Full text of "Patrologiæ cursus completus [Series Græca] : ... omnium ss. patrum, doctorum, scriptorumque ecclasiasticorum sive Latinorum sive Græcorum ..."

See other formats

Google 


This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 


Usage guidelines 


Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 

We also ask that you: 


Ἔ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 


* Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 


* Maintain attribution The Google watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 


* Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 


About Google Book Search 


Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 
a[nttp: //books . google. com/] 




















* 
- 





- xU 


PATROLOGLE 


CURSUS COMPLETUS, 


SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA, 


OMNIUM SS, PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE EGCLESIASTICORUM, 


SIVE LATINORUM, SIVE GIUECORUM, 
QUI AB .EVO APOSTOLICO AD .,£TATEM INNOCENTIL. 1I. (ANNO 1216). PRO LATINIS 
ΕἼ AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA (ANN. 1439) PliO GR.ECIS FLORUERUNT : 


RECUSIO CHRONOLOGICA 


OMNIUM QU.E EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLIC.E TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIORA 
ECCLESLE S.ECULA, 


4JUXTA EDITIONES ACCUHATISSIMAS, INTER SE. CUMQUE NONNULLISN CODICIBUS. MANUSCHIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIGEN- 
TER  CASTIGATA; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, VARHIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTEH  ILLUSTHATA; OSMNIDUS 
OPEHIBUS POXT AMPLISSIMAS EDITIONES QU.E TRIBUS NOVISSIMIS S,ECUI.IS DEBENTUR AIISSOLUTAS DETECTIS, AUCTA; 
INDICIBUS PAKTICULARIDUS. ANALYTICIS, | SINGULOS. SIVE. TUMUS, SIVE. AUCTORES  ALICUJUS  MOMENTI 
SUBSEQUENTIBUS, DONATA ; CAPITULIS INTHA IPSUM TEXTUM IHITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS 8INGU- 
LARUM PAGINARUM  MAHGINEM. SUPERIOREM. DISTINGUENTIDUS. SUBJECTAMQUE. MATEHIAM SIGNIFICAN- 
TIRUSN, AbOBRNATA ; OPERIBI S CUM ΠΝ, TM APUCHRHYPHIS, ALIQUA VEHO AUCTORITATE IN OHDINE 
AD THADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIUUS, AMPLIFICATA ; 
bUCENTI* ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTOHRTM 8IJICUT. ET OPERUM, ALP'HAPKTICIS, CHHONOLOGICIS, STATISTICS, 
SYNTHETICIS,  ANALYIICIS,  ANALUOGICISQ, IN. QUODQUE — RELIGIONIN. PUNCTUM,  DOGMATICUM, | MOHAL E, LITURGICUM, 
CANONICUTM,  DISCIPLINARE,  HISTORICUM, LT. CUNGTA. ALIA. SINE. ULLA. EXCEPTIONE ;. SED. PULESENTIM DUOBUS 
INDICIBCS. IMMENSIS EI GENFERALIBU sS, ALTERO «ciLICET RERUM, qvo coxstILTO, QUIDQUID NON KOLUM TALIS 
TALISVE PATEH, VL.REUM ETIAM UNUSQUISQUE PATIUUM, NE UNO QUIDEM OMISSO, IN QUODLHBET 'IIEMA SCRIPSEHIT, UNO 
INTUITI coNSPICIATUR; ALTERO SURIPTURB.E SACR,E, EX Q1 0 LECTORI. CcOMPERIRE SIT OBVIUM QU! INAM 
PATHERS ET IN QUIBUS OPERUM NUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM. LIBRORUM. S. ΒΡ ΤῈ VERSUS, A 
DIUBLS. INDICIBI S GENERALIDUSN. :: ALTEItU SCILICET [UERUM, Quo cONSULTO, QUIDQUID 
TEXTUS CUMMENTATI SINT. 

ἘΌΠΠΙΟ ACCURATISSIMA, CJEFEIINQUE OMNIBUS. FACILE. ANIEPONENDA, NI. PEHPENDANIUHR. CHAHACTEHRUM — NITIDITAS, 
CHAHT.E QUALITAS, INTÉEGRITASN. TEXTUN, PEHFECTIO CORRECTIONIB, | UPEHUM — HLCUSUEUM ἹΠΜῸ VAHIETAS 
TUM NI MEHUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGIAR DECURSU CONSTANTEIL 
SIMILIS, PHRETII EXIGUITAS, PILESEHRTIMQUE ISTA. COLLECTIO UNA, METIODICA ET (:HIONOLOGICA, 
SEXCENTORUM FHAGMENTORUM UPUSCLULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIG SPARSORUM, VEL, ETIAM 
INEDITURUM, PHIMUM AUTEM IN NOSTHA BIBLIOTIIEGA, EX OPEHIBUS ET M8S. AD OMNES 
ἜΤΑΤΕΒ, LOCUS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATUHUM, 


SERIES  GR/ECA, 
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE GRAECE 
AB .£VO APOSTOLICO USQUE AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA 
ACCURANTE J.-P. MIGNE, 


Biblietheese Cleri universse, 
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIJE ECCLESIASTIC.E RAMOS EDITORE. 





PATROLOGLE GRAECE TOMUS CXV. 


SYMEON METAPHRASTES. 





PARISIIS 
APUD GARNIEH FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES, 
IN VIA DICTA : AVENUE DU MAINE, 189, OLIM CIAUSSÉE DU MAINE, 127. 


1899 


d 








TRADITIO CATHOLICA. - 


SAECULUM X, ANNUS 960. 
ΣΥΜΕΩΝ 
ΛΟΓΟΘΕΈΤΟΥ, 


TOY ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΟΥ͂: 


TA EYPIZKOMENA IIANTA. 


SYMEONIS LOGOTHET,;E, 


COGNOMENTO 


METAPHRAST KE, 


OPERA OMNIA, 


ASCETICA, PARJ/ENETICA, CANONICA, HISTORICA, HAGIOGRAPHICA, MAGNAM 
PARTEM EX MSS. PARISIENSIDBUS NUNC PRIMUM GR.ECE EDITA ; 


ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE, 
BIBLIOTIHIECAE CLERI UNIVERSA, 


SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTICEE RAMOS EDITORE. 


—— uum ""p-Q e ———— 


TOMUS SECUNDUS. 


-------“ππσω» Ὁ ἀἴπι.---------. 


VENEUNT THIA VOLUMINA O0 ΕΠΆΝΟΘ GALLICIS. 


PARISIIS 


APUD GARNIER FRATRES EDITORES, ET J.-P. MIGNE, SUCCESSORES 
IN VIA DICTA : AVENUE DU MAINE, 208 


1890 


TRADITIO CATHOLICA. 


SAECULUM X. ANNUS 960. 


ELENCHUS 


AUCTORUM ET OPERUM QU/E IN HOC TOWO CXV CONTINENTUR. | 


SYMEON METAPHRASTES. 


Vir.£. SANCTORUM. (Continuatio.) 

Mensis Martius. col. 9 
— Aprilis. 11 
— Maius. 183 
—  junius. 207 
— Julius. ) 300 
— Augustus. 401 
— September. 600 
— October. 9077 











MENSIS MARTIUS 


ΒΙΟΣ ΚΑΙ IIOAITEIA 


S. P. N. THEOPHANIS 


MAGNI AGRI IN SIGRIANA PROPE CYZICUM HEGUMENI ET CONFESSORIS 


VITA ET CONVERSATIO 


(Circ& annum 820, Martii die 12. — ActaSS. Bolland. ad hanc diem Greceet Latine, Ejusdem Theophanis Vitam 
alteram habes prefixam ejus Chronographie quam complectitur tomus noster centesimus octavus.) 


IIPOOIMION. A 


Y 


Α΄. Ὥσπερ λειμὼν εὐανθὴς, root, ἄνθεσι ποι- 
χαζόμενος, ὡραΐῖξει ταῖς ὀδμαῖς τῶν χαταλλήλω 
στιδάδων τοὺς ἱστορεῖν βουλομένους, xxi τόπον ἐχ 
τόπου ἀμείδοντας παλινδρομεῖν ἀναγχάζει, χαὶ τὴν 
ὀναχώρησιν ἐχοντὶ παραδ)έπειν * τὸν αὐτὸν δὴ τρό- 
moy χαὶ ἡ Χριστοῦ Ἐχχλησία. Τῇ γὰρ πολυειδεῖ 
πείρᾳ τῶν ἀπ᾽ αἰῶνος ἁγίων χομῶσα, πρὸς θείαν τοὺς 
ἀχροατὰς ἐποτρύνει δοξολογίαν, χαὶ ἑορτὴν ἐξ 
ἑορτῆς ἐνηχούμενοι χαρμονιχῶς τῇ xxÓ' ἡμέραν ἔν 
ἀλλαχτῇ ἐπωνυμίᾳ ἐπείγονται, γέρας αἴσιον χελα- 
ϑᾷσαι. Ἔν τούτῳ γὰρ xai εὐσεδεῖς προστιθέναι ἑαν- 
τοῖς ἀρετὴν ἐπισπεύδουσιν, χαὶ οἱ λίαν ἀσύνετοι 
ῥᾷστα τῆς ἑαυτῶν πολιτείας χατεγνωχότες εὐσεθεῖν 
τὴν γνώμην βιάξουται. Οὐχ οὖν, ἀγαπητοὶ, ὁσίῳ 
ἀνδρὶ ἐγχωμιάσαι μοι σπεύδοντι, προθύμως τὰς 
ἀχοὰς ὑποστρώσατε, xal νουνεχῆ τὴν ἀχρόασιν πα- 
ρακατέσχετε σήμερον. Τίς δὲ οὗτος ; Ὁ ἐν ἀσχηταῖς 
περιθόητος Θεοφάνης, ὁ μέγας τῆς ὀρθοδοξίας ὑπέρ- 
μᾶχος, ὁ τῶν ἀληθινῶν δογμάτων προασπιστὴς, ὁ 
προθύμως ἑαντὸν τοῖς τυραννεῖν ἐθέλουσι παραδοὺς, 
ὁ τὴν ϑυσσέδειαν τοῦ χρατοῦντος ἐλέγξας δογμα- 
τιχαῖς ἐχφαντορίαις, ὁ βίῳ x«l πράξει χαὶ λόγῳ 
νηπιόθεν κχεχοσμημένος, ὁ τὰ δοχοῦντα τερπνὰ 
παραδλεψάώμενος εἰς ἅπαν, ὁ i» γάμῳ σωφροσύνην 
ἀσχήσας, ὁ σχορπίσας πενομένοις τὸν πρόσχαιρον 
πλοῦτον x«i δικαιοσύνην, ἑαυτῷ θησαυρίσας αἰώνιον, 
ὥσπερ φησὶν ὁ ἐν προφήταις Ψαλμῳδός. 


PROLOGUS. 

I. Quemadmodum vernans pratum, variis distin- 
ctum floribus, dispositarum apteinter se areolarum 
fragrantia inspicere volentes oblectat, locumque 
commutantes e loco, eodem unde abierant cogit 
recurrere, aut saltem oculos sponte obliquatos 
reflectere, eumdem plane in modum Christi Eccle- 
sia, eorum, qui a seculo sunt sanctorum multifor- 
mis exempli compta ornatu, ad divine laudis con- 
fessionem audientes impellit, iique quibus unum 
ex alio festum indicitur, exsultabundi incitantur 
suum cuiquedierum mutatis appellationum vicibus 
honorem deferendum publicare. Ad hoc enim et 
ii, qui ceteris magis sunt religiosi, concurrunt, sat- 
agentes suam adaugere virtutem et desides alias 
atque insensaticonversationis sue damnantes igna- 
viam, animum coguntur inducere ad pietatem. Vo- 
lentiigitur, dilectissimi, sanctum predicare virum, 
attentas prebete aures, atque hodierne diei de eo 
narrationem prompte sapienterque suscipite. Hic 
autem quis ὁ ille, ille inter ascetas celebratus 
Theophanes, magnus orthodoxe defensor religionis, 
vere propugnator doctrinie ; qui sevire volentibus 
alacriter se tradidit, et regnantis impietatem fa- 
cunda redarguit eruditione ; qui ἃ prima pueritia. 
in vita, opere, ac sermone excultus, ea que vulgo 
videntur suavia, omnino despexit, continentiam 
coluit in conjugio, et temporales divitias dispartiens 


pauperibus, justitiam, ut ait inter prophetas Psalmista !, manentem in seculum seculi sibi thesgu- 


rizavit. 


! Psal. cx, 10. 
ParRoL. Ga. CXV. 


11 . MENSIS MARTIUS. 12 


II. Cum igitur memoria justi sit recolenda cum A 


laudibus *, ne mec queso imputetis preecipitantiee 
laudibus efferentis eum, cujus necdum vitam enar- 
ravi. Et vero congruum fuerat eam prémittere : 
sed quoniam sapientibus sancjisgug.virís (4) non- 
nullis adnitentibus disüneta:ezposilatn habemus 
hujus beati ab ipgi* Gsque natalibus conversionem, 
propensionemque.Ad Dei cultum : ipsam quoque 
. ejusg, Ie rpnestica vita exercitationem conversatio- 
JXemque purissimam, necnon deficientiam imper- 
* fectionum, et recte fidei ostentationem atque in 
molestiis perferendis constantiam, quibus vita ejus 
magis quam auro, margaritis, lapidibus pretiosis 
ornatur, equidem ut iis adderem aliquid, minime 
adduci potui : sed quee dispersa fuerant, ex illis 
ipsis narrationibus in unam, ut lapidarii solent, 
compagem colligenda putavi: sciens quod qui 
impossibilia facienda suscipit, omnem agendi ratio- 


Β΄. Ἐπεὶ τοίνυν ἡ μνήμη τοῦ δικαίον μετ ᾿ἐγκω- 
μίων, μή pou μέμψησθε τῆς προπετείας, ὡς προ 
τοῦ βίου ἐγχωμιάζοντι. Τότε γὰρ ἁρμόδιον πέφυχεν" 
ἀλλ᾽ ἐπειδή τισι σοφοῖς xai μαχαρίοις ἀνδράσι πο- 
γήσασι, χαὶ τὴν τοῦ Μαχαρίον ἐξ αὐτῆς γεννήσεως 
ἀναστροφήν τε χαὶ διαγωγὴν, χαὶ τὴν πρὸς θεῖον 
ξῆλον χίνησιν, οὐ μὴν ἀλ)ὰ χαὶ τὴν ἐν τῷ μονήρει 
βίῳ ἄσκησιν, x«l τὴν χαθαρὰν πολιτείαν, χαὶ τὴν 
ἄχραν ταπείνωσιν, χαὶ τὴν τῆς ὀρθοδοξίας τράνωσιν, 
χαὶ τὴν πρὸς τὰ δεινὰ καρτερίαν, ἀριϑήλως διηγὴ- 
σαμένοις, ἐπὶ χρυσῷ xoci μαργαοίταις χαὶ τιμίοις 
λίδοις: προσθεῖναι τούτοις οὐχ ἡγησάμην, ἀλλὰ 
σποράϑην ἐκ τῶν αὐτῶν διηγημάτων συλλέξας, 
ὥσπερ τις λιθολόγος, εἰς μίαν χατασχευὴν ἀθροῖσαι 
προιθυμήθην. Ὁ γὰρ ἀδυνάτοις ἐπιχειρῶν, τούναν- 


Β τίον ἀσχημονὴν ἀνθέλχει τὸν τρόπον. Συντόμῳ γοῦν 


τῇ διηγήσει χρησάμενος, ἀμνδράν τινα τῶν αὐτοῦ 
χατορθωμάτων ὑπόληψιν χαταυλήσω. 


nem indecore pervertat. Compendiosa igitur narratione usus rudem duntaxat quamdam recte facto- 


rum ejus complexionem concinnavi. 


CAPUT I. 
Natales, conjugium, vita in seculo. 


III. Beatus iste, Patres Fratresque charissimi, 
ab Christiane religionis signaculo nomen adeptus, 
nobilium et dignitatibus conspicuorum parentum, 
filius fuit, quique Constantini Copronymi tempore 
vitam ex recte fidei regulis, occulte tamen, insti- 
tuebant. Et vero ex tali suce nativitatis principio 
debebat refulgere heec stella, que a Deo in carne 
manifestati mysterii congruum habitura nomen 
erat : neque enim purissima haec margarita hodie 
proponeretur nobis, siinilla perversarum opinionum 
caligine genitores ejus propalam pietatem fuissent 
aversati. Cum autem iis unigenitus esset, a puero di- 
vinas edoctus Litteras atque ad totius Soripture ini- 
tiatus cognitionem, ne profana quidem sapientia 
deficiebatur: sed quidquid in ea esset pulcherrimum 
colligens, id intra mentis sue thesaurum abdidit : 
quod vero fabulosum erat, longe illud valerejubens, 
prout conveniebat, despexit. Eo admodum juvene 
&dhucetnecdum pubertatisannos ingresso, parentes 
ejus hincad Dominumemigrarunt, et solusipseinter 
copiosas remansit divitias ; superna forsitan id ita 
disponente Providentia, ne eorum amor obex ei 
fleret recta ad Deum Via perrecturo. 

IV. Postquam vero sacrilegus Constantinus (2) 
turpem turpiter efflavit animum, imperium Leo 
suscepit, materno cognomine Chazares (3) appel- 
latus : quo regnante patricius quidam ipsi cogno- 


Δ Prov. x,7. 


Di, 


Γ΄. Ὁ μακχάριος οὗτος, ᾿Αδελφοὶ xoi Πατέρες, ὁ 
τῆς Χριστιανιχῆς σφραγίδος ἐπώνυμος, εὐγενῶν φο- 
νέων καὶ ἀξιώμασι περιδλέπτων γέγονε 
τέχνον, ἐν ἡμέραις Κωνσταντίνον τοῦ Κοπρωνύμου, 
τῇ ὑποχρυφίῳα δόξῃ ὀρθοδόξως πολιτευσαμένων. 
Ἔδει γὰρ, ἔδει ἐξ αὐτῶνς τὸν τῆς Θεοφανείας ἐπώ-- 
γυμοὸν γεννητιχῶς ἀποστέλψαι φωστῆρα οὐ γὰρ ἂν 
ἡμῖν ὁ χαθαρὸς οὗτος μαργαρίτης προὐτέθειτο, εἰ 
£v ἡμέραις σχότους διαφανῶς οἱ τούτον γεννήτορες 
τὴν εὐσέδειαν ἀπέστρεψαν. Μονογενὴς τοιγαροῦν αὐὖ- 
τοῖς ὑπάρχων ὁ μαχάριος, ἐχπαιδεύεται νηπιόθεν 
τὰ pk Γράμματα, Γραφήν τε πᾶσαν εἰς ἄχρον 
μνηθείς, οὐδὲ τῆς ἔξω σοφίας ἠμοίρητε. Ταύτης 
γοῦν τὸ χάλλιστον ἐπιλεξάμενος ἐν νῷ τεθησαύριχεν, 
ὅσον δὲ τὸ μυθῶδες μαχρὰν χαίρειν εἰπὼν παρελο- 
γίσατο πρεπόντως. Νέον δὲ χομιδῇ τοῦ Maxapíov 
ὑπάρχοντος, χαὶ οὕπω τῆς ἡδιχῆς ἡλικίας ἐπιλε- 
λημμένον, οἱ αὐτοῦ γονεὲς πρὸς Κύριον ἐξεδήμησαν, 
καὶ μένει λοιμὸν μόνος ἐν ὑπερδάλλοντι πλούτω ὁ 
ἅγιος: τάχα τῆς Προνοίας οὕτως οἰχονομησάώσης, 
ἵνα μὴ ὁ τῶν γονέων πόθος, πρόσχομμα τῆς πρὸς 
Θεὸν αὐτοῦ τρίδου γεννήσηται. 


τῶν ἐν 


Δ΄. Κωνσταντένου δὲ τοῦ δυσσεθοὺς αἰσχρῶς τε- 
υτήσαντος, διαδέχεται τὴν βασιλείαν Λέων. ὁ tx 
μητριχῆς ἐπωνυμίας Χαζάρης ἐπιχληθείς, ᾿Εν δὲ 
τοῖς χρόνοις τῆς αὐτοῦ βασιλείας ἦν τις πατρίχιος 


in navigio mortem obiit, vociferans ac dicens . 


( ) Inter alios S Methodius patriarcha. 

2)« Anno 778 contra Bulgaros egressus, cor- 
reptus est anthracum morbo, in crura sibidivinitus 
immisso et febri subinde vehementissima, etardore 
medicis ob incendii vim ignoto afflictus, subdito- 
rum humeris grabbato delatus Arcadiopolim, inde 
Selymbrian: profectus 14 Septembris, nave con- 
scensa ad eastellum Strongylum devectus, infelicem 


Etiam vivens igni nunquam exstinguendo addictus 
sum. » Hec Theophanes. 

(8) Non proprio, sed gentis nomine Leonis ma- 
trem Chazaram vocatam existimo : fuit enim, ut 
Theophanes ait, « Chagani Chazarim principis 
filia, » Christiano dein nomine dicta Irene. 


13 | VITA S. THEOPHANIS. 4 


ὅμωνυμος αὐτῷ͵, πάνν βάρθαρος καὶ θηριώδης τὸν A minis fuit, barbarusomnino alque efferis moribus, 


τρόπον, x«i TOU τῆς αἱρέσεως σμήνους σύμφρων τε 
x«i ἀντιλήπτωρ * ὃς διὰ τὴν τοιαύτην ϑυσσέβξειαν 
ὁμοτράπεζος τῷ βασιλεῖ χαθεκάστην ὑπῆρχε xai 
φίλος περιδέξιος. Καὶ dà μαθὼν τὰ περὶ τῆς οὐσίας 
τοῦ μαχαρίον, χελεύσει βασιλιχῇ συνεργῷ χρησά- 
μένος, Gsuyvütt τῷ Θεοφάνει τὴν αὐτοῦ θυγατέρα 
ὅπερ βίᾳ χαὶ μόλις τάχα γε διὰ τὸν τοῦ χρατοῦντος, 
φόδον εἴξαντος τοῦ Θεοφάνους, ἐξήρτυτο τὰ ἐπιτή- 
δεια τῷ γαμιχῷ θαλώμῳ. Τῶν οὖν «ici» τελεσθέν- 
των, ἑσπέρας κχαταλαδούσης, μόνους ἐν οἰχίσχῳ 
τερπνῷ τόν τε εὐσεδῇ νεανίαν xai τὴν εὐχλεᾶ κόρην 
εἰσάγονσιν, ὡς ἂν αὐτοῖς ἐπιτηδείως ἔχοι πρὸς $0o- 
νῆς τρόπον. Σιγῆς δὲ γενομένης, χαὶ πάντων ἀφυ- 
πνωσάντων, νυχτός τε βαθείας διαχυθείσης͵ στρα- 
φεὶς ὁ μαχάριος, φησὶ τῷ χορασίῳ τάδε - 


heereticique agminis infidelitate socius, auctoritate 
defensor : que eum impietas ita imperatori con- 
ciliavit, ut etconvivam quotidianum ad mensam, 
et amicum in omnibus conjunctissimum haberet. 
Hic, ubi quanta esset beati juvenis opulentia didi- 
cit, filiam suam Teophani junxit, imperatori 
jussionis terrore usus ad eas nuptias conciliandas, 
quibus pro utriusque dignitate instructus est thala- 
mus genialis, Theophane egre quidem atque relu- 
ctanter, ex metu tamen polenlioris, ea ut flerent 
permittente. Ergo nuptiarum solemniis rite auspi- 
catoque celebratis, cum vesper incubuisset, pien- 
tissimum juvenem atque illustrissimam virginem 
solos inducunt in couclave, ad delicias volupta- 


B temque eo quo decebat, apparatu instructum. Ubi 


dum omnes sopor altus et nox profunda late diffusa tenet, per illa consiliis suis opportuna silentia ad 
puellam conversus adolescens, eam est in hunc modum allocutus : 


E. Ὁ piv παρὼν βίος, ὦ γύναι, βραχὺς, ὡς 
πᾶσιν εὔδηλον, χαὶ ἀδηλίᾳ τοῦ μέλλοντος πλέον χε- 
χρατημένος, χαὶ χρίσις ἀδέχαστος τοὺς ἐν τῷδε τῷ 
βίῳ διαδέξεται εὐθηνοῦντας, Τοιγαροῦν καὶ ὁ γά- 
μος οὐχ ἀπούλητος παρὰ Θεῷ * ἀλλ᾽ αἱ φροντίδες τοῦ 
βίον, ἀλλοιοῦσαι τὸν ἔνθεον λογισμὸν, οὐχ ἐῶσι χα- 
θαρῶς ἀντοφθαλμεῖν πρὸς τὰ μῶλοντα. Ἴσμεν δὲ 
καὶ τὸν iv Εὐαγγελίοις Λάζαρον, διὰ στενοχωρίας 
τῆς ἐνθένδε τοῦ ᾿Αὐραὰμ τοὺς χόλπους χ) ηρωσά- 
μενον, χαὶ τὸν ἐν γεέννῃ φλογιζόμενον πλούσιον, 
μηδὲ τῆς πρὸς αὐτὸν τοῦ Λαξάρου ἀφίξεως ἀξιούμε- 
νον, xai σταγόνος ὕδατος ἐστερημένον, χαὶ τὸ, 
« ᾿Απέλαδες τὰ ἀγαθώ cou ἐν τῇ ζωῇ σον, » ἐγχα- 
λούμενον. Καὶ ὁ Μαχαρισμὸς ὑπόσχεσιν ἀγαθῶν οὐ 
τοῖς ἐν πλούτῳ χομῶσιν ὑπισχνεῖται, ἀλλὰ τοῖς χλαύ- 
σασι νῦν ὅτι ἐχεῖ γε)άσουσιν, τοῖς πτωχοῖς τῷ πνεύ- 
part, τοῖς δεδιωγμένοις διὰ διχαιοσύνην, τοῖς Ovtt- 
διζομένοις διὰ Χριστόν χαὶ ἅπαξ ἁπλῶς, στενὴ χαὶ 
τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ξωὴν, πλα- 
τεῖα δὲ xai εὐρύχωρος ἣ ἀπάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν. 
Οὐχ ἔστιν οὖν ἄνευ θλέψεως ὑπεξελθεῖν ἡμᾶς c εἰ 
μὲν γὰρ ἐν τῶδε τῷ βίῳ χαρμονιχῶς διέξομεν,͵ θλί 
ψις ἐν τῷ μέλοντι διαδέξεται ἡμᾶς. ᾿Αλλ᾽ εἰ βού- 
λει, γύναι, μιχρὸν τῇ φύσει χοινωνήσαντες διὰ τὴν 
τοῦ σοῦ πατρὸς αὐθάδειαν, ἀπάρωμεν ἑαυτοὺς τῆς 
βορθορώδους ταύτης χαὶ συρφετῆς διαγωγῆς, xoi 
τὸν μονήρη βίον χατασπασώμεθα, ὅπως αἰωνέουν 
εὐμοιρήσωμεν ἀπολαύσεως. 


V. Presens quidem vita, conjux charissima, 
brevisest, ut notum omnibus, et magna plerum- 
que futuri incertitudine tenetur; judicium autem 
severum manet eos qui in hac vita bonis et volu- 
ptatibus affluunt. Ideo, quamvis conjugii usus mi- 
nime rejiciatur ἃ Deo, ipsee tamen, que eum co- 
mitantur seculi cure, plenam divino spiritu men- 
tem evacuant alienantque, nec sinunt puris oculis 
intueri futura. Novimus Lazarum in Evangeliis per 
eas, quas hictoleravit miserias, in Abrahe sinum 
fuisse delatum ; et in gehenna ardentem divitem 
ne hoc quidem obtinere potuisse, ut ad se dimitte- 
retur, Lazarus : cui, cum etiam aque gutta nega- 
retur, illud funestum insonuit : « Recepisti bona in 


C vita tua **. » Neque vero ex evangelicis bealitudi- 


nibus ulla continet bonorum promissionem diviti- 
bus factam; sed flentibus nunc, quia istic ridebunt, 
aut pauperibus spiritu, aut persecutionem susti- 
nentibus propter justitiam, vel contumelia propter 
Christum affectis. Atque ut uno semel verbo absol- 
vam : » Àngusta porta et arcta est via, quee ducit 
ad vitam : lata vero et spatiosa que ducit ad per- 
ditionem ?, » adeo ut impossibile omnino sit nobis 
tribulationem evadere. Si namque in hac vita ju- 
cunde vixerimus, in futura nos tribulatio excipiet. 
Quapropter, si placet, charissima, corporibus ad 
modicum tempus conjuncti propter patris tui inso- 
lentem ferociam, subducemus nos ipsos salebrose 


huie atque inquinate conversioni, vitamque monasticam amplectemur, ut eterna requie perfrua- 


mur. 


ζ΄. Tí οὖν εὐσεδὲς γύναιον ; οὐχ ἀνένευσε πρὸς D — VI. Quid ad hec pia mulier ? num renuit ? num 


ταῦτα; οὐχ εἶπε τὰ μὴ χαθήχοντα * Tí τὸ χάλλος τῆς 
ἐμῆς νεότητος ἡμαύρωσας ; τί uou τὴν τύχην ἀπέ- 
χλεισας ; τί τὴν ἐμὴν χαρὰν εἰς θρῆνον μετήλλαξας ; 
Εἰ οὕτως ἡρετίσω τὰ χατὰ σαντὸν, οὐχ εἶ μόνος ἐν 
εὐγενέσι νεώτερος " ἔδει γοῦν σε, πρὸ τοῦ γάμου 
ἀπαγορεῦσαι, χαὶ μὴ μαρᾶναί pov τὸ ἐπανθοῦ. 
χάλλος. Οὐδὲν τοιοῦτον * ἀλλὰ τί ; “Ὥσπεο τις ἀγαθὰ 
γῆ τὸν σπόρον δεξαμένη πολύχουν βλαστάνει τὸν 


" Luc. xvi, 25. * Matth. vii, 14. 


aliquid preter decorem locuta : Cur speciem ju-' 
ventutis mes obscuras, dixit; meque speratafeli- 
citate excludens, gaudium meum in lamenta con- 
vertis ? St tu hac. que dicta est, ratione saluti tui 
consulere decreveras, non tu solus inter nobiles 
adolescens es : oportebat ergo, antequam conjugium 
iniretur, renuntiare sponsioni, nec meam recens 
efflorescentem pulchritudinem, velut mapeidam 


“ 


45 MENSIS MARTIUS. 16 


reddere. Nihil horum illa : sed, quemadmodum Α καρπὸν, οὕτω καὶ τὸ σεμνὸν γύναιον τῇ χαλῇ map- 


bona terra suscipiens semen, multum fructum 
profert, ita venerabilis femina, egregia sponsi, 
adhortatione roborata, alacriter annuit, atque 
respondens : Haud equidem divinarum, inquit, 
ignara sum promissionum, suavissime sponse ; 
: etenim manifeste in Evangeliis clamat Salvator 
noster : « Qui non relinquit patrem et matrem et 
uxorem et filios et fratres et sorores et domos et 
agros, et tollit crucem suam et sequitur me, non 
est me dignus *. Jam igitur puros, si placet, atque 
ineoinguinatos nos sistamus celesti Sponso, etiam 
extertium hominem nostrum Immaculatum conser- 
vantes. Quid nobis proveniet emolumenti, si opus 
est ut nos, quamvis ad breve tempus mutuo, sicut 
inquis, fruamur amplexu ? Quis enim futurum 
spondebit, quod in illo exiguo tempore sobolem 
facturi non simus, que nata nobis impedimento 
sit ? etquidemsi mascula fuerit, parsilli facultatum 
et affectus resecanda erit : si autem muliebris, eu 
geminum malum; oportebit namque et idoneam 
matrimonio exspectare elatem,et reliquam ei sol- 


B Καὶ εἰ μὲν ἄρσεν εἴη, 


αινέσει τοῦ μάχαρος στομωθεῖσα, ἀσμένως κατέ- 
γευσε χαί φησιν * Οὐχ ἀμύητός εἰμι, γλυχύτατε 
ἄνερ, τῶν θείων παραγγελμάτων * x«i γὰρ ἐν Εὐαγ- 
γελίοις ὁ Σωτὴρ ἡμῶν ἀριδήλως βοᾷ' « Ei τις οὐ x«- 
ταλείψει πατέρα, xai μητέρα χαὶ γνναῖχα, xai 
τέχνα, x«i ἀδελφοὺς, xul ἀδελφὰς, καὶ οἰχίας, xai 
ἀγροὺς, καὶ don τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, x«i ἀχολοὐθήσει 
μοι, οὐχ ἔστι μον ἄξιος.» Οὐχοῦν, εἰ βούλει, χαθαροὺς 
xai ἀσπίους ἑαυτοὺς παραστήσωμεν τῷ οὐρανίῳ 
νυμφίῳ Χριστῷ, ἀμώμητον χαὶ ἀκηλίδωτον τὸν ἔξω 
ἡμῶν ἄνθρωπον διατηρήσαντες. Τί γὰρ ὄφελος, εἰ 
πρὸς μιχρὸν, ὡς ἔφης, συνῶθωμεν ; Τίς δὲ xoi ὁ 
ἐγγυητὴς ὅτι οὐ τεχνώσομεν ἐν τῶ μιχρῷ τούτῳ, 
χαὶ ἵνα μὴ γένηται ἡμῖν εἰς πρόσχομμα τὸ τεχθὲέν ; 
μεριχή τις ἐχχοπή " ei δὲ 
θῆλυ, διπλοῦν τὸ χαχόν " χρεία γὰρ ἀναμεῖναι καὶ 
χρόνους γάμου xoi λοιπῆς προνοίας. Καὶ τὸ τῆς ζωῆς 
τέλος, ὡς ἔφης, ἐπ’ ἀδήλῳ, xci αἱ τοῦ βίον παγίδες 
ἀναρέθμητοι. Λανθανόντως οὖν ἐν ἁγνεία βιωσάντων 
ἡμῶν, εὖ οἶδα xai τὴν ἡμῶν ἔφεσιν τὸν Θεὸν oixo- 
νομῆσαι. 


licitudinem impendere. Atqui vite finis, ut ipsemet paulo ante dicebas, incertus est, οἱ vitee hujus in- 
numerabiles laquei.Quod si castitatem clam colentes vixerimus, certa sum, desiderium nostrumad opta 


tum finem perducendum a Deo. 

VII. Obstupuit ad tam generosam puelle mentem 
beatissimus juvenis, gratioseque respondens: Quod 
utile fuerit, inquit, manifestabit nobis Deus. Ergo 
totam egere in precibus noctem, Deum invocantes 
ut sibi eam in rem consulere atque prospicere di- 
gnaretur. Circa auroram vero contigit, ut obdor- 
miscerent ambo et unum idemque eo tempore som- 
nium viderent. Viderunt autem quemdam eximio 
fulgentem decore, qui placida ad eos voce utens: 
Dominus, inquit propositum animi vestri susci 
piens, misit me,ut signarem vos ad hoc ut intactos 
vos integrosque sibi offerretis. Etcontinuo per totum 
corpus eos consignans ex oculis evanuit intuentium : 
qui cum evigilassent, et quee viderant sibi invicem 
absque ulla diversitate narrassent ; data Deo gloria, 
qui tam facile invenitur queerentibus se, de cetero 
specie quidem ut conjuges, reapse ut germani inter 
sese vixere. O rem miram ! Novit Dominus qui 
sunt ejus 5, et quoniam solum Deum exquisie- 
runt, continuo auxiliator atque adjutor pro desi- 
derio ipsis inventus est. Quid hoc inferius eo mi- 
raculo, quod circa tres pueros in fornnace gestum 
admiramur*? Istic angelus urentem flammam ignis 
in ventum roris flantem commutans illesos ser- 
vavit illos: hic similiter angelus concitum igneum- 
que voluptatis ardorem in rorem continentie- 
"trans formans, sponsos custodivit innoxios, atque 
ignem cum feno docuit citra damnum conjungere. 

VIII. Nunc. quoniam coconversationem sancli a 
-Bativitate ad matrimonium usque abunde deelara- 
vimus, agite, Christo dilecti, et ex certaminibus 
ejus specimen demum aliquod auditui vestro ad 


* Luc, xiv, 26. 5 Num xvi, 5. * Dan. in, 50. 


Z'. Ἐχπλαγεὶς δὲ ὁ μαχάριος ἐπὶ τῇ τῆς κόρης 
δεξιωτάτῃ γνώμῃ, χαριέντως πρὸς αὐτὴν εἶπε' Κύ- 
ριος ἡμῖν δηλώσει τὸ συμφέρον. Δι᾿ ὅλης δὲ τῆς νυ- 
χτὸς προσευξάμενοι, χαὶ τὸν Θεὸν ἐπὶ tà συμφέροντι 
προνοητὴν xat κηδεμόνα ἐπιχαλεσάμενοι, περὶ αὐὖ- 
γὰς τῆς ἡμέρας συνέδη ἀφυπνωσαι ἀμφοτέρους, xai 
ἐν χαὶ τὸ αὐτὸ ὄναρ θεωρῆσαι * ὁρῶσι γάρ τινα 
ὡραίως ἐξαστράπτοντα, πρὸς αὐτοὺς πραείᾳ τῇ 
φωνῇ λέγοντα * Κύριος ὁ Θεὸς τὴν ὑμῶν προαίρεσιν 
ἀποδεξάμενος, ἀπέστειλέ μὲ σφραγίσαι ὑμᾶς τοῦ 
ἀχεραίους x«l ἀμωμήτους αὐτῷ παραστῆναι. Καὶ 
χατασφραγίσας αὐτοὺς δι’ ὅλου τοῦ σώματος, ἄφαν- 
τος ἐγένετο. ᾿Αφυπνισάντων δὲ αὐτῶν, χαὶ τὰ τῆς 
ὀπτασίας ἀπαρολλάχτως ἀλλήλοις διηγησαμένων, 
x«i τὸν Θεὸν δοξασάντων τὸν εὑρισχόμενον ῥᾳδέως 
τοῖς ζητοῦσιν αὐτὸν, τὸ λοιπὸν διῆγον, σχήματι μὲν 
ὡς σύξυγοι, πράγματι δὲ ὡς ἀδελφοί. Ὧ τοῦ θαύ- 
ματος | Ἔγνω Κύριος τοὺς αὐτοῦ * εἰ μόνον ἐξεξήτη- 
σαν τὸν Θεὸν, εὐθὺς ἐπίκουρος αὐτοῖς xai βοηθὸς 


D πρὸς τὴν ἔφεσιν εὑρέθη. Τὶ τοῦτο τοῦ χατὰ τοὺς 


τρεῖς παῖδας θαύματος ἀτιμότερον ; ᾿Εχεῖ μὲν γὰρ 
ἄγγελος τὴν συμφλέγουσαν αὔραν τοῦ πυρὸς εἰς 
πνεῦμα δρόσον διασυρίξον μεταδαλὼν, ἀδλαβεῖς τοὺς 
παῖδας διέσωσε χἀνταῦθα πάλιν ἄγγελος τὴν 
ὀξύῤῥοπον xai φλογώδη τῆς ἡδονῆς ἀχμὴν εἰς σω. 
φροσύνης δρόσον μεταῤῥυθμίσας, ἀσινεῖς τοὺς νέους 
διετήρησε, x«l πυρὶ χόρτον ἀβδλαδῶς συνδυάξειν 
ἐπετήδευσεν. 

Η΄. Ἐπεὶ τοίνυν τὴν ix γεννήσεως τοῦ μαχαρίου 
μέχρι συξυγίας ἀναστροφὴν ἀποχρώντως ἐδηλώσα.- 
pt, φέρε δὴ λοιπὸν x«i τῶν αὐτοῦ ἀγωνισμάτων 
μεριχήν τινα χατηχήσωμεν ἔμφασιν ταῖς ὑμετέραις 


17 VITA S. THEOPHANIS. 18 


ἀχοαῖς, φιλόχριστοι. Τούτων οὕτω θείᾳ νεύσει oi- A communem admoveamus instructionem. His igitur 


χονομηθέντων, χατὰ μιχρὸν τοῖς πενομένοις τὸν 
πλοῦτον σχορπίξοντες ἐν ὑποχεχρυμμένῃ ὑπολήψει, 
μᾶλλον δὲ dv αὐτῶν ἑαυτοῖς θησαυρίξαεντες, λαθεῖν 
εἰς τέλος τὸν τῆς χόρης οὐχ ἴσχυσαν πατέρα, δεινὸν 
τε ὄντα, x«l ἀπηνῆ, x«l ἀπάνθρωπον, xai λίαν 
ἀνελεήμονα. Γνοὺς γὰρ τὴν χαλλίστην τῶν νέων 
ἐμπορίαν ὁ ταλαίπωρος, καὶ ἀποτυχίαν μᾶλλον τὸ 
γνωσθὲν ἣ εὐσέδειαν ἡγησάμενος, εἰσελθὼν ἐν τοῖς 
βασιλείοις προσανατίθεται τῷ βασιλεῖ τοιαῦτα φή- 
σας" Δυστυχῶ, βασιλεῦ, ἐπὶ τῷ ἀπράγμονι γαμβδρῷ 
μὸν * σχορπίσας γὰρ χαχιγχάκως τὸν ἴδιον πλοῦτον, 
οὐδὲ τῶν τῆς ἐμῆς θυγατρὸς ἐφείσατο πραγμάτων * 
ἤδη γὰρ καὶ αὐτῶν τὸ πλεῖστον μέρος ἠφάνισε, χαὶ 
οὐδὲ τέχνου dj ἐλεεινή μου θυγάτηρ ἀξιοῦται γονῆς" 


divino nutu ad eum modum constitutis, cum mae 
gnos brevi thesauros pauperibus latenter dividis- 
sent, aut potius ipsis sibi per eorum manus con- 
didissent, latere diutius puelle patrem non potuere, 
severum utique, immitem, inhumanum, atque ab 
omnicommiserationis alienum affectu. Cognoscens 
ergo infelix eam, quam novi nupti optimam insti- 
tuerant, mercandi viam, et quod cognoverat non 
pietati imputans, sed infelicitati maxime, in pala- 
tium ad imperatorem progressus, ita fatur: O me 
calamitosum, imperator, propter generi mei in- 
ertiam ! opes enim suas pessimis dilapidans mo- 
dis, ne filie quidem mee substantia abstinuit, et 
ejus maximam jam partem disperdidit : sed neque 


οἶμαι dt. διὰ τὸ xarà πάντα ταλαίπωρον χαὶ ἀπράγ- p liberorum ex eo procreatione infelix filia mea di- 


μονα εἶναι, ὃν χαχῶς ἐγνώρισεν. ᾿Αλλ' εἰ χελεύει, 
φησὶ, τὸ χράτος σον, μιχρὸν ἀνανεῦσαι ἐχ τῆς τοι- 
αὐτῆς ῥᾳθυμίας τὸ ἐμὸν γῆρας, τοῦτον ἐχδημοσίοις 
ἀπασχολεῖσθαι πράγμασι πόῤῥω mou χελεύσοις στα- 
λῆναι, μήπω εἰς τέλος τοῖς λίαν ἐστερημένοις χατα- 
ριθμήσῃ μον τὸ θνγάτριον. Πόθεν γὰρ διδαχθεὶς τὸν 
ἀπονενοημένην ταύτην ἐμπορίαν οὐχ ἐπίσταμαι " 
ὥσπερ τις ἀνδριὰς χαλχοῦς ἀκχίνητος μένει πρὸς 
ἔφεσιν τῶν τερπνῶν, χαὶ τὸ δή χαλεπώτερον, ὀΐα 
συμθαίνει πο)λάκις τοῖς ἐξεστηχόσι τὸν νοῦν, πρὸς 
ὃ τι ἂν αἰτηθῇ τὸ ὑπάρχον αὐτῷ ῥᾷστα παρασχὼν 
ἀποστερεῖται ὁσημέραι τῆς οἰχείας εὐπορίας, μά- 
λιστα τοῖς ψευδῶς πενίαν προσποιουμένοις. "Im δὲ 
χαὶ τῶν χεράμων αὐτοῦ οὐχ ἀνθέξεται, εἰ μὴ θᾶττον 
πενίᾳ περιστιχθεὶς, ἱκανὸς γένηται πρὸς τὴν τῶν 
οἰχείων πραγμάτων ἐπιχράτειαν. 


Θ᾽ Καὶ δὴ θᾶττον χληθέντος τοῦ μαχαρίου πρὸς 
τοῦ βασιλέως, στέλλεται παρ᾽ αὐτοῦ ἐπὶ τὰ μέρη 
Κυζξίχου πρὸς δημοσίων τινῶν πραγμάτων διοίχησιν * 
ἦν γὰρ xai βασιλικοῦ ἀξιώματος, οὐ τῶν ἐν τῆι, 
&))' ὑπηρέτης τῶν βασιλιχῶν χεχοσμημένων ἵππων, 
οὕς δὴ στράτωρας χαλεῖν ἡ τάξις εἴθισται. Τούτου 
δὲ τοῦ προστάγματος τῷ μακαρίῳ δοθέντος, καὶ 
χαρᾶς αὐτῷ οὐ τῆς τυχούσης περιχυθείσης, ὡς ἐτέ- 
ρᾶς ἀφορμῆς αὐτῷ τῆς ἐκ τοῦ χόσμον ἀναχωρήσεως 
θεόθεν οἰκονομηθείσης, τὰ πρὸς τὴν ὁδὸν συντόμως 
ηὐτρέπιστο ἐπιτήδεια ^ xal πρόφασιν μαλαχίας προσ- 
ποιησάμενος, τοὺς μὲν αὐτῷ ὑπηρετήσοντας διὰ 
τοῦ δρόμον πεπομφὼς, αὐτὸς ἐν ταχυδρόμῳ πλοίῳ 
ἐπιδὰς, χαταλαμδάνει τὸ τοῦ μεγάλου ποταμοῦ στό- 


(3) Eorum scilicet, quos συρτοὺς βασιλιχοὺς 
ἵππους « equos regiosad manum ducendos » appel- 
Jat Codinus Curopalata c.5,n. 14,in quorum unum 
cumimperatorem stratores levassent, sequebatur 
vacuorum equorum magnificus comitatus : cujus 
instituendi originem Codinus ad imperatorem Theo- 

hilum refert, qui eum aliquando equum, cuiinsi- 

Bebat, cessisset mulieri, eum ut vi raptum vindi- 

canti, eoque coactus esset primo obvium conscen- 

dere, constituerit ut in omnem eventum deinceps 
sequerentur equi sessoribus vacui. 

4) « Stratorum munus erat equum freno tenere 

et conscendenti imperatori opem ferre : » ita in 


gna invenitur ; ideoque per omnia miserum eum 
atque ignavum censeo, quem omine plane infausto 
cognovit. Sed si majestas tua annuat, ut senectus 
mea ab ejusmodi paululum respiret et relevetur 
inertia, proeul eum jubebis amandari, publiocis ali- 
cubi negotiis vacaturum, ne demum penitus spo- 
liatis filiola mea annumeretur. Equidem unde 
edoctus sit insanam illam vivendi normam, intelli- 
gere nequeo, qui instar enee statue immobilis 
permanet ad desideria voluptatum ; quodque etiam 
molestius accidit, velut usuvenit sepe, quidquid 
abobvio quovisfuerit postulatus facillime prebens, 
ut mente capti facere sepe solent, suis quotidie 
privatur opibus, in eos maxime liberalis, qui pau- 


c Periem simulant. Profecto ne figlinorum quidem ei 


copia suppetet, nisi quantocius ab ea qua cingitur 
inopia factus prudentior, idoneus flat rebus suis 
retinendis. 

IX. Ergo &ccersitus continuo ad imperatorem 
beatus, ablegatur ab eoin partes Cyzicenas, publi- 
corum quorumdam negotiorum gratia : erat enim 
regie dignitatis in aula, non tamen eorum, qui 
principem locum apud eum obtinebant, sed minister 
equorum regiorum elegantiorum (3') inter eos, quos 
stratores (4) consuevit ordo (5) nominare. Quod 
cum ille mandatum acoepisset, letitiaque ex eo 
essel non vulgari perfusus, tanquam cui nova di- 
vinitus offerretur occasio mundi penitus deserendi: 
quidquid aditer necessarium erat quam brevissime 
apparavit, simulatoque infirmitatis pretextu famu- 
los omnes suos per cursum premisit, ipse vero 
celocem conscendens, ad Magni (6) fluminis per- 


Cedrenum Goar, nominatis quos sequitur auctori- 
bus, explicans quid muneris haberet protostrator, 
quem stratorem et comitem οἱ domesticum vocari 
nonnunquam, et senatorii ordinis haberi, et decre- 
scente imperio, aciem sepe duxisse ostendit. 

(8) Officiorum ae ministeriorum curialum no- 
menclatur aac distributio. “ΝΕ ΝΕ 

(6) Fluvius hic Olympenos dividit a Sigrianis : 
Ptolemaeo et Plutarcho (inquit in Thesauro Ortelius) 
Rhyadaeus nominatur, olim Lycus dictus, Plinio 
teste, at recentiori nomine, ut est apud Apollonii 
Scholiasten, Μέγιστο:, Maximus. 


19 


MENSIS MARTIUS. 


20 


venit ostium : ac denique ei que istic est regioni À pov * xol πλόσίον λοιπὸν τῆς ἐχεῖθεν γενόμενος γῆς; 


appropinquans, tranquillo cursu iter conflciebat 
suum, quando lustrans prerupta ejus, qui in Si- 
grinaest, montislittora, divina quadam providentia 
profundi cujusdam precipitii lucum invenit, sil- 
vestrem plane ac cavernosum ; adquem e navigio 
descendens, atque exscensione facta, solus tedio 
itineris compulsus abiit, ceteris in navi imperans 
sese ut ibidem quieti exspectarent. 

X. Recognoscens vero diligenter locum, atque ad 
exercitationes spiritus peridoneum utilemque inve 
nisse gavisus, in partem sese oraturus recepit, 
Deum deprecans, ut, quod expediens esset id sibi 
revelaret. Diuturna autem multarum horarum ge- 
nuflexione deficiens cum paululum resedisset, velut 


inexstasi factus est priusoculisque vigilantibus vidit, p 


eum, qui in thalamo sibi apparuerat, splen- 
didissimum virum ; qui manus extente digito lo- 
cum desigonans : Tuus quidem, inquit, socer, ejus- 
demque cum eo mentis imperator intra exiguum 
tempus ex hac vita discedent : tunc autem bonis 
tuis, nemine se opponente, in pauperes libere dis- 
tributis, huc adveniens acceptam Deo vitam in- 
stitues. Hac igitur apparitione edoctus beatus quee 
ad suam conducebant utilitatem,atque ad Cyzicenas 
partes paulo post appulsus, injuncto sibi negotio 


quam citissime confecto, rectum Constantinopolim 
cursum tenuit : etqueesitorum a se congruam red- 
dens imperatori rationem, altiori etiam gradu est 
ab eo honoratus, atque inter spatharios (7) allectus 


ibidem deinde vixit, eum sponsa presstolansexitum 
visionis, quem et subsecutum vidit. | 


γαληνοδρομίᾳ τὴν πορείαν ἐποιεῖτο, χαταμανθάνων 
τὰ χρημνώδεα τοῦ τῆς Σιγριανῆς ὄρους παράλια, 
Κατὰ οὖν θείαν τινὰ πρόνοιαν χαταλαμδάνει τινὰ 
βαθύχρημνον λόχμην, ἀλσώδη τε xci ἀντρώδη * xoci 
ἀποβὰς ἐν αὐτῷ ἀπὸ τοῦ πλοίον, μόνος τῇ δυσχέρεία 
βιδιασμένος ἀνῆλθε, τοῖς ἄλλοις ἐπιτρέψας ἐν τῷ 
πλοίῳ ἡσυχῇ μένειν. 


I'. Διαμαθὼν δὲ τὸν τόπον ἀχριδῶς, xxl ἡσθεὶς 
ἐπιτήδειον εἶναι πρὸς ψυχιχὴν ὠφέλειαν, εὐξάμενος 
δὲ χατ᾽ ἰδίαν, χαὶ τὸν Θεὸν τὸ συμφέρον ἱχετεύσας 
ἀποχαλύψαι, χεχμηχὼς δὲ ἐκ τῆς ἐπὶ πλείστας ὥρας 
γενομένης ὑπ᾽ αὐτοῦ γονυχλισίας, καὶ μιχρὸν χαθε- 
σθεὶς, ὡς ἐν ἐκστάσει γέγονε, x«l ὁρᾷ γρηγοροῦ- 
σιν ὀφθαλμοῖς τὸν προφανέντα αὐτῷ ἐν τῇ παστάδι 
φωτοειδῇ ἄνδρα, τὴν χεῖρα ἐχτεταμένην ἔχοντα, καὶ 
τῷ δαχτύλῳ τὸν τόπον ὑποδειχνύντα χαὶ πρὸς αὐτὸν 
λέγοντα * Ὁ μὲν σὸς χηδεστὴς, ἀλλὰ xal ὁ σύμφρων 
αὐτοῦ βασιλεὺς, ἐν ὀλίγαις ἡμέραις τῶν τῇδε τελευ- 
τήσαντες ἀναχωροῦσιν * χαὶ λοιπὸν παῤῥησίᾳ τοῖς 
πενομένοις, τῶν ὑπαρχόντων σοὶ τὴν διανομὴν ποι- 
σάμενος, ἐνταῦθα παραγεινώμενος Θεῷ εὐαρεστύή- 
σεις. Τοῦ οὖν μακαρίου διὰ τῆς ἐμφανείας τὰ αὐτῷ 
συντείνοντα πρὸς ὠφέλειαν συνιέντος, χαὶ τὰ μέρη 
Κυξίχου χαταλαδόντος, ὡς τάχιστα δὲ τὸ αὐτῷ χε- 
λευσθὲν περατώσαντος, εὐθεῖά τις συνήργησεν ἐν 
Κωνσταντινονπόλει παλινδρομία. Καὶ δὴ πρεπόντως 
ἀπολογησάμενος, τῷ βασιλεῖ περὶ τῶν αὐτῷ ἐρωτω- 
μένων, ὑψηλοτέρῳω δὲ βαθμῷ ἦτοι τῶν σπαθαρίων 
τῷ χαταλόγῳ ὑπὸ τοῦ βασιλέως τιμηθεὶς, διῆγε τὸν 
λοιπὸν (χρόνον) προσμένων τὰ τῆς ὀπτασίας εἰς πέ. 
ρας ἔληλαχέναι, ὅ καὶ γέγονε 


CAPUT Il. 


Theophanis monachatus el pro imaginum cultu certamina. 


XI. Neque enim multum effluxit temporis, quin 


finem uteraue vivendi faciens, plenam ipsis relin- 


queret libertatem, suis pro arbitrio rebus utendi ; 
quas continuo inter pauperes diviserunt, famulis 
etiam domesticis libertate donatis : ipsi vero pan- 
noso induti habitu sibi invicem valedixere ; beato 


viro mulierem piam eonfirmante monitis salutari- 


bus, ui divina observaret mandata, spiritualem 
erga proximum exerceret charitatem, orationi sin- 
cere atque imperturbate vacarel pro viribus, 


vitam irreprehensibilem, summamque teneret hu- 


militatem, eique in recessu dicente: « Salvans 
salva animam tuam. » Ita illi convictu sunt ab 


invicem separati : qualem autem vitam duxerit 
pientissima illa mulier norunt omnes, quotquot 


(?) Ita dicti a spathis, id est latioribus gladiis, 
quos gestabant, imperatori ad custodiam corporis 
eircumposili nobiles : quorum prefecti protospa- 
tharii nominantur et plures fuisse colligit Goar 
ex Eustratio in Jure Graecorum quator simul no- 
minante : ex quo tamen non puto recte deduci 
omnes spatharios protospatharii titulo honestiori 
consuevisse appellari : quidni enim sphatarii ma- 


D 


ΙΑ΄. Mer' οὐ πολὺ yàp ἡμερῶν διάστημα, τῶει 
τοῦ βίον χρησαμένων ἀμφοτέρων, ἤδη λοιπὸν ἀδεῶς 
τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῖς τοῖς πενομένοις διανενεμηχό- 
τες, ἐλευθερίᾳ δὲ τοὺς οἰκέτας ἀποπεμψάμενοι, ἐν- 
δύονται λοιπὸν ῥαχώδη ἄμφια, καὶ συνταξάμενοι 
ἀλλήλοις, νονθεσίαις τε τοῦ μαχαρίον χαταστηρέ- 
ξαντος τὴν εὐσεδῇ γυναῖχα, τηρεῖν τὰς θείας ἐντολὰς 
καὶ ἀγάπην πνευματικὴν ἐν τοῖς πλησίον γεχτῆσθαι͵ 
προσευχήν τε εἰλιχρινῇ καὶ ἀρέμθαστον, xal βίον 
ἀχαταίσχυντον, x«i ἄχραν ταπείνωσιν, ἀπᾶλυσεν 
αὐτὴν ἔν εἰρήνῃ εἰπών * « Σώζουσα σῶζε τὴν ἑαυτῆς 
ψυχήν. » ᾿Αλλοτριοῦνται τοίνυν τῆς πρὸς ἀλλήλους 
ἀναστροφῆς. Ὁποῖον δὲ βίον ἐξόσχησεν ἡ εὐσεδὴς 
αὕτη γυνὴ, ἴσασι πάντες οἱ τὴν Βιθυνῶν οἰχοῦντες 
χώραν, ὅπως ἐχουσίως ἐπράθη, χαὶ δουλιχὴν μετῆλθε 


jori numero fuerint ; quibus in centurias distribu- 


tis sui sub uno eapite centuriones essent, etiam 


ipsi vel spatharii vel protospatharii nominati ? 
quidni plures nonad ministerium, sed ad dignita- 
tem fuerint protospatharii dicti : cum his sepe pro- 
vincias commissas legamus ? ut Sergium illum Si- 
cilie ducem sub Leone [saurico apud Theophanem. 


44 VITA 5: THEOPHANIS. ' 22 


τάξιν. γνωρισθεῖσα δὲ παρά τινων ἀπέδρα. Τὰ di 
ἐν Πριγχίπῳ καὶ Καλωνύμῳ σύτῆς ἀγωνίσματα, τί, 
ἂν χαὶ δυνηθείη γραφῇ παραδοῦναι, ἥτις καὶ χάρι. 
τός τε χαὶ δυνάμεων θείων ἠξιώθη - μέρος δὲ τῶν 
αὐτῆς χατορθωμάτων ἐν τῇ παρὰ Μεθοδίου τοῦ 
ἀγιωτάτου πατριάρχου συντεθείσῃ περὶ αὐτῆς τε χαὶ 
τοῦ μαχαρίου συγγραφῇ πρὸς ὠφέλειαν τῶν ἐντυγ- 
χανόντων ἱστόρηται. 


IB'. Ὁ δὲ ἀληθως μαχαριτὴης Θεοφάνης ἐμὰς 
ἐν πλοίῳ, χαταλαμθάνει τοῖς Σιγριανῆς παραλίοις, 
xai δὴ ἐξελθὼν ἀπὸ τοῦ πλοίου, βάδην καταλαμβάνει 
τὸν λοχμώδη χρημνὸν ἐχεῖνον * ἐν ᾧ ἐπὶ πλείστοις 
τὸ σῶμα χαταδαμάσας χοόνοις, xal τὸ μοναχιχὸν 
περιθαλλόμενος δυμα x«i σχῆμα παρὰ Χριστοφό- 
pov τοῦ διαφανοῦς ἀστέρος, ἤδη λοιπὸν χαταφανὴς 
ἐγεγόνει * οὐ γὰρ ἠδύνατο πόλις χρυθῆναι ἐπάνω 
ὄρονς χειμένη. Ἡμέραν δὲ ἐξ ἡμέρας συῤῥεόντων 
ἐπ᾿ αὐτῷ τῶν τῆς ἀγγελιχῆς ἐφιεμένων πολιτείας, 
ἀπετέλεσε τὴν ἔρημον ἐχείνην μοναστήριον, ὅπερ 
ἕως τοῦ αἰῶνος ἐπανθοῦν ταῖς θείαις ἀρεταῖς καὶ 
δείκνυται xai δειχθήσεται. "Ev αὐτῷ τοίνυν τοὺς 
πνευματιχοὺς διανύσας ἄθλους, μύστης τῆς Τρίάδος 
γνήσιος ἀνεφάνη, xal ὀπτασιῶν μεγίστων θεωρητὴς 
γέγονεν. "Hv δὲ αὐτῷ τὸ διαρχοῦν εἰς κοίτην ψιάθιον 
εὐτελὲς, xal τριχίνιον ἐπιχάλυμμα, xci πρὸς χεφα- 
Adv αὐτοῦ λίθος. Οὐχ ἐχαυχήσατο νῆτὸς (α) ἁπαλό- 
τητος εἰς περιδολὴν αὐτοῦ, οὐ χναφεὺς ἐπὶ ἐσθῆτι 
αὐτοῦ μεμόχθηχεν, οὐχ ἵππος ἣ ἡμίονος πρὸς ὑπ- 
Ὡρεσίαν αὐτῷ χεχρημάτιχεν, οὐ μαγείρων μαγγα- 
γεῖαι τὰ ἐπιτήδεια αὐτῶ χορηγοῦσαι, οὐχ εὐώδης 
οἶνος ἔλίπανεν αὐτοῦ φάρνγγα “ ἀλλ᾽ ἦν αὐτῷ βρῶ- 
σις χαὶ πόσις ἄρτος τραχύτατος χαὶ ὕδωρ βραχύ. 


IT". Τοῦ δὲ βασιλέως rÓst τοῦ βίον χρησαμένου, 
Εἰρήνης δὲ σὺν vià Κωνσταντίνῳ εὐσεθῶς τὴν βα- 
σιλείαν ἡνιοχούσης, προδάλλεται εἰς ἀρχιερέα Κων- 
σταντινουπόλευς, παρά τε τῆς βασιλίσσης χαὶ πάσης 
τῆ: συγχλήτον xai τῶν λογάδων τῆς ὀρθοδόξου 
δογμάτων ἀχριδείας, μετὰ θάνατον ἸΙαύλου τοῦ ἀπὸ 
πατριαρχῶν μοναχοῦ Ταρώριος ὁ ἀγιώτατος φωστὴρ 
τῆς ὀρθοδοξίας, σύνοδὸς τε οἰκουμενικὴ σννηθροίξετο, 


1 Matth. v. 74. 


8) Asie minoris regio est provinciis Phrygie 
Ponti etGalatice cincta, quam Saugarius multiplici 
flexu interluit, donec per Pontum tandem inEuxi- 
num revolvatur. 
(9) Gregorium habent alia Acta. 
(40) Hic Cyprius genere, gradu lector, doctrina 
et virtute prestans, ultimo Leonis Chazares anno, 
Christi 780, « quamvis ob heresim, que tunc ob- 
tinebat, multum reluctaretur, patriarcha fuit per 
vim institutus. » Vim autem in eo polissimum 
us eoguoscitur, quod « inter. Ordinationis 
solemnia imagines se nunquam adoraturum sub- 


(a) Ignota nobis vox, nisi quatenus est postremus 
multus. Si ex sensu et eo quod sequitur facere 
conjecturam liceret, suspicaremur ῥῆγος vel p- 
γεὸς scribendum, ut sit tinctus pannus v6l tinctor : 

. nisi forte siout ἃ ῥέω, ῥήτωρ, ῥητὸς, sic ἃ vé, 


Α Bithynie (8) regionem incolunt : quomodo scilicet 


voluntarie divendita ad servilem se gradum dinmi- 
sit: agnita vero ab aliquibus inde aufugit. Quis 
porro complecti scripto posset omnia ejus sive in 
Principe, sive in Calonymo certamina, ubi patran- 
dorum quoque miraculorum in ea eluxit gratia ? 
maxime cum preeclare ab ea factorum pars ad le- 
gentium utilitatem vulgata noscatur a sanetissimo 
patriarcha Methodio in ea scriptione, quam de ipsa 
beatoque ipsius viro composuit. 

XII. Quid autem beate memorie Theophanes ὃ 
conscensa navi Sigriane expetiit littora, atque 
exscensione ibidem facta celeriter properavit ad 
precipitium illud silvosum, in quo corpus suum 
multis domansannis, monasticoqueindutushabitu, 


B ἃ Christophoro (9), splendidissimo illius evi et 


regionis astro, et ipse quoque celebris exinde effe- 
ctus est : neque enim abscondi poterat civitas supra 
montem posita ". Cum vero de die in diem con- 
fluerent ad eum, qui angelicam vivendi formam 
sub ejus institutione amplexabantur, solitudinem 
illam convertit in monasterium, quod usque nunc 
et deinceps divinis efflorescens virtutibus mon- 
stratur monstrabiturque. In hoc spiritualiter de- 
certans, germanus sanctissime Trinitatis mystes, 
maximarumque visionumcontemplator effectus est. 
Sufficiebant autem ei vilis in lectum storea, cilicium 
in operimentum et lapis pro pulvinari. Nulla fuit 
in amictu ejus ostentatio, nulla mollities, nec fuit 
in eo fullonibus laborandum ; non equum, non 
mulum unquam ad suum posseditusum: coquorum 
artificia in congrui sibi victus apparatu nescivit, 
nec odorato vino palatum irrigavit suum ; sed ci- 
bus ac potus eidurissimus panis et aqua permodica 
fuit. 

XIII. Interea contigit ut imperatore vita functo, 
atque Irene cum filio Constantino regni guberna- 
cula pie moderantibus, post mortem Pauli ejus (10) 
qui monachus fuerat ex patriarcha effectus, ab 
imperatrice, senatu toto, eorumque qui rectam in 
opinionibus doctrinam tenebant delecto coetu, pa- 
triarceha  Constantinopoleos crearetur Tarasius, 
ver& fidei sanctissimum lumen, synodusque ccu- 


scripserit; » permansit aatem in.ea dissimulatione, 
sanctis alioquiet religiosissimis moribus exemplum 
Ecclesise optimum preeferens, ad annum usque 874 : 
quo conscientie stimulos mutum pastorem redar- 
guentes diutius non sustinens, atque ex dolore in 
morbum incidens, throno nuntium remisit ac in 
Flori monasterium se conferens imperatrice pro- 
positi ejus inscia, monasticum habitum induit : ao 
paulo post serio monitis, qui ad ipsum fuerant 
submissi ab imperatrice, de synodo coavocanda et 
corrigendo errore in pace obdormivit, magno om- 
nium luctu. » 

vérop, νετὸς, textor, textus formaverint aliqui : ut 
sensussitin ejus delicato vestitu non gloriatum esse 
finctorem textoremve,utinec in eodem laborandum 
tulloni fuit. 


43 MENSIS MARTIUS. 24 


menica convocaretur, a qua confirmate sunt em A ἐπιχυροῦσα μὲν τὰς πρὸ αὐτῆς ἐξ ἁγίας συνόδους» 


que ipsam precesserant, sancte sex synodi ; ana- 
themati subjecti Constantinus (14)et Nicetas (42) 
heresiarche οἱ fraudulenti patriarche ; Germa- 
nus (13] sanctissimus patriarcha inscriptus dipty- 
chis ;stultusque Iconomachorum error submotus e 
medio, et tanquam aranei tela est dissolutus. Con- 
venerant autem ex omniundique regione Patres (14) 
atque magistri, et apostolicarum sedium vicarii, ac 
monachorum primores ; Plato (15), inquam, illu- 
strissimum illud sidus ex iis, qui sunt Sacudeonis, 
Nicetas (16) atque Nicephorus cunctis memorandi 
Patres ex monasterio Medicii, prefatusque Christo- 
phorus (17) ex Parvo agro. Tunc spiritualis hujus 
congregationis evocatione beatus quoque Theo- 
phanesadsynodum venit,velutlucidissimum sidus; 
vi quidem coactus ille ,venit tamen : quamvis quie- 
tem sectaretur semper summeque diligeret, strepi- 
tum multitudinis exosus. 

XIV. Et illi quidem omnes adveniebant cum ma- 
gno equorum, mulorum, pedissequorum ac vere- 


(11) Fuerat hic Silei episcopus atque ab impio 
Copronymo, post pseudosynodum pro abrogando 
imaginum cultu in Hieria celebratam ann. 753, 
8 Augusti, inambonem templi Blachernensis dedu- 
ctus,ipso imperatore faustam precationem praeeunte 
his verbis : « Constantino ccumenico patriarche 
multi anni. » Anno deinde 764 ab eodem inductus, 
ut publice imaginum cultum abjuraret, multaque 
suo gradu indigna committeret, paulo post in ejus, 
ἃ quo promotus fuerat, odium incidit, ac throno 
dejectusin Principis insulam estrelegatus : annique 
sequentis Octobri mense revectus in urbem, dam- 
natus a successore atque ad ludibrium cireumdu- 
ctus, tandem capite plexus est : quam tragoediam 
vide apud Theophanem accurate descriptam. 

(12) Hic ἃ Slavis oriundus 16 Novembris anni 
prefati 764, eunuchus cum esset, preter fas cano- 
num imperatoris suffragio coronatus, impietatem 
suam imaginibus eradendis probavit, mortuus 6 
Febr. an. 780. 

a3)Festum ejus agitur 12 Maii: de cujus prte- 
clara confessione in tuendo adversus Leonem 
Isauricum imaginum cultu acturi sumus ad eum 
diem. Ceterum de hac illius in diptycha relatione 
nulla fit in Actis concilii, prout hoc tempore 
exstant, mentio: sunl autem diptycha Grecis, quee 
Latini Tabulas ecclesiasticas nominant. Heec dupli- 
cis fuisse generis observat Joan. Meursius in Glos- 
sario, alia vivorum (quales apud nos baptismales 
libri) in que nomina baptizatorum atque susci- 
ientium seu patrinorum referebantur, ut patet ex 
achymeri in Paraphrasi Dionysii: alia mortuo- 
rum,non quorumcunqnue, sed patriarcharum dun- 
taxat; neceorum quidem omnium, sed quos fidei 
integritas ac singularis virtus dignos probaverat 
publico illo inter sanctos cultu, quem Latini cano- 
nizationem vocant : hiuc gravis illa et diuturna de 
Joanne Chrysostomo in Dipteha referendo diffi- 
cultas, de quain Prolog. ad Vitam S. Attici 8 Jan. 
$6 et 7, unde hec ex Theodoreto hic repeto : 
« Episcopi Occidentis non prius cum episcopis 
AEgyptii et Orientis et Bospori et Thracie commu- 
nieare voluerunt, quam nomen illius sanctissimi 
viri in tabulas, quibus nomina episcoporum mor- 
tuorum continebantur, retulissent. »Donec tandem 
inquit Socrates « Atticus episcopus priecepit, ut de 


i) Elegans unius littere immutatio, qua impii 
non Patriarcha, sed. Patriarcha dicuntur, ut 


ἀναθεματίξουσα δὲ Νικήταν xai Κωνσταντῖνον τοὺς 
αἰρεσίάρχας “αὶ δολιόφρονας φατριάρχας (b), Γερ- 
μανόν τε τὸν ἁγιώτατον πατριάρχην τοῖς διπτύχοις 
ἐγγράφουσα, χαὶ τὴν τῶν εἰκονομάχων σοδοῦσα μα- 
ταίαν πλάνην xal ὡς ἱστὸν ἀράχνης διαλύονσα. Συν- 
ἡγοντο γοῦν οἱ πανταχοῦ γῆς Πατέρες x«i διδάσκα- 
λοι, xxl oi ἀποστολικῶν θρόνων τόποτηρηταὶ, xai 
οἱ τῶν μοναστῶν λογάδες * gapi δὴ, Πλάτων ὁ ἀει- 
λαμπέστατος φωστὴρ ἀπὸ τῶν τοῦ Σαχουδίονος, 
Νιχήτας xat Νιχηφόρος οἱ ἀείμνηστοι Πατέρες ἐκ 
τῆς μονῆς τοῦ Μωηδιχίου, καὶ ὁ προλεχθεὶς Χριστο- 
φόρος ἐκ τοῦ Μιχροῦ ἀγροῦ. Τότε δὴ, τότε, ὥσπερ 
διαφανὴς ἀστὴρ, προσχλήσει τῆς πνευματιχῆς ταύ- 
τὴς πανηγύρεως, παραγίνεται xai ὁ μαχάριος Θεο- 
φάνης πρὸς τὴν σύνοδον, βίᾳ μὲν, ὅμως δ᾽ ἀπέησι * 
xai γὰρ εὖ ἀεὶ ἐπιποθῶν x«i διώχων τὴν ἡσυχέαν, 
καὶ πρὸς τὰς ὀχλήσεις ἀπεχθῶς ἔχων. 


IA. Πάντες μὲν οὖν ἤγοντο, ἵπποις, ἡμιόνοις, 
ἀνδραπόδοις, x«l βερέδοις ὑπηρετούμενοι " ὁ δὲ Πα- 


Joanne, sicut de aliis episcopis solet, in precibus 
mentio fleret. » 

(14) Fuitea synodusepiscoporum cccr: hegume- 
norum aliorumque eclero aut monachatuillustrium 
personarum ratio inita non est : solum ad finem 
actionis & postquam episcopi circiter cc.x sub- 
scripsissent, subscripsissequoque reperiuntur mo- 
nasteriorum presides supra cxxx, quos longe ma- 
jori numero fuisse necesse est. 

(45) Greci memoriam hujus 4 Aprilis recolunt: 
Surius encomium a S. Theodoro Studita conscri- 
ptum retulit ad 5 Decembris. Actioni iv subscri- 
psisse reperiturin h&c verba : « Plato praeses et 
archimandrita Saczudeorum similiter, » ut habet 
lextus Grecus, pro quo iu Latinis editionibus 
conciliorum, etiam Regia Parisiensi, legitur sacri 
ete. Fueritne Sacudio, ut hicscribitur, sive Sacu- 
deo, ut in concilii versione Latina (nam in Graeco 
Σαχχουδεῶν est, Saccudeorum), monasterii cui 
S. Plato preerat fundator, aut alia ex causa hoc 
nomen tractum sit, non habeo definire. 

(46) Quinque omnino Nicetas reperio predicte 
actioni in. ordine hegumenorum subscripsisse, 

uorum primus τοῦ &yíou ᾿Αλεξάνδρου, S. Alexan- 

ri;n τῶν Γουδιλᾶ, Gudilaitarum ; m τῶν ἀγ- 
᾿Ἡλία, S. Elie ; tv τῶν ᾽Οχτάων, Octaorum ; v τῆς 
ἁγίας Θεοτόχου τῆς μονῆς τοῦ χάστρον τῆς 
Τίου, S. Dei Genitricis monasterii Castri Tii : ex 
quibus ne unus quidem reperiturin editionibusLa- 
tinis ; omnes tamen existimo ab hoc diversos ; 
quippe qui conjungitur cum Nicephoro velut ejus- 

em monasterii quod S. Medicii vocant editiones 
Latine, ubi Nicephori hujus sobscriptionem ha- 
bent ; in Greco autem textu legitur τοῦ ἀγίον Σεργίου 
τοῦ Μιδικιῶνος, S. Sergii Midicionis: de quo quid 
ulterius dicam non magissuppetit, quam deSaccu- 
deone. Addiista videnturad distinctionem aliorum 
monasteriorum ab eodem sancto nominatorum: 
sic enim Joannes presbyter τοῦ &yíou Σεργίου τῶν 
Γερμίων S. Sergii Germinorum eidem actioni sub- 
scribit, sed cognomentorum ejusmodi ratio hacte- 
nus invenienda restat. 

(41) Unicum inter omnes hegumenos Christo- 
phorum reperi, eumque rà» χανδήλων canbelarum, 
ut Latina vertunt, quem non est verosimile cum 
hoe esse eumdem. 


qui populo essent ruine occasio, siquidem φά 
ruinam significat. 1 prie 


VITA S. THEOPHANIS. 


τὴρ, οἷα πατὴρ, σὺν τῶ τριχίνῳ ἀμφίῳ x«i τῇ Α dorum multitudine (18); Pater autem sanctus, ut 


ποιμαντιχῇ βαχτηρίᾳ. Καθεσθείσης δὲ τῆς τιμίας 
συνόδου, χαίτοιγε ἐν εὐτελεῖ προσχήματι τοῦ μα- 
χαρίον θεωρουμένον, εὐσεθείᾳ δὲ ὑπὲρ᾽ πάντας ἀπο- 
στίλδοντος, οὐ παρελογίσαντο, ἄλλ᾽ ἐπέτρεψαν πρὸς 
τὴν τοῦ δόγματος δημηγορίαν' ἤδϑεισαν γὰρ ἀκριβῶς 
τὸν ἄξιον τοῦ Πνεύματος ἐργάτην. Ὁ δὲ δι᾿ ὀλίγων τὰ 
πολλὰ ῥητορεύσας, καὶ διὰ φυσιχῶν xal γραφικῶν xol 
δογματιχῶν ἀποδείξεων τοὺς ἀλαξόνας χαὶ δυσφή- 
μους Εἰχονομάχους ἐλέγξας τε x«i ἐπιστομίσας, 
ἀπέδωχε τὸν χόσμον τῇ Ἐχχλησίᾳ. Ὧ τοῦ θαύμα- 
τος | τί τούτου μεγαλοπρεπέστερον ; Ὅμως τὸ 
Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἔνθα βούλεται πνεῖ, χαὶ ὅσα βού- 
λεται. Τούτων οὕτω τελεσθέντων, χαὶ τῶν Πατέρων 
ἐν τοῖς ἐχάσνου τόποις παλινοστησάννων, χαταλαμ- 
Odvst πάλιν ὁ μακάριος τὸ παρ᾽ αὐτοῦ νεωργηθέν 
οὐρανομίμητον μοναστήριον. Ὥσπερ γὰρ ἐν οὐρανῷ 
ἥλιος σὺν ἄστροις δαδουχεῖ, τὴν σύμπασαν κατα- 
γλαΐζων τῷ φωτὶ τῆς ἔλλάμψσπεως ᾿ τὸν αὐτὸν δὴ 
τρόπον ἐξ αὐτῆς ὁ μαχάριος, σὺν τοῖς xat! ἐχλογὴν 
τοῦ Πνεύματος αὐτῷ μονασταῖς xai συνασχῃταῖς, 
τὴν οἰχουμένην χαταυγάξων, ταῖς μαρμαρνγαῖς τῆς 
ἰσαγγέλον πολιτείας ἐφαίδρυνεν. 

IE. Διέλαμπε τοίνυν ἡ τῆς ὀρθοδοξίας ἀχτίς ἐν 
τοῖς πέρασι. Χρόνων δὲ ἱκανῶν διιππασάντων, ἀνά- 
φύεται χατὰ συγχώρησιν Θεοῦ ὁ ὁμώνυμος τοῦ mwpo- 
Tépou Λέων, ὅστις παρευθὺς τῆς ἀναγορεύσεως αὐ- 
τοῦ τὰς τιμίας χαθελὼν εἰχόνας, ἡμαύρωσε τὸ τῆς 
Ἐχχλησίας χοῦλος, ἐλυμήνατο ὥς tig μονιὸς ἄγριος 
τὴν τῶν ὀρθοδόξων ὁμήγυριν, xci ἦν οἱχεῖον αὐτοῖς 
τὸ λέγειν. « Ὁ Θεὸς, ἤλθοσαν ἔθνη εἰς τὴν χληρο- 
νομίαν gov, » χαὶ τὰ ἑξῆς" τοὺς γὰρ τῆς ὀρθοδόξου 
πίστεως προμάχους τε x«i ὑπερμάχους Πατέρας 
πολλαῖς αἰχίαις χαὶ θλίψεσι χαθνυποθαλὼν, χαχιγχά- 
xo; ἀπώλεσεν ἐν οἷς xal Θεόδωρον τὸν ὁσιώτατον 
ἡγούμενον τῶν Στουδίου, ἐλέγξαντα τὴν τούτου μα- 
ταιογνωμίαν, χρονιχῶς αἰχισάμενος ἐξορίᾳ παρέ- 
πεμψε. — Aola δὲ γνώμῃ χρησάμενος, γράμμασι 
θωπευτιχοῖς πρὸς τὸν μαχάριον Θεοφάνην, fret 
συμφωνήσοντα τῇ τούτου χαχονοίᾳ πρὸς αὐτὸν ἥχειν. 
Ὁ δὲ μαχάριος ἀντιγράφοις ἠμείψατο τοῖσδε " 


Ig". ᾿Ἐπίγνωθι, βασιλεῦ, τόν σοι τὸν βασιλείαν 
χαρισάμενον, dv οὔ βασιλεῖς βασιδλεύουσι χαὶ τύ- 
p«vvot χρατοῦσι γῆς, ὡς Θεὸς ὧν ἀπερίγραπτος, 
περίγραπτος τῇ  x«Ü' ἡμᾶς προσλήψει γενόμενος» 
ὅμοιος ἡμῖν xarà πάντα πλὴν ἁμαρτίας χεχρημάτι- 
xtv ὅπως δὲ νεχροὺς ἀνέστησε, xxl τυφλοὺς ὠμμά- 
τωσὲ, x«l λεπροὺς ἐχαθάρισε, xol τὰ Ga χαθεξῆς 
τῶν θαυμάτων αὐτοῦ * ὅπως τε "Iovdaixg παρα- 
φροσύνῃ πάθος ὑπέμεινεν ἐχὼν, χαὶ τριήμερος ἀνα- 
στὰς, εἰς οὐρανοὺς ἀνελήλνθε, τῆς πρὸς τὸν Πατέρα 


* Psal. Lxxvir, 1. 


(18) Hos esse equos cursui velociori destinatos 
et assuetos, qualibus publici cursores utuntur, hinc 
veredarii nominati, qui tamen a vehendisrhedis no- 
men acceperint, teste Festo, obiter insinuatum est 
in 46 Januarii δὰ num. 13 Aotornm priorum 


A 


B 


vere Pater, cilicino pallio suo ac baculo pastorali. 
Ceterum cum veneranda synodus consedisset, non 
despexere Patres humili quamvis habitu conspe- 
ctum Patrem, cum pre omnibus pietate coruscas- 
set; sed ad edicendam publice sententiam invita- 
runt. Noverant enim, et optime noverant, quam 
dignus Spiritus sancti operarius esset. llle vero 
paucis multa complexus, rationibus ex natura, 
Scriptura ac disciplina petitis redarguitet obmu- 
tescere fecit arrogantes exsecrabilesque Iconoma- 
chos, Ecclesieque pristinum restituit decus. O 
miraculum! quid eo dici magniticentius potest ? 
nempe spirat ubi, et quantum vult Spiritus sanctus. 
Quibusita gestis, Patribus que ad suarevertentibus, 
rursus se beatus recepit in monasterium recens ἃ 
se fundatum, ipsique simillimum ccelo. Ut enim in 
coelo sol cum astris lucet, orbem illuminans uni- 
versum illustrationis 5188 splendore : eodem modo 
in terra beatus, cum suis in spiritu delectis mona- 
chis, et in sanctoagone sodalibus, toti resplendens 
orbi, eum angelic& sus» conversationis fulgoribus 
illustrabat. | 

XV. Diffundebantur igitur quaquaversum ortho- 
doxie radii: post annorum vero aliquantorum 
decursum divina permissione surrexit priori cogno- 
minig Leo, qui statim ut declaratus est imperator, 
gacras imagines subverti precipiens, Ecclesie pul- 
chritudinem exstinxit, et tanquam ferus aper 
afflixit coetum orthodoxorum, quibus vere tunc 
dicere licebat: « Deus, venerunt gentes in hare- 
ditatem tuam 5, » et ea que sequuntur. Orthodoxe 
enim fidei defensores propugnatoresque Patres 
mala morte sustulit, multis eos verberibus pressu- 
risque subjiciens, in quibuset Theodorum sanotis- 
simum Stodii archimandritam, quod stultum ejus 
edictum damnaret, post diuturnam vexationemin 
exsilium expulit: fraudulento vero animo ad B. Theo- 
phanem blandas destinavit litteras, quibus eum 
rogabat, ut pessimee suc subscribens sententiee, ad 
86 accedere ne gravaretur. Ad quas ille in hanc 
formam rescripsit: - 

XVl. Noveris, imperator, eum qui tibi imperium 
largitus est, per quem reges regnant, et tyranni 
dominantur in terris; noveris, inquam, quomodo 
Deus incircumscriptus cum sit, tamen circumsoribi 
dignatus sit, nostram assumendo naturam, similis 
nobis factus per omnia, nisi quod peccatum non 
habuerit. Secundum quam naturam suscitavit mor- 
tuos, illuminavit cecos, mundavitleprosos, ceetera- 
que ex ordine operatus est miracula sua : secu&dum 
quam eamdem sponte mortem subiit, Judeorum 


S. Marcelli Pape. Festi sententiam multis doete 
confirmat in suo Etymologico Vossius, certis aucto- 
ribusantiquisdemonstrans, antiquis cursoribus cur- 
sum publicum vehicularem fuisse. .^ 


41 


MENSIS MARTIUS. 


98 


illatam vesania, tertiaque resurgens die in cclos Α συνεδρίας μηϑέποτε χωρισθείς. Τῆς εὐαγγελιχῆς 


gloriose ascendit, a paterne dextere nunquam 
sejungendus consessu. Hane naturam quia Evan- 
geliorum nos codex docet, ipsum reverenter am- 
plectimur, credimusque Christo nos erhibere 
honorem. Quod si illum amplexi non accusamur : 
quomodo jure merito accusabimur, si voluerimus 
suscipere et venerari ejusdem sententiee historiam 
imaginibus adumbratam, per quas ii quoque, qui 
ad nos ex barbaris fide Christi imbuendi aecedunt, 
totam rei geste veritatem facillime edocentur ? 
Quam multi litterarum rudes dum divina miracula 
ipsis, ut sic dicam, conspiciunt oculis, eum qui 
pro nobis passus est glorificant Christum, quorum 
tu saluti invidisti? Quod unquam concilium pro- 
nuntiavit infandum id esse sacrilegium ? Numquid 
non ipse Christus proprii vultus imaginem nullo 
formatam manuum adminiculo Ancaro (19) trans- 
misit ? nunquid non Deiparse Virginis expressam 
coloribus similitudinem apostolus Lucas nobis tra- 
didit (20)? Quid vero et tradite a Patribus doctrine 
oppones? Etenim Basilius (21) iIleineffabilium scru- 
tator mysteriorum, Imagini, inquit, delatus honor 
ad protolypon transit. Similiter aureo suo ore 
Joannes : Ego fusam quoque e cera imaginem di- 
lexi. Necnon Cyrillus (22) Spiritus sanoti cithara : 
Sepius vidi, ait, expressam imaginem passionis, 
nec absque lacrymis visam transivi, et reliqua. 


βίδλου ἡμᾶς ἐχδιδϑασχούσης, ταύτην περιπτυσσόμεθα, 
dv αὐτηῆς τῷ Χριστῷ τὴν τιμὴν ἀπονέμοντες, xd εἰ 
ταύτην περιπτυσσόμενοι οὐχ ἐγχαλούμεθα, ποέα 
ἔγχλησις ἡαῖν τῆς αὐτῆς ἐξηγήσεως τὴν εἰχονιχὴν 
ἀνατύπωσιν μὴ τιμᾷν xal ἀσπάξεσθαι, δι᾿ ἧς οἱ ix 
B«p6dpev χατηχούμενοι ῥᾳδίως παιδεύονται τὴν 
ἀλήθειαν ; Πόσοι τῶν μὴ εἰδότων γράμματα ὡς 
ὀφθαλμοῖς τὰ θαύματα βλέποντες, τὸν dv ἡμᾶς πα- 
θόντα δοξάζουσιν, ὧν τὴν σωτηρίαν ἐφθόνησας ; Ποία 
τῶν συνόδων τοῦτο τὸ δύσφημον ἀνεφώνησεν ἀσέ- 
6nua ; Οὐχ αὐτὸς ὁ Χριστὸς τὴν οἰχείαν ἀχειρο- 
ποιήτως εἰχόνα ᾿Αγχάρῳ πέπομφεν ; Οὐ τῆς Θεο- 
τόχου μορφῆς τὴν ἐχτύπωσιν ὁ ἀπόστολος ἡμῖν 
Λουχᾶς ἱστορήσας παραδέδωχε ; Τί δαὶ φήσοις ἐν 
ταῖς πατροπαραδότοις διδασχαλίαις ; Χαὶ γὰρ, φησὶ 
Βασίλειος ὁ τῶν ἀῤῥήτων μύστης, à τῆς εἰχόνος τιμὴ 
ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαδαίνει. Φησὶ δὲ x«i τὸ Χρυ- 
σοῦν στόμα Ἰωάννης * ᾿Εγὼ x«i τὴν χηρόχντον 
γραφὴν ἠγάπησα. Οὐ μὴν ἀλλὰ χαὶ ἡἣ λύρα τοῦ 
Πνεύματος Κύρῶλος οὕτω φησίν  Πολλάχις tio 
ἐπὶ γραφῆς εἰχόνα τοῦ πάθους, xxi οὐχ ἀδαχρυτὶ 
τὴν θέαν παρῆλθον, x«i τὰ ἑξῆς. Εἰ οὖν αἱ προλα- 
δοῦσαι ἔξ ἅγιαι σύνοδοι προσχυνεῖσθαι τὰς ἁγίας 
εἰχόνας σχετιχῶς (C) οὐχ ἀπεχήρνξαν, σὺ σοφώτερος 
τούτων γίνῃ ; "Idtóv aot, βασιλεῦ, τὸ πρὸς ὑπεναν- 
τίους πολεμεῖν * τὸ δὲ τῆς ᾿Εχχλησίας δόγμα τοῖς 
Πατράσι μελλήσει. 


Si ergo priora sex concilia sacras imagines relative ad sua prototypa adorari minime improbarint, tu 
illis sapientiorem te reputas? Tuum est, imperator, bellare adversus hostes : doctrina Ecclesie Patribus 


cure erit. 
XVII. Hec missis ab imperatore (23) litteris cum 
reposuisset beatus, tantam viri constantiam non 


(19) Augarum vel Abgarum Edessenee civitatis 
principem passim scriptum reperias, aptid Latinos 
etiam AbagarumetAgabarum. Hujusimaginis festum 
Greci celebrant 16 Augusti et historiam in Meneis 
referunt, quo die Edessa in Constantinopolim est 
translata: unde acceptam Genuénses nunc in 
suburbano S. Bartholomei de Armenis templo, 
PP. Bernabitarum cure, amotis Basilianis mona- 
chis, ante annos non multos commisso, religiose 
venerantur. Miraculum ejus ab igne servate sub 
Cosroe ex Ecclesiastica Historia Évagrii in Niceno 
concilio rt, actione 5 preelectam invenimus, et alibi 

assim illius mentionem. Vide Gretserum nostrum 
in insigni! iractatu, quem de imaginibus non 
manufactis edidit, qui pro majori parte de hac 
una totus est, et nunc regia magificentia Parisiis 
recusus reperituP post Georgium Codinum curo- 


palatem, De officiis Ecclesie et aul C. P. ejusdem 
Creiseri commentariis et Notis Goaris illustra- 
um. ᾿ 


(20) Hanc ab Eudocia Augusta imperatrici Pul- 
cherie Hierosolymis missam, eique templum r&v 
ὁδηγῶν, idest, Vt» ducum, &b hac Constantinopoli 
tedificatam refert Nicephorus ; de ea accipienda 
videntur illa S- Germani patriarcha» verba in Vita 
S. Stephani Junioris relata: » Ab evangelista Luca 
imaginem Virginis Dei Genitricis pictam novimus, 
que ab Hierosolymis missa est. » Vide eumdem 

reiserum prenominati tractatus, cap. 18, de hac 


c) lta S. Gregorius Papa II Ep. 1 ad Leonem 
Isauricum opponit inter se λατρευτικῶς et. σχετι- 
χῶς : ul explicetur differentia ejus cultus, quem 


IZ. Ἰούτων ἀντιγράφως τῷ βασιλεῖ παρὰ τοῦ 
μακαρίου σταλέντων, μὴ ἐνεγχὼν ὁ τύραννος τὴν 


C agentem, et Cuspiniani nugas sequenti capite 
refellentem. 

(21) Utrumque hunc Basilii et Chrysostomilocum 
eliam Gregorius Papa allegat in Epistola ad S. Ger- 
manum patriarcham CP., lecta in concilio Ni- 
c&&no 11, actione &, qua etiam actione hoc Chry- 
sostomi effatum profectur a Theodosio preside 
S. Andres ad Nesium, ut desumptum ex oratione, 
cui argumentum, « Quod veteris et novi Testa- 
menti unus sit legislator. » 

(22) Imo Gregorius Nyssenus : hujus enim esse 
locum illum, de Abrahamo patriarcha sermonem 
facientis, Adrianus Papa profitetur insua ad Con- 
stantinum et Irenem Augustos Epistola, actione τ᾿ 

redicti concilii recitata. Sed hic memorie lapsus 
ignoscendus est elogii hujus auctori pre aliis, qui- 
bus ultimum pulcherrimumque confessionis hujus 
actum videtur confudisse : nam prime Vite au- 
etori etate suppari potiusstandum est, necomnino 
credendum aut prius vexatos monachos, eversum- 
que monasterium esse quam suam Theophanes 
constantiam Byzantii probasset; sed potius ei 
affligendo hsc deinde acta: aut tertio a Theodori 
ejectione die ipsum quoque expulsum in Samo- 
thraciam fuisse Theophanem. 

(23) Mirum est in Vita S. Thedori Studite ul- 
time hujus ad imperatorem adductionis nullam 
omnino mentionem fleri, in qua illud duntaxat, 
post narratos ejusin confirmandis fratribus verbo 


imaginibus deferunt Christiani, ab eo quo idola 
adorabant gentiles, ipsismet divinum aliquid 
inesse erroneo opinati. 


29 VITA S. THEOPHANIS. 30 


τοσαύτην τοῦ ἀνδρὸς ἔνστασιν, ἀποστείλας τινὰ rà» À perferens tyrannus, quemdam in dignitate con- 


ἐν τέλει, τὴν μὲν μονὴν ἕως ἐδάφους πυρίκαυστον 
πεποίηκε, τοὺς δὲ μοναχοὺς αἰκισάμενος διεσχόρ- 
πισε, τὸν δὲ μαχάριον δέσμιον συλλαβόμενος ἦγεν 
εἰς τὸ Βυζάντιον. Καὶ χελεύσαντος τοῦ τυράννου χαθ- 
διρχθῆναι αὐτὸν ἐν σχοτεινῇ φυλακῇ, ἐπὶ πλείστας 
ἡμέρας διέτριδεν ἐν ὑπονοία τοιᾷδε, ὡς ἄν τὸ 
εὔτονον αὐτοῦ χαυνωθὲν, εὐάλωτον ἔσται πρὸς σνγ- 
χατάθεσιν. Τῇ οὖν προτεραίᾳ ἀγαγὼν ὁ βασιλεὺς τὸν 
εἰρημένον Θεόδωρον τῶν Στουδίου ὅσιον ἡγούμενον, 
χαὶ ἐπὶ πλείστας ὥρας δείμασί τε χαὶ χολάσεων 
ὑποθέσεισι κχατἀπτήξειν οἰόμενος, τοὐναντίον ϑὲ 
ἐλεγχθεὶς παρὰ τοῦ ὁσίον, ὡς μηδὲ τῆς αὐτοῦ χαρ- 
δίας ἐπισχοπῆς Θεοῦ αἰσθόμενος͵ αἰσχυνθεὶς ὁ τύ- 
βᾶννος τὴν xaz' αὐτοῦ τῆς ἐξορίας ψῆφον ἀπεφή- 
νατο. 


IH. Tj δὲ ἐπαύριον προσέταξεν ὁ βασιλεὺς ἀχθῆ- 
ναι αὐτῷ x«i τὸν μαχάριον Θεοφάνην. Κλυθεὶς δὲ 
παρὰ τῶν συμμυστῶν τοιῶσδε φησάντων, ὡς Οὐ δεῖ 
τὸ σὸν χράτος ὑπὸ τινος τῶν ἀμνημονεύτων ἀντιλέ- 
γεσθαι χαὶ ἐλέγχεσθαι, χαὶ μάλιστα αὐθαδεστέρον 
τυγχάνοντος παρὰ πάντας τοὺς πρώην τοῦ νῦν 
ἀχθησομένον, μήπως ὑδρισθῇ τὸ τὸν ἀήττητον χρά- 
τος ταῖς ἀντιῤῥητιχαῖς αὐτοῦ αὐθαϑδείαις, χαὶ αὐὖ- 
στηρότησι " τοῦθ᾽ ἕνεχεν πρὸς τὴ" ὁρμὴν ἐπισχὼν, 
ἀποστῶλει ἕνα τῶν ἐν τέλει πρὸς τὸν ἅγιον, προσ- 
τάξας βουνεύροις τριαχοσίοις τά τε στέρνα χαὶ τὸν 
νῶτον χαταξάναντα ἐᾶσαι πάλιν ἐν τῇ εἱρχτῇ. Τῇ 
δὲ ἐπαύριον ἡ αὐτῇ πάλιν χόλασις τῷ μαχαρίῳ 
γεγονυῖα, τὸ εὔτονον αὐτοῦ τῆς πρὸς Θεὸν οὐχ ἐχαύ- 
νωσεν ἐλπίδος. ᾿Απειπὼν δὲ ἤδη πρὸς τὴν τοιαύ- 
τὴν ὁρμὴν ὁ πανώλης, ψήφισμα χατὰ τοῦ μαχαρίου 
ἐχπέμπει, ἐξορίᾳ αὐτὸν iv Σαμοθοάχῃ τῇ νήσῳ ἀπο- 
στεῖλαι, ἥτις ἐν τοῖς μέρεσι τοῦ τῆς Μαρωνείας πε- 
λάγους ἴδρυται, δεινὴ χαὶ αὐχμώδης πᾶσι τοῖς πελά- 
ξει. βουλομένοις δειχνυμένη. "Ev αὐτῇ δὲ λιμῷ xoi 
δίψει xal χαθείρξει πιεσθεὶς ὁ μαχάριος, xai ἐπί 
τινας διαδιῶν χρόνους, τῶν τῇδε μεταχεχωρηχὼς 
πρὸς ἀμείνονα χαὶ θειοτέραν εὔχλειαν μεταδέδηχε, 
τὸ πήλινον σῶμα σὺν τῇ ψυχῇ ἀλώδητον διαφυλά- 
Lac. Οὗ ταῖς μαχαρίαις εὐχαῖς στηριχθείημεν, ὦ 
φιλαχροάμονες, Χριστῷ τῷ φιλανθρῴπῳ Θεῷ ἡμῶν, 
ἅμα τῷ προανάρχῳ Πατρὶ, x«l τῷ ζωοποιῷ Πυεύ- 
pati, δόξαν xal εὐχαριστέαν ἀναπέμποντες, νῦν xol 
ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς σύμπαντας x«l ἀτελευτήτους 
αἰῶνας τῶν αἰώνων, ᾿Αμήν. 


et scripto conatus, brevitersubjungitur, offensum 
iis tyrannum ac « nescium quo se verteret, cum 
hominis libertatem ac fiduciam ferre amplius non 
posset, Byzantium expelli carcerique tradi jus- 
sisse. » Vitam dabimus ad 14 Nov. diem quo mor- 
tuus est anno 826. 

(24) Ea est Thracie civitas, etiam hoc tempore 
vetus nomen retinens, ἃ qua propterea taqnuam 


stitutum ablegavit, per quem monasterium ad ipsum 
usque pavimentum exussit, monachos verberibus 
multatos dispersit, ! beatumque virum comprehen- 
sum ac vinctum Byzantium adduxit, atquede man- 
dato tyranni in obscurum compingens carcerem, 
multis afflixit diebus. Qua id fiducia ! Nempe quod 
speraret emollitam animi sanoti fortitudinem fa- 
cilem fore ad consensum impietati presstandum.g 
Pridie igitur quam ipsum accerseret imperator, 
adduci jussit (24) predictum Theodorum Studii 
hegumenum, quem diu multumque propositis ter- 
roribus tormentisque tentatum, iis percellendum 
existimans, cum ipse ab eodem e contra libere in- 
ereparetur, velut qui intuentem corda Deum non 


p cognosceret, exsilioc onfusus addixit, prolata adver- 


sus sanctum sententia. 

XVIII. Postera vero die beatum quoque Theopha- 
nem coram se sisti jusserat : compellatus autem 
imperator asymmistis suggerentibus, quod indecens 
omnino esset majestatem imperatoriam ab aliquo 
vilium istorum hominum redargui ac vilipendi, 
maxime ab hoc jam accersiri jusso, qui pre ceete- 
ris omnibus in ejus conspectum adductis, insolens 
sit, et propter pervicacem proterviam suam auste- 
ritatemque insigni aliqua contumelia affecturus 
potestatem ipsius : impetum suum repressit, mit- 
tens quemdam e primoribus cum imperio, ut tre- 
centis taurearum plagis pectore ac dorso lacera- 
tum, denuo recludi juberet in carcerem. Postridie 
vera cum idem denuo tormentum esset illatum 


C sancto, nec quidquam eum remisisse appareret de 


firma in Deum fiducia, desperans infelix propter 
tantam sancti viri alacritatem, sententia contra 
ipsum lata, misit eum exsulem in insulam Samo- 
thracem, que in ejus, quod ad Maroniam (24) est, 
maris partibus sita est, squalida admodum et 
gravis omnibus accedere volentibus : in qua 
fame, siti, et angustiis pressus beatus per annos 
aliquot, ex hac vita demigrans ad meliorem trans- 
iit, corpore et anima absque noxa servatis. Cujus 
sanctis precibus, auditores dilecli, corroboremur, 
Christo benignissimo Deo nostro, unaque Patri 
principii experti, atque vivitico Spiritui gloriam et 
gratiarum actionem referentes, nunc et semper, 
atque per omnia et interminata ssecula seculorum: 


D Amen. 


celebriori merito mare illud nominetur : distat 
alioqui a Samothrace insula 20 ferme milliaribus 
amplius quam ipsa insula a proxima continenti, 
juxta Ptolemei calculos. Sunt qui existimet 1sma- 
rum esse Homeri : sed Plinius diversam facit. 
Hipparchiam nominatam aliquando docet Ortelius 
in Tesauro. 


84 


MENSIS MARTIUS. “ 32 





MAPTYPIOY TOY ATION 


ΚΑΙ ENAOZOY MAPTYPOZ 


AOTTINOY TOY EKATONTAPXOY 


MARTYRIUM SANCTI ET GLORIÓSI MARTYRIS 
LONGINI CENTURIONIS. 


(Latine apud Surium ad diem 16 Martii; Grecus textus, nunquam antes editus, prodit ex cod. Reg. Paris. 774, 


S8C. X 


v9 Epi. P 


ATR.) 


I. Cum Deo Verbo propter eam,que ex inobe- À A. Τοῦ Θεοῦ Λόγου διὰ τὴν ix τῆς παραχοῆς 


dientia nobis fuitimportata, a bonis prolapsionem, 
visum esset fleri sicut nos, et voluntaria cruce et 
morte propter nos fuissetcondemnatus propter suam 
in nos misericordiam, et chorus quidem discipulo- 
rum, limore amicitie Christi esset oblitus, qui au- 
temin eum cedem spirabant Judei, eum jam morte 
damnassent: unus erat etiam Longinus e synagoga 
Judeorum, et constitutus fuerat centurio cujusdan$ 
numeri militum. Cum autem exsecutioni esset mati- 
data scelerata sententia, et ipse Christus in ligno 
esset affixus, medicans sumptum ex ligno gusfum, 
admirandushic Longinus habebatcrucis custodiam 
sibi commissam cum suis militibus. Signis autem 
et r rodigiis, que circa crucem facta sunt, ad veri- 
tatem deductus, omniexcusso metu, liberg Christum 
ipsum et Deum confessus est in medió synagogte 
Judeorum, « Vere, dicens, Filius Dei est hic !. » 


J 
, 


II. Postquam sepulture mandatum fuit vivificum 
Christi corpus, ut nos a pec sepuleris evocaret, 
et ad antiquam revocaret beatitudinem, Longino 
rursus jussit Pilatus, vite sepulorum tueri custodia 
militari. Et ille quidem fecit id, quod erat impera- 
tum, etsi non esset efusdem de Christo cum Pilato 
sententie, ut jam didicimus. Cum autem peractum 
esset magnum mysterium resurrectionis, et milites 
miracula, 4185 erant majora, quam ut ea caperet 
humana oogitatio, principibus sacerdotum et pres- 
byteris Judaici cetus annuntiassent, hoc illi igno- 
miniam et dedecus sibi afferre existimantes, et 
miraculum volentes exstinguere, pecuniis persuase- 
runt militibus, ut calumniarentur Christi resurrec- 
tionem. Illi igitur ad Pilatum accedentes, falsam 
dixerunt esse resurrectionem. Verum non sie Lon- 
ginus : sed mendacii quidem fuit preeclarus confu- 
tator, verax autem testis veritatis, ut qui non sus- 


! Math. xxvn, 54. 


ἐπενεχϑεῖσαν duiv τῶν ἀγαθῶν ἔχπτωσιν γενέσθαι 
χαθ᾽ ἡμᾶς εὐδοχήσαντος x«i σταυρὸν ἐχούσιον καὶ 
θάνατον διὰ τὸν πρὸς ἡμᾶς οἶχτον χαταχριθέντος 
xat τοῦ μὲν τῶν μαθητῶν χοροῦ δειλίᾳ τῆς πρὸς 
Χριστὸν φιλίας ἰχλαθομένων, τῶν δὲ xar αὐτοῦ 


νφονώντων Ἰουδαίων ὑπόδιχον αὐτὸν fión τῷ θανάτῳ 


ποιησαμένων, εἷς ἦν χαὶ Λογγῖνος τῆς τῶν ᾿Ιουδαίων 
συναγωγῆς, χαί τινος ἐχατόνταρχος στρατιωτικοῦ 
χαθίστατο τάγματος Ἐπεὶ δὲ πέρας ἢ πονηρὰ ψῆ- 
φος ἐδέχετο, xal Χριστὸς αὐτὸς ἐπὶ ξύλον προσήλωτο 
τὴν ἐχ τοῦ ξύλον γεῦσιν ἰώμενος, ὁ θαυμάσιος οὗτος 
Λογγῖνος ἐτύγχανε μὲν τὴν τοῦ σταυροῦ φυλαχὴν 
ἅμα τοῖς ὑπ᾽ αὐτῷ στρατιῶταις πεπιστευμένος " 
τοῖς δὲ περὶ τὸν σταυρὸν σημείοις x«i τέρασι πρὸς 


B τὸν ἀλήθειαν χειραγωγηθεὶς x«i πάντα φόδον ἀφ᾽ 


ἑαυτοῦ ποιησάμενος, ἐλευθέρᾳ γλώττῃ Χριστὸν αὐ- 
τὸν χαὶ Θεὸν ἐν μέτω τῆς τῶν Ἰουδαίων συναγωγῆς 
ὡμολόγησεν * « ᾿Αληθῶς, λέγων͵ Υἱὸς Θεοῦ ἐστιν" 
οὗτος. » 

Β΄. Ὡς δὲ καὶ τάφῳ τὸ ξωόποιὸν ἐδόθη σῶμα Χρι- 
στοῦ, ἵν᾽ ἡμᾶς τῶν τῆς ἁμαρτίας τάφων ἀναχαλέση - 
ται χαὶ πρὸς τὴν ἀρχαίαν ἐπαναγάγῃ μακχαριότητα, 
Λογγίνῳ καὶ πάλιν ὑπὸ Πιλάτον προσετέταχτο τὸν τῆς 
ξωῆς τάφον χουστωδίᾳ στρατιωτῶν ἡσφαλίσθαι * xci 
ὁ μὲν ἐποίει τὸ χελευσθῖν, xXv οὐχὶ x«i τῆς αὐτῆς 
Πιλάτῳ περὶ Χριστὸν γνώμης ἦν, ὡς £x τοῦ τἕλους 
ἐμάθομεν. ᾿Επεὶ δὲ τὸ μέγα τῆς ἀναστάσεως ἐπρα- 
γματεύθη μυστήριον, x«i οἱ στρατιῶται τὰ ὑπὲρ 
ἔννοιαν θαύματα τοῖς ἀρχιερεῦσι χαὶ πρεσθυτέροις 
τῆς ᾿Ιονδαϊχῆς συμμορίας ἀπήγγελλον, οἱ μὲν τῶν 
Ἰουδαίων προεστῶτες, αἰσχύνην τὸ πρᾶγμα τιθέμε- 
vot xai τὸ θαῦμα σόέσαι βουλόμενοι, πείθουσι χρὴ- 
μάτων τοὺς στρατιώτας τὴν τοῦ Κυρίον συχοφαντί- 
σαι ἀνάστασιν χαὶ αὐτοὶ τῷ Πιλάτῳ προσελθόντες, 
ὡς περὶ ψευδοῦς εἰσηγοῦντο τῆς ἀναστάσεως, ἀλλ᾽ 
οὐχὶ χαὶ Λογγῖνος οὕτως * ἀλλὰ τοῦ μὲν ψεύδους 
ἔλεγχος ἀχριθὴς, ἀληθὴς δὲ τῆς ἀληθείας μώρτυς 


33 VITA S. 


LONGINI. 34 


χαθίστατο, συχοφαντῆσαι Χριστὸν ὡς χλαπέντα μὴ À ünuerit calumniari Christum, tanquam furto 


ἀνασχόμενος" ἐλευθερίῳ δὲ μᾶλλον xaà γλώττῃ xoi 
γνώμῃ αὐτὸν ἀναχηρύξας ἀληθινὸν χαὶ ἐχ νεχρῶν 
ἐγηγέρθαι βεδαιωσάμενος" ὅθεν αὐτός. τε Πιλάτος 
x«t oi τῆς συναγωγῆς ᾿Ιουνδαίων ἐξάρχοντες τὸν 
φθόνον, ὃν πρότερον εἶχον χατὰ Χριστοῦ xoi ἣν 
ὥδινον x«t' αὐτοῦ μανίαν, ταύτην εἰς Δογγένον νῦν 
μεταφέρουσιν, οὕτως ἀγρίως αὐτῷ χαλεπαίνοντες, 
ὡς μηδ᾽ ἄν ἣ τι χαὶ πάθοι Λογγῖνος ἀξίαν αὐτὸν εἰσ- 
πράξασθαι τιμωρίαν ποιούμενοι. ᾿Εντεῦθεν εἰς ἀχοὰς 
ἥχει Λογγέχω τὸ πρᾶγμα, x«l δῆλα τὰ τῆς ὀργῆς 
ἐγίνοντο, χαὶ διὰ τοῦτο παραῤῥιπτεῖσθαι μᾶλλον 
Χριστῷ $ τοῖς τῶν ᾿Ιουδαίων οἰκεῖν σχηνώμασι προ- 
θυμούμενος, τῇ τοῦ ἀξιώματος χλαυύδι xai ξώνῃ xoi 
τὴν στρατείαν αὐτὴν, εὐθὺς ὡς εἶχε συναποδύεται, 
xai δύο τινὰς τὸν ὅμοιον αὐτῷ ζῆλον ὑπὲρ Χριστοῦ 
χαὶ τῆς ἀληθείας ἔχοντας παραλαδὼν στρατιώτας, 
τὰς χατὰ πλῆθος ἐχχλίνει διατριδὰς, xal Θεοῦ μόνον 
χαὶ ἑαυτοῦ γίνεται. 

Γ΄. Οὐ πολὺ δὲ τὸ ἐν μέσῳ, x«l τὴν Ἱερουσαχὰμ ἀπο» 
λιπὼν, εἰς τὴν Καππαδοχῶν ἀφιχνεῖται, κῆρυξ ὁμοῦ 
καὶ ἀπόστολος τῶν τοῦ Χριστοῦ παραδόξων xci θαν- 
μαστῶν ἔργων συνάμα τοῖς δυσὶ στρατιώταις γινό- 
μᾶνος. Ὡς οὖν τούτων οὐδὲν τοὺς ᾿Ιουδαίονς ἐλάν- 
θχνεν, ἅτε τῆς φήμης εἰς πάντας τὸν Λογγῖνον 
παραπεμπούσης x«l οἷά τινος ὑποπτέρου πᾶσαν 
σχεδὸν δ ιατρεχούσης τὴν οἐχουμένην, εἰς ταὐτὸ συν- 
ἐλθόντες, πείθουσι Πιλάτον χατειπεῖν Λογγένου xal 
σημᾶναι τῷ Καίσαρι, ὅτι τε ἀλλότρια φρονῶν εἴη 
τῆς Ῥωυαίων βασὶλείας, x«i ὅτι τῶν ὅπλων ἀμελή- 
σας, Χριστόν τινα χηρύσσει βασιλέα τοῖς ἔθνεσι, 
χἀντεῦθεν πάντας ὑποποιούμενος πρὸς τὴν εἰς ἐχεῖ- 
voy πίστιν ἐφέλχεται" τεχμήριον, φασὶ, τῶν λεγομέ- 
wo», ὅτι χαὶ τὴν Καππαδοχῶν πᾶσαν τῆς τοιαύτης 
διδασχαλίας πεπλήρωχε. Τούτοις τοῖς γράμμασι xci 
χρήματα συνεχπέμπουσι, χλέψαι τὰς ἀχοὰς βουλό- 
μενοι Καίσαρος, ὥστε x«i τὸν Λογγένου θάνατον 
ὑχόλως ὠνήσασθαι. Ὃ δὴ χαὶ χατὰ τὸ δοχοῦν τοῖς, 
Ιουδαίοις ἐχώρησε, xoi ἀπὸ Ῥώμης εὐθὺς τῆς 'Iou- 
ϑδαίας πρὸς Πιλάτον στέλλονται γράμματα Δογγίνον 
θάνατον καταψηφιξόμενα. Λεξάμενος οὖν ὁ Πιλάτος 
τὰ γράμματα, ὡς εἶχεν, εὐθέως ἐγχειρίξει ταῦτα τοῖς 
Ιουδαίοις χαὶ προς τὸν τοῦ μακαρίου φόνον πρόθυμος 
προθύμους ἐχπέμπει: οἱ δὲ τὴν μεταξὺ πᾶσαν γῆν 
ἀπτέρῳ τάχει διαδραμόντες τῇ Καππαδοχῶν ἐφ- 
ἰστανται" χαὶ Λογγῖνον &v τινι τῶν πατρῴων ἀγρῶν 
τὸν ἀπράγμονα βίον ἀσχεῖν πυθόμενοι, εὐθὺς ἐν τῷ 
ἀγρῷ γίνονται, μὴ εἰδότες ἐχεῖνον εἶναι, περὶ οὗ 
τοὺς μαχροὺς ὑπέστησαν πόνους χαὶ τὴν ποοείαν 
διήννον, ὅθεν xai αὐτὸν ἐχεῖνον ἠρώτων, τις ἄρα 
Λογγῖνος εἴη καὶ ποῖος ὁ Λογγῖνον ἔχων ἀγρός" τοῖς 
μὲν γὰρ ἦν ἡ σπουδὴ, Λογγίνῳ ἀφανῶς ἐπιθέσθαι, 
δεδιόσι, μὴ τὴν σωτηρίαν φυγῇ πραγματεύσηται. 
᾿Ηγνόουν δὲ ὅτι μᾶλλον αὐτῶ ἡ σπουδὴ ληφθῆναι à 
ἐχείνοις λαδεῖν' ἐζήλου γὰρ ἐχείνον τὸν ἐχούσιον 
θάνατον, óv ἰδὼν ἐν σταυρῷ Θεὸν ὡμολόγησεν, xai 
ὥσπερ Χριστὸς δι’ ἡμᾶς, οὕτω διὰ Χριστὸν Λογγῖνος 
τὴν σφαγὴν ἐδίψα. 


Β 


C 


surreptum : sed lingua et mente libera eum verum 
esse Deum prredicarit, et e mortuis esse excitatum 
affirmaverit. Quo factum est, ut et ipse Pilatus, et 
Judseorum synagogee principes, invidiam qua prius 
movebantur in Christum, et quem in eum animo 
concipiebant furorem, eum nunc in Longinum 
transferrent, ei adeo irascentes, ut quidquid pate- 
retur Longinus, existimarent eum non satis datu- 
rum esse poenarum. Hinc e& res venit ad aures 
Longini, et eorum ira fuitei significata. Quapropter 
magis volens abjici eum Christo, quam habitare in 
tabernaculis Jude&orum, cum veste et cingulo digni- 
tatis, ipsam quoque simul quamprimum exuit mili- 
tiam. Et acceptis duobus militibus, qui habebant 
eumdem zelum pro Christo et veritate, declinat 
cum populo congressionem, et cum Deo solo et 
secum versatur. 


Ill. Nec multum intercessit temporis, et relictis 
Hierosolymis, venit in Cappadociam, preco simul 
et apostolus Christi admirabilium operum, et que 
sunt preter opinionem cum illis duobus militibus 
effectus. Cum autem eorum nihil lateret Judeos, 
utpotequod famaad omnes Longinumtransmitteret, 
et perinde ac alata perniciter omnem percurreret 


. regionem, ii simul convenientes persuadent Pilato, 


ut de Longino male dicat, et significet Cesari, 
quod aliena sentiret ab imperio Romanorum, et 
quod neglectis armis, Christum predicet quemdam 
regem gentibus, et sic omnes in suam redigens 
potestatem, attrahat ad illius fidem. Eorum autem, 
aiebant, que dicuntur, signum est, quod universam 
Cappadociam ea implevit doctrina. Cum his litteris 
simul etiatn emiltunt pecunias, in aures Cesaris 
volentes irrepere, ut Longini mortem facile eme- 
rent. Quod quidem processit etiam, ut videbatur, 
Judeis. Et Roma statim in Judeam ad Pilatum 
mittuntur littere, que Longinum morte damnabant. 
Pilatus ergo acceptis litteris, eas statim tradit Ju- 
deis, et ad beati viri cedem alacris alacres emittit, 
Illi autem cum totam que intercedebat, regionem 
maxima pervasissent celeritate, veniunt in Cappa- 
docum regionem : et cum audiissent Longinum in 
quodam agro paterno agere vitam ab omni negotio 
remotam, statim veniunt in agrum, et cum Lon- 
gino sermones conferunt, nescientes eum esse, 
propter quem tam magnos labores suscepissent, et 
iter confecissent. Unde etiam illum ipsumrogabant, 
quisnam esset Longinus, et in quonam predio ha- 
bitaret. Longinum enim studebant clam aggredi, 
timentes ne salutem sibi fuga quaereret. Ignorabant 
autem eum magis studere ut caperetur, quam illi, 
ut caperent. Imitabatur enim mortem illius volun- 
tariam, quem cum vidisset in cruce, Deum fuit 
confessus : et quomodo Christus propter nos, ita 
Longinus propter Christum cedem sitiebat, 


Ld 


. 
3 


89 


MENSIS MARTIUS. 


36 


IV. Cum ergo Spiritus sanctus illa hora ei omnia À Δ΄. Τοῦ Πνεύματος οὖν τῷ ἁγίῳ πᾶντα χατ᾽ ἐκεῖνο 


significasset, sensim δὰ ipsos conversus, miti οἱ 
leni voce dicit : « Sequimini, et ipse eum, quem 
quxritis, ostendam *. » Tunc ergo veluti apud se 
]etans ille beatus et futuri gaudium precipiens, et 
ante martyrium mortem martyrii amplectens, hec 
secum dicebat : Quam speciosi pedes evangelizan- 
tium bona? ! Nunc videbo ccelosapertos. Nunc aspi- 
ciam gloriam Patris. Nunc, sicut primus martyr 
Stephanus, ipse quoque dicam : « Domine Jesu Chri- 
sto, accipe spiritum meum *, » quem clarissima 
voce audivi mortem ad se vocantem. Nunc super- 
nam Jerusalem, angelorum quidem patriam, totius 
autem chori sanctorum metropolim, cum victoris 
plausibus, et canticis, et gloriosis tropeis, ascen- 
dam. Nunc exuo e luto confectam tunicam, et la- 
mentabilia depono carnis vlncula. Nunc liberor ab 
interitu et corruptione, et letus induo incorruptio- 
nem. Egredior e vita caduca et momentanea, et 
ex tempestate, cujus sunt magni fluctus et gravia 
naufragia, et venio ad verum et solum portum, in 
quo vita est ab omni tristitia remota et eterna. 
Letare, anima, quee vadis ad tuum effectorem, 
Ostende l:&tam, tempore id postulante, faciem. Eos, 
qui tibi tot bona conciliant, o Longine, benigne 
excipe. Eos qui nos ad coenam vocant regalem, 
lauto et magnifico accipiamus convivio. 


V. Hec cum apud se locutus esset. Longinus, 
eos, qui ad ipsum venerant, statim ducit in domum 
suam, et cum hospitio preclare accepisset, incipit 
deinderogare post cenam cur venissent, etquenam 
esset tanta Longini inquisitio. Illi autem, cum sa- 
cramentum, tanquam aliquod pignus ab eo acce- 
pissent, non esse publicaturum, que ei dicerent, 
neque secretum esse aperturum, dicunt quee Pilato 
scripta fuerant a Cesare, et quod. veuissent, ut 
Longini cum duobus militibus capita amputarent. 
Cum autem scivisset, quinam essent cum ipso mo- 
rituri, illi scilicet qui Judaice mercedi Christum 
preposuerant, significaviteis, qui non diu ante ab 
eo discesserant, ut primorum bonorum essent sibi 
socii. Cumque semel atque iterum eos, qui missi 
fuerant ἃ Pilato, hospitio magnifice accepisset, 
postridie eos ducens in agrum, exspectabat eos, 
quos accersiverat. Cum autem accepisset eos jam 
appropinquare, statim annuntiat iis qui missi fue- 
rant a Pilato : Ego sum, qui a vobis queror, Lon- 
ginus. llli autem primum quidem non credebant. 
Quomodo enim existimassent eum esse, qui erat 
passurus, cum eum viderent tam letum ad pericu- 
lum ? Postquam autem recte sciverunt illum esse 
et nulla eis fuit relicta dubitatio, egre ferebant, et 
& conscientia multas plagas accipiebant, quid non 
quidem dicentes, quid non autem facientes, cum 
esset adhuc recens recordatio ut qui pro bonis 
* Act. vii, 58. 


2 [sa. Li, f. * Rom. x, 13. 


B 


D 


τῆς ὥρας γνωρίσαντος, ἠρέμα πρὸς αὐτοὺς ἐπιστρα- 
φείς" ᾿Αχολουθεῖτέ μοι, λέγει πραείᾳ φωνῇ, xol τὸν 
ξητούμενον αὐτὸς ὑποδείξω. Τότε οὖν, ὥσπερ ἐνευ- 
φραινόμενος ὁ μαχάριος ἑαυτῷ χαὶ τοῦ μᾶῶλοντος 
προαπολαύων τῆς ἡδονῆς καὶ πρὸ τοῦ μαρτυρίου τὸν 
τοῦ μαρτυρίου θάνατον ἀσπαζόμενος, τοιαῦτα πρὸς 
ἑαυτὸν διελέγετο᾽ Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγ- 
γελιξομένων τὰ ἀγαθά Νῦν τοὺς οὐρανοὺς &v&m- 
μένους ὄψομαι νῦν ἱστορήσω τὴν δόξαν τοῦ Πα- 
τρός" νῦν ἐπ᾿ ἴσης τῷ πρώτῳ τῶν μαρτύρων Στε- 
φάνῳ' Κύριε ᾿Ιησοῦ Χριστὲ, δέξαι τὸ πνεῦμά μου, 
χαὶ αὐτὸς ἐρῶ, οὗ λαμπροτάτῃ φωνῇ τὸν θάνατον 
χαλοῦντος ἐφ’ ἑαυτὸν ἀχήχοα’ νῦν Ἱερουσαλὴμ τῆς 
ἀνωτάτω, τῆς πατρίδος μὲν τῶν ἀγγέλων, τοῦ δὲ 
τῶν ἁγίων χοροῦ παντὸς μητροπόλεως, μετὰ χρότων 
ἐπινικίων xal περιφανῶν τῶν τροπαίων ἥδιστα ἐπι- 
δήσομαι' νῦν ἀποδύομαι τὸν πήλινον χιτῶνα, xai 
τοὺς πολυστενάχτους τῆς σαρχὸς δεσμοὺς ἀποτίθε- 
μαι’ ἀπαλλάττομαι τῆς φθορᾶς, x«l τὴν ἀφθαρσίαν 
χαίρων ἐνδύομαι' ἔξειμι τοῦ προσχαίρον βίου xd 
τοῦ χειμῶνος, οὗ μεγάλα τὰ χύματα χαὶ χαλεπὰ τὰ 
ναυάγια, x«l πρὸς τὸν ἀληθῇ xci μόνον ἀφιχνοῦμαι 
λιμένα, ἐν ᾧ ζωὴ ἄλυπος χαὶ αἰώνιος, Εὐφραένου 
πρὸς τὸν σὸν ἀπερχομένη, ψυχὴ, Ποιητήν. δεῖξον 
ψαιδρὸν, xatpoU χαλοῦντος, τὸ πρόσωπον" τοὺς προ- 
ξένους σοι τῶν τοσούτων ἀγαθῶν. Λογγῖνε, φιλοφρόνως 
ὑπόδεξαι' τοὺς ἐπὶ τὸ δεῖπνον ἡμᾶς χαλοῦντας τὸ 
βασιλικὸν πολυτελῶς ἑστιάσωμαι. 

Ε΄. Ταῦτα πρὸς ἑαυτὸν ὁ Λογγῖνος διαλεχθεὶς, 
τοὺς ἐπ᾽ αὐτὸν ἐλθόντας εἰς τὸν ἴδιον εὐθὺς οἶχον 
ἄγει χαὶ ξενέσας λαμπρῶς, εἴτα x«i ἐρωτᾷν μετὰ 
τὸ δεῖπνον ἄρχεται. ἐφ᾽ ᾧ τε ἤχοιεν, xxi τίς ὦ τοσ- 
αὐτὴ Λογγίνου ζήτησις. Oi δὲ, μὴ ἄν ϑημοσιεῦσαι 
τοὺς λόγους μηδὲ τὸν χρυπτόμενον ἐχχαλύψαι, ὄρχον 
χαθάπερ τι ἐνέχυρον, ἀπ᾽ αὐτοῦ λαθόντες, τὰ γρα- 
φέντα Πιλάτῳ παρὰ Καίσαρος λέγουσι, xai ὅτι Aoy- 
γίνον συνάμα x«i δύο στρατιωτῶν τὰς χεφαλὰς 
ἐχτεμεῖν ἀπηντήχασιν. Ὡς δὲ xai οὗτοι τίνες εἶεν οἱ 
ἅμα αὐτῷ ἀποθανεῖν μέλλοντες ἐμάνθανον, οἱ τῶς 
Ἰουδαϊχῆς, φημὶ, μισθαρνίας προτιμήσαντες τὸν 
Χριστόν, τάχιστα παρ᾽ αὐτὸν ἥχειν τοὺς ἄνδρας μι- 
χρῷ πρὸ τούτου διαστάντας ἐδήλον" ὥστε τῶν πρώ- 
των ἀγαθῶν αὐτῷ χοινωνῆσαι: οὕτω τε μίαν χαὶ 
δευτέραν ἡμέραν τοὺς ὑπὸ Πιλάτου σταλέντας φιλο- 
τίμως ξενίσας, παραλαδὼν αὐτοὺς εἰς τὴν αὔριον ἐν 
ἀγρῷ, ἀνέμενεν οὖς μετεστείλατο, ἐγγίσαι δὲ ἣἥδη 
τούτους μαθὼν, εὐθύς 'Εγὼ ὑμῖν ὁ ξητούμενός εἰμι 
Δογγῖνος, ἀπαγγέλλει τοῖς τοῦ Πιλάτον. Οἱ δὲ πρό- 
τερον μὲν διηπίστουν’ πῶς γὰρ ὑπέῶλαθδον αὐτὸν 
εἶναι τὸν μέλλοντα παθεῖν, οὕτως αὐτὸν ὁρῶντες πε- 
ριχαρῇ πρὸς τὸν χίνδυνον: Ὥς δὲ αὐτὸν ἀχριθῶς 
ἐμάνθανον εἶναι χαὶ οὐδὲν ἀμφίδολον αὐτοῖς ὑπελεί- 
φθη, βαρέως ἔφερον xai πολλὰς ἐδέχοντο τὰς ἀπὸ 
τοῦ συνειδότος πληγάς" τί μὲν οὐ λέγοντες, τί δὲ οὐ 
πράττοντες, θερμῆς οὔσης ἔτι τῆς ἀναμνήσεως διὰ 
τὴν ἀπὸ τῶν ἔνδον χατάχρισιν' ὧτε πολλῶν ἀγαθῶν 


31 


VITA S. LONGINI. 


38 


πονηρὰν ἀμοιδὴν ποιεῖν μέλλοντες ; *Q δείπνου duc- A essent malas reddituri gratias ? O infelicem, dice- 


τυχοῦς λέγοντες, ὦ χαλεπῆς ξενίας | τί σοι, ᾧ φῶε 
Λογγῖνε, τοῦτο ἐδόξατο ἐγχείρημα, ἵνα τοὺς ἐπὶ σὸν 
φόνον ἐλθόντας ὁ σὸς οἶχος ἐδέχετο; ὦ ἀθλίας x«ra- 
γωγᾷς 1 ὦ πιχρᾶς ἑστιάσεως | θάνατος ὃ ξενία σοι 
γίνεται χαὶ σεσυτὸν ἐπιθύσεις τῇ τρακέξῃη, λῃστὰς 
παραδόξως τοὺς ὑπὸ σοῦ ξενισθέντας εὑρών. Τί ἂν 
ποιῶν οὕτως ἐλύπεις τοὺς ἐπιθῆναί σοι τὴν σφαγὴν 
μῶλοντας ; ΓΑπιθι τοιγαροῦν, μισθὸν τῆς ξενίας 
λαδὼν τοῦ θανάτου τὴν ἄφεσιν οὐ στέργομεν ἐπι- 
θεῖναί σοι τὸ ξίφος, χεῖρα μιαιφόνον ἐπενεγχεῖν τῇ 
cj δεξιᾷ δεδοίκαμεν ^ αἰδούμεθα τοὺς χοινοὺς ἅλας" 
ἐρυθριῶμεν τὴν τράώπεξαν, τὸν τῆς ξενίας ἔφορον 
αἰσχυνόμεθα * ναρχᾷ πρὸς τὸν φόνον ἢ χείρ * ὁ νοῦς 
ὀκνεῖ τοῦ εὐεργέτον τὸν θάνατον * ῥάων ὁ παρὰ Πι- 
λάτῳ κίνδυνος ἡμῖν τῶν ix τοῦ τοῦ συνειδότος πληγῶν" p 
πάντα παθεῖν ἐσμεν ἕτοιμοι ἣ Λογγίνῳ τοιαύτας 
ἀπτιδοῦναι τὸς χάριτας. 

ζ΄. Οὕτω τοίνυν οἱ στρατιῶται πρὸς τὸν τοῦ Χρι- 
στοῦ μάρτυρα x«l λίαν περιπαθῶς ἔλεγον. ᾿Αλλ᾽ οὐχὶ 
xal Λογγῖνον ἠδύναντο πείθειν, ἀλλὰ πρὸς αὐτοὺς 
γενναίως ὁ γενναῖος ἀληθῶς ἀποχρίνεται, Τί μοι 
φθονεῖτε μεγάλων, ἀγαθῶν, ὧν χαὶ ἄχοντες ἡμῖν 
ἀντιδοῦναι μέλλετε ; τί μον τὸν θάνατον οὕτω πολυ- 
παθῶς ἀναχλαίεσθε : ἵνα τί χατηφιᾶτε τῶ πάθει : οὐ 
θάνατος ἐμοὶ τὸ παρὸν, ἀλλὰ ζωῆς ἀπαρχή - ἐμοὶ τῷ 
ὄντι θάνατος μᾶλλον $ ἐνταῦθα διαγωγὴ, ὅτι μὴ tà 
ἐμῷ Δεσπότῃ παρίσταμαι, καὶ τῆς ἐχεῖθεν ἀπολαύω 
μαχαριότητος " τὸ τέλος τῶν χαχῶν οὐχὶ χαὶ τέλος 
τῆς ζωῆς προξενήσει μοι, ἀλλὰ πρὸς τὴν ἀληθινὴν 
διαδιθάσει ἀϊδιότηωτα — x«l μετασχεῖν τῆς ἐκχεῖθευν 
παρασχενάσει λαμπρότητος " ἔχετε τὴν παραμυθίαν, 
ὦ φῇλοοι, παρ᾽ ἑαυτοῖς ἔχετε ᾿ ἐγγὺς τὰ τῆς παρηγο- 
ρίας ὑμῖν, ὃν διὰ τὸ τέλος θρηνεῖτε, τοῦτον μετὰ τὸ 
tíos ἥδιστα μαχαρίσετε ἀρχοῦν δὲ τοῦτο πάντως 
ποὸς εὐθυμίαν μεταθδαλεῖν τὸ τὸν φίλον εἰδέναι πολ- 
λῶν ἀγαθῶν μῶλοντα χοινωνεῖν, ὥσπερ φθονούντων 
μᾶλλον ἣ x«l μισούντων τὸ σπεύδειν ἀποστερεῖν 
αὐτὸν τῆς λαμπρότητος. Μὴ οὖν ὀδύρεσθε τὸν ἐχ- 
λείποντα, ἀλλ᾽ εὐχαριστεῖτε τῷ δεχομένῳ * οὐκ ἂν 
ξημιώσητέ με τὴν δόξαν ἐχείνην, ἣν εἶδον ἐγὼ στοι- 
χεῖα σαλεύουσαν * οὐχ ἂν ἀρνηθείην ὃν ἅπαξ Θεοῦ 
Υἱὸν ὡμολόγησα * δέδοικα μὴ κατήγορον εὕρω τὴν 
χτῶσιν, ἄπιστος περὶ τοῦτον φανείς * oU τῷ ms: 
xal ὁ οὐρανὸς ἰπεστύγνασε, xal τὰς ἀχτῖνας συν- 
ἐστειλεν ἥλιος, χαὶ τὸ τῆς ἡμέρας ἐχαινοτομεῖτο 
φέγγος, x«i εἰς νύχτα περιπαθῶς εἴχετο. 

Ζ΄. Ἔτι τοῦ Λογγίνου ταὐτὰ διεξιόντος x«l τοὺς 
παρὰ Πιλάτου πεμφθέντας ποιεῖν τὸ χελευσθὲν πεί- 
θοντος, οἱ συγχαταχριθέντες αὐτῷ τὸν θάνατον 
στρατιῶται χαταλαμδάνουσιν Ὁ δὲ, γαννυμένῳ τῷ 
προσώπῳ x«i φαιδρῷ τοὺς ἄνδρας ἰδὼν, δεξιάν τε 
αὐτοῖς ἐμδάλλει, χαὶ περδάλλει τὸν τράχηλον, xal 
ὀφθαλμοὺς, ἡδέως φιλεῖ, xai - Χαέρετε, ὦ συστρα- 
τιῶται Χριστοῦ χαὶ χληρονόμοι τῆς βασιλείας, φησὶ, 
χαίρετε" ἤδη γὰρ ἢ ἐν οὐρανοῖς πύλη ἀνέῳχται, καὶ 
ἄγγελοι τὰς ἡμετέρας μῶλουσι παραλαμθάνειν 
ψυχὰς x«i τῷ μονογενεῖ προσάγεῖ Υἱῷ * ἰδοὺ χαὶ 
τὰς λαμπάδας δοῶ, x«i τὰ βραδεῖά μοι ὑποφαίνεται, 


bant, ceenam o grave hospitium | Curnam, o chare 
Longine, hoc tibi ceptum venit in mentem, ut eos, 
qui venerant ad tui cedem, domus tua acciperet ? 
O miserum habitaculum, o acerbum convivium ! 
Mors tibi evadit hospitium, et teipsum mense ap- 
pones, eos preter opinionem inveniens latrones, 
qui hospitio a te fuerunt accepti. Quid faciens sic 
molestia affecisti eos, qui te sunt occisuri ? Abi ergo, 
accepta mercede hospitii, nempe mortis cemissione. 
Non sustinemus ensem tibi inferre : cedem molien- 
tem manum tuo capiti afferre formidamus, commn- 
nem salem reveremur : nos pudore afficit mensa : 
ad cedem torpet manus : abhorret animus morte 
afficere benefaciorem. Facilius est periculum, quod 
nobis est a Pilato paratum, quam vulnera conscien- 
tie. Paratasumusomnia pati potius, quam Longino 
tales referre gratias. 

VI. Sie quidem milites dicebant Christi martyri 
valde miserabiliter. Ceterum non poterant Longino 
persuadere : sed eis fortiter respondet vir vere 
generosus : ur magna mihi bona invidetis, quibus 
vos inviti me estis remuneraturi ? Cur meam mor- 
tem defletis tam miserabiliter ? Cur tristes estis 
propter meam perpessionem ? Non est hoc mihi 
mors, sed vite primitie. Mihi revera polius est 
mors, que hic estconversatio, quoniam non assisto 
meo Domino, nec fruor ea, que est illic, beatitu- 
dine. Finis finem malorum, non etiam finem vite 
mihi conciliabit: sed ad veram transmittet beati- 


C tudinem, et efficiet, ut sim particeps illius eeterni 


splendoris. Habetis, o amici, habetis apud vos so- 
latium, prope est vobis consolatio. Quem enim 
propter finem lugetis, eum vos post finem beatum 
reputabitis, Sufficitautem hoc ad afferendam animi 
tranquillitatem, scire amicum fore multorum bono- 
rum participem: quomodo est invidorum, vel odio 
potius habentium hominum, studere eum privare 
splendore. Nolite deflere eum qui deficit : sed 
gratias agite ei qul accipit. Non mihi illius glorie 
detrimentum aíferatis, quam ego vidi elementa 
moventem. Non negavérim eum, quem Dei semel 
Filium sum confessus. Timeo ne creatam naturam 
inveniam accusatricem, si in eum appaream infide- 
lis, propter cujus passionem coelum quoque ipsum 
est affectum tristitia, et sol contraxit radios, et lux 
diei miserabiliter deducta fuit ad noctem. 

VII. Hec adhuc dicente Longino, et eis, qui missi 
fuerunt a Pilato persuadente ut facerent quod eis 
fueratimperatum, veniunt milites, qui cum eo morte 
damnati fuerant. Ille autem, letoet alacri vultueos 
intuens, et dexteram eis injicit, et collum amplecti- 
tur, et oculos suaviter deosculatur, et, Salvete, 
inquit, o Christi commilitones, et heredes regni, 
salvete. Jam eniu aperta est porta, que estin coelis, 
et angeli sunt nostras accepturi animas, et oblaturi 
Filio unigenito. Ecce, et lampades video, et appa- 
rent mihi bravia, cum quibus sistendi sumus ad, 
Judicis tribunal. Sed enim si quid vobis est impe- 


39 MENSIS MARTIUS. 40 
ratum, dicebat eis qui missí fuerant. id implete. Α μεθ᾽ àv τῷ τοῦ ἀγωνοθέτου παραστησόμεθα βήματι" 


Deinde etiam conversus ad domus curatorem jubet 
vestem mundam ad se deferri, ut qui jam esset 
vocatus δὰ nuptias et thalamum, et eo festinaret. 
Porro autem cum induisset vestem, et manu osten- 
disset tumulum, in quo volebat poni corpus, in 
genua cum iis duobus, qui erant cum ipso, inclina- 
tus (obeatum finem !), peregit certamen : etampu- 
tatis eorum capitibus, illi ascribuntur in choros 
martyrum et apostolorum, illorum quidem fortitu. 
dinem, horum vero zelum pro Christo ostendentes. 


ΥΠ|. Quid vero post hec est consecutum ? Mar- 
tyricum illius Longini caput cumstatim accepissent 


&))à γὰρ εἴ τι χαὶ προσετάχθητε, πρὸς τοὺς πεμ- 
φθέντας ἔλεγεν, ἐχπληροῦτε. Εἶτα καὶ πρὸς τὸν τῆς 
οἰκίας ἐπιστραφεὶς ἐπίτροπον, στολὴν αὐτῷ καθαρὰν 
χομισθῆναι κελεύει, ὡς ἐπὶ γάμον ἦδη xci νυμφῶνα 
χληθέντι xal πρὸς αὐτὸν σπεύδοντι, Καὶ δὺ κομι- 
σθεῖσαν ἐνδὺς χαὶ τῇ χειρὶ δείξας τὸν λόφον, ἔνθα 
τεθῆναι τὸ σῶμα ἡἠδούλετο, εἰς γόνν μετὰ τῶν σὺν 
αὐτῷ χλιθεὶς (ὦ μαχαρίου τῴλους ἢ), τὸν ἀγῶνα 
διήνυσε. xol τὰς χεφαλὰς ἀποτμηθέντες, χοροῖς 
μαρτύρων καὶ ἀποστόλων ἐγγράφονται, τῶν μὲν 
τὴν ἀνδρείαν, τῶν δὲ τὸν ὑπὶρ Χριστοῦ ζῆλον ἐπιδει- 
ξάμενοι. 

H'. Tó δὲ μέτὰ ταῦτα, τί; Τὴν μαρτυριχὸν ἐχεί- 
νην Λογγίνου χεφαλὴν εἰς πίστωσιν ἀχριδῷ λαθόντες 


ii, qui eum interfecerant, δὰ fidem plene facien- B αὐτέχα οἱ ἀνελόντες ὅτι Λογγῖνος τέθνηχε,  xopi- 


dam quod Longinus esset mortuus, id portant ad 
Pilatum, ut qui scirent se nullo alio dono, quam eo 
magis illi grati&icaturos. Ipse autem statim convo- 
cavit Judeos, magna secum voluptate afficiendos, 
ut qui Longini valde mortem sitirent, et eam emis- 
sent pecuniis. Quod quidem cum factum fuisset, 
ut eis placebat, jubet rursus indigna Pilatus : et 
ante portam civitatis per ignominiam fuit proje- 
etum pretiosum ejus caput. Sed is, cui visum 
fuerat pati pro nobis, ejus, qui propter ipsum fue- 


rat passus, ne nuno quidem est oblitus : sed veluti . 


perpetuo apparentem quamdam facem iis, qui ade- 
rant, cernendam prebebat ante civitatem, et in 
sterquilinio jacentem, tanquam in domo regia 
conservatam, tuto protegebat, non solum non per- 
mittens, ut aliquid pateretur ἃ fimo, sed etiam 
liberans alios, ne aliquid propter id paterentur. 
Qussdam enim mulier vidua, que» morte maritum 
amiserat, cum filio autem unico confliofabatur, et 
preter viduitatem sustinuerat etiam oculorum or- 
bitatem, malo fide superato, cum filio vadit Jeru- 
salem, sanctorum, queibi erant, lotorum contactu 
et adoratione, quos amiserat corporis duces, spe- 
rans se recuperaturam. Cum autem a filio deducts 
terram caperet et palverem, et imponeret oculis, 
adjicitur viduitati et oculorutn orbitati (qualia sunt 
Dei judicia) alia quoque gravis calamitas. Morbus 
enim quidam invadens puerum, qui pro amissis 
oculis fuerat ei alius oculus, repente (pro dolor !) 
abripit a sinu matrís. 

IX. Statim ergo duplices ad eum accedunt tene- 
bre, et vite lux simulexstinguitur cum luce oculo- 
rum : eratque omnino infelix illa immobilis, tan- 
quam aliquo fulmine, perculsa calamitate. Cum 
autem paulo post ἃ malo ad se rediisset, deflebat 
miserabiliter, et miserandas voces emittebat ad 
Dominum: O Domine, dicens, cur sic gravata est 
manus tua super me, et supra dolorem vulnerum 
meorum addidisti*? Et nunc lumen oculorum 
meorum et ipsum non est mecum*. Num vires 
lapidum vires mec? Ipsa quoque dicam, quod 
Job' : «Posuisti me parabolam, Domine, et motum 


5 Psal. 1xvu, 27. * Psal. xxxv, 41. 


Job. v1, 22. 


ξονσι τῷ Πιλάτῳ, εἰδότες ὅτι μηδενὶ ἀλλῷ despóperi 
τοσοῦτον, ὡς ἐχείνω͵ τῷ αὐτῷ χαριοῦνται' καὶ ὅς 
συνεχάλει παραχρῆμα καὶ ᾿Ιουδαίοις τὰ μεγάλα αὐτῷ 
συνησθησομένοις, ἅτε χαὶ αὐτοῖς λίαν τὸν Λογγένον 
θάνατον διψῶσι χαὶ χρημάτων ὥνιον τοῦτον ποιῆ- 
σαμένοις οὔ δὴ χαὶ ὡς αὐτοῖς φίλον γενομένου 
προστάττει xal αὖθις Πιλάτος, xol πρὸ τῆς πύλης 
ἀτίμως ὁ τιμία χεφαλὴ τῆς πόλεως éppurro: ἀλλ᾽ 6 
ὑπὲρ ἡμῶν παθεῖν εὐδοχήσας τοῦ δι᾽ αὐτὸν παθόντος 
οὐδὲ νῦν ἐπελάθετο, ἀλλ᾽ οἷον ἀειφανῇ τινα πυρσὸν 
τοῖς παριοῦσι παρεῖχεν ὁρᾶν πρὸ τῆς πόλεως xai 
τῇ xompía χειμένην, ὡς ἐν βασιλικῷ οἴχῳ φυλαττο- 
μένην ἀφανῶς ἔσχεπεν, οὐ μόνόν οὐδὲν ἀπὸ τῆς 
χοπρίας ἐάσας παθεῖν, ἀλλὰ xal τοῦ πάσχειν ἑτέρους 
διὰ ταύτης ἐλευθερώσας. Χήρα γάρ τις γννὴ καὶ 
θανάτῳ μὲν τὸν ἄνδρα ζημιωθεῖσα, νίῳ δέ τινε μονο- 
γενεὶ xal μόνῳ σαλεύουσα xai πρὸς τῇ χηρείᾳ καὶ 
τῶν ὀφθαλμῶν πήρωσιν ὑποστᾶσα, πίστει τὸ πάθος 
νιχήύσασα μετὰ τοῦ Tíxvou πρὸς τὴν Ἱερουσαλὴμ 
ἄπεισι, τῇ τῶν ἀγίων iv αὐτῇ τόπων ἐπαφῇ τε καὶ 
προσκυνήσει, οὖς ἀποδέδληχε τοῦ σώματος φωταγω- 
γοὺς, ἀπολαδεῖν ἔλπίσασα. Ὡς οὖν ὑπὸ τοῦ παιδὸς 
χειραγωγουμένη τοῦ χοὸς ἐλάμθδανε xci τῆς χόνεως, 
xai τοῖς ὀφθαλμοῖς ἐπετίθει, προστίθεται τῇ χηρείαᾳ 
χαὶ τῇ πηρώσει τῶν ὀφθαλμῶν, οἷα τὰ τοῦ Θεοῦ 
χρίματα, χαὶ ἄλλη χαλεπὴ συμφορά" νόσος γάρ τις 
καταλαδοῦσα τὸν παῖδα, τὸν ἀντὶ τῆς ζημίας τῶν 
ὀφθαλμῶν ὀφθαλμὸν ἄ)λον αὐτῇ γενόμενον, ἀθρόον, 
οἴμοι, τῶν ἀγκαλῶν τῆς μητρὸς ἁρπάξει. 


D  6'. Εὐθὺς οὖν διπλοῦν αὐτῇ τὸ σχότος ἐπιφοιτᾷ, 


xxi τὸ τοῦ βίον φῶς τῷ τῶν ὀμμάτων συναποσθέν- 
νυται, χαὶ ἦν ὅλως ἀχίνητος ἡ ἀθλία, ὥσπερ σχηπτῷ 
τινι βληθεῖσα τῇ συμφορᾷ. Μετὰ βραχὺ δὲ νόψασα 
μιχρὸν τοῦ  x«xoU, ἐλεεινὸν ἀποϑδϑύρεται xai οἰκτρὰς 
ἠφίει πρὸς τὸν Δεσπότην φωνάς" "Q Κύριε, λέγονσα, 
ἱνατί οὕτως ἐδαρύνθη ἐπ᾽ ἐμὲ ἡ χείρ σου, xai ἐπὶ τὸ 
ἄλγος τῶν τραυμάτων μου προπέθηχας, χαὶ νῦν τὸ 
φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μου x«l αὐτὸ οὐχ ἔστι μετ᾽ ἐμοῦ ; 
Μὴ ἰσχὺς λέθων ἣ ἰσχύς μου ; Τὸ τοῦ 'Io6 x«i αὐτὴ 
ἐρῶ. Ἔθωηχας με παραδολὴν, Δέσποτα, xal χένησιν 


χεφαλῆς ἐν πᾶσι, x«l ἐσχύνθησαν ἐπ’ ἐμὲ οἱ ὑπομέ- 


44 VITA S LONGINI. 


νοντές σε, Κύριε, Κύριε τῶν δυνάμεων : 
οὕτως ὕμαρτον ἐγὼ x«i μόνη οὕτω χολάξοααι, ὅτι 
καὶ φωτὸς ἐμὲ x«l τοῦ μονογενοῦς ἄρτι τοῦ ἴσα xai 
φωτὸς ἐμοὶ φαίνοντος ἀπεστέρησας ; Iloíg μοι λοιπὸν 
σωτηρίας ἔλπίς ; ποία μοι παραμυθίας ὁδός ; Οἴμοι, 
φίλτατε, πότε μοι παρηγορήσεις τὸ πάθος ; πότε 
χουφίσεις τῶν ὀμμάτων τὴν συμφορὰν, ἐπὶ σωτὴ- 
ρίαν με χειραγωγῶν ; Ἔλαθες, ὦ παῖ, xoi μεέξονι 
ἄλλῳ συμπτώματι τῷ σῷ ζημιώσας. Οἴχῃ μοι φυτὸν 
ἥδιστον πρὸ ὥρας, μόνην ἐμὲ τὴν ἀθλίαν ἀπολιπών. 
Αλλ' οὕτω μὲν ἡ μήτηρ * x«i τί γὰρ fj μήτηρ, xci 
μήτηρ μονογενοῦς ; Καὶ οὕτως ἐλεεινῶς ἔχουσαν 
ὑποστηρίζει οὕτως. 

I. Μεταξὺ δὲ πρὸς ὕπνον χατενεχθείσῃ ὁ θεῖος 
Λογγῖνος αὐτῇ ἐφίσταται χαὶ πάντα λέγει τὰ κατ᾽ 
αὐτὸν, τὴν ἐπὶ σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ὁμολογίαν, 
τὸν παρὰ Καίσαρος αὐτῷ xoci Πιλάτον χαταψηρφι- 
σθέντα θάνατον, τὴν ἐχτομὴν τῆς χεφαλῆς χαὶ τάλλα, 
ὅσα διὰ Χριστὸν ὁ μάρτυς φιλοτίμως ὑπέστη, καὶ 
ὅτε Σοὶ τὴν ἐμὴν πρὸς θεραπείαν ἔδει τῶν σῶν 
ὀφθαλμῶν φυλάττεσθαι χεφαλὴν, πολλῇ τῇ χοπρίᾳ 
χαλυπτομένην ^ ἵν᾽’ ἁψαμένη σοι τὸ φῶς εὐϑέως 
ἀχολουθήσῃ x«i τὸν παῖδα δέ σοι μετὰ δόξης παρα- 
στήσαιμι τὸ ἐπ᾿ αὐτῷ πάθος ψυχαγωγήσαντα. Τού- 


τοις ἡ γυνὴ τοῖς λόγοις παραχληθεῖσά τε τὴν ψυχὴν. 


χαὶ τὸ σῶμα ἱκανῶς νευρωθεῖσα, πρὸς τὸ ἔργον 
ἠπείγετο. Ἐπεὶ δὲ χαὶ τὸν τόπον, ἔνθα τὴν χεφαλὴν 
ἐμάνθανεν ἀποχεῖσθαι, χειραγωγουμένῃ ἤδη χατεί- 
ληφε, προθύμως διώρυττε ταῖς χερσὶ xai ὥσπερ 
τινὰ θησαυρὸν ἀνευροῦσα τὴν χεφαλὴν ἅμα τῷ ταύ- 
τῆς εὑρέσει χαὶ τὸ ἴδιον ἐξευρίσχει φῶς, χαὶ βλέπει 
τὸν ἥλιον fj χαὶ αὐτὴν φᾶναι τὴν χεφαλὴν ὡς νοητὸν 
ἀστέρα ὑπὸ γἣν δύνασαν καθορᾷ. Εἶτα x«i περιπτυ- 
ξαμένη θερμῶς χαθηραμένη τε τῆς χόπρου xci μύ- 
pot; ἐντίμως ἀλείψασα, ἐπάνεισι πάλιν πρὸς τὸν 
ξενίσαντα, τὸν πολύτιμον ἐχεῖνον χομίζουσα μαργα- 
ρίτον. 

lA'. Τῆς δ᾽ ἐπιούσης νυχτὸς, αὖθις ὁ θεῖος ἐφίστα- 
ται Λογγῖνος φαιδρὸν ὑπομειδιῶντα χαὶ νυμφιχοῖς 
ὥσπερ τοῖς περιθλήμασι διαλάμποντα τὸν υἱὸν αὖ- 
τῆς ἐπαγόμενος, ἡδέως τε αὐτὸν χαὶ πατριχῶς 
ὑπαγκχαλιξόμενος χαί φησι πρὸς αὐτήν * "Ide ov ἐπέν - 
θεις, ὦ γύναι, ὃν ἐπένθεις υἱὸν * ἴδε, ὅπως ἔχει νῦν 
εὐχλείας, χαὶ παραχλήθητι * Θεὸς γὰρ αὐτὸν εἰς τὸν 
οἰχείαν ἐστράτευσε βασιλείαν ^ χἀγὼ τοῦτον παρ᾽ 
ἐμοὶ ἔχω λαδὼν παρὰ τοῦ Σωτῆρος x«l δεξιᾶς οὔποτε 
τὴς ἐμῆς ἀποστήσεται. Λαδοῦσα τοίνυν τὴν ἐμὴν 
κεφαλὴν xal τὸ σοῦ σῶμα παιδὸς, τῇ αὐτῇ λάρνακι 
θάψον x«i μηχέτι θρήνει σου τὸν μονογενῆ, μηδὲ 
τυπτέτω σε ὃ x«odix gov, μεγάλη γὰρ αὐτῷ δόξα 
x«i εὐφροσύνη πολνύμνητοί τε χορεῖαι, χαὶ πάνδη- 
μοι πανηγύοεις παρὰ τοῦ προσλαδόντος Θεοῦ δεδώ- 
ρῆνται. Τούτων ἡ τοῦ παιδὸς ἀχούσασα μήτηρ εὖ- 
θέως ἀνίσταται, χαὶ λαδοῦσα τὴν τοῦ μάρτυρος 
χεραλὴν τῇ πατρίδι τοῦ μάρτυρος ἀποδίδωσι (Σαν- 
διάλη τῇ χώμῃ τὸ ὄνομα) * καὶ τὸν τοῦ παιδὸς νεχρὸν 
ἀσμένως παραθεῖσα τῇ τοῦ μάρτυρος χεφαλῇ, ἐν 
τόπω τε ἐπισήμῳ σεμνῶς περιστεῦασα, τοιαῦτα 


* Rom. viu, 38. 
PATROL. GR. CXV. 


42 


μὴ μόνη ἃ capitis in omnibus : et pudore affecti sunt super 


me, qui sustinent te, Domine virtutum. » Num sola 
slc peccavi ego ? et sola sic punior, quod me luce 
et unigenito filio, qui erat instar lucis, privasti ? 
Quenam mibi est deinceps spes salutis ? Quenam 
mihi via consolationis? Hei mihi, charissime, quando 
mihi malum consolaberis? Quando oculorum levabis 
calamitatem, me deducens ad salutem ? Nescivisti, 
o fili, quod majori omni alio, tuo casu mihi dam- 
num afferres maximum ? Abis, planta mihi jncun- 
dissima, me misera sola relicta ? Sed sic quidem 
mater, et mater unigeniti, qui sic fulciebat eam, 
que se habebat tam miserabiliter. 

X. Interim autem dum fuisset in somnum reso- 
luta, divinus ei apparet Longinus, et omnia dicit, 


B que ad ipsum pertinebant, quee in cruce Salvatoris 


nostri facta fuit, confessionem, mortem qua a Ce- 
sare et Pilato fuit condemnatus, capitis amputatio- 
nem, et alia, que marlyr propter Christum susti- 
nuit magnifice. Quin etiam dicit ei : Oportet te 
observaremeum caputmulto fimo tectum, ad tuorum 
oculorum curationem. Nam si illud attigeris, lux 
stalim te sequetur. Poro autem ego quoque tibi 
adducam puerum eum gloria, qui quem propter 
eum accipis, dolorem consoletur. His verbis mulier 
animo recreata, et corpore satis corroborata, pre- 
perabat ad opus. Cum autem deducta jam perve- 
nissel ad locum, in quo sciebat caput esse reposi- 
tum, prompto et alacri animo fodiebat manibus. 
Etcam velutiquemdam thesaurum caputinvenisset, 
simul cum ejus inventione, suam quoque lucem 
invenit ; et aspicit solem, aut etiam ipsum caput 
cernitiamquam lucidam stellam apparuisse. Deinde 
id ardenter complexa, cum a stercore expurgasset, 
et unguentié unxisset honorifice, revertitur ad eum, 
qui illam hospitio exceperat, pretiosam illam affe- 
rens margaritam. 

Xl. Sequenti autem nocte divinus rursus accedit 
Longinus, leto vultu subridentem, et quasi spon- 
salibus vestimentis nltentem filium suum inducens, 
suavilerque et paterne eum amplectens, et dicitei : 
Eccequem lugebas, filium, o mulier, quem lugebas: 
ecce quantus sit nunc ejus honor et gloria, et te- 
ipsam consolare. Deus enim ipsum retulit in nume- 
rum militie sui regni, egoque nunc eum habeo acce- 


p Ptum a Salvatore, nec a mea unquam recedet dex- 


tera. Accipe ergo meum caput et corpus tui fllii, 
et sepeli in eademarca, et ne amplius lugeas filium 
tuum unigenitum, neque te verberet cor taum. Nam 
magna gloria et letitia, et magnis laudibus cele- 
brands choreee, et festa celeberrima ei data sunta 
Deo, quieum accepit. Hec cum audiisset mater filii, 
statim surgit, et acceptum martyris caput, reddit 
Patrie martyris (Pago autem nomen est Sandiale) ; 
et cum corpus filii capiti martyris libenter appo- 
suisset, etin loco insigni honeste composuisset, heo 
apud se dicebat : Nnno scio, quod iis, qui Beun 
diligunt, omnia ad bonum conferunt ὃ. Quserebam 


2 


13 MENSIS MARTIUS. ] 4“ 


oculos carnis, ego autem accepi etiam oculosspiri- A πρὸς ἑαυτὴν ἐπεφώνει " Νῦν οἶδα, λέγουσα, τοῖς 


tus. Me afficiebat tristitia jactura filii, sed ecce eum 
habeo heredem, Deo cum gloria regia assisten- 
tem, et nunc noctu et interdiu mihi matri blande 
propheta- 
rum et martyrum, et cum eis exsultans, et cum 
Longino crucem ferens, et regni celorum precla- 
rum ferens tropeum inter angelos : adeo ut Lon. 
gini factus discipulus, ipse quoque sacram emittat 
vocem, hymnicamque et mysticam, et epinicii in- 
star habentem : Vere Dei Filius erat iste, et est, et 
erit. Regnum ejus, regnum omnium seculorum, et 
ejus dominatio permanebit in eternum *. Et gloria 


arridet,  conglorificatus  bonoribus 


et potentia in secula seculorum 19. Amen. 


Psal. cxriv, 13. 19 Dan. vi, 27. 


ἀγαπῶσι τὸν Θεὸν πάντα πρὸς τὸ ἀγαθὸν συλλαμθά- 
νεται * ὀφθαλμοὺς ἐξήτουν σαρκὸς, ἐγὼ δὲ καὶ τοὺς 
τοῦ πνεύματος ἔλαθον * ἔλύπει με ζξυημία τέχνον, 
ἀλλ’ ἔχω τὸν χληρονόμον, ἰδοὺ, μετὰ βασιλικῆς τῆς 
δόξης τῷ Θιῷ παριστάμενον xal νῦν ἥμερόν μοι, τῇ 
μητρὶ, προσγελᾷ νύχτωρ xoi μεθ᾽ ἡμέραν, προφῃ- 
τῶν τιμαῖς xai μαρτύρων συνδοξαζόμενος * μετὰ 
Λογγίνον τε σταυροφορῶν χαὶ τὸ λαμπρὸν τῆς τῶν 
οὐρανῶ; βασιλείας ἐπιφερόμενος τρόπαιον μεταξὺ 
τῶν ἀγγέλων, ὡς Λογγίνον φθέγγεται μαθητὰς, 
ἀφίησι xal αὐτὸς φωνὴν ἱερὰν ὑμνολόγον, μνστιχὴν, 
ἐπινίκιον * ἀληθῶς Θεοῦ Υἱὸς ἦν οὗτος, καὶ ἔστι, 
x«i ἔσται " ἡ βασιλεία αὐτοῦ βασιλεία αἰώνιος, xai 
à δεσποτεία αὐτοῦ εἰς τὸν αἰῶνα παραμένεε * αὐτῷ 
ἡ δόξα χαὶ τὸ χράτος εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾿Αμήν. 





ΒΙΟΣ ΚΑΙ IIOAITEIA 


TOY ΟΣΙΟΥ IIATPOZ HMOQN 


ABPAMIOY 


VITA ET CONVERSATIO 


S. P. N. 


ABRAMII CONFESSORIS 


ET MARLE NEPTIS EJUS 
Quam Symeon Metaphrastes ex S. Ephrzm videtur. fusius descripsisse. 
(Latine apud Surium ad diem 16 Martii, Grece ex codd. Reg. 774, s;c. xiv, 4484, sec. xri. Epr. PATA. 


I. Virorum virtutis studiosorum vita, et eorum Β Α΄. ᾿Ανδρῶν φιλαρέτων βίος xai ὁ τῆς ἀὐτῶν mo- 


que ab eis gesta fuerunt, narratio, omnibus quidem 
qui pie vivere studuerunt, tanqnam utilis etjucunda, 
summo studio est expetenda : maxime autem lis, 
qui virtutem exercent, et qui beatam illam Dei 
mandatorum semitam ingredi decreverunt. Fiunt 
enim eis veluti quidam duces itineris, ut quod ipsi 
prius confecerint, et reipsa experientia ostendere 
possint iis quisequuntur: ubi quidemoporteataliquid 
remittere de ingressus vehementia, ubiautem rur- 
sus gradum accelerare et intendere. Sicque certam 
virtutis viam et facilem illis faciunt, qui eam aggre- 
diuntur. Quoniam autem ex iis maxime insignis 
Abramius, non solum cum esset adhuo superstes, 
sed nunc quoque oratione velutiquadam expressus 
imagine, id plene prestare potest: res ejus nuno 


λιτείας διήγησις x«l πᾶσι μὲν τοῖς εὑσεδῶς ζῇν 
προῃρημένοις ποθειναί τε xai περισπούϑαστοι, μά- 
λιστα δὲ τοῖς ἀρετῆς μεταποιουμένοις xai ὅσοι τὴν 
μαχαρίαν ἐχείνην τρίδον τῶν τοῦ Θεοῦ ἐντολῶν ὀϑεῦ- 
σαι προείλοντο * γίγνονται γὰρ αὐτοῖς οἱονεί τινες 
ὁδηγοὶ τῆς τοιαύτης πορείας, οἷα προδιανύσαντες 
ταύτην χαὶ αὐτῇ πείρᾳ χαὶ πράγμασι τοῖς ἑπομέ- 
νοις ὑποδειχνύειν ἔχοντες, ὅπου μὲν γενομένους 
μιχρόν τι διαναπαῦσαι χρὴ τῆς ὁδοιπορείας τὸ σύν- 
τονον, ὁποὺ δὲ πάλιν ἐπισπεῦσαι, χαὶ χατατεῖναι, 
χαὶ συντονωτέραν ποιήσασθαι, xol οὕτως ἀπλανᾷ 
τὴν ὁδὸν τοῖς μετιοῦσι χαὶ ῥᾳδίαν ἐργάζονται. ᾿Επεὶ 
οὖν ἐπισημότατος τούτων ᾿Αὐρὰμιος, οὐ μόνον ἔτι 
περιὼν, ἀλλὰ καὶ νῦν ὥσπερ ἐν εἰχόνε τῷ λόγῳ δια- 
τυπούμενος, διηγητέον ὡς οἷόν τε τὰ τοῦ ἀνδρὸς xel 


-— 5 B7 NN 


46 


ἡμῖν x«i xxr ἴχνος αὐτῷ τῆς 
μιμητέον εἰς δύναμιν. 


Β΄. Οὗτος τοίνυν ὁ δεύτερος ᾿Αδραὰμ χαὶ τῷ πρώτῳ 
παράμιλλος, ἐξ εὐγενοῦς μὲν τῆς ῥίξης εὐγενὴς 
ἐδλάστησε χλάδος" πατέρες γὰρ αὐτῷ λαμπροὶ μὲν 
τὸ γένος, λαμπροὶ δὲ τὸν βίον χαὶ πλούτῳ χαὶ δόξῃ 
τῇ χατὰ χόσμον ἐπιειχὼς σεμνυνόμενοι. Ὁρῶντες δὲ 
τὸν παῖδα πᾶσαν ix τῆς πρώτης ἡλιχέας ἀρετὴν 
μετιόντα, σφοδρῷ πάνν πυρὶ τοῦ πρὸς αὐτὸν χατεί- 
χόντο πόθον’ τοιαῦτα γὰρ τὰ τῶν γεγεννηχότων 
σπλάγχνα καὶ πέφυχεν οὕτως ἀρετὴ παίδων, μεί- 
ζονα τῆς φυσιχῆς στοργῆς τε χαὶ διαθέσεως αὐτοῖς 
τὴν πυρὰν ὑπανάπτειν, διὸ δὴ χαὶ λίαν ἀχορέστως 
αὐτοῦ χαὶ περιχαῶς ἔχοντες͵ ἐπόθουν χαλοῦ τοιούτου 
βλαστοῦ χαὶ χαρποὺς ἰδεῖν, ὅπως, χαὶ ὡς εἰχόνας 
τοῦ νἱοῦ τὰ ἔγγονα βλέποντες, τὸ πολὺ τοῦ πρὸς αὐ- 
τὸν φᾶτρον διαναπνέωσι, xci ἅμα τοιαύτην βουλόμε- 
νοι τῇ διαδοχῇ τοῦ γένους ὑποθεῖναι χρηπῖϑα τοιοὺ- 
Toy θεμέλιον, ἀμῶλει καὶ ἀγαγέσθαι νύμφην ἑσπού- 
δαξον τῷ υἱῷ χαὶ γάμον δῆσαι δεσμοῖς χαὶ τῶν 
χοσμιχῶν ἀξιωμάτων ἔπὶ τὰ μείξω προσαγαγεῖν 
αὐτὸν xal περιφανέστερα. ᾿Αδραμίῳ δὲ ἄρα ταῦτα 
φροντὶς oídsuia, τἀναντία δὲ χαθάπαξ τῆς τῶν 
γονέων προήρητο γνώμης χαὶ τὴν μὲν ᾿Ἐχ- 
χλησίαν. old τινα νύμφην, ἑαυτῷ ἐμνηστεύετο, προσ- 
εδρεύων αὐτῇ χατὰ τοὺς ϑερμοὺς τῶν νυμφίων νύχτα 
xxi μεθ᾽ ἡμέραν, xci ψυχὴν ἅμα καὶ ἀχοὴν τοῖς ἐν 
αὐτῇ πρὸς τὸν Θεὸν ὕμνοις χαὶ ταῖς μελωδίαις θελ- 
γόμενος" μίαν δὲ τιμὴν ἀληθῆ τὴν κατὰ Θεὸν ἐνό- 
pte προχοπήν" ἀρχὰς δὲ, καὶ δυναστείας, xol τιμῶν 
ὕψη, χαὶ μεγέθη ἀξιωμάτων, καὶ εἴ τι ἄλλο χοσμι- 
χὸν χαὶ περίγειον, παίγνιον ἡγεῖτο πάντα xal Gxn- 
νὴν x«i ὑπόχρισιν, ὀνείρατος οὐδὲν ἄμεινον καὶ σχιᾶς 
διαχείμενα. 

I". Ἐπεὶ δὲ οἱ τεχόντες ἐνέχειντο xol μετὰ πολ- 
λῆᾷς αὐτὸν τῆς σφοδρότητος ὁμιλῆσαι γάμοις ἠνάγχα- 
ὅον, ἡ δὲ μήτηρ ἀναδαλλόμενον ὁρῶσα χαὶ δάχρυα 
πολλάχις ἠφίει τῶν ὀφθαλμῶν, τὰ τῆς ἔσω φλογὸς 
ἀψευδῆ σύμθδολα, x«i ὡς οὐδὲν ἄλλο ψυχὴν vio χα- 
ταχλάσαι δυνάμενα, οὐχ ἔχων ὁ χα)ὸς ᾿Αθράμιος ὅτι 
xci πάθοι, μητρὸς τε λιταῖς x«l πατρὸς εἴχει χελεύ- 
σμασι͵ καὶ τὸν τοῦ γάμον ζνγὸν καταδέχεται, μίαν 
τῶν ἐντολῶν χαὶ τοῦτο εἰδὼς τὸ x«l πατρὶ xci μὴη- 
τρὶ πείθεσθαι" ἐπεὶ xai πρὸς ἐχεῖνον ἤδει τὴν τιμὴν 
διαδαίνειν, παρ᾽ οὗ καὶ à ἐντολὴ, x«l ὡς ἔστι χοινὸς 
ἁπάντων, καὶ πρῶτος πατὴρ, χαὶ δημιουργὸς, καὶ 
τοῦ εἶναι χαὶ τοῦ ξῇν αἰτιώτατος. ᾿Αλλὰ μοι διανα- 
στήτω ἀχοὴ πᾶσα πρὸς τὴν ἀχρόασιν' ἧδη γὰρ 
ἀνίσχειν ἐπὶ τὴν ᾿Αὐραμίον ψυχὴν αἱ τῆς χάριτος 
ἀχτῖνες ἐπάρχονται’ ἐτελεῖτο μέν ἔχτην ἡμέραν ἡ 
εὐωχία, χαὶ τὰ γαμήλια ἐχροτεῖτο, χαὶ ὑμέναιοι 
$dovro- χατὰ δὲ τὴν ἑδϑόμην, ἐν 7 καὶ λελῦσθαι ἤδη 
αὐτοῖς ἔμελλε τὰ τῶν γάμων, θαυματονργεῖταέ τι 
πρᾶγμα, μηδὲ ὀφθαλμοῖς πιστευόμενον, ᾿Εχάθητο 
μὲν γὰρ μετὰ τῆς νύμφης μάλα λαμπρὸς ὁ 'A6pá- 
ptos, ὡς νυμφίος ἀληθῶς ἐπὶ τοῦ παστοῦ αὐτοῦ" 
θορύδον δὲ καὶ χρότον τὸν οἶχον, ὡς εἰκὸς, χατεχόν- 


των, καὶ περὶ τὴν τράπεζαν πάντων x«l τοὺς δαιτυ-» 


VITA S. ABRAMII. 


ἀρετῆς πορευτέον x«i Α a nobis narrande sunt pro viribus, ut sequamur, 


B 


C 


40 


el quoad ejus fieri poterit, imitemur vestigia ejus 
virtutis. 

Il. Hic ergo secundus Abraham, et cum primo 
conferendus, ex nobili quidem radice germinavit 
ramus nobilis. Nam fuerunt quidem ei parentes 
clari genere, vita autem illustres, et qui divitiis et 
gloria mundanasibisummopere placebant. Cum aue 
tem viderent puerum ab ineunte etate omnem vir- 
tulem exercentem, tenebantur quidem vehementi 
igne in eum amoris ef desiderii. Sunt enim talia eo- 
rum, qui genuerunt, viscera, et natura est eis insi- 
tum,ut virtus filiorum majoremin eis excitetflammam 
naturalis charitatis et affectionis. Quamobrem cum 
esset eorum in eum amor et insatiabilis, et longe 
ardentissimus, desiderabant videre fructus pulchri 
hujus germinis : ut cernentes tanquam imagines 
filii nepotes, sui in eum amoris sedarent vehemen- 
tiam, et simul successioni generis hoc jacerent fun- 
damentum. Itaque studebant, ut et filius duceret 
uxorem, et alligaretur vinculis matrimonii et ad 
precipuas et maxime illustres mundi proveheretur 
dignitates. Abramio autem nihil horum erat cure : 
nam ea delegerat, que parentum animo plane 
adversabantur : et Ecclesiam quidem, tanquam 
sponsam quamdam, sibi desponderat, ei, ut solent 
sponsi ardentes, noctu et interdiu assidens, et ani- 
mum simul et aures demulcens iis, qui in ipsa fiunt 
ad Deum, hymnis et melodiis ; unum vero verum 
honorem. ad Deum existimabat profectum. Magistra- 
tus autem et potestates et honorum altitudinem, 
et dignitatum magnitudinem, et si quid aliud mun- 
danum et terrenum, existimabat omnia ludibrium 
et scenicam actionem, que nihilo melius sunt affec- 
taquam somnium et umbra. 

III. Cum autem parentes instarent et vehementis- 
sime urgerent, ut uxorem duceret, quinetiam ma- 
ter videns eum differentem, sepe lacrymas emitte- 
ret ex oculis, que sunt certa signa flammee internes, 
et que, si quid aliud, filii valde possunt animum 
infringere ; nesciret vero egregius Abramius quid 
faceret, cedit matris precibus et jussis patris, et 
jugum accipit matrimonii, ut qui sciret hoc esse 
unum ex Domini preieceptis, patri et matri parere. 
Nam ad illum quoque transire honorem pulchre 


D sciebat, ἃ quo profectum est preeceptum, et qui est 


communis omnium et primus pater, et opifex, et 
precipua causa, ut simus et vivamus. Sed mihi 
arrigantur omnes aures ad audiendum : jam enim 
in animo Abramii incipiunt oriri radii gratie. Sex 
quidem preterierant dies, ex quo peragebatur 
convivium et oelebrabantur nuptie, et canebatur 
hymeneeus ; septimo autem, in quo erat eis sol- 
vendum matrimonium, fit res quedam admirabilis, 
et que vix credi possit. Nam sedebat quidem ad 
mensameum sponsa splendidus admodum Abramius, 
tanquam sponsus revera in thalamo suo, tumultu 
autem et plausu tola domus perstrepebat, mense- 
que et convivis erant omnes intenti ; oocultus au- 


47 


MENSiS MARTIUS 


48 


tem amator nostree salutis, et qui intelligentia per- Α μόνας ἀσχολουμένων, ὁ χρυπτὸς τῆς σωτηρέας ἡμῶν 


cipitur animarum nostrarum pronubus et sponsus 
Christus, illarum scilicet, quee sunt digne thalamis 
suis, dulciquodam radio ccelestis et ineffabilis splen- 
doris sensim immisso in thalamum, suavi et alli- 
oienti luce oculos illustravit Abramii, veluti ad se 
accersens, et ipsum per lucem attrahens. 1llius 
enim anime aperteamabat pulchritudinem, et vole- 
bat eum collocare in longe melioribus thalamis. 


IV. Hujusautem lucis dulcedine summecaptus À- 
bramius, ut que ei peroculosad animum affluxerat, 
et ineffabili jucunditate et splendore cor habens re- 
pletum, neque cibum, neque potum volebat sumere : 
sed stabantimmotiejus oculi, ad lucisillius speciem 
intuentes, et apud se optabat, ut cito solveretur con- 
vivium. Quoquidem ut desiderabat, soluto, et singulis 
convivis domum reversis, tacite domo egreditur, a 
nullo alio, nisi a solo Deo, quieum vocabat, visus. 
Et cum circa duo stadia abesset a civitate, perve- 
nit ad quamdam cellam, que pulchre erat posita 
adquietem et silentium. Eam autem, quam jucunde 
est ingressus ! Aliquid enim ei ostenderat, que ap- 
paruerat visio, quod spectabatad ejus habitationem. 


Deinde, ut assolet in rebus hujusmodi, cum domi .. 


frequentissime nominaretur sponsus, et essent om- 
nes occupati ad illi inserviendum, ipse autem mi- 
nime adesset, statim recordati sunt parentes prieris 
filii sententie, etillius in Deum propositi, et magne 
adversus nuptias constantire ; neque eam rem pote- 
rant aliud vocare, nisi apertum secessum . Et ideo 
scrutabantur, non theatra, non fora, non regiam, 
non domos amicorum, sed solitudines, et montes, 
et monachorum habitacula, et sicubi 8556. aliquis 
locus aptus ad secessum et silentium. Cum multi 
ergo ubique quererent Abramium, decimo septimo 
die postquam secesserat, invenitür in dicta cella, 
nullum habens, qui simul habitaret, sed ipse solus 
inclusus. Atque illos quidem, qui ipsuminvenerant, 
invadit stupor commistus letitia et tristitia, ut 
qui letarentur quidem, quod invenissent adolescen- 
tem, stuperent autem ἐδ repentinam ejus muta- 
tionem, et statim ab initio susceptam vitam illam 
solitariam, et remotam ab omni consuetudine et 
societate, dolerent vero propter Abramii jacturam, 
quod talis scilicet adolescens sic ante tempus se a 
mundo removisset, et rebus que ad mundum per- 
tinent. 


V.]lle autem cum eos sic vidisset affectos, placide 
et benigne eos alloquens : Neque tristitia, inquit, 
affici oportet, nec admirari : sed Deo potius agere 
" gratias, et ejus ineffabili benignitati et clementigm, 
qui me sapienti quadam et arcana providentia a 
mundi subduxit nequitia. Orate ergo, inquit, amici 
mei et fratres, deincepsorate, ut bonum ejusjugum 
portem usque ad finem, et non onus ejus leve abji- 


ἐραστὴς ὁ νοητὸς τῶν ψυχῶν νυμφαγωνγός τε χαὶ 
νυμφίος Χριστὸς ὅσαι δηλονότι χαὶ τῶν ἐχεΐνου 
νυμφώνων ἄξιαι, ἀχτῖνα τινα γλυχεῖαν τῆς ἀνωτάτω 
περὶ αὐτὸν ἐχείνης xai  &moppürou λαμπρότητος 
ἠρέμα πως ἐπαφεὶς τῇ παστάδι φῶς οἷον ἔπαγα- 
γόντι χαὶ ἥδιστον τὰς ᾿Αδραμίου περιηύγαξεν ὄψεις, 
μετακαλῶν οἱονεὶ πρὸς ἑαυτὸν χαὶ διὰ τοῦ φωτὸς 
αὐτὸν ἐφελκόμενος. ἦρα γὰρ τοῦ χάλλους περιφανῶς 
τῆς ἐχείνου ψυχῆς x«i χρείττοσιν εἰσοικέσασθαι τοῦ- 
τον παρὰ πολὺ xai παστάσι χαὶ θαλάμόις ἐδούλετο. 

Δ΄. ᾿Αλοὺς δὲ κατάχρας τῇ τοῦ φωτὸς ἐχείνον 
γλυχύτητι xai ᾿Αθράμιος, χαθάπερ αὐτῷ διὰ τῶν 
ὀφθαλμῶν εἰς τὴν ψνχὴν χαταῤῥεύσαντος καὶ τῦς 
ἀφάτου φαιδρότητος ἐχείνης ἀὐτοῦ xoà τῆς αἴγλχς 

B τὴν καρδίαν ὑποπλησθεὶς, οὐχέτε οὔτε σῖτα οὔτε 
ποτὸν αἱρεῖσθαι ἤθελεν, ἀλλ᾿ ἐπάγησαν αὐτῶ ακλι- 
νεὶς οἱ ὀφθαλμοὶ πρὸς τὴν φαντασίαν ἐχεένον τοῦ 
φωτὸς ἐνορῶντες᾽ ἵστη γὰρ τὸν τύπον αὐτῷ πρὸ τῶν 
ὀμμάτων ὁ λογισμὸς x«i ταχὺ λυθῆναι χαθ᾽ ἑαυτὸν 
οὔχετο τὴν ἑστίασιν - ἧς χαὶ, ὡς ἐπόθει, λυθείσες 
χαὶ οἴχαδε τῶν δαιτυμόνων ἐχάστου ἀφεχομένων, 
ὑπέξεισι ἡσύχῳ ποδὶ τοῦ οἴχον, μηδέ τῳ ἄλλῳ ὅτι uà 
μόνῳ τῷ καλοῦντι Θεῷ βλεπόμενος: x«i σταδίους 
ἀποσχὼν ὡσεὶ δύο τῆς πόλεως, χαταλαμθάνεταί τὸ 
χελλίον ἡσυχίας ἐν χαλῷ τόπῳ χείμενον χαὶ τοῦτο 
πῶς ἄν εἴποις ἡδέως εἰσῆλθε: παρέδειξε γάρ τι xai 
$ φανεῖσα ὄψις αὐτῷ πρὸς τὴν τούτον χοιτοίκησιν. 
Εἶτα, ὥσπερ ἐν τούτοις φιλεῖ, ἐπειδὴ πολὺ ἀνὰ τὸν 
οἶχον τὸ του νυμφίου ἦν ὄνομα xai πεοὶ τὴν Exsívov 
θεραπείαν πάντες ἠσχόληντο, παρῆν δὲ αὐτὸς οὐδα- 
μῶς, εὐθέως οἱ γονεῖς τῆς προτέρας τοῦ παίδὸς 
ἀνεμιμνήσχοντο γνώμης καὶ τοῦ χατὰ Θεὸν ἐχείνον 
σχοποῦ xai τῆς πολλῆς περὶ τὸν γάμον ἐνστάσεως" 
χαὶ οὐδὲν ἕτερον εἶχον, ὅτι μὴ σαφῇ τὸ πρᾶγμα 
χαλεῖν ἀναχώρήσνν' ταύτῃ TOL x«i ἀνηρευνῶντο οὐ 
θέατρα χαὶ ἀγοραὶ x«i βασίλεια χαὶ φίλων οἶχέαι 
x«l νέων διατριθαὶ, ἀλλ᾽ ἐρημίαι, xat ὄρη, καὶ μο- 
ναχῶν χαταγώγια, x«i εἴ πού τι χωρίον ἦν ἀναχε- 
χωρηχὸς χαὶ φιλήσυχον. "A))ov τοίνυν ἀλλαχοῦ χατὰ 
ζήτησιν 'A6paplou περιιόντων, ἐδδόμῃ x«i δεκάτῃ 
μετὰ τὴν ἀναχώρησιν ἡμέρᾳ ἐν τῷ εἰρημένῳ χελλέῳ 
εὑρίσχεται, μηδένα σύνοιχον ἔχων, ἀλλὰ μόνος αὐτὸς 
χαταχεχλεισμένος. Τοὺς μὲν οὖν εὑρόντας αὐτὸν ἔχ- 
πληξις ἡδονῇ λαμθάνει xoi λύπῃ σύμμιχτος" ἡσθέν- 


α 


D τὰς μὲν τῇ τοῦ παιδὸς ἀνευρέσει, ἐχπλαγέντας δὲ 


τὴν οὕτως ἀθρόαν μεταδολὴν καὶ τὸ ἐρημιχὸν ἐχ 
προοιμίων εὐθὺς ἐχεῖνο τοῦ βίον x«i ἀχοινώνητου" 
ἀνιασθέντας δὲ τῇ τοῦ ᾿Αδραμίου ζημία, ὅτι τοιοῦτος 
νεανίσχος οὕτω πρὸ ὥρας βίον χαὶ τῶν τοῦ βέου 
πραγμάτων ἀπέστησεν ἑαυτόν. 

Ε΄. Ὁ δὲ οὕτως αὐτοὺς ἔχοντας ἰδὼν χαὶ προσ- 
ηνῶς ἄγαν χαὶ ἠπίως προσαγορεύσας, Οὔτε λυπεῖσθαι 
χρὴ, φησὶν, οὔτε θαυμάξειν, Θεῷ δὲ μᾶλλον εὐχαρι- 
στεῖν x«i τῇ ἀφάτῳ τούτον χρηστότητι x«l φιλαν- 
θρωπίᾳ, ὅστις με σοφῇ τινι καὶ ἀποῤῥήτῳ οἰκονομίᾳ 
τῆς βιωτιχᾷς ὑπεξήγαγε μοχθηρίας. Εὔχεσθε τοι- 
γαροῦν ἐμοὶ, φῇοι καὶ ἀδελφοὶ, λοιπὸν εὔχεσθε, 
ὥστε τὸν χρηστὸν αὐτοῦ ζυγὸν ἕως τῶλους βαστάσαι 





49 


VITA S* ABRAMII. 


90 


pt χαὶ μὴ τὸ φορτίον αὐτοῦ τὸ Dapaóv ἀποῤῥίψαι, À ciam: sed semper sequar legem, etillius precepta 


&))' ἀεὶ τῷ νόμῳ x«l ταῖς ἐντολαῖς ἐχείνου xai τοῖς 
θελήμασιν ἕπεσθαι. Εἶτα xai ἡἠξίον μάλα θερμῶς τοῦ 
μὴ συνεχῶς ἐκεῖσε ἀφιχνουμένους τὴν ποθουμένην 
ἡσυχίαν ἐπιταράττειν χαὶ ὥσπερ ἐμποδὼν αὐτῷ τῆς 
ἐπὶ τὰ χρείττω γίνεσθαι προχοπῆς. Ταῦτα ixsivot 
μὲν ἀκούσαντες χαὶ ἐδόντες, ἀνέστρεφον * ὁ δὲ τὴν 
τοῦ οἰχίσχον εἴσοδον ἀποφράξας χαί τινα θυρίδα 
βραχεῖαν χαταλιπὼν, δι’ ἧς ἂν ἄρτος αὐτῶ μόνον 
καὶ ὕδωρ παρέχοιτο, εὐχῇ τοῦ λοιποῦ χαὶ νηστείᾳ 
Tpocéxsito. 'E» τούτοις δὲ ὄντος ᾿Αδραμίου, χαὶ 
ἀγωγὴν τοιαύτην φιλόσοφον μετιόντος, πολὺς παυ- 
ταχοῦ λόγος ἐφοίτα περὶ αὐτοῦ χαὶ πολύ τι πλῆθος 
ἀνθρώπων ἐπὶ τὴν ἐχείνου θέαν συνέῤῥει, τυχεῖν 
τινος παρ᾽ ἐχείνου τῆς εὐλογίας ποθοῦντες. Δεχάτῳ 
dt μετὰ τὴν ἀναχώρησιν ἔτει τελευτῶσι μὲν οἱ τού- B 
του γονεῖς ὁδεύει δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ ἐχείνων πλοῦτος 
καὶ χληρονόμος ἁπάσης τῆς πατριχῇς οὐσίας χαθ- 
ἔσταται ὁ ᾿Δδράμιος: Ὃ δὲ πάλαι ταῖς τοιαύταις 
φροντίσι χαίρειν εἰπὼν, τινὶ τῶν αὐτοῦ φίλων τὴν 
τοῦ τοιούτον χλύρον πιστεύει πρόνοιαν, ἀναλωθῆναι 
τὸ πλεῖον αὐτοῦ μέρος εἰς ἐνδεεῖς ἐπισχήψας - οὔ δὴ 
χατὰ τὰς ἐχείνου ἐντολὰς γενομένου x«l τοῦ πλούτον 
χαλῶς αὐτῷ χενωθέντος xal τῶν πενήνων πολλαῖς 
ἐπαρχέσαντος, φροντίδος ἀπολέλυτο πάσης, ὁ 'A6pa- 
μιὸς * ἐπεὶ χαὶ τοῦτο φροντὶς ἐχείνῳ μᾶλλον διηνε- 
κὴς, ὅπως dy μηδενὶ τὴν ψυχὴν τῶν βιωτιχῶν τε χαὶ 


et voluntatem. Deinde etiam vehementer rogavit, 
ne illucassidue venientes, suum desideratum obtur 
barent silentium et impedirent profectum ejus ad 
meliora. Illiquidem cum hec audiissent et vidissent, 
sunt reversi. Ille vero obstructo aditu domunculee, 
et reliclà parva quadam fenestra, per quam panis 
solum etaqua ei preberetur, soli de caetero orationi 
vacabat et jejunio. Cum in his autem esset Abra- 
mius, et hanc philosophicam exerceret vivendi ra- 
lionem, de eo spargebatur fama in omnes partes,et 
magnahominum multitudo confluebat ad illum spe- 
ctandum, desiderans ad illo aliquam consequi be- 
nedictionem. Decimo autem anno postquam seces- 
sisset, decedunt quidem ejus parentes : ad eum 
autem deferuntur illorum divitis, et omnium pater 
narum facultatum flit heres Abramius. Ille vero 
cum jam olim tales curas jussisset valere, cuidam 
ex suis amicis committit, ut curam gerat heeredita- 
tis, mandans, utpars ejus maxima consumatur in 
egenos. Quod quidem qum factum fuisset, ut jusse- 
rat, et pulchre profusa fuissent ejus divitie, et 
opem tulisset multis pauperibus, solutus omni cura 
fuit Abramius.Nam in hocille perpetuo incumbebat, 
utejus animus occuparetur in nulla re mundana et 
terrena, sed eum totum haberet ad coelum extensum 
semperque levem et sublimem ad spiritalia. 


γηΐνων ἀπολειφθείη, ἀλλὰ πᾶσαν αὐτὴν ἔχοι πρὸς τὸν οὐρανὸν τεταμένην xal χουφὴν ἀεὶ πρὸς τὰ πνευματιχὰ xa 


μετέωρον. 


ζ΄. Ποθήσας τοίνυν ὡς τιμιώτατον χτῆμα τὴν C ΨΊ. Cum ergo tanquam possessionem pretiosissi- 


ἀχτησίαν, οὐδὲν ἕτερον ἔχειν ἠνέσχετο, πλὴν μόνον 
τῶν ἀναγχαίως ἐχόντων τῳ σώματι, τὰ δὲ ἦν πάλ- 


λιον χαὶ ῥάχος τι τρίχινον, ὦ περιέχειτο, ψιαθιόν τε 
πρὸς κατάχλησιν βραγεῖαν τοῦ σώματος x«i ποτή- 


ριον, ᾧ τοῦ μεμετρημένου ἔχείνου μετελάμδανεν 
ὕδατος * ἀλλ᾽ ὅσῳ τῶν περι τὸ σῶμα ἐπιτι δείων 


ἠπόρει, τοσούτῳ τοῖς τῆς ψυχῆς χαλοῖς ἔθαλλε χαὶ 
ἐχόμα ἐχλάμπουσαν ἀεὶ τοῦ περὶ αὐτὸν xÜxlou τῶν 
ἀρετῶν, τὸν ταπείνωσιν ἔχων χαὶ τὴν ἀγάπην, ἃς 
δὴ xci μητέρας ἀγαθοῦ παντὸς ὁρίξονται εἶναι. ᾿Εν- 
τεῦθεν ὁμότιμον μὲν τὴν ἀγάπην χοινῇ πρὸς ἅπαυ- 
τας ἐπεδείχνυτο, τὴν δέ ToU πλησιον ἀεὶ σωτηρίαν 
τῆς avro! προετίθει. Τὰ δὲ τῶν αὐτοῦ χειλέων 
ἐχπορευόμενα, ποίας οὐχ xav ψνχὰς καταθέλξαι 
xal ὑφελχύσαι xal 
Ἐπέήνειμα γὰρ x«i λίαν παιδευτιχῶς, ἐπετίμα δὲ 
πατριχῶς T€ χαὶ φιλοστόργως * à τε πραότης αὐτῷ 
πανταχοῦ χαὶ ἢ χάρις ἐπήνθει, τὴν ἔνδον τῆς ψυχῆς 
κατάστασιν ἀχριδῶς διαφαίνονσαι. Θαυμάσειε d' ἄν 
τις εἰκότως χαὶ τὸ πρὸς τοὺς ἀγῶνας τοῦ ἀνδρὸς 
χαρτεριχόν τε χαὶ σύντονον * πεντηχοστὸν γὰρ ἔτος 
ἐν ἀσχήσει διατελέσας, οὐδέποτε μαλαχὸν εἰς τοὺς 
πόνους οὐδὲ ῥάθυμον ἔδλεψεν οὐδὲ χαθυφῆχέ τι τοῦ 
παραδεδομένον τὴν ἀρχὴν αὐτῷ τῆς ἐγκρατείας 
χανόνος * ἀλλ ὥσπερ ἄρτι πνευματιχῶν ἱδρώτων 
ἀπτόμενος, οὕτως ἦν χαθ᾽ ἐχάστην πρὸς ἀγῶνας ἐπι- 
διδοὺς x«l αὐτὸς ἑαυτὸν ὑπερδάλλων τῇ χαρτερίᾳα ' 
οὐκ ἦν δὲ πρὸς Θεοῦ, πάντως τοιοῦτον ὄντα καὶ 
οὕτως οἷα πόλιν περιφανῇ καὶ λαμπρὰν χαθάπερ 


- 


πρὸς ἀρετὴν ἐπισπάσασθαι ; D 


nam desiderasset nil possidere, nihil aliud habere 
sustinuit, preterea sola, quae sunt corpori necessa- 
ria. Eaautem erant, pallium et cilicium, quibus erat 
indutus, et storea ad brevem corporis accubitum, 
et poculum,quo modicam sumebataquam. Sed quo 
magis egebat iis, que pertinebantad usum corporis 
eo magisabundabat, bonisanime, in orbe virtutum 
quieum circumdabat, semper resplendentem humi- 
litatem habens, et charitatem, quas cujuslibet 
boni matresesse definiuntur. Hinc equalem, quidem 
communiter in omnes ostendebat charitatem. Pro- 
ximi autem salutem semper sus preponebat. Que 
veroex ejus labris procedebant, quam non poterant 
animam demulcere, et attrahere ad virtutem? Nam 
valde quidem docte adhortabatur : reprehendebat 
autem paterneetamanter: mansuetudoque et gratia 
undique in eo florebat, internam animi constitutio- 
nem perfecte aperiens. Merito autem admirabitur 
quispiam ejus in certatninibus fortitudinem, et con- 
stantiam. Nam cum ante mortem continuos quin- 
quaginta annos transegerit in exercitatione, nun- 
quam molliter aut segniter aggressus est labores, 
neque quidquam remisit de ei ab initio tradita re- 
gula abstinentie: sed perinde ac si spiritales labo- 
res recens attingeret, ita ad certamina accedebat 
quotidie, seipsum in dies superans. Non eratautem 
Die omnino permittere, ut talis lux sub medjé late- 
ret ; neque fleri poterat, ut qui erat hujustnodi, et 
perinde ao clara quedam et illustris, οἰ γίδες, velut 


δι MENSIS MARTIUS. | 5 


inquodam montererum maximarum etpulcherrime À 


gestarum, positus erat, absconderetur. Necergo fuit 
absconsus.Sed quomodo nuper ipse Dominus disci- 
pulis, ita etiam nunc illorum imitatori desuper apo- 
stolicum committit ministerium, et ejus honorat vir- 
tutem chrismate sacerdotii, et sudoribus monastica 
exercitationis athletica etiam certamina adjungit et 
Jaboribus abstinentie preter opinionem et admira- 
biliter adnectit coronas martyrii. Quonam modo 
autem, deinceps exponam. 

VII. Lampsaci, quod est oppidum ad Hellespon- 
tum, erat quidam magnus vicus, et frequens po- 
pulo, qui vocatur Tenia. Quoniam autem qui in eo 
vicohabitabant,tenebantura gravi errore gentilium, 
magna quidem multitudo sacerdotum et diacono- 
rum ab episcopo ad eos mittebatur : plurimi quo- 


ἐπί τινος ὄρους τῶν μεγίστων χατορθωμάᾶτων κείμε: 
voy ὑπὸ μοδίῳ xci xMvg χαλύπτεσθαι. Οὔκουν οὐδ 
χεχάλυπται " ἀλλ᾽ ὥσπερ πρώην τοῖς μαθηταῖς͵ 
οὕτως χαὶ νῦν τῷ ἐχείνων μιμητῇ Χριστὸς ἄνωθεν 
ἀποστολιχὴν ἐγχειρίξει διακονίαν τήν τε τοῦ ἀνδρὸς 
ἀρετὴν ἱερωσύνης τιμᾷ χρίσματι καὶ κόποις &gxu- 
τιχοῖς ἀθλητιχούς εἰχότως πόνους ἐπισυνάπτει καὶ 
στεφάνοις ἐγχρατείας στεφάνους παραδόξως ἐπετι- 
θησι μαρτυρίας * ὅπως δὲ ἄρα καὶ τίνα τὸν τρόπον 
τὰ τοῦ )όγον δηλώσει μοι. 

Ζ΄. Ἐν τῇ Λαμψάχῳ, τῇ πρὸς Ἑλλήσποντον κώμς 
τις ἦν μεγάλη xai πολυάνθρωπος χαλουμένη Ταινία' 
ἐπεὶ δὲ οἱ τὴν τοιαύτην χώμην οἰχοῦντες τῇ χαλεπὴ 
τῶν Ἑλλήνων ἦσαν ἀπάτῃ κατειλημμένοι, πολὺ μὲν 
ἑχάστοτε πλῆθος αὐτοῖς ἱερέων xai διακόνων ὑπὸ τοῦ 
τῆς ἐπισχοπῆς προεστῶτος ἐπέμπετο * πολλοὶ di 


que ex iis qui vitam susceperant monasticam, ab y τῶν τὸν μονήρη βίον ἀνῃρημένων διϑάσκαλοε παρ' 


eo constituti erant vici magistri. Sed nemo eos po- 
terat convertere ab errore : imo piis potius illi infe- 
rebnat tormenta et supplicia, neque erat ullum 
poene genus, quod non terribiliter eis intentaretur. 
Cum ergo dubitaret episcopus quidnam oporteret 
facere, ut qui errabant, errorem agnoscerent, et 
rem aliquando cum suis communicaret, venit eis 
interim in mentem Abramius admirabilis. Tum non 
exspectans ipse aliorum de eo testimonia eis statim 
ostendit, quid de illo esset sibi persuasum, dicens: 
Credite mihi, fllii, dicturo teste veritate, quod in 
tota fide nunquam mihi contigit videre talem virum 
et qui in tante virtute viveret et pietate. Cum ii 
autem, que ab ipso dicta fuerant, una voce confir- 
massent, ipse rursus : Venit, inquit, mihi fn men- 
tem quedam cogitatio : ea est autem, ut arbitror- 
divinioris cujusdam providentiae, eum inítiarechris- 
mate sacerdotii, et ei tradere vicum, qui est ad 
Hellespontum. Forte poterit, opem superna ei fe- 
rente gratia, multos deducere ad agnitionem ve- 
ritatis. Hec dixit, ete cathedra statim surgens 
episcopus, vadit ad Abramium eum universo clero. 
Et jam solitis dictis precibus postquam eum in Chri- 
sto salutasset, et osculum dedisset, de vico ei ex- 
ponit omnia. Preterea autem. eum quoque valde 
rogavit, utillorum susciperet prefecturam. Ille vero 
cum primum quidem episcopum advenisse egre 
tulisset, ut qui putaret se esse indignum, ad quem 
tantus vir accederet : deinde etiam que dixerat, 
graviter accepisset, propter magnam illam cordis 
contritionem et moderationem, et quod se nullo 
reputaret esse dignum, ea respoudit, que et tali 


vite conveniebant, et tante humilitati : Quis ego D τὸν πολλὴν ἐχείνην συντριδὴν τῆς χαρδίας, 


sum, domine mi, dicens, ut sacerdotii tantam sub- 
eam magnitudinem, et gravis populus mihi commit- 
tatur docendus? Sine per Christum, sine me acerbe 
mea deflere peccata. 


αὐτοῦ τῇ χώμη καθίσταντο * τούτων δὲ ὅμως οὐδεὶς 
μεταδαλεῖν αὐτοὺς τῆς ἀπάτης ἠδύνατο " ἀλγὰ xel 
βάσανοι μᾶλλον xar& τῶν εὐσεδῶν καὶ τιμωρίαι 
παρ᾽ ἐχείνων ἠπείληντο x«l χολάσεως εἶδος οὐδὲν 
ὅλως ἦν, ὅ ηἡ τούτοις φοδερῶς ἐπεσείετο. "Amopov- 
μένου τοίνυν τοῦ τῆς ἐπισχοπῆς προεστῶτος, τί d» 
δέοι ποιεῖν πρὸς τὴν τῶν πεπλανημένων επέγνωσιν, 
x«l ϑήποτε τὸ πρᾶγμα τοῖς περὶ αὐτὸν χοενουμένον, 
μνήμη τις παρεμπίπτει μεταξὺ τοῦ θαυμαστοῦ 
"A6paplou* x«i τὰς παρὰ τῶν ἄλλων αὐτὸς μαρτν- 
ρίας οὐκ ἀναμείνας, πρῶτος εὐθὺς τὰς οἰκεέας περὶ 
αὐτοῦ πίστεις παρέσχετο" Πιστεύσατέ μοι, τέχνα, 
εἰπὼν, ὑπὸ μάρτυρι μᾶλλοοντι λέγειν τῇ ἀληθείᾳ, ὡς 
οὐδέποτέ μοι διὰ πάσης ἐγένετο τῆς ξωῆς τοιοῦτον 
ἄνδρα ἰδεῖν xai οὕτως ἐν ἀρετῇ τοσαύτῃ ζῶντα καὶ 
εὐλαδεία. Τῶν δὲ τὰ παρ' αὐτοῦ εἰρημένα φωνῇ μία 
ἐπισφραγισάντων, πάλιν αὐτός" “Ἑννοιά μέ τις ἦλθε, 
φησί: θειοτέρας δὲ οἶμαι καὶ προνοίας αὕτη καὶ 
οἰχονομίας, τῷ τῆς ἱερωσύνης αὐτὸν χρίσματι τε- 
λειῶσαι χαὶ τὴν χώμην αὐτῷ τὴν πρὸς Ἑλλήσποντον 
ἐγχειρίσαι" ἴσως δυνήσεται, συναιρομένης αὐτῷ καὶ 
τῆς ἄνωθεν χάριτος, εἰς ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας τοὺς 
πολλοὺς ὁδηγῆσαι. Ταῦτα ἔφη, καὶ ὡς εἶχεν εὐθὺς ὁ 
ἐπίσχοπος τῆς χαθέδρας ἐξαναστὰς, ἅμα τῷ κλήρω 
παντὶ πρὸς τὸν μαχάριον ἄπεισι" xol τῆς συνόθους 
εὐχῆς 20m γεγενημένης μετὰ τὸν ἐν Χριστῷ ἀσπα- 
σμὸν͵ τὰ περὶ τῆς χώμης ἅπαντα πρὸς αὐτὸν ϑιεξύει" 
πρὸς δὲ xoi ἠξίου μάλα θερμῶς τοῦ τὴν ἐχείνων &va- 
δέξασθαι προστασίαν: ὁ δὲ πρῶτα μὲν τὴν ἐπισχόπου 
δυσχεράνας ἐπιδημίαν, καθάπερ οὐχ ἱχανὸν ἑαυτὸν 
ἀνδρὸς τηλιχούτου παρουσίας οἰόμενος, ἔπειτα δὲ 
χαὶ βαρίως τοὺς παρ᾽ αὐτοῦ δεξάμενος λόγους διὰ 
καὶ με- 
τριότητα, xal τὸ τοῦ μηδενὸς ἄξιον ἑαυτὸν ἡγεῖσθαι, 
τὰ χαὶ βίῳ τοιούτῳ χαὶ ταπεινώσει τοσαύτῃ προσ- 
ἥχοντα, πρὸς αὐτὸν ἀπεχρίνατο" Τίς εἰμὶ ἐγὼ, Κύ- 
ριέ μον, Κύριε, λέγων, ὥστε τηλιχοῦτον ἱερωσύνης 


μέγεθος ὑπελθεῖν xal λαοῦ βαρέως διδασχαλίαν ἐγχειρισθῆναι ; Ἕασον διὰ Χριστὸν, ἔασον πικρῶς ἀποχλαύσασθαι 


τὰς ἐμαυτοῦ πλημμελείας. 

VIII. Cui rursus episcopus respondens: Recte 
scio, inquit, o chare flli Abrami, quod gratia, que 
tibi data est a Spiritu, potens es et verbis et factis, 


H. Πρὸς ὅν ὁ ἐπίσχοπος αὖθις τὸν λόγον ἀναλα- 
66v: Οἶδα σαφῶς, οἶδα, τέχνον ποθεινὸν, ᾿Αδράμεε, 
εἶπεν, ὡς τῇ δεδομένῃ σοι παρὰ τοῦ Πνεύματος χά. 


53 VITA S. ABRAMII. δέ 


ριτε δυνατὸς εἶ χαὶ λόγοις xol πράγμασι " μὴ οὖν À 
ἀποχνήσῃης ἔργῳ καθεῖναι σαυτὸν, τοσαύτης μὲν 
ψυχῶν ὠφελείας αἰτίῳ, μεγάλας δὲ χαί σοι παρὰ 
Θεοῦ προξενοῦντι τὰς ἀντιδόσεις. Ὁ δὲ τοῖς προτέ- 
pote, ἐπιμένων καὶ ἔτι * Ἔασον, αὖθις καραχαλῶ, ἔα- 
σον, ἔλεγε, τὰ οἰκεῖα θρηνῆσαι xax. Καὶ ὃς ὑπολαβὼν 
δριμντέροις αὐτὸν ἠμείδετο λόγοις * ᾿Ιδοὺ δὴ χόσμον, 
λέγων, x«l τὰ τοῦ χόσμου χαταλιπὼν, xci τί μὲν 
ovx ἀσκήσας ἐπαινετὸν, ποίας δὲ τῶν τηῦ Θεοῦ ἐν- 
τολῶν μὴ φύλαξ ἀναφανεὶς ἀχριδέστατος, τὸ χεφά- 
λαιὸν οὐχ οἱδ᾽ ὅπως ἔλάθες παραλιπὼν τὴν ὑπαχοήν. 
Τούτων ἀκούσας ὁ μαχάριος, τοὺς ὀφθαλμοὺς δαχρύων 
ὑποπλησθεὶς xci δή τι στενάξας βαθὺ xoi ὑπόθερ- 
μον * Καὶ τίς εἰμι ἐγὼ, κύριέ μον, χύριε, φησὶ, ἵνα 
καὶ αὖθις ἀναλάδω τὰ εἰρημένα, ὅτι τοιούτοις ἔσχες 
περὶ ἐμοῦ λογισμοὺς x«i οὕτως ὅλαις χερσὶν ἀνελ- B 
κύσαι με φιλονειχεῖς πρὸς τηλιχοῦτον ὕψος ἀρχῆς, 
τὸν εὐτελῇ χαὶ ἀπεῤῥιμένον ; Καὶ ὁ ἐπίσχῳπος * Δι’ 
ὅτι, φησὶν, ὁ μὲν ἑαντῷ μόνῳ ξῶν x«l μόνα χαλῶς 
ὅπως ἔχοι τὰ x«Ü' ἑαυτὸν μεριμνῶν, ἑαυτῷ μόνῳ 
περιποιεῖ τὸν ὠφέλειαν ; Τὸ δὲ xai τὰ τῶν ἄλλων 
ἐπανορθοῦν xal ψυχῶν ἐπιμέλειαν πεπιστεῦσθαι, ὅσον 
ἔχει τὸ χέρδος χαὶ ὁποῖον ἀγάπης δεῖγμα τῆς πρὸς 
Θεὸν, xal ὅπως ἀπάσης ἐστὶ μεῖξον τῆς πρὸς αὐτὸν 
θεραπείας, αὐτὸν ἐχεῖνόν σοι τούτον παρέξομαι μάώρ- 
τυρα * «Εἰ γὰρ φιλεῖς με, Πέτρε, φησὶ, molpatvg 
τὰ πρόδατά μον. » Ὥστε τοσοῦτον μέλει Θεῷ τῆς 
τῶν ποιμνίων ἐπιμελείας, ὡς χαὶ μέγιστον τῆς εἰς 
αὐτὸν ἀγάπης σημεῖον τὴν περὶ ταῦτα τιθέναι χηδε- 
μονέαν. Τοιαύταις συμθδουλαῖς τε x«i ὑποθήκαις, 
τοιούτοις ὑποφωνήμασι, πεισθεὶς ὁ ᾿Αδράμιος, ἦχο- 
λούθει πρὸς τὴν πόλιν τῷ ἐπισχόπῳ, χἀχείνον τελέ- 
σαντος ἐπ’ αὐτῷ τὰ εἰχότα x«i οὕτω τέλειον αὐτὸν 
ἀναδείξαντος ἱερέα, εἶτα xoi σὺν ἅμα τῷ xpo 
παντὶ χαὶ τῷ λαῷ τοῦτον προπέμψαντος, τὴν προ- 


Ne ergo dubitaveris ad munus accedere, quod erit 
quidem causa tante animarum utilitatis, magnas 
autem apud Deum tibi conciliabit remunerationes. 
llle vero perseverans in prioribus : Sine rogo, rur- 
sus dicebat, sine me mala propria deflere. Ille vero 
respondens, acrioribus eum verbis excepit, Ecce, 
dicens, cum et mundum, et quee mundi sunt omnia 
reliqueris, et quid non laudabile quidem exercue- 
ris, quodnam autem Dei preceptum non accurate 
servaveris, id quodestprecipuum, nescio quomodo 
imprudens preetermisisti, nempe obedientiam. Haeo 
cum ille audiisset B. Abramius, oculos suffusus la- 
crymis, et ex imo graviter suspirans: Quis ego 
sum, domine, domine mi, inquit (ut rursus repe- 
tam ea, quete dicta sunt), ut de me talem susce- 
peris cogitationem, et me, qui sum vilis et abjectus 
sic tota manu contendas attrahere ad tantam virtu- 
tis altitudinem ? Episcopus autem : Quoniam, in- 
quit, qui sibi quidem soli vivit, et solum curat, ut 
res sute recte se habeant, sibi soli parat utilitatem. 
Alios autem corrigere el animarum sibi credita- 
rum curam gerere, quantum habet emolumentum, 
et quantum charitatis in Deum indicium, et quod 
id sit majus quovis alio cultu Creatoris et Domini, 
adducam tibi illius ipsius testimonium : « Si enim 
diligis me, Petre, inquit, pasce oves meas [ἷ. » 
Quamobrem Deo tante sunt cure greges, ut maxi- 
mum signum in ipsum dilectionis, eorum curam 
esse statuat. Talibus consiliis, monitis et sermoni- 
bus persuasus Abramius episcopum ad urbem est 
secutus, Cumque, ille in ipso, que par erat, peregis- 
set, et sic eum perfectum creasset sacerdotem, et 
deinde cum toto clero et populo eum deduxisset, 
propositam illinc viam iniit, multasinterim fundens 
lacrymas, et supernum invocans auxilium. 


χειμένην ἐχεῖθεν ὁδὸν ἥρχετο, πολλὰ μεταξὺ δάχρνα χέων xai τὴν ἄνωθεν ῥοπήν τε x«l συμμαχίαν ἐπικαλού- 


μενος. 
Θ΄. Γενόμενος δὲ κατὰ τὴν χώμην καὶ ταύτην ὑπὸ 


βαθεῖ σκότῳ τῆς ἀσεθδείας χειμένην χκαταλαύων, xai 
ὃ φησι ὁ θεῖος Παῦλος, « Τὴν τοῦ Μονογενοῦς δόξαν 
ἐν ὁμοιώματι γλυπτοῦ ἀλλαξαμένην, » τοιαῦτα τῷ 
Θεῷ ἐν συντριδζῇ  xapdía; προσηύχετο᾽ Δέσποτα 
φιλάνθρωπε, Χριστὲ ὁ Θεὸς, ὁ μόνος ἀγαθὸς, ὁ μό- 
γος ἀνεξίχαχος ὁ μόνος ἐλεήμων, ὁ τὸν ἄνθρωπον 
ἀφάτῳ εὐσπλαγχνίᾳ δημιουργήσας, ὁ συνιεὶς εἰς 
πάντα τὰ ἔργα αὐτοῦ x«i καρδίας καὶ νεφροὺς ἐτά- 
ξων x«i γινώσχων τοὺς διαλογισμοὺς αὐτοῦ, μὴ παρ- 
(doc τὸ σὸν πλάσμα, τὸ τῆς σῆς χειρὸς δημιούργημα 
χαχῶς ὑπὸ τοῦ νοητοῦ θηρὸς ἀπολλύμενον: ἀλλ᾽ 
ἐξελοῦ αὐτοὺς tüq τοῦ ἐχθροῦ τυραννίδος καὶ δὸς D 
αὐτοῖς τὴν τῆς σῆς ἀληθείας ἐπίγνωσιν σὺ γὰρ 
οἶδας, ὅτι οὐ δόξης ἕνεχεν ἀνθρωπίνης, ἀλλὰ σωτὴ- 
ρίας ψυχῶν, τὴν φροντίδα ταύτην χαὶ τὴν διακονίαν 
ἀνεδεξάμην. Ταῦτα τοιγαροῦν προσευξάμενος xai 
τινα τῶν ὑπολειφθέντων αὐτοῦ χρημάτων παρὰ τοῦ 
φίλου, d τὸν τούτων ἀνέθετο πρόνοιαν χομισάμενος, 
οἶκον dU αὐτῶν εὐχτήριου ἀνεγείρει ἐπιτερπέστατον 


11 Joan xxi, 17. 13 Rom. 1, 23. 


IX. Cum autem venisset in vicum, et cum inve- 
nisset jacentem in profundis tenebris impietatis, 
et utdicitdivinus Paulus!*, et Gloriam Unigeniti mu- 
tatam in similitudinem sculptilis, » sic Deum preca- 
batur in contritione cordis : Benigne et clemens 
Domine Christe Deus, qui es solus bonus, qui es 
solus patiens, qui es solus misericors, qui creasti 
hominem benignitate ineffabili, qui intelligis omnia 
opera ejus, et corda et renes examinas, et intelligis 
ejus cogitationes : ne despicias tuum figmentum, 
opus tuarum manuum, quod male necatur a bellua, 
qus percipitur intelligentia : sed libera cos a ty- 
rannide inimici, et da eis veritatis tue agnitionem. 
Tu enim scis, quod non propter humanam gloriam, 
sed propter animarum salutem suscepi hanc curam. 
et hoc ministerium. Cum sic ergo esset precatus. 
et aliquas accepisset pecunias, que remanserant 
apud amicum, cui curam commiserat facultatum, 
ex ipsis eedem exstruit oratoriam longe elegantissi- 
mam. Postquam autem finitum fuit edificium, in- 


F 


. ἐξ 


55 MENSIS MARTIUS $6 


eruentum in eo sacrificium Deo offerebat, et similes Α τε καὶ χαριέστατον. 


prioribus rursus fundebat preces : Collige, Domine, 
dicens, oves tuas errantes in banc mandram re- 
center tedificatam, aperiens eis viam salutis per tui 
agnitionem, ad gloriam tui gloriosi nominis. Tu es 
enim Deus solus misericordie etmiserationum, qui 
non vis mortem peccatoris, sed magis ut conver- 
tatur et vivat!?. Cum has ei preces obtulisset, et 
cor deinde vir sapiens confirmasset, et fuisset re- 
pletus zelo et desiderio, obiens statuas demonum, 
eas omnes diruit, et hbumi evertit, que erant vere 
terra dignes, soloque cinere et pulvere. 


Ἐπεὶ δὲ rÓoQ εἶχε τὰ τῆς οἶχο- 
δομίας, τὰς ἀναιμάχτους θυσίας ἐν αὐτῷ προσῆγι 
Θεῷ καὶ τὰς ὁμοίας καὶ πάλιν προσευχὰς ἐποιεῖτο" 
Συνάγαγε, Κύριε, τὰ πεπλανημένα σον πρόθατα, 
λέγων, εἰς τὴν νεόχτιστόν σον ταύτην μάνδραν, 
ἀνοιγὼν αὐτοῖς εἴσοδον σωτηρίας διὰ τῆς eic ine 
γνώσεως, εἰς δόξαν ToU σοῦ ὀνόματος σὺ γὰρ εἰ 
Θεὸς μόνος ἐλέους xai οἰκτιρμῶν, ὁ μὴ βουλόμενος 
τὸν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὡς τὸ ἐπιστρέψαι καὶ 
ζῇν αὐτόν. Ταύτας οὖν αὐτῷ τὰς δεήσεις προσενε)- 
χὼν, εἶτα καὶ τὴν χαρδίαν ὁ σοφὸς ἐπιῤῥώσας, ζήλου 
τε χαὶ ὁρμῆς ἔμπλεως γεγονὼς καὶ τὰ τῶν δαιμόνων 


ἀγάλματα περιελθὼν χαθαιρεῖ πάντα χαὶ εἰς ἔδαφος ἀνατρέπει, τὰ γῆς ἀληθῶς ἄξια καὶ σποδοῦ μόνης καὶ 


κόνεως. 

X. Cum autem post heo accessissent quidam ex 
infidelibus, ut illis sacrificarent statuis, et eas pre- 
carentur, vidissentque gravi casu corruisse, non 
ignorarunt hostem : manifestum enim et virtus et 
studium arguebantutrinque Abramium: statimque 
correptis lignis etlapidibus, repentein sanctum irrue- 
runt: nec prius cessarunteum pelere et crudelissime 
percutere, quam eum vidissent plane defecisse, et 
extremam jam agere animam.Recesserunt enim,exi- 
stimanteseum mox esse moriturum. llle autem cum 
circa mediam noctem recreatus essetab illisintoleran. 
disdoloribus,vix tandem surgens,in templum estin- 
gressus : et cum se pronum humi dejecisset, flens 
graviter, et fronte solum verberans, acerrimo et 
maximo studio fundebat preces pro illorum salute, 
ut depellerent impietatisnubem, qué eos detinebat, 
et pure aspicerent ad radios veritatis. Mane autem 
cum illi ad templum accessissent, non gratia ora- 
tionis (quomodo enim, cum eorum animi fluctua- 
rent adhuc salo impietatis ?) sed ad videndam eedi- 
ficiorum structuram (eratenim templum bene figu- 
ratum, et ea, qua par erat, symmetria constructum, 
et quod animum et oculos satis poterat letificare), 
cum, inquam, venissent in templum, etoffendissent 
sanctum in eo precantem, priorem rursus sevitiam 
et rabiem in eum ostenderunt : et cum eum rursus 
variis modis et vehementer oecidissent, vinculis et 
funibus omni ex parte comprehensum, trahunt 
per medium vicum, et in eum omni ex parte lapi- 
des nive cadente densiores conjecerunt, ignorantes 
stulti, pro qua gratia, pro quali pro ipsis preca- 
tione, qualem reddiderint ei remunerationem. Ille 
ergo tunc quidem ab eis relictus et semimortuus, 
jam a plagis dissolutuset sanguinem in terram fun- 
dens. Cum autem media nocte ad se rediisset, dice- 
bat : Domine, quousque oblivisceris mei in finem? 
Quousque avertis faciem tuam ἃ me ? Quousque 
opera manuum tuarum despicis, que pereunt ? Hec 
Deo dicebat, et verba miscebat lacrymis. Deinde 
autem vix tandem e solo surgit, perinde ac si non 
esset confectus tot plagis et vulneribus, et in di- 
ctum templum rursus ingreditur. 


|. Μετὰ δὲ ταῦτα παραγενόμενοί τινες τῶν ἀπέ. 
Gre» τοῦ x«i θῦσαι τοῖς τοιούτοις ἀγάλμασι xe 
προσεύξασθαι, xal πτῶμα χείμενον χαλεπὸν ἰϑόντες, 
οὐχ ἠγνόησαν τὸν πολέμιον' δῆλον yàp Xj τε &prri 
καὶ ὁ ξξλος ἐποίουν πανταχοῦ τὸν ᾿Αδράμεον" xai 
ξύλα χαὶ λίθους εὐθὺς ἁρπάσαντες ἔθεον ἄθροοι 
χατὰ τοῦ ἁγίου xat οὐχ ἀνῆχαν βάλλοντες αὐτὸν xei 
ὠμότατα παίοντες, ἕως παντελῶς ἀπαγορεύσαντα 
εἶδον χαὶ πρὸς αὐταῖς ἤδη ταῖς ἐσχάταις ἀνακνοαῖς 
γενόμενον" οἱ μὲν γὰρ οὐχ εἰς μαχρὰν αὐτὸν ἀπο- 
θανεῖσθαι νομίσαντες ἀπηλλάγησαν. Ὁ δὲ περὶ μέ- 
σας νύχτας τῶν ἀφορήτων ὀδυνῶν ἐκείνων ἀνενε)- 
κὼν, μόλις ὡς εἶχεν ὑπαναστὰς εἰσῆλθεν εἰς τὸν 
ναὸν x«i πρηνῆ χαταθαλὼν ἑαυτὸν x«l πικρὸν χάτω- 
θεν ἀνοιμώξων xol τῷ μετώπῳ τύπτον τὸ ἔδαφος, 
τῇ θερμότητι ταύτῃ xal τῇ σπουδῇ τῶν εὐχῶν ὑπὲρ 
τῆς ἐχείνων ἐχέχρητο σωτηρίας, ὥστε τὸ κατέχον 
αὐτοὺς τῆς ἀσεδείας ἀποσείσασθαι νέφος καὶ καθα- 
ρῶς πρὸς τὰς αὐγὰς διαδλέψαι τῆς ἀληθεέας" ἕωθεν 
δὲ χάχεϊῖνοι τῷ ναῷ ἐπιστάντες, οὐ προσευχῆς χάριν 
(πῶς γὰρ ἔτι τῷ σάλῳ τῆς ἀπιστίας τὰς ψνχὰς xv- 
μαινόμενοι ;). ἀλλὰ xarà θέαν τῆς τῶν οἰκοδομημά- 
των χατασχευῆς (ἦν γὰρ ὁ ναὸς σχήματος εὖ ἔχων 
καὶ συμμετρίας, xal ψυχὴν ἅμα xal ὀφθαλμοὺς ixe- 
νῶς εὐφραίνειν δυνάμενος): ἐν τῷ ναῷ τοένυν γενό- 
μενοι, χαὶ τὸν ἅγιον εὐχόμενον ἐν αὐτῷ χαταλαθδόν- 
τες, τὴν προτέραν αὖθις ὠμότητα χαὶ λύσσαν εἰς 
αὐτὸν ἐπεδείξαντο, χαὶ πολυτοόπως τὸν ἄνδρα παλεν 
xxi σφοδρῶς αἰχισάμενοι, δεσμοῖς τε πάντοθεν χαὶ 
σχοινίοις ἀπολαδόντες, διὰ μέσης εἶχον τῆς χώμης 
χαὶ λέθους ἐπ᾽ αὐτὸν πανταχόθεν νιφετῷ παραπλῃ- 
σίους ἠφίεσαν ἀγνοοῦντις ἡλίχης οἱ μάταιοι χάριτος, 
οἵας ὑπὲρ αὐτῶν εὐχῆς, οἵας ἀμοιδὰς ἀπεδέδοσαν. 
᾿Εχεῖνος τοίνυν τότε μὲν ἡμιθανὴς ὑπ᾽ αὐτῶν χατ- 
ἐλείφθη, ἐχλελυμένος ὑπὸ τῶν πληγῶν ἧδη καὶ χαταῤ- 
péov ἐπὶ τὴν γῆν. ᾿Επεὶ δὲ ἦν ix μέσων νυχτῶν 
ἀνανήψας x«l ὥσπερ ἐν ἑαυτῷ γενόμενος Ἕως 
πότε, Κύριε, ἔλεγεν, ἐπιλήσῃ μον εἰς τῶος, ἕως 
πότε ἀποστρέφεις τὸ πρόσωπόν σον ἀπ᾽ ἐμοῦ ; ἕως 
τίνος τὰ ἔργα τῶν σῶν χειρῶν πιεριορᾷς ἀπολλυ- 
μένα; Ταῦτα ἔλεγε πρὸς τὸν Θεὸν καὶ δάχρυσιν 
ἐκίρνα τὰ ῥήματα. Ἔπειτα μέντοι καὶ ὑπανίσταται 


τοῦ ἐδάφους σχολῇ καὶ σὺν χρόνῳ, καθάπερ Gv εἴ τις ὑπὸ τραύμασι καὶ πληγαῖς τοσαύταις κατειργασμένος xal εἰς 


τὸν εἰρημένον αὖθις ναὸν εἰσέρχεται. 
12 Ezech. xvii, 23. 


51 


VITA S. ABRAMIT. 


IA'. Εἰς δὲ τὴν ἐπιοῦσαν καὶ οἱ χριστομάχοι 02- A ΧΙ. Die autem sequenti bellus ille Christi ini- 


ptc ἐχεῖνοι πάλιν ἐν αὐτῷ γενόμενοι, καὶ τοῦτον 
εὐχῆς εὑρόντες ἐχεῖ x«i ὕμνων εὐχόμενον, οὐχ ἔτι 
πράως ἐνεγχεῖν ἠδυνήθησαν, ἀλλὰ πληγός τε αὐτῷ 
τὰς προτέρας fj πολλῷ xal μείζονας ἐπιθέντες, δὲε- 
σμοῖς τε τοῖς ὁμοίοις ὑποδαλόντες, πόῤῥω Tov τῆς 
χώμης φέροντες ἔῤῥιψαν. Τούτοις οὖν τρίτον ἑξῆς 
ἐνεχαρτέρει χρόνον '᾿Αὔράμιος, οὐχ ὀχλάσας, οὐ χαθ- 
υφεὶς, οὐ καθευξάμενος οὐδενὸς, ἀλλὰ τῷ μίσει προσ- 
τιθεὶς τὴν ἀγάπην, τῷ θυμῷ τὴν πραότητα, ταῖς 
λόιδορίαις τὰς εὐλογίας, νουθετῶν, συμθουλεύων, 
παραχαλῶν τοὺς πρεσθδύτας, τοὺς νέους, πᾶσαν 
ἁπλῶς ἡλικίαν, ὡς πατέρας, ὡς τέχνα, ὡς ὀδελφοὺς͵ 
οὐδὲν ὅλως ἀγεννὲς οὐδὲ μιχρόψυχον ἐνδειχνύμενος, 
ἀλλ᾽ ἔργῳ τὸ τοῦ θείον Δαυΐδ ἐχπληρῶν, χαὶ ἀναγ- 
κῶν μεταξὺ χαι θλίψεων τὰς ἐντολὰς Κυρίου μελέ- 
τὴν ποιούμενος διὰ ταῦτα δὴ x«i ἐξήνθησεν ἐπ᾽ 
αὐτὸν τὸ ἁγίασμα αὐτοῦ χαὶ συνεληλυθότες ἀθρόον 
οἱ πρώην ἀσεθεῖς ἐχεῖνοι xol ἄπιστοι" Θεοῦ δὲ τοῦτο 
πάντως τοῦ παιδεύοντος ἄνθρωπον γνῶσιν χαὶ τῆς 
ἐχείνον περὶ τὸν ᾿Αδράμιον χάριτος: συναχθέντες 
οὖν πάντις οἱ τὴν χώμην ἐχείνην οἰχοῦντες, χαὶ οἷα 
εἰχὸς ἐν συναγωγῇ πλήθους ὁμιλίας τε πολλῆς xci 
λόγων πάντοθεν χινουμένων τὰ τοῦ ἀνδρὸς εἰς μέσον 
παρήγετο, xxi θαῦμα τὰς ἁπάντων ἐπλήρον ψυχὰς, 
καὶ δεινῶς ὑπὸ τῆς ἐχπλήξεως ἀπορούμενοι. Ὁρᾶτε, 
πρὸς ἀλλήλους ἔλεγον, ola χατὰ τοῦ 'A6pap(ou ἡμῖν 
εἴργασται | ὁ δὲ πρὸς ἡμᾶς ὅπως χρηστῦς ἔχει καὶ 
φιλαυθρώπως, xal μεθ’ ὅσης εὐψνχίας xal γενναιό- 
τῆτος τὴν τοσαύτην ὑπήνεγχεν ἐπιφορὰν τῶν δει- 
νῶν ; Πάντως εἰ μή τις ἦν Θεὸς ἀΐδιος ἀληθῶς χαὶ 
ἀθάνατος ἀξίας τῶν πόνων xal ἀμοιδὰς ἀποδιδόναι 
δυνάμενος, οὐχ dw τηλιχαύτην δι᾽ αὐτὸν ὑπομονὴν 
ἐπιδείξατο. Καὶ τὰ θεῶν δὲ ἡμετέρων ἀγάλματα 
εἴδετε ὡς ἀπονητὶ πάντα χαὶ ῥᾳδίως κατέστρεψε 
xai οὐδεὶς ἠδυνήθη τῶν τοιούτων θεὼν οὐδὲ xdv αὐτὸς 
ἑαυτῷ ἐπαμῦναι τὴν 06pw; 

ΙΒ. Ταῦτα ἐχεῖνοει μὲν πρὸς ἀλλήλους ἔλεγον. 
Θεὸς δὲ τέλος τοῖς ῥήμασιν ἐπέθηχε δεξιὸν, xal τὰς 
ψυχὰς εὐθὺς διαθερμανθέντες Δεῦτε πάντες, τῷ 
χρηστῷ ἀνδρὶ τούτῳ προσπέσωμεν, εἶπον, συνθέμε- 
vo. τῷ ὑπ᾽ αὐτοῦ χηρνσσομένῳ Θεῷ. Καὶ dux τῷ 
λόγῳ συντρέχουσιν αὐτίχα πρὸς τὸν ναὸν, χαθάπερ 
ὑπὸ μιᾷ τῇ γλώττῃ καὶ τῇ ψυχῇ χράξοντες. Δόξα 
σοι, τῷ πέμψαντι τὸν δοῦλον αὐτοῦ ᾿Αδοάμιον Θεῷ 


mice, cum illic rursus venissent, et eum orantem 
invenissent, ne tunc quidem potuerunt id ferre 
moderate : sed cum ei plagas priores, aut etiam 
multo majores imposuissent, et eum similibus vin- 
culis alligassent et traxissent, procul a vico proje- 
cerunt. In his ergo se tres annos deinceps fortiter 
gessit Abramius, non fractus, non cedens, nec ulli 
male imprecans : sed odio charitatem adjungens, 
ire mansuetudinem, maledictis benedictiones, ad- 
monens, consulens, adhortans, senes, adolescentes, 
omnem, ut semel dicam, etatem, ut patres, ut fi- 
lios, ut fratres, nihilque omnino ostendens, quod sit 
pusilli et abjecti animi : sed reipsa implens, que 
sunt divini Davidis, et inter necessitates et affli- 


B ctiones meditans precepta Domini 15. Propter heeo 


in ipsum floruit ejus sanotificatio. Nam cum re- 
pente convenissent illi, qui nuper erant impii et in- 
fideles (est autem hoc Dei omnino, qui docet homi- 
nem scientiam, et illius gratie in Abramium), 
omnesque qui illum vicum habitabant, congregati 
essent, et, utest consentaneum in coetu multitudinis, 
sermones omni ex parte haberentur, res Abramii 
in medium adducebatur, et omnium animi imple- 
bantur admiratione. Itaque cum pre stupore in ma- 
gnam adducti essent dubitationem : Videtis, dice- 
bant inter se invicem, qualia a nobis facta sunt 
adversus Abramium : ille autem quam benigne et 
clementer in nos se gerit, quamque fortiter ac ge- 
nerose tulit mala, que sunt ei illata ? Omnino nisi 


C esset vere Deus aliquis eeternus et immortalis, qui 


potest pro laborum meritis reddere remunerationes, 
non ostendisset tantam pro ipso tolerantiam. Porro 
autem deorum nostrorumimagines videtis quam fa- 
cile et citra ullum laborem evertit, neque ullus ex 
iis diis potuit a se propulsare injuriam ὃ 


ΧΙ. Hzc illi quidem inter se dicebant. Deus au- 
tem verbis finem imposuit convenientem. li enim 
protinus incitali animis, dixerunt : Adeste omnes, 
ad hujus boni viri genua procidamus, consentientes 
Deo, qui ab ipso predicatur. Quee simul atque di- 
xissent, concurrunt protinus ad templum, tanquam 
una lingua et anima clamantes: Gloria tibi Deo 
cali, qui misisti servum tuum Abramium, ut nos 


τοῦ οὐρανοῦ" ἐξελεῖν ἡμᾶς rà» τῶν εἰδώλων ἀχλύος. Ὁ ἃ simulacrorum liberaret caligine. Quod quidem 


Ὅπερ ὁ μαχάριος ἐχεῖνος παρ᾽ ἐλπίδα πᾶσαν ἰδὼν, 
καί τινος ἀφάτου τὴν χαρδίαν πληρωθεὶς εὐφροσύνης, 
ἁρπάξει παραχρῆμα τὸν χαιρὸν χαέ" "Q πατέ- 
ρες ἐν Κυρίῳ, καὶ τέχνα, καὶ ἀδελφο), φησὶ, δεῦτε, 
xot ἀποδῶμεν δόξαν Θεῷ τῷ θαυμαστῶς οὕτω 
xal ἀποῤῥήτως τὰ τῆς ψυχῆς ὑμῶν φωτίσαντι ὃμ- 
ματα, x«i λάδετε τὸν σφαγῖδα τοῦ Πνεύματος" 
προσέλθετε πρὸς αὐτὸν, χαὶ φωτίσθητε, xoi τὰ 
πρόσωπα ὑμῶν οὐ μὴ καταισχυνθῇ. Τούτοις τοῖς 
)όγοις x«i τὴν τῆς πίστεως συνείρει διδασχαλίαν͵ 
καὶ ὅπως χρὴ πιστεύειν διεξελθὼν, τῆς διὰ τοῦ βα- 


cum ille beatus vidisset preter omnem spem, ineffa- 
bili in corde repletus l&titia, repente tempus quo- 
que arripit, et : O patres in Domino, et filii, et 
fratres, inquit, adeste, et Deo simul reddamus glo- 
riam, qui tam admirabiliter et arcane illuminavit 
vestros anime oculos : et accipite signaculum spi- 
ritus. Accedite ad ipsum, et illuminamini : et vestri 
vultus pudore nequaquam afficientur 15. His verbis 
conjungit etiam doctrinam veritatis. Et cum, quo- 
modo credere oporteat, verbis esset persecutus, eos 
in filiorum adoptionem asciscit per baptismum, cum 


t^ Psal. cxvru, 77, et alibi passim, !* Psal. xxxn, 6. 


59 


MENSIS MARTIUS. 


essent numero cirea mille. Et deinceps erat multus Α πτίσματος αὐτοὺς υἱοθεσίας χαταξιοῖ περί πον χιλίους 


in eis quotidie admonendis et docendis. illi autem 
tanquam bona terra, et pinguis, et aquis irrigua, 
reddiderunt fructus multiplicatos divinorum semi- 
num. Atque annus quidem in his consumptus ab 
Abramio. 


XIII. Deinde timens, ne, dum in vici curis versa- 
retur et tumultibus, sibi aliqua re indulgeret ex iis 
408 ad victum pertinent : cumquejam videret gre- 
gem perfectum et absolutum in divinis mandatis, 
statuit ad priorem reverti solitudinem. Cum noctu 
itaque surrexisset, dicebat : Domine, qui es solus 
bonus, qui solus es immemor accepte injuriee, qui 
hancrecens collectam multitudinem solvisti a vincu- 
lis adversarii, etper eam, quam in te habent, fidem 
tuo colligasti vinculo : conserva hunc parvum tuum 
gregeminvictum abinsidiis demonum,eostanquam 
armis muni tua protectione, et eum acceinge forti 
tua potentia : te autem propitium ego quoque miser 
inveniam, quando judicium pones in spem, et mise- 
ricordiam tuam in trutinis. Ad peccati rationem 
nihil mihi imputetur a tua benignitale hic meus 
recessus. Tu enim es occultorum cogaitor, et cor- 
dium examinator, et tu e longinquo cognovisti co- 
gitationes meas, quod propter te et tui amorem 
suscepi hanc peregrinationem : et ecce me subduco 
ab iis omnibus, que ad victum pertinent, ne si ad 
aliquid horum, tanquam ad scopulum impegero, in 
medio maricurarum mundanarum subeam naufra- 
gium. Atque sic quidem finem acceperunt ejus pre- 
ces : et cum Dominico signo vicum muniisset, et 
eum Deo commendasset, se clanculum proripit ad 
secessum. 

XIV. Mane ergo cum de more venissent vicani 
ad templum Dominicum, ut benedictionem Pastoris 
assequerentur, cumque eum ibi non invenissent, 
illos invasit confusio, meerorque et animi eegritudo. 
Eum igitur diligenter querunt, non parvam terre 
partem obeuntes. Sed reversi vacuis manibus, cum 
calidis lacrymis accedunt ad episcopum, et apud 
eum deflent, se esse privatos suo pastore. Ille au- 
tem sauciatus paribus teliseegritudinis, eum quoque 
qusrit similiter. Postquam vero et ipse cognovit se 
ea facere, que erant inutilia (tuto enim propter 
quietis ac silentii cupiditatem latebat Abramius), 


tunc, sui cleri accepta parte aliqua, cum venisset D 


ad vicum, primum quidem illorum animos satis 
consolatur, qui egre ferebant pastoris absentiam. 
Deinde cum eos elegisset, qui erant virtuteinsignio- 
res :etaliosquidem presbyteros, alios autem diaco- 
nos constituisset, et alios cooptasset in alios sacros 
gradus : etiis veluti quamdam tradidisset regulam, 
et formam glorificationis, que fit in Ecclesia, et eis 
precatus esset vilam pacatam et a molestia liberam, 
recedit. Quequidem nec divinum quidem latuerunt 
Abramium. Sed ipse quoque, cum in eo, in quo la- 
tebat, loco h&c per Spiritum cognovisset, ab illius 
vici curis animum liberavit. Nam etsi trahebatur 


τὸν ἀριθμὸν ὑπάρχοντας" χαὶ τὸ ἀπ᾽ &xsívou πολὺς 
ἦν παραινῶν καθ᾽ ἑκάστην, καὶ διϑάσκων αὐτοὺς͵ x& 
διαλεγόμενος. Oi δὲ, ὥσπερ ἀγαθή τις γᾷ, καὶ πίω 
xai εὔνδρος, κολλαπλασίους τὼν θείων σπερμάτων τοὺς 
χαρποὺς ἀπεδίδοσαν. ᾿Ενιαυτὸν μὲν οὖν ἐν τούτοις τὸ 
᾿Αδραμίῳ ἀνύετο. 

II". "Extra δείσας μὴ ἐν μέσῃ xoig καὶ φρον 
τίσι x«i θορύθοις στρεφόμενος προσηλωθῷ τινι τῶ 
βιωτιχῶν, ἄλλως δὲ καὶ τὴν ποίμνην ἤ δὴ ταῖς θείαις 
ἐντολαῖς χατηρτισμένην ἰδὼν, sig τὴν προτέρω 
ἔγνω καὶ πάλιν ἐπανελθεῖν ἐρημίαν. Νυκτὸς τον 
γαροὺν ἀναστάς: Κύριε ὁ μόνος ἀγαθὸς, ὁ μόν 
ἀμνησίκαχος, ἔλεγεν, ὁ τὴν νεόλεκτον ταύτην πλῃ- 
θὺν τῶν τοῦ ἀντιχειμένον λύσας δεσμῶν, καὶ διὰ τὲς 


B εἰς σὲ πίστεως πόθῷ συνδείσας τῷ σῷ αὐτὸς ἔπιδον. 


λαῖς δαιμόνων ἀνάλωτον, τὸ μεχρόν σου τουτὶ συντέ. 
ρῆσον ποίμνιον" τείχισον αὐτοὺς ὡς ὅπλῳ τῷ Grim 
σου, x&i τῇ χραταιᾷ σου δυναστείᾳ περέξωσον᾽ εὖ- 
μενᾷ δέ σε x«i ὁ ταλαίπωρος ἐγὼ εὕροεμι, ὅτε θή- 
σεις χρίσιν εἰς ἐλπίδα καὶ τὴν ἐλεημοσύνην Gov εἰς 
σταθμούς" μηδὲν ἁμαρτήματος λόγῳ τῷ τῷῶς Üxoye- 
ρήσιως ταύτης παρὰ τῇ σῇ χρηστότητι λογισθείς 
gov σὺ γὰρ εἴ γνώστης χρυφίων καὶ καρδιῶν ἕξετα. 
στὴς, καὶ σὺ σννῆχας τοὺς διαλογισμούς μον &xó 
μακρόθεν, ὅτι διὰ σὲ καὶ τὸ σὸν φίλτρον τὸν ἀποδι- 
μίαν ταύτην εἱλόμην: καὶ τῶν βιωτικῶς ἰδοὺ xe 
των ἐμαυτὸν ὑπεξάγω, μή πού τινι τούτων οἷα CX- 
πέλῳ προσράξας, ἐν πελάγει μέσω τῶν κοσμιχῶν 
φροντίδων ὑποστῶὼ τὸν νανάγιον. Εἶχε μὲν οὖν αὐτῷ 
( τῶος τὰ τῆς εὐχῆς, καὶ τρὶς τῷ Δεσποτεκῷ σημείῳ 
τὴν χώμην διασφραγίσας καὶ ταύτην Θεῷ παραθεὶς, 
ἐξόδῳ τινὶ λαθραία χλέπτει τὴν ὑποχώρησεν. 


IA. Ἕωθεν οὖν τοὺς τῆς κώμῳς τὸ xuptaxóv, ὡς 
ἔθος, χαταλαθόντας, ὥστε τῆς παρὰ τοῦ ποιμένος 
εὐλογίας ἀξιωθῆναι, καὶ τοῦτον ἐν αὐτῷ μὴ εὑρὸν- 
τας, σύγχυσις εἶχε, καὶ λύπη, καὶ ἀθυμέα" ἔρευναν 
τοίνυν τοῦ ἀνδρὸς ἀχριδῆ ποιησάμενοι, μέρος τι 
γῆς οὐχ ὀλίγον κατὰ ζήτησιν ἐχείνου περεελθόντες 
χαὶ χεναῖς χερσὶν ὑποστρέψαντες, προσέοχονται 
μετὰ θεραῶν δαχρύων τῷ τῆς ἐπισχοπῆς προεστῶτι 
καὶ τὴν τοῦ ἰδίον ποιμένος στέρησιν πρὸς αὐτὸν 
ἀποδύρονται. 'O δὲ τοῖς ἴσοις τῆς ἀθυμίας χαὶ αὐτὸς 
τρωθεὶς βῶλσιν, ἴσην αὐτοῦ ποιεῖται xoi ζξύτωσιν. 
Ἐπεὶ δὲ καὶ οὗτος ἀνήνυτα ἔγνω πονῶν (ἐχρύπτετο 
γὰρ ἀσφαλῶς ἐπιθυμίᾳ τοῦ τῆς ἡσυχίας χαλοῦ ὁ 
᾿Αθράμιος), μέρος τοῦ ὑπ᾽ αὐτὸν xÀópou τηνικαῦτα 
παραλαδὼν χαὶ εἰς τὴν χώμην γενόμενος, πρῶτα 
μὲν ἱχανῶς παραμυθεῖται τὰς ἐχείνων ψυχὰς ὀδὺυ- 
νηρως ἄγαν ἐχούσας τῇ τοῦ ποιωένος ἀποδημίᾳ, 
ἔπειτα τοὺς δι᾿ ἀρετὴν ἐπιφανεστέρους ἀπολεξάμε- 
γος, τοὺς μὲν πρεσόντέρους͵ τοὺς δὲ διαχόνους καὶ 
ἄλλους ἄλλοις τῶν ἱερῶν ἐγχαταλέξας βαθμῶν, καὶ 
τούτοις οἱονεί τινα παραδοὺς χανόνα xai τύπον τῆς 
xarà τὴν ᾿Εχχλησίαν δοξολογίας χαὶ ζωὴν αὐτοῖς 
εἰρηνικήν τε xal ἄλυπον ἐπευξάμενος, ἀπαλλάττε- 
ται. "Amep οὖν οὐδὲ τὸν θεῖον ᾿Αδράμιον ἐλελήθει, 
ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ἐν ᾧ xíxpurto τόπῳ τὰ τοιαῦτα 


61 


tà» ψυχὴν ἀπολύσας (εἰ γὰρ τῷ τῆς ἐρημίας «D- 
xtro ἔρωτι, ἀλλὰ χαὶ ταῖς περὶ τοῦ ποιμνίου φρον- 
τίσι πάλιν δεσμοῖς τισιν ἀλύτοις ἐδέδετο), τὸν ψυ- 
χὴν τοίνυν ἐπὶ τούτοις διαναπαύσας, Θεῷ τε τὰ 
εἰχότα εὐχαριστήσας, εἰς τὸ παλαιὸν ἐχεῖνο xol 
πάλιν ἐπάνεισιν οἰχητήριον ἐχόμενά τε αὐτοῦ οἰχί- 
σχον ἕτερον ἐποιχοδομήσας χαὶ τὴν εἰσοδον ἀποφρά- 
ξας, τῇ προτέρᾳ δίδωσι χαὶ αὖθις ἑαυτὸν ἐρημίᾳ. 
Τίνα δὲ τὰ ἐντεῦθεν xai ὁποίας αὐτῷ τίθησι παγίϑας 
ὁ τοῖς τοιούτοις ἀεὶ βασκαίνων ἐκθρὸς, μὴ παραλι- 
πεῖν ἄξιον. Μέσαι μὲν δὴ νύχτες ἦσαν τὰς συνήθεις 
εὐχὰς ποιουμένῳ τῷ ᾿Αδραμίῳ xal ὁ τοῦ σχότους 
προστάτης προσωπεῖον φωτὸς ὑποδὺς χαὶ αὐτὸ τοῦτο 
φῶς εἶναι ὑποχρινάμενος, φωνὴν πρὸς αὐτὸν ὡς ἀπὸ 
πλήθους δῆθεν ἠφίει πολλοῦ * Μαχάριος εἶ, γέρον 
"AGpápis, λέγουσαν, ὄντως μαχάριος εἶ, καὶ οὐδεὶς 
οὕτω τὰ θεῖα τέλειος ἐγένετο xarà σέ. 'O δὲ τὸ πρᾶ- 
μα μὴ ἀγνοήσας, ἀλλὰ τοῦτον ἐκεῖνον εἶναι ὑπο- 
νοήσας, τὸν x«i πρώην ἰσοθεΐας ὑποδολῇ τὸν ἄνθρω- 
πὸν ἀπατήσαντα χαὶ τὸ φῶς τοῦτο πάλιν οἱονεέ τι 
díep εἶναι κενοδοξίας ὑπολαδών * Πιφίμωσο, ἕλε- 
γεν * ἐπιτιμᾷ σοι Χριστὸς ὁ Θεὸς, πονηρέ * ἀφίστασε 
θᾶττον ἀπ᾽ ἐμοῦ, ὑποχώρει uot | οὐδὲν γὰρ ἂν ire- 
pov ἐμαντὸν ἔγωγε οἰηθείην, ὅτι μὴ γῆν xci σποδόν. 
Ταῦτα εἶπε, χαὶ εἰς χαπνὸν εὐθὺς ἡ φαντασία τοῦ 
φωτὸς διελύθη, xai τὸ δρᾶμα ἠλέχθη, xai ἡ σχηνὴ 
τὸ προσωπεῖον ἀπέῤῥιψεν. Οὕτω τοιγαροῦν αἰσχυν- 


VITA S. ABRAMII. 
μαθὼν xol τῶν περὶ τῆς χώμῃης ἐχείνης φροντίδων Α amore solitudinis, 


B 


curis tamen gregis rursus erat 
vinctus vinculis insolubilibus. Cum ergo, quod ad 
hiec attinebat, quieto esset animo, et Deo, ut par 
erat, egisset gratias, rursus revertitur ad vetus il- 
lud habitaculum. Et cum ei contiguam eedificasset 
domunculam, et obstruxisset aditum, priori se tra- 
ditsolitudini. Que&nam autem suntdeinde consecuta, 
et quosnam ei tendit laqueos qui rebus ejusmodi 
invidet inimicus, non est preetermittendum. Erat : 
quidem nox media, cum consuetas preces funderet 
Abramius: preses autem tenebrarum, suscepta per- 
sonaluminis, eteam ipsam lucem esse simulans, ad 
eum emittit vocem, tanquam ex magna multitudine 
dicentem : Beatus es, senex Abrami, vere es beatus ; 
et nemo in rebus divinis fuit tam perfectus, sicut 
tu. Ille autem cum rem minime ignoraret, sed eum 
illum esse cognosceret, qui decepit primum homi- 
nem, eisuggerendo, quod futurus esset Deosimilis, 
et sciret hanc l11cem esse veluti quamdam escam 
vane glorie : Compescere, dixit : te increpat 
Christus Deus, o maligne. A me cito recede : ab- 
sit enim, ut me aliquid aliud esse putem nisi ter- 
ram et cinerem . Heecdixit, et in fumum statim fuit 
dissoluta phantasialuminis, et manifestus fuit actus 
simulatus et scena abjecit personam. Si& ergo pu- 
dore affectus, eum contraria ratione aggreditur : 
sicut illic per adulationem, ita hic per timorem 
eum conans supplantare. 


θεὶς, διὰ τῶν ἐναντίων προσδαάλλει, ὥσπερ ἐχεῖ διὰ χολαχείας, οὕτως ἐνταῦθα διὰ δέους ὑποσχελίσαι 


πειρώμενος. 


ΙΕ΄. Οὐ πολὺ γὰρ τὸ ἐν μέσῳ xal ὁρᾶται νύχτωρ C ΧΥ͂. Non multum enim intercessittemporis, etrur- 


αὐτῷ πάλιν ἀξίνην χατέχων τῇ δεξιᾷ καὶ μέσην μὲν 
ἐοικὼς τὴν τῆς στέγης δοχὸν διατέμνειν, σνσσείων 
δὲ δεινῶς χαὶ χλονῶν τὸν οἰχίσχον, πλήθη τε χατὰ 
τοῦ ᾿Αδραμίον μετὰ σπουδῆς οἱονεὶ συγχαλῶν xoi 
ὅλως θορυδῶν τὸν ἄνδρα x«i ἐχταράττων. Ὁ δὲ 
χἀνταῦθα πάλιν ὁ αὐτὸς ἦν, οὐχ ἀγνοῶν τὸν πολέ- 
μιον * ἀμέλει xat πρὸς τὴν ὄψιν οὐδὲν διαταραχθείς " 
« Πάντα τὰ ἔθνη ἐχύκλωσαν με, ν ἡρέμα x«0' ἑαυτὸν 
ὑπεφωνεΐ, « xai τῷ ὀνόματι Κυρίον ἠμυνάμην αὐὖ- 
τούς. » Τοιαύταις xat' ἐχθροῦ ἐπῳδαῖς ὁ 'Αὐράμιος, 
τοιούτοις ὅπλοις ἐχέχρητο. Τί ὀὖΐν ἐχεῖνος ; ᾿Επι- 
στρατεύει καὶ αὖθις αὐτῷ μετὰ ταῦτα, σφοδρῷ πάνυ 
πυρὶ καταπιμπρᾶν δοχῶν τὸ ψιάθιον * xai ὃς οὐδὲν 
πρὸς τὴν φλόγα παθὼν ἐχείνην, ἀταράχῳω ψυχῆς 
ἐπέδαινεν αὐτῆς χαταστήματι " « Ἐπὶ ἀσπίδα, λέ- 
γων, χαὶ βασιλίσκον ἐπιδήσῃ καὶ χαταπατήσεις 
λέοντα καὶ δϑράχοντα. » Εἶτα χαταλαμδάνει λοιπὸν ἧ 
τῆς τροφὴς προθεσμία χαὶ ὁ μὲν ὕδωρ μόνον ἑαυτῷ 
παρατίθεται * μεταδαλὼν δὲ εἰς νεανέίσχον ὁ πονηρὸς, 
τῇ χειρὶ ψαύει τοῦ ποτηρίου, ἀνατρέψαι τοῦτο πει- 
ρώμενος. ᾿Αθράμιος δὲ ὁ θεῖος μηδὲν ὑποδειλιάσας 
μετὰ καταστάσεως ὑγιοῦς τὸ ὕδωρ προσίετο - καὶ 
ὁρᾶ μοι τοῦ πονηροῦ τὴν ἀναίδειαν καὶ ὅπως πολλά- 
κις ἀποχρουσθεὶς οὐδὲ οὕτως ἀφίστατο " ἀλλ᾽ εἰς ἕνα 
τῶν ὑπηρετουμένων τῷ ἁγίῳ x«i στολῇ χαὶ μορφῇ 
ἑαυτὸν διαμείψας, λυχνίαν τε παρετίθει " ἔπειτα χαὶ 


158 Pgal. ΟΧΥ͂;, 10. 1. Psal. xc, 13. 


D 


sus ab eo noctu cernitur manu tenens securim : et 
videbatur quidem mediam tecti trabem dissecare, 
graviter autem concutere et movere domunculam, 
et multitudinem in Abramium quasi magno quodam 
studio convocare, et ad summam eum graviter per- 
turbare. llle autem hic quoque rursus idem erat, 
hostem minime ignorans. Visioneitaquenihilterritus: 
« Omnes gentes me circumdederunt, » sensim apud 
sedicebat, « et in nomine Domini ultus sum eos 15. » 
Talibus adversus inimicum carminibus Abramius, 
talibus armis est usus. Quid ille ergo ? [n eum rur- 
sus bellum gerit postea, atqui vehementi igne vi- 
deretur comburere stoream. Ille autem nihil affectus 
ea visione, interrito vultu eum invasit, dicens : 
& Super aspidem et basilicum ingredieris, et con- 
culcabis leonem et draconem 31. » Deinde venit 
tempus comedendi : et illequidem solam sibi aquam 
apponit: malignusautem mutatusin adolescentem, 
manu tangit poculum, illud conans evertere. Di- 
vinus autem. Abramius nihil perterritus, constanti 
vultu aquam accepit. Vide autem mihi maligni im- 
pudentiam. Sepe repulsus, ne sic quidem recedebat, 
sed rursus in unum exiis, qui sancto ministrabant, 
veste et forma seipsum mutans, cum sanctus tuno 
comederet, lucernam ei apponebat. Deinde etiam 
videbatur talia canere : « Beati immaculati in via, 


^ 


63 


qui ambulant in lege domini 15,» Hic aulem, 
beatus, erat plane surdus, ut qui aures ad heec ob- 
strueret, donec sumpsit illud modicum cibi. Post 
hanc autem parvam corporis curationem, crucis si- 
gno munitus : Si beatos, inquit, nosli eos, qui di- 
ligunt Dominum, cur non cessas assidue eis exhi- 
bere molestiam ? Ille autem respondens, vel invitus 
suam confitetur malitiam, et dicit: Quoniam eos 
bonum exercere video, nec possum pati id videre. 
Hec cum dixisset, statim abiit. 


XVI. Nondum autem quinque dies intercesserant, 
oum denuo eum aggreditur hic sevus hoslis cum 
maligna,quee erat circa ipsum, caterva, et consue- 


tis suis machinis et importunitate. Videbantur au- p á6ou; ἐχείνης μηχανῆς καὶ σχαιότητος * ἐδόχουν δι 


tem funibus domunculam omni ex parte compre- 
hendisse, et totis manibus eam trahere, et se invi- 
cem adhortari, ut fleri solet in multitudine: Videte, 
dicentes, ut eum de propinquo projiciamus preci- 
pitio. Ille autem (O interritum animum, Ὁ genero- 
sum spiritum) ne sic quidem pertimuit importunum 
inventum : sed dicebat : « Circeumdederunt me, si- 
cut apes favum : et exarserunt sicut ignis in spinis : 
et in nomtne Doinini ultus sum eos !?. » Hec ille 
quidem apud se dicebat. Illi autem cum magno fu- 
gali sunt timore, tanquam egregii alicujus impera- 
toris, ne minas quidem solas sustinentes. Atque sic 
quidem sacrosanctus Abramius, qui ad spiritalis 
philosophie tantam ascenderat altitudinem. 


XVII. Porro autem in iis, que de illo narrantur, 
hec quoque addere oportet, que, quod attinet ad 
admirationem, nulli cedunt ex prioribus, quod sci- 
licet non solum letum radium semper e vultu emit. 
teret, etsi non esset robusto corpore, imo ἃ magna 
abstinentia videretur consumptus, et liquefactus : 
sed etiam, quod tempore ultime míigrationis et re- 
solutionis is rubor, quem habuit in juventute, suam 
non ignoraret naturam, cum adhuc vigeret, et flo- 
ridus in genis insideret : etquod est his longe pul. 
chrius, panni, quibus erat indutus, toto illo tem- 
pore, quo se exercuit (in exercitatione autem vixit 
Abramius quinquaginta annos) non cesserunt pro- 
lixitati temporis, nec effluxerunt, sed perpetuo flo- 
ridi ac recentes tegebant sancti corpus. Nunc au- 
tem tempus est transeundi ad admirabilem illam 
narrationem, qu& ejus ex Deo zeli, et apostolico- 
rum viscerum, et bone affectionis est maxime insi- 
gne. Id autem principio quidem tristitia et dolore 
afficietauditores : postremo autem multa voluptate, 
et animi tranquillitate animas implebit : et persua- 
debit ne desperent homines, etiamsi ad summam 
deducti fuerint improbitatem. Ita autem habet : 


| XVIII. Mortuus est Abramii secundum carnem 
frater : mortuus est autem, unica relicta filia. Ea 


!* Psal. cxvin, 4. 19 Psal. cxxvn, 42. 


MENSIS MARTIUS ἃ 
vere À ἄδειν τα τοιαῦτα ἐδόχει ^ « Μαχάρεοι ol ᾿ἄμωμοι ὃ 







ὁδῷ, οἱ πορευόμενοι ἐν νόμῳ Κυρίου. » Καὶ ὁ με» 
prog ὄντως ἔκχεῖνος χωφὸς ὧν πρὸς ταῦτα Bow πα 
ὦτα, ἕως τῆς βραχείας ἐχείνης μετείληφε τρογῇς, 
Μετὰ δὲ τὴν μιχρὰν ταύτην τοῦ σώματος θεραξέίω 
τῶ τοῦ σταυροῦ σημείῳ φραξάμενος ^ Ei μαχαρίοκ 
οἶδας, φησὶ, τοὺς ἀγαπῶντας τὸν Κύριον, τὶ δέκοι 
παρέχων οὐ παύῃ τούτοις ὀχλήσεις ἀεὶ χαὶ πράγμα. 
τα ; Κἀχεῖνος ὑπολαδὼν τὴν ἑαυτοῦ κακέαν καὶ ἄσω 
ὁμολογεῖ χαί φησιν. Ὅτιπερ αὐτοὺς ὁρῶ τὸ ἀγαϑὰ 
μετιόντας, καὶ ὀρῶν οὐκ ἀνέχομαι. Ταῦτα εἰπὼν, «εὐθὺς 
ὥχετο. 

Ic. Οὕτω δὲ πέμπτη μεταξὺ διῆλθεν ἡ μέρα ταὶ 
προσβώλλει πάλιν ὁ χαλεπὸς οὗτος τῷ ἁγίῳ πολέμως 
μετὰ τοῦ πονηροῦ περὶ αὐτὸν στίφους καὶ TÉ cv 


σχοινίος πάντοθεν τὸν οἰχέσχον διαλαδόντες, xm 
τε αὐτὸν ὅλαις χερσὶ καὶ ἀλλήλοὲς ἐπικελεύεσθει 
χαθάπερ ἐν πλήθει φιλεῖ γίνεσθαι * "Opárs, λέγον. 
τες, κατὰ τοῦ παρακειμένου χρημνοῦ ῥέψωμεν τὸν» 
᾿Αθράμιον. Ὁ δὲ (ὦ ψυχῆς ἀἁπτοήτον | ὦ γενναίου 
φρονήματος |) οὐδὲ πρὸς οὕτω σχαιοτάτην ἐπένοιν 
ἐδεδίει χαὶ χαταπέπληκτο, ἀλλ' " « ᾿Εχύχλωσαν μι 
ὡσεὶ μέλισσαι χηρίον, » ἠρέμα ὑπέψαλλε, « xui 
ἐξεκαύθησαν ὡς πῦρ ἐν ἀχάνθαις, χαὶ τῷ ὀνόματι 
Κυρίου ἡμυνάμην αὐτούς, » Ταῦτα ὁ μὲν καθ᾽ ἕαυ- 
τὸν ὑπεφώνει * οἱ δὲ μετὰ πολλοῦ τοῦ δέους ba 
νοντο, χαθάπερ τινὸς στρατηγοῦ γενναέου, μηδὲ 
ψιλὴν ἀπειλὴν ὑπομείναντες. Οὕτως μὲν οὖν ὁ ἱερὸς 
οὗτος ᾿Αὐρώμιος xxl πρὸς τοσοῦτον ὕψος τῆς πυευ- 
ματιχῆς ἀνέπτη φιλοσοφίας. 

IZ'. Κἀκεῖνα δὲ χρὴ τοῖς περὶ αὐτὸῦ λοιπὸν ἐπι. 
σημήνασθαι διηγήμασιν, οὐδενὸς εἰς θαύματος λόγον 
τῶν προλαδόντων λειπόμενα, ὡς οὐ μόνον ἀκτῖνα 
πέμποι ἀεὶ φαιδρὰν ἀπὸ τοῦ προσώπου, x«irot μὴ 
ἐῤῥωμένως ἔχων τοῦ σώματος͵ ἀλλ᾽. ὑπὸ τῆς ἄγαν 
ἐγχρατείας ταχερῶς τε χαὶ ταλαιπώρως, ἀλλ᾽ ὅτι 
χὰν τῷ χαιρῷ τῆς ἐσχάτης ἐχδημίας χαὶ ἀναλύσεως 
τὸ τοιοῦτον ἐρύθημα τὴν οἰχεέίαν οὐχ ἠγνόησε φύσω͵ 
ἀλλ᾽ ἀχμαῖον ἔτι xai ἀνθηοὸν ταῖς παρειαῖς ἐπεχά- 
θητο * xai τὸ δὴ τούτων πολλῷ χαριέστερον, ὅτι καὶ ἃ 
περιδέδλητο ῥάχη παρ’ ὅλον αὐτῷ τὸν ἀσχωτιχὸν 
ἐχεῖνον ὑπηρετήσαντα βίον (ἔτος δὲ πεντηχοστὸν ὁ 
Αὐραμέίος ἤσχητο) οὐχ εἴξε τῷ τοῦ χρόνου μήκει 
x«i διεῤῥύη, ἀλλ᾽ ἐν ἴσῃ διὰ παντὸς ἦν ἀχμῇ καὶ vso- 
Tytt, τὸ σῶμα τῷ ἁγίῳ περικαλύπτοντα. Καιρὸς di 
λοιπὸν imi τὸ μέγα x«i θαυμαστὸν ἐχεῖνο μεταθῷναι 
διήγημα, χαὶ ὃ τοῦ χατὰ Θεὸν ζήλου, χαὶ τῶν ἀπο- 
στολικῶν αὐτοῦ σπλάγχνων, x«i τῆς φιλοστοργέας 
ἐπὶ τὸ ἐπισημότατον * τοῦτο δὲ xal μόνον λεχθὲν 
κατηφείας μὲν ἅμα χαὶ πάθους πρότερον τὰς φιλ- 
ανθρώπους πληρώσει ψυχὰς, ἡδονῆς δὲ πάλιν ἀπὸ 
τοῦ τέλους χαὶ εὐθυμίας, χαὶ πείσει μὴ ἀπογινώ- 
σχειν ἑαντῶν x&v εἰς ἔσχατον χαχίας χατενεχθῶσιν. 
Ἔχει δὲ οὕτως * 

IH'. ᾿Ετελεύτησεν ἀδελφὸς xarà σάρκα τῷ "AÓpa- 
μίῳ * ἐτελεύτησε δὲ ἐπὶ θυγατρὶ καὶ à παῖς χομιδὴν 


δὅ 


VITA S. ABRAMII 


66 


ὀπία καὶ ὀρφανὴ παντάπασι καταλέλειπτο * ἤδη γὰρ À vero erat plane infans, et ambobus parentibus 
᾿ ἦν xai ἡ μήτηρ προτεθνηκνῖα. Λαθόντες τοιγαροῦν 


οἱ προσήχοντες αὐτὴν, ἔδδομον ἄρτι γιγοννῖαν ἔτος, 
ἄγουσι παρὰ τὸν πρὸς πατρὸς θεῖον, τὸν θεῖον ὄντως 
"A6pdpiov. Ὁ δὲ x«i τὴν τοῦ ἀδελφοῦ ζημίαν πα- 
βαμυθόύμενος, χαὶ τὴν παῖδα τῆς πολλῆς ἐχείνης 
νεότητος xal ὀρφανίας χκατελεήσας, ὑποδέχεται χερ- 
σὶν ὑπτίαις αὐτὴν, ἀπονέμει τε αὐτῇ τὸν ἔξω τοῦ 
κελλίον οἰκίσχον, xal ἦν τὸ λοιπὸν ἐπ᾽ αὐτὴν ὑπὸ 
θυρίδι προχύπτων, Γραφάς τε αὐτὴν τὰς ἱερὰς ἐχ- 
παιδεύων, ὁδὸν τε αὐτῇ τὸν ἀρίστην ὑποδειχνύων, 
ἐπιῤῥωννύων τε πρὸς τοὺς πνευματιχοὺς ἀγῶνας καὶ 
ὑπαλείφων * xai ὅλως χαθάπερ τις ἀετὸς ἦν, ἀνέχων 
τῷ πτερῷ τὸν νεόττιον, συνεπιχουφίξων τε, x«i δια- 
δασιάξων, xal τέμνων σὺν αὐτῇ τὸν ἀέρα, καὶ οὕτως 
πρὸς τὸ τῆς ἀριτῆς ὕψος διδάσκων αὐτὴν ἵπτασθαι, 
Ἢ δὲ xai σφόδρα ἔτι νέα x«i οὕτως ἄωρος οὖσα, 
ὅμως ἐπεδίδου πρὸς ταῦτα χαι μείξονα πολλῷ τῆς 
ἡλιχίας τὴν ἀριτὴν ἐπεδείχνυτο, ἐφ᾽ ol; ἠγάλλετο 
μὲν τὰ σπλάγχνα xal τὴν καρδίαν ᾿Αθράμιος, καθά- 
περ ἐπιγνησίᾳ θυγατρὶ πατὴρ, xai ἀπροσχόπως αὐὖ- 
τὴν ἀνῦσαι τὸν δρόμον τῆς ἀσχήσεως ηὔχετο. Ἔχαι- 
ρον δὲ καὶ πάντες, ὅτι ἐν ἡλικία τοιαύτῃ τοσαύτην 
εἶχε περὶ τὰ πνευματιχὰ εὐδοχίμησιν καὶ οὕτως ἦν περὶ 
αὐτὰ σπουδαία τε x«l φιλόπονος. 

[Θ΄. Ἐν τούτῳ ἑαυτὴν» οὖσαν χαὶ οὕτω θαυμαξο- 
μένην, ἐπειδὴ xai ποοϊοῦσαν εἶχε τὴν ἡλιχίαν xol 
εἰκοστὸν ἤδη γέγονεν ἔτος, ἀνήρ τις, μοναχὸς μὲν τὸ 
σχῆμα, viv δὲ γνώμην φθόρος xai μίαρὸς, χατὰ φι- 
λίας νόμον τῷ μαχαρίῳ φοϊτῶν, x«i ὀφθα)μοῖς ἰδὼν 
αὐτὴν ἀχολάστοις, ἄτοπον, οὐχ οἶδα πῶς, ἔρωτα xai 


αὐτῇ ἐμποιεῖ τῆς πρὸς αὐτὸν ὁμιλίας, τέχνῃ δὲ τοῦτο C 


πάντως x«i σχαιωρίᾳ τοῦ πονηροῦ, ἵνα xal ἀρετὴν 
τοσαύτην παίγνιον πιχρᾶς φιληδονίας ποιήσηται καὶ 
ψυχῆς πάλιν ἱερᾶς, τῆς ᾿Αδραμίον φημὶ, δι᾽ ἀθυμίας 
οὕτω μεγίστης xal συμφορᾶς περιγένηται *— ἀναγ- 
χαζξομένη οὖν ὑπὸ τοῦ ἀχολάστον τούτου ἔρωτος ἣ 
παρθένος, ἐξάγει διὰ τῆς θυρίδος ἑαυτὴν καὶ cvyyt- 
γομένη τῷ μιαρῷ ἐχείνῳ, χαὶ τὴν χαλεπὴν ἐπιθυ- 
μίαν πληρώσασα, ἐπλήγη τὴν ψυχὴν εὐθέως xci 
σφοδρῶς ἐπὶ τοῖς τολμηθεῖσι χαταννγεῖσα περιπαθῶς 
ἄγαν αὐτὴν ὠλοφύρετο - Οὐαί μοι, ἐγὼ à δειλαία, 
βοῶσα, οὐαί μοι, ἡ εἰς τὸν τοῦ Θεοῦ ναὸν ἐνυδρί- 
caca, à μολύνασα τὴν tixóva τὴν βασιλικὴν, à τὸ 
τῆς χειρὸς αὐτοῦ πλάσμα μιάνασα " φεῦ μοι τῇ τα- 
λαιπώρῳ | φεῦ τῇ πασῶν ἀϑλιωτάτῃ γυναιχῶν, ὅτι 


orba; mater enim jam ante erat mortua. lilam 
ergo accipientes, qui ad ipsam attinebant, jam se- 
ptimum annum agentem ducuntad patruum,nempe 
ad divinum Abramiuim. Qui et fratris jacturam 
consolans, et misertus puelle tenere etatis et or- 
bitatis, supinis eam accipit manibus : et ei attri- 
buitdomunculam, quee erat extracellam : eamque 
de cetero prospiciebat ex fenestra, et eam sacras 
docebat litteras, optimamque viam ei indicabat, 
nec non confirmabat etexcitabat ad certaiina spi- 
ritualia : ac in summa, puelle erat veluti qusdam 
aquila, qua pullum alis sustinet, allevatque, et 
portat, et cum eo scindit aerem, sicque eam do- 
cebat volare ad virtutis altitudinem. Illa autem, 


B elsi esset etate, lenera, et immatura, ad hec tamen 


incrementum accipiebat, et majorem, quam licebat 
pro setate, ostendebat virtutem. Propter que toto 
corde et visceribus exsultabat Abramius, non secus, 
atque pater propter suam filiam : et rogabat, ut 
sine offensione posset cursum perficere exercitatio- 
nis.Lectabaturautem omnino (Gr. (etabantur omnes), 
quod in earvetatetantum valeret in rebus spirituali- 
bus, et in eis esset adeo studiosa et diligens. 


XIX. Cum ea autem esset ejusmodi, et in tanta 
haberetur admiratione, ubi processit etate, et jam 
pervenit ad annum vicesimum, vir quidam habitu 
quidem monachus, mente autem perditus et scele- 
ratus, lege amicitie accedens ad beatum, cum eam 
aspexisset oculis impudicis, turpem quoque ei in- 
jecit amorem cum eo eongrediendi. Erat autem hoc 
omnino arset astus maligni, ut tantam virtutem 
efficeret ludibrium obscene libidinis, et sacrosan- 
ctam Abramii animam superaret per maximam ani- 
mi e&gritudinem et calamitatem. Abimpudico ergo 
amore coacta virgo, seipsam educit extra domun- 
culam, et cum scelerato illo et exsecrando con- 
gressa, acri expleta cupiditate, protinus fuit animo 
saucia : et propter ea que admiserat, vehementer 
compuncta, seipsam deflebat, valde miserabiliter cla- 
mans; Hei mihi misere, bei mihi, quee Dei templum 
violavi, que polluiillam regiam imaginem, queinqui- 
navi figmentum ejus manuum. Hei mihi misere, hei 
omnium infelicissime feminarum, quod violavi pa- 
ctum cum Deoconventum, quod omne preteritum 


πάντα τὸν ἔμπροσθεν τῆς ἀσχήσεως χρόνον βραχν- D tempus exercitationis brevissima vendidi volu- 


τάτης ἡδονῆς ἀπεδόμην | Φεῦ, ὅτι τὰ πρὶν oixodo- 
μηθέντα μοι πάντα εἰς xty& x«l μάτην πεπόνηται ] 
ποίοις ὀφθαλμοὶς εἰς τὸν οὐρανὸν ἀτενίσω, τυφλώτ- 
τοντας αὐτοὺς ἀχολάώστοις βλέμμασιν ἔχονσα ; ποίᾳ 
τοῦ Θιοῦ δεηθήσομαι γλώττῃ ; χεῶλη δὲ ποῖα χινήσω 
πρὸς ἱκεσίαν, ἐν ἡδοναῖς αὐτὰ μεμολυσωένα καὶ ῥή- 
μᾶσι καὶ φιλήμασι φέρουσα ; μετὰ ποίας δὲ παῤῥη- 
σίας τῇ θυρίδι προσἄθω, θυρίδι ἐεκινῃ, δὲ ἧς ἐπέῤ- 
pec pov τὰ γλυχέα τῷ λάρυγγι λόγια ; πῶς δὲ τῷ 
θείῳ προσομιλήσω, à τὰς ἐχείνου ἐντολὰς παραδᾶσα, 
ἡ τὰς πρὸς αὐτὸν ψευσαμένῃη ἐπαγγελίας, ἡ ἐναγὰς, 


x«i φαύλη, x«i μιαρὰ, καὶ σῶμα ῥνπωθεῖσα καὶ τὴν 


ptate. Hei mihi quod omnia, que ἃ me antea 
fuerant s&dificata, inania evaserunt et irrita. 
Quibus oculisego ccelum intuebor, eum eos habeam 
c&culientes impudicis aspectibus ἢ Quanam lingua 
Deum precabor, vel queenam labra moveboad sup- 
plicationem, cum ea feram inquinata libidinosis et 
verbis et osculis ? Cum quanam autem fiducia acce- 
dam ad fenestram, fenestram, inquan, illam, per 
quam meo gutturi affluebant dulcia eloquia? Quo. 
modo autem patruum alloquar, qu& transgressa 
sum illius mandata, que non servavi ei faeta pro- 
missa, que sum improba, scelerata et exsecranda, 


et MENSIS MARTIUS 4 


corporeque polluta et animo ? Hei mihi, quid de ἃ 
me fie? Quo me vertam ? Cursum adhuc superstes? 
utinam mors ad me venisset ante libidinem. Utinam 
prius rapta fuissem ex corpore, ut mortis donum 
haberem puritatem corporis. Nunc autem quinam 
fontes lacrymarum mihi poterunt tantas sordes 
abluere ? Eam sic acerbe deflentem, pereum dolo- 
rem malignus arripit ad desperationem, veluti ti- 
mens, ut arbitror, ne perpenitentiam fieret prom- 
ptiori et alacriori animo, et longe magis et vehe- 
mentius reluceret, quam prius. Desperans ergo 
suam salutem, aufugitin civitatemquamdam Asum 
nomine, que aberat duorum dierum itinere : et di- 
versans in quodam diversorio, cum mutasset habi- 
tum, et vestem sumpsisset seecularem, erat cuivis 
volenti prompta ministra acerbee voluptatis. B 

XX. Cum illa ergo sic se haberet, etsi esset pro- 
posita ad lascivos illiciendos oculos, Abramio qui- 
escenti in interiore cella exsistit tale somnium: Vi- 
debatur ei draco ingentis magnitudinis, et aspectu 
horribilis, a sua caverna prorepsisse, et veniens ad 
ejusdomunculam, queintus erat, columbam devo- 
rasse : deinde rursus suam repetiisse speluncam. 
Ille ergo excitatus pre timore, tristi animo erat, 
et conturbato : et suspicans illam visionem signifi- 
care persecutionem aliquam adversus Ecelesiam, 
de ceetero erat vehementius intentus orationi, ro- 
gans ut ei aperte revelaretur visio. Non diu autem 
tardavit eventus : sedtertio die postea videbatur 
rursus videre illum draconem emersisse ex eo loco, 
quem subierat : et cum ad eum prorepsisset, et ( 
ejus pedibus caput submisisset, illum quidem proti- 
nusesse disruptum : columbam autem, quam fuisse 
abeodevoratam precedensostenderatsomnium, to- 
tam puram et immaculatam e medio ejus ventre 
evolasse. Hec cum vidisset, etexistimasset visionem 
significare aliquem lapsum animee fili; fratris sui, 
conturbatus, etanimi egritudine affectus prospiciens 
e fenestra : Maria, Maria moa, inquit, quid est, o 
filia, quod tibi tantam attulit socordiam, ut totos 
hos duos dies non moveris os ad laudes, non reddi. 
deris consuetas glorificationes, non petieris doctri- 
nam,non eloquiorum illorum auditionem, que fue- 
runt melle et favo ori tuo dulciora ? 


ψυχήν ; Οἴμοι, τίς γένωμαι ; mot τρόπωμαι ; ber 
ἔτι περίειμι ; ὄφελον ἐπῆλθέ μοι πρὸ τῆς ἐπιθυμίαι 
ὁ θάνατος | ὄφελον προανηρπάσθην τοῦ πτώματος 
ἵνα χἂν θανάτον δῶρον εἶχον, τὴν ἀγνείαν τοῦ ce 
ματος | Nüv δὲ ποῖαί μοι πηγαὶ δακρύων τοσοῦτο 
ἀποπλῦναι ῥῦπον δυνήσονται ; Ταῦτα xmi τοικῦτε 
πιχρῶς ἀποδυρομένην προαρπάξει δεὰ τοῦ τοιούτιν 
πάθους αὐτὴν ὁ πονηρὸς εἰς ἀπόγνωσιν, χαϑάκει 
οἶμαι δεδοιχὼς μὴ σφοδροτέρᾳ χρήσηται διὰ τῆς με 
τανοίας τῇ προθυμίᾳ x«l μεῖξον λάμψῃ τοῦ mper 
ρου παρὰ πολὺ καὶ σφοδρότερον. ἀπογνοῦσα τοέννν ri» 
ἑαυτῆς σωτηρίαν, εἰς ᾿Ασόν τινα πόλίν ἀποδιδράσχει, 
δυεῖν ὁδὸν ἡμερῶν ἀπέχουσαν " καὶ πρός τινε καταλύ- 
σασα πανδοχείῳ τὸ σχῆμά τε διαμείψασα καὶ χοσμιχὲν 
ἐσθῆτα μεταθαλοῦσα, πρόχειρος ἦν τά βονλομένῳ παντὶ, 
πιχρᾶς ἡδονῆς ὑπηρέτις. 

Κ΄. Ταύτῃ τοίνυν ἐχείνης ἐχούσης καὶ Oüpetpe 
οὕτω λέχνοις ὀφθαλμοῖς προχειμένης, γένεται ὄναρ 
εἰς τὸν ἐνδοτέρω οἰχίσχον ἡσυχάξοντι "A6papin 
τοιοῦτον * ἐδόχει δράχων αὐτῷ μεγέθει μέγιστος 
xal δεινὸν ὑποθλέπων τῶν οἰχείων φωλεῶν ἀκνερπύ- 
σας καὶ παρὰ τὸν αὐτοῦ οἰχέσχον ἔλθὼν περιστερὰν 
bdov οὖσαν χαταπιεῖν * εἶτα πρὸς χηραμοὺς αὖθις 
τοὺς ἑαυτοῦ χαταδῦναι * δινπνισθεὶς οὖν ἐκεῖνος ὑπὸ 
τοῦ ϑείγματος, ἄθυμος ἦν x«l τεταραγμένος, καὶ 
τὴν ὄψιν διωγμόν τινα προσημαίνειν κατὰ τῆς ᾿Ἐχ- 
κλησίας ὑπολαδὼν, εὐχῇ τοῦ λοιποῦ σνντονωτέρα 
προσέχειτο, ἐχχαλυφθῆναι σαφῶς δεόμενος αὐτῷ τὰ 
τῆς ὄψεως ^ xal ἡ ἔχδασις οὐχ ἐδράδυνεν * ἀλλὰ μετὰ 
τρίτην ἐξ ἐκείνον ἡμέραν ἐδόχει δράκοντα πάλιν 
ἐχεῖνον ὁρᾷν, ἐχεῖθεν ὅπον xarídu πρότερον ἄνα- 
dóvra xal παρ᾽ αὐτὸν ἑρπύσαντα τοῖς αὐτοῦ τε ποσὶ 
κεφαλὴν ὑποσχόντα, τὸν ut; αὐτέίχα μάλα δεαῤῥα- 
γῆναι, τὴν δὲ περιστερὰν, à χαταπιεῖν αὐτὸν ὁ 
προλαδὼν ὑπέδειξεν ὄνειρος, ἀἄῤῥνπον ὅλην καὶ 
χαθαρὰν ix μέσης αὐτοῦ τῆς γαστρὸς ἀναπτῆναι " 
ταῦτα ἰδὼν xa τινα χρίνας τῆς ἀνεψιᾶς ὅλεσθον ψυ- 
χῆς ὑποφαίνειν τὴν θέαν, θορύδον τε καὶ ἀθυμίας 
εὐθέως ὑποπλησθεὶς χαὶ οὕτως ὡς εἶχε τεταραγμέ- 
νως τῆς θυρίδος προχύψας : Μαρία μον, Μαρία 
pov, φησὶ, τί σοί, ὦ τέκνον, ἐστὶ τὸ ῥαθυμίαν ἐμ- 
ποιῆσαν τοσαύτην, ὡς παρ᾽ ὅλας δύο ταύτας ἡμέρας 
μὴ στόμα χινῆσαι πρὸς αἴνεσιν, μὴ τὰς συνήθεις 
ἀποδοῦναι δοξολογίας, μὴ προσελθεῖν τῇ θυρίδε, uà 


διδασχαλίαν αἰτῆσαι, μὴ λογίων ἐκείνων ἀχρόασιν, ἃ καὶ γλυχύτερα ὑπὲρ μέλι xai χηρίον τῷ στόματί σου καθί- 


σταντο ; 
XXI. Cum hec dixisset fratris filie, et nihil ab D 
ea audivisset (quomodo enim, cum illa in diverso- 
rio versaretur in. amoribus et comessationibus ?) 
aperte cognovit visionem de ea significare: et pro- 
tinus gravissimo dolore affectus, et in visceribus 
supra modum oruciatus, suspirio veluti quodam 
fumo ex interna flamma emisso, Deum rogabat, ut 
ea respisceret et exsurgeret, et rediret ad priorem 
probe vite institutionem. Nam etsi tunc ignorabat, 
quomodo abscessisset, et locum,in quo Maria ver- 
sabatur : quod tamen latenter recessisset, et pro- 
pter visionem illam, que apparuerat, non bonam 
spem de ea conceperat. Duos itaque annos Deum 


ΚΑ΄. Ταῦτα πρὸς tà» ἀνεψιὰν δῆθεν εἰπὼν χαὶ 
μηδὲν παρ᾽ αὐτῆς ἀχούσας (πῶς γὰρ ; ἐχείνης ἐν 
τῷ πανδοχείῳ περὶ ἔρωτας xai χώμους ἀσχαλουμέ- 
νης), ἔγνω σαφῶς, τὴν ὄψιν πεοὶ αὐτῆς ὑπαινέττε- 
σθαι χαὶ ὀδυνηρότατα παραχρῆμα διατεθεὶς τὰ 
σπλάγχνα τε ὑπεραλγήσας xai στεναγμὸν, οἱονεί 
τινα χαπνὸν τῆς ἔνδοθεν φλογὸς, ἀναπέμψας, ἐδεῖτο 
τοῦ Θεοῦ τὸ λοιπόν, ὥστε ἀνανῆψαι πάλιν αὐτὸν͵ 
καὶ διαναστῆναι, χαὶ εἰς τὴν προτέραν ἐπανελθεῖν 
εὐδοχίμησιν * εἰ γὰρ xal τὸν τρόπον τέως τῆς ἀπο- 
ϑημίας ἡγνόει, καὶ τὸν τόπον, ἐν ᾧ τηνικαῦτα Μαρία 
διέτριθεν, ἀλλὰ τὸ λεληθὸς τῆς ὑποχωρήσεως xxi ἡ 
φανεῖσα ὄψις ἐχείνη οὐχ ἀγαθὰς παρεῖχεν αὐτῷ περὶ 


tr 


69 


VITA S. ABRAMII. 


70 


αὐτῆς τὰς ἐλπίδας. "Eni duci μὲν οὖν ἔτεσιν ἐδεῖτο A pro ea rogavit. Somnii enim duplex visio,biennium 


περὶ αὐτῆς τοῦ Θεοῦ" i γὰρ διπλὴ τοῦ ὀνείρατος 
ὄψις τὸ τοῦ χρόνον duri; ὑπεσήμαινε' περὶ δὲ τὴν 
τοῦ δευτέρον ἔτους τελευτὴν ἐπάνεισί τις τῶν φίλων, 
ὅς ἐτύγχανε παρ' αὐτοῦ χατὰ ζήτησιν ἐχείνης ἀπ- 
ἐσταλμένος, ὅποι τὲ ἡ ἀνεψιὰ διατρίδει καὶ παρὰ 
τένε xai ὅπως, σαφῶς πάντα μηνύων τῷ ᾿Αὐραμέῳ" 
xal παραχρῆμα μὴ μελλήσας ἐχεῖνος μηδὲν, μηδ᾽ 
ἀναδαλλόμενος, ἀλλὰ μαχρὰ χαίρειν εἰπὼν χαὶ γήρᾳ, 
καὶ ἡσυχίᾳ, καὶ μοναχιχῷ xol σχήματι xal μνήματι, 
ὅπως ψυχὴν τὼν διχτύων ἐξελχύσῃ τοῦ διαβόλου, 
xai στρατιωτιχῇ μὲν χρησάμενος τῇ στολῇ, ἐνθέμε- 
νος δὲ τῷ xólro χαὶ νόμισμα ἕν (τοσούτου γὰρ 
ἐτύγχανεν εὐπορῶν), ἵππον τε μισθωσάμενος, xoi 
τούτον τὸ τάχος ἐπιδὰς, χατὰ τὸν πρῶτον καὶ οὗτος 
᾿Αδραὰμ τῆς ἐπὶ τὸ πανδοχεῖον φερούσης ἥψατο. Ὁ 
μὲν γὰρ χατὰ τῶν πέντε βασιλέων ἐχστρατεύσας 
Λὼτ τόν τούτον ἀδελφιδοῦν ἀνεσώσατο τῆς αἰχμαλω- 
αἴας, ὁ δὲ πρὸς πάλην τῷ ἀντιχειμένω χωρήσας xai 
κατὰ χράτος τοῦτον ἑλὼν, τὴν οἰχείαν ἀϑελφιδὴν 
ἤγαγεν. 

ΚΒ΄. Καταλαδὼν τοίνυν τὸ πανδοχεῖον, οἷά τις 
ἔμπειρος θηρατὴς xai πολλάχις τοιαύτης θώρας τι 
τυχὼν, παρετήρει τῇδε χἀχεῖσε, εἴ πον μικρὸν ὑπο- 
δλέψαι δυνηθείη τὸ θήραμα" ἐπεὶ δὲ πολὺς ἐτρίδετο 
χρόνος αὐτῷ, x«i οὐχ εἶχεν, ὅπως τὴν ζητουμένην 
θεάσηται" τοδουτῳ" γὰρ ἐχείνη σώφρονας ὀφθαλμοὺς 
ἐφυλάττετο, ὅσῳ τοὐναντίον λίχνοις χαὶ ἀχολάστοις 
ἐπέτρεχεν' ἐπεὶ τοίνυν οὕτως εἶχε χαὶ περὶ τὴν 
θέαν αὐτῆς ἀδυνάτως, ἐπινοεῖταί τι πρᾶγμα. ὃ xol 


μόνον ἱκανὸν παραστῆσαι τὸν πολὺν αὐτοῦ ζῆλον C 


ἐχεῖνον x«l ὅπως ὑπὲρ τοῦ σῶσαι ψυχὴν οὐδενὸς τὸ 
παράπαν ἀπείχετο' πλάττεται μὲν γὰρ ἐραστοῦ καὶ 
σχῆμα x«i τρόπον, ὁ μιχροῦ τῆς τῶν ἀγγέλων πα- 
βαπτόμενος ἀὐλίας, ἔρωτά τε σαρχιχὸν ἐρᾷν ὑποχρί- 
wav χαὶ ἠρέμα τῷ πανδοχεῖ προσελθών: ᾿Αχούω 
κόρην τινὰ παρὰ σοὶ, φησὶ, κάλλει περιφανῶς dia. 
πρέπουσαν τοῦ πανδοχείου προϊσταμένην, ἐταιριχῶς 
τοὺς βονλομένους δέχεσθαι: ταύτης χἀγὼ τοίνυν 
ἐρῶν ἀφιχόμην. Καὶ ὁ πανδοχεὺς πρὸς τὴν πολιὰν 
βλέψας τοῦ ᾿Αδραμίον, ἄγνοιαν δὲ τοῦ δράματος 
ἔχων χαὶ οὐχ εἰδὼς τί βουλόμενος ἐρᾷν ὑπεχρένετο, 


: ἐμνσάττετο μὲν αὐτὸν τῇ ψυχῇ καὶ πολλὴν ἀκολα- 


σίαν αὐτοῦ χαὶ ἀσέλγειαν χατεγίνωσχεν, ὅτι μη᾽ 
ἐν ήρᾳ τοσούτῳ χαὶ πολιᾷ σωφρονεῖν ἀνέχοιτο, 


ἀλλ᾽ οὕτως ἀπάδων πολὺ τῆς ἡλιχέας ὁ τρόπος. D 


"Oreg δὲ μὴ τῶν ἐπὶ τῇ χόρῃ μισθῶν ἀποστερη- 
θείη, διερεθίζειν δῆθεν ἐδόχει χαὶ ὑποχνέζειν, x«l 
εἰς πλείονα τὸν ἅγιον τὴν ἐπιθυμίαν ἐχχαΐειν, τὴν 
xópq» μὴ ἁπλῶς ὡραίαν x«l χαλὴν εἶναι λέγων, 
ἀλλὰ xai τῶν ἄλλων γνναιχῶν τοσοῦτον ἀμείνονα, ὅσῳ 
xai τῶν λοιπῶν ἀνθέων τὸ ῥόδον φαιδρότερον" ὄνομα δὲ 
αὐτῇ Μαρία. 

ΚΙ΄. Ταῦτα τοῦ πανδοχέως εἰπόντος, ἀχούσας τοῦ 
ὀνόματος ὁ ᾿Αδράμιος, ἔγνω ταύτην ἐχείνην εἶναι 
σαφῶς καὶ οὐχέτι ἐπιδοιάξων ἦν, ἀλλ᾽ ὁ κόλπος 
εὐθὺς εἶχε τὴν χεῖρα καὶ τὸ νόμισμα τῷ ξενοδόχῳ 
χαταθαλὼν, δεῖπνόν τε παραθεῖναι χαὶ τὴν χόρην 
ἐπὶ τὸ δεῖπνον ἐξαγαγεῖν ἐπιτρέπει’ πολυτελῶς 


temporis significabat. Circa finem autem secundi 
annireverüitur quidam amicus, qui ad eam queeren- 
dam fuerat ab ipso missus, ubinam versaretur fra- 
tris filis, et apud quem, et quomodo, omnia aperte 
significans Abramio. Ille vero statim nihil cuncta- 
tus, sed multum valerejubens et senium, et exeroita- 
tionem, et silentium, monasticumque habitum et 
incessum, ut liberaret animam a laqueis diaboli, 
cum vestem induisset militarem, etin sinum num- 
mum unum immisisset (tantum enim erat ei opus) 
et equum conduxisset, et eum quamprimum con- 
scendisset, ipse quoque instar primi Abrahe, viam 
iniit, que ducebat ad diversorium. Nam ille qui- 
dem expeditione suscepta adversus quinque reges, 
Lot fratris filium servavit a captivitate. Hic autem, 
cum in certamen processisset contra adversarium 
et eum vi expugnasset, reduxit sui fratris flliam ad 
priorem virtutis exercitationem. 
πρὸς τὴν προτέραν αὐτῆς ἀρετῆς ἄσχησιν ἐπαν- 

XXII. Cum pervenisset itaque δὰ diversorium, 
nonsecusac venator peritus, huc etilluc observabat, 
sicubi posset predam parumper aspicere. Verum 
tempus ad eo terebatur, et eam, quam qu&rebat, 
non poterat aspicere. Illa enim pudicos tantum vi- 
tabat oculos, quantum contra accurrebat ad lasci- 
vos etimpudicos. Cum ergo siceam non posset in- 
tueri, excogitat rem quamdam, que vel sola po- 
test. ostendere magnum illius zelum, et quemad- 
modum, ut servaret animam, a nulla re omnino ab- 
stinebat. Amatoris quidem simulat et habitum, et 
mores, qui eo pervenerat, ut essel, sicut angeli, 
prope expers materie: et fingit se amare amore 
carnali. ltaquesensim accedens ad dominum diver- 
sorii : Audio, inquit, apud te esse puellam insigni 
pulchritudine, que preest diversorio, et volentes 
admittit amatores.Illiusigitur quoque captus amore, 
hue accessi. Prefectus autem diversorii intuens 
ad canos Abramii, rem vero ignorans, et nesciens 
quidnam sibi volens se amare simularet, animo 
quidem eum abominabatur, eteum magne damna- 
batimpudicitieetintemperantice ,quod nec in tanta 
quidem senectute et canitie sustineret esse tempe- 
rans, sed ejus mores adeo discreparent ab setate. 
Ne autem privaretur mercede,quam propter puel- 
lam erat habiturus, visum est illi senem provocare 
et incitare, aque ad majorem accendere libidinem, 
dicens esse quidem puellam elegantem et pulchram, 
et aliis feminis tantum presstantiorem, quantum est 
rosa letior ceteris floribus : nomen autem ei esse 
Mariam. 


XXIII. Hec cum dixisset dominus diversorii, au- 
dito nomine, Abramius aperte cognovit hano esse 
illam, neque dubitabat amplius. Manu igitur in si- 
num immissa, etnummosoluto domino diversorii, 
jubet parari cenam, et introduci puellam. Coena 
itaque opipare parata, diversorii dominus ad eum 


71 


educit puellam, que valde erat delicata, mollis et 
dissoluta. Quam cum vidisset βίο meretricie orna- 
tam Abramius, corde medio sauciatur : et conaba- 
tur quidem cohibere lacrymas, ne actum prodentes 
puellam effugarent, earum tamen minime poterat 
sistere fluxionem, victusa doloris necessitate, unde 
etiam guttatim lacrymabatur, in alteram partem 
convertens faciem, et a genis repellens lacrymas. 
Ut autem hujus rei omnem auferret suspicionem, 
amatoriis apud eam verbis utebatur, annuebatque 
et. suaviter arridebat, et alia omnia faciebat, que 
possunt provocare, et ad amorem accendere. Illa 
autem vicissim Abramio offerebat osculum, et arcte 
collum ejus amplectebatur. Interim vero cum sen- 
sim redolentem castorum etexercitationi deditorum 
membrorum fragrantiam sensisset, et vitee prioris 
esset recordata et boni castitatis, et ἃ quantis bo- 
nis excidisset misera,valde lacrymabatur et inge- 
miscebat, et : Υ mihi miseree, dicebat, vee mihi, 
qui sum implicata tot funibus peccatorum. Hei 
mihi, quid agam? Quomodo me nunc terra non de- 
Norat? Propter quein magnam adductus dubitatio- 
nem dominus diversorii, ut qui nihil sciret eorum 
qu& precesserant : Maria, domina mea, dicebat, 
hoc totum biennii tempus jam tecum degens, nun- 
quam te vidi ad tantam adductam tristitiam et ani- 
mi egritudinem. Pre dubitatione itaque deficio et 
contremisco, cogitans, undenam et quonam modo 
hec dicere tibi venerit in mentem. Illaautem, tan- 
quam ei causam significans :Utinam, inquit,duobus 
annis ante decessissem. Sic enim fuissem omnino 
inter beatas. 


XX]V. Propter hsc veritus divinus Abramius, 
ne ipse evaderet manifestus, deinde aufugerel filia 
ejus fratris, ut quam magna illa morderet pconi- 
tentia, et que non amplius ferret eum intueri, 
eujus precepta tam aperte contempsisset, et sic 
aufugeret preda ex mediisejus manibus, priusquam 
totam ,escam devoraret;et propterea volens omnem 
auferre suspicionem, petulantiores mores amatoris 
suscipiens : Reprime, dicebat, o mulier, hec tristia 
verba. Non enim ideo hnc convenimus, ut recor- 
dareris eorum, que fecisti. Et conversus ad domi- 
num diversorii : Amice, inquit, affer nobis cito quee 
parasti, ut ambo colleetemur; e longinquo enim, 
ut vides, accessi propter ipsam. Lauto itaque exhi- 
bito convivío, qui totos quinquaginta annos ne su- 
stinuerat quidem aspicere mulierem, et nec panem 
quidem, nec aquam,ques sunt maxime necessaria, 
sumpserat ad satietatem, vinum bibit, et vescitur 
carnibus, et convivatur cum meretrice. Nam bea- 
tum quoque sciebat Paulum, ad quem ipse intue- 
batur, et cujus viscerum et zeli contendebat esse 
imitator, se aliquando purificasse, et caput etiam 
rasisse, Timotheum etiam circumcidisse, et ita ne 
Judaismo quidem pepercisse, ut infideles animas 
attraheret ad pietatem. 

XXV. Gum sic ergo essent convivati, se invicem 


MENSIS MARTIUS. 


T 


A τοἰγαροῦν τὸ δεῖπνον ὁ πανδοχεὺς εὐτρεπίσας, ἐξέγι 
τὴν χόρην ἐπ᾽ αὐτὸ, θρυπτιχῶς εὖ μάλα καὶ ἀξρὰς 
τε χαὶ ἀνειμένως ἔχουσαν, ἦν ἰδὼν οὕτως ἐταιριχὸς 
διεσχευασμένην ᾿Αδράμιος, ἀέσην τιτρώσκεται τῷ 
καρδίαν χαὶ σιγῇ μὲν ἐπέχειν ἐπειρᾶτο τὰ δάκρυα͵ 
μὴ φυγαδεύσωσι τὴν κόρην τὸ δρᾶμα μηνύσαντε 
τὰ δὲ ὅμως στῆσαι τὴν ῥοὴν οὐκ ἠδύνατο νιχώμοε 
τῇ τοῦ πάθους ἀνάγχῃ, ὅθεν ἐδάκρυεν ἀστακτὶ, τὸ 
πρόσωπον ἐπὶ θάτερα στρέφων χαὶ τὰ déxpu& τῶ 
παρειῶν ἀπωθούμενος. να δὲ χλέψη πᾶσαν ἐπὶ 
τούτων ὑπόνοιαν, xal λόγους αὐτῇ προσῆγεν ἔρωτι. 
χοὺς, ἐνένευέ τε, x«i ἡδὺ προσεγῶα, καὶ Aix» ἐξ- 
αγωγὸν ἐμειδία, χαὶ τἄλλα πάντα ἐποίει, ὅσακῳ 
ὑποχνίσαι x«i ἀναφλέξαι πρὸς ἔρωτα δύναται, Ks 
κείνη πάλιν ἀντεπῆγεν ᾿Αὐραμίῳ τὸ φίέλῃμα καὶ 

B πιριπλαχεῖσα προσφυῶς τὸν τῤάχηλον κατησπάζετο" 
ἐν τούτω δὲ τῆς ἀποζούσης τῶν ἁγνῶν τε καὶ ἀσχῃ- 
τικῶν μελῶν εὐωδίας ἠρέμα ὑπαισθομένῃ, τὸς τι 
προτέρας πολιτείας ἀναμνησθεῖσα καὶ “τοῦ τῆς 
ἁγνείας καλοῦ καὶ οἵων ἡ δυστυχὴς ἐξέπεσεν ἀγα- 
θῶν, ἐδάχρνυε μάλα θερμὸν, καὶ ὑπέστενε, καὶ, Οὐκί 
μοι, ἔλεγε, τῇ ἀθλίᾳ 1 οὐαί μοι, τῇ τοσούτων ἀμαρ- 
τημάτων σχοινίᾳ περιχειμένῃ | οἴμοι, ré δράσω ; xà, 
οὐχ ἄν με νῦν ἡ γῆ καταπίοι ; Ἐφ᾽ οἷς ὁ πανδοχεὺς 
ἀπορούμενος, οἷα μηδὲ εἰδὼς τι τῶν προλαθόντων' 
Μαρία, Μαρία, χυρία, ἔλεγε, durü δὴ τοῦτον ἄρτι 
συνδιάγων σοι χρόνον, οὐδέποτέ σε πρὸς τοσαύτην 
χατήφειαν xat ἀθυμίαν εἶδον κατενεχθεῖσαν" ἐχλύο- 
μαι οὖν ὑπὸ τῆς ἀποοίας χαὶ τρέμω, πόθεν ἄρα xai 
ὅπως τοιαυτὰ λέγειν ἐπῆλθέ σοι. Ἡ δὲ, ὥσπερ αὐτὼ 

C γνωρίξονσα τὴν αἰτίαν' Διότι [Τέ ὅτε 7], euoi, pi 

πρὸ δύων τούτων ἐτελεύτησα χρόνων | οὕτω γὰρ ἄν 

bun» πάντως ἐν μαχαρίαις. 

KA. Πρὸς ταῦτα δείσας ὁ ἱερὸς ᾿Αθράμιος, μὴ 
xal αὐτὸς γένοιτο δῆλος, εἶτα φυγὰς οἴχοετο $ ἀνεψιὰ 
ὑπὸ τῆς πολλῆς ἐχείνης δαχνομένη μεταμελείας καὶ 
μηχέτι φέρουσα βλέπειν αὐτὸν, οὔ τὰς ἐντολὰς oidi 
φανερῶς ἀθετήσασα χαὶ οὕτως ix μέσων αὐτὸν χει- 
ρῶν τὸ θήραμα διαφύγοι πρὶν ὅλον χαταπέοι τὸ 
δέῆλεαρ, x«i πασαν διὰ τοῦτο βουλόμενος ἀνελεῖν ὑπο- 
ψίαν, εἰς αὐθαδέστερον ἐραστοῦ τρόπον μεταθαλώῶν᾽ 
Ἕασον, ἔλεγεν, ἐπίσχες τὰ σχυθρωπὰ ταυτὶ ῥή- 
ματα, γύναι: οὐ γὰρ ἐπὶ τούτῳ συνή)θομεν, ὥστε 
σε τήμερον ἀναμνησθῆναι τῶν πεπραγμένων, Καὶ 
πρὸς τὸν πανδοχέα λοιπὸν ἐπιστρέψας. ᾿Εταῖρε, 
πότον τινὰ χαὶ αὖθις ἡμῖν συγχρότησον, ἔφ, ὅπως 
ἄμφοτεροι συνησθείημεν. πόῤῥωθεν γὰρ, ὡς ὁρᾷς, 
πάρειμι dv αὐτήν' τοῦ πότου τοιγαροῦν πολυτελῶς 


D 


τιλεσθέντος, ὁ παρ᾽ ὅλους πεντήχοντα χρόνους 
μηδὲ γυναικὸς ἀνασχόμενος ὄψιν, μηδὲ ἄρτου 
ποτὲ μηδὲ ὕδατος τῶν ἀναγχαιοτάτων μετα- 


σχὼν ἄχρι κόρον, οἴνου xui χρεῶν χοινωνεῖ καὶ γυ- 
vaixi πόρνῃ συνεστιᾶται, ἐπεὶ x«l ἀγνισάμενον ὃ δει 
ποτὶ καὶ τὸν μαχάριον Παῦλον, ἀλλὰ xai ξνρῷ πρὸς T£ 
κεφαλῇ χρησάμενον, πρὸς ὅν οὗτος ἑώρα x«i oU μιμη- 
τὴς τῶν σπλάγχνων χαὶ τοῦ ζήλου χαθίστατο, χαὶ περι- 
τεμόντα Τιμόθεον x«i οὕτως ᾿Ιονδαϊσωοῦ μὴ φεισα- 
μένον, ἵνα ψυχὰς ἀπίστους ὥικύσῃ πρὸς θεοσέδειαν. 

. ΚΕ΄. Οὕτω τοιγαροῦν συνεστιαθέντες, λαδόμενοι 


n. d 


» VITA S. ABRAMII 7k 


χειρὸς ἀλλήλων εἰς τὸν ἐνδοτάτω" ιρἐχέσχον εἰσέρ- A manu accipientes, in intimam ingrediuntur domun- 


αι" ἐστήχει δέ τις ἐν τούτῳ χλίνη, ᾿μαλαχῶς εὖ 
c τὸν χαταχλιθέντα δυναμένη διαναπαῦσαι ᾿ ἐφ' 
αθέσαντος ἁδρῶς ’Αδραμίου, τοῦ στρωμνῇ ἀεὶ τῇ 
χεχρημένου * ᾿Ἐπίδος, ἡ χόρη φησὶ, ὑπολύσω 
τὰ ὑποδήμοτα. Ὁ δὲ τὴν Cópav μοχλοῖς ἀσφα- 
σθαι πρότερον ἐπιτάττει, χἀχείνης τὰ ὑποδήματα 
ὃν ὑπολῦσαι σφοδρότερον ἐγχειμένης, ὁ μακά- 
οὐχ ἠνείχετο. Πεισθεῖσα τοίνυν ἐχείνῃ xai τὴν 
ν ἀσφαλῶς ἐπιχλεισαμένη, περιπλέχεται προσ- 
; τῷ ἀγίῳ. ᾿Επεὶ δὲ εἶδεν ἐν ἀφύχτῳ ἐχομένην 
μιος χαὶ οὕτως ἐντὸς ἀρχύων τὸ θήραμα, τότε 
ὁ τοῦ ἐραστοῦ προσωπεῖον ἀποδαλὼν χαὶ πᾶσαν 
ἣν τὴν σχηνὴν xal τὴν ὑπόχρισιν ῥίψας, τὸν 
, αὐτῇ ἀνακαλύπτει ᾿Αὐράμιον, xai τὸν ἐπὶ τῇ 


λῇ τῆς ἀνεψιᾶς χόσμον περιελὼν χαί τι βαρὺ p 


περιπαθὲς ἀνοιμώξας * Σπλάγχνον μὸν, Μαρία, 
, οὐχ οἶδας ὅστις ἐγώ ; οὐχ ἐπιγνώσχεις τὸν 
"vj ; Τί cot ἄρα, ψυχὴ ἐμὴ, τὸ συμθών ; τις ὁ 
ἀπώλειαν ὑποσύρας Gt; ποῦ νῦν τὸ ἀγγελεκὸν 
Ὁ σχῆμα τῆς παρθενίας, ποῦ ὁ ἐστανρωμένος 
ποῦ τὸ τῆς χατανύξεως δάχρυον ; πῶς ἀπὸ 
τον τῶν ἀρετῶν ὕψους εἰς ἔσχατον ἀπάτης 
(θρον χατηνέχθης ; διατί μή μοι τὴν ἀχήρυχτον 
ἣν τοῦ ἐχθροῦ μάχην ἐγνώρισας ; Διατέ μὴ τὸ 
πὸν ἐχεῖνο πτῶμα παρὰ πόδας εὐθὺς ἐθριάμ- 
ἂς ; πάντως ἄν ἐγώ σοι χαὶ ὁ Oo; ᾿Εφραὶμ 
υσι x«i δεήσέσι τὰ πρὸς τὸν Θεὸν dunpta6tu- 
θα * ἱνάτι τοσοῦτον ἐμάχρυνας ἀφ᾽ ἡμῶν ; καὶ 
. ἐπελήσθην ἀπὸ σοῦ, ὡς ἀπὸ χαρδίας νεχρός ; 
Ὁσοῦτον ἑάλως τῇ ἀπογνώσει, ἧτις ἐστὶ τὸ τοῦ 
ροῦ ἄφνχτον ἄγχιστρον, ὡς μηδὲ φείδεσθαι 
ὃν ἑαυτῆς, ἀλλὰ τὰ τῶν αἰσχίστων ἀνεδὴν τολμᾷν 
"mig παρὰ τοῦ ἐχθροῦ πληγαῖς τὰς παρ᾽ αὐτῆς ποο- 
ἕναι, δέον διαναστῆσαι μᾶλλον x«l πολλὴν ἐπὶ τοῖς 
ηθεῖσι τὴν μεταμέλειαν ἐπιδείξασθαι ; Οὐχ οἶδας 
τοῦ Θεοῦ σπλάγχνα περὶ ἡμᾶς χαὶ ὅπως ἐστὶ 
)ὸς χηδεμονιχώτερος, οὕτως ἡμᾶς συνάγειν ἐθέλων 
ταῦτα χαταφρονούμενος πολλάχις χαὶ παρορώ- 
ς ὑφ᾽ ἡμῶν) χαθάπερ τὰ νοσσία ὄρνις ὑπὸ τὰς 
υγας ; Διὰ ταῦτα γοῦν ἅψαι παρακαλῶ τῆς ἐπὶ τὰ 
τὼ φερούσης, καὶ πρὸς τῆς ἐμῆς πολιᾶς, ναὶ πρὸς 
ἐπὶ σοὶ πόνων καὶ τῶν ἀφορήτων τῆς ψυχῆς ὁδυνῶν 
» xai τῆς πολλῆς ταύτης ἀθυμίας τε χαὶ σνυγχύ- 
;, ἅψαι τῆς προτέρας διαγωγῆς * καὶ δός μοι μιχ- 
ἀναπνεῦσαι καὶ μὴ μετὰ λύπης εἰς δου τὸ γῆρας τὸ 
! παραπέμψης. 
ς΄. Ταῦτα πρὸς τὴν ἀνεψιὰν λέγων ᾿Αὔράμιος, 
X χωφὸν ἄδειν ἐδόχει ^ νεύσασα γὰρ χάτω xai 
φωνὴν ὑπὸ τῆς πολλῆς ἐχείνης αἰσχύνης ἐπισχε- 
α, ἑστήκει ὁρῶσα εἰς γῆν χαὶ πολλὰ τοῦ προσ- 
vu ἀφιεῖσα χρώματα, ἐξ ὧν $ τε ἀγωνία xol ἡ 
χχὴ τῆς ψυχῆς ἐδηλοῦτο. ἐφ᾽ οἷς ἐχεῖνος οὕτω 
χυθεῖσαν αὐτὴν ἀναχτώμενος, μετὰ πολλῆς τῆς 
ὁτητος x«l τῆς ἐπιειχείας * Διατέ, ὦ τέχνον, 
t &moxplvm μοι; ἔρη " οὐχ οἶδας, ὅτι διὰ σὲ τὴν 
εὑτὴν ὁδὸν ἐστειλώμην : οὐχ οἶδας, ὅτι διὰ τὴν 
ταῦτα πάντα σωτηρίαν ὑπεχρινάμην, τὸ στραᾶ- 
᾿χὸν τῆς στολῆς, τὸν ἔρωτα, τὴν ἱχρεωφαγίαν, ὃν 
PATROL. GR. CXV. 


culam. In ea autem stabat quidam lectus, molliter 
stratus ad quietem : in quo cum molliter sedisset 
Abramius qui semper terra usus erat pro etrato : 
Sine, inquit puella, ut tibi solvam calceos. Ille au- 
tem jubet prius vectem obdi foribus. Cumque illa 
instaret vehementius, ut prius solveret calceos, bea- 
tus Abramius nonsustinuit. Tandem ergo persuasa, 
cum ostium tuto clausisset, ad sanctum accessit. 
Postquam vero eam per manum cepit Abramius et 
viditeam non posse ampliuseffugere, etjam predam 
esse retibus irretitam, tunc amatoris personam de- 
ponens, et abjiciens omnem scenam et simulatio- 
nem, qui intrinsecus latebat, aperit Abrgmium : 
et ablato pileo, quem habebat in capite, et graviter 
suspirans : Cor meum, inquit, Maria, nescis quis- 
nam ego sim ? Non agnoscis cognatum ? Quid est 
anima mea, quod tibi accidit ? Quis est, qui te tra- 
xit ad interitum ? Ubi nunc est ille angelicus habi- 
tus virginitatis ? Ubi est vita cruci affiza ? Ubi est 
lacryma compunctionis ? Quomodo tantarum virtu- 
tum altitudine descendisti ad ultimum barathrum 
deceptionis ? Cur mihi non statim significasti atro- 
cem illam pugnam inimici ? Cur non de gravi illo 
lapsu e vestigio triumphasti ? Omnino ego et cha- 
rissimus Ephrem lacrymis et precibus pro te apud 
Déum intercessissemus. Cur te tantum elongasti a 
nobis, et cur a te oblivioni datus sum, tanquam 
moftuus ἃ corde ? Cur te adeo cepit desperatio, 
que est maligni hamus inevitabilis, ut nec tibi qui- 
dem peperceris deinceps, sed inverecunde feceris 
ea que sunt turpissima, et inimici plagis tuas adje- 
ceris: curs oporteret potius exsurgere, et propter 
eaque admiseras, magnam ostendere poenitentiam ? 
Non nosti Dei in nos viscera, et quemadmodum 
nostri curam gerit magis quam mater, ut qui nos 
velit congregare (idque cum sepe ἃ nobis conte- 
mnatur, et despiciatur) non secus ac gallina pullos 
suos sub alis ? Propterea ergo rogo te, ini viam, 
qu& ducit ad meliora. Rogo, inquam, per meos 
canos, per labores propter te susceptos, et illas 
intolerabiles animi e&egritudines, ethunc merorem, 
et confusionem, redi ad priorem vivendi rationem. 
Concede mihi, ut paululum respirem, et ne cum 
dolore meam senectutem transmittas ad inferos 


XXVI. Hec filie fratris dicens Abramius, vide- 
batur surdo canere. Deorsum enim in terram incli- 
nata facie, el pre magno illo pudore ejus voce re- 
pressa, stabat terram intuens : ex quibus signifi- 
cabatur angor et animi perturbatio. Quamobrem 
ille eam sicconfusamrecreans, cum magna lenitate 
et moderatione : Cur, inquit, o filia, tu mihi non 
respondes ? Nescis me propter te tantum iter esse 
ingressum ? Nescis me propter te, propter tuam 
salutem heec omnia simulasse, vestem militarem, 
amorem, esum carnium, quem scis nihil aliud nosse, 
preter cellam et silentium ? Non est uliüm pecoce 


“8 


PE 


T9 


lum estanime vulnus adeoimmedicabile, quod non 
curetur, ustum pulchro igne posnitentie. Super me 
sit tua iniquitas, o filia. Ego prote Christo reddam 
rationem. Solum veni mecum, et ad solitudinis 
revertamur habitaculum. Ad hec illa vix humile 
quippiam et triste, et veluti egritudine animiemor- 
tuum submisse loquitur : Cum ad te et vultum 
tuum ne oculos quidem habeam, qui possint in- 
tueri, o venerande Paler, ut qui sint tecti propter 
tantum pudorem, quomodo potero ad Deum acce- 
dere, a maligno graviter animo sauciata, et scatens 
tam multis peccatorum ulceribus ? Ille autem verba 
ejus excipiens : Super me, inquit, o filia, sit ini- 
quitas tua, et onus collo meo erunt tue actiones ; 


solum revertamur ad priores nostras habitationes. ἢ 


Ecce enim dilectissimus quoque Ephreem pudore 
propter te afficitur et animi eegritudine. Concede 
ergo nobis, ut respiremus, et ab hoc gravi propter 
te liberemur moerore. His puella valde animo con- 
trita, cadit ipsa quoque, non secus ac meretrix illa, 
ad pedes preceptoris, acerbe deflens, et eos irri- 
gans fluviis lacrymarum. 


XXVII. Cum ii ergo ita se haberent, et jlle qui- 
dem apud eam uteretur admonitionibus, et in bo- 
nam terram sic seminaret : illa autem lacrymis 
quodammodo irrigaret semina, ut fructus cito pro- 
ferrent, et hinc poenitentiam ostenderet et contri- 


tionem, nox jam deducta erat ad matutinum : et C 


ipse quidem fratris filiam jubebat sequi ad mon- 
tem. Cum illa rogasset autem, quidnam de vesti- 
bus, et auro, et argento, et stragulis vestibus dein- 
ceps faceret (erat enim splendide et sumptuose or. 
nata), ut convenienter divino precepto omnia relin- 
quat, divinus admonet Abramius, ut eum solum se- 
quatur, et contendat ad veras illas vite future 
divitias. Ea ergo accepta, egreditur clam e diver- 
sorio : eL cum ipsam equo imposuisset, ille preece- 
debat pedes, equum manu trahens. Cum autem 
fuissent in monte, mutant ordinem domuncularum ; 
et eam quidem, que erat exterius, ipse statuit ha. 
bitare, filie autem fratris tribuit interiorem. In 
qua cum se coercuisset, et fores occlusisset domun- 
cule, illic fuit perpetuo, precibus, jejuniis et la- 


erymis delens labes peccatorum anime. Etenim ut D 


que nuper resipuisset a vitiis corporis, sic ea sem- 
per habebat pre oculis inferne versantia animam, 
et admodum acerbe pungentia conscientiam, etsi 
Deus sepe ei ostenderet peccatorum remissionem, 
nec hoc solum, sed etiam eam tanta impertiret fi- 
ducia, ut et assidue miracula, et a morbis et vitiis 
liberationes per eam ostenderet. Propter que corde 
letabatur Abramius, et Deo agebat gratias, quod 
spe minime esset frustratus, sed susceptorum pro- 
pter ipsam laborum fructus ferret suavissimos. 


MENSIS MARTIUS 


tum humanum, pro quo desperare oporteat. Nul- A οἶδας ἀεὶ τοῦ χελλίον 


16 


x«i τῆς ἡσυχίας εἰδότα πλέον 
οὐδὲν - Οὐχ ἔστι τι τῶν ἀνθρωπένων πραγμάτων, 
ὅπερ ἀπαγορεύειν προσήχει * οὐχ ἔστι τι τῶν τῆς 
ψυχῆς τραυμάτων οὕτως ἀνίατον, ὃ μὴ τῷ χαλῷ τῆς 
μετανοίας πυρὶ καιόμενον θεραπεύεται. "Em ἐμὲ ἢ 
ἀνομία σον, τέκνον | ἐγὼ τὰς ὑπὲρ σοῦ εὐθύνας ὑφέξω 
Χριστῷ * μόνον ἔλθὲε μετ᾽ ἐμοῦ xat πρὸς τὸ τῆς ἐρη- 
μίας οἰκητήριον πάλιν ἐπανέλθωμεν. Πρὸς ταῦτα 
μόλις ἐχείνη ποτὶ ταπεινόν τι xal σαυθρωπὸν xci 
οἷον ἀθυμίᾳ τεθνηχὸς ὑποφθέγγεται * Εἰ πρὸς σὲ καὶ 
τὰς σὰς ὄψεις οὐδὲ ὀφθαλμοὺς ὁρᾷν δυναμένους ἔχω, 
τέμιε Πάτερ, ἅτε ἐν τροπῇ τοσαύτῃ χεχαλυμμένους, 
πῶς προσελθεῖν δυνήσομαι τῷ Θεῷ, δεινῶς ὑπὸ τοῦ 
πονηροῦ τὴν ψυχὴν τετρωμένη χαὶ τοσούτοις ἁμαρ- 
τιῶν ἕλχεσι βρύουσα ; Ὁ δὲ καὶ αὖθις ὑπολαδών " 
Ἐπ᾿ ἐμὲ, φησὶ, τέκνον, ἡ ἀνομία σον x«i φορτίον. 
ἐμῷ τραχή)ῳ σαὶ γενήσονται πράξεις ^ μόνον ἐπὶ 
τὰς πρότερας ἡμῶν πορευθῶμεν διατριδάς - ἰδοὺ 
γὰρ καὶ τον θεῖον ᾿Εφραὶμ, αἰσχύνη διὰ σὲ κατέχει xai 
ἀθυμία - δὸς οὖν ἡμῖν ἀναπνεῦσαι χαὶ τῆς χαλεπῆς 
ταύτης ἐπὶ σοὶ κατηφείας ἀπαλλαγῆναι, Πρὸς ταῦτα 
σφοδρῶς ἢ χόρη τὴν ψνχὴν συντριθδεῖσα, πίπτει χατὰ 
τὴν πόρνην xat αὕτη πρὸς τοὺς πόδας τοῦ διδασχάλου, 
πιχρῶς ὀλοφυρομένη xai ϑδαχρύων ποταμοῖς αὐτοὺς ἐπι- 
χλύξουσα. 

ΚΖ΄. Ταύτῃ τοιγαροῦν ἐχόντων αὐτῶν χαὶ τοῦ 
μὲν τὰς παραινέσεις πρὸς αὐτὴν ποιουμένον xal 
οὕτως εἰς ἀγαθὴν γῆν σπείροντος, τῆς δὲ διὰ τῶν 
δαχρύων ὥσπερ ἀρδούσης τὰ σπέρυατα, ἵνα χαὶ χαρ- 
ποὺς ταχὺ προσενέγχωσι, καὶ τὴν μετάνοιαν ἐντεῦ- 
θεν xai τὴν συντριδὴν ἐπιδειχνυμένης, ἡ νὺξ ἤδη 
περὶ ὄρθρον ἦν x«i ὁ μὲν ἕπεσθαι τὴν ἀνεψιὰν ἐπ- 
ἐτρεπε πρὸς τό ὄρος " τῆς δὲ περὶ τῶν ἐσθήτων xai 
τοῦ χρυσοῦ xai τῶν ἀργυρωμάτων xxl τῶν στρω- 
μνῶν πυθομένης, ὅτι λοιπὸν αὐτοῖς χρήσεται * χαὶ 
γὰρ ἦν πολυτελῶς ἔχουσα τούτων καὶ φιλοτίμως, 
πάντα χατὰ τὴν δεσποτικὴν ἐντολὴν καταλιπεῖν ὁ 
θεῖος ᾿Αδράμιος ὑποτίθεται xal αὐτῷ μόνῳ ἀκολου- 
θεῖν xal πρὸς τὸν ἀληθινὸν ἐχεῖνον τῆς μελλούσης 
ζωῆς ἐπείγεσθαι πλοῦτον. Παραλαδὼν οὖν αὐτὸν, 
ὑπέξεισι λάθρα τοῦ πανδοχείον xal ταύτην εἰς τὸν 
ἵππον ἐπιδιθάσας, πεζὸς αὐτὸς προηγεῖτο, τὸν ἵππον 
διὰ χειρὸς ἐφελχόμενος. Γενόμενος δὲ πρὸς τῷ ὄρει, 
τὴν τῶν οἱἰκίσχων ἀμείδουσι τάξιν xal τὸν μὲν ἐχτὸς 
αὐτὸς εἴλετο χατοιχεῖν, τῇ ἀνεψιᾷ δὲ ἀπονέμει τὸν 
ἐνδοτέρω * οὔ δὴ xai χαθείρξασα ἑαντὴν καὶ τὰς 
θύρας ἐπιχλεισμένη τοῦ δωματίον, διὰ παντὸς d» 
ἐχεῖ δεήσεσι χαὶ νηστείαις χαὶ δάχρυσι τοὺς τῆς 
ἁμαρτίας σπίλους τῆς ψυχῆς ἀπαλείφουσα * χαὶ γὰρ 
ὡς ἄρτι τῶν τοῦ σώματος παθῶν ἀνανήψασα, οὕτως 
αὐτὰ πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν εἶχεν ἀεὶ στρέφοντα χάτω- 
θεν τὴν ψυχὴν x«i σφόδρα πιχρῶς τὴν συνείδησιν 
πλήττοντα, καίτοι τοῦ Θιοῦ τὴν τῶν ἡμαρτημένων 
ἄφεσιν αὐτῇ πολλάχις παραϑδειχνύντος, xal οὐ τοῦτο 
δὲ μόνον, ἀλλὰ χαὶ τοσαύτης αὐτῇ μεναδόντος τῆς 
παῤῥησίας, ὡς x«i θαύματα συνεχῶς καὶ παθῶν 
x«i νόσων ἀπαλλαγὰς dv αὐτῆς ἐπιδείκνυσθαι " ἐφ᾽ 


οἷς εὐφραίνετο τὴν καρδίαν 'AGpzptoe καὶ ἀπεδίδου Θεῷ τὰ εὐχαριστήρια, ὅτι μὴ διήμαρτεν ἐλπίδων, ἀλλ' οὕτως 


ἡδίστους τῶν ἐπ᾽ αὐτῇ πόνων (1) τοὺς χαρποὺς ἐχομίξετο. 


(1) In. hac voce Vita Abramii cod. 174 desinit ; reliqua desumpta sunt ex cod. 1494, 8680. XII. 


1 
£ 


4 


71 VITA SS. AGAPES ET SOCIARUM 78 
KH'. 'Exstvo; piv οὖν εἰς βαθὺ vyüpa; ἐλάσας A  XXVIIL Atque ille quidem cum ad profundam 


καταλύει τὸν βίον x«i πρὸς τὰς σχηνὰς μεταβαίνει 
τὰς ἀϊδίους, πολλοῦ περὶ τὴν τοῦ σώματος ἐχφορὰν 
πλήθους συῤῥεύσαντος πανταχόθεν xoci τῶν αὐτοῦ 
περιειλημάτων χαὶ τῶν ῥαχίων παρασπάσασθαί τι 
μιαρὸν ἑκάστου φιλονεικοῦντος εἰς ἀγαθοῦ παυτὸς 
θησαυρὸν, εἰς χαχῶν ἁπάντων φνγαδευτήριον" πέμ- 
πτον δὲ μετὰ τὴν ἐχείνου τελευτὴν ἔτος τελευτᾷ χαὶ 
ἢ ἀνεψιὰ, ὅς τὴν ψυχὴν τῷ ποθουμένῳ Δεσπότη πα- 
ραθεμένος x«l νεχρᾶς ἤδη xal πρὸς τῇ ταφῇ χειμέ- 
νης ἐδίστη τις ἐπόνθει ταῖς ὄψεσι χάρις xai τις 
ἀχτὶς ἐκεῖθεν ἀπέστιλδε, σύμθδολον &xpi6t; τῆς ταύ- 
τὴν ἐχούσης λαμπρότητος ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ 
Κυρίῳ ὑμῶν, ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ καὶ προσ- 
χύνησις, νῦν x«i ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 
αἰώνων. ᾿Αμήν. 


pervenisset senectutem, e vita excedit, οἱ δὰ ;&terna 
transit tabernacula, ad efferendum corpus magna 
undique confluente multitudine, atque ejus panno- 
rum et ciliciorum párum quid attrahere unoquoque 
contendente, ad cujusvis boni thesaurum, ad mala 
omnia propulsanda. Quinto autem anno post illius 
mortem, moritur etiam fratris filia. Que cum ani- 
mam desiderato Domino tradidisset, et jam esset 
mortua, in sepultura, in ejus vultu suavissima quee- 
dam florebat gralia : et illinc quidam micabat ra- 
dius, apertum signum ejus anime splendoris in 
Christo Jesu Domino nostro, quem decet omnis glo- 
ria, honor, et adoratio in secula seculorum. 
Amen. 








MENSIS APRILIS. 


MARTYRIUM 
SS. AGAPES, CHIONLE ET IRENES 


QUAE APUD THESSALONICAM PASS/£ SUNT. 
(Latine apad Surlum ad diem 1 Aprilis (4). — Greca in codicibus Regiis Parisiensibus non erstant. 


l. Quanto ex adventu et presentia Domini et C tore adversus Christianos illata esset, mulieres ill», 


Salvatoris nostriJesus Christi major gratia in huma- 
, Bum genus collata est, quam olim fuerat, tanto et 
! sanctorum hominum victoria major exstitit. Pro his 
enim hostibus, qui corporeis oculis cernuntur, ho- 
sies illi superari jam copti sunt, qui oculorum 
sensu percipi non possunt. Nam demonesipsi, quo- 
rum nature» spectabiles non sunt, vela purissimis 
alque honestissimis feminis, Spiritu sancto plenis, 
superati igni traduntur. Tales fuerunt tres ille san- 
εἰ mulieres, que ex urbe Thessalonica originem 
docebant : quam urbem sapientissimus Paulus cele- 
bravit, cum ejus fidem et charitatem, laudans, sic 
sit: « In omni loco fides vestra in Deum pervagata 
εἰ.» Atque alibi : « De charitate, inquit, frater- 
alatis non necesse habuimus scribere vobis ; ipsi 
mim vos ἃ Deo didicistis, ut diligatis invicem?. » 




















! Thess. 1, 8. 


4)Quantum ad Irenen. Curautem Irenen Latina 
yrologia 5 Aprilis, Agapen autem et Chioniam, 3 

i vero in Menologio omues tres 16 ejusdem 
Beusis die habeant, preesertim cum nulla passa illis 
reperiatur in Actis ἃ notariis exceptoribus 
ipta, hactenus sibi incompertum testatur Ba- 


IL Cum igitur persecutio a Maximiano impera- D 


? | Thess. 1v, 9. ? Matth. x, seqq. 


que virtutibus seipsas ornaverant, evangelicis le- 
gibusobedientes, propter summam in eum charita- 
tem etccelestium bonorum spem, patrisque Abraham 
factum imitantes, patriam, cognationem facultates- 
que omnes reliquerunt, ac persecutores fugiendo, 
quemadmodum Christus precepit*, altum quem- 
dam montem petierunt, ibique divinis precibus 
operam dabant : etcorpus quidem ipsum ad montis 
celsitatem contulerunt, eorum vero animus in coelo 
ipso versabatur.Cum autem in eo loco fuissent com- 
prehense, ad eum, qui persecutionis auctor erat, 
magistratum ducle sunt, ut reliqua divina precepta 
exsequentes, et ad mortem usque suam in Christum 
charitatem servantes, immortalitatis coronam asse- 
querentur. Una quidem etribus illis preecepti per- 
fectionem possidens,et Deumex totoanimo diligens, 
et proximum sicut seipsam, sancto Apostolo dicente " 


ronius in not. ad Martyrolog. Rom. 3 April. Quod 
autem easdein auctor mulieres vocet cum virgines 
fuerint, ut testantur Martyrologia Latina, nota mu- 
lieris nomen adiaphorum esse, et sexum solummodo 
indicare, ut pluribus disputat Tertullianus De ve- 
land. virg. Vide Baronium loco citato. 


79 MENSIS 


« Finis precepti est charitas* ; 
cabalur. Hoc enim nomine Greci charitatem appel- 
lant. Altera purum ac splendidum baptismatis ni- 
torem servans, itaut de ipsa propheticum illud dici 
posset : « Lavabis me, etsuper nivem dealbabor 5, » 
anive nomen accepit ; Chionia enim dicebatur. 
Tertia Salvatoris et Dei nostri donum, hoc est, pa- 
cem in se habens, et in omnes exercens, quemad- 
modum Dominus dixit : « PoAcem meam do vobis*, » 
Irene ab omnibus vocabatur, a pace nomen acci- 
piens. Has tres feminas cum ad se ductas, et ita 
affectas magistratus vidisset,ut diis sacrificia offerre 
nollent,igne cremandas esse decrevit, ut per ignem 
exigui temporis, igni subjectos diabolum omnem- 
que demonum catervam, ipsius diaboli exercitum, 
qui sub ccelo est, superantes, incorruptam glorie 
coronam adipisci, ac Deum ipsum, a quo gratia eis 
collata est, cum angelis perpetuo collaudare pos- 
sent. Quie vero ad illis gesta sunt, ea breviter nar- 
rabimus. 

III. Cum presideret Dulcetius (2), Artemensis [αὐ. 
Artemisius] scriba dixit : Cognitionem de his, qui 
pressentessunt,a stationario missam, si jubes,legam. 
Jubeo, inquit Dulcetius presses, te legere. Tunc ait 
scriba : Ordine tibi meo domino omnia, que scripta 
sunt, recitabo.Cassander beneficiarius heec scripsit; 
Scito, mi domine, Agathonem, Agapen, Chioniajn, 
lIrenen, Casiam, Philippam, et Eutychiam nolle his 
vesci, que diis sunt immolata. Eas igitur ad tnam 
amplitudinem adducendas esse curavi. Tune Dul- 
cetius preeses illi dixit: Quenam est ista vestra 
tanta insania, ut nolitis religiosissimis nostrorum 
imperatorum et Cesarum jussis obedire ? Agathoni 
autem : Quare, inquit, tu ad sacra proficiscens, 
quemadmodum consueverunt, qui diis consecrati 
sunt, non his sacris usus es ? Respondit Agatho : 
Quoniam Christianus egosum. Tum Dulcetius: Num 
tu etiam hodierno die in eo proposito permanes ? 
Maxime, inquit Agatho. At jlle : Tu vero, Agape, 
quidais ? Respondit : Ego Deo viventi credo, neque 
volo recte factorum conscientiam meam perdere. 
Tuncpreses : Tuautem quid ad hec dicis, Chionia? 
Ait illa : Cum Deo vivo credam, ob id nolui facere, 
quod dicis. Ad Irenen vero conversus preses, ait: 
Quidnam tu ad hec ? cur non piissimo nostrorum 
imperatorum et Cessarum jussui obtemperavisti ἢ 
Divini timoris causa, inquit Irene. Dein Preses: Tu 
vero, Casia, quid ais? Animam meam, inquit Casia, 
servare volo. Preses autem: Numquid sacrorum 
vis esse particeps ? Minime, inquit illa. Tunc pre- 
ses : Tu vero, Philippa, quid dicis ? Respondit illa : 
Idem etego dico. Quidnam, inquit presses, hocidem 
est, quod dicis ? Illi autem Philippa : Mori malo, 
quam vestris sacrificiis vesci. Tunc preses : Sed 

41 Tim. 1. 5. δ Psal. 1, 9. * Joan. xiv, 27. 

S Anno 304. Vide Baronium. 

3) Lege enim vetitum de pregnantibus sumi 
supplicium docet Plutarchus de his qui sero a nu- 


APRILIS. ᾿ | 


»merito Agape vo- A tu, Eutychia, quid, ais ? Idem, inquit illa, et εἰ 


dico : malo et ipsa mori, quam facere quod jub 
Aitilli presses: Num virum habes? Mortuus, inq 
Eutychia, illeest. Preses vero : Quampridem τὰ 
tuus est? Ante menses fere septem, inquit Eutych 
Tunc ille: Et undenam igitur gravida facta es? 
eo, inquit illa, viro, quem dedit mihi Deus. Pre 
autem : Hortor te, Eutychia, ut ab ista insania: 
sistere velis, et ad humanas cogitationea rede 
Quid ais ? visneregali edicto parere ? Minime, inq 
Eutychia, ego parere volo, sum enim Christia 
Dei omnipotentis serva. Tum ille : Quoniam Ec 
chia gravida est, interea servetur in carcere : 
Atque hec addidit: Tu vero, Agape, quidais ? Y 
ne omnia illa facere, 4118 nos dominis imperat 

p bus ac Cresaribus nostris devoti facimus ? Mini: 
inquit Agape, decet Satane devotam me esse. . 
verbis taens mea non abducitur : inexpugnab 
enim illa est. Tuncpreesesait : Ettu, Chionia,q 
ad haec dicis ? Mentem nostram, inquit Chionia, 
mo potest pervertere. At presses : Num aliqua ap 
vos suntimpiorum Christianorum commentaria, 
membrane alique, vel libri? Respondit Chion 
Nulla, o preses, nobissunt ; omnia illaimperato 
qui nunc sunt, a nobis abstulerunt. Preeses aute 
Quisnam hanc mentem vobis dedit ? Omnipotl 
Deus,inquitilla. Dixitautem preses: Quinam su 
quivobis auctores fuerunt, ut adistam stultitiam: 
niretis ? Deus, inquit Chionia, omnipotens etuni| 
nitus ejus Filius, Dominus noster Jesus Christi 
Dulcetius ait : Manifestum illud est, quod omn 

' vos devotioni nostrorum potentium imperator 
ac Cessarum subjectos esse oportet. Quoniam v: 
post tam multum tempus, post tot admonition 
totqueedicta proposita, et (8165 minas injectas, 
temeritate quadam et audacia elatee, ipsorum im 
ratorum ac Cesarum justa jussa contempsistis 
Christianorum impio nomine permanentes : cum 
ad hodiernum diem jussee a stationariis ac pri 
militibus, Christi negationem scriptam profit 
facere id recusetis, propterea pcenas vobis dig 
accipile. Id cum dixisset, sententiam scriptam 
git : Agapen et Chioniam, quoniaminiquis mentil 
et contrariis sententiis elatee, contra divinum ε 
ctum dominorum Augustorum et Cesarum feceru 
et nunc etiam temerariam, vanam et piis omni! 
exsecrabilem Christianorum religionem colunt,i 
tradendas jubeo Hisque dictis, subjunxit : Aga 
autem, Casia, Philippa et Irene, quoad mihi [ 
cuerit, serventur in carcere. 

IV. Postea vero, quam sanctissime mulieresi 
consummate sunt, cum rursus sanctalrenead pi 
sidem ducta fuisset, Dulcetius sic illam affatus e: 
Tu& insanis propositum ex his, que facis, ma 


mine puniuntur. Sed nec de eis haberi question 
affirmat Ulpianus 1. Pregnantis ff, De ponis. 


| 
| 





δι VITA SS.AGAPES ET SOCIARUM. 82 


hsto apparet, que tot membranas, libros, tabellas, 
eodicillos et paginas Scripturarum, que sunt im- 
piorum Christianorum, qui unquam fuerunt, ad ho- 
diernum usque diem servare voluisti : que cum 
prolata essent, ea cognovisti, quamvis quotidie ne- 
gaveris, vos ejusmodi scripta possidere, non con- 
lenta neque sororum tuarum poena, neque mortis 
metum prz oculishabens. Quamobrem tibi penam 
afferri necesse est. Sed alienum tamen non videtur, 
etiam nunc benignitatis partem aliquam tibi con- 
donari, ut si volueris nunc saltem deos agnoscere, 
impunisetab omnisupplicio periculoque libera esse 
possis. Quid igitur dicis ? Facisne quod imperato- 
res nostri et Cesares jusserunt ? Num parata es 
sacrificiis vesci, et diis immolare ? Minime, inquit 


À cut a principio consueveramus usque ad annum 


superiorem, quo et illa occultavimus. Dulcetius 
preses dicit: Sorores quidem tus ponas nostro 
jussu decretas exsolverunt;te vero, etsi antea- 
quam aufugisses, propterea quod scripta ac mem- 
branasistas occultaveras, mortis poena tibi deereta 
fuerat, non tamen eodem modo jubeo e vita sic re- 
pente discedere : verum per satellites ipsos, et Zo- 
simum publieum carnificem in lupanari nudam sta- 
tui precipio, e pallatio singulis diebus panem unum 
sumentem, satellitibus ipsis non permittentibus te 
illine discedere. 

VI. Cum igitur satellites et Zosimus publicus mi- 
nister presto essent : lllud, inquit preses, vobis 
notumsit, quod si mihi significatum fuerit, vel hore 


Irene, minime per Deum illum omnipotentem, qui B alicujus momento istamex eoloco motam fuisse, in 


creavit ccelum et terram, mare et omnia, que in 
eis sunt. Summa enim illius ignis sempiterni pena 
proposita his est, qui Jesum Dei Verbum negave- 
nnt. Dulcetius vero: Quisnam tibi auctor fuit, ut 
membranas istas atque Scripturas ad hodiernum 
usque diem custodires ! Ille, inquit Irene, Deus 
omnipotens, qui jussit nos ad mortem usque ipsum 
diligere : qua de causa non ause sumus eum pro- 
dere : sed maluimus aat viventes comburi, aut, 
quecunque alia nobis acciderint, perpeti, quam ta- 
lia seripta prodere. 

V. Tum presses : Quisnam, inquit, conscius erat 
hac in domoilla esse, in qua habitabas ? Respondit 
Irene : Hee vidit Deus omnipotens, qui omnia scit ; 


preterea nemo. Nostros enim homines inimicis pe- (; 


jores duximus ne forte nos deferrent. Itaque nulli 
hsc ostendimus. Superiore anno, inquit preeses, 
cum edictum illud tale, ac pium jussum dominorum 
imperatorum 86 Csesarum primo fuit divulgatum, 
ubinam vos latuisti ? Ad hec Irene : Illic, ubi Deus 
voluit. In montibus (scit Deus) sub dio fuimus. Pre- 
ses vero : Apud quem vixistis ? Sub dio, inquit illa, 
alias in aliis montibus versantes. At preses : Qui- 
nam erant, qui vobis panem suppeditabant ? Deus, 
inquit Irene, qui omnibus escam suppeditat. Tum 
presses ait : Eratne pater vester harum rerum con- 
seius ? At Irene: Minime, per Deum omnipotentem, 
eonscius erat ille, quine novitquidem hec omnino. 
Preses ait : Quis igitur vestrorum vicinorum id no- 
verat 1 Vicinos, inquit Irene, interroga, et loca in- 
quire, vel eos qui norunt, ubi nos eramus. Prteses 
dixit: Postquam e monte reverse fuistis, ut tu di- 
ds,legebatisne scripta ista, presente aliquo ? Domi 
nostrse erant, inquit lrene neque audebamus illa 
eflerre : quamobrem magnopere angebamur, quod 
Don poteramus nocte ac die illis operam dare, si- 


quo esse jussimus, tuno vos supremee pone sub- 
jecti eritis. Scripta vero ipsa a scriniis et arculis 
Irenes proferantur. Cum igitur quemadmodum ἃ 
preside jussi fuerant, eam illi ad publicum lupa- 
nar duxissent, et propter Spiritus sancti gratiam 
que ipsam protegebat, et universorum Domino Deo 
puram atque intactam servabat, ne unus quidem 
ad eam accedere, vel turpe aliquid in eam facere 
aut dicere ausus fuisset, sanctissimam illam femi- 
nam Dulcetius preses revocavit, et ante tribupal 
sisti jussam, sic affatus est : Numquid in. eadem 
adhuc temeritate persistis ? Minime, inquit lrene, 
temeritas, sed Dei pietas est, in qua persisto. Cui 
respondit Dulcetius presses: Et ex priore tuo re- 
sponso manifeste ostendisti te imperatorum jussui 
nolle equo animo parere, et nunc quoque in eadem 
arrogantia persistentem te video: quare dignam 
poenam persolves. Cumque chartam petiisset, sen- 
tentiam hanc contra ipsam scripsit : Quoniam Irene 
imperatorum jussui parere, diisque immolare no- 
luit, quinimo nune quoque in Christianorum or- 
dine ac religione perseverat : hac de causa, ut an- 
tea duas ejus sorores, itaet ipsam viventem nunc 
comburi jubeo. 

Vll. H&c sententia cum a preeside lata fuisset, 
milites Irenen comprehensam in quemdam subli- 
mem locum duxerunt, ubi et ejus sorores antea 
martyrium passe fuerant. Cumautem magnum ro- 
gum accedissent, jusserunt ipsam in eum conscen- 
dere. Itaque sancta Irene psalmos canens, et Dei 
gloriam celebrans, in rogum se conjecit : atque 
ita consummata estin consulatu Diocletiani Augusti 
nono, Maximiani autem Augusti octavo, Kalendis 
Aprilis, regnante in secula Christo Jesu Domino 
nostro, cum quo Patri est gloria sanctoque Spi- 
ritui in secula seculorum. Amen. 





VITA S. VIRGINIS ΤΗΒΟ ΘΒ 


ET DIDYMI MARTYRIS 


ilis 5). — Lati i Martvrologia habent hanc historiam 28 Aprilis, siuntque Theodor&m us 
(Ano δδη, ΡΝ ὃ mp UR le: eat Didymum Nonis Apriliscesum, Theodor&m autem evasisa, 
into Aprilis die cum Metaphraste collocavimus. — Latine apud Surium. Deest in codicibus Gred 


cum Didymo percussam ; sed cum Metaphrastes h 
nos eam 
Parisiensibus.) 


L Diocletiano et Maximiano imperatoribus et À boe quidem per vim ac potestatem, quam habe, 


preeside Alexandrinee civitatis Eustrathio, edictum 
quoddam adversus Christianos missum fuit, 
ut vel diis immolarent, vel supplicio afficerentur. 
Cum vero przses ille pro tribunali sederet in ma- 
gna Alexandrinorum civitate, jussit cohortem ac- 
cersire Theodoram virginem, que nuper capta 
fuerat, et in carcere servabatur. Quam cum duxis- 
set: Presto, inquit cohors, est Theodora. Judex 
igitur : Cujusnam sortis es mulier ? Christiana, in- 
quit Theodora, ego sum. At ille: Liberane, an serva. 
Dixi jam, inquit ipsa, Christianam me esse : Chri- 
stus enim veniens, a peccato me liberavit. Quod 
vero et ad vanam atque inanem mundi hujus glo- 
riam attinet, claris parentibus orta sum. Tunc judex 


MENSIS APRILIS. D 





facere poteris. Similiter lupanari tradar, necne, ia 
arbitrii mei potestate non est, sedin manu tua, «i 
perimperium vim licet inferre. Quod vero ad animi 
mei propositum attinet, certum est Deo ipsi casti 
tatis mes; professionem servare : illi enim virginitas 
mea dicata est ; ille certus hujus rei dominus est: 
ille, si voluerit, virginitatem hanc meam, possessio : 
nem suam, incolumem atque intactam servabit. 
IlI. Judex vero ait : Noli, Theodora, eetatem tuam 
honeste actam, totam injurie et probris objicere: 
nam ut urbis questor testatus est, his parentibos 
orta es, qui nobilitate atque existimatione cum pri- 
mis excellunt. Ad hec Theodora : Christum, in- 
quit, primum confiteri debeo, qui et Deus est, et 


quaestorem accersiri jussit. Quem cum cohors pre- B omnis notabilis honorisque auctor, qui scit el 


sto esse dixisset : Dic, inquit, Luci : nostine Theo- 
doram virginem ? Cui Lucius : Per tuam, preeses, 
valentem vitam ac splendorem,nobilissima est, mul- 
teequeexistimationis et primi generis mulier. Quare, 
inquit judex, cum sis ita nobilis, nuptias recusasti ? 
Theodora respondit : Christi causa nubere nolui. 
Cum enim ille homo factus in mundo versaretur, 
ab ea, que semper virgo et Dei Mater fuit, geni- 
tus, a corruptione nos removit, et sempiternam 
vitam nobis promisit. Itaque fore mihi persuadeo, 
ut in ejus fide permanens, ad finem usque incorru- 
pta et intacta sim. 

II. Tunc judex dixit : Imperatores jusserunt, vos, 
que virginitatem semper servatis, aut diis immo- 


me columbam suam puram et incolumen ad finem 
usque servare. Tum judex dixit : Curnam erras, o 
Theodora ? Eumne Deum credis, qui fuit in cruce 
suffixus ? An qui talis est, te in lupanar eonjectam, 
intactam servare poterit, ab his presertim viris, 
qui mulierum amoribus insanire soliti sunt ? Fi» 
dem, inquit Theodora, et spem habeo in Christo, 
qui crucem perpessus fuit sub Pontio Pilato, fore 
ut me ab iniquis istis viris eripiat, et a labe omnino 
liberam servet, in ejus fide permanentem, neque 
unquam eum negantem. Judex vero: Adhuc te no- 
gantem patior, necdum jubeo tormentis subjici. 
Atsi contendere non destiteris, ut ancillam aliquam 
te prosternens, faciam quod domini atque impera- 


lare, aut injuriosius tractari. Arbitror, inquit Theo- C tores nostri jusserunt, ut et reliquis mulieribus 


dora, te non ignorare, hominis propositum Deo 
ipsi in primis gratum esse : is vero animum meum 
atque propositum castum esse cognovit. Quod si me 
id pati, quod dicis, et violari coegeris, non erit hec 
impudicitia, sed vis et injuria. Judex autem : Cum 
te ingenuam esse noverim, et tui rationem babere 
cupiam, admoneo, ne contumeliosius te geras ; nihil 
enim proficies. Nam per Deos omnes, sententiam 
hanc imiperatores tulerunt. Tunc illi Theodora : Et 
prius, inquit, tibi dixi, hominis propositum atque 
animum Deo gratum esse. Cum enim omnia ille 
pernoscat, cogitata etiam nostra scit, et mentes ipsas 
perspicit. Quamobrem si coacta fuero facere quod 
dicis, impudicam me factam nunquam existimabo. 
Sive enim caput meum, sive manus, sive pedes 
absocindere, sive totum corpus dilacerare volueris, 


exemplum fias. Ad hec Theodora : Parata. sum 
corpus meum, cujus potestatem habes, tibi tra- 
dere : anima vero ipsa in solius Dei manu est ae 
potestate. Tum judex : Exceecate illam statim, ei- 
que dicite, ne insanire amplius velit, sed cedere et 
diis ipsis immolare. Minime, inquit Theodora, per 
Deum ipsum daemonibus sacrificium aut cultum 
afferre volo, cum Deum adjutorem habeam. Ad 
hec judex : Quid me cogis tibi honestissimes femi- 
n& injuriam facere ? Ausculta mihi, o stulta, ne in 
tantam turbam incidas eorum, qui sententiam ex- 
spectant qua contra te feratur. Non sum amens 
inquit Theodora, quse Deum confiteor, et ipsum 
adjutorem habeo. Quam enim injuriam mihi fore 
putas, ea res honorem et gloriam sempiternam 
mihi comparabit. Tum judex : Ego non amplius te 


| VITA S. THEODORE. 86 
i, sed imperatorum jussa exsequar:futurum A — V. Turbe autem ille eam, utlupiagnam, cireum- 


existimans ut persuaderi posses, diutius te 
am. Quod si tibi parcens, id minus curabo, 
jussus fui, imperatores contemnere videbor. 
utem Theodora ita respondit : Sicut ipse im- 
ores metuis quodque ab illis jussus es, id 
) studes ; ita et ego studeo non negare Deum 
0, timeoenim et ipsa verum illum imperatorem 
| contemnere. Contentiose, inquit judex, me- 
igis, eteeternorum imperatorum jussa negligis, 
tamquam imbellem aliquem despicis. Adhuc 
dierum tempus tibi condono, ac per deos 
s, nisi animum mutes et sacrifices, in lupanar 
dam, ut mulieres omnes te ita tractari viden- 
urpitudine tua eastigentur. At Thodora : Et 
idem Deus est, et semper, qui non permittet, 
m derelinquam. Peto autem ut intactam ac 
n me servari jubeas, quoad sententiam tuleris. 
judex ait : Theodoram sub tuta custodia ser- 
usque ad tres dies, si forte resipiscens, sibi 
)ersuaserit, ut atali contentione desistat. Quin 
»cipio, ne permittatis aliquem ad eam ingredi 
n ipsa versari, propterea quod familia nobili 
esta nata est. 
Post tres dies cum judex in tribunali sede- 
idducatur, ioquit, Theodora. Cohors ait : Do- 
, presto est Theodora. Tum ille : Si resipuisti, 
|i jam persuasisti, nuno sacrifica, et esto li- 
; puto enim te nequaquam sapere, in eodem 
)sito persistentem. Respondit Theodora : Àntea 
ibi, et nunc eadem dicere non recuso, casti- 
mes professionem, Christi causa susceptam 
ταὶ fuit incorrupte vites predicator, meamque 
ssionem ipsius Dei gratia fieri. Ejus igitur 
ni et Dei confessio per me predicetur, et ipse 
t (scit enim) quomodo suam virginem puram 
rvet. Per deosipsos, inquitjudex, dominorum 
veritus, ne forte illis non obediens, pericliter, 
sus te faciam quod sum jussus. Quoniam vero 
ianar tradi maluisti, quam diis ipsis sacrifi- 
videamus, num te servet Christus ille tuus, 
er quem in contentioneista persistere voluisti. 
n judex dixisset, ad cohortem versus : Trada- 
aquit, ista in lupanar. Tunc ait Theodora: Tu, 
qui occultas res inspicis, qui novisti omnia, 
[uam illa fiant, qui ad hodiernum usque diem 
affuisti et intactam in ea re me servasti, quam 
romisi, ipseet post hac me custodias, et a pro- 
et iniquis eorum manibus, qui parati sunt 
80 tusinjuriaminferre, incolumem etintegram 
9. Hec cum illadixisset, ad lupanar ductaest ; 
od ingressa, oculosad coelum erexit, et ait: Tu, 
Domini nostri Jesu Christi, me adjuva, utab 
Dibus eripiar. Tu, qui Petrum in carcere ad- 
i, eumque ab injuria liberum illinc eduxisti, 
hinc ab injuria incolumem educas, ut omnes 
üt, meque servam iuam esse cognoscant. 


alat. iw, 12. ? Dan. xiv, 32 seqq. 


dantes, certatim studebant pro se quisque ad eam 
ingredi, et ut canes in feram aliquam, et accipitres 
in columbam, ita in eam turbe inhiantes ingredi 
festinabant. Ceterum neque tunc Christus ipse ces- 
sabat, sed cumquemdam ex Fratribus preparasset, 
ad eam illum misit. Quidam enim religiosissimus 
Frater, qui Dei negotia tractare optime didicerat, 
etquemadmodum aliquem ex Dei voluntate divitem 
fleri deceret, bene noverat, ille cum e rebus bonis 
semper aliquid amplius appeteret, etsibi comparare 
studeret, duplicem martyrii coronam sibi conciliavit, 
et regnum colorum hoc modo rapuit. Cum enim 
militari habitu se induisset, primus ad eam ingres- 
sus est, quasi unus ex impudentium et intemperan- 


B tium hominum numero esset. Ejus igitur hominis 


novam et peregrinam figuram sancta illa virgo Theo- 
dora cum vidisset, fuit perterrita; ea enim res 
multuminjurie acturpitudinis pre se ferebat. Quam- 
obrem ancipiti et dubio animo carceris angulos 
cireumibat, secum cogitans, num a Christo ipso 
relicta esset. 

VI. At sanctus Didymus (ita enim vocabatur) ut 
germanus frater, incipiens eam affari : Non sum, 
inquit, id, quod vides. Exstrinsecus enim lupus 
videor, intus vero sum ovis mansueta. Ne spectes 
exteriorem hanc vestem, sed interiorem et prom- 
ptum animi affectum consideres. Frater enim sum 
in aliena figura, contra diabolum sapiens, eorum 
quidem veste indutus, qui sunt illius ministri, ut 
ita huc ingrediens non agnoscerer (erant enim qui 
huc venientem speculabantur) et Domini mei pre- 
tiosam possessionem, et Deicolumbam eam servare 
possem. Sed age vestem multemus ; tibi Deus ipse 
victoriam largitur : me vero coronat sanctus, et 
qui sine macula est, Agnus ille, qui tollit peccata 
mundi. Exi tu, et, ad Dominum ito : Ego propter 
Dominum hic remanebo. Hac mea veste, quam ti- 
mebas, induaris. Estotu pro me, ut est ab Apostolo 
dictum ! : « Estote ut ego, quoniam etego ut vos. » 
Ille quidem h&c dicebat: Theodora vero libenter 
ei obtemperabat. Novit enim ab illo ipso Deo, qui 
misit in lacum leonum prophetam Habacuc, ut Da- 
nieli 53, qui etipse propheta erat, cibum impartiret, 
quique et leonum ora obstruxit, militem illum tunc 
ad se missum, ut ipsius habitu occultata, et illinc 
erepta servari posset. 

ViI. Illa igitur virgo militis habitum sumpsit, 
ocreisque, quibus antea miles uti consueverat, crura 
sua contexit : cumque reliqua veste se induisset, 
capiti galeam imposuit, ejusquearmis acceptis, illo 
ipso, quem, qui ei astiterat precepit, ornatu induta 
egressa est. Admonita etiam fuit, ne quem aspice- 
ret, propler eorum luporum impudentiam atque 
audaciam, neve aliquem alloqueretur: sed recta 
ad portam tenderet, et Jesum ipsum vie du- 
cem sibi proponeret. Et illa quidem illino egressa, 


87 


MENSIS APRILIS. 8 


ut columba que dam alas quatiens, atque in celum A Deum ipsum satis confessa fuerit, intacta perma 


tendens, ex accipitris ore, vel agna e leonum fau- 
Cibus, evasit. Frater vero ille sedebat, de sorore 
non amplius sollicitus, et spirituale prandium ex- 
spectans. Cumque se capitis tegumento induisset, 
eo in loco sedebat. Erat autem ita coronatus, ut si 
adversarium ipsum vicisset. Intervallo autem tem- 
poris,quidam ex insanientium numero intemperan- 
tie servus, ita ut erat impudens, illuc tanquam ad 
virginem ingredi ausus, cum virum pro virgine 
offendisset, mente perculsus secum ipse dicebat : 
Nunquid virgines in viros transfert Jesus iste? Mi- 
les ille, qui ante me huc ingressus est, exiit. Quis- 
nam igitur hicest, qui sedet ? Ubinam virgo illa, 
que hic inclusa erat ? Audivi aliquando a Jesu 
ipso aquam in vinum conversam: nune majus quid- 
dam video : virginem enim in virum mutavit. Ti- 
meo ne et me in mulierem convertat. Ille vero cum 
opportune sororem eripuisset, factum suum non 
occultavit : sed clara voce : Non mutavit, inquit, 
me Dominus, sed et mihi et illi coronam dedit. 
Quam igitur habebatis, eam non habetis ; quique 
vobis non erat, eum nunc habetis. Virgo illa, 
virgo est, ut antea, miles vero Chritis Jesu athleta 
nunc est. 

VIII. Egressus igitur, qui fuerat paulo ante in- 
gressus, quod factum erat, nuntiavit. Id autem ju- 
dex audiens, jussit eum ante tribunal sisti. Quem 
presentem eum vidisset, eum interrogans ait : 
Quodnam tibi nomen est ? Didymus, inquit ille, 
ego appellor. Tum judex : Et quisnam tibi sugges- 
sit, ut istud faceres, ac me contemneres ὃ Cui Di- 
dymus : Deus me misit, ut hoc facerem. Contitere, 
inquit judex, antequam tormentis subjiciaris. Ubi- 
nam est Theodora illa virgo ? Respondit illi : Per 
Christum Dei Filium, ubi ea sit, nescio. Illud scio, 
ac persuasum habeo, quod cum Dei sit serva, et 


sit, quam Deus ipse incolumem et ἃ labe pura 
servavit. Itaque quod factum est, non mihi, sd 
Deo ipsi tribuo ; quoniam secundum fidem ipt 
fecit illi Deus, quemadmodum et ipse nosti, si [αἰδῇ 
velis. Tunc ait judex: Cujusnam sortis homo ἃ 
es? Christianus, inquit Didymus, ego sum ἃ Chris 
liber factus. At judex: Cruciate istum vehemenle 
duobus modis, propter ejus petulantiam. Peto, is- 
quit Didymus, ut quod ab imperatoribus tuis jussu 
es, celeriter expedias. Cui judex : Per deos dupli 
cia tormenta übi reposita sunt nisi diis ipsis saeri 
fices. Quod si feceris, prius illud facinus tuum a» 
dax condonabitur. Ego, inquit Didyrnus, reipsa tili 
ostendi, me Dei athletam esse : propter finem enin 


p mihi repositum hoc facere aggressus fui, ut et virgo 


ipsa, virgo remaneret, et ego Deiconfessionem ma 
nifeste profiterer; nam in Dei fide permanens, tor 
menta non sentiam. Itaque celeriter fac, quod vi- 
detur, non enim demonibus immolo. Nam et si in 
ignem me tradere volueris, illinc etiam Deus me 
potest eripere. 

IX. Tunc illi judex : Tante audacise causa capat 
tibi abscindetur : et quoniam dominorum atque 
imperatorum nostrorum preceptum contempsisti, 
reliquie tue in ignem tradentur. Ad heec Didymus: 
Benedictus, inquit, Deus et Pater Domini nostri 
Jesu Christi, qui consilium meum non despezit, 
sed et Theodoram ancillam suam integram servavit, 
et me per duo tormenta coronabit. Cumque sen- 
tentiam a judice latam accepisset, securi percussus 
est. Quo facto, ejus corpus in ignem fuit conjectum. 
Martyrio autem functus est sanctus Did ymus Nonis 
Aprilis, regnante in celis Domino nostro Jesu 
Christo : quoniam ipsi et gloria cum Patre et san- 


cto Spiritu nunc ,et semper, et in secula seculo- 
rum. Amen. 





MARTYRIUM 


5. THERMES 


ET PHERBUT/E EJUS SORORIS EJUSQUE ANCILLAE. 


(Anno 310. — Apud Surium ad diem 5 Aprilis, Grece non erstat in codd. Paris.) 


I. Tempore nostre persecutionis, regina repente D constitntus. Cum autem sancta Therme eum duabus 


in morbum incidit ; que cum Jud&eorum crucis 
inimicorum esset studiosa, eosque libenter audiret, 
accesserunt ad eam atque dixerunt, Simeonis epi- 
Scopi, cognomento Jombaphe sorores, ut fratris 
necem ulciscerentiur, venenum ipsi, quo interiret, 
miscuisse. Quod cum ad regis aures pervenisset, 
sancta Therme statim cum sorore et ancilla com- 
prehensa est. Erat autem hec virgo sacris in rebus 
exercitata : imo vero omnes erant in Jesu Christi 
fide optime institute. Habita de illis queestio fuit in 
palatio. Maupta enim Magorum princeps cum duo- 
bus aliis principibus regis mandato judex fuerat 


reliquis in judicium esset adducta, perspecta judi- 
ces pulchritudineipsius (erat enim formaadmodum 
venusta) improbo singuli amore vehementer exar- 
serunt : nemo famen aliis rem indicavit. Sio igitur 
illas sunt allocuti. 

Il. Cur orbis terrarum regine ac domine venefl- 
cium parastis ? Quo quidem crimine digne estis 
mortis supplicio. Hie sancta Therme respondens : 
Cur nos, inquit, in crimen vocatis, quod a veritate 
abest quam longissime ?Cur nobis calumnias strui- 
tis ? Si sanguinem nostrum sititis, quid vobis im- 
pedimento est, quominus illum bibatis? Si mortem 


z,-ostram optatis, ecce manus vestre quotidie cedi- 
P : Dus coinquinantur : et nos propter Deum nostrum 
3É»Analumus mori, quam ipsum abnegare : est enim 
&* "wita nostra. Et quemadmodum scriptum est, ut 
s; Unum Deum adoremus, et illi soli serviamus 3, sic 
x tiam facimus. Et cumalibi scriptum sit : « Malefi- 
m» OOs non sines vivere * , » quomodo nos malefice, 
. : que scelus id gravius prope Dei abnegatione judi- 
* C&amus? Utrique profecto crimini mors proposita 
ua 6st. Audiebant judices virginem cum voluptate et 
ps Pre pulchritudinis atque sapientie ipsius admira- 
sg. Cone loqui non poterant. Sed quisque secum ipse 
- Bie cogitabat : Regem hortabor, ut illas liberet ,et 
z, h&no mihi uxorem ducam. Mauptas autem : Vix 
tandem recte, inquit, dixisti, vobis non licere esse 


id perpetrastis. Ad hec virgo sancta respondit : 
Quid mali fratri nostro accidit, ut nos propter 
ipsum a Deo vivente vitam nostram sejungere de- 
beamus ? Quamvis enim vosillum improbitate ve- 
stra et e&mulatione interfeceritis, tamen vivit, et 
gaudet in regno coelesti : quod quidem regnum, po- 
tentiam etimperium vestrum evertet. Que illa cum 
diceret, jusserunt eas in carcerem duci, et custo- 
diri. 

Ill. Diluculo autem misit ad eam Mauptas nun- 
tium, qui diceret : Si vis, orabo regem, ut liberet 
vos a morte, et eris mihi uxor. Quibus verbis audi- 
tis, strenua virgo, elsi non potuit non commoveri, 
tamen ita respondit : Os tuum obstrue, canis im- 
munde, inimice Dei, et omnis veritatis ; nec audeas 
amplius verbumimpurum effundere in aures meas. 
Neque enim ista cogitatio cadit in mentem meam. 
Absit. Semel enim dicata sum Christo Domino, cui 
virginitatem meam servo, et fidem ac veritatem 
tueri studeo ; solus enim est sine peccato, et libe- 
rare me potest ab immundis manibus, et impuris 
cogitationibus vestris. Mori non timeo, nec ullum 
cedis genus reformido. Hec enim via, quam mihi 
adornatis, me ducet ad charissimum fratrem meum 
Simeonem, ut dolorum et gemituum, quos post ne- 
cem ipsius pertulit anima mea, solatium et consola- 
tionem accipiam. Miserunt itidem ad eam reliqui 
duo principes nuntios : quos illa pariter cum indi- 
gnatione rejecit. Quamobrem cum se victos ab illa 
perspicerent, et cupiditatem suam inanem esse 
animadverterent, consilium inierunt, et falsum at- 
que iniquum ad regem testimonium detulerunt, eas 
esse maleficas, asserentes. 

IV. Quo rex audito, decrevit, ut nisi Soli immo- 
larent, occiderentur. Quod quidem decretum cum 
ad eas perlatum esset, responderunt, se Deum coeli 
ac terre effectorem adorare ; nolle autem honorem 
Deo debitum, Soli ab ipso procreato tribuere: nec 
ullis minis posse a charitate Salvatoris et Domini 
sui Jesu Christi revocari. Que oum dixissent san- 
ete virgines, uno magi consensu magnaque voce 


n 9 4 Ny don 


| ^-— w^ 9 — Dp ΜῈ 4 gH 


i Deut. vt, x. ? Exod. xxvin, 18. 


VITA S. THERME ET SOCIARUM. 


90 


À e terra tollendas pronuntiarunt, quod regine phar- 
maca preeparassent, quibus interiret. Statim igitur 
rex hancin eas sententiam tulit, ut quo mortis ge- 
nere magi vellent afficerentur. Negabant enim ho- 
mines impii atque impuri, fleri posse, ut regina 
convalesceret, nisi virginum corpora duas in partes 
ita dissecarentur, ut regina per medium illarum 
incederet. Sed Mauptas rursus, cum ad supplicium 
ducerentur, ad sanctam misit, qui diceret, si vellet 
sibi obsequi, curaturum, ut nec ipsa, nec relique 
puelle interficerentur. At virgo sancta, clara voce : 
Canis, inquit, immunde, cur hec loqueris, que ego 
audire non possum? Ad finem enim hujus vite per- 
venire cupio, ul perpetuo vivam. Absit, ut cadu- 
cam hane mihi vitam parem, qua morte peream 


maleficis ; verum fraterne mortis ulciscendee causa p sempiterna. 


V. Eduxerunt igitur illas extra civitatem, et pro 
unaquaque ipsarum binos palos ita defixerunt, ut 
uni eorum collum, alteri pedes eorum alligarent : 
et cum eas sic extendissent, assumpta serra fabrili, 
singulas in binas partes dissecuerunt. Et terna li- 
gna procera in una parte vie, terna in altera con- 
slitaerunt, illisque sanctarum virginum corpora 
suspenderunt. O spectaculum horrendum ac mise- 
rabile, spectaculum lacrymis, luctu, stupore etge- 
mitu prosequendum. Si quis lacrymas non habet, 
accedat, et erumpentex oculis ejus fontes lacryma- 
rum. Ecce corpora candida et sancta tropeum in 
via constituerunt, in quibus ille omni vite sue 
tempore gravitatem et virginitatem coluerunt. Li- 

c bertas in ignominiam versa est earum, que mode- 
stiam et equitatem in proprio thalamoexercebant. 
Ecce gloria mutata est in contumeliam. Quandiu 
quiescetetexspectabit divina justitia ? Sed cum ad 
judicandum exsurget, non parcet amplius, nec 
miserebitur. Quam multa audet superbia : que ta- 
men cum ceciderit, nec consurget, nec habebit ubi 
consistat. Heec profecto sanetarum ligna fructus 
justitie ferunt. Vere isti sunt Arabie lupicrudeles, 
bibentesque sanguinem, qui virgines has secuerunt 
ac suspenderunt. Deipsis cogitabatbeatus Propheta 
cum diceret : « Viventes utique absorbuissent nos. 
Cum irasceretur furor eorum in nos, viventes ad 
inferos deduxisset nos *. » Quis tam horribili faci- 
nore leetari potuit? Quis tam immane spectaculum 
sine lacrymis intueri ? Nemo profecto. Aut si quis 
potuit, is ab hominis natura est alienus, nec ex ge- 
nere Adam profectus est. 

VI. Tulerunt igitur infelicem Reginam, que in 
ea via per sanctarum corpora transiit, magna illam 
caterva prosequente. Rex enim diem illum celebra. 
bat. Martyrio coronata est saneta Therme, cum 
sorore et ancilla, Nonis Aprilis in Christo Jesu Do- 
mino nostro ; cui gloria cum sanctissimo Patre, et 
benignissimo ipsius Spiritu vite largitore, nunc, 
et semper, et in ssecula seculorum. Amen. 


3 Psal. cxx, 4. 


9 MENSIS APRILIS, E 





S. CALLIOPH VITA 


ET MARTYRIUM. 


(Latine apud Surium ad diem 7 Aprilis. Grece in cod. Paris. non invenimus. 


I. Theoclia mulier qutedam pia, ac timens Deum A lem ae deos omnes, prefectus inquit, si vis em 


cum totafamilia sua, multas faciebat eleemosynas, 
et sancte vivebat. Heo viro nupsit senatorio, qui 
nullos ex ea, quoniam erat sterilis, liberos susci- 
piebat : Dei tamen munere tandem concepit. Sed 
cum adhuc uterum gereret, maritus ejus defunctus 
est. Quamobrem in magna opulentia filium peperit, 
et Calliopium appellavit, qui in omni divinarumLit- 
terarum sapientia educatus est. Erat autem Perge 
Pamphylis patricius; verum cum eo temporeconti- 
gisset, ut idololatrie error vigeret, et veritas con- 
deretur, et multi sacrificarent idolis, sanctus Cal- 
liopiusassiduejejuniiset precationibus incumbebat. 
Quodcumadjudices delatum esset, beata materejus 
Theoclia consuluit filio, ut vitandi judicii causa, 


pius et diis immolare, filiam, quam unicam habe, 
tibi uxorem dabo. Si uxorem, inquit Calliopius, de 
cere decrevissem, non prius filiam tuam acciperem, 
quam mater mea id sciret et approbaret. Verum s 
habeto, me Christo meo credidisse, et pulverem 
huno, quem Deus confílavit, et ad similitudinem 


suam fecit, purum et sine macula ante Christi tre | 
bunalsistendum esse. Quamobrem fao, quee tibivi | 


dentur : ego enim Christianus sum. 

Ill. Seelestissime, inquit Maximus preefeetus, 
istiusmodi verbis futurum putas, ut ira commotus, 
te celeri supplicio necandum curem ? Falleris. Ne 
que enim id faciam : sed corpus tuum omni ere 
ciatuum genere confectum, in ignem  conjiciam. 


aurum, vestimenta, servosque sumeret, et illinc p Quanto, inquit Calliopius, pluribus me tormentis 


navigaret. Pompeiopolim igitur Cilici& se contulit, 
ubi cum impius prefectus Maximus Bacchanalia, 
et ludos, et choreas, et convivia idolis celebraret, 
admirabatur pius adolescens, quenam illa essent. 
1086 enim jejuniis perpetuo vacabat. Ab illis igitur, 
qui aderant, percontatus est, quid illud esset. Qui 
cum respondissent, deorum esse celebritatem : Veni, 
inquiunt, et tu, ut convivii particeps fias. Ab ille: 
Christianus, inquit, sum, et Christum jejuniis ce- 
lebro, nec que sunt flagitiosis atque impuris idolis 
immolata licet in os eorum, qui Christum colunt, 
ingredi. 

ll. Hec cum ad aures preefecti pervenissent, ira- 
cundia plenus, jussiteum in judicio sisti. Quod cum 
esset factum : Ecquod, inquit Maximus, nomen est 
tibi ? Christiunus sum, inquit, et Calliopius vocor. 
Cur,aitMaximus praefectus, cum per orbem univer. 
sum deorum celebritas peragatur, tu in isto errore 
persistis ? Vos, inquit, Calliopius, errore tenebris- 
que versamini, qui, relicto Deo vivente, qui ccelum 
et terram, et que in eis sunt omnia verbo pro- 
creavit, saxa sensus expertia, et ligna putrida, que 
sunt manuum impiarum opera, colitis et adoratis. 
Adolescentia, inquit preefectus, te petulantem red- 
dit, et magnos tibi cruciatus parat. Dic igitur, e 
qua gente sis, etex quo genere. E Pamphylia sum, 
inquit Calliopius, et patricius genere, et, quod no- 
bilissimum est, Christianus. Dic mihi, prefectusin- 


exeruciabis, tanto mihi ea perferenti corona splen- 
didior contexetur. Nemo enim, ut scriptum est !, 
coronabitur, nisi legitime certaverit. Tune Mari- 
mus juissit utei vincto plumbatis virgis omnia ossa 
confringerentur. Beatus autem Calliopius, dum va- 
pularet : Gratias, inquit, ago tibi, Christe, quia di- 
gnus effectus sum, qui propter nomen tuum verbera 
sustinerem. Mihi, inquit Maximus prefectus, οἷ» 
tempera et diis immola, ut patriam videas, etme 
trem tuam, et ne spolieris divitiis ac fortunis tuis. 
Tormentorum enim sentis acerbitatem. Dulcedinenm, 
inquit Calliopius, promissee a Christo quietis degu- 
sto, et tormenta non sentio. Nec in aliena regione 
me esse puto, cum Domini sit terra, et plenitudo 


C ejus *. Et hic quoque patriam cerno, matremque 


meam. Nam mater mea, est Christi Ecclesia sa- 
crosancta: etpatria mea, estccelestis illa Jerusalem. 
Nostra enim conversatio in colisest *. Quod si mihi 
corpoream maírem objicias, audi quid Christus 
Deus meus dicat : « Qui amat patrem aut matrem 
plusquam me, nonest me dignus *. » Nam quod ad 
divitias pertinet, eas negligo, et malo Christi cruce 
affligi, quam caducis stulti mundi deliciis frui. 
IV. Maximus prefectus : Quam est, inquit, ex- 
cors. Crudis nervis ventrem ejus cedite, dicentes: 
Noli unum pro alio stulte respondere, sed apte ad 
interrogata. Insane, inquit Calliopius, et quavis fera 
crudelior, et a Christi pietate, qui in ccelis est, alie- 


quit, parentes habes ? Mater, respondit Calliopius, D ne, tibi veritatis rationem expono, quam tu animi 


superest ; nam pater jam diu defunctus est. Per so- 


111 Tim.i,5.. ? Psal, xxin, 1. * Philipp. ni, 90. 


oculis non cernis, aures occludens, ne Domini ser- 


* Matth, x, 37. 


VITA 8. CALLIOPI 


94 


»m exaudias, et contralegum preeseriptajubes A autem Calliopius catenis, et corporis tumore ex 


anquam homicidam, verberari ? Rotam, in- 
yreefectus, collocate et magnum ignem suc- 
le. Rote tanta vi alligatus est adolescens, ut 
discerperetur. Quo quidem cruciatu cum acer- 
2e angeretur : Christe, inquit, preesto 815 ser- 
0, ut ad finem usque laudetur in me nomen 
, quamvis indignus sim servus tuus : et co- 
ent omnes, eos, qui in te sperant, non con- 
in eternum. Statim igitur accedens angelus 
ammam carbonum exstinxit : et ministri, 
ellent rotam volvere, non poterant. Delicata 
ipsius membratotam rotam sanguine consper- 

Erat enim acutis gladiis circeummunita. 
autem prefectus eum solvi, et a rota dimo- 


verberibus contracto, cohibebatur, quominus posset 
assurgere, et ad matrem accedere. Sed ita locutus 
est: Opportune venisti, mater, ut testisesses Christi 
eruciatuum. Mater autem filii corpus aspiciens di- 
laniatum : Beata ego, inquit ad sanctissimum filium 
suum Calliopium, et beatus fructus ventris mei, 
quoniam, ut Anna, dicavi te sacrum munus Do- 
mino Jesu Christo : ut Sara obtuli te Deo holocau- 
stum gratum, et acceptum Domino sacrificium. 
Mansit autem totam noctem illam in carcere ad 
ipsius pedes postrata. Simul autem ambo preca- 
bantur, et laudabant Deum. Et circa mediam no- 
ctem magna lux carcerem illustravit, et vox eos sic 
allocuta est: Vos estis sancti Dei et Christi con- 


ipectatores dicebant, judicium illud iniquum B fessores, eversoresque idolorum, qui patriam etpe- 


t dolebant, quod talis adolescens tam acerbe 
retur. Sed Maximus: Nonne, iuquit, dixi 
) adolescentia esse petulantem, et propterea 
ribus cruciatibus affectum iri? Canis , inquit 
jius, impudentissime, tu me sic alloqueris, 
crudelissima recusem autdeprecer tormenta 
ifelix, inquit prefectus, credis tecontumeliis 
rum, ut te celerius occidendum curem. Ve- 
aud ita erit. Diis igitur immola, ut quee reli- 
int, tormenta lucrifacias. Non permittet, in- 
dliopius, Christus meus, utpuram meam in 
fidem pervertas. Arbitratu tuo corpusexcru- 
cepturus a Deo in die judicii merita premia. 
nim mensura metiris, eadem remetietur tibi. 


cunias reliquistis, uteum Christo pateremini. 

VI. Cum autem illuxisset, prefectus: Voca, iu- 
quit, Christianorum secte studiosum Calliopium. 
Demetrius autem ceaturioad Calliopium : Nuno sal- 
tem, inquit, abinsania discede, etimperatorum de- 
cretis obtemperans, diis sacrifica, ut vivas: alio- 
quin ut Magister tuussuffigeris in crucem. Admiror, 
inquitCalliopius, impudentiam tuam,qui cum sepe 
ex me audieris Christianum me esse, e£ Christia- 
num esse moriturum, etin Christo victurum, tam 
impudenter pergas veritatem oppugnare. Festino 
eamdem, quam Magister meus pertulit, mortem op- 
petere. H&c cum ille dixisset, prefectus ex re- 
sponsis martyrisanimadvertens eum a proposito de- 


» inquit Maximus, catenis vinctum in interio- (, duci non posse, sententiam tulit, ut quinta Sabba- 


ircerem conjicite ; nemo curam illius gerat; 
mpiorum amicorum ad eum accedat ; bea- 
| putet ob eatormenta, quibus propter ipsius 
item adversus deos affectus est. Statim igi- 
netus in carcerem interiorem conjectus est, 
ie intermissione Deum laudabat. 

is auditis, mater, facto testamento, ducen- 
inquaginta servos libertate peculioquedona- 
quidquid auri, aut argenti, aut vestimento- 
abebat pauperibus reliquit; possessiones au- 
eclesie sancte largita est. Tum celeriter in 
m ad sanctissimum filium suum Calliopium 


torum Pascbe in crucem ageretur. Quod mater ejus 
intelligens, quinque nummos ministris dedit, ut 
eum contraria ratione, quam Christus Dominus 
crucifixus fuit, affigerent cruci. Quinto igitur Sab- 
batorum pronus in caput crucifixus est, et die Pa- 
rasceves animam egit. Et vox de ccelo audita est, 
ita sonans : Veni, civis Christi, el coheres sancto- 
rum angelorum. 

VII. Mater vero sanctissimi ac beatissimi filii cor- 
pus complexa, et Christum laudans, in ejus com- 
plexu spiritum reddidit. Et accedentes fratres, eo- 
rum corpora in loco sacro sepelierunt, collaudantes 


dit : et in carcerem ingressa, procidit ante ἢ Patrem et Filium et Spiritum sanctum, cui gloria 


ejus,et vulnerum cruorem abstersit.Sanctus 


et imperium in seeula seculorum. Amen. 


MENSIS APRILIS 


E —MMMMMM—M———— 


MAPTYPION TON ATIQN ΚΑΙ ENAOZON 


TOY XPIZTOY MAPTYPON 


TEPENTIOY, ΑΦΡΙΚΝΟΥ͂, 


MAXIMOY, IIOMIIIOY 


ΚΑΙ ΤΗΣ XYNOAIAX AYTON TON APIGMON Μ΄. 


MARTYRIUM 


SS. TERENTII, AFRICAM, MAXIMI, POMPII 


ET SOCIORUM QUADRAGINTA. 


(Anno 480. Latine apud Surium ad diem 10 Aprilis * Grece ex cod. Reg. Paris n. 1534.s:c. xir.—Interpres Lextun 
habuit ab eo quem edimus in nonDullis discrepantem. EpiT. Para.) 


I. Decius Romanorumimperator, idolorum studio A Α΄. Βασιλεύοντος Δεχίον τοῦ παράνομου τῆς Pu- 


cupiens omnes in exitii barathrum pertrahere (erat 
enim filiusfliaboli) in universas imperio subjectas 
provincias edictum misit, ut omnes Christiani ad 
immolandum et comedendum ea, quee idolis essent 
immolata, pertraherentur. Quodsi qui recusarent, 
in judicium vocati plecterentur. Decretum hoc cum 
in Africam ad pre fectum Fortunatianum esset per- 
latum, ipse sedens in tribunali, populum convoca- 
vit, et sic est allocutus : Diisimmolate, alioqui sup- 
pliciis afficiemiui. Et, his dictis, tormenta in me- 
dium proferri jussit. Quibus conspectis, multi per- 
territi prefecto obtemperarunt, et a Christi reli- 
gione defecerunt. Quidam tamen ex ipsis, numero 
quadraginta in Christi fide fortiter mori decreve- 
rant, seque mutuo ita cohortabantur : Videte fra- 
tres, ne Dominum nostrum Jesum Christum abne- 
gemus, ne ipse quoque abneget nos. Mementote 
Dominum olim dixisse : « Nolite timere eos, qui 
corpus occidunt animam aulem non possunt occi- 
dere. Timete potius eum, qui potest animat et 
corpus perdere in gehennam !.» 

ρησάντων τὸ πλῆθος τῶν χολαστηρίων, ἐχ μόνης τῆς 


μαίων ἀρχῆς x«i βουλομένου αὐτοῦ πάντας τῇ ἰδία 
θρησκείᾳ ἐλχύσαι xot εἰς βάραθρον ἀπωλείας ἐμ- 
βαλεῖν (πατέρα γὰρ ἔσχε τὸν Σατανᾶν), ἐἑξαπέστει- 
λεν εἰς πᾶσαν τὴν ὑποτεταγμένην αὐτῶ βασιλείαν 
προστάγματα ἐγγράφως, ὥστε πάντας τοὺς ἐπιχα- 
λουμένους τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ χαθελκῦσσι εἰς τὸν 
μιαρὰν προσχύνησιν τῶν εἰδώλων " εἰ dé τινες ἀντι- 
λέγοιεν, τούτους τῷ διχαστηρίῳ παραδίδοσθαι, καὶ 
μετὰ πολλῶν βασάνων x«i αἰχισμῶν τῷ τελενταίκχ 
τοῦ θανάτου ὑπάγεσθαι ψήφω. Ἐξαπέστειδε δὲ τὸ 
πονηρὸν αὐτοῦ x«i ἀσεδὲς δόγμα vai τῶ ἡγεμόνι 
Φουρτουνάτω τῷ ἔν τῇ ᾿Αφοιχῇ * xai φθάσαντος τοὺ 
βασιλικοῦ προστάγματος πρὸς τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ, 
ἐδέξατο ἡγεμὼν τὰ βασιιχὰ γράμματα. ἢἤΑναγνοὺς 


Β οὖν αὐτὰ χαὶ χαθεσθεὶς ἐπὶ τοῦ βήματος, εὐθέως 


προσέταξε συλλειφθῆναι τὸ πλῆθος τῆς πόλαως " τῶν» 
δὲ συλλειφθέντων, ἔφη ποὸς αὐτούς " Δέχεος ὁ αὐτο- 
χράτωρ χελεύει, ἵνα θύσητε ἅπαντες τοῖς θεοῖς " εἰ 
δὲ μήγε, μέλλετε χαχῶς χαὶ πιχρῶς ἀποθνήσχειν. 
Ταῦτα εἰπὼν προσέταξε xai τὰ βασανιστήρια ἅπαντα 
προτεθῆναι, Τῶν δὲ προτεθέντων, mo))ol τῶν θεω- 
θέας δεδοιχότες τὴν ἀπειλὴν, ἐπείσθησαν τῷ τυράννῳ 


χαὶ ἀποστάντες ἀπὸ τῆς τοῦ Χριστοῦ πίστεως, προσεχύνησαν τοῖς εἰδώλοις. Τινὲς δὲ ἐξ αὐτῶν, τὸν ἀριθμὸν 
τεσσαράκοντα, συνέθεντο μᾶλλον ἐν γενναιότητι τελειωθῆναι ἐν τῇ πίστει τοῦ Χοιστοῦ, χαὶ πρὸς ἀλλήλους 


ἔλεγον μετὰ θάρσους * 


Ὁρᾶτε, ἀδελφοὶ, μὴ ἀρνησώμεθα τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, ἵνα μηδὲ 


αὐτὸς ἀρνήσῃ ἡμᾶς" γνῶτε, ὅτι ἤδη εἶπεν ὁ Κύριος" « Μὴ φοδηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποχτεινόντων τὸ σῶμα, 
τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμέων ἀχοχτεῖναι φοθήθητε δὲ μᾶλλον τὸν δυνάμενον xal ψυχὴν χαι σῶμα ἀπολέσαι 


ἐν γεέννῃ. » 

II. Fortunatianus ad hos : Video, iuquit, vos vi- 
ros et etate perfectos, et sapientia preditos : 
quamobrem miror, cur vos ejusmodi dementis tra- 
dideritis, ut unum Deum et regem dicatis, quem 
Judei, ut hominem sceleratum, crucifixerunt. Re- 


! Matth. x, 28. 


B. Τούτοις οὖν τοῖς λόγοις ἀλλήλοις θαρσοποιοῦν- 
τες οἱ ἅγιοι, ἔφη πρὸς αὐτοὺς ὁ ἡγεμὼν * ΓΑνδρες 
βῶτιστοι, θεωρῶ ὑμὰς ἐν ἡλιχίᾳ χαλῇ χαὶ τελείᾳ 
χεχοσμημένους ὄντας χαὶ λογῳ σεσοφισμένους " καὶ 
θαυμάζω, πῶς τοιαύτῃ ἀπιστίᾳ ἑαντοὺς ἐξεδώκατε, 


97 VITA S. TERENTII ET SOCIORUM 98 


ἕνα μόνον Θεὸν ὁμολογοῦντες τὸν Χριστὸν, ὄντινα À spondit omnium nomine sanctus martyr Terentius: 


ἄνθρωπον ὄντα, ὡς xaxoüpyov, oi Ἰουδαίων παῖδες 
ἐσταύρωσαν. Τότε ὁ ἅγιος μάρτυς τοῦ Χριστοῦ Tt- 
βέντιος, στόμα τῶν πάντων γενόμενος͵ εἶπεν οὕτως" 
Ei ἤδεις, ὦ ἡγεμὸν, τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ xal τὴν 
ϑύναμιν τοῦ ἐσταυρωμένον, χατέλειψας ἄν τὴν τῶν 
ματαίων εἰδώλων πλάνην, καὶ αὐτῷ μόνῳ προσεχύ- 
νεις xxi ἐθεράπενες, τὸν ὄντα Υἱὸν εὐεργέτην ix 
Πατρὸς ἀγαθοῦ x«i εὐεργέτον, τὸν πλούσιον χαὶ 
εὔσπλαγχνον x«l ἐλεήμονα, ὃς νεύματι χαὶ βονυλή- 
ματι τοὺ Πατρὸς εἰς γῆν χαταδὰς x«i τὴν θεότητα 
αὐτοῦ ἀνθρωπινῃ φύσει ἐνδύσας ὑπέμεινε σταυρὸν 
καὶ θάνατον διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν. Ὁ δὲ 3c 
μὼν ἀχούσας ταῦτα, λέγει πρὸς τοὺς ἁγίους Θύσατε 
προθύμως: f ἀψάμενος ὑμῶν τῶν μελῶν, τελείως 
ὑμᾶς ἀφανίσω. Ὁ ἅγιος Τερέντιος εἶπεν. Νομίξεις, 
ὦ τύραννε, φόδῳ δελεώσαι ἡμᾶς ; Οὐχ οὕτως ἄναν- 
δροί ἐσμεν, ἵνα καταλείψαντες τὸν τῆς ζωῆς χορηγὸν 
προσχυνήσωμεν θεοὺς ἀλλοτρίους. ᾿Αλλὰ πρᾶττε 
συντόμως, ὅ βούλει πράττειν xa0' ἡμῶν: ἡμεῖς γὰρ 
τελείως τὸν γενναῖον ἡμῶν λογισμὸν ἡὁδρασμένον 
ἔχομεν εἰς Χριστὸν, Τότε θυμωθεὶς ὁ ἡγεμὼν ἐχέ- 
λευσε περιαιρεθῆναι αὐτῶν τὰ ἱμάτια χαὶ ἄγεσθαι 
αὐτοὺς χαὶ μὴ βουλομένους εἰς τὸν ναὸν τῶν εἰδώ- 
λων, Ἦσαν δὲ τὰ εἴδωλα ἅπαντα περιχεχρυσωμένα 
x«i ἐστολισμένα χόσμῳ πολυτελεῖ x«t λαμπρῷ. Καὶ 
εἰσελθὼν ὁ ἡγεμὼν εἶπεν αὐτοῖς" Θύσατε τῷ μεγάλω 
θεῷ Ἡραχλεῖ: πάντες ἴδετε τὴν δόξαν χαὶ τὴν δύ- 
ναμιν αὐτοῦ, Ὁ ἅγιος Τερέντιος εἶπεν’ Πλανᾶσαι, 
ὦ ἡγεμὸν, μὲ εἰδὼς τὸ συμφέρον σοι" οὗτοι γὰρ, 
οὕς λέγεις θεοὺς, λίθοι εἰσὶ xai ξύλα x«l χαλχὸς χαὶ 
σίδηρος" χεχόσμηνται δὲ χρυσῷ καὶ ἱματισμῷ πολὺ - 
τελεῖ πρὸς τὸ πλανᾶσθαι τοὺς ἀνοήτους ἀνθρώπους 


Si nosses, prefecte, Crucifixi virtutem, relictis 
idolorum erroribus ipsum coleres et adorares. Est 
enim Filius Dei, benignus, dives, clemens et mise- 
ricors, qui Patris nutu el voluntate in terram de- 
scendit, divinitatemque suam humanee nature con- 
junxit, et pro salute nostra crucem subire voluit. 
f'ortunatianus, his auditis, dixitad eos : Immolate : 
alioqui membra vestra comburens, delebo vos. Pu- 
tas, inquit Terentius, nos terrore commotos senten- 
tiam mutaturos? Non adeo sumus ignavi, ut, reli- 
cto vite Largitore, deos alienos adoremus. Facigitur 
celeriter, quod tibi libet, adversum nos, quoniam 
strenui et constantes Christi cultores sumus. Indi- 
gnatus prefectus, jussit eos, vestimentis detractis 


p in idolorum templum trahi. Idola autem auro ar- 


gentoque et pretiosis erant vestibus exornata. 
Ingressus Fortunatianus, dixit eis : Magno deo 
Herculi sacrificate. Gloriam enim et potestatem 
ejus conspicitis. Erras, inquit Terentius, et ignoras 
id, quod tibi utile est. Dei enim isti tui, lapides 
sunt, ct ligna, et 868, et ferrum. Ornati autem sunt 
auro, ut homines decipiant, et abducant ab eterna 
vita. Nam ipsi quidem non vident, nec loquuntur, 
nec audiunt, nec ambulant : quippe qui ab homi- 
nibus sculpti conflatique sunt, et in hominum spe- 
ciem conformati, ut ad hanc impiam cogitationem 
eos, qui sibi parent, convertant: « Similes enim 
eorum sunt, qui faciunt ea et omnes, qui confidunt 
in eis? .» Dicite, queso : Isti quos deos asseritis, 
possuntne sibi ipsis opitulari, et eos, a quibus 1e- 
duntur, ulcisci ? Quod si ipsi auxilio esse non 
possunt, quomodo nobis opitulabuntur ? 


ὑπ᾽ αὐτῶν, τοῦ ἀποστῆνκι piv τῆς αἰωνίου ζωῆς, τῷ πυρὶ δὲ παραπεμφθῆναι: οὔτε yàp βλέπονσιν 
οὔτε λαλοῦσιν οὔτε ἀχούουσιν, ὑπὸ γὰρ ἀνθρωπὼν γλύφέντες χαὶ χωνευθέντες, καὶ εἰς εἶδος ἀνθρώπων 
τυπωθέντες, μεταφέρουσιν εἰς τὴν ἄθεον τούτων ἔννοιαν τοὺς πειθομένους αὐτοῖς Ὅμοιοι δὲ αὐτῶν 
εἰσιν οἱ ποιοῦντες αὐτὰ χαὶ πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ’ αὐτοῖς. » Εἴπατε δὲ ἡμῖν, ἄρα οἱ θεοὶ ὑμῶν, οὖς 
λέγετε, δύνανται ἑαυτοῖς βοηθῆσαι fj, ἀμείψασθαί τινε ἀμυνομένῳ αὐτοῖς ; Εἰ οὖν αὐτοῖς βοηθῆσαι οὐ δύνανται, 


πῶς ὑμῖν βοηθήσωσι ; 

Γ΄. Ταῦτα ἀχούσας ὁ ἡγεμὼν χαὶ ἐμμανὴς γενό- 
μενος σφόδρα, ἐχέλευσε τὸν μαχάριον Τερέντιον xai 
᾿Αφριχανὸν, Μαάξιμόν τε χαὶ Πόμπιον ἐν τῇ φρουρᾷ 
βληθῆναι τῇ ἐνδοτέρᾳ χαὶ μετὰ πάσης ἀσφαλείας 
τηρεῖσθαι αὐτοὺς, εἰπὼν" 'Εν rj μελλούσῃ προόδῳ 
ἀχούσω αὐτῶν. Τοὺς δὲ «περὶ τὸν μαχάριον Ζήνωνα, 
χαὶ ᾿Αλέξανδρον, χαὶ Θεόδωρον, ὄντας τὸν ἀριθμὸν 
Ag, προσέταξεν τῷ βήματι ἀχθῆναι x«l λέγει αὐὖ- 
τοῖς: Μηδὲν ὠφεληθέντες ἐχ τς προτέρας ὑμῶν 
ὁμολογίας, x&v νῦν πείσθητέ μοι καὶ θύσατὲ τῷ 
μεγάλῳ Θεῷ "Hpaxist. Oi δὲ ἅγιοι ἀποχριθέντες 
εἶπον: Ἡμεῖς πολλάκις σοι εἴπομεν περὶ τούτου" 
ἀλλὰ χαὶ ix τῶν προτέρων ἱπερωτήσεων ἔγνως, 
ὅτι Χριστιανοί ἐσμεν τέλειοι, χαὶ οὐ πείθεις ἡμᾶς 
προσχυνῆσαι εἰδώλοις ἀχαθάρτοις ποτέ" τὸ λοιπὸν 
ποίει ἐν τάχει, ὃ βούλει, εἰς ἡμᾶς. Ὁ ἡγεμὼν εἶπεν" 
Οὐ πείθεσθέ μοι παραχαλοῦντι ὑμᾶς ; ἀναγχάξομαι 
οὖν τὸ χελευσθέν μοι παρὰ τῶν ἀηττήτων βασιλέων 


3 Psal. ΟΧΤῚ, 8. 


III. Hec audiens prefectus, jussit Terentium, et 
Africanum, et Maximum, et Pompeium in carce- 
rem interiorem detrudi, et omni diligentia custo- 
diri, Cras, iuquiens, audiamillos. Beatum autem Ze- 
nonem, et Alexandrum, et Theodorum cum reliquis 
sociis, qui erant omnes numero triginta sex, ad 
tribunal adduelos sic alloquitur: Cum ex priori 
vestra contentione nihil utilitatis perceperitis, pa- 
rete mihi, et magno deo Herculi immolate. At illi : 
Sepius jam, inquiunt, diximus, nos esse Christia- 
nos, id quod ex superioribus questionibus intelli. 
gere potuisti : nec tu nobis unquam persuadebis, 
ut idola impura colamus et adoremus. Facile enim 
possumus, quidquid in hane sententiam dixeris, 
confutare. Non vultis, inquit prefectus, cohortatio- 
nes meas audire ? Atqui invictorum imperatorum 
jussa facere cogemini. Et jussit eos asperis virgis 
et nervis vapulare. At illi, sublatis in coslum mani- 


99 MENSIS APRILIS ΤΠ 
bus, una omnes et clara voce dixerunt: Aspice, Α ποιῆσαι, καὶ ἄλλως ὑμῖν προσενεχθῶὥναε. Καὶ ty 


Domine, et adjuva servos tuos, et libera nos ab ad- 
versario. Quibus auditis, magis adhuc eos virgis 
ctedi imperavit, donec multi satellites unus post 
alium eos verberando defessi sunt, et lora ac virgee 
defecerunt. Rursum autem jussit eos fustibus 
cedi. Verum licet omnia ipsorum viscera contere- 
rentur, adeo tamen hilares ac leeti erant fortium 
martyrum vultus, ut omnes sanctorum patientiam 
atque constantiam admirarentur. 


ἐχέλευσεν αὐτοὺς τύπτεσθαι μετὰ  pe6du» ἀγρίω 
καὶ βουνεύρων ὠμῶν. Ot δὲ ἄφιοι μάρτυρες cmi. 
μένοι, ἀπλώσαντες τὰς χεῖρας αὐτῶν Sig τὸν οὐρενὰ 
φωνῇ μεγάλη εἶπον. Κύριε ὁ Θεὸς, ἔπιδε ἐφ’ in 
τοὺς δούλους σόν, καὶ βοήθησον ἡμᾶς, καὶ λύτρωοα 
ἡμᾶς éx τοῦ ἀντιχειμένον. ᾿Αχούσας δὲ tei 
ἡγεμὼν, ἔτι μᾶλλον προσέταξε ῥαδδίξεσθαι «xx, 
ἕως οὗ ἥλλαξεν ἕχαστος ἀνὰ δέχα χεντυρέωνας c 
πτομένων δὲ αὐτῶν ἐπὶ πολὺ χαὶ τῶν σαρκῶν αὐτὰ 


χαταξαινομένων x«l τοῦ αἵματος τῇ γῇ προσρέοντος, ol λῶροι καὶ αἱ ῥάδδοι ἐδαπανήθησαν" καὶ mtv ἐκέλευσιν i 
παράνομος ξύλοις ἀγρίοις τύπτεσθαι αὐτοὺς, ὡς λοιπὸν x«l τὴν ἔνδοθεν οἰχονομίαν τῶν σπλάγχνων αὐτῶν Jupe 
vivat. Τοιαῦτα δὲ ἐγένοντο φαιδρὰ τὰ πρόσωπα τῶν ἁγίων τοῦ Χριστοῦ μαρτύρων, ὥστε πάντας θαυμάζξεω τῷ 


ὑπομονὴν x«l χαρτερίαν αὐτῶν. 

IV. Postquam igitur cesi fuerunt, dixit ad eos 
prefectus : Immolate, et liberabo vos. Saneti δι." 
tem tacebant. Sed prefectus iratus, pyras incendi 
jussit, et terga eorum aduri, cum ea prius aceto et 
sale conspersa essent. Tunc sancti Dei martyres 


Δ΄. Μιτὰ δὲ τὸ σφοδρῶς τνκτηθῶᾶναε, εἶπε wp 
αὐτοὺς ὁ ἡγεμὼν: Θύσατε, κατάδικοι, καὶ ἀκεολίο 
ὑμᾶς παραχρῆμα. Oi δὲ ἅγιοι ἐσιώπων. Τότε θυμυ. 
θεὶς ὁ ἡγεμὼν ἐχέλευσε πυρωθᾷναι ὁδελέσχους ssi 


- - 4 . ^ 
χαταχαῦσαι αὐτῶν τοὺς νώτους, εἶθ᾽ οὕτως (x 


suspicientes in ccelum dixerunt : Domine Deus noster B δριμὺ καὶ ἅλας ῥαίνεσθαι αὐτοῖς καὶ ὕφάσματι spe 


qui tres pueros, Ananiam, Azariam et Misaelem de 
camino ignis liberasti, nec eos lesdi permisisti : qui 
Danielem ex ore leonum eripuisti, et de manu Pha- 
raonis Mosem servasti : οἱ sanctam Theclam ab 
igne, et theatro, et feris ac bestiis marinis defendi- 
sti : qui amicis tuis perfectum regnum largitus 
es : qui Filium tuum Dominum nostrum Jesum 
Christum a mortuis excitasti : qui multa variaque 
dona nobis dedisti : qui lucem procreasti, et ccelum 
sicut pellem extendisti* : qui stellas dinumeras*, 
et suis eas nominibus vocas : qui in fines terre 
misisti veritatem : exaudi nos supplices, et ex ca- 
lamitatibus libera : quoniam tua est gloria in se- 
cula seculorum. Amen. Cum precandi finem fecis- 
sent, prefectus ira deseviens, jussit eos suspensos 
dilacerari. Quod quidem dum fleret, sanguinis rivi 
ex eorum corporibus defluebant. Neque tamen cru- 
ciatuum acerbitate commovebantur. Deus enim 
confirmabat eos, el robur ac fortitudinem submi- 
nistrabat. Preefectus autem ad eos : Persuaserunt- 
ne vobis tormenta, ut ab insania recedatis ? an 
adhuc in impietate vestra permanetis ? llli nihil 
responderunt. Ad vos, inquit rursum prefectus, 
hec loquor. At sancti Dei martyres suspicientes in 
ccelum, ita locuti sunt : Deus omnipotens, qui So- 
domorum urbem propter ipsorum nequitiam igne 
succendisti, et in solitudinem redegisti, hoc etiam 
impiorum domicilium nunc propterjustitiam tuam 
everte. Cumque Christi signum frontibus suis im- 

pressissent, insufflarunt adversus idola, et ea sta- 

tim confractain pulverem redegerunt. Tunc sancti 

martyres ad prefectum : Cernis, inquiunt, deos 

tuos ? Ubi est robur ipsorum ? potueruntne sibi 

ipsis opitulari ? Haud multo post autem et tem- 

plum corruit.Cujus eversione indignatus preefectus, 

jussit, ut sancti martyres capite plecterentur. Qua 

illi sententia lieti, collaudabant Deum et gaudentes 


8 Psal. cxi, 3. * Psal. CXLVI, 4. 


Xie ἀνατριθῆναι αὐτῶν τοὺς νώτον ς" δριμεῖα d 
ὄντως πᾶνν $ βάσανος «ürm ὅθεν ἀνοδλέψαντις ὦ 
ἅγιοι τοῦ Θεοῦ μάρτυρες εἰς τὸν οὐρανὸν εἶπεν 
Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν, ὁ ῥνσέμεος τοὺς τρεῖς παῖδα 
ἐκ xapívou πυρὸς, 'Ανανίαν, ᾿Αξαρέαν παιὶὰ Ἱδισκὴλ, 
xxi μὴ ἐάσας αὐτοὺς ἀδιχηθῆναι, ὁ ῥυσάμενος τῷ 
Δανιὴλ ix. στόματος λεόντων, ὁ διασώσας Meri» à 
χειρὸς Φαραῶ, ὁ διασώσας Θέκλαν ἐκ πυρὸς, καὶ 
θεάτρον, καὶ θηρῶν, ὁ πολλὰς xci διαφόρους εὐερ- 
γεσίας χαρισάμενος μῖν τοῖς δούλοις σον, ὁ τὸ φῶς 
ποιήσας χαὶ τὸν οὐρανὸν ἐχτεῖνας, ὡσεὶ ϑέῤῥιν, é 
ἀριθμῶν πλήθη ἄστρων καὶ πᾶσιν αὐτοῖς ὀνόματα 
χαλῶν, ὁ τὴν ἀλήθειαν καταπέμψας εἰς τὰ πέρατα 
τῆς οἰκουμένης, ἐπάχουσον xai ἡμῶν, τῶν δούλων 


Q σον, δεομένων σοι νῦν, χαὶ σῶσον ἡμᾶς ἐκ τῶν 


ἀναγχῶν ἡμῶν χαὶ τῶν θλίψεων, ὅτε ἑτάχοσαν ἡμῶν 
αἱ σάρχες, Δέσποτα, χαὶ τὸ πνεῦμα ἐχλείπει" σοῦ 
δὲ, Κύριε, τὸ ἔλεος ἀνείχαστον xal ἡ μοαεροθυμίε 
ἄφατος, χαὶ σοὶ πρέπει à δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. 
᾿Αμήν. Τελευσάντων δὲ αὐτῶν τὴν εὐχὴν, παλιν ὁ 
ἡγεμὼν θυμομαχῶν ἐχέλευσε χρεμασθέντας ξέεσθαι 
αὐτούς. Ξεομένων δὲ τῶν μαχαρίων ἐπὶ πολὺ, οὐδῖ 
οὕτως ἐφρόντιζον τῶν βασάνων ὁ δὲ φιλάνθρωπος 
γὰρ, Θεὸς ἦν μετ᾽ αὐτῶν, ὁ ἀντιλαμβανόμενος καὶ 
παρέχων αὐτοῖς τὴν ἰσχὺν xai τὴν ἀνδρεέαν" ἐπεὶ 
(ποία γὰρ ἄν ἀνθρωπινὴ σὰρξ ὑπήνεγχε ταῦτα :) 
λέγει ὁ ἡγεμὼν πρὸς αὐτους" Kdv νῦν, ἄθλιοι, ἔπει- 
σαν αἱ βάσανοι αὗται ἀπαλλαγῆναι τῆς μανίας, ἣ ἔτι 
ἐμμένετε τῇ ϑυσσιδείᾳ ὑμῶν ; Οἱ δὲ ἅγιοι οὐδὲν 


D ἀπεχρίναντο. ἸΙάλιν λέγει ὁ ἡγεμὼν πρὸς αὐτούς" 


Ὑμῖν λέγω xai οὐδέν μοι ἀποχοίνεσθε ; Θύσατε λοι- 
πὸν τοῖς μεγίστοις θεοῖς χαὶ ἀπολύω ὑμᾶς ἕκαστον 
εἰς τὰ ἴδια μετ᾽ εἰρήνης. Τότε οἱ ἅγιοι μάρτυρες, 
ἀναδλέψαντες εἰς τὸν οὐρανὸν, εἶπον οὕτω" Κύρεε 
ὁ Θεὸς, ὁ τὸν πόλιν τῶν Σοδομιτῶν διὰ τὴν παρανο- 
μίαν αὐτῶν πυρὶ χαταχαύσας χαὶ ἐρημώσας, xal τα- 
νῦν δεόμεθά σον, Βασιλεῦ ἅγιε νεῦσον ἐπὶ γῆς, δί- 


- m 


49 VITA S. TORRENTII ET SOCIORUM 102 


nue, ὧν καὶ τὴν πολύθεον, μᾶλλον δὲ ἄθεον κατά- A ad locum prefinitum pervenerunt: et genibus fle- 
ἐτρεψον οἰκοδομὴν τοῦ ἡγεμόνος καὶ τοὺς θεοὺς αὐ — xis, oblatisque cervicibus, confestim interfecti sunt. 
τοῦ λέπτυνον x«i ἀφάνισον " xui ἡμᾶς τοὺς δούλους ^ Accesserunt autem viri religiosi, et sublata eorum 
σου ἐν rey tt ἐπίσχεψον͵ ὡς ἀγαθὸς x«i φιλάνθρωπος, corpora in loco sacro condiderunt. 

ὅτι σὺ μόνος δέδοξασμένος ὑπάρχεις, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, Καὶ εἰπόντες ταῦτα οἱ ἅγιοι μάρ- 
τυρες μετὰ στεναγμῶν χαὶ δαχρύων, x«i ποιήσαντες τὸ σημεῖον τοῦ σταυροῦ ἐν τῷ μετώπῳ αὐτῶν xci 
xaÜ' ὅλου τοῦ σωματος, ἐνεφύσησαν τοῖς ἀχαθάρτοις εἰδώλοις, χαὶ παραχρῆμα ἔλίχμησαν αὐτὰ xxi ἐγέ- 
»ovro ὡσεὶ σποδὸς" Τότε λέγουσιν οἱ ἅγιοι μάρτυρες τῷ ἡγεμόνι. "Ide τὰ σεδάσματα ὑμῶν * mo) γὰρ ἡ 
ἰσχὺς αὐτῶν à χενή ; Μὴ ἠδυνήθησαν ἑαυτοῖς βοηθῆσαι ; Μετ᾿ οὐ πολὺ δὲ xoi ὁ ναὸς συνετελέσθη xal συνετρίθδη. 
Ὁργισϑεὶς οὖν πάνυ ὁ ἡγεμὼν ἐπί τε τῇ συντριδῇ xai ἀπωλείᾳ τῶν θεῶν αὐτοῦ, ἐπί τε τῇ πτώσει τοῦ ναοῦ, ἐχέλευσεν 
ἀποκεφαλισθῆναι αὐτοὺς παραχρῆμα. Λαθδόντες δὲ τὴν ἀπόφασιν οἱ ἅγιοι, ἀπήεσαν χαίροντες καὶ δοξάζοντες τὸν 
θεὸν, χαὶ ἐλθόντες ἐπὶ τὸν ὡρισμένον τόπον, χλίναντες τὰ γόνατα xai τὸν Θεὸν εὐχαριστήσαντες, εὐθέως 
ἀπεχεφαλέσθησαν. Καὶ ἐλθόντες οἱ Χριστιανοὶ λάθρα, ἦραν τὰ λείψανα τῶν ἀγίων x«i ἔθηχαν αὐτὰ ἐν τόπω 


Ε΄. Τούτων δὲ οὕτως τελειωθέντων, πάλιν προσ-  Β Υ͂, Tum beatum Terentium, et Africanum, et 


ἔταξεν ὁ παράνομος ἡγεμὼν, ἄγεσθαι ἐπὶ τὸ βῆμα 
τοὺς περὶ τὸν μαχάριον Τερέντιον χαὶ ᾿Αφριχανὸν, 
Μαξιμόν τε χαὶ Πόμπιον, χαὶ λέγει πρὸς αὐτούς. 
Θύσατε xx» ὑμεῖς τοῖς θεοῖς * εἰ δὲ μήγε, μέῶλετε 
ταχῶς χαὶ πικρῶς ἀπολέσθαι, καὶ οὐδεὶς ἂν δυνηθῆ 
ὥσασθαι ὑμᾶς ἐκ τῶν χειρῶν μον. Οἱ ἅγιοι εἶπον 
πρὸς αὐτόν * Ἡγεμὸν, εἴπομέν σοι πολλάχις, ὅτι 
Χριστιανοέ ἐσμεν xal εἰς Χριστὸν ἔχομεν τὰς ἐπλί- 
δας - δαίμοσι δὲ οὔτε προσχυνοῦμεν, οὔτε τοῖς θεοῖς 
σον λατρεύομέν ποτε, οὔτε μὴν τὰς βασάνους cov 
ποισκοιούμεθα : τοίνυν ἐπινόει ἡμῖν ὅσας OD 
βασάνους * πιστεύομεν γὰρ τῷ Θεῷ, ὅτι ἡττηθήσῃ 
v9 ὑμῶν, καθὼς xai ὁ πατήρ σον, ὁ διάδολος, ἢτ- 
τόθῃ ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἐνδυναμοῦντος ἡμᾶς 
γιχᾶ» σου τὰς ἐνθυμήσεις. ^'Axojgca; δὲ ταῦτα ὁ C 
ἡγεμὼν χαὶ ἐμμανὴς γενόμενος σφόδρα, dxétuat 
zu)» βληθξναι αὐτοὺς ἐν τῇ φυλαχῇ, εἰπὼν περι- 
δληθᾷναε αὐτοῖς κλοιὰ σιδηρᾶ περὶ τοὺς τραχήλους 
αὐτῶν, καὶ πέδας περὶ τοὺς πόδας αὐτῶν, χαὶ ἀλύ- 
σεις ἐπὶ τῶν χειρῶν - παραλαθόντες δὲ αὐτοὺς oi 
δέαιοι, ἔθευτο iv τῇ φγυλαχῇ, χαθὼς ἐκελεύσθηταν, 
ἙἘχῶευσε δὲ ὁ παράνομος xai τριδόλους σιδηροῦς 
ὑποστρωθᾷναι αὐτοῖς x«i χαταπείρεσθαι αὐτοὺς ἐν 
αὐτοῖς καὶ μὴ συγχωρεῖσθαί τινα τῶν Χριστιανῶν 
εἰσέρχεσθαι πρὸς αὐτοὺς, πρὸς τὸ μηδ᾽ ὅλως παρ- 
éyu» αὐτοῖς τροφάς, Τούτων οὖν οὕτω γενουένων 
χαὶ περὶ τὸ μεσονύκτιον εὐχομένων αὐτῶν, ἐξαίφνης 
φῶς μέγα ἔλαμψεν ἐν τῇ φυλαχῇ * ἄγγελος γὰρ Κυ- 
ρίου ἔστη xarà πρόσωπον αὐτῶν xal εἶπεν πρὸς 
αὐτούς * Τερέντιε xai ᾿Αφριχανὲ, Μάξιμε χαὶ Πόμ- ἢ 
zu, δοῦλοι τοῦ Θεοῦ ὑψίστου, ἀναστάντες δότε 
δόξαν TG Θεῷ xal ἀνακαύεσθε. Εἶτα προσελθὼν ὁ 
ἄγγελος ἥψατο τῶν χλοιῶν τῶν ἐπιχειμένων ἐπὶ 
τοὺς τραχήλους αὐτῶν χαὶ εὐθέως διαῤῥαγέντα τὰ 
σίδηρα ἐξέπεσον ἐξ ὅλον τοῦ σώματος αὐτῶν * x«i ἐν 
τῷ ταῦτα γενέσθαι, ἰδοὺ καὶ τράπεξα ἐνώπιον αὐτῶν 
ἡτοιμασμένῃ, πλήρης γέμονσα παντὸς ἀγαθοῦ * xai 
xi πρὸς αὐτούς ὁ ἄγγελος * ᾿Αναπαύεσθε, ἀδελ- 
vw, ἀναπκαύεσθε ix τῶν πολλῶν ὑμῶν κόπων xci 
Ünse» * ἅμα δὲ xoi τροφὴς μεταλάδετε, ἧς ἀπ- 
ict)s» ὑμῖν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Τότε 
€ ἅγιοι ηὐλόγησαν τὸν Θεὸν xoi μετέλαθδον τρυφᾷς 


! | Cor. 1, 25. 





Maximum, et Pompeium adduci jubet, et dicit ad 
eos : Diis immolate, alioqui male estis perituri. Et 
nemo poterit eripere vos e manibus nostris. Chri- 
stiani sumus, ut sepissime jam diximus, responde- 
runt martyres, etin Christo spes positaset colloca- 
tas habemus. Demones non adoramus,neque deos 
tuos colimus, et tormenta tua negligimus. Proinde 
quos vis, adhibe cruciatus. Deoenim adjuvante, te 
& nobis victum iri confidimus, quemadmodum et 
diabolus superatus est a Christo, qui nos ad cupi- 
ditates tuas vincendas corroborat. His auditis, jus- 
sit eos in custodiam abduci, et catenis eorum colla 
et manus pedesque compedibus vinciri. Eos igitur 
ministri, ut jussi fuerant , in carcerem conjecerunt. 
imperavit preterea, ut tribulos ferreos in terram 
projicerent, quibus configerentur : et nemini Chri- 
stianorum ad eos accedere permitterent, ne cibum 
afferrent.Verum circa mediam noctem lux fulsit in 
carcere, et angelus Dei stetitin conspectu ipsorum, 
et dixit ad eos : Terenti, et Africane, et Pompei, 
et Maxime, servi Dei altissimi, consurgite, et cor- 
pora vestra curate. Et accedens angelus, tetigit ca- 
tenas eorum, et ceciderunt. Et ecce mensa coram 
ipsis bene instructa. Et dixit ad illos angelus: 
Quiescite, et cibum capite, quem vobis Christus 
misit. Sancti autem, Christo collaudato, comede- 
runt. At custodes, splendore perspecto, ingressi 
sunt, ut viderent, quid illud esset : invenerunt eos 
gaudentes : et prefecto rem nuntiarunt. Qui postri- 
die eos ad tribunal adduci jussit ; et : Nondum, in- 
quit, suppliciis edocti estis, ut ab amentia vestra 
discedatig, et diis immoletis ? Respondit Terentius: 
Stultitia M ec nobis erit et omnibus qui diligunt 
Deum. « Quod enim stultum est Dei,sapientius est 
hominibus : nam hominum sapientia, apud Deum 
stultitia est *. » Stulti et amentes essemus, si, reli- 
cto Deo, demones, quemadmodum tu facis, adora- 
remus. Quibus verbis prefectus iratus, jussit eos 
ungulis lacerari. Dum autem id fieret illi preca- 
bantur Deum, dicentes : Jesu Christe, Fili Dei viven- 
tisin secula, lumen Christianorum, spes nostra 
certissima, presto sis nobis, et fer auxilium : el 


103 MENSIS APRILIS N 


ne confundas nos propter sanctum nomen tuum. Α ὥστε x«i τοὺς δεσμώτας θεωρύσαντας τὸ φῶς, ὃν 
Christi igitur ope sublevati, cruciatus non sentie- πηδῆσαι ἔσω καὶ μαθεῖν τὸ γεγονός * εἰσελθένς 
bant. γὰρ εὗρον αὐτοὺς εὐφραινομένους καὶ δοξάξοντας ὦ 
Θεόν: Οἱ δὲ δήμιοι, ἅπερ ἐθεάσαντο, ἀνήγγειλαν τῷ ἡγεμόνε " xat τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ ἐκέλευσεν KJ 
πρὸ τοῦ βήματος ἄγεσθαι " ἀχθεντων δὲ αὐτῶν ἐπὶ τὸ βῆμα, εἶπε πρὸς αὐτοὺς ὁ ἡγεμών “ Aus: 
οὕτως ἐπαίδευσαν ὑμᾶς αἱ βάσανοι, ἀπαλλαγῆναι ἧς ἔχετε μυρίας xal προσελθεῖν θῦσαι τοῖς θεοῖς Ὁ 
ἅγιος Τερέντιος εἶπεν ^ Ἢ μωρία αὕτη, ὦ ἡγεμόν, ἔστω ἐμοὶ xci τοῖς ἀγαπῶσι τὸν Θεόν ᾿« Té γὰρ m 
ρὸν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστίν * à δὲ σοφία τῶν ἀνθρώπων μωρία παρὰ τῷ Θεῶ ἔστο,» 
Παράφρων dt x«i μαινόμενος ἔσομαι ὅμοιός σον, ἐὰν͵ τὸν Θεόν μου χαταλείψας, ϑαίμοσι προσκχυνόσω. 1 
δὲ ἡγεμὼν, ταῦτα ἀχούσας xai χολέσας πᾶννυ, ἐχέλευσεν ἀναρτηθέντας αὐτοὺς ἐπὶ τοῦ ξύλον, Bin 
Οἱ δὲ μαχάριοι ξεόμενοι ἐπὶ πολὺ, ηὔχοντο πρὸς Κύριον λέγοντες * Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, Yu τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντι, 
τὸ φῶς τῶν Χριστιανῶν, ἡ πηγὴ τῆς Coa χαὶ τῆς ἀθανασίας, ἡ πίστις ἡ ἀῤῥαγὴς καὶ ἀχατάλντος, ἐπιφάνηθι m 
βοήθησον ἡμῖν, καὶ μὴ χαταισχύνῃς ἡμᾶς τοὺς ταπεινοὺς διὰ τὸ ὄνολά σου τὸ ἅγιον ἀπὸ τῆς προσδοχέας ἡμῶν. Te 
δὲ δημίων ξεόντων αὐτοὺς ἐπὶ πολὺ χαὶ τοῦ Χριστοῦ ἐπιχουφίζοντος χαὶ ἐνισχύοντος, τῶν βασάνων οὐδ᾽ üs; 
ἠσθάνοντο. 

VI. Itaque jussit eos prefectus in carcerem re- B ς΄. Τότε θυμωθεὶς ὁ ἡγεμὼν ἐκέλευσε xattry s 


trudi.Et convocatis omnibus ferarum incantatoribus 
imperavit, ut seevas omnes feras et crudeles, quas 
haberent, aspides et viperas afferrent, et cum ipsis 
includerent. Que quidem fere ad pedes eorum ac- 
cedentes, eos nihil omnino ledebant. Sancti vero 
considentes, psallebant, et Deum collaudabant. 
Cumque tribus diebus et tribus noctibus cum san- 
ctis incluse mansissent, quarto die sub noctem 
misit prefectus, qui viderent, utrum a feris con- 
sumpti essent. Sed qui missi fuerant, ad carceris 
fores appropinquantes, audiebant eos psallentes et 
collaudanles Deum. Cumque diligentius vellent in- 
tueri, quid ageretur, carceris tectum conscenden- 
tes, sanctos viderunt, qui considebant, et angelum 
Dei stantem ante faciem ferarum, et ne ad eos ap- 
propinquarent, prohibentem : et Preefecto celeri- 
ter, quee viderant, nuntiarunt. Summo igitur mane 
sedit in tribunali, et jussit, ut incantatores feras 
suas sumerent, et sancti ad tribunal adduceren- 
tur. Incantatores igitur cum ad carceris ostium in- 
cantationibus suis feras advooarent, ille non au- 
diebant. Sed »um ostium carceris apertum ab illis 
esset, uno omnes impetu egredientes, quoscunque 
nacte sunt homines, occiderunt, et in solitudinem 
profecte sunt. Tune custodes ad prefectum sanctos 
adduxerunt. Qui cum eos nulla in parte lesos 
aspiceret, furore concitatus, eos capite damnavit. 
Sancti autem egressi sunt laeti, canentesque dice- 
bant : « Liberasti nos, Domine, ab iis, qui nos 
affligebant, et qui oderant nos, confudisti ?. « Mipi- 


stri vero, eductis gladiis, fecerunt imperata. Atque D 


ita sancti in Christi confessione, martyrii palmam 

acceperunt. Eorum autem corporarecte componen- 

tes viri religiosi, in loco, qui duobus passuum milli- 

bus ab urbe distabat, sepelierunt, ad gloriam 

Salvatoris nostri Jesu Christi, qui vivit, et regnat 

in secula seculorum. Amen. 

ἀδικηθέντας, ἐμμανὴς γενόμενος σφόδρα, ἔδωχε xar' 


6 Psal. xin, 8. 


(1) Theodorus Lector scribit in Collectaneis 
lib. Ilhorum sanctorum martyrum reliquias trans- 
Jatas esse Constantinopolim x Kal. Octobris Theo- 


τας αὐτοὺς ἀπὸ τοῦ ξύλον, ἀναληφθῆναι παλιν b τὸ 
* χαὶ χαλέσας πάντας τοὺς ἐπαοιδοῖς 


δεσμωτηρίῳ 
ὅσα tiy» 


τῶν θηρίων, ἐχέλευσεν αὐτοῖς ἐνέγκαι, 
θηρία χαλεπά καὶ δεινὰ, τοῦτ᾽ ἔστιν ἐχέδνας, ἀστί. 
δας τε x«i χεράστας, χαὶ συναποχλεῖσθῆναι ur | 
αὐτῶν ἐν τῇ φυλαχῇ πρὸς τὸ ἀναιρεθῆναι ὑπ᾽ αὐτῶ;. 
Καὶ τούτων οὕτω γενομένων, ἦσαν τὰ θυρία ü- 
ποντα καὶ πρὸς τοὺς πόδας αὐτῶν παραχαθέυινε' 
τὸ χαθόλον οὐχ ἐλυμήναντο αὐτοὺς, ἄλλ᾽ ἐποίκσα; 
τὰ ἑρπετὰ τρεῖς ἡμέρας x«i τρεὶς νύχτας ἐγκεχλει- 
σμένα μετ αὐτῶν, ὥσπερ ζῶα ἥμερα, τῶν ἁγίων 
ὑμνούντων x«i δοξαζόντων τὸν Θεὸν ἀκαταπαύστως" 
x«t τῇ ἡμέρα τῇ τετάώρτῃ ἀπέστειλεν Ó Ὧι γεμὼν ὑπὸ 
γύχτα, εἰ ἄρα ἀνηλώθησαν oi ἅγιοε ὑπὸ τῶν θχρίων. 
τῶν io60)o» * xci ὡς ἦλθον οἱ ἀπεστοιλμένοι πρὸς 
τὴν θύραν ἀχροάώσασθαι, x«l ἤχουσαν αὐτῶν ᾧὑαλλόν- 
των χαὶ ὑμνούντων τὸν Θεὸν, βουλόμενοε &xpibiczt- 
ρὸν μαθεῖν, ἀνέθησαν ἐπὶ τὸ δῶμα τῆς φυλαχᾷς. 
Περιδλεψάμενοι καὶ ἀχριδῶς χατασχοπήσαντες, εἶδον 
τοὺς ἁγίους χαθημένους x«i ἄγγελον Κυρέου ἑστῶτα 
κατὰ πρόσωπον τῶν ἰοδόλων ἐχείνων θῳρέων, καὶ 
μηδ᾽ ὅλως συγχωροῦνια x&v ἐγγίσαι αὐτοῖς. Τότε 
δραμόντες ἀνήγγειλαν τῷ ἡγεμόνι, ὅσα εἶδον οἰχείοις 
ὀφθαλμοὶς * καὶ ἀναστὰς ὄρθρου ἀπὸ -ἧς χλένης αὖ» 
τοῦ ὁ ἡγεμὼν, xxi καθεσθεὶς ἐπὶ τοῦ βήματος ἐκχέ- 
λευσε τοῖς ἐπαοιδοῖς ἀναλαδεῖν μὲν τὰ Ünpía, ἀχθᾷ- 
ναι δὲ τοὺς ἀγίους ἐπὶ τὸ βῆμα " ἀπελθόντες δὲ ὁΐ 
ἐπαοιδοὶ xai μέλλοντες ἐγγίζειν τῇ θύρᾳ τῆς εἰρχτᾷς, 
ἤρξαντο ἐπιχαλεῖν τὰ θηρία τῇ ἑαυτῶν ἐπαοιδέα " 
τὰ δὲ οὐχ ὑπήχουσαν αὐτῶν. Τότε ἐλθόντες οἱ ἐπαοι- 
δοὶ χαὶ ἀνοίξαντες τὴν θύραν τῆς φυλαχῆς, ἐξῦλθον 
τὰ θηρία ὁμοθυμαδὸν χατ᾿᾽ αὐτῶν, x«l ἀπέχτεεναν 
παραχρῆμα τοὺς τε ἐπαοιδοὺς χαὶ πάντας ὅσους 
εὗρον ἀνθρώπους ἐχεῖ * xat αὐτὰ ἔφυγον εἰς ἐρήμους 
τόπους. Μετὰ ταῦτα δὲ παραγενόμενοι οἱ δεσμοφύ- 
λαχες, ἀνέλαθον τοὺς ἁγίους xai ἤγαγον αὐτοὺς 
πρὸς τὸν ἡγεμόνα. Καὶ ἰδὼν αὐτοὺς ὁ ἡγεμὼν μηδὲν 
αὐτῶν τὴν ἀπόφασιν. Οἱ δὲ ἅγιοι ἐξῆλθον χαΐ- 


dosio Minore imperante. Vide Baronium in notis 
ad Martyrologium Romanum, 10 April. 


᾿. 105 VITA S. CARPI ET SOCIORUM. 


M poyrtc, xal ψάλλοντες ἔλεγον: Ἔσωσας ἡμᾶς, Κύριε, ix τῶν θλιδόντων ἡμᾶς xai τοὺς μισοῦντας 
" ἡμᾶς χατύσχυνας. Οἱ δὲ εἰς τοῦτο ταχθέντες, ἐνεγκόντες ξίφη τὸ προσταχθὲν αὐτοῖς ἐποίησαν χαὶ 
Ἀριτέλος τὸ διὰ ξίφους τοῖς ἁγίοις μάρτυσιν ἐπέθηχαν' xai οὕτως ἐν χαλῇ προθυμίᾳ ἐτελειώθησαν ἐν τῇ 
^ ὁμολογίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, μηνὶ ᾿Απριλίῳ. Λαθόντις δὲ τὰ τέμια σώματα τῶν ἁγίων xai χαλλινέκων 
* μαρτύρων Τερεντίου, ᾿Αφριχανοῦ, Μαξίμου τε xai Πομπίου ἄνδρες εὐλαβεῖς καὶ φιλόχριστοι, xoi πάνυ χοσμίως καὶ 
€ πρεπόντως χηδεύσαντες αὐτὰ, ἀπέθεντο ἐν τῇ γῇ, ὡς ἀπὸ μιλίων δύο τῆς πόλεως ᾿Αφριχῆς, εἰς δόξαν xol 
" τιμὴν τοῦ Κυρίου x«i Θεοῦ xai Σωτῦρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, o ἢ δόξα καὶ τὸ χράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 


106 


᾿ αἰώνων. ᾿Αμήν. 


yg Á r* P 








MAPTYPION 


ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΚΑΙ ENAOEQN TOY XPIZTOY MAPTYPON 


" KAPIIOY ΚΑΙ ΠΑΠΥΛΟΥ͂ 


HN ΠΗ Ἢ." 


3*5 γῇ - -—w σι 


ἄλλο τι λνσιτελὲς x«i ὠφέλιμον: ἑκανὴ γὰρ καὶ μόνη 
μαρτύρων μνήμη πρὸς. Θεοῦ ἔρωτα ψυχὴν διεγεῖραι 
καὶ οἱονεί τι πτερὸν εἰς ἀρετὴν γενέσθαι xai τοὺς 
αὐτοὺς τοῖς μάρτυσιν ἄθλους νοερῶς ὑπομένειν πα- 
ρασχευάσαι, διὰ τῶν ἐχεῖθεν ἀμοιδῶν τὴν ἀπόλαυσιν. 
Τῶν γοῦν τοὺς μαρτυριχοὺς τούτους ἀγῶνας διηνυ- 
χότων εἰσὶ xal οἱ στεῤῥοὶ τῆς Εχχλησίας οὗτοι στύ- 
λοι τε x«i θεμέλιοι, Κάρπος χαὶ Πάπυλος, oi πατρέ- 
δος μὲν ὑπῆρχον περιψανηῦς, τῆς ΠΠεργαμηνῶν πό- 
λεως, πατέοων δὲ σφόδρα φιλαρέτων γενόμενοι χατ- 
ἄλληλον ἐπεδείκνυντο χαὶ τὴν ἀγωγὲν, οἷά τινος ῥέξης 
εὐγενοῦς εὐγενῆ βλαστήματα, ὡς δῆλον ix τοῦ xap- 
ποῦ τὸ δένδρον γίνεσθαι x«i τῷ ῥείθρῳ μαχαρίζε- 
" ea. τὴν πηγήν. Σῶμα μὲν γὰρ μόνοις ἐποίουν ἀρ-- 
κεῖσθαι τοῖς ἀναγχαίοις, πᾶν τὸ ToixÜov χαὶ περί- 
epyov ἀπωθούμενοι, οὕτω δὲ x«i τοῖς ἀναγκαίοις 
ὀλίγα χρώμωοι, ὡς σώματι μὲν παρὰ πολὺ τῶν &y- 
γέλων ἀπολελεῖφθαι, τῷ δὲ περιόντι τῆς ἐγχρατείας 
μικροῦ x«i παραψούειν τοῦ ἀσωμάτον. ᾿Εντεῦθεν 
εἰς ὕψος ἀρετῆς ἀναχθέντες, ἄξιοι ἐχρίθησαν εἶναι 
καὶ προστασίαν λαοῦ πιστευθῆναι. Καὶ Κάρπος μὲν 
ἀρχιερωσύνην ἐπιδὰς τὰ τῆς εὐσεδείας μυστήρια 
διήγγελλε τοῖς ἐν Θνυατείροις Πάπυλος δὲ, τῷ τῆς 
διακονίας βαθμῷ τιμηθεὶς, ἰσόῤῥοπον ἑαυτῷ τὴν 
σπουδὴν ἐν τοῖς ἴσοις ἐποιεῖτο πόνοις. 


4 W.U W^U R&.U UU. Ww "κ΄: 


Β΄. Ἐπεὶ οὖν ὁ περὶ αὐτῶν λόγος πανταχοῦ διεδί- 
δοτο, οἷα μηδὲ λανθάνειν φύσει τῆς ἀρετῆς δυναμέ- 
νης, ἀλλ᾽ ἑαυτὴν ἀεί ποτε χηρυττούσης, πολύ τι 


. PATROL. GR. CXV. 


wn 


Α΄. Μεμνῆσθαι τῶν ὑπὲρ Χριστοῦ m&Üóvrov εἴπερ À 


ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝ ΑΥ̓ΤΟΙ͂Σ. 


MARTYRIUM SANCTORUM ET GLORIOSORUM CHRISTI MARTYRUM 


CARPI, PAPYLI ET SOCIORUM. 


«(Anno 150. Latine apud Surium ad diem 13 Aprilis, juxta perantiquum Romanum Martyrologium, itemque Bedeet 
suardi. — Greca ex cod. Reg. Paris. nunc primum prodeunt. Epit PATA.) 


I. Meminisse eorum, qui pro Christo sunt passi, 
est plurimum utile et conducibile. Sufficit enim vel 
sola memoria, utad Dei amorem excitet animum, 
et sit veluti quedam ala ad virtutem, et efficiat, ut 
eadem certamina, que corpore martyres, mente 
ille sustineat pro fruendis iis que sunt illic, remu- 
nerationibus. Ex iis ergo, quihzec martyrii peregere 
certamina, valide quoque Ecclesie columnee et 
fundamenta, CarpusetPapylus noscuntur :quorum 
uterque in clara quidem patria, nempe civitate 
Pergamena, ex valde autem piis natus parentibus, 
eis quoque convenientem vite ostendit rationem, 
veluti generose cujusdam radicis generosum ger- 
men ; adeo ut ex fructu arbor evaderet manifesta, 
et ex fluento censeretur fons beatus. Nam ambo 


p quidem corpus faciebant esse solis contentum ne- 


cessariis, repellentes quidquid erat varium et cu- 
riosum ; necessariis autem tam modice utentes, ut 
corpore quidem multum abessent ab angelis, insi- 
gni autem abstinentia, incorporei propemodum vi- 
derentur. Hinc cum provectiessent ad summum vir- 
tutis, judicati sunt digni, quorum fidei committere- 
tur populi pre&efectura. Et Carpus quidem, cum per- 
venisset ad pontificatum, pietatis mysteria annun- 
tiabat iis, qui erant Thyatiris : Papylus autem ho- 
noratus gradu diaconatus, suo muneri respondens, 
adhibebat studium in paribus laboribus. 

Il. Cum ergo eorum fama pervasisset in omnes 
partes, utpote quod ea sit natura virtutis, αἱ non 
possit latere, sed seipsam semper preedicet, magna 


4 


107 MENSIS APRILIS. m 


multitudo ideo confluebat, et eorum fruens doctrina, Α 
libenter accedebat ad pietatem. Sed fieri omnino 
non poterat, ut qui fuit ab initio bonorum adver- 
sarius, cum hec sic fierent, quietem ageret. Non 
quievit itaque, sed cum invenisset egregios admini- 
stros sue maliti&, eis persuadetut sanctos accusent 
apud Decium, quod sint et in deos impii eos abo- 
minantes, et sequantur vanam Christianorum opi- 
nionem. llle autem hacre gravissime affectus, Vale- 
rium quemdam assessorem, cum quo res omnes 
suas communicabat (erat autem amans daemonum, 
et vir agrestis) emittit in Asiam, que sibi de sanctis 
nuntiata fuerant, ei significans, et ei in illos pote- 
statem permittens. Statim ergo Valerius viam con- 
ficit quam celerrime : et postquam fuit in loco, ubi 


ii degebant, ille quidem statim deis vanis con- B διῆγον γέγονε τόπω, ὁ μὲν εὐθὺς τοῖς ματαίοις τὰ; 


sueta voluit offerre sacrificia, ejusque jussus mox 
pervasit omnes terminos regionis Thyatirorum, ut 
quicunque in ea erant, nihil eunctantes venirent in 
eum locum ubi fieret sacrificium, gratiarum actio- 
nes ipsi quoque diis illius reddituri, ut qui nollet so- 
lum egrotare, sed alios quoque vellet frui eodem 
morbo. Hoc autem ducebat esse sufficiens argumen- 
tum sententie martyrum. Dicebat enim intra se, 
quod si ipsos quidem viderit communiter covenien- 
tes cum multitudine ad sacrificand um, falsa appa- 
rebunt omnino, qus dixerunt Decio. Sin minus, non 
est alia major exspectanda probatio. 


III. Cum ergo omnes quidem in locum convenis- 
sent, ut peragerent sacrificia, soli autem abessent C 
admirabiles duo martyres (alibi enim stabant, Deo 
preces, nempe verum reddentes sacrificium), iis 
sisti jussis, ille superbius ac elatius eos rogavit 
causam, cur ipsi abfuissent : deinde etiam adjecit: 
At saltem ante meos oculos pulchre corrigatur de- 
lictum ut accusatoribus iuvidia in caput eorum 
convertatur, et vobis clarior, quam prius, gloria 
oriatur. Ad heo sancti, qui et metu et omni clari- 
tate humana erant superiores : Esset dedecus, o 
judex, dixerunt, apertum, inquain, dedecus, ha- 
bere bovem et asinum (ut cum inagno dicam Isaia) 
qui nos arguerent magni criminis ingrati animi, 
siquidem illi quidem cognoverunt possessorem !, 
et eum, qui ipsos alebat : nos autem, quod alamur 
abipso, ignorare videremur, si vero relicto Domino, D 
qui falso vocantur, deos coleremus. Hec dixerunt: 
et Deus simul iis, que | dicta sunt, est assensus. 
Nam magnus irruens terre motus, convertit in pul- 
verem ea, que ab insipientibus colebantur, simula- 
cra. Et inanima quidem sic se habebant, et ita fue- 
re dissoluta. 

IV. Valerio autem fica erat ac stabilis malitia, 
et que& non poterat amoveri. Nam cum admirari 
oporteretpotentiam Dei ineffabilem, et deorum suo- 
rum magnam irridereimbecillitatem (quod quidem 
fecisset vir prudens et intelligens), ille evasit ma- 


! Isa. 1, 3. 


πλῆθος παρὰ τοῦτο συνέῤῥεον x«l τῆς παρ᾽ αὐτῷ 
ἀπολαύοντες διδασχαλίας, ἄσμενοι προσεχώρουν τὶ 
εὐσεδείᾳ. ᾿Αλλ οὐχ ἦν πάντως τὸν ἐξ ἀρχᾷς ἀντι. 
χείμενον τοῖς ἀγαθοῖς τούτων οὕτω γενομένων ie» 
χίαν ἄγειν" οὐκουν οὐδὲ ἡσύχαζεν, ἀλλὰ τῆς αὐτὸ 
χαχίας ὑπουργοὺς οὐχ ἀγεννεῖς εὑρηκὼς, ἐνδιαφῶ. 
λειν ἀναπείθει Δεχίῳ τοὺς μάρτυρας, ὅτε τε ἀσεβάς 
τὰ πρὸς θεούς: εἰσι, καὶ ὅτι τὴν καινὴν τῶν Χριστω. 
γῶν πρεσδεύουσι δόξαν. Ὁ δὲ χαλεπώτατα πρὶς 
τοῦτο διατεθεὶς, Οὐαλέριόν τινα συγχάθεϑρον, ὃς zai 
τῶν ὅγων αὐτῷ ἐχοινώνει, φιλοδαίμονα καὶ yum 
ἄνδρα, πρὸς τὴν ᾿Ασίαν ἐχπέμπει, ἅτε περὶ τὼ 
ἁγίων αὐτῷ ἀνηγγῶη γνωρίσας χαὶ τὴν κατ᾽ nu 
we» ἐξουσίαν ἐπιτρέψας αὐτῷ. Αὐτίκα ov» Own 
ριος τὴν ὁδὸν εἰς ταχὺ &vutt, καὶ ἐπειδ iv ᾧ οὗτα 
συνήθεις προσῆγε θυσίας" προστάγματα δὲ αὐτὸ; 
πᾶσαν ὅσην οἱ Θνατείρων ἐπεῖχον ὅροι, κατὰ σπουδὲν 
διελάμόανεν, ὥστε τοὺς αὐτῇ πάντας, ἦνθα à Ovcü 
γίνοιτο, μηδὲν μέλλοντας ἀπαντᾷν τὰς χαριστερίονς 
εὐχὰς xai αὐτοὺς τοῖς ἐχείνου θεοῖς συνοίσοντα, 
ὥσπερ οὐχ ἐθέλοντος μόνον νοσεῖν, ἀλλὰ καὶ τοὺς 
ἄλλους παραποδαύειν αὐτῷ τοῦ νοσήματος. Τοῦτο δι 
ἄρα τεχμήριον ἱκανὸν τῆς τῶν μαρτύρων ἐποιεῖτε 
γνώμης" ἔλεγε γὰρ ὡς, εἰ μὲν» καὶ αὐτοὺς συνερχε 
μένους, τῶ πλήθει χαὶ χοινῇ τὰς θυσίας προσφέρον- 
τας ἴδοι, ψευδῆ πάντως ὦ πρὸς τὸν Δέκεον χατεῖκον 
αὐτῶν εἶναι" εἰ δὲ μὸ, μὴ πίστιν ἑτέραν ἀναμένεο 
μείζονα. 

Γ΄, Ἐπεὶ οὖν πάντες μὲν συνδραμόντες ὅσαν, 
ὥστε τὰς θυσίας ἐπιτελέσαι, μόνη δὲ ὦ θαυμαστὴ 
τῶν μαρτύρων ἀπελείφθῃ δυὰς (ἴσταντο γάρ ἔξω, 
τῷ Θεῷ τὰς εὐχὰς, τὴν ἀληθῆ θυσίαν ἀποδιδόντες), 
παραστησάμενος αὐτοὺς σχήματι σοδαιρωτέρῳ ti» 
αἰτέαν ἠρῶτα τῆς ἀπολείψεῶς" εἶτα xab προσετίθει" 
Ὅτι x4v γοῦν ἐπ᾽ ὄψεσι ταῖς ἐμαῖς τὸ ὑστέρημα 
χαλῶς ἀναπληρωθήτω, ἵνα x«i τοῖς χατ γόροις εἰς 
χεφαλὰς ὁ φθόνος μεταχωρήσῃ, xxl ὑμῖν λαμπρότερον 
ἢ τὸ πρόσθεν ro χλέος ἀναφανῇ. Πρὸς ταῦτα οἱ 
ἅγιοι «αἱ φόθου xoi περιφανείας πάσης ἀνθρωπένες 
ἀνώτεροι γεγονότες’ 'A))' αἰσχύνῃ, βασελεῦ, εἶπον, 
αἰσχύνη σαφὴς, βοῦν ἔχειν καὶ ὄνον, χατὰ τὸν μέγαν 
Ἡσαΐαν εἰπεῖν, μεγάλης ἀγνωμοσύνης ἔλεγχον, 
εἴπερ ἐχεῖνα μὲν ἔγνω τὸν χεχτημένον xol τρέφοντα, 
ἡμᾶς δὲ φαίνεσθαι ἀγνοοῦτας, εἴγε τὸν ἀληθᾷ Ar 
σπότην καταλιπόντες, Ψψευδωνύμοις προστεθῶυεν 
θεοῖς. Ταῦτα εἶπον xai ἄμα Θεὸς τοῖς εἰρημένοις 
ἐπεψηφίξετο, xai σεισμοῦ τι μέγα χρῆμα ἐπενεχθέν 
εἰς χόνιν ἐλέπτυνε τὰ τῶν ἀφρόνων σεδάσματα, καὶ τὰ 
μὲν ἄψνχα οὕτως εἶχε καὶ διελέλυτο. 


Δ΄. Οὐαλερίῳ δὲ πάγιος ἡ κακία καὶ ἀμετάθετος’ δέον 
γὰρ θαυμάσαι τὴν ἄφατον τοῦ Θεοῦ δύναμιν xal τὰς 
πολλῆς τῶν αὐτοῦ θεῶν ἀσθενείας χαταγελάσαι (ὅπερ 
ἂν ἐποίησε νοῦν ἔχων xai συνιὼν ἄνθρωπος)" ὁ δὲ 
ὑρασύτερος ἐδείκνυτο μᾶλλον xal αὐτὴν, ὡς εἶχε, rà» 


109 

umi» ἐγύμνου. 'A)Y ἐ 
τῶν ἀνδρῶν αἰδούμενος, βαρυτέρας τέως ἀπείχετο 
τιμωρίας" χελεύει χλοιοῖς σιδηροῖς περιαυχενισθέν- 
τας γυμνοὺς ἀνὰ μέσην τὴν ἀγορὰν περιάγεσθαι" 
ἔγοντο τοίνυν οἱ ἀθληταὶ γυμνοὶ περιαυχενίῳ δεσμῷ 
βαρννόμενοι, x«i περιήεσαν ἀτίμως τὴν ἀγορὰν οἱ 
ἀληθῶς τίμιοι, μυχτηρισμὸς χαὶ γέλως οἱ μυρίων 
ὄντες ἐπαίνων ἄξιοι. Ὁ διχαστὴς οὖν τὴν ἄτιμον πε- 
οιαγωγὸν ταύτην αἰσχύνην ὑπολαβὼν ἐμποιῆσαι τοῖς 
ἁγίοις χαὶ οὕτω μαλαχωτέρους αὐτοὺς παρασχεύασαι 
περὶ τὸν ἔνστασιν, ἀπαλωτέροις ἔχρινε λόγοις αὐτοὺς 
ὑπελθεῖν χαὶ ταύτῃ χλέψαι τῆς προαιρέσεως αὐτῶν 
τὴν εὐγένειαν, xai Ei μὲν ἑώρων ὑμᾶς, φησὶ, μὴ 
φρονήματος ὑγιοῦς σαφῆ γνωοίσματα φέροντας, 
ἀπιτχόμην ἂν τῆς πρὸς ὑμᾶς συμδουλῆς" ἔξεστι γὰρ 


VITA S. CARPI ET SOCIORUM. 


110 


ἐπεὶ τὸ εὐγενὲς xal χόσμιον Α gis temerarius, et suam plane ostendit insaniam. 


Sed cum virorum nobilitatem et modestiam reveri- 
lus, tunc a graviore cruciatu abstinuisset, jubet 
eos, ferreis collaribus collis eorum impositis, per 
medium forum nudos cireumagi. Nudi itaque du- 
cebantur athlete, colli vinculo gravati : et forum 
obibant cum infamia, qui vere erant honesti : irrisi 
et ludibrio habiti, qui innumerabilibus digni erant 
laudibus. Judex ergo, qui turpem hanc et infamem 
traductionem putabatsanctos affecturam dedecore, 
et sic eorum constantiam esse emollituram, statuit 
mollibus eos verbis aggredi,et sic cuniculos agere 
in generosum eorum propositum, et : Si vos qui- 
dem, inquit, viderem non ferre aperta indicia ge- 
nerosi spiritus, nequaquam vobis darem consilium. 


χαὶ διὰ βασάνων ὑμᾶς Ot, εἰ θελήσαιμεν, xci τὴν B Licet enim, si velim, vos per tormenta expugnare, 


ξαετέοαν ἄχοντας, xai μὴ βονλομένους μεταδιδάξαι 
θοησχεέαν" ἐπεὶ δὲ xol ὄψις καὶ ἡ τῶν ἡθὼν εὐχο- 
σμία τὸν τῆς γνώμος ἐλευθερίαν δηλοῦσι, πείθομαι 
σύμδουλος ἀγαθὸς ὑμῖν χαταστῷῆναι" οὐδὲ γὰρ οἶμαι 
διαλανθάνειν ὑμᾶς, ὡς ἐχ μααροῦ τοῦ χρόνου τάγε 
τῆς xoó; τούς ἀθανάτους θεοὺς ἀρξάμενα δόξης τε 
zii τιμᾷς καὶ εἰς δεῦρο xai ἔτι μένει, οὐ παρ᾽ ἡμῖν 
γι μονοις τοῖς τὴν Ἑλλάδα γλῶσσαν εἰδόσιν, ἀλλὰ 
χαὶ τοῖς Βαρθαρόις αὐτοῖς" ἔξεστιν οὖν δι᾿ αὐτῆς 
ὁρᾷν πόλεις εὐνομίαν ἀγούσας, πολεμίων ὀφρῦν πί- 
πτουσαν xai εἰρήνην ἰθυνομένην' dj πόθεν βασιλεῖς 
χαὶ δυνέσται πολλοὶ μὲν xai πρότερον, Ῥωμαίων δὲ 
γῦν εἰς τοσοῦτον δόξης προῆλθον, ὡς χαταστρέψασθαι 
μὲν ἔθνη, παταστρέψασθαι δὲ πόλεις, ὑποχειρίους 
δέ ποιήσασθαι κᾶν τὸ ἀντίπαλον ; Εἰ τοίνυν ἀμαθῶν 
λόγοις ποὸς τὴν ἀλογον ταύτην χαὶ ἀρτιφανῇ τῶν 
Χριστιανῶν ϑόξαν ὑπύχθητε, οὐ μέμφομαι. τῆς 
ἁπλότητος γὰρ εἶναι τοῦτό φημι ὑμεῖς δὲ ἀλλ᾽ 
ἀναλαδόντες ἑαυτοὺς μετάθετε πρὸς τὸ rov, ὡς 
ἄν οἱ τε θεοὶ ὑμῖν ἴλεω γένωνται, πλειόνων τε ἀπο- 
λαύσητε τῶν παρ᾽ ἡμῖν ἀγαθῶν xoi τὸ τοῦ βασιλέως 
οὕτω φιλοτεμον περὶ τὰς εὐποιίας χερδήσητε' εἰ δὲ 
τοῖς προτέροις μέχρι παντὸς ἐπιμείνητε, τὰ τούτων 
ἑναντία ὑμῖν συμβήσεται, ἀλλὰ x«i ἡμῶν αὐστηροτέ- 
pu» (ὅπερ ἀπεύχομαι) πολλὴ &vkyxq πάντως ὑμᾶς 
πειραθξναι. 

Ε΄. Ταῦτα ἐπειδὸ οἱ μάρτυρες ἥχουσαν, τὰ ὁμ- 
ματα εἰς οὐρανοὺς ἀνασχόντες καὶ ὅλους ἑαυτοὺς τῇ 
τοῦ σταυροῦ σφραγῖδι σημειωσάμενοι. — "Eotxaq 
εἶπον, ὥσπερ τινὰς τῶν» ἀφελεστέρων, μηδὲ βρα- 
ϑέως, ἀλλ᾽ εὐχόλως οὕτω πείσειν ἡμᾶς οἰηθῆναι με- 
ταμαθεῖν τὴν εὐσέδειαν" ἀλλ᾽ οὐχ ἀνδράσιν ἀγεννέσιν 
isb« περιτυχὼν, οὐ μὰ τὸν ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦτον 
ἀγῶνα χαὶ rà» ἡμετέραν ix παίδων περὶ τὴν εὐσέ- 
βειαν ἄσκησιν οὐδὲ γὰρ εἴ τι ἀρχαῖον, τοῦτο xai 
τιμῆς ἄξιον. ἱπειδὴ παλαιὰ μὲν πάντως xci ἢ χα- 
κία ἀλλ᾽ οὐχὶ καὶ τιμᾶσθαι δὶὰ τὸν χρόνον ἀξία. 
Οὐ τοῦσυν εἰ ἀρχαία δεῖ σχοπεῖν ἡ θρησκεία ὑμῶν, 
ἀλλ᾽ αὐτὸ τοῦτο, εἰ δέον αὐτὴν προσίεσθαι, ἦν συμ- 
βουλεύσαιμεν ἄν ἡμεῖς ἐχχλίνειν ὁπόση δύναμις xal 
ἐκ τοῦ μέσου ποιεῖν, οὕτω φριχτὴν πυρὸς γέενναν 
τοῖς ἀγακῶσιν αὐτὸν θησαυρίζουσαν. Ὅλως δὲ, εἰ 
gpà μετ᾽ ἀχριδείας προσέχειν, εὑρήσεις πάντως xol 





invitosque οἰ ΠΟΙθη(68 ad nostram con vertere religio- 
nem. Sed cum et vultus, et morum moderatio signi- 
ficent vestri animi libertatem, statui fungi apud vos 
officio boni consiliarii. Neque enim arbitror vos la- 
tere, quod longo ab hinc tempore incepta, quee diis 
immortalibus exhibetur, gloria et honor, manet 
usque in hodiernum diem, non apud nos solos, qui 
Grecam linguam novimus, sed etiam apud ipsos 
Barbaros. Per hanc ergo religionem videre licet ci- 
vitates bonis regi legibus, hostium deprimi super- 
cilium, pacemque vigere. Undenam autein reges 
et principes, multi quidem etiam prius, nunc autem 
Romanorum, ad tantam gloriam pervenere, ut 
gentes quidem et civitates everterent, in potesta- 


C tem autem omnes redigerent adversarios ? Si ergo 


indoctorum sermonibus inducti estis ad hano a ra. 
tione alienam, et 4118 nuper apparuit, Christiano- 
rum opinionem, non valde reprehendo. Hoc tantum 
dico esse simplicitatis. At vos nunc tandem resi- 
piscentes, et ad vos redeuntes, convertimini ad id, 
quod est melius, ut et dii sint vobis propitii, et plu- 
ribus bonis, qu& sunt apud nos, fruamini, et im- 
peratoris in benefaciendo munificentiam sic vobis 
concilietis. Sin autem in prioribus omnino perstite- 
ritis, atotbonisexcidetis : sed etnosquoque asperio- 
res (quod absit) vobis necesseerit omnino experiri. 

V. Hec postquam audiverunt martyres, oculis in 
coelum sublatis, cum se Christi signaculo muniissent : 
Videris, dixerunt, nos, tanquam aliquos simpliciores 
non tarde, sed facile putare posse convertere ad dis- 
cendam impietatem. Sed scias te non incidissein vi- 
ros pusilli et abjecti animi : non, per hoc, quod pro 
Christo suscipitur cerlamen, et nostram ab ineunte 
eetate in pietate exercitationem. Non enim propter 
temporis antiquitatem, honore dignam dixerim ves- 
tram religionem.Non enimsi quid est antiquum est,id 
etiam honoredignum : quandoquidem vetus quidem 
est omnino etiam vitium, sed non etiam propter tem- 
pus dignum est quod honoretur. Non est ergo con- 
siderandum, an antiqua sit vestra religio : sed hoc 
ipsum, an eam oporteat admittere, quam nos qui- 
dem consuluerimus declinare, et de medio tollere 
pro viribus, que tam horribilem ignis gehennan 


111 


MENSIS APRILIS. 


112 


recondit et reservat iis qui ipsam diligunt.In sum- Α σὺ τὸὺς παρ᾽ ὕμιν τιμωμένους θεοὺς οὐδὲν ἑἕτερονῆ 


ma autem, si velis accurate attendere, invenies 
omnino tu quoque eos, qui apud vos coluntur, deos, 
nihil aliud esse quam opera manuum hominum 
inanima et surda, qu& nihil omnino, non modo 
aliis, sed ne sibi quidem ipsis, possint opis afferre. 
Si ergo homo quidem est Dei opus, ut qui ab eo 
sit effictus, que vosautem simulacra adoratis, sunt 
opera manus humane : quomodo quis, nisi fuerit 
plane nullo sensu preeditus, et plane bos et asinus, 
iis, queeipse est fabricatus, honorem tribuerit ? cum 
oporteret illa magis suos honorare opifices, si quis 
inesset eis sensus ? Quoniam ergo confessus es, 
nos esse intelligentes, et scis, quod homo, qui est 
sana mentis, nunquam veritati id, quod est falsum, 
pretulerit, adverte animum, et de eo, qui vere est 
Opifex universorum, disce a veridicis labris. 

VI. Deus suapte natura non potest circumscribi : 
est enim ejusmodi, ut in eum non cadatomnino cir- 
cumscriptio, et superat omnem, que in tempore 
suscipitur, cogitationem. Namquetemporum Creator 
non subjiciturtempori. Quamobrem nec coepit quidem 
esse. Omnia autem, tam que sub aspectum cadunt, 
quam que mente percipiuntur, ad hoc, quod sint, 
produxit. Homo ergo cum esset ἃ Deo effictus, et 
ei esset tributum ut habitaret paradisum, et ad ma- 
joris profectus exercitationem accepisset mandatum, 
invidia diaboli affectus morbo inobedientie, non 
posse interire, permutavit interitu : et cum carnis 
subiisset voluntatem, fuit subjectus morti. Cete- 
rum pater invidie non fuit contentus hoc solo la- 
psu ejus, cui invidebat : sed etiam ad Dei, proh 
dolor ! oblivionem eos deduxit, qui postea nati 
sunt ex eodem genere, ut non solum corporibus, 
sed etiam animis mors dominaretur. Relicto itaque 
vero Deo, et ad lucem veritatis sua sponte clau- 
dentes oculos, cultus simulacerorum subiere tene- 
bras. Propterea ergo idem nostri generis Opifex, 
qui benignis visceribus nos produxit ex nihilo, non 
ferens videre hominem opprimi maligni tyrannide, 
eta Paterno sinu non excessit, et omnia factus, 
sicut nos, preter solum peccatum, cruci affigitur, 
et moritur, ἃ lapsu peccati nos volens liberare. 
Cum ergo sua morte nostri lapsus auctorem deje- 
cisset, ipse et in c:xelos ascendit, e quibus descen- 
derat: et nos illuc vocat, ut qui nobis ad se ascen- 
sum ostenderit. Potesne tu quoque tale quid osten- 
dere, quod a tuis diis factum sit, an te jam eos vo- 
care poenitet ? Possessionum autem et pecuniarum, 
et honoris apud imperatores, quee sunt vestra, ut 
dicitis, bona, nos parvam curam gerimus, ut quiea 
non tanquam stantia judicare, sed tanquam fugien- 
tia, recte didicerimus a propheta, et maxime cum 
in Deum ipsum spem collocaverimus, et ab illius 
gloria toti pendeamus, propter quem etiam magno 
ac forti animo pali statuimus. 

VII.Hec eum audiisset Valerius,etmgritudine animi 
fuit affectus, et igne insanis incensus. Et protinus 
exuens fictam personam mansuetudinis, internam 


ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων ἄψυχα x«i χωφὰ, oU μόνον 
ἄλλοις οὐδ ὁτιοῦν, ἀλλὰ x«i ἑαυτοῖς βοηθῆσαι τὸ 
παράπαν οὐ δυναμένονς. Εἰ τοίνυν ἄνθρωπος μὲν 
πλάσμα, ἃ δὲ ὑμεῖς εἴδωλα προσχυνεῖτε, ἀνθρωπί- 
νης εἰσὶν ἔογα χειρὸς, πῶς ἄν τις, εἰ μὴ λέαν ἀναέ- 
σθητος εἴη, x«i βους αὐτόχρημα καὶ ὄνος, τοῖς παρ᾽ 
αὐτοῦ ϑεδημιουργημένοις τὴν τιμὴν ἀπονείμοι, δέον 
ἐχεῖνα μᾶλλον τοὺς οἰχείους τιμᾷν δημιουργοὺς, el 
τις αὐτοῖς αἴσθησις ; Ἐπειδὴ τοίνυν συνετοὺς ἡμᾶς 
ὡμολόγησας καὶ οἶδας ὡς οὐχ dy ποτε φρενὸς ὑγιοῦς 
ἄνθρωπος ψεῦδος ἀντὶ τῆς ἀληθείας προέλοιτο, 
ἐπίστησον τὴν διάνοιαν xa) τὰ περὶ τοῦ ὄντως δη- 
μιουργοῦ τῶν ὅλων Θεοῦ ὑπὸ ἀληθῶν χειλέων διδά- 
χθητι. 


ζ΄. Θεὸς οὐ πέφυχε περιγράφεσθαι" ἀπερέγρα- 
mro; γὰρ πάντη xal ὑψηλότερος xpovtxüc ἀπάσες 
ἐννοίας" ποιητὴς γὰρ χρόνων, οὐχ ὑπὸ χρόνον" ὅθεν 
οὐδὲ τοῦ εἶναι ἧρξατο᾽ πάντα δὲ τά τε ὁρατὰ xai 
γοούμενα εἰς τὸ εἶναι αὐτὸς παρήγαγεν. Ὃ τοένυν 
ἄνθρωπος πλάσμα Θεοὺ γεγονὼς τὸν παράδεισόν τε 
οἰχεῖν χληρωθεὶς καὶ λαδὼν ἐντολὴν πρὸς γυμνασίαν 
προχοπῆς μείξονος, φθόνῳ διαδόλου παραχοὴν νοσή- 
σας, τὴν φθορὰν τῆς ἀφθαρσίας λλάξατο x«i θε)ύή- 
μασι σαρχὸς ὑποχύψας, ὑπὸ χεῖρα γέγονε τῷ θανά- 
To: x«i ὁ τῆς βασχανίας πατὴρ οὐδὲ τούτῳ μόνῳ 
τοὺ φθονηθέντος ἡρχέσθη τῷ πτώματι, ἀλλὰ καὶ εἰς 
λήθην, οἴμοι 1 Θεοῦ τοὺς ἐκ τοῦ αὐτοῦ φύντας γένους 
ὕστερον ἤγαγεν, ὡς μὴ σωμάτων μόνον, ἀλλὰ χαὶ 
C ψνχῶν αὐτῶν χυριεύειν Üdvarow ἀμέλει xal τὸν 
ἀληθῆ Θεὸν ἀπολιπόντες χαὶ πρὸς τὸ φέγγος τῆς 
ἀληθείας ἑἐχοντὶ μύσαντες, τὸν τῆς εἰδωλολατρείας 
σχότον ὑπῆλθον. Διὰ ταῦτα τοίνυν αὐτὸς ὁ τοῦ ἧμι- 
τέρου γένους Δημιουργὸς ὁ φιλανθρώποις σπλάγχνοις 
ἐχ τοῦ μὴ ὄντος παραγαγὼν, μὴ φέρων ὑπὸ τοῦ 
πονηροῦ τὸν ἄνθρωπον ὁρᾷν τυραννούμενον, τῶν τε 
Πατριχῶν οὐχ ἐξέστη χόλπων, xci πάντα π)λὸν pó- 
vne τῆς ἁμαρτίας χαθ᾽ ἡμᾶς γεγονὼς, σταυροῦται 
xai θνήσχει, τοῦ τῆς ὁμαρτίας πτώματος ἐθέλων 
ἡμᾶς ἀνασώσασθαι. Τῷ ἐἑαντοῦ τοιγαροῦν θανάτῳ 
τὸν αἴτιον τοῦ ὑἡμετέρον πτώματος χαταδεχληχὼς, 
αὐτός τε εἰς οὐρανοὺς ἀνεληλύθει, ἀφ’ ὧν χαὶ χατ- 
ἥλθεν, x«i ἡμᾶς ἐχεῖσε χαλεῖ, τὴν πρὸς αὐτὸν ἡμῖν 
ἄνοδον ὑποδείξας. Ἔχεις τι καὶ αὐτὸς τοιοῦτον 
ἀντεπιδεῖξαι παρὰ τῶν ὑμετέρων θεῶν γενόμενον ; 
ἢ x«i τὸ θεοὺς ἤδη τούτους χαλεῖν μεταμέλει σοι; 
χτημάτων δὲ χαὶ χρημάτων χαὶ τῆς παρὰ βασιλεῦσι 
τιμῆς τῶν ὑμετέρων, ὥς φατε, χαλῶν λόγος ptr 
ὀλίγος, οὐχ ὡς ἑστῶτα χρίνειν, ἀλλ’ ὡς φεύγοντα 
χαλῶς ὑπὸ τοῦ προφήτον ταῦτα πεπαιδευμένόις, 
ἄλλως τε δὲ xoi εἰς Θεὸν ἤδη ἐλπίδα θεμένοις καὶ 
τῆς ἐχεῖθεν δοξης ὅλως ἐξεχομένοις͵ δι’ ὅν χαὶ τὸ 
παθεῖν εὐψύχως εἰλόμεθα. 


Z. Τούτων ἀχούσας Οὐαλέριος, ἀθυμίᾳ τε εἴχετο 
x«l πυρὶ μανίας ἐφλέγετο, xoà παραχρῆμα τὸ ἐκί- 
πλαστον τῆς ἡμερότητος προσωπεῖον ἀποδαλὼν, τὸν 


113 


VITA S. CARPI ET SOCIORUM. 


44 


ἔνδον ἀγριότοτα ἐξεγύμνου χαὶ τὴν μὲν ὕπαρξιν A aperuit feritatem. Et sanctorum quidem facultates 


τῶν ἁγίῶν εἰς διαρπαγὴν τοῖς χατηγορήσασιν ἐξεδί- 
δου, πρᾶγμα τὸ λίαν ὑπ᾽ ἐχείνων περιφρονούμενον, 
τοῖς πάνυ μέγα τοῦτο λογιζομένοις " αὐτοὺς δὲ ἵππων 
τινῶν ἀγρίων ἀποδεθέντας ἐχέλεὐυεν ὅτι τάχος ἐπὶ 
τὰς Σάρδεις ἐλαύνεσθαι. Τὰς μὲν οὖν ἵππους ἀπὸ 
Θυατείρων τρέχειν ἀρξαμένας, ἑσπέρας ἤδη χαταλα- 
δούσης, αἱ Σάρδεις μόλις τοῦ δρόμου παύουσιν * ἀλ)ὰ 
τοῖς μάρτυσι, x&» τῇ πιχρᾷ ταύτῃ τιμωρίᾳ διημε- 
ρεύσασιν, ὅμως οὐδὲ ἡ νὺξ ἄμοχθος ἦν, ἀλλ᾽ εἰς 
ὕμνους θείους τὸ πλεῖστον αὐτῆς μέρος ἐδαπανᾶτο. 
Ei δέ που βραχὺ x«i ὕπνον μετέλαδον, ἄγγελοι αὐ- 
τοῖς ἐφιστάμενοι πεπονηχότας τε ἀνελάμδανον χαὶ 
περὶ τὰς μελλούσας ἔτι βασάνους προθυμοτέρους 
ἐποίουν. Τῷ δὲ ὑστεραίᾳ τοῦτο μὲν ἀλλήλοις, τοῦτο 


dedit diripiendas iis qui accusaverant, rem, qua 
valde quidem ab illis despiciebatur, plurimi autem 
fiebat ab iis qui id magnum existimabant : ipsos 
vero agrestibus quibusdam equis alligatos, jussit 
quam primum agi Sardas. Atque equos quidem, 
cum incepissent currere Thyatiris, adventante ve- 
spere, Sardis vix tandem faciunt acursu desistere. 
Ceterum martyribus, qui in hoc acerbo cruciatu to- 
tum diem transegerant, nec nox tamen bonis acti- 
bus vacua remansit : sed in divinis hymnis plurima 
pars ejus fuit consumpta. Si quando autem parum 
somni caperent, eis assistentes angeli, defessos re- 
creabant: et ad tormenta mox futura faciebant ani- 
mo alacriores. Postridie autem partim quidem in- 


dt x«i τοῖς παροῦσι τὴν θείαν ἐχείνην ἐπιστασίαν oi B terse, partimautem iiquiaderant, narrabantsancti 
£yet διηγοῦντο, καὶ πότε Οὐαλέριος ἥξει ἐπανεξε- — divinam illam apparitionem, et venturum Valerium 
τάσων αὐτοὺς περιέμενον, ὥσπεο τινὲς ἀξιόμαχοι  adeorumexaminationem exspectabant, perinde ac 
στρατιῶται ἀγώνων ἐπιθυμοῦντες xal πρὸς τὸν μετὰ — quidam strenui milites certamina cupientes, et ad 
δίξης θάνατον εὐτολμόν τι x«i εὐγενὲς βλέποντες. mortem cum gloria suscipiendam, generose et au- 
Ἐχεῖνος δὲ τὰς Σάρδεις χαταλαδὼν, ὡς τὸ νῦν, ε dacterintuentes. Illeautem cum pervenisset Sardas, 
zzi μὴ πρότερον, εὐπειθεστέροις τοῖς μάρτυσι xai — tunc existimabat, et si non prius,se obedientiores 
cyuperer; ἤδη γενομένοις περιτυχεῖν, τὰ μὲν γὰρ Οἱ faciliores inventurum martyres. Solum enim 
τὸς τιμωρίας ἐγένωσχε μόνον, τὰ δὲ τῆς παραχλή-  sciebatcruciatus ; consolationem autem unde sci- 
σεως, πόθεν ὃ γεώδης ἐχείνη ψυχὴ καὶ ξένη θείας —retterrena illa anima, et aliena ἃ divina appari- 
ἐπιφανείας χαὶ ἀγαθότητος ; ἐπεὶ δὲ πλέον νῦν ἧπερ — tione et bonitate ? Cum eos autem vidisset vultu, 
ἔμπροσθεν χαριεστάτους μὲν τὴν ὄψιν, εὐσταθεῖς δὲ — quam prius leetiores, spirituque constantiores, et 
τὸ φρόνημα x«i ἀταπεινώτους τὴν ψυχὴν ἐθεάσατο, animo minus dejectos, desperans se posse eostor- 
ἀπογνοὺς τὸ διὰ βασάνων Os», θωπείαις πάλιν χαὶ mentis expugnare, assentationibus rursus et majo- 
δωρεῶν μειξόνων ἐπαγγελίαις τὴν τῶν γενναίων — rum donorum promissionibus aggrediebatur emol- 
ἕνστασιν ὑποχαυνοῦν ἐπεχείρει. Ὡς δὲ ἐπὶ πλέον ( lire virorum fortium constantiam. Cum autem ma- 
ἐπείρα χαὶ πλείονα ἔτι τὴν στεῤῥότητα χατενόει, — gis tentasset, οἱ adhuc majorem animadvertisset 
κρὸς τὸ αὐστηρὸν αὖθις ἐχώρει τῷ συνεχεῖ τῆς με- roboris firmitatem, processit rursus ad acerbitatem, 
ταδολῆς χαὶ τῷ xouÜe τῆς ὁμιλίας θηρᾶσαι rà» ἐν — continua mutatione, et varia collocutione, moliens 
Χριστῷ ἀπλότητα τῶν ἁγίων ὁ σχολιὸς μηχανώμε- — improbus venarieam, que in Christo fundata erat 
νος. sanctorum simplicitatem. 

Η΄. Ἐπεὶ δὲ xai οὕτω νικώμενος ἦν xal οὐδὲ ut- VIl]. Cum autem sic quoque vinceretur, et nepa- 
πρὸν ὑπενδιδόντας ἑώρα τοὺς μάρτυρας, ἀλλ᾿ ὥσπερ — rumquidem cedentes videret martyres sed tanquam 
τις ἀλώποξ ἐφάνη διαμαχομένη πρὸς λέοντας, ἀπο — vulpes quedam visus est pugnare contra leones, 
ρῶν τοῖς ὅλοις, ὑπέρχεται τέχνην ἑτέραν, xoi Kdp- animi plane dubius et perplexus, alia arte eos su- 
zo» μὲν xai Πάπυλον ἀποπέμπεται τοὺς γενναίους,  perare aggreditur ; et Carpum quidem et Papylum 
ἀσφαλῶς τηρεῖσθαι κελεύσας. Τὸν δὲ θαυμαστὸν — viros fortes 80 preeclaros dimittit, jubens eos tuto 
᾿Αγαθόδωιρον, ὅς τοῖς μάρτυσι διηχονεῖτο καὶ τὰ τῶν — servari: admirabilem autem Agathodorum, qui mi- 
οἰκετῶν ἔπραττε (μάρτυς x«i αὐτὸς ἤδη τέλειος ὧν, nistrabat martyribus, etfamulorum munere funge- 
ταὶ τῷ περὶ αὐτοὺς φῶτρῳ τῶν αὐτῶν ἐχείνοις —batur (qui ipse quoque jam erat perfectus martyr, 
ἐκοινώνει χολάσεων), τοῦτον ἐχέλευσε ταθέντα βοὺ- y et suo in eos amore erat socius eorumdem suppli- 
νεύροις ἀνηλεῶς τύπτεσθαι * ἅμα μὲν λυπεῖν τοὺς — ciorum) , eum, inquam, jussit extensum, boum 
ἀγίους διὰ rüq πρὸς τὸν ὁμόπιστον τιμωρίας, ἅμα — nervis ctediimmisericorditer, simul quidem sanctos 
δι xai φοθεῖν βουλόμενος. "HuülAwto οὖν ἀλλήλοις molestia afficere propter cruciatum ejus, qui erat 
ἱκάτεροε ὅ τε xoldQe» δικαστὴς «αἱ ὁ μάρτυς ' ὁ ejusdem fidei, et terrefacere volens, Utrique ergo 
δααστὴς μὲν ὥστε τῷ πλήθει τῶν πληγῶν τὸν ἄνδρα — inler se contendebant, nempe et Judex n punie- 
Qs», ὁ μάρτυς δὲ ἡδέως οὕτω τὰς πληγὰς δεχόμε- — bat, et martyr, judex quidem, ut mu » ine Pl a- 
νος, ὡς δῆλον εἶναι τοῦτο δι᾽ εὐχῆς τίθεσθαι, τὸ δι’ garum eum expugnaret ; martyr autem, plagas am 
ἀρχίσαι τὴν τιμωρίαν χαὶ μὴ ἀπαγορεῦσαι τοὺς — libenter accipiens, ut evidens esset, eum o6 a 
πολαστὰς παίοντας. Ὡς oU» τὸ μαρτυριχὸν ἐχεῖνδ — bere in votis, ut duraret supplicium, et non dela- 
füga πολὺν ἤδη ταῖς μάστιξιν dxómrtro χρόνον,  tigarentur tortoresferientes. Cum ergo des 
space; μὲν ὥσπερ ἔχ τινος πηγῆς xpovvol ἀνεδί- llud eorpusjamlongo tempore cesderetur agellis, 

emittebantur quidem rivi sanguinis, tanquam ex 


lero, σπλάγχνα δὲ τὰς οἰκείας περιδολῆς ἐγυμνοῦτο, | Ι 
Ej τῶν ἁρμονιῶν διεσπῶντο, xai ἢ τῆς ὀδύνης — quodam fonte, suo autem integumáentonudabantur 





Ε1| 
' TITTEN ! Eon qui dp utt riii eon 
p qo i ho μια εἰμ} in rh n 
ig neo gd atro qp naim quip! "αν asa, 
apnd Hd prm nmn ΤΣ ΠΙΣ 
π| πὰ ἘΠ du que nad cniin. nn med 
Jt dae Hr qubbiim gue qnid nd 5 ulis iin 
abt, bor qui hn i d dni upitin ul nui ubi ni 
HOME d qna τ ΠΗ enandas án iba, mund 


sica Bananas quem quis, nini fnaril 
porn ondes cn n produ ad ulum Dum nd nedittim, 
Boone Wy τ πᾳ. enun deum HT nn 

να ἡ uem nna ure rop benn, nf iuiu 
TT won c ΔΒ od get ΒΒ ΠΙΆ ΝΉΝ da, 
"c eon Mae nes ad sede apnd nien, iut nad 


va aet ame veda ἢ apud nal Fab, 


Con Uv vlone Auth, and alan est, 1}}}} vare oni 
Vw acne ca c ales A vet dua laluia 
VAM o cons nw ade A t ames otis ; 


(oM aM e P 0M en e dll Ut MN 
SQaWwy 8 aes sp wv 
eor sew ow Nes aM HM WR Ww CPU 
ace va Ms NN wis HRS NIAI 
oss NS SAM wv M wh Aut etu 
S.N OM yay ig ARM Wess qw WA, 
Von λιν πὰ ὑννὰ US HQ, OR 
"oc 5 XP γῃ Νὰὴ yc it, δὴ qd ΝᾺ Ν. 


um " QM Y 4 
QUUM 


NON "4 


. EE EST ir 

NC (* E. TN hob! -Ἔ QNS ARNSNPOERRR., ἈΝᾺ 
toss cfe o e€NKVHS ἐφ. δὰ, db NR 

Vo 8 Nve€ P4, ves Pe, qii. VOIR 


/ 


Mi; HEP LY: “9 Ν 


a, I," "^^, 


0,77 7’ ^, ^. 
ΧΩ 


9 
^ ^ 
45.7545 


nytppnpts Cs», 


5t 


(vy gts 
gs “., du, 70 2 


LEES 


noiyntuy, v (4t 


hh ggg 
y nus dJadauts otephat 
épalou pube Tho 5 
“ας wil lal) ngu; 
mptifryndus και οἶδας 
“νήρνιπης ψευδὸος  « 
ἐπίατηπην τὴν διάνοις 
pisunyuu rey ὅλων € 


κϑεῖι, 


vo Mt. οὐ πές 
Q9. γὰρ παντὸ καὶ 
ἐννδιας ποιςτὲς RO 
aedi του εἶναι 
νϑυναῖνα d τὸ εἶνα 
Menxe, tiurran C 
eMwev xime: καὶ 
ποδοΐκέ, ἀὐεκῦνες τ 
(m δι ῳδνάς τὶς 
«δι DENMEUI LTUKiS 
Ἂν wék ἃ CPI Ser 
"- einer» o- 
Veiis, jum 8 


ΝΟ ΝΛ ΜΆ xe, αι e Sl e Pena ge 


IB EN S 
"Noc XS Ule Δ quet, onlli 

V0 s wesvNS 8 NP ebiulil qure. 

UOS NA ARN eie taii Unde ΜΝ 

O0 NS SUN νὰ ἢ, ὡς 

A9 IS νι, Sel? 

VAM vA. UNES ARBÍNBS 

SONNO, SACS, ως er SN 

Nos νον Ν RR λνιλρα - AS 


. EN 
UNMUONSNNÜS 

x. x x 
ν ἊΝ. "SS S SSN 


NY ἊΝ 


V aura. 
ein 


AP 


7 


πκωρίαν τῆς χθὲς ἡμέρας ἀποσχοπῶν χαὶ οἰόμενος 
Μόλις ἂν χαὶ βασταζομένους τὴν óJóv ἀνύσαι " ὡς δὲ 
οὕτως ἔχοντας ἐῤῥωμένους ἑώρα, xai τὰ τούτων 
πρόσωπα θοΐλλοντα μᾶλλον τῶν λουτροῖς x«i ἀνέσεσι 
χαὶ σχιατραγφίᾳ διηνεχῶς προσχειμένων, γοητείαν τὸ 
πρᾶγμο ἐχάλει ὁ δαιμόνων ἀληθῶς ἔμπλεως, χαὶ διὰ 
τοῦτο χαὶ προσετίθει τοῖς ἐπιπόνοις, σεραπεύων 
ἑαυτῷ τὸν θυμὸν χαὶ σιδήρῳ τό μέλη πανταχόθεν 
βαρυνομένους ἐκέλευε πάλιν ὁδεύειν. ᾿Επεὶ δὲ οὗτός 
τε χἀκεῖνοε ἐν τῷ ὡρισμένῳ γεγόνασι τόπῳ, θύσας 
δαίμοσιν Οὐαλέριος, ἐπὶ διχαστιχοῦ βήματος προχα- 
θέξει καὶ τὸν μαχάριον παραστησάμενος Κάρπον καὶ 
πρόσωπον περιθεὶς ἑαυτῷ πιστοῦ τινος φίλον x«t 
θεομιὼν ἔχοντος τὴν περὶ αὐτοῦ μέρὶμναν' 'Eypiv 
μὲν, εἶπεν, αἰδούμενόν σε τὴν πολλὴν ἡμῶν ἐπιεί- 


VITA S. CARPI ET SOCIORUM. 


118 


À sterne diei aspioiensafflictionem, etexistimanseos 


vix tandem portatos iter posse conficere. Cum au- 
tem vidisset illos adeo valentes et robustos, et vul- 
tus eorum non minus letoset alacres, quam eorum 
qui utuntur assidue lavacris, et vitam agunt um- 
bratilem, eam rem vocabat prestigias qui vere erat 
plenus demonibus : et ideo ampliorem eis adjunxit 
dolorem ; nam eorum membris ferroomni ex parte 
gravatis, jussit eos rursus viam inire. Postquam 
autem et ipse, et illi in loco fuere prestituto, cum 
diemonibus sacrificasset Valerius, in tribunali pre- 
sidet judiciali. Et eum beatum Carpum sisti curas- 
set, et fidelis alicujus amici personam induisset, 
et qui de ipso erat admodum sollicitus : Oportebat 
quidem, dixit, te nostram reverentem lenitatem, 


χειαν, αὐτόματον ὁρμῆσαι πρὸς τὸ χαλὸν x«i τοῖς p tua sponte venire ad id, quod est bonum et hone- 


μεγίστοις θῦσαι θεοῖς" νῦν δὲ x«l παραχαλούμενος 
πρὸς τοῦτο χαὶ εὐεργετούμενος, ὡς ὁρῶ, οὐδὲ βρα- 
χεῖαν τενχα χάριν αὐτοῖς ἀπονέμεις, ἀλλὰ τοῦ οἰχείον 
σναφέροντος ἀμελεῖς ἰδοὺ γὰρ ὀὗτοί σε τοῦ γήρως 
οἰχτείοαντες, ἀταλαίπωρὸν σοι διέθηχαν τὴν πορείαν" 
καὐτὸς δὲ οὐχ oid' ὅτι παθὼν ἀγνώμων τε περὶ τοὺς 
εἰρργέτας ἔλέγχῃ καὶ ἡμᾶς ἐν μηδενὶ τιθέμενος πρὸς 
Ti» ἐχεέίνων ὀλιγωρεῖς θεραπείαν " θέλησον γοῦν xXv 
ἄρτι χατανεῦσαι χαὶ συμβουλεύοντί μοι τὰ λυσιτελῆ 
πεισθῆναι, ὡς ἐμὲ ἡ σὴ δυσωπεῖ πολιὰ χαὶ λύπῃ 
δεινῇ συνέχομαι καὶ ὥσπερ οὐχ ἀλλοτρίαν, ἀλλ’ 
ἐμαυτοῦ συμφοραν τὸ σὸν ἀναχλαίομαι. ᾿Αλλὰ τί 
παάθω ; οἶδας γὰρ, ὅτι λίαν οὕτως ὑπερορώμενος οὐχ 
ἀνέξομαι, εἰ χαὶ μὴ δι’ ἐμαυτὸν, ἀλλά γε διὰ τὴν εἰς 
Τοὺς θεοὺς ὕθριν. 

ΙΑ΄. Πρὸς ταῦτα ὁ θεῖος Κάρπος * Συμδουλὴν ἀπὸ 
φωτὸς, ἔφη, πρὸς σχότος χαὶ ἀπὸ ζωῆς πρὸς θάνα- 
To» ἄγουσαν οὐχ ἂν τις λογισμοῦ χύριος συμδουλὴν» 
ἀλλ᾽ αὐτὸ τοῦτο, ὅπερ ἐστὶν, ἐπιδουλὴν ὀνομάσοι * εἰ 
δὲ καὶ ὃ ἐμή σε δυσωπεὶ πολιὰ, τέ τὸ ἐμποδέξον, μὴ 
καὶ σὲ πεισθῆνσι μᾶλλον ἐμοὶ πατριχῶς συμῦου- 
)roewtt ; Ὅτι δὲ σὲ τὰ ἐμὰ λυπεῖ, ἐγὼ σὲ μᾶλλον 
οἰχτείρω τῆς ἀπωλείας, χαὶ δῆλός εἶμι (ἡ φέλη ἴστω 
ἀλήθεια) συναχθόμενός cou τῇ συμφορᾷ, τοιούτοις 
προσχειμένου θεοῖς χαὶ ψεῦδος τὴν ὥπίδα θεμένον, 
τὸ τῆς θείας φάναι Γραφῆς * οἶγε πῶς ἂν ποτε δι- 
καίως νομισθεῖεν θεοὶ, ὕλης ἀψύχον ὄντες χαὶ τὴν 
εἰς τὸ εἶναι παραγωγὴν ἐξ ἀνθρωπίνης χειρὸς ἔχον- 
τες ; Οὐαλέριος οὖν οὕτως ὑπὸ Κάρπου τοὺς αὐτοῦ 
ϑεοὺς, xàw ὁ λόγος ἀληθὴς ἦν, ὑδριζομένους οὐχ 
ἐνεγκὼν, ἀγαθῶν λόγων πονηρὰν ἀντίδοσιν ἐποιεῖτο" 
ἐμίσῃσε γὰρ ἐν πύλαις ἐλέγχοντα (χατὰ τὸν θεῖον 
᾿Αμῶς ) χαὶ λόγον ὅσιον ἐδϑδελύξατο, ἐχέλευέ τε εὐ 
θέως, χαὶ ὁ θυμὸς ἄμετρος ἧν, καὶ δηυίων χεῖρες 
εἶχον τὸν ἅγιον * ῥάδδοι τε αὐτὸν ἀχανθώδεις ἀνηλεῶς 
ἤἦκιζον, καὶ αἱ σάρχες ξαινόμεναι συνεχῶς εἰς ἀέρα 
ϑιεσχεδάξοντο᾽ xat χόρον ἐν τούὐύτοῖς οὐχ ἐλάμθανε ὁ 
ϑυμὸς, ἀλλὰ χαὶ πάλιν ἕτεροι τῶν δημίων, οἱ μὲν 
λαμκάϑδος αὐτοῦ ταῖς πλευραῖς ἀνῆπτον, οἱ δὲ ἅλας 
τοῖς μώλωψιν ἀπανθρώπως ἐπέταττον — * ἐντεῦθεν 
αἱμάτων μὲν ῥύαχες χατὰ τοῦ ἐδάφους ἐφέροντο, 


3 ]|sa. xxvi, 15. * Amos v, 10. 


stum, et diis sacrificare maximis. Nunc autem, 
cum et ad id suasionibus inciteris, et beneficio af- 
floiaris, ut video, ne minimas quidem eis agis gra- 
tias: sed negligis id, quod est tibi conducibile. 
Ecce enim hi tue miserentes seneotutis, effecerunt, 
ut iter perageres absque afflictione. Ipse autem, ne- 
scio quomodo, et ingratus esse convinceria in tuos 
benefactores, et nos nihili faciens, illorum cultum 
despicis. Velis ergo nune saltem annuere, et mihi 
credere consulenti ea, que sunt utilia. Tuam enim 


2 revereor canitiem et magno dolore afflcior, et tan- 


quam non alienam, sed meam, tuam defleo cala- 
mitatem. Sed quid agam ὃ Seis enim, quod cum 
adeo despiciar, non feram, si non propter meipsum, 
at propter deorum contumeliam. 

XI. Ad hec divinus Carpus : Consilium, inquit, 
quod a luce ad tenebras, et a vita ducit ad mortem, 
nemo, qui fuerit compos mentis, consilium, sed idi- 
psum, quod est, nominarit, insidias. Quod si meam 
reveretis canitiem, quid impedit, quominus tu mihi 
magis credas paterne consulenti ἢ Quod autetm tu 
ex me dolorem accipis, ego magis tui misereor in- 
teritus, et aperte tuam (hoc sciat amica veritas) 
egre fero calamitatem, qui tales deos colas, et spem 
posueris mendacium, ut dicam cum divina Seri- 
ptura*. Qui quidem quemadmodum possunt dii jure 
reputari, cum sint ex inanima materia, et ad hoc, 
quod sunt, productionem habeant ex manu humana? 
Valerius ergo non ferens deos suos a Carpo, etsi 
verum diceret, ea affectos contumelia, bona verba 
male est remuneratus. Odioenim habuit in portis 
reprehendentem, cut divinus dicit Amos*) et san- 
(tum sermonem est abominatus. Statimque ex 
jussu ejus lictorum manus tenebant sanctum : et 
virge spinese eum cedebantimmaniter : carnesque 
assidue laceratee ac. discerpte, dispergebantur in 
aerem. Nec his satiabatur ira : sed alii rursuslicto- 
res, partim quidem admovebant lampades ejus]la- 
teribus, partim autem inhumane aspergebant sale 
ejus vibices. Hincrivi quidem sanguinis per solum 
ferebantur : Fibre autem, que divellebantur, mar- 


119 


set, etiam si quid inanimum ita fuisset ceesum: 
doluistis autem vos quoque omnino vel solum au- 
dientes. Sed martyr quo magis augebatur multitudo 
suppliciorum, eo magis eratipse caplus Dei amore, 
et tanquam ex re aliqua suavissima se voluptate 
explebat ex doloribus : donec ejus virtute defessus 
Valerius, eum transmisit in carcerem. 


XII. Cumautemdivinum sisti curasset Papylum, 
perindeacsi nunc eum primum aspexisset, rogavit, 
quinam essent parentes, quceenam patria, et que- 
nam esset martyri scientia. Sanctus autem ; Jam, 
inquit, discere potuisti, me esse natum ex ingenuis 
parentibus ; sum enim natus Thyatiris : exerceo 


autem medicinam, non que fuerit ex herbis eterra p βοτανῶν τῶν ix γῆς φυομένων, ἄλλ’ ὅση ἄν τινι exi 


nascentibus, sed que alicui a Deo data fuerit. Non 
enim usque ad corpora circumscribimus ejus utili- 
tatem : sed etiam morbos anime corrigimus. Tunc 
judex : Non heo, inquit, fieri potuerint sine exerci- 
tatione eorum, que scripta sunt a Galeno et Hippo- 
crate, qui acceperunt a diis summam illius scientiee. 
Papylus autem : Galenus quidem, inquit, et Hippo- 
crates, et qui illorum artem exercent, tunc aliquem 
ouraverint, quando gratiam sue benignitatis meus 
quoque Christus prebuerit. Sin minus, perit eis 
studium, nihil commodi consequens ex sua in arte 
exercitatione. Quos autem deos nominas, cum nec 
sibi quidem possint aliquid prodesse, quomodo ii 
curam gesserint aliorum sanitatis. Quod si etiam 
velis rem ipsam vere intelligere, eum, qui propter 
tesedet, altero ul vides oculo orbum, faciant visum 
recuperare : et postea nihil dicam. Fuerit autem 
quispiam, ait Valerius, qui eum possitsanare? Non 
hoc solum, inquit sanctus, sed omnes etiam alios 
morbos et affectiones insanabiles facile curaverit, 
qui Christum omni morbo medentem invocaverit. 
Dixit autem Valerius : Videamus in presentia id, 
quod dicis : Non ego, inquit Papylus, aggrediar pri- 
mus. Vereor enim, ne cum ipse omnia adulteres, 
miraculum ascribas deemonibus. Sed tui primum 
invocent quem velint tuorum deorum, et tunc ego 
quoque ostendam Christi mei virtutem. 


XIII. Tunc cum quosdam deorum cultores etsa- 
orificos adduxisset Valerius, jussit suos invocare 
deos, nullam, qui ad hoc faciat, omittentes artem, 
nec industriam, nec rationem. Illi autem, alius alio 
accedentes, hic quidem Apollinem, illeautem /Escu- 
lapium, alius deinde alium ipnvocabat ex diis adul- 
terinis, impotentes in re, que fleri non poterat, 
quod ad homines attinet, invocantes. Eratque res 
valde ridicula, et plena dedecore. Quid enim de vi- 
ventibus, magnus inquit isaias*, sciscitabuntur 
mortuos ? Totus ergo dies preeteriit, et illi quidem 
rogabant, supplicabant, sacrifioabant, rebus illis 


δ ]sa. vui, 19. 


MENSIS APRILIS. in 


tyrigravem dolorem afferebant. His defessum fuis- A ἵνες δὲ διασπώμεναι δριμυτάτην τῷ μάρτυρι τῷ 


αἴσθησιν ἐνετοίουν * ἔχαμεν ἂν ἐν τούτοις, εἶ τι τὰ 
τῶν ἀψύχων ἦν αἰκιζόμενον ' δλγήσατε δὲ χαὶ jui 
πάντως xal πρὸς μόνην τὴν ἀκοήν. ᾽Αλλ᾽ ὁ μέρτᾳ 
ὅσῳ τὸ πλῆθος τῶν χολάσεων ἐπετείνετο, τοσούτω 
χαὶ αὐτὸς μᾶλλον τῷ πρὸς Θεὸν ὁ)λέσχετο ἔρωτι 
xai ᾧτπερ τινὸς ἡδίστου χατετρύφα τῶν ivre, 
ἕως πρὸς τὸ τοῦ ἀνδρὸς γενναῖον ἀποκαμὼν Oui 
ρίος, τοῦτον μὲν παρέπεμψε τῇ εἰρχτῇ. 

IB'. Τὸν δὲ θεῖον παραστηβάμενος Παάπυλον, ὧε- 
περ νῦν πρῶτον αὐτὸν θευσάμενος, ρώτα, τίνες «ὶ 
γενέται, τίς ἣ πατρὶς xal τίς ἄρα d ἐπιστήμς τὸ 
μάρτυρι. Ὁ δὲ ἅγιος * Μεμάθηχας $dw, φησὼ, m 
ἐλευθέρων πατέρων ἐγὼ παῖς " ἐκ Oversipev δὲ e 
μῆμαι, μέτεῖμι δὲ ἱχτριχὴν, οὐχ ὁπόση γένοιτο ἄν ἃ 






Θεοῦ δοθείη * xai γὰρ οὐ μέχρι τῶν σωμάτων περι- 
ορίξομεν τὴν ὠφέλειαν, ἀλλὰ καὶ τῶν ψυχικῶν ἀῤῥω- 
στημάτων ποιούμεθα τὴν διόρθωσιν. Εἶτα ὁ dus 
στής " Οὐχ ἄνευ ἀσχήσεως τῶν Γαληνοῦ, pa, xxi 
Ἱπποχράτους ταυτὶ γένοιτο, οἱ παρα τῶν θεῶν τῆς 
ἐπιστήμης τὸ χεφάλαιον ἔλαδον. Καὶ ὁ Πάπυλος : 
Γαληνὸς μὲν xai Ἱπποχράτης, καὶ οὗ τὰν ἐχείνων 
μετιόντες τέχνην, τότε ἄν τινα θεραπεύσειαν, ὑνίχα 
τῆς ἑαυτοῦ φιλανθρωπίας τὴν χάριν x«i ὁ ἐμὸς ze 
οάσχοι Χριστὸς * εἰ δ᾽ οὖν, οἴχεται ἀὐτοῖς ὃ σπουδὴ 
μηδὲν τῆς περὶ τὴν τέχνην ἀσχήσεως ἀπολαύσασα᾽ 
oU; δέ γε ὀνομάζεις θεοὺς, οὐδὲ ἐαντοὺς Ovücei τι 
δυνάμενοι, πῶς ἂν τῆς ἑτέρων οὗτοε φροντίσωσι 
θεραπείας ; Εἰ δὲ χαὶ μαθεῖν ἔργῳ τὸ πρᾶγμα ἐθέ- 
λεῖς, τὸν παρὰ σοὶ χαθήμενον πεπηρωμένον, ὡς 
ὁρᾷς, ὄντα τὸν ἕτερον τῶν ὀφθαλμῶν, ἀναξλέναι 
ποιησάτωσαν, χἀμοὶ λόγος τὸ μετὰ ταῦτα οὐϑείς. 
Εἴη δ᾽ dv τις, εἶπεν Οὐαλέριος, ὁ τοῦτον ὑγιῶσαι 
δυνάμενος ; --- Οὐ τοῦτον μόνον, ὁ ἅγιος ἔφῃ, ἀλλὰ 
xk) νόσος ἄλλη τις f, xXv πάθος οὐδὲ παρ᾽ ὄλέγον 
ἰάσιμον, ῥᾳδίως ἅπαντα θεραπεύσειεν, ὃς ἄν τὸν 
ἰώμενον πᾶσαν νόσον χαὶ πᾶσαν μαλαχίαν ἐπικαλοῖτο 
Χριστόν. Καὶ τὸν Οὐαλέριον φάναι * Ἴδωμεν εν τῷ 
παρόντι ὃ λέγεις. --- Οὐχ ἐγὼ, φησὶν ó Πάκπυλος, 
ἐγχειρήσω πρῶτος δέδοικα γὰρ, μὴ τὸ πρᾶγμα 
νοθεύσας αὐτος τοῖς δαίμοσι τὰ τοῦ θαύματος ὑπο- 
γράψῃς * ἀλλ᾽ οἱ σοὶ πρότερον, ἣν βούλωνται, τῶν 
θεῶν ὑμῶν ἐπίκλησιν ποιησάτωσαν, χαὶ τότε To 
αὐτὸς τὴν τοῦ ἐμοῦ Χριστοῦ δύναμιν ἐπιδείξω. 

Γ΄, Τότε θεραπευτάς τινας xai θύτας παραγαγὼν 
ὁ Οὐαλέριος, τοὺς ἐἑαντῶν ἐχέλευεν ἐπεχαλεῖσθαι 
θεοὺς, μηδὲ τέχνης, μηδὲ ἐπινοίας, μηδ᾽ ἄλλης τινὸς 
μεθόδου πρὸς τοῦτο μεθιέντας μηδέν. Οἱ δὲ ἄλλος 
ἀλλαχῇ παριόντες, ὁ μὲν ᾿Απόλλωνα, ὁ δὲ ’᾿Ασχληπιὸν, 
ὁ δὲ ἄλλος ἄλλον τῶν χιβδήλων ἐχάώλει θεῶν, ἀδυνά- 
τους χατὰ ἀδυνάτου πράγυατος, ὅσα γε εὶς ἀνθρώ- 
πους ἧἦχεν ἐπιχαλούμενοι - xai ἦν τὸ χρῆμα κομιδῇ 
γέλως, αἰσχύνη σαφῆς. Τὶ γὰρ περὶ τῶν ζώντων, 
Ησαΐας φησὶν ὁ μέγας, ἐχζητήσουσι τοὺς νεχρούς ; 
Ἡμέρα γοῦν διῆλθεν ὅλη, xci οἱ μὲν ἐδέοντο, ixé- 
τευον, ἐθυσίαζον, πᾶσαν περὶ τὰ μάταια ἐποιοῦτο 


VITA S. CARPI ET SOCIORUM. 


122 


ροσεδρείαν" τὰ δὲ χωφὰ κωφὰ ἦν, καὶ τῷ ix À vanis perpetuo assidebant. Surda autem ; surda 


τυφλώττοντι οὐδεμία βοήθεια παρὰ τῶν ὅλως 
ὑμένων. Τί οὖν ὁ τοῦ Χριστοῦ μάρτυς ; Ὁμοῦ 
Ke ὄμμασι τῆς σαρχὸς xoà τὰ τῆς ψυχῆς εἰς 
Ug ἄρας, τὸν ἑαυτοῦ πρὸς ἔλεον ἐχάλει Δεσπὸ- 
τα τί; Τὸ τοῦ σταυροῦ σημεῖον ἐπιδάλλει 
ψεσιν, ἅπτεται τῇ χειρὶ, χαὶ τῇ ἁφῇ τὸ φῶς 
θει͵ χαὶ ὁ σδεσθεὶς ὀφθαλμὸς ῥᾷον ἣ πρὸς 
συγχαλυφθεὶς ἀνεώγνντο, χαὶ τὸ δὺ μεῖζον, 
Vuxüc ἐλύετο πήρωσις, καὶ πιστεύων ἦν, xal 
ς τὸ ἀληθινὸν ἑώρα, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρω. 
(όμενον εἰς τὸν κόσμον, x«i ἅμα πολύ τι πλῆ- 
θρώπων τῷ θαύματι πρὸς τὴν τῆς ἀληθείας 
σιν ἐχειραγωγεῖτος, Τίνα ἂν οὐ μετέδαλον 
χαὶ τίς ὁ τὴν ἰσχὺν ἔχων ταύτην ἐχζητῆσαι 


erant : et ei, qui ex parte cecutiebat nullum erat 
auxilium ab iis qui erant ceci penitus. Quid ergo 
Christi servus ? Simul cum carnis oculis anime 
quoque oculos ad ccelum tollens, ad misericordiam 
suum invocabat Dominum. Deinde quid ? Crucis 
signum immittit oculis, manu tangit, et tactum 
lux est consecuta, et exstinctus oculus facilius est 
apertus, quam si somno fuisset opertus : et quod 
majus est, ejus,qui beneficio affectus fuerat,anime 
quoque ablata est ceecitas, eratque credens,et veram 
lucem intuebatur, que illuminat omnem hominem 
venientem in hunc mundum:et simul etiam magna 
hominum multitudo deducta est miraculo ad agni- 
tionem veritatis. Quem non hec mutassent, et ef- 


«Üsiv παρεσχεύασεν ; 'AXÀ εἰ x«l πάντας, p fecissent querere et discere, quisnam is sit, qui 


toy γοῦν οὐδαμῶς, ἀλλὰ χαὶ πολὺ μᾶλλον 
τερον ἑαντοῦ πεποιήχασι, χαθάπερ ἐνηδόμε- 
ἀπωλείᾳ τῆς πλάνης xai οὐδαμῶς ἐχχαλὺυ - 
τὴν ἀλήθειαν ἀνεχόμενον * ὅθεν xal τὸν μάρ- 
αύτὴς ἐπὶ ξύλον μετεωρίσας, αἰκίζεται δρι- 
ς, τοιαύτας αὐτῷ τὰς ἀμοιδὰς τῆς εἰς τὸν 
εὄρον εὐεργεσίας ἀποδιδούς. 


᾿Εξαίνετο μὲν οὖν τὸ χαλὸν ἐχεῖνο σῶμα ταῖς 
. Πάπυλον δὲ οὐ τοῦτο ἔλύπει, ἀλλ᾽ ὅτι μὴ 
-spat μᾶλλον ἐπήγοντο βάσανοι, δεινῶς 
ἕν᾿ ὥσπερ γοῦν ἀπ᾽ ἐναντίας χαὶ Οὐαλέριος 
νας ὁρῶν πάλιν τὰς αὐτοῦ βασάνους πρὸς τὴν 
ρτυρος εὐψυχίαν, πάθος ἴδιον εἶχε τοῦτο xai 
ἔφερε" τοιγαροῦν προσετέθει χαὶ ἄλλας, καὶ 
& αὐτοῦ πλευραῖς ὑπανάπτει χαὶ λέθοις βάλ- 
χελεύει * ἀλλὰ χαὶ πρὸς τὸ πῦρ ὁ μαχάριος 
ταῦεν ἀγεννὲς, χαὶ οἱ λέθοι χαθάπερ αἰδούμε- 
Ἰὰ Χριστὸν οὕτως αἰχιξζόμενον σῶμα, ἀλλαχοῦ 
ἡντίζοντο, xat' αὐτοῦ δὲ οὐδαμῶς ἐφέροντο. 
U» ἀπηγόρευσεν Οὐαλέριος ἤδη καὶ οὐδὲν 
ὃ ἐπαγάγοι τοῖς ἁγίοις εἰς τιμωοέαν, χαιρὸν 
T^i, μώλωψι, λογιζόμενος ἴσως, ὡς εἴ γε xol 
οὕτως ἀνεθεῖεν οἱ μάρτυρες, δριμυτέραις 
oi μώλωπες περιδαλοῦσιν ὀδύναις ἤδη φλεγ- 
€ x«l οὔτ χαυνοτέρους πρὸς τὰς μελλούσας 
ς παρέξονται. ᾿Αλλ’ οὗτοι τὸν ἱατρὸν ἐγγὺς 
, d) ὃν xoci τὰς πληγὰς ἡδέως ἐδέχοντο, οὐ 
γνῶν μόνον, ἀλλὰ χαὶ τῶν τραυμάτων αὐταῖς 
ἀπηλλάττοντο, μηδὲ ἴχνος τι τούτων ἐφ᾽ ἑαυ- 
ριφέροντες, ὥστε ἐλάνθανε πλήττων ἐἑαντὸν 
og, οὐ τοὺς μάρτυρας, ὅσῳ γὰρ ἐχουφίξοντο 
νων ἐχεῖθεν, τοσούτῳ τὴν χαρδίαν αὐτὸς ἐμα- 
, χαὶ θυμὸς αὐτὸν ἴσα xai πυρὶ κατεπίπρα. 
βραχὺ τὸ μεταξὺ x«i πάλιν ὁ μὲν ἐφ᾽ ὑψηλοῦ 
ται βήματος, φονιχὸν τε xal μανιχὸν βλέπων, 
t τοῦ τῆς ψυχῆς χατόπτρον, τῶν ὀφθαλμῶν, 
lov ὑποφαίνων πιχρίαν, xai οὐδὲ προσιτὸς 
μέοσιν ὧν * περιίσταται δέ αὐτὸν πᾶν ὅσον 
κὸν εἶχε τῆς σφετέρας ἀλαζονείας * εἰσάγον- 
οἱ γωνάδαι᾽ μᾶλλον δὲ εἰσίασι πρόθυμοι" 
ν αὐτοὺς εἰς εὐωχίαν, οὐχ εἰς ἀγῶνα χαλεῖ- 
καὶ ὁ μὲν χαταπλήξειν αὐτοὺς xal πρὸ τῶν 


tanta est virtute preditus ? Sed et siomnes nequa- 
quam quidein certe Valerium, imo eum etiam se ip- 
pso fecerunt longe seviorem, perinde ac si delecta- 
retur errore, et nequaquam sustineret aperiri ve- 
ritatem. Unde etiam cum ejus martyrem sublimem 
supra lignum sustulisset, verberat acerbissime, ta- 
les ei reddens remunerationes pro beneficio, quo 
ejus affecerat assessorem. 

XIV. Et flagellis quidem csedebatur pulchrum 
illud corpus: Papylum autem nonhoo male habebat, 
sed quod non graviora infligerentur tormenta, eegre 
ferebat: quomodo contra Valerius, victa videns sua 
tormenta a martyris animi magnitudine, dolebat et 
acerbe tolerabat. Adjecit itaque etiam alia ; et 
ignem accendit ejus lateribus, et jubet eum appeti 
lapidibus. Sed nec adversus ignem se gessit mar- 
tyr ignave : et lapides veluti reveriti corpus, quod 
sic pro Christo torquebatur, alioquidem jacieban- 
tur, nequaquam autem in ipsum ferebantur. Cum 
ergo jam defessus esset Valerius, nec jam haberet, 
quod sanctis inferret ad supplicium, dabat tempus 
vibicibus, reputans fortasse, quod si parum dimissi 
sic fuerint martyres, inflammati jam vibices eos 
gravioribus afficerent doloribus, et sic redderent 
molliores ad futuram questionem. Sed ii cum 
prope haberent Medicum, propter quem plagas li- 
benter accipiebant, non solum a doloribus, sed 
etiam a vulneribus liberati sunt simul cum cicatri- 
cibus, ne ullum quidemin se eorum ferentes vesti- 
gium. Quareseipsum imprudens feriebat Valerius, 


D non mertyres. Quo enim illi magis levabantur la- 


boribus, eo magis cor ejus cedebatur:iraque, pe- 
rinde ac ignis, euin accendebat. 


XV. Breve tempus intercessit, et rursus ille qui- 
dem presidet in excelso tribunali, torvo et cedem 
spirante aspectu intuens, et per animee speculum, 
oculos, internam ostendens acerbitatem, et nec 
pluribusquidem sui prebens adeundi copiam: illum 
autem tantum cirumsistunt, quicunque erant mi- 
nistri ejus arrogantie. Introducuntur autem viri 
preeclari, vel potius ingrediuntur prompto et alacri 
animo. Dioeres eos vocari ad convivium, non .au- 


123 | MENSIS APRILIS. 


tem ad certamen. Etille quidem videbatur, vel ante Α ἀπειλῶν ἐδόκει μόνῃ τῇ θέα, χαὶ ἠρώτα τῆς pw 
minas, eos esse territurus ipso solo aspectu:etin- ἀποπειρώμενος τῶν ἁγίων xol μεταδολὴν de 
terrogabat, sententie martyrum faciens periculum: ζετο" οἱ δὲ τοσοῦτον ἀπέσχον τοῦ Tt τοιοῦτον xri 
et visione apprehéndebateorum mutationem. Tan- ὥστε xai ὠνείϑιξον αὐτῷ τὴν περὶ τὴν ex 
tum vero aberat, ut illi ita essent affecti, ut etiam —— βραδυτῆτα, καὶ ὅτι μὴ ταχέως ἀπέθνησκον ius 
ei exprobrarent tarditatem in ferenda sententia, et ἐδυσχέραινον. Tí πράγματα, λέγοντες, xmb & 
quod non cito morerentur, valde segre ferrent : καὶ τοῖς ὑπηρέταις παρέχεις, ἀγωγέμονς yb i 
Cur, dicentes, et tibi, et famulis exhibes molestiam, «πολλάκις ποιῶν, τῆς δὲ τελευταίας ψήφου pudós 
nos quidem ssepe adducens, postremem autem sem- ἐλπίζων τάχα μεταδαλεῖν ἡμᾶς καὶ πεῖσαι &x 
per parcens sententim, sperans fortasse fore, ut ναι Χριστοῦ χαὶ τῆς ἀληθείας ; Ὅπερ τότ 
nos poeniteat, et persuadeas, ut a Christo deflcia- ἐθεάσω, ὅτε ὁμοίως τοῖς σοῖς θεοῖς ἀναισθήτονς 
mus et veritate ? Quod quidem tunc aspexeris, ἑώρακας καὶ χωφούς, Ταῦτα οὐκ ἔφθασαν εἰς 
cum videris nos eque ac deos tuos, nullo sensu εἰπεῖν, xoi σιδηροῖ μὲν κατὰ γᾶς ἐσπείροντο τ 
preeditos et surdos. Hiec cum primum dixissent, λοι" ἠχοντίζοντο δὲ xar' αὐτῶν oi γενναῖοι y 
murices quidem ferrei dispergebantur in lerra : xai ὕπτιοι ἐπάνω τούτων ἀφειδῶς sÜÀxovro, xw; 
preclari autem viri in eos nudi jaciebantur, elsue B πιχρότατον εἰς τιμωρίαν x«i μόνον εἰς ὀφθα 
pini super eos trahebantur crudeliter : res ad Ο- ἐρχόμενον *. ἀλλ’ οὐδ᾽ ἐν τούτῳ Θεὸς τῶν οἱ 
ciatum acerbissima, cum vel solum subjicitur ocu* ἠμῶλι θεραπευτῶν, ἀλλ᾽ εὐθέως (δεῖ γὰρ καὶ 
lis. Sed nec in hoc quidem deos suos neglexit fa- τὸ τῆς θείας φάναι Τραφᾷς) 46m ὁ ἐμφυσὶ 
mulos: sed statim (oportet enim rursus aliquid di- πρόσωπον αὐτῶν χαὶ ἐξαιρούμενος αὐτοὺς b 
cere ex divina Scriptura) ascendit inspirans in fa- — ψεως καὶ παραχρῆμα oi τρίδολοε ἀφανεῖς in 
ciem eorum, et eos liberansex afflictione. Etproti- αὐτοὶ χαχῶν ἀπαθεῖς ἐφυλάχθησαν. Τοῦτο 
nus evanuerunt murices, et conservati sunt ipsi πλείονα μανίαν ἐξῆπτε τὸν δικαστὴν, xoi bw 
lllesi a malis. Hoo plane judicem accenditad furo- πάλιν τὰς πλευρὰς ὑπέξεον τῶν ἀγέων, οὕτως c 
rem : et novacule adeo crudeliter martyrumlater& ὡς ἀμφοτέρους αὖθις ἔξω τῶν φυσικῶν ὅρων yo 
laniabant, ut utrumque par rursus egrederetur naà- — xai τοὺς δημίους ἐν τῷ χολάξειν ἀσυμπαθῶς xa 
turales limites, nempe etlictores in puniendo immi- ἁγίους iv τῷ φέρειν εὐψύχως τὰ λυπηρά. 
sericorditer, et sanoti in forti animo tolerandis mo. 

lestils. 

XVI. Post hec rursus congregat bestias crude- Ig. Μετὰ ταῦτα πάλιν τὰ τῶν θωρίων ὧμ 
lissimas, et sanctis theatrum constituit, et ipse se- συναθροίζει, θέατρόν τε συνίστησε τοῖς ἁγίοις, 
det spectator. Et eum in medium adduxisset mar- θεατὴς αὐτὸς χάθηται" εἰς μέσον τε τοὺς páb 
tyres, in eos immittit ursam : et cum putasset, si- ἀγαγὼν, ἄρχτον αὐτοῖς ἐπαφίησι και νομέσας 
mul atque fuissent immissi,fore ut virorum preecla- τε ἀφεθῆναι xoi τοῖς γεννάϑδαις διασπαραξι 
rorum corpora discerperet, vidit potius nataram σώματα, τῶν ἀλόγων μᾶλλον ἑώρα τὴν φύσιν 
animaliumrationescarentium, admirabiliterdocen- δόξως τοὺς λογιχοὺς συνετίζουσαν * ὃ γὰρ à 
lem intelligentiam eos qui sunt participes rationis: ὥσπερ αἰδουμένη τοὺς ὡραίους αὐτῶν πόδα 
Ursa enim, veluti reverita speciosos eorum pedes, δἰρήνην ἀληθῶς εὐαγγελιζομένους, οὗ μόνον £ 
et pacem vere annuntiantes, non solum nihil no- δὲς οὐδὲν xai ἄγριον xai τὸ ὅλον «vac θϑι 
xium, nec agreste fecit, nec ut semel dicam, bel- εἰργάσατο, ἀλλὰ καὶ προσέπιπτεν αὐτοῖς | 
luinum : sed ad eorum pedes procidit,etamiceest καὶ φιλικῶς ἠσπάξετο * οὐδὲ τοῦτο fpxsas τῷ 
amplexa. Nec hoc quidem suffecit insipienti ad τῳ νοῦν ἐμδαλεῖν, ἀλλὰ x«i λέων εὐθὺς ἐπαφ 
dandam ei intelligentiam. Sed leo quoque protinus καὶ αὐτὸς ὁμοίως τῇ ἄρχτῳ τοῖς θείοις νεύμασ' 
immittitur : qui ipse similiter atque ursa, divinis θαρχῶν ἦν x«i τοῖς ὑπὲρ τοῦ χοινοῦ Δεσπὸτ 
obediebat nutibus, iis qui pro communi Domino χαλεπὰ πάσχοντας οὐχ ὅπως δρᾶσαί tt πονηρὸ 
gravia patiebantur,nihil omnino volens malifacere, |, λόμενος. Οὐαλέριος τοίνυν, ὥσπερ αὐτὸς 
Valerius autem, tanquam ipse seipsum conans su- D ὑπιρδαλεῖν ἐν χαχίᾳ πειρώμενος, ἔν τινι 
perare in scelere, in lacum quemdam nova culce et τιτάνον πεπληρωμένῳ, ὃν σύνηθες ἄσθεστον 
recens exslincta, vel, ut melius dicam, accensa re- ζειν, νεαροῦ xai ἄρτι σδεσθέντος, ἣ μᾶλλον ἀν 
fertum, jubet sanctos immitti, et in eo degere tres τος εἰπεῖν, εἰσαχθῆναι τοὺς ἁγίους προστάτ' 
totos dies, tali modo invictos moliens vincere im- ὅλας τρεῖς ἐν αὐτῷ διάγειν ἡμέρας, τρόπῳ τιν 
pius. Sed frustra Ἰδοῦ δὶ adversus verum Deum ούτῳ νιχῆσαι τοὺς ἀηττήτους ὁ δυσσεδὴς μὴ 
depugnans. Nam divina quedam gratia, et virtus μενος" ἀλλ᾽ ἔχαμνε μάτην ἀντιμαχόμενος 
Christi aderat martyribus, qui propter ipsum erant Θεῷ᾽ θεία γάρ τις χάρις xot δύναμις τοῖς dU 
in lacu, hebetans quidem calcis operationem, 8 μάρτυσιν iv τῷ λάχκῷ παρῆν, ἀμδλύνουσα pi 
malo autem illessos servans athletas. ἐνέργειαν τοῦ τιτάνου, χαχοῦ δὲ ἀπαθεῖς τοὺς &l 

συντηροῦσα. 

XVII. Valerius autem quo majorem gratiam vide- IZ'. Οὐαλέριος δὲ ὅσῳ πλείονα τὴν χάριν i 
bat apparere in sanotis, eo magis iracundia ferve- ἁγίοις διαφαινομένην ἑώρα, τοσούτῷ μᾶλλον 


125 VITA S. CARPI ET SOCIORUM. 196 


δεανιεύετο ἐσχυρότερος, ὁ ἄφρων, χαὶ Θεοῦ γενέ- À bat ipse juveniliter, contendens stultus vel Deo 


σϑαι g)ovstxov* χρηπῖδας οὖν σιδηρᾶς περόναις μα- 
χραῖς διαπεπαρμένας τοῖς μαρτυοιχοῖς ἐχείνοις 
ποσὶν ὑπυδεθῆναι προστάττει χαὶ ὑποδεθέντας τρέ- 
yu» τοὺς μάρτυρας, ἵνα x&v γοῦν τῆς βασάνου 
ταύτος ἡττηθέντες ὀφθεῖεν: ἀλλ᾿ εἰχῆ xai πά- 
lo ἐπόνει: ὅσῳ γὰρ κχαινότερα ἐπενόει, τοσούτῳ 
καὶ θειοτέρα δύναμις ἐπισχιάξουσα τοὺς ἁγίους 
χρείττους τε τῶν ἐπαγομένων ἐποίει xxl ῥωμα- 
λεωτέρους μᾶλλον πρὸς τὰ δεινὰ παοεσχεύαζξεν. 
Ὁ δὲ καὶ ἕτε ἐπειρᾶτο μεταπείσειν, οὕτως ὑπὸ τῆς 
ϑείας χάριτος ἐπιδήλως βοηθουμένους: x«i θύσειν 
ξξίου τοῖς βδελυχτοῖς: τοσαύτη φρενούθλάδεια χατ- 
εἶχε τὸν ἀσεόδῶ Μὴ ἔχων οὖν, ὅτι xoi χρήσαιτο, 
χατησχυμμένος ἧδη xal φανερῶς ἡττώμενος, χάμινον 
ὕλῃ πολλῇ τρεφομένην ἀνάπτει xai χατὰ μέσης αὖ- 
τὰς ἐωδοῦλεε τοὺς μάρτυρας" ἡ δὲ ἐσθδέννυτό τε 
εὐθέως χαὶ τοὺς ἁγίους ἀνέψυχεν' ὅτε χαὶ ἡ σεμνο- 
trs ᾿Αγαθονέχῃ μάρτυρος ὄντως ἀδελφὴ οὖσα, τοῦ 
beo, nut, Παπύλου, τὴν φλόγα τε σὺν αὐτοῖς εἰσ- 
ἦλθε xai τῶν ἀγώνων, ὥσπερ δὴ x«i τῶν στεφάνων 
τοοωνὸς γέγονε Πάλιν οὖν ἡ φρουρὰ αὐτοὺς εἶχε, 
zai κάλεν οὗτοι τῶν πρὸς Θεὸν ὕμνων xal τῆς εὐχῆς 
εἴχοντο. 

IH'. Ἐπεὶ δὲ ὑπύρει τοῖς ὅλοις ὁ διχαστὴς, μόλις 
τὸτε τὸ διὰ ξέφους αὐτῶν χαταχρίνει τέλος. "Hyovro 
vu» οἱ πάρτυρες ἐπὶ τὸν τῆς τελειώσεως τόπον, χα- 
ρᾶς ἔμπλειω, οὐδὲ τῆς γενναίας ᾿Αγαθονίχης ἀπο- 
λειρϑέναε τούτων ὑπομεινάσης" εἶτα χεῖρας οσίας 
ἄραντες πρὸς Θεὸν, οὐχ ἑαυτῶν ὑπερηύχοντο μόνον, 
ἀλλά χαὶ τοὺς αὐτῶν φονευτὰς ῥυσθῆναί τε τῆς 
πλάνης  xel μεταθδαλεῖν πρὸς εὐσέθδειαν᾽ τοιαύταις 
ἀποιδαῖς Ὀμείδοντο τοὺς ἐχθροὺς οἱ τοῦ ἀγαθοῦ μα- 
ϑηταὶ, χαὶ ἄφεσιν τοῦ το)μήυματος εὐξαμένου τοῖς 
φονευταῖς, ἄλλως τε δὲ xci αὐτοὶ μεγάλην  éxtívot; 
ἤδεισαν χάριν, ἄνθ᾽ ὧν dV αὐτῶν ἐξεδήμουν πρὸς τὸν 
πολούμενον. Ἐπευξάμενοι δὲ τὰ λυσιτελῆ πᾶσι, τὰς 
κεφαλὰς ἀπεταήθησαν, τρισχαιδεχάτην ἄγοντος τότε 
τοῦ ᾿Οχτωδρίου μηνός. Τὰ γοῦν τίμια τούτων λεί- 
ζανα οὕτως ἀτίμως x«l ἀμελῶς χείμενα Χριστιανῶν 
ἀνελόμεναι χεῖρες, μετὰ λαμπάδων ὁμοῦ x«i ὕμνων 
λαμπρῶς ἐν ἐπιγρανεῖ χατέθεντο τόπῳ, πλοῦτον Χρι- 
στιανοῖς ἄσυλον, πνεύμασι πονηροῖς φοδερὰν μά- 
στεγα, χαὶ νοσοῦσι πᾶσι δρόσον x«l ἀψευδὲς ἴαμα, 
εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρὸς xai Κυρίον ἡμῶν ᾿Ιησοῦ 


esse fortior. Crepidis itaque ferreis, longis fibulis 
confixis, jubet calceari pedes martyrum, et calcea- 
tos illos sic currere, ut saltem viderentur victi in 
hoc certamine. Sed rursus quoquelaboravit temere. 
Quo enim magis nova excogitabat, eo magis divina 
virtus adumbrabatsanctos, et iis queinferebantur, 
reddebat superiores, et adversus aspera et gravia 
efficiebat robustiores. Ille autem adhuc eos tenta- 
bat a sua traducere sententia, quibus sic aperte 
divina opem ferebat gratia : et volebat eos sacri- 
ficare rebusabominandis : adeo emote mentis erat 
impius. Cum ergo nesciret quid ageret, pudore 
jam affectus, et aperte superatus, accendit forna- 
cem, qui multa alebatur materia : et in medium 


B ejus injicit martyres. Illa autem protinus fuit ex- 


C 


stincta, et refrigerabat sanctos. Quo quidem tem- 
pore honestissima quoque Agathonica, que eral 
vere soror martyris, divini, inquam, Papyli, et 
flammam cum eis intravit, et certaminum, sicut 
eliam coronarum, fuit particeps. Rursus ergo re- 
dierunt in custodiam : et rursus vacabant hymnis 
ad Deum et precibus. 


XVIII. Cum autem dubius esset animigudex, nec 
ullum inveniret exitum, vix tandem eos condem- 
nat, ut vitam finirent gladio. Ducebantur ergo mar- 
tyres gaudio pleni ad locum consummationis, cum 
nec preclara quidem Agathonica ab eis abscedere 
sustinuisset. Deinde cum sanctas manus ad Deum 
sustulissent, non pro se solum preces fundebant, 
sed etiam orabant, ut sui occisores ab errore libe- 
rarentur, et converterentur ad pietatem. Sic gra- 
tiam suis referebant inimicis, ejus, qui bonus est, 
discipuli, occisoribus suis precantes veniam ejus, 
quod erant admissuri, facinoris : quibus alioqui 
ipsi magnam habebant gratiam, quod per eos mi- 
grarent ad eum, quem desiderabant. Cum precati 
quoque essent ea qui erant omnibus utilia, eis ca. 
pita füerunt amputata tertio decimo mensis Oocto- 
bris. Pretiosas autem eorum reliquias, que abjecte 
et contemptim jacebant, Christianorum manus 
eum sustulissent, cum lampadibus simul et hymnis 
in loco insigni preeclare deposuerunt, opes Chri- 
stianis inviolabiles, malignis spiritibus flagellum 


Χριστοῦ, ᾧ πρέπει τιμὴ καὶ κράτος σὺν τῷ παναγίῳ [) terribile, et rorem omnibus eggrotantibus et certam 


καὶ ζωοποιῶ Πνεύματι, νῦν χαὶ ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


medelam : ad gloriam Dei Patris el Domini nostri, 
Jesu Christi : quem decet honor et potentia, cum 
sanctissimo et vivifico Spiritu, nuno et semper, et 
in ssecula seculorum. Amen. 


431 


MENSIS APRILIS. 


438 





ΑΘΛΗΣΙΣ 
TOY ALTIOY ΚΑΙ ἘΝΔΟΞΟΥ͂ MAPTYPOZ 


EAEYOEPIOY 


CERTAMEN 
SANCTI ET GLORIOSI MARTYRIS 


ELEUTHERIJ] EPISCOPI 


(Latine apud Surium ad diem 18 Aprilis, Grece apud Bolland. tom. Il Aprilis, p. 976, ex cod. 1190 biblioth. Vatic.). 


I. Cum lius Adrianus Romanis quidem impera- 
ret, demonibus autem et simulacris diligenter ser- 
viret : adgnirabilis quoque Eleutherius illo tempore 
cognitus est, veluti quedam stella diem illustrans. 
Cui patria quidem fuit inclyta et magna Roma : 
parentes autem genere quidem nobilissimi, divitiis 
vero opulentissimi, gloria etiam clarissimi. Ter 
consulem enim fuisse ejus patrem, ejus scribit hi- 
storia. Sed cum essent adeo insignes, nec eis qui- 
dem deerat nobilitas ex pietate oria et religione. 
Ejus enim mater Evanthia, cum divini Pauli aposto- 
licis admonitionibus füidem accurate didicisset, cum 
studio virtutis. Dei quoquecultuerat valdelocuples, 
Ea cum hunc sanctum peperisset puerum, Eleuthe- 
rium quidem vocavit ex ipso ortu : adeo autem 
liberaliter et honeste eum educavit, ut nomini res 
quoque convenirent. Sic ergo educatum, cum ad 
virilem etatem pervenisset, Deo et archiepiscopo 
Aniceto(1) dat eum, donum ipso dignum.Ipseenim 
tunc Romane preerat Ecclesie. Qui videns morum 
ejus moderationem et alias virtutes, eum quidem 
primum diaconum, deinde presbyterum, postremo 
episcopum ordinat Illyrici. 

II. Sieque lucerna, ut evangelice dicam !, posita 
supercandelabrum, et verbi viteeque luce illuminante 
multorum cogitationes : etfalsam quidem mendacii 
doctrinam proculcante, doctrine sermone affluente, 
ad solius autem Dei cognitionem multos con- 
vertente et deducente ad pietatem, non poterat 
malignus heec ferre moderate : sed rabie quidem in 
ipsum agitabatur, et graviter spirabat contra pieta- 
tem. Totum vero subiens Adrianum, cum illoarma- 
tur contra veritatem : et ante alios omues conten- 


1 Matth. v. 


A Α΄. Αἰλίου ᾿Αδρ'ανοῦ Ῥωμαίων μὲν βασιλεύοντος. 
δαίμοσι δὲ χαὶ εἰδώλοις ἐπιμελῶς δουλεύοντος, καὶ 
ὁ θαυμαστὸς Ἐλευθέριος xat' ἐχεῖνο καιροῦ, οἷά τις 
ἡμιρολαμπὴς ἀστὴρ ἐγνωρίξετο᾽ ᾧ πατρὶς μὲν ἡ 
μεγάλη καὶ περιφανὴς ἐτύγχανε Ῥώμῃ, κατέρες δὲ 
γένει, πλούτῳ τε xai δόξῃ περιφανέστατοι xai λαμ- 
πρότατοι" τρισύπατον γὰρ αὐτοῦ τὸν πατέρα γενέ- 
σθαι φασίν. ᾿Αλλὰ χαὶ οὕτω περιφανείας ἔχοντες, 
οὐδὲ τῆς χατ᾽ εὐσέδειαν ἀπελείποντο εὐγενείας" ὃ 
μήτηρ γὰρ αὐτῷ Εὐανθία, ταῖς τοῦ θείον Παύλου 
ἀποστολιχαὶς παραινέσεσι τὴν πίστιν ἐχμαθοῦσα, 
πολλὴν ὑπῆρχε σὺν τῇ ἀρετῇ πλουτοῦσα χαὶ θεοσέ- 
ὄειαν. Αὕτη τὸν ἱερὸν τοῦτον ἀποτεχοῦσα παῖδα, 
᾿Ελευθέριον μὲν ὠνόμασεν, ἐλευθερίως δὲ οὕτω καὶ 
χαλῶς ἀναθρέψασα, ὥστε τῇ χλήσει αυμφωνεῖν καὶ 

B τὰ πράγματα. Τραφέντα γοῦν xai ἀνδρωθέντα τῷ 
ἀρχιερεῖ τῆς Ῥωμαίων ᾿Ἐχχλήσιας ᾿Ανιχήτῳ ['Ave- 
χλήτῳ] δῶρον ἄξιον δίδωσιν, ὅς τὸ τοῦ ἤθους αὐτοῦ 
χόσμιον χαὶ τὴν ἄλλην ὁρῶν ἀρετὴν, διάκονον μὲν 
πρῶτον͵ εἶτα πρεσθύτερον, xai τελευταῖον ἐπίσχοπον 
χειροτονεῖ τοῦ ᾿Ιλλυριχοῦ, 


Β΄. Καὶ οὕτω δὴ τοῦ λύχνου, εὐαγγελικῶς εἰκεῖν, 
ἐπὶ τὴν λυχνίαν τεθέντος, xai πολλῷ τῷ τοῦ βὲον 
καὶ τῷ τοῦ λόγου φωτὶ τὰς τῶν πολλῶν διανοίας 
πεοιαστράώπτοντος, x«i καθοδηγοῦντος πρὸς θεοσέ- 
θειαν, ὀὐκ ἦν ταῦτα πράως τὸν πονηρὸν ἐνεγκεῖν, 
ἀλλὰ x«t' αὐτοῦ χαὶ τῆς εὐσεδείας δεινὸν ἔπνει xai 
μανιχὸν, ὅθεν χαὶ τὸν ᾿Αδριανὸν ὑποδὺς ὅλον, πρὸ 
τὼν ἄλλων ἀπάντων, τὸν ᾿Ελευθέριον ἑλεῖν ἀγωνέξε- 
ται, τοὺς ἐπισημοτέρους τῶν εὐσεδῶν σπεύδων ἀπο- 
θερίζειν, ὥσπερ δή τινας τῶν ἀσταχύων προέχοντας, 


(4) Lege Anacleto, cum Anicetus sederit post Adrianum, sub quo passus est Eleutherius. 





VITA S. ELEUTHERII. 


130 


οὖν Φίληξ τις τῶν στρατιωτῶν πέμπεται, τὸν À dit de medio tollere Eleutherium, ex piis studens 


(tv τῷ βασιλικῷ βήματι παραστῆναι χεχε- 
og. Ὁ δὲ τὴν ἐχχλησίαν χαταλαδὼν, πλήθει 
μκυχλωσάμενος στρατιωτῶν, x«i τὸν ἅγιον 
ἀπολαδὼν, εἴτα χαὶ εἰσελθὼν, x«l ἀγρίῳ μὲν 
. ἀγριωτέρῳ δὲ φρονήματι τοῖς ὁρῶσι φανείς" 
εἶδον αὐτὸν τὸ τῆς διϑασχαλίας ἥδιστον νᾶμα 
(TX, xal σὺν εὐχοσμέᾳ πολλῇ τοῖς συνοῦσι τὴν 
χν χαταγγέλλοντα, τὸν τοῦ Χριστοῦ δύναμιν 
ὧν ἦν. Καὶ μεταδαλὼν αὐτίχα τῆς ἀγριότη- 
ὁδατον ἀντὶ λύχον, xat μαθητὴς ἀντὶ διώχτου 
'x«i ὑπερορᾷ μὲν αὐτοῦ βασιλέως, προσπί- 
᾿ τοῖς ποσὶ τοῦ ἁγίου, xai τὸ ἀπὸ τοῦδε συνῆν 
οἷς ἐχείνου λόγοις πρὸς τὴν εὐσέδειαν στηρι- 
. ᾿Αλλ᾽ οὕτω μὲν ὁ Φίληξ ἐποίει, xoi πρὸς 
οστείλαντα οὐδαμῶς ἀναστρέφειν ἠγάπα" ὁ 
Je ᾿Ελευθέριος παῤῥησιάσασθαι τὴν εὐσέθειαν 
oUutvo;, πορείας εὐθὺς εἴχετο, χαὶ τὸν Φί- 
υνεπόμενον ἔχων. Ὡς δὲ χατὰ τὴν ὁδὸν ὕδατι 
χον, ἄλλος οὗτος Κανδάχης ὁ Φίληξ γίνεται, 
οὰ Φιλίππον τοῦ θείου ᾿Ελευθερίου βαπτίζετσι, 
ωλολατρείαν τε ἀποθάλλεται. 


demetere eos, qui erantinsigniores, tanquam spicas 
quasdam ceteris preestantiores : et statim cum ter- 
ribili legatione mittitur Felix quidam, unus ex duci- 
bus exercitus, jussus ut per vim adducat Eleuthe- 
rium, et eum sistatantetribunalimperatorium. Qui 
cum ad Christi mandram pervenisset,ecclesiam,eam 
extrinsecus cireumsidet multitudine militum : et 
cum intus intercepisset Eleutherium, tanquam pre- 
dam aliquam studebat habere agnum Christi. Deinde 
templum ingressus, et truculentis quidem oculis et 
truculentiore etiam spiritu,tanquam ipso vultuejus, 
qui miserat, significans seevitiam, se ostendens iis, 
qui videbant : postquam vidit Eleutherium suavis- 
simum doctrine fluentum profundentem, et orna- 
tissime pietatem annuntiantem iis, qui cum eo 
versabantur, ille mirandum in modum admirabatur 
Christi virtutem : et statim mutata sevitia (visus 
est enim habere animum aptum ad suscipiendum 
semina pietatis), fit ovis pro lupo, et pro persecutore 
discipulus : et priorum veluti oblitus, non latro et 
persecutor, sed Christi, quem persequebatur, ami: 


discipulus : et despicit quidem ipsum imperatorem : procedit autem ad pedes sancti, et ab eo 
re lubens versabatur cum magistro, illius verbis illuminatus, et in pietate confirmatus. Sed sic 
n fecit Felix, et nequaquam curavit reverti ad eurn, qui miserat. Non erat autem, id quod videba- 
3utherio. Festinabat enim ad confessionem : eratque prompto et alacri animo ad pietatem libere 
adam. Iter certe protinus est ingressus, habens etiam se sequentem Felicem ducem ezxercitus, 
autem inter eundum in aquam incidissent, fit hic Felix alius Candaces : et a divino Philippo 


atur *, 
r 


| Ῥώμῃ πιστοῖς τὰ χατὰ τὸν ᾿Ελευθέριον 
λλει, ᾿Ελευθέριον δὲ ὁ βασιλεὺς τῷ ἑαντοῦ 
σι βήματι " ὃν xol ἰδὼν νέον τε χαὶ περι- 
χαὶ τῷ τῆς ἀρετῆς χόσμῳ ψυχὴν ua xci 
οὺς ἀγλαίξοντα, ἵνα τέ, φησὶν, ᾿Ελευθέριε, 
πρῴαν θρησχείαν ἀπολιπὼν, χαινὸν τινα πρεσ- 
Θεὸν͵ xai τοῦτον. ἐσταυρωμένον ; ᾿Ελευθέριος 
); οὕτως ἀσυνετοῦντα μηδὲ ἀποχρίένεσθαι θέ- 
Ove τε δὲ x«i αὐτὰ δὴ τὰ τοῦ Χριστοῦ ἐν τοῖς 
Χριστοῦ μιμούμενος, σιωπὼν ἑστήχει. ᾿Αλλ’ 
νε, x«t αὖθις ὁ βασιλεὺς ἔφη, περὶ ὧν ἠρω- 
Εἴτα καὶ τῆς πιχρίας ἐνδοὺς, Πείσθητί μοι, 
x«i τοῖς ἀηττήτοις θύσον θεοῖς" εἰ δ᾽ οὗ, 
kg ἐπάξω σοι τιμωρίας, πειθομένῳ δὲ τὰς με- 
παρέξω τιμάς. Καὶ ὁ ᾿Ελευθέριος εὐπαῤῥη- 
ὺς " Καὶ , ἔφη, τοιούτοις λατρεύσω 
à ἄλλο ἀνεχομένῳ συνθήσομαι:; lide δὲ οὐ 
' ἀποστῆναι τούτων x«i ὑμῖν συωδουλεύσαιμι ; 
ὕντας Jt ϑαχρύσω τῆς ἀπονοίας, ὅτι λόγῳ 
Θεοῦ τιμηθέντες, ξύλων χαὶ λέθων ἀτιμότεροι 
τήχατε, θεοὺς ταῦτα ἡγούμενοι, χαὶ τὸν ἀληθῆ 
ἀφρόνως ἀποστρεφόμενοι, ὃς τὰ πάντα ῥήματι 
τήσατο" καὶ ἡμᾶς δὲ, τῶν αὐτοῦ χτισμάτων 
λλιστόν τε χαὶ τιμιώτατον, εἰ καὶ ὥσπερ ἐν νυ- 
χία, τὸ φίλον τε καὶ πολέμιον ἀγνοοῦμεν, xci 
μὲν τὸν ἡμέτερον Δεσπότην ἐχπολεμούμεθα, 


πῶς ἂν 


οἱ. γ}1. ? Luc. xxr. 


Επεὶ δὲ xal τὴν Ῥώμην χατέλαδον, éOxEb μὲν C 


nempe Eleutherio, οἱ idololatrie caligine, tanquam putrido aliquo indumento, 


III. Postquam vero itinere confecto Romam vene- 
runt, a fidelibus quidem, qui erant Rome, agnitus 
sigillatim de Eleutherio omnia annuntiat. Eleuthe- 
rium autem jussus imperatoris imperabat sisti ad 
illius tribunal. Ille vero tam magno et excelso ani- 
mo ingreditur, ac si non ad certamina, sed ad fe- 
stum accerseretur. Quem cum aspexisset impera- 
tor, ut vidit eum esse et juvenem et formosum et 
virtutis ornamento et animo et oculis decorum ; 
Cur, inquit, o Eleutheri, patria relicta religione, 
deorum cultum nihili faciens, novum quemdam 
Deum colis : isque cum non solum sit aperte mor- 
tuus, sed etiam mortem subierit turpissimam ? » 
Eleutheriusautem ei, qui se tam stulte gerebat, neo 
respondendum quidem esse arbitratus, et alioqui 
ipsum Christum in iis, que pro Christo passurus 
erat, imitans stabat tacens. « Sed responde, rursus 
dixit imperator : Qui fit, quod te tamstolide geras, 
etin hunc Christianorum cultum insanum teimmi- 
seris ? » Deinde aliquantum remittens de acerbita- 
te: « Pare, inquit, mihi et diis invictis sacrifica. Si 
enim persuasus convertaris, honores tibi preebebo 
maximos : sin autem non pareas, gravissima infe- 
ram supplicia. Eleutherius vero Domino invo- 
cato, qui dixit : Nolite esse solliciti, quomodo 
aut quid respondeatis. Dabitur enim vobis, inquit 
ille, sapientia, cui nullus poterit resistere ὃ : Quo- 


131 MENSIS APRILIS. 128 


modo, inquit, potero sustinere talibus diis servire, A τοὺς δὲ ἀληθῶς πολεμίους τοὺς δαίμονας τιμαῖς θε 
aut alii sustinenti assentiar 7 Quomodo autem non ραπεύομεν xot θυσίαις. ἔγωγε οὖν TOV ἔμου Δεσκὸ.- 
magis vobis consuluerim ab eis deficere: et si non — tou ἀεὶ περιέχομαί τε καὶ περιέξομαι, ἀτιμίας ὑμῶν 
pareatis, vestram defleam amentiam, quod ratione περιφρονῶν x«i τιμὰς, xal τὸ ἀποθανεῖν ὑπερ Χριστοῦ 
a Deo honorari, effecti estis viliores lignis et lapi- τουφὴν xai ἀγαλλίασιν ὄντὼς Ὀγουμένος. — 
dibus, adeo ut ἢϑο deos esse putetis : et non solum esse, sed etiam bene esse existimetis : idque vero 
Deo relicto, qui ratione constituit universum ? Colum enim et terra sunt opus manus illius. Sumus 
vero nos er iis, que creavit, opus pulcherrimum et pretiosissimum : etiamsi lanquam in pugna nootur- 
na ignoramus id quod est amicum et hostile : et adversus nostrum quidem Dominum bellum geri- 
mus :eos autem, quisunt vere nostri inimici et hostesel demones, inquam, nostros, o insaniam, putamus 
esse dominos, et eos honoribus extollimus et sacrificiis. Ego igitur Domino meo adheereo, οἱ semper 
adherebo, et Christo meo serviam, ignominias vestras et honores, et has pueriles larvas suppliciorum, 
infantium esse plagas reputans. Mihi enim, ut meus dixit doctor Paulus, lotus mundus est crucifixus, et 
ego mundo *: et mori pro Christo, delicie mihi sunt et exsultatio. » EAM 
IV. Ira plenus per hec evadit imperator, et gra- B Δ΄. θυμοῦ πλάρης 0 βασιλεὺς ἐν τούτοις γένεται, 

batum jubet afferri e&eneum, et ei multum quidem χαὶ χράθατον ἐνεχθῆναι κελεύει. χαλκοῦν, οὔ χάτω- 
ignis substerni : supra eum autem nudum extendi θεν μὲν πῦρ ὑποστρωθῆναι πολὺ, ἄνωθεν δὲ γυμνω- 
athletam, et sic perpetuo deflagrare, donec omnino θέντα διαταθῆναι τὸν. ἀθλητὴν, ἕως ἄν χαὶ εἰς τέλος 
interierit. Postquam autem hec cito faeta sunt, διαφθαρῇ. Ὡς δὲ ταῦτα θᾶττον ἐγίνετο, xol ὁ pap- 
martyr insiluit in grabatum, et totus in toto fuit rv; ὅλως ὅλῳ τῷ κραδάτῳ ἰφάπλωτο, οἱ κατὰ θέαν 
extensus. Civitas vero egre ferens id quod factum ἀθροισθέντες, βαρέως ἐνεγκόντες τὸ γεγονὸς, εἰς 
fuerat (omnes enim fere convenerant ad spectacu- ὠμότητα ἐλοιδόρουν τὸν βασιλέα, ἵνα τί, λέγοντες, 

um) exproprabant imperatori crudelitatem : Cur, ἀνὴρ οὕτω γένει τε xai σοφίᾳ περίθλεπτος, οἷα τις 
dicentes, vir adeo clarus, genereque etsapientiain- τῶν ἀτίμων χαχῶς ἀπόλλυται ; Θεὸς δὲ ἄνωθεν 
signis, male perit, tanquam infamisquispiam? Deus ἐπεχούφιξζε τὰς ὀδύνας, xai ὥσπερ τινὶ paa πὸᾳ 
autem dolorem allevabat e superis : et tanquam — xei δροσώδει καταχείμενος, οὕτως ὁ μάρτυς εὐπα- 
quodam rore refrigeratus, et in molli herba cubans, θῶν ἦν. Ὃν ὁ τύραννος τεθνάναι ὑπολαδὼν, ἀρθῆναι 
martyrsentiebatvoluptatem.Imperatorautem post- τὸν ἐκείνου νεχρὸν ἐχέλευεν. Ὡς δὲ τὸς σιδηρᾶς κλέ- 
quam animi rabiem tormento jam satis lenierat, νης ἐχείνης ἀναστὰς ὁ ἀάρτυς, ἀπαθὴς ἦν καὶ εὖ- 
existimans eum jam esse mortuum, jubet illiactol- & θυμος, Ὑψώσω σε, ὁ Θεὸς μου, ὁ Βασιλεύς μου, pdf 
li illius corpus. Postquam e lecto ferreo surrexit ἡἧδονῆς ἔψαλλε, x«i αἰνέσω τὸ ὄνομά cov διὰ παντός. 
martyr,non solum illesus, sed etiam letus et ala- — 'Emei δὲ τὸν Θεὸν οὕτω δοξάζων θαῤῥαλεώτερος 
cer : Extollam te Deus meus, Rex meus, canebat ἑξῆς τῷ τυράννῳ παρέττη, Βλέψον εἰς ἐμὲ βασιλεῦ, 
cum gaudio, et laudabo nomen tuum perpetuo. ἔφη, ὃν σὺ πυρὸς ἔργον γενέσθαι νενόμιχας, χαὶ 
Laudabo Deum, qui letificat juventutem meam. σύνες μὲν τὸν ὑπ᾽ ἐμοῦ χηρυττόμενον͵ ἐπέγνωθι δὲ xal 
Quoniam generatio et generatio laudabit operatua, τῶν σῶν θεῶν τὴν ἀσθένειαν. 

et potentiam tuam annuntiabunt, et miracula tua narrabunt *. Postquam vero Deo sic glorificato, 
audacius deinceps astitit. ante tyrannum : Aspice ad me, ait, o imperator, quem tu existimasti 
&b igne exedendum, et intellige eum, qui a me preedicatur. Agnosce autem tuorum quoque deorum 
imbecillitatem. 


V. Hanc audaciam et dicendi libertatem, suam 
esse contumeliam imperator arbitratus, et se victum 
esse opinatus, quod contemneretur, supplicium eo 
excogitat majus et vehementius.. Rursus ergo in 
medio proponitur eraticula, igne quidem subtus 
&ccenso: oleo autem desuper aspersa, et flammam 
graviter accendens. Sed ne tunc quidem gratia ne- 
glexit martyrem :sed simulatque fuit ipse imposi- 
tus craticule, ignis statim fuit exstinctus, et carbo- 
nes emarcuerunt :ceraticula vero, tanquam non 
oleum, sed aqua potius desuper fuisse infusa, ipsa 
quoque erat frigida, sanctum conservaus illeesum. 
Quid vero? cum hisne fuit exstinctairaimperatoris ? 
Nequaquam : sed rabie semel percitus, et ad alia 
quidem nihilo melius affectus, quam cecus : ad 
hoc autem solum intuens, ut diis suis gratificaretur 
in sancto puniendo, quiquidem suntomnino demo- 


* Galat. vi. * Psal. cxriv. 


E. Ὁ δὲ τύραννος, νομέσας ὑδρίζεσθαι rj παῤ- 
ῥησίᾳ τοῦ μάρτυρος, καὶ ἡττηθῆναι δόξας τῷ περι- 
D φρονητῷ τὴς χολάσεως, μείζονα ταύτης καὶ σφοδρο- 
τέραν ἐπινοεῖ. ᾿Εσχάώρα γοῦν ἐν μέσῳ προτέθεται͵ 
πυρὶ μὲν χάτωθεν διαχαιομένη, ἐλαίῳ δὲ ἄνωθεν 
διαδρεχομένη, xoi τὴν φλογα δεινῶς ἐξάπτουσα, 
Πλὴν οὐδὲ τότε τοῦ μάρτυρος à χάρις ὑὁμέλει" ὡς 
γὰρ ἐπετίθετο τῇ ἐσχάρᾳ, τὸ πῦρ εὐθέως ἐσβέννντο, 
x«l οἱ ἄνθραχες ἐμαραίνοντο᾽ ἡ ἐσχάρα δὲ, ὡς οὐχ 
ἐλαίου μᾶλλον ἀλλ᾽ ὕδατος ἐπιχεομένον, ψυχρὰ χαὶ 
αὐτὴ ἦν, χαχῶν ἀπαθῆ διατηροῦσα τὸν ἅγιον. Τί 
δέ; συνέσδεστο τούτοις ἄρα χαὶ ὁ τοῦ βασιλέως θυ- 
μός ; Οὐμενοῦν: αὖθις γὰρ ἐνεχθῆναι τήγανον 
προστάττει, χηρὸν τε χαὶ πίσσαν͵ καὶ στέαρ ἐν 
αὐτῷ ἐμδληθῆναι, πυρὶ δὲ πολλῷ ἐχκαῦναι χάτωθεν 
χαὶ οὕτως ἐν αὐτῷ πάλιν διαταθῆναι τὸν μάρτυρα, 


Ὡς οὖν ἔργον γέγονε τὸ χεχελευσμένον, xci τὸ τύή- 


* 
N 


VITA S. ELEUTHERII 134 


vw ἀνθραχῶδες ἦν, ἵστατο δὲ xxi ὁ μάρτυς A nes homicide, rursus jubet afferri sartaginem, ce- 
wapíav ὑποδεξόμενος, ὁ rüpavvog πολλὰ παρ-  ramque et picem, et adipem in eam injici, multo 
αὐτῷ, ποιχίλαις τε χολαχίαις ὑπελθὼν, ἐπεὶ veroigne subtus accendi, etsic in ea rursus extendi 
wr« ἑώρα, xai τὰς χολαχίας εὐστόχως ὕδρε- — martyrem. Postquam ego factum fuit, quod fuerat 
eGóprvov (λύχον γὰρ ᾿Αραδιχὸν τοῦτον ixd- imperatum, et sartago tota erat candens : stetit 
| Tol τοῦ Χριστοῦ mpo6urot, ἐπιβουλεύονταη, autem martyr quoque subiturus supplicium : Ne 
Eve αὐτὸν χελεύει διαταθῆναι. Εὐθὺς οὖν τὰ differas, inquit imperator, o Eleutheri, stas enim 
"ἧς προτέροις ἐπηχολούθει, xal μεταδάλλεται — medius inter mortem et vitam, cura id quod tibi 
δρόσον τὸ πῦρ, αὔρα δέ τις ἡδίστη τὸν γεν. — futurumest conducibile. Nam ego quidem magnam 
"v xtv. tui curam gereus, ne male pereas, in te sum affe- 
anquam in germanum tilium : nec vellem per deos, virum tam nobili loco natum, et qui est ipse 
onus, tam disertus, et tam pulchra specie, seipsum inconsiderate injicere in periculum : idque 
r nihil aliud quam propter pervicaciam vanam et inutilem. Postquam autem stetit martyr adversus 
inerose decertans, apte probris remunerans blanditias, et illum lupum appellans Arabicum, ut 
bus Christi insidietur, tandem hec quoque adjecit : Quiquid feceris, non mihi persuadebis, ut 
pia et beata desistam constantia. 


᾿Αδριανὸς di xxvrev αὐτῷ πρὸς τοὐναντίον B — VI. Hic Adrianus animo sauciatus, verbis relictis, 


μένων, ἀπορῶν ἐχάθητο, βαθεια λύπῃ τὴν 
πεπεδοημένος : ὃν ἰδὼν οὕτως ἔχοντα ὁ τη- 
τῆς πόλεως ἔπαοχος, Κορέμων αὐτῷ ὄνομα, 
€ οὔτος βασάνους ἐξευρεῖν χαινοτέρας, ἀλλὰ 
κατὰ τὸν στρατηλάτην Φίληχα μαθὼν, καὶ 
σπέρματα τῆς τῶν Χριστιανῶν πίστεως εἰς 
δεξάμενος, ἔτι δὲ τῶν ᾿Ελληνικῶν ἐχόμενος, 
βασιλεῖ χαριζόμενος * οὗτος δὴ τότε τὸν 
ὧν διαποροῦντα ὁρῶν, προσελθὼν - Ἔγω σε, 
βασιλεῦ, ἀπαλλάξω πραγμάτων, καὶ τουτονὶ 
διδάξω τὸν ἀπειθοῦντα σοι μὴ τοιούτοις ἐπι- 
. ἀλλὰ καὶ χλίδανος μὲν ἐνεχθήτω χαλχοῦς, 
cot δὲ ὀξεῖς ἐφ᾽ ἑχάτερα τῶν μερῶν αὐτοῦ ἐμ- 
ωσαν, χαὶ ὄψει ὅσον οὗπω τὸν ᾿Ἐλευθέριον 
ὅμενον à χαχῶς ἀπολλύμενον. Ταῦτα δὲ λέγων 
"Ὃ τὸν )éovra φοθεῖν χαλάμου πληγαῖς oió- 
Ὅμως ὄρεσχε ταῦτα τῷ βασιλεῖ, x«i τὸν 
ἱματος σπουδῇ τελεσθέντος, ἄρας τοὺς φαινο- 
ἅμα καὶ τοὺς ἀφανεῖς ὀφθαλμοὺς, χαὶ τοῦ 
ww» εἰς ὀὐρανοὺς ἀπερείσας * Εὐχαοιστῶ σοι, 
ιύοιε Ἰησοῦ Χριστὲ χαὶ Θεὶ, ὅτε τοιούτων ut 
gore» ἀγαθῶν ἠξίωσας, ὅτι χειρὶ χραταιᾷ 
ναμιν περιέξωσας, ὅτι ὑπὲρ σοῦ τοιαῦτα πά- 
δόχησας " xai νῦν ἐπίδλεψον ἐξ οὐρανοῦ, καὶ 
τεχταίνουσιν οἱ μισοῦντές σε χατ᾽ ipo), xai 
ἀπὸ βέλους αὐτῶν τὴν ψυχήν μον, ἵνα ἴδωσι 
ν ὅτε πλὴν σοὺ οὐχ ἔστι Θεὸς Εἶτα xal ὑπὲρ 
ολαχόντων, ὥσπερ ἄλλος τις Στέφανος ὑπὲρ 
θαξόντων, εὐχόμενος, Αψαι τῆς αὐτῶν, ἔλεγε, 
t, πολυῶεςε Δεσποτα, xai πρὸς τὸ σὸν χαθ- 
go» θέλημα, ἵνα γνῶσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν 


ad facta se contulit, et jubet eum extendi in sar- 
tagine. Quod cum factum esset, eadem, que prius, 
rursus sunt consecuta : et ignis quidem mutatur 
in rorem : aura vero quedam suavissima fortem 
ac generosum virum refrigeravit. Adrianus autem 
nesciena, quid ageret, cum ei mutarentur omnia 
in contrarium, sedebat animi dubius, bovem ha- 
bens in lingua, ut dicitur, etlinguam vinctus 
profundo dolore. Quem cum vidisset sic affectum 
is, qui tunc erat prefectus urbis, nomine Corebo(2), 
ad nova invenienda tormenta vir egregius, οἱ ad 
faciendum aliquid, quod adversus necessitatem 
esset acre etefficax (erat autem Christiani dogma- 
tis non omnino ignarus, sed et que Felici exercitus 


C duci acciderant, verbis acceperat, et Christianorum 


fidei veluti quedam semina et initia in corde 
acceperat : adhuc vero sectabatur res gentilium, 
plurimi faciens colere et observare imperatorem), 
ipse autem tunc videns Adrianum dubitantem, et 
nescientem quomodo se in sanctum gereret, ac- 
cedens : Ego te, inquit, o imperator, liberabo a 
negotiis, et hunc juvenem,qui repugnat tuis jussis, 
docebo nunquam tale quid aggredi. Sed clibanus 
quidem inferatur s&ueus :aculi autem  obelisci 
inüganturin utraque ejus parte,et mox scies Eleuthe- 
riumaut paruisseaut male periisse. Heec vero dicens, 
non animadvertebat se leonem putare posse terrere 
ictu arundinis. Hec tamen placuerunt imperatori, 
et cito confecta machina, martyr in ccelum tollens 
oculo$ tam qui cernuntur quam qui sub aspectum 
non cadunt, et totam mentem in ccelum defigeuns, 


xai τῆς ὀλεθρίου τῶν εἰδωλων ἀποστῶσι λα- " et pre gaudio totus quasi a Deo afflatus : Ago tibi 
, ὅτι εὐλογητὸς εἶ εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾿Αμήν. gratias, inquit, Domine Jesu Christe et Deus quod 
dibus et tantis bonis sis dignatus : quod me manu tua potenti virtute accinxeris, quod pro tuo 
ne talia tibi pati visum sit. Εἰ nunc aspice de ccelo, et vide qualia contra me fabricantur, 
' oderunt : et libera animam meam a jaculo eorum, eta viris sanguinum*, qui bonus es, serva 
ut sciant omnes, te esse solum Deum et gloriosum in toto orbe terrarum. Deinde etiam 
is ipsis, qui illum cruciabant, sicut Stephanus? pro iis, qui eum lapidibus appetebant, 
: Tange cor eorum, dicebat, o Domine, quies multe misericordie, et tuum sanolum eis no- 
sal. v. ? Act vi. 


Correum hunc vocat Beda in Martyrologio ad hunc diem. 


135 MENSIS APRILIS. 136 


men fac sit cognitum, et deduc ad tuam voluntatem : ut cognoscant te solum verum Deum, et 
desistant a pernicioso cultu simulacrorum : quoniam benedictus es in secula. Amen. 


VIl. Cum Corebo sic orantem attendisset mar- A — Z'. Οὕτως εὐξαμένῳ τῷ μάρτυρι προσχὼν ὁ Ko- 


tyrem, veluti accenso, qui erat ei repositus, car- 
bone pietatis, repente mutatur longe pulcherrima 
mutatione : et tanquam non is esset, qui paulo 
ante excogitabat supplicia adversus martyrem, 
accedens ad imperatorem : Pro quo, inquit, ma- 
leficio, aut pro quo crimine his pcenis afficitur 
Eleutherius ? aut pro qua causa morie tam acerba 
damnatur ὃ Imperator vero hac inopinata auditione 
valde commotus, torve intuens Corebonem : Num 
tu es, inquit, is, quem ego novi, Corebo ? Quidnam 
autem tibi accidit, aut quidnam tibi factum fuit ? 
Numquid te cepit aurum ab illius matre acceptum, 
et tam repente mutavit ? Quam multa vero etiam 
a multis aliis tibi data, potuerint conferri cum 


ρέμων. xal τὸν προαποχείμενον αὐτῷ τῆς θεοσεδείας 
ἄνθρακα ὥτπερ ἀναζξωπυρηθεὶςξ, ἄφνω μεταδολὸν 
μεταδάλλεται τὴν χαλλίστην, x«l τῷ βασιλεῖ προσελ- 
θὼν, Ποίου, φησὶν, ἀδιχήματος χάριν ὁ πιχρὸς οὗτος 
Ἐλευθερίῳ χαταψωφίξεται θάνατος; Καὶ ὁ βασι- 
λεὺς, τῷ παραδόξῳ τοῦ ἀχούσματος ἐχπλαγεὶς, γορ- 
yo» τι x«i βλοσυρὸν πρὸς τὸν Κορέμονα βλέψας - 
Σὺ αὐτὸς εἶ, ἔφη, ὃν ἐγὼ γινώσχω Κορέμονα ; καὶ 
τέ πάθοις ; Μήτι σε χρυσὸς εἷλεν ὑπὸ τῆς αὐτοῦ 
δεδομένος μητρὸς ; xai πόσα ἂν σοι χαὶ παρὰ πολ- 
λῶν ἑτέρων διδόμενα, τῶν ἐμῶν δωρεῶν ἀντάξια 
γένοιτο, ὃν ἐγὼ xoi πλούτῳ, xoi δόξῃ, χαὶ τῇ πρὸς 
ἐμὲ οἰχειωσει ζηλωτὸν ἐν Ῥώμῃ κατέστησα ; ἀλλ’ 
εἰ x«i πλειόνων ἐρᾷς, oi ἐμοὶ πάντες ἀνεῖνταί σοι 


meis donis, quem ego et opibus οἱ gloria mea, B θησαυροέ' τούτων ἀωμφοτέραις ἄντλει, χαὶ μὴ οὕτω 


familiaritate et conjunctione beatum Rome red- 
didi ? Quod si plura desideras, licet tibi nostris frui 
affatim : tibi sunt aperti omnes tnei thesauri : ex 
his hauri ambabus manibus, neque teipsum ita 
prodas, a femina furto sublatus, et pauco auro 
emptus. Corebo autem jam totus repletus bono 
spiritu, οἱ martyris precibus mentem habens illu- 
minatam, exclamavit illud admirabile et dignum 
quod celebretur : Pretium tuum, dicens, tecum 
eat in perditionem. Tus vero pecunie sint fontes 
ignis, qui te manet. Quid enim tua sponte ceecutis, 


χαταπροδῶς σεαυτὸν, χλέμμα γυναικὸς καὶ ὀλέγου 
χρυσού γενόμενος ὥνιον. Ὁ δὲ Κορέμων, ἤδη rj 
τοῦ μάρτυρος εὐχῇ τὴν ψυχὴν φωτισθείς, τὸ θαυμα- 
στὸν xal ἀξιύμνητον ἐξεδόησεν " Ἕστω, λέγων, ὃ 
τιμή σον σὺν σοὶ εἰς ἀπώλειαν, τα δὲ χρήματα σον 
ὑπόχαυμα τῷ περιμένοντέ σε πυρὶ γένοιτο * τί γὰρ 
δὴ x«i ἐχὼν τυφλώττεις, xai ταῦτα πεέρα μαθὼν, 
ὅτι τῶν μὲν σῶν θεῶν οὐδεὶς τὸν ἐμδληθέντα πυρὶ 
σῶσαι δύναται, ὃν δὲ ὁ ᾿Ελευθέριος οὗτος σέβεται 
καὶ πυρὸς αὐτὸν δείχνυσι xai πάσης doloe χολάσεως 
ἰσχυρότερον ; 


et conaris movere ea, que sunt immobilia ? idque, cum didiceris experientia, quod nullus quidem ex 
tuis diis potest ullum ex iis, qui alsunt, in ignem injectum servare. Is autem, quem colit Eleutherius, 
reddit eum et igne potentiorem et quovis alio supplicio. 


VIII. His sic dici non potest, quanta ira et dictis C 


insaniarepletus fuerittyrannus. Solent enim revera 
valide amicitie validas quoque similiter parere 
inimicitias. Unde etiam jubet prefectum eodem 
puniri clibano, quo ipse consuluerat, ut puniretur 
Eleutherius. Cum ergo jam appropinquaret tor- 
mento, Ora pro me, clamavit Corebo martyri, 
et me arma his armis, nempe Christi signaculo, 
quibus ducem exercitus munisli Felicem. Sic ergo 
Corebo armatus ἃ martyre, et protinus injectus 
in clibanum, ipse quoque mansit similiter ab igne 
non expugnatus. Adrianus autem his tormentis 
defessus, eum condemnat, ut ei caput amputejur. 
Et Coreboni quidem sic succedit finis martyrii : 
et qui a multis ἃ seculo desideratur, hic brevi 
tempore thesaurum arripuit. Quenam vero sunt p 
Eleutherio postea consecuta ἢ Primum quidem 
ipsein clibanum immittitur: deinde etiamobeliscis, 
ut videbatur, transtigitur. Etclibanus quidem rur- 
sus, sicut prius exstinguitur : convertuntur autem 
protinus euspides obeliscorum, quodatinmodo car- 
nem honorantes martyris, et ejus, qui punit, anime 
arguentes ceecitatem : quinetiam multos ex iis, qui 
astabant, attrahentes ad Dei cognitionem, qui heec 


Η΄. Τούτοις οὐχ ἔστιν εἰπεῖν ὅσης ὀργᾶς καὶ ua- 
νίας ἐπλήσθη ὁ τύραννος " εἰώθασι γὰρ αἱ ἰσχνοαὶ 
φιλίαι ἰσχυρὰς ὁμοίως ἔχθρας ἀπογεννᾷν * ὅθεν χαὶ 
αὐτῷ τούτῳ χελεύει τῷ χλιβάνῳ τιμωρηθῦναι τὸν 
ἔπαρχον, ὦπερ αὐτὸς χολασθῆναι τὸν ᾿'Ελευθέριον 
συνεδούλευεν. Ὡς δὲ τῇ βασανῳ προσήγγισεν, Εὗξαι 
ὕπερ ἐμοῦ, ὁ Κορέμων τῷ μάρτυρι ἐπεδόησε, καὶ τῇ 
τοῦ Χριστοῦ με σφραγῖδι χαθόπλισον, Pj καὶ τὸν 
στρατηλάτην περιετύχησας Φίληχα. Οὕτως οὖν ὁ 
Κορέμων ὑπὸ τοῦ μάρτυρος ὀπλισθεὶς, καὶ τῳ ὀρ- 
γάνῳ βληθεὶς, ἀνάλωτος πυρὶ x«l αὐτὸς ὧν. ᾿Αδρια- 
νὸς δὲ τὰ τὼν βασάνων ἀπειρηχὼς, ξίφει τὴν κεφα- 
λὴν αὐτοῦ ἐχτμηθῆναι χελεύει. Καὶ Κορέμων μὲν 
οὗτος ἔν βραχεῖ τὸν πολλοῖς ἐξ αἰῶνος ποθούμενον 
ἥρπασε θησαυρόν. Τὰ δὲ μετὰ ταῦτα τίνα ; Καὶ 
᾿Ελευθέριος τῷ χλιδάνῳ ἐμβάλλεται, καὶ τοῖς $60i- 
σχοις τε τὸ δοχεῖν περιπείρεται - ἀλλ᾽ εὐθὺς ὁ μὲν 
χλίδανος σδέννυται, στρέφονται δὲ χαὶ ai τῶν ὁβελί- 
σχων ἀχμαὶ, τιμῶσαι ὥσπερ σάρχας μαρτυριχὰς, 
χαὶ ψυχῆς τύφλωσιν ἐλέγχουσαι τοῦ χολάξοντος, 
ἀλλὰ χαὶ πολλοὺς τῶν παρεστώτων εἰς ἐπέγνωσιν, 
Θεοῦ τοῦ ταῦτα θαυματουργοῦντο; ἕλχουσαι, oi χαὶ 
Μέγας ὁ Θεὸς τῶν Χριστιανῶν, ἐδόων, ὁ dv Ἔλευθε- 
βίου ἡμῖν χηρυττόμενος. 


faciebat miracula : qui etiam, Magnus est Deus Christianorum, clamabant, qui nobis preedicatur 


per Eleutherium. 


131 VITA S. ELEUTHERII. 138 


Θ΄. Αὖθις οὖν ἀπορία xol λύπη λαμὄανει τὸν τύ- 
μανὸν, χαὶ τότε μὲν τῇ φρουρᾷ τὸν μάρτυρα δίδω- 
σιν, ὕστερον δὲ δι᾿ ὅλης ἡμέρας σχεψαμένῳ μετὰ 
τῶν ὑπ᾽ αὐτοῦ, ποῦ x«i ὅπως Ἐλευθέριος ὑπόσχῃ 
τὴν τιμωρίαν, ἔδοξε. Τόπος μὲν ἡ φρουρὰ, τρόπος δὲ 
οἔχτιστος ὁ διὰ λιμοῦ. Συχνὰς οὖν ἡμέρας ἐν τῇ 
εἰρχτῇ ἐπυχτεύετο τῷ λιμῶ ^ ἀλλ᾽ ὁ τῷ Δανιήλ ποτε, 
καὶ ré ᾿Ηλίᾳ μετὰ ταῦτα, τροφὴν διὰ πτηνοῦ χορ- 
wyéswc, καὶ τοῦτον τρέφει διὰ περιστεοᾶς. Καὶ ὁ utv 
εὐχαρίστει Θεῶ, ὅτι τῶν ἴσων τοῖς μεγάλοις τούτοις 
ἐξίωται * ὁ δὲ τύραννος ἐμεμήνει, ὡς ἀσθενοῦς αὐτῶ 
δεγχθέντος τοῦ μηχονήματος * ὅθεν xai ἵππους 
ἀγρίους ὑπὸ ζνγὸν χελεύει δεθῆναι xol τὸν ᾿Ελευθέ- 
ριον, tvm τῶν ἵππων ἀμαθῶν ὄντων ξυγοῦ xci ἀγρίων, 
τῷ ῥοέξῳ τε τοῦ ἅρματος ἄγαν ἐχταραχθέντων χαὶ 
πλημμελῶς φερομένων, ὁ μάρτυς πέτραις xai ἄλλοις 
τροσαρασσόμενος, τὰς σάρχας διασπασθῇ, χαὶ ἀελη- 
δὲν χατακοκεὶς ἀποῤῥήξῃ τὴν ψυχήν. ᾿Αλλ ὥσπερ 
ἐκεῖνος οὐκ ἔκαμνε τὰ πρὸς διαφθορὰν ἐνεργῶν, 
eve; οὐδὲ Χριστὸς τὰ πρὸς σωτηρίαν οἰχονομων ᾿ 
ἄγγος γὰρ ἐξ οὐρανοῦ ἐπιστὰς, τοὺς ἀγρίους im- 
τοὺς ἐχεένους ἡμέρους ἄφνω ἐποίει, χαὶ τὸν ᾿Ελευ- 
Üpus λύσας, ἐπιδιθάζει τῷ ἅρματι, xai πρὸς τὸ τῇ 
πῶει γειτονοῦν ὄρος τοὺς ἵππους ἰθύνας, ἀλύπως 
χαὶ ὁμαλῶς ἀνελθεῖν τὸν μάρτυρα παρεσχεύασε, 
Προσγίνεται δὲ τούτῳ xai ἕτερόν τι τῶν παραδόξων. 
Ἐν τῷ ὄρει γὰρ γενομένου τοῦ μάρτυρος, χαὶ τὸν 
Θεὸν συνέθως αἱνοῦντος, ἄρχτοι x«i λέοντες, xai εἴ 
τι ὥλο τῶν ἀνημέρων θηρίων προσελθόντες, χυ- 
χλοῦσέ τε τὸν τοῦ Θεοῦ δοῦλον χαὶ περισαίνουσι, xci 
οἷα τῆς ἐκεῖνον συνιέντα φωνῆς, συνευλογεῖν τε xai 
προύχυνεῖν ὥρμηντο, xal τοῦτο ἐδήλου τῇ τε πρὸς 
γᾶν νεύσει, καὶ τῇ πρὸς ἀέρα τῶν ποδῶν ἐπάρσει, 
καὶ τῇ ἄλλῃ διατυκώσει τοῦ σώματος. 


Α ΙΧ. Rursus ergo et hesitatio et magnus dolor 
invadit tyrannum. Et tunc quidem martyrem 
tradit in custodiam : postea autem eximios er iis 
qui ei parebant, convocatos congregat : et cum 
totodie deliberasset, ubi et quonam modo Eleuthe- 
rius subiret supplicium, visus est ei locus 
quidem carcer : modus vero maxime miserabi- 
lis, nempe per famem. Et postquam hec visa 
sunt, multos quidem dies in carcere decertavit 
cum fame. Sed qui olim Danieli * et Elim * 
per volucrem alimentum suppeditavit, eum quo- 
que alit per columbam, et ejus animam implet bo- 
nis. Et ille quidem agebat gratias, quod his 
magnis bonis sit dignus habitus : tyrannus autem 
insaniebat, et quod ostensum esset machinationem 

B fuisse imbecillam, efferabatur : et ideo equos feros 
et minime mansuetos, eis longe seevior, jubet jugo 
alligari, et eis etiam alligari Eleutherium : ut cum 
equi, qui jugum ferre non didicerant, et erant alio- 
qui feri, strepitu currus valde essent perturbati, et 
huc etilluc temere ferrentur, martyri, petris et 
aliis alliso, divellerentur et lacerarentur carnes, 
ut sic particulatim et membratim concisus, abrum- 
peret animam. Sed nec hec ei processerunt ex 
animi sententia ; sed quomodo ille non cessabat ea 
operari, qu& ad vim faciendam pertinebant, et ad 
afferendum interitum : ita nec Christus ea provi- 
dere, que spectabant ad salutem. Angelus enim e 
ccelo adveniens, et feros illos equos repente reddi- 
dit mites et mansuetos : et cum solvisset Eleuthe- 

C rium, eum immittit in currum : et cum direxisset 
equos ad montem vicinum civitati, effecit, ut 
martyr ascenderet leniter et placide. Ei vero aliud 
quoque accedit admirabile et contra opinionem. 


Nam cum sic in montem venisset martyr, et deinde rationale sacrificium, consuetam Deo laudem, 
sacrificaret, quee aderant animalia, ursi et leones, et si qus erant alie fere, &ccedentes cireumdanj 
Dei famulum, et ei blandiuntur : et tanquam illius vocem intelligentes, benedicere cceperunt et ado- 
rare, et hoc significabant, quod et in terram annuerent, et rursus in aerem pedibus efferentur, et 


alis etiam gestibus corporis. 

I. ᾿Αλλὰ τὰ μὲν θηρία οὕτω τὴν χορείαν ἐπλή- 
φυνν, ὥσπερ χορολέχτου xol πρωτοστάτου τυχόντα 
τοῦ μάρτυρος * ᾿Αδριανὸς δὲ οὐχ ὅτι τούτου, ἀλλ᾽ 
οὐδὲ τῶν θηρίων αὐτῶν jÓtiro τὴν σύνεσιν * εἰς 


&xed» γὰρ ἐχείνων ἐλθὼν, ᾿Αδριανὸς ἦν ὁ αὐτὸς, D 


πολλῶ καὶ θηρίων xai ὄνων ἀνοητότερός τε xoci 
ἀγριώτερος * οὐ μόνον γὰρ βελτίων οὐδὲν ἀπὸ τοῦ 
βκύματος γέγονεν, ἀλλὰ χαὶ στρατιώτας ξιφήρεις 
ἕκεμπε, θᾶττον συλληψομένους τὸν ᾿Ελευθέριον, τὰ 
δὲ θηρία, ὡς ἃ ἀχριβῶς εἰδότα καὶ φίλους χρίνειν 
τοῦ ἑκυτῶν δισπότου xoi πολεμίους, ὡς μόνον εἶδον 
τοὺς στρατιώτας, ταχέως ἐφέροντο, χαὶ μιχροῦ ἂν 
καὶ διεσπάσαντο τούτους χέρασι xal ὀδοῦσιν, εἰ μὴ ὁ 
μάρτυς τοῖς μὲν ὡς περί τινα χαλινὸν τὸν λόγον 
ἐμξαλὼν, ὅθεν ἦλθον ἐπανιέναι προσέταττε, τοῖς δὲ 
στρατιώταις λύσας τὸν φόδον, xci τὴν μεθ᾽ ὅπλων 
ἔλευσιν» ὀνειδίσας. Οὐ γὰρ ἐπί τινα, φησὶν, ἀνδοόφο- 
τῶν 3 λῃστὴν ὄλθετε, οὖς ἔδει νεύματι μόνῳ σημή- 
* Dan. xiv. * II] Reg. xvir. 
PATROL. Gn. CXV. 


X. Sed sic quidem fere, perinde ac si martyr 
esset chori institutor et ductor, et cum is incepisset 
canere, 688 quoque choream iinplentes circumsilie- 
bant et quasi respondebaut, et magistrum, quoad 
ejus fleri poterat, sequebantur admirabiliter. Adria- 
nus autem non solum martyris, sed ne ipsarum qui- 
dem ferarum reverebatur intelligentiam: sed cum 
ad illas venisset audiendas, erat idem Adrianus 
multis etiam feris et asinis insipientior οἱ effera- 
tior. Multi enim, quibus cure erat venalio, cum 
heec suis vidissent oculis, renuntiarunt imperatori 
sed ille erat, ut est in proverbio, asinus ad lyram. 
Non solum enim miraculo nihil evasit melior, sed 
eliam armatos emisit milites, mox comprehensu- 
ros Eleutherium. Fere autem non conservabant 
parem in illos observantiam : sed ut quae accurate 
scirent sui domini discernere amicos et inimicos, 
eum primum eos viderunt, celerrime in eos fere- 


o 


139 MENSIS APRILIS 440 


bantur: et parum abfuit, quin eos discerperent À ναντὰς τὸν ζητούμενον ἔχειν ἑπόμενον. Οὕτως εἰπὼν 
eornibus et dentibus, nisi martyr illis quidem προθύμως ἠχολούθει ^ πολλὰ δὲ χατὰ τὴν πορείαν 
tanquam freno aliquo non aspectabili, injecta ora- τούτοις διαλεγόμενος, ἐπιεικῶς τε παραινῶν x«i δι- 
tione, jussisset eas reverti unde venerant. Cum δάσχων, πολλοῖς αὐτῶν τὸ Tüc ἀληθείας ἐπέλαμψε 
militibus vero metum solvisset, et qui cum armis ρῶς. 

fuerant eis adventum exprobrasset (neque enim ad parricidam aliquem venisse aut latronem, quos 
oportebat, oum nutu solum significassent, sequentem habere eum, qui ab eis queritur), hoc cum 
dixisset, leto et alacri animo sequebatur, multum disserens in itinere: et si nihil aliud, dicens 
oportere eos revereri ferarui intelligentiam, et ex eis capere certum exemplum ad eum, qui ipsos 
creavit, agnoscendum. Deinde optime cum eis disseruit de regno eclorum et gehenna : et sic 
per totam viam benignissime admonens et docens, tantam vim habuit, ut multis ex eis persuaderet, 


efficeretque, ut lux veritatis luceret in illorum animis. 


XI. Postquam vero Romam pervenerunt, impera- Β IA. Ὡς δὲ rà» Ῥώμην χατέλαδεν, ὁ βασιλεὺς 


tor statip maximam convocat concionem, volens 
habere plurimos testes interitus martyris. Cum 
autem fuerunt omnia parata, et frequens convenit 
populus, secus evenit, quam putabat imperator. 
Qui enimaderant,non martyris occisionis, sed Chri- 
sti, que in ipso erat, virtutis fuerunt potius testes, 
omni exceptione majores. Nam leena quidem ad- 
modum sieva in eum immittitur : quee instar teli 
magno impetu irruit et ad sanctum acoedit, non ut 
Eleutherium discerperet, aut vel exiguo morsu eum 
offenderet : sed potius ut illius pedes pre magna 
amplecteretur benevolentia. Quod quidem fecit ac- 
currens. Inclinavit enim cervicem ejus pedibus : 
lingua verolambebat ejus plantas. Videbatur autem 


θέατρον μέγιστον συνιστᾷ, μάρτυρας πλείστους ἔχειν 
βουλόμενος τῆς τοῦ μάρτυρος ἀπωλείας. Τοὐναντίον 
δὲ μᾶλλον ἐπέδαινεν ὃ ἐδόχει τῷ βασιλεῖ " oi γὰρ 
παρόντες οὐ τῆς τοῦ μάρτυρος ἀναιρέσεως, ἀλλὰ 
τῆς ἐπ᾿ αὐτῷ δυνάμεως τοῦ Χριστοῦ μᾶλλον μάρτυ- 
ptc ἦσαν φανερῶς ἀπαράγραπτοι. Λέαινα μὲν γὰρ 
αὐτῷ ἐπαφίεται πάνυ ἀγρία, ἧτις σφοδρῶς μὲν 
ἔπεισι τῷ ᾿Αγέῳ, οὐ μὴν ὥστε λαφύξασθαι ὃ ὄλέγῳ 
δήγματι γυπῆσαι, ἀλλ’ ὥστε τοὺς ἐχείνον πόδας εὖς- 
νοϊχῶς περιπτύξασθαι : ἔχλινε μὲν γὰρ αὐτοῖς τὸν 
αὐχένα, ὑπένιξε δὲ τῇ γλώττῃ τὰ ἴχνη, καὶ ὥσπερ 
ἤχθετο ὅτε μὴ καὶ φωνὴν ἀνθρωπέίαν εἶχε σνμφθεγγο- 
μένην ὑπὲρ εὐσεδείας τῷ μάρτυρι. Οὐ δὲ ταῦτα 
πείβουσι τὸν χατὰ τὸν Φαραὼ σχληροχάρδιον βασιλέα 


egre ferre, quod non etiam vocem haberet huma- (; μεταμαθεῖν τὴν εὐσέδειαν, ἀλλ' ὥσπερ ἀσθένειαν, 


nam, que pro pietate loqueretur cum martyre. Sed 
nec heec persuadentimperatori, qui erat duro corde, 
sicut et ille Pharao, ut pietatem ex eis disceret ; 
sed ut qui bestiam damnasset imbecillitatis, quod 
ea esset femina, jubet etiam marem simul immitti 
in martyrem. llle vero velutcontendens cum femina, 
et non minus benevolus volens videri in athletam, 
illam quidem repellit : ipse autem accurrens pedes 
amplectitur, adheeret, lambit, exilit, gestu, aspectu 
et motu suam annuntiat benevolentiam. Ex iis vero, 
qui aderant et hec videbant, qui anime quidem 
oculis utcunque intuebantur, protinus clamabant 
magnum esse Deum, qui colitur ab Eleutherio. 
Quorum autem mentis visus ceecutiebat, ii sanctum 


ὅτι θῆλν, χαταγνοὺς τοῦ  Ünpíow, x«i ἄῤῥενα τῷ 
μάρτυρι συναφεθῆναι χελεύει ᾿ χἀχεῖνος οἱονεὶ πρὸς 
τὴν θήλειαν ἀμιλλώμενος, ἀπωθεῖται μὲν ταύτων, 
οὗτος δὲ τῷ μάρτυρι προσδραμὼν περιπλέκεται τοῖς 
ποσὶ, περιφύεται, σαίνει, σχιρτᾷ, σχήμασί τε καὶ 
νεύμασι, καὶ χινήμασι, τὴν εὔνοιαν ἀπαγγέλλει. Τῶν 
δὲ ταῦτα βλεπόντων, οἱ μὲν ποσῶς ὁρῶντες τοῖς τὸς 
ψυχῆς ὀφθαλμοῖς, εὐθὺς ἐδόων μέγαν εἶναι τὸν 
Ἐλευθερίον Θεὸν, oi δὲ τυφλώττοντες διὰ τὰν ἀσέ. 
ὄειαν͵ πλάνον xai φαρμαχὸν τὸν Ἅγιον ἀπεχάλουν. 
AX ἐαφραγῆναι πάντως ἔδει τὰ xem. τὰ δόλια, ὡς 
ὁ θεῖος ἔφη Δαυϊδ, τὰ λαλοῦντα χατὰ τοῦ δικαίου 
ἀνομίαν, ἐν ὑπερηφανείᾳ καὶ ἐξουδενώσει, ὥσπερ 
ἄρα καὶ ἐνεφράγησαν, καὶ τὸν ἐσχάτην σιωπὸν ἐσιώ- 


vocabant planum et maleficum, qui hec solis D πῆσαν " μεταξὺ γὰρ τῶν λάγων ἀοράτως πληγέντες, 


prestigiis falso faciebat apparere. Sed fieri non 


θάνατον εὐθὺς εὗρον τὰ τῆς βλασφημίας ἐπίχειρα. 


poterat, ut in his divina quiesceret justitia ; sed oportebat omnino obstrui labra dolosa, ut divinus 
dicit David, que adversus justum loquebantur iniquitatem, in superbia scilicet et contemptione : 
sicut etiam obstrueta sunt, et ultimo siluere silentio. Nam inter loquendum ictu percussi, qui non 


cadebat sub aspectum, protinus aceiptunt mortem premia blasphemiee. 


XII. Iniquus autem imperator in summam ad- 
ductus dubitationem, postquam vidit omnia cedere 
martyris menti et gratie, eum morte condemnat, 
quz gladio sit ei afferenda. Nam quoniam martyrii 
cursus non poterat aliter finem accipere, et hic 
ipse athleta venire ad Christum, quem desiderabat, 
ipsum quidem, qui sunt hujusrei ministri, gladioin- 
terimunt. Deinde matrem quoque quee erat ejus collo 
circumfusa, et ei magis corde quam ore adheerebat : 
nihil autem muliebre aut maternum loquebatur, 


IB'. Ὁ μέντοι παράνομος βασιλεὺς τοῖς ὅλοις &xe- 
ρηθεὶς, ἐπεί xal πάντα ἑώρα τῆς τοῦ ἀθλυτοῦ γνώ- 
μῆς ἡττώμενα, θάνατον αὐτοῦ καταχρένει τὸν διὰ 
μαχαίρας. Αὐτὸν μὲν οὖν εὐθὺς οἱ πρὸς τοῦτο dim- 
χονοῦντες ἀναιροῦσι τῷ ξίφει. Ἔπειτα καὶ τὸν p 
τέρα περιπ)αχεῖσαν αὐτοῦ τῷ τραχήγ)ῳ, καὶ καρδίᾳ, 
μᾶλλον ἣ στόματι περιπτυσσομένην, γυναικεῖον οὐδὲν 
ἢ μητριχὸν ἐπιφθεγγομένην, οὐ d' ἀνάξιόν τι τοιοῦδε 
παιδὸς, ἀλλὰ χαὶ τοῖς ἀγῶσιν αὐτοῦ μᾶλλον φαιδρυ- 


νομένην, ἀνηλεῶς οἱ δυσσεδεῖς ἐχομένην τοῦ παιδὸς A. 
Ἂς 


[4 


7U ow oA ar o A 


ἝΞ 


841 


VITA S. GEORGII. 


142 


:"EtGgérrougw* τί δὲ xai ἄλλο ἦν οἰκειότερον, ἦ ἀὐ- À neque tali fllio indignum, sed ejus certaminibus 


ποὺς δρᾶσαι πονηροὺς ὄντας, ἣ ἐχείνην παθεῖν, φιλό- 
ajso» ὑπάρχουσαν xxi φιλόπαιδα, d$ οὕτω θνήσχοντι 
“ὦ υἱῷ συναποθανεῖν, x«i μὴ ἀπολειφθῆναι γερῶν 
πρίοῦ, καλῶς μητέρα παιδαγωγήσασαν, ἀλλὰ χοινῇ 
ΕΓαύτονς τῷ χοινῷ Δεσπότῃ ἐμφανισθῆναι, xxi παρ’ 
εὐτῷ μένειν, χατὰ τὸ ἱερὸν λόγιον, μητέρα ἐπὶ τέχνῳ 


εεὐφροινομένην ; 
" 
Ἐ 


II". Οἱ δὲ παρόντες ἐκ τοῦ ᾿[λλυριχοῦ εὐσεθεῖς, 
tWoudi τὰ αὐτῶν ἀνελόμενοι λείψανα, τοῖς ἐν Ῥώμῃ 
“τεστοῖς περὶ τούτων φροντίζουσι, γνωρίξουσέ τε 
WtUTé χαὶ κοινὰ τέθενται, xai οὕτως ἄμφω ταῦτα 


"aupicavtt;, xal τὰ εἰχότα τιμήσαντες, θάπτουσι 


“ρελοθέως, Χριστιανοῖς πλοῦτον ἄσυλον, τοῖς ἐν νόσοις Β 


"tg x«l πονηροῖς πνεύμασι χρῆμά τι ἀλεξίχαχον, εἰς 
δόξαν Πατρὸς, χαὶ Υἱοῦ, καὶ ἁγίου Πνεύματος, τῆς 
etd ἁπλὰς χκὶ ἀχτίστον θεότητος, P πρέπει δόξα, 
Νεράτος, τιμὴ, gai προσχύνησις, νῦν χαὶ ἀεὶ xal εἰς 
AroUc αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


* Psal. cxi, 9. 


᾿ ketabatur et gloriabatur : immisericorditer impii 


filio suo adherentem interficiunt. Quidnam vero 
erat convenientius, illosne fecisse cum essent 
mali, an illam esse passam, cum esset piain Deum 
et amans filii ?*an cum sic moriente filio esse mor- 
tuam, et non abesse a premiis filii matrem, que 
eum pulchre erudiit; sed eos communiter sisti ante 
communem Dominum, etapud eum manere, ut sacra 
dicit Seriptura, matrem propterfilium letantem ? ? 

XIII. Qui autem erant pii ex Illyrico, quicunque 
quidem tunc aderant, cum diligenter eorum exta- 
lissent. reliquias, iis qui erant Romee fideles, qui 
eas diligenter inquirebant, ubinam essent, signifi- 
cant et communicant : et sic cum ambo eas unxis- 
sent et condivissent, et ut par est honorassent, ipsas 
pie sepeliunt : Christianis divitias, quee non possunt 
eripi, morbis et malis spiritibus propulsandis pre- 
sens remedium : ad gloriam Patris et Filii et 
Spiritus sancti, nunc et semper et in secula seecu- 
lorum. Amen. 





- M. 


MAPTYPION 


TOY ATIOY ENAOZOY MECTAAOMAPTYPOZ KAI TPOIIAIOS9OPOY 


lEOPTIOY . 


MARTYRIUM SANCTI ET MAGNI MARTYRIS 


GEORGII 


(Aprilis die 23, ànn0303. — Acta Sanctorum Bolland. ad hanc diem Grece: interpretationem Latinam adornandam 
curavimus.) 


A'."Aprt τοῦ τῆς εἰδωλομανέας νέφους τὴν oixov- C 


μένην διαλαθόντος, καὶ μιχροῦ πάντων ὅλῳ ποδὲ χω- 
ρούντων πρὸς τὴν ἀσέβειαν Διοχλητιανοῦ τότε xal Μα- 
ξιμιανοῦ τὴν βασίλειον ἐθυνόντων ἀρχὴν, οἵ τῶν ἐχ τοῦ 
παντὸς αἰῶνος τὰ Ἑλλήνων διαπρεσθευόντων δεισι 
δαιμονέστατοί τε ἦσαν καὶ δραστιχώτατοι. Οὗτοι ἐπὶ 
μέγα τὴν ἀθείαν αὐξῆσαι μέγα τῷ ὄντι καὶ σπου- 
δαιότατον εἶναι τιθέμενοι, πάντας τοὺς ἐν τέλει συγ- 
καλεσάμενοι x«i χοινῇ διασχεψάμενοι περὶ τούτου, 
ἐπεὶ χἀχείνους ἑώρων τὴν ἴσην αὐτοῖς ὁδεύοντας χαι 


(4) Metaphraste adjudicat Allatius in Diatriba 
de Simeonum scriptis pag. 125 in earum Vitarum 
catalogo qua proprio Metaphrasue stylo signan- 


I. Quo tempore idololatria caligine sua orbem 
terrarum obscuraret, et tantum non omnes citato 
gradu impietatis viam ingrederentur, Diocletianus 
et Maximianus rerumsumma potiebantur, viri inter 
omuium s&tatum paganos et superstitiosissimi et 
audacissimi. Quiimpietati undiquaque augendo ac 
proferende omnem operam dando, magistratus un- 
dique collectos super ea re examinarunt, et ubi 
eos plane consentire vidissent, dicta et visa factis 
exequare statuerunt. Itaque edictis per totum im- 


tur : quare gratum philhelleni lectori futurum ocre- 
didi, si hanc talis viri paraphrasim, que publicam 
hactenus lucem non vidit, hic exhiberem. 


143 MENSIS APRILIS. 144 


perium missis deos patrios, id estidola manu facta, A ὀρθοποδοῦντας πρὸς τὴν ἀσέδειαν, ἔργῳ βεδαιῶσαι 
sacrificiis coli jusserunt (stultos reges, qui ab τὰ δόξαντα σπουδὴν ἐποιοῦντο" xal διὰ ταῦτα γράμ- 
istis sibi imperium, omnibus vero mortalibus ματα χαὶ προθέματα πολλῷ τῷ τάχει διὰ πάσης 


salutem impertiri credebant!), omnibusautem qui 
se Christianos profiterentur dirissimis pcenis sub- 
jici, necem in pietatis premium proponendo. 


ipoíra τῆς οἰχουμένης, τοὺς μὲν νομιξομένους θεοὺς, 
τὰ χειροποίητά φημι ξόανα xal βδελύγματα, θυσίαις 
ἁπάσαις τιμᾶν (xai γὰρ ἐδόχει τοῖς ἀνοήτοις βασι- 


λεῦσι μὲν δι’ αὐτῶν τὸ χράτος, ἀνθρώποις δὲ πᾶσιν τὴν σωτηρίαν βραδεύεσθαι), πάντας δὲ τοὺς ὁμολο- 
γοῦντας εἶναι Χριστιανοὺς, μετὰ τὴν εἰς τὸ βῆμα παράστασιν, ἀπώμοτον τὴν ὁμολογίαν ταύτην οὐ 
ποιουμένους, συχναῖς ὑποδάλλεσθαι τιμωρίαις, εἶτα χαὶ θανάτον ψῆφον τῆς εὐσεδείας πορίξεσθαι τὸν 


ἀντίδοσιν. 


Il. Tunc admirabilis miles Christi Georgius seu 
astrum pellucidum per impietatis tenebras lucebat. 
Natus in Cappadocia claris parentibus, inque Pa- 
lestina educatus, majorum pietatem amplexus, 
candidis moribus, eetate juvenis, prudentia senex, 
corde simplex, ira contra impios ardebat. lgitur 


Β΄. Τότε dà καὶ ὁ θαυμαστὸς σιρατιωτὴς μέγας 
Γεώργιος, τὸ τοῦ Χριστοῦ τῷ ὄντι γεώργιον, ἀστέρα 
τινὰ τῶν διαφανῶν εἰχονέξζων, ἐν σχότει τῆς ἄσι- 
θείας ἐδείκνυτο. Τούτῳ πατρὶς μὲν ἡ Καππαδοχῶν, 
πατέρες δὲ τῶν ἐπιφανῶν, τροφὸς ἡ Παλαιστίνῃ, τὸ 
σέδας ἐκ προγόνων αὐτοῦ εὐσεδέστατος ἦν χαὶ ἄσε- 


circa rem militarem egregie eruditus dux cohortis B χνος, τὴν μὲν ἡλικίαν νεάξων, τὸν δὲ φρόνησιν κο- 


Invictorum preficitur, et cum imperator bellum 
contra Persas gereret, Georgius tempori cedens, 
manu fortis brevi bello inclaruit. 


λιός, εὐθὺς τὴν x«pdíxv, ξήλον πνέων xarà τῆς ἀσο- 
δείας. Καλῶς οὖν ἐχπονηθεὶς τὰ πολέμια, xópw* 
τοῦ νουμέρῳ (2) τῶν 'Avuxtópev ἐπιφανεῖ προχειρί- 


ζεται ἡνίχα δὴ x«i τὸν βασιλέα [ἔδει] róv χατὰ Περσῶν (3) ὑπελθεῖν πόλεμον, αὐτὸν ἐχεῖνον ὁ χαι- 
ρὸς παρεχάλει, ἐφ᾽ c χαὶ ἄθλους οὔτε μιχροὺς ἀγωνίζεται, xxi θαυμαστὴν ἔχων ἐν πολέμοις εὐτολμίαν 


γνωρίζεται. 


III. Cum autem majoris dignitatis adipiscende 
cupidus esset, ea quam affectabat majorem, Deo 
ita volente, nactus est. Recepto enim patrimonio, 
adimperatores reversus, Saulis sortem aliquo modo 
expertus est. Hic enim asinos requirens regnum 
invenit, noster autem mundane avidus glorie regni 
ccelestis compos est factus. Ubi enim, in ipso sta- 
tim adventu, Deum contemptum, demones autem 
honoratos vidisset, impietatis ardore incensus Da- 
vidis exemplum secutus est qui dicit se increduli- 
tate Dei adversariorum misere vexari. Sed Domini 
promissionum memor qui seeos coram Patreagno- 
sciturum esse dicit, qui se coram hominibus con- 
fessi fuerint : hac promissione Domini arrepta, tu- 
tum se reddere voluit. 


Γ΄. Ἐπεὶ δὲ xoi μείξονος ἦν τιμᾷς ὀρεγόμενος͵ 
εὗρεν οὐχ ἧς ὠρέγετο, ἄλλ᾽ ἧς ὑπῆρχεν ἐκεῖνος ἄξιος, 
τὰς θείας οὕτω προνοίας οἰχονομῃταμένης. Λαῤδὼν 
γὰρ τὰ ἐκ πατέρων αὐτῶ περιελθόντα χρήματα, καὶ 
πρὸς τοὺς τότε βασιλεύοντας ἀφιχόμενος, πάσχει τι 
τῶ Σαοὺλ παραπλήσιον. Ὁ μὲν γὰρ ὄνονς ἀναζητῶν 
βασιλείαν ἐχτήσατο, ὁ δὲ χοσμιχᾷς δοξῃης ἐπιθυμῶν 
οὐρανῶν ἔτυχε βασιλείας. Καὶ ὅπως ἐγγὺς à δήλω- 
σις. Καταλαδὼν γὰρ, ὥσπερ εἴρηται, καὶ ἰδὼν τὸν 
Θεὸν ὑδριξόμενον, δαίμονας δὲ τιμωμένους, ζήλῳ 
θεοσεδείας διακαυθεὶς τὸν ψυχὴν, εἰς νοῦν τε τὰ τοῦ 
Δαδὶδ' βαλλόμενος, ὅτε μὲν τῇ θέᾳ τῶν ἀσυνετούντων 
ἐχτήχεσθαι λέγοντος, ὅτε τὰ ὅμοια πάσχειν, διὰ τὴν 
περὶ τοὺς θείους λόγους τῶν ἐχθραινόντων ὀλεγωρίαν, 
ἔπειτα χαὶ τῶν δεσποτιχῶν ῥημάτων εἰς χαιρὸν δια» 


μνημονεύσας, & καθαρῶς ἐπαγγέλλεται, τοῖς ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὁμολογοῦσιν αὐτὸν, ἀντιδιδόναι φιλοτίμως 
τὸν ἔμπροσθεν τοῦ Τεκόντος ὁμολογίαν" ἔσπευσεν ὡς τάχος ἁρπάσαι τὴν ἐπαγγελίαν, καὶ χρέὸς ἑαυτῷ δεσποτιχὸν 


προσμνηστεύσασθαι. 


IV. Cum autem per portam angustam intrare 
vellet, in divitis obstaculum videns, quibus tamen 
ad bonas res auxiliaribus uti volebat, pauperibus 
eas distribuit. Porro gravem armaturam, qua 
Paulus in spiritu fideles armat, Ipse induit, lumbos 
in veritate cingit, justitie lorica se vestit, galeam 
salutis capiti imponit, pedes ad Evan 
annuntiandum tegit ; deinde fidei clypeum, et spi- 


.. (2) Νούμερα pluraliter coAortes, quam vocem in 
ipso Julio Cesare restituisse gloriatur Meursius in 

re co-Barbaris, certea Latinisad Greecos transiit, 
distinguebantur autem Numeri suis singulicogno- 
mentis, quale hic est cognomen Aniciorum seu [n- 
ticlorum : verumne, an ornatus causa hic assum- 
ptum, non dijudioco. 


A. Πλὴν ἀλλὰ χαὶ τὴν στενὴν εἰσελεύσεσθαι πύ- 
λὴν προελομένῳ, ἵνα μηδὲν ὁ τῶν χρημάτων ὄγκος 
αὐτῷ ἐμποδίσειεν, ἀλλὰ χαὶ μᾶλλον ὡς βοηθῷ τῷ 
πλούτῳ πρὸς τὰ χαλὰ χρήσαιτο, πενήότων αὐτὸν χερσὶ 
διανέμει. (4) Πρὸς δὲ καὶ τὸν πανοπλίαν, ὃν Παῦλος 
ἐν πνεύματι τοὺς πιστοὺς ὁπλίζει περιβαλλόμενος, 


gelium pacis D x«i τὴν μὲν ὀσφὺν ἐν ἀληθείᾳ περιζωσάμενος, ἐνδυ- 


σάμενος δὲ xai τὸν τς δικαιοσύνης θώρακα, περι- 


(3) Anno 804 missus contra Persas fuit Galerius 
Maximianus, eo successu, quem ad annum Dio- 
cletiani 17 Theophanes describit. 

(4) Expungo hec pauca ταύτην ts τὸ θεῖον ol- 
κειοσαμενος, quia non video quomodo huc perti- 
nean 


-- ΄ -- 


145 VITA. S. GEORGII. 146 


Μμενὸς τε md τὴν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίον, À ritus ensem accingit, qui est Dei Verbum, et sic 
ui τοὺς xóde; ἔν ἑτοιμασίᾳ τοῦ Εὐαγγελίου τῆς εἰς — ab omnibus partibus tutus ad impietatis bellum 
pires ὑποδοησάμενος, ἔπειτα xai τὸν τῆς πίστεως — progreditur. 

peov, καὶ τὸν τοῦ Πνεύματος ἀναλαδὼν μάχαιραν, ἣ ἐστι ῥῆμα Θεοῦ, xai ὡς otoy τε ἦν ἀσφαλὼ ᾿ 

[4 * * * bJ ; , , 2 À 7 
ξάμενος, πρὸς τὸν κατὰ τῆς ἀσιδείας ἐχώρει πόλεμον. ΝΣ 


Ε΄. Εὑρὼν δὲ τοὺς, ἐπ᾽ ὀνόματι τοῦ βασιλεύειν xai V. Ubi eos qui nomine et speciesolum regnarent 
ἄρχειν, αὐτοὺς μᾶλλον ὑπὸ τῆς ἀσιδείας κραταιοτε- — ab impietate possessos, et tormentorum ponam 
P» ἀρχομένους, πλήθη τε βασανιστηρίων οὐ xar& — nonscelestis, id quod fas erat, sed piis et fidelibus 
τῶν πονερευομένων (ώσπερ ἦν θέμις) χαὶ ἀδιχούν- — inflictam animadvertisset : imperatores enim pro 
των, eds κατὰ τῶν εὐσεθούντων μᾶλλον  mpoxti- sua impietate nihil juste faciebant, imo quscun- 
amm, αὐτούς τε δημηγοροῦντας οὐδὲν ÜtogtGt;, οὐδὲν — que ad impietatem et demonum cultum incitant 
Jaw», ἀλλ᾽ ὅσα πρὸς ἀσέθειαν ἀλείφει χαὶ τὴν τῶν fovebant (qui sane nihil aliud nisi falsorum deorum 
δαιμόνων λατρείαν (τί γὰρ ἕτερον à τῶν ψευδωνύ- B adoratio) et iis qui Christum nomine solum profite- 
pu» θεῶν προσχύνησις ;) οὐ μὴν ἀλλὰ x«i προσαπει- — bantur mortem crudelissiinam intentabant; Geor- 
λούντως, si μόνον ὀνομάσειέ τις τὸν Χριστὸν, ἔξω — gius sancto ardoreincensus οἱ istas minas flocoifa- 
ξαυτὺς ἐλέους, τοῖς προχειμένοις, χαταχηρυττόμε- —Ciens via per multitudinem sibi patefacta Christia- 
w (5), ἑξαπεθανεῖν: ζύλον πλησθεὶς τὴν ψυχὴν, | numsese ac Christi servum professus est. 

xà τρυφὰς μᾶλλον οὐ πληγὰς εἶναι τὰ ἀπειλούμενα διὰ Χριστὸν λογισάμενος, εὔτολμόν τε x«i λεοντῶδες 
ἑμενὺς ὅρμημα, διακόψας τὸ πλῆθος, x«l παρελθὼν εἰς μέσον, Χριστιανὸν ἑαυτὸν ἀνεκήρυξεν καὶ Χριστοῦ 


ὑπάρχειν. 


ς΄. Τὸν παῤῥησίαν ταύτην, καὶ τὸ θάρσος, xai τὴν VI. Hec dicendi libertas, hec audacia multitudi- 
τοῦ μάρτυρος οὐχ ἁπλῶς εἶδε τὸ τῶν ἀσεδῶν nem impiorum stupefactam mirum in modum com- 

εἰξϑος, ἀλλὰ καὶ ἰσχυρῶς χατεπλάγησαν. 'O μέντοι movere ; quod animum Georgio addidit, ita ut 
Ἰωνάδας θαῤῥαλεώτερον ἔτι μᾶλλον, Θεὸν μὲν ἀλη- Christum Deum verum palam profiteretur et ipsa 
(oà» τὸν Χριστὸν ὡμολόγει, τὰ δέ γε τιμώμεα — deorum falsorum nomina conspueret inque ludi- 
παρ᾽ αὐτῶν εἴδωλα xci τοὺς ὀνόματα μόνον θεοὺς C prium verteret. Tyranni ipsi, his auditis, varia 
διέπτυέ τε καὶ ἐμυχτήριξε, xai τοῖς πολλοῖς ὑπόθε- — sentiebant, nunc viri sancti sermonem liberum ad- 
σιν ἐποιεῖτο σφοδροῦ γέλωτος. Πλὴν ἀλλὰ τοῖς τυράν- — mirantes, nunc minis eumdem insequentes ; imo 
νοις ταῦτα ἀχούουσι παντοδαπὴ ἦν à γνώμη" ποτὲ — usque ad blanditias descenderunt, ita ut, si oum 
pi» γὰρ τὸν ἄνδρα τῆς παῤῥησίας ἐθαύμαζον, ποτὲ — Davide loqui licet, eorum verba cum jaculis, tum 
δι &xrÜov», ποτὲ δὲ xai θωπείαις ὑπήεισαν, ὦστε — Oleocomparanda viderentur. Viri enim juventutem 
χατὰ to» θεῖον Δαυὶδ τοὺς ἐχείνων λόγους. τοῦτο μὲν — et pulchritudinem commiseratione dignas censebant: 
βολίσεν ἐοικέναι, τοῦτο δὲ ὑπὲρ ἔλαιον ἁπαλοὺς δεί:- quare meliorem ei vite conditionem, cum honori- 
rygÓe: τὴν τε γὰρ νεότητα x«i τὸ χάλλος δέους bus 80 divitiis proposuere. Cum autem virum san- 
καντὸς ἄξιον καὶ φειδοῦς ἔχριναν, τὴν ζωὴν mpori- ctum nec minis nec blanditiis moveri viderent, 
μοτέραν σαφῶς ὑπετίθουν, τιμὰς ὑπηγγέλγοντο,  Oruciatus instrumenta cum mortis terriculamento 
πλούτου xxi τρυφῆς ὑπεμίμνησχον. Ὡς dt πρὸς τὰ — monstrarunt. 
φιλάνϑρωπα ταῦτα χαὶ μαλαχὰ μηδὲν ἐπιχλινόμενον 
ἐώρων, μεταδάλλοντες βασάνους ἡπείλουν, ὥσπερ τὴν 
ὄψιν φοδερὰς, πρὸς δὲ χαὶ τὴν ἐν πιχρῶ θανάτῳ τοῦ 
βίου καταστροφήν. D 


VII. Ad hec omnia Georgius constans atque im- 
motus viri prudentis domum imitatur que ventis 
non labefactatur, fluminibus non obruitur, imbribus 


peras, οὐ Bpoxaic καταχλύξεται͵ xal τοῦτο δὴ τὸ τοῦ — non demergitur, et imperatorum voces ad leonem 
λόγου λέοντα ξυρᾷν ἐῳχουν, ἦ πρὸς xolwvóv χηρύτ- indomitum aut montem surdum date videbantur. 
τεσθαε οἱ δὲ καὶ πεῖραν ἐπήγαγον, xai θράττεν — lDgitur quem minis, tormentis, omni formidinis ge 
ὥοντο, x«l μορμολύττεσθαι τὸν ἀπτόητον, ξύλῳ roi- nere subigerenon valebant, ejus postremo crucifixi 
wy» αἰωροθέντος, χοντῷ τὸν γαστέρα διαχρούειν — corpus hastilibus perfodi jusserunt. Et carnifices 
ἐκέλευον. Καὶ οἱ μὲν ἔργου ἥπτοντο᾽ ὁ δὲ, ὥσπερ — quidem dum jussa exsequuntur, martyr leto inter 
ἐνευφραινόμενος ταῖς mAxyaig, ἀφεὶς τοὺς παίοντας, cruciatus animo, contemptis tortoribus, Deum allo- 
πρὸς Θεὸ» μᾶλλον ἐκίνει τοὺς λόγους, καὶ δῆλος ἦν — quens gratias pro supplicio retulit : Grates tibi ago, 
ὁμολογῶν αὐτῷ χάριτας τῆς κχολάσεως. Εὐχαριστῶω — Domine 80 Deus, dicens, quod beneficiis me tuis 


Ζ΄. Ἐπεὶ δὲ πρὸς πάντα ἑωρὼν εὐπαγῆ x«i ἀχλό- 
νητον, μιμούμενόν τε τὴν οἰχίαν ἀτέχνως τοῦ φρονί- 
pev, ὃ oux ἀνέμοις σαλεύεται, οὐ ποταμοῖς παρασύ- 


(5) Ecgraphum nostrum χαταχρυπτόμενον, quod sensum nullum faciebat 


* 


441 

dignum censes. Heec cum dixisset cuspis, 
viri corpus attingit, instar plumbi reflectitur, atque 
innocua in tortorum manibus evadit. 


VIIL. Inde tortores majori cum odio (probe enim 
noverant difficile sibi fore ut virum sanctum supli- 
ciis interimant) diriora cireumspiciebant tormenta. 
In carcerem itaque deducitur donec novum crucia- 
tus instrumentum invenerint. Sed ne sic quidem 
animo teque ac corporiquietem esse volentes, com- 
pedibus vineti pectori lapidem ingentem imponunt. 
Hic vero gratias de novo agens, lapidem loco sup- 
plicii pro cordis fulcro, fidem suam oonfirmando, 
futurum esse precabatur. 


IX. Tunc Diocletianus novam mortis machinam 
excogitavit, indole ipsus atra et inhumana dignis- 
simam,quo majorem condemnato dolorem afferret. 
Rota pregrandis conficitur, mucronibus aeutissimis 
prefixa, que in gyrum circum voluta damnati cor- 
pus breviexsangue fixis in ipsa gladiis dilacerabat. 
Super ea vir sanctus nudus loricisque vinctus 
extendebatur ; sed pectore per orationem ac inChri- 
stum fidem bene confirmato se, quo durioressubiis- 
set plagas, eo majorem in coeli mercedem nacturum 
esse sperabat, dummodo Paulo fides habeatur di- 
centi : Unusquisque autem propriam mercedem 
accipiet secundum suum laborem. Sic igitur Geor- 
gius, volvente rota, circeumacetus et gladiis fede 
discissus, astantium risus ac ludibrium factus est, 
qui rebus presentibus unice intenti quaerebant : 
Ubinam est Deus Georgii, et cur e manibus eum 
nostris non liberat ? Sicut David dicit : Dum con- 
fringuntur ossa mea, exprobraverunt mihi qui tri- 
bulant me inimici mei, dum dicunt mihi per singu- 
los dies : Ubi est Deus tuus ? Hi pre imprudentia 
sua intelligere non valebant ; Salomon sapientissi- 
mus autem iis qui propter timorem Domini dura 
patiuntur hoc predicit : Tunc, inquit sanatio cor 
pori tuo erit et cura ossibus tuis. Et reapse obtigit 
ei sanatio et cura admirabilis : quomodo vero, 
audi. 


MENSIS APRILIS. 
que sancti À σοι, Δέσποτα xai Ott, λέγων, ὅτι μὲ τῶν σῶν ἄγα- 


ι48 


θῶν ἄξιον γενέσθαι παρασχευάζξεις. Οὕτως ἔλεγεν, 
xai ὁ κοντὸς εὐθὺς μολίδδον δίκην ἐστρέφετο, τῷ μὴ 
πεισθέντι τοῖς παρανομοῦσιν αὐτὸς ὑπείκων ῥαδίως 
x«i οἷον εὐπειθὴς γινόμενος, τοῖς μέντοι βλάπτειν 
τὸν ἽΛγιον βουλομένοις οὐδαμῶς χρήσιμος. 

Η΄. ᾿Αλλὰ γὰρ οἱ ἐχθραίνοντες, οὕτω πρὸς πλείονα 
θυμὸν ἐξαφθέντες (ἡττᾶσθαι γὰρ τὸ μὴ δυνατοὺς εἶναι 
τιμωρεῖσθαι σαφῶς ἔχρινον) πρὸς βαρντέρας ἔδλε 
ψαν τιμωρίας: χαὶ τὸ μὲν νῦν ἔχον à φυλοσκὴ τὸν 
"Aytov παρελάμθδανεν, ἕως αὐτοῖς ἢ περὶ τοῦ πῶς 
δεῖ τιμωρήσασθαι σχέψις γένοιτο" ἵνα δὲ μηδὲ οὕτως 
ἄνετον ἔχει τὸ σῶμα ψυχὴ, καταχριθεὶς τὸν εἰρχτὴν, 
ἀλλὰ καὶ πέδαις μὲν τοὺς αὐτοῦ πόδας δεσμοῦσιν, 
ὕπτιον δὲ διατείναντες καὶ βαρεῖ λίθῳ τὰ στέρνα 


B καταδαρύνουσιν. Ὁ δὲ x«i οὕτως ηὐχαρίστει τῷ Θιῷ 


πάλιν, καὶ τὸν εἰς τιμωρίαν ἐπιτιθέντα λέθον αὐτῷ, 
εἰς στηριγμὸν χαρδίας ηὔχετο γενέσθαι, πάγιόν τι 
χαὶ ἀμετάθετον ἐμπεδῶσαι αὐτῷ τὴν ὁμολογίαν. 

Θ᾽. Ἔπειτα tl; τὴν ἐπιοῦσαν χαὶ περὶ τῆς βαρν- 
τέρας σχέπτεται βασάνον Διοχλητιανὸς ὁ δεινός" ὃ δὲ 
ὄργανόν τι τιμωρητιχὸν ἦν, ἄξιον μὲν τῆς ixsivov 
πιχρᾶς ψυχῇᾷς x«i δαιμονιώδους, ἰδεῖν δὲ φρικοιδέ- 
στατον, καὶ ὑποστῆναι παντάπασιν ἀλγεινότατον. 
Tpoxóc τις ἥρμοστο παμμεγέθης, μαχαέραις ὀξυτά» 
ταις χαταπαγεὶς, ὃς μεθόδῳ τινὶ χομψοτέρᾳ κινού- 
μενός τε καὶ περιδινούμενος, τὸν αὐτῷ προσϑδεθᾶναι 
χκαταχριθέντα, ἕξαιμον εὐθὺς ἐδείχνν xal κατώχοπον 
ταῖς μαχαίραις. "Em' αὐτῷ τοίνυν ὁ Ἅγιος γυμνὸς 
ὅλος περιταθεὶς xat δεθεὶς, εὐχῇ καὶ πίστει τῇ πρὸς 
Χριστὸν ἐπιῤῥώσας αὐτοῦ τὴν χαρδίαν, εἶτα xei 
εὔελπις ὧν, ὅτι μειξόνων τιμωριῶν μείζους ἄν πάᾶν- 
τως ἀντιλάδοι xal τοὺς μισθοὺς, εἴπερ ἄξιος mw 
στεύειν ὁ Παῦλος, χατὰ τὸν ἴδιον χόπον εἰπὼν ἔχα- 
στον xal τὸν ἴδιον μισθὸν λήψεσθαι, γενναίως εἶχε 
xai χαρτερῶς, ἄνω τε xxl χάτω στρέφομέενος xai 
περιειλούμενος, xal ταῖς μαχαίραις δεινῶς κατα- 
χρεουργούμενος, ὀνειδισμός τε xal χλευασμὸς, τὸ 
τοῦ θείον φάναι Δαυΐδ, τοῖς χύχλῳ γενομένοις, οἷ 
πρὸς τὸ παρὸν μόνον βλέποντες, Ποῦ δέ νῦν, ἔφα. 
σχον, ὁ θεὸς Γεωργίον, καὶ διὰ τέ uà ἔλθοι τῶν ἧμε- 
τέρων χειρῶν αὐτὸν ῥυσόμενος ὡς x«l ταῦτα συν- 
dduv τὰ τοῦ A«víd, 'Ev τῷ χκαταθλᾶσθαι τὰ ὀστὰ 
pov, λέγοντος, ὠνείδιζόν με οἱ ἐχθροί pov, ἐν τῷ 
λέγειν αὐτούς μοι χαθ’ ἐχάστην ἡμέραν: Ποῦ ἐστιν 
ὁ Θεός σου ; Οἵ ἀσύνετοι ὄντες οὐμενοῦν συνιδεῖν 


οὐχ εἶχον, τοῖς ovre διὰ το φοδεῖσθαι τὸν Κύριον δεινῶς πάσχουσιν, οἵα Σολομὼν ὁ σοφὸς προλέγει, Τότε, φάσκων, 
ἴασις ἔσται τῳ σώματί σον, καὶ ἐπιμέλεια τοῖς ὀστέοις σον. Τοιγαροῦν xal γέγονεν αὐτῷ ἴασις, x«l xopad'à θαν- 


μαστὴ, x«i ὅπως ἄχονε. 


X. Tortores virum sanctum cum tali modo rota D 


affixissent, recesserunt, fame eos ad liturgiam 
solemnem vocante ; ii, inquam, qui peresum panis, 
Christi populum devorant. Sanctus interea (ita 
enim imperatum fuerat ), voto astrictus manebat 
haud invitus. Brevi post tempore vox ceolitus de- 
missa et divinitus comperta que athletam nomina- 
tim compellebat, auditur. Paulo post angelus Dei 
facili negotio vincula solvit ac vulnera penitus sanat, 
insurperque amicum ac popularem eum ex intimo 


I. Oi μὲν χολάξοντες μετὰ τὸ διαθεῖναι ταύτῳ τὸν 
"Aytov ἀνεχώρουν, τῆς γαστρὸς αὐτοὺς εἰς τὴν Gv» 
ἤθη καλούσης λειτουργίαν, ἐχείνους φαμὲν, oltre 
διετέλουν ἐν βρώσει ἄρτου τὸν τοῦ Χριστοῦ λαὸν 
κατεσθίοντες: ὁ δὲ !Αγιος, οὕτω προσταχθὲν, ἔμει- 
νεν ὥσπερ εἶχε τῷ τροχῷ ϑέσμιος. ᾿Αλλὰ προσεκτόιν 
ὡς οἷόν τε φιληχόως, ἐνταῦθα γὰρ x«l à θαυμασία 
τοῦ ἀγαθοῦ ἐπίσκεψις, Οὐ πολὺς μετὰ τὸν δεσμὸν 
παρῆλθε χαιρὸς, x«l ἦχος μὲν οὐρανόθεν ὑχεῖται 
φαιδρὸς, Ῥωνὴ δὲ ἐχεῖθεν οἷα θεοπρεκὴς ἐξακσύεται, 


9 VITA S. GEORGII. 150 


πρὸς ὄνομα καλοῦσα τὸν ἀθλητήν " ἔπειτα xai ἀγγε- À animo appellat. Et noc quidem loco divi Davidis 
δος Θεοῦ παραστὰς, λύει μὲν τῶν δεσωῶν ἐχείνων — dictum impletur : « Imumittet angelus Domini in 
p ῥαδίως, θεραπεύει δὲ τὰς π)ηγὰς ὥσπερ οὐδὲ — circuitu timentium eum, et eripiet eos. » 

γινομένας πρότερον, οὐ μὴν ἀλλὰ xai ὡς φίλον ἤϑη καὶ σνυπολίτην προσαγορεύει τὰ φιλιχύτατα. Πλη- 
peres γὸρ κἀνταῦθα τὸ ὑπὸ τοῦ θείου Δαυϊδ προηγορευμένον͵ ὅτι a Παρεμδαλεῖ ἄγγελος Κυρίον χύ- 
xe τῶν φοδουμένων αὐτὸν, xal ῥύσεται αὐτούς. 

IA'. Εἶτα τὸν ἽΑγιον ἰνησθῆναί τε τοῖς γινομένοις Β XI. Georgius posthac gaviuss de his omnibua 
χαὶ δοξάσαι τὸν Κύριον, Ὑψώσω σε, λέγοντα, ὁ Θεός Dominum glorifloavit : Exaltabo te, Deus, dicens, 
pev, ὁ Βασιλεύς μου, xal εὐλογήσω τὸ ὄνομά cov — mirex, et laudabo nomen tuum in eternum. Glo- 
εἰς τὸν αἰῶνα * αἰνέσω τὸν Θεόν μὸν διὰ παντὸς, τὸν — rificabo Deum meum semper, Deum qui letificavit 
Θεὸν τὸν εὐφραίνοντα τὸν νεότητά pov. Εἶτα φανε- — juventutem meam. Dein sanctus coram rege ce- 
ρὸν ἑκυτὸν τῷ βασιλεῖ xai τοῖς ἄλλοις ποιῶν ὁ "Aytoc, — terisque se constituens qui diis inanibus sacra 
μέσος αὐτῶν γίνεται, θυσίας τοῖς ἐπίσης αὐτοῖς faciebant, clara voce : Considerate, inquit, quis ego, 
&musÜérote προσαγόντων θεοῖς, φωνῇ τε )xpmpo- quem perniciei devovistis, et quis ille qui diris me 
tpe, Ἐπέγνωθι, βασιλεῦ, ipn, τίς μὲν ἐγὼ, ὃν — vestris cruciatibuseripuit. Hunc cognoscite verum- 
ὑμεῖς εἰς ἀπώλειαν ἐχϑιδώχατε, τίς δὲ ἐκεῖνος, ὁ — queDeumessecredite, diis vestrisjam non studentes 
τὸς πιχρᾶς ὑμῶν ἀπαλλάξας με τιμωρίας . ἐπέγνωτε — qui ne sibi ipsis, nedum aliis auxilio essepossunt. 
τοῦτον, καὶ Θεὸν ἀληθινὸν εἶναι πιστεύσατε, παυσά- — His auditis, imperator oculis in martyrem conversis 
pret προσέχειν θεοῖς, οἴτινες οὐ μόνον ἑτέροις. ἀλλὰ — quis esset rogavit ; jam enim oculis diffidere ccepe- 
ni ἑκυτοῖς ἀδύνατοι βοηθεῖν. "Hxoves ταῦτα ὁ βασι- — rat. Quis revera Georgium adhuo vivere suspicari 
li, καὶ τὸν ὄψιν προσδαλὼν τῷ μάρτυρι, τίς τε — ausus fuerit ? quis eum post tot et tam dira tor- 
d» διεπυνθοίνετο, χαὶ περὶ τὴν θέαν ἀμφαγνοεῖν menta incolumem et sanitati redditum crediderit ? 
humz - ποῦ γὰρ καὶ εἰκὸς ἦν πιστεύειν ὅτι xab ζῶν διαρχέσει Γεώργιος ; μὴ ὅτι χαὶ τὰ ἐν τῷ τροχῷ 
δισμὰ διακόψας, καὶ τὰς ἀνηχέστους πληγὰς ἐξυγιωθεὶς, ἀπαθὴς τὸ παράπαν ὁρᾶσθαι, καὶ μηδὲ 
, É ἐπι ty&ty τῷ σώματι : 

V Em ὅν ἐκεῖνος, πάλιν ἑαυτὸν ἐδείχνν, x«i C — XII. Postea publice prodeundo omnibusqui ocu- 
τοῖς μὴ wxvu πεπηρῶσθαι καὶ ὀφθαλμοὺς, xal vovv — lis ac mente capti non essent, Georgium se an- 
βουλομένοις ἐκίδλος ἦν, xxi αὐτὸς εἶναι Γεώργιος, — nuntiavit et veritatis teslis esse creditus est, plu- 
αὐτὸς ὃ τῆς ἀληθείας μάρτυς ἀχριδῶς ἐπιστεύετο ^ — rimis salutis auctor et fidei in Christum sospitator 
πολλοῖς afr σωτηρίας ἐγίνετο, x«i τῆς εἰς Χρι- factus,ut Anatolio et Protoleonti ducibus qui in pri- 
στὸν πίστεως πρόξενος ἀληθής * xai πρώτοις 7t tà» — mis fidelibus exstiterunt. Hi unum Christianorum 
ἄλλων, τοῖς xul πρώτοις τὴν ἐπιφάνειαν, ᾿Ανατολίῳ δθιπὶ verum esse unanimiter exclamarunt, et in 
φηαὶ καὶ Πρωτολέοντε τοῖς στρατηλάταις. Οἱ x«i — loco deserto ut capite plecterentur cum aliquibus 
φανερῶς ἕνα Θεὸν ἀληθινὸν εἶναι τῶν Χριστιανῶν consortibus condemnati sunt. Pietatis igitur mer- 
ἐναχράξαντες, ἐν τόποις ἐρήμοις  x«rxxorüvat μετὰ — cedem nacti sunt, qua judices impii multo dignio- 
τῶν ἄλλων τῶν συμπιστευσάντων αὐτοῖς χατεχρίθης res fuerant. Ubi in locum supplicii pervenerunt, 
€x», καὶ τοῦτο μισθὸν εἶχον τῆς εὐσεδείας τὸ ἐχεῖνα omues una voce et una mente: Domine Jesu Christe, 
παϑεῖν, ἃ πολλῷ μᾶλλον τοὺς rà» xpíaw ἐξενεγχύν- clamaverunt, recipe animas nostras in pace ; οἱ οἱ 
τας ἦν ἄξιον, ᾿Απαγόμενοι δὲ εἰς τὸν τὸς τελειώσεως — hisce fidem in te profitemur, in justitiam imputabis, 
-éwo», πάντες ὡς ix μιᾶς xod γλώττης x«l γνώμης, et remissis peccatis lu externo nos regno pe dO 
Κύριε, ἔκραζον, Ἰησοῦ  Xotart, πρόσδεξαι τὰς ψυχὰς D stitue ; quibus dictis martyrii corona eis o n 
ἡμῶν ἐν εἰρήνῃ ^ x«i τὴν βραχεῖαν ὁμολογίαν ταύ- Alexandraquoqueimperatriz bonam terram ri a 
τὴν τᾶς sl; σὲ πίστεως, εἰς δικαιοσύνην λογισάμενος fuisse et semen a Georgio sparsum ei in P T 
παὶ ἀπολύτρωσιν τῶν ἡμετέρων ἁμαρτιῶν, ὑπὸ τὴν — sium inserulsse videtur. Pietatem namque i^ 
vi» μᾶς ἀδιάδοχον κατάστησον βασιλείαν - οὕτως — colenset Christianam sese confitens, piis moribus 
εἰπόντας, τὸ τῆς μαοτυρίας ἐχδέχεται τέλος. Εὐρέθη — insistere nunquam destin . DAMM 
zzi à βασιλὶς ᾿Αλεξάνδρα, τὴν ἀγαθὴν γῆν αιμησαμένη, καὶ σπέρματα α Ah κα . P ἊΝ 
κατὰ τὸν θεῖον Γεώργιον, εὔσταχυν ἐγεώργει τὴν» εἰς τὸν Χριστὸν πίστω ᾿ αὕτη τὸ νῦν χον " P Bad 
ῥησιασαμένη τὴν εὐσέδειαν, xai Χριττιανὴν ἑαυτὴν ἀνομολογήσασα, ἔμενεν oUtm παρ ἔαντῃ τρέφ 

ἱ ud ᾿ . . Φ 
A τῶν μέτα βασιλία χατὰ τοῦ μάρτυρος θυμὸς XIII. Georgii animi fortitudo effecit » Mira 
ὑποθόξας ἄγαν θερμὸς, χαλεπῇ πάλιν αὐτὸν ἥπειγε — noviseum suppliciis tradere statuerit. Igitur as t 
παραδοῦναι χολάσει. Τιτάνῳ γοῦν, ὃν σύνηθες xciv eum obtegi et custodibus undique cingi Jussit 
ἄσβεστον, ἄρτι σδεσθέντι, ἢ τόγε ἀληθέστερον εἰπεῖν — ne quid Ma Noir Sio pera am 
ἀναφθέντι, συγχωσθῶῆναι χελεύει, φύλαχάς τε διὰ fuerat. In re S den lemortunm esse et lam pu- 
πεοτὸς πκαρεδρεύειν, ὡς μηδὲν ἐπ᾽ αὐτῷ γενέσθαι αἱ par erat, Georgi | n ϑδ8θ ΟἹ Qui Qusa 

: ουργηθῆναί τι πρὸς τῶν  trescere putabat. Igitur milites de egavit q 
ΟΡ κασι Εἶχε, "a (ira τὸ κελευσθέν * defuncti nulla mora dispergerent Christ'angsumqne 
apspésv 4 τριῶν διαγενομένων, ὁ βασιλεὺς, ὅσον ἐπὶ — liberalitati insultarent ; probe enim noverat quan 


151 


MENSIS APRILIS. 


152 


hujusmodi res pretii abud religiosos homines ha- À τῷ πράγυατι χρίνων, 9ανεῖν τε αὐτὸν ᾧετο, xe εἰς 


berent. Igitur asbesto dempta, sanctus, mirum 
dictu | non solum vivus inventus est, sed plane 
incolumis, quasi rosis obductus fuisset. 


τέλος ὑποστῆναι διαφθορὰν, ταύτῃ τοι καὶ στρατιὼ- 
τας ἐπέταττεν ἀπελθεῖν, καὶ ἀνελομένους σκουδῇ τὰ 
ὀστᾶ ἀφανίζειν, βασχαΐνειν Χριστιανοῖς ἄντικρυς 


τῆς ἐξ αὐτῶν μεγαλοδωρείας: ἦδει γὰρ ὅσον τιμᾶται ταῦτα τοῖς εὐσέβειαν τιμᾷν ἑλομένοις, Ὡς οὖν περιεῖ- 
λον τὴν ὑποκειμένην ἄσδεστον, ὁ δὲ, ὦ τοῦ καινοῦ θαύματος] οὐ ξῶν εὕρηται μόνον, ἀλλὰ x«i ἀπαθὲς 
τὸ παράπαν, ὥσπερ οὐδενὶ τῶν λυπούντων ὠμιληχὼς, ἀλλὰ ῥόδοις μᾶλλον ὃ ἄνθεσι σχεπασθεὶς τοῖς 


ἀπαλωτάτοις. 
XIV. Hujus miraculi, quod cuin iis quee Christus 
ipseoperatus est, comparandum videtur, testes quot- 
quot aderant (multi autem ad martyrem videndum 
convenerant), Magnus, exclamarunt, est Deus Chris 
tianorum.Id quod Alexandra quoque confessa est, et 
milites ipsos qui ad colligenda Georgii ossa missi 
fuerantad fidem perduxit. Cum deinde ad impera- 
torem duceretur, stupor ac timor ejus animum 
ceperunt. Quis te vite reddidit ? Georgius, Quid 
opus est, dicit, vanis vocibus ? Nam si vobis reve. 
larem, non crederetis. At scito, imperator, Chri- 
stum Filium Dei alis invisibilibus me et omnes 


qui in eum credunt, tegere et ab omni malo libe- 


rare. 


IA'. Τοῦτο τὸ μέγα καὶ οὐδὲ μαχρὰν ἀκπιστὰν (6) 
τοῖς ἀπείροις φημὶ τῶν Χριστοῦ θανμασίων, πάντες 
ὅσοι παρόντες ἔτυχον θεασάμενοι (χαὶ γὰρ πολλοὶ 
συνῆλθον χατὰ θέαν τοῦ μάρτυρος), Μέγας ὁ τῶν 
Χριστιανῶν Θεὸς, ἀνεδόησαν' τοῦτο xai τὴν βασι- 
Aida ᾿Αλεξάνδραν παῤῥησιάσασθαι, καὶ τὸν ἴσην 
ἀφεῖναι φωνὴν παρεσχεύασε' τοῦτο xai τοὺς ἀπο- 
σταλέντας ἐπὶ τὴν συλλογὴν τῶν ὀστῶν στρατιώτας, 

B πιστεῦσαι πεποίηχεν. Ὡς δὲ χαὶ πρὸς τὸν βασιλέα 
ἤδη διεδιόάσθη, ἔχπληξις αὐτὸν εἷλε, καὶ ὑπὸ δέους 
ἐβάλλετο, ἀμέλει χαὶ παραστάντα ἡρώτα, Τίς ὁ τᾶς 
Gef σοι, λέγων, χαταστὰς αἴτιος: Καὶ ὅς, Ἐὰν 
ἀχούσαντες, ἔφη, μὴ πιστεύσητε, τίς ἄρα χρεία pw- 
μάτων χενῶν ; Πλὴν ἀλλὰ δᾷλόν σοι, βασιλεῦ, ἕστω, 


ὅτι Χριστὸς ὁ τοῦ Θεοῦ Υἱὸς, αὐτὸς xal ἐμὲ καὶ πάντας τοὺς εἰς αὐτὸν πεπιστευχότας πτέρνξὶ τε 
ἀοράτοις ἐπισχιάζει, xal παντὸς οὑτινοσοῦν βλαδεροῦ ῥύεται. 


XV. Imperator seegretulit verba adeo libera ; igitur 
sancti pedibus calceos ferreos, cum clavis preeacu- 
tis, igne calefactos addit atque sic incedere jubet, 
et cum male procederet : Curre alacriter, Georgi, 
clamat, in curriculo certaminis. Auxilium deinde a 
Christo cum lacrymis et usque ad finem perseve- 
rantiam expostulavit, Ne, dicens, inimicus dicat, 
Superavi eum ; et subito solamen invenit, et, ut 
dicit Scriptura sacra, lux tempestiva ei prorupit, 
ac remedia repente preesto fuerunt : siquidem vox 
colestis audit& animum confirmat, et sanitatem 
recipit. Sed cum pluribus ei coronis opus esset ad 
remunerandam animiconstantiam et magnitudinem, 
et benigna Christi manus majora datura esset, in 
carcerem denuo detrusus est. 


IE. Οὐχ gveyxtv ἡ βέδηλος &xoà ῥήματα ψεύδονς 
ἐλεύθερα χαὶ μοχθηρίας, ἀλλὰ χαχῶς αὐτὸν πάλιν 
τὸς ἀγηθείας ἀμείδεται. χαὶ ὑποδήμασι σιϑεροῖς, 
ὧν ἧλοι ὀξεῖς προέπιπτον, πυρωθείσιν ὑποδεθέντα 
ἐλαύνεσθαι χελεύει’' ὁ δὲ τρέχειν ἀδυνάτως ἔχων, 
ὥσπερ ἑαυτῷ τόλμαν ἐμδάλλων, καὶ ὑπεράνω καὶ 

C ἀνθρωπίνων ὅρων τρέχειν ἐγκελευόμενος, Τρέχε, 
Γεώργιε, ἔλεγε, τρέχε τὸν τῆς ἀθλέσεως εὐπροθύ- 
μὼς δρόμον. Εἶτα καὶ βοήθειαν αἰτήσας παρὰ Xpr- 
στοῦ σὺν δάχρυσι, καὶ τὴν εἰς τῶλος ὑπομονὴν, "Ive 
μὴ εἴπῃ, λέγων, ὁ ἐχθρός’ Ἴσχυσα πρὸς αὐτὸν, τα- 
χείας εὐθὺς τυγχάνει παραχλήσεως, χαὶ τὸ ric θείας 
φάναι Γραφῆς, πρώϊμον αὐτῷ τὸ φῶς ἐῤῥάγῃ, x«i 
ταχὺ ἀνέτειλε τὰ ἰάματα: παραχρῆμα γὰρ φωνῆς 
ἄνωθεν ἀχούσας ἠχιθείσης, προθυμίας τε πίμπλα- 


ται, καὶ ὑγιὴς ὅλος γίνεται. ᾿Επεὶ δὲ καὶ πλειόνων ἐδεῖτο στεφάνων, διὰ λογισμῶν εὐστάθειαν χαὶ ψυχῆς 
μέγεθος, ἡ φιλόδωρός τε Χριστοῦ δεξιὰ πρὸς παροχὴν μειξόνων ἀμοιδὼν ηὐτρεπίζετο, χαὶ τὸ δεσμω- 


τόριον αὖθις αὐτὸν ὑπεδέχετο. 

XVI. Cum postero die novam interrogationem 
subiret, imperator, Quousque, dicit, jussis nostris 
resistes, idque per superbiam, et maleficiis atque 
incantamentisusus, quibus populumipsum decipere 
non dubitasti ? Ad hec martyr imperatorem et 
astantes oculis generosa nobilitate plenis aspiciens, 
Ego, inquit, quem vos ad mortem eamque duram 
atque inevitabilem detrudere statuistis : ecce me- 
dius inter vos asto, testis irrefutabilis potestatis 
Christi. Nihil duxi tormenta que passus sum ; 
quodcunque aliud in me intuleritis, sine metu 
feram. Vos autem quid speratis, qui vana idola 
colitis ? Nihil vos piget, aliis quoque perniciei cau- 
sam esse ; immo deos nominatis viros ebriosos, 
dissolutis moribus, homicidas, et qui hac sola con- 


. (δ) ldem ἀπιστίας, quod corrigo. 


IC". Εἶτα τὴν ἐπιοῦσαν πάλιν εἰς ἐρώτησιν παρα" 
χθέντι, Μέχρι τίνος, ὁ βασιλεὺς ἔφη, τοῖς ὀμετέροις 
ἀπειθήσεις προστάγμασι, παρ᾽ οὐδὲν ἕτερον, ὅτε pà 

Ὁ μόνον αὐθάδειαν, καὶ τὸ τὰς ἑαυτοῦ προλήψεις ἐχϑι- 
χεῖν οὐχ ἐπιστημόνως, μᾶδλον δὲ γοητείαις ἀλύειν 
ἀπειροχάλως, αἷς ὅλως x«l τεθάῤῥηχας ἐξαπατᾷ» 
τὸν λαὸν : Πρὸς ταῦτα ὁ μάρτυς, γενναῖόν τι καὶ 
ἀνδρῶδες πρὸς τε τὸν βασιλέα καὶ τοὺς συμκπκαρόντας 
περιδλεψάμενος. Ἑ γὼ, ἔφη, ὁ παρ΄ ὑμῶν εἰς θενα- 
Toy ἐχδοθεὶ,, χαὶ θάνατον οὕτω χαλεπόν τε χαὶ üpv- 
χτον, αὐτὸς ἐγὼ νῦν μέσος ὑμῶν ἔστηχα, μάρτυς 
ἀπαράγραπτος τὰς τοῦ Χριστοῦ μου δυνάμεως" τὰς 
τε ἡ δὴ μοι ἐπενεχθείσας βασάνους ἐν οὐδενὶ θέμενος, 
x«i νῦν ἔτοιμος πρὸς πᾶν ἄλλο τὸ παρ᾽ ὑμῖν ἐπαγό- 
μένον ὑποπτῇξαι μηδέν. ὑμίν δὲ πῶς ἔχει τὰ τῶν 


(43 VITA S. GEORGII. 154 


ἀκίδων, oí ματαίοις εἰδώλοις προσχείμενοι ; οὐδὲν À ditione vixerunt, nunc vero igne perenni per omne 
enelcs καὶ ἑτέροις ἔτι ἀπωλείας ὑπόθεσις γίνεσθαι, — tbvum usti, quod idem omnibus eorum asseclis 
ἀφ᾿ οἷς αἰσχύνεσθαι δεῖ μᾶλλον θεοὺς ὀνομάζοντας, — imminet. 

Οϑρώπους ἐν μέθαις, χαὶ ἀσελγείαις, χαὶ φόνοις ἐξετασθέντας, χαὶ τὸν μὲν βραχὺν τοῦτον βίον ἐπὶ 
τούτοις ξζόσαντας, νυνὶ δὲ αἰωνίῳ πυρὶ δι’ αἰῶνος τιμωρουμένους, ὅ xai τοὺς σεδομένους αὐτοὺς 
ἄκαντας περιμένει. 

I. Θυμὸς πάλιν ἐπὶ τούτοις εἰχε τὸν τύραννον - XVII. Iratus de his tyrannus Georgium flagellari 
uai πάλιν ὁ χαλὸς Γεώργιος ἐμαστίξετο, x«i νεύροις —nervisque bovinis immaniter cedi jussit; quam 
βοιίίοις ἀνηλεὼς ἐχόπτετο - ὁ δὲ ἐπ᾽ αὐτοῖς οὕτω — quidem ponam vir sanctus cum omni patientia 
γοναῖος διέχειτο, ὡς ἐπ᾿ αὐτῷ πεπληρῶσθαι τὸ τοῦ subiit, ut illud Davidis impleretur: « Congregata 
βών Δαυΐδ. « Συνήχθησαν ἐπ᾽ ἐμὲ μάστιγες, καὶ — sunt super me flagella, etignoravi .» Postquam ita 
ex ἔγνων. » ᾿Επὶ πολὺ τοίνυν οὕτω μαστιζομένον, verberibus mule tractatus patientem tamen animum 
zi σφόδρα γενναίως πρὸς τὰς πληγὰς ἔχοντος, Gcr: — Ostendisset, siquidem tortores magis quam ipse 
τοὺς παίοντας μᾶλλον ἀποχαμεῖν i$ ixstvow, καὶ —fatigarentur, quod facile erat videre, tyrannus egre 
μέχρι βλέμματος ivdógtuóv τι xoi μαλακὸν ὑποφῆ- p ferens sea martyris constantia superatum, Quous- 
wi" προσχὼν ὁ τύραννος οἷα xai αὐτὸς ἐπίσης ἀπο. que, inquit, pertinacia tua continuabis non solum 
καμὼν, χαὶ τῆς τοῦ μάρτυρος ἡττᾶσθαι χαρτερίας — multis te bonis privare, sed mala multa in caput 
ὑποδεικνύμενος, Ἕως τίνος, ἔφη, τὴν ματαίαν ταύ. tuum ingerere? His auditis, divus Georgius. Cur 
τν δημοσιεύων φιλοτιμίαν, πολλῶν σεαυτὸν ovx non potius, respondit, tu mihi obedis, unum Deum 
Cd» μόνον ἀποστερεῖς, ἀλλὰ x«k xaxov moti;  adorando, qui vita est et qui vitam dare potest? 
SLto», ἡμῖν μὲ πείθεσθαι βουλόμενος ; Tov- qui honorem vivis ac mortuis debitum discernit ? 
we ὁ θεῖος ἀχούσας Γιώργιος, Εἴθε μᾶλλον, εἶπεν, ὦ βασιλεῦ, ὑμεῖς ἐπείσθητέ μοι, xci σὺν ὑμῖν 
ti» μόνον προσεχυνεῖτε Θεὸν ὃ xai αὐτὸς ζωή ἐστιν ἄντιχρυς, xal ζωὴν παρέχειν δυνάμενος. Τέ γὰρ 
b χαὶ περὲ τῶν ζώντων τοὺς νεχοοὺς ἐχεῖνος ταυτὶ τὰ παρ᾽ ὑμῶν τιμῶμενα γνησίως χαλῶν. 

ΙΗ΄. Τότε Μαγνέντιος, ὁ xai δευτέρων τιμῶν τῶν XVIII. Tum Magnentius, qui post Diocletianum 
prr& AtoxXgttxwó» ἀξιούμενος, πρὸς οὕς τῷ Dac0s — secundasimperii partes gerebat, appropinquans huic 
χεορολογισείμενος, xa) ἀνεθζναι τῶν πληγῶν αἰτήσας — persuasit, uta martyre torquendo desisteret, et Geor- 
τὸν μάρτυρα, ἐγγυτάτω Tt αὐτοῦ παραστησάμενος * gium sic est allocutus, At, inquit, si vis nos Deo 
"Alu δὴ πάντως, ἔφη, Γεώργιε, εἰ βούλει τῷ σξῷς tuofidemhabere, opus,saltem exhibe fidedignum, ac 
ἡμᾶς πιστεῦσαι Θεῶ, ἔργον τι πρὸς πίστιν ἐχέγγνον C; hominem quiindomo vicina mortuusjacet, experge- 
ἐκιδείξασθαι (T), καὶ ἕνα τῆς ix γειτόνων χειμένης faciendo ; quod si feceris, nos Deum tuum sine 
σοροῦ τῶν νεχρῶν ἀναστῆσαι, οὗπερ γενομένου, οὐ mora pro vero habebimus. Magnentius hanc rem 
ϑυσεόλως ἡμεῖς πρὸς ràv σὴν θρησχείαν pstaraló- — martyri ut difficilem aut potius planeimpossibilem 
μεθα. Τοιαῦτα μὲν ὁ Μαγνέντιος, ἐργῶδές τι xci — insinuat, materiam inde ludibrii contra sanctam 
ϑυσάνυστον ὃ xai μᾶλλον ἀδύνατον τὸ παράπαν oló- — nostramreligionemsumpturus (verbum enim crucis, 
pec τῷ μάρτυρι προτείνει εἰς πεῖραν, ἵν᾿ ἐντεῦθεν — ut sauctus Paulus dicit, pereuntibus stultitia est). 
( ὧν, οὐκ ἀλόγως τὰ τῆς ἡμετέρας διαχωμῳδϑήση — Res autem Georgio eque facilis erat effectu, ac si 
πίστεως (6 λόγος γὰρ ὁ τοῦ σταυροῦ, ὡς Παῦλός 9n-  aquile volare, delphini natare preceperis, imo 
σιν ὁ θεῖος, μωρία τοῖς ἀπολλυμένοις ἐστί) * τὸ δὲ — ao si dormienti alicui surgere iutimaris. Probe 
οὕτω Γεωργίῳ ῥάδιον ἦν, ὥσπερ εἰ πτῆναι τῷ ἀετῷ — enim sciebat, eum qui sola voluntate quecunque 
τις ἐχέλευεν, $ νήξασθαι τῷ δελφῖνι, εἰ βούλει δὲ vult, ex nihilo creare valet, sine difficultate, ossi- 
ὥσπερ εἰ χαθεύδοντά τινα ἐχείνῳ ἐπέταττεν ἀνιστᾷν. bus mortuis vitam insufflare posse. 
ἦδε: γὰρ ὅτι τῷ βουλήματι μόνῳ τὸ σύμπαν ix μὴ 
ὄντων εἰς τὸ εἶναι παραγαγόντι, οὐδὲν ἂν ἐμποϑίσειε 
καὶ νεχροῖς ὀστέοις ἐμπνεῦσαι ξωήν. D ] 

1Θ΄. Εἰς γόνν τοιγαροῦν χλιθεὶς, καὶ Θεῷ δοὺς τὴν XIX. Tum genibus flexis et invocato honoris 
εὐλαθᾷ προσχύνησιν. ἔπειτα χαὶ διαναστὰς, x«i — Causa Deo, oculos non corporis tantum, sed mentis 
ὀφθαλμοὺς, μετὰ τῶν αἰσθητῶν φημι xal τοὺς vor- ipsius sursum tollit, etcarmine peculiari glorificat. 
μοὺς, εἰς ὕψος ἐπάρας, xáxs(vou δεηθεὶς ὃν roi; haud nescius, veram illius promissionem quod rite 
οἰκείοις ἐδόξασε μέλεσι, xol οὗ rà» ἄψευστον ἤδει Se glorificantes glorificaturus esset. Unum tunc 
ἐπαγγελίαν, ὅτι δοξάσει δὴ καὶ αὐτὸς θεοπρετῶς — mortuorum in vitam revocat, quo facto multi e 
τοὺς δοξάζοντας, iva τῶν χειμένων νεχρῶν εὐθὺς plebe et exercitu in Deum crediderunt; imperator 
ἀνίστησιν * ὡς πολλοὺς μὲν τῶν θιασαμένων τοῦ τε — ipse autem, licet stupefactus, virum sanctum in- 
πλήθους x«l τοῦ στρατοῦ πιστεῦσαι, τὸν δὲ βασιλέα cantatorem, ipsumque factum incantationem appel- 
θαυμάσαι μὲν xol αὐτόν, γόητα δὲ κατὰ τὸ φανερὸν — lavit. Quare Athanasium quemdam accersiri jussit, 
ἐπιχαλέσαι τὸν “Αγιον, καὶ εἰς φάντασμα θεῖναι τὸ virum ob magicam artem clarum, qui veritati ludos 

T) - detur significare, idemque quod spurius, illegiti- 

- or e "igniiiat fide fubeo t sed δεν. mus, incertus, ut docent T'ommuniter Lexico- 

νος €x usu auctorum probatorum contrarium vi-  graphi. : 


155 MENSIS APRILIS. 156 


phantasticos substitueret ; sed ἃ martyre non mi- À γεγόνός, Ac ἣν αἰτίαν xal ᾿Αθανάσιόν (8) τινα εἰς 
nus falsi convictus est quam qui Moysis miraculis μέσον παραχθῆναι χελεύει, ϑόξαν ὅτι πλεέστην dx 
olim obtestarentur. Hinc multi gentilium atque γοητείας ἑαυτῷ περιτιθέμενον, ἀνατρέπειν οὕτω 
incantator ipse Athanasius, idolorum falsitate re- ταῖς αὐτοῦ φαντασίαις πειρώμενον τὴν ἀλήθειαν * ὅς 
eognita, alme pietatis luci se cum fiducia dedide- οὐδὲν ἧττον εὐχερῶς ὑπὸ τοῦ μάρτυρος διελέγχθῃ, ὃ 
runt. Qui omnes una cum eo quem Georgius ad οἱ τῷ Μωύσεϊ πρότερον ἀντιθαυματουργεῖν νομιξό- 
vitam reduxerat, tyranno jubente, capitis damnati μενοι. Ταύτητοι x«i πο)λοὶ τῶν Ἑλλήνων, ἀλλὰ xai 
suut, Christi sigillo antea insigniti. αὐτὸς οὗτος, ὁ τὴν γοητείαν πολὺ ᾿Αθανάσιος, τῆς 
εἰδώλων πλάνης ἑτοιμότατα χαταγνόντες, τῷ φέγγει τῆς εὐσεδείας θερμῶς προσέδραμον * ol, καὶ προστα- 
yt» οὕτω παρὰ τοῦ τυράννγυ, τὴν διὰ ξίφους δέχονται τελευτὴν σὺν τῷ ἐχ νεχρῶν ἀναστάντι, πρότερον 
ti) ἐν Χριστῷ σφραγῖδα παρὰ τοῦ ᾿Αγίου δεξάμενοι. 

XX. Idololatre porro immoti his rebus in sensu Κ΄. Oi δὲ τῶν εἰδώλων θεραπευταὶ ἀσάλευτοι μάλ- 
abundabant suo, ares malas exercendo. Miraculo λον σαν καὶ αὐτοὶ διαφερόντως εἰς xaxixv * δέον 
enim peracto multum abfuit ut pietatemamplecte- γὰρ τοῦ θαύματος γενομένον μεταμαθεῖν τὴν εὐσέ- 
rentur, ut auctorem miraculi cognoscere vellent; ὄειαν * δέον, τές ὁ ποιῶν ταῦτα, μαθεῖν. Οἱ δὲ οὐ 
econtra veritatis sectatorem pessime tractabant, B γνῶναι μᾶλλον οὐδαμῶς ἔσπευσαν, ἀλλὰ καὶ τὸν τῆς 
in carcerem rursus detrudendo.Sed Deiosores non ἀληθείας προσχυνητὲν χαχῶς ἠμείθουτο, καὶ τῇ 
gratiam quoque viro sancto impertitam cum ipso εἰρχτῇ πάλιν οἱ θεομισεῖς ἐνέχλειον. Πλὴν ἀλλ᾽ οὐχὶ 
concluserunt. Multitudo enim credentium ibi con- καὶ τὴν ἑπομένην αὐτῷ χάριν οὐμενοῦν συγκατ- 
venit, et argento custodibusoblato id effecerunt αἱ ἐκλειον * τὸ γὰρ πλῆθος τῶν πιστευσάντων ἐκεῖ 
sancti vultum aspicerent, gratiarumque multipli- συνιόν, x«i τοὺς φυλάττοντας εὖ ὑπερχόμενον, ὥνιόν 
cium ipsi compotesfierent. Quicunque enim morbis τε x«i χρημάτων ποιούμενοι τὴν τοῦ μάρτυρος ὄψιν, 
laborarent, a propinquis ad carceris foresadduce- πολυτίμων αὐτοὶ χαρίτων ἀτεχνῶς ἀπέλαθον * ὅσοι 
bantur, ubi sanitatem desideratam adipiscebantur. γὰρ ἦσαν ὁμιλοῦντες νόσοις, οὗτοι παρὰ τῶν mpoc- 
Inter quos Glyceriusquidam, pauper rusticus, oum ηχόντων εἰς τὴν εἰρχτὴν ἥγοντο, χαὶ ἧς ἐδέοντο 
bos ei inter arandum periisset, adsanctumaccessit, ὑγείας οὐ διημάρτανον. Μεθ' ὧν xol Γλυχέριός τις 
fusisque plurimislacrymis Georgium permovit. Sed πένης καὶ ἄγροικος, ἄρτι τοῦ βοὸς αὐτῷ περὶ riv 
qui opibus non dives, is pietate non pauper erat, ἄροσιν πεσόντος, προελθὼν ἐκεῖνος τῷ μάρτυρι, xel 
quippe qui animum fertilem et pietatis semini re- — dáxpu« δοὺς, ἅπερ εἶχε καὶ οἷς τὸν Ἅγιον μᾶλλον 
cipiendo aptum gerebat (dictitabat enim, Christum — x«ug0nosc0ac ἤλπισεν, εἶτα xol περὶ τὸν εὐσέδειαν 
heec facere posse utpote solum verum Deum). Dixit C οὐ πένης ἀναφανεὶς, ἀλλὰ ψυχὰν ἔχων εὕὔγειον xel 
ei igitur vir sanctus: Si credis, bovem tuum σπέρωατα δέξασθαι τῆς εὐσεδείας ἐπιτηδείαν (εἴρηχε 
vivum reperies. yàp πιστεύειν ϑύνασθαι ταῦτα τὸν Χριστὸν ποιεῖν, 
καὶ αὐτὸν εἶναι μόνον ἀληθῇ Θεόν) - οὕτως ἐχεῖνος ἔχων, ἧχονε παρὰ τοῦ ᾿Αγίον * Εἰ πιστεύεις, xD 
θὼν εὑρέσεις ξῶντα τὸν βοῦν. 

XXI. Et cum revera reperiisset, ritu. Judaico ΚΑ΄. Ἐπεὶ οὖν χαὶ ἀπελθὼν οὕτως ipt, τὸ τῶν 
contempto, Samarita fit et therapeuta, qui inter Ἰουδαίων μισήσας (0), Σαμαρείτης ἐν τούτῳ γένεται, 
eundum Deo gratias dicebat et fidem sanctam pro- καὶ πρὸς τὸν θεραπευτὴν ἐπανέρχεται ^ χαὶ τοὺς 
pagabat. Idcirco jam non, ut antea, in paupertate μὲν πόϑας à πορεία ἐΐχε, τὰ ysÜOm δὲ à εὐχαριστία, 
vivit, sed divitire ipsi magne et inalienabiles con- καὶ à τῆς ὑγιοῦς πίστεως ἀνακήρυξις. Λιὰ ταῦτα 
ceduntur. Non enim paucorum jugerum terre γοῦν οὐδὲ ἀφίεται, ὡς τὸ πρότερον τὴν πενέαν Guvet- 
dominus erat sed omnem paradisum possidebat ; χον ἔχειν, ἀλλὰ πλοῦτος αὐτῷ δίδοται πολύς τε καὶ 
id autem quomodo, audi. Martyri qui ex carcere ἄσυλος - καὶ γὰρ οὐχέτι πλέθρων ὀλέγων vyüc κύριος 
revertebatur obvii facti prevaricatores impii, co- ὅν, ἀλλ᾽ ὅλον χληρονομεῖ τὸν παράδεισον * καὶ ὅπως, 
gnito quanto studio rebusChristianis faveret, com- p ὥρα μαθεῖν. Ἑπανελθόντι τῆς εἰρχτῆς καὶ τοῦ ao 
prehensum eum ad imperatorem ducunt ; qui ne τνοος, ἐντυχόντες oi τῆς ἀσιδείας ὑπουργοὶ δραετι- 
solita quidem interrogationeeum dignatusetrerum χώτατοι, x«i μαθόντες ὅκως τὰ Χριστιανῶν ἐκρέ- 
mutatarum causam investigandi minime cupidus, σδευέ τε χαὶ διαῤῥήδην ἐκόρυττε, συλλαθέόντες 
solo aurium judicio finem cause imponere gestie- ἄγουσι πρὸς τὸν βασιλέα " καὶ ὃς, οὐδὲ τῷς συνάθους 
bat ; ense enim sanctum brevi post plecti jussit. ἐρωτήσεως ἀξιώσας, οὐδὲ τὸν αἰτίαν ἀναγνοὺς τῆς 
Sic igitur vitam finivit paupertategloriosam, morte μεταβολᾷς, ἕτοιμος ἦν περὶ τὴν τῶν ἀκχουσθέντων 
o&terorum emulationedigna, proprio suosanguine ^ ropà» χαὶ ἀπότομος ᾿ ξίφει γὰρ ἐχέλενε παραχρᾶμα 
bapuzatus. xar«xomüvxi. Καὶ οὕτω τελειοῦται, τὸς μέν πενίας 
δόλον μηδενὸς ἄξιος dv, τοῦ δὲ τῶλοους ἀξιοξήλωτος, μάρτυς γεγονὼς σχέδιος καὶ τῷ οἰκείῳ αΐματι βα- 

εἰς. 


(8) Acta omnia alia prius adducunt Athanasium — leprosis mundatis, quorum novem supponuntur 
quam agant de mortuo suscitato. fuisse Judsi, Samaritanus solus rediit, ad benefi- 
(9) Alluditur ad istud Evangelii, ubi ex decem — .oium a Salvatore receptum agnoscendum- 


VITA S, GEORGII. 


158 


. Μαθὼν δὲ ὁ βασιλεὺς, ὡς πολύ rt πλῆθος να XXII. Ubi imperator aadivit, martyrem a multi- 


γλαχῇ τῷ μάρτυρι προσιὸν ὅσαι ὧραι τῇ εὖσε- 
προστίθενται, οὐχ ἀνεχτῶς ἔσχεν’ ἀλλὰ τὸν 
! μεταχαλεσάμενος, ὀργῇως μὲν ἔτι χαὶ αὐὖ- 
ς, οὐδαμῶς" ἀλλὰ τῆς λεοντᾷς μὴ ἐξιχνουμέ- 
cdi τὴν ἀλωπεκῆν προσετίθει, xai τὸ πικρὸν 
πότομον ὑπὸ προσχήματι χαλύψας φιλανθρω- 
πράως πάλιν ὑπέρχεται xoi ἠπίως Νὴ τοὺς 
εἰρηχὼς, εἴ μὸν ἀχούσῃς, Γεώργιε, x«i προσ- 
θύσῃς, ἀγαθῶν ἀγαθὰ εὑρήσεις, χαὶ χρημά- 
t» χύριος ἔσῃ συχνῶν, πρῶτον δέ σου μεθ᾽ 
ἕτερον εἰς τιμὴν οὐχ ἕξεις" Κήδομαι ydp σου 
ς εὐγενοῦς ὥρας, χαὶ τῆς νεότητος οἶχτον ἔχω 
χαὶ βούλομαί σε ξῇν μᾶλλον ἢ θανάτῳ δια- 
"Xt πιχρῶ. Οὕτως εἶπεν ὁ βασιλεὺς, Μαγνεν- 
Ὁ φίλῳ πεισθεὶς. εἰρηχότι τὴν ἐσχάτην ταύτην 
τὸν Ἅγιον ὁμιλίαν, ὡς οἷόν τε θεραπευτιχἥν 
ισθαι. Ὃ δὲ μάρτυς εὐπρόσωπον ὥσπερ τὴν 
αν ἐντεῦθεν εὑρών" Ei πρῶτον, ἔφη, ταῦτα 
εἶχον dv xai χώραν οἱ λόγοι' νῦν δὲ μετα 
ας αἰκίας, εἴπερ δὴ xai πεισθείημεν, τί ἄν 
ἀντιμετρήσεις τὰ λυπηρά ; Τοῦτο ἐχεῖνος,͵ ὡς 
|! τι σὺν ἡδονῇ μάλιστα διαρπάσας, ἅτε δὴ xoi 
τινὰ τοῦ πεισθήσεσθαι ὑποφαίνων, Ὡς πα- 
Ῥῇ, τέχνον φιλούμενον, ταῦτὰ μοι ἄφες, xal 


tudine in carcere obsideri ac fidem mutare, ire 
impatiens, virum sanctum arcessivit pelli leoninse 
vulpinam superaddens, et mansuetudinem quam 
intus nequaquam sentiebat, simulans dulce ac 
suaviter : Per deos, inquit, si me audis, Georgi, et 


diis sacrificas, summum bonorum obtinebis, opes 


magnas nancisceris ac secundos in imperio, preeter 
me, honores adipisceris. Miseret enim me tui et 
pulchritudinis tue&et adolescentis tenere, ac vivere 
te quam acerba morte perire malo. Talia locutus 
est imperator, instigante amico Magnentio, affir- 
mante, hac ratione virum sanctum subigendum 
fore. Georgius vero gratanter audita ista proposi- 
tione, Si prius, dixit, taliaenuntiavisses, deliberandi 
locus fuisset. Nunc autem, si post tot tantaque 
tormenta te audirem, quomodo me eorum que 
perpessus sum, oblivisci doceres ? Imperator in 
lucro ponens viri sancti conversionem, quam se 
obtentarum sperabat, Ne succenseas mihi, inquit, 
qui te sicut pater filium dilectum compleotor ; diis 
autem sacrifica. Sic enim illos propitios habebis, 
et ipse optima queque acquires. Ad hec martyr : 
Si hec, o rex, inquit, tua sententia est, jam ad deos 
est confugiendum. 


θὼν θυσίαν προσένεγχε τοῖς θεοῖς" οὕτω γὰρ ἐχείνους τε εὐμενεῖς ἕξεις, xal σεαυτῷ τὰ κάλλιστα προξενήσεις. 
ιάρτυς, Εἰ τοῦτό σοι, ἔφη, χατὰ γνώμην, ὦ βασιλεῦ, ὥρα πρὸς θεοὺς ἀπιέναι. 


Ὡς οὖν ταῦτα ὁ Διοχλητιανός ἥχουσε, προσ- 
α εὐθὺς πανταχόσε διέθει εἰς τὸ ἱερὸν ἅπαν- 
tà συνιέναι, ὅσοι τε τῶν ἐν τέλει xoà ὅσοι τοῦ 
καὶ τῶν στρατιωτῶν ἧσαν, ὑπόλαμπρον ἐχφω- 
τῷ χήρυχι, ὅτι Γεώργιος, ὁ ἐν Γαλιλαίοις πε- 
066, ᾿Απόλλωνε προσέρχεται θύσων. Παρα- 
γοῦν πάντες Ἕλληνες χρότοις χαὶ παιᾶσιν 
tvóptvot, βασιλέα 1s χαὶ τὸν ἐχείνον θεὸν 
ev« νιχητὴν Ὠὐφήμουν. Ἐπεὶ δὲ τοῦ ἱεροῦ 
σαν, σιωπῆς γενομένης͵ προσχὼν ὁ Αγιος τῷ 
τι, ὃ τοῦ ᾿Απόλλωνος ἦν, x«i πρὸς αὐτὸ βλέ- 
| εἴ θεὸς ; ἔφη, xat σὲ δεῖ προσχυνεῖν ἀνθρώ- 
Tàó δὲ ἐνοικοῦν αὐτίκα πονηρὸν πνεῦμα, ὥσπερ 
᾿Αγίου φόδῳ κχαταπειθὲς γενόμενον, καίτοι 
δὲς ὄν, ἄχον ἐχήρυττεν τὴν ἀλήθειαν’ Οὐχ 
ὼ θεὸς λέγων, ὥσπερ οὐδὲ οἱ σὺν ἐμοὶ τὸν 
ἰκοῦντες, ἀλλ᾽ εἷς ἀληθὴς ὁ Χριστὸς. Εἶτα ὁ 

Καὶ εἰ μὴ ἐστε θεοὶ, ἔφη, τί παθόντες, ἀν- 
ς ἐξαπατᾶτε ὡς θεοῖς προσέχειν ὑμῖν; ; πῶς 


XXIII. His auditis Diocletianus edicto magistra- 
tus populum ac milites omnes iu templo adesse 
per preconem jussit, siquidem Georgius, Galileus 

ene notus, Apollini sacrificaturusadforet. Extemplo 


C gentiles carminibusethymnis gaudium manifestan- 


doimperatorem et deum ipsius Apollinem laudibus 
efferunt. Postquamomnes templum ingressi essent, 
silentio facto, Georgius Apollinis statuam conspi- 
catus : Tu deus es, inquit, et ab hominibus adorari 
presumis ? Tum confessim malus demon inclusus, 
utpote sancti metu perculsus, alioquin mendax, hoc 
tamen loco, licet invitus, verum enuntiavit : Non 
sum deus, dicens, nequequi meeum hoccetemplum 
incolunt, sed unus Christus. Tum martyr, vos igi- 
tur, qui dii non estis, cur homines decipitis, inquit, 
pro diis haberi presumentes ? Qui fit ut me servo 
Christi presente huic fraudi non renuntietis ? Heo 
cum dixisset martyr, et omnibus qui aderant, cru- 
cis signum sicul telum irresistibile injecisset, tu- 


ὑπομεῖναι ὅλως ὑμεῖς τεθαῤῥήκχατε, ἐμοῦ ἐν- D multus clamore et gemitu mistus auditus est dee- 


παρόντος τοῦ δούλον Χριστοῦ ; Οὕτως εἰπόντος 
ἰρτυρος, xal ὥσπερ τι ἅμαχον ὅπλον τὸ τοῦ 
2 σημεῖον αὐτοῖς ἐπισείσαντος, τάραχος εὐθὺς 
, χαὶ βοὴ x«i θρῆνος ix τοῦ ἱεροῦ, 


δϑραπετενόντων τῶν δαιμονίων' 


monum simul aufugientium ; idola vero ipsa, quasi 
manu forti correpta communi ruina in pulverem 
redacta jacebant. 


αὐτώ τε τὰ εἴδωλα ὥσπερ 


νος χραταιᾶς χειρὸς χατασπώμενα, ἕτερον τῷ ἑτέρῳ συγκαταπίπτον ἐφέρετο, χαὶ εἰς χοῦν ἔλεπτύ- 


Τί τὸ ἐπὶ τούτοις ; ᾿Αθυμία μὲν τὸν βασιλέα 
᾿ς περὶ αὐτὸν εἶχε πολλή" εὐφροσύνῃ δὲ τοὺς 
ἄῤῥητος, χαὶ μᾶλλον ἐδεβαιοῦντο πρὸς τὴν 
ν᾽ xxi πρὸ γε τῶν ἄλλων ἢ βασιλις ᾿Αλε- 
$ χαὶ μείξονος παῤῥησίας ἔνθεν ὑποπλη- 


XIV. Quid postea ? Desperatio magna imperato- 
rem, et qui cum eo erant, tenebat ; fideles autem 
gaudium ineffabile in fide confirmabat, inter quos 
Alexandra imperatrix, que inde audacior facta ido- 
lis non parum irrisit. Iratus jam tum imperator 


459 


MENSIS APRILIS. 


160 


oum fidelium turbam vidisset amplius in fide con- Α σθεῖσα, πολλῷ τῷ χατὰ τῶν εἰδώλων ἐνετρύφα γέ- 


flrmatorum, priori lenitate exuta, integrum Dio- 
cletianum ostendit, et torve intuens martyrem : 
Talibus, inquit, sacrifloiis, sceleste, deos sospitato- 
res te adoraturum esse, tales iis gratias relaturum 
annuntiasti ? Sed non diu exsultabis ; non diu diis 
invictis irridebis ; nullum ex incantamentis fru- 
etum metes. Cui martyr cum multa modestia 
ac prudentia, Nemo, inquit, mendacii me arguet ; 
semper enim inde a principio eamdem sententiam 
conservare studui, id est Deo servire et ut S. Pau- 
lus scribit, hostiam viventem, sanctam etplacentem 
offerre. Quid ? nonne res ipse clamant quod ea que 
vos adoratis, error et mendacia sunt et duntaxat 
nomina sine re ? 


λωτι.. Ὀργῇ τοίνυν ὁ βασιλεὺς κατάσχετος γεγονὼς, 
ἄλλως τε δὲ χαὶ τὰ τῶν πιστῶν πλήθῃ ὁρῶν, ἔτι 
μᾶλλον πρὸς θεοσέδειαν ἐπιστηριξόμενα, τὸ μὲν ἐπί- 
χριστὸν ἐχεῖνο χρηστὸν ἀποδύεται, αὐτὸν δὲ φανερῶς 
ἐχεῖνον τὸν Διοχληοτιανὸν ἐπιδείχνυσι, Καὶ δριμύ τι 
x«i μανιχὸν ἐμδλέψας τῷ μάρτυρι, Τοιαύταις, ἔφῃ, 
θυσίαις, ὦ χαχῶς ἀπολλύμενε, τοὺς σωτᾷοας ἐπη)- 
te τιωῆσαι θεούς ; τοιαύταις χάρισι δεξιώσασθαις ; 
᾿Αλλ' οὐμενοῦν οὐχ ἐπὶ πολὺ χαιρήσεις, οὐδὲ τῶν 
ἀηττήτων χαταμωχήσῃ θεῶν οὐχ οὕτω ταῖς γο8- 
τείαις ἰσχύσεις. Πρὸς ὅν ὁ μάρτυς, μετὰ πολλοῦ τοῦ 
εὐχόσμου γαὶ συνετοῦ, Ἐγὼ, εἶπεν, ὦ βασιλεῦ, 
παρ᾽ οὐδὲν ἁλίσχομαι ψεῦδος εἰπὼν, ἀλλ' ὅπερ μοι 
πρόθεσις ἐξ ἀρχῆς, τοῦτο χαὶ εἰς δεῦρο φυλάξειν 


ἔσπευσα͵ τὸ δέ ἐστι τῷ ἐμῷ μόνον λατρεύειν Θεῷ, xal αὐτῷ ζῶσαν ἀγίαν τε καὶ εὐάρεστον (ὡς Παῦλος 
ὁ θεῖός φησι) προσφέρειν θυσίαν. Τί δέ; οὐχὶ xoi αὐτὰ βοᾷ τὰ πράγματα, ὅτι τὰ παρ ὑμῶν προσχν- 
γούμενα πλάνη xai ψεῦδός ἐστι, x«l ὀνόματα μόνον πραγμάτων ἔρημα ; 

XXV. Omnia deinde in vanum abire videns ty- B ΚΕ΄. ᾿Απεῖπε τοῖς ὅλοις ὁ τύραννος, χαὶ περιττὸν 


rannus prioribus tormentis ulteriora adjicere noluit, 
periculum enim erat ne ipse risui foret, martyr 
autem, spretis quibuscunque tormentis, gloriosior 
fleret, sententiam contra eum tulit sic dicendo : 
Georgius vane Christianorum glorie sectator per- 
tinax, deorum autem salutiferorum contemptor, 
qui nec minis nec promissis cedere scit, imo qui 
Alexandram quoque imperatricem ad eadem de- 
duxit, cum hac ipsa capite plectatur. Post hauc 
sententiam, quibus id imperatum erat, eos compre- 
hensos extra urbem ad supplicii locum deduxerunt. 
Imperatrix autem Alexandra viam tenens et in 
memoriam Deum revocans, tota in precibus, 
id quod labiorum motus et oculorum sursum di- 


εἶναι xoi ἀνόητον ἡγησάμενος, τὸ ἐπὶ ταῖς πρώην 
πολλαῖς x«i χαλεπαῖς τιμωρίαις ἔτε καὶ ἑτέρας ἐπι- 
νοεῖν (χινδυνεύσει γὰρ ἄντιχρυς αὐτὸς μὲν αἰσχύνην 
ὄφλειν χαὶ οὐδὲν ἀνύειν τῶν χολάσεων γινομένων, ὁ 
μάρτυς δὲ λαμπρότερος ἐπιδείχνυσθαι), δίδωσι τὸν 
xat' αὐτοῦ ψῆγον εἰρηχὼς οὕτω" Γεώργιος, ὁ τῆς 
ματαίας μὲν τῶν Χριστιανῶν δόξης ἔχτοπκος ἐραστὸς, 
τῶν σωτήρων δὲ θεῶν χαταφρονητὴς, x«i prs du 
γῶν ἐπαγωγαῖς μήτε ἀγαθῶν ἐπαγγελίαις μεταθέ- 
σθαι πεισθεὶς, ἀλλὰ xol τὴν βασιλίδα μᾶλλον 'AXE- 
ἄνδραν παραχρουσάμενος, τὸν διὰ ξίφους σὺν αὐτῇ 
θάνατον ὑποστήτω. Τοιαύτης δοθείσης τῆς ἀποφά- 
σεως, οἱ πρὸς ταῦτα διαχονεῖν ὑποτεταγμένοι, παρα- 
λαδόντες αὐτοὺς, ἔξω πον τὸς πόλεως, πρὸς τὸν τῆς 


rectio satis indicabant, antequam eo pervenerit, C τελειώσεως τόπον, ἐχώρουν. ᾿Αλλ᾽ ὁ βασιλὶς ᾿Αλεξ- 


illius judicio, cujus judicia abyssus, humi prostra- 
ta, piam animam exhalavit. 


ἄνδρα, τῆς ὁδοῦ μὲν ἐχομένη, Θεοῦ δὲ μνόμην κατὰ 
καιρὸν ποιουμένη, χαὶ ὅλην αὐτὴν εἰς εὐχὴν τρέψασα 


(ὡς 8 τε τῶν χειλέων αὐτῆς χίνησις ἐδήλον xci ἡ τῶν ὀφθαλμῶν εἰς οὐρανὸν ἔπαρσις), πρὸ τοῦ τὸν 
τόπον χαταλαδεῖν, τοῦ παντὸς χρίναντος ἀποῤῥήτως οὗ τὰ χρίματα ἄδνσσος πολλὴ, ἐπικατακλιθεῖσα 


τῇ γῇ, τὸν ἁγίαν αὐτᾷς ἀφῆχε ψυχήν. 

XXVI. Georgius porro, Christi martyr, cum ad 
locum supplicii pervenisset, a carnificibus ut sepau- 
lisper relaxarent petiit ; quod cum obtinuisset ab 
hostibus, ad orandum conversus, sublatis coelum 
versus oculis, Mi Deus, de profundo cordis excla- 
mavit, cujus sum inde a nativitate, in quem spe- 
ravi, cui confisus ad hoc me certamen accinxi, o 
spes dulcis, promissio vera, sanctarum amor insons 
animarum, cujus benignitati corda nostra confi- 
dunt ; qui animi desideriis, antequam exprimantur 
satisfacit, fortifica me ad hocce certamen quod 
pro nomine tuo aggressus sum, et recipe animam 
meam, etcontrademones aerios malospremunitam 
iis quos ab omni tempore dilexisti, adnumera : 
Ignosce, queeso, Domine, que per ignorantiam con- 
tra me fecerunt, eosque qui te vere cognoscant 
dignos redde ; quia benedictus es in secula. 


KC". Ὁ δὲ τοῦ Χριστοῦ μάρτυς Γεώργιος, ὅδη πρὸς 
τῷ τόπῳ γενόμενος, μιχρὸν ἀνεθῆναι τοὺς δημίους 
ὑὁξίον, τὴν τελευταίαν δὴ ταύτην χάριν παρ᾽ ἐχθρῶν 
αἰτησάμενος" χαὶ ταύτης τυχὼν, εἰς εὐχὴν τε ἑαυ- 
τὸν συντείνας, χαὶ τὸ ὄμμα διάρας εἰς οὐρανὸν, Κύ- 
pu θεός μου, ix βάθους ἀνέχραξε rüc καρδίας͵ 
ἐφ᾽ óv ἐπεῤῥίφην ἔκ μήτρας, ἐφ᾽ ὅν ἥλπισα, ἐφ᾽ ὦ καὶ 
θαῤῥήσας εἰς τὸν ἀγῶνα τοῦτον ἀπεδυσάμην, καὶ γὰν- 
κεῖα ἐλπὶς, ἢ ἀψευδὴς ἐπαγγελία, ὁ τῶν ἱερῶν yv- 
χῶν ἕρως ἀπαθὴς, οὗ xai τῇ ἑτοιμασία τῶν χαρδιῶν 
ἡμῶν προσέχει τὸ οὖς, ὃς χαὶ πρὸ τῶν ἡμετέρων 
αἰτήσειων τὴν ἐπιθυμίαν παρέχεις τῶν καρδιῶν' 
αὐτός με ἑνίσχυσον μέχοι τέλους τὸν ἀγῶνα τοῦτον, 
ὃν ὑπὲρ τῆς σῆς ὑπῆλθον ὁμολογίας, διενεγκεῖν, καὶ 
πρόσδεξαί μὸν τὴν ψυχὴν, χαὶ ἀνωτέραν αὐτὴν τῶν 
πονηρῶν τε xal ἀερίων φυλάξας πνευμάτων, τοῖς 


ἀπ᾽ αἰῶνός σοι εὐαρεστήσασι συναρίθαῃσον" ἄφες δὲ 


τῷ λαῷ τούτῳ, Δέσποτα, ὅσα χατὰ ἄγνοιαν εἰς ἐμὲ διεπράξαντο, χαὶ ἀξίους αὐτοὺς τῆς ἐπιγνώσεώς σου 
τῆς ἀληθοῦς καρασχεύασον, ὅτι εὐλογητὸς εἶ εἰς τοὺς αἰῶνας. 


“ων co rumpi cafe “ὦ ὦν. caa ^ 


VITA S. GEORGII. 


163 


«Εἶτα μετὰ τὴν εὐχὴν εἰς γόνν χλιθεὶς, καὶ A — XXVII. Denique post preces dictas humi procum- 


ὑχένα διατείνας͵ τὸ ξίφος ἅμα xai τὸ στέφος 
τυ, τὸ μὲν ἀπὸ τῶν μισούντων τὴν ἀλήθειαν, 
ἀπὸ τοῦ τοὺς ἀθλητὰς στεφανοῦντος τῆς εὐσε- 
ᾧ χαὶ τὴν ἱερὰν αὐτοῦ ψυχὴν παρετίθει, τρίτῃ 
χάδι τοῦ ᾿Απριλίον μηνὸς ἄγοντος, τὸν δρόμον 
«, τὴν πίστιν τηρήσας, ἀριστεὺς ὅγτως γεν- 
ἀναφανεὶς, λαμπρότερόν τε χατὰ τῆς πλάνης 
τὰ τῶν πολεμίων ἀναστήσας τὸ τρόπαιον " διὰ 
καὶ στέφανον εἴληφε, οὐ φθαρτόν τινα χαὶ δε- 
φθαρτῆς προτεινόμενον, ἀλλ᾽ ἄφθαρτον ἐξ 
τον, ἧς οὐ στεφανούσης μόνον, ἀλλὰ xai συμ- 
ang ἐπειράθη τὸ πρότερον, x«l τῶν ἀγώνων 
συνιφαπτομένης. Χριστοῦ yàp ἐστιν ἡ δύναμις 
δόξα, σὺν τῷ ἀνάρχῳ Πατρὶ xal τῷ ξωοποιῷ 
ατι, νῦν χαὶ ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 
v. ᾿Αμήν. 


bens, collo extenso, gladium et coronam una reci- 
pit, illum quidem a veritatis osoribus, hanc ab eo 
qui pietatis athletas coronat, cui etam sanctam 
suam animam tradidit die 23 Aprilis, postquam 
cursum finierat, fidem servaratet nobilis antesigna- 
nus factus, vexillum contra errorem potius quam 
contra hostes portaverat. Hanc ob causam etiam 
coronam nactus est non marcescibilem, sed peren- 
nem, etquam jamin prioribus certaminibus sociam 
ac popugnatricem habuerat. Christo enim potestas 
et gloria cum Patre principio carente et Spiritu 
vivifico nunc et semper, et in secula seculorum. 
Amen. 


468 


MENSIS APRILIS. 


164 








MAPTYPION TOY AT!0Y AIIOZTOAOY 


KAI EYATTEAIZTOY 


MAPKOY AAEZANAPEIAX 


MARTYRIUM 


SANCTI MARCI APOSTOLI 


ET EVANEGLIST/£ 


(Latineapud Surium ad diem 25 Aprilis. Greca nunc primum prodeunt ex cod. Reg. Paris. 881, s»»c. xr. Epre. Pasa] 


I. Tempore illo, cum apostoli per omnem orbem Α 


terrarum dispersi essent, divina voluntate factum 
est, ut vir sanctissimus Marcus in /Egypli regio- 
nem adiret. Evangelistam hunc esse, sanoti aposto- 
lice Ecclesi& canones constituerunt, eo quod pri- 
mus ipse intota £gyptiregione, Libya, Marmarica, 
Ammonica et Pentapoli, Christi Evangelium quod 
scripserat, et ejus ad nos adventum preedicavit. 
Erat enim tota illaregio hominibus referta : qui 
oum essent corde incircumciso et durissimo, idolis 
serviebant, pleni omni impuritate, et impurorum 
spirituum cultores. Per omnes enim urbes ac pro- 
vincias, templa et lucos constituebant. Siderum 
etiam eventa et magice artes, omnisque demonum 
facultas apud eos exercebatur, quam Dominus 
Jesus, cum in eam regionem ivisset, dissolvendam 
atque evertendam premonstravit. 

II. Cum igitur divinus evangelista Marcus in 
Cyrenen urbem Pentapolis venisset, οἱ coeleste 
Christi regnum predicasset, etapud eos miracula 
ingentia fecisset (egrotos enim curavit, leprosos 
mundos reddidit, ac divine gratie verbo impuros 
et feroces spiritus ejecit), multi pereum crediderunt 
in Dominum Jesum Christum, et fecerunt, ut eorum 
simulacra in terram dejicerentur: qui et baptismate 
illuminati sunt in nomine Patris, et Filii, et Spi- 
ritus sancti, Amen. Illic igitur per sanctum Spiri- 
tum ei revelatum fuit, ut ad Pharitem Alexandriam 


abiret, et bonam Dei sementem illic spargeret. C 


Itaque beatus evangelista Marcus ad stadium, tan- 
quam generosus et fortis athleta, prompto animo 
gradiebatur. Cumque fratres ipsos salutasset, Do- 
minus, inquit, meus mihidixit, ut ad urbem Alexan- 
driam proficiscar. Fratres autem eousque illum 
deduxerunt, quoad in navigium ingressus est. Cum- 
que panis buccellam degustassent, bene illi pre- 
cantes, eumque deducentes, sic dicebant: Dominus 
Jesus Christus prosperum faciat iter tuum. 


A'. Kar' ἐχεῖνον τὸν χαιρὸν τῶν ἀποστόλων διαμε- 
ρισθέντων χατὰ τὴν πᾶσαν οἰχουμένεν, ἔλαχε τὸν 
ἁγιωτατον Μάρχον ἐν τῇ κατ᾽ Αἴγυπτον χώρᾳ ἐλθεῖν 
Θεοῦ βουλήσει, ὅθεν χαὶ εὐαγγελιστὴν αὐτὸν ἐθέσπι- 
σαν οἱ μαχάριοι χανόνες τῆς ἁγίας xal &rogtoluxi 
Ἐχχλησίας, διὰ τὸ πρῶτον αὐτὸν ἐν ὅλῃ τῇ Αἰγύπτῳ 
χώρᾳ, ΛΔιδύῃ Tt xol Μαρμαριχῇ, ᾿Αμμανιαχῇ καὶ 
Πενταπόλει, κηρύξαι τὸ Εὐαγγέλιον τῆς τοῦ Κυρίον 
xxi Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπιδημίας. "H» 
γὰρ πᾶσα ἡ γῆ αὕτη ἀπερίτμητοι πῇ καρδίᾳ καὶ εἰ- 
δωλολάτραι, μεστοὶ πάσης ἀχαθαρσίας καὶ πνευμώ- 
τῶν ἀχαθάρτων σεδασταί * χατὰ πᾶσαν γὰρ οἰχέαν, 
x«l ἄμφοδον, καὶ ἐπαρχίας, σηχοὺς χαὶ τεμένῃ κατο 
ἐσχευάξοντο * ἀποτελέσματά τε, xal γουτεῖαι, χαὶ 
πᾶσα δύναμις ἐγρηγορητιχή. Μᾶλλον δὲ δαιμονικὴ 
ἦν ἐν αὐτοῖς, ἣν ἐπιδημήσας ὁ Κύριος ἡμῶν ᾿Ιησοῦς 
Χριστὸς χατέλυσε xoà ἀπώλεσεν. 

Β΄. Tou οὖν θεσπεσίου εὐαγγελιστοῦ Νξάρχον ἦν 
Κυρήνῃ τῆς Πενταπόλεως χαταντήσαντος, χαὶ λαλξ- 
σαντος αὐτοῦ τὸν τῆς ἀρχᾷς τοῦ Χριστοῦ λόγον, χαὶ 
ποιήσαντος εἰς αὐτοὺς τὰ παράδοξα θαύματα (ἀσθε- 
γοῦντας ἐθεράπευσε, λεπροὺς ἐχαθάρισε καὶ πνεύ- 
ματα χαλεπὰ ἐξέδαλε τῷ λόγῳ τῆς χάριτος), πολ- 
λοὶ πιστεύσαντες δι’ αὐτοῦ εἰς τὸν Κύριον ὑμῶν 
Ἰησοῦν Χριστόν, ἐποίησαν τὰ εἴδωλα αὐτῶν χαμαι- 
ριφῆ, ἐφωτίσθησαν τε βαπτισθέντες εἰς τὸ ὄνομα- 
τοῦ Πατρὸς, τοῦ Υἱοῦ, χαὶ τοῦ ἁγίον Πνεύματος. 
᾿Ἐχεὶ οὖν ἀπεχαλύφθη αὐτῷ διὰ τοῦ ἁγίον Πνεύμα- 
Tog εἰς τὴν Φαρίτην ᾿Αλεξανδρειαν ἀναπελθεῖν καὶ 
τὸ χαλὸν σπέρμα τοῦ Θεοῦ κατατπεῖραι. Ὁ μαχάριος 
εὐαγγελιστὴς Μάρχος, ὡς γενναῖος ἀθλυτὴς, ἐπὶ τὸ 
σχάμμα προθύμως ἐδάδιζε χαὶ ἀσπασάμενος τοὺς 
ἀδελφοὺς εἶπεν. 'O Κύριός μον ἔλάλησε πρός με, 
ὅπως πορευθῶ εἰς τὴν ᾿Αλεξανδρέων πόλιν. Οἱ δὲ 
ἀδελφοὶ προσέπεμπον αὐτὸν ἕως τοῦ εἰσελθεῖν αὐτὸν 
εἰς τὸ πλοῖον * xci γευσάμενοι ψωμὸν αὐτοῦ προσ 
ἐπεμπον αὐτὸν λέγοντες * Ὁ Κύριος ᾿Ιησοῦς Χριστὸς 
εὐοδώσοι τὴν ὁδὸν σου. 


VITA 8. MARCI. 


166 


Ὁ δὲ μαχάριος Μάρχος τῇ δευτέρᾳ ἡμέρᾳ si; A — III. Beatus vero Marcus postridie Alexandriam 


λεξάνδρειαν παρεγένετο χαὶ τοῦ mÀo(ou mob, 
εἰς τινα τόπον χαλούμενον Μένδιον. Αὐτοῦ 
λὴν εἰσελθόντος τῆς πόλεως, εὐθὺς τὸ ὑπόδημα 
ϑιεῤῥάγη. 'O δὲ μαχάριος ἀπόστολος γνοὺς 
Ἴντως ἡ ὁδὸς εὔλυτος. Παλαιοράφον δὲ θεασά- 
ἐπέδωχεν αὐτῷ τὸ ὑπόδημα τὸ ῥάφος τῷ 
ἔπληξεν αὐτοῦ τὴν ἀριστερὰν χεῖρα καί u- 
ἧς Θεός. Ὁ δὲ μαχάριος Μάρχος ἀχούσας. 
ἰὸς, ἔφη ἐν ἑαυτῷ γελάσας. Εὐώδϑωσε Κύριος 
óv μου. Καὶ πτύσας χαμαὶ, ἐποίησεν πηλὸν ἔχ 
ὕσματος xal ἐπέχρισε τὴν χεῖρα τοῦ ἀνδρὸς 
Ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Υἱοῦ 
Ιοῦ τοῦ ξῶντος εἰς τοὺς αἰῶνας, ἴσθι ὑγιής. 
θέως ἰάθη $ χεὶρ τοῦ ἀνδρός. Ὁ δὲ παλαιο- 
ἱστορήσας τὴν δύναμιν τοῦ ἀνδρὸς, χαὶ τὴν 
ww τοῦ λόγον αὐτοῦ, x«i τὸ ἀσχητιχὸν σχῆμα, 
ιὐτῷ᾽ Δέομαί σον, ἄνθρωπε rou Θεοῦ, δεῦρο 
σον σήμερον εἰς τὸν οἶχον τοῦ παιδός σον, 
αγώμεθα ὁμοῦ ψωμὸν ἄρτον, ὅτε ἐποίησας 
μετ᾿ ἐμοῦ σήμερον. 'O δὲ μαχάριος Μάρχος 
ρὴς γενόμενος ἔφη: Ὁ Κύριος di σοι ἄρτον 
ἐπουρανίον. Ὁ δὲ ἄνθρωπος παρεδιάσατο τὸν 
λον xai εἰσήνεγχεν αὐτὸν εἰς τὸν οἶκον αὑτοῦ 
h. 


Εἰσελθὼν δὲ ὁ μαχάριος Μάρχος εἶπεν" Εὑλο- 
υρίον ὧδε' εὐξόμεθα, ἀδελφοί. Καὶ ηὗξαντο 
καὶ μετὰ τὴν εὐχὴν ἀνεχλήθησαν. Ὡς δὲ ἡγα- 
ταν, εἶπεν ὁ ἄνθρωπος᾽ Πάτερ, τὶ ἄρα, καλῶ 
€ εἰ xai πόθεν ὁ λόγος οὗτος ὁ δυνατὸς ἐν σοί; 
ἣε ὁ ἅγιος Μάρχος" ᾿Εγὼ δοῦλός εἰμι τοῦ Κυ- 
[ησοῦ Χριστοῦ τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Εἶπε δὲ ὁ 
τος Ἐδουλόμην αὐτὸν ἰδεῖν. Εἶπε δὲ ὁ 
μάρτυς τοῦ Χριστοῦ Μάρχος" ᾿Εγώ σοι αὐτὸν 
e. Καὶ ἥρξατο ὁ ἅγιος Μάρχος ἀρχὴν ποιεῖ- 
τοῦ Εὐαγγελίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, 
AÓpaáp, καὶ δειχνύειν αὐτῷ τὰ περὶ τῶν προ- 
αὐτοῦ. Ὁ δὲ ἄνθρωπος εἶπε" Δέομαι, κύριε, 
ραφὰς ἄσπερ σὺ λέγεις, οὐδέποτε ἥχουσα, ἀλλ 
α xxi Ὀδυσειάδα, x«i ὅσα σοφίζονται οἱ τῶν 
τίων παῖδες. Τότε ὁ ἅγιος Μάρχος εὐαγγῶ ἐ- 
t αὐιῶ τὸν Χριστὸν xol δεικνύειν αὐτῷ ὅτι ἡ 
τοῦ χόσμον τούτον μωρία παρὰ τῷ Θεῷ ἐστιν. 
τευσε δὲ ὁ ἄνθρωπος τῷ Θεῷ διὰ τῶν ὑπὸ τοῦ 
γυ λεγομένων σημείων χαὶ τεράτων, χαὶ ἐφω- 
αὐτὸς, χαὶ ὅλος ὃ οἶχος αὐτοῦ, καὶ πολὺ πλῆ- 
οὔ τόπου ἐχείνον, Ἦν δὲ τὸ ὄνομα τοῦ ἀνθρώ" 
κεέίνον ᾿Ανανίας. 


Ὡς δὲ ὄχλος ἐγένετο τῶν πιστευόντων ἐπὶ τὸν 
ν, ἤχουσαν οἱ ἄνδρες τῆς πόλεως, ὅτι Γαλιλαζός 
ταρεγένετο ἐνταῦθα, χαὶ ἀνατρέπει τὰς τῶν 
θυσίας, x«l χωλύει αὐτῶν τὰς θρησχείας, χαὶ 
ὧν αὐτὸν ἀποχτεῖναι, x«i ἐθηχαν αὐτῷ ἕνεδρα 
. Ἐπιγνοὺς δὲ ὁ ἅγιος Μάρχος τὰς ἐπιδουλὰς 


[atth. r, 1,2. 


venit (1). Cumque descendisset e navi, adiit locum 
quemdam, qui vocabatur Mendion. Cum autem 
ejus urbis portam ingressus esset, statim ipsius 
calceamentum dissolutum fuit. Quod beatus &po- 
stolus intelligens : Vere, inquit, via heec expedita 
et facilis est. Visoque veterum caloeamentorum 
sutore, calceamentum reficiendum ei tradidit. llle 
vero calceamentorum sutor subula sinistram ma- 
num su&m percussit, et continuo clamavit : Unus 
Deus est. Id cum beatus Marcus audivisset, secum 
cogitans ac ridens dixit: Prosperum fecit Dominus 
iter meum. Cumque in humum despuisset, ex ipso 
sputo lutum confecit, et ejus viri manum illinens : 
[n nomine, inquit, Jesu Christi viventis in secula, 


p esto sanus ; ac statim ejus viri manus sanata est. 


Sutor autem ille cum apostoli Marci potentiam, et 
orationis efficacitatem, habitumque virtutis exer- 
citalioni convenientem animadvertisset : Preoor, 
inquit, te, homo Dei, ut venias hodie et divertas 
ad domum servi tui, ut simul pane vescamur, 
quoniam misericordia hodie me prosecutus fuisti. 
Beatus apostolus Marcus ea re valde letatus : 
Dominus, inquit, dabit tibi panem vite coelestis. 
Homo igitur ille valde hilaris, coegit apostolum 
domum suam divertere. 

VI. Quam cum beatus Marcus introivisset : Be- 
nedictio, inquit, Domini hic sit. Precemur Deum, 
fratres. Ac simul precati sunt, et post preces 
accubuerunt. Ut vero benigne se vicissim accepe- 
runt, dixit homo ille : Pater, obsecro te, quis es? 
Et undenam oratio ista tam potens in te profecta 
est ? Cui sanctus Marcus dixit : Ego servus sum 
Domini Jesu Christi, Filii Dei. Vellem, inquit ille, 
Deum videre. Tum sanctus Marcus : Illum ipsum 
libi ostendam. Cepitque sanctusapostolus exponere 
initium illius Evangelii : Liber generationis Jesu 
Christi, fllii David, filii Abraham 1 : eiqueostendere, 
qu& prophete ipsi de Christo predixerunt. Vir au- 
temille: Istas, inquit, domine, Scripturas quas tu di- 
cis, nunquamego audivi,sed lliadem et Odysseam, et 
quecumque /Egyptiorum filii doceri solent. Tunc 
ccpit sanctus evangelista Marcus Christum ipsi 
nuntiare, atque ostendere hujus mundi sapientiam 
stultitiam esse apud Deum. Credidit homo ille Deo, 


D propter ea que a Marco dicta sunt, et propter signa 


et prodigia per eum facia : ipseque et tota ejus 
domus, et magna ejus regionis multitudo, ab 
evangelista ipso illuminata est. Erat autem hominis 
illius nomen Anianus. 

V. Cum vero crevisset numerus eorum qui in 
Domino crediderunt, audiverunt civitatis illius 
optimates, Galileum quemdam illuc venisse, qu! 
deorum sacrificia everteret, et ipsorum cultum 
impediret. Quamobrem eum interficere studebant, 
alque insidias multas ei faciebant. Quas cum san- 


Auno 45 venit Alexandriam. Vide Euseb. in Chron. Baron. an 45. 


167 MENSIS APRILIS. 108 


etus Marcus cognovisset, ordinavit episcopum ἃ αὐτῶν, χειροτονήσας ἐπίσχοπον t ᾿Ανανίαν χαὶ 
Anianum et tres presbyteros Malchum, Sabinum οἱ πρεοθυτέρους τρεῖς, Μιλαῖον, καὶ Σ s^ χαὶ Kip- 
Cerdonem, ac septem diaconos, et alios undecim, δωνα, καὶ ὃ ιακόνους ἑπτά, καὶ ἄλλους uin εἰς τὸ 
qui ecclesiasticum ministerium obirent. Quo facto, ἐχχλησιαστιχὴν ὑπηρεσίαν, , epuye - ie : 
aufugiens, rursus in. Pentapolim venit. Ibi cum πάλιν εἰς τὴν Πεντάπολιν. καὶ τροῦσα | Vo, 
annos duos transegisset, et fratres qui illie erant καὶ θεμελιώσας καὶ τοὺς ἐκεῖ ἃ ἡφοὺς, καὶ χειροτο- 
confirmasset, δρίβοοροβᾷῃθ otolericosperregionem ^ νήσας κάκεϊ ἐπισκόπους καὶ πλεριχοὺς κατὰ χώραν, 
illam ordinasset, rursum venit Alexandriam, et ἦλθε πάλιν εἰς Ἀλεξάνδρειαν, xal ups τοὺς &dui- 
ejus loci fratres multo numero et gratia et scientia φοὺς πληθυνθέντας ἐν χάριτι xai ἐπιστήμῃ Θεοῦ" 
Dei auctos invenit, qui etecclesiam sibi ipsis eedifi- ὀ καὶ ἐχχλησίαν οἰκοδομέσαντες ἑαυτοῖς ἐν τοῖς xe 
caverant in iis locis que& Bubulci nomen habent, λουμένοις Βουχκόλου τοῖς παραθαλασσίοις, ὑποχάτω 
maritimaque sunt infra preipitia quedam posita, κρημνῶν" x«i ἐχάρη πάνν ὁ δίκαιος, καὶ θεὶς τὰ 
Qua re justus ille vir multum gavisus est ; cumque γόνατα ἐδόξαζε τὸν Θεόν. 

genua in terram posuisset, divinam gloriam 66]6- 

bravit. 

VI. Cum vero inultum temporis transiisset, et B — C. Ὡς δὲ ἐπληροῦτο χρόνος ἱκανὸς, καὶ οἱ Χρι- 
Christiani aucti essent, idola ipsa irridebant, et στιανοὶὲ ἐπληθύνοντο, xal χατεγέλων τῶν εἰδώλων 
Grecos qui ea colerent, subsannabant. At Greci, καὶ ἐξεωυχτήριζον τοὺς Ἕλληνας, ἔμαϑον oi "EXhw- 
posteaquam audiveruntsanctum evangelistam Mar- νες αὐτὸν παραγενόμενον τὸν ἅγιον x«i εὐαγγελιστὴν 
cum illuc venisse, ardore quodam atque invidia Μάώρχον, x«i ἐπλήσθησαν ζήλου διὰ τὸ ἀχούειν αὖ- 
repleti sunt, eo quod audirent admirabiliaquedam τοὺς τὰς θαυματουργίας αὐτοῦ, ἄς ἐποίει" ἀσθενοῦν- 
per eum fleri. /Egrotos enim sanabat, leprosos τας γὰρ ἐθεράπευεν, λεπροὺς ἐκαθάριξε, κωφοῖς 
mundabat, surdis auditum ita restituebat, ut Evan-— εὐηγγελίξετο, χαὶ τυφλοῖς πολλοῖς ἐχαρίσατο τὸ DM- 
gelii predicationem ab eo percipere possent: multis mtv: xoà ἐζήτουν αὐτὸν πιᾶσαι x«l οὐχ ηὕρισκον 
denique c&ecis visum prestabat. Quamobrem illum αὐτὸν: x«i ἔδουχον τοὺς ὀδόντας ἐπ᾽ αὐτόν, καὶ v 
insectabantur. Quemceum noninvenirent,stridebant ταῖς χωμασίαις τῶν εἰδώλων αὐτῶν χατέχραζον αὖ- 
dentibus suis, etin sacrificiis οἱ idolorum suorum τοῦ λέγοντες" Πολλαὶ βίαι τοῦ μάγον. 
debacchationibus adversus sanctissimum virum vooiferantes, dicebant: Multse sunt hujus magi et 
venefici violentie. 

VII. Factum autem fuit, ut beatus et festus dies C — Z'. 'Eyéveto δὲ rà» μαχαρίαν ἡμῶν ἑορτὴν τοῦ 
noster, hoc est, sanctum Pascha die Dominico Πάσχα κχαταλαδεῖν τὴν ἀγίαν Κυριακήν Φαρμεουϑὶ 
celebraretur, octavo Kalendas Maii, hoc est, vicesi- χς'᾿ πρὸ ὀχτω Καλανδῶν Μαῖον, τοῦτ᾽ ἔστι 'Απρι- 
mo quarto die mensis Aprilis, qui ab /Egyptiis — Aou xó', ἐν οἷς ἦν xal αὐτῶν Σεραπιακὴ Κωμασία, 
Pharmutius vocatur. Illo autem temporeetSerapi- Εὐχαιρίαν δὲ τοιαύτην εὐοόντες, ἐγκαθέσους πέμ» 
dis illorum Dei debacchatio celebrabatur. Cum ψαντες, χατέλαδον αὐτὸν τὰς εὐχὰς τῆς θεϊχᾷς dve- 
igitur eam temporis opportunitatem nacti essent, φορᾶς ποιούμενον: καὶ λαθόντες αὐτὸν, ἔθαλον χέ- 
homines quosdam subornatos miserunt, qui apo- λον εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ οὕτως ἔσυρον αὐτὸν 
stolum sanctas divine oblationis preces et ministe- λέγοντες: Σύρομεν τὸν βούθδαλον εἰς τὰ βουκόλου, 
rium facientem invenerunt. Quem cum compre- ὋὉ δὲ ἅγιος Μάρχος συρόμενος εὐχαριστίας &vedi- 
hendissent, fune in ejus collum injecto, trahebant, —dov τῷ Σωτῆρι Χριστῷ λέγων" Εὐχαριστῶ σοι, Κύ- 
ita dicentes : Trahimus bubalum huncad bubulci ριε Ἰησοῦ Χριστὲ, ὅτι κατηξιώθην ὑπὲρ τοῦ ὀνόμα- 
stabulum. At sanctus Marcus cum traheretur, τός σον ταῦτα παθεῖν. Καὶ ἧσαν αἱ σάρχες αὐτοῦ 
Salvatori Christo gratias agens: Gratias, inquit, πίπτουσαι εἰς τὴν γῆν, καὶ αἰ πέτραι ἐμολύνοντο τοῦ 
ago tibi, Domine Jesu Christe, quod dignus habitus αἵματος αὑτοῦ. 


sum, qui pro nomine tuo hiec paterer. Ejus autem carnes decidebant, et sanguine ipso lapides inqui- 
nabantur. 

VIII. Erat ejus diei vespera, cum in vearcerem ἢ  H'. Ἐσπέρας δὲ γενομένης, ἔβαλον αὐτὸν εἰς φυ" 
eum conjecerunt, donec inter sedecernerent, quali λαχὴν, ἐπισχεψόμενοι, ποίῳ θανάτῳ αὐτὸν ἀπολέσω- 
morte ipsum de medio tollerent. Media vero nocte σιν. Τῆς δὲ νυχτὸς μεσούσης, καὶ τῶν θυρῶν κι’ 
januis clausis, et eustodibus antejanuam exeuban- κχλεισμένων, xai τῶν φυλάχων κειμένων πρὸ τῶν 
tibus, ecce terree motus magnus factus est. Angelus θυρῶν, ido) σεισμὸς ἐγένετο μέγας: ἄγγελος γὰρ 
autem Domini cum descendisset de ccelo, tetigit Κυρίον, χαταδὰς ἐξ οὐρανοῦ, ἥψατο αὐτοῦ λέγων. 
ipsum, dicens ; Serve Dei, Marce, summe omnium Ὃ δοῦλος τοῦ Θεοῦ Μάρχος, ὁ xopugaioc τῶν xut" 
illorum sanctorum, qui sunt in /Egypti regione, Αἴγυπτον ἁγίων, ἰδοὺ rà ὄνομά σου ἐγγέγραπται ἐν 
en scriptum est nomen tuum in libro vite ccelestis, βίδλῳ ξωῆς αἰωνίου καὶ συγκαταριθμήθης μετὰ τῶν 
οἱ conpumeratus es cum sanctis apostolis, et ἀγίων ἀποστόλων ἐδοὺ τὸ μνημόσυνόν σὸν OU χατα- 
memoria tua non delebitur in eternum. Ejusdem λειφθήσεται εἰς τὸν αἰῶνα’ σύγχορος ἐγένον τῶν 
chori consors eris, cujus coelestes et superne ἄνω δυνάμεων ἐν οὐρανοῖς: ἀρχάγγελοι τὸ κνεὺμά 
potentie consortes sunt. Archangelispritum tuum σον ὑποδέξονται x«l τὰ λείψανὰ σου εἰς γᾷν οὐχ 


VITA 8. MARCI. 


170 


ται. Ταύτην τὸν ὀπτασίαν θεασάμενος ὁ A in colos suscipient, et reliquim tue in terris non 


ὴς Μάρχος, τὰς χεῖρας αὐτοῦ τανύσας εἶπεν" 
στῶ σοι, Κύριέ μον ᾿Ιησοὺ Χριστὲ, ὅτι οὐχ 
πές με, ἀλλὰ συγχατηρίθμησάς με μετὰ 
ἔων σον. Δέομαέ σον, Κύριε ᾿Ιησοῦ Χριστὲ, 
fat ἐν εἰρήνῃ τὴν ψνχήν μου x«l μὴ με ἀπο- 
Τῆς ἀπὸ τῆς χάριτός σον. Καὶ ταῦτα αὐτοῦ 
€, ὁ Κύριος Ἰησοῦς παρεγένετο πρὸς αὐτὸν 
ματι à ἦν μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, χαὶ οἵᾳ 
ἦν πρὸ τοῦ παθεῖν αὐτὸν xai ταφῆναι, καὶ 
ὑτῷ Ερήνη σοι, ἡμέτερε Mápxe, εὐαγγελι- 
jv. Ὁ δὲ μαχάριος Μάρχος εἶπεν" Εἰρήνη σοι, 
tov Ἰησοῦ Χριστέ. 

Πρωΐας δὲ γενομένης, ἦλθεν πάλιν τὸ πλῆθος 
λέως καὶ ἐξενέγχαντες αὐτὸν dx τῆς φυλαχῆς, 


πάλιν τὸ σχοινίον εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ χαὶ p 


λέγοντες: Σύρομεν τὸν βούθαλον εἰς τὰ βου- 
Ὁ δὲ μαχάριος Μάρχος εὐχαριστείας μᾶλλον 
τεν τῷ παντοχράτορι Κυρίῳ Ἰησοῦ Χριστῷ 
Εἰς χεῖράς σον, Κύριε, παρατίθημι τὸ πνεῦμά 
[αὶ τοῦτο εἰπὼν παρέδωχε τὸ πνεῦμα. Τὸ δὲ 
τῶν δυσσεθῶν Ἑλλήνων πῦρ ἀνάψαντες εἰς 
αἀλουμένους ἀγγέλους, ἐτέφρωσαν τὸ λείψανον 
καίουν. Τότε προνοίᾳ τοῦ Κυρίον xal Σωτῆρος 
'"Incoó Χριστοῦ χατέδῃᾳ Amo, x«i ζάλῃ 
ἐγένετο μεγάλη, καὶ ὁ ἥλιος συνέστειλεν τὰς 
» x«i ἐγένετο βροντῶν ἦχος πολὺς χαὶ ὑετὸς 
6 μετὰ χαλάζης ἕως ἑσπέρας, ὥστε xal 
τὰ πολλὰ χαταπίπτειν χαὶ πολλοὺς τεθνηχέ- 
Ἰδηθέντες δὲ ἐάσαντο λείψανον τοῦ ἁγίου χαι 
Ἕτεροι δὲ διαχλευάξοντες ἔλεγον, ὥς ὅτι ὁ 
κάριος Σέραπις αὐτῶν τὴν ἐπισχοπὴν τοῦ ἀνδρὸς 
cro διὰ τὸ αὐτοῦ γενέθλιον. 


peribuut. Hanc visionemcum beatus Marcus vidis- 
set, manus suas in collum extendit ac dixit : «Gra- 
tias ago tibi, Domine mi Jesu Christe, quod non 
dereliquisti me, sed cum sanctis tuis me connume- 
rasti. Precor te, Domine Jesu Christe, ut accipias 
in pace animam meam, neque me reprobes, aut 
excludas a gratia tua.» Cumque heo ille dixisset, 
Dominus Jesus Christus ad eum venit figura illa 
quam habebat, quo tempore versabatur cum disci- 
pulissuis, et qua forma erat, antequam crucem 
passus, et sepultus fuisset. Qui et ei dixit : Pax 
tibi, Marce evangelista meus. Beatus vero Marcus 
dixit : Pax tibi, Domine Jesu Christe. 

IX. Cum vero dies illuxisset, venit illuc civitatis 
multitudo : que eum illum eduxisset e carcere, 
rursus in ejus collum funem injecerunt, eumque 
pertrahentes, dicebant: Trahamus bubalum in 
bubulci stabulum. At beatus Marcus eo majores 
gratias omnipotenti Domino Jesu Christo agebat, 
dicens: « In manus tuas, Domine, commendo 
spiritum meum? : » Cumque hoc dixisset, tradidit 
Deo spiritum.Impiorum vero Grecorum multitudo, 
cum ignem, eo in loco qui Angelorum nomine ap- 
pellatur, accendisset, illius viri justi reliquias 
comburebat. Tunc Domini et Salvatoris nostri Jesu 
Christi providentia factum est, ut turbo quidam 
erumperet, et tempestas magna fieret, et sol ipse 
radios suos contraheret, tonitruaque et eorum 
sonitus multus audiretur, plurima quoque pluvia 
cum grandinecommista usque ad vesperam duraret 
ita ut edificia multa corruerent, et homines non 
pauci mortui caderent. Ejus igitur rei timore per- 


reliquias sancti Marci dereliquerunt ac fugerunt. Alii vero irridentes dicebant, beatissima 
a Serapidis providentia hec in illo viro fuisse facta propter natalem ipsius diem. 


órs ἐλθόντες ἄνδρες εὐλαδεῖς, συνέστειλαν 
ν τοῦ δικαίον ἀπὸ τῆς τέφρας χαὶ fvtyxav 
ἃς εὐχὰς αὐτῶν χαὶ τὰς ψαλμῳδίας ἐπετέλουν, 
δευσαν αὐτὸν χαθὼς ἔθος τῇ πόλει, xci ἀπ- 
ἐν τόπῳ λελατομημένῳ ἐνδόξως τ.λοῦντες 
τὴν μνήμην μετὰ σωφροσύνων χαὶ προσευχῶν, 
&rov χειμήλιον ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ χεχτημένοι, 
; τὸ ἀνατολιχὸν μέρος ἀπέθεντο. ᾿Εχοιμήθῃ ὁ 
oc Μάρχος ὁ εὐαγγελιστὴς καὶ πρωτομάρτυς 
ριον ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ 
ς Αἴγυπτον μηνὶ κατ᾽ Αἰγυπτίους Φαρμουθὶ λ΄, 
Ji Ῥωμαίους πρὸς τὰ Καλανδῶν Μαΐων᾽ κατὰ 
ἰραίους Νισαδρίων ἑπτακαιδεκάτῃ, ἐπὶ βασι» 
Γάΐον Τιδερίον Καίσαρος" κατὰ δὲ ἡμᾶς τοὺς 
ιανοὺς βασιλεύοντος τοῦ Κυρίον ὑμῶν ᾿Ιησοῦ 
γῦ, ὦ & δόξα xai τὸ χράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 
". ᾿Αμήν. 


X. Tunc venerunt homines religiosi et viri justi 
reliquias a cinere secreverunt, atque in eum locum 
tulerunt, ubi preces et psalmos suos canebat ; 
ejusque funus curarunt, ut civitatis mos erat. Re- 
liquias autem deposuerunt in loco illustri e lapidi- 
bus exciso, ipsius memoriam sobrie et pie cum 
precibus celebrantes, quo nihil pretiosius Alexan- 
drinacivitas possidebat. Illas autem reliquias Orien- 
tem versus collocarunt. Codex MS. etiam hec 
addit : Fuit autem forma beatissimi Marci hujus- 
modi : Longo naso, subducto supercilio, pulcher 
oculis, recalvaster, prolixa barba, velot, habitu- 
dinis optime, etatis medie, canis aspersus, affe- 
ctione continens, gratia Dei plenus. Beatus igitur 
Marcus evangelista, primus Christi martyr in 
Agypti Alexandria, mense, qui apud J/Egyptios 
Pharmutius,etapud Hebreeos Nisan dicitur, septimo 


das Maii, ut Romani numerant, hoc est, Aprilis vicesimo quinto, obiit, imperatore Claudio 
e Cesare : nobis autem Christianis imperante Domino nostro Jesu Christo ; cui gloria est et 
ium cum Patre et Spiritu sancto, in secula sseeculorum, Amen. 


uc. xxiii, 46. 


PATROL. GR. CXV. . 


171 MENSIS APRILIS. 





MAPTYPION TOY ATIOY IEPOMAPTYPOZ 
ANOIMOY 


EIIIZKOIIOY ΝΙΚΟΜΉΔΟΥΣ. 


MARTYRIUM 


SANCTI MARTYRIS ANTHIMI 


EPISCOPI NICOMEDUE 


(Latine spud Surium δὰ diem 27 Aprilis ; Grecus textus nunc primum editur ex cod. Reg. Paris. 1459. ἡ 
Epit PATA.) 


I. Quis nescit, quam pulchre quidem sita sit Ni- A Α΄. Τίς oux οἷδε tà» Νυιομύδους, ὅπως μὲν! 


comedia, et quanta sitejus magnitudo, quantusque 
sit ejus splendor, etquanta pulchritudo, et quod ea 
sit arx omnium civitatum Nicomedie (f. Bithynis) ἢ 
Sed quamvis ea sic se habeat, et ad tantam pro- 
cesserit elegantiam, suo tamen germine magis glo- 
riatur, quam his omnibus. Ex ea enim, tanquam 
generosus ramus, editus est Anthimus, floruitque 
et pulchros fructus produxit. Nam modo quidem 
excesserat ex infantia, οἱ in eo bonorum morum 
florebat omnis gratia. Et jam evaserat adolescens, 
et erat intelligentie multis numeris absolutus. 
Postquam autem in virorum numerum est relatus, 
et eos fruotus percepit, quisunt inter viros, et ven- 
tri imperavit, ireque et carni est moderatus, et 


mundanum huno fastum abhorruit, toto tempore p τῶν 


vacabat orationi, et divinarum rerum meditationi. 
Matrem autem virtutum charitatem studiose exer- 
cult. 8e autem inhooc preciare gessit, quod semper 
esset gravitate presditus, et cogitabundus et sollici- 
(us. Tanta autem ornatus erat huuilitate, ut satis 
esset, οἱ vel solum videretur, ad compungendas 


τε x«l μεγέθους, ὅπως δὲ λαμπρότωτος καὶ 
ἔχει καὶ ὡς τῆς Βιθυνῶν πάσῃς πόλεως ἄχρι 
ἐστιν αὕτη. ᾿Αλλὰ xai οὕτως ἔχουσα xei εἰς 
χαλοῦ προσελθοῦσα, τῷ οἰχείω βλαστῶ m) 
πᾶσι τούτοις σεμνύνεται" ταύτης γὰρ ὁ fes 
Αὐθιμος χατὰ τοὺς εὐγενεῖς χλάδους mxtióh 
ξνθοσε χαὶ χαλοὺς ὄνεγχε τοὺς χαρπούς. "Àx 
οὖν τὴν τῶν νηπίων ἡλικίαν üxapevéOa χαὶ yu 
«αὐτῷ πᾶσα χάρις ξθῶν rüvÜtC μειράχιον τι 
ἔγεγονει χαὶ πολλῷ r$ συνέσει χατιέρτυστο. Ἐ 
δὲ καὶ εἰς ἄνδρας ἐγράφετο, τὰ ἐν ἀνδράει τι ὁ 
ἐχαοποῦτο, zai γαστρὸς ἄρχε, καὶ θυμοῦ χεὶ s 
ἐχράτει, τὸν χοσμικὴν τε ταύτην δεέπτυε φαντι 
καὶ χαιοὸς ἅπας αὐτῷ πρὸς εὐχῆς Ὅν ἀσχολί 
θείων μελέτῃ. Τὲν μέντοι τῶν ἀρετῶν pi 
τὸν ἀγάπην, φιλοπόνως ἔσχει, χαὶ τῷ ἀδιάχυτ 
παρ᾽ ὅλον τὸν Die» xai μεμεριμνημένον μεθ᾽ 
Gol, τούτῳ χατωρθωτο xa τοσαύτῃ παντοῦ 
ταπεινογροσύνς ἐχεχοσεξτο ὡς ἔχανὸν εἶναι xi 
νὸν ópwut»o» πολλᾶς τῶν φιλαρέτων πατανύξαι 
χαὶ εἰς ἀορυτὲς ἐπίδοσιν ἀγαγεῖν. 


animas eorum, qui erant studiosi virtutis, et ad augendam virtutem. 


1, Quoniam ergo qui sic vitam agebat, et vel 
maximo vooalem preconem propriam habebat vir- 
(utem, neo celari, neo latere poterat, evehitur ad 
Κη ΩΝ.) aedem sacerdotii, et in presbyterorum 
απ ρα] ἰδὲ Dominum:eum tamen non repente 
“ἰ 14. parvaninset, neque sue vitee procemium fe- 
6)uunt asnacardotium : sed cum se prius recte gessis- 


B. Exudi τοίνυν οὕτω βιοοῦντα xmi xe» 
τατον τὲν ἰδίαν ἀρετὲν ἔχοντα χζουπα, οὐ x 
σϑαι οὐδὲ λανθάνειν ilb», xxi τὸν ὑψελὰν τὲς 
σύνος βαθπὸν ἀνάγεται, ἐπὶ αἰνεξ ἐν ποεσόν 
xmÓid;z τὸν Κύριον οὐκ &oée» ἐνταῦθα bin 
τροοίμιον τοῦ βίου rà» ἑερωσύνην πεκοεημένος 
F9A9i; z007t20» χαὶ ἄλλοις ἐνδεαπρέψας f 


nnt in multis aliis gradibus, οἱ eis convenientem ( πυτιπεέτοχσας τὰ αὐτοῖς ἀξίως τὸν &os-i» χα 


nRerauienet viriutam, ot heec omnia tulissent testi- 
nonum, quod dignus esset superioribus, sicascen- 
diia innygnam dignitatem »acerdotii, non honorem 
parsequans, nan arripiens : aed ab illo potius ap- 
pralinnmus, etiatiul pensa procul removebat propter 
aumimnaim humilitatem. Deinde excedit quidem ex 
ominibus qui Nioomadimtunoeratepiscopus. Erat 
autem pastore viua Kaolania, et ae esse desertam 


Ἐχυτων τούτων παποτυοχϑεὶς, ὅτε χαὶ τῶν ὑπὶ 
τοὺς ἔστιν ἄξιος. Οὕτω τοῦ πεγάλου τῶς ἕερω 
πξιωματος ἐξιδαίνει. οὐ διωξας τὸν τιμὲν 
KPTETRE. ἄλλ᾽ χ᾽ ἔχεινςς πᾶλλον χαταλεφθεὶς 
εἰ χαὶ σουῦςα ποξῥω ἐκυτὸν ἐποίει τῷ ρεσγέθε 
τασεινυξεως Εἴτα οἴχεται uiv ἔξ ἀνθρώχων | 
Νιχοιχδεων ττιιζαῦτα ἐπιτχοπος" ἔχέρευς δὲ 
piv, i Ἐχχλεσια xmi ci» ἐρςμέαν ἐλεεενῶς E 


VITA S. ANTHIMI. 


174 


à» συμφορὰν ἀνωδύρετο. Νιχομηδέων τοίνυν oi A deflebat miserabiliter, et deplorabat calamitatem. 


τοι χαὶ μάλιστα τῆς ᾿Εχχλησίας ὅσον τρόφι- 
)Ιν τὸ στυγνὸν ἐχεῖνο χαὶ πιχρὸυ τῆς ἐρημίας 
οὐ φέροντες, μάρτυρώ τε τῆς αὐτῶν ψήφου 
sio» ἐχάώλουν χαὶ ἐδέοντο θερμῶς ἐχχαλυφθῆναι 
ς, εἰ τῶ Θεῷ τὰ τῆς αὐτῶν γνώμης ἀπόδεχτα 
ιαὶ εἰ τὴν ἄνωθεν ἔχοιεν ψῆφον ἐπιμαρτυρ γῦ- 
«xi αὐτὴν xai συμφθεγγομένην τῷ πράγματι ^ 
Jo) φῶς μέγα χαὶ θαυμαστὸν ἤστραψε, xoi 
τις τῷ ᾿Ανθίμῳ θεία προσεμαρτύρει, xai τὴν 
' ἐπεχύρον, xxi εἰς πέρας ἀγαγεῖν προετρέ- 
'O μὲν οὖν οὕτως ἐπὶ τῶν οἰάχων τῆς 'Ex- 
x; χαθέξεται, xai τὸν ἄξιον ὁ θρόνος ἀπο)αυ- 
xai τὸν οἰκεῖον ἀναιρεῖται χόσμον d$ 'Exximn- 
καὶ τὴν χατήφειαν ἀποτίθησι, τοιούτου (χατὰ 


Nicomediensium itaque prepositi, et maxime qui 
erant alumni ecolesi&, se esse desertos tegerrime 
ferentes, omnes inter se communi suffragio decer- 
nunt, Anthimo mandandumesse episcopatum. Cum 
ergo venissent ad ecclesiam, Deum vocabanttestem 
suc electionis, et vehementer rogabant, ut eis re- 
velaretur, anesset Deo accepta eorum sententia, et 
an haberentsupernum suffragium eis suffragans et 
astipulans. Ecce autem circumfulsit lux magna et 
admirabilis: et vox quedam Anthimo tulit testi- 
monium, et eorum confirmavit electionem, et hor- 
tata est, ut ad effectum deducerent. Atque sicprefi- 
citurclavo regendo Ecclesise, et sedes virum dignum 
suscipit, et suum ornamentum accipit Ecclesia : et 


v») ἀνεπιλήπτου φάναι xai οὕτω σοφοῦ xci με- p deponit tristitiam, ut que adeo (ut cum Paulo di- 


τυχοῦσα τοῦ ἐπιστάτον. 


Ὁ δὲ χατὰ τοὺς ἀγαθοὺς χυδερνήτας πρὸς 
μόνον ὅλῳ τῷ ὀφθαλμῷ ἑώρα χαὶ παρεσχεύα- 
ὅπως τε τὸν χαλεπὸν τῆς ἀσεδείας χοιμίσειε 
να, καὶ ὅπως τὰς τῶν συμπλεόντων ψυχὰς εἰς 
μένα τοῦ Θεοῦ χαθορμέσειεν. Οἶδεν Ἴνϑης 
χαὶ Δόμνα * Ἴνδϑης ἐχεῖνος ἀνὴρ θαυμαστός τε 
tératvog * αὐτὸν μὲν βασιλέα x«i τὰ περὶ βα- 
πάντα χαταλιπὼν, τῇ εὐσεδεία δὲ μετὰ τῆς 
ς προτεθεὶς χαὶ τὸν χοινόν ἄμφω βασιλέα 
ἦσαντες * οὐδὲ ΤΓλυχέριος x«i Θεόφιλος τῆς τοῦ 
$& περὶ τὴν εὐσέδειαν σπουδῆς ἄγευστοι, ἱχανὸν 
τεχμήριον τὸν ὑπὲρ Χριστοῦ θάνατον παρασχό- 
"οὐδὲ πληθὺς ἄλλη δισμυρίων διὰ πυρὸς αὐτῷ 
τοι τελειωθέντε; “ ὅσοι τε περὶ Μαρδόνιον xai 
νιον, Πέτρον xal τὸν χαρτεριχώτατον Ζήνωνα, 
'ow x«i αὐτοὶ πρὸς Χοιστὸν ἐπιδειξάμενοι πό- 
mei μὴ καὶ τῆς ἴσης ἐχείνοις ἠνέσχοντο μαρ- 
ἀπολειφθῆναι * τοσαύτη μὲν δὴ τότε πολλοῖς 
᾿σεδείας ἐπίδοσις ὑπὸ τοῦ θαυμαστοῦ ᾿Ανθίμου 
| ' ἄφνω δὲ τις χειμὼν ἐγείρεται χαλεπώτα- 
d σφοδροτέρα χαταιγὶς ἐμπεσοῦσα Χριστιανοὺς 
)σε πάντας " ἦν μὲν γὰρ ἐπὶ τῆς ἀρχῆς Μαξι- 
, δϑιωγμῶν δὲ ὁ βαρύτατος ἐπὶ μέγα τε ἤρετο 
χτὰ γῆς ἁπάσης ἐχώρει χαὶ οἱ μὲν ἡρευνῶντο 
ιανῶν, οἱ J& ἔφευγον, οἱ δὲ ἀνῃροῦντο. Τὸ μέν- 
ἧς εὐσεδείας ἄνθος τὸν Ανθιμὸον δῆλον ἡ ἀρετὴ 
θα ποιεῖ x«l μηνύεται τοῖς τὰ Χριστιανῶν 
dt, χαὶ οὗτος, ὁ νῦν μὲν ἐν ἱερεῦσι μέγας, 
δὲ ὕστερον χἀν τοῖς μάρτυσιν. 
Ὁ μὲν γὰρ παρά τινι διέτριδε χώμῃ σπείρων 
λόγω τῆς ἀληθείας xai τὸ τάλαντον τῆς πί- 
πολλαπλασιάζων * πέμπει δὲ εἰς εἴχοσιν ἐπ- 
| Μαξιμιανὸς, ὥστε σνλλαδεῖν τοῦτον xal παρ᾽ 
ἀγαγεῖν. Οἱ δὲ ἐν τῇ Σημάνῃ παραγεγονότες 
| γὰρ ὄνομα τῇ χώμῃ) ἐντυγχάνουσι τῷ 'Av- 
x«i μὴ συμθαλόντες͵ ὡς οὗτος ἐχεῖνος ὁ ζητού- 
εἴη, αὐτὸν Ἄνθιμον ἠρώτων περὶ ᾿Ανθέωου, 
τις οὗτος ὑπάρχοι, xai ὅπου διατρίδει τῆς χώ- 
Ὁ x«i τέως μὲν ἐπὶ ξενίαν τούτονς παραλαδὼν 


Tim. ni, 2. 


cam 1) irreprehensibilem et adeo sapientem et ma- 
gnum sit assecuta preefectum. 

Iil. Ille autem,quomodo boni gubernatores, hoc 
solum spectabat. et ad id se parabat, ut sedaret 
graves fluctus impietalis, et ut animas eorum qui 
simul eum eo navigabant, ad portum Dei duceret. 
Hoc novit Indes et Domna. Indesille vir admirabilis 
et laude dignus, qui, relicto imperatore et impera- 
toris rebus omnibus, cum Domna accessit ad pie- 
tatem, et communem regem ambo sunt assecuti, 
Neque Glycerius et Theophilus fuerunt expertes 
studii nujus viri pietatis, qui hoc sufficiens pre- 
buere testimonium, nempe mortem pro Christo. 
Neque alia multitudo viginti millium, qui fuerunt 


c Per ignem consummati. Mardonius quoque, et 


Mygdonius, et Petrus, et fortissimus Zeno, qui ipsi 
quoque ostenderunt parem in Christum amorem, 
quoniam nec a pari quidem sustinuerunt abesse 
martyrio. Tantum quidem in pietate incrementum 
tunc multi acceperunt abAnthimo admirabili. Re- 
pente autem excitatur tempestas vehementissima 
etsevissima procella irruens in Christianos, omnes 
perculit. Nam imperium quidem obtinebat Maxi- 
mianus : exorta est autem gravissima persecutio, 
et pervasit in omnem terram : et ex Christianis alii 
quidem quzrebantur, alii vero interficiebantur. At- 
que florem quidem pietatis, Anthimum, virtus tunc 
facitmanifestum : etindicatur quoque illis qui qu&- 
rebant Christianos, is qui tunc quidem erat magnus 
inter sacerdotes, paulo postautem etiam inter mar- 
tyres. 

IV. Nam ille quidem versabatur in quodam 
pago, seminans verbum veritatis, et talentum fidei 
multiplicans. Mittit autem Maximianus circa viginti 
equites, ut eum compreheaderent et ad eum addu- 
cerent. llli autem cum Semanam venissent (est 
enint hoc nomen pago), offendunt Anthimum : et, 
non conjicientes hunc illum esse, quem quaerebant 
ipsum Anthimum rogabant de Anthimo, etquisnam 
is esset, et ubinam iu pago degeret. Ille vero cum 
eos quidem interim hospitio accepisset, et eis pa» 


175 


nem et fabas in ccena apposuisset, et pro viribus Α 
convivium exhibuisset, deinde se esse Anthimum 
renuntiat. Quod quidem cum illi audivissent, prope- 
modum obstupuerunt, et nec ad illius quidem ca- 
nos poterant omnino intueri, reputantes quidem 
mensam, et cenam, et hospitium, rursus autem 
cogitantes, quanam de causa, et propter quid du- 
cturi essent eum ad Maximianum, ad extrema scili- 
cet mala, et certum supplicium. Quod quidem et 
eorum animis majorem afferebatdolorem, et efficie- 
bat, ut apud Anthimum erubescerent. Hac decausa 
cum os illius veridicum haberent ejus indicem, et 
ex ejus lingua intelligerent eum esse Anthimum, 
eum lubenter dimittebant, et ut recederet, suade- 
bant : sciebant enim nihil boni eiessesuccessurum 
ex suo adventu ad Maximianum. Nobis autem ad B 
nostram, aiebant, sufficit defensionem, Anthimum 
quidem multum quiesivisse per universam Nicome- 
diam, non potuisse tamen eum invenire. Sed qui 
Dei precepta semper meditabatur Anthimus, eos 
omnino adhortans et docens, ut veritatem loquan- 
tur in corde suo, et nec illos propter ipsum vel 
solis labris mentiri sustinens, et alio qui propter 
Christum mortem sitiens, una cum eis illinc est 
profectus, et iter iniit. Cum eos autem multum 
esset exhortatus ad pietatem, et de futuris cum eis 
disseruisset, et si quid eis durum et asperum ex 
pietate inerat, id levigasset, et complanasset, et eis 
anime agrum mundum, et ad pietatis semen susci- 
piendum aptum reddidisset, divinas prius effundit 
preces : deinde cum fluvium offendisset in itinere, C 
eos baptizat, et iter rursus ceptuin persequitur, 
donec venit in civitatem, et ad tribunal tyranni in- 
greditur, pone quidem manus vinctus. Sic enim 
propter pietatem oportebat, tanquam maleficum, 
sisti ante imperatorem : mentem autem ad colos 
extendebat, unde ad se sperabat venturum auzxi- 
lium. 

V. Volens ergo imperator vel ipso solo aspectu 
Anthimo ostendere, quam esset grave et acerbum 
aditurus periculum, ut eum statim in principio 
inveniret molliorem, instrumenta publica ad tor- 
quendum comparata, ei prius producit in conspe- 
ctum : et eum eum intro vocasset : Tu es, inquit, 
qui post Christum, qui dicitur, erras, Anthimus : 
facilemque et simplicem turbam in eumdem addu- D 
cis errorem, et deos nostros innumerabilibus con- 
tumeliis afficis ? llle autem ex equo ridens et 
tormenta proposita, et ea 48 dixerat tyrannus : 
Ne ad hac quidem, inquit, tibi responderem, certo 
scias, o imperator, nisi mihi sacer et divinus do- 
ctor Paulus persuaderet, docens * nos esse paratos 
cuilibet petenti reddere rationem. Pollicitus est 
enim nobis Deus oris sapientiam, « cui non potue- 
runt resistere omnes nostri adversarii*.» Nam ego 
quidem prius tui in simulacra erroris, et in eos 
quos dicis deos, damnabam crassitudinem : nunc 


* Hebr. xiii, 17 ; 1 Petr. in, 15. * Luc. xri, 15. 


MENSIS APRILIS. 116 


x«i δεῖπνον αὐτοῖς παραθεὶς, ἄρτον τε χαὶ χνάμους, 
xal ὡς εἶχε χειρὸς xai ϑυνάμεως ἑστιάσας, εἰτὰ ἑαν- 
τὸν εἶναι τὸν "Ανθιμον ἀπαγγέλλει * ὅπερ ἐχεῖνοι 
ἀχούσαντες, ὀλίγον δεῖν ἐπεπήγεσαν xai οὐδὲ ἀντι- 
δλέπειν εἰς τὴν ἐχείνον πολιὰν ἴσχυον, ἀναλογιζό- 
μένοι μὲν τὴν τράπεζαν, χαὶ τὸ δεῖπνον, xci τὴν 
ξενίαν. ᾿Ενθυμούμενοι δὲ πάλιν, ὅτου ἕνεχα χαὶ ἐφ᾽ 
ὅτῳ μέλλοιεν αὐτὸν παρὰ Μαξιμιανὸν ἀγαγεῖν, δῆλον 
πάντως, ὡς ἐπὶ χαχοῖς ἐσχάτοις χαὶ ὁμολογουμένῳ 
τιμωρίᾳ * ὃ δὴ καὶ μᾶλλον ἔλύπει τε αὐτῶν τὰς Ψψυ- 
χὰς καὶ πρὸς τὸν !“Ανθιμον αἰδοῦς ἀνεπίπλα. Ταύτῃ 
τοι xai μηνυτὴν τοῦ ἀνδρὸς ἀψευδῇ τὸ ἐχείνου ἔχον- 
τες στόμα xal ὡς αὐτὸς ΓἌνθιμος εἴῃ παρὰ rüc αὐὖ- 
τοῦ γλώττης μανθάνοντες, ὅμως ἠφίεσάν τε αὐτὸν 
ἐχόντες xai ὑποχωοεῖν προετρέποντο * ἤδεισαν γὰρ, 
ὡς οὐδὲν χρηστὸν τῆς παρὰ Μαξιμιανοῦ ἀφίξεως 
ἀπολαύσοι. Ἡμῖν δὲ ἀπόχρη, ἔφασαν, εἰς ἀπολογίαν, 
τὸ πολλὰ μὲν τὸν ΓΑνθιμον ἀνὰ τὴν Νιχομηδέων πᾶ- 
σαν ξητῆσαι, ὅμως δὲ μὴ δυνηθῆναι ἀνευρεῖν. ᾿Αλλ’ 
ἡ τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ μελέτη, ὁ ἱερὸς τοῦ Θεοῦ 
ἼΑνθιμος, λαλεῖν ἀλήθειαν ἐν χαρδίᾳ πάντας προτρι- 
πόμενος xai διδάσχων, ἐχείνοις μηδὲ ἐν μόνοις τοῖς 
χείλεσι ψεύσασθαι δι’ αὐτὸν ἀνεχόμενος, ἄλλως δὲ 
xai τὸν ὑπὲρ Χριστοῦ διψῶν θάνατον, συναπέρετο 
αὐτοῖς ἐχεῖθεν χαὶ ὁδοῦ εἴχετο. Πολλὰ δὲ τούτοις 
πρὸς εὐσέδειαν παραινέσας xal περὶ τῶν μελλόντων 
διεξελθὼν x«i πᾶν εἴ τι σχληρὸν ἀπὸ τῆς ἀσεβείας 
αὐτοῖς ἢ ἀντίτυπον ἐνυπῆρχε, λεάνας τε αὐτὸ xel 
ὃ ιομαλέσας, xal χαθαρὰν αὐτοῖς τὴν τῆς ψυχᾶς ἄρον- 
ραν x«i εἰς εὐσεδείας σπόρον ἐπιτηδείαν παρα- 
σχενάσας, τὰς θείας προχαταδάλλει εὐχάς - εἶτα 
xai ποταμὸν ἐν τῇ παρόδῳ χαταλαδὼν, τούτους βα- 
πτίξει χαὶ τῆς προχειμένης ἔχεται πάλιν πορείας, 
ἕως ἐπὶ τὴν πόλιν ἀφίκετο x«i τὸ τυραννικὸν εἴσεισι 
βῆμα, ὀπίσω μὲν τῷ χεῖρε δεδεμένος * οὕτω γὰρ διὰ 
τὴν εὐσέδειαν ὡς χαχούργον ἐμφανισθῆναι ἔδει τῷ 
βασιλεῖ, εἰς οὐρανοὺς δὲ τὴν διάνοιαν ἀνατείνων, ὅθεν 
xoi ἥξειν αὐτῷ τὴν βοήθειαν ἤλπιζεν, 

Ε΄, Ὃ βασιλεὺς τοίνυν πείρας πιχρὸν καὶ ἀπὸ ψι- 
λῆς θέας ᾿Ανθέμῳ βουλόμενος ἐπιδεῖξαι, ὅπως αὐτῷ 
χαὶ μαλαχωτέρῳ τὴν πρώτην προσενεχθείη, τὰ χο- 
λαστήρια πρότερον ὑπ’ ὄψιν ὄργανα δημοσία προτί- 
θησι χαὶ αὐτὸν εἰσχαλέσας * Σὺ εἶ, φησὶ, ὁ ὀπίσω 
τοῦ λεγομένου Χριστοῦ πλανώμενος ἼΑνθιμος χαὶ 
τὸν πολὺν ἀφελῆ καὶ εὔχολον ἄνθρωπον τῇ ἴσῳ περὶ 
αὐτὸν ὑπαγόμενος ἀπάτῃ χαὶ μυρίαν ὕθριν τῶν 
ἡμετέρων θεῶν χαταχέων ; Ὁ δὲ ἐπ᾽ ἴσης τὰ τε κρο- 
χείμενα ὄργανα καὶ τοὺς τοῦ τυράννον λόγους γελά- 
σας " Οὐδὲ ἀπεκρινάμην ἄν σοι, φησὶ, πρὸς ταῦτα͵ 
ἴσθι, ὦ βασιλεῦ, εἰ μή με ὁ ἱερὸς xal θεῖος διδάσχω- 
λος ἔπειθε Παῦλος, ἑτοίμους ἡμᾶς εἶναι διδώσχων, 
παντὶ τῷ αἰτοῦντι λόγον διδόναι ^ ἐπηγγεῶλατο γὰρ 
ἡμῖν ὁ Θεὸς διδόναι x«l στόμα x«i σοφίαν, ἧ οὐ δυ- 
νήσονιαι ἀντιστῆναι πάντες οἱ ἀντικείμενοι ἡμῖν. 
Ὡς ἔγωγε πολλήν σον xai πρότερον παχύτητα dy 
χαταγινώσχων τῆς περὶ τὰ εἴδωλα πλάνης τοὺς ὑμε- 
τέρους, ὡς ἔφης, θεοὺς, νῦν πλείονά σον χαὶ φανερὰν 


VITA S. ANTHIMI. 


178 


μαθίαν ὁρῶ, ὅτι x«l αὐτὸν συλῆσαι ὅλως ἐμὲ A autem video majoremtuam et apertam ignorantiam, 


ας χαὶ τοῦ TOV ἁπάντων ἀποστῆναι Δημιουρ- 
οὔ x«i σὲ, τὸ ἀχάριστον πλάσμα, τῇ ἑαυτοῦ 
τετιμηχότος" ἵνα τί γάρ με xai δεσμώτην 
βήματι παρεστήσω χαὶ τὰ τῶν βασάνων ὑπ᾽ 
προτέθειχας ὄργανα, ἢ δῆλον ὡς χαταπλήξων 
€ x«l? πείσων πάντως, Ífj βιασόμενος ; "Αλλοις 
ἰισι ταῦτα τῶν ἀγεννεστέρων προσφέρειν͵ οἷς ὁ 
ε ὁ παρὼν ἡδονὴ χαὶ τὸ στερηθῆναι τούτου 
ἰῶν ἢ μεγίστη" ὡς ἐμὲ x«l τὸ πήλινον τουτὶ 
δεσμωτηρίου συνέχει παντὸς χαλεπώτερον, 
ὃ τὴν ψυχὴν οὐχ ἐᾷ πρὸς τὸν ἐρώμενον δια- 
ἀπειλαὶ δὲ χαὶ τιμωρέαι χαὶ βάσανοι, τίνος 
)εινότεραί μοι διατριδῆς χατὰ πόδας ἐπαχολου- 
τὸν θάνατον ἔχουσαι, ὅστις με τῶν τῆς σαρ- 
σμῶν ἀπολύσας, πέμψει πρὸς τὸ ποθούμενα : 


Ταῦτα τοῦ μεγάλου τὴν ἀρχιερωσύνην χαὶ 
j; τὴν ἄθλησιν ᾿Ανθίμον διεξελθόντος, ὁ βασι- 
Μαχρὰ ταῦτα φλναρία' ὄψει δὲ μετὰ ταῦτα, 
ιυτὸν ὑποψιθυρίσας, χελεύει, λίθοις αὐτοῦ τὸν 
; τύπτεσθαι. Ὁ δὲ ὥσπεο ἀπαρχὴν ἤδη τῶν 
Ἰιστοῦ ἄθλων πεποιημένος x«i τὴν τῶν στεφά- 
μθάνων ὑπόθεσιν, πράως τε τὰς παρούσας 

ἐδέχετο χαὶ ἐπιπονωτέρας ἐξήτει, λαμπρο- 
τυχεῖν χαὶ τῶν ἐπάθλων ἐπιθυμῶν. χαὶ τοῦτο 
ιχλευάξων, x«t ὡσανεὶ τὸν τύραννον διαπαί- 
iuro δὲ τῇ τῆς μανίας φλογί σφόδρα χαταχαίων 
τὴν ψυχὴν χαὶ ὥσπερ εἰς ἀλγεινοτέρας πολλῷ 
ἔξονας χολάσεις διερεθίξων: Θεοὶ, ἐπέφερεν, 

οὐρανὸν χαὶ τὴν γῆν οὐχ ἐποίησαν, ἀπολέ- 

. Ὅπερ μέσης αὐτῆς Μαξιμιανῷ χαθιχνού- 
ἧς χαρδίας περόναις σιδήρον πεπυρωμέναις 
)ῦ μάρτυρος διέπειρεν ἀστραγάλους, τῷ δὲ 

τε χαθ᾽ ἡδονὴν à βάσανος ἦν, οἷα δὴ τυγχά- 

» ἐπεθύμει διὰ Χριστὸν xai μιχροῦ χάριν 
[αξιμιανῷ: οὕτως Ἄνθιμος τῷ Χριστῷ ἐδίψα 
σθαι. Μαξιμιανὸς τοίνυν χατὰ πολλὴν ἄδειαν 
ιχζων ταῖς τιμωρίαις xai τὸ τοῦ μάρτυρος 
, τῷ αὐστηρῶ τῶν χολάσεων νιχῆσαι φιλονει- 
στραχον προστάττει τῷ ἐδάφει διαστρωθῆναι" 
'μνὸν αὐτῷ ἐπιταθέντα τὸν ὀθλητὴν ῥαδδοις 
τερον τύπτεσθαι, ὡς d» διπλῇ τὰ τῆς ὀδύνης 
πὶ τὴν ψυχὴν χαταῤῥέοι, ταῖς ἔχ τῶν ῥάδδων 
γαῖς ἄνωθεν χαὶ τῇ χάτωθεν τῶν ὀστράχων 
«. Ὁ δὲ, μηδὲ ἐνταῦθα τὴν νίχην ἀπογνοὺς, 
ἐπῆδε τὰ ῥήματα' Εὐχαριστῶ σοι, Δέσποτα 
σιλεῦ τῶν αἰώνων, ὅτι περιέξωσάς με δύναμιν 
ς χαὶ τοὺς ἐχθρούς μου ἔδωχάς μοι νῶτον, χαὶ 
ἰισοῦντάς με ἐξωλόθρευσας, χαὶ συνεπόδισας 

τοὺς ἐπανισταμένους ἐπ᾿ ἐμὲ ὑποχάτω μου. 

Ayxt ἐφ᾽ ἕτερα καὶ πάλιν ὁ Μαξιμιανὸς ἐχώ- 
à χαλχὰς περὶ χνημίδας ἐχπυρωθείσας ὑποδε- 
προστάττει τῷ μάρτυρι. Ὅπερ οὖν, ὡς ἐχέ- 
γεγονὸς χαὶ τῶν μαχαριων ἐχείνων ποδων τὸ 
τατον δὴ τοῦτο x«i εἰς ὀδύνης λόγον ἀφορητό- 

τὰς πεπυρωμένας χνημίδα:ς ἀρμωσαμένων, 

ς ἄνωθεν τῷ γενναίῳ χάρις ἐφίπταται xal 


quod me quoque ipsum sperasti abrepturum, et me 
ab omnium Creatore abducturum, qui te quoque 
ingratum figmentum sua honoravit imagine. Cur 
enim me vinctum ad tuum tribunal produxisti, et 
tormentorum instrumenta meis oculis subjecisti ? 
Num clarum est te id fecisse, ut me obstupeface- 
res, et vel omnino persuaderes, vel vim afferres ? 
Oportet hec aliquibus aliis proponere, qui sunt ni- 
mis pusilli et abjecti animi, et quibus heec presens 
vita est voluptati, et qui maximum ducunt suppli- 
cium ea privari. Nam me hoc e luto corpus conti- 
net quovis carcere grevius, quod mihi non sinat 
animam transire ad dilectum. Mine autem, suppli- 
cia et tormenta, quibusnam deliciis non sunt mihi 


B jucundiora, que habent mortem e vestigio conse- 


quentem, que cum me a carnis liberarit vinculis, 
mittet ad ea que desidero ? 

VI. Hec cum sacerdotio magnus, et decertatione 
major Anthimus disseruisset, dixit imperator : 
Sunt hec quidem prolixe nuge : videbis autem. 
Cum vero apud se submurmurasset, jubet ejus 
cervicem verberari lapidibus.llleautem tanquam jam 
suscipiens primitias certaminum propter Christum 
etfundamentum accipiens coronarum,placide accepit 
presentes plagas, et cupiebat accipere graviores, 
desiderans consequi premia preeclariora. Et partim 
quidem irridens, et tyrannum veluti ludificans, 
partim autem flamma insanie animum ejus accen- 
dens, et ad majora et graviora irritans supplicia : 
Dii aiebat, qui colum et terram non fecerunt, 
pereant. Quod quidem cum Maximiani cor medium 
penetrasset, ferreis candentibus fibulis talos transfi- 
xit martyris. llli autem tormentum erat magne 
voluptati, ut qui ea assequeretur, que desiderabat 
propter Clristum,et Maximiano propemodum age- 
bat gratias propter supplicia : adeo desiderabat 
Anthimus Christo gratificari. Maximianus ergo, 
qui libere in tormentis suam exercebat potesta- 
tem, et martyris generosum animum contendebat 
superare acerbitate suppliciorum, jubet testis 
solum consterni: deinde ei nudum athletam im- 
positum, virgis cedi vehementius : ut duplex dolor 
ad ejus permanaret animum, nempe et superne ex 
virgarum verberibus, et inferne ex testarum duri- 
tie. Ille autem ne tunc quidem desperans victoriam, 
cantabat heec. verba : Ago tibi gratias, Domine et 
Rex seculorum, quod me cinxisti virtute ex alto, 
et inimicos meos dedisti mihi dorsum : et eos qui 
me oderant exterminasti : el omnes, qui adversus 
me insurgebant, subter me supplantasti. 


VII. Sed Maximianus rursus processit ad alia, 
et enea candentia tibialia jubet alligari martyri. 
Quod quidem cum factum esset, sicut jusserat, et 
beatis illis pedibus, quod est vehementissimum, et 
ad doloris rationem maxime intolerandum, ignita 
tibialia fuissent applicata, divina quedam gratia 
ad generosum illum virum desuper advolat : et 


179 


MENSIS APRILIS. 


180 


illinc audit vocem eum magis roborantem, et spon- Α φωνῆς ἐχεῖθεν ἐπὶ μᾶλλον αὐτὸν ἑἐνισχνούσης ἀκούει, 


dentem victoriam, et premia promittentem, et 
mox manum prebentem que imponat coronam. 
Vox autem ejus animum convertit ad tranquillita- 
tem, et ejus vultum reddidit alacriorem. Porro 
autem jucundus quoque quidam subrisus insidet 
ejus labris, significans internam cordis tranquilli- 
tatem. Heec ergo videns Maximianus, stupebat qui- 
dem, ut erat consentaneum (quidni enim stupe- 
ret ?) : rei tamen detrahebat, et eam vocabat presti- 
gias, et incantationem, et rogabat causam. Justus 
autem, Sunt, inquit, mihi presentia, o imperator, 
bona preemia et certa promissio futurorum. Brevi 
enim convincam te frustra esse inflatum, et deos, 
quos nominas, ostendam esse humanis viribus 
longe imbeocilliores, adeo ut te sit subitura pceniten- 
tia, quod mei fecerís periculum : et quod non a nobis 
citius recesseris, non leve sis damnum judicaturus. 

VIIl. His vehementer commotus Maximianus, 
jubetmartyrem rote alligatum, continenter quidem 
in rota versari, ignis autem lampadibus ejus carnes 
consumi et eliquari. Atque Maximiano quidem ad 
effectum statim deductus fuit jussus : et lampades 
in manu habentes lictores, accesserunt ad marty- 
rem qui eral extensus in rota, ignem spirantes 
ignem videntes, ignem ferentes : animis in eum 
flammam spirantes ferventius, quam ignis, quem 
habebant in manibus, &c propemodum arbitrantes, 
se athletam facturos esse totum flammeum. Post- 
quam autem jam venerunt prope rotam, (o admi- 
rabilem tuam, o Christe, in eum virtutem), illa 
quidem continuo destitit moveri » illi vero cadunt 
in terram, οἱ fluunt lampades e manibus, que 
nullam earum curam gerunt: et jam dimisse 
suntvacue, velutiquodam sopore eas torpefaciente. 
Propter heo ira percitus imperator, tortores, 
insectabatur maledictis, et criminabatur quod 
jussa exsequi negligerent, et presentium rerum 
curam omnem abjicerent. Et : Quomodo, dicebat, 
eo venistis audacia, ut vos tanta invaserit socordia, 
et istum nostro imperio pretuleritis, adeo ut no- 
stra quidem jussa reliqueritis imperfecta, humi 
autem accubueritis, ut et vobisipsis gratificemini, 
et labore defessosrecreetis ? Videt, quemadmodum 
ne seipsos quidem possint restituere, neque mani- 
bus uti ad id quod est opus : sed ignorabat stolidus, 
divinam virtutem, non autem socordiam, vires 
eorum erstinxisse. llli autem : Non ita res se 
habent, o imperator, responderunt, neque tardi 
sumus in tuis jussis exsequendis : absit, ut tantum 
insaniamus : neque cessimus socordie, neque 
manus nostre magno defesse sunt labore : sed 
terribilis queda: visio nos sic affecit, que nos 
humi dejecit, et manus nostras dissolvit : et jam 
sumus membris dissoluti,eteffecti omnino imbecilli. 
Tres enim viri, aspectu quidem candidi, et candidis 
induti vestibus, specie autem terribiles, nobis 
apparentes, torve in nos et ferociter aspexerunt; 
et ignis qui erat in manibus, ex lampadibus statim 


xai τὴν νίχην παρεγγυώσης, χαὶ τὰ ἔπαθλα ὑπ- 
ισχνουμένης, xai ὅσον οὐδέπω χεῖρα ὀρεγούσῃς στε- 
φανηφόρον᾽ x«t ἡ φωνὴ πρὸς τὸ εὐθυμότερον αὐτοῦ 
τὴν ψυχὴν μεταδάώλλει xai φαιδρότερον διατίθησι 
τοῦ προσώπου τὴν ὥραν καὶ τι xai μειδίαμα χαρίεν 
τοῖς χείλεσιν ἐφιζάνει, τὴν ἔνδον τῆς καρδίας γαλή- 
νὴν ὑποσημαῖνον. Ταῦτα οὖν ὁρῶν Μαξιμιανὸς ἐξ- 
ἐπλήττετο μὲν ὥσπερ εἰχὸς (τί γὰρ οὐχ ἔμελλεν ;) 
διέσυρε δὲ ὅμως τὸ πρᾶγμα χαὶ γοητείαν ἐχάλει xai 
τὴν αἰτίαν ἐπυνθάνετο. Ὁ δὲ δίκαιος Χρῃστά pot, 
ἔφη, προοίμια τὰ παρόντα, ὦ βασιλεῦ, καὶ ἀψευδὴς 
τῶν μελλόντων ἐπαγγελία’ διελέγξω γάρ σε μάτην 
ἀναφυσόμενον οὐχ εἰς μαχρὰν χαὶ θεοὺς, οὕς ὀνο- 
μάξεις, ἀσθενεστέρους πολλῷ δυνάμεως ἀνθρωπένης 
xai αὐτοὺς ἐπιδείξω, ὡς μεταμελῆσαί σοι tEG καρ᾽ 
ἐμὲ πείρας χαὶ ὅλως ὅτι μὴ θᾶττον ἡ μῶν ἀπηλλάγας, 
ξημίαν οὐ τὴν τυχοῦσαν χρῖναι. 

Η΄. Τούτοις ὀξυχινηθεὶς Μαξιμιανὸς, χελεύει ἐπὶ 
τροχοῦ τὸν μάρτυρα διαδεθέντα, σνστρέφεσθαι μὲν 
συνεχῶς τῷ τροχῷ, λαμπάσι πυρὸς τὰς σάρχας αὖ- 
τοῦ χαταδαπανᾶσθαι χαὶ διατήχεσθαι. Μαξιμιανῷ 
μὲν οὖν ἔργον $ πρόσταξις ἦν καὶ διὰ χειρὸς ἔχον- 
τες οἱ δήμιοι τὰς λαμπάδας, προσήεσαν xarà τοῦ τρο- 
χοῦ τεταμένῳ τῷ μάρτυρι, πῦρ πνέοντες, πῦρ ὁρῶν- 
τες, πῦρ φέροντες, πολλῷ τὰς ψυχὰς ἐπ᾽ αὐτὸν τοῦ 
ἐν χερσὶ πυρὸς θερμότερον ζέοντες, μονονοὺ φλόγα 
τὸν ἀθλητὴν ποιῆσαι οἰόμενοι. Ὡς δὲ ἤδη τοῦ τροχοῦ 
πλησίον ἦλθον (dà θαυμαστῆς σου περὶ τὸν ἄνδρα, 
Χριστὲ, δυνάμεως 1) ἔστη μὲν εὐθὺς ἐχείνον τῆς χι- 
νήσεως" οἱ δὲ xarà γῆς πίπτουσι x«i ὑποῤῥέουσι 
τῶν χειρῶν αἱ λαμπάδες: αἱ δὲ χεῖρες ἀμελοῦσιν 
αὐτῶν χαὶ ἔρημοι ἤδη ἀφεῖνται, ὥσπερ ὕπνου τινὸς 
αὐτὰς χκαταῤῥαθυμοῦντος. ᾿Επὶ τούτοις ὀργὴ λαμϑά- 
νει τὸν βασιλέα xai καχῶς ἔλεγε τοὺς dupiovc, ὅλι- 
γωρίαν τε αὐτοῖς τῶν προστάξεων ἐνεχάλει xal ἀμέ- 
λειαν τῶν ἐν χερσὶ φροντίδων χαί' Πῶς εἰς τοῦτο 
τόλμης, ἔλεγεν, ὑμεῖς ἤλθετε, ὅτι χαὶ ὄχνος εἷλεν 
ὑμᾶς xai τοῦτον τοῦ ἡμετέρου προστάγματος ἔθεσθε 
προτιμότερον, ὡς ἡμιτελῇ μὲν τὰ ἐπιταχθέντα χα- 
ταλιπεῖν, χαταχλιθῆναι δὲ τῷ ἐδάφει, ἵνα x«i ἑαυ- 
τοῖς τι χαρίσησθε x«i πεπονηχότας ix τοῦ χόπον 
διαναπαύσητε ; Ὁρᾷς ὡς οὐδὲ ἀναλαθεῖν ἑαυτοὺς 
δύνανται οὐδὲ χρήσασθαι ταῖς χερσὶν εἰς δέον ; 
ἀγνοῶν ὁ μάταιος, ὅτι θεία δύναμις ἔσδεσεν αὐτῶν 
τὴν ἰσχὺν, ἀλλ᾽ οὐχὶ ὄχνος. Οἱ δέ Ταῦτα, ὦ βασιλεῦ, 
ἀπεχρίνατο, οὐδὲ βραδεῖς περὶ τὰς σὰς προστάξεις 
ἡμεῖς, οὐδὲ ἀπὸ τοῦ πολλοῦ χόπου ἔχαμον «i χεῖοες 
ἡμῖν, ἀλλὰ φοδερώ τις ὄψις οὕτω διέθηχεν ἡμᾶς τῷ 
γῇ προσχαταθαλοῦσα, x«i παρείμεθα τὰς δεξιὰς xel 
ἐχλελύμεθα ἧδη x«i τὸ ὅλον ἅτονοι χαθεστόχαμεν᾽ 
τρεῖς γὰρ ἄνδρες, λευχοὶ μὲν τὴν θέαν, λευχοὶ δὲ 
τὴν ἀναθολὴν, φοθδεροὶ τὸ εἶδος, ἐπιφανέντες bpiv, 
πιχρὸν τε εἰς ἡμᾶς χαὶ ἄγριον εἶδον χαὶ τὸ ἐπὶ τῶν 
χειρὼν πῦρ χκαθ' ἡμῶν εὐθὺς ἀπὸ τῶν λαμπάδων 
ἔπνει": ἔπειτα χελεύσαντες ἀποστῆναι ᾿Ανθίμον 
(θεράποντα δὲ Θεοῦ τοῦτον ἐχαλουν)ὴ χαταδάλλουσιν 
ἡμᾶς καὶ οὕτως αὐτίχα, ὡς ὁρᾷς, διατιθεῖσιν. Οὗτοι 


μὲν οὖν ἀλλήλοις διελέγοντο ταῦτα. 


Β 


VITA 8. ANTHIMI. 


182 


os spiravit. Deinde cum jussissent abscedere Anthimum (eum autem vooabant Dei famulum), 
dejiciunt: et sic statim, ut vides, afficiunt. Atqueii quidem heo inter se disserebant. 


'Ev ὅσῳ δὲ ὁ τροχὸς τῆς περιφορᾶς ἠρέμει χαὶ À 


τὸ παράπαν εἶχε χινήματος, ἐν τούτῳ θερμοτέ- 
) μάρτυς τῷ Θεῷ προσέφερε τὴν εὐχαοιστίαν 
[λείονος ἐχεῖθεν ἀπέλαυς τῆς χρηστότητος. Μα- 
νὸς τοίνυν τῆς τῶν δυημίων ἀφελείας, ἀλλ᾽ οὐ 
ιαρτυρικῆῇς ἐχείνης πρὸς τὸν Θεὸν παῤῥησίας 
| τὸ πρᾶγμα ἐθέλων, κατήγαγεν αὐτὸν τοῦ τρο- 
xxi τὸν διὰ ξίφους, εἴγε μὴ θύσειε, θάνατον 
ἠπεῶει. Ὁ δὲ μείξονος τὴν ἀπειλὴν εὐχαρι- 
ὑπόθεσιν ἐποιεῖτο, xoà τὸν χορὸν χαταλαδεῖν 
᾿ισμνρίων μαρτύρων, ἐν ὅλῃ χαρδίᾳ τοῦ Θεοῦ 
ν ὡς ἐξεῖναι χαὶ αὐτῷ σεμνύνεσθαι xoi λέγειν * 
ὺ ἐγὼ χαὶ τὰ παιδία, ἃ μοι ἔδωχεν ὁ Θεός. » 
jj, ἐπειδὴ μᾶλλον αὐτῷ χατ᾽ εὐχὴν τὸ τέλος 
' Oida, φησὶ, ὑμῶν τῶν Χριστιανῶν τὸ λίαν 


ΙΧ, Interim autem dum rota quiescebat ab am- 
bitu, et nihil omnino movebatur, martyr Deo fer- 
ventiorem offerebat gratiarum actionem, et illino 
ampliorem consequebatur benignitatem. Maximianus 
itaque volens ostendere, ex lictorum simplicitate, 
non autem ex martyrica ad Deum fiducia, hanc 
rem esse profectam, eum deposuit e rota, et ei 
ense mortem minatur, nisi sacrificarit. Ille autem 
ex minis sumpsit argumentum majoris gratiarum 
actionis : et toto corde Deum rogavit, ut perveniret 
ad chorum viginti millium martyrum, ut etiam 
liceret ei dicere : « Ecce ego, et pueri mei, quos 
dedit mihiDeus *.» Imperator veropostquam vidit 
finem ei maxime esse in votis : Scio, inquit, quam 
vos Christiani sitis glorie cupidi et honoris appe- 


ανὲς xai φιλότιμον, ὅπως τυχεῖν ὁποίου δήποτε Β tentes, etquod projecta vestra audacia qualecunque 


τος διὰ τὸ mapdÉolo» τοῦ τολμήματος ὀρεγό- 
τὸ χαχῶν ἔσχατον ἁπάντων αἱρεῖσθε τὸν βίαιον 
ν " ἀλλ᾽ οὐχ αἱρήσεις, φησὶ, τούτον γε ἕνεχεν" 
yo σε πολλαῖς πρότερον περιδαλὼν τιμωρίαις, 
rog παρόντος στερήσω φωτὸς, τὸν μὴ τοσαύτης 
& τηλιχούτον χρήματος ἄξιον. Καὶ ὁ μάρτυς " 
γὰρ ἂν ἄλλως, φησὶ, λαμπρότερά μοι πολλῷ 
χευάσῃς τὰ ἔπαθλα. 

[έ τὸ μετὰ ταῦτα ; Σίϑηρος αὐτὸν xal ἁλύσεις 
ἦσι x«l πρὸς τὸ τῶν χαχούργων ἄγεται δεσμω- 
' ἀλλὰ τὰ συνήθη χαὶ πάλιν ἐχείνῳ πρὸς τὸν 
ἡ γλῶττα ὑπῇδε xai τὰς ἁλύσεις ὁμοῦ xal τὰ 
διαλύεται, οὐδὲ αὐτοὺς τοὺς ἄγοντας αὐτοὺς 
'ς ἀμετόχους ἀφεῖσα τοῦ θαύματος * ἀλλὰ πρη- 
χε x«i τούτους ἡ γῆ τῶ παραδόξῳ τῆς θέας 
ιἱκγέντας * θεία γάρ τις ἄνωθεν χάρις τὸν uxp- 
περιπτᾶσα, φὼς τε αὐτῷ λαμπρότατον οἷον 
« χαὶ τοὺς παραλαδόντα: αὐτὸν δημίους 
τῶν σιδηρῶν ἐχείνων δεσμῶν, ὧν περιέκχεϊτο, 
δίδωσι τῷ ἐδάφει, μηδὲ ὅσον χαταμῦσαί φησιν 
ac. Ὁ μάρτυς τοίνυν αὐτοὺς ἀναστήσας, 
ι τῆς ὁδοῦ ἀνατρέπει χαὶ τὸ δεσμωτήριον χα- 
ντες, ὁ μὲν, ὥσπερ εἰς εὐωχίαν, εἴσεισι χαέ- 
αἱ τοῖς ἐχεῖ τὸν τῆς πίστεως προθεὶς ἄρτον, 
ύτους δεξιωσάμενος τὰ μεγάλα, xxi τὴν εὐσέ- 
αὐτοῖς προπιὼν, ὅλως τῷ Χριστῷ οἰχειοῦται 
οθετεῖ διὰ τοῦ βαπτίσματος. Μαξιμιανὸς δὲ 
τῶν ὑπὸ χεῖρα μαθὼν χαὶ δείσας μὴ πολλοῖς 
λοες αὐτὸν ζημίιώσῃ, παρίστησι πάλιν τὸν ἀθλη- 
ὑτῷ x«i πάλιν ἐπὶ τὸ θύσαι παραχαλεῖ τοῖς 
| θεοῖς * ἔνθεν τοι χαὶ ἄθλον τοῦ πράγματος 
᾿ωσύνην αὐτῷ ὑπισχνεῖται. 


'O δὲ μετὰ παῤῥησίας " ᾿Αλλ᾽ ἱερεὺς ἔγωγε 
γὁ τῶν σῶν λόγων, ἔφη, χαὶ ἱερεὺς τοῦ Tpo- 
kb χαλοῦ ποιμένος χαὶ ἀρχιερέως Χριστοῦ, ὃς 
€ ἐμῆς μόνον μεταλαμδάνει σαρχὸς xal μέχρις 
χάτεισι δι' ἐμὲ, xal ταῦτα Θεὸς ὦν, Góc Tt 


ebr. n, 13. 


nomen assequi cupientes, extremum omnium ma- 
lorum, mortem violentam eligitis. Sed hac quidem 
decausa minime letaberis. Nam cum ego te prius 
multis affecero suppliciis, luce presenti sic privabo, 
ut qui sis indignus tante rei voluptate. Martyr 
autem, Non alia, inquit, rationeefficies, ut preemia 
consequar preclariora. 


X. Quid postea consequitur? Ferreis catenis 
vincitur, et ad maleficorum carcerem deducitur. 
Sed ea que consueverat, ejus lingua ad Deum 
canebat : etcatenas simul dissolvit et vincula, nec 
eos quidem qui ipsum ducebant, lictores dimittens 
expertes miraculi. Nam ii quoque proni humi 
jacebant, obstupefacti admirabili spectaculo. θυ» 
dam enim divina gratia desuper martyrem circum- 
volans, et in eum lucem immisit clarissimam, et 
eos qui ipsum acceperant, lictores, cum ferreis 
quibus erat cirumdatus, vinculis humi repente 
dejicit, cum ne connivere quidem sustinuissent. 
Cum vero martyr eos fecisset surgere, jubet ut 
coeptum iter peragant. Cum autem pervenissent in 
carcerem, ingreditur ille letus, tanquam ad con- 
vivium : et cum eis qui illic erant, fidei panem 
proposuisset, et eos benigne et comiter esset 
amplexus, eteis propinasset pietatem ac veram 
religionem, eos Christo totos conjungit et conciliat, 
et ejus adoptivos filios efficit per baptismum. Ma- 
ximianus autem cum hoc acoepisset ab iis qui 
erant ei subjecti, et timuisset, ne multorum aliorum 
faceret jacturam, jubet rursus ad se adduci marty- 
rem, et rursus adhortatur, ut diis illius sacrificet. 
Quo tempore hujus quoque rei premium ei polli- 
cetur sacerdotium. 

XI. Ille autem libere: Αἰ ego, inquit, ante tua 
verba sum sacerdos primi et magni et preoclari 
Pastoris et Pontificis Christi, qui non solum mee 
carnis est particeps, et ad me usque propter me 
descendit : idque cum sit Deus expers materite, et 


MENSIS .MAIUS 


qui non potest comprehendi : sed etiam sacrificavit Α καὶ &repÜxgxroc * ἀλλὰ καὶ ἑαυτὸν τέθυχεν iu. 


seipsum pro ovibus ; et in crucem actus, mortem 
.suscepit, et die tertio resurrexit, et inccelum rursus 
ascendit, me quoque simul evehens, qui illinc ceci- 
deram propter inobedientiam. Hujus sum ego 
sacerdos, et ei meipsum statuiofferre hostiam. Res 
autem vestre, οἱ vestrorum, ut dicitis, deorum, 
digne sunt nocte et angulis, οἱ que lugeantur 
potius propter interitum etcalamitatem quam appe- 
tantur maledictis. 

XII. His ita percitus imperator, jubet generosum 
Anthimum duci ad mortem. Ducitur ergo athleta, 
spe futurorum habens vigentem letitiam. Et cum 
pervenisset ad locum, in quo erat per mortem 
perventurus ad vitam (2), ad precandum tempore 


προβάτων, καὶ σταυροῦ γεύεται x«t θανάτου, ταὶ τ 
μερος ἀνίσταται, καὶ εἰς οὐρανοὺς ἄνεισι x9)o, n 
γαφέρων με τὸν ἐκεῖθεν διὰ τὸν παρακοὺν κεκτας 
τούτον ἱερεὺς ἐγὼ καὶ τούτῳ προσαγαγεῖν üe 
θυσίαν προύρημαι * τὰ δὲ ὑμέτερα καὶ τῶν oum 
ὥς φατε, θεῶν, νυχτὸς ἄξια καὶ γωνέας θρηνούμοε 
τὴν ἀπώλειαν καὶ τὴν συμφορὰν μᾶλλον ᾧ iuh 


μενα. 


IB. Τούτοις ὑπερζέσας Té θυμῶ Melun 
χελεύει τὸν γενναῖον Ανθιμον τὸν ἐπὶ θάνατο 
σθαι * ἄγεται τοίνυν ὁ ἀθλητὴς ἐναχμάζοευσεν. 
τῇ τῶν μελλόντων ἐπαγγελία ἔχων τὸν &dero 


τὸν τόπον χαταλαδὼν, iv ᾧ διὰ τοῦ θανάτω 


petito et accepto, cum postremo esset precatus, p τὴν ζωὴν ἔμελλε διαδᾷῆναι, χαιρὸν εἷς xpem 


.et Deum allocutus, eibeatum illud caput amputatur 

tertio mensis Septembris. Vespere autem acceden- 
tes quidam fideles, cum pretiosum corpus illius 
sustulissent,sanctequeethonoriflce composuissent, 
in ipso loco, in quo fuit consummatus, pulchre 
deponunt, laudantes Patrem, et Filium, et Spiritum 
sanctum, unam divinitatem et regnum ; cui omnis 
gloria, honor et adoratio in secula seeculorum 
Amen. 


αἰτήσας, καὶ λαβὼν, καὶ τὰ τελευταξα xpeco 
νος xai διαλεχθεὶς τῷ Θεῷ, τὸν μαχαρίαν ἃ 
κεφαλὴν ἀφαιρεῖται, τρίτῳ τοῦ Σεπτεμόρίου ; 
Ἑσπέρας dé τινες παραγενόμενοι τῶν πιστῶν, : 
ἐχείνου σῶμα τὸ τίμιον ἀνελόμενοι, καὶ ὁσίως χαὶ 
πρῶς περιστεῶλαντες, παρ᾽ αὐτὸν τὸν τῆς Oum 
τόπον διαπρεπῶς ἄγαν χατατιθέασε, δοξάξωντε 
τέρα, καὶ Υἱὸν, χαὶ Πνεῦμα ἅγιον, τὸν μίαν 
rura χαὶ βασιλείαν, ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα, τῳ 
προσχύνησις εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αξώνων. ᾿ 


(2) Vide Euseb. Hist. Eccles. lib. vin, c. 6, et Baron. an. 302. 








MENSIS MAIUS 


DE SANCTO PHILIPPO APOSTOLO 


MARTYRE HIERAPOLI IN PHRYGIA. 
(Maii die 4. Acta Sanctorum Bolland. Maii tom. I, p. 7 Latine ; Gresce p. 733, ex cod. Vat.) 


4. Celebris est ad Kalendas Maii memoria S. Philippi apostoli in antiquissimis Fastis L 
Pervetustum Martyrologii Hieronymiani apographum, & mille prope annis exaratum, quo ab 
operis ut nostro usi sumus, quodque Epternacensibus ut suum exigentibus reddidimus,habet pra 
Indiculum de festis apostolorum diebus, etreferenda ad Kalendas Maii ista suggerit :« Natalis S.P 
apostoli, in civitate Hierapoli provincie Asie. » Verum in contextu Martyrologii ad Kalendas Ms 
solum leguntur : « Natalis sanctorum apostolorum Philippi et Jacobi.» In apographo Corbeiensi E 
excuso ejusdem Martyrologii Hieronymiani ita habetur : « [n Asia Hierapoli SS. Philippi apo: 
Jacobi. » De S. Jacobo, qui non spectat ad Hierapolim, mox seorsim agemus. Similia de u 
habentur in antiquioribus Fastis mss. quosnon est opere pretium indicare. Venerabilis Beda in g 
suo Martyrologio, quod ante tomum secundum Actorum Martii ex octo antiquis codicibus edi 
ista scribit : « In Hierapoli Philippi apostoli, et Jacobi apostoli fratris Domini. » Addit Florus : : 
rum primus in Asia in civitate Hierapoli provincie Phrygie passusest, ibique cum filiabus suis 1 
scit. » Rabanus, etate proximus, sic scribit: «In Hierapoli Philippi apostoli, qui Ebionitarum he 
exstinxit, et quievit in pace. » Usuardus scripto tnandavit heec verba : « Natale apostolorum P 


et Jacobi, ex quibus Philippus postquam Scythiam ad fldem Christi convertisset, apud Hiera 
Asie civitatem, glorioso fine quievit. 





481 MENSIS 


MAIUS. 188 


6. Actis Latinissubjungimus Acta ex Greoo translata: quee nobis valde antiqua videntur, et a Symeone 


Metaphraste inter Vitas Sanctorum 
ascribuntur, quia primus et antiquus 


potius transcripta quam de novo composita : ; 
auctor non est suo nomine notus. Exstant ea, interprete Gentiano 


cui vel ideo magis 


Herveto, tomo quinto Vitarum sanctorum Patrum ab Aloysio Lipomano vulgatarum : etad has Kalendas 


Maii & Laurentio Surio translata sunt, 


unde cum Greco collata et nostris notis illustrata damus ; ipsum 


autem Grecum in mss. Vaticanis Venetisque invenimus. Vixit eodem cum Metaphraste sesculo Nicetas 
Paphlago, qui et David, rhetor disertissimus ao vir sapientissimus : cujus orationes plures transtulit 


Franciscus Combefls, etinsua Bibliotheca 


Patrum concionatoria edidit. Earum duee referuntur ad hasce 


Kalendas Maii, altera de S. Jacobo Alphei e duodenario apostolorum numero ; altera de S. Philippo 
apostolo, que solum est metaphrasis jam dictorum Actorum. 





YIIOMNHMA 


EIZ 


TON ATION 9IAIIIIION 


COMMENTARIUS 
IN S. PHILIPPUM APOSTOLUM 


(Ex ms. Greco Vaticano signato 1798. — Interprete Daniele Papebrochio.) 


4. Deus Dei Verbum, semper coexsistens Patri A — A'. Ὁ τοῦ Θεοῦ Θεὸς Λόγος, ἀϊδίως συνὼν τῷ 


et nullo tempore circumscriptus, propter nature 
nostre lapsum voluit nobis assimilari et tempori 
subjici : itaque et Virginis ventre conclusus est, et 
suicommunione deificavit quod assumpserat. Quo- 
niam vero hic ejus in carne adventus salutem erat 
operaturus omnibus, oportuit etiam ut haberet di- 
vinee istius etineffabilis dispeusationis spectatores 
atque participes mysterioruin, per quos supernam 
vocationem generinostro copiose ministraret. Post- 
quam igitur omnem Jordani finitimam regionem 
pervasisset Joannis predicatio, et gratia Spiritus 
operante multi per illum baptizarentur (quando 
etiam Christus meus baptismum suscepit) ipsum 
incomprehensibile Dei Verbum urbanam frequen- 
tiam dimittens (eatenus enim videbatur Hierosoly- 
mis habitasse) venit in Galileam, in qua eliam tum 
commorabatur admirabilis Philippus. 

II. Erat hic ex Bethsaida, civitate Andree et 
Petri, tunc vero in Galilea presens : qui statim ab 
ineunte e&tate a parentibus traditus liberalibus disci- 
plinis, cumesset bone indolis, etad quamvis lauda- 
bilem scientiam apte, statim Mosaicos libros per- 
currit, et quecunque de Christo erant predicta 
imbibit, quomodo scilicet venturus esset diebus 
novissimis, et salutem omnibus impertiturus : nec 


(a) Latine reddidi, Videbatur Hierosolymis habi- 
tasse, propter Templum scilicet, cui peculiari modo 


Πατρὶ, x«i ἄχρονος Qv, εἴλετο xal x«x9' ἡμᾶς γενέ- 
σθαι mort, xal ὑπὸ χρόνον ἐλθεῖν, διὰ τὸ τῆς ipa- 
τέρας ὀλίσθημα φύσεως. ἐντεῦθεν καὶ Παρθένου 
σαρχὶ πεοιγράφεται, χαὶ θεοῖ τῇ χοινωνέᾳ τὸ mper 
λῆμμα. Ἐπεὶ Ji τῆς μετὰ σώματος ἐπιδημίας αὐτοῦ 
πᾶσι περιποιούσης τὴν σωτηρίαν, θεατὰς τοῦτον 
τῆς ἀῤῥήτου θείας οἰχονομίας καὶ χοινωνοὺς τῶν wr 
στηρίων ἔχειν ἐχρῆν, ὡς ἂν χαὶ τῷ γένει παντὶ δι᾽ 
αὐτῶν ἐπιϑαψιλεύσητε τὴν ἀνάχλησιν: μετὰ τὸ διὰ 
πάσης τῆς περιοίχου τε x«i ὁμόρου τῷ 'Ιορδάνῃ χω- 
ρῆσαι τὸ ᾿Ιωᾶάννου χήρυγμα, τὴν χάριν δὲ διαδοθέναι 
τοῦ Πνεύματος χαὶ πολλοὺς ὑπ᾽ ἐχείνον τὸ βάπτισμε 
δέξασθαι (ἡνέχα δὴ xai ὁ ἐμὸς ἐβαπτέσθη Χριστὸ) 
τὰς ἐν ἄστει διατριδὰς ὁ αὐτὸς οὗτος ἀπερίλῃκτι 

B τοῦ Θεοῦ Αόγος ἀφεὶς (xal γὰρ ἦν τοῖς ᾿Ἱεροσολύ- 
μοις (a) ἐπιδημῶν) ἐπιγωριάξει τῇ Γαλιλαέᾳ. 


B. Τὔδε ὁ θαυμαστὸς ἐνεδὴμει Φέλιππκος, ri 
Βηθσαϊδᾶ μὲν ὧν, τῆς πόλεως 'Avdpéou καὶ Πέτρον, 
τῇ Γαλιλαίᾳ δὲ τότε παρών" ὅστις ἐκ mperw ἔτι 
ἡλιχίας εὐθὺς μαθήμασιν ὑπὸ τῶν γειναμένων dde 
χτοῖς ἐξεδόθη" δεξιᾶς δὲ τυχὼν τῆς ἀγωγῆς x5 
πᾶσαν ἐπαινετὴν παιδείαν ἀσχήσας τε dq καὶ πει- 
δευθεὶς, τὰς Μωσαϊχὰς βίδλους ἐπύει, xe ὅσα sui 
Χριστοῦ προηγορεύετο ἐμυεῖτο, ὡς ἐπ᾽ ἐσχάτω 


suam presentiam indulgebat Dei Verbum, οἱ 
alias per essentiam presens ubique. 





VITA S. PHILIPPI APOSTOLI. 


190 


εἰ x«i χοινῇ πᾶσιν οἰχονομήσει τὴν σωτη- À enim iis qui juventutem docebant, fas erat dootri - 


᾿ γὰρ ἐφεῖτο τοῖς τότε παιδεύουσι πρὸς ἑτέραν 
' τοὺς φοιτυτὰς ἐχπογεῖν, εἰ μὴ τὰ Μωσέως 
ν ἐπιλέξοιντο. 
πιστὰς οὖν ὁ Ἰησοῦς τῇ Γαλιλαίᾳ, καὶ τὸν 
οὔτον Φίλιππον εὑρηχὼς, ἀχολουθεῖν αὐτῷ 
τετο x«l ὅς ἀχούσας εἰς μνήμην ἧἦχεν εὐθὺς 
ταιδὸς περὶ Χριστοῦ ἧσχησέ τε xoi συνελέ- 
αἱ τοῦτον ἐχεῖνον εἶναι διέγνω, ὃν αἱ τοῦ 
βίδλοι ἐλεύσεσθαι ὕστερον διεσάφουν. 'Ev- 
τος τῷ χαλέσαντε διδασχάλῳ τὸ ἀπὸ τοῦδε 
τυμπροϊοῦσαν τε εἶχε τῷ χρόνῳ τὴν ἀρετὰν, 
ἴς τῶν μαθητῶν χορυφαίοις συνηριθμεῖτο. 
ὃν δὲ οὕτω τοῦ ἀγαθοῦ, κοινωνοὺς παραλαμ- 
χὶ ἄλλους τῆς μεταλήψεως, x«l οὐχ ἀποχρύ- 
ταύτην, ἀλλὰ πρῶτον περιτυχὼν τῷ Ναθα- 
; ἐχ πολλοῦ φίλος αὐτοῦ x«l συνήθης ἐτύγ- 
|» ToU ἐρχομένου παρουσίαν, οὐχ ὡς ἔτι μῶ- 
&))' ὡς fd» παροῦσάν, εὐηγγελίσατο' Οὐχ 
w», ἐν ἐλπίσιν à σωτηρία τῷ Ἰσραὴλ, ἀλλ᾽ 
τροσημαίνουσαι γλῶσσαι χαὶ τῷ Πνεύματι 
προεῖπον ἐπ’ ἐσχάτων τῷ Ἰσραὴλ ἀναστή- 
πάρεστι: τοῦτον εὑρόντες ἡμεῖς τὸν ἀπὸ 
᾿ Ἰησοῦν, χαὶ τῷ τῶν αὐτοῦ θαυμάτων ὑπερ- 


nam aliamdiscipulis tradere, nisi prius Moysen edi - 
dicissent. 


III. Veniens igitur in Galileam Jesus, et magnum 
hunc Philippum reperiens, sequi se jubet. Hic vero 
αἱ vocantem audiit, statim venit in memoriam 
eorum qu& a puero perceperat collegeratque de 
Christo ipsumque esse cognovit, quem libri Mosaici 
venturum demonstrabant. Exinde vocanti se Magi- 
stro adhesit, et paulatim proficiensin virtute, disci- 
pulorum precipuis fuit annumeratus. Quod autem 
adeptuserat bonum etiam aliis communicare voluit; 
illudque haud abscondens, primo cui occurrit Na- 
thanaeli (erat hic ei amicus et familiaris a longo 
tempore) presentiam venientis, non ut futuram, sed 
ut jam exsistentem annuntiavit, dicens: Non jam 
amplius in spe consistit Israelis salus : sed quem 
prophetica lingue in Spiritu presdixerunt Salvato- 
rem, exiremo in tempore suscitandum, ipse nunc 
adest. Hune ergo cum invenerimus Jesum ἃ Naza- 
reth, neque possimus esse increduli excellentie mi- 
raculorum ejus, aliis omnibus longum valere jussis 
conversationem illius suscipiamus. 


ἡ ἔχοντες ἀπιστεῖν, μαχρὰς τοῖς ἄλλοις ἅπασι χαίρειν εἰπόντες, τὴν ἅμα τούτῳ διαγωγὴν mpott- 


τοις χατάχρας ἑλὼν τὸν Ναθαναὴλ, καιτοι 
ἰχετοῦντα τῷ πράγματι, xal μὴ ἂν ix Ναξα- 
ιθὸν εἶναί τι διατεινόμενον, τοῦ μὲν τὰ τοῦ 
πρεσθεύειν ἀφίστησι, πειθήνιον δὲ τῷ Χρι- 
ὁσάγει τὸν ἄνδρα, (δ) χαὶ τοῦτο πρῶτον tu- 
ταραμῶλου παρίστησι γνώρισμα. Ὁ δὲ τῇ 


,τίχα πίστει προσθέμενος παῤῥησιαστιχωτε- ( 


ἰόησε, Ῥαδδὶ, λέγων, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ 
Ἐφ᾽ à χαὶ ὁ Χριστὸς αὐτὸς ἡσθεὶς ὡς ἀπὸ 
ἐνδιαθέτου λεχθέντι, ἐχχαλύπτει αὐτῷ τὸ 
ὥστε x«l μύστην μειζόνων ἔσεσθαι μυστη- 
τὲ βασιλείας Θεοῦ θεατήν. τέ γάρ φησι; 
| λέγω ὑμῖν, τὸν οὐρανὸν ἀνεωγότα ὄψεσθε, 
€ ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναδαινοντάς τε χαὶ 
ιἰοντας ἐπὶ τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπον. » Τὸ ἀπ᾽ 
τοιγαροῦν ὁ ἱερώτατος Φίλιππος ταῖς ἱεραῖς 
"»γίαις ὑπέχων τὸ οὖς, ὅλος ἐχείνων ἦν τὴν 
, μηδεμιᾶς αὐτὸν ἀντισπώσης φροντίδος 
ιρσ, χαὶ τῷ τῆς θειοτέρας γνώσεως φωτὶ τὸν 
| ἐχαθαίρετο, τήν τε προτέραν ἀποσχευαζό.- 
γνοιαν, χαὶ τὸν ἐντὸς ἀναχαινιξόμενος ἂν- 
Εἰς ἄνδρας τοίνυν ἤχων, τελεωτέραν μὲν 
πὴν τὴν εἰς Χριστὸν προσελάμδανε: τὴν ἴσην 


IV. His dictis post se Nathanaelem trahens, licet 
egre persuasum, et num ex Nazareth boni aliquid 
esse posset percontantem, a cura Israelis abducit, 
Christoque obsecuturum stitit, atque hoc primum 
sincere su& mentis argumentum prebuit. Natha- 
nael vero integra cum fide assistens, liberrime ex- 
clamavit : Rabbi, tu es Rex Israel. Quem ut sensit 
Christus ex animi incommutabilis sententia sio 
loqui, manifestat ei quod magnorum conscius esset 
futurus secretorum et regni Dei speculator. Quid 
enim ait? «Amen,inquit,dico vobis, videbitis ccelum 
apertum,etangelos Dei ascendentes et descendentes 
super Filium hominis.» Ex illoergo tempore sanctis- 
simus Philippus, sacris mysteriis aurem accommo- 
dans, toto in illis erat animo, nullique alteri cure 
eum advertens,lumine divinioris cognitionis in mente 
purgabatur ; ac primam exuens ignorantiam, reno- 
vabatur quoad hominem interiorem. Progrediente 
vero &late perfectiorem erga Christum charitatem 
assumens, ejus vicissim eequalem erga se recipiebat 
amorem, ut tanquam filius reputaretur, et loco 
heredis esset, atque in adventu Spiritus saneti 
princeps super omnem terram constitueretur. 


αὐτοῦ ἀντελάμδανεν, ὡς ἐν ἴσῳ χαὶ υἱοῦ λογισθῆναι τὴν χληρονόμον τε πλουτῆσαι τάξιν, x«l τῇ ἐπελεύσει τοῦ 


Ὃς ἄρχων ἐπί καταστῆναι τὴν γῆν. 

πεὶ δὲ χαὶ ὁ τοῦ σωτηριώδους πάθους καιρὸς 
ει, δι’ οὗ τῷ παθητῷ γένει περιεγένετο ἡ 
, χαὶ ἀδιστάχτως οὗτος τῷ διδασχάλῳ συνῆν. 
δὲ xar' ἐχεῖνο χαιροῦ, τῶν ᾿Ελλήνων ποεσ- 


in. 1, 51. 


V. Cum autem instaret tempus salutifere Passio- 
nis,qua passibili nature comparanda impassibilitas 
erat, aderat ipse continue Christo. Contigit vero 
tune gentilium legatos aliquos mitti Hierosolymam 


equens linea abest ἃ versione antiqua, fortassis et in MS. Veneto defuit. 





fii MENSIS MATUS. 49 
41 diei fest spectaculum : qui animo stapefacti, A ξωρόντων τοὺς τὴν ἐπὶ τὰ ἸἹεροσώυμα στείλασθαι 


propter mira sit de Christo nuntiata (magna enim 
quedan tunes de. eo et fidem omnem excedentiía 
dieelpuntur, quis Lszarum suscitarat a mortuis, et 
omníe turba eum jaudibus extollebat, et millena 
alis operabatur míracul&) eupiebantin ipsíus venire 
alloquium, Huic porro tam honest» obsequentes 
eupidini, Jesum meum sequuntur ; et accedentes 
a4 Philippum, causam sui adventus exponunt : 
Philippus vero nuntiavit primum vocato Andree, et 
simul ambo indicarunt Jesu : qui ipsis Passionem 
suam et secuturam gloriam explicuit dicens : « Nisi 
granum frumenti cadensin terram mortuum fuerit, 
soluti manet ; «| autem mortuum fuerit, multum 
fructum affert ", » 


χατὰ θέαν τῆς ἐροτῆς οὕτοι τοῖς παοαδέξοις πεοὶ 
τοῦ ποῦ διαγ,ώδθεῖσι καταπλαγέντες τὸν νοῦν 
(μεγῶα 719 £Jr πεοὶ αὐτοῦ χαὶ αὐτοῖς πέρα πίστεως 
Qus rure, ὡς ἀναστήσει μὲν τὸν Ad.apor n 
γεχρῶν, εὐφήμοις δὲ ὑπο τοῦ ὄχλον παντὸς παρα. 
πεμγθείη φωναῖς, ἕτερα τε μυρία τελέσειε θαύματα 
εἰς ἔρωτα τοῦ διὰ λόγων ἔλθεῖν τούτῳ χατέστη σαν. 
Ἤττῶνται τοιγαροῦν τοῦ xao τούτου ἔρωτος, ὡς 
τὸν ἐμόν τε ἥχουσιν Ἰησοῦ καὶ τῷ Φιλέππῳ προτ- 
εὐλθόντες, τὴν χρείαν διαγγέώλουσι τῆς ἀφίξεως. Ὁ 
δὲ τῷ πρωτωχλήτῷ ᾿Ανδρέα τὰ περὶ αὐτῶν χοινω- 
σάμενος τῷ Ἰησοῦ σὺν αὐτῷ προσαγγέλλει τὴν Eae 
σιν, χαὶ οὗτος τὰ περὶ τοῦ πάθους αὐτοῖς καὶ 7i; 
τούτου δόξης τῷ λόγῳ διασημαίνει * « ᾿Εὰν pit 


κόκκος, λέγων, τοῦ σίτου πεσὼν εἰς τὴν γῆν ἀποθάνῃ, αὐτὸς μόνος μένει" ἀποθανὼν δὲ πολὺν φέρει τὸν 


καρπόν, 


VI, Ft hmo quidem ipsis tuno dixit Christus ; cum B 


varo passus et suscitatus a morte, seipsum pluries 
manifestaret discipulis eosque faceret spectatores 
rerum humanum captum excedentium ; etiam hic 
magnus Dhilippus, tanquam socius et. particeps 
Ineffabilium mysterlorum, aderat iis que flebant, 
eorumque unus consebatur. Quando autem Domi. 
nus οἱ Salvator noster Jesus Christus omnem susce- 
pim pro nobi« in. carne. dispensationis ordinem 
Implevorat, et eavestibus terrena mirabiliter unive- 
rAU, Atque in oaxuim susceptus cum gloria ad dex- 
teram Patris consederat, Spiritum quoque consola- 
torem, prout pollicitus fuerat, in specie linguarum 
lgnearum miserat lia quos habuerat vite mortalis 
aooíos et consolos secretorum ; codem Spiritu etiam 
plenus Philippus, aocinxit sese ad evangelicum 
oumaum. 

VII. Tum veroquibusdam exiis Orientales partes, 
aliin Occiduas aggredientibus, nonnullis etiam Bo- 
realia et Australia olimata porvadentibus,"et preedi- 
eationem aibi demandatam implentibus,admirabilis 
hle apostolus, sortitus Asiam (1) ipsamque circum- 
leun,et omnes i ea urbes oppidaque pervadens(9), 
lutimerabilem multitudinem adduxit ad pietatem ; 
quos universos luinine regenerationis consignans, 
ecnleati adiuvit Patri. Quin et infirmitatibus mor- 
hixque afflictos, et ἃ demone male. infessos, solo 
verbo sauetieque manus itupositione curabat ; ipsos 
quidem adversarios inviaibiliter pellens, visibiliter 
autem salvans eos qui vexabantur, dum eos pree- 
diestionis maqitleentia eLoperatione miraculorum 
atupeuda, velut retiia quibusdam, ad veritatis agni- 


* Joan, Y 324. 


(0108. aliquo MS. Geo, peter Asiam, indicatur 
Lydia, wi Mensis Geevis. Mysia et Lydia, sed he 
NNI xui Νὰ Asia Minori. 

QONelas Dec ita exponit: « Asie plagas pez 
lustéAts, Ae eunetis poevineus et urbibus vitse ΣΝ 
εἰν aunuutans, δα qui ad. vitam ezs-t 
enNlinat, vere perc iem vitse reconeilians, eszzos 
eimiies adiubolo, inaaaseesque erroribus ac s&iu- 


c. Ταῦτα μὲν οὖν πρὸς ἑἐχεῖίνους ὁ Xpte5 
διεξήει. Ἡνίχα δὲ μετὰ τὸ πάθος καὶ τὸν ἄναστσσι, 
τοῖς μαθηταῖς πολλάκις ἑαυτὸν παρεδήλον, καὶ θεα- 
τὰς καθίστη τῶν ὑπὲρ ἔννοιαν, καὶ αὐτὸς οὗτος 0 
μέγας Φίλιππος, οἷα συμφοιτητὴς χαὶ χοινωνὸς τῶν 
ἀποῤῥήτων τοῖς πραττομένοις παρῆν “ καὶ τούτω; 
εἴς ἐξητάζετο. Ἤδη μὲν οὖν τοῦ Δεσπότον xai le 
τῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τὴν διὰ σαρχὸς πᾶσαν 
ὑπὶρ ἡμῶν οἰχονομίαν τελέσαντος, xai τοῖς ἔπουρα- 
νγίοις παραδόξως (c) ἐνοποιήσαντος τὰ ἐπέγεια, μετὰ 
δόξης τε sig οὐρανοὺς ἀναληφθέντος, καὶ ἂν διξιξ 
τῆς τοῦ Πατρὸς μεγαλωσύνης χαθέίσαντος, τὸ Tw 
x)ntóv τε Πνεῦμα τοῖς αὐτόπταις αὐτοῦ χαὶ μύσται: 
χατὰ τὴν ἐπαγγελίαν ἐν εἴδει γλωσσῶν πυρίνων 
ἐξαποστεΐλαντος " τούτου xai Φίλιππος πληρωθεὶς, xpi 


( τὸν τοὺ Εὐαγγελίου δρόμον παρεσχενάξετο. 


D 


Ζ΄. ᾿Επεὶ δὲ oi μὲν αὐτῶν τὰς ἑῴας λήξεις, οἱ Ji 
τὰς ἑτπερίους λαχόντες ἐπήεσαν, βόρεια τε xai νότια 
περιέθεον χλίματα, τὸ προστεταγμένον αὐτοῖς zi 
ροῦντες διάγγελαα * xai ὁ θαυμαστὸς οὗτος ἀπόστο 
λος τὴν ᾿Ασίαν χεχλήρωτο. Ταύτην τε χύχλῳ zt 
οιιὼν, xai πάσαις μὲν πόλεσιν, ὅλαις δὲ χώραι; 
ἐπιδοιιμῶν, μυρίον Tt πλῆθος χαὶ ἀρεθμὸν ὑπεοβαῖ- 
wo», συνθέσθαι τῇ εὐσεθεία πεποέωρχεν “ οὕς zi 
καθάπαξ τὸ τὸς παλιγγενεσίας φωτὶ σπωρεειούμενο;, 
τῷ οὐδανίω προοσξγε Πατοί. Καὶ dà καὶ τοὺς πάθεσι 
τισι χαὶ νόσοις πιεζομένους, οὐ μὰν ἀλλὰ καὶ οἱ; 
ἐνοιχοῦν rt Oaxtuovioy χαχὺς διετέθει, λόγῳ uüwe ταὶ 
χειοὸς ἱεοᾶς ἐπανξ ἐθιοάπευε - νοητῶς μὲν τοὺ; 
ἐπεαδαίνοντα; τε χαὶ ἀντιχεικένονς τροχούμινς, 
αἰσθκτῶς δὲ τοὺς ὑπ᾽ ἐχείνων ἀπατηθέντας dT 


etionibus perditos,sapientie divinse sermonibusat 
exhortationibus captivans.ac regenerationis aqui 
emundans,gratieque spiritu illuminans afque eos- 
summans, in eum modum Patri qui in ocblis estfi- 
lios asciscebat.Cunctos vero,quivariis i 

ae morbistenebaatur.autobsessi a daemonio erani, 
aut. quovis alio sinistro easu afflietabantur, solo 
sermone δὲ sacri contraciu manus sanabat. » 


«ὦ δ. Kew ret, NCIMIESSH, quod aoa babet commodum sensum. 





"m .. 


MM 


τι - τὰ M UA νι τ» ν- 


193 


VITA S. PHILIPPI APOSTOLI. 


494 


ζόμενος" οὖς τοῦ τε χηρύγματος μεγάληγορία, x«i À tionem brevi tempore adduxit. Sacerdotes (3) vero 


ταῖς παραδόξοις θαυματοποιίαις, οἷά τισι δικτύοις 
ζωγρῶν τῆς ἀληθείας, ἦγε χατὰ βραχὺ πρὸς ἐπί- 
γνωσιν. "Iepsig δὲ xoi θυσιαστήρια πανταχοῦ τῶν 
ἐχεῖ τόπων ἀποτάξας τε xai δειμάμενος, ἀντὶ θυσιῶν 
τῶν ἐπιδωμίων τὴν ἱερὰν ἐν τούτοις τελεῖσθαι μὺυ-» 
σταγωγίαν ἱερῶς παρεσχεύασεν, ὡς τηρεῖσθαι χαὶ 
ἐπ᾽ αὐτοῖς τὸν τοῦ Εὐαγγελίον θεσμόν. Οὕτω μὲν οὖν 
πολὺ τι πλῆθος τῶν dU αὐτοῦ πιστευσάντων τῷ Χρι- 


et altaria per omnia ibidem loca ordinans et con- 
struens, pro cruentis victimis docuit incruentam 
offerre hostiam, et Evangelii normam etiam in istis 
observare; &tque ita maximum credentium per se 
numerum adduxit Christo. Cum denique in eo res 
esset statu. ut omnes quidem deberent transire ad 
fidem, ipse vero transire ad Dominum, tale quid ei 
circa finem contigit (4). 


στῷ προσηγάγετο᾽ ἐπεὶ δὲ xai τῶν ἐνθένδε τοῦτον ἔδει πάντως μεταφοιτῆσαι, ἐχδημίαν τε τὴν πρὸς 
τὸν Κύριον στείλασθαι, τοιόνδε τι περὶ τὸ τέλος αὑτῷ συνηνέχθη. 


Π. Πόλις ἐστὶ χατὰ τὴν Φρυγίαν ἐπιφανὴς, Πόλις 
ἱερὰ χαλουμένη" αὕτη πολυανθρωπία τῶν ἄλλων 
ἀνθήσασα, καὶ πόλεων ἑτέρων μήτηρ ὀνομασθεῖσα, 
τὸν ἱερώτατον Φίλιππον μετὰ τὸν μυρίον ἐχεῖνον 
ὑπὲρ τοῦ Εὐαγγελίου δέχεται xápatóv. Παραδαλὼν 
οὖν οὗτος ὁ μέγας ἀπόστολος, ὥστε x&v ταύτῃ χη- 
ρύξαι τὸ Ε)αγγέλιον, ἐπεὶ ξοάνοις εἶδε ταύτην, xoi 
τῶν (d) ἐμπηστιχῶν τοῖς ἰοδόλοις, ἐχίϑνῃ τινὶ τερα- 
τώδει τὸ σέδας, οἴμοι͵ προσνέμουσαν, ζήλῳ θείῳ τὴν 
ψυχὴν κχαταπίμπραται, xal συντονώτερον προσχεί- 
μενος ταῖς εὐχαῖς, τῇ τοὺ Χριστοῦ ἑἐπιχλήσει τὴν 
ὀλεθρίαν ταύτην χαὶ πολλοῖς ἀπωλείας γενομένην 
αἰτίαν, νεχρὰν αὐτίχα δειχυύει. 

Θ΄. ᾿Επεὶ δὲ οὕτω χαλῶς ἡ κατὰ τοῦ mixpoU τού- 
του θηρίου εἶχεν αὐτῷ πρὸς τὸν Κύριον ἕντευξις, τὸ 
ἀπὸ τοῦδε πᾶσιν ἐπιειχῶς παρήνει xal συνεθδούλευε, 
τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς ἡγεῖσθαι ξῶντα Θεὸν, μηδὲ τοῖς 
ὑπὸ γῆν ἔρπουσι προσανέχειν βοσχήμασιν' ἐπεὶ χαὶ 
Θεὸς, ὅς dv ἀεὶ, Θεὸς τελειός τε χαὶ ἀπερίληπτος, 
μετὰ τὸ παραγαγεῖν τόνδε τὸν ὁρατόν τε τοῦτον χό- 
σμον xai μὴ ὁρώμενον, xar' εἰχόνα τῆς αὐτοῦ μεγα- 
λειότητος πλάσας τὸν ἄνθρωπον, χαὶ τοῦτον τῷ αὐτ- 
ἐξουσίῳ τιμήσας, τῶν ἐν παραδείσῳ χαλῶν μετέχειν 
πεποίηχεν, ἀπέχεσθαι τούτου μόνον χελεύσας, ὅπερ 
ἦν τὸ ξύλον τῆς γνώσεως. ᾿Επεὶ δὲ ἡθετηχότα τὴν 
ἐντολὴν, x«i τῆς πρὸς αὑτὸν οἰχειότητος ὀλισθήσαντα 
περιιδεῖν ἦν οὐ Θεοῦ, διὰ νόμον τοῦτον πρότερον 
παιδαγωγήσας xxl προφητῶν, ἐπ᾿ ἐσχάτων χαὶ τὸν 
ὁμοφνᾶ τούτῳ Λόγον ix Παρθένου &yvüc x«5' ἡμᾶς 
τεχθῆναι εὐδόχησεν ὁ δὲ καὶ xa0' ὁμοίωσιν ἀνθρώ- 
ftev ἐπιφανεὶς, xai πάθεσιν ὁμιλήσας ὁ ἀπαθὴς, διὰ 
τρίτης τε ἀναστὰς ἐχ νεχρῶν, φιλανθρωπίᾳ ἡμῖν 
ἐφανέρωσεν ἑαυτὸν, χαὶ πρὸς οὐρανοὺς ἀπῇρεν, 
ὅθεν ἐτύγχανε χαταδεδηχώς" τοῦτον δὲ xol αὖθις 
$E» πιστευόμενος, ὅς πλάσμα μὲν τὸ ἑαντοῦ ἀνα- 
στήσει, ἀποδώσει δὲ ἐἑχάστῳ xarà τὰ ἔργα αὐτοῦ͵ 
Εἴσεσθε xai ὑμεῖς οἱ d' ὅτι ἀξιωθέντες τοῦ θείου 
φωτὸς τῆς ἀναγεννήσεως, xal καθαρίσει γὰρ ὑμῖν 
εὐαγοῦς πάθους παντὸς ἡ διάνοια, πρὸς χόρον δὲ, εἰ 
x«i μὴ χόρος ὥρισται τούτοις, τῶν παρ᾽ αὐτοῦ χα- 


VIII. Civitas quedam Phrygiee, illustris, qua san- 
cta nominatur (5), etincolarum frequentia prescellit 
ceteras, atque aliarum mater dicitur, sanctissimum 
Philippum, postinnumeros pro fidelabores, excepit. 
Cum autem huc venisset apostolus ut etiam in ea 


B praedicaret Evangelium, eamque vidisset simulacris 


et inter pestifera venenata vipere (6) cuidam mon- 
strosee cultum deferre, divino succensus est zelo : 
et orationibus assiduis enixius incumbens, Christi« 
que nomen invocans,lethiferam illam belluam, quee 
multis fuerat mortis causa, neci dedit. 


IX. Postquam veroadversus belluam istam cru- 
delem tam bene ei cessisset Domini apellatio, 
cunctis exinde suadere ccpit, ut in colis vivere 
Deum crederent; neque serpentibus per terram 
animantibus adhererent: quando revera Deus est, 
qui semper exsistens Deus perfectus et incompre- 
hensibilis, postquam visibilem hunc mundum et 
invisibilem produxisset, etiam hominem formavit 
adimaginem magnificentie sus& ;eumque voluntatis 
su& libero ornans arbitrio, paradisi bonis perfrui 
voluit, solum jubens ut a scientia ligno abstineret. 
Mandata vero pretergressum suaque privatum 
gratia cum despicere nollet, primum quidem per 
legem atque prophetas eum erudiit, deinde et 
consubstantiale sibi Verbum ex intemerata Virgine 
nasci voluit, itaque in humana apparens similitu- 
dine, nostrisque communicans passionibus impassi- 
bilis ipse ,ac die tertia resurgens a mortuis, aman- 
ter se nobis manifestavit, atque ad ccelos abiit unde 
descenderat : ipsum vero rursus venturum credi- 
mus, ut figmentum suum resuscitet, et reddat 
unicuique secundum opera sua : idipsum quoque 


D scietis etiam vos, divino regenerationis lumine di- 


gnati; purgabitur enim mens vestra ab omni passione 
turpi, ejusque donis implebimini ad satietatem, si 
tamen eorum satietas esse possit, et bonorum pro- 
missorum hereditatem obtinebitis. 


ρίτων πλησθήσεσθε, χαὶ ἀγαθῶν τῶν ἐπηγγελμένων χληρονομήσετε. 


(3) Idem Nicetas : « Sacerdotes et preesules fide- 
libus preefecit, altaria per loca Domino preefixit, ac 
sacram sauctorum sacramentorum tradidit for- 
mulam. » 

(&) Cum per viginti annos in Scythia laborasset, 
ut Acta Latina habent. 

(5) Idem Nicetas : « Hierapolis urbs Phrygiece 


(d) Ἐμπηστικός, pestifer, a latina voce Pestis. 


magna atque illustris, epum abundantia, glorieque 
fastigio superba, civium robore ac multitudine 
nulli forte tunc magnarum per Orientem metropo- 
leon primas concedens.» — 

(6) Iterum Nicetas ait, « Hierapolim portentose 
cuidam infandeque vipere tamquam Deo addi- 
etam, eamque hostijs non absque dementia placare.» 


406 


X. το et his plura divinitus apostolus disserebat A 


publice ae privatim. Si quos vero pres essteris vi- 
debat suscipere verbum fidei, eo« admovebat rege- 
nerationis lumini (7), et in ordinem recipiebat 
sacerdotalem faciebatque animata Christi templa. 
Ita feliciter progredientem veritatem inimicus ejus 
videns, cohibere se non potuit quin ei insidiaretur 
atque offendiculum objiceret. Eis itaque qui tuncin 
civitate primas tenebant sese insinuans, ipsorum- 
que indignationem velut ignem accendens, primum 
comprehendi ab eis Philippum fecit, multitudinem 
in eum subito commovens, tum ei quidquid potuit 
molestum atque exitiale intulit. Nam qui eum com- 
prehenderant duro incluserunt carceri, duriusque 
ceciderunt acíflagellarunt ; deinde funibusjper talos 
trajectis (8) suspenderunt in altum. 


XI. Et hoc quidem significare poterat statum 
:animi, rectam ad superna viam tenentis : non ita 
tamen eum dimisit Dominus ; sed quoniam tunc 
temporis divinus apostolus Bartholomeus etiam 
Hierapoli erat, una cum ipso Evangelium annun- 
tians, passionis eum consortem esse voluit ut fuerat 
preedicationis. lllo ergo, ut diximus, suspenso e talis 
eruci addicitur Bartholomeus (9). Soror etiam 
Mariamne (10), corpore et animo virgo, neque ma- 
gis natura fratri conjuneta quam animo, aderat 
patienti Philippo, cum quoque patiebatur ac susti- 
nebat cruciatum. Dum autem hiec fierent, contigit 
F6s OmDiDO nOYà: concussa enim terra et tremorem 
insolitum patiente, cunctorum animis incubuit for- 
mido, qui obleetationis causa ad spectaculum conve- 
nerant. Subvertitur funditus locus omnis, aique in 
profundum in conspicuum dehiscit : simul autem 
absorbebatur populus, eratque in perieulo miser- 


XII. Cum igitur omnes obstupescerent, neque 
consilium ullum utileexpedirent ; tandem, licet sero, 
agnoverunt vindictam se sustinere supplicii et inju- 
rie Philippo illaur, eumque circumstantes suum 
appellabant salvatorem, atque rogabant dexteram 
eissuam porrigeret, neque despiceret animas ipsius 
solius causa periclitantes. Narratur autem quod 
cum ita insisterent precibus, multaque miserationi 
commovende idonea dicerent, neque ab orando 
eessarent, misertus eorum qus fiebant ἴδιας, 

(1) In Mensis Graecis dicitur: « Conversa Niea- 
noris proconsulis uxor, et Stachvs domus a procon- 
suleet populo incensa ».ln Aliis Grecis MSS. dieitur: 

eStachys valde dives et urbis primarius, qui 
fuerat annis &Oczecus, et ἃ sancto Philippo illumi- 
natus. » An idem Stachys factus fuerit postea 
episcopus Dr zantinus, ut Meneea addunt, examina- 
bitur ad 31 Octobris, quo colitur. 

(8) Citatus Nicetas : « Funiculis e calcaneis 


MENSIS MAIUS. 


T. Ταῦτα xai πλείω τούτων ἰδία καὶ xot? 
ὁ θεῖος ἀπόστολος" οὑς δὲ EJx τῶν ἄλλων ux 
χομένων τὸν λόγον τῆς πίστεως, τῷ τῆς πι 
σίας τούτους προσῆγε φωτὶ, xoi τῶ τῶν ἁ 
χατῶεγε τάγματι, χαὶ ναοὺς ἐψυχωμένους 
xai ἁγίους ἀνάγειοεν. Οὕτω κατ᾿ εὐθὺ χ 
ὁοὼν τὸν ἀλθειαν ὁ ταῦτ βασχαΐνων ἐχθ 
ἀνεχτὰ ἐποιεῖτο, εἰ μῇ σφάλοι τε αὐτῶν 
προσω διαχωλύσοι. Ἐντεῦθεν τοὺς τότε xci 
τῆς πόλεως πετιόντας ἀοχὰς ὑπελθὼν, xoi 
ἀναγλέξας αὐτοῖς τὸ ξηλότυπον, συλλυφθῆ 
ὑπ᾿ αὐτῶν πκαρασχευΐξει τὸν Φώιππον, Gv 
τοῦ αἰφνιδίου xaz' αὐτοῦ χεῖρα χινξ τας, É 
τοῦτο κἂν εἴ τι λυπχοὸν xci ὀλέθοιον. Ka-: 
ui» γὰρ οἱ συλλαβόντες αὐτὸν πιχρῶς ἐν 


B πικοότεοον δὲ μαστιγοῦσι xoi καίουσειν, tt 


γίοις τῶν ἀστραγάλων ἐξάψαντες, ἐπὶ μετεῦ. 
κεφαλᾶς ἀναρτῶσι. 

IA. Τὸ δὲ ἄρα τὴν ἐπ᾽ εὐθὺ ποός τὰ ἄνω 
ποοείαν ὡς τὸ εἰκὸς ὑπεσζιαῖνε" XX» οὐχ εἰ 
τον ἀφᾶχεν αὐτὸν ὁ Κύριος ἀξαορχκλῶτον "« 
xa ἐχεῖνο τοῦ χούνου χαὶ Βαοθολυμαῖος 
ἀπόστολος συνεπιδκτῶν X» τούτω τῇό Ἰεοαπ 
συγχα:-αγγώλων τὸ Εὐαγγίώιον. ὥσπεο di 
οὕηααιτος, οὕτω χαὶ τοῦ καύους αὐτῷ XOU 
χεῦου τῶν αἀστοαγάλων͵ ὡς put», ἄνα: 
σταυοῦν αὐτὸς χαταχοίνεται. Καὶ z ἀδελφὲ 
ouium, & ἀκδὲν ἦττον uix τὸν φύσιν E τὸν 
αὐτῶ, b χαὶ τὸ Gaz παοθένος xai τὰν 
παρξν ut» πάσχοντι Φιλέπεω τῶ ἀ]ελφνῶ. τι 
Ó5; Ὡς otó» τε 7E ποοαιοέσει συνεξεώχετο 1 
ἐπεοίπετο. Ἔν ὅτω Ót ταῦτα ἐξοαττετο, γί 
ZoXyux x9SUO», πείεται ur» εἐξαίῷνε: Σὲ 
ασυνχς χλόνον ὑφίσταται, οὐδος 95ὲ ταῖς 
διανοίαις ἐνέσχεψεν, ὅσοι τέο ιν ἐποιοῦντο : 
τοῦν τὰ ὁρώμενα, (6) θλικδοιεῖται ὥπσς ὁ 
ἐχεῖνος, χαὶ εἰς 9299; χατέξει ἀτυκςανές, 
εακὰτο δὲ τὸ ἐδάϑει, χαὶ τὰς ὁ λαὸς, xai 
παρακολέσθαι διεχιν:ύνευσι». 

IB. ᾿Αξικχανία τοίνυν ἐξὶ τῷ χαχὼῶ ππαντι 
χαὶ εἰς ἄχοοοῦν αὐτοῖς πεοιίστατο TX δουλεύμα 
γοῦν xxi σὺν χούνω αἰτόθπαξκνοι, Ὡς τ: εἰ: 4d 
τιπωρίας χαὶ ὕβοέως τὴν düxx» ἐντεῦθεν jr 
πεοισταντε: τοῦτον σωτξοα εἐχεδοῶντο, xci 
ὑπατεινειν ποὺς ἀνήσωτιν 70v», ἀχϑὲ χαταξ 
ψυχᾶς, ἐξὶ ats σαλευοῦτα: αὐτῶ. Δέγεται o: 
Tw» οὕτω ταῖς OZXCEZU ποοσχειπένων, χαὶ zo 
ἔλεω λεγοντων. χαὶ οὐκ πὐἰέγτων, τὸν Ἰχσοῦν 
ὅεν οὺς φιλανήοωτον LZOXLEMEY-E χαὶ τὸ ri: 
vinctum, in sublimi verso in terram capit 

ndunt. » 

9; Eadem de sancto Bartholomaeo habel 


tas : et in Vita S. Bartholomes Josephus, í 
Hymnographus. illustranda ad 2& Augusti. 


τὸ. Colitur 5. Mariampa, Nieetsm Mar 
Februarii,ad quem diem ejus Aetae variis οἷ 
dedimus. 


(e) A rini, corrigo διαδεμεῖται, ut si compositum ἃ desi, οἱ tantumdem valeat atqui 


verto afundamen 


197 


VITA 8. PHILIPPI APOSTOLI. 


198 


οἰκτηρήσαντα ἐπιφανῆναι ἀθρόον αὐτοῖς, x«l τῇ ἐπι- À benignamipsisaurem commodarit, subitoque appa- 


φανείᾳ λωφῆσαι ut» εὐθὺς τὰ δεινὰ, στηριχθῆναι δὲ 
τὸ τέως χλονούμενον ἔδαφος, χαὶ τοῖς ἐντεῦθεν θά- 
νατον ἐλεεινῶς χινδυνεύουσι θειοτέραν τινὰ ὀφθῆναι 
τὴν δύναμιν, χλίμαχος ἔξιν ἐπέχουσαν, καὶ τὴν 
ἄνοδον ῥᾳδίαν παρέχουσαν. Τοῦτο πίστεως πρὸς σω- 
τηρίαν ὁδὸς τοῖς ἀπίστοις ἐγένετο, χαὶ μέγα μὲν 
ἅμα τὸν Φίλιππον, μείξονα δὲ x«i ὅν ἐχεῖνος ἐπρέ- 
σὄευεν ἐχήρυξε Κύριον. 

II". Τὸ ἀπὸ τοῦδε οὖν ἀφεῖναι μὲν οἱ σεσωσμένοι 
τοὺς μαθητὰς τῶν δεσμῶν διὰ σπουδῆς ἐποιοῦντο, 
χαθεῖναι δὲ τούτους τοῦ ξύλου πρὸς τάχος ἠπείγοντο. 
Καὶ λύουσι μὲν τὸν Βαρθολομαῖον, ὁ Φίλιππος δὲ 
τούτους ἐπέσχε τῆς πρὸς αὐτὸν ἐγχειρήσεως" ἤδει 
γὰρ ὅσον οὔπω ἐχδϑημήσων πρὸς τὸν ποθούμενον, 


ruerit : quodque apparitione illa statim cessarit 
periculum, solumque eatenus tremulum constiterit 
firmum, etiis qui mortem exspectabant miserabilem 
divinior quedam apparuerit virtus, scalarum vice 
serviens, etfacilem sursum prebens ascensum. At- 
que ea res infidelibus facta via fidei ad salutem, 
magnum quidem esse monstravit Philippum, ma- 
jorem vero eum quemipse predicaverat Dominum. 

XIII. Quiautem salvati erantfestinabant quidem 
discipulos eximere e vinculis, eosque e lignoquan- 
tocius deponere: sed cum Bartholomeum solvissent, 
prohibuit Philippus ne idem sibi facerent, sciebat 
enim sese jamjam emigraturum ad illum quem 
desiderabat : ideoque e ligno pendens, die tota 


ὅθεν καὶ τοῦ ξύλον ἀπηωρημένος, τοῖς ἀνὰ τὴν πόλιν P loquebatur cum civibus de salute ipsorum, confir- 


περὶ τῶν συνοικούντων ὅλης ἡμέρας ὠμᾶει xai διελέ- 
yero, τῇ πρὸς τὸν Κύριον πεποιθήσει τὰς αὐτῶν 
στηρίξας ψνχὰς, καὶ ἱκετηρίαν ὑπὲρ τούτων ποιού- 
μῆνος, τοῖς ἱεροῖς ἱερῶς συναπῆλθε λογίοις, καὶ πρὸς 
ὃν ἠγάπα μετεφοίτησε Κύριον, ἐν χειρὶ τούτου τὴν 
ἑαυτοῦ ψυχὴν παραθέμενος. 

IA. Τὸ δέ γε τίμιον αὐτοῦ σῶμα παρὰ Βαρθολο- 
μαίου x«i Μαριάμνης ὁσίως χατενεχθὲν, λαμπρῶς 
τε τῶν (f) ἐπὶ ταφῇ νενομισμένων τυχὸν, ὕμνοις 
ἱεροῖς xal τιμαῖς ἐν ἐπισήμῳ τόπῳ χατετύθη xal ipo, 
τεσσαρεσχαιδεχάτην ἄγοντος τότε τοῦ Νοεμόρίου. 
Βαρθολομαῖος δὲ ἄρα χαὶ Μαριάμνη ἐπὶ βραχὺ τῷ 
τόπῳ προσμείναντες, χαὶ τῷ τιμίῳ τῷδε λειψάνῳ 
τὰ τῶν ὕμνων χαὶ τιμῶν ἀποδόντες, χαὶ αὖθις λαμ- 
πρότερον βιεδαιότερόν τε τοὺς παρόντας περὶ τὴν 
πίστιν ἐδράσαντες, τῆς ἐπὶ τὰ οἰχεῖα εἴχοντο, τὸ τοῦ 
Χριστοῦ χηρύττοντες Εὐαγγέλιον. "Ort αὐτῷ πρέ- 
πει πᾶσα δόξα, τιμὴ, καὶ προσχύνησις, νῦν καὶ ἀεὶ, 
καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


(f) 1ἰὰ corrigo, pro ἐπιφανῇ : nam, ἐπὶ ταφῇ, 
Veneto invenisse interpres quo usus Lipomanus. 


mansque eorum animos exhortando et preces pro 
iis fundens, sancte inter sancta excessit eloquia ; 
atquead Dominum quem amaverattransiit, animam 
suam in manus illius commendans. 


XIV. Venerandum porro illius corpus ἃ Bartho- 
lomeeo et Mariamne,cum ea splendide persolvissent 
que& fleriin sepulturis consueverunt, depositum est 
cum hymnis atque obsequiis sacris in loco sancto 
ac decenti, decima quarta die Novembris. Bartho- 
lomeus autem et Mariamne, modico ibidem com- 
morati tempore, cum iterum venerando illi corpori 
hymnorum atque exsequiarum justa splendidius 


C persolvissent, et preesentes amplius confirmassent 


in flde, ad propria reversi sunt, predicando ubique 
Evangelium Christi : quia ipsi convenit omnis 
gloria, honor et adoratio, nunc et semper in secula 
seeculorum. Amen. 


legendum suadet sensus, et ita videtur in MS. 





199 


MENSIS MAIUS. 





YIIOMNHMA 
ΕἸΣ TON ΑΓΙΟΝ IAKOBON 


AIIOZTOAON ΚΑΙ ΑΔΕΛΦΟΘΕΟΝ 


COMMENTARIUS 
IN SANCTUM JACOBUM APOSTOLUM 


ET FRATREM DOMINI 
(Acta Sanctorum Bolland. ad diem 1 Maii, Grece et Latine.) 


PROLOGUS. 


l. Nihil est viro bono et virtutis amatori eque À Α΄. Οὐχ οὕτως ἡδύ τι τῷ φιλαρέτῳ xai xó 


jucundum, et quod nulla minussatietate offendatur, 
atque justi inemoria, et maxime, si passus sit 
propter Christum. Ea enim illum magis excitat ad 
letitiain, quam aurum pecunie amatores, et que- 
cunque sunt visu delectabilia novarum rerum cu- 
pidos. Adde quod ipsa justi memoria non solum est 
jucunda, sed etiam valde utilis ; cum aliquem zeli 
et &mulationis stimulum immittat animis, et ad 
similia aggredienda excitet. Agedum ergo nos quo- 
que magnum Jacobum in medium adducentes (qui 
vere est Justus et nominatur, et ut Christi frater 
vocaretur eximie estassecuus) communem ex rebus 
illius utilitatem capiamus et voluptatem. Nam 
licet multi alii, qui in ecclesiastica scribenda histo- 


ria studium posuerunt, de hoc justo narraverint, et B 


ante omnes Hegesippus et Clemens : quorum ille 
quidem in quinto suo libro, hic autem in sexta ea- 
rum, que vocantur Hypotyposes, nonnulla ex iis 
quee ab ipso gesta sunt, assumentes, posteris tradi- 
derint : nemo tamen se extendit ad omnia, neque 
contendit de eo dicere singulatim. Causa autem est 
quod non fuit eorum institutum de ipso scribere ; 
sed erat quidem eis aliud propositum argumen. 
tum :in parte autem, cum ita accidisset, illius 


meniüinerunt. 


δενὶ λυμαινόμενον ὡς μνήμη du«íow καὶ μὰ 
διὰ Χριστὸν παθόντος χατέστηχε. Καὶ γὰι 
πλείων ἐχείνῳ ἥ χρυσὸς τοῖς φιλοχρημάτοι 
ὅσα τὸν ὥραν ἡδέα τοὺς (d) φιλοχαένους εἰς 
σύνην παρακαλεῖ. ᾿Επεὶ οὖν οὐχ PÓetx μόνον 
διχαίον μνήμῃ, ἀλλὰ χαὶ λίαν ὠφέλιμος, Cx 
χέντρον ταῖς ψυχαῖς ἐνιεῖσα, xal τῶν ἔσων ἃ 
διεγείρουσα' φέρε δὴ χαὶ ἡμεῖς τὸν μέγαν 
ἸἸάχωδον εἰς μέσον προθέντες. τὸν ἀληθῶς 

ὄντα τε xai ὀνομαζόμενον" ὃς χαὶ τὸ ἀδελφὸς 
σθαι Χριστοῦ ὃ ιαφερόντως πεπλούτηχε, XO 
λειαν τὰ ἐχείνον xai ἡδονὴν ποιησώμεθα. | 
μὲν γὰρ καὶ ἄλλοις ὑπῆρξε τῶν περὶ rà» b 
στιχὴν ἱστοοίαν ἐσπουδαχότων περὶ τοῦ « 
τούτου διεξελθεῖν, x«i πρὸ γε πάντων 'Hyi 
x«i Κλύμεντι, ὧν ὁ μέν ἕν yt τῷ πέμπτω 
ὑπομνάματι, ὁ δὲ ἐν τῇ ἔχτῃ τῶν χαλόυμένω: 
τυπώσεων, ἔνια τῶν αὐτῷ πεπραγμένων ἄπο 
τες παρέδοσαν τοῖς εἰς ὕστερον. ἀλλ᾽ οὐδεὶ 
ἅπαντα χαθξχεν ἑαυτὸν. οὐδὲ τὰ χατὰ μέρος 
ἐφιλοτιαζσατο. Τὸ δὲ αἴτιον, ὅτι uà δὲ τὸν 
σχοπὸν ἔθεντο" ἀλλ᾽ ἑτέρα μὲν và λόγῳ ὑπόθεσ 
οἱ δὲ ἐν τῷ μέοει τοῦ ἀνδρὸς ἐμέμνηντο, xai ταῦ 
απὸ τοῦ παρίχοντος. 


CAPUT. 
Patria, epistola scripta et elucidata. Alia virtutes. 


Il. Jacobo ergo divino patria fuit Judea, pater C Β΄. Ἰαχώδω τοίνυν τῷ θείῳ, πατρὶς "Iovdaía, 


Joseph (1), qui propter insignem virtutem et mo- 
rum bonitatem,fuit sponsus Virginis, qure Dominum 


1) Hancaliquorum Greecorum sententiam supra 
rejecimus, ostendimusque fuisse filium Cleophe, 
qui secundum aliquos erat dicti S. Josephi frater, 


τὴρ Ἰωσὴφ, ὃς διά τε τὸ τῆς ἀοετῆς περιὸν, χαὶ 
τὴν τῶν τοόπων χοχστότητα, τῷ τὸν Χριστὸν! 


vel saltem maritus Marie, nate ex amit 
matertera Deiparee, ideoque dicte Soror Ma 


(a) Φιλοκώλονς videtur legisse interpres quo Lipomanus usus in ms. Veneto. 


VITA S. JACOBI FRATRIS DOMINI. 


vii 


uvg παρθένῳ εἰς μνηστξϑα ἐτέλενε. Πεάξις À nostrum Jesum Christum peperit. Kreut autem ejua 


st σνωδαίνουσα. Ωδλίαν γὰρ αὐτὸν κεχλὲ- 
σιν ὅπερ δὴ x«i δηλοῦν τὸν δίχαιον βούλε- 
faluóg λίαν βλέπων, καὶ ἔλέους ὄντως τοῦ 
οὐ ἄξιος " &xoà ῥήμασι θείοις τὸ παραᾶπαν 
», στόμα ὡς τι ἐντρύφημα διὰ παντὸς ἔχον 
ον, χεὶρ πρὸς τὸ εὐποιεῖν ἀεὶ χινουμένῃ, 
πρὸς τὰς ἑαυτῆς ὁρμὰς ὅλως χατηργημένη. 
,ν μὲν γὰρ x«i οἶνον τοσοῦτο παο᾽ ὅλον τὸν 
cxiro, ὡς ὕδωρ μὲν ἡγεῖσθαι ποτὸν ἔδιστον, 
& ἄρτον, x«i τοῖς τῶν δαχρύων σταγόσι τὸ 
πεοδάλλειν τῆς πόσεως ἴσασι τὰ χατεσχ)ὴ- 
τα τοῦ διχαίον, x«i ἣ τούτοις οἷον ἐναπο- 
δορὰ xai τῆς ψυχῆς παρεστῶσα τὸ πρόθυ- 
xog αὐτῶ φίλον ἔνδυμα, xai σινδϑὼν ἡνίχα 
" γνὺξ αὐτῷ xai ἡμέρα 
τοῦ 


»ν ἐπιδαίνειν ἔμελλε 
(vero, ἀλλὰ x«i νὺξ ἐνεργὸς ἔν τοῖς 
γοις, xxi ἡμέρα τὴν νυχτερινὴν ἡσυχίαν τῶ 
τῆς ζωῆς ὑπεχρίνετο ^ ποθεινὸς τοῖς οἰχείοις, 
τρίοις αἰδέσιμος, τῷ γὰρ φιλοτίμῳ τῆς ἀρε- 
ὕτο μὴ ὅτι φίλοις, ἀλλὰ x«l τοῖς τῆς tvGt- 
ήτοις 0 ἀνὴρ ἐτετίμητο, ὡς ἐνίοις αὐτῶν καὶ 
| συγγράψαι μαρτύριον, χαὶ μὴ μόνον δίκας 
ράναι τοὺς ἀνελόντας τὸν Δίχαιον, ἀλλὰ καὶ 
, πόλιν χρήσασθαι σνμφορᾷ, x«0' ἣν τὸ μύσος 
μθέδηχε, μαρτυρεῖ τῷ λόγῳ Ἰώσηπος ἔν γε τῷ 
ἧς ᾿Αρχαιολογίας συγγράμματι τὰ xat τὸν 
ἐξιών. 


i τοῦτο μὲν δὴ τοσοῦτον * ὅπως δὲ χαὶ τἄλλα 
(ou διὰ μνήμης τόϊς φιλαρέτοις ὑμῖν ποιη- 

ἽΔρτι μὲν ὁ Κύριος ὑμῖν τοῦ χατὰ σάρκα 
x& μυστηρίου, καὶ ὁ μέγας οὗτος Ἰάώχω- 
ὧν οἰάχων τῆς τῶν Ἱεροσολύμων Ἐχχλησίας 

' δύο δὲ ὄντων τῶν ἀγόντων ἄνθρωπον εἰς 

θεωρίας φημὶ καὶ πράξεως, ἐξ ὧν αἱ 
| χράτος εἰλήφασιν, ἐξεταστέον ἐν ἑχατέρῳ 
iy τὸ εὐδόχιμον. ᾿Αλλ ἐπείπερ διὰ θεωρίας 
πρὸς Θεὸν ἡ ἀνάδασις, πρῶτον τὸ θεωρητι- 
νυ x«0' ὅσον οἷόν τε διεξῶθωμεν, εἶτα x«i τὸ 
, εἰς ϑύναμιν ἐξετάσωμεν * χρῆναι γὰρ οἴμαι 
οπιχὸν ὀφθαλμὸν τῷ θεωρητιχῷ εὐμνύεσθαι 
ἄλλων, εἰ καὶ τὸ πραχτιχὸν ἐπίδασιν εἶναι τοῦ 
iU τινες ὑπειλήφασιν. ᾿Ενταῦθα τοίνυν δεδόσθω 
χώρησιν τὸ θεωρητιχὸν ἡγεῖσθαι τῆς πράξεως, 
ᾧ πραχτιχῷ τοῦ δικαίου συνῆπται χαὶ τὸ μαρ- 


)' ἔστι χατανοῆσαι τρανῶς ἐπίσχοπον πόι- 
μετ᾽ ἐπιστήμης τὸ ποίμνιον, τὸν τῇ χαθο- 
ἀνδρὸς Ἐπιστολῇ ἐντυγχάνοντα. Καὶ πρῶτόν 
τῇ ἐπιγραφῇ χαλὸν μὴ παροπτέον * δηλοῦ- 


liam etiam legitur apud Eusebium, unde 
3 acceptus,et exhoc apud Rufinum atquc 
rum:verum malehic ponitur Oblias,quasi 
ι Justum.cum Eusebius 51. δ Θαϊ ἐχαλεῖτο 
καὶ ᾿Ωδλίας ὅ ἐστιν ἑλληνιστὶ περιοχὴ τοῦ 
δικαιοσύνη. υοι] commoduu sensum ha- 
revera OpAlias, juxta Henricum Valesiuii 
| dicatur arz populi.Nicolaus tamen Felle- 
i Miscellan. sacrum mallet sic legi, ἐχαλεῖτο 


ParRoL. Cn. CXV. 


B 


actiones nomini convenientes ;: aiunt enim eum 
fuisse voeatum Obliam (3) quod quidem vult sigmi- 
ficare justum. Oculus ejus lenis et placidus, et vere 
dignus qui ecousequeretue à Deo misericordiam ; 
aures divinis verbis omnino aperte : os, in quo, 
tanquam aliquee deliciw, lex erat perpetuo : mauus, 
quà semper movebantur ad benefaciendum : ven- 
ter, omnino suis resistebat appetitionibus : nam 
ab animatis et vino tota vita usque adeo abstinuit, 
ut aquam quidem existimaret potum suavissum, 
quemadmodum et alimentum panem, lacrymarum 
guttas abundanter miscens cum potione. Norunt 
obdurata justi genua, et eorum velut emortua caro 
animi promptitudinem. Pannus eratei gratum indu- 
mentum,etsindon,quando eratad sacra ascensurus. 
Inter noctem et diem nullum erat ei discrimen : 
sed noctu quoque lucis exercebat opera ; et dies, 
vite tranquillitate etturbaruin vacuitate,jmitabatur 
plane noctis silentium. Suis erat jucundus, alienis 
venerandus : tantam enim laudem virtutis, non 
solum apud amicos, sed etiam apud pietatis (3) 
ignaro fuit affectus, ut nonnulli quoque eorum 
ejus conscripserint martyrium, et dixerint, non eos 
solum fuisse poenas, qui Justum interemerunt ; sed 
civitatem quoque magnam accepisse calamitatem, 
in qua exsecrandum illud contigit facinus. Ei quod 
dico, fert testimonium Josephus, in vicesimo libro 
Antiquitatum id referens. 

III. Quomodo autem et alia, que ad justum 


c pertinent, vobis virtutis amantibus pro dignitate 


recensebimus? Postquam Dominuscarnem nostram 
assumere dignatus fuit, magnus hic Jacobus tenuit 
clavum Ecclesie Hierosolymitane (4). Cum autem 
duo sint, que hominem ducunt ad perfectionem, 
contemplatio, inquam, et actio, ex quibus vim acci- 
piunt virtutes ; examinandum est, quam hic esset 
in utroque eximius. Sed quoniam maxime per 
contemplationem ad Deum est ascensus, quoad 
ejus fieri potest, prius narremus de illius contem- 
platione, deinde etiam ejus actionem ponderemus 
pro viribus. Existimo enim oportere episcopi ocu- 
lum ante alia delectari vi contemplandi, etiamsi 
actionem quidam putarunt esse ascensum ad con- 
teinplationem. Concedatur ergo, quod contemplatio 
precedat actionem, quandoquidem justi actioni 
conjunctum est etiam martyrium. 

IV. Quomodo episcopus gregem cum scientia pa- 
scere debeat, is aperte potest intelligere, qui 
Catholicam ejus legit Epistolam. Et primum quidem 
id,quod est in inscriptione egregium, non est 


Σαδδὶχ xoci ᾿Ωὰμ, à ἐστιν δίκαιος χαὶ περιοχὴ τοῦ 
λαοῦ : nominabatur Saddic et O.liam quod est ju- 
stus et munitio populi: 
(3) Jud&os scilicet, Christianorum mysteriorum 
ertes. 

4) Grece ad verbum : « Nuper quidem Domiuus 
particeps nobis factus est mysterii secundum carnem, 
ei magnushicJacobus Ecclesi; Hierosolymitanee te- 
netclavum; » qut malui clariori paraphrasi explicare, 


1 


ex 


203 


MENSIS MAIUS. 


pretermittendum ; protinus enim, et, ut dicitur, ἃ A rar γὰρ εὐθὺς ἀπὸ γραμμῆς τοῦ ἁγίον τὸ μέ 


carceribus, significatur sancti modestia. Sic autem 
habeti: « Jacobus Dei et Domini Jesu Christi 
servus, duodecim tribubus, quee sunt in disper- 
sione, salutem. » Nam cum ei liceret seipsum 
vocare apostolum, aut episcopum, aut quod majus 
est fratrem Domini, quibus nominibusipsum quo- 
que Paulus significavit scribensad Galatas? vide- 
tur delectari humilioribus ; se esse servum Christi 
Deisignificat tribubus Israelis, velmaxime proprium 
magistri insigne habens moderationem, et ea sibi 
magis placens, quam episcopatus atque fraternitatis 
dignitate. 

V. Sed age, nonnulla, que leguntur in Epistola, 
quantum conceditur, persequamur, per que erit 
manifesta illius mentis puritas, et accurata do- 
ctrina. Nam cum fuisset in principio Epistolz, et 
contemplante animi oculo considerasset, ut est 
consequens, quod quisquis ad Deum accedit, incidit 
in tentationes (Boni enim principium et radix, est 
Deus : bonum autem, est virtus : via autem, que 
fert ad virtutem, est aspera et difficilis, et multa 
habet adversa : et ideo evenit omnino, ut qui ad 
Deum accedunt, in res incidant ineequales) : exhor- 
tatur sanctos ad invictam patientiam et nunquam 
cedentem, bonos imitans puerorum preceptores, et 
qui convenienter legibus decertationis sciunt decer- 
tare. Dicit enim : « Omne gaudium existimate, fra- 
tres mei, quando in tentationes varias invcideritis, 
scientes quod probatio fidei vestre patientiam ope- 
ratur (5): [patientiaautem perfectum opus habeat,ut 
in nullo deficiatis. Si cui autem "vestrum deest 
sapientia, petat a Deo, qui dat omnibus absolute, 
et non exprobra. » Considera autem, cum quanta 
hortatur sapientia. Non enim solummodo sustinere, 


B 


ἔχει δὲ οὕτως " « Ἰάχωδος Θεοῦ xxi Κυρίον 

Χριστοῦ δοῦλος, ταῖς δώδεχα φυλαῖς ταῖς ἐν Tr: 
σπορᾷ χαίρειν. » ᾿Ἐξὸν γὰρ αὐτῷ ἀπόστολον 

ἑαυτὸν͵ ἣ ἐπίσχοπον, T] τό γε μεῖξον εἰπεῖν ὁ 
τοῦ Κυρίου, οἷς ὀνόμασιν αὐτὸν xal Παῦλος ’ 
Γαλάταις ἐδήλωσεν * ὁ δὲ τοῖς ταπϑινοτέοοις 
ται χαίρων, xai δοῦλον ἑαυτὸν Χριστοῦ τοῦ Ot 
φυλαῖς τοῦ Ἰσραὴλ εἶναι γνωρίξει * τὺ ἐδιαέτα 
didacxd)ou παράσημον τὴν μετριοφροσύνην Ey 
ταύτῃ σεμνυνόμενος μᾶλλον 3) τῷ τῆς ἐπισχοπῆς 
τῆς ἀδελφότητος ἀξιώματι, 


Ε΄. ᾿Αλλ᾽ ὅπως ἔνια xal τῶν τῇ Ἐπιστολῇ : 
νων χατὰ τὸ ἐγχωροῦν διεξέλθωμεν, du ὧν € 
ἔσται χαὶ τῆς διανοίας ἐχείνου τὸ χχθαοὺν χαὶ 
διδασχαλίας ἀχρίδεια. Καὶ γὰρ ἐν τῇ ἀοχῇ τὶ 
στολῆς γενόμενος xpi σχοπήσας τῷ θεωρττι 
ψυχῆς ὀφθαλμῷ, ὅτι πάντα δὴ τὸν τῷ Os: 
χόμενον ἀχόλουθον πειρασμοῖς περιπίπτειν 
μὲν γὰρ xai ῥίζα τοῦ ἀγαθοῦ ὁ Θεὸς, ἀγαθὸ 
ἀρετὴ, à δέ γε πρὸς ἀρετὴν φέρουσα Tpuy tia 
προάντης χαὶ πολλὰ τὰ ἀντιχείμενα ἔχουσα ^ 
τοῦτο συμδαίΐνει πάντως τοῖς πρὸς Θεὸν ἐρχ 
ἀνωμάλοις πράγμασι περιπίπτειν) * τοῦτο δὴ 
σας ἀλείφει τοὺς πιστοὺς πρὸς ὑπομονὴν cvi 
τοὺς σοφοὺς μιμούμενος παιδοτρίδας, xai xt 
μους ἀθλήσεως χαλῶς γυμνάζειν 
φησὶ γάρ * « Πᾶσαν χαρὰν ἡγήσασθε, ἀδελφοί; 
ἂν πειρασμοῖς περιπέσητε ποιχίλοις * € xat i 


ἐπισταμ 


χ 
« Εἰδότες, φησὶ, ὅτι τὸ δοχίμιον ὑμῶν τῆς: 
ὑπομονὴν χατεργάξεται (b). » Εἴτα τὸ περὶ τὴ" 
ἀναμφίλογὸν τε χαὶ σταθερὸν ὑποτέθησιν " 
δίψυχος, λέγων, ἀχατάστατος ἐν πάσαις ταὶ 
αὐτοῦ, » 


sed etiam gaudere ingruentibus jubet tentationibus ; nec solum gaudere, sed id etiam omne ga 
ducere. Neque vero dicit quaslibet tentationes ; sed « Quando in varias incideritis tentationes]. : 
autem est : « Scientes, inquit, quod probatio fldei vestre patientiam operatur. » Deinde sub 


in fide debere esse firmitatem, et constantiam, et nullam dubitationem, dicens : 


et instabilis in omnibus viis suis. » 

Quod autem postea dicit, quantam cum 
venustate habet etiam profunditatem ? « Glorietur 
enim, inquit, humilis quidem in sua altitudine : 
dives autem in sua humilitate. » Nam cum divitice 
quidem alliciant ad superbiam, paupertas autem 
ad humilitatem et animi dejectionem ; ille contra 
jubet facere, divitem quidem suam constituere 
altitudinemin modestis actionibus ; pauperem vero 
hocipsumexistimare dignitatem non contemnendam, 
si magno et excelso animo ferat paupertatem. 1ta 
paupertatem et divitias, qu& sunt sepe multis ma- 
teria ad peccandum, materiam efficit ad Dei cultum. 
Deinde rursus cum sciret, cujus glorie, et quam 
multorum bonorum sint tentationes conciliatrices 
iis qui se fortiter gerunt, repetens dicit : « Beatus 


! Jac. 1, 1 seqq. 3 Galat. I, 19. 


« Vir animo ὁ 


ς΄. "O δὲ μετὰ ταῦτα λέγει, πόσον ἔχει μ 
prros xol τὸ βάθος ; « Καυχάσθω yop, ἔφη, 5. 
πεινὸς ἐν τῷ ὕψει αὐτοῦ, ὁ δὲ πλούσιος ἐν τῇ 
γνώσει αὐτοῦ. » Ἐπεὶ γὰρ ὁ μὲν πλοῦτος ἔπαγα 
ἀλαξονείαν, ἣ πενία δὲ ταπεινὸν κἀὲ μειχρό. 
ἐκεῖνος τοὐναντίον χελεύει ποιεῖν ὕψος ἑαυτοῦ 
σθαι τὸ μετριάζειν, τὸν πένητα δὲ αὐτὸ τοῦτι 
μα νομίζειν οὐ τὸ τυχὸν, τὸ τὴν πενίαν φέο 
γαλοψύχως " οὕτω x«i πενίαν xai πλοῦτον, ó» 
πολλοῖς πολλάχις εἰς ἁμαρτίαν, ὕλην εἰς Θι 
ραπείαν τίθησι xal ἀμφότερα. “Ἔπειτα πάλιν 
oix; δόξης, ὅσων ἀγαθῶν πρόξενοι τοῖς καρτερο 
πειρατμοὶ, ἐπαναλαμθάνων, « Μαχάριος, quc 
θρωπος ὃς ὑπομένει πειράσμὸόν, ὅτε δόκιμος : 
γος, λήψεται τὸν στέφανον τῆς ζωῆς * « τῷ μι 


(5) Qus hic sequuntur, uncis inclusa, desunt in nostro ms. Greco. 
Δ Plura aliquanto habentur in ms. Veneto, que vide in versione Latina, ( juncis inolusa. 


VITA S. JAGOBI FRATRIS DOMINI, 


$00 


| στεφάνων ἕλπίδι εὐπαραδέχτους ἃ homoquisustinettentationem : quoniam cum fuerit 


τοῖς φιλαρέτοις εἶναι παρκασχευά- 
xt ὡς ἕρμαιον αὐτοῖς ἡγεῖσθαι, xal 
χεσθαι. 


τὸ τῶν πολλῶν νόσημα, οἵ xai ὅπως 
ς ἐπιθυμίας, ἐκ φύσεως εἶναι τὸ 
σι, καὶ οὐδὲ τὸν Θεὸν αἴτιον τῶν 
νομίξειν, χατέλιπεν ἀθεράπευτον " 
ἄριστος ἰχτοὺς, τοῖς φυλαχτιχοῖς 
A00, πρὸς τὴν νόσον ἴσταται ταύτην, 
πειραζόμενος λεγέτω, ὅτι ᾿Ἀπὸ Θεοῦ 
γὰρ Θεὸς ἀπείραστός ἐστι χαχῶν, 
ὃς οὐδένα, ἔχαστος δὲ πειράξεται 
ἐπιθυμίας ἐξελχόμενος xci δελεαζό- 
ιθυμία συλλαδοῦσα τίχτει ἁμαρτίαν, 
ποτελεσπιῖσα ἀποχύει θάνατον. « Οὔ- 
Ἰχαίως μταξὺ ἀνθρώπων ἐδίχασε καὶ 
w τὸ ἀναίτιον τῶν χαχῶν μαρτυρή- 
| πείσας γλώσσας μεγαλοῤῥήμονας, 
δὲ ἐπιγνόμονας τῆς ἑαυτῶν ἀσθε- 
ἁματημάτων εἶναι ποιήσας, εὐλόγως 
K, ἑυτοῖς μᾶλλον xai οὐ Θεῷ τὰ ix 
üt χὶ ῥᾳθιμίας ἐπιγράφειν σφάλματα, 
ταινορονεῖγ μανθάνειν χαὶ συγγνώμην 


ὅτε v. ἄχαιον σοφῶς ἀναιροῦντα τὸν 
j χαορβύσει τοῦ ἀγαθοῦ τῦφον, xol 
Mà ἄλον ὃ ἑαυτοῖς λογίζεσθαι τὸ 
Μὴ δανᾶσθε γὰρ, φησὶν, ἀδελφοί μου 
ὅτις ἀγαθὴ x«i πᾶν δώρημα τέ- 
r χαταδαῖνον ἀπὸ τοῦ Πατρὸς τῶν 
"X ἔστι παραλλαγὴ $ τροπῆς ἀπο- 
dg ἀπεχύησεν ἡμᾶς λόγῳ ἀληθείας 
ἀπαρχήν τινα τῶν αὐτοῦ χτισμά- 
φρονήματος ἀποχενοῖ τῦφον, xai τὸ 
ἅμα τοῦ ἀγαθοῦ χαὶ ἄτρεπτον εἶναι 
δείκνυσι, xal ὅπως ἐξαίρετον ἣ πρὸς 
'& περὶ τὸν ἄνθρωπον φαίνεται τὸ 


« xal ἠθιχωτέρων ἅπτεται παραι- 
λέγων, πᾶς ἄνθρωπος ταχὺς εἰς τὸ 
εἰς τὸ λαλῆσαι, βραδὺς εἰς ὀργήν. υ 
' ταχέως φυλαχῆς ἄξιον, τὸ ταχέως 
; μᾶλλον δεῖται τῆς ἀσφαλείας ; 
ὕ χατὰ ἀλήθειαν Χριστιανοῦ, οἴους 
ζαραχτῆρας. « Θρησχεία χαθαρὰ xci 
» xxi Πατρὶ αὕτη ἐστίν ^ ἐπισχέ- 
ς χαὶ χήρας ἐν τῇ θλίψει αὐτῶν, 
"nptiy ἀπὸ τοῦ χόσμον. « Ἐπίσης xt- 
ὁσμον ἀψίστασθαι, καὶ τῷ πλησίον 
Wig γὰρ ἀληθείας, τότε γνησίως 
ἱμπαθήσομαεν, ὅτε τῆς τοῦ χόσυωου 
τοῖς ἀποῤῥήξομεν. Τῷ δὲ εἰπεῖν, 
οληψίαις ἔχετε, ἀδελφοὶ, τὴν πίστιν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ τῆς δόξης, » τὸ χατ᾽ 


qq. 


B 


C 


probatus, accipiet coronam vite ; » beatitudine et 
spe coronarum efficiens, ut sint viris bonis accepte 
tentationes, et eas propemodum tanquam lucrum 
existiment, et cum voluptate excipiant. 

VII. Neque multorum morbum, qui suas defen- 
dentes cupiditates, peccatum dicunt esse a natura, 
et neque verentur existimare Deum esse causam 
malorum,reliquitincuratum : sed tanquam medicus 
prestantissimus auxiliis preeservativis utens, huic 
morbo resistit,dicens : « Nemo qui tentatur dicat :A 
Deo tentor. Deus enim non (6) tentatur a malis ; ipse 
autem tentat neminem : unusquique vero tentatura 
propria concupiscentia attractus etinescatus. Deinde 
concupiscentia cum concepit, parit peccatum : pec- 
catum autem perfectum, parit mortem. » Sic vir 
justus juste judicavit inter homines et Deum : illi 
quidem suo testimonio tribuens, quod non esset 
auctor malorum, et linguis loquacibus persua- 
dens, ut tacerent; efficiens autem, ut homines 
suam agnoscerent imbecillitatem et sua peccata ; 
et ut sibi, et non Deo, ascriberent delicta, que ex 
mala consuetudine proveniunt et socordia, et 
sic discerent se humiliter gerere, et petere veniam. 


VIII. Preterea videbis justum sapienter perimen- 
temarrogantiam etsuperbiam,quea sequitur bonum 
recte gestum, et persuadentem Deo potius quam 
sibi ipsis ascribere, quod fuerit recte factum. « Ne 
erretis igitur, iuquit, fratres mei dilecti : omne 
donum bonum, et omne datum perfectum, de- 
super descendlt ἃ Patre luminum, apud quem 
non est vicissituddo nec mutationis, obumbratio : 
volens enim genuitnos verbo veritatis,ut simus nos 
primitie quedam ejus creaturarum. » Π8 et 
exinaniunt arrogantiam, et ostendunt Deum esse 
datorem bonorum, et esse immutabilem, nec in 
eum cadere alterationem : quodque is est eximius, 
si conferatur cum rebus creatis, et maximam vi- 
detur gerere curam hominis. 

IX. Posthac accedit δὰ admonitiones, que ad 
mores magis pertinent : « Sit, dicens, omnis homo 
velox ad audiendum, tardus ad loquendum, et tar- 
dus ad iram. » Si enim velox sermo est cavendus, 
quanto magis adhibenda est cautio,ne cito irasca- 


p ris ? Vide autem, quomodo figuram veri exprimit 


Christiani. « Religio pura et immaculata Patri et 
Deo h&c est : visitare orphanos et viduas in afflic- 
tione eorum, immaculatum seipsum conservare 
a mundo. » Ex equo jubet et à mundo recedere, 
et ad propinquum accedere : tunc enim vere ac 
sincere fratrum miserebimur, quando nos separa- 
bimus ab affectione in mundum. Dicendo autem ὃ, 
« Ne inpersonarum acceptionibus habeatis, fratres 
fidem Domini nostri Jesu Christi glorie, » tollit id 
quod fit ad ostentationem, docens ne vivamus ut 


06 ex Greco quam quod Latina versio habet : «Deus enim intentator malordfm est. » 


201 


placeamus ominibus,neque que&ramus gloriam ex 
hominibus,humilia et abjecta cogitantes : sed Deum 
solum amemus, et ejus quod fit habeamus ipsum 
laudatorem,etremunerationem ab eo exspectemus. 
Dicendo vero eum legem implere regiam, qui dili- 
git proximum sicut seipsum,excitat ad fratrum di- 
lectionem, ex ejus qui legem tulerat dignitate, 
sciens hujus precepti magnitudinem et pulchritu- 
dinem : et quod plena legis adimpletio, est dilectio 
in proximum : et hocipsum est summa bonorum. 


X. Quomodo autem movet ad misericordiam ? 
Terrens immisericordi et inevitabili, quod illic est, 
judicio. « Judicium, inquit, sine misericordia ei, 
qui non fecit misericordiam : » per hoc concedens, 
ut misericordia glorietur plus quamjudicium, qua- 
tenus illi dat victoriam. Quin etiam ita dicit fidem 
opus habere actione, sicut corpus eget spiritu : 
absque ea autem esse mortuam et inutilem, ut non 
confidamus in eo solum quod credamus,et inaniter 
gloriemur. Hoc autem probat statim, Abraham et 
Raab adducens in testimonium : illum quidem, 
fui cum fide Isaac quoque obtulit ; hanc autem quie 
speculatores per aliam viam tran-misit. EL quid 
opus est, ut singula enumerem ? Vix ullam preeter- 
misit ex virtutibus moralibus, ad quam non inci- 
taverit virum pium ac religiosum, cum multa pro- 
babilitate, gratia ac jucunditate. Is lingue legem 
dedit,ut qui et in tempore tacendum, etin tempore 
dicendum accurate doceret. Is paterne docet sequi 
quidem veritatem, a falso autem abstinere. Porro 
autem linguam quoque maledicam et calumniatri- 
cem plurimum accusat. Etde propinquo clanculum 
detrahere, aut etiam eum judicare, ab animis ho- 
minum procul propulsat. 

XI. Tuum opus est, o Juste divites quoque rur- 
sus et pauperes admonere : illos quidem, neconfi- 
dant in divitiis : hos autem, ut mala ferant patien- 
ler, ut qui sint tolerantie accepturi mercedem, que 
non potest auferri :et iliis quidem infidelitatis 
argumentum divitias objicere, ut qui in eis confi- 
dant, et non in Dei sinu, qui nunquam exhauritur; 
his autem, tanquam prophetam annuntiare, quod 
pro foribus stat is qui judicat. Illud autem, non 


perjurium solum,sed vel ipsum omninojusjurandum D 


declinari debere, cujusnam alterius, quam lingue 
juste fuerit admonitio, dicentis * : « Ante omuia, 
fratres mei, nolite omnino jurare, neque per cc- 
lum, neque per terram, neque ullum aliud jura- 
mentum : sit autem vestrum, Certe certe, et, Non 
non, nesub judicio decidatis. » Eos, qui sunt 
sereno et tranquillo animo, docet, utse muniant 
oralione ; cos, qui eegrotant, ut oleo utantur cum 
oralione sacerdotis ad unctionem, et id habeant 
pro morbi medicina, utpote quod oralio, cui opera 
[eruat auxilium maxima possit efficere. Quid opus 


* Jac. V. 12. 


MENSIS MAIUS. 


208 


A ἐπῶλεξιν γινόμενον ἀναιρεῖ, διϑάσχων μὴ πρὸς oi. 
σχειαν βιοῦν ἀνθρωπίνην, μηδὲ τὴν ἐξ ἀνθρώπων 
ἐπιξητεῖν δόξαν, χαμαίζηλα φρονοῦντας xai ταπεινῷ 
ἀλλὰ Θεὸν μόνον φιλεῖν, xai ἐπαινέτην ἔχειν τοῦ 
γινομένον, xxl παρ᾽ αὐτοῦ τὴν ἀντίδοτιν ἀπεχδέχι- 
σθαι. Τῷ δὲ x«i νόμον φάναι βασιλιχὸν ἐκπληροῦν 
τὸν ἀγαπῶντα τὸν πλησίον ὡς ἑαυτὸν, πρὸς τὴν τῶν 
ἀδελφῶν ἀγάπην διερεθίξει τῷ ἀξιώματε τοῦ νομοθε- 
τήσαντος, τῆς ἐντολῆς ταύτης εἰδὼς τὸ μέγεθος xxi 
τὸ χάλλος, καὶ ὅτι πλήρωμα νόμον ἡ πρὸς τὸν zi 
σίον ἀγάπη, xxi τοῦτο δὲ τοῦτο τῶν ἀγαθῶν τὸ xtpi- 
λαιον. 

I. Ὅπως δὲ xai πρὸς ἔλεον διεγεέρει ; Maa oo 
φῶς δυσωπῶν τῷ ἀνηλεεῖ χαὶ ἀπαραχλήτῳ τῆς G- 
θεν χρίσεως. « 'Ανέλεον γὰρ ἔφη τὴν χρέίσιν τῷ ui 

B ποιήσαντι ἔλεον: » χαὶ χαταχαυχᾶσθαι ἔλεον κρίσεως, 
τούτω διδοὺς ἥπερ ἐχείνῃ τὰ νιχητήρια. ᾿Αλλὰ χαὶ 
τὴν πίστιν οὕτω δεῖσθαί φησι τῆς πράξεως, ὡς δεῖ- 
ται τὸ σῶμα τοὺ πνεύματος ᾿ ταύτης δὲ χωρὶς 
νεχρὰν οἷον ὑπάρχειν αὐτὴν χαὶ ἀνόνητον * ἕνα ui 
τὸ πιστεύειν μόνον ἐπιθαῤῥῶμεν xai διὰ χενῆς m 
χαυχώμεθα. Καὶ πείθει τοῦτο λέγων, εὐθὺς τὸν 
᾿Αδραὰμ x«i τὴν Ῥαὰδ παρων εἰς μάρτυρας, 
τὸν μὲν μετὰ τῆς πίετεως xai ὃν ᾿Ισκὰχκ προσενέ;- 
χοντα, τὴν δὲ τοῖς x&rxcxómot; δι᾿ ἑτέρας ὁδοῦ ra 
ραπεμφθεῖσαν. Καὶ τί με δεὶ τι χαθ᾽' ὅχαστον ἀρι- 
θμεῖσθαι; σχεδὸν γὰρ οὐδὲ pie ὑπῶιετπε τῶν £^ 
χῶν ἀρέτων, ποὸς ἣν οὐχ ἤρθισε τὸν φελόθεων, 
μετὰ πολλοῦ τοῦ πιθανοῦ χαὶ τῆς χάριτος Οὗτος τὲ 
γλώσσῃ θεσμὸν ἐπέθηχε, σιωπᾶν τε κατὰ εαιρὸν χαὶ 

C λέγειν ἀχριθωσάμενος" οὗτος τῆς μὲν ἀλιϑείας Eyi- 
σθαι, τοῦ ψεύδους δὲ χαὶ μίαν GE ea x ema pix; 
διδάσχει οὐ μὴν ἀλλὰ x«i τῆς φλοψόγοι γλώττε; 
xai διαθόλου πλεῖστα χατηγορεῖ, καὶ τὸ λάθᾳ δὲ τοῦ 
πλησίον χαταλαλεῖν, ἢ χαὶ χρίνειν τῆς τἂν eÜocw 
διανοίας μαχρὰν ἀπωθεῖται, 

ΙΑ΄. Σὸν ἔργον, ὦ δίκαις, xal τὸ πλουσέι αὖθι; 
χαὶ πένησι παραινέσαι, τοὺς ἐπὶ τῷ πλούτω καὶ πι- 
ποιθέναι, τοὺς δὲ μαχροθύμως φέρειν ὡς δυγμένουι 
μισθὸν τῆς ὑπομονῆς ἀναφαίρετον" χἀχεξνε μὲν 
ἔλεγχον τῆς ἀπιστίας τὸν πλοῦτον τιθέναε,᾽ ts δὲ 
ἐπ᾿ αὐτῷ θαῤῥήσασι, xci μὴ χόλποις τοῖς painozi 
χενουμένοις " τοῖς δὲ οἷα προφήτης εὐοσγγελῆσθαι 
πρὸ τῶν θυρῶν ἑστάναι τὸν χρίναντα. Τὸ δὲξ α τὸν 
ἐπιορχίαν, ἀλλὰ καὶ αὐτὸν τὸν ὄρχον ἁπλῶς ττρέ- 
πεσθαι, τίνος ἄλλης ἢ τῆς δικαίας γλώττης τραΐ- 
νεσις, πρὸ πάντων λεγούσης" « ᾿Αϑελφοέ pou pi 
ὀμνύετε ὅλως, μή τε τὸν οὐρανὸν, μή τε. τὴν div, 
μή τε ἄλλον ὄρχον τινά * ἔστω δὲ ὑμῶν το Ναὶ Ni- 
x«i τὸ Οὔ Οὔ : ἵνα μὴ εἰς ὑπόχρισιν πέσῃτε. » νὺς 
ἐνθυμοῦντας ἀσφάλειαν ἑαυτῶν ποιεῖσθαι τὴν προ- 
ευχὴν διδάσχει, τοὺς νοσοῦντας ἐλαίῳ μετὰ προευ- 
χῆς ἱερέως tig ἀλοιφὴν χρῆσθαι, καὶ τοῦτο τῆς νότου 
ποιεῖν ἴαμα" ὡς τῆς εὐχῆς ἄρα τῆς διὰ τῶν ἔρων 
βοηθουμένης, ἐνεργεῖν τὰ μέγιστα δυναμένης. Τί δὶ 
χρὴ τὰ τῆς γλυχείας ταύτης ᾿Επιστολῆς πάντα διαία- 
δεῖν, ἐξὸν ἐντυγχάνειν αὐτῇ τῷ βουλομένῳ κάκεῖαν 





909 


VITA S. JACOBI FRATRIB DOMINI. 


διὸ 


ὡς ix πηγῆς ἀρύεσθαι, x«l γευσάμενον πιστοῦσθαι, Α est omnia persequi, quee htec continet Epistola, 


χαὶ οὕτως ἀξιόχρεων μάρτυρα γίνεσθαι τῶν ᾿Ιαχώθον 
χαλῶν ; 


cum eam possit qui velit legere, et illinc haurire 
tanquam ex fonte, et gustando factis probare, et 
ita fide dignus esse testis eorum, quse pulchre di- 
cuntur ἃ Jacobo ? 


CAPUT II. 
Synodus Hierosoly::is habita. ZEstimatio singularis apud apostolos et Judzos. Martyrium. 


IB'. Ἔστι δὲ χἀντεῦθεν τὸ ἀξιοχοίων éxsívou xai 
δυνατὸν ἐν λόγῳ μαθεῖν. Ζήτησις χατὰ τὴν ᾿Αντιό- 
χειαν χατέστη ποτὲ, εἰ δεῖ τοὺς ἐξ ἐθνῶν προσιόντας 
τῷ λόγῳ τῆς χάριτος χατὰ τὸ ἔθος Μωσέως λοιπὸν 
περιτέμνεσθαι. Οἱ ἐπὶ τῆς ᾿Αντιόχου τοίνυν ἀδελφοὶ 
τοῖς xarà τὰ Ἱεροσόλυμα ἀποστόλοις τὴν χρέσιν 
ἐπέτρεψαν, Παύλον x«i Βαρνάδα διαχονοὔντων ποὸς 
τὸ ξητούμενον. Τῆς δὲ ἐν Ἱεροσολύμοις ᾿Εχχλησίας 
εἰς τοῦτο συναθροισθείσης. x«i Πέτρου τοῦ τῶν ἀπο- 
στόλων πρώτου προεστηχότος τῆς πίστεως, χαὶ τὰ 
τῆς εὐσεδείας σπέρματα καταθάλλοντος" « Ανδρες 
ἀδελφοὶ, φησὶν ὁ ᾿Ιάχωδος, Συμεὼν ἐξηγήσατο χαθὼς 
πρῶτον ὁ Θεὸς ἐπεσχέψατο λαδεῖν ἐξ ἐθνῶν λαὸν τῷ 
ὀνόματι αὐτοῦ, x«i τοὐτῷ συμφωνοῦσιν οἱ λόγοε τῶν 
προφητῶν. » Εἴτα ἐπιθεὶς τὰ τοῦ T0091,10U ῥήματα, 
τοῖς ζητουμένοις ὄντως ἐπεψηφίξετο᾽ « Κοίνω ἐγὼ, 
λέγων, μὴ παρενοχλεῖν τοῖς ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ἐπιστρέ- 
φουσιν ἐπὶ τὸν Θεὸν, ἀλλὰ ἐπιστεῖλαι αὐτοῖς ἀπέχε- 
σθαι ἀπὸ τῶν ἀλισγημάτων τῶν εἰδώλων, τῆς πορ- 
νείας, χαὶ τοῦ αἵματος, xai τοῦ πνιχτοῦ. » Οὕτως 
ἔφη, χαὶ ὁ λόγος ἔργον ἐγένετο, χαὶ τὸ παρὰ τοῦ 
Ἰαχώδου ψηφισθὲν εἰς τύπον τοῖς ἀποστόλοις ἐγρά- 
φετο, xai τῇ ᾿Εχχλησίᾳα παρεδίδοτο" οὕτω καὶ παρ᾽ 
αὐτοὶς εἶχε τοῖς ἀποστόλοις ὁ ἀνὴρ τὸ αἰδέσιμόν. 

Γ΄. ᾿Αλλ’ ἔστιν ἀχοῦσαι καὶ Παύλου οἷα πεοὶ «v- 
τοῦ Γαλάταις ἐπέσταλχεν. « ᾿Ανῆλθον, ψησὶ, εἰς Ἱε- 
ροσόλυμα ἱστορῆσαι Πέτρον, ἕτερον δὲ τῶν ἀποστό- 
λων οὐχ εἶδον, εἰ μὴ ᾿Ιάκωθεν, τὸν ἀδελφὸν τοῦ Ku- 
ρίου, » ὡς μεγάλον τινὸς ὄντος xal ἀξίου μνήμης τοῦ 
θεάσασθαι τὸν ᾿Ιάχωδον. Οἷος δέ ἐστι xol αὐτῷ τῷ 
Παύλῳ παραινῶν ὁ Ἰάχωδος, ὁ τὰ τῶν Πράξεων 
ἐπιὼν σαφῶς εἴσεται. « Γενομένων γὰρ ἡμῶν, φησὶ 
ὁ Λουχὰς, εἰς Ἱεροσόλυμα, ἀπεδέξαντο ἡμᾶς πάντες 
οἱ ἀδελφοί τῇ δὲ ἐπιούσῃ εἰσῆ)θεν ὁ Παῦλος σὺν 
ἡμῖν πρὸς Ἰάχωδον, πάντες τε παρεγένοντο πρὸς 
αὐτὸν οἱ πρεσθύτεροι’ καὶ ἀσπασάμενος αὐτοὺς 
ἐξηγήσατο χαθ᾽ £v ἔχαστον ὧν ὁ [Θεὸς ἐποίησε τοῖς 
ἔθνεσιν διὰ τῆς διαχονίας αὐτοῦ. Οἱ δὲ ἀχούσαντες 
ἐδόξαξον τὸν Θεὸν, εἰπόντες τῷ Παύλῳ: Θεωρεῖς, 
ἀδῶφι, πόσαι μυριάδες εἰσὶν ἐν τοῖς Ιουδαίοις τῶν 
πεπιστευχότων, χαὶ πάντες ξηλωταὶ τοῦ νόμον 
ὑπάρχουσιν: χατηχήθησαν δὲ περὶ σοῦ, ὅτι ἀποστα- 
σίαν διδάσχεις ἀπὸ Μωσέως τοὺς χατὰ τὰ ἔθνη πάν- 
τας 'Ιουδαίους. ᾿Αλλὰ τοῦτο ποίησον ὅ σοι λέγομεν" 
ἀγνίσθητι σὺν (c) τοῖς οὖσιν ἀδελφοῖς, xat δαπάνη- 
σον, χαὶ γνώσονται ὅτι περὶ ὧν χατήχηνται περὶ σοῦ 
οὐδέν ἐστι, » Πάντως δὲ ᾿Ιαχώδου δέον ὑπολαμθάνειν 


5 Act. xv, (4, 15. * Ibid. 19. 1 Galat. 1, 19. 


XII. Porro autem hine quoque sciri potest, 
quanta esset ejus auctoritatis et dicendi facultas. 
Fuit aliquando questio Antiochie, an oporteret 
eos qui ex gentibus ad verbum veritatis accedebant, 
inore Mosaico deinceps circumcidere. Fratres ergo, 


B qui erant Antiochis, apostolis commorantibus Hie- 


rosolymis permiserunt judicium, Paulo et Barnaba 
usi ministris ad proponendum id de quo queereba- 
tur. Cum vero que Hierosolymis erat Ecclesia ad 
hoc esset congregata, et Petrus primus apostolorum 
preesset fidei , et jaceret semina pietatis : « Viri 
fratres, inquit Jacobus, Simon exposuit quomodo 
primum Deus visitavit sumere ex gentibus populum 
nomini suo ; et ei consentiunt prophete. » Deinde 
cum subjunxisset verba unius prophete, de iis que 
querebantur hanc tulit sententiam : « Judico ego, 
dicens, non esse molestia efficiendos eos, qui ex 
gentibus ad Deum convertuntur : sed scribendum 
ad eos,ut se abstineant a contaminationibus simu- 
lacrorum, fornicatione, et sanguine, et suffocato δ. » 


C Sic dixit, et quod dixerat, deductum est ad effe- 


ctum : et quod a Jacobo fuerat decretum, scriptum 
est ab apostolis, et Ecclesi' pro forma fuit tradi. 
tum. Tanta apud apostolos fuit ejus reverentia. 
XIII. Sed licet etiam audire; quidnam Paulus de 
eo scribat ad Galatas : « Ascendi, inquit, Hieroso- 
]ymam ad videndum Petrum. Alium autem aposto- 
lum non vidi, nisi Jacobum fratrem Domini 1: » 
utpote quod res esset magna, et digna que man- 
daretur memorie, videreJacobum. Qualibus autem 
monitionibus ad Paulum usus sit Jacobus, aperte 
sciet, qui legerit Actus apostolorum . « Cum nos 
enim (inquit Lucas) venissemus Hierosolymam, 
exceperunt nos omnes fratres. Sequenti autem die 
ingressus est Paulus nobiscum ad Jacobum, et 


D omnes accesserunt presbyteri : quos cum salutas- 


set, exposuitsingulatim unumquodque eorum, que 
Deus fecit gentibus per ministerium suum. llli 
autem cum audiissent, glorificaverunt Deum, di- 
centes Paulo : Vides, frater quam multa millia 
sunt inter Judeos eorum qui crediderunt, et sunt 
omnes legis emulatores : de te autem audierunt, 
quod tu doces a Mose defectionem Judeos omnes- 
qui sunt in gentibus. Sed fac hoc, quod tibi dici, 
mus : sunt nobis viri quatuor, votum habentes 
super se: his assumptis, sanctifica te cum illis, et 
impende in illis, ut radant capita : et cognoscent 


(c) Etiam hic locus ex Act. xxi magisintegre habetur in eadem versione. 


811 


MENSIS MAIUS, 


omnes, quod que de te audierunt, nihil sunt *. » Α εἶναι τὰ ῥήματα, οἵα τῆς ᾿Εχχλησίας χατάρχοντος" 


Oportet autem omnino existimare heec verba esse 
Jacobi, ut qui esset princeps illius Ecclesie ; pro- 
pterea enim hoc egregie a Luca est additum : 
« Paulus nobiscum iagressus est ad Jacobum. » 
Tantum inter apostolos tribuebatur Jacobo, et adeo 
erat clarus, et habebatur in tanto honore, partim 
quidem hoc habens ex virtute, partim autem hoc 
nactus ex eo quod esset frater Domini. 

XIV. Judas autem, qui catholicarum septimam 
scripsit Epistolam, quanam ex re seipsum significat, 
et quomodo facit inscriptionem ? « Judas Jesu Chri- 
sti servus, frater autem Jacobi, iis qui sunt dilecti 
in Deo Patre. » Non ex imperatoriis et inanibus 
dignitatibus sibi tantumclaritatis tribuunt, quisunt 
in mundo splendidi, quantum ille sciebat gloriari 
ex eo, quod esset et diceretur frater Jacobi (7). Si au- 
tem est Jude gloria dici fratrem Jacobi, quanto 
est ipsi Jacobo major, quod Christi frater nomine- 
tur ?Ipse enim solus assecutus fuit hec privilegia, 
et dignus est habitus, qui solus vocaretur (8) frater 
Domini. 


XV. Hic ergo magnus et divinus Jacobus erat 
sancius (ut sacra dicunt Eloquia) ex utero matris 
su&. Quamobremstatim post Christum, primun Pon- 
tificem, accipit clavum Ecclesie Hierosolymitanse, 
et solus in Saneta sanctorum perpetuo ingredi- 
tur (9). Non enim semel, sicut iis qui legi et um- 
brecoelestium serviebant, concedebatur ingressus: 
sed sic ingrediebatur, ut qui solus posset ingredi 
propter puritatem. Ingrediens autem, se inclinabat 
in genua, et populo conciliabat remissionem pec- 
catorum, melius quam Moses : adeo ut instar ca- 
melorum ei genua obdurescerent, eo quod ea 
flecteret assidue : sic enim nobis Deus, qui homo 
factus est, orandum tradit. Propter insignem autem 
justitiam, vocabatur Justus Oblias (10), quodlingua 
nostra significat comprehensionem populi et ju- 
stitiam. 


XVI. Caeterum, quomodo prophete (11) prius 
significaverunt, quidam ex septem heeresibus, quo- 


* Act. xxi, 20 seqq. 


(1) Cum Jacobo ex matre Maria solus frater Jo- 
seph assigneturin Evangelio, dicendum eritJudam 
fuisse Jacobi fratrem, ex eodem quidem patre Cleo- 
pha, sed ex altera matre. 

(8) Iterum Christus, Marci vr, vocatur ἃ Nazare- 
nis frater Jacobi et Joseph, et Jude et Simonis. 
Paulus etiam I Cor. ix, 5, Fratres Domini nominat, 
Judam verosimiliter et Simonem intelligens, ex 
duodenario numero apostolorum duos, sed forte 
minus propinquos : ut Jacobus hic (nam de fratre 
Josepho, qui potuit ante Christum obiisse, nihil 
legitur) solus et autonomastice Adelphothei glorio- 
sum cognomentum retinuerit. Scilicet, etc. 


te Textus habet εἰσύει. 
(e) Vide notata ad versionem Latinam num.10. 
Hic addo in ms. Greco, primum 'Io6Xe, hic vero 


διὰ τοῦτο γὰρ xai τῷ Λουχᾷ πρόχειται κατεξαέρετον, 
ὅτι « Παῦλος (d) εἰσᾶλθοι σὺν ἡμῖν πρὸς ᾿Ιάχωθον. » 
Τοσοῦτον ἐν ἀποστόλοις ἸΙαχώθῳ τὸ σνυγχεχωρηχὸς, 
χαὶ οὕτως ἦν ἐπιφανής τε χαὶ ἀξιότιμος, τοῦτο μὲν 
χαὶ ἀπὸ τῆς ἀρετῆς ἔχων, τοῦτο δὲ χαὶ ἀπὸ τοῦ 
ἀδελφὸς εἶναι τοῦ Κύριον προσειληφώς. 


IA'. 'Ioóda; δὲ τὴν ἐδδόμην ᾿Επιστολὴν τῶν χα- 
θολικῶν γράφων, ix τίνος ἄρα δῆλον ἑαυτὸν ποιεῖ, 
x«i πῶς τὴν ἐπιγραφὴν τίθησιν ; « ᾿Ιούδας Ἰ5- 
σοῦ Χριστοῦ δοῦλος, ὁ ἀδελφὸς δὲ ᾿Ιακώδον, τοῖς 
ἐν Θεῷ Πατρὶ ἠγαπημένοι. » Οὐχ οὕτως ἀπὸ 
τῶν βασιλιαῶν τούτων χαὶ διαχένων ἀξιωμά- 

B τῶν, oi x«r& χόσμον λαμπροὶ τὸ ἐπίσημον ἑαυ- 
τοῖς περιποιοῦνται, ὅσον ἐχεῖνος ἀπὸ τοῦ ἀδελφὸς 
εἶναι x«i λέγεσθαι Ἰαχώδον σεμνύνεσθαι ἔγνω. Ei 
δὲ τούτῳ δόξα τὸ ἀδελφὸν ᾿Ιαχώδον λέγεσθαι, πόση 
ἐχείνω μᾶλλον ἀπὸ τοῦ ἀδελφὸν τοῦ Κυρίον xerovo- 
μάζεσθαι ; αὐτὸς γὰρ χαὶ μόνος τῶν πρεσθείων 
ἔτυχε τούτων, xai ἀδελφὸς Kupiou μόνος λέγεσθαι 
χατηξίωται. 

ΙΕ΄. Ὁ τοίνυν μέγας οὗτος xai θεῖος "'Idxofer 
ἅγιος ἦν, ὡς τὰ ἱερά φασι Λόγια, Ex κοιλίας μητρὸς 
αὐτοῦ διὸ χαὶ, μετὰ Χριστὸν εὐθὺς τὸν πρῶτον ἀρ- 
χιερέα, τῆς τῶν Ἱεροσολύμων ᾿Εχχλησέας τοὺς olexs; 
ἐγχειοίξεται, xat μόνος εἰς τὰ Ἅγια τῶν ἀγέων ϑια- 
παντὸς εἰσπορεύεται' οὐδὲ γὰρ ἅπαξ, καθάπερ τοῖς 
τῷ νόμῳ χαὶ τῇ σχιᾷ τῶν ἐπουρανίων λατρεύσασιν, 
ἐγχωροῦν ἦν, ἀλλ᾽ οὕτως εἰσήει ὡς μόνος εἰσιέναι 
δυνώμενος διὰ χαθαρότητα. Εἰσερχόμενος δὲ, χείμι» 
γος ἐπὶ τῶν γονάτων εὑρίσχετο, χαὶ τῷ λαῶὼ τῶν 
ἡμαρτημένων ἄφεσιν, χρεῖττον ἦ χατὰ Mocém τι 
ποιούμενος, ὡς ἀπεσχληχέναι αὐτῷ τὰ γόνατα κατὰ 
τὰς χαμήλους, διὰ τὸ ἐπὶ γόνν τοῦτον δεαπαντὸς 
χάμπτεσθαι' οὕτω γὰρ ἡμῖν ὁ Θεὸς, γενόμενος € 
θρωπος, τὰ τῆς εὐχῆς παραδίδωσι, Διὰ μέντοι duum 
σύνης ὑπερδολὴν δίχαιος ἐχαλεῖτο x«i (e) ᾿Οὔλέας, ὅ 
χαθ᾽ Ἕλληνας περιοχὴ δηλοῦται τοῦ λαοῦ x«i duxaw- 
σύνη. 

IG". Ὥσπερ γοῦν οἱ mpopürat πρότερον didus 
χασι, τινὲς μέντοι τῶν ἑπτὰ αἱρέσεων, ὧν "Aw 


C 


D (9) Grece εἰς τὰ ἽΔγια ἁγίων. Ast Hegesippus 
ex quo ista deducta, solum habet: Τούτω μὲνφ 
ἐξῆν εἰς τὰ ἅγια εἰσιέναι. Erat Sancta. sanctorus 
locus, in quem semel in anno intrabat supremus 
pontifex. At Sancta locus, in quem quotidie it 
trabant sacerdotes. Et licet sanctus Jacobus nei 
esset sacerdos Jude rum, tamen illi sanctitati 
existimatio tantam conciliarat auctoritatem, wu 
intranti in sancta nullus resisteret. 

(10) Commodius dixisset Saddic et Oblias, δὶ 
duplex interpretatio sequens, duplici Bebraie 
voci responderet. 

(14) Hegesippus apud Eusebium, hec verbt 


etiam Ἰουλίας scribi, que ex Eusebio censuime 
corrigenda. 

















T -— 
p * 


WEVUETAQU Ty gunt s mnm 


243 


VITA S. JACOBI FRATRIS DOMINI. 


R15 


ἐξηγεῖτο (ἱερεὺς δὲ ἦν τότε ὁ "Avavoc * ἡνίκα Παῦλος À rum dux erat Ananus (42), (Erat autem Ananus 


ἐπιδοησάμενος Καίσαρα πρὸς Ῥώμην ὑπὸ τοῦ Ilt 
φτοῦ δεσμώτης ἐστέλετο παρὰ Νέρωνα) " οὔτοι γοῦν 
οἱ τῶν τοιούτων αἱρέσεων, τῆς ἐλπίδος xa0' ἣν 
Παύλῳ τὴν ἐπιβουλὴν ἐξήρτυον ἁμαρτάνοντες, ἐπὶ 
Ἰχχκωδον τρέπονται, τὸν ἀδελφὸν τοῦ Κυρίου * τοιαῦτα 
γὰρ αὐτοῖς xol xa«t' ἐκείνου τετόλμητο. Καὶ μέσον 
ἰαυτῶν ἀπολαθόντες τὸν Δίχσιον, ἄρνησιν τῆς εἰς τὸν 
Χοιστὸν πέστεως ἐπὶ παντὸς τοῦ λαοῦ ἐξεξήτουν αὐ- 
τὸν, χαὶ παρ᾽ αὐτοῦ ἐπυνθάνοντο * Εἰπὲ ἡμῖν, ὦ Δί- 
xz, λέγοντες, τίς ἐστιν ἡ θύρα τοῦ ᾿Ιησοῦ. 'O δὲ, 
πιστούμενος τὴν ἐχείνων φωνὴν, χαὶ δίχάιος, ὥσπερ 
γοῦν ἐχαλεῖτο, φανῆναι βουλόμενος, διχαίαν xai τὴν 
φωνὴν δίδωσιν, Οὗτός ἐστιν, λέγων, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ 
Ἱκσοῦς ὁ Χριστός. Τινὲς μὲν οὖν αὐτῶν τοῖς ὑπὸ τοῦ 
᾿Ιαχώδου λεγομένοις πιστεύοντες ἦσαν * οἱ δὲ ἠπίστουν 
τε xai ἀντέλεγον χατὰ παράδοσιν οὐχ ὀοθήν xai πλάνην" 
αἱ γὰρ αἱρέσεις αὗται παρὰ ᾿Ιουδαίοις (ὡς τὰ θεῖά 
φασι Aóyta) οὔτε ἀνάστασιν ἐπρέσθευον, οὔτε ἐρχό- 
uto ἀποδοῦναι ἐχάστῳ χατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. Πολλοὶ 
pivot καὶ διὰ τὸν ᾿Ιάχωδον τῷ τῶν πιστευόντων χορῷ 
συκτάττοντο, xmi θόρυθος πολὺς τοὺς ἄρχοντας εἶχε 
τῶν Ἰουδαέω. ἅτε διὸ τῶν Φαρισαίων xai Γραμματέων 
φψασχόντων, ὅτε χινδυνεύει πᾶς ὁ λαὸς, ᾿Ιησοῦν τὸν Χρισ- 
τὸν προσδοχῶν. 

IZ. Προσελθόντες τοιγαροῦν ᾿Ιακώδῳ * Παραχα- 
λοὺμέν σε, Δίχαιε, μάλα δεινῶς ἔλεγον, ἐπίσχες τὸν 
λυάν, ἐπείξερ ἐπλανήθη εἰς Ἰησοῦν ὡς αὐτὸν ὄντα 
Χριστὸν * ἀλλ᾿ ὅκως πείσῃς τοὺς χατὰ τὴν ἡμέραν 
τοῦ Πάσχα περὶ τοῦ ᾿Ιησοῦ συνεληλυθότας, μὴ πλα- 
νᾶσθαι περὶ αὐτοῦ * σοὶ γὰρ πάντες πειθόμεθα * xci 
μαρτυροῦμέν σοι, ἡμεῖς τε χαὶ πᾶς ὁ λαὸς, ὅτι δί- 
xato; εἴ, xai πρόσωπον οὐ λαμθάνεις * τὴν μαρτυρίαν 
ταύτην, τὸ δίχαιον εἶναι, xxl τὸ πρόσωπον μὴ λαμθά- 
νειν, τούτου χάριν ἐχείνῳ προσινέγχοντες ἵν᾽ ix τοῦ 
δικαίου χλέψῶσι μᾶλλον αὐτὸν, χαὶ πρόσωπα ἐχείνων 
λαθεῖν ἀναπείσωσι τῇ χολαχείᾳ διαφθαρέντα. ᾿Επὶ τὸ 
κτερύγιον οὖν, φησὶν, ἀναδὰς στῆθι τοῦ ἱεροῦ, ἵνα ἧς 
ἱπιφανὴς τῷ λαῷ, χαὶ ἀχουστά σου τὰ ῥήματα γένη- 
ται. διὰ γὰρ τὸ Πάσχα συνεληλύθασιν αἱ φυλαὶ ἅπα. 
σαι μετὰ τῶν ἐνύνῶν. ἔστησαν οὖν οἵ τε Γραμματεῖς 
καὶ οἱ Φαριταῖοι τὸν Ἰάχωθδον ἐπὶ τὸ πτεούγιον τοῦ 
ἱροῦ “ xxi φωνῇ γεγωνοτέρᾳ, Δίχαιε, ἔφησαν, σοὶ 
καντες ὀφεῶομεν πείθεσθαι - ἐπείπερ ὁ λαὸς ὀπίσω 
πλανᾶται τοῦ Ἰησοῦ, ὃν πάντες ἐπὶ Ποντίου Πιλάτον 
σταυοὺν ὑπομεμενηχότα γινώσχομεν : ἀπάγγειλον ἡμῖν 
τίς ἡ θύρα τοῦ Ἰησοῦ. 

IH', Ἑπεὶ οὖν ὁ χαιρὸς ἐχάλει τὸν ἀριστέα στῆναι 


eonnectens periodo priori, de honorificis cogno- 
mBentis Jacobo per Judees additis, ait, ὡς οἱ προ- 
φψῆται δηλοῦσι περὶ αὐτοῦ sicut propheta de eo de- 
clarant : nec facile est explicare quos istic Pro- 
las significet : suspicor applicata ei quedam 
, quee alias de Messia sub nomine Justi inve- 
niuntur : ut cum dicitur Sapientis rm : « Oppri- 
mamus et circumveniamus Justum. » 
(12) Josephus, lib. x:it, cap. 8, trium duntaxat 
on meminit, Pharise, Sadducee, et Es- 
sene : at septem a se prius descriptas in Com- 
nentariis hic ait Hegesippus, cui credimus, et 
osephum locum tres preecipuas nominasse. 


tunc sacerdos (13), quando Paulus appellato Ce- 
sare, Romam a Festo vinctus, missus est ad Nero» 
nem) cum essent frustrati spe insidiarum, quas 
siruxerant adversus Paulum, convertuntur contra 
Jacobum fratrem Domini. Hac autem in illum fa» 
cere ausi sunt. Cum Justum intercepissent medium, 
petebant ab eo negationem fidei in Christum coram 
toto populo ,et ex ipso sunt, sciscitati : Dic nobis, o 
Juste, dicentes, quodnam est ostium Jesu (14). Ille 
vero verbum eorum confirmans, et qualis diceba- 
tur Justus volens videri, justam similiter vocem 
emisit, Hic est, inquiens, Filius Dei Jesus Christus, 
Atque nonnulli quidem credebant iis que diceban- 


'tur a Jacobo ; alii autem minime credebant, et 


B 


convenienter non recta» traditioni et errori. Οὐδ. 
dam enim hereses apud Judeos (ut divina dicunt 
Eloquia) neque tenebant resurrectionem, neque 
credebant Deum venturum, ut redderet unicuique 
secundum opera sua. Atque multi quidem propter 
Jacobum relati sunt in numerum credentium : 
inagna autem murmuratio exorta est inter prin- 
cipes Judeorum, utpote quod dicerent Pharisei et 
Scribe in periculum venire universum populum, 
exspectantem Jesum Christum. 

XVI. Cum ergo accessissent ad Jacobum : Te 
valderogamus, o Juste, dicebant, cohibe populum: 
in errorem enim inductus est de Jesu, quod ipse 
sit Christus : et fac, ut iis qui die Pasche conve- 
nerint, de Jesu persuadeas, ne de ipso fallantur. 
Tibi enim nos credimus et tibi ferimus testimo- 
nium, et universus populus, quod sis justus, et 
personam non accipias : hoc autem testimonium, 
quod esset justus, et personam non acciperet, ideo 
illi tribuebant, ut ex hoc Justi nomine eum ad 88 
allicerent, et persuaderent, ut illorum personas 
acciperet, corruptus assentatione. Asendens ergo, 
inquiunt, sta supra templi pinnaculum, ut cernaris 
a toto populo, et verba tua audiantur : nam propter 
Pascha convenerunt omnes tribus cum genti- 
bus (15). Statuerunt ergo Scribe et Pharisei Ja- 
cobum supra templi pinnaculum, et alta voce dixe- 
runt : Juste, debemus omnes tibi credere. Quo- 
niam igitur populus errat post Jesum, quem omnes 
scimus passum esse morlem sub Pontio Pilato, 
nobis enuntia, quid tibi videatur de Jesu. 


XVIII. Cum ergo tempus vocaret, ut vir fortis 


(19) Hic Actorum xxii et deinceps vocatur Ana- 
nias, princeps sacerdotum. 

(4) Ostium poni videtur pro exitu seu fine: 
intendebant enim, ut simpliciter respondendo quod 
obiisset in cruce videretur ejus divinitatem negare. 

(19) Non solum quarumeunque tribuum Israeli- 
fas, sed eliam gentiles ad diem festum undequaque 
solitos Hierosolymam ascendere, notius ex Evan- 
gelio est, quam ut contra Scaligerum probari de- 
beat : cujus etiam scrupulo de gentibus templum 
non ingredientibus facile satisfacit ipse locus, in 
eam partem prospectum habens,ad quam gentili- 
bus quoque fas fuerit accedere. 


bid MENSIS MAIUS. - “16 


resisteret mendacio, non est cunctatus, neque metu ἃ χατὰ τοῦ ψεύδους. οὐ μῶλων ἦν οὐδὲ δεδέα τὰν 
prodidit veritatem : sed et animo et lingua liberri- ἀλήθειαν προδιδοὺς, ἀλλὰ xci ψυχὴν καὶ γλῶτταν 
mus, et magnam protinus vocem emittens : « Quid ἐλευθερώτατος, χαὶ μεγάλην εὐθὺς ἀφεὶς τὰν φωνήν " 
me rogatis, inquit, de Jesu ? Ipse sedet in ccelo ad « Τί με ἐρωτᾶτε περὶ τοῦ ᾿Ιησοῦ ; λέγων, καὶ αὐτὸς 
dexteram virtutis Patris sui, venturus posthac in χάθηται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐν δεξιᾷ τῆς δυνάμεως τοῦ 
nubibus coeli, ut judicet orbem terre in justitia. » Πατρὸς αὐτοῦ, ἐρχόμενος μετά ταῦτα ἐπὶ τῶν vtpt- 
Cum multi autem fuissent persuasi ab hoc Jacobi λῶν τοῦ οὐρανοῦ χρῖναι τὴν οἰχουμένην ἐν διχαιο- 
testimonio, clamarentque et dicerent, Hosanna σύνῃ. » Καὶ πολλῶν πληροφορηθέντων ἐπὶ τῇ μαρτυ- 
Filio David: Scribas et Phariseos subiit magna ρίᾳ ταύτῃ τοῦ Ἰαχώδου, χραξόντων τε x«i λεγόντων " 
ejus, quod factum fuerat, poenitentia, et inter se Ὡσαννᾶ tà Υἱῶ AXx6i13, πολλὴ τοὺς Γραμματεῖς τότε 
dicebant : Male fecimus, quitale testimonium Jesu χαὶ Φαρισαίους εἰσήει μετάνοια τοῦ πραχθέντος * 
prebuerimus. Agedum ergo Jacobum dejiciamus, χαὶ πρὸς ἀλλήλους, Καχῶς ἐποίέησαμεν, ἔλεγον, 
ut populus metu retardatus non credat Jesu. Cum — σοιαύτην μαρτυρίαν παρασχόντες τῷ Ἰησοῦ * δεῦτε 
sic dixissent, magna voce clamarunt: Olo!Justus τοιγαροῦν, χαταλάδωμεν τὸν Ἰάχωδον, ἕν᾽ ὁ λαὸς οὕτω 


quoque erravit. φόδῳ περισχεθέντες μὴ πιστεύσωσι τῷ ᾿Ιησοῦ. Οὕτως 
B εἰπόντες μέγα τι βεδοήχασιν * Ὦ | ὦ | καὶ ὁ Δίχαιος 

ἐπλανήθη. 
XIX. Cum ergo ascendissent in templi pinnacu- 1Θ΄. ᾿Αναθάντες οὖν ἐπὶ τὸ πτερύγιον εὐθὺς xara- 


lum, eum statim dejiciunt. Et ne sic quidem de- βάλλουσι " xci μηδὲ οὕτω τῆς μανίας στάντες, Da- 
sistentes ab insania, dicebant: Justum obruamus γον * Λιθάσωμεν τὸν Δίχαιον, Καὶ ἤρξαντο λιθάζειν 
lapidibus. Et ceperunt in eum jaculari lapides, αὐτὸν, ἐπείπερ χαταδληθεὶς οὐχ ἀπέθανεν, ἀλλὰ 
quoniam dejectus nonerat mortuus. Sed conversus στραφεὶς, à ψυχῆς ἁγίας | τίθησι τὰ γόνατα, λέγων * 
(0 sanctam animam! )figit humi genua dicens: Κύριε Θεὲ Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς, οὐ γὰρ οἴϑασι τί 
Domine Deus Pater, dimitte eis, nesciunt enim ποιοῦσι τὴν αὐτὴν τῷ Στιφάνῳ φωνὴν ἀφεὶς xai ὁ 
quid faciunt ; eamdem vocem, quam Stephanus, θεῖος Ιάκωδος. Οὕτως οὖν λιθοβολούντων αὐτὸν, εἷς 
divinus quoque emittens Jacobus. Cum sic ergo τῶν ἱερέων, τῶν υἱῶν Ῥηχαυὶ, υἱοῦ Ῥαχαθὴν, τῶν 
eum appeterentlapidibus, unus ex sacerdotibus, ὑπὸ Ἰερεμίου τοῦ προφήτου μαρτυρουμένων, ἔχραξε 
qui erant filii Recham, filii Rechabim, de quibus λέγων * Παύσασθε, τί ποιεῖσθε ; εὔχεται ὑπὲρ ἡμῶν 
fert testimonium Jeremias (16) propheta, clamavit, ὁ Δίχαιος. Καί τις αὐτῶν, ἀπὸ τῶν χκναφέων τὸ ξύλον 
dicens : Cessate : quid facitis? Justus pro nobis λαδὼν, iv ᾧ ἀπεπίαξον τὰ ἱμάτια, ἐπάγει λίαν χατὰ 
precatur. Quidam autem ex eis, accepto fuste ex ( τῆς χεφαλῆς αὐτόὺ * χαὶ οὕτως ὁ A(xatoc παραδίδωσι 
officina fullonis, quo comprimebat vestes, valide τὴν ψυχήν. Καὶ λαθόντες αὐτὸν θάπτουσι πλησίον τοῦ 
infligitejus capiti : et sic Justus tradidit animam. γναοῦ τοῦ Θεοῦ. 

Quem acceperunt et sepelierunt prope templum 

Dei. 

XX, Quicunque autem erant, in civitate mode- IK'. Ὅσοι dt τῶν xarà τὴν πόλιν ἐπιειχέστατοι, 
rati et probi, οἱ videbanturleges accurate servare, χαὶ τὰ περὶ τοὺς νόμους ἀχριθεῖς ἐδόχουν, βαρέως 
hoc tuleruntgraviter, et clam mittunt ad Agrippam — fveyx«v ἐπὶ τούτῳ * xai πέμπουσι χρύφα πρὸς τὸν 
(eratenim is successortetrarchie Herodis)rogantes, ᾿Αἀγρίππαν (οὗτος γὰρ τῆς Ἡρώδου τετραρχίας du- 
ut scriberet ad Ananum, ne talia auderet. Neque δοχος ἦν) ἀξιοῦνται ἐπιστεῖλαι ᾿Ανάνῳ, μὴ τοιαῦτα 
enim recte fecisse dicebant, quod fecerat magno τολμᾷν, μηδὲ γὰρ τὸ χατὰ τὸν μέγαν τοῦτον 'Idxe- 
Jacobo. Quidam autem ex eis Albino quoque pro- — 6ov ὀρθῶς x«z«npábat. Τινὲς δὲ αὐτῶν xai τῷ 'A 
cedentes obviam, venienti Alexandria (ipsum enim — 6ívo ὑπαντήσαντες, ἀπὸ τῆς ᾿Αλεξανδρεέας ódorz* 
post Festum elegit Cesar procuratorem Jud) ρόνντι (αὐτὸν γὰρ μετὰ Φῆστον ἐχειροτόνησε Καῖσαρ 
eum docent, non licere Anano absque ejus senten- τῆς Ἰουδαίας ἐπίτροπον) διδϑάσχουσι μὴ ἐξεῖναι τῷ 
tia sedere in concilio. Albinusigitur, credens iis D ᾿Ανάνῳ χωρὶς γνώμης αὐτοῦ χαθέσαι συνέδριον. ᾿Αλθ» 
qui dixerant, iratus scribi ad Ananum, minans νος δὲ τοὶς εἰποῦσι πεισθεὶς, γράφει μετ᾽ ópyüc pM : 
eum daturum ponas admissi facinoris. Rex vero τὸν "Av«voy, δίκας ἀπειλῶν ὑποσχεῖν αὐτὸν τοῦ τοιοῦδε 
Agrippa, Anano deposito a sacerdotio, cum fuisset τολμήματος. 'Aypir mac μέντοι ὁ βασιλεὺς, ἀφελὼν τῆς 
Ponifex non plures quam tres menses, alterum ἱερωσύνης τὸν “Ανανον, ἄρξαντα μῆνας οὐ πλείους τριῶν, 
ejus loco constituit. Mala autem extrema invase- ἕτερον ἀντ᾽ ἐχείνου χατέστηχε. Τὰ μέντοι χακῶν ἔσχατα, ' 
runt Jud;os post mortem Jacobi: horumtestis est μετὰ τὴν Ἰαχώδου τελευτὴν, ᾿Ιονδαίους κατείληφε * χαὶ 
Josephus Judeus, qui nihil celavit veritatis. μάρτυς τούτων Ἰουδαῖος ᾿Ιώσηπος, μηδὲν τῆς ἀλοθείᾳ - 

ὑποχρυψάμενος. 


(16) Ast Rechabitee, de quibus Hieremie xxxv, tur /ilius Rechab, adductus in hunc errorem:cum 
ex Madianilis inter Judeos habitantibus erant, uti, ^ nomen hoc fere potuerit etiam ex Aaronis fam 
ex x Numerorum liquet ; quomodo ergoex iissa- lia aliquis,sicat ex Judeis multi gesserunt nodmet 
cerdotes erant? Glossema igitur hoc de suoadje- —Jsmaelis, quos ridiculum foret Ismaelitas dicere 
cerit vel Hegesippus vel Eusebius, eo quod legere- 





T7SsswU"w-mpnT wt 


ua ΡῬΆΥ}} τ 


217 


VITA S. ACACII CAPPADOCIS. 


918 


KA' Ταῦτα οὕτω συνῆ)θεν, x«i προσετέθη τοῖς A XXI. Hec ita evenerunt, Sanctus additus est 


ἁγίοις ὁ ἅγιος, τοῖς μάοτυσιν ὁ μάρτυς, τοῖς διχαίοις 
ὁ διχαιος χαὶ ὧν xai ὀνομαξόμενος * ἐν ἐπισχόποις 
πρῶτος τὸν μαρτυριχὸν ἀναδησάμενος στέφανον, 
"H» μὲν γὰρ προφθάσας ἔν διαχόνοις ὁ Στέφανος, ἐν 
ἀποστόλοις ὁ Ζεδεδαίου Ἰάχωδος" νῦν δὲ ὁ ἀρχιερεὺς 
τῷὸ πρώτῳ ἀρχιερεῖ Χριστῷ ἡἠχολούθησεν, ὁ μάρτυς 
τῷ ὑπὲρ τοῦ χόσμου παντὸς τὸ alu« τὸ ἴδιον ὑπο- 
σχόντι. Πόσων σοι θείων ἀξιωμάτων nocot χρεω- 
στουνταί σοι στέφανοι, τῷ μαθητῇ, τῶ ἀρχιερεῖ, τῷ 
διλαίω, τῶ θεαδῶφῳ, τῷ μάρτυρι, rà ὃ τι ἄν τις 
εἶποι τῶν ἀγαθῶν ἐχ περιουσίας ἔχοντι, εἰς δόξαν 
Πατέοος, Υἱοῦ χαὶ ἁγίον Πνεύματος, τῆς μιᾶς χαὶ 
&ywoíarou Θεότητος, ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ, xol 
μεγαλοπρέπεια, νῦν xal ἀεὶ, x«i εἰς τοὺς ἀτελευτήτους 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


sanctis, Martyr martyribus, justis φαΐ Justus erat et 
nominabatur, quippe primus inter episcopos fuit 
martyrica corona redimitus. Nam inter diaconos 
quidem precessit Stephanus, inter apostolos Zebe- 
dzi Jacobus : nune autem pontifex Christum pri- 
mum Pontificem est secutus ; martyr eum, qui pro 
universo mundo proprium prebuit sanguinem. 
Quam multarum divinarum dignitatu quam multe 
tibi debite sunt corons, discipulo, pontifici, justo, 
Dei fratri, martyri? qui quidquid boni dixerit qui- 
spiam, habes ex abundantia: ad gioriam Patris, 
Filii et Spiritus sancti, que est una et inseparabi- 
lis divinitas, etquam decet omnis honor et maghifi- 
centia, nunc et semper, et in secula seculorum. 
Amen. 





MAPTYPION TOY AT'IOY ΚΑΙ ENAOEOY 


MET'AAOMAPTYPOZ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ͂ 


AKAKIOY KAIIIIAAOKOZ. 


MARTYRIUM SANCTI ET EGREGII CHRISTI MARTYRIS 


ACACII CAPPADOCIS 


(Surius ad diem 8 Maii ; Grece nunc primum prodit ex. cod. Reg. Paris 1334, sec. xu.) 


Α΄. Τρίτον τοῦτο τοῦ μισοχάλου χαὶ παμπονήρου C 


δοχοντος λαΐλαπι χινήσαντος χατὰ τῶν τοῦ Θεοῦ 
do3)e» ἐπὶ Μαξιμιανοῦ τοῦ γαμόροῦ Διοχλητιανοῦ, 
υἱοῦ δὲ χαὶ ὑπερασπιστοῦ τοῦ Σατανᾶ, εὐθέως χαὶ 
τὰ πονηρὰ καὶ ἀσεξῇ διατάγματα τούτου χατὰ πᾶ- 
σαν χώοσν ἐπεφοίτησεν, ἔνθα ποοσέττατεν, ὥστε ἐν 
πάσῃ πόλει, εἴ τις μὴ βούλοιτο τῇ θεραπείᾳ τῶν 
θεῶν προσιέναι, τοῦτον ἀπαραιτήτως πάσῃ τιμωρίᾳ 
ὑκοδληθῆναι. Καὶ ταῦτα μὲν πρὸς τοὺς ἔξω ἄρχον- 
τας ἐθέσπισεν, φόδθω πάντα x«i χινδύνου βασιλιχοῦ 
Ὑίμοντα * ποὸς δὲ τούτοις x«l τοῖς τοῦ στρατοῦ αὐτοῦ 
ἡγιμόσι ταῦτα παρηγγέλλετο, ὥστε εἴ τις τῶν στρα- 
τιωτῶν μὴ ὑπείχῃ τοῖς προστάγμασι τοῦ βασιλέως 
εἰς τὴν θεραπείαν τῶν θεῶν, μᾶλλον δὲ δαιμόνων, 
τοῦτον δέσμιον τοῖς ἔξω δικαστηρίοις δίδοσθαι εἰς 
τιμωρίαν, 

B. Ἔν τούτῳ τοίνυν τῷ χαιρῷ χαὶ τὰ χατὰ τὸν 
μαχάριον xal ἅγιον μάρτυρα τοῦ Χριστοῦ ᾿Αχάχιον 
τὸν ἀληθῶς φερωνύμως τῇ θείᾳ πράξει μαρτυρὴη- 
ϑέντα χαὶ μηδὲν τοῦ χαχοῦ μετασχόντα à πράξαντά 
** τῆς πονηρᾶς xoà χαχεντρεχοῦς αὐτοῦ μηχανῆς " 
οὗτος δὲ ἦν ὁ ἅγιος, γένους μὲν Καππαδοχῶν, τῇ δὲ 
τύχῃ στρατιώτης, τῇ δὲ προθέσει ἀθλητὴς τοῦ Χρι- 
"τοῦ * x«i ταῦτα ἐχόσμει, xal γένος, καὶ στρατείαν. 


I. Cum tertio bonorum omnium hostis, et omni 
ex parte improbissimus draco diabolus, adversus 
Dei servos turbinem commovisset sub Maximino 
Diocletiani genero, et ipsius Satane filio ac pro- 
pugnatore, statim impia ejus edicta per omnes re- 
giones missa sunt. Edictis autem illis id precipie- 
batur, utin omni urbe, si quis esset, qui nollet 
deorum culturam obire, sine remissione aliqua 
omnibus suppliciisac tormentissubjiceretur. Edicta 
vero ipsa omni terrore et regalibus minis ac peri- 
culis referta erant. Ad hec et exercitus ducibus 
preceptum fuit, ut si quis e militibus imperatoris 
edicto, quod ad deorum vel ad demonum potius 
culturam pertineret, non obediret, ille vinculis 
astrictus, tribunalibus ad supplicia perferenda tra- 


p deretur. 


II. Tempore illo sancti Acacii martyris facta efflo- 
ruerunt, qui rei ipsa nomen suum coruprobavit, 
cum nihil omnino malorum demonum particeps 
fuerit, neque quidquam egerit, quod cum malitiosi 
diaboli machinis conveniret. Hic vir sanctissimus 
fuit genere Cappadozx, et conditione quidem miles, 
at proposito et volunlate, Christi athleta ; itaque 
et genus, et ordinis dignitatem exornavit. Ejus fa 


219 MENSIS 


MAIUS. 220 


etum hoc modo se habuit : Cum Firmus quidam À x«i ἀξίωμα, Τὰ δὲ χἀτ᾽ αὐτὸν οὕτως ἔχει τὸν τρόκον. 


militaris ordinis esset tribunus eorum qui Romano- 
rum lingua Martii, Greece vero "Apsoc dicebantur, 
et sub eo tribuno centurio esset Acacius, Firmus 
ipse singulos milites ad se accersitos tentabat, ut 
quem animum quisque haberet, experiri ac scire 
posset. Cumque multos pertim assentationibus, 
partim minisad idolorum superstitionem alque in- 
teritum allexisset, posteaquam tribuni tentatio ad 
Acacium pervenit, tunc beatus ille clara voce: 
Christianus, inquit, ego natus fui : itaque Christia- 
nus et sum, et ero, Domino meo Jesu Christo hoc 
approbante : nam et ex parentibus, et ex majori- 
bus Christianis natus sum. Hoc cum ille dixisset, 
et Firmus tertio eum tentaret, ac modo gravibus 
minis, modo promissis ingentibus promptam animi 
alacritatem et ejus constantiam debilitare, et illum 
ad se trahere conaretur, ita constans et immobilis 
in Christi confessione beatus ille perstitit, ut dein- 
ceps Firmus coactus fuerit, prout edicto regio ju- 
bebatur, virum sanctum Acacium vinculis astri- 
ctum, ad Bibianum quemdam mittere, qui totius 
exercitus imperium administrabat. 

ΠῚ. Cum igitur hic pro tribunali sederet, et. eos 
interrogaturus esset, qui Dei confessionem profite- 
bantur, Antoninus scriba ad Bibianum hec detulit : 
Pridie hujus diei, Bibiane preses, Firmus eorum, 
qui Martii dicuntur, tribunatum gerens, Acacium 
centurionem vinctum misit ad potestatem tuam, 
quippe qui dominorum nostrorum et invictorum 
Augustorum edicto parere noluerit, eo quod Chri- 
stianorum religionem sequatur. Diligentur quoque 
causam ipsius ad te scripsit. Bibianus tunc dixit : 
Recitentur, que& ad me scripta sunt ab optimo viro 
Firmo tribuno. Recitata autem sunt, qu& scripta 
erant in hanc sententiam. Flaccus Firmus Bibiano 
duci salutem : Acacium centurionem sub me tri- 
buno militantem, multumque a nobis partim ille- 
cebris, partim promissis, partim etiam minis pro- 
vocatum, ut a Christianorum secta discederet, cum 
se Christianum esse asseveraret, eL in ea confes- 
sione constanter permaneret, ego invictorum ac 
triumphantium imperatorum nostrorum jussis 
obediens, illum vinctum ad te misi, qui tormen- 
tis ac suppliciis subjici debet, ut legibus ipsis obe- 
diat. 


IV. Hac epistola recitata, Bibianus dixit: Addu- 
catur Acacius, quem tribunus dicit. Adest ille, 
inquit, Antoninus Commentariorum preefectus.Aca- 
cius vero tunc illic stetit ridenti vultu : que res 
futurum ejus viri gaudium figurabat. Judex igitur 
11 dixit: Quodnam tibi nomen est ? Respondit 
ille : Optabile et mihi et toti generi meo nomen 
est a Christo derivatum : illud vero, quo humano 
usu appellor, Acacius est. Ad hec Judex : Quare, 
inquit, Acacius nominatus, ut ipse dicis, malus 
nuno es, non obediens editis imperatorum ? Hoc 


Φήρμου τινὸς ταξιαρχοῦντος τῶν λεγομένων τοῦ 
ἀριθμοῦ χατὰ μὲν τὴν τῶν Ῥωμαίων γλῶτταν Μαρ- 
τησίων, χαλουμένων, χατὰ δὲ τὴν τῶν Ἑλλήνων 
᾿Αρείων, στρατευομένου δὲ αὐτοῦ τῷ ἀριθμῷ χεν- 
τυρίωνος, χαὶ ἔχαστον τῶν στρατιωτῶν προσχαλου- 
μένου τοῦ Φήρμον, x«i πειρωμένου τὰ τῆς γνώμῃς 
ἑχάστον, xai πολλοὺς τὰ μὲν χολαχείαις, τὰ δὲ χαὶ 
ἀπειλαῖς δελεάξοντος εἰς τὴν ἀπώλειαν, ὡς ἔφθασεν 
χαὶ εἰς αὐτὸν ἡ πεῖρα τοῦ ἄρχοντος, ἀνέχραγεν ὁ 
Μαχάριος φωνῇ μεγάλῃ λέγων - ᾿Εγὼ Χριστιανὸς 
ἐγεννήθην, xai εἰμὶ, x«i ἔσομαι, τοῦ Kupíou μου 
Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦτο παραχελευομένου καὶ θέλοντος" 
xai γὰρ χαὶ γονέων χαὶ γένους Χριστιανοῦ εἰμι" 
τοῦτο οὖν τρίτον ἀπόπειραν ποιοῦμένον τοῦ Φζο- 

B μον x«i ποτὲ μὲν ἀπειλῇ βαρείᾳ, ποτὲ δὲ μείζοσιν 
ὑποσχέσεσιν ἐχμαλάξαι αὐτοῦ τὸ πρόθυμον βουλομέ- 
vou χαὶ ἐξέλχοντος, ἔμεινεν ἀσάλευτος ὁ Μαχάριος 
τῇ ὁμολογίᾳ, ὡς λοιπὸν ἀναγχασθῆναι τὸν eüppuor 
χαὶ χατὰ τὸ πρόσταγμα τὸ βασιλικὸν δεδεμένον 
ἀποστεῖλαι τὸν ἅγιον ᾿Αχάχιον Βιδιανῷ τινε τῶ δι- 
ἐποντι τὴν χαθόλου τοῦ στρατοῦ ἀξίαν. 


I". Τούτον οὖν χαθεσθέντος πρὸ τοῦ βήματος χαὶ 
ἐπερώτησιν μέλγοντας ποιεῖσθαι τῶν εἰς τὸν Ow 
τὴν ὁμολογίαν ἐσχηχότων, ᾿Αντωνῖνος χομενταοήσιος 
ἀναφέρει τῷ Βιδιανῷ λέγων" Κύριέ μον, τῷ χθὲς 
ἡμέρᾳ Φῆρμος ὁ τριδοῦνος τῶν λεγομένων Muxpra- 
σίωυν ᾿Αχάχιόν τινα στρατιώτην ὄντα τοῦ νουμέρον 
αὐτοῦ δέσμιον παρέπεμψεν πρὸς τὴν σὴν ἐξουσίαν, 

C ὡς μὴ βονληθέντα εἶξαι τῷ προστάγματι τῶν δεσπο- 
τῶν ἡμῶν των ἀηττήτων Αὐγούστων, τὸ δὲ τῶν 
Χριστιονῶν θρησχείᾳ ἐξαχολονθοῦντα, ἀχριδῶς ypi- 
ψας χαὶ τὴν αἰτίαν αὐτοῦ τῇ σῇ ἀρετῇ. ΒΒεξιανὸς 
εἶπεν ᾿Αναγνωσθήτω πρότερον τὰ γραφέντα τῇ ἐμῇ 
χαθοσιώσει παρὰ τοῦ χυρίου pou xci ἐναρέτου Φέβ’ 
μου τοῦ ταξιαρχον" xal παρευθὺ ἀνεγνώσθη. "H» δὲ 
τὰ γραφέντα τοιαῦτα΄ Φλάδιος Φῆρμος τῷ xem 
πάντα μοι σεδασμίῳ Βιδιανῷ χαίρειν. — ' Axdxum 
στρατιώτην τοῦ ἀοιθμοῦ τυγχάνοντα τοῦ ὑπ᾽ ἐμὲ Ke- 
λὰ παρ᾽ ἡμῶν τοῦτο μὲν χολαχείαις x«l ὑποσχέσεδι 
προτραπῶτα, τοῦτο δὲ χαὶ ἀπειλαῖς ὑπομνησθέντα, 
Χριστιανὸν δὲ ἑαυτὸν λέγοντα χαὶ ἀκλινῶς περὶ τού- 
του ἔχοντα, πληρῶν τὸ πρόσταγμα τῶν ἀηττότων 
τροπὰιούχων βασιλέων ἡμῶν, ἀπέστειλα δέσμιον τῇ 
σῇ στεῤῥότητι, ógtÜovra πρῶτον ἐρωτηθῆναι, df 
οὕτως στρέδλαις ὑποδληθῆναι καὶ τιμωρίαις, ὅπως di 
τοῖς τῶν αὐτοχρατόρων νόμοις. 

Δ΄. ᾿Αναγνωσθείσης δὲ τῆς ἐπιστολῆς, Βιδιανὸς 
λέγει" Εἰσαχθήτω ᾿Αχάχιος ὁ xxi ἐπιζητούμενες. 
᾿Αντωνῖνος χομενταρήσιος λέγει * Ἕστηχε, xüpu. 
Σταθεὶς δὲ ὁ μαχάριος ᾿Αχάχιος πρὸ τοῦ βήματες 
Βιδιανοῦ, εἶχεν τὸ πρόσωπον ὥσπερ ῥόδον μειδιῶν 
x«i ἀνθοῦντα, ἤδη προειχονιξόμενος τὴν χαρὰν ti 
μέλλουσαν αὐτὸν διαδέχεσθαι, Λέγει αὐτῷ ὁ διχαστές' 
Τίς χαλεῖσαι ; Ὁ ἅγιος ᾿Αχάχιος εἶπεν * Τὸ mone 
ὄνομα ἐμοί τε χαὶ παντὶ τῷ γένει μον Χριστιανός" 
-ó δὲ τῆς χρήσεως τῆς πρὸς ἀνθρώπους 'Axdxt 
Ὁ δικαστὴς εἶπεν - Καὶ διὰ τί, φησὶν, 'AxtUM 





NUT" ΝΠ ΠῚ ΓῪΨ τ YrTVTPRREEE τ -3791-*2 


μενος τοῖς θεσπίσμασιν τῶν αὐτοχρατόρων ; τοῦτο 
7&p καὶ σημαίνει τὰ γραφέντα ἡμῖν παρὰ Φήρμου 
τοῦ ταξιάρχου. Ὁ ἅγιος ᾿Αχάχιος εἶπε. Κατασοφί- 
ζει μου, ὦ διχαστά" ἐγὼ δέ σοι λέγω, ὅτι χατὰ 
τοῦτο μᾶλλον ᾿Αχάχιος λέγομαι" οὐ γὰρ θέλω μετα- 
σχεῖν τᾷς χαχίας xal πονχρίας τῶν ἀθλίων xoci αἰμο- 
Gépev δαιμόνων ἧ τῶν τούτοις πειθομένων ᾿Ελλή- 
vw», Ὃ διχαστὴς εἶπεν' Πόθεν ὁρμώμενη»ς οὕτω 
χσταθρασύνῃ τῷ λόγῳ; O ἅγιος ᾿Αχάχιος εἶπεν' 
Tí γὰρ τοῦτο ποιῇ, ὅτι ἐρωτᾷς περὶ τῆς πατρίδος ; 
Ὁ διχαστὲς εἶπεν ^ ᾿Επειδὴ ἔμπειροι γεγόναμεν 
χαὶ τὰ ἤθη τῶν πατρίδων ἐπιστάμεθα, διὰ τηῦτο 
ἐπερωτησά σε, ἵνα πρὸς τὸ ἦθος τῆς πατρίδος σου 
ἀχούσας, οὕτω χαὶ χρήσωμαι ἐν τῷ παρόντι προσ- 
τάγματε. Ὁ ἅγιος ᾿Αχάχιος εἶπεν’ Γένει μὲν εἰμὶ 
᾿Αχαιὸς, ἐγεννήθην δὲ ἐν Καππαδοχία᾽ ἐχεῖσε τοί- 
γυν xai τὴν χατοίχησιν τῶν γονέων μὸν ἐχόντων, 
ἐκὶ στρατείαν ἦλθον, ὅθεν μάλιστα xai πολλοὺς τῶν 
συστρατιωτῶν μου προλαδόντας μάρτυρας τοῦ Xpt- 
στοῦ γνωρίξω, ἀλλὰ χαὶ γείτονας xxi συνηλιχιώ- 
τας μου. Βούλομαι οὖν ἐχείνοις α᾽ μᾶλλονχολονθῆ- 
σαι͵ εἴπερ Toig λεγομένοις νόμο ιςὰ ρπὑμῶν ἀνθρώ- 
ze» ἀχοῦσαε τοῖς μετ᾽ αὐτῶν φθειρομένοις τῇ παρ- 
αλλαγᾷ τοῦ βίου τούτον. 

E. Ὃ dixe«cràc εἶπεν: Μὴ νομίσῃς, 
τὰς τυχούσας σε τιμωρίας ἐχδέξασθαι" χαὶ γὰρ xci 
τὸ πάτριὸν ew) ληρῶδες xai ἀπότομον θάρσος τοῦτο 
ζητεῖ. Ὥστε eb» κάντα σον τὸν λογισμὸν ἐχεῖνον 
ῥέψας, θέλῃᾳσον πειθαρχῆσαι τοῖς νόμοις τῶν βασι- 
λέων τῇ πρὸς τοὺς θεοὺς θεραπείᾳ, δι᾽ οὖς χρατοῦσιν 
ot τὰ πάντα νιχῶντες xoi διέποντες Αὐγονστοι, αἰ- 
δεσθᾷναι δὲ xal üpàc xoci τὸ βῆμα ἡμῶν, x«i μὴ 
νὀμίσῃς εἶναε πάντων φρονιμώτερος, ἀπονοίᾳ ἀχαίρῳ 
χεχρΌμένος, εἰς ἀνθρωπὸν τινα, ὥς φασιν ὑποδιχον 
τοῖς νόμοις γεγενημένον, τὰς ἐλπίδας ἔχων. Ὁ ἅγιος 
᾿λχάχιος λέγει’ Σφάλλει, διχαστὰ, δεινὴν πλάνην 
τοῦ Σατανὰ πλανώμενος. οὐ γὰρ διὰ τὴν θεραπείαν 
τῶν θεῶν, ὧν λέγεις, χρατοῦσιν οἱ βασιλεῖς, ἀλλὰ διὰ 
τὴν συγχώρησιν τοῦ ἀγαθοῦ xci εὐσπλάγχνου Θεοῦ 
τοῦ τὰ πάντα ποιήσαντος χαὶ διαχυδερνώντος" τὸ δὲ 
ἐς ἄνθρωπον ὑπόδιχον, ὡς σὺ λέγεις, ἔχειν με, du. 
ταστὰ͵ τὰς ἐλπίδας, γνῶθι, ὅτι ἄνθρωπος μὲν δι' 
ἡμᾶς ὁ Κύριος ἁμῶν Ἰησους Χριστὸς ἐπεφάνη τῷ 
δόσμω, ἵνα σώσῃ ὑμᾶς: Θεὸς δὲ ὧν ἀληθινὸς 
φίρων τὸν ἀπόῤῥητον αὐτοῦ οἰχονομίαν, ἦν οὐχ ἂν 
δυνήσῃ ὁ ἀχοῦσαι $ γνῶναι, εἰ μὴ πρῶτον ἑαυτὸν &U- 
τρειχίσως τῇ πίστει’ πῶς ἄν xat' ἀξίαν διηγήσομαί 
ϑὺγ ; Θεὸς γὰρ ὧν ἀληθινὸς, ὥς ἔφην, τὴν φύσιν χαὶ 
ἄσοιος ἀδιαίρετος ὑπάρχων, x«i συναΐδιος ἀεὶ τοῦ 
Πατρὸς, ἐν ἰδίοις, ὅτε ἠθέλησεν, καιροῖς ἐτέλεσεν τὸ 
we τῆς ἡμετέρας σωτηρίας, χαὶ τῆς χαταχρίσεως 


᾿Αχᾶχιε, 


χαὶ 


οὐ Σατανᾶ, τοῦ ἀπ’ ἀρχῇς βασχαίνοντος, ἡλευθέ- 
kp. 
c. Ὁ δϑοιαστὰὴς εἶπεν’ Καὶ εἰ xav αὐτοῦ mpdc- 


᾿ ect» οἱ βασιλεῖς, πῶς οὐκ ἀμείδεται τούτους ὁ 


Κριστός σου, ὁ τὸν οἰκονομίαν, ὥσπερ σὺ ἔφης, δι᾽ 
μᾶς βαστάσας, εὖγε ἐστὶν Θιὸς ἀληθινὸς x«i δυνα- 


VITA S. AGAQII CAPPADOCIS. 
λεγόμενος, χαθὼς λέγεις, χαχὸς φαίνει, μὴ πειθό- À enim significant, que nobisa Firmo tribuno scripta 


B 


C 


D 


sunt. ΤῊ ΩΣ Acacjus : Captiosis sermonibus mecum 


agis, o judex ; veruü ego tibi affirmo ob eam rem 


justius me Acaéiadi Hogiípari, quod nolim dee- 
monum istorum sanguineia votántium ngalitiee par- 


liceps fieri, neque cum Grecis Goinmunicgre,. qui 


talibus obtemperant. At judex dixit : Ündénjaj: tu 


es, qui tam temerario sermone te jactas ἢ Quor- *. 


sum, inquit Acacius, de patria rre interrogas ἢ Cui 


judex : Quoniam rerum usum habemus, et patria- 


rum mores recte novimus, propterea hoc ἃ te 
quaesivi, ut pro ejus patrie, ex qua tu es, moribus 
ac dignitate me in hac quaestione prestem. Tum 
Acacius : Genere, inquit, Achivus sum, in Cap- 
padocia vero natus : quo loco cum parentes mei 
habitarent, ad exercitum veni, ubi et multos ex 


meis commilitonibus ante me Christi martyres 
fuisse accepi : quin etiam vicinos et equales meos, 


tales fuisse cognovi : quibus et signorum gratiam 
post ipsorum mortem a Deo ipso impartitam vidi- 
mus. Illos igitur sequi malui, quam eas quas vos le- 
ges dicitis, cum humane ille sint, et una cum 
hominibus post vite hujus excessum corrumpan- 
tur. 


V. Ad hec judex : Ne putes mediocres cruciatu? 


tibi parandos esse ; etenim ista patrie tue nuga- 


citas et mira temeritas hoc expostulant. Ne igitur 
hec patiaris, abjice omnes istas cogitationes, et 
imperatorum legibus obtempera, deorum cultui 


serviens, quorum nulu omnium victores ac rectores 
Augusti rerum potiuntur : nosetiam et tribunal 
hoc nostrum reverere, neque putes te omnium esse 
prudentissimum, temeritate ista importuna nuno 
abutentem, etin homine illo, quem ponis secun- 
dum legem decretis subjectum fuisse aiunt, spes 
tuas collocantem. Erras, inquit Acacius, o judex, 
gravissimis Satanse fallaciis deceptus ; non enim 
propter eorum deorum, quos tu dicis, cultum im- 
perio Casares Augusti potiuntur, sed benigni Dei 
omnia gubernantis concessione hoc efficitur. Quod 
autem dicis, in homine condemnato (ut ipse ais) me 
spem collocasse, scito Jesum Dominum nostrum 
hominem nostri causa factum, in mundum hunc 


venisse, ut nobis salutem daret : qui cum idem esset 


verus Deus, mira quadam et immensa providentia 


humanam suscepit naturam, et eam in se habuit. 


Id vero tu neque cognoscere, neque audire poteris, 


nisiprius teipsum fidei Christiane accommodaveris- 
Cum enim natura, ut dixi, esset verus Deus, et Ver- 
bum aPatrenon divisum, sed cum illo semper cosg- 


ternum, propriis, quibus ipse voluit, temporibus no- 
stre salutis opus perfecit, et a Satane ipsius, qui 
ab initio nobis inviderat, condemnatione ac servi- 
tute nos liberavit. 

VI. Ad heec judex dixit : Si imperatores ipsicon- 


tra eum faciunt, curet illos non' punit Christus iste 
tuus, qui, ut ipse dicis, humanam naturam nostm 
causa suscepit ? Facile enim imperatores puuire 


^ 


223 


MENSIS MAIUS. 


$i 


potest, si est Deus vere potens. Ex boe.  Jpso, in- À τός ; Ὁ ἅγιος ᾿Αχάχιος εἶπεν᾽ "Ex. τούτον γὰρ μᾶλ- 


quit Acacius, eum, ac ejus, bonftotem «οἵ poten- 
tiam cognoscere potes, gutód "ümeihjurie illi fiant, 
non statim pcenas:Vobis:refert, sed diutius exspe- 
etat, ut vos Gréschs:poeriiteat, qui cultum et vene- 
τα 6 ΠῈ δε ΠΡ congruentem, deemonibus affertis. Ad 
e . hee et'servorum, qui ei grati sunt, electionem ac 
"progressum hoc modo compellere vult. taque hae 
providentia utitur. Nam si statim vobis poenam 111- 
ferre vellet, et vosipsi in perpetuum periissetis, et 
ipsiusservi manifesti non flerent ; quin cli: gratie 
ipsius potentia otiosa permansissel. Quomodo 
enim Dominus noster gloriose laudari posset, nisi 
diuturna in vestris sceleribus puniendis patientia 
uteretur ? Nunc vero hec ita fleri permittit, ut et 
vos, qui nou resipiscitis, sed diuturnam ipsius pa- 
tientiam respuentes, in vestra sevitia persistitis, et 
ab eo magis magisque desciscentes, ad interitum 
properatis, vestra culpa condemnemini, et nos, 
qui ejus imperium agnovimus, perpetuo cum illo 
vivamus. Quinetiamipsius gloria inillis hominibus 
manifestior flet, qui scelera sua recognoscentes, vi- 
tam emendaverint. 

VII. Tunc Bibianus : Litteras forsan didicisti, ob 
idque sic diserte respondes. Nam per deos ipsos 
sermonem rationi consentaneum habuisti, ut ho- 
minum salutem sub Dei potentia esse ostenderes. 
Ex hoc ipso, inquit Acacius, Dei omnium domina- 
toris potentiam et gratiam agnoscere potes, quod 
cum non didicerim litteras illas, que vobis valde 


optabiles videntur, nisi tantum pauca quadam ad & 


divinarum Litterarum lectionem necessaria, ipse 
Deus pro nobis miserabilibus suis servis respondet, 
facitque ut ab omnibus hominibus, quin etiam ut 
et ἃ vobis ipsis, qui eruditi estis, laudemur. Nam 
et ab initio cum dispensationis divinse opus perfi- 
ceret, et suum ipsius regnum orbi terrarum pree- 
dicandum curaret, non hominibus genere aut divi- 
tiis, orationisveautlitterarum facultate preestantibus 
ad Evangelii sui preedicationem, sed piscatoribus et 
publicanis, ac pauperibus quibusdam usus est. Hoc 
autem fecit, utejus potentia, que mentem omnem 
exsuperat, cognosceretur, sancto ac divino Spiritu 
ejus discipulos adjuvante. 

VIII. Post heecjudex :Omittens ego, quod oppor- 
lune mihi faciendum est, tecum nugor, qui talia 
disseris. Tu scisimperatorum edicta omni terrore 
plena vobis proposita esse, ut vos Christiani bomi- 
nes vel sacrificetis, et deos ipsos colatis, in omni- 
bus rebus vosillis subjicientes atque eo modo ho- 
nores ab illis reportetis vel, si sacrificare 
nolueritis, condemnemini, et suppliciis ac poenis 
subjiciamini. Velim igitur dicas, num diis ipsis 
sacrifices, et legibus obtemperes, au teid facturum 
neges. Respondit Aeacius : Sepeet a Firmo inter- 
rogatus, Christianum me esse confessus sum. Quod 
ergo dixi, iterum dico, me Christianum esse, et 
impuris demonibus nou sacrificare. Ego, inquit 
judex, etiam nunc etatem istam tuam misericordia 


B μετανοεῖτε, 


λον, διχαστὸ, OgtÜtis γνωρίσαι αὐτὸν, xal τὴν ἀγα- 
θότητα αὐτοῦ, καὶ τὴν δύναμιν, ὅτι χαὶ ὑδριζξόμενος 
οὐχ εὐθέως ἀνταποδίδωσιν ἡμῖν, ἐχδεχόμενος ὑμῶν 
τῶν Ἑλληνων τὴν μετάνοιαν χἀὲ ἐπιστποφὴν, τῶν 
τὸ αὐτῶ πρέπον σέδας τοῖς δαίμοσι προσφερόντων" 
ἔτι δὲ «al τῶν εὐαοεστούντων αὐτῷ δούλων τὴν 
ἐχλογὴν χαὶ προχοπὴν βουλόμενος ἐχτελέσαι, οὕτως 
ὠχονόμησεν. Ei γὰρ ἡἠδούλετο εὐθέως ὑμῖν ἀποδοῦ- 
ναι χαὶ ὑμᾶς ἀπόλλυσθαι αἰωνίως, καὶ οἱ δοῦλοι αὖ- 
τοῦ οὐχ ἐγίνοντο φανεροὶ, ἀλλὰ καὶ $ δύναμες τῆς 
χάριτος αὐτοῦ ἀργὴ διέμενεν. Καὶ πῶς εἶχεν δοξα- 
σθῆναι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, εἰ uà i» 
μαχρόθυμος ἐπέ ταῖς πονηοίαις ὑαῶν ; NU» δὲ σνυγ- 
χωρεῖ ταῦτα οὕτως γενέσθαι, ἵνα χαὶ ὑμεῖς ὅσοι οὐ 
ἀλλὰ καταπτύσαντες τῆς ἀνοχῆς x«i τῆς 
μαχροθνμίας αὐτοῦ ἐυμένετε τῇ ὡυότητι ὑμῶν καὶ 
τῇ ἀποστάσει τῆς ἀπωλείας αὐτοχατάχοιτοι γένησθε, 
xxi ἡμεῖς δὲ ix προθέσεως τὴν δεσποτείαν αὐτοῦ 
ἐπιγνόντες, ζήσωμεν ἀϊδίως σὺν αὐτῷ καὶ à δόξα δὲ 
αὐτοῦ φανεοωθῇ διὰ τῶν μετανοούντων ἀνθρώπων 
χαὶ διορθουμένων τὸν ἑαυτῶν βίον. 


Z'. Βιδιανὸς εἶπεν: 'Ax&xu, ἔμαθες γράμματα, 
ὅτι οὕτως προσόχως ἀποχρίνῃ" μὰ τοὺς θεοὺς ἐνδεχό- 
μενον λόγον εἶπας, ὅσον τὸ ὑπ᾽ ἐξουτίαν εἶναι Θεοῦ 
τὴν τῶν ἀνθρώπων σωτηρίαν. Ὁ ἅγιος ᾿Ακχάχιος 
εἶπεν: Ἔν τούτῳ γὰρ μᾶλλον, ὦ δικαστὰ, ὀφεῶεις 
γνωοίσαι τὴν δύναωιν x«l τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ τοῦ 
πάντων ἡμῶν Δεσπότου, ὅτι μὴ μαθόντος τὰ δοκοῦντα 
ὑμῖν περισπούδαστα γράμυατα, εἰ μὴ μόνον ole 
πρὸς τὴν ἀνάγνωσιν τῶν θείων Γραφῶν, αὐτὸς ὑπὸ 
ἡμῶν τῶν ἐλεεινῶν δούλων αὐτοῦ ἀπολογεῖ τε zs 
ποιεῖ ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων, ἀλλὰ x«l ὑφ᾽ ὑμῶν 
τῶν πεπαιδευμένων ἐπαινεῖσθαι" χαὶ γὰρ ἀπ᾽ ἀρχῆς 
πληρῶν τὴν οἰχονομιαν χαὶ μέλλων χηούσσειν ἐν τῷ 
χόσμῳ τὴν ἑαυτοῦ βασιλείαν, οὐκ ἐχρήσατο ἀνϑοώ» 
ποις ἢ γένει, ἢ πλούτω, ἢ λόγῳ, ἢ γράμμασι δυνα- 
τοῖς πρὸς τὸ χήρυγμα τοὺ Εὐαγγελίου, ἀλλ' aurum 
χαὶ τελώναις, χαὶ παντελῶς ἐν πτωχαῖς περιουσίκις 
ἐχρήσατο. Τοῦτο δὲ ἐποίησεν ὁ φιλάνθρωπος Ot, 
ἕνα ἢ ὑπερθάλλουσα πάντα νοῦν δύναμις αὐτοῦ ve 
ρισθῇ, τοὺ θείου καὶ ἁγίου Πνεύματος ἐν πᾶσι συνε!» 
γοῦντος αὐτοῖς. 


H. 'O διχαστὴς εἴπεν: Ἐγὼ ἐάσας τὸ καίριον, 


ὡς εἰπεῖν ληοῶ μετὰ σοῦ τοιαῦτα διαλεγόμενος" οἶδας 


δὲ, ὅτι παντὸς φόβον ἡμῖν ἐστι γέμοντα τὰ προστάς 
γματὰ τῶν αὐτοχρατόρων, ὥστε ἢ θύοντας xai θερα» 
πεύοντας τοὺς θεοὺς ὑωᾶς τοὺς Χριστιανοὺς ἐν πατί 
ὅτε ὑπηχόους αὐτοὺς γενοιλένους χαὶ τιμὰς καὶ 
αὐτῶν χουίξεσθχι, τοὺς δὲ μὴ θύοντας τιμωρεῖσθιι 
χατὰ χράτος, Θύεις οὖν τοῖς θεοῖς xai πειθαοχεὶς τοῖς 
γόμοις τῶν βασιλέων, ἤ ἀχμὴν ἀντιλέγεις ; Ὃ dy 
Καὶ ἐπὶ Φήρμου πολλάκις ἑπερω» 
τηθεὶς, ὡμολόγησα Χριστιανὸν ἑαντὸν εἶναι, xal vum 
λέγω ὅτι Χριστιανὸς εἰμι, x«l οὐ θύω δαέμοσιν ἀχα- 
θάρτοις ποτέ. 'O διχαστὴς εἶπεν: Ἐγὼ ἔτι τὸ τῆς 
ἡλικίας σον μέτρον οἰχτείρω: ὁρῶ γὰρ σε μὴ miim 
εἴχοσι καὶ εἰ ἐτῶν ὄντα' ἀλλὰ xol τὸ τοῦ στρατιώτει 


᾿Αχάχιος εἶπεν" 





1 





PM Vero, mo nem 


225 


VITA S, ACACII CAPPADOCIS. 


226 


σχῆμα κἰδεσθεὶς, οὐκ ἠθέλησα τιμωρίχις σε ὑποβα- A prosequor. Video enim te non amplius quam viginti 


Mi» * ἐὰν δὲ ἐμμένεις τῇ μωρίᾳ ἐχείνῃη, ἀναγχάσεις 
με τοῦ ἐπαγαγεῖν σοι βασάνους πιχρὰς χαὶ ἀνηχέστους. 
O ἅγιος ᾿Αχάχιος εἶπεν * Ὃ βούλει, ποίει & τάχει, 
χαγὼ γὰρ ὃ νῦν ποιῶ οὐχ ἔστι μωρὸν, ἀλλὰ xut πάνν 
φρόνιμον, ἵνα τὸν ποιήσαντά με χαὶ μέχρι τοῦ νῦν προ- 
γοούμενόν Lot μὴ ἐγχαταλείπω. τὸν μόνον ἀληθινὸν 
Θεόν. 'O δικαστὴς εἶπεν * Πῶς μόνον ἔφης εἶνχι ἀληθι- 
νὸν Θεὸν, ὁπότε λέγεις, τὸν Χριστὸν Υἱὸν εἶναι Θεοῦ ; 
ἀνχγχῃ πᾶσα, εἰ Υἱὸς καὶ ἔσος εἴη τῷ Πατρὶ, δύο αὐ- 
τοὺς εἶναι, λοιπὸν χαὶ οὐχὶ ἕνα Θέον. Δύο εἶναι χαὶ αὐ- 
τοὶ λέγοντες θεοὺς, πῶς νῦν ἕνα ἐχφωνεῖς ; ᾿Αναγχάζεις 
με γὰρ ληρολογεῖν μετὰ σοῦ, οὕτως ἔχθεσμα xot ἀνάώρ- 
μοστα ὁμιλῶν. 


quinque annos natum. Quin etiam militarem di- 
gnitalem reveritus, nolui te statim tormentis sub- 
Jicere. At si diutius in ista tua insania persistes, 
coges me inevitabilibus tormentis te subjicere. Ad 
hiec Acacius : Quod volo facere non stultum, sed 
valde prudens et Deo gratum opus est, ut eum, qui 
me creavit, et ad hunc usqusdiem providentia sua 
prosecutus est, non deseram : illum, inquam, 
ipsum, qui solus est verus Deus. Quomodo, inquit 
judex, dixisti solum esse verum Deum, cum dicas 
Christum Dei Filium esse ? Omnino enim necesse 
est, at si Filium est, et Patri parsit ; et ita non 
unus, sed duo sint dii. Cum igitur et ipsiduos Deos 


dicatis, quare nunc unum Deum profers? Cogis enim me tecum nugari, cum ista tu nunc absurda 


et inconcinna dicas : 


Θ΄. Ὁ ἅγιος "Axáxtoc εἶπεν * Πιστεύω τῷ Ἰησοῦ B 


τῷ σταυρωθέντε ἐπὶ Ποντίον Πιλάτον, δοθῆναί μοι 
λόγον διὰ τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ τοῦ ἁγίου πρὸς τὴν 
ἱπερώτεσιν ταύτην τοῦ διασαφῆσαι αὐτήν * οὐ γὰρ ἢ 
τυχοῦσα ἐστιν αὕτη ἐπερύτησις, πῶς δύο λέγοντες 
θεοὺς, ἕνα ποοσχυνεῖν Θεὸν ἐπαγγελλόμεθα * ἐγὼ δέ 
σοι λέγω, δικαστὰ, x«i τὸ Πνεῦμχ τὸ ἅγιον ἀχώοι- 
στον εἶναὲ τοῦ Πατρὸς x«i τοῦ Υἱοῦ, x«i εἶναι μὲν 
τοὶχ ποόσωπα ἐν τρισὶ προσηγορίαις, μίαν δὲ δύνα- 
pt χαὶ θεότητα τούτων τῶν ὀνομάτων ὑπάρχειν " 
ἵνα δὲ λέγοιεν Θεὸν ἔχοντα xxl Λόγον, χαὶ ἄνευ τοῦ 
$wtuso {νεύματος μὴ εἶναι. Δίδωμι δέ σοι xai 
ὑπόδειγμα ἐγχωροῦν ὅσον πρὸς τὴν ἡμετέραν ἀνθρω- 
πίνχν δύναμιν ἐν τούτῳ ^ ὥσπερ ὁ βασιλεὺς ὁ νῦν, 
ὃν σὺ ἐπιγοάφεις δεσπότην, ἐγὼ γὰρ ἄνθρωπον αὐτὸν 
λέγω, ἀλλὰ χαὶ χρίσει μείζονι ὑποχείμενον, ἔχει δὲ 
υἱὸν xai λέγεται, εἰ τύχοι, οὗτος Μαξιμιανὸς, ὁ δὲ 
υἱὸς αὐτοῦ Μαξέντιος, xai εἰσὶ δύο μὲν πρόσωπα, ἣ 
δὲ φύσι; αὐτῶν, τοῦτ᾽ ἔστιν τῆς ἀνθρωπότητος͵ μία 
χαὶ 4 βατιλεία pix xai ἀδιαίρετος τοῦ πατρὸς xal 
τοῦ υἱοῦ * τεμᾶται γὰρ ὃ υἱὸς διὰ τὸν πατέρα, xal ὁ 
πατὴρ διὰ τὸν υἱόν * τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον xai ἐπὶ 
τοῦ Θεοῦ τς θείας οὐσίας μίας οὔσης xai ἀτρέπτον, 
8452 τε xat τοῦ Λόγον αὐτοῦ͵ xai τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ 
τοῦ ἀγέου * εἷς xax ἀληθὴς Θεὸς ὁ παρ᾽ ἡμῶν προσχυνού- 


pr»os. 


IX. Tum Acacius : Ego credo, et in Jesu, qui 
sub Pontio Pilato crucifixus fuit, spem habeo, fu- 
turum,ut mihi per sanctum ejus Spiritum sermonis 
facultas suggeratur, qua interrogationi tu& respon- 
dere, et questionem tuam explicare possim. Non 
vulgaris queestio haec est, quarecum duos nomine- 
mus, unum Deum a nobis coli profiteamur. Dico 
igitur tibi et Spiritum sanctum a Patre et Filio esse 
inseparabilem, ac tres quidem personas esse in 
tribus appellationibus, sed unam tamen horum 
nominum potentiam esse ac divinitatem. Unum 
autem dicimus Deum, habentém et Verbum, et 
Spiritum sanctum. Absurdissimum enim esset, 
Deum sine Veibo, et sine vitali Spiritu dicere. 
Idque exemplo tibi ostendam, ad hanc ipsam rem 
explicandam accommodato, quatenushumane fa- 
cultatis conditio patitur. Quemadmodumimperator, 
qui nunc est, quem tu dominum,ego vero hominem 
dico, et majori judicio subjectum, et filius ejus 
(quorum qui pater est, Maximianus dicitur, filius 
autem Maxentius appellatur) duo quidem illi sunt, 
sedipsorum tamen nature,humane,inquam,condi- 
tionis ratio una est,imperiumque patris et filiiunum 
et inseparabile ;honoratur etenim filius per patrem, 
et pater per filium. Eodem modo et Deus conside- 
ratur : nam cum divina Patris, Verbi, et Spiritus 


sancli essentia, una eademque sit immutabilis, propterea unus, et vere Deus est, qui a nobis co- 


litur. 


l'.'O δικαστὴς εἶπεν * Πολλάχις x«l ἐπὶ τὸ προ. D X. Ad hec judex: Sepe, inquit, te hortatus 


Miut»o» ἐμοῦ προτρεψαμένου σε, σὺ τοῖς λόγοις σου 
τούτοις τοῖς μηδέν σὲ ὠφελοῦσι μεταδαλεῖν με βού- 
λει " πείσθητι οὖν uot, x«i θῦσον, χαὶ ἐπίγνωθι τοὺς 
πετρῴγυς θεοὺς, δι’ οὖς τὰ πάντα συνέστηχεν " ἐπὶ 
πολὺ 440 σοὺ ἐφεισάμην. Ὁ ἅγιος ᾿Αχάχιος λέγει * 
Μὴ us νομέσῃς φούοις χτυπεῖν * ἔχεις τὸ σῶμα pou 
εἰς μάστιγας ἕτοιμον * ὡς βούλει, χρῶ αὐτῷ * τὸν δὲ 
λογισμὸν τῆς ψυχῆς μὸν οὔτε σὺ, οὔτε ὁ αὐτοχράτωρ 
σου, οὔτε ἡ παρουσία τῶν δαιμόνων σὸν δύναται 
μετατοέναι ini τὸ φαῦλόν ποτε. 'O δικαστὴς εἶπεν * 
'Exü οὖν οὕτως βούλει, ἀνάώγχη μοι πᾶσα εἰς αἶχι- 
"ποὺς χωρῷσαι χατὰ σοῦ χαὶ τὸ πρόσταγμα τὸ βασι- 
mé» κληρῶσαι * ἀδύνατον ydp σε τοιαύτῃ ἐξετάσει 
δοπεσόντα, ἀναχωρῆσαι οὕτως χαταπαίξαντα τοῦ 


sum, ut ad rem propositam redeas ; at tu istis tuis 
sermonibus nullam libi utilitatem afferentibus, 
studes me a proposito abducere. Fac igitur, quod 
ipse dico, et sacrificium offeras, ac patrios deos 
agnoscas, per quosomnia heec constiterunt. Diutius 
enim tibi peperci. Cui Acacius: Ne putes, terroribus 
istis me perculsum iri. En habes corpus meum ad 
flagella excipienda paralissimum ; utere illo, ul 
libet : mentem vero etanimi mei propositum neque 
tu, nequeimperator tuus neque demonum tuorum 
preesentia unquam pervertere, et ad scelus compel- 
lere poterit. Tunc illi judex : Ergo, quando tu ita 
vis, omnino necesse est verberibus ac tormentis te 
subjicere, et imperatoris edictum exsequi. Nam 


997 


MENSIS MAIUS . 


fieri non potest, ut tali questioni subjectus, sic A διχαστηρίον. Καὶ θυμωθεὶς ὁ ἄρχων πρὸς rà» τάξιν 


redeas, judicium nostrum illudens. Tunc prises 
furore percitus, et cohortem affatus : Figite, inquit, 
quatuor vectes, et in illis Acacium alligate, crudis- 
que nervis ipsius terga et ventrem verberate, ut 
discat alia non nugari, neque putet se aliquid 
scire, cum nihil sciat. Videamus an ipsius Deus 
auxilium ei afferat, ejusque mens ac propositum 
quam firmum et immutabile sit, experiamur. Cum 
igilur Acacius in illis vectibus alligatus esset ; et 


λέγει: Πήξατε τέσσαρας πάλονς ἔν τῇ γᾷ xol bx 
ἐνδήσαντες αὐτὸν, νευροις ὠμοῖς χρήσασθε αὐτῷ 
xa0' ἐχάτερα μέρη νῶτου χαὶ χοιλίας, ἵνα μάθῃ μὲ 
φλυαρεῖν τοσαῦτα χαὶ νομίξειν εἰδέναι τε, μὴ δὲν ἐπι- 
στάμενος. Δεθέντος δὲ αὐτοῦ tv τοῖς τέσσαρσι πάλοις 
x«i μαστιζομένου σφοδρῶς χαθ᾽ ἐχάτερα μέρη τοῦ 
σώματος, αὕτη μόνη ἐγένετο παρ᾽ αὐτοῦ eov 'Ir- 
σοῦ Χριστὲ, βοήθει μοι, τῷ ταπεινῷ ϑούλῳ cov] 
Κύριε, μή με ἐγκαταλείπης | 


ejus terga undique verberarentur, hanc solam vocem ille emittebat : Christe, opem feras mihi 
humili servo tuo ; Domine Deus, ne me derelinquas. 


XI. Cum vero sex carnifices vicissim illum ver- 
berarent, et ejus sanguis in terram abunde diffun- 
deretur, totumque corpus vulneribus acerbissimis 
Janiatum esset, judex ipse cum miserabiles illas 
plagas videret, et martyris mentem ac voluntatem 
constantem atque immobilem esse animadverteret: 
Num, inquit, nunc sacrificabis ? Itane miser dici, 
quam amicus imperatorum esse maluisti? Ad heec 
dixit Acacius: Nequaquam ego sacrifico : habeo 
enim Dominum meum Jesum Christum opem mihi 
ferentem ; itaque istis tuis cruciatibus robustiorem 
ac promptiorem me reddidisti. Hactenus enim tor- 
mentorum exspectatio, aliqua ex parte cogitationes 
meas perturbabat : cum vero vis illata est, ethic 
pati cepi, per Jesum Christum mihi potentiam 
suggerentem,robustissimus factus sum,et ad omnia 
tormenta suscipienda paratissimus. Deo ipso sine 
dubitatione aliqua confisus. Tum judex : Ista, 
inquit, dicis, quoniam majora tormenta tibi non 
intuli. Sed ego temeritatem istam tuam dejiciam. 
Eo enim, quod hactenus tibi peperci, audacem, ut 
dicis, te reddidi. Cui Acacius : Faccelerrime quid- 
quid vis. Quos enim cruciatus mihi afferre cogitas, 
illi utilitatem mihi afferent : et quo majora tor- 
menta adhibebis, eo majorem Domini mei gratiam 
invitus mihi conciliabis. H&c, inquit judex, loque- 
ris, quoniamcorpustuum nondum verberibus lace- 
ratum est. Tum Acacius : Jam dixi, ut faceres, 
quidquid vis,non enim impuris demonibussacrifico, 
neque voluntati tue, aut patris tui Satanae morem 
gero. His auditis, judex commotus dixit: Plumbeis 
aminis ejus maxillas contundite, ne iste nostra 
diuturna in eum patientia temerario modo abuta- 
tur. Post hec Aecacius : En factum est, quod  vo- 
luisti,neque quidquam amplius profecisti;jnon enim 
male artes tuz& meam in Christum charitatem su- 
perabunt. Sacrifica, inquit judex,etab imminenti- 
bus reliquis tormentis liber esto. Respondit Aca- 
cius : Nunquam, (ut dixi) sacrificabo : tantum enim 
imminentes cruciatus despicio, quantum et ante- 
cedentes non curavi, Deo ipso mihi animos sug- 
gerente. 


XII. Ad hec judex : Quomodo, inquittu miles 
atque illiteratus, ita causam tuam agis ? Cui Aca- 
cius : Putasne propria virtute nos hec respondere ? 
Minime, inquam, nos heec facimus, sed locupleset 


IA. Καὶ ἀλλαγέντων ἐπ᾽ αὐτῶ ἔξ διεμίων τῶν xal 
τυπτόντων αὐτὸν, xci τοῦ αἵματος αὐτοῦ τὴν γῆν 
πληρώσαντος, καὶ ὅλου τοῦ σώματος αὐτοῦ χαλεπῶς 
διατεθέντος τοῖς τραύμασιν, ὁ δικαστὴς ὁρῶν τὸ 
πάθος ἔλεεινον γεγενημένον xai τὸν λογισμὸν τοῦ 
μάρτυρος ἀμεταχίνητον ὄντα, λέγει πρὸς αὐτόν" 
Θύεις, ᾿Αχάχιε, $ ἀχμὴν ἀντιλέγεις ; σὺ γὰρ ἥλω 
ἄθλιος μᾶλλον φανῆναι ἧ φίλος γενέσθαι τῶν βασι- 
λέων. Ὁ ἅγιος ᾿Αχάχιος λέγει: Οὐ θύω ποτέ" ἔχω 
7*0 τὸν Κύριόν μὸν Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν βορθοῦντά 
pot ἀεί" ἐμὲ γὰρ ix τῶν βασάνων σου τούτων ἰαχυ-» 
ρώτερον μᾶλλον χαὶ θαρσαλεώτερον χατέστησατ' 
ἕως γὰρ ἄρτι à προσδοχία τῶν δεινῶν xk» ἐν μέρει 
τὸν λογισμόν μου ἐτάραττεν, γενομένη δὲ ὃ πεῖρα 
τοῦ πάθους xai ἐνεχθεῖσα διὰ τὸν ἐνδυναμοῦντά με 
Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν, σφόδρα με γενναιώτατον 
ἐποίησεν πρὸς πᾶσαν τιμωρίαν πιστεύσαντα ἀδια- 
χρίτως τῷ Gi Ὁ δικαστὴς εἶπεν: Ἐπειδὴ τὰς 
μειζονάς σοι τιμωρίας οὐδέποτε ἐπήγαγον, ταῦτα 
λέγεις: ἐγὼ σον τὸ θράσος χαθαιρῶ τούτο" φειδέ» 
μένος γάρ σον, θαρσαλέον σε, ὡς λέγεις, πεποίχεα. 
Ὁ ἅγιος ᾿Αχάχιος λέγει" Ποέεε διὰ τάχους ὅ Ong 
ἃς γὰρ νομίξεις βασάνους μοι ἐπάγειν, εἰς ὠφέλειάν 
μού εἰσιν" xai ὅσον μειξονάς μοι επιφέρεις κολάσεις, 
τοσοῦτον x«i ἐν τῷ Κυρίῳ χάριν ἄκων χαρίζῃ. Ὁ 
διχαστὴς λέγει. Ταῦτα λαλεῖς͵ ᾿Αχώχεε, ἐπειδὴ τὸ 
σῶμά σον οὐδέπω χατεξάνθῃ τοῖς αἰχισμοῖς. Ὃ ἅγιος 
᾿Αχάχιος εἶπεν’ Καὶ ὅδη σοι ἔφην, xol met» λέγω, 
ποίει à θέλεις. οὐ θύω γὰρ δαίμοσι ἀκαθάρτοις, οὔτε 
μὴν ποιῶ τὸ θέλημά σου, οὐδὲ τοῦ πατρὸς σον, τοῦ 
Σατανᾶ. Ὁ διχαστὴς εἶπεν Θλάσατε αὐτοῦ τὰς σια» 
γῶνας μολιθδίσιν, ἵνα μὴ ἀπαυθαδίξηται τῇ ἡμετέρα 
ἐπ᾿ αὐτῷ μαχροθυμία. Καὶ τόύτον ἐν τάχει trop 
vou, ὁ ἅγιος ᾿Αχάχιος εἶπεν’ Ἴδε x«l ἐν τούτῳ ὅ 
ἠθέλησας, ἐποέησας, τύραννε, xai οὐδὲν πλέον ὠφέ- 
λησας᾽ οὐ γὰρ νιχήσουσιν αἱ χαχοτεχνέαι σου rb 
εἰς Χριστὸν μὸν ἀγάπην. Ὁ διχαστὴς timwv Θῦσῳω 
λοιπὸν χαὶ ἀπαλλάγηθι τῶν ὠενουσῶν σε βασάνων. 
'O ἅγιος 'Axzxto; λέγει" Εἶπόν σοι, ὦ Quac, 
πολλάχις, ὅτι οὐ θύω δαίμοσέ ποῖε᾽ τοσοῦτον γὰβ 
τῶν μελλουσῶν βασάνων χατέπτυσα, ὅσον χαὶ τῶν 
ἤδη προλαδουσῶν οὐχ ἐφοόντισα, τοῦ Θεοῦ μου χρβ- 
ηγοῦντός μοι τὴν δύναμιν. 

IB'. Ὁ διχαστὴς εἶπεν" Πῶς στρατιωτὴς ὧν καὶ 
ἀγράμματος, ᾿Αχάχιε, οὕτως ἑτοίμως ἀπολογᾷσαι ; 
'O ἅγιος ᾿Αχάχιος εἶπεν. Τί γάρ ; νομέζεις ipit 
ἀπολογεῖσθαι ἐξ ἰδίας σκέψεως ἡ μαθήσεως ; Οὐχί' 








29 


ἀλλὰ τὸ πλούσιον x«l ἅγιον Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ χορηγεῖ 
τοῖς δούλοις αὐτοῦ τὴν πολλὴν χαὶ ἄφθονον τοῦ λόγου 
παόῤησίαν καὶ τὴν ὑπομονὴν, χαθὼς xxi ὁ Σωτὴρ 
ἐδίδαξεν, προσειπὼν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ" « Ὄτ᾽ 
ἄν, φησὶ, παραδίδωσιν ὑμᾶς τοῖς ἄρχουσι διὰ τὸ 
ὅνομά μου, μὴ μεριμνήσητε, πῶς ἣ τί λαλήσητε' 
δοθήσεται γὰρ ὑμῖν ἐν ἐχείνῃ τῇ ὥρᾳ τὸ τί εἴπητε " 
οὐ γὰρ ὑμεῖς ἐστε οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα 
ποῦ Πατρὸς ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν. ᾿Αντώνιος χο- 
μενταοήσιος )έγει τῷ ἁγίῳ μάρτυρι" Tí ὠφελεῖς, 
ἄθλιε, τοιαῦτα νουθετηθεὶς χαὶ μὴ πεισθεὶς, ἐὰν 
ὕστεοον μετὰ βασάνων βαρυτέρων ποιήσης τὸ mpóc- 
Teyux τῶν βασιλέων ; Ὃ dyto; 'Axdxtog εἶπεν" 
Ὕπαγε! νουθέτησον σεαυτὸν, ταλαίπωρεἰἱ Ei γὰρ 
τοῦ ἄρχοντός σου καὶ τῶν ἀπειλῶν αὐτοῦ x«l τῶν 
ἐπενεχθεισῶν μοι ὑπ᾽ αὐτοῦ βασάνων οὐχ ἐφρόντισα 
χάριτι τοῦ Θεοῦ μου, σοῦ ἔχω ἀχοῦσαι ; Ὁ διχαστὴς 
λέγει - ᾿Αχάχιον τὸν ἀχαθοσίωτον στρατιώτην γενό- 
μενόν ποτε, ὑπὸ ἀσφαλὴν φρουρὰν τὴν ἐνδοτέραν εἰς 
τρία χεντήματα τοῦ ξύλου βαλόντες, περίθετε σί- 
δερα βαρέα κατὰ τοῦ τραχήλον χαὶ χατὰ παντὸς τοῦ 
σῴλατος, τηρηθησόμενόν μοι τῇ ἑξῆς διχασίμῳ * μὴ 
ὁρᾶσθαι δὲ αὐτὸν ὑπὸ τῶν συνέθνων συγχωρούμενον 
καθόλου, μὴ ποτε μακαριζόμενος ὑπ᾽ αὐτῶν, εὐτονώ- 
τερος ὃμῖν πρὸς τὴν μέλλουσαν ἐξαίτησιν εὑρεθῇ. 

1Γ΄. Καὶ ἀπήχθη ὁ μαχάριος ἐν τῇ φοουρᾷ χαίρων 
ixi τε τῇ παρελθούσῃ ἐπερωτήσει χαὶ ἐπὶ τῶν με)- 
λόντων ἀγαθῶν ἀπολήψει παρὰ τοῦ ἀψευϑδϑοῦς Θεοῦ" 
χαὶ ἐποιήσεν b» τῇ φυλαχῇ τῆς Πειρένθου ἡμέρας 
ἐπτά. Ἐγένετο δὲ τὸν Βιδιανὸν γράμματα δέξασθαι 
παρὰ Λικενέου τοῦ ἐπάρχον τοῦ προλαθεῖν αὐτὸν 
“ἐς τὸ Βυξάντιον" ἐχέλευσεν δὲ xol τοὺς δεσμώτας 
ἀχολουθᾶσαι αὐτῷ. Ὁ οὖν μαχάριος μάρτυς "Axá- 
χιος xmi τῶ ὄγχω τῶν τραυμάτων τρυχόμενος χαὶ 
τῶ πόνῳ τοῦ σώματος στενοχωρούμενος, ἔτι δὲ xai 
τῷ πλήθει τῶν σιδήρων βαρυνόμενος, χσὶ τῇ ἐφήξει 
τῶν δημίων τῶν ἐν τῇ ὁδῷ ταλαιπωρούμενος, xat τῷ 
καμάτῳ τῆς πορείας θλιθόμενος, χαὶ τῇ ἐνδείᾳ τῶν 
σιτίων ἐχλιμπανόμενος, χαὶ τῷ μὴ συγχωρεῖσθαί 
τινα τῶν γνωστῶν συνέθνων ὁρᾶν αὐτὸν πρὸς τὸ ζῇν 
λοιπὸν ἐξαπορούμενος, ἑπαχολουθούντων χαὶ τῶν 
σὺν αὐτῷ δεσμωτῶν ἐν τῇ ὁδῷ χαὶ τῶν χατεπειγόν- 
των αὐτοὺς δημίων, ηὔξατο τῷ Θεῷ, ἀξιώσας mpó- 
τερον τοὺς δημίους, συγχωρηθῆναι αὐτῷ εὔξασθαι" 
καὶ σταθεὶς ἐν τόπω τινὶ, ηὔξατο πρὸς Κύριον x«l 
πεν " Δόξα σοι, ὁ χατὰ τὸ πολὺ ἔλεός σου ποιῶν 


VITA S. ACACII CAPPADOCIS. 


B 


καὶ τὰ ἐλέη σου μετὰ τῶν ἀγαπώντων τὸ ὄνομα D 


vvv δόξα σοι, τῷ xal ἐμὲ τὸν ἁμαρτωλὸν καλέσαντι 
εἰς τὸν χλῦρον τοῦτον᾽ δόξα σοι, Ἰησοῦ, τῷ εἰδότι 
τὴν ἀσθένειαν τῆς σαρχὸς ἡμῶν χαὶ δόντι μοι ἐν 
tmi; βασάνοις τὴν ὑπομονήν. ᾿Επεὶ οὖν βλέπεις, 
Κύριέ pou, πολλὰ τὰ συνέχουτά με χαχὰ x«i τοῦ 
βῶλειν ἐχδημῆσαι τὴν ψυχήν μον ἀπὸ τοῦ σώματος, 
αὐτὸς οὖν, Δίσποτα Κύριε, ἀπόστειλον ἄγγεθον πρός 
Μὲ ἰαματικὸν, ἰώμενόν με ἀπὸ τῶν περιεχουσῶν pt 
ὀδυνῶν χαὶ ἀναγκῶν, χαὶ χέλευσον χαταξιωθῆναί με 
ei δήποτε τρόπῳ μόνον ἀποφάσέι δικαστοῦ τελειω- 


δ Matth. X, 19. 


250 
sanctus Dei Spiritus servis suis liberam orationem 
et patientiam suppeditat, illis providens, quemad- 
modum Salvator ipse discipulos suos docuit, cum 
sic dixit: « Quando vos tradiderint prinoipibus 
propter nomen meum, ne solliciti sitis, quomodo, 
aut quid loquamini : dabitur enim vobis in illa 
hora, quid dicatis : non enim vos estis, qui loqui- 
mini, sed Spiritus Patris vestri, qui loquitur in 
vobis!. » Antoninus scriba dixit sancto martyri : 
Et quenam tibi, miser, utilitas futura est,si de 
talibus rebus admonitus persuaderi nou vis, ac 
postea gravioribus tormentis adductus,imperatorum 
edicto parebis ? Abi, et te ipsum admoneas, inquit 
AÁcacius, nam si neque presidem ipsum, neque mi- 
nas illius, neque cruciatus in me illatos, Dei ope 
adjutus curavi, putasne me talem esse qui te au- 
diam? Tum judex ministris dixit : Acacium impium 
hominem olim militem, in carcere interiore tribus 
lignis alligatum custodite, et gravibus catenis ejus 
collum ac totum corpus circumdate, sequentis diei 
judicio reservandum : neque a sue gentis homini- 
bus illam videri permittite, ne forte ab ipsis beatus 
predicetur, et ad futuras questiones constantior 
inveniatur. 


XIII. Ductus igitur fuit beatus Acaciusin carce- 
rem, tum preterita confessione quam professus 
fuerat, tum futuris bonis, que a Deo vero acceptu- 
rus erat, valde letus: mansitque in carcere in 
urbe Perintho septem dies. Interea Bibianus acce- 


C pit litteras a Flaccino, ut Byzantium se conferret: 


jussit autem et eos qui erant in carcere, illum se- 
qui. Beatus igitur martyr Acacius, et vulnerum tu- 
more, et corporis labore afflictus, ad hec et illis 
multis ferreis catenis gravatus, militumque in via 
urgentium importunitate, et itineris lassitudine, ac 
ciborum inopia, denique notorum hominum, e qui- 
bus neminem videre permittebatur, absentia valde 
moerens, et de vita ipsa desperans, cum et alii 
vincti eum sequerentur, et carnifices urgerent, pe- 
tiit & carnificibus, ut orandi Dei potestatem illi 
facerent. Cum igitur quodam in loco stetisset, ita 
Deum precatus est : Gloria sit tibi, Deus, qui pro 
tua clementia in eos misericordem te prebes, qui 
diligunt nomen tuum : gloria, inquam, tibi sit, qui 
et me in peccatis viventem, ad hanc sortem tuam 
vocasti : gloria tibi, Jesu, qui nostre carnis infirmi- 
tatem novisti, et ut tormeuta fortiter ferrem, pa- 
tientiam mihi prebuisti. Quoniam igitur vides, mi 
Domine, multis malis me oppressum, ita ut anima 
ipsa e corpore meo excessura videatur, tu ipse, 
Domine, mitte angelum, qui me curet, et ab angu- 
stiis, quibus opprimor, me sanet ; ac velis mihi hoc 
concedere, ut quacunque ratione, modo judicis sen- 
tentia decretum sit, martyrium compleam, et apud 
te sim. Cum ita Deum oraret, vox e nube demissa 
est (erat enim aer ipse nubibus contextus) : Esto, 


231 MENSIS" MAIUS. 952 


Acaci, robustus et fortis. Vox autem illa fuit ita A 
clara, ut carnifices et alii vincti eam audientes ad- 
mirarentur, ac dicerent: Numquidet nubes loquun- 
tur ? An unquam tale quid auditum est, ut nunc 
ipsiaudivimus? Hec dicentes,deea re ambigebant. 
Multi vero ex iis, qui vincti ducebantur, cum hec 
audissent, in Dei Filium crediderunt, et ad marty- 
ris pedes se abjicientes, eum rogarunt, ut Chri- 
stianc fidei doctrinam ipsis exponeret. 


θῆναι ἐν εἰρήνῃ xal εἶναέ με παρὰ aol, ὅτε σοῦ ἐστιν 
ἡ δύναμις xai ἢ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾿Αμήν. Καὶ 
εὐξαμένον αὐτοῦ ταῦτα, φωνὴ ἐγένετο ἔχ νεφέλης 
(ἦν γὰρ ὁ ἀὴο συγχεχνμένος)" Ἴσχυε χαὶ ἀνδοίξου. 
᾿Αχάχιξ" ἐγὼ γάο εἶμι πάντοτε μετὰ σού" ὡς χαὶ 
τοὺς δημίους x«i τοὺς δεσμώτας ἀχούσαντας τὰν 
φωνὴν θαύμαάξειν xci λέγειν" "Apa χαὶ νεφέλῃ λα- 
λεῖ; 9 ἠχούσθη ποτὲ, ὡς vuv ἠχούσαμεν; Καὶ διη- 
πόρουν περὶ τούτου. Πολλοὶ δὲ rà» δεσμωτῶν ἀχού- 


σαντες ταῦτα, ἐπίστευσαν τῷ λόγω xai Θεῷ xal προσέπεσαν τῷ μαχαρίῳ μάρτυρι ᾿Αχαχίῳ, ἀξιοῦντες, αὐτὸν, 


εχτεθῆναι αὐτοῖς τὸν λόγον τῆς πίστεως. 

XIV. Tune igitur martyr Acacius una cum illis 
iter faciens : « Ego, inquit, paulum temporis miles 
fui, sed apud sacerdotes educatus, quinetiam genus 
e sacerJotibus ducens, memini audire ipsos hsec 
docentes, quemadmodum Deus ipse, cum homini, 
qui e paradiso exciderat, salutem dare, et ab in- 
feris cum educere vellet, misit in hunc mundum 
coeternnm Verbum suum. Veniens igitur Filius 
Dei, carnem suscepit ex sancta Virgine Maria, et 
figura apparens ut homo, crucem sustinuit, ut 
Adami, qui Deo non obediverat, peccatum per cru- 
cis lignum emendaret, et condemnationis remissio- 
nem ei condonaret, ipse pro nobis noster Dominus 
debitum solvens ; nam eo quod in cruce fixus fuit, 
chirographum, quod contra nos erat, discidit, et 
peccatum dissolvit, et propria morte delevit mor- 
tem, et inferos expoliavit, omnemque diaboli pote- 
statem confudit atque infirmavit. Cumque totum 
diaboli exercitum profligasset, portasque e&reas 
confregisset, ac vectes ferreos contrivisset, triduo e 
mortuis resurgens, humano generi resurgendi fa- C 
cultatem prebuit,utomnesomnibus futuris sszeculis 
viveremus. Hic enim mundus ad breve tempus ma- 
net, et nihil est. » Heec omnia cum illi audivissent, 
ad Christi fidem conversi sunt. Postridie vero no- 
ctis tempore eo in loco, in quo erant, viderunt 
quosdam splendida veste indutos et militari habitu 
ornatos cum Acacio ipso loquentes. Quidam autem 
ex his qui eos viderant, existimabant Acacii com- 
militones atque amicos esse, qui metuentes impe- 
ratorem, noctis tempore Acacium viserent. Alii 
vero visionem aliquam divinam eam 1uisse dice- 
bant. Cum autem postea nocte Byzantium venissent, 
et simul in unam domum conjecti essent, rursus 
viderunt eosdem angelos cum Acacio loquentes, et 
vulnera, que erant in illius corpore, aqua ferventi p 
abluentes, eumque curantes, ita ut omnes, qui et 
tunc, et superiore nocte illos viderant, dicerent, 
vere sanctorum angelorum visionem martyri obla- 
tam fuisse. 


XV. Postridie vero cum martyr in carcerem in- 
teriorem conjectus, et judicis jussu ligno ac ferreis 
vinculis ligatus fuisset, aliique vincti in exteriore 
carcere servarentur, rursus multa lumina nocte 
&ccensa apud martyrem ipsum et viros alios vide- 
runt,e vinculis eum solventes atque curantes, alios 


[Δ΄. Τότε γοῦν ὁ ἅγιος μάρτυς σὺν αὐτοῖς ὁδεύων 
ἔλεγεν" Ἑ, γὼ μὲν, ἀδελφοὶ, ἐν ὄλέγῳ χρόνω ἐγενό- 
μὴν στρατιώτης, αὐξηθεὶς εἰς χεῖρας ἱερέων " ἀλλὰ 
xai γένος ἔχων ἱερατιχόν, μέμνημαι αὐτῶν διϑδα- 
σχόντων, ὅτε ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς θέλων τὸν ἐχπε- 


Β σόντα ἐχ τοῦ παραδείσου σῶσαι χαὶ ἀναγαγεῖν αὐτὸν 


£x τοῦ ἄδον, ἀπέστειλεν τὸν συναΐδιον αὐτοῦ Υἱὸν 
χαὶ Λόγον εἰς τὸν χόσμον, x«i ἐλθὼν ὁ Υἱὸς τοῦ 
Θεοῦ σαρχοῦται ἐκ τῆς ἁγίας Παρθένου Μαρίας χαὶ 
σχήματι φανεὶς ὡς ἄνθρωπος, σταυρὸν ὑπέμεινεν 
ἐχουσίως δι’ ἡμᾶς, ἵνα τοῦ ᾿Αδὰμ τὸν καραχοὴὺὴν 
πάλιν διὰ ξύλου τοῦ σταυροῦ ἰάσηται καὶ δώσει 
αὐτῷ τὴν ἄφεσιν τῆς χαταδίχης. Αὐτὸς οὖν ὑπὲρ 
ἡμῶν τὸ χρέος ἀποδοὺς ὁ Κύριος ἡμῶν, καὶ διὰ τὸ 
προσηλωθῆναι τῷ σταυρῷ, σχίσας τὸ καθ᾽ ἡ μῶν χει- 
βόγραφον χαὶ λύσας τὴν ἁμαρτίαν, καὶ dix τοῦ 
οἰχείον θανάτου θανατώσας τὸν θάνατον, χαὶ νιχρώ- 
σας τὸν ἄδην, xal χαταισχύνας καὶ ἐξουδενώσας τὸν 
δύναμιν πᾶσαν τοῦ διαδόλου xai πάσης τῆς grpa- 
τείας αὐτοῦ, συνθλάσας τε πύλας χαλχας καὶ p 
χλοὺς σιδηροὺς συντρίψας διὰ τῆς ἁγέας καὶ τριημό» 
ρου αὐτοῦ ἀναστάσεως, χαρίζεται τῷ γένει τῶν 
ἀνθρώπων τὴν ἀνάστασιν xal τὴν ξωὰν, ἕνα zm 
συνξήσωμεν πάντες αὐτὼ εἰς τοὺς μέλλοντας αἱῶνας 
τῶν αἰώνων. Ταῦτα τοίνυν ἀχούσαντες, πάντες ἐκπί- 
στευσαν τῷ λόγῳ τοῦ Χριστοῦ, τῶν δὲ πιστευσάντων 
τινὲς ἰδοὺ ἐν τῇ ἐπιούσῃ ἑσπέρᾳ ἐν τῇ μονῇ ἔνθα 
ἔμειναν ἐν τῇ νυχτὶ ἐχείνῃ εἶδον λαμπροφοροῦντίές 
τινας ἄνδρας, σχήματι στρατιωτιχῷ περιβεδλημένους 
xal ὁμιλοῦντας αὐτῷ x«i οἱ μὲν τῶν εἰδότων ἐνόμι- 
Gov φίλους αὐτοῦ εἶναι συστρατιώτας καὶ ὡς διὰ τὸν 
βασιλιχὸν φόθον ἐληλυθέναι ἐν νυχτὶ πρὸς αὐτὸν τοῦ 
ἐπισχέψασθαι airov οἱ δὲ ἕτεροι ὀπτασίαν τοὰ 
ἀπόῤῥητον εἶναι ἔλεγον. Πάλιν δὲ τῇ ἐπιούσῃ νυκτὶ 
ἐλθόντες ἐν τῷ Βυξαντίῳ xai βληθέντες ὁμοῦ i οἴχῳ 
ἑνὶ ἐν τῇ φυλαχῇ, εἶδον πάλιν τοὺς αὐτοὺς ἄνδρας 


ἥτοι ἁγίους ἀγγῶους ὁμιλοῦντας αὐτῷ x«t χατα».. 


τλοῦντας ὕδατι θερμῷ τὰ τραύματα τοῦ σώματος 
αὐτοῦ χαὶ θεραπεύοντας αὐτὸν, ὡς πᾶντας θεασαμέ- 
νους τότε τὰ παράδοξα x«i τῇ προτέρᾳ νυχτὶ εἰπεῖν' 
πτασία τις ἀγίων ἀγγέλων τῷ ἁγίῳ μάρτυβ 
ἐγένετο. 

IE. Τῇ δὲ ἐπιούσή ἡμέρᾳ βληθέντος τοῦ ἁγὼν 
μάρτυρος ᾿Αχαχίον εἰς τὴν ἐνδοτέραν ψυλακὰν ἐν τῷ 
φύλῳ xai τοῖς σιδήροις, χατὰ τὸ πρόσταγμα rei 
ἄρχοντος, ἐττιημένον χαὶ τρυχωμένου χαὶ τῶν ἄλλωι 
δεσμωτῶν εἰς τὴν ἐξωτέραν φυλαχὴν ὄντων, side 
πάλιν φῶτα πο)λὰ ἐν τῇ νυχτὶ ἀπτόμενα πρὸς τὸ 


it 


233 


VITA S. ACACII CAPPADOCIS. 


234 


mdprupa, καὶ τοὺς ἄνδρας τοὺς μὲν λύοντας αὐτὸν Α verocibum ipsi afferentes : idque cum sepius vidis- 


τοὺς δὲ 
παράδοξα 


ἐκ τῶν δεσμῶν xai θεραπεύοντας αὐτὸν, 
τροφὸν αὐτῷ προσφέροντας, χαὶ ταῦτα τὰ 
ἐν πλείοσιν ἀγωγαῖς θεασάμενοι, χαὶ τῷ δεσμοφύ- 
λακι ἀνενέγχαντες, ἐποίησαν χαὶ αὐτὸν αὐταῖς ὄψεσι 
πληοοφορηθῆναι, ὅθεν χαὶδ ὁ χαπιχλάριος ἐχπλαγεὶς 
ἐφ᾽ οἷ; ἐθεάσατο, πολλοῖς τῶν φίλων αὐτοῦ ἀπελθὼν 
ἰφανέορωσεν. 'O δὲ ἄρχων μετὸ τὸ ἐλθεῖν αὐτὸν ἐν 
τῷ Βυξαντίω, μετὰ ἑπτὰ ἡμέρας χαθίσας πρὸ τοῦ 
βέματος, ἐξύτησεν τὸν μάρτυοα λέγων" Κάλει τὸν 
᾿Αχάχιον τὸν τῆς ἀσεδοὺῦς θρησχείας τῶν Γαλιλαίων 
συνήγορον. Αντωνῖνος χομενταρήσιος εἶπεν' Ἔστη- 
xi», χύριε. Σταθέντος δὲ πρὸ τοῦ βήματος τοῦ μάρ- 
τνρος, ἰδὼν ὁ διχαστὴς τὸ πρόσωπον τοῦ ἁγίου φαι- 
δοὸν ὡσεὶ πρόσωπον ἀγγέλου, ἐξεπλάγη. "Hint 
γὰο αὐτὸν ὁ διχασνὴς ἐκ τῶν τραυμάτων τοῦ σώμα- 
τος, χαὶ ἐχ τῆς θλίψεως τῶν δεσμῶν͵ x«i ἐχ τῆς ἐν- 
dtía; τῶν σιτίων, xai τοῦ χόπον τῆς πολλῆς 0000 
ταταπεπονημένον σφόδρα x«i τεταριχευμένον ἰδεῖν 
τῷ σώματι, ὡς θαυμάσαντα αὐτὸν χαὶ ἐκπλαγέντα 
izi τε τῷ ὡραιότητι αὐτοῦ x«i τῇ τοῦ προτώπου 
φαιδρότητε, εἰπεῖν πρὸς τὴν τάξιν: Ὧ χάχιστοι xai 
πογηοοὶ στρατιῶται, οὐχὶ ἐχέλευσα ὑμᾶς εἰς τὴν 
ἰσωτέραν φυλακὴν ἐν τῷ ξύλῳ εἰς τρία χεντήματα 
βαλεῖν σιδήροις τε βαρυτάτοις x«l πολλοῖς κατὰ τοῦ 
τοαχήλου καὶ τῶν ποδῶν, x«i χατὰ παντὸς τοῦ σώ- 


ματος αὐτοῦ βληθᾷναι, ὡς τῇ 


τούτων ἀγχόνῃ τὸ 


Β 


sent, carceris custodem adduxerunt, ut ipse quoque 
propriis oculis faclum videns, de re illa certior 
fieret. Eam rem cum custos carceris visam obstu- 
puisset, multis amicis narravit. Presses vero, septimo 
die postquam Byzantium venit, marlyrem ad se 
duci jubens : Vocetur. inquit, Acacius, impisze Gali- 
leorum religionis patronus. Cui Antoninus scriba : 
En presto est ille, quem queris. Cum igitur ante 
tribunal martyr constitisset, ejusque vultum hila- 
rem, velut angeli alicujus aspectum, preeses vidis- 
set, obstupuit ; sperabat enim futurum, ut tum vul- 
neribus corporis, tum vinculorum serumnis, ac 
ciborum penuria corpore consumptum, et de via 
multa fessum videret. Cum igitur aliter se haben- 
tem vidisset, ejus pluchritudinem atque hilaritatem 
sic admiratus est, ut cohorti diceret : Annon vo- 
bis, milites pessimi, precepi, ut hominem istum in 
interiorem carcerem conjectum in ligno ligaretis, 
ferreisque et. gravissimis ac multis vinculis ejus 
collum et totum corpus eonstringeretis, ita ut ipsius 
florens eetas iis ligaminibus angeretur ac languesce- 
ret, neque sineretis aliquem ipsum visere, nisi qui 
cibum illi afferret ? Quomodo igitur ipsum, velut 
athletam quemdam pinguem factum video : quin 
etiam longe pulchriorem ac venustiorem, quam an- 
tea fuerat ? 


ἀχικαῖον καὶ ἀνθοῦν τῆς ἡλιχίας αὐτοῦ χαταπονηθῆναι xai μήτε ἐπισχέπτεσθαί τινας αὐτὸν πλὴν τοῦ τὴν βρῶσιν 
αὐτοῦ εἰσφέροντες ; πῶς οὖν ὁρῶ αὐτὸν οὕτως νῦν τεθραμμένον ὡς ἀθλητὴν, ἀλλὰ χαὶ τῷ χάλλει προστεθημένον χαὶ 


πολὺ χαριέστερον αὐτὸν “γεγονότα ; 


JG". ᾿Αντωνῖνος χομενταρήσιος εἶπεν. Μὸ τὴν σὴν C XVI. Tum Antoninus scriba : [taquidem factum 


&osrà» χαθὼς προσέταξας, tig πάσας τὰς τιμωρίας 
ἐμδέδληται χαὶ ἐχ Περίνθου χατὰ τὴν ὁδὸν τὰ σί- 
dzpa φορῶν, ἦλθεν ἕως τῶν ὦδε. ᾿Εὰν οὖν δοχῇ τῇ 
ἐξουσίᾳ σὸν ἐφιδεῖν χαὶ τὰ σίδηρα χαὶ σταθμίσαι 
αὑτὰ, ὧδε ticiv μέχρι γὰρ τοῦ ϑιχαστηρίου τούτου 
οὐ περιμρέθησαν ἀπ᾿ αὐτοῦ" ἐπερωτήσαι δὲ ἡἣ ἐξου.- 
σίκ σου χαὶ τὸν δεσμοφύλαχα μετὰ ἀπειλῆς, εἰ μὴ 
φὕτως προστέταχτο αὐτῷ χατὰ τὴν χέλευσίν σον. Ὁ 
δααστὸς εἶπεν. Εἰσαχθήτω ὁ δεσμοφύλαξ, Τοῦ δὲ 
εἰεαχθέντος, ἔφη πρὸς αὐτὸν ὁ δικαστής" Διὰ τί, 
τρισχαταοατέ, χατὰ τὸ προσταχθέν σι οὐχ ἐποίη- 
φας, ἀλλ οὕτως αὐτὸν τεθραμμένον x«i ἀνειλημμέ- 
,')2εν γα,γες ἡμῖν, ὡς μέλλοντα πάμμαχον nui» ποιῆ- 
e Φπὶ: Ὁ ἅγιος ᾿Αχάχιος εἶπεν: Τὸ ἐμόν σοι πάμμα- 
Qo, ὦ διχαστὰ, τετήρηταέ σοι ἐν οὐρχνῷ, ἔμπροσθεν 
ἴεν αἰωνίον xai ἀληθινοῦ ἀθλοθέτου Χριστοῦ, τοῦ 
δεὶ τὸν φαιδρότητα χαὶ ῥῶσίν μοι παρασχόντος" ὁ 
- Kos; μον xoi Θεὸς οὕτως θεραπεύει τοὺς δούλους 


- αὐτοῦ ῥήωχτι μόνῳ. 'O διχαστής" Κλάσατε αὐτοῦ 
; τοὺς ὀδόντας, ἵνα μὴ λαλῇ μὴ ἐπερωτώμενος. Καὶ 
Βρὸς τὸ, διταλοφύλαχα λέγει: Τί λέγεις σὺ, τρισ- 
παάρατε; 
IZ. Κάσσιος δεσμοφύλαξ εἶπεν Μὰ τὴν σὴν ἀρε- 
|» τὰ μὲν προστα θέντα πάντα xai μετὰ προσθή- 
( καχῶν γεγόνασιν αὐτῷ" ἄλλοι δὲ ἧσαν οἱ δο- 
γοροῦντες αὐτὸν ὡς xai οἱ δέσμιοι πάντες οἱ σὺν 
"e ἐπίστανται͵ χαὶ εἰ ἄλλως λέγω, χεφαλὴν ἔχω" 
pai σον, ἐξουσίαν ἔχεις, ποίει ὅ βούλει" ἐθεω- 
ParBoL. Ga. CXV. ᾿ 






D 


est, ut jussisti ; in omnesenim erumnas illas, quas 
dixisti, conjectus, et ex urbe Perintho hucusque per 
totam viam ferreis vinculis astrictus fuit. Quod si 
amplitudini tue visum fuerit vincula ipsa ferrea 
videre, eaque ponderare, en illa hic sunt. Nam 
usque ad hoc tribunal homo iste his ferreis vincu- 
lis exutus non fuit. Quere a carceris custode minas 
adhibens, et vide, an ila illi jussum sit, quemad- 
modum tu precepisti. Tum judex ; Veniat, inquit, 
huc custos carceris. Cum venisset ille, judex ita 
eum interrogavit : Quare, scelestissime custos, fa- 
cere noluisti, quod jussus es, sed ita nutritum at- 
queinstauratum istum ad nos duxisti, quasi bellator 
quidam futurus nobis esset ? Ad heec Acacius : Mea, 
iuquit,pugnandi virtus e coelo a vero illo certaminis 
prefecto Jesu Christo servata est, qui et robur 
mibi attulit. Dominus enim meus ita curat servos 
suos solo verbo. Tum judex : Confringite ejus 
dentes, ut non loquatur, nisi cum interrogatus 
fuerit. Ilerum autem custodem carceris interro- 
gans : Quidnam, inquit, scelestissime, respon- 
des ? 

XVII. Tum Cassius custos carceris respondit : 
Per tuam amplitudinem juro, exsecutum me fuisse 
qu&cunque te jussisti, et insuper alia mala hisad- 
didisse ; sed fuere alii, qui hunc hominem curave- 
runt, utsciunt omnes qui una cuniipso vincli erant. 
Quod si rem aliter sehabere cognoveris, en caput 

8 , 


meum presto est : polestátem habes : quaeso facias À 
quidquid vis. Videbamus enim saepius quosdam 
veste splendida ornatos milites, aliosque urbanis 
viris, alios Medis quibusdam similes esse cense- 
bamus, qui una cum ipso versabantur, quique ejus 
vulnera curabant, et diligenter abstergebant, mul. 
tisque cibariis propositis, una cum eo vescebantur. 
Hac omnia homines, qui ex urbe Perintho una 
cum eo vincti ducti sunt, tum in via, tum hic cum 
ssepius vidissent, mihi retulerunt : ita ut ego, cum 
ipsis non crederem, et verum scire cuperem, meis 
oculis videns id cognoverim. At si quando repente, 
cum hac spectarem, ingredi ad eum voluissem, et 
ab illis querere undenam illuc ingressi essent, aut 
quinam forent illii quos una cum ipso vidissem, 
sepiusad eum ingressus, nequequemquam illorum, B 
neque quidquam e cibariis illis videbam, sed hunc 


MENSIS MAIUS. 


236 


ροῦμεν γὰρ πλειστάχις λαμπροφοροῦντάς τινας, ὥσ- 
πὲρ σρατιῶτας, χαὶ ἄλλους ὡς σχολαστιχοὺς, xel 
ἑτέρους ὡς ἰατροὺς εἶναι ἐνομίξομεν, συνόντας αὐτῷ, 
xai ἐπιμελουμένους, x«i τῷ ὕδατι χαταντλοῦντας 
τὰ τραύματα αὐτοῦ, ἅμα δὲ καὶ συνεσθέοντας αὐτῷ, 
πολλῶν ἀγαθῶν προχειμένων αὐτοῖς. Ταῦτα δὲ 
πάντα ταὶ οἱ δέσμιοι ἀπὸ τῆς Περένθον ἐργ optvot 
μετ᾽ αὐτοῦ ἰδόντες χαὶ ὦδε πλειστάχις ἀνώνεγχαν 
μοι, ὥστε χαὶ ἐμὲ αὐτοψὶ πεισθῆναι μὴ πιστεύοντα 
αὐτοῖς. Εἴ ποτε δὲ ἀνοίξας τὴν χατῆναν εἰσελθεῖν 
ἠδουλήθην, αἰφνιδίως θεωρῶν ταῦτα, ἐπερωτῆσαι 
αὐτοὺς βουληθεὶς, πόθεν ἄρα εἰσῆλθον $ τίνες εἰσὶν 
ἐχεῖνοι οὕς ἔδλεπον μετ᾽ αὐτοῦ, εἰσελθὼν δὲ mo)u- 
χις πρὸς αὐτὸν, οὐδένα ἐξ αὐτῶν εὔρισχον οὐδὲ τῶν 
προχλειμένων αὐτοῖς ἀγαθῶν, ἀλλὰ τοῦτον μόνον ἐν 
τῷ ξύλῳ τεταμένον εὐχόμενόν τε x«i δοξάζοντα τὸν 
Θεὸν αὐτοῦ, ὅτε δὲ xal ὕπνῳ χαταχείμενον. 


solum ligno alligatum, preces ad Deum fundentem, et divinam gloriam laudantem, interdum vero dor- 


mientem. 

XVIII. Tum judex : Pecunias, inquit, ab Acacii 
contribulibus accepisti, ob idque judicium vis elu- 
dere. Ao statim furore percitus, plumbeis virgis 
ejus terga pulsari jussit. Quin cum cruciaretur, vo- 
ciferans dicebat : Quaeso, judex, ut si res aliter se 
habet, quam dixi, me interficias. Tum ille : Vene- 
ficum igitur hominem hunc esse affirmes opus est. 
Cui carceris custos : Ego, inquit, quod vidi,dico, 
neque scio, veneficusne sit, an non. Hec cum bea- 
tus Acacius audiret, illorum stultitiam irridebat, 
quamvis fractis esset maxillis. Itaque judex ipse 
rursus furore accensus, Acacio dixit : Tune venisti 
ut nos derideres, preestigiis ac veneficiis tuis confi- C 
sus ? Ego, inquit Acacius, non rideo, quod vestra 
pernicie gaudeam : imo sempiternam vestram con- 
demnationem multum doleo. Vos autem ipsi ve- 
stram vitam irridelis, qui verum illum Deum coeli 
et terre, maris et omnium qua in eis sunt, effe- 
ctorem dereliquistis, etlapides ipsos adoratis. Tum 
Judex ei dixit : Ne putes ista tua constantia me 
victum iri ; non sinam te vivere, nisi diis sacrifices, 
etinvictorum imperatorum edictis obedias. Cui 
Acacius : Si timerem minas tuas, statim tibi 
obtemperans, fecissem quod jubes ; quoniam vero 
sententia mea melior est ,quam tua, minas istas nihil 
timeo : fac, quod libet. 

XIX. Tunc Judex furore percitus : Sacriflcasne, 
inquit, an adhuc pergis insanire ? Respondit Aca- 
cius : Tu pergis id facere, qui homines, a quibus 
nihil malicommissum est nequ» aliquid in te pec- 
catum fuit, sic injuste consumis ἢ Hic cum audisset 
judex, jussit virgas quernas afferri, et ejus terga ac 
ventrem verberari. Cumque decem homines vicis- 
sim Acacii corpus verberarent, martyr ipse tor- 
mentis afflictus, sic clamabat : Christe, adjuva 
humilem servum tuum. Iratus autem juder, jussit 
ventrem amplius verberari. Cumque decem ill 
homines hoc fecissent, et beatus martyr doleret, 
voce magna dixit : Domine Jesu Christe, adjuva 
servum tuum Acacium. Iloc cum ab eodictum fuis- 


D 


IH. 'O διχαστὴς εἶπεν: Σὺ χρήματα παρὰ τῶν 
συνέθνων αὐτοῦ λαθὼν, παίξειν θέλεις τὸ δικαστή- 
ριον. Καὶ θυμωθεὶς ἐχέλευσεν, χαταυχενίοις αὐτῷ 
μολίόδεσι χρήσασθαι. Ὡς δὲ ἐδασανέξετο ὁ decus 
φύλαξ, ἐδόα xai ἔλεγεν' Δέομαί σον, εἰ ἄλλως εἶπεν, 
ἀπόχτεινόν με. 'O διχαστὴς εἶπεν: Οὐχ οὖν γόητα 
αὐτὸν ἀποφέρεις; Ὃ δεσμοφύλαξ εἶπεν: ᾿Ἐγὼ ὁ 
εἶδον, εἶπον" εἰ δὲ ἔστιν γόης, οὐκ οἶδα. Ὃ δὲ μαχά- 
ptos ᾿Αχάχιος ἑστὼς xai ἀκούων ταῦτα ἐγέλασε ἐπὶ 
τῇ ἀφροσύνῃ αὐτῶν, χαὶ τοῦτο χλασθεὶς τοὺς σιαγό- 
νας, ὡς τὸν δικαστὴν πάλιν ὀργισθέντα" Κατακαΐξαι 
ἡμῶν ἦλθες, λέγων, θαῤῥῶν ταῖς γορτείαις σου - 
'Antxpíün ᾿Αχάχιος: ᾿Εγὼ μὲν οὐ χαταπαίξω ὡς 
ἐπιχαίρων τῇ ἀπωλείᾳ ὑμῶν" ἀλλὰ καὶ σφόδρα )ν- 
ποῦμοι περὶ τῆς ἀϊδίον ὑμῶν χρίσεως. Παέξετε δὲ 
ὑμεῖς τὴν ἑαυτῶν ζωνὴ, χαταλιπόντες τὸν ἀλλ κϑινὸν 
Θεὸν, τὸν ποιήσαντα τὸν οὐρανὸν, xci τὸν γᾶν, καὶ 
τὴν θάλασσαν, x«i πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς, χαὶ λέθϑις 
προσχννοῦντες. Ὁ διχαστὴς εἶπεν" Μὴ νομίσῃς μὲ 
νιχῆσαι τῇ εὐτονία σόν" οὐχ ἐῶ σε ζῆσαι, ἐὰν μὴ 
θύσῃς xci πληρώσῃς τὸ προσταχθέν σοι ὑπὸ τῶν 
ἀηττήτων αὐτοχρατόρων βασιλέων. ᾿Ακάχιος Myr 
Ei ἐφοδούμην σον τὰς ἀπειλὰς, ἀπὸ πρώτης d» xt 
σθεὶς σοι ἐποίουν ὃ λέγεις" ἐπειδὴ δὲ ὁ λογισμὸς μὲν 
χαλλίων cou ἐστι x«i οὐ φοθοῦμαί σον τὰς ἀπειλὰς, 
ποίει ὃ θέλεις. 

IG'. Τότε θυμωθεὶς ὁ διχαστὴς λέγει: Θύεις λον» 
πὸν ἢ ἔτι ἐπιμένεις τῇ μωρίᾳ cov; ᾿Αχάχιος εἶπεν 
᾿Επιμένεις σὺ ἀνθρώπους μηδὲν πράξαντας χαχὸν t 
ἀδιχήσαντας͵ ἀδίκως οὕτως ἀναλίσχων ; ᾿Αχούσας δὲ 
ταῦτα ὁ διχαστὴς, χελεύει μηλεῖνας ῥάδδους ἐνεχϑᾷο. 
ναι χαὶ χατὰ τοῦ νώτου χαὶ τῆς χοιλίχς τύπτεσθαι: 
αὐτόν, ᾿Αλλαγέντων δὲ δέχα ἀνθρώπων τυπτόντων 
αὐτὸν, ὁ μάρτυς ἐν ταῖς βασάνοις ioc λέγων Χρ» 
ctt, βοήθει μοι τῷ ταπεινῷ δούλῳ σον. Καὶ θυμῳ»" 
θεὶς ὁ διχαστὴς χελεύει xarà τῆς χοιλίας τύὐπτεσῖνα: 
αὐτόν. ᾿Αλγήσας δὲ ὁ μαχάριος ἀνεδόησε φωνῇ | 
γάλῃ, καὶ εἶπεν: Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, fox 
δούλῳ σου ᾿Αχαχέῳ. Τούτου ῥηθέντος ὑπ᾽ αὖ 
εὐθέως φωνὴ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐγένετο λέγονσα i 

















931 VITA S. ACACII CAPPADOCIS, 938 


Mà φοθοῦ, 'Axdxts, ἀλλὰ θάρσει" σὲ γὰρ δεῖ μετὰ À set, statim vox de coeIo venit, ac dixit: Ne limeas, 

Té» πατέρων Gov ἀπιέναι xci εὐφρανθῆναι ὧϑε, Acaci, sed esto bono animo ; decet enim te cum 

ὅπου νῦν ὁμολογεῖς τὸ ὄνομά μον. Kai γενομένης τῆς patribus tuis esse, et colo versantem oblectari, eo 

φωνῆς ταύτης, οὐ τύπτουτες αὐτὸν ναρχήσαντες quod nunc nominis mei confessionem profitearis. 
ἔστησαν ἐννεοὶ, μὴ δυνάμενοι τὰς χεῖρας χινῆσαι, — Cum hec vox audita esset, hominesilli qui marty- 
ὥστε ἐπὶ τοῦτο ἀποῤῥηθῆναι τὸν ἄρχοντα, x«i 0v- rem verberabant, torpescentes tanquam muti effecti 
μωθῆναι σφόδρα, x«i πέμψαι τὸν ἅγιον ᾿Αχάχιον — sunt, neque manusipsasamplius movere poterant, 
φλαχχίνῳ τῷ ἀνθυπάτῳ τῆς Εὐρώπης μετὰ xci &va- — ita ut judex ipse ambigeret, et furore accensus, 
φορᾶς γράψαντα οὕτως" sanctum illum martyrem Acacium ad majora judi- 

cia, hoc est, ad Flaccinum proconsulem Thracice 

mitteret, qui etrelationem talem ad eum scripsit : 

Κ΄. Té xarà πάντα θαυμασιωτάτῳ x«l μεγίστῳ XX. Admirabili et maximo judici Flaccino pro- 
ϑααστῇ Φλαχχένῳ ἀνθυπάτῳ Βιδιανὸς ὁ αἱἰδετιμώ-ς — consuli, Bibianus imperatorum devotissimus salu- 
τατος καθολεχός " 'Axdxto» τὸν τῆς 0:600; θρη- lem : Acacium, impie Christianorum religionis 
σχείας τῶν Χριστιανῶν συνήγορον πεμθφέντα pov — patronum, a Firmo Martie legionis tribuno ad me 
παρὰ Φέήρμου τὸ ταξιάρχον τῶν ἀριθμοῦ Μαρτη- p missum,nequevolentem iis parere, que abinvictis 
σίων x«i μὴ βουλόμενον εἴχειν τοῖς προσταχθεῖσίν imperatoribus nostris precepta sunt, cum viginti 
tà παρὰ τῶν ἀηττήτων βασιλέων ἡμῶν πρὸ γὰρ  diebusantead me missum acceperim, et vehemen- 
τούτων τῶν εἴχοσι ἡμερῶν ἀποσταλέντα διξάμενος ter de ipso inquisiverim, nihil amplius profeci t 
κὐτὸν χαὶ στιδαρῶς τὴν x«r' αὐτοῦ ἀνάχρισιν ποιῆὴ- — propositienim suitenax est. Quoniam vero potestas 
σέμενος, οὐδὲν πλέον ἴσχνσα ἐνεργῆσαι si; αὐτὸν — tua plus timoris afferre potest, propterea hominem 
zib» κόπους x«l θυμόν τοῦ προχειμένου γὰρ αὐτοῦ — hunc cum actis, que de ilio a me composita sunt, 
σχοκοῦ ἔχεται ἐπιμελῶς. ᾿Επεὶ οὖν πλέον ὁ φόδος cum te prestantissimum virum esse sciam, ad te 
πρότεστιν τῷ μεγίστη σου ἐξουσία, τοῦτον μετὰ τῶν — misi. Cum igitur Flaccinus has litteras accepisset, 
πραχϑέντων εἰς αὐτὸν παρὰ τῇ ἐμῇ βραχύτητι — jussit martyremincarcere quidem concludi, sed ser- 
ἀπίστελα ἐπὶ τὸν μεγίστην σὸν ἱξουσίαν, αἰχίσας X vari tamensinevinculis, et remotacustodia illa tam 
αὐτὸν πλεῖστα ix τοῦ δικαστηρίου xal οὕτως παρα- atroci. Uxorem enim Christianam Flaccinus habe- 
tÉrbec tà» λαμπρότητα σου οὕτως xar& τὴν τῶν — bat, a qua rogatus, et jurejurando clam astrictus 
βασιλυκῶν προσταγμάτων διάταξιν πράξεις εἰς αὐτόν. fuerat, ut qui propter Chrsti fidem ab jpso inquire- 

"Eppeee. Δεξάμενος δὲ ὁ Φλαχχῖνος τὰ γράμματα C bantur, non diu, neque multum ab eo crucia- 
τοῦ Βεδιανοῦ, ἐχέλευσεν ἐγχλεισθῆναι τὸν ἅγιον rentur. 
μάρτυρα ᾿Αχάκιον ἄνευ δισμῶν ἐν τῇ φυλαχῇ. Γυναῖχα γὰρ εἶχεν ὁ Φλαχχῖνος Χριστιανὴν, καὶ ἦν ἀξιωθεὶς 
καὶ ὀρχισθεὶς λάθρα παρ᾽ αὐτῆς, ὥστε διὰ τὸν λόγον τοῦ Χριστοῦ παρ᾽ αὐτοῦ ἐξεταξομένους μὴ ἐπὶ πολὺ 
τιμωρεῖσθαι παρ᾽ αὐτοῦ. 

ΚΑ΄. Μετὰ οὖν ἄλλας πέντε ἡμέρας προχαθίσας ὁ XXI. Jussit igitur Flaccinus post quinque dies 
ἀνθύπατος Φλαχχῖνος ἐπὶ τοῦ Düp«to, ἐκέλευσεν Acacium martyrem ad se duci, et ejusacta recitari, 
ἐνεχθῆναι τὸν μάρτυρα. Tou δὲ ἔλθόντος, mpocíta- que Bibianus confecerat. Quibus recitatis, inqui- 
ξεν ἀναγνωσθῆναι τὰ ἐπ' αὐτῷ πεπραγμένα παρὰ — sitionis, que a Bibiano facta fuerat, austeritatem 
Βιδικνοῦ, x«i ἀναγνωσθέντων αὐτῶν, ὡς χατέμαθεν — et martyrisconstantia m, stabilemque confessionem, 
ὁ δικαστὴς τὸν αὐστηρίαν τῆς ἐπ᾽ αὐτῷ ἐξετάσεως,Ἠ — et miracula per ipsum facta cognovit, Bibianumque 
Tí» τε ἔνστασιν xal ἀκλινῇᾷ ὁμολογίαν τοῦ μάρτυρος X accusavit, quod non celeriter eum interfecerat, 
καὶ τῶν ἐπ᾽ αὐτῷ γεγονότων παραδόξων θαυμάτων, sed tam exquisite adversus militarem hominem se 
αἰτιασάμενος τὸν Βιδιανὸν ὡς μὴ τάχειον αὐτὸν gesserat ; ju$sitque martyris caput abscindi ante 
ἀνελόντα, ἀλλ᾽ εἰς τοσαύτην ἀχρίδειαν x«i ἐπερώς- | urbem Byzantium,ita pronuntians: Acacium Ga- 
τισιν πρὸς ἄνθρωπον στρατιώτην πὲποιηχοτα, mpoc- lileorum adjutorem, et nostrorum imperatorum 
| ἕταξε ξίφει ἀποτμηθῆναι τὴν χεφαλὴν τοῦ μάρτυρος D tropeis insignium desertorem, qui operam dedit, 
: πρὸ τῆς πόλεως Βυξαντίον, εἰπών * 'Axdxiv, róv  utquamprimum vites sue finem talem videret, sicut 
- τὴν Γαλιλαίων σύμμαχον καὶ λιποταχτήσαντα τῇ — quiestiones de eo facte docuerunt : hunc, inquam, 
/ Weupmyía τῶν τροπαιούχων αὐτοχρατόρων ἡμῶν,  hominemlegibus nonobedientem, tribunal nostrum 

βία ταύτῃ μᾶλλον αἱρησάμενον τὸ tél; αὐτοῦ 0àr- jubet gladio percuti, et capite privari. 

τον ἰδεῖν, ὡς ἡ xat' αὐτὸν ἐξέτασις τῶν στρέδλων ἐδίδαξεν, τοῦτον χελεύει τὸ διχαστήριον τοῖς νομοις μὴ πειθόμενον 

ἔέφει τὴν χεφαλὴν ἀποχοπῆναι. 

E KB. Ὡς: δὲ ἔγνω ὁ μαχάριος τῆς χλήσεως αὐτοῦ XXII. Postea vero, quam beatus Acacius voca- 
τελειούμενο, τὸ ἔργον, βραθδεύσαντος αὐτῷ τοῦ tionis 58.1.88 opus jamjam perficiendum cognovit, 
Ἡρεύματος τοῦ ἁγίου, ἀνεδόησεν xol sint»: "Q mó- Spiritu sancto ita decernente, clamans sic ait : 
We στόμασι, Χριστὲ, εὐλογήσω σε, ζωῆς ἀρχηγὲ, Quam multis lioguis te laudare vellem, Christe, 
ἢ τοῦ Θεοῦ τοῦ ζξῶντος, ὅτι οὕτως ἐλεήμων x«i Dux vite, et Fili Dei, quoniam ita misericors el 

πρόθυμος si ἐπ᾽ ipt, τὸν ἁμαρτωλόν, εἰς τοιοῦτον — benignus es in me peccatis obnoxium, qui οἱ tali 
ἢρον χαταξιώσας ps. Καὶ ἀπαχθεὶς ἔξω τῆς πό- sorte me dignatus fuisti. Cumque ductus fuisset 





$39 MENSIS MAIUS. 


extra urbem Byzantium in locum ubi martyrium 
obeundum illi erat, rogavit carnifices, ut paulisper 
Dei orandi facultatem ei concederent. Itaque positis 
in terra genibus, has preces ad Deum misit : Gloria 
tibi Deus, et immense tuse magnificentie convenit 
laudatio, qui sic. gloriosum in nobis peccatorum 
onere gravatis te ostendis. Quo enim majora bene- 
ficia nobis largiris, et quo magisiniquitates nostras 
remittis, eo abundantius benignitalis tue gloria 
relucet. Benedictum sit nomen glorietuse, quod ita 
faciendum probasti, utin Filio tuo unigenito et Spi- 
ritu sanctohominem ipsum honorares, et nunc me 
tantis beneficiis indignum propter bonitatem tuam 
ad talem gloriam invitasti, non propter mea opera. 
Benedico igitur tibi, Domine Deus sanctus Israel, 
cum unigenito Filio tuo, etsancto Spiritu, quoniam 
tua est gloria, tuus honor, nunc et semper, et in 
seeculaseculorum. Amen. Heccum dixisset, gladio 
percussus fuit, et capite truncatus. Itaque marty- 
rium perfecit sanctus Acacius octavo die mensis 
Maii,imperatore Maximiano. Ejusautem corpus viri 
piiacreligiosi collegerunt, etomni studio ac diligen. 
tia funus ipsius curaverunt eo in loco, qui Staurius 
appellatur,imperante Maximiano tyranno, regnante 
autem super nos Domino nostro Jesu Christo : cui 
gloria sit et imperium in seecula seculorum. Amen 
αὐτοῦ σῶμα x«i ἐχήδευσαν μετὰ πάσης 


210 
A λιως, εἰς τὸν τόπον οὗ fps) τελειοῦσθαι, ἀξιώσας 
τοὺς δημίους, ὥστε ἐπιτραπῆναι αὐτῷ ῥοπὴν ὥρας 
εὔξασθαι, θεὶς τὰ γόνατα αὐτοῦ ηὔξατο λέγων" Δόξα 
σοι, ὁ Θεὸς, xai τῇ μεγαλοπρεπείᾳ σον τῇ ἀνυπερ- 
δλήτῳ πρέπει αἴνεσις τῷ οὕτω ἐνδοξαζομένῳ tv τοῖς 
ἁμαρτωλοῖς ἡμῖν ὅσω γὰρ ἡμῖν χαρίζῃ χαὶ παρ- 
ορᾶς τὰς ἀνομίας ἡμῶν, τοσοῦτον μᾶλλον πλεονάζει 
ἡ δόξα τῆς ἀγαθότητός σου. Εὐλογητὸν τὸ ὄνομα τῆς 
δόξης, σον Κύριε, ὅτι οὕτως εὐδόχησας ἐν τῷ μονο- 
γενεῖ σου Υἱῷ, xai tà Πατρέ σου τῷ ἀγίῳ, x«i τῶ 
ξωοποιῷ Πνεύματι τιμῆσαι τὸν ἄνθρωπον, ὃν xer' 
εἰχόνα σὴν χαὶ ὁμοίωσιν ἔπλασας, χαὶ νῦν με, Δέ- 
σποτα ἀγαθὲ, ἀνάξιον ὄντα χαὶ ταπεινὸν, εἰς τοιαύ- 
τὴν δόξαν xal χαρὰν ἤγαγες διὰ τὴν σὴν ἀγαθότοτα 
xal συμπάθειαν, οὐ διὰ τὰ ἐμὰ ἔργα καὶ τοὺς ἀγῶ- 
Β νας. Δὸς οὖν ἕλεος χαὶ μισθὸν τοῖς ἐπιχαλουμένοις 
τὸ ὄνομά σον, Κύριε, xai τοῖς τιμῶσι xal μεμνομέ- 
vot; τῆς μαρτυρίας ἡμῶν μισθὸν οὐράνιον δωρᾶσαι 
χαὶ ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, νῦν τε χαὶ ἐν τῷ μέλλοντι, 
xal τὰ ταυιεῖα αὐτῶν ἔμπλησον παντὸς ἀγαθοῦ" 
πρόσδεξαι δὲ, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, χαὶ τὴν ἐμὴν 
ψυχὴν χαὶ συγχαταρίθμησόν με μετὰ τῶν ἐχλεχτῶν 
σου ἐν τῇ ἀναστάσει τῆς ἀτελευτήτου σον βασιλείας 
εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 'Apáv. Καὶ ταῦτα 
εἰπὼν ὁ ἅγιος μάρτυς, ἀπετμήθη τὴν χεφαλὺν αὐτοῦ 
τῷ ξίφει " xai συνέττειλαν ἄνδρες εὑλαδεῖς τὸ τιμῶν 


ἐπιμελείας ἐν τόπῳ ἐπιχαλουμένῳ Σταυρίῳ. ᾿Ετελειώθῃ di ὁ 


ἅγιος μάρτυς τοῦ Χριστοῦ ᾿Αχάχιος pxvt Μαΐῳ, ὀγδόῃ, βασιλεύοντος Μαξιμιανοῦ τοῦ τυρεῶνου, x«f' 
ἡμᾶς δὲ βασιλεύοντος τοῦ Κυρίον ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ὃ δόξα χαὶ τὸ χράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 


αἰώνων. ᾿Αμήν. 





Acta sanctse Glycerie virginis, martyris Heracles& in Thracia, et B. Alexandri Romani, martyri 


Drizipare in Thracia, que apud Lipomanum et Surium exstant ; Metaphraste abjudicant soeli Bol- 
landiani ad Maii diem 13 et 44, « cum stylus concisus sit et ab ejus periodico scribendi genere alie 
nissimum ; » quod agnoscens Leo Allatius, in genuinis Metaphraste scriptis dignoscendis versatissimus, 
&cta heec inter illa enumerat que sub nomine Metaphraste, sed errore communi, referuntur a Lipo- 


mano et Surio. 





VITA S. BONIFACII. 





MAPTYPION TOY AT'IOY MAPTYPOZ 
BONIOSATIOY. 


-— 


MARTYRIUM SANCTI MARTYRIS 


BONIFACII 


APUD TARSUM METROPOLIM CILICLE. 


) 290. Latine apud Surium ad diem 5 Junii, Grece in Actis Sanctorum Bolland, ad diem 14 Maii.) 


xi τὰ τῶν ἄλλων τοῦ Χριστοῦ μαρτύρων À 


ὖ τε χαὶ μέγα τοῖς σπουδαίοις τὸ χέοδος 
τῆς τε γὰρ χοινῆς φύσεως ὑπερφυῇ καὶ 
ἐ«ατορθύματα παριστᾷ, καὶ τὸν μὲν Χριστὸν 
τὸν ἐχθρὸν δὲ νιχώμενόν τε χαὶ προφανῶς 
ἵνον᾽ πρὸς τούτοις, τοὺς μὲν ἀσεθεῖς περι- 
(€ διελέγχει, τοὺς εὐσεδεῖς δὲ μᾶλλον ἐπι- 
xai πρὸς τὴν πνευματικὴν ἅμιλλαν τοὺς 
υς διερεθίζει. Καὶ ταῦτα μὲν ἐπ᾽ ἐχείνων, 
xk ὁ λοιπὸς βίος τῷ μάρτυρι σύαφωνος, x«i 
» ἡ τῆς ἀρετῆς ἄσχησις σύντροφος. Ei δὲ 
, βίον τὴν μὲν ἀρχήν ἐῤῥαθυμηχὼς, μετὰ 
τοσοῦτον ἐχλάμψας τοῖς ἀγαθοῖς, ὡς ἀθρόον 
upíou στέφανον ὑφαρπάσαι, ποίαν ἀπολείπει 
ριτος τοῖς εὐσεδέσιν ὑπερδολὴν ; ἐπεὶ xol 
παρελπίδα Χριστὸν, πολὺ τοῦ συνήθους 
τερον. Εἰς τοῦτο δὲ x«i ἢ τοῦ ἀπολωλότος 
δηλαδὴ εὕρεσις τῷ Δεσπότῃ φέρει. Τοιοῦ- 
αἱ Βονιφάτιον ἔγνωμεν, τὸν περιώνυμον τοῦ 
ιθλητήν' οὔπεο ἄρα x«i ἄξιον μὴ τὴν ἄθλη- 
εἶν, ἀλλὰ μνήμῃ ὡς οἷόν τε καὶ γραφῇ παρα- 
'χϑει δὲ οὕτως. 
| τις ἐν Ῥώμη γυνὴ, ᾿Αγλαῖΐς τοὔνομα, 
: τούτῳ χαὶ τἄλλα συνῳδὰ ἡἠχολούθει, γένος 
ρα, x«i πλοῦτός, ἐφ᾽ οἷς ἀγλαὶῖζεσθαι ταύ- 
κῶς ἦν. Γένος μὲν γὰρ τῶν εὐπατριδῶν, 
ἀνθυπάτου λαχόντων τιμῆς. ὥρα δὲ σὺν 
ιαθ’ ἣν ἂν πρὸς ἔρωτας θερμωτέρως σχοίη 
γῦτος δὲ βαθὺς χαὶ χαταχρήσασθαι ἱχανὸς 
τοις ἐπιγενόμενον' χαὶ τὸ αὐτεξούσιον τὸ 
μίας πῦρ ἰσχυρῶς ἐφῆπτε, χαὶ πρὸς ἀτό- 
ὁν ἔρωτας παρεχάδει. Οὕτω τοιγαροῦν 
λουτοῦσα, x«i ἀγαθοῖς τῆς γῆ, θάλλουσα, 
τε χαὶ ἐρώτων ἀχρατῶς ἔχουσα, τινὶ τῶν 
αὐτῆς εἴτουν φροντιστῇ τῶν χτημάτων 


Ψ 


Urog ἦν Βονιφάτιος, οὐκ (a) ἀγχινοίά μονῃ 
V, & seqq. 


Il. Aliorum quidem Christi martyrum certamina 
magnum lucrum viris bonis afterunt: nam et com» 
munis nature maxima est que naturam superant, 
facta ostendunt : et vincentem quidem Christum, 
aperte autem victum et probro ac dedecore affe- 
ctum inimicum. Preterea impios quidem manife- 
stissime arguunt: pios vero magis confirmant et 
corroborant, et ad spiritalem decertationem acrio- 
res reddunt et vehementiores. Et haec quidem in 
illis, in quibus reliqua quoque vita congruit cum 
martyrio, et a pueris eis coaluit virtutis exercitatio. 
Si quis autem ab initio quidem ignavam et disso- 
lutam vitam egerit, postea vero bonis adeo splen- 
duerit, ut repente martyrii coronam arripuerit, 
quidnam potest esse hac gratia presstantius apud 


B pios ? Nam natura quoque id, quod preter spem, 


boni evenit, est delectabilius eo quod est consue- 
tum. Eo tendit ovis quoque perditee a Domino in- 
ventio 1. Talem ergo novimus quoque fuisse 
huncinclytum Christi martyrem Bonifacium. Cujus 
non equum est despicere certationem : sed. eam 
litterarum mandare monimentis. Sic autem habet: 

Il. Erat Rome mulier quedam nomine Aglais. 
Hoc autem nomen consequebantur etiam alia con- 
gruentia, genus et species et diviti, que ei ma- 
gnum splendorem et decus afferebant. Nam genus 
quidem erat patritiorum, et eorum, qui proconsu- 
larem honorem sunt assecuti : species vero cum 
juventute, que efficere possint, ut muliersit amori 
vehementius dedita : luculente autem divitie, et 
qua vel ad eis abutendum satis essent. His omni- 
bus accedens libera vivendi potestas, ignem valide 
accendebat, et ad turpes amores incitabat. Cum 
esset ergo adeo dives Aglais, et terre bonis flore- 
ret, et propterea incontinenter uteretur amoribus, 
ea cum quodam ex suorum bonorum procuratori 


»« ingenii solertia Herveto vertitur, nobis alibi necdum lecta vox et barbariem prima 


| Spirans. 


918 MENSIS 


bus (is erat pulcher Bonifacius, non ingenii solum 
solertia et in eam benevolentia, sed etiam alia 
specie longe superans) non honestis utebatur con- 
gressionibus ; non erubesco enim heec dicere, cum 
paulo post possim ostendere vere divinam et ad- 
mirabilem mutationem. Alioqui autem ἃ vino 
quidem et amoribus vincebatur ab initio : sed et 
pecunie erat contemptor magnificentissimus, et 
adeas egentibus distribuendas longe liberalissimus, 
et hospitalitati deditus, si ullus alius. Si quando 
ergo vidisset aliquos ex viatoribus,aut setu et 
siti eliquatos, aut nive et frigore concretos, aut 
alia ratione itinere gravatos, ipse festinans hilari- 
ter eis ibat obviam, et rogabat ut a labore requie- 
scerent : et cum cessissent, in domum suam intro- 
ductos hospitio benigne accipiebat, et verbis et 
factis eorum omnem propulsabat molestiam. Hec 
etiam ante martyrium ornabant Bonifacium. Neque 
est ille solummodo examinandus et spectandus ex 
aliis : sed suntetiam conjungenda 68,408 sunt me- 
liora. Bonifaciusenimaliquid quidem voluptati,plu- 
rimam vero partem tribuens virtuti,et pulcherrima 


MAIUS. 24À 


A xai τῇ πρὸς αὐτὴν εὐνοίᾳ, πολλῷ δὲ xal ὡραιότητι 


τῶν ἄλλων χρατῶν) μίξισιν οὐ καλαῖς ἐχρῆτο' οὐ 
γὰρ αἰσχύνομαι ταῦτα λέγων, ἔχων χαὶ per ὀλίγον 
δεῖξαι θείαν ὄντως καὶ θαυμασίαν μεξταδολήν. ΓΑλλως 
τε δὲ xai οἴνου μὲν ἐρώτων τὸ χαταρχὰς ἥττων 
3^ οὐ μὴν τἄλλα τοιοῦτος" ἀλλὰ x«i χρημάτων Umtp- 
ὁπτὴς χομιδὴ μεγαλοψυχώτατος, καὶ δεομένοις ταῦτα 
διανεῖμαι φιλοτιμώτατος, χαὶ φιλοξενίαν εἴπερ τις 
ἄλλος φιλοφρονέστατος. Ὁπότε γοῦν ἴδοι τινὰς τῶν 
ὁδοιπορούντων, ἦ χαύσωνι καὶ δίψει τηχομένους, ὃ 
χιόνι καὶ ψύχει προσπηγνυόμένους, à ἄλλως ἐκ τῆς 
ὁδοιπορίας βαρυνομένονυς, αὐτὸς ἐπισπεύδων ἱλαρῶς 
ὑπήντα, χαὶ τοῦ μόχθον. διαναπαύσασθαι παρεκάλει, 
xai εἴξαντας εἰς τὴν οἰχίαν εἰσαγαγὼν ἐξένιξε φιλο- 
φρόνως, χαὶ λόγοις ἅμα xai ἔργοις πᾶν ὅπερ εἶχον 
B ἀηδὲς διῶυς. Ταῦτα καὶ πρὸ τοῦ μαρτυρίου ἐκόσμει 
τὸν Βονιφάτιον: x«l οὐχ ἁπλῶς ἐχεῖνον ἀπὸ τῶν 
ἄλλων δοχιμαστέον, ἀλλὰ συναπτέον πάντως καὶ τὰ 
βελτίονα. Βονιφάτιος γὰρ τὸ μὲν ἡδονῇ, τὸ πλεῖον δὲ 
x«i τῇ ἀρετῇ νέμων, καὶ τὰ χάλλιστα τῆς ἀρετῆς 
εἴδη πρὸς ἀχρίδείαν ἠἡσχηχὼς, τὸ μὴ τῶλειος εἶναι 


παρὰ μόνου τοῦ μὴ σωφρονεῖν ἐκω)ύετο. 


genera virtutis accurate exercens, ne esset perfectus ex hoc solo prohibebatur, quod non esset tem. 


perans. 
III. Ceterum non multo interjecto tempore hec 
quoque labes, tanquam iu toto mundo et pulchro 
corpore, eluitur, et quod ex vitio suscipiebatur 
dedecus, tegitur longe majori gloria. Non susti- 
nuit enim Dominus despicere animam, adeo omni 
ex parte pulchram, perpetuo inquinari unius vitii 
turpitudine : sed placuit omnino divinarum ratio- 
num dispensationi, martyrico etiam sanguine pur- 
pureumetregiumei colorem indere. Quonama modo 
autem hoc sit effectum, et quodnam sit jactum 
fundamentum martyrii, parata est docere oratio. 
Adhuc quidem vigebat persecutio in Christianos, 
et profunda illa caligo simulacrorum totum simul 
occupabat Orientem. Subit autem illius dominam 
salutaris cogitatio, et cor ejus penetrat vehemens 
quoddam et invictum desiderium reliquiarum mar- 
tyrum. Quoniam vero existimabat Bonifacio nullum 
esse fideliorem, aut ad in his serviendum diligen- 
tiorem, ei sicut carnalem et turpem, ita etiam 
laudabilem et beatum amorem communicat, eteum 
seorsum accipiens, Scis, inquit, frater, qualibus 
simus coinquinati peccatis, nec nobis cure esse 
aliquid, quod exspectamus futurum ut sistamur 
ante Deum, et pro his gravia subeamus supplicia. 
Ceeterum audivi a quodam viro pio, quod si quis 
eos, qui propter Christum passi et affecti sunt 
martyrio, in honore habuerit et coluerit, magna 
quedam et preclara eum illinc ex eo manet re- 
zuneratio, et eadem, qua illi, fruetur beatitudine. 
Multi autem nunc quoque, ut, aiunt, pro Christo 
pulchra adeunt certamina. Tu vero (etenim jam 
venit tempus, ut meus ostendat Bonifacius, qua sit 
in Bos affectione) ad hec mihi inservi, et omni 
studio eo vadens, propera ad me afferre aliquid e 
sacris his reliquiis ; ut cum eas honorifice deposue. 


Γ΄. Πλὴν οὐ πολὺ τὸ ἐν μέσῳ" x«l ὁ σπῖλος εὗτος 
καθάπερ ὅλῳ χαθαρῷ x«i παριχαλλεῖ σώματι ἔχχα- 
θαίρεται" x«l à ix τοῦ πάθους αἰσχύνῃ μείξονι 
πολλῷ δόξῃ περιχαλύπτεται, Οὐ γὰρ ἠνέσχετο Κύριος 
ψυχὴν οὕτω παριδεῖν τὰ πάντα χαλὴν, ἑνὸς πάθους 
αἴσχει διὰ τέλους μολύνεσθαι" ἀλλ᾽ εὐδόχῃησε πάντως 
θειοτέρων λόγων οἰχονομία, καὶ μαρτυρικῷ αἴματι 
ἀλυοργὲες αὐτῇ xoci βασιλικὸν χρῶμα περιθαλών. 
Ὅπως δὲ τοῦτο διωχονόμηται, χαὶ ola τῷ μαρτυρίῳ 
χαταδέθληται ἡ χρηπὶς, ἔτοιμος διδάσκειν ὁ λόγος, 
Ἤχμαξε μὲν xai ἔτι ὁ xarà Χριστιανῶν διωγμὸς, 
καὶ ὁ εἰδωλιχὸς ἐχεῖνος καὶ βαθὺς χατὰ πάσος ὁμοῦ 
τῆς ᾽Ἑῴας ἐπεχράτει ξόφος" ὑπέρχεται δὲ τὸν ἐχεῖνεν 
δέσποιναν σωτήριος λογισμὸς, xai τὴν καρδέαν αὐτῆς 
ϑιατρέχει δριμύς τις ἔρως xal ἄμαχος λειψάνων 
μαρτυριχῶν, ᾿Επεὶ δὲ οὐδένα Βονιφατίον μᾶλλον 
ἡγεῖτο πιστότερον, ἦ τοιούτοις ὑπουργεῖν ἐμμελέ- 
στερον, τοῦτον δὴ xal χοινωνὸν, ὥσπερ τοῦ σαρχιχοῦ 
xai ἀτίμον, οὕτως ἄρα x«i τοῦ ἐπαινετοῦ τε μακα- 
βίου ποιεῖται ἔρωτος. Καὶ ἰδιαξόντως ἀπολαθοῦδα' 
Οἶδας, φησὶν, ἀδελφὲ, οἵαις συνεχράνθεμεν &sp- 
τίαις, μηδὲν τι μέλλον ἡμῖν, ὅτε Θεῷ παραστήσεσθαι 

D προσδοχὼμεν x«l χαλεπὰς τούτων ὑποσχεῖν τὰς x* 
λάσεις" π)ὴν ἀλλ᾽ ἐπυθόμην τινὸς τῶν εὐσεδεστέρων, 
ὡς εἴ τις τοὺς διὰ Χριστὸν παθόντας καὶ pmptupi- 
σαντας διὰ τιμῆς μετέλθθοι καὶ θεραπείας, πολλή tu 
αὐτοῦ ἐχεῖθεν χαὶ λαμπρὰ περιμένει ἀντέδοσις, καὶ 
τῆς αὐτῆς ἐκείνοις ἀπολαύσει μαχαριότητος. lel 
δὲ xai νῦν, ὥς φασιν, ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ ὑπὸ Χριστοῦ τὸν 
χαλὸν ἀγῶνα διαγωνέζονται' σὺ δὲ (x«i γὰρ $m 
χαιρὸς, ὅπως περὶ ἡμᾶς ἔχει τὸν ἐμὸν φανήσεσθει 
Bowtpxrtov) πρὸς ταῦτά μοι χαθνπούργησον, καὶ 
σπουδῇ τῇ πάσῃ παραγενόμενος, τῶν ἁγίων τούτων 
λειψάνων ἀγαγεῖν ἐπείχθητι, ὡς ἂν ἐντίμως αὐτὰ 
χαταθέμενοι, καὶ ἱεροὺς ἐπιδημησάμενοι οἴκονῳ 





945 VITA S. BONIFACII. 946 


γύλακάς τε αὐτοὺς xal σωτῆρας διαπαντὸς ἔχοιμεν. À rimus, et sacras sedes eis eedificaverimus, eos sem" 


Ἰαῦτα πρὸς αὐτὸν εἰρηχνῖα, ἐπεὶ πρὸς ἐχόντα ἔλεγε 
χαὶ πρόθυμον τὴν ὑπηρεσίαν, χρυσίον ἐγχειρέξει 
συχνὸν * οὐδὲ γὰρ ἐξῆν λείψανὸν τι μάρτυρος προῖχα 
λαδεῖν, ἀλλὰ τὸ πολὺ τῶν Χριστιανῶν περὲ αὐτὰ 
φῶτρον πορισμοῦ τοῖς ἀσεβέσι πρόφασις ἦν, vai 
πολλοῦ πρὸς ἐχείνους αὐτὰ παρέχειν ἐποίει. Τούτου 
οὖν ἔνεχα, συχνὸν τὸ χρυσίην, χαὶ ἵνα xci πένησιν 
εἰς διανομὴν ἀρχέσῃ. Συνεχπέμπει δὲ χαὶ ἱππεῖς 
δώδεχα, μύρα τε x«l σινδόνας χαὶ τἄλλα ὅσα προσ- 
ὅχον εἰς τιμὴν τοῖς ἁγίοις. ᾿Αλλὰ προσεχτέον * ἐν- 
ταῦϑα γὰρ ἤχομεν ἔνθα χαὶ τὸ τοῦ διηγήματος χαριἐ- 
στατον. 


Δ΄. Ὡς dw πορείας ἔμελλεν ὁ Βονιφάτιος ἅπτε- 


per habeamus custodes et servatores. Hac cum ei 
dixisset, et se libenter id ministerium promptoque 
et alacrianimo obiturum ostendisset, tradit ei mul- 
tum auri. Neque enim licebat gratis accipere ullas 
martyruin reliquias, sed Christianorum magnus in 
eas amor, erat impiis causa lucri, et efficiebat ut 
nonnisi magni eas emptas presberent. Ea de causa 
mittit multum auri, et ut etiam haberet, quod dis- 
tribueret pauperibus. Mittit autem cum eo equos 
quoque duodecim, et unguentum, et sindonas, et 
quacunque aliausuierant ad honorandos sanctos. 
Sed est attendendum ; huc enim venimus, ubi est 
narratio jucundissima. 


IV. Cum jam Bonifacius esset iter ingressurus, 


σθαι, εὐθὺς, ὥσπερ ὑπὸ γραμμῆς τὴν ἑαυτοῦ νίκην B statim quasi graphice victoriam suam et coronam 


xxi τὸν στέφανον προσημαίνων * Εἰ δέ πως, ἔφη, ὦ 
δέσποινα, ταύτης μὲν διαμαρτεῖν τῆς ἐγχειρήσεως, 
δεύτερος δὲ, ὃ φασι, πλοῦς τὸ ἐμόν σοι σῶμα προσ- 
exyÜtín, ἄρα σοι ἄν τοῦτο μέτριον εἴη τοῦ σχοπ’οῦ 
παρααύθεον, xci τιμῆᾷς ἄξιον παρὰ σοῦ νομισθείη ; 
Καὶ ταῦτα μὲν ἴσως ἐχεῖνος παίζων πρὸς τὴν δέ- 
σποωαν 3j σπουδάξων ᾿ ὁ δὲ Θεὸς τὸ μέλλον ὥσπερ 
διὰ τῆς ἐχεένου προηγόρευσε γλώττης. Ἢ μέντοι 
᾽᾿Αγλαΐς - Οὐ καιρὸς, ἔφη, Βονιφάτιέ, παιδιᾶς οὐδὲ 
λόγων τοιούτων, ὧν ἀποσχόμενον εὐλαδῶς ἔχειν 
προτοέπομαι x«i χοσμίως, ἐπεὶ xol τοιούτοις 
ὑπηρετεῖν μᾶλεις, ὧν ἡμᾶς, μὴ ὅτι γε ψαύειν, ἀλλὰ 
χαὶ βλέπειν τοὺς ἀναξίους πάντολμον χαὶ θρασύ. 
Τούτοις ἀρχούντως ἐπιτιμήσαπσα x«i ἐντρέψασα, xat 
&7xso ἀντὶ καιδιᾶς ἀχαίρου εἰς φόδον εὔλογον τὴν 
ἐχείνου ψυχὲν χαιαστήσασα, εἶτα χαὶ, Ὁ Θεὸς, ἐπει- 
κοῦσα, ὁ δι᾿ ὑμᾶς μορφὴν δούλου λαθὼν χαὶ τὸ ἑαυ- 
τοῦ αἷμα ἐχχέας, αὐτὸς παρίδοι τὰ πταίσματα μου 
zgi ἀκοστελεῖ τὸν ἄγγελον αὐτοῦ ἔμπροσθέν σον, 
χαὶ χαθευδυνεῖ τὰ διαθζματάώ σου * πρὸς τούτοις χαὶ 
δεξιὰν αὐτῷ τὴν ἐπανοδον εὐξαυμένη ἐξέπεμψε. Τὸν 
δὲ Βονιφάτιον drca» μὲν οὐ μετρίως τε χαὶ οἱ τῆς 
δεσποίνῃς λόγοι, xai πρὸς τὰ θεῖά τε x«i σεδάσμια 
πιριδεᾷ χατέστησαν, ὅθεν οὔτε χρεῶν ἥπτετο χατὰ 
τὰν πορείαν, οὔτε μὴν οἴνῳ ἐχρῆτο - εἰσῴει δὲ αὐτὸν 
χαὶ λογισμὸς, ὥσπερ παιδαγωγὸς ἀγαθὸς, ὄτιπερ, 
Οἷα δράσας, οἷα μῶλω χερσὶν ἀνάγνοις μεταχομίς 
ξεν ; Καὶ τῷ δέει τούτῳ ἠρέμα τι τῆς πρὸς τὸ σῶμα 
προσπαθείας χατωλιγώρει, χαὶ ἑαυτῷ προσέχειν 
ἐκείθετο * φόδος μὲν γὰρ πατὴο προσοχῆς " ἡ δὲ γα- 
λήνης μότηρ καὶ χαταστάσευς, αὕτη δὲ τὴν συναί- 
σῦχσιν, ὥσπερ ἐν ἀταράχῳ τινὶ xal χαθαρῷ ὕδατι, 
τὰ αὐτῆς αἴσχη διαύδλέπειν ποιεῖ * xal οὕτως ἀρχαὶ 
καὶ ῥίξαι τῆς μετανοίας φύονται, ἣ δὴ τότε χαὶ Βο- 
νιφάτιον χαλῶς συνειλήφει, χαὶ ἤϑη πρὸς βίου &xpi- 
ua» ἀπονεύων φανερὸς ἦν, τῆς μὲν παχυτέρας ταύτης 
καὶ περιττῆς τροφῆς, ὥσπερ ἔφημεν, ἀπεχόμενος, εὐχῆς 
δι ἀδιαλείπτου xai νηστείας χατὰ τὴν πορείαν ἐχό- 
μος. 


E. ᾿Επεὶ δὲ xol ἐπιθὰς τῆς ᾿Ασίας χατὰ τὴν 
ὑμνουμένην τῆς Κιλικίας Ταρσὸν ἐγένετο, ἔνθα δὴ 


preesignificans : Si forte, inquit, o domina, quemad- 
modum contingit, uthocquidem coepto frustreris : 
secunda vero, ut aiunt, navigatio, meum ad te 
corpus afferat : fueritne hoc libi mediocre tui 
instituti ac scopi solatium, οἱ apud te habendum 
in honore ? Et hec quidem ille fortasse magis 
ludens apud dominam, quam agens serio : Deus 
autem id, quod erat futurum, predixit per illius 
linguam. Aglais vero : Non est, o Bonifaci, inquit, 
tempus ludendi, neque horum verborum, a qui- 
bus abstinentem jubeo, ut pie et honeste te geras. 
Nam iis es inserviturus, qus nos non solum tan- 
gere, sed eliam aspicere indignos, nimis est 
audacis et temeritatis. Cum his satis increpasset, 
et pudore affecisset, et pro ludo intempestivo ad 
justum et rationi consentaneum metum illius ani- 
mam traduxisset et dixisset : Deus, qui servi for- 
mam propter nos accipit, et suum effudit sangui- 
nem, ipse ad mea non aspiciat delicta, et mittat 
angelum suum ante te, et dirigat gressus tuos. 
Deinde faustum ei precata reditum, eum emittit. 
Bonifacio vero non mediocriter quidem profue- 
runt verba domine, et ut; res divinas et religiosas 
revereretur, effecerunt. Hinc factum est ut in 
itinere nec carnes tangeret, nec vino uteretur, 
Subibat autem ejus quoque mentem cogitatio, 
veluti quidam bonus pedagogus : Qualia sunt 
qu& feci, et qualia sum impuris manibus porta- 
turus ? Propter hunc vero metum, sensim negli- 
gebat pristinam suam in corpus affectionem, et ut 
sibi attenderet, sibi persuadebat. Nam metus 
quidem est mater tranquillitatis et quietis ; ea vero 
parit conscientiam, qua facit, ut anima tanquam 
in pura aliqua et non turbata aqua, sua intueatur 
dedecora : et sic nascuntur principia et radices 
ponitentie. Jam tunc autem pulchre conceperat 
Bonifacius, etjam aperte ostendebat, se inclinare 
ad vitam perfectam et accuratam, ut qui a crassis 
quidem et supervacaneis, ut diximus, abstineret 
alimentis, assiduis vero precibus et jejuniis vaca- 
ret in itinere. 

V. Postquam autem ascendisset in Asiam, et ad 
celebratam in Cilicia pervenisset Tarsum, quo in 


947 MENSIS 


MAIUS. 218 


loco etiam decertabant marlyres, aliis quidem A x«i οἱ μάρτυρες ἠγωνίζοντο, τοῖς μὲν ἄλλοις ἐφῆκε 


permisit, ut ipsi et equi quiescerent, apud quem- 
dam illic hospitio excepti. Ipse vero ne vie qui- 
dem excusso pulvere, profectus est ad videndum 
desideratos martyres. Et cum venisset in stadium, 
videt populi quidem magnam collectam multitudi- 
nem ad ea videnda, que fiebant ; sanctos autem 
variis affici tormentis, et unum quidem omnibus 
crimen objici, nempe pietatem ac veram religio- 
nem, non eosdem vero subire cruciatus, sed tam 
multos, ut nemo fere eodem damnaretur suppli- 
cio, etsi spiritu essent conjuncti, et ore nihilomi- 
nus eadem loquerentur. Nam alius quidem pende- 
bat capite, subter vero ignis erat substratus : 
alius autem erat extensus quatuor lignis. Alius 
serra secabatur. Alius discerpentium manibus 
comminuebatur : et illius quidem oculi effodieban- 
tur, hujus autem manus amputabantur, et huic 
quidem per collum palus transactus, terre erat 
affixus : illi vero manus pene circumagebantur, 
pedes autem contra improbe refringebantur, et 
utrisque sic vinclis similiter ossa conterebantur. 
Alium (o magnam impiorum insaniam !) licebat 
videre mutilatum manibus et pedibus, et humi 
instar globi devolutum. Sed etsi hec paterentur 
viri generosi et fortes, tanquam non subirent 
aliquid violentum et molestum, sed perinde ac si 
eorum renovarentur corpora, et sustinerent 
quamdam in melius mutationem, sicut erat revera, 
letabantur, eis divina virtute ferente auxilium, et 
confirmante ad certamen : non poterat enim aliter 
fieri, ut humana hec pateretur natura, idque cum 
gaudio, nisi superna eos manus tangeret. Hec 
videns Bonifacius, et non solum videns, sed etiam 
sedulo et diligenter singula considerans, et par- 
tim quidem stupens martyrum constantiam, partim 
aulem pares coronas consequi desiderans, totus 
Deo afflatus, descendit in theatrum : et cum se 
fecisset manifestum omnibus, martyres, qui erant 
omnes viginti, singulatim amplectitur. Deinde 
etiam omnibus audientibus magna voce, Magnus 
est, inquit, Deus Christianorum : Magnus est, qui 
athletas sua ope adjuvit. Hec cum dixisset, rursus 
letus adheerebat martyribus, cum magno desiderio 
prehensabat et amplectebatur pedes. Quibus autem 
deerantpedes, eas, quee restabant, partes corporis: 
beatosquidem eos pronuntians propter animi forti- 
tudinem, et propterea, que passi fuerant, et quod 
breve sit id, quod est reliquum, et mox futura sit 
liberatio ἃ laboribus et eterna letitia : pro se 
autem rogans, ut esset eis socius certaminuu, 


et parliceps coronarum, quas sunt habituri a 
Christo. 


VI. Cum autem fieri non posset, ut hec late- 
rent, maxime cum vocem altius sustulisset, preses 
per multitudinem acrius defigens oculos, et videns 
Bonifacium : Quis hic est, inquit, qni nos usque 
&deo negligit et magnos deos ? Ille i pse ergo dicat, 
&e6cedens propius. Postquam autem ille adfuit, 


διαναπαύσασθαι, αὐτούς TS χαὶ ἵππους ἔν τινι τῶν 
ἐχεῖθεν ξενισθέντας, αὐτὸς δὲ μηδὲ τῆς ὁδοῦ τὴν 
χόνιν ἐχτιναξάμενος, ὡς εἶχε ποδῶν ἐχώρει τοὺς 
ποθουμένους μάρτυρας ἱστορῆσαι. Καὶ παριὼν εἰς 
τὸ στάδιον͵ ὁρᾷ τοῦ μὲν δήμον πολύ τι πλῆθος συν- 
θέαν τῶν πραττομένων, βασάνοις 
δὲ τοὺς ἁγίους ποιχἕλαις ἐχδιδομένους, καὶ ἕν μὲν 
ἐγχαλουμένους ἅπαντας τὴν εὐσέδειαν, οὐ ταῖς αὐ- 
ταῖς δὲ τιμωρίαις ὑπαγομένους, ἀλλὰ τοσαύταις, ὡς 
σχεδὸν μηδένα τὴν ἴσην χαταχρίνεσθαι τῷ ἑτέρῳ, 
χαίτοι πνεύματι συνημμένονς, καὶ στόματι, 
οὐδὲν ἧττον τὰ αὐτὰ φθεγγομένους. Ὃ μὲν γὰρ 
ἤρτητο ἐπὶ χεφαλὴν, χάτωθεν δὲ αὐτοῦ πῦρ ὑπ- 
ἐστρωτο * ó δὲ ξύλοις τέσσαρσι διατέτατο " dijo; 
ἐποίξετο, ἄλλος ξεόντων χερσὶν ἔλεπτύνετο * καὶ τοῦ 
pt» ὄψεις, τοῦ δὲ χεῖρες ἐξεχόπτοντο * xal τῶν μὲν 
διὰ τοῦ τραχήλου πάσσαλος ἐλὰσθεὶς τῇ γῇ προσεκό- 
γνυτο, τῷ δὲ χεῖρες μὲν ὄπισθεν περιήγοντο, πόδες 
δὲ πονηρῶς ἀντανεχλῶντο, χαὶ ἀμφοτέρων οὕτω 
δεσαηθέντων, ῥάδδοις αὐτὸς τὰ ὀστᾶ συνετρίδετο᾽ 
ἄλλον, ὦ τῆς πολλῆς μανίας τῶν ἀσεθῶν | καὶ χεῖ- 
ρας ἦν ἰδεῖν ἅμα xai πόδας ἀφαιρεθέντα, xai δίχεν 
σφαίρας ἐπὶ γῆς κυλιόμενον. ᾿Αλλὰ x«t ταῦτα T€ 
σχοντες οἱ γενναῖοι, χαθάπερ οὐ βίαιόν τι λυπηρὸν 
ὑφιστάμενοι, ἀλλ᾽ oiowi τὰ σώματα καινιξόμενοι, 
xai τινα πρὸς τὸ χρεῖττον ἀλλοίωσιν ὑπομένοντες, 
ὥσπερ ἄρα xai ἦν, οὕτως ἔχαιρον, τῆς θείας ἄντι- 
χρὺς ἐπιδοηθούσης αὐτοῖς δυνάμεως χαὶ πρὸς τὸν 
ἀγῶνα ἐνισχνούσης * οὐ γὰρ ἄλλως δυνατὸν ὧν ἀν- 
θρωπείαν φύσιν ταῦτα διενεγχεῖν, xal τότε σὺν bderf, 
μὴ τῆς ἄνωθεν “χειρὸς συνεφαπτομένης. Ταῦτα ταὶ 
Βονιφάτιος ὁρῶν, xal οὐχ ἁπλῶς ὁρῶν, ἀλλ’ ἐπιμε- 
λῶς ἔχαστα xai φιλοπόνως ἐξαχριβδούμενος, καὶ 
τοῦτο μὲν ἐχπληττόμενος τῆς χαρτερίας τοὺς μάρ- 
τυρας τοῦτο δὲ χαὶ τῶν ἴσων αὐτοῖς στεφάνων ἀξιω- 
θῆναι γλιχόμενος, ὅλος ἔνθους γενόμελνος, πρὸς τὸ 
θέατρον χαταθαίνει, x«l τοῖς πᾶσι ἑαυτὸν ἐπίϑολον 
παρασχὼν, εἴχοσι τοὺς μάρτυρας ὄντας πάντας xat 
ἕνα περιδάλλει x«l περιπτύσσεται ^ εἶτα xai εἰς 
ἐπήχοον πάντων μεγάλη φωνῇ, Μέγας ὁ τῶν Χριστια- 
γῶν Θεὸς, μέγας ὁ τοῖς ἀθληταῖς συμμαχῶν, ἐξεδόῃ- ; 
σεν. Οὕτως εἰπὼν, τῶν μαρτύρων αὖθις γεγφθὼς 
εἴχετο, παρεχαθέξετο, ποθεινὸὲς τοὺς πόϑας περι» 
ἐπτύσσετο ᾿ οἷς δὲ μὴ πόδες, τὰ λειπόμενα μέλῃ τοῦ 
χατησπάξετο, μαχαρίξων, ἐπιθαῤῥύνων, 
D δεόμενος * μαχαρίξων μὲν τῆς ἀνδρείας x«i ὧν zpv- 
πεπόνθεισαν, ἐπιθαῤῥύνων δὲ x«l πρὸς ἃ πκαθεῦ 
ἔωελλον, ὅτι τε βραχὺ τὸ λειπόμενον, x«i mx» : 
ἀπαλλαγὴ μετ᾽ ὀλίγον χαί εὐφροσύνη αἰώνιος " vM 
ἑαυτοῦ δὲ δεόμενος, ὥστε χαὶ χοινωνὸς αὐτοῖς τῶν 
ἀγώνων x«i σνμυέτοχος τῶν παρὰ Χριστοῦ γενέσϑαι 
στεφάνων. 


&)syuévoy χατὰ 


χαὶ 


Β 


σώματος 


ζ΄. Ἐπεὶ δὲ ταῦτα μαθεῖν οὐχ οἷόν τε ἦν, ἅτε x8: 
τῆς φωνῆς ἐπὶ μεῖξον ἀρθείσης, ὁ ἄρχων ὀξύτερα 
ἀτενήσας διὰ τοῦ πλήθους, x«l τὸν Βονιφάτιον Óe 
σάμένος " Τίς οὗτος, εἶπεν, οὕτως ἀμελῶς καὶ ἡμᾶ 
xal τῶν μεγά)ων ἔχει θεῶν ; Αὐτὸς τοιγαροῦν ἐπε 
νος, αὐτὸς ὁ ἐγγύτερος παραστὰς λεγέτω. Ἑκεὶ & 





249 


VITA 5. BONIFACII. 


250 


x«i παρέστη, ἐρωτηθείς" Εἰμὶ μὲν, ἔφη, Χριστια- À rogatus : Sum quidem, inquit, Christianus; Domini 


νὸς, τῇ δὲ τοῦ ἔωοῦ Δεσπότου δυνάμει θαῤῥῶν τῶν 
ὁμοδούλων τοὺς μὲν πιστοὺς φιλῶ, σοῦ δὲ χαὶ τῶν 
σῶν ὥς ἀγνωμόνων ὑπερφρονῶ. Καὶ ὁ ἄοχωυ" 
Ταῦτα μὲν λέγειν, τόγε νῦν, ἔχ" λέγε δὲ τήν τε χλῆ- 
σιν τὴν σὺν xai τὸ ἐπιτήδευμα. Ὁ δὲ Βονιφάτιος" 
Ὄνομα μὲν ἐμοὲ τὸ πρῶτον χαὶ ὃ μᾶλλον χαίρω 
χαλούμενος, Χριστιανός * εἰ δὲ xoi τὸ ἐχ γονέων 
τοῦτο βούλει μαθεῖν, Βονιφάτιος. Καὶ ὁ Ζ2:: χων, ἔτι 
τοῦ 'Ayíou λέγοντος ἐχχόψας. "Ays δὴ οὖν, ἔφη, 
Βονιφάτιε, πρὶν 3 τῶν σαρχῶν σον χαὶ τῶν ὀστῶν 
ἄψωμαι, πείθον ποιεῖν τὰ χεχελευσμένα, xal προσ- 
ελθὼν θύε τοῖς εὐμενέσι θεοῖς * τοῦτο γάρ σοι πολλὰ 
ποοξενήσει τὰ ἀγαθὰ, φιλίαν θεῶν, ἀπαλλαγὴν χα- 
λεκῶν, xal παροχὴν πλούτου καὶ μεγίστων τιμῶν. 
Ποὸς ταῦτα ὁ μάρτυς. Οὐδὲ ἀποχρίνασθαί σοι, νησὶ, 
δίχαιον " πλὸν ἀλλὰ τοῦτό γε ὃ xai πολλάχις ἔφην, 
ἐρῶ, Χριστιανὸς ἐγώ" τοῦτο μόνον παρ᾽ ἡμῶν 
£xout * αὐτὸς Ot, sl μὴ ἀνέχῃ, ὃ τι βούλει, τῷ σώματι 
χρῶ. 

Z. Ἐπὶ τούτοις χαλεπήνας ὁ ἄρχων, ἐπὶ κεφαλὴν 
αὐτὸν χρεμαισθῆναι κελεύει, χαὶ ἰσχυρῶς μὲν ξέε- 
σθαι" τὴν βάσανον δὲ παρατείνεσθαι, ἄχρι διαφανὴς 
τὰ ὀστὰ γένηται. Καὶ ταῦτα μὲν ὥσπερ ἐχεῖνος 
ixÜasue οὕτω δὰ xal πρὸς τάχος τοῖς δημίοις ἐπράτο 
τετο " ὁ δὲ Χριστοῦ μάρτυς καθάπερ οὐ tà διασπᾶ- 
σθαι τὰς σάρχας, ἀλλὰ τῷ διαιρεῖσθαι τῶν ἁγίων 
μᾶλλον ἀλγῶν, τοὺς ὀφθαλμοὺς μὲν ἤρειδεν ἐπ᾽ ἐχεί- 
νους͵ αὐτόν τε τὴν ὄψιν ποθῶν, χαὶ ἅμα ὡς πρὸς 


χαλὸν παράδειγμα βλέπων τοὺς ἐχείνων διὰ Χρι- 


vero mei fretus virtute, ex conservis fideles qui- 
dem diligo, te autem et tuos tanquam ingratos 
despicio. Preses vero : Hec quidem mitle dicere 
in presentia. Dic autem nomen tuum et studium. 
Bouifacius autem : Primum quidem mihi nomen, 
et quo maxime vocari gaudeo, Christianus. Quod 
si vis etiam scire nomen mihi impositum a paren- 
tibus, Bonifacius. Preses vero sancto adhuc 
loquente, eum interpellans : Age ergo, inquit, o 
Bonifaci, priusquam tangam carnes tuas, et ossa, 
pare et fac imperata, et accedens sacrifica diis 
propitiis. Hoc enim tibi multa bona conciliabit : 
deorum amicitiam, a rebus gravibus et asperis 
liberationem, divitiarumque et maximorum hono- 


B rum suppeditationem. Ad hec martyr: Ne tibi 


quidem, inquit, justum estrespondere ; hoc tamen, 
inquit, dicam, quod ssepe dixi ; Sum Christianus ; 
hoc solum audi ἃ nobis. Si hec autem non feras, 
fac quod tibi libuerit. 

VII. Hec cum dixisset, preses jubet eum sus- 
pendi precipitem, et fortiter quidem cedi ; tor- 
mentum autem extendi, donec ossa fiant mani- 
festa. Et hec quidem, sicut ille jussit, quampri- 
mum facta sunt a lictoribus: Dei autem martyr 
tanquam non dolens quod carnes distraherentur, 
sed potius, quod separaretur a sanctis, in illos 
quidem defigebatoculos, simul etipsam desiderans 
visionem, et tanquam ad pulchrum exemplar, in- 
tuens ad illorum propter Christum certamina. 


στὸν ἄθλους. Ὡς οὖν εἶδεν αὐτὸν ὁ ἄρχων οὐδὲν ἀπὸ € Postquam ergo vidit eum preeses hoc tormento 


τὸς βασάνου ταύτης ὑφέντα τοῦ παρόντος σχοποῦ, 
μιχρὸν ἀνεθᾷναι χελεύει͵ καὶ πάλιν ὥσπερ dx δια- 
λείμωατος προσδάλλων τῷ μάρτυρι, καὶ τοιόνδε τρό- 
xo» ἀποπειρᾶσθαι αὐτοῦ βουλόμενος, Γενέσθω σοι, 
φησὶν, ὦ Βονιφάτιε, τὰ παθήματα ταῦτα, μαθήματα 
πρὸς τὸ βώχτιον, xci πεῖραν τῶν ἀνηχέστων τούτων 
λαβὼν οδυνῶν, ὀψὲ γοῦν, ἄθλιε, σεαυτὸν οἰχτείρας 
τῶν μενουσῶν σε χολάσεων, πρόσελθε θύσων. Ὁ δὲ 
Ἴλγιος" Ἐμὲ θύειν ἐπιτάττων, ἀσύνετε, οἴει δυνα- 
τοῖς ὅλως ἐπιχειρεῖν ; ᾿Εγὼ θεοῖς προσελεύσομαι, ὧν 
μόνῃ τοῦτον προσηγορία μηδ᾽ ἀχοαῖς φοοητη ; 

H'. Θυμὸς πάλιν τὸν ἄρχοντα χατέσχεν οὐχ ἀνε- 
τὸς, x«i χάλαμοι ὀξυνθέντες εὐθὺς χατὰ τῶν ὀνύ- 
χων αὐτῷ ἐνεπείροντο. Οἶδ' à τι πεπόνθατε xol πρὸς 


nihil remisisse de suo scopo, jubet eum paululum 
relaxari : et rursus interjecto aliquo intervallo 
aggrediens martyrem, et hoc modo volens eum 
tentare: Sint tibi, inquit, o Bonifaci, he perpes- 
siones, documenta ejus quod est melius, et intole- 
rabiles hos jam expertus dolores, tandem, o infelix, 
«ui misertus, propter ea que te manent supplicia, 
accede sacrificaturus. Sanctus autem : Mihi jubens 
sacrificare, o stolide, existimas te ea aggredi, que 
possint fieri? Ego ad deoa accedam, cum vel sola 
eorum appellatio sit auribus intolerabilis ? 

VIII. Ira rursus intoleranda invasit presidem, 
et acute, mox arundines ei transfixe sunt per 
ungues. Sciovos velad solum auditum exhor- 


βόνην τὸν &xoóv: ἐσχάτως γὰρ ἡ βάσανος χαλεπή. Ὁ ruisse ; est enim tormentum longe gravissimum. 


᾿Δλλ’ ὁ μάρτυς, εἰς οὐρανὸν ἀτενῶς ἀναδλέψας, καὶ 
ὥσξεο ὅλην ἐχεῖ μετὰ τῆς διανοίας θεὶς χαὶ τὴν 
εἴσϑησιν, οὐδὲ βοαχὺ γοῦν ἐφρόντιζε τῆς ὀδύνης" 
ἀλλ᾽ εὐχόλως αὐτὸς ἔφερε μᾶλλον, à ὁ ἄρχων προσ- 
ét&r-t» "ὡς οὖν xol αὕτη τῷ δυσσιθδεῖ διαχενὴς ἡ 
βάσανος ἐξηλέγχετο, ἑτέραν αὖθις πιχρὰν τιμωρίαν 
ἐξ ὡμότητός τε x«l πονηρίας ἐπινοεῖ, καὶ χελεύει τὸ 
στόμα διανοιγέντι τῷ μάρτυρι μόλυδϑον αὐτῶ ἔγχε- 
δῆνκι σγόδρα διαχαέντα. Ἐπεὶ οὖν ἔγνω τοῦτο ὁ 
Müvrà;, xai χεῖρας dua καὶ τὴν ψυχὴν πρὸς τὸν 
Bei» ὑψώσας, Δέσποτά μον, ἔφησεν, Ἰησοῦ Χριστὲ, 
| χρείττονά με τῶν ἤδη προλαθουσῶν δείξας τιμω- 
μῶν, καὶ νῦν παράστυηθέ μοι, μόνῃ ἐμοὶ παράχλησις, 


Sed martyr, fixis oculis ccelum intuens, perinde ac 
sitotum sensum illic cum mente posuisset, ne 
minimum quidem curabat cruciatum : sed ferebat 
ipse facilius, quam preeses imperabat. Postquam 
ergo impio hoc tormentum fuit inane et irritum, 
alium rursus excogitat acerbum cruciatum ex 
immanitate et ex improbitate : et jubet martyris 
ore aperto plumbum valde candens ei infundi. 
Postquam ergo hoc cognovit athleta, manus simul 
et animum extollens ad Dominum : Domine mi, 
inquit, Jesu Christe, qui me fecisti fortiorem iis, 
qui jam precessere, cruciatibus, nunc quoque 
adsis mihi, qui es sola mea consolatio, me levans 


951 MENSIS 


MAIUS. 2592 


dolore : et aperie ostende te mihi opem ferre ad À χουφίξων με τῆς ὀδύνης, χαὶ εἰς τὸν χατὰ τοῦ Σα- 


parandam vicloriam adversus Satanam et hunc 
presidem. Pro te enim et tua gloria, ut scis, 
decerto. Hec dixit, et sanctos simul rogavit, ut ei 
opem ferrent suis precibus ad decertationem. At- 
que illi quidem ei precabantur victoriam οἱ finem 
martyrii : exstitit autem tunc quoque Christi vir- 
tutis opus plane admirabile. Nam cun tormenlum 
jam esset paratum, et Bonifacius tanquam quidam 
strenuus athleta staret, exspectans adversarium : 
alii vero martyres, utpote non solum decettatores, 
sed eorum etiam, 458 in hoc fiebant, acres spe- 
clatores,et magis quam ille animo anxii,ei quidem, 
ut diximus, simul precarentur victoriam : tunc 
que erat congregata populi multitudo, et alioqui 
ex iis que preecesserant, mota erat misericordia 
martyrum : partim autem egre ferebat nimiam 
presidis crudelitatem, et propter utraque heec 
sanctorum in rebus asperis et gravibus non solum 
tolerantiam, sed etiam letitiam stupebat, et sic 
deducebatur ad fidem in Christum, universa re- 
pente simul tollit confusum clamorem, et mente 
et voce consentientem : Magnus est Deus Christia- 
norum ; magnus es Rex, Christe ; omnes in te cre- 
dimus. Hxc et omnes clamabant, et simul aram 
quidem, que illic est, evertebanl, presidem 
autem lapidibus appetebant. Ille vero, timore 
affectus et suce vitee metuens, ut qui veniret in pe- 
riculum, ne mox periret, fuga sue saluti consulit, 
turpiter dimisso heatro. 

IX. Hec alium quidem quamvis efferatum et 
immanem, ira tamen placabilem, persuasissent 
eadem sentire, que alii, οἱ effecissent ut ad Chri- 
stum accederet : at non illum sceleratum et exse- 
crandum. Sed tantum abfuit, ut ipse ex timore et 
ex hac admirablii populi consensione, aliquam 
acceperit utilitatem, ut statuerit etiam rem agere 
majori contentione, et ira eum incitante, certa» 
men instaurare. Mane ergo preesidens in tribunali, 
cum curasset in suum conspectum produci rmarty- 
rem, et illus exprobrabat pietalem, et quod Do* 
minus noster fuisset crucifixus, ridebat. Cum hec 
autem non ferens martyr pergeret gravioribus 
probris vicissim insectari judicem, pro veris et 
justis verbis rursus luit supplicium : οἱ statim 
lebes pice repletus et valde accensussuscepit mar- 
tyrem. Sed cum hoc quoque fieret, non neglexit 
Deus ex alto facere consueta miracula. Nam cum 
angelus e ccelo descendisset, illius quidem corpus, 
sicut eliam corpora trium puerorum, conservavit 
illesum : flamma autem repente in orbem circum- 
fusa, cum apprehendisset quosdam ex iis qui 
astabant, infidelibus eadem fecit que olim Baby- 
lone. 

X. Tunc impius, timens quidem Christi virtu- 
tem, sed ne sic quidem quidquam de impietate 
remittens, sed tanquam ipse quoque mutari eru- 
bescens, aut amplius sanctum videre vivum, ar- 
guentem deorum illius imbecillitatem, eum morte 


τανᾶ xal τοῦ ἄρχοντος τοῦδε νίχην per φάνηθι συν- 
αἰρόμενος ᾿" σοὺ γὰρ ἕνεχεν xal τῆς σῷς δόξης, ὡς 
οἶδας, ὑπεραθλῶ. Ταῦτα ἔλεγε" καὶ τῶν ἁγίων ἅμα 
ἐδεῖτο, εὐχαῖς αὐτῷ συνεπιλήψεσθαι πρὸς τὸν 
ἄθλησιν. Οἱ μὲν οὖν αὐτῷ τήν τε νέχην χαὶ τὸ τοῦ 
μαοτνοίου τέλος ἐπεύχοντο. Γίνεται δὲ xai τότε τῆς 
τοῦ Χοιστοῦ δυνάμεως ἔργον ἀξιοθαύμαστον. Ἐπεὶ 
γὰο ἤδη x«i ἡ βάσανος εὐπρεπὴς ἦν, x«i ὁ Βονιφά- 
τιος ὥσπερ τις παλαιστὴς γενναῖος εἱστήχει περιμό- 
νων τὸν ἀνταγωνιστὴν, οἱ ἄλλοι δὲ μάρτυρες, ὡς & 
ojx ἀγωνισταὶ μόνον, ἀλλὰ χαὶ τῶν ἐπὶ τούτῳ dpe- 
μένων θερομοὶ θεαταὶ, xal μᾶλλον $ ἐχεῖνος ἀγω- 
νιῶντες, Tiv νίχην, ὥσπερ ἔφημεν, συνεπηύχοντο᾽ 
τότε δὴ τὸ συνειλεγμένον πλῆθος, xai ἄλλως καὶ τῶν 

B προλαδόντων χατὰ μιχρόν, τοῦτο μὲν πρὸς τοὺς 
μάρτυρας πταινόμενον, τοῦτο δὲ x«i πρὸς τὸ λίαν 
ὠμὸν τοῦ ἄρχοντος δισχεραῖνον, καὶ δι᾽ ἄμφω ταῦτα 
τὴν ἐπὶ τοῖς δεινοῖς τῶν ἁγίων οὐχ ὅσον ὑπομονὸν 
ἀλλὰ χαὶ ἡδονὴν ἐχπληττόμενον, καὶ οὕτω πρὸς τὴν 
εἰς Χριστὸν ἤδη χειραγωγούμενοι πέστιν, αἴρουσιν 
μὲν ἄφνω πάντες βοὴν συμμιγῆ, μιᾷ δὲ ἀνακραάζουσι 
γνώμῃ τε xal φωνῇ, Μέγας ὁ Θεὸς τῶν Χριστιανῶν 
μέγας si, Χριστὲ βασιλεῦ, πάντες εἰς σε πιστεύομιν. 
Ταῦτα πάντες τε ἀνέχραζον, καὶ ἅμα τὸν μὲν ἐκεῖσι 
βωωυὸν χατέστρεφον, τὸν δὲ ἄρχοντα λέθοις ξδαλλον" 
ὃς χαὶ χατάφοδος x«i περιδεὴς περὶ τὸς ἑαυτοῦ 
ψυχῆς γεγονὼς, xxi ὥσπερ ὅσον οὕπω κενδυνεύων 
ἀπολωλέναι, φυγῇ μόνῃ πιστεύει τὴν σωτηρίαν, ix 
αἰσχύνῃ λύσας τὸ θέατρον. 

Φ' Θ΄. Ταῦτα δὲ ἄλλον μὲν θηριώδη τινὰ καὶ ἀτέ- 
θασσον, πλὴν ἰάσιμον τὸν ὀργὴν, ἐπέσχον ἄν, καὶ τὰ 
αὐτὰ τοῖς ἄλλοις φρονῆσαι, x«i τῷ Χριστῷ mpesÜ- 
θεῖν παρεσχεύασεν * ἀλλ᾽ οὐχὶ καὶ τὸν μιαρὸν ἐκεῖ- 
γον ᾿ ἀλλὰ τοσοῦτον ἀπέσχεν αὐτὸς ἀπόνασθαί τι τοῦ 
φόδον xai τῆς παραδόξου ταύτης τοῦ πλῴθους dup- 
πνοίας, ὅσον ἔγνω χαὶ φιλονειχότερος χαταστῆναι, 
xal σπουδάξειν, ἅτε xal τῆς ὀργῆς αὐτὸν εἰς τοῦτϑ 
παροξυνούσης, τὴν ἧτταν ἀναμαχέσασθαι. Ἕωθιν 
οὖν τοῦ βήματος προχαθίσας, χαὶ ὑπ᾽ ὄψιν αὐτῷ κπα- 
ραστήσας τὸν μάρτυρα, τήν τε εὐσέδειαν ὠνείδιξε 
τὴν ἐχείνον, χαὶ τὸ ἐσταυρῶσθαι τὸν Δεσπότην ἡμῶν 
ἐχλεύαξεν. Ἐπεὶ δὲ ταῦτα μὴ φέρων ὁ μάρτυς πι- 
χροτέραις ὕθδρεσι διετέλει τὸν διχαστὴν ἀμειθδόμενος 
δίκην, ὑπεῖχε πάλιν ῥημάτων ἀληθῶν xal διχαίων, 

p Καὶ λέδης εὐθέως, πίσσης τε ἀναπλῳσθεὶς χαὶ λά- 
ὄρως ὑποχαεὶς, τὸν ἀθλητὴν ὑπεδέχετο. ᾿Αλλὰ καὶ 
τούτον δὴ γενομένου, Θεὸς ἄνωθεν oóx ἠμέλει τὰ 
συνήθη θαυματουργῶν. Αγγελος γὰρ ἐξ οὐρανοῦ 
χαταδὰς, τὸ μὲν ἐχείνου σῶμα, ὥσπερ xal τὰ τῶ 
τριῶν παίδων, ἔφύλαττεν ἀπαθές " χύχλῳ δὲ ὁ 9 
ἐξαπίνης περιχυθεῖσα, xai τινας τῶν παρεστώτων 
ἀπίστων διαλαδοῦσα, τὰ αὐτὰ τοῖς ἐν Βαδυλῶκ . 
πάλαι διέθηχε. 

l' Τότε ὁ δυσσεθὴς τὴν μὲν τοῦ Χριστοῦ ϑύναμῳ 
φοδηθεὶς, μηδὲν δὲ μηδὲ οὕτω τῆς ἀσεθδείας dx 
ἀλλ᾽ ὥσπερ ἰπαισχννόμενος τὸ χαὶ αὐτὸς (xs 
μεταδαλέσθαι͵ à τὸν Ἅγιον ἐν ζῶσιν ὁρᾷν ἔτι τῷ. 
τῶν ἐχείνον θεῶν ἀσθένειαν διελέγχοντα, Onvetg: 





γε τ τ 


"mci! 729719067 


ury——0me 


253 VITA S. BONIFACII. obl 


αὐτοῦ χαταχρίνει, οὕτως εἰπὼν * Βονιφάτιον, Baci: À condemnat, sic dicens : Bonifacio, qui non paruit 


Me» μὲν ἀπειθήσαντα νόμοις, ἡμετέροις δὲ λόγοις 
οὐδαμῶς εἴξαντα, χαὶ μηδὲ θῦσαι τοῖς εὐμενέσι 
θεοῖς θελήσαντα, ἀλλὰ τῶ ἐσταυρωμένῳ μᾶλλον ὡς 
Θεῶ προσανέχοντα, ξίφει τὴν χεφαλὴν ἐχτμηθῆναι 
χελεήω. Καὶ οὕτως αὐτὸν οἱ δορυφόροι παραλαθόντες, 
τοῦ διχαστιχοῦ ἐξάγουσι βήματος. Ὁ δὲ χαλλένικος 
τοῦ Χριστοῦ μάρτυς ἔχαιρε μὲν οἷον οὐχ ἐπὶ τελευ- 
τὴν, ἀλλ᾽ ἐπὶ ζωὴν μᾶλλον, ὥσπερ ἄρα χαὶ ἦν, πο- 
ρευόμενος. Βραχὺ δὲ αὐτῷ ἐνδοῦναι τοὺς ἀπάγοντας 
αἰτησάμενος, στὰς πρὸς ἀνατολὰς ηὔχετο ^ Κύριέ 
μου, λέγων, καὶ Θεὶ, ταχὺ προχαταλαδέτωσαν με οἱ 
οἰχτιρμοί σον, x«i παράστηθί μοι x«l νῦν βοηθὸς, 
ἕνα μηδέν μοι ὁ πονηρὸς ἐμποϑῶν γένηται, διὰ τὰς 
ἐν ἀφροσύνῃ προγεγενημένας qot ἁμαρτίας * ἀλλὰ 


quidem legibus imperatorum, verbis autem nostris 
nequaquam cessit, et diis propitiis noluit sacrifi- 
care, sed crucifixum potius colere tanquam Deum, 
jubeo caput ense amputari. Et ita eum assumentes 
satellites, e judiciali educunt tribunali. Victoria 
autem insignis Christi martyr, gaudebat quidem 
tanquam non ad mortem, sed ad vitam potius, 
sicut etiam revera ita habebat, proficisceretur, 
cum petiisset ab iis qui ipsum abducebant, ut ei 
parum temporis concederent, stans ad orientem 
precatus est : Domine mi, dicens, Domine Deus, 
cito me preveniant miserationes tue, et nunc adsis 
mihi adjutor, ne mihi malignus aliquid afferat 
impedimenti propter ea, que in insipientia mihi 


πρόσδεξαι μον τὴν ψυχὴν iv εἰρήνῃ. xai τοῖς ὑπὲρ B prriecesserunt peccata : sed suscipe animam meam 


σοῦ τὸ αἷμα ἐχχέασι, καὶ μεχρι τέλους τὴν πίστιν 
διατηρήσασι, χἀμὲ συναρίθμησον " ῥύσαι δὲ xci τὸ 
τῷ αἵματέ σὸν περιποιηθὲν ποίμνιον, τὸν σὸν λαὸν, 
μοῦ Χριστὲ, τὸν περιούσιον, δυσσεδείας πάσης xai 
πλάνης ἐλληνικῆς, ὅτι εὐλογητὸς εἶ καὶ μένων εἰς τοὺς 
αἰῶνας. Ταῦτα ηὔξατο, xxi τὸν εὐχὴν τὸ ξίφος εὐθὺς 
διεδέχετο, καὶ τὸν σεπτὴν ἐτέμνετο χεφαλήν. Θαυμα- 
τουργεῖ δέ τι χἀνταῦθα Θεὸς, xai αἷμα ὁμοῦ xal γάλα 
τῆς τομῆς ῥυζναι ποιεῖ, ὡς τὸ μὲν τῆς φύσεως εἶναι, τὸ 
δὲ τῆς εὐσεδοῦς πίστεως. Καὶ οὕτω τὸ θαῦμα μέγα 
φανὲν εἰς ἔκπληξιν, μεῖζον ἂν εἰς ὠφέλειαν, ἄνδρας τῶν 
ἀπίστων πεντήκοντα χαὶ πενταχοσίους (ὁ) τῷ Χριστῷ 
πεῖσαν ἀχολουϑεῖν, ταὶ τὴν εἰδωλιχὴν πλάνην μυσαχ- 
θέντας ἀπολιπεῖν. 


in pace, οἱ inler eos, qui pro te sanguinem effu- 
derunt, et fidem usque ad finem conservarunt, me 
quoque adnumera. Libera autem tuo quoque pre- 
tjoso sanguine acquisitum gregem, tuum populum, 
mi Christe, peculiarem, ab omni impietate et 
errore gentilium : quoniam es benedictus et ma- 
nens in secula. Hec est precatus, et preces statim 
ensis est consecutus, et amputatum fuit caput 
venerandum. Facitautem hic quoque Deus aliquod 
miraculum, et sanguinem cum lacte facit fluere ex 
vulnere : adeo ut ille quidem esset nature, hoc 
vero pie fidei : et sic miraculum, quod magnum 
visum erat ad stuporem, majus fuit ad utilitatem: 
quod quingentis et quinquaginta viris infidelibus 


. C persuasit, ut Christum sequerentur, et errorem 


IA'. Τοιοῦτο Bovtparío τῆς ζωῆς τὸ πέρας * οὕτως 
τὸ εἰχᾷ ταὶ ἄλλως ἐπελθὸν xal προῤῥηθὲν ὑπ᾽ αὐτοῦ 
τῆλος εἴλοφεν, Οἱ δὲ, πρὸς ζήτησιν ἐχείνῳ τῶν λει- 
ψάνων συνεχπεμφθέντες, ταῦτα μὲν ἀγνοοῦντες, πε- 
μερχόμενοε δὲ ἀνὰ πᾶσαν τὴν πόλιν, ἐπεὶ ζητοῦντες 
αὐτὸν οὐχ εὕρισχον, οἰόμενοι ταῖς οὐ χαλαῖς αὐτὸν 
συνήθως χαρίξεσθαι ὁδοναῖς, "Hmou ἐχεῖνος ἄρτι, 
πρὸς ἑαυτοὺς ἔλεγον, d πάντως γυναιξὶ σύνεστιν, ἣ 
χαὶ προσεδρεύει ποτοῖς ὡς τὰ πολλά. Ταῦτα ἐν νῷ 
στρέφοντες, ὥσπερ ἔσχατον αὐτοὶ διεσάφησαν, συν- 
ατῶσέ τινι τῶν πολιτῶν τοῦ τότε χομενταρησίου 
τυγχάνοντι ἀδελφῶ, xxi τοῦδε διαπυνθάνονται, si 
τοι ἴδοι (ξένον Ῥωμαῖον). (c) Ξένον μέν τινα͵ ἔφα- 
«xt, τὸν χορὸς ἐν τῷ σταδίῳ τὸν μαρτυριχὸν ἀγῶνα 
διαγωνίσασθαι, καὶ ξίφει τελειωθῆναι " μηδὲν δὲ μη- 
dixe ἀχοιδῶς εἰδέναι, εἰ χαὶ οὗτος αὐτὸς ὁ ζητού- 
βενος. ᾿Αλλ᾽ εἴπατέ μοι, φησὶν, ὁποῖός τίς ἔστι xol 
τὴν ὄψιν, xai τίνα δὲ τὰ παράσημα τῆς μορφῆς. Ὦ 
Ki ἐκεῖνοι λόγῳ τὸν ἄνδρα ἰξωγράφουν, ὅτι τὸ μὲν 
φῶμα αὐτῷ βραχὺ, ξανθὴ δὲ à θρὶξ x«i τἄλλα ὅσα 
χεραχτηρίσαι Βονιφάτιον (xav * Οὗτος ἐχεῖνος, ἔφη, 
ἂν ὑμεῖς ζητεῖτε, οὗτος ἄρα, καὶ ἄλλος οὐδείς, Οἱ 
δὲ rb» μὲν ἀρχὴν διρπίστουν, καὶ ἡτατῆσθαι τὸν 
bip ᾧοντο : Σὺ δὲ Βονιφάτιον ἀγνοεῖς, λέγοντες, 


(δ) Hunc numerum unde acceperit Metaphra- 
siendo, Latina solum indefinite dicunt quod 


simulacrorum abominantes relinquerent. 

XI. Hie fuit exitus vite Bonifacii. Ita quod illi 
temere venerat in mentem, accepit eum finem, 
quem ipse praedixerat. Qui autem cum eo missi 
fuerant ad querendas reliquias ,heec quidem igno- 
rantes, totam vero civitatem obeuntes, quoniam 
querentes ipsum non inveniebant, putantes eum 
non pulchris, ut solebat, operam dare voluptati- 
bus : Certe ille (dicebant apud se) modo vel 
omnino coit mulieribus, aut in iis locis desidet, 
ut id magna ex parte facit. Hec animo versantes, 
utipsi postremo explicarunt, occurrunt cuidam 
civi, qui erat frater Commentariensis, et eum in- 
terrogant, an vidisset aliquem hospitem illuc 
accedentem. Ille autem dicebat, heri quemdam 
hospitem in stadio martyricum decertasse certa- 
men, et ense fuisse consummatum : se vero non 
certo scire, an is sit, qui ab eis quereretur. Sed 
dicite mihi, inquit, qualisnam est aspectu, et que 
sunl ejus forme insignia ? Cum autem illi hominem 
verbis describerent, nempe quod breve quidem 
esset ei corpus, flavi vero capilli, et alia quee satis 
erant ad exprimendam formam Bonifacii : Hic est 
ille, inquit, quem vos queritis. Illi autem in 
initio quidem non credebant, et eum putabant 


(c) Deerant hec ecgrapho nostro, ex Latina 
versione suppleta. 


255 


MENSIS MAIUS, 


250 


esse deceptuto, dicentes : Non nosti Bonifacium, À καὶ οἷος ὁ βίος αὐτῷ, πρὸς ἡδονὰς μᾶλλον καὶ ἀνέσεις 


qualisnam sit ei vita, et quam propensa ac procli- 
vis ad voluptates, et quam ex diametro vite repu- 
gnet martyrice. Cum vero ille diceret, nihil ob- 
stare, quominus ipsi accederent ad stadium, et 
corpus ipsum aspicerent, illi cedentes, accedunt 
quidem, viro illo eos ducente. Qui cum etiam eis 
corpus ostendisset, illi conjeclis in corpus oculis, 
quod jacebat sine capite, vel ex hoc solo agnoscc- 
bant Bonifacium. Deinde etiam cum invenissent 
caput seorsum jacens, et ejus corpori conjunxis- 
sent, illum ipsum esse credentes, obstupuerunt : 
et timore contractus fuit eorum animus. Timebant 
enim, ne eis aliquid succenseret, quod ejus men- 
tem accusassent, eum judicantes ex eo solo, quod 
preecesserat, οἱ nescientes, quali vite principio 
qualem et quam jucundum finem imposuisset. Sed 
mox metum ademit martyr, se placide el benigne 
in eos gerens. Nam postquam caput fuit conjun- 
ctum corpori (tu es omnium Dominus, o Christe 
Rer, qui glorificas eos, qui te glorificant), sensim 
quidem aperit oculos : eos autem intuetur amice 
et placide, ;oquentis speceim pre se ferens, et 
Ostendens se cis bene velle, et probrorum, que in 
eum ingesserant, minime meminisse. llli vero 
acerbe flentes, et calidas lacrymas effundentes : 
Ne memineris, dicebant, serve Jesu, nostrarum 
iniquitatum, neque probrorum, quibus te divinum 
et sacrosanctum caput stulte sumus insectati. Cum 
sic sibi sanctum placassent, et ejus reliquias, 
corpus, inquam, et caput quingentis aureis emis- 
sent, et odoriferis aromatibus et unguentis unrxis- 
sent,et candidis lineis involvissent,et in honorifica 
capsa imposuissent, Romam reversi sunt, sua nibil 
interesse arbitrantes accipere alterius martyris 
reliquias, cum illum haberent qui jam erat sibi 
notus, et qui eos germane et sincere amplectitur, 
et dat eis fidele testimonium superne defen. 
sionis. 


XII. Interim autem, dum isti domum proficisce- 
bantur, advenit ad Aglaiderm visio, nempeangelus 
e ceelo, dicens : Suscipe eum, qui aliquando qui- 
dem fuit tuus famulus, nunc autem est frater 
noster et comminister : suscipe eum qui prius 
quidem erat famulus, nunc autem est tuus domi- 
nus, el eum pie honora : ut qui sit tue qiudem 
servator anime, custos autem vite. llla autem 
surgens tremebunda, et ex ecclesiastico choro 
aliquos insignes assuinens, et cum magno honore 
procedens obviam corpori martyris, id quidem 
suscipit. et valde honorifice deponit et magniltice, 
stadiis quinquaginta procul ἃ Roma : sacram vero 
ei edem instruit, inateria. insignem et pulchritu- 
dine, et talem, qualem omnino oportebat suscipere 
corpus talis animee : ut non spiritus solus haberet 
teternum tabernaculum, sed illius quoque corpus 
frueretur. domo conveniente : in qua in ho- 
diernum usque diem fiunt multa admirabilia, et 


B 


ἔχων, x«i ix διαμέτρου τῷ μαρτυριχῷ βίῳ ἀπεναν- 
ría; χείμενος. ᾿Επεὶ δὲ ἐχεῖνος μηδὲν εἶναι τὸ ἐμπο- 
dà» ἔλεγεν ἐπὶ τὸ στάδιον παρελθεῖν, χαὶ τῷ σώματι 
αὐτῷ προστυχεῖν, εἴξαντες ἐχεῖνοι παρέρχονται μὲν 
εἰς τὸν τόπον, τοῦ ἀνδρὸς αὐτοῖς ἡγουμένου " εἶτα καὶ 
τὸν νεχρὸν ὑποδείξαντος, τὰς ὄψεις ἐχεῖνοι τῷ σώ- 
μᾶτι προσδαλόντες τῆς χεφαλῆς ἄνευ χειμένῳ, ὅσον 
ἦν ἀπὸ τούτου τὸν Βονιφάτιον ἀνεγίνωσχον * εἶτα 
καὶ τὴν χεφαλὴν εὑρόντες χωρίς που κειμένην, χαὶ 
τῷ αὐτῆς συνάψαντες σώματι, αὐτὸν ἐχεῖνον εἶναι 
πιστεύσαντες θάμδει συνείχοντο, χαὶ δέει τὴν ψυχὴν 
συνεστέλλοντο * xai γὰρ ἐδεδοίκεσαν, μή τι καὶ μὺ- 
νίσῃ αὐτοῖς, ὧν εἰς διάνοιαν αὐτοῦ χατηγόρουν, ἀπὸ 
μόνου τοῦ προλαδόντος αὐτὸν χρένοντες, x«l pi 
εἰδότες οἵω προοιμέῳ βέον οἷον τέλος ἐπέθηκε χαρι- 
ἐστατον. ᾿Αλλ' ὅσον οὕπω χαὶ τὸν φόθδον ὃ μάρτυς 
ἐξεῖλε λίαν προσηνῶς αὐτοῖς x«l φιλανθρώπως 
προσενεχθείς " ὡς γὰρ ἡ χεφαλὴ συνήφθῃ τῷ σώματι 
(σὺ εἶ πάντων Κύριος, Χριστὲ βασιλεῦ, ὁ δοξάζων 
τούς σε δοξάξοντας | ) διανοίγεει μὲν ἡἠοέμα τοὺς 
ὀφθαλμοὺς, ἀτενίξει δὲ πρὸς αὐτοὺς φιλικὸν τι χαὶ 
ἥμερον, ὡσπερεὶ φθεγγομένη τῷ σχήματι, xci dw» 
λοῦσα, ὅτι x«i λίαν εὐμκενῶς τὰ πρὸς αὐτοὺς ἔχει, 
x«i οὐδὲν ὧν ἄρα xai ἐξύδρισαν εἰς καρδέαν μνχσι- 
χαχεῖ. Οἱ δὲ πάνυ πιχρὸν ἀναχλαύσαντες, καὶ δά- 
χρυα θεομὰ τῶν ὀφθαλμῶν ἀποστάξαντες, Mà μυὺ- 
σθεὶς ἡμῶν, ἔφησαν, δοῦλε Κυρίου, ἀνομιῶν, μηδ᾽ ὧν 
yt δωεῖς si; σε τὴν θείαν ὄντως χαὶ ἑερὰν κεφαλὴν 


ἀφοόνως πεπαρῳνήχαμεν. Οὕτως (se τοῦ ᾿Αγίου 


C τυχόντες, xai τὸ λείψανον αὐτοῦ, τὸ σῶμα τέ gru 


D 


x«i τὸν xipa)hhv, χρυσίων ὅλων πενταχοσίοες ibwr- 
σάμενοι, μύροις εὐωδιάσαντες, x«l λευχαῖς ὀθόναις 
πιοιδαλόντες, xai φιλοτίμῳ θέχῃ ἐνθέμενοι ri» b 
'Poug ὄπισθεν ἀνεχώρουν, μηδὲν αὐτοῖς ὅλως 
ποοσξχον ἄλλον μάρτυρος ἀναλαβεῖν 
λείψανον, ἐχείνου δὴ ἔχοντες ἤδη τοῦ πάνυ γνωοίμον, 
καὶ ὃς γνητίωυς αὐτοὺς ἀσπάζεται. Καὶ πιστὰ δίδωσο 
ἐντεῦθεν μαοτυρέα τῆς ἄνωθεν προστασίας. 


νομίσαντες, 


IB. Ἐν à δὲ οὗτοι τὸν οἴχαδε ἐπορεύοντο, χαὶ 
ὄψις θεία τῷ ᾿Αγλαΐδι ἐπιφοιτᾷ, ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ 
λέγων, Δέξαι τὸν ποτε μὲν δοῦλον ὑπάρχοντα σὺν, 
γῦν δὲ ζαΐίτεοον ἀδελφὸν xxi συλλειτουργόν. Δέξαι 
τὸν roi» utv οἰχέτην, νυνὶ δὲ σον Δεσπότχν * χαὶ 
τίαγσον εὐλαδῶς, oim δὴ τῆς σᾷς uiv ψυχᾷξς σωτῆρα, 
φύλαχα δὲ τῆς τωξς. Ἡ δὲ διανχστᾶσα σύντρομθι, 
xai τινας τῶν ἐπιφανῶν τοῦ ἐχχλσιαστιχοῦ χλέρεν 
παοαλαδοῦτα, χαὶ σὺν πολλξ τιαξ τῷ μαρτυρααῷ 






αὐτοῦ σύματι ὑπαντέτασα, δέχεται μὲν τοῦτο r 
χατατίθεησιν ἅγαν Giu. τε χαὶ φιλοτίαως, σταδίοις 4 
ποτέχοντα τῆς Pauxg ἀπέχον * οἶχον δὲ αὐτῷ δια» ' 
ἱστεσιν ἱεοῦν, τῷ τε ὅλ xai τῷ χάλλει λαμκοῖν, 
πάντως Ψψυχξς τοιαύτης σῶμα ; 
λαχεῖν, ἵνα αὐ τὸ πνεῦμα u0v0) σχηνὲν ἔχε cb d 
οὐρανίαν. ἀλλὰ xai τὸ σῶαα δὰ τὸ ἐχείνου oixisQ 
&xohxom τὸς προοτχχούσῃς " ἐν ζ χαὶ εἰς ἔτι πολλὰ 
τῶν παραήοξων ἐπιτελεῖται, χαὶ δαίμονες μὲν ἀϑρόως 
φυγαδεύονται, νόσοε δὲ ἀοράτοις νεύμασιν ἀπελαὺ d. 


xat τοιοῦτον οἷον ἔδει 





τυ στ. 


357 


VITA SS. VICTORIS ET CORONJ£. 


298 


νονται, Sici δὲ οἱ χαὶ τὰς ψυχὰς ὑγιὼς ἔχοντες τῇ A deemones quidem repente fugantur, morbi vero 


κίστει βελτίους γίνονται. 


IT'. Καὶ ὁ μαχαρία δὲ ᾿Αγλαὶς ἄνωθεν αὐτῆς τὴν 
ψυχὰν ὑποτνποῦντος τοῦ μάρτυρος, πάντα τὰ προσ- 
ὄντα ἀποδομένη xci διελοῦσα πτωχοῖς, οὕτω ToU λοι- 
ποῦ διεδίου χαλῶς Tt xai φιλαρέτως, οὐ σώφρονα 
pero» xai παρθενιχὸν βίον ἀσπασαμένη, ἀλλὰ xci 
τραχυταάτην ἄσχησιν ἔλομένη xarà τῆς προλαθούσης 
φαυλότητος, ὡς χαὶ χάριτος θαυμάτων ἀξιωθῆναι, 
χαὶ δαίμονας οὖς ὑποσχελίζοντας εἶχε πρότερον ἐξ 
ἀνθοωπῶν ἐλαύνειν. Ὁ δὲ ἀσχητιχὸς αὐτῇ βίος 
πωτεχαίδεκα ἔτη" οὕτω τὸν καλὸν ὑπνώσασα ὕπνον 
τῷ μάρτυρι προσετέθη. Τοιοῦτον ᾿Αγλαΐδι xai Bow. 
φατίω πέρας ἀπήντησεν, οὕτω δὴ xoc αὐτοὶ τὴν 
χαλὲν ἀλλοέωσιν ἡλλοιώθησαν, πάθεσι μὲν σαοχι- 
χοῖς ἀνθρωπένως δουλεύσαντις, πάθη δὲ ὑπὶο ἄνθρω- 
πον διὰ Χοιστὸν ὑπομείναντες, χαὶ χατὰ παθῶν 
ἀτίαλων νεανιχὼς ἀνδρισμενοι, εἰς δόξαν Πατρὸς, 
τοῦ zai foyíéou Πνεύματο:;, ᾧ moírtt τιμὴ xal προσ- 
X//7iG, νῦν χαὶ ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 


- 
6) 


'Auzv. 


B 


expelluntur nutibus, qui non cadunt sub aspectum. 
Sunt autem nonnulli, qui cum non sintsani ani- 
mis, fide fiunt meliores. 

XIII. Porro autem beata Aglais, martyre ejus 
informante animam, cum omnes suas facultates 
distribuisset, et divisisset pauperibus, de cetero 
honeste vixit et e virtute, non solum teinperantem 
et castam vitam amplectens, sed etiam asperrimam 
eligens exercitalionem adversus precedentem 
nequitiain, ut etiam digna haberetur dono mira- 
culorum, et demones quos prius habebat ipsam 
supplantantes, expelleret ex hominibus. Monastica 
autem ejus vita duravit quindecim annis, et cum 
pulehrum sic somnum obdormisset, adjecta est 
martyri. Talis fuit Aglaidis finis et Bonifacii. Sic 
fuit quidem pulchra eorum mutatio, ut qui carnis 
quidem affectionibus humanitus servierint, hu- 
manam vero superarint naturam patiendo pro 
Christo, et adversus vitia se viriliter et fortiter 
gerentes, ad gloriam Patris, et Filii, et sancti 
Spiritus, quem decet honor et gloriatio nunc et 
semper et in secula seculorum. Amen. 





ΑΘΛΗΣΙΣ TON ΑΓΙΏΝ MAPTYPON 
BIKTOPOX ΚΑΙ XZTEPANIAO:-. 


MARTYRIUM 


SS. VICTORIS ET CORON/E. 


(Latine &pud Surium ad diem 14 Maii ; Greece ex cod. Reg. Paris. 1519, sec. xit. Eprr. Parn.). 


A'. Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐχείναις, ἐν αἷς ἐδιώχοντο oi C 


Χριστιανοὶ, ὑπὸ τοῦ τότε βασιλέως τῶν Ῥωμαίων 
Ῥλυτωνένον, ἐθνιχοῦ τυγχάνοντος, χαὶ Σεδαστιανοῦ 
τοῦτό τε dovxéc, ἦν τις ἀνὴρ ἀπὸ Ἰταλίας στρατιώ- 
τῆς Χριστιανὸς, εὐλαδὴς πᾶνν xoci φοδούμενος τὸν 
Θεὸν, ὀνόματι Βίχτωρ. Τούτῳ ὁ δοὺξ εἶπεν " Γράμ- 
ματά μοι ἠνέχθησαν τοῦ βασιλέῶς χελεύοντα ὑμᾶς 
τεὺς Χριστιανοὺς θύειν τοῖς θεοῖς ἀννπερθέτως, τοὺς 
(t ἀπειθοῦντας τιμωρίαις δεῖναις ὑποδάλλεσθαι * 
ἐκίϑυσον οὖν xai σὺ, Βίχτωρ. Ἔφη πρὸς αὐτὸν ὁ 
ἅγιος Βίχτωρ 'Eyà στρατιώτης εἰμὶ τοὺ μεγάλου 
βασδέως Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἀθανάτου Θεοῦ χαὶ 
ex ὑπακούω θνητῷ βασιλεῖ " ἡ γὰρ τούτον βασιλεία 
Ἀροσχαιοὸς ἐστι xai παρερχομένη ' à δὲ τοῦ Θεοῦ 


καὶ Σωτῦρος Ἰησοῦ Χριστοῦ βασιλείᾳ ἀθανατὸς ἐστι 


καὶ αἰωνέα “ xxl ὁ μένων ἐν αὐτῇ κχληρονομεῖ ζωὴν 


Ll. Quo tempore Antoninus, gentium superst- 
tionem sequens, Romanum tenebat imperium. 
Sebastiano duce, persecutio adversus Christianos 
homines commota est. Erat autem miles quidam 
genere Italus et Christianus, qui Deum valde re- 
verebatur 86 metuebat, huicque nomen erat Vi- 
ctor. Eum virum dux ille, quem supra diximus, 
sic affatus est : Venerunt ad noslittere ab impe- 
ratore, que jubent vos Christianos diis sacrificare : 
illos vero, qui edicto non obediunt, suppliciis gra- 
vissimis subjici oportere. Sacrifica igitur, Victor : 
ne anime periculum subeas. Tum sanctus Vtctor. 
Ego, inquit, miles sum magni Regis Jesu Christi, 
immortalis, inquam, illius imperatoris, neque 
mortali regi obediam. Hujus enim imperium tem- 


p pore circumscribitur, et caducum est : Dei autem 


αἰώνιον. Ὁ δοὺξ λέγει" Τοῦ βασιλέως ἡμῶν τυγχά- 
γεις στρατιώτης" πείσθητι οὖν χαὶ ὑπάχουσον τοῦ 


mei et Salvatoris Jesu Christi regnum est im- 
mortale stque eternum: cujus qui particeps effi- 


259 MENSIS MAIUS. 260 


citur, eterne vite sortem percipiet. Tune ait A προστάγματος αὐτοῦ καὶ ἐπίθνσον. Ὁ ἅγιος Bixrep 


dux: Cum imperatoris nostri miles sis, obtem- 
pera imperatoris edicto, et diis sacrifica. Ad hec 
respondit sanctus Victor: Si ego quo tempore 
sub imperatore militabam, tunc etiam Domino et 
Deo meo occulte serviebam, quomodo nunc com- 
mittere possum, ut illo derelicto, idolis vestris 


εἶπεν * Καὶ ὅτε αὐτῷ ἐστρατενόμην καὶ τὰ αὐτοῦ 
ἐφοόνουν, Κυρίῳ τῷ Θεῷ μον ἐν τῷ χρυπῷ Dd- 
τρευον, x«i νῦν οὐ δύναμαι καταλεῖψαι αὐτὸν χαὶ 
εἰδώλοις ἐπιθύσαι " ποίει οὖν ὃ Obs εἰς ἐμέ" τοῦ 
μὲν γὰρ couaróc μου ἐξουσίαν ἔχεις, τῆς δὲ ψυχῆς ὁ 
Θεὸς μόνος, ὁ δυνάμενος σῶσαι καὶ ἀπολέσαι. 


saerificem ? Itaque fac quidquid libet. En corpus meum in manu tua est: animes vero potestatem 


Deus habet, qui salutem et ruinam afferre potest. 

II. Tum dux ille : Video te multa sapientia or- 
natum, eaque in respondendo valde utentem. Mea, 
inquit Victor, sapientia non est ex me, sed Deus 
meus illam mihi contulit. Ad hec praeses : Libera 
teipsum a multis cruciatibus, et diis sacrifica. 
Quinimo libenter, inquit Victor, cruciatum 
quemvis paliar, ne sacrificia talia offeram : sed et 


B Λέγει αὐτῷ ὁ do)b- Ὁρῶ σε ἐν rà ἀπολογίᾳ 
σον πολλὴν σοφίαν περικείμενον * σχέψαι οὖν τὸ συμ- 
φέρον. Ὁ ἅγιος Βίκτωρ λέγει" Η ἐμὴ σοφία, ὦ dt 
χκαστὰ, ojx ἔστιν ἐξ ἐμοῦ, ἀλλ᾽ ὁ Θεὸς μον ἐδωρήσατό 
μοι αὐτήν. Ὃ δοὺξ λέγει - Ῥύσαι σεαυτὸν ἀπὸ 
πολλῶν βασάνων, καὶ προσελθὼν θύσον τοῖς θεοῖς. 
O ἅγιος Βίχτωρ εἶπεν - ᾿Εγὼ ὑπὲρ τοῦ μὲ θῦσαι 


illud affirmo, vehementer me gaudere, quod di- p ἡδέως βασανίξομαι xci πλέον ϑεισχυρίξομαι διαγω- 


gnus factus sim, qui pro Christi nomine tormenta 
patiar, et coelesti illo Rege frui sperem. Ad hec 
dux ille : Nunquid Christianorum sacerdos es tu, 
qui tam prudenter nobis respondes ? Hoc, inquit 
Victor, munere indignus sum ego, sed Christi mei 
gratia me talem effecit ; hec enim his, qui recto 
corde sunt, et Christi mandata observant, sapien- 
tiam et omnia bonarum rerum copiam ex suis 
illis immensis divitiis largitur. Quemadmodum 
enim agricola ipse cum terram colil, paratam eam 
reddit ad fructus ferendos : ita et Dei sapientia ac 
gratia eos a quibus observatur, fortes, sapientes, 
ac tales reddit, qui Deo ipsi fructum ferre possint: 
neque permittit, ut ab hostibus superari queant. 


III. Tum dux ait: Num tu mori decrevisti? 
Respondit Victor: Hujusmodi mors his vitam 
conciliat, qui brevia hec tormenta fortiter ad ex- 
tremum usque perferunt. Ad hec dux ille: Sen- 
tentiamne istam firmam habes? Maxime, inquit 
Victor. Tum dux digitorum Victoris compages 
eousque confringi jussit, quoad e pelle ipsà exi- 
rent. Quo facto, Victor ait: Gratias ago Deo meo, 
quod gratiam suam propiorem mihi ostendit. 
Tunc quaesivit ab eo dux, quare cibum non su- 
meret. Cui respondit Victor : Habeo ipse spiritua- 
em cibum, quo fitut non esuriamin e&ternum.Tum 
jllejussit fornacem accendi, et Victorem in eam con- 
jectum ad tertium usque diem servari. Factumque 
fuit ita. Tertio autem die cum ille opinare- 
tur Victorem ab igne consumptum fuisse, jussil 
fornacem aperiri, et martyris cineres in flumen 
demergi. Patefacta igitur fornace, invenerunt 
Victorem ipsum vivum, et Deum laudantem, quod 
ignis ejus corpus non tetigerat. Mox jussit dux 
venena pestifera cum carnibus commista edenda 
illi proponi. Que cum a venefico quodam homine 
porrecta ei fuissent, sanctus martyr Victor ait: 
Mihi quidem non liceret carnes gustare, sed ut 
coguoscas veneticia tua nihili esse, en istas carnes 
ecomedam. Cumque illas e manibus venefici ho. 
ginis accepisset, Christum preoatus, ejusmodi 


νιζόμενος, ὅτι χατηξιώθην ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ 
Χριστοῦ βασανέζσθῆναι xci εἰς τὴν ἀγαθὴν ἐλπίδα 
ἔλθεῖν τοῦ Βασιλέως τῶν οὐρανῶν. Λέγει αὐτῷ ὁ 
doof: Mà ἱερεὺς εἶ τῶν Χριστιανῶν, ὅτι οὕτως συν- 
ετῶς ἀποχρίνῃ ; 'O ἅγιος Βίχτωρ εἶπεν ^ Ἐγὼ ταύ- 
τῆς τῆς μεγίστης χάριτος xal δωρεὰς ἀνάξιός εἰμι" 
ἡ δὲ τοῦ Χριστοῦ μὸν χάρις ἤγαγέ με εἰς ToUre 
αὕτη ydp ἐστιν à παρέχουσα τοῖς εὐθέσι τῇ xapdíe 
καὶ τοῖς φυλάσσουσι τὰς ἐντολὰς τοῦ Χριστοῦ σοφίαν 
χαὶ σύνεσιν μετέχειν παντὸς ἀγαθοῦ" ὥσπερ γὰρ 
γεωργὸς χαλλιεργῶν αὐτοῦ τὴν γῆν ἑτοιμάξει αὐτὴν 
εἰς χαρποφορίαν, οὕτως χαὶ ἡ τοῦ Θεοῦ σοφία τοὺς 
ἐλπίζοντας εἰς αὐτὴν ἐνδυναμοῖ, καὶ σοφέξει, χαὶ 
ποιεῖ χαρποφορεῖν τῷ Θεῷ, μὴ σνυγχωροῦτα τῷ 
ἐχθρῷ περιγενέσθαι αὐτῶν. 

Γ΄. Σεδαστιανὸς ὁ δοὺξ εἶπεν ^ Ἕκχρινας μᾶλλον 
τὸν θάνατον ἑλέσθαι à τὴν ξωήν; O ἅγιος Bixtw 
εἶπεν: Οὗτος ὁ θάνατος ζωὴν αἰώνιον προξενεῖ τοῖς 
μέχρι τέλους ὑπομένουσι τὰς προσκαέρους ταύτας 
βασάνους. Λέγει αὐτῷ ὁ δούξ' Καὶ ὅλως ταύτης 
ἐπεχράτησας τῆς γνώμης ; Ὃ ἅγιος Βέχτωρ εἶπεν" 
Ναί. Τότε ὁ δοὺξ ἐχέλευσε συγχλασθῆναι τὰς ἁρμο- 
via; τῶν δϑαχτύλων αὐτοῦ, ἕως ἄν ix Tüc δορᾶς 
ἐξάθωσιν. Ὃ ἅγιος Βίχτωρ εἶπεν" Εὐχαριστῶ τῷ 
Θεῷ pou πάντοτε, ὅτι ἤγγισεν ἡ χάρις αὐτοῦ εἰς 
ἐμέ. Λέγει "αὐτῷ ὁ δούξ' Διὰ τί τὴν ἄνοιαν σου οὖ 
λαμδανεις ; 'O ἅγιος Βίχτωρ εἶπεν. "Ort βιαίως xd 
ἀδίκως ἀπαιτεῖται, χαὶ οὔτε λαμθάνειν οὗτε ἐσθίειν 
βούλομαι ἐξ ἀὐτῆς" ἔχω δὲ τὴν πνευματικὸν τροφὴν 
xai οὐ ui πεινάσω εἰς τὸν αἰῶνα. Ταῦτα ἀχούσας ὁ 
δοὺξ, ἐχέλευσεν ἐχχαῆναι χάμινον χαὶ ἐμδληθῆναι 
αὐτὸν ἐν αὐτῇ, ἄχρις ἡμερῶν τριῶν * χαὶ ἐγένεϊο 
οὕτως. Μετὰ δὲ τὰς τρεῖς ἡμέρας, νομίσας ὁ δοὺξ 
ἀνηλῶσθαι αὐτὸν ὑπὸ τοῦ πυρὸς, ἐκέλευσεν ἀνοιγδναι 
τὴν χάμινον x«i ῥιφῆναι τὰ ὁστᾶ αὐτοῦ εἰς τὸν ποῖα» 
póv καὶ ἀνοίξαντες αὐτὴν, εὗρον αὐτὸν ζῶντα καὶ 
δοξάξοντα τὸν Θεὸν, δι’ ὅτι οὐδ᾽ ὅλως ὄψατο αὐτῶ 
τὸ πῦρ. Τότε ἐχέλευσεν ὁ δοὺξ φάώρμαχα ἀναιρεταὰ 
δοθῆναι αὐτῷ φαγεῖν μετὰ xpsov' xal ἐπιϑοθένταν 
αὐτῷ τῶν φαρμάχων ὑπὸ τοῦ μάγον, ἔφη ὁ ἄγως 
Βίκτωρ᾽ Οὐχ ἐξὸν μοι ὧν κρεῶν ἅψασθαι " ἵνα d 
γνῷς, ὅτι οὐδέν εἰσιν αἱ μαγεῖαέ σον, καὶ καταφρυνᾷ 








ὁδὶ 


VITA SS. VICTORIS ET CORONA. 


262 


αὐτὰς, ἐσθίω ἀνυπερθέτως. Καὶ δεξάμενος ἐκ τῶν A carnibus vesci ccepit, neque quidquam mali pas- 


χειρῶν τοῦ μάγου, προσευξάμενος τῷ Χριστῷ, ἤρ- 
faro ἐσθίειν ^ xal φαγὼν οὐδὲν ἔπαθεν xaxóv. Ὃ δὲ 
μάγος ἐπὶ τῇ οἰχείᾳ μαγεία χαταισχυνθεὶς, προσ- 
ἤγαγεν αὐτῷ πάλιν ἕτερα φάρμαχα τῶν προτέρων 
δεινότερα καὶ λέγει αὐτῷ ^ Καὶ νῦν δέξαι x«i φάγε" 
χαὶ ἐὰν φαγὼν μηδὲν πάθῃς xaxóv, χαταλιμπάνω 
μου τὰς μαγείας, x«i πιστεύω χἀγὼ τῷ Θεῷ ᾧ c 
τρεύεις. Λαδόντος δὲ τοῦ μαχαρίου Βίχτορος, xa' 
φαγόντος, xal μηδὲν πα θόντος χαχὸν, ἀνεδόησε μετὰ 
φωνγξς ὁ μάγος χαὶ εἶπεν" ᾿Ενίχησας, ψυχὴν ἀπολ- 
λυμένην ἐξ ddou ἀναγαγών ᾿ ὥσπερ γὰρ ἀνδριὰς 
χολχοῦς παλαιωθεὶς xai ὑπὸ τοῦ τεχνίτου σμηχθεὶς 
ἀναχαινοῦται, οὕτως χαὶ ὁ ἄνθρωπος ὁ ἐν χαχοῖς πα- 
λαιωθεὶς, ἐὰν ἐπιστρέψῃ, σώζει αὐτὸν ὁ Θεὸς τῇ αὐτοῦ 


χάριτι. Τότε ὃ μάγος παροχρῆμα xaríxavot mup Β 


πάσας τὰς μαγιχὰς αὐτοῦ βίθλους x«i πᾶσι τοῖς ὑπάρὶ- 
χουσῖν αὐτοὺ ἀποταξάμενος, γέγονεν Χριστιανός. 
Δ΄. Τούτων δὲ πάντων οὕτως γενομένων͵ ἔφη 9 
δοὺξ τῷ μακαρίῳ Βέχτορι * ἐπίθυσον τοῖς μεγίστοις 
θεοῖς, xai γενοῦ λοιπὸν συνετὸς xol φρόνιμις. Ὁ 
ἅγιος Béx-cp εἶπεν ^ Ἐγὼ πάντοτε συνετός εἰμι 
τὸν Θεὸν ἐπεγνώσχων " Ὁ d οὐξ εἶπεν * Τοῦτο οὐχ ἔστι 
σύνεσις, ἀλλὰ μωρία, τὸ μὴ βούλεσθαι θύειν τοῖς 
θεοῖς. 'O ἅγιος Βίχτωρ εἶπεν - Τὰ μωρὰ τοῦ χόσμου 
ἐξελέξατο ὃ Θεὸς, ἵνα τοὺς σοφοὺς χαταισχύνη. Ἔφη 
πρὸς αὐτὸν ὁ δούξ * Ποῦ γέγραπται ταῦτα ; 'O ἅγιος 
Βίχτωρ εἶπεν * Παῦλος ὁ ἀπόστολος ἐδίδαξεν ἡωυᾶς, 
Ὁ δοὺξ εἶπεν - Οὐχοῦν Θεὸς ἦν ὁ Παῦλος ; Ὁ ἅγιος 
Βίχτωρ εἶπεν " Παῦλος Θεὸς οὐχ ἔστιν, ἀλλὰ Θεοῦ, 
ἀπόστολος χαὶ σοφὸς ἀρχιτέχτων᾽ ἐπὶ γὰρ τῷ θεμε- 
λίω τῷ τεθέντι ῳχοδόλησε χαὶ ἐπλήρωσε τήν oixov 
μένην τῆς διδαχῆς αὐτοῦ" xai λαδὼν σοφίαν παρὰ 
Θιοῦ, ἔσχεν ἐν ἑαυτῶ τὸ πλήρωμα τῶν Γραφῶν xci 
ἔδειξεν ὁδὸν τοῖς σωθῆναι βονλομένοις. Ὃ δοὺξ εἶπεν. 
Παῦσαι λοιπὸν τῆς μωρίας σον ταύτης, χαὶ θῦσον 
τοῖς θεοῖς, ἐπεὶ οὐχ ὠφελήσουσί σε τὰ ῥήματα ταῦτα. 
'O ἅγιος Βέχτωρ εἶπεν: Οὐχ εἰμὶ μωρὸς, ἀλλὰ πάνυ 
φούνιμηο; τὸν Oto» μου μὴ ἀρνούμενος" μωροὶ δὲ 
εἰσι χαὶ ἄφρονες οἱ ἀχούοντές σου χαὶ δαίμοσι θύον- 
τῆς καὶ γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ διάδολος ἀπ᾽ ἀρχῆς 
ψεύστος ἐστὶν x«l τὴν ἀλήθειαν οὐχ ἔγνω, ὡς xci 
ὑμεῖς οἱ διάχονοι αὐτοῦ ἀλλὰ x«i αἱ καρδίαι ὑμῶν 
πικήρωνται, τὴν γνῶσιν τῆς ἀληθείας μὴ ἔχουσαι. 


E. Τότε θυμωθεὶς ὁ δοὺξ ἐχέλευσε τὰ νεῦρα ὅλον 
τοῦ σώλατος αὐτοῦ ἀποχοπῆναι, χαὶ τούτον “ενομέ- 
ον, εἶπεν ὁ ἅγιος Βίχτωρ᾽ Ταῦτα πάντα πάσχων 
ὑκὸ σοῦ, οὐδ᾽ ὅλως ὀσθόμην ἀλγηδονος, διὰ τὴν χάριν 
τοῦ Θεοῦ τὸν ἐνδυναμοῦσαν με, ὥσπερ γὰρ χέντρον 
ἀχὸ κοδὸς ἐχφερόμενον συνεχφέρει ἑαυτῷ τὴν χα- 
κουχίαν x«i πᾶσαν τὴν ἀλγηδόνα x«i ἀνάπαυσιν 
περέχει τῷ σώματι, οὕτως χἀγὼ, τῶν νεύρων μὸν 
ἀχοσχασθέντων, πάνν ἀνεπαυσώμην διὰ τὴν ἐν Χρι- 
Vere πίστιν χαὶ τὴν ἐνισχύουσάν με χάριν. Τότε πά- 
h» ὁ δοὺξ ἐπὶ πλεῖον ὀργισθεὶς, ἐχέλενσεν ἔλαιον 
epedpéc πυρωθῆναι xai ἐπιχεθῆναι αὐτῷ κατὰ τῶν 


D 


sus est. Veneticus autem ille pro suis veneficiis 
erubescens, alia quedam obtulit prioribus illis 
pejora : Hec, inquiens, accipe:qua cum come- 
deris, sinihil mali passus fueris, statim artem 
magicam derelinquam, et credam etiam ipse Deo 
quem tu colis, Cum igitur beatus Victor venena 
illa comedisset, nequequiddam mali passus fuisset, 
veneficus ille magna voce clamans : En, inquit, 
vicisti, et animam meam jamdiu perditam, ab 
inferis eduxisti. Sicut enim státua e&rea, que jam 
inveterata est, a fabro aliquo expolita renovatur : 
ita et me miserum, in malis inveteratum, Deus 
ipse sua gratia renovans convertit, et ad salutem 
traduxit . Itaque veneficus ille omnes suos libros 
magicos igni combussit, et omnibus rebus renun- 
tians, Christianus factus est. 


IV. Cum heec ita se haberent, dux ad beatum Vi- 
ctorem conversus : Saerifica, inquit, diis maximis, 
et estoprudens.Victorrespondit: Ego prudens sem- 
per sum, cum Deum cognoscam. Non est, inquit 
dux, prudens, sed stullitiee signum, nolle diis ipsis 
sacrificare. Ad hec sanctus Victor : Stulta mundi 
elegit Deus, ut sapientes confundat 1. Tunc ait 
dux : Et ubinam hoc scriptum legitur ? Cui re- 
spondit Victor : Paulus apostolus nos hec docuit. 
Num, inquit ille, Deus erat Paulus ? Cui Victor : 
Minime Paulus Deus est, sed Dei apostolus, et sa- 
piens architectus : &edificavit enim super funda- 
mentum quod positum fuerat 3, et doctrina sua 
orbem terrarum replevit : qui cum sapientiam 
sibi a Deotraditam accepisset,divinarum Litterarum 
plenam perfectamque notitiam in se habuit, et 
his, qui salvi esse cupiunt, viam ostendit. Tunc 
ait dux : Desine in posterum ab ista insania et 
diis sacrifica ; non enim tibi proderunt verba ista 
tua. Manime, inquit Victor, insanus ego sum, sed 
valde prudens, cum Deum meum non negem. In- 
sani et dementes sunt, qui te audiunt, et deemo- 
nibus victimas offerunt : Etenim pater vester dia- 
bolus mendax est, et in veritate non stetit : sicut 
et vos, qui estis illius ministri *. Quin etiam 
corda vestra excecata sunt, veritatis notitiam non 
habentia. 

V. Tunc furore accensus dux ille, jussit totius 
corporis martyris nervos divelli. Quo (acto, dixit 
sanctus Victor : Cum omnia hec a te patior, nul- 
lum omnino sensus dolorem percipio propter Dei 
graliam, que me corroborat. Quemadmodum 
enim aculeus a pede alicujus evulsus, secum una 
dolorem omnem aufert, et corpori deinde requiem 
praebet : ita et ego, nervis meis divulsis, maxime 
recreatus sum, divina gratia me corroborante. 
Tunc dux magis magisque iratus jussit oleum ve- 
hementer calefieri, et in occultas partes corporis 
infundi. Quo facto, beatus martyr ait : Tam 


3ICor.1,27. 31 Cor. n 11, 12. ὃ Joan. vi A. 


268 


MÉNSIS MAIUS 


δὶ 


suave mihi fervens hoc oleum visum est, quam Α χρυπτῶν μελῶν, Καὶ τούτου γενομένον εἶπεν ὃ μα- 


gelida aqua, cum ei datur, qui propter nimium 
restum siti laborat: cum eam enim biberit, valde 
recreatur. Tunc dux furore intolerabili correptus, 
jussit, in ligno martyrem suspendi, et igneas ejus 
corpori faces admoveri. llle vero divina gratia 
magis corroboratus, earum lampadum faces non 
sentiebat. Mox ad illum dux : Sacrifica, inquit, 
diis,diu enim te pertuli. Respondit Victor : Mi- 
nime faciam quod iu vis, sed quod vult Deus 
meus: quein precor, ut sacrificium purum atque 
castum meipsum illi offerre possim, in cujus po- 
testate anima et corpus meum est. 


VI. Tunc jussit venenum cum aceto mistum in 
ejus fauces injici. At beatus Victor ait: Acetum et 
venenum hoc mihi videtur mel et favus esse. Id au. 
tem facit Christus ipse. Cum autem dux liberam 
ejus orationem non ferret, illius oculos compungi 
jussit. Cui dixit Victor : Cum corporis mei visum 
exca&caveris, tunc interiori anime sensu acutius 
videbo. Corporeienim oculi mundi hujus vanitatem 
aspiciunt : at cordis acies veram illam intuetur 
jucem. Cogis me, iuquit dux, multa et magna tor- 
menta tibi afferre: Et ego gratias ago Deo meo, 
qui facultatem et robur mihi prestat suslinendi 
tormenta tua. Ut igitur libet, me crucies, neque 
ulla in re mihi parcas: paratus enim sum omnes 
erumnas, quascunque mihi attuleris, libenter 
perpeti, Deo ipso mihi vires suggerente. 


Θεῷ pou tà ἐνισχύσαντί με ὑπομένειν τὰς βασάνους σου" 


Β 


χάριος Βίχτωρ * Οὕτως μοε τὸ ἐχπυρωθὲν τοῦτο 
ἔλαιόν ἐστιν, ὥσπεο ὕδωρ δοθὲν ἐλθόντι ἀπὸ χαύσω- 
νὸς τινε διψῶντι xal πιόντι, καὶ ἀναψύξαντι. 'O δὲ 
δοὺξ θυμῷ ἀχατασχέτῳ συσχεθεὶς, ἐχέλενσεν πάλιν 
χρευασθῆναι αὐτὸν ἐν τῷ ξύλῳ χαὶ λαμπάδας πυρὸς 
προσενεχθῆναι τῷ σώματι αὐτοῦ. Ὁ δὲ μαχάριος 
Βίχτωρ ταῦτα πάσχων οὐδ' ὅλως ᾧσθάνετο τῶν )αμ- 
πάδων, ἀλλ᾽ ἐνεδυναμοῦτο πλέον ὑπὸ τῆς χάριτος 
τοῦ Θιοῦ. Μετὰ δὲ ταῦτα εἶπεν αὐτῷ ὁ δούξ - Ἐπί- 
θυσον λοιπόν " πολλὰ γὰρ σὸν ἠνεσχόμην. 'O ἅγιος 
Βίχτωρ εἶπεν * Οὐ τὸ σὸν θέλημα ποιῶ, ἀλλὰ τὸ τοῦ 
Θεοῦ μου, χαὶ εὔχομαι προσαγαγεῖν αὐτῷ θυσίαν χαθα- 
βὰν χαὶ ἀγνὴν ἐμαυτῷ, ὅτι αὐτὸς xol ψυχῶς καὶ σώμα- 
τος ἐξουσιάξει. 

ς΄. Καὶ ἐχέλευσεν πάλιν ὁ δοὺξ χονίαν μετὰ fov; 
εἰς τὰ βραγχεῖα αὐτοῦ ἐμθληθῆναι - καὶ τούτου γε- 
νομένου ὁ ἅγιος Βίχτωρ εἶπεν * Τὸ ὄξος καὶ ἡ χονία 
ἐμοὶ ὥσπερ μέλι χαὶ χηρίον εἰσὶ διὰ τὸν Χριστόν. 
Τότε μὴ φέρων τὴν παῤῥησίαν αὐτοῦ ὃ δοὺξ, ἐχέ- 
λευσε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ ἐχχεντηθῆναι ^ καὶ λέγει 
αὐτῷ ὁ ἅγιος Βίχτωρ * "Or ἄν τὸν τοῦ σώματος 
πηρώσῃς ὅρασιν, τότε διὰ τῆς ἔνδον ὁράσεως πλέον 
ὁρῶ τοῖς τῆς ψυχῆς ὀφθαλμοῖς, ὡς εἶπεν Πέτρος ὁ 
ἅγιος ἀπόστολος, ὅτι « ᾿Εὰν κατανούσητε τὸν τῆς 
ψυχῆς ὀφθαλμὸν, οὐ χρείαν ἔχετε τῶν ὀφθαλμῶν τοῦ 
σώματος " οἱ γὰρ ὀφθαλμοὶ τοῦ σώματος βλέπουσι τὰ 
μάταια τοῦ χόσμου τούτου, οἱ δὲ ὀφθαλμοὶ τῆς καρ- 
δίας τὸ φῶς τὸ ἀληϑινὸν ὁρῶσιν. » Ὃ ϑοὺξ εἶπεν " 
᾿Αναγχάξεις με πολλὰς χαὶ μεγάλας σοι ἐπιθεῖναι 
κολάσεις. Ὁ ἅγιος Bíxrep εἶπεν. Εὐχαριστῶ τῷ 
ὡς οὖν θέλεις, χόλαξέ με xol μή pou side. 


ἔτοιμος γάρ εἰμι πάντα πόνον ὑπὸ σοὺ ἐπαγόμενόν μοι ὑπομεῖναι, τοῦ Θεοῦ μοι παρέχοντος δύναμοιν καὶ 


ὑπομονὴν. 


VII. Tunc ait dux : Suspendite hominem istum C  Z'. Τότε ὁ δοὺξ ἐχέλευσε χρεμασθῆναι αὐτὸν χα» 


capite in terram revoluto, quoad sanguis ex ejus 
naribus in terram defluat. lllo igitur suspenso 
milites discesserunt, eumque tres dies ita suspen- 
sum dereliquerunt. Cum vero tertius dies preter- 
fisset, illuc reversi, cum vivum reperissent, quem 
mortuum fuisse crediderant, statim excecati sunt 
Sed beatus Victor misericordia commotus, Deum 
orans: In nomine, inquit, Domini mei Jesu Chri: 
sti visum recipite. ltaque restituta militibus vi- 
dendi facultate, abierunt illi, et duci omnia, que 
facta fuerant, retulerunt. Tunc ille magis iratus 
est, et militibus precepit, ut Vietorem deglube- 
rent. Cui beatus martyr: Licet, inquit, corporis 
pellem abstuleris, mentem tamen ipsam et cogita- 
tiones meas non superabis. Tunc militis cujusdam 
uxor, Stephana nomine, cum illic preseus esset, 
annos sexdecim nata, voce magna clamavit: 
Beatus es, Victor, et beata sunt opera tua sancta. 
Sacrificium tuum Deo acceptum est, ut Abelis 
vietima, quoniam teipsum obtulisti recto corde. 
Sic Deus te accepit, ut. Enoch illum virum ju- 
stum, qui translatus est, ne gustaret mortem, 
quoad certum tempus preeterierit. Justus factus es, 
ut Noe, bonorum operum fructibus refertus. Per- 


D 


ταχέφαλα, ἕως ἂν ix τῶν ῥινῶν αὐτοῦ αἷμα ῥεὺσῃ 
ἐπὶ τὴν γῆν" xal ἐάσαντες αὐτὸν οἱ στρατιῶται γρε- 
μάμενου, ἀπῆλθον ἀπ᾽ αὑτοῦ ἕως ἡμερῶν τριῶν" 
μετὰ δὲ τὸ τῶλος τῶν τριῶν ἡμερῶν παρεγένοντο 
πρὸς αὐτὸν, νομίξοντες αὐτὸν ἤδη τεθνάναι. χαὶ θεα- 
σάμενοι αὐτὸν παραχρῆμα ἐτυφλώθησαν. Σπλαγχνι- 
σθεὶς δὲ ἐπ᾽ αὐτοῖς ὁ ἅγιος Βίκτωρ xol προσευξάτε- 
γος εἶπεν" ᾿Εν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου μου Ἰησοῦ 
Χριστοῦ, δι᾿ ὃν ἐγὼ ἐνθάδε χρέμαμαι, ἀναθλέψατε' 
Oi δὲ στρατιῶται ἀναδλέψαντες παραχρᾷμα καὶ 
ἀπελθόντες ἀπήγγεθαν τῷ δουχὶ πάντα τὰ γεγενη- 
μένα. Καὶ ὀργισθεὶς ὁ δοὺξ ἐχέλευσεν αὐτὸν ἐχδαρ- 
θῆναι χαθ' ὅλου τοῦ σώματός pou δορὰν ἀφῶξῳ . 
Βίχτωρ᾽ Ei χαὶ τὴν τοῦ σώματός μὸν δορὰν &p36, 
ἀλλὰ χατὰ τοῦ λογισμοῦ ποιῆσαί τι οὐ δύνασαι. Τότε 
γυνή τις στρατιώτου τινὸς ix τῆς αὐτοῦ παρεμθολῆς. 
ὀνόματι Στεφανὶς, ἐχεῖσε παρεστῶσα, οὖσα ὡς ἐτῶν 
ἑξκαίδεκα, ἀνεδόησε λέγουσα" Μαχάριος εἶ, Βίχτωβ, 
χαὶ παμμαχάώρια τὰ ἔργα σον τὰ ἅγια" προσδεχϑεί .: 
σου ἣ θυσία ὡς ἡ θυσία τοῦ ᾿Αθελ, ὅτι προσάνεγκᾷξ". 
ἑαυτὸν ἐν εὐθύτητι χαρδίας" xai ὁ Θεὸς προσιεδέξαι 

ὡς ᾿Ενὼχ τὸν δίχαιον, ὅς μετετέθη, ἵνα μὴ γεύσητε 

θανάτου τοῦ αἰῶνος τουτον, ἕως ἄν ἔλθῃ ὁ ὁρισμᾶ 

χρόνος" ἐδιχαιώθης ὥσπερ Νῶε πεπληρωμένος κῶς 








VITA SS. VICTORIS ET CORONAE. 


206 


κῶν ἀγαθῶν" τέλειος εἶ x«l δίχαιος ὥσπεο ἐχεῖνος À fectus ac justus tu es, ut ille fuit in generatione 


ἐν ὅδῃ τῇ γενεᾷ αὐτοῦ" ἐπίστευσας ὥσπερ ᾿Αδοαάμ᾽ 
προσήνεγκας ἑαυτὸν τῷ Θεῷ ὡς Ἰσαάκ" ὑπέμεινας 
πιιραυσμοὺς ὡς Ἰαχὼθ, ἡνέχα ἐδιώχετο ὑπὸ Ἡσαῦ᾽ 
ἐσοφίσθῃς ὥσπερ Ἰωσὴφ, ᾧ ἐγνώσθη τὰ ἀποθησόμενα 
. περὶ τοῦ λιμοῦ xci ἐγένου φρόνιμος xai πιστός" 
ἄθλησας ὡς Ἰὼδ, ὃς πολλοὺς πειρασμοὺς ὑπομείνας, 
ἐνίκησε τὸν ἐχθρὸν " ἐζήλωσας τὸν Ἡσαΐαν, ὃς μέσον 
ἐκρίσθῃ ὑπὸ Μανασσῆ. Οὐχ ἥψατό cou τὸ πῦρ, ὡς 
οὐδὲ τοῦ Ναβουχοδονόσορ τῶν τριῶν παίδων" ἥλπι- 
σας ἐπὶ Κύριον ὡς Δαυὶδ ὁ τοῦ Ἱεσσαΐ " ἀπέλαδες 
τὴν σοφίαν Σολομῶντος, ἕως ἄν νιχήσῃς τοῦ ἂντι- 
πώλου τὰς μεθοδείας. Προσδεχθείη σον à θυσία, ὡς 
ἡ τοῦ Σαμουὴλ ἐγένον εἰς ὀσμὴν εὐωδίας, ὡς ᾿Ελεώ- 
Capo; ἐν τῷ ἱερατείᾳ αὐτοῦ. προσδεχθείη cou τὸ 


sua. Credidisti, ut Abraham ; obtulisti te Deo, ut 
Isaac ; tentationes sustinuisti, ut Jacob ; sapiens 
effectus es, ut Joseph, cui rerum futurarum preno- 
tio concessa fuit. Certamina ipsa, ut Job ille, for- 
titer pertulisti, qui multas tentationes perpessus, 
hostem diabolum expugnavit. Isaiam emulatus es, 
qui a rege Manasse medius scissus est. Te ignis 
flammanon attigit, quemadmodum nec Nabuchodo- 
nosoris flammes tres illos pueros atiigerunt. Spem 
tuam in Deo ipso collocasti, ut David filius Jesse. 
Vidi duas coronas e ceelo demissas, unam majo- 
rem, alleram minorem : et majorem quidem illam 
tibi allatam ab angelis duodecim, minorem vero ad 
me missam audivi. Nam etsi vas infirmumegosum, 


τοῦ διωγωοῦ αἷμα, ὡς τοῦ Δανιὴλ διὰ τῶν ὀνειρά. B, nihilominus tamen et ipsa parata sum certamen 


των εἶδον γὰρ δύο στεφάνονς ἀπὸ οὐρανοῦ φερομέ- 


subire, ac celeste regnum assequi studeo. 


νους, ἕνα ἀεέξονα xal ἕνα ἐλάσσονα "- καὶ τὸν μὲν μείζονα σοὶ φερόμενον ὑπ᾽ ἀγγέλων δώδεχα, τὸν δὲ ἔλάσσονά μοι 
κιμπόμενον. Ei γὰρ καὶ σκεῦός εἰμι ἀσθενὲς, ἀλλ᾽ ὅλως κἀγὼ ἀγωνίξομαι xai σπουδάξω τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν 


ἐχκιτυχεῖν. 

Η΄. Ὁ δὲ δοὺξ ἀχούσας ταῦτα, ἐθυμώθη λίαν καὶ 
ἐχῶευσεν προσαχθῆναι αὐτὴν αὐτῷ χαὶ λέγει αὐτῇ" 
Σὺ τίς εξ; H δὲ εἶπεν" Χριστιανή. Ὁ δὲ δοὺξ εἴπεν" 
Πόσων ἐτῶν si; Ἢ δὲ ἁγία εἶπεν. Δεχαπέντε ἐτῶν 
χαὶ μηνῶν Óxro. Λέγει αὐτῇ ὁ δουξ" Πρὸ ἐξεύχθης 
ἀνδρί; Ἢ ἁγίᾳ Στεφανὶς εἶπεν. Πότε ἐνιαυτοῦ ἑνὸς 
χαὶ μηνῶν τεσσάρων. Ὁ δοὺξ εἶπεν: Καὶ διὰ τί 
οὕτως ταχέως ἄφξχας τὸν χόσμονυ ; Ἡ ἁγία Στιεφανὶς 
εἶπεν. "Lxudà ἵνα μετὰ παῤῥησίας ἀπαντήσω τῷ 
προσδοχωμένω Σωτῆρί μὸν Ἰησοῦ Χριστῷ, τῷ ἐπου- 
ρανίῳ καὶ ἀϑανάτῳ Νυμφίῳ * ὁ γὰρ ἐπίγειος νυμφίος 
πρόσχαιρός ἐστι καὶ θνητὸς, ὁ δὲ ἐπουράνιος, xai αἱ 
Χριστοῦ δωρεαὶ ἀθάνατοι, καὶ ἀχένητοι, καὶ ἀδιάλυ- 
τοι, χαὶ αἰώνιο εἰσιν. Ὁ δοὺξ εἶπεν" Πανσαμένη 
τῆς ἀνωφελοῦς ταύτης φλυαρίας, προσελθοῦσα θῦσον 
τοῖς θεοῖς, μὲ ποιχῦαις τιμωρίαις xal δειναῖς βασα- 
»cauq σε ἀπολέσω. Ἢ ἁγία εἶπεν - ᾿Εγὼ Στεφανὶς 
ταλοῦμαι, B στέφανος ἀπόχειται ἐν τοῖς οὐρανοῖς, 
ταὶ διὰ τοῦτο οὐχ ἐπιθύω, ἕνα χομίσωμαι αὐτὸν 
παρὰ τοῦ δικαίον χαὶ ἀληθινοῦ ἀθλοθέτου Χριστοῦ. 


Ghristo coronam recipere possim. 

Θ΄. Ταῦτα ἀκούσας ὁ δοὺξ x«l σφόδρα θυμωθεὶς, 
ἀευσε δύο δένδρα φοινίκων χαμφθέντα ἀλλήλαις 
βολληθῆναι ταῖς χορυφαῖς κἀχεῖσε δεθῆναι τὴν μα- 
πιρίαν ἐκ τῶν δύο ποδῶν" καὶ ἀπολυθῆναι αὐτὰ 
ἀδρόως ἀπ᾽ ἀλλήλων. Τούτου δὲ μετὰ πολλοῦ τοῦ τά- 
ques γενομένην, διεσχίσθη μέσον à ἁγία ἀθλοφόρος 
φυῦ Χριστοῦ Στεφανὶς, καὶ ἐγένετο εἰς μέρη 
τοῖς δυσὶ φοίνιξι, καὶ οὕτως ἐτε)ειώθη ἔν εἰρήνῃ 
»Á τὴν μαρτυρίαν αὐτῆς ἐπλήρωσεν πιστῶς, umo. 
^ Weoeu τὸν στέφανον τῆς νίχης παρὰ τοῦ Κυρίον 

wi» Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τὸν δὲ ἅγιον Βίχτορα ἐκχέ- 

vec ὁ δοὺξ τραχηλοχοπηθῆναι. Ὁ δὲ χαλλίνιχος 
prec τοῦ Χριστοῦ ἀχούσας τῆς ἀπογάσεως ταύτης 
αν Βὐχαριστῶ τῷ Θεῷ uou πάντοτε, τῷ χαρι- 
μένω μοι τὴν νέχην ταύτην καὶ δωρεὰν μέχρι τέ- 

X. Μώῶλων δὲ τελειοῦσθαι ὁ μαχάριος Βίχτωρ 

αἰ τοῖς χναιστωναρίοις Γνωστὸν ἔστω ὑμῖν, ὅτι 


ParnaoL. Gn. CXV. 








VIII. H&c cum dux ille audivisset, valde iratus 
est, et jussit feminam illam ad se duci, quam sic 
affatus est: Quenam es tu ? Christiana, inquit illa, 
ego sum. Tum dux ab ea quesivit, quot annos 
nata esset. Cui Stephana, quindecim annos et 
menses octo se natam esse respondit. Quesivit 
praterea dux, quandiu vixisset cum viro, cui con- 
juncta fuerat. Cui respondit illa, se annum unum 
et menses quatuor cum eo vixisse. Et quare, in- 
quit dux, tam cito mundum reliquisti ? Ad hec 
ita saneta Stephana : Reliqui brevem et fragilem 
mundi hujus decorem, et terrenas ac fallaces cor- 

C poris voluptates, ut fidenti animo Salvatori meo 
Jesu Christo, quem exspectamus, occurrere va- 
leam, ut illi videlicet divino et coesti Sponso; 
terrestris enim sponsus ad tempus est et mortalis. 
Tum dux : Desistas, inquit, ab ista nugacitate 
inutili, et ad deos accedens, illis sacrifices, ne 
novis et gravioribus tormentis te cruciatam consu- 
mam. At illa dixit : Ego vocor Stephana, cui corona 


ia elis reposita est. Quamobrem sacrificia ista vestra non offeram, uta vero illo certaminum preside 


IX. His auditis, dux ille furore nimio accensus, 
jussit Stephanam duabus palmarum arboribus 
incurvatis alligari, et repente arbores illas dimitti. 
Quo facto, bellatrix et martyr Stephana duabus 
illis palmis in duas partes discerpta est : itaque in 
pace martyrium perfecte in Christo complevit. 


δύο ἐν D Sanctum vero Victorem jussit securi percuti. Qui 


cum ejusinodi sententiam de se latam audivisset, 
sic ait : Gratias ago Deo meo, qui tali et tanto 
dono me prosequitur. Cum igitur martyrium bea- 
tus Victor obiturus esset, hec dixit questoribus : 
Post septem dies vestri oratores morientur, et vos 
ipsi post duodecim moriemini ; dux vero post vi- 
ginti quatuor ab adversariis captivus ducetur ; 
nostri autem homines post tres annos venient ad 
tollendum corpus meum : habeo enim et loculos 
jampridem mihi paratos. Vos igitur rogo, ne in 


9 


201 


alienis loculis me ponatis, neque reliquias meas A 
detineatis, quominus in proprium locum repor- 
tentur. His dictis, securi percussus est, statimque 
sanguis et lac ex ejus vulneribus effluxit, ita ut 
omnes mirarentur. Multi vero ex Grecorum nu- 
mero, cum factum illud vidissent, et victoris mar- 
tyris patientiam, et constantem atque immobilem 
fidem animadvertissent, consilium et sententiam 
priorem mutaverupt. Itaque Christiani facti, ex iis 
que vir ille sanctus predixerat, magis confirmati 
sunt. Omnia enim, que a beato illo martyre pre- 
dicta fuerant, completa sunt, ita ut etalii complu- 
res ex ea re ad Christi fidem conversi fuerint. 
Martyrio autem functi sunt sanctus Victor et 
beata Stephana quarto decimo die mensis Novem- 
bris in urbe Damasco, imperante Antonino, et p 
Sebastiano duce. Quare sit gloria Patri et Filio 
et Spiritui sancto, nunc et semper, et in secula 
seculorum. Amen. 


MENSIS JUNIUS. 


208 


μεθ᾽ ἡμέρας ἑπτά oi ῥήτορες τελευτήσωσι, καὶ ὑμεῖς 
αὐτοὶ τελευτᾶτε μεθ᾽’ ἡμέρας δώδεκα, καὶ ὁ δοὺξ 
μεθ᾽ ἡμέρας εἴχοσι τέσσαρας ἁρπαγήσεται ὑπὸ τῶν 
ἐναντίων᾽ xai μετὰ τρία ἔτη ἔλεύσονται οἱ ἡμέτεροι 
ἐπὶ τὸ ἄραι τὸ σὼμά μου" ἔχω γὰρ καὶ τὴν σορὸν 
ἔχπαλαι ἑτοίμην " μὴ οὖν εἰς ἀλλοτρίαν τεθῶ, πα- 
ρακαλο;, μηδὲ χωλύσητε ἀρθῆναι τὸ λείψανόν μον, 
ἵνα εἰς τὰ ἴδια ἀποχομισθῇ ἐν εἰρήνῃ. Ταῦτα εἰπόν- 
τος αὐτοῦ, x«i εὐξαμένου, ἐχρούσθη τῷ ξίφει xei 
ἐξῆλθεν αἷμα καὶ γάλα, ὦστε πάντας θαυμάσαι 
τοὺς περιεστῶτας. Πολλοὶ δὲ τῶν Ἑλλήνων θεωρή- 
σαντες τὴν χαρτερίαν χαὶ ὑπομονὴν τῆς ἀκλινοῦς 
αὐτοῦ πίστεως, μεταδαλλόμενοι τὸν τρόπον, γεγό- 
νασι Χριστιανοί, ᾿Αχούσαντες δὲ χαὶ περὶ ὧν προεί- 
ρήχεν, πλέον ἐστηρέχθησαν * πάντα γὰρ ὅσα προεῖ- 
πεν, ἐγένοντο, ὡς ix τούτον πολλοὺς πιστεῦσαι τῷ 
Χριστῶ. ᾿Ετελειώθη δὲ ὁ ἅγιος xoi xe)wxog αὐρ- 
τυς τοῦ Χριστοῦ Βέχτωρ σὺν τῇ μακχαρίᾳ Στεφανίδι 
μηνὶ Νοεμδρίῳ ἐνδεχάτῃ, ἣν πόλει Δαμασχῷ τῆς 


Ἰταλίας, ἐπὶ βασιλέως ᾿Αντωνίνου xai Σεδαστιανοῦ δουχὸς, εἰς δόξαν τοῦ Πατρὸς͵ καὶ τοῦ Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἁγίον 
Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ, xoi εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 





MENSIS JUNIUS. 


DE S. SAMPSONE XENODOCHO 


CONSTANTINOPOLI. 


(Anno 530 vel 531, Junii die 27. — Acta 8S. Bolland. ad hanc diem, Grece et Latine.) 


COMMENTARIUS PR/EVIUS. 


$ 1. — Auctor Vite S. 
Metaphrastes. 

Leo Allatius, in sua de Symeonum scriptis Dia- 
triba, ubi de Symeone Metaphraste fusius agit, va- 
rías sanctorum Vitas, que sub ejusdem nomine 
passim veniunt, tum quod alios auctores preefe- 
rant, tum quod ἃ scribendi methodo et stylo atque 
etate Metaphrastis multum aberrent, ei plane ab- 
judicat ; alias vero nonnullas tanquam genuinos 
illius fetus designat, ex quibusde ceteris fieri pos- 
sit judicium ; de Vita tamen Sampsonis Xenodochi 
nihil pronuntiavit, forte quod Grecum textum 
videre ei non licuit ; difficile enim est de genuino 
auctoris fetu judicium ferre, nisi eum proprio 
idiomate loquentem audias. Nos Vitam eam Grrece 
conscriptam, quam ex ms. bibliothece Medicece 
regis Francie nacti sumus, infra dabimus. Ut au- 
tem appareat eam a Symeone Metaphraste esse 
compositam, que fuerit illius scribendi formula et 
modus, ex Psello ejusdem encomiaste, iisdemque 


Sampsonis Symeon C temporibus vicino, paucis hic juvat apponere, ut ' 















est apud Leonem Allatium in Diatriba presiaudats. 

2. « Τὰ γὰρ προοίμια τῶν λόγων αὐτοῦ ἀπτόμωκ. 
εὐθὺς τοῦ ὑποχειμένον, x«i βαρχύ τι προιὼν, τὸν 
τοῦ συγγράμματος ἀναφαένει σχοπόν' χαὶ τὴν she 
σαν ἐπ᾽ ἐνίοις τῶν λόγων ὑπόθεσιν κεφαλαιωσείμο-. 
νος εὐθὺς κατὰ μέρη τέμνει, πρὸς τε τὰ πρόσωμδ' 
χαὶ τοὺς χαιροὺς μεθαρμόξεται. Καὶ τὸ μὲν 
τοῦ λόγον τὸ αὐτὸ πᾶσι, χαὶ ἧ ποιότης μέα 
φράσιωως, à dé γε τοῦ ἤθους μεταδολὴ ποικῶῃ, 
ὡς ἂν εἴπη τις, τεχνιχὴ, οὐ διὰ τὴν τέχνον τὰ 
γματα μεταδάλλουσα, ἀλλὰ τῷ ἑκάστῳ τῶν 
πτόντων πραγμάτων τε καὶ προσώπων οἰκεῖον 
ἑρμηνεύουσα * ὡς πρὸς ἀρχέτυκα δὲ τὰ ἀρχ 
τῶν πραγμάτων ἐνατενίζων, ἐχείνων τε οὐκ 
ίσταται, ἵνα μὴ δόξῃ ἄλλο τι ποιῶν, καὶ παρὰ 
παράδειγμα, καὶ τὴν ὅλην ἰδέαν μετατυποῖ οὐκ - 
αλλάττων τὴν ὕλην, ἀλλὰ τὸ ἡμαρτημένον τῶν tà 
διορθούμενος, οὐδὲ χαινοτομῶν τὰς ἐννοίας, ἀλλὰ 
τῆς λέξεως σχῆμα μετατιθεὶς, ἀνωμαλίαες τε κι 


VITA S* SAMPSONIS. 


270 


γημάτων ὁ λόγος αὐτῷ, καὶ μεταλλαγαῖς ὑπο- Α fuisse, et perquam familiarem viro in summa 


συγχεῖται, οὐδὲ ταράττεται, » Que ita 
tius : 
ncipium ejus orationum statim attingil 
1, et parum procedens, ostendit sui scri- 
m ; et in nonnullis orationibus, cum to- 
mentum recapitulet in summam, id sta- 
les dividit. Se autem accommodat perso- 
1poribus, et est quidem omnibus idem 
ionis et una qualitas dietionis ; morum 
a est mutatio, et, ut dixerit quispiam, 
, hon per artem res mutans, sed, quod 
rei et persone incidenli conveniebat, 
ns. Tanquam autem ad archetypa exem- 
res antiquiores intuens, nec ab illisrece- 
eatur aliquid aliud facere, et ad exem- 
[ue totam transmutat dicendi formam, 
sam faciens materiam, sed quod in di- 
ere peccatum erat,corrigons ; neque sen- 
iovans, sed convertens figuram dictionis, 
lens oratio in diversitatem narrationum 
em argumentorum non confunditur ne- 
rbatur, » etc. 
qui cum Procemio auctoris contulerit, in 
rastem agnoscet : in ipso enim initio 
;su& scopum intentumque significat ; 
1&8 documenta ad Sampsonis historiam 
habuerit, exponit ; que quamvis ineru- 
bare essent composita, secuturum tamen 
letur, quanquam ea meliori stylo meta- 
exornet. Deinde si totam hujus scriptio- 
n, stylum, frequentemque adagiorum, 
erudite intercurrentium, usum conside- 
ea omnia cum genuinis illius ac germa- 
8, de quibus constat apud Allatium in 
iatriba, ubique Metaphrastem invenies. 
certos nos reddit auctor Vite hujus in 
se multorum aliorum sanctorum, mar- 
dein labores et certamina, confessoruin 
, et res gestas diligenter conscripsisse, 
stantinopoli, ubi S. Sampsonis tumulus 
; clarebat prodigiis ; inde et ea narrat 
que aut ipse oculis conspexit, vel ab 
stibus ipse audivit ; qui cui istius tem- 
ori ascribentur, nísi Metaphrasti ? 
non ludimagistrum trivialem fuisse, ut 
mniarunt, sed summa in republica digni- 
uisse, utpote qui Magistri et Logothe(a 
jpelletur ; quod eorum munus est, qui 
scales vel publicas cognoscunt et disce- 
nptusque vel οἱ reditus ita dirigunt, ut 
; potius quam privatorum munus susti- 
jus, inquam, dignitatis fuisse Metaphra- 
enter demonstratum lectorinveniet apud 
1 nostrum in Preefatione gen. ad Vitas 
i, cap. !, $3, et fusius apud Allatium in 
raedicta. Nostrum vero auctorem conspi- 
in republica dignitatis, ex eo licet con- 
od in Vita num. 12 asserat se amicum 


B 


dignitate constituto, Leoni scilicel, óv ὁ πατρικέων 
Tt x«l πραιποσίτων εἶχε χορὸς, xai ὅς μετῆλθε 
μὲν τὴν τοῦ Δρουγγαρίου τὴν τῶν πλωΐμων, μετ- 
ἦλθε δὲ xai τὴν τοῦ Λογοθέτου τοῦ Δρόμου ἀρ- 
χήν, « qui in patriciorum prepositorumque ordi- 
nem relatus fuit, quique rei maritime praefecturam 
80 Logothete Cursus publice magistratum gessit, » 
qua sunt inter suprema reipublicee Constantinopo- 
litane munera. 


6 . Cum vero alius quidam Leo, qui Leonis pa- 
tricii ministerio suberat, quique erat protospatha- 
rius (id est princeps eorum qui ad corporis eusto- 
diam erant deputati) domini sui gratia ac favore, 
quam ob causam nescio, excidisset, nullusque pro 
misero intercedere auderet, quod difficilis ad pa. 
tricium pateret aditus, et asper esset in sermonis 
congressu, preesertim inter famulos; solus hujus Vitee 
auctor, prosua scilicet qua apud Leonem patricium 
pollebat auctoritate et gratia, pertinacem animum 
ad impetrandam misero veniam interpellare susti- 
nuit, ut ipsemet refert loco precitato. Inde inferre 
licet hunc quoque fuisse eximie dignitatis atque 
auctoritaiis, dignumque qui in tanti viri amicitiam 
familiaritatemque admitteretur. Convenit igitur 
auctori nostro stylus et scribendi formula Symeo- 
nis Metaphrastis, convenit vite institutum, conve- 
nit dignitas ; nunc superest, utrum cum etate 
ejusdem convenire possit, perspicere. 


1. Floruisse Metaphrastem ultimis annis imperii 
Leonis Philosophi, qui obiit anno 909, constat ex 
ipsiusmet testimonio in Vita S. Theoctistes, ubi ait: 
« l'tvogévo uoi ποτε χατὰ τὸν Πάρον: γέγονα dé 
χαὶ γὰρ ἐπὶ Κρήτην διέπλεον ὑπὸ τοῦ μαχαρίτου 
Λέοντος ἐχεῖσε πεμφθείς: Λέοντος, φημὶ, τοῦ εὐτυ- 
χοῦς ὄντως βασιλέως, x«i rhv εὐτυχίαν Ῥωμαίων 
τῷ τάφῳ ἀναθάψαντος. ἐπεμπόμην δὲ συστρατευο- 
μενος Ἡμερίῳ τῷ πάνν, τῷ στρατηγιχωτάτῳ dua. 
δὴ, xai ἄρχοντι τοῦ τε δρόμου, xal τοῦ στόλου παν. 
τός.... ᾿Εστελλόμην τοιγαροῦν τοῦτο μὲν ἐχείνῳ 
συστρατευόμενος, — xol προδιδαξόμενος εἰς πεῖραν 
στρατηγικὴν, οἷα πῶλος μητρὶ πρὸς τὰ γενναιότατα 
τῶν στρατηγημάτων συσχαίρων. Οὕτω γὰρ ἦν ὁ τοῦ 
μαχαρίτον pou Βασιλέως σχοπός: τοῦτο δὲ πρε- 
σδενόμενος πρὸς τοὺς τὴν Κρήτην ἔχοντας — "Apa- 
6a;. »Quee sic Latine sonant Allatio : « Cum ali- 
quando in Paro essem insula ; fui autem: nam in 
Cretam navigabam ἃ Leone beate memorie eo 
missus ; Leone, inquam, illo vere fortunato impe- 
ratore, qui ipsam Romanorum felicitatem secum 
videtur in sepulcrum intulisse: mittebar autem 
una militans cum clarissimo illo Hemerio, utpote 
ducendi exercitus peritissimo, dromi prefecto, 
qui et universae classi imperabat ....Mittebar igitur 
partim cum eo militans, et ad imperatorie artis 
documentum aliquod promovendus, ut equulus 
matri, ad preclara ejus stratagemata assiliens : 
id enim precipue Augustus spectabat :partim 


271 


MENSIS JUNIUS. 


418 


ut ad Arabas Crelam obtinentes legatione fun- A (ingenii) incomparabiles statim et ἃ primo, ut se- 


gerer. » 
8. Ex his infert Bollandus noster, in predicta 


prefatione, Metaphrastem id temporis non adeo 
fuisse natu provectum, ut qui imperatoris virtutis 
tirocinium ponere sub veterano duce juberetur, ei- 
que additus fuerit οἷα πῶλος μητρί, « velut equulus 
matri, » solumque ei tribuit xx ou xxii annorum 
&tatem. Allatius vero hanc similitudinem non ad 
etatem, sed ad docilitatem et disciplinam referens 
ex ultimis verbis, τοῦτο δὲ πρεσδευόμενος πρὸς τοὺς 
τὴν Κρήτην ἔχοντας "Apa6ac, « partim ut δὰ Arabas 
Cretam obtinentes legatione fungerer, » concludit, 
ea in expeditione Metaphrastem proveclioris etatis 
fuisse, 4.89 capax esset sustinenda auctoritatis, at- 


mel dicam, ortu, etiam florente capillo ostendebat; 
non secus atque leonum catuli ostendunt protinus 
supercilium et densam colli jubam. Etenim flores 
pullulabant intelligenti&, et habebat prudentis 
profundam quamdam radicem,quodam ad mirabili 
fulgore mens micabat. Heecaliisquidem suffecissent 
ad perfectionem; in illo autem agnoscebantur 
veluti quedam prius descripte flguree, quee perfe- 
ctam ejus indolem presigniflcabant. » Quid miri 
igitur, si Metaphrastes id temporis legatione aliqua 
perfunctus fuerit, prudentia magis quam «etate 
provectus ? forte etiam aliis legatis senioribus ho- 
noris causa additus, ut quemadmodum sub Hime- 
rio veterano duce rei militaris, ita sub iis rei poli- 


que illius prudentie, que in legato requiritur: p tice inter exteras nationes rudimentum poneret. 


quare annos XL, aut minimum xXxv ei tribuit. 
Multa quidem ille preter alia eaque gravissima 
eruditecongerit, unde opinionem suam verosimilem 
reddat. 

9. Omnia tamen, quecunque affert, rem plane 
non conficiunt, idquesolum couvincunt, communi- 
ter id contingere secundum ordinariun rerum hu- 
manarum cursum, non vero absolute, ita factum 
nunquan esse.Capax etenim est nonnunquam ado- 
lescentia rerum maximarum, tum in militia, tum 
in republica, presertim si prudentia οἱ exterior 
corporis species, ut quandoque factum vidimus, 
etatis defectum suppleat. Ut alios presteream, Sci- 
pio Africanus, quod Romana habet historia, annos 
xxiv natus, imperator missus estin Hispaniam, 
quam quatuor mensium spatio Carthaginensibus 
eripuit. Pompeius Magnus, teste Cicerone in Orat. 
pro lege Manilia, « ineunte adolescentia summi 
ipse exercitus imperator fuit; » et tamen quanta 
in moderando dirigendoque exercitu prudentia re- 
rumque usus requiritur ! Juvat hic annectere quod 
refert Beyerlinkin T'heatro vite hum., verbo:Legatus 
« Venerant, inquit, superiori evo ad imperatorem 
Orientis imberbes legati, quos cum ille despiceret, 
quod adolescentiores missi essent, libere et au- 
dacter dixerunt: Si ex menti lanugine estimanda 
sit aptitudo et dignitas, hircos potiores partes ha- 
bituros. » 

10. Quod igitur in paucis contigit, in Metaphra- 


ste contingere potuit, presertim cum Michael Psel- D 


lus ipsius encomiastes, ejus in prima etate inge- 
nium, innatamque quasi prudentiam extollat hisce 
verbis: « Kei τὸ χατὰ πάντων ἀσύγχριτον χράτος 
καὶ ἀπαράμιλλον, ἦν μὲν εὐθὺς τὸ ἐχ πρώτης, ὡς εἰ- 
πεῖν, γενέσεως, x«i ἐξ ἀνθούσης ἤδη τριχὸς, ὥσπερ 
οἱ τῶν λεόντων σχύμνοι, εὐθὺς τὴν ὀγρὺν παρᾶδει- 
χνύοντες, χαὶ τῶν ἐπαυχενίων τριχῶν τὸ λάσιον. 
Ὑπήνθει γὰρ αὐτῷ τὰ τῆς συνέσεως ἄνθη, χαὶ τὸ 
φρόνημα ῥίζαν τινὰ εἰχε βαθεῖαν, xai ὁ νοὺς ἐξ- 
ἡστοαπτέ τι θαυμάσιον. Ταῦτα δὲ τοῖς uiv ἄλλοις 
ἀρχουντα ἐτύγχανεν εἰς τελείωσιν, ἐκείνῳ δὲ προχα- 
ράγματα τῆς τελείας ἐγνωοίζετο φύσεις. » Que ex 
interpretatione Allatii ita sonant: « Et vires quidem 


14. Quod igitur fieri potuit, factum tantisper 
supponamus, atque ultimo Leonis Philosophianno, 
ere cominunis 914, Symeoni Metaphrasti xxx aut 
xxxii annorum etatem tribuamus. Poterit tunc ad 
tempora Nicephori Phoce pervenisse (quianno Lrxm 
ejusdem seeculiimperium Orientis adeptus fuit) atque 
octogenario major aliqua etiam elucubrasse. Hoe 
supposito, videamus an chronologia hec convenire 
possit nostro auctori, qui num. 49 narrans miraeu- 
lum quod Barde protospathario accidit, ait : 2e 
dpa δὲ οὗτος Ῥωμανῷ βασιλεῖ τῷ ἐπιεικεῖ τε xà 
χρηστῷ προσῳχείωτο, ὄν x«l ἔσσσι πάντες, υἱὸν 
Κωνσταντίνου γενέσθαι, τοῦ, τὰ ποῖντα συνελόντα 
εἰπὼν, βασιλδιχωτάτου. « Ei vero (Barde) magna in- 
lercesserat familiaritas cum Romano imperatore 
benigno et clemente, quem sciunt omnes fuisse fi- 
lium Constantini, qui (ut omnia semel dicas) fuit 
imperator egregius, » quibus verbis de Romano 
Constantini Porphyrogeniti filio, ut jam mortao lo- 
qui videtur, nisi forte verti possit: «Ei vero ma&- - 
gna intercedebat familiaritas cum Romano impete Ὦ 
tore, quem sciunt omnes esse fllium Constantini;» ; 
atque ita ad Romani imperatoris tempora, quiab ἢ 
anno 960 ad 63 imperium tenuit, referri posset, ἢ 
alias ad successoris illius Nlcephori Phocse tempora . 
transferendus, adeoque nihil hic est, quod com 
&tate Metaphrastis pugnet. 

12. At terruit me quod num. 15 legatur, ut apud. 
Surium translatum est, scilicet: « Petit a boss: 
Joanne (ille enim tunc obtinebat imperium) ut oure] 
hujus domus sibi demandaretur; » ubi Joanaet: 
Zemisces indigitatur, qui anno 969 regnare inosr 
ad cujus tempora Metaphrastes eegre potest pe 
gere, nisi eum nonagenario majorem, Vitam hase 
scripsisse fateamur. Quam ob rem pro Joanne 
bendum puto Constantinum: idque eo faeilius 
ducor ut credam, quia in ecgrapho nostro G 
nomen Joannes integre scriptum non habetur, 
duabus tantum initialibus litteris Ἰῶ. In autw 
tico igitur nomen Constantinus per compenc lis 
scriptum fuerit duabus auttribus primis lite 
Κῶν tantum expressum ; unde ezxtritis edaeit 
temporis, in prima littera K, duabus transversis 
















VITA S. SAMPSONIS. 


214 


ultima forte littera », 'Ià remanserit; ex A illius historie putat, que habeat, nosocomium 


annem fecerint. Cum igitur illa ita com- 
)licari possint, ceteraque omnia Metaphra. 
»niant, nihil obest, quominus Vitam S. 
is ei asceribamus, quam in decrepita sua 
' composuerit, postquam plurimorum mar- 
confessorum, ut ipsemet confitetur, res 
| lucem ediderat. 
tatum invenio in Indice nostro viatorio, 
ampsonis, que incipit, ᾿Αλλὰ μὲν χάρι- 
xai θερὰπείας, τῆς πρὸς τὸν μέγαν Σαμ- 
, servari manuscriptam in bibliothecis 
et Vallicelliaa Rome; item in Florentina 
1ensi. Nobis illa pridem extracta fuit ex 
is., ut jam dixi, Mediceo regis Christia- 
sub hoc titulo, Bíog καὶ πολιτεία τοῦ ὁσίου 
μῶν Σαμψὼν τοῦ ξενοδόχον " « Vita et con- 
sancti Patris nostri Sampsonis, exceptoris 
i. »Latinam impresserunt Lipomanus to- 
'X ipso Surius tomo2 ; juxta interpretatio- 
tiani Herveti : quam eamdem ego quoque 
0, in paucis tamen aliquibus, cum textu 
llatis, mutatam. 


8 Il. — Tempus mortis. 


od ad etatem Sampsonis attinet, Meta- 
Menologium Basilii Porphyrogeniti, Me- 
88, Origines Constantinopolitane inedite 
eum floruisse aiunt sub Justiniano impe- 
i(pote qui ab eodem sancto in vivis ex- 
ib immedicabili morbo fuerit liberatus ; 
protanto beneficio grates referret, magni- 
em &dificaverit xenodochium, quod dein- 
itale S. Sampsonis est appellatum. Ast 
8 Baronius in Notis ad Martyrologium Ro- 
hoc die, ea omnia erroris arguil, ex eo 
»copius, qui illis temporibus vixit, eaque 
8 habuit, lib. 1 Z£dific. Justiniani imp., 
estetur, Hospitale Sampsonis nomine, ab 
ampsone erectum, olim incendio confla- 
umque vix quedam remansissen! vestigia, 
im hospitale ab eodem Justiniano impera. 
üificentius instauratum fuisse, censuque 
gentis pecunie locupletatum. Cum autem 
istes num. 11 testetur, dictum incendium 
e post obitum Sampsonis, quando et So- 
ile templum exustum est, ac pariter teste- 
ellinus in Chronico, id contigisse in tem- 
inastasii imperatoris ; concludit prelauda- 
inalis, longe ante Justiniani imperium 
iem diem suum obiisse; atque ex eodem 
; multo magis redarguit Cedrenum, dum 
grasse domum Sampsoniam anno penul- 
liniani. 

is difficultates dissolvit Nicolaus Aleman- 
otis ad cap.& Historie arcang Procopii. 
is verba hic annectere : « Longe antiquio- 


B 


Sampsonis, eodem rogante, a Justiniano erectum, 
cum Procopius dicat, restauratum, quod jam antea 
idem Sampson exedificasset. Verum adeo exiguum 
fuit primum illud Sampsonis edificium, tam illu- 
stre vero tamque magnificum a Justiniano factum, 
ut nihil veritati detraxisse Metaphrastes videri 
possit. Quod addit Baronius de conflagratione ejus 
nosocomii, quam tum contigisse arbitratur, cum 
sub Anastasio Sancte Sophie templum exustum 
fuit ; clarum est in historiis non semel illud tem. 
plum incendiis obnoxium fuisse; Justiniani vero 
anno v illud nosocomium incensum esse idetn Pro- 
copius refert lib. 1 De edif. et 1 Belli Pers. cap. 24, 
et Theophanes ad annum v Justiniani. Fortasse 
majoris momenti fit in hac re, quod Procopius de 
Sampsonis etate ait: ᾿Ανήρ τις θεοσεδὴς iv τοῖς 
ἄνω χρόνοις, Σαμψὼν ὄνομα. Vir quidam pius qui 
superioribus annis floruit. At hoc etiam nihil est ; 
nam Procopius librum illum De «edificiis, ubi 
hoc habet, extremo Justiniani imperio scripsit, 
nempe sexet triginta atque amplius annis post 
mortem Sampsonis. Vigebat tamen adeo ejus me- 
moria, ut Justinianus, Novella 59 et 131, ubi 
de Sampsone loquitur. Ὁ τῆς ὁσίας pvnurg X«p- 
V6», dicat, «Sancte memorie Sampson ; » quod 
(ut obiter notem) cum in antiquis manuscriptis, 
litteris singularibus S. M. notatum esset, male in 
Latinis editionibus Novelle 131 exceptum est:Sanctee 
Marie Sampson. Quod autem in Metaphraste cor- 
rigendum plane censeo, est ratio temporis vitem 
Sampsonis et annorum imperii Justiniani ; nam 
antistite Mena Sampsonem superfuisse, haud bene 
Metaphrastes narrat, cum ante consulatum Behza- 
rii obiisse, ex Novella 59 perspicue constet. Porro 
ejusdem Novelle publicatio atque electio Mene, 
fere in idem tempus incidunt, nempe circa annum 
Justiniani x1; at vero ante annum ejus v mortuum 
Sampsonem fuisse nemo dubitet. Ad hunc calcu- 
lum revocanda sunt qua de incendio nosocomii ἃ 
Metaphraste narrantur. » 

46. Hec erudite Alemannus: at vero, conira 
quod hic existimat, auctor Chronici Alexandmus 
amplissimum ea tempestate (anno scilicet quiim 
Justiniani) fuisse ait nosocomium SamapeoniR 
cum dicat: « Ξενὼν τοῦ Σαμψὼν ὁ μᾶχας. weU€, 
xai ἀπώλοντο οἱ ἐν αὐτῷ ἀνακεέαοιω ἄῤρωστοι. 
Xenodochium Sampsonis magnemme aouffeuravit 
unaque periere qui in eo erant isimni. » Hapera 
tum autem et regdificatum a Junininae hend: diu 
postea stetit, siquidem anme xxawy; ejusdem Jaape- 
ratoris rursum arsit, ut savittit; Tieopbenes-el cx 
eo Cedrenus:e« Τῷ XE He γέψωνο, ἐββυβίστμος 

xai ἐκαθς relin. é, Üpmés τοῦ Mx 
μέγ ας, niani) EzERBSSA [eum en τ] - 
inge: ut onfagrevit peuitus veuodo 


mage, oia » Quam vis- Dots reeiiliuatun 


iniano Sampsonem credit cardinalis Baro- — eemaimt. fwapA rEAFHlÓÀ errors  CeUr9nqu, 


lotis ad Martyrologium, et vacillare fideam 


q$15 


MENSIS JUNIUS. 


276 


Baronius, quod penultimo imperi: Justiniani 7nno Α νη" τὸ δὲ λείψανον αὐτοῦ ἐτέθη ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου μάρ- 


incendium hoc posuerit: cum non unum, sed du- 
plex illius xenodochii constet fuisse incendium. 
Dum igitur hec omnia recte sic explicari possunt, 
non est cur recedamus a Metaphraste, Synaxariis, 
Meneisque Grecorum, Sampsonem sub Justiniano 
vixisseasserentibus. Porro cum primum xenodochii 
illius incendium accidisse ex supradictis constet 
anno Justiniani quinto, idque a Metaphraste num. 
11 post mortem Sampsonis evenisse asseratur, 
anno ejusdem imperatoris 1 aut iv (id est anno 
Christi 530 vel 531) Sampsonem ad superos emi- 
grasse statuimus. 

48. At vero jure merito Alemannus Metaphra- 
stem arguit erroris (qui error etiam estin Synaxa- 
riis Meneisque Grecorum ) quod num. & Sampso. 
nem a patriarcha C. P. Mena, sacerdotem ordina- 
tum esse referat ; tum propter rationes superius ab 
Alemanno allatas, tum preterea quod Menas ille, 
antequam dignitatem patriarchalem consequeretur, 
eodem Justiniano imperante prefuerit xenodochio 
Sampsonis, cui Sampson ipse usque dum vixit, 
prefuit, ut refert Nicephorus C. P. in Patriarchis 
C. P. vocans eumdem Ξενοδόχον τοῦ Σαμψών: et 
Liberatus diaconus de eodem ait cap. 2: « Fuit 
iste Menas prepositus xenodochii majoris, quod vo- 
catur Sampson, genere Alexandrinus; » adeoque 
post mortem Sampsonis solum ad dignitatem pa- 
triarchalem est evectus. 


$ III. — Cuitus ex Menologiis, Menais, aliisque 
Fastis. 


19. Celebris apud Grecos semper fuit S. Sam- 
psonis memoria, utpote cujus sepulcrum statim a 
morte miraculis claruerit, et salutarem morbis 
omnigenis liquorem stillare inceperit ; unde illius 
festum inter solemniora Constantinopolitanse Ec- 
clesie numeratur: in hoc enim festo a judiciis va- 
candum erat usque ad Officii divini finem, ut con- 
stat ex constitutione novella Enmanuelis Commeni 
imperatoris de Feriis lata anno 1166. Synaxarium 
imperatoris Basilii Porphyrogeniti in ms. Cryptee 
Ferrate hoc in illo habet elogium : « Σαμψὼν ἐν 
ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν, ὑπῆρχε μὲν ἐχ τῆς παλαιᾶς 
'"Peun;, συγγενὴς τοῦ μεγάλον Κωνσταντίνου. 
Παρασχόμενος τὸν πλοῦτον αὑτοῦ πάντα τοῖς πτω- 
χοῖς xal πτωχιχὸς διὰ Χριστὸν, Κωνσταντινούπολιν 
κατέλαδε, x«l τοῖς ναοῖς τῶν ἁγίων Προφητῶν ἐν 
αὐτοῖς προσευχόμενος διετέλει. Ἡσυχίας δὲ λαδόμε- 
νος, χαὶ ταῖς θεοπνεύστοις Γραφαῖς ἐμμελετήσας, 
φανερὸς ἐγένετο δι’ ἀρετὴν τῷ ἀγιωτάτῳ πατριάρχῃ 
Μηνᾷ, x«i χειροτονεῖται παρ᾽ ἐχείνουν πρεσθύτερος 
τὴς μεγάλης Ἐχχλησίας. Καὶ λοιπὸν ἦν λιμὴν σωτή- 
ριος τοῖς πενομένοις χαὶ ἀσθενοῦσι, μετέχων 
τέχνης ἰατρικῆς. Θεραπεύσας δὲ τὸν βασιλέα 
Ἰουστινιανὸν ἀπὸ πάθους δυσιάτον ἐφιλοφρονήθῃ 
παρ᾽ ἐχείνου τὰ μέγιστο. Καὶ χτίσας ξενῶνα εἰς ἀνά" 
πανσιν τῶν πτωχῶν x«i ἀσθενῶν, χαὶ πολλὰ χατ- 


ορθώματα χαὶ θαύματα ποιήσας, ἐκοιμήθη ἐν εἰρή- 


χαὶ 
χαὶ 


τυρος Μωχίον. » 

20. «Sanctus Pater noster Sampson ex antiqua 
Roma ducebat originem, Magni Constantini con- 
sanguineus: divisis vero inter pauperes omnibus 
suis facultatibus, et propter Christum mendicans, 
Constantinopolim serecepit, atqueipnipsissanctorum 
Prophetarum ecclesiisorationi assidue vacavit. Cum 
autem privatamet obscuram ageret vitam, Sceriptu- 
rarum divinarum meditationi intentus, virtutibus 
suis, sanctissimo patriarche Mene enotuit, et ab 
ipso ordinatus est sacerdos Magne ecolesiee. Cete- 
rum portus salutaris erat pauperibus et infirmis, 
scientia artis medice imbutus. Cum vero impera- 
torem Justinianum a difficili morbo sanasset, ab 

B hoc maxime dilectusest ; &dificatoque xenodochio, 
ad pauperum et infirmorum solatium, post multa 
recte facta ac miracula, obdormivit in pace ; ipsius 
vero corpus depositum est in templo S. martyris 
Mocii. » 

21. Similia habent mss. collegii nostri Divionen- 
sis et Claromontani, nunc Ludovici Magni. Huic in- 
super sequens additur dystichon : 

᾿Εξῆγεν ὁ πρὶν ἐν γνάθον Σαμψὼν ὕδωρ, 

Ὁ νῦν δὲ Σαμψὼν ἐχ τάφου βλύζει μύρους. 

Aquam dedit mazilla Sampsonis prius ; 

Sampsonis at nunc busta stillant balsamum. 


In Meneeis vero excusis Officium habet proprium et 
Canonem sub hac acrostichide: 
Ὑμνῶ σε, Σαμψὼν, πίστεως θείοις λόγοις. 'IQXHe. 
Sermone, Sampson, te sacro fidei cano. Joszm. 


C 


Cum autem canon hie nihil habeat particulare, 
nisi quod in elogio habetur, eum pretermittimus. 
Elogio duo hi premittuntur versus : 

Σαμψὼν Ὁμόῤῥους ἐτροποῦτο μὲν πάλαι. 

Σαμψὼν δὲ θραύει δαίμονας ἄρδην νέος. 

Sampson fugavit olim Homorrhaos quidem: 

Sed vulnerat nunc demonas Sampson novus. 


Additurque etiam premisso dysticho hexametrum 
istud, ex quo cognoscitur precipuus Sampsonishoc 
die cultus; 

















Estvodóx oc δ᾽ ἐνὶ εἰκάδι ἐὁϑομάτῃ θάνε Σαμψών. 

Xenodochum Sampson vicesima septima tollit. 

22. Elogium vero ita habet: Οὗτος ὁ &p« 
[Σαμψὼν] ὑπῆρχε Ῥωμαῖος τὸ γένος ὃς διασκορκῖ 
σας τὸν χαταλειφθέντα αὐτῷ πλοῦτον ὑπὸ τῶν γν 
νέων τοῖς πένησι xai πτωχοῖς, τὴν βασιλεύονσεν 
χατέλαδε xai τοὺς εὐχτηρίους οἴχους καὶ σεδασμίοκ 
χκαταλαδὼν, x«i ὁσιότητος αὐτῶν καταπολαύσας, ξᾶν" 
χίαν λαδομενος, ταῖς θεοπνεύστοις Γραφαῖς iwtpi- ἢ. 
φα, μόνῳ θεῷ προσανέχων. Ὅθεν χατάδηλος yet ἢ 
μενος τῷ τιμιωτάτῳ πατριάρχῃ Μηνᾷ, χειροτονν» 
ται ὑπ᾽ αὐτοῦ πρεσθδύτερος, εἷς τῶν τοῦ κλώρου γον 
μένος. Καὶ ἦν σωτήριος λιμὴν τοῖς πενομένοις s Ν᾽ 
χρηζουσι βοηθείας" χαὶ τῆς ἱατρικᾷς ἐπιστόμες 9 T. 
ἐν πείρᾳ αὐτὸς, x«i τὸν βασιλέα ᾿Ιουστινεκνὸν éxuitg 
πάθει περιπεσόντα ἐλευθέρωσεν. "Ex τούτου ὁ en 


D 





271 


VITA S. SAMPSONIS. 


218 


λεὺς ὑπεραγασθεὶς τὴν ἀρετὴν τοῦ ἀνδρὸς, xai σέδας Α in honore habens, maximam et celebrem domum 


αὐτῶ ἀπονέμων, τὸν μέγιστον οἶχον xai περιβόητον 
δὲ αὐτοῦ ἀνεγείρας, ξενῶνα χατεσχεύασε, xai σχευο- 
φύλακα τῆς Μεγάλης Ἐχχλησίας τὸν ΓΑγιον τοῦτον 
κατέστησεν. Αὐτὸς δὲ χαλῶς xoi θεοφιλῶς πολιτευ- 
σάμενος, χαὶ πολλοῖς πρόξενος σωτηρίας γενόμενος, 
χαὶ πολλοὺς πρὸς ζῆλον χαὶ μίμησιν τοῦ αὐτοῦ 
ἀχραιφνοῦς βίου διαναστήσας, ἐχεῖ μὲν ἀνεπαύσατο, 
χκατετέθῃ δὲ τὸ τέμιόν αὐτοῦ λείψανον ἐν τῷ μεγίστῳ 
ναῷ τοῦ ἁγίου Μωχίον, xaÓ' ἑχάστην βρύον ἰαματο- 
φόρα νάματα εἰς δόξαν xal αἶνον Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ 
ὑμῶν. 

23. « Sanctus ille (Sampson) genere Romanus 
erat. Hic distributis inter pauperes divitiis, que 
sibi a parentibus erant relicte, ad imperatoriam 


ipsius suasu sdificatam in xenodochium erexit. 
Sanctum preterea supellectili sacre majoris Eccle- 
site preefecit. Tandem post honestam piamque con- 
versationem,postquam plurimissalutis auctor fuis- 
set, multosque ad zelum et vite suce inculpate 
imitationem excitasset, ibidem quievit, pretio- 
sumque ipsius corpus repositum estin maximo 
templo S. Mocii,in dies salutari scaturigine mede- 
lam morbis afferens,ad laudem et gloriam Christi 
Dei nostri. » 

2&. Hujus quoque sancti hoc die nomen insori- 
ptuin reperitur Kalendario Syriaco seu Chaldaioo, 
Rome impresso anno 1624, quod olim anno 1602 
Latine reddidit D. Josephus, Italice vero Symon 


civitatem venit, atque in oratoria et basilicassese p Moyses, ambo collegii Maronitarum alumni. Hujus 


recipiens, pie locorum illorum sanctitate fruebatur 
privatamque atque obscuram ducens vitam, divi- 
narum Scripturarum lectione animum oblectabat, 
soli Deo intentus : unde cognitus a dignissimo pa- 
triareha Mena ab eodem sacerdos ordinatur,factus 
unus ex clero. Erat vero portus salutaris pauperi- 
bus atque ope indigentibus. Cumque rei medice 
esset peritus,ipsum etiam imperatorem Justinia- 
numimmedicabili morbo laborantem liberavit.Inde 
imperator admiratus viri virtutem,eumque magno 


preterea meminit Martyrologium Arabico-/Egy- 
ptium, quod ex Arabicotranstulit Gratia Simonius 
Maronita, postmodum Tripolitanus in Syria archi- 
episcopus. In hoc Martyrologio sequentem oratio- 
nem habet cum S. Joanne Eleemosynario commu- 


nem: « Possedisti omnia, o Pater sancte Sam- 
pson, dum in omnibus fuisti semper assiduus, 
ditans pauperes, ipsosque alens, et sublevans;pre- 
care Christum Deum, ut liberet animas nostras. » 





TOY EN ALIOIX ΠΑΤΡῸΣ HMUN 


ΣΑΜΣΩΝ 


BIOX ΚΑΙ IIOAITEIA 


S. P. N. SAMPSONIS 
VITA ET CONVERSATIO 


PROLOGUS. 


Α΄. Αλλὰ μὴν χάριτος Éoyov x«i θεραπείας, τῆς C 


πρὸς τὸν μέγαν Σαμψὼν ἐχπληροῦντες, ἅμα δὲ καὶ 
μέμψιν τὸν ἐξ ἀνηρώπων ἐχχλίνοντες, εἰς τὸν παρ- 
ὦτα λόγον χαθήχαμεν ἑαυτοὺς, xai τὸν ἐκχείνου 
συντάξασθαι βίον εὐγνωμόνως ὑπέστημεν. Καὶ πὼς 
γὰρ οὐ μέμψις εὔλογος καὶ ϑικαία, εἰ πολλῶν ἑτέρων 
ἀγέων, τῶν μὲν μαρτύρων, τῶν δὲ x«i ἄλλως εὐαρε- 
ἀγυχότων Θεῷ, τῶν μὲν ἄθλους καὶ πόνους, τῶν δὶ 
wi βέους καὶ πράξεις χατὰ σπουδὴν συνταξάμενοι, 
trou δὺὴ τοῦ μεγάλου Σαμψὼν φαινοίμεθα κατολι- 


I. Partim quidem magno Sampsoni gratitudinem 
et cullum debitum exhibentes, partim autem ho- 
minum justam vitantes reprehensionem, ad hanc 
accessimus orationem, et illius seribende Vite 
onus libenter suscepimus. Quomodo enim non 
optimo jure reprehenderemur, si, qui multorum 
aliorum sanctorum, tum marlyrum, tum aliter Deo 
plaeitorum, illorum quidem labores et certamina, 
horum vero vitam et res gestas diligenter con- 
scripsimus, hunc magnum Sampsonem videamur 


ΦΊ0 MENSIS JUNIUS. 280 


contemnere, presertim cum is adeo nobis pro- A 
pinquus, et sepulcro, ubi mirabilia operatur, 
propemodum vicinus sit? Adde quod nullum ex 
iis, qui nos precesserunt, invenerimus, qui fuerit 
ejusdem, cujus nos animi, et Vitam illius scriptis 
exacte mandaverit. Non quidem me latet, a viro 
pio et pontifice, et non parum erudito, magni 
Sampsonis compositum fuisse encomium. Ego 
autem de Vita loquor distincte composita, qua et 
res ab illo preclare gestas accurate tractet, et mi- 
raculorum ejus mentionem faciat sufficientem. 
Hoc enim qui prestiterint, in hodiernum usque 
diem, neque alios novimus, neque nos prestare 
possumus, qui ab illis temporibus sumus multum 
remoti ; neque possumus ejus vitam perfecte pro- 
sequi, sed solum eam referre paulo diligentius, et B 
pauca ex ejus miraculis viris piis ad Dei gloriam 
exponere. Ejus enim parvum Vite opusculum, in 
quod, ἃ clero acceptum, incidimus, visum nobis 
est non solum negligenter compositum, sed ipsum 
etiam testatur, eum, qui id composuit, nihil ha- 
buisse eruditionis; imo vero nec ea ipsa, que 
narrat, satis perfecte et absolute traduntur, et 
longe absunt ἃ summa perfectione. Quin etiam 
illud opus, quo diu usi sumus, comperimus se 
habere similiter, et ex eadem (ut aiunt) factum 
esse fidelia ; idque inscriptum quidem esse Enco- 
mium divini Sampsonis, et habere singularem 
quamdam narrationem eorum, que ab illo in vita 
gesta sunt: sed parce admodum, et tenuiter viris 


γωροῦντες, καὶ μάλιστα οὕτως ἐγγυτάτω κειμένου 
x«i ὅσον ἀπὸ τοῦ παραδοξοποιοῦ τάφου γειτονοῦντος 
ἡμῖν ; x«i ταῦτα, μηδένα τῶν πρὸ ἡμῶν εὐρόντες 
τῆς αὐτῆς ἡμῖν γενόμενον διανοίας, xol τὸν ἐκείνου 
βίον συγγραψάμενον φιλοπόνως. Καξ με οὐ λέληθε 
τὸ τοῦ θεοφιλοῦς ἀνδρὸς x«l ἀρχιερέως, ἀλλὰ καὶ 
παιδείας οὐ [ωιχρὸν] ἔχοντος, εἰς τὸν Μέγαν cvuvrt- 
θὲν ἐγχώμιον - ἐγὼ δὲ βίον λέγω, χατὰ μέρος συν- 
τεταγμένον, καὶ τὰ ἐχείνου διαλαμδάνοντα πρὸς 
ἀχρίδειαν, πρὸς δὲ xai τὼν θαυμασίων μνήμην ἀρ- 
χούντως ποιούμενον. Τοῦτο γὰρ οὔθ᾽ ἑτέρους ἔγνω- 
μεν ἄχρι xat νῦν δράσαντας, οὔθ᾽ ἡμεῖς ποιῦσαι δυ- 
νατοὶ τυγχάνομεν ὄντες, πάμπολυ τοῖς χρόνοις ἀπὸ- 
λειπόμενοι * χαὶ ἀχριδώσασθαι τά γε τοῦ βίον καλῶς 
μὴ ϑυνάμενοι, πλὴν ὅσον ἐπιμελέστερον αὐτὰ διὼ- 
θεῖν, xai ὀλέγα τῶν θαυμάτων εἰς δόξαν Θεοῦ παρα- 
θέσθαι τοῖς φιλοθέοις * ᾧ γὰρ ἐνετύχομεν àx τοῦ χλύ- 
ρου λαθόντες μικρῷ συντάγματι Βίου, τοῦτο dà οὔτε 
ῥαθύμως μόνον ἔδοξε συντετάχθαι, ἀλλὰ καὶ παιϑείας 
τὸν συνθέμενον ἐνδεῶς ἔχοντα μαρτυρεῖ, μᾶλλον δὴ 
ταῦτα περὶ ὧν πεποίηται τὴν ἐξήγησιν, οὐ μὲν οὖν 
ἐντελῶς ἔχονσιν οὐδ᾽ ἠχριδωμένως, πολλῷ δὲ pà- 
λον ἀχριδείας ἀπολιμπάνονται * πρὸς δὲ xei ᾧ cw» 
τάγματι πάλιν ὡμιληχκόιες ἐσμὲν, παραπλυσέως εἶ» 
ρομεν ἔχον xai τῆς, ὥς φασι, χεραμείας πεποευμένν 
ἐγκώμιον μὲν εἶναι τοῦ θείον Σαμψὼν ἐπεγεγραμμέ- 
νον χαὶ μερικὴν ἔχον τινὰ διήγησιν τῶν ἐκείνῳ βε- 
διωμένων, πάνυ δὲ φειδωλῶς καὶ μιεχρολόγως τῶν 
αὐτοῦ θαυμάτων ἀπογεύων τοὺς φιλοχάλους. Ὃ δὲ 
πλέον ἐστὶ πάντων, τὸ ταράττον ἡμᾶς, ὅτε καὶ αὐτοὶ 


bonis prebens gustum ejus miraculorum. Quod (Σ ὅσον ἀπὸ τῆς τῶν πεπραγμένων ἐξηγήσεως (οὐδὲ ydp 


autem nos omnium maxime conturbat, est, quod 
ipsi illorum narrationem (neque enim aliunde 
quidquam habemus) sequi debeamus. Ea de 
causa petimus nobis dari veniam ab iis qui legent 
ea qui sunt, a nobis elaborata, ut nos non con- 
demnent negligentie, neque hanc minime exami- 
natam rejiciant narrationem. Neque enim nostrum 
est hoc opus, ut prius diximus, sed illorum po- 
tius, quos sumus secuti. lllud itaque Herodoti hic 
poterit commode dici: esse potius Istiei calceum, 
etiamsi ipsum induerit Aristagoras. 


παρὸν ἄλλοθεν) ἀκολουθεῖν αὐτοῖς μέλλομεν. Terry 
τοι xai συγγνώμην ἀπὸ τῶν ἐντυγχανόντων τοῖς T* 
πονημένοις ἡμῖν αἰτοῦμεν, ὥστε μὴ ἀμέλειαν, pi 
ὀλιγωρίαν τῆς ἀδασανίστου ταύτης καταψηφέζεσθαι 
διηγήσεως * οὐδὲ γὰρ ἡμέτερον, ὥσπερ ἔφημεν, τὸ 
προχείμενον ἔργον, ἀλλ᾽ ἐχνῶν ἑτέρων παρακολού- 
θημα. Τοιγαροῦν κἀνταῦθα τὸ Ἡροδότειον ἐκεῖνο λέγε- 
σθαι χώραν ἕξει, Ἱστιαίον τὸ ὑπόδημα μᾶλλον εἶναι, 
εἰ χαὶ ᾿Αρισταγόρας αὐτὸ ἐπεδύσατο. “Ἔχει μέντοι τόϑε 
οὕτως. 


CAPUT I. 


Sampsonis genus, patria, studium, benignitas in pauperes et xegrotos ; erga imperatorem 
beneficium, obitus. 


II. Hic ergo magnus, et cujus omnem orbem D 
terre pervasit fama, Sampson, genus quidem duxit 
ex illa celebri et inclyta Roma. Ortus est autem 
non ex ignobilibus nec vulgaribus parentibus, sed 
valde honestis et claris: quorum magne quidem 
erant opes, genus autem ducebatur ex sanguine 
imperatoris (1). Sed cum viri hujus maximi res 
externe ita se haberent, neque internas unquam 
neglexit. Nam et virtutis magnam curam gerebat, 
et divine Scripture lectioni erat intentus, et tan- 


(4) Menologium Constantini Porphyrogeniti habet, 
Menta excusa nihil habent de ipsius familia. 


Β΄. Ὁ μέγας οὗτος καὶ διὰ πάσης βεθδουμένος ri 
οἰκουμένης Σαμψὼν, εἶχε um τὸ γένος ἐκ τῆς 
περιωνύμου χαὶ διαφανοῦς Ῥώμης, προᾶλθε δὲ ew 
ἐξ ἀσήμων ἄρα τινῶν, οὐδὲ τῶν ἐπιτυχόντων, ἀλλὰ 
χαὶ λίαν εὐγενῶν τε x«i περιδόξων * πλούτου phy 
περιουσίαν βαθέως ἐχόντων, βασιλικῷ δὲ eiper 
κατὰ γένος φαιδρυνομένων. Πλὴν ἀλλὰ τῶν θύραϑι 
ὁ Παμμέγας οὕτως ἔχων, οὐδὲ τῶν οἰκέων ἡ μέλει 
πόθεν ' xai γὰρ ἀοετῆς ἐφρόντιζε λίαν, χαὶ τῇ τῆς 
θείας Γραφῆς ἰντεύξει σπουδῇ προσέκειτο, καὶ ὥς 


eum fuisse consanguineum Constantini Magni, 


VITA S. SAMPSONIS. 


726 τροφῆς ἐμμελῶς εἴχετο, καὶ δι᾽ ὀλίγου À quam jucundissimo cibo ei diligenter adheerebat 


αν αὐτῆς τὴν γνῶσιν ἀφέχετο. Μηδὲ ἰατρι- 

φιλανθρώπου τέχνης, ὁ φιλανθρωπότατος 
᾿Αλλὰ καὶ αὐτῇ φιλοπόνως προσενεχθεὶς, 
γα μὲν ὑπῆρχε τῇ τέχνῃ χρώμενος, τῶν 
παρεχώρει τῷ θεουργῶ τῆς χάριτος νοσή- 
πάθη ἀνίατα θεραπεύων, x«l ὡς προχά- 
; χάριτος ἐπιχειρῶν τῇ τέχνῃ διὰ ταπεινο- 
ὑπερθολήν. 


δὲ καὶ οἱ πατέρες αὐτοῦ τὸν βέου ἀπέλι- 
ἔτι μέλλων ἦν, οὐδ᾽ ἀναδαλλόμενος, ἀλλ’ 
| λαδόμενος ἐπιτηδείου, ἅτε μηδενὸς ὑπ- 
τοῦ χωλύσοντος, τὰ χατὰ γνώμην ἐποίει, 
Ὃυ μὲν φθαρτοῦ x«i προσχαέίρον πλοῦτον 
ντηλλάττετο χατὰ τὴν θείαν τοῦ Δεσπότον 
τὰ ὑπάρχοντα πωλῆσαι κελεύει χαὶ παρα- 
ἡμοσύνην, ἐντεῦθεν τε βαλάντια μὴ πα- 
χτήσασθαι. 'Edídou δὲ τὸν πλοῦτον, οὐ 
ρὸν οὐδὲ φειδομένως, οὔτε μὴν κατὰ 
ῥέων, ἀλλα χαὶ λίαν χύδην καὶ ἀνειμένως, 
tpoiv, τὸ τοῦ λόγον, πρὸς τὰς τῶν πενή- 
μνώντων ἀπαντλῶν γαστέρας, x«i τοῦτο 
οὐδὲ δὶς, ἀλλὰ διὰ παντὸς τοῦ βίου ποιού- 
χιῶτις γὰρ αὐτῷ καὶ σύντροφος ἄχρι τέ- 
εημοσύνη. Τὰς δὲ τῶν δούλων ἀγέλας οὐχ- 
παρ᾽ ἑαυτῷ ἠξίου, οὐδὲ τῶν ὁμοδούλων 
ὃς κατ᾽ αὐθεντίαν, ἀλλ’ ἐλευθερίας μᾶλλον 
ξίον, αὐτάρχεις αὐτοῖς παρέχων καὶ τὰς 
τἦν ἀφορμάς. Τί γὰρ ἐδεῖτο τῆς ἐξ ἀνθρώ- 
ίας ὁ δοῦλον ἑαντὸν τῷ Κυρίῳ γνήσιον ἀφν 
ος ; Οὕτω γοῦν περὶ τὰ ὄντα διατεθεις, τῶ- 
v χαὶ οἱονεὶ δεσμῶν τινων ἀναθεὶς, χοῦ- 
ἐχνῶς x«i εὔξωνος, xai τῷ ἑνὶ μὲν χιτῶνι- 
ν οἰκετῶν ἀρχούμενος. Εἶτα x«i τὴν Ῥώ. 
πὼν ὁ Γεννάδας, πρὸς τὴν νέαν ταύτην ἀφ- 
δώμην, τὴν τοῦ θείου Κωνσταντίνου, φὴ- 
ς μὲν αἰτίας χινηθεὶς πρὸς τοῦτο λέγειν 
π)ὴν οὐχ ἀθεεὶ πάντως, οὐδ᾽ ἀλυσιτελῶς 
X ταύτῃ xai βασιλίδι τῶν πόλεων ἐνδεδη- 
xal τὸ ἱερὸν αὐτοῦ ἐναπόχειται σῶμα, θη- 
ωλος, πλοῦτος ἀδάπανος, νοσημάτων πάντων 
ν. 
γοῦν τὰ πάντα μέγας Σαμψὼν τὴν μεγά- 
p πόλιν καταλαδὼν, ἐν σμιχρᾷ μέν τινι 
9t» οἰχία, ἐν δὲ τῷ πλησίον κήδεσθαι πο- 
Y» γὰρ οἰκίαν ταύτην φιλανθρωπίας ὑπό- 
ἰατρεῖον ἅμισθον ποιησάμενος, τοὺς νόσῳ 
€ ξενίζων ἦν καὶ φιλαδέλφως ὑποδεχόμε- 
μὴ μόνον ἐπιμελείας ἀξιῶν πάσης, ὥσπερ 
(vn. βούλονται νόμοι, ἀλλὰ χαὶ τροφῆς xot- 
. στρωμνῆς, ἀχολούθως ταῖς τοῦ Χριστοῦ 
καὶ τοῦτο μὲν τὰ τῆς τέχνης, τοῦτο δὲ 
ἱ τὰ τῆς χάριτος ἐνδειχνύμενος. Ποῦ “ὰρ 
γον δαίμονας ἀπελαύνειν, x«l παθῶν ἀνιά- 
κτουργεῖν ἴασιν, ἃ ἐχείνῳ δρᾶσαι, oix δὴ 
ἰῶσαι ῥᾷδιον χαὶ ἁπλῶς ; “Αλλου μὲν ἀλλο 


ι. XIX. 


et brevi tempore venit ad omnem ejus cognitio- 
nem. Verum oum neque medicinam, que ars 
valde conducit humane saluti, vir humanissimus 
Deglexisset, sed se etiam ei diligenter dedisset, 
etsi arte parum. admodum ad questum sit usus, 
in pauperibus tamen cessit divine gratie mini- 
sterio, morbos curans immedicabiles, et tanquam 
gratie velamento arte utens propter summam hu- 
militatem. 

Il]. Postquam autem ejus parentes e vita exces- 
sissent, non amplius cunctabatur, neo differebat ; 
sed apta usus occasione, utpote quod nullus esset 
prohibiturus, ea faciebat, qu& sibi videbantur, et 
breves periturasque divitias commutabat cum 


B eeternis, obtemperans voci Dominicte, jubenti ven- 


C 


dere ea quee quis habet, et prebere eleemosynam', 
et hinc parare crumenas, qua minime veterascunt. 
Dabat vero opes non parce, idque nec tenuiter uec 
guttatim distillans, sed profuse admodum et large, 
ambabus, ut dicitur, manibus effundens in ven- 
tres pauperum, aut esurientium ; idque non semel, 
aut bis, sed per totam vitam : connata enim cum 
ipso et connutrita usque ad mortem fuit eleemo- 
syna. Servornm autem greges nolebat amplius 
apud se manere, neque in servos uti arroganter 
imperio : sed potius libertate ingenue dignabatur, 
eis abunde prebens, quod ad victum sufficeret. 
Quid enim ei opus erat servitute hominum, qui se 
verum et germanum servum Domino consecrave- 
rat?Sic itaque erga facultates affectus, rebusque 
tem poralibus tanquam vinculis exutus, eratrevera 
levis et accinctus, et una quidem tunica, uno au- 
tem famulo contentus. Deinde Roma relicta hic- 
vir egregius in hanc novam venit Romam, di- 
vini, inquam, Constantini civitatem. Atque que- 
nam quidem eum causa permoverit, nequaquam 
possum dicere. Sed non sine Dei numine, neque 
omnino inutiliter versatus in hac regia est civi- 
tate, in qua est etiam sacrum ejus corpus reposi- 


tum, thesaurus  sacrosanctus,  divitie, que 
minime consumuntur, omnium morborum reme- 
dium. 


IV. Hic ergo omni ex parte magnus Sampson, 
cum ad hanc pervenisset civitatem, in quadam 


D parva et humili domo habitabat, in proximi cura 


gerenda assiduus. Nam cum hanc domum beni- 
gnitatis argumentum, et gratuitam fecisset offici- 
nam, eos, qui morbo premebantur, hospitio erci- 
piebat, et fraterne tractabat: nec solum in eos 
omni utebatur cura et diligentia, ut volunt Ieges 
artis, sed et cibum, et cubile eis impertiebat, 
secundum Christi precepta, partim quidem artis 
su&, partim vero divine gratie beneficia imper- 
tiens. Quid enim? An artis opus est demones 
expellere, et morborum mirabilem efficere cura- 
tionem? Qu& quidem ei facere, non minus quam 


283 MENSIS 


JUNIUS. 284 


velle, erat facile. Et alteri quidem aliquid aliud, À τε Σααψὼν δὲ ἡ ξενοδοχία καὶ φιλανθρωπία καὶ ὁ 


Sampsoni autem hospitalitas et benignitas, et in 
egentes misericordia, erat adeo propria, ul prope- 
modum ipai naturalis fieret, sicut soli quidem est 
illuminare, igni autem urere. Hinc etiam innotuit 
ei qui tunc erat Christi Pontifex: bonitatis enim 
splendor et decus eos, qui eam erercent, cito 
propalat. Is autem erat Menas (2), virtute non 
obscurus. Ab illo ordinatur sacerdos, triginta jam 
annos natus, et paulo plus. Deinde et ei innotuit, 
qui administrabat imperium. Id autem ex eo ac- 
cidit. 

V. Justinianus quidem erat, qui imperabat, 
cujus et imperii diuturnum fuit tempus (3), et 
vita illustris. Ei morbus incubuit valde gravis, 
cum ei male affecta essent pudenda, et vesica 
gravi laboraret ulcere. Atque ille quidem patie- 
batur, et laborabat, nec dolores ferre poterat. Ei 
autem erat circumfusum examen medicorum et 
circa eum, ut mos est, aderant magno studio dis- 
putantes : qui ad promittendum quidem, et ad 
bona spe implendum sunt valde prompti, ut qui 
et ejus manum, qui laborat, hinc incitent, et efti- 
ciant, ut sit ad dandum alacrior: ut autem pro- 
missa deducant ad effectum, et laborantem libe- 
rent ab eo quod eum male habet, non solum brevi 
non possunt efficere, sed neque longa mora et 
dilatione, neque longi temporis utentes auxilio : 
sed parati quidem sunt eorum qui laborant, accue 
sare tarditatem, au etiam ad id, quod est dete. 
rius, proclivitatem, ut qui vel preceptis non ac- 
quiescant, vel cibo et potu non ea, qua par est, 
cautione utantur: se autem, et ea, 48 ad cu- 
randum adhibent, medicamenta minime repre. 
hendunt. Quid ergo imperator? Postquam vidi: 
eos multa quidem dicere, et magna verba loqui, 
nihil autem conferre ad curationem, imo vero 
ledere, et majores dolores afferre, ipse agitabatur 
quidem doloribus, ferre vero non poterat. Atque 
omnes quidem medicos ex equo condemnans, ut 
inutiles, in malam rem abire jussit: ad Deum 
autem confugit, et ei magno studio adheret, et 
illinc querit auxilium. Nonnunquam enim egestas 
docet, quid nobis sit utile; et efficit, ut discamus, 
undenam verum veniat auxilium : « Auxilium enim 
meum, inquit, a Domino 3. » 

VI. Cum itaque vehementer petiisset, non tarde 
consequitur, sed ei in somnis ostenditur multi- 
tudo medicorum, qui ordine quidem astabant, ho- 
nesta vero, et que sacerdotibus conveniebat, 
erant veste induti. Vidit sutem quemdam acce- 
dentem eunuchum, ex auro quidem contexta veste 
indutum, Preposito vero amictu similem, qui visus 
est ostendere unum quemquam ex medicis, quo sit 


* Psal . cxx, 2. 
(2) Α Patriarcha Mena non potuisse Sampsonem 


ordinari sacerdotem dictum est in Comment. pre- 
viom. 18. 


περὶ τοὺς ἐνδεεῖς οἶχτος τὸ ἰδιαέτατον, ὡς ptxpo) 

χαὶ εἰς φύσεως ἀποθαίνειν ἀναγκαιότητα, olov ἡλίῳ 

μὲν τὸ φωτίζειν, πυρὶ δὲ τὸ καίειν. ᾿Εντεῦθεν χαὶ 
τῷ τηνικαῦτα ἀρχιερεῖ τοῦ Χριστοῦ δῆλος γένεται 

(ἀρετὴ γὰρ πρᾶγμα ἴσα φωτὶ λάμπον, ὅθεν καὶ 

ταχὺ λίαν ἀναχηρύττει τοὺς μετιόντας) Máve 

οὗτος ἦν ὁ τὴν ἀρετὴν οὐχ ἄδηλος, χαὲ ἱερεύς" 

ixs(vou χειροτονεῖται τριάκοντα ἤδη γεγονὼς 
ἔτη, x«i μιχρόν τι πρὸς. Εἴτα χαὶ τῷ τὴν aec: 
λείαν διέποντι φανερὸς γίνεται’ παρ᾽ αἰτίαν δὲ 
τοιαύτην. 

Ε΄. Ἰουστινιανὸς μὲν ἦν ὁ χρατῶν, oU xai ὁ τῆς 
ἀρχῆς χρόνος πολὺς, καὶ ὁ βίος ἐπιφανές. Τούτῳ νό- 
co; ἐνσχήπτει μάλα βαρεῖα τῶν αἰδοίων αὐτῷ πονυ- 

B ρῶς ἐχόντων, χαὶ τῆς χύστεως ἄχει χαλεπῷ χαχω- 
θείσης. 'O μὲν οὖν ἔπασχέ τε xxi ἔχαμνε χαὶ τὰς 
ὀδύνας φέρειν, οὐ δυνατὸς Dv ἰατρῶν δὲ cpivec αὐ- 
τῷ περιεχέχυτο xal περὶ αὐτὸν, ὥσπερ ἔθος, σπουδαιο- 
λογούμενοι παρῆσαν, οἱ ἐπαγγεΐλασθαι μὲν καὶ ἀγα- 
θὼν ἐλπίδων πληρῶσαι χομιδὴ πρόχειροι, ἅτε dà καὶ 
τὴν χεῖρα τοὺ χάμνοντος ἱντεῦθεν ὑποχινοῦντες, χαὶ 
προθυμοτέραν εἰς ἐπιδόσεις εἶναι παρασχευάξοντες 
εἰς ἔργον δὲ τὸ ἐπαγγελθὲν ἀγαγεῖν, καὶ τοῦ λυκοῦν- 
τος ἀπαλλάξαι τὸν πιεξόμενον, οὐ μόνον oux ἐν ὁλέὲ- 
γῳ δυνατοὶ ποιεῖν, ἀλλ᾽ οὐδὲ τριδῇ x«l μελλύσει 
πολλάκις, οὐδὲ τὸν μαχρὸν χρόνον λαμβάνοντες εἰς 
βοήθειαν: ἀλλ᾽ ἕτοιμοι μᾶλλον τοὺς πάσχοντας 
αἰτιᾶσθαι τῆς βραδύτητος, ἢ xci τὰς πρὸς τὸ χεῖρον 
συμδαινούσας περιπετείας, ὡσεὶ μὴ τοῖς παραγγῶ- 

Ο βάσιν εἴκοντας, à περὶ τὰς βρώσεις ἣ πόσεις &pv- 
λάώχτως ἔχοντας: ἑαυτοῖς δὲ χαὶ οἷς χέχραωνται εἰς 
θεραπείαν φαρμάκοις, μέμψιν οἱ βῶτιστοι spon- 
ἄπτονσιν οὐδεμίαν. Τί οὖν ὁ βασιλεύς : ἐπὶ πολλὰ 
μὲν αὐτοὺς λέγοντας ἑώρα καὶ μεγαλοῤῥομονοῦντας, 
οὐδὲν δὲ πρὸς θεραπείαν ἀνύοντας, ὅτι μὴ καὶ βλά- 
πτοντας χαὶ ἀχεσίαν ἅπαντας ἀποδειχνυμένους, αὖ- 
τὸς τε ὀδύναις ἐδάλλετο μὲν, φέρειν δὲ οὐχ ὀϑύνατο. 
ἰατρῶν μὲν ἐπ' ἴσης πάντων τό ἀνωφέλητον κατα- 
γνοὺς, οἰμώζειν Épacxt: προσφεύγει δὲ μᾶλλον Os, 
καὶ αὐτοῦ λίαν ἐμμελῶς περιέχεται, καὶ τὸν ἐκεῖθεν 
ζητεῖ βοήθειαν. Ἔστι γὰρ ὅτε δὴ καὶ ἡ ἀπορία δι- 
δάσχαλος ἡμῖν τοῦ λυσιτελοῦντος γένεται, καὶ ὅθων d 
ἀψενδὲς ἧἥχει βοήθεια, μανθάνειν ποιεῖ. « γὰρ 
βοήθειά μον, φησὶ, παρὰ Κυρίον. » 

D ζ΄. Θερμῶς τοιγαροῦν αἰτήσας, οὐ βραδέως ixt- 
τυγχάνει, ἀλλὰ xar' ὄναρ αὐτῷ δείχνυται ἱατρῶν 
πλῆθος στιχηδὸν παριστάμενοι, τὴν μέν τοι στολὴν 
ἱεροπρεπῶς περιχείμενοι: εὐνοῦχον δέ τινα παρ 
ἐλθόντα ἐώρα, χρυσονφῇ μὲν περιδεδλημένον, Πραν» 
ποσίτω δὲ τὴν ἀναδολὴν ὅμοιον, ὃς καὶ ὑποδεικνύεσ 
αὐτῷ ἐῴχει τῶν ἰατρῶν ἕκαστον, ὅπως ἔχει προθ- 
ὦπον xai ἡλικίας x«i παραστήματος, ἐφ᾽ οἷς ἕνα 


ὑπ᾽ 


(3) Regnavit Justinianus Magnus ab anno 
Christi 527 ad 465. 


VITA S. SAMPSONIS. 


ὦτα τὸ πρόσχημα ταπεινὸν, τὴν πολιὰν εὐπρεπῆ, À vultu, cetate et habitu; inter quos unum, qui erat 


τὸν ἔνϑυσιν εὐσταλῇ, γνωρίσαι τε τοῦτον τῷ βασιλεῖ 
ἐμμελέστερον xai οἷός ἐστι πάντων παρασχενάσαι 
χαταμαθεῖν, καὶ ὡς αὐτὸς μόνος, οὐ μέν τοι τῶν ἀλ)- 
λων οὐδεὶς, φάναι, δυνατὸς σοὶ δοῦναι τοῦ πάθους 
ἀπαλλαγήν. Ἐπεὶ οὖν xai ὕπνου ἀνείθη ὁ βασιλεὺς, 
ἀληθῇ χοίνας τὸν ὄνειρον (ἐποίει γὰρ πιστεύειν x«i 
ταῦτα οἰχονομήσας ἰδεῖν χαὶ μέλλων ἐξ ἔργον τὰ ὁρα- 
θῶτα πιστώσασθαι), χαρᾶς μὲν πληροῦται " μετα 
χαλεῖται δὲ τοὺς ἱατροὺς εὐθέως. Καὶ οἱ μὲν συνῆλ- 
θον x«i εἰς ὄψιν αὐτῷ παρέστηταν ἅπαντες " ὁ δ᾽ 
ἰπήει ἔχαστον φιλοπραγμονὼν ἐσχάτως, καὶ βασα- 
νίξων οὐχ ἧττον, $ τὸν χρυσὸν à Λυδία λίθος, πρόσ- 
exóv τε xai σχῆμα καὶ ἡλικέαν χατὰ τὰ ὑποδει- 
χϑέντα παράσημα διὰ τῶν ὀνείρων. Ὡς δὲ οὐδὲν 


specie humilis, canis decorus, vestitu honestus 
et compositus, diligentius curare, ut notus esset 
imperatori : et efficere, ut sciret qualis esset in 
omnibus, et dixisse : Hic solus, et nullus ex aliis, 
tibi potest dare, ut a inorte libereris. Postquam 
aulemn a somno fuit excitatus imperator, verum 
judicans esse somnium (ut crederet enim, effece- 
rat is qui providerat ut videret, et quee visa fue- 
rant, erat re ipsa confirmaturus), impletur quidem 
gaudio : accersit autem statim medicos. Et illi 
quidem convenerunt, et se ei omnes coram stite- 
runt. Hic vero unumquemque lustrabat, diligen- 
tissime perscrutans, et non minus examinans 
quam aurum lapis Lydius, vultumque et figuram 


τῶν παρόντων ἑώρα τοιόνδε γνώρισμα, λύπῃ x«i B et etatem, secundum signa, que erant ostensa 


ἀκορία συνείχετο, x«i οἵα διψητιχώτερος ἔτι xa6- 
ἰίστατο τοῦ ἑἐπαγγελθέντος ἀποτυγχάνων. ᾿Εντεύθενι 
πολλή τε χαὶ θερμὴ χαὶ ὀξειᾶ ζήτησις, ἐπαγγελία 
τε δωρεῶν x«i τιμῶν μεγίστων, ἃς ὁ τὸν ἄνδρα τὸν 
ζητούμενον ἐμφανίσων, ἀχολούθως οἷς εἶδε συμθό- 
λοις ὁ βασιλεὺς, ἔμελλεν εὐθὺς λήψεσθαι. Ὁ μὲν 
οὖν ἐζητεῖτο λίαν ἐχθύμως, x«l τὸ γνώρισμα ἦν, 
οὐ χατὰ τοῦ Πέλοπος, ὥσπερ οἶδεν ὁ μῦθος, ἀπὸ τοῦ 
ὥμου͵ ἀλλ᾽ ἀπὸ τοῦ περιόντος τῆς ἀρετῆς xai προ- 
τγουμένως ἀπὸ τοῦ μετριοπαθοῦς xai συνεσταλ- 
μένου. 


2. 'Ἐπεὶ Ju χαὶ ἔτι δυσχερὴς ἦν ἡ εὕρεσις (ἐκρύ- 
πτεῖοὸ γὰρ οὐ τὸν μορφὴν μεταδάλλων, οἷα δὴ καὶ 


per somnia. Postquam autem nullum vidit tale si- 
gnum in eis qui aderant, dolore afficiebatur, et 
perplexo erat animo, multoque factus est avidior; 
quod nondum esset promissum assecutus. Hinc 
diligens facta est inquisitio, donorumque et maxi- 
morum honorum promissio, quos esset accepturus 
qui virum ostenderet ex iis indiciis que viderat 
imperator. Hic quidem diligenter querebatur ; 
signum autem, quo cognosceretur erat, non quo- 
modo Pelopis (ut narrat fabula) humerus ; sed 
virtus insignis, et precipue moderati mores et 
compositi. 

Vil. Cum autem esset difficilis inventio (celaba- 
tur enim, non formam mutans, ut fingunt pro- 


τὸν Πρωτέα πλάττουσιν, ἀλλ᾽ oixovouim τινὲ θειοτέρᾳ (» teum, sed quodam divino hoc eveniente consilio, 


τούτον συμθαένοντος, ἵνα xxi ἡ βραδεῖα δήλωσις ἔτι 
μᾶλλον αὐτὸν ἐπιπόθητον καταστήσῃ) ὀψὲ xci μόλις 
τῶν ἰατρῶν τις τῶν βασιλικῶν, τῷ μὲν βασιλεῖ γνώ- 
βιμος, συνήθης δὲ τῷ Μεγάλῳ, x«l τὰ ἐχείνον ἄρι- 
στα συνειδὼς, οὐ τὰ τῆς ἀρετῆς povov, ἀλλὰ χαὶ τὰ 
τῆς χαριτὸς τε χαὶ τῶν θαυμάτων, ἔνθεν αὐτῷ xat 
συμδαλεῖν ῥάδιον ὅν, ἐχεῖνον εἶναι τὸν ἰασόμενον, 
αὐτὸς οὖτος δῆλον εὐθὺς τὸν Μέγαν τῷ βασιλεῖ χαθ- 
ἰστησι χαὶ χαρᾶς αὐτῷ γίνεται πρόξενος, ὅσης οἱ 
πάθει σωματιχῷ χάμνοντες x«i ἀπαλλαγῇς ἐφιέμε 
wt, δυνατοὶ μόνον συνεῖναι. Εὐθὺς μὲν οὖν εἰς ὄψιν 
ὁ θαυμαστὸς αὐτῷ παρύήει Σαμψών οὐδὲ γὰρ οὐδὲ 
βραχὺ τὸ μέσον ἀχοῆς φημι, xai τῆς θέας γενέσθαι 
παρῦχεν ^ οὕτως αὐτὸν ἡ τοῦ ἰδεῖν ἰσχυρῶς εἷλεν 
ἐκιθυμία. ᾿Ιδὼν οὖν ἀνέγνω χαλῶς ἀπὸ τῶν νυχτὸς 
ὁραθέντων τὰ μεθ᾽ ἡμέραν φαινόμενα, οἷον ὀφθαλ- 
Rév ἡμερότητα, μορφῆς ἰλαρότητα, ἠθῶν εὐ- 
χοσμέίαν, πώγωνος αὐχμηρίαν, ὀμμάτων κατήφειαν, 
σὐμέδολί τὲ αὐτῷ ἐπιτρέποντα μετριοφροσύνης. 
Term ἐχεῖνος, προσιόντος τοῦ θαυμαστοῦ, θεασά- 
βινος, οὐδὲ χαθεκτὸς ἦν ἔτι, ἀλλ᾽ ἀναστὰς ἐξ ἀμέτρου 
ξιριχαρείας περιδάλλει τε τὸν εὐτελῇ τὸ φαινόμε- 
wv, ὁ τὴν βασιλείαν περίθδλεπτος, x«i φιλεῖ ἄγαν 
ὁδέως, οὐ στόμα μόνον͵ ἀλλὰ καὶ κεφαλήν. "H μὴν 
αὐτὸς εἰ, λέγων, Πάτερ, αὐτὸς εἶ, ὁ xaT ὄναρ μοι 
παράδόξως ἐπιφανεὶς, ἀλλὰ καὶ τὸ πάθός τὸ ἐμὸν 
ἱκαγγελθεὶς ἰάσασθαι. Οὕτως εἰπών, εὐθὺς εἰς τὰ 
Ἐροσωτέρω συνεισήει τῶν βασιλείων ἐγχρατὴς ὧν 


ut tardior ostensio eum redderet magis desiderabi- 
lem), vix tandem unus ex medicis imperatoris, 
notus quidem imperatori, magno autem Sampsoni 
familiaris, et qui res illius optime noverat, non 
virtutem solum, sed etiam gratiam et miracula, 
eum manifestum reddit. Hinc autem illi facile erat 
conjicere, eum esse qui illum erat curaturus. Hic 
ergo ipse magnum illum Sampsonem notum reddit 
imperatori, et ei tantam conciliat letitiam, quan- 
tam ii, qui laborant morbo corporis. et ab eo cu- 
piunt liberari, soli possunt intelligere. Atque 
statim quidem venit admirabilis Sampson: neque 
enim inter visum et audituia intercessit tempus 
vel brevissimum : tantum ejus videndi imperato- 
rem ceperat desiderium. Cum vero eum vidisset, 
ex iis que noctu visa fuerant, pulchre recognovit 
ea que cernebantur interdiu, utpote oculorum 
mansuetudinem, forme hilaritatem, morum hone- 
statem, barbe squalorem, aspectus tristitiam, et 
que eum decebant signa moderationis. Heec cum 
ille, admirabili aczedente Sampsone, esset con- 
templatus, non potuit amplius contineri, sed sur- 
gens pre immoderata letitia, eum quispecie vilis 
erat et abjectus, ipse, qui erat insignis imperio, 
amplectitur, et suaviter admodum osculatur, non 
os solum, sed etiam caput, dicens : Certe, o Pater, 
tu es ipse, qui mihi admirabiliter in somnis appa- 
ruisti : quin etiam te morbum meum pollicitus es 


287 


MENSIS JUNIUS. 


curaturum. Hec cum dixisset, statim ingressus ἃ ἐχείνου τῆς τε Ὁσίου χειρὸς, οὐδὲ γὰρ ᾧετο μέγα τί 


est in regie penetrala, Sanctum illum manu te- 
nens : neque enim existimabat se magnum quid 
facere, illam honorans, cujus admirabilem virtu- 
tem mox esset experturus. 

VIII. Postquam autem ingressus est imperator, 
et eum habuit secum sedentem, nondum sua 
erga eum benignitate satiatus, plura adhuc facie- 
bat. Ejus manus capiens, suis imponebat oculis, 
et eas cum maxima voluptate deosculans, et in eas 
distillans lacrymas, letabatur. Morbi enim, qui 
eum premebat, necessitas efüciebat, ut homo ap- 
pareret potius quam imperator, et qui humanis 
flectebatur miseriis, quam qui imperatoria effere- 
batur magnificentia. Verumenimvero hec magna 
imperatoris moderatio et religio, gravem Sancto 
injecit molestiam, et perinde ac si ei fleret injuria, 
et in eum nimia exerceretur molestia, non potuit 
tenere silentium, sed: Ne sic feceris, o impera- 
tor, neque tam demisse et abjecte, exclamabat ; 
nec eo quod te ipse immodice dejicias et depri- 
mas, efficias, ut damner arrogantie. In quo enim 
sum communibus hoininibus superior, qui sum 
miser, et peccatis obnoxius, et opus habeo magna 
Christi benignitate et clementia ? Verumenim vero 
hec tua fidei abundantia et fervor, est futuri ἃ 
Christo auxilii certus nuntius, qui est Rex regum, 
et potest omnia facere. Cum heec dixisset, impo- 
suit manum parti affects. Et ea quidem suo fun- 
gebatur officio. Ipse autem copia humilitatis volens 
celare abundantiam gratie, quibusdam rebus, 
quas parti laboranti ex arte imposuit, curationem 
conabatur ascribere. Sed medicinam, quee appli- 
cabatur, vincebat, qus celabatur, veritas: et 
qui in aliis fuerat cognitus rerum effector mi- 
rabilium, in hec quoque fuit cognitus fecisse 
miraculum. Non multi enim dies preeterierunt, et 
Imperator fuit omnino liberatus a morbo, et est 
integram assecutus sanitatem, repletusque est ]ee- 
titia et admiratione, illa quidem propter recupe 
ratam valetudinem, hac autem propterea, quod 
qui eum sanum fecerat, Deo esset familiaritate 
conjunctus. 

IX. Deinde etiam, ut tante curationisbeneflcio 
responderet, B. Sampsoni aurum donavit splen- 
dide ac magnifice, et quecunque poterant incitare 
desiderium ejus, qui secundum carnem vivit. Illi 
autem tenuiter et frugaliter vivere, erat bonum 
per se expetendum omnibus quidem divitiis bea- 
tius, quavis vero gloria ac dignitate excellentius. 
Imperatoris certe liberalitatem et munificentiam 
opportunis et validis recusavit recusationibus : 
Illa mihi das, dicens, o imperator, que lubenter 
reliqui propter Christum, ut qui multas posside- 
rem pecunias, et multas haberem possessiones- 
Quomodo ergo ea accipiam, sine quibus vivere 
aperte comperi utilius esse, et a quibus prudenter 
discedentem Deo esse conjunctum, dilucide est 
ostensum ? Quod si pro summa tua benignitate et 


ποιεῖν ἐχείνην τιμῶν, ἧς ἀπολαῦσαι θαυματουργούσης 
ἔμελλεν. 


H'. ᾿Επεὶ δὲ xoi εἰσῆλθεν ἔνδον βασιλεὺς, καὶ συγ- 
χαθήμενον αὐτὸν εἶχεν, οὕπω κόρον δεχόμενος τῆς 
φιλοφροσύνης, ἔτι xai πλέον ἐποίει, λαμδάνων αὐτοῦ 
τὰς χεῖρας, ὄμμασιν ἐτίθει τοῖς ἑαυτοῦ καὶ χαταφι- 
λῶν μεθ᾽ ὅσης εἴποι τις ἡδονῆς, xai δάκρνα xata- 
στάξων αὐτῶν ἥδετο" $ γὰρ τοῦ πιέξοντος πάθους 
ἀνάγκῃ ἄνθρωπον αὐτὸν ἐποίει μᾶλλον $ βασιλέα 
δείχνυσθαι xai ἀνθρωπίναις χαλυπτόμενον ἀθλιότη- 
σιν  $ μεγαλοπρεπείαις βασιλικαῖς ἐπαιρόμενον. 
Mà» ἀλλ᾽ à πολλὰ αὕτη τοῦ βασιλέως μετριοπάθεια 

B x«i τὸ σέδας βαρύτητα x«i λύπην ἐμδέδληκεν τῷ 
Ὁσίῳ, xai ὥσπερ ἄδιχόν τι πάσχων, καὶ εἰς μετριο- 
φροσύνην πλεονεχτούμενος οὐκ ἥνεγχε σιωπᾷν" 
ἀλλὰ, Μὴ οὕτω ποίει, ὦ βασιλεῦ, μὴ οὕτως ὀρέυα 
xci ταπεινῶς, ὑπεφώνει, μηδὲ τῷ ἀμέτρως ἐθῶειν 
αὐτὸν ταπεινῶσαι, ἐμοὶ χρῖμα προξενήσας ὑπερ- 
οψέας. Τί γὰρ πλέον ἔχω ἐγὼ τῶν χοινῶν ἀνθρώ. 
πων, ταλαίπωρος ὧν καὶ ἁμαρτίαις ὑπεύθυνος, καὶ 

πολλῆς τῆς παρὰ Χριστοῦ χρηστότητος χαὶ φι)- 
ανθρωπίχς ἐπιδεής ; Πλὴν ἀλλὰ τὸ deÜovóv ew 
τοῦτο τῆς πίστως xal θερμὸν ἄγγελός Got γένεται 
ἀψευδὴς τῆς ἀπὸ Χοιστοῦ βοηθείας, τοῦ Βασιλέως 
δὴ τῶν βασιλευόντων καὶ πάντα δυναμένου ποιεῖν. 
Οὕτως εἰπὼν, χεῖρα ἐπετίθει τῷ πάσχοντι μέρει" 
χαὶ ἡ μὲν ἐνήργει τὰ ἑαυτῆς ὁ δὲ χρύπτειν ἐθέ- 
λων ταπεινοφροσύνης περιουσίᾳ χάριτος ἀφθονίαν, 
ἐπιθέμασί τισι τοῖς ἐχ τέχνης, ἃ τῷ ἀλγοῦντιε μέρα 
ἐπέδαλλεν, ἐπιγράφειν ἐπειρᾶτο τὴν ἴασιν. ᾿Δλλ' 
ἐνίχα ἐπιπλαττομένην οὕτω θεοαπείαν ἣ ὑποχρυκῖο- 
μένη ἀλήθεια, χαὶ ὁ ἐν πολλοῖς x«i ἀλλοῖς Ovsat- 
ουργὸς γνωρισθεὶς xx» τούτῳ δὴ θαυματουογῶν 
ἐγνωρίξετο. Οὐ πολλαὶ παρῆλθον ἡμέραι χαὶ ὁ βασι 
λεὺς ὅλως ἀπηλλάγη τοὺ πάθους καὶ χαθαρᾶς ἀκ. 
ἔλαυσεν ὑγιείαις, πλήρης τε ἦν εὐφροσύνος καὶ θαύ- 
ματος, τῆς μὲν διὰ τὴν ἀνάστρωσιν, τοῦ δὲ διὰ ri 
τοῦ ὑγιάσαντος πρὸς Θεὸν οἰχείωσιν. 


C 


Θ΄. Ἔπειτα xat ὡς ἀμειψόμενος τὸ μέγα τῆς 9t 
ραπείας δωρήμασιν ἐπικαίροις, χρυσόν τε ididw 
D μεγαλοψύχως, καὶ ἄλλα ὅσα δὴ ἐπιθυμίαν elit 
παραχαλεῖν, τοῦ χατὰ τάρχα ζξῶντός φημι" it 
δὲ τὸ λιτῶς οὕτω xai ἠμελημένως ζῇν, αὐθαίρετον 
ἀγαθὸν, παντὸς μὲν πλούτον μαχαοιώτερον, κάσεις 
δὲ δόξης ἀξιωματικώτερον" ἀμέλει χαὶ τὸ τοῦ βασι 
λέως φιλότιμον τε χαὶ μεγαλόδωρον εὐκαίροις αὶ 
ἰσχυραῖς διεχρούσατο ἀπολογίαις, ᾿Εχεῖναί μοι δίδως, 
ὦ βασιλεῦ, εἰπὼν, ὧν αὐτὸς ἡδέως ἐξέστην διὰ Τρε 
στὸν, πολλὰ μὲν ἐχ χτήμασι, πλεῖστα δὲ καὶ ἐν ypt 
μᾶσι χεχτημένος. Πῶς οὖν ἐγὼ λήψομαι ταῦτα, e 
τὸ ζῆσαι χωρὶς φανερῶς εὖρον ὠφελιμώτατον, T 
ὧν τὸ ἀποστῆναι φροονίαλως, Θεῷ οἰκειωθῦναι χαϑα» 
ρῶς ἀποδέδειχται ; Εἰ δὲ βούλει διὰ πολλὴν χρηστὸν 
τητὰ καὶ φιλανθρωπίαν χεχαρισμένον ὑμῖν τὶ vr 





ΕἘυπκα. 


289 


VITA S. SAMPSONIS. 


290 


σθαι, μᾶλλον [Θεῷ γινέσθω] xal οὕτω δὴ καὶ πρὸς ἃ humanitate nobis aliqua in re gratificari cupias, 


ἡμᾶς τὸ γεγονὸς διαδήσεται. Ἔσται δὲ τοῦτο, εἰ 
πλησίον τοῦ ἐμοῦ οἱχέσχου, ὃν τε αὐτὸς οἰχὼ, xoi 
τινας τῶν νοσήματι χατόχων εἰσάγων ἐπιμελείας ὡς 
ἐμὴ δύναμις ἀξιῶ, οἶκον τοῖς νόσῳ χάμνουσιν ἐπιτή- 
δειον αὐτὸς ἐγερεῖς. Τοῦτο ydp σοι ἀοίδιωον ὄνομα 
θήσει χαὶ προξενήσει μισθὸν ἀναφαίρετον. “χουσεν 
ὁ βασιλεὺς, χαὶ τὸ αἰτηθὲν ὡς δωρεὰν μᾶλλον ἣ 
αἴτησιν ἀσμένως προσήχατο. Καὶ παραχρῆμα (xoi 
γὰο ἦν τότε x«i τὸν θεῖον ἐπ᾿ ὀνόματι τῆς ToU Θεοῦ 
σοφίας ναὸν χατασχευασόμενος) x«i αὐτὸν ἐπέταττε 
συνοιχοδομεῖσθαι προθυμίᾳ τε ψυχῆς, xxi oixodo- 
μούντων πολυχειρίᾳ, χαὶ δαψιλεία παντὸς ἀναλώμα- 
τος, αὐτοῦ μὲν παρέχοντος φιλοτίμως, χατὰ δὲ τὸ 
ἀρέσχον τῷ Μεγάλῳ τῆς οἰκοδομίας τελευτονργου- 
μένης. ᾿Επεὶ δὰ xai ὠχοδόμητο λέαν φιλοχάλως 
xai μεγαλοπρεπὼς͵ xat ὀνόματος αὐτοὺ ἠξιοῦτο, 
εὐθὺς ἐχείῳ τε ἐπετράπετο, χαὶ αὐτὸς ἦν ὁ 
θεῖος Σαμψὼν, ὁ τὴν τοῦ οἴχον προστασίαν πεπιστεὺ - 
μένος. 


l'. Προστίθησιν ὁ βασιλεὺς καὶ ἕτερον, βασιλικῆς 
ἄξιον ἀεγαλοδωρίας, ἀπόμοιραν οὐχ ὀλίγην, οὐδ᾽ ἐξ 
ὀλίγης προαιρέσεως τῷ ἁγίῳ τούτῳ οἴχῳ καθιεροῦν, 
ἐχ προνομῆς δήπου διαιρεθεῖσαν, ἧς ὁ θαυμαστὸς 
Βελισάριος ἀπὸ τῆς τῶν ᾿Ασσυρίων γῆς ἱχείνῳ 
προσαγαγὼν ἦν, λαμπρᾶς τῷ ὄντι χαὶ φιλοτίμου. 
Εἶτα χαὶ χτημάτων δωρεαῖς κρατύνει τὸν οἶχον, ixa- 
νῶς ἐχόντων εἴς τε ἄλλας αὐτοὺ δαπάνας καὶ πρὸς 
ἰατρῶν σιτηρέσια, καὶ τῶν ἑτέρας ἐπιτετραμμένων 


id fiat Deo potius, et ita quod factum fuerit, ad 
nos quoque transibit. Fiet autem hoc, si prope 
meam domunculam, quam et ipse habito, et ali- 
quos ex iis, qui morbis laborant, eo introducens 
curo pro viribus, eegrotantibus domum aptam ex- 
citaveris. Hoc enim tibi et clarum nomen pariet, 
et conciliabit mercedem, que auferri non poterit. 
Audivit imperator, et quod petitum fuerat, liben- 
ter admisit, tanquam donum potius, quam petitio- 
nem. Et statim (tunc enim divinum construebat 
templum nomine Dei Sophie) jussit ut id quoque 
simul edificaretur prompto et alacri animi studio, 
et eorum que edificabant, magna multitudine, et 
omniuin impensarum copia, ipso quidem suppe- 


B ditante liberaliter, ex magni vero Sampsonis sen- 


tentia effecto edificio. Postquam autem pulchre et 
magnifice fuit edificatum, et ab ejus fuit nomine 
denominatum, protinus illi fuit permissum. Et 
ipse erat divinus ille Sampson, cui commissa fue- 
rat domus administratio (4). 

X. Adjicit autem imperator aliud quoque di- 
gnum imperatoria munitlcentia. Non exiguam 
enim suorum bonorum partem, et non sine egre- 
gio proposito, huic edi sancte consecrat, sum- 
ptam, scilicet ex predis, quas admirabilis ille Be- 
lisarius ad eum attulerat e terra Assyriorum (5)e 
qu&e revera erant prrclare et opime. Deinde 
domum quoque munit donis possessionum, qus 
et ad alios ejus sumptus sufficiebant, et ad alimen- 


αὐτοῦ λειτουργίας. ᾽πὶ πολλοῖς οὖν τοῖς χοόνοις o0- C tum medicorum, et eorum,quibus erant alia com- 


τως ὁ Μαχάριος διαρχέσας ἐν ταῖς τῶν χαμνόντων 
ἐπιμελείαις, χαὶ πατρικῶς πάντων χαὶ λίαν χηδε- 
μονικῶς, προμηθούμενος, ἐπεὶ xai εἰς βαθὺ γῆρας 
ἤδη παραϑὺς ἦν͵, x«i ἀδυνάτως ἔχον αὐτῷ τὸ σῶμα 
τὴν τελευτὴν ὥδινε, νοσουν μὲν ὀλίγα xai οἷα προ- 
οἰμια δείχνυσθαι ταῦτα καὶ ἀφορμὴ θανάτον. Ovi. 
σχει δὲ οὐχ ἀθυμῶν, οὐδὲ βαρυνόμενος, οὐδὲ τὴν 
μετάθεσιν δυσχεραίνων κατὰ τὰς φιλοσωμάτους ψυ- 
χάς τε καὶ φιλοχόσμους, ἀλλὰ πράως χαὶ ἱλαρῶς, ἅτε 
γοῦν δ᾽ ἀκριδῶς ἐπιστάμενος ὑφ᾽ οὗ καλεῖται, χαὶ ἐξ 
οἷας περιφορᾶς εἰς οἷαν χατάστασιν μεταθαίνει, χαὶ 
οἷαι τὴν μακαρίαν αὐτοῦ ψυχὴν ἀπολαύσεις ἐχδέξον- 
ται ' ἐκ γὰρ τῶν πόνων τὰς ἀντιδόσεις, ἐχ τῶν 
σπερμάτων τε ἤδει xai τοὺς καρπούς. H μὲν οὖν 


missa munera. Cum multos autem aunos sic trans- 
egissel (6) ille beatus in cura gerenda egrotorum, 
de quibus omnibus erat instar patris sollicitus, et 
jam ad gravem devenisset senectutem, et corpus 
imbecillum ei mortem parturiret, parum quidem 
egrotat, et quod posset ostendi esse procemium et 
occasio morlis. Moritur autem non tristis, neque 
graviter et egre ferens decessum, ut solent anime 
qu& corporis et mundi nimio tenentur amore : sed 
placide et hilariter, ut qui pulchre sciret a quo 
vocaretur, et a qua perturbatione ad quam trans- 
iret requiem, et quante voluptates essent beatam 
ejus animam excepture. Ex laboribus enim remu- 
nerationes, et fructus noverat ex seminibus. Atque 


ἀξιόθεος ἐχείνου χαθαρὰ ψυχὴ πρὸς οὐρανίους οἰχή- D Deo quidem digna et munda illius anima ad cce- 


σεις μεταφοιτᾷ * τὸ δὲ ἱερὸν σῶμα xol ἅγιον τῷ 


(4) Erat hoc xenodochium, ut habet Cangius in 
Constantinopoli Christiana lib. iv, inter edem So- 
phianam et edem Irenes. Et, ut ibidem ait Can- 
gius,exstat Epistola Jnnocentii IIl Pontificis lib.xin, 
epist. 17, qua confirmat preceptori et Fratribus 
hospitalis 5.Sampsonis Constantinopolitani dona- 
tionem cancelli, quod Garelis nuncupatur,factum 
ab Henrico imperatore CP. Meminit etiam istius 
xenodochii Jacobus de Vitriaco in Hist.Occident., 
cap. 29, his verbis : « Quemadmodum sunt hospi- 
talia sancti Spiritus in Romana urbe et S. Sam- 
psonis 1n Constantinopolitana civitate,et B.Anto- 
nii in ip-o capite, et B. Marie Ronsciovallis in 
introitu Hispanice, et alia quedam Deo grata et 


lestem transit habitationem: sacrum vero et san- 


pauperibus peregrinis, seu infirmis valde neces- 
saria. » 

(S,Transferri id oportet post mortem Sampso- 
nis: vivente etenim Sampsone xenodochium hoc 
satis misere habebat, ut habetur infra sub finem 
num. 17 : quamvis, quoad structuram attinet, 
satis magnificum fuerit, ut dictum estin Commen- 
tario previo num. 18. 

(6) Hec non intelligenda sunt post conditum δ 
Justiniano xenodochium : verum de cura et acia- 
citudine quam etiam prius egrotis et pauperuue 
impenderat : post structum «enim xeneode«suugr 
unum alterumve annum tantum supervisia 


401 


MENSIS JUNIUS. 


493 


etum ejus eorpus deponitur bonorabiliter in À μεγίστω ναῷ Μωχίον τοῦ μάρτυρος πανσέπτως b- 


maximo templo Mocii martyris (7), utpote quod 
magnus ille Sampson ex eo diceretur trahere co- 
gnationem, non corpore solum, sed multo magis 
animo et moribus. Quam multis autem celarus 
fuerit miraculis, qui est in rebus omnibus maxime 
admirabilis, non in vita solum, sed etiam multo 
magis post mortem, neque lingua potest dicere, 
neque auris admittere. Quomodo enim, eujus nec 
in hodiernum quidem diem constiterunt fluenta 
miraculorum ? Imo vero nec consistent quidem, 
donec ille idem fuerit, et ejusdem misericordie ad 
intercedendum pro hominibus apud Deum. Pauca 
ergo, si videtur, ad Dei gloriam, et eorum, qui au- 
diunt, delectationem ac utilitatem ex iis que post 
ejus hinc excessum facta sunt, 
oratio. 


χατατίϑεται - ἅτε δὴ καὶ συγγένειαν ἕλχειν ἐκχεῖθεν 
τοῦ Μεγου φκαιζοαένον, καὶ οἐκείοος ἔχειν, οὐ 
χατὰ σῶμα ue», ἀλλὰ xal πλέον χατὰ vvyi 
διλαδὲ χσὶ τοὺς τούπους. Ὅσοις δὲ τοῖς θαύμασιν 
ἐδοξασός ὁ τὰ πάντα θαυμασεύτατος, οὐ χατὰ ri 
ἐνταῦθα ωζν ἀπλῶς͵ ἀλλὰ μετὰ τὸν θάνατον ron 
μᾶλλον, οὔτε γλῶττα ϑθυνατὰ λέγεεν. οὔτε &xoi παοε- 
ϑέχεσθαι. lac y20, 02 uade μέχρε καὶ νῦν οἱ τῶ 
fxuuX-ws ἔστεσαν ῥύαχες ^ μᾶλλον δὲ οὐδὲ cis 
ται, ἕω: X» ἐχεῖνος ὁ αὐτὸς E, παι τοῖς αὐτοῖς join 
σπλάγχνοις orto ἀνθούπων πρὸς Θεὸν διακρεσξευόαι 
νος  Ὁλέγα τοίνυν, εἰ δοκεῖ͵ ποὸς δόξαν Θεοῦ xai τὶ» 
ἀχουόντων ἡδονὰν καὶ ὠφέλειαν, τῶν μετὰ τὸν du 
θεν αὐτοῦ πετάθετιν γενοιιένων τῶ λόγῳ πετεὶξ. 


prosequatur j zio». 


CAPUT Il 
Miracula post mortem. 


XI. Et primum quidem sit, quod et multe lin- 
gue canunt, et libri ferunt, et omnes credunt, 
quod in populari tumultu, adversus Justiniapum, 
magnum illum et clarissimum imperatorem ezxci- 
tato accidit (8). lllo tempore audacissimorum 
atque imprimis temerariorum hominum manus, 
ignem ferentes, preeclarissimas et ditissimas sedes 
aggrediuntur, atque principium incendio dant a 
maximo templo Dei Sophie, quod cum in orbem 
omnia exedisset, deinde serpens venit usque ad 
preeclaras edes divini Sampsonis, et tectum arripit 
celeriter, et fremens ulterius procedit : existima- 
baturque fore, ut mox tota domus omnino inte- 
riret. Quid ergo est postea consecutum ἢ Multue 
quidem ex adverso iu eo movebantur manus graue 
et pie, nihil non facientes, nihil non molientes 
eorum 408 possunt fieri ad ignis cohibendum im- 
petum. Sed malum erat inexpugnabile. et omne 
superabat auxilium. Vincitur tamen, et eo fuit 
potentior cura magni Sampsonis. Fuerunt enim, 
fuerunt, qui tunc digni sunt habiti divinum videre 
Sampsonem per tectum cireumcirea cursitantem, 
et ignem increpantem, et veluti. frementem, et 
admirabiliter ejus impetum retardantem. Cujus 
quidem aspectu ignis veluti obstupefactus retro- 
cessit: deinde cum tonitru repente erupisset co- 
piosa quoque affluxit pluvia, quo factum est, ut 
ignis exstiugueretur, et domus conservaretur il- 
lesa preter tectum (9). 


(7) De S. Mocio martyre actum est die 
11 Maii. 

(8) Heec seditio facta est anno v Justiniani, atque 
excitata est a Vietoriatis, 1ta appellatis, quo-i pro 
tessera τὸ Νίχα Vince, assumerent. Hanc fuse de- 
scribunt Procopius de bello Pers. lib. 1, cap. 31, 
et Chronicon Alexandrinum δὰ annum v Justi- 
niani, etc. 


ΙΑ΄. Καὶ ποτὸν γε τοῦτο, ὃ καὶ “γλῶτται rong 
ἀλουτι. χαὶ διέλοι φέοουσι, χαὶ πεῖντες, πιστερουσι 
xxi ὃ χατὰ τὲν τοῦ πεγῦου, Quit. χαὶ μέγχ ὃ 
βατώεῦσι ἀχαφαντος Ἰουστινιανοῦ τοῦ δξασυ 5 
£X), τις γε κατ΄ αὐτοῦ συνέστε, γενέσθαι «oy 
χαὶ ὅπως παντον οὶ τίνες χεῖρες X€R φι»ηξίνῥοννι, 
X25 ἄυαφασαι, τοῖς ἡαπποοῖς τῶν Οἴπκων χει —W- 
X2279:; χατὰ τὸ ἐξαίοετον ἐπξιτίθενται. "ληγτὸ 
uf» 07» τὸ XXX)» ἀπὸ τοῦ παγίστο. ναοῦ τί: τῷ 
Θεοῦ Xo2ix;. χαὶ τὰ χύχλω διανεικθεν -wrm, uu 
χαὶ πέχοι τοῦ ἡπαποοῦ τοῦϑε οἴχου τοῦ θείου Yn. 
vw ἔοπον ἔοχεται. χαὶ τῆς ὁσροφξς ὀξέως (Ub 
ἔχνεται χαὶ τὸ ποοτωτίοω Soéuos ἐπκζει, ἐξίδιᾷ 
θέσθαι τῷ wn 
90052». Tt τοιγυν τὸ πετὰ ταῦτα πολλαὶ zb gr 
9:509" ταῖς ποολαδούταις ἐχινοῦντο πεοὶ E 
yti25 ϑοχαριττοι χαὶ φρχνθοωποε, τί ai ree 


Tt E» 575» οὕπω, καὶ παντελῶς 


Ω 


CR, χαὶ τί τῶν γενέσθαι υνχιένων οὐ uuyw 
ναι ποὺς ἐπίτχεσιν τῆς τοῦ πυρὸς δύππξς - Xüis 
δεινόν 42275» i». xa: Ξασξς ἐσχυδοτέοον e 
θείας ^ κττᾶται J^ ον Gus. χαὶ χροείττων L τοῦ ἵν 
q*"» ποόστατίχ νεται, "Hzw» xo, ἔσαν, οἱ ὦ 
iio» τοτε Σχι ων Rl'7€9 δεωσεῖν, χύχλῳ τῆς ὧδ 
φξ: πιοισέοντα, ἐπιτιαωντὰα τὲ τῷ πυρὲ, xi «má 


ἐμβοιαυατνν. χαὶ TÉ; ὄρυξ: αὐτῷ παραδεΐκ 
ἀναχαιτίτοντσ, οὗ χαὶ τὴν Dis» ἐχεῖνο ὥστῃ 


χαταπλαγεν. εἰ: τοὐπισ τὰ ἔχΏϑει, πα SOGXSES- 
ἔπειτα ὅντε: 25222» χκταδοαηγούσες, δαῦρος 
οἷος δαψίλξς ἐπεῤξῦς, ὡς ἔντεῦδεν, τὸ μὲν xus ex 
σϑέσται, διασωσξναι δὲ xai τὸν οἶκον XAND» τῆς ὁρυγέ; 
ἀπαϑξ. 


(9) Hoc miraculum re conciliari potest ἐπα 
eo. quod habet Chronicon preecitatum. asseres, 
quod in pree icto tumultu populari. Ξενὼν τ 
Izxwjuy 9 ἀξίας xj0r. xii 2055-9 € ἐν αὐτῷ ἀπ 
κείμενοι 22:«7::t. Magnum Sampsonis xenodt 
chium coutlagravit, et interierunt qui in i 
cumbebant infirmi. quiin iia 


VITA S. SAMPSONIS. 294 


σχείσθω xai ἕτερα 'τῶν θαυμάτων, οὐ τὰ À ΧΙ]. Adjiciantur alia quoque miracula, non quae 


ὁτερον γενόμενα χρόνοις, Ot ἀπορίαν xat. 
ὀσφάτων «(οὐδὲ γὰρ ἐχλείπουσιν ἄχρι καὶ 
ταμῶν μιμούμενα τοὺς ῥέοντας ἀεννάως), 
χρῷ πρόσθεν γεγενημένα, ἵνα καὶ πλέον 
X εἴη, τὰ μὲν αὐτοὺς ἐχείνους διηγουμέ- 
α, τοὺς τῶν χαρίτων ἀποναμένους, γλώτ- 
θεις χαὶ τῷ ψεύδει παντάπασιν ἀπεχθα- 
& δὲ τοὺς γένει προσήχοντας ἢ ὑπηρετή- 
ἄλλως ὠχειωμένους αὐτοῖς ἐχείνοις τοῖς 
ἅτων πεπειραμένοις. Αὐτίκα γοὺν Θεοδώ- 
τῷ Σπαθαροχουθδιχουλαρίων διαπρέπων τά- 
τολλὴ γε ἢ ἀρετὴ μαρτυρεῖται, χρηστότης 
ἀληθείας, x«i μετριοπαθὴς ἐπιείχεια᾽ 
npírng ἦν, χαὶ ὑπηρετῶν οἰκειότατος; 
(vou φημὶ, óv ὁ TG» Πατριχίων τε xa&t 
ν εἶχε χορὸς, χαὶ ὅς μετῆλθε μὲν τὸν 
γαρίου τῶν πλωΐμων, μετῆλθε δὲ χαὶ τὴν 
τον τοῦ δρόμον ἀρχὴν, ἐφ᾽ ᾧ καὶ τέθνη- 
ον μετὰ τὸν ἐχείνου θάνατον, ἢ μῆνες τὸ 
πέντε. Τούτῳ τοιγαροῦν τῷ Θθεοδωρίτῳ, 
ἦν [Λέων τοὔνομα] τῶν συνυπηρετούντων 
i Λέοντι, ἀλλὰ χαὶ οἰχείως ἐχόντων xai 
ις, πρωτοσπαθάριός τε γὰρ ἦν, χαὶ ὡς 
"μόξειν, ἐπὶ τοῦ Μαγχλαδίον, φίλος τε 
Ἰίτῳ ἔς τὰ μάλιστα χαὶ συνυπηρέτης ὁμό- 
jt« τοίνυν τῷ Λέοντι ὁ Δρουγγάριος κατά 
χσιν χαλεπήνας, ἐξ ὄψεώς τε ἔθετο, xci 
αὐτὸν ἀπέστησε τῆς σννήθους, χρόνον 
"Uv. Μάρτυς εἰμὶ χαι αὐτὸς τῆς πρὸς τὸν 
Δεπότητος τοῦ ἀνδρὸς, καὶ τὴν ἀποστρο- 
x«i τὴν χρόνέαν ἀπόστασιν. Καὶ γὰρ καὶ 
ὧν ὑπὲρ τοῦ Λέοντος, φίλος dv x«i συν- 
ἰρουγγαρίῳ. ᾿Ηνιᾶτο τοίνυν ὁ Λέων μάλα 
χὶ ἀθυμίᾳ σνυνεέχετο, χαὶ τὴν λύπην εἶχε, 
| ὀστέων ἁπτομένην χαὶ μυελῶν, καὶ 
ἦχουσαν. "Hv δὲ τὸ λυποῦν οὐ μόνον τοῦ 
λλὰ μὲν x«i Θεοδώριτος τὸν αὐτὸν εἶλχε 
λόγου, xxi συνήλγει αὐτῷ xai συνέπασχε, 
ὧν φιλανθρωπίας, ἅτε δὴ φῷλος ὧν xci 
)ς, ὥσπερ ὁ λόγος φθάσας ἐδήλωσεν. 
τῇ τοίνυν μηδὲ φέρων οὕτω πάσχοντα τὸν 
θορᾷν, ἀπετόλμα δηλαδὴ x«i παρεχκινδύ- 
λόγοις τοῖς πρὸς τὸν ἑαυτῶν δεσπότην 
xp δυσπρόσιτὸός τε xci δυσομίλητος ὁ ἀνὴρ, 
τα ἐν ὑπηρέταις) χαὶ ἠξίον περὶ αὐτοῦ 
v ἔμφρυνα' Οἴχεται, λέγων, ὁ Δέων οἴχε- 
μὴ καὶ δρᾶσαι μέν τι τῶν χαλεπῶν, ὅπερ 
U βουλόμεθα, μηδὲ θανάτου χαταστῶμεν 


itharii erant, qui custodie corporis im- 
erant deputati, a voce Σπάθα, qua majo- 
ium significat, quoilliarmabantur. Vide 
in Glossario Greeco-Barbaro. Spatharo- 
ius, qui simul spatharii et cubicularii 
ungebatur. 

1ngarius, id est preefectus, a voce Apouy- 
Globum militum signiticat. Leunclavius 
astico Turcico ita Grecis appellari ait 
Iribuni, quem instar sceptri gerit, forte ἃ 
1a truncus, ut ait Cangius ; quem consule 


multis ante annis facta sunt, quod desint nova et 
recentia (non enim in hodiernum usque diem defi- 
ciunt, utpole perennes imitantia fluvios), sed ea 
que paulo ante contigerunt, ideoque sunt magis 
credibilia ; quaque relata fuerunt, tum ab iis 
ipsis, qui beneflcia consecuti sunt, viris veridicis, 
el omnis mendacii osoribus : tum ab illis, qui aut 
consanguinei, aut famuli, aut aliter familiares fue- 
runt iis, in quibus miracula patrata sunt. Adsit 
igitur Theodoritus, Spatharocubicularius insi- 
gnis (10), cujus testatissima est virlus, probitas, 
veracitas, et summa animi moderatio. Is erat fa- 
mulus, etfamulorum familiarissimus, et fidelissi- 
mus Leonis illius, qui erat ex ordine patriciorum, 

B et prepositorum, quiquegessit magistratum Drun- 
garii (11) classiariorum, necnon ratiocinatoris (12) 
cursus ;in quo diem clausit extremum, non am- 
plius quam menses, ut summum, quinque post 
obitum illius. Erat Theodorito huic etiam socius 
ex numero secum famulantium illustri Leoni, et 
ipse Leo dictus, dominosuocharus atque familiaris. 
Erat enim protospatharius et ut mos est nomi- 
nare (13), in Manclabio (14). Hic summus erat 
Theodoriti amicus, et unanimis socius in mini- 
sterio. Huic autem Leoni cum aliqua de causa suc- 
censuisset Drungarius, eum habuit suspectum, et 
tempore non parvo eum a consueta romovit fami- 
liaritate, et ab ea, quam prius habebat, fiducia. 
Sum quoque ego testis Drungarii adversus Leonem 

C indignationis, vidique aversionem ejus et diutur- 
nam separationem. Imo ego quoque rogavi pro 
Leone, ut qui essem Drungario amicus et familia- 
ris. Valde itaque angebatur Leo, et magna afficie- 
batur animi sgriludine, dolorque vel ipsa ossa et 
medullas tangebat, οἱ valde consumebat. Quin 
etiam Theodoritus idem jugum trahebat, ut dici- 
tur, ejusque movebatur misericordia, gravique 
dolore afficiebatur, legibus cedens amicitie, ut 
qui essel amicus, et in ministerio socius, ut 
prius est ostensum. 

XIII. Cum itaque ferre non posset, Leonem sic 
affici, ausus est verbis suum aggredi dominum 
(neque enim facilis ad eum patebataditus, et asper 
erat in sermonis congressione, maxime inter fa- 

p mulos) et prudenti inita ratione, pro eo rogavit : 
Perit, dicens, Leo perit : timendum est, ne sibi 
grave aliquid faciat, quod quidem certe nolimus, 
neque simus auctores ejus mortis. Miser enim jam 


in utroque Glossario. Hic Drungarius ad classis 
prefecturam refertur. 

(12) ΔΛογοθέτης τοῦ Δρόμου erat is, qui ratio- 
nes cursus publici expendebat. Vide Cangium ibi- 
dem. 

(i3) Πρωτοσπαθάριος, Praefectus custodum cor- 

oris. 

P (44) Μαγχλάδιον Clavam significat, qua arma- 
bantur qni erant imperatorie cohortis; hic vero 
sumitur pro ipsa cohorte imperatoria. Rursum vide 
Cangium. 


995 MENSIS 


extabuit, et estsane consumptus, non ferens tuam 
aversationem ; et statim amiltet etiam animam. 
Hoc cum non semel, sed ssepedixisset, assiduitate 
et opportuna persuasione belle reconciliat Leoni 
dominum suum ; jubeturque ipsum adducere in 
conspectum ejus. llle vero pre nimio gaudio ac 
festinatione (dum forte debebat per scalas descen- 
dere) impeditum alicubi pedem graviter luxat ; 
jacetque sine voce, immobilis et dolore fractus, 
ac segre tandem delatus est ad lectum. Tres dies 
preterierant, et ipse sic jacebat supinus, mutus, 
stupefactus, somni et cibi expers, nec aquam qui- 
dem admittens, nec omnino se movens, sed veluti 
lecto affixus, et a re inanima nihil differens. San- 
ctum tamen etiam tacendo rogans, videt eum 
stantem ad extremum lecti, tangentem talum pedis 
affecti, et dicentem : Surge, nihil erit tibi amplius 
mali. Simul autem atque hoc dixit, simul dispa- 
ruit, spectante Theodorito, et pre stupore nihil 
loquente. Postquam vero magnus ille Sampson 
procul fuit ab oculis, ad se redit Theodoritus, et 
novo veluti spiritu animatur, sibique restituitur ; 
oris quoque et lingue usum recipiens, leta voce 
glorificabat Deum subsusurrabatque : Sanctus iste 
est Sampson ; et statim ministrum est allocutus, 
dicens : Surge, Basili (ita enim is vocabatur), et da 
mihi vestem, ut me induam : οἱ simul pedem teti- 
git. Eum autem videns sanum, alteri manum ad- 
movit, qui erat illeesus ab initio. Rei enim admira- 
bilitas eum reddebat prope emotee mentis, et erat 


tanquam sui oblitus, et dubitans et heesitanti simi- C 


lis. Nimium enim gaudium et bonum inexspecta- 
tum ac preeter opinionem eveniens, mentem solet 
dimovere. Ubi autem comperit ambos esse sanos, 
alacri statimanimo et pedibus tendit ad sepulerum 
ejus, qui misero curationem impertierat, et bene- 
ficium ei refert acceptum, gratiasque pie agit, ut 
solet gratus et memor animus. 

ἐῤῥῶσθαι διέγνω, αὐτίκα πρόθνμος προθύμοις ποσὶ, πρὸς 


JUNIUS. 296 


Α αἴτιοι: τέτηχε γὰρ ὁ δυστνχὴς ἤδη καὶ δεδαπάνηται, 
τὴν ἀποστροφὴν οὐ φέρων τὴν σὴν, x«l ὅσον οὕκω 
ἀποδάλλει x«i τὴν ψυχήν. Τοῦτο οὐχ ἅπαξ εἰρηχὼς, 
ἀλλὰ xai πολλάκις, τῷ συνεχεῖ xal εὐχαίρῳ πείθει, 
xxi τὴν χαταλλαγὴν πρεσδεύει καλῶς τῷ Δέοντι. 
Εἶτα x«l εἰς ὄψιν αὐτὸν ἀγαγεῖν χελευσθεὶς, ἐχεῖνος 
ἐκ τῶν ἄγαν περιχαρείας (χλίμακα οὕτω συμβὰν 
χατιὼν) χαὶ τῷ τάχει συμποδισθεὶς, διάστροφός τε 
xai ἔξεδρος τὴν τοῦ ποδὸς ἁρμογὸν γένεται' χαὶ ev- 
θὺς ἀφωνὸς τε xoi ἀχένητος ἦν, ὑπὸ τῆς περιωδὺυ- 
νίας ἀποῤῥαγεὶς, à χλίνη τε εἶχε τοῦτον, μόγις πρὸς 
αὐτὴν ἐχχεχομισμένον. Τρεῖς παρῆλθον ἡμέραι, καὶ 
αὐτὸς οὕτως ἔχειτο ὕπτιος, ἄφωνος dGURvOQ τε καὶ 
ἀχανὴς χαὶ ἄσιτος, οὐδὲ ὕδατος προσιέμενος οὐδα- 
μῶς, οὐδὲ χινηθεὶς ὅλως" ἀλλ᾽ οἱονεὶ τῇ χλένῃ προσ- 

B ἡλωμένος χαὶ τῆς ἀψύχου διαφέρων οὐδέν. Δεόμενος 

μέντοι x«i σιωπῶν τοῦ ᾿ἀγίου, ὁρᾷ τοῦτον καρὰ 

τοὺς πρόποδας ἑστηχοτα τῆς κλένης, τοῦ ἀστραγάλον 
τὸν ἐπαφώμενον τοῦ πεπονθότος ποδὸς, καὶ "Eye 
ραι, εἰρηχότα, xaxóv γάρ ἐστί σοι τὸ παράπαν οὐ- 
δέν. ἅμα τε ἔφη τοῦτο, xal ἄμα ibós, βλεπόντων 
τοῦ Θεοδωρέτου τῶν ὀφθα)μῶν. τοῦ στόματος μηδὲ 
φθέγγεσθαι δυναμένου, ᾿Επειδὴ καὶ ὁ Méyec πόῤῥω 
τῶν ὀφθαλμῶν ἦν, ἐπάνεισι μὲν εἰς ἑαυτὸν ὁ Ow- 
δώριτος, καὶ οἱονεὶ ψυχοῦται, χαὶ κινουμένῳ παν- 
ὁμοιος δείκνυται, φωνὴ, δὲ καὶ τὸ στόμα exo 
πρότερον εἶχε, δοξάζων τε ἦν τὸν Θεὸν, φωνῇ 
φαιδροτέρῳ, ὡς δὲ xai ὑποφθεγγόμενος, Ὃ dy 
ἐστι Σαμψων. Καὶ αὐτέχα [πρὸς] τὸν ὑπηρετούαε- 
νον, ᾿Ανάστα, ἔφη, Βασίώλειε (οὕτω γὰρ ἐκαλεῖτο), 
καὶ τὸ ἱμάτιόν μοι δὸς ἐπενδύσασθαι. Καὶ ἅμα τοῦ 
ποδὸς ἥπτετο, χαὶ ὑγιὰ τοῦτον ὁρῶν, θατέρῳ τὸν 
χεῖρα προσῆγε τὼ ἐξ ἀρχᾷς ἀπαθεῖ: ἐδείκνυ γὰρ 
αὐτὸν μιχροῦ χαὶ ἔχφρονα ἡ παραδοξοποιία τοῦ 
πράγματος, χαὶ ὥσπερ ἐκλαθόμενος ἑαυτοῦ, καὶ 
ἀμφιγνοῶν διέχεϊτο͵, xal ἀπορουμένῳ ἐοέκει. "has 
τε δὲ xdi ἡ περιχάρεια καὶ τὸ ἀδόχητον ἀγαθὸν͵ 
οἶδεν ἐξιστᾷν οὐ μετρίως, Ὡς οὖν x«i ἀμφοτέρους 
τὸν τοῦ θεραπεύσαντος τάφον, ὁμολογεῖ τε τὴν χαίριν, καὶ 


τὸν εὐχαριστίαν, ὥσπερ οἶδεν εὐγνώμων ψυχὴ, θεοφιλῶς ἀποδίδωσι. 


XIV. Huic vero Theodorito accidit, ut Sanctus 
illein alio quoque miraculo, quod circa dominum, 
ejus factum est (quisnam autem is sit, jam osten- 
sum est) inserviret. Sed quomodo id accidit ? Cum 
Drungarius hic Leoaliquando equitaret, evenit, 
ut equus illius pedem muro allidens, eum feriret 
graviter Male autem se habebat pes, non brevi 
aliquo tempore, sed multisdiebus. Deiude cum sic 
affectus ostenderetur medicis, eos ad necessariam 
sectionem et chirurgicam operationem propellebat. 
Atque erat quidem dies quartus, quo medicis 
visum fuerat sic facere. Et Nicolaus (erat autem 
is quoque unus ex iis qui serviebant Drungario, et 
ejus domum complebant) statuerat ipsi afferre 
sectionem. [lla vero nocte apparent Teodorito 
iviri tres, domum Drungarii ingredientes, habitu 
et amictu Romani. Quibus factus obviam, Quonam 
itis ? rogavit. Illi autem voce et aspectu placido : 
Ad dominum tuum accedimus. Ad hec autem 


IA. Τῷ Θεοδωρίτῳ δὴ τούτῳ καὶ ἑτέρῳ θαύματι, 
ὃ περὶ τὸν ἑαυτόῦ πέπραχται χύριον (δῷλος δὲ $du, 
τίς οὗτός ἐστιν) ἐξεγένετο ὑπουργῆσαι, ἀλλ' ὅπως 
ἄρα xai ἐξεγένετο. Τοῦ Δρονγγαρίον Λέοντος, τοῦ 
δὲ ἱππαζομένον ποτὶ, συμβαίνει τὸν ἵππον τοίχῳ 
προσαῤῥάξαντα τὸν ἐχείνου πόδα πλῆξαι χαλεπῶς. 
Εἶχε τοιγαροῦν πονηρῶς ὁ ποῦς, οὐ παρ᾽ ὀλίγον, ἀλλ᾽ 
ἐν ἡμέραις συχναῖς Εἶτα καὶ τοῖς ἱατροῖς οὕτως 
ἔχων ἐπιδειχνύμενος, πρὸς τομὴν αὐτοὺς ἀναγκαίως 
παρεχάλει χαὶ χειρουργίαν. Ἡ μὲν οὖν ἡμέρα τι» 
τρὰς, ὅτε οὕτω δέϑοχται τοῖς ἰατροῖς δρᾷν" καὶ ὁ Ne. 
χόλαος (εἷς δὲ xal αὐτὸς τούτων ἦν, τῷ Δρουγγαρίῳ 
τε ὑπηρετούμενος χαὶ τὸν αὐτοῦ οἶχον συμπληροϑὲὴ 
ὡρίξετο ἐπενεγχεῖν αὐτὸς τὴν τομήν. Κατὰ δὲ τὰν 
νύχτα ἐχείνην, ἐπιφαίνονται τῷ Θεοϑωρίτῳ ἄνδρες 
τρεῖς, τὸν οἶχον εἰσιόντες τοῦ Δρουγγαρίου͵ τὸ σχῆμα 
Ῥωμαῖοι xai τὴν πεοιδολήν, Οἷς ὑπαντησας, [lei 
δὲ ἡ ἄφιξις ; ἤρετο᾽ Καὶ αὐτοὶ πραείᾳ ἅμα qum 
πράῳ δὲ xai τῷ βλέμματι, Πρὸς τὸν κύριόν e 








D 





VITA S, SAMPSONIS, 


$98. 


t, εἶπον. Πρὸς ταῦτα τῷ Θεοδωρίτῳ A Theodorito venitin mentem, ut diceret : Sed vos, 


'AXX ἠγνόηται xai ὑμῖν τοῖς χυρίοις, 
Σρονγγαρίῳ τῷγε v9» ἔχει, x«t ὡς τή- 
τοῖς ἰατροῖς τομὴν τῷ ποδὶ ἐχείνον 
ὁ δὲ, Οὔ, φασὶν, ἀλλὰ τοῦτό σοι μὴ 
᾿ ἡμεῖς γὰρ 
ευῇς, καὶ 


πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα 
ἐποψόμεθα. “ἙἘωθεν 
τροὺς ἔργον ἔχεσθαι βουλομένους, καὶ 
yayst» τὴν τομὴν, εἶργεν ὁ Θεοδώριτος, 
αὐτίχα τῆς χἀχείνοις ὅπως 
Ἄμενος, χαὶ αὐτοὶ δὲ μαθόντες, x«i οὐ 
ναι τὴν ὄψιν εὐσεδῶς χρίναντες, ἐπ- 
καὶ ἡ Παρασχευὴ παρῆν (m Χριστξ, τῶν 
», ὡς θαυμαστὸς εἶ ὁ Θεὸς ἐν τοῖς σοῖς 
οὖς ἦν, οἷος πρὸ τοῦ παθεῖν, ἀχραιφνὴς 


αὐτὸν 


ὄν τς, 


o domini, latet, quanto in presentia dolore laboret 
Drungarius, et quod sint hodie medici illius pedi 
sectionem adhibituri ? Illi autem: Nequaquam, in- 
quiunt : el tu id ne credideris. Nos enim ad ipsum 
venturi sumus in Parasceve, et malum ejus inspe- 
cturi. Mane ergo medicos jam volentes manum 
adinovere operi, et pedi inferre sectionem, prohi- 
buit Theodoritus, statim recordatus visionis, et 
eis narrans quemadmodum ea se habuisset. Quam 
cum ipsi intellexissent, οἱ visionem non esse de- 
spiciendam pie judicavissent, abstinuerunt. Cum 
verojam adesset Parasceve (o tua, Christe, magna- 
lia ! « Quam admirabilis Deus in sanctis tuis* ! ») 
pes erat qualis antequam lederetur, purus, et 


ἱνότατος, οὐχ ὅπως τομῆς, ἀλλ᾽ οὐδὲ τινος p totussanus, non modo nulla sectione, sed nec ulla 


ἰίας δεόμενος. 
αὐτῆς μόνον οὗτος ὁ περιφανὴς Λέων, 
fomg ἀπέλαυσε τοῦ μεγάλον θαυματουρ- 
τῶν βαρντάτων περισχεθεὶς, τοῖς τε ἀλ)- 
«tog μέρεσιν ἀδυνάτοις, τοῖς δὲ γόνασι 
αδὸν ἀχρήστοις αὐτοῖς, καὶ μηδὲ ἐνεο- 
ἐχέχρητο " ἐν μὲν γὰρ ὁμαλεῖ τόπῳ xci 
εἰν ἴσως αὐτῷ χατὰ σχολὴν οὐχ ἀδύνα- 
: δὲ ἀνελθεῖν, ἢ ὁδεῦσαι πρὸς ἄναντα, 
χλείων ἄθλων αὐτῷ τὸ ἐγχείρημα. 'I«- 
ἄλλων βοηθειὼν ἐπαγγδελ- 
ἐπαγγελιῶν ἀπέλαυσε χαὶ 
ἐνησθῆναι μόναις. Εἶτα τῆς τοῦ ᾿Αγίου 
αδούσης, φρονεῖ τι θεόσεδέστερον χαὶ 
ελεῖν ἀληθέστερον, ἄλλων πάντων 
ὑπεριδὼν τῷ ἐχείνου προσεὶς τάφῳ, ἐν 

πραγματείαις μὲν οὐ χρῆταί τισιν, 
ioótg ἄλλως προσεδρίαις, εὐχῇ δὲ μόνη 
ιοιφῇ τοῦ ἐχεῖθεν βλύζοντος μύρου ἐπὶ 
αὐτοῦ τοῖς πεπονηχόσιν»᾽ ^ 


ντῶν x«l τῶν 
S) πλέον τῶν 


* 
τῶν 


οὐ γενομένον, 
μὲν εὐθέως τὰς τῆς νόσου πέδας, ῥὼν- 
9« πόδας ῥῶσιν ἐντονωτάτην, Ἔπειτα 
"t ὅλῳ σώματι χαὶ ἡδομένῃ ψυχῇ πρὸς 
πάνεισι τὸν οἰχεῖον. Πλὴν ἀλλὰ δεῖξαι 
ὅτι μὴ πρὸς ῥάθυμον ψυχὴν, περὶ τὰς 
εὐεργεσία, ἀλλὰ πρὸς εὐγνώμονα μᾶλλον 
χὴν, ἐπείπερ ὁ τοῦ θείου τοῦδε Σαμψὼν 
) ἦν τότε καὶ εἰς γόνυ χ)ιθεὶς, ὅσον ἐν 
ἰ ἀναλώμασι τοῖς εἰς δέον, αἰτεῖται τὸν 
υνσταντῖνον (ἐχεῖνος γὰρ ἦν ὁ τότε «ρα- 
σύῆνχι οἱ τοῦ oixou τοῦδε τὴν προστα- 
οὖν ἐδίδου, dtt γὰρ οἷος τὴν ἐπιμέλειαν 
ς δὲ λαδὼν, οὐχ ἀνίει, χαὶ χειοὶ, τὸ τοῦ 
ποδὶ συμθαλλόμενος, καὶ πᾶσαν εἰσάγων 
υυδὴν, ἕως ἀνέστησέ τὲ x«i ἀρχούντως ἔχειν 
παρεσχεύασεν. 


alia indigens curatione. 

XV. Non hoc solum insignis hic Leo, sed aliud 
quoque a magno Sampsone est consecutus miracu- 
lum. Morboenim gravissimo laborans, aliasquidem 
corporis sui partes habebat plane impeditas; ge- 
nua vero propemodum inutilia, et que suo officio 
minime fungi poterant. In loco enim plano et 
equali utcunque fortassis ingredi poterat : scalas 
autem ascendere,aut per locum acclivem incedere, 
erat ipsi labor Herculeo major. Ex medicis vero 
omnibus, et ceteris qui aliquam ei opem ferre 
pollicebantur, nihil preter promissa et spem 
bonam est assecutus. Deinde cum eum subiisset 
memoria Sancti, agitat animo aliquid magis pium, 
et magis aptum ad medelam. Aliis omnibus de- 
spectis, tanquam inutilibus, accedit ad illius se- 
pulcrum. Ad quod cum venisset, non ulitur qui- 
dem aliquibus negotiosis vacationibus, neque 
multas alioqui dies illic assidet, sed sola preca- 
tione et unctione unguenti, quod illinc scaturit, 
ulitur liniens genua male habentia. Quod cum 
factum esset, continuo morbi incommodis libera- 
tus, pedibusque novo robore firmiter confirmatus 
fuit : et mox toto sanus corpore, et letus animo 
domum revertitur. Verum enimvero cum vellet 
ostendere, non in ignavum hominem, et beneficii 
accepti immemorem, id fuisse collatum, sed in 
virum gratum et pium ; quoniam divini hujus 
Sampsonis domus tunc male sarta tectaque ruinam 
minabatur, oblatis pecuniis ac sumptibus opportu- 
nis, quod attinebat ad pecunias etsumptus oppor- 
tunos, petit a bono Constantino (15) (ille enim tunc 
obtinebat imperium) ut cura illam restaurandi sibi 
demandaretur. Atque ille quidem ded it. Sciebat 
enim quanta esset viri industria et diligentia. Ipse 
autem cum accepisset, non remittebalt, sed omnem 


apte movebat, et manibus, ut dicitur, pedibusque confundebat, et omne ad id studium 
donec eam restituit, et quantum in se fuit,effecit, ut sanus bene se haberet. 


tvi, 36. 


:grapho Greco seriptum erat ᾿Ιῶ, pro 
unünum posui, scilicet Porphyrogeni- 


ParRoL. Ca. CXV. 


tum, qui abanno 912 usque ad 60 tenuit impe- 
rium. Vide Comment. Prov. num. 12 4 


10 


408 
* XVI. Nec^ hoc quoque pretermittendum, quod Α 
eumdem habet, qui passus est, et eumdem, qui 
curavit. Nam qui passus quidem est, fuit insignis 
Leo:Sampson autem divinus, qui curavit. Hye- 
los (16) est unus morbus ex iis qui corrumpunt 
oculos hominum. Qui cum in illius canthum incu- 
buisset, eum valde premebat. Eum cum aliquis 
exsecuisset niedicus, lredebat potius, quam juva- 
bat : in hoc solo excusandus, quod non sua sponte 
damnum attulit. Fit enim sectio maxima, et valde 
periculosa, quam ipsam quoque divinus curat 
Sampson, dum illius unguento ungitur frequen- 
tius, quodam admodum parvo relicto foramine, 
idque dedita opera, etpropter utilitatem. Nam per 
ipsum humor quidam facile effluens, et oculo et 
capiti multum profuit. 

XVII. Adjiciatur aliis magni Sampsonis miracu. 
lis miraculum quoque Genesii. Nam preter terro- 
rem, habet etiam in se jucunditatem, et est au- 
ditu dignissimum. Hic ergo Genesius erat quidem 
unus ex clero ; fuit autem multos annos minister 
xenodochii ; non minus enim, quam triginta 
annorum fuitejus ministerium. Erat autem in eo 
admodum socors et negligens. Una itaque nocte 
accedens Sanctus, multas ei plagas iuflixit, dicens: 
Cur non ea prebes, quibus egent infiriri Ὁ et cur 
negligenter versaris in hoc tuo ministerio ? Hiec 
autem non in somnis, neque per nudam solum 
visionem facta, sed opere ipso mox manitestata 
fuerunt. Mane enim mutum quidem erat os Ge- 
nesio, livor autem et tibices manifesti in corpore, 
non minus, quam lingua, quod factum fuerat, 
significabant. Cum itaquequidnam sibi accidisset, 
rogatus explicare non posset, ei datur charta, in 
qua scripsit, quomodo se habuissent ea quee facta 
fuerant. Tres interim dies preterierunl, et ille 
quidem adhuc erat elinguis. Cum haec autem jam 
audiisset Drungarius, non amplius contineri pote- 
rat, sed ad sacram domum statim accedit, cupiens 
per interrogationem et responsionem audire aper- 
tius, eaque facta fuerant : sed modum non inve- 
niens propter vincula, quibus adhue erat astri- 
cta lingua &grotantis, rem committit precibus : 
Sancte Dei, dicens, scis, scis quanta mea sit in te 
fides, et quam fuerim in tuo ministerio diligens, 
concede, ut Genesius sua ipse lingua, qua passus 
est, enuntiet. Cum ille sic esset precaturus, non fuit D 
fraudatus sua petitione ; sed ab ipso rogatus Ge- 
nesius, primum quidem balbutiebat, exiliterque et 
intercise loquebatur, et ea dicebat, que minus 
intelligi poterant Lingua autem ei paulatim rela- 
xata, omnia explicat, adjiciens etiam aliquid de 
domo magni Sampsonis, propter illam enim indi- 
gnalio precipue orta erat: que quidem domus, 
dum vir sanctus adhuc vivebat inter homines su- 
perstes, nullius pretii (17) erat, et contemnebatur; 


B 


4 


(16) ᾿γελοπὴ, inquit Cangius in Glossario Greco 
oarbaro, est vitium in accipitribus, cuin scilicet 
Bculos quasi vitreos habent. Idem videtur signifi- 


- MENSIS JÜMUS. 


300 

Ις΄. Οὐδὲ τοῦτο παραλιπεῖν ἄξιον, ὃ x«i τὸν ia- 
σάμενον xui τὸν αὐτὸν ἐπὶ ἄμφω ἱἰαθέντα σημαΐένει " 
ὁ μὲν γὰρ ἣν ὁ πεοιφανὴς Δέων, Σαμψὼν δὲ ὁ θεῖος 
ὁ ἰασάμενος. Ὑῶωψ τὸ πάθος £v ἐστι χαὶ τοῦτο 
τῶν ὀφθαλμοὺς ἀνθρώπων ἐπισαινόντων, ὃ, χαὶ τῷ 
ἐχείνου χανθῷ ἐπισχῆψαν, ἐπίεζεν ἰσχυρῶς. Τοῦτο 
ἰατρῶν τις ἐχχόψας, βλάπτων ὑπῆρχε μᾶλλον à 
ὠφελῶν, xxi τούτῳ μόν» δηλαδὴ μὴ πονηρενόμενος, 
ὅτι μὴ ἑχὼν ἐπῆγε τὴν βλάθδην " μεγίστη γὰρ i 
τοαὴ γίνεται χαὶ ἄχρως ἐπισφαλὴς, ἦν χαὶ αὐτὴν 
ὁ θεῖος Σαμψὼν, τῷ ἐκείνου θαμινώτεοον 
ἐπιχριομένην, μιχρᾶς τινος ἄγαν ὑπολειφθείσης 
ὀπῆς, καὶ αὐτῆς κατὰ πρόνοιαν δηλαδὴ καὶ τοῦ ὠφι- 
λεῖν ἔνεχεν" διὰ τῆς αὐτῆς γὰρ ἰχμώς τις εὐχερῶς 
ἀποῤῥέουσα, τὰ μεθ᾽ ὅλα τῷ τὲ ὀφθαλμῷ xoci τῇ 
χεφαλῇ συνέτεινε. 

IZ. Προσθήτω x«i τὸ τοῦ Γενεσίου τοῖς ἄλλοις 
τοῦ Μεγάλον θαύμασιον' ἔχει γὰρ μετὰ τοῦ φοβεροῦ 
χαὶ τὸ χαρίεν, xol ἔστιν ἐπιειχῶς ἀξιάχουστον. Ὁ 
τοίνυν Γενέσιος οὗτος ἦν μὲν εἷς τῶν τοῦ κχλύρον, ἕν 
δὲ xci ὑπουργῶν περὶ τὰς τοῦ ξινῶνος τοῦδε λειτ- 
ουρ᾽ηίας, ἔτη συχνά" xai γὰρ οὐχ ἐλάττων Ὧ χρόνοι 
τριάχοντα ἡ ὑπηρεσία. 'Ετύγχανε δὲ ὧν ἀμελὴς περὶ 
αὐτὴν χαὶ ἀτέχνως ῥᾷθυμος. Ταύτῃ tot xci μιᾷ τῶν 
γυχτῶν, ἐπιστὰς αὐτῷ ὁ ἽἍγιος, πληγὰς ἐντείνει 
πολλὰς, Διὰ τί μὴ, λέγων, παρέχεις ὧν χρείαν εἰ 
χάωνοντες ἔχουσι, xal διὰ τί περὶ ταύτην σου τὸν 
διαχονίαν ὀλιγώρως ἔχεῖς Ταῦτα δὲ οὐχ ὄναρ οὐδὲ 
μέχρι καὶ ψιλῆς φαντασίας ἔτυχεν εἰργασμένα, ἀλλ᾽ 
ἐπ᾿ αὐτῶν ἄντικρυς τῶν ἔργων χαὶ ὦ ὑπόδειξις st 
vto" ἔωθεν γὰρ ἄφωνον μὲν ἦν τῷ Γενεσίω τὸ σιό» 
μα, μελανίαι δὲ xoi πελιδνώσεις περὶ τὸ σῶμα du- 
φανεῖς, γλώττης οὐχ ἔλαττον ἀπαγέλλουσαι τὰ 
πραχθέντα. ᾿Επεὶ οὖν xai ἐρωτώμενος ὃ πεκώθοι, 
διασαφῆσαι ἀδύνατος iv, χάρτης αὐτὼ δίδοται, καὶ 
τούτῳ, ὅπως εἶχεν, ἐντίθησι τὰ γεγενημένα. Τρᾶς 
τὸ μεταξὺ παρῆλθον ἡμέραι, χαὶ ὁ μὲν ἄγλωττος 
τῷ δὲ δρουγγαρίῳ τῶν πεπραγμένων ἀκουστῶν ida 
ψενομένων, οἷος ἐχεῖνος οὐδὲ χαθεχτὸς ἦν ἔτι, GE: 
πρὸς τὸν ἱερὸν οἶχον τὸ παραυτίκα γένεται. Καὶ ὃν 
ψῶν μὲν διὰ πεύσεως καὶ ἀποχρίσεων ἀχοῦσαι TM 
νέστερον τὰ γεγενημένα" ἀπορῶν δὲ διὰ τὰς ἐγεε» 
μένας ἔτι πέδας τῇ γλώσσῃ τοῦ πεπονθότος, εὐχὴν 
τὰ τοῦ πράγματος ἐπιτρέπει" "Asus τοῦ Oeo), lie 
γων, εἴ uou σύνοιδας τὴν πίστιν ὅση πρὸς ct 
ὅπως ἐμμελέστατος ἔγὼ περὶ τὴν λειτουργίαν, 
αὐτῇ γλώττῃ μοι τὸν Γενέσιον ὃ πέπουθεν à 
λαι. Οὕτως ἐχεῖνος εὐξάμενος, 07 διόμαρτε τῆς et 
σεως, ἀλλ᾽ ἐρωτώμενος ὑπ᾽ αὐτοῦ ὁ Γενέσιος, 
μὲν ὑποδαταρίξων ἦν, ἀμυδρῶς rt xoi d 
νως ὑποφθεγγόμενος xal ὅττον συνετὰ λέγων" 
ὀλέγον δὲ ἀνεθείσης αὐτῷ τῆς γλώττης πάντα δ 
gti, προσθεὶς xai τὰ περὶ τῆς Μεγάλον οἱκίας. B 
ἐχείνην γὰρ καὶ μᾶλλον ἡ ἀγανάχτησις, ἥτις ζ 
μὲν τῷ ᾿Αγίῳ, χαὶ ἔτι περιόντι τῷ βίω, ' 
εἶχε χαὶ ἱχανῶς ἐξουδενοῦντο * μεταστάντος δὲ 


ἰᾶται 



















care Ὑελωψ. 
(17) Non adeo scilicet xenodochio Sam 
(dum hic viveret) prospectum erat de redi 


VITÀ S. SAMPSONIS. 


802" 


Jw φανεροῦ γενομένου τὴν ἁγιότητα, ἔδει À post mortem vero ejus et manifestatam sanctimo- 


» καὶ τιμῆς ἀξιοῦσθαι, xal ὡς £xtivov 
σθαι" ὅ δὴ x«i γέγονεν εὐσεδῶς τε xol 
; γὰρ ναὸν μεταδέδληται, xal ἁγιστείας 
προσηχουσης. 


οὐδὲ τὸ πρὸς τὸν Εὐστράτιον θαῦμα, ὃς 
ov μὲν τῶν προσπαθαρίων ἐστὶ (ἔτει δὲ 
toy δείχνυται), μιχρὸν οἷον καὶ τὸ τυχὸν 
"une ἄξιον. "His υὲν γὰρ ἐκχεῖνος 
à καὶ ἕτερον, xai λίαν σφοδρῶς: ios 
χαὶ συνηθης ὁ πρωτοσπαθάριος Λέων, 
ηρετεῖσθαι τῷ δρουγγαριῳ φθάσαντες 
óg χαὶ τὴν rou ξενῶνος προστασίαν 
ος ἦν ἐξ ἐχείνου, ὀδύναις οὕτω βαλλόμε- 
τοῦ ὀφθα)μοῦ ἐπιδών" Εἰ ποιήσεις, ἔφη, 
τις, ὅπερ ἐγώ σοι ὑπόθωμαι, οὐδὲν ἕξεις 
ἔχων τὸν ὀφθαλμὸν ὑγιᾶ. 'Epopíévou δὲ 
ou. Τί ποτε ἐστιν ὃ ποιήσω ; ᾿Ελαίον 
ὧν, ἔφη, χαὶ εἰ παρέξεις τὸ πρὸς τὴν 
ὑγιανεῖς. ὅμως, εἰ βούλει, 
)ς σοι τούτου παρέξω τὰς πίστεις. Οὔ- 
οἱ λόγοι οὐ μέχρι χαὶ λόγων ἔστησαν, 
à εἰς ἔργον ἱξέδαινον.: ἐπιθαρσήσας τῇ 
δυνώμει, x«l οἷς ἑώρα ὑπ᾽ αὐτοῦ θαυ- 
νοις ὁ Λέων πιστοῖ τὸν Εὐστράτιον διὰ 
ως ἐχούσης. Ἐγὼ Λέων πεποιθως ἐπὶ 
ou δυνάμει, xai ἦ πρὸς αὐτὸν ἐμδεδαίω- 
ἰγγυῶμαἑ σοι τῷ ἙΕὐστρατίω, παρέχοντι 
ς πρὸς τὴν χρείαν τοῦ οἴχου ἔλαιον, παρ- 
| ὁ Μέγας τὸν ἐχ Θεοῦ ἔλεον χαὶ τὸν 
γήσεις οὐχέτι, Ὃ μὲν οὖν "Aytoc ἔφθανε 
τοῦ, ποιῶν τὴν ἐχείνου δόσιν, χαὶ ἀπαθῇ 
o» εἶχε τὸν ὀφθαλμὸν ὁ Εὐστράτιος. 
χατὰ τὸ ἀδόμενον, ἄμ᾽ ἤλέητο, xai τέ- 
"ἄρις' ὠλιγώρησε γὰρ ὧν ἐπηγγείλατο, 
εἰν ὧν ἐθούλετο λίαν ἀναξίως χαὶ σφαλε- 
ig τε ἔδαίου τοῦ πρὸς τὸν ἱερὸν οἶχον 
9 ἦν. ᾿Αλλ᾽ ὁ Μέγας νυχτὸς ἐχείνῳ ἐπι» 
δὲ χρήσασθαι τοῖς αὐτοῦ λόγοις), "Euol, 
M65 Φρενοι τὸν Εὐστράτιον ἢ ἀληθὴς 
χαὶ δέους αὐτὸν ἐμπίπλησιν᾽ ἅμα γὰρ 
ἴον ἅπαν πρὸς τὸν Λέοντα ἐπιπέμψας, 
, φησὶν, ἤδη τὸ χρέος" αὐτὸς δέ μοι ἐξ- 
tov, οὐδὲ γὸρ δυνατὸς ἐγὼ φέρειν τὰς παρ᾽ 
$e 


μφιλέχτως 


t περὶ τὸν πρωτοσπαθάριον Βάρδαν γε- 
) x«i πίστεώς ἐστι χρεῖττον, ὅς ir07- 
δῶφὸς ὧν Ἰωάννον, φημὶ, τοῦ πατρι- 
« Μαχεδόνων τὸ γένος ἕλκοντος" σφόδρα 
υμανῷ βασιλεῖ τῷ ἐπιειχεῖ τε xol χρὴ- 
διοῦτο, ὅν xai ἴσασι πάντες νἱὸν Κων- 
wécÜat, τοῦ, τὰ πάντα συνελόντα εἰπὼν, 
ov. Τούτῳ τοιγαροῦν τῷ Βάρδα πάθος 


'uamvis structura satis esset magnifi- 


niam, debebat omni veneratione honorari ac ve- 
luti ipsius domus reputari. Quod quidem factum 
est pie et religiose : mutata enimest in templum, 
el assecuta est eam, quam par est, venera- 
tionem. 

XVIII. Sed neque quod in Eustratium factum 
est miraculum, qui est in protospathariorum 
quidem relatus numerum (est autem adhuc vivus 
οἱ superstes) parvum est et vulgare, et indignum 
commemoratu. Nam ei quidem valde dolebat alter 
ex oculis. Cum ei autem esset amicus, et familiaris 
Leo protospatharius, quem prius diximus mini- 
strasse Drungario, cui etiam fuerat ab illo com- 
missa cura xenodochii, et vidisset eum affici tanto 


B dolore oculi: Si feceris, inquit, o amice Eustrati, 


C 


id quod ego tibi suggessero nihil, habebis, quod 
prohibeat, quod minus sanum habeas oculum. 
Cum vero rogasset Eustratius, dicens: Quidnam 
est, quod sum facturus? Oleo, inquit, opus est 
xenodochio : quod si prebueris, convalesces citra 
ullam dubitationem : et, si ita velis, id ego man- 
dabo litteris ; quod tibi polliceor. Sic ait, et verba 
non in solis verbis constiterunt, sed etiam proces- 
serunt ad opus. Magni enim Sampsonis virtute 
fretus, et iis, que ab eo vidit &eri, miraculis, 
Eustratio fidem facit per scripturam, que sic ha- 
bebat: Ego Leo fretus virtute sancti Sampsonis, 
et fide, qua sum in eum confirmatus, spondeo ac 
fidejubeotibi Eustratio, quod prebenti tibi ad 
usum ejus domus oleum, prebebit quoque ma- 
gnus Sampson ἃ Deo misericordiam, neque tibi 
amplius dolebit oculus. Atque Sanctus quidem 
prevenit illius donationem, illesumque et omnis 
doloris expertem oculum habuit Eustratius. Ille 
autem simul (ut vulgo dicitur) et misericordiam 
est assecutus, et memoria ejus illi mortua est. 
Contempsit enim que erat pollicitus, postquam, 
que voluit, est consecutus, indigne admodum et 
periculose ; et sancte domui ne nimium quidem 
prebuit oleum. Sed cum Magnus illi noctu appa- 
ruisset (oportet autem uti ejus verbis): Me, in- 
quit, habes ludibrio? Efficit vero hec visio, ut ad 
se redeat Eustratius, timore correptus. Nam cum 
diluculo totum oleum misset ad Leonem : Jam, 


p inquit, exsolvi tibi debitum : tu autem placa mi- 


hi Sanctum. 
minas. 

XIX. Quod autem in protospatharium Bardam 
factum est, fidem prope superat. Erat hic frater 
Joannis patricii, qui ducebat genus ex Macedonia, 
el magna ei intercesserat familiaritas cum Romano 
imperatore, benigno et clemente, quem sciunt 
omnes fuisse filium Constantini (18) : qui («ut 
omnia semel dicam) fuit imperator egregius. H-1« 
ergo Barde morbus incumbit in. latus isque lotam 


Neque enim possum ferre ejus 


(18) Romanus imperator, Constantini Porjnccee. 
genitis filius, regnavit ab anno 960 ad 6t. 


503 


. MENSIS JUNIUS. 


gravissimus (eum morbum medici vocant carbun. τῇ πλευρᾷ ἐπισκήπτει, παντάπασι χαλεπὸ 


culum) (19) qui totum fere latus comprehendebat, 
et quinque habebat foramina, laboranti vero affe 
rebat dolores intolerabiles. Etenim neque hic mali 
constitit acerbitas, sed etiam usque ad  mamillam 
ex latere dimanavit, aut etiam propagatum est 
quoddam aliud tuber acerbissimum, quod eam 
maxime tumefecit, ex quo crevit morbus, itaque 
invaluit ; ut videretur etiam medicis superari non 
posse, ipsique omnem spem longioris vitz abjice- 
rent. Cum autem Sancti appropinquaret festivitas, 
medici omues, et qui vocantur Chartularii (20), et 
quicunque die sequenti erant, ut mos est eis, ven- 
turi in templum preclari martyris Mocii, et solitas 
peracturi precationes vespere, eo relicto, plane 
animum despondente, et omni bona spe vacuo, 
recesserunt. Ipse autem mane quemdam accersit 
ex chartulariis, Michaelem nomine, ostiarium, 
qui bec mihi narravit. Xenodochio vero tunc 
preerat Bardas, qui ipse morbo laborabat: ad 
quem cum venisset ostiarius ille, vidissetque stan- 
tem erectum, mundis indultum vestibus et sanum, 
impletur admiratione. Putans autem eum decipere, 
et esse remote mentis : Hei mihi! inquit, quid 
tibi accidit ? Sed tu, respondit Bardas, cur omit- 
tens Deo, quam par esl, dare gloriam, fles potius 
et vociferaris, perindeac si lugeres ? Michael autem 
eo quod preter spem acciderat, spectaculo magis 
obstupefactus, diligenter eum interrogabat, et ar- 
debat discere quod factum fuerat. llle vero clara 
et elata voce statim coepit dicere: Res enin ejus- 


modi est nimia exsultatio. 
νόμενον, Ὁ δὲ λέγειν εὐθὺς ἤρξατο λαμπροτέρα 
χαάρεια. 


XX. Postquam inquit, me ita affectum relin- 
quentes, domo recessistis, ego a morbi doloribus 
agitatus, et quod nulla relieta esset spes vile, 
victus egritudine et maxime, quod non mihi lice- 
ret cum aliis venire ad Sancti sepulcrum, et cum 
ipsis celebrare festivitatem ejus, totam noctem 
transegi insomnis. Sic autem jacens, video quem- 
dam senem, egressum a templo domus mee (vi- 
debatur vero esse monachus) procedere usque 
dum venisset in medium hujus domus; qui me 
despiciens : Tibi dico, inquit, surge. Cumque ego 
responderem : Quomodo hoc mihi imperas? Non 
enim possum. llle bis et ter eadem repetiit. Tan- 
dem autem: Ego tibi dieo, inquit, surge, el ad 
sancti Sampsonis sepulcrum vade quam primum. 
Cuin hoc dixissel, ego statim me parum e lecto, 
exilui, etillum vidi rursus reversum in templum, 
ex quo mihi visus fuerat egressus, et tandem 
omnino sublatus est ex oculis. Tunc vero plane 
surrexi, οἱ visus sum liberatum esse ab omni 
dolore : et mamille tumore ambabus astrin- 
gens manibus, sensi spiriilum quemdam retro 


(19) ᾿Ανθραξ, Carbunculus, est ulcus crustosum 
a sanguine, in atram bilem converso et inferve- 
&cente excitatum. 


B 


C 


χα τὸ πάθος ἰατρῶν παῖδες χατονομάξουτσι 
ἅπασαν αὐτοῦ τὴν πλευοὰν μιχροῦ περιέτχ 
πέντε μὲν ὁπὰς διετέτρητο, ὀδύνας δὲ 

ἐδίδου τῷ πάσχοντι" x«i γὰρ οὐ μέχοις i 
τῆς χαχίας πιχρὸν ἔστη" ἀλλὰ μὴν καὶ εἰς 
στὸν ἐκ τῆς πλευρᾶς διεδόθη, ἢ καὶ ἑτέρα - 
θη πιχροτάτη παραφνὰς, καὶ μέγαν αὐτὸν 
ῳδηχοτα διέθηχε' xol τὸ πάθος ηὔξετο xoi 
ἦν, ὡς χαὶ τοῖς ἰατοοῖς χρεῖττον ἐάσεως tü 
xxi τὰς τῆς ζωῆς αὐτῷ ἐλπέδας ἀπαγοοεῦ. 
δὲ xai à τοῦ ᾿Αγίου μνήμη ἐγγίζουσα i 
πάντες, xal οἱ οὕτω χαλούμενοι χαρτουλά 
ὅσοι ἕτεροι ἔμελλον εἰς τὴν ἐπιοῦσαν, ὧτ 
σμένον αὐτοῖς, εἰς τὸν τοῦ λαμπροῦ zo. 
χκίου ναὸν ἀφιχέσθαι, xal τὴν συνήθη D 
σαι: τήνδε τὴν ἑσπέραν ἀπολιπόντες αὐ 
ἀπειρημένον, x«l ἀγαθῶν ἐλπίδων ἔρημον, 
ὥχοντο, Ἕωθεν δὲ οὗτος μεταχαλεῖταί 

χαρτονυλαρίων (ὁ ὁστιώριος Μιχαὴλ οὔτος i; 
διηγήσατο: ξενοδόχος δὲ τινι 
Báode;, ὁ τῷ πάθει τούτω χατειλη μαένος, i 


ταῦτα μοι 


ὧν. ᾿Επεὶ οὖν οὗτος ἀφίχετο πρὸς αὐτὸν͵ | 
ὁρᾶ, καθαρά τε ἱματισωένον, χαὶ ὑγιεινῶς 
μενον" οὕτως ἰδὼν ἔχοντα, πληροῦται μὲν 
δὲ οἴομενος καὶ iu 
Οὐαί μοι, φησὶ, τί σοι γέγονεν ; Καὶ ὃς i 
γε ἀπολιπὼν, ἔφη, τὸ δόξαν, ὥσπεο day 
Θεῶ ποοσάγειν, οἱἰμώξεις μᾶλλον, 
θρηνοῦσι βοᾶς ; Πλὴν ἀλλ᾽ ὁ Mta, xdi 
- » , ᾿ » . ?, * 
τῷ παρ᾿ ἐ)δπίδα Üsduazt ξενιξόμενος, Y, 07s 
xxt ἐδέψα uat 
τοιοῦτον 


παρα οονεὶν αὐτὸν 


xai 9 


διεπυνθάνετο ἐμμελῶς, 
γλώττῃ καὶ πομπιχῶς" ὄντως ᾿ 

Κ΄. ᾿Επεί ut, φητι, χαταλιπόντες οὕτω; 
οἴκαδε αὐτοὶ ἐχωρεῖτε, ἐγὼ, ὑπὸ τε τῶν το 
ὀδυνῶν βαλλόμενος, ὑπὸ τὰ τοῦ ἀπεγνῶσθαι 
νεχώμενος, 
σὺν τοῖς OQ); 
τοῦ ᾿Αγίον τε τάφον οἴχεσθαι, χαὶ τὰ rii! 
συνεορτάσαι, ἄγρυπνος μετὰ ἅπασαν τὲν vx 
ἦλθον. Οὕτω δὲ χείμενος, ὁρῶ γέροντά τῶν τ 
τοῦ oixóu μου ἐξεληλυθότα (ἑῴχει δὲ xszim 
εἶναι): οὗτος μέσον τῆς οἰχεέας ταύτης ται 
xai ἀπιδὼν mpóg με" Σοὶ λέγω, orci, ἔγειρει. 
δέ: Πῶς τοῦτο ἔφης ; οὐδὲ γὰρ δύναυαι, vm 
vou ἐχεῖνος χαὶ δὶς xat τρὶς ποοσετίθει, 5 
λέγων. Τελευταῖον δὲ, 'Ey σοι λέγω, gui, ἢ 
x«i εἰς τὸν τοῦ ἀγίου Σαμψὼν τάφον drüb: 


τῆς ζωῆς ἐλπίδας ἀθναίᾳ χαὶ 


ὅτι uf xal αὐτὸς ἠξίωμαι 


^ 9 


» 9 


τάχους. Οὕτως εἰπόντος, εὐθὺς ἐγὼ pum T 
χλίνης ἑμαυτὸν ἀνέτχον' χαχεῖνον ἐθεώκνν & 
ναὸν, ὅθεν μοι ἐξελθὼν ἐφάνη, αὥθιες ἑκωῦ 
χαὶ τέλος, ἀφανῆ γενόμενον. Καὶ τότε dà ὧκ 
ἐστὴ, xai &wxtt) ὀδύνης ἀπηλλάχθαι mim; 
οἴδημα τοῦ μαστοῦ ἀμφοῖν ἐπισ - 
ἡσθόμην ἀπὸ τῆς πλευοᾶς ἀν Το, 

(30) Chartularii sunt, quibus chartaram 


carum custodia mandabatur. De his τὴν 
gium. 








VITA S. SAMPSONIS. 


908 


τὴν σύνοιχον ἡδέως φωνήσας, Δοχῶ μοι, ἃ emitti e latere. Deinde conjugem hilariter allo- 


δε ὀδυνᾶσθαι, ἀλλὰ σὺ τοὺς ἐπιχειμένους τῇ 
ἱεσμοὺς λῦσον ἡρέμα. Καὶ αὐτὴ οὕτως 
ὶ ἀηδία πολλὴ ταύτην εἶχε, xai, Οἴμοι [ἔφη], 
0 ἀμανίτης ὁ τῇ πληγῇ ἐπιχείμενος ; Τὸ δὲ 
γημμένη σὰρξ καὶ ἀπόδλητος τοῖς ἀμψίοις 
θεῖσα. Οὕτως ἰαθεὶς ἐγὼ καὶ παραδόξως 
εἰς, οὐχ ἔτι οἷός: εἰμι ἐμαυτὸν ἐπέχειν, 
τοῦ ἰασαμένον πειθόμενος ἐντολῇ, ποὸς τὸν 
ἴδιμι τάφον, τοῖς ἄλλοις συνεορτάσων. Οὔ- 
^, οὕτω δὴ x«i παραχρῆμα ἐποίει, χαὶ πρὸς 
ν πλήρης ἡδονῆς xai χαρᾶς ἀπήει, τοῖς 
t μέντοι xai ἀπιστόν τι χρῆμα ἐδόχει͵ χαὶ 
ἰμφισθητήσιμον. 


ἰυντετάχθω τοῖς προλαδοῦσι xal αὐτὸ τοῦ 
τὸ θαῦμα" οὐ φαῦλον γὰρ, οὐδὲ τὸ τυχὸν, 
& x«i παριδεῖν ἄξιον. Οὗτος οἰχέτης μὲν 
ὧν μοναχοῦ τινος χαὶ ἱερέως, ᾿Εφραὶμ 
rà τοῦ ὕδρωπος δὲ περισχεθεὶς πάθει, 
tod οἴχῳ τοῦ Μεγάλον ἀναχλιθείς" ἔπειτα 
αν χατάχλισιν δυσχεράνας, ὄὁπολιπὼν τὸν 
δεσπότου οἱχίσχον ἄπεισιν. Ὁ μὲν οὖν 
οὐκ ἀνίει παρχινῶν αὐτῷ x«i ὑποτιθέμενος 
εὖθις xai τῷ τοῦ ᾿Αγίου οἴχῳ προσμεῖναι" 
ἡ ἔπειθεν (ἐφείδετο γὰρ αὐστηροτέρων ῥὴ- 
c τὴν τοῦ πάθους βαρύτητα): Κἂν γοῦν εἴσω 
noíou εἴσελθε, ἔφη, αὐτὴν τοῦ ᾿Αγίου 
7» εἰχόνα εἶτα τοῦ ἐλαίου λαβών τε χαὶ 
ὃς τῇ χοίτῃ τῇ σῇ, ἀναχλίθητι, Καὶ ὃς 
χελευσθέν. Ἕπεὶ δὲ χαὶ ἡμερα, ἦν, ἐχε- 
) παρὰ τοῦ δεσπότον xal ἔτι τὰ ὅμοια 
δὲ, ᾿Αλλ᾽’ ἐγὼ, φησὶν, ἔῤῥωχα, χαὶ τῇ τοῦ 
νάμει χαθαρᾶς ἀπέλαυχα ὑγιείας" ταύτης 
νυχτὸς xet' ὄναρ ἐπιφανείς μοι ὁ ΓΑγιος 
γλίας pou ἥψατο, x«i εἴρηχέ μοι ἽΑπιθι 
οὐδὲν γὰρ ἔτι σοι τῶν χαχῶν ἐνοχλεῖ, 
; πρὸς πίστιν αὐτὰ τῷ δεσπότῃ" ἀλλὰ xoi 
οοσῆγε, x«i περιειργάζετο πρόσωπόν τε 
& χοιλίαν, x«i πόδας, χαὶ τὰ λοιπὰ μέλη 
ipn, x«l ἐπεὶ οὐδὲ λείψανόν τε ἑώρα οὐδὲ 
πάθους οὐδὲν, δόξῃ τῇ πρὸς Θεὸν ἐχρῆτο 
otgría τῇ πρὸς τὸν “Αγίον, ἰατροῦ τε 


cutus: Mihi videor, inquam, nihil mali sentire; 
sed tu sensim solve vincula plage imposita. Ea 
autem sic fecit, non sine magna, qua afficiebatur, 
molestia ; et, Hei mihi, dixit: Quis est hic amina- 
les (21), qui plage est impositus ? Id vero erat 
caro putrefacta et separata, que una cum pannis 
evulsa fuerat. Sic ego sanatus, et preeter spem et 
opinionem pristine restitutus valetudini, non me 
potui amplius continere, quin parerem curatoris 
mei precepto, et me conferrem ad ejus sepulcrum, 
cum aliis festum celebraturus. Cum sic dixisset, 
slatim quoque sio fecit, et ad Sanctum abiitplenus 
gaudio et letitia. Iis autem, qui ei fiebant obviam, 
res videbatur incredibilis, et vel de suis dubita- 


B bant oculis. 


C 


XXI. Conjungatur precedentibus Georgii quo- 
que miraculum : non est enim leve, nec vulgare, 
neque ullo modo contemnendum. 1s erat minister 
monachi cujusdam et sacerdotis, nomine Ephraim. 
Cum autem hydrope laboraret, et in sacra magni 
Sampsonis ede esset repositus, omnia quidem re- 
pulit, que ei a medicis prius erant ad medelam 
adhibita, utpotea quibus omnibus nihil opis sen- 
sisset. Deinde cum segre ferret, quod tamdiu illic 
decumberet, sacra illa ede relicta, abiit in domini 
domunculam. Non cessabat autem dominus eum 
monere et hortari, ut reverteretur, et in Saneti 
domo adhuc maneret. Cum vero non persuaderet 
(a verbis enim abstinebat asperioribus propter 
morbi gravitatem) : Oratorium, inquit, saltem in- 
gredere, adoraturus ipsam Sanctiimaginem: deinde 
cum oleum acceperis, et te unxeris, in tuo lecto 
recumbe. llle aulem fecit, quod jussus fuerat. 
Postquam vero advenit, jubebatur quidem a do- 
mino adhuc facere similiter ; ille autem : Sed ego, 
inquit, jam convalui, et Saneti virtute sum inte- 
gram assecutus sanitatem. Hec enim nocte mihi 
apparens in somnis Sanctus, meum ventrem teti- 
git, et dixit mihi: Abi, cum sis sanus; nihil 
enim mali te vexat amplius. Hac autem ad fidem 
domino faciendam non suffecerunt : sed ipsemet 
periculum facere voluit, et diligenter scrutatus 
vultum ejus, et ventrem, et pedes, et reliqua mem- 


iG0ou x«l ἀψευδοῦς, x«i ὑγιῶς ἔχοντα τὸν p bra, cum nullas morbi reliquias, aut vestigia re- 


ὃν. 


periret, Deum laudavit, et Sancto egit gratias, 


ipso medicum nactus fuisset, qui certissimam famulo suo sine mercede reddidisset salu- 


λλὰ χαὶ τὸ τῆς Εἰρήνης πάθος ὁμοίως Tv 
xj γὰρ καὶ αὐτὸ πάθο: τὸ χαλεπώτατον, ὃ 
ἂς δὴ καὶ θαυμασιωτέρας ἔτυχε τῆς Ux- 
μὲν οὖν Εἰρήνη γυνή τις ἦν ἑνὸς τῶν τῷ 

διαχονούντων, ἐφ᾽ ᾧ x«i ἀναχλιθεῖσα, 
τῶν ἰατρῶν ἀπείρητο τὴν ὑγίειαν. Ὃ pév- 
; νυχτὸς ἐπιστὰς μετά τινων χαὶ ἑτέρων 
ὧν μὲν εἴωθεν ὡς τὰ πολλὰ ἐπιραίνεσθαι, 
ς τε ἀνχργύρους εἶναι τούτους φασὶ Κο- 


1anites, fungi speoies. 


XXII. Similis fuit (rene cujusdam morbus, que 
etiam ipsa hydrope laborabat, eoque gravissimo; 
ac ideo magis solemnis, magisque miranda fuit 
ejus curatio. Habebat illa maritum ex eorum nu- 
mero, qui &di sacre inserviunt, in qua et ipsa 
decumbebat, desesperans salutem a medicis obti- 
nendam. Sanctus autein noctu apparens cum aliis 
duobus; cum quibus ut plurimuin solebat apparere 
(eos vere esse dicunt divinos illos, qui sine ulla 


, 


bot 


MENSIS JUNIUS. 


medentur pecunia, Cosmam et Daminanum) eam À σμᾶν καὶ Δαμιανὸν, ἤρετο πρῶτον αὐτὸν ὁ Ἅγιος, 


primum interrogavit, quidnam mali pateretur. Illa 
autem videbatur ipsum malum ostendere ; Sanctus 
vero unum e sociis suis alloqui, et dicere : Opor- 
tet ejus femori adhibere sectionem. Et ille quidem 
sic fecit. Mulier autem, ut que dolorem quemdam 
senserat, e somno est excitata; nihil vero cogno- 
vit ex iis que passa fuerat. Cum autem diluxisset, 
ad eam accedens famula, vidensque aquam sub 
lecto fusam, arbitrata, ut erat verisimile, eam esse 
urinam : exprobravit ipsi, quod turpiter indecore 
se gereret, et quod neque surrexisset, neque ul- 
jam vocasset ex ancillis, sed inquinasset et vestes 
et stragula. llla autem negabat, dicens, se nihil 
tale fecisse. Deinde remota tunica, cum visa esset 
sectio, et humor effluens, cognitus inde fnit medi- 
cus: et ipsa sana exstitit, et domum cum gaudio 
esl reversa. 

XXIII. Atque hac sufficiunt ad cognoscendam 
gratiam que magno Sampsoni data fuit. Quid enim 
(ut est in tragceedia) numerare oportet innumera- 
bilia (22)? Etenim qualia facta sunt, nunquam ces- 
sant fieri, sed fluminum instar se habent ; atque 
ideo miraculum unum sufficit pro omnibus, tan- 
quam flumen divinitus fluens, quod procedit e 
sepulero viri sancti, et quotidie oritur tamquam e 
fonte. Procedit autem non semper : sed paucis die- 
bus ante festum Thaumaturgi quidam veluti hu- 
mor apparet, qui deinde paulatim augetur, et re- 
manel posl festum sic scaturiens, donec aliquot, 
dies preeterierint : deinde cessat. Atque hoc modo, 
ut opinor, majori est in honore et admiratione, 
quam si perpetuo flueret. Quoniam sic servare cer- 
tum, et nunquam aberrans tempus fluendi et defi- 
ciendi, preterquam quod id gratius et admirabi- 
lius sit, est etiam magis venerabile. Quod enim est 
perpetuum, affert forlasse etiam satietatem ; satie- 
tas autem inducit contemptionem. 

XXIV. Hoc est, quod tibi a nobis offertur donum, 
maxime Pater Sampson, nescio quidem, an ex tui 
animi sententia, sed certe pro nostris viribus. 
Quod quidem benigne et placide accipias, qui es 
benignissimus : morborumque nostrorum, atque 
ideo anime potius, quam corporis, bonus sis me- 
dicus dux et custos totius nostre vite, Christum 
reddens mihi propitium. Quem ipse quidem insi- 
gniter dilexisti, ego autem peccatorum multitu- 
dine, hei mihi, plusquam dici possit, provocavi ad 
iram : quem decet omnis gloria, honor et adoratio 


nunc et semper, et in secula seculorum. 
Amen. 


.(?2) His annotatis minime contentus fuisset eru- 
ditus Commentator, sed quoque novam versionem 
adornare voluisset, si per vitam licuisset ; qua 
versio minus presse inhaerens Grecorum verborum 
ordini, et periodis usque ad fastidium aurium La- 
ünarum prolixit; multo clarius exhibuisset sen- 


τί ἂν xol πάσχονσα εἴη. H δὲ ὑποδεικνύναι ἐδόχει" 
xat ὁ “Αγιος ἑνὶ τούτων προσλαδὼν ὑπεφαίνετο * To- 
μὴν αὐτῆς δεῖ τῷ μηρῷ ἐπιθεῖναι. Καὶ ὁ μὲν οὕτως 
ἐποίει. Ἣ δὲ, ὥσπερ ὀδύνης αἰσθομένη τινὸς, διυπνί- 
Gero, ἔγνω δὲ οὐδὲν ὧν πέπονθεν, Ὡς δὲ χαὶ ἡμέρα 
ἦν, à ὑπηρέτις αὐτῇ προσελθοῦσα, xxi ὕδωρ ὑπὸ τῇ 
xlv χεχυμένον ἰδοῦσα, οὐράν τε αὐτὸ εἶναι, ὡς τὸ 
εἰχὸς, οἰηθεῖσα, τὸ ἄχοσμον αὐτῇ ὠνείδιξε, xal ἀτε- 
χνῶς ἄσχημον, ὅτι μὴ ἀνέστη, χαὶ μὴ ἐχάλεσε pa- 
δεμίαν τῶν ὑπηρετουμένων, ἀλλὰ x«i τὰ ἱμάτια 
ἤσχυνεν οὕτω μετὰ τῶν στρωμάτων, Ἢ δὲ Zpvsite 
μηδὲν τοιοῦτον εἰργάσθαι, λέγουσα" Μηεηϑαμῶς. 
Ἔπειτα τοῦ χιτῶνος ἀνασταλέντος, τῆς τομῆς t6 
διαφανείσης, καὶ τοῦ ὑγροῦ xarappéovzoc, ὁ uiv ἱατρὸς 

B δῆλος ἦν, αὐτή τε ὑγιὴς ἐδείχνυτο, xai οἴχαδε χαλῶς 
ἐπανήρχετο. 


ΚΓ΄. 'Apysi τούτοις γεύματος τὴν ὅλην ἀποδειχθῇ - 
vat τοῦ Μεγάλου χάριν. Τί γὰρ, χατὰ τὴν τραγωδίαν, 
ἀναρίθμητα μετρήσασθαι δεῖ; x«i γὰρ οὐδέποτι 
ταῦτα λεγόμενα λήγουσιν " ἀλλὰ τοῖς τῶν ποταμῶν 
ῥεύμασιν ἔχουσιν ὁμοίως " ἄλλως dé τε χαὶ ἑνὸς ἀντὶ 
πάντων ἀρχοῦντος, τοῦ θεοῤῥύτον, φημὶ, νάματος, ὃ 
πρόεισι μὲν τοῦ τάφον, χαὶ τοῦτον ἔχει γένεσιν καὶ 
πηγήν" πρόεισι δὲ οὐχ ἀεὶ, ἀλλ᾽ ὀλίγαις μὲν πρέτε- 
pov ἡμέραις τῆς τοῦ θανματονργοῦ ἑορτῆς, οἷκ ve 
τὶς ὑποφαίνεται " ἔπειτα χαὶ τὸ ὀλέγον αὔξεται, καὶ 
διαμένει μετὰ τὴν ἑορτὴν, οὑτωσὶ πηγάξον͵ ἕως xal 
τινες ἡμέραι παρέλθοιεν, εἶτα παύεται, Πλὺὸν οὗμα 
ταύτῃ θαυμαζόμενον χαὶ τιμιώτερον, ἣ εἰ διηνεκῶν 
καὶ ἀλήχτως διετέλει ῥέον " ἐπεὶ τόγε συντηρεῖν οὖ. 
τως ἀπλανῇ τε xal ἀδιάψευστον τὸν καιρὸν tle τῆς 
ἐπιῤῥοῆς, φημὶ, x«i τὸν τῆς ἐχλείψεως μιτὰ τοῦ 
θαυμασιώτερον xal χαριέστερον εἶναι, μᾶλλον ien 
x«i σιεδασμιώτερον * τὸ γὰρ διηνεχὲς ἴσως καὶ 
προσχορές " ὁ δὲ χόρος πρᾶγμα φέρον εἰς xar — 
φρόνησιν. 

ΚΔ΄. Τοῦτό τοι τὸ map' ἡμῶν προσαγόμενον d 
ρῆμα, μέγιστε Πατρῶν, Σαμψὼν, οὐκ oid« μὲν, dul 
χατὰ γνώμην τὴν σὴν, χατὰ δύναμιν δὲ πάντως τῷ 
ἡμετέραν, ὃ χαὶ δέχοιο προσηνῶς τε χαὶ e 
πως, ὁ πάνταχοῦ φιλάνθρωπος, x«l τῶν παθῶν 
νόσων τῶν ἡμετέρων, x«l μᾶλλον τῶν ψυχικῶν, 
τρὸς εἴης χρηστὸς͵ ἡγεμων xal φύλαξ παντὸς 
xaÜ' ἡμᾶς βίον Dow μοι τιθεὶς τὸν Χριστὸν, ὦ 
αὐτὸς μὲν διαφερόντως ἠγάπησας, ἐγὼ δὲ zi 
ἁμαρτιῶν, οἴμοι, ἀδιηγήτως παρώργισα" & 
πᾶσα δόξα, τιμὴ x«i προσχύνησις͵ νῦν xe) ἀεὶ, i 
εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 













sum auctoris, magisque intercisa minus fati 
lectorem. Sed quod hic non potuit, morte i 
tura preveniente;neque nos modo possumus, 
moram non ferente : quamvis tamen negare 
mus, plura etiam nos in textu emendasse 
corrigendum typothetarum errata. 


VITA S. STEPHANI ET SOCIORUM. 


840. 





MENSIS JULIUS. 


E SS, STEPHANO EPISCOPO RHEGIENSI 


ET SOCIIS, 


SUERA EPISCOPO, AGNETE, FELICITATE ET PERPETUA 
MARTYRIBUS RHEGII IN CALABRIA. 
(Julii die 5 Acta SS. Bolland, ad hanc diem.) 


res olim fuere hisancli apud Grecos, À episcopum Bovensem, qui suffraganeus est Rhe- 


d Latinos. Meminerunt eorum nonnulla 
ud nos, Chiffletianum atque Sirmundia- 
orum illud die v J.lii legit : Στεφάνον 
d rà» σὺν αὐτῷ: Hoc vero eodem die 
licatius : Τοῦ ἀγίον Μάρτυρος Στεφάνου, 
Ῥήγιον Καλα ρίας χειμένουν, xal τῶν 
ἁγίων μαρτυρησάντων" « Sancti Stephani 
qui jacet Rhegii in Calabria, etsociorum 
torum, qui cum eo martyrium sub- 
lonachis quoque Crypte Ferrate, et aliis 
cis ἀγροὶ ritus, celebrandum eodem die 
ir festum, Τοῦ ἁγίον Στεφάνον xol τῆς 
τοῦ. Similia habent Menea Greca bi- 
Vaticanae ; et alibi alia facile invenientur, 
visa non sunt, queque jam dicta potue- 
rmare. 
tamen apud Martyrologos Latinos Ste- 
15 et sociorum martyrum exstat memo- 
indicium esse possit, non adeo celebrem, 
ι illorum temporibus, viguisse cultum in 
tina. Atque hinc factum sit, ut Rhegien- 
jiscopus, Annibal de Afflictis, vir multa 
ia clarus, initio seculi superioris suppli- 
ingregalioni sacrorum Rituum Rome 
suisque Rhegiensibus facultas fieret, 
onendiimaginem, S. Stephano episcopo 
'tyri, atque allaria et templa in honorem 
rigendi. » Affert pro motivo talia impe- 
od « pridem, atque etiam tuuc temporis 
ur de eodem sancto Stephano sociisque, 
| Missa et alia Officia. » Et sacra con- 
referente illustriss. et reverendissimo 
co, Sancti Angeli in Foro Piscium Card. 
agno, gratiam petitam concessit an- 
Je hisce mihi constat, ita factum esse, 
aio Nicolai Marie Modofari, tunc Rome 
Thome in Parione rectoris, et hujusce 
ntis, atque eodem anno 1622 electi in 


giensis. 

3. Predictarum Seripturarum (uti is addit, qui 
illas nobis submisit) archetypa asservantur penes 
Joannem Simonem de Antonillo, U. J. D. virum 
eruditum et pium, et ipsi S. Stephano satis addi« 
ctum, cujus devotione et expensis sacellum exstat 
(utique post acceptum illa de re responsum sacre 
Congregationis Roma) exstructum in ecclesia Pree- 
dicatorum S. Stephano dicatum, in quo annis sin- 
gulis condecenti cum magnificentia Misse sacrifi- 
cium et Vesperre niusicis cum concentibus in festo 
Sancti solemniter celebrantur. Circa iconem vero 
antistitis Stephani, ejusdem acta et martyrium hinc 
inde figuris et versibus declarantur. 


B 4. lisdem fere temporibus, quibus Rome petita 


C 


concessaque fuit facultas construendi S. Stephano 
altaria, sacella, templa, impressit l'errarius utrum- 
que catalogum suum, alterum nempe sanctorum 
Italie, anno 1613, alterum illorum qui in Romano 
Martyrologio non habentur, anno 1625. In utroque 
commemorat, die 5Julii, S. Stephanum, sedabsque 
sociis; in priori quidem cum elogio hoc : « Ste- 
phanus, civis Rheginus, a S. Paulo apostolo, cum 

x Syria Romam ductus, Rhegium, Brutiorum 
melropolim appulisset, ad Christum csnversus, et 
in fide instructus, primus Rhegiorum episcopus 
ab eodem apostolo ordinatur. Qui, post Aposioli 
discessum, dum munus episcopale praedicando im- 
pigreexsequeretur, multis jam ad &dem perduetis. 
in Neroniana persecutione comprehenditur ; cum- 
que constanter in fidei confessione perseveraret, 
atque multis affectus suppliciis, cruciatus ommes 
superasset, demum capitis obtruncatione mmrty- 
rium consummavit. » In posteriori autem Catulugo 
idem Ferrarius sic habet: « Rhegii im Brutus. 
S. Stephani, primi ejusdem episcopi e marírae 
sub Nerone. » 


5, Non omni ex parie is(heso osmmaniad 


"mt 


MENSIS JULIUS. 


Actis Grecis, que mihi ab hisce viginti annis, tunc ἃ quid juam habent de sepultura sanctorum c 


Rome agenti, a R. P. Josepho Denti, domus pro- 
fessorum societatis nostree preeposito, Messane cu- 
rata fuerunt describi e codicibus ms. celeberrimi 
prope urbem illam monasterii Sancti Salvatoris, 
ordinis S. Basilii; uti pluribus dixi ad Vitam 
S. Sebastiane V. M. tomo VI Junii, que indidem 
ab eodem, uti multe alie, mihi Grece fuerunt 
submisse. Hec, inquam, Acta S. Stephani viden- 
tur fons esse, ex quo, quotquot de illo Latine scri- 
psere, sua hauserunt, aliis additis, aliis mutatis, 
pro suo eujusque sensu. Sic Stephanus, qui in 
Actis Grecis legitur patria Nicenus in Bithynia 
fuisse, et cum S. Paulo apostolo Rhegiam ap- 
pulisse, ; apud Ferrarium dicitur civis Rheginus, 
et ab appellente illas in oras Paulo, Rhegii 
inventus, atque ibi ad Christi fidem conversus 
fuisse. 

6. Hieronymus Marafioti in suo Calabrie Chro- 
nico, Italice anno 1601 excuso, pag. 47, et Marcus 
Antonius Politi in suo similiter Chronico, Messane 
impresso ann. 1617, pag. 80. Idem Paulus Gualte- 
rius in sanctis Calabrie, qui anno 1630 Neapoli 
prodierunt, pag. 53, et Ferdinandus Ughellus in 
suo Zlalie sacr: tomo IX edito anno 1692, habent 
Vitam S. Stephani, quam primus ex codice Grreco 
interpretatus est Italice; secundus et quartus La- 
tinam ediderunt ex alia atque alia interpretatione. 
Tertius e textu Latino ltalicam fecit cum oratoria 
interpolatione. Horum ego editionibus inter se et 
cum textu nostro Greco collatis, quanquam eodem 
fere recidant omnia, malui tamen novam interpre- 
tationern facere, consimilem nostro ms. Greco, il- 
lamque simul imprimere, ut omnia magis authen- 
tica sint. Editio Ughelli propius insistit nostro ms. 
Greco: Marafiotina et Politiana in paucis aliquan- 
tum discordant ; etin illo precipue, quod designent 
diem martyrii septimum Julii: quem Ughellus 
noster textus Graecus, Menea et Menologia citata, 
unanimiter asserunt quintum Julii. 

7. Cornelius a Lapide in Acta apostolorum cap. 
ultimo ad illa verba, Devenimus Rhegium, com- 
mentans, varia habet, que sibi, tunc Rome com- 
moranti, subinissa fuerunt a Rhegiensibus, viris 
eruditis et primariis: atque ex illorum fide hec 
narrat: «Silet hic multa Lucas, ac presertim 
Rhegiensium a Paulo conversionem, uno die, quo 
apud eos hesit, factam: que ex Eclesirte Rhegien- 
sis monumentis, eodem tevo (nempe szculo Christi 
Primo) Grece conscriptis, ac deinde in Latinum 
idioma translatis, et in archiepiscopali archivio 
asservalis, a Rhegiensibus viris eruditis et prima- 
riis ad me Romam transmissa, hic transcribam. » 
Transcribit autem ibi Acta Latina S. Stephani 
episcopi, a Paulo apostolo Rhegiensibus, ut aiunt, 
in transitu ordinati, que alia non sunt quam que 
nosinfra damus Greco-Latina ; nec tamen ibi sunt 
integra; nam desinunt in martyrio his verbis: 
« Quod digni fuerunt pro Christo mori ; » nec 


rum. Facile condono P, Cornelio, Theolo, 
Commentatori in sacram Scripturam eximio, 
fide et auctoritate Rhegiensium, virorum er 
rum et primariorum, talia scripserit. lpse i 
nihil per se commentatur de mora aut non 
Pauli apostoli apud Rhegium. Supposuil, ver 
que Rhegienses de mora ejus apud se uniu 
et de magna conversione gentilium illo die 
item de Actis S, Stephani, saeculo Christi : 
Grece conscriptis affirmabant. Et ai quid i 
re per se commentatus fuisset, utique obser 
quod si Paulus uno die Rhegii moram tru 
non potuisset secundo die Putoleos attigisse: 
Lucas factum esse ait. Sed de his mox alia. 

8: Interea ex citatis editionibus animadver 
textu Greco nostro sphalmata quaedam comi 
esse, verosimiliter oscitantia librarii, ills ia. 
ubi ego per iueclusa hisce sigis [] verba su 
conatus sum. Inter quas correctiones eliar 
quod tertium nomen mulierum, simul pass 
Perpetua desiderabatur, quae in [Italico et | 
Suer& episcopo, Agneti et Felicitati subnectit 
his autem ipsis nominibus dnbium oriri po 
omnes isti una cum Stephano passi fuerint« 
Christi primo. Acta quidem, etiam Greeea noi 
antiqua sunt, nec talia, ut illud ipss ts: 
possit. Testimonia Martyrologorum nullaree 
tur. Cultus nec valde antiquus apud Latm« 
valde celebris fuit ante seculum xvi, quanc 


( amplificatio petita fuit a S. Rituum congre 


Rome etobtenta, per facultatem exponendis 
imaginem sancli, ejusque nomini altaria ett 
dedicandi: que eatenus nulla habmnerit. | 
ubi sepultum fuit corpus in hodiernum usqa: 
uli scribit historicus Rhegiensis Politus ant? 
reperiri non potuit. 

9. Ex his, inquam. dubitari possit, an * 
phanuscum sociis suis martyriuin passussils 
primo; eoque magis quod totis tribus prix 
culis episcopus, suee civitatis alius, Rbegie 
non sit notus. Si dicas, per traditionem 1 
esse S. Steqhanum pro sseculo primo, qu 
cur alius episcopus, pro eodem seeculo et d 
sequentibus, similiter noius non sit. Inquies 
antiqua civitatis scripta intercideruut; sc 
autem vita S. Stephani, 4185 ipsum S. Pau 
stoli discipulum facit. Audio. Sed illa ipsa vi 
sapit longam antiquitatem, nec potest anle 
lum decimum scripta fuisse, si non sit diu, pos 
lio autem novem, decem, aut plurium sec 
tunc elapso, quando scripta fuit, potestis 
multa ignorasse de gestis sancti sui, quemads 
nunc nihil de illis scitur ex antiquitate prt 
quod in vita narrantur : etl magis potest igb 
cerlum tempus quo vixertt, marty rioque con 
fuerit, In hac porro ignoratione aut malig 
ditionis vulgi luce ser;bere exorso visum 
apliori tempore Stephazum adduci Rhegiu 


VITA S. STEPHANI ET SOCIORUM. 


911 


am quo Paulus apostoluseodem appulisse À punt Rhegium. Non dicuntur urbem intrasse, ne- 
. dum moram diurnam ibi fecisse ; sed potius iter 


; et presumi poterat, ipsum ibidem pro 
n reliquisse episcopum. 
n vero queri potest de sociis symmarly- 
Stephani, Sueraepiscopo, et mulieribus, 
'elicitate et Perpetua, unde illos acceperit 
1atus forte sit scriptor Vite. Eque hec 
liunde sunt: nec facile capiam, quomodo 
:te religionis Christiane initiis, duo Rhe- 
t episcopi, quando de uno solo non con- 
De mulieribus quoque certiora deside- 
int, ne quis cogatur suspicari, Perpetuam 
citatem, omnium fereantiquorum Patrum 
:ebratas, in Africa cum aliissociis marty- 
te seculo tertio passas, Rhegium tradu- 
|; quidem per hec dubia mea nihil dero- 
lim veritati ; sed magis cupio, veritatem 
ustriorem fieri per aptas ad dubia mea 
1m solutiones. Aliud quoque dubium huc 
ibi de prima Rhegiensium ad Christi fi- 
versione per Paulum apostolum, sermo 
larium vox,etquodammodo Evangelium, 
bitare nefas sit, insonat auribus, Paulum, 
ia Rhegium appulisset,ducendus Romain 
)ne et custodibus suis ad tribunal Ceesa- 
ngressu urbis Rhegiensis, ccepisse Chri- 
untiare : incolas autem obstinato animo 
üisse istiusmodi anuntiationem ; tandem 
eprecante Paulo, ut se dicentem audirent 
mpore quo parvulum candele frustulum, 
1u tenebat accensum, deflagrasset, id per- 
Tum vero Paulum candele ardentis 
imposuisse columelle, que forte astabat, 
P; et hanc columnam, consumpta brevi 
. flammam concepisse et perrexisse ar- 
viso prodigio, incolas fidem Christi am- 
fuisse. 
factum, non tantum vulgi sermone, sed 
iptocelebratur a Marco Antonio Polili ia 
Rhegiensi pag. 80, sed obiter tantum. 
mihi in his dubium est, utrum Paulum 
racula fecerit àut aliquos ad fidem con- 
mo an istam urbem ex navigatione illa 
. Seribit Luca, comes S. Pauli in. navi- 
yriaco- Romano, que vidit; et accurate 
am quam in civilatibus obviis traxerunt, 
, &it, hibernasse Paulum tres menses, et 
m interea fecit miracula et conversiones 
), describit. Syracusis triduo substite- 
uteolis rogatu fratrum manserunt dies 
le Rhegio autem nihil simile meminit Lu- 
, En verba, Actorum cap. ull : « Et cum 
is Syracusam, mansimus ibi triduo. Inde 
entes,devenimus Rhegium, et post unuin 
1te austro ; secundo die venimus Puteo- 
inventis fratribus, rogati sumus inanere 
dies seplem ; et sic venimus Romam. » 
lus et Lucas, navigantes Syracusa vene- 


B 


C 


prosecuti, e conspectu Rhegii, favente austro, post 
unum diem navigationis, venerunt die secundo 
Puteolos. Neque enim, si uno die Rhegii subtitis- 
sent, potuissent die secundo Puteolos attigisse, 
quibuscunque stantibus ventis, propterlonginquam 
locorum distantiam. 

13. lta intellecto sacri scriptoris textu, uti plane 
videtur intelligi debere, evanescit prodigium co- 
lumine marmorese ardentis in conversionem Rhe- 
giensium, imo et conversio ipsorum per Paulum, 
et ordinatio Stephani tunctemporis in episcopum. 
Quod si quis etiam sustinere velit, Paulum civita- 
tem ingressum fuisse, ibique die uno mansisse, 
nondum columna marmorea arserit. Quid enim ? 
Si id factum fuisset, Lucas, Pauli socius, utique 
scivisset. Si scivissel utique scripsisset. Utpote 
qui multo minora Pauli gesta in Melita insula et 
alibi, tam sedulo in memoriam posteritatis scripto 
consignavit. Utitur in re simili, simili argumenta- 
tione S. Hieronymus, Legebatur ipsius adhuc tem- 
pore liber de gestis Pauli et Thecle, in quo et de 
baptizato leone narrabatur. Quod refutaturus ipse, 
sic ait : « Igitnr Περιόδους Pauli et Theclee, et to- 
tam baptizati leonis fabulam, inter apocryphas 
scripturas computamus. Quale enim est, ut indivi- 
duus comes Apostoli Lucas, inter ceeleras ejus res, 
hoc solum ignoraverit ? » Similiter quomodo idem 
ignoraverit, accensam a parva candelula, predi- 
cante Rhegii Paulo, colnmnam marmoream arsis- 
se ? » Addit Hieronymus ex Tertulliano, « Presby- 
terum quemdam in Asia σπουδαστήν apostoli Pauli, 
convictum esse apud Joannem, quod auctor esset 
libri, et confessum, se hoc Pauli, amore fecisse ; et 
ob id de loco excidisse. » Digna fictoribus in rebus 
sacris ac seriis poena, sive finxerint amore persone 
private, sive amore patrie, ut resejus gestas quam 
altissime repetant, aut conversionem ejus ad Chri- 
sti fidem ab apostolis deducant. 

44. Procedamus porro. Non tantum Pauli tem- 
pore ignotum fuit prodigium ardentis columna, 
verum eliam mille annis post, usque ad tempus, 
quo primaria S. Stephani vita, quam Greco- 
Latinam damus, conscripta fuit. Ejus quippe au- 


p Οἷον, quamvis Paulum inducat Rhegium : ibique fi- 


dem annuntiasse, multos baptizasse, atque etiam 
presbyteros et episcopos ordinasse dicat, adeoque 
ianuat longiorem moram ibidem traxisse ; tamen . 
suo tempore nondum scivit, quod incole Rhegiens- 
ses initio pertinaciter prohibuerint Paulo predica- 
re fidem, deinde vero per prodigium columnae 
marmorere ardentis conversi abipso fuerint. Quin 
imo satis declarat auctor vite, Rhegienses ab ini- 
tio, absque ullo singulari miraculo, Paulum con- 
cionantem pronos auscultasse : et sicuti terra bona 
susceptum seinen multiplicat centuplum, ita illos 
suscepisse verbum Dei ex ore Pauli. Debet* igitur 
fabula ista primum nata fuisse in vulgus, posl 


915 


! MENSIS JULIUS, 


916 


tem dicti scriptoriset forte diu post, ex otiosi ali- Α discipuli aut Christi Domini, aut sanctorum Petri, 


cujus cerebro, que mox vulgo placuerit, atque 
etiam ἃ praedicto chronographo Hhegiensi, Marco 
Antonio Politi, recepta fuerit. Scriptoribus aliis, 
Marafiotio in Chronico Calabrie, atque Ughello in 
episcopis Rhegiensibus ; item Paulo Gualterio in 
Calabrie Sanctis, et Vita S. Stephani, qui ante et 
post Politum, sua ediderunt, non ausis pret- 
dicli prodigii, ac talis conversionis Rhegiensium 
ad fidem Christi, vel verbo meminisse, quod fa- 
ciam. 

15. Superest, ut de tetate S. Stephani et socio- 
rum ejus martyrum, verbum addamus. Satis, con- 
stare potest ex hactenus disputatis, ipsum a 
S. Pauloenavigatione Syriaco-Romana episcopum 
Rhegii constitutum non fuisse : 
Rhegienses, atque adeo ex illorum opinione con- 
stitutus fuit anuo Christi 56 quo illac transiit Pau- 
lus. De anno autem determinato martyrii nihildum 
apud ipsos legi. Ferrarius scribit, passum esse 
Stephanum sub Nerone : quodcertat cum Actis, in 
quibus legitur, ipsum prefuisse episcopum annos 
decem et septem. Ex quo consequitur, martyrio 
defunctum esse anno 73, quod eque sustineri non 
potest. Quia scitnr, nec illoanno, nec aliquot pre- 
cedentibus, nec aliquot subsequentibus, persecu- 
tionem ullam fuisse motam contra Christianos. 
Quamobrem aliud tempus querendum est, quoepi- 
scopus factus, quoque martyrium passus sitS. Ste- 
phanus. Illud autem invenire non erit facile : cum 
Ughellus dica!, « post Stephanum usque ad Con- 
stantini Magni tempus, episcopos, qui in civitate 
Rhegiensi loruerunt, desiderari.» Rogo igitur Rhe 
gienses, ut ipsi nova cura in rem illam tanquam 
suam, propius inquirant. 

16. Nobis quidem experientia constat, ubique 
gentium obtinuisse et obtinere, estque pluribus 
quodammodoinnatum, utrerum sarum antiquita- 
tem aflectent, eamque quam altissime attollant: 
quod et frequenter usu venit in Actis sanctorum, 
que postlonga tempora ex caliginosa traditione 
aut apocryphis scriptis colliguntur. Id accidisse 
sanclis Gallie prioribus espiscopis, luculenter testa- 
tur Philippus Labbe, antiquitatis eruditus, si quis 
alius, in Breviario suo chronologico Historie sacre 
et profane ad annuin Christi 69, ita scribens anno 
1665: «Ab annis facile octingentis plures majorum 
noslrorum crediderunt,quod primi episcopi funda- 
tores Ecclesiarum nostrarum per Galliam, fuerint 


Pauli aut Clementis, etc., quodque venerint preedi- 
care Evangelium in vastas hasce provincias seculo 
primo Christianismi, S. Ursinum Bituricensium, 
S, Austremonium Arvernorum, S. Martialem Le- 
movicensium S. Frontonem  Petrocoricensium, 
S. Eutrophium Santonensium, » et quos porro re- 
censet magno numeroalios : « quos inquit, doctis- 
simi viri, Faber, Bosquetus, Launoyus, Patres 
Sirmundus et Petavius, aliique plures, censuerunt 
nou venisse nisi seculo tertio aut quarto. » De 
nonnullis sanctorum illorum et nos tractavimus in 
Actis nostris, et fere consentimus cum citatis 
auctoribus. 

17 In Sicilia quoque Syracusani, qui sanctum 


id interim aiunt B sunm Marcianum, primum civitatis episcopum no- 


minant, contenduntque, Antiochia sibi & S. Petro 
apostolo submissumfuisse, ostenduntur ad diem 14 
Junii nostri, aberrasse ipsumque sanctum, impe- 
rantibus Valeriano et Gallieno seculo tertio, mar- 
tyrium sustinuisse. Umbri similiter, ut nuper dixi- 
mus, in tractatu preliminari ad tomum I Julii, 
affectant antiquitatem primorum aliquotepiscopo 
rum suorum, quosa:unta S. Petroapostolo e Syria 
ad se missos fuisse ; qui non nisi temporibus Dio 
cletiani et Maximiani vixerunt ac martyres facli 
sunt. Nihil attinet plura congerere exempla. Res 
eruditis notissima est. De S. Stephano, primo 
Rhegiensium episcopo, jamostendisse mibi videor 
ipsum nec seeculo primo, nec a S. Paulo apostolo, 


c quando is navigavit Romam, ordinatum fuisse epi- 


scopum ; quando autem ordinatus fuerit, nequeo 
divinare ; quia de hoc Stephano silent tam Marly- 
rologi Latini, quam aliiscriptores antiqui, saliem 
qui ante Vitam ejus scriptam vixerint. Fortasis 
posset ejus martyrium ad tempora Diocletiani el 
Maximiani referri, quia nulli alii ante illud tempus 
noti sunt episcopi Rhegienses. Verum certiora 
de his exspectabimus a Rhegiensibus ipsis, ut jam 


: dixi. 


48. Diximus quoque, unde acceperimus Acía 
Greca, et quia tarde fuerunt collecta, comperiun- 
tur non magne fidei esse. En ipsa, cum nostra in- 
terpretatione. Titulus talis prefigebatur : ᾿Αθλησις 
του ὁσίον Πατρὸς ἡμῶν ἱερομάρτυρος Στεφάνον, pi 
vporolrou τῆς Καλαδρίας : Certamen sancti Patri 
nostri, sacrimartyris Stephani, metropolita civila- 
tis Rhegii in Calabria. 





VITA S. STEPHANI ET SOCIORUM. 


918 





: ACTA AUCTORE ANONYMO 


"b —OA' Οὗτος ὁ ἅγιος ἱερομάρτυς Στέφανο; ὑπῆρχεν À 


"i ἀπὸ πόλεως Νικαίας * χατερχομένου δὲ Παύλου τοῦ 
1$ ἀποστολου ἐν τῇ Ῥώμῃ, συνηκολούθησεν αὐτῷ ἄχρι 
ὡς πόλεως Ῥηγίου τῆς Καλαδρίας. Εὑρὼν ὁ ᾿Απόστολος 

τήν πόλιν οὖσαν χατείδωλον, ἐχήρυξεν ἐν αὐτῇ λό- 
ἐξ γον Κυρίου, χαὶ ὥσπερ ἀγαθὴ τὸν σπόρον δεχομένη 
"E ναὶ ἑχατοστεύουσα͵ οὕτως οἱ ἐν αὐτῇ τὸν λόγον ἐδέ- 
V. ξαντο " χατηχήσας οὗτος αὐτοὺς ὁ Παῦλος, καὶ βα- 
Ἂς πτίσας πλείστους εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, χαὶ τοῦ 
V Υἱοῦ, x«i τοῦ ἁγίον Πνεύματος, προχειρίξει αὐτοῖς 
ὃς ἀρχιεπίσχοπον Στέφανον. Ὃς χαλῶς ποιμάνας τὴν 
ἂν ἐμπιστενθεῖσαν αὐτῷ ποίμνην, πολλοὺς τῷ ἑσπερίῳ 
Ti (μέρει) ὑπέστρεψεν εἰς τὴν τοῦ Χριστοῦ πέστιν 
1i ταῖς αὐτοῦ διδασχαλίαις. Διατρίψας οὖν ἐν ταύτῃ 
Ez τῇ πό)ει ἑπτὰ χαὶ δέχα ἐνιαυτοὺς, x«i ἐπισχόπους 


iz χαὶ πρεσδυτέρους χειροτονήσας, x«l τῆς ᾿Εχχλησίας B Uei gratiam perampla esset : 


ὁ: Θεοῦ χάριτι μεγαλυνθείσης, ἐχινήθη d ιωγμὸς χατὰ τῶν 
-- Χριστιανῶν. 

σι Β΄. Ἐχρατήθη ὑπὸ Ἱέραχος ἡγεμόνος ὁ ἽΑγιος 
ἂν προσαίτιος τοῦ Χριστιανισμοῦ, x«l ἠναγκάσθη ἀρ- 
ἢ νήσασθαι τὸν Χριστόν, x«i θῦσαι τοῖς εἰδώλοις " ὃς δὲ 
gc οὐχ ἠνέσχετο, ἀλλὰ μᾶλλον παῤῥησίᾳ τὸν Χριστὸν 
εἰ ὁμολογήσας, Θεὸν Gra. x«l Ποιητὴν πάντων * τὰ δὲ 
« εἴδωλα, ξύλα xal λέθους ἀναίσθητα, ἔργα χειρῶν 
Ὁ ἀνθρώπων, τοῦ διαβόλου ἐφευρήματα. Διὸ τύπτεται 
« ἀφειδὼς (σὺν τῷ Σονηρᾷ ἐπισχόπῳ) xai λέθοις τὰς 
a συνθλῶνται, xai εἰς χώμινον πυρὸς ἐμθληθέν- 
, τες, ἐξῆλθον ἀδλαβεῖς * ὅθεν πλεῖστοι ἐπίστευσαν 
τῷ Χριστῷ, x«l, Μέγας ὁ Θειὸς, ἀνεδόησαν, ὁ ὑπὸ 
. Στεφάνου, xai Σουηρᾶ τῶν ἀρχιερέων χηρυττόμενος. 


Nisi forte sit. Metaphrastes, 


Ex codice ms. monasterii Saneti Salvatoriis, ordinis S. Basilii prope Messanain. 


I. Sanctus hic martyr Stephanus, civitate Nicrea 
ortus, cum Paulus apostolus proficisceretur Ro- 
mam, ipsum comitatus fuit usque ad civitatem 
Rhegium Calabrie. inveniens autem Apostolus ci- 
vilatrem illam, totam idololatram, predicavit ibi 
verbum Dei : et quemadmodum bona terra semen 
recipit multiplicatque centuplum, ita incole]civita- 
tis verbum receperunt. Interea catechizans ipsos 
Paulus, baptizavit plurimos in nomine Patris et 
Filii et Spiritus sancti ; atque ordinavit ibi archbi- 
episcopum Stephanum, qui recte pascens commis. 
sum sibi gregem, multos in occidentalibus plagis, 
convertit doctrina sua ad fidem Christi. Postquam 
igitur septemdecim annos ibi exegisset, episcopos- 
que et presbyteros consecrasset, atque Ecclesia per 
mota fuit persecutio 
conira Christianos. 


II. In illa autem comprehensus ab Hierace pre- 
side S. Stephanus, tanquam auctor Christianismi, 
coactus fuit negare Christum et sacrificare idolis 
Quod ille non sustinens, potius confessua est 
Christum Deum esse et creatorem omnium ; idola 
vero esse ligna et lapides, sensu carentia, opera 
manuum hominum, et diaboli inventa. Hinc sine 
cessatione verberatur una cum episcopo Suera. el 
facies eorum lapidibus conteruntur, et in caminum 
ignis injecti, inde exierunt illesi. Quo miraculo 
plurimi crediderunt in Christum, exclamantes : 
Magnus est Deus, quem Stephanus et Suera epi- 


Ἔν οἷς ὑπῆρχον γυναῖκες σεμναὶ, ᾿Αγνῆς, Φιλιχητὰς ( SCOpi predicant. Inter hos quoque erant honestus 


(x«i Περπετούα) προσαγορευόμεναι, μαθήτριαι ToU 
ὁσίου Στεφάνου ὑπάρχουσαι,παῤῥησιασάμεναι ἔμπροσθεν 
" στᾶσαι ᾿Ιέραχος ἡγεμόνος, ὡμολόγησαν τὸ ὄνομα τοῦ 
Ὁ Χριστοῦ, Θεὸν ἀληθινὸν χαὶ Ποιητὴν πάντων ἀναχηρύ- 
K: ξασαι. 

"or Τότε θυμοῦ πλησθεὶς, ἐχέλευσεν αὐτὰς ξίφει 
ἀποτμηθῆναι Gua Στέφάνῳ xai Σονηρᾷ τοῖς ἀρχ- 
ἐερεῦσιν. Οὐ γινομένου, παραυτίχα ἀπέδωχαν τὰς 
ἁγίας αὐτῶν ψυχὰς τῷ Κυρίῳ, εὐχαριστοῦντες χαὶ 
ἀγαλλιώμενοι, ὅτι ἠξιώθησαν ὑπὲρ Χριστοῦ ἀποθανεῖν. 
Τὸ δὲ τίμιον σῶμα τοῦ ὁσίον ἱερομάρτυρος Στεφάνου, 
ὑπ᾽ ἀνδρῶν εὐσεδῶν ἀωρὶ τῆς νυχτὸς χομισθὲν ἐν τῷ 
νοτικίῳ μέρει τῆς αὐτῆς πόλεως, κατετέθη ἐν τῷ ἡσυχα- 
στιχῷ αὐτοῦ εὐχτηρίῳ, ὡς ἀπὸ σημείον ἑνὸς τῆς πόλεως, 
πλείστας idt; ἐπιτελοῦν. Τὰ δὲ τῶν λοιπῶν ἁγίων τὰ 
σώματα, Σονηρᾶ ἐπισχόπου, σεμνῆς ᾿Αγνὴς xci 
Φιλιχητάτης (xai Περπετούα(), ἔνθα ἀπετμήθησαν, 
ὑπὸ πιστῶν χατετέθησαν, ὑπὲρ τοῦ χόσμου πρε- 
σδεύοντες. 


| C 


x 
Ρ- 


femine, Agnes et Felicitas et Perpetua nominatue 
discipuli sancti Stephani; quee libera voce, stantes 
coram Hierace preside, confesszee sunt nomen Ch-7i- 
sti, ipsum Deum verum et Factorem omnium pre- 
dicantes. 

Iil. Tune preses, iracundia plenus, preeeri 
ipsis gladio amputari caput, uti et Stephane e 
Suere episcopis. Quo facto, reddiderunt saneta: 
animas suas Domino, gratias agentes et exex'za--- 
tes, quod digni fuerint pro Christo mori. Vener; 
bile autem sancti Stephani corpus a viris reigmse: ; 
nocte intempesta deportatum fuit in amarem 
partem ejusdem civitatis, ac depositum EI epp 
ejus oratorio, quod eirciter milliari SP à eu 


p abest, plurimas operans curationes. Muir. 


vero sanctorum corpora Suerte egasumm. vn. 
lis Agnetis, Felicitatis et Perpetem dim... ae 


deposita fuere, ubi occubueramt zum... 
cedentes. 


919 MENSIS JULIUS. | 820 


DE SANCTIS XLV MARTYRIBUS 


NICOPOLI IN ARMENIA 


COMMENTARIUS PR/EVIUS 


(Acta SS. Bolland', Mai die 10.) 








1. Nicopolis in Armenia, ab aliis pluribus ejusdem nominis civitatibus additione hujus provincie distin. 
cta, a Pompeio Magno condita ob Mithridatem ibi debellatum, auctore Dione Cassio, lib. xxxvi Histo- 
riarum Romanorum, exstitit clarissimorum martyrum XLV palestra,constantie eorum testis et specta- 
trix, ac glorie theatrum ; civitas sane tum insigni hoc triumpho nobilis,tum mirifice predicari merita, 
quod temporibus Valentis imperatoris inconcussa stelerit adversus Arianorum procellas,ut pluribus me- 
minit S. Basilius in epistol. addit., sicut signat Baronius in notationibus hie, 6, 9, 40, 11,et 12 edit. Nut 
celebratissimam vero sanctorum martyrum memoriam fuisse in sacris tabulis, abunde constabit ex iis 
que de eorum cultu subnectimus. 

9. Menologium Basilianum, ad calcem tomi primi hujus mensis post annuntiationem : Eodem mense 
(Julio die x), passio sanctorum XLV martyrum, qui in Nicopoli martyrio affecti sunt, » ita de illis pre- 
dicat : « Quadraginta quinque Christi martyres vixerunt sub regno Licinii et preefectura Lysiee, quorum 
priacipes fuere Leontius, Mauritius, Daniel et Antonius. Comprehensi itaque astiterunt duci Lysie in 
Nicopoli Armenie, Christumque confessi et idola exsecrati, ceesique ac lapidibus ora et faciem contriti, 
in carcerem conclusi sunt, per dies plures absque cibo permanentes. Milites, eorum constantiam con- 
spicati, Christo crediderunt.Deinde e carcere ejecti, et crura securibus ab:cissi, hi quidem jam mortui, 
illi autem adhuc spirantes, in caminum ignis injecti, cursum consummarunt, accipientes immortale 
regnum, quod paratum ipsis fuit a Christo ante mundi constitutionem. » Alibi sepius horum martyrum 
recurrit memoria in Grecis fastis,ac plerumque cum parvo elogio, videlicet in Meneis impressis eorum- 
que indiceet Horologio Grecorum ; item in Supplemento ad Menea ex Synaxario Sirmondi et ms. 
Chiffletii, in Meneis bibliothece Ambrosiane, Meneo Chiffletii, Menologio Slavo Russico, quod pro 
Leontio scribit Leonis, Maximo Cythetorum episcopo ; quibus addi potest ms. ex libro lingues Arabicede 
vita nonnullorum sanctorum Typicum S. Sabe, nec non epitome excusa Menologii : denique Menolo- 
gium Sirleti : e quo postea eorum memoria transiit ad Martyrologium Romanum, sic illos referens : 
« Nicopoli in Armenia, sanctorum martyrum Leontii, Mauritii, Danielis et sociorum, qui sub Licinio 
imperatore et Lysia preside varie excruciati,tandem in ignem conjecti, martyrii cursum confecerunt. » 
Molanus illos etiam habet, et Galesinius. 

3. Mensa impressa, uli etiam dictum eorum Supplementum, sacro martyrum agmini ita accinunt: 

Παρεμθολή τις εὐρέθη τῷ.-Θεῷ νέα 

Τόλμῃ παρεμδαλοῦσα καὶ πυρὸς μέσον. 

Κτεῖνεν ἀρισθενέας δεχάτη πῦρ Νιχόπολέτας, 

Nova castra Numen militem invenit novum 

Audacter ausum tendere in medio rogos. 

Flamma necat decima generosa Nicopolitas. 
Idem Supplementum habet hoc singulare de eorum cultu : Τελεῖται δὲ ἡ αὐτῶν σύναξις εν τῷ ναῷ Tl 
ἀγίας ᾿Αχυλίνης πλησίον τοῦ φόρον. Celebratur autem eorum solemnitas in templo S. Aquiline propt 
Forum. » De templo S. Aquiline agit Cangius lib. iv CPolis Christian, pag. 14&. 

&. Baronius tom. IIl, pag. 162, num. 46, agens de hisce martyribus, agonem eorum affigitanno 310.ls 
Menologio Slavo-Russico ponuntur passi anno 307. Liber lingue Arabice, de quo supra, videtur ipso 
alligare temporibus Diocletiani ; cum post annuntiationem ibidem addatur Actorum vite aut elogii, ul 
autumo, principium « in diebus Diocletiani : » et ascribitur, fol. 43. Tomo V. Maii, pag. 15!, in annot 
ad cap. 3 Actorum S. Donati et sociorum martyrum lit. f, ponitur Licinius cepisse persequi Christianos 
anno 316. Secus opinatur Pagius in Critica hist. Chronol. tom. I, pag. 381,censens, nullos martyres ἰβ 
persecutione Liciniana fuisse passos ante annum 319, neque ante illud tempus Licinium persecutionem 
Ecclesise intulisse. Tillemontius tom. V, pag. 512, obiter ex Grecis tabulis sanctos Christi pugiles con 
memorans, annum martyrii non determinat. Et vero ea temporis ratio, quam figit Pagius, non videlat 
improbabilis: neque enim apparet, quem potissimum martyrio sepe dicto assignes annum, quam illum 
quo Licinius varia in Christianos machinatus est, eos e palatio suo pellens, concilia celebrare, eos vt 





321 MARTYRIUM SS. XLV MARTYRUM. deo 


tans, aliaque quam plurima contra eos statuens ac gerens in odium Constantini de quibus Eusebius lib. 
1 De Vita Constantini, capite 31,52 et seqq. agit ; quee Petavius alligat anno Christi 319, ut videre estin 
parte altera De doctrina temp.,pag. 718; addens, passos esse in ea perseeutione XL martyres in Cappa- 
docia, frigore enectos, et Basilium, Amasie Pontici episcopum, martyrio affectum, citaque. Eusebii 
Chronicon. Actum de illo est tom. IIl Aprilis, pag. 416, apposita epocha, cirea ann. 322; de iis autem 
die 10 Martii. ad heec Eusebii Chronicon Laline versum apud Josephum Scaligerum pag. 180, ad an. 
cccxx1 habet ; «Licinius Christianos de palatio suo pellit.» Dicamus ergo, martyres obiisse circa annum 319. 
. 8.Quid sentiam de Actis, e Greco in Latinumsermonem a me conversis, paucis intellige. Non sincera 
lla esse, sed episodio plus uno adornata dramaticeque composita, indubitatum mihi videtur. Spirat 
enimvero inillisingenium Metaphrastis, vel saltem alterius cujusdam einon absimilis, tregodi sacri po- 
lius quam sinceri historici nomen promeriti. Argumento sunt sequentes observationes. Primo, preces, 
verbis psalmorum nimis composite concinnata, ut videsis num. 8 et 12. Secundo, inductio martyrum 
utriusque sexus nec nonexemplum S. Potamiene, temporibus Maximiani pro tuenda pudicitia in lebe- 
tem, pice instructum, a suo domino injecte, nonne theatrum spirant? S. Leontius, ea narrans ut ani- 
mos excitet ad forliter pro Christo dimicandum, dicit se ea accepisse « a magistro suo, qui veniebat ex 
Egypto, et audisse se aieba a S. Antonio asceta. » Qurero qui hic Antonius aceta ? Antonius magnus, ut 
opinor, celeberrimus plurium monachorum abbas : si ille est, quem conjicio, satis disparata connectere 
videtur scriptor ; cum is tam diu obierit post S. Leontium, anno utique 336. Res ille narrantur, a num. 
8 in fine. Tertio, diabolus, /sculapium mentitus, ducemque Lysium contra martyres eoncitans, quid- 
nam est nisi scena dramatica, num. 12? 

6. Quinto, mors martyrum, hoc modo aecelerata, qui refertur num. 16, fallor si plenam fidem inveniat. 
Sexto, proditin scenam mulier, sanctis aquam sub vestibus clam in carcere deferens, num. 11 ; quee de- 
nuo redit num. 19. Erunt, ut opinor, quibus preces et aqua erupe elicita non omnino arridebunt, num. 
22. Denique Actorum sinceritati non mediocriter officitsequens clausula, a genuinis Actis abesse con- 
sueta, que habetur num. 23, in qua Sisinniusita Deum orat jamjam moriturus. « Opis tug indigos, te- 
quenostro interventu invocantes, statiu exaudi, Domine,in quacunque necessitate et. indigentia ; quam- 
vis in viduitate et orbitate ; quamvis in peregrinatione ; quamvis in infirmitate corporis et aniine ; 
quamvis in eere alieno et calumniis ; quamvis in acerba servitute ; quamvis in hominum ac pecudum 
contagione ; quamvis in mari quispiam sit naufragus, elc. Tu illi, rex, per nos solatio sis, et statim 
exaudi, ul cognoscant muudi hujus incole, multum nos diligi abs te, et exaudiri, ac malo cuilibet fiat 
aqua he: ia medelam, nam ad invocationem tui ebullit et innovatum est vetus miraculum in gloriam 
Patris et Filii et Spiritus sancti, in laudem et memoriam inartyrum tuorum quinque et quadraginta. 

7. [nter martyres XX XVI Alexandrie passos, de quibushoc itidem die agitur superius, duo primi Leon- 
tius et Mauritius, et quintus Daniel, tribus nostris martyribus Nicopolitanis, quorum expressum vidimus 
nomen, prorsus homouymi sunt. Qui homonymia suspicionem fortasse nonnulli prebere poterit, hic 
eque, ac alibi, plus semel, inducte alicujus, confusionis, una fortasse martyrum turma in duas distra- 
eta, vel, si hoc non vis, alterius in alteram nominibus derivalis. Verum quoniam quid hic lateat my- 
sterii, nobis assequi non est promptum, ia duas eos classes dsitinximus, secuti Martyrologia Hierto- 
nymiana : uti indicavimus supra, ubi de dictis triginta sex martyribus egimus, οἱ difficultatem hanc 

Don pretermisimus. 

8. Tamayus solius S. Leontii nomen exprimit, et socios martyres confuse: « Nicopoli in Armenia, 

S. .eontii martyris, qui cum aliis sociis agonem admirabilem complevit. » Hoc recte ; sed clausulam 

sequentem, « cujus exuvie sacre in oppido Alcaudete, dicecesis Gienneusis in ceenobio monialium B. 

Clare debita cultus honorificentia servantur, » quorsum adjunxit ? Cum in notis ad hunc locum candide 

profiteatur « suspicari se, erase amicum eruditum, » nimirum P. Martinum Xemena Jurado, ex cujus 

telatione presdictis Sancti reliquiis istum locum assignarat, « et hec pignora esse alterius Leontii 
martyris Rome passi ; de quo agunt Maurolycus, Galesinius, et Philippus Ferrarius in generali eatologo 

Sanctorum die 9 Julii fol. 284, et suadeimnur ex eo quod comiti Beneventano ejus exuvias obtulit 

Paulus V, Pont. Max. extractas ex ltomanis ceemeteriis ; nec huc usque sciatur Nicopolitani Rome 

advectas fuisse. » Recte, ut opinor, hic se et alium suum ducem corrigit Tamayus. Utinam in pluribus 

aliis eadem felicitate et facilitate se correxisset Sic pluris fierent ejus merces apud eruditos hagiophilos 
eiiam Hispanos, indignatione potius ac risu sepe digniores, quam pretio. 


MENSIS JULIUS. 


524 





MAPTYPION 
ΤΩΝ ATION ME MAPTYPON. 


MARTYRIUM - 
SANCTORUM XLV MARTYRUM. 


CAPUT I. 


Vulgato a Licinio edicto contra Christianos, sistuntur coram duce Lysia sancti martyres. 


I. Licinius imperator quaquaversum edicta vul- A Α΄, Auxévtog ὁ βασιλεὺς ἀπέστειλε διατάγματα 


gavit, utsi qui reperirentur Christiani, omnimodis 
plecterentur. Edicti vero exemplar expressum erat 
sic: Licinius imperator, maximus, augustus, his, 
qui per orbem terrarum preesunt, salutem : Post- 
quam divinitas nostra facta est certior (1), quos- 
dam eorum qui Christiani appellantur, non solum 
beneficisdiisnon sacrificare, sed etiam pio deorum 
cultui injurias irrogare ; quin imo pretextu eis 
sacrificandi, plurimos «eos vel ipso nocturno tem- 
pore contrivisse, punitosque sepiusnon resipuisse 
aut honoribus affectos, aut metu absterritos ; ideo 
potestas nostra jubet, ut ubicunque invenientur 
Christiani, diis hi sacrificent, magnisque honoribus 
ac donis fruantur : reluctantes autem, una cum 


χατὰ πᾶσαν τὴν οἰχουμένην, ὡς εἴ τινες εὑρεθεῖεν 
Χριστιανοὶ, τούτους παντὶ τρόπω χολάξεσθαι. Ὁ 
δὲ τύπος τοῦ διατάγματος τοῦτον εἶχε τὸν ape 
χτῆρα' Λιχίνιος αὐτοχράτωρ, μέγιστος, σεθδαστὸς, 
τοῖς χατὰ τὴν οἰχουμένην ἄρχουσιν χαίρειν: Ἐπειδὴ 
ἐδιδάχθη ἢ ἡμετέρα θειότης, ὅτι τινὲς τῶν λεγομέ- 
νων Χοιστιανῶν οὐ μόνον οὐ θύονσι TOig εὐεργέ- 
ταῖς θεοῖς, ἀλλὰ χαὶ ἐνυδρίξουσι τὴν εὐσεθᾷ τῶν 
θεῶν θρησχείαν, πλείστους δὲ θεοὺς χαὲὶ ἐν νυξὶ 
συνέτριψαν προφάσει τοῦ θύειν αὐτοῖς, καὶ πολλάχις 
χολασθέντες οὐ μετετέθησαν, οὐ τιμαῖς εἴξαντες, οὐ 
φόθῳ μεταπεισθέντες, διὰ τοῦτο χελεύεε τὸ ἡ μέτε- 
ρὸν χράτος, ὅπου δ᾽ ἂν εὑρεθεῖεν Χριστιανοὶ, τού- 
τοῖς θεοῖς, χαὶ τιμῶν 


τους θῦσαι μεγίστων καὶ 


uxoribus ac liberis, igni ac ferro tradantur ; facul- B δωρεῶν ἀπολαύειν’ τοὺς δὲ μὴ πεισθέντας σὺν γν- 


tates insuper illorum omnes publicentur, in tem- 
plorum, furtim ab ipsis eversorum, nec non muro- 
rum et publicorum balneorum utilitatem. Invio- 
labile itaque imperium nostrum edocti, quantum 
conniti potestis, id quod mandatum est, exsequa- 
mini, ne una vos cum impiissimis periclitemini. 
Hisce itaque vulgatisin plateis urbium edictis, san- 
cti Dei famuli gavisi sunt, oblatam martyrii oppor- 
tunitatem considerantes. 


II. Interheec publicato Nicopolitarum in civitate 
edicto, quando timores ingruerent, et instructe es- 
sent carnificine, erecta ligna ad suspensionem, 
ungula ferres acute ad abrasionem, cassides ignitee, 
olle ferventes, rot:e, clavi, nervi bubuli indurati, 
aliique cruciatus atrociores ; et dum advenisset dux 
Lysias, ubi universa Armenielegio sorlito erat dis- 
tributa, comprehensi sunt nonnulli, qui Christia- 
nos se declarabant, Leontius et Mauritius et Daniel 
viri nataliumsplendore conspicui, et doctrinarum 
eruditione, viteque ad Chrisli leges conformatione 


(1) Isto quondam titulo imperatores fuisse nun- 
cupatos, colligitur ex e,istola Valentiniani ad 
Theodosium imperatorem data, que est numero 


C 


γαιξὶ x«l τέχνοις πυρὶ x«i μαχαίρᾳ παραδίδοσθαι, 
τὴν δέ γε ὕπαρξιν αὐτῶν πᾶσαν δημοσιευθᾷῆναι εἰς 
ἐπιωέλειαν ναῶν, τῶν ὑπ᾽ αὐτῶν χλοπῇ xaÜatsüb- 
των, xal τειχῶν x«l λουτρῶν δημοσίων. Εἰδότες οὖν 
τὸ ἀπαράδατον τῆς ἡμετέρας χελεύσεως παντὶ cÜi- 
wt τὸ προσταχθὲν εἰς ἔργον ἐνέγχατε, ὡς ud xai 
ὑμᾶς συγχινδυνεῦσαι τοῖς ἀθεωτάτοις. Τούτων τῶν 
προσταγμάτων προτεθέντων ἐν ταῖς πλατείαις τῶν 
πόλεων, οἱ ἅγιοι δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ ἔχαιρον, τὸν 
χαιρὸν τοῦ μαρτυρίον σχοπόῦντες. 

Β΄, Καὶ δὴ καὶ ἐν τῇ Νιχοπολιτῶν προτεθέντος τοῦ 
διατάγματος, x«i τῶν φόθων ἐπισειόμένων, χαὶ τῶν 
χολαστηρίων εὐτρεπισθέντων, ξύλων ὀρθίων εἰς 
ἀνάρτησιν, ὀνύχων τε σιδηρῶν ἀχμαίων tic εἴσξεσιν, 
xal χασσίδων πεπυραχτωμένων, τηγάνων xci tp 
χῶν, χαὶ ἥλων, xxi βουνεύρων ξηρῶν, καὶ ἐτίρων 
χαλεπωτέρων χολαστηρίων, καὶ παραγενομένον τοῦ 
ϑουχὸς Λυσία, ᾧπερ ὧν ἀπόχεχληρωμένη ἡ λεγεὼν 
πᾶσα 1) ᾿Δρμενίας, συνελήφθησαν τινες, ἑαυτοὺς 
χαταδήλους ποιήσαντες, ὅτε Χριστιανοί εἶσιν, Λεὸν» 
τιος χαὶ Μαυρίχιος, xxi Δανιὴλ, ἄνδοες ἐπίσόμοι 


vicesima quinta, et habetur parte 1 concilii Chal- 
ced. a. col. 512. 





MARTYRIUM SS. XLV MARTYRUM. 


856 


τῇ πόλει γένει τε xal παιδεύσει λόγων xoi À illustres, et una cum ipsis quadraginta alii, Chri- 


τὰ Χριστὸν διαπρέποντες, σὺν αὐτοῖς δὲ καὶ 
τε μ΄ λέγοντες ἑαυτοὺς εἶναι Χριστιανοὺς, 
τοπροαιρέτως προελθόντες τῷ Λυσίᾳ. Ὃς 
νος τὴν τοσαύτην τῶν ἀνδρῶν προθναίαν, 
κὐτοὺς, λέγων" Πόθεν ἐστέ; xal τίς ἐστιν ὁ 
ipe μὴ εὐσεθδεῖν, μήτε θύειν τοῖς θεοῖς τοῖς 
c; O ἅγιος Λεόντιος λέγει " Ἡμεῖς πάντες 
νοέ ἐσμεν. Καὶ οὐ μὲν τὴν πόλιν ταύτην 
,»οἱ δὲ xal ix τῆς χώρας τῆς ὑπὸ τὴν πόλιν 
(. Καὶ πατρὶς μὲν ἡμῖν αὕτη $ ἐπίγειος, 
δὲ Χριστὸς ὁ ἐπουράνιος" xal αὐτός ἐστιν ὁ 
ἡμᾶς καὶ πείσας θεοῖς χούφοις χαὶ τυφλοῖς 
γεύειν, μήτε ἔργοις χειρῶν ἀνθρώπων προσ- 
ιυσίας εἶπεν’ Καὶ ποῦ ἐστιν ὁ Χριστὸς: 
τταυρώθη x«i ἀπέθανεν; Ὁ ἅγιος Λεόντιος 
[à μόνον τὸ ἀπέθανεν ἀχούσεις, ἀλλ᾽ ἐννοή- 
t καὶ ἠγέρθη xoci ζῶν ἐστιν ἐν τοῖς οὐρανοῖς" 
p ἀπέθανεν dv ἡμᾶς, xci πάλιν ἠγέρθη, ὡς 
τοῦ Θεοῦ. Λυσίας εἶπεν" Οὐχοῦν ζῇ vov; Ὁ 
όντιος λέγει" ὦ Λυσία, οἱ ὑμέτεροι θεοὶ 
τες οὐ ξῶσιν' ὁ δὲ ἡμέτερος Δετπότης xai 
τὰ πάντα τῇ ἰδίᾳ δεξίᾷ χαταρτήσας, ojpz- 
,, θάλασσαν, χαὶ πάντας ἀνθρώπους, ὑπὲρ 
πέθανεν, ἵνα ἡμᾶς ἀποσπάση τῆς εἰδωλολα- 
ἐχεῖνος ξῇ, χαὶ ἡμᾶς ἐδίδαξεν ὑπεραπο- 
' αὐτοῦ, ἵνα xoi ἡμεῖς, ἀποθανόντες, συν- 
| αὐτῷ. Λνσίας εἶπεν: Οὐχὶ δωώδεχά εἰσιν 
ἄνιοι ; ποῖον οὖν σὺ λέγεις ἕτερον Θεὸν, ὃς 
οὐρανὸν, χαὶ γῆν, xci θάλασσαν , Ὁ ἅγιος 
λέγει" Ποῖοέ εἰσιν οἱ θεοὶ ὑμῶν - Λυσίας 
ζεὺς, χαὶ ᾿Απόλλων, xal ἀσχληπιὸς, x«i oi 
ὕς σέδει ἡ σύμπασα. 'O ἅγιος Λεόντιος λέ- 
ὺς οὖν θεός ἐστιν; Λυσίας εἶπεν “ Οὐαὶ, 
, ἄνθρωπε βλασφημῶν * αὐτὸς ἐστιν ὁ χρα- 
(€ οὐρανοὺς, πατὴρ ἀνδρῶν τε x«i θεῶν. Ὁ 
ιεόντιος λέγει: Ei οὖν θεὸς ὁ Ζεὺς 
ὅτι χαὶ ἰσχυρὸς ἐστιν, χαὶ ὑμῶν τῶν ἐχδέ- 
χρήξει ἀσεδούμενος᾽ πάντως δὲ καὶ δίχαιός 


ἐστιν 


αἱ μισοπόνηρος, μισῶν μοιχείαν, μισῶν 
, μισῶν ἀῤῥητοποιίαν, μισῶν ἀδελφογα- 


σῶν πολέμους, χαὶ φιλῶν εἰρήνην. 'O γὰρ 
st τέλειος εἶναι, xal ἀπροσδεὴς, χαὶ &v- 
Ὃς. ᾿ΕἘὰν γὰο ἁμάρτῃ ὁ θεὸς ὑμῶν, ἐστὶν 
λὸς, xai ἄλλον Θεοῦ χρείαν ἔχει ἀναμαοτήτον 
γωσιν ἑαυτοῦ, 

υσίας εἶπεν * Σὺ εἶ ὁ διχάζων τὰ τῶν θεῶν, 
ιφαλή ; Μὰ τὴν σωτηρίαν τῶ» θεῶν, x«l τὴν 
ακῶς ἀπολέσω ὑμᾶς. Ὁ ἅγιος Λεόντιος λέ- 
ἡ ἀγανάχτει τὴν ἀλήθειαν ἀχούων Toi; 
γις πᾶσι νόμοι τέθεινται, οἱ μὲν λογιχοὶ, οἱ 
xol, ὡς οὐ χρὴ ἄνθρωπον ἀλλοτρίαν ἔχειν 
, οὔτε ἀδελφογαμεῖν, οὔτε πολέμους ἀγαπᾶν, 
ὑξενεῖν ὄλεθρον τοῖς ἀνθρώποις. Εἴπερ σωτῆ- 
τοὺς χαλεῖς, ὥφειλον μᾶλλον ix τῆς εἰρήνης 
xai περιποιεῖσθαι τοὺς σεδομένους, Εἰ δὲ ὁ 
vov τοιαῦτα διαπράττεται, καὶ τοὺς ἀνθρώ- 
gre λῦσαι τοὺς νόμους" & xal ὡς ἄνθρω- 


Β 


stianos se dictitantes ultro ad Lysiam accesserunt. 
Qui talem in viris contemplatus animi celsitudinem 
percontatus, illos est, dicens : Cujates estis, et quis 
auctor vobis est, ne cultum aut sacrificium defe- 
ratis diis coelestibus ? Cui sanctus Leontius : Om- 
nes nos Christiani sumus, et nos quidem urbem 
hanc incolimus, illi vero e regione, quee urbi subest, 
advenerunt. Et patria quidem terrestris nobis ea- 
dem est, Pater vero coelestis Christus ; atque hic 
esl, qui nos docuit, et persuasit deos mutos ac 68- 
cos non colere, nec opera manuum hominum ad- 
orare. 


IIl. Dixit Lysias: Ubinam est Christus ? Num- 
quid cruci affixus et mortuus est ? Cui sanctus Leon- 
tius: Non solum audi mortuum esse, sed resur- 
rexisse considera, et vivere in coelis ; sed enim 
mortuus est libens propter nos, et iterum resurre- 
xit, tanquam exsistens Filius Dei. Dixit Lysias : 
Nempe etiam nunc vivit ? Cui sanctus Leontius : O 
Lysia, dii vestri, postquam mortui sunt, non vi- 
vunt ; at vero Dominus noster ac Deus, qui dextera 
sua gubernat omnia, coelum, terram, mare el ho- 
mines omnes, pro nobis, mortuus est, ut nos ex 
idolorum cultu extraheret. Vivit is, et docuit nos 
pro se mori, ut. mortui, cum illo vivamus. Dixit 
Lysias : Nonne duodecim dii coelestes sunt ? Qua- 
lem ergo tu alium dicis Deum, qui fecit ccelum et 
terram et mare ? Sanctus Leontius dixit: Quinam 
dii vestri sunt ? Lysias dixit : Insuper et Apollo et 
ZEsculapius, aliique, quos orbis colituniversus.San- 
ctus Leontius Jixit : Jupiter ergo Deus est ? Lysias 
dixit: Vah! insanis, homo bla:pheme : ipse est, qui 
ceclos tenet, hominumque pater et deorum. San- 
ctus Leontius dixit : Si igitur deus est Jupiter, quia 
omnino fortis est, vobis defensoribus, quando injui 
ria leditur, non indiget ; omnino justusest et mali 
osor, osor fornicationis, osor adulterii, osor ob- 
scenitatis nefanda, osor incestus, osor bellorum 
el amans pacis. Etenim Deus perfectus sit oportet, 
egestatisque ac peccali expers: nam si peccat 
deus vester, peccator est ; οἱ Deo eget altero pec- 
care nescio, ad emendationem suam. 


IV. Lysias dixit : Tu causam dicis eorum que 
ad deos attinent, malum caput ? Per deorum et 
meam salutem, male vos perdam. Sanctus Leon- 
tius dicit : Ne indigne feras audire veritatem. Ho- 
minibus omnibus tam ratio quam natura prescri- 
psitleges, non esse par, ut homo alienam habeat 
uxorem, utque committat incsstum, aut bella dili- 
gat, aut hominibus perniciem inferat. Si eos vocas 
sospitatores, deberent potius ex pace servare et de 
cultoribus suis bene mereri. Si deus vester ista fa- 
cit, suadeat hominibus solvere leges ; vel sicut 
homo, deus vester agat, et homines imitetur, Nam 


867 


MENSIS JULIUS. 


808 


si illi, qui faciunt ea quse lex non jubet, ργθυδγὶ- A roc πραττέτω ὁ θεὸς ὑμῶν, x«l μιμησάσθω τοὺς 


catores dicuntur, summoque supplicio el morte 
ipsa digni sunt;dii vestri prievaricatores quali 
tandem mortis genere sunt digni ? Homines novi- 
mus qui ab istis se spurcitiis conlinuerunt : el 
justi appellantur, libidinem aversantes. Ergo homi- 
nes continentes diis incontinentibus prestantiores 
sunt. Si non ita res se habet, sed mule dixi, te- 
stimonium mihi perhibe. Neque enim male dixi ; 
nam dii non sunt, qui servant, sed pessimi demo- 
nes, animis perniciem afferenles. 


V. Sanctus Daniel dicit sancto Leontio : Belle di- 
xisti, Pater, et nobis omnibus animos addidisti. Dux 
dixit: Malum caput, et omui dementia plenum ; 
nonne Deus vester, tanquam maleficus cruci affixus 
est; ecquis autem deorum nostrorum affixus est 
cruci ? Sanctus Leontius dicit: Deus noster cruci 
affixus est ; quin imo in cruce ejus gloriamur, con- 
tra quam dii vestri nihil quidquam valent. Christus 
enim volens hominem servare a tali, que invalue- 
rat, impietate, voluntarie se tradidit Judeis, heec 
per prophetas vaticinatus, ut antiquam primi ho- 
minis prevaricationem per crucem solveret, ad in- 
fernum descenderet, cum aperiret, animas libera- 
ret, et resurrectionem nobis donaret. Dii aulem 
vestri, Jupiter quidem propter Juxuriam factus est 
cygnus, taurus ac serpens. Quidnam ergoamabilius 
est, Deumne, postquam homo, quem fecerat, mala 
sua volnutate perierat, Deumne, inquam, pro ipso 
mori etresurgere, atque nuncipsum simulresurgere 
misericordiam consecutum ; an ob luxuriam fieri 
ciconiam et repere ob libidinem ? Similiter quoque 
Apollo, deus vester, fulmine periit, ut in fabulis 
vestris in scenam datur. /Esculapius vero et Her- 
cules fulmine itidem icti et igne ccelesti consumpti 
fuerunt ; non enim dii erant, sed impostores. 


CAPUT II. 


Sancti lapidibus percussi et in carcerem conjecti, variis exemplis a sancto Leontio confirmantur. 


Vl. Tum dux iratus lapidibus vultus eorum ce- D ς΄. Καὶ 


di jussit. Et dixit: Ora eorum percutite, ex qui- 
bus blasphemia erupit contra deos. Percussi sancti 
dicunt tyranno : Deus te percussurus est, minister 
Satani,quia audiens veritatem,ebrius es impietate. 
Sanctus Leontius dicil : Fratres, ne maledicile his, 
qui ex se ipsis maledicti sunt, benedicite po: 
tius, quoniam ita scriptum est : « Benedicite per- 
sequentibus vos! ; » benedicite et non maledicite. 
Dux dicit: Leonti, per deos juro, si obtemperetis 
mihi et sacrificetis, quidquid volueritis, dabo vo- 
bis : nam hucusque vos sustinui, considerans futu- 
rum, ut mutaremini. Si itaque imperatoribus re- 
fragamini, etsi non veneritis diis sacrificaturi, mem- 
bra vestra corvis et canibus cibum proponam, et 


! Matth. v, 44. 


B 


ἀνθρώπους * ti γὰρ οἱ πράττοντες ἃ μὴ ὁ νόμος xt- 
λεύει, παράνομοι λέγονται, καὶ τιμωρίας μεγίστης, 
xat θανάτου ἀξιοί εἰσιν, οἱ Üsol ὑμῶν παρανομοῦν- 
τες πύσων θανάτων ἀξιοί εἰσιν Οἴδαμεν ἀνθρώ- 
πους ἐγχρατευομένους ἀπὸ τῶν ἀχαθαρσιῶν τούτων, 
xxi λέγονται δίχαιοι, νυλασσόμενοι ἀπὸ ἀσελγείας 
οὐχοῦν οἱ ἐγχρατεῖς ἄνθρωποι τῶν θεῶν ἀχρατῶν 
χρείττονές εἰσι. Εἰ δὲ οὐχ ἔχει οὕτως, ἀλλὰ χαχῶς 
εἶπον, μαρτύρησόν μοι" οὐχ εἶπον γὰρ χαχῶς ὅτι 
θεοὶ σώζοντες, ἀλλὰ δαίμονες χάχιστοι, 
ὁλοθρεύοντες ψυχάς. 

Ε΄. Ὃ ἅγιος Δανιὴλ λέγει τῷ ἁγίῳ Λεοντίῳ * Ka- 
λῶς εἶπας, Πάτεο, x«i Πάντας ἡμᾶς παρεθάῤῥυνας. 
'O δοὺξ εἶπεν : Καχὴ χεφαλὴ, xal πάσης ἀπονοίας 
πεπληρωμένη, οὐχὶ ὁ Θεὸς ὑμῶν ἐσταυρώθη. ὡς 
χαχοῦργος ; τίς δὲ τῶν θεῶν ἡμῶν ἐσταυρώθη ; Ὁ 
ἅγιος Λεόντιος )έγει" Ὃ μὲν ἡμέτερος Θεὸς éarav- 
ρώθη, καὶ ἐγχαυχώμεθα ἐν τῷ σταυρῷ αὐτοῦ, du οὔ 


οὐχ εἰσὶ 


οἱ θεοὶ ὑμῶν οὐκ ἐτι ἰσχύουσιν" ὁ γὰρ Χριστὸς, βου- 
λόμενος σῶσαι τὸν ἄνθρωπον διὰ τὴν ἐπιχοατησασαν 
ταύτην ἀθεότητα, ἐχουσίως ἑαυτὸν παρέδωχε τοῖς 
Ἰουδαίοις, προχηρύξας ταῦτα διὰ τῶν προφητῶν, 
ἵνα διὰ τοῦ σταυροῦ παράδασιν ἀρχαίαν τοῦ mpere- 
πλάστου λύσῃ, καὶ κατέλθῃ εἰς τὸν ἄδην, xai ἀνοίξῃ 
τοῦτον, χαὶ ἀπολύσῃ ψυχὰς, χαὶ ἀνάστασιν &gb 
δωρήσηται" οἱ δὲ ὑμέτεροι θεοὶ, Ζεὺς μὲν, dc ἀσω- 
τίαν χύχνος, x«l ταῦρος, χαὶ ἑρπετὸν ἐγένετο" τί 
οὖν ἐστιν ἐραστότερον, Θεὸν τὸν ποιήσαντα ἄνθρω- 
πον, χαὶ ἀπολωλότα διὰ ἰδίαν ἑαυτοῦ χαχὰν προ- 
αίρεσιν, ἀποθανεῖν τὸν Θεὸν dv αὐτὸν, xai ἀναστῆναι, 
xai συναναστῆναι τοῦτον ἐλεηθέντα, ἢ δι᾿ ἀσωτίαν 
γενέσθαι πελαργὸν, καὶ ἕρπειν διὰ τὴν πορνεῖον; 
Ὁμοίως δὲ xci ᾿Απόλλων, ὁ Θεὸς ὑμῶν͵ ἐχεραυνώβε, 
ὡς ἐν τοῖς μύθοις ὑμῶν τραγῳδεῖται. ᾿Ασχλῃπιὸς δὲ 
xai Ἡραχλῆς ἐχεραννώθησαν χαὶ αὐτοὶ, xel χατ- 
ἐδαπανήθησαν πυρὶ οὐρανίῳ, οὐ γὰρ ἧσαν θεοὶ, Y 
ἀπατηλοί. 












χολώσας ὁ δοὺξ ἐχέλευσε λέθοις τὰς 
ὄψεις αὐτῶν δέρεσθαι, xoi λέγει: Τύπτετε τὰ στὸ» 
ματα αὐτῶν, ὅθεν ἐξῆλθε βλασφημία εἰς τοὺς θεούς, 
Oi δὲ ἅγιοι τυπτόμενοι λέγουσιν τῷ τυράννῳ" T 
πτειν σε μέλλει ὁ Θεὸς, ὑπηρέτα τοῦ Σατανᾶ, ὅτι 
τὴν ἀλήθειαν ἀχούων μεθύεις τῇ ἀσεδεία. 'O aye 
Λεόντιος λέγει" ᾽Αδελφοι, μὴ χαταρᾶσθε τοὺς αὐτῷ 
χαταράτους, ἀλλὰ μᾶλλον εὐλογεῖτε * ἐπειδὴ οὕτως 
ἐπιγέγραπται " Εὐλογεῖτε τοὺς διώχοντας ὑμᾶς 
λογεῖτε, xxi μὴ χαταρᾶσθε. Ὁ δοὺξ εἶπεν" Λεὸ 
μὰ τοὺς θεοὺς, ἐὰν πεισθῆτέ μοι, χαὶ θύετε, ὃ 
βούλησθε, παρέξω ὑμῖν ἕως γὰρ τοῦ παρ 
ἠνεσχόμην ὑμῶν, σχοπῶν τὴν μεταδολήν. ᾿Εὰν 
παραχούσητε τῶν αὐτοχρατόρων, καὶ μὴ, 

ἐλθόντες, θύσητε τοῖς θεοῖς, τὰ μέλῃ ὑμῶν 


Φ 


MARTYRIUM 55. XLV MARTYRUM. 


330 


οἷς χυσὶ βορὰν παραθήσω, καὶ οὐδὲν Α nihil vobis proderit stulta pervicacia. Sanctus An- 


t ἢ ματαία ἔνστασις. 'O ἅγιος "Avto- 
ἰοίοις θεοῖς χελεύεις θῦσαι ἡμᾶς ; Λυ- 
ϑύσατε τῷ Διὶ xai τῷ ᾿Απόλλωνι, Ὁ 
|; εἶπεν’ Ὃ Θεὸς ὑμῶν ἑαυτὸν σῶσαι 
», Απόλλων λέγεται" τοῦτο ὑμεῖς μαρ- 


τήσας οὖν ὁ Λυσίας, χαὶ ἐχ τοῦ θυμοῦ 
)& διαπύρους ποιήσας, xai τρίσας τοὺς 
ἴυσεν σιδήρῳ δεθῆναι αὐτῶν τὰς χεῖρας, 
lag, x«l χλοιοῖς βαρυτάτοις χατασφιγ- 
τεθῆναι εἰς τὸ δεσμωτήριον εἰς τὸν 
πόλεως τῆς βλεπούτης χατὰ βορέαν, 
ἡ ὑπεχτρέχει, ῥέουσα ἔξωθεν τῆς πύ- 
ς᾽ παραγγεΐλας τοῖς φυλάσσουσιν αὐ- 
ὁταις, Μεναίᾳ χαὶ Βηληράδῃ, λέγων 
τε, ὦ Μιναῖα καὶ Βηληράδη, πῶς αὐ- 
τε μὰ τὸν γὰρ ᾿Ασχληπιὸν, ὅτι ἐὰν 
τος ἢ ὕδωρ ἐδόθη αὐτοῖς παρώ τινος, 
τιμωρίαν ὑμῖν ἐπιθήσω, x«i πυρὶ σὺν 
ἀναλώσω. Oi δὲ στρατιῶται, τὰ δεσμὰ 
ij ἁγίοις, ἐνέδαλον εἰς τὸν πύργον. Οἱ 
ἐξ ἐνὸς στόματος ἔλεγον" Εὐλογοῦμέν σε, 
ἰασιλέα τῆς δόξης, τὸν ἐπὶ Ποντίου Πι- 
τάντα εἰς χριτήριον διὰ τὰς ἡμετέρας 
| γὰρ εἴ ἡ ἀληθινὴ ζωὴ, ὁ ὑπὲρ ἡμῶν 
ὧν θυσία δοθεὶς, ὁ τοῦ ᾿Αληθινοῦ Θεοῦ 
ς, χαὶ τοῦ σοῦ Πατρὸς ἀρχιερεύς" μὴ 
ἃς ToU ἐλέου σον, μήτε ταύτης τῆς 
ἐνώσας ἡμᾶς πάντας τῇ σῇ ὁμολογίᾳ, 
ἡμᾶς ὀμοψύχους, ἔνωσον ἡμῶν χαὶ τὴν 
ἱ μὴ ποιήσῃς ἡμᾶς ἐν μηδενὶ χωρισθῆ- 
λων, ὅπως ἰδόντες ἡμῶν τὴν χαλὴν 
| ἀσεδεῖς ἐργάται, ἐπιθυμήσουσιν τὴν 
πρᾶξιν. Ἰδοὺ γὰρ ἐν σκότει χατεθλή- 
τες χαὶ διψῶντες, χαὶ ἡ ψνχὴ ἡμῶν ἐν 


tonius dixit: Cujusmodi diis sacrificare nos jubes 
Lysias dicit: Sacrificate Jovi et Apollini. Sanctus 
Leontius dixit: Deus vester, qui semetipsunr ser- 


vare non potest, Apollo dicitur. Id confitemini vos 
ipsi. 


VII. Indigpnatus ergo Lysias, oculis inflammatis 
pr& furore ac dentibusfrendens, manus eorum ac 
pedes catenis vinciri jussit ; et catenis gravissimis 
excarnificatos, in carcerem compingi in turri civi- 
tatis, que Boream respicit. Unde etiam fons excur- 
rit, fluens extra portam civitatis. Militibus qui eos 
custodiebant, Mene et Belerade, id mandati de- 
dit, dicens: Videte, Menea et Belerade, quomodo 


DB ipsos eustodiatis. Nam per JEsculapium, si resci- 


vero, aut panem aut aquam eis a quopiam data 
esse, poena illorum vos multabo, et igne simul cum 
ills vos perdam. Milites autem, vincula sanctis 
circeumponentes, in turrim conjecerunt. Sancti ex 
uno quasi ore dicebant: Benedicamus te, Domine, 
Regem glorie, qui propter peccata nostra coram 
Pontio Pilato astitisti judicandus. Tu enim vera es 
vita, pro nobis peccatoribus in hostiam datus, 
veri Dei verus Filius, Patrisque tui Pontifex : ne se- 
para nos a misericordia tua, neque ab hac fraterna 
conjunctione, qui omnes nos unistui confessione, 
et unius efficis voluntatis, mortem quoque nostram 
uni: nec permitte ut alter ab altero in aliquo sepa- 
remur, ut videntes egregiam nostram alacritalem 


p impii ministri exemplo nostro moveantur. Ecce 


enim in tenebras detrusi sumus, esurientes ac si- 
tientes, et animus noster in vinculis tabescit; sed 
tu, Domine, patientiam nobis da, cursuinque 
nostrum perfice, ut nullum e nobis Satanas ca- 
piat. 


ura ἀλλὰ σὺ, Κύριε, χάρισαι ἡμῖν τὴν ὑπομονὴν x«i τελείωσον ἡμῶν τὸν δρόμον, ἵνα μηδένα ἐξ 


ἃς χειρωσηταᾶι. 
λίναντες τὰ γόνατα προσηύξαντο, χαὶ 
χαθεσθησαν, διὰ τὸ μὴ δύνασθαι αὐτοὺς 
(xv ἦσαν γὰρ ἐν τοῖς δεσμοῖς χατα- 

χαὶ ἔψαλλον συμφώνως λέγοντες" 
τὸν Κύριον, χαὶ προσέσχε 
ἤχουσε τῆς δεήσεώς μου, x«l ἀνήγαγέν, 
υ ταλαιπωρίας xa 


ὑπέμεινα 


Xyt&; τὸν ψαλμὸν, ἔπεσαν ἐπὶ πρόσωπον, 
τες πάλιν ἔψαλλον λέγοντες" Εἰσάχουσον, 
τευχῆς μον, ἐν τῷ δέεσθαί με πρὸς σέ" 
χθροῦ ἐξελοῦ τὴν ψυχήν μον. ᾿Εσχέπα- 
συστροφῆς πονηρενομένων, ἀπὸ πλή- 
ομένων ἀδικίαν. Καὶ πληρώσαντες τὸν 
ὶ ποιήσαντες τρίτην εὐχὴν, ἐχαθέξοντο, 
δεσμὰ κχαταφιλοῦντες, χαὶ προσέχοντες 
αλλιῶντο, Ὁ δὲ ἅγιος Λεόντιος ἤρξατο 
αὐτοὺς χαὶ λέγεινο ᾿Αδελροὶ τίμιοι xai 
«αἱ δοῦλοι τοῦ Χοιστοῦ, γενναίως ἅπαντα 
* οἴδατε γὰρ ix τῶν θείων Γραφῶν, ὅσα 
(χιχ. 2, 3. " Psal. Lxiu, 2,3. 
voL. Gg. CXV. εὐ 


VILI. Et flexis genibus orabant ; et postquam sur- 
rexissent, consederunt, eoquod recto corpore stare 
non poterant (erant quippe in vinculis incurvati) 
et una voce canebant, dicentes : « Exspectans ex- 
spectavi Dominum, et intendit mihi, et exaudivit 
orationem meam, et eduxit me de lacu miserie et 


ἀπὸ πηλοῦ ἰλεύος. D de luto fecis *. » Atque expleto psalmo, ceciderunt 


in faciem, et surgentes rursum cecinerunt, dicen- 
tes: « Exaudi, Deus, orationem meam, cum depre- 
cor ad te: a timore inimici eripe animam meam. 
Protexisti me a conventu malignantium, a multitu- 
dine operantiuminiquitatem. « Atque ex pleto psalmo 
et tertia facta oratione cousedere, alter alterius 
vincula osculantes, et se mutuo stringentes exsulta- 
bant. Sanctus vero Leontius hortari ipsos coepit 
et dicere: Fratres venerandi, famulique ac servi 
Christi,generoso animo omnia toleremus : nostis 
enim e sacris Litteris, quanta sustinuerit Job (sed 
enim vos non latet finis Domini) memores estote, 


τὶ 


331 


MENSIS JULIUS. 


332 


quod Joannes Baptista capite truncatus sit, Ste- À ὑπέμεινεν 196, ἀλλὰ καὶ τὸ τέλος Κυρίου ἔγνωτε. 


phanus autem lapidatus, Petrus apostolus Rome 
crucifixus, Paulus capite minutus, Thomas spicu- 
lis confossus. Quot vero sancti temporibus Maxi- 
miani imperatoris, Deciiet Adriani, aliorumque im- 
piorum imperatorum, martyrio sint affecti, et glo- 
riose coronas consecuti, et fortunati ab omnibus 
Predicentur, et nostis omnino et audistis. 


IX. Quorsum autem viros pugiles commemorare 
attinet ? Ubi mulieres quoque, religione et virili 
animo preestantes, imbecillitate sexus deposita, in 
Christo posuerunt spem, ob repositam in ccelis 
gloriam. Dicit enim Dominus in Evangeliis: « Qui 


me confitebitur coram hominibus, confitebor et p λίοις" « 


ego cum coram Patre meo, qui in coelis est: et qui 
negaverit me coram hominibus, negabitur et ipse 
coram angelis Dei *- » Itaque si mulieres, quarum 
natura infirma est, viriliter decertarunt, quanto 
magis nos tales ac tantos pro Christo martyrio 
perfungi oportet ? Audistis de sancta Euphemia, 
Capitolina et Julitta, aliisque sanctis mulieribus, 
quarum nomina seripta sunt in libris colorum, 
quam strenue dimicarint, et diabolum debellarint. 
E quibus dilectoni vestre recensebo dignum ser- 
monem, commemorans ea qua accepi a viro, ma- 
gistro nostro, qui veniebat ex /Egypto, et audisse 
se aiebat a sancto Antonio asceta. 


X. Temporibus Maximiani persecutoris fuit puel- 
la quedam Alexandrie, alicujus a divitibus istic 
degentibus, ancilla. Nomen ipsi erat Potamiena 
(2). Cogebatur a suo domino ad concubitum. Illa 
dixit : Ancilla Christi sum, non scortor. Dominus 
vero ad tempus aliquod ipsi insultat. Ipsa autem 
non gessit morem. 1s itaque simul diligens, simul 
miserans, non cecidit, sed preefecto eam tradidit 
dicens : Si proposito meo obsecundet, annuntia ; 
sin minus, puni illam, ut Christianam. Priefecto 
itaque tradita, multisque adulationibus ab ipso 
tentata, ut heri jussis obtemperaret, respondens 
dixit: Ne talis unquam fiat judex, qui jubet ancil- 
lam obedirelibidini domini. Cumque prefectus ti- 
morem incuteret: In lebetem te conjiciam, ut pice 
comburaris, cum christiana sis; hec dixit illi: 
Per caput imperatoris (multum enim hunc revere- 
ris) nejubeas simul et semel me projici in lebetem. 
sed paulatim demitti, ut noris quantum patientiee 
Christus mihi donet. 


XI. Ipsa itaque in lebetem injecta, simul atque 
pix ad collum pervenit, spiritum suum tradidit. Vi- 
detis, quod mulier, que erat sola et ancilla et 


* Matth. x, 32, 33. 


(2) De hac S. Potamiena juniore actum tom. II. Junii pag: 6. 


μέμνησθε πάντως ὅτι ᾿Ιωαάννης μὲν ὁ Βακτιστὴς 
ἀπεχεφαλίσθη, Στέφανος δὲ ἐλιθοδολήθη, Πέτρος ὁ 
ἀπόστολος ἐν Ῥώμῃ ἐσταυρώθη͵ [Ιαῦλος ἀπεχεφα- 
λίσθη, Θωμᾶς ἐχεντήθη" ὅσοι δὲ ἅγιοι ἐν τοῖς χρὸ- 
νοις Μαξιμιανοῦ τοῦ βασιλέως, χαὶ Δεχέου, καὶ 
᾿Αδριανοῦ x«i τῶν ἄλλων ἀσεδῶν βασιλέων, ἐμαρ- 
τύρησαν, ἐπιδόξως x«l τοὺς στεφάνους ἀπέλαθον, 
xai μαχαρίξονται παρὰ πάντων, καὶ ἔγνωτε πάντως 
καὶ ἀχούετε. 

Θ΄. Καὶ τέ δεῖ περὶ ἀνδρῶν ἀθλησάντων λέγειν ; 
Ὅπον γε xai γνναῖκες θεοσεθεῖς xal ἀνδρεῖαι, ἀποθέ- 
μᾶῆναι τὸ τῆς φύσεως drovov xai ἀσθενὲς, ἐνίσχυσαν 
τὴν εἰς Χριστὸν ἐλπίδα διὰ τὴν ἀποχειμένην ἐν οὐ- 
ρανοῖς δόξαν. Ὁ γὰρ Κύριος εἶπεν ἐν τοῖς Εὐαγγε- 
"Oc ἄν ὁμολογήσῃ με ἔμπροσθεν ἀνθρώπων, 
ὁμολογήσω αὐτὸν χἀγὼ ἔμπροσθεν τοῦ Πατρός μον 
τοῦ ἐν οὐρανοῖς" χαὶ ὃς ἂν ἀπαρνήσηταί με ἔμκρο- 
σθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀπαρνεθήσεται χαὶ αὑτὸς ἔμ- 
προσθεν τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ. » Εἰ οὖν γυναῖκες, ὧν ᾧ 
φύσις ἀσθένεια, ἀνδριχῶς ἡγωνίσουτο, πόσω μᾶλλον 
ὀφείλομεν ἡμεῖς οἱ τοιοῦτοι χαὶ τοσοῦτοι ὑπὲρ Χρι» 
στοῦ μαρτυρῆσαι ; ᾿Αχούετε περὶ τῆς ἁγίας Εὐφε- 
μίας, xai Καπιτουλένης, xal ᾿Ιουλίττης, x«i τῶν 
ἄλλων ἁγίων γνναιχῶν, ὧν τὰ ὀνόματα ἐν iG 
τῶν οὐρανῶν εἰσιν ἀνάγραπτα, πῶς λαμπρῶς ἐγν- 
νίσαντο, καὶ ἐνίκησαν τὸν διάδολον: ἐν οἷς δεργησι- 
μαι τῇ ἀγάπῃ ὑμῶν λόγον ἄξιον, μνημονεύων, à 
ἀχήχοα παρὰ ἀνδρὸς, διδασχάλον μῶν, ἔλθόντος 
ἀπὸ τῆς Αἰγύπτου, καὶ ἀὐτὸς ἔλεγεν ἀχηχοέναι παρὰ 


σ τοῦ ἁγίου ᾿Αντωνίου τοῦ ἀσχητοῦ. 


ΙΓ, Ὅτι ἐν τοῖς χαιροῖς Μαξιμιανοῦ τοῦ διώκτον κόρ 
τις ἐν ᾿Αλεξανδρεία, δούλη τινὸς ὑπάρχουσα τῶν ἐκεῖσε 
πλουσίων" αὕτη δὲ ἔλέγετο Ποταμιόνα. ᾿Βναγαέεῦςε 
παρὰ τοῦ ἰδίου δεσπότον συγχαθεύδειν αὐτῷ. "à 
εἶπεν: Ὅτι Χριστοῦ tige δούλη, xal oí πορνύω. 
Ὁ δὲ δεσπότης ἐφήδετο αὐτῆς ἕως τινός" ἡ δὲ οἷς 
ἐπείσθη" αὐτὸς μὲν ἅμα ἀγαπῶν, ἅμα δὲ καὶ Dei, 
οὐχ ἔτυπτεν, ἀλλὰ παρέδωχεν αὐτὴν τῷ ἡγεμάνκ,: 
λέγων, ᾿Εὰν συνθῆτε τῶ σχοπῷ μου, φῆσαι αὐτῇ, 
εἰ δὲ μὴ, κόλασον αὐτὴν ὡς Χριστιανήν, Παραϑδοθεῖδε 
δὲ τῷ ἡγεμόνι, καὶ πολλὰ παρ᾽ αὐτοῦ 
τοῦ πεισθῆναι τοῖς τοῦ δεσπότου κελεύμασι, 
θεῖσα εἶπεν: Μὴ γένοιτο τοιοῦτός ποτε δικαστὰς, d 
χελεύει ἀσωτία δεσπότον δούλην ὑποτάσσεσθαι. 
δὲ ἡγεμόνος φοδήσαντος͵ ὅτι ἐν τῷ λέδητί σι 
Àe, συγχαίεσθαι τῇ πίσσῃ ὡς Χριστιανὼν οὖσαν. 
δὲ εἶπεν αὐτῷ τὴν χεφαλὴν σοι τοῦ βασιλέως, 
πολὺ φοδῇ αὐτὸν, μὴ χελεύσεις ἀπὸ ἀκαξ 
με ἐν τῷ λέδητι, ἀλλὰ χατὰ μικρὸν x 
ναι, ἵνα γνῷς, πόσην μοι ὑπομονὰν ὁ 
χαρίξεται. 

IA'. Καὶ βληθείσης αὐτῆς ἐν τῷ λέδητι, ὡς 
περὶ τὸν τράχηλον 5» πίσσα, ἀπέδωχε τὴν 
αὐτῆς. Ὁρᾶτε, ὅτι γυνὴ μόνη xai δούλη ὑπά 
















MARTYRIUM 55: XLV MARTYRUM. 


384 


; μὴ ἔχουσα ἑαντῆς ἐξουσίαν, οὕτως τῇ μεγά- Α quenon habebat potestatem suiipsius, tam magna 


μονῇ χατήσχυνε τὸν τύραννον. Τί ἂν εἴποι- 
ες; ἢ ποία ὑπέρθεσις ἔσται τοῦ μὴ ἄποθα- 
ἂρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ; Μετὰ 
ν τελείωσιν ἡμῶν αἱ μὲν ψυχαὶ ἡμῶν ὑπὸ 
ἀγγέλων δορυφοροῦνται, χαὶ ἐν τῇ βασιλείᾳ 
ρανῶν στέφανοι x«i τιμαὶ ἔσονται - τὰ δὲ 
t ἡμὼν μετὰ χαρᾶς xoci δόξης χατὰ πᾶσαν 
ἰχουμένην ἐχπέμπονται, Καὶ ταῦτα 
παρεθάῤῥυνεν, ὥστε x«l αὐτοὺς εἰπεῖν. Τοῦ 
τὸ θέλημα γενέσθω. Καύσωνός δὲ ὄντος 
ὃν, ἡνέχα ταῦτα τοῖς ἁγίοις συνέθαινε, xai 
ἕνων αὐτῶν τῷ δίψῃ, x«i χωλυομένων τῶν 
ἐπιδοῦναι αὐτοῖς ἄρτον, ἣ ὕδωρ, γυνή τις 
Ig ὀνόματι Βασιανὴ, εὐσχημόνως ἐνδυσαμένη 
γαιχκείαν στολὴν, χαὶ μαφόριον πλατύτερον 
νηθείας περιδαλλομένη, χώθωνας ὕδατος πλή- 
αξωσαμένη, x«i ὡς ἐπισχέψεως χάριν ἀνν. 
πρὸς αὐτοὺς εἰσπορενομένη, ἐπότιξεν αὐτοὺς 
Tog. 


εἰπὼν, 


patientia tyrannum confuderit. Quid ergo nos di- 
cemus ? autqualis dilatio eritnon mori pro Domino 
nostro Jesu Christo ? Nam post mortem nostram, 
anime nostre sanctorum angelorum satellitio sti- 
pabuntur ; et in regno ccelorum corone et honores 
erunt : reliquie autem nostre cum gaudio et ho- 
nore per universum orbem transmittentur. Heec fa- 
tus, omnibus animos addidit, adeo ut ipsi quo- 
que dicerent : Domini voluntas fiat. Cum autem 
quo tempore h&c eveniebant sanctis, eestus esset 
intolerabilis, et pre siti exurerentur ; cumque in- 
super interdictum domesticis esset prebere eis pa- 
nem aut aquam, mulierquaedam pia, nomine Ba- 
siana, muliebri amictu decore induta, maforio (3) 
latiore, quam solebat, circumdata, poculis aque 
plenis cincta et tanquam visendi gratia sine suspi- 
cione ad eos profecta, clam ipsis potum dedit. 


CAPUT II. 


Sancti frustra ad cultum deorum incitantur ; in deos et tyrannum invehitur 
sanctus Leontius ; clam a muliere potantur. 


Διανυχτερεύσαντες δὲ ἐν τῷ σχότει ἦσαν 
ὑμένοι, ὡς ἐν ἡμέρᾳ, καὶ ἔψαλλον ὁμοῦ πάᾶν- 
ντες * « ᾿Εξελοῦ με ἐχ τῶν ἐχθρῶν μου, ὁ Θεὸς, 
. τῶν ἐπανισταμένων ἐπ᾽ ἐμὲ λύτρωσαί με" 
με ἐκ τῶν εργαξομένων τὴν ἀνομίαν, καὶ ἐξ 

αἱμάτων σῶσόν με, » χαὶ τὰ ἑξῆς. Οἱ γὰρ 
᾿ αὐτῶν νεαρᾶς ἡλιχίας ἦσαν ἐχμεμαθηχότες 
''λμούς. Καὶ τελέσαντες τὴν νυχτερινὴν εὖὐ- 
κάώθηντο ἐχδεχόμενοι τὴν παρὰ τοῦ Θεοῦ βοή- 
Ὁ δὲ δοὺξ, ἐν φροντίδι γενόμενος, ποίᾳ 
X χολάσει τοὺς ἁγίους, dümvog διετέλει τὴν 

Περὶ δὲ τὸν ὄρθρον ἀφυπνώσαντος αὐτοῦ, 
2» αὐτῷ ὁ Σατανᾶς, λέγων * ᾿Ανδρίζου, Av- 
ἐγὼ γάρ εἶμι ὁ ᾿Ασχληπιὸς, εἰς ὃν χθὲς 
* ἀλλὰ ἀναστὰς τιμώρησον τοὺς ἀνθρώπους 
; ἅπαξ γὰρ βλασφημήσαντες x«i ἑἐνυύρί- 
οὔχ εἰσιν ἄξιοι τῆς ἡμετέρας θεότητος ^ ξέ- 
| αὐτούς " οἶδα γὰρ τὴν ἔνστασιν αὐτῶν, ὅτι 
ἡουσιν ἡμῖν, οὔτε προσχυνοῦσιν * πολλὰ γὰρ 
κατ᾽ ἐμοῦ ἐν τῇ φυλαχῇ. Εὐθὺς οὖν, χλάσας 
τὰ ὀστᾶ, χαῦσον αὐτὰ πυρὶ, καὶ ἐπιζήτησον 
xov ποταμὸν, x«i ἐχεῖ αὐτὰ ἀπόλεσον * go- 
γὰρ μὴ πως, ἐὰν εὕρωσιν αὐτὰ ot Χριστια- 
ἰκοδομήσαντες οἴχους μεγολους χαὶ περιφα- 
χεῖ αὐτοὺς χατορύξωσιν, χἀχείνους σέθοντες 
κῶντες, ἐμὲ ἐξουθενίσονσιν * σπονδῇ οὖν ἀπ- 
αὐτούς, 
᾿Αναστὰς οὖν ὁ δοὺξ τὸ mpi μετὰ σπουδῆς 
, καὶ φαντασίας, x«i πλήθους στρατιωτῶν, 
λθὼν ἄξω τῆς πόλεως ὡς ἀπὸ βημάτων pv, 
Ἰρὼν τόπον ὑψηλότερον, χαθίσας ἐπὶ τοῦ βή- 


al. rvin, (. 2, 8. 


XII. Dum vero pernoctarent, in tenebris tam ex- 
sultabant quam inluce, cantabantque una omnes; 
« Eripe me de inimicis, Deus meus, et ab insur- 
gentibus in me redime me. Libera me ab operan- 
tibus iniquitatem, et de virissanguinum salva me^, » 
etc. Quippe plurimi illorum ab ineunte etate psal- 
mos perdidicerant. Nocturnis precibus absolutis 
sedebant, exspectantes a Deo auxilium. At dux, 
cura confectus quonam supplicio sanctos afficeret, 
noctem transigebatinsomnis. Sed ubi sub auroram 
obdormivisset, adstitit ipsis Satanas, ac dixit : 
Macte animis, Lysia : ego namque /Esculapius 
sum, per quem hesterno die jurasti, at strato te 
proripe, etillos homines plecte : nam semel bla- 
sphemiis et injuriis usi divinitate nostra indigni 
sunt. Proin cede illos ; scio quippe pervicaciam 
ipsorum, quod necnobis sintsacrificaturi, nec cul- 
tum delaturi, nam multa adversum me dixeruntin 
carcere. Mox ergo confracta ipsorum ossa flammis 
combure, et fluvium Lycum inquire, et ibi hec dis- 


D perde. At enim vereor, ne, si Christiani inveniant, 


qui domos magnas wedificarunt et illustres, ibidem 
eos defodiant, illosque reverentia et honore per- 
sequentes me pessumdent : perde itaque ipsos sine 
mora. 


XIII. Dux itaque cum mane surrexisset multa 
cum festinatione, visionis imagine ac militum 
multitudine, atque egressus esset extra civitatem 
quasi ad spatium passuum centum et quinquaginta 


t ista significat operimentum capitis, maxime feminarum, de qua Cangius. 


$35 MENSIS 


locumque sublimiorem invenisset, sedens in tri- 
bunali, sanctos accersi jussit. Nec mora : milites 
ejecerunt ipsos, ac vinctos stiterunt. Dux autem 
fixo obtutu illos pererrans, sic fatur : Seilis peper- 
cisse me vobis heri, ne tormentis cruciaremini, et 
in hodiernum usque diem connivisse, ut hodie diis 
sacrificantes, imperatoribus fiatis amici, et nobis; 
et postquam vestrum quilibet sacrificaverit ad du- 
centos aureos accipiat, vestesque et dona alia im- 
peratoria. Ecce enim, plerosque vestrum sacrifica- 
re velle video ; si ergo morem mihi geratis, mox 
tauros hucadduci mandavi, ut diis immoletis, pran- 
dium vobis paretur, et inter epulas splendida 
quoque accipiatis dona. Sin obedire recusatis, ad 
aliud tormentorum genus, procedere oportet. Proin 
auctor vobissum ne dulcissimselucis usura privari; 
ne ab uxoribus et liberis et amicis separari vos pa- 
tiamini ; sed sacrificium offeratis, et, cui libuerit 
deo, thus adoleatis. 

XIV. Tunc uno quasi ex ore sancti dixerunt : 
Anathema tibi, tyranne, congruum furori tuo co- 
gnomentum sortite ; jubes enim nos a Deo vivente 
deficere, et impuris et abominandis demonibus sa- 
erificare. Enimvero et indumentum, etcibus, et po- 
tus, et thesaurus, et pater, et amicus, et frater no- 
bis est Dominus noster Jesus Christus, qui nos vo- 
cavit. Dux dicit : EGamnum vobis parco vel inju- 
ria lacessitus, nam et amicorum ferre defectus 
equum est ; relictisque omnibus, sancto Leontio 
dixit :Pre reliquis mysteria gentilium probecallere 
te video, plane a puero iisdem institutum. Quid 
ergo ? Quandoquidem Jupiter, Apollo et Ascula- 
pius dii tibi esse non videntur ; Neptuno aut Diane 
hostiam litate. Sanctus Leonitus dicit : Erratis, 
dum eos dicitis esse deos. At enim immortales ho- 
minum mentesdiis mortalibus restant ; etenim si 
e colo et terra deorum vestrorum esse genera- 
tionem dicunt, columque ac terra obnoxia sunt 
corruptioni elementa ; prorsus, quoniam genitores 
suos imitantur filii, corrumpuntur ipsi, ut genito- 
res. Jam vero si corruptioni obnoxii sunt, quomo- 
do dii appellantur? Et si mentes hominum, vinculis 
corporeis solutae, non sustinent permanere, cum 
corpus non exsistit, at divinum quemdam locum 
occupant ; diine erant hi qui querunt ea qu& ho- 
minum mentes oderunt, et veneree libidinis pru- 
ritu gaudent ? Itaque si quisquam audeat dicere: 
Deus ego sum, preter unum Dominum nostrum 
Jesum Christum, alium quoque mundum ille con- 
dat, dicatque : Hunc ego mundum condidi, ac tum 
demum Deus nuncupetur, is enim Domini ac re- 
gis nostri Jesu Christi ars et opiflcium est. 


XV. Sanctus Leontius iratum ac perturbatum 
conspicatus ducem sic infit: O dux, audi equo 
animo : quia me dixisti rebus gentilium initiatum, 
audi, quee dicam contratuos deos. Quemadmodum 
tu si Cesar nominareris, et imperatori bilem mo- 
veres, supplicio dignus fores; sic dei quoque vestri, 


JULIUS. 336 


ἃ ματος, ἐχέλευσιν ἀχθῆναι τοὺς ἁγίονς * καὶ oi 
στρατιῶται τὸ τάχος ἐχδαλόντες αὐτοὺς παρέστησαν 
δεδεμένους. Καὶ ἀτενίσας εἰς αὐτοὺς ὁ δοὺξ, εἶπεν " 
Οἴδατε, ὅτι χθὲς, φεισάμενος ἡμῶν τοῦ μὴ mpoc- 
ἄγειν ὑμῖν βασάνους, εἰς τὴν σήμερον ἑἐταμιευσά- 
μὴν, ἵνα τὴν σήμερον θύσαντες τοῖς θεοῖς, φίλοι 
γένησθε τῶν αὐτοχρατόρων χαὶ ἡμῶν, καὶ θύσας 
ἕχαστος ὑμῶν λάδῃ πρὸς σ΄ χρυσοῦς, καὶ ἐσθῆτας, 
x«i ἄλλας δωρεὰς βασιλιχάς * ἰδοὺ γὰρ, ὁρῶ τοὺς 
πλείστους ὑμῶν θέλοντας θῦσαι. 'E&v οὖν πεισθὅτέ 
μοι, ἐντεῦθεν ἤδη ἐχέλευσα ἀχθῆναι ταύρους, ἕνα 
θύσητε τοῖς θεοῖς, χαὶ γένηται ὑμῖν ἄριστον, καὶ ἐν 
τῇ εὐωχίᾳ λήψεσθε χαὶ τὰς δωρεὰς λαμπράς. 
᾿Εὰν δὲ μὴ πεισθῆτέ μοι, ἀνάγχῃ ἐπὶ τὸ ἕτερον 
εἶδος τῶν βασάνων ἐλθεῖν. Πάραχαλῶ οὖν ὑμᾶς pà στε- 

B ρηθῆναι τοῦ γλυχντάτου φωτὸς, μηδὲ χωρισθῆναι γυ- 
yatxày xat παιδίων, x«i φίλων, ἀλλὰ θῦσαι, καὶ θυμιά- 
σαι λίδανον οἷῳ βούλεσθε θεῷ. 


IA'. Τότε πάντες οἱ ἅγιοε ὡς ἐξ ἐνὸς στόματος 
εἶπον * ᾿Ανάθεμά σοι, τύραννε, τῆς οἰκείας occu 
ἐπώνυμε * χελεύεις ἡμᾶς ἀποστῆναι ἀπὸ Θεοῦ ζῶν- 
roc, καὶ θῦσαι δαίμοσιν ἀκαθάρτοις καὶ βδελυχτοῖς * 
ἡμῖν γὰρ x«i ἔνδυμα, x«i βοῶσις x«i πόσις, xai 
θησαυρὸς, xal πατὴρ, καὶ φίλος, καὶ ἀδελφὸς, ὁ 
Κύριος ἡμῶν ἹἸησοῦς Χριστός ἐστιν ὁ καλέσας 
ἡμᾶς. Ὁ δοὺξ λέγει Ἔτι ὑμῶν φείδομαι καὶ 
ὑδριξόμενος * δίκαιον γάρ ἐστι xai τὰ τῶν φίλων 
ἐλαττώματα βαστάζειν ^ — χαὶ κχαταλιπὼν πάντας, 
λέγει τῷ ἁγίῳ Λεοντίῳ - Ὁρῶ σε μᾶλλον εὖ εἰδότα 
τὰ τῶν Ἑλλήνων μυστήρια, πάντως ὅτε ἐχ καιδὸς 
ἐμνήθης. Τί οὖν ; ἐπειδὴ οὐ δοκοῦσέ σοι εἶναι 
θεοὶ Ζεὺς χαὶ ᾿Απόλλων x«i ᾿Ασχληπιὸς, χαθίσατε 
tà Ποσειδῶνι, ἥ τῇ ᾿Αρτέμιδι. Ὃ ἅγιος Δεόντιος M- 
γει ^ Πεπλάνησθε, θεοὺς τούτους λέγοντες - ὁπότε αἱ 
ψυχαὶ τῶν ἀνθρώπων ἀθάνατοι οὖσαι, κρείττους εἰ- 
σὶ τῶν θεῶν τῶν θνητων, Εἰ γὰρ ἐξ οὐρανόῦ καὶ 
γῆς λέγουσιν εἶναι τὴν γέννησιν τῶν θεῶν ὑμῶν, 
οὐρανὸς δὲ x«i γῆ φθαρτὰ στοιχεῖά εἰσι " πάντως, 
ὅτι x«l τὰ τέχνα μιμοῦνται τοὺς γενήτορας, χαὶ 
φθείρονται — x«i αὐτοὶ, ὡς οἱ γονεῖς * εἰ δέ εἰσι 
φθαρτοὶ, πῶς ὀνομάξονται θεοὶ ; Καὶ εἰ αἱ ψυχαὶ τῶν 
ἀνθρώπων, ἀποσπώμεναι τῶν σωμάτων, οὐχ ἐπαν- 
ἔχονται ὡς μὴ σώματος παραμένειν, ἀλλὰ τινα θεῖον 
τόπον χαταλαμδάνουσιν, εἰ θεοὶ ἦσαν ἐκεῖνοι, οἱ ζῃ- 
τοῦσιν ἃ αἱ ψυχαὶ τῶν ἀνθρώπων μισοῦσι, καὶ χαί" 
ρουσιν πορνείαις χαὶ χνήσει ; Εἰ οὖν τολμᾷ τις 
εἰπεῖν * Ὅτι Θεός εἰμι, παρὲξ ἑνὸς τοῦ Κυρίον ἡμῶν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποιήσει χαὶ οὗτος ἕτερον κόσμον, 
χαὶ simy ὅτι Τοῦτον τὸν χόσμον ἐγὼ ἐποίησα, καὶ 
τότε λεγέσθω Θεός * οὗτος γὰρ τοῦ Κυρίον καὶ 
βασιλέὼς ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐστι τέχνη καὶ 
δημιούργημα, 

ΙΕ΄, Καὶ θεασάμενος ὁ ἅγιος Λεόντιος τὸν δοῦχα 
θυμωθέντα καὶ στρεδλούμενον, λέγει αὐτῷ * "Qi δοὺξ, 
ἀνεξικάχως ἄχουσον ᾿ ἐπειδὴ γὰρ εἶπές μὲ μύστεν 
εἶναι τῶν Ἑλληνιχῶν πραγμάτων, ἄχονε τὰ κατὰ 
τῶν θεῶν σου * ὃν τρόπον γὰρ σὺ ἐὰν Καῖσαρ 


κληθεὶς, χαὶ παροργίσας τὸν βασιλέα, τιμωρίαις 


C 


D 


D Mamme 


MARTYRIUM SS. XLV MARTYRIUM. 


338 


ὕτως καὶ ol θεοὶ ὑμῶν οἱ δαίμονες, τολμή- Ὁ demones, deos sese nuncupare ausi, maxime po 


υτοὺς θεοὺς χαλεῖν, ἔνοχοί εἰσι μεγίστης 
"Opa δὲ καὶ ἕτερον παράδοξον " διὰ τί 
ἴχδιχοι τῶν θεῶν ὑμῶν χαθεχάστην ἔ)ατ- 
μεῖς δὲ οἱ ὑπὲρ Χριστοῦ δοῦλοι διωχόμενοι 
νήσχοντες πληθύνομεν ; Καὶ τοῦτο πεισάτω 
νε, ὅτι δοῦλοί ἐσμεν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἠγαπὴη- 
αἱ θυμωθεὶς ὁ δοὺξ λέγει" Θύσατε τοῖς 
d, μὰ τὸν ᾿Ασχληπιὸν χαὶ τὸν Ἥλιον, 
ἡήσεσθε τὴν αὔριον. Οἱ δὲ ἅγιοι πάντες ὡς 
στόματος εἶπον. Ἡμεῖς Κυρίῳ Ἰησοῦ 
ἐν λογικὴν λατρείαν, χαρπὸν χειλέων 
L ἑαυτοὺς ὁλοχλήρους τῶν ῥυομένων ἡμᾶς 
ὅσης χρίσεως " σὲ δὲ, Λυσία, ἅμα τοῖς 
εολάξοντα ἐν γεέννῃ πῦρὸς ἀσξέστον, 

ὶ χολάσας ὁ δοὺξ ἐχέλευσε πάντας γνμνω- 
ξύλα μαχρὰ, x«i ξέεσθαι ὄννξι σιδηροῖς, 
xot; ὀξέσιν * χαὶ ἐχέλευσε βοᾶν τὸν χή- 
τοῖς θεοῖς μὴ θύοντες, ἀλλὰ χαὶ ἐνυδρί- 
jra πάσχουσιν. Οἱ δὲ ἅγιοι, ξεόμενοι, ἔλε- 
τύραννε, εἰ ἔχεις δεινότερα χολαστήρια, 
* ταῦτα γὰρ ἡμῖν ἐστιν εὐχαταφρόνητα. 
ὥρας ἔχτης χαταλαδούσης, xal τοῦ ἡλίον 
ro; τὴν γῆν πᾶσαν, ἧσαν οἱ ἅγιοι ξεό- 
δὲ δοὺξ, πεινάσας, ἐχέλευσεν αὐτοῖς xat- 
καὶ ἀποτεθῆναι iv τῇ φυλαχῇ, ἐντειλάμε- 
α θεώσαι αὐτοὺς, μήτε ὕδωρ αὐτοὺς ἀπο- 
Hv δέ τις πολιτευτὴς ἐν τῇ πόλει τοὔνομα 
Χριστιανὸς, ὑποχρινόμενος δὲ τὸν ἐλληνι- 
' ᾧ ἔμενεν ὁ δούξ. Ἔσχε δὲ νοτάριον 
ὁματι. Οὗτος ἦν ἀγαπώμενος παρὰ τοῦ 
yríou* xai μεταστειλάμενος αὐτὸν ὁ ἅγιος 
λέγει " ᾿Αδεφὲ Φῶινε, ἀπελθὼν tint 
x, εἰ ἔχει τινὰ εἰς τὸν δοῦκα παῤῥησίαν, 
ἃς τελειώσῃ * ηὐλαδεῖτο γὰρ μὴ τις τῶν 
λιώζσας ἀπαγορεύσῃ. Ὁ δὲ ἀπελθὼν ἀπ- 
ἄντα τῷ πολιτενομένω, 'O δὲ δοὺξ ἦν 
ὑτὸν ἐπ’ ἄριστον, χαὶ περιέμενεν αὐτὸν. 
Jt παρητεῖτο λέγων Ὅτι, ἐπειδὴ χθὲς 
χαταδίχων ἐχείνων τὰς πλευρὰς ξεομένας, 
νετράπην τοῦ στομάχου, χαὶ οὐ δύναμαι 
. Καὶ ὁ δοὺξ ἐπηρώτησεν αὐτὸν λέγων " 
γύλει ἵνα ποιήσω; 'O δὲ sintvy* Οὐχὶ ὡς 


ἐς τοῖς τῶν αὐτοχρατόρων θεσπίσμα- 


ΩΦ rei sunt. Quin imo alteram quoque rem incre- 
dibilem vide. Cur vos,deorum vestrorum vindices, 
iu dies deficitis; nos contra servi pro Christo per- 
seculionem patientes, et morientes, crescimus 1 
Vel illud tibi persuadeat, tyranne, dilecti nos Dei 
servos esse. Dux furore accensus dicit: Diis immo- 
late: quia per /Esculapium et solem, non ultra cra- 
stinum vivetis. Sancti autem ex uno quasi ore 
dixerunt : Nos Domino Jesu offerimus rationabile 
obsequium, fructum labiorum nostrorum, qua nos 
ipsos integre liberabunt a futuro judicio ; te vero 
Lysia, una cum diis tuis, ignibus gehenns addicent 
inexstinguibilibus. 


Β XVI. Duxiratus ad ligna oblonga nudari omnes 


jussit et ungulis ferreis ac acutis testis radi, pre- 
conemque clamare : Qui non sacrificant, sed potius 
injuriam inferunt, h&c patiuntur. Dum sancti ex- 
carnificarentur, dixerunt: O tyranne, si acerbiora 
tibi sint tormenta, profer: hec enim contemnimus 
Cum jam esset hora sexta et sol accenderet omnem 
terram, sancti radebantur. Inter hec dux, consilii 
inops, jussit eos abduci et carceri mancipari, pre- 
cipiens ne quis eos viseret, neu aquam praeberet. 
Erat quidam reipublice administrator in civitate, 
nomine Herodes, christianus, sed gentilium sacra 
simulabat, apud quem dux habitabat. Habebat 1s 
notarium, nomine Philinum, qui a sancto Leontio 
diligebatur. Postquam illum accersivisset, sanctus 


c Leontius dixit: Philine. frater, vade, Herodi dic, 


ut, si quid apud ducem valet, impetret, ut nos cras 
morte afficiat: timebat enim, ne quis sanctorum 
pre timore deficeret. Ille autem abiens renuntia- 
vit omnia reipublice administratori. Dux vero in- 
vitabat ipsum ad prandium et jam exspectabat. 
Herodes excusabat se, dicens: Quia, postquam heri 
vidi istorum reorum latera radi, male affecto sto- 
macho reversus sum et nequeo prandere. Dux in- 
terrogavit eum, dicens : Quid igitur vis, ut faciam ? 
llle autem dixit : Nonne hi, qui edictis impera- 
torum obsistunt, morte digni sunt ? Cur ergo non 
moriuntur propere ? llle vero promisit, cras eos 
igni addicturum juxta imperatoris mandata. 


εἰσι θανάτου ; Τί οὖν οὐχ ἀποθνήσχουσιν συντόμως ; O δὲ ὑπέσχετο τὴν αὔριον πυρὶ παραδοῦνα!: 


ὰ τὰ διατάγματα τοῦ βασιλέως. 


d ὁ Φίλινος, ἀκούσας ταῦτα, δραμὼν ἀπ- D — XVII. His auditis, cucurrit Philinus, et sanctis 


(c ἁγίοις" οἱ δὲ, φαιδρυνθέντες τὰς ψυχὰς, 
τὸ πέρας μετὰ χαλῆς προθυμίας, xai εὑ- 
τώντες τὸν Φίλινον διὰ τὴν ὑπαχοὺὴν, xai 
διὰ τὴν σπουδήν. Ἡ δὲ συνήθως ἀποφέ- 
τοῖς τὸ ὕδωρ ἐλευθέρα εἶχε μὲν τὸ ὕδωρ, 
ηθες, ἐπὶ τὸ διάξωσμα * χωλυθεῖσα δὲ εἰσ- 
υτᾶτο παρὰ τῶν ἁγίων, εἰ ἔχει ὕδωρ. 'H 
ὃς παρεστῶτας ἠρνήσατο" xal λέγει αὐτὸ ὁ 
ντιος τῇ ᾿Αρμενίῳ φωνῇ Βασιανῇ" Εἰ μὴ 
γτὶ τὸ ὕδωρ ἐν ταύτῃ τῇ ἀνάγχῃ, ὅτι χατα- 
xxi αἱ χαρδίαι ἡμῶν σόέννυνται, x«l ὃ 
ἡμῖν xav, ὡς οὐδὲν χατεφάνη, καὶ ὡς οὔτε 


renuntiavit, qui animis hilares exspectabant ἢ- 
nem cum egregia alacritate, et omnes bene preca- 
bantur Philino, quod gessisset morem, et Herodi, 
quodfestinaret. At generosaista mulier, queaquam 
ad sanctos deferre consueverat, aquam de more 
sub cinctura condebat : verum ingressu prohibita, 
interrogabatur a sanctis, an aquam haberet. Negavit 
ipsa propter astantes. Sanctus Leontius hoc dixit 
sermone AÁrmeno Basiane : Si non attulisti aquam 
in hac necessitate (nam comburimur, et corda no- 
stra exstinguuntur) sane quod nobis fecisti bonum 
tanquam nihil apparuit et tanquam prorsus nop 


939 MENSIS 


JULIUS. 240 


factum. Hoc autem dixit, hortans eam, ut aquam À ὅλως γεγονός, Τοῦτὸ δὲ ἔλεγε προτρεπόμενος αὐτῇ 


afferret. Illa vero porta egressa, parvamque et an- 
gustam nacta fenestram, aquam eis per illam tra- 
didit. Et postauam bibissent et refocillati essent, 
precabantur, ut filii ejus et filii filiorum ejus sacer- 
dotes flerent, in tanti servitii compensationem. 


ἐνέγκαι τὸ ὕδωρ. Ἢ δὲ ἐξελθοῦσα τῆς πύλης, καὶ 
εὑροῦσα μιχρὰν χαὶ στενὴν θυρίδα, διὰ ταύτης ὑπ- 
ἐδωχεν αὐτοῖς τὸ ὕδωρ. Καὶ πιόντες χαὶ ἀναψύξαν- 
τες ἐπηύξαντο αὐτῇ τοὺς υἱούς, x«l νίοὺς τῶν uie 
αὐτῆς εἰς ἱερέας γενέσθαι διαμοιδὴν τῆς τοιαύτης 
θεραπείας. 


CAPUT IV. 


Orantibus apparet angelus; convertuntur duo carceris custodes ; damnantur sancti mortyres ad ignem ; 
aqua e rupe elicita ; translatio et cultus reliquiarum. 


XVIII. Vespere facto, cantabant dicentes : « Do- 
mine, exaudi orationem meam, et clamor meus ad 
te veniat 5, etc. » Et expleto psalmo, corroboraban- 
tur in vinculis, gratias agentes Deo, orantes et di- 
centes : Domine Jesu, qui portas mala omnis crea- 


ture, nihil absconditum est coram te, qui scru- - 


ΙΗ΄, Ἑσπέρας δὲ καταλαδούσης, ἔψαλλον λέγον- 
τες" « Κύριε, εἰσάχονσον τῆς προσευχῆς μον, χαὶ ἡ 
χραυγὴ μον πρὸς σε ἐλθέτω, » x«i τὰ ἑξῆς. Καὶ πλῃ- 
ρώσαυτες τόν ψαλμὸν, ἦσαν ἐῤῥωμένοι ἐν τοῖς dt- 
σμοῖς, εὐχαριστοῦντες τῷ Κυρίῳ, δεόμενοι xai 
λέγοντες Κύριε Ἰησοῦ, ὁ βαστάξων τὰ χαχὰ πάσος 


taris corda et probas renes : tu scis, quo flagremus B τῆς χτίσεως, οὐδὲν χρυπτὸν παρὰ σοὶ, ὁ ἐρευνῶν 


tui desiderio, cernis tormentaà; animabus nostris 
medere, nam corpora nostra tradidimus propter te; 
dele iniquitates nostras in corruptibili nostra vita : 
parva quippe hec nobis sunt, et minime molesta, 
ob multam in te, Domine, charitatem ; te desidera- 
mus, te timemus. Aspice e ccelo, et nos erige ; tu 
etenim consolaris nos in omni tribulatione nostra, 
ut possimus sustinere. Nihil loci habeat Satanas. 
Ne nos a fraterno hoc amore separa: omnium 
enim nostrum mater est fides in te. Et tu, Domine, 
Pater noster, glorifica nomen tuum in membris no- 
stris, et tanquam in holocaustis arietum et tauro- 
rum etin myriadibus pinguium ovium admittamur. 
Sic fiat sacrificium nostrum in conspectu tuo, Do- 
mine, et perficiatur coram te ; quia benedictus es 
et glorificatus in omnia ssecula. Et cum omnes di- 
xissent. Amen noctem traduxerunt insomnes. Ad 
noctis medium, magnum psalmum sibi funebrem 
cecinerunt. 


XIX. Hunc postquam implevissent et orassent, 
ecce angelus Domini astitit et lucem implevit ha- 
bitaculum, et dicit ipsis: Gaudete, prope adest 
vester finis et nomina vestra in libro viventium 
scripta sunt. Confidite : Dominus vobiscum. Hec 
fatus discessit ab eis angelus. Adoraverunt sancti, 
et gratias egerunt Deo. At vero milites, qui custo- 
diebantfores carceris, Meneas et Belerades specta- 
runt quidem lumen, et vocem angeli audierunt; 
sed vultum ejus non viderunt. Dicit Beleradi Me- 
neas /Egvptiorum lingua (erant quippe genere 
AEgyptii) : Viden' et audin', frater Belerade, qualis 
regis mllites sint isti? Ego sane ab initio Christia- 
nis amicus fui: neque enim student quemquam le- 
dere, sed attendunt sibi ipsis, jejunio vacantes, et 
Deum suuin precantes, maxime in aurora, et nullo 
non tempore illum adorantes. Nihil injusti, iniqui 
nihil faciunt; hospitales sunt, omne: diligunt. Et 


5 Psal. ci, 2. 


χαρδίας, xal δοχιμάξων νεφρούς" σὺ ἐπίστασαι τὴν 
ἡμετέραν εἰς σὲ προθυμίαν: ὁρᾷς τὰς βασώνους, 
ἴασαι ἡμῶν τὰς ψυχάς" τὰ γὰρ σώματα ἡμῶν διὰ 
σὲ παρεδώχαμεν' συναπάλειψον ἡμῶν τὰ ἀνομήματα 
ἐν τῷ φθαρτῷ ἡμῶν βίῳ μιχρὰ γὰρ ἡμῖν teat 
ταῦτα, χαὶ ἀνάλγητα, διὰ τὴν πολλὴν περὶ σὲ, 
Δέσποτα, ἀγάπην' σὲ ποθοῦμεν, σὲ φοδοῦμεν. Ket- 
tdt οὐρανόθεν, xai παραθάῤῥυνον ἡμᾶς" σὺ γὰρ εἶ ὁ 
παραχαλῶν ἡμᾶς ἐπὶ πάσῃ τῇ θλίψει ἡμῖν, εἰς τὸ 
δύνασθαι ἡμᾶς ἐπενεγχεῖν: xal μὴ ἐχέτω τόπον ὁ 
Σατανᾶς" μὴ χωρίσῃς ἡμᾶς τῆς ἀδελφότητος ταύτης" 
αἡτὴρ γὰρ πάντων ἡμῶν ἡ εἰς σὲ πίστις. Καὶ σὺ, 
Κύριε, Πατὴρ ἡμῶν, δόξασόν σου τὸ ὄνομα ἐν τοῖς 
μέλεσιν ἡμῶν, x«i προσδεχθείημεν ὡς ἐν ὁλοχαντώ- 

C μασι χριῶν χαὶ ταύρων, xol ὡς ty μυριάσιν ἀρνῶν 
πιόνων. Οὕτω γενέσθω ἡ θυσία ἡμῶν ἐνώπιόν σου, 
Κύριε, xai ἐχτελέσθω ὄπισθέν cov: ὅτι εὐλόγητος εἰ 
xai δεδοξασμένος εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. Καὶ πάν- 
τῶν εἰπόντων, ᾿Αμὴν, διετέλεσαν ἄύπνοι, Περὶ δὲ τὸ 
μεσονύκτιον ἔψαλλον τὸν μέγαν ψαλμὸν, ἐπιτάφιον 
ἑαντοῖς. 

IG'. Καὶ πληρωσάντων αὐτῶν χαὶ εὐξαμένων, 
ἰδοὺ, ἄγγελος Κυρίου ἐπιστὰς ἐπλήρωσε φωτὸς τὸ 
οἴκημα, xai λέγει αὐτοῖς" Χαίρετε: ἐγγὺς ὑμῶν καὶ 
τελείωσις, χαὶ τὰ ὀνόματα ὑμῶν ἐν βέδλω τῶν ξῶν- 
τῶν ἀνεγράφησαν. Θαρσεῖτε’ ὁ Κύριος μεθ᾽ ὑμῶν. 
Καὶ ταῦτα εἰπὼν ὁ ἄγγελος ἀπῆλθεν ἀπ᾽ αὐτῶν. Οἱ 
δὲ ἄγιοι προσεχύνησαν, xci ηὐχαρίστησαν τῶ Kv 
ρίῳ. Οἱ δὲ στρατιῶτᾶι, οἱ φυλάσσοντες τάς θύραι 

D τῆς φυλαχῆς. Μεναίας xoi Βηληράδης, ἐθεάσαντ 
μὲν τὸ φῶς, x«i τὴν φωνὴν τοῦ ἀγγέλου xou, 
τὸ δὲ πρόσωπον αὐτοῦ οὐχ εἶδον, Καὶ λέγει Mevaie; 
τῷ Βηληράδη τῇ τῶν Αἰγυπτίων φωνῇ, (ἧσαν Tà 
Αἰγύπτιοι τὸ γένος) Ὁρᾷς xai ἀχούεις, ἀδελφὶ Βη- 
ληράδη, οἷον βασιλέως εἰσὶν οὗτοι στρατιῶται ; κἀγὼ 
ἐξ ἀοχῆς vüog τῶν Χριστιανῶν τυγχανω οὐ γὰρ 
σπουδάξουσιν ἀδιχεῖν τινα, ἀλλ᾽ ἑαυτοῖς προσέχουσι 
νηστεύοντες, χαὶ δεόμενοι τοὺ Θεοῦ αὐτῶν, μάλιστα 
ἐν τοῖς ὄοθροις, xai ἐν πάσῃ δὲ ὥρᾳ προσχυνοῦντες 


τς m auftor ia o. acad n dli dil La —.. 


1 
| VR 


3u 


ἀλλ᾽ ὑπὲρ τοῦ 


τὰς ἀννῶνας χαὶ τὰς ἄλλας εὐεργεσίας ὑπέτεμε, xoi B 


MARTYRIUM S8. XLV MARTYRUM. 343 


αὐτὸν, μηδὲν ἄδιχον à παράνομον διαπρεττόμενοι, À sicut tu pre me nosti, quot solitarii in /Egypto mi- 
φιλόξενοι, πάντας ἀγαπῶντες. Kal, ὡς xxl αὐτὸς 
οἶδας πρὸ ἐμοῦ, τοὺς ἐν Αἰγύπτῳ ἐρημίτας, ὁποσα 
ϑαυματουργοῦσιν. Τί οὖν μέλλομεν, ἥ βραϑδύνομεν ; 
Nu» χαιρὸς ἀγῶνος. Ἐμοὶ δοχεῖ εἰσελθεῖν σὺν αὐτοῖς 
ἐν τῷ φυλαχῇ, χαὶ παρακαλέσαι αὐτοὺς δέξασθαί με 
σὺν αὐτοῖς. Xol δὲ τί δοχεῖ, ἀδελφέ ; Καὶ ὁ Βηληρά- 
duc ἔφη. Εἰ οὗτοι οὐχ ἐφοδήθησαν τὸν θάνατον, 
Θεοῦ αὐτῶν μετὰ χαρᾶς ἀποθνήσχου- 
σι, χαὶ τοιοῦτον φῶς βλέπουσιν, οἷον χαὶ ἡμεῖς 
ἰδεῖν χατοξιώθημεν τῷ ἐπ᾽ αὐτοῖς φανέντι, διατί xai 
ἡμεῖς μέτοχοι τῆς χαρᾶς αὐτῶν οὐ γινόμεθα ; Ἤθελον 
δὲ εἶ τις τὸν δοῦχα, ἵνα ἠνώγχασεν ἀποθανεῖν ὑπὲρ 
τοῦ Θεοῦ αὐτοῦ ᾿Ασχληπιοῦ, 5 ᾿Απόλλωνος, x«l ὅν 
χαθέξατο᾽ ἀλλ᾽ ἐχεῖνος μὲν φιλοξωεῖ, ἡμῶν δὲ καὶ 


ἄνδρας διχαίους ἀποχτενεῖ᾽" προσέλθωμεν οὖν" 

κ΄. Καὶ εἰσδραμόντες προσέπεσον τοῖς ἁγίοις, λέ- 
γοντες᾽ Κύριοι ἡμῶν, xai δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ, δέ- 
ξασθε χαὶ ὑμᾶς ἐν τῷ ἀριθμῷ ὑμῶν" ἐπιστεύσαμεν 
γαρ μεῖς εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν ᾿Ιησοῦν Χριστὸν, 
τὸν ἀγαπήσαντα ἡμᾶς. Εὐξασθε οὖν x«i περὶ ἡμῶν, 
ἵνα μὴ ὡς βραδύναντες ἐχχλεισθῶμεν. Καὶ πάντες 


ὁμοῦ περιπλαχέντες αὐτοῖς οἱ 


ἅγιοι χατεφέλησαν 


αὐτοὺς μετὰ χαρᾶς, λέγοντες ᾿Αδελφοὶ ἡμῶν ἐστε" 
ὃ γὰρ Κύριος ἡμῶν ᾿Ιησοῦς Χριστὸς χαὶ τοὺς τῆς 
ἑνδεκάτης ὥρας ἐργάτας ἐδέξατο εἰς τόν ἀμπελῶνα" 
pà οὖν διδιάσητε. ᾧ γὰρ ἐπιστεύσατε Κυρίῳ, τῷ 
ὀγθέντι ὑμῖν xal λαλήσαντι, αὐτὸς ὑμᾶς ἐχάλεσεν 
ὡς ἀξίους ὄντας. Πρωΐας δὲ γενομένης, ἡἠχούσθη 
ταῦτα τῷ δουχὶ, ὅτι x«l οἱ φύλαχες παρέθησα., καί 
εἶσι σὺν τοῖς δεσμώταις. Ὁ δὲ δοὺξ βλασφημήσας 
τοὺς θεοὺς αὐτοῦ εἶπεν, ὅτι ἕνα χαθ᾽ ἔτα ἀπώλεσε, 
μὲ δυνάμενοι ἑαυτοῖς βοηθῆσαι, ἀλλ᾽ ἐχδέχονται τὴν 
διὰ τῶν ἀνθρώπον ἐχδίχησιν. Καὶ ἐξελθὼν τῆς πό- 
λέως, ἐχάθισεν ἐν τῷ συνήθει τόπῳ, x«i δεδωχὼς 
ποόοδον χατὰ τῶν ἁγίων, ἐχέλευσεν αὐτοὺς προ- 
αχϑᾷναι. x«i θεασάμενος τὸν Μεναίαν x«i Βηλυηρά- 
δὲν ἑαυτοὺς συνδέσαντας τοῖς ἁγίοις, ἐμειδίασε, xal 
λέγει ᾿Αππιανῷ τῷ πρίγχιπι' Θεωρεῖς, ᾿Αππιανὲ, 
ὅτι ἔστι τις καὶ ἐν τοῖς χείροσιν ἡδονὴ ἡ θάνατον 
φίοουσα" ἰδοὺ γὰρ οἱ στρατιῶται τὸν θάνατον μᾶλλον 
ζηάπκησαν ἥ τὴν ζωήν. ᾿Αππιανὸς εἶπεν: Δέσποτα, 
πόλασον αὐτοὺς ξένῃ τιμωρίᾳ. Ὁ δὲ δοὺξ λέγει" Οὔ, 
μὰ τοὺς θεοὺς, οὐ χολάζω αὐτοὺς, μήπως χολαζόμε- 
νοι xai ὁμολογήσαντες τοὺς θεοὺς ζήσουσιν, ἀλλ᾽ ἀποφαίνομαι xar! αὐτῶν ὅπως σὺν τοῖς ἄλλοις καῶσιν, ὅ ἐπεθύμῃ- 


ee», λάθωσιν. 


KA. ᾿Απιφήνατο οὖν xat' αὐτῶν, λέγων" οὗτοι 
νἱ ἱστῶτες πρὸ τοῦ βήματός μον οἱ πέντε χαὶ τεσσα- 
Maeva τῆς τῶν Χριστιανῶν θρησχείας θρησχεύον- 
ς τυγχάνοντες, x«i παραχούσαντες τῶν αὐτοχρα- 
τόρων βασιλέων, x«i μὴ θύσαντες τοῖς θεοῖς, πρό- 
ρον μὲν πελέχεσε τεμνέσθωσαν χεῖρας χαὶ πό- 
δες, ἔπειτα πυρὶ παραδοθήτωσαν, καὶ ἀπωλείᾳ 
τοῦ Αύχου ποταμοῦ, Οἱ δὲ ὑπηρέται, ποιήσαντες 
χαθισθῆναι τοὺς ἁγίους ἐπὶ τοῦ ἐδάφους, χατέτεμνον 


(4) Nota est Latinis vox annona ; hic forte su- 


Dituf pro 


0. 


racula faciunt ? Cur ergo moramur, aut tardamus? 
Nunc certaminis tempus est. Una cum ipsis in 
carcerem introire mihi placet, ipsosque obtestari, 
ut me in suum accipiant consortium. Quid autem 
tibi videtur, frater? et Belerades dixit: Si mortem 
illi non timent, sed propter Deum suum moriun- 
tur cum gaudio, et tale lumen aspiciunt, quali nos 
quoque dignatus estille, qui his apparuit; quid ni 
gaudii ipsorum participes fiamus etiam nos? Vel- 
lem, ut quis ducem cogeret ad moriendum pro deo 
suo /Esculapio aut Apolline, cumque apprehende- 
ret: sed enim ille amat vitam; nostras vero an- 
nonas (4) et alia beneficia succidit, ac viros justos 
occidit. Accedamus itaque. 


XX. Et accurrentes acciderunt sanctis, dicentes: 
Domini nostri et servi Christi, nos quoque in nu- 
merum vestrum admittite: credidimus enim nos 
in Dominum nostrum Jesum Christum, qui dilexit 
nos. Orate itaque pro nobis, ne tanquam tarde ve- 
nientes excludamur. Sancti omnes illos amplexi, 
osculum dederunt cum letitia, dicentes: Fratres 
nostri estis; ; nam Dominus noster Jesus Christus 
hore undecim& operarios admisit in vineam : no- 
lite ergo timere nam Dominus, cui credidistis, qui 
nobis apparuit, et nobiscum locutus est, ipse vos 
vocavit, tanquam dignos. Ortaautem luce, dux ac- 
cepit, custodes esse prevaricatos, eta vinctorum 


C partibus stare; et deos suos conviciatus dixit, eos 


unum post alterum periisse, qui non possent sibi 
ipsis auxiliari, sed ab hominibus ponas pati. Ci- 
vitate egressus consueto consedit loco, et misso ad 
sanctos qui in via presiret adduci eos jussit: exin 
Meneeam et Beleradem contemplatus, cum sanctis 
vinctos, subrisit et Appiano principi (5) dicit : Cer- 
nis, Appiane, quod vel in inferioris note hominibus 
voluptas queedam sit perferre mortem. Ecce enim 
milites mortem dilexerunt potius quam vitam. 
Appianus dixit: Domine, inusitato cruciatu eos 


p plecte. Dux vero dixit: Non, per deos, non crucio 


ipsos, ne cruciati, et deos confessi vivant; sed 
pronuntio sententiam contra illos, ut una cum aliis 
comburantur, et, quod optarunt, accipiant. 


XXI. Sententiam itaque adversus eos tulit, 
dicens: Hi, qui aute tribunal meum astant quin- 
que et quadraginta christiane superstitionis cul- 
tores, imperatoribus Augustis reluctati, diis non 
immolarunt, primo quidem bipennibus amputentur 
manus ac pedes, dein igni tradantur, et Lyci fluvii 
undis pereant. Ministri autem sanctos humi collo- 
cantes, sine mora membris truncarunt: quorum 
alii in pyra ardente sanguinolenti animam exha- 


(5) Latine princeps, de quo Cangius in utroque 
Glossario. 


348 


MENSIS JULIUS. 


labant: alii vero adhuc spirabant. Inter quos Ani- A xai ἐμέλιξον ἐν σπουδῇ" καὶ oi μὲν τῶν ἁγίων, ἐ 


cetus, contemplatus fractum esse crus suum, non 
prorsus abscissum, sed deformiter tortum, corporis 
sui mala ridens, dixit: Adeste, íratres, videte 
falcem frugiferam: atque illi simul cum ipso gau- 
debant. At sanctus Sisinnius, fractis organis et 
magno precordia inflammatus iestu, prs isti dis- 
cruciabatur, ac volutatus in subjectam petram haud 
proeul ab aliis sanctis, aperto ore, Dominum ora- 
vit, dicens: 


πυρᾷ τοῦ κχαύσωνος ἐξαιματωθέντες, ἀπίδι 
τὰς ψυχάς: οἱ δὲ ἔτι ἐμπνέοντες ἧσαν, ἐν οἷς χ' 
ἅγιος ᾿Ανίχητος θεασάμενος τὸν μηρὸν αὐτοῦ 1 
σθέντα, οὐ παντὶ δὲ τμηθέντα, ἀλλὰ στρεὔλως 
χαταγελῶν τοῦ σώματος αὐτοῦ, 
Δεῦτε, ἴδετε, ἀδελφοὶ, δρεκάνην χαρπιχκήν" xz 
τοὶ δὲ αὐτῶ συνεφαιδρύνοντο. Ὁ δὲ ἅγιος Xu 
χατεαγεὶς τὰ σχέλη, xal σφοδρα χαταῃ), 
τὰ ἔγχατα &x τῆς δίψης, κχατεσύρῃ, 


μένον, ξιξ 


x22 


εἰς τὴν ὑποχειμένην πέτραν οὐ μαχρὰν τῶν ἄλλων ἁγίων, χαὶ ἀνοίξας τὸ στόμα αὐτοῦ ἐδεήθη, τοῦ Κυ: 


λέγων. 

XXII. Domine, donorum magnorum dator, qui 
multitudinem plebis ac populi sitientem preerupla 
e rupe potasti, qui Rubrum mare bifariam secuisti, 
ut populus e manibus iniqui eriperetur; qui cata- 
raetas coli aperuisti; qui evocasti aquas maris, 
et effudisti illas in faciem universe terre ; qui be- 
nedixisti aquas, 48 suntin Jordane, per sanctum 
baptisma tuum ; qui dixisti: Ego sum aqua viva? ; 
petram hauc aperi, aquam effunde, pauxillum 
potus mihi prebe: et ex hoc cognoscam si nos 
diligas, et sidigni simus, Domine, qui te invocemus. 
Cernis enim, compagein corporis nostri omnem 
consumplam et aridos nos esse tanquam testam. 
Illo hec orante in petra, ingens e petra murmur 
insonuit, et strepitus aquarum: ruptaque petra 
eftudit aquam limpidam ac nitidam, que in ho- 
diernum usque diem spectatur: et postquam 
sanctus Sisinnius bibisset, benedixit Deum, di- 
cens ; Benedico te, Domine, quod animam satiasti 
inanem. Laudo te, Rex, et glorifico, qui exsistens 
ante secula, natus es e Deipara Maria, quia, tan- 
quam puer per lac matris, per opus quod con- 
didisti saturatus sum. 

XXIII. Largire mihi et sanctis fratribus consum- 
mare cursum in tua gratia el spe; et sicuti inter 
nos uniti animis fuimus constanter, ita uniamur 
ossibus. Opis tuc indigos, teque nostro interventu 
invocantes, statim exaudi, Domine, in quacunque 
necessitate et indigentia: quamvis in paupertate 
quisquamexsistat, quamvis in viduitate et orbitate, 
quamvis in peregrinatione, quamvis in infirmitate 
corporis et animes, quamvis in eere alieno et ca- 
lumniis, quamvis in acerba servitute, quamvis in 
hominum aut pecudum contagione, quamvis in 
mari quisquamsit naufragus, quamvis deniquein 
alis rerum temporum ac locorum adjunctis; tu 
illum, Rex, per nos interpellatus statim exaudi, ut 
cognoscanl omnes mundi hujus incole, multum 
nos diligi abs te, et exaudiri, ac malo cuilibet fiat 
aqua hec in medelam, nam ad invocationem tui 
ebulliit,etinnovatum est vetus miraculumin gloriam 
Patris, et Filii, et Spiritus sancti, in laudem et 
memoriam martyrum tuorum quinque et quadra- 
ginta. 

XXIV. Atque hoc orante in petra, milites, qui 


* Joan. iv, 10. 


B 


C 


D 


KB. Κύριε μεγαλόδωρε, ὁ ἔχ πέτρας xw 
δῆμον μέγαν καὶ λαὸν διψῶντα ποτέσας, ὁ 5 
Ἑρνθρὰν θάλασσαν τμήματα δύο, ἕνα ὁ σὸς 1a; 
χειρῶν ἀνόμον ῥυσθῇ, ὁ ἀνοίξας τοὺς χατλ;α: 
τοῦ οὐρανοῦ, ὁ προσχαλούμενος τὸ ὥδωρ τῆς ὅπ: 
0725, χαὶ αὐτὸ ἐπὶ πρόσωπον πάσι; - 
γῆς, ὁ εὐλογήσας τὰ ὕδατα ἐν τῷ ᾿ἴορδανς }ι: 
ἀγίου σον βαπτίσματος, ὁ Ἐγὼ duc 
ὕδωρ τὸ ξωόν' διάνοιξον τὴν πέτραν ταῦτ, 


ἐχχέω 
εἰπών" 


ἔχχεον ὕδωο, xci πότισόν με μικρὸν, χαὶ b 
γνώσομαι εἰ ἠγάπησας ἡμᾶς, x«t εἰ ἀξιοί ἐξα: 7 
σῆς ἐπιχλήσεως, Δέσποτα. Ὁρᾷς γὰρ ὅτι πᾶτε 
γμὰς τοῦ σώματος ἡμὼν ἐξεδαπανήθη, xn :: 
γεγόναμεν ὡς ὅστραχον. Ἔτι δὲ τούτον rox. 
ἐν τῇ πέτρᾳ ἄθροον, ταραχή τες "fypo ἃ τὶ 
πέτρας, καὶ βόμδος ὕδατος: x«t poüs τ τί" 
ἐξέδλυσεν ὕδωρ διειδές τε χαὶ καλὸν, ὅπε» ὑεεξν 
μέχρι τῆς σήμερον" χαὶ 
ηὐλόγωσε τὸν Θεὸν λέγων: Ὑμνῶ σε, Kops - 
ἐχόρτασας ψυχὴν χενήν. Αἰνῶ σε, βασιλεῦ, x. 
ξολογὼ τὸν προαιώνιον τεχθέντα ἐχ τῆς ὅτ 
Μαρίας, ὅτι ἐχορέσθην τοῦ σοῦ κχτέσματος, uz 
παιδίον γάλα μητρός. 


πιὼν Ó ἅγιος Vru 


ΚΓ΄. Καταξίωσόν με xxi τοὺς ἡγιασμένου; ἐν 
φούς uou τελειωθῆναι τῇ σῇ χάριτι xai xcu 
ὥσπερ Ὡνώθημεν ταῖς ψυχαῖς ἀδιστάχτω;, 5s 
μὲν καὶ τοῖς ὀστέοις x«l τῶν χρείαν ἐχοντὼ 5 
σῆς βοηθείας, χαὶ παραχολούντων σε δι᾽ imn 
χέως ἐπάχουσον, Κύριε, ἐν ἐχάστι; ym x 
χρείᾳ" x&» ἐν πενίᾳ, τις ὑπάρχῃ, χᾶν ἐν yuwin 
ὀρφανίᾳ, xd» ἐν ἀποδημίᾳ, xdv ἐν ἀσθενεία cur 
χαὶ ψυχῆς, xai ἐν χρέεσι, καὶ συκοφαντίαι; ὦ 
ἐν πιχρᾷ δουλεία, x&v ἐν φθορᾷ ἀνθρώπω» tim 
κἂν ἐν θαλάσσῃ χειμαζόμενός τες εἴη, χἂνἢ ἐ- 
περιστάσει προσαχθῇ, σὺ, Βασιλεῦ, δι᾽ ἐμὼν τῷ 
χλησιν ταχὺ ἐπάχουσον, ἵνα γνῶσι πάντες 9 
τὴν ἡμᾶς, 
χαὶ τὸ ὕδωρ τοῦτο γενέτ'»: 
ἴασιν ἐν παντὶ πάθει" σῇ γὰρ ἐπικλῴσει oz 
x«i παλαιὸν θαῦμα ἀνεφάνη εἰς δόξαν [iex 
x«l γἱοῦ, ἁγίου Πνεύματος: ἔπαινον 9 
μνείαν τῶν μαρτύρων σον τῶν πέντε χαὶ 
ράχοντα. 









5 , “ ἢ * 
οἰκουμένην, ὅτι πολὺ ἠγάπησας 


ἀχούεις ἡμῶν" 


χαὶ 


KA. Καὶ τούτου εὐχομένου ἐν τῇ πέτρᾳ, ci 


345 MARTYRIUM 58. XLV MARTYRUM. 346 
τιῶται, καύσαντες χάμινον ἐν τῇ χώρᾳ πλησίον τῆς À accenderant pyram in cámpo prope civitatem, 


πόλεως, χαὶ sig ὕψος θρέψαντες ξύλοις τὸ πῦρ, χαὶ 
ποιήσαντες ὁμοίαν τῆς Βαδυλωνίας, ἦλθον ἐπᾶραι 
αὐτούς: χαὶ ζητοῦσι τὸν ἀοιθμὸν, χαὶ ὁ εἷς ἔλειπεν. 
Ὁ δὲ ἅγιος Σισίννιος ἐδόησε λέγων. Ὧδέ εἰμι, Ὧδέ 
siut. Ἑλθόντες δὲ xoà ἀπάραντες xci τοῦτον, ἦγα- 
yo» ἐπὶ τὸ πύρ. Καὶ λέγουσιν οἱ ἅγιοι ὀμοψύχως" 
« Εἰς χεῖράς σου, Κύριε, παραθησόμεθα τὰς ψυχὰς 
ἡμῶν" » xai, « Εὐλογητὸς Κύριος, ὅς οὐχ ἔδωχεν ἡμᾶς 
εἰς θήραν τοῖς ὀδοῦσιν αὐτῶν" » xat ψάλλοντες ἐξλή- 
θησαν εἰς τὸ πῦρ. Oi δὲ δήμιοι ἐξῆπτον τὴν χάμινον, 
μιμούμενοι τοὺς Χαλδαίους, Χαὶ τελειωθέντων 
αὐτῶν ἐν τῇ ἡμέρα ταύτῃ, ἧτις ἔστι τοῦ Ἰουλίου 
διχάτη, ἐχέλευσεν ὁ δοὺξ συλλεγῆναι αὐτῶν τὰ 
ὀστᾶ, καὶ ῥιφῆναι ἐν τῷ ποταμῷ, τῷ λεγομένῳ 


ignem lignis in sublime nutrientes in similitu- 
dinem fornacis Babylonice, venerunt, ut ipsos 
tollerent ; numerum ineunt, et unus desiderabatur 
Sanctusautem Sisiunius clamavit, dicens : Hic sum, 
hic sum. Venientes vero hunc quoque sustulerunt, 
et adduxerunt in ignem. Et dicunt sancti unani- 
miter : « In manus tuas, Domine, tradimus animas 
DOslras* ; » et : « Benedictus Dominus, qui non 
dedit nos in captionem dentibus eorum? ; » et 
cantantes in ignem injecti sunt. Porro lictores 
accenderunt pyram, imitantes Chaldaeos. Eodem 
quo obierant die, que est decima Julii, jussit dux 
colligi eorum ossa, ac projici in fluvium, cogno- 
mento Lycum, milliaribussex a civitate distantem. 


Aüxe, τῷ ὄντι ἀποσημεῖα ἔξ τῆς πόλεως" χαὶ B Quo ubi detulissent, quesiverunt aptum locum ad 


χομίσαντες ἐζήτουν τόπον ἐπιτήδειον πρὸς ἀπ- 
ὠλειαν τῶν ἁγίων λειψάνων. Εἴλιξ δέ ἐστι πρὸς τῇ 
“ἰφύορα βαθὺς, xoci ἔν αὐτῷ κχατεχένωσαν τοὺς 
μαρσίππους. 

KE'. Ὁ δὲ ποταμὸς, χαθάπερ παροχαταθήχην λα- 
βὼν τῶν ἁγίων τὰ λείψανα, xai ὡς ὀφείων σῶα 
zat ἀκέραια ἀποδοῦναι, αὐτὰ συναγαγὼν ἐν ἑνὶ τόπῳ 
παοεφύλαττεν. ᾿Αναχωρησάντων δὲ τῶν δημίων, 
ἄνδρες θεοσεδεῖς, δοῦλοι τοῦ Θεοῦ, x«l ὁμότροποι 
τῶν ἀγίων, λαδόντες τινὰς ἐμπείρους εἰδότας πολυ- 
πραγμονᾷσαι τὰ βάθη τοῦ ποταμοῦ, ἀνύήραντο ὅλα 
μετὰ τῆς [γᾷς.] συνηγιασμένης αὐτοῖς, ὡς πληρωθῆ- 
ναι τὸν Γραφψάν᾽ « Φυλάσσει Κύριος πάντα τὰ ὀστᾶ 
αὐτῶν" ν χαὶ ἱνέγχαντες ἐν τῇ πόλει ἀνέθεντο ἐν τοῖς 
εὐχτυρίοις οἔχοις, εἰρήνης δὲ βαθείας, τῆς τοῦ Χρι- 
στοῦ φιλανθρωπίας, xai τῇ βασιλείᾳ τοῦ εὐσεδεστά- 
του Κωνσταντίνου, x«i εἰσι πύργοι τῆς πίστεως 
ἄσειστοι, ἀστέρες λογιχοὶ λάμποντες Χριστιανοῖς, 
ἄνδε τῶν χατὰ τὴν οἰχουμένην ἐκχλησιῶν, πρεσθευ- 
ταὶ τῶν ἁμαρτωλῶν, φύλακες τῶν εὐσεθῶν, προστά- 
ται τῆς τε ἰδίας πόλεως xci τῆς οἰχουμένης, εὐερ- 
γίται τῶν χεχτημένων αὐτοὺς ἐν Χριστῶ Ἰησοῦ τῷ 
Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ πρέπει δόξα ἅμα τῷ Πατρὶ χαὶ τῷ 
ξιναγίω Πνεύματι νῦν x«l ἀεὶ, xal εἰς τοὺς αἰῶνας 
ti» αἰώνων. ᾿Αμήν. 





C 


* Psal. xxx, 6. * Psal. cxxun, 6. !o Psal. xxxi, 24. 


perdendas sanc!as reliquias. Pofundus est vortex 
prope pontem, in quo evacuarunt sacculos. 


XXV. At fluvius depositi instar sanctorum reli- 
quias accepit, utque pro eo, ac debebat, salvas 
atque incolumes redderet, eas unum in locum 
collectas conservavit.Lictoribus vero inde digressis, 
viri religione insignes, servi :Dei, et sanctorum 
moribus consimiles, assumptis quibusdam fluvii 
profunda explorare peritis, integras sustulerunti 
cum sanctificata ipsis [terra] ut impleretur Scri- 
ptura : « Custodit Dominus omnia ossa eorum 9.» 
Et postquam in civitatem invexissent, in oratoriis 
ea reposuerunt, cum profunda esset pax, dante 
Dei benignitate, piissimo Constantino regnante, et 
urris ipsi sunt fidei inconcussa, stelle ratione 
predite Christianis lucentes, flores ecclesiarum, 
qu& per orbemterrarum sunt, intercessores pecca- 
torum, piorum custodes, civitatis suse οἱ orbis 
universi presides, benefactores eorum, qui se 
possident in Christo Jesus Domino nostro, quem 
decet gloria simul cum Patre, etsancto Spiritu, 
nunc et semper, et in secula seculorum. Amen 


311 


MENSIS JULIUS. " 








BIOXZ EYTENIOY 
KAI MAPIAZ ΤῊΣ OYTATPOZ AYTOY 


VITA BEATI EUGENII 


ET MARLE FILLE EJUS 
(Latine in Actis SS. Bolland, ad diem 17 Julii; Grece ex cod. ms. Paris. n. 1538). 


I. In illo tempore erat vir quidam in Bithynia, A Α΄. Γέγονέ τις ἀνὴρ iv τῇ Βεθυνέᾳ ὀνόματι En. 


nomine Eugenius. Is habebat uxorem valde hone- 
stam, et Deum timentem, quee peperit filiam uni- 
cam, et vocavit nomen ejus Mariam. Mortua autem 
ejus uxore, educavit filiam suam Eugeniusin bona 
et honesta vita. Cum vero crevisset adolescentula 
dixit ei pater ejus : Filia charissima, ecce omnes 
meas facultates trado in manus tuas. Ego enim 
vado, ut salvam faciam animam meam. Cum hec 
autem a patre suo audiisset adolescentula, dicit 
ei : Pater, tu vis teipsum servare, et me perdere. 
Nescis Dominum dicere in Evangeliis: « Pastor 
bonus animam suam ponit pro ovibus ! ? » Rursus 
vero alibi dicit: «Qui salvam facit animam, est tan- 
quam qui creat. » Hec cum audiisset pater ejus Eu- 
genius, ejus verbis valde fuit letatus. Flebat enim 
et ejulabat, cum hec diceret ; et dicit ei pater 
ejus: Filia charissima, qui possum tibi facere ἢ 
Tu quidem es femina : ego autem volo ingredi 
monasterium ; et quomodo potes mecum versari? 
Diabolus enim propter vos bellum gerit adversus 
Dei servos. Heec cum audiisset ejus filia, dixit pa- 
tri suo : Domine, mi pater : non sic ingrediar quo- 


νιος. Οὗτος ἔσχε γνναῖχα, ἥτις ἐγέννησε bzpycum 
μονογενῆ xat ἐχάλεσε τὸ ὄνομα αὐτῆς Mesa. T: 
λευτησάσης δὲ τῆς μητρὸς αὐτᾷς, ἀνέθρεψν ὃ “αὶ 
αὐτῆς 'τὸ παιδίον ἐν πολλῇ χαταστάσει duanur 
x«i σεμνῷ βίῳ. Αὐξηθείσης δὲ τῆς vende, -Ξ 
πρὸς αὐτὴν ὁ πατὴρ αὐτῆς" Téxvov, ἰδοὺ, rir 
ὑπάρχοντώ μοι δίδωμι εἰς χεῖράς σου" Fjo δι τ» 
χομαι ἐν τῷ μοναστηρίῳ τὴν ψυχύόν μον πα 
᾿Αποχριθεῖσα δὲ à νεᾶνις εἶπεν. Πάτερ, τὸ τῷὸ Ὁ» 
χήν cou θέλεις σῶσαι, καὶ τὴν ἐμὴν ntum; 0a 
οἶδας, ὅτι λέγει ὁ Κύριος « 'O ποεμὺν 9 ris 
ψυχὴν αὐτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προδάτων :»ν ma 
λιν AXéyst « Ψυχὴν ὁ σώζων ἔσται ὡς ὁ τε 

αὐτήν. » Ταῦτα ἀχούσας ὁ πατὴρ αὐτῆς Mpc 


Β (ὡς ἑώρα αὐτὴν ὀδυρομένην x«i κλαίουσα) a 


μον, τί σοι ἔχω ποιῆσαι, ὅτι ἐγὼ βούλομει bs 

ναστηρίῳ εἰσελθεῖν, x«i πῶς δύνοισαι σὺν inicr 
Ὁ διάδολος γὰρ dU ὑμῶν ὀχλεῖ, καὶ ταράσσα τι 
δού)ους τοῦ Θεοῦ. Ἢ δὲ ἀποχριθεῖσα λέγειν 01 
Πάτερ, οὐχ εἰσελεύσομαι χαθὼς σὺ λέγεις, wa 
ἀποθρίξασα τὴν χόμην τῆς χεφαλῆς pou, καὶ eu 
σχῆμα ἀναλαθοῦσα, οὕτως μετὰ σοῦ ἐλεύσομαι. — | 


modo tu dicis, sed tondebo comam capitis, et indula veste virili, ingrediar tecum monaste 


nemine sciente, me esse feminam. 

U. Beatus autem Eugenius, auditis, que dicebat 
filia, valde laetatus, cumomnia bona sua distribuis- 
set pauperibus et mendiveis, orphanisque et viduis, 
et totondisset suam filiam, viriliamictueam induit, 
et nominavit nomen ejus Marinum, hec ei dans 
mandata : Vide, filia, quomodote sis conservatura. 
Futura enimesin meio ignis ; noningreditur enim 
femina in monasterium. Te ergo conserva Christo 
immaculatam, utcumimpleverimus id quod sumus 
polliciti, habeamurdigni regno caclorum. hec cum 
dixissel Eugenius, et precatus esset assumens filiam 
suam Mariam in habitu adolescentis, ingressus est 
cenobium. Eisautem ingressis in monasterium, in 
dies proficiebat puella in omni virtute, obedien- 


! Joan 3, 11. 


Β΄. Ὁ δὲ πατὴρ, διανείμας πάντοι τὰ ὑπέοχοὶ 
αὐτῷ τοῖς πένησι, x«i ἀποθρίξας τὴν χόμτν 5 
χεραλῆς αὐτῆς, περιέθαλεν αὐτὴν ἀνδρεῖον cji 
xai ἐπωνομᾶσεν Μαρῖνον, χαὶ παοζγῶ 
αὐτῇ λέγων' Βλέπε, τέχνον, πῶς διατηρεῖς vmm 
ἀνὰ μέσον γὰρ τοῦ πυρὸς μῶᾶλεις διάγειν st 
οὖν ἑαυτὴν ἄμεμπτον τῷ Χοιστῷ, ὅπως πληρώτνῃ 
Καὶ λαδὼν αὐτὸν tum 
ἔν κχοινοῤίῳ. μέρα δὲ x«i ἡμέρᾳ προέχοπτο : 
παῖς εἰς πᾶσαν εἰς πολλὲὰν mut 
ἐνόμιξον αὐτὸν tw 
εἶναι διὰ τὸ ἀγένειον καὶ λεπτὸν τῇ ἀφωνία' iD 


αὐτὴν 


τὴν ἐπαγγελίαν ἡ μῶν. 


ἀοετὴν χαὶ 
Πάντες οὖν οἱ ἀδελφοὶ 
δὲ ὑπελάμόανον, ὅτι ἀπὸ πολλῆς ἐγκρατείας τὸ ἡ 
δύο ἡμερῶν ἐσθίειν αὐτήν. Συνέδη δὲ τὸν πάτέρε ei 

i 


349 VITA S. EUGENII ET MARLE. 960 


τελευτῦσαι, καὶ προσέθηχε τῇ ἀσχήσει x«l ὑπαχοῇ, À tiaque et humilitate et in majori exercitatione. 
ὥστε x«i χάρισμα αὐτὴν λαθεῖν παρὰ τοῦ Θεοῦ — Cum vero aliquot annos peregisset beate in mona- 
κατὰ δαιμόνων * ᾧτινι γὰρ τῶν ἀσθενούντων ἐπετί- — sterio, existimabant monachi eum esse eunuchum, 
θει τὰς χεῖρας, παραχρῆμα ἰᾶτο. Εἶχε δὲ τὸ χοινόδιον — propterea quod esset imberbis et voce gracili. Alii 
τεσσαράχοντα ἄνδρας σὺν αὐτῇ ἁγίους * χατὰ δὲ — autem existimabant, pre nimia exercitatione, et 
μῆνα τέσσαρες τῶν ἀδελφῶν ἀπεστέλλοντο εἰς τὰς &ro- — quod solum secundo quoque die comederet, eum 
χρίσεις τοῦ μοναστηρίου, διὰ τὸ ἔχειν αὐτοὺς καὶ ἀλων — esse voceadeotenui. Aliquo vero post tempore con- 
ἀναχωρητῶν τὴν φροντίδα. Ἦν δὲ μέσον τῆς ὁδοῦ —tigit ejus patrem decedere: incrementum autem 
πανδοχεῖον * xai ὑπάγοντες χαὶ ἐρχόμενοι οἱ ἀδελφὴ — accepit ejus exercitatio, obedientia et humilitas; 
διὰ τὸ μαχρὸν τῆς ὁδοῦ ἀνεπαύοντο ἐχεῖσε * ἐν oi; ro)- — adeo ut ipsa quoque donum Dei acceperit contra 
λὲν θεραπείαν παρεῖχεν αὐτοῖς ὁ πάνδοξ, ὑποδεχόμενος — demones. Unumquemque enim eorum qui labora- 
αὐτοὺς ἰδιάξοντας. bant et vexabantur, manus eis imponens et orans, 
curabat protinus. Habebat autem illud cenobium quadraginta viros omni virtute et sapientia exor- 
natos. Singulis vero mensibus mittebantur quatuor monachi ad responsa monasterii, propterea quod 
ipsihaberent in aliis quoque locis diversas possessiones. Erat autem in media via diversorium, et qui 
ibantet veniebant, propter itineris longitudinem illic requiescebant. Inter ceteros autem magnam eo- 
rum curam gerebat is, qui preerat diversorio, eos seorsum accipiens.Invidus vero et malignus diabo- 
lus, qui rebus bonis semper invidet, mala autem ad se attrahit, egre ferens hujus beate in Deum 
amorem, pulcherrimamque et honestissimam vivendirationem, studuitaliquantulam eilabem inurere et 
eam affligere. 


Γ. Ἐν μιᾷ οὖν τῶν ἡμερῶν προσχαλεσάμενος ὁ Β III. Quodam itaque die, prefectus monasterig 
χγούμενος τὸν ἀδῥᾶν Μαρῖνον λέγει αὐτὼ * ᾿Αδελφὲ, — accersito Marino, dicit ei: Frater Marine, scio 
ἐπίσταμαί σοὺ τὴν πολιτείαν xoà τὸ περὶ τὴν ὑπαχοὴν — tuam vitee agendee rationem esse perfectam in om- 
σπουδαῖον ὅτι τέλειος εἶ ἐν πᾶσιν * θέλησον οὖν ἐξελ- — nibus, et precipue in obedientia. Velis ergo tu 
θεῖν εἰς τὸν διαχονίαν τοῦ μοναστηρίου, ἐπειδὴ οἱ quoque egredi, ut ministres monasterio ? Fratres 
ἀδελφοὶ λυποῦνται μὴ ἐξερχομένου σον * τοῦτο γὰῪρ X enim 26 ferunt, te ad id non egredi. Hoc autem 
ποιοῦντός σου, πλείονα μισθὸν χομήσει παρὰ τοῦ  faciens,o fili, majorem accipies mercedem ἃ beni- 
Θεοῦ φιλανθρώπον. Καὶ ὁ Μαρῖνος ταῦτα ἀχούσας — gno et clementi Deo. Etenim Dominus quoque no 
ποοσπεσών αὐτῷ λέγει - Εὗξαι, Πάτερ, x«l ὅπου ἂν — ster Deus non dedignatus est ministrare suis dis- 
κελεύῃς μοι, ἐγὼ ἀπέρχομαι. ᾿Ἐξελθόντος οὖν i»  cipulis. Hec cum audiisset Marinus, se projecit ad 
μιᾷ τοῦ ἀδδὰ Mapivou σὺν τοῖς ἄλλοις τρισὶν ἀδελ- — pedes prefecti, dicens: Bene precare mihi, vene- 
Ῥοὶς διαχονίσαι, xai χαταλυσάντων αὐτῶν ἐν τῷ — randePater,etegoiboquocunque volueris. Egresso 
πανδοχείῳ, συνέδη τινὰ στρατιώτην διαφθεῖραι τὴν — autem Marino el aliis tribus monachis ut mini- 
θυγατέρα τοῦ πανδόχον, ὡς xal λαθεῖν αὐτὴν χατὰ — strarent, diverterunt, ut consueverant, ad illud di- 
γεστοὸς. Εἶπε δὲ αὐτῇ ὁ στρατηλάτης, ὅτι, 'E&v — versorium. Qui autem preeerat diversorio, habe- 
y^—a0j τῷ πατρί cov, εἰπὲ ὅτι Ὃ νεώτερος ὁ τοῦ ( bat filiam unicam. Miles vero quidam ingres- 
χοινοδίου ὁ εὐειδὴς ὁ λεγομένος Μαρῖνος ἐχεῖνος ἐχοι- sus diversorium, ei attulit vitium: ea vero 
μέθη μετ᾽ ἐμοῦ. Καὶ δοὺς αὐτῇ τὸ τῆς φθορᾶς ἐπορεύθη. — concepit. Precepit autem ille miles, dicens : Si 
Γνοὺς δὲ μεθ᾽ ἡμέρας ὁ πατὴρ αὐτῆς, ἐξήτησεν αὐτὴν — heec res fuerit cognita, et te examinaverint tui pa- 
λέγων * Πόθεν cot τοῦτο ; Καὶ ἔδαλε τὴν αἰτίαν ἐπάνω — rentes, unde hoc factum sit, dic eis: Formosus 
τοῦ Μαρίνου. ille junior monachus me2um dormiit, et exeo con- 
epi. Postquam ergo egressi fuissent monachi simul cum Marino, rescivit pater puelle filiam suam utero 
eoncepisse. Qui rogavit eam dicens: Undenam hoc tibi factum est? Puella autem respondit, dicens : 
luniorille ccenobii formosus monachus,qui dicitur Marinus, mecum dormiit,et me pregnantem reddidit. 
Y. Ἐπάρας οὖν αὐτὴν ὁ πανδοχεὺς, παραγίνεται ]V. Cum πο autem audiisset prefectus diverso- 

b τῷ μοναστηρίῳ χράξων xxi Mywev* Ποῦ ἐστιν ὁ — rii, cursu et cum magna ira venit in monasterium, 
πλάνος ἐχεῖνος, ὃν λέγουσι Χριστιανόν ; Ὡς dt συν. — eum accusans, et dicens: [Ὁ] est ille planus, ille 
ὕτησεν αὐτῷ ὁ ἀποχρισιάριος ἔφη αὐτῷ ' Τί xpd- falsus christianus, quem dicitis esse monachum ? 
δες, ἑταῖρε ; Ὁ δὲ εἶπεν - Ὅτι χαχῇ ὥρᾳ συνέτυχον — Ei vero factus est obviam apocrisiarius monasterii, 
ὑμῖν, χαὶ μὴ γένοιτό μοι ἔτι ἰδεῖν μοναχοὺς x«i ὅσα οἱ dicitei : Bene venisti, frater. Cur es adeo tristis, 
"wuuta, Ὁμοίως δὲ x«i τῷ ἡγουμένωῶ ἔλεγε ταῦτα, D et cur tam temere loqueris ? Cessa parumper, ro- 
δι Τὸ Üvyurpióv μου, πάτερ, ὃ povoytvs; εἶχον, ἐν go te. Respondens autem prefectus diversorii, di- 
ὁ προσεϑόχων, ὅτι τὸ γῆράς uou ἔχει ἀναπαυθῆναι, — cit ei: Pereat hora, qua unquam cognovi mona- 
mj ἰδοὺ τί ἐποίησε μοι Μαρῖνος, ὃν λέγετε Χρι- — chum. Hei mihi, quid accidit ? Quid faciam 
ἡτιαγόν. Λέγει αὐτῷ ὁ ἡγούμενος "᾿Αδελφὲ, τί σοι, — autem, nescio. Cum vero hec rescivisset prefectus, 
ποιζσω, μὴ ὄντος αὐτοῦ ὦδε ; ἐν δὲ τῷ ὑποστρέφειν — eum accersiit, et dicit: Quid tibi vis, frater? Quid 
αὐτὸν τῆς διαχονίας, οὐδέν μοι ἄλλο ἐστιν εἰ μὴ —estristis ? Prefecto autem monasterii dixitis, qui 
κιῶξαι αὐτὸν ix τοῦ μοναστηρίον. φθάσαντος δὲ τοῦ — preerat diversorio: Quid mihi volo ? De cetero 


354 


MENSIS JULIUS. 


352 


nullum amplius videam aut conveniam monachum. Α &66à Μαρίνον σὺν τοῖς ἄλλοις τρισὶν ἀδελφοῖς, λέγει 


Postquam autem a prefecto rursus fuit rogatus is» 
qui praeerat diversorio: Propter quam causam heec 
dicis ? respondit etdixit : Filiam habebam unicam, 
in quam spem meam collocabam, quod ea esset re- 
quies mese senectutis. Ecce vero quid fecit Mari- 
nus ? eam pregnantem reddidit, quem dicitis esse 
Christianum et pium. Hzc cum audiisset preefectus, 
stupefactus dicit ei: Quid possum tibi facere, cum 
ipse non sit hie ? Sed quando venerit ex ministerio, 


πρὸς αὐτὸν ὁ ἡγούμενος * Αὕτη ἔστιν dj πολιτεία gov 
x«i ἡ ἄσχησις, ὅτι καταλύσαντος σὸν ἐν τῷ πανδοχείῳ, 
διέφθειρας τὴν θυγατέρα τοῦ πάνδοχος ; xoi ἐλθὼν 
ἐχεῖνος ὦδε θέατρον ἡμᾶς τοῖς χοσμιχοῖς ἐποιήσεν ; 
Ταῦτα δὲ ἀχούσας ὁ Μαρῖνος ῥίπτει ἑαυτὸν ἐπὶ 
πρόσωπον λέγων ' Συγχώρησόν μοι, πάτερ, διὰ τὸν 
Κύριον, ὅτι ὡς ἄνθρωπος ἐπλανήθην. Ὁ δὲ ἡγούμενος 
ὀργισθεὶς ἐξέδαλεν αὐτὸν ἔξω τοῦ μοναστηρίου iv 
ὀλίγαις. 


nihil est aliud quod agam, nisi ut expellam e monasterio. Cum autem venisset Marinus cum aliis tribus 
fratribus, accersit eum prefectus, et dicitei: Abba, hec ne est tua vivendi ratio et exercitatio ? Quando 
diversatus fuisti in diversorio, attulisti vitium filie pr&fecti diversorii. Huc autem veniens ejus pater 
t&nquam per theatrum traduxit nos monachos. Marinus, vero his auditis, se humi projecit in faciem, 
dicens prefecto: Condona mihi humili οἱ peccatori propter Dominum, o pater, quoniam tanquam 
homo erravi. Tunc prefectus ei iratus, ejecit eum e monasterio. 


V. Egressus autem beatus extra vestibulum mo- B 


nasterii, mansit sub dio, sustinens frigus et estum 
annostres. Quiergoingrediebantur etegrediebantur 
ex monasterio, rogabant ipsum, dicentes: Cur sic 
'sedes, abba, afflictus in vestibulo? Ille autem dixit 
eis: Quoniam sum fornicatus, propterea ejectus 
sum ex monasterio. Cum vero venisset pariendi 
tempus filie prefecti diversorii, peperit puella fi- 
lium masculum. Puerum autem tollens pater ejus, 
venitad monasterium ; et cum invenisset Marinum 
sedentem extra monasterium, projecit ei puerum, 
et statim recessit. Marinus vero sumens puerum in 
manus, dicebat lamentans : Hei mihi misero et ab- 
jecto: ego certe humilis et nequam, accipio pro 
meritis meorum peccatorum. Cur autem hic quo- 


que infelix puer mecum moritur? Coepit vero acci- C 


pere laca pastoribus, et sic alebat puerum ut pa- 
ter. Non satis autem erat Marino afflictio et pudor 
quo afficiebatur quotidie : sed puer quoque flens et 
excernens, contaminabat et sordidabat ejus ves- 
tes. Postspatium autem trium annorum, seditionem 
agitarunt omnes fratres, dicentes prefecto: Pater 
venerande, sufficit fratri Marino poena, quam susti- 
nuit. De catero rogamus, accipe eum rursus in 
monasterium: maxime vero, quod coram omnibus 
confessus est lapsum suum. Cum autem contradice- 
ret prefectus, et non persuadereiur eum accipere, 
coeperunt monachi ei rursus dicere: Nisi fratrem 


E, Ὁ δὲ ἐξελθὼν ἐχαθέξετο αἴθριος ὑπομένων τὸ 
ψῦχος γενναίως χαὶ τὸν χαύσονα. Οἱ οὖν εἰσερχόμε- 
vot χαὶ ἐξερχόμενοι ἐπηρώτων αὐτὸν λέγοντες * Διὰ 
τί ὧδε χαθέζεσαι ; Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς * Ὅτι ἐπόρ- 
νευσα, χαὶ διὰ τοῦτο ἐξεδλήθην ix τοῦ μοναδτηρίον. 
φθάσαντος δὲ τοῦ τόχου τῆς θυγατρὸς τοῦ πάνδοχος, 
ἐγέννησεν ἡ θυγάτηρ αὐτοῦ παῖδα ἄῤῥενα, xol ἐπά- 
ρας αὐτὸ ὁ πανδοξ, παραγίνεται ἐν τῷ μοναστηρίῳ. 
Εὐρὼν δὲ τὸν Μαρῖνον ἔξωθεν τοῦ πυλῶνος χαθ- 
ἥμενον, προσρίψας αὐτῷ τὸ παιδέον λέγει * ᾿Ιδοὺ τὸ 
χαχὼς ἔσπειρας τέχνον σου, λαδὲ αὐτό, Καὶ εὐθέως 
ἀνεχώρησεν. Λαδὼν οὖν ὁ Μαρῖνος τὸ παιθίον, 
ἐθλίδετο περὶ αὐτοῦ λέγων * Ναὶ ἐγὼ τὰς ἁμαρτίας 
μου ἀπολαμδάνω * διὰ τί δὲ καὶ τὸ ἄθλιον βρέφος 
τοῦτο σὺν ἐμοὶ ἀποθνήσχει ; "᾿Ηρξατο οὖν γυρόειν, 
x«i λαμδάνειν γάλα ἀπὸ τῶν ποιμένων, καὶ τρέψεν 
τὸ παιδίον ὡς πατὴρ " οὐχ ἥρχει δὲ αὐτῷ ὁ περι- 
σπασμὸς ὃν εἶχεν, ἀλλὰ χαὶ τὸ παιδίον χλαῖον καὶ 
ὀδυρόμενον ἠχρέϊου τὰ ἱμάτια αὐτοῦ. Μετὰ δὲ τρία 
ἔτη ἰδόντες οἱ ἀδελφοὶ τὴν τοσαύτην αὐτοῦ θλίψο 
χαί ὑπομονὴν, προσελθόντες λέγουσι τῷ ἣδγουμένῳ ᾿ 
᾿Αρχεῖ αὐτῷ ἡ ἐπιτιμία, ὅτι ἐπὶ πάντων ὁμολογεῖ τὸ 
ἑαυτοῦ σφάλμα. Τοῦ Ji ἡγουμένου ὅλως μὴ πυθομένου 
δέξασθαι αὐτὸν, λέγουσιν οἱ ἀδελφοὶ, ὅτι, 'E&v μὴ δέξῃ 
αὐτὸν, καὶ ἡμεῖς ἀναχωροῦμεν τοῦ μοναστηρίου " ἄρα 
πῶς ἔχομεν αἰτήσασθαι σνγγνώμην περὶ τῶν ἁμαρτιῶν 
ἡμῶν σήμερον τριετοῦς χρόνον χαθημένου αὐτοῦ αἱ- 
θρίου ; 


Marinum rursus acceperis in monasterium, o Pater, nos quoque recedimus. Quomodo possumus a Deo 
petere, ul condonet nobis nostra peccata, cum frater noster tres annos sub dio sedeat in vestibulo ' 


VI. Hec cum audiisset prefectus a monachis, D ς΄. Τότε ἐδέξατο αὐτὸν ὁ ἡγούμενος λέγων * Ἰδοὺ 


dicit eis: Revera propter peccatum, quod fecit, 
non est dignushuc ingredi : propter vestram tamen 
charitatem et preces eum accipio, et cum accer- 
siisset Marinum coram omnibus, dicit ei: Frater, 
non es dignus stare in primo tuo loco, propter 
peccatum quod fecisti: propter fratrum autem cha- 
ritatem et preces, accipio te omnium postremum 
in regulam. Marinus vero ccpit prefecto dicere 
cum lacrymis: Hoc quoque mihi magnum est, o 
venerande Pater, quod me dignum feceris, qui in- 


διὰ τὴν ἀγάπην τῶν ἀδελφῶν δέχομαί σε, ἔσχατον 
μέντοι πάντων ὄντα. Ὁ δὲ ἔδαλε μετάνοιαν λέγων᾽ 
Μέγα poí ἐστι, πάτερ, ἵνα ὅλως ὑπὸ τὴν στέγην 
ὑμῶν εἰσέλθω: Ἔδαλε δὲ αὐτὸν ὁ ἡγούμενος εἰς τὰ 
ἀτιμότερα ἔργα τοῦ μοναστηρίου * xal ἐποίει αὐτὰ 
μετὰ σπουδῆς ἐν πολλῷ πόνῳ διάγων " εἶχε δὲ καὶ 
τὸ παιδίον ὄπισθεν αὐτοῦ χράξοντα καὶ ζξητοῦντα τὰ 
πρὸς τὴν βρῶσιν xal ὅσα ἐστὶ τοῖς νηπίοις σιτίσια, 
Αὐξηθὲν οὖν χαὶ ἀνατραφὲν ἐν πολλῇ ἀρετῇ ἠξιώθη τοῦ 
μοναχιχοῦ σχήματος. 


grederer intra vestibulum, ut sic quoque dignus habear, qui serviam sanctis meis Patribus. Et cum 


353 VITA S, EUGENII ET MARL&. 364 


eum accepisset prefectus, immisit ad viliora et abjectiora opera monasterii. Is vero ea faciebat cum 
aiudio et magno metu et compunctione. Habebat autem puerum quoque Marinus, eum retro sequen- 
lem et clamantem : Ta ta ta, et requirentem ea que sunt pueris necessaria ad alimentum. Non solum 
enim his erumnis et afflictionibus premebatur Marinus, sed etiam de alendo hoc puero erat valde solli- 
citus. Cum crevisset autem puer, degebat in monasterio, educatus in virtute et in temperantia. Porro 
vero sancto quoque et monastico habitu est dignatus. Sicque proficiebat in humilitate et multa obe- 


dientia, ut amaretur ab omnibus. 


L. Ἐν μιᾷ οὖν τῶν ἡμερῶν ἠρώτησεν ὁ ἡγούμενος Α VII. Post heec autem cum vidisset Dominus per- 


τοὺς ἀδελφοὺς λέγων * Ποῦ ἐστιν ὁ ἀδελφὸς Μαρῖνος ; 
ὅτι ἔχω σήμερον τρίτην ἡμέραν οὐχ οἶδα αὐτὸν εἰς 
ψαλμωδίαν * ἀεὶ γὰρ πρὸ πάντων εὑρίσχετο ^ εἰσέλ- 
θάτε εἰς τὸ χέλλιον αὐτοῦ μὴ ἀῤῥωστία τινε χατὶ- 
κειται. ᾿Απελθόντες οὖν εὖρον αὐτὸν τελειωθέντα, 
xai ἀπζγγειλαν τῷ ἡγουμένῳ, ὅτι ὁ ἀδδᾶς Μαρῖνος 
ἐτελειώθη, χαὶ εἶπεν * "Apa πῶς ἀπῆλθεν ἢ ἀθλία 
αὐτοῦ ψυχή ; ποίαν ἀπολογίαν βουλομένη δοῦναι ; 
Καὶ προσέταξε χηδευδῆναι αὐτόν. Καὶ ὡς ἦλθον 
ἀκοπλύναι αὐτὸν, εὗρον ὅτι γυνὴ ἦν, χαὶ πάντες 
ἰωέχραξαν τό * Κύριε, ἐλέησον. Ὁ δὲ ἡγούμενος 
ἐπυνθάνετο ^ Τί ἐστιν, ὃ ἔχετε ; Οἱ δὲ εἶπον ὅτι Ὁ 
ἀδελφὸς Μαρῖνος γυνή ἐστιν, Τότε εἰσελθὼν ῥίπτει 
ἑαυτὸν εἰς πρόσωπον χλαίων xai λέγων * Ὧδε ἀπο- 
θνήσκω εἰς τοὺς ἁγίους αὐτοῦ πόδας, ἕως οὗ ἀχούσω 
συγχώρησιν. Ἦλθε δὲ αὐτῷ φωνὴ λέγουσα ὅτι, Ei 
μὲν εἰδὼς τοῦτο ἔπραξας, οὐχ ἄν σου συνεχωρήθη ἣ 
ὅμαρτία * ἐπειδὺὲ δὲ ἐν ἀγνοίᾳ ἐποίησας, ἀφεθήσεταί 
σοι. 


fectam esse ejus fidem et tolerantiam, et esse di- 
gnam regno colorum, accepit eam in seeterna pa- 
radisi tabernacula, nemine sciente. Nam cum is 
obiisset, et nec egrederetur ad servitium mona- 
sterii, et nec ad psalmodiam regule, rogavit pre- 
fectus fratres, dicens: Ubi est abbas Marinus ? 
Ecce enim jam preeterierunt tres dies ex quo eum 
Primus autem, omnium inveniebatur in regula. 
Ingredimini ergo ejus cellam, et videte, num in 
non vidi in psalmodia, neque in suo ministerio. 
aliquam ceciderit &egritudinem. Cum autem venis 
sent fratres in cellam, beate, ingressi invenerunt 
eam consummatam in Domino, et puerum ei assi- 
dentem et flentem. Tunc propere egressi fratres, 


4 prefecto renuntiarunt, dicentes: Frater Marinus 


dormiit. Ille vero cum audiisset, miratus est et 
dixit: Quomodo excessit ejus anima. aut quam 
Deo allaturus est excusationem de iis qu& pecca- 
vit ? Tunc de cetero jussit, ut ei justa facerent. 


Cum autem venissent fratres, ut eum componerent ad sepeliendum, invenerunt eum esse mulierem : et 
stupefacti, ceperunt omnes una voce clamare: Domine, misere. Prefeclus vero cum tumultum au- 
diisset e! conturbationem, rogavit, dicens : Quidnam hos sibi vult? Illi autem dicuntaei cum admira- 
tione : Frater noster Marinus est sexu mulier. Cum venisset ergo prefectus, et vidisset rem admirabi- 
lem et preter opinionem, se humi projecit, et tenens pedes beate, cum multis lacrymis clamabat, dl- 
cens: Ignosce mihi, Domine Jesu Christe, quod per ignorantiam peccavi in sanctam et castam tuam 
sponsam. Et rursus procidens ad venerandas et sanctas ejus reliquias, clamabat, dicens: Hic moriar ad 
sanctos et venerandos tuos pedes, donec audiero mihi esse condonata ea 4.8 in te peccavi. Cum is au 
tem diu defleret et plangeret, venit ad eum vox de colo, dicens: Si hoc quidem sciens fecisses, non 


tibi condonassem ; quia autem nesciens hoc fecisti, peccatum fuit tibi condonatum. 


Β΄. καὶ ἐγερθεὶς δηλοῖ τῷ πανδοχεῖ * xoi εἰσελ- C VIII. Tunc surgens preefectus a venerandis ejus 


βόντος αὐτοῦ λέγει * "Ido) ὁ Μαρῖνος ἐχοιμήθη. Ὁ 
δὲ λέγει "Ὁ Θεὸς συγχωρήσει αὐτῷ, ὅτι ἔρημόν τὸν 
οἶκόν μου ἐποίησεν. Λέγει αὐτῷ ὁ ἡγούμενος * Μετα- 
νόσον, ἀδελφὲ, ὅτι ἥμαρτες ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ 
τἀμὲ σὺ ἐπῆρες τοῖς λόγοις σὸν * ὁ γὰρ Μαρῖνος 
Ἱννῇ ἐστιν. Καὶ ἐπιγνοὺς τοῦτο ὁ πάνδοξ ἐξέστη xai 
ἰδύξασε τὸν Θεόν. Καὶ ἰδοὺ, ἐν ὀλίγῃ ὥρα παραγί- 
παι ἡ θυγάτηρ αὐτοῦ ἐλεγχομένη χαὶ λέγουσα τὴν 
ἄξθειαν, ὅτι Ὃ στρατιώτης ἐπάτησέ με, καὶ ἐμία- 
*, xai παραχρῆμα ἰάθη: Καὶ λαβόντες οἱ ἀδελφοὶ 
τὸ ίψανον τῆς ὁσίας Μαρίας, μυρίσαντες χατέθεντο 
b τόπῳ σεμνῷ μιτὰ πάσης δωροφορίας. Χριστὸν &v vi - 
τῦντες τὸν Σωτῆρα τῶν ἀπάντων, τὸν ἀεὶ δοξάξοντα 
tW δοξάξοντας αὐτόν. Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας 
τῶν αἰώνων, ᾿Αμήν. 





reliquiis, statim misit ad praefectum diversorii, di- 
cens: Veni cito ad nos, nam te volo convenire. 
Cum autem venissel prefectus diversorii, dicit ei 
prefectus monasterii : Ecce frater Marinus est 
mortuus. [5 vero dicit prefecto monasterii : Deus 
ei condonet id quod fecitin abjectam meam fi- 
liam. Dicit ei praefectus monasterii : Peenitentiam 
age, 0 frater. Naim peccasti corain Deo. Sed me 
quoque tuis verbis decepisli, et peccavi ego quoque 
propter te. Ecce enim Marinus revera est mulier, 
Cum hec autem audivisset prefectus diversorii, et 
prafecti verbis fuisset obstupefactus, mansit mutus 
et attonitus. Eum vero manu apprehendens pre- 
fectus monasterii, duxit eum in locum, in quo ja- 


D cebat beata Maria: et cuin eam honeste et decore 


lorasset ac composuisset, ei ostendit ipsam esse sexu feminam, et eam fuisse temere maledictis appe- 
iam. Tune ecpit diversorii quoque prefectus deflere propter inopinatum ab eo visum miraculum 

Poit hec autem justa fecerunt sanctis et venerandis ejus reliquiis, et deposuerunt in insigni loco mo. 
üslerii, cum psalmis et hymnis et multis luminibus, octavo mensis Februarii. Statim vero venit filia 
prafecti diversorii a demone correpta, et.confitens omnem veritatem, et dicens: Talis miles me fe- 


MENSIS JULIUS. 


fellit, et persuasit, ut falso aceusarem hanc beatam. Deinde cum appropinquasset loculo beate, μὴ 
fecto et fratribus rogantibus sanct& venerandas reliquias, protinus ipsa hora fuit curata et mundats 
demone. Tunc cum vidissent miraculum, quod erat preeter opinionem, laudarunt omnes clementem, 
benignum Deum propter signum quod factum fuerat, et propter patientiam et tolerantiam beate, quo 
perstitisset usque ad mortem, non aperiens se esse mulierem, propter regnum ccelorum.Kt nos ergo 
fratres dilecti, emulemur ejus fortitudinem, constantiam et tolerantiam, ut inveniamus misericordiam. 
gratiam in futuro seculo, a magno Deo et Salvatore nostro Jesu Chrisro, cui gloria et potentia sim: 
cum Patre et Spiritu sancto nunc et semper et in secula seculorum. Amen. 








AO0AHXIX TOY AT'IOY METAAOMAPTYPOZ 


MAYPIKIOY 


ΚΑΙ TON EBAOMHKONTA ΜΑΘΗΤΩΝ AYTOY, 


MARTYRIUM SANCTI ET MAGNI MARTYRIS 


MAURICII 


ET SEPTUAGINTA EJUS DISCIPULORUM. 


(Latine apud Surium ad diem 18 Julii ; Greca nunc primum prodeunt ex cod. ms. 15492. 5856. x. EDIT. Paz 


I. Martyrum memoria est ostensio pietatis in A Α΄. Μαρτύρων μνήμῃ φιλοθεέας κχαθέστῳο » 


Deum et mentis que tenetur amore sapientie,cum 
Deo conjunetio: materie commistio cum rebus 
expertibus materie et pax impatibilitatis, quee re- 
frenatanimi perturbationes.Quis enim venerandum 
et divinum eorum certamen mentis intuens oculis, 
non erit remotus a carne et a mundo, conculcatam 
intelligens eorum carnem propter suam in Deum 
pietatem ? Non enim caro his concupiscit, neque 
pulvis terre rebellat contra Dei imaginem. Sed 
sapienter ducebatur id quod est deterius, guber- 
natum ab eo quod est preestantius, et habens men- 
tem qua dimoveri non poterat a meta coelesti. Tale 
certamen aliquando proponitur septuaginta marty- 
ribus, quorum pretiosum et Christi amantem san- 
guinem, Apameensium excipiens civitas, sanctum 
et Deo gratum emisit sacrificium, pro pretioso un- 
guento totum corpus Christi, nempe sanctam Ec- 
clesiam, in eorum sanguine inungens. 

I. Maximianus enim in primis impius et iniquus 
imperalor, quamlibet, quantumvis magnam, cru- 
delitatem contendens superare, studebat ut omnes 
qui subjecti erant ejus imperio, offerrent exsecran- 
dis et immundis simulacris : ut per eorum adora- 
tionem et deorum qui falso nominantur falsam 
religionem, suo imperio acquireret presidium et 
magnificentiam. Cum hoc ergo facere statuisset, 
ipse seipsum ad hoc sedulum et industrium con- 
sütuit ministrum. Non enim sustinebat jubendo 


B 


δειξις xoi Ῥιλοσόφου διανοίας πρὸς Θεὸν zu 
ὕλης ἐπιμιξία πρὸς τὴν ἄνλον λῆξιν ἀπαθεκ.» 
ΝῺ χαλινούσης τὰ παθη οὐρανέων πνευμῖτω τς 
γηΐνων σωμάτων σπενδομένων ἀλληλοις ' τῷ x 
αὐτῶν τὸν ἀγῶνα τοῖς νοητοῖς θεώμενος «φ'υξ,, 
οὐκ ἔξω σαρχὸς x«i κοσμον γενήσεται πατεῖ 
τὴν σάοχα θεοφιλῶς χατανοῶν ; Οὐ γὰρ cens 
σάρξ ἐπεθύμει, οὐδὲ ὁ χοῦς τῆς γῆς κατὰ τί: ἔπ 
εἰχόνος ἐτραχηλίαζεν " ἀλλ᾽ ἤγετο σοφῶς τὸ γία 
ὑπὸ τού χρείττονος χυδερνώμενον, ἀκλινῷ τὸν ἴῃ» 
σμὸν ἐπὶ τὴν οὐράνιον γύσσαν ΧΕΧΤῺ μένον " τοῦῖ 
ἀθλός ποτε x«i τοῖς ἑδδομήχοντα προχεερέξεται zin 
σιν, ὧν τὸ φιλόχριστον αἴμα ἢ τῶν ᾿Απαμέων diri 
μητρόπολις θυσίαν ἁγίαν χαὶ εὐώρεστον ἀνέπεχιν 
Θεῷ, ἀντὶ μύοου πολυτίμου τὸ πᾶν σῶμα τοῦ Yuri 
τὴν ἁγίαν ᾿Ἐχχλησίαν ἐν τῷ αἴματε τούτων me 
σασα. 





















Β΄, Μαξιμιανὸς γὰρ, ὁ δυσσεβέστατος 
πᾶσαν ὠμότητος ὑπερθολὴν νιχᾷν φελοτιμοῦ: 
ὅλην τὴν ὑπ᾽ αὐτὸν πολιτείαν τοῖς ἀκαθείρτοις τις 
φέρειν ἐσπούδαξε δαίμοσιν, ὡς ἂν δῆθεν du 
προσχυνήσεως τῆς τῶν ψευδωνύμων θεῶν θρε 
φυλαχὴν τε χαὶ μεγαλοπρέπειαν τῇ  oixsia 
περιποιήσοιτο. Τοίνυν ποιεῖν δοχιμάσας αὐτὸς i 
τὸν εἰς τοῦτο σπουδαῖον )stroupyóy Toy tpi t 
oU γὰρ ἠνείχετο διὰ χελεύσεως γράφειν, ὡς δ! 
αὐτοῦ βασιλεῖς, τοῖς χατὰ χώραν ἄρχονσι τῆς Bi 


351 


VITA SS. MAURICII ET SOCIORUM. 


358 


λολατρείας φροντίζειν: ἀλλὰ ἀόχνως αὐτὸς τὴν oi- À scribere ad locorum preesides, ut imperatores qui 


κουμένην περιήρχετο ὑπηρέτης obo; τῶν βωμῶν 
τῶν δαιμόνων γινόμενος, ἐλπίζων διὰ τῆς παρουσίας 
αὑτοῦ χαὶ τοὺς ἀποστάντας τῆς δεισιδαιμονίας αὐτοῦ 
xxi πρὸς τὴν γνῶσνν τῆς ἀληθείας τοῦ Χριστοῦ 
προσφοιτήσαντας αὐτομολῆσαι παρασχευάξειν πρὸς 
τὴν πλάνην τῶν ἀχαθάρτων αὐτοῦ χαὶ βδελυχιῶν 
θεῶν. Μετὰ τοιαύτης οὖν γνώμης τὴν Ῥώμην χατα- 
λιπὼν Μαξιμιανὸς ὁ δυσσεθέστατος τύραννος xai διὰ 
τῶν ἀνατολιχῶν μερῶν τὴν ὁδοπορίαν ποιούμενος, 
χατήντοσεν εἰς ᾿Απάμειαν τὴν μητρόπολιν τῆς δευ- 
τέρας τῶν Σύρων ἐπαρχίας, ἔνθα τῶν εἰδώλων οἱ 
uoti; προσελθόντες αὐτῷ χατηγόρουν τῶν Χριστια- 
γῶν λέγοντες. '"Q θειότατε βασιλεῦ, παῤῥησίαν ἡμῖν 
πρὸς τὴν εὐσίδειαν τῶν θεῶν δωρησαμένων ἀναφέ- 
pout» ἐπὶ τὸ ἀήττητον σου χράτος, ὅτι τῶν παρ᾽ ἡμῖν 
ἔχαστος μετὰ φόθου xai πόθον τοὺς πατρῴους σου 
τιμᾷ θεοὺς, μάλιστα δὲ τὸν Δία τὸν πατέρα τῶν θεῶν 
xxi τὸν ᾿Απόλλωνα τὸν θαυμάσιον τοὺς ὑπὲρ τοὺς 
ὥλους θεοὺς συνετῶς φυλάττοντάς τε χαὶ περιποιουμέ- 
γους τὴν βασιλείαν τῆς ἐξουσίας σου. Μαυρίχιος δὲ 
xai οἱ σὺν αὐτῷ ἑδδομήχοντα στρατιῶται TÓU χράτους 
σου, ἐκ τῶν σῶν ὑψωθέντις δωρεῶν xal τὰς φιλοτί- 
μοὺς σον, χαρπωσάμενοι χάριτας, ἀτιμάξουσι τοὺς 
θεοὺς xai χατὰ τῆς ἀηττήτου σον τετυραννήχασι 
βασιλείας, τῷ πλάνῃ συναπαγόμενοι τῶν λεγομένων 
Χριστιανῶν. 


Y'. Ταῦτα ἀχούσας ὁ τύραννος Μαξιμιανὸς ἐθυ- 
pov τὸ ψυχῇ, xai τὰς φρένας ἠλλοιώθη, x«i τὴν διώ- 
γοιαν ὑπὶρ x&utvoy ἐξεχασθη, ἐξαιρέτως διδαχθεὶς 
ὅτε ἔν ταῖς αὐτοῦ στρατείαις τοιούτους στρατιῶτας 
ὑπάρχειν. Καὶ δὴ ἡμέραν ἐπιτηρήσας ἐπίσημον χαὶ 
τόπον ἐπιτήδειον εὐρηχὼς πρὸς θεωρίαν τοῦ δήμον, 
μέσον τῶν ἀρχτῴων πυλῶν τῆς ᾿Απαμέων μητρο- 
πόλεως Γιτνείας ᾿Αμαξιχῆς λεγομένης, χἀχεῖσε τὸ 
διχαστύριον εὐτρεπισθῆναι χιλεύσας, ἀχθῆναι τοὺς 
ἀοιδίμους προσέταξε μάρτυρας. 'Eg' ὑψηλοῦ τοίνυν 
βέματος τοῦ δυσσεδεστάτου τυράννου χαθεσθέντος, 
πέσης τῆς πόλεως xci πάσης ἡλιχίάς εἰς τὴν τού- 
των θεωρίαν συνδραμούσης, ὡς μηδὲ τῶν θαλαμένο- 
βένων παρθένων χαταλειφθεισῶν ἐν τοῖς οἰχείοις 
χαταγωγίοις, ἦγον οἱ δορυφόροι τοὺς ἑδδομήχοντα 
στρατιώτας τοῦ Χριστοῦ, οὖς θεασάμενος ὁ βασιλεὺς 
πρὸς τὸν τούτων ἔξαρχον εἶπεν: Ἡμεῖς ἐλπίξομεν, 
ὦ Μαυρίέκιε, ὡς τῶν ἡμετέρων ἀπολαύοντες δωρεῶν, 
ταὶ βατιλιχῇ τροφῇ ἐναδρυνόμενοι, x«i τῶν xocpov- 
ων ἐν ἀξιώμασι τὰ πρωτεῖα παρ᾽ ἡμῶν εὐτυχή- 
Ur χατέχνως τῆς ἡμετέρας ἰθύνεσθαι γαληνότη» 
TW, χαὶ τοὺς ἐπιχειροῦντας τῆς ἡμετέρας θεοφευλοῦς 

Ῥρισχείας à.... πηδᾶν πράξεσιν ἀνρδείαις καὶ διδα- 

"Exe παντοδαπαῖς εἰς τὸ ὑγιὲς ἐπιστρέφεται τὸ 

WP θεραπεύοντις, x«l τὸ χωλοῦν διορθούμενοι, καὶ 

τὸ πολεμοῦν εἰρηνεύοντες, χαὶ συντόμως εἰπεῖν, 

ie τὸ μὴ κατὰ τὸν ἡμέτερον σχοπὸν πολιτευόμε- 

»» ὡς πολέμιον ὑποτάττοντες. ᾽᾿Εδιϑάχθημεν δὲ πᾶν 

τὸ ἐναντίον, ὡς ἔοιχε, πιρὶ ὑμῶν’ πρὸς οἷς γὰρ 
tipo; ix τῆς ἡμετέρας δεισιδαιμονίας ἀφωνιάσαν- 
ἴας οὐχ ἐπετρέψατε, ἀλλὰ χαὶ αὐτοὶ οἱ χατὰ τῶν 





eum precesserant, ut idolorum cultus curam ge- 
rerent ; sed ipseimpigre et diligenter obibat orbem 
terre, effectus velox minister altarium demonum, 
sperans infelix per suum adventum se effecturum, 
ut qui defecerant ab ejus superstitione, etacces- 
serant ad veritatis Christi cognitionem, transfuge- 
rent ad errorem suorum immundorum et exsecrane 
dorum deorum. Taliergo animo Romam relinquens 
Maximianus impius tyrannus, et per Orientis par- 
tes iter faciens, pervenit Apameam, quaest metro- 
polis secunde provincie Syrorum. Quo in loco 
idolorum sacerdotes ad eum accedentes, accusa- 
bant Christianos, dicentes ei: O divinissime im- 
perator, cum dii nobis dederint loquendi libertatem 
apud tuam pietatem, deferimus ad tuam invictam 
potentiam, quod unusquisque eorum qui sunt apud 
nos, cum timore et desiderio honorat maximos et 
patrios deos : maxime autem Jovem patrem deo- 
rum, et Apollinem admirabilem, qui sunt aliis diis 
superiores, et imperium tue& potestatis valde con- 
servant et tuentur. Mauricius autem et qui sunt 
cumeo septuaginta milites tue potentie, in altum 
elati honoribus tuis et muneribus, et qui ditia et 
magnifica dona ex te perceperunt, deos habent 
contemptui, et adversus magnum tuum et invi- 
ctum imperium exercent tyrannidem, abducti ab 
errore Christianorum. 

III. Hec ergo cum audisset tyrannicus imperator 
Maximianus, animo valde fuit iratus, et preecordiis 
incensus, et mente magis arsit quam fornax : pre- 
cipue cum aecepisset, quod in suo exercitu tales 
essent milites. Et cuin diem observasset insignem, 
et locum invenisset aptum ad populi spectaculum, 
in medio portarum septentrionalium metropolis 
Apemeensium, que dicitur Vicinia Amaxica, et 
jussisset illic parari judicium, jussit duci inelytos 
martyres. Cum in alto autem tribunali impius se- 
disset tyrannus Maximianus, concurrisset vero 
vuniversa civitas et omnis etas ad eos spectandos, 
adeo ut nec virgines quidem, que degunt in tha- 
lamis, remanserint in suis habitaculis, duxerunt 
satelliles septuaginta Christi milites. Quos cum 
aspexisset imperator, dixit eorum duci : Nos spe- 
rabamus, o Maurici, quod nostris fruentes donis, 
et alunento educti imperatorio, primosque honores 
οἱ dignitates a nobis consecuti, insisteretis vesti- 
giis nostre tranquilitatis, el eos qui conarentur 
resilire a nostra deo grata legione, fortibus factis 
et omnegenusdoctrinis converteretis ad sanitatem, 
quod sgrotaret curantes, et quod claudicaret corri- 
gentes, et quod bellum gereret pacificantes : et ut 
semel dicam, quiquid se non ex nostro haberet 
instituto, tanquam inimicum et hostile subjicien- 
tes. Sed de vobis, ut. videtur, contrarium accepi- 
mus. Non solum enim non convertistis eos qui 
adversus nostram rebellaruntreligionem, sed etiam 
ipsi adversus deos nostros omnipotentes tyranni- 
dem exercentes, et qui eis sunt constituti honores 


350 


δὰ barathum interitus, si vera sunt que de vobis 
ad nostras aures pervenerunt. 


IV. Dixit sanctus Mauricius: Imperator, que ἃ 
nobis exercetur tyrannis adversus deos, qui sunt 
nullo sensu prediti, nobis validam acquirit victo- 
riam ἃ vero Deo, et coronam glorie. Non enim 
aspernamur et nihili facimus Deum, qui nos finxit, 
ut stulta est tua. traditio: sed glorificamus eum, 
qui est solus verus Deus, qui fecit celum et terram 
et mare, et omnia quiin eis sunt. Improbos autem 
et immundos demones et qui hominibus afferunt 
exitium, quessunt surdaet ceca simulacra, et nullo 
sensu preedita, non convenit deos vocare, o impera- 
tor. Dixit imperator Maximianus : Cum honorem ἃ 
diis sis consecutus, et militie primum locum sor- 
titus, o Maurici, eis pulchram refers gratiam. Dixit 
sanctus Mauricius: Nunquam honorem accepi a 
diis vestris, neque volo eos honorare. Quis enim 
unquam ex hominibus, qui Dei habelcognitionem, 
sustinuerit honorare materias nullo sensu predi- 
tas ? Sed quibus non est mens, que rectis guber- 
natur rationibus, propterea quod jumentis com- 
parati sint insipientibus, et similes facti sint eis !, 
ii lapides et lignaindeos referunt, mentemque eis 
tribuunt, et honorant tanquam deos. Dixit impe- 
rator Maximianus: Quoniam primas partes obti- 
nuisti in ordinibus nostre administrationis, o 


Maurici, id tibi magnam prebuit confidentiam et ( 


effecitaudaciorem :adeo ut splendide et citra ullam 
conturbationemrespondeas nostre serenitati.Jubet- 
que, eo separato, reliquosinterrogari, et blande eis 
dicit imperator : Quis vobis tantam fecit injuriam, 
0 fratres, ut deficeretis a diis servatoribus : acce- 
deretisautem errorihominumquiadorant hominem 
crucifixum tanquam unum homicidam ? Non enim 


sic vos erudiimus, nequein tali doctrina eduxiimuse 


V. Tunc vere beati Theodorus et Philippus, tan- 
quam ex ore sanctorum sepluagiuta martyrum, 
dixerunt imperatori: Nos, o tyranne imperator 
Maximiane, tantum absumusab errore, ut te quo- 
que optemus liberari ab errore, a quo nos quoque 
fuimus liberati, unum et solum adorantes verum 
Deum, Patrem omnipotentem, et unigenitum ejus 
Filium Jesum Christum Dominum nostrum, qui 
est Dei virtus et Dei sapientia?: et sanctissimum 
ejus Spiritum, qui nobis inspiravit cognitionem et 
intelligentiam, ut confitearis quidem Trinitatem, 
quie est ejusdem essentise : abomineris autem im- 
mundamtuam religionem: ethance quidem abjicias, 
que est ad tempus, militiam : Deo vero milites, 
qui est Rex exercituum. Dixit Maximianus impe- 
rator : Video, o Philippe, te senectutem quidem 
habere reverendam: intelligentia autem multum 
cedere juvenibus. Confuge ergo ad deos, et sis bo- 


! Psal. ΧΙ. * I Cor. 1. 


MENSIS 'JULIUS 


et sacrificia ac libamina abolentes, aliis fuistisduces Α ἡμετέρων παντοχρατόρων θεῶν 


τυραννήπταντι: 
τὰς νενομισμένας αὐτοῖς τιμάς τε καὶ θυτία; 
σπονδὰς ἀθετήσαντες, ὁδηγοὶ πρὸς βάραθρο» xw; 
ἑτέροις γεγόνατε ἥπερ ἀληθείᾳ κυροῦται τὰ εἰς ui 
ρᾶς ἀκοὰς καθ᾽ ὑμῶν ἀφικόμενα. 


Δ΄. Μαυρίχιος εἶπε" Ἢ παρ᾽ ἡμῶν cum 
χατὰ τῶν ἀναισθήτων σον θεῶν, βασιλεῦ, n 


ἡμῖν ἰσχυρὰν παρὰ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ χαὶ στ; 
νον δοξης περιτίθησιν" οὐ γὰρ ἀθετοῦμεν 
ον νιν νιν. τὰ ἡμᾶς Θεὸν χατὰ 

E παράδωσιν: ἀλλὰ do .. 
(t) ἄζομεν τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν. . , 
(τὸν) ποιήσαντα τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν. . .. 
(γῆν) x«i τὴν 0m)accx», x«i πάντα τὰ b zv 
Τοὺς δὲ δαίμονας τοὺς τῶν ἀνθρώπων iu. 

πρέπει σοι χσλεῖν θεοὺς, ὦ βασιλεῦ. Miis, 
εἶπεν" ᾿Επειδὴ, τῆς τῶν θεῶν ἀπολαῦτε ταὶ; 
τῶν πρωτείων τῆς στρατείας πἠξιωθης͵ Ἐχ... 
χαλὴν αὐτοῖς ἀποδίδως τὴν ἀμοιύᾷν. ro; 
εἶπεν: Οὐδὲ τιμὴν ἐδεξάμην παρὰ τῶν wrbs 
θεῶν, οὐδὲ τιμᾷν αὐτοὺς, ούλομαι" τίς Jo 
θρώπων ποτὲ γνῶσιν ἔχων Θεοῦ τὰς ἀναιτέι-: 
τιμᾷν ἀνέξοιτο ; ἀλλ᾽ οἷς οὖὐχ ὑπάρχει wis Ἐ 
σμὸϊς ὀρθοῖς χυδερνώμενος διὰ τὸ παυσασυαξειι: 
yat τοῖς χτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὁμοιωβξνε: 2 
τοῖς" οὗτοι θεοποιοῦσιν τοῖς λέθοις xoi τῆς τῶ: 
νώμην χαὶ τιμῶσιν ὡς θεοὺς X5 
μιανὸς βασιλεὺς εἶπε’ Ἢ τῶν ποωτμ τ 
ὑμετέρου τάγματος διοίκησις, Μαυρέκιε, cub c 
παῤῥησιαν παρέσχε, χαὶ θρασύτερον ἀπε 
εἰς τὸ λαμπρῶς xxl ἀχαταπ)ήχτως πρὸς 7h (5 
px» ἀποχρίνεσθαι γαληνότητα, καὶ xr e 
σθέντος αὐτοῦ, τοὺς λοιποὺς ἐρωτᾶσθαι. kc 
πρὸς αὐτοὺς ὁ βασιλεύς: Τίς τοσοῦτον jui: 
σεν, ἀδελφοὶ, ὡς £x τῶν σωτήρων ἀποστένα 5. 
προστεθῆναι δὲ παρασχευάσας τῇ πλανκ τῷ ut 
χυνούντων ἄνθρωπον σταυρωθέντα ὡς ἕνα τῶν qu. 
Οὐ γὰρ οὕτως ὑμᾶς ἐπαιδεύσαμεν οὐδὲ τοιαῦται; T2 
χαλίαις ἐθρέψαμεν. 

Ε΄. Τότε Θεόδωρος xoi Φίλιππος ὡς ἐκ cur 


τὸν fh 


n4 V. 


ἀπονέμου σι 


















τῶν ἁγίων ἐύδομήχοντα μαρτύρων εἶπον ss 
ὦ τύραννς Μαξιμιανε, τοσοῦτον πλοαΐνης ix 


ὡς χαὶ σε τῆς matu οἰχτείρομεν, ὥς ihres 
μὲν τὸν ἕνα xai μόνον ἀληθινὸν προσαεα 
Θεὸν, Πατέρα παντοχράτορα, χαὶ τὸν πονογοΐ T 
τοῦ Υἱὸν ᾿Ιησοῦν Χοιστὸν τὸν Κύριον Qui, 8 
δύναμιν x«i Θεοῦ σοφίαν ὑπάρχοντα, καὶ τὸ hes 
αὐτοῦ τὸ πανάγιον τὸ ἐμπνεῦσαν ἡμῖν γυῶτο α 
σύνεσιν" ὁμολογεῖν μὲν Τριάδα ὁμοούσιον, β8δέττν 
σθαι δὲ τὴν ἀχάθαοτόν σου θρηῃσχεέαν" καὶ τὸ 
πρόσχαιρον ταύτην ἀποθάλλεσθαι θρησκείαν, c 
τεύεσθαι δὲ τῷ Θεῷ τῷ βασιλεῖ τῶν dois 
Μαξιμιανὸς ὁ βασιλεὺς εἶπεν: Βλέπω σε, 
γῆρας μὲν αἰδέσιωον ἔχοντα, σύνεσεν δὲ πολὺ" 
νέων λειπόμενον" αὐτομόλησον οὖν πρὸς τοὺς 
χαὶ γενοῦ σύμῤουλος ἀγαθὸς τοῖς λοιποῖς σου € 
τιῶταις τῆς εἰς τοὺς θεοὺς προσχυνήσεως, ὄὅκι; 


VITA SS. MAURITII ET SOCIORUM. 


302 


Κόνων ἀξιωθῇς map ἡμῶν. Ὁ δὲ ἅγιος A nus consiliarius reliquis tuis militibus de diis ado 


πεν * Ἐγὼ σύμδουλος πονηρὸς οὐ γενή- 
αὐτοπροαιρέτως ὀὁδηγηθεῖσιν εἰς τὸν gó- 
ληθινοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ γέγραπται * « Οὐαὶ, 
χαχὸν ἔοχεται | Μαξιμιανὸς εἶπεν ^ Τὸ 
ν τῆς ἡμετέρας ἀνεξιχαχίας τολμηρότερον 
κεν, Φίλιππε. Νὴ ἐπιμείνητε τοῖς 
X μὴ δικαίως τὴν δίκην χαθ᾽ ὑμῶν παρ- 
καὶ γένησθε δεῖγμα τῆς ἡμετέρας ἀγανα- 
Ἰλμῶντες, ὀνομάξειν τὸν παρ᾽ ὑμῶν θεοποιού-- 
ὠπον. ᾿Αποχριθέντες δὲ οἱ ἅγιοι ἐδδομήχοντα 
“ράννῳ * Ἢ χενοδοξος ἀπειλὴ τῆς σῆς, βασι- 
ρίας δύναμιν ἐξ ὕψους ἡμῖν χαρίξεται * οὐ 
i φόδος βασάνων, εἰς διάνοιαν βεδαίων τῶν 
, τὸν Κύριον. 


ουν 


τε ὁ βασιλεὺς Μαξιμιανὸς ἐχέλευσεν 
τι τῶν ἁγίων ἑδδόμήχοντα τὸ σχῆμα 
τείας χαὶ χοπῆναι αὐτὼν τὰς ζώνας 


ττῆναι αὐτῷ μετὰ πολλῆς ἀτιμίας. Καὶ 
ν ὑπασπιστῶν μετὰ πολλοῦ τοὺ τάχους 
ἕνων, ἔφη πρὸς αὐτοὺς ὁ τύραννος, Ἴδε, 
τς ἐτύχετε διὰ τὴν ἀπείθειαν ὑμῶν. Οἱ δὲ 
, πρὸς τὸν τύραννον * Ei x«i σὺ, ὡς vopi- 
"σας ἡμᾶς, ἀλλ᾽ ἔστιν ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐν οὐ- 
| λατρεύομεν, ἐνδόων ἡμᾶς στολὴν τῆς 
(Eng, ἣν αὐτὸς οὐδὲ ἀχούειν χαθέστηχας 
τὸν Σατανᾶν τὸν πατέρα σον, τὸν λαλουντα 
τε θυμωθεὶς ὁ τύραννος εἶπεν ^ Ὦ μιαρὼ- 
τῆς τῶν θεῶν εὐμενείας ἀνάξιοι, ὑμεῖς 
τῆς ἑαυτῶν ἀτιμίας πρόφασις * ἐξ ἡμῶν 
θέντες, χαὶ τοὺς θεοὺς ἐνυδρίσατε, χαὶ τῆς 
φιλίας χατεφρονήσατε. ᾿Αποχριθέντες οἱ 
» τῷ τυράννῳ ''H στρατεία σου, ὡς μηδὲν 
παρέρχεται, καὶ ἢ παροῦσα τιμὴ ἀτιμία 
ἐπειδὴ τοῦ δεδωχότος σοι τὴν ἐξονσίαν 
Θεοῦ, τὰ δὲ ἄψυχα εἴδωλα, τὰ μὴ ὦφε- 
Má τὸ μὴ γινώσχειν τὸν τιμῶντα αὐτὰ 
γντὰ, ἀνοήτως θεοποιεῖς. Ὁ τύραννος εἶπεν * 
λανθρωπίαν τῆς ἡμετέρας βασιλείας φειδό- 
w χαὶ βονλόμενος περιποιήσασθαι τὴν ζωὴν 
; ἀνέχομαι ὑμῶν. Καὶ ἐχέλευσε τρεῖς ἡμέρας 
« αὐτοὺς" ἐν τῇ φρουρᾷ, ἵνα τὸ συμφέρον 
νται. 


randis, ut majora dona et honores a nobis conse- 
quaris. Dixit sanctus Philippus : Notum tibi sit, o 
imperator, me non futurum malum consiliarium 
iis qui sua sponle deducti sunt ad timorem veri 
Dei. Scriptum est enim *: «Vie ei, per quem malum 
venit. » Dixit imperator Maximianus : Lenitas no- 
stre patienlie te audaciorem effecit, o Philippe, 
Nolite ergo in his insistere, ne justas pcenas in vos 
irritetis etevadatis exemplum nostre indignationis, 
audentes nominare hominem, qui a vobis est re- 
latus inideos.Respondentes vero sancti septuaginta 
martiyres, dixerunt tyrannoimperatori : Vane et 
inanes mine, o imperalor, tue abominationis, 
virtutem nobis ex alto largiuntur. Non enim in- 


p greditur aut inhabitat metus tormentorum in bona 


meute et stabili eorum qui diligunt Dominum. 

Vl. Tune Maximianus imperator valde iratus, 
Jussit auferri ἃ sanctis septuaginta militibus habi- 
tum militie, et eis abscindi zonas, et deinde sic 
eos ad ipsum adduci cum magna ignominia. Cum- 
que hec magna celeritate effecissent satellites, 
dixit eis tyrannus : Videte, ἃ quali gloria et honore 
excidistis, et quale vobis obtigerit dedecus et 
contemptio propler vestram inobedientiam. Sancti 
dixerunt tyranno : Etiamsi tu, ut existimas, nos 
exuisli habitu militie, et abscidisti zonas nostras, 
est Deus noster in coelis, quein colimus, qui nos 
induit vestibus et zonis incorrupte et eterne ejus 
glorie, quam ipse non es dignus videre aul audire 


C propler Satanam patrem tuum, qui in te loquitur 


et operatur. Tunc valde iratus tyrannus, dixit 
sanclis : O exsecrandi et indigni deorum benevo:- 
lentia, vos vestram ignominiam vobis conciliastis. 
A nobis enim honore aílecti, inaximos deos affe- 
cistis contumelia, et nostram contempsistis amici- 
tiam. De cetero accipite convenienter vestris 
factis. Respondentes autem sancti, dixerunttyranno: 
Imperator, hec militia tua, ut que nihil sit, 
preterit, et qui adest honor, est tibi dedecus : 
quoniam oblitus es Dei, qui hanctibi dedit pote- 
statem. Vana vero et inanima simulacra, 4118 te 
nihiljuvant, quod ea noncognoscant eum quiipsa 
honore afficit aut contumelia, in deos stolide, ut 
qui plane sensu careas, refers. Dixit tyrannus : 


1ostri imperii cleinentiaun vobis parcens, et volens vitam vobis esse salvaus, adhuc vos pa. 
itque eos tres dies includi in carcere, ut caperent consilium quod eis expediret. 
o» δὲ ὑπασπιστῶν πληρωσάντων τοῦ βασι- Ὁ — VII. Cum autem satellites iinpiessent jussum 


πρόσταγμα καὶ εἰς φυλαχὴν αὐτοὺς μετὰ 
αθειρξάντων, εἶπον πρὸς ἀλλήλους οἱ ἅγιοι " 
ἀδελφοὶ, ὁμοθυμαδὸν τὰς 
μῶν εἰς προσευχὴν, xai δεηθώμεν τοὺ Θεοῦ 
ἐνῶς δοῦναι ἡμῖν σοφίαν τε χαὶ γνῶσιν διὰ 
v αὐτοῦ Πνεύματος, x«i ἐμδαλεῖν εἰς τὸ 
uQy τί ἀπολογήσασθαι, ὅπως θαυμάσῃ ὁ τύ- 
3» ἀλήθειαν τῆς πίστεως ἡμῶν. Καὶ στα- 
ς προσευχὴν οἱ ἅγιοι ἑδδομήχοντα ὡς ἐχ 
ζχῆς εἶπον * Ὁ Θεὸς ὁ παντοχράτωρ, οὔ ἢ 
h. xvii, 


ὡμὲν ἅπαντες, 


PaTROL. GR. CXV, 


imperatoris, et eos in custodia inclusissent cum 
collaribus, sancti dixerunt inter se : Fratres cha- 
rissiini, paremus omnes nostras animas ad oratio- 
nem, et intense oremus benignum et clementeta 
Deum nostrum, ut det nobis sapienuam et cogai- 
tionem per sanctuin Spiritum, et injiciai ip o» tic 
strum, quidrespondeamus imperatori : uL& λει." - 
turipse quoque tyrannus veritatem nostri fun 

Etse ad precandum conferentes sapcti sepuis. 
ginta Christi martyres dixerunt tapquasé €& ἐκ). 


h 


363 


nlpotens, cujus potestas eterna, etregnum non 
interibit, mitte ad nos sanctissimum tuum Spiri- 
tum, et nos per eum erudi, ut in ipso exsultemus 
et letemur *, et vincamus erroris nequitias, et 
extollamur in vera tua fide per sanctum Spiritum, 
qui loquitur in nobis convenienter tue vere οἱ a 
mendaeio aliene promissioni, et pro a nobis ablata 
niundana dignitate, efficiamur milites in sancta tua 
civitate, et ascribamur in numerum civium cum 
omnibus tuis sanctis, qui tibi a seculo recte in 
fide placuerunt. Quoniam tu es solus Deus, et te 
decet gloria et potentia in secula. Amen. 

VIII. Completis autem tribus diebus, presidens 
rursus Maximianus,in eumdem locum porte Ama- 
zize rursus concurrente universa civitate, accer- 
siit sanctos. Sancti vero martyres accesserunt 
tracti a ministris,et steterunt ante impium. Iniquus 
autem imperator minas temperans clementia, dixit 
eis : O viri, discite tandem qui vobis expediat : 
et accedentes, diis sacrificate, et vitam accipite, et 
non mortem acerbam. Dixerunt sancti martyres : 
De hoc bonum consilium cepimus, o imperator. 
Audi attente, et ne nos amplius cogas, aut vim 
nobis ullam afferas : Statuimus enim odio habere 
hanc vitam, que est adtempus diligere vero 
mortem propositam propter Christi desiderium. 
Per ipsum enim vitam eternam speramus lucrifa- 
cere. De cetero ergo fac breviter in nos quod vis. 
Nos enim non negamus Deum nostrum, neque 
demones tuos unquam adorabimus. Nam in con- 
demnatione hujus mortis, que est ad tempus, libe- 
ramur ab eeterna condemnatione. Hec cum dixis- 
sent sancti martyres, videns tyrannus in medio 
eorum adolescentem dixitei : Dic, adolescens, quod 
esttibi nomen, et cujas es genere ? Dixit adole- 
scens : Nominor quidem Photinus, a vera luce ac- 
cepto nomine. Sum autem miles Christi, qui pu- 
dore affecit patrem tuum Satanam. Et sum genere 
quidem Romanus : filius vero et carnalis et spiri- 
talis Mauricii clarissimi. Ex eo enim ortus, et ab 
eo accepta Dei cognitione, in Christi fide sum 
educatus, quem tu negans, o imperator, compa- 
ratus es jumentis insipientibus, et similis factus 
es illis. 

IX. Dixit tyrannus : Stultus es adolescens, et 
sunt tua verba etate digna. At jam disce, quod est 
tibi conducibile : et accedens, sacrifica maximo 
Jovi, et parce tuse juventuti. Dixit adolescens : 
Propterea quod non facio, quod vis, neque sacri- 
fico simulacris, dicis me stultum esse. Nam quod 
altinet quidem ad fidem Domini mei Jesu Christi, 
valde sapio. Tunc dixit tyrannus rursus Sanctis : 
Quousque importunitatem vestram sustinemus, o 
miseri, et tormenta differimus ex benignitate in- 
comparabili ? Sacrificate ergo diis, ne in vos ar- 
metis justitiam. Dixerunt sancti martyres tyranno : 


^ Matth. x. 


MENSIS JULIUS., 
ore et una anima: Domine Jesu Christe,Deus om- A ἐξουσία αἰώνιος χαὶ f$ βασιλεία οὐ διαφθαρήσεται, 


B 


364 


ἐξαπόστειλον ἡμῖν τὸ Πνεῦμα cou τὸ πανάγιον, iva 


ἐν αὐτῶ ἀγαλλιασώμεθα χαὶ εὐφρανθῶμεν, xai νιχή- 
σωμεν τὰς πονηρίας τῆς πλάνης, καὶ ὑψωθῶὼμεν ἐν τῇ 


ἀληθινῇ Gov πίστει διὼ τοῦ ἁγίου Πνεύματος τοῦ λα- 
λοῦντος ἐν ἡμῖν, χατὰ τὴν ἀληθινήν cou ἐπαγγελίαν, 
xai ἀντὶ τῆς ἀναιρεθείσης χοσμιχῆῇῆς ἀξίας παρ᾽ Qucy 
γενώμεύα στρατιῶται ἐν πόλει ἀ’ ἰᾳ σον, ἐν ἦ συνελεύ- 
σονταί σοι πάντες οἱ συναγοόμενοι τῇ πίστει τοῦ Χρι- 
στοῦ σου. μεθ᾽ οὗ σοι τῷ Πατέρι πρέπει ἡ δόξα xai τὸ 
χράτος σὺν τῷ ἁγίῳ χαὶ ζωοποιῷ [νεύματι εἰς τοὺς 


αἰῶνας. ᾿Αμήν. 


Η΄. Καὶ μετὰ τὴν συμπλήρωσιν τῶν τριῶν ἧμε- 
ρῶν προχαθίσας πάλιν ὁ Μαξιμιανὸς χατὰ τὸν αὐτὸν 
τόπον τῆς ᾿Αμαξιχῆς πύλης, συνδραμούσης x«i πάσῃς 
τῆς πόλεως, μετεπέμψατο τοὺς ἁγίους. Ot δὲ παρ- 
ἐγένοντο, ξλχόμενοι ὑπὸ τῶν ὑπηρετῶν, x«i ἔστησαν 
ἔμπροσθεν τοῦ δυσσεδοῦς. Ὁ δὲ φιλανθρωπίᾳ τὴν 
ἀπειλὴν χεράσας, ἔφη πρὸς αὐτούς Κἂν ὀψέ ποτε 
τὸ συμφέοον ὑμῖν μάθετε, ὦ ἀνδῥες, καὶ προσελθὸν- 
τες θύσατε τοῖς θεοῖς, xai χομίσασθε τὴν ξωὴν xai 
μὴ τὸν πιχρὸν θάνατον. Οἱ ἅγιοι εἶπον * Τοῦτο χα- 
Aes ἐδουλευσάμεθα, βασιλεῦ, τὴν πρόσχαιρον ταύτιν 
ξωὴν μισῆσαι, ἀγαπῆσαι δὲ τὸν προχεέμενον θάνατον 
διὰ τὸν εἰς Χριστὸν πόθον * ἐλπίζομεν γὰρ δι᾽ αὐτοῦ 
χεοδάναι τὴν ξωὴν τὴν αἰώνιον. Λοιπὸν οὖν ποιεῖ 
συντόμως ὃ βούλει * ἡμεῖς γὰρ οὐχ ἀρνούμεβα τὸν 
Θεὸν ἡμῶν, οὐδὲ τοὺς δαίμονάς σου προσχυνοῦμεν " 
ἐν γὰρ τῇ χαταχρίσει τοῦ προσχαίρου τούτον θανά- 
του, τῆς αἰωνίου χαταχρίσεως ἐλευθερούμεθα, Ταῦ- 


τα εἰπόντων τῶν ἀγίων, θεωρήσας ὁ 
μέσῳ αὐτῶν νεανίαν, ἔφη πρὸς αὐτὸν * Τί aov τυγχά- 
νει τὸ ὄνομα, x«i πόθεν ὑπάρχεις τῷ γένει ; Τὸ μει- 
ράχιον ἔφη * Φωτεινὸς ὀνομάξομαι παρὰ τοῦ ἀλεθι- 


νου φωτὸς τὴν χλῆσιν δεξάμενος, χαὶ στρατιώτης 
εἰμὶ Χριστοῦ, τοῦ χαταισχύναντος τὸν Σατανᾶν, τὸν 
πατέρα σου * Ῥωμαῖος δὲ ὑπάρχω τὸ γένος, Μαυρι- 
χίου τοῦ ἐνδοξότατου τυγχάνων υἱὸς σαρχιχὸς τε χαὶ 


πνευματιχὸς " ἐξ αὐτοῦ γὰρ προελθὼν x«i τὴν γνῶσο 
παρ᾽ αὐτοῦ εἰληφὼς τοῦ Θεοῦ, εἰς τὴν πίστιν ἀνετράφον 
τοῦ Χριστοῦ, ὃν σὺ ἀπαρνούμενος͵ βασιλεῦ, παρασυν 
ὅλήθης τοῖς χτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις, xai ὡμοιώθης αὖ 
τοῖς, 


Θ΄. Ὁ τύραννος εἶπεν - ᾿Ανοητεύεις, μειράχιον, xal 
τῆς ἡλικίας ἄξια τυγχάνει τὰ ῥήματώ σον. Διδάχθετι 
οὖν τὸ συμφέρον, χαὶ προτελθὼν θῦσον τῷ μεγίστῳ 
θεῷ At, χαὶ φεῖσαί σὸν τῆς νεότητος. Τὸ μειράκιον 
ἔφη * Ἔν τῷ μὴ ποιεῖν τὸ θέλημα σου λέγεις μοι &vot- 
ταίνειν, ἐπεὶ xai πάνυ gpovo περὶ τὴν πίστιν τοῦ 
Κυρίου μον Ἰησοῦ Χοιστοῦ. Τότε εἶπεν ὁ τύραννος 
πρὸς τοὺς ἁγίους πάλιν " Ἕως πότε τῆς ὑμετέρας 
σχαιότητος ἀνεχόμεθα xci ταῖς βασάνοις ἀνοχὴν ἐξ 
ἀσυγχρίτου φιλανθρωπίας παρέχομεν ; θύσατε οὗν 
τοῖς θεοῖς, ἵνα μὴ τὴν δίκην xa0' ὑμῶν ἐξωπὸίτητι. 


Οἱ ἅγιοι εἶπον τῷ τυράννῳ * Ἐὰν ἔχῃς γνῶσιν, ὑκο 


τύραννος ἐν 


Mà ἰδ ou bon e uus at - 


παν ὦ 


o d ma 


| 


861 


XI. Cum omnes autem qui audiebant propter hec Α 


verba admiraerentur, tyrannus, qui ab initio erat 
vas interitus, perseveravit velle sanctos perdere, 
et neque persuasus fuit verbis gloriosorum mar- 
tyrum, neque rebus ipsis fuit obstupefactus. Quam 
obrem jubet eisrursus palis affixis, ferreis unguibus 
latera fortiter cedi. Cum ergo sancti et generosi 
martyres hoc quoque certamen strenue decerta- 
rent, etomnes admirarentur imperatoris amentiam 
et furorem, preclarus martyr Mauricius dixit 
tyranno: Non sentis tuam imbecillitatem et mi- 
seriam, o immunde et profane tyranne, quod Pho- 
tinus parvus hic adolescens tui imperii fregerit 
audaciam ? Talia enim et tam multa subiisse tor- 
menta, est tui crudelissimi imperii confractio. 
Quomodo ergo universam nostram phalangem 
frangere poteris, qui a tantillo adolescente fueris 
superatus ? Propter hrec verba ira percitus scele- 
ratus Maximianus, et ardentibus eum intuens ocu- 
lis, etstridens in eum dentibus, etvolens sanctum 
et beatum Christi martyrem Mauricium acerbe ul- 
cisci, jubet spiculatori, ut ante oculos patris filium 
conficiat et occidat, Eo itaque presente, et filium 
aspiciente, ejus caput abscidit spiculator. 


XII. Cum ergo hoc modo beatissimi Photini caput 
venerandum fuisset amputatum, isque pulchre et 
gloriose migrasset ad Dominum, dixit preclarus 
Mauricius: Nostrum desiderium implevisti, o ἰγ- 
ranne, et de ceetero firmum et stabilem habemus 


B 


cursum caelestem. Quis enim ex nostra multitudine αὶ 


sustinebit superari a Photino Christi milite, qui 
migravit in ccelum, et pudore affecit patrem tuum 
diabolum ? Ad hec majori studio et contentione 
tormentorum in nos excogita cruciatus, et nihil a 
te preetermittatur eorum que probant an firmam 
et immobilein fidem Christo servemus. Quando 
autem vidit Maximianus sanctos Chrisu martyres 
prompto et alacri animo perpetientes, et rectam 
suamfidem non deserentes, convocato suo belluino 
et inhumano senatu, cum eis consultabat, quem. 
admodum sanctos martyres morte afficeret acer- 
bissima, per quos terrorem aflerret Christianis, qui 
erant in toto orbe terrarum, et efficeret, ut deti- 
cerent a sancta et nulli affini reprehensioni reli- 
gione Christianorum. Tunccum ipsi inulta consul- 
tassent, et alius alia dixissent: quidam ex iis quj 
in senatum convenerant, qui erat radix acerbitatis, 
et fructus nequitie, et cujusvis alterius malilise et 
injustitie arbor feracissima, consuluit tyranno, 
dicens : Imperator, hic mensis est lempus maximi 
estis (erat enim tunc mensis Julius), situs est vero 
extra civitatem versus occidentem inter duos, qui 
propter eam siti sunt, fluvios et lacum, locus po- 
situra quidem planus, feno autem plenus et infinita 
alia materia, quein, qui in eo loco habitant, vocant 
Rogain, propterea quod sitvesparum ac erabronum 
acerbum habitaculum, quos meridie ne facile qui- 
dem potest aliquis transire sine periculo. Jube ergo 


Ὁ Εἰς οὖν τῶν συνελθόντων ἐν τῇ Guyxhite, Aa 


MENSIS JULIUS. 


ΙΑ΄. Πάντων οὖν ἐπὶ τοῖς τοιούτοις θαυμα 
ῥήμασιν, σχεῦος ὑπάρχων τῆς ἀπωλείας ὁ - 
διέμεινεν ἐνιστάμενος τοῦ ἀπολέσαι τοὺς ἀ᾽ οι 
οὗτε τοῖς λόγοις ἐπείθετο τῶν ἀοιδίμων μα» 
οὔτε τοῖς πράγμασιν ἐξεπλήττετο᾽ xai Xtra 
σχολωπισθέντας τοὺς ἀγέους σιδηροῖς 6»; 
πλευρὰς αὐτῶν εὐτόνως ξέεσθαι. Τῶν οὖν 
μαρτύρων χαὶ τούτων ἐσχυρῶς διαθλοῦντα 
ἀγῶνα, xal πάντων θαυμαξόντων τὴν τοῦ Da 
ἄνοιαν, Μαυρίκιος, ὁ ἀοέδιμος μάρτυς, πρὸς: 
ρᾶννον ἔφη" Οὐχ αἰσθάνῃ τῆς σῶς ἀσθενειας, 2 
λυρώτατε τύραννε, ὅτι Φωτεινὸς, τὸ βοαχ, 
μειράκιον, χατέλυσεν τὸν βασιλείαν ; τὸ 1 - 
τας χαὶ τηλιχαύτας ὑποστῆναι βασάνους, im; 
τῆς σῆς ὡμότατης βασιλείας ἐστίν" πῶς τοῦ, 
σαν ἡμῶν διαῤῥήξεις τὴν φάλαγγα, τοπαυτῶς 
μειραχυλλίου τηλικούτου χαταπεσῶν ; Θυμυῤε; 
ἐπὶ τοῖς τοιούτοις Μαξιμιανὸς ὁ mauus - 
σιν, καὶ πυρίνοις αὐτὸν περιδλεψάμενος 2: 
τρίζων χατ᾽ αὐτοῦ τοὺς ὁδοντας x«i βουλο;ρχ. 
θεν τὸν τρισμαχάριν  Mevupixtos πιχοῶς ui 
ψασθαι, χελεύει τῷ σπεχουλάτωρε Xa 0p. 
τοῦ πατρὸς διαχειρίσασθαι τὸν παῖδα, χαὶ τι; 
αὐτοῦ xoi θεωμένου τὸν vtOv τὴν 055) ux 
ἀποτεμεῖν. 

IB. Toj:w τοίνυν tà τρόπῳ Φωτεινον τῷ. : 
μαχαρίου τὴν χεφαλὴν ἀποτμηθέντος χαὶ τι 
ἐχδημίαν πρὸς Θεὸν ἐχδημήσαντος, Mrs, 
ἀοίθιμος, ἔγη" ᾿Επλήρωσας ἡμὼν τὶν i 
τύραννε, καὶ λοιπὸν βέδαιον ἐχτὰ Τάμεθα τι: 
γιον δρομον" τίς γὰρ ἐκ τῆς ἡμετέρας cux 
θήος ἧττον φανῆναι τοὺ Χρεστου στρατικτὸΣ 
γού, τοῦ πρὸς οὐρανὸν ἐχδημήσαντος r28s | 
πατέρα καταισχύναντος duxOoAov ; Πρὸς ve 
τίμους τῶν βασανιστηρίων &rtvóst xa uu 
χολάσεις καὶ μηδέν σοι παραλελείφθω τῷ us 
ζοντων ἡμᾶς εἰ βεθαίαν τῷ Χριστῷ xx :m 
τὴν πίστιν παραψυλάττομεν. Ὅτε οὖν gib: 
μιανὸς τοὺς ἁγίους τοὺ Χριστοῦ μαρτυραι, οἱ 
θαίῳ χαρτεροῦντας χαὶ τῆς αὐτῶν ὀρθξς 5): 
μένους πίστεως, συγχαδεσώμενος αὐτοῦ D 
θοωπον σύγχλητονῳ ἐδουλεύετο LET αὐτῶν, τῷ 
ἁγίους θανάτῳ πιχροτάτῳ διάθοιτο, di ὧν τὸ 
πᾶσαν τὴν οἰκουμένην Χριστιανοὺς ixpobrrub 
τὴς ἀμωμήτου ὑρησκείας ἀποστῇ σαι παρ 


















χοίας ὑπάρχων χαὶ πανηρίας καρπὸς, 2X 
ἀδικίας πολυφορώτατον δένδρον, συνεθούλωι 3 
ράννῳ λέγων" Ὃ μὴν ojrog χαύσωνός ἔστι 
πάνεμος γὰρ μὴν τηνιχαῦτα καθέστεχεν 
ται δὲ ἔξω τῆς πόλεως χατὰ τὸ δυτιχὸν 
μεταξὺ τῶν ποοσχειμένων ταύτην δύο ποταρα 
τῆς λίμνης, τόπος ὅμαλος μὲν τῷ θέσει, yw3 
χαὶ λυτῆς ὅλης ἀπείρον μεστὸς, ὃν οἱ ἐντετα 
γα. ἐπονομάζουσιν διὰ τὸ σφηκῶν xai x6 
πιχοὸν XATGjyU* ὑπάρχων, χωγνγώπων TE τὰ 
οὕς οὐδὲ s 
τινα ἀχινδύνως ἔν μεσημόρίᾳα κχαθέστοχο | 
κέλευσον οὖν χρισθῆναι μέλι τὰ σώμαὸῤα «m 


T^ πεπληρωμένην χωοίον, 


369 


VITA 55. MAURITII ET SOCIORUM, 


370 


b αὐτῷ δεσμευθῆναι ξωῦύφίοις, xxi iv ταύτῃ xaru- À eorum corpora ungi melle, et in eo alligabuntur 


λέψονται πάντων τῶν npolaGoucQow βασάνων ἀλγεινό- 
τερον ὄλεθρον, xai γνώσονται μὴ βλασφημεῖν τοὺς 
αἰωνίους ἡμῶν θεοὺς, χαὶ τί τὸ βαδίζει, τὴν ἐναντίαν 
τοῖς βασιλεῦσιν ὁδὸν τοὺς τολμήσαντας ὥνησαν. 

IT". Καὶ ἥρεσεν τὸ ῥῆμα xai ἡ βουλὴ αὕτη τῷ 
βασιλεῖ xai πάσῃ τῇ συγχλήτῳ * χαὶ χελεύει ὁ βασι- 
λεὺς ταύτῃ τῇ τιμωρίᾳ αὐτοὺς παραδοθῆναι. Οἱ δὲ 
-ἧς ἀδιχίας ὑπηρέται τὴν μεσημθδρίαν σχοπήσαντες, 
χαὶ χαιρὸν ὠρεμίας ἐπιτηρήσαντες, ἐν ὦ πνοῆς ἀνέ- 
pe» ἁμοιροῦντα τῶν ξωύφίων τὰ πλήθη τυγχάνουσι 
τοῖς παρεμπίπτουσι σώμασι βαθεῖαν τὴν τρῆσιν χαὶ 
ἱπωώδυνον ἀπεργάξονται * δήσαντες ἁλύσεσι τοὺς 
ἁγίους χατήγαγον εἰς τὸν τόπον xai δίυγοον ἐχλεξά- 


μένοι τόπον, ἀεννάῳ πηγῇ παραχείμενον, ἐξ ἧς 


animalcula, ut in hoc cruciatu sentiant interitum 
graviorem tormentis omnibus, que precesserunt, 
el cognoscant, non esse maledictis incessendos 
invietos nostros et sternos deos. 

XIII. Hiec. ergo cum dixisset pessimus et scele- 
ralissimus ille senator, ejus consilium placuit im- 
peratori et universo senatui, et jubet imperator eos 
tradi huic supplicio. Cum itaque meridiem obser- 
vassent ministri iniquitatis, ettempus quietum, in 
quo, flatu ventorum carentia animalia, corporibus, 
que incidunt, gravem et molestam efficiunt per- 
forationem, catenis vinctos deduxerunt sanctos in 
prius dictumlocum : et cum obiissent et elegissent 
locum humidum, situm prope fontem perennem et 


Ὡνώδῃ τῴώματα πέφυχε γίνεσθαι, οὗ xoi ἐπιχωριά- B limosum, ex quo enasci solent limose lacune et 


ζεῖν φιλεῖ ἢ τῶν προῤῥηθέντων ξωὐφίων πληθὺς, 
χοίουσι μὲν τῶν ἁγίων μέλι τὰ τίμια σώματα, δὲ- 
σμοῦσι δὲ βιαίως ξύλοις xarà τὸν αὐτὸν τόπον, ῥί- 
ῥαντες xai τὸ τίμιον σῶμα Φωτεινοῦ, τοῦ ἀοιδίμου 
μάρτυρος, πρὸ προσώπου τοῦ αὐτοὺ πατρὸς Ναυρ- 
χίου τοῦ πανευφήμου, μείξονα τιμωρίαν ἐχ τούτου 
προσάγειν αὐτῷ λογιζόμενοι. Τοῦτο πράξαντες τὴν 
ταχίστην ἀνεχώρησαν, μὴ φέροντες τὴν τῶν ἰοδόλων 
ζωυφίων προσθδολὴν. Διαχαρτερήσαντες οὖν οἱ ἅγιοι 
μέρας τε xai νύχτας δέχα, τῇ πιχρᾷ ταύτῃ καὶ 
ἀνυποίστῳ βασάνῳ, ἀνατείναντες τὸ ὄμμα πρὸς τὸν 
Θεὸν, τὔξαντο λέγουτες * Κύριε, ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ 
χτίσας μᾶς χατ᾽ εἰχόνα σὴν καὶ ὁμοίωσιν, xci ὁδ- 
κηγήσας ἡμᾶς πρὸς τὴν ἐπίγνωσιν τῆς σῆς ἀληθείας 
χαὶ θεότητος, χαὶ τοῦ μονογενοῦς σου Υἱοῦ, x«i τοῦ (. 
παναγέου Πνεύματος, σοὶ παραχατατιθέμεθα τὰς ἣμε- 
τέρας ψυχὰς x«l παραχαλοῦμεν χατατάξαι αὐτὰς 
μετὰ πάντων τῶν ἀπ᾽ αἰῶνος εὐαρεστησάντων σοι 
ἁγίων. Καὶ προσευξάμενοι παρέδωχαν ἐν εἰρήνη τὰς 
ψυχὰς αὐτῶν τῷ Θεῶ, χαὶ τῶν στεφάνων ἠξιώθησαν τῆς 
ἀθλήσεως. 


voragines, ubi etiam solet degere multitudo ejus- 
modi animalculorum, melle quidem ungunt san- 
ctorum veneranda corpora : lignis autem eos vehe- 
menter alligant in eo loco, jacientes etiam vene- 
randum corpus inclyti martyris Photini ante faciem 
patris sui benedicti Mauritii, reputantes se ex eos 
ei majus allaturos supplicium. Haec ergo cum fe- 
cissent, quam primum recesserunt, ut qui venena- 
torum animalculorum minime ferrent impetum. 
Cum itaque sancli decem dies et noctes hoc in- 
tolerabile οἱ acerbum pertulissent supplicium, 
sublatis ad Deum oculis, Dominum precati sunt, 
dicentes : Domine Deus noster, qui nos creasti ad 
imaginem et similitudinem tuam, etdeduxisti nos 
ad agnitionem tue veritatis et divinitatis, et unige- 
niti tui Filii, et sanctissimi et vivifici Spiritus,apud 
te nostras animas deponimus, et rogamus ut eas 
colloces cum omnibus sanctis, qui tibi placuerunta 
seculo. Quoniam te dileximus, et te desideravimus 
ex toto animo nostro, et prote nosipsos ad mortem 
tradidimus. Tu es enim Deus solus benignus et cle- 


mens, et te decet gloria in secula. Amen. Hec cum dixissent, Deo tradiderunt beatas et divinas ani- 


mas, et sic dignati fuerunt coronis decertationis. 
JA. 'O δὲ παμμιαρὸς βασιλεὺς Μαξιμιανὸς xoci 
μετὰ θάνατον roi; ἀεὶ ζῶσι θυμούμενος μάρτυσι (Θεῷ 
γὰρ ζῶσιν οἱ χατὰ Θεὸν ἐχδημήσαντες χἂν ἐνθένδε 
ἀχκαλλαγῶσιν), ἀχούσας ὅτι παρέδωχαν τὰς ψυχὰς, 
τιεύει τοῖς δορυφόροις τὰς τιμίων αὐτῶν χεφαλὰς 


ἐχτεμεῖν γαὶ ῥίψαι χατὰ τὸν αὐτὸν τόπον. Οἱ δὲ χατ- ἢ 


αγαγόντες ἀπὸ τῶν ξύλων τὰ ἔνδοξα αὐτῶν λείψανα, 
εἰς ἐνάρχησαν τὰς σεδατμίους αὐτῶν ἀποτεμεῖν 
Xpe)x«, ἀλλὰ ταύτας ἐχχόψαντες, πανταχῆ xar 
ti» ὕλην ἐχείνην διεσχόρπισαν, Τινὲς δὲ πιστοὶ 
edUeoi, νυχτὸς μετὰ πολλοῦ φόδου παραγενόμενοι, 
συνέλεξαν τὰς τιμίας αὐτῶν χεφαλὰς xxi τὰ παναγία 
αὐτῶν σώματα, χαὶ μετὰ τιμῆς x«l εὐωδίας πολλῆς 
zi γναλμωδίας ἐνθέον x«i εὐχῆς ἐχτενοῦς ὀρύξαντες 
τῇ γῇ ταῦτα χατέθεντο ἐν αὐτὼ τῷ τόπῳ ἔνθα χαὶ 
ἐγωνίσαντο οἱ γενναῖοι τοῦ Χριστοῦ στρατιῶται, ἐν 
b xai ἐπιφαίνονται ὡς φωστῆρες ἐν xóguo, Εὐφραί- 
νου τοίνυν, ᾿Απάμεια, στέφανον ἀναδησαμένη πνευ- 
βατιχον, ἐκ διαφόρων λίθων πολυτέμων συγκείμενον, 
xal μίαν ἁρμονίαν θεοπρεποῦ ἐλλάμψεως ἀπεργα- 


XIV. Sceleratus autem et tyrannicus imperator 
Maximianus, etiam post mortem irascens semper 
viventibus martyribus (Deo enim vivunt, qui ex 
Deo emigrarunt, etiamsi hinc excesserint), cum 
audivisset eos emisisse animas, jubet abscindi ve- 
neranda et sancta eorum capita, et jaci in eumdem 
locum. Pessimi vero ministri scelerati imperatoris, 
cum e ligno deposuissent venerandas et gloriosas 
eorum reliquias, non veriti sunt amputare colenda 
eorum capita. Cum ea autem abscidissent, ubique 
per illam silvam projecerunt ac dissiparunt. Qui- 
dam vero fratres fideles, noctu cum magno timore 
accedentes, collegerunt veneranda eorum capita 
et sanctissima et honoranda eorum corpora, et 
cum eo, quo par est, honore, et multo ac suavi 
odore, divinaque psalmodia, et intensis precibus, 
in terra fodientes, deposuerunt ipsa in eo loco, ubi 
decertaverunt preclari et fortes Christi milites. 
In quoetiam apparent tanquam luminaria in mundo. 
Quorum nos quoque omnes dignemur esse celebris 


7n MENSIS JULIUS. 


conventus participes et gratie, unoanimo et con- A ξόμενον, θησαυρὸν οὐράνιον ἔχουσα, duos, 
sensu fruentes, que ab eis proficiscitur, curatione: μαργάριτας πλούτου ἐκλάμποντα, πρὸς μίαν σἱ 
in Christo Jesu Domino nostro, cui gloria el po- τὴν αὐτὴν τῆς ἀχτίστου τριάϑος φυταγυγοῦς 
tentia, cum Patre et sancto Spiritu nunc et sem: στιν, οὐρανὸς ἀγάλλεται, γᾷ τῶ τῆς διχαιοτύντ: 
per, et in secula seculorum. Amen. φωτιζομένη καὶ παμποιχέλοες ἄστροις Exnii 
τοῖς ἑδδομήχοντα μάρτυσιν τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ διαγγέλουσιν, ὧν xai ἡμεῖς ἀξιωθεέημεν κοενωνοὶ γενέτθαι τες 
γύρεως καὶ τῆς χάριτος μέτοχοι, χαὶ τῆς ἑοοτῆς ὁμογνώμονες τῆς παρ᾽ αὐτῶν ἰάσεως ἀπολαύοντες, εν Xem 
τῷ Κυρίῷ ἡμῶν, ᾧ ἣ δόξα καὶ τὸ κράτος σὺν τῷ Πατρὶ xai τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν xai ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς air; 


αἰώνων. ᾿Αμήν. 











YIIOMNHMA 


ΕΙΣ 


TON ΜΕΓΑΝ IIPOPHTHN ΔΑΝΙῊΛ 


χαὶ τοὺς ἁγίους τρεῖς παῖδας 


ANANIAN, AZAPIAN, MIZAHA. 


COMMENTARIUS 


SANCTO PROPHETA DANIELE 


ET DE SS. TRIBUS PUERIS 


ANANIA, AZARIA ET MISAELE. | 


(Latine apud Surium ad diem 31 Julii ; Griecus textusnunc primum editur ex cod, ms, Paris.1490, ssec. rb! 


I. Cum Nabuchodonosorrex Assyriorum civitatem B 


Jerusalem bello cepisset, et magnam illinc predam 
egisset, et plurimos abduxisset bello captos, et 
splendide ac magnifice reversus esset Babylonem, 
sui imperii sedem, nobilissimos pueros Judeorum 
delegit, et sibi ad suum attribuit ministerium.Inter 
quos erant etiam quatuor ex iis, qui a rege Davide 
ducebant originem : pulchri quidem specie cor- 
poris, pulehri autem specie quoque anims, inge- 
nuumqueetliberalem aspectum pulchre ex utrisque 
ostendentes : qui etiam ad Ezechiam et Josiam 
viros justissimos genus proxime referebant. Cum 
illos ergo excidissel, et providisset ut. ex mensa 
regia alerentur, tradit pedagogis, ut in externa 
sapientia et ipsa Chaldaeorum doctrina pulchre eru- 


direntur, Ex his unus quidem vocabatur Daniel : c 


qui ipsum vero sequebatur, Ananias : et tertius 
Azarias, et alius Misael. Mutatis autem eorum no- 
minibus, Danielem quidem vocat Baltassar, Ana- 
niam Sidrach, Azariam vero Misach, et Misaelem 


A'. "Aprt Ναδουχοδονόσορ ὁ βασιλεὺς ia 
τὴν Ἱερουσαλὴμ πολέμῳ xaTaxTrCUuEi*; 5 
πολλὴν ἐχεῖθεν ἐλάσας xal δορυακλώτος ὡς ui 
λαδὼν, αμπρῶς τε εἰς Βαδυλῶνα παλιν τῷ να 
ἀοχὴν ἀναξεύξας, τοὺς εὐγενεστάτους τῶν uw 
παῖδα: ἀπολεξάμενος, εἰς ὑπουογίαν ti 
ἑαυτῶ, ἐν οἷς xai τέσσαρες ἦσαν τῶν τοὺ 5rd 
Δαυὶδ ἀπογόνων, καλοὶ μὲν τὲν τοὺ σώμετι d 
χαλοὶ δὲ x«i τὴν τῆς ψνχῆς, xe πολὺ τὸ εἰγοῖ 
ἀμφοτέοων ἐπιθειχνύμενοι, Ot xal εἰς Ejus: 
"maíz? τοὺς διχαιοτάτους προσεχῶς τὸ qU*. 
ἐγέρον * τούτους οὖν ἐχεῖνος ἐκτομίας ποῖζῖς 
χορηγεϊσήαι οὐτοῖς τῴγε πρὸς τροφὴν ἀπὸ tij 
σιλικὴς τοαπέζης οἰχονομήσας, παιδαγωγοῖς π 
δίδωτιν. ὡς ἂν τήν τε θύραθεν σοφίαν xmi 
ἄοιστκα παιδευθῶσι τὰ τῶν Χολϑαέων. Tor 
Δανιὴ) ἐχαλεῖτο * ὁ μετ᾽ αὐτὸν δ᾿ ᾿Ανανία:, 1 
ρίας τε 9 τοίτος χαὶ ὁ λοιπὸς Μισαΐ) : duxi 
δὲ αὐτοὶ: τὰ ὀνόματα, τὸν μὲν Δανεξδλ Baci 
καλεῖ, Σειδοὰχ δὲ τὸν ᾿Ανανίαν, τὸν ᾿Αξαρίω 


VITA S, ΡΒΟΡΗΕΤΑ DANIELIS. 
᾿Αδδεναγὼ τὸν Μισαὴλ ὀνομάζει * οὖς δή- À nominat Abdenago.Quos quidem et rex amabat,et 


αἱ 
d ἐφίλει ὅ βασιλεὺς xal λίαν εὐμενὲς πρὸς 
ἔδλεπε, τῆς ἀγχινοίας ἀποδεχόμενος, xal ὅτι 
νον εὐφυῶς διέχειντο περὶ τὰ μαθήματα, 
αἱ πολλή τις ἐπέπρεπεν αὐτοῖς σύνεσίς τε χαὶ 
της. ᾿Αλλ᾽ οὕτως μὲν πρὸς τοὺς παῖδας ὁ βα- 


wy) δὲ ὁ θαυμάσιος οὐχ ἐπαινέτης μόνον 
ετῆς ἦν, ἀλλὰ xoi μετήει ταύτην ἐπιμελῶς " 
χὰ τοῦτο σχληοαγωγίαις τε ἐξιδίδου τὸ σῶυα, 
| τῆς βασιλιχῆς τραπέζης ἐδεσμάτων οὐ μό- 
τὸς παρητεῖτόὸ μεταλαμθάνειν, ἀλλὰ x«i τοῖς 
x«i συγγενέτι, τοῖς τρισὶ λέγω παισὶν, οὔ- 
εἶν παρηγγύα. Δόξαν οὖν ἀμφοτέροις, καθ- 
wrev τῶν ἐμψύχων ἀπέχεσθαι xoi σπέρμασι 
χαὶ λαχάνοις σιτεῖσθαι, προσελθόντες ᾿Ασχά- 
τὴν ἐπιμέλειαν αὐτῶν ἐπιτετραμμένῳ ἀρχι- 
», τὰ μὲν παρὰ τοῦ βασιλέως αὐτοῖς χομιξο- 
ξίουν αὐτὸν λαμδάνοντα ἀναλίσχειν, παρέχειν 
αὐτῶν ὅσπριά τε xal φοίνιχας εἰς διατροφὴν, 
τι τῶν ἀψύχων ἕτερον αὐτοὶ βούλοιντο * πρὸς 
ν τοιαύτην δίαιταν, ἔλεγον, ἐξ ἀρχῆς κεχονί- 
ἧς δὲ ἑτέρας ὀλιγωρεῖν. 'O δὲ εἶναὶ μὲν ἔτοι- 
γεν, ὑπηρετεῖν αὐτῶν τῇ θελήσει. ὑφορᾶσθαι 
κατάδη)οι τῷ βασιλεῖ γενηθέντες ἔχ τὲ τῆς 
μάτων ἰσχνότητος χαὶ τῆς ὠχρότητος τῶν 
ων ' συμμεταδάλλειν γὰρ αὐτοὶς ἀνάγχη τὰ 
: χαὶ τὰς χρόας ἅμα τῇ διαίτῃ, χαὶ μάλιστα 
λων παίδων εὐπαθούντων, αἴτιοι χινδύνου 
ιωρίας αὐτῷ χαταστῶσιν. Ἔχοντα οὖν πρὸς 
υλαδῶς τὸν ᾿Ασχάνην, πείθουσιν οἱ γενναῖοι 
α΄ ἡμέρας ταῦτα παρασχεῖν αὐτοῖς πείρας 
καὶ μὴ μεταδαλούσης μὲν αὐτοῖς τῆς τῶν 
ν ἕξεως, ἐὰν τοῖς αὐτοῖς ἐπιμένειν ὡς οὐδὲν 
ι(δησομένους * εἰ δὲ μειωθέντας ἴδοι χαὶ τῶν 
ἀειδέστερον ἔχοντας, ἐπὶ τὴν προτέραν αὖ- 
γειν δίαιταν χαὶ κατὰ τὰ χελευσμένα ποιεῖν. 
οὐ μόνον οὐδὲν αὐτοὺς ἐλύπει τὴν τροφὴν 
προσφερομένης, ἀλλὰ x«i τῶν᾽ ἄλλων εὐτρα- 
ι τὼ σώματα x«i χαλοὶ τὴν ὄψιν ἐγίνοντο, Ὡς 
ὥντας τοὺς μὲν περὶ τὸν Δανιὴλ δοχεῖν ἐν ἀφθονίᾳ 
φῇ τῇ πάσῃ βιοῦν, τοὺς ἑτέρους δὲ τῶν παίδων 
ipov σιτεῖσθαι xal μὴ κατὰ χρείαν ἀπολαύειν 
Ὁμένων. 
'ξ ἐχείνου μετὰ ἀδείας 6 'Ασχάνης ὅσα μὲν 
ὕ δείπνου xa0' ἡμέραν συνήθως ἔπεμπε τού- 
βασιλεὺς, αὐτὸς ἐλάμθανεν, ἐχορήγει δὲ αὐ- 
προειρημένα * οἱ δὲ ὡς καὶ τῶν ψυχῶν αὐτοῖς 
ὕτο χαθαρῶν χαὶ πρὸς τὴν τῶν μαθημάτων 
ιν ἐπιτηδείων dx τούτου γεγενημένων, πᾶσαν 
ἐξέμαθον τὴν παιδείαν, ἥτις ἦν παρά τε 
ραίοις x«i τοῖς Χαλδαίοις, μάλιστα δὲ Δα- 
: ἰχανὸς ἤδη περὶ τὴν παίδευσιν γεγονὼς xai 
ἰσεως ὀνείοων ἐσπουδάχει, xai τὸ Θεῖον αὐτῷ 
ἐγίνετο * ὑπ᾽ αὐτοῦ τε τυπούμενος τὴν διά. 
πολλὰ τῶν μελλόντων ἐναργῶς προηγόρευεν. 
| παρῆλθεν ἔτος τῆς τῶν Ἱεροσολύμων ἀλω»- 
αἱ ὁ βασιλεὺς Ναδουχοδονόσορ ὄναρ ὁρᾷ θαυ- 
oU τὴν ἔχθασιν χατὰ τοὺς ὕπνους αὐτὸς αὖ- 


Β 


974 


benigne admodum eos aspiciebat, eorum laudans 
indolem : et quod non solum valebant ingenio ad 
disciplinas, sed eis quoque magnum afferebat or- 
namentum solertia οἱ modestia. Sed sic quidem 
erat rex affectus in pueros. 


II. Divinus autem Daniel non solum erat lau- 
dator virtutis, sed eam etiam diligenter exercebat. 
Et ideo asperitate vite corpus affligebat, etciborum 
mense regie non solum recusabat esse particeps, 
sed aliis etam cognatis, tribus, inquam, pueris 
sic suasit ut facerent. Cum utrisque ergo visum 
esset, abomnibusabstinereanimatis, et vescisolum 
seminibus et oleribus, accedentes ad Aschanetem 
archieunuchum, cui erat commissa eorum cura à 
rege, eum rogarunt, ut que ab ipso rege ad eos 
afferentur, ipse accipiens consumeret: pro eis 
autem preberet legumina et dactylos ad nutrimen- 
tum, et si quid aliud vellet ex inanimis. In hac 
enim vite ratione dicebant se esse educatos ab 
initio, aliam vero despicere. llle autem dicebat se 
esse quidem paratum inservire eorum voluntati : 
sed timere, ne id rex rescisceret ex corporum gra- 
cilitate et vultus pallore. Necesse enim esse, ut 
eis simul mutentur corpora et colores cum ratione 
victus : et maxime, ne cum alii pueri sint bone 
habitudinis, ipsi sint ei causa periculi et supplicii. 
Cum itaque cautione hac in re uteretur Aschanes, 
ei persuadent pueri illi egregii, ut decem dies hxc 
illis preeberet experiendi causa : etsi non mutaretur 
quidem eis corporum habitus, sineret in eis per- 
severare. Sin autem viderit diminutos, et aliis se 
habentes deterius, eos ad priorem victus reducat 
rationem, et faciat ut fuit ei imperatum. Cum vero 
eo alimento utentes nihil offenderentur, sed et 
corpora eorum melioris essent habitudinis, quam 
aliorum, et aspectu pulchriora, adeo ut qui eos 
videbant, putarent Danielem quidem et tres alios 
vivere in omnibus lautitiis et deliciis : alios autem 
pueros vesci parcius, nec eis suppetere ea, que 
sunt ad usum necessaria. 


III. Ex illo tempore, cum reverentia, Aschanes 
quecunque quidem e sua ccena, ut solebat, adeum 
mittebatrexipse accipiebat : que predicta sunt vero, 
eis suppeditabat. Illi autem, utpote quod eis anime 
propterea evaserant munde et aptee ad suscipiendas 
diciplinas, omnem cito didicere doctrinam, tam 
que eratapud Hebreos, quam que apud Chal- 
deos: maxime vero Daniel, qui cum jam esset 
satis doctrina provectus, studium quoque posue- 
rat in judicio somniorum : eique Deus manifeste 
apparebat : a quo cum ejus mens informaretur, ex 
futuris multa evidenter praedixit. Secundus annus 
preterierat, ex quo capta fuerant Hierosolyma, 
et rex Nabuchodonosor somnium videtiadmirabile, 
cujus eventum in somnis ipse Deusei signiflcavi* 


975 


MENSIS JULIUS. 


m 


1116 autem cum surrexisset e cubili, et ipsius somnii À τῷ ἐδήλωσεν à Θεός * ó δὲ τὸς χοίτης duoack 


est oblitus, et illius, quam a Deo habuit, conjec- 
ture. Chaldeis ergo protinus accersitis, tam qui 
erant inter magos eximii, quam qui periti divina- 
tionis, dixit eis se vidisse somnium, et quid signi. 
ficaverit : porro accidisse, ut eorum oblivisceretur, 
41:8 viderat : et jubebat eos dicerequodnam esset 
somnium, et quanam esset significatio. Illis vero 
dicentibus fieri non posse ab hominibus. ut nisi 
ipse exposuisset visionem, conjecturam enuntia- 
rent: ipse mortem minatus est sapientibus, nisi 
ei et visionem revocarent in memoriam, et conje- 
eturam simul enuntiarent. Et statim jussit eos 
omnes interimi, cum pronuntiassent se non posse 
facere id, quod jussi fuerant. 

IV. Cum hoc intellexisset Daniel, jussisse regem 
omnes occidi sapientes, inter hos autem se quoque 
cum cognalis venirein periculum, accedit ad Arioch 
unum ex regis satellitibus, et rogat, ut ei dicat 
causam, propter quam rex tam improbe jussisset 
occidi omnes sapientes, Chaldeos et magos. Cum 
vero de somnio ex eo intellexisset, et quod jussi 
a rege hocei declarare, qui fuerat oblitus, dixerunt 
se non posse: et propterea rex ira motus, eo: 
morte damnavit : rogavit Arioch, ut intraret ad 
regem, et peteret magis unam noctem, et in ea 
hanc differret interemptionem. Dicebat enim se 
sperare fore ut eum in ea Deum orasset, somnium 
cognosceret.Et ille quidem hec regi quam primum 
renuntiavit. Ille autem cupiens scire, quenam 
esset visio, et queenam esset ejus significatio, jubet 
sustineri magorum interemptionem, donec sciret, 
quidnam dicturus esset Daniel, et quenam esset 
ejus virtus. Hic. ergo beatus cum tota nocte cum 
cognatis ad se secessisset, tota nocte Deo suppli- 
cavit, ut magos servaret et Chaldeos, cum quibus 
ipse quoque simul erat periturus, et liberaret ab 
ira regis, aperiendo ei visionem, cujus rex erat 
oblitus. Deus autem simul et misertus eorum qui 
erant in periculo, et volens suum prophetam red- 
dere gloriosum, ei significat somnium, et aperit 
conjecturam: et cum protinus Daniel hec Azarise 
et ceteris aperuisset, eos, qui vile spem abjece- 
rant, etin mortem suam defixerant cogitationem 
immutat et reddit letiores et animo alacriores. 


V. Cum Deo autem cum eis egissel gratias, qui 
misertus fuerat eorum setatis, et esset dies, accedit 
ad Arioch, et rogat, ut eum ducat ad regem. Dixit 
enim, se ei velle somnium significare, quod ei ac 
cidit ut nocte videret preterita. Ingressus vero, 
primum se excusavit, nolens aliis Chaldeeis videri 
sapientior: et quod cum nullus illorum potuisset 
invenire somnium, ipse id essetdicturus. Nonenim 
per experientiam, neque quod sit subtilioris et so- 
lertioris ingenii, hoc accidit: sed nostri, inquit, 
misertus Deus, qui veneramus in mortis periculum 
mihi pro mea anima et eorum, qui sunt ejusdem 


B 


C 


D 


αὐτοῦ τε τοῦ ὀνείρατος λήθην ἔσχε καὶ ὃς ἔτυχε ὶς 
που παρὰ Θιοῦ τῆς συγκρίσεως. Τοὺς ou Χαϊξαίς; 
αὐτίχα μεταμεμψάμενος, ὅσοι τε τῶν pow» Cus 
τοι xai ὅσοι τὴν μαντυκὴν ἔμπειροι, ὡς εἴη τι ὃς 
ἑωραχὼς αὐτοῖς ἔλεγεν καὶ τὸ συμδεδηχὸς πιο: τ, 
λήθην ὡς εἶδεν ἀπήγγελλεν - ἐκέλευέ τε λέγε; cL 
τοὺς, ὅ τι τε ἦν τὸ ὄναρ καὶ τές L£ δόλωτσις τῷ ὁ 
ἀδύνατον εἶναι λεγόντων ἀνθρώποις, εἰ ui τὸ τί 
ὁράσεως αὐτοῖς ἔχθοιτο, τὴν σύγκρισιν ἀπαγγῦμο 
αὐτὸς θάνατον ἠπείλει τοῖς περὶ ταῦτα σογοῖς, nr 
xai τὴν ἀνάμνησιν αὐτῷ τοῦ ὄράματος καὶ Ts cs. 
χρισιν ὁμοῦ διαγγείλωσι, καὶ εὐθὺς προσέταττι τὴν: 
αὐτοὺς ἀναιρεθῆναι πρὸς τὸ κελευσθὲν ἀϑυνάτω; ir) 
ἀπαγορεύσαντας. 

Δ΄. Τοῦτο μαθὼν Δανεὴλ, ὅτε προστάξας rre; : 
βασιλεὺς ἀποθανεῖν τοὺς σοφοὺς, ἔν τον ἢ ἐς 
αὐτὸν μετὰ τῶν συγγενῶν κενδυνεύειν, uen 
᾿Αριὼχ τῷ τοῦ βασιλέως σωματοφύλαχι χε: iim 
παρ᾽ αὐτοῦ τὴν αἰτίαν μαθεῖν, Jv £» οὕτω τὰς - 
βασὼεὺς πάντας εἴη χελεύσας ἀναιρεθῆναι τοῖς τὸ 
ψούς τε xxi Χαλδαίους xat μμιοζγους ^ xz ursus 
περὶ τοῦ 
βασιλέως τοῦτ᾽ αὐτῷ δηλοῦν ἐπιελελησαένου ui ἐς. 


ἐνυπνίον χαὶ ὅτε χελευσθέντες ὑπὸ - 


σθαι εἶπον * x«i διὰ ταῦτα πρὸς ὁογὰν xoxo; - 


- , *. . 4 - 'e 
νατον οὐτῶν χαταχρίνοι, ἠξέου τὸν Αριὼχ vm. 


h 
Y. 


τα πρὸς τὸν βασιλέα μίαν αἰτήσασθαι νύχτα τι » 
γοις χαὶ ταύτῃ τὴν ἀναίρεσεν ἐπισχεῖν ^ Dcos 
διὰ ταύτην, ἔφασχε, δεηθεὶς τοῦ Θεοῦ, γνυπίς- 
ἐνύπνιον * xai ὁ μὲν χατὰ τάχος Ey τ: 
τῷ βασιλεῖ * ὁ δὲ μαθεῖν ἄρα γλιχόμενος, τἰ;:-; 
χαὶ τίς ταύτης ἢ σύγχρισις, κελεύει τὴν mz 
τῶν μάγων ἐπισχεθῆναι, ἕως γνῷ, Ti: 
τοῦ Δανιὴλ, xai rig ἂν ἡ παρ᾽ αὐτοῖς εἴς δ 
μαχάοιος οὗτος τοίνυν μετὰ τῶν συ.γγενῶν z» 
ρήσας πρὸς ἑαυτὸν, δι ὅλης ἑκχέτευε τὸς nmx3 
Θεὸν, σῶσαι χαὶ τοὺς μάγους καὶ τοὺς Τεε; 
οἷς δὴ x«i αὐτὸς μέλλει συναπολέσθαι, zzi ἐπὶ 
τῆς τοὺ βασιλέως ὀργῆς ἐμφανίσαντα τὴν Sota 
xai ποιήσαντα δήλην, ἧς ὁ βασιλεὺς ἐπιλῶχει" 
δὲ Θεὸς ἅμα τούς TS χινδυνεύοντας ἐἔλεξζσα; x3 
αὐτοὺ προψήτην δοξάσαι βουλόμενος, τὸ τι δεῖν 
τῷ γνωοίξει xai τὰ τῆς συγκρίσεως δῆλα xar 
χαὶ Δανιὴλ εὐθὺς ταῦτα τοῖς περὶ ᾿Αξαρίαν i 
Vas, τοὺς μὲν ἀπεγνωχότας ἤδη τοῦ ζῆν xa cm 
τεθνάναι τὴν διάνοιαν ἔχοντες, εἰς τὸ εὐθυμότεν 
ταθάλλει. 

Ε΄. Εὐχαριστήσας δὲ τῷ Θεῷ μετ᾽ αὐτῶ; 
λαδόντι τῆς ἡλιχίας αὐτῶν, γενομένης ἡμέρα; 
ἡίνεται πρὸς τὸν ᾿Αριὼχ καὶ 

















ἄγειν αὐτὸν U 
πρὸς βασι)έα " δηλῶσαι γὰρ αὐτῷ βούλεσθα: τ 
ὕπνιον ἔγη, ὅπερ ἰδεῖν τῆς παρελθούσης 
τούτῳ συμθέδηχεν. Εἰσελθὼν δὲ παρῃτεῖτο τὰ 
τα, μὴ σοψγώτερον αὐτὸν δόξαι τῶν ἄλλων ταὶ 
βουλόμενος, xxi ὅτι μηδενὸς ἐχείνων τὸ ὄναο & 
δυνηθέντος, αὐτὸς αὐτὸ μέλλοι λέγειν * οὐ γὰ: 
ἐμπειρίαν, οὐδ᾽ ὅτι τὴν διάνοιαν αὐτῶν pes 
πεπόνηται, τοῦτο γίνεται, ἀλλ' ἔλεώσας, φεπ. 
Θεὸς χινδυνεύοντας ἀποθανέϊν, δεηθέντι περί 3 


3T] 


VITA S. PROPHET.E DANIELIS, 


978 


ipüc ψυχῆς xoci τῶν ὁμοεθνῶν, x«i τὸ ὄναρ x«i À gentis, precanti, et somnium aperuit et ejus expo- 


τὸν αὐτοῦ φανερὰν ἐποίησεν * οὐχ 
ἧττον γὰο τῆς ἐφ’ ἡμῖν λύπης ἣ πεοὶ τῆς σῆς δόξης 
ἑφοόντιζον, ὦ βασιλεῦ, ἀδίκως οὕτως ἄνδρας χαλούς 
τε xai ἀγαθοὺς ἀποθανεῖν ἐπιτρέψαντος, ἐξ ὧν οὐ- 
δὲν μὲν ἀνθοωπίνης σοφίας ἐχόμενον ἤτησας, ὃ δὲ 
ἦν ἔργον μόνον Θεοῦ ἐπεζήτεις. Σοὶ τοίνυν, ὦ βασι- 
Àsu, φροντέξζοντι περὶ τοῦ τίς ἄρξει τοῦ χόσμου 
παντὸς μετὰ σὲ, βουλόμενος δηλῶσαι Θεὸς, ὄνχο 
ὑποδεικνύει τοιοῦτον ' 


σύγκρισιν 


Ἔδοξας ὁρᾷν ἀνδριάντα μέγαν 
ἑστῶτα, οὗ τὴν μὲν χεφαλὴν συνέθαινεν εἶναι χου- 
σὸν, τοὺς δὲ ὥμους χαὶ τοὺς βραχίονας ἀργνυροὺς, 
ἀπὸ χαλχοῦ δὲ τὴν γαστέρα xai τοὺς μηροὺς, χνήμας 
xai πόδας σιδηροῦς * ἔπειτα λίθον εἶδες ἐξ ὄρους 
ἀπορῥαγέντα ἐμπεσεῖν τε τῷ ἀνδριάντι χαὶ τοῦτον 
χαταβαλόντα συντρίψαι xal μηδὲν αὐτοῦ μέρος ὁλό- 
πληοον ἀφεῖναι, τὸν δὲ χρυσὸν xai τὸν ἄργνοον x«i 
τὸν χαλχὸν χαὶ τὸν σίδηρον λεπτότερον γενέσθαι χαὶ 
χόνεως ^ x«i τὸν μὲν ἀνέμου πνεύσαντος εἰς ἀέρα 
διασπαρῆναι, τὸν δὲ λίθον αὐξῆσαι τοσοῦτον ὡς Zna- 
σαν δοχεῖν τὴν γῆν ὑπ᾽ αὐτοῦ πεπληρῶσθαι. Τὸ μὲν 
ὄναρ, ὅπερ αὐτὸς εἶδες, τοιόνδε ^ 3) σύγχρισις δὲ αὖ 
τοῦ τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον * ἡ μὲν χρυσῇ χεφαλὴ σέ 
τε ἰδόλου xai τοὺς πρὸ σοῦ βασιλέας Βαδυλωνίους 
αἱ δύο δὲ χεῖρες xai οἱ ὦμοι ὑπὸ δύο χαταλυθήσεσθαι 
βασιλέων τὴν ἡγεμονίαν ὑμῶν, Πέρσας xat 
Mx$eoq τούτους φημί * τὴν δὲ ἐχείνων ἕτερός τις 
ἀπὸ τὸς δύσεως χαθαιρήσει χαλχὸν ἠμφιεσμένος. 
᾿Αλέξανδοος οὗτος ὁ Μαχεδὼν ^ χαὶ ταύτην ἄλλη 
παύσει, τὴν ἰσχὺν ὁμοία τῷ σιδήρῳ " x«i χρατήσει 
μὲν εἰς ἅπαν διὰ τὴν τοῦ σιδήρου φύσιν ^ 
αὐτὴν στεῤῥοτέραν τῆς τοῦ χρυσοῦ xal τοῦ ἀργύρου 
xoi τοῦ χαλχοῦ * ἣ τῶν Ῥωμαίων αὕτη αεγαλοδύνα- 
μος βασιλεία. ᾿Ἐδήλωσε δὲ αὐτῶ καὶ περὶ τοῦ λέθου 
λέγων * ὅτι 'O λέθος ὁ τμηθεὶς ἄνευ χειρῶν, ὁ Xot- 


* 
ειναι 


εἶναι γὰρ C 


sitionem. Non minorem enim nostri doloris, quam 
tue glorie curam gerebam, o rex, qui viros tam 
bonos et tam honestos, inique mori jusseras, cum 
nihil petiisses, quod esset human: sapientie: sed 
hoc ab eis exegisses, quod erat solius Dei opus. 
Tibi ergo, o rex, cogitanti, quis post te esset mundo 
imperaturus, volens Deus significare, tale ostendit 
somnium. Visus es tibi videre magnam statuam 
stantem, cujus caput quidem contigit esse aureum: 
humeros autem et brachia, argentea:ex ere vero, 
ventrem et femora, tibias et pedes ferreos. Deinde 
lapidem vidisti abruptumo monte, incidere in sta- 
tuam : et eam comprehendere ac conterere, et 
nullam ejus partem relinquere integram : aurum 


B autem et argentum et 8.5 et ferrum vel pulvere 


fieri subtilius : et statuam quidem vento spirante 
dispersam fuisse in aerem : lapidem vero adeo 
crevisse, ut videretur universa terra ab eo fuisse 
repleta. Atque somnium quidem, quod ipse vidisti, 
fuit tale. Ejus autem conjectura hoc modose habet: 
Aureum quidem caput, te significabat, et qui ante 
te fuerunt, reges Babylonios. Due vero manus et 
humeri, a duobusregibusdissolvendum esse vestrum 
principatum, a Persis, inquam, et Medis. lllorum 
autem principatum destruet quidam alius ex occi- 
dente, &re indutus. Is est Alexander Macedo eteum 
faciet alius cessare, viribus ferro similis. Superabit 
autem omnino propter ferri naturam ; est enim is 
fortior auro, argento et &re : est vero id potentis- 
simum Romanorum imperium. Significavit autem 
ei etiam de lapide, dicens : Lapis qui fuit scissus 
sine manibus, est Christus. Illud vero, Sine ma- 
nibus, predixit eum sine coitu esse nasciturum ex 
utero a labe alieno. 


sr ἔστι - τὸ δὲ χειρῶν ἄνευ τὸ χωρὶς συνουσίας, ἐχ τῆς ἀμώμου τεχθῆναι γαστρὸς αὐτὸν προεφή - 


τευσεν. 

C". Ὁ δὲ βασιλεὺς Ναδουχοδονόσορ ἀχηχοὼς ταῦτα 
καὶ τοῦτ᾽ αὐτὸ εἶναι τὸ φανὲν ὄναρ συνεὶς, ἐξεπλάγη 
τὸν Δανιὴλ τοῦ μεγαλείον τῆς φύσεως, x«i παραχρῆ- 
μα μιχοὰ πάντα χαὶ βασιλείαν αὐτὴν xai ὄγχον τῆς 
ἀοχᾷς θέμενος, τοῦ θρόνον τε ἐξανίσταται xoi ἐσο- 
ϑέοις ἐχεῖνον ἐτίμα τιμαῖς * ἔτι δὲ xai τὴν προοσηγο- 
pu» αὐτοῦ τοῦ ἰδίου Θεοῦ θέμενος, ἁπάσης αὐτὸν 
ἐπίτροπον τῆς βασιλείας ἐποίησεν * οὐ μὴν ἀλ)ὰ xai 
τοὺς συγγενεῖς αὐτῷ χαὶ τὴν ἀρετὴν ὁμοτρόπους, 
τοὺς πεοὶ ᾿Αζαρίαν φημὶ, ἄρχοντας ἀναδείχνυσι 

βαδυλῶνος, οὖς μετ᾽ ὀλίγον ὑπὸ φθόνον χαὶ βασχα- 

Ví; εἰς χένδυνον ἑἐωπεσεῖν συνέδη, τῷ βασιλεῖ ποοσ- 

τρούσαντας ἐξ αἰτίας τοιαύτης * ὁ Βαδυλώνιος βα- 

fü); ἐχεῖνος ταῖς xarà τὸν βίον εὐθηνίαις εἰς ἀπό- 

"» ἱκαρθεὶς, ἔτι δὲ xai τῷ ἀμυθήτω πλούτῳ xci 

τῷ πλήθει τῶν ὑποταγέντων ἐθνῶν ἐπὶ μέγα τε φυ- 

fi. xai μιχροῦ xxi Θεὸς εἶναι διὰ χουφότητα 
φωτασθεὶς, μονονουχὶ xai θεοὺς πλάττειν αὐθήμε. 
μὴν ὥετο χαὶ τὰ οἰχεῖα τῶν αὐτοῦ χειρῶν ἔργα 
βοοὺς ἀποδεῖξαι δεῖν ἔσπευδεν ^ ἐντεῦθεν xoi χρυσοῦν 
ἀνδριάντα χατασχευάσας, πηχῶν τὸ μὲν ὕψος ἐξή- 
&»:m, τὸ πλάτος δὲ ἐξ, ἔστησε τοῦτον ἐν μέσῳ τοῦ 





VI. Nabuchodonosor autem cum heec audivisset, 
et hoc essequodei apparuerat, somnium intellexis- 
set, stupuit Danielis ingenii magnitudinem : et 
protinus parvaomnia, etipsumregnum, et imperii 
magnitadinem esse ducens, surgit e throno, et Deo 
paribus illum afficit honoribus. Preterea vero ei 
quoque sui dei imposita appellatione, eum totius 


D regni esse effecit curatorem.Quin etiam ejus cogna- 


tos, qui erant ei virtute pares, Azariam, inquam, el 
ceeteros, creat principes Babylonis : quos paulo 
post contigit propter invidiam incidere in periculum 
cum regem offendissent hac de causa : rex ille Ba- 
bylonis, felici rerum successu, οἱ infinitis divitiis, 
et multitudine earum quas * subjunxerat gentium, 
in superbiam elatus et valde inflatus, et propemo- 
dum propter levitatem se deum esse visione appre- 
hendens, propemodum se vel deos eoipso dieputa- 
bat posse fingere, et suarum manuum opera deos 
contendebat efficere. Hinc factum est, ul cum au- 
ream consiruxisset statuam, sexaginta quidem 
cubitorum altitudine, sex autem latitudine, eam 
statueritin medio campo Babylonis, qui vocatur 


' 979 


MENSIS JULIUS. 


Deera. Et oum esset eam consecraturus, ex tota Α πεδίον Βαδυλῶνος Δεηρὰ χαλουμένον καὶ nui 


terra, cui imperabat, convocavit primos satrapas. 
Dederat vero eis quoque signum, ut non tam te- 
mere, nec absque aliqua ratione ei honorem tri- 
buerent : sed tanquam signo dato accedentes, 
cum magno metu adorarent. Fuit autem tale si- 
gnum : Quando, inquit, audierint tubam, hoc ma- 
gna voce significantem, tunc oportet, inquil, pro- 
cidentes adorare statuam : eos vero, qui hoc non 
fecerint, continuo injici in fornacem ignis ardentis. 
Ut enim esset ei majus et clarius certamen pro 
statua, jubet fornacem ex diametro distantem, 
pice,sarmentis,naphtha et stuppaaecendie regione 
statue : ut si quis convinceretur jussui regis non 
assentiens, in fornacem statim conjiceretur. 


VII. Cum omnes ergo, ut jussi fuerant, jam reso- 
nante tuba, adorarent statuam, hi tres soli recusa- 
runt hoc facere, ut sacra docent Eloquia : ut qui 
patrias leges transgredi minime sustinerent, el 
Deum dedecore afficere, et simulacro offerre ado- 
rationem. Hinc factum est ut apud iniquum regem 
accusarentur. Accedentes autem, qui eos accusa- 
bant: Rex dixerunt ii, quibus a te datum est 
imperium regionis, Sidrach, inquam, hic, Misac, 
et Abdenago, neque omnino sustinent adorare ima- 
ginem, neque tuis jussis obediunt. H&c cum illi 
dixissent, ii statim producti sunt ante tribunal re- 
gium. Quid ergo deinceps est consecutum ? Ille 
quidem rogavit, an vera essent, et nollent auream 
statuam adorare cum aliis. Dicebat enim se non 
credere hsc esse vera. llli vero magno et excelso 
animo dixerunt se nullum alium habere, nisi so- 
lum Deum in colis : qui nos potest, o rex, eripere 
ex.hac fornace ardente, et ex tuis manibus. Cer o 
enim scias, quod nos deos tuos non colemus, et 
auream, quam posuisli, statuam non adorabimus. 
His tyrannus non minus ira accensus, quam fornax 
ardens, jubet iratus viros robustos, Azariam cum 
celeris, vinctos cum vestibus et tibialibus, ita ut 
erant, in fornacem injicere. Et illi quidem statim 
in ignem injecti, divina providentia conservantur 
illesi, et admirabiliter ac contra opinionem mani- 
festum effugiunt periculum. Non enitn eos omnino 


C 


ignis attigit, neque eos ulla affecit molestia. Sed ἢ 


cum una cum eis descendisset et. Angelus, statim 
quidem a cireumpositis relaxantur vinculis : aura 
autem rore aspergens, eis evasit ignis, ettanquam 
in thalamo in media flamma sliantes, laudabant 
Deunm universorum : Benedictus es, dicentes, Do- 
mine, Deus patrum nostrorum et laudabile οἱ glo- 
riosum est nomen tuum in secula : et que dein- 
ceps sequuntur in cantico. Eos vero qui ipsos 
accusabant, Chaldeos, et multos alios ex Assyriis, 
ignis excurrens perdidit et interemit. Sic gloria et 
honore coronare novit Deus eos, qui revera nomen 
illius glorificant. Sic fide dignus est, qui promisit, 
quod etiamsi per ignem venias, non combureris, 


΄ 4 


χαθιεροῦν αὐτὸν, συνεκάλεσεν ἐξ ἀπάση: D. 
γῆς τοὺς πρώτους τῶν σατραπῶν, ϑεδώχει ὃς 
σημεῖον αὐτοῖς͵ ἵνα μὴ ἁπλῶς οὕτω μὴ} Zr. 
τινὸς τὸ σέδας αὐτῷ νέμοιιν, ἀλλ᾽ ὥσπεο a 
θήματος προσιόντας σὺν φόδῳ πολλῷ προῦσχ, 
Καὶ τὸ σημεῖον τοιόνδε, Ἡνίκο, φησὶν, crux 
ἀχούσουσι μέγα τῆς σάλπεγγος, τοτε, φησι, τὶ 
τας προσχυνεῖν τὸν ἀνδριάντα ^ τοὺς δὲ ui - 
ποιοῦντας εὐθέως τῇ τοῦ πυρὸς ἐμβϑλυθῆναι τ; 
Ἵνα γὰρ μείξων αὐτῶ καὶ περιφανέστεοος ὁ: 
τοῦ ἀνδοιάντος ἀγὼν χαταστῷ., καὶ χάπινο B: 
μέτοου χατέναντι τῆς εἰχόνος ἐχχαῦναι zr 
πίσση χαὶ χληματίδι, πρὸς δὲ καὶ νατῆς τε 
πείῳ ἰσχυρῶς τρεφομένην, ἵν᾿ ὅστις D ἐγχοῖτε τὸ ἐς 
λιχῷ δόγματι μὴ κατατιθέμενος. αὐτέκα nga 
τῇ καμίνῳ. 

Z- Πάντων οὖχ χατὰ τὸ κελευσθὲν ἐχ TA. 
ἡ χούσης ἤδη τῆς σάλπιγγος ποοσκυνούντω "br 
δριάντα, oi τρεῖς οὗτοε μόνοι τοῦτο πρᾶξει vu 
χαὶ τὰ ἱερὰ διδάσχουσι ΔΑόγια, ri - 
pu ἄἀνασγουνξη:' 
x«t εἰδωλω rui 
τοι χαὶ | 


σαν, τς 
πατούους νόμους παοαδῆναι 
τὸν ὕψιστον Θεὸν ἀτιμάσαε 
χεῖν τὴν προσχύνησιν * ταύτη 
διαδάλλονται βασιλεῖ " xat προσελθόντες οἱ ἐσ. 
λοντες αὐτούς * Βασιλεῦ, ἔφησαν, οἱ παρὰ (Ὁ 
χώρας ἄοχειν λαχόντες, Σεδοὰκ οὗτος χαὶ Meur 
᾿Αὔδεναγω, οὔτε τῇ εἴχονε προσκυνεῖν Uv; τ] 
ται, οὔτε uiv τοῖς σοῖς διατάγματι τες ἢ 
Ταῦτα εἶπον ἐχεῖνοι, χαὶ ταχὺ τούτους εἰς τῷ 
σιν τὸ βασιλιχὸν ἐδέχετο βῆωα " τέ οὖν τιτῷ ς 
Ὁ μὲν εἰ ἀληθῇ ταῦτα διεπυνθάνετο xu:c 
εἰχόνι μετὰ τῶν ἄλλων οὐ προσκυνεῖν Bcc 
δὲ γὰρ πιστεύειν ἔλεγεν ἀληθείας ἔχεσθε. τι" 
δὲ με αλόφρονι διανοία οὐδὲν ἕτερον ἴ ἔπ 
Θεὸν ἐν οὐρανοῖς ἔφασχον, ὃς ἐξελέσθαι ri» 


T9 τι 















ται τῆς χαμίνου ταύτης τῆς χαεομένης xm ὋΝ 


χειρῶν, ὦ βασιλεῦ. Γνωστὸν γὰρ O69; τι 


ὅτι τοῖς θεοῖς σὸν οὐ λατρεύομεν καὶ τί cx 
χρυσὴ ἧ ἔστησας 0) προσχυνοῦμεν. Tous: 
vog οὐδὲν ἡττὸν τῆς ἀναφθείσης xe«uiw 
ἄνδρας ἰσχυροὺς ἐν ὀργῇ κελεύει τοὺς τοὶ "" 
αὐταῖς στολαῖς xai περιχνημῖσιν ὡς εἶχον τὴ 
τες, ἐμῤαλεῖν εἰς τὴν χάμενον * καὶ oi ἂρ κ 
πὺρ εὐθέως βληθέντες, ἐκ προνοίαις Din; à 
διασώξονται χαὶ παραδόξως τὸν ποοφαὺζ 
ὑπορεύγουτιν * οὐ γὰρ ἥψατο αὐτῶν τὸ xb 
mio οὐδὲ μὴν ἐλύπησε τὸ παράπαν, ἀλλὰ: 
ὄντος αὐτοῖς ἀγγέλου, ἀνίενταε μὲν τὼν τε 
«vox δὲ ϑδροσέξουσα τὶ τι 
χαὶ ὡς ἐν πασταδι TÉ 9 
" E 
AF ὁ Θεὸς τῶν πατέρων διῶ», τὲ 
ξασμένον τὸ ὄνομοξ σὸν εἰς τοὺς εἰ 
odZe' τοὺς δὲ διαθαλόντε; & 
Χα)ϑδαίους xxi πολλοὺς ἄλλους τῶν ᾿Ασσυρίω " 
ἐχδραμὸν διέρθειοέ τε x«i εἰς τέλος &xehm 
tw δόξῃ x«t τιμῇ στεφανοῦν οἶδε Θεὸς τοὺ 
ἐχείνον δοξάξοντας ὄνομα * οὕτω πιστὸς 


γων αὐτίκα δεσμῶν " 
τοῖς ἐγεγοντι, 
ἐστῶτες τὸν ἐπὶ πάντων ὕμνουν Θεὸν 
Κύοιε, 
νετὸν xai δε 


χαὶ τὰ εξῆς δ 


VITA S. PROPHETAE DANIELIS, 


λάμενος, ὅτε Κἂν διὰ πυρὸς διέλθης, οὐ μὴ χατα- À neque ardebis. Atque hec quidem sic habuerunt, 


πκαυθῆς οὐδὲ μὴ συμφλεγῇς. Εἶχε μὲν οὕτω ταῦτα" 
xai οἱ τρεῖς παῖδες ἐν τῇ χαμίνῳ διῆγον, ἔτι τὸν ἐπὶ 
πάντων αἰνοῦντες Θεόν, 

Η΄. Ὁ βασιλεὺς δὲ τὸ πρᾶγμα διὰ θαύματος θέ- 
μβῆνος, τοῦ θρόνου μὲν εὐθὺς ἐξανίσταται' διαπορῶν 
δὲ ἕν, πῶς ἄρα τρεῖς παρ᾽ αὐτοῦ τῇ χαμίνῳ βλη- 
θέντες τέσσαρες ἄρτι χαθορῶνται, μηδὲν λυπηρὸν ἢ 
ἀρδὲς ὅλως ἔχοντες" ἡ τοῦ τετάρτου δὲ ὄψις ὁμοία 
ΥἋι Θεοῦ, x«i αὐτίχα πρὸς τῇ θύρᾳ τοῦ καμίνου 
γενόμενος * Σεδρὰχ, ἴφη, x«i Μισὰχ xoi ᾿Αὐδεναγὼ, 
οἱ δοῦλοι τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψέστον, ἐξέλθετε xoi δεῦτε" 
οἱ δε iro» σῶοι καὶ ἄθιχτοι, μηδὲ τριχὸς αὐτῶν 
τοῦ πυρὸς χυριεύσαντος. Ταῦτα ὡς εἶδεν ὁ βασιλεὺς, 
τὴν ὑπερδολὴν τοῦ θαύματος, μᾶλλον δὲ τῶν θαυμά- 


των χαταπλαγεὶς, ὅτι τε χρείττους ὥφθησαν τοιοῦδε Β 


πυρὸς, καὶ ὅτε μὴ ἁπλῶς χρείττους, ἀλλὰ μηδὲ θρὶξ 
αὐτῶν τὸ εὐμαραντότατον τοσαύτῃ παρεῤῥύη φλογί" 
πρὸς τούτοις ὅτι δεδεμένοι ὄντες εὐθὺς ἀνείθησαν, 
χαὶ ὅτιπερ ἐν τῇ χαμίνῳ παρόντες ἔτι xal ἄδειν 
ἀχούοντο, ὃ τοῖς ἐν φλογὶ θάνατον ὀξέως οἶδεν ἐπ- 
«yt» αὐτῷ παραχρῆμα τῇ διανοίξει τοῦ στόματος, 
xai ὅτι τὸ πῦρ ἐχεῖνο ὃ τῆς οἰχείας ἐν τούτοις ἐξ- 
ἐλάϑετο φύσεως, ἐν τοῖς περὶ τὴν χάμινον οὖσι 
Χαλδαίοις πῦρ ἀχριδὲς ἦν χαὶ οὐδὲ χατὰ χώραν μέ- 
νον, G)) ἐξιὸν χαὶ ἀλλόμενον x«i τοὺς ἀξίους εὖ» 
μαρέστατα κχαταφλέγον * ταῦτα πάντα ἐχεῖνος ὡς 
εἶδεν, εἰς ἂν τε εὐθὺς ἔπιπτε xal, Εὐλόγητος εἶ, 
Κύριε, μεγάλῃ ἔχραξε τῇ φωνῇ, ὁ Θεὸς τοῦ Σεδρὰχ, 
Μισὰχ xei 'A6deveyo, ὃς ἀπέστειλε τὸν ἄγγελον 
αὐτοῦ χαὶ ἐῤῥύσατο τοὺς ὁσίους αὐτοῦ παῖδας ἐχ τοῦ 
πυρὸς χαὶ χαχῶν ἀπαθεῖς διετήρησεν᾽ εἶτα καὶ δό- 
γμα ἐκτίθησιν, Πᾶς ὅστις, λέγων, οὐ προσχυνεῖ τὸν 
Θεὸν Σεδρὰχ, Μισὰχ xol 'A6Ósvmyo, εἰς ἀπώλειαν" 
termt χαὶ τὰ ἐχείνον πάντα εἰς προνομήν " αὐτοὺς 
δὲ τοὺς μακαρίους παῖδας νῦν ἣ πρότερον μείξοσι 
δοξάσας τιμαῖς, ἄρχειν xol τῶν Ἰουδαίων αἰχμα- 
λώτων ἐπέτρεπεν. 

Θ΄. Βραχὺ τὸ μετὰ ταῦτα, χαὶ πάλιν ὅρασις ἑτέρα 
κατὰ τοὺς ὕπνους τῷ βασιλεῖ δείκνυται, xal ἡ ὅοασις 
τοιάδε δένδρον ὁρᾶν ἐδόχει μέγα τε καὶ θαυμάσιον, 
ὃ ἐῤῥίξωτο μὲν ἐπὶ γῆς, ἐμεγαλύνθη δὲ xai ἴσχυσε 
μέγα, καὶ τὸ ὕψος αὐτοῦ χατειλήφει τὸν οὐρανὸν καὶ 
φύλλοις ὡραίοις ἐχόμα x«i ἔδριθε πολλῷ τῷ χαρπῷ, 
τὰ θηρία τε τοῦ ἀγροῦ πάντα χαὶ τὰ πετεινὰ τοῦ 
τρανοῦ ἐν τούτῳ χατῴχει᾽ εἶτα χαὶ φωνή τις ἄνω- 
ἣν ἀθρόα ποοήει ἐχτεμεῖν τὸ δένδρον χελεύουσα, 
pim» δὲ τὴν τῆς ῥίξης ἐαθῆναι φυήν" χαὶ δὴ xol 
ἐπέμνετο χαὶ τὰ φύ)λα τοῦϑε παραχρῆμα ἐξεῤῥυί- 

σχεῖο, χαὶ τὰ ἐν αὐτῷ πάντα ζῶα χαὶ πετεινὰ ÜAr- 

"b ἀφίστατο. Ὃ μὲν ὄνειρος οὗτος ὁ δὲ βασιλεὺς 

τὸ ὕπνον διαναστὰς χαὶ πάλιν τοὺς μάγους χαλέ- 

σας, διεξήει τὸ θεαθὲν xal ἅμα τί σημαίνοι λέγειν 

Miew* παραυτίχα τῶν μὲν ἄλλων οὐδεὶς ἐδυνήθη 
τὸν τούτου δήλωσι. ἐφευρεῖν xal τὸ μῶλον ἐμφανί- 
σαι τῷ βασιλεῖ, Δανιὴλ δὲ μόνος χαὶ τοῦτ᾽ ἔχρινεν 
X& χαθὼς οὗτος προεῖπεν, ἀπέβη * εἴρηχε γὰρ, ὅτι 
Σὺ εἰ τὸ δένδρον, ὅπερ εἶδες, ὦ βασιλεῦ, καὶ οὐ μετὰ 


βραχὺ τῆς ἀρχῆς ἐκπεσῇ" τοῦτο γὰρ à τομὴ ἐδήλον" 


C 


el tres pueri degebant in fornace laudantes Deum 
universorum. 


VIII. Rex autem rem admiratus, statim quidem 
surgit e throno: dubitabat autem, quomodo tres 
ab eo conjecti in fornacem, nunc cernantur qua- 
tuor, qui nihil omnino grave aut molestum sensere. 
Aspectus vero quarti est similis Filio Dei. Et sta- 
tim accedens ad ostium fornacis, Sedrach, inquit, 
et Misac, et Abdenago, servi Dei altissimi, exite et 
venite. llli autem salvi egressi sunt et intacti, 
cum ne in unum quidem pilum dominatum obti- 
nuisset ignis. Heic cum vidisset rex, miraculi vel 
potius miraculorum summam stupens magnitudi- 
nem, nempe quod et tali igne fuerint superiores, 
el quod non solum superiores, sed nec eorum qui- 
dem pilus, res, que facillime flaccescit et marce- 
scit, tanta flamma effluxerit: et preeterea, quod 
cum essent vincti, continuo fuere soluti: et quod 
cum adhuc essent in fornace, auditi sunt canen- 
tes: quod quidem iis, qui sunt in flamma, ipsa 
statim oris apertione mortem solet afferre proti- 
nus:;et quod ille ignis, qui in eis proprie est 
oblitus nature, in Chaldeis, qui erant circa for- 
nacem, fuit verus et perfectus ignis, et nec in loco 
quidem manens, sed egrediens et saliens, et eos, 
qui digni erant, comburens facillime. Postquam 
ille vidit hec omnia, statim humi cecidit, et Bene- 
dictus es, Domine, magna voce clamavit, Deus Si- 
drach, Misac et Abdenago qui misit angelum 
suum, et liberavit sanctos suos pueros ab igne, et 
ἃ malis conservavit illresos. Deinde etiam edit de- 
cretum, Quicunque, dicens, non adorabit Deum 
Sidrach, Misac et Abdenago, interibit, et illius 
bona omnia prede erunt. Ipsos aut embeatos pue- 
ros majori, quam prius, honore afficiens, jussit Ju» 
deis captivis preesse. 

IX. Non multum intercessit temporis, et rursus 
alia visio regi apparet in somnis. Videbatur sibi 
videre arborem magnam et admirabilem, que ra- 
dices quidem egerat in terra: crevit autem et 
valde fortis evasit, et altitudo ejus coelum altinge- 
bat, et speciosis erat comata foliis, et plena erat 
multo fructu : omnes vero bestie agri et volucres 
in ea habitabant. Deinde vox quoque quedam re- 
pente ex alto exstitit, que jubebat arborem exscin- 
dere, solum autem dimitti germen radicis. Fuit 
itaque excisa, et ejus folia repente effluxerunt: et 
qu& erant in ea, omnes animantes et volucres, 
cito recesserunt. Atque fuit quidem hoc somnium. 
Rex autem e somno excitatus, Magis rursus voca- 
tis narrat id, quod visum fuerat: et simul rogavit, 
ut dicerent, quidnam significaret. Atque aliorum 
quidem nullus potiut statim invenire significatio- 
nem, et aperire regi quidnam esset futurum : Da- 
niel vero solus hoc conjecit: et evenit, sicut is 
predixerat. Dixit enim: Tu es arbor quam vidisti, 
o rex. Non multo post autem excides ab imperio, 


MENSIS JULIUS. 3 


hoc enim significabat sectio. Deinde etiam vitam A εἶτα xai θηρίοις ἔσῃ συνδιαιτώμενος χαὶ χόρτο, ; 


ages simul cum feris, et feno pasceris sicut bos : 
cumque sic septem annis vixeris in solitudine, im- 
perium rursus accipies. Hoc enim sibi vult vox 
illa, sed germen radicum dimittite. Propterea, o 
rex, libi meum placeat consilium, et iniquitates 
tuas eleemosynis redime, et peccata tua in mise- 
rationibus pauperum : et fortasse in tuis delictis 
exercebitur lenitas et patientia. 

X. Atque hiec quidem postea evenerunt, et finem 
acceperunt, sicut dixerat Daniel. Cum enim dictos 
septem annos versatus esset rex in solitudine, ne- 
que ullus esset ausus regnum aggredi, Deum pre- 
catus, ut suum regnum reciperet, cum successione 
potentie excelsam rursus mentem induens, in re- 


gnum revertitur: et cum regnasset quadraginta B 


tres annos, excedit e vita: vir in rebus gerendis 
acer et vehemens, et eorum, qui ipsum precesse- 
runt, regnum longe felicissimus. Post decessum 
autem Nabuchodonosoris, ejus filius regnum sus- 
cipit : qui statim Jechoniam regem Hierosolymo- 
rum, quem pater Nabuchodonosor captivum duxe- 
rat Hierosolymis, solvens e vinculis, habuit inter 
amicos maxime necessarios : ei donans multa mu- 
nera, et honore afficiens inter eos, qui erant in 
regno Babyloniorum. Nihil enim boni Jechonie 
omnino ostenderat pater Nabuchodonosor: sed 
eum in vinculis tenebat et affligebut, et si Jecho- 
nias fecerat rem humanissimam, et dignam multis 
laudibus, ut qui seipsum tradiderat cum uxoribus 
et liberis, et toto genere manibus Babyloniorum, 
ne urbs ab ho-tibus capta everteretur : ut hac 
leges apud Josephum narrantem singulatim. Cum 
autem is quoque e vita decessisset, postquam re- 
gnasset octodecim annos, ejus filius ei succedit in 
imperio : quod cum tenuisset quadraginta annos, 
e vita excedit. Deinde Balthasar quoque ejus ne- 
pos fit heres imperii. Non nultum intercessit 
temporis, et Cyrus rex Persarum, et Darius Medo- 
rum, expeditionem suscipiunt adversus Babylo- 
nem. Ceterum cum regnum accepisset Balthasar, 
et accidit novum quidnam et prodigiosum. 


XI. Aecumbebat ille, cceenans in magna domo, 
et facta ad convivia regalia, cum suis concubinis 
et amicis. Ipse autem, cum sic ei visum esset, pre 
magna arrogantia jubet e suo templo afferri vasa 
Dei, qure Nabuchodonosor ejus avus cum rapuisset 
Hierosolymis, iis nequaquam usus fuerat, sed in 
suo templo pie deposuerat. Hic vero inconside- 
rata et a ratione aliena inductus audacia, eis 
utebatur; et dum biberet et maledicam linguam 
moveret adversus Excelsum, ex pariete videt ma- 
num procedentem, et in muro syllabas inscri- 
bentem. Conturbatus vero a visione, Magos simul 
et Chaldeos, et quotquot erant Babylone ejus 
generis, qui poterant signa et futura conjicere, 


(1) Evilmerodach nomine. 


βοῦν ψωμιοῦσέ σε" χαὶ διαξήσας οὕτως ἐπὶ τῆς is 
μίας χρόνους ἑπτὰ, αὖθες τὲν ἄρχον &xorpyy τοῦ 
γὰρ ἢ φωνή" [Πλὴν τὴν φυὸν τῶν ῥίξζων ἐάσατε A 
τοῦτο, ὦ βασιλεῦ, & βουλή μον ἀρεσάτω σοι, αι - 
ἀνομίας σον ἐν ἔλεημοσύναις λύτρωσαι χαὶ τὰς 022 
τίας σοὺ ἐν οἰχτιομοῖς πενήτων ἴσως ἔσται μαχρηῖ.. 
τοῖς παραπτωμασί σον. 


Ι. Ἐξέδη μὲν ὕστερον ταῦτα καὶ τέλος diu 
ὡς ὁ Δανιὴλ εἰρήχει ^ διατρέψας γὰρ ἐπὶ τῆς ioa 
ὁ βασιλεὺς τὸν εἰρημένον ἐπτεστ 75979» ci. 
τολμήσαντος ἐπιθέσθαι τοῖς πράγμασι, ταὶ ini. 
τοῦ Θεοῦ τὴν βασιλείαν αὖθες ἀπολαβεῖν, rn 
τὸν ὑψηλόφρονα νοῦν, τῇ διαδοχῇ τοῦ χε; τ, 
«modus, πάλιν εἰς αὐτὴν ἐπανέρχεται xE ἔπ cua 
χαὶ τεσσαράχοντα βασιλεύσας, τελευτᾷ τὸ τ. 
ἀνὴο δραστήριος xai τῶν πρὸ αὐτοῦ βατύξο 
μενος εὐτυχέστατος. Μετὰ δὲ τὴν τελευτῖν NM, 
χοδονόσοο, ὁ παῖς αὐτοῦ τὴν βασιλείαν rivis 
γει, ὃς εὐθὺς τὸν τῶν Ἱεροσολύμων βατὼ ἐπ loss 
ὃν ὁ πατὴρ Ναδουχοδονόσορ αἰχμαζλωτον imp 
τῆς Ἱερουσαλὴμ, τῶν δεσμῶν ἀνεὶς, ὃν τοῖς τ’ 
χαιοτάτοις τῶν φίλων εἶχε, πολλὰς αὐτῷ δωρεαὶ 
x«i ποιήσας ἔντιμον ἐπὶ τῶν 6v τῇ Βαδυλοῖ 
σιλέων * οὐχ ἦν γὰρ ὅλως ἀγαθόν τι ποὺ; n 
ἐνδειξάμενος ὁ τούτον πατὴρ NaCouzodon m xi 
δετμοὶς εἶχεν αὐτὸν χαὶ τῇ ἄλλῃ xaxecu,u:! 
εχονίον πρᾶγμα φιλανθρωπότατον χεὶ τι, 
ἄξιον ἐπαίνων ἐργασαμένον, ὡς ἄν ἑαυτὸν au] 
τος σὺν ἄμα γυναιξὶ xxi τέχνοις χαὶ 0/4 ἀπ΄. 
χεοσὶ τῶν Βαδυλωνίων, ἵνα μὴ ἐχείνη χε Ὶ 
'Iocizz 




















ληγθεῖσα ὑπὸ τῶν πολεμέων, ὡς 
χατὰ μέρος ἐντεύξῃ διηγουμένω- Tatum 
xoi τούτον μετὰ ἔτη ὀχτωχαίδεκα τῆς 8:13 
παῖς αὐτοὺ τὴν ἀρχὴν διαδέχεται καὶ xav 
τὴν ἐπὶ τεσσαράχοντα ἔτη, χαταστρέφει m 
εἶτα καὶ Βαλτάσαρ ὁ τούτου ἀπόγονος χλεϑνῆξι: 
ἀρχῆς γίνεται * οὐ πολὺς ἔῤῥεε τὸ μεταῖ' γα 
xai Κύρος ὁ Περσῶν βασιλεὺς καὶ Δάοεῖϊος i Yu 
ἐπιττρατεύουσι κατὰ Βαβυλῶνος * πλὺὸν αλιὰ δα 
τὴν βασιλείαν παραλαθόντος, χαενὸν τε χαὶ ἜΣ 
οἷον σνμωδέθηχε. 

IA'. Κατέχειτο μὲν γὰρ ἐκεῖνος δειπνῶν, δ 
μεγάλῳ x«i πρὸς ἑστιάσεις πεποιημένῳ Pat) 
αετὰ τῶν παλλαχίδων αὐτοῦ καὶ τῶν gów n 
δὲ οὕτω δόξαν &x mo)ÀZq ἀπονοέας χομισθζναι Ὡ 
τοῦ ἰδίου ναοῦ τὰ τοὺ Θεοῦ σχεύῃ, ἃ Ναβδουχοὺ 
ὁ τούτου πάππος συλήσας ÉX τῶν Ἵεροσολύλμ, 
ἐχρῆτο utw, εἰς δὲ τὸν αὐτοῦ ναὸν εὐλαβῶς 
θεικὲν * οὗτος δὲ θράσει προαχθεὶς ἀλόγῳ ijui 
μεταξὺ πίνων χαὶ βλάσφημον γλῶτταν xri 
ὙΨίστον χινῶν, ἐχ τοῦ τείχους ὁρᾷ χεῖρα πρὸ 
χαὶ τῷ τοίχω τινὰς συ)λαδὰς ἐγγράφοντε:. 
χθεὶς δὲ ὑπὸ τῆς ὄψεως, μάγους ἅμα καὶ Xeiis 
xai πὰν τοῦτο τὸ γένος, ὅσον Xv ἐν Bebí5 
σημεῖά τε χαὶ ὀνείρατα xoívtt» εἰδὸς, εὐθὺς 


385 


VITA S. PROPHET/E DANIELIS. 


386 


λει, μαθεῖν τὰ γεγραμμένα παρ᾽ ἐχείνων βουλόμε- A statim convocavit, ex illis volens discere ea que 


γος τῶν δὲ μάγων οὐδὲν ἐν τούτοις συνεῖναι λεγόν- 
των, ὑπὸ μεγάλης ἀγωνίας ὁ βασιλεὺς χαὶ πολλῆς 
τῆς ἐπὶ τῷ παραδόξῳ λύπης ἐπισχεθεὶς, ἐκήρυξε 
κατὰ πᾶσαν ἐν βραχεῖ τὴν χώραν, τῷ τὰ γράμματα 
ταῦτα x«i τὴν ὑπ᾽ αὐτῶν δηλουμένων διώνοιαν axi) 
χαταστήσοντι δώσειν ἐπαγγελλόμενος στρεπτὸν τε 
περιαυχένιον χρύσεον χαὶ πορφυρᾶν ἐσθῆτα φορεῖν, 
ὥτπερ οἱ τῶν Χαλδαίων εἰώθασι βασιλεῖς, πρὸς δὲ 
xxi τὸ τρίτον μέρος τῆς ἰδίας ἀρχῆς" οὕτως ἐχ- 
δολότατα διαχηρυχθὲν, ἔτι μὲν πλέον οἱ μάγοι συν- 


ἐδραμὸν τε καὶ πρὸς τὴν εὕρεσιν ἐφιλοτιμήσαντο 
τῶν γραμμάτων, οὐδὲν δὲ ἔλαττον ἀποροῦντες 
ἐστήχεσαν. 


IB'. Ἕν τούτῳ τὸν βασιλέα μεστὸν ἀθυμίας γενό- 


scripta fuerant, Dicentibus autem magis, se eorum 
nihil intelligere. Rex valde anxius, et magno animi 
dolore oppressus, propter hanc rem inopinatam 
et valde admirabilem, publico preconio brevi edi- 
xit per totam regionem, se ei, qui has litteras et 
quidnam significarent, esset deolaraturus; polli- 
cens esse daturum torquem aureum, et vestem ge- 
standam purpuream, sicut solent ferre reges Chal- 
deorum, et preterea tertiam partem sui imperii. 
Cum hoc publico preconio sic fuisset promulga- 
tum, adhuc quidem magis concurrebant magi, et 
contendebant invenire, quid sibi vellent littera. 
Nihilominus autem stabant dubitantes. 

Xll. Interea regem angore animi plenum videns 


ut»0» ἢ αὐτοῦ μάμμη θεασαμένη, ἀναλαμθάνειν τε p, ejus avia, coepit repetere, et de Daniele propheta 


$olaro χαὶ τὰ περὶ τοῦ προφήτου Δανιὴλ γνώριμα 
χαθιστᾶν, ὅσα τῷ ἐχείνον πάππῳ, τῷ Ναδουχοδονό- 
coo φημὶ, ἐφ᾽ οἷς ἑώραχεν ἀποῤῥήτοις, αὐτὸς διεσώ- 
φησεν Ἔστι τις, λέγουσα, ἀπὸ τῆς ᾿Ιουδαίας αἰχω- 
ἄλωτος ἐνταῦθα ἀχθεὶς (Δανιὴλ αὐτῷ ὄνομα), ἀνὴρ 
δεινὸς εὑρεῖν τὰ ἀπόῤῥητα καὶ Oto γνώοιμα μόνῳ, 
ὃς Ναθδουχοδονόσορ τῷ βασιλεῖ, μηδενὸς ἄλλου δυνη- 
θέντος εἰπεῖν περὶ ὧν ἐδειτο μαθεῖν, ἐγνώρισε πάντα 
καλῶς χαὶ εἰς φῶς ἦγαγε τὰ ζητούμενα" μεταπεὲμ- 
ψάμενος οὖν αὐτὸν εὑρήσεις εὐθέως ὅ γνῶναι ζητεῖς. 
Καὶ ὃς τάχιστα τοῦτον μετεχαλεῖτο χαὶ διαλεχθεὶς 
ὅσα πύϑοιτο περὶ αὐτοῦ χαὶ ἧς ἔχει σοφίας χαὶ ὡς 
τὸ θεῖον αὐτῷ Πνεῦμα συμπάρεστι χαὶ μόνος si- 
ευρεῖν ἑχανώτατος, ἃ μὴ τοῖς ἄλλοις εἰς ἐπίνοιαν 
ἔοχεται, φράζειν αὐτῷ τὰ γεγραμυένα xai διαλύειν 
Σξίου, xd» σχυθρωπὸν 7, φησὶν, τὸ ὑπὸ Θεοῦ ση- 
μαινόμενον" τοῦτο γὰρ ποιήσαντι πορφύραν δώσω 
ἐνδύσασθαι χαὶ χρύσεον περὶ τὸν αὐχένα στρεπτὸν 
καὶ τὸ τρέτον τῆς ἀρχῆς μέρος, τιμὴν καὶ γέρας τῆς 
σογίας ἐσόμενον, ὡς ἄν ἐξ αὐτῶν ἐπισημότατος 
ἅπασι γένοιο xai περίδλεπτος. 
1Γ΄. Δανιὴλ δὲ τὰς μὲν δωρεὰς αὐτὸν ἔχειν ἠξίου" 
τὸν γὰρ σοφὸν χαὶ θεῖον δώροις οὐχ ἀλώσιμον εἶναι 
du zpoixa: δὲ τοὺς δεομένους ὠφελεῖν βούλεσθαι" 
μενύειν δὲ αὐτῷ τὰ γεγραμμένα τοῦ βίου καταστρο- 
gi», ὅτι μηδὲ οἷς ὁ πρόγονος αὐτοῦ Ναδουχοδονόσορ 
διὰ τὰς εἰς Θεὸν ὕδρεις ἐχολάσθη, τούτοις αὐτὸς 
ἔμαθεν εὐσεδεῖν x«i μηδὲν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως 
πίοα φρονεῖν. ἀλλ᾽ ὅτι x«i Ναβουχοδονόσορ μετα- 
κλασθέντος εἰς θηρίων διαγωγὴν ἐφ᾽ οἷς ἡσέδησε, 
ταὶ μετὰ πολλὰς ἱκεσίας xai δεήσεις ἐλεηθέντος, 
ὥστε πάλιν ἐπανελθεῖν εἰς τὸν ἀνθρώπινον βίον χαὶ 
τὴν βασιλείαν αὐτὸν χαὶ διὰ ταῦτα τὸν Θεὸν ὡς τὴν 
ἔπεσαν ἔχοντα δύναμιν καὶ προνοούμενον τῶν 
θρώπων, ἄχρι χαὶ τελευτῆς ὑμνοῦντος λήθην αὐτὸς 
€ τούτων χαὶ πολλὰ μὲν ἐδλασφήμησεν εἰς τὸ 
Oo, τοῖς δὲ σχεύεσιν αὐτοῦ μετὰ τῶν παλλαχίϑων 
διρχονεῖτο᾽ ταῦτα οὖν ὁοῶντα τὸν Θεὸν, ὀργισθῆναι 
αὐτῷ χαὶ διὰ τῶν γεγραμμένων προχαταγγέλλειν, 
εἰς οἷον αὐτὸν χαταστρέψαι δεῖ τέλος" ἐδήλου δὲ τὰ 
γράμματα TiÓt ὠἄνη, θέχελ, φαρές" τοῦτο δὲ Da- 
yo Ἑλλάδι γλώσσῃ σημαίνει», ὅτι Τὸν τῆς ζωῆς 
σου χρόνον ἐρίθμηχεν ὁ Θεὸς xoi σταθμῷ περιέ- 





ei significare, que illius avo, Nabuchodonosori, 
inquam, propter ea qua viderat arcana, ei expo- 
suerat, Est quidam, dicens, qui fuit ductus huc e 
Judea captivus, nomine Daniel, vir egregius ad 
invenienda arcana, et quee sunt soli Deo cognita : 
qui regi Nabuchodonosori, cum nullus alius posset 
dicere de iis que querebat, omnia pulchre signi- 
ficavit, et edidit in lucem ea qua querebantur. Si 
eum ergo accersiveris, id quod scire cupis, mox 
invenies. llle vero eum celerrime accersiit : et 
cum dixisset, que de ipso et de ejus audiebat 
sapientia, et quid divinus sit cum eo Spiritus ; et 
sit ad inveniendum solus vel maxime idoneus ea 
qua non veniunt aliis in mentem, rogabat ut ei 
diceret et solveret ea, qua scripta fuerant ; etiamsi 
sitinquit,injlucundumetasperum quod a Deosignifi- 
catur.Hocergosi feceris, dabo tibi purpuram, quate 
induas: et torquem aureum,quem collo tuoimponas, 
et tertiam partem meiimperii, futuram premium et 
honorem tue sapientie : ut ex ipsis evadas longe 
clarissimus, et ab omnibus suspiciendus. 

XIII. Daniel autem rogabat quidem, ut sibi sua 
haberet munera, virum enim sapientem et di- 
vinum non esse capiendum muneribus : se vero 
gratis velle juvare eos qui opus habeant. Declarat 
autem ei ea que scripta fuerant, nempe vile exi- 
tum: quod neciis quidem, que avus ejus Nabucho- 
donosor passus erat, suppliciis propter suas in 
Deum contumelias, ipse didicerat esse piuin, et 
ultra modum humanenatur& non sumere spiritus : 
sed quod etiamcum Nabuchodonosor mutatus esset 
in vitam ferinam propterea que impie gesserat, 
et post multas preces et supplicationes misericor- 
diam esset consecutus, et rediisset ad vitam huma- 
nam et ipsum regnum : et propterea Deum, ut 
qui omnem haberet potentiam, et hominum curam 
gereret, usque ad mortem laudaret, ipse eorum 
est oblitus : et Deum quidem multis insectatus est 
maledictis, vasis autem ejus ut sibi miaistraretur, 
effecit simul cum pellicibus. Hec ergo videntem 
Deum ei esse iratum, et per ea qua scripta sunt, ei 
presignificare, qualis sit futurus vite exitus. Si- 
gnificabant autem he littere, Mane, Thecel, Pha« 


res, hoc vero dicebat lingua. Latina significare : A στῆσε χαὶ περιελών 


Tempus vita tuz numeravit Deus, et in libra appen- 
dit, et ablatum regnum tuum dividet Medis et Per- 
sis. Cum regi sit dixisset Daniel, quenam signi- 
fiearent he in muro littere, Baltasar quidem 
angore et animi dolore fuit oppressus propter 
aspera illa et tristia, quee ei significabantur. Neque 
tamen ei tanquam prophete malorum, non dat ea 
munera, quee fuerat pollicitus, sed prebuit omnia 
quam minatus quidem erat regai eversione, defi- 
nite esse necessitalis, sed non ejus qui predixit, 
esse reputans: ea autem, qu& promissa fuerant, 
implere, boni esse viri judicans, justique et veri. 

XIV. Preterfluxit. breve spatium temporis, et 
captus fuit ipse et civitas, sicut predictum fuerat 


a Daniele, cum Rex Persarum in ipsum duxissel p 


exercitum. Sed Baltassar quidem 516 6 vita excedit : 
Darius vero, qui Babyloniorum dissolvit princi- 
patum, qui erat etiam filius Astyagis, regni sexa- 
gesimum secundum annum transegerat, quando 
cepit Babylonem. Qui etiam adinirabilem hunc pro- 
phetam secum accipiens, tanquam rem aliquam 
magnam et pretiosissimam, duxit in Mediam, ma- 
gnum suum in eum studium ostendens et obser- 
vantiam. Daniel ergo cum esset in tanto honore et 
exsistimatione apud Darium, etipse ejus sermones 
acciperet, ut qui haberent aliquid divinum, in 
eum quoque excitata est invidia ab iis qui primas 
partes ferebant in Media. Etenim invidebant sa- 
trapee, videntes eum esse in majore exsistimatione, 


el esse majus in eum regis studium, et haberi in C 


majori apud eum honore. Querentes autem calum- 
ni& occasionem et accusationis. minime invenie- 
bant ; nullam enim eis praebebat causam, nam ne- 
que a pecuniis vinci poterat, et omnem questum 
despiciebat. Hinc factum est, ut cum nihil possent 
invenire, quod de eo dicentes apud regem, de 
ejus honore possent aliquid detrahere, alium mo- 
dum quaererent, quo eum depellerent a regis be- 
nevolentia. Videntes ergo Danielem ter in die 
precantem, arbitrati sunt se invenisse occasionem, 
per quam sint ei allaturi exitium : et accedentes ad 
Darium, ei renuntiant, visum esse omnibus ejus 
satrapis et principibus, ut nullus ex omnibus spa. 
tio triginta dierum ullam omnino petat petitionem, 
neque a Deo neque ab homine, nisi ab ipso rege. 
Qui hanc autem legem fuerit transgressus, in lacum 
leonum injiciatur. 

XV. Rex vero non intelligens eorum meligni- 
tatem, nec suspicans eos hec esse machinatos 
adversus Danielem, cessit eorum sermonibus. Et 
alii quidem omnes caventes, ne transgrederentur 
ea que& eis imperata (fuerant, quiescebant : Daniel 
autem hoc minime curabat: sed, sicut ei mos erat, 
stans orabat. llinc cum eum observassent satrape, 
et apparuissel ea, quan in ipsum studebant acci- 
pere, occasio, statim venerunt, ad regem, et accu- 
sarunt Danielem, ut qui solus transgrederetur 
ea qua fuerantimperata. Nam cumnullus, aiebant, 


D 


MENSIS JULIUS. : 


σον tb» βατιλείαν Wu 
αὐτὴν καὶ Πέρσχις διανεμεῖ. Οὕτω Ax) ταῦτα 
βατιλεῖ σημαίνειν φράσαντος τὰ ἐν τοίχῳ ἡρίχις 
τὸν μὲν βαλτώσαρ οἷον εἰχὸς ἐφ᾽ οὕτω χαλεπι::- 
δεθηγ)ωμένοις λύπη χαὶ συμφορὰ κατέλαβεν, 5) - 
ὡς προγήτῃ χαχὼν αὐτῷ γενομένω τῷ τοοῖζτι ^ 
δωρεὰς ἃς ὑπέσχετο ϑώσειν, οὐ δέδωτι», ἀν}. τῷ 
παρέσχετο, μὲν ἱπειλημένην τῆς [ru 
χαῤαίοεσιν τῆς ὀρισθείσης ὀναγχης. XX σ)γι - 
προοφητεύσαντος εἶναι λογισάμενος, τὸν di cw; 
ηγγῶιένων ἐχπλήρωσιν ἀνδρὸς ἀγαθοῦ xia y; 
διχαίου xai ἀψευδοὺς. 


τὴν 


I3. Βραχὺ διῆλθε τὸ μεταξὺ, xai αὐτὸς up. 
xai ἢ πόλις, ὡς τῷ Δανιὴλ προηγόσευτα, L; 
τῶν Πεοσῶν βασιλέως ἐπιστρατεύσαντος Fry 
ἀλλὰ Βαλτάσαρ μὲν οὕτω τὸν Dio» uutit i. 
δὲ τῷ χατα)ύσαντι τὴν Βαδυλώνιον tuam 
x«i ᾿Αστνάγους νἱὸς ἦν, ἔτος ἔξτ, κοστὸν χαὶ 1: 
τῆς βασιλείας ἠνύετο, ἡνίχα τὴν Bebosu uu. 
x«i τὸν θαυμάσιον τουτονὶ προφήτεν M, [Χ,59ὺ 0» 
6^» ὡς μέγα τι χρῆμα xxt αξιότιλον, Ltyz 
τὴν Μηδιχὴν, πολλὴν τὸν περὶ αὐτὸν urn 
ἐπιδειχνύς. Δανιὴλ τοίνυν ὧν ἐν τοιαὺτε ταΆ Σ 
λαμποᾷ σπουδῇ παρὰ τῷ Δαρείῳ, μόνος τᾷ τοῖν 
^o; αὐτῷ ἐχρημάτισε, χαὶ τοὺς αὐτοῦ Jj, ἃ - 
θεῖον ἔχοντας ὁ βασιλεὺς ἀποδεχόμενος ἵν. Ms 
x«i ψθόνος αὐτῷ ὑφεῖορπε παοὰ τῶν τὰ τιν}: 
οοντων ἐκ Maux ἐράσχαινον γὰρ αὐτῷ omms 
παι παρευδοχιμοῦντα ὁρῶντες χαὶ πελείςιχ zm 
νον τῆς ἐχ βατιλέως θεραπείας τε xat ui Ξ 
ζητοῦντες διαδολῆς ἀφορμὴν χαὶ χατχη:π." 
εὔοισχον' παρεῖχε γὰο αἰτίαν οὐδεμίαν «τ: 








i: 


χαὶ γοημάτων ἀνώτεοος ἦν χαὶ παντὸς 
ὑπεροπτὴ ς᾽ ἐντεῦθεν ὡς οὐδὲν εἶχον tjn.t 
ειπόντες αὐτοῦ ποὸς τὸν βασιλέα ξημιύσουτ 3 
εἰς τὴν παρ᾽ αὐτοῦ τιμὴν, τρόπον dX La 
χα ὃν αὐτὸν τῆς βασιλικῆς ἐχστη σουσιν uxX 
ρώντε; οὖν τὸν Δανιὴλ τρίς τῆς ἢ μέρα; τῆι: 
μενον τῷ Θεῷ, πρόφασιν ἔγνωσαν εὕρηχρε. δ 
αὐτῷ συσχεύζσουσι τὴν ἀπωλειαν- xai τὸ; 3 
Δαρεῖον ἐλθόντες ἀπήγγελλον, τοῖς SEXX 
αὐτοῦ πᾶσι χαὶ ἡγεμόσι δόξειεν, ἐπὶ Lum 
αἰτήσασθαί τι τῷ 















ὡς 


χουντα μηδένα τῶν πάντων 
αἴτημα, μήτε παρὰ Θεοῦ μήτε παρὰ ἀνϑρωξ, 5 
μὴ μόνον παρὰ σοῦ. βασὼεῦ, τὸν δὲ τὸν νοῦν τὰ 
ῥεύηχοτα τούτον εἰς τὸν λάχχον ἐμδληθέτσισόε Ὁ 
λεόντων. 

ΙΕ΄. Ὃ δὲ βασιλεὺς οὐ συνιδὼν τὸν xar 
αὐτῶν, οὐδ᾽ ἐπὶ τὸν Δανιὴλ ταῦτα συ σχε)λι: 
Ὑπονοῆσας, εἰξς τοῖς αὐτῶν λόγοις χαὶ TUA 
ποόγοχαμα δηλουν τῷ πλήθει τὰ δόξαντα το; 5 
τράπαις χαὶ οἱ μὲν ἄλλοι πάντες φυλαττοιρη 
προστιταγμένα μὴ παραδῆναι ἠρέμουν, τῷ 
δὲ τούτων vpovzt; οὐδεμία, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἔθει 
μενος ηὔχετο ἕνην τοι xai παρατηρήέσαντις E 
οἱ σατράπαι, τῆς ἀγοομῆς, ὧν ἐσπούδαζον ] 
ἐπ᾿ αὐτὸν ὥσπερ παραγανείσης, εὐθὺς ἦχον πρὶ: 
GÜíx x«i χατηγόρουν ὡς παραθδαένοντος μὸν 


VITA S. ΡΒΟΡΒΕΤᾺ DANIELIS. 


390 


προστεταγμένα * Μηδενὸς γὰρ, φησὶ, τῶν À alius auderet deos orare ; Daniel hoc non vult fa- 


ὄντος προσεύχεσθαι roig θεοῖς, ὁ Δανιὴλ 
τειν οὐ βούλεται, x«l ἄωχ ὡς παραθάτην 
'ν χατὰ τὸν νόμον εἰς τὸν λάχχον ἐωδλη- 
λεόντων. Θαῤῥήσας δὲ ὁ Δαρεῖος, ὅτι ρύ- 
λεῖον αὐτὸν x«i οὐδὲν οὐ πάθοι δεινὸν ὑπὸ 
., ἔχέλευσεν αὐτὸν εὐθύμως τὸ 
ὰ βληθέντος εἰς τὸν λάχχον τοῦ Δανιὴλ, 
τὸν ἐπὶ τοῦ στομίου χεΐμενον ἀντὶ θύ- 


συμδὰν 


cere: et simul tanquam legis transgressorem, vole- 
bant eum ex lege jaci in lacum leonum. Confidens 
autem Darius fore ut Deus eum eriperet, et a feris 
nihil grave pateretur, jussit eum alacri animo 
ferre quod acciderat: et in lacum injecto Daniele, 
cum obsignasset rex lapidem, qui erat litus in 
aditu loco ostii, recessit, totam noctem insomnis 
transigens, ut qui premeretur cura de Daniele. 


ὁ βασιλεὺς, ἀνεχώρησεν, ὅλην τὴν νύχτα διαγαγὼν dümvoc, φροντίδι τῇ περὶ τὸν Δανιὴλ συν- 


?, 


ἡμέραν δὲ ἀναστὰς, ἐπὶ τὸν λάχχον 
Ὡξομένην τὴν cop«yiJa εὑρὼν, jj σημη- 
ν λίθον χαταλελοίπει, ἀνοίξας ὀνομαστί 
ιὴλ ἐχάλει χαὶ διεπυνθάνετο εἴγε xai νῦν 
τοῦ δὲ χάτωθεν ὑπαχούσαντος χαὶ μηδὲν 
ὄντος ἀνιαρὸν, ἐχέλευσεν αὐτὸν ἀνελχυ- 
| Juxxou * ot. δὲ ἐχθροὶ θεασάμενοι τὸν Δα- 
' πεπονθότα δεινὸν, Οὐ μὲν οὖν, ἔλεγον, ὦ 
t& τὸ Θεῖον χαὶ τὴν τούτου πρόνοιαν οὗτος 
ἀλλὰ τῷ τοὺς λέοντας χεχορεσμένγυς ὑπ- 
φῆς. Τοῦτο éxtivot μὲν ἔτι βασχανίας 
εἶπον. Ὃ βασιλεὺς δὲ μισήσας τῆς πονη- 
€, παρχαδληθῆναι μὰν πολλὰ κελεύει τοῖς 
x, χορασθέντων δὲ αὐτῶν, εἰς τὸν λάχ- 
Ἰῆναι τοὺς διὰ μίσους τὸν Δανιὴλ ἔχοντας, 
& χόρον αὐτοῖς οὐ προσέξουσιν οἱ λέοντες 
(tq δὲ ἐγένετο τῷ Δαρείῳ, ὅτι θεία χεὶρ 
Δανιὴλ σώσαχσα, παραδληθέντων ἤδη τοῖς 
! σατραπῶν " οὐδενὸς γὰρ αὐτῶν τό παρώ- 
»ro ἀλλὰ πάντας αὐτοὺς ὄνυξι xai ὁδοῦ- 
διεσπάραξάν τε χαὶ βορὰν ἐποιήσαντο, 


ὦ λιμῷ χαἄάμνοντες xal τροφῆς ἀστοχοῦν-᾿ 


ἐπιδουλευσάντων 
, ὁ βασιλεὺς Δαρεῖος ἄνδρα φρόνιμον ἑαυ- 
€ χαὶ πειθόμενον ἀληθείᾳ, πράγμασί τε 
αἱ ἀναντιῤῥήτοις, χαθ᾽ ὅλην ἔπεμψε τὴν 
“νῶν τὸν Θεὸν, ὃν ὁ Δανιὴλ προσχυνεῖ, xai 
ὃν εἶναι ἔλεγεν ἀληθῆ xxi τὸ πάντων 
τος " ἔσχε δὲ xoi τὸν Δανιὼλ διὰ τιμῆς 
«o παραπλησίας, πρῶτον αὐτὸν ἀποδείξας 
!* συνῆσαν δὲ αὐτῷ x«l οἱ ἑταῖροι xai 
οἱ περὶ ᾿Αξαρίαν φημὶ, χαὶ αὐτοὶ 
ἴσης αὐτῷ x«i προνοίας xal τιμῆς ἀπο- 


ἀρέντων οὖν οὕτω τῶν 


δὲ οὕτως ἐπίσημος χαὶ λαμπρὸς, ᾧχοδό- 
Εχθατάνοις τοῖς Μηδιχοῖς xai βᾶριν ἐχ- 
'ν τι χατασχεύασμα xal θαυμασίως πε- 
ἢ μέχρι δεῦρο μὲν ἔστι xai σώξεται " 
γῶσι δοχεῖ προσφάτως χατεσχενάσθαι xal 
ἡμέρας, ἧς ἕχαστος αὐτὴν ἰστορεῖ * οὕτω 
τῆς τὸ χάλλός x«i μηδαμοῦ γεγηραχὸς ὃν 
σούτον χρόνου φαίνεται. Θάπτονται δὲ ἐν 
ταύτῃ οὗ τε Μήδων χαὶ Περσῶν βασιλεὶς͵ 
TQ» πεπιστευμένος ᾿Ιουδαῖός ἐστιν ἱερεύς. 
xxi ταῦτα πρὸς λέξιν τῷ ᾿ἸΙουδαίῳ συν- 
Ἐπεὶ δὲ οὐ θαυμαστὸς μόνον ὑπῆρχεν ὁ 
ρων ἐπιλύειν ὀνείρους, ἀλλὰ x«i πολλῷ 
υμασιώτερος, ἐφ᾽ οἷς αὐτὸς ἐχεῖνος ὁρῶν 


XVI. Cum autem, postquam dies esset, surrexis- 
set, venitad lacum : etcumsalvum invenisset signa- 
culum, quo reliqueratobsignatum lapidem aperiens 
nominatim vocavit Danielem, et rogavit, an ad- 
huc esset salvus. Cum ille vero inferne audiisset, 
et dixisset se nihil molestum esse passum, jussit 
eum extrahi e lacu. Cum vidissent autem inimici 
Danielem nihil mali fuisse passum. Non fuit, dice- 
bant, iste conservatus propter Deumet propter ejus 
providentia, sed quod leones essent cibo satiati. 
Hac illi quidem dicebant, victi ab invidia. Rex vero 
odio habens eorum improbitatem, jubet quidem 
multas carnes objici leonibus: cum ii autem fuis- 
sent saliati, eos in lacum injici, qui, odio habebant 
Danielem, ut sciret, an propter satietatem eos non 
tangerent leones. Planum vero factum est Dario, 
fuisse divinam manum, que servavit Danielem, 
cum injecti fuissent satrape; nulli enim eorum 
omnino pepercerunt : sed eos omnes unguibus et 
dentibus protinus discerpserunt et devoraverunt, 
perinde ac si fame laborarent et alimento egerent. 
Cum ii ergo interiissent, qui Danieli paraverant 
insidias, Rex Darius seipsum ostendens virum 
prudentem et parentem veritati, rebusque apertis 
et contra quas nihil dici poterat, misit per totam 
regionem, laudans Deum, quem adorat Daniel: et 
eum solum dicebat esse verum, et qui in omnes 
obtinet dominatum. Habebat autem Danielem in 
majori honore, quam ullum alium, ostendens eum 
esse primum ex amicis. Simul vero cum eo erant 
eliam cognati: Azarias, inquam,cum ceteris, in 
quos et par erat studium regis, et in pari eos 
honore habebat. 


D XVII. Cum isautem esset insignis et splendidus, 


exstruxit in Medicis Ecbatanis, turrim, pulcherri- 
mum quoddam edificium et factum admirabiliter, 
que in hodiernum usque diem conservatur; iis 
autem qui vident, videtur nuper fuisse constructa, 
atque adeo eo ipso die, quo illam aspicit unus- 
quisque, tam recens ejus pulchritudo, et que 
minime consenuit tanto tempore, cernitur. Sepe- 
liuntur vero in hac turre reges Medorum et Per- 
sarum: et is cui ea est commissa, est Judeus 
sacerdos. Hac ab Joseph Jude»o ad verbum con- 
scripta sunt. Quoniam autem non solum fuit 
admirabilis in solvendis aliorum somniis, aed 
longe admirabilior in iis quse ille ipse vidi, 


391 


MENSIS JULIUS. 


opere pretium est hic quoque eorum meninisse, Α ἐτύγχανεν, ἄξιον ἐνταῦθα xai περὶ αὐτῶν ux 


et ostendere, quam esset ejus mens pura et Deo 
digna. 

XVIII. A magno hoc propheta, cum adhuc dege* 
ret Baltasar in terra Chaldeorum, visi sunt qua- 
tuor venti coli in mare irruere, et quatuor magne 
bestie ex eo ascendere, qua significabant quator 
magna regna. Quarum una quidem visa fuit tan- 
quam leaena, et ejus penne tanquam aquilae. Ea 
significabat regnum Chaldeorum. Ursa autem 
secunda, quia in ore tria habebat latera: cui vox 
quoque audiebatur, dicens : Surge, comede carnes 
multas, ea significabat regnum Medorum et Per- 
sarum. Et terlia, pardus : que etiam ostendebatur 
habens quatuor pennas volucris supra ipsam .: et 
in ea quoque bestia cernebantur quatuor capita. 
Regnum Graecorum per eam significabatur. Quo- 
rum potentissimos reges vidit poslea in forma arie- 
tis et hirci. Darium quidein. tanquam arielem, in 
omnibus terre parlibus cornu petentem ; Alexan- 
drum vero tanquam hircum in eum insurgentem, 
et viribus ac impetu conculcantem et prosternen- 
tem. Quartam autem bestiam vidit terribilem et 
stupendam, et mirandum in modum fortem : cujus 
ferrei quidem dentes, ungues autem enei. Ea vero 
superabat omnes, qu& ipsam preecesserant, viribus 
et audacia :excedebatque et comminuebat, et reli- 
quas conculcabat pedibus. Per haec docens manum 
Romanorum, que jamdiu tenet imperium.ln cujus 
capite animadverti, inquit propheta, decem cor- 
nua et aliud quoque parvum, quod inter ea nasce- 
batur, et tria ex prioribus evellebat radicitus. Jam 
enim in ipso fine Romani imperii, quod secatur in 
multos principatus, dicit quidein fore ut decem 
reges simul exsurgant. IIoc enim significabat visio 
decem cornuuin, tria autem ex his regnisa parvo 
illo cornu dissolvi, quod cernebat habere oculos 
hominis, et os magniloquum, et superaturum esse 
vitium omnium vitiorum, qua fuere a seculo, que 
quidem aperte significant Antichristum. 

XIX. Cum sic ergo in visione valde fuisset ad- 
mirabilis propheta, viditetiam quosdam thronos 
intelligentes positos et supramundanos : et Deum 
glorie, tanquam Antiquum dierum, presidentem: 
qui eo, quod sit ante secula, sic videnti voluerit 


B 


C 


videri : cujus etiam indumentum erat album, sicut p 


nix: et capillus ejus cernebatur tanquam lana 
pura. Nihil enim obscurum, nihil triste, nihil sor- 
didum apud verain et magnam et primain lucem. 
Quin etiam thronum quoque ejus dicit apparuisse, 
tanquam flaminam iguis, et rotas ignem einitten- 
tes, et fluvium ignis ante eum fluentem, οἱ hor- 
renda omnia et terribilia, et adimirabilia omnia, 
et quee Deum decebant. Mille enim millia, iuquit, 
et decies mille millia ei assistentes, pie adinodum 
ministrabant. Deinde cum nubibus tanquam Filium 
hominis, Filium Dei dixit se vidisse venientem, et 
eum ad Patrem usque euntem, et tanquam ab 60 
dilectum, cum eo honorifice sedentem, et ei uni- 


xai δεῖξαι τῆς τοῦ ἀνδρὸς διανοίας τὸ xa5a»uz: 
χαὶ ἀξιόθεον, 

IH'. Ὦπται τῷ μεγάλῳ τούτῳ προφήτῃ, Βα 
ἔτι ἐν τῇ τῶν Χαλδαίων διάγοντος, τοὺς τί: 
ἀνέμους τοῦ οὐρανοῦ προσθαλόντας τῇ 
τέσσαρα θηρία μεγάλα ἀπ᾽ αὐτῆς αναξαίν. 
x«i τὰς μεγῶλας τέσσαρας βασιλείας ats 
ἦν, ὧν τὴν μὲν ὡσεὶ λέαιναν ὦφθαι, καὶ zu 
τῆς ὡσεὶ ἀετοῦ * τῶν Χαλδαίων αὕτη τὴν ὅτι 
ὑπογράφουσα ἦν - ἄρχον δὲ τὴν drin, 
πλευρὰ ἔχουσαν ἐν τῷ στόματι, πρὸς ἣν ru 
λέγουσα διηχκούετο - ᾿Ανάστηθι, φάγε σα: 
— αὕτη τὴν Μήδων χαὶ τῶν Περτῶν dux 
σιλείαν * xxi πάρδαλιν τὴν τρέτν, Ἔτι; κεῖ τ: 
τέσσαρα πετεινοῦ ὑπεράνω αὐτῆς ἐδεάνκτι ἔξενοι 
χαὶ τέσσαρες δὲ τὼν θηρέων χεφαλαὶ nio: 
Ελλήνων βασιλεία dv αὐτῆς ἐδηλουτο wii, 
νατωτάτους βασιλέας ἐν χριοὺ αὶ Wn τοὶ 
Δαρεῖον μὲν οἷα χριὸν χατὰ πάντα τὰ ui i. 
χυρίττοντα * αὐτῷ δὲ τὸν ᾿Αλέξανδρον (is zz 
ἐπανιστάμενον χαὶ ὁρμῇ ἐσχώος συμκετονντι 
χαταθάλλοντα " τὸ τέταρτον δὲ θηρίον puni. 
xxi ἔχθαμθον x«l ἐσχυρὸν περιττὰ, οὗ σιδτοι: 


θαλχ:: 


“« 
s» 


0 ὀδόντες, οἱ ὄνυχε, δὲ ἀπὸ χαλκοῦ " χαὶ tei 
θάλλειν ἰσχύϊ τὰ πρὸ αὐτοῦ πάντα χαὶ (mx 
ἐσθίον xai λεπτύνον χαὶ τὰ ἐπέλοιπα τοῖς τιῖ ὦ 
πατοῦν " τὴν ἄρτι χατέχουσαν χεῖρα διὰ tor (3 
σχόμενος τῶὼν Ῥωμαίων * οὔ πρὸς τῇ τρεῖε: 
δέχα χέρχτα προσενόουν, φησὶν ὁ «oos ijj 
μιχρὸν ἄλλο μεταξὺ τούτων φνόμενον χᾶὶ “αν 

προτέρων ἐχριξοῦν " ἤδη γὰρ ἐπ᾽ αὐτῷ τῷ τ: 

ἀρχῆς εἰς πο)υαρχίαν xalxux 
δέχα μὲν ἀναστήσεσθαι βασιλεῖς ὁμοῦ uz 
γὰρ ἡ τῶν δέχα χεράτων ὄψις ἐδήλου * τεὶν 
τοιούτων βασιλειὼν ὑπὸ τοὺ μιχρου χέσατι, πὰ 


“Ῥωμαίων 















καταλυθῆναι, 0 xxt ὀφθαλμοὺς ἔχειν avyUpuzzn 
τὴν χαχκίαν Tuy. 
τῶν ἀπ᾽ αἰῶνος χαχῶν εὥρα, TOU ᾿Αντιχρίπο 


μα λαλουν μεγάλα χαὶ 


προδήλως σημαντιχά. 
, * - —- - e. - » 
IG'. Ὧδε τοιγαροῦν τῆς ὑπερφνεστάτες Usi 
προφήτης, ἐθεώρει χαὶ ἢ 
νοεροὺς τινας xai ὑπερχοσμίους τεθεμένον; κε 
Θεὸν τῆς δοξης οἷα [ἰαλαιὸν ἡ μερῶν rp 
τῷ προαιώνιον αὐτὸν εἶναι, οὕτως ὀφθξνει "ἡ 
ποντι βουληθέντα, οὔ χαὶ τὸ ἔνδυμα λένε. 
χιὼν χαὶ τὴν τρίχα τς χεφαλᾷς ὡσεὶ ἔριον τὰ 
ὁρᾶσθαι * οὐδὲν γὰρ ἀλαμπὲς, οὐδὲν χκτεν; 
ῥνυπῶν παρὰ τῷ μεγάλω xci 


σεως γεγονὼς ὁ 


ἀληθενὼ xn 
φωτί ἀλλὰ χαὶ τὸν θοονον αὐτοῦ ὡς πυρὸς ΒΑ 
νεσῦαι φλογα χαὶ τοοχοὺς πῦρ ἀφιέντας τε 
μὸν πυρὸς ἕμποοσθεν ῥέοντα xai Tavra φυσι 
φριχτὰ χαὶ πάντα θαυμαστὰ x«i θεοπρεκξ᾽ ᾿ 
. "ἢ ᾿ Ω » . * om 
γαρ χιλιάδες, νησὶ, xai μυρέαι μυριάθες ex 
Eira pr 
^n. * fi » 8 -^* ν 
, Yt?» «vUpwnrou τὸν Yió» épyenpe 
Θεοῦ εἰπεν cox) xxi τοῦτον ἄχρε τοῦ [las 
. - ze ——À ME . " ἣν 
χαὶ ὡς ἀγαπητὸν αὐτῷ ἐστέμως συνεδριάϊωι 
τούτῳ τὸν ὁλὴν ἐξουσίαν χαὶ τὴν βασιλείαν τῷ 


ἐστῶσαι πανευλαύως ἐλειτούργουν. 


- 


γεφελῶν ὡς 


VITA S, PROPHET.£ DANIELIS. 


394 


wm» x«l τὴν τιμήν, οὐ μὴν ἀλλὰ x«i Bíü- A versam potestatem et regnum omnium dari et 


ἰγομένας χαὶ χρύφια φανερούμενα καὶ 
νὰ τῷ χριτῇ xol τετραχηλισμένα παρ- 
τῶν μὲν ἄλλων τὴν ἐξουσίαν χαταργου- 
τὴν ἀρχήν" ἐχεῖνο δὲ τὸ πονηρότατον 
τὴν χαχίαν ἀσύγχριτον, ὅ χαὶ τὸν μετὰ 
ἐτόλμησε πόλεμον xai στόμα λαλοῦν εἶχε 
ναιρούμενον χαὶ εἰς χαῦσιν πυοὸς ἄσθε- 
τεἐμπόμενον: ἐντεῦθεν δὲ τὴν μεγαλοσύ- 
' τῶν ὅλων βασιλείαν εἰς αἰῶνας toic ἁγίοις 
ν. 
οὐ ταῦτα μόνον (ὦ μαχαρίας ὄψεως) τε- 
3, ἀλλὰ xxi προσευχόμενος μετὰ ταῦτα 
| ἐξομολογήπεως τὸν ὑπεράγαθον ἐξευμε- 
Ἤμην, φησὶ, τὸ ἑξῆς ἐν Σούτοις τῇ 
Περσίδος, xai ὡς ἐξῆλθον εἰς τὸ πεδίον 
ὧν ἑταίρων, ἰδοὺ σεισμὸς μέγας ἐγένετο" 
ὧν τῶν σὺν ἐμοὶ, μόνος ἀπολέλειμμαι 
c πεσών. Καὶ ἰδού τις ἐστηχὼς ἥψατό 
στησε x«i τὰ μέλοντα συμθδήσεσθαι τοῖς 
τὰ πολλὰς ὅσας ἐμυσταγώγησε γενεάς. 
οὗτος ἦν ὁ μέγας χαὶ πρώτιστος τῶν οὐ- 
ἄμεων Γαδριὴλ, ὃς xai ἀναστάντι αὐτῷ 
tpióv ἐσήμαινε μέγαν, πολλὰ μὲν ἐχπε- 
xtv, τελευταῖον δὲ αὐτὸν ἔν ὑψηλότερον 
“τὰ ἀναδλέψας μὲν εἰς τὴν Δύσιν, θεά- 
yov ἔφη ἀπ᾿ αὐτῆς δι᾽ ἀέρος φερόμενον' 
δὲ τῷ χριῷ xal τοῖς χέρασι χυρίξαντα, 
εἶν αὐτὸν ἐπὶ γῆν x«i πατῆσαι εἶτα τὸν 
ἵν ἐκ τοῦ μετώπον μέγιστον ἀναφύντα 
κλασθέντος, ἀναδλαστῆσαι τέσσαρα, καθ᾽ 
ἦν ἀνέμων ἐχτετραμμένα, ἐξ αὐτῶν δὲ 
χὶ ἄλλο βραχύτεῤον, ὅ καὶ αὐξῆσαι ἔλεγεν 
χνὺς χαὶ πολειλήσειν αὐτοῦ τὸ ἔθνος χαὶ 
χρῆσαι ἀνὰ χράτος χαὶ πάντα τὰ τοῦ νό- 
ἵν: χαὶ ταῦτα ἐπὶ ἡμέρας χιλίας καὶ 
νενήχοντα ἐξ. Ταῦτα μὲν ἰδεῖν ἐν τῷ 
iy Σούτοις ὁ Δανιὴλ ἔγραψε" χρῖναι δὲ 
ψιν τῶν ὁρασθέντων ἐδήλον τὸν Θεὸν 
μὲν γὰρ χριὸν βασιλείας τὰς Μήδων xoi 
ιαίνειν αὐτῷ ἔφασχε, τὰ δὲ χέρατα τοὺς 
ασιλεύειν. Αὐτὸ δὲ τὸ χέρας τὸ ἔσχοτον 
ἰίνειν τὸν ἔσχατον βασιλέα" τοῦτον γὰρ 
ἔλεγε τῶν λοιπῶν, πλούτῳ τε xal ϑόξῃ 
j περιφανείᾳ: τὸν δὲ τράγον δηλοῦν͵ ὡς 
» τις βασιλεύων ἔσται, ὃς τῶ Περση 
δὶς χρατήσει τῇ μάχῃ χαὶ παραλήψεται 
(«v ἅπασαν. Δηλοῦσθαι δὲ ὑπὸ τοῦ με- 
τος τοῦ ἐν τῷ μετώπῳ τοῦ τράγου τὸν 
σιλέα. Εἶτα χαὶ τὴν τῶν τεσσάρων ἀνα- 
βασιλέων ἐχπεσόντος ἐχείνου" τῇ δὲ πρὸς 
α χλίματα τῆς γῆς αὐτῶν ἀποστροφῇ 
ς διαδόχους μετὰ τὸν θάνατον τοῦ πρῶτον 
ειχονέξεσθαι, xal τὸν εἰς αὐνοὺς διαμερι- 
σθαι γενέσθαι δὲ χαί τινα ἕτερον ix 
γιλέα, ἀναιδῇ μὲν τῷ προσώπῳ, ἱχανὸν 
προδλήματα, ὃς xai δόλῳ διαφθερεῖ 
ἐπὶ ἀπωλεία πολλῶν στήσεται' πολε- 
ὁ ἔθνος χἀὶ τοὺς νόμους αὐτῶν ἰσχυρῶς 
ATROL. GR. CXV. 


honorem. Quin etiam libros ei esse apertos, et oc- 
culta ei esse manifesta, et omnia adstare nuda et 
detecta: et aliorum quidem aboleri potestatem et 
imperium : illam autem pessimam bestiam et im- 
probitate incomparabilem, que movit bellum ad- 
versus sanctos, et os habuit, quod magna et 
superba loquebatur, deletam οἱ transmissam ad 
ignis conflagrationem, qui nunquam exstinguitur. 
Deinde vero majestatem et universorum regnum 
datum sanctis in eternum. 

XX. Neque vero hec solum (o beatam visionem) 
vidit Daniel : sed orans quoque postea, et verbis 
confessionis placans eum qui est summe bonus : 
Eram, inquit, deinceps, Susis, que est metropolis 


p Persidis, et postquam egressus sum in campum 


cum familiaribus, ecce factus est magnus terre 
motus, et fugientibus iis qui mecum erant, reli- 
ctus sum solus. Et ecce quidam stans me tetigit, et 
fecit surgere: et que civibus erant eventura post 
multas generationes mystice enarravit. [5 autem 
erat magnus ille et primus coelestium potestatum 
Gabriel. Qui etiam sibi, cum surrexisset, signifi- 
cavit fuisse magnum ostensum arietem, cui multa 
quidem enata erant cornua; habebat autem unum 
altius. Et hec quidem cum aspexisset, ait se 
vidisse in Occidente hircum, qui inde ferebatur 
per aerem ; confligentem vero cum ariete, et bis 
cornu petentem, ipsum humi prostravisse et con- 
culeasse. Deinde vidisse hircum, cui magnum 
cornu nascebatur in fronte: quo fíracto, germi- 
nasse quatuor, versa ad singulos ventos. Ex ipsis 
autem exortum esse aliud quoque brevius: quod 
is qui ostendebat, dicebat fore ut cresceret, et ejus 
gentem bello invaderet, et civitatem vi caperet, et 
quaecunque sunt legis, tolleret: idque diebus 
mille ducentis et nonaginta sex. Hec quidem se 
vidisse in campo, qui est Susis, scripsit Daniel : 
Deum autem eorum, que adspexerat, visionem 
dicebat sic sibi declarasse. Nam arietem quidem 
dicebat significare regna Medorum et Persarum ; 
cornua autem, eos qui erant regnaturi. Ipsum 
vero cornu ultimum, significat ipsum ultimum re- 
gem. Dicebat enim fore, ut is preestaret ceteris, 
et divitiis et gloria et alio splendore. Hircum au- 
tem, significare futurum ex Grecis regem quem- 
dam, qui bis cum Persa confligens, eum pugna 
vinceret, et universum assumeret principatum : 
significari veroa magno cornu, quod est in fronte 
hirci, primum regem. Deinde etiam ortum qua. 
tuor regum, cum ille excessisset : uniuscujusque 
autem eorum conversione ad quatuor climata 
terree describi successores post mortem primi re- 
gis,et signiflcari factam ab eis divisionem. Futurum 
autem alium quoque quemdam exiis regem, vultu 
quidem impudentem : idoneumn vero ad intelli- 
genda problemata : qui et. dolo multos interimet, 
et stabitad interitum multorum: bellabit autem 
adversus gentem, et eorum leges fortiter dissol- 
$3 


895 


lebit rempublicam, et prohibebit tres annos fieri 
sacrificia. Heec quoque sic facta sunt οἱ ad effe- 
ctum pervenerunt, Antiocho videlicet regnante, 
qui fuit cognominatus Epiphanes. 

XXl. Predixit autem ipsa Daniel multis ante 
generationibus, cum Deus ei ea ostendisset, et ut 
scriberet effecisset: ut et qui ea legunt, et consi- 
derant ea que eveniunt, et Danielem admirentur 
propter honorem, quo fuit dignus & Deo judica- 
tus, et inveniant Epicureos hac in re valde errare, 
qui et providentiam e vita expellunt, et Deum 
non censent rerum humanarum curam gerere: 
neque a beata essentia, et in quam non cadit 
interitus, ad hoc ut universa permaneant guber- 
nari omnia, carentia auriga el curatore. Mundum 
autem universuia dicunt sua sponte ferri: sic 
male sentientes et dicentes aperte stolidi et ne- 
scientes, quod ne navis quidem in portu servari 
potuerit, defecta gubernatore et nautis. Sed quis 
in rebus honestis fuerit adeo socors et ignavus, 
&ut auditores tante damnarit negligentie et som- 
nolentie, ut non aliorum etiam meminerit pro- 
phete hujus admirabilis, que et possunt afficere 
admiratione, et magnam afferre utilitatem animis 
auditorum ? 

XXII. Erat enim tunc apud Babylonios simula- 
crum, quod in magno habebatur honore. Ei nomen 
erat Bel : cui etiam tanquam deo constructum erat 
templum et ara, eique suppeditati fuerant largi 
sumptus: et circa illum erat frequens turba sacer- 
dotum. Sumptus vero specie quidem ac preelextu 
suppeditabantur idolo : revera autem ab ejus sa- 
cerdotibuslatenter consumebantur. Id ipse quoque 
rex colebat Is erat Cyrus, qui Dario successerat. 
Qui etiam, similiter atque Darius, honorem con- 
servans in Danielem, eum habebat convictorem et 
gloriosissimum omnium suorum amicorum. Hinc 
etiam factum est,ut ei suaderet ut Bel coleret tan- 
quam deum viventem. An non vides, inquit, quod 
simile quidem Artabas duodecim quotidie, oves 
autem non pauciores quam quadraginta comedat? 
vini vero sex totas ebibat metretas ? Est hoc error 
manifestus et aperte deceptio, ait Dei propheta. 
Nam quod intus quidem, est lutum, es autem extrin- 
secus, neque potest esse, neque bibere. Irascitur 
heec, audiens Cyrus et statim vocat sacerdotes mi- 
naturque mortem, nisi Bel comedentem ostenderint. 
lli vero, Mensa cibos, aiunt, appone; nos autem 
egrediemur, et clavibus ac signaculis obserata ja- 
nua, redi die sequenti : et nisi omnia consumpta 
inveneris, nos digni erimus supplicio ; sin minus, 
Daniel, qui et de nobis, et deipso deoest mentitus. 
Atque Cyrus quidem statim, sicut dixerant, cibos 
apposuit: Daniel autem, eis imprudentibus, cinere 
templi solum conspersit: et cum sic ambo clausis- 
sent et obsignassent, recesserunt. Sequenti vero 
die accedentes, vident vestigia mulierum et viro- 
rum et puerorum in cinere. Qui etiam capti, osten- 


D 


MENSIS JULIUS, 


vet :quin etiam templum quoque spoliabit, οἱ de- À χαταλύσει' ἔτε γε 


μὴν συλήσει x«i 
ἀφανιεῖ τε τὴν πολετείαν χαὶ τὰς θυσίας 
ἔτεσιν ἀπείρξει τελεῖσθαι. Γέγονε μὲν 7 
x«i εἰς ἔργον ἐξέδῃ, ᾿Αντιόχον ὄξτα το d 
βασιλεύοντος. 

ΚΑ΄. Προεῖπε δὲ αὐτὰ Δανεὴλ πολλαὶ; 1:: 
πρότερον, τοὺ Θεοῦ δείξαντος αὐτῷ ταῦτα zr 
ψαι παρασχευάσαντος, ὥστε τούς ἀγαγγα: 
xxi τὰ συμθαίνονττα σχοποῦντας θαυαλοιο : 
Δανιὴλ τῆς τιμῆς, ἧς ἄξιος ἐχοίθς παρὰ Óny, 
σκειν τε τοὺς ᾿Επικουρεέους ἐντεῦθεν madii. 
γωμένους, oi τὴν τε πρόνοιαν ἐδχαληνυσι 7j 
xai Θεὸν οὐχ ἀξιοῦσι τῶν πραγμάτον irme 
οὐδὲ ὑπὸ τῆς μαχαρίας καὶ &pÜirm nnm; 
διαμονὴν τῶν ὅλων κυδερνᾶσθει : ιν 
ἄμοιρον δὲ ἡνιόχου xai φροντιστοί, Te πρὸ εἰν 
μάτως ἅπαντα φέρεσθαι λέγουσι, mk τῆν κα 
φρονοῦντες xai λέγοντες Οἱ προφανῶ; mo m 
οὐχ εἰδότες, ὡς οὐδὲ ναῦς ἐν ux days 
χυδερνήτου x«i ναυτῶν ἔρημος. Mb. 
Meg οὕτω περὶ τὰ χαλὰ γένοιτο ὃ τῷ ume 
γων ῥᾳθυμίαν τοσαύτην χαὶ ὕπνον ᾿πηνῶ: 
μὴ καὶ τῶν ἄλλων τοῦ θαυμαστοῦ ch τὰς 
ἐπιμνησθῆναι θαυμάσαι τε ἱκανῶν rw ima 
ὠφέλειαν ταῖς τῶν ἀχροατῶν ψυχαῖς iub ἃ 













μένων ; 

KB. Ἣν γὰρ τότε τοῖς Βαδυλωνίοις mm 
τιμώμενον εἴδωλον’ ὄνομα τούτῳ BU, va: 
θεὼ ναὸς χατεσχεύαστο x«i βωμὸς mm: 
χορήγηντο δαψιλεῖς χαὶ ὄχλος ἰεέω us 
ἔχείνον συχνός" αἱ δαπάναι δὲ πρόγετο uv 
δώλῳ χορηγούμεναι, τὸ δὲ ἀληθὲς τοῖς uxza 
χατὰ τὸ λεληθὸς δαπανώμεναι" τοῦθ δι 
αὐτὸς βασιλεύς. Κύρος ὧν οὗτος, ὁ τὸν mà 
διξάμενος, ὅς ἄρα xai πρὸς τὸν Am" 
Δαρείῳ διασώζων τιμὴν, συμθιώτεν zai 
αὐτοὺ φίλων ἐπιδοξότατον. Ἔνθεν τοι m 
αὐτῷ χαθάπερ θεῷ ξῶντι προσέχειν zu αὶ ἶ 
ὁρᾶς, φησὶν, ὡς ᾿Αρτάδας μὲν σεμιῦδιεν, B 
ἡμέρας δνοχαίδεκα, πρόδατα δὲ οὐ uini 
χοντα ἐσθίει, oivou δὲ ἔξ τοὺς πάντας SEX 
πίνειν ; Πλάνη τοῦτο σαφὴς xxi Gum 
γισμὸς, 9 τοῦ Θεοῦ ἔφη προφήτης" ὁ ui 
πηλὸς, ἔξωθεν δὲ χα)χὸς ὧν, ovr ism 
νειν δυνατῶς ἔχει. Ὀργέξεται ὁ Kin d 
χαλεῖ παραυτίλα τοὺς ἱερεῖς, ἀπειλεῖ πα 
μὴ ἀποδείξαιεν ἐσθίοντα τὸν Βήλ" οἱ δὲ Ti 
παράθες, ἔφασαν, τὰ βρώματα, βασιλ( fi 
ἡμεῖς, χαὶ αὐτὸς χλεισὶ xmi σφραγῖτι m 
ἀσφαλισάμενος, τῆν ἑξῆς ἴθι, καὶ εἰ μὲ 
ἀνηλωμένα πάντα, ἄξιοι τεμωρέας ἡμεῖς "ri 
ἀλλὰ Δανιὴλ πάντως, ὁ χαὶ αὐτοῦ θεοῦ x 
ψευσάμενος xai ἡμῶν, Κύρος μὲν οὖν xri 
“ον τῶν βρωμάτων εὐθὺς πεποέηκε ri» τῇ 
Δανιὴλ δὲ τούτους γ)αθὼν, σποδιεᾷ τὸ τοῦ w6 
ἔδαφος χαταπάττει: xal οὕτω κλεέσαντε; B 
χαὶ σφραγίσαντες diyovro: τῇ ἑἐξᾷς δὲ τῇ 
ἴχνη γυναιχῶν xxi ἀνδρῶν καὶ παιδίων es 
τῆς σποδιᾶς, οἵ xoi ληφθέντες τὰς χρνεῖ 



















VITA S. PROPHETA DANIELIS. 


398 


ve, Ov ὧν εἰσιόντες πρώην, ἀνήλουν A dunt occultos aditus, per quos nuper ingredientes, 


ταῦτα ὁ βασιλεὺς ἰδὼν, ὀργῆς ὁμοῦ 
ὀπλεως γίνεται xol τῆς μέχρι τότε 
αὐτὸν ἀπάτης τοὺς ἱερεῖς ἀμυνό- 
αὐτόὺς ἀναιρεῖ, τὸν ναὸν δὲ xal 
ν εἰς χαταστροφὴν παρέσχε τῷ 
ρῶτον Βαδυλωνίοις ὁ Δανιὴλ ἐπιϑεί- 
οὐδενὸς τῶν ἔν τε συνέσει χαὶ ἀγχι- 
cv ἀπολειπόμενον εἶτα x«i δεύτε- 
οὐ γὰρ μόνον οἱ ἀναίσθητοι οὗτοι τὸν 
ντὸ Βὴλ, ἀλλὰ xai δράχοντά τινα 
τὰ οἴχῳ τινὶ θεραπεύοντες, ὡς θεῷ 
ν τοῦτο τὸ νοητοῦ δράχοντος, τοῦ 
λων ἀφιστᾷν, θηρίῳ δὲ πείθειν προσ- 


consumebant ea 4118 apponebantur. Hec cum rex 
vidisset, ira simul repletur et pudore, et ulciscens 
sacerdotes propter eam quie ad hoc usque tempus 
latebat, fraudem, eos omnes interimit ; templum 
autem et Bel prebuit evertendum Danieli. 


XXIII. Cum Daniel Babyloniis hoc preclarum 
primum ostendisset factum, quod nullo eorum, 
qua propter intelligentiam et ingenii acumen in 
admiratione habentur, est inferius, deinde etiam 
secundum adjicit. Non solum enim isti nullo plane 
sensu prediti, nullo sensu preditum Bel colebant: 
sed etiam magnum quemdam draconem, qui in 
domo quadam delitescebat, tanquam deum cole- 


tre" πειρᾶται γοῦν x&v τούτῳ Κύ- B bant. Hoc opus est ejus, qui intelligentia percipi- 


* ^ Ῥ - » [1 * 
xai ὡς; ἀληθῶς ἐσθίοντι χαὶ πίνοντι 
προσχυνεῖν παρηγγύα᾽ Οὐ γὰρ ἄν, 
πεῖν, ὅτι χἄν οὗτος οὐχ ἔστι θεὸς 
γίῳω τῷ Θεῷ μουν προσχυνήσω" μό- 
ἀληθῶς ζῶν, dV οὗ ξῶμεν χαὶ χινού- 

e 1 , * , , “ 

ὁ δὲ δράκων οὗτος ἰοθόλος ὄφις καὶ 
ισθαι μὲν εἰδὼς, ὠφελεῖν δὲ οὐδένα 
,» 4 e. 3 - 

P ὅτι xai θνητός ἐστι γνῶναι θέλεις, 
φθαρτὸς, ἀλλ᾽ οὐ μὲν οὖν θεὸς οὐδα- 
ὦ βασιλεῦ, χἀγὼ τοῦτον μαχαίρας 
υ χαταχτενῶ. ᾿Επινεύσαντος οὖν ἐν 
ἰλέως, πίσσαν ὁμοῦ xai στέαρ καὶ 
χστὸς οὗτος ἀνὴρ ἑστηχὼς, εἶτα x«i 
4, εἰς τὸ στομα χαθῆχε τοῦ dodxóv- 


Lur draconis,abducerequidem a Deo universorum : 
persuadere autem,ut adhereant bestie nequissime. 
Tentatur ergo in hoc quoque Daniel a Cyro: et 
jubebat ut eum adoraret tanquam vere comeden- 
tem et bibentem et viventem deum. Non potes 
enim, aiebat, dicere hunc non esse deum viventem. 
Ille autem, Dominum, inquit, meum adorabo. Is 
enim est solus vere vivens, per quem vivimus et 
movemur et sumus !. Hic vero serpens est draco 
venenatus et malus, qui scit quidem nocere, ne- 
mini autem potest prodesse. Quod si velis scire 
eum etiam esse mortalem, et in quem natura cadit 
interitus, non autem deum, permitte, o rex, et 
ego eum occidam sine gladio et virga. Cum vero 


ὧν ῥήγνυται παραχρῆμα. Πρὸς ταῦτα ὃ ei rex hoc annuisset, et picem simul et adipem 


viov δεισιδαιμονέστατοι βαρέως δι- 
βασιλεῖ τε προσῆλθον χαὶ τὸν Δανιὴλ 
x» γὰρ ἀτέχνως ὑπὸ τοῦ ἀφανοῦς 
[λημένοέ x«i πολλὴν ὅσην χατὰ τοῦ 
ἰανίαν ὠδίνοντες. Προσίασι τοίνυν τῷ 
Ὡς ἡμῖν τὸν Δανιὴλ, λέγοντες" εἰ δ᾽ 
«ποχτεοῦμεν, Δῆλος γὰρ ἡμῖν ἀπὸ τῶν 
αι, ὅτι χαὶ αὐτὸς ἤδη τὰ ᾿Ιουδαίων 
. καὶ παραδίδωσι τοῦτον εἰς χεῖρας 
pU, οὐχ ἑχὼν ἄλλως οὐδὲ βουλόμενος, 
οὖν ὅμως" οἱ δὲ λάθδοντες εἰς τὸν τῶν 
εὐθὺς χαϑιᾶσιν᾽ ἑπτὰ δὲ ἦσαν οὗτοι 
ἧς δύο τε σώματα x«i πρόδατα δύο 


| τετύπωτο, ἐν ἐξ δὲ ταῖς ὅλαις ἡμέ- D 


xtog αὐτοῖς GuyxaÜtipyvuto, ἄσιτοι τὸ 
τροφῆς ἡστινοσοῦν ἄγευστοι χαταλεί- 
D λιμῷ μὲν πιεξόμενοι, ἁπάσης δὲ 
ἀποροῦντες, χᾶν ἔχοι τινὰ δύναμιν ὁ 
υσαν αὐτοῖς τὴν ὁρμὴν, ἀλλ᾽ οὖν ὑπὸ 
γύμενοι βιαίτερον, τὴν γένυν αὐτῷ τα- 
" x&i λαφύξωνται, Τί οὖν ὁ Κύριος : 
ρίοις ψυχὴν ἐξομολογουμένην αὐτῶ 
ἥ σώξει μὲν £x στόματος λεόντων, τῷ 
ἰσθαι χαταλείπει ; d τροφὴν μὲν εἰς 
did τινος τῶν ἀλλογενῶν xoi ἀπερι- 
οὔ γε xai δεῖ, ἀλλ᾽ ἵνα διὰ πάντων 


28. 


et pilos coxisset hic viradmirabilis, et deinde etiam 
offas fecisset, demisit in os draconis. llle autem 
cum comedisset, confestim rumpitur. Hec cum 
graviter tulissent quicunque ex Babyloniis erant 
superstiiosi et false religioni dediti, ad regem 
accesserunt et petierunt Danielem. Erant enim re- 
vera insligati a dracone, qui non cadit sub aspe- 
ctum, et adversus prophetam magnuin furorem 
conceperant, et jam parturiebant. Accedunt ergo 
ad regem, dicentes: Trade nobis Danielem ; sin 
minus, te occidemus. Jam enim nobis ex tuis fa- 
ctis evasit manifestum, te quoque ipsum eadem 
sentire qua Jud:ei. Eum itaque tradit rex in ma- 
nus eorum, non libens alioqui nec volens, tradit 


. tamen. Illi vero cum eum accepissent, rursus de- 


mittunt in lacum leonum. li erant septem numero, 
quibus et duo corpora et due oves singulis diebus 
erantdeputatee adeorum alimentum. Sex autem to- 
tis diebus, quibus justus fuit cum eis inclusus, re- 
licti sunt omnino jejuni et omnisalimenti expertes: 
ut fame quidem oppressi, et omni alio nutrimento 
carentes, etiamsi propheta haberet aliquam vir- 
tutem, qua eorum arceret impeturm, at fame certo 
impulsi violentius,maxillas celeriter in eum i'nmit- 
terent ac discerperent. Quid ergo Dominus * Tra- 
ditne feris animam, que confitetur ? aut serva 


VITA S. PROPHETAE DANIELIS. 


402 


«i ἐν ἡμέρᾳ εἰχοστῇ xal τετάρτῃ τοῦ mpo- À dies trium hebdomadum ; et vicesimo et quarto die 


, ἐγὼ ἥμην ἐχόμενα τοῦ ποταμοῦ TOU με- 
ιὰρ καὶ ἦρα τοὺς ὀφθαλμούς μου xai εἶδον " 
νὴρ ἐνδεδυμένος βαδδὶν χαὶ $ ὀσφῦς αὐτοῦ 
ἑνὴ ἐν χρυσίῳ ᾿Οφὰάτξ, xal τὸ σῶμα αὐτοῦ 
τεῖς, xai τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡσεὶ ὅρασις 
χαὶ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ὡσεὶ λαμπάδες πυ- 
βραχίονες αὐτοῦ χαὶ τὰ σχέλη ὡς ὅφασις 
ὥλδδοντος͵ x«l ἡ φωνὴ τῶν λόγων αὐτοῦ ὡς 
υ. Ταῦτα εἶδον χαὶ ἡ ἰσχύς μου ἐξέλιπεν 
x«i ἡ δόξα μου μετεστράφη εἰς διαφθορὰν 
ἐπὶ τὴν γῆν πίπτω * xai ἰδοὺ χεὶρ amro- 
x«i ἥγειρέ με ἐπὶ τὰ γόνατά pov xal, 
φησὶ, πρὸς με, Δανιὴλ, ἀνὴρ ἐπιθυμιῶν, 
ἐπὶ τῇ στάσει μου, ὅτι νῦν ἀπεττάλην 
σὶ, ὅτι ἀπὸ τῆς ἡμέρας τῆς πρώτης, ἧς 
ν χαρδίαν σου ταπεινωθῆναι ἐναντίον τοῦ 
Θεοῦ σου, ἡχούσθησαν οἱ λόγοι σου xol 
πρὸς σὲ xci ὁ ἄρχων τῆς βασιλείας Περ- 
εἰ ἐξ ἐναντίας μου εἴχοσι xoi μέαν ἡμέ- 
'Uy ἀνδρίξον x«i ἴσχυε, ὅτι ἐγὼ μετὰ σοῦ 
θα πολλὰ μὲν τῶν ἐσομένων ὁ φανεὶς ἄγγελος 
) μυσταγωγεῖ περί τε τῆς Περσῶν βασιλείας 
σεως χαὶ εἰς οὖς ἔμελλε μεταπίπτειν ^ ἔπειτα 
τῆς βασιλίσσης Νότον, ἃ καὶ πέρας ἔλαθε 
ι καὶ τοῖς χαλουμένοις Μαχχαθαϊχοῖς ἔνε- 


: ἐχ τούτων δὲ μόνον, ἀλλὰ χαὶ ἐξ ἑτέρων 
ἔγας τε τὴν θεωρίαν x«i θανμάσιος τὴν 
ἰφάνυη * x«l ἵνχ τᾶλλα παρῶμεν, ἀλλὰ τὸ 

χοίσιν Σωσάννης, ὃ πολλῶν πρότερόν 
ὧν, εἴργαστο, τίνα ἄλλην συνέσεως ὑπερ- 
εἰπει ; Ἣν πιστὴν μὲν τῷ ἄνδρι γενομέ- 
»» δὲ χαταχριθεῖσαν ix συχοφαντίας ἀδει- 
ὧν ἀχολάστοις ὀφθαλμοῖς μᾶλλον ἐἔχείνην 

παραπλήσιώ τε τῷ Ἰωσὴφ χινδυνεύου- 
ναι, ὁ ἐκεῖνον τότε ῥυσάμενος xxl ταύτην 
ὡς διὰ Δανιὴλ ῥύεται σοφῇ χρίσει χαχο- 
» πρεσθδυτέρων ἐλέγξαντος χαὶ αὐτοὺς 
᾿ς θανάτου δείξαντός τε xat γενέσθαι παρα- 


| συνέσεως ἔχων, οὕτω χάριτος x«i με- 
μῶν χατηξίωται " αὐτά τε τὰ τοῦ Θεοῦ 
rg δίττης τοῦ λόγου παρουσίας μυστή- 
)uxtt χαταθεωρήσας ᾿ xal ὅσα δὲ τῶν 
ογώτατα χαὶ ὅσα πρὸς τῷ τοῦ αἰῶνος 
ἰσέσθαι μέλλει xai τὴν τότε θλίψιν χαὶ 
χώματος ἐξανάστασιν τῶν ἀνθρώπων 
ίων τε δόξαν xal τὴν τῶν ἀσεβῶν αἱσχύ- 
ποτε ληγουσαν, τὰ βαθὴ τε τοῦ Θεοῦ, 
olóvrt τῷ σάρχα περιχειμένῳ διὰ τοῦ 
αὐτὰ πνεύματος ἔπειτα τοῦ 
ἐς χαὶ τὴν γῆν ἡδέως τῇ γῇ παοαδοὺς, 
ἰπόθει Θεὸν ὁ τῶν ἐπιθυμιῶν ἀνὴρ 
οἷς τε τοῖς τρισὶ xal üt παισὶ xai 
εἰς ἀεὶ συνὼν χαὶ μηδὲ ἡμὼν xatd 
ἱπειν χαὶ βοηθεῖν ἀφιστάμενος, εἰς δό- 
, Υἱοῦ, xal ἁγίον Πνεύματος τῆς ὑπερ- 


ἐηνωχώς " 


primimensis, ego sedebam prope magnum fluvium 
Chobar ; et sustuli oculos meos, et vidi. Et ecce vir 
indutus sacra stola, et lumbus ejus accinctus auro 
Hophatz : et corpus ejustanquam Tharsis, et vul- 
tus ejus tanquam aspectus fulguris : et oculi ejus 
tanquam lampades ignis, et brachia ejus et tibiee 
tanquam aspectus 8818 resplendentis, et vox ver- 
borum ejus tanquam vox tube. Heo vidi, et vir- 
tus mea defecit a me, et gloria mea conversa fuit 
in interitum : et continuo cado in terram, et ecce 
manus me tangens, erexit me et super genua mea ; 
et Attende, inquit, ad me, Daniel, vir desideriorum, 
et sta in statione mea : quoniam nunc ego missus 
sum ad te : quoniam a primo die, quo dedisti cor 


B tuum, ut humiliareris coram Domino Deo tuo, ego 


veni ad te : et princeps regni Persarum stetit con- 
tra me viginti et unum diem. Et nunc esto vir 
fortis et robustus, quoniam ego sum tecum. Hic 
multa quidem futura, qui apparuit angelus, proe 
phete mystice enuntiat de regno Persarum et 
ejus eversione:et ad quoseratdeventurum. Deinde 
etiam de regina Austri, que quidem postea finem 
acceperunt, et scripta sunt in libris, qui vocantur 
Machabseorum, 


XXVI. Non ex his autem solis, sed etiam ex aliis, 
Daniel apparuit magnus in contemplatione et ad- 
mirandus intelligentia. Et ut alia omittamus, quod 


C de Susanna factum est judicium, quod diu ante 


fecit, cum esset adhuc juvenis, quidnam reliquit 
intelligentie, quo id possit superare ? Que qui- 
dem cum fuisset marito fidelis, morte autem esset 
damnata ex iniquissima calumnia eorum qui illam 
impudicis aspexerant oculis, et erat similia passura 
iis quee Joseph passus est, qui illum tunc eripuit, 
is eam quoque admirabiliter servat per Danielem : 
qui sapiente judicio seniorum convicit malignita- 
tem, el eos magis morte dignos ostendit, et ut 
mortem paterentur effecit. 


XXVII. Cum tanta esset intelligentia, tanta gra- 
tia et tam magnis dignus est habitus contempla- 
tionibus : cumque ipsa Dei arcana, et duplieis 
Verbi adventus mysteria spiritu esset contempla- 


D tus : quin etiam queecunque sunt aliispluris faeien- 


da, et quecunque sunt eventura in fine sseeuh, 
et eam, qua tunc erit, afflictionem, et hominum 
ex terre aggere resurrectionem, et sanctorum glo- 
riam, et impiorum ignominiam, quee nunqueam 
desinit, et Dei profunda, quantum potestis qur 
est carne indutus, per ipsa scrutantem sperim 
cognovisset, deiude vinculo solutus, femme ie 
libenter tradita, ad Deum, quem desidemiur. «1 
desideriorum abiit, cum his tribus et ammmsm-— 
et prophetis perpetuo conversans, e£ ume 5 sog 
quidem, quod ad defendendum et adis am. 
tinet, abscedens. Ad gloriam Patilis e 9"— 


—mn 


403 MENSIS JULIUS. 


Spiritus sancti, supernaturalis et divine Trinita- À φνοῦς καὶ θείας Τριάδος, ? πρέπει τῷ 
tis : quam decet honor et adoratio in secula s- προσχύνησις εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. lop 
culorum. Amen (3). 


et n ecclesiam SS. Joannis el Cyri porito. 
dem Venetias trans(atas esse, el crus Daniei 
cellis, et magnam trium puerorum sac m 
gnorum partem Roma in diaconia S.Adriw;, 


(2) Humatus est S. Daniel in angusta caverna ho- 
noribus magnis in Babylone, ubi adhuc suo tempore 
ejus monumentum ezstare habet Epiphanius De vita 
prophetarum, cap. 10, in fine. Inde vero ejus et 


trium puerorumreliquis translate sunt Alezandriam 


vari,ait Baronius in notis ad Martyrologismh 








MAPTYPION 
TOY ΓΙΟΥ͂ ΚΑΙ ENAOEOY METAAOMA PTYPO? 


IIAATONO2. 


MARTYRIUM 
SANCTI ET GLORIOSI 


MART Y RIS 


. PLATONIS. 


(Latine apud Surium ad diem 22 Julii ; Greca nunc primum prodeunt ex cod. ms. Paris. r.i 
8806. xi1 EDIT.) 


I. Non sum nova dicturus de Galatis, neque alie- B 


na ab iis qui Ancyram habitant : nec dicam incre- 
dibilia de confessore, et eo cui verbum Dei fuerat 
commissum. Stulte enim fecerunt Galate, ut con- 
sueverant : fuit autem Plato revera sanctissimus, 
qui sibi Dei creditam habebat sapientiam : et ea 
passus est a Galatis, que confessore pati jubet 
lex Christi. Eum enim captum sevi et immisericor- 
des conjecerunt in carcerem. ut qui verbum Dei 
annuntiaret, et violaret leges imperatoris. Acerbe 
ergoet inhumaneiis eum affecerunt suppliciis, qure 
non fas est ipsam humanam sustinere naturam, 
gravemostendentes insolentiam.etin belluinam con- 
versi crudelitatem. Fortiter autem ferebat vene- 
randus et purissimus Platonis animus, ut qui affli- 
cliones omnes et calamitates propter Christum 
ferre esset meditatus. Nam non eamdem, quam is 
qui erat ejusdem nominis, Plato exercuerat 


C 


Α΄. Οὐ ξένα Γαλατῶν ἔστιν ἃ uf)iv ns 
τῶν τὴν ᾿Αγχνοαν οἰχοντων ἀλλότοικ "ὦ 








“τοῦ καὶ Θεοῦ λόγον πεπιστευένονοδι 
Ἔποαττον Γαλάται ἀνοήτως ἃ σύνηλτιν 
ὑπῆοχεν δὲ Πλάτων ὁ ἀγεώτατος mes 
φίαν πεπιστεμένος xai χεχτὰ μένος χὰ tm 
ὑπομένειν ὀαολδογητῇ νόμος Χοεστοῦ 
Λαβόντες οὖν αὐτὸν ἔθεντο ἐν φοουοᾶ ὦ 
χαταγγέώλλοντα χαὶ νόμους βασιλέως 
Οὕτως οὖν αὐτὸν ἐτιμωροῦντο ἃ ui βὰς 
ναι τὴν ἀνθοωπίνην φύσιν ἐνδεεχκνύπενι κε 
γοιαν χαλεπὴν xxi ὡμοτάτην μετατοατοῖ Ἷ 
ot^ 0: ἡ κχαθαροτάτη Πλάτωνος φυχὶ m 
πάσας τὰς συμφοοὰς φέρειν ιεεμελετεχυῖ 8 
γίαν γἄο. οὐ τὴν αὐτὴν τῷ ὁμωνύμῳ φιυλοτικκ 
τὸν αὐτὸν ἐχείνῳ λόγον ἀσχήσας, ὑπερεῖχο 
σοφία λόγου, διέφεοι δὲ πίστει τῶν πώκοτι - 
νων. 


philosophiam, nec erai in eadem doctrina philosophatus : sed erat quidem preestantissimo:1 
verbi sapientia : fide autem antecellebat iis qui unquam fuerunt. 


11. Hic ergo bealus Plato inultos quidem ex iis 
qui Ancyram habitabant affecit beneficio : multos 
autem verbo illuminans, fecit Christo credere : οἱ 
multos ex iis, qui ἃ potentioribus opprimebantur 
calumniis, liberavit ab injuriis. Pro iis vero, qui- 
bus ipsos affecerat beneficiis, pene ab eo exacte 
sunt ; aut potius seipsum libens tradidit, fortique 
et excelso animo tulit calamitates. Erat enim ejus 
semper ad Deum scopus, cujus etiam fuit imitator. 


B. Οὗτος οὖν ὁ μαχάριος πολλοὺς sb? 
λγχυραν οἰχούντων εὐηργέτει, πολλοὺς δὲ 
φωτίζων ἐποίει πιστεῦσαι, πολλοὺς δὲ τῷ 
ναστευυμένων ἡλευθέοου χαὶ ὑπὲρ ὧν 
τούτου χάοιν δίκας ἀπχτεῖτο * xal ἐχὼν Hi 
ὑπέμενεν τὰς guugo0X;. 'Hv γὰρ αὐτοῦ 
χαὶ μιμυτὸς jb 
xxi Óz25» ἀπίει ἐπὶ τὴν τιμωρίαν pM 


δὶ ϑιχάοιος ᾿Αγοιππῖνος προχαθέσας ἐν τ 


πρὸς τὸν Κύριον, οὗ 


VITA S, PLATONIS. 406 


τιχρυς ToU Διὸς, ἐχέλευσεν παραστῆναι τὸν A Quamobrem cum abduceretur, confidens ibat ad 


Ὁ δὲ βοηθὸς ἔφη" Ἕστηχεν πρὸ τοῦ 
; σου, χύριε. ᾿Αγριππῖνος εἶπεν: Πάσης τῆς 
me ἐν ἡσυχίᾳ διαγούσης, ἵνα τί αὐτὸς ἐν 
xai τηλιχαύτῃ χαθέστηχας r&v ; Πλάτων 
Yusig ἐστε οἱ ἐν πλάνῃ διώγοντες τὸν Θεὸν 
ηῃσαντα τὸν οὐρανὸν xai τὴν γῆν σὺν παντὶ 
ue αὐτοῦ χαὶ σεδόμενοι λίθους πεπελεχημέ- 
i ξύλα σαθρὰ ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων. Ὁ δὲ 
(yog ἔφη" Τὸ νέον τῆς ἡλιχίας προπετεῖν σε 
d ὑδριν οὐ τὴν τυχοῦσαν σοι προξενεῖ. Εἰπὲ 
ποίας θρησχείας εἶ, χαὶ ποίας τύχης τυγ- 
à τί τὸ ὄνομά σου ; Πλάτων εἶπεν’ Ou 
ποίας θρησχείας εἰμὲ ; Χριστιανός εἶἰωι, 
ἵνος ἔφὴ Τὸ παρὰ ἀνθρώπων σοι χληρωθὲν 
ἔγω" ὅτι γὰρ Χριστιανὸς εἶ, χἀγὼ οἶδα" 
ἔλευσιν ὁ αὐτοχράτωρ μηδένα ἄνθρωπον 
θαι Χριστιανόν. Πλάτων εἴπέν' Ei μαθεῖν 
τοίας θρησχείας εἰμὶ, εἶπον ὅὃδη ὅτι Χρι- 
εἰμι" εἰ δὲ xal τὸ ὄνομα θέλεις μαθεῖν τὸ 
ὧν γονέων pou χληρωθὲν, Πλάτων λέγομαι ἔχ 
Χριστοὺ δοῦλός εἶμι ἐχ κοιλίας μητρός 
λέως δὲ τῆς ἐνταῦθα τυγχάνω: ἐχρατήθην 
ιοσεδὴς xai δοῦλος Χριστοῦ" x«i σοὶ προσ- 
x«i πρόκχειταί μοι διὰ Χριστὸν θὰνατος, 
rjvaí us δεῖ παρὰ σοῦ. Ποίει οὖν ὃ θέλεις. 


supplicium. Vicarius autem Agrippinus cum aperte 
preesedisset in Jovis basilica, jussit sisti martyrem. 
Apparitor autem dixit : Stat ante tuum tribunal, 
domine. Dixit Agrippinus : Cum totus orbis terree 
degat in letitia, cur es in tali et tanto errore con- 
stitutus ? Dixi. sanctus Plato : Vos estis, qui in 
errore degilis : et reliquistis Deum, qui fecit 
ccelum et terram cum toto eorum ornatu : et ex- 
cisos colitis lapides etligna putrida, opera manuum 
hominum. Dixit Agrippinus : Juvenilis tua setas te 
facit temerarium, et efficit ut sis valde insolens. 
Dic ergo mihi, cujusnam es religionis, et cujus 
conditionis οἱ civitatis, et quod est tibi nomen. 
Sanctus dixit Plato : Si velis scire cujusnam sim 


B religionis,sum Christianus. Dixitautem Agrippinus: 


Dic nomen, quod tibi fuit impositum a parentibus. 
Nam ipse quoque scio te esse Christianum. Jussit 
vero imperator nullum hominem vocari Chri- 
stianum. Dixit sanctus Plato: Si velis scire cujus 
sim religionis, jam dixi tibi me esse Christianum. 
Si autem vis eliam scire nomen mihi tributum ἃ 
pareutibus, dicor Plato a pueritia; et sum quidem 
Christi servusab utero matris mete : sum vero civis 
hujus civitatis. Nunc autem sum captus et ad te ad- 
ductus, tanquam pius et Christi servus. Quamob- 


rs est mihi proposita propter Christum, quam oportet me a te exspectare. Fac ergo cito quod 


statuisti. 

ds ᾿Αγριππῖνος ἔφη. Οὐ συμφέρει σοι τὸ ὄνομα 
στοῦ χατὰ διάνοιαν ἔχειν᾽ τοὺς γὰρ ὀμολο- 
αὐτὸν θανάτῳ παραδίδοσθαι ὁ αὐτοχράτωρ 
,, τοὺς δὲ ἀρνουμένους τιμαῖς καὶ δωρεαῖς 
αι. Διὸ συμβουλεύω σοι πεισθῆναι τῷ τοῦ 
Ὅρος νόμῳ, x«i κερδῆσαι τὸ καχοῦ θανάτου 
ux6siy. ᾿Αποχριθεὶς δὲ Πλάτων εἶπεν" ᾿Εγὼ 
πείθομαι βασιλεῖ, ὦ χεχλήρωμαι' τὸν δὲ 
γον τοῦτον αἱροῦμαι θάνατον, ἵνα τὴν αἰώνιον 
κληρονομήσω βασιλείαν. ᾿Αγριππῖνος, λέγει" 
τχέψαι τὸ συμφέρον σοι, ἵνα μὴ x«l χαχῶς 
; '᾿Αποχοιθεὶς δὲ ὁ ἅγιος Πλάτων εἶπεν" Τὰ 
irá uot ὁ Κύριος μεριμνήσει. ᾿Αγριππῖνος λέ- 
γως τὰ προστάγματα τοῦ αὐτοχράτορος, ὡς 
ιν οἱ ἄχοαντοι αὐτοῦ νόμοι πανταχοῦ πάν- 
; Χριστιανοὺς ἥ θύειν ἣ τὸ 2v ἀπαλλάττε- 
) οὖν πῶς τολμᾶς ἀνατρέψαι τὰ προστάγματα 


C 


D 


"λέως διὰ τῆς παραχοῆς xal τοὺς ὑπαχούον-. 
τρέπεις ; Πλάτων γελάσας εἶπεν: Ἕγνως τὸ" 


μα τοῦ θεοῦ μον, ὡς χελεύουσί μοι ἄχραν- 
à νόμοι, ἀνατρέπειν τὰς τῶν δαιμόνων τε- 
τὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύειν, οὔτε σοι ξένον 
τινοεῖν βασάνους. οὔτε δὲ ἐμὲ αἰχιξόμενον 
ig εὐσεθείας ἀποθνησχειν. Σὺ γὰρ ἤδη πολ- 
; τῇ τοιαύτῃ ὑποθέσει ἀνεῖλες, οἵτινες νιχύή- 
τὸν θάνατον ἀνεδήσαντο κατὰ τοῦ διαδόλου τὸν 
ποσύνης στέφανον. 

αἱ ὁ ᾿Αγριππῖνος ταῦτα ἀχούσας αἱρετίτρο- 
ὑπάρχων χαὶ χατὰ τῶν ἀθλητῶν τῆς εὖσε- 
περθαλλόντως ἠγριωμένος χαθάπερ τινὰ ἐπὶ 


ἰόντα ἧ ἐπί τινι ἑτέρῳ πλομμελήματι. Μετὰ 


III. Vicarius dixit : Non expedit tibi, o Plato, 
Crucifixi nomen habere in mente. Nam qui eum 
confitentur, jubet imperator tradi morti acerbe : 
eos autem, qui ipsum negant, donis maximis affi- 
cere. Quamobrem tibi consulo, ut pareas legi im- 
peratoris, et hoc lucrifacias, ne mortis acerbe 
facias periculum, Respondens autem dixit sanctus 
Plato: Ego pareo meo Regi, cui etiam milito ; 
mortem autem, que est ad tempus, eligo, ut sim 
heres regni eterni. Dicit Agrippinus: Considera, o 
Plato, quidnam sit tibi conducibile, ne male pereas. 
Dixit sanctus Plato : Curabit Dominus ea que sunt 
mihi conducibilia. Dixit Agrippinus : Nosti Plato, 
jussa imperatoris, quomodo jubeant intemerate 
ejus leges omnes Christianos aut diis sacrificare, 
aut vita privari? Tn ergo quomodo audes hec jussa 
evertere, et per inobedientiam eos etiam qui tibi pa- 
rent, evertis? Dixit sanctus Plato : Cognovi jussa 
Dei mei, sicut jubent ejus intemerate leges 
et vivifica precepta, nempe demonum mysteria 
evertere, et ei soli servire. Neque enim est tibi 
novum et alienum, excogitare tormenta : neque 
rursus mihi, mori pro pietate. Tu enim jam multos 
sustulisti de medio propter hanc confessionem, 
qui, morte devicta, justitia acceperunt coronam 
adversus diabolum. 


IV. Agrippinus autem cum hsec audisset, ut qui 
esset sce vus et belluinis moribus, etadvereus athie- 
tas pietatis supra modum efferatus, veluti quenm- 
dam credis reum, aut alioujus alteríus magum am. 


40T 


MENSIS JULIUS. 


minis convictum, postquam ipse ab initio didicis- À τὸ μαθεῖν αὐτὸν ἐκ προοιμίων τὸν τούτου ποὶς 


set ejus in Dominum nostrum Jesum Christum 
virtutem et fidem firmam et immobilein jubet, ex- 
tensum seeve cedi nervis bubulis. Quod cum quam 
primum factum esset, et quatuor milites sanctum 
verberarent multas horas, et defessi essent, alii 
autem duodecim milites ad id mutati essent, ne 
ulla quidem inventa est macula in corpore sancti 
Platonis : adeo ut omnes quidem obstupefacti, 
supra modum admirati fuerint, et a se discesse- 
rint ; ipse autem alacrius et constantius perseve- 
raverit in confessione Christi, et per multas affli- 
ctiones contenderit ingredi in regnum Dei, in quod 
non cadit interitus. 

V. Dixit Agrippinus : Ego tibi consulo ut amico 
ut mortem quidem declines, ad vitam autem ac- 
cedas. Dixit sanctus Plato : Recte admones, o 
Agrippine. Fugio enim mortem eternam, et ad 
vitam me confero sempiternam, Dixit Agrippinus: 
Dic, cacodemon, quot sunt mortes ? Dixit sanctus 
Plato : Due : una quidem ad tempus ; altera vero 
eterna. lta etiam, due vite : una quidem brevis ; 
altera vero sempiterna. Dixit Agrippinus : Diis 
sacrifica, et declina cruciatus. Dixit sanctus Plato : 
Fac cito, o Agrippine, id quod tibi videtur. Ego 
enim nunquam sacrifico. Neque enim ignis, neque 
crux, neque ira bestiarum, neque ablatio membro- 
rum nobis persuadent a Deo vivo deficere. Neque 
enim diligimus quod nunc est seculum : sed qui 
pro me est mortuus et resurrexit, Christum. 

Vl. His auditis, Agrippinus jussit eum reduci in 
carcerem. Sequebatur autem multa turba Chri- 
stianorum, propter ejus sanctam et gloriosam con- 
fessionem. Fortis autem et magnanimus Christi 
martyr Plato jussit sibi fieri silentium. Et post- 
quam ipsi cessarunt a tumultu, voce sublata 
dixit eis : Viri qui Christum diligitis, et estis 
amatores veritatis, non levi de causa adeo hoc 
certamen : sed propter effectorem coeli et terre et 
omnium que sunt in eis. Ne vosergo conturbent, 
rogo, ea que fiunt. Mult enim sunt affltictiones 
justorum, et ex eis omnibus liberabit ipsos Domi- 
nus!. Adeste de cetero, et confugiamus omnes si- 
mul ad portum, qui nullis agitatur tempestatibus, 
nempe Christum, et ad petram, quam magnus dixit 
Apostolus: Petra autem erat Christus*. Ne ergo ce- 
damus, o dilecti, periculis, que suscipientur pro 
pietate : cum sciamus, quod passiones hujus tem- 
poris non sunt digne, que conferantur cum gloria 
que est in nobis revelanda ?. Hec ergo cum dixis- 
set Christi martyr Plato, et turbis, qure aderant, 
addidissetanimum, ementem eorum confirmasset. 
ingressus est carcerem lretus et Deum glorificans. 
Ingressus autem, humi fixis genibus, Dominum 
precatus est, sic dicens : Domine Jesu Christe, 
omnium creator et opifex, et qui tua providentia 
curam geris universorum, qui omnibus tuis fa- 


! Psal. xxxin, 90. *ICor.zx, 4. 


* Rom. vi, 18, 


B 


Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ἀρετήν τε x 
λευτον πίστιν, παρεκελεύσατο, τοῦτον ἐχτα! 
δέρμασιν ὠμοῖς καὶ βοῖοες αἱκέξεσθαι. Καὶ τι 
ἡενομένου xai τεσσάρων στρατιωτῶν τυπτοντω 
ἅγιον ἐπὶ πολλαῖς ὥραις xxl ἀτονισάντων ; 
στρατιωτῶν δώδεχα ἀλλοιγέντων, οὐδὲ ὁ τυχὸν n 
εὑρέθη ἐν τῷ σώματε τοῦ ἀγέου Tae» . 
πάντας ἐχπλαγέντας θαυμάσαε, αὐτὸν δὲ zu, 
τερον ἐμμεῖναι τῇ τοῦ Χριστοῦ ὁμολογία, ui. 
πολλῶν θλίψεων σπεύδοντα εἰσελθεῖν εἰς τὴν τὴ αὶ 
ἄφθαρτον βασιλείαν. 


E. ᾿Αγριππῖνος εἶκεν.: Ἐγώ σοι Tx mi. 
ναι τὸν θάνατον x«l προσδραιμεῖν τὴ ζω, cw 
εἶπε’ Καλῶς παραινεῖς, ὦ ᾿Αγριππῶνε Yu -ἰς 
τὸν αἰώνιον θάνατον χαὶ προσφεύγω τῇ xis. 
᾿Αγριππῖνος εἶπεν Εἰπὲ, κακόδαιμον, rim n 
θάνατοι; Πλάτων εἶπε Δύο ὁ ub τρίτεσος 
ὁ δὲ αἰώνιος: οὕτως δὲ καὶ ζωαὶ jw: 
ὀλιγοχρόνιος, ἣ δὲ ἀείξωος.  'Ajptzrhw wu 
Θύσον τοῖς θεοῖς, χαὶ τὰς τιμωρίας iur 
Πλάτων εἶπεν: Ποίεε τὸ  doxou» 70: ex 
ἐγὼ γὰρ οὐ θύω’ οὗτε γὰρ πυρὸς, οὔτε faa c 
θυμοῦ μερὶς ποιήσουσίν με ἀποστᾷνχι ἔξ ἃ 
ζῶντος" οὐ γὰρ τὸν νῦν ἀγαπῶ αἰῶνα, Dir 
λοντα χαὶ τὸν ὑπὲρ ἐμοῦ ἀποθανόντα Yours 
ἀψαστάντα. 


G'. Καὶ ὁ 
αὐτὸν ἀναληφθῆναι ἐν τῷ δεσωωτηροίω t 
πολὺς ἠχολούθει τῶν Χριστιανῶν ἐπὶ 7j ww 
xai ἐνδόξῳ ὁμολογίᾳ. Ὁ δὲ pusyahope:s 
δρεῖος τοῦ Χριστοῦ μάρτυς ἐχέλευσεν «xen 
γενέσθαι xoi μετὰ τοῦ παύσασθαε αὐτοὺ; τἶν 
Gov, ἐπάρας τὴν ἰδίαν φωνὴν εἶπεν" "bizs 
χριστοι xai τῆς ἀληθείας ἐρασταὶ, οὐ ow 
xev αἰτίας ἐπὶ τόνδε πάρειμε ἀγῶνα, ἀλλ om 
Ποιητοῦ οὐρανοῦ χαὶ γῆς χαὶ πάντων τῶν ὃ τὰ, 
Μὴ τοίνυν ἡμᾶς θορυθδείτω, παρακαλῶ, τὸ γαῖ 
Πολλαὶ γὰρ αἱ θλίψεις τῶν διχαέων, χαὶ α τα 
αὐτοὺς ὁ Κύριος. ᾿Αλλὰ dr n 
ἐπὶ τὸν ἀχείμαστω ! 
Χριστοῦ xai τὸν πέτραν, ἣν ὃ μέγας Ann 
εἶπεν. Ἢ δὲ πέτρα ἦν ὁ Κύριος. Μὲ iio 
ὑπὲρ εὐσεβείας χινδύνοις, εἰδότες ὅτι οὖς ἐπ 
παθήματα τοῦ νῦν χαιροῦ πρὸς τὰν uso 
ἀποχαλυφθῆναι εἰς ἡμᾶς. Ταῦτα εἰπὼν xz 
θαοτύνας τοὺς περιεστῶτας ὄχλους, xmi εἰ 
τὴν διδασχαλίαν εἰσῆλθεν εἰς τὸ δεσμωτέριν 
εἰσελθὼν, θεὶς τὸ γόνατα αὐτοῦ, ἐξ ὅλες riii 
MEM ηὔξατο πρὸς τὸν Κύριον λέγω : 
'O πάντων χτίστης χαὶ δυμιουργὸς, ὁ τῶ 
Θεὸς. ὁ πᾶτιν τοῖς δούλοις σον τὰν jzopem 
ζόμενος. χάρισαι χαὶ ἐμοὶ, τῷ δούλῳ σου UtN 


xai ἐξαπόστειλον Μιχαὴλ, τὸν ἀρχάγγελον σι 


᾿Αγριππῖνος αὐτὰ ἀχούσε: Xi 




















p? 74-«t 


6102 χαταφύγωμεν 


411 


scio, quid mihi expediat, et nunquam avertar ab À γενέσθαι - 


hac confessione. Dixit Agrippinus : Quis est Chris- 
stus, quem dicis? Num potest te vivum eripere e 
meis manibus non sacrificantem? Nunc ergo vis male 
mori. Sciasautem, quod qui fuitcrucifixus a Judeeis, 
non potest te servare, etiamsi preestigiis tuis valde 
confidas.Sin autem magno deo Apollini sacrificaris, 
et tuo sacrificio eum tibi placaris, potest te ab hoc, 
qui te detinet; candentis igais grabato et dolore eri- 
pere. Sanctus autem Plato dixit: Nunquam sacri- 
ficabo, nec Apollini, nec reliquis diis tuis. Nam 
qui Apollo dicitur, pellit ad interitum: et omnes, 
qui in eum credunt, eodem peribunt interitu. Vis 
autem scire, o stulte et gravi corde, delire et mente 
capte, quod non sunt dii, qui fiunt per manus 


hominum, sed aurum et argentum, et ligna, et B 


lapides formati variis et diversis coloribus ? Qui 
oculos habent, et non vident: manus habent, et 
non palpant : pedes habent, et non ambulant, aures 
habent, et non audiunt: nares habent, et non 
odorantur*.;; et, ut semel dicam, sunt opera 
fabrorum, el aurificum, et tornatorum, et lapici- 
darum. Isti enim, quos tu deos esse dicis : quo- 
modo non possunt alicui benefacere, ita nec 
possunt unquam ledere eosqui timent Dominum. 
Sunt enim nullo sensu preediti, vobis similes: et 
non sentiunt, nec cum eis offertur sacrificium. nec 
cum libamen, nec cum eis ullus alius exhibetur 
cultus. Deus autem, qui omnia fecit, et ccelum 
extendit tanquam pellem, et terram fundavit super 
aquas 5, qui potest animam et corpus perdere in 
gehenna * : ipse in omnes dominatum obtinens, 
rationalia et incruenta suscipit sacrificia, qute ex 
puro corde ei offeruntur: et quomodo non est ab- 
surdum, ut nos relicto effectore universorum, sa- 
crificemuslignis etlapidibusratione carentibus, qui 
creati sumus ad Dei imaginem? 


IX. Dicit Agrippinus: Miserere tui de csetero, o 
miser ; esi nolis sacrificare, dic solum: Magnus est 
Apollo, et jubebo te auferri ab hoc gravi ignis, quo 
vexaris, cruciatu, abique sospes et noster amicus. 
Sanctus autem dixit Plato: Absit, ut ego ita mei 
miserear, utmeo parcenscorpori, etparva accepta,ut 
tucenses, relaxalione, cum anima vadam ad gehen- 
nam ignis. Dixit Agrippinus: Recte facis, infelicis- 
sime, tibi mortem afferens. te hac suavissima volens 
luce privare. Dixit Plato: Pro Christo mori, con- 
ciliat mihi regnum colorum ; non mihi autem 
solum, sed etiam omnibus, qui ipsum timent. Ego 
vero tibi dico, quod non possunt vincere, qui cum 
Deo conantur bellum gerere, et pietatis athletas 
diversis tormentis subjiciunt : quomodo rursus nec 
qui Christum habent opem ferentem, possunt malos 
homines et Deo invisos vincere propter insignem 
eorum malitiam. Quamobrem dico tibi, tyranne, 
quod neque vita, neque mors, neque gladius, neque 


MENSIS JULIUOS. k 


ἐγὼ γὰρ τὸ συμφέρον ἐμαυτῷ τοῖν 
xal οὐ μετατρέπομαι ἀπὸ τῆς ὁμολογίας cr. 
δὲ ᾿Αγριππῖνος ἔφη * Τίς ἐστιν ὁ Χριστὸς bz 
γεις; Μὴ δύναταί σε ῥύσασθαι ix τῶν juve; 
θύοντα ; νῦν οὖν βούλει χακῶς ἀποθανεῖν. Tu 
οὖν, ὅτι ὁ σταυρωθεὶς παρὰ τῶν ᾿Ιονϑαίων o; 34, 
ταί σε σῶσαι, εἰ x«i σφόδρα θαῤῥεῖς ταῖς qu 
σου. Ἐὰν δὲ θύσῃς τῷ μεγάλῳ θεῷ ᾿Απόλλω:ς 
θεραπεύσης αὐτὸν διὰ τῆς θυσίας σου, δυνετο; - 
ἀπὸ τῆς κατεχούσας σε ταύτης ὀδύνες χαὶ rr. 
πυρίας ἐξελέσθαι. Πλάτων εἶπεν - Οὐ 5i 
λοιποῖς θεοῖς, οὔτε ᾿Απόλλωνε ὁ γὰξ Heras 
᾿Απόλλων ἀπώλειά ἐστεν, χαὶ παῖντες δὲ cnra 
πιστεύοντες, τῇ αὐτῇ ἀπωλείᾳ ἀπολεῖτε Bos. 
δὲ γνῶναι, ἀνόητε χαὶ aouxcpodtu, m sona 
xai λυμεὼν, ὅτι οὐχ εἰσὶ θεοὶ oi διὰ ps bis. 
mov γενόμενοι, ἀλλὰ χρυσὸς, καὶ don, mw La, 
χαὶ λίθοι, μεμορφωμένοι ποεκῶλοις xti ix; 
χρώμασιν " οἱ ὀφθαλμοὺς ἔχουσι xm e c ; 
ὦτα ἔχουσι χαὶ οὐχ ἀχούουσι, ῥῖνα; ina z 
οὐχ ὀσφρανθήσονται, χεῖρας ἔχουσι xim onc 
λαφήσουσι, πόδας ἔχουσι οὐ τρσσι: 
σι " χαὶ ἁπλῶς εἰπεῖν, ἔργα χειρῶν npo: 
χρυσοχόων χαὶ τορνευτῶν αὶ λιθοξϑων c 
Οὔτοι γὰρ, οὺς λέγει εἶναε Θεοὺς, ὥστι c 
δύνανται ποιῆσαι, οὕτως οὐδὲ 8λαψαι τὸν τ᾿. 
μένους τὸν Θεὸν δύνανται, ἀλλὰ mnia 
ὅμοιοι ὑμῶν xal οὐχ «icÓcvovrat οὔτε fuit τ ἢ 
φερομένης οὔτε μὴν ἑτέρας τινὸς θεοαπια; "' 
πάντα ποιήσας, χαὶ τὸν οὐρανὸν τανύσα; zd 


x«t 


CQ ῥιν x«l τὴν γῆν θεμελιώσας ἐπὶ τὼν e 


νώμενος xai τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα ze 
ἡεέννη, αὐτὸς δεσπόξων πάντων, προσδέχει- 
χὰς θυσίας x«l ἀναιμάχτους, τὰς ἀπὸ xasets 
προσφερομένας x«l πῶς οὐκ ἀτοπὸν ἐστοπῶΣ 
τας ἡμᾶς τὸν τῶν ὅλων ποιητῶν, 
ἀλόγοις θύειν ἢ σπένδειν τοὺς χατ᾽ 
Θεοῦ ; 

Θ΄. Ὃ δὲ ᾿Αγριππῖνος ἔφη “ Οἴχτιι:ῳ 
λοιπὸν, τρισάθλιες, χαὶ, εἰ μὴ θέλει: 5t 
Μέγας ὁ ᾽᾿Απόλλων, καὶ xtn ἘΞ 
ἐνεχθῆναι ἀπὸ τῆς κατεχούσης σε Oto; τ᾿ 
χολάσεως, x«i ἄπελθε ὑγιαίνων καὶ gÜs; ; 
ἡμέτερος. Πλάτων εἶπεν -“ M3 γένοιτό xc 
ἑαυτὸν ἐλεῆσαι, ἵνα φειδόμενός μου τοὶ τ 
ὡς σὺ νομίξεις, ἄνεσιν di 
ψυχῇ ἐμπέσω εἰς Th» γέενναν. 'O δὲ dx 
ἔφη " Καλῶς, δυστυχέστατε, Θάνατον ἴω 
ἄγεις, βουλόμενος ἑαυτὸν στερέσαε τοῦ iji 

'O ἅγιος Πλάτων εἶπεν - Τὸ ὑπὲρ Χοισε 
θανεῖν βασιλείχν οὐρανῶν προξενεῖ 
















ξύλοις n 
εἰχόνε 


μόνον . 


xal ὀλίγον, 


μοι, τὰ 
μόνον, ἀλλὰ x«i πᾶσιν τοῖς φοδουμένοις rz»! 
δὲ σοι λέγω ὅτι οὐ δύνανται νεχῇσαι οἴτοι; 
πειρῶνται νιχᾶν τοὺς τῆς εὐσεθδεῖοις ἀθλττνς 
βασάνοις δικφόοοις ὑποθάλλωσεν, ὥσπιο τ 
Χριστὸν ἐπαμύνοντα ἔχοντες νικᾶσθαι τοῖς f 
ἀνδράσι x«i μισοθέοις οὐ δύνανται. Διὸ M) 
e 


* Psal. cxur, 5-7. * Psal. cm, 3, 5. Matth. x, 28. ] 


VITA S, PLATONIS 


414 


ωὴ, οὔτε θάνατος, οὔτε μάχαιρα, οὔτε λιμὸς, Α fames, neque periculum, neque altitudo, neque 


tvduvoc, οὔτε ὕψωμα, οὔτε βάθος, οὔτε τις χτί- 
ρα χωρίσει με ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς 
στῷ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. Τούτου χάριν πεισθῆναί 
ρεῶλεις ἐπαγγελλομένῳ σοι οὐ φθαρτῶν τινων 
των xai σαθρῶν ἀπόλαυσιν, ἀλλὰ βασιλείαν 
ν, ἣν οἱ εἰς τὸν Χριστὸν ἐπιστρέφοντες ἔχου- 
θεν ἀπέδρα ὀδύνη χαὶ λύπη xoi στεναγμὸς. 
υσον τοίνυν τὴν ἐλπίδα τοῦ διαδόλου, ἣν 
ἰπὶ σοὶ, καὶ ἀπόστηθι ἀπὸ τῆς μάνίας ταύτης " 
αλαδὼν τὸ λογικὸν ἀξίωμα, γνῶθι τίς ἐστιν 
ἢ σαρχὶ ζωὴν χαριζόμενος. Οὕτω γὰρ ἔσται 
᾽τὸς μετατεθεὶς ἀπὸ τῆς πονηρίας ταύτης 
Ἰχοφθάρτον πλάνης. Δέχεται γὰρ τοὺς μετα- 
« ὁ Κύριος ὁ πάντας θέλων σώθῆναι xci 


profundum, neque ulla alia res creata potest 
nos separare ἃ charitate Dei, que est in Chri- 
sto Jesu Domino nostro ?". Ea de causa tu 
magis debes mihi parere, pollicenti fore, ut fruaris 
non rebus aliquibus caducis, et in quas cadit 
interitus, sed regno celorum ei vita eterna : 
quam habent, qui &d ipsum convertuntur ; unde 
aufugit dolor, tristitia et gemitus *. Fac ergo 
ut vana sit spes, quam in te habet diabolus, et 
discede ab hac insania, et rationali accepta digni- 
tate, cognosce quisnam sit qui omni carni vitam 
largitur. Sic enim eris admirabilis, traductus ab hac 
improbitate et ab errore, qui affert anime exitium. 
Eos enim excipit, qui moventur poenitentia, 


ἰγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν, ὁ μὴ βουλόμενος B Dominus noster Jesus Christus, qui vult omnes 


νατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ ὡς τὸ ἐπιστρέψαι xoi ζῇν 


D δὲ ᾿Αγριππῖνος ταῦτα ἀχούσας ἔφη * ᾿Απο- 
ἕνε, xai τῶν θεῶν ἀλλότριε, xdi τῶν αὐτο- 
ey ἐχθρὲ, καὶ τῶν νόμων τῶν βασιλιχῶν καθ- 
, εἰς τοσαύτην μανίαν ἦλθες, ὥστε καὶ 
ἐμοῦ ἐχτεῖναι τὴν πλάνην σὸν xol πειρᾶσθαι 
ἧς τῶν θεῶν εὐμενείας ἀποστῆσαέ με καὶ 
ιγεῖν εἰς τὴν τοῦ ἐστανρωμένον θρησχείαν ; 
ν εἶπεν * Ταῖς ἐμαῖς οὐ πείθῃ παραινέσεσιν, 
ἀποχαλεῖς με ταῦτα τυγχάνειν, ἐπειδὴ ἐνου- 
( σε xai τὸ σνμφέρον σοι συνεδούλευσα. Πλὴν 
τως μέμνησό μου, ὅτε ἥξει χαιρὸς, ὅτε μετὰ 
»» ἀναμνησθήσῃ μου τῆς νουθεσίας xal οὐδὲν 
εις, ἀλλὰ βυθοῖς Ταρτώρων παραδοθεὶς, 
cq εἰς αἰωνίαν χόλασιν. Ποέει οὖν ὃ θᾶεις * 
'&p τῆς χαρδίας σου ὀφθαλαοὺς οὕτως ἐτύ- 
| 6 διάδολος, dore μὴ διαδλέψαι σε πρὸς τὸ 
βογνωσίας φῶς, ἀ)λὰ πρὸς τὸ σχότος ὁρᾶν, 
Ιτοίμασται τὸ πῦρ τὸ αἰωνιόν gol τε xai τῷ 
cou, τῷ Σατανᾷ, Ὡρῶν δὲ τριῶν διαγενομέ- 
αἱ χατενεχθέντος αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ χραδθάτου, 
ἔλαμπεν τὸ σῶμα τοῦ μαχαρίου Πλάτωνος 
ὁ λουτροῦ ἐξελθόντος αὐτοῦ, x«i εὐωδία μύρον 
λοῦς ἐξεπορεύετο ἐξ αὐτοῦ * εἶχεν γὰρ τοῦ 
γῦ τὸ ἀληθινὸν λουτρὸν τὴν ἀληθινὴν 
, δι’ ἧς xal εὐωδίας τοὺς παρεστῶτὰς ἐπλή- 
«αἱ πᾶς ὁ παριστὰς ὄχλος ἐδόξαζε τὸν Θεὸν 
| ὑπομονῇ τοῦ μαχαρίον Πλάτωνος, ὥστε λέ- 
τι, ᾿Αληθῶς μέγας ὁ Θεὸς τῶν Χριστιανῶν * 
ας γὰρ βασάνους ὑποδληθεὶς παρὰ τοῦ ἀν- 
δικαστοῦ, οὐκ ἠρνήσατο τὸ φοβερὸν ὄνομα, 
'$ γενναίῳ λογισμῷ ἐνίχησεν τὴν μανίαν τοῦ 
τος. 


χαὶ 


homines salvos fieri, et venire ad agnitionem verita- 
Lis ? ; qui non vult mortem peccatoris et impii, sed 
ut convertatur et vivat 19. ductus poenitentia. 

X. Agrippinus autem, his auditis, furore percitus 
dixit: Amentissime, et a diis aliene, et inimiee 
imperatorum, et legum eversor imperatoriarum, 
eousque processisti insanie et amentie, ut ad me 
usque tuum errorem extenderes, et me a deorum 
benevolentia conareris abducere, et ad religionem 
Crucifixi traducere ? Dixit sanctus Plato : Scio ego, 
o tyranne, quod tu non pares meis admonitioni- 
bus: sed me vocas planum et prestigiatorem, 
quod quidem tu es : quoniam te admonui et con- 
sului id quod est tibi utile. Caeterum sic mei quo- 


Ο que memineris, quando venerit tempus : quo tem- 


pore cum lacrymis recordaberis mec admonitionis, 
nec ea tibi quidquam proderit, o infelix, sed in 
Tartari profundo ibis ad supplicium eternum. Fac 
ergo cito id quod vis. Cordis enim tui oculos ita 
exciecavit diabolus, ut non aspicias ad lucem Dei 
cognitionis : sed intuearis ad tenebras, ubi est 
paratus ignis s&ternus tibi et patri tuo Satanee. 
Cum tres autem hore intercessissent, et ipse de- 
positus fuisset ex grabato, corpus ita resplendebat 
sancti et beati Platonis, perinde atque si ipse exiis- 
set e balneo, et suavis quidam odor tanquam un- 
guenti pretiosi exeo egrediebatur. Habebat enim 
Christi verum lavaccum, et pretiosam et veram 
cognitionem, per quam bono odore implebat eos 
qui aderant : et tota que circumsistebat turba 
Deum glorificabat propter fortitudinem et tole- 
rantiam beati Platonis, adeo ut ipsi dicerent : Vere 
est magnus Deus Christianorum. Tam multis enim 
tormentis subjectusa crudeli et immisericordi judi e» , 
non negavit sanctum et terribile nomen Christ; - 


sed in preclaro perseverans animi instituto, vicit 
insaniam presidis. 

XI. Agrippinus autem postquam ei inisjerubiie 
et tale tormentum attulisset, dixit: Non tL, μεε- 
suasit, o Plato, gravissimum tormentutn, e... τῶν 
fuit illatum, ut diis sacrificares ; sed s sei, Loa 


Ὁ δὲ ᾿Αγριππῖνος μετὰ τὸ ἀφόρητον αὐτῶ 
οιαύτην βάσανον προσαγαγεῖν εἶπεν ^ Οὐχ 
26, Πλάτων, ἐκ τῆς φροσενεχθείσης σοι δει- 
ασάνου θῦσαι τοῖς θεοῖς ; πλὴν εἰ μὴ βούλει 
jm. vut, 38, 39. * Isa. xxxv, 10. 


91 Tim. n, 4. !? Ezech. xvni, 23. 


445 


MENSIS JULIUS. 


it 


ficare, solum nega Crucifizum, et te dimittam. Α θῦσαι, ἄρνῃησαι τὸν ἐσταυρωμένον, xci ἀπολήω π 


Dixit sanctus Plato: O cor perversum, et mens 
exstincta, et anima malis tradita, et quee nihil co- 
gitat quod Deum deceat. Quid est, quod dicis ? 
Qui mihi tot beneficia conciliavit, Servatorem Chri- 
stum negabo propter te, o crudivore et vindex si- 
mulacrorum, rerumqueinanimarumet mutarum de. 
fensor, et patrone erroris, ut reddar miser, tibi 
similis et iniquus ? et non sufficit tibi solum esse 
talem, sed eos etiam qui jam relati sunt in 
numerum militum Christi, vis esse socios 
tue impietatis, in eadem via interitus stu- 
dens eos supplantare, qui recta via ingrediuntur ? 
Discede à me, qui operaris iniquitatem. Statuisti 
enim alios quoque ad eam trahere. Confido autem 
in Deo meo, quod non faciet sanctum suum videre 
interitum. Dixit Agrippinus: Quoniam tni sum 
misertus, evasisti insolens ac contumeliosus, 
stulta loquens et emote mentis ; ego autem te cito 
tam gravibus afficiam suppliciis, ut ex teipso mihi 
dicas: Da mihi, ut sacrificem. Egregius autem 
Christi athleta Plato dixit : Christus est Deus, et 
non est sanctum ejus nomen negandum. Non est 
equum, ut ego relinquens fontem vite, colam de- 
monia etlibem lapidibus. quorum quidem mater 
est ars. Si enim non fuissent artes invente ab ho- 
minibus, non eratis deos habituri, sed plane eratis 
futuri sine diis. Tunc Agrippinus, multa ira reple- 
tus propter fiduciam et dicendi libertatem martv- 
ris, surrexit e throno suo: et quam citissime in- 


dutus fibulatorio jubet spheras accendi ferreas, et C 


poni in ejus mammillis. Ministri autem Satane 
cito fecerunt ea que jubebantur. Spheerarum au- 
tem ignis fuit tanta vehementia, ut non solum 
apparerent ejus latera, sed etiam corrumperetur 
interna ejus viscerum structura, ut per nares 
ejus et cerebrum emissus fuerit fumus ex calore ei 
per spheeras accenso. 

XII. Beatus autem Plato, qui jam a multisrepu- 
latus fuerat esse mortuus, dixit Agrippino : Parva 
sunt tua tormenta, o potor sanguinis, et bestiis 
moribus similis, et steve canis, si consideretur ira 
tua et immanitas. Ira tua erit parva, tormenta 
autem tu& sint magna. Nam per tormenta, 4 
mihi intentas, cognosces potentiam Christi, qui 
mihi fert auxilium. Apparitor autem veniens prope 
sanctum Platonem, dixitei:Pare, o homo, jussis im- 
peratoris et diis sacrifica.et lucrifac, ne male moria- 
ris. Non potes enim mortem effugere, nisi ea fecce- 
ris, qu& a me tibi dicta sunt. Qui autem erat vere 
magno et excelso animo et vere Christi Plato, 
apparitorem quidem non parvis incessens contu- 
meliis, ei os obstruxit lanquam malo consiliario : 
interrito autem spiritu eLanimo immobili, et mente 
non perturbata, oculos in ccelum extollens, dixit : 
Dorsum meum dedi ad flagella, et genas meas ad 
alapas : faciem autem meam non averti a dedecore 
sputorum !!. Ne discesseris a me, Domine, quoniam 


!! 188. L, 6. 


B 


Πλάτων εἶπεν * Ὦ χαρδία διεστραμμένη, καὶ διά," 
ἐσδεσμένη, καὶ juyà χαχοῖς δεδομένη, καὶ οὐθὲν τοι 
mov τῷ Θεῷ διανοουμένη, Tt ἔστιν ὃ λέγεις To 
τοσούτων εὐεργεσιῶν  mpóbevov μοι γενόμενον) TL. 
τῆρα Χριστὸν ἀρνήσομαι διὰ σέ, αἰμοβόρε, zz: τῷ 
εἰδώλων ἔχδιχε, χαὶ τῶν ἀψύχων καὶ ἀξρώνων τ. 
στάτα, χαὶ τῆς πλάνῆς συνήγυρε, UG yino 
ὅμοιός σον, παράνομος καὶ οὐκ ἀρχεῖ ce st; 
εἶναι τοιοῦτος, ἀλλὰ χαὶ τοὺς 2. στοατολογχθθς: 
τῷ Χριστῷ χοινωνοὺς τῆς ἀσεθείας σοὺ jon, καὶ 
ναι, εἰς τὴν αὐτὴν ἀπωλείας ὁδὸν σχελίται civ 
τοὺς ὀδεύοντας τὴν εὐθεῖαν ὁδόν ; ᾿Απόστε κ΄ us 
ὁ τὴν ἀνομίαν ἐργαζόμενος ^ προύρῃητει x; χη 
ἄλλους εἰς αὐτὴν ὥχύσαι, καὶ θαῤῥῶ τὸ θὰ κῃ, 
ὅτι οὐ μὴ ποιήσει τὸν ὅσιον αὐτοῦ iubeo, 
᾿Αγριππῖνος ἔφη ' ᾿Επειδὴ ὥκχπτειραά τι͵ wx 
x«t μωρολόγος x«i φρενοδλαδὴς γέγονας. ἣν πὺ 
τάχει τιμωρίαις χαλεπαῖς παραδώσω, xx t 
ἑαυτοῦ εἰπῇς * Δός μοι ἵνα θύσω. 'O δὲ πεῖ; 
τοῦ Χοιστοῦ ἀθλητὴς εἶπεν “ Ἔστιν 9 Θες i. 
x«t ἀνεξάρνητον ἔσται τὸ ὄνομα τὸ ἀγὼν εἶτ΄ 
οὐκ ἔστιν οὔκ τὴν πηγὴν τῶς ζωξς xxm 
προσέχειν δαιμονίοις χαὶ σπένϑειν λίθοις, ὧν :1- 
ptc τέχναι * χαὶ γὰρ τέχναι παρὰ τῶν ἄγδιυῖε 
εἰ μὴ ἧσαν ἐφευρημέναι, οὐκ ἐμέλλετε θεεὶς ἣν 
ἀλλὰ ὑπάρχειν ἄθεοι. Ὁ δὲ ᾿Αγρεππῖνος $2152: 
σθεὶς διὰ τὴν παῤῥησίαν τοῦ μεάρτυρος, Ux * 
Tou θρόνον χαὶ τὸ φιθλατόρεον περισχιττα '| 
σπουδῇ πολλῇ χελεύει σφαίρας σιδηρᾶς row 
x«l τεθῆναι εἰς τὰς μασχάλας αὐτοῦ. Οἱ δὲ vx 
τοῦ Σατανᾶ θᾶττον τὰ χελευσθέντα αὐτοῖς Ouz:t- , 
τοσαύτη γὰρ σφοδρότης ἐκ τῶν σφαιρῶν bri 
πυρὸς, ὥστε ul uóvoy ἀναφανῶναε τὰς πλευρτοι 
ἀλλὰ xai τὴν ἔνδοθεν οἰχονοαίαν τῶν σπλάγχνετ. 
φθαρῆναι, ἕως διὰ τῶν μυχτήρων αὐτοῦ xai τοῦτ 
λον ὁ καπνὸς ἀνεφέρετο ἐκ τῆς ὑπαφθᾷ σὺς grai 
τῶν σφαιρῶν θερωότητος. 

IB. Ὁ δὲ μαχάριος Πλάτων ἤδη νομιτθεὶ: 3e 
vut, εἶπεν πρὸς τὸν ᾿Αγριππῖνον - Μιχραί στ. iu 
αἱ βασώνοι, αἱμοπότα xai θηριότροπε καὶ mu 
χύων πρὸς τὸν θυμόν σὸν καὶ ἀγριότυοτα᾽ 
θυμός σου ἔστω μιχρὸς, αἱ δὲ βασανοὲ σου ire 
μεγάλαι * γνώσῃ γὰρ διὰ τῶν βασάνων, ὧν izrx, 
uot τὴν δύναμιν τοῦ βοηθοῦ μου Χριστοῦ. 01 
βοηθὸς προσελθὼν πλησίον τοῦ &yíou Πλάτωνο [2 
αὐτῷ " Πείσθητι τοῖς ποοστάγμασι τοῦ αὐτοχοτῖς 
x«i θῦσον τοῖς θεοῖς, x«i τὸ χκαχῶς ἀποθανι τ» 
δησον. Οὐ γὰρ δύνασαι ἀποφνγεῖν τὸν θανβτο 
μὴ ἀνάσχῃ τῶν λεχθέντων σοι παρ᾽ ἐμοῦ. Ὃ diz 
γαλόφοων xai εὐγενὴς τῇ ψυχῇ x«i αἀλκδῶς hx 
τοῦ Χριστοῦ ΠΙλάτων τὸν μὲν βοηθὸν oj μιχοῦ; 
υδοίσας, ἐπεστόμισεν ὡς χαχοσύμθουλον, zn 
δὲ φρονήματι χαὶ ἀμεταχινύότῳ τῇ Ψυχᾷ χεὶ ὦ 
ράχῳ τῇ διανοίᾳ ἀνατείνας τοὺς ὀφθαλμοὺς n? 
' Τὸν νῶτόν pov ἔδουκα εἰς um 
γας, τὰς δὲ σιαγόνας εἰς ῥαπέσματα - τὸ δὲ τοῦ 
μὸν οὐχ ἀπέτοεψα ἀπὸ αἰσχύνης mr 










"T 


LI * -* 
02000» £t 6v 


ωπόν 


VITA S. PLATONIS. 


448 


μὴ ἀποστῇς ἀπ᾿ ἐμοῦ, Κύριε, ὅτι θλῖψις Α afflictiones prope? ; ne forte dicant gentes: Ubi est 


Aj ποτε εἴπωσιν τὰ ἔθνη, Ποῦ ἔστιν ὁ 
οὔ, Αὐτὸς οὖν, Κύριε, Ἰησοῦ Χριστὲ, εὐ- 
εἰς ἐμὲ, ἵνα τελείως τὴν τυραννίδα τοῦ δια- 
ἰχφυγὼν παραστῶ τῷ βήματί σου τῷ φο- 
ὃν καλὸν ἀγῶνα ἀγωνισάμενος σοὶ γὰρ 
αἱ ἐν ἐχχλησίαις χαὶ ἐν παντὶ τόπῳ τῆς 
ἃς σου τιμὴ, χράτος, μεγαλωσύνη, νῦν χαὶ 
εἰς τοὺς αἰῶνας. Καὶ πολλῶν ἐπαχουσάντων 
, ἐσείσθη ὁ τόπος τῆς βασιλιχῆς καὶ οὐδὲ 
γνῆχεν ὁ ᾿Αγριππῖνος, ὅτι βοηθούμενος ἦν 
| Χριστοῦ, ἀλλ᾽ εἶπε πρὸς αὐτόν" '"Avócu, 
᾿ὕτω ἀπονενόησαι χαὶ οὐ φείδῃ τοῦ ἰδέον 
ὁρῶν αὐτὸν οὕτως διαφόρως τιμωρούμε- 
70ntt οὖν pot xai θῦσον τοῖς θεοῖς, ἵνα μὴ 
ποθάνῃς. Πλάτων εἶπεν: Elmóv σοι πολ- 
xi νῦν σοι λέγω, ὅτι Θεοῦ ζῶντος λάτρης 
τούτου τὰ δόγματα καταλείψαι οὐ δύναμαι 
ματαίοις τὸ ὄνομα ἔχουσι θεοῖς τοῖς χίδ- 
οὕτοις προσχυνῆσαι χαὶ μυσαροῖς εἰδώλοις 
(ομαι. ᾿Αλλὰ χαθ’ ἡμέραν οὐ παύσομαι τῷ 
ἰσευχόμενος, προσπίπτων x«i δεόμενος τῆς 
τοῦ ἀληθινῆς σωτηρίας τυχεῖν. Σὺ di, 
νε, ματαίοις εἰδώλοις προστετηχὼς x«i τὸν 
Ττυλημένος τὸν εἰς θεογνωσίαν σε ἔλχοντα 
ῦ πατρὸς σου τοῦ Σατανᾶ, χαὶ ὅλως αὐτοῦ 
» χαὶ εἰς τὴν ὁδὸν τῆς ζωῆς ἐλθεῖν μὴ 
og εἰς αἰῶνα παρὰ τοῦ Θιοῦ τοῦ βοηθοῦντός 
ὡρηθήσῃ ὡς ἐνυδρίζων τοὺς δούλους αὐτοῦ, 
μεταδαλεῖν αὐτῶν τὴν εἰς Θεὸν ἀγαθὴν 
ty. 
iyptmzivog ἔφη" Ἴδε, Πλάτων, ὅσα σε εἴασα 
wra μωρολογῆσαι" πλὴν εἰ χαὶ ἀνάξιος 
; τῶν παρ᾽ ἡμῶν λόγων διὰ τὴν θρασύτητά 
ἀμεταάδλητον x«pdíxw ἄχουσον ὅπερ λέγω 
λάχις πολλὰ ἀχήχοα τοιαῦτα τῶν ὁμολο- 
τὸν Γαλιλαῖον, x«i οὐδεὶς ἀνέλυσεν ἐχ τῶν 
ρῶν ξῶν, εἰ μὴ ἐπείσθη χαὶ ἔθυσεν. Εἰ οὖν 
t$ ἀνασχέσθαι μὸν καὶ θῦσαι τοὶς θεοῖς, 
| μέλλεις πάσχειν χαὶ γὰρ πολλὰ βασανι- 
μένουσίν σε Ὃ ἅγιος τοῦ Θεοῦ μάρτυς 
γελάσας εἶπεν: "A0)u, καὶ ταλαίπωρε, καὶ 
υπε, xai ἀνήμερε, καὶ πάσης παρανομίας 
ἀλλοτριε τοῦ Θεοῦ, χαὶ ὑπηρέτα τοῦ Σατανᾶ, 
γεέννης τοῦ πυρὸς χληρονόμε, χαὶ πάσης 
ἰολάσεως ἄξιε, οὐ πείθουσί με οἱ λόγοι σου" 
ὁ ἑμὸς Δεσπότης Χριστὸς τὸ εαυτοῦ αἷμα 
ὑπὶρ ἐμοῦ, ἵνα ἀπὸ πάσης ἀνομίας τὸν 
αὐτοῦ λυτρώσηται, πόσῳ μᾶλλον ἡμεῖς οἵ 
οἱ ὀφείλομεν ἀποθνήσχειν ὑπὲρ αὐτοῦ, ἵνα 
ι τούτου εὐγνώμονες ὀφθῶμεν τῷ ὑμετέρῳ 


Ὁ δὲ ᾿Αγριππῖνος προσέταξεν λωροτομηθῆ- 
0» εἰπών: Et. ἄρα βοηθήσει αὐτὸν ὁ Θεὸς 
λπίξει, τῶν δὲ βασιλιχῷν διατάξεων καὶ τῶν 
ν προσταγμάτων χαταφρονῶν. Καὶ ὁ ἅγιος 

ἀχούσας ταῦτα εἶπεν' Αναιδέστατε χαὶ 


al. xxi, 11,12. 18 Psal, xxvi, 10. 


Deus eorum 15 ἢ Tibi ergo placeat, o Domine Jesu 
Christe, ut ego famulus tuus, perfecte adversarii 
effugiens tyrannidem, cuin audacia et fiducia sistar 
ante tuum tribunal terribile, hoc pulchro confecto 
cerlamine. Te enim decet et in Ecclesis et omni 
loco tue dominationis gloria, honor, potentia et 
majestas, nunc et semper, etin secula seculo- 
ruin. Et cum multi audiissent, Amen, inotus est 
locus basilice& : et ne sic quidem intellexit miser 
Agrippinus, quod Christus ei ferret auxilium, sed 
dixit ei : Impie, cur es adeo emote mentis, et non 
parcis tuo corpori, cum id videas variis modis tam 
acerbe oruciari ἢ Pare ergo mihi, et sacrifica diis 
intemeratis, ne male moriaris. Sanctus Plato dixit: 


B Dixi tibi sepe, quin etiam nune tibi dico, me esse 


Dei cultoreimn, necut ejus decreta deseram, me 
posse in animum inducere, nec αἱ eos adorem, 
qui temere nomen habent deorum, sunt autem 
adulterinaet exsecranda simulacra.Sed non cessabo 
in dies assidue Deo meo procidere et eum orare, 
ut salutein ab eo consequar. Tu autem, Agrippine 
tyranne, vanis affixus simulacris, et ἃ patre tuo 
Satana privatus mente, que tetrahebat ad Deicogni- 
tionem, et totus redactus in ejus potestatem, et ad 
viam vite nolens ascendere, in eternum punieris 
a Deo, qui mihi fert opem. Quem contumelia affi- 
ciens, ejus servos variis tormentis subjicis ,existi- 
mans te mutaturum eorum bonum in Deum propo- 
situm. 


XIII. Agrippinus dixit: Vide, Plato, quam multa 
sivite nugantem stulta dicere. Sed elsi sis indignus 
nostris sermonibus propter tuam audaciam et cor 
immutabile, audi quod tibi dico: Sepe audivi 
multa ejusmodi ab iis qui confitentur Galileum, 
nec ullus recessit vivus a meis manibus, nisi per- 
suasus sit et sacrificarit. Si ergo non vis mihi 
morem gerere, et diis sacrificare, vide quid sis 
passurus. Te enim multa manent tormenta, si non 
audiveris metibiconsulentem. Sanctus autem Christi 
martyr Plato dixit : Infelix et inhumane, et homines 
habens odio, etauctor ac princeps omnis iniquitatis, 
a Deo aliene et minister Satante, et heres ignis ge- 
henne&, et digne omni suplicio, non me terrent tua 
verba, nec mine mihi persuadent. Meus enim Do- 
minus pro me suum effudit sanguinem, ut mundum 
redimeret ab omni iniquitate : quanto magis nos 
peccatores debemus pro ipso mori, ut vel per hoc 
grati et beneficii memores conspiciamur Domino 
nostro Jesu Christo. 


XIV. Vicarius autem Agrippinus cum hec audi- 
visset, et magno furore esset percitus, jussit 
eum cediloris, dicens: Videamus an Deus sit 
ei opem laturus, in quo sperans imperatorias 
constitutiones contemnit et nostra jussa. Sanotus 


419 


MENSIS JULIUS. " 


autem Plato, his auditis, dixit : Impudentissime et A μιαρώτατε χύων καὶ βασάνων xe«xeupyt ἕκτος 


sceleratissime canis, novorum tormentorum inven- 
tor et excogitator Agrippine : convenienter enim 
tuo animi studio et instituto fuit ab initiotibi nomen 
impositum. Es enim agrestis quidam lupus, eteffre 
natus tanquam equus indomitus, eos preecipitans 
qui sequuntur impudentem et sceleratam tuam 
mentem. Miser et infelix, esne adeo stultus et 
insipiens, et exceecatus a patre tuo Satana ? Non 
vides, quemadmodum Christus mihi in prioribus 
adfuit tentationibus, et nunc quoque adest, levans 
meos labores, et curans plagarum notas, que 
ἃ te mibi imprimuntur ; et, ut semel dicam, nun- 
quam reliquit eos qui ipsi serviunt ? Fac ergo quam 
celerrime ea que tuo sedent animo, ut per tor- 
menta, que mihi inferuntur, et indignas plagas, 
.cognoscas Christum mihi opem ferre, qui a tua, 
qu& cum Deo pugnat, lingua nunc afficitur contu- 


᾿Αγριππῖνε ἱ πρὸς γὰρ τὴν προαίρεσιν τὴν ἐξ as 
ἐπετέθη cot xal τὰ ὄνομα ἄγριος γέρ iu xííu 
ἵππος ὑπάρχεις, ἀχαλένωτος πρεμνίζων τοὺς Dm 
λουθοῦντας τῇ μιαιφόνῳ σὸν γνώμῃ. Τοσοῦτο, zr 
χεις ἄφρων χαὶ ἐτυφλώθως παρὰ τοῦ πατρὸς τι 
τοῦ Σατανᾶ, καὶ οὐχ ὁρᾷς πῶς καὶ ἐν τοῖς oi; 
παρέστη pov xai ἐν τοῖς δευτέροις δὲ παρίττῃ: 
ὁ Χριστὸς, ἐπιχουφίζων τοὺς πόνους καὶ Ütuz, 
τοὺς παρὰ σοί μοι γενομένους τῶν πλρφγῶ, ccu 
χαὶ ἁπλῶς ἐρῶ, οὐδέποτε καταλεμπάνει τοὺ εἰς 
δούλους. Ποέει οὖν τὰ παριστάμενά ὅοι ἐν Dex 
ἵνα xxi διὰ τῶν βασάνων τῶν προσφέρεμῥυν x 
xai τῶν αἰχισμῶν γνώσῃ τὸν οηθοῦντε urs 
τὸν παοὰ τῆς σῆς Θεομάχου γλώττες Yao. 


B vov. Ἐγώ γὰρ ἔχω τὴν αὑτοῦ βοήθεω ΦρΑ αὐτὸ 


μοι, καὶ οὐ φοδηθήσομαέ σον τὰς ἀπε; u sj 
τιμωρίας. 


melia. Ego enim semper habens opem, qus ab eo mihi fertur, non timebo tuas minas, nequenre'a 


cruciatus. 

XV. Ministri autem Satane cito fecerunt impe- 
rata, et quamprimum tanquam inanimam eum 
tangentes statuam, sancti membra conscindebant 
immisericorditer, incipientes ab humeris. Sanctus 
autem Plato dicebat: Exspectans exspectavi Domi- 
num, et intendit mihi et. exaudivit deprecationem 
meam !*. Omnes autem qui eum aspiciebant 
egre ferebant propter ei illatum cruciatum. Erat 
enim Agrippinus supra modum inhumanus et 
plane ferus. Egregius vero Christi athleta Plato, 
tanquam turris quedam que pulsatur, inconcussus 
manensetimmotus proptersuam fidem in Christum, 
in somnis quodammodo torqueri videbatur.Hoc enim 
tormentum non formidans, neque ab eo obstupe- 
factus, non solum pusillo et abjecto animo non ces- 
sit : sed se ostendens magnanimum, lorum unum 
e suo latere evulsum exiis que lictores ex ejus 
corpore abscindebant, projecit ante tribunal ju- 
dicis, dicens : Inhumanissime et omnibus feris 
s&vior, esto, cor tuum est adeo excsecaltum, ut 
Deum non agnoscas, qui ad suam nos fecit, ima- 
ginem : quomodo non misereris corporis, iisdem 
quibus tu, obnoxii perpessionibus, quod membra- 
tim conscinditur: sed tibi est voluptati membrorum 
meorum dissectio ? Hec autem dico, non ut qui 
fugiam mori pro pietate, sed crudelitatem tuam 
et inhumanitatem reddam omnibus manifestam. 
Ego enim propter Christum meum libenter patior 
omnia mala, que mihi a te inferuntur, et libenter 
sustineo dolorum acerbitatem, ut in futuro seculo 
&eternam inveniam requiem. Tu autem, o crude. 
lissime et immanissime homo, accepta pelle mei 
corporis, eam habe testem tue impietatis, que 
te mitttit ad eternum, et quod nunquam desinit, 
supplicium, cum simulacris tuis et daemonibus. 
Dixit Agrippinus : Cur es insipiens, et odio habes 
tuum corpus, o Plato, et non curas, quod intestina 


1* Psal. cxx, 1, 2, 


τὸ ὑπὲρ 


ΙΕ΄. Οἱ δὲ ὑπηρέται θᾶττον ἐποίουν τὰ τὰ. 
χθέντα αὐτοῖς xai μετὰ πολλοῦ τοῦ tjm; 
ἀψύχον ἀνδριάντος ἁπτόμενοε, ἀνηλεῶς τὰ τοὶ τι 
κατέτεμνον μέλη ἀπὸ τῶν ὥμων ἀρξάπενοι. 0: 


ἅγιος Πλάτων ἔλεγε’ Ὑπομένων ὑπίέμιπε - 
Κύριον, xai προσέσχεν uot καὶ εἰσέχνυτο - 
δεήσεως μον. Καὶ ἅπαντες οἱ θεωροῦνε, 15 


ἀπεδυσπέτουν διὰ τὴν τιμωρέαν τὴν προσοηξα 


αὐτῷ: ἦν γὰρ ὁ ᾿Αγριππῖνος ὑπερ αλλόντε m. ᾿ 
θρωπος. Ὁ δὲ γενναῖος ἀθλητὴς τοῦ Xon 




















τις πύργος βαλλόμενος χαὶ ἀσάλευτος zoe 
ἀμεταχίνητος, ἕν ὀνείροις ἐδόχει βασανίτείε: 
δελιάσας γὰρ τὴν βάσανον ταύτην μεδὶ wm 
γεὶς ὑπ᾽ αὐτῆς, οὐ μόνον οὐὰ ἐνέδωχεν vox 
ἀλλὰ γὰρ x«i μεγαλοψυχήσας, λῶρον ium 
σας ix τῆς αὐτοῦ πλευρᾶς ὅν ot δήμια τω 
ἀπὸ τοῦ σώματος αὐτοῦ, ἔῤῥιψεν πρὸ τοὺ μαι 
τοῦ διχαστοῦ λέγων: ᾿Ασυμπαθέστατε xm τῷ 
θηρίων ἀγριώτατε, ἣ χαρδία σον οὕτως πεῖνα 
x«i τὸν Θεὸν οὐκ ἐπιγινώσχεις, τὸν καὶ nixa 
ἡμᾶς πεποιηκότα πῶς οὐδὲ τὸ ὁμοιοκεῖε 5a 
οἰχτείρεις χατὰ μέρος τέμνον᾽ τέρπει ci ἃ cur 
λῶν μου χαταχοπὴ ; Ταῦτα δὲ λέγω, οὐχ wm 
εὐσεδείας ἀποθανεῖν, ἀλλὰ τὸν δῷ 
τητὰα πᾶσιν ποιῶν κατάδηλον" ἐπεὶ πῶς iie 
τὸν Χριστὸν πάσχω χαὶ τὰ παρὰ σοῦ i 
ὑπομένω τὴν τῶν πόνων δεινότητα οὐ ss 
iv τῷ μέλλοντι αἰῶνι τὴν ἄνεσιν εὕρω" σὺ UE 
ηνέστατε, δεξάμενος τὴν τοῦ σώματός μεν 
μάρτυρα τῆς ἀσεύείας ἔχεις, πέμπουσαν & 
αἰωνίαν xai ἀτελεύτητον χόλασεν μετὰ τῶν nbs 
σου. ᾿Αγριππῖνος ἔφη Ἱνατί ἀσύνετος εἶ, χεὶ 
σησας τὸ ἑαντοὺ σῶμα, χαὶ οὐ φροντίξεις $i 
ἔγχατάώ σου διὰ τῶν πλευρῶν σου σὺν τῇ 
φέρεται, ἀλλ' ἔτι χαὶ νῦν ἀναισϑθητεῖς" τοὺ; 
τούτοις, οὐχ ἀρχεσθεὶς τοῖς εἰρημένοις σιν, 
οὐχ ἐπαύσω τοὺς θεοὺς ἐννόρίξων καὶ παροξν» 





VITA S, PLATONIS. 


422 


δικαστήριον. Ὁ ἅγιος Πλάτων εἶπεν - Ei À tua per tua lateraferunturcumstercore: sed adhuc 


ὡς τοιαύτας ὑπὸ σοῦ δεινὰς τιμωρίας ma- 
toT), χαλοῦμαι χαὶ βλάσφημος, σὺ ὁ ἐπ- 
ιαύτας βασάνους ὀφείλεις φονεὺς ἐν τοῖς ἔρ- 
(θῆναι καὶ βλάσφημος ἐν τοῖς λόγοις. Ὁ δὲ 
νος ἔφη Τοὺς θεοὺς χαὶ τοὺς αὐτοχράτο- 
X ἐνυδρίσας xai ἐμὲ οὐ μιχρῶς παροργίξεις" 
τοῦτο ποιεῖς, ἵνα διὰ τάχους σε ἀποχτείνω" 
χειροτέρας βασάνους προσενέγχω χαὶ χατὰ 
(acc σε, ἐὰν μὴ πεισθῇς χαὶ θύσῃς roi 
€ θεοῖς. Ὁ ἅγιος τοῦ Θεοῦ μάρτυς εἶπεν " 
σοι εἶπον χαὶ νῦν λέγων οὐ παύσομαι, Μὴ 
t0! λόγοις, ἀλλ᾽ ἔργοις δεῖξον εἰς ἐμὲ τὰς 
, iva γνωσθῆῇς ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ; πατρός 


nune quoque es nullo sensu preditus: preeter heec 
autem non contentus iis que dicta sunt, non ces- 
sasti nunc deos incessere contumeliis, et veneran- 
dum meum irritare judicium. Sanctus Plato dixit 
subridens : Si ego, qui tot cruciatus et supplicia 
sum a te passus, contumeliosus vocor et maledi- 
cus: tu qui ea mihi infers, revera et factis debes 
dici parricida, et verbis maledicus. Dixit Agrippi- 
nus: deos et imperatores jam sspe multis affecisti 
contumeliis, et ad iram me non parum provocas. 
Scio autein te hoc facere, ut te quam primum occi- 
dam ; ego autem tibi tormenta inferam acerbiora, 
ette per parles consumam, nisi mihi parueris, etin- 


Σατανᾶ xai τοῦ αὐτοχράτορός cov' ἐξουσίαν p, temeratis diis sacrificaveris. Sanctus martyr Christi 


ToU σώματός pou, τῆς δὲ ψυχῆς ὁ Θεός. 


dixit Plato: Sepe tibi dixi, et rursus dico, et non 


dicere ; Ne minare verbis, sed reipsa in me ostende tormenta, ut cognoscaris faciens voluntatem 
iSatane ettui imperatoris ; habesenim, ut priusdixi, potestatem mei corporis,anim:e autem Deus. 


! δὲ ᾿Αγριππῖνος ταῦτα ἀχούσας εἶπεν" Ἔγνως 
tipa διὰ τῶν βασάνων (α) τῶν ἐπενεχθέντων 
€ σοῦ, ὅτι οὔτε τοῦ σώματος μον φείδομαι 
πρὸς τὸν Θεόν μον εὐσέδειαν, φοθηθεὶς τοῦ 
" βασιλέως τὸ πρόσταγμα᾽ τότε ᾿Αγριππῖ- 
υσεν αὐτὸν ἀναρτηθέντα εἰς τὸ ξύλον ἐπὶ 

ξέεσθαι, ὥστε τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐπὶ τὴν γῆν 
' καὶ ὁ χήρυξ ἐδόα φωνῇ μεγάλῃ Θῦύσον, 
xai ἀπολύῃ. Τοῦ δὲ ἀγίον Πλάτωνος ἀρνου- 
ὶ μὴ βουλομένου θῦσαι, ἐχέλενσεν Oyxíivotg 
μὰς αὐτοῦ ξέεσθαι, ὥστε μηχέτι ὁρᾶσθαι 
| ἀνθρώπινον, διὰ τὸ γυμνωθῆναι τὰ ὀστᾶ 


XVI. His auditis, dixit Agrippinus: Jam expe- 
rientia cognovisti per tormenta, quod nec philoso- 
pho quidem Platoni pepercissem propter deorum 
benevolentiam, timensjussum imperatoris. Sanctus 
Dei martyr Plato dicit: Cognovisti jam tu quoque, 
o tyranne, experientia per tormenta que mihi a te 
sunt illata, quod corpori meo non parco propter 
pietatem in Deum meum, timens jussum Regis 
ccelestis. Agrippinus autem cum hec audivisset, et 
fuisset magno furore percitus, jussit eum in ligno 
suspensum tamdiu cedi, donec omnes ejus carnes 
simul cum sanguine in terram effunderentur. Prieco 


C autem magna voce clamabat: Sacrifica, Plato, et 
a vinculis. Cum vero sanctus Plato negaret se sacrificaturum, jussit tyrannus uncis ferreis ejus 
scerpi aclaniari. Adeo autem sunt laniate, ut facies hominis non cerneretur amplius, propterea 


sent ejus ossa plane nudata. 
! δὲ ᾿Αγριππῖνος ἐχέλευσεν αὐτὸν ἀπὸ τοῦ 
ιτενεχϑῆναι, xai πρὸς αὐτὸν εἶπεν" Παν- 
προσδοχᾶς λοιπόν, πάσης γὰρ τῆς δορᾶς 
᾿δαρείσης xxi τῶν ὀστέων γυμνωθέντων, 
μοι, x«i παῦσαι τῆς τοιαύτης φιλοσοφίας χαὶ 
ig θεοῖς, x«i μὲ ἐπίμενε τῇ ἀντιθέσει τῶν 
ἵνα μὴ κχαχὸς χαχῶς ἀποθάνῃς. 
ug εἶπεν: Τί προσδοχᾷς ἕτερον ἀχούειν ἣ τὴν 
οὔ Κυρίου μου Ἰησοῦ Χριστοῦ ; τῆς γὰρ δο- 
ἀποδαρείσης καὶ τῶν ὀστέων μὸν γυμνω- 
θαρσαλεώτερος, ὡς ὁρᾷς, σοὶ παρέστηκα. 
v ὑπολείπεται ἕτερόν σοι ὀφείλειν εἰς ἐμὲ 
vat, ποίξι ἐν τάχει ὃ βούλει. Ὁ δὲ " Ayper- 
υμάσας τὴν χαρτεροψυχίαν τοῦ μάρτυρος, 
πάλιν αὐτὸν ἀναρτηθῆναι χαὶ ξέεσθαι εἰς 
Oa xxt εἰς τὰ σπλάγχνα. 'O δὲ ἅγιος τοῦ 
ρτυς ἐΐπεν" "Hoc τοὺς ὀφθαλμούς μον εἰς 
ὅθεν ἥξει ἡ βοήθεια μον, xci τὰ ἑξῇς. Ὃ 
ἱππῖνος ἔφη" ᾿Ανόσιε χαὶ τῆς τῶν θεῶν tu- 
ἀλλότριε, ἐπειδὴ ἔδωχαά σοι παῤῥησίαν, μὴ 
σε χατὰ λόγον, φθέγγεσθαι τολμᾷς ἀθετὼν 


OUT, 


d. cxx 1,2. 


XVII. Postquam autem jussit Agrippinus eum de 
ligno deponi, dixit ei: Infelicissime, quid de c&e- 
tero exspectas, cum sit tota tua caro excoriata, et 
nudata sunt ossa ? Morem mihi gere, et cessa ab 
hac vana philosophia, et diis sacrifica, et ne persi- 
stas in hac verborum contentione, ne malus male 
pereas. Dixit martyr: Quid exspectas, o tyranne, 
a me aliud audire, nisi fidem Domini nostri Jesu 
Christi ? Carne enim mea excoriata et nudatis os- 
sibus, adsum, ut vides, cum majore audacia. Si 
ergo tibi restat aliquid aliud, quod mihi debet fieri, 
fac cito quod vis. Tunc impius Agrippinus mar- 
tyris admirans fortitudinem, jussiteum rursus sus- 
pendi in ligno, et vehementer ejus cedi ulnas et 
femorum ejus latitudinem. lta fecerunt lictores, 
eum cedentes spatio trium horarum. Dixit autem 
Sanctus Christi marty : Levavi oculos meos in mon- 
tes, unde veniet auxilium meum. Auxilium meum 
a Domino, qui fecit celum et terram 15, Dixit 
Agrippinus: Impie et a benevolentia deorum 
aliene, quoniam dedi tibi fiduciam, non tepuniens 


isunt quedam verba propter homoeoteleuton que, sic restituo : Ὅτι οὐδὲ φιλοσόφου Πλάτωνος 
| ἂν διὰ τὴν τῶν θεῶν εὔνοιαν φοδηθεὶς τὸ τοῦ αὐτοχράτορος πρόσταγμα" ὁ δὲ ἅγιος Θεοῦ μάρτυς Πλάτων 
intv* Ἔγνως ἤδη καὶ σὺ διὰ τῶν βασάνων. ΕΌΙΤ. PATR. . ᾿ 


ζ23 MENSIS 
ut par erat, audes nanc loqui, violans jussum 
imperatorum ἢ Liba ergo diis, et te dimittam. Di- 
xit sanctus Plato : Si nos, qui pie Deum colimus, 
punimur, ut qui existimemur impii, vos qui Deum 
abhorretis, et corpus, quod est iisdem, quibus 
vos, obnoxium perpessionibus, immisericorditer et 
indigne ceditis: quomodo damnabimini in justo 
Dei judico, in die, in qua judicabit Deus occulta 
hominum !*'? Dixit Agrippinus: Ferote loquentem 
audacter et confidenter. Miserere, o charissime 
Plato, tue florentis etatis; hoc enim tibi dedit 
fortuna, que est ejusdem nominis ; aspicio enim te 
talem esse futurum, qualis ille fuit sapientissimus 
Plato. Nam cum fuisset princeps philosophis, 
deorum dogmata constituit. Quamobrem benigne 
tecum loquor, et consulo ut sis benignus in deos: 
et leges suscipias, quas ipsi tulerunt imperatores, 
et meis pareas admonitionibus. Si mihi autem non 
parueris, scias aperte, forte ut ego te cogam hoc 


JULIUS. 


iol 

À τὸ προστάγματα τῶν βασιλέων. Θῦσον τοῖς θεοῖς, xai 
ἀπολύω σε. Ὃ ἅγιος Πλάτων εἶπεν. Εἰ ἡμεῖς θεοσε- 
δοῦντες ἀνόσιοι ὑπονοούμενοι χολαξόμεθα, πῶς σοι 
χαταδικασθῆναι οἴῃ ἐν τῇ διχαιοχοισίᾳ τοῦ Θεοῦ ἐν 
τῇ ἡμέρα, tv ἦ χρινεῖ ὁ Θεὸς τὰ χρυπτὰ τῶν ἀνθρώ- 
πων ; ᾿Αγριππῖνος ἔφη " ᾿Ανέχομαί cou παῤῥησια- 
ζομένου, οἰκτείρων σου τῆς ἡλιχίας νέον, δι᾿ Qv ἐχα- 
ρίσατὸ σοι ὁμωνυμίαν à τύχῃ" xal γὰρ τοιουτόν σε 
ἔσεσθαι προσδοχῶ, οἷος ἐχεῖνος ὁ Πλάτων" φιλοσο- 
φίας γὰρ ἀρχηγὸς γεγονὼς, τὰ τῶν θεῶν συνεστήσατο 
δόγματα, διὸ x«i λόγου πολλοῦ μεταδίδωμί σοι καὶ 
εὐνοεῖν σε ἐπὶ τοῖς θεοῖς συμδουλεύω καὶ ἀνελέσθαι 
σε τὸν νόμον, ὃν οἱ αὐτοχράτορες ἔθεντο “ πεισθᾷναι 
δὲ x«i ταῖς ἐμαῖς παραινέσεσιν. Εἰ δὲ μὴ πεισθεὶς, 
γίνωσχε ὅτι ἀναγχάσαι σε ἔχω διαφόροις xoi στρε- 

B θλωτέραις τιμωρίαις τοῦτο ποιῆσαι, ὡς ψευϑώνυμον 
ὀφθέντα Πλάτωνος τοῦ μεγίστην φιλοσοφίαν ἐν 
ἀνθρώποις χτησαμένου, ἄγνώμονός σου δειχθέντος 
περὶ τοὺς θεούς. 


facere diversis et acerbis suppliciis, ut qui falso sis appellatus Plato: ejus, inquam, nomine 
suscepto, qui inter homines maximam sibi paravit philosophiam, cum tu in deos ingratus evaseris. 


XVIII. Christi autem verus ac germanus miles 
Plato dixit: Valde magnum solocismum admittis, 
o Agrippine, errans in veritate. Nain cum pater 
tuus Satanas ab initio fuerit perniciosus, merito 
tu quoque, qui es ejus minister, facis ei similiter, 
et te in ejus exerces actionibus. Demonum enim 
fortunam invehis in homines Christianos, qui nec 
ferre quidem possunt audire aliquid ejusmodi. Sum 
ergo ejusdem quidem nominis, cujus Plato: sed 
non sum iisdem moribus preditus. Quos enim mo- 
res non conjungunt, ne nomen quidem eos con- 
ciliat, nequelocus copulat, nisisolum pietas. Quam- 
obrem nulla in rei ei similis sum Plato, prester- 
quam in solo nomine: hoc autem mihi piam mentem 
nunquam poterit ledere. Et ego quidem exerceo 
eam, que est in Christo, philosophiam: illius au- 
tem philosophia est apud Deum meum stultitia. 
Scriplum est enim : Perdam sapientiam sapientum, 
et prudentiam prudentum abolebo 15. Nam deorum 
dogmata, que ille, ut dicis, posuit, sunt false et 
ficl& fabule, que adumbrantur deceptione deemo- 
num, qui animis afferunt interitum, et verbo- 
rum astutia vestras mentes excecantes, abducunt 
a simplicitate fidei, que est in Christum. 

XIX. Postquam autem cessasset loqui martyr, 
ejus quidem responso obstupefactus Agrippinus, 
mansit mutus, non valens ei respondere. Cum au- 
tem paulo post jussisseteum de ligno deponi, ag- 
gressus est eum rursus blandis verbis admonere, 
sic dicens: Ego de cetero, o Plato, quod ad te 
quidem attinet, sum plane animi dubius nec scio 
quid debeam facere. Qui itaque te multis affeci 
cruciatibus, nec quidquam effeci, et adhibui blan- 
ditias, et hoc nihil profuit, nunc statui aliquod dies 
tibi concedere. Forte cum sic agnoveris id, quod 
est tibi utile, hanc tuam relinques pervicaciam, et 


46 Rom. n, 16. !* Isa. xxix, 4 ; 1 Cor. I, 19. 


IH'. Ὁ δὲ ὄντως γνήσιος τοῦ Χριστοῦ μαθυτὴς Πλέ- 
των εἶπεν' Σολοιχέξεις, ᾿Αγριππῖνε, σφόδρα σφα)- 
λόμενος περὶ τὴν ἀλήθειαν" τοῦ γὰρ πατρὸς Gov τοῦ 
Σατανᾶ λυμδῶνος τυγχάνοντος, εἰχότως χαὶ σὺ αὐ- 
τοῦ ὑπάρχων ὑπουργὸς, τὰ ὅμοια αὐτῷ διαπράττει 
xxi τὰς πράξεις αὐτοῦ μελετᾶς " τύχην γὰρ παρ- 
εἰσφέρεις δαιμόνων ἀνθρώποις Χριστιανοῖς τοῖς 
μηδὲ ἀκοῦσαί τι τοιοῦτον ἀνεχομένοις ποτέ. Οὐχοῦν 


ὁμώνυμός εἶμι [{λάτωνος, ὁμότροπος δὲ οὐχ εἰμί" οὖς 


γὰρ οὐ συνάπτει τρόπος, οὐδὲ ὄνομα τούτους σνν- 
ἰστησι. Ὁ δὲ τρόπος συζξευγνύει, εἰ μὴ μόνον εὐεέ. 
ὄεια, ὥστε εἰς οὐδὲν ἐοιχώς εἰμι Πλάτωνε, εἰ μὲ μό- 

C voy κατὰ τὸ ὄνομα τοῦτο βλάψαι μου τὸν εὑὐσιβῇ λ- 
γισμὸν οὐ δύναται πώποτε" φιλοσοφίαν γὰῤ ἐν 
Χριστῷ μετέρχομαι" ἡ δὲ ἐχείνου φιλοσοφέα παρὰ τῷ 
Θεῷ μωρία ἐστὶν χαὶ ἀπωλείας πρόξενος τοῖς κειϑο» 
μένοις αὐτῇ " γέγραπται γάρ" ᾿Απολῶ τὰν Ge 
φίαν τῶν σοφῶν, χαὶ τὴν σύνεσιν τῶν συνετῶν 
ἀθετήσω. Τὰ γὰρ δόγματα τῶν θεῶν ἃ σὺ λέγεις, 
ἐχεῖνος ἔθετο μύθοις ψευδέσιν καὶ πεπλανημένοις" τῇ 
γὰρ ἀπάτῃ τῶν δαιμόνων τῶν ψυχοφθόρων στοιχεικ᾽ 
ξόμενος, xal πάντες οἱ χατ᾽ αὐτὸν τυφλοῦντες τὰ 
νοήματα ὑμῶν διὰ τῆς πανουργίας τῶν λόγων ἀκὸ 
τῆς ἁπλότητος τῆς εἰς τὸν Χριστὸν ἀπήγαγον. 

IG'. Μετὰ δὲ τὸ παύσασθαι τὸν μάρτυρα λαλοῦντα, 
πρὸς μὲν ὀλίγον ἐχπλαγεὶς ὁ ᾿Αγριππῖνος rà» &mi- 
χρισιν αὐτοῦ ἔμενεν τέως ἀποχριθῆναι μὴ δυνάμενος. 

D Βραχὺ δὲ χελεύσας ἀπὸ τοῦ ξύλου αὐτὸν κατενεχθῆναι, 
ἐπεχείρησε πάλιν λόγοις ἐπαινετικοῖς πεέθειν αὐτὸν 
λέγων. ᾿Εγὼ λοιπὸν, Πλάτων, ἀπορῶ τὰ περὶ σοῦ 
xal οὐχ oidà τί ὀφείλω διαπράξασθαι. ᾿Επεὶ οὖν καὶ 
τιμωρίας πολλὰς ἐπήγαγον, x«i οὐδὲν πλέον ἧνυσα, 
xal χκολαχείας προσέθηχα, καὶ οὐδὲ ὀὕτως ὠφέλησα, 
νῦν ἐσχεψάμην ἐνδοῦναί σοι ἡμέρας τινὰς, ἴσως xi 
οὕτως ἐπιγνῳς τὸ συμφέρον, xai χαταλείψας τὴν 
ἔνστασίν σου ταύτην προσέλθοις τοῖς τὴν οἰκουμένην 





᾿ "» dh 1l. «ἢ 


VITA S. PLATONIS. 


420 


παλλαγῇς τῶν περιεχόντων σε xx- À accedes ad deos, qui universum orbem terre ad- 


mew, ἐχέλευσεν αὐτὸν ἀπενεχθῆναι 
παραγγείλας τῷ χομενταρησίῳ, 
'δοσθαι αὐτῷ χαθ᾽ ἐχάστην ἡμέραν 
᾿ς καὶ παρὰ μηδενὸς ὁρᾶσθαι αὐτὸν " 
τις τῶν διαφερόντων αὐτῷ ἐπιδωσῃ 
ρέψαι αὐτὸν δυνάμενον, ἀγνοῶν ὁ 
ἐπ᾿ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, 
ῥήματι ἐχπορευομένῳ διὰ στόμα- 
ἔγιος Πλάτων ἐποίησεν ἐν τῇ φυλαχῇ 
ας ' x«i ἵνα πληρωθῇ τὸ γεγραμ- 
'ἵἴχαιος ἐκ πίστεως ζξήσεται, οὐχ 
U κομενταρησίου ἄρτον à ὕδωρ λα- 
| τῷ Δανιὴλ ἐν μέσω λεόντων τροφὴν 
χαὶ αὐτὸν ἐν τῇ φυλαχῇ διαθρέψει. 
ἐθεώρουν, μηδενὸς τοῦτον γευόμε- 
μὴ διαφθαρῇ ὑπὸ τοῦ λιμοῦ, παρι- 
γοντες * Φάγε, ἄνθρωπε, μὴ πως 
sig σοῦ μηδενὸς θέλοντος γεύσασθαι 
)» σοι παρ᾽ ἡμὼν. Ὁ δὲ μακάριος 
Mà νομίσητε, ὦ ἄνδρες, ὅτι ἐγὼ 
χάριν τοῦ μὴ θέλειν ἐσθίειν με" 
iproc, ἐμὲ δὲ λόγος ἀλ)ηϑινὸς διαμέ- 
νος * xxl ὑμᾶς μὲν χορτάζει χρέας, 
i4 εὐφραίνει οἶνος, ἐμὲ δὲ Χριστὸς, 
ἀοράτον Πατρὸς ἄμπελος. Ὑμεῖς 
'o» παρὰ ἀνθρώπων ἀχοῦσαι, ἐγὼ 
κὴν χατὰ τὴν ἡμέραν τῆς χρίσεως, 
Λυτρωτὴς τοῦ χόσμον Χριστὸς * 
ἕνοι τοῦ Πατρός μου * χληρονομήσατε 
ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ χαταδολῆς χὸσ- 


μέρας τινὰς προχαθίσας ὁ ᾿Αγριππῖ- 
λικῇ, ἐκέλευσεν ἀχθῆναι τὸν ἅγιον 
τος δὲ αὐτοῦ, εἶπεν πρὸς αὐτόν * 
ἱπὸν, χαὶ θῦσον τοῖς θεοῖς, χαὶ τὸ 
χέρδησον. Ὁ ἅγιος Πλάτων εἶπεν * 
"τὸς xai τὸ ἀποθανεῖν xépdoc. Ποίει 
εἰ ὃ βούλει * ἐγὼ γὰρ οὐ θύω εἰδώ- 
ὁτε ἰδὼν τὸ ἀμετάθετον τῆς πίστεως 
ποφασιν xat' αὐτοῦ, ἵνα ἀποτμηθῇ 
ἰδόντες δὲ αὐτὸν οἱ δήμιοι, ἀπήγαγον 
ν τῷ τόπῳ ἐπιλεγομένῳ Καάμπῳ. Καὶ 
γτυς παρεχάλεσεν τὸν σπεχουλάτορα, 
ird προσεύξασθαι, xai ἐπάρας τοὺς 
εἰς τὸν οὐρανὸν, εἶπεν *. Κύριε Ἰησοῦ 
wu ἐν εἰρήνῃ τὴν ψυχήν μου * xai ix- 
| τράχηλον, εἶπεν τῷ σπεχουλάτορι " 
ιχθέν σοι. Τότε ὁ σπεχουλάτωρ χρού- 
(ptt, ἀπέτεμεν αὐτοῦ τὴν χεφαλὴν καὶ 
μα αὐτοῦ τῷ Κυρίῳ. Τὸ δὲ λείψανον 

μαχαρίου Πλάτωνος λαδόντες οἱ 
θεντὸ ἐν τῷ αὐτῷ τόπω. 'Ἑτελειώθη 
ὧν μηνὶ Νοεμόρίῳ ιη΄, βασιλεύοντος 
ἐῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα x«i 
χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, 


3 ; Matth. 1v, 4. 
t» 1, 21. 


TROL. CR. CXV. 


B 


C 


ministrant : et liberaberis ἃ gravibus tormentis, 
quee te cireumsistunt. Heccum dixisset, jussiteum 
reduci in custodiam, jubens commentariensi quo- 
tidie ei dare unciam panis et potum aquam, et pro- 
hibensneab ullo videretur. Verebatur enim, ne quis 
ex iis qui ad ipsum atlüinebant ei daret alimenta : 
ignorans stullus, quod Non in solo pane vivit homo, 
sed in omni verbo quod exit per os Dei 18, San- 
ctus autem Plato transegit decem et octo dies in 
custodia, et ut in ipso quoque impleretur id quod 
scriptum est: Justus ez fide vivet, 19, noluit a com- 
mentariensi panem orinino aut aquam [accipere. 
Soiebat enim, quod quiDanieli misit nutrimentum, 
qui erat in medio leonum 39, ipse ipsum quoque 
nutriet in custodia. Posiquam aulem custodes 
cum viderunt nihil sumere, veriti ne interiret a 
fame, eum hortabantur,dicentes : Comede, o homo, 
ne forte veniamus in periculum, si tu nolis quid- 
quam gustare eorum quee tibi ἃ nobis offeruntur. 
Beatus autem Plato dixit . Ne existimetis, o fratres, 
me moriturum propterea, quod non comedam. 
Vos enim nutrit panis, me autem verbum Dei per- 
manens in eternum, et vos quidem satiant carnes, 
me aulem pure preces. Vos letificat vinum, me 
&utem Christus vera vitis Patris, qui non cadit 
sub aspectum. Vos exspectatis audire laudem ab 

ominibus : ego autem vocem Dominicam in die 
judicii, qua dicet Redemptor mundi Christus : Ve- 
nite, benedicti Patris mei, possidete paratum vobis 
regnum ante mundi constitutionem 31. 


XX. Post dies autem aliquot presidens Agrippi- 
nus in basilica, jussit sanctum Platonem ad ipsum 
duci e custodia. Cum autem ductus esset, dicit ei : 
Pare mihi de cetero, et diis sacrifica, et lucrare, 
ne male moriaris. Dixit sanctus Plato: Mihi vi- 
vere, Christus : et pro ipso mori, et lucrum 33 et 
gloria. Fac ergo mihi cito, quod velis, ego enim 
nunquam sacrificabo simulacris inanimis. Tune 
cum vidisset Agrippinus fidem ejus immutabilem, 
tulit in eum sententiam, ut caput ei amputaretur. 
Cum ergo eum accepissent lictores, abduxerunt 
extra civilatem in loco, qui vocatur Campus. Stans 
autem sanctus martyr, rogavit spiculatorem, ut ei 


p Parum spatii concederet ad orandum. Qui sublatis 


in ccelum suis oculis, Dominum oravit, dicens : Ago 
tibi gratias, Domine Jesu Christe, quod sancto tuo 
nomine protexisti me servum tuum, et dedisti 
mihi gratiam, ut perfecte cursum conficerem pro 
te suscepti certaminis. Et nune rogo te, suscipe 
in pace animam meam : quoniam es benedictus in 
saecula, Amen. Tunc cum collum suum extendisset 
dixit spiculatori Fac amice, id quod fuit tibi 
imperatum.Spieulator autem eum gladio percutiens, 
abscidit ejus sanctum caput: et statim tradidit 
Domino suum spiritum. Pretiose autem et sancte 


19 Habac. 1, 4 ; Hebr. x, 38. 35 Dan. xiv, 32. seqq. ?! Matth. x1v, 


14 


DE SEPTEM DORMIENTIBUS. 


A30 


προσχωρούντων εἰς τὰς θυσίας τῶν À numero in Christi fide stabiliores inventi sunt, 


t εὑρεθέντες ἑδραῖοι ἐν τῇ πίστει ἐν 
we, ἑστήχασιν ἐπὶ τὴν πέτραν τῆς 
à τὸν λογισμὸν ἔχοντες, x«i μὴ φο- 
πειλὰς τῶν τυράννων, δεχόμενοι δὲ ἐν 
ὧν τὰ βέλῃ τοῦ πονηροῦ, καὶ τὰ λοιπὰ 
"ενναίως ὑπέφερον. 
ίρχες τῶν ἁγίων ἐταπεινοῦντο ὑπὸ τῶν 
τὰ αἵματα ἐχ τῶν μελῶν αὐτῶν ἔῤῥεεν 
à ἐπ᾿ ἄνω τῶν πύργων χαὶ τῶν τειχέων 
ϑέμοντο τὰ σώματα τῶν ἁγίων" τὰς δὲ 
ἐχόντευον ἐπὶ ξύλον ἔμπροσθεν τῶν 
εως, χαὶ οἱ χόραχες, καὶ οἱ γῦπες, xai 
πετεινῶν ἐχύχλουν ἐπάνω τῶν τειχέων, 
τὰ σώματα τῶν ἁγίων μαρτύρων, χαὶ 


ατεῖχε τοὺς πιστοὺς ὑπὲρ τῆς τόλμης B 


ἦν ὁ ἀγὼν μεστὸς φόδον τοῖς ὁρῶσιν 
ν ἡ ἀπειλὴ à πεπληρωμένη θανάτου ἣν 
. οὗ ἐπίγειοι ἐθαύμασαν, οἱ λίθοι ἐπέν- 
ιν τὴν γενομένην. Καὶ αἱ ἀγοραὶ τῆς 
τὸ ix τῶν συρμάτων τῶν μελῶν τῶν 
υρομένων ἐπάνω αὐτῶν. Δάχρυα δὲ 
»to ἀπὸ τῶν ὀφθα)μῶν τῶν πιστῶν, 
σώματα τῶν ἁγίων ἐῤῥιμένα, καὶ τὰ 
νῶν χατεσθίοντα αὐτά. Ποῖον πένθος 
ἦν; Ἢ ποῖος τρόπος τούτου σχληρό- 
'& οἱ πιστοὶ ἔφευγον xai τὰς χεῖρας 
^ ὕψουν δεόμενοι ὅπως ῥυσθῶσιν ix 
) τυραννοῦντος, πατέρες τὰ ἴδια τέχνα 
ὡς χαὶ τέχνα τοὺς ἑαυτῶν πατέρας, 


γχίξοντο, ὑπὸ τῆς θλίψεως τῆς γενο- C 


λιανὸς δὲ x«i Ἰχμόὄλιχος. x«i Map- 
ἄννης, xai Διονύσιος, καὶ ᾿Εξαχοστο- 
ι»τωνῖνος, οἵτινες χαὶ ἦσαν ἐδραῖοι ἐν 
Χριστοῦ, βαστάξοντες τὰ πάθη τοῦ 
, σώματε αὐτῶν" ὁρῶντες τὰ γινόμενα 


ἡμέραν ἔχλαιον χαὶ ἐστέναζον, χαὶ $ 


χνᾶ. 

ᾧῷ καιρῷ ἐν à συνήθροιξεν ὁ βασιλεὺς 
τὴν θυσίαν τῶν ματαίων εἰδώλων, τότε 
τοὺς οἱ ἅγιοι οὗτοι χαὶ εἰσήρχοντο εἰς 
,, χαὶ ἔπιπτον ἐπὶ τὴν γῆν. Καὶ χοῦν 
ἃς χεφαλὰς αὐτῶν, x«i ἔχλαιον xai 
τιον τοῦ Θεοῦ. Παρετηρήσαντο δὲ αὐ- 


mentem atque cogitationem firmam conservantes, 
neque tyranni minas extimescentes, sed nequissi- 
mi diaboli tela suis corporibus libenter excipien- 
tes, cruciatus omnes forti animo perferebant. 


III. Itaque sanctorum martyrum carnes multis 
variisque tormentis lacerabantnr, ita ut ex illorum 
vulueribus multus sanguis deflueret. Quorum cor- 
pora in urbis moenibus acturribus suspendebantur : 
capita vero palis affixa , erigebantur ante portas. 
Itaque corvi, vultures et ejusmodi aves, menia 
illa cireumdantes, sanctorum martyrum carnes di- 
laniabapt. Quee res Christianis hominibus moero- 
rem afferebat. Tale tantumque cerlamen proposi- 
tum erat his, qui Christi fldem confitlebantur. 
Tales erant mine terroris plene, omnibus plane 
formidolose: tales srumnee, lapides fere ipsos 
commoventes. Sanctorum martyrum cadaveribus 
urbis platece coarctabantur. Flebant autem fideles, 
quod sancta illa corpora in terris dejecta, viderent 
ἃ volucribus lacerari. Queso, quodnam facinus 
tantopere dolendum? Que cedes sic immanis et 
acerba? Tunc Christiani homines, manibus in cc- 
lum erectis, precabantur Deum, ut eriperentur e 
manibus tyranni. Patres filios, filii patres abnege- 
bant. Calamitates ipsee amicissimos viros a se vi- 
cissim disjungebant. At (4) Maximilianus, Jambli- 
cus, Martinus, Joannes, Dionysius, Exacustadius 
et Antoninus, simul versantes, omnesque pariter in 
Christi fide stabiles, et Christi passiones in corpo- 
ribus suis gestantes, cum viderent qu& quotidie 
contra Christianos efficerentur, fletu, gemitu, jeju- 
niis ac precibus assidue se communiebant. Erant 
autem illustrium virorum et optimatum urbis filii. 


ὅρασις τῆς ὄψεως αὐτῶν ἡἠλλοιοῦτο, xci νηστείαις χαὶ 
ταν προσχαρτεροῦντες διὰ παντός, ἐπειδὴ τῶν ἐμφανῶν τοῦ παλατίου, xol τῶν πρώτων τῆς 


IV. Cum vero imperator turbas gentilum ad 
inanium idolorum sacrificia congregasset, tunc 
sancti viri, quos paulo ante nominavimus, in 
unum locum convenerunt, simulque ad Christiano- 
rum ecclesiam ingressi, prostraverunt se in terram, 
et pulvere capita sua conspergentes, ante Deum 


γάκτορες αὐτῶν, ὅτι ἐν τῷ καιρῷ τῆς D gemitus et lacrymas effundebant. Quod cum face- 


ὧν ἀνεχώρουν εἰς τὴν Ἐχχλησίαν τῶν 
ς ἐξητεῖτο ἕκαστος τοῦ θῦσαι ἐνώπιον 
ἰόντες οἱ παρατηροῦντες αὐτοὺς εἶπον" 
γὺς αἰῶνας $30. σὺ τοὺς εἰς μαχρὰν 
οσεγγίξεις τῇ θυσίᾳ τῶν θεῶν, καὶ 
οντές σοι χαταφρονοῦσι τῆς βασιλείας 
Ῥοστάγματά σον ἀχυροῦσι͵ xai μαχρὰν 
γῦνται, χαὶ τῇ θρησχείᾳ τῶν Χριστια- 
t. Μαξιμϑλιανὸς δὲ ἦν vióg τοῦ indp- 
τος αὐτῶν, xal οἱ ἑταῖροι αὐτοῦ ἦσαν 
στρατείαις τῶν διαξαλλόντων αὐτούς. 
ianus,elc. Alia nomina habet Grego- 
iis, cui consentit Martyrologium Ro- 


rent, observati sunt a speculatoribus quibusdam 
quod scilicet tempore illo, quo sacrificia diis offe- 
rebantur, ipsi ad Christianorum ecclesiam secede- 
rent. Cumque singuli diligenter exquirerentur, ut 
diis sacrificarent, accesserunt qui homines illos ob- 
servaverant, et imperatori dixerunt: Vivas, impo- 
rator, eterno tempore. Tu eos, qui longe absunt, 
cogis sacrificiis preesto esse, et qui prope sunt, 
contemnuntimperium tuum, et jussa tua pro nihilo 
faciunt, Christianorum observantes religionem. 
Erat autem Maximilianus (2) ipse prtiesidis filius, 
manum. — 

(2) Alias Maximianus primus: inter martyres. 


DE SEPTEM DORMIENTIBUS. 


494 


τοῦ, xai ἠχροᾶτο Tí ἐλέγετο iv τῷ παλα- Α nor, et obeundis ministeriis aptior atque erpe- 


Mes. Καὶ οὕτως ἡγόραξε τὴν χρείαν αὐὖ- 
χετο, ἀναγγέλλων αὐτοῖς τὰ λεγόμενα xal 
«r' αὐτῶν ἐν τῷ παλατίῳ τοῦ βασι- 


ditior, impositum fuit negotium, ut in urbem 
descenderet, et si quid fleri opus esset, ipse fa- 
ceret. Erat autem juvenis ille valde prudens. 
Itaque cum ad urbem descendebat, ne agnosci 


m mutabat, el unus aliquis e numero mendicorum videbatur : cumque pecunium secum 
tem aliquam pauperibus distribuebat : dabat etiam operam, ut subauscultaret, quidnam 


Ὁ diceretur. 
θ᾽ ἡμέρας τινὰς, ἐπανῆλθεν ὁ βασιλεὺς 
'ἰφεσον, χαὶ παραχρῆμα ἐκέλευσε τοὺς 
πόλεως, ἵνα τοῖς περὶ ᾿Αχιλείδην καὶ 
αὐτοῦ, θυσίαις ἐπιτελεῖν τοῖς ματαίοις 
δ αὐτῶν γὰρ ἐνεθυμεῖτο, Καὶ γὰρ 
ούς. Καὶ οὕτω κχατεσχέθησαν οἱ πι- 
ἅλῳ, χαὶ αὐτὸς δὲ Διομήδης ὁ χαὶ ᾿Ιάα- 
« ταῦτα, ἐξῆλθε τῆς πόλεως ἔχων μεθ᾽ 
€ ἄρτους, xal ἀνέδη εἰς τὸ ὄρος ἔν τῷ 
) ἦσαν οἱ ἐτάῖροι αὐτοῦ « xat διηγήσατο 
. τῆς εἰσόδου τοῦ τυράννου ἐν τῷ πα- 
τι ἐξητήθησαν μετὰ τῶν πολιτενομένων 
θῦσαι ἐνώπιον αὐτοῦ, χαὶ ἀχούσαντες 
ἐφοδήθησαν, x«i ἐδεήθησαν τοῦ Θεοῦ 
j χαὶ στεναγμοῦ μεγάλον. ᾿Αναστὰς 
ταρέθηχεν ἐνύπιον αὐτῶν τράπεζαν, xci 
€ ἠγόρασε τοῦ μεταλαθδεῖν αὐτοὺς xol 
πρὸς τὸν πόλεμον τοῦ τυράννου, 
Σθέντων αὐτῶν ἐν μέσῳ τοῦ σπηλαίον 
ρῆς, περὶ δυσμὰς ἡλίου " ὡς οὖν ἐχαθ- 
ἔνοι χαὶ ὁμιλοῦντες ἀλλήλοις, ἐνύστα- 
ἱμήθησαν " ἦσαν γὰρ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτῶν 
τὸ τῆς λύπης τῆς οὔσης ἐν τῇ χαρδίᾳ 


τίρμων καὶ φιλάνθρωπος Θεὸς, ὁ πάντοτε 
ὧν δούλων αὐτοῦ͵ προτέταξεν αὐτοὺς 
ετὸν θάνατον χαὶ χρηστὸν, ἕνεχεν 
ἀποχαλύπτεσθαι θαυμάτων, Καὶ οὐχ 
τῆς χοσμήσεως τοῦ ὕπνου αὐτῶν, 
κήθησαν ἐπὶ τῆς γῆς, ὁ ὡς ὕπνος χκαθ- 
ἀπέδωχαν τὰς ψυχὰς αὐτῶν. Ὡς ἔστιν 
τῷ στόματι αὐτῶν, χαὶ τὸ ἀργύριον 
αλαντίοις αὐτῶν, ἦν παρ᾽ αὐτοῖς ἔνθα 
ἐπὶ τὴν γῆν. Τῇ δὲ ἑξῆς ἕωθεν ἐπ- 
4 ὁ βασιλεὺς, μεταξὺ τῶν πρώτων 
νομένων ἐν παντὶ τόπῳ τῆς πόλεως, 
’Ισαν. Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τοῖς με- 
* Πολὺ ἐλυπήθην διὰ τὸν θλῖψιν τῶν 
ων, ὅτι τέκνα λαμπρῶν x«l μεγάλων 
λαόον ὅτι ἢ βασιλεία ἡμῶν ὀργίσθη 
ιὰ τὴν ἀσέδειαν τῆς παραδάσεως αὐὖ- 
σθέν pou * x«i ἡ φιλανθρωπία τοῦ 
οὐ μνησιχαχεῖ τοῖς παραδαίνουσι χαὶ 
Ῥὸς τοὺς εὐμενεῖς θεούς. ᾿Απεχρί- 
ρῶτοι τῆς πόλεως, καὶ εἶπον τῷ βασι- 
'ων τῶν νεωτέρων τῶν ἀποστατῶν, μὴ 
τὸ χράτος σον, ἐπειδὴ ἀχμὴν ἐν τῇ 
ἀγνωσίᾳ τυγχάνουσι. Καὶ ὡς ἠχού- 
ὃν καιρὸν τὸν δωθέντα αὐτοῖς μετα- 
μᾶλλον ἐχάθηντο πληροῦντες τὸ χαχὸν 
Καὶ ἔλαδον τὸ χρυσίον χαὶ τὸ ἀργύ- 


VII. Post aliquot dies rediit imperator Decius in 
urbem Ephesum: et statim jussit optimates cum 
his qui Achillidem sequebantur, et aliis qui erant 
illie, sacrificia vanis idolis offerre: de falsis enim 
diis suis erat valde sollicitus, cum eorum vanita- 
tem non cognosceret. Quamobrem Christiane fidei 
sectatores timore magno afficiebantur. Hec cum 


p Jamblicus audivisset, egressus est ex urbe, paucos 


panes secum ferens, et ad montis speluncam, ubi 
erant socii, reversus est. Narravit Jamblicus, quee 
in tyranni palatio ad ejus ingressum audierat, 
et quemadmodum quesiti fuerant et ipsi, ut una 
cum aliis civibus, presente imperatore, sacrifica- 
rent. His auditis, timuerunt illi, et multo cum 
gemitu ac lacrymis Deum precati sunt. Apposita 
est igitur illis mensa et panes, quos Jamblicus 
emerat, ut cibum sumerent etad tyranni certa 
men sustinendum promptiores fierent. Consedere 
igitur in media spelunca, et sole occidente ci- 
bum sumpserunt. Cum vero tristes sederent, et 
inter se colloquerentur, dormire cceperunt; erant 
enim eorum oculi propter meerorem gravati. 


* 
L] 


VIII. At clemens ac benignus Deus, qui servis 
suis semper providet, fecit illos mortis gerfhs 
quoddam obire, ut per eos miracula quedam op- 
portuna fierent. Itaque cum sopore omnes corrupti 
essent, in terra jacentes obierunt, animas suas 
Deo reddentes, et divinam gloriam concelebrantes. 
Argentum autem, quod habebant in suis marsupiis, 
apud illos eo in loco, in quo jacebant, remansit. 
Postridie mane imperator inter optimates jussit 
iterum septem illos adolescentes requiri. Qui cum 
non invenirentur, ad optimates conversus : Magno- 
pere, inquit, doleo propter adolescentum illorum 
calamitates, eo quod illustribus et claris parentibus 


p orti sunt. Opinor enim illos, arbitratos imperii 


nostri majestatem sibi valde iratam esse, propter 
pietatis nostre religionem ab eies violatam, au- 
fugisse. Sed imperii nostri benignitas non succen- 
set his qui resipiscunt, et ad deorum nostrorum 
clementiam animos reducunt. Hec dixit imperator. 
Cui optimates responderunt: Quod ad illos ado- 
lescentes pertinet religionis desertores, imperii tui 
majestas nequaquam doleat, neque resipuisse illos 
arbitretur, adhuc enim in pristina sua ignorantia 
perseverant, et ut audivimus, eo ipso tempore, 
quod ipsis presscriptum fuit ad mutandum consili- 
um, pertinaciores facti, obstinatam voluntatem 
retinent. Itaque argentum et aurum pauperibus 


MENSIS 0μ108. 


per urbis plateas dispositis distribuerunt, neque À ριον ταὐτῶν καὶ διέδωκαν αὑτὰ πτωχοῖς, εἰς τὰς 


amplius quisquam eos vidit. Si placet igitur ma- 
jestati tue, parentes illorum capiantur, et tor- 
mentis cogantur dicere, ubinam eorum filh 
lateant. Hec audiens imperator, ira percitus jussit 
adolescentum parentes accessiri. Quos[cum prtesen- 
tes vidisset: Et ubinam, inquit, sunt filii vestri, 
imperii et jussorum nostrorum contemptores ? 
Propterea vos etiam insolentis ipsorum causa in- 
terfici jubeo. 


IX. Tunc illi dixerunt: Precamur te, benigpis- 
sime imperator, ut nostram causam audias. Nos 
imperii et majestatis tuse jussa non violavimus 
neque propitia deorum numina deseruimus. Quare 


igitur nos illorum, qui desertores sunt, causa mo- Β 


riemur ? Quod veroad argentum et aurum pertinet, 
ilia nobis pecuaiam subripuerunt: quam eum 
pauperibus distribuissent, aufugerunt in montem, 
et tibi delitescunt in spelunca. Sive igitur vivant. 
sive mortui sint, nosignoramus. Hec audiens im- 
perator viros illos dimisit, et multum secum cogi- 
tabat, quidnam faceretadolescentibus. Benignus au 
tem Deusin ejus mentem injecit, ut spelunca illius 
aditum lapidibus obstrueret, quo sanctorum mar- 
tyrum corpora sepulta illic jucerent, neque sancte 
reliquie amoverentur, sed usque ad resurrectionem 
ipsam servari possent. 


X. Decius ergo imperator sententiam contra 
illos adolescentes talem pronuntiavit: Quoniam 
nostris edicis parere noluerunt desertores adoles- 
centes, et nostrorum deorum numen contempserunt, 
propterea et ipsi benignitate nostri imperii priven- 
tur, neque amplius in conspectum hominum appa- 
reant. Quamobrem spelun:s aditus saxis magnis 
obstruatur, et sigillorum munimine imprimatur, ut 
vivi obruantur, et in ejusmodi carcere moriantur. 
Existimabat enim tam imperator, quam tota civitas 
adolescentes illos adhuc vivere, Theodorus vero et 
Barbus, qui fueranta cubiculo imperatoris, et mi- 
nistri admodum tldeles, cum essent et ipsi Christia- 
ni, propter persecutionem sese occultaverant. Tum 
inter se ita dicebant: Scribamus martyrium septem 
ndolescentium in plumbeis tabulis, quoniam propter 
Ghristi fidem mortui sunt, et martyres facti sunt. 
Quin autem scripserimus, in ereis loculis reponsa- 
mus, et loculos ipsos sigillo munitos. inter lapides 
qui suntin eo loco, ponamus (fortassis enim Do- 
minus antenovissimi adventus diem martyres visi- 
Inh), ut αἱ quo tempore spelunca hec patefacta 
et nanotorum martyrum oorporain apertum prolata 
fuarint, os. litterarum monumentis illorum facta 
dimid possint. Fecerunt igitur Theodorus et Barbus 
quad inter «à eommunicaverant. 

Xl, Temporis intervallo mortuus est Decius im- 
perator, et tota. mins illa interiit. Successerunt 
auleur lniperatares «uo quisque tempore, quoad 
Αια δέν (urperator sceptrum tenere cepit. Qui 


C Ἐπειδς ττείδησαν τοῖς ἑμετέοοις «com 


p 


clc πόλεως, αὐτοὶ δὲ ἔχτοτε οὐκ ἐφανησα». Ei - 
δοχεῖ τῷ χράτει σου, συσχεθῶσι» οἱ γανεῖς εὐτω 
βασανισθῶσιν, καὶ αὐτοὶ δεεκνύουσω ξμῖν zo; im, 
σαν. Ὅτε δὲ ἤχουσε ταῦτα ὁ Dass iih, 
μετεπέμψατο τοὺς γονεῖς αὐτῶν, καὶ ἐλθόντι; ir 
ἐνώπιον τοῦ βασιλέως, x«i ἐπορώτεσι» αὐτου ἧς 
λεὺς λέγων " Ποῦ εἰσιν ἐκεῖνοι οἱ ἀποστέτει κι 
τάντες ἐχ τῆς βασιλείας μου, καὶ aOr-t aru - 
στάγμα ὁμῶν ; διὰ τοῦτο κελεύω ὑμᾶς Kris, 
τῆς τυραννίδος αὐτῶν. 

Θ᾽. Τότε ἀπεχρίθησαν ei γονεῖς αὐτῷ Dus 
βασιλέως καὶ εἶπαν ^ Δεόμεθα σον, βατὺε iu 
ποόσταγαα τοῦ χράτους σον οὐ Tm ἢ 
τοὺς tuussti, ϑεοὺς οὐκ εἰάσακκεν ^ δὰ τῷ Ως 
ἐχεΐνων τῶν ἀποστατῶν ἡμεῖς ἀποθνξιιο px 
τὸ ἀργύοιον ἡ μῶν χαὶ τὸ χουσίον ἥρἘκνεείῳ, 
χα πτωχοῖς, χαὶ ἰδοὺ εἰσὶν X£2x5735A:.4 
σπτλπίω ' xxi ἐν πολλᾷ θλέψει χαὶ dhma! 
“ϑυσι * εἶτε τοίνυν ξῶσιν εἶτε χαὶ &xibon vd 
ut». Καὶ ταῦτα ἀχούσας ὁ βασιλεὺς, ἀχύντο ε 
'E» πολλξ οὖν σχέψει ὑπέρχεν ὁ Desür;5 
ixti»ot; τοῖς καιδέοις, Ὃ δὲ φιλάνθουκει Oni 
εἰς τὲν καρδίαν αὐτοῦ ἐναποφράξαι τὸ qais 
λαΐου ἐχεῖνου AíÓot;, χαὶ τοῦτο οὐχ ἐξ uU, 
τοῦ O22, ἵνα 729470» ἐχεῖ τὰ σώματα τῷὸ ἔπ 
τύοων, ἵνα πὴ χινκθῶσι τὰ λεέψανα αὐτῷ, mt: 
τεζοχαξυσ εἰς τὲν ἐπιφάνειαν τὸς irsstim aid 
οίϑω. ' 

V. Τοτε ἀπεφήνατο x&t' UTC» A, κα 




























ἀποττατα; ἐχεῖνοι, χαὶ χατεφροόνεταν ὃ αὶ 
θεω. χαὶ αὐτοὶ στεοκθῶσε τὸς επί 
βαπιλείας, καὶ ᾿χχέτε φανῶσιν ivre 

* - - . . . . 44 
Tw». τὰ 79779 τοοαγισθέτω τὸ στόαιδιπα 
Aot; ἀεγοοις ἐπὶ τὸ κχκαταποθῆνει nus 
TE» τυξν αὐτῶν, χαὶ ἀκοθανωσιν ἢ ἽΝ 
Ἔπει)ς ἐνόπιξεν ὁ βασιλεὺς χαὶ xinixnd 
»- - ' - 9 Β . " 
ξῶτι» ἄχαξυν οἱ ἅγιοι. Θεόδωοος δὲ m i 
χουβιχηυλάσιοε χαὶ πιστοὶ τοῦ Sesuir, Ἷ 
Τοιστιανοὶ zzi ἔχουδον ἑαυτοὺς &xi c τῶ 


διωγ.ο. Καὶ οὕτω πρὸς ἀλλύλους i35 
xxt εἴπου ^ Doxzceunp δὲ εἰς πτνχία silk 
μαςτυϑία» τῶν ἁγίων τούτων, ὅτι du 


" η»ωτηχοαυ χαλχῶ χαὶ  ceoepws 
σοϑχηιδι χαὶ χούπτωπεν ατὐτὰ μεῖεξ 3 
5«» τῶν ὄντων ἐχεῖτε. Τάχα γὼ ! 


ται αὐτοὺς 9 Kot x09 τῆς it. 
εἴποτε χαιοὺ αἀνοιγεῖ τὰ σπήλαιον, καὶ 908 
τὰ τυχχτὰ τῶν ἁγίων ἀπαχλεισθέντων ὃ 
χαὶ ἐπιγνυσόυσι ἀπὸ τῶν yoeunscws vo» 
ὥτπιῦ ἐνεϑυιχόχοσν οἱ πιστοὶ ἐπεῖνοι ἄνδοι;, 
ἐποίχ 7X». 


IA'. ᾿Απέθανεν δὲ ὁ βασιλεὺς Δέχιος zi? 
QUA ἐχείνχ xat X250 ϑασιλεῖς ἐβασῶεην 
αὐτὸν t» τῇ εξουτια τῆς βασελείας αὐτῷ ἱ 
ἀνέστη Θεηϑοσιος 9 πιστὸς θασελούς. Καὶ o3 


DE SEPTEM DORMIENTIBUS. 


498 


doo ἔτει τῆς βασιλείας αὐτοῦ, ἐπεφοίτη- À cum religiose et Christiane imperaret, surrexerunt 


τῶν αἱρετικῶν βουλόμενοι διασχεδάσαι 
᾿άσιν τῶν νεχρῶν, ἥν ὁ Χριστὸς ἐχαρίσατο 
αὐτοῦ Ἐχχλησία. Οἱ δὲ εἰδωλολάτραι οἱ 
tet, ἐν τῷ παλατίῳ, διωγμὸν φανερὸν 
ιατενώπιον τοῦ βασιλέως, x«i οἱ δῆθεν 
ι ἐπίσχοποι ἀγαπῶντες διαστρέφειν τὰς 
ρίον τὰς εὐθείας, πολλὰς παραθάσεις 
ἐν ταῖς τοῦ Θεοῦ ἐχχλησίαις' ἥν δὲ ὁ 
αὐτῶν χαὶ πάντων τῶν χαχῶν αἴτιος, 
ὁ ἐπίσχοπος αἰγεῶν τῆς πόλεως ἅμα τῶν 
ὄντων͵ οὐχ ὀφειλόντων ὀνομάξεσθαι ἐν τῇ 
vp ἐπειδὴ, ἐδίωξαν τὴν ᾿Εχχλησίαν τοῦ Θεοῦ. 
ιλεὺς Θεοδόσιος χαθ᾽ ἐχώστην ἐν τῇ διανοίᾳ 
χαὶ ἐδέετο μετὰ δαχρύων ἱχετεύων τὸν 
πων ταλαντευομένην τὴν πίστιν τῶν ἁγίων 
». Τινὲς γὰρ ἔλεγον ὅτι οὐχ ἔστι παρά- 
ς νεχροῖς" ἄλλοι δὲ ἔλεγον ὅτι τὸ σῶμα τὸ 

x«t ἀφανισθὲν χαὶ διασχορπισθὲν οὐ 
αι, ἀλλ' ἡ ψυχὴ αὕτῃ μόνη δέχεται τὸ 
τῆς ἀφθαρσίας xxi ζωῆς. Καὶ ἐπλανήθη- 
οἷς ματαίοις αὐτῶν λόγοις, x«i οὐχ ἐνεθυ- 
ἐν ἑαυτοῖς, ὅτι βρέφος οὐδέποτε ἐχυήθη 
μητρὸς αὐτοῦ ἄνευ σαρχὸς, οὔτε ἐξέθη 
ix μήτρας ψυχῆς ξωτιχῆς. Καὶ ἔδυσαν 
τῶν διανοιῶν αὐτῶν τοῦ μὴ ἀχοῦσαι τοῦ 
Mou εἰπόντος Ott, ᾿Αχούσονται οἱ ἐν τοῖς 
τῆς φωνῆς τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθοώπου" 
λέγει᾽ Πολλοὶ τῶν χαθευδοντων ix γῆς 
ἐξεγερδήτονται' χαὶ πάλιν γέγραπται’ 
ἀνοίγω τὰ μνήματα ὑμῶν, χαὶ ἐξάξω 
ἦν τάφων, λαός μου. Οἱ δὲ αἱρετιχοὶ ἐπλα- 
πὸ τῆς ὁδοῦ τῆς ξωῆς, xci ἔστρεψαν τὴν 
τῆς πίστεως, εἰς πιχρίαν τῶν ψυχῶν αὐτῶν. 


quidam heretici, qui negabant mortuorum resur- 
rectionemn (1), quam Christus ipse in sua saneta 
Ecclesia firmiter credi voluit. Milites enim quidam 
idolorum cultores, cum in palatio imperatoris ver- 
sarentur, apertam persecutionem adversus aliquos 
apud imperatorem commoverunt. Quin etiam epi- 
scopi quidam rectas Dei semitas pervertere cupien- 
tes, in ecclesiis multarum prevaricationum erant 
auctores. Quorum princeps et malorum omnium 
caput habebatur Theodorus ZEginensiumepiscopus, 
simul cum iis quos secum habebat :qui ne nominari 
quidem debent, cum Dei Ecclesiam persecuti fue- 
rint. Atimperator Theodosius in dies magis per- 
turbabatur ac dolebat, cum sanctarum Ecclesiarum 


B fidem fluctuantem videret. Itaque a Deo ipso ejus 


mali curationem poscebat. Erant enim, qui dicerent 
mortuishominibus consolationem nullam futuram. 
Alii afürmabant corpus vetustate consumptum, 
ipsum quidem consolationem nullam habiturum, 
sed solam animam immortalis vite participem fu- 
taram.Ejusmodi homines vanis opinionibus decepti 
sic errabant, neque animadvertebant infantem pue- 
rum nunquam in ventre matris fuisse sine carne, 
neque carnem e vulva exiisse sine anima vitali- 
Item claudentes mentis oculos, sacras Litteras non 
considerabant, in quibus scriptum est : Audient, qui 
suntin monumentis, vocem Filii hominis et vivent! ; 
et alio loco: Et multi de tis qui dormiunt in terrz 
pulvere, evigilabunt : alii in vitam eternam, et alii 
in opprobrium * ; cum illud etiam in eis scriptum 
inveniatur: Ecce ego aperiam sepulcra vestra, et 
educam vos de sepulcris vestris, popule meus *. 
Hec sunt divinarum Litterarum testimonia. Sed 


iomines a recta vitzee semita deviantes aberrabant, et fidei sinceritatem obliquis suarum 


1 cogitationibus pervertebant. 

δὲ βασιλεὺς Θεοδόσιος ἐλυπεῖτο x«i. ἔχά- 
σάκχου x«i σποδοῦ ἐν τῷ ταμείῳ τοῦ 
τοῦ" ὁ δὲ ἐλεήμων Θεὸς ὁ μὴ βουλόμενος 
τινα ἀπὸ τῆς ὁδοῦ τῆς πίστεως" ὁ βου- 
φᾶναι τὸ μυστήριον τῆς αὐτοῦ ἀναστά- 
αλεν εἰς τὴν χαρδίαν ἀδολίου τοῦ Κυρίου 
ἐχείνουν, ἐν ᾧ ἦν τὸ σπήλαιον ὅπου ἧσαν 
ot οἱ ἅγιοι μάρτυρες, οἰχοδομῆσαι μάν- 
θρεμμάτων αὐτοῦ, xal οἱ δοῦλοι αὐτοῦ 
ἰργατῶν, ἐχύλιον λίθους εἰς τὴν οἰχοδομὴν 
γᾶς τοῦ σπηλαίου, Τότε προστάγματι τοῦ 
ὧν Ἰησοῦ Χριστοῦ ido ζωὴ τοῖς ἁγίοις 
Kg οὖσιν ἐν τῷ σπηλαίῳ, x«i $» φωνὴ ἢ 
τὸν Λάζαρον ἐκ τοῦ μνημείου x«i χαρι- 
ὑτῷ τὴν ζωὴν, αὐτός ἐστιν ὁ παρασχὼν 
ς τοῖς ἁγίοις πνεῦμα ξωῆς. Καὶ ἐξα-ἐστη- 
ἐχάθισαν ἐν ἀγαλλιάσει, χαὶ ὡς ἐνόμισαν 
τὴν ἡμέραν, ᾿σπαάζοντο ἀλλήλους, διότι 
σεως οὐχ ἐφαίνετο ἐν αὐτοῖς τὰ γὰρ 


XII. Imperator igitur Theodosius eam rem mo- 
leste ferebat, ob idque moerore afficiebatur. Vorum 
cum clementissimus Deus neminem velita fidei 
via errantem perire, fecit ut resurrectionis mys- 
terium omnibus patefieret. Immisit enim in men- 
tem cujusdam hominis, qui dicebatur Adolius, ejus 
montis et spelunce dominus, ubi sancti martyres 
dormierant, ut ovile quoddam suis pecudibus con- 
strueret. Ejus igitur servi una cum his qui operi 
faciendo vacabant,lapidespro tedificio ex ejus spe- 
lunce ostio revolvebant. Tunc Domini nostri Jesu 
Christi jussu sanctis illis viris, qui in spelunca 


p dormierant, vita restituta est, et vox illa, que La- 


zarum e monumento excitavit, eadem et sanctis 
martyribus vite spiritum restituit. Surrexerunt 
igitur, et Deum laudantes consederunt, et quemad- 
modum quotidie consueverant, se vicissim saluta- 
bant, quoniam nullum in eis signum exsistebat, 
ex quo mortuos se fuisso judicare possent : nam 


3 Baronium in notis ad Martyrologium hoc die. 


v,28. 3 Deut. n, 3. 


8 Ezech. xxxvi, 12. 


489 


MENSIS JULIUS. 


et vestes tales erant, quales et antea, quam obiis- À ἱμάτια αὐτῶν ὥσπερ ἦσαν ἐνδεδυμένοι πρὸ t 


gent : corpora etiam ipsa florebant, hilaritatem pre 
se ferentia : denique tales erant, ut si pridie vesperi 
somnum ccpissent, et postridie mane experrecti 
fuissent. Adhuc et de idolorum superstitione solli- 
citi, a Decio imperatore se inquiri existimabant : 
ob idque multa cura affecti, vertebant oculos ad 
Jamblicum procuratorem, et ab eo denuo queerebant 
quenam pridie vesperi audivissetde ipsisin civitate. 
Quibus Jamblicus respondit : Quemadmodum vobis 
dixi heri vesperi, et nos una cum reliquis civibus 
quesiti fuimus, ut diis immolaremus coram impe- 
ratore: qui nisi ejus jussui obtemperaverimus, 
tormenta se nobis allaturum constituit. Quid autem 
facturus sit, nescio. 

XIII. Tunc respondit Maximilianus (2) : Agite, fra- 
tres, parati simus prodire in conspectum impera- 
toris illius terribilis et veri Dei Jesu Christi, neque 
timeamus mortalem istum imperatorem. Tu vero, 
Jamblice, da operam ut paretur nobis cibus 
ad horam constitutam. Accipe argentum, ingredere 
in urbem, eme panes multos: pauci enim fuerunt 
quos heri vesperi attulisti, ob idque esurimus. 
Eadem opera discas, quid Decius imperator de 
nobis decernat. Cogitabantenim se nocte superiore 
cubuisse, et postridie mane experrectos fuisse. 
Tunc igitur bene mane surrexit Jamblicus, et ar- 
gentum sumpsit ex loculis, quemadmodum consue- 
verat. Erat autem moneta illa vetere nota impressa 
que parlim quadraginta, partim sexaginta nummo- 


rum pretio pendebatur veterum imperatorum tem- ( 


poribus, cum sancti viri de quibus verba facimus, 
prius vivebant. Preterierant autem (recenti et 
septuaginta anni ex quo dormierant usque ad 
diem quo resurrexerunt. 


XIV. Cum igitur illuxisset, exiit Jamblicus ex 
spelunca, et vidit lapides ante speluncam positos, 
atque obstupuit : nihil enim de lapidibus illis co- 
gnoverat. Descendens autem de monte, timebat 
deambulare. Itaquein vía totus trepidabat, metuens 
in urbem ingredi, ne quo modo agnosceretur, et ad 
imperatorem Decium vinctus duceretur: quippe 
ignorabat ejus tyranni ossa in sepulcro putrefa- 
cta esse. Cum vero in urbem ingrederetur, et vene- 
rande crucis signum ante urbis portas erectum 
vidisset, sic obstupuit, ut a mente fere exciderit : 
atque in quamcunque partem oculos vertisset, 
rerum novitate perculsus, magis obstupescebat. 
Accessit ad aliam urbis portam, et illic etiam cru- 
cem ipsam supra muros erectam vidit. Cumque 
omnes portas obiisset, venerande crucis figuram 
aspiciens, pre stupore mutus factus est Itaque 
cum ad primam illam portam se contulisset, ita 
secum loquebatur : quidnam hoc est ? Heri vesperi 
hujus crucis signum in latibulis servabatur, et 
nunc aperte in ipsius urbis foribus erectum vide 


(2) Vide Baronium ubi supra. 


D ὄλιχος εἰς τὴν πόλιν ἀτενέσας εἶδεν τὸν τῷ 


τοὺς χοιμηθῆναι καὶ ἀναστῆναι, οὕτως Lg0y 
αὐτῶν. Καὶ τὰ σώματα αὐτῶν ἦσαν ἀνθηρὰχ 
δρὰ χαὶ οὕτως ἦσαν ὡς χοιμηθέντες ἀπὸ ὁ 
ἐγερθέντες πρωΐας, ἔχοντες τὸν φροντίδα χα 
λύπην τῆς εἰδωλολατρείας, καὶ ἔλογίξονσο ὅτι 
ὁ βασιλεὺς ἐπιξητεῖὶ αὐτούς. Καὶ ἔν πολλῷ 5 
ἀγῶνι ὑπῦρχον, x«i ἐπέδλεψαν πρὸς Tig; 
οἰχονόμον αὐτῶν, xal ἐπηρώτησαν αὐτὸν τι 
λαλόυμένων ὀψὲ ἐν τῇ πόλει, καὶ εἶπεν € 
ὄλιχος, ὥσπερ πρόεῖπον ὑμῖν, ὅτε iuri oon 
μετὰ τῶν πολιτευομένων ἐπιθύσαι τοῖς καὶ 
ἐνώπιον τοῦ βασιλέως, x«i ido) ἐντεθύξετε 
περὶ ἡμῶν" τί ποιήσει δὲ οὐκ οἶδα. 


II. Τότε ἀπεχρίθη Μαξεμελλιανὸς καὶ ἐν εἰχ 
᾿Αδελφοί, ἑτοίμως ἔχομεν παραστῆναι wp sj 
βασιλέως ἐχείνου τοῦ φοδεροῦ x«i gom in 
τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡμῶν, καὶ μὰ δεριέτκο - 
τοῦ φθαρτοῦ τούτου βασιλέως" tz dau 
᾿Ιάμδλιχον ὅπως ἑτοιμάσέε αὐτοῖς Ti» pro 
εἰς τὴν ὡρισμένην ὥραν, χαὶ simt Ar 
ἐν ταῖς χερσί σου xai εἴσελθε εἰς τὸν τῶν 
ἀγόρασον περισσοὺς ἄρτους, ὅτι Ohbw im 
ἥνεγχας ἑσπέρας, x«i ἰδοὺ πεινῶμεν, rs πὲ 
ἐντέλλεται περὶ ἡμὼν Δέχιος ὁ βασιλεὺ;, sn 
ἐνόμιζόν ὅτι τὴν νύχτα ἐχείνην ἐχοιαξτα 
ἀνέστησαν. Ἕωθεν δὲ ἀναστὰς ἸΙάμξχχκ ih 
ἀργύριον ix τῶν βαλαντέων αὐτῶν, τόκα 
ἀπὸ τῆς μονίτας τῆς μεμονετευμένης παε 
νουμίων, x«i τῆς ὥλῃς μονέτας ἐξξιασι α 
τῆς οὔσης ἐν ταῖς ἡμέραις τῶν &o y eis iy 
τῶν ὄντων ἐν τοῖς χρόνοις τῶν dyünw 
ἐν αὐτῷ τῷ καιρῷ ἐφάνη, χαὶ εἶχον cpumich 
χοντα δύο ἔτη ἕως ὅτου ἐξυπνίσθησαν τὸ 
oi ἅγίοι παῖδες. 

[Δ΄. Ὅτε δὲ ἐγένετο ἡμέρα ἐξῆλθεν 
τοῦ σπηλαίου χαὶ εἶδεν τοὺς λέθους χειωδα in 
θεν τοῦ σπη)αίοῦ xal ἐξεπλάγη, οὐδὲν γὰ ἢ 
περὶ αὐτῶν, κατῆλθεν δὲ ἀπὸ τοῦ ὅρον; τε 
περιπατεῖν ἐν τῇ ὁδῷ τοῦ εἰσε)θεῖν bid 
ἑφοδεῖτο γὰρ μή πως γνωσθῷ ὑπὸ wu 
νίση περὶ αὐτοῦ, x«i χατασχόντις τε 
αὐτὸν τῷ βασιλεῖ, καὶ οὐχ ἦδει ὅτι ἧτο si 
τοῦ τυράννου tv τῷ ἄδῃ. Καὶ ὅτε ἔθετο! 

























τιμίον σταυρόῦ πεπηγμένον κατὰ τῶν m 
πόλεως, χαὶ ἐξέστη ἐν τῇ δικνοία αὐτοὶ, li 
ἐνόει ὧδε x«i ὦδε xai ἐξεπλήττετο, ὁροίω; ἃ 
θὼν χαὶ εἰς τὴν ἄλλην πύλην τῆς πόλεως, ὦ 
χεῖσε σταυρὸν πεπηγμένον ἐπάνω αὐτῆς τέ 
μαξεν, xxi περιελθὼν ὅλας τὰς πύλας. Oe 
τὸν τύπον τοῦ τιμίον σταυροῦ, x«i ie 
ἐχπληττόμενος ἐπὶ τούτοις" Ὅτε οἷν ἐν! 
πρώτην διελογίξετο ἐν ἑαυτῷ, καὶ (rm Y 
ἔστι τοῦτο τὸ σημεῖον τοῦ σταυροῦ ὅτι iH 


τῷ χρυπτῷ ἦν, καὶ νῦν πεφανέρωται͵ καὶ 


DE SEPTEM DORMIENTIBUS. 


442 


"&y πυλῶν τῆς πόλεως, ἔλεγεν δὲ ἐν τῇ A mus. Verene hoc video, an spectri alicujus illusione 


οὔ μήτι ὅραμά ἐστι τοῦτο; Μετὰ δὲ 
, θάρσος ἐσχέπασε τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ 

εἰς τὴν πόλιν, xai ἤχουσε πολλῶν 
. ὀμννόντων ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου 

Χριστοῦ, χαὶ νῦν ἑχάστη γλῶσσα τε- 
αὐτῷ, πάλιν δὲ ἔλεγεν ἐν ἑαυτῷ, τάχα 
τὴ ἡ πόλις Ἕφεσος διατί τὰ οἰχήματα 
ἐνηλλαγμένα, χαὶ ἡ διάλεχτος αὐτῆς 
ἐν τῷ Χριστῷ, καὶ ἄλλην πόλιν οὐχ οἶδα 
Ἣν μόνην. Καὶ περιερχόμενος, ἡρῶτα 
Ὀλιτῶν λέγων, πῶς κχαλεῖται ἡ πόλις 
εἶπεν" Αὕτη Ἔφεσός ἐστι" χαὶ εἶπεν 
'p' ὀλίγον Ἐγὼ ἐπελαθόμην χαὶ ἔπλα- 
) νοΐ μου, ἀλλ᾽ ἐξώθω ix τῆς πόλεως 


ὡς πλανηθῶ, 


decipior ? Cum hec diceret, et crucis figuram ubi- 
que fixam videret, animo magis confirmato, in ur- 
bem aperto capite ingressus est. Cumque longius 
progrederetur, audivit multos perJesu Christi nomen 
jurare. Quare magis perculsus: Quid hec sint, 
inquit, ignoro. Heri vesperi nemo libere Christum 
nominabat, et nunc tam multis linguis Christi no- 
men celebratur ? Rursus secum ambigens, dicebat : 
Fortasse urbem Ephesum non video, quoniam ejus 
redificia omnino mutata sunl, et ipsius lingua alia 
quedam est Christum edocta : quod iu nulla alia 
urbe fieri vidi, nisi in hac sola. Progressus igitur, 
quesivit a quodam cive, quo nomine urbsilla voca- 
retur: Ephesus, inquit ille, hec vocatur, Non cre 


B didit Jamblicus, sed secum cogitans: Deceptus, 


Β sum, locorum oblitus, totaque mente aberrans. Exeundum igitur mihi est ex hac urbe, 


Tem. 
» ἐν πολλῷ φόδῳ xai ἀγωνίᾳ ἦν, βουλό- 
ν ἐχ τῆς πόλεως, προσῆλθε πρὸς τοὺς 
; τοὺς ἄρτους ἀγοράσαι, xai ἐχόαλὼν 
ωχεν αὐτοῖς " αὐτοὶ δὲ λαδόντες xal 
μονίταν ὅτι μεγάλη Tv χαὶ ἐνηλλαγμένη, 
αἱ ἀλλήλοις ἐπεδείκνυον αὐτὴν, x«i παρ- 
σῶν τῶν χαθεδρῶν τῶν πωλούντων τοὺς 
ἐψιθύριξον μετ᾽ ἀλλήλων χαὶ ἔδλεπον 
ὄλιχον xat εἶπον - Οὗτος θησαυρὸν εὗρεν, 
γλλῶν ἐτῶν. Ὁ δὲ Ἰαμόλιχος βλέπων 
ζοντας αὐτῷ ψιθυρίξοντας, ἐροδήθη " 
ὅτι ἐγνώριζον αὐτὸν χαὶ βούλονται 
εὐτὸν Δεχίῳ τῷ βασιλεῖ, πολλοὶ δὲ προσ- 
λέποντες εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ, χαὶ ὡς 
ἔχοντες αὐτὸν ἐν μέσῳ τῆς ἀγορᾶς, 
ὄχλος πολὺς χαὶ ἐξῆλθεν ὁ λόγος οὗτος 
τὴν πόλιν λεγόντων ὅτι Κατεσχέθη τις 
ν θησαυρόν, Καὶ συνήχθησαν ἐπάνω 
πολὺς φάσχοντες * Οὗτος ὁ ἄνθρωπος 
αἱ οὐδέποτε ἴδομεν αὐτόν. Καὶ ἡτένιξον 
τωπὸν αὐτοῦ. Καὶ ἰἐδού)ετο Ἰάμδλιχος 
αὐτοῖς ὅτι οὐχ εὖρε θησαυρὸν, χαὶ 
λήξεως συνεχόμενος οὐχ ἴσχυσε" προσ- 
γιεσχόπει εἰς τὸν ὄχλον, x«i οὐδ᾽ ἕνα 
χαὶ γὰρ λαμπρὸν χαὶ περιφανὲς γένος 
“παλατίῳ ᾿Εφέσον, x«i καθὼς ἐνόμιξεν 
γνωστὸς ἦν πᾶσι χαὶ ἕωθεν οὐδ᾽ ἕνα 
ἐθαύμαζεν, χαὶ ὡς ἐξεστηχὼς προσ- 
ὄχλον ἰδεῖν τὸν πατέρα αὐτοῦ ἣ τινα τῶν 
οὐδ᾽ εἷς ὑπῆρχεν ἐξ αὐτῶν. 


XV. Cum ergo sollicitudine magna teneretur 
et illinc exire vellet, prius voluit panes emere, et 
argentum sumpsit, ut pretium daret. Qui vero 
panem vendiderant, cum monetam illam magnam 
et diversam vidissent, mirati sunt, et vicissim 
eam sibi ostendebant. Per manus igitur tradita, 
moneta illa per omnes qui panem vendebant, 
transiit. Qui vicissim in aurem insusurrantes, et 
Jamblieum intuentes, dicebant: Vere homo iste 
thesaurum invenit, veterem illum quidem, et multis 
&bhinec annis reconditum. Jamblicus cum illos 
susurrantes videret, coepit timere: existimabat enim 


C se ab illis agnosci, et Decii imperio tradendum 


esse. Cum vero multi accessissent, et ejus formam 
nequaquam cognoscere possent,in medio foro illum 
detinebant. Itaque turbe multe confluxerunt, et 
sermo hic pertotam civitatem vulgatus est, adoles- 
centem quemdam comprehensum fuisse, qui the- 
saurum invenerat.Turbe autem ad eum congregate 
dicebant : Homo iste peregrinus est, neque unquam 
illum vidimus. Hec dicebant, et intentis oculis, 
magis magisque ipsum intuebantur. Volebat Jam- 
blicuscausam suam agere, quod falsum esset, quod 
de thesauaro invento dicerent : sed stupore deten- 
tus, id facere non poterat. Cumque omnes turbas 
circumspiceret, neminem agnoscebat, et nemini 
notus erat, licet claro et illustri genere apud Ephe- 


D sum natus esset. Quapropter admiratione maxima 


detinebatur, quod pridie vesperi omnibus notus 
fuisset, et postridie mane neminem agnosceret, 


)se ignotus. Dabat operam ut inter turbam illam patrem vel aliquem ex fratribus inveniret, 


iquam videbat. 
ἐγνώσθη ὁ λόγος ἐν ὅλῃ τῇ πόλει xci 
yxort(ou. Εὐρέθη δὲ xai χατοιχκονομέαν 
) ἀνθύπατος τῆς πόλεως x«t αὐτὴν 
ἐρχόμενος πρὸς τὸν ἐπίσχοπον. Καὶ ὡς 
περὶ τοῦ θυσαυροῦ ἐγνώσθη à ἀνάστα» 
ρῶν πᾶσι τοῖς λαοῖς, x«i ἐχέλευσαν 
φιλανθρωπίας φυλαχθῆναι τὸν νεανί- 
ἰχθῆναι πρὸς αὐτοὺς, ἔχοντα τὸ ἀργύ- 
ptro, καὶ ὡς εἶχον τὸν ᾿Ιάμὄλιχον 


XVI. Tuncea res per totam urbem vulgata, usque 
ad episcopi aures pervenit. Divina quoque Providen- 
tia factum est, ut ejusurbis proconsul illa ipsa hora 
veniret ad episcopum. Qui dum diceret de thesauro 
que ab adolescentem illo inventum cogitabat, ea res 
fecit, ut mortuorum resurrectio pateret omnibus. 
Jusserunt enim tam proconsul, quam episcopus, 
adolescentem illum benigne tractatum custodiri, et 
ad se duci cum argento, quod secum habebat. Gum 


443 MENSIS 


JULIUOS. 444 


igitur Jamblicus ad ecclesiam traheretur, putabat À εἰς τὴν ἐχχλησίαν ἐνόμιξεν ὅτε πρὸς Δέκχιον τὸν 


ad Decium imperatorem se trahi. ltaque huc et 
illuc cireumspiciebat, ut aliquem suorum videret, 
vel consanguineorum, veleorum quibus notus fue- 
rat. Adolescentem ita circumspicientem turba, ut 
insanum aliquem, irridebat : itaque violentius ad 
ecclesiam impellebatur. Jam vero proconsul et 
Stephanus episcopus monetam illam in manus 
sumptam inspicientes,admirabantur. Tunc procon- 
sul Jamblicum interrogans: Ubinam, inquit, est 
thesaurus, quem invenisti? Moneta enim heec e the- 
sauro subrepta est. Minime, inquit Jamblicus, 
thesaurum inveni,quemadmodum me vos insimula- 
tis. lllud unum certo scio, ex paternis meis 
pecuniis argentum hoc esse, ejus monete nota im- 
pressum, qua& huic urbi consueta est. Sed certe 
miror, neque cogitare possum, undenam tentatio 
hec mihi acciderit. Ad hec preses: Undenam, 
inquit, es tu ? Illi autem respondit Jamblicus: Ex 
hac urbe, ut opinor, ego sum. Quo patre natus ? 
inquit preses. Estne aliquis, qui te agnoscat ? 
Veniat, et testimonium dicat pro te, et credemus 
tibi. Protulit Jamblicus patris et fratrum suorum 
nomina: neque quisquam noverat, quos diceret. 
Tum presses: Vera, inquit, non sunt, que dicis. 
Hec audiens Jambliceus, perplexo erat animo, nec 
habens quid responderet, silebat. Quem cum ita 
perplexum tristem vidisset: Fortasse,inquit, insanus 
est, alii dicebant: Nequaquam insanus est, sed 
insaniam simulat, ut periculaeffugiat. Acerbioribus 
verbis preses increpans: Qua ratione, inquit, te 
ferre possumus, aut tibi credere, argentum hoc ex 
paternis pecuniis ad te pervenisse, cum moneta 
hec ex inscriptione et nota significet, quod trecen- 
tis et octoginta annis ante nos fuerit, ac priusquam 
Decius imperaret, neque ulla ex parte similis sit 
illi qu& nune in urbe impenditur ? Num parentes 
ita veteres, et ante trecentos annos genitos habere 
potes tu, qui adolescens es? An putas te sic astu- 
tum esse, ul senes et Ephesine urbis sapientes 
decipias ? His de causis jubeo te in vincula conjici, 


βασιλέα ἄγουσιν αὐτόν. Καὶ περιεσχόπει ὧδε xai 
ὦδε ἰδεῖν τινὰ τῶν ἰδίων αὐτοῦ xal γνωρίμων, χαὶ 
ὁ ὄχλος κατεγέλα αὐτοῦ xat προσεῖχον αὐτῷ ὡς 
μωρῷ. x«i οὕτω μετὰ βίας, ὥθουν αὐτὸν εἰς τὴν 
ἐχχλησίαχν. Ὁ δὲ ἀνθύπατος xai Στέφανος ὁ ἐπίς- 
σχοπος, λαθόντες παρ᾽ αὐτοῦ τὸ ἀργύριον, εἶδον 
χαὶ ἐθαύμαξον. Τότε ἀποχριθεὶς ὁ ἀνθύπατος, εἶπεν 
πρὸς τὸν Ἰάμὄλιχον, Ποῦ ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὃν εὖρες, 
ἐπειδὴ τὸ ἀργύριον ὃ βαστάξεις, ἐξ αὐτου ἐστιν" 
Ἰάμδλιχος εἶπεν. Θησαυρὸν μὲν οὐδέποτε εὖρον, 
χαθὼς κατηγορεῖτέ μον, ἀλλ᾽ οἶδα ἐγὼ ὅτι τῶν 
πατρικῶν μον ἐστὶ, x«l τῆς συναλλαγᾷς τῆς πόλεως 
ὑπάρχει τὸ ἀργύριον, τίς δέ ἐστιν ὁ πειρασμὸς ὁ, 
συμδεδηκώς μοι νῦν, οὐκ οἶδα. Καὶ ὁ ἀνθύπατος ἔφη" 
Πόθεν εἶ, ὁ δὲ ᾿Ιἀμὄλιχος ἀπεχρίνατο, 'Q« νομέξα 
ἐχ τῆς πόλεως ταύτης, xai ὁ ἀνθύπατος εἶπεν’ 
Υιὸς τίνος εἰ, ἢ τίς σε γινώσχει ἐνταῦθα, ἐλθὼν μαρ- 
σοῦ, x«i πιστεύομέν σοι. Τότε Ἰάυ- 
ὅλιχος εἶπεν τὴν προσηγορίαν τοῦ πατρὸς χαὶ 
τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ, χαὶ οὐδεὶς ἐπεγίνωσκιν 
αὐτούς. ᾿Αποχριθεὶς δὲ ὁ ἀνθύπατος εἶπεν. Οὐχ ἄλε- 
θεύεις, ὁ δὲ ᾿Ιάμδλιχος ἀπορούμενος ἕστηκεν ἧσυ- 
χάξων. Καί τινες ἰδόντες αὐτὸν ἐν τοιαύτη ἀθυμίᾳ 
εἶπον. Τάχα μωρὸς ἐστιν ἄλλοι δὲ ἔλεγον, Οὐχὶ 
ἀλλὰ προσποιεῖται, ὅπως ῥνυσθῇ ἐκ τῆς ἀνάγχῃς 
ταύτης, ὁ δὲ ἀνθύπατος αὐστηρῶς αὐτῷ ἐπαπει- 
λησάμενος εἶπεν. Πῶς ἀνασχώμεθα χαὶ πιστεύσω- 
μέν σοι ὅτι τὸ ἀργύριον τοῦτο τῶν πατρώων σου 
ἐστίν: ὅτι ἡ μονίτα αὕτη δηλοῖ ix τῆς ἐπικειμένης 
αὐτῇ γραψῆς xol σφραγῖδος, ἀπὸ τριακοσίων ἐδδο- 
μήκοντα ἐτῶν ὑπάρχειν, x«i ὅτι ἐστὲ πρὸ Δεκίου 
τοῦ βασιλέως, x«k οὐκ ἠλλάγη, χαὶ οὐχ ἔστιν ὁμοία 
αὕτη ἢ μονίτα xai τῆς πολιτενομένης νῦν, ἔν $ ἐστον 
ἢ δοσις xai ἡ χλῇσις τοῦ χαιροῦ τού του. Mi ix τῷ 
παρῳχημένων x«i τῶν τοσούτων χρόνων ὑπάρχουσιν 
οἱ γονεῖς σου ὅτι σὺ νέος ὧν βούλῃ πλανᾷσαι τοὺς 
γέροντας x«i σοφοὺς ᾿Εφέσου. Διὰ τοῦτο ἐντώλομαι 
νῦν εἰς δεσμὰ xci μάστιγας καὶ θλίψεις παραδοθζ- 
ναί Gt, ἕως οὔ ὁμολογήσης, ποῦ ἐστιν ὁ θησαυρὸς 


Β 


τυρήσει περὶ 


C 


οὗτος. 


et flagellis verberari, donec confitearis, ubinam sit thesaurus iste. 


XVII. Heec audiens Jamblicus, et timens, faciem 
in terram prostravit, et his verbis illos affatus est: 
Precor vos, ut mihi non gravemini dicere, quod 
quesiero: omnia enim libere vobis confessus fuero. 
Decius imperator, qui erat in hac urbe, vivitne, 
an non ? Ad hec Stephanus episcopus : Non est, 
inquit, fili, qui hodie in hac regione Decius impe- 
rator nominetur. Tunc Jamblicus : Venite, queso, 
mecum, et ostendam vobis in spelunca montis 
Ochlon socios meos, ut ab illis discatis verum esse, 
quod dico. Certe scio ab imperatore Decio nos illuc 
fugisse : quem Decium et ego heri vesperi inurbem 
Ephesum ingredientem vidi. Sit autem necne urbs 
ista Ephesus, nescio. Tunc episcopus Stephanus in 
eam cogitationem veniens, quod Deus per juvenem 
ilum aliquid eis revelare vellet: Eamus, inquit, 
et videamus. Statimque episcopus et proconsul cum 


IZ'. Ταῦτα ἀχούσὰς ᾿Ιάμὄλιχος mdvu ἐφοῦέθε, 
x«i ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον ἐνώπιον αὐτοῦ, χαὶ εἷκο" 
Δέομαι ὑμῶν, χύριοί pov, ὁμολογήσω ὑμῖν, Ax 

D ὁ βασιλεὺς ὁ ὧν ἐν τῇ πόλει ταύτῃ, ἴσταται ἕως τοῦ 
νῦν, ἢ οὔ; ᾿Αχούσας δὲ ταῦτα Στέφανος ὁ ἁγιώτατος 
ἐπίσχοπος, εἶπεν αὐτῷ᾽ Τέχνον, οὐχ ἔστιν ἐν τῇ γῇ 
σήμεοον λεγόμενος βασιλεὺς Δέκιος " τότε ἀποχριθεὶς 
᾿Ιχμὄλιχος εἶπεν, Διὰ τοῦτο δέομαι ὑμῶν, δεῦτε ptr 
ἐμοῦ, χαὶ δειχνύω ὑμῖν τοὺς ἑταίρους μοὺ ἐν τῷ 
σπηλαίῳ τῷ ὄντι ἐν τῷ ὄρει μοχλῷ, xai αἀανθάνιι 
παρ᾽ αὐτὼν ὡς κἀγὼ οἶδα, ὅτι ἀπὸ προσώπον Agim 
τοῦ βασιλέως πεφεύγαμεν ἐχεῖσε, χαγὼ εἶδον OK 
εἰς ls πόλιν Ἔρεσον τὸν Aix». Εἰ οὖν wid 
ἐστὶν ἡ πόλις Ἔφεσος, οὐχ οἶδα, Τότε ὁ ἀγιώτατος 
Στέφανος ὁ ἐπίσχοπος ἐνεθυμήθη ἐν τῇ διανοία, καὶ 
εἶπεν ᾿Αποχάλυψίν τινα ὁ Θεὸς βούλεται ἡμῖν tc 
νερῶώσαι σήμερον διὰ τοῦ νεανίσχον τούτου " χαὶ δὲ 





43 DE SEPTEM 


ἀπέλθωμεν χαὶ θεασώμεθα. Παραχρῆμα δὲ ἀναστάν- 
τες ὁ ἁγιωτατος ἐπίσχοπος xai ὁ ἀνθύπατος ἅμα 
τοῖς πρώτοις τῆς πόλεως x«i πλήθη πολλὰ, ἀν- 
ἔδησαν εἰς τὸ ὄρος ἐν à fv τὸ σπήλαιον. Ὁ δὲ 
Ἰάμθλιχος εἰσῆλθεν ἔμπροσθεν «ὐτῶν, χαὶ ἐγνώ- 
βισε πάντα τὰ γεγονότα τοῖς ἁγίοις, χαὶ αὐτοὶ 
εἰσῆλθον ὀπέσω αὐτοῦ μετὰ παντὸς τοῦ λαοῦ. Καὶ 
ὡς εἰσήρχοντο, tope) ὁ ἐπίσχοπος γλωσσόχομον 
χατὰ τήν θύραν τοῦ σπηλαίου, μιχρὸν χαλχοῦν 
χεχρυμμένον μεταξὺ τῶν λίθων ἔχων σφραγίδας 
δύο ἀργυρὰς, καὶ λαδὼν αὐτὸ, ἔστη ἔξω τῆς θύρας, 
καὶ συγχαλεσάμενος τὸν ἀνθύπατον x«i τοὺς πρώ- 
τους τῆς πόλεως, ἐνώπιον αὐτῶν ἥνοιξε, x«i εὗρεν 
δύο πτυχία μολιόδᾶ καὶ ἀναγνόντες τὰ γράμματα, 
εὗρον οὕτω γεγραμμένα, ὅτι ἀπὸ προσώπου Δεχίου 
τοῦ τυράννου ἔφυγον οὗτοι οἱ ἅγιοι, Μαξιωυιλλιανὸς 
ὁ υἱὸς τοῦ ᾿Επάρχου, χαὶ Ἰάμδλιχος, xai oi λοιποὶ 


DORMIENTIBUS. &46 


À optimatibusetturbis multis ascenderunt in montem 
ad speluncam, quam Jamblicus antecedens demons- 
travit. Dum autem episcopus, et qui cum co erant, 
ingrederentur inspeluncam, in ejus ostio arculam 
quamdam ream invenit episcopus, inter duos la- 
pides positam, et duobus argenteis sigillis impres- 
sam ;quam coram preside et optimatibus aperiens, 
duas plumbeas tabulas in ea invenit, in quibus 
scriptum erat, a Decio tyranno fugisse Maximilia- 
num Eparchi filium, Jamblicum, et reliquos ado- 
Jescentes, et ipsius Decii tyranni jussu spelunce 
ilius aditum obstructum fuisse. Erat et eorum 
martyrium in earumdem tabellarum latitudine 

B conscriptum. Quo lecto admiratione affecti sunt, 
et Deum ipsum, qui tanto miraculo adolescentes 
illos prosecutus fuerat, summis vocibus collauda- 
runt. 


ἑπτὰ παῖδες, xoi διὰ προστάγματος τοῦ τυράννου ἐνεφράγη τὸ στόμιὸν τοῦ σπηλαίου, x«i ἧ μαρτυρία 


αὐτῶν ὧν ἐγγεγραμμένη εἰς τὸ ὕφος τῶν πτυχίων. 
ἐπὶ τοῖς μεγαλείοις οἷς ἐδωρήσατο τοῖς υἱοῖς τῶν 
εὐλόγησαν τὸν Θεόν. 

IH. Καὶ εἰσελθόντες ἐν τῷ σπηλαίῳ εὗρον τοὺς 
ἁγίους ἐκείνους χαθημένους ἐν ἀγαλλιάσει πολλῇ, 
χαὶ αἱ ὄψεις αὐτῶν ἔλαμπον ὡς φῶς, καὶ ἰδόντες 
αὐτοὺς προσέπεσον αὐτοῖς xal προσεχύνησαν ἐπὶ 
τὸν γᾶν, xol εὐχαρίστησον τῶ Ἀνρίῳ τῷ χαταξι- 
ὦσαντι αὐτοὺς θεάσασθαι τὸ παράδοξον τοῦτο 
θέαμκ᾽ καὶ οὕτως ἐλάλησαν αὐτοῖς οἱ ἅγιοι μάρ- 
τυρος, xa ἐδίδαξαν αὐτοὺς ἅπαντα τὰ γεγενημένα 
ἐπὶ τῶν χρόνων Δεχίου τοῦ βασιλέως. Καὶ εὐθέως 
ἔπεμψαν γράμματα πρὸς τὸν βασιλέα Θεοδόσιον. 
Ἐντάχει κελεύσει ὦ σὴ θειότης παραγενέσθαι χαὶ 
ἐδεῖν τὰ θαυμάσια ἃ ἴδειξεν ὁ Θεὸς ἐν ταῖς ἡμέραις 
τῆς βασιλείας σοῦ. Φῶς γὰρ ζωῆς ἀνέτειλεν ἡμῖν, 
καὶ ὃ ἀνάστασις à μέάλουσα ἐμφανίξεσθαι τῷ 
πκόσμω, ἐδείχθη ἡμῖν ἐν τοῖς σώμασι τῶν ἁγίων 
te» ἀναστάντων. Παραχρῆμα δὲ ἀχούσας ὁ βασι- 
λεὺς ἐχάρη, καὶ ἀνέστη, χαὶ ἐδόξαξε τὸν Θεόν ἦλθεν 
δὲ μετὰ τοῦ βασιλέως πλήθη πολλὰ καὶ ἄπειρα ἀπὸ 
Κωνσταντινον πόλεως εἰς Ἔφεσον, ἐξῆλθεν δὲ εἰς 
ἀπάντησιν τοῦ βασιλέως Θεοδοσίου πᾶσα ἡ πόλις 
μετὰ τῶν ἐπισχότων χαὶ τῶν πρώτων τῆς πόλεως 
καὶ οὕτως ἀνέδησαν εἰς τὸ σπήλαιον πρὸς τοὺς 
ἁγίους ἐξῆλθον δὲ οἱ ἅγιοι εἰς ἀπάντησιν τοῦ βα- 
VUfec xal προσηγόρευσαν αὐτόν. Εἰσῆ)θεν δὲ xoci 
ὁ βασιλεὺς εἰς τὸ σπήλαιον, χαὶ προσεχύνησεν αὖ- 
τοῖς, χαὶ περὶ τοὺς τραχήλους αὐτῶν ἐπιπὸσών 
ἔχλαυσε, xoi ἐδόξαξε πὸν Θεὸν xal ἠγαλλιᾶτο τὸ 


Καὶ ὅτε ἀνέγνωσαν ἐθαύμαζον χαὶ ἐδόξαζον τὸν Θεὸν 
ἀνθρώπων, xai ἀνεθόησαν πάντες οἱ ὄντες ἐχεισε χαὶ 


XVIII. Ingressi vero in speluncam, sanctos illos 
sedentes invenerunt : quorum facies instar luminis 
effulgebat. Ad eorum igitur pedes se abjicientes, eos 
venerati sunt, et Deo gratias egerunt, qui tanti 
miraculi spectaculum ipsis concesserat. Ceterum 
sancti martyres de omnibus, que sub Decio facta 
fuerant, eas docuerunt. Statim vero episcopus et 
proconsul miserunt litteras ad imperatorem in hanc 
sententiam : Celerrime jubeat majestas tua huc 

C aliquos venire, et videre miracula, que Deus osten- 
dit imperii tui tempore : quandoquidem future in 
extremis temporibus resurrectionis signum nostra 
&late mundo ipsi premonstratum est, in sanctorum 
virtorum corporibus que nune resurrexerunt. Ea re 
gavisus estimperator, et Dei gloriam laudabat. Quin 
etiam ad eum locum ex urbe Constantinopoli cum 
multis hominibus profectus est: eique tota civitas 
Ephesina obviam processit.Illico autem ab episcopo, 
proconsule ot optimatibus deductus, in speluncam 
ingressus est : cumque adolescentes salutasset et 
amplexus esset, flere ccepit, et Dei gloriam cele- 
brans, toto animo exultavit. Cui Maximilianus vir 
sanctissimus : Ex hoc, inquit, tempore imperium 
tuum propter fidei tue stabilitatem firmum erit, et 

D Jesus Christus Filius Dei vivicus todietipsum in no- 
mine suo ab omni tentatione. Mihi credas, tui causa 
fuisse nos a Deo ipso exsuscitatos. 


xaodíe αὐτοῦ, καὶ ἀποχριθεὶς ὁ ἅγιος Μαξιμιλλιανὸς εἶπεν τῷ βασιλεῖ" ᾿Απὸ τοῦ νῦν ἔτι καὶ ἔτι διαμενεῖ ἡ βασιλεία 
δφυ ἐν τῇ βεδαιότητι τῆς πιστεώς σον. Καὶ ᾿Ιησοῦς ὁ Χριστὸς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος ρυλάξει τὼν βασιλείαν 


vvv ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ, ἔχ παντὸς πειρασμοῦ, xal 
χώματος τὺς γᾶς. 

IO. Ὡς οὖν ὁ βασιλεὺς x«i ὁ ἐπίσχοπος xoi 
πάντα πλήθη ἡτένιξον εἷς αὐτοὺς, χαὶ ἥἤχουον 
τοὺς λόγους τούτους, ἠγαλλιῶντο᾽ oi δὲ ἅγιοι χλί- 
ναντες τὰς χεφαλὰς αὐτῶν εἰς τὴν γῆν ἐπὶ τὸ παοσ- 
εὔξασθαι ἐχοιμήθησαν, x«i οὕτω παρέδωχαν τὰ 
ξγεύματα αὐτῶν τῷ προστάγματι τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. 
Καὶ ἐχέλευσεν ὁ βασιλεύς γενέσθαι ἑπτὰ σωροὺς 


πίστευσόν μοι ὅτι ἕνεκεν σοῦ ἐξήγειρεν ἡμᾶς ὁ Θεὸς éx τοῦ 


XIX. Imperator, et episcopus,et tota turba hunc 
sermonem audientes, mirum in modum letabantur. 
Sancti vero martyrescum sua capitain terram decli- 
nassent, et Deum precabantur, dormierunt etita di- 
vino nutu suos spiritus Domino tradiderunt. Impera- 
tor igitur jussit septem aureas arcas componi quibus 
septem illorumjuvenum corpora conderenutr. Nocte 


447 


veroilla juvenes insomnis apparuerunt imperatori, 
eique dixerunt, ut in spelunca, in qua fuerant supra 
terram, eos requiescere sineret. Quamobrem impe- 
rator usque ad hodiernam diem illic eos esse voluit 
Deinde magnus episcoporum cetus illic convenit. 

et diem festum celebravit, virosque beatissimo, ut 
ipsorum dignitas postulabat, debitis honoribus om- 
nes prosecuti sunt. Ad hec imperator illius regio- 
nis pauperibus multa dedit, et qui erant in carcere 
eos dimitti jussit. Quo facto, Theodosius letus re- 
diit in urbem Constantinopolim multo comitatu. 
Omnes autem exsultantes Christum Deum nostrum 
collaudabant, sanctos suos mire gloriosos efficien- 
tem : cui convenit gloria, honor οἱ adoratio nunc 
et semper, et in secula seculorum. Amen. 





MAPTYPION TOY ATIOY ΚΑΙ EYAOEOY ΜΑΡΤΥ͂ΡΟΣ 
IIANTEAEHMONO*x. 


MARTYRIUM SANCTI ET. INGLYTI MARTYRIS. PANTELEEMAN 


(Latine ap. Surium ad Julii 27 ; Griece ex cod ms. Patris, n. 1475, seec. xi,) 


]. Cum idolorum caligo diffusa esset per totum 
orbem terre, quando Maximianus tenebat sceptra 
Romani imperii, tunc cognitus fuit Nicomedie 
admirabilis et magnus inter martyres Panteleemon. 
Ex ea enim sui generis ducebat originem : et voca. 
batur quidem Pantoleon: erat autem filius Cus- 
torgii, opibus quidem insignis, inpietale autem 
clarioris. Erat enim deditus supeastitioni gentilium 
et ardenti zelo in eam erat incensus. Erat vero illi 
materfidelis, que, quod ad religionem attinet, cum 
marito pugnabat ex diametro : et bene affecta erat 
Eubula (id enim erat ei nomen! in res Christiano- 
rum. Cum atali ergo matreet magistra bonuse du- 
caretur filius, corporali simul et spiritali ejus priva- 
tur nutrimento, lege mortis et communis nature, 
imperfectam et immaturam agens :etatem, cum pa- 
rum, proh dolor! esset usus materna illa curatione. 

II. Postquam autem vidit pater eum per e&etatem 
esse aptum disciplinis, tradit grammatico, deinde 
preceptoribus et institutoribus. Postquam vero 
fuit in Grecis satis doctus diciplinis, docetur medi- 


cinam, in ea arte illo tempore viro excellentissimo, ' 


nomine Euphrosyno, traditus in disciplinam. llle 
autem celeritate ingenii, tanquam avis quedam 
secans aerem, magna facilitate omnia pervasit, 
parum indigens eorumqui eum adjuvarent, labori- 
bus, propter vires ingenii. Sicque brevi mquales 
omnes a tergo reliquit. Erat autem et moribus mo: 
destus, et sermone jucundus, et pulchritudine insi- 
gnis. Que quidem faciebant, ut cum magna volup- 
tate esset in ore omnium, et haberetur ab omnibus 
in admiratione: adeo ut ipse Maximianus, cum 
illum aliquando vidisset (ventitabat enim in regiam, 


B xai ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, irn, 


MENSIS JUL!US. m 
À χρυσᾶς εἰς τὴν ταφὴν αὐτῶν, καὶ 


ἕν αὐτῇ τὸ νς 
ἐφάνησαν xar ὄναρ τῷ βασιλεῖ λέγοντες. Ἐν τὸ ται 
ἐν à ἐσμεν ἐν τῷ σπηλαίῳ ἐπάνω τῆς Ji; in 
ἡμᾶς. Καὶ ἀφῆχεν αὐτοὺς ὁ βασιλεὺς εκεῖσι ἐς 
τῆς ἡμέρας ταύτης, καὶ συναθροισμὸς μέγα: c. 
σχόπων ἐγένετο, καὶ ἑορτὴν μεγίστην ἐκιτίεε 
χαὶ ἀξίως ἐτίμησαν τοὺς ecyéovs, ἐν TÉ cua 
Καὶ ὃ βασιλεὺς δώματα Ge δέλωι x 
πτωχοῖς τοῦ τόπου ἐχείνου, καὶ τοὺς ὦ (rz 
ἀπέλυσεν. ᾿Ἐξῆλθεν δὲ ὁ βασιλεὺς ἀπὸ Eon 
πόλεως xat σὺν αὐτῷ πλήθη πολλᾶ, προοχίστυς 
αὐτὸν ἐπὶ Κωνσταντινούπολειν ἐν ἀγαλλιάτῃ αὶ 
χαρᾷ, δοξάξοντε, Χριστὸν τὸν Θεὸν iu, i5 
ξοντα τοὺς ἁγίους αὐτοῦ" ὅτι αὐτῶ re fü 
τῷ Πατρὶ, χαὶ τῷ Υἱῷ, x«t τῷ ἀγίω [ben n 













αὐτῶν. 


Δ΄, Τῆς εἰδωλικῆς ἀχλύος κατὰ πάσης duniim 
σὴς τῆς οἰχουμένης, ἡνίκα Μαξειμιανὺ: EY 
σχήπτρων τῆς Ῥωμαΐων ἀρχῆς καθίστατ, τι' ἢ 
χαὶ ὁ θαυμαστὸς x«i μέγας ἐν μαρτυτι Tes 
χατὰ τὴν Νιχομήδειαν ἐγνωρέξετο" ἐχεῖθῃ wr 
xai τὰς τοῦ γένους πηγώς. Παντολέων τῶ» 
utvo;, υἱὸς δὲ ὧν Εὐστοργέόν, ἐπιφανοῖ τι 
τὰ “ὦ 





















ἐπιφανεστέρον πολλῷ τὴν ἀσέθειοσιν" 
γων σεδόμενος ἦν χαὶ θεομὸν ἔχων περὶ τιν 
Μήτηρ δὲ ἐχείνῳω πεστὴ, xxi iux 
σέρας͵ ix διαμέτρου πρὸς τὸν αὐτῆς Z»0pt ἵν 


ξῆλον. 


ἀξνὴ εὐδούλως τε fj Ej60)0)Q (τοῦτο Xo αν: δα 
πρὸς τὰ τῶν Χοιστιανῶν ἔχουσα. Ὑπὸ τοις ν 
vu» μητρὶ x«i διδασχάλῳ ὁ ἀγαθὸς τοεϑόχνι: X 
τὴν σωυματιχὴν ἅμα Tpoyó» τε xci τὴν OE 
xmi τὸ; πὲ 
φύσεως, ἀτελῆ ἔτι x«i ἄωρον ἄγων τὴν nion. 


ἀποστερεῖται ταύτης νόμῶῷ θανάτου 


Β΄. ᾿Ἐπεὶ οὖν ὁ πατὴρ ὥραν αὐτὸν ἔχεο rh: 
ἐώρα, γοαυματιστῇ φέρων δέδωσιν" εἶτα διδετας 
x«i παιδευταῖς. '; δὲ ἱκανῶς εἶχε ualturms 
ἐχπουιὼν idu 
τῷ διαφοοωτάτω τὴν τέχνην xar' ἐχεῖνο xz 


λόγων Ἑλληνιχῶν, τὰ τῶν ἑατρῶν 
φροτύνω τοὔνομα πρὸς μαθητείαν παραϑδοίπ; a 
ὥσπερ τις πτηνὸς ἀέρα τῶ 
κατὰ πολλὴν εὐχολίαν τομῶς πάντα διήει, oH 
νῶν διὸ τὴν πολλὴν ῥώμην τῆς φύσεως εἰς wh 
“ἰαᾳν δεόμενος χαὶ οὕτως ἔν βραχεῖ πάντας Qiun 
ὀπίσω ἐτίθει, χαθάπερ τὸ Αὐδιον ἅρμα ἐκεὶν τ 
Ἣν δὲ xoi τὸ ἦθος irum; 
τὴν ὁμιλίαν ἐπιτεοπὴς χαὶ τὸ κάλλος ἐξαίσιος, $ 
δὴ x«i ἔργον τρυφὸν πάσης 7i 
ἐποίουν χαὶ παοὰ πᾶσι σχεδὸν διὰ θαύματος ie 
ὥστε καὶ αὑτὸν ἐκεῖνον Μαξιμιανόν ποτε 


ὃς τάχει ψύσεως 


παιδείαν ἐλαύνων. 


αὐτὸν χαὶ 


49 


VITA S. PANTELEEMONIS, 


450 


(poire γὰρ εἰς τὰ βασίλεια τῷ διδασκάλῳ ἐπόμενος) A sequens magistrum) non silentio preeterierit : sed 


οὐ σιγῇ παρελθεῖν, ἀλλὰ δι᾽ ἐρεύνης τὰ ἐχείνου motsi- 
σθαι προσχαλεσάμενον χαὶ ὅπου εἴη x«i ὅθεν xci 
τάλλα διερωτῶντα οὐ uid» ἀλλὰ xai τῷ διδασχάλῳ 
ἐπισχῆψαι πρὸς τάχος αὐτὸν τὴν ἱατριχὴν πᾶσαν 
ἐχαελετῆσαι" 2009 γὰρ ἐπὶ τῶ αὐτοῦ ἤθει ἀρετή τε τῇ 
ἄλλῃ καὶ ἔχρινεν ἔχειν ἐχεῖνον εἰς τὰ βασξεια. 

Γ΄. Κατ᾽ ἐχεῖνο δὲ χαιροῦ πρεσδύτης τις τοὔνομα 
Ἑραωόλαος ἐν δωματίῳ τινὲ σὺν χαὶ ἄλλοις ἅμα Χρι- 
στιανοῖς χρυπτόμενος ἦν (τοῦτο γὰρ ὁ τοῦ κρατοῦντος 
φόθδος ἐποίει). Ὃς ἀπιόντα τὸν Παντολέοντα εἰς διδα- 
σχάλου θεώμενος xxi τῷ θύοαθεν ὀστράχῳ τὸν εἴσω 
ἐγχαλυπτόμειον μαργαρίτην χατανοῶν, ὅπως τε 
εἶχε χινήματος, ὅπως βλέμματος xai ὡς οἱ ὀφθαλ- 
uoi αὐτῷ ἥμερον ἑώρων χαὶ γαληνόν * ταῦτα ἐχεῖ- 
γος ὁρῶν καὶ ὥσπερ τινὰ εὐγενῆ ἵππον, οἷον οἱ 
περὶ ταῦτα δεινοὶ, χαὶ ἔτι πῶλον ὄντα χρίνας ἄρι- 
στον ἔσεσθαι, γνούς τε διὰ τοῦ ἁγίου {᾿Ἰνεύματος, ὅτι 
σκεῦος ἐχλογᾷς ὀφθήσεται xarà Παῦλον, μέγα ἑἐποι- 
οὔτο χαὶ πολλοῦ τοῦτο ἠξίουν τὸ τοιαύτην ἐχεῖνον 
ἀγοεῦσαι ψυχήν. Ποτὲ γοῦν παριόντα προσχαλεσά- 
μενος, εἰσελθεῖν ἔνδον ἠξίουν ἐν ᾧ ἐχεῖνος ἐχούπτετο 
δωματίῳ χαὶ ὃς εἰσήει x«i πλησίον αὐτὸν παραχα- 
θισάμενος, ἠρῶτα γένος τε χαὶ πατέρας xal ὁποῖον 
ἀσπάξοιτο σέδας xai ἑξῆς ἔχαστα. Καὶ ὁ Παντολέων 
εὐθὺς ἅπαντα πρὸς ἀλήθειαν χαταλέγει, χαὶ ὡς ἣ 
μὲν gá-no ἀποθάνοι ἤδη τὰ Χριστιανῶν σεθδομένη, 
ὃ πατὴρ δὲ ξῶν τέθνηχε τὴν ᾿Ελλήνων μετιὼν θρη- 
σχείαν. Εἶτα ὁ πρεσδύτης προσθείς" Αὐτὸς δὲ, παῖ 
xe), ἔφη, τίνος μέρους εἶναι βούλει καὶ ποτέρου 
σεβχσαατος: Καὶ ὁ llavrolíov: Ἢ μὲν μήτηρ, εἶπεν, 
ἔτι περιοῦσα τοῖς αὐτοῖς με συνθέσθαι παρήνει, 
ὅπερ dà xxi αὐτὸς ἡἠῤδουλόμην᾽ ὁ δὲ πατὴρ ἅτε χαὶ 
μείξονα τὴν ἰσχὺν ἔχων, τῇ αὐτοῦ προσέχειν ἀναγ-- 
τάξει θρησκείᾳ, imi x«i βούλεται τοῖς τοῦ παλα- 
τίου uA; ἐντάξαι. Τίς δὲ ἣν μετέρχῃ παιδείαν ὁ 
πρισδύτης φησίν; ᾿Ασχληπιοῦ, ἔφη, xci Ἱπποχρά- 
τους τέχνη x«l Γαληνοῦ. Τοῦτο γὰρ xai τῷ πατρί 
μου δοχοῦν * ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ὁ διδάσχαλός με βεθαιῶν 
πάρεστιν, ὡς εἰ ταύτην μάθοιμι ἀχρίδῶς, δυνατὸς 
(bat πᾶσαν ἀνθρωπίνην ἰᾶσθαι νόσον χαὶ παντὸς 
πίθους ἰσχυροτέραν προδάλλεσθαι ταύτην ^ xal ὁ 
Ἑομόλαος, ἀφορμὰς fión x«i σπέρματα παρὰ τῶν 
ἐκείνου λόγων λαδὼν, χαθάπερ ἀγγείον τυχὼν χαλοῦ, 
τὸ θεῖον τῆς πίστεως μύρον ἐωδαλεῖν ἠξίον. Καὶ 
πκιίσθητί μοι, ἔφη, χάλλιστε νεανέσχων, x«l γνῶθι 

ὅτι τὰ ᾿Ασχληπιοῦ ταῦτα χαὶ Ἱπποχράτους χαὶ Γα- 

ληνοῦ μιχρὰ xal πρὸς μιχρὸν τοῖς χρωμένοις Bon- 
θεῖν δύναται’ ἀλλὰ χαὶ θεοὶ αὐτοὶ οὖς σέδεται Μα- 
διαιανὸς μῦθοι x£vol χουφοτέρων ἀχοῶν χλέμματα, 
ἀφλεῖν δὲ οὐδὲν τὸ παράπαν δυνάμενοι, ἀλλ᾽ ὁ μό- 

*X ἀληθὴς Θεὸς ὁ Χριστὸς, ii; ὃν πιστεύσας αὐτοῦ 

βόνηυ τῇ ἐπιχλήσει ἅπαν νόσημα φυγαδεύων ἔση, ὃς 

τυφλοῖς μὲν φῶς, νεχροῖς δὲ ἀνάστασιν, λεπροῖς δὲ 
χάθαρσιν ἐδωρήσατο, χαὶ ὃς τοὺς ὑπὸ Μαξιμιανοῦ 

Ἐρεσχυνουμένους δαίμονας λόγῳ μόνω x«i ἐπιτάγ- 

βατι ἐξήλαυνε τῶν ἀνθρώπων, οὗ x«l τοῦ χρασπέδου 

Trà ἁψαμένη τοῦ ἱματίου ὀχετοὺς αἵματος ἐφ᾽ ὅλοις 

θώδικα χρόνοις ῥέοντας εὐθὺς ἔστησε. Καὶ τί δεῖ τὰ 


eum accersens, de ipso inquisierit, cujusnam esset 
filius, et unde, et alia rogaverit : quin etiam pre- 
ceptori mandaverit ut eum, quam citissime fieri 
posset, in omni exerceret medicina : ejus enim 
moribus et flore virtutis delectabatur, et statuit 
illum habere in regia. 

Ill. lllo autem tempore quidam senex religione 
Christianus, nomine Hermolaus, erat absconsus in 
quadam domunceula cum aliis Christianis (id enim 
faciebat metus imperatoris). Qui cum videret 
Pantoleonemeuntem ad preeceptorem,et externa testa 
animadverteretcelari margaritam,consideranps quis- 
nam esset ejus incessus, quis motus, quis aspectus, 
quantaesset ejus oculorum serenitas et tranquillitas; 


B hec, inquam, cum ille videret, et, sicut genero- 


sum quemdam equum ii, qui tenent harum rerum 
scientiam, etiamsi sit adhuc pullus, judicant fore 
oplimum : aut ex tenera adhuc planta arborem 
aptam ad fructum: cognovisset per spiritum fore, 
ut Pauli sententia cerneretur vas electionis, 
magni ducebat et plurimi hoc faciebat, si talem 
illam venatus esset animam. Cum eum itaque prze- 
tereuntem aliquando accersiisset, rogavit, ut ingre- 
deretur in illam, in qua latebat, domunculam. Ille 
autem ingressus est. Quem cum prope fecisset 
sedere, rogavit de genere, et parentibus, et cujus- 
nam esset religionis, et deinceps singula. Pantoleon 
vero statim omnia refert, ut rei habebat veritas : 
et quod mater quidem jam esset mortua, que erat 
religione Christiana : pater autem vivens sit mor- 
tuus, gentilium sequens superstitionem. Deinde 
cum adjecisset senex : Tu autem, bone fili, cujus- 
nam vis esse partis, et utrius religionis? Pantoleon 
vero: Mater quidem, inquit, cum esset adhuc 
superstes, suasit, ul assentirer ejus religioni, 
quod quidem mihi placebat ; pater autem, ut qui 
sit fortior, cogit me religioni sue dare operam ; 
vult enim me referre in numerum palatinorum. 
Quennam vero est ea, cui studes, disciplina ? ait 
senex : /Esculapii, inquit, et Hippocratis, et 
Galeni. Nam hoc quoque visum est patri meo. 
Quin etiam ipse nobis affirmavit magister, quod si 
eam accurate didicero, potero curare omnem 
morbum humanum et eam, ut fortiorem, objicere 
cuivis affectioni. Hermolaus autem ex illius verbis 


D occasione accepta et semine, tanquam  pulcherri- 


mum nactus receptaculum, ceopit divinum fidei 
fluentum in id effundere : Crede mihi, dicens, o 
optime adolescens, vera dicenti, Haec /Esculapii, 
Hippocratis et Galeni parva sunt, et parum possunt 
prodesse iis qui eis utuntur. Quin etiam dii ipsi, 
quos colit Maximianns, sunt vana omnino fabula,et 
leviorum mentium deceptio. Ünus autem solus verus 

Deus est Christus: in quem si credideris, ejus sola 

invocatione omnes morbos solves et fugabis : qui 
caecis quidem lucem, mortuis autem vitam, lepro- 
sis dedit purgationem : qui eos qui a Maximiano 

adorantur, demones, solo verbo et jussu expulit 


451 


MENSIS JULIUS. 


ab hominibus: cujus etiam vestimenti fimbria, cum A txeívou λέγειν ; ἶσον γάρ ἔστεν ψάμμον tt un 


eam solum íetigisset mulier, statim stitit canales 
sanguinis, qui duodecim annos integros fluxerat. 
Et quid opus est, res illius dicere ? perinde enim 
est, ac arenam, stellas, et aque guttas dimetiri, 
ejus miracula enumerare et magnalia. Et nunc 
quoque adest suis adjutor inexpugnabilis, consolans 
in molestiis, dilatans in afflictione : inrebus,inquam, 
adversis, et iis que preter nostram voluntatem 
accidunt, preces minimeexspectans, sed preveniens 


ἀστέρας χόας τε θαλοίϊττης x«i τὰ αὐτοῦ 5, 
καὶ μεγαλεῖα ἐξαριθμεῖν: ὃς χαὶ νῦν πάρε-- 
αὐτοῦ δούλοις, σύμμαχός τε καὶ βοηθὸς guay: 
ραχαλῶν ἐν λύπαις, πλατύνων ἐν θλέψει, ἐν 
στάσει x«i τῶν ἀδουλήτων ἀπαγωγῷ, μὲ ὧν 
τὴν δέησιν, ἀλλ' αὐτὸν προφθάνων ri» τῆς χε 
ἑτοιμασίαν, οὐ μὴν ἀλλὰ x«i τοῖς αὐτὸν we 
νοις μείζονα ἣ ἐχεῖνος ἔδρασε, παρέχων Gras 
γεῖν, εἶτα xai ζωὸν δωρούμενος αἰωνίαν. 


ipsum quoque motum cordis. Qui etiam iis qui ipsum diligunt, majora quam ipse fecit, pret 
facienda miracula, donat deinde vitam, que nullum habet finem. 


IV. Hec verba cum Pantoleon, tanquam bona 
terra, corde accepisset et abscondisset, credebat, 
etfvera esse judicabat, et ab eis omnino pendebat, 
et suaviter in eis meditabatur, et dicebat Hermolao, 
se ea sepe audivisse a matre, et vidisse eam oran- 
tem, et Deum, quem ipse predicat, invocantem. 
Volebatautem heec quoque suo magistro significare. 
Quotidie ergo ibat Pantoleon ad senem, et se pul- 
chris his fluentis oblectabat et ad veram fidem 
paulatim confirmabatur : et ad magistrum quotidie 
ventitans, non prius domum redibat, quam suas 
aures oblectasset verbis senis. Aliquando itaque 
revertens a preceptore, cum parum a via propter 
usum aliquem declinasset,videtinfantem mortuum, 
quem momorderat vipera, et ipsam belluam prope 
eum stantem,et veluti ostendentem,quisnam cedem 
fecisset. Eum ergo, cum id vidisset, invasit timor, 
et secessit paululum. Deinde cum rursus seipsum 


collegisset, est reversus, et stetit. juxta puerum. (; x«i μικρὸν ὑπεχώρει" 


Judicabat enim hoc esse sufficiens signum eorum 
quis senex dixerat, si vera essent : Surget enim, 
inquit, puer ejus verbo, et id patietur bellua, 
quod ipsi fecit. Hoc ei in mentem venit, et precibus 
petivit, et simul visus est infans vivus, et bellua 
mortua, et que apud eam erat, ea que intelligentia 
apprehenditur, bellua multo magis perdita et 
enecta. 

V. Cum ad perfectionem ergo fidei in Christum 
sic pervenisset Pantoleon, statim aspexit in ccelum 
externis oculis, et Deo, qui eum vocaverat a tene- 
bris interitus ad lucem veritatis, benedixit cum 
multa animi tranquillitate. Deinde cum ferre non 
posset letitiam, ad senem accedit Hermolaum, et 


exponit id quod acciderat, et venerandum ab eo D 


petit baptismum. Ille autem (sciebat enim quidnam 
cuinam largitur) in hoc libenter inseruit, et eum, 
qui erat luce dignus, divino perficit baptismate, 
Cum vero septem dies mansisset apud senem, 
poculentis ipsius verbis cor ejus irrigatur, et 
pinguetit anima, venterque divinis impletur flumi- 
nibus. Sieque vixit sub bono spiritu, multis con- 
servatus ulilitas et illuminatio. Cum fuisset autem 
dies octavus, venit ad patrem. Ille vero : Ubi eras, 
inquit, fili, prioribus diebus, et me conjecisti in 
magnam animi egritudinem ? Numquid tibi accidit 
aliquid preter exspectationem ? Is vero : Ad quem- 
dam, inquit, ex iis qui versantur in aula regia, 


Δ΄, Ταῦτα ὁ Παντολέων, ὥσπερ 73 &ysói, τι; 
ματα εἰς καρδίαν παραλαθδὼν xxi κπρύγε, ἐπι 
τε xoi ἀληθῆ ἔκρινεν εἶναι καὶ ὅλως tti £j 


B tn7o χαὶ μελέτην εἶχε ταῦτα γλυκεῖαν iy 5 


παρὰ τῆς μητρὸς αὐτὸ πολλοίκες ἀχοῦτα un, 
χομένην τε αὐτὴν ὁρᾶν x«i ὃν σὺ χηρύτι; τῷ, 
μένην Θεόν - ἠθδούλετο δὲ τῷ δεδασχδῳ pas 
ταῦτα θέσθαι" ἡμέρας οὖν ἑκάστωος kxju i im 
λέων πρὸς τὸν πρεσδύτηων καὶ τῶν κχαλῶν τ 
ἐτρύφα ναμάτων x«i πρὸς τὴν εὐσεῦξ τίσι, 
μιχρὸν ἐστηριζετο xal πρὸς τὸν διδάσχε)εν ἃ 
πάσης ἐφοίτα καὶ οὐ πρότερον oixxdt irent; 
τὰς ἀχοὰς ηὔφρανε καὶ τοῖς ῥῴ μᾶσι τοῦ ws 
ποτὲ τοίνυν ἀπὸ τοῦ διδασκάλον Eugnosis ra 
x«i μιχρὸν τῆς ὁδοῦ xar τι δεῦσαν us 
παιδίον ὑπ᾽ ἐχίδνης διδι, γμένον χαὶ heri 
τε τὸ θηρίον ἐγγύς πον παρὸν καὶ ὥστω wm. 
ὅστις εἴη εὔδηλον χαθιστόν - idóvra ow wxi 
εἶτα ποΐλεν ἐκυτοῦ QE 
ἐπανήει καὶ τῷ παιδίω παρέσταται m: 
αὕταρχες σημεῖον τοῦτο τῶν τοῦ mptoUrna 
ὀφθῆναι εἰ ἀψευδῶς ἔχοιεν * ἀναστήσεται μι 
δίον, ἔφη, tà αὐτοῦ ῥήματι καὶ τὸ θυρίον νῶιο 
ἐχεῖνο, πείσεται. Τοῦτο εἰς νοῦν τε ἔλαθε χε itk 
ἥτησε xai ἅμα ὡρᾶτο ζῶν τὸ καεδίέον, ὁ θὲ; sim, 
ὁ νοητός τε παρ᾽ ἑαυτῷ θὴρ x«i τῶς ἀσιδαε, τῷ 
(πῆρ) πολλῷ πλέον ἀπολωλὼς χαὶ δ᾽εεφθαρμέν, 
E. Ταύτῃ τοιγαροῦν ὁ Παντολέων εἰς τῷ 39 
τητα τῆς χατὰ Χριστὸν πίστεως καταντέες, ὦ 
εὐθὺς εἰς τὸν οὐρανὸν τοῖς ἔξω ἅμα xmi nw; imb 
ὀφθαλμοῖς x«i τὸν χαλέσαντα Θεὸν &xi τὸ ἃ 
ἀπωλείας σχότους εἰς τὸ φέγγος τς ἀλεϑεκ m 
πολλῆς εὐλόγει τῆς εὐθυμίας. Εἶτα οὐχ εἰς "ἢ 
φέρειν τὴν ἡδονὴν, τῷ πρεσθύτῃ xpóctuo B 
λάῳ καὶ τὸ γεγονὸς ἐξηγεῖται xal τὸ θεῖον eim 
αὐτοῦ βάπτισμα. Ὁ δὲ (dec γὰρ οἷον οἵῳ 
ἄσμενος ἀσμένῳ ὑπηρετεὶ καὶ θείῳ : 
τὸν τοῦ φωτὸς ἄξιον τελειοῖ, Ἑπτὰ δὲ ipis 
γέροντι παραμείνας, τοῖς ποτίμοις αὖ 





















αὐτοῦ 
ἄρδεται τὴν χαρδίαν, πιαίνεται τὸν ves 
χοιλίαν ποταμῶν θείων ἔμπλεως γένεται. 
ὑπὸ τῷ ἀγαθῷ πνεύματι (iq πολλοῖς ép) 
φωτισμὸς συντηρούμενος" ἡμέρας δὲ γενορέμ t 
δόης, χαταλαμθάνει πρὸς τὸν πατέρα, Καὶ & 
ἧς, τέχνον, τὰς πρὸ τοῦ ἡμέρας, φησὶν, καὶ pt τ 
περιέδαλες ὀδύνῃ, μή σοί τε τῶν ὅὃ)ϑοχήτων ενρὶ 
Ὁ δέ" ΓΑνδρα, ἔφῃ, τῶν περὶ τὰ βασίλεια & 


i53 VITA:S. PANTELEEMONIS. δὲ 


νόσῳ βαρείᾳ χατειλημμένον περιοδεύοντες ἦμεν ἐγώ À gravi morbo laborantem, profecti eramus ego et 


τε xxi ὁ diddaxaloz x«i ἐπεὶ τῳ βασιλεῖ οὗτος xt- 
χαρισμένος ἦν χαὶ φροντίδος ὅτι πολλῆς ἄξιος, οὐχ 
ἦν ἐχεῖθεν ὁμῖν τὸ ἀποστῆναι ῥάδιον, ἀλλὰ διετελέ- 
σαμεν ταύτας δὴ τὰς ἑπτὰ παρόντες ἡμέρας, Eq 
χαθαρᾶς ixtivog ἀπέλαυσε ὑγιείας. Ταῦτα εἴρηχεν 
02 φιλοψευδὴς ὧν, ἀλλ᾽ οἰχονομῶν ἐν χρίσει τοὺς 
λόγους ἔστι γὰρ ὅτε x«i τὸ ψεῦδος προτιμητέον" 
οὐ xard τι φαῦλον, χαὶ ἀνελεύθερον σπουδάξομενον, 
ἀλλὰ χατ᾽ οἰκονομίαν ἐπαινετὴν προσχρινόμενον. 

ζ΄. Ταύτῃ τοι καὶ τὴν ἐπιοῦσαν πρὸς τὸν διδά- 

σχαλον Ἐὐφρόσυνόν γεγθνὼς, ἐπεὶ χἀχεῖνος τὰ ὁμοια 
ἥρετο, παραπλησίαν δέδωχε χαὶ αὐτῷ τὴν ἀπολογίαν. 
'O mario, λέγων, ἀργὸν ὠνήσατο x«i τοῦτον ἐμὲ 
παραλαδεῖν προσετρέψατο᾽ οὔπερ oUx ἦν μοι ἀπο- 
στῆναι σχολὴ, ἕως πάντα τὰ αὐτοῦ ἐπόψομαι προσ- 
ἐχόντως, xat οἷς προσῆχον ἐχείνου τὴν ἐπιμέλειαν 
ἐγχειοίσω. Πολλοῦ γὰρ ἄξιος οὗτος καὶ οὐδενὶ ἄλλῳ 
χτημάτων παραθδαλλόμενος. Τοῦτο δὲ ἔλεγε τὴν τοῦ 
ϑείου βαπτίσματος ὑπαινιττόμενος χάρίν. "ἔργον δὲ 
ἐποιεῖτο χαὶ λίαν ἐπιμελὲς ἀποστῆναι τῆς πλάνης 
τὸν πατέοα αὐτοῦ xal συνθέσθαι τῇ εὐσεθδεία πα- 
οασχευάσαι χοέος ὅτι μάλιστα δυσαπόδοτον υἱοῦ 
πρὸς πατέρα τῆς εἰς τὸ εἶναι δηλονότι παραγωγῆς 
φιλοτίμως ἀποδοῦναι σπουδάξων xal τὸν xarà σάρ- 
χα γεγενηχότα διὰ πνεύματος ἀναγεννῆσαι βουλό- 
uto. Ὅθεν οὐ dint σοφῶς αὐτὸν ὑπιὼν πεύσεις 
τε ποοτείνων οὐχ εὐλύτους x«l οὕτω διασαλεύειν 
τὴν θρησχείαν αὐτοῦ πειρώμενος. Τί ποτε γὰρ, ἔλεγε, 
οἱ θεοὶ, πάτερ, οἱ μὲν ἐξ ἀρχῆς ἱστάμενοι ἔτι xai 
γῦν ἴστανται, μηδέποτε χαθέδρας μνησθέντες ; Ὅσοι 
δὲ χάθχνται πάλιν, οὕτω διὰ παντὸς μένουσι xci 
οὐδέποτε ὥφθοσαν ἀναστάντες ; Τούτων χαὶ ἄλλων 
ὁμοίων ὁ πατὴρ ἀχούσας, ἀπόρως εἶχε πρὸς τὴν 
ἐξᾶυσιν χαὶ ἤδη περὶ τοὺς αὐτοὺς διεσέσειστο xai 
ὑπόψυχοος ἦν, ὅπερ ὁ Παντολέων ὁρῶν ἐμεγάλυνε 
τοῦ Χριστοῦ τὸ ὄνομα x«i χάριτας αὐτῷ ὡμολόγει, 
ὅτι τέως γοῦν ἐπιδοιάζοντα ἔθηχε τὸν αὐτοῦ πατέρα 
καὶ (ó φησιν ᾿Ωσηὶ ὁ θεῖος) μερίζοντα χαρδίαν, ὅθεν 
οὐδὲ ἑώρακα τὰ τὴν προλαθοῦσαν συνήθειαν δαψιλῶς 
αὐτὸν προσφέροντα τὰς θυσίας. 

T'. Βουληθεὶς οὖν τὴν πρώτην συντρίψαι x«i x«0- 
Qs» τὰ τοῦ πατρὸς εἴδωλα πολλὰ ὄντα παρὰ τῷ 
αὐτοῦ χοιτῶνε, ἐπέσχε, μὴ παοοργίσαι βουλόμενος" 
πολλοῦ γὰρ ἐτίμα τὸ πατέρα τιμᾷν. Ἔλεγε δὲ, ὅτι 
πειθοῖ μᾶλλον αὐτὸν ἐπάξομαι χαὶ ἐπιειχεία τῷ 
Χοιστῷ πιστεῦσαι, χαὶ οὕτως ἀμφοτέροις ἔσται, 
ταῦτα χαταδαλεῖν. Aux τοῦτο χαὶ ὁ τὴν ἐντολὴν δοὺς 
Ξατίοα τιμᾶν, τῆς πολλῆς ταύτης εὐλαδείας ἐχεῖνον 
ἀκοδειξάμενος, ἀφορμὴν παρέσχεν ἱπιτηδείαν, ἥ 
δαὶ τὸν αὐτοῦ πατέοα ὁμαλῶς οὕτω χαὶ ἠπίως πι- 
φτεῦσαι πεποίηχε, χἀχεῖνον ἑαυτοῦ μισθοῦ ὅσου χατέ- 

 ὅτησε πρόξενον, Ταῦτα γὰρ ἐνθυμωμένῳ τῷ Παντο- 
. δέοντι προσέρχονταξ τινες χειραγωγούμενον τυφλον 
. ἐκαγόμενοι. Κόψαντες οὖν τὴν θύραν, ἐπυνθάνοντο 
εἰ καρῶν εἴη Παντολ)έων ὁ ἰατρός. Μαθοντες δὲ παο- 
εἶναι, προσέμενον χαὶ ὃς ἀχούσας, μετὰ πολλῆς 





magister, et quoniam is erat gratus imperatori, 
el dignus cujus magna cura gereretur, non erat 
omnino facile nobis illinc recedere, sed perpetuos 
septem dies illic fuimus presentes, donec ille sani- 
talem puram est consecutus. Heec dixit, non dicens 
mendacium, sed mystice verba dispensans in 
judicio ceconomise, non autem mali alicujus con- 
silii causa. 


VI. Itidem cum sequenti quoque die venisset ad 
magistrum Euphrosynum (quoniam ille quoque 
eadem interrogavit), ad eum simili usus est excu- 
satione : Pater, dicens, emit agrum, et me eum 
jussit accipere, a quo non est mihi otium disce- 


B dendi, donec ejus omnia attente inspexero, et iis 


quibus oportet, curam illius tradidero. Est enim 
magni pretii ; et qui cum nulla alia potest copferri 
possessione. Hoc vero dicebat, tacite innuens 
gratiam divini baptismatis. Porro autem magnum 
adhibebat studium et diligentiam, ut patrem ab 
errore abduceret, et efficeret, ut pietati assentire- 
tur, eum qui ipsum genuerat secundum carnem 
ipse per spiritum studens regenerare. Quo circa 
nunquam cessavit ipsum sapienter aggredi, et 
proponere interrogationes, que non facile solvi 
possent, et sic ejus in falsos deos superstitionem 
conari dissolvere. Quanam enim de causa, dicebat, 
0 pater, qui ab initio quidem stabant, nunc adhuc 
stant, sedendi nunquam memores? Quicunque 


Ο autem rursus sedent, sic manent perpetuo, et nun- 


D 


quam visi surgere? Heecetalia similia pater audiens, 
heesitabat in eorum solutione, et jam in sua de diis 
opinione labescebat, et erat ancipitis sententie. 
Quod quidem vidensPantoleon, Christi nomen ma- 
gnis laudibusefferebat, et magnas eiagebat gratias, 
quod patrem suum saltem reddidisset dubitantem, 
et (quod divinus ait Oseas ?) cor dividentem. Quo- 
circa nec eum videbat, ut solebat, frequentia et 
optima offerentem sacrificia. 


Vil. Cum itaque primo voluisset conterere et 
destruere patris simulacra,que in ejus cubiculo 
erant multa, se continuit. Is enim honorare patrem 
magni faciebat. Dicebatenim: Ego eum potius indu- 
cam persuasione,lenitate que et mansuetudine effi- 
ciam, ut Christo credat : et sic ambobus ea licebit 
dejicere. Et ideo is, qui patrem precepit honorare, 
illius magnam amplectens pietatem aptam prebuit 
occasionem, que fecit, ut ejus pater planeet placide 
crederet: et procuravit, ut ille magnam sibi pararet 
mercedem. Hic cum cogitaret Pantoleon, accedunt 
quidam, ceecum, qui manu deducitur, adducentes : 
Cum fores autem pulsassent, rogabant an adesset 
Paatoleon medicus. Cum vero adesse intellexissent, 
exspectabant. llle autem cum audiisset, cum mari- 
mo studio egreditur, patrem quoque simul assu- 


455 


MENSIS JULIUS. 


mens. Cum autem vidisset cecum, rogavit quonam Α ἐξήει τῆς σκουδᾷς, παραλαδὼν ἅμα καὶ τὸν n 


opus haberet. Ille vero : Luce, inquit, qua sum 
privatus, et qua nihil est hominibus jucundius. 
Misericordia ergo motus me: calamitatis, da, ne 
sic vivam imperfecte, et veluti ex dimidio : sed 
videam solem, videam ccelum. Nam nos quidem sic 
viventes, nihil differimus ab iis qui sunt apud infe- 
ros. Et cum facultates omnes medicis prebue- 
rimus, modicum quoque lumen, quod erat nobis 
reliquum, amisimus : hoc solum a preclaris illis 
medicis assecuti, quod cum facultatibus luce quo- 
que simus privati. Pantoleon autem : Cum aliis, 
inquit, medicis tuas dederis facultates, et nullam 
acceperis utilitatem, si rursus aspexeris, quid mihi 
dabis? llle vero : Quee sunt, inquit, reliqua ex meis 


'Idóv οὖν τὸν τυφλὸν ὅτου δέοιτο ixapura | 
Οὗ ἐστέρημαι φυτὸς, ἔλεγε, καὶ οὗ nxÓp idc 
θρώποις" ἔλεον τοένυν λαδών pou τῶς συμφορὲ, 
οὕτω μὴ ἁτελῶς ζῦν x«i olov ἐξ ἡμισείας, zi 
ἥλιον, ὡς νῦν γε οὐδὲν ζῶντες ἡμεῖς τῶν ἕν τὴς. 
ἠνόχαμεν, Πάντα γὰο τὰ ὄντα ἰατροῖς καρετν 
x«i à περιελίπετο μᾶλλον μετρίαν αὐγὲν &m 
μεν. Τοῦτο τῶν χαλῶν ἐχείνων ἱατρῶν κερὰ 
τὸ στερηθήναι τὸς οὐσέας μετὰ τοῦ pu [a 
Παντολέων' Τοῖς μὲν ἄλλοις i«rpoic, ἔφ, -ἰ ὃ 
δοὺς οὐδεμιᾶς ἀπελαύσαις ὠφελείας, iu ἃ -, 
ἀναδλέψας παράσχοις ; Καὶ ὅς, Τὰ suuni, 
εἶπε, τῆς οὐσίας προθύμως καταθαλῶ. E αὶ ἧς 
τολέων' Τὴν μὲν τοῦ φωτός, ἔφῃ, hub i: 


facultatibus, exsolvam prompto et alacri animo. B φώτων Πατὴρ Θεὸς dv ἡμῶν ἔσται 9 γααίρρες 


Deinde Pantoleon : Donum quidem, inquit, lucis 
per nos tibi dabit Pater luminum: tu autem, 48 
mihi es pollicitus, vade, et da pauperibus. 

VIII. Hec cum audiisset pater, eum ἃ coepto 
abducebat : Noli, dicens, o charissime, ne tu etiam 
irridearis. Quid enim plus poteris, quam priores 
medici ? Pautoleon autem : Nemo, inquit, ex aliis 
medicis scit hunc hominem tractare, ut ego sum 
tractaturus. Multum enim interest inter eos, eteum 
qui nos docuit. Cum putasset autem pater eum hec 
dixisse de Euphrosyno ; illum quoque, inquit, fili, 
audio in hoc eurando suam adhibuisse diligentiam, 
el nihil profecisse. Pantoleon vero : Exspecta, in- 
quit, pater, et ipsa res indicabit. Heec cum dixisset, 
etceeci oculos tetigisset, et magnuin Christi nomen 


vocasset, et ab ipso precibus petiisset illius curatio- ' 


nem, statim illi quidem oculorum, patri autem 
solvit tenebras impietatis, et effecit ul aperte 
confiteretur pietatem : vel potius ceco duplicem 
dedit medelam. Carnis enim et anime cicutiebat 
oculis, ut qui esset adorator idolorum,et per lucem 
jam corpoream apertos cordis habuisset oculos. 
Ambos ergo, cum credidissent, divino dignatur 
baptismate, et refert ia numerum fidelium. Sed 
non eo usque sisti poterat Eustorgii studium pie- 
talis, ut qui esset pater magni Pantoleonis : sed 
apertissime ostendens seerrorem habere odio, cum 
contrivisset idola que erant in cubiculo, ea jacit 
infossam, ut que essent oblivione et profundo 
vere digna. 


IX. Haud ita magnum intercedit spatium, et mo- 
ritur pater Pantoleonis. Moritur autem morte cor- 
poris : nam a morte anime jam erat omnino libe- 
ratus per fidem et divinum baptismum. Quocirca 
Pantoleon cum invenisset tempus opem ferre vo- 
luntati, famulos quidem liberat a servitute, et eis 
satis dedit pecunie : alia autem habuerunt manus 
pauperum.Deindeeos etiam,qui erantin carceribus, 
et qui tormentis vexabantur et morbis, circumiens 
curabat, et ea prebens, que erant necessaria : vut 
non solum morbi videretur medicus, sed etiam 
egestalis. Qua ex re quidnam accidit ? Universa 


C πρᾶγμα. Ταῦτα εἰπὼν καὶ τῶν ὀφθαλχὼ ia 


σὺ δὲ, ἃ ἐμοὶ ἐπηγγεέλω, πορευθεὶς τι τς 
σχου. | 


H' Τούτων ὁ πατὴρ ἀκούων, &riy t 
ἐγχειρήματος Μὸ σύγε, φίώτατε, Wn n 
γέλωτα ὄφλοις. Τί γὰρ ἄν πλέον τῶν τμιε 
ἰατρῶν αὐτὸς δυνηθῆςς. Καὶ ὁ Ἰαντο)έων -- 
βούλομαι, ἔφη, τῷ ἀνδρὲ τῷῶδε χρήτετθε. 
τῶ ἄλλων ἐπίσταται ἐατρῶν᾽ πολὺ γε :) 
αὐτῶν τε χαὶ τοῦ ἡμᾶς μαθητεύσαντος, Wr: 
τῷ πατρὶ αὐτοῦ περὶ Εὐφροσύνον ταῦτε wa 
Καχεῖνον, εἶπεν, ἀχήχοα, τέκνον, iruuur ὁ 
σαι τὸν ἄνδρα χαὶ μηδὲν πλέον óvicu. 0i) 
τολέων’ ᾿Ἐπίμεινον, ἔφη, πάτερ, καὶ íi 

























τοῦ τυφλοῦ, τὸ μέγα τε ὄνομα Tov Xprm 
xai παρ᾽ αὐτοῦ ἴασιν ἐπευξάμενος, itia 
μὲν τὸ τῶν ὀφθαλμῶν, τῷ πατρὶ δὲ τι 
δείας ἔλυσε σχότος x«l τρανῶς Oum" 
σχεύασεν τὴν εὐσίέδειαν, μᾶλλον δὲ τῷ τον 
παρέχει τὴν ἴασιν ἦν γὰρ καὶ σαρχὸό; mes 
ψυχῆς τυφλώττων, ἅτε x«i αὐτὸς εἰδῶν 
κυνητὴς ὥν. Καὶ διὰ τοῦ σωματιχοῦ φυτὶς 83 
τῆς καρδίας διανοιγεὶς ὀφθαλμούς" 
ἀμφοτέρους τοῦ θείον βαπτέσματος eium 
τῶν πιστῶν μερίδι συντάττει. Καὶ οὐ μὲ 
τὸν Εὐστόργιον στῆσαι τὸ φιλευσεῦες v, 
λέοντός γε ὄντα τοῦ μεγάλον πατέρα" dé 
ἐχεῖνος τοῦ μισῆσαι τὴν πλάνην ἀκχριδὲ τ 
τὰ ἐν τῷ χοιτῶνι συντρέψας εἴδωλα, τῷ hh 
δωσι, τὰ λήθης ὄντως χαὶ βνθοῦ ἄξια. 

Θ΄. Οὐ πολὺ τὸ ἐν μέσῳ καὶ ὁ τοῦ [o3 
οὗτος πατὴρ θνήσχει, θνήσχει δὲ θάνατον τὸ m 
τιχὸν, ἐπεὶ τοῦ τῆς ψυχῇᾷς διὰ τῆς πίστων 
ἀνείθη, x«i τοῦ θείον βαπτέσματος" "Ol i 
τολέων τὸν χαιρὸν εὑρῶν συμπράττοντα τὸ 
μᾶτι, τοὺς μὲν οἰχέτας ἀφίησι τῶς δουλεία, 
χρήματα παρασχόμενος, τἄλλα du χε ἢ 
πενήτων. Εἶτα xat τοὺς ἐν φυλακαῖς χαὶ 
περιὼν, ἐθεράπευε τὰ ἐπιτήδεια παρεχύμρα 
διδοὺς μετὰ τῆς ὑγιείας xal τὰν τοῦ pi 
θεραπείαν, ὡς μιχροῦ πᾶσαν τὸν πόλιν ucp 
ἄλλοις χαίρειν εἰπόντας, τῷ ἸΠαντολόέοντι 


VITA PANTELEEMONIS. 


498 


ὧν ἕχαστος εἶχεν ἀνίεσθαι νοσημά- À fere civitas, cum alios jussisset valere medicos, 


&p αὐτῷ x«i $ τοῦ ἀγαθοῦ Πνεύμα- 
ro πρὸς πολὺν φθόνον ἐχμαίνει τοὺς 
χριόντι ποτὲ τῷ πρὸ τοῦ τυφλῷ, οὗ 
(ον τῆς tou Παντολέοντος εὐσεθείας, 
καὶ πρὸς ἀλλήλους" Οὐχ οὗτος, 
ὃς, ὃς τὴν ἡμετέραν ἤλεγξε τέχνην 
τονάμενος ; Τίς οὖν ὁ τὴν ἴασιν δοὺς, 

τὰ τοιαῦτα δυνάμενος ; Καὶ προ- 
᾿υνθάνοντο, xci ὃς οὐχ ἔχρυψε τὸν 


χαὶ Παντολέοντα εἶναι τοῦτον τὸν 
αθητὴν ἐμάνθανον, Μεγάλου διδα- 
τῷ ὄντι, ἔλεγον, χαὶ ὁ 
ντες εἰς Χριστὸν προεφήτευον. Διε- 
ἦν πρόφασις διὰ τὸν φθόνον τοῖς 
χατειπεῖν αὐτοῦ πρὸς τὸν βασιλέα. 
ἕν τῶν ὁμολογητῶν τινα θεραπενό- 
τοῦ, προσελθόντες τῷ Μαξιμιανῷ' 
, ὃν σὺ πάσῃ σπουδῇ τὴν ἰατρικὴν 
θεῖν, ὥστε χρήσιμον εἶναι τῷ χράτει 
ὡς ἔοιχεν, ὀλίγα χαὶ τοῦ φόδον χαὶ 
ἧς σῆς φροντίσας, περέεισι τούς τε 
θεῶν θεραπεύων, χαὶ τὰ αὐτὰ ἐχείνοις 
ρονῶν, ἀλλὰ x«l ἑτέρους σέθειν χατὰ 
λχόμενος, ὃν εἰ μὴ τάχιον τοῦ ζῇν 
ὕπης οὔ τι μιχρᾷς σαυτῷ πρόξενος 
οὺς μὲν ὁρῶν ὑπ᾽ ἐχείνον τῆς τῶν 
ἀφισταμένους, τὰς δὲ τοῦ ᾿Ασχληπιοῦ 
βιστὸν ἀναφερομένας. Τοῦτο εἰπόντες 
ν εἰρημένων χαὶ τὸν ποτὲ τυφλὸν τὸν 
τὸς ἰαθέντα παρελθεῖν ἡξίουν. ᾿Επεὶ 
καὶ παρέστη " Πῶς ὁ Παντολέων, 
δου τοὺς ὀφθαλμούς ; Ὁ δέ Χριστὸν 
ἔφη, χαὶ ταῦτα οὐδὲ βραχύ μοι 
, ἵνα καὶ τέχνης ἔννοιά τις παρε- 
σχιδὸν ἔφθανε τὴν ἐπίχλησιν ἡ τοῦ 
loi δὲ τί παρίσταται ; ὁ βασιλεὺς 
εἶναι λέγεις τὸν ἰασάμενόν σε ὃ τοὺς 
ὁ θεραπευθείς- Βασιλεῦ, εἴρηκεν, 
ράγμασι τὸν χρίσιν ἐπιτρεπτέον " τού- 
: ὁρᾷς ἰατροὺς, πολλὰ ἐπ᾽ ἐμοὶ χαμόν- 
μὲν ὥνησαν, τὴν οὐσίαν χαταχείέραντες 


accedunt ad Pantoleonem, et ab eo liberantur ab 
lis quos unusquisque habebat, morbis : ut qui sibi 
quoqueopenm ferentem haberet boni spiritus gratiam 
Hoc eum apud inedicos in inagnam vocat invidiam: 
et cum aliquando preeteriret,qui prius fuerat cecus, 
cujus videndi facultatis restitutio erat opus pietatis 
Pantoleonis, egre ferebant, et inter se dicebant: 
Non est hic cecus, qui nostram arguit artem, ut 
qu& nihil ei profuerit? Quis est ergo is qui eum 
curavit, et qui potest talem prebere medicinam ? 
Cumqueeum advocassent, rogabant. Ille autem non 
celavit eum, qui fuerat medicatus. 

X. Postquam vero intellexerunt eum fuisse 
Pantoleonem,Euphrosynidiscipulum: Magni,aiunt, 


μαθητής. Β magistri magnus est revera discipulus. Sic ignoran- 


tes de Christo prophetabant. Atque querebatur 
quidem a medicis occasio propter invidiamut, de eo 
detraherent apud imperatorem. Cum autem inve- 
nissent ex confessoribus quemdam ab ipso curari 
accedentes ad Maximianum, dixerunt: O impe- 
rator, quem tu jussisti omni studio discere medi- 
cinam, ut esset potentie tus utilis, is, ut videtur, 
et metum et benevolentiam tuam parum curans, 
obit eos medicans, qui sunt in deos contumeliosi, 
et eadem que illi non solum sentiens, sed alios 
quoque ad eadem colenda attrahens, cui nisi cito 
vitam ademeris, tibi non parvam afferet molestiam 
ut qui multos quidem videas ab illo abduci & 
deorum sacrificio, Christo autem adscribi /Escula- 


c Dii curationes. Cum hoc dixissent, ad fidem 


faciendam eorum que dicta fuerant, rogabant ut 
accederet isqui aliquando fuerat cecus: eum autem 
curarat Pantoleon. Postquam vero auditi sunt, 
et is adstitit: Quomodo. dixerunt, Pantoleon tuos 
curavit oculos? Ille autem : Christo, inquit, iuvo- 
cato; idque cum nec breve quidem tempus mecum 
esset moratus, utaliqua cogitatio artis nobis posset 
in mentem venire: sed invocationem propemodum 
preecessit visio oculorum. Tibi autem quid videtur 
inquit imperator : Christum esse dicis, qui te cura- 
vit, an deos : Qui vero curatus fuerat; Imperator 
inquit, hujus rei judicium est rebus ipsis permit 
tendum. Hi quidem, quos vides, medici cum pro 
me multum laborassent, sibi quidem profuerunt, ut 


τὰς ματαίας, φεῦ, τοῦ φωτὸς ἐλπέϑας, D qui meas attonderiat facultates : mihi autem nihil, 


ὅτι μὴ xal προσέδλαψαν διαφθείραντες 
μετρίαν αὐγήν. Τινα οὖν χρὴ βοηθὸν 
χληπιὸν τὸν ὑπὸ πολλῶν χληθέντα χαὶ 
ήσαντα, ἣ Χριστὸν τὸν ὑπὸ Παντολέοντος 
ιραχρῆμα τὸ φίλον πᾶσι φῶς ἐμοὶ δω- 
οὔτο, βασιλεῦ, δῆλον ἀληθῶς χαὶ τυφλῷ. 


imo vero etiam obfuerunt, qui modicam lucem 
quam habebam,corruperint. Quem nam ergo opor- 
tet existimare adjutorem ἢ /Esculapiumue, qui a 
multis fuit vocatus, et nihil profuit: an Christum, 
quia solo Pantoleone invocatus charam mihí lucem 
statim donavit ? Hoc, o imperator, quonam modo 


m ἢ Nam hoc ipsum est, vel c&co ut dicitur, evidens. 


ταῦτα Μαξιμιανὸς ἀπορῶν λόγον xol 
ιτάγματος μόνον πειθὼ παρέχειν δυνά- 
μώραινε, ἔφη, μηδὲ Χριστὸν εἰς ἅπαξ 
o: ἄντιχρυς γὰρ οἱ Óto( σοι τὸ φῶς 
Ὁ δὲ πρὸς τὴν ἀλῴθειαν, οὐ πρὸς τὴν 
παρχπαν ἰδὼν καὶ ὑπὲρ τὸν τοῦ Εὐαγ- 
ParRoL. Gn. CXV. 


XI. Ad hec Maximianus cum non haberet, quod 
diceret, et quasi solo jussu ei posset per- 
suaderi: Noli, inquit, stulte gerere, et ne Chris- 
tum quidem omnino nominare ; aperle enim dii tibi 
lucem donarunt.Is autem ad veritatem, non ad 
potestatem, omnino aspiciens, et liberius loquens 

1o 


459. 


MENSIS JULIUS. 


460 


quam ctecus Evangelii : Tu, inquit, te stulte geris, Α γελίου τυφλὸν ἀτεχνῶς παῤῥησιασάμενος" Σὺ μω- 


qui eos qui sunt ceci vocas datores lucis, quibus 
consimiliter tu quoque caecus permanes, qui talia 
opinaris, et non potes intueri ad lucem veritatis. 
Propter hec tyrannus fuit ira incitatus. Quomodo 
enim omnino aures, que& emarcuerunt etcorruptee 
sunt assentationibus, asperiorem, qus ex veritate 
dicitur, sustinuerint orationem ? Statimque vera 
esse judicans, que ei prius dicta fuerant a medi- 
cis, jubet amici Christi caput amputari, poenam 
veritatis ei mortem inferens, et invitus efficiens, ut 
puléhras Christo referret gratias, qui eum cura- 
verat, nempe confessionem. Bonus autem Panto- 
leon ne sic quidem neglexit ea facere, que tem- 
pori et rebus conveniebant ; sed cum martyris cor 


pus emisset ab iis qui interfuerant, id cum patre B 


suo sepelit, ut qui per suam in Christum confes- 
sionem, eum sibi proprium esse duxisset, et co- 
gnatione sanguinis eum reputasset longe conjunc- 
tiorem. 

XIl. Deinde imperator ad se accersiit Pantoleo- 
nem. flle vero cum abduceretur, labris canebat 
psalmum tempori convenientem : Deus, dicens, 
laudem meam ne tacueris : quoniam os peccatoris 
el dolosi in me apertum est. Locuti sunt adversum 
me lingua dolosa,et verbis odii circumdederunt me- 
et oppugnaverunt me gratis. Pro eo ut me diige- 
rent, calumniabantur : ego autem orabam. Et red- 
diderunt mihi mala pro bonis, οἱ odium gro 
dilectione mea. Sed fer mihi opem, Domine Deus 
meus, et salvum me fac secundum tuam misericor 
diam. Induantur, qui me calumniantur, confusione 
et amiciantur, tanquam diploide, ignominia sua : 
seruus autem tuus laetabitur in te 3. Cum finita 
autem esset ejus precatio, stelit coram rege, aut, 
ut melius dicam, non coram illo, sed coram im- 
mortali, et eo qui est in seternum. Coram eo 
enim vere stabat, et mente conversabatur. Cui ille 
primum placide et. benigne : Non bona sunt, o 
Pantoleon, ea 4.8 de te audivimus, a te magnum 
quidem esse contemptui habitum /Esculapium, et 
alios, qui sunt apud te, deos: in illum autem 
Christum, qui male periit, te tuam spem posuisse, 
et eum solum Deum nominare. Quanquam non 
ignoras omnino, quam ego te benignis aspexerim 


oculis, οἱ quemadmodum, cum ego te in meam p 


adscivissem familiam, preceptori tuo Euphrosyno 
diligenter mandaverim, ut te quamprimum faceret 
in medicina prestantissimum, ut mihi ea in re 
posses esse usui. Tu autem... Sed omnino homines 
multa falsa dixerint et inania. Et ideo le ac- 
cer.sivi, ut illa que a me sunt audita, arguantur 
esse vana,etinvidorumalioquihominum calumniam: 
et maximis diis, ut par est, offeras sacrificium. 
XIII. Ad hec Pantoleon : Facta, inquit, o impe- 
rator, sunt verbis magis credibilia et fortiora, et 
ante omnes quidem res alias praecedere oportet 


δ Psal. cvin, 1-5, 206, 28, 29. 


ραίνεις, ἔφη, φωτὸς δωτῆρας τοὺς τυφλοὺς ὀνομά- 
ζων, oí; xai αὐτὸς ὁμοίως τυφλώττων εἶ, τοιαῦτα 
δοξάξων χαὶ πρὸς τὸ φῶς τῆς ἀληθείας ἀπιδεῖν pui 
δυνώμενος. Θυμὸς ἐπὶ τούτοις εἶχε τὸν τύραννον " 
Ποῦ γὰρ ὅ)ος κολαχείαις ὑπόσαθρος καὶ διεεφθαρ- 
μένη ψυχὴ λόγων ὑπ᾽ ἀληθείας δριμυτέρων ἀνά- 
σχοιντο Gv; xmi εὐθέως ἀψευδῆ χρίνας τὰ ὑπὸ τῶν 
ἰατρῶν ἐχείνων λεχθέντα, χελεύει τὴν χεφαλὸὴν 
ἐχχοπῆναι τοῦ φιλοχρίστου, ἐπιτίμιον αὐτῷ τὸς 
ἀληθείας ἐπενεχγὼν τὸν θάνατον χαὶ ἄχων παρα- 
σκενάσας, χαλὰς αὐτὸν ἀποδοῦναι χάριτας τῷ τει- 
θεραπευχότι Χριστῷ τὴν μαρτυρίαν. Ὃ μέντοι 
Παντολέων οὐδὲ οὕτως pt ταῦτα προσέχοντα 
τῷ χαιρῷ xe&i τοῖς πράγμασι ποιεῖν ^ ἀλλὰ xoxpa- 
των ὀνησάμενος παρὰ τῶν ἀνελόντων τὸ σῶμα τοῦ 
μάρτυρος, τῷ πατρὶ σννθάπτει τῷ ἑαυτοῦ, χαϑάπερ 
διὰ τῆς εἰς Χριστὸν ὁμολογίας αὐτὸν ἐξιδιωσιμενος " 
καὶ πολλῷ τῆς δι᾿ αἵματος συγγενείας τοῦτον οἰχειό- 
τερον τῷ ἑαυτῷ λογισάμενος. 

IB. Εἶτα ὁ βασιλεὺς τὸν Παντολέοντα ἐχά)ει πρὸς 
ἑαυτὸν, xai ὃς ἀπαγόμενος οἰχεῖον τῷ χαιρῷ τοῖς 
xtÜ«ct ψαλμὸν nd»: 'O Θεὸς, τὴν αἵνεσίν μου, 
λέγων, μὴ παρασιωπήσῃς, ὅτι στόμα ἁμαρτωλοῦ 
στόμα δολίον ἐπ᾽ ἐμὲ ὀὠνοίχθῃ - ἐλάλησα» 
«at ἐμοὺ γλώσσῃ δολίᾳ, xxi λόγοις μεέσονς 
ἐχύχλωσάν με, xoci ἐπολέμησαν με δωρεὰν, ἀντὶ 
τοῦ ἀγαπᾷν με, ἐνδιέδαλλόν με, ἐγὼ δὲ xpos- 
ηυχόμην, x«i ἔθεντο xa«r' ἐμοῦ χαχὰ ἀντὶ &ye 
θῶν χαὶ μέσος ἀντὲ τῆς ἀγαπήσεώς μον " ἀλλὰ 
βοήθησόν μοι, Κύριε ὁ Θεὸς μον, xxl σῶσόν pt 
κατὰ τὸ ἔλεός σὸν " ἐνδυσάσθωσαν οἱ dufe- 
λοντίςξ ps ἐντροπὴν, καὶ περιδαλέσθωσαν ὡς 
διπλοίδα αἰσχύνην αὐτῶν. ὁ δὲ δοῦλός ew 
εὐφρανθήσεται ἐπὶ σοί. Καὶ τῆς εὐχῆς αὐτῷ 
ληξάσης, εἱστήχει τοῦ βασιλέως ἐνώπιον, & μᾶλλον 
εἰπεῖν, οὐχ ἐχείνου, τοῦ ἀθανάτου Jk xoci διαιωνίζον- 
τος, Αὐτῷ γὰρ ἦν παριστάμενος ἀληθῶς χατὰ νοῦν 
οἱ συγγινόμενος, ὃν ἐχεῖνος ὁμαλῶς τὰ πρῶτα καὶ 
λίαν ἠπίως" Οὐχ ἀγαθὰ, ἔ)εγεν, ὦ Παντόλεον, ἃ δὴ 
περὶ σοῦ ἀκηχόαμεν, ὡς ἠμελῆσθαι μὲν τὸν μέγαν 
᾿Ασχληπιὸν χαὶ τοὺς ἄλλους παρὰ σοὶ θεοὺς, imi 
Χριστὸν δὲ ἐχεῖνον τὸν ἀπολωλότα χαχῶς ἀναοτῆσαὶ 
σε τὰς ἐλπίδας xai τοῦτον μόνον ὀνομάζειν Θεὸν, xai- 
τοιγε οὐχ ἠγνόησας τὰ ἐμὰ πάντως, χαὶ οἷον εὐμινῶς 
ἑώρων πρὸς σὲ xci ὅπως ἐξοιχειούμενός σε πολλὰ 
τῷ διδασχάλῳ σου Εὐφροσύνῳ ἐπήγγειλα, doré 
σε τὴν ἰατριχὴν ὡς τάχιστα ἀποδεῖξαι, ὥστε ps 
τὰ πρὸς τούτῳ εὔχρηστον εἶναι. Σὺ δὲ, ἀλλὰ πολλὰ 
πάντως ἐΐποιεν ἄνθρωποι ψενδῶς χαὶ ματαίως, καὶ 
διὰ τοῦτό σε προσχέχλημαι, ὥστε χἀχεῖνα ἅπερ δὴ 
x«i ἠχούσθη μοι, χενὰ δήπον x«i βασχάνων 
συχοψαντίαν ἀπελεγχθῆναι xoi σὲ τοῖς μεγί 
θεοῖς, ὡς προσῆχε, θυσίαν προσενεγχεῖν. 

ΙΓ΄, Πρὸς ταῦτα ὁ Παντολέων * Ἔργα λόγων, 
βασιλεῦ, ἔφη, πιστότερά τε καὶ ἰσχυρότερα, 
πάντων μὲν χαὶ τῶν ἄλλων πραγμάτων πίστιν mw 


χαὶ 
















VITA S. PANTELEEMONIS. 


462 


ἀλήθειαν. ἩΗ di περ τὸ Θεῖον A fidem et veritatem. In. Deum autem pietas, quo 


0Tépx, τοσοῦτον ἄρα xal πλείονος 
Ἰείας. Ὃ μὲν οὖν παρ᾽ ἐμοῦ προσ- 
| ἐποίησε, γῆν ὑπέστησε, νεχροῖς 
ς ἀναδλεψιν, λεπροῖς χάθαρσιν, 
θελήματι μόνῳ καὶ λόγῳ 
οἱ παρ᾽ ὑμῶν λεγόμενοι χαὶ σεδό- 
νι τοιοῦτον ἣ εἰργάσαντο ἣ ὅλως 
σασθαι. Εἰ δὲ βούλει, χαὶ νῦν 
βασιλεῦ, τὴν βάσανον δῶμεν, x«i 
αὖὔθα τῶν ἀνίατα νοσούντων xci 
χνὴ καὶ χεὶρ ἀπαγορεύει τὴν 
ἰζωσαν δὲ xci οἱ παρ᾽ ὑμῖν ἱερεῖς. 
κείνοις μὲν πρώτοις τοὺς ἑαυτῶν 
ν ὑπ᾽ ἐμοὺ λατρευνόμενον χαὶ, ὅς 


ὠωσιν 


est excelsior, eo majori perfectione et absolutione . 
indiget. Atque is quidem, qui ἃ me colitur et 
adoratur, ccelum fecit, terram constituit, mortuos 
suscitavit, cecis visum reddidit, leprosos curavit, 
paralyticos erexit : idque sola voluntate et verbo. 
Qui autem ἃ vobis dicuntur et coluntur dii, nescio 
δ aliquid tale fecerint, aut possint omnino facere. 
Et si velis, id nunc re ipsa experiamur. Accedat 
huc aliquis ex iis qui laborant immedicabiliter, et 
quorum curationem desperatarshumana et manus. 
Accedant autem etiam, qui sunt apud vos sacer- 
dotes. Deinde ab eis quidem sunt primum dii illo- 
rum invocandi : a me autem is quem colo. Et qui 
nominatus morbum fugaverit, is Deus solus repu- 


yád« θείη τὴν νόσον, οὗτος Θεὸς p tetur et colatur: alios aulem in malamrem aman- 


Ἶω δήπου x«i σεδαξέσθω: τοὺς δὲ 
μεν, λήθην αὐτῶν μαχμρὰν χαταχέαν- 
α τῷ βασιλεῖ. Θεοῦ γὰρ ἣν τοῦτο 
Ῥονοίας οἰχονομία, ἵνα δὴ τὰ τῆς 
'χθροῖς ἀναμφίλογα 7, καὶ οὕτως ἐν 
! νιχήσειεν ἡ ἀλήθεια. 

νυν εἰς μέσον παρειμένος ἀνὴρ, 
ὶ τῷ παραμόνῳ παρέσει μιχροῦ 
ς αὐτὸν χλίνης μηδὲ κινεῖσθαι d'u- 
"τες οὖν οἱ τῶν ματαίων θεῶν ü- 
ὶ ματαιότατοι, οἱ μὲν ᾿Ασχληπιὸν, 
Ἄρτεμιν, ἄλλοι δὲ ἄλλους ἐπεχα- 
ἀνοήτων ἱχέται δειχνύμενοι, xai 
; δχτόπῳ χαὶ ὑπερφυεῖ πράγματι" 
ἦν ῥᾳσθῆναι x«l τοὺς ἐχείνων θεοὺς 
χαὶ λόγον ἔχοντας. Τίνα οὖν τὰ 
χωφὰ, τίνα παρέχειν ἄλλοις ἡδύ- 
Jüxovuy οὐδὲ παρέσχον, ἀλλὰ πολλὰ 
σαμένων, αὐτὸ τοῦτο ὅπερ ἦσαν 
ἐφάνησαν. Οὕς ὁ Παντολέων ὁρῶν 
εἴ τὴν ματαιοπονίαν αὐτῶν ἐμυ- 
t xai αὐτὸς τὴν ἐπίχλησιν ἐπε- 
τὸ ὄμμα εἰς τὸν οὐρανὸν, συνανα- 
αὶ τὴν διάνοιαν, xai, Κύριε, εἰσ- 
; προσευχῆς pov, καὶ ἢ χρανγή 
ἐτω μὴ ἀποστρέψης τὸ πρόσω- 
, ἐν 5 d» ἡμέρᾳ θλίδωμαι κλῖνον 
gov ἐν 5 ἂν ἡμέρᾳ ἐπιχαλέσω- 
ἰχουσὸν μον, xai δεῖξον τοῖς σε 
ic μὴ οὖσι σεδομένοις θεοῖς, ὅτι 
Βασιλεῦ, ἀδυνατεῖ δέ σοι οὐδέν. 
ἧς χειρὸς ἀψάμενος τοῦ χειμένον, 
λέγει, Χριστοῦ τοῦ ἀνορθοῦντος 
ve, ὑγιὴς ἔσο xal ὑγιῶς τοῖς μέ- 
πεν x«i ὁ λόγος εἰς ἔργον ἐξέθη, 
παρειμένον οὐχέτι, ἀλλ᾽ οἱ πόδες 
ὕντως βαίνοντα χαὶ σχεδὸν ἄττοντα 
τὰ θερμῦς ὅσης τῆς ἡδονῆς πο- 


} 


demus, eos magna obruentes oblivione. Placuerunt 
heec imperatori. Erat enim hoc Dei et divins ejus 
providentie consilium, ut sic recta fides vel apud 
ipsos inimicos esset citra controversiam, et in 
aperto magis vinceret veritas. 


ΧΙΥ. Adducitur itaquein medium vir paralyticus, 
qui jam longo tempore decumbebat in lecto, et 
qui propemodum non poterat magis moveri, quam 
qui eum tenebat lectus. Cum ilaque accessissent 
vanorum deorum sacerdotes, et ii qui versati fue- 
rant in medicina, alii quidem /Esculapium, alii 
vero Jovem, alii autem Dianam, alii vero alios 
deos invocabant, amenles iis rebus supplicantes, 


( que mente et sensu carent, et maxime in re tam 


magna, etque usqueadeo superabat naturam. Evat 
enim eque difficile, et ipsum convalescere, et vi- 
deri illorum deos sensu et ratione preditos. Que- 
nam enim adeo muta et surda possunt aliis ullam 
prebere curationem ? Ergo nec prebuerunt: sed 
cum multa petiissent ii qui dicti sunt, hoc ipsum 
quoderant, nempe lapides, iis qui rogabant, aperte 
apparuerunt. Rogantes autem videns Pantoleon, 
inanem eorum laborem decore subridendo, sub- 
sannavit. Postquam vero ipse quoque jussus fuit 
invocare, tollit quidem in ccelum oculos, cum iis 
autem extollit vocem, et, Domine, inquit, exaudi 
orationem meam, et clamor meus ad te veniat. Ne 
avertas faciem luam a me ; in quacunque die tri- 
bulor, inclina ad me aurem tuam. [n quadie invo- 
cavero te, celeriter exaudi me* ; οἱ ostende iis qui te 
ignorant, et eos qui non sunt, deos colunt, te 
omnia posse, o Rex, tua polentia. Nihil est autem 
quod a te non possit fieri. Sic dixit: et cum  teli- 
gisset manum ejus, qui jacebat, dicit : In. nomine 
Christi, qui erigiteos qui sunt confracti, esto sanus, 
et sane utere membris tuis. Dixil,et verbum efftec- 
tus est consecutus : neque amplius lectus paraly- 
ticum, sed ejus pedes sustinebant, audacter ingre- 


emodum ezxsilientem, et statim cum magna voluptate domo egredientem. 


'Uróu τὰ τῆς θεραπείας ἔστη, ἀλλ᾽ 


XV. Neque vero ad eum usque conatitit curatio, 


463 MENSIS 


JULIUS. A64 


sed ipse quidem corpore, multi autem aliianimo ἃ αὐτὸν μὲν χατὰ σῶμα, πολλοὶ δὲ ἄλλοι παρειμένοι 


paralytici, et morbo impietatis enervati, cum vi- 
dissent quod factum fuerat, surrexerunt et erecti 
sunt: et postremo priori errore condemnato, ve- 
rum Deum coluerunt. Sic enim Dominus et illu- 
minat caecos, et scit erigere confractos. Atque sce- 
leratos quidem sacerdotes et medicos, qui sua 
sponte erant immedicabiles, non subiit lumen ve- 
ritatis : sed cum a malisrebus liberari non possent, 
ut qui essent iis diu assuefacti, accedentes ad 
Maximianum, ad iraeundiam provocarunt eum 
adversus sanctum. Si siveris illum vivere, dice- 
bant, et dii simul tibi peribunt et sacrificia : et 
aperte fabula nostra videbitur religio et sacra 
orgia ; Christiani autem nos profuse ridebunt, et 
resillorum magis florebunt, et erunt nostris multo 
validiores. Hec cum dixissent, ille facilem eis 
aurem prebuit, et paruit. Sanctum itaque accersit 
imperator, et tanquamescam benignitatis ei impe- 
rator porrigens admonitionem: Crede mihi, inquit, 
Pantoleon, et diis offer sacrificium. An non vides, 
qod quibuscunquenon est persuasum, ut facerent 
quod dictum fuerat, ii gravissima supplicia et mor- 
tem habuerunt incredulitatia remunerationem ? 
Ilorum est testis, qui nuper misere vita privatus 
est. Anthimus ille senex. Ego autem curam gero 
tuce juventulis, neque volo te tam male perire. 
Scito enim, fore ut te multa et gravia excipiant 
supplicia, si eamdem sequaris inobedientiam. 
XVI. Pantoleon vero, vitansquidem admonitio. 
nes, tanquam aperta m fraudem, minas autem con- 
temnens, tanquam ipsis somniis imbecilliores : Ne 
existimes, inquit, o imperator, fore ut me persua- 
deas admonitionibus, neo ut me minis terreas. 
Quid enim me vel ex bonis mundi capiet, vel ter- 
rebit ex rebus terribilibus, qui non solum mortem 
contemno, sed eam etiam optandam arbitror pro- 
pter Christum ? Pro eo autem tormenta tantum 
abest utextimescam, ut eliam magnum damnum 
existimem, si non sint plura et gravissima, el in 
iis clementiam quavis crudelitate duco esse gra- 
viorem. Egregium certe Anthimum, non ut tu 
miserum, sed valde etiam beatum esse judico, 
et ejus morlem cuivis vite prteefero, quod tali 
fine talem ornavit senectutem, et canitiei alborem 


sanguine cruentavit martyrii. Quod si ille, qui D 


erat tam provecta etatis, adeo fortem et constan- 
tem se ostendit, me, qui sum adhuc juvonili ztate, 
qua non oportet gravia sustinere, ut iisdem, qui- 
bus senex, coronis diguus habear ? Non ergo per- 
suadebis, non expugnabis, non nos ab hac abdu- 
ces confessione: non per sacra mihi οἱ divina 
signa, quibus ego factus sum certior de veritate. 
Patriam enim pudore affecerim, et matris, que me 
peperit, pietatem, aqua in iis que ad pietatem 
pertinent, pulchre prius fui informatus et cum 
qua iu reternis tabernaculis propero requiescere, 
Ile dixit Pantoleon, οἱ paucis ostendit, qualem 
virum offendisset is qui de sceptris οἱ throno se ja- 


χαὶ ψυχὴν x«i ἀσεδείας πάθει κατεῤῥαγμένοι τὸ γε- 
γονὸς θιασάμενοι, ἀνέστησάν τε xal ἀνωρθώθησαν, 
xai τῆς προτέρας πλάνης πολλὰ καταγνόντες τὸν 
ἀψευδῇ Θεὸν ἐσιδάσθησαν. Τοῖς αιαροῖς μὲν οὖν 
ἱερεῦσι xai ἀνιάτως ἔχουσιν ἰατροῖς ἐθελοχαχοῦσιν 
οὐχ εἰσέδυ τὸ φέγγος τῆς εὐσεδείας, ἀλλὰ δυσαπαλ- 
λάχτως εἶχον τῶν μοχθηρῶν, ὡς ἄν ἐπὶ πολὺ τού- 
τους συνειθισμένοι, ὅθεν xai τῷ Μαξιμιανῷ προσιελ- 
θόντες, ἐξώργιζον αὐτὸν χατὰ τοῦ ἀγίον χαὶ, Ei ζῇν 
ἐχεῖνον ἐάσεις, ἔλεγον, οἴχεταί σοι μετὰ τῶν θυσιῶν 
xai τὰ θεῦν, καὶ μῦθος ἄντιχρυς δοξει θρησχεία rt 
ἡμετέρα xai ἱερὰ ὄργια, Χριστιανοὶ δὲ πλατὺ γελά- 
σουσι χαθ᾽ ἡμῶν χαὶ ἰσχύσονσι, x«l τὰ αὐτῶν ἀν- 
θήσει μᾶλλον, x«t πολὺ ἔσται τῶν ἡμετέρων ἐπι- 

B χρατέστερα. Ταῦτα εἰπόντες, ἀχούοντος ἔτυχον χαὶ 
πειθομένον τοῖς λεγομένοις. Μεταχαλεῖται τοίνυν ὁ 
βασιλεὺς τὸν Παντολέοντα xai οἱονεὶ δέλεαρ gia. 
θρωπίας τὴν παραίνεσιν αὐτῷ προτείνων’ [{{εἰσϑητί 
μοι, ἔλεγε, Παντόλεον, χαὶ θυσίαν προσένεγκε τοῖς 
θεοῖς" 3j οὐχ ὁρᾶς, ὅτι ὅσοι τοῦτο ποεῆσαι ἠπείθυ- 
σαν, βαρνυτάτας χολάσεις xal θάνατον ἔσχον τῆς 
ἀπειθείας ἀντίδοσιν ; χαὶ μάρτυς τούτου ὁ πρὸ μι- 
χροῦ ἀθλίως τοῦ ζῇν ἀποῤῥαγεὶς "AvÜtuoc ὁ γέ 
ρων, ᾿Εγὼ δέ σον χήδομαι τῆς νεότητος καὶ οὐ βού- 
λομαι οὕτως χαχῶς ἀπολέσθαι. Ἴσθι γὰρ, ὅτι πολ- 
λαί σε xai χαλεπαὶ διαδέξονται βάσανοι τῆς αὐτᾷς 
ἐχόμενον ἀπειθείας. 


Ις . Καὶ $ Παντολέων τὰς μὲν παραινέσεις ὡς φα- 
C νερὰν ἀπάτην ἐχχλίνων, τὰς ἀπειλὰς δὲ ὡς ἀσθενε- 
στέρας χαὶ ὀνειράτων περιφρονῶν" Μηδὲ παραινό» 
σεσιν, ἔφη, βασιλεῦ, οἵου με πείσειν, μήτε κατακλή- 
ξειν ταῖς ἀπειλαῖς. Τί γὰρ fj τῶν τοῦ χόσμου ἀγαϑῶν 
αἱρήσει, ἢ τῶν φοδερῶν δεδίξεται τὸν οὐχ ἀκλῶς 
θανάτου καταφρονοῦντα, ἀλλὰ χαὶ μακάριον τοῦτον 
καὶ ἐράσμιον εἶναι διὰ Χριστὸν λογιζόμενον ; τὰς δὲ 
ὑπὲρ αὐτοῦ βασάνους τοσοῦτον ἀπέχω δεδοιχέναι, 
ὥστε xal ζημίαν οὐ μιχρὰν ὄγημαι, εἰ uà πλείους 
εἶεν χαὶ χαλεπώταται χαὶ τὴν περὶ ταύτας φιλαν- 
θρωπίαν πάσης ὠμότητος τίθεμαι βαρυτέραν" ἀμέ- 
λει χαὶ ΓΑνθιμον τὸν χαλὸν, οὐχ ὡς σὺ ἄθλιον, 
ἀλλὰ καὶ σφόδρα μαχάριον εἶναι χρένω xal τὸν av» 
τοῦ θάνατον ξωῆΐς προτιθέμαι πάσης, ὅτι τοιοντῳ 
τέλει τὸ σεμνὸν ἔχόσμησε γᾷρας καὶ λευχότητα T9 
λιᾶς αἴματι ἐφοίνιξε μαρτυρίου. Ei δὲ ἐχεῖνος ov 
τως ἡλικίας ἔχων, οὕτως ἐφάνη χαρτεριχὸς, ἐμὲ 
τὸν ἐνταῦθα νεότητος ὄντα, ποῖον οὐ δεῖ τῶν χαλ- 
mày ὑποστῆναι, ἵνα τῶν ἴσων τῷ γέροντι στεφάνων 
ἀξιωθῶὼ ; Οὐ τοίνυν πείσεις, οὐχ αἱρήσεις, οὐ τῆς 
ὁμολογίας ταύτης ἐχστήσεις ἡμᾶς, βασιλεῦ, οὐ μὲ 
τὰ ἱερά pot χαὶ θεῖα μαρτύρια, οἷς ἐγὼ πεπλυρε 
φόρημαι τὴν ἀλήθειαν: αἰσχυναίμην γὰρ ἀν xü 
πατρίδα καὶ τῆς ἐμὲ τεχούσης μητρὸς τὸ φιλόθενν, 
παρ᾽ fj μοι καλῶς χαὶ τὰ τῆς εὐσεθείας προσετυκοξη 
xai ἧπερ ἐν σχηναῖς αἰωνίοις συνανακαύεσθαι χα’ 
emtíyou«t, Ἔφη ταῦτα ὁ Παντολέων, καὶ διὰ Bp 
χέων ὑπέδειξεν, oio προσδεθληχὼς ἦν ὁ τοῖς σαξβ" 
τροις x«l τῶ θρόνω μεγαλαυχούμενος, καὶ ὅτι iui" 


45 


VITA SS. PANTELEMONTIS, 


466 


πείσειν ἔλπίσας διχτύῳ θηράσειν αὔρας ἤλπισεν ὃ À ctabat. Quamobrem cum nesciret, quanam posset 


ἀστὸν és» ἐν νεφέλαις ὑπεριπτάμενον. Ο9:εν xoi 
ἀπορῶν τοῦ πείθειν, πεῖοαν αὐτῷ χαθῆχε τὴν διὰ 
τῶν βασάνων, ὃ τῆς ἐξουσίας ἦν, οὐχὶ τῆς σοφίας 
χαὶ τῆς φρονήσεως. 

IZ'. Καὶ πρῶτα μὲν ξύλου ἀπήρτητο καὶ σιδηροῖς 
ὁ μάρτυς ὄνυξι χατεξέετο' πρὸς δὲ xoi λαυαπάδες πυ- 
ρὸς ταῖς αὐτοῦ πλευραῖς ὑπεχαίοντο, 'O δὲ οὐ ταῖς 
πλιγαῖς x«i ταῖς χαύσεσιν, ἀλλὰ τῷ δυναμένῳ βοη- 
ϑεῖν προσεῖχε xal τὸ ὄμμα αἴρων tig οὐρανὸν, προσ- 
ηύχετο x«i διὰ τοῦτο παρῆν εὐθὺς ὁ ῥυόμενος" καὶ 
ὁ Χριστὸς ἐν σχήματι Ἑρμολάου ἐπιφανεὶς αὐτῷ 
τοῦ πρεσδύτον, παραχαλὼν ἦν πάνν γνησίως xci 
ἀναχτώμενος. 'EyO γάρ εἰμι μετὰ σοῦ, ὥσπερ πρό- 
τερον ἔφη τοῖς ἀποστόλοις, ἐν πᾶσιν οἷς πάσχων δι᾽ 
ἐμὲ χαρτερεῖς" xal ὅτι παρῆν, ἐγγὺς ἡ ἀπόδειξις. 
Ἅμα γὰρ xxi αἱ τῶν δημίων παρεῖντο χεῖρες, καὶ 
αἱ λαμπαδες, ἐσδέννυντο, χαὶ ὁ βασιλεὺς xai τοῦ xo- 
λάξειν πλέον ἀκείχετο. Κελεύει τοιγαροῦν αὐτὸν χατ- 
ἐνεχθῶναι τοὺ ξύλον, οὐκ ἐλεῶν μᾶλλον, ἀλλ᾽ ὅ τι 
πράξοιτο διαπορῶν xal τοῦ πλείονος τόγε γοῦν ὑπὸ 
τῆς ἄνω χειρὸς εἰργόμενος. Εἶτα προσεχὼν αὐτῷ, 
Τίς ἢ τέχνῃ αὕτη τῆς γοητείας, ἔλεγε, llavró)eov, 
& σοι xmi τὰς λαμπάδας ἔσδεσε xci τοὺς δορυφόρους 
ἐν ἀτονέα χατέστησεν Ὁ δέ" Ἢ ἐμὴ, ἔφη, γοητεία, 
Χοιστὸς ἐστιν, ὃς x«i παρίσταταέ μοι ταῦτα διενερ- 
Ἰῶν. Ei οὖν μείζονας, ὁ βασιλεὺς εἶπεν, ἐπάξομα" 
τὰς βασάνους, τὲ ποτε δράσεις: Τί ἄλλο, φησὶν ὁ 
μάρτυς, ὃ καὶ αὐτὸς μειξόνων ἀπολαύσω τῶν ἀντι- 
λέψεων: Ἤχουεν à πονηρία xai πεῖραν ἐπήγαγεν " 
οὔτε γὰρ πιστεύειν ἧδει roig ἀγαθοῖς, οὔτε τῶν 
βλακτοντων ἀπείχετο. ᾿Εχέλευεν οὖν λέδητα σιδη- 
ροῦν, ᾧ μόλιδδος ἐνῆν, παραχθῆναι, πυρί τε αὐτὸν 
κάτωθεν ὑποχαίεσθαι xai τούτῳ τὸν ἀθλητὴν ἐμδλη- 
ϑῆναι. ᾿Επεὶ δὲ σπουδῇ τὸ χελευσθὲν ῥνύετο, ἀπ- 
αγόμενος πρὸς τὴν τιμωρίαν ὁ μᾶρτνς, τὴν προσευ- 
yi» πάλιν ὥς τι σδεστήριον καὶ παράχλησιν ἱχανῶς 
ἐναχύψ εἰν αὐτὸν δυναμένην, λαμύάώνει τῷ στόματ 
ταὶ ταύτην τοῦ δεινὸν ἀπειλοῦντος &xtívou χατῇδι 
MÓnro; Εἰσάχουσον, ὁ Θεὸς, φωνῆς μου, λέγωνε 
à τῷ δέισθαί μὲ πρὸς σὲ, ἀπὸ φόβου ἐχθροῦ, 


Eoo τῶν ψυχήν μον. Σχέπασόν μὲ ἀπὸ σὺυ- 
στροφῆς πονφρευομένων, ἀπὸ πλήθους ἐργαξο- 


μένων ἀδιχίαν. Οὕτως γὔξατο, xai οὖθες ἐν εἴδει 
τοῦ ἱεροὺ γέροντος Ἑρμολάον ὃ Χριστὸς αὐτῷ χα- 


ralione persuadere, expertus est per tormenta : 


quod erat potestatis, non autem sapientie et 
prudentie. 


XVII. Et primum quidem in ligno fuit appen- 
805, et ferreis martyr laniabatur ungulis. Pre- 
lerea autem ignis quoque lampades lateribus ejus 
admovebantur. llle vero non plagis et ustionibus, 
sed et qui polest* opem ferre, attendebat, et 
oculos in eclum tollens, orabat. Et ideo statim 
adfuit liberator, et Christus apparens in babitu 
Hermolai senis, eum vere ac germane consolaba- 
tur el recreabat : Ego enim sum tecum, dicens, 
in omnibus, in quibus propter me patiens, te 


B fortiter geris. Quod autem adesset, non procul 


abfuit probatio. Nam simul laxate fuerunt manus 
lietorum, exstinctre quoque sunt lampades, et a ca- 
sligando abstinuit imperator, et plane dubitabat 
quid ageret. Jubet ergo eum demitti de ligno, non 
quod misereretur, sed potius quod plane nesciret, 
quid ageret. Deinde propius accedens : Quenam 
est, inquit, o Pantoleon, ars prestigiarum, que 
tibi exstinxit lampades, et satellitibus vires etvigo- 
rem abstulit ? llle autem, Mes, inquit, prestigice 
est Christus, qui etiam adest mihi heic operans. Si 
ergo, inquit, majora tibi tormenta infligam, quid- 
nam facies ? Quid aliud, inquit martyr, quam ipse 
quoque majores consequar remunerationes ? Audi- 
vit improbitas, et voluit experiri. Neque enim 


C bonis noverat credere, neque abslinebat a malis. 


Jussit ergo afferri lebetema ferreum, cui inerat 
plumbum, ipsumque igne inferne succendi, et in 
eum athletam injici. Postquam autem diligenter 
factum est, quod jussum fuerat, cum duceretur 
marlyr ad supplicium, rursus orationem tanquam 
ad exstinguendum comparatam, et consolationem, 
que satis possit eum refrigerare, sumit in ore, 
et eam in terribili illo cecinit lebete: Exaudi, 
Deus, vocem meam, diceus, dum oro ad te : timore 
inimici libera animam meam. Protege me a con- 
ventu malignantium, a multitudine operantium ini- 
quitatem*. Sic oravit, et rursus in forma sancti 
senis Hermolai Christus ab eo visus est el lebe. 
tem una cum eo est ingressus, et ignis protinus 


θωρᾶτο, τῷ λέδωτέ τε σὺν αὐτῷ ἐγχατέδυ xai τὸ πῦρ p est exstinctus, et plumbum in naturalem mutatum 


εὐθέως ἀπεσθέννυτο, xai ὁ μόλιδδος εἰς τὴν φυσιχὴν 
ἡνχρότητα μετεθάλλετο. Καὶ πάλιν εὐχὴ αὐτῷ xui 
ψελμὸς χατὰ χαιρὸν ἦδετο. ᾿Εγὼ πρὸς τὸν Θεὸν 
ἰκέχραξα, χαὶ ὁ Κύριος εἰσήχουσέν μου. Ἑσπέ- 
μας χαὶ πρωὶ xai μεσημερίας διηγήσομαι καὶ 
ἀκαγγελῶ, καὶ εἰσαχούσεται τῆς φωνῆς μον, 

ΙΗ΄. Τῶν μὲν παρόντων τοὺς ἄλλους ἅπαντας 
ἔκκλχξις εἶχε" μόνος δὲ ὁ βασιλεὺς ὑπὸ τῆς αὐτῆς 
πλάνης ἰσχυρῶς εἴχετο, χαὶ τοῖτο ἦν διὰ μεριμνῶν 
βοία χολάσει τὸν τοῦ Χριστοῦ μάρτυρα τιμωοήσαιτ, 
χαὶ À πμεταθέσθαι τῆς εὐσεθδείας πείσει ἣ xoxo 


5 Psal. rxm. 2, 3. * Psal. ων, 17, 18 


est frigiditatem. Et rursus oratio, et psulmus op- 
portune ab eo canebatur : Ego ad Deum clamavi- 
et Dominus ezaudivit me. Vespere et mane et meri- 
die narrabo et annuntiabo, et exaudiel deprecatio- 
nem meam *. 


XVIII. Ataque ex iis quidem, qui aderant, alios 
omnes cepit admiratio : solus autem imperator 
valide in suo heesit errore : qui apud se cogitabat, 
quonam supplicio Christi puniret martyrem, et 
aut eum a pietate traduceret, aut male vita priva- 


WEN 


qu aderit. zt — - 
L2, Se 


Ww. 


ret. Cum autem eoasceeect. 
peofumiaum mars, z? s&xet-s 


post deeessnm CEnananiu 4118 τ΄ "5845: Tm 
qias.aniens wmletaclt ex; perecasca. δὲ Diet 


N^ 
P2 — 


gira cmm AZbieTL s 2s tOUO &2 EAT. CDO&€ 
ma-ceigunt CIPROilLm tLIISnOaGlme Lem. 

quoi us mlerillm fo&tal exseq.e0e0llT: Des 
τοῦ, "It AIT 5CPsC9cel 1 llI0tm (d ql Ü—e 
pte- 2m patieba*i--. (pzod q»ism “- 15 m 
Tuilers ueni xam —. qpoijiem eum 13 mai vecti 
sent, sat “1:4 ὦ) ἀρ στα al zíaseejn.on 
i:m Tinsm 7m. ΓΙ ΤΩ 2:1 5. :3 pore 
Herzoia: focma ΤΊ: appariiset sae αἱ 
lagi» τῶϊξοαι. 100 ser2s δὰγ: ἐσ πὲ arbor. 
mar scpernailacet c L.2m wero. Dey secs abus 
mazim prus Petrum, maru deiccmn:. je: 
vex:hns ambc'a*» icper ἄσπρα. "e en.m. q-: 
reri nmeLatetie-ra-at 1049 eft]. 0203 .2 πᾶ ἘΣ. 
tin 15}:95 aqoscgemüue et τος 2:3 πὶ Στ: 
1: Davd '. noz szz: engnita. Izgz&eiebalz2rt e725 


-- guo 2 


£—. 


Paciol^on :15 almiakbls (am etatóin LoT. 
landem σα χρῶ δ᾽ qz eTvíveníL o LEDíaT 1:3 
in.ms anima, et *ebzs δι Ὁ: πὲ. (Qo -zm 


se valisset salvum peter spem imperato: A ἢ 
hoc est. inqu:t. Pan!oieon. rare quoqoe i238 1... 
perast peestigis ?lile autem : Ezam ma». :575:"- 
fecit, quod ;ussum est a Dorrino. E: eze2:m eei:t 
ma-e εἰ terra, et quzeeunque sunt, ei maz:s cedun:. 
quam tbi imperatori, qui nunc 8.1 :empcs ser- 
viunt. 

XIX. Ad hzc tyrannus, ro:ens rectius male per- 
su&lere. quam bene persuade. et salctamer. 
jabet omne genus feras Ὁ: Σ.5: aiversczs vifum 
egregium.Quz cum ad-ia-*x :Iium prope 
statuisset, parzim quidem ei me*:m incuzens,. pa-- 
tm autem fingens se moveri misericorlia. et 15 
omnem se partem versans, at persaaderet: Hs. 
inquit. o Pantoleon “εἰ feras ostendens. a !ducte 
sunt propter te et tuam i-terítzm. $4 ἐπὶ ergo 
ulla moveris miseri-cc*lia :eco enim tus ccram 


essent. 


gero forms et seta?is.. ves persuaderi. εἰ v. ler. 
esse prudens et cordatus, zt qu: possis vitam 


morti preferre. le'itiam doloribus. :znomiz:e 
gloriam et delicias. Cui sanctus : 3i an'eq:anm 
essem expertus Dei, quam mei suscipit de'ens:o- 
nem. a tuis verbis non potui persuaderi : nun- ed 
quosumtantum consecutusauxilium.persua ic? 
Cur me ferarum crudelitate perterref2ceze 1 τἰς, 
o imperator ? Qui enim satellitum *norum ad to-- 
quendam paratas manus inutiles eifecit et imbe 
cillas, et ignem reddidit frigidum. e: plumbum in 
aquam transmutavit, et ipsum mare constrinrit 
compedibus, poterit omnino feras quoque man- 
suefacere, et eas nobis efficere ovibus mansue- 
tiores. 

XX. Cum ergo non parens Christi το 3: ττ. esset 
pugnaturus cum bestiis, ut quilevius esse reputas- 


* Psal. Lxxvii, 20, 


ITI. 
& τῷ Ἐῶ, παῦσαι "EX Ju £x 


ιυ 


| 


ri. S$wbe "uakTrxz ταϊεζτῆξνε: — feno: 


X:.» T2 REL χετὰ τῇσας TÉ πιττὸ κύνω,! 
--:2.::. πετῶν 3 SagTf EX. ETÓILICO iE n 
τς, $T ÜazocaTT. ττοὸ TZXJI-T. π|,::: onu 
22: 7.—.; τῷ πίε  Ex-«SÉEY.zL. CEinp D. 
LTI::777t £D TX» EXÓEZLeTR τὸ T2027 P 


Tu Σὲ Ce Ξηζέξτας τῷ ὅτ 
δὲ zz: οτνυλξν» Ro edo. OS am m oun. 
fzaiTTI; ἄδφωτι:, ποτ — £L-RTL τῷνλ τῷ καὶ 
ὥπυτες 792 -Y.XgXaz, Ὁ 21 XI τὸ τος 
“τεϑῖ Tx Ἐτατιπςὸ — ETTDADEDS ΤὮΖΏὸ τῷ ἐκ 
ἔτα 23 zz συ τῇ "SG X-X ἘξΊΞ Ὁ Ἰχγτος 
CE iR Bre ἢ 


X472 τιῖγεγι α 


TUR zz: "d zzz σὺ Tuimu 
TO χα TX igOR. EXTX T7720 19520 Mp n. 
"Qr xz Dm 
























: arn 
£2x rw c σξη πα ξεΞ. πῆ τὶ τος 
πὐταὸ τὰ τῆς τιαᾶνδες, quom 
ἐπ, χατι ἔξαξ:. Ὁ ὅδεσξε;σα: 
LlI:2z Twin-zx  Ξαπτιετ Τὶ τῆι! 


ΣιΣΖωῦ. 
EZI uo 
-: 


flzíoc»gc0 D χαΞ τὰ: 51, τι} τὰς: var. 
χτχτετας: Ὁ ξε΄ Ka: x Saoxz7a,. ioc 
7Ín τὸ 732 δεςχύζεντο: ποτὶ: Sp 


“13 T.-& Üx)xc7ZX τῈὰ z3: Ὑξ zz: ΣΓΙῚΣ 
aX o7) Ex2,70. E σῶς, Baz tAEL, 7^ v2 ὰ΄ς, 
TEIITTITE,. 

[9'. Πτῆς ταῦτα 4 τύξασερος. cu ES 
χὰ: L CUCCEOUR: XXA; 7E  ZZXÀi T7wn» 


gt0;. 8i;:z; cvalxy]Roai — man 


"ναι, zbCr.^ ὧν Day Sri. irdà 
221775 724£»*, REI 75273 Ἢ} Z^72 f/A 
722.75 2: χα dw VxTESWw» 32z0:25f r 
χα: ταντοῖ: 72803 73  TEISTED Uni 
- * .- ᾿ 
for. 2522; στὸ τοὺς δξεα:. J2tx στ τς Ὁ 
ar?) yt τον στν Tzzxgy Sxcm. [Daecvwi 
47. 


εἰατίεξεις ταυτὸ (xrj2ast Qux: τῷ πὶ 


zat f τχας πειτέξναι SEox :ὲν im cm 


ὅτε —c:ez2ouD 5 
δυνρ E222677»Z; τας 
τε Zt τουβᾶς. 


Pf. χα: 2273, 


£ - » 
ΦΧ το - 4.2). 


2:2) Dz2; ἐν E 4 
225i, ἔξ. τῆς c9 9 
22x εἶχον Ξεέδεσπκὶ TX 
τετπτες: ExÍ2x,7z du 
i»axt; Ti Jj& us xx Ὁ 
maiis 


- 122» 


5 
TF ESMS. 


iz: τὸν pps τε εἰς che n 
Tr. πεῆετα: Tx» δῆλασ σαν, 7 νατὸς im 
Te. χα: ταντ' τὰ Ciz TTELgN ϑερία χεὶ 
ἀτεῖὰ ταῦτὰ Ξασασχευτζαι. 

K. Ἐπε: 22» ἀπείσξ: πένων 4 τοῦ Xourm: 
τ τἰολαχεῖν. ἅτε τοῦ πὴ δαίποτι τὰ 


kufi»ra:l 


fag : 


VITA S. PANTELEEMONIS. 


' A10 


ἰλῶς γε ποιῶν x«l τὸ θηρίοις ἐκδοθῆναι x«xóv À set, tradi bestiis, quam adorare dremones, confluxit 


'0QupóT&O0) λογισάμενος" συνέῤρει μὲν πᾶσα 
ς ἐδεῖν τὸ γινόμενον, νεανίαν οὕτω καλὸν, tU- 
ὁ σῶμα, εὐγενῆ τὴν ψυχὴν, οὐδὲν ὃ τι χαχὸν 
τὰ χαχῶς μέλλοντα παθεῖν xai θηρίοις ἐχδο- 
γον. ᾿Απήγετο χαὶ ὁ δίκαιος ὡς λέων πεποι- 
τὰ τὸ ἀδόμενον xai οὐδὲν ὑφειμένον ἢ μαλα- 
πρὸς ἔλεον ἔλχον ὁρῶν. Καὶ πῶς γὰρ ἔμελλε, 
νήθους βοηθοῦ πάλιν εἰς ὄψιν Ἕρμολαον συν- 
θαῤῥεῖν ἐπιτρέποντος ; Εἶτα τῶν 
ἐπαφεθέντων τῷ ἀθλητῇ, οὕτω χελεύσαντος 
λλῷ τούτων ἀγριωτέρου τυράννου, οἱ μὲν παρ- 
ὑθὺς ᾧοντο τὸν ἅγιον διασπαραχθήσεσθαι, 
ὃς τοῦ ῥυομένου μηδὲ σώξοντος" οὐχ οὕτω δὲ 
ιοσεδεῖς παρεσχεύασεν ὁ λέγων' Τὸν ὝΨι- 
θου κχαταφυγήν σου: οὐ προσελεύσεται 
ἣὰ χαχὰ, x«t μάστιξ οὐκ ἐγγιεῖ ἐν τῷ 
«r( gov xai ᾿Επὶ ἀσπίδα xai βασιλίσχον 
, x«i κχαταπατήσεις λέοντα xol δράχοντα" 
οὐδὲ διέψευσε τοῦ πιστεύσαντος τὴν ἐλπίδα. 
ὃν γὰρ ἀπέσχον οἱ θῆρες τοῦ χαχῶς διαθέ- 
ὃν ἅγιον, ὡς μιχροῦ x«i τὸ μὴ θῆρας εἶναι 
ὑτοὺς νομισθῆναι, θῆρας, ἔφην, μηδ᾽ ἀπλῶς 
xai τοῦ φρονεῖν ἀπεστερημένα, ἀλλ᾽ οἷόν τι- 
ρονας x«i τῆς τῶν λογιχῶν ὄντας μερίδας, 
τολλῆς τῷ μάρτυρι προσιόντας εὐλαθείαςὶ, 
ἃς δὲ ἡδέως χαὶ φιλανθρώπῳ γλώσσῃ xaf 
ruxj τῶν ποδῶν παραψαύοντας, ἄλλως τε ὃ- 
ἰήλοις διαμιλλώμενοι, τές πρῶτος αὐτῶν προς 
οὐ πρότερον ἀφιστάμενοι, πρὶν ἄν ὁ μύρτυν 
ἰπιθῇ τὴν χεῖρα xal εὐλογήσειεν. 

Ἤν οὖν ἰδεῖν πρᾶγμα κομιδῇ καινότατον" 
'0 τοιαύτῃ τοὺς ἀνθρώπους ὑπῆλθε χαχία, 
400 καὶ ἀλόγων αὐτοὺς ἄνοιαν x«i ὠμότητὰ 
ὑπερδαλεῖν, τὴν μὲν ἐν τῷ μὴ σέδεσθαι τὸν 
ὁτα, τὴν δὲ ἐν τῷ τιμωρεῖσθαι τοὺς αὐτὸν 
ονς, ὠχονόμησεν ὁ πάντα μετασχευάζων 
ἴμπαλιν τοὺς θῆρας ota λογιχοὺς ὀφθῆναι 
ἀνθρώπων ἡμερότητα μιμουμένους, χήρυκας 
ic ὄντας τῆς ἐχείνων χαχίας x«t τῆς αὐτοῦ 
ov μαχαριότητος. Ὅθεν χαὶ οἱ παρόντες ἐπὶ 
ὁμένῳ: Μέγας ὁ τῶν Χριστιανῶν Θεός ἐστιν, 
ς x«i ἀψευδὴς, ἐδόων, χαί' ᾿Αφιέσθω ὁ δί- 
Tí οὖν ὁ ἀληθῶς θὴρ xci ὡμότατος βασι- 
βπάγει τὸν θυμὸν xarà τῶν θηρίων xai πάντα 
ἀναιρεῖ, ὥσπερ λιαφθονήσας αὐτοῖς τῆς συ- 
ιχὶ τὸν ὑπ᾽ οὐχ ἐνεγχὼν ἔλεγχον. 
χαὶ οὕτως ἀναιρεθέντα ἐπὶ πολλαῖς ἔμενε 
μέραις, οὐδενὶ βρῶσις τῶν σαρχοδόρων γινό- 
τιμῶντος χἀν τούτῳ ἀθλητὴν τοῦ Θεοῦ x«i 
ιὐσέδειαν τοὺς ἄλλους παραχαλοῦντος, ὥστε 
ύνετον βασιλέα τοῦτο μαθοντα, προστάξαι τὰ 
κατορυγῆναι τῇ γῆ, πολλοῖς οὕτω τὴν πίστιν 
γέξοντα. Διαπορηθεὶς τοίνυν ὁ Μαξιμιανός" 
ἥσαιμι, ἔλεγε, Παντολέοντι : ἤδη γὰρ, ὡς 
τοὺς πλείους ἀπέστησεν ἀπὸ τῶν θεῶν" Οἱ 
οχὸς, φασὶ, γενέσϑω, καὶ ἐφ᾽ ὑψηλοῦ οὗτος 


αὐτῷ καὶ 


ἐχείνων 


ial. xc, 10-13. 


quidem universa civitas ad videndum id quod 
fiebat, tam pulchrum scilicet juvenem, el corpore 
et animo prestantem, qui nihil mali fecisset, male 
passurum, et feris tradendum bestiis. Abductus est 
autem justus confidens ut leo, sicut canitur, et ni- 
hil molle ac remissum intuens, aut quod mo- 
veret ad misericordiam. Quomodo enim id erat 
facturus, cum rursus in conspectum veniret Her- 
molaus, et juberet eum esse bono animo ? Deinde 
cum bestie jam cum athleta essent congressee, sic 
jubente tyranno, qui aderant quidem, putabant 
fore, ut sanctus statim discerperetur, perinde 
ac si non esset qui servaret et eriperet : sed 
de viro pio non sic statuerat is, qui dicit : Al- 


B (issimum posuisti refugium tuum : non accedent ad 


te mala, et ftragellum non appropinquabit taber- 
naculo tuo, et, Super aspidem et basiliscum 
ambulabis, et conculcabis leonem et draconem. 
Itaque nec spem fefellit ejus, qui crediderat. Tan- 
tum enim abfuit, ut fere sancto malefacerent, 
ut ee propemodum ne fere quidem viderentur ; 
ferte, dixi, imo nec, ut semel dicam, animantia 
ratione carentia, et vi intelligendi privata : sed 
tanquam prudentia, et ex numero eorum que 
sunt ratione predita, cum magna reverentia ac- 
cederent ad martyrem, suaviter blandientes, beni- 
gnaque et medicante lingua pedes tangentes 
et alioqui inter se contenderent, quenam prima 
ad eum accederct, et non prius recederet, quam 
martyr ei manum imposuisset et ei benedixisset. 
XXI. Licebat ergo videre rem maxime novam, et 
longe jucundissimam, homines quidem mutatos in 
ferarum ssevitiain, rursus autem videri feras, tan- 
quam ratione preeditas, et credi humanam habere 
mansuetudinem. li certe, qui aderant, admirati id 
quod factum fuerat, clamabant : Magnus est Deus 
Christianorum, qui quidem est solus et verus ; et : 
Dimittaturjustus. Quid igitur? Qui vere erat ferus et 
crudelissimus, imperator iram infert in bestias, et 
omnes statim tollit de medio, perinde ac eis invi- 
dens prudentiam, et non potens ferre earum repre- 
hensionem. llle autem cum sic essent interfecte, 
multos dies manserunt a nullo comese ex carnivo- 
ris, Deo in hoc quoque athletam honorante, et ad 
pietatem alios hortante : adeo ut cum hoc stultus 
rescivisset imperator, eas jusserit infodi, sic mul- 
tis fidem confirmans, Sic ergo dubitansMaximianus 
Quid faciam, dicebat, Pantoleoni? jam enim, ut vi- 
detis, multos abduxit a deis. Illia utem : Fiat, aiunt, 
rota, et ea in altum locum feratur. Deinde cum ei 
fuerit alligatus Pantoleon, per declive mittatur :ac- 
cidet enim omnino, ut cum deorsum feratur, ipse 
per partes et membra conteratur, et sic malus male 
pereat. Et hec quidem illi prompti ad malum in- 
veniendum, et qui nihil eque bene faciebant, ac- 
ledebant. Deus autem, qui semper protegit eosqui 


Am MENSIS JULIUS. [ 


illum diligunt, ne nunc quidem deserit Pantoleo. À τοῦ τόπου ἀνενεχθότω. | Eir« τοῦ Der 
nem, sed eum rursus derendit, sicut charum filium. αὐτῷ προσδεθέντος, ἀφεθήτω χατὰ τοῦ τρῶς 
συμδήσεται γὰρ πάντως τοῦ τροχοῦ χαταφερομένου κατὰ μέρος αὐτὸν ἐπιτριόζναε xoi μέλος χαχ:» κεἰ 


χαχῶς ἀπολέσθαι. Καὶ ταῦτα μὲν oi ποριμώτατοι τὸν 
ἀεὶ τῶν ἡγαπηχότων αὐτὸν ὑπερασπίξων Θεὸς, οὐδὲ νῦν ἀφίστατο Παντολέοντος, 


αὖθις προΐστατο. 

XXII. Atque interim quidem mansit in carcere, 
donec constructa esset rota. Cum vero ea esset jam 
constructa, rursus concurrente magna multitudine, 
utpote quod imperator ipse adesset spectator, alli- 
gatur martyr rote, et ipse desuper per declive di- 
mittitur. Et illi quidem psalmus movebat labra, et 
preces, que& Potentem vocabant ad auxilium. llle 
autem protinus aderat, eum confirmans : et ad os- 
tendendam preesentiam, rumpebantur vincula, mar- 
tyr relaxabatur, eterat ab omni malo integer. Rota 
autem non tam contra illum, quam pro illo acta, 
occidit multos infideles ; et sic fit poena ultrix eo 
modo,qui dici nequit ; et cognoscitur Deus judicia fa- 
ciens *, et Deus ultionum libere agit!*. Propter hoc 
timor invasit civitatem, imperatorem admiratio. Et 
cum esset adhuc crassus vitio, nec posset lucem 
suscipere veritatis, rogavit sanctum : Quid hec sibi 
volunt? et quousque ex nostro populo alios quidem 
a diis abduces, alios autem morti dedes, ut horum 
quidem detrimentum patiamur, illos autem etiam 
nobis habemus adversos ? Deinde etiam rogavit, 
quemnam habuisset doctorem, et ex quo didicisset 
Christianismum. 


XXIII. Christi vero martyr confidenter confltetur 
Hermolaum, ut qui non posset eum celare, qui non 
erat angulo dignusetoblivione: sed luce. Cum autem 
jussisset, utei producereturin conspectum, minime 
distulit martyr, ut qui didicisset experientia, qua- 
lis esset apudeum linguaet ingenium, qu& facilius 
capere possent, quam capi. Abiens ergo ille justus 
simul cum tribus militibus, quibus credita fuerat 
ejus custodia, venit in domum, in qua latebat di- 
vinus Hermolaus. Quem cum ipse aspexisset : Cur 
huc venisti, fili, et quanam de causa ? rogavit. Ille 
vero : Te vocat, inquit,imperator, domine mi senex. 
[s vero dixit, se hoc scire, quoniam adest tempus 
patiendi et moriendi pro Christo, ut ipse ei signifi- 


caverat illa nocte. Postquam ergo illi constiterunt D x«t θανεῖν, ὥς pot τῆς νυχτὸς ταύτες &£/* 


ante imperatorem, ille rogavit, quisnam esset ei 
nomen. [s vero et nomen dixit, et non celavit se 
esse Christianum. Deinde cumrogasset imperator, an 
etiam secum alios haberet Christianos, illecum esset 
verax, dixit, Hermippum et Hermocratem, quos ha- 
bebat. Cum eos ergo jussisset etiam sisti cum Her- 
molao, ubi affuerunt : Vos estis, inquit, qui Panto- 
leonem a cultu deorum abduzistis ? Illi antem : Eos, 
inquiunt, quiipso digni sunt, Christusscit ad lucem 
vocare. Imperator autem : Missis, inquit, nugis, si 
vultis ab hac priore culpa absolvi, et iis qui a nobis 
amantur, et primos honores a nobis consequuntur, 


* Psal. ix, 17. '^ Psal. xcin,1. 


B δεῖγαα τῆς παρουσίας ἐῤῥήγνντο τε ἧκε i am 


χαχίαν χαὶ πρὸς τὸ βλάπτειν soprzux. Ὁ. 
ἀλλ᾽ οἷα 9Üov zzi, 


ΚΒ΄. Τὸ μὲν οὖν παρὸν ἐλάμβανεν αὐτὸν ia 
xri, ἕως à τοῦ τροχοῦ κατασχενὴ γένοιτο. 5, 
ἤδη xci χατεισχεύαστο, πλήθους παλον cw, 
τος πολλοῦ, ἅτε βασιλέως αὐτοῦ θεκτ) ες 
δϑεσμεῖται ὁ μάρτυς πρὸς Té τροχῷ, xzi εἰν ὁ 
θεν xar& τοῦ πρανοῦς ἀφέεται. Καὶ τὸ nb ja, 
τὰ χείλη ἐχίνει xal εὐχὴ καλοῦσα τὼ ier, 
ἐπικουρίαν. Ὁ δὲ τὸ τάχος παρῆν bura, x 






















τυς ἀνίετο xal χαχοῦ παντὸς GO ccv ir d e 
δὲ οὐ χατ' ἐκείνου μᾶλλον, ἀλλ᾽ vr uim m. | 
μενος, πολλοὺς ἀπόλλυσι τῶν ἀπίστων, τὰ vw 
οὕτω τιμωρὸς ἀῤῥήτως T) τεμωρία, 15i jov 
Κύριος χρίματα Ton)» χαὶ Θεὸς 9 τῷ Bi 
ctov ἐχδϑήμως παῤῥησεάξεταε. obe; in xx 
ἔσχε τὴν πόλιν, θαῦμα τὸν βασιλέα, καὶ δι - 
ὧν τὴν χαχίαν χαὶ τοῦ τῆς εὐσεθείας sw κ 
δεχτος, ἐπυνθάνετο παρὰ τοῦ ἁγίον" Ip 
χαὶ ἄχρι τίνος, φησὶν, τοὺς μὲν Lutriw u.- 
θεῶν ἀποστήσεις, τοὺς δὲ θανάτῳ rx 
ty' ἐχείνους μὲν τέλεον ξημεοέμεθα, τοῦτ; ὃς 
xa0' ἡμῶν ἔχοιμεν ; Εἶτα καὲ τένα ἔσχι τὸ ms 
τὴν ὕοετο, καὶ παρὰ τένος μάθοι τὸν Lc» 
σμόν. 

KT". Ὁ δὲ τοῦ Χριστοῦ μάρτυς θαΐῤεει, 
λογεῖ xai φανεροῖ τὸν Ἑομόλαον, οὐ mr: 
dog τὸν uà γωνίας καὶ λήθης, ἀλλὰ πε 
Ἐπεὶ δὲ ἐχέλευσεν χαὶ εἰς ὄψιν αὐτὼ wi 


μάρτυς οὐκ ἀνεδάλλετο, πείρᾳ μαθὼν, χὰ 
αὐτῷ γλῶττα xci φοένες θηρᾷν μᾶλλω i» 


τοίνυν ὁ dax: 
ἄμα τρισὶ στρατιώταις TÓlQ τὴν guiexh c» 
στευθεὶσι, προσδάλει τῷ δωματέω, bhili 
Ἑρμόλαος χουπτόωενος ἦν, ὃν ' 


σθαι ὃ υνάμεναι. ᾿Απελθὼν 


αὐτὸς 

Τί ἔἦχες ἐνταῦθα, τέχνον, καὶ τένος χρυ: 
θάώνετο. Καὶ ὅς" Ὁ βασιλεὺς, ἔφη, xxi κ. 
μου ποεσθύτα. Ὁ δὲ γινώσχειν ἔλεγε τοῦτι͵ π 
ὁ χαιρὸς πάρεστι τοῦ ὑπὲρ Χριστοῦ τεϊὸ 


λωχεν. Ὡς οὖν ἀπελθόντες τῷ βασιλεῖ rw 
προσγὼν ἐχεῖνος τῷ πρεσθδύτῃ τίς τι dtm 
ὄνομα αὐτῷ ἤρετο. Ὁ δὲ καὶ τὸ ὄνομα im 
Χριστιανὸς εἶναι οὐκ ἀπεχρύψατο. Εἶτα ü 
τοῦ βατιλέως, εἰ xxi ἄλλους ἔχοι Χριστασε 
φιλαλήθης ὧν ἐχεῖνος, ὍἝἭ,ρμικκὼ 3 
Ἑρμοχοίτην οὖς εἶχεν, εἴρηχεν. Τούτους ea 
wXt x«i σὺν '"Eouohie παραστῆναι αὐτῷ m 
ἐπεὶ παοέσττησαν᾽ Ὑμεῖς ἐστε, ἔφη, oi τῷ 
τολέοντα τῆς τῶν θεῶν ἀπεστύσατε θοκαχρε: 
dé Τοὺς ἀξίους ὁ Χριστὸς oide ποϊλεῖν πρὸς τ 
Καὶ ὁ βασιλεύς" ᾿Αφέντες τὸ κενολογεῖν, ipt 


93 - 
«0, 


473 


VITA S. PANTELEEMONIS., 


ἀ7ϊ 


βούλεσθε xai τῆς προτέρας ταύτης αἰτίας ἀπολυ- Α annumerari, efficite ut ei persuadeatur diis sa- 


θῆναι xal τοῖς παρ᾽ ἡμῶν φιλουμένοις xai τῶν 
πρώτων ῥξιωμένοις τιωῦῶν συνταγῆναι, πεισθῆναι 
τοῦτον πκαρασχευΐσατε τοῖς θεοῖς θῦσαι. Οἱ δέ" 
Πῶς ἂν τοῦτο δοάσειαν, εἶπον, οἱ πρώτους ἑαυτοὺς 
πείσαντες μὴ ἀποστῆναι Χριστοῦ μη7ὲ χωφοῖς ti- 
δώλοις θυσίαν προσενεγχεῖν ; Ταῦτά τε εἰπόντες 
καὶ εἰς οὐρανοὺς ὄμματα αἰσθητά τε dux χαὶ νοητὰ 


crificare. Illi vero, Quomodo, inquiunt, hoc 
fecerimus qui primum nobis persuaserimus Chri- 
stum non deserere, nec surdis simulacris offerre 
sacrificium ἢ Hzc dixerunt, et sensus et mentis 
oculos in coelos sustulerunt. Sic precantibus autem 
apparet Salvator: et totus statim locus agitatur et 
movetur. 


ὄραν. Οὕτω δὲ εὐχομένοις ἐπιφαίνεται ὁ Σωτὴρ, x«i ὁ τόπος εὐθὺς ὅλος χλόνῳ χαὶ σεισμῷ βάλλεται. 


ΚΔ΄. 'O δέ γε ταῖς ἀληθείαις διασεσεισμένος τὸν 
γοῦν βασιλεὺς τοὺς θεοὺς ἴφη ἀγαναχτήσαντας 
σεῖσαι τὴν γᾶν ; πρὸς ὃν ὁ μάοτυς μάλα συνετῶς 
xmi γενναίως" Ei δὲ xai αὐτοὺς συμθδαίη τοὺς θεούς 
σον χαταπεσεῖν᾽ Οὔπω πέρας εἶχεν ὁ λόγος, καί τις 
τῶν τοῦ βασιλέως παραγενόμενος ἦν ἄγγελος ἐχείνῳ 
τῆς συμφορᾶς" Oi θεοὶ. ὦ βασιλεῦ, λέγων, ἔπεσὸν 
τε χαὶ συνετρίδησαν. Οὕτως οἱ φοδεροὶ x«i τὴν γῆν 
σείοντες, πτῶμα ἔχειντο πονηρὸν, τοῖς οὐχ ὁμοίως 
τυφλοῖς οὐδὲ αὐτόχρημα λίθοις πολλοῦ γέλωτος ἀλη- 
θῶς ἄξιοι. Ἕτερος μὲν οὖν χαὶ βραχείας ἀπολαύων 
φρενὸς χαὶ μὴ τῷ μορφῇ μόνῃ τοῦ μὴ χτῆνος εἶναι 
φανερῶς πιστευόμενος xX» ἐπέγνω τὸν ἀψευδῆ Θεὸν 
καὶ ποιεῖν ταῦτα δυνάμενον * ἀλλ᾽ οὐχ ἐχεῖνος * ἀλλ᾽ 
εἰ τι βελτίων ὑπῆρχε χαὶ ὅσον ἀπώνατο ἀπὸ τῆς 
θεοσημέας͵ ἀπὸ τῶν ἔργων εὐθὺς δῆλος γίνεται, 
Αὐτίχα γὰρ τῶν μὲν τριῶν ἁγίων ἐχείνων μετὰ τὸ 
πολλὰ τούτους χολάσαι τὸν διὰ ξίφονς θάνατον δια- 
χρένει᾽ Παντολέοντα δὲ τὸν μέγαν τῷ δεσωαωτηρίῳ 
χατὰ τὸ παρὸν δίδωσι. Τὰ μὲν οὖν ἀναιρεθέντα τῶν 
μαρτύρων σώματα οὕτω χείμενα Χριστιανοῖς ἐμέ- 
λησεν ἀνελέσθαι xal ὡς προσῆχον ἦν αὐτὰ θάψαι. 

ΚΕ΄. Παντολέοντα δὲ ἀπὸ τῆς εἰρχτῆς χαλέσας ὁ 

βασιλεύς" Δοχεῖ σοι, ἔφη, ὅτιπερ Gà» τὰς ἐμὰς χεῖ- 
pas ϑυνήσῳ διαφυγεῖν, εἰ μὴ προσελθὼν πρότερον 
σῃᾳς τοῖς θεοῖς, xai ταῦτα τοῦ διδασχάλού σου 
Eguelxou, Ἑρμίππονρ τε x«i Ἑρμοχράτους τὸ 
χαλὸν ἤδη μαθόντων xai τοῖς θεοῖς θυσίαν προσ- 
Dtyxóvtev, οἱ xai ἀμοιδὴν τῆς εὐπειθείας, τὸ 
πρῶτοι εἶναι νῦν ἐν τῷ παλατίω παρ᾽ ἡμῶν εἰλή- 
φασιν ; Εἴπερ οὖν xai σὺ τὸν χαλὴν αὐτῶν ζηλώσας 
μεταδολὴν θύσεις, τότε ὄψει, Παντόλεον, οἷος ἐγὼ 
βαρὺς ὧν τῷ χολάζξειν τοὺς ἀπειθοῦντας, παρὰ πολὺ 
τῶν πειθομένων ὑπάρχω τῷ θερα- 
Zt» φιλοτιμότατος" τοῦτο δὲ χατὰ πολλὴν ἔφη τὴν 
Ἰαχοήθειαν, ὅσα πρὸς τὸ πεισθῆναι, φημὶ, τοὺς 
ἁγίους. Πῶς γὰρ, οὖς ἤϑη φθάσας ἀνεῖλεν ; ᾿Αλλ’ 
δα τῷ ὁμοίῳ δελεάση τὸν ix Θεοῦ φωτιξόμενον, 
ὅϑεν οὐδὲ λαθεῖν ἴσχυσεν, ἀ)λ᾽, "Ido τούτους xai αὐ- 
τὸς εἴρηχε, βασιλεῦ, πρὸ τοῦ σοῦ προσώπου παρ- 
ταμένους. Ὁ μέντοι Μαξιμιανὸς ἔτι τοῦ δολιοῦσθαι 
"ü μηδὲν ὑγιὶς λέγειν οὐχ ἀφιστάμενος (ἔθετο γὰρ 
Ai τὸ σέδας xxi τὴν ἐλπίδα ψεῦδος, χατὰ τὸν μέγαν 
Ἡσαΐαν φάναι, καὶ τῷ ψεύδει ἔχρινε σχεπασθήσε- 
ele), Οὐ πάρεισιν ἐνταῦθα, ἔφη, ἀλλὰ xarà χρείαν 
fD& χαλοῦσαν εἰς ἑτέραν πόλιν παρ᾽ ἡμῶν ἐξεπέμ- 
gis. Ὃ δὲ μάρτυς" Καὶ ἄχων, ἔφη, τἀληθὲς 
ἐρχκα; ὁ τὸ ψεῦδος φιλῶν ἐν οὐρανοῖς γάρ εἰσι vov 
ὧν τῇ τοῦ Θεοῦ πόλει διάγοντὲς. 


44. 88. xx viu, 15. 


εὐγνωμονεῖν, 


XXIV. Emote autem revera mentis imperator 
dicebat, deos indignatos movisse terram. Cui mar- 
tyres prudenter admodum et fortiter: Si contigerit 
ipsosquoque deos tuos, inquiunt, una cadere? Non- 
dum finita erat oratio, et quidam ex ministris im- 
peratoris accessit ad illum, nuntius calamitatis : Dii, 
dicens, o imperator, cecideruntet contriti sunt. Sic 


B illi terribiles et terram quatientes, jacebant in ter- 


ram dejecti tristi casu, iis qui non erant eque ceci 
et plane lapides, ridiculi. Atque alius quidem, qui 
vel parum habuisset prudentiee, et non ei sola for- 
ma obstaret, neaperte crederetur esse pecus, Deum 
verum agnovisset, et qui posset heec facere, sed non 
ille: qui quantum melior evasisset, et quantam uti- 
litatem ex pietate percepissel, statim ex rebus ipsis 
aperit. Statim enim tres illos sanctos, postquam eos 
multis affecisset suppliciis, damnat capitis. Magnum 
autem Pantoleonem interim mittit in carcerem. At- 
que martyrum quidem sic interfectorum corpora 
cure fuit Christianis tollere, et ea, ut par erat, se- 
pelire. 


c XXV. Pantoleonem autem cum imperator vocas- 


set e carcere : Putasne, inquit, te posse vivum meas 
manus effugere, si non accedens prius diis sacri- 
ficaveris ? idque cum doctor tuus Hermolaus, Her- 
mippusque et Hermocrates id, quod bonum est, 
mutati jam didicerint,et diis sacriticium obtulerint, 
qui etiam a nobis obedientia acceperuut remune- 
rationem, ut sint primi in palatio? Si ergo tu sacri- 
ficaveris, eorum pulchram imitatus mutationem, 
tunc videbis, Pantoleon, quam ego, qui sum gravis 
in puniendis iis qui non parent, sim liberalis et 
munificusin benefaciendoiis qui parent. Hoc autem 
dicebat maligne et malitiose (quod attinet, inquam 
ad sanctos) ad illi persuadendum. Quomodo enim, 
quos jam ante interfecerat ? sed ut inescaret eum, 


D qui a Deo illuminabatur. Quamobrem nec latere 


potuit; sed : Eos ipse quoque videam, inquit, o im- 
perator, ante tuam astantes faciem. Maximianus 
autem nondum cessans fraude agere (posuit enim 
ij sequoquespem mendacium,ut dicam cum magno 
Isaia 11, et statuit se mendacio tegere): Non adsunt 
hic, dixit, sed aliqua necessariade causa missi sunt 
a nobis in aliam civitatem. Martyr autem: Vel 
invitus, inquit, verum dixisti, cum diligas menda- 
cium; sunt enim nunc in colis, degentes in 
civitate Dei. 


475 MENSIS 


XXVI. Cum vero nullum non movisset lapidem, 
lapidum adorator, videret autem eum nihil de sua 
remittere constantia, et neque cedere assentationi- 
bus,nec verborum suasionibus,necdonorum promis- 
sis, necsuppliciorum minis, neque aliquo alio ex iis 
4118 vel delinire, vel perterrere possunt,abduci a pie- 
tate,ubi eum adhuc flagellis vehementer cecidisset, 
non quod speraret se aliquid posse efficere sed,ut ex- 
pleret suam animi libidinem, ut gladio mortem subi 
ret,eum condemnat:et deinde post mortem pulchrum 
corpus igni mandari ; is, inquam, condemnat, qui 
eterno igne vere erat dignus. Ducebatur itaque 
athleta ad locum consummationis,commissus manibus 
lictorum. Quoquidem cum venisset,etessetejus ani- 
mus plenus gaudio (sciebatenim exquibus affiictioni- 
bus quales eum essentexcepture voluptaes), psalt 
lebat hoc Davidicum: Sepe expugnaverunt mea ju- 
ventute mea: οἱ enimnon potuerunt mihi. Supra dor- 
sum meum fabricaverunt peccatores,prolongaverunt 
iniquitatem suam. Dominus justus concidet cervices 
peccatorum!? Deinde facit hic quoque Deus miracu- 
Ium non minus prioribus miraculis.Olese enim plante 
eum alligant, collum autem ejus quidam ense ferit, 
Statim autem ferri quidem conversa est acies certe 
similis, mansit autem collum sicut erat ab initio, 
sectionis nullum penitus habens signum. 

XXVII. Ea de causa tremor invasit occisores, et 
accedentes ei fiunt supplices, quem prius existi- 
mabant ne dignum quidem esse apud eos vivere: 
cujus etiam pedes speciosos prehensantes,quid non 
dicebant, quid non faciebant, audacis petentes ve- 
niam, et in Christum fidem aperte confitentes ? Ille 
autem non solum, quod ad'se attinet, remittit, sed 
etiam eis a Christo perfectam petit remissionem. 
Quamobrem vocem quoque audiit de ccelis confir- 
mantem, consummanda ea que petiverat, eumque 
non amplius esse vocandum Pantoleonem,sed Pan- 
teleemonem. Res autem,dicebat ea vox,nominicon- 
veniet. Plurimi enim per te consequentur misericor- 
diam.Hane vocem cum ille audiisset etdeiis quibus 
dignus erat habitus, certior factus esset, conversus, 
jussitlictores facere, quod eis imperatum fuerat. Illi 
autem renuebant, et judicabant hoc esse minime to 
lerandum.Cum vero instaret martyr,facerent quod ἃ 


tyrannoeis imperatum fuerat, apertedubitantes, et . 


quid facerentignorantes,seipsos utrisque dividunt, 
nempe pietati, et sancti viri jussui. Et cum omnia 
prius membra essent deosculati, quamqne eum re 
vererentur et colerent, satis testati essent, beatum 
ejus caput deinde ense amputant vicesimo septimo 
Julii. Quod quidem, ut arbitror, non potuissent, si 
ille non annuisset, ut qui nollet a martyrii magna 
dignitate excidere 


XXVIII. Suntquerursus miracula miraculis conse- 
quentia, eo, qui glorificabatur, glorificante eum, 
qui propter ipsum hec pati delegit. Lac enim flu- 


15. Psal. cxxvii, 1-4. 


JULIUS. 46 
Α KG". Ἐπεὶ δὲ, τὸ τοῦ λόγου, πάντα λίθον χινέσας 


ὁ τῶν λίθων προσχυνητὴς ἀνένδοτον αὐτὸν ἑώρα καὶ 
πάσης πέτρας στεῤῥότερον xal οὔτε χολαχείαις, οὐ 
λόγων πειθοῖ, οὐ δωρεῶν ἐπαγγελίαις, οὐ τιμωριῶν 
ἀπειλαῖς, οὐχ ἄλλῳ τινὲ τῶν ἢ θέλγειν, ὃ φοβεῖν 
δυναμένων τῆς εὐσεδείας παρατρεπόμενον͵ μάστιξι 
χαὶ ἔτι σφοδραῖς αἰχισάμενος, οὐδὲν πλέον ἐλπίζων 
ἀνύειν, ἀλλὰ τῷ θυμῷ χαριζόμενος, τὸν διὰ ξίφους 
θάνατον x«i αὐτὸν χαταχρίνει, εἶτα xai μετὰ τῶες 
πυρὶ τὸ χαλὸν σῶμα παραδοθῆναι, ὁ τοῦ αἰωνίων 
πυρὸς ὄντως ἄξιος. "Ἄγετο τοιγαροῦν εἰς τὸν τῆς 
τελειώσεως τόπον χερσὶ δημίων ὁ ἄθλητὰς πιστευ- 
θείς. Ἔνθα δὴ καὶ γενόμενος χαὶ χαρᾶς ὅσης πὶ:- 
σθεὶς τὴν ψυχὴν (ἦδει γὰρ ἐξ οἴων θλέψεων elm: 
τοῦτον διαδέξονται ἡδοναὶ) τὸ δΔαυΐϊτεκὸν τοῦτο 

B ὑπέψα)λε λέγων Πλεονάχις ἐχπολέμησαν με ἐχ 
νεότητός μὸν * xal γὰρ οὐχ ἠδυνήθησαν μοι" ἐπὶ 
τὸν νῶτόν μον ἐτέχταινον οἱ ἁμαρτωλοὶ, ἐυά- 

τὴν ἀνομίαν αὐτῶν - Κύριος δίκαιος 
συνέκοψεν αὐχένας ἁμαρτωλῶν. Εἶτα θαυμα"- 
ουργεῖ κχἀνταῦθα Θεὸς, οὐδὲν τῶν προλαβόντων 
θαυμάτων ἔλαττον. ᾿Ελαίας μὲν γὰρ αὐτὸν zpordr 
σμοῦσι φυτῷ * παίει δέ τις αὐτοῦ τὸν αὐχένα ξίφει. 
Εὐθὺς di τὸ μὲν τοῦ σιδήρου στόμα χηρὼ ἰοὺς 

᾿ ἀνεστρέφετο, ἔμεινε δὲ ὁ αὐχὴν ὥσπερ ἐξ ἀρχξς ἵν 
μηδ᾽ ὁτιοῦν ἔχων τομῆς σύμδολον. 

ΚΣ΄, Τρόμος ἐπὶ τούτῳ λαμδὄαάνει τοὺς φονευτὰς, 
χαὶ προσελθόντες ἱχέται γίνονται τοῦ μηδὲ Cj» wes 
αὐτοῖς ἀξίου, ἀλλὰ τὸ θανεῖν ἀτίμως καταχριθέντος, 
οὔ xal τῶν ὡραίων ποδῶν ἐχόμενοι, τί μὲν ex 

C ἔλεγον, τί δὲ οὐκ ἐποίουν συγγνώμην τε τῆς τόλμας 
αἰτούμενοι χαὶ τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν ϑιαῤῥήδεν 
ὁμολογοῦντες; Ὁ δὲ 
τὸν ἦχον, ἀλλὰ καὶ 
αἰτεῖται τὴν ἄνεσιν, 


χουναν 


οὐχ ἀφίησι μόνον, τόγε εἰς α΄» 
παρὰ Χριστοῦ τούτοις τιείαν 
ὅθεν χαὶ ἀχούει φωνξς οὐρανὸ 
θεν αὐτήν τε τὴν τελείωσιν βεβθαιοῦσαν τῶν «Ut 
θέντων, χαὶ ὡς Οὐχ ἔτι Παντολέων, ἀλλὰ Παντι- 
λεήμων ἔσῃ χαλούμενος χαὶ τὰ πράγματα cvugüiy 
Éovrat τῷ ὀνόματι * πλεῖστοι γὰρ ἔλέους διὰ σὲ 
τεύξονται. Ταύτης ἐκεῖνος τῆς φωνῆς ἀχουστὰὴς γε 
νόμενος x«i οἵων ἠξιώθη βεδαιωθεὶς, ἐπιστραφὸς 
ποιῆσαι τὸ γχελευσθὲν αὐτοῖς ὑπὸ τοῦ Tup&yves 
émíérart&* οἱ δὲ ἀνένευον xai ἥχιστα τοῦτο ἀνιχτὸν 
ἔχρινον εἶναι. Ἐπεὶ δὲ ὁ μάρτυς ἐπέχειτο ὗ μὰ 
, γενέσθαι τὸ χελευσθὲν αὐτοῖς ὑπὸ τοῦ rvpiyww 
φανερῶς ἀποροῦντες καὶ μὴ ἔχοντες ὅ τι δραάσουσειρ 
ἀμφοτέροις μερίξουσιν ἑαυτοὺς τῷ τε τῆς εὐσιβείας 
πράγματι χαὶ τῷ ὑπὸ τοῦ ἁγίου χελενομένῳ tz 
φιλήσαντες πᾶν μέλος πρότερον χαὶ τὴν αἰϑῶ 
τὸ σέδας ἱχανῶς γνωρίσαντες, εἶτα χαὶ ξίφει 
μακαρίαν τέμνουσι χεφαλὴν, εἰχάδα ἑδδόωαρν ἄγν» 
τος Ἰουλίον μηνὸς, οὐχ ἂν, οἶμαι, τοῦτο δυνεῆΐ 
εἰ μὴ ἐχεῖνος ἐπένενε, τοῦ μεγάλου τῆς μαρτ' 
ἀξιώματος ἐθέλων μὴ ἐχπεσεῖν. 
ΚΗ΄. Καὶ πάλιν θαύματα θαύμασιν ἀχολονξ 

δοξάξοντος τοῦ δεδοξασμένου τὸν δι ἐχεῖνον ταῦ 

προῃρημένον παθεῖν, Γάλα γὰρ &vri αἵματος eM 














| ww CM Dann 


CERTAMEN S. CALL!NICI. 


478 


| τὸ τῆς ἐλαίας φυτὸν à προσεδέθη ἅπαν A xit protinus pro sanguine, et planta οἶθδ8θ, cui fue- 


| βρῖθον ἐδείχνυτο. Ὅπερ εἰς γνῶσιν τῷ 
τε ἐλθὸν, ἐχχοπῆναί τε τὸ φυτὸν προσ- 
αἱ τὸ σῶμα τοῦ μάρτυρος παραδοθῆναι 
περ δὴ xai πρότερον ἐχέλεύσθη. Οὐχ ἔτι 
, πιστεύσαντες στρατιῶται πρὸς τὸν βασιλέα 
Ὁ, πολλὴν ὠμότητα τούτον χατεγνωχότες 
ἦν μάγων πρὸς Ἡρώδην ζξηλώσαντες, δοξά- 
Θεὸν χαὶ τὸν αὐτοῦ μάρτυρα διετέλουν" 
τῶν πιστῶν τινες συνελθόντες ἐν αὐτῷ τῷ 
τῆς πόλεως, ἔνθα x«i τὴν τελείωσιν ὁ μαάρ- 
Ἢ, τὸ ἱερὸν ἐχείνον σῶμα ἐν προαστείῳ 
οὔ τινος (Αδαμάντιος αὐτῷ ὄνομα) ὁσίως 
κατέθεντο, εἰς δόξαν Πατρὸς, xai Υἱοῦ, xal 
ματος, τῆς μιᾶς θεότητος xai βασιλείας, 


rat alligatus, conspectaesttota fructu onusta. Quod 
quidem cum venisset ad tyranni notitiam, jubet 
plantam exscindi, etcorpus martyrisignitradi, sicut 
etiam prius jusserat. Atque milites quidem, qui cre- 
diderant, non amplius reversi sunt ad imperato- 
rem, eum condemnantes magne crudelitatis, et 
quod Magi Herodi fecerunt, imitantes ; Deum autem 
etejus martyrem perpetuo glorificabant.Quin etiam 
cum quidam fideles con venissent in eoipsolocoextra 
civitatem, in quo martyr subiit consummationem, 
sacrumillud corpus in suburbano cujusdam schola- 
slici (erat autem ei nomen Adamantius) sacrosancte 
deponunt : in gloriam Patris, et Filii, et Spiritus 
sancti, cui est una divinitas, et regnum : cui con- 


τιμὴ χαὶ προσχύνησις εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν p venithonoret adoratio in secula seculorum. Amen. 


v. 








ΑΘΛΗΣΙΣ 
TOY ATIOY ΜΑΡΤΥΡΟΣ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ͂. 


CERTAMEN 
SANCTI MARTYRIS CALLINICI, 


pud Surium ad diem 29 Julii; Grecus textus nunc primum prodit ex cod. ms. Paris (ancien fonds.) 
n. 1415, sec. x1 EpiT.). 


ἧς εἰδωλικῆς μανίας ἐπιχρατούσης xat C 


᾿νεμομένης x«i διαφθειρούσης, δαίμοσι 
jog τὸ θεῖον σέδας ἐπερημίξετο, Θεῷ δὲ 
| τῶν ὅλων xai δημιουργῷ οὔτε προσέχειν 
τσσεθείᾳ προστετγχότες ἐδούλοντο, οὔτ᾽ ἀπο- 
di» τὴν προσήχουσαν " τὰς γὰρ ψνχὰς πὴη- 
οἱ τὸ x«r' εἰχόνα λαχόντες παρὰ Θεοῦ, τὸ 
ἀληθείας ἀπεστράφησαν φῶς μύσαντες τὰς 
πρὸς τὴν τοῦ πεποιηχότος ἐπίγνωσιν, τῷ 
€ πλάνης προσέδραμον σχότει, μητ᾽ αὐγα- 
τῆς χάριτος αἴγλῃ θελήσαντες, μήθ᾽ ὅλως 
ι xai κατιδεῖν πανταχοῦ ἡπλωμένην τὴν 
jc γνώσεως" πολλὴν γάρ τινα x«i ξοφώδη 
τῶν ἀνθρώπων ὁ πονηρὸς ἄγνοιαν χαὶ 
ταντοίως ὑποποιησάμενος, τοῦ μὲν ἀληθινοῦ 


I. Cum simulacrorum invalesceret insania, οἴ om- 
nia exederet et corrumperet, malis quidem dze- 
monibus divinus honor attribuebatur : Deo autem 
creatori et. opifici universorum neque animum 
volebant adhibere, qui erant dediti impietati, neque 
ei, quem par est, honorem tribuere. Nam cum mu- 
tilatis essent animis ii quibus obtigerat ut fierent 
ad Dei imaginem, veritatis quidem lucem aversa- 
bantur, conniventes oculis ad ejus, qui illos fece. 
rat, agnitionem : currebant autem ad tenebras 
erroris, neque volentes illustrari splendore suce 
gratie, neque omníno contra intueri et 'aspicere 
ubique diffusum radium cognitionis. Nam cum 
multam et tenebricosam effudisset malignus in ho- 
mines ignorationem, et eos omnino in suam rede- 


| διέστησε Θεοῦ xol ἀπήγαγεν, εἰδώλοις δὲ ἢ gisset potestatem, a vero quidem et solo Deo dis- 


d ἄλλοις αἰσχίστοις ἀφομοιώμασι λατρεύειν 
καὶ τιμᾷν, ὡς ἂν ἐντεῦθεν ὁλοσχερῶς ἔλῃ 
στήσιται. ᾿Αλλ’ οὔκ ἔδωχεν αὐτῷ ὁ φυ- 
μᾶς χαὶ φρουρῶν Κύριος τὴν ὅλην αὐτοῦ 
ἡμῶν ἐμπλῆσαι δυσμένειαν, οὐδὲ τοσοῦτον 
ὕσασθαι, ὡς πάτημα πάντας ποιῆσαι 


junxit et abducit : surda autem et muta simulacra 
turpissime persuasit colere et adorare, ut sic eos 
omnino expugnaret etsubjugaret. Sed qui nos cu- 
stodit et servat Dominus, non concessit ei, ut 
omnino suum in nos'impleret odium : neque se 
adeo impudenter gereret, ut nos omnes concul- 


ATO 


MENSIS JULIUS. 


caret. Multi enim eum vicerunt, et omnes ejus Α αὐτῶ. Πολλοὶ γὰρ eil τοῦτον x&i νιχξσεγτε; n 


vires perdiderunt. Domini enim amore inflammatis 
eorum animis, et totis ejus qui est potens, charitate 
confirmatis, ad bellum gerendum adversus inimi- 
cum strenue et audacter processerunt, omnibus 
quidem membris |lacerati, et carnis compa- 
gibus resoluti, recreationem &autem ac delicias ea 
que magnos dolores afferunt, torment!a ezxisti- 
mantes : quos adhuc certaminum sanguine di- 
stillantes | accepit Christus agonotheta. Pure 
namque ei oblati sunt hostie, et victime volun- 
tari. Propter qu& communis superatus inimi- 
cus, cecidit admirabili quodam casu illis spectan- 
tibus. Cum eo congressus magnus quoque athleta, 
et corona redimitus  Callinicus, cujus luctam 
et certamina in preesenti prosequitur oratio, usque 
adeo derisitea que suntejusterribilia, ut tanquam 
infantem prima statim lucta prostraverit, et humi 
affixerit. Sed ejus quidem egregii viri omoia sin- 
gulatim dicere et referre nec ulla posset oratio, 
nec qua ab eo gesta sunt, auditione fuerunt ae- 
cepta ab omnibus, ut possint omnia proferri ab 
omnibus. Quedam autem pauca, et quie eorum 
qui audierunt, minime fugiunt memoriam «etenim 
interfuerunt quidem, cum decertaret martyr, et 
viderunt nonnulla eorum que fiebant), presenti 
oratione tradentur memorir. Sic enim et nostro 
satisfaciemus desiderio, et athlete afferemus bre- 
vem laudem martyrii. 

II. Hie ergo divinus et magnus Callinicus, in 
bona et rerum omnium fertili Cilicie& regione 
natus, fuit preclare educatus, Deum quidem om- 
nium Salvatorem et effectorem ab infantia confitens 
et honorans, simulacra autem, nullo sensu predita 
et plane surda abhorrens et habens odio. Qui cum 
etiam vellet pietatem ubique disseminare, usus est 
multis et longis peregrinationibus. vitam quidem 
dignam religione exercens, vitse autem institutum 
exornans religione. Fidem enim in Christum non 
solum in sinu ferre, sed etiam publice predicare, 
pium esse exstimans, coguitus fuit a multis magi- 
ster veritatis : quos perinde ac quidam magnes 
trahebat ap seipsum, et avertebat ab errore. Ab 
ejus enim, tanquam alicujus sirenis, dulcissimo 
verborum capti sono ii qui audiebant, statim dedu- 
cebaptur ad fidei agnitionem, pulchra ei effecti 
preda. 

lil. Cum vero multos vicos et civitates obiens, 
pervenisset Ancyram Galatie civitatem magnam. 
el populo frequentissimam (erat autem verbum di- 
vinum in ea explicans et dividens), et multi ex iis 
qui tunc illic erant, fuissentejus doctrinz parti- 
cipes, accensa est ab aliquibus in eum invidia et 
odium inconsideratum. Qui enim divinas insolen- 
ter despiciebant admonitiones, et aversati quidem 
erant veritatem, tanquam terra autem petricosa 
semen verbi non admuittebant, fidei preconem ac- 
cusant apud eum, qui tunc erat preses civitatis, 
virum qvidem plenum impietate, plenum item 


B 


πᾶσαν αὐτοῦ ὀλέσαντες du»muc. Τὼ τῷ 
σπότον φῶτοῳ τὰς ψυχὰς πυοωϑθέντες͵ wy 
ἔρως ἐνέσχηψε xmi ὅλους αὐτοὺς ti £a 
δυνατοῦ ἐπιῤῥώσαντες, εὐθαρσῶς καὶ tym, 
τὸν χατὰ τοῦ ἐχθροῦ ἐχώρι ταν πόλειον' p 
τὰ μέλη χοπτόμενοι χαὶ τὰς τὸς cw; 
παοαλυόμενοι, ἄνεσιν δὲ μᾶλλον i$ "UA x 
λυωδθύνους βασάνους ἡγούμενοι, οὖς ἔτι τὰ 4 
ἀγώνων περιστάζοντας αἵματα ὁ ἀγωνήει: 
στὸς προσελαδειτο, θύματα ἄπωλα z 
αὐτῷ xxi σφάγια ἐθελόύσια, ἐφ’ οἷς : me 
θεὶς δυσμενὴς πτῶμα πέπτωχε τοῖς owe 
σιον. Τούτῳ συμπλαχεὶς χαὶ 6 ub de 
στεφανίτης Καλλένεχος, o2 τοὺς Ga; 
λσίσματα ὁ νῦν λόγος διέξεισιν, ἐπὶ way 
τῶν φοδεοῶν κατεγέλασεν. ὡς OR whüw. 
ἔχ ποώτης εὐθὺς πάλες xarabzub αὶ εἴ 
χαταῤῥχξασθαι. 'A))à πάντα μὲν τὰ τ τὰ 
λέγειν τε ἀνὰ uéoo; xmi διχγεῖτθει, ἐπ 
ἐστὶν ὁ πᾶσιν ἐναργῶς ἐπιέναι durum, 
τὰ τούτω EL 5X τῆι; 
ἂν χαὶ πᾶσι πάντα γζνοιτο ἔχφοςΣ. a: 



























πολλὴν ἀχηαῖς 


καὶ ὅσα τὴν UvbuTt) τῶν ἀχου πάντων c! 
(ἐπεὶ xat παροῦσαν τινες ἀγωνιζολεν τὸ 5 
ἔνια 


-» 
TII 


τῶν γινομένων θεώμενοι) ὅκα 


)oy^) ὑπομνήματι στήσεται. 


E μέτερον 


Οὐτῳ Uu 
ἀφοσιωσόμεθα, 1m τὰ 
βοαγὺν τὸν τοῦ μαρτυρίου εἰσοί Toup Ex. 


πόθον 


Β΄. Οὗτος τοίνυν ὁ θεῖος καὶ “εις; Ll. 
τῇ Κιλίκων χαὶ φὺς xai τοαφεὶς, Jud 
τὰ πάντα χρηστῆς, ἀγωγᾷς Eixjn τὲ 
ὑπεοφυοῦς, Θεὸν μὲν τὸν πᾶντων Yves 
τὴν ix πούτης ἅμα τριχὸς ὁμολοκτα, 
εἴϑωγα δὲ τὰ ἀναίσθητα xai χωφὰ 5i-xi 
αἰσῶν, ὃς χαὶ τὴν εὐσέδειαν ὑποσπιια: 
πανταχοῦ. ὁδοιποοίαις ἐχέχοχτο CE 
χοαῖς, Sio» μὲν ἐπάξιον ἀσχούμενος τῷ ὧ 
τὴν δὲ τε πο)ιτείαν ἐπιχοσμωῶν τῷ τέπα: 
470 εἰς Χοιστὸν πίστιν οὐχ ξιχόλξκιον X5 
ἀλλὰ xxi δημοσία χκούττειν Lys 
τῆς ἀληθείας διδάσκαλος tyran 
εἴ τις μαγνῶτις εἴλχξ τὰ ποῖ; Κ 
wn. ἄπ 
^ft ἡ χοὺς οἷα Σειοῦνος 
ἀχροοώμενοι ποὸς τὸν τῆς πέστεως (JU 
ἐπίγνωσιν, χαλὸν αὐτῷ γενόμενοι ÜX pRus. 

Γ΄. 


τὴν 


τῆς π 


ἀψευδοῦς ὁ 


» 


ἃς δὲ πολλὰς χῶμας χαὶὲ πόλει; TU 
ἐν ᾿Αγχύρα τὰς Γαλατίας χατιώσα 
οὕτω μεγάλχν χαὶ πολυάνθρωπον (£» 92! 
λόγον ὑναπλῶν χἀν ταῦτοῃὸ καὶ Ou) 
τῶν ἐχεῖσε τῶν αὐτοῦ διδασχαλιῶν aros 
φόονος ἀνήφόςχ ποὸς τισων xmi μέσος Ei? 
ἀκειοροχάλως τῶν θείων (yw 
ἀπεστοαμιένος μὲν τῷ Εἰ 
ὡς γξ δὲ πετοώθης τὸν τοῦ ÀyOU σπόρον aii 
wot, ἐνδιχύχλρουσι τὸν τῆς πέστεως xiu: 
νικαῦτα τὸᾷὲς πολέως προστατεύοντι, ipid 
μὲν ἀσεξειας ὄντι, πλέρει δὲ θυμοῦ κεὶ κα 


αὐτοῦ. Οἱ γὰο 


αινέσεν xat 





483 


MENSIS ὁ 105. 


48ὲ 


ad supplicia. Est enim mihiunum solum terribile Α ναί τι πρὸ Θεοῦ xoci τῆς ἐχεῖθεν χωρισθῶναι uaxe- 


et formidandum, ne quid timeatur plusquam Deus, 
etab ea que illic est, separer beatitudine. Alia au- 
tem omnia, que meo corpori intuleris, voluptatem 
mihi potius reputabo, quam cruciatum, propter 
meum in Deum amorem. 


VI. Tuncpreesses cum desperasset fore ut mutare- 
tur, jubetei totum corpus cedi nervis crudelissimis. 
Qui cum cederetur, clamabat preco : Agnosce 
deos, Callinice, et eos invoca, ut te ab hoc tor- 
mento eximant. Ille autem tam leniter plagas ac. 
cipiebat, ut ne videretur quidem omnino pati ; 
tantum abest, ut concideret, aut flecteretur, ad 
Deum solum totam mentem dirigens, et ei con- 
stanter agens gratias, pro quo hec pati delegerat. 
Et quo magis videbat corpus sanguine diffluere, eo 
magis subsannabat eos qui verberabant, quod non 
plures et vehementiores ei plagas inferreut. Sunt 
688 enim, inquit, longe minores et imbecilliores, 
quam ego exspectavi, etl quam sim tolerare para- 
tus. Propter que majori furore percitus Sacerdos, 
jubet eum pendere a ligno, et ferreis laniari un- 
gulis. Quem cum etiam circumstetissent lictores 
agrestes et crudeles, scrutatisunt totam compagem 
corporis, nulli corporis parti parcentes. Dixisses 
eum habere naturam lapidis, aut aliquam aliam 
eorum, qui? sunt dura et repugnantia, cum vi- 
disses eum nulla affici molestia, nec ullo frangi do- 
lore. Sic eum mutavit ejus amor in Christum,ut 
ejus, quam habebat, oblivisceretur nature. Tantum 
enim abfuit, ut summo tormento succumberet, ut, 
voce libera irrideret et ludificaretur tyrannum. 
Qua de causa videbatur hic quidem inexpugna- 
bilis, ille autem pudore affectus, et sola quadam 
inani se exsultatione jactitans. 


VII. Cum autem omnino desperasset stolidus, 
δὰ hoc ultimum conversus est supplicium, quod 
solus, vel cum admoduin paucis excogitavit el 
invenit : quod quidem erat signum ejus furiosse 
et amentis anime. Nain cumcrepidas clavis acutis 
confixisset, jubet alligari pedibus martyris, et im- 
perat iis qui eum abducebant, lictoribus, ut tra- 
ctus iniret viam Gangram usque. Ut autein majo- 
res et acriores ei afferrentur dolores ex perfora- 
tione clavorum, cum alios lictores collocasset in 
equis pernicissimis, cogebat ante eos currere ath- 
letam clavis confixum. Omnino vel ad solum 
spectaculum íractus esset omnis animus, ne 
aperüs quidem oculis hec ferens aspicere. Sed 
non ilie imuaanis, et corde plane lapideo, aut natu- 
ra est ullo modo couimotus, aut dolorem reputavit 
insuperabilem : sed tanquam iis qu& gerebantur, 
insultans, presidebat superbus, impiam suam 
animam implens talibus spectaculis. Qui etiam 
jussit lictoribus, ut simul atque dictam accen- 
sent civitatem, vehementissimam fornacem accen- 
derent, et sanctum in eam injicerent : ut etiam 
qui illic sunt, aiebat, viderent ejus inobedientiam 


D 


ριότητος. Τὰ δ᾽ ἄλλα πάντα, ὅσα ἄν τῷ ἐμῶ ἐπάξαις 
σώματι, ἡδονή μοι μᾶλλον $ τιμωρία διὰ τὸν πρὸς 


Θεὸν λελόγισται ἔρωτα. 


ζ΄. Τότε ὁ ἡγεμὼν τὴν μεταδολὴν ἀπελπέσας προσ- 
τάσσει νεύροις ὠμοτάτοις χατὰ παντὸς τοῦ σώματος 
τύπτεσθαι, À xal τυπτομένῳ ἐπεδόα ὁ xüpulb: 'Εκί- 
ἡνωθι, Καλλίνικε, τοὺς θεοὺς xal αὐτοὺς ἐπικάλεσαι, 
ὅπως σε ταύτης τῆς βασάνου ἐξέλωνται. Ὃ δὲ οὕτως 
ἀτρέμας ἐδέχετο τὰς πληγὰς. ὡς μηδὲ πάσχειν ὅλως 
δοχεῖν, πολλοῦ γε δεῖ χαταπίπτειν ἤ ἐπιχάμπτεσθαι, 
Θεῷ μόνῳ τὴν ὅλην τείνων διάνοιαν χαὶ αὐτῷ ἐπι- 
μόνως εὐχαριστῶν, ἀνθ᾽ οὗ ταῦτα παθεῖν Dro, χαὶ 
ὅσῳ μᾶλλον ἑώρα τοῖς αἷμασι τὸ σῶμα xarppuro», 
τοσούτῳ τοὺς τύπτοντας ἐμυχτήριζεν, ὅτε μὲ κλείους 
αὐτῷ xai σφοδροτέρας τὰς πληγὰς ἐπιφέροιντο. 
᾿Ελάττους γὰρ αὐταὶ, φησὶ, καὶ ἀδρανεῖς χατὰ πολὺ 
ὧν προσιδόχησα x«i πρὸς ἃ παρεσχεύασμαι. "Ep ᾧ 
χαὶ πλέον ὁ Σαχερδὼς ἐχμανεὶς, ἀναρτᾶσθαι auri 
ἐπὶ ξύλον χελεύει xai σιδηροῖς τοῖς ὄνυξι ξαΐνεσθαι, 
ὅν χαὶ δήμιοι περιστάντες ἄγριοι καὶ ὠμοὶ τὴν ἂφ 
ἁρμονίαν τοῦ σώματος διηρεύνησαν, μηδενὸς τῶν τῆς 
σαρχὸς μορίων φεισάμενοι. Εἶπες ἄν αὐτὸν λέθεν 
φύσιν ἣ τινα ἀλην ἔχειν τῶν ἀντιτύπων τε καὶ 
στεῤῥῶν τὸ ἀνάλγητον αὐτοῦ τεθεαμένος καὶ ἀτέρα- 
μνον, οὕτως αὐτὸν ὁ πρὸς Χριστὸν ἔρως ἠλλοίωσεν, 
ὡς καὶ αὐτῆς ἐπιλαθέσθαι ἧς εἴληχε φύσεως. Τοσοῦ- 
τον γὰρ ἀπεῖχε τῇ ὑπερδαλλούσῃ ταύτῃ ὑποκχαταχλί- 
ὡς καὶ πεπαῤῥησιασμένῃ ὃδη φωνῇ 
τύραννον x«i αὐτῷ ἐπιγελᾷν" ἐφ᾽ ὧν 
οὗτος μὲν ὡρᾶτο ἀχαταγώνιστος, ἐχεῖνος δ᾽ ὑσχυρρέ- 


νος χαὶ μόνῳ τῷ διακένῳ φρνυάγματι βρενθνόμενες. 


νεσθαι βασάνῳ, 
4 

3 4 Φ 

ἐπιτωθάξειν τὸν 


Ζ΄. Ὡς δὲ τοῖς ὅλοις ἀπεγνώχει ὁ μάταιος, ἐκὶ τὴν 
ἐσχώτην ταύτην τιμωρίαν ἐτράπετο, ἧ μόνος ὃ xt- 
μιδῇ σὺν ὀλίγοις καὶ διενοήσατο χαὶ ἐξεῦρε σύμθολον 
οὖσαν τῆς ἐμπλήχτου αὐτοῦ xxi παραφόρου ᾧνχᾷς. 
Κρηπῖδας γὰρ ἥλοις ὀξέσι διαπερνήσας ὑποδεσϑξναι 
προστάσσει τὸν μάρτυρα χαὶ τοῦτον συρόμενον τὴν 
μέχρι Γαγγρῶν βαδίξειν ὁδὸν τοῖς ἐπάγουσιν αὐτὸν 
δημίοις παρήγγειλεν" 51; ἄν δὲ μείζους αὐτῷ ὀδύναι 
x«i δριμύτεραι ἐκ τῶν τῆς ἥλων γένοιτο διατρῴσεως, 
ἑτέρους δημίους ἵπποις ἐπιδιῤάσας ὠχυτάτοις x2. 
ταχινοῖς, θέειν ἔμπροσθεν αὐτῶν τὸν τοῖς ἥλοις δι» 
πεπαρμένον ἀθλητὴν χατηνάώγχαξε. Πάντως xai πρὸς 
μόνην τὴν θέαν ἐχλάσθη ἄν πᾶσα ψυχὴ μηδ᾽ ἀνε. 
γόσιν ὀφθαλμοῖς τοιαῦτα γέρουσα χαθορᾷν" ἀλλ᾽ οὐχ, 
ὁ λιθοχάρδιος x«i ἀπηνὴς Q τι πρὸς τὴν φύσιν iW, 
θεν ἥ τὸ τῆς ὀδύνης ἐλογίσατο ἀνυπέρδλητον, ἀλλ᾽ ete; 
ανεὶ τοῖς δρωμένοις ἐπεντρυφῶν, προυχάθητο σοῦα». 
ρὸς, τὴν ἀνοσιουργὸν αὐτοῦ ψυχὴν τοιούτων θεαμά» 
των χατεμπιπλῶν᾽ ὅς γε xai τοῖς δημίοις rapmt 
λεύσατο ἅμα τῷ ἐπιδῆναι τῆς εἰρημένης πόλεωρ. 
χάμινον σφοδροτάτην ἐχχαῦσαι χαὶ ταύτῃ τὸν ἅγιο 
ἐμθαλεῖν, ὡς ἄν καὶ οἱ ἐκεῖ, φῃσὶ, τὸ ἀπειθὲς αὐτοῦ 
θεάσοιντο x«l ἀπόσχληρον, ἐπεὶ x&v ταύτῃ τῇ πόλει | 

















CERTAMEN S. CALLINICI. 


τῆς τῶν θεῶν λατρείας À atque contumaciam : quoniam in ea quoque civi- 


ὡς ἀνέγνωμεν, 
y. 


γὖν μεγίστου Χοιστοῦ ἀθλητὴς τὴν xatüxo- 
ἣν ἀγόμενος ὁδὸν, εἶχε τὴν ἄνωθεν χάριν 
ουσαν αὐτὸν x«l ὑποστηρίζουσαν, ᾧ καὶ 
δρόμος ἠνύετο xai τῆς τῶν ἵππων ταχυτῆ- 
οον, Οἷα γὰρ κοῦφος x«i εὔδρομος μετὰ 
ροδέτων ἐχείνων χρηπίδων διέθεεν, ὑπο ἀλ- 
α τὰ τοῦ Δαβίδ - Ὑπομένων ὑπέμεινα τὸν 
αὶ προσέσχεν μοι. Καὶ ἀνήγαγέ με ix 
ταλαιπωρίας χαὶ ἀπὸ 
τοὺς πόδας μου, x«i χατεύ- 


πηλοῦ ἰλύος, καὶ 
ἱπὶ πέτραν 
διαδήματα μον, χαὶ τὸ Κύριος φωτισμὸς 
σωτήρ μου, τίνα φοδηθήσομαι ; Κύριος 
ττὴς τῆς ξωῆς μον, ἀπὸ τίνος δει- 
Qc δὲ μίλια ἐξήχοντα τρέχων διήνυσε xai 
» Ματρίχα οὕτω λεγόμενον χατείληφε, θαυ- 
Dott ἐν ἐχείνῳ παράδοξον καὶ ἐξαίσιον. Τῶν 
ἰόντων αὐτὸν δημίων δίψει τὰς γλώσσας χα- 
μένών xxi τῇ τε ὑπερδολῇ τοῦ πνίγους (ἦν 
μηνῶν ὁ Ἱούλιος) τῇ τε ταλαιπωρίᾳ τῆς 
λείψειν μόνον οὐ μελλόντων xat μήτε 
ποθεν ἐπιφαινομένου, ὅθεν τὸ δίψος ἰά- 
τὶ ἑαυτοὺς λειποθυμοῦντας ἐπαναχτήσαιντο, 
Ὡς μηχανῆς εἰς θεραπείαν τοῦ πάθους εὑ- 
ἀπογνόντες πρὸς μόνον τὸν 
ἐστράφησαν, τοῖς αὐτοῦ ποσὶ προσπέπτον- 
αὐτῷ τοιαῦτα σὺν δάχρυσι λέγοντες" Μὴ 
τῶν ἡμετέρων χαχῶν, ἅγιε, μηδὲ ἐνθυμη- 
ἐν σοὶ πεπαρῳνήχαμεν, ἀλλὰ τούτων πάντων 
ν λαθὼν, βοήθησον ἡμῖν κινδυνεύουσι xai 
διψώσαις ψυχαῖς xxi τῇ βία ἐχτετηγμέναις 
ωνος * ἀνάλωται γὰρ ἡμῖν ἡ gugixà νοτὶς, 
ὡς ὁρᾷς, Q ἰσχὺς, ὁ χαύσων ὑπὲρ χεφαλῆς. 
400 συνέσχεν ἡμᾶς τὰ δεινὰ, ἃ σοῦ μόνου 
ἰδαλεῖν x«t ἰάσασθαι. 


)ς, πᾶντων 


τα τῶν δημίων λεπτῷ x«l ἀτόνῳ λεγόντων 
art, ἔλεον τούτων λαμδάώνει ὁ συμπαθέστα- 
| ἕαυτὸν εἰς ἰχεσίαν τρέψας, ἐπεχαλεῖτο 
ησίκαχον Θεὸν χαὶ ἐδέετο μὴ παριδεῖν τοὺς 
πιεξομένους ἀνώγχῃ, ἀλλ᾽ οἰχτειρῆσαι χαὶ 
dy παρασχεῖν, ὥσπερ πάλαι τὸν ἐν ἐρήμῳ 
d τῇ δίψῃ κχεχαυμένους παραμυθήσασθαι " 
τοῦ θαύματος ἱ ἅμα τῇ ἐπιχλήσει τοῦ ἁγίου 
σευχῇ, ὕδωρ ἀπὸ τινος πέτρας ῥυὲν xol 
φθόνως βλύσαν, ὥσπερ ἀπὸ πηγῆς, τῶν 
ὧν τὰ χαταφρυγέντα ἀνέψυξε στόματα τοῦ 
ἰχείνου x«l ποτίμον νάματος ἐμπλησθέντα, 
ἑξῆς πᾶσι πλήσμιον ἐτηρήθη τὸ 
Οὐ γὰρ ἐπέλιπεν ix τότε ῥέον xal μηδέποτε 
t£vov, Τοιαύτη τοῦ μάρτυρος ἢ πρὸς τὸν 
ῤῥησία καὶ δύναμις * οὕτω τοὺς δοξάξοντας 
οξάξει ὁ Κύριος. 'O γὰρ ἀνατέλλων τὸν ἥλιον 
κὶ διχαίους καὶ ἀδίκους xal τρέφων ἅπαντας 
B πονηροὺς τε x«i ἀγαθοὺς, τί θαυμαστὸν εἰ 
οἷς ἀνδράσι τούτοις καίπερ οὖσι τὸν τρόπον 


πόμα χαὶ 


486 


tate multos, ut accepimus, abduxit ἃ cultu deo- 
rum. 

VIII. Ille ergo magnus Christi athleta per hanc 
viam ductus laboriosam, habebat supernam gra- 
tiam eum confirmantem et sustentantem : ἃ quo 
etiam perficiebatur cursus celerius, quam ab illis 
equis, quamtumvis pernicibus. Nam perinde le- 
vis, ac si fuisset ad cursum expeditus, cum illis 
ferro alligatis percurrebat crepidis, psallens illa 
Davidis : Ezxspectans exzspectavi Dominum, et at- 
tendit mihi. Et eduxit me de lacu miseria, et de 
luto ficis. Et statuit supra petram pedes meos, et 
direzit gressus meos *. Et illud : Dominus illuminatio 
mea οἱ Salvator meus,quem timebo? Dominus pro- 


p fector vita; mez,a quotrepidabo? ? Postquam autem 


currens peregit sexaginta stadia, et pervenit ad 
quemdam locum, qui dicebatur Matrica, facit in 
eo quoddam insigne miraculum. Nam cum lictori- 
bus, qui eum abducebant, lingue siti torrerentur et 
&stu immodico (erat enim mensis Julius), et pro- 
pter vie molestiam propemodum deficerent, et 
nec aqua alicunde appareret, qua sitim sedarent 
et se exanimatos recrearent, et nec aliainveniretur 
ratio, qua malo afferrent remedium, omni spe ab- 
jecta, ad solum sanctum conversi sunt, ad ejus 
pedes provoluti, et heec ei dicentes cum lacrymis : 
Ne recorderis nostrorum malorum, o sancte, nec 
veniant in mentem nostre in te contumelia. Sed 
eorum omnium oblitus, fer nobis opem periclitan- 
tibus, et da aquam sitientibus animabus, et qute 
sunt vi estus liquefacte: consumptus enim est 
nobis humor naturalis. Defecit, ut vides, virtus, 
&stus imminet capiti. Nosomnia simul opprimunt 
mala, que tuum est solius mutare et curare. 


IX. Hec dicentibus lictoribus tenui et imbecilla 
voce, eorum movetur misericordia vir maxime mi- 
sericors : et cum se convertlisset ad preces, invo- 
cavit Deum, qui injuriarum et malorum oblivisci- 
tur, ne eos despiciatur tanta oppressos necessitate: 
sed misereatur, et aquam eis bibendam pre&beat 
sicut olim populo, quieratin solitudine, eteoscon- 


-soletur quisuntadusti siti. Simul autem cum sancti 
D invocatione et precibus (o miraculum !) aqua ex 


quadam petra effluens, et tanquam ex fonte copiose 
scaturiens, et lictorum torrida ora refrigeravit, 
repleta illo novo et copioso fluento, quod posteris 
est conservatum plenum et perenne. Non enim 
defecit fluens ab eo tempore et nunquam est 
consumptum. Talis fuit martyris ad Deum fiducia 
et virtus. Ita eos, qui glorificant ipsum, Deus glo- 
rificat. Qui enim solem suum oriri facit super 
justos et injustos, et nutrit omnes tam malos, 
quam bonos*, quid mirum, si his etiam viris, licet 
sint moribus sevi, et cedes spirantes, abunde 


L xxxix, 2, 38. ? Paal. xxvn, 1. * Matth, v, 45. 


481 


MENSIS JULIUS. 


188 


suppeditarit suam misericordiam ? Qui cum etiam, A φονιχοῖς, τὸν αὐτοῦ ἐπεδαψιλεύσατο ἔλεον ; Οἵ xei 


ut diximus, abunde bibissent ex illa aqua qua 
affluxerat,et suos recreassent et erexissent animos, 
perrexerunt iter facere, sequente eos quoque 
martyre. Quod cum totis septuaginta stadiis con- 
fecissent, Gangram pervenerunt, sicut eis impera- 
tum fuerat. 

X. Ceterum lictores non lubentes quidem (ha- 
bebant enim ante oculos martyris beneficium), 
sed victi metu eorum, qui obtinebant dominatum 
(habebant enim animos molles et flexibiles et hian- 
tes ad ea sola quee videbantur), festinarunt facere 
id, quod jussi fuerant, eos maxime incitante mar- 
tyre ut abiret celerius ad eum quem cupiebat. Quo- 
cirea cum fornacem succendissent, et sanctum 
prope statuissent, jam letantem et exsultantem 
in eam injecerunt. Qui cum etiam ultimis verbis 
Deum laudasset, etin certaminis consummatione 
egisset gratias,in manus Domini tradidit spiritum, 
et ad eam que illicest, transiit beatitudinem, vice- 
simo nono mens:is Julii. Sed tu quidem, o beate, 
martyrum decus et ornamentum, sic e vita egres- 
sus, etpreemiorum stigmatibus decoratus, nunc pu- 
rus sedes cum Christo sponso purissimo, in hoc te 
oblectans et exihilarans, etcorona glorie ab co coro- 
natus. Memento autem nostri quoque deinceps, qui 
te colimus. ethoc sacrum tuum festum celebramus : 
et da nobis, ut &equabiliter et sine ulla offensione 
transigamus vite asperitatem : ut cum non obruti 
enataverimus ex hoc mari tentationum, in portum 
quietis appellamus, ipsum habentes gubernatorem 
tuis intercessionibus Dominum nostrum et Salva- 
torem Christum : quem decet omnis honor et ado- 
ratio in secula seculorum. Ámen. 


ἀφθόνως éx τοῦ καταῤῥεύσαντος ἐχείνον ὕδατος πι- 
πωχότες, ὡς ἔφαμεν, xai τὰς ἑαυτῶν ψυχὰς ἀναζω- 
πυρήσαντες, εἴχοντο τῆς ὁδοῦ, ἐπομένον αὐτοῖς χαὶ 
τοῦ μάρτυρος, ἣν χαὶ ἐδδομήχοντα ὅλοις σταδίοις 
συμπεράναυτες τὴν Γάγγραν ἤδη κατέλαθδον, χαθὰ 
τούτοις προσέταχτο. 

I: 'AXX οἱ δήμιοι εὐλαδούμενοι (εἶχον γὰρ ἤδη 
πρὸ ὀμμάτων τὴν εὐεργεσίαν τοῦ μάρτυρος), φόθου δὶ 
ὅμως τοῦ παρὰ τῶν χρατούντων ἡττώμενοι (ἄλλως 
τε χαὶ ψυχὰς ἔχοντες ἐχλύτους xal μαλακὰς καὶ πρὸς 
μόνα χεχηνυίας τὰ ὁρώμενα) τὸν κελευσθὲν ποιξσκι 
ἠπείγοντο, μάλιστα χαὶ τοῦ μάρτυρος παρορμῶντες 
αὐτοὺς ὡς ἂν θᾶττον ἀπίῃ πρὸς τὸν ποθούμενον. 
Ὅθεν xai χώμινον ὑπανάψαντες xai πλησίον τὸν 


p ἅγιον περιστήσαντες, χαίροντα ἤδη καὶ ἀγαλλιώμε- 


νον, ταύτῃ ἐνέδαλλον, ὃς χαὶ ῥήμασι τελευταίοις τὸν 
Θεὸν ὑμνήσας, xxl αὐτῷ ἐπὶ τῇ τοῦ ἀγῶνος τὠειώ- 
σει εὐχαριστήσας ταῖς τοῦ Δεσπότου χεοσὶ τὸ πνεῦμα 
παρέδωχε χαὶ πρὸς τὴν ἐχεῖθεν ἀπέβη μακχαοσιότχτα, 
εἰχάδα ἐνάτην τοῦ Ἰουλίου ἄγοντες. ᾿Αλλὰ σὺ μὲν, ὦ 
μαρτύρων ἐντούφημα xal χαλλώπισμα, οὕτω καὶ 
βιοὺς χαὶ μεταστὰς χαὶ τοῖς στίγμασι τῶν dw 
ὡραϊσθεὶς, νυν χαθαρὸς τῷ χαθαρωτάτῳ νυμφίῳ 
παρίστασαι Χριστῷ, ἐνηδόμενος τούτω καὶ ἐπευ- 
φραινόμενος xal τῷ τὸς δοξηὴς στεφάνω παο᾽ αὐτοῦ 
ταινιούμενος, μέμνησο δὲ χαὶ ἡμῶν λοιπὸν τῶν τι» 
μώντων σε χαὶ τὴν ἱεράν σου ταύτην ἑορταξόντων 
πανήγυριν, χαὶ δίδου ἡμῖν ὁμαλῶς καὶ ἀπροσχόκως 
τὴν τοῦ βίον διανῦσαι τραχύτητα, ὡς ἂν ἄχλυστοι 
τὴν τὼν πειρασμῶν διανηξάμενοι θάλασσαν τοὶς τῆς 
ἀναπαύσεως λιμέσι καθορμισθείημεν, αὐτὸν ἔχοντες 
χυδερνήτην διὰ τῶν σῶν πρεσδειῶν τὸν Κύριον ἡμῶν 
χαὶ Σωτῆρα Χριστὸν, ᾧ πρέπει πᾶσα ταὶ καὶ 
προσχύνησις εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰωνων, "Apr. 





VITA 


SANCTI ET JUSTI EUDOCIMI. 


(Apud Surium ad diem 29 Julii. Grecum textum non invenimus.) 


I. Eudocimi, qui convenienter suo nomini ex D nibustempestatibus sordibusque plene sunt, pe 


Deo laudem est assecutus, vitam bonum est expo- 
nere. Hinc enim simul voluptas et utilitas non 
redit solum ad expositores, sed multo magis ad 
auditores ; non solum quod se ostenderit vehemen- 
tem amatorem virtutis, et quod est honestum, 
statim elegerit ab ineunte eetate; cum multis enim 
aliis fuit hic vites zelus ei communis : sed quod in 
illo precipuum et pene sing i, vel 
magna ex parte excell: 

mundum vits : 

tumultuum. 










ram et tranquillam, et minime inquinatam suam 
conservaverit animam : et ostenderitesse timidi δ: 
pusillianimi, mundi fugar persequi, et adjutri 
uti solitudine, perinde ac si quis in maris 
quillitate navigans, etabsque ullis fluctibus venti 
que vehementibus, velit vocari peritus navi 
tionis,et intelligens eorum quee ad mare pertin 
Quoniam ergo illius vita est exemplar suffici 
cumomnibus,ut semel dicam,qui virtutis studi - 
sibl vendicaut, ut iis qui in mundo vivunt, 

mundo (ut cum divino Paulo dicam) uti «ol. 


VITA S, EUDOCIMI. 


igunt, dicantur res illius, et virorum 
imis apponatur mensa divina, et op- 
iunquam consumuntur. 

; ergo Eudocimus genus quidem duxit 
bus, piorum parentum pia soboles. 
ΒΡ quidem Basilius, Eudocia autein 
5 genuerat, erant genere insignes, opi- 
intes, illustresque auctoritate. Patri- 
1 dignitate clarus erat Basilius. Cum 
os autem generis fontes haberet filius, 
1s est nobilisex parentibus, neque tan- 
ccepit gloriam, quantam ipse pr&claris 
: se nobilitatam suis attulit parentibus. 
juidem, qui ex claris orti sunt paren- 
ultos invenies : parentes autem talium 


420 


À que dicunt, ipsi prius pugnant, et re ipsa aperi? 


contradicunt, cum procul ab iis que dicuntur, aber- 
ret eorum animus. Temperantiam autem, quae vere 
publica est, et pulchritudine alias excellit virtutes, 
sic amavit, et ab ea ita aperte est superatus, ut 
eam in vita sociam, et quee secum habitaret, dele- 
gerit, et audacter cum Job diceret non hoc solum : 
Oculum meum non est cor consecutum Ἰ, s2d etiam, 
quod illo est inajus, pactum fecisse cum oculis, 
nullo modo intellexisse super virginem ὃ : etusque 
adeo vitaverit cum muliere colloqui, ut soli matri 
non esset prohibitum ad eum accedere, quam in 
magna habebat veneratione : ut qui non solum 
maternis, sed virtutis etiam cederet legibus. Pre- 
teream autem nulli licebat inulieri cumeoomnino 


iin medio mundo vitam nulli repre- p Joqui, aut ad eum adire. 


inem transegerupnt, admodum paucos. 
rine et disciplinis jussus attendere, 
his posuit studium, non verberibus, 
ius, non aliquo alio indigens ex iis que 
rilem ad res honestas excitare socor- 
ipse erat sibi stimulus ex propensione 
critate ad ea que bona sunt. Multo 
is invigilabat lectioni divinorum elo- 
assidue in eis versabatur, adeo ut ipse 
iereL cum divino Davide : Ezsultabo 
oquia tua,ut qui invenit spolia multa 3. 
lilexi legem tuam, Domine : tota die 
ea est 5. Propterea ei reputatum est su- 
auri et avgenli*, juxta divinum Pro- 


IV. Cum temperantia vero conjunxit etiam elee- 
mosynam, cum pulcherrima eam que est maxime 
hilaris : adeo ut illius quidem lumine illustraretur 
facies, hujus autem oleo cor pinguefieret, esset- 
que el mundus et misericors : adeo ut altitudo, 48 
procedit ex puritate, ad proximum (ut par est) 
ex con:ensu se inclinans, in tuto esset. Tam splen- 
dide autem attendebat eleeinosyne, et eam ita 
aimplectebatur, ut non solum superfluis, sed etiam 
necessariis se pie gereret : et non parce seininaret, 
sed in benedictionibus : et non solum pecuniis, 
sed etiam carnibus, si ex iis pauperibus dari posset 
auxilium mininfíe parceret, idque admodum hilari, 
promptoque et alacri animo, motus dilectione in 


co Davidem. Et Dei eloquia dulcia gut- ( Deum et proximum. Fructus enim charitatis, est 


ierunt, et supra mel ori ejus 5. 

jat autem divinis templis et assidue ad 
|l. Et cum ejus equales et familiares 
t venationibus, et equorum cursibus, 
escentum studiis, ill^ ea egre ferebat, 
inime movebatur, et nulli cedebat ex 
ivenilibus blandiuntur cupiditatibus. 
ero et libenter versabatur Eudocimus, 
o orationis, aut in lectione divinorum 
|, per quee. studebat seipsum reddere 
Jeo dignum ut qui nihil ostenderet 
n, nihil turpe ex deformitate animi 
inum, et in eas collato studio. Non res 
on secunde, non aliquid ex iis que 


issunt aut efferre, aut. deprimere, fuit ἢ 


im ad eum asuo instituto dimovendum: 
set sinistris armis (ut dicit Paulus *) 
batur, et ea materiam faciebat philoso- 
etiam cum viam sa peingrederetur, tam 
it ad regiam, quam quiin ullum alium 
item siuuletlinguam habebat intentam 
1c quidem canentem Psalmos Davidis, 
n attendentem, et que dicebantur intel- 
et jubenti ipsi Davidi parentem. Non 
, quod multis, usuveniebat, qui psal- 
m, sed non intelligunt : quique cum iis 


in fratrem | misericordia, adeo ut ipse promptior 
esset ad dandum, quam ille ad accipiendum, qui 
opus habebat misericordia : et cum dedisset, ipse 
magis letaretur, et plus se juvari crederet, quam 
is, qui acceperat, quomodo res vere habebat. Ma- 
jores enim sunt divine gratie, quam humane, 
quas ipse larga manu emebat largius illinc scatu- 
rientes. Et, ut semel dicam, orphanorum eral pater 
Eudocimus, curator viduarum, indumentum nudo- 
rum, panis esurientium,animarum qua egritudine 
gravabantur solatium. 

V. Is cum et ab imperatore honores, et que est 
ad tempus, gloriam assequeretur propter virtutem, 
nihil ex eo ledebatur, ut cujus nec calor anime 
tepesceret, neque ad cursum spiritualem fieret 
impetus hebetior: sed potius eam quoque Deo 
ascribens gratiam, hincsumebat occasionem majo 
ris in ipsum desiderii, et eum colendi promptius 
et alacrius. Certe cum esset electus, ut preesset 
parti exercitus Cappadoceum, et moraretur circa 
id, quod vocatur Charsianum, gerebat magnam 
curam populi, ut qui non solum de eis esset pa- 
terne sollicitus, sed eas etia:zm, qui erant inter 
se invicem, ut solent, controversias solveret, nul- 
lam in partem propendente trutina justitie : et 
judicans orphanum (ut dicam cum 1saia), ? et vi- 


xvin, 162. ? ibid. 97. * ibid. 72. * ibid. 103. * II Cor. 14, 7. ? Job. xxxi, 1. * ibid. 1. 3 Isa. 1, 17. 


ATROL. GR. CXV. 


1ó 


494 


MENSIS JULIUS. 


duam justificans, et omnibus idem apparens per A multa quidem dicens, multa autem facie 


se qualem in omnes benevolentiam. Et quid opus 
est, ut dicam siugula ? Erat virtute perfectus Eu- 
docimus ; erat insignis charitate in Deum, et insi- 
guis charitate in proximum. Quamobrem ejus 
exitium et interitum, proxiuio, inquam, clanculum 
detrahere, adeo odio habebat, ut non solum ipse 
nibiltale faceret, sed etiam si alius vellet facere, 
minime sustineret non honestis verbis aures, pree- 
bere : et quod ad se attinet, illas quoque conser- 
varet peccatis superiores, | 

VI. Illum sic viventem, piumque vite institutum 
excercentem, et recte se gerentem cominunis in 
regione aliena finis occupat, cum esset triginta tres 
annos natus, et necdum quidem canis capillos al- 
befecisset, multorum autem canos superaret pru- 
dentia. Male autem habebat Eudocimum, non quod 
absolute moreretur, ut qui per totam vitam id 
esset meditatus, et quam cum egisset vitam, 4υ8- 
nam sors essel euim consecuta : et alioqui. euin 
essel sapiens, non ignorabat omnino, qualis esset 
lex inter composita : nempe quod cum accepisset 
principium, necesse esset finem quoque consequi ; 
quamobrem non eum conturbabat corporis separa- 
tio, sed quod cum matrem non vidisset charissi- 
mam, longe essel peregrinatus. Quomodo autem 
est mortuus ? est enim hoc simul philosophie et 
utilitatis particeps. /Egrotabat quidem vir ille, et 
morbus euin jam eo deduxerat, ut ultimum ageret 
spiritum. Ipse vero cum suos accersiisset lamuliares, 
primum quidem diligenter mandavit, et eos jure- 
jurando adegit, ut eum mandarent sepulero, sic 
Indutum,et nequaquam in ipsum obsérvarent, que 
solent in mortuis. Deinde cum omnes jussisset 
extra fores egredi, ipse solum inclusus dat se ora- 
tioni. Oratio autem erat (audita enim fuit a quo- 
dam, qui prope fores auscultabat) ut ejus ad 
Deum excessus esset. obscurus, et nulli coguitus, 
quomodo etiam tota fere ejus vita nulli evasit ma- 
nifesta. Cum vero alia quoque adjecisset orationi, 
et egisset gratias, et postremo dixisset : £n. manus 
(tuas commendo spritum meum 190. vere sanctaui 
emisitanimam. Quidain autem exiisqui sepulture 
ejus inserviebant, magis rustice, quam pie, in hoc 
mandato exsequendo affecti, non solum cum vesti- 
mentis et calceis, quibus eratiundutus, sed etiam 
eum stragulis,in quibus jacebat, in lignea capsa 
sic impositum, humi condunt euim, qui nihil 
habebat dignuin tenebris, nube omnino solet, aut 
lignum modio, aut potius, si mavis, in cella pena- 
ria preliosissimum thesaurum, et qui non potest 
consumi. Sed ille sic quidem fuit conditus : Deus 
autein non passusesteum latere, sed euin reddit ma- 
nifestum causa multorum utilitatis. Sic autem facit. 


B 


C 


D 


VII. Vir quidam aspiritu vexabatur demoniaco, - 


Elias nomine, eum post mortem sancti non multi 
dies preteriissent. Repente accedit ad sepulcrum, 


1o Ps,l. xxx, ὁ. 11 Psal. cxxv, ὅν 


solet facere nequitia demonum in dam: 
mane nature, 4188 desuper bello ab eo a 
Diemone quidem moto ἃ saneto, aut a Cl 
tius virtute, ut eum manifestum faceret 

raret, inovente autem et .lorquente, οἱ 

tempestate hominem conturbante, cum 

mortuum Eliam humi jecisset, scelerati 
deemonium statim abiit, ut quod fuerat b. 
luti queedam disciplina, et medicamentui 
pianda peccata iis, que Deus novit, jud 
que Elias quidem sic fuit liberatus à « 
Deus autem non eousque fecit consistere 
gloriam :imo vero cum tanquam tu 
clamans, in multos esset dispersum mi 
multitudinem eorum, qui laborabant va 
bis, vocavit ad sepulcrum, sepulcrum, ix 
quo admirabiliter multis scaturiebat vita e 

VIII. Ex his verouna mulier, quie habeb 
cujus solute eraut manus, quique eas fer 
secus atque lapis ac statua, cuan ardenter 
set ad sepulerum, non longa opus habu 
non negotiis, Don diebus : sed cum prime 
ei opem tulit ad liberandum a morbo filiu 
sumptum ex lucerna beati sepulcri : quo 
filii manum unxisset, vidit statim eum tot 
sum, et utentem manibus simul liberis 
fungentibus officio. Alius autemn puer eod 
dem modo affectus, in hoc vero solo d 
quod priori quidem manus, ei autem pede 
immobiles : is ergo simili fide oblatus, ; 
quoque consecutus fuit curationem. Nar 
quoque unctus esset in pedibus oleo la 
protinus exsilit, et fuit causa magne £x 
actionis, quse  offerebatur ipsi sez € 
curaverat, et Deo, qui praebuerat gram ut 
tionum. 

ΙΧ. Rursus autem mulier vexala a is 
liberata esta inaligno spiritu. eam  verabk a 
solui accessisset ad sepulcrum, et puli ài 
cisset, queinadimnodum lux persequitur adn 
et quam sit terribilis, bonus et gratus serra 
servo et fugilivo, propter eam quee ei cum Dusii 
intercedit, conjunctionem et familiaritaien. MI 
aulem alii quoque mulieri, quee gravi morbo 
rabat, fuit mirabilis curatio solutio sepukf ἢ 
vis sumptus cum fide, deinde aqua emi 
sus, aut ut melius dicam, ejus lacrymis d! 
positus parti corporis, quee» male se babes 
ideo cum seminasset in lacrymis fersenb 
Deum fidei, messuit exsultationem curae 
Non paucis quoque aliis male affectis, qui M 
aberant, fide autein non erant longe, hi ἃ 
ad eos allatus, visus est aptum ἴῃ omni & 
medicamentum, et quod multis quoque alis 
erat jucundissimum. Nam cum eo, quod cS 
cerlissiune, habebat etiam celeritatem, &! 


405 


MENSIS JULIUS. 


confirmanda validissimum. Decem etocto menses À miraculorum tales ostendit radios ? Ex 


prseterierant post mortem, et qui tot ante dies erat 
mortuus, nullum habuit signum, non corporis flu- 
xionem,non compaginissolutionem,non carnis con- 
sumptionem,non nigrorem,non aliquid quod esset 
evanidum, aut quod emarcuisset, οἱ esset. lique- 
factum : sed totus videbatur recens, perinde ac si 
nuper eum reliquisset anima. Propemodum vide- 
bantur esse membra cum motu, gene cum rubore, 
labra cum flore, o3 cum anhelitu. Existimasses, te 
eum omnino videre non mortuum, sel! potius 
dormientem,aut seipsum colligentem, et diligentius 
aliquid meditantem. Porro autem ipse tunice,ipse 
vestes stragule adeo erant integre et illese, et 
nullo detrimento affects (quod attinet ad sepul- 
turam) atque si fuissent positee in arca, et diligen- 
ter custodites. Est mortuis corporibus ex se quid 
injucundum ac tetrum. Est vestibus quoque que 
longo tempore jacuerunt, et aliis ejusinodi malus 
quidam odor, et qui offendit odoratum. illic autem 
nihil ejusmodi, sed bonus odor, et gratia, et dele- 
ctatio, tanquam non aliquod supulcrumet loculus, 
sed hortus esset apertus. Probantur ea que dicta 
sunt, et quod corpus esset adhuc integrum et re- 
cens, ex hoc quod sequitur. 

XIV. Quidam monachus, Joseph nomine, sacer- 
dos, et qui pietati studebat, cum tunc adesset,subje- 
ctis manibus, et amplexus mortuum, conabatur eri- 
gere. llle autem cedebat οἱ videbatur parere, et seip- 
sum tradere. Erectus itaque fuit virille admirabilis, 


articulis et compagibus recte inter sese habentibus. C 


Quod cum vidisset presbyter, et metu esset reple- 
tus, rogavit ut permitteret ea auferre, quibus erat 
indutus. Ipseautem rursus paruit, et manus remi- 
sit presbytero et pedes, ut iis uteretur ut vellet. 
Exuitergo eum sacerdos tunica, et eum altera 
induit. A pedibus vero amovet non solum calceos, 
sed ea etiam, 4188 intus erant ex serico imposita 
pedibus. Heec ergo oinnia tam facile fecit, et citra 
ullum laborem, perinde ac si ille opem ferret 
sacerdoti, et se traderet, ut eo commode 
uti posset. Deinde eum rursus reclinat in ea, 
qua prius erat, figura : adeo ut id totum divino 
factum sit consilio, quod sic sepultus fuerit, 
uterat antea : ut vel ex hoc esset manifestum 
omnibus, quod post sepulturam manserit cor- 
pus potentius interitu et dissolutione. Quod 
quidem visum multis demonibus et morbis causa 
fuit, ut fugerent; et merito. Si enim etiam cum 
esset absconsum, erateis terribile, postquam appa- 
ruit quomodo non esset ejusmodi, ut non posset 
omnino sustineri ? 

XV. Quid post hec est consecutum ? Contende- 
bal mater, sacro sublato corpore, demum reverti. 
Hec enim, dicebat, stella ex meo ventre orta est. 
Qui autem in ea habitabant regione, conten-lebant 
non concedere, ut id aggrederetur. Nainetsi, dice- 
bant, ex te processit illa stella, cernitur tamen apud 
nosoccidisse.Quomodoergo eum a nobisauferes,qui 


quidem germinavit palmes, sed apud ix 
botros miraculorum, etei placuit, ut nos 
inusto gratiarum el curationum. Nor 
ditficile,si unde processit, eum voluisset 
diverlere. Ne videaris ergo repugnare j 
ei voluntati, neque nobis divinas gratia 
Ne nos fonte privaveris, qui non nobis 
etiam communiteromnibus est ad fruenc 
situs. Ad gloriam tibi sufficit, quod « 
apparueris, de cujus etiam mortuo cor 
est contentio. Nos prius ex ac expe 
quam hoe bono nobis a Deo dato nosti 
patriam. llla postquam heec audiisset, : 
sibi aliquod sapientius capiendum 


p duivit. Deinde autem cum jussisset om 


domum revertitur. llle vero pius in pri 
chus etsacerdos,de quo prius diximus,c 
sisset, et dierum inultitudine omnem . 
suspicionem,et in eo custodiendo effeciss 
socordiores, noctu ingressus, divinum 

est thesaurum, et cum furto aufugit. Se 
raculorum ostendit unguentum, quod cc 
morborum curatio fuit furti accusatrix. 

XVI. Mulier enim quedam, dum is in 
tur, et qui eum ferebant in quodam, ut 
sentaneuin, vellentloco requiescere : illa 
cuin a maligno vexaretur spiritu, in locui 
et graviter insiliit, et veluti a magno δαὶ 
gitata. Deinde cum sanctum turpissi 
insectata maledictis, non illa quidem om 
qui eam inhabitabat, quema. adversarium 
fortis ille ab eo percussus recessit, abien 
ad que a Deo fueratcondemnatus. Illa s 
dornuim rursus est reversa. Non  lonme 
intercesserat, et virgo quaedam prafecaw 
rii, quod vocabatur Mantineum, cum sett 
dam et gravi morbo laboraret, et non posst 
quos sentiebat ex eo,ferre dolores, cum res 
illud mortuum vitam afferens corpus εὖ 
magna fide et animi ardore ei facta obvias 
quam viventi et audienti sancto ad loculum 
bum dixisset, ardentis fidei mercedem, : 
invenit curationem. Ejusmodi imiracula fa: 
eam a Deo gloriam adipiscens, Byzantium! 
introducitur corpus parentibus jucundi 
inortalibusque utilissimum,rmalis spiritibus 
tius, egritudinibus et morbis validius, medi 
tum vere inexpugnabile : neque valens soi 
versus unum morbum, sed, ut semel dic 
stens omnibus. 

Mater ergo leta tali reditu filii, et simult 
Christo tollens, splendoremque et magni: 
in tempore ostendens, argenti magno: 
capsam induit : non solum id faciens, tam 
gratiam filii, sed eum studens honorare, ἃ 
Dei amicum : ut illud quidem esset naturi 
vero piianimi, et mentis Deum amantis. ἃ 
ergo capsam argento parentes optimi cirea 


MARTYRIUM S. SOPHLE ET FILIARUM EJUS, 


498 


hoc vere sacrum templum deponunt in pul- A mones fugantur, morbi solvuntur, et Deus in om- 


emplo, quod ipsi Deipare construxerant, com. 
13 hoininibus effecti benefactores, dato dono, 
extenditur in sempiternum : per quem ἀ- 


nibus,et per omnia glorificatur.Quoniam eum de- 
cetomnis gloria, honoret adoratio, nunc et sem- 
per et in secula seculorum. Amen. 


MENSIS AUGUSTUS. 


MAPTYPION TON ΑΓῚΙΩΝ DYNAIKON 


ΣΟΦΙΑΣ 


ΚΑΙ TON ΘΥΓΑΤΈΡΩΝ ΑΥ̓ΤΗ͂Σ 


ΠΙΣΤΈΩΣ, EAIIIAOX ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΣ. 


MARTYRIUM 


SANCTARUM MULIERUM 


SOPHI/E 


ET EJUS FILIARUM 


FIDEI, SPEI ET CHARITATIS. 


(Latine apud Surium ad diem 4 Augusti ; Grece ex cod. ms. Grec. Paris n. 1526, sec. xn.) 


Μιτὰ τὸ διαγγελθῆναι πανταχοῦ τὸ σωτήριον B 


μα, πλωρηθῆναί τε τὰ πάντα τοῦ γνῶναι τὸν 
,, οἱονεὶ λείψανον χαχίας ᾿Αδριανὸς τὴν αὐτο- 
γα Ῥημαίων διέπων ἀρχὴν, πολλὴν εἴπερ τις 
τὴν πρὸς τοὺς ψευδωνύωους θεοὺς ἐπεδείκνυτο 
αἰμονίαν, τοὺς μὲν θωπείαις ὑπερχόμενος, 
€t χαὶ ἀπεῖλαις χαταπλήττων. Kar ἐχεῖνο τοί- 
xt002, γυνή τις εὐσεδὴς χαὶ φιλόθεος, τοὔνομα 
γένους τῶν ἐπιφανῶν, χώρας ᾿Ιταλῶν, χηρείαν 
xca ἀνδρὸς θυγατράσι μόναις τρισὶ τὸν βίον 
&». Αὕτη τῇ περιωνύμῳ τῶν πόλεων Ῥώμῃ 
λήσασα ταῖς παρθένοις ὁμοῦ πολὺ τὸ χάριεν χαὶ 
γὸν ἐχούσαις κατά Ti σῶμα χαὶ τὴν ψυχὴν, 
τήχθη τῇ πλάνῃ, οὐδὲ πρὸς τὴν τοῦ δυσσεδοὺς 
ὕοντος θρησχείαν ἀπέχλινε, λίαν τὴν χλῆσιν 


I. Postquam fuisset salutaris predicatio ubique 
annuntiata, et omnia essent repleta cognitione Do- 
mini, veluti quedam sceleris reliquie Adrianus Ro- 
manorum administrans imperium, in falsos deos, 
qui nominantur, ostendebat plurimam, si ullus 
alius, superstitionem, alios quidem alliciens blan- 
ditiis, alios autem etiam minis territans. lllo au- 
tem tempore mulier queedam pia et religiosa, no- 
mine Sophia, clara genere, Itala natione, cum esset 
viduata marito, cum tribus filiabus solis vitam agi- 
tabat.Ea cum simulcum virginibus, que erant valde 
honeste, et elegantes animo et corpore, Rome 
versata esset, non fuit errore seducta, neque ad 
impii imperatoris reclinavit religionem, factis 
ipsis pulebre suam ostendens appellationem 


ὧν ἔργων δειχνύουσο, 5 τῆς ἄνωθεν ὄντως co- (j qu& nomen vere sumpsisset a superna sapientia, 


ἱπώνυμος. Ἢ γὰο ἄνωθεν σοφία, φησὶν ὁ θεῖος 
jog, πρῶτον μὲν ἀγνή ἔστιν, ἔπειτα εἰοηνιχὴ, 
ic, μεστὴ ἔλέους x«i χαρπῶν ἀγαθῶν. Ἔξ 
xp ὁ τῆς ἀρετῆς παρ᾽ αὐτῇ γαρπὸς ἐγνωρίξετο 
θυγατράσι τὰς προσηγορίας 
t πάλιν ἀληθευούσας ταύτας ἑαυταῖς 
vo», xxi οὐδὲν ἀπᾶδον οὐδὲ ἀλλότριον εἶχον oi 
t τῆς ῥίζης. 

Ἐπεὶ δὲ παρὰ πᾶτι διεδεδόητο $ τε σύνεσις 
» x«i ἣ ἀοετὴ xxi τὸ ποὸς Χοιστὸν σέθας, 
νεγχὼν ὁ τοῦ φθόνου πατὴρ, διὰ βασχόνων 
λῶν ᾿Αντιόχου τινὸς ἀνδρὸς, τὴν τῆς πόλεως 
αν πεπιττευμένον τὴν εὐσέδειαν 


ἡρμόξετο᾽ xai 


* 
T«0 


αὐτῶν τῷ 


et diceretur Sophia. Que est enim desuper Sapien- 
tia, inquitdivinus Jacobus, primum quidem pudica 
est, deinde pacifica, modesta, obediens, plena mi- 
sericordia et fructibus bonis. Eo enim, quod vir- 
tutis fructus apud eam agnoscebatur, adaptavit 
füliabus suis appellationes : et ille rursusin se 
ostendebant esse veras, neque babebant aliquid 
rami, quod discreparet aut esset alienum a radice, 
II.Comautem celebraretur apud omnes et illarum 
prudentia et virtus, et in Christum religio, non fe- 
rens paterinvidie, per invidos oculos cujusdam An- 
tiochi,cujus fideicommissa fuerat prefectura urbis, 
significat imperatori earum pietatem, et eas defeg- 


409 


MENSIS AUGUSTUS. 


900 


lingua dolosa impius et verbis odii. Protinus ergo À βασιλεῖ δήγην ποιεῖ, χαὶ τὰ x&r' αὐτὰς γλώσσῃ 


ille ira percitus inconsiderata, eos quos solent voca- 
re apparitores,mittit ad eas adducendas.lL:le autem 
cum didicissent causam eorum adventus, cumque 
corporibus essent inseparabiles, magis etiam con- 
jungerentur spiritu, nihil ostendentes filie, quod 
non cum matre conveniret, ut que inveniebantur 
inter se fraterne consentire, et erant veluti corona 
sibi equalis: que per ipsas et matrem complebatur, 
alacriter iverunt. Postquam autem sederunt pro 
tribunali preefecti urbis, cum ipse eum qui dixit, 
non esse timendos eos qui occidunt corpus 1, et 
pollicitus est a se dandam esse sapientiam, Domi- 
num invocassent, et se crucis figura muniissent, 
omni timore deposito, steterunt cum forti et 
generoso animo. Judex autem, conjectis in eas 
oculis,cum vultum vidisset liberalem, mentemque 
magnam et preclaram, cui ferebat testimonium 
oculorum et habitus modestia, mittens fungi mu- 
liere judicis, conversus est ad admirationem. 


III.Cum autem matrem prope curasset sistendam, 
et illas semovisset : Non parva sunt, inquit, o mu- 
lier, que adversus te deferuntur. Siquidem non par- 
va res est, morum a parentibus traditorum et reli- 
gionis negatio. Cur ergo Romanorum regionem im- 
plevisti tumultu etdissensione,omnino non esse deos, 
sed eos esse solum nomina que rebus ipsis careant, 
asserens? Dic ergo quam primum patriam, genus, 
nomen et religionem. Illa autem : Primum quidem, 
inquit, mihi est precipuum nomen, ex Christo 
appellari.Sophia autem, estmihiimpositum nomen 
a parentibus. Genus duco ex iis qui primos ma- 
gistratus gesserunt in Italia, in quaetiam sum nata, 
Inter omnia vero, ut a me dictum est, glorior invo- 
catione mei Christi et Domini, cui fui oblata conti- 
nuo ab ortu, et cui obtuli fructum mei uteri : pro: 
pter quem etiam venimus in hanc Romanorum civi- 
tatem, ut cum rectam fidem usque ad mortem con- 
servaverimus, pulchrum viaticum afferentes, pro 
Christo susceptam decertationem, et transeuntes ἃ 
morte in vitam, heredes simus bonorum que sunt 
illic promissa. 

IV. Horum verborum libertatem, et cum libertate 
sapientiam admiratus est impius. Ut qui autem jam 
primo facto periculo esset superatus, tunc quidem 
distulit virginum interrogationem;apud quamdam 
autem mulierem ordinis senatorii,nomine Palladiam, 
jubet eas cum matreservari,imperans uteas tertio 
die produceret ad examinationem. Ille autern otio 
quod eisdatumfuerat,recte utentes animum adhibe- 
bant matri,que eis suabebat ea quibus erat opus. 
Dicebat enim eis : Ego quidem, o dilecte filie,cum 
vos secundum carnem genuissem,omni doctrina et 
sacris Litteris erudii. Quoniam autem tempus vos 
vocat ad certamen, meorum verborum fructus qua- 
ils sit, in vobis appareat : et diu a vobis meditatam 


! Matth, x, 928. 


δολία x«i λόγοις μέσους ὁ δυσσεδὰς φανεροῖ. Παρα- 
χοῆωαα τοίνυν αὐτὸς ἀλογίστῳ θνμῷ ἐπιτρέψας οὖς à 
τάξις προτίχτωρας οἶδε χαλεῖν, ἐπὶ τὸ ἀγαγεῖν bui- 
νας ἐκπέμπει. Αἱ δὲ τῆς παρουσίας αὐτῶν μαθοῦ- 
σαι τὸ αἴτιον, ἀδιαέρετοι σωματιχῶς οὖσαι καὶ χατὰ 
πνεῦμα μᾶλλον συνήπτοντο, οὐδέν τε ασύμφωνου, 
ὥσπερ εἴρηται, πρὸς τὴν μητέρα ἐπιδειξάμεναι, χαὶ 
ἀλλήλαις ἀδελφὰ φρονοῦσαι ηὑρίσχοντο, καὶ οἱονεὶ 
στέφανος ἧσαν ἑαυτῷ ἴσος, δι᾽ αὐτῶν τε xai τῆς 
μητρὸς συμπληρούμενος" Ὡς δὲ ἐπὶ τοῦ ἡγεμονιχοῦ 
χατέστησαν βήματος, τὸν εἰπόντα μὴ φοθηθῦναι ἀκὺ 
τῶν ἀποχτενόντων τὸ σῶμα, δοθήσεσθαί τε περὶ 
αὐτοῦ σοφίαν ἐπαγγεμαμένον ἐπιχαλεσάμεναι Κύ: 
ριον, x«l τῷ σταυριχῷ τύπῳ περιφραξάμεναι, παν- 
τὸς ἀποστᾶσαι δέους, μετὰ γενναίον τοῦ φρονέωντος 
ἔστησαν. ᾿Ἐπεὶ δὲ ταύταις τὸ ὄμμα (imp ὁ 
δικάζων, ἰδὼν παράστημα εὐγενὲς χαὶ μέγεθος δια- 
νοίας, ἀπὸ τε τῶν ὀφθαλμῶν χαὶ τῆς τοῦ σχέματος 
μαρτυρούμενον εὐχοσμίας, τὸ δικάζειν ἀφεὶς, πρὸς τὸ 
θαυμάζειν ἐτράπετο. , 

T. Τὴν οὖν μητέρα πλησίον παραστησάμενος, x&- 
χείνας TOv μεταθεὶς, Οὐ μιχρὰ, φεσὶν, ὦ γύναι, τὰ 
χατὰ σὲ, εἴπερ οὐδὲ μιχρὸν πατροπαραδότων ἐθῶν 
xxi σεθασμάτων ἄρνησις" ἵνα τί οὖν τὸν Ῥωμαίων 
ταραχῆς ἐνέπλησας xai διχοστασίας, μηδὲ τὸ κε- 
ράπαν εἶναι θεοὺς, ἀλλ' ὀνόματα μόνον αὐτοὺς τελεῖν 
πραγωΐτων ἔρημα, διατεινομένη ; Λέγε τοίνυν τὸ 
τάχος πατρίδα, γένος, ὄνομα xai τὸ σέδας. Ἢ di, 
Πρῶτον μὲν ἐμοὶ, ἔφη, καὶ ἐξαίρετον ὄνομα, τὸ 
χαλεῖσθαι ἀπὸ Χριστοῦ: Σοφία δὲ τὸ ἀπὸ τῶν 75 
νητόρων λέγομαι" γένους τυγχάνουσα τῶν τὰ; κρώ- 
τὰς ἀρχὰς περιδεθλημένων ἐν Ἰταλία: ὅθεν χαὶ 
ὥρμημαι. Ἐν πᾶσι δὲ, ὥς μοι εἴρηται, r$ ixodá- 
σει τοῦ ἐμοῦ Δεσπότου Χριστοῦ σεμνύνομαι μᾶλλον, 
ᾧ χαὶ προσηνέχθην εὐθὺς ἐκ γεννήσεως, χαὶ τὸν 
τῶν ἐμῶν ὠδίνων χαρπὸν προσενήνοχα" du ὃν χαὶ 
τὴν Ῥωμαίων παραγεγοναμεν, ὡς € 


Β 


C 


εἰς τήνδε ἄν τὸ 
περὶ τὴν πίστιν ὑγιὲς μέχρι καὶ αὐτοῦ θανάτου δια- 
τηρήσαται, xxi χαλὸν ἐφόδιον τὴν ὑπὲρ Χοιστοὺ 
ἄθλησιν ἐπαγόμεναι, μεταβᾶσαί τε ἀπὸ τοῦ θανά- 
TOU εἰς τὴν ζωὴν τῶν ἐν ἐπαγγελίαις ἐχεῖθεν xAxo0- 
νομήσωμεν ἀγαθῶν. 
Δ΄. Τῶνδε τῶν δημάτων ὁ δνσσεδὴς rà» ἔλευϑε- 
ρίαν χαὶ τὸ μετὰ παῤῥησίας εὐσύνετον διὰ θεὺ- 
D μάτος ποιησάμενος, ὡς ἤδη διὰ τῆς πρώτης πείρας 
τὴν ἧτταν δεξάμενος, Tort μὲν τὴς πρὸς τὰς κπαβ- 
θένους ἐρώτησιν ὑπερέθετο, παρά τινι δὲ Jum oc 
τῶν τῆς συγχλήτου τάξεως, τοὔνομα Παλλαδία, προσ- 
τάττει φυλάττεσθαι, τρίτην ἡμέραν παραγαγιῦ 
αὐτὰς εἰς ἐοώτησιν χελεύσας. Αἱ δὲ τὴν δεδομένεν 
σχολὴν εὖ διαθέμεναι τῇ μητρὶ προσεῖχον τὰ δέοντα 
παραινούσῃ. Ἔλεγε γὰρ αὐταῖς" ᾿Εγὼ μὲν ὑμᾶς, 
ὦ τέχνα ποθούωμενα, τὸ χατὰ σάρχα γεννήσκσα, 
παιδείκ πάσῃ καὶ ἱεροῖς λόγοις ἐξεθρεψάμην. ἘΞὲ 
οὖν χαιρὸς εἰς ἀγῶνα παραχαλεῖ, ὁ τῶν ἐμῶν λόγων 
παρπὸς ὁποῖος, ἐν ὑμῖν 


ὀγρθήτω" χαὶ μὴ τὰν GU 


ΝΒ, ...λ.,κἱδιοι m P .".40 


MARTYRIUM S. SOPHIE ET FILIARUM EJUS 


4.5 


99 


διαμελετηθεῖσαν ὑμῖν ἀριτὴν, ἡ δι ὀλίγον À virtutem, qure vobis brevi ee ife e ov 


Ürcoutvm ἐπήοεια διελέγξῃ, μηδὲ τὸ τῆς πλά- 
(259009 τὴν παντὸς ἰσχυροτέραν χατισχύσῃ 
αν. Ὕποπτόν μοι τῆς ἡλικίας ὑμῶν τὸ νεάξον, 
u$ δειλιώτω τὸν χίνδυνον " ἕξετε “ἀο βοηθὸν 
ιαχον τοῦ Χριστοῦ συμμαχίαν. Δότε τοιγαροῦν 
4 γήρᾳ, δότε τοῖς ὑμετέοοις ἀγῶσιν ἐνσχιρ- 
νεανιχώτερον, ἀνέυδοτον ἄχρι τῶους τὴν εἰς 
ὃν διατηροῦσαι ὁμολογίαν, ὃς χαὶ “χειοὶ στέψει 
χυχτω, χαὶ ἀμαράντους ὑμῖν παοέξει τοὺς 
991. ui9' o2 xui εἰς αἰωνας ἔσεσθε συγχο- 
χι, xai 1252070» 70929721 τουφὴν, πλοῦτον 
λον, χαὶ XO6viv χτοπούμεναι ἀαγδέποτε παυο- 
$j25v6aw?» οὖν ἐστιν ἀντιχαταλλάξασθαι 
ἰχοὼν τὰ ἀσίιττα τῶν ἀλτατων τὰ πένουτα, 
ἡξόντων τὰ a2 x£vt.utyxn ^ ἔτει χαὶ πασὼν 
των αὐτὸ TinowTfl. οὐχεν αἴματος οὐρανῶν 
σθαι τὴν Saztuim. Ka: τοῦτα ὧεν X Σύτια. 
Αἱ δὲ μητοὶ τοιχτε τις τεχευσαι ἐν: ατετες " 
y, εἶπον, ὧ σιβασαία ἀξ τες, ες χηὶς τὰς: τὰς 


Rig παρχπεμιψον, φυλαχτε τι rli» 1: σξτν 
παρασχοῦσα. Ὁ δὲ προειπων Κυκιῦς. Mr oa 
z 


rg:t πῶς ἣ τί ἀπολογήσεσθε, ὅταν iz «“ι- 
- * - , *- 4 - 
υχθὴῆτε xai ἡγεμόνας, οὗτος παντως. Ὡς AE» 
$, οὐ ϑιαψεύσεται, ὡς δὲ δυνατὸς, ἐχπλτουτα, 
wv ἡμῖν σοφίαν, δι’ ὥς δυνητόμεῦα τοῦ umzx» 
x«i χαταογουωένην νιχῆσαι σοφίαν, χαὶ Ὁκνῖ- 
:ροπώσασθαι τὴν ἀπέθειαν. Τῶν οὖν ὉὩοισαί- 


70^$ 


[ Thy 


£d παοηχου τῶν, 
σιν αἱ ἅγιαι ζγοντο. Εἶτα ὁ διχάξων δεινὸς 


TOi) δαεοῶν 
d σχκοπέτας τὶ χαλσειεν ἂν νεχνίἼων ἁπαλῶν 
εὖν, πολὰξ ταῦτα: ὑπηόχεῖο χολχχεῖχ" Χαΐ" 
, Saw, f2x, τὸ χλος, "e παΐ7ες, xai τὴν tz 
02925 


mé rz L'yvoumt ποορρλθεῖν ὑμᾶς φύτσξως, ΡΖ 


ταύτην ἀποῤῥέουταν ἡδονῆν, οὐχ di 


δειοτίοας ἐπὶ θχύματι τῶν δοωντῶν ἀποτα- 
&* δι ταῦτα καὶ πατοιχὴν ἐνδειχνύαενος τὴν 


ἦν, ἀξεῦ ὑμᾶς, φῶπταται, uà βουληθῆναι ὅλως 


ἦσαι γώουντι πατοῖ, ἀλλδὰ ποῶτα Uf» fri 
ἰν - - ib L . ΄ e - , 
λαβεῖν ix i)txíxg 2 μῆτηο ὑμῶν ἔστιν, ἧς 


αατίξετθαι δεῖ τὸ γῆρας, εἴπεο ὑμεῖς ἀπειθοῦ- 
γαΐγεσσε. Ἔπειτα δὲ 
c; εἰς χαοδίαν θέσθαι, τοῦ κάλλους τε τὸ ἄν- 
αἱ τὴν ἀπόδῥητον εὐωοονίαν, ἣν ὅσον ἐθαύ- 
, τοσοῦτον ἔποααι χολάξζων χαὶ μὴ βουλόμενος, 
"μεῖς τῷ μὴ πείθεσθαι λυποῦσαί με ποὸς ὀργὴν 
qn7&* x«i τότε, γεῦ ἀπολεῖσθε χαχως ὅταν 


χαὶ τὸ νέον τῆς ὑμῶν 


μᾶλλον ὑμᾶς χαίρειν, εὐποα εῖν, πλούτου xai 
; x«i βασιλικῆς ἀπολαύειν εὐμενείας, αὐτῶν τε 
καλῶν τοῦ χαιροῦ xal τῆς ἡλιχίαις χατατρουφᾶν, 
ταῦτα μὲν ὁ διχάξων. 

*. Àt δὲ παρθένοι, τὰ τῆς Σοψίας βλαστήματα . 
ς, εἶπον, οὔτε τὼν ἐπαγγελιῶν σὸν τούτων, ὡς 
ας, ἐφιέμεθα, οὔτε τῶν ἀπειλὼν xxi βασάνων 
ἐγόμεηα * ἀφθάρτων γὰρ ἐρῶμεν ἀγαθῶν, καὶ 
ρτου Nuugiou, τῶν ἀνθρωπίνων πάντων χατα- 
ἦσασαι. Ὅτι δὲ τὴν μητέρα χολάσειν ἀπειλεῖς, 


Matth. x, 19. 


B 


C 


D 


catinjuria : neque errcor;u itufoet 2 ita th “2.2... cnt 
fortiorem superet veritatem. 9h: «st vo»pest s ota 
vestra juvenilis et tenera ; sed non ex:.spew. ἃ st; 
culum. Vobis enim opem fere inv.exota Christe 
auxilium. Date ergo meie «enectuti, date, t vestis 
certaminibus juveniliter exsultern, firmar «txtyfa- 
lem servantes usque ad finem Chrísti eonifesviestis tt; 
quietinanu coronabit immortali, et equi tof) tora titt 
marcescere, vobi«prmbebit coronae, posteuas in s 
cula choros simul ducetis,et frnemini deliciis , in ss 
non cadit interitus, et consequermini divitigs, «qui 
non possunt subripi, et qum nunquam desimt, volu 
ptate potiemini. Est ergo prudentlum parvis permu- 
tare maxima, instabilibus permanenti, fluentibus 
ea quee non exinaniuntur. E«t enim omnium nego 
tiorum hoc longe priestantissimurn, pauco «ungulns 
emere regnum celorum. Et hrec quidem Sophia. 

V. Matri autem congruentes fllim: Ta qukdotn, )n- 
quint, o veneranda mater, nos mhterniu precibus 
prosequere, easnobispribensbonum tutsmnen : pio 
mi-us atem qui dixit: Ne solliciti witis quomodo gut 
quid respon-leatis, quando ducemini ad reges et pris 
sides 3: 15 omnino. ut qui sit verax, non mentietur , οἱ 
qui sit autem potens, promissum implebit, prilens 
nobis sapientiam, per quam poterimus vere κί 9] (9. 
sapientiam et que? exinanitur vincere,et adversus in 
pietatem aperte tropeeum erigere. Cum tres ergo pri- 
stitutidies jam preeteriissent, ducuntur sancti 44 ir 
terrogationem. Deinde judex cum esset callidus, et 
considerasset quidnam tenerarum adolescentularum 
animum maxime remittere et emollíre posset, eas 
multis aggressus est blanditiis ; et: Cum videam, in- 
quit,o puelle,vestram pulchritudinem,et vus £x rac 
forma effluit, voluptatem, non existimo vos ez hn- 
mana processisse natura, sed e diviniore alepra e««« 
editos, ad eorum qui vos cernunt, adm aiuzeem. Ft 
ideoin vos paternam ostendens benecalemntasm, -c,g», 
vos,charissim:,ne amanti patri relif-s τς 1.8.0 “τιν 
inobedientes : sed primum quidem emefate : τᾶ «* 
etale mater vestra, cujus neeesse. ex Tag». 
senectus, si vos non paruerítis. Deamáe-mmirur * 20^ 
vestram teneram tetatem, florema 9nteirmteriin: « 
speciem, 4188 non potest verbisemsum- ma 2:241- 
tum admiror, tantum pupiam emm wt: 6 oe 
non parendo molestiam afferemfgs. τὰς αὐ rwn ;r1-—- 
caveritis. Et tunc, proh dolor! msleauprirti- ner 
vos maxime oporteret gaudere. Silmmew. 1-5. 
et gloria, et imperatoria frui bemregentis | coc» 
temporis et etatis vos ezpleme dukmm ..- ταν 
quidem judex. 


VI. Dixerunt autem virgses, Safe» — 
Nos neque promissa, que im dinem — . s 
minas, nec tormenta ΘΝ δ: : wüR 
bona, in quo non cadit δῖα, «7 τ, mme 
non perit, humana ONNMNB SEM, -:.-. UE 
autem minaris matreem ür ame Tar; cus. 


503 


MENSIS AUGUSTUS. 


504 


tanquam hoc modo nos territurus propter natu- A ὡς tà τρόπῳ τούτῳ φοθήσων ἡμᾶς διὰ τὰν φυσιχὸν 


ralem inter nos invicem consensionem, nescis te 
nobis et illi annuntiare bonorum perfectionem. 
Quid enim Christianis potesl esse jucundius, 
quam pati pro Christo? Etiamsi non haberemus 
tales, que sperantur, remuneraliones, quam non 
glorie prestantiam superat, pati pro eo qui nos 
formavit ? Quando autem nobis etiam paratum est 
regnum celorum, et divitie, in quas non cadit 
interius, et perceptio bonorum elernorum, co- 
nari nos traducere a nostra sententia promissione 
bonorum, 408 sunt ad tempus, est aperta insania. 
Ne fallaris ergo, judex. Neque enim assentans tra- 
hes, neque puniens nos convertes: sed tunc ma- 
jorem atfferes molestiam, si parcens huic, quam 
tu magnifacis, juventuti et pulchritudini, non sis 
graves illaturus cruciatus. Nos enim damno afficies 
majorum bonorum remunerationis. Postquam au- 
divit judex hanc firmam et constantem defensio- 
nem statuit eas separare a se invicem, et singula- 
tim eas adducere ad examinationcm, ut sic. quo- 
que eas majore aíficeret molestia, ut eis uteretur 
imbecillioribus, Cum autem interrogasset de etate 
et nominibus uniuscujusque, et a matre accepisset, 
unam quidem vocari Fidem, et jam agere annum 
duodecim ; alteram autem duobus annis esse priore 
ininorem, qua vocater Spes ; tertiam autem no- 
minari quidem Charitatem, uno autem anno 
esse secunda minorem : primam jussit primuin 
produci, et : Sacrifica, dixit, Diane, o adolescen- 
tula : non hoc tlbi novum imperamus, sed quod 
ἃ nobis quoque fit jamdiu. ^ 

VII. Illa autem tanquam eo ipso vellet ostendere 
eos frustra ipsas separasse, volentes ex tribus con- 
textam comminuere catenam, ut qui ignorarent 
esse ei ex alto audaciam et doctrinam, quonam 
scilicet modo oporteat respondere : O vestram, 
dicebat, qu& in profundum usque penetrat, cizeci- 
tatem, qui tam misere ceculientes, aliis etiam 
vultis esse vie duces: et cogere vultis, ut proce- 
damus vobiscum ad eamdem viam interitus ! Quis- 
nam autem homo, si sapiat, persuadebitur a vero 
quidem Deo recedere, cujus manuum opera sunt 
cceli et terra, et omnia que sunt in eis: ad opera 
aulem manuum hominum, tanquam ad deos acce- 
dere, et iis quee sunt mentis expertia, οἱ surda, 
eliget cultum offerre ? Fuerit hoc summus stupor, 
et tam eorum qui jubent, quam qui parent, amen- 
tia. Fac ergo quod vis, et quibus vis nos trade 
malis. Melius est enim prius pati omnia, dum sa- 
pimus, quam persuaderi utl talia faciamus. Que 
dicta fuerant, replent ira judicem ; et cum non 
posset persuadere. ad vim faciendam se contulit. 
Jubet ergo ei adimi vestem, et manibus pone vin- 
ctis, eam virgis verberari gravissimis. Cum autem 
experientia majorem ostenderet constantiam et 
vehementiores spiritus, et martyr, non ut quae 
vireis caederetur, sed ut que rosis spargeretur, 
potiusesset affecta, ne vibicibus quidem in corpore 


πρὸς ἀλλήλας συπμάθειαν, λέληθας ἡμῖν τε κἀχείνῃ 
τελειότητα ἀγαθῶν εὐαγγελιξόμενος. Τί 
γὰρ ἡϑύτερον Χριστιανοῖς τοῦ ὑπὲρ Χριστοῦ παθεῖν. 
Καὶ εἰ μὴ τοιαύτας ἐλπιζομένας εἴχομεν ἀντιδόσεις, 
ἀλλ᾽ αὐτὸ γε τὸ πάσχειν ὑπὲρ τοῦ πλάσαντος τίνα 
δόξης ὑπερδολὴν καταλείπει; Ὅταν δὲ xai οὐρανῶν 
ἡμῖν ἑτοιμάξηται βασιλεία, καὶ πλοῦτος ἄφθαρτος, 
xai αἰωνίων ἀπόλαυσις ἀγαθῶν, τὸ μεταπείσειν ὅλως 
ἐπιχειρεῖν ἀγαθῶν προσχαίρων ἐπαγγελίαις, μωρία 
σαφής. Μὴ τοίνυν ἀπατῶ, διχαστά" οὔτε γὰρ χολα- 
χεύων ἐλχύσεις, οὔτε χολάξζων μετατρέψεις uix; 
ἀλλὰ τότε μᾶλλον ἀνιώσεις, εἴγε φειδόμενος ὑμῶν 
τῆς μέγα παρὰ σοὶ ταύτης νομιξομένης νεότητος 
xai τῆς ὥρας, οὐ χαλεπὰς ἐπάξεις τὰς κολάσεις " 
Β ζημιώσεις γὰρ πάντως τῶν μειζόνων ἀγαθὼν riv 
ἀντίδοσιν. Ταύτην ὡς ἥχουσε τὴν ἀτενῷ και ἀπό- 
τονον 0 δικάξων ἀπολογίαν, ἔγνω διελεῖν αὐτὰς &x 


τὴν τῶν 


ἀλλήλων, καὶ χατὰ nix» εἰσάγειν πρὸς τὰν ἰοώ- 
τησιν, ἵνα xxi μᾶλλον οὕτω λυπήσῃ, x«i ὡς ἀσθέ- 
νεστέραις χρήσαιτο. 'Eowrácag δὲ χαὶ περὶ τῆς 
ἡλιχίας ἑκάστης xci περὶ τῶν ὀνομάτων, καὶ vm 
τῆς γεννησαμένης μαθὼν, τὴν μὲν Πίστιν τε χι» 
λεῖσθαι xai ἤδη δωδέχατον ἕτος ὀνύειν * τὴν δὲ δυσὶ 
χρόνοις λείπεσθαι τῆς προτέρας ἧς ἢ χλῆσις 'Elxü, 
τὴν δὲ τρίτην ᾿Αγάπην μὲν ὀνομάξεσθαι, ἐνὶ δὲ τῆς 
δευτέρας ὑστερεῖν ἔτει τὴν πρώτὴν παραντησχιῖ» 
νος" Θῦσον, ὦ νεανὶς, ἔλεγε, τῇ ᾿Αρτέμιδι " οὐ χαι- 
νόν σοι τοῦτο προστάττομεν τὸ ἐπίταγμα, ἀλλ᾽ Grte 
ἐκ πολλοῦ ἤδη χαὶ παρ᾽ ἡμῶν γίνεται. 


α 


2. Ἢ δὲ ὥσπερ αὐτόθεν ἐπιδείξασθαι Beviapéva 
ὅτι ἐπὶ ματαίῳ τὴν διαίρεσιν αὐτῶν ἐποιξ σαντο ri» 
ἐχ τοιῶν σειρὰν λεπτῦναι βόνλόμενοι, ἀγνοοῦντες 
ὅτι ἄνωθεν τὸ θάρσος αὐταῖς, χαὶ ἢ τοῦ πῶς δεῖ 
ἀπολογεῖσθαι διδασχαλία" 'Q τῆς εἰς βάθος ὑπὼν 
διιχνουμένης πωρώσιως, ἔλεγεν oi ἀθλίως οὕτω 
τυφλώττοντες, χαὶ ἑτέροις εἶναι ὁδηγοὶ βούλεσθε, 
χαὶ πρὸς τὴν αὐτὴν ὑμῖν χωρῆσαι τῆς ἀπωλείας 
ὁδὸν ἀναγχάξετε, Τίς δ᾽ ἂν εὐφρονῶν ἄνθρωκες 
πεισθείη ἀποστῆναι piv τοῦ ἀληθινοῦ ΘΦιοῦ, οὗ 
ἔργα χειρῶν οὐρανὸς χαὶ γῆ καὶ τὰ ἐν αὐτοῖς 
ἅπαντα, ἔργοις δὲ χειρῶν ἀνθρωπίνων ὡς θεοῖς 
προσελθεῖν, xai αὐτοῖς ὁ νοῦν ἔχων ἀνοΐτοις οὗσι 
καὶ χωφοῖς προσαγαγεῖν λατρείαν ; δεινὴ τοῦτο παρα- 
πληξία, δεινὴ, xai τῶν χελενόύντων x«i τῶν πειθο» 
μένων ἄνοια. Πρᾶττε τοιγαροῦν ὃ βούλει, καὶ οἷς ὦ 


βούλει παραδίδον χαχοῖς" βέλτιον γὰρ πάντα πα’. 


θεῖν ποότεοον, ἕως τὸ φρονεῖν ἔχομεν, ὃ τοιαῦτα 
δρᾶσαι πεισθῆναι. Θυμοὺ τὰ ῥηθέντα πληροῦσι τὸν 
διχαστὴν χαὶ τοῦ πείθειν ἀπορήσας ἐχώρει ποὸς τὸ 
βιάώξετθκι. Κελεύει ταύτης ἀφαιοεῖσθαι τὴν ἐσῆξτα, 
xai χεῖοας ὑπίσω δεθεῖσαν pu6dou βαρυτάτοις T 


πτεσθαι. Ἐπεὶ δὲ πλέον ἡ πεῖρα τὸ στεῤῥὸν ἐδείκνν - 
τοῦ γρονήματος, x«i ἢ μάρτυς ὡς οὐ ῥαδδιζομῖνε, - 
και . ^ - H . . 05 
ἀλλὰ ῥοδοις μᾶλλον βαλλομένη διέχειτο, μηδὲ ue 


λώπων τῷ σώματι αὐτῆς ἐπιφαινομένων, πρὸς 


ὠμότητα μᾶλλον ὁ διχαστὴς, δρεθίξετο, x«i ἀμφο- 








MARTYRIUM,S. SOPHLE ET FILIARUM EJUS. 


506 


ἧς ἐχχοπῆναι τοὺς μαστοὺς προστάττει. Α ejus apparentibus, incitabatur magisjudex ad cru- 


js» ἐν τούτῳ τεράστιόν τι πρᾶγμα χαινο- 
. ᾿Αντὲ γὰρ aiuarog x*pouvol χατέῤῥεον 
ὅπερ χαὶ ἔτι πλείονα τῷ διχαξοντι τὸν 
mtt, χαὶ πρὸς ἐσχώρᾳ πυραχτωθείσῃ ἐπι- 
αὐτὴν διεχελεύετο, "AX)' ὥσπερ ἐκεῖνος 
ἦν ἐπινοίας οὐχ ἠπόρει πρὸς τὸ χολάζειν, 
ἰγαθὸς πάλιν διὰ τῶν ἐπαγομένων δοξάξειν 
οὐ διελίμπανεν' ὅπερ οὖν χἀνταῦθα γί- 
πῦρ γὰρ αὐτὴν παραλαθὸν ἀπαθῆ διετήρει 
ἀποδαλὸν ἐνέργειαν" εἶτα χαὶ αὖθις ἀρ- 
ἴθεν͵ εἰς τήγανον βληθῆναι χελεύει πίσσῃ 
χαὶ ἀσφάλτῳ. Ἐφ᾽ οὗ στᾶσα μέσον ἀτρέπτῳ 
( τῶ προσώπῳ τὴν ἄνωθεν ἐχάλει ἐπιχου- 
εὐθὺς τὸ πῦρ οὐχέτι ἦν πῦρ, καὶ τὸ φλῬέ- 
ψυχρότητα μετεβάλετο, ὡς δοχεῖν παρὰ 
᾿οσώδει xai ἐν πόα τινὶ μαλαχῇ τὴν ἁγίαν 
ἐσθαι. 
ὡς οὖν πάντων τῶν ἐπαγομένων xo)xctn- 
| μὲν τὴν μάρτυρα τοῦ Χριστοῦ βλαπτόν- 
ὁρῶντας δὲ μᾶλλον εἰς θαῦμα χινούντων, 
| τι xai δράσειεν ὁ τοῦ πονηροῦ γνήσιος 
τὸν διὰ ξίφους θάνατον ἀποφθέγγεται 
ς. Οὐ διαγγελθέντος, φανερὰ ἦν à μάρτυς 
'σα χαοᾶς". τῇ μητρέ τε προσῆγε δέησιν 
τρὸς εὔχετθαι, χαὶ ταῖς ἀδελφαῖς παρήνει 
ποὸς τὸ βραδεῖον τῆς ἄνω χλήσεως χαθ- 
πουδῆς" Οἴδατε, λέγουσα, τίνι συνεταξά- 
οὔ τῇ σφραγῖδι ἐνεσημάνθημεν. Τούτου 
ον ἐμμεῖναι τῇ ὁμολογία μή ἐχχαχήσωμεν' 
ἡμᾶς ἐγείνατο, ἡ αὐτὴ τὰς τρεῖς ἀνεθρέ- 
|! μιᾶς ἐτράφημεν τὴν σωματιχὴν τροφήν 
ν πνευματιχήν᾽ ἕν τὸ τέλος xai ταῖς τρισὶν 
; ἀδῆλφαῖς ἀδελφὰ φανήτω x«i τὰ φρο- 
χεῖον ὑπόδειγμα ταῖς μετ᾽ αὐτὴν, ἡ πρώτη 
Γούτοις αἱ ἀδελφαὶ τοῖς λόγοις ἐπιῤῥω- 
αἱ τὴν μάρτυρα προσειποῦσαι τὰ τελευ- 
ἀσπαπτάμεναι, ἠξίουν ὑπὶο τοῦ 
Ἰθῆναι Δεσπότον, τὸν ἴσον αὐτῇ δρόμον 
«ποοσχόπως, ἴα χαὶ τῶν ἴσων ἀξιωθῶσι 


αὐτῶν 


δὲ γενναία μήτηρ οὐδὲν ἀγεννὲς οὐδὲ 
y tt xai γυναιχεῖον πάσχουσα, ἀλλ᾽ ὥσπερ 
ταπεινὸν χαὶ ἀνάξιον θυγατοὸς τοιχύτης 
' x«t εἰπεῖν, ὅλως ἦν ὑψηλὴ, ὅλως μεγα- 
ὕτο λυπουμένη μόνον, ud τὰς ἄλλας ἴδοι 
τοῦ παοαδείγματος τῆς πρώτης ἀπολει- 
«i χινδυνεύσῃ uti; ὀφθῆναι μόνης xal οὐ 
ὅτων εἶναι μήτηρ γνησία. Διὸ x«i ἀξίοις 
t ποοέπεμπε λόγοις. Ἐγὼ υέν σε, θύ- 
γνησα, λέγουσα, καὶ πόνους ὠδίνων ἐχαο- 
| coi, καὶ εἰς TOUVÓ σε ἡλιχίας τρέφουτα 
λὴν ἀλλὰ ἀπέχω τὰ τοοφαῖα νῦν, ἀπέχω 
| τὰς ἀντιδόσεις πολλω τῷ μείξονι Ei 
ἡδεὶς δύναται γονεῦσιν ἀντιδοῦναι χάριτας 
γὰο παο᾽’ ὧν αὐτὸ τὸ εἶναι εἴληφεν ; ) 
uot πάντα πεγαλοποεπῶς ἀποδέδωχας, 
ut θυγατρὸς μητέρα δείξατα, οὕτως ὑπὲρ 
εγαλοψύχως ἀθλέσασα. Πρὸς ὅν ἄπιθι, 


Β 


C 


delitateimn, et jubet ei mamillas exscindi. Tum lice- 
bat in ea videre rem novam et prodigiosam. Ei 
enim pro sanguine fluebant rivi lactis. Quod qui- 
dem judici majorem adhuc iram  accendebat, et 
supra candentem focum eam jussit imponi. Sed 
quomodo ille cum esset malus, facile excogitabat 
supplicia : ita etiam bonus Deus per ea qu&inten- 
tabantur, sauctam non cessabat glorificare. Quod 
hic quoque usuvenit. Nam cum ignis eam appre- 
hendisset, conservabat illesam, amissa propria 
operatioue. Deinde rursus quoque illinc sublatam, 
iubet injici insartaginem piceaccensam et bitumine. 
In cujus stans medio, constanti et minime turbato 
vultu supernum invocavit auxilium. Et continuo 
ignis non erat ignis, et ardor mutatus fuit in frigi- 
ditatem : adeo ut videretur in roscido prato et in 
molli herba sancta requiescere. 

VIII. Sic ergo omnibus, que inferebantur, sup- 
pliciis martyrem quidem Christi nihil ledentibus, 
eos autem quiaspiciebant, moventibus ad admi- 
rationem, nesciens quidnam ageret maligni mini- 
ster germanus, in eam mortis gladio inferende 
pronuntiat sententiam. Quod cum esset ei renun- 
tiatüm, apertum erat, gaudio plenam esse marty- 
rem, Quee matrem est precata, ut oraret pro filia, 
et sorores est exhortata, ut non dubitarent mori 
proconsequendo bravio eeternee vocationis: Sci- 
tis, dicens, cui nomen dedimus et cujus sumus 
signate signaculo. In ejus ad finem usque persi- 
stere confessione, ne ignavia adducte dubitemus. 
Una mater nos genuit, eadem tres aluit, ab una 
sumus educate tam corporali alimento quam 
spiritali : sit unus finis etiam tribus, sororibus sint 
sororie et german: voluntates. Sit prima dome- 
sticum exemplar, iis que eam consequentur. His 
verbis confirmati sorores, cum martyrem allo- 
quentes, extremum ei vale dixissent, rogarunt ut 
pro se communem precaretur Dominum, ut sine 
offensione cursum ei p:irem peragerent, ut pares 
quoque consequerentur coronas. 

IX. Generosa autem mater, non illiberaliter, 
neque pusillo et effeminato animo se gerens, sed 
perinde ac erubescens aliquid facere, aut dicere, 
quod esset abjectum et indignum tali filia, erat 


D omnino magni et excelsi animi, hane solum animo 


accipiens molestiam, ne videret alias primsee exem- 
plum non assequi, οἱ veniret in periculum, ne 
unius solius et non trium videretur esse mater 
germana. Quocirca filiam dignis verbis proseque- 
batur: Ego quidem, o filia, te genui, dicens, et 
propter te tuli partus dolores, ette nutriens de- 
duxi ad hanc usque etatem: sed nunc accipio 
mercedem alimentorum, accipio laborum remune- 
rationes, easque mutiplicatas. Nam etsi nullus 
possit parem gratiam referre parentibus (quomodo 
enim cumab iis ipsum, quod sumus, acceperimus?) 
tu tamen mihi omnia abundanter reddidisti, cum 
me talis filie matrem esse ostepnderis, et tam 


501 


MENSIS AUGUSTUS. 


magnifice pro Christo decertaveris. Ad quem vade, ἃ réxvov, ἄπιθι τοῖς aipast τοῖς ὑπὲρ τούτου - 


filia, vade, tuo sanguine pro eo effecta purpurea, 
quo tuo sponso conspicieris, quo coram ipso si- 
-steris quovis colore et flore colorata speciosius. 
Hsc cum illa a sororibus et matre audivisset, por- 
recta continuo cervice, ei caput amputatur: et 
,sustollitur ad Christum, qui est caput omnium. 

X. Impius autem judex non ferens ignominiam, 
,ex se parte victorie damnum cogitabat ex aliis 
reparare : multo autem magis per eas quoque vi- 
etusapparuit. Continuo ergo accersita ea, que erat 
secunda : Crede mihi, inquit, filia, et cum ma- 
ximam deam Diana: adoraveris, leta discede. 
Illa autem, Spes revera, 408 pudore affici non 
potest : Quomodo, inquit, credidisti me esse soro- 
rem prrecedentis, cujus jam fecisti periculum : ita 
tuo sit etiam animo persuasum, fore ut constantia 
conspiciar ejus soror: et nihil esse omnino nec 
letum, nec molestum, quod me ab hac traducat 
constantia. Hsec cum ille audisset, convertitur con- 
tinuo ad puniendum, producere iuterrogationem, 
inane esse judicans et supervacaneum. Veste ergo 
nudatam, jubet ipsam quoque, sicul primam, cru- 
dis boum nervis flagellari. Cum autem par sup- 
plicium sustinens, ei quoque parem ostenderet 
fortitudinem, major ira judici est excitata : etjubet 
fornacem valde accensam, venerandam excipere 
martyrem. Sed Deus sororis ejus quoque curam 
gerebat similiter. Tdipsum autem nunc quoque 
accidit, quod in flamma Babylonica ; nam ingres- 
sam martyrem flamma nequaquam tangebat. 
Propterea ergo Spes emittebat voces, quibus simul 
el gratias ageret, et supplicaret. Agebat enim gra- 
tias Deo, quod in malis illesa fuisset conservata : 
supplicabat autem propterea que erant futura, 
ut in omnibus illus nomen glorificaretur, et pu- 
dore afficerentur impii. 

X]. Eam ergo non reveritus impius, quam ipse 
quoque ignis visus est revereri, jubet eam ligno 
suspendi, et ferreis laniari ungulis. Illa autem 
tunc quoque eamdem pre se ferebat animi magni- 
tudinem, quam in malis precedentibus ostenderat. 
Quamobrem liberalis quidem gratia illustrabat 
oculos, membris vero dilaceratis quidam odor 
suavis aderat. Leniter autem summislabris subri- 
dens: Tu quidem, inquit, o sanguinarie, putas 
robur meum enervare suppliciis. Ego autem a meo 
Christo confirmata, confido fore, ut te infirmum 
reddam et imbecillum, et irritos efficiam tuos co- 
natus, qui cum femina bellum gerere sis agres- 
sus, idque cum sim juvencula, et ad opem mihi 
ferendam nihil habeata paratum, nisi quod in 
Deo vero confido. His ad furorem incitatus, jubet 
lebetem pice et resina plenum, et vehementer ac- 
censum sanct: subjici, Deo autem de more ope- 
rante, lebes quidem dissolvebatur tanquam cera a 
facie ignis: quod vero in se habebat incensum: 
repente diffusum, non paucos perdidit ex iis qu! 
circumsistabant, infidelibus. Sed ne sic quidem 


B 


D 


νιγμένη, oig; xmi ὀφθήσῃ τῶ σῷ νυμφίω, οἷς 
παραστήσῃ παντὸς φυχίου καὶ ἄνθους pam 
X&£Y 00004670. Τοιαῦτα πρὸς τῶν ἀδελφῶν ü 
τοιαῦτα πρὸς τῆς μητρὸς ἀκούσασα, τὸν r. 
εὐθὺς ὑποσχοῦσα τὴν χεφχλὴν τέμνεται, χαὶ πρὸς} 
τὸν τὴν πάντων ἀναφέρεται χεφαλήν. 

Ι΄. Ὃ δυσσεδὴς μέντοι διχαστὴς τὴν αἱτχύν 
φέρων ix τῶν λοιπῶν ὑπενόει τὴν ὅτταν ἂς 
σασθαι: πολλῷ δὲ μᾶλλον χαὶ δι᾽ αὐτῶν ipn 
χώμενος, Εὐθὺς οὖν τὴν ἐλάττονα τοῖς ἔτι: 
δευτέραν καλέσας: Πείσθωητί 
xxi τῇ μεγίστῃ θεῷ ᾿Αρτέμιδι προσκχυνήτατε, - 
χαίρουσα ἄπιθι. Ἡ δὲ ἀχαταίσχυντος τῷ ax 
πίς: Ὅν τρόπον ἐπίστευσας, im, CCP: 
τῆς ποολαδούσης, ἧς ἤδη x«t πεῖραν εἴμ :: 
πείσθητι χαὶ τῇ γνώμῃ καὶ τῇ ἐνστάσει Zu. 
ὀφθήσεσθαι, x«i μηδὲν εἶναι uti; 
τῶν εὐφραινόντων, οὐ τῶν 
μεταπείσει ἐνστάσεως. 
ἐπὶ τὸ χολάζειν εὐθὺς τοέπεται͵ τι’ 
ἐρώτησιν παρατείνει)» ὥς τι μώταιον χρίνας στ΄ 


pot, θύγατες 


ταύτης 
λυπούντων͵ 3d: 
τοιαύτης Τούτων x 


ἀκούσας 


ριττὸν. Τῆς ἐσθῆτος οὖν γυμνωθεῖταν X" 
αὐτὴν ὁμοίως τῇ πρωτῃ βουνεύοοις ὠμοῖς i 
ξεσθαι. Ἐπεὶ δὲ ἴσην τὴν χόλασιν ὑποιξοτ ἡ 
τὴν καρτερίαν ἴσην αὐτῇ ἐπεδείκνυτο" xai i i: 
μείξων τὸ δικαστῇ διανίστατο, καάμινω, εἰξις 
λεύει πρὸς μέγα διαχαυθεῖσοαιν τὴν σεμυνζ, E 
σῆκι. Αλλ᾿ ὁ τῆς ἀδελφῆς Θεὸς nuu; τς τ: 
ἦν ὁμοίως αὐτῆς χηδομενος. Γένεται οὗ, σὸς 


Lon Ld 
deu. T6 


Ba6u)evwia φλογὶ παραπλήσεον, χαὶ -iü 
P [] * 


ἐπιξάσης οὐδαμὼς ἥπτετο διὰ ταῦτα ποὺς 

















στηοιους ἡ 'EAnig ἅμα «αὶ ἔχκετηοίους uw: 
ἐφ᾽ ol; ui? ἤδη xaxoi; ἀπαδὴς rich 
οίους, ἐγ' οἷς δὲ ἔμελλεν ὥσέχετηρίους, vas τὸ. 
τὸ ἐχείνον ὄνομα δοξασθῆναι, χαὶ χεττγῖνε 
τοὺ: ἀσεθεῖς. 

ΙΑ΄. Οὐχ αἰδεσθεὶς οὖν ὁ ἄνομος ἕν τ τ" 
mup αἴδεσθὲεν ἐφάνη, ἀναρτᾶσθαι ξ.)» τοῦτ. 
ὄνυξί τε σιδηοοῖς ξέεσθαι. Ἢ δὲ τὲν ἴσον τα 
ἐπὶ τοῖς προλαδοῦσι δεινοῖς, xxi νῦν xat 
Διὸ χαὶ χάρις μὲν τὰς ὄψεις ὑπηνυγαῦῖω uci 
μέλεσι δὲ τοῖς ἀποξεομένοις πολὺ τὸ εὐὐδε τα 
ΓἌχρῳ δὲ μειδιάματι χαὶ ὅσον ὧν τοῖς ytum: 
τρέχειν. Σὺ μὲν, ὦ μιαιφόνε, quai», eiu τῷ 
τιμωρίαις τὸν τόνον ἐχλύειν" ἐγὼ δὲ τὼ i 
ῥωννυνμένη πέποιθα μᾶλλον ἅτονόν ct χαὶ zi 
ἀποδεῖξαι, γυναικὶ προσδαλόντα πόλεμον, χε 
νεαρᾷ οὔσῃ xci μηδὲν ἐχούσῃ πρὸς ἀου ὃ, 
ἐπὶ Θεῷ μόνῳ ἀψευϑεῖ θαῤῥούσᾳ. Τοῦτοι; t 
μανίαν παοοξυνθεὶς, λέδητα κελεύει πίσες; 3 
ῥητίνης ὑποπλησθέντα x«i λαδρως ἐχχεὺπ 
ἁγίαν ὑπολαθεῖν. Θεοῦ δὲ κατὰ τὸ cm 
ἡοῦντος, ὁ ui» λέδης xaburtp κηρὸς ἀξὸ τι 
πυρὸς διελύετο᾽ ὅπερ δὲ χαιόμενον εἶχω δ΄ 
ὀλέγους τῶν fud 
ἀπίστων AA οὐδὲ ov f 
εἴγεν ὁ τυφλώττων ἀχριθῶς τὴν dubow,: 
θαυματουργοῦσα ταῦτα δύναμις ὄν. "OUp x& 


ἐξαπίνης δια χεθεν, οὐχ 
du^ ufvato. 





UM S. SOPHLE ET FILIARUM EJUS. 


510 


4. χαὶ ἀπόρως À potuit ille mente cscus intelligere, queenam esset 


ἡ ποιῶν, τὸν διὰ 


' 4. γῆ, καὶ χατ᾽ αὐτῆς 
ε "τὴ τὴν υαἡτοιχὴν ὑξν 
τὴν τελευταίαν ὃς χαὶ 


“ἰστὴ πρὸς τοὺς ἀγῶνας 
χλὲς διδοῦσα, καὶ πιστοὺς 
λόγους παρέχουσα. Εἶτα τῷ 
ἐιψάνῳ τῆς ἀδελφῆς περιείχετο, 
σσετο " τοῦτο ui» ὡς ἁγίας τι- 
αἱ θαῤῥοῦσα ὡς ἀδελγῆς δαχοῦσαι 
γενείας ἐφέλκετο, x«i πρὸς ἡδονὴν 
ν, τῷ συνειδέναι αάρτνοχ τὴν χει- 
ς γὰρ ἂν xai ἐδάχρυσε ποὸς 5» ἤδη 
ἴσον τρόπου τῆς τελευτῆς; δέχεται 
τὴ τὸν διὰ ξίψους θάνατον, καὶ ἄπεισι 
χν, τὴν μακαρίαν ὄντως ὁδὸν, χαὶ πᾶσι 
ἐπιθυμητὴν, ὀλίγοις δὲ βάσιμον. 


hec virtus, que faciebat miracula. Unde etsi in 
omnibus, quee fecit, superalus fuisset, nesciens 
lamen quid ageret, in eam mortis per gladium 
inlerende, eque atque in ejus sororem, pronun- 
liat sententiam. Rursus autem ea quoque in de- 
cessu prece implorabat maternas : postremam au- 
tem post ipsam sororeimn excitabat ad certamina, 
seipsam pulchrum et certum exemplar prebens, 
el ex uno quod passa sit, orationem faciens fide 
dignam Deinde adjacentes sororis accedens reli- 
quias, eas amplectebatur : et partim quidem ex eo 
cominota, quod esset soror, ad lacerymandum attra- 
hebata cognatione: partim autem intelligens mar- 
Lyreimn eam esse, quee jacebat, reliquias honorabat, 
lanquam sanctas, et ad gaudium retrahebatur. 
Quomodo enim propter sanctam laerymaretur, ad 
quam libenter pari modo mortis jam tendebat. 


ipsa quoque inortem gladio, et pulehram viam ingreditur, viam vere beatam, et quee 
quidem omnibus Christianis, sed quàm pauci ineunt. 


ν ἄνομος διχαστὴς εἰς ἔσχατον ἀπο- 
τὸ τῆς αἰσχύνης περιφανὲς ὑπενεγ- 
ὥς, ὅμως ἐπὶ τῇ ἐσχάτη τῶν ἀδε)- 
ἃς ἔλππίδας. Ἔδαχνε γὰρ αὐτὸν τὸ 
ic μάρτυρος, ὡς εὐεπιχείρητον αὐτῷ 
ἡσδοχώμενον. ᾿Επεὶ Ot xoi ποοτῆγε 
x«i λόγους ἐχίνει πείθειν δυναμέ- 
άτω Gt, φησὶν ἢ ᾿Αγάπη, τὸ νεαρὸν 
t, ὡς εὐεξχαπάτητον ἔσται, x«l λόγοις 
λως δολώμενον" διδάξει γάρ σε piv 
t ὅτε τῆς αὐτῆς ῥίζης ὁρπηξ ἐγὼ, 
mg γαστρὸς γέννημα, ὧν ἤδη δύο 
τέχνων εἰς πειραν ἐλήλυθας. Οὐ γὰρ 
b» προλαδουσῶν αἰσχυνθήσεται, οὐδὲ 
"ἕνειαν ἐγὼ ψεύσομαι, ἀλλὰ τοσούτω 
ὦ χαὶ τῇ χαρτεοίᾳ, ὅσῳ xui τῇ 
Ὁ, τὴν 109 Χριστοῦ βοήϊειαν ἐπὶ 
μίνη. Οὐχ ἥἤνεγχε τὴν παῤῥησίαν 
oóg, ἀλλ᾽ ἰχρίῳ τὴν ᾿Δγάπην ἀναρ- 
, Χχαὶ ἱμᾶσι τείνεσθαι πανταχοθεν͵ 
λῶν ἁρμονίας τῷ σφοδοὼ τῆς ἐνστάώ- 
φύσιν συνθέσεως διασπᾶσθαι. ᾿Αλλὰ 
ἰὕύναμις ἡ τῶν ἄλλων ἀδελψῶν προ- 
αὐτῆς ἦν, ἀπαθῇ χαχῶν συντηρούσα. 
ναροῦν xai αὐτῇ χάμινος 6x παν- 
πρότιρον τοῦ προστάξαντος ἰσχυρῶς 
ἔντος " Ὁρᾷς 
τὰ σον χαιόμενον 
νᾶιο τὴν ἀπειλὴν αὐτοῦ ἐχγυγεῖν, εἰ 
ττόμενον οὐδὲν ὑπερτιθεμένη τελέσαι 
à δέ σοι x«i φιλανθρωπότεουν χοή- 
'&p χατὰ πρόσγχημα ῥήματι μόνω, 
ἱβτεμις, χαὶ εὐθὺς ἀπολύῃ 
Mà γίνοιτό μοι, φησὶ, μηδὲ ῥήματι 
τ δρᾶσαι καὶ ἀπρεπὲς, χαὶ γλῶσσαν 
τεδείας. 
πὸ τοῦϑε; Τοὺς λόγους ἀφεὶς, τὸ ὑπὸ 
,σθὲν ἐποίει, καὶ ἀχοντίξεσθαι ταύτην 
αττεν. Ἣν δὲ οὐ τοὺς συλληψομένους 


οὖν, ixtivóg gu7t τῇ 
πῦρ; ᾿Ετέοως 


πάσης 


ὁνπῶσαι τοιούτῳ φθέγαατι, xx. 1:€ dat τῆι: TL τῷ 


XII. Iniquus autem judex cum ad extremam 
venisset dubitationem,et non possel apertam ferre 
ignominiam, in extrema tamen sorore adhuc spe 
tenebatur. Eum enim movebat valde tenera illius 
&tas, quee ei existimabatur fore expugnatu facilis. 
Postquam autem adhibuit interrogationes, et movit 
verba, quie poterant persuadere : Ne te decipiat, 
inquit Charitas, etas mea tenera, ut que facile 
possit decipi, et a tuis verbis allici. Te docebit 
mox experientia, me esse ramum ejusdem radicis, 
et fetum illius unius uteri, cujus jam duorum 
germinum et filiarum fecisti periculum. Non enim 
quantum in me erit, priores pudore afficiam ne- 
que degenerabo ab eadem nobilitate : sed tan- 
lum superabo fortitudine, quanto majorem habeo 
experientiam, ut que Christi auxilium in eis didi- 
cerim! Hanc libertatem non tulit sceleratus, sed 
jubet suspendi Charitatem, et oni ex parte ex- 
tendi loris adeo ut membrorum compages vehe- 
menti illa contentione divellerentur ἃ naturali sua 
compositione; sed Dei virtus, quie aliarum sororum 
curam gesserat, cum ipsa quoque erat, illam ille- 
sam servans a malis. Accenditur ergo ei quoque 
fornax ex omnis generis inateria, cum is qui jusse- 
rat, prius vehementi ira fuisset incensus : Vides. 
dicit ille martyri, ignem qui contra te m-veto*. 
Non poteris aliter minas ejus effugere, nis: jn» 
imperatur minime tergiversans, effectum »e33«e7« 
studueris. Ergo autem te utar etiam benizL:os. 2n: 
enim solum : Magna Diana, el statim at cmt: en- 
minalione liberaberis. llla autem : Att :;ncnr. 
ut vel solo verbo faciam alquid imp.&zz ἐς anaecz- 
rum,et linguam tali polluam locuumocQe. rzum& e«t 
aliena ἃ pietate in eum, qui c7eavit. 


XIII. Quid deinde ? Verbis relictis far, 13 «: 
jubebat ira, et jussit eam jaciin iggeds. Dile. «1 
non solum eos qui ipsam erani eompralakos ia. 


511 


MENSIS AUGUSTUS. 


sed propemodum ipsum etiam jussum preveniens, Α μόνον, ἀλλὰ μιχροῦ χαὶ αὐτὸ τὸ πρόσταγμα 


in mediam flamrnam insiluit, tanquam in aquas 
calidas et lavacra suavissima. Protinus ergo flamn- 
ma quidem diffundebatur, et apprehendebat eos 
quicircumstabant.Tetigitautem ignisipsum quoque 
judicem,tum ut ulcisceretur impietatem,tum ut ipse 
minime dubilaret, sed uteretur seipso teste divine 
potentie. Sic ergo res quidem impiorum afficie- 
bantur dedecore ; glorificabatur autem Deus per 
suam martyrem. Judici autem male se habebat 
ea pars corporis, quam flamma tetigerat, et mittit 
quosdam,qui sanctam adducerent. Qui autem missi 
fuerant, vident quosdam candidis indutos vestibus, 
eleganti et honesta specie, qui vel sola forma po- 
terant adducere in admirationem; qui eliam sepe 
visi fuerant cuin beata versari in fornace, et simul 
cum ea preces fundere. Cum autem eis sanctam 
conantibus capere solute essent dextere, non va- 
lentes aliquid amplius facere : Egredere, clama- 
bant, ancilla Dei: vocat te judex. Que etsi ex 
igne egressa esset illesa, cum ei omnino non no- 
cuissel ignis, et impius corpus haberet adhuc se- 
miustulatum, et ex ipso posset intelligere : cras- 
sam tamen nubem ferens in oculis, erat plane 
insipiens. Propterea in eam rursus alia induxit 
supplicia, et jubet ejus membra transfigi terebris. 
Cum autem martyr habens omnino mentem ad 
Deum sublatam, parum aut nihil curaret tormenta, 
eam morte condemnat. Quod quidein cum audiis- 
set adolescentula, cujus non erant pusilli et mulie. 
bres spiritus, et reputasset hoc esse veluli si- 
gnaculum et firmitatemsue in Deum confessionis, 
magnas Deo egit gratia : Ago tibi gratias, dicens, 
divina Trinitas, una divinitas, una gloria. una po- 
tentia, quod te et tuis martyribus meis sororibus 
dignam me, que sum minima, reddidisti. Concede 
autem, ut mater mea post meum decessum tandiu 
sit in hac misera vita superstes, ut tuis ancillis 
justa faciat. 


XIV. Cum sic precata esset beata Charitas ad- 
mirandee filie mater admirabilis pro ea est preca- 
ta, non ut eam videret vivam, et longo tempore 
viverel, mortem effugiens, οἱ eam solam haberet 
consolationem et spem senectutis, cum ab aliis 
essel deserta filiabus; nihil horum est precata, 
aut voluit; h:vc enim judicabat esse matrum illi- 
beralis et pusilli animi, et que intuentur solum 
ad id quod adest, et quod videtur : sed ut con- 
venienter ejus proposito acciperet consummatio- 
nem et bona facta bonus sequeretur exitus. Quam- 
obrem ad mortem ei addens animum, et ad ἢ. 
nem, cursus confirmans : Euge, dicebat, o filia ; 
o mei uteri revera felix planta! o qua honora- 
visti parentes! ὁ que Deum in tuis glorificasti 
membris. Quis non tuam laudabit fortitudinem ? 
Quisnonan!mi robur etconstantiam? Vade ad coin- 
munem Dominum, ad thalamum, in queim non ca- 
dit interitus, ad quietem revera beatam, laborum 


D Ὑπροκόμον ἐλπίδα τῶν ἄλλων θυγατέρων i 


γουσα͵ ἐπὶ μέσης ἥλατο τῆς φλογὸς, G7ri 
θεραῶν ὑδάτων καὶ λουτρῶν ὥδιστα. lax. 
γοῦν ἢ μὲν φλὸξ διεχεῖτο, χαὶ τῶν Tipus. 
ἐπελαμβάνετο" ἥπτετο δὲ χαὶ αὐτοῦ τοῦ du 
ἄμα utv τὴν ἀσέδειαν ἀμυνόμενον, χαὶ πρι; 
μηδὲν αὐτὸν ἀμφίδολον ἔχεεν, &)) ἑαυτῶ με: 
χρῆσθαι τῆς τοῦ Θεοῦ δυνάμεως. Οὕτως οὖν τὶ 
τῶν ἀσιδῶν χατῃσχύνετο, Θεὸς δὲ διὰ cia 
μάρτυρος ἐδοξάζξετο᾽' εἶχε δὲ x«i τῷ διχαστὶ τ 
ρως τὸ παραπολαῦσαν τῆς φλογὸς μέρος ταῦ 5 
τος, xal πέμπει τινὰς ἀἁξοντας τὸν ἀγίαν. ( 
πεμφθέντες λευχημονοῦντας ἑώρων τινὰς rry 
πους ὅτι μάλιστα χαὶ χαρίεντας ἔχπλεξο ii: 
μορφῆς ἐμποιεῖν δυναμένους - οἱ καὶ fuum; 
τῇ χαμίνῳ συνόντες τῇ μαχαρίᾳ καὶ Grm: 
αὐτῇ τὰς εὐχὰς ἐθεώθησαν. Ἐπεὶ οὖν ἐξηντεν 
τούτοις τὴν ἁγίαν λαθεῖν παρεῖντο αἱ ἐξ, 
δυνάμενοί τι δρᾶσαι πλέον - "EB, (6, ic 
Θιοῦ δούλη, ὁ διχάξων χαλεῖ. Ὥς οὖν dÜnw ; 
τοῦ πυρὸς ἐξῆλθεν οὐδὲν αὐτὴν τὸ καράτω : 
ψαντος, ὁ δυσσεδὴς χαΐίτοε ἡ μέφλεχτον ἔτι τὸ ο 
ἔχων, x«l ἀφ᾽ ἑαυτοῦ συνεῖναι 
παχὺ φέρων τὸ ἐπὶ τῶν ὀφθαλμῶν τῆς ψυχέ; xe 
ἀσύνετος Z4. Καὶ διὰ τοῦτο καὶ αὖθις cx 
ἐπῆγεν ἕτερας, καὶ τρυπάνοες αὐτὴν χει: ἐς 
ρονᾶσθαι τὰ «ἕλη, Ἐπεὶ δὲ τὴν διανοιαν iun 
τὸς πρὸς Θεὸν ἔχουσα τῶν ἐπαγομένων γε i» 
τιξεν $ οὐδὲν, τὸν διὰ ξέψους θάνατον mi 
καταχοίνει, ὅπερ ἣ μηδὲν ἀγεννὲς μηδὲ Scio 


δυναωενς, c 


( σὰ νεᾶνις ἀχούσασα, x«i ὥσπερ σφραγῖδε za 
i 


ἀσφα)ειαν τῆς πρὸς Θεὸν ὁμολογία, cm 
πολλὰς ὡμολόγει τῷ Θεῶ χάριτας ᾿ Epoca 


λέγουσα, θεία Τριὰς, μία θεότης, num 




















δύνααις, ὅτι καί με τοῦ ννμφῶνος τοῦ σα 


σὼν μαρτύρων τῶν ἐμῶν ἀδελφῶν 1:2 Ὁ 
ἐλαχίστην ἔδειξας. Δὸς δὲ χαὶ τὰ dcm 


μετὰ τὴν ἐμὴν τελευτὴν τῷ ταλαεπΌον τῶν δῷ 
σαι βίῳ, ὅσον τὰ νενομισμέναι ταὶς σεῖς ore 
víaty ἀφοσιώσασθαι. 

ΙΔ΄. Οὕτω τῆς μαχαρέας δεηθείσε: iMt. 
τῆς θαυμασίας θυγατρὸς θαυμαπτία atu 
ὑπὲο αὐτῆς δέησιν ἐποιεῖτο, οὐχ ἵνα τῶ 
Bux τὸν 
ἐχφγυγοῦσα͵ x«i παραμνθέαν αὐτὴν uóv im 


. - , , e . . 
904, οὐδ᾽ ἵνα μαχρὸν χρόνον 


οὖσα οὐδὲν τοιοῦτον Ὁ ηὔξατο ἡ r0! 
γὰρ ἀγεννῶν ἔχοινε μητέρων καὶ mp “ 
μόνον βλεπουσῶν, ἀλλ' ὥστε x«r& -i» wt 
θεσιν xoi τὴν τελείωσιν δέξασθαι xai zzi, 
ξἕεσι χαὴὸν ἀχολουθϑῆσαι xmi τέλος. Διὸ im 
τὸν θάνατον ἐπαλείφουσα ταύτην, καὶ πρὸς 

tÉ)og ἐπιῤῥωννῦπτα * Εὖγε, ὦ t 
ὦ γαστοὸς ἐμῆς μαχαίριον ὄντως y^ 
Θεὸν ἐν τοῖς σοῖς ἐξ 
σε τῆς ἀνδοίας οὐχ ἐπαινέσιι; " 
χαοτερίας, τίς τῆς ἐνστάσεως - ΓἈπιθι TX 


oc 

0 pouou 

Zea 

ἐ) γξ, 
"- » * 

γόνεις τιμησασα, ω 


μέλεσι " τίς 


χοινὸν Δετπότην, πρὸς τὸν νυμφῶνα τὸν 
πρὴὺς τὴν μαχαρίαν ὄντως ἀνάκανσιυν, R 


VITA S. STEPHANI. 


5i4. 


» τὰς ἀμοιθάς. Ὥς "aou τὸν στέφανον φαν- A &cceptura remuneraliones. Ut visione apprehendo 


δεξιᾷ Δεσποτιχῇ προτεινόμενον |. Ὥς τοὺς 
ὁρῶ χαΐροντας, χαὶ τὴν σὴν τελείωσιν 
ας Ὥ οἵαις ἐγὼ τρίσι θυγατράσι τὴν 
“τίμηχα | Oi« δῶρα, οἵα θύματα προσ- 
χύτῃ | Τοιαύτας εὐχὰς, τοιούτους λόγους ἢ 
Ἢρ ἐφόδιον τῇ θυγατρὶ παρασχουσα, πρὸς 
υμένην ὁδὸν παρέπεμψε, τὸν αὐχένα οὖν ἢ 
προτείνασα τὸν ὑπὲρ Χριστοῦ θάνατον 
τροθύμως, ἧς τὸ σῶμα ἣ μήτηρ περιπαθῶς 
εὐλαδῶς χατησπάξετο, τὸ τε τῆς φύσεως 
τῆς γνώμης ποιοῦσα, εὐωδιάσασὰ τε καὶ 
ἴσα, ὅπως ἔδει τὴν xai μητέρα x«i φιλο- 
μεγαλοπρεπῶς τε χαὶ φιλοτίμως, χαὶ ὅσα 
τὶ τοιούτοις γίνεσθαι λειψάνοις τελέσασα, 
ἀδελφῶν xai τοῦτο συνάπτει, xxl τῷ ναῷ 
TL ταῦτα, ὅν ἔτυχε πρότερον ἀναστήσασα 
» μέγα τι χρῆμα καὶ θησαυοὸν ἀδαπάνητον 
θιστος ὄντως δωρησαμένη Χριστιανοῖς, 
χῆς, ἴασιν σώματος, ἀπρόσχοπον βίου δια- 
τρὸς Θεὸν οἰχείωσιν, μεγάλων ἀγαθῶν πα- 
ὑρεῖσθάι δυνάμενον. Εἶτα μετὰ τὴν ἐκείνης 
, τριῶν ὅλων ἡμερῶν διαγενομένων, ἡ 
αὕτη μήτηρ ἐξελθοῦσα τὴν ὑπὲρ τῶν 
(dev τελέσουσα μνήμην, προσφῦσα τῇ τῶν 
σορῷ Τίμια παρὰ Θεῷ θύματα, ἔφη, 
ἕνα χαλλιερήματα, δέξασθε τὴν ὑμῶν μη- 
σχὴνον τοῖς ὑμετέροις οἷς κατοιχεῖτε 
σιν, Ταῦτα ἔφη, χαὶ συναπήχθη τοῖς ῥή- 
γενναία, καὶ ὕπνον ὕπνωσε τὸν διχαίοις 
α, à μήτηρ προστιθεῖσα ταῖς θυγατράσι, 
| πᾶδιν τῷ τῶν ἁγίων χορῷ. Αἱ γοῦν συνελ- 
ριλευσεδεῖς τὰ νενομισμένα xol ἐπ᾽ αὐνῇ 
" τῇ χοινῇ τῶν θυγατέρων σορῶ χατ- 
Εδει γὰρ ὥσπερ τῶν ψυχῶν, οὕτω δὴ χαὶ 
ἅτων μίαν αὐτῶν εἶναι τὴν χατοιχίαν, εἰς 
χτρὸς͵ Υἱοῦ καὶ ἁγίου Πνεύματος" τῆς μιᾶς 
ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ, καὶ προσχύνησις, 
ς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. "Apr. 


coronam, que dextera Dominiporrigitur. Ut video 
angelos letantes, etexspectantes tuam consumma- 
tionem. O quibus ego tribus filiabus honoravi 
Trinitatem : qualia dona, quales ei obtulisuffitus? 
Tales preces, talia verba cum egregia mater filise 
prebuisset viaticum, prosecuta est ad viam deside- 
ratam. Collum itaque porrigens beata, prompto 
et alacri animo subiit mortem pro Christo. Cujus 
corpus mater simul cum magna affectione et pie- 
tate est amplexa : faciensque quod volebat ratio et 
natura, cum ipsum sufflisset, et ut decebat matrem 
et marlyrum amantem, splendide et magnifice 
composuisset, et ea fecisset, que de more fiunt 
in rebus hujusmodi, id quoque in templo deponit 
simul cum sororibus, quod illa prius preeclare ex- 


 citaverat, rem inagnam et thesaurnm, qui consumi 


non potest, vere amans Christi femina largita 
Christianis medelam anime, medelam corporis, 
inoffensam vite transactionem, Deo conjunctio- 
nem, et qui polest magna bona prebere. Deinde 
cum tres integri dies iutercessissent post ilius con- 
summalionem, egressa heec egregiarum filiarum 
mater pro sacrosanctis filiabus peractura com- 
memorationem, accedens ad loculum reliquiarurm : 
Pretiose, dixit, apud Deum hostie, consummata 
et pulchre litata sacrificia, accipite vestram ma- 
trem contubernalem in vestris, que habitatis, 
tabernaculis. Haec dixit, et simul cum his verbis 
abscessit mulier egregia, et somno, qui justis con- 


C gruit, obdormiit mater addita filiabus, et cominu- 


ni rursus choro sanetorum. Cum autem pie 
convenissent femine, ei quoque justis factis depo- 
suerunt in communi loculo filiarum. Oportebat 
enim, quomodo animarum, ila etiain corporum 
esse unam habitationem : ad gloriam Patris et 
Filii, et Spiritus sanct, unius divinitatis, quam 
decet omnis gloria, houor et adoratio, nunc et 
in seecula seculorum. Amen. 





VITA 
SANCTI STEPHANI 


PAP/E ET MARTYRIS. 


(Latine apud Surium ad diem 2 Augusti. Grece non exstat.) 


empore Valerianus et Gallienus impietatis D detulisset,omnesejusfacultatesipse haberet et quos- 


:*esimperabant, Christianorum quamplurimi 
simos tyrannos declinantes, latitabant. Non 
tamen qui fidei certamen subeuntes, marty- 
iam assequerentur. Erat enim lex proposi- 
iicuuque Christianum hominem latitantem 


cunque honores in exercitu petiisset,oblinereposset. 
Illo igitur tempore B. Romane urbis episcopus 
Stephanus, cum totum clerum congregasset, sic 
eum affatus est : Audistis, fratres et commilit^nes 
mei, orudelissimuin edictum diaboli, ul si quis 


$15 


MENSIS AUGUSTUS. 


516 


Christianum deprehenderit, omnes ejus facultates Α Titulum vocatum fuisse diximus,itaque Nemesium 


ipse possideat. Moneo igitur vos, fratres, ut terrenas 
divitias contemnatis,quo coelestis regni heereditatem 
percipere possitis: Nolite hujusmundi principes 
extimmescere : sed Deum celi et terre Dominum, 
ejusque unigenitum Filium Jesum Christum adorate 
illum colite,ad illum confugite, qui potest nos omnes 
eripere de manibus inimicorum nostrorum et de 
diaboli malitia liberatos sua gratia corroborare. 
Il. Tunc presbyter quidam,nomine Bonus : Nos, 
inquit, terrenas nostras facultates relinquere 
in animo habemus, quinimo sanguinem ipsum pro- 
pter Dominum nostrum Jesum Christum, et ejus 
nominis confessionem effundere parati sumus, ut 
illum assequi digni efficiamur.His dictis,omnes cle- 


in aquam demisit, et baptizavit in nomine Patris, 
et Filii, et Spiritus sancti. Cum vero ex piscina 
exiisset, ccepit ipsius filia clamare : En hominem 
video, qui tetigit oculos meos, in cujus circuitu 
magne lucis splendor apparet. Tunc Stephanus et 
ipsam Nemesii filiam baptizavit, quee Lueilla vocata 
est. Ex hoc tempore multi coeperunt ad pedes 
beati pontificis Stephani se prosternere ; et cum 
lacrymis baptismum ab eo petere. illo itaque die, 
quo Lucilla baptizataest, mares et feminee sexaginta 
duo baptizati sunt. Sio igitur, divina gratia et 
ope adjuvante, multi viri Deum metuentes ex gea- 
tibus, beatum pontificem Stephanum adierunt, ut 
ab illo Christi baptismum acciperent. Mox illesan- 


rici ad beatissimi pontificis pedes prosirali, signi- p ctissimus pontifex, Spiritus sancti gratia refertus, 


ficarut, quod quisque gentiles domi suce habe- 
ret, qui baptizari optarent.Itaque a pontifice queere- 
bant num alio, an ad eum illos ducturi essent, 
quo baptizari possent. Jussit igitur beatissimus 
episcopus, ut postero diead cryptam, 4118 appella- 
tur Nepotiana, omnes convenirent. Cum igitur ad 
eam cryptam convenissent, inventi sunt illie tam 
mares, quam femine, centum et octo ; quos illo 
ipso die Pontifex in nomine Domini nostri Jesu 
Christi sanctissimo baptismate etaliis divinis myste- 
riis consecravit, et ut illis placatum ac propitium 
Deum redderet, sacrificium obtulit, sicque omnes 
sacrainen'!orum participes facti sunt. 

III. Eo autem die, qui deinceps secutusest,beatus 
Stephanus ordinavit tres presbyteros, el. septem 
diaconos, ac sexdeciin clericos et sedens omnes il- 
los docebat de regno Dei, ac de sempiterna illa 
vita, que futura est.Mox cceperunt populi ex Grie- 
cis et reliquis gentibus ad eum venire, qui divinos 
sermones audientes, a Stephano pontifice baptiza- 
bantur. Interea venit quidam tribunus militum, Ne- 
mesius nomine, cui erat filia unica qua ab incu- 
nabulis : apertos quidem oculos habuerat,sed nihil 
omnino aspiciebat. Ille se ad beati pontificis pedes 
prostravit, ac dixit : Oro te, pontifex, ut me et 
fillim meam baptizas, quo et ipsa illuminetur, 
et animas nostras ab sternis lenebris eripias, 
quoniam ad hanc usque diein semper in &rumnis 
et doloribus propter hujusfili:te meaceecitatem ver- 
satus fui. Tunc beatus episcopus : Si credis,inquit, 
ex toto corde, omnia tibi credenti concessa fue- 
rint. Ad hec Neuiesiustribunus : Ego ad hancusque 
diem toto animo credidi, et nunc eredo Dominum 
Jesum Christum Deum esse qui aperuit oculos ceci 
nali : neque enim humanis consiliis impulsus, sed 
ejus ipsius vocalione, ad sanctitatem tuam veni. 

IV. His audilis, statim beatus pontifex hominem 
illum adduxit ad locum quemdam, qui. vocatur 
Titulus pastoris; cumque et ipsum, et ejus filiam 
catechismo instruxisset, quemadmodum Christianae 
fidei canones etordo postulat, jussiteos jejunare us- 
quead vesperam. Cum autem venisset hora vesper- 
tína, benedixit aque in eo loco, quem pastoris 


eepit Christianorum multitudinem in unum locum 
convocare divinaque offloia celebrabatin martyrum 
latibulis, que crypte appellantur : quo tempore 
Nemesium patrem Lucille ordinavit diaconum. 

V. Impietatis vero sectatores quidam eum hee 
audivissent, insuper et Nemesium tribunum cum 
tota familia Christi dem sectari, baptismoque et 
fideilumine adjutum,cscitatempristinamabjecisse, 
rem detulerunt ad Glabrionem et Maximum consu- 
les, homines scilicetimpietatis valde studiosos.Tune 
illi de ea re consultantes, preeceperunt, ut quoeun- 
que in loco Nemesius diaconus inveniri posset, 
omnino gravissimis suppliciis affigeretur. Cumau- 
tem Nemesius ipse quodam die per viam Appiam 
iter faceret, et esset prope Martis templum, et Vale 


C rianum ac Maximum impios homines videret, qui 


ut antea consueverant fcedissima desmonibus sacri- 
ficia offerebant, ita Deum ipsum flexis gesibes 
oravit : Domine Deus creator cceli et terres, dissipa 
consiliaet machinas,quibus diabolus humanasmen- 
tes pervertit; dissipa eas, queso, per nomen Domini 
nostri Jesu Christi Filii tui, quem misisti in 
hunc mundum. Contere Satanam, ut miseri el in- 
felices isti ab ejus laqueis quibus irretiti sunt eripian- 
tur, ac humanis manibus fabricata simulacra de- 
relinquentes, agnoscant te omnium rerum creato- 


rem, Deum et Patrem omnipotentem, et unicum “Ἢ 


Filium tuum Dominum Jesum Christum. llla ipsa 
hora impius Maximus a diemone correptus, voce 
magna coepit clamare: Nemesius nunc factusChri- 


D stianus me incendit.Ecce illius oratio me cruciat. Ex 
illaigitur horaegressietemplo,jusserunt Nemesium ὁ 
detineri. Cum vero qui eum tenuerant, verberibus : 


pulsarent,repente Maxiinus consul efflavit animam. 


VI. Itaque Nemesius statim ductus estad Valeria- 
num in palatiuim, quod Claudii nomine appellatur. : 
" Quem sic affatus est Valerianus : Et ubinam est, 0 
Nemesi, prudentia illa tua, quam semper in teco- ' 


gnovimus, tum in consiliis ineundis, tum in rebus 
gerendis firmissimam ? An ignoramus nos, quid 
optimum, quidve pessimum sit, quippe qui noR 
aliud te adhortamur ut facias, nisi quod utilitatem 
tibi affere possit, ut scilicet que& vera suntample- 





r 
1 
: 


VITÀ S. ΘΤΕΡΗΑΝΙ, 


618 


ipsos non deseras, quos omnitempore Α miseris modis te consumam. Heec dixit, et Sempro- 


:oluisti et veneratus es ἢ Ad hzc  Ne- 
onus : Ego, inquit, scelestissimus verita- 
lereliqueram, et sanguinem innocentem 
et ad hoc usque tempus peccatis one- 
n ; sed Christi Domini et Dei miseri- 
o adjutus, tandem Creatorem meum 
jus baptismo illuminatus sum, qui et 
oculos aperuit, et corporeis filie mee 
ien restituit. Hunc adoro, hune timeo, 
n et preces supplex offero, cujus auxi- 
r implorabo, et simulcra omnia, qua 
sse cognovi, et ipsa, et eorum cultores 
rsecror. Tunc ait Valerianus : Nota mihi 
ia tua, quibus humanas cedes patrare 
ippe quiet Maximum consulem tuis prie- 
idio sustulisti : quin etiam adhuc contra 
reipubliee salutem temere christiano- 
lalia veneficia exercere non desistis. 

lictis, Valerianus ira percitus, jussit 
vato carcere detineri, quem, cum opus 
ndum precepit. Jussit etiam Sempro- 
jii famulum, domino suo fidelissimum, 
esse, a quo ejusdem Nemesii tum facta, 
nnia inquirerentur :cujusetiam filiam 
stodiri precepit apud sceleratam quam- 
'em, nomine Maximam. Postero autem 
Biquissimus Valerianus Sempronium 
n tribuno, qui vocabatur Olympius, ut 
, et de domino ipsius per eum inqui- 
m igitur Olyinpius his verbis aggressus 
ne qua de causa hic ante nos con- 
Hec ille ait. Ad que Sempronius nihil 
Sed nihilominus Olympius : Ausculta, 
proni, et fac quod jubent imperatores 
minus, multis et variis tormeniis cru- 
tendas igitur nobis Nemesii domini tui 
einde vero propitiis deorum nostrorum 
acrifices. Ad heec Sempronius: Si facul. 
i mei Nemesii requiris, scito illas a me 
se oblatas ; non enim nostra, sed illius 
Quod vero dicis et me hortaris, ut diis 
m, nullo modo faciam : Christo enim 
i viventis Filio sacrificium laudis et 
» cuiet dominus meus Nemesius seipsum 
1 hec dixisset Sempronius, furore ac- 


)lympius, et satellitibus dixit : Proster- D 


m istum, et virgis percutite. Afferte 
leum Martem ac tripodem, ut vel diis 
offerat, vel sine intermissione aliqua 
itiatur. Allatum igitur aureum [s&reum] 
m una cum tripode, in conspectu Sem- 
um fyit. Quod cum Seinpronius vidisset : 
iquit, te Dominus Jesus Christus Filius 
c dixit Sempronius, ac repente idolum 
jefactum est, quasi cera igne adioto. 
ridisset Olympius, stupore perculsus 
ox vero domi sue illum custodiri jussit, 
nocte omnia tormenta tibi afferem, et 


B 


nium custodiendum tradidit Tertullo cuidam, do- 
mus 8118 guberuatori. Exuperie autem conjugi - 
Olympiusipse narravit, quemadmodum Sempronius 
Jesu Christi Dei sui nomine invocato, Martis ido- 
lum comminuerit. 

VIII. Tunc Exuperia uxor : Si tanta, inquit, est 
Christi potentia, quantam dicis, satius nobis estde- 
hinc illos ipsos deos relinquere, qui neque sibi 
neque nobis opem ferre possunt. Quierainus igitur 
Deum illum, qui Nemesii tribuni tiliee umen resti- 
tuit. Tunc Olympius Tertullo precepit, ut mitius 
se gereret cum Sempronio, siquidem Nemesii pecu- 
niis inquirendis ipse operam dare vellet. Hoc 
mandatum exsecutus est Tertullus. Olympius vero 
cum conjuge Exuperia, et unico filio Theodulo, illa 
ipsa nocte venerunt, et ad pedes Sempronii pro- 
strati, dixerunt: Nos paulo ante Christi potentiam 
cognovimus, verum scilicet Deum illum esse, qui 
Nemesii tribuni filie oculorum lumen dedit. Quam- 
obrem te precamur, ut eures nobis dari salutare 
baptisma in nomine Jesu Christi, quem tu predi- 
cas. Respondit Sempronius : Si penitentiam agitis 
ex toto corde vestro, benignus est Deus meus, et 
accipiet vos peenitentiam agentes. Tunc Olympius : 
Jamjam, inquit, faciam, ut credas me toto corde 
Christi Dei fidem sequi. Heec dixit, et statim  cubi- 
culum patefecit, in quo habebat multa οἱ varia 
idola. Quibus ostensis: En, inqui, Semproni, hec 
omnia simulacra in potestate tua sunt: fac illis 
quidquid libet. Cui Sempronius: Age, simulacra 
ista omnia manibus propriis contere, auroque et 
argento, ex quibus confecta sunt, igne conflatis, 
pauperes congrega, et illis hec distribue. Fecit 
omnaia, quee Sempronius dixerat, Olympius, nihil 
prorsus dubitans. Hepente vero audita est vox e 
ccelo, dicens: In te, Semproni, requievit spiritus 
meus. Audierunt vocem iilam Olyipius et ejus 
uxor, etin fide ipsa facti sunt firmiores, ob idque 
ad salutare baptisma promptiores. Itaque Sempro- 
nium precabantur, petentes utsigillum Christi acci- 
perent, et peraquaun ac Spiritum denuo nascerentur. 

IX. Omnia hec Sempronius Nemesio domino 
suo retulit. Que eum Nemesius accepisset, celeri- 
ter adiitad beatissimum pontificem Stephanum, 
eique rem omnem exposuit. llle vero Christo Deo 
nostro gloriam dedit, et proxima nocte Olympii 
domum adiit. Quo viso, statim Olympius prostravit 
se ad pontificis pedes una cum uxore Exuperia, et 
filio Theodulo. Erexit autem illos sanctissimus 
pontifex, atque interrogavit, an crederent in Do- 
minum nostrum Jesum Christum. Cui omnes con- 
cordi animo respouderunt : Credimus, Pater san- 
ctissime, in Patrem, etFilium, et Spiritum sanctuin. 
Tunc pontifex eos bapuzavit in nomine sancte, 
consubstantialis οἱ individue alque  viviticantis 
Trinitatis. Ostenderunt autem illi et idola, que 
propriis manibus comminuerant. Quade resanctis- 
simus pontifex gratias egit Deo, et pro illis sacri. 


519 


MENSIS AUGUSTUS. 


fieiam obtulit benigno et salutis nostre auctori À rum reliquias diligenter inquiras. Cum hoc 


Domino Jesu Christo ; eosque sancte oblationis 
participes fecit. Itaque tota illa domus gaudio magno 
et hilaritate repleta est. 

X. Tertius dies preterierat, cum Valerianus 
et Gallienus imperatores valde impii hec au- 
dierunt, qui furore accensi, jusserunt Nemesium 
el ejus filiam Lucillam, indicta causa, torqueri. 
Sed cüm nullis tormentis de sententia moveri pos- 
sent, illos obtruncari jusserunt. Et quia cupiebant 
Lucille patri persuadere, ut sententiam mutaret, 
preceperunt Lucillam prius obtruncari. Cum vero 
et Nemesii propositum stabile atque immobile co- 
gnovissent, illum etiam securi percuti jusserunt in 
locoillo, qui estinter duas vias,Appiam et Latinam, 
non longe ab urbe Roma. Postera die nefarius 
Valerianus jussit Sempronium,publice audiendum, 
sisti. Cui dixit: Quare non consulis tibi ipsi, et 
diis te subjicis, per quos universa natura regitur 
etgubernatur? Christus me regit et gubernat, inquit 
Sempronius,qui et hanc sententiam mihi confirma- 
vit. Tunc jussit Valerianus Sempronium in ignem 
conjici. Milites igitur cum ignem multum aecen- 
dissent, sanctum illum virum Sempronium, vinctis 
postterga manibus, in mediam flammam conjece- 
runt. [taque bealissimus martyr Sempronius in me- 
dia flamma positus ; spiritum Jesu Christo com- 
mendavit. Pretiosee autem ipsius reliquie intacta 
permanserunt. Venit autem beatus pontifex Ste- 
phanus cum clericis et viris religiosis, sanctique 
Sempronii reliquias collegit, et illas cum Olympii 
et sociorum, qui prius propter Christum inter- 
fecti fuerant, sanctissitnis reliquiis collocavit. 

XI. Post multos dies Valerianus et Gallienus 
ecperunt beatum episcopum Stephanum et ejus 
clerum inquirere: quin etiam edicto proposito 
jusserunt, ut ubicunque inventi fuissent, post multa 
et varia tormenta, morte acerbissitna necarentur. 
Itaque detenti suut clerici duodecim, quoruin 
nomina hec sunt : Faustus, Maurus Primitivus, 
Columnius (Calumniosus], Joannes, Exuperantius, 
Cyrillus, Honoratus, Theodosius [Theodorus], Basi- 
lius, Castulus, Donatus. Qui cum multis cruciatibus 
torquerentur, neque adduci possent ut facerent quod 
jussi erant, postremo imperatores jusserunt 
illos obtruncari in via que appellatur Aquedu- 
ctus. Quorum veneranda corpora curavitTertullinus, 
qui fuerat Olympii servus quamvis adhucesset gen- 
tilis, et eorum reliquias reposuit prope corpora san- 
ctorum Juvini et Basilei, in via Latina. Cal. Aug. 

XII. Hec cum audivisset beatus Stephanus 
pontifex, jussit ad se accersiri Tertullinum, quem 
multis hortationibusad Christianam fidem conver- 
sum docuit de regno Dei, et sempiterne, vile myste- 
riis initiavit, sauctissimoque baptismate purgavit, 
atque illum adhuc alba veste indutum, ordinavit 
presbyterum. Quem cum docuisset de salute ac 
celesti regno sanctus pontifex : Esto, inquit, tibi, 
frater, hoconus impositum, ut multorum marty- 


B 


C 


D 


datum accepisset Tertullinus, post duos dies | 
presbyter ordinatus est, ἃ Marco tribuno coi 
hensus,ad Valerianum ducitur. Cui Valeria 
Age, inquit, domini tui pecunias huc affer ; : 
interficieris. Ad hec Tertullinus respondit : 

cuniasdomini mei et tu habere cupis,zeternam 
assequi poteris ; nam ille pro Christo morien 
ipsi facultates suas obtulit, in futuro illo &v 
recepturus. Si ergo et tu vere in Deum credi 
mutaque ac sensus expertia idola exsecratus Í 
misericors et clemens Deus te poenitentiam 

tem amplectetur. Tunc dixit Valerianus : 
domini tui pecunie &ternam vitam illi affe 
Maxime, inquit Tertullinus, et non solum 

nam vilam, sed perpetuum eliam regnum 

liant. 

XIII. His auditis, Valerianus ad eos serm 
dirigens, qui aderant : Delirat, inquit, Tert 
iste. Prosternatur igitur in terram, et multis 
pereutiatur. Itaque cum B. Tertullinus sine 
ricordia verberaretur, voce magna dicebat: € 
ago tibi, Domine Jesu Christe, quod non di: 
sti ine a domino meo et servo tuo Olympio, 
me antecessit martyrio functus. Cum itaqu 
verbera et plagas hoc diceret, jussit imperat 
lateribus ignem subjici. Cui aefarii atque 
homines hocseepeinculcabant: Tertulline sa« 
redde pecunias domini tui. Beatus vero T 
nus constanti animo atque hilari vultu dicel 
leriano : Age, miser, fac celerrime quidqui 
ut per incendium et flammas istas me saeri 
Deo gratum offerre possim. Tunc jussit Vale 
Tertullinum non amplius verberari, sed tra 
pritio urbis presidi, cui dixit: Age, requi 
isto pecunias Olympii domini sui ; deinde 
ilum diis libare : quod nisi fecerit, variis to 
tis crucietur. 

XIV. Cum hoc mandatum accepisset Sap 
statim tribunal sibi parari jussitin eo loco 
Mamerlini domus appellatur, preecepitque ἃ 
ad se martyrem, precone sic indicente : Addu 
huc sacrilegus Tertullinus : Adductus itaqut 
Tertullinus, quem preeses interrogavit, quo no 
vocaretur. Cui Tertullinus: Peccator, inquit, 
ego, servus servorum Jesu Christi. Tunc Sap 
preses sic eum affatus est: Considera que 
tibi preecipiuntur, et sine mora facias, quod 
ut vivas. Eia igitur diis sacrifica, et redde, 
jubemus, bona Olympii domini tui; sin m 
tormentorum suppliciis consumptus fueris. Ad 
respondil Tertullinus : Si nosses eterne vite 
citatem, non esses de presenti seculo anxiu 
sollicitus, ea curans qu& a demonibus, quo: 
colitis, suggeruntur, et tibi et tui similibus t 
nos cruciatus afferent. His auditis, Sapritius 
ses jussit Tertullini faciem lapidibus collidi. 
ctus vero Tertullinus, Deo gratias agens, 
presidi: Tu meum os confrinzi jussisti, et ἢ 


VITA S. STEPHANI. 


522 


sus Christus, quem ego colo, te ac À beatissimus pontifex a satellitibus extra monta 


olatrie auctorem conterct. Tunc pre- 
|ui presentes erant: Curnam iste 
apii pecunias reddere ? Et ad eum 
re, inquit, affer pecunias quas debes, 
308, ne capite obtruncatus, vitam 
ondit Tertullinus : Ego in Domino 
risto, cui credidi, confirmatus ita 
üm habere cupio, ut preesentem hanc 
illo ducam, cujus nullos certos fines 
deo. 

udiens Sapritius, furore accensus, 
1um inligno extendi, et nervis diu 
m igitur nervis ceederetur Tertullinus, 
mine Jesu Christe, ne deseras servum 
em et spem suam in te collocavit : 
ut in sancta et recta confessione tua 
quoniam .tu es spes mea, Fili Dei 
5381 Sapritius Tertullinum in rola 
n igitur in rota penderet beatus ille, 
i auxilium invocabal. Cum autem 
7 ac propositum ita firmum etstabile 
tius, ut moveri non posset, retulit 
inno, Tertullinum nullis minis, nullis 
us, nullis denique cruciatibus aut 
uci posse, ut vel diis immolet, vel do- 
ltates ac pecunias in medium afferat. 
ius sententiam ferens, jussit Tertulli- 
ri. E rota igitur depositus,duclus est per 
ad secundum urbislapidem,quo in loco 
truncatus. Ejus autem reliquias B Ste- 
zit, et sepelivit incrypta, que arenosa 
Kalendas August. [Cod. Kal. Augusti J. 
o autem die Valerianus misit cohor- 
um pontificem Stephanum cum multis 
yyteris ae diaconis comprehenderet. 
jntifex et ejus clerici cum eo compre- 
plurimi Christiani lugentes & longe 
ntur. Postea vero quam B. Stephanus 
ni ante ipsius tribunal stetit : Tune, 
issimus imperator, es ille Stephanus, 
cam nostram pertubare ac dissolvere 
,, quique consiliis et prestigiis Luis 
o, ut a deorum cultu desciscat? Adhac 
:opus Stephanus respondit: Ego rem- 


n perturbo, sed admoneo et hortor D 


165, ut derelictis damonibus, qui ado- 
is vestris idolis, ad verum Deum se 
?rgo, inquit Valerianus,tu statim in- 
es, ut alii exemplo tuo perterrefacti, 
t vivant. His dictis, jussitin templum 
hanum pontifleem duci, atque illic 
de illo pronuntiari. Ductus est igitur 
., 28. 

id. « Sepelierunt corpus ejus cum ipsa 
ie ejus aspersa ine crypta, in loco 


Caometerium Calisti. » 
yd. acoluthum. Nam non acoluthis tan- 


TROL. GR. CXV. 


et portam Appiam ad templum Martis. Quo in loco 
episcopus ipse, omnibus spectantibus, oculos in 
celum erexit, ac dixit: Domine Deus, Pater Do- 
mini nostri Jesu Christi, qui evertisti turrim con- 
fusionis apud Babylonem, destrue, quaso, nunc 
et locum hunc, in quo diaboli superstitio per ido- 
lorum cultum exercetur. Cum hec dixisset pon- 
lifex, repente facto tonitruo et fulgure maximo, 
templum Martis magna ex parte corruit. Quod 
videntes milites, perterrefacti aufugerunt, ac reli- 
querunt beatissimum Stephanum cum omnibus 
Christianis, qui eum secuti fuerant. ltaque illa 
ipsa hora B Stephanus abiit cum omnibus Chri- 
stianis, quos secum habebat, ad cemeterium 


B B. Lucille [aL. Lucina], ubi multis adhortationibus 


Christianos consolabatur, ipsos hortans et cor- 
roborans, ne tyrannorum minas et tormenta formi- 
darent, cum Dominus ipse dicat: Nolite timere eos 
qui possunt occidere corpus, animam vero non pos- 
sunt occidere : timete illum, qui potest et animam 
et corpus perdere in gehennam!. His adhortationi- 
bus bonus ille pastor proprias oves confirmans, 
obtulit Christo Deo omnipotenti oblationem. 

XVII. At impius Valerianus, cum et Martis tem- 
plum eversum fuisse, et Christianorum multitu- 
dinem cum pontifice Stephano esse audivisset, 
misit milites longe plures his quos antea miserat. 
Qui cum venissent, invenerunt beatum pontificem 
Stephanum Deo sacrificium offerentem. lllorum 
autem adventu sanctus episcopus nihil perturbatus 
est, sed tranquillo οἱ quieto animo Christo Deo 
sacrificium obtulit, atque ibidem capite obtrunca- 
tus est, quarto Nonas Augusti. Christiani vero, 
qui erant illie, cum se tali pastore orbatos vidissent, 
multas lacrymas effuderunt. Ejus autem veneran- 
dum corpus in illa eadem crypta deposuerunt, 
ubi et ejus sanguis effusus fuerat, in via Appia, 
in qua martyr ille multa cum pace requievit (1). 

XVIll. Eodem die milites idolorum cultores 
diaconum (2) quemdam invenerunt, Tharsitium 
nomine, qui purissimum Christi corpus ferebat. 
Comprehenderunt igitur illum milites : cumque 
curiosius ab eo inquirerent, quidnam secum ferret, 
et ipse indignum judicaret ante porcos margaritas 
projicere, nulla ratione adduci potuit, ut sanctissi- 
num ac purissimum sacramentum impuris homi 
nibus revelaret. Virgis igitur et lapidibus eousque 
Tharsitium contuderunt, quoad spiritum efflavit. 
Cum vero ejus corpus exanime per terram voluta- 
retur, curiosi et sacrilegi milites neque sub ulnis 
intra manicas, neque sub vestibus aliquid invenire 
potuerunt. Relicto igitur sic, ut erat venerando 


tuum, sed et laicis olim persecutione urgente con- 
cessum eratacceptain in Ecclesia Eucharistiam do- 
mum ferre. 


47 


illo Tharsitii corpore, multo cum stupore aufuge- ἃ 


runt, et ad Appi vise portam venientes, Christia- 
nos multos invenerunt. Mox Valeriano rem omnem 
exposuere. lllo autem ipso die Christiani veneran- 
dum gloriosi martyris Tharsitii corpus in ccemete- 
rio Calisti in via Appia deposuerunt. Post hec 
Christianorum Ecclesia in unum oollecta, in san- 


MENSIS AUGUSTUS. 


ctissimi Stephani pontificis et martyris loci 
stum Romanes urbis episcopum constitaeru 
Kalendas Septemb. tertio anno Valeriani, 
lienisecundo (3): in nobis autem regnantel 
nostro Jesu Christo : cui sit gloria et im 
nunc et semper, et in secula saeculorum. 


(3) Mendum hic irrepsisse vult Baronius anno 260 ponendumque annum Valeriani quartum 


lieni tertium. 











MAPTYPION 
TOY AT'IOY HANENAOEOY MAPTYPOZ 


EYIIAOY. 


MARTYRIUM 


SANCTI GLORIOSISSIMIQUE MARTYRIS 


EUPLI 


42 Augusti. — Ex monumentis Eccl. Grece Joan Bapt. Cotelerii, tom. I, p. 194]. 


ll. Temporibus Diocletiani et Maximiani impera- Β Α΄. Κατὰ τοὺς χαιροὺς Atexi etus πὶ We 


torum, tantus idololatris fervor insederat per omnes 
regiones et insulas, ut idola cuncta erigerent. Mise- 
runt autem imperatores quemdam nomine Penta- 
gurum in fines provincie Sicilie, qui omnia idola 
erigeret, Christianos vero impune disperderet gra- 
vibusque torqueret suppliciis. Ut ergo pervenit ad 
Catanam civitatem, Calvisianus deuore plebi urbis 
precepit obviam prodire ei qui ab imperatoribus 
missusfuerat. Ea quippe gentilium consuetudo est. 
Et ingressus est Pentagurus in urbem. Tunc jussit 
Calvisianus tribunal suum constitui in loco qui 
Achillius appellatur ; ad hsc preccones mitli per 
plateas civitalis, quo universi convenirent. 


ll. igitur cum Pentagurus in diabolico suo solio 
sederet una cum Calvisiano, universus populus 
congregatus est ante tribunal eorum. Tune Penta- 
gurus postulavit, his ad Calvisianum verbis usus : 
lstine omnes deorum nostrorum religionem obser 
vant ἢ Respondit Calvisianus sie : Cuncti hi. quos 
pietas tua conspicit, deorum nostrorum cultui 
dediti sunt. Que postquam audivit a Calvisiano, 
turbas jussit dimitti. Deinde Pentagurus edictum 


νοῦ τῶν βασιλέων, τοιοῦτος θυμὸς i κάκης 
ἐγένετο χαθ᾿ ἑκάστην χώραιν xai vàce uisa 


τὰ εἴδωλα ἐξεγεῖραι. ᾿Απκέστειλαν ds οἱ δεοὺα, τὸ 









βαπσανισῦξναι. Ὡς δὲ ἔγϑθασεν ἐν τῇ ἔσταν 
λει, χατὰ τὸ εἰωθὸς ἐκάλευσεν & Καλβιειήι 
ὄχαφις τῆς πόλοδως ἀπεντησεν ποεξσασθδαι τοῦ ὁ 
λέντος ὑπὸ τῶν βασιλέων, ὡς ἔθος ἦν τῷν D 


λευδὲν ὁ Καλδισιανὸς τὸ rpefemeié» αὐτοῦ 
ἐν τῷ Tozw τῷ λεγομένω ᾿Αχελλίῳ. Καὶ ἐδ 
χχζρυγας αποσταλᾶῆναι κατὰ τὰς πλαχοίας τῆς ᾿ 
ὥστε Σαυτας συναθροοισδδναις. 

B. Τοτε ὁ Πωτάγονρος παθεσθοὶς ἐν τῷ 
αὐτοῦ δοῦν» σὺν τῷ Καλβεσεανῷ, συνηθρεει 
ὁ λαὸς ἔαποοσθεν τοῦ Düparec αὐτῶν. Téni 
λέγων» πρὸς Καλδιειεν 
Rx» τὴν τῶν ru» ἐμῶν 1 
'AxexotSt; Js ὁ Καλθισιανὸς οἶκον. Tek" 
τας 02; χαξ::ἃ & τὲ εὐσέβεια τῶν τῶν Don 
τρείαν ἐπιτειλούτω. Ταῦτα δὲ ἀκούσας ὑκὸ Ὦ 
νοῦ. ἐχειευτε τοὺς ὄχλους ἀπῳολώθβναι. Té 


9 [li2;5.:55. 


MARTYRIUM S, EUPLI. 


δῦ 


ἄνισεν Καλδισιανῳ τὸ πρόσταγμα τῶν À imperatorum patefecit Calvisiano, cumque preesi- 


| ζώννυσιν αὐτὸν ἔπαρχον τῆς πο- 
ποδίδωσιν αὐτῷ τὸ πρόσταγμα τὸ βα- 
πειράσαι τοὺς Χριστιανούς. Παρευθὺ 
ουρος ὁδοιπορίαν ἐποιεῖτο ἐπὶ τὰς ἑτέ- 
᾿πουδὴν δὲ ἐποιεῖτο ζητῶν τὴν τῶν" 
πόλιν. Tórt ὑψωθεὶς ὁ Καλόισιανὸς 
jov, ἐνδυσάμενός τε τὸ πρόσταγμα τῶν 
βασωέων, θυμοῦ πλησθεὶς ἐχέλευσε 
ς αὐτοῦ λέγων * ᾿Αχριδῶς ἐρευνῶντες 
τὰς πλατείας τὰς πόλεως, xai do τοῖς 
c ἐπιχειμένοις ἡμῖν, xat ἐὰν εὕρητέ 


dem urbis declaravit, necnon tradidit ei imperiale 
edictum, ut Christianos inquireret. Confestim ita- 
que Pentagurus ad alias urbes iter suum dirigebat; 
festinabat porro ut Agrigentinorum civitatem pe- 
teret. Tunc Calvisianus elatus a diabolo, et im- 
piissimorum imperatorum edicto munitus, plenus 
furoris, edixit ministris suis in hac verba: Exite 
ad urbis plateas et finitimas nostre regiones inda- 
gate, ac si quem inveneritis qui Christum confi- 
teatur vinctum ad me adducite, ut adductori an- 
nonam adjiciam, doneturque majori honore. 


τὸν ὁμολογούντα, δέσμιον προσενέγκατέ μοι αὐτὸν, ὅπως ἀννώνας προσθήσω αὐτῷ, καὶ τιμὴν 


οὖν 
ν ἐνθάδε τις ξένος ὀνόματι Εὗπλος 
διον μεθ᾽ ἑαντοῦ, καὶ ἐν τούτῳ ἀπατᾷ τὸ 
λαοῦ, λέγων ὅτι μέγας ὁ Θεὸς τῶν 
ὅτιν. Τότε ἀχούσας ὁ Καλδισιανὸς xal 
Ttv * Σπουδαίως δέσμιον προσαγάγετέ 
πελθόντες δὲ οἱ ὑπηρέται, χαὶ διαῦρα- 
τλατείας τῆς πόλεως, εὗρον αὐτὸν ἐν 
"x xxi διδάσχοντα τοὺς λαοὺς τὸ Εὐαγ- 
toU. Καὶ εἰσελθόντες, ἐπέδραμον πρὸς 
σαντες αὐτὸν͵ ἥνεγχαν ἔμπροσθεν τοῦ 
λδισιανοῦ τοῦ ἐπάρχον. Τότε ὁ ἀσεδέ» 
διάδολος Καλδισιανὸς ἐπιπλέξας τοὺς 
τὰς χεῖρας αὐτοῦ ἐνδεσμήσας ἐπὶ τὰ 
' Σὺ εἶ ὁ ἀπατηλὸς, τῶν θεῶν χαὶ τῶν 
x«ragpovnrüc; Ὁ δὲ ἅγιος Βύπλος 
εἰσὶν οἱ θεοὶ ὑμῶν, ἕνα προσχυνήσω 
& Καλόισιανὸς εἶπεν ^ Ail. xal ᾿Ασχλη- 
τέμιδι xai Γαληνῷ. Ὁ δὲ μακάριος 
" Ἐν τούτοις εἶ τυφλὸς, ὅτι τὸν Κύριον 
οὐκ ἐπιγνώσχεις, τόν ποιήσαντα τὸν 
"hw γῆν, καὶ τὸν ἄνθρωπον ix γῆς δια- 
ἐνδύσαντα ἡμᾶς τοὺς Χριστιανοὺς ἔν- 
«c, τὸ τέμιον xai ὑπερένδοξον καὶ παν- 
x«t φωταγωγὸν βάπτισμα, Πρὸς ταῦτα 
"πομειδιῶν, ἔφη * Εἰς βασάνους μὴ εἰσ- 
xdg ταῦτα λέγεις. O δὲ ἅγιος Εὗπλος 
σανοί σοι ἐμοὶ στέφρανός εἰσιν * σοὶ δέ 


ἀσεδέστατος Καλθισιανὸς ἀχούσας ταῦτα 
ὁ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ τοῦ διαδόλον * καὶ 
γῆναι ξύλον, χαὶ χρεμασθῆναι ἐπὶ τοῦ 
ἴρας σιδηρᾶς γενέσθαι, xal χαταξέεσθαι 
ιὐτοῦ ἐπιμελῶς. Ὁ δὲ μακάριος Εὔπλος 

Ἰησοῦ Χριστὲ, εἰ οὗτοι τὰς σάρχα, 


yy. αὐτὸν ἔπαρχον τῆς πόλεως. Mar- 
Eustathii, ζώννυται xarà τὸ πρότερον 
Ubi ἃ Niceta Paphlagone, περιξώννυ- 
νὴν στρατηγιχήν. Hinc cincti, pracin- 
iut einguli honore prascingi, etc. Con- 
ἴσο Alexandrino, p. 7&&, ᾿Αποξωσθεὶς 
ἦν. Juris Gresco-Romani P.1, p. 73: Τὴν 
ἰας ἀρχῇᾷς ἀφαιρούμενος. Latini dicunt 
mittere, cingulo honoris ezui, cinguli 
dari.Nam juxta Suidam ζώνη signilicat 
quod legimus apud Sozomenum, lib. 


τῶν παρεστώτων εἶπον αὐτῷ B 


Il! Quidam ergo ex adstantibus dixerunt illi : 
Domine, est hic aliquis peregrinus, nomine Euplus, 
qui secum libellum habet, in quo plebis multitu- 
dinem decipit, dicens quod magnus sit Deus Chri- 
stianorum.Quo audito Calvisianus perturbatus ait : 
Festine vinctum ad me adducite hominem. Proinde 
abierunt satellites : et percursis urbis plateis, in- 
venerunt eum in cellula morantem, Deique Evan- 
gelium populo exponentem. Unde ingressi, impe- 
tum adversus illum fecerunt, ligatumque duxerunt 
ad tribunal Calvisiani presidis. Tune impiissimus 
ac diabolus Calvisianus, cum pedes suos innexuis- 
set, manusque ad genua colligasset : Tunc, in- 
quit, es seduclor, deorum atque imperatorum 
contemptor * At sanctus Euplus dixit : Quinam sunt 


C dii vestri, ut adorem eos ? Excepit Calvisianus : 


Adorandi dii sunt Jupiter, /Esculapius, Diana, 
Galenus. At beatus Euplus ait : In his cecus es, 
quod Dominum nostrum Jesum non cognoscis, 
conditorem coeli et terre, quiquehominem e terra 
formavit, ac nos Christianos induit veste immor- 
talitatis, pretioso videlicet, gloriosissimo, sanctis- 
simo, terribili atque illuminatorio baptismate. Ad 
heo Calvisianus subridens infit : Quia tormenta 
nondum subiisti, adeotyrannice ac superbe loque- 
ris. Responsum dedit sanctus Euplus : Torrmnenta 
illa tus, mihi corona sunt, tibi vero sunt tene- 
bre. 


IV. Que postquam audivit impiissimus Calvi- 


D sianus, a patre suo diabolo conturbatus est ; ac 


jussit lignum in terra defigi, illumque in eo sus- 
pendi, neenon manus ferreas confici, οἱ carnes 
ejus dilacerari. Porro beatus Euplus hec verba 
protulit : Domine Jesu Christe, si isti carnes meas 


1. Gap. 6 : Ἐπὶ τῆς αὐτῆς μένειν ἀξίας ; lib. viu cap. 
43: Ποούτρέπετο μείξονος τιμᾷς ἐπαγγελίαις δελεά- 
Covca vertitur in historia Tripartita: [n suo cingu- 
lopermanerent. Majoribus eum cingulis invitabat.Ut 
in Norellis eingulum Graece ἀρχή. Ad hasc ἀποθέσθαι 
τὴν ζώνην vel ῥέπτειν, cingulum depoaere, balteum 
ponere, projicere, est abdicare se potestate. Deni- 
que ex Houilia de uno legislatore utriusque., Testa- 
menti, tom. vr S. Chrysostomi, ἔστιν Ὁ $0»m 
βασιλέως γνώρισμα x«i xpwo). Quid enim multa 
de re triviali ? 


527 


MENSIS AUGUSTUS. 


dilaniant, nudumque me volunt astare ante diabo- À pov καταξέουσιν, xei γυμνόν με — po) 


licum suum tribunal, indue me carne incorru- 
ptionis, neque istorum tormenta adversus me pre 
valeant. Tum vox e colo audita est, hujusmodi ad 
eum : Confide, Euple ; forti sis animo. Nam vera 
vestis tibi preparata est. Post quod Calvisianus 
preses dixit : Vel nunc non destitisti ab istis tuis 
nugis ? ingredere, diis sacrifica, ut multa bona ab 
invictis imperatoribus accipias, nosterque evades 
amicus, et ingentia presmia per nos consequeris. 
Sanctus Euplus ita locutus est: In. hoc cognosce, 
perditionis fili, operarie diaboli, quod auro argen- 
toque hos omnes adducas ad cultum idolorum. Ad 
heec ira accensus tyrannus Calvisianus, imperavit 
malleos fabricari, et verberari crura illius. Sed bea- 
tus Euplus istum habuit sermonem : Insane, insi- 
piens, corde cece, cur mihi infers tormenta tua ? 
Si potes, aliis suppliciis propera me afficere. 


V, Tunc ad iram concitatus tyrannus Calvisianus, 
jussit bestum Euplum devinciri, et magnum im- 
maculatumque Evangelium alligari collo ejus, sic- 
que quasi per ludibrium abduci in carcerem. In 
quem ingresso beato Euplo, precepit Calvisianus, 
fores carceris signari annulo ejus, utque milites 
eumdem carcerem sedulo custodirent. Cum autem 
beatus Euplus in carcere septem dies ac septem no- 
cotes transegisset, siti coepit laborare. Quorcirva ex- 
tensis manibus oravit : Here Domine Jesu Christe, 
verus Deus noster, qui das escam omni carni !,qui 
per Moysem servum tuum filiis Israelis aquee abun- 
dantiam largitus 653, qui Sampsonem per aquam ex 
maxillam eductam irrorasti?, qui leetificasti nos pre- 
tioso maximeque glorioso baptismate, qui Jor- 
danico fluento et lavacro viue immortalis etiam su- 
per terram contrivisti inimicum ; tu ipse nunc, 
Domine Jesu Christe, impera fontem aque vive 
scaturire ex carcere hoc, de qua exsatier ; ut 
agnoscant cuncti, non esse Deum alium preter te, 
Domine. Hanc precem cum ille complevisset, re- 
pente aque copia intra carcerem manavit ; isque 
gratiis actiis bibit, et glorificans sanctam, con- 
subsjantialem, vivificam Trinitatem, coepit psal. 
lere, ac ineffabilem Dei erga homines amorem 
laudibus celebrare. 


VI. Ceterum post septem illos dies, iterum 
mandavit impiissimus Calvisianus,beatum Euplum 
vinctum duci ad tribunal. Cumque profecti fuis- 
sent lictores, et aperuissent carcerem, confestim 
viderunt aquarum affluentiam. Yerum beatus Eu- 
plus aquam increpuit manu, illaque evanuit. Quam 
rem iu carcere gestam intuiti satellites, dixerunt 
inter se : Magnus est Deus hominis istius. Et edu- 
ctum Beatum e carcere, adduxerunt δὰ Calvisiani 
tribunal. Qui in. faciem beati Eupli oculos conji- 


! Psal. cxxxv, 25. 


ραστᾷσαι ἐπὶ τὸ διαδολικὸν αὐτῶν βῆμα 
με σάρχα ἀφθαρσίας, καὶ μὴ τὰ τούτων β 
ισχύσωσιν ἐπ᾽ ἐμέ. Καὶ φωνὰ ἐξ οὐρανοῦ àx 
γουσα πρὸς αὐτόν * Θάρσει, EUn)s, καὶ ἔσχυ 
ἔνδυμα τὸ ἀληθινὸν ἡτοιμάσθη σοι. Τότε | 
νὸς ὁ ἔπαρχος εἶπεν * Κἂν νῦν οὐχ &xícT, 
φλναρίας cov; Εἴσελθε, xai θύσον τοῖς θεὸ 
πολλὰ ἀγαθὰ παρὰ τῶν ἀηττώτων βασιλέος 
λήψῃ, χαὶ ἡμῶν φῶος ἔσῃ, χαὶ πολλὰς ἐν 
παρ᾽ ἡμῶν ἀποτεύξῃ. Ὁ ἅγιος Εὗπλος εἶπ 
τούτῳ γνῶθι, vi τῆς ἀπωλείας, ἐργάτα τοῦ δὲ 
ὅτι ἐν χρυσῷ xai ἀργύρῳ τούτους Xr. 
προσχυνεῖν τὰ εἴδωλα. Πρὸς ταῦτα θυμωβε; 
οαννος Καλθισιανός, ἐχέλευσε σφύρας jtirin, 


p ταῖς χνήμαις τύπτεσθαι. Ὁ δὲ μαχάρω; Eris 


πεν. Ἄφρων xai ἀσύνετε χαὶ τυ joi 
δίᾳ, τέ μοι ἐπιφέρεις τὰς βασάνους ew 
τόν σοί ἐστιν, ἑτέρας βασάνους ἐχοίμε 
σπεῦσον. 

Ε΄. Τότε θυμωθεὶς ὁ τύραννος Καῤβισιοὶς i 
λευσεν δεθῆναι τὸν μακάριον Εὕκλεν, xi τὸ α 
ἄοχαντον Εὐαγγέλιον δεθῆναι ἐπὶ τὸν τράχτλο κα 
χαὶ ὡς ἐπὶ ἐμπαίγματος ἀπάγεσθαι αὐτὸν ὃ νὲ 
σμωτορίῳ. Εἰσελθόντος δὲ τοῦ μαχαρίου Εὐεὶν 
φυλαχῇ, ἐκέλευσεν ὁ Καλδισιανὸς ceprystbe s 
θύραν τοῦ δεσμωτυορίον τῶ δακτυ)λιδίω μὴ 
στρατιώτας ἀσφαλῶς φυλάττειν τὸν mimp d 
ποιήσας ὁ μαχάριος Εὗπλος ἐν τῇ φυλετῖ Gum 
ρας καὶ ἑπτὰ νύκτας, ἐδίψῳῃσεν. Ἔχτιδες dix 
oq αὐτοῦ ὁ μαχάριος Εὗπλος εἶπεν" Memla ᾿ 
Ἰησοῦ Χριστὶ, ὁ ἀληθινὸς Θεὸς ἡμῶν, ὁ iix 
φὴν πάσῃ σαρχὶ, ὁ διὰ Μωύσέως τοὺ Lem Led 
ϑώσας πλησμονὴν ὑδάτων τοῖς υἱοῖς nw ids 
σας τὸν Σαμψὼν ὕδατι ἐχ σιαγόνος, i ὑμᾶς uk, 
τῷ τιμίῳ καὶ ὑπερενδόξῳ βαπτέσματι, vi wo 
ῥείθρῳ x«i λουτρῷ τῆς ἀθανάτου Lui καὶ ἃ ἡ 
τὸς ἀλλότριον συντρίψας. xmi vn εἰ, ἴα 
Ἰησοῦ Χριστὲ, κέλευσον ἐκ τοῦ δεσμνυτιμω 
ὕδατος πηγὴν ζῶντος ἐχδλύσαι, χαὶ G cmi 
πλησθῆναί με, ἵνα γνῶσι πάντες ὅτι ex i ἢ 
ἄλλος πλὴν coU, Κύριε, Kel πληρώσαντες te 
εὐχὴν ταύτην, ἄφνω ἀνῆλθεν πλισμονὴ Wexi 
δούεν τῆς φυλαχᾷς. Καὶ εὐχαριστέσες s 
δοξάσας τὴν ἁγίαν καὶ ὁμοούσιον καὶ ξωνκοὼ 
ἤρξατο ψάλλειν καὶ αἰνεῖν τὸν ἄφατον e xim 
θρωπίαν. 

ς΄. Καὶ μετὰ τὰς ἑπτὰ ἡμέρας, ixÜmen si 
ἀσεδέστατος Καλδισιανὸς, δέσμιον τὸν B 
Εὗπλον ἀχθῆναι ἔμπροσθεν τοῦ βέμετι 5 
᾿Απελθόντων δὲ τῶν ὑπηρετῶν, καὶ ἀνοιξεν 
φυλαχὴν, ἄφνω εἶδον τὴν πλησμονὴν τοῦ ἢ 
Ἐπιτιμήσας δὲ τὸ ὕδωρ ὁ μακάριος Evxis d 
αὐτοῦ, ἀφανὲς ἐγένετο. ᾿Ιδόντες di τὸ qe 
φυλαχῇ οἱ ὑπηρέται, εἰς ἀλλήλους Dne 
ἐστὶν ὁ Θεὸς τοῦ ἀνθρώπου τούτου. Καὶ zs 
τες τὸν μαχάριον ἐκ τοῦ δεσμωτηρίον, fpe 


3 Exod. xvn, 6. ? Judic. xv, 19. 








ORATIO DE SANCTA MARIA. 


530 


οὔ βήματος Καλόισιανοῦ. Καὶ ἐμδλέ- A ciens: Saltem nunc, inquit, sacrifica diis no- 


πρόσωπον τοῦ μαχαρίον Εὔπλου εἶπεν" 
» τοῖς θεοῖς ἡμῶν, πρὸ τοῦ τῷ ξίφει 
t Ὁ δὲ ἅγιος Εὗπλος εἶπεν. Παράνομε 
καρδία, ἐργάτα τοῦ διαδόλου, x«i σύν- 
τίς παρεᾷ τὸ φῶς τῆς ἡμέρας, καὶ 
τῇ σχοτίᾳ ; Ταῦτα οὖν ἀχούσας Καλθι- 
Ἰαῦνος, ἐταράχθη, χαὶ ἐχέλευσε τοῖς 
ὑτοῦ δεθῆναι τὸν μαχάριον Εὗὕπλον, 
ὀγχίνοις τὰς ἀχοὰς πιέζεσθαι. Καὶ 
» ἐπὶ τὸ βῆμα x«i συνήχθη πᾶς ὁ 
πιστῶν x«t ἀπίστων, ὡς ἐπὶ μεγίστῳ 
δὲ ἀσεδέστατος Καλδιτιανὸς ἐχέλευσε 
ρόνον αὐτοῦ πλησίον τῆς φυλαχῆς ἔμ- 
λοντροῦ τοῦ ὄντος πλησίον αὐτῆς χατὰ 


(at καθεσθέντος αὐτοῦ ἐπὶ τοῦ ἀσεθδοῦς B 


ἐχέλευσεν ἀποχεφαλισόξναι τὸν μαχά- 
Ὁ dé μαχάριος Εὗπλος παρεχάλεσε 
Ὃν Καλδισιανὸν, λαθεῖν αὐτὸν διορίαν 
θαι. Καὶ ἀνοίξας τὸ ἅγιον Εὐαγγέλιον 
ξατο ἀναγγέλλειν τὰς θαυματουργίας 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καὶ πολλοὶ ἐκ 
υτέσθησαν dv αὐτοῦ, Καὶ μετὰ ταῦτα 
fxouc: φωνῆς ἐξ οὐρανοῦ λεγούσης" 


stris, antequam gladio perimaris. Responditsanctu« 
Euplus : improbe, cece corde,minister diaboli ejus- 
que socie in solio, quis diei lumen relinquit, ut in 
tenebris ambulet ? His auditis Calvisianus tyrannus, 
commotus est, ac indixit ministris suis, beatum 
Euplum ligari, atque ferreis uncinis aures ejus 
contundi. Ducunt ergo illum ad tribunal : convenit 
vero universus populus tam fidelium quam infide- 
lium, quasi ad maximum spectaculum. At impiis- 
simus Calvisianus voluit solium suum poni juxta 
carcerem, coram lavacro quod carceri adjacet 
versus meridiem. Cumque sedisset super impium 
solium suum, jussit beatum Euplum capite trun- 
cari. Hic vero impium maxime presidem rogavit, 
ut temporis intervallum ipsi ad precanduni conce- 
deretur. Quare, aperto sancto Dei Evangelio, pre- 
dicare coepit Domini nostri Jesu Christi miracula, 
adeo ut e plebe multi per eum illuminali fuerint. 
Postea cum orasset, audivit vocem e ccelo dicenten : 
Bono sis animo, Euple ; beatus es tu ; veni, re- 
quiesce cum iis qui ab initio hucusque mihi pla- 
cuerunt. Tandem accepta sententia, per gladium 
martyrio consummatus est. 


* xal μακχάριος εἶ σύ" δεῦρό, ἐπαναπαύου μετὰ τῶν ἀπ᾽ αἰῶνος εὐαρεστητάντων μοι. Καὶ λαδὼν τὴν 


τιώθη διὰ τοῦ ξίφους. 
t τῶν φιλοχρίστων μοναχῶν λαθόντες 


VII. Quidam vero e Christi amatoribus monachis, 


οὔ λείψανον, χατέθεντο αὐτὸ ἐν ἐπι- (, pretiosas ojus reliquias collectas, deposuerunt in 


ἐν à lépara ἐπιτελοῦνται. ᾿Ετελειώθη 
ιαρτυρία ἐν χαλῇ ὁμολογίᾳ μηνὶ Αὐ- 
&rp ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου ἡμῶν 
ὕ, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ χράτος, σὺν τῷ 


tyi Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ xol εἰς τοὺς 
νων. ᾿Αμήν. 


locoinsigni :ubi morborum curationes peraguntur. 
Porro ejus martyrium in preclara confessione com- 
pletum fuit duodecimo die mensis Augusti ; in no- 
mine Domini nostri Jesu Christi, cui gloria ac impe- 
rium, cum Patre etsancto Spiritu, nunc et semper 
et in secula seculorum. Amen. 


ORATIO 


actat a venerando ortu et educatione sanctissime Dominwe Nostre Deipara, 
Et ortu Christi Dei nostri, 
Et quiecunque contigerunt ad viviflcum ejus decessum. 
Et preeterea quomodo in apertum prolata sit pretiosa ejus vestis. 
Et quemadmodum has magnae opes fuere Christianis recondita. 


e Symeone Metaphraste, qui gravissimorum Patrum utilur testimontts 


ad diem 45 Augusti, — Fragmenta Greca nonnulla subjecimus quee exstant in Catema ad Lece 
Evangelium quam edidit card. Ang. Mai in Vzr. ScaiPr, tom. IX.) 


at revera Virginem, sicut ipsa Dei D que, Filii cedens legibus, gratum habere id, quvc 


enturi inventa est dignum et Deocon- 
ilaculum, ita nunc illam ad encomii 
. nobis propositum, dignam linguam 
tam, que res ejus eleganter narraret, 
tem eilaudem afferret. Sed quoniam 
najus, eo difficilius explicari potest, 
altem alacri animo danda est opera, 
jus laudationem. Scit enim ipsa quo- 


fil pro viribus. Dicendum est ergo, et diligemier 
narranduui, et unde orta sit, quos parentes habus- 
rit, deque educatione ejus, et flne vitae : quiu. 
etiam quecunque illi contigerunt ex divina Priv. 
dentia οἱ aroanis rationibus. Quod si επί ων» 
quoque comprehendit, et necessario peresmuur. 
non est ἃ ratione alienum, quod faeunr «ὁ 
omnia enim ad eam referuntur, ejmmgme eun gig 


581 


MENSIS AUGUSTUS. 


et encomia. Quorum narratio non eritnobis abs- A Ave, gratia plena, inquit, Dominus teru 


que fide dignis testibus, nec sumetur ex personis 
quibuslibet: sed quam viri, quibus jure creden- 
dum estet quisimul eum doctrinaegregiam quoque 
vitam attulerunt, diligenter composuerunt ; Grego- 
rius, inquam, Nyssenus, Athanasius Alexandrinus, 
Dionvsius Areopagita, et multi alii, qui nec sunt 
vulgaris, ut diximus, eruditionis, et sunt vita ad- 
mirabiles : et,quod majusest, quam ipsum quoque 
divinum refert Evangelium. 

II. Jam enim divinus Gregorius in oratione que 
de ortu Christi ab ipso est composita (a), hec de 
ea tractat : Audivi, dicens, arcanam quamdam et 
occultam historiam, de ea heecnarrantem: Eratin- 
signis in accurata vites, quee est ex lege, institutio- 
ne, et inter optimos apprime notus, pater Virgi- 
nis. Consenuerat autem sine liberis, quod non 
erat ejus conjux apta ad procreandos filios. Erat 
vero ex lege quidam honor matribus, quem non 
adipiscebantur, que carebant filiis. Imitatur ergo 
ea quoque illa, quee narratur de matre Samuelis!. 
Et cum fuisset intra templa sanctorum, fit supplex 
Deo, rogans ne excideret ab ea, que est ex lege, 
benedictione, cum in legem nihil peccaret : fieret 
autem rinater, et Deo consecraret id quod pareret. 
Cum nutu autem divino confirmata esset ad gra- 
tiam, quam petierat, postquam peperit puellam, 
eam quidem nominavit Mariam : ut velipsum no- 
men significaret, a Deo datam esse gratiam. Cum 
vero jam orevisset puella, ut non amplius opus 
haberet sugere mamillam, eam Deo tradidit, et 
promissum implevit, et ad templum adduzit. 
Sacerdotesautem interim quidem, ad similitudinem 
Samuelis, inter sanctos educabant puellam. 

III. Cum vero crevisset, consilium ceperunt, 
quidnam sacro illi corpori facientes, in Deum non 
peecarent. Eam enim legi nature subjungere et 
eam dare in servitutem ei qui illam duceret, 
videbatur absurdissimum. Existimatum est plane 
sacrilegium, si divinidonarii homo fieret dominus: 
quandoquidem a lege est constitutum, ut maritus 
esset dominus conjugis ?. Ut autem in templis ver- 
sarentur mulieres eum sacerdotibus, et inter san- 
ctos viderentur, neque lege permittebatur, nec res 
erat honesta. Eis vero de his consultantibus, a Deo 
datur consilium, uteam quidem dent viro nomine 
desponsationis ; is autem talis esset, qui ad virgi- 
nitatis aptus esset, custodiam. Inventus est itaque 
Joseph, qualem que&rebatratio, ex eadem tribu qua 
erat virgo : et ex consilio sacerdotum sibi despondet 
Virginem. Conjunctio autem processerat usque ad 
desponsationem. Tunc virgini a Gabriele aperitur 
mysterium. Erant autem verba mysterii benedictio. 

![Reg.1,1seqq.  *Gen. τι, 46. 

(4) Τοῦ Μιταφραστοῦ. Ὡς γὰρ ἥχουσε τούτων, 
εὐθὺς ὑπὸ τοῦ ἐνοιχοῦντος αὐτῇ Πνεύματος διαυ- 


Β 


c ergo paranymphus Gabriel, qualem tm 


? Luc. 1, 98-34. 


traria illi primse voci, ques facta est mulie 
verba fiunt Virgini. llla doloribus in pertu: 
nata fuit propter peccatum : in bae autem; 
tiam expelliturtristitia. In illa partum prece 
dolores : hio vero letitia est obstetrit pay 
limeas, inquit. Quoniam enim omni mulieri 
affert partus exspectatio, metum expellil do 
tus promissio : In utero concipies, et prins 
et vocabis nomen ejvs Jesum*. 

IV. Quid autem Maria ? Audi puram mes 
ginis. Angelus partum «annuntiat, et ils 
virginitati, non corrumpi, judicans e 
tius, quam apparitionem angeli. Εἰ sese 
angelo non credere, neque discedi ab iy 
statuerat. Est, inquit, mibi prolis ey pj 
consuetudo. Quomodo erit mihi ἴω, en 
virum non cognosco ? Haec vox Marie,« 
stratio eorum que arcane et occulte namae 
enim eam Joseph acceperat in miram 
quemadmodum ei visum est alienam,qwi 
ante significaret, si ipsa omnino exspechbi 
mater lege nature? Quando quidem anm 
Deo fuerat consecrata, veluti quoddam 
donarium, intactum conservari oporide 
pterea : Etsi sis angelus, inquit,et si de coz 
etiamsi sit super hominem id quod apps 
potest tamen fieri, ut virum cognoseam (eg 
ergo ero mater absque viro ? Nam Jomigs, 
novi sponsum, virum autem non cona: 



























parat puro etimpolluto matrimonio ?imt 
quit, sanctus superveniet in te, et vm 
obumbrabit tibi *. O beatam ils. με 
propter insignem puritatem, apekm d 
attraxit. In aliis enim omnibus ἃ wma 
sancti Spiritus adventum acceperit 
caro Spiritus receptaculum. Qum δα 
Domini obumbrabit tibi. Quid hec i 
ficat oratio ἢ CArisius Dei virtus, εἰ θὰ τῷ 
inquit Apostolus δ. Altissimi ergo Dei vri 
est Christus per adventum sancti Spris 
in virginitate. Quomodo enim umbn 
conformatur figure eorum que 
etiam character et signa, quibus Fibi δὲ 
scitur divinitas, apparebunt in ejus, qu 
virtute, ut qui imagoet signaculum εἰ aimi 
et splendor primi exemplaris, per aii 
ostendatur operationes. Et heec quidemi 
Gregorius. Alia autem et sacrum Eva 
alii viri pii, ac Dei amantes, quos nomin 
quorum nominatim non meminimus, veti 

V. (1) Hec ergo postquam Virgo aodrá 

* ibid. 35.  *ICor. r, 25. 

γασθεῖσα τὸν νοῦν, ἀσμένως τε διετεθς τὸ 
ματι' χαὶ ᾿Ιδοὺ ἡ ϑούλῃ Κυρίον, yu! 


(a) Opp. Gregorii Nysseni, Patrologic tom. XLVI, col. 1138 D, inter dubia Eprz. 


ORATIO DE SANCTA MARIA. 


534 


trata ἃ Spiritu, qui ei inhabitabat, A tione admirabili. Virginis enim adventum admira. 


epit promissum : et Ecce ancilla  Do- 
elo, δαί nihisecundum verbum tuum? ; 
1 angeli vocem ea utens, qua par est, 
, postquam fide digna visa essent ea 
uerant, noluit amplius esse incredula : 
dem evasit primes matris deceptionem, 
vitavit Zacharie incredulitatem, que 
deceret, processit. 
ique angelus quidem ab ea recessit. 
ist autem paulo post et Marise cum stu- 
tana adventus, et ejus in domum Za- 
'essus. Magno enim stedio contendit 
isabethe, ut que ab angelo didicisset 
conceptionem. Accedit ergo, et beni- 


tur, quippe qui ejus superaret conditionem, Unde 
hoc mihi, dicens : sicut etiam illius filius de Domi- 
ni adventu in tempore baptismi. Jam vero hano 
quoque matrem et dominan suam nominat : sed 
etiam benedictam dicit in mulieribus, et eum, qui 
in utero gestabatur,fructum ventris vocat admira- 
biliter, ut qui cum viri semine nihil habuisset 
commune. 

VII.Cujusmodi vero estilla quoque rursus admira- 
bilis Marie preedictio, fore ut celebraretur ab omni- 
bus generationibus.Non enim(3)se beatam preedicat 
vana mota arrogantia,nequelingua communi hec 
loquitur : sed divino Spiritu serviens,et id quod fit 
in eeternum, divinans. Magnificat autem Deum Ma- 


. Fit autem salutatio dulcis exsultatio p ria, se et credere ostendens propter vocem Elisa- 


| erat in utero Elisabethes. Jam enim ex 
jat servus Dominum, qui erat in utero : 
sisset ejus in mendum adventum, mi- 
modum letabatur. Hoc enim aperte 
| illa exsultatio. Non le autem lateat 
reverentia et submissio, cum preedi- 
38.  '"'ibid. 45. "ibid. 56. 
votro μοι xarà τὸ ῥῆμά σον" ἅμα τὴν 
εἰς ὅσον ἔδει πρὸς τὴν τοῦ ἀγγέλου φωνὴν 
καὶ μὴ πλέον μετὰ τὴν ἀξιοπιστίαν τῶν εἰ- 
μένη διαπιστεῖν: ἀλλὰ τῳ μὲν, τῆς προ- 
! ἀπάτην διαφυγοῦσα' τῷ δὲ τὸ δυσπειθὲς 
αχαρίου xal πέρα τοῦ καλῶς ἔχοντος. 
φθάνει γοῦν ἀσπασαμένη τὴν ᾿Ελισαδετ ἡ 
; Δέσποινα' χαὶ ὁ ἀσπασμὸς, σχέρτημα 
τρὶ αὐτῆς βρέφους ἡδὺ γίνεται. Καὶ γὰρ 
; ἐμάνθασεν ἤδη τὸν ἐν γαστρὶ Δεσπότην ὁ 
τὴν εἰς τὸν κόσμον αὐτοῦ πάροδον j00n- 
γυῶς ἥδετο. Τοῦτο γὰρ τὸ ἐν ἀγαλλιάσει 
ινερῶς ἐδήλον. Μὴ λάθοι δέ σε μηδὲ τὸ 
ν τε χαὶ ὑποχωρητιχὸν Ἐλισάδετ μετὰ 
τῆς τῆς προῤῥήσεως" ὑδεῖτο γὰρ τὴν τῆς 
κιστασίαν, ὡς ὑπὲρ ἀξίαν οὖσαν αὐτῆς" 
γτα διαποροῦσα, Πόθεν μοι τοῦτο, λέγει ; 
d ὁ παῖς ἐχείνης πρὸς ετὴν Δεσποτιχὴν 
ἔλευσιν, Καὶ σὺ ἔρχῃ πρὸς με, λέγων, 
tpóv τοῦ βαπτίσματος. Ὅρα δὲ πῶς χαὶ 
, καὶ μητέρα ταύτην ἤδη καὶ κυρίαν 
wget ἀλλὰ x«b εὐλογημένην ἐν γνναιξὶ 
)y χυοφορούμενον ἐν αὐτῇ καρπὸν χοιλίας 
ἀποχαλεῖ. Τί τοῦτο σημαίνουσα ; ὅτι σπέρ- 
᾿ς οὐδαμῶς ἐχοινώνει. 
Μειταφραστοῦ. Οὐ μαχαρίξει δὲ ἑαυτὴν, 
κινηθεῖσα, οὐδὲ γλώσσῃ χοινῇ φθέγγεται 
t θείω Πνεὐματιλειτονογοῦσα, αὐτὸ τὸ εἰσ- 
νον προθεσπίζει, xal οὐ τὰ ἴδια μόνον, 
τὰ χοινά, Ποῦ γὰρ τὸ ἀλαζονεύεσθαι παρ᾽ 
xai δούλην ἑαυτὴν χαλεῖ,͵, x«i τὴν ταπεί- 
ογεῖ, x«i ἀπορεῖ τὴν ἐπ᾽ αὐτῷ θείαν ἐπί- 
εύματι τοίνυν θείῳ κχινουμένῃ, οὐ xtv τινα 
ure, ἀλλ᾽ αὐτὰ ταῦτα προσκγορεύει τὰ 


* φοιστεύει 


bethee : Beata enim, inquit, que credidit fore, ut 
ea perficiantur, qua si dicta sunt a Domino *' ; et se 
ei tam magne rei inservire. Sed hec quidem sic ha- 
bent.In domo autem Elisabethee (A) circa tres men- 
ses habitavit Maria.Deinde sic,inquit,reversa est in 
domum suam.Sic enim me docet Evangelium".(Quid 


ἐσόμενα. Μεγαλύνει δὲ τὸν Θεὸν à Μάρια, ὅτι τε 
δεικνῦσα διὰ τὴν τῆς ᾿Ελισάδετ φωνήν" 
Μαχαρία γὰρ, φησὶ, ἣ πιστεύσασα τοῖς λελαλημένοις 
αὐτῇ παρὰ Κυρίου" xal ὡς μεγάλῳ τοιούτῳ ὑπηρετεῖ 
πράγματι" ἀλλὰ Καὶ ἡγαλλίασε τὸ πνεῦμά μου ἐπὶ 
τῷ Θεῶ" 

(4) Too Μεταφραστοῦ. Εἶχε μὲν à τῆς ᾿ἘΕλισά- 
6«r οἰχία τὴν Παρθένον ἔνοιχον περὶ μῆνας τρεῖς" 
ἐδούλετο δὲ αὐτῇ ἡ παραμονὴ, τυχὸν μὲν xal τοῦ 
παραδόξον χατανοῆσαι τὴν ἔχδασιν' ἠπορεῖτο γὰρ, 
ὡς εἰχὸς, τοῖς χαθ᾽ ἑαυτήν' x«l ἔχπληξις εἶχε ταύ- 
τὴν οὐχὶ μετρία' τυχὸν δὲ καὶ συνησθῆναι τῇ ᾿Ελι- 
σάδετ τὰ τοιαῦτα μεγαλεῖα x«l εὐαγγέλια᾽ ὅτον δὲ 
χάριν ἐπὶ τρεῖς μῆνας χαὶ μὴ πλέον ἡ συνοικία, f 
πάντως ὡς τίχτειν μελλούσης τότε τῆς ᾿Ελισαδετ ; 
Εἰ γὰρ περὶ τὸν ἕχτον μῆνα τοῦ ταύτην δὴ συλλαδεῖν 
$ τοῦ ἀγγέλου γέγονε πρὸς τὴν Παρθένου ἀποστολὴ, 
αὐτὴ δὲ γενομένη πρὸς ᾿Βλισάθετ μῆνας τρεῖς παρ᾽ 
αὐτῇ διαμένῃ, εὔδηλον ὅτε τοῦ χρόνου τῆς συλλήψεως. 
ὅν ὁ ἕνατος περιγράφει μὴν, πέρας ἔχοντος, εἰς τὸν 
αὐτῆς οἶτον ἐπάνεισιν ἡ Παρθένος" χαὶ τούτον τυχὸν, 
διὰ τὸ μέλον ἀπαντᾷν πλῆθος εἰς τὸν Ζαχαρίου οἷ- 
κον, τόχου μὲν ὥραν τῆς Ἑλισάδες ἐχούσης" τῆς δὲ 
παρθενιχῆς ταῦτα αἰδοῦς οὐκ ἀνεχομένης" ἔθιμον δὴ 
ὅν ὑκοχωοεῖν τὰς παρθένους, ἐπειδὰν μέλλῃ τίκτειν 
ἐν γαστρὶ ἔχουσα’ δεῖ γὰρ χαὶ τοῦτο cxomtiv: ἤδη 
καὶ τῆς 'Ελισάδετ τόχον ὥραν ἐχούσης, ἡ Μαρία καί- 
τοι ἀτεχνῶς οὖσα ἔγκυος, ἀλλ᾽ οὖν, ὡς παρθένος ἐξ- 
ίσταται. ᾿Βκεὶ δὲ χαὶ εἰς τὸν οἶχον τὸν ἑαυτῆῇᾷς ἐπ- 
ανῆλθεν, ἀλλαχοῦ μὲν, οὐδαμοῦ" ἐχεῖ δὲ τὸ μετὰ τοῦτο 
διώγουσα fiv, ἕως ἐγγίζειν ἤδη τὸν τῆς χυοφορίας 
καιρὸν ἔγνωχεν. ᾿Αλλὰ τῷ Ιωσὴφ ἡ τῆς Παρθένου 
ἡαστὴρ εἰς ὄγκον ἀρθεῖσα (ἠγνόει γὰρ ὅτι Πνεύμα- 
τος ἦν ἁγίον) λογιϑμοὺς ἐνῆχεν οὐχ εὐπρεπεῖς 


539 MENSIS AUGUSTUS. 1 
ferre munera. Quoniam autem edictum, scilicet À arcana ratione ceperat. Cum enim multi ex mu 


descriptionis, unumquemque in suam compellebat 
patriam, Joseph quoque ei parens, ex Galilea, ex 
civitate, inquam, Nazareth, venit in Judeam, in 
Bethleem civitatem, que est civitas David. Causa 
vero erat, eo quod esset (inquit) de domo et fa- 
milia David, hoc est cognatione. Venit autem ad 
descriplionem cum hac ex mulieribus maxime 
admirabili Maria, quee erat gravida. Etenim Gali- 
lea quidem est quedam regio Palestinee : Nazareth 
autem est civitas Galilee. Rursus autem Judea 
est quedam, quesicdieitur, regio ; Bethleem vero 
civitas Jude. Atque Christum quidem omnes 
prophetee, non ex Nazareth venturum dicebant, sed 
ex Bethleem, et fore ut illic pareretur. Ecce enim 


locisad desoriptionem conftuerent (ut est corset 
neum) et loca scilicet preeoccuparent, et ere 
qui postremi veniebant, in magnas abducerenis 
gustias, illum, siccum aliis loco egenterm, pres 
suscipit : illum, inquam, qui paupertatem elegi 
initio, et eam honoravit in seipso. Sed pasm 
quoque, inquit, erant in hae regione, ageaniai 
nocte custodias. Ad quos Dei quoque advenit a 
gelus et eos Domini gloria cireumfulsit. Cama 
ex territi fuissentspectaculo: Timuerunt enim ism 
timore magno, angelus timorem, ut quinon dece 
eos invasisset, expellit : Nolite tirnere, dicens; m 
enimannuniiovobis gaudiummagnum qud eim 
verso populo,non Judeeis solis, «ed omnibas Adje 


tibi evestigio proposita est prophetia: Et tu Beth- B adhuc apertiorem gaudii significationea(emin 


leem terra Juda, nequaquam es minima inprincipi- 
bus Juda 13. Et que sequuntur deinceps, tibi decla- 
ret Evangelium !*. Quoniam ergo manifestum erat 
omnibus Christum venturum ex Bethleem, idcirco 
Josephum et Mariam,quiet si cives essent Bethleemi- 
Lee, ea terra dimissa (quod multis sepe acoidit, ut 
dimissis iis que ipsos tulerunt, malint in aliena 
habitare civitate), ipsi quoque habitabant in Naza- 
reth, compellebat, ut dictum est, eos vel invitos, 
in Bethleem edictum, Deo admirabiliter et preeter 
opinionem hec dispensante et versante. 

Xll. Cumillie ergo fuissent propter descriptionem 
Impletisunt, inquit!*, dies ut Virgo pareret ; et parit 
(6) filium suum primogenitum et fasciis involvit eum, 


inquit, natus est vobis kodie Salvator φῇ πρίν. 
tus Dominus, in civitate David. Ut autem Dese 
ta et vera vox judicaretur,ejus statim sequitareb 
matio. Repente enim cum angelo laus quoque ui 
tur à multitudine angelici exercitus diets; 
Gloria in excelsis Deo, et in terra paz lmizi 
bona voluntatis 15, 

XIII.Quenam vero (7) erant ea quee ta adminia 
conservabas, Maria, et intuo corde confembu" 
Num omnino et id quod tibi dixerat angelus etce 
cunque rursus dixerunt pastores ? Hecipsa: 
cordecomponens,et cum illo ipso conferens ride 
omnia ad unum convenire quod Deus rem é; 
qui est ex te natus, ette fecit miraculum, quie 


qui nullis potest. terminis circumscribi; et pro- (: et terra non capitur. Quietiam suscipiteiraro 


pterea quod non esset eis locus in diversorio, o tuam 
ineffabilem, Christe, propter me paupertatem, in 
prasepi reclinat eum,qui omnealimentum suppedi- 
tat: eum qui nequaquam capi potest, ea que ipsum 


nem confirmans suam cum Judeteis cogauame | 
illisocasionem prebereteum neganli.Crmdr 
autem octavo die seu die Dominico, quisitaa 
resurrectio ; et Jesusnominatur.Signilu ww 


! Mich. v, ἢ. 14 Matth. n, δ. ! Luc. n, 6,7. 15 ibid. 8-15. !' ibid.19. 


(0) Τοῦ Μεταφραστοῦ. Τίχτει τόν υἱὸν αὐτῆς 
τὸν πρωτότοχον, ἢ ἀμίαντος χόρη, xai σπαργανοὶ 
τὸν ἀόριστον, χαὶ παρὰ τὸ μὴ εἶναι τόπον αὐτοῖς 
ἐν τῷ χαταλύματι, ὦ τῆς ἀφάτον σου, Χριστὶ, δι᾽ 
ἐμὲ πτωχείας ! ἐν τῇ φάτνῃ τὸν τῆς τροφῆς ἁἀπά- 
σὴς χορηγὸν ἀναχλίνει, τὸν μηδαμοῦ χωρούμενον ἣ 
ἀχωρήτως χωρήσασα. Πολλῶν γὰρ πολλαχόθεν πρὸς 
τὴν γραφὴν ὥσπερ εἰχὸς συῤῥεόντων, χαὶ πολλὴν 
ἐντεῦθεν τοῖς ἔσχατον ἐπιγενομένοις περιποιούντων 
τὴν στένωσιν, ὦ τῆς δι’ ἐμὲ στενοχωρίας xoi ἔξενι- 
τείας τοῦ διὰ πάντων χωροῦντος χαὶ πᾶσαν χτίσιν 
ἐμπεριέχουτος ! ἐχεῖνον μετὰ τῶν ἄλλων οὕτω χαὶ 
τόπου διαπορούμενον, οὐχ᾽ εὐρίσχει γὰρ τόπον οὐδὲ 
κατάλυμα, ἡ φάτνη δέχεται τὴν πτωχείαν ἔλόμενον 
ἐξ ἀρχῆς, καὶ ταύτην ἐν ἑαυτῷ τιμήσαντα. 'Evrto- 
θεν ὁ ἀπιρίγραπτος ἐν σπηλαίῳ, ὁ Λόγος ἐν φάτνῃ, 
ὁ τοῦ χόσμου δημιουργὸς, αὐτουργὸς καὶ τοῦ τόχου, 
xal ὁδηγὸς τοῦτό mov γίνεται αὐτὸς μὲν μαιεύων, 
αὐτὸς δὲ μαιευόμενος χαὶ τῇ μητρὶ τὸν θάλαμον χα- 
ριξόμενος. ᾿Εντεῦθεν ὁ πάντων συνοχεὺς͵ ἐν σπαργά- 
γοις * ὁ πάντων τροφεὺς, ἐν τοῖς γαλαχτοτροφουμέ- 


vot ὁ πάντων ἀπογραφεὺς, ἐν τοῖς WrüMM- 
μένοις. 

Ποιμένες δὲ, φησὶν, ἦσαν ἐν và χώρα rim 
λαχὰς περὶ νύχτα ποιούμενοι, οἷς καὶ ἀγηὼν θὲ 


D ἐπέστη, xai δόξα Κυρίου αὐτοὺς περεέλαιυψεν. Ta 


χατάφοθοι γεγόνασι τῷ θεάματι, ὁ ἄγγελος, ὡς εἰ τὸ 
ὥραν ἐπελθόντα τὸν φόδον ἔξω ποεεῖ, Mà pofaiti. α 
γων, ido) γὰρ εὐαγγελίζομαε ὑμῖν χαρὰν, ὅτι; iex 
οὐχ ᾿Ιουδαίοις μόνγις, ἀλλ᾽ ἅπασε. Koi xoc 
τρανώτερον τὴν τῆς χάριτος δήλωσιν ^ Ὅτι 919 
ἰτέχθη ὑμῖν Σωτήρ. 

(7) Τοῦ Μεταφραστοῦ. Ποξα γὰρ ὧν ἕτερε. 53 
ἡ θαυμαστὴ συνετήρεις Μαρία, καὶ ἐὶς καρδίαν r^ 
ἐδαλλες, ἢ πάντως ὅσα τε εἰρήκει πρὸς Gi ὃ ἐν 
λος, χαὶ ὅσα δὴ πάλιν οἱ ποιμένες εἶπον ; Text 
χαρδίαν αὐτὴ συντιθεῖσα͵ καὶ τοῦτο ἐχεΐνω συγ 
νουσα, ποὸς i» ἑώρας συνάδοντα. πάντα, χαὶ Ὁ 
εὕρισχες. ὦ μῆτερ σοφίας, τὴν συμφωνίαν " ὅτι θκ 
πρὸς ἁλήθειχν ὁ ἔχ σοῦ γεννηθεὶς, καὶ oci ies 
δείξας παρὰ ταῦτα πάντα, xe παρὰ πάντων ΙΝ 


ORATIO DE SANCTA MAHIA. 


1populi. Quod etiam Virgini presdicitangelus A 
üceptionem, Et vocabis, inquiens, nomen ejus 
*, idemque Josepho postea, atquesubjJungit: 
im salvum faciet populum suum a peccatis 
'* Deindeetiamrursus ezspectat tempus puri- 
is. Postquam enim impleti sunt, inquit, dies 
onis ejus secundum legem Moysi (comple- 
nautem dierumerat 3nadragesimus),tulerunt 
m Jesum inJecasaem, ut sisterent! eum 
^ Sicut scriptwn ἐφ. 9$ epe. Domini : Quia 
mü$Culimiwew αὐδὰν ρος nwuinam. sanctum 
) tocaMtur : δὲ 8. AU fy: bosiem. secundum 
icLum est iv coge Dump vum (turturum.aut 
sllos columbarum * 
Sed satius fortasse ἃ! "qe. C ex eno, “ὃ 
repugnare inter evaugeusias Wake 5: 
6 dicit Jesum, postquam natus zx νι 
i "Egyptum;hic autem,divinus seiiec 5 ios 
post quadraginta dies venisse Hieroso; y ues s» 
iil dieunt, quod inter se discrepet neq-e 
ei obstet consequentite. Cum enim, post- 
natus esset, secundus annus preterisset, 
is abducitur in ZEgyptum. Lucas ergo ea 
terim facta sunt, et que preetermisit Mat- 
circumoisionem scilicet tractat et purifica- 


? 


i10. 1,91. 139 Matth. r, 214. 
. 94. 35 Matth. it, 1 seqq. 


39 Luc. r, 921-14. 


hA1 


lionem : Kt ecce, dlanns, Aomo erat dn. Jerusalem 
Cui nomen Simeon, et homo arat fusius, eb Npiritua 
Dormáni erat in ipso. Quin. etinm venit, nuit, (n 
Spiritu ín templum, et ei uluas. preshult. ad. eum 
suscipiendum **, Quodnam. est autem nltra 
quod senex »uis vidit oculis Y Dpse, qui dawidara- 
batur, Jesus, Hoc enim nomen quoque signifiant. 
Paratum vero fuerat ejus tnysteriuim omtiun sd sn 
lutem, non solis Judimis, »ed mundoeetiam univer, 
Hoc enim wb vult ildud : Gmnlum populorum , 
sicut etiam illud : Lumen ad veuelationem gentium, 
et gloríam populi tul Israet, Vide vero 0C, quam 
accurate j,quitur evangeita: rant sutein ΜΗ ΗΠ, 
Joseph el muater ejus wlynirantes propler eu quimdedyun 
dicebantur, 3" Walreni quidem dicks, ut quits ve18 
esL et al ipea vocatis μα “πη, Mou uten 
na4- nnzmde. ut qu wrdetetur quidem — pwuikr 
ACC ÜsSkED AIIm reser, Ka queque sons sinon 
ΟΝ EAM CTecelXx]g &cnee; f&bhev, σι do. 
w^. ΑΝ Σιν Matacn 430, 46 oque fut 
ZROICRZ GIOI. [Mel 2222 5 δη τω, uut, hue 
posum ἐπὶ τ CAITAIYL M νοι 779 (δέ hallo uon, 
eU P Si9RWR. “αὶ eomRInzdweturt*, Ousitpnáde guten 
(I0) ἃ re, sta.bose a2i:or, &aecipor uud : Ft 
tuam ipsius animampertrannbu γάιμε ** * Quid- 
? j£27. 44. 


Matth. 1,13, 44. € Lor. .. 25 Zi. 


ἰθβειμένων, οὐρανῷ xal γῇ χωρούμενον, ἀλλὰ μηδὲ C εἶθ᾽ οὕτως ἐχεῖθεν ἀνώρθοντες, ες: rl 9/5 


; ὑμνολογούμενον. 

| Τοῦ Μεταφραστοῦ. ᾿Ενταῦθα, οὐχ ἄχαρι, ἀλλὰ 
ναγχαῖον τὸ δοχοῦν ἐναντιολογεῖσθαι τοῖς εὐαγγε- 
iie, ἐπιλῦσαι. Πῶς γάρ φησι Ματθαῖος μὲν, Μετὰ 
γέννησιν εἰς Αἴγυπτον ἀπάγει τὸν ᾿Ιησοῦν " οὗτος 
θεῖος δηλονότι Λουχᾶς, Μετὰ τεσσαράχοντα δι- 
ty ἡμερῶν, εἰς Ἰεροσόλυμα ; οὐδὲν ἀπᾷδον λέ- 
ς ἀλλήλοις, οὔτε μὴν τῇ ἀχολουθίᾳ τοῦ πράγμα- 
προσιστάμενον. Δεύτερον γὰρ ἔτος ἤδη μετὰ τὴν 
Ισιν παρελθὸν εἰς Αἴγυπτον ὁ Χριστὸς ἀπάγεται, 
ἃς δὲ τὰ ἐντὸς τούτον γενόμενα, xai ἃ παρῆχε 
Ἰαῖος, τὰ τῆς περιτομῆς λαμθάνει xal τοῦ xaÜa- 
οὔ. Ἑπεὶ x«t τοῦτο τοῖς εὐαγγελισταῖς σύνηθες, 
ιηδεὶς ἦ περιττὸς, ὡς μηδὲν ἔχων εἰπεῖν πλέον - 


ὕτω τὰ πᾶσι παρειμένα, πᾶσι καὶ πεπλήρωνται. ἢ 


δὲ χἀχεῖνο ἐπιλυτέον ἡμῖν ἀμφιλογούμενον ; 
μὲν γὰρ τὸν θεῖον Ματθαῖον χρηματισθεὶς 
cà», εἰς Ναξαρὲτ ἔρχεται " ὁμοῦ τε τὸν χίνδυνον 
»», x«i rü πατρίδι ἐμφιλοχωρεῖν βουλόμενος * 
Λουχᾶς οὔ puct χατὰ χρησμὸν αὐτῶ τὴν ἄφιξιν 
"* γενέσθαι, ἀλλ᾽ ὅτε τὸν χαθαρμὸν πληρώσαν- 
ἄντα, πρὸς Ναζαρὲτ αὖθις ἐπανελθεῖν ἔγνωσαν, 
αὶ πατρίδα ἐπεγράφοντο, ὡς ἐχεῖ τὴν οἴχησιν 
μένοι. Ἰστέον οὖν ὅτι τὸν πρὸ τῆς εἰς Αἴγυπτον 
δου χρόνον ἱστορῶν ὁ Aeuxac, οὐδὲ γὰρ πρὸ τοῦ 
ρμοῦ κατήγαγεν ἂν αὐτοὺς ἐχεῖσε, ἵνα μηδὲ 
; τὸν νόμον * μηδ᾽ ὅτι οὖν γένηται, ταῦτα 
ν ᾿ ἔμενον γὰρ καθαρθῆναι πάντως, εἶτα εἰς Να- 
τ ἐλθεῖν, χαὶ τότε δὴ χαταύξναι εἰς Αἴγυπτον " 


ἔλθεῖν ἐγχελεύονται. Ποὸ T9770. ἔξ v2» t6T*. 
χρματισθέντες ἐχεῖσε νοιτῶν. &m ἐλ συ», 2 
ὡς ἔφημεν τῇ πατρίδι, m^bmEMCac “Ὁ, iTyy--, 
"Ems γὰρ παρ᾽ οὐδὲν ἔτειαι τ: a- Σιτξι εν νου: " 
γέγονεν, ἣ διὰ τὴν &roysemm mm 227: 77125 v2 
μοῦ εἶχον, πληρώσαντες KOBs 3 um mer. bo, src 
Ναζαρὲτ χατύήεσαν. Οὐ τϑενν. sgr-1ar-ras o9 725 579» 
γελισταῖς, ἀλλὰ διάψορο: amma a. 7n “ὡς 
φόρως εἰπεῖν, xai ἄλλο βιαστοι 

(9) Τοῦ Μεταφραστοξς ἐπ 2o 4 c tf-— 
γελιστοῦ τὴν &xpi6sup ^—R-sm--16 L6 ace 7 
δὴ x«i ἀληθῶς οὖσαν. arr am “παστὸν 00s 
τὸν δὲ ἀπὸ ψιλοῦ mh --—-——A- 5 c0 vut 
μὲν, μὴ ὄντα δὲ πρὰ; asiium. 

((0) Τοῦ Μετασαασι Ze c “. 
ἀκροατῇ ταῦτα λῃφιθμασαν .-- — 
ῥομφαίαν ταύτην  EemexeEM- - 
τὸν σχανδαλισμῶᾶν, Tc παπασεῳοκ -τ-΄- 
τοῦ σταυροῦ, τῆν τῆ; siam imam .:΄..1:: ΤῸ 
Καὶ σοῦ οὖν αὗτᾶ: S mE sXec - “- ἄκεσιν 
ἄνωθεν ἐδιδάχθᾳς, dium —- ον“. “5 ἀασασαας 
καθ᾽ ἑαυτὴν ἔσῃ - ame —. ττ — 
διὰ τῆς ῥομφαίας - x ψεαπα —. -— ——c—-— 
συνέσχεν αὐτῶν, puse “ --πἀςξ- 
ἔσται περικρατζς, Rm “ὦ -- - τιον cA 
τὸ, Ὅπως ἄν “απο... . cc πκετ 
διαλογισμοί - ὅτε ἡππυαινπαο.».:- “ΘΠ π-- 
τὴν καρδίαν “ἂν «τὰ — 'αε.. 
βραχὺ τὸ ἐν guam m7 —-— 


a δι δον 


“- F..9. ^". 


- . 


ll 


543 


MENSIS AUGUSTUS. 


3 


nam ergo existimare oportet hunc esse gladium ? Α statim testem «adduxerunt prophetam, qui , 


Num dubitationem, ostensionem, tentationem, 408 
in tempore crucis tuam, o Virgo, pervaserunt 
animam ? Te ergo ipsam quoque eliamsi desu- 
per Domini pulchre res didicisti, attinget aliquid ? 
Convenientius est autem, quod dolorem ip- 
sum gladii nomine significaverit, qui quidem 
tempore Passionis eam invasit. Nam ii quod 
dicitur : Ut revelentur ez multis cordibus cogi- 
tationes, ad discipulos magis, quam ad eam per- 
tinere videlur : nempe quod post tentationes et 
dubitationes, que cor eorum concusserunt, non 
multum temporis intercessit, et velox quedam 
illuxit ἃ Deo curatio, eorum animos  replens 
tranquillitate,et ad fidem suam confirmans magni- 
tudine resurrectionis. 

XV. Sed id quod ccpit, persequatur oratio, 
el rursus accipiat ea quee pretermisit. Cum enim, 
inquit, natus esset Jesus in Bethleem Judz, in diebus 
Herodis regis *. Vides ? Et tempus nobis evan- 
gelista, etlocum, et auctoritatem similiter signi- 
ficat : auctoritatem quidem, ut eum ab altero 
Herode discernat ac distinguat, qui Joannem 
interfecerat ** ; illeenim erat tetrarcha, hic autem 
rex; locum vero et tempus, nos transmittens 
ad prophetias. Quarum alleram quidem praedixit 
Miceheas : Et. tu. Bethleem, dicens, terra Juda, 
nequaquam es minima in principibus Juda *', 
Alteram vero Jacob patriarcha : Non deficiet enim, 
inquit, princeps ex Juda, et duz de femoribus 
ejus **. Quomodo autem Magis venit in. mentem, 
ultantum iter conficerent, et venirent ad ado- 
randum infantem, qui erat adhuc in fasciis ; 
idque cum esset ejus mater pauper et nullius 
nominis, el que nihil habebat preeter solum 
tugurium ? Numquid planum est, Deum eorum 
animos ad hoc movisse ? Vide enimeorum quoque 
claram fuisse virtutem, non solum eo quod vene- 
rint, sed etiam quod audacter et libere loquantur. 
Neenim existimarentur fuisse suppositi, οἱ vie 
ducem ostendunt : Vidimus enim, dicentes, ejus 
stellam ; et vie magnitudinem : ἐπ Oriente, scilicet. 
Deiude etiam addunt insignem fiduciam, cum di- 
cunt; δὶ venimus ad eum adorandum. Neque 
ire populi, neque regis tyrannidis ullam ducunt 
rationem. Que cum audiisset Herodes, conturbatus 
est, inquit. De imperio enim eum metus ceperat. 
Et ideo ad se quoque congregat pontitices et 
scribas populi, et eos diligenter interrogat, ubi- 
nam Christus nasceretur. 

XVI. Considera autem admirabilem rerum dis- 
pensationem, et quemadmodum veritas etiam suo- 
rum inimicorum utitur auxilio. Cum enim inter- 
rogarentur Judi, ubinam Christus nasceretur, ii, 
[n Bethleem Judx, ut res se habebat, dixerunt: et 


*" Matth. i, 1. ?* Matth. xiv, seqq. 


Quo). ξεϑαπεία, τὰς ψυχὰς αὐτῶν γαλένςς Ξλςζεορῦσα 
σὴς ἀναστασεως., 


** Mich. v. 


Bethleem magnifacit, et ex ea ducem ezxiturm 
et populum Israeliticum ab eo esse pascendi 
predicit. Sic ii qui erant revera inimici, neces 
habebant vel inviti aperire propheliam, etsi 
omnem. Quod enim deinceps sequitur, relicoerg 
quod est : Egressus ejus ab initio, a. diebus lem, 
tatis. Cur sic fecerunt ? Quod regi loquere 
ad gratiam. llle autem quid facit ? Claneu 
vocat Magos, diligenter perscrutatur stultus t 
pus stelle, que apparuit eis, jam aggredm 
de medio tollere id quo natum fuerat. (uw 
quidem non solum erat amentiee, sed eliam à 
sanie. Cujus modi enim erant ea que cdam ἢ» 
gis vocatis loquitur? Ite, et diligenter ingsrie à 
p puero : posiquam autem inveneritis, rmmint 
mihi, ut ego quoque veniens, eum.  adorea bibe 
et aperta insania. Si enim vera quidem ue 
verba, et non insidiosa, cur cum eis ase 
congrederis ? Sin autem vis aliquid sinistra 
celare et dolosum, quomodo ne hoc quides p 
tuisti perspicere, quod sic ἃ Magis deprehesiri 
maligne et scelerate gerere, quod qureras lim' 
Hinc cum stella eis rursus apparuissel, eisíz 
efficitur, sicut ab initio. Absconsa enim ex 
postquam apparuerat ad Orientem, ut em; 
ducem perdidissent, necessario Judtos inim 
garent, et sic res evaderet manifesta omsja 
Postquam vero velipsos inimicos habuere mr 
slros, eis rursus apparet. 

XVII. Vide autem, aquam multis fit ejomé& 
Nam nunc quidem stella, nunc populus/wera 
deinde etiam insidie, et preeterea, prom ὁ 
cent id quod querebatur. Deinde cumame 
stella accepisset ex Hierosolytnis, posma um 
rege collocuti essent, deducit in Bella νε 
simpliciter vadens, sed eos trahens, à imm 
meridie : ut vel ex eo notum esset omnib, κα 
non esse stellam unam e multis, nequeomm 
similis cum aliis ordinis. Ideo enim nme 
Jerusalem, non prius consistit, donec aigm 
venerit presepe. Postquam autem siet sn. 
puerum, statim constitil. Et propterea quod um 
quidem absconderetur, nunc autem appareat 
deinde cum apparuisset, rursus staret, ostepicu 
se esse majoris virtutis, quam que in sei 
caderet, et eis faciebat accessionem fidei. üm 
longe maxima afficientur leetitia, quod et inve 
sent id quod querebatur, et iter non frestra e 
fecissent, ei quod fetus esset divinus, οἱ κε 
fuissent nuntii veritatis. Quse quidem omni € 
illius admirabilis pueilre enooznia propter Deu 
qui ex ipsa natus est : et eorum  magnitoii 
illam. ut priecipcam, eximunt a mulieribos. Ps 
quam autem :uerunt intráà domum, vire 


9. !"* Gen. xv x. 10. 


xai x50; 7X» αὐτοῦ Ξεβαιοῦσα. πεέστεν E ure 


ORATIO DE SANCTA MARIA. 


046 


infantem cum María matre ejus?!. Quid À tentationes, et sis paratus adversus insidias. Jube- 


magnum viderunt, quod eum adorarunt, 
ania essent ejusmodi, ut nihil posset esse 
Speluncamne, presepe, fascias : an ma- 
que tanta erat simplicitate ? Quid ergo 
ita. affecit admiratione, ut non solum 
»nt, sed etiam dona offerrent, eaque hujus- 
jue ipsum esse Deum et Regem  significa- 
Hoc enim sibi volunt, nempe Regem 
| aurum, thus vero Deum, myrrha autem 
aificabat mortem, quam pro me erat subi- 
Quidnam ergo eos movit? illud, quod 
ffecit, ut domo excitarentur, et tantum iter 
rent : stella omnino, et que eorum animis 
| Deo iliuminatio. 


tur autem assumere puerum et matrem ejus et 
fugere in /Egyptum, non sicut prius. Nam tunc 
quidem dicit, Urorem tuam ; nunc vero hanc vocat 
matrem,cumesset egressus partus,et mota suspicio, 
Fuge autem causa,est metus insidiarum.Vide ergo 
rursuscum magnis et suspiciendis conjungi humilia, 
et cum jucundis ea que sunt molesta. Post. illam 
per stellam deductionem, post. illorum tanquam 
Regi, vel potius tanquam Deo exhibitam adoratio- 
nem, et donorum oblationem, in co fuit metus 
mortis, etfuga occulta. Etdequo prius renuntiatum 
fuerat fore ut salvum faceret populum, ne se qui- 
dem videtur posse salvum facere. Quie quidem 
quomodo rursus animum Virginis affecerunt ? Et 


. Sed qui consentaneum erat animo ver- p quid consentaneum est eam interea cogitasse ? Sic 


itrem, heec cernentem ὃ Cujusnam filii esset 
ad quem viri tam insignes sic accesserant, 
uce utentes : qui eum adorabant in fasciis 
offerebant, tanquam ei seconciliare studen- 
iibi aliquid magnum quod hinc erat secutu- 
rocurantes ? Vel quantum eam gaudere par 
quantum illustrari, quanteeque spei fructum 
recipere non ex his solum,sed ex illis etiam, 
ecesserant,admirabiliacolligente ?Haec puer 
; ei preemia : sic opponit humilibus ea que 
ustria ; nesolam videns speluncam, et tugu- 
et preesepe, et viles fascias, parva, ut conse- 
videbatur, opinaretur, et distraheretur cogi- 
bus : sed ut hrec magna considerans,rursus 
im extolleretur, et propter hune novum 
1 se possel beatam ducere. Quod enim ab 
onsuevit Dominus facere, ut que sunt vilia 
(ilia, extollat preeter opinionem, sicut econ- 
eaque sunt superba,deprimat: hoe quidem 
ideret etiam facere in seipso. 


Sed cur Magis est imperatum, ne rursus 
it ad Herodem ? Et quorsum illa abjecta et 
decora in gyptum fuga Christi, perinde 
non posset aliter esse salvus ? Puturum est 
inquit, «t Herodes querat puerum ad per- 
m eum 39. Num ut per hec parva et humana, 
ieretur ipse carnem sumpsisse, et dispensa- 
illius crederetur magnitudo ? Maxime : pro- 
nec primostatuitin omnibus facere miracula. 


nimab initio facta sunt, propter Matrem om. ἢ 


acta sunt, propter Joseph, propter pastores, 
»r Magos. Qua de causa Magisquoque datum 
yponsum ne reverterentur ad Herodem, ut et 
res cito mitterentur in Persarum regionem,et 
3i furor interrumperetur sciretque seea aggredi 
ffici non possent.Quod sinon evasit melior,non 
a, qui hec providit, etqui hrec eofecit consilio, 
.summamilliusinsania culpa est conferendam ; 
rea ut tu quoque, qui ex Christo vivere ele- 
non parvas ad philosophiam ex eo invenias 
iones : nempe ut et statim ab initio exspectes 


[atth. u, 11. 39 Matth. εἰ, 13. 


C 


*! Jerem. τι, 15. 


etiam in omnibus sanctis consequenter invenies, 
cumiis quee sunt ex animisententia, misceri quoque 
molesta. Verum enimvero sic quidem Christus 
venit in Egyptum. 

XX. Herodes autem cum ἃ scopo aberrasset, in 
infantes, qui nullam fecerant injuriam, tota ira 
erumpit, eo modo eos ulciscens, qui illum illuse- 
rant : vel potius propter suam in Christum insa- 
niam, quam concepitob metum regni, communiter 
adversum omnemirruit naturam,et interficit omnes 
infantes qui erant in. Bethleem, in hac universa 
cedeinfantium existimans se et unum illum omni- 
no assecuturum, et ut ille solutus esset a metu, 
omnes lugere procurans immisericorditer : quod 
vel in rebus inanimatis abstinuisset facere alius, et 
teneras plantas aspiciens, misericordia ductus,eas 
noluisset exscindere. Sed videte vos, qui imperium 
amatis, οἱ estis a vanasuperati gloria, in quantam 
ea insaniam adigat amatores, et quonam eos ferri 
persuadet, et quenam eos cogit facere. Hanc autein 
infantium cedem Jeremias quoque multis anteannis 
prenuntiat, et predicit tragcediam, et introducit 
Rachelem flentem suos filios, et consolationem mi- 
nime admittentem ?!.Quorcirca uon ignorante scili- 
cel Deo heec fiebant, sed et sciente, et volente 
quidem arcere, permittentem autem arcanis qui- 
busdam rationibus. Sed Herodes quidem percipiens 
eorum, que fecit, fructus convenientes, divinitus 
immissa plaga, toto corpore saucialur, et vere 
malus male perit, ejus regno in quator partes 
diviso : Archelao quidem imperium obtinente in 
Judega, Herode autem,et Philippo, et Lysania, illo 
quidem Galilez, hoc vero Iturece οἱ Trachonitidis, 
postremo autem, tetrarchatum sortito Abilinee 53.52, 


XXI. Postquam autem excessit Herodes ex hu- 
manis, angelus rursus in somnis Josepho apparet 
in Egypto, et jubetinfantem accipere, et proficisci 
in terram Israel. Quam multe, o Christi Mater, 
fuerunt tibi casuum  inequalitates ἢ quam multe 
rerum mutationes? Ecce enim rursus quidem fuisti 
soluta ab exsilio, et ad propriam reverteris regio- 


82 8} 00. ri, 4 ; Matth. 20,21. 


547 


MENSIS AUGUSTUS. 


nem, et eum,qui tibi male facere aggressus fuerat, A /Egyptum, narrans Lucas(neque enim ante 


ipsa potius eum vidisti male periisse. Gum domum 
autem venisses, rursus invenis malorum successio- 
nem et vides filium tyranni, qui fuit tui Filii (pro 
dolor !) insidiator, pro eo regnantem. Sed rogaveril 
quispiam ex studiosis, quomodo Archelaus Jude 
imperabat, Pontio Pilato tunc presidente ? Num 
quod nuper decessisset Herodes,et nondum in multa 
regnum esset divisum, illius filius interea habebat 
imperium ? Non est autem evangelistae supervaca- 
nea patris quoque adjectio. Pro Herode enim, in- 
quit, patre ejus **, utscilicet euma fratredistingue- 
ret, ut quiipso quoque Herodes vocaretur similiter. 

XXII. Venit ergo Joseph Nazareth, ut qui in 
somnis responsum accepisset (ita enim divinus ait 
Matthaeus) simul et periculum fugiens, et volens 
habitare in patria. Ut autem posset magis confi- 
dere, responsum accipit ab angelo. Atqui non dicit 
Lucas illum venisse ex responso : sed cum omnem 
implessent purificationem, statuisse rursus reverti 
Nazareth. Quomodo ergo esta nobis solvenda con- 
troversia?Quod tempus,quod fuitante descensumin 


δι Matth. n, 32. ** Luc. n, 23. ** ibid. 40. 


(11) Τοῦ Μεταφραστοῦ xol τοῦ Γεωμέτρου" 
Ὅμως, ὅτε δώδεχα ἐτῶν γεγονὼς ἦν, ἄνεισι μὲν ἅμα 
τοῖς γονεῦσιν, εἰς Ἱερουσαλὴμ, τὴν ἑορτὴν τοῦ 
Πάσχα τελεσόμενος: ὡς δὲ ἐχείνη πέρας εἶχεν ἐν 
ἡμέοαις ἑπτὰ τελουμένη, αὐτοὶ μὲν ὑπέστρεφον; 
Ἰησους δὲ ὑπομένει, τούτους λαθών. Καὶ oi μὲν 
ἐξητοῦν, o δὲ τριῶν ἡμερῶν ἄδηλος 5». Εἶτα φανε- 
ρὸς αὐτοῖς γίνεται ἐν τῶ ἱερῷ μὲν χαθεζόμενος, ὁμοῦ 
τε ἀχούων τῶν διδασχάλων, χαὶ πρὸς ἐχείνους διαλε- 
γόμενος, ἐχπλήπτων τε τοὺς ἀχροατὰς ἐν ταῖς ἀπο- 
xpíctgt χατὰ τοῦτο γὰρ xai τὸ χραταιοῦσθαν αὐτὸν 
πνεύματι, xai σοφίᾳ προχόπτειν χαὶ χάριτι, ὡς πολ- 
λοῖς τοιοῦτον ἀναφαινόμενον. Λανθάνει δὲ τοὺς γυνεῖς 
ὥστε μὴ παρ᾽ αὐτῶν χωλνθῆναι τὴν πρὸς τοὺς νομο- 
μαθεῖς ἐχείνους διάλεξιν᾽ εἰδότων ὥσπερ αὐτοῦ τὸ 
ἀγράμματον, χαὶ τοῦ μὴ προσπταίειν τοῖς λόγοις εὖ- 
λαδουμένων' ἧ ταῦτα τάχα χαὶ διαφεύγων, μὴ δόξῃ 
τοὺς γονεῖς ἀτιμάξειν, τῷ ἀπειθεῖν ἐγχελενομένοις τὰ 
ἀνθρώποις ἀχόλουθα. Διὰ ταῦτα ὑπομένει λάθρα, καὶ 
οὐδὲ τοῖς γονεῦσιν αὐτοῖς γινώσχεται" ἵνα μηδέτερον, 
$ φανερὸς γενόμενος χωλυθῇ, ὃ x«i ἀπειθῇ χωλυὸό- 


μενος. Ὅρα δὲ ὅπως χαὶ ὦ προσήχει παιδίῳ ποιεῖ. D 


Οὐ yàp προπετῶς διδάσχει τοὺς νομομαθεῖς διϑασχά- 
λους χαὶ ἑερεῖς, x«írot μόνος αὐτὸς αὐτόχρημα σο- 
φία x«l λόγος dv χαὶ χορηγὸς τῆς σοφίας" ἀλλὰ δι᾽ 
αὐτὸ μὲν οὖν τοῦτο, μέτρα x«i ἡλικίας xci ἀξίας 
αὐτὸς τε χαλῶς εἰδὼς χαὶ τοῖς ἄλλοις ὀρίξων, τοῖς 
ἱερεῦσι χαὶ διδασχάλοις τοῦ διδάσχειν παραχωρεῖ. 
Αὐτὸς δὲ ἀχούει τε χαὶ ἐπερωτᾷ μετὰ πολλῆς ἀμφό- 
τερον τῆς συνέσεως" λογιχῶς τε γὰρ ἐρωτᾷ' xai 
ἀχροᾶται συνετῶς, xal ἀποχρίνεται συνετώτερον, ὅ χαὶ 
τὸ θαῦμα πολλῷ μεῖζον ἐποίει τῆς ἀχροάσεως. 

Τοῦ αὐτοῦ. 'H μὲν θαυμασία μήτηρ, σπλάγχνων 
μητριχῶν ἡττωμένη, xai τέχνον αὐτὸν περιπαθῶς 
καλεῖ, x«l ὡς ἐγχαλοῦσα, προτείνει τὴν μετ ᾿ὀδύνης 


ficationem eos illuc duxisset, ut nihil omnin 
contra legem) heec dicit. Érat enim omnino 

candus, deinde venturus Nazareth, et tunc d 
surus in /Egyptum. Deinde cum sic ex £ 
rediissent, jubetur rursus in Nazareth venire. 
enim, nullo accepto responso, ut illuc venire 
cum libenter habitarent, ut diximus, in patr; 
sponte hoc faciebant. Cum enim ascensus 
fuisset propter aliam causam, quam propter 
criptionem, et nusquam stare possent, eo imp 
propter quod venerant, descenderunt in Num 
Angelus certe, qui postea eos reddeba q 
domi restituit. Nec hoc ab re, sed cum puoi 
hoc ipsum multis ante annis significasse ας 


B inquit, impleretur,quod dictum fueral apps; 


Nazarenus vocabitur **. Puer autem ida 
crescebat et invalescebat spiritu repleinwega, 
et gratia Dei in. ipso 34. Hec accipinà qai, 
ut dicta sint, quod attinet ad humani 
XXIII.Cum autem (11) esset natus annes isi 
eim, ascendit quidem simul cum parete e 


ξότυσιν, καὶ πάντα ὁμοῦ ὡς μάτηρ, καὶ -αρῤίτραη 
χώτερον, xai ἀνθρωπινώτερον, καὶ PR bri 
διαλέγεται’ Τί τοῦτο, Téxvov, ixoui T" 
ὅτι Ἰδοὺ ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ σον ὁδῶν ἐν 
τοῦμέν σε. Αὐτὸς δὲ λύει πάντα διὰ : 
πατρὸς ἐχείνης τοῦ δοχοῦντος εἰπούαυς ; - 
ὥσπερ τὸ ῥηθὲν διορθούμενος, περὶ tw i. ie j 
Πατρὸς, εἰς ἔννοιαν αὐτὴν ἐμδάλλων τῆς ig | 
x«i μὴ χαμαὶ βαίνειν, ἀλλ᾽ εἰς jw daba 
ρασχενάξζων: Οὐχ ἤδειτε, λέγων, ὅτι ὁ κα αὶ 
Πατρὸς pou δεῖ εἶναί με ; Οὕτω Oma 
ὄντα φύσει Θεὸν, εἴγε τῆς αὐτῆς vtm de 
τῷ τεχόντι. ᾿Επεὶ δὲ τοῦ Πατρὸς ὁ ναος͵ ὑ ὰ 
Πατρὸς ἦν ἐχεῖνος, xd» αὐτοῖς τὸ ῥᾷμα vachim 
γέγονεν, ᾿Ενταῦθα πρώτως ἀνδριχώτερων i ῶν 
εἰπεῖν θειότερον, πρὸς τοὺς oixsíov; διελῆκα, m 
δείκνυσι. ὅτι καὶ ἕτερος ὁ Πατὴρ αὐτῷ͵ zi au] 
ὡς ἀνθρώπῳ ψιλῷ, ἀλλὰ καὶ ὡς Θεῷ, καὶ τῷ pois 
αὐτῷ προσεχτέον, x«i ὅτι ὁ τοῦ Πατρὶς dm, 
ὁ ναὸς δηλαδὴ xci αὐτοῦ οἷχὸς ἐστι, χαϑέκῃ wii 
ἄλλα πάντα τὰ τοῦ Πατρός" καὶ ὅτι αὐτοὺς ἰβς 
Tío» pà))o» ἀγνοουσι ταῦτα, x«i μηδὲν pii 
λοῦσι μήτε φρονοῦσι τῶν πρὸς ἀλήθειαν. "Dx 
πρώτος τοῦ ἀληθῶς Πατρὸς φανερώτερον pragren, 
x«i παραγυμνοῖ αὐτοῦ τὸν θεότητα. Κάτειει pi 
τῶν γονέων ἐξ Ἱερουσαλὴμ εἰς Ναξαρὲτ ὁ Kus 
χαὶ διατελεῖ τούτοις ὑποταττόμενος, γονεῖς ταῦ 
παιδεύων ἐκ τοῦ οἰχείου" xai ὅπερ αὐτὸς br) 
νος ἦν, τοῦτο πρῶτος πληρῶν, καὶ τιμᾷν ὦ 
διδάσχων γονεῖς, τιμᾷν δὲ πάντως μετὰ G8 in 
γων γὰρ προτιμοτέραν εἶναι τὸν θεοσέθεικν. ἡ 
τουτοὸ καί παραλιπὼν αὐτοὺς, τῳ ναῷ προσμέπι͵ s 
τὸν αὐτοὺ πόθον, ἰσχυρότερον εἶφαε δεῖν τοῦ vta 
χελεύει xai πατριχοῦ, 









ORATIO DE SANCTA MARIA. 


850 


Paschacelebraturus. Cum veroillud A tissimam Mariam,Matrem ejus, qui vere est sapientia 


set, ipsi quidem reversi sunt : Jesus 
eos latens. Et illi quidem quaxrebant, 
ies latuit. Deinde eis fit manifestus, 
idem sedens, simul autem audiens 
um illis disserens, et in responsis 
iens admiratione. In hoc enim imple- 
illo scriptum est, quod puer confor- 
,et proficiebat sapientia et gratia apud 
nes, eo quod multis talis esse decla- 
tem parentes, ne ab eis prohiberetur 
jurisperitis, ut qui scirent eum non 
as, et caverent, ne laberetur in ser- 
"lasse cavens, ne videretur parentes 
)ptui, eo quod non parentibus pareret 
que sunt hominibus consequentia. 
[uemadmodum ea facit, que puero 
Ion enim docet legisperitos, etiamsi 
ator sapientie, sed audit et interro- 
3 cum magna sapientia. Sed cur non 
ecundo, sed tertio invenitur, qui 
rentibus? Hino fortasse sepulturam, 
'es dies futura eral, resurrectionem 
, Tunc enim, cum sepulcro contectus 


juomodo rursus Mater admirabilis, 
.& visceribus, et cum magna affectio- 
n,et tanquam reprehendens, adducit 
1 dolore fiebat, inquisitionem? Ecce, 

tuus et ego dolentes querebamus 
sum illa dixisset de patre, tanquam 
ebatur, Christus veluti corrigens id 
uerat, dicit de eo, qui est vere pater, 
vocans in memoriam, et providens, 
rpat, sed in altum extollatur : Nesci- 
iod me oportet esse in iis qua sunt 

Sic se ostendit Deum esse natura, 
sejusdem est nature cum Patre.Quo- 
lud templum Patris erat, in iis quee 
. versabatur. Quod verbum nondum 
lis erat. llle autem descendit cum 
», et mansit eis subjectus, ex se do- 
: parentes, et quod ipse jusserat, hoc 
in$; honorare autem omnino post 
Β esse preferendum Dei cultum, 
*elictis, in templo remanserat, osten- 
rem naturali et paterno validiorem 


ihi rursus (12) vide mulierum sapien- 
* ibid. 49. 59 ibid. 51. 


εταφραστοῦ. Ὅρα pot xai αὖθις τὴν 
κεκῶν Μαρίαν '" τὴν μητέρα τῆς ὄντως 
ῤῥήτου γνώσεως. Διετήρει γὰρ, φησὶ, 
κατα ταῦτα ἐν τῇ χαρδία αὐτῆς, 
πρότερον ἐπὶ τῇ τῶν ποιμένων ἐπιστα- 
ἰχεῖνοι ἑωραχότες χαὶ ἀχούσαντες ἐξ- 
τότε γὰρ ταῦτα πάντα ἡ Μαρία συν- 


10 Joan. 


etarcana cognitio. Conservabat enim,inquit, omnia 
verba hsec in corde suo 33 : sicut etium prius in ad- 
venlu pastorum, et iis que illi visa et audita 
narrabant. Et tunc Lucas similiter hec omnia dixit 
Mariam conservare. Non enim ei, tanquam alicui 
infanti attendebat, sed que dicebantur, plurimi 
faciebat : et nihil eratex iisque ab ipso dicebantur 
et fiebant, quod non ea magno studio dignum 
duceret, et corde diligenter celaret, divinarum qua- 
rumdam rerum et arcanarum ea esse semina, 
easque illis premonstrari recte judicans. 

XXVI. Post hec baptisma, post quod miracula 
quoque; sed (ut divinus dicit Joannes '^) id quod 
primum fecit (in nuptiis, inquam, aque in vinum 


B mutationem) fecit Matre Presente. llla quidem certe 


prima admonet vinum deesse, Filio prebens ocoa- 
sionem et materiam faciendi miraculum. 18 autem 
quamvis egre ferre videbatur, et ideo recusare: 
facit tamen ea que a Matre suggerebantur, hono- 
rans omnino ut Matrem, et veluti ei reddens mer- 
cedem, quod ipsum in alvo gestaverit. Vide autem 
hic quoque Dei Matris insignem moderationem et 
prudentiam. Nec enim jubet audacter, tanquam 
Mater Filio, ut faciat miraculum, sed eum solum- 
modoadmonet, idque cum quadam magna reveren- 
tia et submissione, et quantum sufficeret ad suam 
declarandam voluntatem. Quid enim est, quod dicit 
Filio ? Vinum non habent. Nam etsi ea illum esse 
suum cognoscebat Filium, non ignorabat tamen 


C eum esse suum quoque effectorem. Et ideo simul 


quidem volens ostendere, cujusnam esset Mater, 
et simuletiam referre gratiam iis qui invitaverant, 
prudenter ei suggerit miraculi effectionem. Deinde 
etiam ministris : Quodcumque dixerit, inquit, vobis 
facite, hoc dicens de Filio; jam enim veniebat ad 
notitiam virtutis Filii, ut que vidisset inulta admira- 
bilia, quee etiam paulatim in corde confereLat, ut 
recte cognovimus ex iis que praecesserunt. 
XXVII. Quoniam autem non alio spectat argu- 
mentum propositum, quam solum ad ostendenda 
Virginis magnalia, erit hoc quoque unum er iis 
qu& illius sunt bona et preclara, si ostenderimus 
eam fuisse perpetuo versatam cum Filio, etei setn- 
per assedisse, et nec in tempore quidem rerum 


p adversarum, nec in Passione fuisse ab eo separa- 


tam, quando et discipuli, et amici, et omnes noti, 
alii quidem ipso omnino relicto, se in pedes conje- 
cerunt:alii vero,oum paululum exspectassent,nega- 
ii, 4 seqq. 

ἐτήρει * οὐ γὰρ ὡς παιδίῳ τινέ προσεῖχεν * ἑώλὰ πεοι 
πλείστον τὰ λεγόμενα ἐποιεῖτο, xai οὐδὲν ἦν T5 παρ΄ 
αὐτοῦ λεγομένων, ὃ μὴ ἄξιον αὐτὸ σπουδὲς ἐποιεῖτο, osa 
εἰς χαρδίαν ἔχρυππεν ἐμμελῶς, σπέρματα εἶνκι ταῦτι καὶ 
μηνύματα θείων τινῶν καὶ χποῤῥέτων E2475. LS4S0S 
xpívouge *, 


Metaphrastes in Catena Greca textum Latinum partim representat ; in sequentibas ^2 alimdr 


591 


MENSIS AUGUSTUS. 


verunt, taque quoniam heec it& se habent, aliis A modonon in ejus potiuscarnis tela immitteba 


relictis, nos ea dioamus. Cum enim tempus jam 
adesset Passionis, etille seipsum tradere!, et staret 
in medio eorum qui in eum cedem spirabant, et 
jam abduceretur ad Pilatum, et ante Caipham siste- 
retur, et ad Herodem mitteretur examinandus, et 
tandem in eum ferretursententia, et cruce condem- 
naretur, Mater, sicut in aliis superabat mulierem, 
ita etiam hic quoque videtur plusquam mulier, 
quee ab illo minime recedit, sed propius sequeba- 
tur, nihil timens quod esset formidabile : nonquod 
tantum maternis vinceretur visceribus, quam quod 
potius divino induceretur judicio, adeo ul alias 
quoque duas mulieres, duas, inquam, Marias, ut 
docet Evangelium *!, ad hoc adhortata sit, et ut 
secum versaretur, persuaserit: ut que essent forti 
et generoso animo, et vellentadherere huic sponso, 
qui non videtur, eltamen cum non cernatur, appro- 
pinquat. Erant enim, inquit, mulieresquoque, que 
consequebantur a Galilea, et ministrabant ei. Ea 
ratione videntur ne abfuisse quidem ἃ tempore 
mysteriorum, sed cum duodecim quidem minime 
&accubuisse, fuisse tamen ejus domus consequenter 
participes. Nam dicipulos quidem, cum mysteria 
et humilitatis summe traderet doctrinam, una ha- 
buit accumbentes; Matrem autem jussit curam 
gerere mulierum, quae ministrabant, tanquam per 
eam ipsam ipsas benigne accipiens, et adimplens 
officium humanitatis, et simul cum eis vescens, et 
sic pro ministerio eis referens gratiam. 

XXVIII. Sic autem una quoque ingressa est in 
atrium Anne et Caiphe, cernens unumquodque 
eorum 408 gerebantur, οἱ apud eum quidem ma- 
nens, dum judicaretur : una autem proficiens, dum 
adduceretur ad mortem, eorumque qui ibant, 
egressus el ingressus considerans, et omnium ora 
allendens, ut sciret, queenam in eum ferretur sen- 
tentia: quinam vero erant ii qui ei assentiebantur, 
&ul qui reprehendebant. Nulli enim obscurum est, 
eam hec vidisseomnia,quandoquidem in cruce quo- 
que una aderat, quando ab ipso crucifixo Filio fuit 
commendata discipulo. Et ideo licet considerare, 
cujusmodi illa esset, que heec difficilia cernebat et 
molesta, illusiones, flagella, alapas, purpure ami- 
etum, coroneimpositionem, contumeliosam tradu- 
ctionem.Oportet quoque considerare,quemnam ha- 
beret animum,sive ex Filio eam simpliciter judices, 
naturalem ferentem vim passionis : sive quod eum 
cognosceret homine superiorem,admiranssummam 
ejustolerantiam : aut potius utrumque, adeo ut et 
naturali flecteretur affectione,et miraculo afficeretur 

XXIX.Postquam autem scelerati veneruntin locum 
Calvarie, et fixa quidem fuit crux, in ea vero 
pendebat ejus Filius, quomodo erat animo affecta, 
eum videns sic patientem? Quomodo videbat eum 
nudatum vestibus, qui ccelum tegit nubibus? Quo- 
modo habentem puras carnes clavis contixas ? Quo 


^! Marc. xv, 40. 
Ix, 26. 


** Luc. 11, 35. 


48 Psa]. xxi, 17. 


utetiam hincfinem acciperet, quod dixerat adi 
bilis Simeon: Tuam quoqueipsíus animam pert. 
ibit gladius 45. Quomodosanguinis guttis effi; 
bus non acerbiores lacrymarum aqueductu 
bant ex illius oculis? Quomodo illum tulit vide 
crucedistentum, ipsam,eteos qui aderant,aspi 
tem aspectu benignissimo? Quid vero irrise 
quid impia transeuntium scommata, ingrala 
subsannationes, probra eorum quid cireumst) 
Que quidem omnia eam transverberabant pr; 
dius, quam ulli clavi. Et innumerabilibus quj 
plagis sauciabatur : stimulis autem confodie 
innumerabilibus. Hoc vero erat ei omnium n 
stissimum, quod ad illum quidem accedere s; 


B alloqui sitiebat, repellebatur autem a mu 


canum eam oircumstantium. Sic enim dirimi 
Pater eos prius nominavit**. 


XXX. Postquam autem qutecunque volebas., 
pleta fuerunt a Dei parricidis, et non ey 
bant amplius, fore ut ab eis evaderet : euny 
mi quidem amici effugissent, aut potius (ut à: 
cum propheta **) a longe starent, ipse autez: 
clavis confixus, custodia ab eis omnino negig 
tur, tunc verisimile est, Deiparam, sibi ἀν 
cultate, ad eum accessisse, et intemerala; 
dem ejus pedes, et impressas eis plagu lin 
esse deosculatam,etsanguine miscentem lacra 
oculos et genas attrivisse, cum marmo am 
animi motu eum aspicientem dixisse:(Quidwean 


C o Domine etDeus? suntne he remunenigsm 


inexplicabilis in homines clementie! lar ir 
retributio tue benignitatis ? line, quud 
beneficio, tales tibi gratias retulem'f agn 
induunt irrisionis, quos tanquam fn Nee 
nasli stola glorie, et tanquam aquila ba » 
gens, alis expansis suscepisti**, οἱ in ewm 
portasti. Contumelie coronam tibi impose, 
quos bone voluntatis armis ipse corosmi d t 
adversusinimicos caput tollerent, confirma ( 
vis tibi dolores afferunt, qui a laboriba 
ee servitutis, et ab innumerabilibus affi 
sunt liberati. Arundine tuum caput feriunt, 
mare virga percussum cessit fugientibus. Sel; 
re aliquid modicum ad luam Matrem 
non fero enim dolores, que te peperi sine 
Ubi te videbo postea ? Quod erit mihi soil 
Quis mei curam geret ac defendet? 













XXXI. Cum eam vidisset tam acerbe 
stantem prope dilectum discipulum, illud (sc 
consentaneum) estomnino elocutus, quod dm 
narrat Evangelium. Eam enim Primum 
Mulier, inquit, ecce filius tuus **,0slendens 
jum. Sic vel cruci affixus, curam gerebat 
eam commendavitdilecto discipulo,nos 
negligere parentes usque ad extremuu sp 


δὲ Psal. xxxvii, 31. Deut, xxxn. 44. "ἢ 


ORATIO DE SANCTA MARIA. 


$54 


rius videbatur etiam repellere, ut que À minum, sed etiam discipulum, verum occultum 


j)re ei esset molesta. Quid enim mihi 
nuptiis inquit), mulier ?et postea: 
T mea ? Hic autem apertam osten- 
im, et discipulo quidem eam com- 
consolans, illum autem magis hono- 
adatione, et quod valde eum diligeret, 
imonio (quid enim aliud faciens, aut 
n tali honore est dignatus ?), simul 
d permansisset, ei referens gratias. 
etiam aspexisset discipulum, Ecce in- 
ua **. Hoc autem erat conjungentis ad 
et simul etiam ostendentis amborum 
. Ab eo ergo tempore, inquit, discipulus 
n propria 9^, intelligens quorsum ten- 
et Domini voluntati sincere inser. 


iquam autem finem a&cceperunt om- 
iquit Salvator *!, Qui vero erant velo- 
m, et ingratorum ingratissimi, ei ace- 
mmistum, qui aqua (proh dolor !) in 

terra arida sunt potati ; et qui. melle 
runt **, fel porrigunt ; quorum uva, 
t ira, draconum domus **, Sed quo- 
; illam heec videntem, oportebat cru- 
Quando autem mortuum quoque vidit, 
lit? quomodo non etiam ipsam una 
nam? Quomodo sustinuit videns ini- 
ie post morlem quidem adhuc erant 
Filio, sed cedem adhuc in eum spira- 
dio ejus latus confodiebant ? Sed hsec 
"inum narrat Evangelium. Dicuntur 
quoque a linguis, que plurimi faciunt 
uod cum heec nova et admirabilia per- 
. oculis Deiparee, et post mortem Filii, 
i viveret, ex ejus latere aqua et san- 
ret, illa tam quidem haurit reverenter 


einde ea sic se totam dedit parandee 
3t quemadmodum divinum illud cor- 
deponeretur, et aptum monumentum 
tur. Cum autem non posset hsc per se 
8 inentem movet omnino ejus Filius, ut 
in loco Calvariae. Quod cum factum 
idit ut ejus scopus facile succederet. 
»nim quoddam monumentum recentis. 
ulcherrimum, et elegans locus in quo 
llo quidem nequaquam dignus : Quid 
20 ex rebus terrenis ? sed non indignus 
uerebat, desiderio. Atque erat quidem 
plane, ut dixi, novum et omnino inta- 
quo nullum adhuc esset sepultum : ne, 
ta fuissent corpora, dubitaretur quod- 
exisset : el locus in optimo aere positus, 
ipeciem ornatus. Postquam autem sci- 
lexit, non solum esse amicum horti do- 


r4. — "Matth. xir, 48. 
i9. "*Joan. xix, 38-42. 
PaTRoL. Cn. CXV. 


43 Jgan.xix, 27. 


V5 Paa]. xxxvi, 12, 13. 


(hoc enim docet Evangelium **^), ut qui Dei timeret 
parricidas, venit ad eum Virgo, et verbis ei suadet 
accommodatis, ut in suo monumento,tanquam in 
aliquo armario, magnam vim opum reponat, et 
sic domum custodientem apud se vitam habeat.Fi- 
nem enim, inquit, acceperunt res adversariorum, 
et maxime probrosam hi mortem Magistro attu- 
lerunt, nulla quantumvis magna, injuria et 
ignominia in eum prius pretermissa. Ceterum 
nune quoque in ligno jacet mortuus et nudus, 
iDihi et create nature horrendum spectaculum, 
ut quem potius irrideant, quam ejus misereantur. 
Da ergo mihi gratiam, et communi, inquam, huic 
Magistro. Audacter pete illius corpus, ut depona- 


p tur, e£ mandetur sepulture, sí non etiam post 


mortem sit illis Jesus invisus. Sic nobis omnibus 
magnam aíferes consolationem, qui in omnem 
redacti sumus egestatem, et quorum nemo move: 
tur misericordia : 4mici enim mei et propinqui mei 
exadversoappropinquaverunt el steterunt,et prozi- 
mi meia longe stelerunt . Ex me non possum 
quidquam facere, ut vides, cum sim sola et ho- 
spita, et cum uno solo ex discipulis attenta sim 
orucifixo. Sic mihi sistes dolorem, sic repri- 
mes lacrymas. 

XXXIV. Cum Josephum Deipara talibus verbis 
inflexisset et incitasset, emittit ad Pilatum. Ille 
autem, expulsa omni timiditate, et ab illo, qui 
mortuis vitam inspirat, mortua audacia inspira» 
tus, audacter (inquit Marcus 55) ingreditur ad Pi- 
latum, et iis usus, quibus opus erat, verbis peti- 
tum accipit divinum illud corpus, et cui nihil po- 
test exequari, ostendens animum, Jude tanquam 
ex diametro contrarium. Nam ille quidem cum 
haberet, tradidit iis qui erant interfecturi ; hic au- 
tem ab iis qui interfecerant, petiit et accepit. 
Verum enim vero rursus persequatur oratio, 
quomodo Mater se haberet. Dicunt enim ii qui de 
his rebus tractarunt, eam ab initio usque ad fi- 
nem se fortiter eL constanter gessisse, honeste 
quidem, et non indecore utentem motu animi: 
factistamen ostendentem seessé Matrem,sed omnino 
Matrem illius qui amico mortuo et ostendit amo- 
rem, et motum animi certis finibus continuit. 
Mortuum itaque videns Filium,ea motu animi usa 
est ut oportuit. Quin etiam in eo a cruce depo- 
nendo maternis manibus inserviit, et clavos, qui 
extrahebantur, suosinu accepit, et membra illius 
amplexa est, partim quidem ulnis stringens, par- 
tim autem suis quoque lacrymis plagas emundans 
deinde etiam tota toti corpori circumfusa. Ecce 
tibi ab omni seculo prefinitium mysterium ad fi- 
nem usque venit, o Do:nine, placida voce dicit. 
Et Josepho in manu tradens sindonem : Tibi au- 
tem, inquit, deinceps erit cure, ut in hac eum, 
$ Ibid. "Ibid. 28. —"*Exod.xvi31  ** 
5* Marc. xv 43. 


Deut 


48 


ORATIO DE SANCTA MARIA 


558 


1 Matri Deo honor ab omuibus À inea voluntas. Accersit autem Petrum, deinde 


| vero et morlis eam participem 
ἢ, (cur enim hoc passura non 
lej Filius ex ea genitus revera 
im, inquam, «tate provecta ad 
(m pervenisset, et peregrinatio- 
18 esset, perangelum, se migratu- 
edocta est, siout et antea, quo 
ventrein. ingressurus erat, nuu- 
Cum igitur excessus sui myste- 
eam rem letitice lante, quanta 
non potest, materiam judicans 
suavius evenire poterat, quam 
e et una regnare? ) statim jussit 
j;mum afferri ; idque factum est. 


alios : et cum lucernas ipsi accendissent, illa in 
spiritu exsultans, diductis labris, Benedico tibi, 
inquit, datori omnis benedictionis, cause luminis; 
qui meum ventrem  inhabitasti. Benedico tue 
charitati, qua nos dilexisti. Domine : et magnifico 
verba tua, que nobis data sunt in veritate et 
credo mihi affutura, que dixisti. Cum sic dixisset, 
se reclinat in lecto, et manibus in alium sublatis, 
cum nulli reprehensioni affine suum corpus in 
honestam et decoram figuram composuisset, et eos 
venerandum apperuisset (etenim videbat jam Do: 
minum ad ipsam venientem cum multitudine 
angelorum), tota impletur gaudio et voluptate, et 
cum rursus dixisset : Fiat mihi, Domine, secun- 


. mundata est. Lectus item, et p dum verbum (uum, emittit tanquam in somno 


ur : et convocabantur quotquot 
ncini, ut cum ea letities fierent 
parataerantomnia ad excessum. 
is qui convenerant, id quod ei 
n nuntiaverat. Ostendit autem 
ji ab eo datum fuerat. Id vero 
j, ut lingue assuefacue vera lo- 
: signum victlorie mortis, et 
rlalis : sicut. etiam Hebreorum 
bant Filio, inspirati divinitus. 
iquanti ad passionem, ii ramos 
ant, eum futurum victorem mortis 
'*. Cum autemjam adesset tempus 
lem vere vite :nater jacebat in 
rero is, qui eam domo exceperat, 
; eliam, quicunque erant electi 
xequeeteognata simul astabant. 
nnem aspiciens virginem, cum 
set locuta, deinde : Duas, inquit, 
vite tempore habui legumentum 
dari jubeo hisce duabus mulie- 
tidem dixit. Qui aderant vero, 
cessus, ex oculis multas funde- 
Quis enim tali privari muliere tu- 
ἡ Deindeecoelloquidem descendit 
ivinam assumpturus animau, per 
)8 congregat discipulos, ut vene- 
)us mandarent sepulture. 
im vero vidit eos Deipara, co- 


sam, propter quai omnes statim D 


et uniuscujusque audiit petitio. 
ut par erat, impertiit benedictio- 
omnibus dixissel verba que in 
t: Vos, inquit, valete, filii; ineum 
isum ne luctu, sed letitia potius 
'uandoquidem vobis est persua- 
e ad gaudium : οἱ videle, ul cor- 
letis sepulture in hac figura, in 
posuero. Heo est enim, inquit, 


'ominibus, cap. 3. 


spiritum, et eum in amicis deponit Filii manibus. 
Ne aulem videatur esse inane, quod dictum est 
de congregatione apostolorum, que facta est in 
dorinitione Virginis; salius fuerit ea summatim 
addere, que a Dionysio Areopagita dicuntur in 
tertiolibro (1), et capitis quidem. Qua sit vis 
orationis et debeato Hierotheo, de pietate et de theo- 
logica inscriptum est conscriptione. Dicuntur au- 
tem ea quidem Timotheo Ephesi episcopo. Ea 
vero sunt in hoc capite sio ad verbum posila : 
XL. « Quandoquidem apud ipsos quoque nostros 
Deo aftlatos sacrorum principes, quando nos quo- 
que, ut. ipse nosti, et multi, ex nostris sacris fra- 
tribus ad videndum corpus, quod vite principium 


c dedit, et Deum suscepit, convenimus (aderatautem 


Dei quoque frater Jacobus, etPetrus,qui erat theo- 
logorum suprema et antiquissima summitas), vi- 
sumque est, ut post illud spectaculum, omnes sa- 
crorum principes hymnumcanerent, etlaudarent, 
prout poterat unusquisque, infinitam bonitatem di- 
vinarum virium : post theologus ille, ut scis, vicit 
omnes alios mystas sacrorum, ut qui plane exce 
deret, et a se omnino abduceretur, et in ea quam- 
hymnis celebrabat,afflceretur societate et communi- 
catione, et ab omnibus, a quibus audiebatur et 
videbatur, el cognoscebatur, et non cognoscebatur, 
judicaretur esse a Deo afflatus et divinus scriptor 
hyunnorum. Et quid tibi amplius dixerim de iis 
quee illic de Deo divine dicta sunt? Etenim nisi 
sum mei quoqueoblitus, scio multos ἃ te audisse 
quasdam partes illorum Deo afflantium hymnorum.» 
Sed hec et quidem sacer Dionysius. Nobis autem 
pergat oratio ad ea que deinceps sequuntur. 
XLI. Cum autem in orbem sanctum Virginis 
corpus cireoumdedissent apostolorum chorus, et 
quidquid erat electum ex viris et mulieribus, et 
hymnis honorabant qui illud deducebant, et omnia 
membra reverenter simul etamanter amplectebane 
tur,nonsolum suum ostendentes desiderium,sed vel 


MENSIS AUGUSTUS. 


ex iactu credentes percipere utilitatem. Fidem A fuerat sectionem, et quee amputatee fuerant, 


autem consecuta quoque estoperum demonstratio- 
Ceecis oculi illuminabantur, surdis aures aperis- 
bantur, claudis bases pedum confirmabantur, et 
quodlibet morborum et egritudinum genus facile 
dissolvebatur. Cur non dico quee sunt perfectiora? 
Aer quidem et colum ascensu spiritu sanctifica- 
batur : terra autem similiter depositione sacri 
corporis. Ceterum nec aque quidem naturaerat 
expers benedictionis : sed ipsa quoque lavacro 
purissimi corporis fuit particeps sanctificationis. 
Neque enim illud habebat opus purgationibus 
(quis enim hoe dicerct, nisi emole mentis ) 
sed suo contactu polius sanctificabat id quod 
attingebatur, Deinde quid ? Mundis sindonibus mun- 


bus ulnis applicatis (boc autem jusserat P 
statim consecuta est manu umcuratio. 
XLIIL. Hinc ad sacratissimam abducitur ( 
mane, et illic sanctissimum quidem corpo 
datur sepulture. Quidni enim, cum etiam q 
Deus, ejus Filius, more hominum sepelitu 
ipsum autem ad celestia et divina transn 
tabernacula. Quod dicimus confirmat Im 
divinus Hierosolymarum episcopus. Fuit | 
hic vir sanctus, eta Deo inspiratus, qui ab 
qua et vera traditione narrationem dicen; 
sic fuisse deductam, ait : Quod tres totos d 
sepulcrum saneti permanserunt apostoli, di 
hymnodias ex alto audientes. Deinde poster 


dum corpus involutum, rursus in lecto ponitur. g diem, cum unus ex apostolis tardius was 


Deinde cum lucernis et unguentis, intelligentibus 
quidem desuper landantibus virtutibus, apostolicis 
autem et divinis Patribus Deo digna cantica ca- 
nentibus divina arca ex Sion vecta apostolicis 
'" manibus et humeris, ad Gethsemane sacrum pree- 
dium exportatur, angelis, ut est consentaneum, 
precurrentibus, cireumcursantibus, sequentibus, 
angelicis pennis adumbrantibus, longe, inquam, 
splendidiore et venerabiliore facta deductione, 
quam propter translationem veteris illius arcs 
testamenti Domini, ut saera narrant Eloquia 71. 

XLII. Accidit huic pulchre et divine rei grave 
quidem quid et odiosum, non tamen silentio, sed 
memorie mandatum et ad gloriam quidem et 
laudem piorum, dedecus autem improborum, qui 
infidelitatis malum semper sectantur. Cum hoc 
sacrum et impollutum corpus in Gethsemane 
efferetur, ubi sepulero tradi Deipara ipsa prece- 
perat, Judeeis, qui semper fuerunt repleti invidia, 
ne in hoc quidem succurrit tacere, sed ad ejus, 
quod fiebat, splendorem claudere oculos, et ad eis 
innatum motum animi erumpere qui, erat ergo 
aliis insanior et impudentior, is cum venerandum 
portaretur grabatum, in id irruit plenus inconsi- 
derato impetu et furore. Ejus autem scopus erat, 
hune sacrum lectum in terram allidere, et tali 
afficere injuria, ut qui esset vir insigni audacia. 
Non neglexit autem divina justitia : sed manus 
que grabatum, apprehenderant, ex ulnis protinus 
fuerunt abscisse. Verum que in partu gaudio 
totum orbem terrarum repleverat, non erat ulli 
omnino in morte futura causa molestie. Cumque 
qui passus fuerat, esset quidem iniprobus, non 
amen omnino ejus improbitas videretur insana- 
bilis, ex his que erat passus, justam eorum que 
male senserat, petiit paenitentiam. Et quoniam 
carebat manibus, nec eas poterat ad preces ex- 
tendere, emittit lacrymas ex oculis, et sic petit 
curationem. Disciplinam autem, vide, simul et 
medicationem. Statim enim ii, quidem,qui lectum 
ferebant, conslituerunt , accedit vero is qui passus 


'! II Reg. vi, 1 seqq ; ΠΙ Reg vin, 4 seqq. 


p me Romanorum administrabat imperium, 


exsequias, vel quod ita. contigissel, τὰ qd 
vinum ita providisset conasilium, ut am « 
omnibus translatio admirabilis, tune et pe, 
dem accessit, et, ut est consentaneum, my 
ex eo cepit dolorem, quod tanti boni ma 
expers, idque omnino tolerare non poterat ἃ 
itaque ordo apostolorum non justum esse jai 
utipse quoque vivificum illud corpus noo rà 
et amplecteretur, jubet statim aperiri sepu 
Et illud quidem fuit apertum ; thesauro i 
nequaquam erat in eo: sed sole erani m 
in quibus fuerat conditas,quomodo etiasite 
Filii resurrectione. Quas cum ipse eset m 
xus, εἰ qui eum eo aderant, et repeti ae 


C inexplicabili odore et gratia, rursus quies. 


dunt sepulerum, Miraculum autem psi 
a patre accipiens deinceps tradit ; ἐν de 
quidem corporis divinsee sepulture ἃ sis 
narratio. Siquidem quod ex ea nam ei wa 
eam Verbum ad se transtulit, et vid enwi 
se et esse, οἱ perpetuo simul vivere. ἴστε Νὲ8 
vero proejus impolluto corpore sua vM, 
boni nostri magnam semper duces 
veluti quamdam dat huie civitati 
Quemadmodum autem hoc factum sd 
modo beatum illud donum ad nos wesi 
sacrosancto hoc thesauro ditata sil 
polis,jam declarabit oratio. 

XLIV. Leo ille magnus, qui illo temet 


















se habebat, qui curam gerebant exercim: 
rum uni quidem erat nomen Galbios, asi 
Candidus, fratres genere, fratres virtott, 
semel dicam, in ceteris quidem valde i 
el paucis similes : sed unum eis deers, 
maximum. Siquidem non rectam haberi 
est laborare in rebus maximis et 
Ariane enim pestis erant participes, eum € 
terna forte traditione malum hoc, tanqur 
dam hereditas ad eos venisset. Dicebas 
fuisse proximi genere Ardaburio ei ἀφ 


ORATIO DE SANCTA MARIA. 


502 


poribus in regia obtinuere tyrannidem: ἃ propter id solum, quod in ea latebat, domus ad« 


im Ario sensisse, aperte arguit veritas. 
enim vero Galbium et Candidum, qui 
je recte gerebant, et. Deo placebant, non 
rina gratia non esse illuminatos in eo 
t precipuum salutis : sed eos ab errore 
ad veritatem, adeo constanter et stabiliter, 
olum recte se haberent, et tuti essent, 
inet ad pietatem : sed etiam alios, quos 
non recto pede ingredi ad veritatem, stu- 
»ro viribus efficere, ut ejusdem essent se- 
tentie. li cum pie essent affecti, magno 
at excelso animo se dedunt misericordie 
le in pauperes, ut qui pro agnitione veri- 
ugerent Ghristo reddere gratias. Castissima 
er iliius magni Dei et Salvatoris nostri, 
ictum thesaurum, nempe suam vestem, 
ute largiri civitati, ut hoc flat, per dilectos 
s providet quodam modo diviniore. Mo- 
im ita habet : 
Immittit eis desiderium odorandi sancta 
» sunt Hierosolymis. Quod plane et ab illis 
ist. Cumque Leoni et Verinc; rem aperuis. 
nitatum non exiguum eorum familiarium 
rum secum adduxerunt. Cum autem iter 
essent, et jam venissent Palestinam, viam, 
it in Galileam, preferunt maritimes, plu- 
ütes contemplari Nazareth et Capernaum, 
naritimis frui delectationibus. Ex quibus 
lem fuit sacrum Deipare habitaculum, 
multo tempore vidit Deum Verbum ex se 
; hec autem ejus filii charum et consue- 
'ersorium. Cum hic ergo fuissent, ut dixi- 
ioniam non permittebat tempus ut ulterius 
yrentur (jam enim erat vespera, et nox 
; provisum autem omnino hoe quoque 
livinitus), vicus quidem eos excipiebat, 
rvus. In eo autem habitabant et alii. non 
t muliercula quoque quedam insignis ca- 
Xt plane honestissima et moderatissima : 
pter profundum quidem senium et canos 
a, sed propter magnum virtutum orna- 
longe honoratior erat. Apud eam autem 
livinus fuerat hic thesaurus reoonditus. 
lo vero fuisset illa tantee rei custos, nisi 
um fuisset ornata pulchritudine, et animi 


mirabilis : alioqui autem nihil habebat magni, sed 
erat plane vilis et abjecta. Cum eos autem tempus 
vocaret ad coenam, ubi accubuissent, vident inte- 
rius aliam domuneculam :quee multo quidem lucer- 
narum lumineillustrabatur, multis vero suffitibus et 
unguentis suave spirabat : in ea autem sitam ma- 
gnam egrotorum multitudinem. Ex quo divinum 
quidem quippiam suspicabantur esse et venerabile, 
rei tamen veritatem omnino excogitare non pote- 
rant. invitant itaque ad convivium egregiam illam 
sniculam, cupientes ex ea aliquid scire ejus, quod 
desiderabant ; illa antem hoc recusabat, causans 
religionem, et quod non fas sit ei, cum sit Hebreea, 
vesci cum Christianis. llli vero, cum propter ma- 


p &nam sitim cognitionisejus, quod eratpropositum, 


nihil de propenso suo studio remitterent, eam 
adhuc invitant ardentius, et illius non parendi 
pertinacie objiciunt aliud validius : Quid, dicentes, 
obstat, si cum tu acceperis cibos, quibus pro 
more vesceris, nobiscum quidem colloquaris, sola 
autem tuis alimentis utaris ? His itaque paret mu- 
lier, et congreditur. 

XLVII. Postquam autem coinedissent, apud eam 
viri illi precibus egerunt, ut eis id significare non 
recusaret, queenam essent ea que fiebant in do- 
mo interiori. Existimabant enim esse aliquid lega- 
le, et ex umbratilibus illis et veteribus. llla au- 
tem ea quidem dicit, quee, fiebant : causam vero, 
quamobrem ea fierent, minime persuadetur ut 
aperiat. Videtis enim, inquit, o viri dignissi- 
mi, eegrorum multitudinem. Etenim cum Deo ita 
videatur, in hoc quidem loco demones expellun- 
tur: escis autem ut libere videant, claudis ut 
&ambulent, surdis ut audiant, et mutis utloquantur, 
efficitur mirabiliter ; et alii morbi, et corporum 
mutilationes, que medicorum artibus nullo sint 
modo medicabiles, curantur facile. llli autem (non 
enim erant imprudentibus hominibus similes, 
neque quod interrogare oportebat, ipsi pre simpli- 
citate pretermittebant). Undenam vero, rogabant, 
principium cepit locus talia operandi? Illa vero : 
Apud nos, inquit, Hebreos a patribus tradita ha- 
betur narratio, quod Deus in hoc loco visus sit 
cuidam ex patribus : ex quo factum est, ut loco 
heec servaretur gratia. Hec cum ea diceret, illi ei 


ἡ Quanquam enim Hebrea quidem erat D corde minime assentiebantur: sed videbatur eis 


ier (est namque amica veritas), illius ta- 
mam locum dixisses, qui est in presentia 
obscurus, aptus est autem ad lumen ex- 
im, et valde aecommodatus. Divinum vero 
hoc quoque aperte consilium, ut res apud 
lierem recondita, que sic affecta erat, ut 
s viribus celare studeret, postea in lu- 
iata, majorem fidem haberet. 

Vide ergo, quam eleganter processerit 
| consilium. Nam apud eam venientes, 
itur hospitio Galbius οἱ Candidus sapien- 
sic divina deducente gratia. Erat vero 


muliercula, sicut reserat, probabilium verborum 
pulchra specie celare veritatem. Ipsi ergo eam 
quidem adhuc rogabant vehementius, ut eis rem, 
ut se habebant, aperiret, respiciens, si nihil aliud, 
laborem saltem tanti itineris, qui nulla alia de 
causa erat susceptus, nisi ut viderent sancta loca, 
et audirent ea que a piis et sanctis dieuntur homi- 
nibus. [llaautem ne sic quidem cedebat, sed mane- 
bat, ut statuerat, apertum religionis existimans 
esse dedeous, si aperiretur veritas, οἱ dicens se 
nihil scire amplius quam quod locus sit plenus 
divina gratia. 


903 MENSIS AUGUSTUS. 
- XLVIII. Cum autem illi pulehre sensissent eam A nobis rogantibus. Rogamus vero, utdormüm, 


optime quidem scire, vitare autem ne eam scire 
esset apertum, et ideo pre se ferre ignoralionem, 
evadunt avidiores inveniendi ejus, quod quiereba- 
tur, e! sicut Cleophas et ille alius discipulus, corde 
cceperunt ardere!*. Eos enim Virgo beatissima in- 
citabat, volens Byzantinis divinum hunc el sacro- 
sanctum largiri thesaurum. Omnem ergo statim 
movebantlapidem, ut mulier, remittens immobilem 
hanc occultationem, eis id quod tacuerat, in aper- 
tum proferret. Quin etiam jurisjurandi necessi. 
tatem adhibebant, ejusque adeo validi, ut animum 
quamvis inexpugnabilem suo possent]loco mo: 
vere. Cum sic eam omni ex parte astrinxissent, 
et tanquam inevitabilia ei vincula imposuissent, 
vix tandem persuadent ut eis rem aperiat. Cum 
itaque ex alto et cum lacrymis suspirasset, et in 
terram fixisset oculos, perinde ac si eam puderet 
enuntiare : O viri, inquit, nunquam in hodiernum 
usque diem, divinum hoc mysterium viro evasit 
manifestum. Que enim in genere meo me pre&cces- 
serunt, jurejurando adhibito, uni mulieri, eique 
virgini, ita tradiderunt, ut singulis cetatibus ea res 
sic traderetur ; sed quoniam video vos esse viros 
reverendos et pios : et alioqui (nam hoc quoque 
vobis significabo) ad me usque redacte sunt mei 
generis femine, nec ulla superest alia post me vir- 
go, cujus fidei a me credi possit cognitio mysterii, 
rem modo vobis aperiam. Existimo enim fore, ut 
quod a nobis dicetur, apud vos conservelis. Ma- 
rie 1llius Deipare (hoc enim est nobis ab alto tra- 
ditum) hic custodita sita est vestis. Obstupuerunt 
viri illi, cum solum rei audiissent principium. 
Deinde adjiciens mulier, Etenim hec, inquit, Dei- 
para vitam finiens, duabus mulieribus virginibus 
duas suas vestes donavit loco benedictionis; ex 
quibus una fuit ex mei generis majoribus, que id 
accepit, quod donatum fuerat, et in arca deposuit : 
et omnino jussit jis qui erant sui generis, ut es- 
set virgo unaquaque, que eam acciperet. Est ergo 
arca recondita in interiore domo quam nunc vide- 
tis : et que in ea est vestis, est causa omnium, 
que fiunt, miraculorum.Heec,o viri, est vera narratio 
ejus quod a vobis queritur : οἱ videte, ut ad vos 
usque solum deducta sit cognitio, et nemo sciat 
ex iis omnibus, qui sunt Hierosolymis. 

XLIX. Cum hec audissent, adhuc major metus 
viros subiit et letitia. Metus quidem, propter 
magnitudinem eoruim que audita fuerant : letitia 
autem, quod essent participes talium sacramento- 
rum. Quid ergo deinceps consequitur ? Viri seipsos 
humi dejiciunt, et pedes illius deprehensantes, 
Nulliquidem, inquiunt,ex iis quisunt Hierosolymis, 
notum erit id quod nobis dictum est, ne dubites, 
domina ; dominam enim jam te vocamus, que sis 
talibus dignata mysteriis ; ipsam tibi hujus rei te- 
stem citamus Deiparam.Unum autem aliud concede 


'* Luc. xxiv, 32. 


eo loco, in quo hic divinus reconditus esü 
rus. Cum hoc autem statim concessistel ni 
stragulee quidem vestes portate suntin eum 
llli vero non se somno dederunt, sed cum ya 
num accepissent silentium, totam noctem pe 
rabantin oratione, etcum lacrymis agebant eu 
Deipare, quod talibus auditionibus et 
digniessent habiti. Cum autem eos qui 
vidissentsomnooppressos,metiunturexoms 
ambitum arce, in qua erat divinum re 
dumentum : ipsamque ligni speciem εἰ ley 
nem, ex quo erat arca, accurate admodusug 
genter considerant. Deinde mane egresi tin. 
stam salutarunt mulierem, et cum ρων αὶ 
p audacter juberet, si quid sibi opus 

mis, seenim rursus ad ipsam venturospreaim 
viam,inieruntiter versus Jerusalem,cunibiue 
se nullo alio egere, nisi eorum preebu, aya 
rursus letos videret et alacres. 

L. Cum fuissent itaque Hierosolymis Gua; 
Candidus, et partitn quidem Deo preces fodig 
partim autem pauperibus et egentibos beg 
dextera eleemosynam erogassent, sere ue 
quosdam fabros lignarios, quibus jubes ui 
construant arcam et forma, et figura, et mp 
dine illi, quam viderant, similem, mandantua 
terea, ut formaretur etiam ex ligso vetri g ^ 
nihil in ea cerneretur, quod non ese ay 
parte simile preedictee. Excogitanl deitde ἐξα, 
aliud idoneum ad celandum id quodeu ima 
Comparant sibi auratum operculum. κα δὲ 
tegeretur. Postquam autem et preeata reu 
eis satis bene habere visa fuit, οο μὰ 
fuerat fabrefactum, redeunt in vica tá 
cres : aromaltibusque suffitibus apt καὶ ταῦ 
cium, venerandam donant mulieren.ü we 
dein rursus viros, tanquam sibi familie wmh 
accipit. Illi autem rursus ab ea petunt, qui ya 
ut scilicet in sacro habitaculo totam nodus 
igerent. llla vero rursus quoque permit sii 
omnino suspicans. Qui ingressi, summouen 
bantur precibus ad inculpatam, et ab οἱ Ν 
hensione alienam Dei Matrem, eas tanqua2 32 
hostiam lacrymis pingue facientes : Nonigsur 
nos servi tui, dicentes, o divinissima, etin αὶ 
illustris Domina, quenam oliu Oz evenent: 
ausus est tangerearcam,quee erat secunduni 
Quomodo ergo nos, qui sumus multis obna 
catis, te non jubente, ausi fuerimus divinan 
arcam omnino tangere, intra quam est ub 
saurus repositus : et non solum tangere y 
manibus, sed etiam eam alio transferre! 
ergo voluntati nostrarum animarum, o ba 
bona Mater. Ad tuam enim oivitatem es t 
tio, que est ommium aliarum Regina, et ies 
magno studio statuit honorare. Ad eam x 














MARTYRIUM 3. MAMANTIS. 


566 


)num exportare statuimus, ad ejustute- Α num mysterium, fuit semper revera mysterium 


iam, que nunquam ezstinguatur. Hec 
licentes in oratione, et solum lacrymis 
tes, repente implentur fiducia, fiducia, 
ntemperata reverentia. Deinde ad divi- 
intarcam, simul leeto et tremente animo, 
ines, qui illic erant, efficeret somnus 
preditos (o beatas manus, o furtum, 
lla potest omnino cadere reprehensio !) 
unt eis quoque omnino hac in re fa- 
i. Et eam quidem sic tollunt : apponunt 
m Hierosolymis ad ejus similitudinem 
rant, cum ei etiam imposuissent oper- 
d quidem erat aureum, ut diximus. 
primum autem illuxisset, sanctam 
uidem jubent valere, et rogant ut non 
is orare, et eorum facere commemora- 
ide ei quoque digito ostendunt oper- 
| veram illam tegeret et primam arcam, 
ti quoque visum est ab illis allatum 
gratia. Et cum preeterea iis qui fue- 
i, pauperibus suppeditsssent que 
saria, valde leti protinus iter ingressi 
m reversuri. Postquam autem venis- 
lium, non honestum esse statuerunt, 
tempore erant, imperatoribus myste- 
"'ommunicare, quam patriarche. Eos 
&t timor, ne quod ipsi suum esse bo- 
'ant, eo ab illis privarentur. Cum ergo 
ultassent, eis hec visa est optima 
atenler eos ad hoo quoque monente 
1& ei« predium apud muros civitatis, 
| marini sinus cornui (huic loco no- 
laccherne). In eo exstruunt quidem 
loriam. Cum autum eis magne esset 
erent, Petri apostolorum principis et 
m nominant. Cum in eo certe sacrum 
rum posuissent, omne statim studium 
, utin temploessetperpetua hymnodia, 
dor aromatum, et assiduus splendor 
; sic quidem longo tempore hoc divi- 


LIl. Quoniam autem ei, que per ipsum hono- 
rabatur, et cujus erat ille amictus, visum est, 
tantum bonum ad solos duos testes non debere 
contrahi, et tanquam profundo aliquo contegi 
silentio, et communes divitias esse eorum tan- 
tum proprias, et communi epulo eos se solos 
explere : movet ipsos ad id quod tacuerant, pro- 
ferendum in lucem : et accedentes, annuntiant iis 
qui tunc erant, imperatoribus, et aperiunt quale 
sit miraculum, et declarant quemadmodum sit alla- 
tum. Eos autem, cum audiissent, magnum invasit 
gaudium, et protinus flt publicum, quod fuerat 
occultum. Et beati quidem inter omnes reputantur 
Galbius et Candidus propter tale ministerium, et 


p Publicishonorantur honoribus. Divina autem edes 


in eo loco regiis impensis Deipare edificatur : 
el capsa exargento et auro constructa, sacrum 
illum thesaurum excipit: plurimis aliis muneribus 
et donis domus honoratur. Leo vero et Verina 
(ii enim tunc imperabant; quorum tempore hoo 
quoque magnum et revelatur mysterium, etad re- 
giam urbem exportatur) eum pulchreet pie impe- 
rassent, et Galbiuset Candidus, quihoo ministerium 
pulcherrime obierunt, transferuntur postea ad 
senectuti non obnoxiam vite conditionem. 

LIII. Cum ergo h&c sacra arca nobis contineat, 
non quasdam tabulas, manu Mosaica politas, sed 
vestem plane divinam, etsumme venerandam, 
que non solum intemeratum et ab omni labe 
alienum corpus texit, sed in qua (ut audacter 
dicam) cum esset infans, Deus Verbum fuit invo- 
lutus et auctus : adeo ut ea srepe conspersa sit 
guttis lactis venerabilis, quo nutritus fuit is qui 
est omnium alimentum et vita ; ad eam quidem 
vere laudandam nulla sufficit oratio. Sola autem 
gratiarum actione res est prosequenda, et ipsi 
Deiparse sunt agende gratie, οἱ ejus Filio com- 
muni Salvatori et Regi, qui omnia ad nostram 
utilitatem et salutem dispensat. Ei gloria et potep- 
tia nunc et semper, et in secula saeculorum. Azmes 





MARTYRIUM 
S. MARTYRIS MAMANTIS. 


(Latine apud Surium ad diem 17 Augusti. — Greca non occurrumi 15 mue Paris. 


magnus et insignis martyr Christi, pa- D orti essent ex patríeois, et qu: mg su;um. x és 


n habuit Paphlagoniam: erat autem 
late et genere. Nam erat ei quidem 
tus, mater vero Ruffina, religione qui- 
ldeles, genere autem insignes, ut qui 


sed etiam in omnibus qw emur so.genera . omar 
varent nobilitatem. Hi, eum meet vounmens crema 
amor in Christum,eiser passer rue scm. 
continere desideri .enp e. wem y 


501 


MENSIS AUGUSTUS, ! 


pietatem, et multos ad eam excitarent, accusantur ἃ Ruffina, et, voti facta compos, perinde ae m 


apud Alexandrum, qui tunc erat legatus civitatis 
Gangree, etcui mandatum fuerat ab Imperatore, ut 
deorum quidem cultum omni studio augeret et ex- 
tolleret : qui invenirentur autem, Christianos mul- 
tis subjiceret suppliciis. Quod si in sua persevera- 
rent religione, etiam morti traderet. 


11. Alexander ergo divinum Theodotum, produ- 
ctum ante suum tribunal, cogebat sacrificare simu- 
Jacris. Sed ille ne aurem quidem preebebat iis quee 
dicebantur. Legatus autem, cumesset paratuseum 
punire, prohibebatur a dignitate parentum. Non 
enim ei permittebatur contumelia afficere filios pa- 
triciorum, nisi imperator permitteret. Eum itaque 
mittitln Cappadocie Caesaream ad Faustum pree- 
sidem. Ille autem, qui quo erat in iupietate arden- 
tior, eo erat sevior, cum accepisset Theodotum, 
eum statim conjecit in carcerem. Ejus vero conjux 
etsi esset gravida, maritum tamen est secuta, 
et cum Theodoto ingrediente carcerem, una quo- 
que est ingressa. Interim autem dum simul dege- 
rent, Theodotus et sciens carnis imbecillitatem, et 
non ignorans tyranni sevitiam, statuit ad Deum 
confugere: quem precabatur, ut ipse polius morere- 
tur cum uxore, quam aliquid accideret eorum 
mente indignum, dum non possent sustinere 
vehementiam suppliciorum, Deum itaque rogabat, 
dicens: Domine Deus virtutu:n, dilecti Filii tui 
Pater tibi benedico, et te glorifico, quod vel in 
carcere habitare propter nomen tuum sum conde- 
mnatus.Sed te rogo,Domine,suscipe animam meam 
in his viaculis, qui -neam nosti imbecillitatem, 
ne aliquando in me glorietur inimicus. Heec ergo 
is est precatus. Qui vero fiuxit singulatim corda 
nostra, qui intelligit omnia opera nostra, mente 
anteopera suscepta, post (inem orationis, ei mortem 
affertevestigio. Atquesic quidem excessit Theodotus, 
corpore mortuo relicto in custodia. 


lil. Conjux autem ejus Ruffina, non ferens 
afflictionem carceris cum ipsa quoque intempestive 
peperisset filium, utpote quod magna illa afflietio 
elfecisset, ut pareret preeter naturam, distrahebatur 
multis ac variis animi perturbationibus. Eam gra- 
viter angebat mors mariti, premebant gravissime 
de infante sollicitudines, et presidis crudelitas 
efticiebat utextrema timeret et contremisceret ; et 
tamen a nullo horum vincebatur, sed Deo quidem 
infantem commendat οἱ dedicat; ipsa autem 
assidens mariti reliquiis, et partim quidem misera- 
biliter detlens solitudinem, partim autem non sus- 
tinens conjugi relietam esse superstitem, in lacry- 
mis et suspiriis hee dicebat Deo : Qui finxisti 
hominem. et ex ejus latere Evam es fabricatus, 
concede ut ego quoque eadem via ingrediar qua 
maritus et liberata ab ;is rebus caducis et. tluxis, 
iranseam ad ea quee sunt apud te. tabernacula et 
mausiones que sunt eterne et in quas 
non cadit interitus. Hec Deum preeata. est 


D propter etatis teneritatem. Sed ahi quidea! 


consequens, ipsa quoque decedit. 

IV. Ea ergo beatum illud ad Deum iter is 
diente, solus infans jacebat vivus inter pares 
reliquias. Protinus autem quedam divina vis 
habitu et figura adolescentis, apparet emdam 
lieri clare et genere et opibus, neque minus p 
te ac religione, vocabatur autem Ammia: s, 
jubet, ut petat quidem 8 prepside corpora sanc; 
qui dormierunt in carcere : tollat autem infu 
quoque, qui jacet inter eos, et eum sibi ade, 
in filium, et magnam ejus curam geratils wm 
(carebat enimliberis, et erat vidua) sicat eim 
vit somnium, ad presidem cito accedem, lu 
eum facile annuentem ejus petitioni. p m 


B quoque morem gerentem effecit divina má S. 


tim enim reddidit, qua — Ammiss [πεῖ una, 
Quamobrem cum et sanctorum corpor és 
tem exportasset, illa quidem splendide zx, 
magnifice in suohorto sepelit : infantemasac 
educat in filium, et non secus, atque si ipsam 
peperisset eum alebat et erudiebat, aiqw u 
majorem, quamsi fuisset mater ejus,curam sm 
V. Peractus autem jam erat annus,ex qw iz 
adoptatus : et quo magis puer crescebat,eem 
procedente tempore, simul quoque cres 
eum amor Ammie. Dum enim videbat, tam 
fructum sui uteri, et existimabat se eom δε 
rum, qui ipsam pulchre in senectute ales 
secundum annum infans attingebat, et ami - 


C nera Ammiam vocat mammam. Hoe ace im 


Romanorum significat z*matrem. taque m 
fantis balbuties proprium nomen s sE« 

Mamas vocabatur ab omnibus, et dau 

scebatur. Cum fuisset auteni quinqeumuim, 
eum commendat Ammia magistris πε h 
vero movebatur earum vehement ium.ts 
doctrina ac disciplinis erat longe sus ἐδ 
superior; eratque ejus animus totus sis, ( 
plane defixus in eruditione. 

VI. Romanorum autem sceptra tux 
imperator Aurelianus, qui cogebat omnes 
re dreemonibus, non solum viros et moe 
etiam pueros. Maxime autem ei cure enu 
Existimabat enim sefacile eos esse i 





















revera cedebant voluntati imperatoris : qu 

cum Mamante ventitabant δα ludum litbrs 
imitabantur ipsi quoque canam pueri 
et noe. verba quidem audire necesse 
Quot.ii^ enim. docebantur honesto illo 
Mamantis spectaculo δὲ exemplo solum 

agnoscere Deum upiversi opificem, et ei τῇ 
animorum offerre sacrificium : eos autem, qi 
impiis et coluntur et adorantur dii, nogss si 
mare. et plenos probro et dedecore. Fausti ui 
Csesarem pr'ssidis, successor creates Demodi 
vir valde spirans impietatem, et accensm d 
menti ejus smulatione, cum peimmum ἐκ 


MARTYRIUM 8. MAMANTIS. 


570 


n, bouum Mamantem ad eum statim A si et nullo sensu preediti, quod ea colere et inho- 


, quod non solum ipse deos non coleret, 
quoque equales et condiscipulos ad erro- 
n omnes induceret. Mamas autem jam 

decimum agebat annum «etatis ; et ho- 
urona (hoc enim erat Ammis epithetum) 
ivatus, fit successor et heeres ejus faculta- 


emocritus ergo, cum hsc audisset de 
fuit protinus efferatus in puerum. Εἰ 
»oisset ut ad suum tribunal sisteretur, 
quidem interrogat an esset Christianus : 
n ille esset, qui nequeipse diis sacrificat, 
idet condiscipulis, ne pareant imperatori. 
0, majorem, quam *etas patiebatur, pre se 


nore habere omnino sustinetis. Desine ergo mi- 
nas intentare terribiles, ut tibi videntur, et maxi- 
mapolliceri. Nam puniens quidem, benefacies : be- 
nefaciensautem damno afficies maximo. Pro Chri- 
sto enim mori, est mihi quovis honore et lucro 
prestantius. His vehementer irritatus Aurelianus 
jubet corpus pueri cedi flagris. Atque adolescenti 
quidem prudentia cano cedebatur tenerum el mo- 
do florens corpus ; ille vero perinde afficiebatur 
alque si quateretur in somnis. 

IX. Cum autem imperator eo ipso tempore, quo 
torquebatur puer, ei adularetur, et eum omni 
ratione conaretur emollire, dicebat enim : Dic vel 
solis labris tesacrificaturum: etstatim liberaberis ad 


imi constantiam, et nihil conturbatus. p omni supplicio:Non ego,inquit Mamas,o imperator, 


uit, vestram valde condemno canitiem, 
ta circumfusi sitis erroris caligine, ut nec 
Tuidem adspicere ad radios veritatis, sed, 
vivo Deo relicto, &csessistis ad demones 
; et surdos. Nam ego quidem ἃ meo Chri- 
uam recedam, et quoscunque potero ad 
lucam. Admiratus est Democritus pueri 
libertatem et statim ab initio desperans 
eum inducere, simul et minatus est ado- 
jt iis qui eum eircumstabant, jussit ducere 
ad aram Serapidis, ut vel invitus deo 
οἷ. llle autem nihil a minis effeminate 
3t illiberaliter. At non licet, inquit, tibi 
re, qui sum educatus a matre maxima 
ima, etfuculentam ab ea accepi heredita- 
aximas divitias, adjiciens nomen Ammie. 
»autem audiisset Democritus et ab iis qui 
abant, de beata matrona et Mamanie 
omnia didicisset, et cognovisset se non 
m punire, ferreis vinctum vinculis gas 
tit ad imperatorem, omnia ut se habent 
3s litteris imperatori. 
e autem cum litteras accepisset, et eas 
et, puerum varie aggreditur : et cum 
um conspectum adduxisset, nunc quidem 
ir et magnum terrorem intendebat, nunc 
omissis invitabat, et ei proponebat mu- 
ionores, et dicebat : Si ad magnum acce- 
ipidem, ei sacritficaveris, o pulcher puer, 
scum in palatio: et primumquidem aleris 
deinde te multi mirabuntur et laudabunt, 
ie eris de osetero, et cui possit invideri. 
m faciebat Aurelianus, et heec duo simul, 
0 minas proferebat, et promissa, ut vel 
mterreret, et extremum ei metum afferret, 
iissis ejus solidam frangeret constantiam, 
ima eum molliret, ejusque oculos pre- 
t, et adduceret ad impietatem. Hec au- 
is acuebant alacre et promptum studium 
1tis : et, Absit, respoudit, o imperator, ut 
& vobis honoraniur, statuas in honore ha. 
it earum ullam ducam rationem que sunt 
nanimes, et que arguunt, quam sitis cras- 


solum mihi verum Deum et Regem Christum, neque 
labris nec corde negaverim, etiam si presentibus 
longe graviora exeogitaveris. Quin etiam magnas 
tibi habeo gratias, quod me per hec tormenta ei 
quem desidero concilies ; et opto solum, ne manus 
defatigentur tortoribus, que jam, ut vides, mihi 
magna bona procurant: sed robuste potius reddan- 
tur et valentes. Aurelianus autem postquam vidit 
eum tam parum curare verbera, jubet ei nudatum 
corpus totum torreri lucernis ignis : ut cum carnes 
paulatim eliquarentur, et diutius versaretur in 
tormento, et dolores seniiret graviores. Et hoc 
quidem deductum estad effectum, et admotee sunt 
lucernee corpori martyris. Sed et ignis reverebatur 
athletam, et in milites spirabat vehementius. Atque 
martyrquidem sinedolore admittebat]ucernas ; ille 
autem magis urebant animum persecutoris. Nam 
eum ne minimum quidem corpus martyris atlinge- 
rent eo illi majorem flammam excitabant insanis. 


"Deinde jubet martyrem verberari lapidibus. Ille 


autem perinde erat affectus, atque si aspergeretur 
rosis, et spe futuri letabatur. 

X. Cum itaque valde animi dubius esset omni ex 
parte Aurelianus, et nullum supplicii genus posset 
excogitare, quod cor Mamantis attingeret, jubet glo- 
bum plumbeum ejuscollo alligari, etsicin medium 
mare ductum martyrem, projici in profundum. Et 
jussus quidem, deductus est ad effectum ; sed ne 
tunc quidem, o Mama, Deus tui est oblitus, angelis 
enim suis mandat de te, ut te custodiant. Et statim 
angelus formahumana in orbem circumiens, terro- 
rem quidem atfert iis qui ipsum ducebant, et eos 
vertit in fugam; jubet autem martyrem venire in 
montem, qui est Cesare, et illic degere. Cum 
fuisset ergo in monte, et totos quadraginta dies 
mansisset jejunus, fit hic alius Moses. Ei in manus 
novum traditur testamentum, quod non tunc qui- 
dem primum esse co perat, sed jam fuerat datum 
patribus. Et quod tunc deerat Mosi, hoo nuno 
adimpleturin martyre. Nam Moses quidem solum. 
modo e ccelo accipit tabulas : ad hunc autem et 
vor, et virga ab alto descendit. Cum autem virgam 
accepisset, et ut vox significabat, ea terram 


511 


MENSIS AUGUSTUS. 


cuisset, quomodo prius mare Moses, accipit Evan- À causa me accersisti ? Quod nec possum quià 


gelium editum eterre visceribus. 

XI. Quid opus est ea diccre, que sunt postea 
consecuta ? Non amplius nobis martyr Moses, sed fit 
alius PauluspredicansEvangelium. Cum quoddam 
autem templum construxisset, in quo orare con- 
sueverat, quoniam oportebat eum, sicut Paulus, 
operari manibus, divina virtute ad se ducit omnes 
feras: et lac mulgens feminarum, quecumque 
id scilicet prebent poculentum hominibus, efficie- 
bat caseum ; etejusquidem parum sibi relinquebat 
et reponebat : reliquum autem descendens Cesa- 
ream, distribuebategentibus. Quoniam autem ma- 
gnus Mamas fama et sermone multorum celebra- 
batur, Alexander quidem alius, non is quem prius 
diximus, tunc creatus preses Cappadocie, vir 
crudelis, si ullus alius, et contendens in impietale 
a nemine superari, cum de eo omnia intellexisset, 
mittit quosdam equites ad eum querendum,utcum 
invenissent, ad eum adducerent. Cum illorum ita- 
que adventum prescivisset martyr, fit eis obviam. 
Illi autem postquam simul convenissent, neque 
scirent hunc esse illum, rogabant eum, ubinam, 
et in quo loco esset Mamas. llle vero: Vos quidem, 
inquit, o amici, oportet nunc ex equis descendere, 
ut eamus ad ecenam ; postea autem ostendam vobis 
Mamantem. Hi ergo ab eo hospitio accepti,caseum 
et panem libenter comederunt ; his enim egregius 
eos accepit Mamas, dominus convivii. 

ΧΙ. Interim autem ad martyrem accedunt, ut 
consueverant, femine animantes, ut unaquaeque 
suo lacte mulgeretur. Quod cum vidissent equites, 
eos invasit stupor et timor, et cona relicta, con. 
fugiunt ad martyrem. Ille vero cum metum eis 
ademisset, et eos bono et fidenti animo esse 
jussisset, deinde vellet etiam eorum animos a 
cura liberare, dixitse quidem vere eum esse, qui 
quaerebatur, Mamantem, ue amplius eum quere- 
rent. Eos ergo dimittit, pollicitus seipsum quoque 
mox venturum. Deinde cum equites protinus reces- 
sissent (tali enim viro credebant, neque in eo pote- 
rant ullum suspicari mendacium) cum unum ex iis 
qui erant in monte, leonibus, martyr nutu ad se 
vocasset, jubet eum, postquam ipse ingressus 
fuerit stadium, cursim pergere ad Grecos et Ju- 
deos, quilingua maledica nomini Unigeniti detra- 
hunt, et id maledictis incessunt, et eis afferre 
interitum. H&c cum jussisset fere, e monte profi- 
ciscitur : οἱ accedit ad equites, qui eum exspe- 
ctabant ad portam civitatis. Cum ii itaque eum 
assumpsissent, ducunt ad Alexandrum. Ille autem 
protinus : Tune es, inquit, ille qui es magia 
insignis ? Martyr autem Mamas prudenter dicit : 
Ego sum Christi servus, qui eis quidem qui cre- 
dunt in ipsum, et faciunt ejus voluntatem, dat 
salutem ; magos autem et incantatores, et eos qui 
adorant idola, igni tradit eterno. Sed quanam de 


! | Cor, iv, 12. 


inquit presses, perspicere, quibusnam utens p 
stigiis et incantationibus, viribus inexpugnabil: 
fera animalia inducis,ut cum eis degas, el apud 
verseris : imperes autem propemodum, tanqu 
ratione preditis.Respondens autem martyr : : 
servit, inquit, Deo meo, qui solus vivit, et est 
rus, ne vel parum quidem sustinuerit versari et 
tam agerecum idololatris et maleficis. Quamolr 
ego mihi duco esse presstantius, versari simula 
feris, quam vobiscum habitare. Nam ill συ 
non nostris inducuntur, ut putas, incantationi: 
etideo mihi redduntur cicures et domeslice, 1t 
enim scio quid sibi velit vel solum nomen inam 
tionis ; sed et si sint prudentiae expertes εἴ ni; 
p Dis, sciunt tamen ipse quoque meum reri f. 
minum, et in honore habere ejus fauin ἴω 
vero estislonge, quam ipsse, minus parücipe nie. 
nis, quod cum illas habeatis exemplar bosonaé 
Domini, ne sic quidem intelligitis. 

XIII. Preeses autem cum adversus hee ne pay 
quidem contradicere, conabatur aperte vim uim 
Cnr autem eo, aiebat, processisti stullitie εἰ is 
cie, ut insurgas quidern adversus impenim 
constitutiones, impudenter autem nosquoqué 
cias contumeliis ? Sed tormenta te vel invilze 
nino ea 41 oportet, docuerint. Et slatim a ! 
eum suspensum valde ceedi. Ille autem, εἰ sa 
acerbe laceraretur, perinde erat affeetus, agi 
nullum dolorem sentiret penitus. Neque e 
tores aspexit effeminate, nec se «mollem er | 
tormento, non humile οἱ illiberale aliquiam 
tus: sed recta in celum suos defixeg mu 
consolationem expectabat a superis. Cawge 
ses suppliciorum et dolorum  acerbitzze um 
deret, et instaret ut martyr laniaretar ene 
tius, vox quedam divina, quee exstilil espe 
quidem levat magnam partem doloris :eeírss 
autem et corroborat id, quod laborabal d veilt 
eum quibusvis tormentis superiorem. Em a 
multi audissent ex fidelibus, firmiores et ende 
tiores evaserunt jn pietate. Alexander aukm μέ 
quam vidit generosum Mamantem nihili faestle 
reas illas ungulas, quibus laniabatur, corde δῇ 
lacerabatur ab insania ; etipsum quidemilla 
ducit : accendit autem fornacem ignis, ut 
in eam jaceretur. Atquejam quidem accendeiw 
fornax ignis : presses vero, quoniam tunc etit 
cupatus in aliis, satius esse putavit parumpe 
tyrem tradere in custodiam. Quadam enim sp 
cebatur, quod si ei tempus daretur, ut apu 
esset, et consideraret accuratius, fore utei & 
rientia malorum,quee preecesserant, et meiu 
fornacis, accederet mollior ad secundas in 
tiones, et non parum priorem saam mulsd 
tentiam. Atqueille quidem vir generosus corj 
in carcerem : ad quadraginta autem Chrisi 
























MARTYRIUM S. MAMANTIS. 


914 


eo prius detinebantur, ibi inventos liberat À reverenteradorabat, etad ejus pedes procumbebat. 


lis: et cum carceris claves et veotes labe- 
t, sola precatione, et totas portas aperuis- 
quidem concedit, ut sine labore exeant, 
tur autem iJle solus incustodia, in qua an- 
isentia excitabatur et confirmabatur ad fu- 
tamina. 

nterea ergo jam accensa erat fornax : et 
abjectis aliis curis, rursus producit marty- 
tribunal,et dicit: Tanta omnino nostra in 
axime necessariis occupatio, et diuturna 
10Γ8, prebuerunt tempus ineundi consilii 
set tibi utile. Sin minus, tu vides, quam 
ornax : nihil tamen dicam, donec inconsi- 
1686 tua constantia effecerit, ut te multum 


Dixisses, si vidisses, eum amplecti illius vestigia. 
Pardus autem lenis et mansuetus, in ejushumeros 
citra, ullam insiliens molestiam, liuguaabstergebat 
ejus sudorem, et eum demulcebat, perinde ac eum 
deliniens, et asgre ferens ea qua: patiebatur. Et quee 
apresidequidem immisse sunt bestite,sic, ut videtis, 
meum tractarunt athletam. Sed non sic leo, qui ab 
illo signum accepit, quem ipse armavit adversus 
impios, ut prius diximus. Nam dentibus stridens, 
et iram spirans, propere descendit de monte: cum 
conturbasset theatrum, et in partes dissecasset, ex 
eis quidem multosdiscerpsitdentibus et unguibus. 
Quo quidem tempore innumerabilis multitudo 
infidelium, intelligentes virtutem divinam, que 


. llle autem vir egregius : Jam tibi, o pree- B erat in martyre, ejus Deum magnifice extollebant. 


is meam aperui sententiam ; cur deiisdem 
)Jirursus exhibes negotium? Cum inceperis, 
apone ; ne differas ea que mihi es mina- 
ses autem eum protinus immittit in for- 
Sed qui pueris, qui erant in Assyria, for- 
liquando rore aspersit Deus, is hic quoque 
1iuferens ignis operationem. Martyr autem 
lur in flamma, tanquam in prato florido. 
te tempore, quo in igne est moratus, ca- 
'"mnos ad Deum. Atque tres quidem dies 
iuit fornax. Deinde cum flamma cessasset 
in cinerem dissoluti carbones, jubet pre- 
'ibus, ut efferant, si quid sit reliquum ex 
martyris. illi autem cum 'enissent ad for- 
lius vocem apertissime audiunt Deum lau- 
llli vero protinus reversi, Presidi renun- 
illamadmirabilem. Ille vero:Per magnum, 
erapionem, et alios omnes deos, hoc est 
cantatio et prestigie.Et multa alianugatus 
rsus veritatem : adeo erat attonitee et plaue 
ientis. Populus autem,quicunque,in: juam, 
n poterant intueri ad veritatem, cum nec 
tigium,neque ullam fuliginem aspexissent 
letam, illius Deum laudabant, et ei soli 
ant miraculum. 
olidus autem preeses, postquam ex fornace 
iülit martyr sanus et salvus ante illius 
cum necejusquidem pilum ignis attigisset, 
eum effuditnugas, eum insimulans magis 
cii, et heec vocans dexmoniaca. Ille autem 
nso quidem eum est dignatus. Εἰ preses 
eum deduxit ad certamen, futurum, αἱ 
cecnaim bestiis. Ille autem sequebatur 
is. ELin martyrem quidem immissus fuit 
et seevus ursus. Sed ursus quidem eum 


Haec, quee vel ipsos poterant mollire lapides, red- 
debant presidem duriorem : etleonem rursus in 
ipsum immittit. llleautem, quantum qui przceserat, 
efferatus fuerat in impium theatrum, et eis quavis 
morte vitam effeceratacerbiorem,tantum hic accessit 
mitis οἱ mansuetus martyrem : adeo ut multis vide- 
returimmissusessea presidead eum consolandum, 
non autem ad puniendum. 

XVI. Cum itaque spem omnem abjecissel impu- 
dens ille presses, rogat quemdam ex iis qui ei pare- 
bant, utid preclari hujus martyris viscera ferreum 
adigat tridentem. Et ille quidem eum ambabus 
manibustorquetia martyrem.Martyrautem sanguine 
manantia fert intestina, adeout quadam mulier ex 


C iis que benevole erant martyribus, quam primum 


accurrens, cratere gutlas sanguinis susceperit, et 
letus ingreditur per medium theatrum ; magnam 
enim a vinculis securitatem preebebat ei fnis, qui 
mox exspectabatur, et egreditur letus e civitate, 
onere, quod gestabat, sibi placens dum internam 
nature compositionem in manibus suavissime 
circumferebat, ut qui gauderet,quod ea oblata esset 
hostia ei qui formaverat, et grato animo reddita 
esseteiquidederat. Cum ergo duo stadia pervasisset, 
et Christo agonothete visum esset eum satis labo- 
rasse, recumbit in quadam spelunca, et aspicit ad 
eas, que illic sunt, coronas. Vox autem desuper 
exslitit, vocans athletam ad eterna illa taberna- 
cula et premia, ad eum qui illic est splendorem, 


D et delicias, ad quas transit protinus, ab illis ex- 


ceptus secundo mensis Septembris. Quas detur 
omnibus nobis consequi gratia et benignitate Domini 
nostri Jesus Christi, cum quo Patri simul cum sancto 
Spiritu gloria, honor et potentia, nunc et semper, 
et in secula seculorum. Amen. 


515 


MENSIS AUGUSTUS, 





MARTYRIUM 
SANCTORUM PAULI ET JULIAN/E 


QUI APUD URBEM PTOLEMAIDEM PASSI SUNT. 


(Latine apud Surium δὰ diem 17 Augusti. — Grece non exstat in mss. Paris) 


I. Aurelianusimperator pertotum orbem terrarum A Principatus, non Potestates, non Virtutes μα ἃ 


contra Christianosedictum proposuit,ut omnesidolis 
sacrificarent: qui vero id facere noluisseut, vita 
pessime privarentur. Ille igitur cum in lsauriam ve- 
nisset, in urbem Ptolemaidem se contulit, ut omnes 
Christianos cogeret idolis sacra facere. Cum vero 
beatissimus Paulus una cum sorore sua Juliana im- 
peratorem in urbem ingredientem vidisset, Christi 
signo frontem notavil, et ad sororem conversus, 
Esto, inquit, bonoanimo, soror mea, neque timeas ; 
dico enim tibi magnam quamdam tentationem 
Christianis imminere. 

II. ViditAurelianus, cum Paulus Christi signo froun- 
tem notavit, et misit qui illum corriperent. Quem 
cum in media turba stare jussisset, Miserrime, in- 
quit, homo, quidnam tibi proposuisti, ut me urbem 
ingrediente frontem signare auderes ? An ignoras 
edictum contra Christianos propositum ? Respondit 
Paulus : Audivi equidem edictum tuum, sed nemo 
unquam poterit tantum timorem nobis injicere, ut 
Christum verum Deum abnegemus tuam ; enim 
tormenta brevia sunt, neque eos ledere possunt, 
qui Deum metuunt. At Dei tormenta, sempiterna 
illa sunt. Eodem modo voluptaset gloria,quam Deus 
Christianorum generi largitur eterna est. Quis igitur 
ram amensest ut viventem Deum derelinquat,et surda 
atque muta ista vestra idola colere velit,cum ipse au- 
ctor nostre salutis Christus Jesus dixerit! :Quicunque 
negaverit me coram hominibus, negabo et ego eum 
coram Pairem eo, qui in caelis est ? 

IIl. Cernis, inquit, Aurelianus, quandiu te nugan- 
tem passus sum ac sustinui ? Accede jam, et diis 
sacrifica, ne pessimo mortis genere consumaris. At 
Paulus : Ego nullum alium Deum cognovi, nisi Do. 
minum. Jesum Christum, quem colui semper inde 
usque a patribus meis puro corde atque animo. Tum 
Aurelianus dixit : Suspendite hominem istum, et 
acriter torquete, donec venerit Dominus ipsius, et 
eum liberet. Suspenderunt igitur illum carnifices, 
eteruoiatibus affligere cceperunt. Cumque affligere- 
tur, voce magna Deum invocans, dicebat : Domine, 
Jesu Christe, vera Dei veri et Patris progenies, cujus 
ortum nemo comprehendere potest,non Angeli, non 
Archangeli, non Throni, non Dominationes, non 


Matth. x, 23. * I Tim. nj, 4. 


B 


G 


rubini,aut Seraphini,nisi Patersolus ; tu amma 
feras opem mihi humili et abjecto servo tootaani 
Abusureliani meliberes.Deus autem protinmüm 
ciatusillos leveseffecit, ut beatus Paulus nil wm 

IV. Sancta vero Christi sponsa Juliana, cas 
trem suum itacruciari vidisset, cucurrit adtribzs 
et voce magaa clamans : Aureliane, inquitiym 
cur ita crudeliter fratrem meum innocentes a 
cias ? Tum Aurelianus : Detegite mox istiusmán 
caput, et ejus genas vehementer percutite in 
temereloquatur; istum vero nefarium hom 
constanter cruciate, eo quod Christi, quae 
patrocinium et adjumentum se habere si & 
Juliana, et : Miror,inquit, quomodo impersiem 
sis,deliras,neque potentiam Christi cognosium 
admodum scilicet tormenta his Βοιίοδα ἢ 
eum invocant, levioria efficit. Aurelians dm 
conversus, dixit : Muliercula ista ex medest 
majorem in modum elata est ; itaque illus 
ens : Accede, inquit, et diis immola, mmu 
nus meas te evasuram confidere éis iw 
Juliana : Ego neque tua tormenta exüsemwe 
minas tuas ad me pertinere arbitror; δὲ 88 
Deus in ccelis, qui poterit eripere nosét wm 
manibus tuis. Quecunque igitur habei 
instrumenta, mihi admoveas, ut er his qs W 
et Salvatoris Jesu Christi opem mihi preveia 
esse cognoscas. 

V. Hec dixit Juliana, Cui Aurelianus: 
inquit, pulchritudinem tuam talem esse, € 
rationem habens te perdere nolim. Te igist 
tor ut sacrifices quo legitimam mibi uxor 
deligere possim, etmecum una regnes,impets 
omnitempore fruens. Quin etiam fratritooizjeit 
compensabo, et faciam, ut amplissimum disi 
gradum apud me habeat. ErexitJuliana, oculis 
in ccelum, et crucis signo eum frontem sois 
risit. Cui Aurelianus, Cur, inquit, Juliana, mdi 
benignitatem meam contemnens, risisti ? MJ 
quit illa, contempsi benignitatem tuam ; sed Νὲ 
gaudens,quod Sponsus meus coelestis,qui veles 
homines salvos fieri *, sedet in solio sancto sod 
que divinitatis pulchritudinem contempltt " 










"mum m " 


MARTYRIUM SS. PAULI ET JULIANAE. 


578 


i6 hortatur ut certamina ipsa libenter sus- Α hecPaulusrespondit:Minimenospossumus viventem 


te vero nugacem et futilem hominem con- 
i, quippe quicum te imperatorem appellari 
t ligna et lapidesadoras. Audiens heec Aure- 
bili percitus : Suspendite, inquit, mulierem 
amque constanter cruciate, ut intelligat se 
peratoris tribunal consistere.Cosperant jam 
es illam cruciare, cum Paulus ejus frater 
uens, Ne timeas, inquit, soror, tyranni cru- 
neque ipsius minas formides. Sustineamus 
er, ut perpetuo requiescere possimus. Infli- 
c, inquit Aurelianus, eruciatus assiduos ei- 
ulcate, ne surpeba et stulta verba effutiat, 
; hec Juliana, iterum risit, etait : Aureliane 
atque inique, Dominus Jesu Christus facit, 


Dominum Deum relinquere, coli et terres creato- 
rem, qui nosetenebris eripuit,eta manibus tuis eos- 
dem liberavit. Nunquamigitur, Aurelianeimperator, 
nobis persuadere poteris, ut lapidibus et statuis 
vestris, voce auditu et anima carentibus, cultum 
prebeamus. Itaque de cetero tormenta quecunque 
vis, nobis admoveas, ut Dei nostri vim cognoscas. 

VIll. Jussit Aurelianus duas ferreas sedes illuc 
afferri, ete balneis publicis carbones congeri, et se- 
des illas vehementer succendi ; suum vero abdomi- 
ne illitos martyres ipsos supra candentes sedes 
imponi. Quod cum uox factum esset : Jam, inquit 
Aurelianus, artibus vestris omnibus superatis, po- 
testis discere, quisnam sit Aurelianus imperator. 


i)€ labores, neque tormenta h&c sentiam. p Veniat nunc Christus vester, si potest, et vobis la- 


urelianus, Quamvis, inquit, multas nugas 
s, et simules tecruciatus non sentire, faciam 
ut diutius crucieris, et doloribus suc- 
j. Non sinet, inquit illa, Christus ipse, me 
n& te superari. Ille east, qui mihi opem 
| nuno,et semper ad finem usque opitulabi- 
o ipsius potentiam, et nostram Chrisitiano- 
tientiam cognoscere possis. Te vero ipse 
ieus externo igni puniet ; exiget enima te 
, quas perdidisti. 
is verbis magis exarsit Aurelianus, et jussit 
ἃ afferri, ac. picem jn eum conjici, atque 
multum infra lebetem accendi, ila ut nemo 
s accedere posset. Jussit autem in illum con- 
ulumet Julianam. Qui cum fuissent conjecti, 
in ccelum erigentes,ac tanquam unoeodem- 
re precantes, hec dicebant : Domine Deus 
! nostrorum, Abraham, [5886 et Jacob, qui 
disti in fornacem ignis ad Sidrach, Misach 
enago in Babylonis regione, neque illos 
di permisisti : tu, Domine Jesu Christe, lux 
mensa, Patris mysterium et gloria, Deique 
ni dextera, qui homo factus propter peccata 
inter homines versatus es, da salutem api- 
,quas inimicus diabolus miserrime deceptas 
1ptas, usque adinfimam tartareec sedis vora- 
detrudere conatur: quemadmodum Aure- 
iste, ipsius diaboli discipulus, nunc facit. 
1m illi precantes dixissent, pix effervescens 
dam aquam conversa est, ita ut qui presentes 
Dei potentiam admirarentur. 
Nihilominustamen Aurelianus,proprio furore 
sus, Deo gloriam non reddebat, sed magicis 
s ea fieri existimabat. Jussit postea e lebete 
trahi, in quibus nec picis odor aliquis ine- 
uin etiam neque in lebete ipsos picis aliquid 
um est, sed tantum frigida aqua. Tunc Au- 
18 : Existimatisne, inquit, eos, qui presentes 
| vobis circumveniri et adduci, ut putent auxi- 
, Deo vestro vobis allatum, et non magicis 
artibus hio facta esse? Non ita,per deosipsos, 
iabebit;faciam,enim ut cruciatibus affecti,igne 
namini,nisi diis ipsis victimas obtuleritis. Ad 


borantibus opem afferat. Respondit statim Aurelia- 
no Juliana : Nobiscum hocin loco Christus, est, nobis 
opem affert, neque sinit ab igne nos tangi. Tu vero 
illam non vides, cum ejus visione indignus sis. 
Moneo te Aureliane, ut insaniam istam omittas, 
et ad Christum accedas, nam si ei credere volueris, 
te resipiscentem amplectetur cum benignus sit ac 
misericors, et humana peecata condonet. Quodsi 
non credideris, eterno igno punieris. 

IX. Magis iratus est Aurelianus, et jussit carni- 
fices capite truncari, quasi pecunias a Christianis 
accepissent, ut illis parcerent. Cum vero ad mortem 
deducerentur carnifices, hortabatur eos Paulus his 
verbis : Nolite timere, neque enim in reternum mo- 


C riemini, sed sanctorum participes futuri estis, et 


coelestis regni heredes. Hec cum audissent carnifi- 
ces, constiterunt, ita Deum orantes ; Domine Jesu 
Christe, quem Paulus et Juliana predicant, adesto 
nobis, et in confessione tua fac nos perfectos esse, 
quoniam nihil mali fecimus, et morimur. Heec cum 
dixissent, obtruncati sunt. Eorum alter, Quadra- 
tus ; alter, Acacius dicebatur. 

X. His igitur martyrio consummatis, jussit Au- 
relianus alios carnifices ignem afferre, ef supra 
carbones salaspergere, ut ignis ipse vehementer ac- 
cenderetur. Tum Juliana : Aureliane, inquit, Ty- 
ranne et nefarie, cur teipsum affligis? Video enim 
te cruciari, etomnibus modis furore detentum affli- 
gi, denique ut serpentem aliquem exsibilantem, 
venenum contra nos effundere ; sed nihil tamen 
proficies, cum Deus ipse nos corroboret, ut pravas 
tuas cogitationes sustinere possimus. Itaque cum 
adversus nosnihilefficere potueris,magis erubesces, 
et a nobis ipsis abstinebis. Aurelianus jussit illos 
exsolvi, et in carcerem detrudi, atque ligna que- 
dam maximi ponderis in eorum cervices imponi, 
pedes etiam compedibus ligari, catenis manus de 
vinciri, et ferreos clavos sterni, ut illis configeren- 
tur neque Christianorum aliquem permitti ad eos 
ingredi, ne cibus afferretur. Illos igitur carnifices 
in carcerem duxerunt, queque ab Aureliano jus- 
si fuerant, eis fecerunt. Cum vero media nocte 
martyres Deum precarentur, lux quedam magna 


579 


MENSIS AUGUSTUS. 


effulsit in carcere, et angelus coram illis stetit, A et temerarie, ournam heec facinora coutra Ci 


cisque dixit : Paule et Juliana, servi Dei altissimi, 

surgite et Deum orate. Heec dixit angelus, et ad eos 
accessit : ac statim instrumenta, quibus eorum col- 

laconstricta erant, tetigit, statimque tam illa, quam 
reliqua ferrea et lignea vincula confracta, de justo- 
rum, martyrum corporibus exciderunt : due& autem 
sedes pannis stratee, et mensa coram ipsis illico ap- 
posita est, omnigenis ferculis plena, eisque ange- 
lus dixit : Venite, requiescite, et cibum sumite, 
quem misit vobis Jesu Christus. Paulus et Juliana, 
earelsetati, disceubuerunt. Cumque panem ipsunt in 
manus sumpissent, et oculos in eclum erexissent, 
Deo ipsi gratias egerunt, et cibi participes facti 
sunt. Viderunt carceris custodes lucem illam ma- 
gnam; cumque ad eos repente introivissent, quod 
factum fuerat didicerunt, ipsos insuper comeden- 
tes, et hilares factos viderunt. Itaque cum illis re- 
cumbentes et ipsi comederunt, Deoque laudem et 
gloriam dederunt, qui talem gratiam filiis homi- 
num contulisset, ita ut plerique ex ipsis Deo credi- 
derint, et Christiani evaserint. 

XI. Tertio post die Aurelianus, cum in tribunali 
sedisset, jussit sanctos martyres Paulum et Julia- 
nam illuc duci, quibus ait : An nondum tormenta 
ipsa vos docuerunt, ut ab ista insania vestra dis- 
cedatis, et deos adeuntes, illis victimas offeratis ? 
Hec, inquit Paulus, stultitia mibi sit, et omnibus, 
qui Deum ipsum diligunt. Quod enim stuitum est 
Dei, sapientius est hominibus ; et sapientia hominum 
stultitia estapud Deum. Desipiens profecto et insa- 
nus essem, si a Deo ipso deficiens, demones ve- 
stroscolerem. Deuuo Aurelianus,bili percitus, jussit 
illos in ligno suspendi, et cruciari. At illi Deum 
orantes, hec dicebant : Domine Jesu Christe, Fili 
Dei viventis, lux Christianorum, et fides, que 
neque concuti, neque ab adversariis expugnari, 
aut dissolvi potest : ostende faciem tuam, et 
nobis opem feras, neque nos destituas propter san- 
ctum nomen tuum. Cum igitur carnifices diutiusil- 
los eruciarent, et Christus eorum cruciatus subleva 
ret, nihil omnino martyres tormenta illa sentiebant. 

Xll. Unus vero e carnificibus, nomine Stratoni- 
cus, cum staret ad sinistrum Juliane latus, et tor- 
menta in eam inferret, ejus pulchritudine captus, 
manus ab ea continebat. Cujus sensum atque ani- 


mum cum beata et sancla Juliana cognosceret, si- ἢ e ligno detractos,in carcerem interiorem 


nistrum pedem extendit, et calce illum verberans: 
Satratonice, inquit, fac quod jussus es a tyranno 
Aureliano, neque manusa me contineas mihi par- 
cens ; ego enim habeo Regem meum Dominum 
Jesum Christum, Deum &ternum, et anime meme 
curatorem, qui corporeis laboribus ine sublevat, 
atque ita presentes cruciatus non sentio. Hec 
cum Stratonicus audivisset, statim enseu, quein 
manu tenebat,abjecit; cuunque ad tribunal Aureliani 
cucurrisset, clamans : Aureliane, inquit, tyranne 


! | Cor. 1, 20, 25. 


nos patrare audes? Quidnam hornines Dei 
vientes commiserunt, ut ita crudeliter etimm 
eos crucies ΤΑ; quia Christum omnium dom 
rem venerantur ? Hec cum audiret Aurelian 
obstupuit, ut hora una mutus remanserit. Τὸ 
respondens : Tune etiam, inquit, Stral 
istorum stultitie atque insanice particeps fact 
An Juliane pulchritudo te decepit, et ejus j 
dis sermonibus allectus es ὃ Stratonicus c 
coelum oculos erexisset, dein Paulum ac Jui; 
inligno supensos circumspezxisset, erucis 
munitus, illorum aspectus tales vidit, quale;a 
lorum Dei facies esse solent. Mox accurrit, & 
rnm aram calcibus conculcavit, eamque erri 
ait: En etegoChristianus sun ; facias lietqudc, 
libet. Furore aecensus Aurelianus, γιὰ e; 
caputabscindi. Cumque sententiam imperii 
aet, venit ad eum locum in quo martyrium dà 
rus erat ; ubi cum genua inclinasset, ita or 
Domine Jesu Christe, quem Paulus et Julasi 4 
fitentes, invicti permanent a divinitate toa wn 
tj, et Aureliani tyrannidem confundentes; ica 
et animam meam accipe in ccaeleste regnum t 
meam, inquam, animam,qui brevissime bores 
tio nomen tuum confessus sum, presente i» 
liano. His dictis, ille caput extendit, et eani 
obtruncatus est. Venerunt autem Chris: 
ejus reliquias collegerunt. 


XIII. Paulus vero et Juliana crucis 
sustinebant. Tunc Aurelianus  Julianag de: | 
O scelesta, inquit, et impia muliercul, am 
in lormentis exsistens, carüificem decimi 
eique mortis causam afferre ? Non eramt 
liana, illum decepi, vel mortis causameiw 
qui me assumpsit Jesus Christus, ille ipsi 
dignum fecit, ac vocavit ; nisi enim digssim. 
nunquam ad mertyrii palmam pervenire aut 
Illum igitur in regno coelorum requiescum 
cies, te veroin gehenere flamma puniri 
Tunc quidem pectus tuum, infelix, percsm 
inferiorem hominem, te»pso apud Christm 
stantiorem videbis, et dolore affectus, dub 
Dei misericordiam implorans, quam tana 
trare non poteris. Post haec jussit Aurcliasm 




















et omnes, veneficos ac prestigiatores vous. 
feras omnes, quascunque haberent, 
hoc est, viperas, aspides, cerasies δὲ 
afferrent, ut una cum Paulo et Juliana is 
concluderentur. Cum igitur feras attulissent, 
admodum a tyranno jussi fuerant, simu 
Paulo et Juliana eas concluserunt. 
tem fere ille, et ad pedes beatorum 
assidebant, intentis quidem oculis eorum! 
aspicientes, sed nihil tamen nocentes. Pask 


MARTYRIUM SS. PAULI ET JULIANJE. 


$82 


. sedebant psallentes, et Deum col- A indignus eset alienus ? Jussit Aurelianus Julianum 


unt autem serpentes ille tres dies 
'um martyribusclausee. Tertio autem 
lianus sub noctis tempus, ut disceret, 
»us consumpti essent. Venerunt, qui 
&d eum locum : cumque ad januam 
08, psalmos canentes et Deuin lau- 
runt. Cum vero accuratius scire vel- 
9 res se haberet, ascenderunt in lo- 
uü superiorem. Unde per fenestram 
runt Paulum sedentem simul cum 
liana, et angelum Dei stantem in 
irum, neque permittenteim feras ac- 
rerunt igitur illi, et Aureliano omnia, 


semoveri, et Paulum reduci ; cui dixit. En, Paule, 
soror tua promisit mihi se diis sacrificaturam ; 
que idcirco mihi uxor erit, totiusque regni mei 
domina. Fac igitur et tu. quod dico, et sinas tibi 
persuaderi ut diis sucrifices. Ad heec Paulus : Vere, 
inquit, mentitus es, idque tuo malo ; sed nihil 
alienum fecisti a patris tui diaboli disciplina, cum 
id facias, quod ille solet : neque enim aliquem 
subripere potestis, nisi mendacia confingendo. 
Sed frustra laboras, namque nos non decipies ; 
ne si totius quidem orbis terrarum imperium nobis 
pollicereris. Minime, inquam, nos circumvenire 
poteris. 

XVII. Quousque tandem, inquit Aurelianus,inju- 


nuntiarunt. Surrexit Aurelianus di- B riam nobis facis ? An nonerubescis,nugator et insi- 


t pro tribunali, et jussit veneficos 
ic evocare, et martyres duci ad tri- 
runt venefici ac januam, et feras eo 
lebant, vocare ceperunt. Cum vero 
; non obedirent, januam patefece- 
ὯΟ impetu omnes exierunt, et quos- 
es homines prope januam invene- 
nterfecere, et ad deserta loca aufu- 


autem custodes Paulumet Julianam 
liribunal duxerunt. Tyrannus igitur 
c ridens : Beatum, inquit, me hodie 
]vestra consuetudine fruor ; fortasse 
t aliquid ἃ vobis lucrifaciam, et per 


quidem mihi verum dixeritis, muita (; 


& a me percipietis, et regni mei po- 
0s erit. Nunquid vos deum Apollinem 
L vobis opitulantem, ut audivi a 
I'eculatoribus, vidistis ? Nos, inquit 
Apollinem cognovimus,nam sumus 
iero, quibus Deus salutem dedit. Tua 
1 mortem usque perdita est. Non 
que resipiscere vis ; quin imo multus 
» furor ad blasphemiam te convertit, 
ngelum, quem misit Dominus Jesus 
bturanda ora serpentum, que tua 
et temeritas, Apollinem fuisse dicis. 
Aurelianus, jussit plumbeis globis 
s contundi, atque illi dici : Ne ita 
arroganler loquaris, cum scias te 
istere. 
postea e tribunali Paulum abduci, 
ius sororeum coram sisti, quam his 
jus est : Quasso, anime mes domina 
», inquam, et te hortor,ue fratris tui 
teris. Video te puellam prudentis- 
sapientia refertam. Obtempera con- 
'olumnas aureas per totum terrarum 
omine inscriptas, erigam. Tunc illi 
ne, inquit, me decipies, Aureliane 
pie.Non eireumvenies Dei altissimi 
ihi eternam mortem suggeras. Vis- 
Dei gloria et coelesti regno, quo ut 


diens ? Per deos ipsos ego omnium generum tor- 
mentis affligam, et nemo e manibus meis auferre 
poterit. Jussit igitur ignem afferri,et quatuordecim 
virgas ferreas,easque in ignem conjici,et valde ac- 
cendi :tum Pauli manus et pedes ligari,ferreumque 
vectem inter manus et pedes injici, et in terram 
defigi, 86 sic virgis ignilis binis per vices Paulum 
percuti, Juliana vero jussit in lupanari con- 
stitui.Itaque multi e turba illa, que circumstabat, 
scelesti et nefarii homines, certatim contendebant, 
quis ad eam primus ingrederetur. Eranteniu velut 
equi hinnientes, ejus puelle forma incitati. Cum 
vero in eo loco, in quo Aurelianus jusserat, con- 
stituta esset, statim angelus Domini descendit de 
celo, et dixit: Ne timeas, Juliana ; Dominus 
enin) Jesus Chritus, quem tu colis, misit me, ut te 
protegam,et sanctum nomen ejus notum faciam 
omnibus timentibus eum. Cum vero multi ad vir- 
ginem accederent,etejus pulchritudine frui vellent, 
angelus excussit e pedibus suis pulverem, et in 
eorum oculos injecit, ita ut eos exceecarit. Quapro- 
pter neque amplius cernebant, ubi essent, aut quo 
irent,neque ad illam accedere poterant. ld cum 
turbe vidissent, quod admirabiliter factum fuerat, 
uno animo clamabant: Maguusest Deus Pauliet Ju- 
liane qui ubique eos servat et protegit, qui illum 
timent. Qui autem exceocati fuerant, flexis genibus 
supplices ejusopem implorabant, dicentes : Juliana 
serva Dei altissimi, peccavimus quidem contra te, 
cum stulte atque insipienter nos gesserimus ; sed 
tu da, quesumus, nobis veniam, ut Dei serva : 
et precare Christum tuum, ut nobis visum restituat, 
Eorum misericordia commota Juliana, paululum 
aque accepit : et cum oculos in coelum extulisset, 
Deum invocavit, ita dicens : Domine Jesu Christe, 
auctor omnium salutis, exaudi me, et nunc etiain 
ostende iniracula et prodigia qui facis propter 
nos filios hominum. Restituf his viris facultatem 
videndi, utsanctum et gloriosum nomen tuum ce- 
lebretur. Hec cum dixisset, aquam supra turbas 
illas infudit, et omnes, qui excecati fuerant, vi- 
sum receperunt. Tum illi ad terram prostrau, 
gratias Deo reddebant, penitentiam agentes. C 


583 


MENSIS AUGUSTUS. 


que peccata sua confessi essent, Christiani facti ἃ Hec cum martyres precarentur, multi ex 6 


sunt. 

XVIil. Paulus vero, de quo dicebamus, cum 
a carnificibus cruciaretur, virgis illis ferreis diutius 
percussus vociferabatur, hec dicens : Aureliane 
tyranne et nefarie, quidnam mali commisi, ut sic 
crudeliter et impie me crucies ? Verum me quidem 
&tormentis Dominus meus Jesus Christus sublevat : 
te vero manet hereditas eeterni illius ignis, qui 
paratus est tibi, et diabolo heec adversus nos sug- 
gerenti. Et ubinam, inquit Aurelianus, Paule, est 
Juliana soror tua, quaui ais esse temperantem et 
virginem ? En illa ad lupanarducta est. Num putas 
adhuc esse virginem? Ad heec Paulus : Scio, inquit, 
illum ipsum Deum, qui semper a tuis pravis cogi- 


Dei potentiam contemplantes, animo com; 
ab idolorum superstitione defecerunt, et | 
fidem secuti sunt ; multi etiam carnifices, q 
verberaverant, oum De: tanta in illos be: 
collata vidissent, mutato consilio, Christi 
ampilexi sunt. 

XX. Perlata vero sunt heec omnia ad As 
num, qui jussit, illos ita ut erant, in fovealap, 
obrui.Sed ecce repente tonitrui sonitus eum s 
fulguribus, et nubes huc atque illuc agia; 
ignis plene usque ad Aureliani conspecius 
venerunt, et ignem illum in terram effi 
vorque hec e celo ad eum demissa ed : ὦ 
liane, ingredere in abyssum gebenne igis n 


tationibus me liberavit,sororis etiam mee propu- Β tam tibi et patri tuo diabolo. Heeccum fesem 


gnatorem fuisse, οἱ intactam ab omni labe con- 
servasse.Misit enim angelum suum e coelo,ut eam 
custodiret. En ut sine macula, et virginitatem pu- 
ram habens, revertitur, ut videat vincula mea.Mise- 
rat enim Aurelianus,ut Juliana duceretur.Qua&e cum 
venisset ad tribunal,et Paulus eam vidisset, multo 
gaudio plenus risit. Aurelianus vero : Num, inquit, 
Juliana, amatores tui pulchritudine tua satiati sunt? 
Atilla dixit: Mea pulchritudo,meum ornanemtumet 
decus Christus est, qui misit angelum suum,et nie 
abjeclam atque humilem servam protexit: quoniam 
fidem et spem meam in illo fixam habeo. Quapro- 
pter gratias illi ago, et sanctum ejus nomen col- 
laudo, quod ipse est, qui facit mirabilia solus *, 
et non est alius Deus preeter ipsum. 

XIX. Jussit deinceps Aurelianus Paulum exsolvi, 
et foveam quamdam effodi, tam longam, quanta 
est trium hominum statura ; tum ligna et ignem 
afferri, atque in fovea illa succendi. Fecerunt 
carnifices,quodjussum fuerat, admodum studiose ; 
nam et foveam statim effoderunt, et ignem vehe- 
menter accenderunt. Itaque Aurelianus jussit Pau- 
lumet Julianam in ignem illum conjici.Sancti vero 
martyres, Deumcollaudantes, Salvatorem ac Domi- 
num Jesum Christum invocabant ad opem sibi 
ferendem. Cum autem ad eum locum venissent, 
sua membra crucis Christi signo munierunt, et 
sponte se in ignem conjecerunt. Erant autem in 
igne illo Deum laudantes, et ejus gloriam preedi- 
cantes. Ecce autem angelus Domini descendit de 
ccelo, etfumum unacum igne foras excussit, neque 
permisit sanctos martyres vel paululum ab igne 
perturbari. Stabant itaque in fovea illa rectis cor 
poribus, divinas laudes proferentes in hanc sen- 
tentiam : Benedictas es, Domine Deus Rex seculo- 
rum, qui memor fuisti humilitatis nostre et pree- 
sentia tua ignis flammam exstinxisti propter boni- 
tatem tuam,que facit ft peccata nostra non recorde- 
ris.Tu nos indignos,salvos atque incolumes eripuisti 
& cogitationibus tyranni Aureliani, quisuo imperio 
ita intumescit, quasi futurus sit immortalis. 


* Psal. .xxi, 18. 


misit Aurelianus, et jussit athletas et (rime 
tyres ex fovea illa extrahi, et in carceres uc 
Itaque sancti martyres Dei gloriam laii; 
omnibus his, que Deus ipse mirabiüite ile 
causa fecerat. Septimo die postea dilucalo ia 
lianus sedit in tribunali, et jussit sacerdois sie 
quotcuaqueidola habebant argento etauro ain 
ac pretiosis lapidibus ornata. Quee sacerdos a 
mox in conspectu Aureliani constituereu ἃ 
stravissent sub ejus pedibus purpuram m 
Tum Aurelianus : Vocate, inquit, Paulum δὲ 

nam. Quos cum vidisset ante tribunal consta : 
animo et vultu valde irato illis minatus, dx à 

nune, et diis sacrificate ; nolim enim erm 


c manus meas vos evasuros. Subrisit Panla rx. 


Nunquam, tyranne,Deum nostrum denis : 
qui celum etterram effecit. Ne pummá | 
idolis tuis cultum nos allaturos. ἴὰ δὰ 
nus : Violenta, inquit, morte digmailim 
tibi hec videntur ἢ Neque intelligi ew a 
illis sit ? 

XXl. ad hec Paulus : Jupiter ie, ΜΒ 
deum esse dicis, homo quidam fuit hgivma 
filius, qui artem magicam bene edotzim: Ν᾽ 
cumque preter ceteros homines esse ΘΗΝ, 
tissimus, et libidini maxime deditus, v qum 
dam pulcherrimas uxores atque filias 
se continere non potuit quin cum illis 
retur. Qui modo in taurum mulam, 
avi similis, aquile& scilicet, &ac cygm, 
res nonnulla ex jam dictis ci 
el ἃ mente alienatas in eam miseria! 
pulit, ut ipsum tanquam deum coleren. M 
et alias mulieres per forme, mntatiopem d 
stigias decepit, aurum commutatus. Hs 
ejus libidinosa facinora hoc loco narrem (8 
ad iracundiam concitari : sed licet iraseart, 
tamen nihil veritus) iste, qui prope Jovem 
est, et Apollo dicitur, an non ex adultero 
est e muliere quadam, que Latona 
queque illum peperit interpr duas arbores, 






















MARTYRIUM SS, PAULI ET JULIAN/E 


986 


rristianorum, ἃ Trajauo, dum in Oriente A benefaciens omnibus, ac liberans eos 5, qui ἃ dia- 


nefaria commisit, patrem Jovem imita- 
n modo et Dionysius vester ille deus, 
ipse ex adulterio genitus est ex Semele 
i? Nugator, inquit Aurelianus, et sceleste, 
Junone deorum matre Bacchus genitus 

Paulus, et ait : Estne deus, qui ex 
initus incipiat esse deus, aut qui uxorem 
inc Aurelianus: Quousque, inquit, multas 
dens diis maledices ? an non et vester 
uem vos Christiani Deum coelestem esse 
mullere genitus est ? Respondit Paulus: 
lignus, qui Dei mysterium audias. Verum 
e tua multos eorum, qui presentessunt, 
jas, necesse est aperire id, quod queris. 
itio Deus ipse cum colum et terram, 
nnia, que in eis sunt, effecisset, homi- 
rit ad imaginem et similitudinem suam. 
im a malitia, innocentem, justum, pie- 
itum creavit illum Deus, etin paradiso 
i pleno eum collocavit. Paterautem vester 
on ferens tantam bominis felicitatem, 
ixit, et per illam, Adam ad divini pre- 
gressionem impulit. Quo factum est, ut 
ipse tanquam transgreuwsor e paradiso 
it, et genus omne humanum morti et 
ene obnoxium evaserit. Quamobrem 
ater οἱ omnipotens Deus misericordia 
mano generi subvenire volens, misit 
im, ut humanam carnem susciperet, οἱ 
reret, eosque qui ab injusto detinebantur, 
. Deus, Verbum Dei ac Patris Filius, 
ila omnia est sapientia ipsius, et poten- 
era: qui per archangelum Gabrielem 
is fuit sancte illi Virgini pure atque 
488,6Χ prophetico et regio genereoriginem 
| cujus utero Deus ipse, hoc est, cceleste 
juod oculis corporeis non cernitur, habi- 
pit corpus, cum Gabriel ita Mariam ipsam 
et : Ave gratia plena : Dominus tecum ; 
ost : Spiritus sanctus superveniet in te, et 
ssimi obumoórabit tibi : ideoque quod 
'z te sanctum, vocabitur Filius δεῖ. 
itur fuit Deus et celeste Verbum per 
omnilabe purissimam, corpore,tanquam 
dam, indutus propter humane salutis 
onem. Nemo enim poterat Deum verum, 
presentem videre, cum Deus ipse sit 
iumens *, neque hoino aliquis vivens Dei 
lere possit. ! Hujus igitur dispensationis 
us noster, quod ad carnem pertinet, 
dt, et ut infanslacte nutritus est, cum 
en divinitate perfectus. Insuper factus est 
uvenis, cumque hominibus, ut homo, 
us est annos triginta tres, urbes, regio- 
.astella orbis terrarum pertrausiens, et 


( 28, 32. 
ui, 19: 


PaTROL. GR. CXV. 


* Deut. 1v. 24 ; Hebr, xu, 29. 


bolo vexabantur. Postea in ligno crucis suffixus 
est, ut salutem daret mundo, qui perierat diaboli 
violentia et fallacia. Idem corpore mortuus est. 
Cumque ad inferos descendisset una cum sancta 
anima illa sua, contrivit portas ereas, et vectes 
ferreos confregit * : atque in caliginosa inferorum 
penetralia ingressus, eripuit eos qui vinculis deti- 
nebantur, et ex carcere diaboli illos in superiorem 
regionem eduxit 19, Quod totum ipsius benignitati 
acceptum referetur. Cum vero ita post tres dies a 
mortuis resurrexisset, apparuit suis discipulis 
atque apostolis, et aliis multis, qui vere in eum 
crediderant: et cum aliquoties commedisset et bibis- 
set cum apostolis per dies quadraginta, sic postea 


p in celum assumptus est, et sedet ad dexteram 


Patris cum corpore illo, quod ipse Deus Verbum 
Sibi copulavit.Nunoc igitur diabolus dolore affligitur, 
llium enim Christus ipse Christianorum pedibus 
conculcari fecit, qui per sanctum ipsius nomen 
ingrediuntur in regnum colorum : a quo regno 
tu alienus es. Habes enim sortem et partem eeter- 
nam ignis gehenuam, hereditatem diaboli patris 
tui precipiens. 

XXXIII. His auditis, Aurelianus pre» furore vultu 
mutatus est, et dentibus stridere ccpit, exar- 
descens in illum, cui et respondens: Multas, 
inquit, nugas te modo effundentem passus sum, 
patientiam in te, nugax et sceleste, audiendo reti- 
nens. Tu vero quandiu perges me contemnere, et 
diis maledicere ? Nunc igitur nisi diis immola veritis, 
pessimis modis vos perdam, ita ut. nemo possit e 
manibus meis vos eripere. Tum Paulus et Juliana 
concordi animo et: magna voce clamantes : Nos, 
inquiunt, Christiani sumus, et in Christo ipso spes 
nostras collocatas habemus ; demones non adora- 
mus idolis tuis non servimus, tormenta tua non 
timemus. Excogita igitur quoscunque vis crucia- 
tus, fidem enim in Deo habemus, fore ut ἃ nobis 
supereris, quemadmodum pater tuus diabolus a 
Christo superatus fuit, qui nos etiam robustos fa- 
cit, οἱ pravas artes tuas expugnat. Hac cum audis- 
set Aurelianus, jussit lignum quoddam magnum 
afferri. Quod cum allatum fuisset, fecit Paulum 
in eo alligari. Carnifices vero ejus manus colliga- 
runt. Tunc Aurelianus preecepit accensas lampades 
afferri, et in ejus faciem injici, precone ita voci- 
ferante : Ne iu orbis terrarum dominos coutume- 
liosus sis, neve in ipsos maledicta conjicias. 

XXIV. Juliana cum fratrem suum igne comburi 
spectaret, summa voce clamavit: O tyranne et 
sceleste, quid mali frater meus commisit, ut ita 
crudeliter eum crucies ? Jussit Aurelianus et 
Julianam in ligno alligari et accensas faces in os 
ejus etia totum corpus adhiberi ; cui ct dixit: 
impudentissima mulier erubesce, quemadmodum 


Exod. xxxiu. 20. 5 Act. x, 38. * Psal. cvi, 16. 


19 


VITA S. ANDREE. 


990 


ii nostri pugiles in variis aliis À cia natalis sancti Andres tribuni, etsociorum míi- 


iorantur: et enim in Kalendario 
Possevinum fit mentio S. Mart. 
0 Chiffletii, ᾿Ανδρέον Σρατηλάτου, 
lucis. Martyrologium Arabico- 
Taurinense cum ipsius tum so- 
meminere ; quorum numerum 
ogium Slavo-Russicum Spar- 
ilem modo, quo Typicum ac 
SSynaxarium e Menologio,jussu 

collecto, post hunc titulum, 
jegalomarlyris Andres militie 
1 ejus, ponit Actorum compen- 
srrecus excusus datur ad calcem 
gusti, Latine autem sic sonal: 


litum, qui victoria de Persis divinitus adepta, ad 
fidem Christi conversi, et hoc nomine accusati, sub 
Maximiano imperatore in angustiis Tauri montis 
ab exercitu Seleuci pressidis trucidati sunt. » 

&. Quia vero cirea annuntiationem apud Galesi- 
nium nonnulla mox erunt notanda, illam quoque 
hic premittere visum est. Sic igitur sonat : « Cee- 
sarei, sanctorum martyrum Magni, Andree, et so- 
ciorum, quingenti et nonaginta septem, cum leo- 
net conspexissent in homines a fide alienos se- 
vientem,ad beati martyris Magni pedes mansuetum 
et prostratum jacere ; rei admirabilitate commoti, 
ad Christi fidem se contulerunt. Quamobrem Ale- 
xandripreesidisjussu capite plectuntur, Magnus vero 


nte Maximiano, dux militum in p lapidibus obruitur. » Annuntiatio hec convenit S. 


ib Antiocho, qui universo mili- 
rat. A quo postquam una cum 
s missus esset adversus Persas, 
sset,in fugam egit Persas,et post 
im socios nos ad Christi fidem 
vero apud Antiochum, tanquam 
ipso astitere: et ipse quidem in 
fuit extensus; sociorum autem 
s manus transfixi sunt clavis. 
aliis mille, jubente Antiocho, e 
acti : quos ubi instruxisset San- 
lem adduxit. Rem ubi compe- 
eosque simul cum his quibug 
cutus,omnes ense interemit,om- 
um Andream, illustrem Christi 
 athletas fama celebrem.» 
ile hujus nostri Megalomartyris 
; nomen est apud Grecos, tam 
pud Latinos, antiquissimis uli- 
Martyrologiis inscriptum. Nam 
it& eum refert : « Natalis sanoti 
Andree martyris, cum sociis 
us quingentis nonaginta et sep- 
nnuntiationem ista jam pridem 
s edito et illustrato observata 
pud Greecos inclytissimum Mega- 
'ologi nostri Latini verosimillime 
ne binomium fecerint Magnum 
etenim Beda, prout apud nos 
ianus, Romanum parvum, Ado, 
ba dedimus, Usuardus. Melius 
magni Andres: neque enim ve- 
yrologos nostros Andream tri- 
um Magno episcopo Anagnino 
e. » Hancobservationem de du- 
nostro martyri perperam indito, 
& conabimur. Habemus interim 
ppe cogit omnes illas annuntia- 
8 transcribere) magni nominis 
. Andream in Ecolesia Latina. 
postea agemus. Martyrologium 
ium ita de illo legit ac sociis, 
3erum non determinat : «ln Cili. 


Maguo,cujus martyrium pluribus describit Petrus 
de Natalibus lib. 7, cap. 79 ; in quo tamen cum 
nullum de S. Andrea inveniam vestigium, mirum 
mihi accidit, ipsius nomen intrusum ]legi in 
dicta annuntiatione.Sed res heec pluribus tractatur 
apud nos hac die, qua de sancto Magno Cappadoce 
agitur, pag. 717. Nuncde hallucinatione Martyrolo- 
gorum superius indicata et hic pluribus refellenda 
tractabimus ; e qua videtur originem traxisse Ga- 
lesiniana. 

5. Et ea quidem est duplex ; altera in eo ver- 
satur, quod S. Andres addiderint nomen non 
suum, Magni videlicet ; altera incertior priore, 
quod alicubi forte S. Magnus aliter annuntietur, 
quam debeat, uti mox referam. Ad priorem quod 
attinet, preeter illa, que paulo ante premisimus, 
hec addo ad majorem illorum confirmationem. Ba- 
ropius in notationibus hac die 19 Augusti ad an- 
nuntiationem Martyrologii Romani Andres tribuni 
et soc., « De his, ait, haec die Usuard. et Ado; 
licet An iream eum S. Magno confundant. » Hunc 
errorem etiam castigat Lambecius Commentariorum 
de biblithecaCesarea Vindobonensi, lib. vni, pag. 
202, ubi ocessione versionis Latine et exordii Ac- 
torum S. Andres ac sociorum apud Surium hacdie, 
Martyrium S. Andres, ducis exercitus, et socio- 
rum, auctore Symeone Metaphraste. Vocatur au- 
tem hic Andreas etiam meguaus,» ete., sic scribit : 
« Hoc non est iatelligendum de nomine proprio 
Maghi ; quippe quod S. Andreas Stratelates non 


D habuit, sed tantum de titulo Μεγαλομάρτυρος sive 


Magni martyris, qui illi in hujus narrationis in- 
scriptione Greca honoris causa tribuitur. Per- 
peram igitur et absurde in Adonis archiepiscopi 
Viennensis Martyrologio die 19 Augusti legitur: Na- 
talis sancti Magui seu sancti Andrem,» etc. Merito 
itaque ista, « Vocatur autem hic Andreas etiam 
Magnus » omissa sunt in editione Surii, anno 1618 
Colonis edita.Hrec de errore isto In alium forte 
lapsus est Wandelbertus, dum eidem martyrum 
manipulo videtur adjunxisse S. Magnum Cappa- 
docem, eui aliam martyrii palestram supra assi- 
gnavimus. Sic enim canit. 


591 MENSIS AUGUSTUS. 


Magnus et Andreas quarta denaque coruscant : — À indigni, nomina invooaverint, presta | 
Septem nonaginta et quin comitantur, illas, queead salutem pertinent ; quique 
Quos pariter sancti simul his bis millesequuntur. huno confugerint, eos protege.. et quo 
6.Varia sunt Actorumexemplaria.LambeciuslocO ilis sanguis noster effusus fuerit, fiat 
citato pag.201 et 202 unum affert hoc titulo ac prin- tionum fons, » ete. Oratio, inquam, illa n 
eipio : Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ. "AOlnci; τοῦ &ylov x«l €- — episodium, cum a nemine potuerit audir 
δόξον μεγαλομάρτυρος ᾿Ανδρέον τοῦ Στρατηλάτου,Ἠ  ]is ipsis martyribus, quibus per tempus 
x«l τῶν σὺν αὐτῷ τελειωθέντων δισχιλίων πεντατ Lam aliis referre. Accedit eo, quod non 
χοσίων ἐννενήχοντα τριῶν. 'Ev τοῖς χρόνοις τῆς TO. — deatur consentanea humilitati Christian: 
ἀσεδεστάτου Μαξιμιανοῦ βασιλείας διωγμὸς χατὰ martyribus elucere debet. 
Χριστιανῶν ἐγένετο μέγας, χαὶ μάλιστα ἐν τοῖς μ- 8 Tertio, mirum etiam videri pote 
ρεσι τῆς Συρίας" εἶχεν δὲ τότε τὴς ἐχεῖσε στρατὴΞ — dream, Christi fidem amplexum, preslic 
γικᾷς τάξεως τὴν ἀρχὴν ᾿Αντίοχός τις, δεισιδαίμων — imo pluribus, prout apparet, sese e 
ἄνθρωπος àv, etc. ld est : Eadem die (19 Augusti) antequam petiisset atque obtinuisset bi 
certamen sanctiet gloriosi magni martyris AndreZ, — Audiantur Acta : « Inter idolorum cul 
ducis exercitus,et bis mille quingentorum nonaginta p rosa florebat inter spinas.. fidelissimu 
trium cum eo peremplorum. Temporibus impiüissimi " qus οἱ martyr Andreas.. Hic.. Jesu Ck 
Maximianiimperatoris magnaadversus Christianos — assecutus adversantium bellorum hostes 
mota est persecutio, maxime in partibus Syriz.Qui- — e multis egregiis ac strenuis facinorib 
dam autem Antiochus superstitionideorum addictus — yat. Bello autem contra Persas ipsi con 
homo,ibidem tunc ordinis militaris imperium (eét&- — so]os,quos manifeste colestis gratia e 
bat, etc. Observat Lambecius hanc narrationem — vit, secum habens, oppositis hostibus | 
Latine exstare apud Laurentium Surium, ac Sy- tulit. Jam vero cum esset congressurus 
meoni Metaphraste ibidem tribui,ut modo indica- — bus, eorumingentem multitudinem divir 
(um est. Sed nullum ejusdem vestigium invenio pis argumentum suis militibus proposu 
apud Allatium in Diatriba de Symeonum scriptisá — enim Chriati Dei nostri fide donati ft 
pag. 124. ubi Vitas enumerat, quastanquam Meta-  jljustrem de hostibus ipsis victoriam de 
phraste proprias signat. Consule quee diota sunt — Sequitur postea S. Andree confessio, « 
tomo Ill hujus mensis pag. 719 de Actis S.Eupli  jgnito lecto eneo, sociorum militum t: 
martyris. Habemus etiam exemplar Grecum in ete, quibus tandem cum ipsius tum aq 
nostro codice T ms.194, cujus exemplaris titulo — ditur baptismus, quem dicuntur suscep 
prenotatur eadam in ms. Cesar. &5 pag. 221 ex- C qi. pis Tarsensis episcopo, postquam eo 
stare. Aliud Grecum apographum asservamus hoc — cessissent. Nos interim ex dictis cone 
titulo: Μαρτύριον τοῦ ἁγίου μάρτνρος τοῦ ΣτρατῇΞ- — hujusmodi Actorum historia non tam n 
λάτου, ex cod. Ambros. N. f. n. 152,8ieutadditurin ^ geram narrationem, quam Greeculi sa 
eodem apographo. lucipit : Τὸν θανμαστὸν ᾿Ανδρέαν quisquis demum ille fuerit,compositione 
τὸν στρατηλάτην. Mirabilem Andream exercitus du-— contirmabitur ex aliisquibusdam incom: 
cem, etc. inferius proponentur. Vide Adnotata. 
7. Baronius anuo Christi 301 collectionem hi. 6. Numerus sanctorum martyrum ix 
storicam Actorum intexuit: que quidem, aitibi- eodem modo apud Grecos ac Latinos. 
dem num. 5 germana noscuntur. At, bona emi- exstitisse illos memorant bis mille quin 
nentissimi cardinalis venia, non pauce? occurrunt —naginta septem, ex preemissis supra nu 
difficultates,quee illis incoommodant. Nam primo,  tyrologium Romanum non signat num 
ea non esse exarata a scriptore contemporaneo, cujus determinatione Fasti Greci, nu 
illud est indicio, quod in principio illorum dican- fere cum Latinis antiquis consentiunt. Ac 
tur ista : « Persecutio quedam magna contra Chri- quidem etiam numerum determinant: se 
stianos commota est. Erat tempore illo Antiochus D fuerit necesse est, cum ingentem Pers 
quidam. » Et inferius : « Celeberrimus martyr»  titudinem debellarit, et « Andreas cum 
vocatur Sanctus. Postea vero sequitur : Statim — fortietaDeo electa phalange, » uti loquut 
autem, quemadmodum sanctus martyr precibus martyrium sitconsecutus ; quamvis « illt 
suis postulaverat, locus in quem venerandus san-  quiex iis qui cum ipso fuerant: apud A 
guis ille martyrum defluxerat, fons quidam effe- — detulerunt, quod Deum.. confiteretur etc 
ctus est, omnigenarum eegrotationum sanitatem — in cruce suffizus fuerat.» Verum qi 
afferens, qui fons ad hodiernum usque diem gra- tantus coheret numerus,coum Eusebio, ( 
tiis redundat. » An illa suctori synchrono conve-  siastice Historiz ἃ Valesio edite lib. vi 
niunt ? Secundo, oratio S. Andres, in qua dicit: pag. 296, hec refert : Postquam.. dur 
« Domine Deus.. accipe mei peccatoris.. preces, exercitus nescio quis (intellige Maximia 
sorumque omnium qui mecum sunt.. omnibus-  lerium) Christianos milites persequi 
"t6 his qui necessitatis temporenostra, qui sumus — eos, qui in exercitu merebant, lustrare 


VITA S. ANDREE. 


594 


re, et Christianis liberam eligendi À annum Christi 304, num. 1, Diocletianum imperato- 


fecisset, ut vel imperatorum jussis 
ies honoris sui gradum retinerent, vel 
llent, honore militie nudarentur; com- 
Jesu Christi milites, nominis illius 
8 seculari glorie ao felicitati, qua frue- 
ue ulla cunetatione preetulerunt. Ex 
» admodum (in Greco est εἷς που καὶ 
j t, unus et alter) non. modo dignita- 
etiam vitam amittere pro defensione 
nuerunt : cum is qui religioni nostre 
dias, parce adhuc et raro sanguinem 
fundere auderet. Verum ubi apertius 
, &coinxit, dici non potest, quot et 
isti martyres in omnibus locis atque 


im cernere licuerit, » post famosum p 


rtum eontra ecclesias propositum Ni- 
| quo cap. 5 meminit idem Eusebius. 
&que pugilum nostrorum martyrium 
et atque ad illam crudelissimam 
im, qua in omne genus hominum aty- 
1m est, textus Eusebii noncrearet diffi- 
d cum eo usque non videatur differen- 
|i secundum Acta, prout videlicet ea 
; non videamus, quo pacto satis com- 
ba Eusebii responderi queat. Diximus, 
idum Acta etc., quae S. Andres ac so- 
tum cedem narrant accidisse post 
ieum ; cireumstantia vero illa fortasse 
a non satis cauto exornalore Actorum, 
non suni magne admodum auctorita- 
sit, nos ingentem illum sociorum 
umerum, in Grecis pariter ac Latinis 
natum, relinquimus in antiqua sua 
ita tamen ut, Martyrologium Romanum 
in titulo ante hunc Commentarium 
| determina verimus. Nunca numero 
srgamus ad tempus martyrii. 


Tempus martyrii ezxpensum. 

, inquiunt Acta, martyrii sui beatissi- 
y cum tota sua forti et a Deo electa 
"fecit decimo nono die mensis Augusti, 
». » Littera G, que hic est littera diei 
10} invenitur tanquam littera Domini- 
ad nostrum propositum, nisi anno 


rem cum suo collega Maximiano tunc triumphasse 
de Persis affirmat ; et ibidem num. 9. « Porro, 
ait, enituit in bello Persico eximia virtus Andree 
tribuni militum, » etc. 

11. Sed Pagius ad dictum annum, num. 2, illum 
triumphum celebratum affürmat « anno 303 » quo 
Lactantius lib. De mortibus persecutorum, cap.47; 
Diocletianum Rome Vicennalia celebrasse tradit. 
Nam cum triumphus ille Rome exhibitus fuerit, 
ut Eusobius in Chronico, Eutropius et Cassiodorus 
testantur, et ante annum 303 post victoriam 
Persicam Diocletianus Rome non fuerit, liquet eo 
anno triumphum hunc actum esse. Preeterea trium- 
phos cum Vicennalibus et id genus festis de more 
exhibitos fuisse,sepeque dilatos non semel insinuavi. 
Quare licet pax inter Romanos et Persas jam ab 
anno 297 sancita fuisset, tamen triumphus de 
Persis anno tantum 303 actus. Et, nonnullis inter- 
jectis, ad anni 301 numerum 2, quos e Baronio 
citabam, et seqq. observat ista : « Diocletianus. 
nullum hoc anno de persecutione Christianorum 
promulgavit edictum, sed tantum in milites stevi- 
tum, Quare martyres, de quibus Baronius, ante 
annum 308 passi non sunt. » Alii martyres isti 
huc non spectant, sed L. Andreascum suis mili- 
tibus, quorum martyrium ex jam dictis apud Ba- 
ponium, 86 criticum ejus, consummatum sit anno 

l. 


12. Sed quo minus eorum adstipulemur senten- 
tie, obstat 1» : Pax inter Romanoset Persas jam ab 
anno 297 sancila fuerat, uti modofatebatur Pagius, 
Persis videlicet aGalerio Cesare tunc victis, ex 
eodem auctore ad istum annum num- 6et 7. Cur 
ergo sanctorum nostrorum militum martyrium dif- 
ferri debeat ad annum Christi 301 ? Cur Pagius 
secundum sua principia illud non ponit citius, 
cum anno 298 militum persecutionem affigat, di- 
cens ad eumdem annum num. ? : « Persecutio ad- 
versus milites hoc anno inchoata, ut recte Pros- 
per in Chronico. Sicutigitur persecutio generalis in- 
ipsis utriusque Augusti (sermo est de Diocletiano et 
Maximiano Herculio) Vicennalibus coepit; sic et 
jeus quedam velitatio in utriusque Quindecenna 
libus. » 391 Cum dicant Acta, num. 2 : « Tempore 


inde consequens est, ut secundum D illo accidit, ut Persicarum copiarum pars quedam 


debeat martyrium illud anno alterutri. 
no 305 id affigas, satagendum »st, ut 
componatur cum modo, quo Maximia- 
is tractari jussisse fertur in Actis, et 
eorumdem Aetorum serie, rebus ibi- 
Dsitis, ut dictu difficile videatur, eas 
3pore perseculionis generalis Diocletia- 
uod memorent aocidisse palmam mar- 
erat bellum illud oontra Persas, quo 
»jusque sociis insignis victoria relata de 
nde fli, ut tempus martyrii pendeat 
tius belli secundum Acta. Baronius ad 


fines transiliret, et bellum adversus Antiochum 
suscitaret ; » cumque bellum illud S. Andree ab 
Antiocho demandatum fuerit, non utique ex dictis 
post annum 297, quo « pax inter Romanos et Per- 
sassancita; » quidoam ceogit illius ac sociorum 
martyrium procrastinare usque ad annum Christi 
301 ?3* : Cum denique hic annus componi non 
possit cum ratione temporis, quo martyrium acci- 
disse memorant Acta, nimirum « decimo nono die 
mensis Augusti, die Dominico, » sicut supra obser- 
vatum est ; melius quidem nobis videretur, Acta 
in hoo defendere, et erroris non condemnare, δὶ 


595 


MENSIS AUGUSTUS. 


probabilialiquo argumento eononcompelleremur. À gentibus barbaris luctaret, oum alii intr: 


Est autem illud. 


13. Theodericus Ruinarlius inter Acta sincera 
et selecta a se vulgata, pag. 309 οἱ seqq. editionis 
prime, exhibet Acta S. Maximiliani martyris, in 
quibus preter alia, anno Christi 295 quarto Idus 
Martii eum impellentia ut militie nomen daret, 
dicuntur ista : « Maximilianus respondit : Militia 
mea ad Dominum meum est. Non possum seculo 
militare. Jam dixi, Christianus sum. Dixit Dion 
proconsul : In sacro comitatu dominorum nostro- 
rum Diocletiani et Maximiani, Constantii etMaximi, 
milites Christiani sunt et militant. » Quomodo 
igitur, si anno 295 milites Christiani fuerint inter 


et quietores terras delicate imperarent. 
1&. Atque hee sunt diffieultates, quee i 
tempore martyrii sese offerunt. Quan 
vero non est mihi promptum solvere hu 
saltem inheerendo Actis, satius esse dux 
scindere, et nostrorum Pugilum martyrit 
cum Aetis sub Maximiano, sub quo etia. 
gnat Martyrologium Romanum, non d 
ejusdem martyrii anno. Dixi « saltem i 
Actis ; » nam si eorumdem scriptor hab 
se documenta melioris note, illaque ita 
marit ornatu ac interpolatione, ut incom 
perius expensa ad istam causam sint 
tune non video cur tempus martyrii in 


turmas Maximianietin aulaejus, quomodo, inquam p possit persecutioni Diocletianeee ; cur 


in milites nostros Christianos anno Christi 294 sub 
Maximiano seevitum est ? Accedit eo, quod non sa- 
tis verosimile videatur, tyrannidem persequendi 
Christianos a solo Maximiano esse executioni 
mandatam, nisi post victoriam, que anno 297 de 
Persis relata fuerit, queque animum ejus inflarit, 


cristasque ejus erexerit ad audendum quidlibet. Et 


vero contextus Actorum S. Andree non obscure 
insinuat, Maximianum tunc temporis rem gessisse 
in Oriente: et extra tempus belli Persici videtur 
semper egisse suas partes Illyricum vereus, cum 
apud Lactantiumlib. De mortibus persecutorum, cap 
18 dicat : « Jam fluxisse annos quindecim in Illy- 
rico vel ad ripam Danubii, quibus relegatus cum 


diei Dominico, atque adeo anno ere vu 
post imperatoria videlicet illa edicta ( 
num. 8) que inde anno ab 303 adversus 
prodiere ; cur denique cum Actis dic 
illud accidisse imperatore Maximiano, r 
ac proprii nominis imperatore intellig 
ante dictum annum 305 Cesar dunta: 
quamquam cum adjecto jam tum ab ann: 
titulo imperatoris, uti legituP apud auet 
tericum Gallum Zistorüe imperatorum, 
Diocletiano, art. 9, pag. 21. Quia vero 

pervacaneum judico, alterutrum e du 
apud me sunt, Grecis exemplaribus sup: 
in Latinum convertere, exhibeo. 








ΜΑΡΤΎΡΙΟΝ TOY ΑΓΙΟΥ͂ ANAPEOY 
TOY ZIPATHAATOY 


ΚΑΙ TON ΣΥΝ AYTO. 


MARTYRIUM S. ANDRE/E TRIB! 
ET SOCIORUM. 


(Grece nunc primum editur ex cod. ms. Paris., n. 548, sec, xii.) 


1. Imperatore Maximanio homine valde impio, C 


persecutio quedam magna contra Christianoscom- 
mota esi preoipue autem in regionibus Syrie. 
Erat tempore illo Antiochus quidam, superstitioni 
plurimum deditus, militares ordines sub imperio 
$00 regens : qui propter idolorum insaniam, con- 
tra pios homines furorem acrem spirabat, Sub eo 
Viro, quem Antiochum nominatum diximus, multi 


Α΄. Ἐν τοῖς χρόνοις τῆς τοῦ ἀσεδεστάτου 
νοῦ βασιλείας, διωγμὸς χατὰ τῶν Χριστιαν 
μέγας, xai μάλιστα ἐν τοῖς μέρεσι rà; Συρί 
δὲ τότε τῆς ἐχεῖσε στρατηγιχᾷς ταάξιως 7 
᾿Αντίοχος δεισιδαίμων τις, καὶ σφοδοὸν τῶν 
ἐϊδωλομανίας χατὰ τὼν εὐσεβούντων πνέα 
Ὑπὸ τοῦτον οὖν tv ᾿Αντίοχον πολλοὶ cri 


τῆς αὐτῆς συμμετέχοντες πλάνης drdrtov 


VITA S.'ANDREE, 


& αὐτῶν ὥσπερ εἰς ἀχάνθας ῥόδον xol μεταξὺ À tribuni militares ejusdem erroris participes nume- 


ας θυμέαμα ὁ πιστὸς τοῦ Θεοῦ δοῦλος καὶ μάρ- 
'ϑρέας λανθάνων ἐφαίνετο. Διὰ γὰρ τὴν τοῦ 
ὡς αὐτῷ ζήλου θερμότητα τῆς παρὰ τοῦ 
) Θιοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ 
ας χαταξιούμενος, τῶν ὑπεναντίων ἐν τοῖς 
ς ἐχράτει χαὶ πολλοῖς διέπρεπε τοῖς ἀνδρα- 
σιν. 


Ker! ἐκεῖνον τὸν χαιρὸν συμδέδηχεν μοῖράν 
ἐρσικῆς δυνάμεως παρεχδραμεῖν τὰ μεθόρια, 
tiov. πρὸς τὸν ᾿Αντίοχον ἄρασθαι. ᾿Επεὶ οὖν 
ιἰἰφνέδιον τῆς ἐφόδου xai τὸ πλῆθος τῶν ἐπελ- 
οὐ μετρίως τοῦτον ἐτάραξεν, εἰς μνόμην à. 
ὑτὸν ἐπὶ τὴν ἠθάϑα, παρακαλῶν εὐτολμίαν, 
ούτοις πρὸς αὐτὸν χρώμενος λόγοις ἔλεγεν᾽ 
ἀνδρείας σον, φησὶν, ἔργα, καὶ ὅσα χατὰ 
ἐμίων ἠρίστευσας, x«i ἐμοὶ δῆλα xal αὐτῷ 
κασὶ τῷ τὰ σχῆπτρα διέποντι, ἀνθ᾽ ὧν χαὶ 
ας ἔλαχες ταύτης. Τοιγάώρτοι xol τὸν μέγαν 
| σχέδιον τῇ σῇ προθυμίᾳ χαταπιστεύω πό- 
'»« σοὶ xài μᾶλλον διὰ τῶν ἐπὶ τοῦ παρόντος 
ἡ εὔκλεια περιγένοται. Τούτων ὁ τοῦ Χριστοῦ 
; τῶν λόγων ἀχηχοὼς, χαὶ οὐ πλήθει χαὶ 
καὶ ἅρμασιν, μόνῳ δὲ τῷ παντοδυνάστῃ Θεῷ 
€, τὸν μέγαν ἐκεῖνον ἐζήλωσε Γεδεὼν, xai 
ὧν ἐπομένων ὀλέγους καὶ εὐαριθμήτους εἰς 
μχαύτην παράταξιν παραλαδὼν, οὖς προδή- 
νωθεν χάρις αὐτῷ κατεσήμανεν͵ τὴν πρὸς τοὺς 
᾿γμένονς παράταξιν ἐποιήσατο. 


Hdm δὲ τῆς συμπλοχῆς ἄρχεσθαι μέλλων, τῆς 
wríey πληθύός τὴν ὑπερδολὴν θεογνωσίας 
, τοῖς ἰδίοις παρείχετο᾽ οὕπω γὰρ ἦσαν τῆς 
στὸν τὸν Θεὸν πίστεως χατηξιωμένοι᾽ ταῦτα 
πρὸς αὐτούς" Κάιρὸς ὑμῖν οὗτος, φησὶν, τῆς 
υρανίου Θεοῦ ἐπιγνώσεως" αὐτίχα γὰο γνώ- 
᾿ς o4 θεοὲ τῶν ἐθνῶν ὄντως δαιμόνια εἰσιν. 
íp στιν ἀληθινὸς ὁ ἐμὸς, ὃς τὸν οὐρανὸν xai 
ἐποίησεν. Αὐτὸς τοιγαροῦν παντοδύναμος ὧν 
τοῖς ἐπιχαλουμένοις αὐτὸν, ἀναδείχννυσί τι 
ἰσχυροὺς ἐν πολέμῳ, καὶ παρεμδολὰς χλίνου- 
οτρίων. ᾿Ιδοὺ τοίνυν ὁρᾶτε ὡς ἐξ ἐναντίας 
ἰ πολέμιοι ἐν πολλῷ ἔστεσαν ἀριθμῷ x«i χε- 
νται τέως ὑπὶρ ἡυᾶς ἀλλὰ δεῦτε τὰν 
ἀφέντες, τὸν ὄντως ὄντα Θεὸν ἐπικαλέσασθε 
X, καὶ ὄψεθε τούτους ἐκλελοιπότας ὥστε 
καὶ ὡς χονιορτὸν ἀπὸ ἅἄλοωος ἔμπροσθεν 
ἱπεληλαμένους. Ταῦτα ὁ μὲν εἶπεν οἱ δὲ τοῖς 


Tribunus militaris preerat militum legioni 
rii exercitus. Apud Greecos vocatur στρατ- 
quod ducem exercitus etiam interpretari 
, etsi subesset Antiocho !otius exercitus 
nam dicebatur et ille etiam dux exercitus 
uni tantum abimperatore legioni prefectus 
t Ulpianus declarat apud Baronium ad an- 
hristi 304, num 2. Detribunis autem varia 
at Vossius in Etymologioo lingue Latine ad 


rabantur. Inter quos velut rosa florebatinterspinas 
et inter graveolentes odores fragransaliquis vapor, 
fidelissimus Dei servus et martyr Andreas: quila- 
tuerat quidem antea, sed postea manifeste appa- 
ruit. Hio propter ardentem zelum atque pietatem, 
magni Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi opem 
assecutus, adversantium bellorum hostes superabat, 
ei mullis egregiis ac strenuis facinoribus excel- 
lebat. 

11. Tempore illo accidit, ut Persicarum copiarum 
pars quedam fines transiliret, et bellum adversus 
Antiochum suscitaret. Quoniam igitur repentina 
hostium incursio, et eorum multitudo non medio- 
criter ipsum perturbavit, Andree tuno tribuni mi- 


ὧν ᾿Ανδρέον στρατηγημάτων, μετάπεμπτον p litarem (1) peritiam et strenuitatem recordatus, il- 


lum ad consuetos ordines accersiri jussit, hortans- 
eum, ut forti animo esset, utens autem his sermo- 
nibus : Tuee,inquit, fortitudinis facinora queque 
adversus hostes, et mihi et ei, qui sceptra imperii 
tenet, maxime nota sunt, et admodum manifesta : 
quapropter et dignitatis istius gradum sortitus es. 
Itaque magnum hoc et repentinum bellum fortitu- 
dini (2) tue committo, ut per presentis certaminis 
occasionem ad gloriam tuam superiorem major 
cumulus accedat. Hos cum audisset sermones op- 
timus Christi miles Andreas, non copiis, non armis 
aut curribus, sed solo prepotente Deo fretus, ma- 
gnum illum Gedeonem semulatus est, et paucos 
quosdam milites ad ejusmodi aciem assumpsit.Eos 


c enim solos, quos manifeste ccelestis gratia ei de- 


signavit,secum babens,oppositis hostibus prelium 
intulit (3). 

III. Jam vero cumesset congressurus cum hosti- 
bus, eorum ingentem multitudinem divine co- 
gnitionis argumentum suis militibus proposuit : 
nondum enim Christi De1 nostri fide donati fue- 
rant. Hec igitur illis,enarrabat : Preesens oppor- 
tunitas, coelestis et divine cognitionis concilia- 
trix, vobis erit : statim enim cognoscetis, quod 
dii gentium vere de&monia sunt, quodque verus 
Deus ille est, quem ego colo, qui colum et ter- 
ram effecit. Ipse igitur cum omnia possit, opem 
affert iis qui eum invocant, eosque fortes in bello 
efficit, et hostium cohortes facit terga vertere, 
En igitur, ul videtis, hostes ipsi e regione nobis 
sunt oppositi, copiis innumerabiles et nobis vali- 
diores; sed, agite, errorem idolorum omittentes, 
mecum una Deum, qui vere Deus est, invocate, 
80 statim videbitis hostes ipsos, velut fumum quem- 
dam aut pulverem, coram vobis deficientes. Hec 


vocem (ribus. 

(2) De bello ae pace cum Persis agit Commenta- 
rius preevius, $ 2. 

(3) Mirum, quod jam amplexus Christi fidem, 
nondum tamen baptizatus, mortis se periculo ex- 
posuerit (vide Commentarium $ 1), nisi. recurras 
&d miraculum, quo vietoriam pressciverit, quodque 
hie videtur insinuari. 


MENSIS AUGUSTUS. 


ille dicebat. Col, milites credentes, οἱ cum multa Α λεχθεῖσιν πιστεύσαντες, καὶ μετὰ πολλοῦ re 


fiducia irruentes oppositas phalanges in fugam 
converterunt, et illustrem de bostibus ipsis victo- 
riam Jeportarunt. Milites autem illos ejus preelii vi- 
etores,reique admirabilis suprsomnium opinionem 
testen, sanctus. vir Del Andreas, ut electos Christi 
viros, perfecte, quantum in illo erat contirmavit, et 
ad Del cognitionem adduxit. 

- |V, Eare putatisne parum adversarium diabolum 
eonturbatum,qui victoriam illam contra setropssum 
quoddam erectum cogitavit, neque aliquid aliud 
eam rem fuisse, nisi proprie potestatis casum, 
exintimavit Ὁ Citerum maximus Dei athleta, ad 
stadium progredi paratus, quasi pignora quedam 
ocentia, prestantia dona ab ipso Deo peroipiebat, 
oum et ejlolendorum demonum miraculis abunda- 
ret. Multos igitur in singulos dies impuris spiritibus 
perturbatosliberabat,sioque lethale vulnus diabolo 
Infligebat, etinvidum et superbum hostem maxime 
subjioiebat. Cum vero quie ad bellum pertinebant, 
viro aanoto ex sententia processissent, et adversus 
Dersaa troprum statuisset, venit eum suis militibus 
in urbem Antiochiam. Statim autem illum milites 
quidam ez iis qui eum ipso fuerant, invidia et li- 
vore incitati, eum bonum illud non voluntarie (4) 
deleginasent, apud Antiochum detulerunt, quod 
Deum dux eontiteretur el. celebraret, qui in cruce 
auffixue fuerat. ἕὰ res maximam iram Antiocho 
attulit, et misit quosdam ex ordine militari, qui ab 
eo discerent quod verum erat, et planum facerent. 
Gumque per eos qui missi fuerant, rem ita se habere 
cento audivisset, apud eum perinternuntios partim 
admonitionibus usus est : commemoransque suum 
in Christianos eium et acecbitatem.per ipsos inter- 
wuntios οἱ dicebat: Cum noveris, quemadmodum 
et qualibus tormentis sustalerim. Butvehium Po- 
Qreucti filium (ὅν, et multos eorum qui una cum 
illo Christi fidem secuti sunt, acquemadmodum ne- 
Minem ipsrum misericordia prosecutus fuerim, 
tà quo nuoc cousilio.aut qua spe hominis in cruce 
sufxi mentionem proponis ? 

V, Ad. he Andreas respondit : Maxime istis 
vetus, que din, enstantiam meam Antiochus 
ewreolburnat, Nat si (ener ques nominatim protulit. 
£r vius tormentis ab ille sulvecti, cietne: ipsas 
evstiterqüt,. et Christe Deo corenati ath les astte- 


wt quare mw δῖ φῆ studere. debeo amieus, vei D 


γόον Wwe wet Jesn christ: servus, omni tem- 
τ penmawese. ut eRdem, qos. enaoar 
pena ^ Was wes per ec qu: cnenrtez, quie di- 
eehartzEr, exepeebaat, epOhnerns mandahent a 
fÀROO vU PONMALAS AGnepu Aaiocbns 12e arvwrans, 
€ A UN zeNAate ΔΌΣ ΣΝ. enIDIDe Vie um a se 
de camcL δὲ maios anidwethNnos miemwuar. 
ei aqwuerte jh.cA. Lhn3E S GIPDICANVUS ADXD. AB τῶν 


€ VFwprit weiter ile δὲ har trà * 

8S . eei Hb: Iba*teon;s W:ejneen 
J. AUPDADUS ERO. hOI& UIT TO«ONID RUD: i ose 
*pot bec dv 15 Fahcnacn quihns iem pag. 


σους ὁρμήσαντες" τὰς ἀντιμετώπους ἐτρέψαν 
λαγγας, καὶ μεγάλην κατ᾽ αὐτῶν ὄραντο vixuv. 
δε μάρτυρας τῆς παρατάξεως xai τῆς παραδοξο: 
ἅγιος τοῦ Θεοῦ τοὺς ἐχλεχτοὺς ἑαυτοῦ ποιης 
καὶ τελείως ἐντεῦθεν αὐτοὺς βεδαιώσας, τῇ τοῦ 
προσήγαγεν ἐπιγνώσει. 


Δ΄. Καὶ πῶς οἴεσθε τοῦτο τὸν ἀντιχεέμενο: 
λον συνετάραξεν, χαθ᾽ ἑαυτοῦ τὸ τρόπαιον X 
γον, καὶ οὐδὲν ὅτι μὲ πτῶσεν ἰδίαν τὸ 
ἡγησάμενον ; ᾿Αλλ᾽ ὁ τοῦ Θεοῦ μέγιστο ; ἀθλι 
τὸ στάδιον xarà μέρος χωρῶν, ὥσπερ τινὰ! 
δῶνας ἐπουρανίους τὰ χρείττονα τῶν χαρι 
ἐλάμθανεν ἄνωθεν, καὶ τῇ χατὰ δαιμόνων ἐ 


p θαυματουργίᾳ. Πολλοὺς γοῦό ὡὁμέρας 'ιάστι 


κνευμάτων ἀχαθάρτων ἐνοχλουμένους ὃς 
καιρίαν πληγὴν ἐτίτρωσχε τὸν διάθολον, xei 
νως χατεδουγοῦτο τὸν βάσχανόν τε x«i ὑψτ) 
Ἐπειδὴ δὲ τὰ τοῦ πολέμου κατὰ νοῦν τί 
προὐχώρησε, χαὶ κατὰ Μήδων στησάμενος " 
γέγονεν σὺν τοῖς ἀμφὶ αὐτὸν πρὸς τὸν ᾿! 
ἀξίας κομούμενος ὡς ἐχρᾷῶν ἀμοιβάς. Εὐθέως 
x«l τοὺς σὺν αὐτῷ στρατιώταις τινὲς φθόνου 
ζηλοτυπίας ἔργον ἐπιτηδεύοντες, ἀγαθὸν καὶ 
ἀχούσιον ἐργαξόμενοι, διέδαλλον ὡς Θεὸν τὸν 
ρωμένον ὁμολογοῦντάς τε χαὶ δοξαίξοντας. Τοῦ 
ὁργὲς τὸ πρᾶγαα ποιχσαμένου καὶ στείλανν, 
αὐτὸν τοῦ στοατιωτιχοῦ χαταλόγου τινάς τὸ i 
u&Ürcouivou; τὰ χαὶ διασαφήσοντας, rz 
οὕτως ἔχειν διὰ τῶν ἀπεσταλμένων iru 
χαὶ πὸ μὲν χολακίαις, πὸ dt xei ἄχει: 
δὲ xai ἀναμνέσεσι χορσαμένου τῆς mz 
Χοιστιανοὺς δυσμενείας τε xi πεχοτγσ, πὰ 
ξεως τε δεδχλωχότος" ὅτι Οἷδας ὅπω;: :α ἐπ: ἢ 
λον βασάνοις Εὐτύχιόν τε τὸν δῶν Dux, 
πολλοὺς τῶν σὺν ἐχείνω τὲν εἰς Ἴρεστον v0 v; 
εχοτας. χαὶ οὐκ ξαέξσα αὐτούς. 9ττ|ι. τὸ τὶ 
τινι 7x9X$ χαὶ ποία ὥκίδι τὸν ὑπὲρ Ti ἐστπων 


λογὸν πεοδελλς ; 


E. Ποὺς ταῦτα &rwzsOsxzve; ἔς" Dav. : 
διὰ τουτων ὧν εἴεχχες ἰσχυωυπνεοῖς zx. 7D 
δτν" εἰ yk: κὗτοι τεντε:, οὕς El. AE REIR. 0:1: 
arybe,; ἐξτναϊς zuix:; ὑποξίχδεντε-: x12 
TUSUVRUI) χαὶ CTI&UJOCRUDMM CAstr—h τῷό On 
ἐτττσατιν ZTó TTE. τῶς S- ἂς τεννπει rf 
ἕκτος Proikt) τεῦ Ka*rss aen Jic. Y 
cm AP κι:,-ν εχξ 
TmTR τὴν mI amem. Pu 
TtlbElI INVITO REI CRI €LDTER ταν τῶ 
&Triparvn. cTPLDTCfIÍE DERI E EaRl.D . 
EIEKYDbR  CNAE τ ὦ rx 
ir.-rífw o rx? fae — AÉaer:b c 


τοὺς qjàarcg.: [irl σε». ἃ — Ow» zv 


δ: πεῖῖνκ: xfyI: παντες. 


- - [ 4 
EIOS ΕΣ . 


&hrb; ἔεγε πὶ 
ἘΠῚ ἼἜι 


δὰ rP^Ih Σ᾿ c0PII SAaTCTIDS σῦν δὲν δ prem 
TAE 273 τς oe Eurveisipns ule. de 8 


f$tzbApBIBO ἌΤΉΣΣΤ δὲ Σὰ orem aru s 
x» Menmu: macr: sxcesm due  Sapeerir 


VITA S. ANDREE, 


602 


ἐθαρχεῖν. Τοῦ δὲ εἰς πρόσωπον ἀνθρώπων τὸ À Doe, parere vellet, llle autem presentibus homi- 


λων χαὶ πάσης τῆς χτίσεως τρανῶς τε x«l 
ς ὁμολογήσαντος τὸν Χριστόν * χόλασιν ἐπ- 
«t' αὐτοῦ πονηρὰν ὁ σοδαρώτατος ἡγεμὼν, 
ευόμενος δῆθεν αὐτοῦ xai λέγων * ᾿Επειδὴ 
αίνεται λαδὼν ᾿Ανδρέας ἐν τοῖς πολέμοις, 
i; οὐκ ὀλίγας ἀναδησάμενος, ἀνέσεως αὐτὸν 
παύσεως ἐφευρεῖν ἐμοχανησάμεθα xal τρό" 


Καὶ δὴ προσέταξε χλίνην χατασχενασθῆναι 
xai ταύτης γενναίως ἐχπυρωθείσης, ὕπερ- 
θῆναι τὸν ἅγιον ἐχέλευσεν. Ὁ di λίαν εὖ- 
ἐπεισπηδήσας τῇ χλίνῃ ὥσπερ ἐπί τινος 
ς ἁπαλῆς ἑαυτὸν διανέπαυσε, καὶ παραυτὰ 
ρα ἥσθετο τῆς χολάσεως, παντὸς αὐτῷ περι- 
οὃυ x«i περιδοασσομένου τοῦ σώματος. "Y- 
| ῥαστώνης ἐτύγχανε xal ἀναψυχῆς τῇ ἄγαν 
ὁ τῆς αὐτοῦ πίστεως τοῦ πυρὸς ὑπενδεδω- 
Ἀγαγὼν δὲ ὁ παράνομος διχαστὴς χαί τινας 
' αὐτῷ χατὰ τὸν πόλεμον ἀριστευσάντων 
'&v, τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ ξύλου τετραγώ- 
᾿σηλωθῆναι τελείως διέταξε μειδιῶν, xol 
ἱενος εἰ πρὸς ὁδονὴν ἔχονσι τοῦτο, ὡς αὖ- 
λα προθύμως ἐχείνους συνθέσθαι, καί * Εἴθε 
ε, φησὶν, Χριστοῦ γενοίμεθα μιμηταὶ τοῦ δὲ 
ὶ τῷ τοῦ σταυροῦ ξύλῳ προσηλωθέντος, ᾿Αλλ’ 
πάλιν ἐπὶ τὸν θεοφορον ὁ τύραννος ταῖς 
σεσιν ἐπαναδραμὼν ἐπειρᾶτο διαπυνθάνεσθαι, 
τὴς πείρας προσενεχθείσης αὐτῷ μεταμελεῖ- 
δεδογμένων, χαὶ τῆς Χριστιανῶν μετατέθε- 
r&w;. Τοῦ δὲ εἰρηκότος τὸν τῶν εἰς τέλος 
τῶν ἀναμένειν τε χαὶ ἀπεχϑέχεσθαι στέφα- 
μηδέποτε τῶν χολῶς αὐτῷ χεχριμμένων 
θαι, προσέταξεν τοῦτον φρουρᾷ κατασφα- 
, τὸ μὲν δοχεῖν ὅπως χαιρὸν ὁ μάρτυς 
ὡς πρὸς τὸ δῆθεν μεταδουλεύσασθαι λάθοι, 
τῷ πράγμστι χαὶ τῇ ἀληθείᾳ ἕνα τῆς τοῦ 
o; συνεὶς ὁ ᾿Αντίοχος γένηται γνώμης. 


nibus, angelis, et tota spectabili et creata natura, 
distincte, aperte et confidenter Christum confessus 
est. Itaque superbissimus preeses acerbissimum 
supplicium adversus illum excogitabat, et ironia 
quadam utens : Quoniam, inquit, multum laboris 
Andreas in bellis perpessus est et victoriis non 
paucis coronatus fuit, remissionis et requiei viam 
ac rationem ipsi excogitavimus. 

Vl. jussit igitur e&reum lectum componi : qui 
cum valdeaccensus fuisset,sanctum virum Andream 
supra illum poni jussit. Atille presenti et alacri 
animo in lectum illum, tanquam in molle aliquod 
stratum insilivit, etin illo decubuit, statimque 
vehementem cruciatum sensit, cum totum ejus 


B corpus eombureretur, et undique ignis ardore fer- 


vesceret. Mox vero propter eximium fidei sue fer- 
vorem, requiem et reoreationem habuit, cum ignis 
ipse relaxatus esset. Duxit etiam nefarius ille judex 
quosdam ex eorum militum numero, qui unacum 
ipso strenue in bello se gesserant, et vere in Deum 
crediderant, ipsorumque manus in lignis, quadra- 
tam figuram habentibus, suffigi jussit, ridensque 
&b eis quesivit, num ea res esset illis voluptati. 
Repente illi animo valde prompto sibi eam rem 
jucundissimam esse affirmarunt, heec addentes : 
Utinam Christi simus imitatores, qui propter nos 
in ligno crucis suffixus fuit ; Deinceps ad divinum 
Andream tyrannus interrogationes suas convertens 


C periculum faciebat, num talem cruciatum exper- 


tus, sententiam mutasset,et ἃ Christianorum fide 
animum avertisset. Sed cum is respondisset, se 
coronam illam quam, qui ad finem usque patien: 
tiam retinent, adipiscuntur, a Deo exspectare, 
neque unquam ab iis quee recte et firmiter statuta 
sunt, se decessurum, jussit tyrannus Andream e 
lecto illo eductum, in carcere diligenter custodiri, 
verbo quidem, quod martyri tempus dare vellet, ut 


im melius consideraret, et sententiam mutare posset : re autem vera hoc faciebat, ut ipse 
scire posset, quaenam esset super Andrea, osterisque militibus Christianis, imperatoris sen- 


rtíxa γοῦν μήνυσις παρ᾽ αὐτοῦ πρὸς Μαξι- 
ἰποστῶλεται ὃς ἐπειδὴ τὰ κατὰ τὸν θεοφόρον 
καὶ τοὺς ἀμφὶ αὐτὸν διὰ τῶν εἰρημένων 
αμμάτων, χρένεει οὐ μιχρὸν οἴσειν αὐτῷ 
jy τε χαὶ τάραχον, εἰ τοιοῦτον περιφανῆ 
)» x«l τοσούτους μετ᾽ αὐτοῦ x«l οὕπως 
ὁπλίτας τῇ διὰ ξίφους ixdà τιμωρίᾳ, ἀντι- 
ρὸς ᾿Αντίοχον ὥστε αὐτὸν μετά τινος ἐπιτε- 
τε χαὶ πανουργίας τὸ πραχτέον κατὰ τὸ 
ἐξανῦσαι, xal μὴ δοῦναι διὰ τούτον καιρὸν 
μοῦ τε χαὶ ἀταξίας τῷ ὅλῳ στρατεύματι. 
ἣὲ διεξῆλθεν εἰδὼς ὡς εἴ τις ἐνίους ἐχ τοῦ 

παραλυπήσειεν μὲ προφανὲς ἅδιχον εἰρ- 
)ς, κἂν ἄδοξοί τινες εἶεν, κἂν ἀναρίθμητοι, 
γὺς à ῥοπὴ γένεται τῶν πλειόνων, ἐνταῦθα 
«i ἡ τοῦ προσώπου ἀξίωσις πλείστη ὑπῆρ- 
μαρτυρούμενοι χάματοι καὶ τῶν αὐτῷ συν- 
πλῆϑος οὐ μέτριον. Διὸ dà καὶ ἐπήγαγεν ὁ 


VII. Stalim igitur ad Maximianum litieras misit, 
et rem illam significavit. Maximianus cum de An- 
drea et iis qui cum illo erant, certior factus est 
pereas litteras, quas supra diximus, existimans 
non parum perturbationis et tumultus ad eum per- 
venturum, si tam insignem etclarum ducem exer- 
citus, totque et tantos viros, qui cum ipso erant, 
milites optimos gladio percuti juberet, rescripsitad 
Antiochum, ut  ar(íficio aliquo aut versutia 
viro latenter ad id quod vellet, perficiendum 
alliceret, neque rerum novandarum, aut seditionis 
occasionem toti exercitui preberet. Hc scripsit 
imperator, illud considerans, quod si, cum aliqui- 
bus obeuris hominibus, quorum crimina sint in- 
certa, poenam judex inferre vult,adillorum causam 
defendendam plerique propensi sunt, eo magis in 
hoc viro id fleret, qui et dignitatis gradum tenebat, 
et non vulgareslabores, multorum virorum testimo- 


603 


MENSIS AUGUSTUS. 


niis comprobatos, pertulerat, ac ordini militum non À Μαξιμιανὸς iv τοῖς πρὸς τὸν αὐτὸν ᾿Αντέοχον γρα; 


contemnendo preerat.Quamobrem in suis ad Antio- 
chum litteris adjunxit: Placet mihi,hujus modi viros 
Δ carcere liberari, quasi anteactarum rerum venia 
iis concessa : paulo autem postea, nisi resipuerint, 


σιν * ὅτι Δόξαν μὲν αὐτοὺς τῆς εἰοχτᾷς ἀπολύειν 
τῶν ἤδη προγεγονότων συγγνώμην χαιρίξεσθαι 
παραθδύστῳ δὲ μετ᾽ ὀλίγον, ὡς ἐφ᾽ ἑτέρῳ πλημμεὶλὲ 
τούτους μετελθεῖν. 


tanquamobaliub crimen delatos,illosipsos graviter puniri. 


VIII. Antiochus igitur cum has litteras ἃ Maxi- 
miano accepisset, fecit quod imperator jusserat, et 
insignem Dei servum Andream, et omnes qui cum 
ipso erant, ex vinculis eduxit, et libero ac securo 
animo vitam degere permisit. At sanctus Dei 
minister Andreas ejusmodi fallacise inventum divi- 
nitus sibi patefactum cognovit, et eos qui cum 


H. ᾿Αντίοχος οὖν τὰς τοιαύτας ἀντεγράφονς ἰ 
μενος Μαξιμιανοῦ συλλαδὰς ἐπ᾽ ἔργον ἦγαγεν 
προστεταγμένα, καὶ τὸν μὲν ἔωδοξον τοῦ Θεοῦ d 
᾿Ανδρέαν χαὶ τοὺς μετ΄ αὐτοῦ πάντας Uxtli 
τῶν δισμωτηρίων καὶ ἀδεῶς δῆθεν καὶ Gusoü 
διάγειν ἐπέτρεπεν. Ὁ δὲ ἅγιος τοῦ Θεοῦ θερι 
τῆς τοιαύτης ἐξαπάτης τὸν τρόπον ἐς θείας : 


ipso laboraverant, ejusque admonitionibus δὰ di- p χαλύψεως ἐγνωχὼς, παρέλαδε τοὺς αὐτῷ συγεία 


vinam cognitionem perducti fuerant,secum habens, 
in Ciliciam ad Tarsum mettropolim se contulit : 
jam dudumenim propositum habuerat, per Petrum, 
qui tempore illo religiose et sancte preesidebat 
jam dicte metropoli, et multis egregie factis pree- 
stabat,Deoque ipsigratus erat,ad salutarem baptis- 
mum perduci. Nam etsi fuerat ab initio, ut supra 
dictum est, fidelissimus Dei minister, et ejus donis 
refertus,nondum tamen divini baptismatis particeps 
factus erat. Antiochus cum Andree, et eorum 
qui cum ipso erant, discessionem (6) cognovisset, 
furore accensus, consiliarios suos, et, quibus uti 
consueverat, accersivit, queque Andreas fecerat, 
cum illis communicavit, et litteras misit ad Seleu- 
cum, qui in Cilicie administratione, quod ad mili- 
lare opus pertinebat, ejus vicarius erat. Littere 
autem ille ita se habebant : Puto te audivisse de 
Andrea, qui olim dux fuit in exercitu maximorum 
imperatorum,quod nunc nonsolum seipsum amen- 
lie tradidit,sed plurimos etiam militum, quos se- 
cum habebat, concitatos, ad eam sententiam im- 
pulit, ut regalibus et divinis edictis adversarentur. 
Quoniam vero cognovimus clam hinc ipsum disces- 
sisse, etin Cilicum provincia nuno exsistere, equi- 
tati tue placeat,regise voluntati obtemperanti, et 
Andream, et eos qui cum ipso sunt, persequi, ac 
detentos et vinctos nostris manibus tradere. Quod 
si adversati fuerint, aut fugere jam coeperint, mili- 
taribus gladiis confice. 

1X. Seleucus cum ejusmodi litteras accepisset, 
expeditos et probatissimos milites, quos Romani 
ordinarios (7) appellant, quamplurimos secum ha- 
bens, (erat enim et ipse contra Christi servos ni- 
mio furore percitus), ad Tarsensium urbem prope- 
ravit, cum sanctorum hominum catervam illic esse 
didicisset. Andreas vero sanctus vir, cuin id pree- 


(6) Non satis equidem concipio,quomodo disces- 
sio illa fieri a Sancto potuerit invito Antiocho, cui 
suberat secundum Acta Estne hujusmodi factum 
discipline militari ac legibus civilibus consonum ? 
Utramque certe transgressionem semper obnixe ca- 
vebant Sancli. Ad hec, cum Sanctus ac socii 
ejus voluerint fugere persecutionem, secundum 
Acta, num.9, cur manserunt simul, ac separati 
non sunt ? Separatio certe illa ex natura rei erat 
maxime conducens, si non necessaria, ut perscu- 


τας χαὶ διὰ τῆς αὐτοῦ παραινέσεωςς Ti» Pee 
Góvra, ἐπίγνωσιν, χαὶ κατὰ τὴν Ἑαρσέων ar 
λιν τῆς Κιλικίας γέγονεν ἐπαρχέας. "H» γὰρ ταὶ 
πολλοῦ σχοπὸν ἔχων διὰ Πέτρον τοῦ τενας 
ὁσίως τῆς εἰρημένης προεδρεύοντος μητροπο) 
x«i πολλοῖς τοῖς χατὰ Θεὸν δεαλοίμποντος χατος 
μασι τῶ σωττρίω προσαχθῆναι βαπτίσυατι. 
ἀρχῆς μὲν γὰρ, ὡς προιέρηταε, πεστὸς ὑπῆρχο 
ρβάπων Θεοῦ xal τῶν αὐτοῦ χαρισμάτων ru 
ρωμένος, οὕπω δὲ μετα)αχὼν τοῦ θείον Baxzr: 
τος͵ ᾿Αντίοχος δὲ τὴν τοιαύτην αὐτοῦ τι χεὶῖ: 
σὺν αὐτῷ μαθὼν ἀναχώρησιν, καὶ Üvuos τὶχεῖε 
τοὺς ἑαντοῦ συμδούλους τε x«i συνήθεις xen 
σατο χαὶ τὰ περὶ τούτου αὐτοῖς ποινωταχρα 
γράμμα πρὸς Σέλευχον διεπέμεψατο τὸν αὐτοῦ τὸ τὸ 
ἀναπ)ηροῦντα ἐν ταῖς ἐπὶ τῆς Κιλιχία; cen 
χαῖς διοιχήσεσιν, ὧδέ πως ἔχον * 'Axzxebm n ii 
νομίζομεν τὰ περὶ 'Avdpéou τοῦ πρώην μῷ περ 

λάτου τῶν μεγίστων αὐτοχρατόρων, νυνὶ f. m 

ἑαυτὸν εἰς ἀπόνοιαν ἄροωτος, ἀλλὰ xditi τὰ 

σὺν αὐτῷ στρατιωτῶν πρὸς ἐναντέωσιν τῷ 'ἱπτὺν 
χὼν ἀναῤῥιπίσαντος θεσπισαάτων. Eznhi τον 
ἔγνωμεν αὐτὸν λαθραίως ἐντεῦθεν ὑπανεχυρετετε 
xarà τῆς Κιλικίων νῦν ἐπαρχέαν ἄναφανξνα, an 
ἡ σὴ ἐπιείκεια τῷ βασιλεκκῷ παιτοικολουθοῦσε vui 
ἐπιδιῶξαι τοῦτον x«i τοὺς σὺν αὐτῶ, καὶ χετεεχια, 
xai δεσμίους ταῖς ἡμετέραις παραδοῦναι χιοσὸ " al 
πρὸς ἐναντίωσιν ἢ φνγὴν ἐδεῖν ἐγχειρήσωτο, πα 
τιωτιχοῖς ξίφεσιν αὐτοὺς ἐξαναλῶσαι. 

Θ΄. Ὁ δὲ Σέλευχος τὸ τοιοῦτον γράμμα dux 
χαὶ τῶν εὐξώνων χαὶ δοκεμωτάτων cw 
oU, δὴ ταξάτου; χαλοῦσεν, ὅτε μοΐλιστα vica 
παραλαδὼν (ἦν γὰρ x«l οὗτος τῷς κατὰ τῷ 1 
Χριστοῦ θεραπόντων μανίας πεπλῃορωμένο(ς), ἐπὶ : 
εἰρημένην Ταρσέων μητρόπολεν ὥρμεσεν, inim 
τῶν ἁγίων στῖφος διάγειν μεμαθυηχωὼς. 'O δὲ i 
toribus sese subducerent. De his itaque nis 
Actorum auctor. 

(T) Ordinarios. In. nostro exemplari Gm 

uod habetur in codice 1 Ms. 494, ταξέτους ὦ 
Cangio in glossario Greco-barbaro sunt s 
rot, milites quivis, a voce ταΐξις, « Nisi, αὶ 
quis malit sic appellatos, quod iis taxetur αἱ 
in stipendium pecunie summa. » Deinde eM 
vat voce ταξάτοι maxime dici milites presidisi 
seu qui in castrorum preesidia inducuntur. 


VITA S. ANDREE. 


606 


τρογνοὺς x«l αἰτήσας παρὰ τοῦ μαχαρίου À cognovisset, petiit a beato Petro episcopo sanctis- 


τοῦ ἐπισχόπον τὸ GorGpuoy βάπτισμα, xoi 
κετὰ πολλοῦ τοῦ πόθον xai ἀθλωτιχοῦ τοῦ 
ἐξάμενος, ἅμα τοῖς σὺν αὐτῷ πιστοῖς στρα- 
συμπαρόντος τοῦ Πέτρου χαὶ Νόννον τοῦ 
»ν Βεῤῥοίας" σπουδῇ τε χρησάμενος ἐξῆλθεν 
λεγομένην Ταξανῖτιν, οὐχ ix δειλίας τοῦτο 
, ἀλλὰ δεσποτικὸν ἐχτελῶν θέσπισμα τὸ 
* Ὅταν διώχωσιν ὑμᾶς ἐν τῇ πόλει ταύτῃ, 
εἰς τὴν ἑτέραν. Γνοὺς δὲ ὁ Σέλευχος τὸν 
ἐκεῖθεν ἁπάραντα, ἀδημονίᾳ τε συγχυθεὶς 
Ἰώσας τῇ λύπῃ τὸ πρόσωπον, ἐδίωχεν αὐτὸν 
τοὺς περὶ αὐτὸν ἐπιτεταμένως᾽ ὁ θεοφόρος 
ἀπὸ τὴς λεγομένης Ταξανίτιδος ὁδοιπωρίαν 
νος ὥϑευσεν ὅλον τὸν Ταῦρον μέχρι τῆς χα- 

Ταμαλινῆς ἐνορίας χαὶ ἐλθὼν 
; χόμης τῆς λεγομένης ᾿Ορχηῃηστῶν, καὶ δια- 
ἐν τῇ πρώτῃ τῶν ᾿Αρμενίων ἐπαρχίᾳ πλη- 
€ ΜεῬιτινῶν περιφανοῦς μητροπολέεως, παρ- 
τοῖς χαλουμένοις Χαυσόριος καὶ Χαραδά- 
γις. Ὡς δὲ τοῦτο οὐχ ἔγνω Σέλευχος x«i ἄπο- 
ᾧ παντάπασιν ἦν τὸ μαθεῖν διὰ ποίας ὁ 
ευσεν, εἰσδραμὼν τις ἀνὴρ πρὸς αὐτὸν Μαρ- 
ὅνομα κατεμήνυσεν ὡς τὸ ὅρος τοῦ Ταύρου 
| dv. ἐχείνου πορείᾳ τὴν πάροδον ἐποιήσατο. 


τε οὖν ὁ διώχτης ἐχεῖνος τοῦτο μαθὼν, χατ- 
ὃν τόπον τὸν λεγόμενον Χαυσούριος" ὁ δὲ 
40; μάρτυς συνόντων αὐτῷ πανταχόσε τῶν 
ἐχείνων στρατιωτῶν ὥρμησεν ἐπὶ TG μέρη 
ταγορενόμενα ᾿Ανδροχαλῶν, οὐ πόῤῥω τῆς 
Ιθείσης ᾿ορχηστῶν τυγχάνοντα κόμης, xci 
εν εἰς αὐτὰ τὰ στενὰ τοῦ Ταύρον. Ὅτου 
^ στενὰ προσαγορεύεται τὸ σχῆμα τοῦτό 
ἰστησιν' αὐχένες γὰρ δύο τοῦ ὄρους ἀντίθε- 
βραχὺ συνιόντες, σχεδὸν μὲν ἀλλήλοις συν- 
* ἐκ δὲ τοῦ χάτω παρέρποντος ποταμοῦ 
riot στενοὶ μὲν γίνονται μιχροῦ δεῖν χαὶ 
v χάσμα δὲ μεταξὺ κρημνῶδες ἀποτελοῦσι, 
x«i τοῖς ὅλως προσδλέπουσι»ν. ᾿Αλλὰ τούτου 
ν οὕτως ἡ τοιαύτη χρηματίζειν ἔλαχε θέσις. 
ya xxi περιώνυμος μάρτυς ἐχ θείας προ- 
ὡς τούτους προορισθῶναι τοὺς τόπους τῇ 
ι χαὶ τῶν ἀμφὲ αὐτὸν τελειώσει προεγνω- 
οἦν γὰρ ἄρα τόν θεόδρομον. τὴν στενὴν καὶ 
yn» ὁδεύσαντα ὁδὸν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ 
σελθεῖν), τῆς περαιτέρω πορείας ἐπαύσατο. 
h. x, 23. 


ndem aliquando ponitur hic S. Andreas 
is baptismum suscepisse. Vid. Commenta- 
re vium, $ 1. 

&malme, Androcalon, Chausorium, Cha. 
um (in textu nostro Suriano est Charava- 
um) regiones, et Taxanite atque Capsurium 
r apud Ortelium, sed quod nihil vel pa- 
unde de illis didicerit, inde colligo, quod 
« Loca ista habet ciroa Armeniam mino- 
Ciliciam Metaphrastes in S. Andre ducis 
is Vita. » 

ugustias. In nostro dicto Greco exemplari 
x, qua voce etiam usus est Strabo, lib. 1 


ες τὰ B 


simum baptisma. Quod multo cum desiderio et cer- 
tandi ardore suscepit una cum fidellisimis militi- 
bus, quos secum habebat (8). Erat autem cum 
Petro episcopo et Nonnus episcopus Bercem. Post 
hec Andreas celeritate usus, exiit in locum, qui 
dicitur Taxanite, non metu id faciens, sed ut 
preceptum Domini servaret, quodita definit: Cum 
persecutivosfuerint,ez una civitatefugite in aliam?. 
Seleucus vero cum audivisset divinumillum virum 
ex ea urbe migravisse, sollicitudine et confusione 
quadam affectus, et pre tristitia vultum mutatum 
habens, intento cursu et ipsum, el ejussocios in- 
sequebatur. Porro Andreas, cum et e loco Taxanite 
discessisset, totum montem Taurum peragravit 
usque ad fines ejus regionis, que Tamalme (9) dici- 
tur. Cum venisset autem ad castellum quod dicitur 
Orchesum, in Armeniorum provincia situm prope 
Melitinensium illustrem metropolim, pervenit inde 
ad Chausorii et Charavatinensium regiones. ld 
cum nesciret Seleucus, neque rationem aliquam 
inire posset, qua sciret, perquam viai sanctus ille 
vir iter fecisset, venit accurrens ad eum homo 
quidam, Martinus nomine, qui significavit, An- 
dream ad Taurum montem pervenisse, et per eum 
et alia loca transiisse. 

X. Tum persecutor ille, cum id didicisset, celeri- 
ter venit ad locum, qui dicitur Capsurius. Celeber- 
rimus autem martyr una cum fidellisimis illis mi- 
litibus secum versantibus, properavit ad eam re- 


C gionem, que dicitur Androcaloni, et in Tauri mon- 


tis angustias (10) se dejecit. Causam vero quare 
angustie vocentur, ejus loci figura declarat. Duo 
enim montis juga vicissim sibi opposita, ac paula- 
tim coeuntia, fere interse copulantur : sed flumine 
(14) preterfluente distincta, angustias quasdam 
efficiunt, que fere invie sunt : hiatum vero pre- 
cipitem inter se habent, magnum illum quidem, et 
vel iis qui ipsum accipiunt, terribilem. Hac de 
causa ejus loci situs talem appellationem accepit. 
Magnus (12) ergo et celeberrimus martyr, cum ex 
divina preedictione loca illa suo eteorum omnium, 
qui cum ipso erant, martyrio prefinita esse cogno- 
visset (oportebat enim eum, qui divinum cursum 
conficiebat, et per angustam et arctam viam am- 


D bulabat ad cceleste Dei regnum ingredi), ulterius 


regredi destitit. Tunc Seleucus venit, et vidit loca, 


pag. 53 editionis Parisiensis anni 1620, e quo di- 
ctarum augustiarum situm subdo. Postquam enim 
egisset de Pyramo fluvio Cilicie, «Navigabilis, 
ait ille ex mediis Cataonie campis effunditur, ac 
delatus per Tauri angustias in Ciliciam, in fretum, 
quod inter hanc et Cyprum est, exit. » 

(11) Pyramo videlicet, ex mox dictis. 
(12) Magnus. Nomen hoc, uti vides, est appel- 
lativum suffragante nostro apographo Greco, ὁ δὲ 
μέγας xal περιώνυμος μάρτυς, non proprium S. 
Andree, ac proin cave ue ex hac voce vel binomi- 
nem facias sanctum, vel nonrecte annunties. Gon- 
sule Commentarium, $1. 


601 


MENSIS AUGUSTUS. 


in quibus viri illi a Deo ducti constiterant : in eos À Τότε ὁ Σέλευκος ἐλθὼν χαὶ ἐδὼν τὰ χωρία b 


autem exercitum, quem secum habebat, immisit. 
Jd cum sensisset Dei minister, et se et socios suos 
ad preces excitans, ait: O amici et commilitones, 
acfilii mei, nunc est tempus acceptabile, nunc 
dies salutis : perstemus in Dei amore, resistamus 
animo cquo et forti, quemadmodum precepit ao- 
bis Deus : manus nostras non ad ulciscendos per- 
secutores, sed ad Deum precandum, eique gratias 
agendum erigamus, quod nobis concesserit, ut ad 
horam hanc venire potuerimus, quo partem et sor- 
tem cum omnibus iis qui sanctitate prediti sunt, 
assequamur. Supplices ab illo postulemus, quod 
martyrum primus celeberrimus Stephanus, eum 
lapidibus obrueretur, ἃ Deo petivit dicentes et nos : 


οἱ θεοδιήγητοι ἐχεῖνοι ὑπῦφχον, ἐπιῶρχεν are 
ἑπόμενον αὐτῷ στρατόν. Tourov δὲ ὁ τοῦ Owih 
πων αἰσθόμενος, εἰς προσευχὲν ἑαυτὸν τε xà; 
σὺν αὐτῷ δὶανέστησιν λέγων᾽ "Q eo στραπὲ 
καὶ τεχνία pov, νῦν χαιρὸς εὐπρόσδεκτος καὶ ἐμ 
σωτηρίας στῶμεν θεοφιλῶς, στῶμεν ἐπιειὺς 
προσέταξεν ἡμῖν ὁ Θεὸς, τὰς χεῖρας ὑμῶν, ex 
ᾧ τοὺς διώχοντας ἀμύνασθαι, XXX εἰς δέησο, 
βοντες τοὺ καταξιώσαντος ἡμᾶς Θεοῦ, εἰς τὴν ἃ 
ταύτην ἐλθεῖν, ἵνα λάδωμεν μερίδα xei χὰ 
ἐν πᾶσι τοῖς ἡγιασμένοις. ἱκετεύσομεν αὐτῶν ι 
παραχαλέσομεν, λέγοντες ὅπερ λιεθοθολούμωνς 
τῶν μαρτύρων προηγησάμενος ἀοίδιμος dm 
Στέφανος" Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, δέξαι τὰ τῷ ἡ 


Domine Jesu Christe, accipe spiritus servorum tuo- B λων σον πνεύματα, εἰς τὰς σὰς γὰρ ἑαντοὺς m 


rum, quos in manus tuas commendamus. 


ΧΙ. Cum vero in medio ipsorum constitisset, 
manibus atque oculis in ccelum erectis, Deum ora- 
vit hec dicens : Domine Deus, qui magnus es et 
omnipotens, accipe mei peccatoris et indigni servi 
tui preces, eorumque omnium, qui mecum sunt, 
et fidem tuam immobilem servaverunt : omnibus- 
que his, qui necessitatis tempore nostra, qui su- 
mus indigni, nomina invocaverint, presta petitio- 
nes illas, 4.85 ad salutem pertinent : quique ad lo- 
cum hunc confugerint, eos protege, et a malo ac 
necessitate libera, largiens ipsis sanitatem anime 
et corporis : et quo loco humilis sanguis noster 
effusus fuerit, fiatillic curationum fons,et spirituum 


impurorum redargutio ac liberatio, ut terribilis et C 


sancti, benedictique nominis tui, unigeniti etiam 
Filii tui Christi Dei nostri sanctissimi, et vitam 
dantis Spiritus sancti gloria celebretur in ssecula 
seculorum, Amen (13). Completis his precibus, 
astiterunt statim persecutores, feris immitibus 
erudeliores. Ipsi vero, tanquam agni simplices ad 
immolandum ducti, mansuete et leniter seipsos il- 
lorum manibus tradiderunt, communem omnium 
Dominum imitantes. 


XII. Profani igitur illi et nefarii persecutores, 
ferociter, et cum quodam (utita dicam) dentium 
stridore ac fremitu irruentes, strictis gladiis bea- 
tissimos viros interfecerunt, et illorum multo san- 
guine preterlabentem fluvium impleverunt. Sta- 
tim autem, quemadmodum sanctus martyr preci- 
bus suis postulaverat, locus, in quem venerandus 
sanguis ille defluxerat, fons quidam effectus est, 
omnigenarum egrotationum sanitatem afferens : 
qui fous δα hodiernum usque diem gratis redundat 
et curationem singulis accomuodatam largitur. 
Quamobrem non ad eos solum qui prope, et in 
eo loco ac finitima regione sunt, sed ad ipsos 
etiam, qui longe absunt, et ab illis locis multum 
distant hujus viri sancti fama celeriter pervenit : 
qu& facit, ut omnes tam parvi, quam mediocres et 
summi viri, concursu magno illuc proficiscantur, 


(13) Orationem hanc castigavimus ibidem num. 7. 


D TOV αὐτοῦ χαὶ τίμιον ἔῤῥενσεν αἷμα, κεγὶ y 


τιθέμεθα χεῖρας. 
IA'. Καὶ στὰς ἐν μέσῳ αὐτῶν καὶ ἐχτοῦνα τ 
χεῖρας χαὶ τὸ ὅμμα εἰς τὸν οὐρανόν, προσηῷ 
λέγων: Ὁ Θεὸς ὁ μέγας, ὁ παντοχράτωρ, xoi) 
μου τοῦ ἁμαρτωλοῦ x«i ἀναξίου σοῦ δούλου 
προσευχὴν, xol πόντων τῶν σὺν ἐμοὶ ἀσχλινΐ γ 
εἰς σὶ πίστιν τετηρηκότων, καὶ πᾶσι τοῖς ἐχκεὰα 
νοις ἐν χαιρῷὼ βοηθείας τῆς ἀναξιότητο; inp 1 
ὀνόματα, παράσχου πᾶσιν τὰ πρὸς σωῖπὼ δ. 
ματα, x«i τοὺς ἐπὶ τὸν τόπὸόν amCwE 
τοῦτον σχέπασον, χαὶ ῥῦσαι ἀπὸ Türk um) τὰ 
πάσης ἀνάγκης, δωρούμενος αὐτοῖς tym 
χῆῇς τε x«i σώματος: χαὶ ἔνθα τὸ th e 
αἷμα ἰχχεῖται, γενέσθω ἐχεῖ πηγὴ uva u 
πνευμάτων ἀκαθάρτων ἔλεγμός τε χαὶ ἀξώνγαι, 
ἵνα δοξάξηταί σον τὸ εὐλογημένον xei e mn 
ἅγιον ὄνομα, χαὶ τοῦ μονογενοῦς σοὺ Υἱοῦ τὸ 
τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, χαὶ τοῦ πανοαιγέου xai Leia 
Πνεύματος, εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾿Αμήών. Μεὶ ὦ» 
προσευχὴν, ἐπέστησαν εὐθέως αὐτοῖς ei dmm, 
θηρίων ἀνημέρων δεινότεροι. Αὐτοὶ δὲ ὡς δὲ 
ἀγόμενοι ἄχαχα τοῦ θύεσθαι, οὕτως ἐσύχις καὶ 
χαὶ ἠπίως ταῖς ἐχείνων χερσὶν ἐχδεϑώχασι͵ ὧν 
vóy Δεσπότην μιμούμενοι. 





















IB'. ᾿Αγρίως δὲ x«i μετά τινος, ὡς simi. À 
θμοῦ ἐπελθόντες τούτοις οἱ βέδηλοι, τοὶ μὰ 
ἀπέχτειναν ξίφεσιν, χαὶ τοῖς τούτων ipto 
παραρέοντα ποταμὸν ἐπλύρωσαν. Κατὰ δι τῷ ἢ 
τοῦ μάρτυρος προσευχὴν ὁ τόπος ἐν ᾧ τὸ τω 


φορὰν ἀναπέμπουσα παντοδαπῶν ἰαμάτων 
μέχρι τῆς ἡμέρας ὑπερεχχεῖται xoi πὶκε 
xai τὰ πρός ἰατρείαν ἐχάστῳ χαρίξεται. Ui 
μὲν γὰρ, ὡς ὁ φθάσας ἐδήλωσε λάγος, τῶν : 
τόνων ὁ μάρτυς ἠξίωται χαρισμάτων ὃ 
δὲ χαὶ χατεξαίρετον τό κατὰ δαιμόνιον 
χάρισμα. Ὅθεν οὐ τοῖς ἔγγιστα μόνον zzi τῇ 
τόπον αὐτὸν x«i τὴν ἐνορέαν, &))k xei rei; 
ἀποῦσι χαὶ πόῤῥω διεστῶσέ τε καὶ ἀκέχονευ i3 
του ἔδραμεν xod: x«l  mewrec μεχρούς τί 
μέσους xai ὑπερέχοντας ἐκεῖσε δυντρεχιν 9 


ACTA SS. EUDOXII, ROMULI, ETC. 


610 


» καὶ δοξάζειν τὰ γινόμενα ταῦτα. Τὸν μὲν οὖν À el miracula, quse illio fiunt, gloriose celebrent. 


ὁ μαχάριος οὗτος μετὰ πάσης αὐτοῦ Tic θεολέ- 
καρτερᾶς ἐτέλεσε φάλαγγος, τὸ ἐννεακαιδεκάτῃ 
)ÓgTOU μηνὸς, καὶ ταύτῃ τῶν ἡμερῶν τῇ χυρίᾳ, 
τέρα. 
ἱέτρος δὲ ὁ τῆς Ταρσέων ἐκίσχοπος ὁ καὶ τὸ 
τῷ κεράσας λουτρὸν τοῦ βαπτίσματος, καὶ 
ὁ ἐπίσχοπος τῆς Βεῤῥοίων, Θεόδονυλός τε καὶ 
; διάχονοι͵ Μαρῖνός τε χαὶ Νιχόλαος, Εὐσέ- 
χαὶ Λαμυρίων ἀναγνῶστκι, ἐν τῷ μέλλειν 
ε καὶ τοὺς σὺν αὐτῷ τὸν ἀγῶνα πληροῦν 
ἥσεως, μαχρόθεν ἐπηχολούθον, ἐπιποθοὺν- 
πέρας ἰδεῖν * χαί γε xol εἶδον τὴν xowiv 
ἐν Κυρίῳ τελείωσιν χαὶ τὰ τίμια τούτων 
ἰατέθεντο λείψανα μετὰ τοῦ προσφόρου σε» 
«. ᾿Εθεάσαντο δὲ χαὶ τὸν πηγὴν ἐχείνην 
ἔσμιόν τε καὶ πολυθαύμαστον τῷ σιαγόνι τοῦ 
τοῦ διχαίον μεγαλομάρτυρος ὑπαχούσασαν 
ἥμα χαὶ μετὰ τῆς τῶν ἰαμάτων ἀθρόων ἀνα- 
t» χάριτος " εὐθὺς γοῦν ἐν πρώτοις τὸν ἕνα 
μένων ἀναγνωστῶν Λαμυρίονα ὑπὸ πνεύ- 
χρυφαίον παρενοχλούμενον ἀχαθάρτου, χαὶ 
ἔχρι τότε φανερωθέντα ἰάσατο, xal σὺν «v- 
τὸ γενόμενος ὑγιής. Ἐφ᾽ οἷς ὑμνύσαντες τὸν 
$e ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ εὐδοξαζξόμενον Θεὸν, 
μκέαις ὁδὸν παρφτήσαντο * διότε Πέτρον τὸν 
σέων ἐπίσκοπον τὸν ἅγιον, ὡς εἴροται, βα- 
x μάρτυρα, συλλαδεῖν ὁ Σέλευχος ἐπεζήτει, 
» δὲ μετ᾽ εἰρήνης τὴν Ἰσαυρίαν, αἰνοῦντες 
ἡ εὐλογοῦντες τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν 
, Θεὸν ὑμῶν ᾧ πρέπει κᾶσα δόξα, τιμὴ xe 
σις σὺν τῷ Πατρὶ χαὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, 
ἀεὶ χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 


A hae temporis nota disputat Commen- 


Áagis mihi placeret auctor. si diceret, Se- 
tur ac comitabantur Sanctum ejusque so- 
illos in fide confirmarent, et ad martyrium 
'arent, quam uteorum finem cognoscerent. 
m bono subserviebat, e loginquo illos se- 


Cursum igitur martyrii sui bealissimos Andreas 
cum tota sua forti et Deo electa phalange perfe- 
cit decimo nono dei mensis Aagusti, die Dominico 
(14), hora secunda. 

XIII. Petrus vero Tarsensis urbis episcopus, 
qui divino baptismatis lavacro eum purgavit, Non- 
nus episcopus Berceensium Theodulus et Synesius 
diaconi Marinus et Nicolaus, Eusebius et Lamy- 
rion lectores, cum Andreas ipse, et ii qui cum eo 
erant, certamen perpessuri essent, e logiaquo se- 
quebantur, cupientes eorum finem cognoscere (15) 
quem et cognoverunt,communem,inquam,illorum 
omnium in Domino consummationem : quorum se 
venerandas reliquias reposuerunt, congruentem 
venerationem adhibentes. Videruntet fontem illum 
venerandum,et multorum miraculorum effectorem 
ex justi et magni martyris defluente sanguine sca- 
turientem, qui fons cum primum scaturiit, repen- 
te curationum gratiam emisit : statim enim unum 
ex lectoribus, quos diximus, Lamyrionem, a spiritu 
quodam pravo et impuro perturbatum, neque ad 
illum usque diem liberatum, imprimis curavit, 
qui cum aliis lectoribus sanus rediit. Idcirco illi 
Deum hymnis celebrarunt, qui vere in sanctis suis 
gloriosus efficitur. Caeterum in Ciliciam amplius 
redire noluerunt, quoniam Petrum Tarsensis urbis 
episcopum, qui martyrem Andream cum sociis, ut 
dictum est, baptismate purgaverat, Seleucus capere 
studebat. Abierunt igitur, divina providentia ducti 
n Isauriam (16), laudantes simul et benedicentes 
Domino Jesu Christo : cum quo Patri simul et 
sancto Spiritui sit gloria nunc et semper, et in s&- 
cula seculorum. Amen. 


qui ea de causa ? 

16) Esto, Petrus aliquam rationem habuerit, 
quia nempe Seleucus eum capere studebat, si Ac- 
115 credimus, abeundi In lIsaurijam ; verum cur 
idem fecerunt Nonnus episcopus Berceensis, alii- 
que ecclesiaslici, et cur non potius rediere ad 
propria 





DE SANCTO ROMULO 


MARTYRE IN GRJECIA 


ITEM 


DE SS. MARTYRIBUS EUDOXIO, ZENONE, MACARIO ET MCIV MILITIBUS 
MELITINZE IN ARMENIA MINORI. 


(Acta sanctorum Bolland. ad diem 5 Septembris, tome II.) 


ltus apud Latinos Grascos intricata et non Ὁ Romuli, aule Trajani prefecti, qui cum sevitiam 


rens Menologti Basiliani narratio. 
;rologium Romanum sanotos hosce Pugiles 
ptembris ita annuntiat : « Eodem diesancti 


imperatoris in Christianos detestaretur, ceesus virgis 
capite truncatus est. Meliline ia Armenia passio 
sanctorum militum Eudoxii, Zenonis, Macarii, et 


614 


MENSIS SEPTEMUER. 


sociorum mille eentum et quator, qui abjicientes A ad tempora Maximiani? Vidit haud dubie yj 


militie cingulum, in persecutione Diocletiani pro 
confessione Christi necati sunt.» Patethic Romulum 
sejungi a reliquis ; etrecte, uti Acta inferius danda 
ostendent. Fallitur tamen B-ronius, dum in Nota- 
tionibus ad Martyrologium ait, « Greci de eodem 
(Romulo) item hac die in Menologio agunt : nam 
Menologium Latine versum ἃ Sirleto cardinale, 
quod ipse Baronius ad Januarii profitetur se Me- 
nologii nomine semper intelligere, aliique Greco- 
rum fasti ecclesiastici nihil prorsus hao die de 
Romulo habent ; sed eum una cum ceteris marty- 
ribus celebrant 6 Septembris. 

9. Accipe verba laudati Menologii Sirletani ab 
Henrico Canisio editi : « Eodem die [6] certamen 
sanctorum martyrum Eudoxii, Zenonis, Romuli, 
Macarii et reliquorum. Sanctus Romulus capite 
obtruncatus est a Trajano imperatore, qui Chris- 
tianos plurimos in diversas regiones exsules misit, 
sed in Christiane fidei confessione permanentes 
mortis sapplicio subjecit. Eudoxius vero comessub 
Diocletiano detentus a preside Melitine obtrunca- 
tus est cuinque eo milites numero 1104. Paucis 
post diebus B. Zeno cum reliquis S. Eudoxii sociis, 
martyrii coronam accepit. » Clara heec et distincta 
sunt : at Menologium jussu Basilii imperatoris Por- 
phyrogennete s:eculo x collectum, οἱ Urbini anno 
41727 impressum  Greco-Latine, certamen SS. 
MM. Eudoxii, Romuli, et sociorum ad dictum diem 
valde intricate et confuse narrat hoc modo : 
« Eudoxius Christi martyr, Trajano Roaano- 
rum imperatore, comes ordine fuit, multis- 
que militum milibus (Grece pupéiouc χαὶ χιλίους, 
id est, x1 mille) in Gallia imperavit. Romulus au- 
tem aule imperatorie prepositus, auctor fuit ei- 
dem Trajano, ut in Galliam mitteret, qui Christia- 
nos milites diis immolare compellerent. Quo per- 
acto, cum milites ad id faciendum induci nequirent 
in Melitinam Armenie urbem relegati sunt. Post 
hec Romulus poenitentia ductus, cum iun Christum 
credidisset, Trajanumque objurgasset, capite ple- 
xus est. Deinde cum imperio potitus esset Maximia- 
nus, edixissetque Christianos interfici, mandavit 
per litteras et Melitine prefecto, ut Christi culto- 
res occideret. Quare Eudoxium comitem, ejusque 
socios milites comprehensos, quod idola adorare 
nollent, primum quidem multis suppliciis vexavit 
demum capite obtruncavit. » 

3. Versio Arcudii col. 250 inter Anecdota Ughel- 
liana tomo X /talie sacre Venetiis recuse, quoad 
sensum eadem fere est, qualem et Galesinius ante 
dederat in suo Martyrologio : nostrum quoque ms. 
exeinplar Griecum Menologii Basiliani statuit Eu- 
doxium comitem sub Trajano, martyrem sub Ma- 
ximiniano. Conciliari hec forsan utcunque pos 
sent, si per Trajanum significetur Decius, utpote 
Trajanus prenomine ; at si Kudoxius, imperante 
Trajano proximo Nerve successore, initio seculi 
n comes fuit, quis credat illum vitam produxisse 


ista non cohesrere ;ideoque in additionib 
Usuardum 5 Septembris scripserit : « Kode 
SS. MM. Eudoxii, qui et Marianus, Romuli 

nis, et Macarii, qui sub Trajano martyri 
nantur. » Sed Metaphrastes, quem allegat, i 
tradit Romulum jussu Trajani necatum, Eod 
vero aliosque diu post martyrio affecios e 
Diocletiano. Ferrarius in Catalogo generali q 
rum ad 6 Septembris videtur martyres vela 
nare: premissa enim hac annuntiatiope, 

tense in Armenia SS, Martyrum Eudoxii, i 
et sociorum sub Trajano, » quam notat εἰ 
sinio desumptam esse, subdit : « De Eods 
soc. Melitene passis agitur in Martyrol. le 


B preced ; sed sub Diocletiano : bi vero mi 


jano passi traduntar. De Romulo duntm, 
Martyrol. Rom, precedenti die. » Nicolao ig 
infracitando videnturomnes ejusdem agooia 
phatores esse ; at non edisserit sub quo ig 
tore. 

4. Festum S. Eudoxii et sociorum in Types, 
Rituali S. Sabe colendum prescribitur 6 em 
bris his verbis : Καὶ τοῦ ἀγίον μάρτυρι ora 
xai τῶν σὺν αὐτω ἀθλησάντων ἀἄγίων Bom 
id est, Et S. M. Eudoxii, ac SS. Mrigmam 
ipso passorum, Menea magna impreesamnán 
diem Grece sic habent : « Certama E i 
xii, Zenonis, Romuli et Macarii, » unm 
eos ornant versiculis : 


C Ταηθέντες Εὐδόξιος, Ῥωμύλος. Ζήνων. 


Καὶ Μακάριος, μακαριστοὶ τοῦ τέλους. 

Capite minuti Eudozius, Romulus Zen 

Ac Macarius finem beatum obtinent. 
Μαχάριος οἱ μαχαριστὸς sonant beatu ;it9 
lusit poeta, significatum nominis propiam 
martyris per appellativum omnibus elm 
Subditur elogium satis prolixum, cujusbei 
est : Οὗτος ἅγιος Ῥωμύλος imi Tpeiunw* 
φαλὴν ἀφῃρέθη. Hic S. Romulus sub Irem 
pite trancatus est. Dein agitur de Eudorieii 
tempore Diocletiani coronalis. Pauca ila i 
buc transtuli, ne quis solos versiculos a 
legens existimaret, in Meneis conjungi hoa 
tyres tanquam in eadem persecutione pe, 
quod sane pronum esset opinari ex titulo ΝΒ 
lum aliis intermiscente. 

5, Post memoratum elogium sequitur alitum 
tiatio : Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἑκατὸν τέσσαρες τὰ pr 
στρατιῶται... ξίφει τελειοῦνται. [ἃ est, eodem 
centum quatuor ac mille milites... gladio cs! 
sumant martyrium. His deinde bini acciri 
versiculi ; 

Atx&; δεχαπλῇ χαὶ χιλιὰς μαρτύρων 
Καὶ τετρὰς ἁπλῇ συντελευτῶσι ξίφει. 

Quos Latine sic vertas. 

Decas decupla et chilias Martyrum. 
Quaternioque simul ense vitam fisiuut, 
Istis versiculis addunt Meneea disticion ; 









ACTA .SS. EUDOXII, ROMULI, ETC. 


011 


ile martyrium S. Calodotes, quam A est Post Trajanum autem et reliquos imperatores 


tione mox data conjungunt laudatis 
perperam : nam sancta ílla martyr 
em non pertinet. Dabilurcum sociis 
tembris. Martyres autem 1104, de 
jiarate agitur, haud dubie sunt illi 
elogium citatum narrat projecisse 
 preeside exemplo S. Eudoxii ; utrobi- 
m in Actis et ms. Menologio Slavo: 
"naxario Ruthenio infra memorando 
'ru8 110$, neo ullum apparet distin- 
uentum. 

itur sancti nostri in duobus Armeno- 
is ab Assemanoeditis tomo III Biblio- 
lis Clementino-Vaticane, pag. 643 


non paueis annis elapsis, cum Diocletianus impe- 
rium adeptus esset, Eudoxius comes capites plexus 
est cum Zenone et Macario, ὦμα σὺν τοῖς ὑπ᾽ αὐτῶν 
στρατιῶταις, τὸν ἀριθμὸν οὖσι χιλίοις ἑκατὸν τριά- 
xovr« τέσσαρσιν id est, una cum militibus, qui eis 
parebant, numero mille centum triginta quatuor. 
Ἢ δὲ αὐτῶν σύναξις τελεῖται dv τῷ μαρτυρείω τοῦ 
ἄγ. Προχοπίου ἔνδον τοῦ &y. α. Μηνᾶ. Celebratur 
autem ipsorum memoria in oratorio S. Procopii, 
quod est in templo S. M. Mens. » De sacra. edea 
Constantino Magno dicata sancto Mene martyri 
potest videri Cangius, libro iv Constantinopolis 
Christiane, sect. 9, num. 62; ibidem num. 38, 
templum S. Eudoxi consecratum fuisse smculo 1v 


ms, Catalogo sanctorum Armenis p vel v, narrat his verbis: «S. Eudoxioedes exstructa 


quem Papebrochio misit D. Ludovi: 
doctor Sorbonicus, hec num. 50 
Testimonium S. Euductii (Εὐδξίου) 
ocatus est. Item Romeli et Macari, 
lempore Trajaui, Septembris sexto. » 
ius, qui multos annos in Armenia 
uit, parte 1 Conciliationis Ecclesie 
omana in Ànnotationead caput2 pag. 
yres ibidem passos recenset Eudo- 
n, Macarium sociosque sub Diocle- 
ali nusquam meminit. Porro eximius 
net, predictum Catalogum Latine 
r ingenti regie bibliotheesm codice 
lá, uncialibus litteris scripto ante 
1681 circiter sexcentos ; sed interpre- 
irchiepiscopum Armenum,haud satis 
| incondite dictasse amanuensi, imo 
nisisse. Addit in litteris posterioribus 
(687, se dumtaxat usque numerum 
iinam versionem cum textu Ar- 
16 : quod utinam vir eruditus et 
reliquis 114 numeris fecisset, si- 
a ab Oscano supplevisset. Meminit 
ndem diem S. M. Eudoxii Synaxa- 
um ms., quod anno 1688 Moscua sub- 
lic missionarius p. Georgius David, 
Synaxarium istud esse commune 
,uthenica.. Aliud peculiare dicecesis 
)dem interprete, ita habet : « Et S. 
cum eo 1104. » 
ig Greca bibliothece Ambrosiane 
earum conventus S. Marci Floren- 
mentum ad Menea excusa collectum 
jio membranaceo antiquo P. Sirmondi 
inte alios annuntiant, prima quidem 
Romyli, Eudoxii, Zenonis, Macarii 
ulum addunt, « Romulus preposi- 
Zenon Macarius ; » tertium vero 
abet; « Passio SS. MM. Romuli, 
nis et Macarii. » Elogium subjunc- 
ab Aclis diverea continet, proinde 
intraho. « Ex hisce sanctis Romulus 
b Trajano imperatore decollatus est. 


patricio et preefecto, Constantino M. imperante, si 
qua fides Codino pag. 394 certe Eudoxium preefe- 
etum preetorio sub Theodosio juniore vixisse indi- 
cant leges aliquod in Cod. Th. 


S II. An sanatio Justiniani imperatoris martyri- 
bus hisceascribendasit. 1 Numerus S. Eudozii socio- 
rum; figmenta de S. Romulo; cjuscultus in Hispania, 
qua el ubi martyres passi. Acta. Greca, et Ba- 
ronii conjectura de mille militibus. 


Baronius in Notationibus ad Martyrologium Ro- 
manum hac die scribit sequentia : « Ex horum mi- 
litum numero, qui Melitine in Armenia coronati 
sunt, quator sacra corpora delata Constantino- 
polim, reperta sunt temporibus Justiniani imp. , 


c duorum beneficio imperator lethali morbo curatus 


est. Rem gestam perpetuis dignam monumentis 
conscripsit Procopius, lib. 1 De edificis Justiniani 
imperatoris. » laventionem harum reliquiarum in 
templo S. Irenes M. , et benelicium sanationis per 
eas Justiajiano prestitum ex eodem Procopio 
Ceesariensi refert ad annum Christi 500 num.2 
Verum Procopius, anno 1663 cum interpretatione 
nostri Claudii Maltreti Parisiis editus, libro 1, cap. 
7 non habet quator, sed οὐχ ἧσσον à τεσσαράκοντα, 
id est, non minus quam quadraginta ; et licet 
subdat hos fuisse Romanos milites legionis duode- 
cime, quam olim stationariam habuit urbs Arme- 
nie Melitene ; npn tamen dicit in ea urbe mar77- 
rium esse passos. Hinc dubium est, an corpora .1 a 
fuerint aliquorum ex hodiernis milit bas, εἰ e»a«- 
quenter an ipsis ascribit debeat patral;em m:*a- 
culum Tillemontius, tomo 1l Momammentorwm e 7- 
siasticorum secunde editionis, paz. 3$$& susoutz.- 
fuisse reliquias celebrium 40 Martyrum Sebesuac- 
rum, que prope Constantinopolim sub Thencca 
II invente sunt, de quibusad diem x Maru 

9. Tillemontius citatus numerum $S. ἔστ: ὧἱ- 
ciorum auget trecentis. Seribit enim *«k. 1κ 
1104, idque bis reperit, allegans Meme uai 
Grecorum editionis Venetee anni $$£5& £5 
illa mihiad manum non est; sed quomian n denne 
que& anno 1595 Venetiis prodieremt. zt deua 
cardinalis Sirleti, Actis a Metagiumss xin 


615 


MENSIS SEPTEMBER. 


et alibi computantur duntaxat 1104 ; existimo Til- A huic tot abversantur argumenta, quot Bom 


lemontium perperam Greca vertisse. Unde autem 
in Supplemento ad Menea excusa, cujus verba 
dedi num. 1, δὰ preediotos 4104 accesserint triginta, 
compertum non habeo : neque ob solam Synararil 
Sirmondiani auctoritatem numerum iu Martyrolo- 
.gio Romano descriptum augere volui. Ad S. 
Romulum quod attinet, eum Pseudo-Dexter in 
Chronico ad annum Christi 100 num. 2 Hispanum 
facitac Trajano homopolum, ita scribens : « S. 
Romulus Trajani Cesaris prefectus patria Itali- 
censis, Hispanus in Hispaniam ab eodem relegatus 
in Celtiberia patitur. » Nempe innumeri martyres 
ad Orientem passi, quorum duntaxat meminit ex 
antiquis Grecorum Menologium, Pseudo-Archime- 
dis hujus (Dextri) operain hos tractus terrarumque 
finem, Gades transferunt inquit vir spectata 
eruditionis D. Nicolaus Antonius in litleris ad 
Bollandum datis anno 1658. Quid vero speciatim de 
S. Roimnulo senserit accipe ex mss. ipsius post. 
humis, qu& Cuperus noster anno 1721 Madriti 
magna ex parte descripsit. 

10. « Romulum oportet quidem apud Grecos 
martyriosublatum : quomodoenim homo Hispanus, 
et in Hispania pro vera fide occisus, omnem sui 
memoriam ad Grecos transporlaverit, nullani 
domi et apud suos reliquerit? De hoo docere non 
debuerunt gravi propugnatores mendacissimi Chro- 
nici. Et referunt hoc serimnone Greci occisionem 
martyris, nullum ut relinquat locum relegationi. 
Romulus dicitur, postquam suasisset Traiano mi- 
litum Christianorum cedem, in se conversus credi- 
disse in Christum, imperatoremqueimpielatis accu- 
sasse. » Tum subdit verba quedam ex Menologio 
Basiliret ex Metaphraste, dein sic prosequens : 
« Nullum hio fateri opus est Hispaniensi relegatio- 
nis, Celtiberique martyrii vestigium ; siquidem 
Trajanumin Hispaniam venisse nunquam,ex Dione 
et aliis compertissimum est. » Hactenus de adducto 
Chronici loco; quob sequitur ferit potissimum 
Joannem Tamayum Salazar martyrologum Hispa- 
num, qui in Notis ad 5 Septembris alia falsa 
ex Bivario superaddidit. 

11. « Non autem contenti Romulo cive et mar- 
tyre Dextri vindices Bivarius et Tamajus progressi 


sunt ulterius, et quod in Actis Onesimi a Si- p 


meone scriptum fuerit Metaphraste (Februario 16 
apud Surium tom. I,) oblatam eum Tertullo pre- 
sidi una cum sociis Romulo et Papia ; statim, quasi 
revelatum sibi divinitus fuisset, Bivarius non du- 
bitanter affirmare ausus est, eumdem hunc esse 
cum nostro Romulo; cui temerario ausui obstrin- 
gere nil veritus Joannes Tamajus, in Acta ipsa 
Romuli, que ad obruzam veri et comperti non 
alias formari fas et equum fuit, vanissimam admi- 
sit Bivarii conjecturam; Romulumque Trajani hunc 
prefectum Onesimi socium illum constituit. Sed 
quenam, ais, injecerunt hanc mentem Bivario ἢ 
An solam nominis rationem secutus fuit? Nam 


C deveniri, quando undique corrassean iun 


illo pares esse potuerunt, nedum pares vig 
Habemus Actorum verba pro mille testibu: 
adductum (Onesium) ad tribunal Tert 
Homulo adjutore et Papia spirituali comai 
interrogavit Tertullus, dicens: Quies? 

12. « Plane vel hic Onesimus ille Pig 
Collossensis servus, de quo agit Paulus ἐμ 
Epistola ad Philem, atque idem Epbesimm; 
episcopus, ut apparet ex Epistola S. im 
Ephesios ; vel martyr alius SS. Alphüh 
phiiet Cyrini preceptor, Puteolis aut i| 
una cum iis passus, quod magis placet ἡ 
in Catal. Sanctorum 19 Februarii et 31 καὶ 
Henschenio tom. 1I Februarii pag. 858, am 


B confudisseque Metaphrastem utriusque ma 


Si primum dixeris, fateri opo riet cose 
Romulum, quem apellant adjutorum epi, 
Onesimi, alium prorsus ab eo fuisse, qum 
opprobratam Trajano impietatem, eu 
imagister erat, causam coram eo diriL (w 
simul esse poterat preetorii Augusti 
Ephesini episcopi coadjutor ? Neqw im 
jejune Acta de Romulo tante in seeao ἀρὰ 
viro agerent, ut queerendi locom minem 
quis illet esset. Si verePuteolanum mrjseim 
dixeris, nihil ad eum pertinere qw sn abay 
ethnicis imperatoribus, hoo esi we wi Us 
nio triumphavit, Romulum T rsgsieetnva lir 
compellamur. Porro quid mirumuw um! 

























argumentis tam sacre res tracianix! (wis 
sunt, certe nequeunt comprobari alis μῆς 
et movere aliquid oportet, ut nihil kl 
conira fabulatores illos eruditus Hispes 
(3. Ceterum ista persuasio de patas 
occasionem dedit solemni ejus culi ἐκ 
dicecesi Hispalensi, prout narrat Tamays, 
his verbis : « Denique cum archipresilà 
trus de Castro et Quinones, Hispaleosa 
óropolita, referentibus Decano et cpi 
illustrissimee Ecclesie et aliis doctssm 
cognovisset hunc sanctum martyrem ti 
su& dicecesis urbe oriundum fuisse; uu 
illi cultum cum Offloio duplici in diee 
cunde classis in loco, ubi olim Italica fai 
et hoc in posterum observari prep 
privilegiorum a summis pontificibus 
presulibus Hispanie. » Sed novum lh. 
errorem admiscuit ; nam Rodericus A 
citat, in Antiquitatibus Hispalensibu, & 
quadriennio citius id factum tradit, nimra 
1620 : certe fieri debuit ante 90 Decemiá! 
quo predictum archiepisoopum Petrum ài 
ἃ vivis excessisse Tamayus ipse ad 1! lii 
201, aliique auctores Hispani asserunt. 
44. De tempore, quo passi fuere, obse" 
gius in Critica Baronii ad annum 106,1 
contigere non potuisse martyrium S. M 


ACTA SS, EUDOXII, ROMULI, ETC. 


618 


i addictorum, ante annum 112, quo is A ut ipsitradunt, passorum res gestas in unam eam- 


in Orieutlem transmisit. Castellanus in 
io universali, pag. 979 certamen S. Ro- 
gnat ipso anno 112: utrum recte, non 
rere : Tillemontius enim tom. II Impe- 
lota 17 et 29 in Trajanum, probabiliter 
licem profectionem Trajani in Orientem, 
ino 106, alteram non nisi anno 114. Ad 
ium et socios quod spectat, martyrium 
marunt sub Diocletiano ex antedictis, 
1rius notat, 290. Baronius autem in An- 

mum de ipsis meminit ad annum 311, 
lorum palestra fuit Melitina seu Meli- 
aenia Minori ad Euphratem fluvium. S. 
ero passus videturin Grecia, sicuti eum 
annuntiat, cumaliis quidem martyribus, 
ostea scribit alibi coronatos esse, vide- 
aenia et tempore Maximiani. Vide supra 
»nologium. 

Greca, quorum apographum, nescio 
ptum, habemus hoc titulo : Μαρτύριον 
xai ἐνδόξων τοῦ Χριστοῦ μαρτύρων Eudo- 
ὅλον, Ζήνωνος x«i Μαχαρίον, id est : 
isanctorum et gloriosorum C hristimarty- 
ἐξ, Romuli, Zenonis et Macarü, ex an- 
umentis conscripsit Metaphrastes, eique 
anter attribuit Leo Allatius in Diatriba 
ium scriptis, pag. 129 initium recitans. 
ia edidit Aloysius Lipomanus episcopus 
| tomo VI Vitarum SS., quam interpre- 
ferius recudam, sed more nostro divisam 
| numeros, ut Greece narrationi similiter 
respondeat. Baronius ad hunc diem ea 

S. Romuli, quia nempe de ipso agit 
m pars ; at rectius ab aliis appellantur 
etiam martyrum nomine, quorum ago- 
doxii presertim magis fuse describunt 
tum Romuli martyrium. Miror tamen, 
i sanctorum tam diversis temporibus, 


B 


demque narrationem conjecerint. Er collatione 
Actorum eum Elogio, quod exstatin Meneis magnis 
impressis, patet illa ex hoc concinnata esse, at 
multum aliunde amplificata : ex quibus autem 
monumentis, ignoro. 

16. Certe quidem illa ampliflicatio facta non est 
ex narratione seu elogio Menologii Basiliani : in 
hoc namque dicitur S. Romulus auctor primum 
fuisse Trajano, &mocreo εἰς τὴν Γαλλίαν etc., ut 
mitteret, vel, uti Galesinius et Arcudius verterunt, 
iret in Galliam, Asiaticam nempe, id est, Galatiam, 
militesque Christianos diis immolare compelleret ; 
deinde ponitentia ductus credidisse in Christum. 
Metaphrastes vero, mirabilia omittere haud solitus, 
impium illud Romuli consilium, secutam poeniten- 
tiam et conversionem ne verbo quidem attingit : 
imo conlra insinuat, eum jam ante Christianum 
fuisse. Mitto alias discrepantias, facile ab erudito 
lectore observandas. Quod spectat ad undecim 
mille relegatos milites, « Conjectura ducimur, in- 
quit Baronius ad annum 108, ut existimemus hos 
illos ipsos esse decem mille prustantissimos mar- 
tyres, qui in silvis montis Árarat in Armenia sunt 
crucifixi. » Hoc si verum sit, manifeste falsitatis 
convincuntur istorum crucifixorum Acta ; Baro- 
nius quippe loco citato premittit, undecim mille 
milites inventos fuisse Christianos a Trajano exer- 
citum lustrante : martyres aulem Crucifixi idolo- 
latre adhuc erantteinpore Adriani, quando angelus 
in campo appareas fidem Christi eis preedicavit, 
uti narratur tom. 1V Junii ad diem 22 in ipsorum 
Actis, que ibidem, a pag, 175, Commentario cri- 
tico excussit Papebrochius ac fabulosa esse mon- 
stravit. Verisimile etiam non est, undecim millia 
hominum simul neci data fuisse a Trajano : certe 
id Metaphrastes non siluisset, si in antiquis monu- 
mentis reperisset. 











MAPTYPION 


TOY 


ATIOY MAPTYPOX EYAOXIOY 


ΚΑΙ TON ΣΥΝ AYTQ AGABZANTON ΔΓΙΩΝ ΜΑΡΤΎΡΩΝ. 


MARTYRIUM S. EUDOXII 


ET SOCIORUM. 


CAPUT I. 


ristianos in ezsilium pellit Trajanus : id improbans S. Romulus et aperte Christum confitens 
gloriosum subit martyrium. 


ανοῦ ToU ϑυσσιεδοῦς βασιλέως πολλὴν μὲν 


I. Trajano (1) impio imperatore in exsecrandum 


anus imperium suscepit anno Christi 98, mortuus est 117. 


ParROoL. Gn. CXV. 


20 


619 


MENSIS SEPTEMBER. 


errorem simulacrorum magnum quidem studium Α πρόνοιαν xal σπουδὴν ὑπὲρ τς βδιλυρᾶς τῷ 


conferente, valde autem et atrociter spirante ad- 
versus pios ; et alii sacrificare deemonibus, et ant 
omnes cogebantur milites. Littere enimim pera- 
torie miltebantur in omnes partes, urgentes ad 
impietatem et Christianos cogentes vel sacrificare, 
vel variis subjici suppliciis. Que quidem  post- 
quam venerunt ad exercitum, qui erat in Oriente, 
illi quidem eo tempore ea comparantes, que ad 
bellum pertinebant, continuisque et gravibus se 
exercentes militie meditationibus, alioqui autem 
religionem amplectentes, nihil curabant litteras 
illas imperatoriss. Qui cum magna pugna eis esset 
exorta, preeclaram ad versus inimicos obtinent victo. 
riam (2). 


11. Hoc fuit relatum ad imperatorem Trajanum. B 


Ille autem propterea quod sua edicta despexerant, 
ne communis quidem omnium boni, nempe victo: 
ri&, ullam ducit rationem : sed eos qui imperato- 
rias contempserant constitutiones, erant autem 
numero undecim millia (3), relegat in Armenie 
Melitenam (4) et loca, que circa eam sita sunt. 
Reliquus vero exercitus erat in metu propter eorum 
relegationem, ne dolore affecti molirentur res no- 
vas, et eis aliquid mali afferrent, ut qui nec Chri- 
stianismi, neque propter Christum suscepte rele- 
gationis fuissent eis socii. Verum illi nihil nihil tale 
fecerunt aut cogitarunt : sed ut qui erant discipuli 
ejus qui vere est mitis, fuerunt etiam imitatores 
mansuetudinis et lenitatis Magistri ; et placide fere- 


bant exsilium, et minime &gre ferebantcontumeliam. (. 


Ill. Romulus autem aule imperatoris tunc pre- 
positus (5) apud Trajanum imperatorem, neque ei, 
neque civitati omnino dicebat expedire ea que 
facta fuerant. llle autem, cum oporteret Romulo 
agere gratias, ut qui benevole esset in eum affe- 
ctus, stulte et ingrate se gerens, eum potius 
maledictis insectabatur et ei irBscebatur, et tan- 
quam crimen objiciebat pietatem. Romulus vero 
verba illius ne tantillum quidem curans, gloriaba- 
tur potius contumeliis propter Christum susceptis : 


a Nescio de qua victoria hic agat Metaphrastes. 
3) Quid Baronius de iis conjiciat, vide num. 16 
Commentarii. 

(4) Hane. Melitenem seu Militinam Trajanus ex 
castro urbem fecit gentisque metropolim, teste Pro- 


copio Cresariensilib. 11 De ZE£dificiis Justiniani, cap. D Trajano et Adriano synchronus, militom 


4 ; Tillemontius tom 11 /mperatorum, pag. 119 id 
refert ad annum Christi 107, Trajani 10. Civitatem 
illam cum regione cognomine Ptolomeus aliique 
geographi ascribunt Ármenie Minori ; Strabo au- 
tem, Plinius et Stephanus tribuunt Cappadocism, 
quibuscum senlit Christophorus Cellarius Geogra- 
phiz antiqua lib. III, cap 5, eamque in tabula Asie 
Minoris collocat ad confluentem Mele et Euphratis 
in Cappadocia ; utpote ex cujus nobilioribus oliin 
fuit preefecturis : verum in tabula Orientis, quam 
postea exhibet, tractum illum comprehendit Αἱ me- 
nia Minore. Idem fit in aliorum tabulis anno 1741 
editis. Urbs porro de quaagimus, etiam dicta repe- 
ritur Melita, nunc Turcis vulgo Malatyah. Distin- 
olionis causa recte addidit Metaphrastes, τῆς 
᾿Αρμενέας, Ármenic : nam et tractus Sustane ad 


λων πλάνης εἰσφέροντος, μέγα δὲ xai ἀπγη, 
τῶν εὐσεβῶν πνέοντος, ἄλλοε τε θυεῖ [ lege 
τοῖς δαίμοσι, xal πρό γε πάντων τὸ στραῖν 
ἠναγχάξοντο. Βασιλεχὰ γὰρ ἐπέμπετο πανταχο). 
ματα σπουδάζοντα τὸν ἀσέβειαν, χαὶ Xowa 
à θύειν χελεύοντα, à ποιχέλαις ὑποθάλλεσθει.: 
ρίαις. Ἄπερ ἐπειδὺ xal εἰς τὸ πρὸς "Ew ἀφίει 
τευμα, ἐχεῖνοι μὲν τὰ πρὸς τὸν πόλεωον 1| 
τῆς ὥρας συσχευαζόμενοε, καὶ μελέται; fam 
x«t βαρείαις τὰ πολεμικὰ ἑἐξασχούμενοι, ὅλα! 
καὶ τὰ Χριστιανῶν ἀσπαζόμενοι, οὐδε obs ὦ 
σιλικῶν ἐχείνον συλλαθδῶν ἐπεστρέφοντο. "haie 
μάχης αὐτοῖς χαρτερᾶς συῤῥαγείσης, παιτεκ: 
ἐναντίων καὶ μάλα λαμπρῶς. 

Β΄. Τοῦτο χαὶ εἰς βασιλέα Τραϊανὸν ἀνεχῆ, 
διὰ τὴν τῶν οἰκείων ἀποταγμάτων παριδεῖν 
τοῦ χοινοῦ πάντων ἀγαθοῦ τῆς vrac λόγον ταὶ 
ἀλλὰ τοὺς τὰς βασιλιχὰς διατάξεις ὑπεριδένι 
πλῆθος δὲ χῶῇιοι ἐπὶ τοῖς μυρέοις am) τιν; - 
τῆς ᾿Αρμενίας Μελιτηνὴν καὶ τὰ πέριξ Du; 
ορέξει. Ἤ γε μὴν ὑπόλοιπος στρατιὰ ftoi; c 
χατάφοθος διὰ τὴν ἐχείνων ὑπερορίαν - xi zr: à 
θέντες πρὸς νεωτερισμὸν ἀποδλέψωσιν͵ rx xz 
τοὺς χαχώσωσιν, ὡς μήτε TOU Χριστιῶιῖει ; 
τῆς δι᾽ ἐχεῖνον ὑπερορίας αὐτῶν mwwspa 
᾿Αλλ᾽ οὐχ ἐχεῖνοι ἢ ἔπραξάν τε τοιν» ᾿ δϑίμεε 
ἀλλ᾽ οἷα τοῦ πράου ὡς ἀλωθῶς μείπτει͵ usc: 
τῆς τοῦ Διδϑασχάλου πραότωτος χεὶ τῆς ευξεεῖ 
ἦσαν " ἡμέρως τε ἔφερον τὴν ὑπερορίαν, tà iura: 
ὕδρεως ἐδυσχέραινον. 

Γ΄. Ῥωμύλος δὲ ὁ τῆς βασειλικᾷς «Ak ταῦ 
πραιπόσιτος πρὸς τὸν βασελέα Τραϊανὸν, ses 
πάντως οὔτε τῇ πόλει συμφέρειν Day sw 
μένα. Ὁ δὲ, δέον χάριτας Ouologsi» iW 
τε πρὸς αὐτὸν εὐνοῖιχῶς ἔχοντι, vk 
ἀχάριστος, ἐλοιδορεῖτο μᾶλλον αὐτῷ ssi wp 
xai ὡς ἔγχλημα προέτεινε τὴν εὐσέδειο. Nw 
δὲ, τῶν ἐχείνου λόγων μυ δὲ τὸ βραχὺ wA 
ἐσεμνύνετο μᾶλλον ταῖς διὰ Χριστὸν vbem ' αὶ 
περὶ αὐτὸν ζήλῳ διαπυρώτατα rà» jvyoi 

















Tigrim fluvium a Plolomeo Melitene 
teste laudato Cellario, cap. 19. 

(9) Tillemontius tom.II Monumentorung 
negat,titulum auis» imperatoriae praposh 
tum fuisse tempore Trajani. Sed cum 


tos in Othone appellaverit praepositos, εἰ 
Statii Papinii poetes,qui sub Domitianof 
curator erarii majoris diceretur eerarari 
positus,teste Salmasio in Notis ad Vitam 

iadumeni; cur non potuit etiam vocari ài 
jano aula imperatori praepositus, cui t 
custodie vel ministerio aulico invigi 
erat demandata ? imo quis rite probare 
titulo appellatum non tuisse ? Ait enim li 
tius tom. Il /mperatorum, pag 195, penitos? 
disse Vitam Trajani a variis auctoribus 
Caeterum Cangius in Glossario ad vocem 
barbaram Πραιπόσιτος profert hunc ipsum 
Vite S. Romuli, quam in Indice auctorum 
notat desumptam ex codise Colberteo 555, 
fortassis et spographum nostrum 


MENSIS SEPTEMBER. 


VII. Cum ergo parasset convivium, eos excipit ἃ — Z.. Παρασχευασάμενος οὖν τὰ πρὸς Tiv 


liberaliter. Illis autem mensa satis exhilaratis, et 
promissum deinde exigentibus et rogantibus, ut 
eum ostenderet quem quaerebant ; ille continuo 
eum, qui erat intus, aperit. Eudoxium, dicens : 
Ego sum, quem queeritis. Hoc gladio vehementius 
illorum percutit animum ; et respondentes dixe- 
runt : Non te prodemus, qui nos accepisti convi- 
vio, neque pro hospitalitate tam male referemus 
gratiam.Sed hoc ad nostram sufficiet exousationem, 
quod cum in qu&rendo multum laboraverimus, 
non potuimus tamen invenire Eudoxium. llli qui- 
dem pro hospitio has Eudoxio retulere gratias. 


VIII. Ille autem, qui et sciebat latere cum opus 


φιλοτίμως, δεξιοῦται τοὺς ἀνδρας. Τῶν di 
ἱκανῶς τῇ τραπέξῃ, εἶτα x«l τὴν ὑποσχι 
τούντων χαὶ δεομένων φανερὸν αὐτὸν ous 
ζητούμενον, ἐχεῖνος εὐθὺς τὸν ἔνδον αὐτοῖ 
λύπτει Εὐδόξιον" Ἐγω εἰμι ὅν ἔξατεῖσι, 
Τοῦτο μαχαίρας ὀξύτερον χαθέχκετο τῆς ἔχε 
χῆς" καὶ ὑπολαδόντες, Οὐ προδώσομέν σε τὶ 
oov ἑστιάτορα, εἶπον, οὐδὲ οὕτω τὴν φίοξι 
χῶς ἀμειψομεθα’ ἀλλὰ τοῦτο ἡμῖν εἰς ἃ 
ἀρχέσει τὸ πολλὰ περὶ τὸν ζήτησιν χαμόντυ 
μὴ δυνηθῆναι ὅλως τὸν Εὐδόξιον xwv. 
μὲν οὖν ταύτας Εὐδοξέῳ τῶς ξενίας τὶ; ) 
ἀπεδίδοσαν. 

Η΄. Ὁ δὲ xat λαθεῖν εἰδὼς ὅτε Jim, ze ε 


esset, et rursus non latere quando hujus rei esset B θεῖν αὖ ὅτε τούτου χαιρός" θδέα γὰρ b για; is 


tempus (divina enim, que aderat gratia οἱ doce- 
bat Athletam, jussit ut eos sequeretur), cum uxo- 
rem vocasset Basilissam aut, si velis, Mandanem, 
nam ea quoque duplici nomine vocabatur, ei man- 
dat que spectant ad familiam. Et cum omnia ejus 
cure commississet, hoc quoque postremum et ger- 
manum ei dat mandatum, ne ejus defleat deces- 
sum neque propter mortem ejus lamentetur, sed 
lampadibus (9) et alia letitia potius illum diem 
honoret. Statim ergo suam quidem cognationem 
despicit Eudoxius: obliviscitur autem propter 
Christum sui amoris in filios, validi et inevitabi- 
lis vinculi parentibus. Ut enim illum lucrifaciat, 
omnia damnurmg existimat etstercora. Et vadit ad 
presidem. 


IX. Is autem cum ipsum vidisset, Salve, inquit, 
comes Eudoxi. Ille autem vicissim reddit salu- 
tem, dicens : Τὰ quoque salve, preses. Presses 
autem rursus : Tuam, inquit, accersivimus clarita- 
tem, ut jussis parans imperatoris, et diis, ut 
par est, offeras sacrificium, et maxime patri om- 
nium deorum magno Jovi,et Phebo Apollini, 
et chare "Virgini Diane. Martyr autem: Mihi 
unum est, inquit, sacrificium veri Dei, qui hoc 
produxit universum ; et ei sacrificabo sacrificium 
laudis, qui est Deus in trinitate personarum, 
vitee autem suppeditator et verre salutis dispensator. 
Quos autem deos nominas, ligna eos video et la- 


pides, nihil differentes penitus a quavis alia ina- D θους ὁρῶ τῆς λοιπῆς ἀψύχον ὕλης pal 


ni ultus est, occiso perduelli Apro. Et prioribus 
quidem imperii sui annis Diocletianum favisse 

hristianis testatur Eusebius, lib. vin, cap. 1. Per- 
secutio autem adversus milites inchoata. est anno 
298 secundum Pagium. ac deinde anno 305 ad 
Christianos omnes extensa. 

(8) ᾿Εσχέψατο ἃ verbo σχέπτομαι non significat 
jussit, sed deliberavit, sive statuit, et referri debet 
ad personam initio periodi, quod etiam exigit sub- 
sequens conjunctio copulativa x«i,et,quam interpres 
omisit. Rectius itaque sic vertes : « Ille autem,qui et 
sciebat latere cum opus esset, et rursus non lalere 
quando hujus rei esset tempus (divina enim aderat 
gratia docebatque athletam) sequi viros statuit : 
et cum uxorem vocasset, » etc. Menea dicunt, sa- 


C ζημίαν ἡγεῖτο πάντα χαὶ σκύδαλα" xai istos 


οὔσα χαὶ διϑάσχουσα τὸν ἀθλητὰ iL δαί 
ἀκολουθῆσαι τοῖς ἀνδράσιν ἐσχέψατο Gri: 
vaixa χαλέσας Βασῶισσαν, $ καὶ Meiop, n! 
λει’ διπλοῖς γὰρ xai αὐτῷ τοῖς óOvénss mu 
ὅσα τε ἔδει τῶν χατ᾽ οἶχον αὐτὴ ὑπίωκε, 
πᾶντα τῇ αὐτῆς ἀναθεὶς φροντίδι, ἐσχέτῳ τῆς 
γνησίαν ἐντολὴν δίδωσι" μὴ ἐπιδαχρῦσαι τὶ 
ἐχδημίᾳ, μὴ ἀποδύρασθαι, uà ὑθιτήτει 
τὴν τελευτήν᾽ ἀλλὰ χαὶ λαμπροφορία τε τ 
φαιδρότητι ἐχείνην τιμῦσαι μάλιστα τῷ i 
Εὐθὺς οὖν χαταφρονεῖ μὲν τῆς e Duis; 5» 
Εὐδόξιος: ἐπιλανθάνεται δε διὰ Χριστὸν τὸ Ὡς 
τέχνα στοργῆς, τοῦ ἰσχυροῦ dà τούτου τὰ δὲ 
τοῦ τοῖς πατράσι δεσμοῦ" ἵνα γὰρ m mk 

























ἡγεμόνα. 

Θ΄. Καὶ αὐτὸς τὸν ἄνδρα ἐδὼν, Χείκκ 1 
μὴς Εὐδόξιε, Ὁ δὲ τοῖς ἴσοις εὐθὺς task 
xai αὐτὸς, εἰπὼν, ὦ ἡγεμὼν. Καὶ íaW 
στειλάμεθά σον, ἔφη, τὴν περιφανειει ἃ 
βασιλικοῖς ὑπηρετῆσαι προστάγμασι, & νξ 
τὴν προσήχουσαν θυσίαν προσενίγκειδ, Sn 
πατρὶ πάντων θεῶν τῷ μεγάλῳ Διὶ, imas 
φοίδῳ, x«i τῇ φίλῃ παρθένῳ ᾿Αρτέαιδι liri 
τυς Ἐμοὶ μία, ἔγη, θυσία, ἣ τοῦ m) 
τοῦ τὸ πᾶν τόδε παραγαγόντος" καὶ αὐτὸ bei 
αἰνέσεως, ὃς ἐν τριάδι θεολογούμενες veri 
Cof ταμίας x«i οἰκονόμος ἀλῳθοῦς eur 
ρίζεται. Οὖς δὲ θεοὺς ὀνομάξεις ξύλα τοῦτα 


tellites suasisse sancto, ut fugeret; qei 
disertis verbis non expresserit Metaphrss 
ligi tamen potest ex numero preecedeot. 
9) Grece λαμπροφορέᾳ, id est gestatiuw 
vel splendida vestis.In prima significa 
illam adhibet S.Gregorius Nazianzenus 
in Pascha, ex interpretatione Jacobi δα 
676 Pro secundo significatu, nimirum y 
splendida vestis, citatur etiam Gregoriosal 
Joannis Scapule, coli 1736. Cangius si 
λαμπρὸς ostendit variis exemplis, Mpxppd 
terdum esse vestibus splendidis, interóali 
testiri ; et pro hoc adducit locum (ΘΒ 
zianzeni, p. 157, apud Billium peg. 0, di 
προφορία vertitur Latine vestitus cander. 


ACTA SS. EUDOXII, ROMULI, ETC. 


626 


pos ταῦτα διαδλέψαι οὐχ ἔχων ἐχεῖνος À nima materia. Ad heecille non valens intueri, (quo- 


ὑπὸ βαθείᾳ τῆς ἀσεδείας ἐχάθευδε μέθῃ ;) 
τοῦ βασιλέως ἐχτόλέσαι προστάξεις, καὶ 
εοὺς τὰ εἰθισαένα δρᾶσαι προετρεψάμην, 
r) xxi θεῶν, ὡς ὁρῶ, χαὶ βασιλέως ὑπερ- 
μὲν ἀναίδυν εἰς οὖς ἐχεῖνος σέδει θεοὺς 
γὕτω δὲ χαινοφανᾷ τινα λατρείαν παρὰ 
θετῶν, x«i ταύτῃ, ὡς εἰς ἐμὰ ὦτα ἥχει, 
; ἀναπείθων. 


τα, πολλῶν περιεστώτων στρατιωτῶν, 
ἐλέγετο. Καὶ μεταξὺ ἄγριον χαὶ δριμὺ 
«4e τούτοις] ἐμόλέψας. Ὅσοι xal ὑμῶν, 
ig βασιλικοῖς θεσπίσμασιν ἕπεσθε, τὰς 
ς διαλυσάμενοι ζώνας γυμνοὺς ἑαντοὺς 
(ag συμδόλων γνωρίσατε. Τί τοῦτο λέγων 
κεῖνος ; Ὅπως εἴ τινες διὰ τὴν τῆς στρα- 
νίαν φιλίως τῷ Εὐδοξίῳ ἔχοντες, χοινω- 
αἱ τῆς γνώμης βούλοιντο, αἰδεσθῶσιν iv 
ἤθει ἀποστατοῦντες αὐτοὶ μόνοι" ὀλίγους 
αντάπασιν αὐτοὺς dro: χἀντεῦθεν ὁμοῦ 
ὁξιον αἰσχύνοι, ἀλλότρια οὕτω τῆς στρα- 
φρονοῦντα᾽ ὁμοῦ δὲ χαὶ μόνον εὑρὼν, 
r& ὅ τι καὶ βούλοιτο. ᾿Αλλ᾽ ὁ δρασσόμε- 
φοὺς ἐν τῇ πανουργίᾳ αὐτῶν, χατὰ τῆς 
λον χεφαλῆς τὴν μεθοδείαν περιέτρεπε 
τὼ γὰρ ὁ πᾶς λόγος αὐτῷ εἴρητο, xal ὁ 
Ῥόξιος (ἐτύγχανε γὰρ τότε τὰ παράσημα 
τεριχείμενος) τὴν ζώνην εὐθὺς ἀφελὼν τῷ 
ἄρχοντος ἐπιῤῥίπτει. Τοῦτο δὲ προτροπὴ 
ἐγένετο xol ζῆλον [adde ἀνῆψε) x«i 
ἅπας χατάλογος, τέσσαρες ἐπὶ τοῖς ἐκα- 
γε ὄντες, ἀγαθῷ ὑποδείγματι τῷ Εὐδοξίῳ 
4t/0t, τὰς ζώνας x«i οὗτοι χατὰ τῶν 
| ἀπέῤῥίπτουν. 
τήξας οὖν τὸ πλῆθος ὁ ἡγεμὼν ἀναφέρει 
τὰ τοῦ πράγματος. Ὁ δὲ τοὺς μὲν τῆς 
qme αἰτίους x«i ἀρχηγοὺς βαρντάτας 
᾿μωρίας χελεύει" τὴν δὲ περὶ τῶν ἄλλων 
ουλῇ ἐπιτρέψαι, Τοιαύτην ἐχεῖνος παρὰ 
ἧς ἀπονοίας τὴν ἐξουσίαν λαδὼν͵ τὸν 
'ébtoy τῷ ἑαυτοὺ παραστησάμενος χή- 
ματι], Τὰς pepe, ἔφη, ξητήσεις χαὶ 
d τῆς διανοίας ὁμοῦ x«i τῆς γλώττης 
'σον τοῖς θεοῖς ἑχών' ἐπεὶ καὶ ἄχονταά σε 
πάντως τῶν βασάνων παρασχευάσει. 
ἐσμὰ, καὶ πληγὰς, χαὶ ἱερχτὴν, x«i πῦρ, 
τὰ βαρύτατα χαὶ πρὸς ἀχοὴν μόνην 
᾿διγγιάσατε χαὶ ὑμεῖς ἀχούσαντες, 
rot τῶν ἑξῆῇς ἀγωνιᾶτε τοῦ διηγήματος" 
ιἰόγος τὸν νὸν ἀθλητὴν ἐθορύδησεν. ᾿Αλλὰ 


e χαινοφανῇ id est, noviter apparentem 
va apparet, a καινὸς et φαίνω. Vocem 
ανὴς in nullo inveni Lexico. 

, coram praeside. P. Mattheeus Raderus 
jsire in Historia sacra ex magnis Ec- 
te Mentis quam inter mss. servamus 
rasin elogii horum martyrum τῷ rpo- 
rertit in conspectu praesidis abjecit. Tes- 
iristiani illa zone abjectione se nolle 


modo enim, qui dormiebat oppressus profunda 
crapula impietatis ἢ Ego te, inquit, sum hortatus, 
ut exsequereris jussa imperatoris, et diis faceres 
ea quae solent fleri : sed tu, ut video, et deos 
despicis et imperatorem, ut qui, quos ille quidem 
colit, deos tam impudenter probris affeceris et 
contumeliis ; novam (10) autem preter hancintro- 
ducas religionem, et ut eam suscipiant (ut ad meas 
aures pervenit) multis persuadeas. 

X. Hec dicebat preses, multis militibus oir- 
cumsistentibus ; quos ille interim torve et feroci- 
ter intuitus : Quicunque ex vobis, inquit, jussa 
regia non sequimini, vos militaribus tunicis exuen- 
tes, cognosciteesse nudos ab insignibusdignitatis. 


B Cur hoc autem dicebat ille improbus ? Ut, si qui 


propter militie societatem bene vellent Eudoxio, et 
essent in eadem, in qua ipse sententia, erübescerent 
ipsi solideflcientes in tanta multitudine ; existimabat 
enim eos omnino esse paucos, et simul quidem volens 
pudore afficere Eudoxium, qui sic videretur sentire 
diversa a toto exercitu ; et si solum eum invenisset, 
deeo faceret, quod vellet.Sed qui apprehendit sapien- 
tes in astutia eorum, id, quod excogitarat, con- 
vertit in ejus caput. Nondum enim totam absol- 
verat orationem, et egregius ille Eudoxius (tunc 
enim erat indutus insigni magistratus) zona sta- 
tim ablata, eam projicit in faciem presidis (11). 
Hoc autem visum est aliis adhortatio et zelus (12) : 
et, totus, qui circumstabat numerus, qui erant 
mille, centum et quatuor(13), bono exemplo proti- 
nus utentes Eudoxio, ii quoque projecerunt zonas 
in faciem illius. 


ΧΙ. Dubitans autem preses de multitudite, rem 
defert δὰ Diocletianum. Ille autem auctores qui- 
dem tante audacie jubet gravissimis affici suppli- 
ciis ; sententiam autem de aliis ferendam relinqui 
senatui. Hanc cum ille accepisset potestatem ab 
imperatoris amentia, generosum Eudoxium si- 
stendum curans pro suo tribunali, Stultas, inquit, 
questiones et mentis et lingue mittens contradi- 
ctiones, tua sponte diis sacrifica : nam alioqui ut 
id invitus facias omnino coget acerbitas supplicio- 
rum. Et statim enumeravit vincula, et plagas, et 
carcerem, et ignem, et quecunque vel solo au- 
ditu sunt gravissima. Caligastis vos quoque, sat 
scio, hec audientes, et anxii estis de narratione 
eorum qua deinceps sequuatur : num scilicet ea 
oratio conturbarit athletam. Sed estote bono ani- 


fidem abnegare, ideoque ultro renuntiare honoribus 
tum militaribus tum palatinis, quod S. Basilius do: 
cet de S. Gordio M. tomo III Januari, pag. 131. 
(12) Melius sic vertas: « Hoo autem aliis fuit 
horlamento zelumque accendit ; » nam accusativus 
ζῆλον regi debet ab aliquo verbo, quod omissum 


est in a ho nostro. 
(43) Vide Commentarium, num. 9. 


ACTA SS. EUDOXII, ROMULI, ETC. 


630 


Gv, ἀλλὰ θερμότερος ἑαυτοῦ πολλῷ τὸν À preeses irrisionem, sed longe aoriore percitus in- 


γενόμενος, σφαίραις τὸν τένοντα μολιδδέναις 
ει, x«i ἀναμοχλεύει τούτου τὰ ἄρθρα, ὃ θα- 
πάντων πιχρότερον. Προσήγετο τοιγαροῦν τὸ 
vri μηχάνημα τῷ ἀθλητῇ καὶ χαινόν " ὁ δὲ 
ιἰς ἀνάλωτος ἕστηχε πύργος, μηδὲ βραχὺ ταῖς 
προδολαῖς διασαλενόμενος. Ὁ ἡγεμὼν τοίνυν, 
ἔφερεν αἰσχρῶς οὕτω διὰ πάντων ἡττώμενος, 
αὐτοῦ χαταχρίνει * ἡγάπα γὰρ εἰ καὶ οὕτω τοῦ 
παλλαγείη. 
λῆθος οὖν αὐτὸν δημίων παραλαθόντες ἐπειδὴ 
τιαωρίας χατέλαθον τόπον, χεῖρας ὁ μάρτυς 
&r& πρὸς οὐρανὸν ἀνασχὼν, Δέσποτα Κύριε 
εἶπε, ὁ προσδιξώμενος “Αθελ τὴν θυσίαν, 
ὁλοχαρπώσεις, τῶν ἀπ᾽ αἰῶνος σου μαρτύ- 


sania, ferreis [plumbeis] globis conterit cervicem, 
et ejus emovet articulos, quod quidem est omni- 
bus mortibus acerbius. Adhibita est ergo hec 
nova et insolita athlete machinatio. Ille autem 
stabat tanquam turris, que non potest expugnari, 
ne tantillum quidem labefactatus illius insultibus. 
Presses itaque cum non ferret se tam turpiter ab 
eo superari, eum morie condemnat : satis enim 
ducebat, si vel sio ab eo liberaretur. 

XV. Cum eum ergo accepisset multitudo licto- 
rum, postquam pervenerunt ad locum supplicii, 
martyr manus et oculos simul tollens ad coelos : 
Domine Deus, iuquit, qui Abelis suscepisti sa- 
crificium, Abrahee oblationes, eorum qui fuerunt 


προφητῶν x«i διχαίων τὰ αἵματα, x«i τοὺς B a seculo, martyrum et justorum sanguinem, lon- 


πόνους, x«i τὴν ὑπερφυᾶ x«prtpía» . αὐτὸς 
xai νῦν ὀφθαλμῷ τὴν ἐμὴν ἴδε θυσίαν, καὶ 
ἰδης, Κύοιε, τοῦ διὰ σὲ μέλλοντος ῥνῆναι μι» 
κατος, ix θερμοτάτης σοι προαιρέσεως χατα- 
»" ido) γὰρ ὡς ὁρᾷς, τὸν ψυχὴν διὰ σὲ σή- 
ποτίθεμαι. Εἶτα πάλιν προσθεὶς, ᾿Απολαυέτω- 
ἱνθρωπε Δέσποτα, ἔφη, τῆς παρὰ σοῦ βου- 
δι’ ἐμοῦ τὸ σὸν καλοῦντες ἅγιον ὄνομα * μνή- 
γῦ λαοῦ σου, μνήσθητι τῆς χληρονομίας σον, 
do * χαὶ μὴ ἐπιλίποι τούτους τὸ παρὰ σοῦ 
jou. Ταῦτα διαλεχθεὶς τῷ Θεῷ, τὴν σύξυγον 
ἀφεὶς ἐχεῖθεν ὁρᾷ * x«i ὧν ἐνετείλατο αὐτῇ 
| ἀναμνήσας, x«i ἀσφαλῇ τὰ πιστὰ λαδὼν 
ιταπρᾶξαι πάντα χαὶ πέρας αὐτοῖς ἀγαθὸν 
n τελευταίαν ἐντολὴν αὐτῇ ἐπισχήπτει τάφον 
τῷ χωρίῳ Γ!Αμιμνα καλουμένῳ ἐπιχῶσαι ἐν 
| αὐτοῦ καταθάψαι τὸ σῶμα. 

Ἰλήθους οὖν αὐτὸν οὐχ ὀλίγου περιστάντος, 
t μέσον ἑστῶτα Ζήνανα [ ἐ. Ζήνωνα] φέλον 
λιστα xal συνήθη πενθοῦντα τὴν ixsivou τε- 
καὶ χοπτόμενον ^ x«i, 'Q φίλε Ζήνων, μὴ 
m ' σὺ μὲν γὰρ, οἶδα, τὸν ἡμέτερον θρηνεὶς 
ν ᾿ ἀλλ᾽ ὃ Θεὸς, à ἐγὼ λατρεύω χαὶ εἰς 
θα, οὐ διαστήσει ἀλλήλων ἡμᾶς, οὖς θερμὴ 
"Δία, x«i ὁ πρὸς αὐτὸν ἔρως συνῆψεν ^ ἀλλ᾽ 
ip' ἑνὸς σχάφους, οὕτω τὸν βέον συμπλεύσο- 
ὃς ταῦτα ὁ Ζήνων διαθερμανθεὶς τὴν xapdiav 
ξέσας, ἐθάρσησε x«i Χριστιανὸν εὐθὺς ἑαντὸν 
πάντων ὄψει x«i &xoj ἐμαρτύϑει. "Ev ὅσῳ δὲ 
ιτὰ παῤῥησίας τοῦτο ἐδόα, συλλαδόντες αὐ- 
δήμιοε χατὰ τὸ προστεταγμένον ὑπὸ τοῦ 
, ξίφει τὴν χεφαλὴν ἀφαιροῦνται * xai ἡ τοῦ 
,) πρόῤῥῃσις οὕτω ταχὺ τὸ πέρας λαμθανει, 
φίλον ὁρᾷ Züvev« τῷ μαρτυρίῳ τελειω- 


γύτω τὰ τῆς φϑίας πραγματευσάμενος, χαὶ 
τῇλει τὸν Zóveva τελειωθέντα ἰδὼν, ἐπεὶ 
ἦν φωνή τις ἄνωθεν xai χοτὰ πόδας ἐκάλει, 
rp τινὰ xal οὗτος εὐωχίαν ἀπήτει τὸν θανα- 
ἔφει τὴν μακαρίάν αὐτοῦ χεφαλὴν ἄσμενος 
.mimna quis loeus fuerit,apud geographos 


veni. Mensa tsntümt habent ὄμνημον 
uod citatus Raderus monumentum humile 


gosque labores, et admirabilem tolerantiam ; tu 
quoque nunc benignis oculis meum vide sacrifi- 
cium, et ne despicias, Domine, hunc paucum 
propter te effundendum sanguinem, qui ferven- 
tissimo animo tibi sacrificatur. Ecce enim, ut vi- 
des, animam propter te hodie depono. Deinde 
rursus adjiciens: Consequantur, inquit, benigne Do- 
mine,a te auxilium, qui propter me tuum sanctum 
nomen invocant. Memento hereditatis tue, quam 
acquisiisti, et ne eis deficiat, Domine, tua mise- 
ricordia. Hec cum Deo dixisset, illinc conversus 
videt conjugem, et cum que ei prius jusserat, 
revocasset in memoriam et fidem ab ea accepisset, 
se omnia recte exsecuturam, hoc postremo ei 


? mandat, ut ei fossam fodiat in loco, qui dicitur, 


Amimna (18), etin eo corpus ejus sepeliat. 


XVI. Cum autem eum non parva circumsisteret 
multitudo, vidit quemdam in medio stantem, 
nomine Zenonem, ei valde 8micum et familiarem 
illius mortem plangentem. Cui ille : O chare Zeno, 
tu quidem, inquit, sat scio, nostram fles separa- 
tionem ; sed Deus, cui ego servio et in quem con- 
fido, non nosa nobis invicem sejunget, quos vehe- 
mens amicitia et ardens in ipsum amor conjunxit ; 
sed perinde ac in una scapha nos vitam transmit- 
temus. His Zeno corde accensus et inflammatus 
sumpsit audaciam, et continuo omnibns viden- 
tibus et audientibus se statim esse martyrem 


D [Christianum] est protestatus. Interim autem dum 


sic clamabat libere, eum comprehendentes li- 
ctores,ut eis jusserat tyrannus, caput illi adimunt. 
Itaque Eudoxii preedictio tam cito effectum est 
sortita, et ipse amicum Zenonem stalim videt cun- 
summatum martyrio. 

XVII. Cum sic amico providisset, quoniam 
eum quoque vox quedam e vestigio voca- 
bat, ipse vero tanquam convivium quoddam 
mortem poscebat ; beato suo capite ensi dato, 
moritur post amicum (19). Ejus autem conjux 


interpretatur. 
(19) In Meneis dicitur capite truncatus μετὰ τοῦ 


φιλτάτου ᾿αὐτοῦ Ζήνωνος... ἀποτμηθέντος ξίφει τὴν 


631 


MENSIS SEPTEMBER. 


non solum corpore, sed etiam animo, cum vidis- A δοὺς, ἐπαποθνήσχει τῷ φίλῳ. 'H μέντοι ὀμόξυγος οὐ 


set maritum propter Christum interfectum, neque 
eum neglexit, neque illiberale aut effeminatum 
aliquid est locuta : sed quamprimum accurrens, in 
Janee quidem vellere suscipit Athlete sanguinem, 
hoc enim ei mandarat maritus (20). Cum autem 
sustulisset corpus, id honorifice sepelit, ubi jussa 
fuerat, nec alia quidem illius mandata negligens ; 
non quod eum amisisset, sed quod non una cum 
eo excessisset, reputans viduitatem. 


XVIII. Unde etiam ad tyrannum accersita (21), 
statim a seipsa accedens, irridebat illius deos 
et habebat ludibrio, ne ipsum quidem dimittens 
immunem ἃ contumelia, qui eos sustineret hono- 
rare. Sed tu quidem, inquit tyrannus, hec 
facis volens a me interfici et studens venire ad 
maritum, ut aliquod nomen assequaris apud hos 
impios Galileos (22) ; ego autem nequaquam tibi 
mortem afferam, etsi sis digna pluribus mortibus ; 
ne existimes fore ut id a me assequaris. Illa au- 
tem : Cor meum, inquit, videt meus Dominus, 
et mentem accipit ante facta. Non ergo frustrata 
sum coronis quod a te non fuerim interfecta : sed 
quod prompto animi studio me ipsam sacrificavi, 
ero cum marito particeps eorumdem premiorum, 
et paribus fruar remunerationibus. Eam, cum 
hec dixisset, expellit e tribunali. 

XIX. Nondumautem transierant septem dies (23) 
cum gloriosus martyr Eudoxius in somnis apparens 
conjugi, jubet ut mittat ad prettorium Macarium, 
suum familiarem et amicum. Ea autem cum re- 
nuntiassel Macario visionem, ille quam primum venit 
in preetorium, et cum satellites, quisnam esset, 
cognovissent, eum statim comprehendunt et du- 
cunt ad presidem. Ille autem statim eum interro- 
gavit, quenam ejus esset religio, et quod genus. 
Is vero: Sum, respondit, Christianus : deos au- 
tem gentium (24) οἱ profundam eorum deceptionem 
jam olim didici contemnere, cum me hoc admi 
randus docuisset Eudoxius. Hinc fit ut egoconten- 
dam meipsum sacrificare hostiam vero Deo, per 
quod potero cito ad dominum meum pervenire 
Eudoxium. 

XX. Preses autem postquam nomen audivit 
Eudoxii, et hunc cognovit esse illius discipulum ; 
ile mirandum in modum animi dubius, sciebat 
enim, se nihil amplius effecturum in discipulo, 
quam fecisset in magistro: Huic quoque, inquit, 
infelici Macario sceleratum caput ense quampri- 


αὐτοῦ χεφαλὴν μετὰ τῶν λοιπῶν σὺν τῷ ἁγίῳ Εὐ- 
δοξίῳ ἁγίων μαρτύρων, id est : Una cum caris- 
simo sibi Zenone... qut. gladio occubuit cum reli- 
is Eudozii sociis οἰ martyribus, videlicet militibus 
404, quos postea eodem mortis genere secutus 
est S. Macarius, uti narratur numero ultimo. 
(20) Potuit uxor ex pietate et reverentia sangui- 
nem mariti colligere ; sed verisimile non est, mar- 
tyrem id mandasse. 
(231) Greca non dicunt, accersitam fuisse ; sed 


τὸ σῶμα μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸν ψυχὴν διὰ Χριστὸν ἀναι- 
ρεθέντα τὸν ἄνδρα θεασαμένη οὐ ῥαθύμως εἶδεν, οὐδὲν 
ἀγεννὲς, οὐδὲ θῆλυ ἐφθέγξατο * ἀλλὰ προσδραμοῦσε 
τὴν ταχίστην πόχῳ μὲν ἐρίου τὸ ἀθλητιχὸν αἷμα 
δέχεται " τοῦτο γὰρ ἐντεταλμένον ἦν αὐτῇ παρὰ τοῦ 
ἀνδρὸς * ἀνελομένη δὲ xat τὸν νεκρὸν, ὅπῃ προστέτακτο 
αὐτῇ, φιλοτίλως χηδεύει * μηδὲ τῶν ἄλλων ἐχείνον 
ἐντολῶν ἀμελήσασα * οὐχ ὅτι ἀπέλαδε τῷ ἀνδρὶ δεινὴν, 
ἀλλ᾽ ὅτι μὴ x«l αὐτὴ συναπῆλθε, τὸν xupeia» λογιφε- 
μένη. 

IH'. Ὅθεν καὶ τῷ τυράννῳ αὐτόχλητος παραστᾶσα 
διεχλεύαζέ τε τοὺς ἐχείνον θεοὺς, καὶ γέλωτα ἐποιεῖτο, 
μηδὲ αὐτὸν ὕδρεως ἀφιεῖσα τὸν τὰ τοιαῦτα τι- 
μᾷν ὀνεχόμενον. ᾿Αλλὰ σὺ μὲν, ὁ τύραννος ἔφη, ταῦτα 

B ποιεῖς ἀναιρεθῆναι παρ᾽ ἐμοῦ βουλομένη, καὶ φθάσαι 
τὸν ἄνδρα σπουδάζουσα, ἵνα τινὸς καὶ παρὰ τοῖς 
ἀσεδέσι τούτοις Γαλιλαίοις ὀνόματος τύχης" ἐγὼ δὲ 
οὐδαμῶς σοι, καίτοι πολλῶν ἀξίᾳ θανάτων οὔσῃ, τὸν 
θάνατον ἐπαγάγω * μὴ τούτου παρ᾽ ἐμοῦ τυχεῖν οἷον. 
'H δὲ, Τὴν χαρδίαν, εἶπεν, ὁ ἐμὸς Δεσπότης ὁρᾷ, 
xai τὴν γνώμην ἀποδέχεται πρὸ τῶν ἔργων ᾿ οὔχουν, 
ὅτι μὴ ἀνύρημαι παρὰ σοῦ, τῶν στεφάνων ἐξέπεσον" 
ἀλλ᾽ ὅτι προχατέθυσα ἐμαυτὴν τῇ προθυμέᾳ, τῶν ἴσων 
ἀμοιδῶν ἀπολαύσομαι. Ταῦτα εἰποῦσαν éx6d))n τοῦ 
βήματος. 


I6. Ἑπτὰ δὲ οὕπω παρῆλθον ἡμέραι καὶ ὁ χαλλί- 
νιχος Εὐδόξιος ὄναρ ἐπιστὰς τῇ συξύγῳ Μαχάρων 
τὸν συνήθη χαὶ φίλον αὐτοῦ πέμψαι πρὸς τὸ πραιτώ- 
ριον ἐπισχήπτεν. Τῆς δὲ τὰ τῆς ὄψεως τῷ εἰρεμών 
Μαχαρίῳ ἀπαγγειλάσης, τὴν ταχίστην ἐκχεῖνος παρὰ 
τὸ πραιτώριον ἔρχεται ^ x«l γνόντες αὐτὸν οἱ 
τῆς τάξεως, ὅστις εἴη, συλλαδόντες εὐθὺς ἄγονει πρὸς 
τὸν ἡγεμόνα. Καὶ αὐτίχα τὴν θρησκείαν ἐκεῖνος καὶ 
τὸ γένος ἡρώτα. Ὁ δὲ, Χριστιανός εἰμι, Χριστοῦ 
ϑοῦλος, πρὸς αὐτὸν ἀπεχρίνατο. Ἑλλήνων δὲ θεῶν καὶ 
τῆς βαθείας περὶ αὐτοὺς ἀπάθης [ ἐ. ἀπάτης ] ve 
χαταφρονεῖν μεμάθηχα, τοῦτό με τοῦ θαυμαστοῦ 
Εὐδοξίον διδάξαντος. Ἔνθεν Tot χαὶ τῷ ἀλεθοῷ 
Θεῷ θυσίαν ἐμαυτὸν θύειν ἐπείγομαι, δι᾽ ὗς dvr- 
σομαι χαὶ τὸν χύριόν μον Εὐδόξιον ταχέως κατα» 
λαθεῖν. 

Κ΄. Ὁ ἡγεμὼν τοίνυν ὡς τὸ τοῦ Εὐδοξίου ize 
p ?* ὄνομα, x«l τοῦτον ἐχείνου μαθητὴν ἔγνω ᾿ Tel 

ὅλοις εὐθὺς ἱξαπορηθεὶς, ἦδει γὰρ ὥς οὐδὲν iv τῷ p 

θητῇ πλέον ἀνύσειεν, ἐν τῷ διδασχάλῳ τοῦτο μαθών" 

Καὶ ὁ χαχοδαίμων, εἶπεν, οὗτος Μαχάριος ξίφει τὴν 

μιαρὰν χεφαλὴν τὸ τάχος ἀφαιρεθήτω. Καὶ «vim 


αὐτόχλητοι παραστᾶσα, id est, ultronea se sistent. 

(2) Christianos per contemptum Galileos ap- 
pellabant ethnici, quo convicio dein sepe usus 
est Julianus apostata.Videri possunt Macri in Hie 
rolexico. 

(23) Menea habent : Ἑπτὰ δὲ ἡμερῶν παρελθον- 
σῶν, id est, septem diebus elapsis. 

(24) 'Ελλήώνων proprie sonat Greecorum ; sed bic, 
utalibi sepe, signilicat gentilium seu ethnicorum, 


. aMEENBRAA AL. Las 


MARTYRIUM S. SOZONTIS. 


634 


τὰ προστεταγμένα ἐποίουν. Οὕτω Μαχάριος À mum amputetur. Lictores autem protinus fecerunt, 


€ ὁ μαχάριος γένεται, x«l rà τῶν πρὸ αὖ- 
ὕρων χορῳ χατατάττεται. Καὶ τοιοῦτον 
)t χατὰ τοῦ χοινοῦ τῆς φύσεως πολεμίου 
τρόπαιον, ἔν αὐτῷ Χριστῷ, Πατρὶ, x«i τῷ 
xci ἀγαθῷ Πνεύματι' ὅτι αὐτῷ πρέπει δόξα, 
ἐμὴ, χαὶ προσχύνησις νῦν xai ἀεὶ, χαὶ εἰς 
ας τῶν αἰώνων ᾿Αμήν. 


x»graphum nostrum Grecum addit se- 
Et illorum,qui ante ipsumpassi fuerant, 





que jussi fuerant. Sieque Macarius fit revera Ma- 
carius, quod est beatus (25). Et hi generosi viri 
tale tropaeum erexerunt adversus communem ho- 
stem nature in ipso Christo Deo, et Patre principii 
experte, et sancto et bono Spiritu, quoniam eum 
decet gloria et potentia, honor et adoratio nunc 
et in secula seculorum. Amen. 


martyrum choro inseritur ; que apud Lipomanum 
et Surium omissa sunt. 





AOAHZIX 


TOY ATIOY ΚΑΙ ENAOZOY MAPTYPOZ TOY ΧΡΙΣΤΟΥ͂ 


ZOZONTOZ 


[(IAGONTOZ EN KIAIKIA ΠΑΡΑ MAZIMIANOY TOY ΔΥΣΣΕΒΟΥ͂Σ. 


MARTYRIUM 
SANCTI ET GLORIOS! MARTYRIS CHRISTI 


SOZONTIS 


QUI PASSUS EST IN CILIGIA JUSSU 1MPII MAXIMIANI. 


(Latine apud Surium ad diem 7 sept. ; Grece ex cod. Grec. Paria, n. 1523, sec. rii.) 


ξιμιανοῦ τῆς Κιλικίας ἡγεμονεύοντος, καὶ B 


φεδείας αὔξειν τε καὶ ἐπὶ μέγα αἴρειν xarà 
ν τῶν χρατούντων ἐπίταγμα διὰ σπουδῆς 
παραγεγονότος δὲ χαὶ ἐν αὐτῇ Πομπειου- 
Κιλικίας, καὶ τὸ ἐχεῖ τιμώμενον χρυσοῦν 
σίᾳ τε φιλοτέμῳ καὶ τῇ ἄλλῃ σπουδῇ τι- 
αἱ ταύτην τὴν οἰχείαν δεισιδαιμονίαν ἐπι- 
ς ᾿νεανέσχος τίς πατρίδα μὲν ἔχων Λυχαο- 
Ἰαράσιος, τὸ ἀπὸ γενέσεως ὄνομα, Σώζξων 
io βαπτίσματι μετονομασθεὶς, χαὶ τῷ προ- 

συναποδαλὼν x«i τὸ ὄνομα, προθάτων 
,, οὐδὲν ἧττον χαὶ ἀνθρώπων ἐγίνετο. Οἷς 
κτὰ ποιμαντικὴν ἐπιχωριάσειε τόποις, εἰ- 
ὺς ἐκεῖ πάντας τῷ λόγῳ τῆς εὐσιδείας, xal 
ἰς τὴν τοῦ Θεό μάνδραν εἰσήλαυνεν. "Avàp 


)ός μὲν τὸ ἦθος x«l πρᾶος, ἐν τῷ νόμῳ δὲ C 


υ τὸ θέλημα ἔχων, χαὶ ἐν αὐτῷ μελετῶν 
καὶ νυχτὸς, ταύτῃ tot μηδὲ τοῦ προφητιχοῦ 
φχαρισμοῦ, 

& τινα γοῦν ποτε πηγὴν τῷ Σώξοντι γενο- 
τῇ τε πηγῇ τῇ τε περβριπεφυχυία τὴν T4- 


I. Cum Maximianus esset presses Cilicie, et impie- 
tatem augere et extollere, convenienter edicto im- 
peratorum, magno studio contenderet, venisset 
autem in ipsam quoque Cilicie Pompeiopolim, et 
aureum, quodilliccolebatur,simulacrum splendido 
sacrificio et alio studio honoraret, et sic ostenta- 
ret suam falsam religionem : quidam adolescens 
patriam habensLycaoniam, et ab ortu quidem Ta- 
rasius, in divino autem baptismo Sozon denomi- 
natus, cum priore vita &misso quoque nomine, 
cum esset pastor ovium, fit etiam nihilominus 
pastor hominum. Nam in quibus locis degebat in 
pastione, illie omnes excipiebat convivio verbi 
pietatis, et introducebat in Dei mandram. Hic vir 
oum esset moribus quidem hilaris et mitis, in lege 
autem Domini haberet voluntatem, et in ea noctes 
et dies meditaretur !, ea ratione nec prophetica 
frustratur beatitudine. 


II.Cum autem fuisset aliquando Sozonin quodam 
loco,quihabebat fontem,et fonte herbaque,que nata 


MENSIS SEPTEMBER. 


erat juxta fontem, gregem pasceret, eum valde À γὴν πόᾳ τὸ ποίμνιον ἑστεῶντι, ὕπνος αὐτῷ ; 


opportunus et suavis somnus invasit, et divina 
quedam ad eum aecedit visio. Visio autem eum 
magis confirmat, et ei animum addit ad pietatem. 
Deinde etiam revelat gratiam, 408 ad locum erat 
desuper devolatura. Erit enim, inquit, hie pre- 
sens locus multis utilis, et apud ipsum salutem 
invenient, et glorificabunt Trinitatem. Cum illinc 
autem surrexisset egregius ille pastor, venit Pom- 
peiopolim, et cum in ea quidem vidisset florere 
impietatem, contemptas autem esse res Christia- 
norum, et summe neglectas, non potuit id ferre 
placide ; sed cor illius repente invasit impetus, et 
cum venisset ad templum, in quo stabat aurea 
statua, confringit manum ejus dexteram ; et cum 
eam vendidisset, succurrit multis, qui illic erant, 
egentibus. Non latuit hoc sedíituos ; sed propterea 
quod nescirent quis fecisset, multi statim com- 
prehendebantur miseri, qui nihil tale fecerant, et 
accusabantur sacrilegii, reputati malefioorum om- 
nium sceleratissimi, ut qui suffurati essent dei 
imaginem. Nemo autem eis opem ferebat ; sedqui 
erant prius amici eos aversabantur ; οἱ custodes 
carceris (ita enim existimabant se diis esse grati- 
ficaturos) graviter affligebant eos, qui capti fue- 
rant. 

lll. Generosus autem Sozon libere volens profi- 
teri pietatem, et eos liberare, qui nihil sciebant 
ex iis qu& facta fuerant, seipsum defert, veniens 
ad edituos, et dicens se eum esse, qui maleficium 


admisit in imaginem. Postquam autem hoc dixit, ( 


abductus protinus fuit ad Maximianum. Ipse vero 
iu alto sedens tribunali, cum eum curasset sisten- 
dum, et cum quanto potuit fastu apparuisset, 
primum quidem nomen, deinde religionem, et 
postremo patriam, que eum tulisset, rogavit. Ille 
autem : Patria quidem mihi est Lycaonia, ea enim 
me tulit ; parentes vero ab ortu mihi nomen im- 
posuerunt, Tarasius ; Sozontem autem in divino 
me vocarunt baptismate. Sum enim Christianus, 
Christum solum verum Deum adorans, qui creavit 
coelum et terram. Cujusnam autem rei usus, inquit 
Maximianus, te huc adduxit ? Presum, inquit, 
Sozon, gregi ovium : et que& mihi loca florida, et 
aqua abundantia, et ad pascendum herbida anni 
tempora ostenderunt, ad ea ago oves. Deinde : 
Quomodo autem, inquit Maximianus, eo proces- 
sisti audacie, ut dei dexteram abstuleris ὃ 

IV. Excipiens vero Sozon : Quod non audacis 
quidem capti sit, quod factum est, neque id pec- 
cato debeat imputari, tuus quoque, ut mihi quidem 
videlur, deus testatur. Neque enim egre fert, nec 
tanquam injuria affectus, aspere quidquam loqui- 
tur. Quod si vox quoque ei aliqua adesset, videtur 
mihi potius vos esse accusaturus, et aperte repre- 
hensurus, quod relicto omnium Opifice, inanimam 
suspiciatis materiam, et eam deum esse existime- 
tis, vos in benefactorem ostendentes ingratos et 
immemores. Sed si vis, inquit preses, non solum 


εὔκαιρος ἀφίχετο x«l γλυκὺς καὶ ὄψες παραγὰ 
θειοτέρα. Ἡ δὲ ὄψις ῥώννυσέ τε μᾶλλον αὐτὸν: 
εὐσέδειαν, καὶ θάρσος ἐνέησιν.  Eice xai ydso 
θεν χαταπτάναι τῷ τόπῳ μέλλουσαν ixxs)x 
Ἔσται γὰρ ὁ παρὼν οὗτος, ἔφη, τόπος rule 
ὠφῶκειαν, σωτηρίαν τε παρ᾽ σιὐτῷ εὑρήσουτι͵ 
τὴν Τριάδα δοξάζοντες ἔσονται. ᾿Ἐχεῖθεν τον 
χαλὸς ἐχεῖνος ποιμὴν ἀναστὰς εἰς τὰν [ogrn: 
λιν ἦχε, χαὶ ἀνθοῦντα μὲν οὕτω τὰ τῆς re 
ἰδὼν ἐν αὐτῷ͵ παρεωραμένα δὲ τὰ οιστικνῶ͵ 
εἰς ἔσχατον ἀμελούμινα. οὐκ ἠδυνήθη zem: 
νεγχεῖν, ἀλλ᾽ ὁρμή τε τὴν ἑκείνον καρδίαν jj 
ὀξεῖα εἰσέδυ, καὶ παρὰ τὸν ναὸν ἔνθα τὶ ὃς. 
εἰστήχει τὸ χρυσοῦν ἀφικόμενος τὸν yi wn 


B δεξιὰν ἀποθραύει͵ καὶ τιμῆς αὐτὴν ἀποῦνια 5; 


Aet; ἐχεῖθεν τῶν ἐνδεῶν ἐπαρχεῖ. Οὐχ ih -- 
τοὺς νεωχόρους, ἀλλ᾽ ἀγνοίᾳ τοῦ δράσαν:", τῷ 
αὐτίχα συνελαμθαάνοντο ἄθλιοε, — pxdtv nw i 
γασμένοι, καὶ ἱροσυλίας ἀπηταῦντο δίχας uv 
τῶν ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ χακχούργων μικούτετοι 
σθέντες, ὡς τοῦ θεοῦ σεσυληχότες τὸ m 
'EGoz0& δὲ οὐδεὶς, ἀλλὰ καὶ οἱ τέως Cim ἐπ 
ἀπεστρέφοντο, x«i οἱ ἐπὶ τῶν δεσμῶν [εἶν - 
&ovro χαρίζεσθαι τῷ θεῷ) βαρεῖς ro iuc 
ἐφεστῶτες. 

Γ΄. Ὅ γε μὴν γενναῖος Σώξων üt: 
τε τὴν εὐσέδειαν, xai ἀπολῦσαιε τούτου; ἰθέως 
τῶν γεγενημένων εἰδότας, προσαγγῶλει ἀχὸ ὦ 
θὼν εἰς τοὺς νεωχόρους ὡς tig αὐτοὶ τ κ 
τὸ ἄγαλμα ixsivo; ἐπιδουλῆς. Ὡς dix ἐξ, 
ἀπήγετο εὐθὺς πρὸς τὸν Μαξεμιεανόν, It εἰ; δ᾽ 
ὑψηλοῦ μάλιστα τοῦ βήματος nponkx, c τ 
παραστησάμενος xxi ὡς οἷόν τε dm em. 
πρῶτα μὲν τὴν x)Bctw, sitam τὸ σέθδας, rico 
ἰνεγχαμένην ἐπυνθάνετο. 'O die, Τὸ εὖ dw 
σεως, ἔφη, Ταράσιον οἱ τεκόντες ihr, wa 
δὲ με τῶ θείῳ βαπτέσματε μετωνόματιν ἡπαε 
δέ μοι πατρὶς, αὕτη dp με καὶ ἥνεμε Var, 
δέ εἰμι, Χριστὸν μόνον τὸν ἀλιῃθᾷ θεῖν serus 
ὃς ἔχτισε τὸν οὐρανὸν x«i τὴν 3v. Τίς dti πα 
Μαξιμιανὸς ἔφη, ἐνταυθαὰ σε Dyeyt ; Πείμε, 9A 
προδᾶτων, ὁ LoQev, προίΐσταμαι, καὶ ἀκῷ Ὁ παῖ 
τῶν χωρίων, x«i ἔνυδρα, καὶ χλοερὸν εἰς wc 
λοντα δείξωσιν αἱ ὦραι, ἐκεῖσε dà καὶ τὶ 
εἰσελαύνω. Εἶτα, Καὶ πῶς ἄρα, pxei Mensa 
εἰς τοῦτο τόλμης εἰλήλυθας, ὡς καὶ τὴν dms 
&)siv τοῦ θεοῦ. 

Δ΄. Ὑπολαδὼν τοίννν ὁ Σώξων" Ὅτι gb καὶ 
τόλμης τὸ γεγενημένον, ἔφη, οὐδ᾽ iv «ur 
λόγῳ θεῖτο ἄν τις αὐτὸ, x«l à σὸς, ἔμοηι 
θεὸς μαρτυρεῖ. Οὔτε γὰρ νεμεσᾷ, οὔθ᾽ ὦ 5 
υδρισμένος δεινὸν ὅλως φθέγγεταε εἰ δέ τος ὃ 
xai φωνῆς εὐπορήσειε, δοχεῖ pes μᾶλλον ὦ ἡὶ 
αὐτὸς ἐγχαλέσαι x«i φανερῶς μέμψασθαι, int 
Δημιουργὴὸν τῶν ὅλων ἀφέντες πρὸς τὴν ἐκ 
ὕλην ἐπτόησθε, χαὶ ταύτην ἡ αῖφθε θεὸν, nyc 
δηλαδὴ x«i ἀγνώμονες περὶ τὸν εὐεργέτεν ἐκ 
νέντες" ᾿Αλλ᾽ εἴγε βούλει, φησὶν à yq, i 














MARTYRIUM 5. SOZONTIS. 


638 


μόνον τυχεῖν, ἀλλά τινος ἀξιωθξναι xai À consequi veniam, sed aliquam etiam remunera- 


$ τῶν λήρων τούτων ἀφέμενος, σῶσον, Σώ- 
ιαυτὸν, x«l προσελθὼν θῦσον τοῖς θεοῖς. Ὁ δέ᾽ 
ὃς οὐ μαχρῷ xai αὐτοῦ γε ἂν εἴην ἀναισθητό- 
τοῦ ὑμετέρου θεοῦ, ἔφη, τοῦτο τιμᾷν ἐλόμε- 
οὐδὲ αὐτὸς πάσχων, ἀμύνειν οἷός τε ἦν ἑαυτῷ, 
υνήν τινα προέσθαι, οὐδὲ χαλέσαι τοὺς βοηθή- 
, οὐδὲ, τὸ πάντων γοῦν ἀθλιώτατον, οἷα πάώ- 
μαρτύρασθαι ; Ὥρα γοῦν σοι τοιαῦτα τιμῶντι- 
ἄττειν ἑχάστης ἡμέρας θεοὺς, καὶ μεταπ)άτ- 
λους, ἐν τῇ τῶν χειρῶν τέχνῃ τὴν δημιουρ- 
"ν θεῶν τιθεμένῳ" 

Τούτοις θερμὸν ξέσας ὁ Μαξιμιανὸς πιχραῖς 
prepa παραδίδωσι τιμωρίαις, χαὶ πρῶτα μὲν 
i, ὄνυξι διαξαίνει. ᾿Επειδὴ δὲ ἢ μὲν βάσανος 


tionem, missis his nugis, serva te ipsum, Sozon, 
et accedens diis sacrifica. Et quomodo, inquit, 
non essem vel ipso vestro deo minus sensu pre- 
ditus, si eum statuerem colere, qui nec si ei ali- 
quid flat, se potest defendere, neque vocem ali- 
quam emittere, neque vocare eos qui sint opem 
laturi, neque, quod est omnium miserrimum, qua- 
lia patiatur, protestari ? Est itaque in tua pote- 
state, qui heec colis, deos quotidie fingere, et alios 
rursus refingere, cum in arte manuum ponas deo- 
rum fabricationem. 

V. Maximianus, cum his ei efferbuisset animus, 
tradit martyrem gravibus et acerbis cruciatibus. 
Et primum quidem ferreis eum laniat unguibus. 


v ὀστέων αὐτῶν χαθιχνεῖτο, ὁ δὲ σύμμαχον B Quoniam autem Sozon, etsi tormentum quidem 


τὸ Θεῖον ἐχάλει, χαὶ χαθάπερ ἀπὸ σιδήρου 
μενον ἔχων τὸ σῶμα, οὕτω χούφως ἔφερε 
y» ζεόντων ἀπαθέστερος ἦν, ἐφ᾽ ἕτερα Μαξι- 
πάλιν ἐτρέπετο, χαὶ ὑποδήμασιν ἥλοις ὄξεσιν 
Ῥμένοις τὸν ἀθλητὴν ὑποδεῖ, χαὶ τούτοις ἐμ- 
τεῖν αὐτὸν ἀναγχάζει. Ὁ δὲ ὡς ἐπὶ ῥόδα 
ἔτρεχε, χαὶ ῥύακας ὁρῶν αἵματος τῶν ποδῶν 
ας, περιῤῥεῖσθαί τινι τῶν ἡδέων ἐδόχει, καὶ 
οὔ τυράννου χαὶ τῶν περιεστώτων χλενασμοὺς 
αν ἡγεῖτο. Καὶ ἐχαλλωπίξετο ταύτῃ μᾶλλον ό 
i6 $ τῇ χλαμύδι ἐκεῖνος τοῦ ἀξάοματος. Εἶτα 
υνευόμενος αὐτοῦ Μαξιμιανὸς Αὕλησον, 
Σώξων, αὔριον ἐξιούσης τῆς μεγάλης θεᾶς, 
ὑτὴν ἐχείνην ὄμνυμί, πάσης εὐθύνης αὐτίκα 
μωρίας ἀπολελύσῃ. Καὶ ὁ μάρτυς * 
λῶν, ἔφη, καὶ διαπαίζων ὑμᾶς τὰ τοιαῦτα 
, τοῦ συμπνέοντός σοι πονηροῦ δαίμονος 
x«Ó' ἡμῶν ὑποδεδληχότος. ᾿Εγὼ δὲ xal πρό- 
κὲν τὸ χαλὸν ηὔλησα εἰς ἀγρὸν, συνάγων xci 
&» τὰ ἐμὰ πρόδατα * xal νῦν δὲ ἄδω τῷ Κυ- 
wu ἄσμα καινὸν, εὐαγγελιζόμενος πᾶσι τὸ 
σωτήριον. Ἡ δὲ σὴ θεὸς ὄνος ἂν tiq πάντως, τὸ 
Ιου, πρὸς τὸν αὐλὸν, ἀψυχός τε οὖσα παντελῶς 
κέσθητος. 

Πρὸς ταῦτα πλέον ὁ Μαξιμιανὸς τῷ θυμῷ 
τοῦ διανίσταται, xai σφοδροτέρας αὐτῷ μά- 
τῶν προτέρων ἐπάγει, ἵν᾽ οὕτω, φησὶν, ἀνα- 
θῇ μὲν αὐτῷ τὰ ἄρθρα, παρεθῶσι δὲ xci αἱ 
xt, x«i διαῤῥυῇ τὰ ἔγχατα ὡσεὶ ὕδωρ. Εἴτα 
ip ἀνάψας, εἴ τι τῶν μελῶν ὑπολειφθείη, χα- 
ιν x«i τοῦτο ἠπεῶει, ὡς ἂν μηδὲ τῆς «οι- 
τάντων τύχοι ταφᾷς. Μαξιμιανὸς οὖν οὕτω 
εύασατο, χαὶ οὕτως ἐποίεε * xal τῷ μάρτυρι 
. σάρχες ταῖς πληγαῖς διεχόπτοντο, xal ἡ ἔν- 
γνμνοῦτο διάπλασις, Ὁ δὲ ὥσπερ ἐν λειμῶνι 
} διατρίδων, καὶ ἠρέμα δρεπόμενος ἄνθη, 
διέχειτο, χαὶ χαίρων ἀποδίδωσι τὴν ψυχὴν τῷ 


Ως δὲ xai ἡ φλὸξ ἐπὶ μέγα ἤρετο ἤδη, βροντὴ 
φριαῶδές τι χαὶ φοδερὸν ἀπηχήσασα, x«i 
ὅμδρον xal χάλαζαν σνγκχατενεγχοῦσα, διε- 
* μὲν τοὺς δημίους xai ἐκ μέσου πεποίηχεν. 
φιλομάρτυρες χαὶ μάλιστα τούτων οἱ σπου- 


ad ipsa usque ossa pervadebat, Dei tamen invo- 
cans auxilium, ita ferebat leviter, ut videretur 
habere corpus ex ferro compositum ; convertitur 


rursus ad alia Maximianus, et calceis acu^is clavis 


confixis induit athletam, et cum ipsis ^um cogit 
ambulare. Ille autem currebat, tanquam super 
rosas incedens; eti videns rivos sanguinis descen- 
dentes ex pedibus, videbatur suavibus rebus cir- 
cumfluere ; tyrannique eteorum qui circumstabant, 
irrisiones ducebat esse laudationem ; et ea re 
magis gloriabaturathleta,quam ille chlamyde digni- 
tatis. Deinde eum illudens Maximianus : Tibia, 
inquit, cane, Sozon, eras magna procedente dea, 
e& per illam ipsam juro, quod ab omni examina- 


Σὺ μὲν (, tione et cruciatu statim liberaberis. Martyr autem : 


Tu me, inquit, irridens hec loqueris, ea maligno 
demone in nos tibi suggerente. Ego autem et 
prius quidem tibia in agro recte cecini, congre- 
gaus et revocans meas oves, et nunc quoque cano 
Domino meo canticum novum, ejus salutare omni- 
bus annuntians. Tua autem dea fuerit omnino, ut 
est in proverbio, asinus ad tibiam, ut que sit plane 
inanima, et nullo sensu predita. 


VI. His Maximianus magis in eum irritatur, et 
prioribus vehementiores ei plagas imponit: ut 516 
quidem ei moverentur articuli, et dissolverentur 
compages, et intestina tanquam aqua diffluerent. 
Deinde cum ignem etiam accendisset, si quod reli- 
quum esset membrum, id quoque se minabatur 
combusturum, ut ne quidem omnium communem 
assequeretur sepulturam. Sic ergo se parabat Ma- 
ximianus, et sic faciebat : et martyri quidem carnes 
plagis laniabantur, etinterna aperiebantur viscera ; 
ille autem tanquam in herbido prato versans, et 
vernos flores decerpens, erat affectus, et Izetus Deo 
reddit animam. 


VII. Cum autem jam flamma inaltum esset sub- 
lata, terribile et horrendum tonitru resonans, mul- 
tumque imbrem et grandinem simul dejiciens, 
lictores quidera depulit et dispersit; amici antem 
martyrum, et maxime ii qui erant diligentiorea, 


689 


MENSIS SEPTEMBER. 


610 


secure colligebant martyris reliquias, Interim A ϑαιότεροι, ἀδείας λαδόμενοι τῆς ἀπὸ τῶν δημίων, 


autem cum nox quoque advenisset, non fuit retar- 
datum illorum promptum et alacre studium. Neque 
enim erat nox amplius, sed lux clarissima protinus 
illucescens, ea reddebat manifesta, que non 
oportebat latere, et preestabat ut ea facile tolleren- 
tur et colligerentur a piis.Qusee quidem omnia sancte 
collecta septimo Septembris, preclaram et magni- 
fieam assecuta sunt sepulturam. Lux enim illa 
etiam usque ad ipsum venit sepulcrum, et perman- 
sit in sepultura reliquiarum. Deinde reversa est 
nox ad suam naturam ; et ubique fuit Sozon pre- 
dicatus victor precclarus ad gloriam Dei Patris, et 
Domini nostri Jesu Christi, quem decet honor, 
gloria el potentia in secula seculorum. Amen. 





ἄσμενοι τὰ μαρτυριχὰ συνέλεγον λείψανα * ἐν το- 
σούτῳ xai $ νὺξ ἐπιγενομένη τὴν ἐχείνων οὐχ ἐκέ- 
xomtt προθυμίαν, οὐχέτι γὰρ οὐδὲ αὐτὴ νὺξ ὧν, ἀλλὰ 
φῶς λαμπρότατον οἷον αὐτίχα ἐχλάμψαν δῆλά τε τὰ 
μὴ τοῦ λαθεῖν ἄξια ἐποίει, καὶ ἀναιρεῖσθαι τοῖς εὖ- 
σεδέσί ῥαδίως αὐτὰ καὶ συλλέγειν παρεῖχεν. *A di- 
που πάντα xal ἱερῶς συλλεγέντα ἐῤδόμῃ τοῦ Σιπτεω- 
6píou φιλοτίμον ταφῆς ἔτυχε καὶ λαμπρᾶς. Τὸ φῶς 
γὰρ ἐχεῖνο x«i πρὸς αὐτὸν ἦλθε τὸν τάφον καὶ τῇ 
τῶν λειψάνων ταφῇ παρέμεινε πάντων, εἶτα xi 
οἰχείαν πάλιν à νὺξ ἀνείλετο φύσιν, x«i διὰ πάντων 
ὁ σμπρὸς ἀνετηρύττετο στεφανίτης, εἰς δόξαν τοῦ 
Θιοῦ Πατρὸς, x«i Κυρίου ἡμῶν Ἰῃσοῦ Χριστοῦ, ὦ 
πρέπει τιμὴ, κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων». 
᾿Αμήν. 





MAPTYPION ΤΟΥ͂ ΔΑΓΙΟΥ͂ METAAOMAPTYPOZ 


ZEYHPIANOY. 


MARTYRIUM 


SANCTI ET MAGNI MARTYRIS 


SEVERIANI. 


(Grece ex Cod ms. Paris, n. 4525, sec. xii ; Latine apud Surium ad diem 9 Sept.) 


I. Licinio impio imperante, Lysias, quitunc erat B 


dux, properabat e Cesarea venire Sebasten. Eum 
enim vocabat tempus martyrum Christi : illorum, 
inquam, victoria insignium quadraginta. Postquam 
autem illis ad finem pervenit martyrium, Severia- 
nus quoque ad ducem defertur. Fuit autem hic 
vir insignis virtute. Nuntiabatur vero, quod hic 
Severianus non solum Christianam teneret religio- 
nem, et cultum gentium probris ac contumeliis 
aperte afficeret; sed etiam multos ex gentibus 
decipiens, ad suum Deum adduceret. Preter heec 
etiam alias intentabant ei criminationes, nempe 
quod quadraginta illorum, qui paulo ante viriliter 
decertaverant, et neque tormentorum experientie, 
neque bonorum promissis cessissent, sed eumdem 


statum usque ad mortem pre se tuli«sent, Severia- (; duvsyxóvrov τὴν ἔνστασιν, Σευηριανὸς εἴη τῆς x» 


nus fuerit precipua causa eorum tolerantie : et 
quod cum multas haberet facultates, nullum sine- 
ret egere ex iis qui erant ejusdem sententie ; quin 
etiam eos qui includebanturin custodiis, propterea 
quod imutarint religionem, non sineret, propter 
rerum necessariarum indigentiam, meliorum sus- 
cipere sententiam: sed affatim eis suppeditans, 
redderet impudentiores. Et hec quidem invidia, 
ex veritate sumens. 


Α΄. Λικιννίου τοῦ δυσσεδοῦς βασιλεύοντιες, λνείας, 
τὸ τηνιχαῦτα δοὺξ ὧν, ix Καισαρείας γενέσθαι χετὰ 
τὴν Σεδαστείαν ἔσπευδεν ^ ἐχάλει γὰρ αὐτὸν ὁ xot- 
ρὸς τῶν Χριστοῦ μαρτύρων, τῶν χαλλινέχων, 92i, 
τεσσαράχοντα. Ὡς οὗ, ἐχείνοις τὸ μαρτύριον πέρα: 
εἶχε, γνώριμα τῷ δουχὶ χαὶ τὰ περὶ Σευηριανοῦ γί: 
γεται. ᾿Ανὴρ δὲ οὗτος τὴν ἀρετὴν διαδόητος. Hyyd- 
λετο δὲ ὅτι Σευηριανὸς οὗτος οὐ μόνον τὰ Χριστιανῶν 
εἴη πρασσεύων, ἐξνθρίζων δὲ πρὸς τὰ ᾿Ἑλλένων 
ἐπιφανέστατα, ἀλλ᾽ ὅτι χαὶ πολλοὺς ὅσαι ἑμέραι 
τῶν ἡμετέρων ἐξαπατῶν τῷ ἑαυτοῦ προσάγει ζρι- 
στῳ. Πρὸς τούτοις x«i ἄλλας αὐτῷ κατηγορίας ix- 
yov, ὅτι τε, τῶν πρὸ μιχροῦ τεσσαράκοντα γωναίως 
ἀνδρισαμένων, χαὶ μήτε βασάνων πείρᾳ, μήτε eye 
θῶν ἐπαγγελίαις ἐνδεδωχότων, ἀλλὰ μέχρι Üevire 


τερίας ταύτης ὁ αἰτιώτατος, χαὶ ὅτι, φησὶ, πολλω 
χρημάτων χύριος ὧν οὐδένα τῶν ὁμοδόξων πένεσθει 
παρορᾷ, ἀλλὰ x«i τοὺς ἐν φυλακαῖς κχατακλεομξ ᾿ 
νους διὰ τὴν ἐχ τῆς θρησχείας αὐτῶν μετάϑετο 
οὐχ ἐὰ τῇ ἐνδεία τῶν ἀναγχαίων gpovücai τι Jü- 
τιον, ἀλλὰ δαψιλῶς παρέχων ἱταμωτέρους χαθίστεσι. 
Καὶ ταῦτα μὲν ὁ φθόνος ix τῆς ἀληθείας λαμβάνων τὰς 
ἀφορωάς. 








MARTYRIUM S. SEVERIANI. 


3 δὲ τοῦ δουχὸς ἀχοὴ ἰδέχετο τὰ προσαγγελ- À 


τοῦτο μὲν ἡδομένη, τοῦτο δὲ καὶ πρὸς ὀργὴν 
ἰρεθιξομένη. "Hdsro μὲν γὰρ οἷς x«t αὖθις 
v ἔμῶλεν, ὅπερ ἦν αὐτῷ δι᾿ ὠμότητος περιου- 
ὁ χαριέστατον * ἐξήγετο δὲ πρὸς ὀργὴν οἷς 
κάνθανεν εἶναί τινα τὸν θαῤῥοῦντα τῆς τοσαύ- 
ὑτοὺ μανίας ὑπεριδεῖν. ᾿Εδούλετο γὰρ xoi 
ἢ φήμῃ τῆς ἀγριότητος τοὺς τὸν Χριστὸν 
νοῦντας ὑποπτήσσειν αὐτὸν, χαὶ εἰς ἐσχάτους 
ἀποχρύπτεσθαι " ἵνα δὲ καὶ μὴ μάτην Λυσίας 
ιάζοιτο (ἐλύττα γὰρ χατὰ Χριστιανῶν λύτταν 
) ἀποστῶλει τινὰς μετὰ φοδεροῦ τοῦ χελεύ-. 
ἀνάρπαστον αὐτίκα Σευηριανὸν ἄξοντας. 
ὁ τοῦ Χριστοῦ στρατιώτης ; Οὐδὲ ἀνέμεινε 
ἐμφθέντας, ἀλλὰ φθάσας αὐτῶν τὴν ἄφιξιν 
i παρέστη, xal παῤῥησίας εἶναι τὸν χαιρὸν 
uvoc, Ὧ λΛυσία, φησὶν, οὐχ ἱκανόν σοι τὸ 
ἀπόλλυσθαι καὶ κατὰ σεαυτοῦ τὸ ξίφος ὠθεῖν, 
αἱ τὰς ἡμετέρας βούλει παραπολέσαι ψυχὰς, 
ἕρμαιόὸν τι ταύτας τοῖς δαίμοσι τοῖς σοῖς 
νεῖν ; ᾿Αλλ᾽ ἔσθε μὲν ὡς οὐχ ἀγεννέσιν οὐδὲ μι- 
etg περιτύχοις * ἐμοὶ γὰρ χατὰ τὸν ἐμὸν διδάσ- 
Ἰαῦλον τὸ ζῇν Χριστὸς, καὶ τὸ δι᾽ ἐκεῖνον ἀπο- 
ἱέρδος μέγιστον. 


ούτοις ὁ ἀθλητὴς τὸν τῆς ἀπονοίας πύργον tu- 
σεισε τοῦ ἀλάστορος, τοῦτο μὲν ὅτι παρ᾽ ἐλ- 
ιἄσαν μηδὲ χληθῆναι περιμείνας ἀπήντησε - 
δὲ ὅτι χαὶ ἀπίστῳ τόλμῃ παρ᾽ αὐτὸ τὸ φανῇ- 
vov ἐχρήσατο. Ἑσιώπα γοῦν ἐφ᾽ ἰχανὸν τοῖς 


643 


II. Que vero nuntiabantur, dux audiit, partim 
quidem letus, partim autem ad iram protinus in- 
citatus. Nam letabatur quidem, quod mox esset 
puniturus, quod propter summam crudelitatem 
erat ei jucundissimum : ira autem concitabatur, 
quod intelligeret omnino esse aliquem, qui aude- 
ret despicere tantam ejus insaniam. Volebat enim 
vel sola fama auditionis eos qui Christum adora- 
bant, ipsum formidare, et in extremis latere pe- 
netralibus et latibulis. Ne autem temere appella. 
retur Lysias (erat enim vehementi rabie percitus 
adversus Christianos), mittit quosdam cum jussu 
terribili; qui Severianum mox arripereut, et ad 
se adducerent. Quid autem Christi miles ? Ne 
exspectavit quidem eos qui missi fuerant, sed 


B eorum adventum anticipans, accessit ad ducem, 


et reputans esse tempus loquendi libere : O Ly- 
sia, inquit, non sufficit tibi solum perire et in 
teipsum ensem impellere, sed nostras vis quoque 
perdere animas, et eas tanquam lucrum aliquod 
tuis prebere de&monibus ? Sed scias nunc te inci- 
disse in viros fortes, et qui non sunt pusilli et 
abjecti animi. Mihi enim (ut ait meus doctor 
Paulus) vivere est Christus, et propterSlum mori 
lucrum est maximum !. 

Ill. His athleta amenti& arcem statim labefacta- 
vit hujus cacodemonis, partim quidem, quod 
preter spem omnem, ne exspectavit quidem ut 
vocaretur ; partim autem quod dum comparuit, 
incredibili usus est audacia. Siluit itaque aliquan- 


διαπορῶν. Εἶτα δεινὸν ἐμδλέψας τοῖς παρ- C tulum, plane animi dubius οἱ perplexus. Deinde 


, καὶ τῇ χειρὶ παραδείξας τὸν μάρτυρα * Νεύ- 
tmt», ὠμοῖς ὡς τάχος καταξαινέσθω, ἵνα χἂν 
αἴσθηται οἵων αὐτῷ πρόξενον τὸ πεπαῤῥη- 
t μὴ χατὰ χαιρὸν γίνεται. Ὁ μὲν δὴ οὕτω 
ἔνος ἔχαιρεν οἷἴς ὑπὲρ Χριστοῦ τὰς βασάνους 
, χαὶ τὸ ψαλμιχὸν ἐχεῖνο χαθάπερ δὴν 
xov ἐπῇδε τοῖς τραύμασιν, ᾿Επὶ τῶν νώτων 
ἔγων, ἐτέχταινον οἱ ἁμαρτωλοὶ, ἐμάχρυναν 
ομίαν αὐτῶν ᾿ x«i τὰς πληγὰς ἐποιεῖτο τῆς 
ἰριστὸν ἀγάπης ὑπέχχαυμα. Ὁ τύραννος δὲ 
᾿ὺς μαστίξοντας ἑώρα χάμνοντας μᾶλλον, τὸν 
α δὲ τῷ πάσχειν φαιδροτέραν τὴν ὄψιν τῷ 
ειχνύντα τοῦ πνεύματος, τῶν μαστίγων ἀνε- 
διαχελεύεται, Εἶτα πρὸς τὸ πραότερον δῆθεν 


eos qui aderant, horribiliter intuens, et manu mar- 
tyrem ostendens : Crudis, inquit, nervis quampri- 
mum laceretur, ut sciat, quidnam conciliet libere 
loqui non in tempore. Atque ille quidem, dum sic 
verberabatur, le&tabatur tormentis, que sustinebat 
propter Christum, et illud psalmicum, tanquam 
salutare reimmedium, afferens carmen, cantabat ad 
vulnera : Supra dorsum meum, dicens, fabricave- 
runt peccatores,prolongaverunt iniquitatem suam? ; 
et plagas ducebat esse incitamentum ad Christi 
dilectionem. Tyrannus autem cum videret eos 
quidem esse fessos, qui flagris ceedebant : marty- 
rem vero esse vultu alacriorem luce spiritus, 
jubet eum relaxari a verberibus. Deinde cum tra- 


voy * Οὐχ ἀσθενὴς, ἔφη, si στρατιώτης, ὅσον ἢ ductus esset ad mansuetudinem : Non es, inquit 


jg πρώτης πείρας μαθεῖν, ἀλλὰ ἐῤῥωμένως 
αἱ ἀνδριχῶς, xai πρὸς χίνδυνον παραδαλέσ- 
νάμενος, “Ἕξεστι δέ σοι τοῖς παροῦσι μαθεῖν 
εὐφροσύνης τινὸς, οὐδὲ δεξιᾶς τύχης ὁ Χρι- 
τοι χαθέστηχε πρόξενος. Ὁ δὲ μάρτυς ἀνα- 
ας μᾶλλον, x«i olov εὐστομωτέραν τὴν γλῶτ- 
πείρᾳ τῶν ἀλγεινῶν ποιησάμενος - El σον τὰ 
γῆς, εἶπεν, ὄμματα μὴ τῶ σχότει τῆς δυσσει- 
ἡμαύρωτο, ἔδειξα ἄν σοι ὅσων ἀγαθῶν μοι 
πρόξενος ἣν ἐπήγαγες τιμωρίαν. Νῦν δὲ τί 
γεμι πρὸ τυφλοῦ φαίνων x«i ἄδων ἐπὶ χωφῷ : 


ilipp. 1, 21. — * Psal. cxxvin, 3. 


dux, miles ignavus, quantum potest intelligi ex 
prima experienlia, sed fortis et strenuus, et qui 
potes audacter adire pericula. Potes autem scire 
ex presentibus, quod nullam letiliam, neque 
prosperam aliquam fortunam tibi Christus conci- 
liet, Marlyr autem animo magis confirmatus, et 
ut qui rerum asperarum perpessione linguam ma- 
gis acuisset : Si oculi, inquit, anime tue non 
essent hebetati tenebris impietatis, ostendissem 
tibi, quam multa bona mihi conciliasset id quod 
mihi intulisti supplicium. Nunc autem quid agam 


643 


MENSIS SEPTEMBER. 


ceeco prelucens, et surdo canens ? Si enim non Α Ei γὰρ οὕτως, ὦ Jduuacrk, μὴ διέκεισο͵ συνεῖδι 


sic affectus esses, o judex, intellexisses Christi gra- 
tiam et virtutem, que me confirmat. Num enim 
putas sine ea tam facile affectum iri erga tormenta 
carnem etsanguinem ? Si ergo sic sentis, si ea quee 
sunt pre pedibus, non potes intueri, quomodo 
non sunt omnia tua surda, et ceca, et diis tuis 
similia. 

IV.Dux autem valde ridens, etsi martyr non. 
dum cessasset dicere : Tantum abest, inquit, utte 
recte sentire existimem, et credam iis quee a te 
dicuntur, ut futuris tormentis sim effecturus, ut 
modestior reddaris et sapientior. Rursus autem di- 
cit martyr: Hec verba te magne arguunt amen- 
tie ; sed quoniam confidis in tormentis, et credis 
fleri posse ut his me persuadeas, ego quidem sum 
prope: manus autem lictorum non sunt proe*ul. 
Libere ergo loquar in necessitate spiritus mei, et, 
ut ait divinus Job *, aperiam os meum, quod ama- 
ritudine anime coarctatur : et videbis me quavis 
statua solidiorem, et patibili natura superiorem. 
Apud Deum enim meum est virtus et potentia mea, 
et in ipsg est spes mea et auxilium. Cum hzc 
verba accépisset Lysias: Es, inquit, audax con- 
cionator, et in nos fluens magna dicendi copia, 
et adversus deos glorians te jactitas. Tuamne 
mentem fugit, te alloqui presidem, qui tue vite 
habet potestatem, cum sis unus ex multis, et rela- 
tus sis in numerum militum? Ille vero : Non 
ignoro, inquit, sed in Christum pietas dat mihi 
tantam audaciam, et loquendi libertatem. Angor 
autem animo, quod non sit aliquis sine affectione, 
simul et sapienter judicaturus. Forte enim, o 
Lysia, Dei omnium effectoris agnovisses virtutem, 
et deos falsos contempsisses. Sed cur studium 
nostrum nihili fecisti ? In quonam autem ipse tibi 
places, et preclare de te sentis ὃ Es enim preeses, 
etlex sublimibus, non id negaverim ; nihil tamen 
a nostra differs communi natura. Nam tu quoque 
es homo, in quem mors cadit et interitus. In nos 
autem absolutam non habes potestatem, preter 
quam in solum corpus. Ipsa autem me docent 
divina Eloquia δ, non timere eos, qui corpus occi- 
dunt, animam autem non possunt occidere, sed- 
illum potius extimescere, qui corpus et animain 
potest gehenna condemnare: que te accipiet, 
licet nunc immodice gloriantem, cum ipsis diis 
tuis et deemonibus in eternum puniendum. 

V. His magis ad iram concitatus Lysias, jubet 
martyrem trabi appensum ferreis laniari ungulis. 
Postquam autem martyr sensit tormentum gravius 
(quomodo enim essent corone, nisi exciperent 
labores et dolores ?), Jesu Christe, exclamavit, qui 
solus facis a seculo mirabilia, qui suspensus 
fuisti in cruce, et sic superbum dejecisti : qui in 
hodiernum usque diem magnifis et extolleris pro- 
pter opera tua admirabilia : veni ad me servan- 


* Job vri, 11. 4 Matth. x, 28, 


B 


τὴν ἐνισχύουσάν με τοῦ Χριστοῦ χάριν xui dm 
"Apa γὰρ οἴει ταύτης χωρὶς ῥᾷον οὕτω ποὺς 5 
vov; αἷμα χαὶ σάρκα διοατεθῆναε ; ἘΣ οὕτω 9» 
εἰ τὰ ἐν ποσὶ ταῦτα βλέπειν ἀδυνατεῖς, xz; 
πάντα σον χωφὰ x«l τυφλὰ x«i τοῖς θεοῖς τοῖ; 
ὅμοια ; 


Δ΄. Ὁ δὲ μάλα γελάσας ὁ δοὺξ, pixe e 
καυσαμένου τοῦ μάρτυρος, Τοσοῦτον, φησὶν͵ u 
τοῦ χαλῶς σε φρονεῖν οζεσθαι, χαὶ τοῖς παρὰ 
λεγομένοις πεισθῆναι, ὅτι χαὶ σὲ μᾶλλον fpa 
μαι ταῖς μελλούσαις βασάνοις μεταδαλεῖν τρὶς 
σωφρονέστερον. Καὶ ὁ μάρτυς αὖθές pust- ü. 
ἄνοιαν σου χατηγορεὶ τὰ ῥήματα ταῦτα Xipr 
βασάνοις τὸ θαῤῥεῖν ἔχεις, χαὶ ταύταις οἷς ΣΙ 
ταπείσειν, ἐγγὺς μὲν ἐγω, αἱ δὲ δημίων pai 
πόῤῥωθεν. Παῤῥησιάσομαι γοῦν ἐν ἀνάγει cx m 
ματὸς μου, καὶ, χατὰ τὸν ᾿Ιὼ, ἀνοίξω τὸ coa: 
πιχρίᾳ τύχης συνεχόμενος * ὄψεαε ut παντὸς 53; 
τος στεῤῥότερον, χαὶ παθητᾷς ἀνώτερον va 
Παρὰ γὰρ τῷ Θεῷ μον b ἰσχὺς καὶ τὸ χράτχ; 
χαὶ παρ᾽ αὐτῷ ἡ ἐλπίς pou χαὶ ὃ βοΐύϑεια͵ Iv 
ὁ Λυσίας τὸν λόγον παραλαδῶὼν - Θρασύς τι; ἐξ 
μηγόρος, ἔφη, χαὶ x«0' ἡμῶν πολὺς ῥέων. iri 
θεῶν φρναττόμενος. Ἢ διαπέφευγέ σον τὸν x 
ἄρχοντι διαλέγῃ τῆς σῶς κχεαφαλῶς χατεξουσιαῖπ 
ἀνὴρ τὼν πολλῶν ὦν, χαὶ τοΐγμασι στοετινῖα 
ἐναρίθμιος ; Καὶ ὃς, Οὐκ ἀγνοῶ, ix, dz: 
Χριστὸν εὐσεδὲς οὕτω θαῤῥεῖν xci παρόζτεκὰ 


C δίδωσι. Πλήρης δὲ γίνομαε λύπης, ὅτι ui ixi 


διχάσων ἡμῖν ἀπαθῶς ἅμα καὶ συνετῶς" iy 
&/, ὦ Λυσία, καὶ παντουργοῦ Θεοῦ ἐγνύριπ, i» 

pto, καὶ ψευδῶν θεῶν κατεφρόνησας. ers 

x«i τὸ ἐπιτήδευμα τοὐμὸν ἐξου δένωσε, mh 

x«i αὐτὸς μεγαφρονεῖς ; ᾿Αρχῶὼων unm ἡ. τὰ 

τῶν ὑψηλῶν, οὐχ ἀρνήσομαι - οὐδὲν δι ἰ ποὶ 
φύστει παραλλάττων ἡμῶν " ἐπεὶ xoi αὐτὸ; δέμας 
θανάτω ὑποχείμενος xxi φθορᾷ. "Εξουσιάτε: ἐϊ τῇ 
ἡμῶν ἀπλῶς, ἀλλὰ μόνον τοῦ σώματος crim 
με τὰ θεῖα διδάσχουσι λόγια «εὐ φοβεῖσθει ci ὦ 
ἀποχτεινόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὲν imc 
μὴ δυναμένων * ἐχεῖνον δὲ μᾶλλον φρίττιο m 
ϑοιχέναι τὸν χαὶ ψυχὴν x«i σῶμα δυνάμενον τὸ θα 
καταδιχάξειν, ἥτις ἐχδέξεταί σε τὸν ἀμέτρως νῦν sme 
τόμενον, αὐτοῖς θεοῖς σου xai δαέμοσεν αἰωνίως na 
σθησόμενον. 


Ε΄. Τούτοις εἰς ὀργὴν πλείονα ὁ Λυσίας üt 
χελεύει τὸν μάρτυρα ἱχρίῳ ἀναρτυθέντα evi 
σῶμα σιδηροῖς ξέεσθαι. Ὡς οὖν à μάρτυς Ox: 
τέρας ἤσθετο τῆς βασάνου (x«l πῶς γάρ ἂν dos 
ὁξ στέφανοι, εἰ μὴ πόνους μεέθδοντο καὶ ὀδίνε 
Ἰησοῦ Χριστὲ, ἐθόησεν, ὁ ποεῶν μόνος ἐξ c 
θαυμάσια, ὁ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ πρεμασθεὶς, χαὶ 
ὑπερήφανον οὕτω χαταθδαλὼν, ὁ μέχρε καὶ νῦν 
παραδοξοις τῶν ἔργων μεγαλυνόμενος, ἔλθε εἰς 


MARTYRIUM S. SEVERIANI. 


646 


u, χαὶ τὸν μὲν βραχιονα τοῦ ἁμαρτωλοῦ x«i À dum, et brachium quidem peccatoris δὲ maligni 


σύντριψον, τὰ δὲ τῶν ἐμῶν ἄρθρα μελῶν 
c σύσφιγξον, ἀγαθὲ, χαὶ δὸς μοι τὸν ἀγῶνα 
διανυσαι τοῦ μαρτυρίου" λῦσον δὲ x«i τὴν 
wn» τῷ παντὶ σὸν ποιμνίῳ σχοτόμαιναν. 
ig ὅσον ἤρθη, xai ὅπως πάντα σχεδὸν περιέ 
Εἴχε μὲν οὖν οὕτως εὐχῆς ὁ μάρτυς χρεμά- 
ὁ τύραννος δὲ ἄλλους ἐπ᾽ ἄλλοις ἔπεμπε τῶν 

τὰς ὀδύνας ix τούτου δριμντέρας ἐπιτεχνώ- 
Ἐπεὶ δὲ ἑώρα τὸν ἅγιον ἀτρέπτῳ χαὶ συνι- 
ὦ προσώπῳ τὰ ἐπαγόμενα φέροντα, διαπορὴη- 
δῆναι μὲν τῶν μαστίγων αὐτὸν, τῇ εἰρχτῇ δὲ 
ἦναι διαχελεύεται. Ὁ μάρτυς οὖν ἀπαγόμενος, 
ε αὐταῖς πληγαῖς σεωνυνόμενος διὰ μέσου 
ς πόλεως :Οἱ τὰ τραύματα τῶν τοῦ Χριστοῦ 


contere, meorum autem membrorum articulos dis- 
solutos colliga et uni, o bone : et concede mihi, 
ut possim peragere hoc certamen martyrii, Solve 
autem etiam eam, quee tuo gregi imminet, caligi- 
nem. Vides quam sit in altum elata, et quemad- 
modum omnia ferecomprehendit. Atque sic quidem 
precabatur martyr suspensus. Tyrannus autem 
alios post alios mittebat lictores, graviores ex hoc 
dolores machinans. Postquam autem vidit sanctum 
immutabili et constanti vultu ferentem ea que in- 
tentabantur, animi dubius, jubet eum quidem 
relaxari a vinculis, conjici autem in carcerem. 
Martyr ergo dum abducebatur, et gloriabatur quo- 
dammodo plagis, per mediam clamabat civitatem: 


ἰς ἀθλητῶν, ἐννοεῖτε τούτων τὰς ἀυοιδὰς p Qui athletarum Christi videlis vulnera, eorum 


ἔπαθλα. Οὔτε yàp và ληπτὰ, οὔτε λόγω ῥητὰ, 
ἀθάνατος Βασιλεὺς τοῖς ὑπὲο αὐτοῦ πάσχουσι 
δίδωσι ἀγαθὰ, χαὶ εἰς τὸ ἐπιὸν ἐν οὐρανοῖς 
αι. Καὶ αὐτὸ τοῦτο τὸ ὑπὲρ αὐτοῦ πάσχειν 
τὸ δὲ χαὶ δι’ αὐτὸν ἀποθανεῖν ἥδιον. Καὶ 
ρείποντο mollo τῷ ἀνδρὶ, imippe δὲ χαὶ 
ὁ ὄχλος τὰ σῶτήρια ὑπ᾽ αὐτοῦ διδασχόμενοι, 
φυλακὴς ἐπέδη χαὶ αὐτῦς εἴσω γεγένητο. 


Πέμπτη τοίνυν μετὰ τὴν φρουρὰν περιῆλθεν 
xai ἄγει πάλιν τὸν ἀθλητὴν ὁ Λυσίας, xoci 
; τὸν πρᾶον ὑποχρινάμενος, ταύτῃ μετενεγ- 
τὸν τῆς εὐσεδείας ἐμηχανᾶτο. Καὶ, ἽἼστω- 
θεοὶ ἅπαντες, ἔλεγε, Σευηριανὲ, ὅτι πάνν 
ἐχπλήττομαι, ἀναλογιζόμενος ὅπως &/àp 
ν ἀγαθὸς τήν ὥραν, καὶ ὅσα ἰδεὶν ἀνδρείως, 
t ἐμπειρίαις πραγμάτων μεμελετημένος θά- 
ροφανῇ τοῦ ἡδέος τούτον ἀλλάττῃ φωτὸς 
σου τὸ σταθερὸν͵ ἀλλ᾽ εἰ χατὰ τῶν ἐχθρὼν 
o τῷ πλεονεχτήματι. Τὸ δὲ xai σιδήρῳ, χαὶ 
t θηρσὶ, xai λίθοις παλαίειν ἡλέθεον χομιδῇ 
't μανίας ἐλεύθερον. Ἢ οὐχ ὁρᾷς εἰ μὴ τι 
ς παρεῖται μέν σοι τὸ γενναῖον τῆς ῥώμης 
ται ; διαῤῥεῖ δὲ xal αὐτὸ dw τὸ σῶμα xal 
; τούτοις ὁ Λυσίας ἐχλῦσαι πανούρρως τὸν 
ὑτῷ ἐπεχείρει. Ὁ δὲ, Μὴ πρὸς τὰς δαπανη- 
αἷς μάστιξι σάρχας σχόπει, φησίν’ dg εἰ xai 
üg ἀναλώσεις, ἀλλ ὁ θάνατος ἐπελθὼν οὐ 
πάντως" ἀλλ᾽ ἐστέ μοι προαίρεσις, ἦν οὔτε 
χαταπλήξει, οὔτε βάσανος diste τούναν- 
ν οὖν ἅπαν, χαὶ ῥώννυσι μᾶλλον αὐτὴν ὑπὲρ 
| x«i προθυμοτέραν ἐργάξεται. Ὅθεν μὴ 
. μηδὲ ἀνάρτα, μηδὲ διάξαινε μόνον, ἀλλὰ 
ot βάλλε, καὶ πυρὶ δίδον, xal πᾶν ὅπερ 7 
ve σοι δυνατὸν, ἐπάγειν μὴ ἀναδάλλῃ. Ὡς 
d» σὺ χολάξων ἀπαγορεύτῃης, ἥ αὐτὸς διὰ 
ἐμαντοῦ φείσομαι. Ἐχθρὸς δὲ ὁποῖος ἂν 
ἐμοὶ σοῦ χαλεπώτερος ἔσται, συνιδεῖν οὐχ 
γε οὐ πόῤῥωθεν ἀχροθο)ίξεις, οὐδὲ χατὰ τοῦ 
; ἀφίης τὸ βῶος, ἀλλ᾽ αὐτὴν σχυλεῦσαι φι- 
; τῆς εὐσεδείας ὅπλων γυμνῶσαι, χαι δούλην 
iv xal αἰχμάλωτον. 


remunerationes oogitate et premia. Neque enim 
mente comprehendi, neque verbis exprimi possunt 
bona, que Rex immortalis et nunc dat iis qui 
pro ipso patiuntur. et in coelis reservantur in po- 
sterum. Quin etiam ipsum quoque pro ipso pati, 
est jucundum, propter ipsum autem mori, est ju- 
cundius. Eum autem multi sequebantur, et major 
affluebat turba, qus ab eo docebatur ea que sunt 
salutaria, donec ascendit in custodiam, et ipsam 
est ingressus. 

VI. Quintus dies preeterierat, ex quo conjectus 
fuerat in custodiam, et athletam rursus curavit 
adducendum Lysias ; et impudenter se mitem 
esse simulans, sic eum moliebatur traducere a 
pietate. Et, Sciant omnes dii, dicebat, Severiane, 
valde miror, reputans quod vir quidem adeo for- 
ma elegans, et quod videri potest, forlis, et qui 
rerum tantam nactus es erperientiam, aperta 
morte a suavi hac luce discedas. Laudo tuam 
stabilitatem οἱ constantiam, si ea usus esses ad- 
versus hostes. Cum ferro autem, igne, bestiis et 
lapidibus decertare, est plane stultum, et nonni- 
hil affine insanie. An non vides si nihil aliud, 
robur quidem tuum esse fractum et dissolutum, 
ipsum autem corpus jam diffluere et perire? His 
Lysias callide conabatur ejus enervare constan- 
tiam. Ille autem : Ne consideres, inquit, carnes 
consumptas flagellis, quas situ non consumpseris, 
at mors adveniens minime omnino eis parcet. Sed 
est mihi libera animi voluntas, quam neque mine 
terrebunt, neque tormentum attinget : contra au- 
tem eam magis omnino pro Christo confirmant, 
promptioremque efficiunt et alacriorem. Quocirca 
non solum flagris ce&de, suspende et lacera: sed 
etiam obrue lapidibus, et jace in ignem, et quid- 
quid, quod vis et potes facere, in me ne cuncteris 
intentare. Nam tu eris citius defessus puniendo, 
quam ego mihi parcam propter Christum. Quis- 
nam autem te mihi gravior futurus sit init 

um e 
Don possum perspicere : qui non δ. sed διάδος 
jacularis, ac telum in corpus immitis; d 
ipsam spoliare animam, et eam omnino " are 
armis pietatis, et servam abducere et capüvam, 


641 


MENSIS SEPTEMBER. 


VII. Heeecum duxaudiisset, continuo personam À — Z. Τούτων ὁ δοὺξ ἀχούσας, τὸ προσωπεῖον 


et scenam abjicit, et rursus erat Lysias cum 
solita crudelitate et immanitate, et jubet lapidibus 
conteri os inartyris, et deinde etiam ei dictitari : 
Noli Christum crucifizum in lingua circumferre, 
neque illum commemorando esse molestus ducis 
auribus. Sed strenuus athleta etiam decertans 
cum tali supplicio, tamen responsionem quoque 
adjecit : Miser, dicens, qui tuam animam semel 
fecisti demonum habitaculum, merito ne solo qui- 
dem auditu potes ferre Christi mei nomen. Ad heec 
rursusdux : Ego,o Severiane, existimanste faclum 
esse moderatiorem tormentis precedentibus, et 
sermonem imperii, et qu& opus sunt, quod ad me 
quidem attinet, suasi. Quoniam autem ipse magis 


x«i τὴν σχηνὴν ἀποῤῥίπτει, xai Λυσίας iv 
μετὰ τῆς συνήθους ἀπωηνείας χαὶ τὸς ὦμο 
λίθιις τε τὸ μαρτυριχὸν ἐχόλενε συντρίδεσθαι . 
εἶτα χαὶ ἐπιλέγειν αὐτῷ: μὴ ἐπὶ τῷῶς yen 
ριφέρειν τὸν ἐσταυρωμένον Χριστὸν, pxudt ri 
νου μνήμῃ τὰς τοῦ δουχὸς Ἰνπεῖν xo, ' 
γενναῖος οὗτος καίτοι αὐτῷ παλοιέων κολάσει, 
x«i τὸ αἴτιον προσετίθει: Αθλιε, λέγων, δαιμὸν 
χητήριον ἅπαξ τὴν αὐτοῦ ψυχὴν ποεησάμενος, t 
οὐδὲ ἀχοῇ μόνῃ 10 τόὐ ἐμοῦ Χριστοῦ ὄνου 
ἐνεγκεῖν δύνασαι, Πρὸς ταῦτα παλεν ὁ dej 
σωφρονέστερόν σε γενέσθαι ταῖς προλαθυὐσαι 
σάνοις οἰηθεὶς, Σενηριανε, καὶ )ówyou μετέδωχι 
τὰ δέοντα τό γε εἰς ἐμὲ ἦχον, παρύνεσα' ix 


contendis vincere priora secundis, et qua» preces- p μᾶλλον αὐτὸς νιχῆσαι φιλονεικεῖς τοῖς ἑωτίροι 


serunt perpessiones, exsuperatione delere posterio- 
rum, ut aliquam referas gloriam a Christianis, qui 
eque ac tu sunt stulti, te omnimodo docebo expe- 
rientia, quod te tuus Christus netantillum quidem 
juverit. Tunc Severianus, qui ipse quoque, sicut 
divinus Paulus, erat plenus divino Spiritu : Nos, in- 
quit, non ea, qus videntur, o judex, sed ea etiain, 
que non videntur, consideramus *. Veniet autem, 
qui liberat, et sanctus e ccelo visitabit, et quee a te 
in me intentantur supplicia, omnia efficietinania, ut 
sunt revera. Hzc cum martyr respondisset, dux 
conversus ad cireumstantes : Quoniam, inquit, 
Severianus presentium malorum exspectat remu- 
nerationes, interim pendeat sublimis in ligno, et 


hujuslatera ungule ferree consumant. Sint autem C 


etiam circa eum satellites, ut vehementius lanietur, 
et nobis aliquasfortasse agat gratias, qui sic etjam 
auctores sunius plurium bonorum. 


VIII. Hec ille quidem dixit, veluti subsannans ; 
multitudo autem lictorum statim circumsistens, et 
eum sublime tollens, latera lacerabat crudeliter. 
llle autem : Unam hanc, dicebat, plagam gravem 
existimo, que me a Chrislo disjungit. Sunt vero 
he omnes mihi potius voluptati. Me enim ab iis 
qu& sunt in terra, separantes, soli Christo conjun- 
gunt. Interim autem dux quidem dicebat : Diis 
sacrifica, Severiane, et liberare a suppliciis. llle 
vero ipsius verba netantillum quidem curans, ne- 
que eum aliqua dignans responsione, apud se ta- 
cite loquebatur : Non sunt digne passiones nunc 
temporis, que conferantur cum gloria revelanda *. 
Dux itaque martyris silentium, contemptum, sicut 
erat, arbitratus, graviora in eum excogitabat ; et 
rum eum de ligno deposuisset, deducit ad mu- 
cum, cumque duos lapides maximos et gravissi- 
mos, unum quidem collo, alterum autem alligas- 
sel pedibus, et martyrem fune oinxisset, dimittit e 
murosublime pendentem, utlapidum pondere mem- 
bris ei divulsis, violenter abrumpat animam. Sed 
revera in te speravit, Doinine, et non est affectus 


* JI Cor. iv, 18. * Rom. viri, 18. 


πρότηρα, xxi τὰ φθάσαντα πάθῃ τῷ tei 
ὑπερδολῇ ἀμαυρῶσαι, ὅπως τινὰ καὶ δόξαν zur 
ἐπ᾿ ἴσης σοι ἀνοήτων ἀπενέγχῃ Χριστιανῶν, 
σε διδαξω πάντως ὡς οὐδὲ βραχύ σε ἄρα ὁ 55; 
τὸς ὠφελήσειεν. Ἔνταῦθα Σευηριανὸς͵ θείου Ul» 
xat αὐτὸς χατὰ Παῦλον πλησθεὶς: Ἡμεῖς, i 
οὐ τὰ βλεπόμενα ταῦτα σχοποῦμεν, ἀλλὰ - 
βλεπόμενα, διχαστά' ἥξει δὲ ὁ ῥυόμενος͵ 
ἄγιος ἐξ οὐρανοῦ ἐπισχέψεται, xol τὰς ἐπα; 
ἐμοὶ παρὰ σοὺ χολάσεις ματαέας ἀποδείξει 
χενὰς ἁπάσας, ὅπερ ἐστέ. Ταῦτα 
ἀποχριναμένου, ὁ δοὺξ πρὸς τοὺς περιι 
ἐπιστραφεὶς: ᾿Επεὶ, φησὶ, Σενηριανὸς dmyur 
τῶν παρόντων χαχῶὼν τὰς ἀντεδόσεις i 
μετεωρισθήτω τέως ἐπὶ τοῦ ξύλου, χαὶ τις τ 
πλευρὰς ὄνυχες σιδηροῖ δαπανττωσαν ἔστω ἐ 
περὶ αὐτὸν x«l δορυφορία, ὅπως συστονωῖτ» j 
νοιτο, xaí τινΑς ἴσως ἡμῖν ὁμολογοῖς χεὶ Tuck 
πλειόνων οὕτως αἰτίοις ἀγαθῶν αὐτῷ you; 
H'. Ταῦτα ὁ μὲν οἷόν ἐπιχλευαζαν ux δι. 
δὲ πλῆθος εὐθὺς περιστώντες, καὶ τοῦτ μαν 
σαντες, τὰς πλευρὰς ὠὡμότερον διεσπαῦιξο». Ὁ 
Μίαν πληγὴν, ἔλεγε, ταύτην ἐπώφυνον ὅγιατι, 
ἀπὸ Χριστοῦ διιστῶσαν με’ αὗται δέ μοι pii 
x«Ü' ἡδονήν εἰσι πᾶσαι" τῶν ἀπὶ yüc yip κι 
τέμνουσαι Χριστῷ συνάπτουσι μόνῳ. Ἔν ro 
ὁ μὲν δοὺξ, Θύσον, ἔλεγε, τοῖς Θεοῖς, Σευτριωΐ, 
τῶν χολάσεων ἀπαλλάττου. 'O δὲ, τῶν ἐκείνον j 
τῶν οὐδὲ τὸ βραχύ φροντίζων, οὐδέ τινος αὐτὸν 
χρίσεως ἀξιῶν, Οὐχ ἄξια, ἐν ἑαυτῷ Ux 
παθήματα τοὺ νῦν χοιροῦ πρὸς τὸν μῶλ 
ἀποχαλυφθῆναι δόξαν. Ὁ δοὺξ τοένυν τὲν σ 
τοῦ μάρτυρος χαταφρόνησιν, ὅπερ ὧν, νομίτα: 
ρύτερα χατ᾽ αὐτοῦ ἐπενοεῖτο, x«t τοῦ ξύλου : 
χαταγαγὼν, ἐπὶ τὸ τεῖχος ἀνάγες καὶ δύο τινὰς} 
τὸ μέγεθος μεγίστους, βαρεῖς τὴν ὁλχὴν, τὸν p 
τραχήλου, τὸν δὲ τῶν ποδῶν ἐχδήσας, χαὶ c. 
πάλιν τὸν μάρτυρα διαξώσας μετέωρον ἀκ 
τείχους ἀφίησιν, ὅπως τῷ τῶν λέθων βάρει - 
λῶν διασπασθέντων αὐτῷ, βιαίως τὸν ψυχὲν 
ῥήξῃ. ᾿Αλλ᾽ ὄντως ἐπὶ σοὶ, Κύριε, ὥλπεσε, καὶ οὐ 


MARTYRIUM $. SEVERIANI. 


650 


. Ἢ μὲν γὰρ τῶν μελῶν διάπλασις τῆς oi- À pudore. Nammembrorum quidem forma a sua com- 


ρμοσίας διεσπᾶτο x«i τὰ ὀπτᾶ τῶν σαρχῶν 
ro* ἢ δὲ προαίρεσις ὅλως ἦν ἀπαθής. Δια- 
δὲ αὐτὸν ἄνωθεν xal ὁ Λυσίας: Ὑπόμεινον, 
ἑευηριανὲ, τάχα γὰρ οὕτω παρὰ τῷ σῷ Χρι" 
4 ὁ μισθὸς σοι μείζων γενήσεται, Ὁ μώρτυς 
ἐχλείπων ἤδη, xai πρὸς τελευταίας ἀναπνοὰς 
ἥδεις, ἔλεγε, τύραννε, τίνα μοι προξενεῖς 
ὕτου, ἐπεθύμησας ἂν τὰ ἴσα xci αὐτὸς ὑπο- 
' τὶ δηλῶν ἐντεῦθεν, ὅτι xci μειζόνων διὰ 
, ἄλλων mgísto. Θαυμάξων τοίνυν ὁ Λυσίας 
τοσαύτῃ τοῦ ἀνδρὸς ὑπομονῇ τε καὶ γενναιό- 
τὶ μάλιστα ἐφ᾽ οἷς εὐκαίρως οὕτω, καίτοι γε 
'ς ἀπειλημμένος καχοῖς, ἀπεχρίνατο' "Qumy, 
ιυηριανὲ, ἰδιώτην εἶναί σε, xai γραμμάτων 
τον, οἷα σρατιώτην ὄντα, χαὶ περὶ πολέμοις 
ἱναζόμενον * ἀλλ᾽ ὡς ὁρῶ, πολὺς εἶ τὴν γλῶτ- 
xt λέγειν ῥητορικώτατος. Πρὸς ταῦτα ὑπολα- 
ἅγιος" Ὁ Θεὸς, φησὶν, ᾧ ἐγὼ λατρεύω, ὑπο- 
θαι πάντα δυνατὸς ὧν, ἂν ἰδιώτην λάδῃ, σο- 
ἐργάξεται, ἂν δειλὸν, ἀνδρεῖον ποιεῖ, ἂν μογ. 
καὶ βραδύγλωσσον, εὔνωνον ῥήτορα καὶ 
ἀναδείκνυσι. Ταῦτα εἶπε, x«i βραχὺ τὰς 
διανασχὼν, Εὐχαριστῶ σοι, Κύριε ὁ Θεὸς, 
rt. ἐνέσχυσάώς με, x«i ἔθον τόξον χαλχοῦν 
ραχίονάς μου, x«i ἐῤῥύσω τὴν ψυχήν μον 
τόους ῥομφαίας, ἀπὸ ἐχθρῶν τῆς χειρός σου, 
ὁ τῶν ἐπανισταμένων ἐπ᾽ ἐμὲ ὕψωσάς με, 
ῦν ἐν ταῖς αὐλαῖς σον, Δέσποτα, ἐν τοῖς 
; τοῦ οἴχου σου χατασχήνωσὸόν pi^ ὅτι εὖ- 
νων πάντων d χατοιχία ἐν σοί. Ταύτην 
τὴν εὐχὴν ἀποδοὺς, εὐθὺς αὐτῷ συναποδίδωσι 
) πνεῦμα, ἐννάτην τότε τοῦ Σεπτεμόρίου 
ἔγοντος. 
Ἢ δὲ ἑξῆς, τῶν εὐσεδῶν τινες, οἷς διαξῶν ἔτι 
| τῆς ταφῆς ὁ μάρτυς ἐπέσχηψεν, ἐπὶ τὸ αὐτὸ 
ντες χαὶ τὸ μαρτυριχὸν ἐχείνου σῶμα διαπρε- 
Ῥιστείλαντες, χαὶ ὕμνους ἐπ᾽ αὐτῷ, xai ὅσα 
χνοῖς νόμος διατελέσαντες͵ ποθούσαις ἅμα δὲ 
&t$ χερσὶν ἀνελόμενοι, διὰ μέσης νυχτὸς εἰς 
τρίδα τοῦ μάρτυρος ἀνεχόμιζον, Ἐπεὶ δὲ xard 
(oy ἀφίκοντο, μηνύεται μὲν τῇ πατρίδι ἐχεῖθεν 
ειψάνου ἐπιδημία " καὶ ἔκαστός τε προὐπαντᾷν 
xxi ὁμοῦ πάντες ἐξύήεσαν, καὶ οὐδεὶς ἦν ὃς 
γίτα, οὐ γέρων, οὐ παῖς, οὐχ ἀσθενὴς, οὐ φύσει 
; ἀλλ᾽ ἕχαστος προαρπάσαι τὴν εὐλογίαν ἐνό- 
μόνον εἰ φθάσειε τῷ λειψάνῳ προῦπαντήσας. 
τοίνυν ἁπάντων σὺν προθυμίᾳ ἐπειγομένων, 
τεθνεῶτος σύξυγος ὑπολέλειπτο μόνη (τε- 
Ix&t γὰρ τις xar ἔχεῖνο χαιροῦ τῶν τοῦ μάρ- 
οἰκετῶν)" χαὶ ἦν τῇ γυναιχὶ πιχρὰ πάντα, $ τε 
δρὸς ζημία καὶ à τοῦ παραχαλοῦντος ἐρημία, 
uX ἔχειν ὅπως εἰς ὑπάντησιν xal αὐτὴ συνεξίοι. 
τοίνυν ἔνδον ὑπολειφθεῖσα, ἐπειδὴ ἐζήτησε τὸν 
(λοῦντα, xxl οὐχ ὑπῆρξε, καὶ τὸν συλλυπούμε- 
i οὐχ εὖρς, παραθεμένη τὸν τοῦ συξύγου νεχοὸν 
ro, ἔστενεν, ὠλοφύρετο, οἷα ζῶντι τῷ τεθνη- 


al. xvii, 36 seqq. 
PaTROL. GR. CXV. 


B 


C 


D 


page divellebatur, et ossa nudabantur carnibus, vo- 
luntas autem et liberum animi institutum erat om- 
nino impatibile. Eum autem ex alto ludiflcans Ly. 
sias : Sustine, dicebat, Severiane, fortasse enim sic 
apud Christum erit tibi major merces. Martyr au- 
tem cum jam deficeret, et extremum ageret spiri- 
lum, Si scires, tyranne, dicebat, quenam pro his 
mihi concilies, ipse quoque desiderares pati ea- 
dem : quid aliud hinc significans, quam quod ma- 
jor& cupiebat propter Christum ? Admirans itaque 
Lysias tantam ejus tolerantiam et fortitudinem, et 
maxime quod tam opportune, etiamsi talibus esset 
malis implicatus, respondisset, Existimabam, Seve- 
riane, inquit, te esse hominem rudem et ignarum 
literarum, ut qui sis miles, et in bello te semper 
exercueris : sed, ut video, ea facundus et summa 
vi dicendi preditus. Ad hec respondens sanctus : 

eus, inquit, cui ego servio, qui potest facere 
ut omnia consistant, cum sit omnipotens, si virum 
rudem acceperit, eum reddit sapientem ; si mutum 
tardeque et impeditioris lingue, eum efficit diser- 
tum et elegantem oratorem. fec dixit et cum 
manus paululum extendisset : Ago tibi, inquit, gra- 
tias, Domine Deus, quod me confirmasti,et posuisti 
areum aeneum brachia mea, et eripuisti animam 
meam ab impia rhomphea, ab inimicis manus tue 
et ab iis qui insurgebant adversus me extulisti me. 
Et nunc in atriis tuis, Domine, in bonis domus 
tuse colloca me. Quoniam letantibus omnibus ha- 
bitatio est in te 7. Cum has preces edidisset Do- 
mino, simul etiam ei reddit spiritum nona mensis 
Septembris. 


IX. Sequenti autem die quidam ex piis, quibus 
martyr vivus suam mandarat sepulturam, simul 
convenientes, cum martyricum illud corpus magni- 
fice composuissent, et super id hymnos cecinissent, 
et quecunque solent Christiani peregissent, desi- 
derantibus simul et colentibus manibus elatum 
media nocte tulerunt in patriam martyris. Cum au- 
tem venissent in quemdam locum, illinc quidem 
patrie significatur adventus reliquiarum. Cogita- 
bat vero unusquisque eis ire obviam ; et omnes 
simul egressi sunt, neque fuit ullus, qui non ve- 
nerit : non senex, non puer, non infirmus, non 
natura tardus ; sed existimabat unusquisque se 
pr&repturum esse benedictionem, si modo prius 
occurrisset reliquiis. Sic ergo omnibus alacriter fe- 
stinantibus, mortui servi conjux sola relicta fuerat 
(decesserat enim eo tempore quidam ex servis 
martyris, erantque uxori acerba omnia, mariti 
damnum, el ejus qui eam consolaretur, solitudo : 
et quod nesciret quonam modo posset ire obviam 
martyri. Sola ergo intus relicta, quouiam quesiit 
qui eam consolaretur, et. non fuit, οἱ qui simul 
doleret, et non invenit, mortui conjugis corpore 


24 


uv 


MENSIS SÉPTEMBER. 


kpposito, plangebat, gemebat, lamentabatur, mor- A χότι συνδαλέγετο' "Ἔγειραι, ὦ ἄνερ, ἔγειραι, λέγο. 


tuum perinde ac vivum alloquebatur : Surge, o ma- 
rità, surge, dicens, eamus obviam doinino nostro, 
ne videamur soli pigri et desides, neque quispiam 
hosnegligentite accuset in nostrum dominum. Sen- 
sim autem et tangebat tunicam, et lacrymas cum 
voce emittebat. Hic postquam brevi tempore sug- 
gessit, et dixit conjugi, etiam corpus martyris 
mor etatadventurum, repente(o miraculum!) vivus 
cernitur, qui erat mortuus, et iis abjectis qua 
érant ei imposita, cum se protinus cinxisset, ipse 
quoque vadit obviam martyri. Quod insigne mi- 
raculorum, et tulit athlete testimonium de majore 
ejus fiducia ad Dominum, et ad majus desiderium 
accendit omnium animos. Non enim quod factum 


ὑπαντήσωμεν τῷ ἡμετέρῳ δεσπότῃ, ἔγειραι, μὲ 
νοι φανῶμεν νωθεῖς μηδὲ ῥάθυμοι, μηδὲ 0c] 
τις ἡμῶν περὶ τὸν οἰχεῖον καταγνώτω Ot 
ἡρέμα δὲ καὶ χιτῶνος ἥπτετο, καὶ δάχρυα μετὰ 
φωνῆς ἠφίει. Ταῦτα ἐπεὶ βραχὺν ὥσπερ jx 
χρόνον τῷ συξύγῳ καὶ διελέγετο, ὅδ γὰρ xx 
μαρτυριχὸν σῶμα ὅσον οὐδέπω ἐπιδημεῖν i 
ζῶν ἐκ τοῦ αἰφνιδίου, ὦ τοῦ θαύματος ὁ νὰ 
ὁρᾶται, x«l τὰ περιχείμενα ῥέψας, διαξωσάμε»»;: 
θὺς, τῷ μάρτυρι xal αὐτὸς προῦπήντα, xai τὸ -- 
βάλλον τοῦδε τοῦ δαύματος πλεέονα πρὸς τὸν k; 
παῤῥησίαν τῷ ἀθλητῇ ἐμαρτύρει, καὶ εἰς nu; 
πόθον τὰς ἀπάντων ψυχὰς ἀνέφλεγεν. 0: . 
δυσπαράδεκτον ἦν τὸ γεγονὸς οὐδ᾽ ἀμφίξολον͵ ε 


fuerat erat ejusmodi ut posset rejici, neque de p οὖς τῆς τελεντῆς θεατὰς εἶχε, καὶ περὶ τὰ Guía 


&o poterat esse ulla dubitatio : sed quos decessus 
habuit spectatores, et qui curam gesserant funeris, 
luerunt ii quoque testes resurrectionis. 

X. Cum longo autem tempore assedisset famulus 
sepulcro martyris, decimo quinto anno ab illo 
tempore, et paulo plus, ipse quoque excessit e vita, 
Atque tunc quidem considerantibus omnibus, qui 
ad hoc congregati fuerant, ubinam ab eis mar- 
tyricum corpus deponeretur, quoniam dubitationis 
non dabatur solutio, meliori et diviniori provi- 
dentis id statuendum reliquerunt, et coronam ex 
floribus contextam imponunt reliquiis. Protinus 
autem, tanquam ab aliquo missa, desuper advolans 
aquila, accepit coronam, et sensim movit pennas, 
et eas minus perhices habuit ad volandum- Sed 
illam quidem statim sequebatur populus. Ipsa 
autem quodam modo eum ducebat, tantum ante 
eos volans, ut non esset multum remota ab oculis. 
Et cum venisset ad propinquam silvam et deinde 
coronam ex alto demisisset in pulchro loco montis 
et volare ccpit celerius, et profecta est ad suam 
habitationem. Hoc illi conjicientes divinam esse 
indicationem, cum voluptate et magno studio con- 
currentes sacrum illud et divinum corpus illic 
sancte et divine deponunt. Quo in loco in hordier- 
num usque diem sanctus illic frequentes operatur 
curationes, et multa miracula, cuilibet roganti 
benigne apparens, et ejus curam gerens, in Christo 
Jesu Domino nostro : cui gloria et potentia, cum 


πονουμένους, τούτους x«i TÉ« ἀναδιώσεως zr 
μάρτυρας. 


I Χρόνον δὲ τῷ τοῦ μάρτυρος ὁ οἰχέττς τ: 
τδρεύσας τάφῳ, μετὰ πέμπτον ἐξ ἐχείνου np 
δέχα ἔτος, xai ὀλίγῳ τι πλέον, καὶ αὐτὸς ἀτὲ 
Τότε μὲν οὖν διασχοπουμένων ἀπαντων τῷ; 
τούτῳ συνειλεγμένων, ὅπον ἄραι καὶ τὸ μαοτυ:: 
αὐτοῖς χαταχείσεται σῶμα, ἐπεὶ xai λύσι; τῆς ἡ 
ρίας οὐκ ἦν, χρείττονε xat θειοτέρα zoo 
ψῆφον ἀνέθεσαν, x«i στέφανον ἄνθινον διαελέξεν 
τῷ λειψάνῳ ἐπιτιθούσιν, Αὐτέχα δὲ ὥσπερ ἃ τι 
ἀποστολῆς ἀετὸς ἄνωθεν ἐπιπτὰς τὸν στέγαων τὰ 
φει, xxi ἠρέμα τὸ πτερὸν ἐκένει, xai ἀργότερα τ 
τὴν πτῆσιν εἶχεν. ᾿Αλλὰ τῷ μὲν τὸ xij nh 
εἶποντο * ὁ δὲ οἷον αὐτὸς ἀφΏγεῖτο τοσούτω zer 
μενος τούτων, ὅσῳ μὴ τῶν ὄψεων ixi mir 
τασθαι" χαὶ δὴ πρὸς τῇ πλὨ σέον ὕλς jum tcx 
τὸν στέφανον ἐν τοῦ ὅρον κε; i», 
πτήσεώς τε ἥπτετο ταχυτέρας, x ti πὰ vut 
ἤθη ἐχώρει, Τοῦτο ἐκεῖνος Θεέαν am vox 
ἐπίδειξιν, σπουδῇ μεθ’ ἡ δονᾷς cuis, τ 
ἱερὸν ἐχεῖνο χαὶ θεῖον σῶμα ἱερῶς Uu xf ἴα 
χατέθεστο. Οὗ δὴ χαὶ πολύς ἐστε μέχοι n * 
ὁ μάρτυς ἰάσεσι καὶ ταῖς θαυματουῦία 
δεομένῳ παντὶ φιλανθρώπως ποιούμενος τὰς irm 
νείας, xai θερμῶς προϊστάμενος, ἐν Χριστῷ "hm 
τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ὦ à δόξα καὶ τὸ χράτος, v5 b 
tpi xai ἀγίῳ Πνεύματι, νῦν x«i ἀεὶ, χαὶ εἰ τὸ 


χαλῷ 


ταῖς 


Patre et sancto Spiritu, nuno et semper, et in ἢ) ἀτελευτήτους αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμέν. 


infinita sescula se&culorum. Amen. 


MARTYRIUM S. MENODORAR ET SOCIARUM. 








MAPTYPION TON ΑΓΙΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩ͂Ν 
MHNOAQPAZ, ΜΗΤΡΟΔΩΡΑΣ ΚΑΙ ΝΥΜΦΟΔΩΡΑΣ. 


MARTYRIUM SANCTARUM MULIERUM 


IENODOR/E, METRODOR/E ET NYMPHODOR FE, 


(Latine apud Surium ad diem 10 Sept. ; Greece ex cod. ms. Paris. n. 1526.) 


ὑδὲ γυναιξὶν οὐδὲ χόραις τὸ τῆς μαρτυρίας A 


ισται στάδιον, ἀλλὰ xci αὖται θανάτου χα- 
σι, χαταπαίζξζουσι τελετῆς * μᾶλλον δὲ χαὶ 
αὐτὴν χαὶ ἀσπάζονται, χαλὴν ἐντεῦθεν ἐμ- 
οὐρανῶν βασιλείαν ποιούμεναι. 
ro xxi à θαυμαστὴ τῶν παρθένων τριὰς, 
X, λέγω, χαὶ Νυμφοδώρα χαὶ Μητροδώρα, 
παρθενίας ὡς ἀληθῶς δῶρα x«i ἀναθήματα, 
€ ἐπὶ τοῦτο ἦλθον xai σὺν ἡδονῇ τὸ χέρδος, 
θάνατον ἀνδρειότατα εἴλοντο, οὐ παρὰ τὸν 


τὴν τῶν 


I. Nec mulieribus quidem, nec puellis clausum 
est stadium martyrii: sed et ee mortem conte- 
maunt,etdecessum habent proludo:imo veroipsum 
honorant etamplectuntur, ex eo pulchras sibi mer- 
ces comparantes, nempe regnum calorum.Propter- 
ea admirabilis quoque trinitas martyrum, et vir- 
ginum, Menodora, inquam, et Nymphodora et 
Metrodora, quse vere erant dona virginitatis, 
prompto et alacri animo ad hoc venerunt, et cum 
voluptate mortem susceperunt fortissime, non que 


τὰς χατάγοντα, oimsp δὴ xai θανάτου τρόπος.) ad inferos deducit, ut mors solel impiorum : sed ad 


À& πρὸς τοὺς ἀθανάτους νυμφῶνας, πρὸς τὰς 
ς τὰς ἱερὰς, πρὸς αὐτὸν τὸν φαιδρὸν νυμφίον 
θυμότατα παραπέμποντα. 

τράφησαν μὲν γὰρ ἐν τῇ Βιθυνῶν σωφρό- 
μάλα xai ἐλευθερίως (αὕτη γὰρ χατὰ τοὺς 
χλάδους ἤνεγχε τὰς παρθένους), χάριτες δὲ 
αρθενιχαὶ περιίσταντο) " συνανέτελλε δὲ xai 
o9 προσώπου ἄνθος, x«i τὸ ἐπὶ τῶν παρειῶν 
. Φαιδροτάτην μὲν γὰρ τὴν θέαν παρεί- 
ιαὶ διὰ τῆς τοῦ σώματος ὥρας, ἡἣ εὐγένεια 
ἧς αὐταῖς ἠρέμα ὑπαύγαζε, χαὶ ἀπεριέργως 
λαί. Κατὰ βραχὺ δὲ αὐταῖς ἀνέτρεχεν ἢ ἡλι- 
παρθενίας ἐρῶσαι, τὴν τῶν ἀνδρῶν ὁμιλίαν 
χαὶ τὴν ἐρημίαν ἐπόθουν. Διὰ Χριστὸν 
τὴν ἐνεγχαμένην ἀπολιποῦσαι χαταλαμθά- 
εῳὠλοφόν τι τῶν Πυθίων θερμῶν οὐ πόῤῥω, 
γοσύνῃ τε ἐν αὐτῷ διέξων xai περὶ τὴν Δ}. 
ἀρετῆς ἄσχῃσιν φιλοπόνως διέχειντο. Χρόνῳ 
t τὴν τοῦ θείου Πνεύματος εἰσοιχισάμεναι 
διδλαμπόν τε τοῖς χαλοῖς ἔργοις καὶ τοῖς 
, χαὶ τῇ ἀφθονίᾳ τῶν χαρίτων πόλις ἧσαν 
ἐπάνω ὄρους χειμένη. Καὶ διὰ τοῦτο χαὶ 
ἧλκε γένονται, xai πολλοὶ πρὸς αὐτὰς συῤ- 
σαν, οἱ οὐ μόνον νοσων τε χαὶ πνενμάτων 
ἀπηλλάττοντο ἀλλὰ χαὶ φῶς ψυχῆ: x«t 
|! ἐπλούτουν, Ταῦτα x«l εἰς Φρόντωνα φοιτᾷ, 
ἀρχὴν τηνιχαῦτα τῆς περιχώρου ταύτης 
vo, Μαξιμιανοῦ τὴν Ῥωμσίων βασιλείαν 


eternos thalamos et sacros ρογίίουβ, ad et ipsum 
jucundum sponsum Christum transmittit alacriter. 


11. Atque modeste quidem et liberaliter fuerunt 
educate in Bithynia (ea enim tanquam generosos 
aliquot ramoshas tulit virgines), eteas cireumvola- 
runt gratie virginitatis: simul autem exortus est 
etiam flos in vultu, et rubor in genis. Nain et 
jueundissimum exhibebant spectaculum, et per 
speciem corporis anime nobilitas sensim in eis 
relucebat : et erant pulchre citra curiositatem. 
Paulatim aulem eis excurrebat etas, οἱ amantes 
virginitatem fugiebant hominum consuetudinem, 
et desiderabant solitudinem. Propter Christum 
ergo, relicta quie eas tulerat patria, veniunt in quem- 
dam tumulum non procula Pythiis thermis, ettem- 
peranter in eo vivebant, et in omni alia virtutis 
exercitatione studiose erant et diligentes. Cum 
autem procedente tempore admisissent orinem gra- 
tiam divini Spiritus, bonis resplendebant operibus,et 
miraculis,et copia gratiarum erant revera civitas sita 


C supra monter. Et ideo cito evadunt manifeste, et 


inulti ad eas confluebaat:qui nou solum liberabantur 
a morbis et a malis spiritibus, sed fiebant. etl 
diviles luce animae et salute. Hes pervoniuntetiaua 
ad aures Frontonis, cujus fidei coiniunissa fuerat re- 
gionis iliius administratio, Maximiano (enente 
Romanorum imperium : eLeootinuo mittit Fronte 


θδδ 


MENSIS SEPTEMBER. 


guum assessorem cum ministris et satellibus Ὁ διέποντος * xei πέμπει τὸν συμπάρεδρον ι 


jubens ut quereret virgines. 


lI. Cum autem invente fuissent, Undenam, 
dicebat judex, tanta est vobis audacia, ut, mitto 
estera, Deum colatis, quein. neque ipse magnus 
Maximianus, neque nos honorantes in hodiernum 
usque diem conspecli sumus ἢ Nequaquam autein 
perturbate, sed in eodem anime statu manentes 
virgines, Nos, o judex, dixerunt, non humano 
decreto Deum nosse didicimus ; sed eum utique, 
qui semper est, et universum intuetur, confite- 
mur :qui etiam hune continet ordinem univer- 
sorum, et potestate, non essentia, mente compre- 
henditur : qui munda vits delectatur et virtute, 
etiis quisic ex virtute vitam agunt sue boaoi- 
tatis gratia, soleL apparere : et sub quo reges 
imperant, et Lyranni terram sua obtinent di. 
tione. Virgines haec valde constanter et concinne 
respondentes preses intuens, et modestiam valde 
est admiratus, et responsorum sapientiam. Diu ita- 
que tacens, et hec ducens pro miraculo, vix 
tandem secundam intulit interrogationem, rogans 
quaenam essent earum nomina, et que patria. 
llle autem : Primum quidem, a Christo vocate 
suinus, dixerunt. Quod si etiam nomen ἃ baptisino 
impositum oporteat addere, una quidem Menodora, 
altera autem Metrodora, deinde tertia Nympho- 
dora, dicimur. Patria autem nobis est Bithynia. 


Ex eodem vero semine productte sumus, et ab Q Βιθυνῶν. 


eadem matre sumus educate, et ab eisdem 
parentibus dilecte, sumus, et eamdem matrem 
eteumdem patrem appellavimus. Eamdem quoque 
vitae rationem secutae sumus, et eamdem adhuc 
tenemus sententiam. 

IV. Morum itaque et verborum liberalitatem ille 
silentio admiratus, curiose admodum et callide 
vafer ille conatus est protinus virgines seducere : 
Ne ergo, dicens, qu& dii ad concordiau bona dede- 
runt, vos, ochare puelle, reddatis vana et inania, 
sed super hec etiam alia edificate, et mibi 
parentes, diis quoque communiter sacrificate et 
tanquam sorores in benevolentia erga eos con- 
sentite protinus, nec sustineat altera alteram 
sororem videre turpissima, o dii ! 
patientem, etflorem pulchritudinis probris etcontu- 
melis miserabiliter affici. Hsec ergo, ut qui, 
quee oportet dicam el. vobis utilia, a me accipite, 
et mihi parete, tanquam patri, in vos paternam 
servanti  affeclionem. Sic enim imperatoris 
benevolentiam assequemini etgloriam, et vos exci- 
piet affluentia et mare bonorum ; et merito felices 
semperexistimabimini, et memorie mandabimini : 
sin. minus immane et crudele supplicium 
consumet pulehram vestram et teneram speciem. 
Ad hec excipiens Menodora, Αἱ nobis, inquit, 
o judex, nec que tu promittis videntur esse 
magna, neo que tu rursus minaris possunt 


Φρόντων μετὰ πολλῆς τῆς ὑπερασπεσάντων x 
δορυφόρων πληθύος τὰ χατὰ τὰς παρθένου 


ἐπιτρέψας. 
Γ΄. Ὁ δὲ διὰ τῶν ὑπηρετουμένων αὐτῷ 
μεταστειλάμενος ταύτας, Πόθεν ὑμῖν * τι 


ἔλεγε, τόλμα, ὡς, ἵνα τᾶλλα παρῶ, Θεὸν cé 
οὔτε Μαξιμιανὸς αὐτὸς ὁ μέγας οὔθ᾽ busi;: 
ἄχρι καὶ νῦν ὥφθυμεν ; Ὑπὸ τῷ αὐτῷ τοῦι 
&ntp τῆς ψυχῆς παραστήματι αἱ παρθένοι, 

ὦ ἄρχων, ἔφησαν, οὐχ ἀνθρωπένῳ δόγματι 
ϑεύμεθα εἰδέναι Θεὸν, ἀλλὰ τοῦτον δήπου - 
ὄντα x«i τὸ πᾶν ἐφορῶντα ὁμολογοῦμεν, ὃς xa 
τὴν τῶν ὅλων συγχρατεῖ τάξιν καὶ δυνάμει 

οὐσίᾳ χκατανοεῖται͵, ὃς καθαρᾷ τε mde τ 
χαὶ ἀρετῇ, xai τοῖς οὕτω μὲν κχαθαρώῶ;, 
δὲ ἐναρέτως βιοῦσι, τῇ τῆς οἐχείας ey 
χάριτι φιλεῖ ἐπιφαίνεσθαι, xai ὑφ᾽ οὗ Dac. 
ἄρχουσι χαὶ τύραννοι χρατοῦσι TQ γῆς. Τα, 
παρθένους ἀτρέπτως πάνυ καὶ ἐμμελῶς ax 
μένας ὁ ἄρχων ἐμδλέψας, ὑπερηγάσθη τὴν 

σμίαν παράστασιν x«i τὸ τῶν ἀποχρίστων x 
xai εὐσύνετον. Καὶ οὕτως ὧν ἐπὶ πολὺ Giwfu 
ἐν θαύματι ταύτας ποιούμενος. ὌΨε δ᾽ οὖν in 
δευτέραν ἐρώτησιν ἐπῆγε, τίνα τε τὰ Oxiri 
ἥτις αὐταῖς πυνθανόμενος à πατρίς. Διὶ ἦς} 
μὲν ἀπὸ Χριστοῦ χεχλήμεθα, εἶπον. Εἰ ἢ χα 
ἀπὸ τοῦ βαπτίσματος ὄνομα δεῖ seshóm,ii 
Μηνοδώρα ἡ δὲ Μωητροδώρα, καὶ i: to 
Νυμφοδώρα, λεγόμεθα, Πατρέδος pata : 
Ἔφυμεν δὲ ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ σπιρχσς: 
ὑπὸ τῆς αὐτῆς μητρὸς ἐτράφημεν, καὶ yet 
τῶν γονέων ἡγαπήμεθα, καὶ τὴν αὐτὸν pitis 
τὸν αὐτὸν πατέρα προσηγορεύσαμεν. κα, 
δὲ ἡψάμεθα τῆς αὐτῆς, καὶ τῆς ἴσους ἔπ qux 
γνωμὴς. 

Δ΄, Τὸ ἐλευθέριον τοίνυν τοῦ τε τρόξο, τὰ 5 
ῥημάτων ἡσυχῆ ἐκεῖνος θαυμάσας, nui G 
ὁ δεινὸς χαὶ ὑπούλως, χλέψαε τὰς παρίθυυϊ s 
ἐπεχείρει, Mà οὖν ἃ oi θεοὶ, λέγων, m vim 
ταῖς ἀδελφαῖς παρέσχον τὰ ἀγαθὰ, pius in 
ὦ φέλαι χόραι, ποιήσητε ^ ἀλλ᾽ ἐπὶ ταῦτα τῷ ὅ 
οἰκοδομεῖτε φιλιχλὰ ἔργα, καὶ ἀδελφά μοι cs: 
φρονεῖτε xxi πειθήνιοίέ μοι Tous 
οὕτω x«i τοῖς θεοῖς θύσατε xai w d 


λοιποῦ 
χοινῇ 


et acerbissimna p) φαὶ, x«i μὲν περὶ τὴν εἰς αὐτοὺς εὔνοιαν sl 


διαστᾶσαι ἀλλήλων, ἀνάσχεσθε ἀδελφὸν ὑμὼν ἃ 
τὰ αἴσχιστα, ὦ θεοὶ, xai πεκρότατα vrwubra 
χαὶ τὸ τῆς ὥρας ἄνθος ἐλεεινῶς ὑδριζόμενν. 
οὖν τὰ δέοντα xai λυσιτελῇ, λέγοντος ἐμοῦ, εἰ 
ἀποδέχεσθε, x«l μοι ὅσα χαὶ περικείθεσθι τε 
χὴν πρὸς ὑμᾶς τηροῦντε διάθεσιν. Οὕτω γ 
εὐμενείας τε ἀπολαύσητε βασελικᾷς καὶ deni! 
ροιώ τε βίου ὑμᾶς καὶ ἀγαθῶν ἐχδέξεηται θέ5 
xai μαχαρίζοισθέ γε δικαίως τὸν ἀεὶ χρόνη, 
μνήμης τυγχάνοιτε. Εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλὰ χεὶρ exo 
χόλασις ὠμοτέρα, τὸ χα)ὸν, oluor τὰς Gem 3 
χαὶ ἁπαλὸν ἀναλώσουσι. Πρὸς ταῦτα Μοιὰ 
ὑπολαδοῦσα, 'AXM ἡμῖν, ὦ ἄρχων, εἶπεν, εἷι 


MARTYRIUM S. MENODOR,E ET SOCIARUM. 658 


σοῦ ὑπισχνούμενα μεγάλα, εἶναι δοχεῖ, οὔτε Α ullum terrorem incutere. Nam frui quidem divitiis, 
ἅλιν τὰ ἀπειλούμενα φόδον ἐμποιεῖν δύναται. — etdeliciis et gloria et aliis jucundis,quo majorem ha- 
v μὲν γὰρ, xal τρυφῆς, xal δόξης, x«i ἡ τῶν — betadtempus voluptatem, eo stabilius ac diuturnius 
ἡδέων ἀπόλαυσις, ὅσῳ πρόσχαιρον ἔχει τὴν illic habet supplicium. Supplicia autem, et hujus, 
, τοσούτῳ μόνιμον ἐκεῖθεν τὴν τιμωρίαν: αἱ in quod cadit interitus, corporis afflictio, nos 
ἰάσεις xxl ἡ τοῦ φθαμρτοῦ τούτον σώματος quidem hicfortasse molestia atficiunt,et efficiunt ut 
€ λυπήσουσι μὲν ἴσως ἐνταῦθα xal μιχρὸν — doloraliquis sentiatur: letitiam autem conciliabunt, 
α΄ παρασχευάσουσιν, εὐφροσύνης δὲ ἡμῖν que nunquam estdesitura. Nam malum quidem 
. πρόξενοι μηδέποτε πανομένης. Σοῦ μὲν γὰρ — quod a te inferlur est ad tempus, et bonum quod 
χαχὸν πρόσχαιρον x«i τὸ ἀγαθὸν mapspyópt — confertur preeterit ; nostri autem Domini et id quod 
ὕ ἡμετέρου δὲ Δεσπότου καὶ τὸ λυποῦν aio- affert molestiam est eternum, et id quod leetitia 
ἢ τὸ sugpatvov ἀεί mort διαμένον. Ταύτῃ δὲ — afficit semper manet. Sic et magis videbimur so- 
λον ἀδελφαὶ δόξομεν, x«i ἀδελφαὶ τὰς ψυχὰς — rores, et sorores animis potius quam corporibus, 
à τὰ σώματα, εἰ ὥσπερ μία γαστὴρ ἡμᾶς — sisicut nos venter unus peperit, ita etiam mors 
οὕτω χαὶ θάνατος εἷς ὑπὲρ ἀσεδείας τελειώ- — consumet pro pietate, et idem suscipiat thalamus. 
| θάλαμος ὁ αὐτὸς ὑποδέξεται. Οὕτως οὐ λυ- B Sic non dissolvetur nobis amicitia, neque a nobis 
| ἡμῖν ἡ φιλία οὐδὲ ἀφ᾽ ἡμῶν διαστησόμεθα, — invicem separabimur : sed perpetuam servabimus 
ἡνεχῇ τὴν ἀδελφότητα ἑαυταῖς χαὶ τὸν cvQv- nobis fraternitatem et conjunctionem, si ei qui 
ἡρήσομεν, εἰ τῷ ἀδελφὰς ἡμᾶς πλάσαντι — nos finxit sorores exhibeamus etiam sororias vo- 
x«l τὰ φρονήματα παραστήσομεν. 'AMY οὐχ  luntates. Sed te non negabimus, sponse Christe, 
ἐεθά ci, νυμφίε Χριστὶ, ἔμπροσθεν τῶν &v- — coram hominibus. Nec tu ergo nos neges coram 
, μὴ τοίνυν μηδὲ αὐτὸς ἡμᾶς ἔμπροσθεν — Patre nostro, qui est in coelis. Castiga itaque, o 
τρὸς σον ToU ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Πρὸς ταῦτα, judex, hunc tibi pulehrum florem corporis, et 
στὰ, χόλαξε τὸ χαλόν cou τοῦτο τοῦ σώματος consume flagellis. Nullum enim ornamentum pul- 
αἱ καταδαπάνα ταῖς μάστιξιν, οὐδεὶς γὰρ οὕτω — cherrimum, neque aurum, neque tegumentum ul- 
ὃς κόσμος, οὐδὲ χρυσὸς, οὐδὲ πολυτελὲς ἐπ lum magnificum et varium, ita ornaverit corpus, 
'al ποικέλον οὕτω κοσμήσειεν ὡς αἱ σαὶ πληγαὶ,  uttue plage, tua flagella, que nos jamdiu sitimus 
μάστιγες, ἃς ἐκ πολλοῦ ὑμεῖς διψῶμεν διὰ — propter Christum, et que adhuc magis desidera- 
» καὶ ὧν ἔτι γλιχόμεθα. mus. 
T«üra οὐχ ἥνεγχε πράως ὁ διχάζων, ἀλλὰ V. Hec non moderate tulit judex, sed omnem 
θυμὸν χατὰ τῆς παρθένου ταύτης ἀφῆχε" ( iram in hanc immisit virginem ; et statim jubet, 
βαχρῆμα χελεύει Μηνοδώραν περιδϑυθεῖσαν, — aliis duabus abductis, exutam Menodoram ctedi a 
σαρσι διαξαίνεσθαι τοῖς δημίοις xai ταύτρ — quatuor lictoribus, et sic exclamare preconem: 
ουχα ἐμθοᾷν" Θεοὺς τίμα, βασιλέα εὐφήμει, — Deos cole ; bonis verbis et laudibus prosequere 
ἱμένους νόμους μὴ ὕδριξε. Ἢ δὲ xoi ὡρῶν — imperatorem ; latas leges noli injuria afficere. Illa 
ig πληγαῖς διαξαινομένη, οὐδεμιᾶς ὥσπερ autem, cum duabus horis ceederetur, nullum sensit 
ἠσθάνετο, περιουσίᾳ μέντοι γενναιότητος — dolorem. Nam propter insignem generositatem ne 
ἱστέναξε ταῖς πληγαῖς. Τὸ δὲ τῆς ὄψεως δός plagis quidetn ingemiscebat. Vultus autem rubor 
Je ὀλίγον ὠχρία' ὅλῳ γὰρ ὄμματι πρὸς τὰ — nihil omnino expalluit ; toto enim oculo aspiciebat 
t ἑώρα, xal ταῖς ἐχεένων ἐλπίσι τὴν ψυχὴν ad futura, speque suspensus et erectus erat ejus 
rto. 'O μέντοι ἀνόητος ἄρχων, diu je. — auimus. Stultus autem judex, qui heec perspicere 
τα οὐχ ἔχων, τετύφλωτο γὰρ τοὺς τῆς —nonpoterat(occecatosenim habebatoculos anime), 
ὀφθαλμοὺς μαλαχωτέρᾳ ὑπὸ τῶν μαστίγων existimabat se propter tormenta molliorem habi- 
θαι τῇ μάρτυρι dero, xai ἐπὶ τὰ mpórepa — turum martyrem, et ad ea, ad que prius,eam hor- 
p καὶ θύειν αὖθις ἐχέλευεν. Ἢ δὲ, Καὶ τέ tabatur, et jubebat rursus sacrificare. Illa vero : 
uro ἕτερον, ἔφη, μάταιε, τὸ ἔργον ἱμοί ; Ἤ p Εἰ quodnam, inquit, aliud, preter hoc, opus a me 
ἧς ὡς ὅλην ἐμαυτὴν τέθυχα τῷ ἐμῷ 0:20;  factumest? Annou vides, quod me totam Deo meo 
tà αἴματέ μου ὠφέλεια ἐν τῷ χαταδαίνειν — sacrificavi? Quenamenim estmeo sanguiniutilitas, 
διαφθορὰν, εἰ μὴ τῷ ἐμῷ τοῦτο προλαδουσα — dum descendo in interitum, si non euin prius meo 
ὦ νυμφίῳ ; Ταῦτα, ὥσπερ τις σπινθὴρ τῷ — sponso sacrificavero ? Hec cum veluti quedam 
umapédpou θυμῷ ἐμπεσόντα, ἐξῆπτε μᾶλλον scintilla cecidissentin animum assessoris, eum ma- 
καὶ ἀνέφλγε, χαὶ σφοδροτέραν χατὰ τῆς gis accenderunt, et ejus furorem vehementius 
υχῆς ἐκείνης ὥπλιζε τὴν μανίαν, xci ῥά-  inflammarunt et armaverunt contra sacram illam 
νετρίδετο τὰ ὀστᾶ ἡ γενναία x«i συνεθλᾶτο, — animam. Et virgis ossa conterebantur, et confrin- 
υμένη ὅλως, μὴ μεταπίπτουσα. Τῷ γὰρ —gebantur gene rosee martyri, que non movebatur 
τοῦ Χριστοῦ πόθῳ ἐδέδετο πάντοθεν, Εἶτα — omnino, nec concidebat. Erat enim omni ex parte 
ἰῳ τὴν ἄφιξιν προμηνύει, καὶ, Κύριε 'Ipsoo alligata valido ac firmo Christi desiderio. Deinde 
μέγα βοήσασα, τὸ ἐμὸν ἀγαλλίαμα, ὁ ἐμὸς sponso suum adventum significat. Εἰ cum magna 
à σὲ τὴν ἐλπίδα τὸν ipàv χαταφεύγω: — voce olamasset ; Domine Jesu Christe, mea exsul- 


659 


MENSIS SEPTEMBER. 


tatio, meus amor, ad te spem meam confugio, Α δέξαι μου rà» ψυχὺὸν μετ᾽ εἰρώνης" αὐτὸ τὶ ἐ 


aceipe in pace meam animam, et ipsum emisit spi- 
ritum, et preclare ascendit ad sponsum, quem 
diligebat, pro ipso susceptis stigmatibus et vulne- 
rum,cicatricibus exornata, et quovis flore specio- 
sius et jucundius variata. 

VI. Post quartum autem diem cum apud se con- 
sultassetassessor, ne ab aliis quoque ejus sororibus 
vinceretur, et animum versasset in omnem partem, 
et mentis quodammodo intima explicasset pene- 
tralia, Metrodoram quidem et Nymphodoram ducit 
ad tribunal. Eas autem ille quidem miser sub suum 
producit conspectum, et ponit ante pedes virginales 
pulchrum illud corpus sororis, quod non habebat 
amictum, non integumentum, totum tumidum et 
confectum vibicibus, apertaque flagrorum et pla- 
garum vestigia ferens in omni membro, et quasi 
sentibus obsitum vulneribus, mirabile quoddam 
spectaculum et nec ipsis quidem oculis credibile. 
Sic enim existimabat fore, ut eas obstupefaceret, 
et metum eis afferret, timentibus ne eis tale ali- 
quid eveniret. Sed illius quidem corpus sic fuit 
propositum, et omnes qui circumsistebant, animo 
perturbabantur,et manifestas effundebantlacrymas, 
et eo spectaculo movebantur ad misericordiam, 
preter sevam et immanem animam judicis. Eum 
enim non misericordia sed ira potius subibat et 
indignatio. llle autem trahebantur quidem a pro- 
priis visceribus ad lacrymandum ; sed id eis nequa- 
quam permisit conscientia. Sciebant enim et mar- 
tyrem esse sororem, et ipsas quoque hoc postea 
futuras, etadipsam mox esse venturas perconsum- 
mationem. Itaque sic fuerunt affecte, perinde ac 
si venissent ad thalamos sororis ; erantque valde 
lete et plene voluptate, ut que eam deducerent 
ad thalamos, in quos non cadit interitus, et ut 
ne ipse ab iis essent remote properarent. Sed 
judex etiamsi tam forti et tam excelso fuissent ani- 
mo ad conspectum sororis, non desperavittamen se 
eas esse persuasurum ; sed (ut est in proverbio) 
omnem movit lapidem, partim quidem minis tor- 
mentorum tentans earum labefactare animum par- 
tim autem bonorum promissis illicere; et, Si sacri- 
ficaveritis, inquit, scribam statim ad imperatorem. 
Ille autem pecuniis et opibus multis vos donabit, 
vosque viris genere et dignitate clarissimis con- 
junget matrimonio, et invenietis sponsos dignos 
vestra pulchritudine. 

VII.Etis quidemhec; ille autem : Quousque, dice- 
bant, non cessabis, miser, nonnostro solum Scopo, 
sedetiam libi ipsi dicere contraria ?et nunc quidem 
nos vocare sorores hujus bea!z, nunc autem nos 
aggredi, tanquam alienas, et que facile possunt 
vinci? Si nos ergo credidisti esse sorores genere, 
hanc etiam pro pietate constantiam, et nihil abjec- 
ctum et illiberale, neque tali sorore, neque illa, ex 
quatres rami orti sumus, radice indignum inven- 
turum existima. Sin autem vis scire, qualis sit nostra 
constantia, ex ea quie precessita ccurate intellige. 


B 


τὸ πνεῦμα x«i πρὸς ὃν γάπα νυμφίον λακ: 
ἀνέοχεται, τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ στέγμασι καὶ ταὶ; 
οὐλαῖς χάλλιστα διεεσχευασμῶνς͵ 
ἄνθους εὐχροώτερόν τε πεποιχιλμὸς 


τραυμάτων 
παντὸς 
χαριέστερον. 

C'. Μιτὰ μέντοι τετάρτην ὡμέραν σχεύ αν, 
συμπώρεδρος ὅπως ἄν μὴ χαὶ τῶν ἄλλων κα; 
ἀδελφῶν ἡττηθείη, καὶ πανταχόθεν σνγᾳαροττὰ 
x«i ὥσπερ τινὰ βαθυτέραν ἀναπτύξας goi, V 
φοδώραν μὲν ἄγει χαὶ Mxrpodopo» τῷ Biz 
παράγει δὲ ὁ ἄθλιος ὑπὸ τὴν ὄψιν αὐταῖς m. 
τῶν ποδῶν τίθησι τῶν παρθανεχῶν τὸ xaln ἐξ 
τῆς ἀδελφῆς σῶμα" οὐκ ἐπίόλημα ἔχον, οἱ rua 
λυμμα, ὅλον διωδηχὸς τοῖς μώλωψι xai -— 
σμένον, σαφῆ τὰ τῶν μαστἔέγων ἴχνη xxi toa 
“ὧν ἐπὶ παντὸς φέρον μέλους xai ἡ xmv ene x, 
τραύμασι, παράλογόν τε θέαμα καὶ οὐδὲ wc 
στὸν ὄμματι. Ταύτῃ γὰρ αὐτὰς κατακπλίξιο καὶ 
εἰς δέος ἐμδαλεῖν dero, δεδοικυέας μὴ καὶ oc 


τὰ παραπλήσια παθεῖν γένοιτο. ᾿Αλλὰ n. 
ἐχείνης σῶμα οὕτω προέχειτο, χαὶ rw, 
περιεστηχότες ἐπληροῦντο πάθους, χαὶ uh 


χρυα φανερὰ χατήγοντο, καὶ εἰς Om “πὶ 
θέας ἐχινοῦντο πλὴν τῆς τοὺ δικχαστοὺ ψχί; τὶ 
ἀπηνοῦύς τε x«i ἀνημέρου. Τοῦτον Ju n ὧᾳς 
ἀλλ᾽ ὀργὴ μᾶλλον x«i νέμεσις ὑὕὑπεισξα, 4f ὦ. 
χρύσαι μὲν ὑπὸ τῶν οἰχεέίων GT] iae, 
τὸ συνειδὸς δὲ αὐταῖς οὐκ ἀπεέτρεει. Moe ju 
μάρτυραῳ τε τὴν ἀδελφὴν Sive, xai τοῦτο πὸ eek 


C μικρὸν ὕστερον ἔσεσθαι, | xoi πρὸς tn V» v 


D ἀξιώμασι περιφανεστάτοις πρὸς 


δέπο χωρῆσαι διὰ τῆς αὐτῆς τελειώσιως uw 
χαὶ ὡς ἐπὶ παστάδας τῆς ἀδελφᾷς wan 
διέχειντο, xai φαιδραί τε ἦσαν xei ijmim, 
οἷα ἐπὶ τοὺς ἀχηράτους νυμφῶνας EXE τῶν 
πουσαι ταύτην, ὧν μηδὲ αὐταὶ ἀκπολειφέξια τὲ 
γοντο. 'AÀ)' ὁ διχαστὴς, χαΐέτοι γενναίως side 
τεύεισῶν τῶν παρθένων πρὸς τὴν τὰς Aus; 
ὅμως τὸ πείσειν αὐτὴν οὐκ ἀπέγνω. AU (wai 
λόγος) πάντα λίθον éxívst: τοῦτο μὲν ἀσευε; ἃ 
σάνων χατασείειν αὐτῶν τὸ στεῤῥὸν τοὺ o 
τος, τοῦτο δὲ χαὶ ἀγαθῶν ἐπαγγελέαις vrwz 
αὐταῖς: πειρώμενος" χαὶ ὡς Ei θύσετε, etri, yh 
παραχρῆμα τῷ acts. 'O δὲ xai Xoiosn s» 
πλούτω πολλῷ χαριεῖται, καὶ &vdodct γίνι τά 
γάμον ii 
ἄψειε, x«i ἀξίους τοῦ χάλλους ὑμῶν εὐούτει 
γυμφίους. 

7΄. Καὶ ὁ μὲν ταῦτα' αἱ δὲ, Μέχρε τίνος, ἦτο 
παύσῃ, ἄθ)ιε, οὗ τῷ ἡμετέρῳ μόνον σχοξί͵ 
xai σεαυτῷ τὰ ἐναντία δεαλεγόμενος ; χαὶ va 
ἀδελψὰς ἡμᾶς τῆς μαχαοέας ταύτης χαλῶν, ra 
ὡς αλλοτοίκις οὔσαις εὐχεερώτοις προσθαλλω; 
τοίνυν ἀδελφὰς εἶναι τὸ γένος πεπέστευχας,͵ Wi 
χαὶ τὴν χαλὴν ταύτην ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας 6 
ὑπολάωθανε, xai unÓtv ἀγεννὲς ἂν Bub ca 
μηδὲ ἀδελφὴς τοιαύτης μηδὲ ῥίξης ἔπεσε 
τρεῖς ἔφυμεν χλάδοι ἀνάξιον. Ei δὲ zm 
ἡμῶν βούλει μαθεῖν ὁποῖα di» τὸν ὄνστασυ 




















οἱ 


MARTYRIUM 8. MENODOPUE ET SOCIARUM. 


688 


προλαβούσης ἀχριδῶς μάνθανε. El yàp xat ἃ Si enim ea, eum nullum haberet exemplar proposi- 


τοδείγματος τηλιχαύτη ὥφθη τὴν ἀρετὴν, τί 
ἡμεῖς δράταιμεν πρὸς τοιοῦτον ὑπόδειγμα 
inv βλέπουσαι: 'H οὐχ ὁρᾷς ὅπως ἡμᾶς 
ἕνη προτρέπεται, χαὶ τῆς συγγενείας ὑπομι- 
χαὶ πρὸς τὸν ὅμοιον παραθαῤῥύνει ξῇλον, 
θλήσεται τύπον ἑαυτὴν παρασχοῦσα; Ἧς 
"λειφθησόμεθα ἴσθι, οὐδὲ τὸν ἐχείνης ἐΐγέ- 
ιἱμάσομεν. Οὐ ψευσόμεθα τοὺς τεχόντας, 
πατέρας εἶναι πείθουσαι μόνης, εἰ περὶ τὴν 
ἡμᾶς κινδυνεύσομεν.  'Eppéro πλοῦτος, 
ἰόξα, τὰ ἐπὶ γῆς ταῦτα καὶ εἰς γῆν αὖθις 
ἐῤῥέτωσαν φθαρτοὶ μνηστῆρες. Ἔχομεν 
ἡμεῖς τὸν ἡμέτερον νυμφίον, οὗ σφόδρα 
Ὁ xai προῖκα μόνον τὸν ὑπὲρ αὐτοῦ δοῦσαι 
παστάδας τε ἱερὰς, xat θαλάμους ἀθανάτους, 
ρῶνας διηνεχεῖς ἀντιλάδοιμεν, xai παρ' αὐτῷ 
βασιλεύσομεν. 
oóg ταῦτὰ ὁ διχαστὴς, εἰδὼς ὡς ἀνύσειε μὲν 
δὲν, φλεγυαίνοντε δὲ ὅμως τῷ θυμῷ χαρι- 
τὴν δευτέραν τῶν ἀδελφῶν δευτέρᾳ δίδωσι 
τάνοις. Καὶ μετεωρίζει μὲν ἐπὶ τοῦ ξύλον ἡ 
γυνὴ Μητροϑώρα, λαμπάδες δὲ πυρὸς 
αὐτὴν πάντοθεν" xal ὡρῶν δύο τῷ ἀπηνεῖ 
τιεζομένη χολάσει, τὸν ἐραστὴν ἐπεδοᾶτο 
αὶ τὴν ἐχεῖθεν ἐχάλει ἐπιχουρίαν. ᾿Αλλὰ 
& τῆς εἰδωλιχῆς ἡμέλει ἀπάτης, ἀλλ᾽ ἐμυ- 
τε αὐτὴν xai, ὅπερ ὧν ἀληθῶς, αἰσχύνην ἐδεί- 
γῶωτα. Ἔνθεν τοι x«i χατάγει μὲν τὴν 
ἐχεῖθεν * μοχλοῖς δὲ σιδηροῖς ὑποδάλλει xal 
αὐτῆς πιέζει σῶμα xal καταθλᾶ. "Excivn 
àv φύσιν ἤδη ἀπαγορεύσασαν αἰσθομένη, τῷ 
v συλλαλεῖ Νυμψίῳ, ola δὲ διὰ τοῦ θανάτου 
τὸν πλησιάξονσα, xai τὸν νυμφῶνα ἑαυτῇ 
στχευάξει. Εἶτα xal τὴν ψυχὰν ταῖς ἀγγέ- 
J| πιστεύει, xx) ὅλη πρὸς αὐτὸν ἐχϑημεῖ, O 
ς δὲ ἄρχων ἐχεῖνος τοῖς ὅλοις ἀπαγορεύσας, 
τῆς αἰσχύνης ὑπερφνὲς ὑπενεγκεῖν οὐ ϑυνά- 
πελίπετό τινα ÓOu'»Q ἑαυτῷ παραμυθίαν, τὴν 
ὧν ἀδελφῶν * xal παραστησάμενος Νυμφο- 
! πρᾶον ἀναισχύντως χαὶ ἱλαρὸν ὑπεχρίνατο, 
σθητί μοι xà» αὐτὴ, ἔλεγεν, ὦ χαλὴ νεᾶνις, 
πλέον τῶν ἄλλων, «i φέλαι τῶν θεῶν ἴσασι 
χαὶ τοῦ χάλλους ἄγαμαι χαὶ τῆς ἡλικίας 
' πείσθητέ μοι τῷ οὕτως ὡς παιδὸς γνησίας 
ριχαιομένῳ, xai προσελθοῦσα, Tí τοῦτο 
τροσχύνησον τοῖς θεοῖς μόνον, xai αὐτίχα 
μὲν εἴσεταί σοι χάριν ὁ βασιλεύς" δώσει 
χρήματα καὶ τιμὰς, xai τό γε μεῖζον, παῤ- 
à» πρὸς αὐτόν. Εἰ δὲ μὴ, ἀλλὰ χακῶς, οἴμοι ! 
"h ἀπολεὶ, xai οὐδὲν πάντως τῆς πιχρᾶς 
ὐνήσῃ τελευτῆς ὥσπερ οὖν οὐδ᾽ αἱ ἀδελφαὶ 
«v0. 
ὕτως οὖν τοῦ ἄρχοντος εἰρηχότος, ἐπὶ τέλει 
φρόνιμον χαὶ τῶν ἀδελφῶν συνετωτέραν εἰ- 
ἰχείνη τῶν ἄλλων αὐτοῦ λόγων ὅσα x«i λή- 
τίσασα " τὸ φρόνιμον δὲ μόνον ὑπολαδοῦσα, 
ι αἰσχύνῃ, ἔφη, οὐδὲ ἐρνθριᾷς, νῦν μὲν φρό- 
ὁομάζων, νῦν δὲ τὸν ἀληθᾷ κχἀταλιποῦσαν 


tum, tantam ostendit virtutem, quidnam fecerimus 
nos tale exemplar, nempe sororem, aspicientes ἢ 
Àn non vides, quemadmodum illa vel jacens nes 
adhortatur, et cognationem revocat in memoriam, 
et ad talem zelum nobis addit animum, seipsam 
prebens pulchrum exemplar decertationis ? 4 qua 
certo scías nos non esse discessuras, neque illius 
nobilitatem habituras contemptui. Non fallemus 
parentes, illius solius parentes essa perguadentes, 
sj in periculum veniamus de pietate. Valeant 
divitis, valeat gloria et hec quse sunt e terra 
el rursus in terram revertuntur. Valeant proci, 
in quos cadit interitus. Habemus nos Christupa 
nostrum sponsum,quem valdeamamus, et cui cum 


B dotem solum dederimus,eam quam proipso subimus 


C 


mortem, sacros immortales et efernos accipiemug 
thalamos, et preclare apud ipsum regnahimus. 

VIII. Ex his intelligens judex ae nihil quidem effe- 
cturum, ferventi tamen ire indulgens, secundam 
sororem seorsum dat secundo loco torquendam. Et 
sublime quidem in ligno pendet mulierum, fortis- 
sima Metrodora, lampades autem ignia eam urebant 
ex omni parte; etcumspatio duarum horarum. hoc 
gravi premeretur supplicio, &olum suum clamabat 
amatorem, et ejus invocabat auxilium. Sed peque 
idolorum negligebat deceptionem, sed et eam sub- 
sannabat, et, id quod eratrevera, turpem ostendebat 
et ridiculam. Deinceps autem generosam quidem 
illam virginem illinc deducit, ferreis vero veotibus 
subjicit et universum ejuscorpus premitet confrin- 
git. Illa autem, defatigatam jam sentiens naturam, 
sponsum dilectumalloquitur, utque per morter ei 
appropinquaret, et sibi parat thalamum. Deinde 
animamsuam credit manibus angelorum, ettota ad 
ipsum excedit.Iniquus autem illejudex spem ampem 
abjiciens, etnon valensferre summum dedecus, sihi 
tamen quamdam relinquebat consolationem,nempe 
tertiam sororem. Et cum producendam curasset 
Nymphodoram, mansuetudinem et hilaritatem im- 
pudenter simulavit, et ei dixit: Mihi morem gere, o 
pulchra adolescentula, quam ego plus quam alias 
(deorum amice id sciunt Grati), et admiror propter 
pulchritudinem, et etatis misereor. Morem mihí 
gere, qui non minus, quam germane filie (yo in- 
cendor amore ; etaccedens (quidnam est hoo grave?) 
deos solum adora, etstatim maximam quidem tibi 
gratiam habebitimperataor; dabitautem pecunias et 
honores, et quod est longe maximum, apud ipsum 
fiduciam. Sin minus, hei mihi,tu quoque ipsa male 
peribis; neque hec mors acerhg tibi quidquam 
omnino proderit, quomodo nec fuis profuit soro- 
ribus. ' 

IX. Cum sic dixisset judex, postremo autem eam 
et prudentem et ceeteris vocassetsapientiorem, illa 
alia ejus verba non magis curans, quam nugas, id 
autem solum, quod eam vocabat prudentem, exei- 
piens, Non te pudet, inquit, nec erubescis, nunc qui- 
dem nominare prudentem,nunc autem verum Deum 


663 


MENSIS SEPTEMBER. 


relinquentem, jubere ad tuos accedere demones?Et À χελεύων τοῖς ϑαίμοσι τοῖς σοῖς προσελθεῖν ; Καὶ 


quonam modo, inquit, extreme nop fuerit hoc in- 
sanie, et mentis plane emote, a communi Domino 
et universorum opiflce deficientem sequi manuum 
opera,que carent sensu etintelligentia, et ea colere 
tanquam deos ? Quenam ex eis possim sperare, et 
quaenam lucrifacere, dic mihi, et accipio. Ostende 
mihi, quid boni sis consecutus ex tua in illos spe ; 
et parebo. Sed nihil potes dicere. Revera enim 
simulacra gentium argentum et aurum, opera ma- 
nuum hominum. Similes illis fiant qui colunt ea !. 
Et ideo ne parcas ea que velis facere. En tibi car- 
nes parate pati propter Christum, et magis quam 
tu nos punire. Tunc ignorans scelestus, quid age- 
ret, et quamnam spem aprehenderet (per omnia 
enim fuerat repulsus), hanc quoque sublimemin ligno 
extollit, et ferreis eam discerpit ungulis. Sed illa 
ad hóc nullam neque vocem, neque gemitum emit- 
tebat : aperte autem ostendebat se cum Deo collo- 
qui. Et hoc docebant et labra que movebantur, et 
oculi quos ad ccelum extollebat. Ille autem stolidus 
rursus quoque verbis eam est aggressus ; non citra 
violentiam, et per preeconem jussit eam sacrificare, 
et liberaria tormentis. Illa vero dicebat: Me Domino 
meo sacrificavi, propter quem vel pati est voluptas, 
et mori lucrum. Illud autem injusto judici majorem 
accendit furorem. Deindeautem eam quoque ferreis 
contrivit et confregit vectibus. Sed hujus quoque 
omnino curam similiter gerebat Deus ut sororum, 
et efficiebat ut immane vinceret supplicium, et ad- 
versus ipsam fortis staret naturam. Deinde eam 
quoque ad se accersit, et virgolibenter deponit ani- 
mam in sinu amatoris. 


X. Impius autem judex, ire utens auxilio, etiam 
in ipsa mortua corpora bellum gerit ; et cum accen- 
disset fornacem, eamque aluisset multa et apta 
materia, in ipsam jaculatur corpora martyrica. 
Deus autem amator animarum, neccorpora quidem 
neglexit ; sed magna vis repente erumpens toni- 
truum et fulgurum prevenit ignem fornacis, et 
ipsum judicem, et que ei serviebat multitudinem 
in favillam redigit et fuliginem. Et hoc invenerunt 
procmmium gehenne, que nunquam desinit, qui 
erant illa sola revera digni. Vehemens autem 
repente erumpens pluvia extinguit fornacem : et 
cum statim avidis manibus virginum corpora pii 
sustulissent, magnifice queornassentet composuis- 
sent,foderunteis sepulcrum in locoéarum consum- 
mationis : Deo hoc quoque providente admirabili- 
ter, ut quas unus pepererat uterus, eis quoque 


unum daretursepulcrum ; etquarum anime unum. 


et eumdem sunt thalamum consecute, earum ne 
surdus quidem cinis separaretur, sed sorores in 
vita, sorores in colis, sorores etiam in terra osten- 
derentur. Templum autem in hodiernum usque 


! Psal. cxri, 4, 8. 


B 


C 


ποίας οὐχ ἐσχάτης τοῦτο μανέας κἀὶ διαφθορᾶς 
τῶν φρενῶν, Δεσπότοῦ χοινοῦ καὶ τοῦ τῶν ὅλων τού- 
των ἀποστᾶσαν Δημίιουργον, χειρῶν ἔργοις, αἰσθή- 
σεώς τε χαὶ φρενῶν ἐρήμους ἀχολουθῆσαι, χαὶ αὖ- 
τοῖς ἴσα x«i θεῶν προσανέχειν ; Ἵνα τένα γοῦν ἐχεῖ- 
θεν ἐλπίσω; Ἵνα τέ δὲ χερδάνω ; Εἰπὲ, καὶ δέχομαι" 
δεῖξόν μοι τί χρηστὸν τῆς ἐπ᾽ αὐτὰ σὺ προσδοχίας 
ἀπέλαυσας, xai πείθομαι. ᾿Αλλ’ οὐκ ἂν ἔχοις cixtb: 
ἀληθῶς γὰρ τὰ εἴδωλα τῶν ἐθνῶν ἀργύριον κεὶ 
χρυσίον, ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων. "Opotot αὐτοῖς 
γένοιντο οἱ τιμῶντες αὐτά. Πρὸς ταῦτα μηϑινὸς 
ἀπέχου ὧν βούλει. ᾿Ιδού σοι καὶ σάρκες πάσχειν διὰ 
Χριστὸν ἕτοιμοι, χαὶ μᾶλλον ὃ σὺ κολάζειν ἡμᾶς. 
᾿Ενταῦθα μὴ ἔχων ὁ μιαρὸς ὅ τι xoi δράσειε, xai 
ποίας ἄρα τῆς ἐλπίδος ἀνθέξεται (διὰ πάντων τρο- 
πῶν ἀπεχρούσθη), x«i ταύτην ἐπὶ τοῦ ξύλον prre 
ρίξει, καὶ διαξαίνει σιδηροῖς ὄνυξιν. ᾿Αλλ’ οὐδεμίαν 
πρὸς ταῦτα ἐχείνη οὐδὲ φωνὴν οὐδὲ στεναγμὸν tgin, 
φανερὰ δὲ ἦν συλλαλοῦσα Θεῷ. Καὶ τοῦτο αὐτῇ 
τά γε ὑποχινούμενα χείλη ἰδίδϑασχον, καὶ οἱ πρὸς 
οὐρανοὺς αἱρόμενοι ὀφθαλμοί. Ὁ τοίνυν ἀσύνετος 
ἐχεῖνος λόγους, αὐτῇ x«i πάλιν οὐχ ἀδιάστως ἐπξγι, 
χαὶ θύειν διὰ τοῦ χήρυχος ἐχέλευε, χαὶ ἀπαλλα- 
τεσθαι τῶν βασάνων. Ἡ δὲ, Τέθυχα ἐμαυτὴν, Duy, ' 
χἀγὼ τῷ Κυρίῳ μου, δι᾽ ὃν xai τὸ παθεῖν idw, 
x«i τὸ ἀποθανεῖν χέρδος. Τὸ δὲ ἄρα μεέξονα τῷ adizu 
χριτῇ τὴν μανίαν ὑφῆπτεν. Ὅθεν καὶ μοχλοῖς αὐτὴν» 
σιδηροῖς συνέτριδε xai συνέθλα. ᾿Αλλὰ xai ταύτης P 
πάντως ὁ τῶν ἀδελφῶν Θεὸς ὁμοίως χηϑόμενος καὶ 
τῆς τε βασάνου χρατεῖν ἐποίει τῆς ἀπηνοῦς, χαὶ ποὺς 
αὐτὴν ἵστασθαι γενναίως τὴν φύσιν " εἶτα xai zpk 
ἑαυτὸν μεταχαλεῖται, χαὶ τὴν ψυχὴν ὃ κερῆόος 
τοῖς κόλποις ἡδέως τοῦ ἐραστοῦ ἀποτίθεται. 

I. Ὁ dódixoq τοίνυν χριτὴς, τὴν ἐχ τοῦ θυμοῦ 
συμμαχίαν παραλαδὼν, x«i αὐτοῖς ἐπιεστρατεύει τοῖς 
νεχροῖς σώμασι, xai χάμινον ἀνάψας, καὶ πολλῇ 
ταύτην ὕλῃ x«i ἐπιτηδεία θρέψας, ἀχοντίζει κατ 
αὐτῆς τὰ μαρτυριχὰ σώματα. Θεὸς δὲ ὁ τῶν γνχῶν 
ἐραστὴς οὐδὲ τῶν σωμάτων ἠμέλει - ἀλλὰ βροντῶν 
μέντοι χρῆμα xai ἀστραπῶν ἀθρόον χαταῤῥαγεῖσαι 
προφθάνουσι τὸ τῆς χαμίνου πῦρ, χαὶ αὐτὸν τῷ 
δικάζοντα καὶ τὸ ὑπηρετούμενον αὐτῷ πλῆθος, εἰ ἢ- 
θάλην δειχνύουσι xai ἀσθόλην. Καὶ τοῦτό γε πορίέ' 
μιον τῆς ἀτελευτήτου γεέννης εὗρον, oi xai pw 
ἐκείνης ὡς ἀληθῶς ἄξιοι. Ὑετὸς δὲ κατὰ κόδα 
ῥαγδαῖος ἐπιπεσὼν σθεννύει τὴν χάμινον, x«i ft 
θούσαις αὐτίχα χερσὶ τὰ παρθενιχὰ λείψανα οἱ τ᾿ 
σεθεῖς ἀνελόμενοι, x«i διαπρεπὼς κχοσμήσαντές t 
χαὶ περιστείλαντες, τάφον αὐτοῖς iy τῷ τῆς τον» 
σίως ἔχωσαν τόπω, Θεοῦ xai ταῦτα θαυματουργῶν 
τος, ὅπως ἃς μία γαστὴρ ὥδινε, ταύτας xai tei 
εἷς πιστευθῇ ^ χαὶ ὧν ἕνα xai τὸν αὐτὸν ὥαχον d 
ψυχαὶ νυμφῶνα, τούτων μηδὲ ἡ χωφὴ διαστῇ χόνκ᾽ 
ἄλλ᾽ εἶν ἀδελφαὶ x&v τῷ βίῳ, ἀδελφαὶ x&v τοῖς e 
ρανοῖς͵ ἀδελφαὶ x&v τῇ γῇ δεικνυόμεναι. Tip 














VITA S. THEODORJE ALEXANDRINE. 


666 


üpo πρὸ τῷ τάφῳ αὐτῶν ἱερὸν (dourat, οἷονεί À diem positum est in earum sepulero, instar cujus- 


ἱμὸν, ἔνδον προχέοντα θαύματα. 

ἰχουσάτωσαν ταῦτα χαὶ ἀδελφαὶ x«i παρ- 
ἃ ὅσαι ὑπὸ ξυγόν. Καὶ αἱ μὲν οὕτως ἀλλή- 
ἰτωσαν, αἱ δὲ μὴ τῆς οἰκείας χαταγινωσχέ- 
γώσεως ᾿Ανέῳγε γὰρ x«i γυναιξὶν ἡ τοῦ 
v θύρα " πᾶσαι δὲ ὁμοίως χαὶ θανάτου διὰ 
χαὶ πάντως χαταφρονείτωσαν, ἵνα χαὶ τῶν 
«pà τῆς αὐτοῦ φιλανθρωπίας καὶ τῆς χρηστό- 
τολαύσειαν, ὧν γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν 
xi φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν '᾿Ιησοῦ Χρισ- 
οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, 
ἔτος νῦν xai ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώ- 


ἦν. 


dam fluvii iatus effundens miracula. 

Xl. Hec audiant sorores, et universe mulieres, 
tam virgines, quam que suntconjunets matrimo- 
nio. Et ille quidem sic se invicem diligant; hec 
autem suam non condemnent naturam, Nam femi- 
nisquoque aperta est janua martyrii. Omnes autem 
similiter et mortem et omnia contemnant, ut similia 
quoque consequantur ab ejus bonitate et benigni- 
tate. Qua detur nobis omnibus consequi gratia et 
benignitate Domini nostri Jesu Christi, cum quo 
Patri simul cum sancto Spiritu gloria, honor et 
potentia, nunc et semper, et in secula seculorum. 
Amen. 








BIOS ΚΑΙ IIOAITEIA 


ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ MHTPOZ HMON 


OEOAQPAX THX EN AAEZANADPEIA. 


VITA 


ET CONVERSATIO 


S. MATRIS NOSTRE 


THEODOR/E ALEXANDRIN./E. 


(Latine &pud Surium Sept. 14, Grece ex ms. Paris. 1526.) 


νων μὲν ἤδη τὴν αὐτοχράτορα 'Ρωμαίοις B 


ἀρχὴν, Γρηγόριος δὲ τὴν τοῦ ὑπάρχον 
ἐν τῇ x«t' Αἴγυπτον εἶχεν ᾿Αλεξανδρεία. 
|! τοσοῦτον ἐπ᾿ ἄλλω τῶν ἁπάντων ᾿Αλεξαν- 
σον ἐπὶ Θεοδώρα μᾶλλον ἐχαλλωπίξετο, 
τρὸς αὐτῆς ὑπάρξασα xci πατρὶς, καὶ 
ἀγενῇ χλάδον ἀναδοῦσα, x«i οὕτω πάσαις 
χάρισιν. ᾿Εν αὐτῇ γὰρ à σεωνὴ t& ὄντι, 
£a τοῖς ἤθεσι, τὰς ἐν χόσμῳ Δδιατριδὸς 
* ἀνδρὶ μὲν συνοιχεῖν λαχοῦσα συναφείᾳ 
| χατὰ νόμον, ταύτῃ δὲ χαὶ ἄλλως μὲν τὴν 
ἣν τοῖς ἀνδράσι τιμὴν ἀπονέμουσα μάλιστα 
᾿ωφρονεστάτη τε εἶναι ' ἐν τῇ πόλει 
ἰκείως τε πρὸς τοῦτον x«i πιστῶς διακεῖ- 
ἡ χαθαρὰν αὐτῷ τὴν στοργὴν φυλάττειν χαὶ 
ὑυπαροῖς ἀνεπίμικτον, ᾿Επειδὴ δὲ 
(γαπῶντας βιοῦν οὐχ ἔτι μὴ xal τὰς ἐχ τοῦ 
ποοσδολὰς δέχεσθαι, πειρασμὸς ἐγείρεται 
n δεινός. ᾿Εχεῖνος γὰρ τὸ τὰ τοῦ ἀνδρὸς 
γῶν, τῇ τε σεωνότητι τῆς ὁσίας διαφθονῶν 
') χαὶ σπονδὴν τὴν τοιαύτην συξυγίαν διατε- 


τῶν 


ἀνεπι- 


d δὴ τινα ῥεόντων χρήμασι xal πλούτω 


Zeno quidem Romanum jam tenebat imperium, 
Gregorius autem prefecti gerebat magistratum in 
Alexandrina /Egypti civitate.Alexandria autem nullo 
ex omnibus aliis tantum gloriabatur, quantum 
Theodora, ut que esset ejus mater, et que eam 
pepereratpatria, et ramum edidisset tam pulchrum 
etomnibus adeoscatentem gratiis. In ea enim suam 
mundanam habebat conversationem ista vere 
veneranda, et ornata moribus, cum viro conjuncta 
legitimo matrimonio, ei quidem eum qui maritis 
debetur honorem tribuens; maxime autem ab eo 
dilecta. quod esset castissima omnium que erant 
in civitate, benevoleque et fideliter in eum esset 
affecta, et purum ei servaret amorem, et nullis 
turpibus immistum desideriis. Quoniam veroii qui- 


C bus placet vivere citra reprehensionem fieri non 


potest, ut non oppugnentur maligni insidiis, gravis 
quoque in eam ab ipso excitatur tentatio. llle enim 
tunc. videns hujus mariti moderationem, et hujus 
sancte» invidens honestati, adhibuit omne studium 
et diligentiam, ut hanc rescinderet conjunctionem. 


II. Quemdam itaque juvenem, pecuniis et opibus 


MENSIS SEPTEMBER. 


onustum, quibus rerum copia suppeditabat mate- À βαρυνομένων, οἷς ὕλῃ πρὸς αἴστρον à εὐθενίε͵ 


riam ad stimulum amoris, incitavit ad eam aman- 
dam propter florentem ejus speciem. Illa autem non 
nutum, non gestum, nec quidquam tale omnino 
sustinente, nullus non lapis ab eo movebatur, ut 
ad effectui omnino deduceret id quod desidera- 
batur; adeo ut ejus familiares et vicinas, ad hoc ei 
inservientes, assidue transmitteret quidquid erat 
desiderabile οἱ blandiens cupiditati se daturum 
pollicens. Illa autem his verbis et illecebris oppo- 
nebat diem judieii et timorem gehennee: Quin etiam 
erubesco, dicebat, vel ipsum solem habere testem 
talis flagitii. Quod quidem verbum cum apprehen- 
disset una ex lenis, mali accessionem habens artem 
magicam, hoc ei proposuit probabiliter : Sed hoc 


τὸν ταύτης διὰ τὴν ἐπανθοῦσαν ὥραν ab 
ἔρωτα. ᾿Εχείνςς δὲ uà νεῦμα, μὴ σχξμα, : 
ὅλως τῶν τοιούτων ἀνεχομένῃς, λέθος αὐτῷ 
ἐχινεῖτο τοῦ πάντως εἰς ἔργον ἀγαγεῖν τὸ im: 
μένον * ὡς καὶ τὰς συνήθεις αὐτῇ, xxi τὸ 
γειτόνων πρὸς τοῦτο διαχοσμουμένας συν 
διαπέμπεσθαι πᾶν ὅπερ ἐφετὸν καὶ σαῖνον iz, 
δώσειν ἐπαγγελλόμενος. Ἢ δὲ τοῖς ῥήματι τὸ 
καὶ ὑποχνίσμασε τὸν τῆς χρίσεως uae 
τὸν τῆς γεέννης ἀντετίθεει ψόδον * ἀλλὰ un 
Τὸν ἥλιον αἰσχύνομαι, φησὶ, μάρτυρα τοῦ no 


μιάσματος..... dpaLapé»q ῥήματος τῶν pw 
μία προσθήχην τοῦ χαχοῦ x«i τὴν udo ix 


τέχνην, πιθανῶς δῆθεν αὐτῷ προέτειν;ν 1 


inquiens, a te fiat post solis oecasum et nullus erit p μετὰ δυσμὰς ὁλέου, λέγουσα, τόδε σοι πραχάν : 


qui te cognoscat : neque futurus est ullus omnino 
testis apud Deum, aut apud homines. H«c audivit 
et fuit cor ejus protinus illectum et seductum. Erat 
enim mulier que natura facile capi potest et decipi, 
et maximequod futurum esset ut factum Deum late- 
ret, per fraudem audiverat et crediderat. Et sic ad 
effectum deductum est malum ejus consilium. 
III. Postquam autein re facta quam turpis et in- 
decora res sit peccatum, agnoscit, acerbos habeuns 
stimulos et valde compuncta ceonsoientia cruociari 
animo coepit et amara duci poenitentia dicens : 
Ex quali honore ad quantam transii ignominiam! 
« Putrueruntetcorrupte sunt cicatrices mee a facie 
insipientie mes ! ; »et : « Conversa sum in eru- 
mnam, dum infixa est mihi spina. » Hoc dicebat 
et lacrymarum emittebat fontes calidos, sic pec- 
cati abstergens feetorem et deformitatem. Conjux 


autem ignorans causam ejus tristitie, omnia dice- - 


bat et faciebat, eam consolans et pro viribus eam 
conans recreare. Sed illa, peccato tanquam quo- 
dam ulcere interna depascente et cogitationem 
non sinente quiescere, erat inconsolabilis, et nul- 
lam attendebat orationem, que eam recrearet. 
Propterea statuit venire ad unum ex sacris mona- 
steriis, in quo pie exercebantur femine, et sic 
aliqua ratione parare sibi consolationem. Cum 
ergo abiisset, et ejus que preerat pedes appre- 
hendisset, eam valderogabat et petebat, ut quain- 
primum aíferretur divinum Evangelium. Causa 
autem erat, ut hine certior fieret, anquod vespere 
ei factum fuerat, evasisset evidens Dei oculis. Et 
quid, ait ei prefecta, est Deo incognitum? Num 
enim (sicut ait divinus David ?) qui plantavit au- 
rem non audit ? aut qui finxit oculum non con. 
siderat, cui vel ipse primus et exilis cordis nostri 
motus evadit manifestus ? Sed si dolorem nolis 
habere intensiorem, mihi expone quidnam sit, 
quod tuum mordet animum; et fortasse nobis non 
deerit remedium. Illa autem recordatione ejus, 
quod factum fuerat, commota ad lacrymas, quod 
ab initio petierat, denuo petiit Christi Evangelium. 


* Psaj. xxxvu, 6, 3. Paal. xxxi, 4. 


οὔτε τινὰ τὸν συγγινώσχοντα ἕξεις, οὔτε ui» zi 
ἢ ποὸς ἀνθρώπους, μάρτυρα τὸ παράπαν Ui 
Ταῦτα ἤχουσέτε, xai τὴν καρδέαν εὐθὺς ὑπγέιττ 
γυνὴ γὰρ ἦν φύσις εὐεξαπάτητος xat ἀλώσιμος, τς 
λιστα ὅτι xal θεὸν τὸ πραχθὲν» λάθοι δολερὼς τι 
xai ἐπίστευσε * xal οὕτως εἰς ἔργον ἐξέδῃη τὸ τε 
βούλημα. 

Γ΄. ᾿Επεὶ δὲ πρᾶξιν, ὅπω; n: 
xai ἄσεμνον à ἀμαρτία γνωρέξεται, πιχρὰς iy 


μετὰ τὴν 
τὰς ἀχίδας χαὶ ἰσχυρῶς τὸ συνειδὸς zz:x 
χαὶ μάλιστα τοῦ πράξαντος σεμνῦὸν τὸ c 
μεταδιώχοντος βίον καὶ φιλοσοια zz 
ἤοξαντο χαὶ αὐτὴ σπαοίττεσθαι τὲν Lo 
πιχοὸν οἷον τὸν μετάμελον δέχεσθαι " Er καρ 


C oia; τιμῆς τὴν αἰσχύνην μετέδῃ ! ors n 


ἐσάπησαν οἱ μώλωπές uou, Aéycuca, munem 
τῆς ἀφροτύνης μον, xci ὅτι ἐτράφχν E; me 
οἷαν, ἐν τῷ ἐμπαγῆναί μοι ἄχανθο. Tex Gm 
τε χαὶ θερμὰς δαχορύων φίεε παγε, Ἃ Ves 
τῆς ἀμαρτέας εαπταλι ἢ, 
'O μέντοι σύνοιχος, τὴν αἰτίαν τῆς exÀwm 
ἔλεγε ἐποίει TET 
αὐτὴν, xai ὅση δύναμις, ἀναλακθανεον zw 
ἀλλ᾽ ἐχείνη ὥσπερ τινὸς ἕλχου ς Tig ἀμεοτία ἡ 
Gogxouívng τὰ ἔνδον, χαὶ τὸν λογισυῦν im 
οὐχ ἐώσης, ἀπαράχλητος ἦν x«i οὐδενὶ wv: 
ἡγοοοῦντι προσέχουσα. Διὰ ταῦτα καὶ ubi 
τῶν ἱεοῶν ἀφιχέσθαι φροντιστηρίων, iv ᾧ To 
ἡσχοῦντο θεοσεδεῖς x«i οὕτω τρόπον τινὰ τεῦ 
χῆς ἑαυτῇ μηχανήσασθαι. ᾿Απελθοῦσα 5n 
τῶν τῆς προεστώσης λαδομένη ποδῶν, πολ 
ἦν δεομένη ταύτης, xal τὸ θεῖον Εὐαγγῶμιν 
ἀχθῆναι τὸ τάώχος αἱἰτοῦσα " 
πληροφοοίαν ἐχεῖθεν 


οὕτω χαὶ ἀκχαλλὲᾶς 


ἀγνοῶν, πάντα τε xot 


x«i τὸ cim 
λαθεῖν, si τὸ Quz 
ἑσπέρας αὐτῇ τοῖς τοῦ Θεοῦ δῆλον γέγονεν o35: 
Καὶ τί, φησὶν ἢ χαθηγουμένη πρὸς «oti», ! 
ται τῷ Θεῷ ; Μὴ γὰρ (ὡς ὁ θεῖος ipu Ax 
φυτεύσας τὸ οὕς οὐχὶ ἀκούεε - ὃ ὁ xim 
ὀφθαλμὸν οὐχὶ κατανοεῖ, ᾧ x«i αὐτὴ now 
λεπτὴ χίνησις τῆς χαρϑδέας μῶν diix 1 
πλὴν, εἰ μὴ pou ἐπιτείνειν τὸ ἀἄλγομε 


* Psal. xci, 9. 


VITA S. THEODORJE ALEXANDRINJE. 


610 


Bow, τί τὸ δάκνον cou τὴν ψυχὴν, x«i ἴσως Ay Quod quidem cum primum evolvisset, simul atque 


"ρήσομεν θεραπείας. Ἢ δὲ, τῇ μνήμῃ τοῦ 
ις χινηθεῖσα πρὸς δάχρνα, τὸ ἐξ ἀρχῆς 
xai αὖθις ἐζήτει τοῦ Χριστοῦ Εὐαγγέλιον. 
ὑθὺς ἀνελίξατα ἅμα τῷ ἐπιδολῇ τῶν ὀφθαλ- 
(vo εὗρεν ἐγχείμενον, τὸ ὃ γέγραρα γέγραφα. 
τέχα λύπῃ βαρείᾳ τὴν ψυχὴν πληγεῖσα, ταῖς 
! τὸν ὄψιν πατάξασα, Οὐαί μοι τῇ ἀθλίᾳ, μέγα 
φεῦ τῆς πλάνης, φεῦ τοῦ τολμήματος | εἰς 
| τοῦ ἀνδρὸς ἐξύδρισα χοίτην. Ταῦτα λέ- 
x«l συγχύσεως μὲν τὴν χαρδίαν, δαχρύων 
οοῦσα τὸ ἔδαφος, xai μηδὲ τὸ ὄμμα πρὸς 
; αἴρειν τολμῶσα, ἀλλὰ xai τούτου ἀπείρ- 


injecit oculos invenit illud scriptum : Quod scripsi, 
scripsi *. » Et simul gravi animi dolore sauciata, 
et manibus suam pulsans faciem : Hei mihi mise- 
ΓΘ, magna voce exclamavit ; o errorem, o audax 
facinus ! violavi viri cubile. Haec dicens, et cor 
quidem confusione, solum autem replens lacrymis, 
et nec ad ccelum quidem audens oculos attollere, 
sed etiam ab hoc dicensse arceri, ut quee nefario 
suo flagitio ipsum etiam aerem polluerit, statuit 
deinceps non amplius manere in mundo, et in iig 
qu& sunt muudi, sed sapientissimis cogitatis sup» 
plantare eum qui deceperat. 


λέγουσα, ὡς χαὶ τῷ ἀέρι βολυσμὸν δοῦσα τῇ ἀτοπίᾳ τοῦ ἐγχειρήματος, μὴ προσθεῖναι τὸν 
ἔγνω χόσμῳ προσμεῖναι χαὶ τοῖς ἐν χόσμῳ, ἀλλὰ σοφωτάταις ἐπινοΐαις πτερνίσαι τὸν ἀπατή- 


αἱ ἀνδρεῖον αὐτίχα σχῆμα περιθεμένη, ὡσὰν Β 


γὺς διάχοντας λάθη (dtt γὰο ὡς σφόδρα τῷ 
λήσει περὶ αὐτὴς χαὶ οὐ παύσετάι ταύτην 
y), ἀνδρῶν πρόσεισι χοινοδίῳ, σημείοις ὀχτω- 
τῆς ᾿Αλεξανδρέων ἀπέχοντι᾽ xai ἔτι τοῦ 
ἔξω τυγχάνουσα, εἰσδεχθῶᾶναί τε αὐτὴν 
αὲ τοῦ ἀοιθμοῦ γενέσθαι τῶν ἀσκχουμένων. 
οὐ πρότερον ἔφησαν αὐτὴν εἰσόιχίσασθαι, 
ἔνδρα τούτοις xai οὐχὶ γυναῖχα νομιξομέ- 
μὴ παρ᾽ ὅλην ἐχεῖ τὴν νύχτα αἴθριος δια- 
καὶ δοχίμιον οὕτω χαρτερίας παράσχῃ τοῖς 
- Ἢ δὲ οὐ μόνον ἡδέως ἐδέξατο τὸ 
x«i ταῦτα μὴ ἀγνοοῦσα ὅτι θηρία πολλὰ 
«τὸς προσθά)λει διὰ τὸ τοῦ τόπον ἔρημόν τε 
ud ἄγριον, ἀλλὰ καὶ εἰς ἔργον τὸ προστα- 


γαγε" χαὶ διενυχτέρευσεν οὕτω προσωυένουσα (, 


ὥνι. Διὸ xal ὁ τῷ Δανιὴλ πάλαι χαθημερώσας 
ντείαν ὠμότητα, αὐτὸς xal νῦν τὴν ὁσίαν 
ς εἰς οἷον ὕψος ἀναδραμεῖται τῆς ἀρετῆς, 
div ἄληπτον διετήρησεν᾽ ὃ xal αὐτῇ πείρᾳ 
Ἰόντες οἱ μοναχοὶ τὸ συνεῖναι τούτοις θεο- 
ἰριναν. ᾿Ασμένως οὖν εἰσδεχθείσης, ὁ τῆς 
τροεστὼς, ἐντυχὼν αὐτῇ χατὰ μόνας, ἐπι- 
ρώτα, τίς τε εἴη, xai xarà ποίαν δὴ τὴν 
πρὸς τὰ τῶν μοναχῶν παραγένοιτος Μὴ 
ασι χρεῶν, φησὶ, βαουνόμενος, ἣ 
οὺς, T) τρέφειν παῖδας ἡπορηχὼς, τὸ χοσμι- 
ἡδαλεῖν σχῆμα προείλου ; Δι᾿ οὐδὲν τούτων, 
ρα εἶπεν, ὦ πάτερ, ἀλλὰ παρὰ τὸ σχολάσαι 
» τοῦ χοσμιχοῦ θορύδον, x«l τὰς οἰχείας. 
σασθαι ἁμαοτίας. Πῶς δὲ x«i, ἀνθυπέφε- 
ἐγας, καλῇ ; Kat ἡ γενναία, Θεόδωρος, εἶπεν, 
ὄνομα. Ὁ δὲ, χαὶ μὴ ὑπολάμθανε, ἔφη, 
Θεόδωρε, ὅτι ἐκτὸς ἔσται σοι 
διαγωγή" ἀλλ᾽ εἰ βούλει τῷ ὄντι τὸν τῆς 
; ζυγὸν ὑπελθεῖν, πάσαι, ἴσθι χρείαις 
σων τῶν ἀδελφῶν, οὐ ταῖς ἐν τῷ μονῇ 
Xo» τῶν φυτῶν χαὶ λαχάνων ἐπιμελούμενος, 
τε μεταχουαιδᾷ λειτουργῶν x«i ἀμελλητὶ 
ἀλλὰ δὴ καὶ ταῖς ἔξω ταύτης διαχονούμενος, 
χρεία καλοίη πρὸς τὴν πόλιν ἀπιέναι, μὴ 


Ῥόνω 


πόνων ἣ 


n. xix, 22. 5 Dan. vt, 1 seqq. 


IV. Virili autem induta babitu, ut lateret eos 
qui eam persequerentur (sciebat enim fore, ut ipsa 
marito magne» esset cure, et eam non cessaret 
qurerere) accedit ad virorum conobium, quod 
decem et octo milliaria distat Alexandria. Et cum 
esset extra vestibulum, rogabat ut intro admit- 
teretur, δὲ esset ex numero eorum qui exerce. 
bantur. Illi autem dixerunt, se non prius eam 
esse intromissuros, etsi vir ab eis existimaretur 
esse et non femina, nisi tota nocte illico maneret 
sub dio, et tolerantie experimentum sic preberet 
fratribus. Illa autem libenter accepit, quod dictum 
fuerat; idque cum non ignoraret, quod nootu 
multe bestie ingrediebantur per locum desertum 
et admodum agrestem, sed etiam deduxit ad opus 
id quod imperatum fuerat : et sic pernoctavit, 
manens ante vestibulum. Quamobrem qui olim 
Danieli leoninam mansuefecit crudelitatem *, ipse 
quoque sciens ad quantam virtutis altitudinem sit 
sancta perventura, conservavit eam, ne a feris 
caperetur. Quod cum monachi ipsa didicissent 
experientia, judicarunt esse Deo gratum, ut cum 
eis versaretur. Ea ergo libenter admissa, preefectus 
monasterii eam seorsim allocutus, diligenter eam 
rogavit quisnamesset, etquanam decausa venisset 
ad monasterium. Num, inquit, foenore gravatus, 
aut factee ceedis convictus, aut cum non haberes 
unde filios aleres, statuisti mundanum deponere 
habitum ? Propter nullum horum, o Pater, dixit 
Theodora, sed ut solus quietem &sgam a mundano 


D tumultu,et mea defleam peccata. Quomodo autem, 


subjunxit magnus prefectus, appellaris ? Dixit 
autem illa generosa mulier : Est mihi nomen 
Theodorus. llle autem, Ne existimes, inquit, o 
frater Theodore, citra laborem tibi futuram eam 
que est hic conversationem sed si velis 
revera subire jugum obedientie, scias te inser- 
viturum fratribus in omnibus quie sunt neces- 
saria, non solum in monasterio, ut qui sis 
euraturus plantas et olere, et ministraturus in 
aqua erportanda, et hortum  irrigaturus, sed 


674 | MENSIS SEPTEMBER. en 


foris etiam serviturus, et quando usus exegerit, Α παραιτούμενος. Οὐ μὺν ἔσται σοι ταῦτα πρόφασις 


ut eas in civitatem, minime recusaturus. Neque 
tamen hoc pretextu contemptui habebis labores 
exercitationis, sed oportet nihilosecius vacare 
jejunio et orationi, et de more psallere, vesper- 
tinamque et matutinam glorificationem quotidie 
peragere ; prseterea autem nec horarum, que 
vocantur, ullam pretermittere ; quin etiam in 
genibus flectendis laborare, et sic corpus aflfli- 
gere propter insidias eorum qui bellum gerunt. 
Atque beata quidem, cum hec omnia suis acce- 
pisset auribus, et ea esse putasset, tanquam 
aliquas anims delicias, cum magno et alacri 
animi studio se ea esse facturam est pollicita. 
Et sic admittitur in eumdem ordinem cum 


egregio illo choro monachorum. B 


V. Quoniam autem ejus cum Deo pacta conven- 
ta futura erant vera, et a mendacio aliena, valere 
jubens omnem carnis prudentiam, se statim exuit 
ad certamina, nullam moram, neque pretextum 
ullum afferens, quo minus ministraret. Cum ergo 
octo annos quotidie perseveraret in irrigatione 
plantarum et olerum, que usum prebebant iis 
qui erant in monasterio, molendique et pinsendi 
frumentum etad panem preparandi munus nihilo- 
secius exsequeretur, et coqueret olus quo se ale- 
bant qui corpus studebant mortificare, nunquam 
tamen abfuit asynaxi, que peragebaturin ecclesia, 
sed in ea quoque pium suum ostendebat animum. 
Sed licet ita degeret, et vitam elegisset tam labo- 
riosam, preecedentis delicti cogitatio non sinebat 
eam omnino quiescere ; sed nocte, que sequeba- 
tur hec diurna ministeria, quando et somno et 
mediocri oportebat quiete frui, pectus pulsans, et 
animam movensadlacrymas : Condona mihi pec- 
catum, dicebat, Domine, quod perdidit decus mete 
continenti&e. Cum monachis autem aliquando de- 
fecisset oleum, jubetur ut accipiat camelos, et 
veniens in civitatem, eisafferat oleum, quosibierat 
opus. Cum autem jai iter esset. ingressa, accidit 
ut preeter exspectalionem maritum aspiceret, divina 
huic omnino opem ferente Providentia. Nam cum 
seipsum consolari non posset ejus maritus, ut qui 
esset a tali conjuge separatus, et ea de causa abs- 
que intermissione effunderet lacrymas, et nectem- 
porequidem posset extinguereanimi segritudinem, 
petiita Deo, qui noverat telum, quod ejus cor 
sauciabat, ut sibi manifestum fieret, an Theodora 
statuerit alium virum sequi. Hoc enim suspi- 
cabatur, et propterea major flamma cordis ale- 
batur. 


Vl. Qui contritis ergo medetur animis ad eum 
mittit angelum, qui ejus suspicionis depelleret 
molestiam : Si velis inquiens, venire in ejus con- 
spectum, fac ut mane surgas, et vadasrecta ad mar- 
tyrium Petri apostoli, et attendas vultum ejus 
qui tibi primo est occursurus, et te contemplatu- 
rus. Sio enim flet, ut nequaquam frustreris eo 


C 


D 


πρὸς τοὺς ἀσχητιχοὺς πόνους GÀryepst», ἀλλὰ καὶ 
οὕτω μᾶλλον ἀπαραλείπτως νηστεία del σε προσ- 
ἀνέχειν καὶ προσευχῇ, ψαάλλαντα συνήθως χαὶ τὲν 
ἑσπερινῊν ὁσημέραι χαὶ ὀρθρινὰν ϑοξολογίαν 
ἐπιτελεῖν πρὸς δὲ χαὶ τῶν καλουμένων ὡρῶν 
μηϑεμίαν παραλιμπάνειν, προσπονεῖσθαι δὲ καὶ 
γονάτων χλίσει, καὶ οὕτω τρύχειν τὸ σῶμα διὰ 
τὰς ἐχεῖθεν τῶν πολεμούντων ἐπιδουλάς. Ἢ με» 
χαρία μὲν οὖν, ταυτὶ πάντα ἐνθεῖσα ταῖς ἀχοεῖς, 
x«i ὥσπερ τι ψυχῆς εἶναι λογισαμένη ἐντρύφεμε, ᾿ 
μετὰ πολλῆς αὐτὰ τῆς προθυμίας boy pia 
πράττειν, x«i οὕτως ὁμοτελὴς τῷ καλῷ ἐκείνῳ τῶν 
μοναχῶν χορῷ γίνεται, 


Ε΄. Ἐπεὶ δὲ αἱ πρὸς Θεὸν αὐτῆς συνθῆκαι τὸ 
ἀψευδὲς ἕξειν (pov, πᾶσι τοῖς τῆς σαρχὸς ope 
νήμασι χαίρειν εἰποῦσα, εὐθὺς ἀπεδύσατο πρὶς 
τοὺς πόνους, μηδένα ὄχνον μηδὲ πρόφασιν εἰς δι.» 
χονίαν προδαλλομένη. Εἰσιν οὖχ ὀχτὼ τῷ τε τῶν 
φυτῶν ἀρδείᾳ xai τῶν λαχάνων ἃ τοῖς ἐν τῷ ped 
τὴν χρείαν παρεῖχεν, ὅσαι ἡμέραι προσκαρτερούσεα᾽ ᾿ 
τοῦ τε ἀλήθειν τὸν σῖτον xal τρυγᾷν τὸ ἀλούμενο, 
xai εἰς ἄρτους παρασχευάξειν, οὐχ ᾧὕστερίξζουσε͵ ) 
ἑψουσώ τε τὸ λάχανον ᾧ καὶ ἀπέτρεφον ἑαυτοὺς εἰ 
νεχροῦν τὸ σῶμα σπουϑάζοντες, οὐδὲ τᾷς ἐν ix 
σίᾳ τελουμένης συνάξεως ἀπελείφθη ποτὲ, ἀλλὰ καὶ 
μᾶλλον ἐν ταύτῃ τῆς ψυχῆς ἐνέφαινε τὸ φιλόθεον. 
᾿Αλλὰ x«l οὕτως ἔχουσαν ἀγωγῆς, καὶ βέον &ye 
ἐπίπονον ἑλομένην, ὁ τοῦ προλαδόντος σφιῶματοί 
λογισμὸς οὐχ ἀνῆχεν ὅλως αὐτὴν ἡρεμεῖν, ἀλλὰ ταῖς 
πανημέροις ταύταις διαχονίαις τῆς νυχτὸς iszub- 
σης, ὅτε καὶ ὕπνου xai μετρίας ἔδει μεταεχεῖν 
ἀναπαύσεως, πλήττουσα τὸ στῆθος, καὶ τὴν ψὑνχὲν 
κινοῦσα πρὸς δάχρνα, Σνγχώρησόν μοι τὴν ἀμαρ» 
τίαν, ἔλεγε, Κύριε, à τὸ εὔσχημον τῶς ἐμᾶς ἀκώ- 
λεσε σωφροσύνης. ᾿λαίου δέ ποτε τοὺς μοναχιὰ. 
ἐπιλιπόντος, ἐπιτρέπεται αὐτὴ τὰς καμήλους λεδια, 
ἐφ’ à πρὸς τὴν πόλιν ἀφικομένη τὸ εἰς χρείω. 
μεταχομίσειν αὐτοῖς ἔλαιον. Ὡς οὖν εἴχετο τῇ 
ὁδοιπορίας, εἰς θέαν ἀδοχήτως τοῦ ἀνδρὸς sut 
πίπτει, τῆς θείας εἰς τοῦτο πάντως σνναραμίμᾳ TT 
προνοίας. Παρηγορεῖν γὰρ ἑαυτὸν οὐχ οἷός τι ὥ 7 
ὁ ταύτης ἀνὴρ τοιαύτης συζύγου διατμηθεὶς, ἅπαν" d 
στὸν τε τὸ ἐπὶ ταύτῃ σταλάζον δάκρυον" χαὶ μεθ 
τῷ χρόνῳ δυνάμενος σδέσαι τὴν ἀθυμίαν, τὸν εἰδέ 
οἷον αὐτῷ τὸ βῶλος ἐτίτρωσχε τὴν χαρδέαν ὅτει 
Θεὸν φανερὸν αὐτῷ γενέσθαι, εἰ Θεοδώρα πρ 
λετο ἀνδρὶ ἑτέρῳ ἀχολουθεῖν᾽ τοῦτο γὰρ αὐτῷ 
ὑπονοούμενον ἦν, καὶ διὰ τοῦτο μείξων ἡ τῆς xegli 
ἐτρέφετο φλόξ. 

'. Ὃ τοίνυν ἐώμενός τὰς συντετριμμένας verit ) 
ἄγγελον αὐτῷ ἐπιπέμπει τὸ λυπηρὸν τῆς : 
διασχεδάζοντα- Εἰ βούλοιτο δὲ, φησὶ, καὶ εἰς ὅδ 
αὐτῇ προσελθεῖν, ὀρθριώτεορον ἀναστῆναι χαὶ vh 
βαδίσαι τοῦ μαρτυρίον Πέτρον τοῦ ἀποστόλθη 
προσέχειν τε τῇ ὄψει τοῦ πρώτου αὐτῷ συναντή εν 
τος χαὶ προσαγορεύσοντος. Οὕτω γὰρ, tix, "i 














VITA 8. THEODORJE ALEXANDRINAE, 


674 


ἔῃ τοῦ ζητουμένον. Ἤχουσεν ixtivo;, καὶ À quod queris. Audivit ille, et fecit sicut jussus fue- 


τὰ ἐπηγγελμένα ποιεῖ, xci συνίασιν ἀλλήλοις 
ὁσωπὸν χαὶ xar ὀφθαλμούς. ᾿Αλλὰ πόθεν 
νῳ συμθαλεῖν τὴν ὑμόξνγον εἶναι, ἄνδρα τὸ 
ἐνον χαθορῶντι, x«i xat' ἄνδρας ἐνδεδυμέ- 
αἱ ἄλλως ἐσθῆτος οὔσης μοναχιχῆς, ἤδη δὲ 
ἧς ὥρας ὑπομαρανθείσης αὐτῇ τῷ ἀμέτρῳ 
χθείᾳ χαὶ τῷ τραχεῖ τῆς ἀσχήσεως ; ᾿Εχείνη 
τῷ μόνον αὐτὸν ἰδεῖν, χαὶ τὴν ὄψιν αὐτῇ 
αι τίς ὁ βλεπόμενος (ἔσωξε γὰρ ὁ “αἀραχτὴρ 
' ἀτρέστατα τὰ γνωρίσματα), ἀνάμνησιν εὐθὺς 
νε τοῦ εἰς αὐτὸν φίλτρον xai ἁμαρτήματος, 
( μοι | ἄνερ, ἀνακλαύσασα εἶπεν, εἰς οἴους 
ἐχδέδωχα ἐμαυτὴν θεραπείαν μηχανωμένη 
οὁς σὲ σφάλματος, x«i δάχρυσιν ἐχεῖνο πολλοῖς 
ja« σπονυδάξζουσα. Καὶ δὴ x«i πλησίον αὐτοῦ 
νὴ, Χαῖρε τε αὐτῷ προσφωνήσασα, τὸ τάχος 
φήρχετο. Ὁ δὲ τῇ ὁμοίᾳ μὲν καὶ αὐτὸς ἀντι- 
γορεύει φωνῇ. Παρῆλθε δὲ τῶν ῥηθέντων αὐτῷ 
Οὔ ἀγγέλου καθάπερ ἐπιλαθομενος, ὡς τῇ μεταῦο- 
τοῦ σχήματος xai τῷ ἀνομοίῳ τῆς ὄψεως τὸ παρά- 
τατηθείς. 
᾿ολλῇ οὖν τῇ ἀθυμίᾳ βαλλόμενος ola δια- 
ς τὸν ἐπαγγελίαν, Ἵνατί με, δέσποτα, παριδὼν, 
pÀ εἰς τέλος τὰ ἐπηγγελμένα προήγαγες ; 
εὖθις ὁ φανεὶς αὐτῷ παραστὰς, Οὐχ ὑπάτησαι, 
Ὁ τῇ προτεραίᾳ γὰρ συναντήσας σοι μοναχὸς 
Jipí Got προσειπὼν, αὐτὸς Qv, ἐχεῖνος αὐτὸς, 
σπουδαίως ἐπιζητεῖται γυνά. Καὶ οὕτω μὲν 
τὰ τῆς ὑπονοίας ἐλύετο, τὸ μὴ ἑτέρῳ ταύτην 


B 


rat. Et conveniunt adversis frontibus, et se invi- 
cem aspicientes ; sed undenam posset ille conji- 
cere cam esse suam conjugem, cum id quod ei 
apparebat videret esse virum, et virili veste indu- 
tum, maxime cum vestis esset monastica, et jam 
ei emarcuisset species immodica afflictione et as- 
peritateexercitationis? lllaautem cum eum solum vi- 
disset, el ei indicaret vultus, quisuam esset qui vi- 
debatur (servabat enim illius figura indicia im- 
mutabilia), recordata est protinus sui in eum amo- 
ris el peccati, et, llei mihi, o marite, flens et humili 
voce dizit, ad quantos me labores tradidi, duum 
mei in te delicti queero medicinam, et studeo mul- 
tis illud delere lacrymis ! Et cum ei fuisset propius, 
et ei, Salve, dixisset quam primum preeteriit. lile 
aulem eam quoque simili voce resalutavit. Preete- 
rüt autem veluti oblitus eorum que ei dixerat 
angelus, ut qui figure mutatione et vultus dissimi- 
litudine fuisset omnino deceptus. 


VII. Multa itaque afflictus animi augritudine, ut 
qui frustratus fuisset promissione : Cur ine, Domine, 
despiciens, dicebat, non deduxisti ad finem ea que 
pro:issa fuerant? Sed rursus accedens is, qui ei 
apparuerat : Non fuis deceptus, dixit. Nam qui 
tibi pridie occurrit monachus, et dixit tibi, Salve, is 
ipse erat illa tua conjux, quea testudiose queritur. 
Et sic quidem soluta ei fuit suspicio, quod ea ad 


προσελθεῖν ὅπερ à τῶν μοναχιχῶν ἀμφίων (5 alterum virum non accessisset : quod quidem si- 


» mipiGo)ó. Ἔμενε δ' οὖν οὕτω περιαλγὼν, 


j τὸς ὁμοξύγον στερήσει διακαιόμενος. Ἡ δὲ 
i« Θεοδώρα, τὸ πρὸς Κύριον φιλάνθρωπον 
ἐξάπτουσα, ἅτε xai τῆς αὐτοὺ γλυχύτητος ἤδη 
&évg, x«i μείζοσιν ἀγῶσιν ἑαυτὴν ἐμθαλεῖν 
λος ἦν, xai ἅπαξ, τῆς ἡμέρας ἐσθίειν τὸ σώμα 
cyoytt * ἔπειτα τοῖς πόνοις προσθεῖσα χατὰ 
r& σιτία παρεῖχε, xai οὕτω χατολίγον τοῖς 
ἰωτέροις προσδαίνουσα, χαὶ εἰς ἔξιν ἄχρας 
τείας ἐλθούσα χκινεῖ πρὸς ἱχεσίαν τοὺς συν- 
μένους αὐτῷ μοναχοὺς, ἐπιτροπὴν τοῦ προ- 
ὃς λαθεῖν, ἀρχεῖσθαι Jv ἐδδομάδος προσαγωγῇ 
Ἰοφῆῇῆς. ᾿Αλλὰ καὶ τούτου χατὰ γνώμην τυχοῦσα 
ἑτέραν ἀπεῖδε δέησιν, τοιχίνοις ἐνδύμασιν 


gniticabat amictus monasticarum vestium. llle ta- 
men deinceps manebat dolore affectus et cruciatus 
propter privationem conjugis. Beata autem Theo- 
dora amore Domini magis accensa, ul que jam 
gustlarat ejus suavitatem, et parata erat seipsam 
in majora conjicere certainina, et. semel in die co- 
medens, corpus castigabat; deinde adjiciens labo- 
ribus, secundo quoque die cibuin sumebat ; et sic 
paulatim aggredieus magis laboriosa, cum perve- 
nisset ad habitum summe absunentie, inonet mo- 
nachos, qui cum ea exercebantur, ut ἃ prefecto 
peterent ei permitti, ut cibum semel tautum sume- 
ret in hebdomada. Sed cum id quoque esset, ut 
volebat, consecuta, ad alteram aspexit petitionem, 


ψαι τὸ σῶμα, ὥσπερ ἀμυνομένῃ τὴν πλήξασαν D nempe ut corpus contereret cilicio, veluti uleiscens 


ν. Οὔπω γὰρ οὐδὲ μετὰ τοσούτους ἀγῶνας 

ἠδύνατο τῆς πληγᾷς ἐχείνης λαθεῖν, ἀλλ᾽ 
v ἀεὶ τῇ προσθήχῃ τῶν ἐπιπόνων, τὸν βεδληχότα 
υσα, x«i πολλῷ μείζονα τὴν αἰσχύνην ἧς αὐτὴ 
9εν ἐχείνῳ περιτιθεῖσα, γυνὴ τὸν xoi πολλοὺς νιχή- 
| τῶν ἀνδρῶν καὶ σάρχα φοροῦσα τὸν ἀσωματον 


υμένη. 


Ἵνα δὲ χαὶ ὁ πολὺς ἐν ἐλέει Θεὸς δοξασθῇ, 
$ ἐχείνΗης ἀξιοθαύμαστος ἀγωγὴ γνώριμος 
rj, θαυματουργεῖταξ τι τοιοῦτον λόγου xal 
ὃς ἄξιον. Λέμνη τῆς μονᾷς ὑπῆρχεν ἐγγύς * 
| Ἀροχόδειλος ἐμφιλοχωρῶν, ᾧ ἂν ἐντύχοι rj 


eam, que ipsam sauciarat, voluptatem. Nondum 
enim nec post tam multa quideim certamina pote- 
rat eam capereoblivioillius plage, sed semper per- 
gebat, adjiciendo labores, ferire eum qui percusse- 
rat,et ei majorem inurere ignominiam ea quam 
passa fuerat, femina eum qui multos viros vicerat, 
et carnem gestans, eum fundens ac profligans, qui 
erat incorporeus. 

Vill. Ut autem  glorificaretur Deus, qui est 
magnus et copiosus in misericordia, et cogno- 
sceretur illius vita admirabilis, tit tale miraculum, 
dignum quod seribatur et mandetur memoris. 
Erat quidam lacus prope monasterium. ln eo 


975 


hominem vel bestiam, seu parvam seu magnam, 
eam protinus exedebat. lis itaque, qui in ea 
regione habitabant, erat malum adeo terribile, 
ut ipse prefectus civitatis (erat autem hie ille 
Gregorius, quem qus  precessit significavit 
oralio) in eo loco statuerit milites ad arcendos 
eos qui illac transibant. Cum ergo  scivisset 
preefectus monasterii, qualisesset vita Theodoree,et 
quod prope conferri posset cum ipsis angelis, 
et quod non esset expers divine gratie, eam 
accersivit et ei dixit : Fili, Theodore, tolle urnam, 
et propera nobis aquam afferre ex hoc lacu. Illa 
autem ex apostolico preeceplo sciens esse paren- 
dum íis qui presunt, implevit quod jussa fuerat. 


Et multis jubentibus illam e loco excedere, si non p που διαχελενομένων, εἰ 


mortem cuperet apertissime, illa tamen freta fide 
in Deum, et peragens opus obedientie, que novit 
vitam conciliare, non mortem, cum effugisset 
omnes qui arcebant, accedit ad locum : et (o 
admirabilia tua opera, o Domine *) conspecta 
fuit vehi a bellua ; et cum aquam hausisset, 
et implessüt vas quod erat in manibus, vecta 
rursus δὰ illa bellua terre redditur. Et -ic illa 
quidem in terra conservatur illesa ; bellua autem, 
cum sancta ipsam increpasset, luit ponas 
eorum 408 ad hoc usque tempus admiserat, 
et eo in loco statim cernitur mortua. Evadit 
ergo res aliis quoque manifesta, utpote quod 
qui percepissent oculis, eam multorum auribus 
tradere voluerint : et propterea Deo omnes 
egerunt gratias. 

IX. Erat autem hic quoque invidia factura, 
que ei conveniunt, et ejus sunt propria. 
Quidam enim ex monachis (nemo est enim, 
qui non appetatur inimici insidiis) invidentie 
stimulis icti, quod viderent beatam venire ad 
summum virtutis, insciente prefecto, eam mit- 
tunt in quoddam Procul remotum monasterium, 
tradeutes ei epistolam, specie quidem, ut que 
haberet aliquid quod urgeret, et postularet celeri- 
tatem ; revera autem ita structe fuerant insidie» 
quoniam hoc uoctu fiebat, ut devoraretur a 
bestiis. Erat enim illa via deserta, οἱ in qua 
sole alebantur fere. Sed frustra has insidias 
molitus est adversarius, et secus evenit quam 


ipse machinabatur. Ad sanctam enim in via D 


errantem accedit quadam bestia, fitque ei dux 
vie non fallax, donec eam deduxit ad mona- 
sterium, ad quod fuerat missa : imo vero ne tunc 
quidem discessit. Cum ea enim ingressa, ipsa 
quoque introiit; et cum illa ivisset, ut prefecto 
redderet litteras, ingressa estfera ad janitorem, 
cumque mox erat discerptura, nisi ille clamasset; 
et cum ex clamore conversa beata cognovisset 
quisnam esset tumultus, offendit virum, qui jam 
exedebatur a bestia. Illa ergo statim, apprehenso 


* psal, xxxi, 0. 


WENSIS SEPTEMBER. 
habitans croeodilus, in quemcunque incidisset À λίμνυς παραθελλοντι 


ἀνθρώπῳ ὃ xus 
τε καὶ μείξονι, τοῦτο δεῖπνον εὐθὺς ἐποιεῖτο : 
οὖν χατέστῃ τοῖς ἐπιχωριάξουσιν ἐπίφοβον - 
χόν, ὡς χαὶ αὐτὸν τὸν τῶς πόλεως ὕπαρχον “ὦ 
ριος δὲ οὗτος 3» ὃν χαὶ πρόσθεν φθάσας ὶ 
ἐδήγωσε) στρατιῦτας παοαχαθίσαι τῷ có, 
qu» τοὺς δι’ ἐχείνης ὁδεύοντας. Εἰδὼς οὗ. 
μονᾷς προεστὼς, ofog ὃν ὁ τῆς Θεοδώρας 85. 
ὡς μιχροῦ χαὶ ἀγγῶλοες αὐτοῖς ἀμιλλώμοι, 
ὡς, οὐκ ἂν εἶ x«i χάρετος θείας «Urt ἐν 
μετάχλητον αὐτὴν ποιφρσέμενος, Tío, ua, 
depr, τὸ χεράμιον ἄρας, ὕδωρ tpi» am τ, 
λέμνης ἐπείχθη τι ἀγαγεῖν. Ἢ δὲ mubwie 
ἡγουμένοις ἀποστολικὴν εἰδυῖα παραίνιευ͵ δὴ 
τὸ χελευσθὲν, χαὶ πολλῶν αὐτὸν ἐχχωριὸ x 
μὲ θανατᾷ uice 
ἐκείνη πίστει τῇ εἰς Θεὸν θαῤῥοῦν ni vm: 
ἔργον ἀνύουσα, à ζωὸν μᾶλλον oidp, ἐπὶ oe 
προξινεῖν, πάντας ὁμοῦ διαφυγοῦσα Wü 
τῇ λίμνῃ προσθάλλει, καὶ, ὦ τῶν zzzi i 
σον, Κύριε | ἐπάνω τοῦ θηρὸς, ἑωρᾶτο Der: 
ἀῤῥυσαμένη τε ὕδωρ x«i τὸ ἐν χερσὶν ἄγε: 
σασα, ἔποχος πάλιν ὑπ᾽ ἐχείνον dà τοῦ ττις 
ξηρᾷ παραδίδοται. Καὶ οὕτως ἐχείνη ἂρ mx 
τῇ γῇ διασώξεται ^ τὸ δὲ θηρίον παρ᾽ cic 
μηθὲν εἰσπράττεται δίκην τῶν μέχρι τ τῷ 
θέντων αὐτῷ, xai παρ᾽ αὐτίκα τῶ τόπῳ τῖτι κὲ 
wixapy ^ γίνεται οὖν τὸ πρᾶγμα xm xia 
ἐπίδηλον, ἅτε τῶν ὀφθαλμοῖς τοῦτο rris. 
πολλῶν ἀχοαῖς χαρίσασθαε βουληθέντων τε arx 


C εἶχε Θεὸς δι᾿ ἐχείνης εὐχαριστοῦντας ei 


Θ΄. Δεῖ x&v τούτῳ τὰ οἰκεῖα ὁ fm Μίπε. 
σθαι. Τινὲς γὰρ τῶν μοναχῶν (ἰπι τεὸν Ἐς 
ἐπηρείαις ἀχείρωτος τοῦ ἐχθροῦ), Benz ws 
βληθέντες͵ οἷς ἑώρων τὴν μιαχαρέαν εἰ; ἐὼν n 
τῆς ἥχουσαν, λάθρα τῆς τοῦ T0060, TI 
εἰς £v τι τῶν μαχρὰν ἀσκχητηρίων xp m 
πουσιν, ἐπιστολὴν ἐγχεέριξοντες, τὸ emu 
μὲν, ὥστε ἐπειγόντων ἔχουσαν, τὰ : 
δεόμενον ὀξυτέρον, τὸ δὲ ἀληθὲς συσχειὶ ἢ, 


τῶν 


xal νυχτὸς διεπράττετο, πχατάφρωνα v 
θηρίων * ἔρημος γὰρ à ὁδὸς éxsivs xm! 
μόνων τροφός. ᾿Αλλ εἰς μάτην ὦ c 


τῷ ἀντιχειμένῳ, x«i τοὐναντέον μᾶλλον͵ i 
ἐτεχνάξετο. Πλανωμένῃ γὰρ καθ᾽ odo : 
προσέρχεταί τι ἔωρίον, xal γένεται ταύτες 
ἀπλανὴς ἕως ἄγων τῇ μονῇ παρέστησε, ποὺ; 
ἔτυχεν ἐχπεμφύθεϊσα μᾶλλον δὲ οὐδὲ οὗ: 
ἐστὴ * εἰσελθούσῃ γὰρ x«l αὐτὸ συνεισζει. 
νὴς πρὸς τὸ ἐγχειρίσαι τῷ προεστῶτι ti» ἢ 
ἀπελθούσης, ὁ θὴρ τῶ πυλωρῷ ἐπίει, a 
οὕπω διασπᾶν αὐτὸν ἔμελλεν, εἰ uà P 
ἐχείνου, x«i συνδρομῆς γεγονυέας ἐπιστρε 
μαχαρία, xai ὅστις εἴη ὁ θόρυθδος διαγνουσι 
λαμθάνει τὸν ἄνδρα βρῶσιν ἤδη, τοῦ ὀχρὸς 
νον. Εὐθὺς οὖν ἐχείνη τοῦ φεῖρυγγος «n 


VITA S. THEODORE ALEXANDRINA, 


By8 


agÜopàg τὸν ἄνθρωπον ἀπαλλάττει, ἐλαίῳ A ejus gutture, ipsum liberat ab interitu. Oleo autem 


φουσα τὰ βλαδέντα μέλη, x«i Χριστοῦ τὸ 
οσεπάδουσα, τοῦτον μὲν ὡς τὸ Tportpov 
δείχνυσι, τὰ δὲ θηρίον πεσεῖν τε xai διαῤ- 
:αραχρῆμα ποιεῖ. 
γτα ἐχείνη μὲν λαθεῖν ἠδούλετο, xai οὐδὲν 
v ἐπάνοδον ἐφανέρον τοῖς μοναχοῖς " οἱ 
δὲ τῆς εὐεργεσίας ἄμα πρωὶ αὐτάγγελοι 
(θέντος γίνονται, Εὐχαῖς Θευδώρου, λέγον- 
ποῦ θανᾶτον ῥύεται ἄνθρωπος χαὶ θηρίου 
piv χαρίξεται, τὸν εἰς βρῶσιν ἤδη λη- 
ὧν χαὶ τοὺς λόγους ὁ προεστὼς τοῦ φρον- 
χαταπλαγεὶς τίς ὃς ἐχεῖσε τοῦτον ἀπεί- 
ἀπορούμενος διηρῶτα " ὡς δὲ ἦσαν ἅπαντες 
γὴν μαχαρίαν προσθλέψας" Τίς οὗτος, ἔφη, 
ὃς ἐπὶ προφανεῖ χινδυνῷ ἀωρίσε τῶν γνύχ- 
ἱπειγὲ τὰ ἐχεῖσε χαταλαδεῖν ; Καὶ θέα μοι 
εὐθείας ἀνάπλασμα, xci τὸ ἄτυφον γὰρ 
ριποιουμένῃ, χαὶ τοῖς ἀδελφοῖς φυλάττουσα 
λητον’ Ὕπνῳ, εἶπεν, τότε τοὺς ὀφθαλμοὺς 
» τε x«i τοὺς ἔξω βαρυνομένη, μὴ εἰπεῖν 
rt τοὺς ἀποσταλέντας ἐξ ὀνόματος * διε- 
ἱνῶς ὃ διάδολος, αὐτὴν μὲν τὴν ὑποσχελι- 
ἡρὼῶν τοσαύταις νέγαις τὴν ἧτταν ἀναπα- 
ἑαυτὸν δὲ χαταχράτος ἡττώμενον. ᾿Αφέ- 
! τοῦ χατὰ τὸ λανθάνον ἐπιδούλεύειν φανε- 
ἰς παραστὰς ἠπείλει μὴ ἀνήσειν τοὺς πει- 
ἐπάγοντα, ἕως αὐτὴν θεέη πτῶμα γελώμε- 
vU» ἀπὸ πάντων θαυμαζομένην. Εἶπε xai 
ἀφῆχε τὸν μεταξὺ χρόνον γένεσθαι, ἀλλὰ 
€ μονῆς εἰς ἔνδειαν χαταστάσης, χελεύεται 
) προεστῶτος ἢ μαχαρία μὴ μέλλειν, ἀλλὰ 
λους" αὖθις λαδοῦσα χαὶ πρὸς τὴν πόλιν 
|» σῖτον αὐτοῖς πρίασθαι. ᾿Επετέτραπτο 
οὔτο, ὡς εἴ γε ἀδυνάτως αὐτῷ γένοιτο πρὸ 
ἐρας ἐπανελθεῖν, τοῦ 
γοντιστηρίῳ, χἀχεῖσε τὰς χαμήλους διανα- 
Ἔπανιουσα τοιγαροὺν ἐχ τῆς πολεως, ἐπεί- 
πρὸς δυσμὰς ἑώρα τὸν Qv, τῇ τοῦ ἐνά- 
. τὸ ἐπίταγμα μονῇ προσφοιτᾷ, δοθῆναί τε 
jT) καὶ ταῖς χαμήλοις πρὸς ἀνάπαυσιν 
(xi γενομένου, πρὸς ποσὶ αὐτὴ τῶν χαμήλων 
ἰτο. 
tyr&uÜsv οὖν ἀρχὴ γίνεται τοῦ πολέμου τοῦ 
ἦν " ὁ γὰρ τοῖς πονηροῖς ἔργοις ἐπιτερπό- 
μων, χαὶ τοὺς χατὰ των αγίων πειρασμοὺς 
«€ μηχανώμενος, χαὶ τῆσδε x«i πλείω 
ray ἐπιδειχνύμενος, ἅτε δὲ xai μετὰ τὴν 
ἰς ἐχείνου χεῖρας διαφυγούσῃς, τὰ ἑαυτοῦ 
X ἡμέλει, ἀλλὰ νεάνιδϑά τινά, τότε τῶν 
τινὶ συγγενείας λόγῳ συνδιατρίδουσαν 
στρον ἀνερεθέξει λαγνείας, ἣὃἣ xci ἄνδρα 
; μακαρίαν ἐξ ὧν topa λογισαμένη, πρὸς 
συγχαθευδᾷσαι προσεκαλεῖτο, αἰδὼ πᾶσαν 
ᾧ “αὶ προσώπου xai τῆς ψυχῆς. Ὡς δὲ 
ὁον ἑώρα πρὸς τοῦτο, χαὶ προτιμῶσαν μᾶλ- 
ἐπὶ ψιλῷ τῷ ἐδάφει xoci ταῖς χαμήλοις 
τὸ ἐνδομυχοῦν ἐχείνῃ τοῦ οἴστρου μὴ 
xt πῦρ υναμένῃ, ἰχδίδωσιν ἑαυτὴν ἑνὶ τῶν 


χαταλύσειν ἐν τῷ 


membra lesa inungens, et Christi nomen super 
ea canlans, eum quidem, sicut prius, reddit 
sanum ; efficit autem, ut bestia protinus cade- 
ret, et disrumperetur. 

X. Hec illa quidem volebat latere, et post 
reditum nihil aperiebat monachis : qui autem 
beneficium fuerant assecuti, statim ipsi id quod 
factum fuerat renuntiant, dicentes : Precibus 
Theodori liberatus est homo a gravi morte, et 
bestie gula nobis restituit eum, qui jam coeptus 
erat devorari. Quoruin verbis obstupefactus prae- 
fectus monasterii, quisnam eum miserit, dubitans 
interrogabat. Postquam autem oinnes negassent, 
beatam intuitus : Quis est, inquit, o Theodore, 


p dui, cum essel manifestuin. periculum, te intem- 


pesta nocte impulit, ut illic proficiscereris ? 
Mihi vero considera recte anime figmentum. 
Sibi enim attribuens simplicitatem, et conservans 
fravres tanquam nulli crimini affines : Tunc, 
inquit, tain interhi quam externi oculi erant 
mihi somno adeo gravati, ut non possun nomi- 
natim dicere eos qui miserunt. /gerrime autem 
ferebat diabolus, videns ipsam quidem supplan- 
latam, talibus victoris ἃ se dedecus repulisse ; 
se autem vi esse superatum. Mittens ergo clancu- 
lum insidiari, aperte ad eam accedens, minatus 
est se non cessaturum intentare tentationes, 
donec effecerit, ut ipsa cadat, qua habetur ab 
omnibus in admiratione. Dixit : et non sivit 
multum intercedere temporis ; sed cum laboraret 


G monasterium inopia frumenü, jubet pratectus 


beate ne cuncietur ; sed accipiens rursus caà- 
melos, et vadens in civitatein, eis. emat fru- 
mentuu. Porro autem hoc quoque ei imperatum 
fuerat, quod si ea non posset redire ante vesperain, 
diversaretur in monasterio Nono, et etliceret ut 
cameli ilic  requiescerent. Hevertens ergo e 
civitate, quoniam jam solem videbat in occasu, 
venit ad Nonum monasterium, sicut ei fuerat im- 
peratum ; et petiit sibi et camelis dari locum ad 
quiescendum. Quod cum factum esset, ipsa requie- 
scebat ad pedes camelorum. 

Xl. Hincergooritur belli in ipsam principium. Qui 
enim improbis factis delectatur deinon, et adver- 
sus sanctos seinper molitur excitare tentationes, in 
ipsam autein majorem etiam ostentans rabiem, ut 
qua post venationem effugisset illius manus, non 
neglexit facere quie sunt sua, sed quamdam ado- 
lescentulam, quee tunc versabatur cum quibusdam 
monachis ratione consanguinitatis, iucitat ad sti- 
mulunmilibidinis : que beatam illam ex iis quee vide- 
bat, arbitrata esse virum invitabat ut secum 
dormiret, deposito omni pudore et ex vultu et ex 
animo. Postquam autem vidit eam non obedire, 
οἱ male in nudo solo dormire prope camelos, 
non valens illa extinguere latentem intus ignem 
libidinis, dat se uni ex iis qui illio dormietiartt, 
qui ipse quoque erat viator, οἱ ia transita diver. 


’ 


079 


MENSIS SEPTEMBER. 


satus erat in monasterio. Cum is ergo, qui fecerat À ἐχεῖσε προσχαθευϑόντων͵ ódírg xoi αὐτῶ, 


iniquitatem, sub auroram recessisset in eum lo- 
cum, unde processerat, procedens tempus jam 
intumescentem ostendebat uterum virginis. Que 
ἃ cognatis interrogala ἃ quo hoc factum esset, 
dixit, Theodorum monachum Octavidecimi mona- 
sterii cum ea coivisse. lis, que dicta fuerant, statim 
credunt monachi. Nam qui beatee minatus fuerat 
tentationes docuit etiam puellam hoc dicere, 
et illos credere. Deinde cum accessissent ad 
monasterium, ubi se exercebat illa beata, cum 
magna vociferatione et tumultu dicebant : Theo- 
dorus, qui est apud vos monachus, non veritus 
est tantum admittere flagitium. Rogata autem 
ἃ prefecto, an rem fecisset tam abominandam, 
ipsa dixit ei 88 non habere rem ullam cujus 
jure teneretur. Atque illi quidem tunc reversi 
sunt ad suum monasterium. 


ΧΙ]. Postquam autem infans jam editus fuit 
in lucem, eum tollentes, projiciunt in medium 
monasterium, in quo erat illa beata. Hoc autem 
erat insidi& et artificium inimici, studentis ei 
injicere animi «segritudinem, et ejus impedire 
institutum. Sed frustra rursus a te, o maligne, 
parate sunt insidie ; imo vero non frustra, sed 
eas in teipsum es machinatus, te feriente generosa 
muliere illis ipsis telis, quibus te eam sperabas 
sauciaturum. Quid enim hinc consequitur ? Infan- 
tis esse pater creditur Theodora ; silentio autem 
accipit eam, qu& ipsam condemnat, sententiam ; 
et simul cum infante expellitur e monasterio. 
Ipsa itaque fit nutrix, et tanquam pater, eum 
cogitur alere, lacte quidem ovium (neque enim 
poterat aliter) infantem nuper natum nutriens ; 
lanas autem petens et etiam a pastoribus, ad usum 
vestis eas puero contexit. Sed quisnam animus 
acceperit adeo gravem calumniam ? Quenam 
autem manus non egre tulisset tam molestum 
ministerium? Spatioenim septem annoruin afflicta 
fuit bec beata. O Dei, qui cuncta intuimini, 
oculi, inani et falsa opressa calumnia, et e mo- 
nasterio ejecta, nihil pusilli et abjecti animi aut 
fecit, aut est locuta : sed talis probri delegit 
ignominiam, ut quod turpe fecit volens, rursus 
voluntario tegeret dedecore, et quos non latuit 
oculos prius malum faciens, placaret rursus : 
eos solos habens testes, cum rei improbe susti- 
neret calumniam. Quali autem vivendi ratione 
utebatur cum alis ? Ili enim nutrimentum 
erant herbe agrestes, potus autem erat aqua, 
que e lacu utcunque ab eo hauriebatur, nisi 
malis dicere, ejus lacryme. Nullum enim erat 
tempus, quo e& non effluerent ex ejus oculis, 
adeo ut Psalmus in ea impleretur: « Et potum 
meum cum fletu miscebam ^. » Sic ergo cum 
corpus ei liquesceret, et negligeretur, erant qui- 


' Psal. ci, 10. 


D λύψῃ, 


ἐχ παρόδου τῇ μονῇ χαταλύσαντι. Τοῦ τὸ 
ἀνομίαν ἐργασαμένου, ὑπὸ τὴν ἕω τῆς μον: 
ρήσαντος, xci τῆς ὁσίας ἐξ οὔ προῆλθεν : 
σης, ἢ τοῦ χρόνου παράτασις, αἱρομένην i 
ὄγχον τὴν γαστέρα τῆς χόρης ἐδείκνυ" xai 6! 
παρὰ συγγενῶν εἰπεῖν ἀναχοινομ 
μοναχὸν, εἶπε, Θεόδωρον, τὸν τῆς Ὄχτ' 
μονῆς, αὐτῇ συμφθαρῆναι. Πιστεύουσιν a7 
λεχθεῖσιν οἱ μοναχοί" ὁ γὰρ τῇ μακαρία : 
ρασμοὺς διαπειλησάώμενος, χαὶ τὴν χόος 
λέγειν ἐδίδασχε, χἀχείνους πιστεύειν. Εἶτα 
προσελθόντος, ἧπερ εἶχεν ἀσχου-ένην τὶν 
βίαν σὺν βοῇ χαὶ θορύδω. Θεοδωρος, εὶς: 
ὑμᾶς τελεῖ μοναχὸς, τοιόνδε μῦσος mpi 
ἔφριξεν. Ei; ἐρωτήσεις οὖν ἔλθοῦσα παοὰ -, 
μένου, εἰ χατῆρξεν οὕτω βδελυρᾶς πραξι. 
πρᾶγμα μὴ ἔχειν εἶπε πρὸς αὐτὸν ἑξνοχὶ: 
"Exstvot μὲν οὖν τότε πρὸς ἰδίαν 
ἐστρεφον. 

IB'. Ὡς δὲ xai τὸ βρέφος τεχθὲν id: 
εἰς φῶς, ἀράμενοι τοῦτο, κατὰ μέσην ἔνθα. 
ρία διῆγε τὴν μονὴν ἀποῤῥέπτουσι. Τοῦτο dt 
μεθοδεία χαὶ τέχνη τοῦ δυσμενοῦς ὧν ἀφ: 
θαλλεῖ, αὐτῇ σπουδάξοντος ἐμποδιεὼν τι τὰ 
παρασχεῖν. ᾿Α)λ᾽ εἰς μάτὴν got xci αὖθι; τὰ 
πονηρξ, μᾶλλον δὲ οὐχ εἰς μάτην, ἀλλὰ χι 
σοῦ τεχταινόμενα" ὥσπερ. οἷς τροώσειν fiu 
τοὶς ἐχείνοις τοῖς βῶεσι πληττούσης σε τὶ 
ναίας. Τί γὰρ τὸ ἐντεῦθεν ; πατὴρ εἶναι τις: 
τοῦ νηπίου $ Θεοδώρα, σιγῇ τε τὴν xr» 
ψῆφον δέχεται, xal αὐτῷ βρέφει τῆς utz; E 
ται. Τιθηνὸς οὖν αὐτὴ γένεται, xai οἷα xu: 
δοτροφεῖν ἀναγχάξεται, γάλαχτε μὲν zwicv, δι 
μὴ ἄλλως εἶχε, τὸ νεογενὲες ἀποτρέφονσε, &a ἡ, τὰ 
χεῖνα παοὰ τῶν ποιμένων αἰτοῦσα, τὰ ἃ; ju 
ἀμφίων ταῦτα τῷ παιδὶ cxt tous. χὰ τὶ; 
χαὶ ψυχὴ παρεδέξατο βαρυτάτην οὕτω tari 
Ποία δὲ χαὶ χεὶρ οὐκ ἂν ἐδυσ χέρανι τοὶ; πε 
τοιαύτην ὑπηρεσίαν; Ἔτη γὰρ ἑπτὰ zmcüm 
ἐν οἷς ἐταλαιπώρει γυναΐου φύσις, ὦ θεῦ τί 
βλέποντες ὀφθαλμοὶ, διαδολὴν ματαίαν irt 
σθεῖσα, καὶ τῆς μονῆς ἔξω βληθεῖσα, καὶ oido τὰ 
ψυχὸν τι x«i ἀγεννὲς à» ἔδρασεν ὃ ἐφθέγξει», 
tero τοιαύτης ἀτιμίαν αἰσχύνης, ἵν᾽ ὅπερ zi] 
ἔπραξε βουλομένη, ἐχουσία πάλιν αἰσχὺνς xri 
oug οὐχ ἔλαθεν ὀφθαλμοὺς x 
τὸ πονηρὸν πράττουσα, θεραπεύσῃ πολυ. κε 
ἔχουσα μάρτυρας πονηροῦ πράγματος, mj 
συχοφαντίαν. Οἵα δὲ μετὰ τῶν ἄλλων xx 6: 
ἐχρῆτο; Τροφὴ μὲν γὰρ ἐχείνῃ τὸ ἐχ τῶν bw 
ὅσον ἄρτον, ποτὸν δὲ τὸ ἔχ τῆς λέμνης &pery 
αὐτῇ ἀρνόμενον, εἰ μὴ χαὶ μᾶλλον simon τὸ 
ϑαχρύων" οὐχ ἦν γὰρ ὅτε οὐκ ἀπέῤῥει ταύτει 
ὀφθαλμῶν, ὡς τὸ τῶν ψαλμῶν ἐπ᾽ αὐτῃ πληροῦ! 
« Καὶ τὸ πόμα μου μετὰ χλαυθμοῦ ἐκέρνων. » 0 
oU» αὐτῇ τοῦ σώματος τηχομένου, xul ἀμελὸς i 
τος, οἱ μὲν ὄνυχες ἐπιμήχεις᾽ ὅσαν, xai τισι 


τῶν 


goo 


xat 


VITA 5..ὄ THEODORJE ΑΓΙΕΧΑΝΌΒΙΝΕ. 


682 


po» ζώων μᾶλλον ἁρμόζοντες, αἱ δὲ τρίχες, A dem ungues prolixi, et quibusdam feris bestiis 


αἱ τε xai λάσια, καὶ δεινῶς ταῖς νάπαις ποοσ- 
.'H ὄψις δὲ τῇ ἀμέσῳ τῶν ἡλιαχῶν ἀχτένων 

ἤδη χατοπτηθεῖσα, πρὸς τό Αἰθιοπικώτερον 
τὸ * τὰ βλέφαρά τε ἠλλοίωτο τῇ συντόνῳ χατα- 
τῆς ἀγρυπνίας, xal ὅμως οὕτως ἐγκαρτεροῦσα 
γῶν ἐπαγωγῇ τοιαύτῃ παλαίουσα x«i νιφασιν 
píotg μόνον, ἀλλὰ x«i ταῖς ἐχ τῶν πειρασμῶν 
ivo, οὐδὲ πρὸς βραχὺ τῆς μονῆς ἀποττῆναι 
Ὁ, ἀλλὰ διέμεινεν οὕτω χαλύδην πηξαμένης πρὸς 
νι, xai ἡδέως αὐτῷ παραῤῥιπτεῖσθαι κατὰ τὸν 
ἣν ἀνεχομένη. 


Γί δὲ πάλιν ὁ τοῖς ἀγαθοῖς ἀντιχείμενος ; "Apa 
tg αὐτὴν χαθυποδθδαλὼν πειρασμοῖς, χόρον 
ὧν προσθολῶν, xai ταῦτα νιχώμενος ; Οὔμε- 
AX ἐπὶ ταῖς προλαθούσαις χσὶ ταύτην ἐπιτε- 
κε, Τὴν γὰρ μορφὴν τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς ὑποδὺς, 
" ὄψιν αὐτῇ παραστὰς δάκρνά τε ἀφίει τῶν 
ὧν χαὶ λόγοις ἐχρῆτο οἷς ἂν ἀνὴρ σύνευνον 
νὴ ὑπάγων χρήσαιτο " φωστῆρα λέγων αὐτὴν, 
μα, ἡδονὴν, τῶν ὀφθαλμῶν φῶς, τῶν ὀδυνῶν 
οημα, χαὶ, Δεῦρο, φησὶν, ὦ χυρία, τὸ ἐπὶ σοὶ 
οὕτων χρόνων ἐπίσχες μοι πένθος, x«i πρὸς 
ον αὖθις οἶχον ἐπανελθεῖν προθυμήθητι. Ὡς 
νὴ τὸν ἄνδρα εἶναι ταῖς ἀληθείαις ὑπέλαδε, 
» ἔδωχε τὴν ἀπόχρισιν, ἣν ἐχρῆν ἐχεῖνον 
t, δὲ ὅπερ ὑπείληπτο τοῦτο ἦν, x«i μὴ φάν- 
τὸ ὁρώμενον. ᾿Εγὼ roig τοῦ χόσμου ματαίοις 
χμένη͵ ἀδυνάτως ἔχω τοῖς ἐχείνου πάλιν συμ- 
χε * πὼς δὲ xai συνοιχεῖν σοι χαταναιδεύσο- 
ταύτην μόνην ἔχουσα τὰς φνγῆς αἰτίαν, τὴν 
Ῥαχθεῖσάν μοι ἁμαρτίαν ; Καὶ ὡς εἰς μνήμην 

ἦλθε, χαὶ τὰς χεῖρας εἰς οὐρανὸν ἐπῆρε, 
χυτὴν εἰς εὐχὴν τρέψασα, ἣν ἐχεῖνον ἰδεῖν 
'"ρώμενον, χαὶ μηδὲ τὸ πρόσχημα τῆς εὐχῆς 
ιον ὑποστῆναι " xal τοτε ἔγνωστο τῇ ὁσίᾳ, τίς 
λθὼν, xai ἢ κατ᾽ αὐτῆς ἐχείνον, πολυμήχανος 


ἠ. 


ἼΛλλοτε δὲ πάλιν τὰ θηρία ὁμοῦ πάντα, ὅσα τε 
ἂν καὶ ὅσα γῆν χατοιχεῖ, ἐδόχει x«at' αὐτῆς 
* τὸ δὲ οὐχ οὕτως ἦν, ἀλλ᾽ αὐτὰ τῆς χαχίας 
ἰὰ πνεύματα, τὴν ἐχείνων ὑποχριθέντα μορ- 
ινθρωπος δὲ τούτοις ἐπιφαινόμενος ἐπιδραμεῖν 
x, χαὶ χαταφαγεῖν ταύτην ἐνεχελεύετο, ᾿Εχείνη 
me τῷ Δαυϊτιχῷ ἄσματι χρησαμένη, ὡς μό- 
ἢ, Κυχλώσαντες ἐχύχλωσαάν με, x«i τῷ ὀνό- 
Kupíou ἡμυνάμην αὐτούς * εὐθύς εἰς ἀέρα τὸ 
μα διελύετο * προδάλλει xai ἑτέραν πεῖραν ὁ 
)ς. Πάλιν γὰρ στρατὸς αὐτῇ πολνάνθρωπος 
&ro, x«i ὁ ἄρχων τούτων, μετὰ πολλοῦ TOU 
e, σοῤαρὼς πορενομένος - ᾧ xai τὴν προσχύ- 
ἀπονέμειν οἱ λειτουργοῦντες ἐπέταττον. Αὐτῆς 
, μόνον εἰπούσης δεῖν προσχυνεῖν, πληγὰς ἐν- 
ταύτῃ ὁ δῷῦθεν ἄρχων διεχελεύετο, xal τὸ χε- 


al. Lx xxu, 14. 
ParRoL. GR. CXV. 


magis congruentes ; pili autem densi et sordidi, 
et valde similes saltibus. Vultus autem, propterea 
quod nulla re intercedente eum ferirent radii 
solis, jam tostus, Athiopis instar niger evaserat, 
et mutata erant supercilia intensa necessitate 
vigiliarum, Et tamen sic perseverans, et cum 
malis que intentabantur, sic luctans et nivibus 
non aeris solum, sed etiam tentationum vexata, 
ne tantillum quidem sustinuit discedere a mo- 
nasterio, sed sic permansit tugurio fixo in 
vestibulo, et libenter in eo abjici (ut ait Pro- 
pheta)sustinens. | 

XIII. Quid autem rursus bonorum adversarius ὃ 
Num, cum eam in tales injecisset tentationes, 
illum cepit eam invadendi satietas, idque cum 
vinceretur? Nequaquam, sed preter ea que pre- 
cesserant, hoc quoque est machinatus. Ejus enim 
marit formam suscipiens, et in conspectum 
ejus veniens, lacrymas emittebat ex oculis, et iis 
verbis utebatur, quibus usus fuerit maritus ad 
charam suam accedens conjugem, eam dicens 
suum luminare, exsultationem, voluptatem, lucem 
oculorum, solatium malorum ; et: Age, inquit, o 
domina, siste mihi luctum tot annorum tua causa 
susceptum, promptoque et alacri animo domum 
revertere. Cum autem illa putaret revera esse 
maritum, id dedit responsi, quod illum oportuis- 
set audire, siid fuisset quod putabatur, et non vi- 
sum, quod cernebatur: Ego, dicens, qui renuntiavi 
vanis rebus hujus mundi, non possum rursus cum 
illis congredi. Quomodo autem tanta potero esse 
impudentia, ut tecum habitem, cui sola fuga causa 
fuit a me factum in te peccatum? Cum autein illa 
eorum recordata, manus in colum sustulisset, 
se totam ad preces convertens, licebat illum 
videre fugientem, et nec valentem quidem ferre 
speciem orationis. EL tunc cognovit sancta quis- 
nam is essel, qui accesserat, et quam essent 
multiplices ejus in illam insidie, et quam varia 
machinatio. 

XIV. Rursus autem aliquando omnes simul 
bestie, tam que habitant in mari, quam que in 
terra, videbantur eam invadere; revera autem 
non ita erat, sed erant spiritus malitie, qui for- 
mam illorum induerant. Post hec autem homo 
apparens, jussus est ad sanctam accurrere, et eam 
devorare. llla vero tanquam armis Davidico utens 
cantico, postquam solum dixit : « Circeumdantes 
circeumndederunt me, et nomine Domini ultus sum 
eos*, » visum statim evanuit. Objicit malignus 
aliaa quoque tentationem. Rursus enim cerneba- 
tur ab ea ingens exercitus. Ejus autem priuceps 
cum inagna multitudine superbe incedebat, quem 
quidem ut adoraret, jubebant ejus ministri. Cum 
ipsa autem dixisset Deum solum esse adorandum, 
jussit princeps ei plagas iníligi. Et jussus ad 


22 


MENSIS SEPTEMBER. 


effectum est deductus. Id enim deelarabant et A λευσθὲν ἔργον ἦν * ἐδύλουν γὰρ αἴ τε πληγαὶ γε 


plage, qui apparebant, et ipsa visa mortua iis, 
qui aspexerant. Fuerunt autem hi pastores, 
qui iverunt in monasterium, et dixerunt Theodo- 
rum esse mortuum, et oportere eum mandare 
sepulture. Sed beata illa, cum media nocte ad se 
rediisset, sibi ascribebat causam, et id quod acci- 
derat, dicebat esse sui delicti disciplinam. Cum 
se ergo muniisset armis orationis, petiit inducias 
tentationum : O Deus meus, dicens, Domine uni- 
versi, oblitus mei peccati, libera me ab insultu 
inimici, qui tuo invidet figmento. Cum eam autem 
precantem vidissent, qui illic erant pastores, quee 
ab eis paulo ante visa erat mortua, Deum quidem 
laudarunt, monachis autem, quod  revixisset 
annuntiarunt. 

XV. Statuit vero prefectus monasterii infan- 
tem recipere, reputans quam diuturna fuisset 
sancte afflictio. Non enim eam parva afficiebat 
molestia errans puer per aspera loca solitudinis. 
Sed ne sic quidem destitit hostis eam invadere, 
Deo sic permittente, uti ea sibi plures coronas 
contexeret. Ei enim rursus visum est aurum humi 
projectum. Aderat autem magna virorum multi- 
tudo, quee illud colligebat. Id vero non erat aliud, 
quam visio inanis. Nam ut eam solum deciperet, 
et ut aurum amaret efficeret, id totum erat machi- 
natus. Non multi dies preterierant, el ei rursus 
visa est adesse servorum multitudo, ei in manus 
tralentium obsonia varie condita que ei dixit : 


Qui tibi plagas imposuit, his te donat obsoniis. ( 


Que quidem in nihil, sicut erant, dissolvit, cum 
se signasset luce vultus Domini. Cum ex his eam 
vidisset invictam is qui minatus erat se terram 
et mare esse deleturum, cumque ex bello, quod 
adversus eam gesserat, pudore esset affectus, 
statuit discedere. 

XVI. Cum autem septem anni preeteriissent, 
monachi laures noni monasterii, qui illati stupri 
eam accusaverant, eam esse mulierem ignorantes, 
cum omnibus supplices petunta prefecto mona- 
sterii, ut in quo loco ea prius se exercebat, eam 
rursus admitteret, et referret in numerum cete- 
rorum monachorum. Satis enim, aiebant, luit 
ponas, qui tanto tempore fuit extra monasterium, 
el in ipso aditu totos septem annos transegit. 
Adjiciebant autem, per divinam quoque appari- 
üonem sibi factam esse fidem, quod jam sit 
peccatum remissum Theodoro. Quorum ille cedens 
precibus, relaxat Theodoram ab injusta illa con- 
demnatione, jubens eam de cetero manere in in- 
tima cella, οἱ nunquam progredi, neque ullum ei 
committi ministerium monasterii. Duo deinde anni 
preterierant, ex quo ea sic majore exercebatur 
continentia et intentioribus precibus. Deinde cum 
orta esset siccitas, et cisterie, quas erant in cc- 
Dobio, ostenderent se ne minimum quidem habere 
aque humorem : quoniam et iis que audierat, 
et iis que ipse viderat prefectus monasterii, 


D xai παρ᾽ αὐτὴν τὴν εἴσοδον ὅλους ἑπτὰ yyo'w 


ναι, x«l αὐτὸ νεχρὰ δόξασα τοῖς (θεασαμένοι, 
μένες δὲ σαν οὗτοι), oi xai ἐν τῇ μονῇ exu! 
εἶπον ὅτι τεθνήχοι Θεόδωρος, καὶ ὡς ipi»: 
ἀξιῶσαι ταφῆς. 'AJ)' à μακαρέα περὶ μέσας» 
ἀνανενευχυῖα ἑαυτῇ ἐπέγραφε τὴν αἰτίαν, n 
συμδὰν ἔλεγε τοῦ οἰχείον σφάλματος εἶναι τει 
Τὸ γοῦν ὅπλῳ τῆς εὐχῆς ἑαυτὸν περιφράξετι 
χειρίαν ἧἦτει τῶν πειρασμῶν, Θεέ μον, λέγοντι 
Δέσποτα τοῦ παντὸς, ῥῦσαξ με τὰς ἐκεγωγί; 
τῷ σῷ πλάσματι διαφθονοῦντος ἐχθροῦ, τῆς 
ἐπιλαθόμενος ἁμαρτίας. Εὐχομένην δὲ εἱ ἀξ a 
μένες, ἰδόντες τὴν πρὸ μιχροῦ νεχρὰν επιξ 
μισθεῖσαν, τῷ μὲν Θεῷ δόξαν ἀνέφερον, τῶ ἡ ὁ 
μονᾷς ὡς ἀναστᾶσαν πάλιν εὐηγγελίζοντο. 


ΙΕ΄. Ἔχρινε δὲ xai ὁ τῆς μονῶς irme, ἡ 
παιδίον ἀναλαδεῖν ἀναμετρήσας ὅσῃ χαὶ ὅτω; γι 
τῆς ὁσίας dà καχοπάθεια, xai τοῦτο χαρᾶς τὰ 
ἔπλησε τὴν ψυχήν. Οὐ γὰρ μιχροῖς αὐτῷ ἡ 
τοῖς τραχέσι τῆς ἐρήμου περιπλανώμδον, dus 
οὕτως ἀφίστατο τῆς προσδολῷς ὁ πολέμιος, τῆι 
τοῦτο παραχωροῦντος, ἵνα καὶ πλείννας mij καὶ 
τοὺς στεφάνους. Ἑωρᾶτο γὰρ αὐτῷ χονδιίο ἔχε 
νον εἰς γῶν, πλῆθος τε παρῆσαν ανδρὼ» κὶ τ, 
σπουδῇ συνέλεγον. Τὸ δὲ οὐδὲν ἕτερον Dim 
σία κενή. ἵνα γὰρ ἀπατήσῃ μόνον, χαὶ wa 
δείξῃ χρυσοῦ, τὸ πᾶν ἐσχαεώρησεν. Οἱ gui: 
ἦλθον ἡμέραι’, x«i πάλιν  oüxtzém επὶ πᾶς 
ἰῴχει παρίστασθαι, ὄψα φερόντων ἐπὶ yin; m 
λως ἐσχενασμένα, xai 'O τὰς πλργάς T πω 
ἄρχων, φησὶ, τούτοις σε δεξιοῦται, S sig κὦ 
ὥσπερ ἦσαν διέλυσε, τῷ φωτὶ TOU rwam mh 
σημειώσασα ἑαυτήν. ᾿Απὸ τούτων τὶ ἔων εἷς 
ἰδὼν x«i ἀήττητον, ὁ γῆν καὶ θώσιο Kum 
ἠπειληχὼς, τοῦ πρὸς αὐτὴν πολέμου ἐπίαυ μα, 
ἀποστῆναι διέγνωχε. 

Ic. Τῶν ἑπτὰ δὲ διαγεγονότων Ein Sk ἰώ 
px; τοῦ évxrov μονάζοντες οἱ καὶ rp τὸς τι 
γραφὴν προσῆψαν τῇ μακαρίᾳ, τὸ γρέα ἐε 
ταύτην μετὰ πάντων ἡγνοηχότες, Gm 
τοῦ τὴς μονῆς προεστῶτος, ἔνθα xovumi 
ἀσχουμένη, δέξασθαί τε πάλιν αὐτὸν, κεὶ τὸ] 
τῶν μοναζόντων ἐναριθμῆσαε τάγματε " insu 


ἔφασχον, ἔδωχε δίκην, ἐπιτοσοῦτον ἕξω rii: 
























νεγχοῦσα * προσέθεντο δὲ καὶ duk θεία; it 
πίστιν, ἐχείνους Ja6siv, ὡς ἧϑο. cvpipen 
τὸ ἁμάρτημα Θιοδώρῳὶ Ὧν καὶ εἴξας d 
τῇ παραχλήσει, ἀνίησι τῆς ἀδέκον καταδύκ' 
Θεοδώραν, εἰς ἐνδότατον χελλίον τὸ μετὰ τῷ 
λεύσας μένειν ἀπρόσιτον, καὶ μηδεμίαν exi 
χονίαν τῆς μονῆῇς ἐγχειρέξεσθαι. Δύο τὸ 9 
παρέδραμον ἔτη, οὕτως ἀσκουμένης tps 
μείζονι, x«i συντονωτέραις εὐχαῖς . εἶθ᾽ ! 
αὐχμοῦ γενομένον, καὶ τῶν ἐν Té κοινοδίω ἡ 
οὐδὲ νοτίδα μιχρὰν ὕϑατος ἔχειν Ü«opepww 
περ οἷς τε ἤχουεν, οἷς τε αὐτὸς ἔδλεπεν ὁ τὶς 
ἀρχηγὸς, τοῦ χαρίσματος ἀξιῶσθαι τῶν iu 


VITA S. THEODOR ALÉXANDRIN A, 686 


ν πεπληροφόρητο, μεταστέλλεται ταύ- À certior factus erat beatam esse consecutam donum 
λάχκῳ τὸ χεράμιον καθεῖναι προστάττει — miraculorum, eam accersit, et in cisternam jubet 
ἐνεγχεῖν, Ἢ δὲ εἴχειν μαθοῦσα λόγοις — demittere amphoram, et haurire aquam. Illa au- 
Mw πολυπραγμονήσασα, μηδὲ ἀναδαλλος tem, quse didicerat cedere verbis Patris, nihil 
t τὸ κεδευσθέν" καὶ εὐθὺς ὕδατος μεστὸν — curiose inquirens, nec differens, facit quod fue- 
xtpáptov, ἐξ οὗ x«l oi ἄλλοι τῶν λάκκων — rat imperatum, et protinus aqua plenam extulit 


)g χαθεωρῶντο, amphoram. Qua ex re alite quoque cisternee con- 
specte&e sunt aqua plene. 
'ων δὲ παρεθουσῶν ἡμερῶν ἀραμένη XVII. Cum pauci autem dies preeteriissent, ea 


π᾿ ὄψεσι πολλῶν ἤδη τῆς ἑσπέρας x«ta- — tollens infantem in conspectu multorum cum jam 
d ἐχυτὴν ἐγχλεισαμένη, οἷα πατὴρ πρὸς — esset vespera, et seipsam includens, cepit eum 
, νουθεσίας ἥρξατο πρὸς αὐτόν. Τοῦτο — adhorlari non secus, ac pater germanum filium. 
προεστῶτι γεένομενον, ἐχπέμπει τινὰς — Hoc cum rescivisset prefectus monasterii, mittit 
ἀχουσομένους ἀχριδέστερον τῶν πρὸς τὸ — quosdam ex fratribus accuratius audituros verba, 
των, oi x«i τῇ θύρᾳ τὴν ἀχοὴν προσι-Ὦ 648 diceret puero. Qui cuim aurem ostio admo- 
αἱ τὸν νοῦν συντείναντες, ἐμμελῶς p vissent, et mentem diligenter adhibuissent, au- 
ν λεγομένων. Τοιαῦτα δὲ ἦν, ἃ μετὰ — diebant ea quee dicebantur. Hec autem erant, 
φιλημάτων, ἐπέσχηπτε τῷ παιδί’ Ὁ — que pueroprecipiebat, eum deosculans : Tempus 
τῆς ἐμῆς ζωῆς, vié μον gÜr«rt, mpóc — vite mee, fili mi charissime, jam spectat ad 
καὶ πρὸς τὸν ἐχεῖσε λοιπὸν «ἰῶνα χωρεῖν finem, et de cetero festino ire ad seculum, quod 
Ἐγὼ δὲ σε τῷ πατρὶ τῶν ὀρφανῶν xci — illic est. Ego autem te patri orphanorum, et Deo 
gt x«l τῷ χυρίῳ ταύτης ἡμῶν τῆς commendo, et domino hujus nostri monasterii. 
δὲ x«i ἀδελφῶν διάθεσιν ἀποσώξοντάς — Habebis autem monachos quoque qui in te ser- 
αχούς. Τί οὖν, εὐγένειαν τάχα ζητήσεις; — vabunt fratrum affectionem. Quid ergo? Queres 
λλόθεν γνωρίσεταί σοι, fj ὅθεν ἣ ἀληθὴς fortasse nobilitatem ? llla autem non aliunde tibi 
αφαίνεται. Μὴ πρὸς τιμὴν ἀπίδῃς τὴν ἐξ — cognoscatur, quam unde vera apparet nobilitas. Ne 
ὑδὲ γὰρ αὕτη μαχαρίους οἶδε τοὺς τι. — aspexerisad honorem hominum.Nequeenim iseos, 
uiv: οὐχ ἀγνοεῖς γὰρ ὅτι τοῦ ἐν Κυρίῳῳωῳα 4] honorantur, potest beatos efficere. Sed neque 
oi τὸ ἐξ ἀνθρώπων ὄνειδος χαὶ τὴν — ignoraveris, quod eam que est in Domino, bea- 
τὰ ψευδῶς αὐτῶν χαταμαρτυρούμενα — titudinem illi magis consequuntur, qui hominum 
νοι μᾶλλόν εἰσιν oi τυγχάνοντες. Εἰ δὲ C ferunt probra et contumelias, et falsa, que in 
φέρει σε πρὸς τοῦτο, τὸ τιμῆς πάντως ipsos feruntur, testimonia. Si tenearis autem 
ὁ τιμᾷν πρῶτος ἀγάπησον, ὕπνον pícn- aliquo desiderio omnino assequendi honoris, ipse 
ρὸν ἄσπασαι τῆς διαιτῆς, τῷ μαλαχῷ᾿ — primum dilige honorem exhibere. Somnum odio 
) ἐνδύματος, τῶν συνήθων εὐχῶν μηδέ- habe. Duram et asperam vivendi rationem am- 
'ωρήσης, μηδὲ τῶν τοῖς ἀδελφοῖς &mort- —plectere. Renuntia mollibus vestimentis. Consue- 
&bsov: ὄρθρον φημὶ x«i τρίτης ἔχτης tas preces nunquam  neglexeris, neque horas, 
;4, χαὶ τῶν £cmspivQv ἀλλὰ x«i τροφῆς — que sunt constitute fratribus ad conveniendum, 
ν μνήσθητι χαὶ érípou πεινῶντός, xei — Matuline, inquam, Tertie, Sexte, et None, et 
σοὶ περιττεῦον θησαύρισον. "AX orpiov — Vosperarum. Abstine ab alienis. Accusare fratres 
τηγορεῖν ἀδελφοῦ, μηδὲ κατὰ νοῦν λάδῃης — ne libi quidem veniat in mentem. Interrogatus 
ὥμενος, νεύων εἰς γῆν ἀπόχριναι, responde, respiciens in terram. Alterius casum 
γελάσῃς ἑτέοου, θρήνησον, ἵνα m«pax)n-  neirriseris. Luge, ut consolationem consequaris. 
βιοῦντας ἀχούων τινὰς ὑπὲρ αὐτῶν «0- — Aliquos audiens male viventes, ne negligas pro 
&uf)st τὸ πρὸς ἀσθενοῦντας ἀπιέναι, μὴ — eis precari. Ire ad eos, qui sunt infirmi, nere- 
καὶ συνελόντα φάναι, παντὸς ἐχχλένων D cuses. Et ut semel dicam, omne malum declinans, 
ἣς πάσης ἀντιποιήθητι' δούλευσον τοῖς — vindica tibi virtutem : servi fratribus, tanquam 
; δεσπόταις ἵνα Χριστοῦ φίλος γένῃ ro0 dominis, ut evadas Christi amicus, qui pro te 
(àv ϑούλου ἐνδυσαμένου. Εὐχὴ ἔστω σοι — servi formam induit. Assidue precare,ne incidas 
ἰρασμῷ μὴ περιπεσεῖν" εἰ δὲ x«i περι- in tentationem. Quod si iucideris, ei fortiter 
ναίως. ἀντίστηθι, χαὶ πάλιν ὥστε μὴ resiste ; et rursus precare, ne supereris. Si sic 
γσεύχον. Οὕτως βιοτεύων, ἀγαπητὲ, οὐ — vivas, o dilecte, non procul aberit, qui tibi opem 
tq τὸν βοηθοῦντα, xai ὀρέγοντά σοι — ferat, et qui bello appetito tibi sit porrecturus 
; τὴν δεξιάν, Τοιαῦτα παραινέσασα — dexteram. Cum heec suasisset puero, jucunde in 
ταῖς χερσὶν ἡδέως τὸ πνεῦμα παρέθετο — Dei manus tradidit spiritum. 


τὸ μὲν παιδίον θρήνοις παραχρῆμα ἐχό- XVIII. Et puer quidem statim lugebat, et plan- 
ὁ οἰχίσκος foàq ἐπληροῦτο’ τὰ ἀχου- gebat, et vociferatione plena erat domuncula. Que 
εὐθὺς οἵ πρὸς τοῦτο πεμγθόντες, τῷ — audierant autem. ii-qdid Δ hoc missi fuerant, 


MENSIS SEPTEMBER, - 


declaraverunt ei qui miserat. Qui postquam au- Α ἀποστεῶαντι διεσάφησαν ὃς ἐπεὶ ὕχουσι χε 


divit, ipse quoque id, quod viderat in somnis, 
dixit suis monachis : Existimabam, inquiens, me 
videre duos viros, qui ine in altum extollebant. 
Altitudo autem erat tanta, quanta conjici non 
poterat. A me autem visi sunt ordines angelorum, 
et vox in meis auribus resonuit : Vide, dicens, 
qualia bona sunt parata sponse ines Theodore. 
Praeter hec, mihi quoque apparebat lectus, fidei 
angeli creditus, et thalamus pulchritudine inef- 
fabiis. Cum autem signiticarem de lecto ulo et 
thaiamo doceri, quinam esset illa, cui. heec 
parata essent, et de iis rogarem eos qui induce- 
bant, statim mihi spparuit chorea prophetarum, 
apostoiorumque et martyrum cum aliis justis. 
Chorea autem mediam habebat inulierem, gloria 
diminioce ocnatam, que et medium iugrediebatur 
tLamum, et muii videbatur seuere in medio 
,eutO. Qui eam auiem amiucebani, dicebant eain 
esse Abbatem Theodocum, cujus euam contictum 
-uerir erumen siipe. et quae susünult pouus totos 
sepiem aanos8 ὁ qz1004suerao ejevta aillnn, et cen- 
ser! esse paler LI qui erai allerius, eumque 
s*userpare ilemdm ἐς euadcandum, quam quenam 
essetlcsa, Saneare. eCslmrz ἃ tanto Lberari de- 
iecore ec aAZlictoae : etide0 Assevuta ext, dicebant, 
eL, qAZEI Vul GJBCLAJL Haee cuu vansem, me 
TUDLLUL 3UGLIIA ἐς TM SO efc Al mea delenda 
pecUanL 

Y.X {κει Dun daccAsset, Qecved l ἐλ ad 


πολ SEIT. IICddcfles DICWpue duin τσ σοι,» C 


ἃ αἰ 2disddee. Qmdl. 2X c:CAWV-. poezuun. Jam 
Δ μὰ ἀπ σε CeoCesséCAl RMLIGS. Sur- 
TX GCWX. 34 AQSeCU) Jude u$ Gli δρλὶς πὰ, dili 
1s aipnpcnBSÉG απ ἐς SIL qu «sl Vere Viva. 
"deu. ZRACUAUA d ROUv MIU JI ACcDUUI cOcpus 
Aiwdal4Ascua. GR'CCNCIBGR ΩΣ Ad)Hul JCHRecUu) Vno 
$ROabaiunl uu, AinlUWBSCWOR JLIMnull. Sudan 
AU ACcveoxwcMR. qns AcuucSMIUHRIUMIE JL δαὶ DuuliQni- 
VSCALA. — Qu) τὰ προς JuHISUR διε adds 
βὰν δῶν λιν ΔΆΣΟΣ — ^ quus ILE S0 Ie 
SSMe ἀκ ιν iUc ua M LV abd Ld. ak: xtXa5 
C.4  cucxCACadE αὐλὸς,  cCLICÓpeifn. 
"alie ἁλὸς ICNQAaeuA? — 38 λει qaalcua 
Mou Netus Bv Auuiud Acc ILS SI. "UnsccudE, 


«Ux . 


- Neue 


enu ausa, Avi mus quac δεῖς GrcwITACY D 


AMM qui culpe μεθ cUEQAMUS Ald- 


ἜΝ τω 
ναι. ex 

XX Queeoesad£ Additur χῶς ZbBAciuudE DL ODpO.- 
QaMe ὦ MS Νά DERIT, qua JultIEA dal Sá 
ΝΜ o£ A ἀμ «οὐδ  QURLSUDEAVeFAL, 
eatis ARNNAZCAERS del ΟΝ Σιν τος, Pet 
4*9 ud NS Δὸν αι quud dE ἘΣ IDMBchis 
SFWoeiseee. JO Oe S vs s ὦ ζῶν S4 IUe cU eR. 
ἀπ΄ μα ua XN Se Ier. ve MU dud danza diat 
sra s NMAMN S Ἐΐ Sd us AL SON du M 4. o 8 Bl 
"MM «AR dixi E. AUR t. ὡς τὰ aab τος ALUP VU 
Aag pa, di beUa tali. VER dU di lude Φῶς 


ela ANM, € QupübiEK cuc uccwcus, ade 


ὄναρ τὸ θεαθὲν αὐτῷ τοῖς ὑπ᾽ αὐτὸν ἔλεξε us 
μων, εἰπὼν, ἄνδρας δύο ὁρᾷν, μετέωρα. 
ὕψος αἴροντας" τὸ δὲ ὕψος, οἷον αἀνείχαστον, 
δὲ μοι ἀγγέλων ἑωρᾶτο, φωνή τε ἡ χεῖτο ταὶ; 
Βλέπε, λέγουσα, οἷα Qroipgactat Θεοδώρα, - a 
γύμφῃ, τὰ ἀγαθά. Πρὸς τούτοις xai xAivy ax 
ἀγγελω πεπιστευμένηῃ, χαὶ — vous 
χάλλος ἀποῤῥητον, περὶ πολλοῦ δὲ μοι τος 
μαθεῖν. Τίς ὁ νυμφὼν, ὁ βλεπόμενος, χαὶ 1 
χλένῃ, χαὶ τίς ἐχείνῃ D ταῦτα Ὡτοίμασται, χη. 
τούτου τοὺς ἀπάγοντας ἐρωτῶντι, εὐδὺς pou 
προφητῶν, ἀποστολων TE χαὶ μαρτύρων pr; 
ἄλλων χκαθοωρᾶτο δικαίων, καὶ ἡ χορεία, mp; 
γνναῖχα dobg δειοτέρᾳ χεχοσμημένην $ τὶ be 
τοῦ νυμφῶνος εἰσύει, xai Ex αὐτῇ ς ἑωρὲν κε rop 
καθεζομένη, οἱ δὲ ἀσπαάζοντες, ταύτχυ ἔξ» wa 
τὸν αὐδὰν Θεούωρον, ξς xci τὸ τῶς πορνεία; της 
χατεγψευσθῃ, xai ξνέσχετο μᾶλλον παρ Uu 
ἔτεσι τῆς μονξς ἀποχλῆῃτος προστεασῃ 
xxi πατὰρ εἶναι παιδὸς αλλοτρίον νορίζισὰ; 
τροφὴν εχείνου χαὶ ἀνατροφὴν ἀναθέξετίς 
ἐχυτῶν ὅστις εἷς γνωρίσαε, χαὶ αἰσχύνκ: fua 
τοσαύτης ἀκαλλαγζναι χαχοπαθείας διὰ τε: 
τοιαύτας Eg ορᾷς, ξξιωταε τῆς φαιθροττοος, το 
ἰδοντα ὁ ὕπνος ἀνξχε͵, XQ προς τὸ Üptwb τὰ 
Qo AE O2 2:12 2 URS. 


φαίνετο 


IG. Τοιαῦτα δικγεσείξεενον tH αἱ ἐπ ἢ 
TÉ; 03:2; χατείλχφεν εἔποιῶν εν κα 
μοναχῶν, XXI XU. TL» 
ἦν 732 τῷ πολλῷ Xii cx ὧν 

Διαοεστπ γοῦν, κι Ὁ ἰδῶ 

&£didov ε & ano, 

ορῶσυ W;D, M 
274127t; L2252 χατιπερ τοῖν, 
τω 72442-»7t μεῦῖοε ἀχαπεσον ἔθοξ' τ cn 
5.0 δ Σ, ωσλεν τοῦ ὀπυκκατος ἄχρις b τ 
Ξυιξαιξαυται, πϑιχ σξται BEUXZW 
"2 XXL EZSCR3242w3, ἔγιπ  :REGK τοῦ UM. TEN 
TLLEJILLQR.. Ἴλετε, εἴξεν, Gli. τὸ χαροῦν 3 
ΣΈΣΧΣΣ. τς .τι; 204  Q&AEXIt τὸν του 715-8; U 


πελαιον 
- Li 
τῶν j49m, Ἢ ταῖν 
δευπνιτε) 
ξὺς χατεένεχθεν. 
εἰσιέναι 


X»5t22; T$92T796$ 


ZR). 7X3 — $379 122» 


*. f 
2Xx222 τοῦ 


Tis 2, χῶτα, Ἐξεξαχξε παντας κὶ θεκ τς MÁ 
Ai» TL» ἔχσιχξι 73» δὲ φοῦον, ὄχχονα uq 
AXft,94Er.. LÀ. 3€XeQ τόνους REARUD (Hubo 
€4 πάθεσιν Ciz X 22294. σωςεατιχοῖς, 


K. "Ext δὲ Gu παστως pude τὸν xia 
0714; απολξιφύξναι, χπϑαρὸν εἰς τέλος τὸν 5D. 
τὸν φυλχξωτα ποῦν. Δγγελος τῷ προιςτὸπ 
βουξς Ξαξαττας, πελξωξι πρὸς τὴν πολιν τοι: 
ἐφιππξον ἔχπχεσψαιε, Ex Cz pegas τι 13 
K32»:-, X71 27307XE $9357 τῷ XXe τοῦτον c 
ἔσται, χαὶ οὔτως ὡς Ξξαχεασ-α eyecysi». PL 


4532 f 22» 


RA/X  XXXi32 ὑπ τις ποῦς τοῦτο £5: 
ἐπιξανῖῖπ χχι κυτοχλχτος ἅει πρὸς τὲν μὰ 
Em £2» ὑτχυτα 9 ποναχὸς xmi ἐχκύθετο 67 T 


ὦ ὥρομος ὁ δὲ Ix» qmd» ἐς πολλοῦ, ips, γνεῖπ! 


VITA S. THEODOFUE ALEXANDRINAE. 


690 


€ νῦν τὸν βίον ἐχλείπουσαν ἀναμαθὼν, À respondit : Cum meam uxorem longo tempore non 


ι Teuvraia δαχρύων αὐτήν. ᾿Αναδιδάσας 
| τὸν ἵππον αὐτὸν, εἰς τὴν μονὴν fjy&ytv 
θεῖον σχῆνος προέχειτο, ᾧ x«i ἐπιπεσὼν, 
μα τὴν ὀὁσίαν ἀνεχαλεῖτο, πιχροῖς ἄνα 
νος δάχρυσιν, ὡς xai πάντας τοὺς συν- 
; (καὶ γὰρ πολλοὶ x«i τῶν πέοιξ ἠθροί- 
ἱοναχῶν), εἰς oixróv διερεθίσαι πρὸς ὑπό- 
| τῶν βεδιασμένων αὐτοὺς ἀγαγεῖν, ὡς εἷ- 
e τὰ τε ὁὀοώμενα, τά τε μὴν ἀχουόμενα 
, ἀνάπτυξις, xai ψνχῆς ἀτεχνῶς ἴαμα. 


ψὲ δὲ x«i μόλις τοῦ πένθους λήξαντος 
xi ὕμνοι τὰ τῶν θρήνων εὐθὺς διεδέχοντο, 


viderim, et eam nunc e vita excessisse resciverim, 
vado eam extremo defleturus. Cum eum ergo in 
equum sustulisset, duxit in monasterium, in quo 
jacebat divinum illud tabernaculum. Ad quod 
cum irruisset, sanctam vocabatnominatim,acerbas 
simul fundens lacrymas, adeo ut omnes, quierant 
congregati, (convenerant enim multi ex iis qui 
habitabant cireumcirca monachis) provocaret ad 
lacrymas, et deduceret ad eorum vite recordatio- 
nem. Itaque erant omnia, tam que» videbantur, 
quam que audiebantur, conscientie refrigeratio, 
et revera animse medicina. 

XXI. Cum luctus autem vix tandem desiisset, 
psalmi et hymni statim luctum sunt consecuti. Et 


; ἐξοσιωσάμενοι τὸ πολύαθλον ἐχεῖνο σῶμα B sic justis factis illilaborioso et sacrosancto corpori, 


«row, χό)ποις τῆς γῆς χρούπτουσιν οὗ τὸ 
τοῦ ᾿Αδραὰμ χόλποι vostpoi ὑπεδέξαντο, 
x ταῦτα ; Τὰ ἐχείνης, ὁ ταύτης ἀνὴρ διεδέ- 
d τοῖς τοῦ χόσμον πᾶσιν ἀποταξάμενος, 
μοναχοῖς ἐναρίθωαιον ἑαυτὸν θέμενος, εἰς 
ἡσνχίας ἐλθὼν, τὸ χελλίον λαμὄαάνει τῆς 
σπουδαῖόν τε xai φιλάρετον βίον ἐπανε- 
χρηστῷ τῷῶει τὴν ξωὴν χαταλύει. Ἑπεὶ 
τὴν ἀγωγὴν οἱ μοναχοὶ ἐθεάσαντο, οὐδὲν 
νόμισαν τὸ ἀμφοτέροις ἕνα χαὶ τὸν τάφον 
διὰ τοῦ xai χοινῇ τὰ λείψανα τῶν δύο 
, οὐ μὴν ἀλλὰ xal τὸ παιδίον τοιούτων 
ρετῆς ὄψαῖο, ὡς χαὶ τῆς μονῆς ἐχείνης 
! χρίσει δικαίων τῶν τὸν βίον αὐτῷ συνει- 
d προστασίας τοιαύτης ἐφιεμένων. Τοιοῦτον 
Bv πόνων τῆς μαχαρίας τὸ πέρας. Αὕτη 
ων ἄθλων αὐτῆς ἡ διήγησις. Εἰ οὖν ἀλη- 
p xai ἀληθῆς ὁ Παύλον λόγος, τὸ ἕχαστον 
πόνον λήψεσθαι, πῶς οὐ μαχαρία τῷ ὄντι 
ϑῶρον ἡ Θεοδώρα, τοσούτων πόνων τοσ- 
πολαμδάνουσα τοὺς μισθούς - ἧς ταῖς 
; καὶ ἡμῶν γένοιτο τῆς τῶν σωζομένων 
μερίδος, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ Χρι- 
θινοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ὦ ἡ δόξα καὶ τὸ χρά- 
χαὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 


C 


id sinu terre abscondunt, cujus spiritum sinus 
Abrahe, si intelligentia spectetur, exceperunt. 
Quidnam est hzc consecutum ? Fit rerum illius 
maritus ejus successor : et cumrebus omnibus hu- 
jus mundi renuntiasset, et seipsum retullisset in 
numerum monachorum, et captus esset amore 
quietis et silentii, cellena accipit Theodore ; et 
cum bonam vitam, et ex virtute agendam elegisset 
bono fine vitam claudit. Cum ergo vidissent mo- 
nachi eum sic vitam egisse, nihil alienum existi- 
marunt, esse amborum unum et idem sepul- 
crum; propterea communiter, et in eodem loco 
deposuerunt amborum reliquias. Porro autem 
puer quoque eo processit virtutis, ut etiam pree- 
fuerit illi monasterio, justo eorum judicio, qui 
vitam illius cognoscebant, et eum sibi prefici 
desideraverant. Talis fuit finis laborum hujus 
beate, et hec est narratio ejus preclarorum 
certaminum. Si ergo verum est, ut verum quidem 
certe, quod dicit Paulus?, unumquemque aocce- 
pturum propriam mercedem secundum proprium 
laborem «quemadmodum non est beata, et revera 
Dei donum Theodora, que mercedem accipit tot 
laborum ? Cujus intercessionibus concedatur, ut 
nos quoque simus e numero eorum qui salvi fiunt 
gratia et clementia Christi veri Dei nostri, cui 
gloria et potentia; nunc et semper, et in secula 
seeculorum. Amen. 


691 


MENSIS SEPTEMBER. 


— — —————— —— —————————————— 
AOAHZIX 


TOY ACFIOY ΚΑΙ ENAOEOY MAPTYPOZ TOY XPIZTOY 


AYTONOMOY. 


MARTYRIUM S. MARTYRIS CHRISTI 
AUTONOMI. 


(Latine apud Surium ad diem 12 Septembris ; Grece ex cod. ms. Paris. 4523 ssc. xn.) 


1. que eseeabsurdum existimo, et loquiea que ἃ Α΄. Τῆς ἴσης ἀτοπέας εἴναι νομίζω τὸ. 


non oportet, et qu& sunt pulchra et honesta man- 
dare silentio. Quantum enim auditorum ledit ani- 
mos is, qui narrat ea, que non sunt honesta ; 
tantum is, qui silentio preterit bonas actiones, 
privat pios utilitate, quam erant ex eis percepturi. 
Ea de causareligiosissimam Autonomi vitam, quee 
ad nos usque pervenit, statuimus non tegere si- 
Jlentio, sed studuimus eam tradere piis auribus. Et- 
enim ad nos pervenerunt res martyris, partim qui- 
dem a quodam qui eas scripsitante nos :cujus fuit 
quidem bona mens, non adfuit autemetlingua, que 
posset consequenter suam explicare sententiam,imo 
propter inscitiam multa eonfundebat, el contegebat: 
partim autem a viris qui in saorum ordinem erant 


allectiin sacro templo martyris,et quirerumipsarum p 


veritatem diligentius inquisierant et collegerant. 


It. Hio ergo divinus Autonomus, strenuus athleta 
veritatis, ac episcopali dignitate ornatus in Italia, 
postquam tempore Diocletiani cognovit acre et ve- 
hemens bellum erupisse ad versus Christi Ecclesiam, 
recordatus divinorum ejus mandatorum, per 
qua jubet ut qui expelluntur ex una civitate, 
fugiant in aliam (nam qui manet quidem, pre- 
ter id, quod non potest docere verbum, ipse 
quoque peribit ; quodsi fuerit remotus ab iis, qui 
persequuntur, poterit litteris, aut etiam lingua 


convenire quandoque gregem Christi, eumque ex- .. 


hortari et confirmare ad pietatem ; quinetiam eos 
qui erant in tenebris impietatis, deducere ad lucem 
veritatis) ; reliota Italia, venit in Bithyniam, et 
divinum nutum sequens, venit in locum quemdam, 
oui nomen quidem erat Sorei ; situs est autem 
ad dezteram ei qui navigat in sinum Nicomedie : 
οἱ hospilio excipitur ἃ quodam nomiue Cornelio 
Apud quem eum longo tempore fuisset versatus, 


γεσθαι τὰ μὴ δέοντα, καὶ τὸ rà xe ds 
Καὶ γὰρ ὅσον ὁ τὰ μὴ καλὰ διργούκι», 
ἀχροατὼν ἔδλαψε ψυχὰς, τοσοῦτον ὁ τὶς 
τῶν πράξεων σιγῇ παραδοὺς τῆς ἐξ αὐτῶν 
τοὺς φιλευσεδεῖς ἀπεστέρησε. Tav wn 
τὸν μέχρις ἡμῶν ἐλθόντα φιλοθοώτατω, 2: 
βίον οὐκ ἔγνωμεν σιγῇ κατακρύ ψαι, eii v: 
αὐτὸν ἀχοαῖς παραδοῦναι — TposÜvuxfun. | 
γὰρ χαὶ εἰς ἡμᾶς τὰ τοῦ μαάρτυους, x 
ἀπὸ τινος τῶν πρὸ ἡμῶν τὰ ExtOS; GCTE 
x«i διανοίᾳ μὲν ἀγαθῇ χρΏσαυδα ub 
οὐδαμῶς εὐπορήσαντος τῇ “γνώμῃ raum. 
ἀμαθίᾳ τὰ πολλὰ συγχέοντος χαὶ rpurce 
τοῦτο δὲ xai dv ἀνδρῶν τῶν ἱἑερᾶτθαι τερον 
αὐτὸν τὸν τοῦ μάρτυρος εὐκγῷ ναῦν, τὰ wn 
τῶν τὴν τῶν πραγμάτων Ox) tux δὲ oun 
ζητήσεως ἐφανισαμένων. 

B. Οὗτος τοίνυν ὁ θεῖος Αὐτόνομος, : 
τῆς εὐσεδείας ἀγωνιστὴς, τῶ τῆς Um 
ματι χατὰ τὴν ᾿Ιταλέαν ἐμπρέπων, ὡς o: 
ἀφόρητον ἔγνω τὸν ἐπὶ Διοχλητιανοῦ xii 
Χριστοῦ ᾿Εχχλησίας ῥαγέντα. πόλεμον, εἰ 
ἐλθὼν τῶν θείων αὐτοῦ ἐντολῶν, du ti» 
τοὺς ix τῆσδε τῆς πόλεως ἀπελαυνοιεν 
εἰς τὴν ἑτέραν, xui εἰδὼς ὅτι μένων μὲ τὶ 
δύνασθηαι τὸν λόγον διδέσχειν καὶ αὐτὸς 
ποῤῥω δὲ τῶν διωχόντων γενόμενος dux 
γοάμμασιν ἢ xai γλώσσῃ ποτὲ τῷ ποι": 
Χοιστοῦ διαλέγεσθαι χαὶ πρὸς εὐσέδειαν 
ἀλλὰ χαὶ τοὺς ἐν σχότει πλανωμένους τῷ 
ποὸς τὸ τῆς ἀληθείας φέγγος χειραγωγεῖν, τ 
χαταλιπὼν ἀφιχνεῖται πρὸς Βεθυνίαν͵ 
ἐπαχολουθῶν νεύμασι πρόσεισε χωρίῳ τι 
νομα ut» Σωρεοί᾽ χεῖται δὲ ἔν δεξιᾷ τὼ 
τὸν τῆς Νιχοληδίας χόλπον * καὶ Eri 


ἀνδρὶ Κορνηλίῳ τὴν χλᾷσιν. Συχνόν τε xp 


MARTYRIUM Β. AUTONOMI. 


694 


; αὐτῷ, καταρτίξει μὲν αὐτὸν ταῖς διδα- À eum quidem perfloitdoctrina : Dei autem oratoria 


οἶκον δὲ Θεοῦ οἰκοδομήσας εὐχτήριον, Mi- 
τῶν ἀγγέλων ἀρχηγῷ χαθωσιωμένον, χει- 
ὃν Κορνήλιον ἐν αὐτῷ τῆς διαχονέας τῷ 
' x«i αὐτῷ παραδοὺς τὴν τῶν πιστῶν 
, ἐπὶ τὴν Λυχαόνων x«l ᾿Ισαύρων ixtivog 
χῆρυξ χἀχεῖ γενέσθαι τῆς εὐσεδείας προ- 
᾿ς. Εἶτα πάλιν ἐπανελθὼν πρὸς Κορνήλιον 
χαταδληθέντα σπόρον αὐτῷ τῆς θεογνωσίας 
βλαστήσαντα χαρπὸν εὑρηχὼς, ἐπὶ τὸν τοῦ 
ου βαθμὸν εὐθέως ἀνάγει. "Enti δὲ χαὶ 
νὸς εἰς τὴν Νιχομήδους ἥκοντα ἔγνω, πᾶν 
Χριστιανῶν, xai ἡλιχίέαν πᾶσαν ἐχτέμνειν 
,γτα, ἐξαίρετον δέ τινα καὶ μεμεριμνημέ- 


mv" Αὐτονόμου ποιουμένην ξήτησιν, ἐπὶ τὸ 
οὗτος ἀπαίρει, 


χαὶ τὴν Κλαυδιούπολιν 
t αὖται περὶ τὸν τοῦ Εὐξείνου χείμεναι 
ἰἀνταῦθα τὸν λόγον τῆς εὐσεθδείας διασπεῖ- 
μενος. Ὡς δὲ χατὰ νοῦν αὐτῷ πάντα συνερ- 
"τοῦ προσεχώρει, οὖθις ἐπὶ Σωρεοὺς ἀνα- 
τὸν Κορνήλιον xal τὴν κατ᾽ αὑτὸν 'Ex- 
ἐπισχεψόμενος. ἊἫν πολυπλασιασθεῖσαν 
ὧν, τὸν μὲν Κορνήλιον τῷ τῆς ἐπισχοπῆς 
τελειοῖ αὐτὸς δὲ τὴν ᾿Ασιανῶν ἐπέρχεται 
ἃς μὲν τῆς πλάνης ἀχάνθας προῤῥέζους 
εὐσεδῆ δὲ σπέρματα φιλοπόνως χαταδαλ- 
"je δὲ θείας χάριτος τοῖς Αὐτονόμον ὀμ- 
πολὺ τῆς εὐσεδείας τὸ λήϊον ἀναδειχνύσης, 
πρὸς Κορνήλιον xai τὴν ὑπ᾽ αὐτῷ ποίμνην 
δὸν ἐποιεῖτο χἀχεῖθεν ἐν Λίμναις γίνεται. 
τοῦτο Σωρεοῖς πλησιάζον, οὔ τοὺς οἰχή- 
εἴ σχότῳ τῆς ἀγνοίας χρατουμένους ὁρῶν, 
| τούτους πρὸς τὸ φέγγος τῆς ἐπιγνώσεως, 
πολὺς αὐτῷ χρόνος πρὸς τὴν ὁδηγίαν 
€ τὰς τῶν πλειόνων ἐνήργει ψυχὰς, xoi 
γοσετίθεντο. 
των τοίνυν εὐμενείᾳ Θεοῦ κατ᾽ εὐχὰς τῶ 
ἰλεσθέντων, συμθαίνει τοὺς ἐπὶ τῇ πλάνῃ 
(«c κατεχομένους ἐν τῷ δηλωθέντι χωρίῳ 
παρ᾽ αὐτοῖς τιμωμένην δαίμονος ἑορτὴν 
τοῖς εἰδώλοις προσφέρειν, χἀχεῖνα ποιεῖν, 
πονηρῶν δαιμόνων ἐχδαχχευθεῖσαι ψυχαὶ 
Ταῦτα πολλάκις οἱ τῆς τοῦ Χριστοῦ 
οὥντες γινόμενα, xai θείον πιμπλάμενοι 
r' ἐχείνην δὲ τὴν ἡμέραν σὺν m)tíow rt- 
σσῊ) πρὸς ὀργὴν δικαίαν ἀνίστανται, καὶ 
ταραχροτήσαντες ἐπίασι χατὰ τῶν εἰδώλων ᾿ 
εὐθὺς συντρίψαντες, xal εἰς χοῦν θέμενοι 
ἐπιδείχνυον τοῖς λατρευταῖς ἐχείνοις τὴν 
ἱνομένων ἀσθένειαν, Τοῦτο τοὺς 'EXAnvé- 
τε μὲν εἰς ἔχπληξιν xal δέος ἐνῆγε, καὶ 
λον ἣ ἐχδιχήσεως τὸν χαιρὸν ἡγοῦντο. 
; δὲ ἡμέραν καθ᾽ ἣν ὁ τοῦ Θεοῦ 39εράπων 
ἐλειτούργει τὰ μυστιχὰ, χαὶ ξύλοις τε χαὶ 
χαστὸς τὴν δεξιὰν καθοπλίσαντες, ἀθρόον 
»σι τοῦ ἐν Σωρίοῖς suxtupíov* xai τρέ- 
τοὺς παρατυχόντας, οἷς δὲ εἶχον ἐν χερ- 
; τὸν ὅσιον ἀναιροῦσι, παρ᾽ αὐτὴν τὴν 
πιξζαν τοῦ αἵματος ἐχχυθέντος, ὥσπερ 


ede edificata, que dedicata est Michaeli principi, 
in ea ordinat Cornelium dignitate diaconatus : 
el cum ei curam mandasset fidelium, proficiscitur 
in Lycaoniam et Isauriam, desiderans ipse quoque 
fleri preco pietatis. Deinde reversus ad Cornelium, 
cum a se dejectum semen invenisset produxisse 
multiplicem fructum Dei cognitionis, eum prove- 
hit ad gradum presbyteratus.Postquam autem co- 
gnovit Diocletianum venire Nicomediam, qui 
Christianorum quidem omne genus, et etatem om- 
nem studebat exscindere,precipueautem etadmo- 
dum sollicite querebat Autonomum,is enavigavit 
Mantinium, et Claudiopolim (sunt autem hs» urbes 
posite in ponto Euxino), hic quoque seminare 
studens verbum pietatis. Postquam vero, Deo ad- 
juvante,ei processerunt omnia ex sententia, rever- 
titur ad Soreos, visitaturus Cornelium et ejus Ec- 
clesiam. Quam cum rursus invenisset multiplica- 
tam, Cornelium quidem ad dignitatem provehit epi- 
scopalem, ipse autem regionem obit Asianorum, 
erroris quidem spinasevellens radicitus, pla autem 
semina diligenter dejiciens. Divina autem gratia 
imbribus Autonomi ostendente magnam segetem 
pietatis, redit rursus ad Cornelium et ejus gregem. 
lllinc venit Limnas. Est autem hic locus prope 
Soreos. Cujus habitatores cum videret teneri pro- 
fundis tenebris ignorantie, eos quoque ducit ad 
lucem agnitionis. Non multum tempus ab eo con- 
sumptum fuit ad eos in viam deducendos, qui con- 


C vertebantur : sed et brevi operata est gratia in ani- 


mos permultorum, et salutare baptisma requiren- 
tes, sacro gregi Christi accesserunt. 


τῶν ἐπιστρεφόντων ἀνάλωτο" d ἐν βραχεῖ τὰ τῆς 
τὸ σωτήριον βάπτισμα 


ἐπιζητοῦντες, τῇ ἱερᾷ ποίμνῃ 


Ju. Cum heec ergo Dei benignitate, ut martyri erat 
in votis, effecta essent, accidit, ut qui tenebantur 
errore impietatis in dicto loco, in quodam demo- 
nis festo,quod ab eiscelebrabatur, simulaoris offer- 
rent libamina, et ea facerent : que faciunt anime 
furore percite a demonibus. Hec sepe videntes 
fieri ii qui erant gregis Christi, et divino zelo re- 
pleti, (illo autem die peragebantur cum majori 
rabie) ad justam iram incitantur,et se invicem ad- 
hortati, invaduntsimulacra: eteum omnia protinus 


D contrivissent, et in pulverem et cinerem redegis- 


sent, ostenderuntillis cultoribus imbecillitatem eo- 
rum qui colebantur. Hoc gentiles tunc. quidem 
stupore affecit et metu, et qui lamentatio- 
nis potius esse tempus putabant, quam vindicte. 
Cum autem observassent diem quo Dei servus 
Autonomus mysticum celebrabat ministerium, li- 
gnoque et ferro armasset unusquisque dexteram, 
repente simul irruunt in oratorium, quod erat So- 
reis : et eos quidem vertunt et fundunt, qui ince- 
derant : armis autem, qua& habebant in manibus, 
sanotum interfüciunt, ad ipsam saoram mensam 
fuso sanguine, que modo prius divini Zacharise, qui 


MENSIS: SEPTEMBER. 


ad Deum magis olamabat, quam Abelis sanguis & Ζαχαρίου rou θείου πρότερον, ὃ δὴ καὶ iw 


injuste fusus. Et ideo eorum quidem, qui intereme- 
runt, in eternum testatur impietatem, eos 1gne 
pro ceede ulciscens, et non brevi tempore dolorem 
prebens, sed eternum cruciatum : martyri autem, 
que non desinit, letitiam, vitam perpetuam, et 
regnum Dei conciliat. 

IV. Sed pontificis quidem et preconis verita- 
tis hunc gloriosum exitum habuit martyrium: san- 
ctissime autem ejus reliquiea quadam Maria, quee 
diaconatus dignata fuerat charismate, cum simul 
cum iis qui ex propinquis emporiis non solum sibi 
vendicabant pietatem, sed etiam virtutem, illis 
preclare et sancte justa fecisset, mandate sunt 
sepulture, honorifice in capsa depositee. Proce- 


dente autem tempore, quando Constantinus impri B σταντῖνος ὁ εὐσεδέστατος 


mis pius imperator, sceptra Romana divina potius 
manu, quam exercitu et armis fretus, tenebat : 
Severianus quidam, Alexandrie accepta rectione, 
cum metu maris per viam, quee est circa sinum, 
iter faceret, venit quidem prope sacram ca- 
psam, Autonomi retinetur autem virtute, qua& non 
cadebat sub aspectum : cum muli quidem scuticis 
ce derentur, tantillum autem non moverentur, sed 
tanquam lapides starent immobiles. Severiano au- 
tem mirante id, quod factum fuerat, quidam vir 
pius etreligiosus, et qui gratiam solvendi enigmata 
&Deo acceperat, suam profert sententiam, mulorum 
statum hoc significare, oportere eum qui vehitur, 
hic sistere, et excitare templum divino martyri. 
Quod autem recta esset admonitio, ostendemus 


e vestigio. Si enim, inquit ille, solum operi annue- B 


ris, videbis salientes protinus, qui sunt immobiles. 
Et ille quidem annuit prompto et alacri animo : 
ingrediebantur autem muli maximo impetu. Proti- 
nus vero Severianus jussit eedificari oratorium, et 
viam est ingressus. Cum autem reverteretur, tem- 
plum dedicat, et efficit, ut posteris sit martyris 
perpetua memoria. 

V. Cum non parum autem temporis interim pree- 
terfluxisset, invitaret autem memoria martyris, ut 
divino templo fieret incruentum sacrificium, acce- 
dit quidem ad sacrum is, qui tunc fungel atur mu- 
nere sacerdotali, sacra mystica peracturus. Aqua 
autem ex tabulatis, que juxta ascensum posita 
erant, effusa arbitratus hoc fuisse factum ad con- 


Θεὸν μᾶλλον, $ τὸ τοῦ “Αθελ ἀδέχως χυθέν" 15 
ταῦτα τῶν μὲν ἀνελόντων δε αἰῶνος μαοτυϑῖ 
ἀσέδειαν, πυρὶ τούτους ἀντὶ τῶς σφαγῆς ἀκ 
νον, οὐχ ἐν βραχεῖ τὴν ὀδύνην, ἄλλ᾽ αἰωνίαν - 
λασιν παρεχόμενον͵ τῷ μάρτυρι δὲ χαρὰν P. 
διηνεκῆ ζωὴν καὶ βσσιλείαν Θεοῦ μνηστευόμεν»», 
Δ΄. ᾿Αλλὰ τοῦ μὲν ἀρχιερέως χαὶ xüpuxo, -i 
σεδείας τὸ μαρτυριχὸν οὕτως ἔσχε καὶ xz 
tÓoc* τὸ δὲ πανάγιον αὐτοῦ λείψανον Mac 
διαχονιχοῦ χαρίσματος χατηξειωμένη ἄμα τοὶ 
πλησίων ἐμπορίων, οὐκ εὐσεδεέας μόνον, Gut 
ἀρετῆς ἀντιποιουμένοις, λαμπρῶς τε καὶ io 
δεύσασα, ταφῇ παραδίδωσιν, ἔν Oxo τοῦτ 
poc χαταθεμένη. Χρόνον δὲ παρϊόντος, bur 
βασιλεὺς τ Na 
σχῆπτρα θεϊχῇ χειρὶ μᾶλλον Ὦ στρατὰ τὰ πὶ 
θαῤῥῶν ἐχράτυνε, Σευηοιανός τις, τὰν to 
᾿Αλεξανδρέων παραλαδὼν, καὶ δέει τῆς 5er 
διὰ τῆς ἐν χύχλω τοῦ χόλπον πορείαν τῷ, 
ποιούμενος, γίνεται μὲν τῆς ἱερᾶς Αὐτονόμο, : 
πλησίον ἀοράτῳ δὲ δυνάμει κατέχεται, τῶν ix 
ἰσχυρῶς μὲν παιομένων ταῖς μάστιξιν, οὐδ i 
δὲ χινουμένων, ἀλλ᾽ ἴσα Ou καὶ λίθοις mz 
μενουσῶν. Τοῦ Σενηριανοὺῦ δὲ τὸ γεγονὸς xrz. 
τομένου, τῶν εὐσεδῶν τες, καὶ τὰ udi c£ 
x«t λύειν αἰνίγματα χώριν ἐκ Gm) jene 
γνώμην εἰσάγει τὴν τῶν GputOvo στᾶτω ua: 
λοῦν * ὡς ἄρα δεῖ τὸν ἐποχούμενον Urin τ 5 
ναι, xai τέμενος ἐγεῖραι τῷ ἑεξρῷ u$ nm 1 
ἀσφαλὴς à» ὑποθήχη, κατὰ πόδας tub | tux 
Εἰ γὰρ ἐπινεύσοις, φησὶ, μόνον τῷ iA L4 
εὐθὺς θεάσῃ τὰς ἀχινήτους. Καὶ 5 » ws 
προθύμως αἱ δὲ ὀὁομητιχώτερον soo τὲ tra 
τὸ εὐχτηριον ὁ Σευηριανὸς προσῖτυ wie 
μεῖσθαι, xai εἴχετο τῆς ὁδοῦ. 'Emnaw» ἧι uso 
ἐγκαινίζει τὸ τέμενος, xai ταῖς ἔπειτα quu a 
τοῦ μάρτυρος εἶναι τὴν μνήμην TrapamtrAs. 


Ε΄, Οὐχ ὀλίγον δὲ διαῤῥεύσαντος ys, [5 
εἶτα τῆς μνήμης τοῦ μάρτυρος τὰν ἀνείξετο 
ρουργίαν χατὰ τὸ θεῖον τέμενος τελεσθξναι τοῖς 
ἐφίσταται μὲν τῷ ἱερῷ ὁ τανιχαῦτα ti» ua 
ἔχων ἀοχὴν, ἐπιτελέσων τὰ 
αὐτῷ ἐχ τῶν παραχειμένων 
ἐπιχυθέντος, ἐφ᾽ ὕθρει 


μνστιχα. jm 
τῷ ἀνόδῳ 6s 
γεγενῆσθα: » 


τοῦτο 


tumeliam, sacrum quidem ministerium peragitillo D τὴν μὲν ἱερὰν λειτουργίαν κατ᾽ ἐκχείνςν ἐπεὶ 


die : deinde cum illud diruisset oratorium, edificat 
alterum in locis, que sunt prope mare, nesciens 
quod supra religiosam thecam martyris Severianus 
olim exstruxit oratorium, quod ipse diruerat. Cum 
sexaginta autem anni preeteriissent usque ad tem- 
pus mortis Zenonis, qui fuit imperator Roma- 
norum, Joannes quidam miles, qui erat in nume- 
ro eorum, qui vocantur excubitores, ut imperatori 
aliqua in re deserviret, versabatur in his locis 
oirca Soreos et Limnas. Et cum corpus aliquando 
exercéret, egressus est ad venationem : et cum 
fuisset in eo loco, in quo martyrice sepultee fue- 


ἡμέραν εἴτα τὸ εὐχτήριον καθελὼν, ἐν 7 
θάλασσαν τόποις οἰχοδομεῖ ἕτερον, οὐχ n 
ὅτι χατὰ νότου τῆς εὐαγοῦς τοῦ μάρτυρος ^ 
Σενηριανὸς τὸ εὐχτήριον ὃ αὐτὸς ἄρτι xai 
λαι ἀνήγειρεν. Ἑξήχοντα δὲ παρῳχηχότω 
τῆς Ζήνωνος, ὃς ἐδασίλευσε. - 
᾿Ιώαννης τις, στρατιώτης ἐν τοῖς χαλουμένο 
χουδίτοοσιν ἀριθμούμενος, χατά τινα βασιλια 
ρεσίαν ἐν roig χωρίοις διέτρεδε τοῖς περὶ 
x«i Aíuvac;. Καί ποτε γυμνασία τὸ σῶμα 
ἐπὶ θήραν ἐξήει, καὶ xarà τὸν τόπον γενό» 
ᾧ τὸ μαρτυριχὸν ἐτέθαπτο λεέψανον, λαγωὺ 


Ῥωμαίων 


MARTYRIUM S, NICETAE GOTHI. 


698 


εδληχὼς, αὐτόχειρ γίνεται τοῦ θηράματος. À rant reliquie, leporem arcu feriens, predam sua 


ὶ ἄλλα τῶν ζώων θηοεύσας, ἐπάνεισι, καὶ 
'. ὀνείρον τὸν μάρτυρα προτρεπόμενον ἐν 
| ᾧπερ ἔτυχε τὸν λαγὼν θηράσας, σχηνὴν 
σιν πήξασθαι, κἀκεῖσε διαμένειν ix. γειτό- 
D. Τοῦ δὲ θᾶττον τὸ διατεταγμένον ἀνύσαν- 
ὦ τινας χρόνους ἐμφανέστερον ὁ ἱερομάρτυς 
ι, καὶ ὅστις εἴη διδάσχει, xal ὅτι τῆς σχη- 
οὔ χάτωθεν τὸ ἱερὸν ἐχείνον τεθησαυρίσθαι 
, Ὁ δὲ στρατιώτης, οὐχ ἀχίνϑυνον ἡγησά- 
ὧν θεόθεν αὐτὼ μηνυθέντων τὴν σιωπὴν, 
ura τῷ βασιλεύοντι χαθιστᾷ. ᾿Αναστάσιος 
ἦν, ὃς εὐσεδεῖν μὲν καθαρῶς οὐχ ἐδούλετο, 
Qv εὐσεδῶν πολλάχις ὑποχρινόμενος, τὴν ἐξ 
ἐθηρᾶτο. Διὸ κχατασχευάξεται 


ν εὔνοιαν 


4 ? e “- . 1 , ᾿ * 
ἐχείνου ὁ νῦν ἑστηκὼς εὐχτήριος otxoc* B 


ται δὲ παρὰ τοῦ μετ᾽ αὐτὸν τὴν βασιλείαν 
9 Ἰουστένου δὴ τοῦ φιλευσεδοῦς “ ὃς xoi 
apévet, πολλῶν ἀνθρώποις χαχῶν ἐλευθερία 
. Ἐν τούτοις μὲν οὖν τὰ χατὰ τὸν μέγαν 
ν διηγήματα. 

βγὼ δέ, νιχῶντα τὸν ἀθλητὴν ὁρῶν τὴν φύσιν 
k θάνατον πρὸς δοξολογίαν Θεοῦ διανίστα- 
τιδχλὼν γὰρ τότε τὰς ὄψεις τῷ τάφῳ τοῦ 
5» τὸ ἱερὸν αὐτοῦ σχῆνος ἐθεασάμην, x«i ἦν 
| ὑπό γε τῆς ἰσχύος τοῦ θανάτου μεμενηχός * 
πᾶσαν τοῦ ζώου τὴν σύμπηξιν τριημέρῳ 
ατι λύειν αὐχῶν ἔτεσιν ἤδη διαχοσίοις τρίχα 
αίου διαφθεῖραι οὐχ ἴσχυσεν" ἀλλ᾽ ἦ τε χόμη 
αλῆς δαψιλὲς καὶ ἀλύμαντος, ὅ τε τῆς μορ- 


manu occidit. Deinde cum etiam alia venatus esset 
animalia, revertitur, et in somnis videt martyrem 
ei recipientem, ut in loco in quo erat venatus lepo- 
rem, tabernaculum figeret ad habitandum, et per- 
maneret illic ei vicinus. Cum is autem cito perfe- 
cisset id, quod jussus fuerat, post aliquot annos ei 
martyr apparet evidentius, et docet, quisnam sit, 
et quod sub illius tabernaculo condit sunt sacre 
5:8 reliquie. Miles vero non esse a-periculo remo- 
tum arbitratus eorum, que sibi divinitus signifi- 
cata fuerant, silentium, hec aperit imperatori ; is 
autem erat Anastasius, qui nolebat quidem pure 
ac sincere esse pius ; pietatem autem sepe simu- 
lans, captabat hominum benevolentiam. Quamob- 
rem ab illo quidem construitur, quie nunc est, 
edes oratoria ; dedicatur autem ab eo, qui post 
ipsum obtinet imperium, pio, inquam, Justino. 
Que nunc quoque permanet, et in ea liberantur 
homines a multis malis. Atque heec quidem sunt, 
que de magno narrantur Autonomo. 

VI. Ego autem videns athletam etiam post mor- 
tem vincentem naturam, exsurgo ad Deum glori- 
ficandum. Injiciens enim aliquando oculos in se- 
pulcrum martyris, aspexi sacras ejusreliquias, quee 
invicte manserant a mortis viribus. Qua enim 
universam animaliscompositionem setrium dierum 
spatio gloriatur dissoluturam, jam ducentis annis 
non valuit preclari illius viri vel pilum corrum- 
pere : sed et coma capitis est densa et illisa, et 


ραχτὴρ συνεστηχὼς x«l ἀλώῤδητος τῇ τῆς C forme character consistit integer, pelle firma οἱ 


τονίᾳ, μηδὲ τὰς τῆς ὑπήνης τρίχας ἀποθα- 
ἰωγε δὲ αὐτῶ χαὶ ὁ τῶν ὁμμάτων κχύχλος, 
ἐμοὶ δοκεῖν χαὶ θεώμενος aidoi τοῦ νόμον 
υτῦς, τὴν σιωπὴν προτιμᾶν. Ἔστηχε δὲ xoi 
οὔ σώματος τύπος’ τὴν ἰδίαν συντηρῶν &p- 
x«l οὔτε τῆς χεφαλῆς οὐδολως ἀποὀῤῥαγεὶς, 
ν λοιπῶν μορίων τὴν διάστασιν ὑπομείνας " 
p ὁ μεγαλόδωρος Κύριος ἀντιδοξάζξειν οἷδε 
είοις αὐτὸν μέλεσι δοξάσαι προελομένους * 
| πρέπει πᾶσα δοξα, τιμὴ x«l προσχύνησις͵ 
χεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾿Αμήν. 


intensa, ne amissis quidem pilis labri superioris. 
Et autem ei orbis quoque apertus oculorum. Per 
quos intuenti mihi videbatur, quod legem tantum 
mortis ipse reveritus, silentium simularet. Stat 
autem universa quoque figura ejus corporis suam 
conservans compagem, et nec ejus capitis ruptum 
est aliquid, nec reliquarum corporis partium facta 
est ulla a se invicem disjunctio. Sic enim munificus 
Dominus scit vicissim glorificare eos, qui suis 
membris voluerunt eum glorificare : quoniam eum 
decet gloria, honor et adoratio, nunc et semper, 
et in seccula Amen. 





DE SANCTO NICETA GOTHO 


MARTYRE IN GOTHA ULTRA ISTRUM. 


(Acta 88. Boll. ad diem 15 Sept., tom. V.) 


lebris sancti cultus : locus et tempus martyrii investigatur : nonnulla de conversione 
Gothorum observata : Acta Greca edenda. 


lu 


bris admodum est hodie apud Grecos et D Gothi, de quo Baronius in Martyrologio Romano 
; cultus sancti Nicett martyris natione — ita meminit : Eodem die sanoti Nicete ,Gothi 


MENSIS SEPTEMBER. 


qui ab Athanarico rege ob catholicam fidem jus- K impressum est in Thesauro Antiquitatum 


sus est igne comburi. » Petrus de Natalibus, lib. v, 
cap. &, elogium contexuit ex Actis infra dandis, 
sed non sine erroribus aliquot, mortemque saneti, 
quem Nicetum vocat, fixit 25 Maii. Hinc factum, ut 
Grevenus aliique pauci martyrologi Nicetum, aut 
potius Nicetam, ad ?3 Maii suis Fastis inseruerint. 
Alii tamen Latini cum Molano sanctum Nicetam 
hodie memorarunt. Antiquiores martyrologi Latini 
sanctum hunc ignorarunt : sed Greci magno con- 
sensu, et cum his Moschi sanctum Nicetam hodie 
celebrant, ut magnum martyrem, de quo officium 
ecclesiasticum eodem die peragendum in libris eo- 
rum ritualibus prescribitur. Ia Menologio Sirletiano 
hoc sancti Nicete datur elogium : « Commemoratio 


tom. v, part. x. In illo enim tractatur de, 
S. Nicolai, parochia presbyterorum in t 
Dorsi duri, atque in fine dicitur : Hie sux 
cete corpus alissque sanctorum reliquis hah 

]V. Quod spectat ad tempus, quo sancta 
tas martyrio coronatus est,illud utcumque asi 
potest ex tempore, quo Gothorum princep 
naricus persecutionem movit ad versus Christi 
De numerosa Gothorum martyrum classe 
Martii egit Papebrochius noster breviter i 
dum. Prolixius et accuratius de sancto Sabaó 
in eadem quoque persecutione passo, idem, 
12 Aprilis, quo occisus est anno 372. Eois 
san anno, certe non multis annis citius au, 


sancti martyris Nicetee, quisub imperio Constantini p coronatus est sanctus Nicetas. Locus mare 


Magni natus, atque educatus in regione Gothorum 
ultra Danubium, noncommunicabat cum Barbaris, 
sed cum viris piis Deum colentibus, edoctus Christi 
fidem a sanctissimo episcopo Gothorum Theophilo, 
comprehensus ab Athanasio (lege Athanarico)prin- 
cipe propter Christiane fidei professionem, et 
multis tormentis cruciatus, igne consumptus, con- 
summatus est. » Consonant omnino Menea im- 
pressa, ubi nomen Athanarici, pro quo hic mendo- 
se Athanasius legitur, recte est expressum. 

It. In. Menologio Basiliano Acta sancti Nicetae 
compendio exponuntur. Nam post hanc annuntia- 
tionem, « Certamen sancti magni martyris Nicetee, » 
sequitur elogium ita conceptum : « Nicetas, preecla- 
rus Christi martyr, fuit imperante Constantino 
Magno, genere Gothus, nobilitate ac divitiis inter 
populares suos florens, a Theophilo religiosissimo 
Gothie episcopo fidem edoctus, Cum autem in 
duas factiones tota Gothorum gens scissa fuisset, 
atque utraque suum sibi principem creasset ; con- 
fugitalter principium ad Romanorumimperatorem: 
qui cum suscepta in contrarie factionis tyrannum 
expeditione, insignem ex eo reportasset victoriam, 
Gothosque subegisset, ex eo tempore genus Chri- 
stianorum inter Gothos multiplicatum est. Horum 
primus sanctus Nicetasfuit, qui etsumma libertate 
Christianam fidem populo annuntiabat. Sed post- 
quam reversus est imperator, Gothi infideles fu- 
rore perciti, commota in Christianos persecutione, 
alios quidem aliter torsere, Nicetam autem mul- 
tiplicibus suppliciis excruciatum igni tradidere. » 
Hactenus Menologium satis recte. 

|l. De translatione corporis sancti Nicete Gothi 
agunt Acta edenda, iisque consentit Petrus de Na- 
talibus jam laudatus. Utrobique etiam legitur, ec- 
clesiam sancto eedificatam esse Mopsuestim in Ci- 
licia, quo sacrum corpus erat delatum. Addit de- 
inde Petrus de Natalibus : « Post temporis decur- 
sum corpus ipsum Venetias translatum, quiescere 
dicitur in ecclesia S. Nicolai. » De corpore ibidem 
servato astipulatur Nicolaus Doglioni in opusculo 
Italico de Notabilibus urbis Venetz, lib. pag. 345; 
uti et opusculum Latinum de Urbe Veneta, quod 


in ditione Gothorum, ultra Danubium tun: 
tium. Nesciosane, quo memorie lapsu Cas 
in Martyrologio universali ad marginem, e 
dice, notare potuerit, prope Mopsuestiam in 
occisum esse sanctum, nisi locum, ad que 
pus translatum est, cum loco martyrii conf 
Nulla enim est ratio, car dicamus, occisa 
Sanctum extra ditionem Athanarici Gothorm 
gis, que immenso terrarum intervallo 1 ὦ 
distabat. Si porro ditionem Athanarii wy 
inquirere velimus, ex Ammiano, gesti l'an 
imperatoris contra. Athanaricum reere, i 
xxvii, cap. 5, facile deprehendemes, Athturie 
eo tempore dominatum esse in hodwra x 


c 88 forte in Valachia et Bessarabia, aw eer 


parte aliqua illarum provinciarum : nequ: 
novimus, quam late imperaret. 

V. Loca ab Ammiano memorata, ubi Vai 
trum primo ettertio illius belli annotraje;? 
anno secundo transitum frustra tentavit, m 
Moesia inferiore, dictis provinciis, presria 
davis opposita, soloque Istro ab iis divia.! 
anopolis ejusdem provinciee urbis, in qu! 
hiberna habebat, ac pax in ipso Istro inte: 
que principem inita, similiter ostendunt, 4 
rici ditionem a Μω 518 inferiore solo Istro s 
nubio diremptam fuisse. Itaque dubitando 
est, quin sanctus Nicetas passus sit inlx 
Moldavia, vel huic contermina Valachia aut 
rabia. Nam persecutionem contra Christin 


D vit Athanaricus, priusquam Gothi Istrum : 


transgressi, quando heeresis Ariana necdu 
valuerat apud Gothos, ut observat sanctus 
sinus, lib. xvin. de civitate, cap. 59. υ 
scribit: « Rex Gothorum in ipsa Gothiay 
tus est Christianos crudelitate mirabili, c 
non essent nisi Catholici, quorum plurimi 


. rio coronati sunt; sicut a quibusdam fratril 


tunc illic pueri fuerant, et se ista vidisse 
ctanterrecordabantur, audivimus. » Paulus 
lib. vii, cap. 32, de eadem persecutione sic 
« Preterea Athanaricus rex Gothorum, Chri 
in gente sua crudelissime persecutus, pi 






τε xai τιμιώτερον) BapGapoc μὲν ἤνεγχε 
αρα δὲ ἐθρέψανιο ἤθη, xai τὴν ἔμφυτον 
ὁ εὐγένειαν οὕμενουν οὐχ ἐνοθευσαν. Ἴσασι 
ὧν ποταμὸν Ἴστρον μεγέθει χαὶ εὐθηνίᾳ, ὅσα 
φέρουσι, τὸ περιδοητον ἔχοντα, ὃν xxi Δα- 
ἡ ἐπιχώριος οἷδε γλῶττα χαλεῖν. ἴοτθους δὲ 
ἵνο χαιρον μεταναστάτας τῆς πατρίδος γεγο- 
τροσοίκους ὁ ποταμὸς ἔφερεν: Οὗτος οὖν ὁ 
óg Νιχήτας, lorüuov σπερμάτων ἐχφὺς, xai 
ἐν πρώτην παρ᾽ ἐχεῖνοις λαχὼν, διὰ τε τὸ 
ς τοῦ γένους xai τὴν ἄλλην ToU σωματός τε 
ψυχῶς εὐφυΐαν ὅσην χαὶ δεξιότητα, οὐ Γοτ- 
ὃν βίον, οὐ τοὺς τρόπους, οὐδὲ τὴν πίστιν. 
(kp ἣ μὲν γνώμη τὸ γένος, τὸ δὲ εἰς Χριστὸν 
τὴν βάρόαρον δοξαν, ὁ δὲ τῶν ἀρετῶν ἔρως 
Juri» ἀχρασίαν xoi «yptotnta. 

φίλου δὲ ὧν οὗτος tmi νεαζούσῃ τῇ ἡλιχίᾳ 
ὧν τῆς διδασκαλίας ἀπερυσάμενος ῥευμάτων. 
dà Θεοφιλον, τὴν ἀρχιερατιχὴν tgopsixv τῶν 
πεπιστευμένον, xxi τῇ ἐν Νιχαίᾳ οιχουμενιχῇ 
rg συνόδῳ ἐμάθομεν ἐνεπιστῆναι x«i τὰ τὴς 
ς χειρί τε xai γλώσσῃ παρὰ πᾶσι xparUvos 
^ Ἐπεὶ δὲ οὐ πολὺς ἐν μέσῳ διέδη χρόνος, 
Γότθων ἔδνος εἰς ἀντιπάλους διεῤῥάγη καὶ 
υς μοίρας, χαὶ εἰς δύο τε γεγονασι μέρη" xai 
Δγεῖτο θατέρον μὲν Φριτιγέρνης, θάτερον δὲ 
(xe ὑπέχουε τὰ πάντα δεινῷ: ᾿Αὐανάριχος 
ατὰ τῆς ὑμογένους xxi ἀποστάδος τοῦ Φριτι- 
μερίδος πλήθει χειρὸς ἐπιστρατεύσας, τρο- 
στησιν. Ὅθεν Φριτιγέρνης ἀποῤῥηύδεὶϊς, πρὸς 
"μαϊκὴν ἀπέδλεψε δεξιὰν, αὐτόμολος τε mpoGe 
ἀμύνειν ἐδεῖτο. Οὐάλεντι δὲ τηνιχαῦτα τῷ 
στῳ, τὰ Ῥωμαϊκὰ διείπετο σχῆπτρα. Οὐ τοῖς 
Gy» στρατιώταις τῷ φυγάδι βοηθεῖν ἐγχελεύ- 
Φριτιγέρνης λαδὼν τὸν τε Θράχιον, xai 
' αὐτῷ Γοτθιχὸς στρατὸς χατελέλειπτο, δια- 
ἐν Ἴστρον. Καὶ τὸν θεῖον tou Χριστοῦ σταυο 
τῺς προηγούμενον τῆς δυνώμεως φέροντες, 
ννται τοῖς ἀντιπάλοις εἰς μάχην, χρατουσί τι 
) χρατήσαντος" χαὶ τὸ ἐχείνου πλζθος Cy uam 
xmi ξίψος duptpíssro: μόλις μετ᾽ ὀλίγων 
(gov τὴν σφαγὴν αἰἱσχροτατα διαπεφευ- 


ὕτη γέγονε" πρόφασις καὶ αἰτία πολλαπλασίους 
ολαδοντων τὰ Χριστιάνων ἀσπάσασθαι Γοτ- 


ἰὔρφιλος δὲ διάδοχος μὲν τῶν ἀρχιερατιχῶν 


ic multa verba Latine erant omissa. 
ertum est, Gothos non semper in Dacia ad 
. habitasse ; sed ex alia regione remotore 
ano imperio ad Istrum progressos esse, 
postea per multas imperu provincias se 
arunt. An vero ex Scandinavia, sive ex 
μο reguo Suecieo, ut vult Jurnandes, or- 
uxeriut. uon est hujus loci inquirere. 
'"hieophilus Gothiee imnetropolita concilio. Ni- 
'evera subscriptus legitur. 

um in Coininentario nuin. 7 monui, totum 
τὰ non videri certuin, et fortasse ex sola 
ione ortum esse. uid tamen verisubesse 
, si Phritigernes cum Valente faederatus fuit, 


MARTYRIUM S- NICET/S GOTHI. 


ομεν, &)) ὃν (τὸ γε πρὸς εὐφημίαν A quidem est preclarius et prestantius) regio tulit 


106 


barbara, mores vero enutrierunt Barbari : et inna- 
tau nobilitatem. iinime  adulterarunt (2). Sciunt 
oinnes fluvium Istrum, magnitudine quidem inter 
fluvios clarum, quem lingua ejus regionis appellat 
Danubium. Gothos autem, qui illo tempore exces- 
serante patria (3), fluvius habebat accolas. Hic ergo 
adimirandus Nicetas, natus e Gothicis seininibus, 
et priinum honoreun apud illos nactus, tau propter 
claritatein generis, quam propter alain animi et 
corporis indolein et dexteritatem, non erat vita 
Gothus, neo moribus,nec lide. Nain genus quidem 
vincebat ingenium : amor autein in Christum 
barbaram opinioneiun : studium vero virtutis in- 
temperantiam Gothicam et feritatem. 


{{- Hic aulem in adolescentia hauserat sacra flu- 
enta doctriuz Tueophili. Queui quidem Theophi- 
lum (4) cum ejus tiuesi fuisset comuissus Gotho- 
ruin pouutficatus, accepimus interfuisse primeuni- 
versali synodo Nicene, inanuque et lingua apud 
oinnes contirmasse doguiata pietalis. Qum autem 
nou multum iutercessisset temporis, et in gente 
Gotbhoruimn bella erupissent 1intesuna et essent di- 
visi in duas partes, et uni quidein pr&esset Phri- 
tigernes, altera autem valde terribili pareret Atha- 
narico, hic Athanaricus, suscepta maximis coplis 
expeditione adversus Phriügernem, erat quiuem 
ejusdein generis sed erat abeo avulsus, victoria parta, 


C erigit tropieum. Quainobrein Phritigernes in rebus 


suis afflicus speetavit ad Romanain dexteram, et 
veniens iransfuga, petivit. auxilium. Valens au- 
teun Chrisü inimicus, eo tempore tenebat sceptra 
Rounana. Qui cuin jussisset iis qui erant in Thra- 
cia, milhubus ferre opeiui exsuli, Phriügernes, 
Thracio exercitu accepto, et eo, qui sibi reman- 
serat, transmittit [strum. Itaque lerentes divinam 
Curisti crucem, precedenteui omnes suas copias, 
preelio confligunt cum adversariis, et eum qui vi- 
cerat, facile vincunt, et ilius inultitudo partum 
ca&uitur, parum capitur, cuim Athanaricus | (3) tur- 
pissiune cuin paucis suce viue tuga consuluisset. 


lil. Haec fuit causa et occasio, cur  mnuius ex 1is 
qui praecesserunt Gotüis (0) religioneu) aun plex sunt 
Christianain,Urphilas (7) autem tuit Taeopluu »ue- 


quando hic anno 367 contra Gothos beliuta gtw.:, 
ciade Atnanarici anno 309, secutaque eodetip agn 
pace linitumn. 

(0) Erant quidem inter Gothos Caria. L7. 
pauci; sed ea occasione mulio piures 7. «di 
potuerunt. 

(7) Urphilas aut Urphula commu: 2e *»56..4 €i 
alis. Auqua& Lic nou recie Je ipso καρ 9-4 
Consule itaque de Linda dica (Δ avere te A 
nuin. 9 et 40, ex quibus Lquex, A, c 6e nails 
synodo «QocuimeuiCce Lubcilign Dose; νον hieme 
m" om sunt sed de synodo A/w".. emm. 
300. 


"ΟἽ 


MENSIS SEPTEMBER. 


cessor in munere pontificali, qui cum eo quoque Α θεσμῶν ἐχρημάτιξε Θεοφῶον, συμπαρὼν di 


synodo Nicensinterfuerat eadem sentiens,etpostea 
consederat cum iis qui Constantinopoli in secunda 
sancta synodo fuerant congregati. Hic cum esse! 
vir prudens et doctus, invenitfiguras litterarum, et 
sonos Gothice voci convenientes : et cum in eis 
sacram nostram et divinitus inspiratam Scripturam 
e Greca in linguam Gothicam vertisset, omni stu- 
dio et diligentia effecit, uteam discerent, qui erant 
sue gentis. Quamobrem magnum incrementum 
accipiebat pietas apud Barbaros, et in dies proficie- 
bat. Athanaricus autem cum procedente tempore 
se a damno, quod acceperat, recreasset, et in lo- 
cum pristinuru revertisset, non pervenit tamen ad 
pietatem : sed multos quidem ex Christianis Go- 
thicis et Barbaris subjiciebat suppliciis: magis au- 
tem movebatur adversus generosum Nicetam, qui 
et generis claritate, et pietate superabat eos qui 
erant sui generis. 

IV. Gratiano autem pio et clementi Romanum 
ac paternum administrante imperium, impius et 
cedem spirans Athanaricus, ipse per se adversus 
pios ceedefh parabat, et efficiebat, ut qui ei pare- 
bant, ipsum imitarentur. Isti ergo Dei hostes exse- 
crandi, occultla (8) quotidie impietate, martyris 
eausa indignabantur, cum pietas martyris in dies 
predicaretur, diseruciabanturanimis, minabantur, 
aggrediebantur eum de medio tollere. Que qui- 
dem Nicetas parum curans, nihilominus perge- 
bat preedicare pietatem. Tandem in iram apertam 
erumpentes, repente martyrem invadunt eo tem- 
pore, quo preedicabat, ipsumque rapiunt, et vi tra- 
hunt, et urgent, ut tidem abjuret. Sedille quidem 
nec verbis, nec factis desistens a pietate, et libera 
Christi confessione, et ab honorando eo ut Deo, 
ludum et irrisionem esse ostendebat illorum inva- 
sionem. llli autem cum contrivissent partes ejus 
corporis (o insania!) eum etiam in jgnem inji- 
ciunt. Sed sic quoque patiens sanctus, neque lingua 
desistebat Deum hymnis celebrare, neque corde 
in eum credere. Quocirca ad finem usque immo- 
bilem servans confessionem, cum multis aliis qui 
erant ejusdem generis et fidei, dignus fuit habitus 
coronis martyricis, anima sua in manus Dei 
tradita. 

V. Marianus autem quidem virpius,Cilix genere, 
ex civitate, que illic est, ortus, nomine Mopsue- 
stia (9), illo tempore versans in locis, que sunt 
circa Istrum, propter fidei conjunctionem et mo- 
rum similitudinem, qua quidem magna ex parte 
inter se conveniunt, evaserat martyri familiaris et 
amicus, et degebat in eisdem «dibus multo tem- 
pore. Hic postquam ille finem accepisset martyri- 
cum, considerabat,et multas apud se versabat co- 


(8) Hic dissentit interpretatio Latina apud Lipo- 
manum, illaque nequit conciliari cum apographo 
nostro Graco : res tamen est nullius momenti pro 
historia. 

(9). Mopsuestia urbs est episcopalis Cilicie, apud 


c 


D 


πάλαι xarà τὴν Nüxaux zal τὰ ἔσα pov, 
δρευσεν ὕστερον χαὶ οἷς ὅτε ὅτ᾽ ἐν Κωνσταντινον 
ἁγία x«i οἰχουμενιχὴ δευτέρα συνεχροτί θη ca 
Οὗτος ἀνὴρ λόγιός τε x«i νουνεχὴς ὥν, τύπους’ 
μάτων xai ἀπηχήσεις αὐτῶν τῇ lor Out cou 
τας ἐξεῦρε φωνῇ" τούτοις τε τὴν ἱερὰν ἡμὼῶ, 
φὴν xai θεόπνευστον ἀπὸ τῆς ἙἝλλοδος εἰς τῷ; 
θικὴν γλῶσσαν μεταδαλὼῶν, τοὺς ὁμοφῶου: ix 
νειν πάσῃ σπουδῇ παρεσχεύασε. Διὸ χαὶ : 
ἐπεδίδω παρὰ τοῖς Βαρδάροις ἢ εὐσέβεια, x 


μέγα xaU' ἐχάστην  mpoíxontt». ᾿Αϑανζοιγ' 
χρόνῳ ὕστερον τῆς ἥττης ἀναδλαξὼν ἐαντὸν τί: 
δειίας οὐχ ἀνελάμθανεν, ἀλλὰ πολ)οὺς ub 


Χριστιανῶν ταῖς Βαρδάροις xai Γοτθιχαῖς ὅ: 
ὑπέθαλλεν. ἐπὶ μᾶλλον δὲ κατὰ τοῦ γενναίου Ν 
ὅσω χαὶ τῷ περιφανεστέρω τοῦ “γένους καὶ τῇ: 
δείας τῶν ὁμογενῶν ἐχράτει, κινούμενος Xv. 


Δ᾽, Γρατιανοῦ δὲ τηνικαῦτα τοῦ tombe; χαὶ τ 
τὴν Ῥωμαϊχήν τε x«l πατρεκὴὼν διιέξοντος aiyt 
δυσσεδὴς x«i μιαιφόνος ᾿Αθανάριχο; αὐτὸς Σἵ 
fou τὴν χατὰ τῶν εὐσεδῶν μεαιψονίαν ἔπα)χ: 
χαὶ τοὺς ὑπὸ χεῖρα μιμεῖσθαε παρεχελεύττο. Οἱ τ 
ἀλιτήρεοι, χρυπτοιῦτι 
μάρτυρος τῆι 


θεομισεῖς οὗτοι χαὶ 
ἐχάστην τῆς ἀσεδείας, τοῦ 
ἡπεῶουν, ἐσφάδαξον τοῖς θυμοῖς, ἀνελεῖν ἔπεχε 
"üvrso δὴ Νιχήτας βραχέα φροντέξηων, οὐδὲν t7 
τῆς εὐσεθείας χηρύγματος περιείχετο. Τί; 
φανερὰν ἐχοαγέντες ὀογὴν, ἀθρόον ἐπιττανε, i 
τὸν τῆς ἀληθείας λόγον ὁ μεοίρτυς ἐχέρυττο. δ 
fálouci τε αὐτὸν xxi ἔλχουσε Día, καὶ τίν 
ἀπώμοτον θέσθαι καταναγχχζουσιν. ᾿Αλλ' ἐπ᾿ 
ὧν τε ἔλεγε, δι ὧν τε ἐποίει, τῆς εὐτεῖξ: 2 
ἀφιστάμενος, x«i τοῦ παῤῥησίᾳ τὸν Xowsa- 
γεῖν, χαὶ ὡς Θεῷ τούτῳ προσάγειν τὸ GÉ pum 
Xoi παιδιὰν ἀπέφαινε τὴν ἐχείνων ἐπίθεσο sh x 
δώματος συντρίψαντες μέρη, φεῦ τῆς unu Wi 
x«i πυρὶ ῥιπτοῦσιν. ᾿Α)λὰ χαὶ οὕτω πάσχων ifa 
οὔτε τὴν γλῶτταν εἶχε τῶν εἰς Θεοῦ ὕμνων mnm 
βένην, οὔτε τὴν χαρδίαν τῆς πρὸς αὐτὸν τίσι 
Διὸ καὶ μέχρι τῶλους ἀχλινῇ τὴν ὀιεολογίαν ix 
σάμενος, σὺν ἄλλοις πολλοῖς τῶν ὁμογενῶν τῷ 1 
τυριχῶν ἠξιώθη στεφάνων, εἰς χεῖοας Θεοῦ τίν V; 
παραθέμενός. 

Ε΄. Μαοιανὸς dE τις ἀνὴο εὐσεβὴς, Κῶλιξ τὸ ji 
ἐχ τῆς ἐχεῖσε πόλεως Μοψουεστίας ὁομωμεν: 
ἐχεῖνο χαιροῦ τοῖς πεοὶ τὸν Ἴστρον διατρίβων τὸ 


-- 


Ἀν. 


χοιυωνίᾳ πίστεως. καὶ ὀμοιότητε τρόπων (ox: 
ὡς τὰ πολλὰ συμδαίνειν) ξυνήθης χαὶ φίλος τὸ 
τυρι ομορόφιος γίνεται χρόνον πλείονα. ( 
μετὰ τὸ μαοτυοιχὸν ἐχείνου τέλος, διεσχοπεῖτε 
πολλοὺς ἔτοενε χαθ᾽ ἑαυτὸν λογισμοὺς, τίνα - 
δυνατὸν γένοιτο τὸ τοῦ φῇου σῶμα, τοεούτῳ μά 


χαὶ 


geographos et historicos satis nota. Aliq 
autem ex Cilicia fuisse apud Gothos, non: 
videri incredibile ; cum S. Augustinus, nu 
Commentarii testetur, se egisse cum fratr 
qui illic similiter fuerant. 


MARTYRIUM S, NICETAE GOTIH, 
ἠθούλετο yàp ἀχωρίστως ἀὐ- À gitationes, quonam modo possetcorpus amici acci- 


ἐχοσμημένον * 
t, ὡς οἷόν tt x«i μετὰ θάνατον * οὕτω τοιγα- 
κοπούμενος, ἀωρέ ποτε τῶν νυχτῶν διὰ τὸν 
έχουν φόδον (αὐτὸς γὰρ ἀὐτῷ τὴν τοῦ μαρτυ- 
ματος ἀνάληψιν οὐ μεθίει) ἐπιστὰς ἐν à τὰ 
ων διέῤῥιπτο λείψανα, ἐπεὶ ἀγνοεῖν εἶχε 
στι τὸ ἐπιξητούμενον, παρὰ τούτου διδάσχε- 
«p' οὗ xai μάγοι τὸν ἐχείνον προσχύνησιν. 
; γὰρ οὐρανία τις χαὶ ἀσώματος, ἀστέρος 
σα μορφὴν, τοῦ χρηστον προηγεῖτο Μαρια- 
λα σαφῶς καὶ γνωρίμως * x«i οὐχ ἀπέση 
ποιῶν ὁ φαινόμενος ἐχεῖνος ἀστὴρ, ἕως ὑπέ- 
ὁ ποθούμενον. Τὸ δὲ ἦν, οὐ λείψανὸν τι xai 
ἀλλὰ σῶμα ὀλόχληρον τῆς μαχαρίας ὄντως 
u&r& τῶν ἄλλων, xpsirtoy φανὲν χαὶ πυρὸς, 
ἄρα καὶ χλῆσις ἠδούλετο, πλὴν ὅσον ἴχνη 
ὕζξειν, χαὶ οὐδὲ ταῦτα σαφῇ, ἀλλ’ ὥστε δῆλον 
ὅτι πυρὶ προσωμίλησεν. Τοῦτο τοίνυν τὸ ἱερὸν 
)ήχῃ ἐνθεὶς, xai μαρτυρικαῖς, ὥσπερ ἔδει, τι- 
Ῥολογίαις, εἰς τὴν ἑαυτοῦ πατρίδα μεταχο- 


Καὶ τῇ ἰδιωτικῇ παραμένον οἰχίᾳ, δημοτελεῖς 
ς τὰς ἰάσεις. Καὶ γὰρ ἀγαθῆς ὧν ψυχῆς oixoc, 
γιγράφειν οἰχίᾳ τὰς ἰδίας οὐχ ἡγάπα θαυμα- 
t$) ἀλλὰ xotvóv ἦν Μοψονεστηνῶν ἐντρύψημα " 
δὲ καὶ τῶν ἀλλαχόθεν φοιτώντων, ἀπόλαυσις 
τανωμένη. Χρόνῳ δὲ ὕστερον xal ναὸς τῷ 
t ἀνεγείρεται, καὶ αὐτὸς τὸ τίμιον ὑποδέχεται 


Β 


φανερωτέρας τοῦ λοιποῦ τὰς ἑαυτοῦ παρέχον C 


ας, χαὶ μηδέποτε λῆγον χατὰ παντοίων 
x«l νόσων ἱστάμενον. Ὅμως ἡ τὸν ἀθλητὸν 
; οἰκία ξενοδοχήσασα τῆς ἁγίας ἐχείνης χειρὸς 
τὸν ἀντίέχειρα καὶ ταύτην ἰδιάξουσαν χάριν τῷ 
[αριανῷ Νικήτας ὁ καλὸς δίδωσι, χαὶ φιλίας 
νόμους xui ξενίας τιμῶν ὅπερ οὐδενί τινι 
ἰϑιῆσαι παραχωρεῖ, xxl τούτῳ τάχα τὸν φίλον 
w. Καὶ γὰρ Αὐξέντιος, ὃς τῆς εἰρημένης πόλεως 
τος ἦν, ἐπιχειρήσας ἀπομερίσαι τι τοῦ σώματος 
εἴν, εἴληφε μὲν οὐδὲν, ὧν ἐξήτει, ἔλαδε δὲ δέος, 
xpóv οὐδ᾽ ὅλον ἀνέχφορον μεῖναι xai λαθεῖν, ἀλλ᾽ 
xi αὐτοῦ τὴν ψνχὴν λίαν χατασεισθῆναι, xoci 
«iov τοῖς dou, γενέσθαι οἷς τε εἶδε xai οἷς 
ξεδειματώθη, μηδένα τὸ λοιπὸν χεῖρα τολμηῃρὰν 
ttv, μηδὲ μέρος τι τοῦ σώματος παρὰ γνώμην ὃν 
κρασπᾶν. 


Ὅπως di συνέδη τὸ δέος x«l τίσε λόγοις εἴργο- 
ς ἐπιχειρήσεως, ὁ λόγος δηλώσει. ᾿Ανέστησε 
p ὁ φιλόμαρτυς οὗτος ἀρχιερεὺς τοῖς καλλινί- 
ν μαρτύρων ναὸν, Ταράχῷ τέ φημι xal Πρό- 


Additur in Latina versione : (Et tuno ip- 
omi sue deponit.) At illa non suntin apo- 
) nostro Graeco. Ex sequentibus tamen li- 
n privata domo corpus fuisse posituin. 

la Catalogo aatistitum Mopsuestenorum 
Aquien.,tom. Il Orientis Christiani,col.890 


740 


pere, maxime tali fine ornatum : volebat enim ab 
ipso non separari, quantum poterat, etiau» post 
mortem. Cum ergo sic considerarel, tandem in- 
tempesta nocte propler metum Athanarici, (ipse 
eniin non permittebat, ut acciperetur corpus mar- 
tyris) accedensin eum locum,in quoerant projectte 
sanctorum reliquie, quoniam ignorabat quodnam 
esset quod querebatur, ab eo docetur a quo Magi 
didiceruntillius adorationem. Virtusenim quedam 
ccelestis etincorporea, stelle forma suscepta,bonum 
praecedebat Marianum aperte et evidenter, neque 
destitit hoc facere 1lla stella, qu& apparebat,donec 
ostenditid quod desiderabatur. Id autem erat non 
reliquie alique et pars, sed corpus integrum illius 
vere beate anime. Quod quidem apparuit igne 
fuisse potentius, sicut etiam volebat ejus appella- 
tio, nisiquod solum quedam servabat vestigia, 
neque ea aperta, sed ut tsntum appareret, id cum 
igne esse congressum. Hoc ergo sacrum corpus 
cum theces imposuisset, martyricis, ut oportet, et 
sacris id honorans orationibus, transfert in suam 
patriam (10). 

VI. Et cumsic maneret in domo privata, publicas 
tamen effundebat curationes. Etenim cum esset 
domus boneanime,non satis habebat unis edibus 
$ua circuinseribere miracula : sed erat communes 
delicie Mopsuestanorum, imo vero eorum quoque 
quialiunde ventitabant, usus fructus,qui non con- 
sumebatur. Procedente autem tempore, templum 
quoque excitatur martyri, et ipsum corpus suscipit 
venerandum, apertissima de ceetero conferens be- 
neficia, et resistens omnibus morbis et vitiis. llla 
tamen doimus,que athletam primo accepit hospitio, 
ditatur pollice sacr& illius manus, hanc propriam 
gratiam amico Mariano dat ille egregius Nicetus, 
honorans amicitie leges et hospitalitatis. Quod 
quidem nulli aliisinit facere, in hoc quoque amico 
gloriam tribuens. Etenim Auxentius (11), qui erat 
dicte civitatis episcopus, cum aggressus esset ejus 


. corporis aliquid dividere et accipere, nihil quidem 


accepit eorum, qua volebat : eum autem non par- 
vus invasit metus, nec ejusmodi, ut non in aper- 
tum prodiret, aut lateret, sed quo ejus quoque 
anima fuerit valde agitata,et alios docuerit iis quee 
vidit,et terrore,quo est affectus, ut nemo deinceps 
manum audacem porrigeret, neque ullam partem 
ejus corporis, cum esset preeter ipsius sententiam, 
avelleret. 

VII. Quonam modo autem metus hic accidit, et 
quibusnam verbis prohibitus fuerit, ne aggredere- 
tur, explicabimus. Excitavit hie quidem pontifex, 
amicus martyrum, templum victoria insignibus 


et seq. duo reperiuntur Auxenlii, quorum primus 
sancto Niceta videtur paulo antiquior, aut certe 
eidem non supervixisse. Alter Auxentius, qui ex 
solis fere diptychis innotescit,secundum ordinem 
ibi fixum sedit seculo quinto. Hoo autem tempus 


'satis congruit hic relatis. 


Ti 


MENSIS SEPTEMBER. 


martyribus, Taracho, Probo et Andronico (42), Α τῳ καὶ 'Avdpovixe, ὃς καὶ πρὸ τῶν τειχῶν 


quod positum est ante muros civitatis Mopsuestis. 
Cum autem ipsorum sanctorum ei deessent reli- 
quii ad consecrationem templi edificati,eas autem 
haberet urbsilli propinqua,nomine Anazarba(13),ei 
promissa parte reliquiarum hujus preeclari Nicete, 
illorum martyrum accipit reliquias. Cum itaque 
oporteret impleri id quod promissum fuerat, et se- 
pulcrum fuisset effossuin, ei sublatus esset lapis, 
qui fuerat impositus,protinus quidem confringitur 
marmor, nulla apparente causa : apparet autem 
mortuus, habens membra honeste composita, et 


corpus 8 priori corpore nihi) differens. Cum ergo - 


eum oporteret accipere partem corporis, et illud 
tetigisset manusejus, qui sepulcrum effoderat (hic 


As»g τῆσδε Μοψονεστίας ἔδονται. "Ext 3t 
jw» ἐδεῖτο τῶν αὐτων ἀγίων ἔπι xau. 
οἰχοδομηθέντος ναοῦ, ἐπλούτει δὲ ταῦτα τὶ 
ἐχείνης πο)ὲς ᾿Ανάξαρθα, ἐπαγγελία λειψαν: 
τυριχου, μαρτύρων λαμύάνει λείψανα, χαὶ 

μένος ὄουναι Νιχήτα τον gat po μερίδα τ 
μένων ἀναχομίξεται. Ὡς οὖν ἔδει πληρου 
ἐπηγγελμένον, x«i ὁ τάφος ἀνώρυχτο, χαὶ 9 
μενος &víputo λίθος, θραύεται μὲν £252 i 
ρος παρ’ οὐδεμίαν ἐμφανή αἰτίαν " ἀναφαϊν»ετ 
νεχρὸς, ἔχων τε τὰ pim κατὰ σχῆμα χείας 
τὸ σῶμα, οὐδὲν Tov προτέρον χρωτὸς zzi. 
Ἐπεὶ οὖν x«i λαμδανειν ἐχρῶν μέρος τοῦ 7 
χαὶ ἡ χεὶρ ἥπτετο τοῦ τὸν τάφον 0p 2$ &»70;, iv: 


mihi attendendum est) nihil quidem ea accipit, fit p μοι προσεχτέον τὸν νοῦν) Amp6uvtt μὲν 51: 


autem mox arida, metusque et tremor statim inva- 
dit eum qui id ausus fuerat. Deinde tit terre 
motus, et erumpunt tonitrua, et frequentia micant 
fulgura, iis, qui aderant, atferentia metum intole- 
rabilem. 

VIII. Quod quidem cum sacrosanctus aspexisset 
Auxeniius (satis enim inielligebat,quid Deus signi- 
ficaret), ejus quidem, qui passus fuerat, manum 
aridam adducit ad reliquias, nou ut rursus alquid 
accepturam, sed potius ut tacite pelituram veniam 
audacie, et consecuturam curationem. Est. enim, 
dicebat, tibi, o sancte, multo facilius, cum sis 
bonus et boni imitator, curare quain ledere : et si 
illud vel nolens prebuisti, quomodo non hoc 


magis dabis ex Lui animi sentencia? Curatur itaque C 


affecta manus, et praedicat virtuteun et. bonitatem 
ejus, quicuraverat, illam quidem ob castigationem, 
hanc vero ob sanationem post agnitionem erroris. 
Deinde vero poutifex, cum sacrum ejus sepulcrum 
honorasset hymnis et glorificationibus,ei pristinam 
figuram resütuil, nulia in re mutato, nisi quod se 
habebat melius et honestius. Sic glorificat Deus 
eos, qui ipsum glorificant ; sic magniticat eos, qui 
ipsum magnificant. Non universum hic donans ; 
minime : sed ex lis futura prebeus conjicienda. 
Nam quee hic dantur, etsi inter omnia sensilia sint 
prestautissima, auribus tamen significantur, et 
oculis comprehenduntur. Qus autem | illie sanctis 
manent, neque oculus vidit, neque auris audit, 
neque in cor hominis ascenderunt. Talia enim sunt 
ut didicimus, 408 a Deo parata sunt iis qui ipsum 
diligunt. Que detur nobis omnibus consequi gratia 
et benignitate Domini nostri Jesu Christi, cui 
gloria et potentia in seacula saculorum Amen. 


(12) Preclari hi martyres, qui passi sunt in 
Cilicia, coluntur leguuturque in. Martyrologio 
Romano ad x1 Octobris, ubi eorum danda sunt 
Acta. 

(13) Anazarba, alias Anaza. bus, subinde etiam 
dicta Cesarea ad Anazarbum, imnontem vicinum, ἃ 
quo nomen traxisse creditur, in divisione  Ciliciee 


jitet δὲ παραχρῆμα ξηρὰ, καὶ dmg οἷς 
τρόμος εἶχε τον τολμητήν. Εἴτα Giüzs n 
χαὶ βρονταὶ χαταῤῥέγνυνται, καὶ ἀστρχτω, i 
ματα συνεχῇ, φοῦον ἐμδαλλοντα τοῖς 3809720 6. y 
τον. 

Η΄. 'Arzto ὁ ἱερὸς Αὐξέντιος θεασάμενος, (n3 
x«i θείων μηνυμάτων οὐχ ἀμαθδ() 7X» ub i 
θεῖσαν “εἴρα rou παῦοντος προσάγει τοῖς ur mm, 
οὐχ ὡς αἴθις τὰ ληψομένῃν, Qu ὡς mune 
μᾶλλον ἀφγθέγχτως συγγνώμης UK τί; τὰ 
xat τευξομέφνην τῆς θεραπείας. Πολλῷ γε; n 








ἔλεγεν, ἀγαθὸν ὄντα, χαὶ του α,αθοὺ uum. s 
βλαψαι τὸ θεραπευσαι ^ καὶ ἐκεῖνο παριτχι κεῖ 
βουλομενος, πῶς οὐχὶ μᾶλλον Tov:o xr ms 
δώτεις ; ᾿Ιᾶται τοιγαροῦν ἡ παθουσα jn ue 
ρυξ γίνεται τῆς τοῦ ἰκσαμένου xai nua 
χρηστοτῆτος τὸ μὲν ἀπὸ τῷς παιδειας, τ Ari 

μετὸ τὴν ἐπίγνωσιν του σφάλματος Surx] 

λοιπὸν τοίνυν ὁ ἀρχιερεὺς τὸν ἑερὸν τάγω MN 

τε x«i ὕμνοις τιμήσας, τὸ ἀρχαῖον ἀπ τν 

σχῆμα, τῷ χοσμιωτέρῳ μόνῳ τὴν παρεκῖμα. 
Οὕτω δοξχζει Θεὸς τοὺς αὐτὸν δοξάζει cA. 
οὕτω μεγαλύνει τοὺς μεγαλύνοντας * οὐ ὃ Tb 

ταῦθα διδοὺς, οὐμενοῦν * ἀλλὰ τὰ μῶλεηι τῶν 
τεχμαίρεσθαι παρεχόμενος, Τὰ γὰρ ἑπτὴι, ἢ 
τοῖς αἰσθητοῖς ἅπασι το ἐξαίρετον ἔχε, Us v^. 
&xoj δηλουται, καὶ ὄψει καταλαμθάνεται ^ eli 
ἁγίους ἐκεῖ περιμένει, οὔτε ὀφθαλμὸς dip α 
οὺς οὐκ ἥχουσε, οὔτε εἰς ἀνθρωπίντον dt na 
Τοιαῦτα yàp ὡς ἐμαθομεν τὰ πρὸς Θεοῦ τοῖς rb 
αὐτὸν τεθησαυρισμένα, Ὧν γένοιτο πάντας tg n 
τυχεῖν κάριτι xai φιλανθρωπίᾳ rou Κυρίου tz» E 
σου Noigz02, ὦ ἡ δοξα καὶ τὸ χρᾶτος εἰς τον; t 
αἰώνων. ᾿Αμήν. 


facta est inetropolis Cilicie secunde. Pas 
ea urbe sauctos inartyres Tarachuin, Probus 
Audronicuui, ex siuceris horuun Acus ostendi 
Cweieruu) quia sequuntur Greca, proliniora p 
sunt quain. Latina ; sed Launa verba suba 
ad ἔθ exponendam. 


MARTYRIUM S. EUPHEMLE. 


{{{| 





MAPTYPION 
THX Al'IAX EYOHMIAX. 


MARTYRIUM 


SANCT/E EUPHEMLE. 


(Latine ap. Surium ad diem 16 Septembris, Grece ex cod. ms. Paris.) 


τιανοῦ τὰ Ῥωμαίων σχῆπτρα διέποντος, À 


περὶ τὴν ᾿Ασίαν ἀνθυπατεύοντος, ὁ 
χνῶὼν διωγμὸς δεινὸν ἔπνει χαὶ ἐπὶ 
&póv $psto. Ἦν δὲ τῷ Πρίσχῳ συμ- 
τῶν σοφιστῶν, ᾿Απελλιανὸς ὄνομα, 
ἂν πληρῶν, τῷ παρ᾽ αὐτοῖς ψευδωνύμῳ 
πεὶ οὖν ἐτήσιος ἑορτὴ τοῦ νόθου τού- 
. θεοῦ, γράμματα καὶ προθέματα xarà 
τὸν Χαλχηδόνα " ἐν αὐτῇ γὰρ χαὶ τὰ 
TéÀeiro. Καὶ ναὸς ἦν τοῦ 'Aptoc καὶ 
y τῶν ἐπισήμων * ἐχάλει δὲ χαὶ πολί- 
ς Χαλκηδόνος πέριξ, εἰς τὴν ἑορτὴν 
t, θάνατοι δὲ καὶ τιμωρίαι συνηπεί- 
οστάγμασιν, οἷς περιπίπτειν ἔμελλον, 
ιντο, δαίμοσι προσχυνεῖν, σάλπιγξ τε 


I. Diocletiano tenente sceptra Romani imperii, 
Prisco autem Asi:w proconsule, adversus (Christia- 
nos gravis spirabat persecutio, sevvaque et formi- 
dabilis. Erat autem Prisco assessor quidam Sophi- 
sta, nomine Apellianus, fungens munere sacerdotii 
dei, qui apud eos falso nominatur, Martis. Cum 
ergo hujus adulterini dei festum instaret anni- 
versarium, littere etedicta' per universam vene- 
runt Chalcedonem. In ea enim peragebantur sa- 
crificia ; nam ibi erat templum Martis, et insigne 
illius simulacrum. Vocabant autem edicta cives ad 
lestum, et eos qui habitabant circa Chalcedonem. 
Minabantur vero mortem et supplicia iis, ad quos 
erant ventura, si non persuaderentur, ut adora- 
rent demones. Tubeeque clare sonantes et terribi- 


σα xal φοθερὸν σύστημα ἦν τῆς πρὸς p liter, erant signum conveniendi ad templum. Qui- 


μῆς τε x«i συνελεύσεως. “Οπόσοις οὖν 
)σίαι χαὶ σεθάσματα μιαρὰ τοιαῦτα 
ὁτὴῆς δὲ x«l εὐσέδεια xai ἡ πρὸς 
jpero * οὗτοι δὲ ἄρα τὴν μετὰ παρα- 
ἔλευσιν xal τὴν ἐν συνεδρίῳ ματαιό- 
γοντες παρουσίαν, χατὰ συμμορίας 
γχοις ἢ ἐρημίαις ἑαυτοὺς ἐγχλεισάμενοι 
ὶ δεήσεσι σχολάξοντες ἦσαν, xoi τῷ 
"e Θεῶ τὴν λογιχὴν λατρείαν προσ- 
€ ἅγιος ὑπῆρχε χορὸς x«l ὁ τῇ παυ- 
αμπρᾷ μάρτυρι Εὐφημίᾳ ἔλλαμπρυ- 
μἱὰ τῇ πᾶσαν φερωνύμως τῇ αὐτῆς 
οὐσῃ τὴν οἰχουμένην, ἣ πατέρα μὲν 
()jrou τινὰ x«i τούτων δὴ τῶν ἄρχειν 


λόφρων αὐτῷ ὄνομα, μητέρα δὲ λίαν (. 


οσμίαν, Θεοδϑωρησιανὴν οὕτω κχαλου- 
καὶ δῶρον ix Θεοῦ πενομένοις πᾶσι 
αὐτῆς ἐκείνων πάντα ποιοῦσα. Καὶ χεὶρ 
Ψιλής τε καὶ μεγαλόδωρος, ἐξ ὧν Εὐφυ- 
α, βλαστὸς ἐφάνη τῇ ῥίξῃ προσήχων, 
ν εἰς θεοσέδειαν xal χαρπὸς ὄντως ἐλέους 


ὧν ϑαιμονικῆς ἐχείνης ἐπιτεδουμένης 
λλιανὸς οὐ παροπτέα, οὐδὲ φροντίδος 


iot, Ga. CXV. 


buscunque ergo exsecranda quidem sacrificia et 
abominanda ejusmodi religio erat odio, contra 
autem firma erat sanctitas, et pietas, et fides in 
Christum, ii vitantes congressionem cum impiis 
el concilium vanitatis, per quasdam classes se in 
domibusincludentes, autin solitudinibus, vacabant 
precibus et orationibus, veroque et soli Deo cul- 
tum offerebant rationalem. Quorum unus quoque 
erat chorus, qui imprimis benedicta et clara mar- 
tyre Euphemia decorabatur, Euphemia, inquam, 
quee convenienter suo nomini universum orbem 
terree sua famaerat complexa. Quee patrem quidem 
habebat quemdam e senatu, et qui aliquot gesserat 
magistratus : erat autem ei nomen Philophron 
[Philosophron, Ado): matrem vero valde piam et 
honestam, que vocabatur Theodorosia (Theodora, 
Ado) : quee etiam a Deo donum data fuerat omni- 
bus egentibus, illorum faciens omnia, que sua 
erant, et cujus erat in eos manus larga et muni- 
fica. Ex quibus orta Euphemia, apparuit germen 
radici conveniens, ramus annuens ad pietatem ve- 
ramque religionem, et longe pinguissimus fructus 
miserioordies. 

Il. Cum illud ergo demonum perageretur sa- 
crificium, non negligendum, sed maxime curandum 

23 


MARTYRIUM S. EUPHEMLE. 


outv ἧ ἐπάξεις αὐτὸς τὰς κολάσεις. 


; τὸν τύραννον εἰς ὀργὴν ὁ λόγος, χαὶ 
ι τοὺς μάρτυρας εἶχον. Αἱ βάσανοι δὲ 
δὲ ἐπὶ μιχρὸν ἀρχέσασαι χρόνον, ἀλλ᾽ 
4s δεούσης ἡμέρας παραταθεϊσαὶ. 
τως ὅσοι πεῖραν τῶν ἀλγεινῶν ἔχου- 
ληγαῖς σώματος ἐπιγινόμεναι πάλιν 
τῆς προτέρας ὑπομαραφθείσης ὁδύ- 
σφοδρὸν ἔτι χαὶ ἀχμάξον ἐχούσητ" 
» x«t δεινὴν τὴν αἴσθησιν τοῖς πό- 
ιοῦσιν. Τὸ μὲν οὖν βῆμα ξεομένους τοὺς 
ἔτριζε χαθ᾽ ἡμέραν, εἶτα χαὶ εἰρχταὶ 
τὰς πληγὰς διεδέχόντο, χάχωσις ἄλλη 
xal προσθήχη τῶν λυπηρῶν. Oi dt 
ἶχον τοῦ λύπην αὐτὰ x«i ὀδύνην 
στε xai διπλῇ χαίρειν, τῷ τε διὰ 
ἄξεσθαι, xal τῷ τῇ προσθήχῃ τὼν 
ἰσθήχην αὐτοῖς τὰ ἐν ἐλπίσιν ἀγαθὰ 
€ εἰκοστῆς δὲ ἤδη ἐπιστάσης ἡμέρας, 
"v οἱ γενναῖοι τῷ τυράννῳ χαθ- 
, 4 καλλένιχος δὲ συμπαρῆν Εὐφημία, 

διαφαινόντων σελήνη μέσον αὐτῶν 
ὃν λίαν x«i ἡδὺ λάμπουσα. Τί ὀΐν ὁ 
αὐτούς ; Εἰς πεῖραν, ἔφη, καταστάντες 
ἂν πειραθῆναι ᾧῳήθητε, εἰ μεταδεδού- 
,τήριον χαὶ λυσιτελὲς ὑμῖν, εἴπατε. 
ἀπολιπόντας τὴν ματαίαν ταύτην τῆς 
ὁμέαν, x«i τὸ μόνους ἐπὶ χαχῷ τῆς 
τιφέρεσθαι, ὃ πάντες δρῶσι xai ὑμᾶς 
' καὶ προσελθόντας θύειν. Ὁ δὲ τοῦ 
uo; στρατὸς ἅμα τῇ πανευφήμῳ, Μέχρι 
ὦ διχαστὰ, σεαυτὸν ἀπατᾷς, ἐπιχειρῶν 
υνάτοις ; Τὸ y*p ἡμᾶς δοχεῖν μετα- 
ν ἐστι τῷ τοὺς ἀστέρας οἴεσθαι τῆς 
εῖναι στάσεως ὦ πορείας, ἧ ὦν τι 
ὧν ἀχινήτων. Ὥστε βῶτιον ἦν σεαυτὸν 
λάνῃης μεταδαλεῖν, x«i τὸν ἀληθῆ Θεὸν 
κονόμον ἄριστον τῆς ἰδίας γενόμενον 


πλείονι ὁ Πρίσχος κατασχεθεὶς, σχύτε- 
ὕει τὰ τῶν ἁγίων τύπτεσθαι πρόσωπα, 
ὺς πονηροῖς ἔργοις ἀμειδόμενος ὁ 
, x«l τὸν χαινὴν ταύτην ἀνδρείως ὑπο- 


118 


À laturos esse cruciatus, quam tu sis intentatu: 


Fus. 


IV. Ad iram tyrannum accendit hec oratio, et 
statim tormentissubjectifuere martyres. Tormenta 
autem fuerunt non parva, neque parvo tempore 
durarunt, sed ad novemdecim dies fuere producta. 
Sciunt autem omnino, quicunque rerum aspera- 
rum et tristium faciunt periculum, quod plagis 
corporis rursus accedentes alie, cum prior dolor 
nondum emarcuerit, sed sit adhuc in ipso vigore, 
iis qui patiuntur, efficiunt gravem sensum et into- 
lerabilem. Atque tribunal quidem martyres, qui 
cedebantur, producebat quotidie, veluti in thea- 
trum. Deinde post plagas eos quoque excipiebant 
carceres, alia afflictio accedens afflictioni, et do- 
lorum additamentum. Tantum autem aberat, ut 
illi ea dolorem existimarent et molestiam, ut etiam 
gauderent dupliciter, et quod propter Christum 
punirentur, et quod propter rerum molestarum 
augmentum bona quoque qua erant in spe, ac- 
cessionem acciperent. Cum jam autem dies adesset 
vicesimus, a tyranno rursus viri accersuntur pre- 
clari, cum quibus gloriosa quoque aderat Euphe- 
mia, veluti in medio stellarum luna toto orbe 
plena, pulchre et jucundissime resplendens. Quid 
ergo eis tyrannus ? Ea, inquit, experti, que nun- 
quam putastis fore ut experiremini, an aliquod 
salutare et vobis utile consilium ceperitis, dicite. 
Satius esl enim, ut relictahac vana et nova glorise 
cupiditate, et mittentes soli vestre vite malo 
vestro repugnare, quod omnes faciunt, id vos 
quoque faciatis, et accedentes sacrificetis. Christi 
autem fortis exercitus simul cum benedicta Eu- 
phemia : Quousque, dixerunt, o judex, teipsum 
decipis, res aggrediens, que non possunt fieri ? 
Putare enim posse te nos a nostra traducere sen- 
tentia perinde est, ac si putes posse te transmo- 
vere stellas a sua statione vel motione, aut trans- 
ferrealiquid exiis que sunt immobilia. Quamobrem 
satius est, ut a tuo errore convertaris, et verum 
Deum agnoscas, qui fuit tus salutis optimus dis- 
pensator. 

V. Majori ira percitus Priscus, jubet crudis loris 
feriri vultus sanctorum, pro bonis verbis mala 
facta rependens stolidus. Illi autem hoc quoque 
novum fortiter ferentes tormentum, evaserunt 


«voy, λαμπρότεροι τὰς ὄψεις ἐδεί- D facie splendidiore, sanguine quidem e carne de- 


duxróg μὲν τῆς σαρχὸς ἀποῤῥέοντος, 
ῦ δὲ χάριτος ἐξωραϊζούσῃς ἃ διέπλασε 
μαστίξοντες δὲ τοὐναντίον ἀπαγορεύ- 
νῆτες εἰς τὸν γῆν χατέπιπτον. ᾿Αλλὰ 
υς ἁγίους χελεύσει πάλιν τοῦ δικαστοῦ, 
τὸ δικαστήριον, ἕως αὐτοὺς Διοχλὴ- 
pst οὕτω γὰρ ᾿Απελλιανὸς εἰσηγή- 
νεύφημος δὲ πρὸ τοῦ βήματος αὐτῷ 
μόνῃ (dero γὰρ μονωθεῖσαν 
ιγέσθαι). ᾿Εγγύτατα οὖν ταύτην παρα- 
να xal βλέψῃ ταῖς οἰχειώσεσι, Πείσθητίέ 
t ἄριστά σοι συμδουλεύοντι, Εὐφημία, 


LJ 
0v 70 


fluente, Opificis autem gratia reddente pulchros et 
elegantes eos vultus, quos effinxerat. Contraautem, 
qui flagellabant defessi, ceciderunt in terram se- 
mimortui. Sed alii quidem sancti jussu judicis 
rursus conjiciuntur in carcerem, donec eos trans- 
mitteret ad Diocletianum (sic enim constituerat 
Appellianus), benedicta autem ante tribunal ejus 
stabat Euphemia ; existimabat enim fore, ut sola 
sic facile induceretur. Cum itaque curasset, ut ea 
proxime sisteretur, ut se familiaritate magis in 
sinuaret: Crede mihi, aiebat, tibi optimecon: 

o Euphemia, et accedens magno deo Marü aae. 


719 


MENSIS SEPTEMBER. 1 


fica ; nam sic quidem et liberaberis ab omnibus À x«i προσελθοῦσα τῷ μεγάλῳ θεῷ "Aptt, θῦσον ἃ 


molestiis, citra laborem autem lucraberis, que 
sunt maxime optanda, nempe ut et divitiis, et 
gloria potiaris, et agas deinceps vitam beatam et 
felicem. Christi autem martyr: Mulierem quidem 
videns, o judex, inquit, putas posse facile deci- 
pere: videbis vero me non esse, ut existimas, 
mulierem tuis insidiis expositam. Confido enim in 
Christum, quod adjutricem habens invictam ejus 
dexteram, tuas callidas superabo insidias. Post- 
quam ergo sic responso victus fuit tyrannus, et 
qui solo aspectu putabat se posse quod volebat 
efficere, ab una contemnebatur femina, pudore 
quidem fuit affectus : pudor autem movit iram. 
Res est enim ejusmodi supercilium, cui accessit 
potestas. Deinde perinde ac eaquee preecesserant, 
tormenta parva esset arbitratus, et que imponere 
non possent necessitatem, nova excogitavit : et 
jubet construi rotas inauditis quibusdam uma- 
chinis, qua carnes premere, et ab ossibus ex- 
primere, et ipsa confringere possent violentis- 
sime, et in eas sapientissimam injici Euphe- 
miam. 

Vl. Postquam autem ipse machine dicto citius 
fuerunt constructe, et martyr in eas erat injicien- 
da, validis continuo in se paratis armis, nempe 
divina crucis figura ac ea signata, aut, ut melius 
dicam, munita, adversus rotas processit, nullam 
quidem vultu ostendens tristitiam, sed severo et 
honesto vultu, Deumque benedicens, et aperte 
ostendens se iis que pro ipso patiebatur, admodum 
gaudere. Quin etiam proferens aliquid generosum 
et valde dignum ejus candore : Tue rote, dicebat, 
o tyranne, et he imbecille tu& machinationes ma- 
jus mihi accendunt Christi desiderium. Hec au- 
dientes ministri, rotas versabant, quam poterant 
fortissime, graviorem sensum doloris martyri affe- 
rentes. Quamobrem ejus quidem membra et par- 
tes confringebantur, et disrumpebantur, et divel- 
lebantur omnes compages ; mens autem non abs- 
cedebat a Christo, sed in celum tollens oculos, 
unde se speravit habituram auxilium : Domine mi, 
clamabat, Jesu Christe, anime mes illuminatio, 
fons vite, qui das salutem eis, qui in te confidunt, 
adsis nunc mihi adjutor, et cognoscatur ab omni- 


B μιχρὰς εἶναι νομίσας xoi ἀνάγχην thm gi 


C στήματι. Εὐλογοῦσα τε τὸν Θεὸν xm d zx 


καὶ ἔσται σοι τῶν μὲν λυπηρῶν ἀποστῆναι tiny 
χερδῆσαι δὲ ἀπόνως τὰ εὐχταιότατα, ὅκῃ d 
πλούτου τε χαὶ δόξης ἀπολαῦσαι, καὶ τὸ 
Χριστοῦ μάρτυς. Γυναῖχα μὲν, εἶπεν, ὁρῶν, i 
χκαστὰ, οἴει προχείρως ἡμᾶς ἀπατᾷν: ὅψει d 
κατὰ γυναῖχα πρὸς τὰς σὰς ἐνέδρας dux 
πέποιθα γὰρ εἰς Χριστὸν ὅτι βοηθὸν ev; 
ἄμαχον πλουτήσασα δεξιὰν, χρείττων à 
σου τῶν χαχοτέχνων ἐπιδουλῶν. Ὡς οὖν ey 
ἀποχρίσεσιν ἡττήθη ὁ τύραννος, χαὶ ὁ 
μόνῳ πλήθη φοθεῖν οἰόμενος ὑπὸ γνναιχὸς 
νεῖτο μιᾶς, αἰσχύνῃ μὲν αὐτὸν εἶχεν" ὃ εἰεγαη 
τὸν θυμὸν ἐκίνει * τοιοῦτον γὰρ ὀφρὺς 
ἐπειλημμένη. Εἶθ᾽ ὥσπερ τὰς προλαβούσε, fme 










4 . 


δυναμένας, κχαινὰς ἐπενόει, χαὶ χελείε 
ξέναις τισὶ μηχαναῖς κχκατασχευασθῆνει wh 
σάρχας, ὀστᾶ ἀποθλίδειν, αὐτά τε συνθλὰν bem 
δυναμένους, ἐν αὐτοῖς τε τὴν πάνσοφον ἐμδικύξε. 


c. Ὡς δὲ καὶ τουτὶ τὸ μᾳχάνῃμα a 
προσετάγη κχατεσχενάσθη, χαὶ ὃ μάρτι ma 
ἐμδληθῆναι, ὅπλον εὐθὺς ἰσχυρὸν τὸν kni 
σταυροῦ τύπον ἑαυτῇ σχεδιάσασα, χεὶ ταῦτ ἣν 
γισπαμένη ἧ χαὶ φραξαμένη μᾶλλον εἰσιν, χεὶ à 
τροχῶν ἐχώρει, ἐμφαίνουσα — ut» &fo re 
xai ἀπρόσωπον, εὐχόσμῳ δὲ ἥθει τεὶ τικὴ τῷ 


ἔπασχεν ἑορτὴν ἄγειν φανερὰ γινομῦη sx da 
ürolalouca γενναῖόν τε xci τῆς ὥρα πὴξα | 
Οἱ γὰρ τροχοί σον, ἔλεγε, τύραννε, uis 

ταυτὶ μηχανήματα, πλείονος μὸὲ τῷ da 

ἄπτουσι τοῦ Χριστοῦ. Τούτων &xojor ἴχαι 
ὅσον ἦν τοὺς τροχοὺς ἔστρεφον, dpure ἢ 
μάρτυρι τῆς ὀδύνης τὴν αἴσθησιν ize, 
ὅθεν μέλη μὲν αὐτῆς x«i μέρη συνεῦρεξὶ τπ 
διεῤῥήγνυτο. Καὶ τῶν ἁρμονιῶν ἅπαντε ish 
ὁ νοῦς δὲ τοῦ πρὸς Χριστὸν ὁρᾷν οὐκ apum ἃ 
τὸ ὅμμα εἰς οὐρανοὺς αἴρονσα ὅθεν &inm 
xai τὴν βοήθειαν, Κύριέ μου, ἐδὸα, Ἰεσοῦ Ue 
ὁ τῆς ἐμῆς ψυχῆς φωτισμὸς, ὃ πεγὰ dA 
σώξων τοὺς ἐπὶ σοὶ πεποιθότας, πάρεσὸ μει τὲ 


bus, quod tu es Deus solus, certa spes eorum qui Ὁ νῦν βοηθὸς, xai γνωσθήτω πᾶσιν ὅτι cu! 


in te habent fiduciam : et quod non accedent 
mala, neque appropinquabit flagellum tabernaculo 
eorum qui te altissimum suum posuerunt refu- 
giumt. Sic quidem martyr est precata : Deus autem 
effectum reddidit, quod precabatur. Coelestis enim 
continuo adveniens virtus, momento temporis facit 
hec omnia. Eam quidem solvit ἃ rota: corpus 
autem curata plagis adeo pulchre, ut neminimum 
quidem vulnerum vestigium in eo appareret. 
Deinde etiam ministros iniquitalis specie terrens 
terribili, facit ut non operentur. E rotis vero 


* Psal. xc, 9. 


μόνος, Dri; ἀδιάψευστος τῶν ἐν σοὶ τὸ m 
ἐχόντων, x«i ὅτι οὐ προσελεύσεται xx, | 
μάστιξ ἐγγιεῖ τῷ σχηνώματε τῶν σὲ τὸν dà 
χαταφυγὴν τιθεμένων, Οὕτως ὃ μάρτυς ub τῇ 
Θεὸς δὲ τήν εὐχὲν ἐτελείου" οὐρανία 7i : 
ἐπιστᾶσα δύναμις ἐν ἀκαρεῖ πάντα ποιεῖ͵ τὲ 
μὲν αὐτὴν τοῦ τροχοῦ, τὸ σῶμα δὲ τῶν τὶ 
ἰᾶται, οὕτω καλῶς, ὡς μηδὲ βραχύ τι τῶν τὰ 
των ἴχνος ἐν αὐτῷ φαίνεσθαι" εἶτα xx) τὰ 
ἀνομίας ὑπηρέτας ἐμφανείᾳ χκαταπλύήξασα w 
ὄχιστα ἐνεργοὺς δείκνυσι, τῶν τροχῶν "(Y 


MARTYRIUM S. EUPHEMLE. 


732 


t, οὐ μόνον ἄρτιός τε xol ὑγιὴς, ἀλλὰ καὶ A egressa gloriosa certatrix, non solum conspecta 


Th» ὄψιν ἑωρᾶτο, ὦ τὰς θαυμαστῆς σου, 
"ννάμεως, ὅπου γε χαὶ, πασχόντων ἄλλων, 
πολλάκις τῇ ὄψει τῶν φιλανθρωποτέρων 


' 6 Αἰθέοψ οὐχ ἔλευχαίνετο, καὶ τὸ ξύλον 
εὔλὸν οὐχ ὠρθοῦτο, x«l ὁ καρχῖνος ὀρθῶς 
γὐχ ἐδιϑώσχετο. 'O Πρίσχος ταῦτα ὁ μια- 
|» καχίαν οὐδ᾽ ὁιιοὺν ἱἰάσιμος, χαὶ τοιαύ- 
γενομένης θεοσημείας, ἐχεῖνος ὥσπερ τῶν 
| τυφλότερος ὧν, οὐ μόνον οὐδὲν συνῆχεν, 
àv μάρτυρα ζῶσαν ἠπείλησε χαταχαΐσειν " 
' ὑποστειλαμένη τὸ μὲν πρόσκαιρον timtv 
, τοῦτο τὸ πὺρ ὅπερ ἐμοὶ vuv ἀπειλεῖς͵ 
ἀνάπτεται, ταχὺ δὲ καὶ τῷ βουλομένῳ 
Καὶ οὐχ οὕτως ἐγὼ τὴν ψυχὴν ἀγεννὴς 
τοιοῦτον πῦρ ἀποδειλιάσαι, οὐ μὰ τοὺς 
νας τῶν διὰ Χριστὸν γενναίως ἀνδρισα- 
ve ἐαθδάλλεε τοῦτο φόδον ἐμοὶ, ἀλλ 
πῦρ δέδοιχα, ixsivó μοι καὶ εἰς νοῦν 
μενον καθίσταται φόδερόον, ὃ τοὺς ἀρ- 
τὸν Χριστὸν περιμένει, αἰωνίαν ἔχον 
δραχὺ λήγουσαν τὴν ἐνέργειαν. Ὃ τύραν- 
Ὅι τὰ ὑῥπειλημένα πρὸς ἔργον ἐξάγων, 
ἱαφθῆναι κελεύει, πίσσῃ xol θείῳ καὶ 
χὶ χληματίδι λίαν ἐχτρεφομένην, χαὶ ἡ 
τήχεις πέντε xal τεσσαράχοντα ἥρετο. 
xt δὲ ἡ μάρτυς μέλλουσα τῷ πυρὶ, τὸ 
παίδων ὅπλον, τὴν προσευχὴν περιδάλ- 
πῦρ εὐχῆς ἀνάπτει χατὰ πυρὸς, τὸ ὄμμα 


ανοὺς ἄρασα, 'O Θεός, εἶπεν, ὁ ἐν ὑψη- C 


t)» xai τὰ ταπεινὰ ἐφορῶν, ὁ τοὺς ἐν 
ρεῖς παῖδας διὰ τὸν σὸν νόμον ἐχδοθέντας 
γίου ἀγγέλου σου χαχῶν ἀπαθεῖς cvvri- 
ϑρόσον αὐτοῖς ἄνωθεν ἐπιπέωψας, αὐτὸς 
) σῇ δούλῃ παράστηθι βοηθὸς, τῆς σῆς, 
Ene ὑπεραθλούσῃ. Οὕτω τε εἶπε, xoi τῶ 
ταυροῦ πάλιν ὡς ἑτέρῳ ὅπλῳ ἑαυτὴν χαθ- 
εὐτρεπὴς ἴστατο τὸ τυράννιχὸν ἐπίταγμα 
x. 
δὲ buivog τῇ χαμίνῳ ταύτην ἐδίδου, xai 
τὴν ἔμελλον συλλαθεῖν, Σωσθένης xci 
προηγούμενοι τῶν εἰς ταῦτα διαχονούν- 
λθόντες τῶ Πρίσχῳ, ὅτι μὲν, ἔφησαν, οἷς 
πρόθυμοι λειτουργεῖν ἡμεῖς " χαίΐτοι 
οντες μάρτυρας, οὐχ ἄλλους ἣ τοὺς σοὺς 
ja ὀφθαλμούς. Nuvi δὲ οὐχ οἷοί τέ 
τῆς παρθένου ταύτης ἅψασθαι σώματ΄ς, 
) ὁρῶμεν φοδεροὺς τὴν ὄψιν ἑστῶτας, 
δριμὺ λίαν καὶ βλοσυρὸν προσδλέποντας, 
ε ὄντας τῆς παρθένου προστῆναι, καὶ 
d» χρείττονα δεῖξαι. Τί γὰρ ἄλλο αὐτοῖς 
ὁ διασχορπίζειν ἔνθα xal ἔνθα τὸ πῦρ; 
Πρίσκος ἤχουσε ταῦτα, τούτους μὲν ἤδη 
ἂς τὴν θεοσέδειαν, τῇ εἰρχτῇ mapamíu- 
px δὲ καὶ Βικάριον οὕτω χαλουμένους, 
νων ἀντιχαθίστησι λειτουργίαν. Καὶ οἱ 
iue, τὴν κχαλλιπάρθενον Εὐφημίαν τῆς 
ν θείας παραχωρούσης δυνάμεως οὐ γὰρ 


fuit integra et sana, sed etiam vultu alacris (o 
admirabilem tuam, Christe, virtutem) cum, aliis 
etiam patientibus sepe insit tristitia in vultu 
eorum qui spectant et sunt huinaniores. 

VII. Sed /£thiops non deanbatur, et lignum in- 
curvum non dirigitur, et cancer recte ingredi non 
docetur. H&c Priscus sceleratus, et cujus nullo 
modo poterat curari vitium. Nam cum divinitus 
factum esset tale signum, ille, ut qui esset suis 
diis ceecior, non solum nihil intellexit, sed mina- 
lus est etiam se esse vivam exsuturum martyrem. 
Illa autem nequaquam se reprimens : Ad tempus 
quidem est, inquit, o tyranne, ignis, quem mihi 
nunc minaris: et cito quidem accenditur, cito 


B etiam a volente exstinguitur ; neque ego sum tam 


pusilli et abjecii animi, ut hunc ignem formidem. 
Non, per sacra certamina eorum qui se pro Chri- 
sto strenue et fortiter gesserunt, hoo quidem 
mihi ullum affert timorem : sed illum ignem ex. 
timesco, ille mihi vel solum in mentem veniens 
ignis est terribilis, qui manet eos qui Christum 
negant, ut qui &elernam habeat operationem, et 
ne tantillum quidem desinentem. [taque tyrannus 
quidem ad effectum deducens ea que minatus 
fuerat, jubet accendi fornacem, quee valde alere- 
tur pice, sulfure, stuppa et sarmentis. Et alta 
quidem erat flamma quadraginta et quinque cubi- 
tos. In ignem autem injicienda martyr, induit ar- 
ma trium puerorum,nempe preces; etcontra ignem 
accendit ignem orationis, et oculos in collum tol- 
lens: Deus, inquit, qui in excelsis habitas, et 
humilia intueris: qui Babylone tres pueros, pro- 
ptertuam legem igni traditos, per sanctum angelum 
tuum a malis illesos couservasti, et eis rorem 
desuper immisisti, tu quoque mihi tue ancillee 
adsis adjutor, que pro tua, o Christe, decerto 
gloria. Sic dixit : et cum figura crucis rursus, tan- 
quam aliis armis,seipsam armasset, stabat parata, 
exspectans jussum tyranni. 

VIII. Cum autem illejussisseteam in ignem con- 
jici,eteam manus essent lictorum comprehensuree, 
Victor et Sosthenes, qui preerant iis qui ad heec 
inserviebant, ad Priscum accedentes: Quod iis 
quidem, qua imperas, prompto et alacri animo 
inserviamus, aiunt, etsi multos habeamus testes, 
non alios, quam tuos oculos producimus. Nunc 
autem non possumus tangere corpus hujus virgi- 
nis. Videmus enim viros stantes aspectu formida- 
biles, nos quidem torve admodum intuentes, et 
paratos virginem defendere, et eam efficere 
flamma superiorem. Quid enim aliud sibi vult, 
quod ignem huc et illuc dispergunt ? Postquam 
autem heec audivit Priscus, eos quidem, ut qui 
jam a eultu deorum defecissent, mittit in carce- 
Crem : eserem autem ac Vicarium (sic enim vo- 
cabantur) sufficit in eorum ministerium. Et illi 
quidem prompto et alacri animi studio egregiam 
virginem Euphemiam, cedente divina virtute an- 


7?3 


gelorum (neque enim poterant ipsi mutationem À 


suscipere ad pietatem), injiciunt in fornacem. Sed 
eos continuo arguebant res inanime, et punieban- 
tur impii. Ignis enim repente effervescens, et in 
orbem circumfusus,quomodo prius Babylone,ultus 
est eos, qui injecerant: gloriosa autem virgo per- 
inde ac si non ad supplicium, sed ad recreationem 
tradita esset etdelicias, mansit quidem aliquandiu 
80 igne illtesa ; securissime autem movebat labra 
ad hymnos divinos, aura molli et roscida eam 
refrigerante. 

IX. Postquam autem et flamma contabuit, et in 
Cesaremet Vicarium divinitusimmissum supplicium 
alios ministros procul dispersit ; egreditur martyr 
adeo integra et illeasa, ut ne in tunicaquidemignis 


MENSIS SEPTEMBER. 


72i 


αὐτοὶ ofo( re ἦσαν μεταδολὴν δέξασθαι πρὸς cci. 
δειαν, ἐμθδάλλουσιν εἷς τὴν κάμινον. ᾿Αλλ᾽ εὐθὺς 
ἠλέγχοντο παρὰ τῶν ἀψύχων, καὶ oi ἀσεδεῖς ἐχολέ. 
Covro. Τὸ γὰρ πῦρ ἀθρόον ἀνακαφλάσαν καὶ xózle 
περιχυθὲν, ὥσπερ ἐν Βαδυλῶνι, τὸ πρότερον τοὺς 
ἐμβθαλόντας ἠμύνατο᾽ ἡ δέ γε καλλένικος ἀθλοφόρος 
ὥσπερ οὐκ εἰς τιμωρίαν, ἀλλ’ εἷς ἄνεσίν τε x 
τρυφὴν ἐχδοθεῖσα, ἐφ᾽ ἱκανὸν μὲν τῷ πυρὶ παρέμενον 
ἄψαυστος. Κατὰ πολλὴν δὲ τὴν ἄδειαν πρὸς θείους 
ὕμνους ἐχίνει τὰ χεξλή, αὔρας αὐτὴν ἀυναψυχούσιες 
μαλακῆς τε xal δροσερᾶς. 

Θ΄. Ἐπεὶ δὲ xai. $ φλὸξ ἐμαραένετο καὶ $ πῃὶ 
τὸν Καίσαρά τε xal Βιχάριον θεόπεμπτος τιμωρία 
τῶν ὑπηρετῶν τοὺς ὥλλους πόῤῥω πον διεσκέδασεν, 
ἔξεισιν ἡ μάρτυς, οὕτως ἀδλαδὸς, ὡς μηδ' ἐν τῷ 


ullum servaret vestigium.Sed ipsam quidemrursus B χιτῶνι μηδὲν ἴχνος τοῦ πυρὸς διασώξεσθαι, ἀλὶ' 


vinctam tenebat custodia. Die autem sequenti edu- 
cit proconsul Victorem et Sosthenem, et jussit eos 
sacrificare diis suis. llli autem : Nos, aiebant, o 
proconsul, magno prius errore implicati, quomodo 
tu quoque hucusque, nunc tandem bono Dei nutu 
resipiscentes, digni habiti sumus, qui veritatem 
agnosceremus per hanc virginem. Scias ergo nos 
neque diis inanimis sacrificaturos (absit ut. simus 
adeo emotrme mentis), neque tuis esse cessuros edi- 
ctis. Postquam heec dixissent, abducti sunt in sta- 
dium, et jussi sunt pugnare cum bestiis. Illi autem 
imperatum libenter accipiebant, et exsultabant, 
non solum quod existimarent esse satius decertare 
cum feris, quam cum tam malis hominibus, sed 
eliam quod per dentes ferarum erant illi con- 
fracturi maxillas bestie, que caret carne. Quod 
quidem eum precati essent, audierunt de coelo 
vocem, quee significabat fuisse auditam eorum 
orationem. Cum ergo immise fuissent bestie in 
martyres, et in eos insiliissent, gravi flagello inci- 
tate, nempe fame, et eos solum momordissent, 
et bibissent sanguinem (oportebat enim ad effe. 
ctum deduci illorum preces), abstinuerunt a cor- 
poribus, etea nullo modo devorarunt. Nam neque 
tunc negligens erat gratia, que prius Danieli fre- 
navit ora leonum, et sic breve pro Christo mar- 
tyrium pertulerunt athlete. De ipsis autem sacris 
corporibus cure fuitiis qui ex piis erant paulo 
studiosiores, utea tollerent, psalmisque et hymnis 
mandarent sepulture. 

X. Die autem sequenti pro judiciario tribunali 
preesidens tyrannus, gloriosam Euphemiam educit 
e carcere. Et erat quidem lieta vultu, animo autem 
letior. Submisse verocanebat accedens ad judicem 
hec cantica Davidica : « In via testimoniorum 
tuorum delectata sum, tanquamin omnibus divitiis. 
In justificationibus tuis meditabor, non obliviscar 
legis tue& *, » et que deinceps consequuntur. Dicit 
ergo ei tyrannus : Quousque te adeo afflictam de- 
spicis, etdeos quidem molestia afficis, et ipsum 
ad iram provocas imperatorem ? Fac aliquid sa- 


3 Psal. cx viit, 15, 16. 


αὐτὴν μὲν xal αὖθις ἡ φυλαχὴ δεσμῶτιν ἑτέρει. 

"Ayt. δὲ τῇ ἑξῆς ὁ ἀνθύπατος τὸν Βίχτωρά τε χοὶ 

τὸν Σωσθένην, καὶ θύειν ἐχέλευε τοῖς αὐτοῦ θωνδς, 

οἱ δὲ, Ἡμεῖς, ἔφησαν, ὦ ἀνθύπατε, μαχρᾷ slo 
τὸ πρότερον χειρωθέντες, καθάπερ δὴ καὶ αὐτός, εἰ 
ἔτι νῦν, μόλις Θεοῦ νεύμασιν ἀνανή ψαντες, ἐκεγνῶ- 
vat τὴν ἀλήθειαν διὰ τῆς παρθένου ταύτης, ἐξιώ» 
μεθα. Ἴσθι οὖν ὡς οὔτε θύομεν ἀψύχοις θεῖς 

(μὴ οὕτω νοῦ τε x«i φρενῶν διαμάρτωμεν), οὔτι 

τοῖς σοῖς ὑπείχομεν διατάγμασιν. ᾿Ἐκεὶ τεῦ 

τα εἶπον, εἰς τὸ στάδιον εὐθὺς ἀπήγοντο πὶ 

θηριομαχεῖν ἐχελεύοντο. Οἱ δὲ ἀσμένως τὸ s 

λευσθὲν ἐδέχοντο χαὶ ἠγάλλοντο οὗ μόνον ὅπ 

βῶτιον ἡγοῦντο τὸ πρὸς θῆρας μᾶλλον ἣ οὕτω *9- 
C νηροὺς ἀνθρώπους διαπαλαέειν, ἀλλ᾽ ὅτι καὶ δέ 
ὀδόντων θηρίων ἔμελλον τὰς μύλας συνθλᾷν isbew 
τοῦ ἀσάρχου θηρός. Ὃ x«i dv εὐχῇᾷς θέμενοι pent 
ἥχουον οὐρανόθεν διασαφοῦς, ἀκουστὴν αὐτῶν γρέ- 
σύαι τὴν αἴτησιν. Ὡς οὖν τὰ θηρία τοῖς μέρῖναο 
ἐπαφείθη, ἐφήλλατό τε αὐτοῖς, χαλεκᾷ μέάστηι 
παρορμώμενα τῷ λιμῷ, x«l ἐνδακόντα καὶ le 
πιόντα τοῦ αἵματος μόνον (ἔδει γὰρ τὴν ἐκείνων &- 
χὴν εἰς πέρας ἔλθεϊν) * ἀπέσχουτο τῶν σωμάτων, 
xal οὐδαμῶς αὐτὰ βοράν ἔθεντο, ἠμέλει γὰρ οὐδ 
νῦν ἡ χάρις ἣ τῷ Δανιὴλ πρότερον δεινῶν λεόντων 
στόματα ἐχαλίνον, x«l οὕτω σύντομον τὸ ὑκὰ 
Χριστοῦ μαρτύριον οἱ ἀθλοφόροι διῴνεγκαν. Ul 
μέντοι τῶν ἱερῶν σωμάτων αὐτῶν ἐμέῶλησε T 
εὐσεθῶν τοῖς σπονδαιοτέροις, ἀνελέσθαι τε αὐτὰ χὰ 
ψαλμοῖς χαὶ ὕμνοις ταφῇ παραδοῦναι. 

[. Εἰς τὴν ἐπιοῦσαν δὲ τοῦ διχαστιχοῦ βόματος ὁ 
τύρσννος προχαθίσας, ἄγει τὴν καλλένιχον Ewpt 
μίαν ἐκ τῆς εἰρχτῆς, καὶ ἦν ψαιδρὰ μὲν τὴν ejo 
φαιϑροτέρα δὲ τὴν ψυχὴν, ὑπέψαλλε δὲ καὶ ze 
ιοῦσα τῷ δικαστῇ τὰ Δανιτικὰ ταντὶ ἄσματα 'B 
τῇ ὁδὼ τῶν μαρτυρίων σον ἐτέρφθην ὡς ἐπὶ xev 
πλούτῳ. Ἔν τοῖς διχαιώμασέ σον μελετύσω, e 
ἐπιλήσομαϊ τοῦ μόνον σον, xai ὅσα τούτοις UM 
Ἔφη οὖν ποὸς αὐτὴν ὁ τύραννος" Μέχρι τίνος κεὶ 
σεαυτὴν οὕτω ταλαιπωροῦσαν ὑπερορᾷς, καὶ τοῦϊ 
θεοὺς μὲν λυπεῖς, παροργίξεις δὲ καὶ τὸν αὐτοχοέ: 





—— M—— ..... . ... ..». .. 


2 


MARTYRIUM S. EUPHEMLE. 


726 


,ν τι συνετὸν, χαὶ τοῖς θεοῖς πείσθητι À pienter, et persuadere diis offerre sacrificium. Illa 


σενεγχεῖν. Ἡ δὲ, Ποᾶξαί τι συνετὸν, 
πεις ἡμᾶς, ὦ διχαστά ; καὶ τί δ᾽ ἂν τις 

δράσειεν, ἢ τὸ μὴ πείθεσθαι λίθους 
xa) χωφροὺς ἡγεῖσθαι θεούς ; ὥσπερ τοὺὐ- 
πείθεσθαι ἀνοίας ἐστὶ μεστὸν, χαὶ οὐδὲ 
jÜspov. ᾿Οργισθεὶς ἐπὶ τοῖς ῥηθεῖσιν ὁ 
πρὸς καινοτέραν τρέπεται τιμωρίαν' 
ὶ σίδηρος τὴν τοιαύτην βάσανον διεσχεύα- 
τῶν τιμωρητιχῶν ὀργάνων χατὰά γε τὰς 
,τημένοι, ὁ σίδηρος δὲ τῇ τῶν λίθων βίᾳ 
κὶ χάτω συνεχῶς περισπώμενος, χατατέ- 
αὶ σπαράττειν εἶχε τὸ σῶμα τῆς μάρτυ- 
χαὶ ἡ χό)ασις αὑτὴ παρείληφε τὴν γεν- 
v πάσχουσαν γυναιχεῖον οὐδ’ ἀγεννῖς, 


διιϊίθπι : Suades, inquit, nobis, o judex, ut aliquid 
sapienter faciamus : et quidnam fecerit quispiam 
sapientius, quam non persuaderi, ut lapides inani- 
mos et surdos, deos existimet ? quomodo contra 
persuaderi, plenum est stultitia, et nec liberum 
quidem ab insania. His dictis ira percitus ty- 
rannus, ad novum convertitur supplicium. Lapides 
autem et ferrum tale tormentum instruxerunt. Illi 
quidem a tormentorum instrumentis suspensi per 
angulos, ferrum autem violentia lapidum susque 
deque assidue attractum, sie lacerabant corpus 
virginis. Cum autem sic cruciaretur virgo, nec 
muliebre aliquid pre se ferret aut illiberale, sed 
Deo etiam ageret gratias, propter quem hec fere- 


ιολογοῦσαν χάρι» tà dv ὅν fpéíos ταῦτα B bat, defessee quidem erant lictorum manus, ma- 


y τῶν δημίων ἔχαμον χεῖοες τῇ μηχανῇ 

ξλχύουσαι, oi λίθοι δὲ πάλιν ix βίας 
συνετρίδησάν τε χαὶ εἰς μιχρὰ διελλθη- 
r μάρτυς ἀπαθὴς ὅλως ἐν τούτοις ἑω- 


οὐδὲ οὕτως ὁ Πρίσχος τῆς ὀργῆς χρείσ- 
| τῶν κολάσεων, δεινὸν utv εἶναι xai γε- 
ενος, εἰ γυναυιὸς ἥττων ὀφθείη. ᾿Αγνοῶν 
(€ ὡς οὐχὶ τῷ βιάξεσθαι χρείττων, ἀλλὰ 
Mi» μᾶλλον ἑωρᾶτο νενιχημένος, ὥσπερ 
μάρτυς τῷ μὴ τῶν βασανων ἡττᾶσθαι, 
ὥρατο. Προστάττει τοιγαροῦν χατὰ τὸ 
v μεσαίτατον, λάχχκον ὀονγῆναι μέγαν, 
πλησθῆναι χαὶ θερία τούτω ἐμθδληθᾷῆναι 
ὑχοδόρα θάλασσα τρέφει, εἶθ᾽ οὕτως ἐχέ- 
αρισταμένοις ἀγαγεῖν τε ὡς τάχος καὶ ἐν 
ναὶ τὸν μάρτυρα, βοῶσιν οὕτω τοῖς 
iuo» ἐσομένην. Ὡς οὖν ἔγνω τοῦτο à ua- 
'λητος παραστᾶσα, ὠνείδιξέ τε τὸν τύραν- 
οὕτως ἀνηνύτοις ἐπεχείοει χατὰ τῶν τοῦ 
jievw, μετὰ τοῦ χαχὸς φαίνεσθαι καὶ γέ- 
M εἶτα τὰς χεῖρας εἰς οὐρανὸν ἀνατεί- 
δαχρύων τοὺς ὀφθαλωοὺς πλήσασα, Τὸ 
ἰεγεν, Ἰησοῦ, τὸ ἐμὸν χαύχημα, ἢ iu 
ἐμῆς ἀσθενείας ἐπίκουρος, ὁ ἐν ἀπόροις 
ὁ γαστέρα μὲν θηρὸς δείξας, χαλὸν t 
tov, λεόντων δὲ στόματα τὸν Δανιὴλ 
α, αὐτός με, Δέσποτα, τῇ κραταιᾶ, καὶ 
δεξιᾷ διώάσωσον, δόξης μὲν ὑπόθεσιν 


ὧν σεδομένων τὸ xpárog σου, αἰσχύνης ἢ 


(ag τῶν ἀσεθῶν πληροῦσαν τὰ πρόσωπα. 
πενξαμένη, x«l σφραγισαμένη ὄὅω τῷ 
ἦλατο τῷ ὕδατι μάλα γενναίως, τὰ δὲ 
ἥει μὲν εὐθὺς μετὰ πολλῆς τῆς ὁρμῆς. 
ἐγγὺς τοῦ μαρτυριχοῦ χοωτὸς γένοιτο, 
€ ἐπελανθάνετο, x«i dooupópov ἀπεπλή- 
Καὶ ὑπολαδόντα τὴν μάρτυρα, νώτοις τοῖς 
Xov οἱονεὶ πρόνοιαν αὐτῆς ἔχοντα, μή τι 
τοσταίη προσχαταθᾶσα τῷ ὕδατι. 

t Πρίέσχος, συμδάλλων ἐν ἑαυτῶ τὰ πα- 
λούμενα, διηπορεῖτο μὲν χαὶ ἐθαύμαξεν. 
δὲ πρὸς τὸ φέγγος τῆς ἀληθείας, καὶ 
; à τῶν γινομένων δύναμις οὐχ οἷός τε 


C 


china trahentes lapides, rursus vero lapides, qui 
vi trahebantur, contriti erant, et in minuta fra- 
gmenta dissoluti. Martyr autem in his omnino cer- 
nebatur illesa. 


XI. Sed nesic quidem Priscus iram remisit et 
supplicia, grave quidem esse arbitrans et ridicu- 
lum, si videretur superari a femina. Sed ignorabat 
stolidus, quod non eo quod vim afferret, superior, 
sed eo quod non persuaderet, victus potius vide- 
retur. Jubet ergo in medio stadio effodi magnam 
cisternam, aqua autem impleri, et in eam injici, 
quecunque animantia carnivora alit mare. Deinde 
jussit iis qui aderant, ut martyrem quamprimum 
adducerent, et in eam injicerent, sic protinus ex- 
edendam a bestiis. Postquam ergo cognovit hoc 
beata, sua sponte astans, exprobrabat tyranno, 
quod res aggrederetur adeo inefficaces adversus 
Christi servos : et quod videretur improbus, et 
haberetur ludibrio. Deinde cum manus in celum 
sustulisset, et oculos implesset laerymis : Lux 
mea, dixit, Jesu, mea gloriatio, mea vita, adjutor 
mee imbecillitatis, qui in rebus dubiis facilem 
exitum invenis : qui bellum quidem ventrem, 
Jon& pulchrum fecisti thalamum, leonum autem 
ora revereri Danielem, tu me, Domine, valida et 
invicta tua conserva dextera, ut sim quidem arzga- 
mentum gloriw iis, qui tasa colunt potentiam : 
vultus autem impiorum, dedecore impl»am et igno- 
minia. Cum sic precata esset, et se toto signasset 
corpore, in aquam forti et geseroso animo insilcit. 
Bestie aulem protinus quidew eom magno :mpe'n 
accesserunt ; posiquam vere fuerunt prop» ^orpas 
martyris, cibl omnino sant obli, et f:2::» sug 
munere satellitum : et umastyssm exeip.^- es, eu 
dorsis suis sustinebant, perinde ae εἰ » 7. nee 
gererent, ne quid el grave emmire: — — 
scendenti. 


XII. Priscus autem spud er exc: ona, ash 
bant admirabiliter, emqnllam 1-: ny asf"- * 
admirabatur : eum “ aur n mm 
tatis, et intelligi mut enne - 


121 


MENSIS SEPTEMBER. 739 


virtus, non posset, undenam hoc esset, rogabat À ὧν, πόθεν ἂν «iq τοῦτο πρὸς τὸν ᾿Απελλιανὸν ἐπὺυν- 


Apellianum. Ecce enim, ut vides, et ignis, et 
plage, et rote, et bestie, ab una femina victa sunt 
omnia. Ille autem (quid enim aliud existimasset 
scelesta anima, et ad divinam lucem plane cecu- 
tiens ? (prestigiisetartibus magicis ascribebat uni- 
versum, eteam sic dicebat efficere, ut esset su- 
perior. Cui proconsul, perinde ac mentis profunda 
penetrans, et altiorem inducens interrogationem : 
Cur autem, inquit, non ulti sunt eam dii, cum 
malos odio habeant ? llle vero cum non posset 
veram reddere rationem, imbecillitatem nominabat 
benignitatem : Cum sínt, inquit, clementes, ei 
pepercerunt. Interim martyr, cum integra etillesa 
emersisset ex aqua, videntibus omnibus, astitit 


coram proconsule. Tyranni autem simul inter se p 


disserebant, non in occulto, sed palam : ita ut qui 
.aderant, audirent, et aliquid lucrifacerent ex iis 
.que dicebantur, suos deos aut deemones defenden- 
tes, et preestigias et artem magicam attribuebant 
martyri, et ea dicebant ipsam aquas superasse. 
Propter hec cum Priscus simul cum assessore 
perplexo essent animo, et nescirent quidnam face- 
rent amplius, tanquam in consilium suam adhi- 
bentes βου ἰδ, ad puniendum rursus se contu- 
lerunt. Quid enim possent aliud facere, cum essent 
discipuli ejus, qui fuit homicida ab initio * ? Illi 
ergo rursus exsculpserunt lapides, et etfecerunt 
acutos ferreosque obeliscos, et serras sunt fabri- 
cati : deinde jusserunt etiam fodi fossam, quse 


acutos hos lapides et obeliscos et serraslatentes (C 


infixas esset habitura, pauca terra ei desuper in- 
fusa, ut procedens martyr, in eam imprudens in- 
cideret, et sic interiret. Existimabant enim sto- 
lidi, eam illa solum posse vincere arte magica, 
quorum jam accepisset prius cognitionem, et ideo 
studebant efficere, ut non esset manifestuin peri- 
culum. Eos autem latebat, quod tu, Domine, qui 
eorda hominum seorsum finxisti, es cum ipsis, 
et intelligis omnia opera ipsorum ὁ. 

XIII. Certe cum eam urgerent ministri, ut per 
eum locum transiret, in quo fossa facta fuerat, 
illa quidem, cum nihil omnino previdisset, que 
autem cohabitabat gratia, ipsam sublevaret, per- 
currit supra constructam fossam, perinde ac si 


terram non tangeret, sed alata sublime ferretur. D 


Deinde quid fit ? Res justa, et per quam cognosci- 
tur Deus judicia faciens, et factum revera dignum 
ea que omnia intuetur, Providentia. Quidam enim 
ex iis qui martyrem traducebant, forte ignorantes 
paratas insidias, et volentes, postquam illa sine 
lapsu transiit, eodem uti transitu: ut id totum, 
quod a divino Davide dictum est δ, esset preedictio 
ejus, quod tunc factum est : nempe illos quidem 
fodisse foveam, et in eam fossam, quam facerant, 
cecidisse : cum repente fracta esset, que in super- 
ficie disjecta erat terra, inciderunt in foveam : et 


* Joan. viu, &&.. * Psal. xxxii, (5. 


5 Psal. cvi, 7. 


θάνετο. ᾿Ιδοὺ γὰρ, ὡς ὁρᾷς, καὶ πῦρ, καὶ πληγαὶ. καὶ 
τροχοὶ, καὶ θηρία, μιᾶς γυναικὸς ἥττηνται πώντε, 
Ὁ δὲ (χαὶ τί yàp dio, ψυχὴ μιαρὰ καὶ πρὸς τὸ 

θεῖον τυφ)ώττουσα φῶς ὑπέλαδεν ἂν ; ) vonttax . 
ἐδίδον τὸ πᾶν, χαὶ οὕτως ἔλεγεν αὐτῷ περιγίνεσθαι 
τὰ xarà γνώμην ἀνύειν, Πρός ὅν ὁ ἀνθύπατα͵ 
ὥσπερ εἰς νοῦν βάπτων x«l βαθυτέρας φρενὸς ἐκώ- 
qo» ἐρωτήματα, Τί δὲ μὴ ἡμύναντο ταύτων οἱ θεαὶ, 
ἔφη. μιτοπόνηροι ὄντες ; Καὶ ὃς οὐκ ἔχων ἀπὸ τῆς 
ἀληθείας εἰπεῖν, φιλανθρωπίαν ὠνομαζε τὸν aed 
νειαν, Εὐμενεῖς ὄντες, λέγων, ἐφείσαντο ταύτῃς. 'b 
τούτῳ δὲ ἡ μάρτυς, ἀδλαδὴς τοῦ ὕδατος ἀναϑδῦσε͵ 
πάντων ὁρώντων, παρέστη τῷ ἀνθυπάτῳ᾽ καὶ das 
πρὸς ἀλλήλους οἱ τύραννοι οὐκ ἐν παραθδύστῳ, QI 
ἐν τῷ προφανεῖ διελέγοντο, τῷ καὶ τοὺς παρεστῶτας 
ἀχούειν, x«l παραχερδαίνειν τι τῶν λεγομένων, y 
el; ὑπὲρ τῶν οἰχείων θεῶν € δαιμόνων ἀπολογοῦ 
ptvot γοητείαν τῇ μάρτυρι περιῦπτον᾽ xel ταύτῃ 
(yo» xparücat xal τῶν ὑδάτων. ᾿Επὶ τούτοις ὁ 
Πρίσχος ἅμα τῷ συμπαρέδρῳ διαπορούμενοι, καὶ 
μὴ ἔχοντες ὅπερ ἂν δράσωσι πλέον, σύμθουλον ὧφ- 
"tip τὴν οἰχείαν παραλαδόντες ὠμότητα, χαὶ «vix 
πρὸς τὸ χολάξειν ἐχώρουν, Καὶ τί γὰρ ἄλλο tym 
ποιεῖν, μαθηταὶ τοῦ ἐξ ἀρχῆς ἀνθρωποχτόνον τυ)» 
χάνοντες ; Λίθοι οὖν πάλιν αὐτοῖς εἰς ὀξὺ διεγλύφοντο, 
ὀδελίσχοι τε σιδήρον καὶ πρίονες ἐχαλκεύοντο, aa 
x«i βόθρον ὀρυγῆναι διεχελεύοντο, ὅς ἔμελλεν hide 
τοὺς ὀξεῖς τούτους λίθους x«i ὀδελέσκους καὶ xp 
νας ἀφανεῖς ἔχειν ἐμπεπηγότας, ὀλέγης αὐτῶ γᾶς 
ἐπιχυθείσης ἄνωθεν, ὦστε τὴν μάρτυρα διιοῦσαν ip- 
πεσεῖν αὐτῷ κατὰ τὸ λανθᾶνον, καὶ οὕτω διαφϑαρῆ- 
ναι. Ἑνόμιζον γὰρ οἱ ἄφρονες ἐκείνων μόνον ἐκν 
χρατεστέραν γίνεσθαι διὰ γοητείας, ὧν ὅδη ρϑέσα 

τὴν γνῶσιν παραλαθεῖν. Καὶ διὰ τοῦτο ἅπενσιο 

ἄδηλον αὐτῇ τὸν χίνδυνον διαθεῖναι" ἐλώθανϑ δι αὖ- 
τοὺς ὅτι σὺ, Κύριε, μετ᾽ αὐτῆς εἶ, ὁ κατὰ pire, €)» 
σας τὰς χαρδίας τῶν ἀνθοώπων. 







IT'. ᾿Αμέλει καὶ συνωθούντων αὐτὸν τῶν Urwe 
τῶν dv αὐτῆς διελθεῖν, ἔνθα δὴ xci ὁ βόθρος iré 
χανε ῥαᾳδιουργηθεὶς, ἐκείνη μηδὲν ὅλως npetidepint, 
τῆς συνοίχου δὲ χάριτος αὐτὴν ὑποχουφιξούσῃς, δῥ 
δρα μὲν ὑπεράνω τοῦ σκχαιωρηθέντός ὀρύγματα, 
ὥσπερ οὐ γῆς ἁπτομένη, ἀλλὰ μετέωρός τις πὲ 
ὑπόπτερος φερομένη. Εἶτα τί γίνεται ; Πρᾶγμα ἣβ.- 
xtv xai dv ὧν γινώσχεται Κύριος χρίματα ποιάν, 
x«i ἔργον τῆς πάντα ἐφορώσης Προνοίας ἀληϑοὰ 
ἄξιον. Τῶν γὰρ τὴν μάρτυρα διαδιβαζόντων tul 
ἄγνοιαν ἴσως ἔχοντες τοῦ πραχθέντος ἐνέδρον, pe 
ληθέντες μετὰ τὸ ἐκείνην ἅπτωτον διελθεῖν τῇ ex] 
χρήσασθαι διόδῳ, ἵν᾿ ὅλον τὸ ὑπὸ τοῦ ϑείον 
εἰρημένον προαγόρευσις ἧ τοῦ τότε γενομένον, à 
λάχχον ὀρύξαι μὲν ἐχείνους χαὶ ἀνασχάψαι, irt 
σεῖν δὲ παραδόξως εἰς βόθρον ὃν εἰργάσαντο, vM 
ῥαγείσης αὐτῆς ἀθρόον τῆς ἐξ ἐπιπολῆς ἄνω d 


MARTYRIUM S. EUPHEMLE. 


190 


e. Ἐμπεπτώχασί τε τῷ βόθρῳ, καὶ ὑπὸ A cum in illa acuta incidissent instrumenta, celeriter 


' ἐχείνων ὀργάνων, ὀξέως ἐμπεσόντες, 
ρθάρησαν. Ἢ ἁγία δὲ χαριστηρίους 
δὲ τῷ σεσωκότι Θεῷ, Τίς λαλήσει τὰς 
ον, λέγουσα, ἀχουστὰς ποιήσει πάσας 
σον, Κύριε ; ὅτι μεμαστιγωμένην τὴν 
μαστίγων ἀπείρατον διεφύλαξας ὅτι 
ας ' ὅτι θηρῶν, καὶ ὕϑατος, xal τροχῶν 
«xb βόθρον διέσωσας. Καὶ νῦν, Δέσποτα 
«t τὴν ψυχήν μου ἐκ χειρὸς τοῦ dx 
; πολεμίον τς φύσεως. ᾿Αμαρτίας νεό- 
t ἀγνοίας μου μὴ μνησθῇς * ἀλλὰ ταῖς 
ῥνέντων αἱμάτων pou ῥανίσι, χαθαρὸν 
σμὸν σαρχός τε xal πνεύματος. Σὺ γὰρ 
ἁγιασμὸς τε χαὶ φωτισμὸς τῶν δούλων 


interierunt. Sancta autem cecinit hymnos, quibus 
Deo agebat gratias : « Quis loquetur, dicens, poten- 
tias Domini, auditas faciet omnes laudes tuas, 
Domine *? » Quoniam flagellatam ancillam tuam a 
flagris illaesam conservasti ; quoniam ab igne ra- 
puisti. Quoniam a bestiis, et aqua, et rotis custo- 
diisti, et a fossa conservasti. Et nunc, Domine mi- 
sericors, libera animam meam e manu ejus qui ἃ 
priscis temporibus est hostis nature. « Peccata 
Juventutis mee, οἱ ignorantias meas ne memine- 
ris? » sed guttis tui sanguinis, que pro me flu- 
xerunt, expurga sordes mee carnis et spiritus. 
Tu es enim purgatio, sanctificatio et illuminatio 
servorum tuorum. Et illa quidem hec est 


ἐν ταῦτα ηὔξατο, καὶ τῆς εὐχῆς οὐ διή- p precata, et non fuit fraudata sua petitione. 


(cxog; δὲ ἄλλον ἐπινοεῖ πάλιν τῇ μάρ- 
)) σώματος ἀπώλειαν, ἀλλὰ ψυχῆς ἐμ» 
περὶ πίστιν τὸν κίνδυνον ἐπιφέροντα, 
νος γὰρ αὐτὴν, χαὶ τὸ μὲν ὀργίλον 
ὃν ἀποθέμενος, ὑπὸ ϑασεῖ δὲ τῶ xodío 
ὕχον, πάνυ τε τὸν πρᾶον ὑποχριθεὶς, 
rat, ἔφῃ * xai τί γὰρ θαυμαστὸν εἰ γυνή ; 
«xb ἡμεῖς ὡς οὐχ ἔδει πεπαρωνήχαμεν 
νναίαν. Ἐφ᾽ οἷς σνγγνώμην ἡμῖν παρα- 
, τῷ μεγάλῳ θεῷ "Aps, καὶ τοσοῦτός 
αἱ δόξα καὶ ὀγαθῶν ixdébtrac θάλασσα, 
κείνων ἀμνημονήσασαν ζῆσαι τὸ μετὰ 
καὶ ἡδέως, ὥσπερ ἄρα χαὶ χρὴ παρ- 
wv, οὕτω μὲν χαλὴν, οὕτω δὲ γένους 
ας ἔχουσαν. Ἢ δὲ πανεύφημος ἀληθῶς 
αῖόν τι καὶ ἀνδρῶδες ἐμδλέψασα τῷ 
ψυχὴ κχαχότεχνος, ἔφη, δόλου δηλαδὴ 
πιχρίας ^ ὦ ϑδαιμονία γνώμῃ ἄνθρω- 
ἐμιμημένη, οὐ παύσῃ ποτὲ ληρῶν τε 
ὧν ἄπραχτα, x«l χατὰ τῶν τοῦ Χρι- 
κυρίας τεχταινόμενος τὰς παγίδας ; ᾿Εγὼ 
δαίμοσι χαὶ εἰδώλοις μετὰ τοσαύτας 
ἐμοῦ Δεσπότου τὰς ἀντιλήψεις ; μετὰ 
οὕτων ἔργων τῆς ἁληθείας ἀπόδειξιν ; 
ἐρῶς ἐμὲ χαὶ ἀναντιῤῥήτως χαταισχῦ- 
τὴν ἀλαζονείαν, ἀπελέγξαι δὲ τὴν τῶν 
ἀσθένειαν χαὶ μεγάλην οὕτω χατὰ τῆς 
ίκην ἄρασθαι ; Πολλοῦ dv σοι γέλωτος 
 Qaxpüev δὲ μᾶλλον παρὰ τοῖς εὖ φρο- 
βουμένοις τὸν Κύριον. Λύσας οὖν τὴν 
τὸν τεχνητὸν ἄρνα χαὶ τὴν ἐπίχριστον 
'τὸν ἡμῖν τὸν συνήθη Πρέσχον ἐπίδειξον, 
)ς ὠμότητος x«i τοὺ θράσους * χἀχεῖνα 
r& Got x«r& γνώμην ἐστὶ ποιεῖν, ἢ μᾶλλον 
ἐσχαλὸς σου x«l παιδευτὴς διάδολος ὑπο- 


jg ἐπὶ τούτοις ὁ  Ilpiaxog ὑποπλησθεὶς 
ἐν βραχεῖ τὸ προσποιητὸν͵ χαὶ ἀπὲδν 
ἡ γαλῆ), ῥάθδοις τὴν μάρτυοα βαρντά- 
ὕπτεσθαι. ᾿Επεὶ δὲ ῥαδδιζξομένη καὶ τῶν 


4. ^? Psal. xxiv, 7T. 


XIV. Priscus autem rursus aliam fossam mar- 
tyri excogitat, que non afferebat interitum corpo- 
ris, sed anime, et circa fidem creabat periculum. 
Nam cum eam accersivisset, etiracundiam quidem 
et superbiam deposuisset, denso autem vellere 
lupum texisset, et maximam simulasset lenitatem : 
Tu quidem, inquit, falsa es. Nec est mirum ; es 
enim femins. Sed nos quoque in te preclaram 
virginem (quod utinam factum non esset !) nimis 
fuimus petulantes. Quorum nobis dans veniam, 
sacrifica magno deo Marti : et te tante excipient 
divitie, et tantum mare bonorum, ut omnium 
illorum oblita, honeste deinceps vivas et jucunde, 
ut talem decet virginem, tam pulchram, et tam 
claram genere. Revera autem benedicta Euphemia 
tyrannum generose et virililer intuens : O vafra, 
inquit, anima, dolo plena et amaritudine ! 0 mens 
damoniaca, humanamimitata speciem, nunquam 
cessabis nugari, et frustra scelerata inire consilia, 
et adversus Christi servos laqueos tendere innu- 
merabiles ? Ego nunquam sacrificabo demonibus 
et simulacris, maxime cum me Dominus toties 
defenderit, cum tam multis operibus demonstrarit 
veritatem, cum tam aperte et citra ullam contro- 
versiam, vestram arrogantiam dedecore affecerim, 
et eorum quee colitis, arguerim imbecillitatem, at- 
que adversus errorem tam preclaram adepta sim 
victoriam. Judicarer ego tibi plane ridicula, vel 
potius digna lacrymis apudeos qui recte sentiunt, 
et timent Dominum. Ablata ergo scena, el agno, 
quem arte suscepisti, et simulata mansuetudine, 
ipsum solitum nobis Priscum ostende, cum, quie 
est ei grata, sevitia et audacia : et illa fac, que 
sunt tibi cordi facere, aut potius, que magister 
et presceptor tuus tibi suggerit diabolus. 


XV. Priscus propter hec ira repletus (brevi 
enim deprehensa fuit simulatio, et felis exuit 
erocoton), jubet martyrem virgis verborari gravis. 
simis. Cum autem virgis cesa, plagas simul irri- 


794 


MENSIS SEPTEMBER. 


deret et tyrannum, ís ad majorem iram accensus À πληγῶν ἅμα καὶ τοῦ τυράννου  z&Ttpuxi 


proponit quidem serras acutas, et ferreas sarta- 
gines ! Jubet autem ferris quidem in duas parles 
secari corpus martyris, sartaginibus vero dissectas 
carnes valde eliquari, ut usque ad ipsaossa dissol- 
verentur in cinerem. Cum autem serre adduce- 
rentur ad corpus virginale, perinde atque si ada- 
mantinam aliquam tangerent materiata, eis qui- 
dem obtundebatur acies, et secandi vi privaban- 
tur ;ignis autem exstinguebatur, et martyr con- 
servabatur illaesa. Sed quid hec ad animam, que 
est sua sponte surda, et non potest ullam piam 
suscipere cogitationem ? Etenim cutn hec fierent, 
Priscus idem esse pergebat et non cessabat adver- 
sus Deum bellum gerere. Nam lux quoque, qus& est 
amica omnibus, non est amica, sed inimica eegris 
oculis. Quamobrem rursus producit in stadium be- 
nedictam Euphemiam, etjubeteam decertare cum be. 
stiis. Illa autem, ut que quod non citius ad suum 
sponsum excederet, sed vincula corporis adhuc 
ferret, egre ferens, manus simul, et mentem, et 
oculos tollens ad Christum : Domine, inquit, om- 
nis principatus, ostendisti in me tuam invictam 
potentiam, et dexteram inexpugnabilem ; arguisti 
demonum imbecillitatem, tyrannorum amentiam ; 
me tormentis et plagis effecisti fortiorem ; nunc 
quoque sicut eorum qui praecesserunt, credem 
suscepisti et sanguinem, meum quoque suscipe 
sacrificium in anima contrita tibi oblatum, et in 
spiritu humilitatis ; et in tabernaculis sanctorum 
et choris martyrum meam acceplam animam fac 
requiescere, quoniam es benedictus in ssecula. 

XV]. Ea sic precante, in ipsam immittuntur 
quatuor leones, et tres urse. Que divisim et pre- 
ces illius exauditas fuisse, et magnum ἃ Deo fa- 
ctum in eamiraculumostenderunt. Nam leonesqui- 
dem et due urse, caute simulet reverenterad eam 
accedentes, plantasejus pedum humane deoscula- 
bantur ; tertia vero ex ursis, cum parum quidem 
momordisset carunculam, vulnus quidem nequa- 
quam fecit, fuit tamen occasio ejus ad Deum de- 
cessus sexto decimo Septembris. Vox autem e cc- 
lis resonans, admirabilem vocabat Euphemiam ad 
divina tabernacula : Accurre, dicens, ad datorem 
coronarum, qu& pulchrum certamen decertasti, 
et jam cursum perfecisti, acceptura premia tuo- 
rum certaminum. Voce adhuc resonante, magnus 
terremotus conquassabatcivitatem,et magis, quam 
ullas res creatas, corda eorum qui inhabitabant. 
Unde etiam illius parentes oportuni tatem nacti et 
potestatem, non flentes, sed letantes, illud mar- 
tyricum et pretiosum corpus, non aliorum manibus, 
sed suis credentes, in loco quodam non procul a 
civitate Chalcedone, honorifice simul et pie sepe- 
lierunt : pulchram accipientes mercedem ejus edu- 
cationis, quod dicerentur patres talis filie, et da- 
rent Deofructum, benedictione et oblatione quavis 
sacratiorem. Quoniam eum decet omnis honor, 
gloria et adoratio in secula. Amen. 


πλείονα τὴν ὀργὴν οὗτος ἀνακαιόμενος͵ vob 
προτίθησιν ὀξεῖς͵ χαὶ σιδηρᾶ τήγανα. Ki 
τοῖς μὲν πρίοσι διχοτομεῖν τὸ σῶμα τὴς ": 
τοῖς τηγάνοις δὲ τὰ διχοτομούμενα τῶν σει 
τήχειν μάλα σφοδρῶς͵ ὡς αὐτοῖς ὀστέοις ti; 
λύεσθαι. ᾿Επεὶ δὲ οἱ πρίονες τῷ παρθενχ 
yovro σώματι, οἷα δή τινος ἀδαιαντίνες ἑ 
φύσεως, αὐτοὶ μὲν ἡμθλύνοντο τὰς &xux; : 
ροῦντο rà» τμητικὴν ϑύναμεν ^ τὸ πῦρ δὲ à 
καὶ ἡ μάρτυς ἀπαθὴς διεσώξετο. ᾿Αλλὰ τ 
πρὸς ἐθελοχωφοῦσαν ψυχὴν, καὶ διανοίας τι 
σεδοῦς ἀπαράδεχτον ; Καὶ τούτων γὰρ γ" 
ὁ Πρίσχος ἔτι τῶν αὐτῶν εἴχετο, καὶ τοῦ ἃ 
οὐχ ἀφίστατο. Ἐπεὶ xoa) τὸ φῶλον πᾶσι οἷ(ν 


B ὀφθαλμοῖς οὐ φῶον, ἀλλὰ πολέμιον. "Ok, 


στάδιον πάλιν τὴν πανεύφημον ἄγει, χαὶ το! 
πυχτεῦσαι διαχελεύεται. Ἢ δὲ, ὥσπερ τὸ κ' 
ἐχδϑηαῆσαι πρὸς τὸν αὐτῆς νυμφέον, ἀδλὰ 
τοῦ σώματος ἔτι φέρειν βαρυνομένη, χεῖο»: ὁ 
φοένας xal Óuuata πρὸς Χριστὸν ἄρασα, ἡ 
(px, χαὶ Κύριε πάσης ἀργῆς, ἔδειξας b dus 
ἀήττητὸν τε x«l ἄμαχον δεξιάν nini 
ἀσθένειαν, ἰσχνροτέραν Eus βασάνων «ε΄ 
παρεσχεύασας " x«i νῦν ὡς προσεδέξω τῶ: 
των ἤἥϑη μαρτύρων τὰς σφαγὰς χαὶ τὰ z.r 
τὴν ἐμὴν πρόσϑδεξαι θυσίαν, ἐν ψυχξ cor 
καὶ πνεύματι ταπεινωσεῶώς GOL T0079 f. 
σχηναῖς ἁγίων χαὶ μαοτύρων χοροῖς τίν οὶ 
ποοσλαθὼν ἀνάπαυσον * Ott εὐλογετὸς BE: 


C αἰῶνας. 


Ig" . Οὕτω mpoctuyouévog, ἐπαφίοτ:»)» 
σαοῖς μὲν λέοντες, Goxrot δὲ τρεῖς. δεῖπ μὲ 
τὰ θηρία τὴν εὐχήν τε ἄαα καὶ ribmdise 
τυρος * καὶ οἱ μὲν λέοντες καὶ τῶν tme vla 
ἐγγίσαι iR 
ταύτης ἀνθρωπιχῶς χατεφρῶλουν * μία "EI. 
ivdaxoücd mou τοῦ σαοχέον, πλεγὶν τὸ um 
οὐδαμῶς, ἀφοομὴ δὲ oue; γέγονε ri; τὰ 
αὐτῆς ἐχδημίας, ἔχτην ἐπὶ δεχάτῃ τὸτι τὸ Ἐν 
6plou μηνὸς ἄγοντος. Φωνὴ οὐρανόν mp 
μένη τὴν θαυμαστὴν ἐχα)εὶ ποὸς τὰς δὲς δὲ 
Εὐφηαωίαν, ᾿Ανάδραμε, λέγουσα, ποὸς τὸν cla 
$ τὸν χαλὸν ἀγῶνα ἡγωνεσαένῃ χαὶ τὸν dian 
τελίσασπα τὰ τῶν ἀγώνων γέρα σον pisi. Ἐ 
τῆς φωνῆς ἠχονωμένης, καὶ σεισμὸς μέγας dn 
πόλιν, xai μᾶλλον $ τὰ χτίσματα τὰς xli 
χατοιχούντων. Ὅθεν καὶ οἱ τῇς γενναίας τεῦ 
νήτοοες, οἷα χαιροῦ xal ἀδείας ἐπείλημαῖνε, 
χλαίοντες, ἀλλὰ χαΐέροντες, τὸ μαρῖνραν " 
xai πολύτιμον σῶμα χερσὶν οὐκ ἄλλων DU' 
οἰχείαις πιστεύσαντες, ἐν τόπῳ τινὶ οὐ uzub 
τῆς πόλεως Χαλχηδόνος ἐντέμως Gum ταὶ x 
xa-azíüsyrat, χαλὰ τροφεῖα ταύτης &xolaoir 5 
dà; τοιαύτης ἀχοῦσαι πατέρες καὶ δοῦναι Ovi 1 
εὐλογίας, χαὶ πάσης προσφορᾶς ἱερώτατον, m 
πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνησις εἰς τὰ 
vas. ᾿Αμήν. : 


εὐλαδῶς ἄμα χαὶ πεφεισαένως 


MARTYRIUM S, TROPHIMI ET SOCIORUM. 181 





MAPTYPION ΤΩΝ ΑΓΊΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩ͂Ν 


IPOOIMOY, 


XZABBATIOY ΚΑΙ AOPYMEAONTOX. 


MARTYRIUM 55. MARTYRUM 


TROPHIMI, 
SABBATII. ET DORYMEDONTIS. 


iunc primum prodeunt ex cod. ms. Paris. n. 1492 ; Latina edidit Surius ad diem 19 Septembris.) 


γυ τοῦ δυσσεθοῦς τὸ βασίλειον σχῆπτρον À 


έποντος, τὴν τῶν βικαρίων ἀρχὴν, κατὰ 
{ειαν ᾿Αττιχὸς Svusv: ὅν δήπου xai ἐχώ- 
ωρον, Τῶν γενεθλίων δὲ φθοροποιῶν γε- 
) Δαφναίου ᾿Απόλλωνος, ἡ μὲν ᾿Αντιόχου 
x«i μέθαις xal θυσίαις xal χώμοις διη- 
t' ἐχείνην δὲ τὸν ἡμέραν ἐξ ἀλλοδαπῆς 
Τρόφιμος xai Σαδόατιος, ἄνδρες θεοσε- 
ἰς ἀληθείας προσχυνηταὶ, ὅπου δὲ xai 
εὐσέδειαν, ὡς τηλιχαύτην τῶν ψυχὼν 
» ἐθεάσαντο, βαρύ τι καὶ ἐγκάρδιον ate- 
ὀφιμος, Ὃ Θεός, ἐνεθδόησε, τῇ φωνῇ κε- 
Jáxpuov, ὁ λόγῳ μὲν τὸ πᾶν ἐχ μὴ ὄντων 
νος, τὸν ἄνθρωπον δὲ χατ᾽ εἰχόνα σὴν 
δημιουργήσας, αὐτὸς ἔπιδε xai νὺν xol 


I. Impio Probo tenente sceptra imperii Romano- 
rum, vicarii magistratu Antiochie fungebatur Atti- 
cus, quemetiam vocabant Heliodorum (1). Cum per- 
ageretur autem exitialis natalis Daphneei Apollinis, 
Antiochia quidem, ut est consentaneum, in tripu- 
diis, ebrietatibus et sacrificiis totum diem transi- 
gebat. Illo autem die ex externa regione advenien- 
tes Trophimus et Sabbatius, viri pii et adoratores 
veritatis, sed quorum nondum erat manifesta pietas, 
cum animarum tantam aspexissent captivitatem, 
graviter et ex imo pectore suspirans Trophimus : 
Deus, exclamavit (voci quoque coimnmistis lacrymis), 
qui verbo quidem ex iis quee non erant, universum 
constituisti, hominem autem ad imaginem tuam 
propria manu es fabricatus, tu benigne nunc as- 


τιχειμένον χειρὸς αὐτοὺς ἐξελοῦ. Ταῦτα B pice,et eripe istos a manu adversarii. Hac Deo 


; ἔλεγε ποὸς τὸν Θεόν’ xai συλλαδόντες 
ς τῶν Ἑλληνιστῶν ἄγουσι παρὰ τὸν 
αἱ ὃς κατὰ προσώπου τούτους παραστη- 
στησι piv τοῦ τόπου εὐθὺς ἀπ᾽ ἀλλήλων" 
διαστῆσαι τῷ πνεύματι" ἐπερωτᾷ δὲ τοῦ 
τρότεοον χλῆσιν, xci τύχην, x«l ὁποῖον 
ας. Ὁ δὲ δεινὸς ἀνὴρ, “Ὄνομα μὲν, ἔλεγε, 
αὐτῆς γενέσεως Τρόφιμος: εὐγενὴς δὲ 
ὃς ἔλεύθερος ἐδονλώθην ἐξ ἐπηρείας τῇ 
λλὰ τῶ τοῦ ἐμοῦ Κυρίον πάλιν βαπτί- 
πρώτην ἐχείνην εὐγένειαν χαὶ τὴν ἐλευ- 
(660v, 
ὁ βικάριος, Τίνα γοῦν τιμᾷς ἔφη, Ópu- 


dixit Trophimus. Repente autem eum cum Sabbatio 
comprehendunt quidam ex gentilibus, et ducunt 
ad vicarium. Qui cum eum coram curasset aisten- 
dum, loco quidem statim separat a se invicem, quos 
non poterat spiritu sejungere. Rogat autem prius 
Trophimum, quodnam esset ei nomen, que vite 
conditio etquee religio. Vir autem divinus : Nomen 
quidem meum, dixit, ab ipso ortu est Trophimus. 
Cum vero ab initio ingenuus essem et liber natus, 
non sine probro et delecore servii peccato ; sed 
rursus mei Christi baptisinate recepi primam illam 
ingenuitatem et libertatem. 

It. Vicarius vero : Quamnam autem, inquit, se- 


Augustitemporibus,licet persecutio ab C gerentis,in Trophimum et sabbestium nova oblata 


n Christianos índicta quieverit,tamen 
[arore Heliodóri, vicariampriefecturam 


occasione, recruduit, ut notat Baronius an, 984. 


MARTYRIUM S. TROPHIMI ET SOCIORUM. 


138 


,ἰδοται χαχώσει, χαὶ εἰς τέσσαρας À clione, tum etiam extenditur in quatuor foramini- 


ξύλου ὁ Ilaràp ἀποτείνεται, ὅπως 
φησὶν, ἔχοι μηδ᾽ ἐπὶ μικρὸν ἀναπνεὺ- 


t δὲ τῷ βήματι μετ᾽ αὐτὸν ὁ γενναῖος 
i αὐτίχα πρὸς αὐτὸν, Οὐχ ἐρωτῶ, 
ov, εἰ Χριστιανὸς εἶ" ἀπεστρέφετο γὰρ 
των τὸ ῥῆμα" ἐπεὶ οὐδὲ νοσῶν ὀφθα)- 
) πᾶσι φῶς ἰδεῖν ὑπομείνειεν " ἀλλὰ 
(epum, πρῶτον εἰπέ. Καὶ ὁ Σαδθαάτιος, 
ὦ δικασταὶ, xai ἀξίωμα, x«l πατρὶς, 
περιουσία Χριστὸς ἐστιν ὁ τοῦ Θεοῦ 
ὧν, οὗ τῇ προνοίᾳ τὸ πᾶν τόδε χυδερ 
θύνεται. Καὶ ὁ διχαστὴς τῇ τοῦ μάρ- 
αῤῥησίας ἀποχρίσει τὰ ἔσχατα ἐξυθρί- 
, πληγὰς ἐντείνει χατὰ xoppü; αὐτῷ, 
t* Πρὸς ἕπος ἀπόχριναι" χαὶ βασάνων 
προσελθὼν, θῦσον τοὶς θεοῖς. 
ταῦτα θῦσαι ἄχαρί τε xol οὐχ οὕτως 
Die, rt x«l προολαδοῦσα βάσανος τὴν 
ἰονὴν ὑποτέμνεται " χαὶ ὁ Σαδθάτιος " 
καὶ ῥεούσης ἡδονῆς ὧδε χαθὰ καὶ μόνη 
σις σφαλερὰ, φοησίν᾽ εἰ δὲ καὶ τὴν 
ἱμένην ἔχοι, τὸ χαχὸν ἡλίχον " ὥστε 
uc ἐμοὶ αἱ διὰ Χριστοῦ χολάσεις " αὖται 
iQ ταμιεύονται, χαὶ ἀεὶ μένουσι τὰς 
δὲ ὑμέτερα, ὅσῳ μᾶ)λον εὐφραίνει, 
λυπήσει πλέον. Καὶ εἴθε γε καὶ τὸν 
, ἄλλ᾽ εὐφραίνει μὲν πρόσχαιρα τυχὸν 
λυπήσει δὲ ἀθάνατα xal αἱώνικ, 


ἰοὗται πρὸς ταῦτα ὁ ἄρχων, xmi my- 
ἔται " καὶ μετεωρέζει πὲν ἐπὶ ξύ»)ου 
χαὶ τὰς πλευρὰς σιδιεροῖς ὄνυξι διαξέει 
t δὲ τὰ ὀστᾶ, χαὶ αὐτῶν ἅπτεται τῶν 
(ev τοίνυν ἐπὶ τούτοις τὸν μάρτυρα 
δὲ γλυχύ σοι τὸ διὰ Χριστοῦ πάσχειν, 
ὃς, πόθεν οἱ στεναγμοὶ καὶ τὰ θερμὰ 
ες Ἵν’ εἰδῇς, ὁ μάρτυς φῃσὶν͵ ὅπως ἐγὼ 
ψῶ" x«i ὅσου τιμῶμαι τὸ δι’ ἐκχεῖνον 
καὶ οὕτω δριμνυτάτην ὀδύνης δεχόμενος 
καὶ εἰς δάχρνα φανερὰ κατάγεσθαι καὶ 
tt», ὅμως θερμότερον ἔτι τοῦ εἰς αὐτὸν 
t, x«i οὐδὲ οὕτω τῶν ὑπὲρ αὐτοῦ ἀπο- 
' ἐθῶω" Ταῦτα ἔλεγε. Καὶ τὸ σῶμα οἱ 
iovro* χαὶ σφοδροτέρᾳ μᾶλλον $ ὀδύνη, 
πὶ τὴν χαρδίαν εἰσέπιπτεν * ἐπειδὴ di 
ἤδη αἱ σάρχες χατέῤῥεον, x«l γυμνὰ 
᾿ἀλέλειπτο, xal τὴν χοιλίαν ἡ βάσανος 
'χνα κατείργαστο, καὶ οὐχ εἶχον οἱ δή. 
ἰονται τοῦ ὑποχειμένον μὴ ὄντος, xará- 
ξύδον ὁ ἀθλητής" μικρὸν δὲ τοῦ στα- 
ἐς τὴν ψυχὴν τῷ Θεῷ παρατίθεται, 

οῶς τοίνυν τοῦ Σαδβατίον χαὶ μετὰ πολ- 
tog τῆς περιουσίας, ἀπογνοὺς ἐντεῦθεν 
ρῥέμον ὁ ἄρχων, Περεννίῳ Διονυσίῳ τῷ 
Σαλουταρίας ἡγεμονεύοντι, οὗ xai πρό- 
ἐμνήσθη, πέμπειν τὸν ἄνδρα ἐσχέψατο, 


busligniad torquendum comparati, utne minimum 
quidem posset respirare. 


IV. Ad tribunal autem post ipsum introducitur 
egregius Sabbatius. Ei autem stalim dicit presses : 
Non rogo, an sis Christianus (hoc enim verbum 
adeo aversabatur, ut nevellet quidem audire, quo- 
niam nec reger oculos sustinuerit videre lucem gra» 
tam omnibus), sed dic primnm, quenam sit tua 
dignitas. Sabbatius autem : Mihi, iuquit, o judex, 
et dignitas, et patria, et gloria, et facultates Cliri- 
stus est Dei Filius semper vivens, cujus providen- 
lia hoc universum regituret gubernatur. Judex au: 
tem libero martyris responso arbitralus se esseex- 


p trema affectum contumelia, ei impingit alapam, 


acclamans:Responde ad propositum, et priusquam 
tormentorum facias periculum, procede, etdiis sa- 
crifica. Postea enim sacrificare erit ingratum, et 
non adeo acceptum, et alioqui prrecedens tormen- 
tum detrahit de gaudio, quod postea consequitur. 
Sabbatius vero: Caducee, inquit, et fluxe volupta- 
tis, o judex, vel sola perceptio est lubrica et peri- 
culosa. Quod si etiam consequentem habet impie- 
tatem, quantum malum ? Quamobrem sunt mihi 
meliora, que suscipiuntur propter Christum, sup- 
plicia. Ea enim reservant, et habent perpetuas, et 
que semper manent, remunerationes. Res autem 
vestre quo majori afficiunt voluptate, tanto majori 
doloreafficient. Atque utinam pari tempore, sed brevi 
quidem tempore,atque adeo momento temporis delec- 
tant, immortaliautem et sempiterna afficient molestia. 

V. His efferatur et acri ira movetur praeses et in 
ligno quidem sublime toil:t athletam, aique ungulis 
ferreis discerpit latera, ossa autem emovet e: eio- 
cat, etips.: ta-git intestina. Propter hee «zz; 77:- 
stem et dolore affectum contemplatus ma-7**z. : 

Si est tibi, inquit, o Sabbati, jucundum pati procter 
Christum, undenam sunt genitus, et he calidz la- 
cryme ? Ut scias, inquit martyr, quantum «g» 
rem silio et quanti facio pati propter :L-m. 
Niun etsi accipiam sensum gravissimi] cor.», 
adeo ut et aperte mihi erumpant .a-7*, 

et feram graviter, adhuc tamen veheusezz. *, .s 
amore teneor, et ne sic quidec wan üessuett ἃ 
suscipiendis pro ipso laborizms. ime ἀρ: «τς 
corpus dilaniabant ungulee, ΒΟΤΊΣΕΘΙΣ f£ wELCILel,.- 
tior dolor cor penetrabat. Cuxr ain*mm gum ar «ev: 
carnes defluxissent, et δ D2est £fSS4IL με: €i ον 
ventrem tormentum confeexssec & mumiua τς 
haberent carnifices, quid tangerez- -umuui ,.., 
subjectui, e ligno quidem dedudtu zino-,. Ze 
autem parum abductus esset exira sz... ier 
tradit animam. 

VI.Cum ergo tam preeclare decertasse T ΜΝ 
et longo intervallo evasissetsupeno -- — - 47 
phimo spem abjiciens presses, ad ξεν um » 
nysium, Phrygiee Salutaris Tom e 


prius meminimus, euim sisin mute, * e 


139 


MENSIS SEPTEMBER. 


quod tormentis ab eo subjectus essetscripsisset, el Α ὅσαις τε βασάνοις ὑπ᾽ αὐτοῦ παραδοθείῃ s 


quemadmodum lictoribus longe evasisset fortior, et 
quod solum Christum colens, illorum deos rideret 
et nihili faceret ; cumque calceos ferreos clavis 
acutis et subtus,et ex obliquo confixos, martyricis 
illis Trophimi pedibus prius subjici jussisset, et cla- 
vos per pedes transegissel, jubet deinde agi in 
Phrygiam. Hic enim dicebatur versari Dionysius. 
llle autem libenter, etcum gaudio clavos sibi subji- 
ciens, longe precedebat consequentes pedites, et 
simul currentes equites. Non enim dolor pedum 
potuit generosum illius animum vincere : sed leves 
potius ei addebat alas, firmioremque reddebat et 
constantiorem. 


VII. Confecto itaque trium dierum itinere, ve- 
niunt Synadam Phrygie civitatem. Hic cum Helio- 
dori litteras legisset Dionysius, et intellexisset 
quemadmodum se haberentsingula,jussissetautem 
martyrem sisti ad suum tribunal : Tu es, inquit, 
Trophimus ? Martyr vero : Ego, inquit, Trophimus 
vocor, sumque servus Chiisli veri Dei, in quem 
qui crediderunt, nequaquam afficientur pudore. 
Quid tu, inquit ille, inhis adhuc persistis, inanem- 
que et vanum hunc invocas Christum, qui multis 
fuit causa mortis ? Sed etsi non priis, at nunc sal- 
tem, dimissain ipsum fiducia diis sacrifica, mortem 
effugiens : et lucrare vitam presentem. Generosus 
autem excipiens Trophimus : Mortem quidem, in- 


quit, nec si velim effugerim. Nam etsi non tu eam, C 


at natura omnino afferet, et ei, qu& debentur, ex- 
solvam, cum sim homo. Licet autem ea vitam 
comparare perpetuam,quee longointervallo superat 
hanc fluxam etcaducam, quod ad voluptatem atti- 
net et beatitudinem : adeo ut que sunt illius vite, 
nec possint cerni oculis, nec audiriauribus, nec in 
cor hominis ascendere. Hujus ego vite sum nunc 
magno amore captus, et magnas tibi habeo gratias, 
quod me illuc transire properantem, urgeas per 
eam, quam minitaris, mortem. 


VIII. Tunc totus in eumiram spirans Dionysius, 
jubet ἃ quatuor extensum crudis boum nervis ver- 
berari : et continuo dum verberaretur (nescit enim 
vitiumn differre et cunctari) : Dic solum, aiebat, 
Trophime, diis sacrificabo, et illico a malo libera- 
beris. llle autem verba illius existimabat, tanquain 
vocem spinarum sub lebete. Sciebat enim, quod 
quanto gravioraessent sua certamina, tanto se vi- 
ctorem futurum clariorem, et eo splendidiorem ha- 
biturum coronam. Quid ergo facit ille ? Ineum exco- 
gitat novum modum insidiarum, ut inusitato sup- 
plicio perturbaret athletam. Cum acetum sinapi 
contemperasset, infundit naribus martyris. Ille 
autem aperte ostenditse nullam omnino accepisse 
mutationem ex acerbissima illa temperatione. De- 
decus ergo non ferens scelestus, ligno alligavit 
athletam per eos, qui iuserviebant ejus iniquitati, 


B καὶ εὐτονώτερον ἐποίει. 


Διονύσιον γράψας, ὅπως τε ἰσχυρότερος xo 
δημίων γένοιτο, xal ὅπως μόνῳ Χριστῷ xpen 
τοὺς αὐτῶν τε γελῴη θεοὺς, xal παρ᾽ οὐδῖιν. 
ποιοῖτο Ὑποδήματα τοίνυν σιδηρᾶ ὅλοις on 
θέν τε xai ix πλαγίου διαπεπαρμένα τοὺς μι 
χοὺς ἐλεεινοὺς τοῦ Τροφίμον πόδας πρότιρῳ 
δεθῆναι εἰπὼν, καὶ διαπείρας τοὺς ὅλους du 
ποδῶν, εἶτα ἐπὶ Φρυγίαν ἐλαύνεσθαι κελεύκ. 
γὰρ Διονύσιος ἔλέγετο" διατρέδειν. Ὁ δὲ, ἡ 
καὶ μεθ᾽ ἡδονῆς τοὺς ἥλους ὑποθαλλόμενς, à 
σθεν ἦγε παραπολὺ τῶν τε ἐφεπομένων zp; 
τῶν συμπαραθεόντων ἱππέων οὐ γὰρ i ra 
ὀδύνη ἐλέγξαι τὴν τῆς ἐχείνον ψυχῶς ey 
ὁτητα, ἀλλὰ χοῦφον αὐτῇ μᾶλλον εἰργάσατιγ 






















Ζ΄. Τριῶν τοίνυν ἡμερῶν τὰν μιᾷ w 
ἀνύσαντες, εἰς Σύναδα πόλιν τῆς Φρνγίας m 
Ἔνταῦθα τὰ Ἡλιοδώρον γράμματα Ami 
γνοὺς, καὶ ὅπως Exacta εἶχε μαθὼν, τῷ vina 
τὸν μάρτυρα, παραφτήσας, Iu εἶ, pui, - 
Καὶ ὁ μάρτυς, ᾿Εγὼ, ἀποκρένεται, δοῦλος di»; 
στοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, εἰς ὃν οἱ zm; 
χαταισχύνονται. Τί οὖν ἐπιμένεις ἔτι τοῖς XR 
x«i μάταιον τοῦτον ἀνακχαλεῖς Χριστὸν, ἃ ax 
αἴτιος θανάτου γεγένηται ; ᾽Αλλ᾽ εἰ χαὶ ἡ nca 
vu» γοῦν τῆς ἐπ᾽ αὐτὸν ἀφειμένος muda, 
θύσον τοῖς θεοῖς, τὸν θάνατον dugvya nimi 
σον τὴν παροῦσαν ζωήν. Ὃ γενναῖος τᾶν ms 
δὼν Τρόφιμος, Θάνατον μὲν οὐδ᾽ ἂν cul bm 
νος φύγοιμι, ἔφη" εἰ γὰρ καὶ μὴ σὺ magi 
φύσις ἐπάξει πάντως, χαὶ ταύτῃ αὶ me 
λειτουργήσω ἄνθρωπος Gw* ἕξεστι δι ἰὴ πε 
σασθαι τούτου διηνεχῷ, πολλῶ τῷ μεξϑῃ» 
xatpov ταύτην χαὶ ῥέουσαν χατάγιι ἡ ἡ δι 
λόγον x«l τῆς μαχαριότητος Urspem ἂν 
σοῦτον, ὅσω μηδὲ ὀφθαλμῷ τὰ bmw NW 
ὁρατὰ, μηδὲ ὡσὶν ἀχουστὰ, μὴ δ᾽ ixi mim δῷ 
που ἀναθῆναι δυνάμενα. Ταύτης ἔσα τοῦ ᾧ 
θερμότατα ἐρᾶν τῆς ζωῆς " καὶ xo)b bmp 
εἰδείην, οὕτω με σπεύδοντα, xal αὐτὸν ἱπὰ (uia, 
dv οὗπερ ἀπειλεῖς θάνατον ἐπείγοντι. 

Η΄. ᾿Ενταῦθα ὅλος xat! αὐτοῦ πνεῖ hee ἡ 
χελεύει ἐκ τεσσάρων διαταθέντα ἰαᾶσι βὰς ᾧ 
τερον τύπτεσθαι, x«i τυπτομένῳ εὐθὺς (ὦ γε ἢ 
δάλλεσθαι οἶδεν ἡ χακία καὶ διαμδιλαὴ͵ te 
μόνον͵ Τρόφιμε, ἐπὶ τοῖς θεοῖς, ὁ ἐγεκὼν uh 
xai τοῦ χαχοῦ ἀπαλλαγήσῃ αὐτίχα. Ὁ δὲ ἃ; 
ἀχανθὼν ὑπὸ λέδητα, οὕτω τοὺς ἐχκιν ἡ 
ἡγεῖτο $de γὰρ ὅσῳ χαλεπωτέροις ἐπελαιι lem 
τερος τοσούτω γενόμενος στεφανίτης. Ti wi 
νος ποιεῖ ; Καινὸν ἐπιδουλῶς ἐπινοεῖ rpéro κ 
ἵνα rà ἀμελετήτῳ x«l ἀήθει τῷς τιμωρίε, 
δήσῃ τὸν ἀθλητήν ὅξος τοίνυν κεράσας ὋΣ 
μάρτυρος ἐπιχεῖ αυχτᾷρσιν - ὃ δὲ καὶ οὕτω (ie 
μηδ᾽ ἡντιναοῦν μεταδολὴν ὑπὸ τοῦ dapi 
χράματος ἐχείνου παθών. Οὐκ ἐνεγκῶν cw 
αἰσχύνην ὁ πονηρὸς ξύλῳ τὸν ἀθλητὰὸν ϑιὰ nei 
ρετουμένων αὐτοῦ τῇ παρανομέᾳ προείδηαι, 


MARTYRIUM S. TROPHIMI ET SOCIORUM. 


13 


; πλευρὰς, xai βαθείας ἐν αὐταῖς τι- Α et latera dilaniavit : etcum in eis profundos sulcos 


αἱμάτων κατήγαγε ποταμούς. Ὁ di 
ipÜn τῆς γῆς, τοσούτῳ πλεῖον ἐγγίζειν 
«xl, Πολλαὶ αἱ θλίψεις, ἔλεγε, τῶν δι- 
. πασῶν αὐτῶν ῥύσεται αὐτοὺς ὁ Κύ- 
ς δὲ, τούτων ἀχούσας, Ἡ ματαία 7€ 
πε, Τρόφιμος, καὶ χουφολογία χαχῶς 
yáp σοι καὶ ἀπὸ τῶν ὀδυνῶν ἥξει τῶν 
μενος ; ἀλλ᾽ ἐάσας, παραινῶ, τὰ πολλὰ, 
' ἣν λέγεις εὐδαιμονίαν, θῦσον mpoqd- 
jg ' οὕτω γὰρ ἂν ὀνήσῃ σαυτὸν xai 
Ἐπεὶ ταῦτα ψόφοι μόνον εἰσὶ τῶν 
μενοι. Τούτων ἐχεῖνος ἀχούων χατε- 
γεμόνος καχουργίας. Καὶ οὐχ ἄν ποτε, 
79, Διονύσιε, ὧν, τὸν ἐμὸν Θεὸν, τὸν 


dissecuisset, sanguinis deduxit fluvios. llle autem 
quo altius sublatus erateterra, eo magis videbatur 
Deo esse propinquus : et, Multee, dicebat, afflictiones 
justorum, etex eis omnibusliberabiteos Dominus *. 
Dionysiusautem cum heec audivisset : Vana te spes, 
inquit, Trophime, et levis cogitatio male perdunt. 
Quis enim adte veniet ecclix, a presentibus malis 
liberaturus ? Sed multa, tibi suadeo, verba dimit- 
tens, et vanam, quam dicis, felicitatem, accedens 
diis sacrifica. Sic enim tibi proderis, et non aliter. 
Nam heo sunt solui strepitus, qui effunduntur in 
aures. His ille auditis, irridebat presidis improbi- 
talem, et: Nunquam, aiebat, o Dionysi, dum ero apud 
me, meum Deum, qui est verus et vivus,negaverim. 


"08, ἀρνησαίμην, Εἴπερ οὖν σοι xai B Si est ergotibi facile transformare homines, et alios 


νθρώπους ῥάδιον, καὶ ἄλλους ἐξ ἄλλων 
χα τι παρ᾽ ἐμοῦ x«i τῶν ἐναντίων 
ὡς ἔγωγε ὁ αὐτὸς Τρόφιμος ὑπάρχων, 
'Uv εἰμι, θᾶττον ἐπιλάθωμαι τοῦ ἄνθρω- 
οἰχεῖον Δεσπότην χαὶ Δημιουργὸν ἀγνοή- 


Ιγεμὼν * Ὥσπερ εἰ παρῳνοῦμεν, Τρόφι- 
rjvaí σε τῆς ὁμολογίας, ἀλλὰ τοῖς αὐ- 
x«i τοῦ Χριστιανισμοῦ περίσχεσθαι, 
ἃς ἀποχρίνῃ. Καὶ τοὺς δημίους ἐπι- 
ἱρότερον, ἔλεγεν, «i πως ὀψὲ γοῦν ταύ- 
"dq φλναρίας. Ὁ δὲ ἔπασχε μὲν xoi τὸ 
tro * ἤχμαξε δὲ καὶ ἀνέθαλλε τῇ προ- 
Ἱερμὸν οἷον ὑπὲρ εὐσεδείας ἔπνει. Δια- 


τὸν ἄνδρα ὁ ἡγεμὼν. Οὔπω, φησὶ, C 


t, τῶν βασάνων ; Καὶ ὁ μάρτυς αὐτίχα, 
, ἔφη, tou πάθους αἰσθάνεσθαι - δῆλος 
τὸ τοῦ θυμοῦ τυραννούμενος * ἐμοὶ δὲ 
χαταναλοῦται, τοσούτῳ λύεται τὼν 
| ὅλον ἐλευθεροῦται, χαὶ θειοτέρα γί- 
Οὐ γὰρ μένουσα ἐν τῷ σώματι συν- 
À& πρὸς τὰ ποθούμενα διαδαίνει, xal 
ολαμδάνει κλῆρον. Ὁ μὲν οὖν ταῦτα 
iot δὲ ἀλλήλους ἐν τῷ ξέειν διαδεχό- 
ας αὐτῷ τὰς ὀδύνας ἐπῆγον * ὁ di, 
ὑρανοῦ χαὶ ῥῦσαί με, ὁ Θεὸς, ἔλεγεν, 
€ τῶν θορενόντων ᾿ ὅτι σὺ εἶ ἡ ὑπο- 
(ὐύρις. Καὶ τούτῳ Oo τῷ ῥήματι 
ἡγεμόνος ἔπληττε χεφαλὴν, x«i xarà 


ἑαυτοῦ χεφαλῆς ὅλην ἐχείνου τὴν 3ύ- D 


μανίαν ἐχίνει. ᾿Αμέλει xei ἅλας εἰς 
xxi τὴν ἐχείνου δριμύτητα τῇ τούτων 
τῶν τοῦ μάρτυρος ἐχέλευε χαταχέειν 
org ἐλεῖν τὸν τῆς εὐσεδείας ἀγωνι- 
Ἂν δὲ xol μὴ ἕλω, φησὶν, ἀσθενέστε- 
€ παρέξομαι πρὸς τὰ μέλλοντα. ᾿Αλλ᾽ 
τοὺς σοφοὺς ἐν τῇ πανουργίᾳ αὐτῶν, 
ον μᾶλλον χακέας τὸ σόφισμα περιέ- 
ιώάρτυς, Οὕτω τοίνυν, ὦ dysuov, ἔλε- 
jcsrmí μοι τὸ σῶμα, οὐδὲ οἰχήσεται * 
ν οὖν ἅπαν καὶ ὑγιὲς αὐτὸ μᾶλλον οἱ 


1,20.  ? Psal. xc, 3. 


facere ex aliis, exspecta fore, ut ex me aliquid forte 
audias contrarium.Nam egoquidem dum sum idem, 
qui nunc, Trophiinus, obliviscar citius esse homo, 
quammeum ignoraverim Dominum et Creatorem. 


IX. Preses autem : Perinde nobis respondes, o 
Trophime, atque si tibi suaderemus, non desistere 
ἃ confessione, sed in eisdem perseverare, et am- 
plecti Christianismum. Et conversus ad lictores : 
Vehementius, inquit, si quomodo tandem ab his de- 
sistat nugis. llleautem patiebatur quidein, et corpus 
ei consumebatur : vigebat vero ac florebat alaeri 
promptoque animi studio, et pro pietate decerta- 
bat vehementer. Eum autem ludificans preses : 
Nondum, inquit, sepsisti, o Trophime, tormenta ? 
Martyr autem : Jam, inquil, scio te magis sentire 
perpessionem : aperte enim ostendis, iram in te 
magnam exercere tyrannidem. Mihi vero quo magis 
corpus consumitur, eo magis solvitur a vinculis, 
liberaturque omnino,etfit anima divinior. Non enim 
manens in corpore una cum eo unoritur: sed 
transit ad ea qua desiderat, et propriam recipit 
heereditatem. llle quidem h:ec dicebat; lictores 
autem se invicem alter alterum excipientes, ei gra- 
viores dolores afferebant. Ille autem : Aspice de 
celo, et me libera, dicebat, Deus, de laqueo venan- 
tium. Quoniam tu es patientia mea, Domine *. Et 
hoc solo verbo valde percussit caput preesidis, et in 
beatum suum caput universam vim illius movit et 
insaniam. Itaque cum salem injecisset in acetum, 
et hujus acrimoniam illius temperasset salsedine, 
jussitea infundere in vulnera martyris,sic arbitrans 
se expugnaturum athletam pietatis. Quod si non 
expugnavero,aiebat,autimbecilliorem eum reddam 
ad futura. Sed qui comprehendit sapientes in astu- 
tia eorum, id, quod excogitaverat, convertit adver- 
susillius malitiam. Et martyr ; Sic, dixit, o preeses, 
corpus meum non diffluet, nec peribit ; imo contra, 
sal quidem ipsum conservabit sanum et confirma- 
bit et corroborabit adversus tuos insultus, adeo ut 


143 


MENSIS SEPTEMBER. 


ipsossuperet, etealliditatem vincatadversarii. Tanc ἃ ἅλες ϑιατηρήσουσι καὶ ῥώσουσι πρὸς τὶ 


cum seipso judex evasisset seevior, jubet lampades 
admoveri lateribus egregii martyris : Ut quee restant, 
aiebat, carnesignis consumat. Atque igne quidem 
minuebatur et consumebatur caro, martyri autem 
magis vigebat crescebatque animi institutum. El 
videbatur quidem sentire externam flammam, fla- 
grabat autem cor ejus majore Christi desiderio. 


X. Hec postquam omnia simul fortiter tulisset 
Trophimus, admirationeque ac stupore totum affe- 
cisset Dionysium, eligno quidem deponitur ; tradi- 
tur autem carceri,ne eum quidem benignum asse- 
cutus, sed in ligno inclusus, et nec tibias quidem 
valens extendere. Quidam autem Dorymedon, vir 
qui et colebat pietatem, et exercebat virtutem, et 
inter senatores primum tenebat locum, ingrediens 
carcerem, et curam gerebat martyris, et absterge- 
bat vulnera, et saniem emundabat : deinde linteis 
involvebat et alligabat, atque ei omnem aliam ad- 
hibebat curationem, et aliquo quidem tempore la- 
tebat bec faciens. Posiea aulem cum venissent 
Dioscoria, id est, festum Castoris et Pollucis, et 
Synade dies festus preeclare celebraretur, festo qui- 
dem intererat universus senatus, solus autem ab- 
eratDorymedon. Deinde cum preeseseum aecersisset 
ne sic quidem accessit, significans quod, cum esset 
Christianus minime eum oporteret sacrificare si- 
mulacris et daemonibus. Cum ergo fuissent hec 
renuntiata Dionysio, vel invitum eum adducit per 
satellites, et rogat causam, propter quam non ve- 
nisset ad festum, idque ab eoaccersitus. Ille autem : 
Ad alia quidem, inquit, o preses, in quibus nihil 
detrimenti acceptura est anima,nunquam non veni, 
si tu me vocasti, neque ullam attuli excusationem 
ubi autem res spectat ad detrimentum animes, et 
ἃ Deo alienationem, non ego, qui non accessi, sum 
causa quod non accesserim, sed is qui ad ea vocat. 

Xl. Cum hec autem audiisset preses, que de 
Dorymedonte ne sperasset quidem unquam, ne si 
Deusquidem preedixisset, valde quidem fuit obstu 
pefactus. Et cuin propter rem inopinatam ne plures 
quidem potuisset cum eo conferre sermones : Inte- 
rim, inquit, eum teneat custodia. Cras vero consi- 
derabimus, quomodo res ejus se habeant. Atque 
ille quidem venit in carcerem, tanquam in quam- 
dam palestram : Dionysius autem, quibusdam ex 
suis ad eum missis, conabatur adducere eum ad 
poenitentiam. Quos torve et truculenter martyr 
intuens : Discedite ἃ me, dizit, omnes qui opera- 
mini iniquitatem ὃ: » et continuo tacuit, « et erat 
tanquam homo non audiens, et non habens in ore 
suoredargutiones*. » Dieautem sequenti cum sedem 
judicialem ascendisset Dionysius,accersit Doryme- 
dontem, et : indigne, inquit, senator, quidnam 


8 Matth. vn, 23. * Psal. xxxvp, 15. 


σοῦ ἐπιβουλὰς, ὥστε καὶ περεγένεσθαι αὐτῶν͵ 1 
rcu. τῆς τοῦ ἀντικειμένου πακοτεχνίας. ᾿ 
χαλεπώτερος αὐτὸς ἑκυτοὺς γεγονὼς ὁ δικάξων͵ 
δας πυρὸς κελεύει προσέίγεσθαε ταῖς τοῦ trai 
ραῖς Ὡς ἂν τὰ περιλειφθέντα, φησὶ, τῶν σαρχὼ 
ἐπινεμηθείῃ. Ἔληγε μὲν οὖν τῷ πυρὶ καὶ &m 
σὰρξ, ὦ προαίρεσις δὲ τῷ μαρτνρε μᾶλλον ἥν 
ἐχῴει μηϑὲν τῆς ἔξωθεν φλογὸς ἐπαισθάνεσθαι. 
τέρῳ γὰρ πόθῳ τῷ πρὸς Χριστὸν ἐκέκαντο : 
die». 

I. Ταῦτα ἱἐπειδὺ xol ὁμοῦ πεῖντα γενναίω 
κε Τρόφιμος, χαὶ ὅλον εἰς ἔχπληξεν ἤγεγι 
cio», κατάγεται μὲν τοῦ ξύλον ὁ ἀθλητής. 
σμωτυρίω δὲ παραδίδοται, οὐδὲ τούτον ixco 


B λανθρώπον, ἀλλὰ χαταχλεισθεὶς ἐν τῷ [a 


μηδὲ ἀποτείνειν τὰ σκέλη δυνάμενος. ναι 
δέ τις &vàp εὐσέδειάν τε τιμῶν καὶ ἀρετῇ, 
x«i παρὰ βουλευταῖς τῶν πρωτείων Lum 
τὸ δεσμωτήριον εἰσιὼν, ἐπεμελεῖτό τε τοὶ; 
ρος, καὶ τὰ τραύματα περίεπε, κχαὶ τοὺς ι 
ἀπέματτεν, εἶτα καὶ ὀθονίους περιεῶει zr 
εἐδέσμει, καὶ πᾶσαν ἄλλον θεραπείαν seris 
χρόνον μέν τινα ποιῶν οὕτως, ἔλανθανεν ᾿ 
δὲ τῶν Διοσχορέων ἐκιστάντων, χαὶ τίς ε 
περὶ τὰ Σύναϑα λαμπρᾶς ἀγομένης, à wi 
πᾶσα τῇ πανηγύρει παρῶσαν ^ μόνος δι cui 
zro Δορυμέδων * εἶτα καὶ μετακαλεσεκύε, m 
τοῦ ἡγεμόνος, οὐδὲ οὕτω παρῴει, δυλώσες iiL 
στιανὸν ὄντα με, ἥκιστα θύειν εἰδώλοις ni iim 


C χρή. Ὡς οὖν ἀπηγγέλη ταῦτα Διονυσίω͵ δὲ α 


ἄχοντα διὰ τῶν δορυφόρων αὐτὸν, καὶ τῷ £» 
πυνθάνεται, δι’ ἣν οὐκ ἀφέχκοιτο πρὸς τὸ δ5 
xxi ταῦτα μεταχληθεὶς ὑπ᾽ αὐτον. Ὁ ἡ Σά; 
μὲν, ἔφη, ὦ ἡγεμὼν, ὅπον ἡ Jugabehiji 
μηδὲ βλάπτειν ἔστιν, οὐπώποτε ὅδ ὦ πίοι» 
τὸς σον οὐχ ἦλθον: οὔτε ἀσχολέαν a: tw 
φασισάμην * ἔνθα δὲ πρὸς βλαθος Vh 3 uim 
ψυχῆς, καὶ Θεοῦ ἀλλοτρίωσεν, οὐχ ὁ i vut 
νὼς ἰγὼ, τοῦ μὴ ἀφιχέσθαι αἴτιος ὁ ἐπὶ vat δι 

ΙΑ΄. ᾿Αχούσας ταῦτα ὁ ἡγεμὼν οἷα pd Ὁ μὲ 
προειπόντος περὶ Δορυμέδοντός xert (ium b 
πλήξει τε εἴχετο δεινῶς xoà τῷ ἀδοκήτῳ im 
ματος μηδὲ εἰς πλείονας αὐτῷ λόγους ülb ἡ 
γηθεὶς, Τέως μὲν, φησὶν, αὐτὸν ἐχέτω pmi ἃ 
αὔριον δὲ τὰ χατ᾽ αὐτὸν ὅπως ἔχει exul 
μὲν οὖν τὸ δεσμωτήριον ὥσπερ rok nw 
παλαίστραν - ὁ Διονύσιος δὲ τῶν Ux «f» 
ἀποστεῆας, μετάμελον αὐτὸν — xeun Um 
Οἷς αὐστηρὸν ἐμδλέψας ὁ μάρτυς xei t 
᾿Απόστητε ἀπ᾽ ἐμοῦ, ἔλεγε, πάντες οἱ uem 
ἀνομίαν " x«i εὐθὺς ἐσιώπα, x«l ἄνθρωκος, δὲ 
ἀχούων x«i οὐκ ἔχων ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ ὃηα 
τῆς δ' ἰπούσης ἐπὶ τὸν δικαστικὸν Üpism δὲ 
Διονύσιος μεταπέμπεται τὸν δΔορυμέδεντε, ' 
Ανάξιε τὸς βουλῆς, φησὶν, τὲ παϑὼν χῆς Ϊ 
νοηθεὶς, xai τοὺς θεοὺς ἐξώμνυσο, καὶ τὰ je 

















MARTYRIUM 5. TROPHIMI ET SOCIORUM. 


746 


ματα ; ἦ αἰσχρὸν εἶναί σοι δοχεῖ τὸ À heritibiaccidit, aut quidtibi venit in mentem, ut et 


"erkyÜat xal χοινῇ τὰ τῶν θεῶν τιμᾷν, 
; βονλῆς φαίνεσθαι πρῶτος, ἧς ἀγαπή- 
χαὶ ὁ σφόδρα φιλότιμος, εἰ χαὶ τὸ πολ- 
ς φέροιτο; 'AJY οὐ μέγα ταῦτα, 9n- 
τῷ Θεοῦ μόνου ἐρῶντι, x«l τὰ παρ᾽ 
| φανταξομένῳ, xai τὴν ἐχδεχομένην 
; λαμπρότητα, Τέ γὰρ ἐμοὶ rupuvvou 
ruja6oi, καὶ χλαμὺς ἀλλοτρίοις ἀνθοῦσα 
αἱ τὸ παρὰ τῇ βουλῇ ὀγκῶδες, τί xoi 
γγεσθαι, καὶ Θεὸς ἄψυχος, καὶ θεὰ τούτῳ 
λίθος ἴσως, à x«t χαλχὸς, χειρῶν τέ- 
υργομένη, παραχαθημένη τάχα à παρ- 
δὲ x«i ὁ τεχνέτης ἐθέλοι, χειμένη xai 
i ἐν ἑτέρῳ σχήματι μένουσα; Αἰσχρὰ 


deos abjurares,etedicta respueres imperatoria ? Tur- 
pene tibi esse videtur in eumdem, in quem nos, re- 
ferri ordinem,et deos honorarecommuniter et hujus 
senatus videri primus, cujussi vel minimam partem 
fuerit assecutus aliquis valde ambitiosus, preclare 
secum actum esse duxerit? Sed non sunt heec, inquit 
ille, magnaei, quiDeum solum diligit, et visione ap- 
prehenditeam,queest apud ipsum, pulchritudinem 
et splendorem, qui manetsanctos. Quid enim mea 
refert tyranai appellatio, et chlamys flerens alienis 
coloribus, et in senatu elate loqui et cum auctori- 
tate, et deus inanimus, et dea cum eo cohabitans, 
lapis fortasse, vel &s, artificio manuum fabricata, 
sedens fortasse, vel stans : quod si velit etiam ar- 


μὴν ἔρχεσθαι μόνον, καὶ οὐδὲ ψόγου p tifex, jacens, et patiens, aut in alio etiam manens 


ν δυνάμενα, ἵνα tà ἐντεῦθεν παρασιω- 
τὴν τῶν σεδομένων ταῦτα ψυχῶν ἀπώ- 
ναμένουσαν αὐτὰς τοῦ πυρὸς γέενναν, 
» σχότος, τὸν διαιωνίζοντα σχώληχα, τὸ 
| ἐχεῖνο πένθος, xai 203 Θεὸν ἀθε- 
ληται. Τί γὰρ ταῦτα πρὸς τὴν τῶν οὐ- 
λείαν, ἣν τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν ἐπηγγεί- 


, ταῦτα πλείονε ἐχπλήξει ληφθεὶς Διονύ- 
φησὶ, τοσαύτη εὐπορήσας τῆς παῤῥησίας 
Ὁ x«0' ἡμῶν στόματι ; Ὅτι ἀψευδὴς, ὦ 
παγγειλάμενος ἔφη" Ὅταν δὲ παραδῶσιν 


βασιλεῖς x«i ἡγεμόνας, μὴ μεριμνή- C 


τί λαλήσετε" δοθήσεται γὰρ ὑμῖν ἐχείνῃ 
μα καὶ σοφία, ἦ οὐ δυνήσονται ἀντειπεῖν 
ἀντικείμενοι ὑμῖν. ᾿Επὶ τούτοις πνεύσας 
νύσιος χαὶ δεινῶς ἀγριάνας. ᾿Αλλ’ 
pn, πυρὶ τὸ τῆς γλώττης ῥεῦμα ξη- 
αὐτίχα χελεύει πεπυραχτωμένοις ὀδε- 
τοῦ μάρτνρος πλευρὰς χαταχαίεν. Τοῦ 
uxpóv ἐνδιδόντος, ἀλλὰ χαὶ Χριστὸν εἰς 
αλοῦντος τὸ πῦρ ἐκεῖνος οὐχ ἔστεγε τῆς 
£t καὶ ξύλῳ τὸν ἀθλητὴν ἀναρτήσας 
σας τοῖς ὀδελίσχοις πλευρὰς σιϑυ- 
ἰαταξαίνει, x«l, "Ido, φησὶν, εἰ Χριστὸς 
cuv αὐτῷ. Ὃ μὲν οὖν συντονώτερον τῶν 
ἐὸν εἴχετο ῥημάτων, xal ἔτε μᾶλλον τὸ 
ποθουμένου ἐπεδοᾶτο. ᾿Αλλὰ μὴν οὐδὲ 
ονυσίου ἠμέλει θεῶν, ἀλλ’ ὕδριζέ τε εἰς 
, καχῶς ἔλεγε, x«i in' ἄλληλα ταῦτα 
τραύματα τῷ ἡγεμόνι ἀντεδίδου. Διο- 
v» ἡπόρει τὸ τε ὅλως, x«l πολλὰ τοῖς 
στρατιώταις ἐμέμφετο, χρατῆσαι μιᾶς 
τῆς οὐ δϑυναμένοις, Ἐντεῦθεν ἐπὶ τὰς 
o παρειὰς οἱ ὄνυχες ἐδάδιζον, xol τὰς 
Ἰρεύνων x«l τοὺς ὀδόντας ἀνώρυττον " 
καὶ χατασεῖσαε τὸν τῆς διανοίας πύργον 
Εἶτα πῦρ μὲν ὑποστρώννυται, κατ- 
ὁ τῆς εὐσεδείας ὀπλίποης xai τοῖς μὲν 


XI, 14, 15. 
'ATROL. Gg. CXV. 


habitu ? Sunt heo turpia, si vel solum veniant in 
mentem, et que necsalis quidem vituperari possint 
pro merilis, ut sileam mala quee hinc proficiscun- 
tur: animarum, que ea colunt, interitum ; que- 
eas manet,ignis gehennam ; tenebras quee verbis 
explicari nequeunt ; vermem, qui durat in eter- 
num ; dolorem ilium inconsolabilem; et alias, que 
intentantur, minas iis qui verum Deum non agno- 
scunt et colunt. Quid hec enim ad regnum colo- 
rum, quod idem promisit jis qui ipsum diligunt? 

XII. His magis obstupefactus Dionysius. Unde- 
nam, inquit, tantam nactus fiduciam, et loquendi 
libertatem, tam audaciore in nos inveheris ? Quod 
verax sit, o presses, is qui dixit : « Quandoautem 
vos tradiderint regibus et preesidibus, ne solliciti 
sitis, quid loquamini ; dabitur enim vobis in illa 
die os et sapientia, cuí non poterunt contradicere 
omnes, qui vobis adversantur *. Propter hec fu- 
riose spirans Dionysius, et valde efferatus : At ego 
inquit, igne exsiccabo linguee tue fluentum, et pro- 
tinus jubet candentibus obeliscis uri latera marty- 
ris. Eo autem ne minitnum quidem cedente, sed 
Christi auxilium invocante, ignis ille Dionysii non 
repressit insaniam. Itaque cum ligno suspendisset 
athletam, latera obeliscis assata ferreis discerpit 
unguibus, et: Videam, inquit, an Christus veniat 
opem tibi laturus. Atque ille quidem intensius 
Deum alloquebatur, et adhuc magis invocabat no- 
men ejus, quem desiderabat. Sed nec deos quidem 
Dionysii negligebat ; ipsos enim contumeliis affi- 
oiebat et maledictis, hisque densis et crebris vul- 
neribus vicissim sauciabat presidem. Dionysius 
autem eratanimo valde perplexus, et multum suos 
insectabatur milites, quod non possent unam lin- 
guam vincere. Hinc procedebant ungues ad genas 
martyris: et scrutabantur maxillas, et dentes 
effodiebant, sed non poterant etiam labefactare 
turrim ejus animi. Deinde ignis quidem substerni- 
tur, deducitur autem miles pietatis : et pedibus 
quidem in igne ingreditur, caput vero et barbam 
manu tenebant lictores, et pilos vellebant acer- 


24 


VITA 9. MATTHAI. 
ἄγριον εἶδεν, ἀλλὰ καὶ À batur, et inflammabatur ad pietatem. Qui autem 


φύλατο, οὐχ 
τὰ (xn, χαὶ ἀπέματτε τοὺς ἰχῶρας 
ἦν τούτους τιμῶσα, καὶ διὰ πάσης αἰδοῦς, 
Γαῦτα ὁ μὲν περιειστὼς δῆμος θαῦμα 
ἃ διεθερμαίνοντο πρὸς εὐσέθδειαν. Ὁ δὲ 
διαθεὶς Διονύσιος, ἔλανθανε καθ᾽ ἑαυτοῦ 
τας συνειλοχὼς, xxi τῷς οἰχείας μᾶλλον 
θεωροὺς, οὐ τῆς τῶν μαρτύρων ἀγωνίας 
p οἷς μᾶλλον αὐτὸς ἐξεθηριοῦτο * καὶ τῷ 
"ν ἐπιμελητῇ βαρύτατον θανάτου τρόπον 
ι δὲ δείσιςς, xal λέοντα κατὰ τῶν μαρτύ- 
w* ἀλλ᾽ οὐδὲ οὗτος τῶν φϑασντων θηρίων 
rq πρὸς ἡμερότητα. Τοὐναντίον μὲν οὖν, 
ἦν Tt χατὰ τοῦ λεοντοχόμαυ ἐπεδείξατο. 
) ἠρέμα πρόσεισι τοῖς ἁγίοις, xoi χάτω 
χεφαλὴν, οὐδὲ ἀντιδλέπειν αὐτοῖς εἶχεν. 
ρέθιζε τοῦτον ὀξὺ ἐμδοῶν, x«i χατὰ τῶν 
ἐλεύετο. ᾿Αμέλει χαὶ ἀθρόον ἐπιπηδήσας 
τῷ παραχρῆμα διασπαοάττει ᾿Απάντων 
ογνοὺς Διονύσιος, τὸν διὰ ξίφους αὐὖ- 
Ὃν χαταχρίνει, x«l χελεύει θυμῷ τοῖς 
στάδιον εἰσπηδήσαντας, τὰς τῶν γενναίων 
ἰλάς" ἦγε μὲν οὖν ἐνάτην τότε πρὸς τοῖς 
ἱμόριος, χαὶ οἱ τοῦ Χριστοῦ μάρτυρες 
δι’ αὐτὸν rÉlouc ἐπιτυχόντες, τὰς ἑαυτῶν 
: ἐχείνου χερσὶ παρατίθενται. Τὰ μέντοι 
τούτων σώματα, σπουδὺ πολλῇ διὰ τὸν 
ee qo6ov, τῶν εὐλαδῶν τινες ἀνελόμενοι, 


760 


theatrum coegerat Dionysius, non animadverterat 
36 eos qui aderant, conira se congregasse : et sui 
potius dedecoris spectatores, quam certaminis 
martyrum convocasse. Propter quse ipse magis 
efferabatur, et ei, qui curam gerebat bestiarum, 
mortem minabatur gravissimam. Ille autem timore 
affectus, leonem quoque immisit in martyres. Sed 
nec is fuit minus placidus, quam priores bestie. 
Contra autem rem fecit preclaram in eum, qui 
illius cure preerat. Nam ille quidem sensim, et 
caput deorsum inolinans, accedit ad sanctos. Is 
&utem ipsum irritabat acriter exclamans, et exhor- 
tabaturadversus sanctos. Leo autem ineum repente 
insihens, lacerat et discerpit protinus. Omni ita- 


B que spe abjecla, Dionysius eos condemnat, ut gla- 


dio eis mora afferatur: et ira peroitus, jubet carni- 
ficibus, ut irrumpentes in stadium, preclarorum 
marlyrum oapita amputarent. Tunc autem erat 
nonus decimus Septembris. Et Christi martyres 
propter ipsum hunc finem assecuti, in illius manus 
suas tradiderunt animas. Martyrica autem eorum 
corpora cum magao studio, occulte tamen pro- 
pter metum presidis, quidam pii sustujissent, 
et ea honorifioe composuissent, deposuerunt, 
glorificantes Patrem, et Filium, et Spiritum san- 
ctum, nuno et semper, et in secula seculorum. 
Àmen. 


ὡς αὐτὰ περιστεῦλαντες, ἐν ἀποχρύφῳ χατατιθέασι" δοξάξοντες Πατέρα, καὶ Υἱὸν, xol Πνεῦμᾳ ἅγιον, 


, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 'Auáv. 








DE S. MATTH/EO APOSTOLO 
ET EVANGELISTA, 


(Acta Sanctorum Bolland. ad diem 24 Septembris, tom. VI.) 


ia Sancti in Fastis variarum gentium di- 
ebus annuntiata:acta plura aliaque de 
10numento enumerantur. 


loquidem paucade gestis sancti Mattheei 
| evangelistee comperta sunt et indubi- 
[ue ob causam plura de eo examinanda 
uam simpliciter enarranda ; enumerare 
acet vetustiora Martyrologia,quibus san- 
ia legitur inserta ; et mox non modo as- 
detiam utcunque ponderare documenta 
quibus gesta sancti Mattheei haurienda 
sia Latina sanctum Mattheeum precipue 
ie21 Septembris,quo omnibus fere Mar- 
et Kalendariis Latinis memoriaejusdem 
. Hac enim die legitur in Martyrologiis 
ianis, in Romano Parvo, apud Bedam, 
Rabanum, Wandelbertum, Adonem, 
i, Notherum, in Martyrologiis et Kalen- 


C dariis plerisque particularium ecclesiarum, ac de- 


mum in Romano Martyrologio et Breviario, et in 
omnibus passim recentioribus. Elogia hic nulla 
affero, quia suis singula producam locis, ubi ex- 
pedire videbitur ad presdicationem, mortem, aut 
alia ad sanctum speotantia elucidandum. Martyra- 
logiis consonat liber Sacramentorum ἃ Menardo 
editus, et S. Gregorio attributus, in quo ad hunc 
diem legitur Missa de sancto Matthaeo, et pridie 
notatur vigilia, quemadmodum ejusdem vigilia an- 
nuntiatur in multis Kalendariis et Martyrologiis 
recentioribus. 

2. Celebraturtamen aliis quoque diebus sanctus 
Mattheus in aliquot Martyrologiis Latinis Nam in 
Hieronymianis etiam legitur ad 1 Maii, rursuni ad 


D 6 Maii, et ad 9 Ogtobris. In aliquot etiam codici- 


bus, videlicet in Epternacensi, Corbeiensi, aliisque 
sancti Matthaei fij mentio ad 21 Maii, nbi apnd Flo- 


VITA S. ΜΑΤΈΗΕΙΙ. 


Ἰδὲ 


, qui presfatas apostolorum passiones ἃ recentiora sint, eademque oum aliis, sed utcun- 


8 se certissime incerta et falsa scri- 
derit. Dicit enim, quia Candacis eu- 
m baptizasset Philippus in Judea eo 
jit in Ethiopia, quo Mattheeus ibi 
ue docenti auxilium tulerit, cum ma- 
: Candacem nomen esse non viri, sed 
esi, non eunuchi, sed domine ejus, 
Jjicet &thiopum, que, sicut ex vete- 
nentis comperimus, omnes antiquitus 
solebant. » Heec Beda, non solum Acta 
phis habens, sed eorum etiam 
endacii arguens. Possent et multa alia 
gari ad fidem iis detrahendam, cum 
itio usque ad finem mirabilia magis 


que emenda. 

7. Verumtamen nontanta adhibita fuit correctio, 
ut gesta in iis relata fierent satis probabilia, etiamsi 
non constaret de origine ex fonte impuro. Nam 
primo statim advenienti in /Ethiopiam Mattheo 
dicitur ogcurrisse eunuchus regine Candacis, qui 
baptizatus erat a Philippo Act. vnr, ut auctor om- 
nino asserat, Mattheum venisse ad urbem, in qua 
regina Candace regnabat, quando dictus eunuchus 
fuit conversus. At ibi tum dicitur fuisse rez Egyp- 
pus, regina Eufenissa. De Candace, que paulo 
anle regnasset, nulla fit mentio. Itaque nomen 
regine Eufenissa videtur. contrarium verbis Beds 
mox datis, cum asserat, omnibus commune fuisse 


n credibilia ; multaque plura nugetur g nomen Candace. Consentit Plinius, lib. vi, cap. 


terrestri, quam observavit Hesselius ; 
nem beatissime Virginisexponat modo 
t indecenti, ut inittam alia. Verum di- 
t ad omnem fidem Abdie personato 
1:atex his alia mihi oritur dubitatio. 
153 in bibliotheca Vaticana invenimus 
Bei Acta in codice Latino 1188, eaque 
curavimus, et nos ipsi cum codice 
Heec Acta carent omnibus vitiis modo 
[ue Hesselius Acta pseudo-Abdie re- 
imdem de rebus gestis sancti Mattheei 
lationem. Quaredubitari potest, utrum 
lias vetustiora sancli Apostoli Acta in- 
, et multis ineptiis impleverit ; an vero 
bdisesdeS.Mattheeo lucubrationem cras- 
oribus voluerit expurgare, et sic Acta 
stoli utcunque probabilia reddere. 
eri potuit, sed secundum verisimilius 
1s rationes. Primo ex allegatis Bede 
mus, apocrypham illam de gestis apo- 
storiam certo antiquiorem esse seculo 
Xda floruerit sub initium illius seculi 
toriam alleget, non ut novellam aut 
etam, sed ut multorum judicio apo- 
x eo ulterius colligo, jam seculo vi, 
αἱ Venantius Fortunatus, vetustam 
illam Historiam, cum verisimiliter ex 
corpus S. Matthei esse in Naddaver. 
non est vetustas codicis Vaticani, in 
iliora exstant S. Matthaei Acta. Qua- 
entur in illo codice nonnihil correcta 
'surdioribus vitiis expurgata, preser- 
liqui passim codices Acta coatineant, 
apud Abdiam, et necdum alium vide- 
n, qui consentiat cum illo Vaticano. 
. hoo codice preefatio vulgaris omissa 
itituta alia, que cum ipsis pugnat 
secundum preefationem S. Mattheus 
2 Perside; secundum Acta, in Ethiopia. 
ssutum est aliud principium de scri- 
tiheum Evangelio, et post illud se- 
ἰδ personati Abdie, sed nonnihil ex- 
ique vix dubitare possim quin heec 


29 docens, « regnare feminam Candacem, quod 
nomen multis jam annis ad reginas transiit, » in 
illo nimirum Ethiopie regno, cujus metropolis 
erat Meroe. Asserit autem laudatus Plinius, ea de 
regnis /Ethiopie et Meroes cognita et relata fuisse 
per exploratores Neronis. Regnabat igitur regina 
Candace Nerone imperante et diu Candace ali- 
qua ibidem regaaverat, saltem a temporibus Au- 
gusti, ut colligitur ex Strabone, qui sub Augusto 
floruit. Strabo enim, lib: xvir, pag. 820, narrat 
bellum, quo « Candace, quse per nostra, in- 
quit, tempora JEthiopibus imperavit, » Roma- 
nos ZEgypti dominos impetiit, imperante Augusto. 
Itaque regnarunt in /EÉthiopia regine, quibus no- 
men eral Candace, saltem ab Augusto usque ad 
Neronis tempora ; nec addit Plinius, alio modo suis 
temporibusadministratum fuisse /Ethiopiee regnum. 
Atqui sanctus Mattheeus, si preedicavit in Jthio- 
pia, eo verisimiliter venit ante imperium Neronis, 
aut certe Nerone non diu imperante. Omnia igi- 
tur, que de statu regni /Éthiopise traduntur in 
Actis, prorsus videntur fictitia, nec ullam meren- 
tur fidem. 

8. Non minus fictitia videntur, que de progressu 
fldei Christiane in Ethiopia tradunt Acta. Si quis 
enim Actis credere voluerit, convertit S. Mattheus 
regem Egyppum, reginam Eufenissam, eorumque 
filium, ἃ morte prius suscitatum, qui Eufranon 
vocatur, filianrque Ephigeniam, modoIphigeniam 
passim dictam. Ecclesia quoque constructa dicitur, 
in qua Mattheus sederit annis 23. Hoc tempore 
multas fabricavit ecclesias, « constituit presbyteros 
et diacones,... et per civitates et castella ordinavit 
episcopos. » Preeterea « omnia simulacra, omnia- 
que templa » asseruntur « destructa. » Filia regis 
« Ephigenia » virgipitatem professa, « erat pree- 
posita virginum amplius quam ducentarum. Heec 
omnia facta dicuntur, vivente rege Egyppo. Eo 
defuncto, occisoque S. Matthaeo ob recusatum ab 
Ephigenia matrimonium cum novo rege Hyrtaco, 
res Christianorum modico tempore minus erant 
prospere. At cum punitus ἃ se esset Hyrtacus, et 
proprio se gladio occidisset, frater Ephigenise dici- 


VITA S. MATTILEI. 


n clero suo. Cum ibi essent, circa sex- ἃ et in idem recidit, sicut et reliqua omnia, duobus 


«m videtelonginquoepiscopus sanctum 
iter duos virosambulantem per mare : 
videt crucem e mari emergentem, et 
1018 aream, in qua erat Sancli corpus. 
crucem sequebatur usque ad terram. 
lellecta, accurrit populus, et rex ipse, 
ni incredulitate, accedit, prostratus ve- 
xt fidem ampleotitur. Quare honorifice 
ἃ portatur corpus sancti Mattheei. Ba- 
noc(u sanctus Mattheus apparuit, et 
'ocari jussit, et presbyterum ordinavit, 
ejus diaconum, utriusque uxores dia- 
1nium quoque mutatis nominibus. Rex 
; in regno suo jussit esse Christianos, 


exceptis locis, in quibus interpres alteruter aber- 
ravit, aut codicem habuit corruptum, ut latius di- 
cam, ubi agetur de predicatione sanoti Matthesi, 
ad quam locus uterque spectat, aut in Adnotatis. 
Dabo hec Acta, etiamsi non sint auetoritatis sume. 
me,quianon habemus meliora de sancto Mattheo; 
sequarque editionem Surii, altera planiorem, me- 
lioremque, ut existimo, imo ab ipso etiam Lipo- 
mano datam, tom. Vil, ubi fol. 256 docet, inter- 
pretis esseSirleti. Ex his autem Actis prudens 
lector colligere poterit, Metaphrasten non esse fa- 
bularum inventorem, utfrequenter asserunt aliqui 
critici; maxime Bailletus. Si enim fingere voluisset, 
id facere potuisset non minus de sancto Mattheo 


constituto, et morluo post triennium p et aliis apostolis, de quorum gestis pauca solum 


tus est episcopus, uti et filius ejus post 
enus Acta satis prolixa, sed multo ma- 
1, que patienter perlegi et ia. compen- 
ixi, omissis tamen visionibus et aliis 
non pauois, ut quilibet videre possit, 
[ue fidei esse tradita apud Nicephorum, 
t fortasse alibi. Civitas Myrmene, que 
Actorum loco nominatur, eque ficti- 
ior, quam reliqua omnia ; et regio An- 
orum, etiamsi non defuerint Anthropo- 
)umana vescentes carne, similiter ab 
'tur conficta. Plato episcopas, ejusque 
'hulbanus, et hujus filius non minus 
lentur commentitis. Certe de Platone 
nihil invenio, nedum dealiis, ut om- 
isimile, Platonem ex his quoque Actis 
1 elogio S. Mattheei, quod reperitur in 
asiliano, et plura in isto elogio ex his 
npta esse, licet non omnia congruant. 
irsum sanoti Matthei Acta conscripsit 
iphrastes, que Greca ad manum non 
anti facienda sunt, ut studiose modo 
xistimem : namea Latine edidit Lipo- 
. V,fol. 137 et 138, et Surius ad hunc 
iinus fabulosa sunt, sed breviaomnino 
vix quidquam afferant de Sancto,quod 
sit notum. Pauca autem illa, que de 
» Sancti dicuntur, non sunt fideiindu- 
lantee solum auctoritatis, quanta solet 
uctoritas Metaphrastis. Suriuseamdem 
hrastis lucubrationem, sed alio modo 
tam, quo factum est, ut Baronius di- 
lerit lucubrationes, cum non sit uisi 
[ne Greca, quam inter Vitas a Meta- 
οἶδ 5 memoravit Allatius de Simeonum 
. 126, recitans initium Actorum Gre- 

μὲν τὸν παρὰ τοῦ πλάσαντος ἡμᾶς do- 
Ὄντες ἐντολὴν, quod ita expressum est 
anum : « Jam quidem nos,quod ab eo, 
erat,datum fuerat presceptum, servan- 

Surium vero: « Si preceptum illud, 
qui formavit, injunetum nobis fuit, 
issemus. Utraque expositio apta est, 


D 


commemoravit, quod non reperiret plura apud 
antiquiores. Non confinxit igitur Vitas fabulosas 
Metaphrastes, sed nonnullas adoptavit, et suo 
stylo exposuit. 

18. Orationem encomiasticam de sancto Mat- 
theo apostolo evangelista etiam scripsit Nicetas 
David, aut Paphlago, qui eodem fere cum Meta- 
phraste vixit tempore, paulo tamen videtur anti- 
quior. Hanc Nicete orationem Greeco-Latinam edi- 
dit Combefisius in Auctario novissimo, pag. 401. 
lllam reeudere nequaquam libet, quia nihil fere 
habet de gestissancti Matthei preter vocationem et 
Evangelium scriptum. De preedicatione vero pau- 
ciora narravit, quam Metaphrastes, cum tamen 
oratio multo sit prolixior ob vagas laudationes. 
Afferam itaque ex ea in. Commentario, quidquid 
utile videbitur ad propositum nostrum. Laudatus 
Allatius pag. 122, inter Vitas Sanctorum, qute non 
sunt Metaphraste, recenset. « Acta sancti apostoli 
et evangeliste Matthei, quorum tale dat princi- 
pium : Ματθαῖος ἀπόστολος x«l εὐαγγελιστὴς ἦν μὲν 
ix πόλεως Ἱερουσαλήμ. « Mattheus apostolus et 
evangelista erat ex civitate Hierosolymitana. » 
Auctoris est ignoti, et verisimiliter posterioris 
Niceta et Melaphraste. Prodit ille jam allegatis 
verbis, quam nihili sit faciendus, dum sanctum 
Mattheum facit Hierosolymitanum, oum vix ullum 
sit dubium, quin sit Galileus, ut suo loco dicetur; 
utcerte nulla sit ratio quee persuadere possit 
Hierosolymitanum fuisse. Non habeo ad manum 
heec Acta, facitque allegatum initium, ut ea stu- 
diose queerenda non censeam. Exstant et plures de 
sancto Mattheeo sermones, sed qui ad gesta ipsius 
examinanda autenarranda nihil conducunt. Tres id 
genus sermones habet S. Petrus Damianus tom. Il 
Operum. 

16. Seriptores posteriorum seculorum Latini, 
qui gesta S. Matthei enarrare voluerunt, omnia 
fere hauserunt ex Actis primo loco edendis, quee 
certo antiqua magis sunt, quam probabilia. illa 
fere integra dat Vincentius Bellovacensis, in Spe. 
culo, lib. 1x. cap. 7& et seqq. Jacobus Januensis 
cap. 135 ex iisdem Actis omnia deprompsit preter 


VITA S. MATTHAEI. 


162 


. Cum tamen posteriora minus saltem Α venil, et habitavit in Capharnaum maritima, iu 


pareant, quod scriptor hisce propinquior 
subinde conferam cum aliis documentis, 
iatis ab illustrissimo Columna Marsilio, 
nentario studiosus lector sit inventurus, 
olerabile in illis scriptis apparet Ughel- 
Il Italis sacrae in archiepiscopis Saler- 
iis loci« de translatione et inventione 
thesi agit, et multum laudat Opusculum 
uod ex mss., de quibus agimus, concin- 
IL. Quapropter studiose ex scriptoribus 
iingula suis locis examinare conabimur. 
tthaeiv ocatio ex Evangelio cumobserva. 


Patrum : aliquot controversie ad San- 
ctantes. 


finibus Zabulon et Nephthalim, ut adimpleretur 
quod dictum est per Isaiam prophetam : Terra 
Zabulon et terra Nephthalim, via taris trans 
Jordanem, Galilea gentium, populus, qui sedebat 
in tenebris, vidit lucem magnam ; et sedentibus 
in regione umbre mortis lux orta est eis. » Recte 
Chrysostomus, hom.29, aut 30 in Mattheum, de 
verbis allegatis dicit : « Civitatem suam hic Ca- 
pernaum appellat : nam, queetulitipsum Bethleem 
fuit : que educavit. Nazareth ; que inhabitantem 
habuit, Capernaum. » Habitabat igitur Capharnai 
Jesus, ubi Mattheus procul dubio eum frequenter 
viderat, multaque audierat miracula, quee partim 
Capharnai, partim in locis vicinis patrata fuerant 


iadmodum desaneto Mattheeoinnotuerunt p ἃ Jesu, antequam ipsum vocabat, utrursum obser- 


jo, in quo sola Sancti vocatio cum secuto 
't deinde electio ad apostolatum enarra- 
tis tamen nonnullis, 408 generatim de 
postolis referuntur Mattheus ipse cap. 
-apharnai sanationeparalytici, Y 9 voca- 
im narrat his verbis : « Et cum transiret 
, vidit hominem sedentem in telonio, 
nomine, et ait illi : Sequere me ; et 
:utus esteum. » Marcuscap. it, Y 13 idem 
c modo : « Et egressus est rursus (Jesus) 
omnisque turba veniebat ad eum, et 
is. Et eum presteriret, vidit Levi Alpheei 
ad telonium, et ait illi: Sequere me, et 
»eutus est eura. » Dterque subjungit illa, 
sunt, quando in domo Matthei accua- 
sS. At satis erit, si de illo convivio dede. 
& Lucis, qui cap. v a Y 27 de vocatione 
onvivio ita loquitur : « Kt post hsec exiit, 
iblicanum nomine Levi, sedentem ad 
»t ait illi : Sequere me. Et relictis om- 
rens secutus est eum. Et fecit ei con- 
1ignum Levi in domo sua, et erat turba 
icanorum, et aliorum, qui cum illis erant 
ites. Εἰ murmurabant Pbariseei et Scribe 
:entes ad discipulos ejus : Quare cum 
et peccatoribus manducatis et bibitis ? 
lens Jesus, dixit ad illos : Non egent, qui 
medico, sed qui male habent. Non veni 
itos, sed peccatores ad poenitentiam. » 
yvangeliste de vocatione. 
allegata autem evangelistarum verba 
possumus, sanctum Mattheum fuisse 
j)rope civitatem Capharnaum ad mare 
ive Tiberiadis, alias lacum Genesareth in 
dictum, ubi erant solvenda vectigalia. 
us clare ait Y 1, Jesum venisse Caphar- 
que sanasse paralyticum, tuin rursum 
issum, et Mattheum sive Levi vocasse. 
vero dicit, Jesum venisse in civitatem 
ι nimirum tunc habitabat, ut idem Mat- 
. IV Y 13 testatur his verbis : « Cum 
lisset Jesus, quod Joannes traditus esset, 
Galilea : et relicta civitate Nazareth, 


ναὶ Chrysostomus, hom. 80, aut 3!. Date autem 
observationes sanatioque paralytici paulo ante 
facta ostendunt, quam inepte Julianus et Porphy- 
rius vocationem Matthei Christianis objecerint 
tanquam incredibilem, ut recte advertit S. Hiero- 
nymus in caputix Matthei, ubi illis plura respon. 
det. 

22. Vel sic tamen nihil detrahendum est prom- 
pte obedientie Matthei, dequa laudatus Chrysosto- 
mus ita ratiocinatur : « Ut didicisti vocantis pote- 
statem, sic disce vocati obedientiam. Neque enim 
repugnavit, neque dubitans dixit : Quid hoc est ? 
Num me hominem hujusmodi fraudulenter vocat ? 
Nam certe intempestiva fuisset hujusmodi humi- 
litas. Sed statim obedivit : neque petiit ut domum 
ire liceret, ut rem cum suis communicaret, quem- 
admodum etiam piscatores fecerunt. Ut enim illi 
retia, naviculam, et patrem, ita et hic teloniariam 
mensam et luerum reliquit, ut sequeretur, ad omnia 
paratum animum exhibens : et ἃ rebus omnibus 
seecularibus se statim abscindens, per obedientiam 
perfectam testificabatur, quam tempestive vocatus 
fuisset ». S. Basilius in Regulis fusius traetatis, 
interr. 8, magis etiam exaggerat promptam sequen- 
tis obedientiam, ita scribems : « Mattheus vero, 
cum ab ipso telonio surrexit. Damascaque secutus 
est, (nos docuit :) qui men usimni solom emolu- 
menta reliquit, sed pesscuila etimamz euasempsit, quae 
a magistratibus tum sai fxm esusasguineis suis 
impendebant, quod vectigalium razones reliquisse: 


D infectas. Antiquus asponyunus ad peceesidiam, cu: -s 


Epistola inter Opera S. Hieromymi eduionis Ma-- 
tianes habetur tom. V, eol. 146, observat ^5;am 
alia, ita loquens : « Matthaeus sedeus ad vl;n^»cm 
audit : Sequereme. Numquid prius, raíeci n.a «5. 
putavit, et reversus domum seem pa:s-s e 
lacrymas, preediorumque δυοαασααδεις, . - ue 
quam potuit Domini sequi vestigia, mis. — imi an 
prius onere liberaret ? » [18 quidam aucc - mang 
cum S. Basilio videlur iBSEBEEE, Pxccc, (QUEDA 
reddeundas sancto Matthese dipsmmpca. .— | 
bus pecunia, neo tamen dis lis mu:sas 
sollicitum. Verum es-euiia sou : 











168 


MENSIS SEPTEMBER. 


eeria et parum probabibe apparet. ae aiiis jam A telont: usibas serviebat " Sed Se tr o 


vica et, misi eam solam intecisamus de prompta 
voluntate ad farcienium qz 312:djab τεῖ Do ninas. 
eum satis no«ee post nih] mali avarum. ()no1i 
vero spectat ad. rationes offici masistrabbns rei- 
denis«, eonpeesre possumus, act: οὔ δαῖτ non 
fuisse Mat:buenm ad eas reddendas, quod fortasse 
pater iptus Alpbsws etiam tam viveret, ant, εἰ 
Matheus omrno eaput flamilue sue esset, et 
vectigalibus prefectas, Dominum eidem post pri- 
mam obedientiam manodasse, ut vel rapones eito 
redderet, vel eam curam al:eri demandare:. Corte 
eonvivium, quod ia. domo «ua Christo muli«que 
pubicanis exstruxit Matthseus, ebunde insinuat, 
Íps1m faxile in alios transfandere potuisse. qu:d- 
qnid obligationis ex officio contraxerat. 

23. Porro laudati Cbrysostomus et Hieronymus 
eum laude observant candorem et hc:militat^m 
S. Matthei, quod ipse in Evangelio professus «it, 
publicanuim se fuisse, uasasqne sit nomine suo 
magis vulgato, cum Marcus et Lucas ἴω τί ipsum 
nominent, dum scribunt vocationem ; Mattheum 
vero, dum eum lem apostolis annumerant. 51 idem 
fecisset Maths :pse, et similiter in. catalogo 
apostolorum publicarum se non nominasset. nulins 
deinde ex Exangel:o nescire potuisset, publicanum 
fuisse Mattheum, aut eumdem cum Levi. Audia- 
mus verba -ancti Hieronvmi : « Ceteri evangeli-te, 
jnquit, propter verecundiam et honorem Matthei, 
noluerubot eum nomine appellare vulgato, sed 
dizerunt, Levi; duplici quippe vocab'ilo fuit. » 
ipse autem Matiheeus secundum illud, quod ἃ Sa- 
lomone pr:weripitur : « Jesus accusator est sui in 
principio sermonis. » Et in alio loco : « Dic tu 
peccata tua, ut jastificeris ; Mattheum se et pu- 
blicanum nominat, ut ostendat legentibus, nullum 
debere salutem desperare, si ad meliora conversus 
sit, cum ipse de publicano in apostolum sit repente 
mutatus. » Eadem fereobservat Chrysostomus,qui 
adjungit etiam sequentia: « Cur porro dixit, ipsum 
sedisse in telonio ? Vocantis vim ostendens, quod 
cam nondum desttisset, et improbo telonio heere- 
ret, ex medii« ipsum malis extraxerit. » Et mox de 
officio publicanorum ita mentem suam declarat : 
« Hic autem lucrandi ratio impudentia plena erat 
ac petulantia, quaestus iniquus ac mercatura illibe- 
ralis. » Hinc S. Gregorius, hom. 24 in Evangelia 
advertit, Petrum quidem aliquando rediisse ad 
píscationem, sed Mattheum nunquam ad officium 
publicani periculo plenum. « Quia aliud est in- 
quit, victum per piscationem querere, aliud autem 
telonii lucris pecunias augere. Sunt enim pleraque 
negotia, que sine peccatis exhiberi aut vix aut 
nullatenus possunt. Quee ergo ad peccatum impli- 
eant, ad hrec necesse est ut post conversionem 
animus non recurrat. Laudatus Gregorius, lib. x viu 
Moralium in Job cap. 27 de magna sancti Mattheei 
mutatione ita loquitur : « Annon Mattheus in 
terra inventus est, qui, terrenis negotiis implicatus, 


B plaria. » Novissimus editor Operam "yan 


'orttodigem fori oom vaut: €x vs viles; 
quasi aentissimo glatte. ΕΙΣ: δ᾿ γὼ 
Dom:aes infijehu-a oenia trazsir-: en 
mcs prizs desoeetaeqae faera- pec worm, 
forts 5os!modum faetos es: 51 ^Pexipm 
menta. 

*&. (noi ab Neronvmmo τοῖα iom 
gem:no nomine apostob, qr Wabtes 
et Levi , at omnes passim am 
Evang»ha elariseme msmuast n 
Origenes. bb. 1 Contra Ceisum, 222 (ἢ 
habet: « Sit εἰ Levi pabbeamus, ^v iesag 
sit. AL mon fait Hie ex apostovorum sum 
juxta q:emdam Evange': secunizm 















rolas Delarue, tom. I. pag. 375 πὸ 4AJesná 
alios, ita seribens : « Levin ἃ Watfee is 
etiam Heraeleon hmreteus Vales 
Cl^mentem Alexandrinum rv Stromet μὲ 
inter recentiores Hugo Grot ns, man 
Calvinianosaliosq'1e heterodoxos omn δ 
de Origene. quod « L»vi δὴ Ἢ Mats 
prorsus hominem 6855 vleaie vain ü 
tione explanation's in Ep/stocam δὲ boum 
Verba ipsa Origenis ex antiqua *dcap ^us 
mum IV nove necdum habemw: sun be 
vat Origenes, multis duo au: *u fem mn, ' 
interque eos nominat Matthew, i erbe: | 
« Nam et Mattbmu: ipse refert àe* qu m 
transiret Jesus, invenit quemdam viris i 
telonium, nomine Matthseum. [ποδὶ πῆ ὦ 
dicit, quia eum transiret Jesus. qwuhi 
publicanum, nomine Levi, et dizit. Sus. 
Certum est autem. evangelistas non ewus 
minibus 2postolorum; sed quia mons ws 
vel ternis nominibus uti Hebreos, oswie 
que viri diversa singuli nominum vx£1l 
suere. » Hic non modo Matthzenm et Lodi 
declarant Origenes ; sed etiam ostenta 
esse, cum Lucas, uti et Marcus, idee» 
Levi narraverit. quod Matthaeus de se. (ὩΣ 
si Origenes, contra Celsum scribens, reve 
alium a Mattlieeo crediderit, postea rep 
usn sacre Scripture errorem correrzit. Àt 
Origenes allegata verba solum protulit & 
aut d'ctis Celsi, contra quem de re om: 
disserebat. Quod spectat ad Heracleoaen 
tium, relinquemus illis opinionem suam ! 
bilem, a variis jam refutatam, et perg 
aliam controversiam magis ambiguam. 
25. Recentiores Greeci, sive illi, qui m 
floruerunt, S. Mattheum existimant fra! 
S. Jacobi Alphai apostoli, sibique favent 
nonnullos e Patribus ; sed aliqui resistui 
neoterici. Henschenius noster διὲ 1 Maii e: 
sententiam Grecorum in S. Jacobo, si 
Maii, pag. 19, ubi pro illa sententia laude 
gium Basilianum, Synaxarium pervetus 


VITA S. ΜΑΤΤῊ ΕἸ. 


706 


tanum, Menma impressa et varios Á tinguentem ínter sanctum Judam Thaddeum apo- 


;. Greecorum, Nicetam Davidem Paphla- 
uli ix seriptorem, aliosque. Ostendit 
Yrysostomum et Theodoretum ejusdem 
| sententie, quia prior ínter apostolos 
(os publicanos Mattheum et Jacobum, 
nulla sit ratio cur dicamus Jacobum 
sse publicanum, nisi quod videatur 
r Matthei, alter vero utrosque dicit 
1s, quod similiter nulla ratione dicere 
i credidisset fratrem Matthei, qui habi- 
rnai : neque enim ullibi in Scripturis 
natus fuerit Jacobus Alphesi, aut quale 
e apostolatum gesserit. Papebrochius 
, VI Maii in Alpheo, quem utriusque 


stolum, et Judam fratrem Jacobi minoris. Si eo in 
loco visum est argumentum idoneum et summi 
momenti, ubitamen noa valebat, quia adhibebatur 
δὰ fratrem inquirendum, non debebat hio videri 
carens specie veri, cum adhibetur ad communem 
utriusque patrem investigandum : pater enim istis 
cognomentis in genitivo positis solet significari, ut 
Simon Joannis, id est filius Joannis, Jacobus 
Zebedei, id est filius Zebedei, non frater ; aut 
certe non produxit Tillemontius ullum exemplum 
fratris per tale cognomen indicati. 

27. Itaque minime contemnendum videri debet 
argumentum : neo credo, tale visum esse Tille- 
montio. At habuit aliam rationem negandi, fratres 


uit, pag. 354, eamdem amplexus est et p fuisse Mattheum et Jacobum Alphei, eamque, ut 


sententiam. Ratio Grecorum haud du- 
d Jacobus seque ac Mattheeus patrem 
lphreum, nec ulla sit ratio dicendi, 
» Alpheum patrem Mattheei, alium pa- 
i. Tillemontius in Mattheo agnoscit, 
um, Theodoretum, recentioresque Gree- 

in eam conspirasse sententiam, ut 
im et Jacobum Alpheei fratres erede: 
mbo dicuntur Alpheei utique fllii. Asse- 
1conica brevitate, nullam ea in re esse 
n. Tillemontii Laconismum adoptavit 
nitio preefationis sue in Mattheum, 
ie dicens, et locum Operis nostri vitiose 
apud Tillemontium, eodem plane modo 


existimo, noluitindicare. Sustinuerat, contra aucto- 
ritatem plerorumque Patrum, et contra satis clara, 
ut videtur, sacre Scripture argumenta, Jacobum 
Alphiei eumdem esse cum Jacobo fratre Domini. 
Quare cum certumsit, Mattheeum non esse fratrem 
Jacobi fratris Domini, non poterat amplius dicere, 
fratrem esse Jacobi Alphgii ; ideoque maluit argu- 
menta Henschenii contemptim abjicere, quam 
difficili responso iis satisfacere. Verum illum qu&- 
stionem tum hac de causa, tum ob S. Cleopham 
cum eadem connexum, examinavi in Dissertatione 
praovia, credoque me satis ostendisse sententiam 
Tillemontii nec cum sacris Litteris conciliari posse, 
et Patribus certo contrariam esse, ne nihil plane 


it ne legisse quidem videatarargumenta (. ex illa haberi possit contra germanitatem Matthtei 


in Opere nostro. 

idem brevitate dixero, ineptam 6586 
iontii orisim, quam adopta vitCalmetus, 
referre poterit, quia, sicut opinio majo- 
'um visa est ipsi carere veri specie, ita et 
1m istud omni videtur ratione destitu- 
ue ineptissimum. Nolim tamen solum 
ihil probare. Quare rationes latius vi- 
3 supra dictis breviter explico. Admittit 
s, sanoto Mattheo cognomen Alpheei 
ailiter a patre. Jacobus autein in omni- 
r apostolorum catalogis. id est, Matth. 
, Luc. vi, et Aot. rconstanter nominatur 
phei, nee unquam in saeris Litteris 
) designatur. Velim modo scire unde 
jen tam constanter habeat Jacobus, nisi 
rte nulla ratio dabitur idonea preter 
vero adverto, Alphrei nomen nullibi in 
ris reperiri, nisi ubi agitur de Matthaeo 
9 ἢ minime dicere possimus, nomen 
is commune : et bac de causa tanto 
»est,eumdem fuisse Alpheeum, qui pater 
Bi et Jacobi, prout Greeci omnes existi- 
Chrysostomum et Theodoretum. Ratio 
usque cognomine petita non debebat 
mbecillis videri Tillemontio, qui eadem 
nota 2 in sanctum Judam Jacobi, aut- 
,,Ubi disSeritcontra'Chrysostomum, dis- 


et Jacobi. Quero itaque rationem idoneam cur 
fratres esse nequeant Mattheeus et Jacobus Alpheei, 
et nullam plane invenio. Etenim cum Mattheus 
convivium Christo exstruxerit, cui cum multis pu- 
blicanis interesse dignatus est Dominus ; satis est 
verisimilo, quosdam ex convivis fuisse conversos, 
et ad Christi discipulatum pertractos, et nomina- 
tim Jacobum Alphei ea occasione secutum. Mur- 
murantibus de illo convivio Phariseis respondit 
Christus: « Non veni vocare justos, sed peccatores. » 
Cur igitur suspicari non possumus, in illo convi- 
vio aut illius occasione vocatum esse Jacobum Al- 
phei, qui in oatalogo apostolorum Matth. x sta- 
tim post Mattheum sequitur, quemadmodum etiam 
fit Act. 1? induobus alliis catalogis Thomas iis in- 
terponitur solus. Itaqueubique in catalogis aposto- 
lorum Jacobus Alphei sequitur non longe post 
Mattheum, ut verisimillimum fiat Jacobum non 
diu post Mattheeum a Christo ad sequendum fuisse 
vocatum. 

28. Dicet fortasse nonnemo, Mattheum et Jaco- 
bum Alphei nullibi in Evangelio fratres vocari, 
prout fratres subinde vocantur Petrus et Andreas, 
Joannes et Jacobus. Verum id nequit objici a Til- 
lemontio et Calmeto, nec ab ullis qui Jacobum 
Alphesi dicunt fratrem Jude Thaddsi. Si enim 
credant, hos fratres esse potuisse, etiamsi in ca- 
talogis apostolorum nunquam fratres vocantur : 


T61 


MENSIS SEPTEMBER. 


immerito idem negabunt de Mattheeo et Jacobo Al- Α bus apostolorum. Varia tamen referuntur 


phai. Imo non deerit ratio, qua horum germani- 
tatem omittere potuerint evangeliste. Nam Mat- 
theus ex proprio Evangelio notus erat, ut publi- 
canus. Quare si evangeliste Jacobum Alphei 
dixissent Matthei fratrem,  insinuassent simul 
publicanum fuisse, aut certe publicani fratrem. 
Atqui, utobservarunt Chrysostomuset Hieronymus 
Marcus οἱ Lucas, quando narrant Mattheei voca- 
tionem, ipsum Levi vocant, ne indicent, Mattheum 
fuisse publicanum. Cur igitur non potuerunt 
omnes de honore saneti Jacobi Alphei eque fuisse 
solliciti, ideoque silere fratrem fuisse publicani ? 
Sententia igitur Chrysostomi, Theodoreti et totius 
Grecorum Ecclesie, mihi admodum verisimilis 
apparet et probabilis, cum quia solido nititur ar- 
gumento ex utriusque apostoli cognomine Alphei 
deducto, tum quia nullas patitur difficultates. Cal- 
melus quidem in Dictionario Biblico duos statuit 
Alpheos, alterum sancti Matthei patrem, alterum 
patrem S. Jacobi Alpheei, eumque vult alio nomine 
Cleopham dictum. At respondeo, nullam esse ne- 
cessitatem statuendi duos Alpheos, aut dicendi, 
Cleopham alio nomine Alpheeum dictum, nisi illis, 
qui contra sanctos Patres Jacobum Alphe, cum 
Jacobo fratre Domini confundunt, minimeque du- 
bitare me, quin statim agnoscerent, fratres videri 
Mattheum et Jacobum Alphei, nisi hunc fratrem 
Domini esse vellent. 

29. Annum el mensem, quo contigit vocatio S. 
Mattheei, non inquiro, ne cogar questiones alias 
pertractare. De ordine solum, quo inter duodecim 
vocatus est, pauca libet dicere. Non fuit inter pri- 
mos vocatus sanctus Mattheus : nam certo prt&- 
cesserant Andreas, Petrus, Jacobus, Joannes, 
Philippus et Nathanael sive Bartholomeus, qui in 
omnibus quoque apostolorum catalogis numerantur 
ante Mattheum. De Thoma dubitari potest, fue. 
ritne ante, an post Mattheum, discipulis Christi 
annumeratus. Matthreus ipse Thomam sibi preepo: 
nit, et Act. τ, Thomas non solum Matthaeo, sed 
etiam Bartholomeo preponitur. Apud Marcum vero 
et Lucam in Evangeliis Thomas Mattheum sequi- 
tur. Itaque, cum vocatio Thome non sit exposita 
in Evangeliis, et modo preponatur modo postpo- 
natur Mattheo, plane dubium est et incertum, 
uter ex illis vocatus sit prior. Reliqui vero quatuor, 
nimirum Jacobus Alphegi, Judas Thaddeeus, Simon 
Chananeus, et Judas Iscariotes proditor, cum con- 
stanter in omnibus calalogis post Mattheum re- 
censeantur, eliam verisimiliter post ipsum sunt 
vocali, ita ut Mattheus videatur septimus aut 
octavus fuisse inter duodecim apostolos : in duo- 
bus enim catalogis se; timus ponitur, in aliis duo- 
bus octavus. Porro electio duodecim apostolorum 
& tribus evangelistis refertur non diu post vocatio- 
nem Matthei, pretermissa vocatione quatuor po- 
steriorum, uti et Thome. Deinde nihil particulare 
de S. Mattheo narratur in Evangeliis aut in Acti- 


apostolisomnibus generatim, videlicet quod( 
stus ipsos donaverit potestate expellendi dem 
infirmosque sanaudi, ac preclaris instructos n 
tis, ad predicandum per Judeeam miserit ; 4 
in ultima ccena cum Christo fuerint, exiveria 
ad villam Gethsemani, et deinde, eo caplo,f 
rint, quod Christum variis vicibus viderint; 
resurrectionem, et demum in ccelum ascende 
conspexerint, quod unanimiter in orationem 
veraverint cum Maria Matre Dei et aliis quibu 
ubi et Mathias Jude substitutus, doneci 
Spiritum sanctum acceperint. Heec certo ἐξ ἢ 
stolis generatim narrantur, et de saneto lá 
vera suot. Sio videtur de omnibus apostoli iz 


p narrari, carceri infectos fuisse ἃ principe sus 


tum, per angelum vero eductos ; iterumque qe 
et ciesos, atque ita dimissos. Post qure sob c 
tur, v. 44 : « Et illiquidem (apostoli) ibant gué 
tes a conspectu concilii, quoniam digni habite 
pro nomine Jesu contumeliam pati. Omni iz 
die non cessabant in templo et circa domo:ón 
tes et evangelizantes Christum Jesum. » Nitk « 
non &que certo de omnibus dicta. 

8 III. Evangelium scriptum : spectantiau à 

eraminantur. 

30. DeEvangelio persanctum Mattheum axe 
pto, priusquam Judeea excederet, aliisquoqw m 
tibus predicaturus, Eusebius, lib. m, ey. δὼ 
loquitur : « Mattheus cum Hebrreis primus ἐξα 


c predicasset,indead alias quoque gentesproiarm 


Evangelium suum patrio sermone conscile d 
quod presentie sue adhuc superesse niis 
scripto illis, quos relinquebat, supsii;is- 
nuat allegatis verbis Eusebius, δια rre 
sermone Hebraico, qualis tunc eni win uel 
Juda&os, non quidem puro et velusa, và war 
bil corrupto ex Chaldaico et Syriae, uips 
observarunt. Innuit preeterea, primum oaoane 
evangelistis scripsisse Mattheeum; mox eim uii, 
postea scripsisse Marcum et Lucam, a 6 
Joannem. Deinde eap. 38 hsec allegat Pipe. 
cum discipulis apostolorum vixerat de sapi. 
theo verba : « Mattheus quidem, inquit, Mns 
sermone divina conscripsit oracula : interpém 


D est autem unusquisque illa, prout potui. α 


sancti Irenei laudatus Eusebius, lib. v, ἐμ τὰ 
Mattheo adducit hoc modo : Mattheus, iK 
apud Hebreos propria eorum lingua consed 
Evangelium edi.lit, dum Petrus ac Paulu: ke 
Christum predicarent et Ecclesie fondiss 
jacerent. » Data verba leguntur apud lreeee 
lib. 11 Contra hareses, cap. 1, ubi similiter insi 
primum inter evangelistas fuisse Mattheum Ἢ 
alias non careant aliqua difficultate pro esp 
Evangelii a Mattheeo scripti, ut postea videbis 
Adducit Eusebius, lib. τι, cap 95 etiam verixli 
genis, dicentis ex traditione, « primum sei 
Evangelium scriptum esse a Mattheeo,... qui à 


ΥἹΤΑ S. ΜΑΤΤΗΕΙΙ. 


ΤΙ 


) sermone conscriptum Judeis ad fidem A fatetur consensum antiquorum his verbis : « Magna 


s publicavit. » 
Hieronymus in Catalogo scriptorum ec- 
corum de sancto Mattheo itahabet : « Mat- 
jui et Levi, ex publicano apostolus, primus 
ἃ propter eos, qui ex Circumcisione (id 
Judeeis) crediderant, Evangelium Christi 
is litteris verbisque composuit. Quod quis 
n Grecum transtulerit, non satis certum 
ro ipsum Hebraicum habetur usque hodie 
riensi bibliotheca, quam Pamphilus martyr 
ssime confecit. Mibi quoque a Nazareis, 
ereea urbe Syrie hoc volumine utuntur, 
indi facultas fuit.In quoanimadvertendum, 
bicunque evangelista, sive ex persona sua, 
persona Domini Salvatoris, veteris Scri- 
estimoniis abutitur, non sequatur Septua- 
anslatorum auctoritatem, sed Hebraicam. E 
llasunt:«Ex Egypto vocavi Filium meum. » 
uoniam Nazareus vocabitur. » Chrysosto- 
m. 1, in Mattheeum de iisdem heec scribit : 
lur porro, Mattheum, aecedentibus ro- 
sque Judteis,qui crediderant, ea quee verbis 
at, litteris descripta iisdem reliquisse, et 
» Evangelium scripsisse. ldem, hom. 4, 
, primum ex evangelistis scripsisse Mat- 
Sanctus Augustinus, lib. 1 De consensu 
istarum, cap.2,ceteris consentit de scripto 
| ἃ Matthieo Evangelio, et desermone,quo 
nscripsit, ait : « Horum sane quatuor solus 
1s Hebreo scripsisse perhibetur eloquio. » 
liis,qui idem afflmrmant, solum addo verba 
1anii Heres. 51, cap. 8, ita soribentis : 
emus igitur primus Evangelii scribendi pro- 
nactus est, ut diximus; idque ei jure 
»ontigit. Oportebat enim, eum ipsum, qui 
iliandam humano generi salutem advene- 
Jue ita dixerat: « Non veni vocare justos, 
catores ad poenitentiam : « ad eorum, qui 
j erant exemplum, ei homini potissimum 
nde salutis munus injungere, qui ab innu- 
eccatisconversus, et a telonio suscitans fue- 
se ab omni scelere et injustitia revocarat; 
o, quanta sibi esset adventu Christi huma- 
Jllata, mortales discerent... Hic igitur Mat- 
lebraicalingua scripsit ac presdicavit Evan- 
» eic. 
3 scripto per Mattheum Evangelio, et qui- 
itequam alii evangeliste scriberent, con- 
nt posterioribus saltem seculis ita omnes, 
esse non sit plura de iis dicere. Verum, 
:unque etiam sit auctoritas et antiquitas 
consentientium, scriptum fuisse sermone 
:0, fuerunt heterodoxi nonnulli, qui illam 
mmunem Patrum sententiam oppugnare 
bitarunt, et existimare maluerunt, Grece 
criptum fuisse Evangelium a Matthaeo. In- 
est Samuel Basnagius, qui in Annalibus 
-ecclesiasticis ad annum Domini 64, num. 13 


antiquorum omnium conspiratio est, Hebraico 
sermone Evangelium Matthei fuisse vulgatum. » 
Tum subdit: « Que eruditis bene multis etiamnum 
arridens traditio, non sequis sane auribus a nobis 
auditur. » Fatetur igitur Basnagius, ne equis qui- 
dem auribus ἃ se audiri, quod toti placuit antiqui- 
tati. Audiamus ac de re judicium alterius hetero- 
doxi, videlicet Guilelmi Cave in Zistoria litteraria, 
8886. 1, pag. 6, in S. Mattheo : « Et quidem Histo- 
riam suam evangelicam Hebraice scripsisse, inquit, 
miro saneconsensu tradunt veteres, adeo ut totius 
pene antiquitatis testimonio refragari hec in re 
nefas sit. » At ego non expendam, quante sit te- 
meritatis a tota anliquitate sacra recedere, cum 


B noverim heterodoxos id facere solitos in rebus 


multo gravioribus ; sed solum examinabo, anejus- 
modi sint rationes Basnagii, ut nate sint prudens 
ingerere dubium: alios vero, qui ante aut post 
Basnagium simili modo antiquam sanctorum Pa- 
trum sententiam rejecerunt, prorsus relinquam 
indictos, ne disputatio fiat prolixior quam sit 
necesse, et quia. omnium opera ad manum non 
habeo. 

33. Accipe igitur, lector, objectiones Basnagii: 
Fons, inquit, traditionis hujus Papias, pertenuis 
ingenii credulusque scriptor... Tenet et fama 
Pantenum in India Evangelium Matthei reperisse, 
quod Bartholomeus Hebraicis litteris conscriptum 
reliquerat, quod ad predicta usque tempora ser- 


( vatum esse memoratur. Pigmentis Eusebio inco- 


gnitistraditionem istam Hieronymo armari placuit : 
Pantenus, inquit, Matthei Evangelium, Hebraicis 
litteris scriptum, revertens Alexandriam secum re- 
tulit. Hec Basnagius pro sua in sanctos Patres 
reverentia, ne dicam, stulta confidentia. Omnes 
Patres in errorem pertrectatos ἃ Papia innuit, Pa- 
piamque pertenuis ingenii scriptorem dicit, ut in- 
sinuet, ipsum quoque facile ea in reerrare potuisse. 
At Papias, qui cum discipulis apostolorum vixit, 
ab iisque petere solebat quid Andreas, quid Pe- 
trus, quid Philippus, quid Thomas, quid Jacobus, 
quid Joannes, quid Mattheus, quid ceteri Domini 
discipuli dicere solebant, ut ipse loquitur apud 
Eusebium lib. t1, cap. 38, saltem satishabebat in- 
genii ad interrogendum, quo sermone Evangelium 
suum scripsisset Mattheeus, et satis bone fidei et 
judicii ad illud enarrandum, sicut ab apostolorum 
discipulis non raro, et subinde etiam cum filiabus 
Philippi conversatus, cognoscere posset, quo ser- 
mone in scribendo usus fuisset. S. Mattheus, He- 
braicone an Greco, quo Papias ipse utebatur, 
multo tenuioris judicii merito videbitur, quam 
ingenii fuerit Papias. Quapropter auctoritas Papite 
nequaquam contemnenda est in re tam facilis 
cognitionis, sed potius maximi facienda ob viri 
antiquitatem, presertim cum eidem nullus con- 
tradixerit: neque enim deerant alii scriptores 
ecclesiastici, qui contradicere poterant, si falsum 


T 


MENSIS SEPTEMBER. 


dixisset. Vel sic tamen existimare non debemus, À ptos fuisse Patres, idque ab illis sumptum pro 


ex solo Papis testimonio profluxisse omnia qus 
de Hebraico Matthei Evangelio Patres tradiderunt, 
ut infra ostendam. 

84. At prius elucidabo argumentum, quod ex 
invento per Panteenum Evangelio habetur. Floruit 
Pantenus insigni eruditionis fama, et schole 
Alexandrine preefuit ineunte seculo ur. Hunc ad 
Indos profectum ait Eusebius, lib. v, cap. 10, 
ibique invenisse relictum ἃ S. Bartholomeo apo: 
stolo « Matthei Evangelium, Hebraicis conscri- 
ptum litteris. » At non addit, istud ἃ redeunte 
Panteno Alexandriam portatum, sed solum dicil: 
«Quod quidem ad preedicta usque tempora serva- 
tum esse memoratur, » id est, usque ad tempora 
Panteni. S. Hieronymus in Catalogo seriptorum, 
cap. 36, plusculum asseruit, quando scripsit de 
Pauteno, « Quod Hebraicis litteris scriptum. re- 
vertens Alexandriam, secum delulit. » Hec Hie- 
ronymi pigmenta Eusebio incognita vocat mode- 
stissimus Basnagius. At ego non video cur plusculja 
de his cognoscere non potuerit Hieronymus, quam 
scripta erant ab Eusebio. Certe admodum  verisi- 
mile est, non relictum in India a Panteno Evan- 
gelium Hebraicum, sed Alexandriam delatum ; 
idque vel ex Commentariis Panteni ipsius, vel 
aliunde didicisse Hieronymum. Undecunque autem 
id sanctus doctor intellexerit, tante fuit integri- 
tatis, ut dicenti fidem habere oporteat, et non 
nisi persummamimpudentiam dicere possimus, ab 
Hieronymo id fuisse confictum. Jam vero si Pan- 
tenus in India invenerit « Evangelium Matthei; 
Hebraicis litteris scriptum, » in hoc Eusebius Hiero- 
nymusque consentiunt; fuerat igitur Hebraice ἃ 
Mattheo scriptum, ut communi consensu Patres 
affirmant. 

35. « Multis vero de causis, reponit Basnagius, 
veterum ea traditio fidem a nobis non impetrat. » 
Causas igitur examinemus. « Primum omnium, 
inquit, Patrum nullus est, qui certe certoque te- 
stetur, se manibus oculisve trivisse Matthei He- 
braicum illud Evangelium, quod tamen a Christia- 
nis Hebreis descriptum ad legendum, ubique 
Jocorum, qui Hebraice sciebant, dispersum fuis- 
set. » Hoc primum Basnagii argumentum. Objicit 
secundo, sancto Hieronymo in emendando Evan- 
geliorum textu Latino non preeluxisse Hebraicum 
Mattheei exemplar, sed Grecum. Tertio late probat 
linguam Grecam fuisse magis vulgarem et longe 
pluribus gentibus usitatam, quam Hebraicam, in- 
deque inferre nititur Mattheum debuisse potius 
Greece quam Hebraice scribere, cum apostoli 
essent jussi docere omnes gentes. Quartoobservat 
usum videri Mattheum lingua tunc Judeis usitata, 
non veteri puraque lingua, si Hebraice scripsit. 
Suspicatur tamen Patres cogitasse de lingua pura 
Hebraica: « Ex quo intelligitur, inquit, in veterum 
ea de re testimonio non multum esse presidii. » 
Quinto suspicatue Evangelio Nazareorum dece- 


thentico Matthaei. Sexto demum ait. Matthei 
tographum diligentissime fuisse custodiendua 
Ecclesia Hierosolymitana, si in gratiam Judga 
Hebraice scripsisset Mattheus; noo fuisse δὲ 
conservatum, nisi Evangelium Nazareeorum, : 
que suspicatur fuisse nonnisi antiquam versia 
ex textu Greco Matthaei factam. Hee sunt tà 
aut imaginationes Basnagii, qui non dubitat h 
frequenter erroris arguere, ut somniis suis s 
bilitatem aliquam conciliet. Itaque videam, 
tantum fuerit Basnagii acumen, ut ipse a 
perspicere potuerit, qua doctissimis Palriba ; 
et tempore rebus disputatis longe propinqui 
in mentem non venerunt ; et ad argument ix 


B qu& brevitatis causa summatim tantum pr 


discutienda aggrediamur. 

36. Respondeo igitur primum Basnagn e 
mentum absolutefalsum esse ; nam S. Hieron 
num. 31 laudatus, et mox uberius laudan 
testatur Hebraicum S. Mattheei Evangelium s 
disse interpretatum esse, idemque affirmat, 
illud fuisse Origeni, et visum a Pantleno. 4c 
studiose lector, alium ex S. Hieronymo i 
ex Epistola ad Damasum de duobus filis i 
olim erat 149, in editione Veronensi est 3}: | 
nique Mattheus, inquit, qui Evangelium lex 
sermone conscripsit, ita posuit: Hosansabaa 
id est, Hosanna in excelsis. » Quomodo rri 
braica Mattheei recitat, si Evangelium ips ἢ 
braicum non viderit? Ad secundum reae 
sanctum Hieronymum non correxise bras Le 
tinum ex Hebraico, sed ex Greco, qua sm ev 
certus de integritate et puritate tens hine, 
quam Greci. Ad tertium dico asia vn 
magis fuisse Matthei tempore qan ream 
quam Hebraicam, in mundo : seà*agan ὃι 
braicam fuisse Judeorum. Quapropit, eum Or 
stus Dominus voluerit ut apostoli primum 
dicarent fidem Judeis, deinde gentibos, ut rm 
fecerunt: sic erat congruum ut primum Ens 
lium in gratiam Jude&eorum soriberetur, d am 
quenter eo sermone quem omnes intelhaim 
certe in Judea. Quod quarto  irreverenter ὧδ! 
Patres, certo falsum est de Hieronymo, Eje 
nio, Origene, Panteno, Papia, Eusebio, qui «t 
ignorabant, aut ignorare poterant, qualinras 
rentur Judei,quando Evangelium scripsii sini 
Mattheus. Imo nullus, opinor, Patrum erste 
vit, alia lingua Hebraica usum esse Matiham 
quam usitata suo tempore. Quod vero dm 
quinto et sexto objicit Basnagius de Eva 
Nazareorum, paulo prolixius explicandum! 
quia ad propositum nostrum spectat, αὶ 
expositione ad alias quoque dubitationes reg 
debo. 

91. De Evangelio Nasareeorum, quod i 
vocat juxta Hebreos, non raro loquitur sax 
Bieronymus, et varia ex illo adducit locis πὶ 


ΤΊ 


MENSIS SEPTEMBER. 


num reddidit, et post examen tam exactum, judi- Α tumest, primumexomnibus evangelistis scripsi 


cavit cum S. Epiphanio, ipsum esse Matthzmi 
Hebraicum, sed aliquot locis corruptum, ideoque 
debita auctoritate carens ; Basnagius vero, qui 
nunquam illud vidit, contendit Evangelium illud 
meram fuisse versionem ex Greco Matthei textu ; 
id, inquam, contendit contra omnium Patrum 
auctoritatem, et sine ullo vetusti scriptoris testi- 
monio. Ego sane non capio quo illud judicio co- 
gitare potuerit, qua fronte ausus fuerit edicere ; 
quandoquidem tantum non aperte pronuntiat, 
rectius judicare se potuisse de Evangelio nunquam 
viso : quam doctissimum Hieronymum de eodem 
frequenter perlecto collatoque cum Grecis et Latinis 
exemplaribus. 


et Evangelium composuisse, priusquam er Jy 
discederet ad preedicandum aliis gentibus. S , 
neus lib m Contra Hasreses, cap. 1, viá 
scriptionem Evangeliorum serius figere, m 
reliqui Patres, nisi verba ipsius alio senso ha 
exponi valeant. Latina interpretatio in ed 
novissima sic habet: « Ita Mattheeus in Bes 
ipsorum lingua scripturam edidit Evangelia 
Petrus et Paulus Romee evangelizarent, eis 
rent Ecclesiam. » Omnibus certe Patribusag 
rius erit Ireneeus, si ita sit explicandus uw, 
tempore scripserit Mattheus, quo Bome Em 
lium  preedicabant Petrus et Paulus. At uq 
noluisse Ireneum id indicare, sed solum inim 


41. Ne lamen nihil videretur ex antiquis alle- B quinam essent auctores Evangeliorum, φὰς 


gasse Basnagius, locum adducit ex Epiphanio 
Heres. 30, cap. 3, ut probet Novum Testamentum 
ex Greco fuisse Hebraice redditum. Afferam ego 
locum integrum quem ille medium, recitavit, ut 
videat lector hunc ipsum esse Baszagio maxime 
contrarium. « Etenim, inquit Ephiphanius, vere 
illud affirmare possumus, unum ex omnibus Novi 
Testamenti scriptoribus Mattheum Hebraice ac 
litteris Hebraicis evangelicam historiam texuisse. 
Nec defuere qui de Joannis Evangelio confirma- 
rent, illud Hebraice translatum  Tiberiade in 
Judaeorum gazophylaciis asservari et in secretio- 
ribus quibusdam penetralibus recondi : id quod 
nonnulli mihi, qui se ad Christi fidem e Judaismo 
transtulerant, accuratissime declararunt. Imo et 
apostolorum Actus in Hebraicum sermonem per- 
inde conversos e Greco iisdem in thesauris haberi 
multorum sermone percrebruit : et qui nobis ista 
narrabant, iadidem Christiane amplectende fidei 
Occasionem acceperunt. » Hec Epiphanius. Ex 
eo autem loco discere debebat Basnagius, Patres 
distinxisse inter libros primum Hebraice scriptos, 
et illos, qui ex Grecis redditi sunt Hebraici ; et 
longeaccuratiores esse in factis enarrandis, quam 
ut ipsorum auctoritatem temere abjicere oporteat. 
Nam ex allegato loco inferre etiam Matthei Evan- 
gelium ex Greco Hebraicum esse redditum, id 
amentis potius est, quam ratiocinantis. Quale etiam 
est, quod addit, ex antiquissima versione Hebraica 
ortam esse traditionem de scripto Hebraice Evan- 
gelio. Nisi enim Patres omnes intolerabili fastu 
velimus contemnere, ne suspicari quidem poteri- 
mus, adeo omnes fuisse deceptos, ut neque anti- 
quissimi et apostolorum temporibus proximi scire 
potuerint qua lingua in scribendo usus fuerit Mat- 
theus, necdoctlissimi illorum, lingueque Hebraice 
peritissimi, (quales fuerunt certo Hieronymus et 
Origines, imo et Epiphanius) deprehendere volue- 
rint, ex Greco Matthei usum est Evangelium 
Hebraicum, quod habebant Nazareei. Verum plus 
quam satis de ineptiis Basnagii. 

42. De anno, quo sanctus Mattheus Evangelium 
conscripsit, nihil certi affertur. Illud tamen cer- 


vero traditionis Romanes Ecclesie, eaque dm 
sic locutum esse. Certe heereticos in illo lie 
futat ex traditione primum Romans Ex 
cujus auctores Petrum statuit et Paulum; 
Scripturis Novi Testamenti, ex quibus prie 
dicit Evangelium Matthaei. Et sane tertus (re 
non est necessario exponendus eo senso, stia 
gelium eodem plane tem pore scriptum dieatz; 
Petrus et Paulus Rome  preedicarunt. Verbix 
litterali explicatione subjungo : Ὁ pi» δὲ εὶς 
ἐν τοῖς Ἑθραίοις τῇ ἰδίᾳ διαλέκτω αὐτῶν ma 
φὴν ἐξήνεγχεν Εὐαγγελίον, τοῦ [epe zm 3 
Παύλου ἐν Ῥώμῃ εὐαγγελεξομένων xxi ιαώσνι 
τὴν ᾿Εχαλησίαν. « Mattheeus quidem is Bei 


C Propria ipsorum lingua et scripturas ph 


Evangelii, Petro et Paulo Romee eranplzuda 
et Ecclesiam fundantibus. » Hee vere ab δ' 
possunt intelligi, ut sanctus Ireneusmhiniám 
utrumque eodem tempore factum. Jilehbe 
magis difficulter exponi posse πῆξ iei uot 
sequentia dereliquisevangelistis,neuwierdeet 
illos omnes scripsisse post mortem Ss. Pere 
Pauli, nisi textus sit corcuptus, ut suspiatr Ti- 
lemonitus, tom. II, nota 3 in sanciam lem 
Quidquid sit, si ea sit sancti Irensi seimás, 
qualis apparet, malim credere, ipsum missae 
disse ad exactam illorum omnium chrosdua, 
quod illa ad propositum ipsius parum condwst 
quam ad res ipsas quas sibi habebatpropostid 
sic reverenter ab ipso recedere, quam armis 
omnibus. 

43. Baronius in Annalibus scriptum ἘΜῈ 
Evangelium refert ad annum Christi &1; sed, ca 
illum numeret Caii imperatoris tertium, dege 
tur ex chronetaxi Pagii, et aliorum anno m 
Christiane tricesimus nonus. Laudat Baronimg 
designato anno Caii tertio Chronicon Eesthi.t 
quo illud legitur, prout editum Latine eru 8$ 
Baronium. At, quemadmodum observavit Ti 
montius, non leguntur ea in editione Grec. 8 
in Latina Scaligeri, neque etiam in Chroaieli 
tino ms. Eusebii, quod servatur in Museo noli 
Quare saltem dubitari potest an id nunquaa 


VITA S. MATTH.EI. 


1178 


;vangelio scripserit Eusebius, vel etiam A rum, qui aut sancto Joanni apostolo, aut sancto 


lieronymus ; etconsequenter multo etiam 
est, an illo anno fuerit conscriptum. 
ius, tom. IL in Indice chronologico tam 
1em apostolorum quam Evangelium Mat- 
; eirca annum 36. Alii malunt fateri, 
sse incertum, prout annus divisionis 
um nequit certis assignari argumentis. 
sad 15 Julii de divisione apostolorum 
t, ibique ea fixaanno ere vulgaris qua- 
) secundum  chronotaxim  Henschenii 
a Christi Domini obitus figitur sub con- 
iorum Geminorum, sive anno 29 ere 
ta ut duodecimo post Christi Ascensionem 
itur apostolorum divisio. Videri poterunt 


Paulo, aut sancto Barnabee, aut sancto Luce, aut 
ipsi Matthaeo versionem Greecam attribuerunt, teste 
Calmeto in prefatione ad Mattheum, pag. 96. 
Nam auctor Synopsis, etsi forte non sit Athana- 
sius, saltem eruditus admodum fuit, et antiquior 
videtur aliarum sententiarum patronis. Verum, 
quisquis fuerit interpres, certum videtur, inter- 
pretationem Greecam apostolorum tempore esse 
factam. 

45. Theodorus lector, lib. 11, pag. 557 editionis 
Valesii in Zenone hec scribit : « Barnabee apostoli 
reliquie in Cypro sub arbore siliqua reperte sunt. 
Super cujus pectore erat Evangelium Matthei, 
ipsius Barnabee manu descriptum... Id Evangelium 


livisione apostolorum, et Diatriba Hen- p Zeno deposuit in palatio, in ede S. Stephani. » 


itetomum I Aprilis ; neque enim hiclocus 
repetam alibi disputata. Dixisse sufficiat, 
m tempus a Mattheo scriptum fuisse 
m, aut paulo ante, priusquam separati 
stoli. 

o incertum eeque est, quis primus fuerit 
Grecus Evangelii secundum Mattheurn. 
isancto Athanasio vulgoattributa, tom. Il 
jancti Athanasii editionis Montfauconi, 
heec leguntur : « Evangelium secundum 
rab ipso Mattheeo Hebraico dialecto con- 
est, et editum Hierosolymis, interpreta- 
ist ἃ Jacobo fratre Domini secundum 
[ui et primus Hierosolymorum episcopus 
is est a sanctis apostolis. Non placet heec 
Tillemontio nota 2 in Mattheum. Primo 
lum legi in additione Synopsi adjecta. At 
gat rationeim, cur existimet, illa non esse 
ynopseos partem: nec ego ullam invenio 
tfauconum. Secundo ait, vocem Grecam 
posse exponi eque de nuda explica- 
m de translatione in aliam linguam. Vere 
le voce Greeca libeas agnosco ; sed cum 
omnia et paulo post sequentia ostendant, 
nslatione in linguam Grecam, non est 
atailla objectio, autjustasuspicio, vocem 
elligendam : nam eadem vox frequenter 
e translatione in aliam linguam, deeaque 
agitur. Tertio ait Tillemontius : « San- 


Plura de his scribit Alexander monachus Cyprius 
in Actis sancti Barnabe, apud nos editis ad 11 
Junii. Nam pag. 450, sanctus Barnabas dicitur 


apparuisse Anthemio Salamins episcopo, eique 


indicasse ubi depositum esset corpus suum cum 
Evangelio sancti Matthei. Verba nonnulla, que 
sanctus Barnabas Ánthemio dixisse scribitur, huc 
transfero: « Sub urbore siliqua effodias : speluncam 
enim atque arcam invenies, quoniam illic totum 
corpus meum conditum est, et Evangelium manu 
propria scriptum, quod a sancto apostolo et evan- 
gelista Matthaeo excepi. » Et mox corporis inventio 
refertur, et de Evangelio additur : « Invenerunt 
etiam Evangelium supra Barnabe pectus impo- 


C eitum. » Deinde vero, cum Anthemius rem gestam 


exposuisset Zenoni imperatori, et obtinuisset, ut 
Cyprus non subesset patriarehe Antiocheno, pe- 
tiit vicissim Zeno, ut ad se mitteretur inventum 
Matthei Evangelium. « Assensus est ejus petitioni 
episcopus, ait Alexander, num. 44, et quemdam 
ex iis, quos secum habebat (Constantinopoli), una 
cum fidelissimo imperatoris ministro episcopum 
mnisit, qui Evangelium illud in urbem Constaati- 
nopolim attulerunt. Erant autem libri tabelle 
thyinis lignis composite. Evangelium illud impe- 
rator in manumsumpsit, et deosculatus est, auro- 
que multo exornatum in palatio suo reposuit, ubi 
ad hodiernum usque diem servatur, et in magna 
quinta Pasche feria quotannis in palatii oratorio 


bus, cui cura de Judeis Hierosolymitanis D Evangelium ex eo libro recitatur. » Hec lectio 


nissa, is erat inter omnes apostolos, cui 
it opportunitas et necessitas transferendi 
1m sancti Matthei in aliam linguam. » 
jn video, quis apostolorum id officium 
portune et commode obire potuerit. Nam 
manebat Hierosolymis ; apostoli omnes 
proficiscebantur provincias, nec scire po- 
uandiu in singulis civitatibus aut etiam 
8 manerent. Habitanti autem in una con- 
vitate commodius est librum scribere aut 
ri, quam de civitate ia civitatem trans: 
lerpetuo peregrinanti. Itaque illa senten- 
| non minus verisimilis est, quam alio- 
PaTROL. GR. CXV. 


demonstrat, Greece scriptum fuisse istud exemplar, 
cum sola lingua Greca Constantinopoli esset vul- 
garis; indeque confirmatur, versionem Gecam 
apostolorum tempore factam esse. 

46. Papebrochius noster in Adnotatis ad verba 
jam data apparentis Barnabae observat sequentia : 
« Nativus verborum sensus videtur esse, quod Bar- 
nabas Evangelium, primitus Hebraice editum, 
propria manu exceperit ex ore ipsiusmet sancti 
Matthaei, illud Greece dictantis, et secum tulerit, 
sicut etiam fecisse dicitur sanctus Bartholomeus 
(de Hebraico nimirum), plures forsitan alii, uno 
eodemque tenore et tempore, citra ullam diíferen- 

25 


VITA S. MATTHJEI. 


782 


icti Maltheei exstare habet ex tradi- A Candaces regine fuisse /gypto proximum et eon- 


pum (et litteris missionariorum 
n laudet) Corneliusa Lapide cap. 3 
θαι). Regnum illud Ethiopie, 
*, alii Sennar nominant, situm est 
etregnum hodiernum Habessiniee. 
» in Historia /Ethiopica, lib. 1, 
num Sennar esse partem veteris 
re in Dictionario geographico Sen- 
n regno Nubie idem facit. Verum 
ad propositum nostrum latius id 
est indicasse regnum Sennar esse 
ntrionali /Ethiopie et proxima 
em quoque /thiopite parteaposto- 
1s regnasse Candacen reginam, cu- 
sancto Philippo diacono baptizatus 
igitur ex dictis 84 ; at rursum non 
latius aut minus late regnaret. 
| illorum, qui existimant in illa 
predicasse sanctum Mattheum, 
probabilis apparet et verisimilis : 
ma erat Romano imperio ex parte 
ia eunuchus regine Candaces erat 
'illius conversione certo constabat 
"uia ecclesie sancti Matthaei, ibidem 
int populi antiquam traditionem, ac 
riptores testantur thiopiam fuisse 
atam ; neculla regio magis proprie 
ocata, quam illa, eti nomen AEthio- 
mnes geographi antiqui. 
jen ea opinio displicuit Tillemon- 
ita? in Mattheum, allegata opinione 
le, quam Florentinius retulit potius, 
st, rotunde edicit non predicasse 
um in JEÉthiopia septemtrionali. 
ir secutus est Tillemontium. Unica 
eaque ex errore nata, hec est, 
eptemtrionalis,et /Egypto proxima, 
dem Christianam, nisi seculo 1v per 
. Promittit autem uterque id se 
Vita sancti Frumenti. Verum non 
revitate respondere, ex sola igno- 
profectam esse utriusque objectio- 
'num Habessinie confuderint cum 
mtrionali ; historiam vero sancti 


terminum, eum Candace aliquando sine transitu 
alterius ditionis in 4gyptum ex regno suo ererei- 
tum duxerit, et rursum Romani similiter ditionem 
ipsius invaserint ex /Egypto. Qua igitur ratione 
negare potuit fidem in /Ethiopia septemtrionali 
predicatam fuisse ante seculum iv ? 

52. Audiamus modo, qua ratione Tillemontius 
probet in Frumentio, tom. VII, nota 2, fidem non 
fuisse predicatamin &thiopia septemtrionali ante 
seculum iv. Sanctus Frumentius seeculoiv, testibus 
Rufino lib.x, cap. 9, Socrate aliisque,fidem annun- 
tavit gentibus, quos illi vocant Indos ulteriores, et 
quibus fldem ante nunquam preedicatam fuisse 
testantur. Ex litteris vero Constantii imperatoris 


B apudsanctum Athanasium in Apologia ad Constan- 


tium, tom. I, pag. 315, ostenditur Frumentium 
fuisse episcopum Auxumitanum sive Axumitanuth 
in /Ethiopia. Per Indos igitur intelligendi sunt 
A&thiopes, et consequitur, ut his fidem nunquam 
ante seculum rtv predicatam fuisse dicamus. Re- 
spondeo totum hoc ratiocinium tolerabile futurum, 
si Axuma esset in /Ethiopia septemtrionali. Verum 
Axuma est in Habessinia, cujus olim fuit metro- 
polis, nec est in parte septemtrionali /Ethiopes, de 
qua disputamus. Totum regnum Sennar, ut bodie 
vocatur, sive Nubiense regnum, aut regnum Me- 
roes, ubi olim regina Candace late imperabat, inter 
JEgyptum et Auxumense vel Axumense regnum 
est intermedium, sicut modo regnum Sennar Ha- 


c bessiniam inter et /Egyptum jacet. Quapropter tale 


est omnino argumentum Tillemontii, acsiquis pro- 
basset fidem non fuisse predicatam in Frisia ante 
seculum vii, indeque inferre vellet eamdem non 
fuisse ante dictum seculum in Gallia predicatam. 
PrincepsAuxume, apudquem tempore Constantii 
et Athanasii fldem predicavitsanctus Frumentius, 
poterat quidem pacem eum Romanis aut inimicitias 
exercere, quia dominabatur ad sinum Arabicum ; 
sed alias longe aberat a finibus imperii Romani; 
sed hec latius examinanda venient in sancto Fru- 
mentio ad 21 Octobris, ubi simul inquiretur, an 
recte India vocata fuerit regio per sanctum Fru- 
mentium conversa. 

53. Quod argumentum Tillemontii uteumque 


non obstare sancti Matthei predi. p evincit, et latius probat Jobus Ludolfus in Historia 


pia septemtrionali, ut potius hec 
similior flat ex illa hietoria. Prius- 
gumentum ipsius discutiam, lubet 
re quam belle secum ipse coheereat. 
xm. lI in S. Philippo diacono, expo- 
αἱ regince Candaces, quem Philippus 

Christianam docuit et baptizavit. 
bisanctum lreneeum, lib.iit, cap. 12, 
um Hierosolymitanum Cat. 17, Hie- 
»bium ahosque, docentes, eunuchuimn 
jam fuisse missum ad predicandum 
isque assentitur, aut certe non con- 
jntius. Atqui certum est, regnum 


J&thiopica sive regni Habessinorum, lib. un, cap. 2, 
fidem Apostolorum tempore predicatam non fuisse 
in regno Auxumitarum sive Habessinorum, magis 
verisimilem facit predicationem S.Matthei in Ethio- 
pia Jgypto contermina. Hinc laudatus Ludolfus in 
Annotatis ad lib. i1, cap. 2, pag. 280 ex Historia 
AEthiopica Balthasaris Tellezii, quam  frequentis- 
sime laudat, hsec adduocitet sequitur verba : « Quod 
nonnulli dicunt sanctum Mattheum Evangelium 
predicasse in Ethiopia, res inter Habessinos nova 
est, et fundamento caret. Cum religiosi nostri illis 
ex historiis nostris id narrarent, responderunt (et 
quidem: reote, ait Ludolfus) hoeintelligendum- esse 


788 


MENSIS SEPTEMBER. 


de &&thiopia inferiori (scilicet et proprie dicta,addit A Fortunatus, Eucherius, Ado, Usuardus eth 


Ludolfus) que extenditur a Suaquena usque in 
Agyptum.Quandoquidem nullam unquam notitiam 
habent, quod sanctus Mattheeusaut apostolus alius 
Habessiniam intraverit (ante sanctum Frumentium, 
ut rursum addit Ludolfus) uti certo docent libri 
illorum atque viri illorum docti, qui maxime gnari 
sibi videntur esse antiquitatis. » Subdit Ludolfus : 
« Proxime igitur ad veritatem accedere videntur 
ii, qui Nubieconversionem Mattheo apostolo assi- 
gnaverunt, que indubie /Ethiopis antique et pro- 
prie dicte pars est. » Ex hisce igitur liquet, £thio- 
piam JEgypto proximam, quee nomine maxime 
proprio Athiopia fuit dicta tempore sancti Mat- 
thei, et ubi incole nigro sunt colore magis quam 


in Habessinia, nullo argumento exclusam fuisse a p imperio, quod Parthi tempore Matihei 


predicatione sancti Matthei. | 
84. Porro JEthiopiam fuisse conversam diu ante 
concilium Nicenum, videtur probari ex canonibus 
Arabicis concilii Nicseni, quos habemus apud Lab- 
beum tom. II Conciliorum; nam in his cap. 36, 
col. 302, ita legitur : « Ut non possint /Ethiopes 
creare nec eligere patriarcham ; quin potius eorum 
prelatus sub potestate ejus sit, qui tenet sedein 
Alexandrie. Sit tamen apud eos loco patriarchee, 
et appelletur satholicus. Non tamen jus habeat 
constituendi archiepiscopos, ut habet patriarcha: 
siquidem non habet patriarche honorem nec po- 
testatem. Quod si acciderit ut concilium in Gre- 
cia habeatur, fueritque presens hic prelatus 
/&EAhiopum, habeatseptimum locum post preelatum 
Seleuci&. Εἰ quando facta fuerit ei potestas con- 
stituendi archiepiscopos in provincia sua, non lice- 
bit illi constituere aliquem ex illis : et quicumque 
non paruerit, synodus eum excommunicat. » No- 
lim tamen contendere, hunc canonem fuisse factum 
aconcilio Niceno ; cum non ignorem, canones Ara- 
bicos ab eruditis passim rejici. Id unum observo, 
canonem, si quid valet, unice valere pro Nubia, 
sive pro /Ethiopia inter Habessiniam et /Egyptum 
media. Attulerat eumdem Ludolfus in Historia sua 
ad conversionem Habessinie probandam ; sed po- 
stea in Adnotatis pag. 282 vidit et indicavit ana- 
chronismum, cum Habessiniafuerit conversa post 
concilium Nicenum, ut ipse agnoscit Lequienus, 
tom. II Orientis Christiuni, pag. 64! eumdem pro- 
ducit canonem pro conversione Habessinorum, et 
vel sic eorum conversionem attribuit Frumentio 
post concilium Nieenum ordinato. Verum nequit 
pro aliorum /Ethiopum fide canon ille adduci, si 
Nicenus credatur, quam pro /Ethiopibus /Egypto 
proximis, et eo nomine maxime notis apud anti- 
quos. Hos autem olim fuisse Christianos constat, 
nec satis innoluit, a quo fuerint conversi. Eunu- 
chum regine Candaces, quse certo in illa parte 
JEthiopie regnavit, Patres multi ibidem faciunt 
apostolum : at certe eunuchus ille solus, cum lai- 
cus esset, ecclesias ibi instituere non potuit. Βυβ- 
nus et Socrates, quibus consentiunt S. Gregorius 


Mattheum in ἀπορία preedicasse tradua| 
probabilissimum puto, si non etiam histo; 
tum dicere oporteat. 

55. Verumtamen nominantur et alis pm 
i0 quibus preedicaverit, aut mortem obierit 
Mattheus. S. Ambrosiusin Psalmum xv, am 
ait, Mattheeo Persiam patuisse, et Thoma 
insinuans fidem a sancto Mattheeo in Pen 
dicatam. Sanctus Paulinus Nolanus in 
ail: « Parthia Mattheum complectitur. 
tiunt Martyrologia Hieron ymiana inferius 
in quibus mors sanctiin Perside figitur.£ 
tur dicere in Parthia sanctum esse 
censendisunt Parthiam non distinxisses 

































rentur. Iadiculus Hippolyti apud Com 
Ill, col. 831, ita habet : « Matthaeus, cam 
Hebraice scripsisset, Hierosolymis edidit, 
vitque Hieree Parthorum civitate, » Ves 
potest esse auctoritas illius Indiculi,apertsi 
erroribus feedati, cujus auctor est ineru; 
Combefisius in Annotatis : « Etiam 
ropoli Parthiseobiisse tradit. » Atpse 
nihilo melior est Hippolyto. Freculphm a 
nico, lib. ii, cap. 4, post elogium Mattei mas 
Hieronymo datum hec addit : «ls primb 
dea evangelizavit, postmodum in aisi 
dicavit ; requiescit in montibus Partem ijui 
de Macedonia dicitur, mihi non satis ἢ mragk 
quia notius id fuisset Grecis, si fassent ἃ 
dem de causa dubito, an satis μιν e dee 
threi preedicatio Hierapoli in Syris gmsauts! 
Nicetas Paphlago, in eadem etias skédetm 
scribens. 

$6. Metaphrastes Parthos wimimi wim 
attribuit, sed /thiopiam ultism t velit 
tionis Matthei et martyrii palesna ἐμὲ ue 
manum in Zibliotheca Orientali, να. wi 
pag. 5, Amrus, scriptor seculi nr, àlilesit 
« Ferunt Mattheeum evangelistam isdasgf 
ibique presdicasse. » Verum nec Ant δὰ 
ritas tanta est, ut persuadere nobis posi 
Indiam venissesanctum Mattheum. Ausus 
pag. 3, observat a Syris et Chaldeis diee 
rari Mattheeum inter apostolos qui prelati 
Syria et Chaldea; non tamen annue pali 
illarum provinciarum apostolis. Quod ! 
cuim Meneis Mattheum Mirmenes apad 
phagos ait presdicasse et occubuisse, vi 
retur, cum oriatur ex historia fabulosa d 
dicula. Videt studiosus lector, quantum & 
omnia illa de Matthei preedicatione magii 
esse, quau ut aliquid tuto affirmari possil; 
tamen consentire in Persidem aut Parks 
provincie, lieet distinctes sint, facile coalsif 
tuerunt, cum quod invicem vicine sint, 
tempore sancti Mattheei imperium essetapi 
thos, quod postea Perses receperunt. 





VITA S. MATTHAEI. 


786 


) mortis aut martyrii non minus varia ἃ Regum,lib. rv, cap. &, num. 13,sanctum Mattheum 


jntraria reperiuntur. In Martyrologiis 
iis quatuor diebus memoria S. Matthei 
. sed duobus locusomittitur, aliis vero 
agitur. Ad huncdiem textus Florentinii 

In Persida civitate Tarseum natalis 
eei apostoli οἱ evangeliste. » In Cor- 
, Persida civitate Tarrium. » In Epter- 
8 antiquiore solum legitur, « In Per- 
ia civitate; uti etiam fitin Rhinoviensi 
chenoviense vero consonat Corbeiensi, 
itate Tarrium, quemadmodum et Cor- 
ius. Reliqua Hieronymianaaut solum 
icant, aut locum prorsus omittunt.Sic 
In Persida annuntiatur sanctus Mat- 


vocat Ethiopie predicatorem. S. Venantius For- 
tunatus Gregorio contemporaneus, lib. v, cap. 3, ita 
canit : 
Matthaus /thiopes attemperat ore vapores, 
Vivaque in exusto flumina fudit agro. 
ldem rursum, lib. 8, carm. 4: 
Inde triumphantem fert India Bartholomasum, 
Matthssum eximium Naddaver alta virum. 
In sequenti carmine de Naddaver rursum meminit 
Fortunatus, insinuans Mattheum ibi mortuum et 
sepultum, quemadmodum Andreas Patris, Joannes 
Ephesi fuerunt defuncti et sepulti. Versiculus 
hio est : | 
Quos Patra, quos Ephesus, Naddaver arce tenet. 


designato propius martyrii loco. Flo- B Heec Fortunatus, qui procul dubio credidit Nadda- 


Annotatis ad hunc diem dat conjectu- 
em : « Tarsiana urbs Carmanise seu 
meo est, et Tarsium Carmanie seu 
jntorium, dequo Arrianus in Indicis. » 
| Persidi proprie dictee contermina ad 
um versus Indiam, eratque provincie 
δῖ, habensad latus septemtrionale Par- 
facile sic explicari possent Martyro- 
ortem Sancti ponunt in Perside aut in 
rihorum, quorum tunc erat Persicum 
sset similisfleri conjecturade Tariana 
civitate, quam in Susiana, altera Per- 
rovincia, recenset Cellarius in Geogra- 
pag. 438. Neutri conjecture obstabunt 


ver esse urbem /Ethiopie, cum loco primum alle- 
gato non alios, quam /Ethiopes docentem inducat 
Mattheum. 

59. Attamen contrarie opinionis est Muratorius 
in Annotatis ad S. Paulinum col. 451, ubi dicit : 

« Urbem Naddaverem in Parthia positam arbitra- 
rer, quo sancti Mattheei ossa post mortem fuerint 
translata. » Hoc ill^, ut sanctum Paulinum conci- 
liet cum sancto Venantio Fortunato, credens in 
utroqueregno predicasse Mattheum, sed in thio- 
pia defunctum, corpusqueex /Ethiopiain Parthiam 
aut Persidem a discipulis translatum. Verum cum 
venia viri eruditissimi, a paucis annis defunoti, 
conjectura illa mihi omni verisimilitudinis specie 


runt Mattheum occubuisse in monti- C; destituta videtur, omnique carere fundamento. Si 


im, ut Freculphus superius, et Petrus 
| lib. vur, cap. 100. Anonymus apud 
t, qui Mattheum scribit obiisse in 
| Parthis, teste Florentinio, pag. 159, 
Hippolytus, et Dorotheus Hieropoli 
minant locum plane ignotum in Par. 
erio. Nec magnopere audiendos puto 
ierapoli in Syria prope Eupbratem 
unt Mattheum, ut Nicetas Paphlago, 
ologii Basiliani. Etenim non videntur 
eronymus, Chrysostomus, Theodore- 


'atres, qui in Syria aut Palestina flo- 


iesignoraturi aut tacituri fuisse locum 
ancti Matthei, si Hierapoli in Syria 


edenda habent sanctum Mattheum 
onatum esse in /Ethiopia, in civitate 
bidem Natdaber, alias Naddaber scri- 
iia autem heec de predicatione et 
. Matthaei in ZEthiopia plures videtur 
nos et meliores, quam ulla alia. Nam 
um et Socratem, sanclus Eucherius 
, scriptor seculi v, in opere De qua- 
ni Testamenti, tom. VI Bibliotheca Pa- 
igdun. pag. 852, ita loquitar : « Bar- 
1 Indos, Thomas tetendit in Parthos : 
hiopes, Andreas Scythas preedicatione 
tc. S. Gregorius in librum primum 


Fortunatus urbem Naddaver in Parthia positam 
credidisset, postquam docentem /Éthiopes exrhi- 
buerat Matthaeum, translati corporis etiam memi- 
nisset, ne lectores suos in errorem induceret. Fa- 
cilius itaque et verisimilius dici potest, sanctum 
Paulinum aut solum loqui de predicatione Matthei 
apud Parthos, ubi ejusdem aqud Persas predica- 
tionem solummodoaffirmatsanctus Ambrosius ; aut 
utrique minus perspectas fuisse regiones extra 
Romanum imperium positas, ideoque utrumque 
credere potuisse, Mattheum in provincia aliqua 
famosissimi imperii Persici aut Parthici occu- 
buisse. Hoc certum est, neutrum edicere, in qua 
parte latissimi illius imperii fuerit sanctus Mat- 
theeus : ideoque illorum auctoritatem non esse hic 
tanti faciendam, quanliforet, si minus vage loque- 
rentur. 

60. Ado in libello De festivitatibus apostolorum, 
pag. 34 martyrium sancti Matthei similitercollocat 
in &thiopia, dicens : «Qui primus in Judesa Evan- 
gelium Christi Hebraeo sermone conscripsit. Post 
veroapud /Éthiopiam predicans,martyrium passus 
est. » Consentiunt Rabanus et Usuardus de preedi- 
catione et martyrio in /Ethiopia, recentioresque 
plurimi. Omnibus autem consideratis et expensis, 
hec mihi sententia probabilior videtur, quam quee 
in Perside aut Parthia defunctum tradit. Ratio 
prima est, quod Athiopia esset Egypto conter- 


VITA S. MATTH £I. 


790 


joricam per mercatores Britannos tem- A bentur, tom V. Scriptorum Italist, pag. 38, eadem 


alomonis, qui regnavit post medium 
1am pro ficlitio nunc habetur alius Sa- 
m aliquot seculis citius in Armorica 
qui olim erediderunt) depositumque in 
onensi. Αἱ non ignorassent hoc, neque 
nnes scriptores Galli illorum temporum 
osteriorum, si factum esset. Deinde 
Salomonem regem anno quinquage- 
latione corporis a Britannis suis occi- 
de causa Valentinianum imperatorem, 
eculis ante Salomonem fuit mortuus, 
)tem misisseclassem ad expugnandam 
et sic, capta civitate Legionensi, cor- 
atthei in Lucaniam translatum. Heec 


clarius et melius leguntur. Verba accipe : « In ip- 
sius principis Gisulphi temporibus inventum est 
sacratissimum corpus B. Matthei in Lucanie δηΐ- 
bus, atque cum debito honore per jussionem jam 
fati Gisulphi principis Salernum deducitur. Sed 
quot evenerint signa et miracula et quomodo fuerit 
repertum, omnimodo nunc pandere omittimus : 
postmodum, Deo annuente, innotescemus atque 
huic Historie  adnectere faciemus. » Hactenus 
auctor, quicumque sit, quod non inquiro. 

66. De aano inventionis, quem 954 dixit Leo 
Ostiensis, etiamsiforte non omnino sit certus, litem 
movendam non censeo ; cum certe illo anno prin- 
cipatum Salernitanum obtineret Gisulphus Guai- 


ssisetiamimprobabilibustranslationis p marii filius, sub quo inventionem contigisse ait 


futasse est. 

ap. 7, fatetur auctor, omnem memo- 
'ato in Italia corpore sancti Matthei 
ercedisse ; inventionemque ait conti- 
illesimum etquinquagesimum annum 
lo. Hisce de corpore diu abscondito et 
nto consentiunt scriptores fide digni, 
Illud figunt toto fere seculo citius, ut 
n. Interea observo, priora omnia, que 
e gemina translatione, nimirum ex 
Britanniam, et ex Britannia in Luca- 
jecturisincertis potuisse confingi ; sed 
ibiliter fuisse exposita, ut malim igno- 
ido et quo tempore sacrum illud cor- 
aiam pervenerit, quam vel minimum 
illa adoptare. De capite sancti, quod 
nt Armorici, postea agetur suo loco. 
sin Chronico Casinensi, lib. n, cap. 5, 
m nostrum hec scribit : Quinto hujus 
erni) anno, qui esta Nativitate Domini 
usquinquagesimus quartus,beatissimi 
angelistee Matthaei corpus, quod primo 
iam, ubi et passus fuerat, postmodum 
Britanniam per tempora diversa quie- 
m ejusdem sancti evangeliste revela- 
1m, atque in Salernum translatum est. 
ü data Leonis verba allegavit ad an- 
im. 2; in margine notavit, pro vocibus, 
niam, alias legi, apud Bithyniam. 
mus Salernitanus in Chronico cap.143, 
Scriptorum ltaliz, part. 11, col. 280, 
e ita loquitur : « In ipsius temporibus 
t sacratissimum corpus B. Matthei in 
ibus, atque cum debitohonore per jus- 
fati principis Salernum deducitur. Sed 
et miracula, et quomodo fuerit reper- 
iodo nunc pandere omittimus. Postmo- 
nnuente, fideliter inhotescamus, atque 
» apnectere faciamus : Hec anonymus, 
o principe Salternitano memorans in- 
icet id non appareatioco allegato, quia 
; in quo deGisulpho agitur, esteo loco 
i Excerptis que Heremperti nomineha- 


o 


anonymus Salernitanus. Ughellus, tom. X, col 157 
in episcopis Peestanis, et Antonius Mazza in Histo- 
ria urbis Salernitanw, cap. 5, num. 15, de anno 
etiam consentiunt. De loco ait Ughellus, corpus 
inventum essein everse urbis (Prestane) ruderibus. 
Mazza solum dicit, in Lucanis finibus inventum. 
Translationem vero enarrathis verbis: « Gisulphus 
Guaimarii fllius etiam parvulus patri succedendo 
regnavit. Beati apostoli, evangeliste ac martyris 
Malthei corpus, Lucanie finibus inventum,... e 
Peestana civitate anno 954, tempore presulatus 
Bernardi ll, summa cum veneratione in urbem 
Salernitanam transtulit, cujus adventum sanctus 
Grammatius II Salernitanus episcopus, ultimis 
ejus vite horis his predixit verbis : « Non post 
multa tempora ecclesia Salernitana cclesti the- 
sauro decorabitur, atque ad summum honoris 
apicem ducetur. Festum vero dicte translationis 
singulis quibusque annis pridie Nonas Maii solem- 
niter per octo dies hymnis, rosis et floribus, ma- 
ximo populi concursu celebratur : universusque 
clerus, abbates, ac comprovinciales cuncti episcopi 
primis vesperis, nec non misse solemni interesse 
compelluntur. » Hec Mazza. Quod autem spectat 
ad predictionem sancti Grammatii, eam etiam 
refert Ughellus, in Archiepiscopis Salernitanis, sive 
tom. VII, col 352 in sancto Grammatio, qui ibidem 
dicitur coli die 11 Octobris ; ad quem diem latius 
apud nos examinari poterit. De reliquis similiter 
Mazzo assentitur Ughellus in Bernardo II, col 362, 
additque corpus delatum esse in ecclesiam majo- 
rem sanctee Marie. Gaspar Musca in Compendio 
Vite sancti Matthei de his ait: « Anno vero 954 
sub Agapito segundo (papa), Bernardus secundus 
hujus nominis episcopus, ac Gisulphus princeps 
Salernitanorum die sexta Maii, corpus apostoli ex 
Peestana civitate Salernum, in cathedralem eccle- 
siam sub vocabulo Sancte Marie Angelorum 
transferri curarunt, in qua requievit annos 121. » 
De hac translatione itaque non videtur dubitan- 
dum. 

67. Attamen alia nonnulla veniunt examinanda, 
qut» in corporis inventione et ante translationem 


191 


MENSIS SEPTEMBER. ' 


Salernitenam narrat Marsilius, et breviter Jaudatus À aliquot, quibus facta in sms. relata mus 


Muson perstringit his verbis : « Quo tempore bea- 
tnsitpus apostolus Pelagise cuidam moniali vetnle 
|n somnis corpus sunm manifestans, ipsa filio 
Albanasio monacbo, qui ip altari quodam a barba- 
ris diruto,e! vepribusundequaqueconteeto, sacrum 
corpus reperiens, exinde ad parvam ecclesiam 
prope Prestanam civitatem locavit. Hinc vero Joan- 
Des Prestanus episcopus ad catbedralem vocabulo 
Sancius Marie eximía pompa deportavit. » Mar- 
sillus cap. 7 una cum relatione ms. babet, Pe- 
lagite apparuisse sanctum Mattbseeum tribus conse- 
quenter noctibus, eique varia indicasse signa, 
quibus sacrum corpusreperiretur, jussisseque om- 
nis eam indicare Athanasio filio, οἵ cum eo corpus 


querere. Tertia autem nocte, si rem recte enarra- B vix ad portum, quem reliquerat, reme 


vít auctor, eadem vísio apparuit etiam Athanasio 
monacho, et utrique penam minitatus est apparens 
apostolus, nisi ad sacrum corpus querendum se 
accingerent. Quapropter mane simul egrediuntur 
per viam indicatam, querunt data indicia, et cito 
reperiunt. Fodiendo igitur altare detegunt, amota- 
que mensa marmorea, sacrum corpus inveniunt. 
Hoc vero defert Athanasius ad matris domum, ibi- 
que asservari jubet, inquit Marsilius, « quandiu 
divina quapiam revelatione moneatur, quid de eo 
sit deinceps ab ipsis agendum. » Nihil in ms. 
legitur de exspectatahac revelatione, nihil quoque 
de mandato apostoli, quod Marsiliusastruit, cap. 8, 
ut corpus transferretur Salernum. 


68. Postapparitiones Pelagice et Athanasio factas, ( 


in quarum ultima mine erantadjunctz. in ms. in- 
ventio sic refertur : « Qua comminatione com- 
pulsus Athanasius, faleastrum (instrumentum 
falcis instar ad rescindendum vepres) arripiens, 
predictum sibi locum curiosa indagatione copit 
inquirere. Sed is locus tanta erat veprium den- 
sitate contectus, ut nullus, qua ingredi possel, 
pateret aditus. Et cum veprium densitatem toto 
Disu succideret, tandem eversa ecclesia, ul sibi 
per revelationem ostensa fuerat, oculis illius ap- 
paret : sed altare, quia congerie spinarum atque 
urticarum admodum erat contectum, minime po- 
terat intueri. Tunc cesis, quee supererant, spinis 
ac sentibus, ad quod jam flagrandi desiderio inten- 
debat, ipsum etiam altare invenit : inventum cum 
magua cautela reserare tentavit: et ut marmor, 
quo idem altare erat opertum, ex suo loco movis- 
set, illico locus quadris contextus lateribus, in 
quo corpus sanctissimi apostoli et evangeliste 
quiescebat, apparuit. Inde Athanasiustremebundus 
corpus apostoli detegens, cum multa diligentia 
sindone mundainvolvit, suisqueimponens humeris 
ad proprium habitaculum remeavit, et pretiosum 
thesaurum matri custodiendum dedit . » Mox in 
ms. sequitur, voluisse Athanasium primo Constan- 
tinopolim, deinde Romam, cum sacro corpore 
navigare; sed ab utroque itinereimpeditum. Eadem 
narrat, cap. 8, Marsilius, sed non sine adjunctis 


improbabilia,et magis, quas necesse est, vea 
Athanasius. 














Ignorante itaque matre, tollens aposiol q 
Amalphiam adire tentavit, sperans se ili 

inventurum esse navigium, quo 
properaret. Cumque festinus lembum a 
velo remoque nilentibus nautis. ad loq, 
disposuerat, pergit ire- Sed ut navis 
terra discessisset, ruunt agmina ven 
et tempestas exorta est, in tantum equi 


ille frustratus consilio, iterum secum ay 
qualiter cum sanctissimo corpore Boma 
raret : sed nequaquam Dei valuit obsisimy 
tati, qui tale in has partes dignatus est 
donum. Nam denuo navigio preeparab, 
validis in remigando viris, placida eq 
ingressus. Sed antequam littus vix ocnlis nip 
set, ingens procella subito erupit, ita utviu 
ginem evaderent pelagi. Tandem, quam 
magna moestitia, semivivus suos redit an 
cumque cognovisset veraciter, sibi Deendam 
et adeo contra se insensibilia elemeeti na 
in ecclesia, que non longe a cella diumex 
sacratissimum abscondit thesaurum. : lean. 
ex quo nequit certo colligi, Athanasms (aca 
tinopoli aut Rome sacrum corpos mám » 
luisse, ut scribit Marsilius. Lucrum as see 

poterat, etiamsi corpus non vende sium 

lentia et liberalitate eoru:n, quiedu ime". 
Alia Marsilii adjuncta mitto. 

70. Post data verba auctor mum. 
tuisse Joanni episcopo P'zestano ipee t 
poris sancti Matthei ; eumque cum dee 
perrexisse per auram plu viam et ventona v 
cum, ubi depositum erat ; eoque vong 
Athanasium. Hunc, ubi ad venerat, de τοὶ 
pore interrogat, ac tergiversantem minis u 
sic obtinet, ut ad videndum sacrum corpu 
tur, illudque cum clericis videat. « Episeop 
ait auctor, sacrum corpus (jam visum)sink 
rum involutum annuli sui impressione sig 
gnatum in arca seris munita, sigillis simil 
signata, reposuit. » His factis, si credimus: 
petiit episcopus, ut Athanasius monachus t 
tibus cibum quereret et apponeret. At il 
quidem habebat, sed vino prorsus carebat 
pus igiturinter comedendum afferrijussit: 
vasculum, quod omnibus sufficiens vinum 
si vera narrat anonymus, qui ea pluribus: 
Marsilius vero plura etiam adjungit. Mihi, u 
omnia illa magis suspeota sunt falsitatis, q 
ipsa verba huc transferre lubeat. Apertius: 
mentum, quod sequitur, ac si noctu per [e 


796 


MENSIS SEP TEMBER. 


enarravit Marsilius, cap 10: « Cum autem fama A Quam facile autem illius corporis memori 


signis miraculisque longe lateque vulgaretur, et 
Landulphus Beneventanus princeps audisset,Saler- 
nitanui populum beatissimi Mattheei corpus, Christo 
donante, possidere, convocans suos magnates et 
sapientes, Scitote, inquit, a Deo donatam salutem 
Salernitanis advenisse, eosque corpus sanotissimi 
apostoli et evangeliste Matthei, ipso revelante, in 
Lucanire finibusreperturo, cum hymnis etlaudibus 
intra urbis sue moenia collocasse. Unde, si placet, 
Salernitanum principem atque pontificem pariter 
obsecrando mandemus, ut ad tutelam nostre quo- 
que civitatis ex eodem sanctissimo corpore partem 
aliquam largiri dignentur. lllisautem principis dicta 
probantibus, míssi sunt protinus illustres viri Sa- 


rire potuerit in Lucania, ubí depositum fu 
ecclesia prope Peestum, civitatem bellicis m 
prorsus dirutam, clare perspiciemus ex ii 
sequenti seeculo contigerunt in ipsa civitate 
nitana, ubi similiter primo fuitoblivione per 
ac postea feliciter inventum. Baronius ad i: 
1080 ex conjectura verisimillima dicit, o| 
bellorum discrimina occultatum fuisse, et, 
didit, ex hominum memoria jam effluxer 
fere solumignotuserat ]ocus, ubi fuerat depc 
Hoc autem non raro contigit de aliis quoqu 
ctorum corporibus, quae timore nimio, ne au 
tur a quoquam, deposita fuerant loco pau 
gnito, et sic aut multo tempore latuerunt aut 


lernum, magni muneris preces humillimas defe- B num latent. 


rentes. Quos princeps et pontifex benigne susci- 
pientes, atque eorum petitionibus annuentes, bra- 
chium illis sacri corporis summa eum reverentia 
tradunt suis concivibus deferendum. Quo accepto, 
plurimum gratulantes, immensasque Deo atque 
apostolo Christi gratias referentes,incomparabilique 
dono tripudiantes, Beneventum concito gradu re- 
gressi sunt. Sed antequam urbis manibus appli- 
cuissent, idem princeps et episcopus, qui tunc ei- 
dem civitati preerant, cumomni populo utriusque 
sexus et etatis eis obviam exierunt, atque cum 
hymnis et laudibus sacri corporis brachium hono- 
rabiliter transtulerunt, atque intra urbis mcenia re- 
verenter collocarunt. » 

16. His additur beneflcium, quod accepisse asse- 
ritur Landulphus cognomento Greecus, qui Bene- 
venti carcere erat reclusus, et manibus pedibusque 
vinctus. Dum enim audiebat sonitus festivos, intel- 
ligebatque eos edi ob allatum sancti Mattheei bra- 
chium, eidem sancto se commendavit, et mox 
omnia vincula sua dirupta vidit, mirantibus cun- 
etis, qui aderant. « Cumque hoc principi fuisset 
relatum, inquit auctor, eum ocius de carcere educi 
mandavit, atque ante suum conspectum adduci : 
quem placitis correptum verbis suo confestim ho- 
nori restituit, pristinamque illi gratiam redonavit. » 
Hactenus auctor anonymus, qui verisimiliter floruit 
seculo x, cum nihil tradat de iis, que& sequenti 
seculo facta videbimus ; imo vehementer suspicor, 
non aliuin esse ab anonymo Salernitano, qui ver- 
bis num. 65 datis de hisce uberius se scripturum 
promisit. 


$ VI. Corpus iterum inventum Salerni, et adnovam 
ecclesiam translatum. Varia Sancti beneficia. 


17. Quanquam non satis novimus, quo tempore 
aut cujus opera corpus sancti Mattheei in Lucaniam 
fuerit delatum, illud tamen ibidem anno 954 in- 
ventum, et Salernum opera Gisulphi principis et 
Bernardis episcopi Salernitanitranslatum scriptores 
testantur tam antiqui, nimirum Anonymus Saler- 
nitanus, qui fere eodem vixisse tempore videtur, 
et Leo Ostiensis, ut fldem ils negare nequeamus. 


18. Certum quoque est, tempore S. Gregorii 
VII inventum fuisse Salerni corpus sancti M 
el secundam hane esse inventionem saer 
thesauri in regno Neapolitano, licet Mt 
cap. 9 secundam inventionem cum prima c 
dat. Annum inventionis seoundss nullibi ἃ 
tum invenio. Αἱ cum, temporibus Gregorii ' 
phaniarchiepiscopi Salernitani,et Salernum 
Roberto Guiscardo, facta sit illa inventio, ut 
ex litteris Gregorii ad Alphanum mox ree 
non potest longe abesse ab anno 1080, quo: 
a Baronio. Nam anno 1077 Salernum a ! 
Guiscardo occupatum existimat Murato 
Annalibus Italis, ad annum 1071. Alii 


C aut 1076 illius civitatis expugnationem e 


Obiit autem laudatus Robertus anno 1088 
Gregorius VII, imo et Alphanus archiep 
secundum Ughellum. Inventio igitur certo ι 
inter annum 1075 et 1085, ideoque, ut mili 
centum et viginti annis post primam, ut au 
tione cum illa confundi valeat. Recte igitue 
inventiones distinguit Gaspar Musca in Com 
de Vita et translationibus sancti Matthe 
archiepiscopis Salernitanis. 

19. Epistola S. Gregorii VII, ex qua jar 
colliguntur, apud Baronium ad annum 10f 
tatur hoc modo: « Gregorius episcopus- 
servorum Dei fratri et coepiscopo Salernita 
phano salutem et apostolicam benedictione 


p vine pietatis respectui gratias ingentes refe 


cujus dignatio thesaurum magnum totique t 
profuturum nostris temporibus misericordi 
velavit. Non immerito tue quoque dilectior 
tulamur, que tante leetitiee ccelitus revera ot 
participes nos efficere sollicite procuravit. ' 
mus siquidem et incunctanter asserimus, de 
corporis inventione non solum ipsum beatur 
theum apostolum, verum etiam cseteroscos[ 
los cum Sanctis omnibus ipsisque eoelestibu 
ritibus, et gloriosa Dei Genitrice Maria, morti 
congaudere, atque ipsorum omnium studia 
humanum genus hoc teinpore, quam aliis, Β 
propensiora multumque esse uberanlor 


VITA S. ΜΑΤΤΗ͂ΣΙ. 


798 


Pleris temporibus sanctorum nos pa- Α venire ac primis Vesperis nec non misse solemni 


pia non deserunt ; certissime tuno po- 
n speranda sunt eorum auxilia, cum san- 
eorum corpora nobis quasi rediviva divino 
inifestantur: et sicut per corporei aspectus 
1 tanquam fides cernitur, spes jam te- 
ità eorum beneficia tunc erga devotos 
i, uberiusque redundare credendum est. 
jam sancta universalis Ecclesia, dudum 
lurbinibus variisque procellis impulsa, cla- 
suum a Domino exauditum non dubitet,sed 
4 littoris securitatem alacres oculos e vi- 
»ndens, beati Matthei apostoli presidium 
ntempletur : quoniam jam nunc non dubie 
ortu, cui suam preesentiam ostendit guber- 
itiquus. Quapropter de tanti thesauri reve- 
iua fraternitas exsultet ia Domino, et bea- 
; reliquias debite venerationis obsequiis 
wunplectens, gloriosum dueem Robertum, 
1e nobilissimam conjugem hortetur et mo- 
uatenus tam insigni patrono, qui se eis 
trare dignatus est, reverentiam et honorem 
r exhibentes, ipsius gratiam et auxilium 
ique promereri nisibus summee devotionis 
ant. Dat. Rome xm Kal. Octob. » Hacte- 
gorius,cujus Epistola procul dubio data 
iquam pacem inierat cum Roberto Gui- 
quod factum est anno 1078, ut ostendi ad 
embris in B. Victore lII, 8, cum hono- 
de Roberto faciat mentionem. Rursum 
certo est epistola Gregorii, antequam Roma 
)84 discederet, et verisimiliter ante condi- 
oberto sancti Matthei ecclesiam, de qua 
am, ut necesse sit, tam inventionem, quam 
aem Epistole& Gregorii figere cirea annum 
ioc enim ipso anno contigerit, aut uno 
| anno citius aut serius. 
» constructo sancti Matthei templo post 
atumSalernumin Chronico Casinensi, lib.i, 
, leguntur sequentia : « Civitate autem po- 
oertus ecclesiam sanoti apostoli et. evan- 
Matthei inibi construijussit, in qua etiam 
ejusdem apostoli corpus summa cum ve- 
16 locavit, os integrum brachii ejus, argen- 
'a reconditum ad suam filiorumque tutelam 
ns. » De hujus ecclesie constructione illu- 
us Marsilius, cap. 9, pag. 71, ista scribit : 
inte igitur Roberto Guiscardo, ac sedente 
o VII, triginta circiter anni ab inventione 
ant (imo centum et circiter viginti quinque 
atione illa, de qua loquitur, in partibus 
P) magnificentissimum templum divo apo- 
instruitur ere ipsius Roberti peculiari, in 
novam velutitranslationem sacre reliquie 
repositee sunt, et hodie quoque religiosis- 
sservantur, et singulis quibusque annis 
lonas Maii festum ipsius divine translatio- 
mniter celebratur, quo clerus universus, 
et comprovinciales episcopi omnes con- 


pontificalibus induti interesse, certa proposita 
pena tenentur. Quod et sine intermissione hacte- 
nus diligentissime servatum est, et assidue serva- 
tur. » Post hec laudatus auctor vergit ad desocri- 
ptionem regionis Picentinorum, et urbis Salernita- 
ne que, ejus est metropolis ad mare Tyrrhenum 
et sinum Salernitanum sita. Tum templum jam 
dictum, quod metropolitanum est, late describit, 
illudque ait esse longitudinis passuum nonaginta, 
latitudinis vero triginta, et juste itidem altitu- 
dinis. 

81. Cryptam templi subterraneam, in qua depo- 
situm est corpus sancti Mattheei, similiter descri- 
bit, et de corpore ibi servato ita loquitur, pag. 80: 


B « Sed quod est in ipsa erypta venerabilius, et ex 


orbe toto Christianos homines allicit ; quiescit ibi- 
dem sanctissimum et gloriosissimum Matthei apo- 
stoli et evangeliste corpus religiosissime colloca- 
tum : siquidem quadratum est in media crypta 
spatium, quod lapidei cancellatique parietes bicu- 
bitales ambiunt ad ulnas ex omni latereduodecim, 
quo veluti septo altare cifigitur vetustissimum, sub 
quo thesaurus ille repositus est, ita ut locus ipse 
per ferreos cancellos commode videri possit. Tanta 
fuit autem olim et est hodie quoque celebritas loci 
hujus, ut non Salernitani modo, sed omnium cir- 
cumquaque provinciarum incole assidue concur- 
rant ; imo vero et remotissimee quoque gentes ex 
Europa tota frequenter confluant, et tam ingentem 
visure beatitudinem, eta Deo Domino ex hujus 
apostoli meritis petiture divitias, honorem, vitee 
diuturnitatem, optatam denique felicitatem in hoc 
seeculo, et (precipue quidem, si sapiunt, gratiam 
Deo bene serviendi, obtinendique) gloriam in futuro 
perpetuam. Auget cum admiratione pietatem liquor 
pretiosus et sanctus (manna vulgo dicitur) qui ex 
beatissimo corpore manat, ad mala omni a propel- 
lenda antidotus presentissima, quemadmodum 
frequens docuit experientia plurium seculorum. 
Heec de sacra corporis noviasima translatione suffi- 
ciant, » inquit auctor, qui transit ad miracula 
quedam exponenda. At nonnulla ex illis jam 
exposui, alia quedam ad alios potius sanctos,quam 
ad sanctum Mattheum spectare videntur. Quapro- 
pter ea tantum hue traduco breviter, quatenus 
sancti Mattheei patrocinio prudenter adscribi pos- 
sunt. 

82. Mitto igitur que, cap. 141, refert Marsilius 
detranslatis ad ecclesiam sancti Mattheei corporibus 
SS. Fortunati, Caii et Anthes martyrum : neque 
enim spectant ad sanctum Mattheum, et de dictis 
martyribus apud nos actum est ad 28 Augusti, 
ubi translatio ulla accuratius est exposita. Quod 
subjungil de pia anu, cui nomen erat Polisena, 
nequit certo attribui beneficio sancti Matthei. 
Verba tamen pleraque auctoris huc transfero. Fre. 
quentabat illa diligentissime, ut pluribus refert, 
ecclesiam Sanoti Matthei, quotidie accedens &p 


mm 


«(λεγε quodam Jie temoh  .ngresen, 'oto. ^orde 
yMoritsum npestolm anbatanet. otinafeali o2 arua 
perfindarrt, vinti» omnes, quaemimmque psiliua 
ntque. lintenlo« 'etigee?nt (ἢ 3f m. 5nnrissimnm 
vnrierrntue, quod et nooniianniverns magna ona 
ni miestione oeranetit, οἱ 'amilie 20mea στ acri- 
denti &didit, qum 16 Aurofino. lieitir. oront per 
pnirum !esditioneu 3d o&ne vTue -fiem fama per- 
resi. » Verum non apparet mihi faetum .stud ^x 
aen tehdilione aati« ^otrlum. nendum certo attri- 
buendaum :aneto Matth Ex iraditione «ola otiam 
fneina«n «eripsit Marsilius, quod subiungit 1e 3a- 
leeno divinitnue defenso contra Ferdinandum San- 
aeverinum prineipemSalernitannm. Partim tamen 
breviter anbjicio. Vnldemoaütiua Lotharingie -eguli 
frater, inui, faeili negntio oeenpaverat dalernum. 
nt pluribus narrat Mnratorius,,n. Annalbus talis. 
ad annum 1227. Feriinandiua 5r negas. ΓΒ .nteile- 
eta, cnonfestim *urmam ^oliigit miutarem ad. 1mn- 
tatem reenperandam et ^ives juniendos « Tan- 
tum abfuit. ,nquit. auctor, it 7211 :0moos »X3iste- 
ret, it et vonfesum  7POlnus ^uent. 51 2í;nmos 
ex ans militibus "mus 20r» 4Datio. lesidecavent. 
Nec vero tam felicem ;ortemqne oDeram 70Ό1.13Π| 
prestiterunt, qui -t paucissimi. .nermmes »rant 
sed stetere -nagno Tuiiem a3umero n 3osuum 
conspectu 5»ro "1ivibus zaiean 'horaeanque nilites 
ecgiestis exercitus iub quatuor i:etor:bii ὩΣ, Π: 5. 
ques fuisse zioriosissimum Martheeum 5: ΤΕ5 *nte- 
lares sanctos 
dubium iuit: um 2opuiare ?uerit spectacuium, 
et princeps ipse -inguiique milites .d:p«urm. »2acatis 
postea rebus, predicaverint. » Hactenus auctor. 
qui eodem 3856 10 aeripsit, ceDus ;amen zestis 30n 
adfuit. utpote necdum aatus. 

83. Subjunait aliud faetum. qvod ait :ontigsse 
cirea idem fere tempus. Pauca 30Dis Ic :ilo surft- 
cient. Fur sacrilegus .ocuun senuier saneti  Mat- 
their expilavit. Courpreüensus 6 "uit. iia ie 
causa, eaque geecasigre .stud quoque Στ πὰ utro 
eonfessus. « EL post nes aliquot. inquit, *anta 
est feedore .fietore. opinor' ac maerore. *orz»ptus, 
ut eoutraeta propr:s earnis eorn7upto :n 2edieuios 
fuerit paulatim conversa, quorum «anta epulluia- 
bat vis, ut uon modo tunicas ejus omnes "mple 
ret. sed totum plane eorpus passim eroderet. Ouam- 
obrem fiedissimis iilis. vermibus eeler:ter putriit, 
et justa divini Numinis ira. quema :modum ipse 
palam omnibus fatebatur) eo ipso morbo miseram 
evomuit animam. » In pauea similiter eontraham, 
quod anno 1535 et 1526 contigisse auctor arfirmat. 
Bernardinus quidam eNaccarellorum familia, dum 
feria sexta in parasceve prioris anni erat in eccle- 
»ia sancti Matthei, dubitabat de particula sacro- 
saneta erueis, venerationi proposita, et impia haec 
verba protulit : « Eheu! quid si Christi crux mons 
ipse Vesuvius fuisset ? » His dictis, statim obmu 
tuit, unutusque mansit usque ad eumdem diem se- 


Fortunatum »* :oc:os) aaud sane. 


MENSIS SEPTEMBER. 
dnefum iffleinm « Faetaum fnit. noit, st. enm A quentis anni,lieet de peccato suo multam doey 































Pridie illius diei, eum ad ecclesiam pergere, 
δαί a mendieosancti Germiniani episcopi 
nensis opem implorare. Quando autem postri, 
erclesia sancti Maltheei divino servilio i 
proferente episcopo verba illa : « Ecce 
ereis, ait auctor, Bernardinus, qui summ ὁ 
tione nroeiderat, divino Spiritu agitante, cag 
voee magna: Eece lignum crucis, ceeteraqu 
zinguia deinceps explicuit, quss per ani 
dicta snnt, et statim veluti mortuus cecidit; 
vero, quia notus civibus erat, et nemo igsm 
illum antea loquinon potuisse, acclamarit p; 
universus: Mijracdlum ! miraculum ! ttm 
per id tempus nullus sit in ecclesiis camen 
usus, sed ex veteri Ecclesise ritu ligneis ibig. 
is 3oleat strepitus excitari lagubris, quam&»: 
;» sepulero Salvator, pro miraculi tama 
10vitate omnes campane confestim pulse 
asteraque instrumenta omnia, que babes: 
acciesiis ad peallendum. 

ἃς Interim ad se reversus Bernardinus x. 
'eet amnibus. quod hactenus agitare! ἐ- 
:antum. dempe ante annum ea ipsa die az 
se nfhieiemque fuisse, quod saeratissime c« 
3artieulam xiulterinam et commentitan er; 
zt: ideoque luquendi facultate merito prz 
"uisse : qune vero preecedenti illa noct sec : 
somniis :oeutum fuisse beatum Gemipiper ἔν 
nensem. moauisseque, ut eadem ipu ko, ὩΣ 
:unc anno reeurrente jamjam appels: «ur 
;oco suum deploraret peccatum cor nne 
ama apostolo Nattheeo ; et οὔθ σε £u 
ΦΊΟΙΞ esse portionem in quo Saerimm 
4umana gente pependit : fecises we ui, 
quidquid virille sanctus monueral,óafeam 
Mattheum exorasse, ut. fidei sues poena 
cChrsto Domino dignaretur offerre, v sime 
quendi vim amissam recuperasse. Be: wm 
'usius ipse perque mu.tos gemitus palamenon, 
rogavitque presulem, ut miraculum ist cr 
ret in aeta referri ad perpetuam rei menu 
Q':amobrem publicis documentis jussit hx ἃ 
ijgenter comprehendi: quod tum ipsi δα 
narlini jurej;rando, tum . canonicorum ommum 
qui presentes fuerant, solemni fuerantaliestm 
irmata. » 

33. "οϑὲ heec pergitauctor ad beneficium 
divinitus contra classem Turcarum Salerni. ἔα 
accidit, ipso saltem vivente, sed necdum Set 
degen:e. Secundum Annales Muratorii res ἱχὶ 
est anno i5i4. Audiamus Marsilium, rescisc:: 
men adjunctis aliquot non necessariis : « à 
tempore... Carolus V Romanorum imperato, 
Francisus | Gallorum rex de totius fere !ai 
primatu contendebant,impetra vit Gallus a Solrai 
Turearum principe classem validametnumerost 
Haradieno Barbarussa presfecto, ut maritimas o 
que cesarem factionis erant, vexaret aique dir] 


VITA S. ΜΑΤΤΗ͂ΣΙ. 


802 


1ctum hoc anno 1543. At, cum sequenti À Diva Diveque omnes propitiantur, et sacrum misse 


anciscus [ terribilem illam classem, que 
ilitatis attulerat, meliori consilio remitteret; 
1588 in transitu varias civitates maritimas 
as partim frustra tentavit, el partim cepit 
uit, ut pluribus exponit auctor. Salernum 
* invadere voluit. « Planeubi in ejus con- 
| devenit, inquit Marsilius, arinorum ful- 
aspectus feritate terribilis, civibus cunctis 
et compedes, urbi autem barbaram vasta- 
denuntiabat. Quocirca ad trucem tympano- 
iitum et minaces tibiarum modulos, usque 
pulus universus expavit, ut demigrantes 
inimo consternato, et summa cum trepi- 
fere omnes ad montana confugerent Fer- 


solemne conficitur. » Hactenus Marsilius annis 
circiter triginta quinque post rem peractam, 
quando multi procul dubio vivebant Salernitani, 
qui factum illud viderant, et de adjunctis omnibus 
poterant judicare. Eadem brevius referunt Musca, 
qui Marsilio convixit, in archiepiscopis Salernila- 
nis, pag. ὅθ, Mazza, in Historia Salernitana,cap. 6, 
et Ughellus, tom. VII in ArcAiepiscopis Salernitanis, 
in Nicolao Rodulpho, qui tunc preeerat Salernitana 
ecclesie. Redeo ad Marsilium. 

87. «Novissime placet illud non reticere, inquit, 
quod nobis ipsis in hac ecclesia sedentibus ante 
biennium contigit. Tametsi enim ab eo die, quo 
locus ille fuit per sacrilegium contaminatus, ubi 


1m maxime eestas sub septimum Kalendas p gloriosissimus apostolus jacet, diviuus liquor per- 


es, et tanta erat celi marisque tranquilli- 
immobile plane videretur pelagus : Barba- 
utem preedensa navigiorum acie jamjam 
s, tormentis in fronte collocatis, pronun- 
t milites descensionem facerent, et prede 
cendiis incumberent : cum ecce tempestas 
tissima repente exoritur, et veluti prodi- 
horribili terre motu mare concutitur inter 
iam atque Salernum : inusilata preeterea 
um ventorum conjuralione usque adeo 
um intimuit, ut immensis fluctibus ja. 
issis in littus adigeretur, navesque om- 
inlibus malis, alque inter se proris ad- 
16 puppibus concurrentes ingenti cala- 
collis ac diffracte, luctuoso naufragio 
ntur. » 

Accessit quoque miraculo visus in colo 
imme proceritatis, ipsaque prolixe barbe 
Ja canitie conspicuus, qui videbatur illam 
procellam, et pro sua quasi civitate pu- 
vise sunt etiam validissime promptissi- 
militum et civium cohortes, fulgentibus 
ri coronam galeis atque thoracibus, urbem 
a quasi statione defendere. Unde constat, 
»m illum barbarum ea die contremuisse, 
issimis triremibus,que vix evaserunt inco- 
ultra Palinurum, invalescentibus ventis, 
fuisse. Caetera navigia cujuscumque generis 
ie quassata sensim absorpta sunt, vel fatali 
e desederunt, preedaque omnia, quam per 
nefas barbarus undecumque collegerat, 
nitanum littus ejecta, incolis occupantibus 
sita. Cum igitur imminentem cladem tam 
rentu, non humane vires, sed Deus Opt. 
rerlisset, acceptum id Salernitati tulerunt 
s et meritis Matthei et Andresm apostolo- 
c Almalphitanam, ille Salernitanam plagam 
rat. Quamobrem sequenti die Salernitanus 
s Deo ingentes gratias egit : et deinceps 
1is ea ipsa die miraeuli memoria renovatur, 
| proprium ob id Officium celebratur in 
aajoris ecclesie, et per civitatem solemni 
ione discurritur, in qua alternis precibus 


exiguus semper emerserit, adeo ut vix multorum 
dierum spatio modica potuerit ejusdem quantitas 
hauriri ; advenientibus tamen illustribus ex Sar- 
matia viris Georgio Radziroil, episcopatus Wilnen- 
sis coadjutore, et Alberto Radziroil fratre, et duce 
in Olica ; ac devote petentibus, ut et loci videnti 
et manne ipsius in patriam deferende copiam fa- 
ceremus, libenter utrumque concessimus : lage- 
namque ipsam, 4085 pridie arida pene fuerat, sa- 
cero humore adeo repletam undantemque reperi- 
mus, ut liberaliter principibus ipsis viris eorum- 
que comitibus potuerimus ipsam distribuere. Imo 
vero et duas ampullas eodem liquore plenas ad 
Gregorium XIH P. M. deferri curavimus , quas 
et gratissimas exstitisse per litteras accepimus. 
Tante igitur rei novitatem valde admirati sumus; 
et veriti, ne beatissimus apostolus huic populo 
ob scelera multa succenseat, precari numquam 
desistimus illum, ut civitatem istam civesque 
omnes dignelur pro sua consueta bonitale prote- 
gere. » 

88.« Tandem et illud placet inter miracula 
recensere, quod ex universa provincia frequentis- 
sime afferuntur homines utriusque sexus, qui ma- 
lis spiritibus acerrime divexantur : et eos omnes 
ante ipsum D. Matthei altare constitutos sacerdos 
unus imposita manu liberat. Quod sane, tametsi 
ab ipso translationis initio factitatum assidue fuit, 
quia tamen ad heec usque tempora perseverat, et 
nobis etiam videntibus quandoque peractui est, 
non fuit ulla ratione prestereundum silentio. » Ita 
auctor. Ex ultimis verbis colligo, multa sancti 
Mattheei beneficia scriptis consignata non fuisse : 
neque enim energumenorum liberationes invenio 
scriptas. 

89. Ex illis unum Sancti beneficium Salernitanis 
praestitum refertura Romualdo II archiepiscopo Sa- 
lernitano, qui oinnia presens videre potuit, cum 
patria fuerit Salernitanus, et secundum Ughelli 
chronotaxim jam patrie 8088 praeesset archiepisco- 
pus, quando res peracta est, aut quadriennio post 
archiepiscopus fuerit factus ex chronotaxi Gasparis 
Musca. Factum a Muratorio, in Annalibus Italis, 


refertur δὰ annum 1162, atque ita exponitur ἃ Ro- 
muakio, tom. Vil Scriptorum ltaliz, col. 205. tsui- 
helmus | siciise rex cognomento Malus, Post com- 
pressos rebellionis motusiu regno Neapolitano, « et 
sic recuperata terra tola (cum exercitu), Salernum 
venit. Et quia indignatus eratSalernitanis civibus, 
urbem intrare noluit, sed juxta eam tentoria fixit. 
Coepit autein ἃ civibus magnam pecuniam petere. 
Quam quum illi statim solvere non possent, inventa 
occasione plurimuu indignatus, quosdam ex eis 
suspendi fecit, comminatus aliis, quod, nisi pecu- 
niam eito solverent, urbem destrueret. Beatus au- 
tem apostolus Mattheus, qui Salernitane civitati a 
Deo patronus datus est et defensor, civitatem suam 
in tanto discrimine non reliquit. Nam quum rex in 
eo essel proposito, quod multa mala Salernitanis 
inferret, media die, quum tanta esset serenitas, 
quod nulla in aere nubes appareret, subito a Se- 
ptemtrione ventus validus cum ingenti pluvia, et 
turbo impetuosus erupil, qui totius exercitus ten- 
toria universa dejecit, et tentorium regium in emi- 
nenti positum sic a loco, in quo fixum fuerat, im- 
pulit et commovit, quod regem dormientem pene 
' prostravil. Expergefactus rex, et tanta inundatione 
attonitus, coepit fugere, et Apostoli auxilium invo- 
care, el viz in quodam parvo tentorio fugiens se 
recepit. 

90. Et licet rex animi sui timorem super hoc 
facto dissimularet, rnagnates lamen curiee et viri 
prudentes manifeste noverunt, hoc miraculum vir- 
luteapostolica perpetratum. Apostolus enim in hoc 
factoet commisso sibi populo et regi manifeste con- 
sulit, dum et coinmissum sibi populum a periculo 
eruit et regem, ne propositum malum perficeret, 
impedivit. Rex ergo, quod factum fuerat, secum re- 
cogitans, et indignationem apostolicam pertime- 
scens, quum se moraturum circa Salernum aliquan- 
tulum disposuisset, mutato proposito, altera die 
galeas (id est triremes) intravit, et festinanter in 
Siciliam rediit. » Hugo Falcandus qui eodem etiam 
seculo scripsit, in. Historia Sicula, ibidem post 
Romualdi chronicon edita, de facto prodigioso plane 
consentit ; sed causam prodigii attribuit morti ali- 
cujus innoxii Salernitani, qui regis jussu cum aliis 
fuerat suspensus. De turbine hanc, ut credit, ob 
causam exorto, ita loquitur col. 299 : « Cum enim 
adeo serenus esset aer, ut nullum prorsus in eo nu- 
bis vestigium appareret, (anta repente tempestas 
exorta est, tonitrua, coruscationes, et imbrium 
inundatio subsecuta, ut per totum exercitum instar 
rapidissimi torrentis aqua decurreret, et tam ipsius 
regis, quam csatterorum omnium tentoria, pazxillis 
avuliis ruptisque funibus, procella subver'eret, 
tantusque regem et universum exercitum terror in- 
vasit, ut, rerum omnium jactura posthabita, coge- 
rentur de salute propria desperare. » Hoc ille, ut 
dixi, evenisse putat ob cedem civis innocentis, 
Romualdus ad consereationem urbis et plurium 
innocentium a damnis inferendis. Occulta Dei con- 


MENSIS SEPTEMBER. 
A silia neuter scire potuit ; at mihi conjertm 


























mualdi prreferenda videtur, quia terribillui 
eum revera effectum produxit, ut nullum 
damnum Salernitanis sit illatum ; sed vi 
non reddidit. 


$ VII. Heliquim variis locis servata : loa 
sacra S. Matthaso dicata. 

91. Restant nonnulla dicenda de 
Mattheei, que a reliquo corpore separate 
Mazza quidem, in Historia Salernilene, ey, 
sancti Mattheei apostoli corpus integrum, 
dento ac brachio, servari in altari eidem 
de quo egi num. 81. At illud certiori 
sive ossium inspectione probatum velieg, 

B tain stricte sumendum non est, ut crede 
nihil reliquiarum sancti Matuhi ad ala 
loca pervenisse. Jnterim laudatus auci 
dentem unum et brachium Sancli in supe; 
crario ejusdem ecclesie couservari. ὗε 
etiam loquitur Marsilius, cap. 9, pag. 9 ὦ 
nit servata in sacrario, atque dentem illus με 
esse in cruce argentea variis reliquiis dian. 
dextra (parte crucis) gloriosissimi Nahe ἃ 
alius, de quo et nos, inquit, supra loti a. 
lusinuat igitur, esse illum ipsom deouz, cia 
cessus fuerat Athanasio monacho exprime 
tori, ut dictum num. 74 ; quique eis im 
deinde est, quemadmodum expositum «mg i 
De brachio laudatus Marsilius ila kqdr:k 

c et D. Matthaei brachium illud, quod lemma 
quondam princeps a Gisulpho preciomer 
rat: quamvis argento concludit, s ss 
tamen carniset ossium aspectus inimsepik.: 
Hec Marsilius, non explicans, qwesme We 
chium, quod seculo x Benevera veiba 
asseritur, postea relatum fuerit Saxa Vra 
sicut corpus S. Januarii seeculo ix resti 
Neapoli Beneventum, indeque rursum Usa: 
demumque Neapolim relatum, tli u& ssi 
modo brachium sancti Mattheei Salernum we 
potuit. Certe illui modo Salerni esse, ὦ ἀξ 
tem, etiam asserit Musca in Compendio aam 
dato. 

92. Si autem illud ipsum sit brachium. 4 
fuit seculo x Beneventi, videtur etalerum 
chium areliquo corpore separatum fuisse sec 
Quippe Robertus Guiscardus ex invento «t 
integrum os brachii pro se retinuit, ut vidimu: 
80. De illo osse in Chronico Casinens, i 
cap. 57, relata Roberti morte; hsc leguntur 
interea (Robertus) ad diem obitus sui br 
sancti apostoli et evangeliste Matthei cay 
suis, filio suo, Salerni reportandum, atquet 
dum reliquit. Sed illi substantia pauperes, 
pauperiores, thecam argenteam, in qua s 
brachium erat reconditum, inter se dividon 
que Hierosolymam pergentes, sanctas mn 
usque ad diem obitus sui apod se retinue 


VITA S. MATTILEI. 


"lem autem venientes, supradictas reli- 4 habet monasterium, et, ut laudatus auctor obser- 


is sociis, pueris suis contradunt, qui 
etum brachium temporibus Girardi ab- 
unc locum detulerint, loco suo seribe- 
de lib. 1v, cap. 73, laudatus auctor heec 
ic interea abbas (Casinensis Girardus) 
Beneventum in Apostolico servitio per- 
, certo certius brachium sancti apostoli 
ὃ Matthei in eadem civitate recondi- 
dicisset, ad se jam dicti brachii custodes 
qualiter, vel quo ordine ejusdem sancti 
ichium habuissent, percunetari studio- 
jit. Qui dum retulissent, qualiter illud 
lertus dux detulisset in expeditione, 
ἃ Alexium imperatorem habuerat, ac 
ellanis suis ad mortem reliquerat, ipsi- 
idum in die obitus sui sibi dimiserant, 
iere illos attentius ccepit, ut tanta di- 
nensi cenobio conferrent. 

i:utem ocius se hec adimplere fatentur, 
os quaeumque hora ad conversionem 
nt, absque aliquo pretio illos in. hoc 
reciperet. Quod cum abbas libentissime 
um spopondisset, illi confestim sanctas 
1 hune locum ferendas eidem abbati 
. Suscipiens igitur idem abbas sanctas 
diuque deosculans, per hujus nosire 
)nis fratres ad hoc monasterium trans- 
iduit. Ad cujus adventum omnes ter- 
inc inbabitabant, cum ingenti devotione 
obviam processerunt. Sane cum hec ad 
"te congregationis notitiam pervenissent, 
li exsultatione repleti, ac solemnibus 
; induti, cum lampadibus et thymia- 
sque ad portam veterem exierunt, ac 
'atisanetum evangelistam adoraverunt : 
ue cum maxima reverentia deosculave- 
n hymnis et laudibus illud in monaste- 
lucentes, atque in argentea capsa, tur- 
* aptata, sanctum brachium recluden- 
ntea trabe ante beati Benedicti altarium 
int, anno Dominice Incarnationis mil 
lesimo vicesimo secundo. » In Adnota- 
le Nuce editoris additur brachium illud 
ari, in theca argentea, brachii forma. 
us noster in ltinerario Ms., quod a 


vat, olim erat Fratrum, qui appellantur Cruciferi, 
nunc est sub eura Fratrum S. Augustini, nimirum 
Hybernorum, ut addit auctor recentissimus. Ob- 
servant preterea auctores, ecclesiam illam recen- 
seri inter titulos Cardinalitios, et quidem inter 
antiquiores, ut pleriqué addunt. Nonnulli etiam 
asserunt, constructam fuisse circaanpum 600 quod 
non lubet examinare. Hoc certius est, dedicatam 
[fuisse ἃ Paschale Il, sive id factum fuerit post 
construclionem primam, sive post instaurationem. 
Etenim laudatus Martinellus longam recitat inscri. 
plionem, quse consecralio illa asseritur in hunc 
modum. «In nomine Domini nostri Jesu Christi. 
Amen. Anno Incarnationis Dominice 1110, indi- 
ctione iu, feria vi quarte Dominice in Quadrage- 
sima, die Incarnationis ejusdem D. N. Jesu Chri- 
s, pontificatus D. Paschalis Pape II anno 41 
(omnes note concordant anno 1410) dedicata est 
venerabilis heec ecclesia in honorem Dei, B. Marie 
semper Virginis, et beati apostoli et evangeliste 
Matthei, »um quatuor altaribus, que sunt in ea. 
Quee consecratio facta est a prefato domino, et ve- 
nerabilissimo Pontifice Paschali II papa. In majori 
siquidem altari celebravit idem D. papa missam in 
honorem B. Mattheei. Coadjutores vero ejus fuerunt 
septem ; videlicet Raynerius de Ostia, Riccardus 
de Portu, Petrus de Tibure, Julianus de Ferentino, 
Anastasius de Alba, Petrus de Tusculano, Antonius 
deA:nelia, presentibus omnibus, S. R. E. Cardina- 
libus, presbyteris, et diaconibus, nec noninnumera 
cleri et populi Romani multitudine. 

99. In majori autem altari, consecrato a prefato 
D. papa, cui etiam prefati episcopi astiterunt, fue- 
runthe reliquie collocat : et primo deligno sancte 
Crucis, brachium sancti Matthei, de lapide sepul- 
cri Christi etc... Et ego Paschalis papa universalis 
Ecclesie cum prefatis episcopis hassanctorum re- 
liquias oculis propriis vidi, manibusque meis nt- 
trectavi, et recondidi cum antiquo titulo in arca 
marmorea sub altari majori. » Addit indulgentias 
visitantibusecclesiam illam a die consecrationis 25 
Martii usque ad Octavam Pentecostes ; et in festo 
sancli Matthei 24 Septembris. Ceterum per bra- 
chium sancti Mattheei, quod in altari recondituni, 
aliquod os brachii intelligendum puto, non totuin 


ana usque ad reditum in Belgium con- D brachium. Pancirolus in opere Italico De Thesauris 


wg. 108, inter reliquias, quas vidit in 
isinensi, illud os brachii sancti Mattheei 


iin variis ecclesiis reliquias nonnullas 
lhei exhibet. Inter numerosas autem 
esias una est sancto Mattheo dicata, 
minatur in Marulana, pro in Martana, 
3qua est tropeeia Marii, ut varii scriplo- 
it. Martinellus, in Roma sacra, pag. 257, 
c sancti Matthesi ecclesia in Merulana, 
ina, in regione montium, eundo a Basi- 
ie Majoris ad Laterenum. Aunexum 


absconditis, Rome in ecclesia sancti Matthei 
pag. 197 asserit, aliud brachium sancti Matthei 
servari in basilica sacte Marie Majoris, aliud rur- 
sum in ecclesia sancti Marcelli pape : etin indice 
reliquiarum adjungit sancti Matthei costam haberi 
in ecclesia S. Nicolai in Carcere. His omnibus con- 
sentit Piazza in Hemerologio sacro ad hunc diein, 
ubi addit, nonnihil etiam reliquiarum sancti Mat- 
theei servari in basilica Vaticana sancti Petri, et in 
ecclesiis sanctorum apostolorum et S. Cecilie ; 
variaque enumerat Rome sancti Matthei sacella, 
qu& brevitalis causa mitio. 


VITA S. ΜΑΤΤΗΞΙ͂Ι. 


810 


ianorum, pag. 483 ecclesie Carmeti- A tensis in Brabantia prope 1 ovanium. Hec laudatus 


41 ecclesie S. Maximini monialium 
tinjani, pag. 560 ecclesie monialium 
iis in rnajore Nazareth, pag. 584 eccle- 
tij tertie Regule S. Francisci, et de- 
' sacello S. Margarite. At omnes iste 
itur esse particule, ut difficultatem 
am pariat. 

o, nostro plurimis etiam locis osten- 
Matthei reliquie, interque eas una 
y. Et sane mirandum nemini esset, si 
toli reliquiis plus obtigisset Belgio, 
yvinciis, cum Carolus V imperator in 
| sepe degere solitus sit, idemque ali- 
ii fuerit, ubi eas accipere potuit, et 
m portare aut transmittere. Aliis quo- 
iquie sancti Matthei in Belgium diu 
i potuerunt. At quomodo allatae fue- 
nio apud Rayssium, qui eas recenset 
hylacio Belgico. Primum certe locum 
; Bancti, quod pag. 394 attribuit ora- 
ixellensis his verbis : « Locum huno 
m in modum venustat rarum illud 
ssimi videlicet apostoli et evangeliste 
; integrum, sumptu et valore maximo 
rgentea imagine, eumdem apostolum 
naturalem hominis altitudinem exce- 
nte, cirea cujus humeros circumvo- 
atramentariumilli vasculum porrigit. 
edivili ex ebeno pegmate artificiosis- 
5, in quo precipua dicti apostoli mi- 


Rayssius, qui et dentem Elnone, sive in S. Amandi 
cenobio, jam eupra memoratum, reliquiis accenset. 

100. Transeo in Galliam, ubi variis locis cre- 
dunt se habere caput sancti Matthei. Albertus le 
Grand in opere Gallico de sanctis Britannie Armo- 
rice pag. 600 in Vita S. Tanguidi abbatis refert, 
caput sancti Matthei seculo vi per mercatores Ar- 
moricos clanculum fuisse ablatum ex Egypto, 
translatumque in Britanniam Armoricam, ibique in 
dia cesi Leonensi constructum monasterium, in quo 
sancti caput fuerit depositum. Addit geminum pro- 
digium, videlicet scopulum in mari exstantem 
fuisse ἃ navi perruptum, dum caput advehe- 
batur ; alterum in constructione monasterii patra« 
tum ; sed utrumque indiget documentis multo anti- 
quioribus, quam proferri possint, ut fidem inveniat. 
Ipsa quoque allatio capitis ex Egypto non videlur 
certior quam ante memorata corporis ex ZEthiopia 
translatio. Verumtamen dictam capitis translatio- 
nem narrant etiam Carolus le Cointe in Annalibus 
ecclesiaslicis Francorum, ad annum 555, num.21, Lu- 
dovicus Bulteau in Compendio Historico ordinis 
S. Benedicti, lib. 11, cap. 28, num. 2, uti et con- 
structionem monasterii, sancto Mattheo dicati, de 
qua nequit dubitari. Mabillonius, in Annalibus Be- 
nedictinis, tom. I, pag. 152 ad annum 503 fundatio- 
nem monaslerii exponit, de translatione vero capitis 
sancti Matthei dubitanter loquitur hoc modo: 


'« Dein monasteria a Paulo (episcopo Legionensi, 


de quo apud nos actum tom. II, Martii a pag. 108) 


jis crustis et laminis incisa, variaque C constructa, in primis Gerberense, cui Tanguidus 


condecorata complectuntur. Idem, 
ribit ossa sancti Matthaei, id est, ali- 
us, ecelesie collegiate 8. Salvatoris 
idria ; rursum pag. 314, ecclesie ca- 
censi de sancto Matthaeo apostolo et 
Ὁ 0888, unum grande, aliud medio- 
151, Rutilensi Cartusie ad Mosam 
2) in ducatu Luxemburgensi « saneti 
toli et evangeliste os magnum, » 
stie Phalempinensi ordinis S. Au- 
1ndria argenteum brachium, « Ubi, 
ia pars brachii S. Matthei... asser- 
g.2160 nonnihil de reliquiis sancti 
itum dono Margarite principis Flan- 


abbas prefectus, is qui S. Maltheei monasterium in 
extremo Armoriee apud Lceonenses promontorio 
sub medium saculum sextum construxisse perhi- 
betur, ob id in Finibus-Terr» cognominatum. Oc- 
casionem tradunt saneti apostoli caput ex /Egypto 
8ἃ quibusdam mercatoribus Leonensibus allatum. 
Novum asceterium consecravit Paulus, eoque Tan- 
guidus e Gerberensi monasterio, cui Relecense suc- 
cessit, coloniam duxit. Perstat ad nostrum tempus 
S. Matthaei monasterium sub S. Mauri congrega- 
tione, situm, ut mox dicebam, in diocesi Leonensi, 
haud procul a Conquitto, paulo longius a Brestensi 
celeberrimo portu. Nulla fere de hoc monasterio 
vetera monumenta supérsunt post varias ab Anglis 


dicit in abbatia Flinensi virginum ἢ illatas clades ; tametsi antiquum ejus splendorem 


|. Leetiensis et Maricollensis abbatie, 
ctine in Hannonia, aliquid similiter 
incti Matthei possidere se credunt. 
 Rayssius tribuit partem digiti sancti 
toli et evangeliste una cum carne; 
| aliquid de costa ejusdem. Canonici 
zustini in abbatia S. Nicolai Ognia- 
im habens, eodem teste pag. 387, al- 
Jacobi de Vitriaco 8. R. E. cardi- 
ue cum aliis reliquiis aliquid de 
de quo nonnihil demum attribuit 
atie Parcensi ordinis Premonstra- 


ROL. GR. CXV. 


arguit insignis basilica, que variis sanctorum reli- 
quiis ornata est. » Ceterum persuasio de capite 
sancti Matthaei servato in illo monasterio viguit sal- 
tem & B2cuio xi: nam Mattheus Westmonaste- 
riensis ad annum 1295 de classe Anglorum eo per- 
lata, fugientibus incolis monasterii, hec scribit: 
«Post hecabbatiam S. Matthzei quamplures ingressi, 
ecclesiastica utensilia cum capite ejusdem sancti 
ablato ad dominum Eadmundum ducem ezercitus 
contulerunt. Que omnia sequeetrata fecit dominus 
Eadmundus viris ecclesiasticis restaurari. » Ex his 
iamen recte deduci nequit, inlegrum esse caput, 


26 


811 MENSIS SEPTEMBER. K 
quod ibidem habetur pro capite sancti Matthei ; A num. Hugo, in. Annalióus | Prenonireo 


neque enim id asserit Westmonasteriensis. Àn vero 
caput illud, quod ibi habetur, sit sancti Matthei, 
non inquiro. 

101. Andreas Saussayus in Martyrologio Galli- 
cano ad 21 Septembris consentit cum sententia fere 
communi de corpore sancii Saleroum translato ; 
&dditque: « E quo (corpore) excerptum veneran- 
dum caput, pridem in Galliam delstum fuit, recon- 
ditumque in summa basilica Bellovacensi, in qua 
egregio cultu conservatur, dempto vertice, qui Car- 
nuti in sacrario nobilis edis Virginis Deipare mà- 
gna cum veneratione habetur. » In Neorologio Bel- 
lovacensi, quod laudatur tom. IX Gallie Christiane, 
col. 742. in Milone I episcopo Bellovacensi inter 
alía leguntur sequentia: « Dedit (Milo) caput B. 
Matthei apostoli et Virgam Aaron. » At unde illud 
caput acceperit, non adjungitur in laudata Gallia 
Christiana. Fuit Milo in /Egypto cum crucesignatis, 
fuit similiter notabili tempore in Italia. An vero 
etiam fuerit Constantinopoli, ibique caput illud ac- 
ceperit, ut refert Bailletus ad hunc diem in sancto 
Mattheo, et quidem tempore Philippi Augusti, 
anno 1223 defuncti, nuspiam invenio. Αἱ videtur 
Bailletus Necrologium conciliare voluisse cum 
scriptis a Cangio, et sic dixisse, quod nemo ante 
dixerat. Certe Cangius, quem etiam laudat in Histo- 
rico tractatu de capite sancti Joannis Baptiste, alia 
omnino dicit, recensens pag. 104 reliquias a Latinis 
post occupatam Constantinopolim in Occidentem 
missas. Nam de capite sancti Matthei sic loquitur : 
« Gervasius de Chaáteau-Neuf, canonicus Carno- 
tensis, et postea episcopus Nivernensis, donavit 
ecclesie Carnotensi caput sancti Matthaei. » Con- 
gentit Sebastianus Rouillard, in Historia Carnotensi, 
cap. 8, pag. 207. Itaque Carnotenses crediderunt, 
accepisse se caput illud Constantinopoli ; sed pro- 
bare nequeuat, caput sancti Matthaei unquam Con- 
stantinopoli fuisse, ut Carnotensis eque ac Bello- 
vacensis ecclesie traditio admodum videatur in- 
certà. 

102. Jàm vidimus, tribus locis caput sancti 
Matthei assignari in Gallia. Accedit et quartus in 
Lotharingia, nimirum abbatia Premonstratensis 
in dicecesi Tullensi, Regnis-vallis dicta, non con- 
fundenda cum altera, que Regia vallis dicitur, 


tom. II, col. 649, de illo capite scribit sequesü, 
abbatia Regnis-vallis: « Sancti Matthei cape 
gentea inclusum capsa, populorum conem 
geculo xiv celebre: neque enim antehac is 
ribus monumentis legimus quidquam, ani 
rior ei possit antiquitas adjudicari. » Satis 
advertet studiosus lector, non posse omnii 
capita sancti Matthei, si integra, aut fere j 
sint. Quapropter ipsi examinare poleruat, ui 
habeant modicam capitis particulam factit;g 
impositam, eique capitis nomen fuerit imp 
uti alias factum esse experimentis plu » 
didici ; an vero habeant reliquias Sang 
jus incerti, quae per errorem sancti Yo 
fuerunt credite, quemadmodum etiam ac 
contingit. 

103. Memorantur et alie reliquiarum pc 
aliis locis. Inter reliquias plures, que v 
delate sunt Remis in pagum  Veromaxcv. 
deposileque in vico Memnico in ecclesi; 
tino dicata, recensetur etium aliquid relszz 
sancti Mattbei, ut. videri potest, tom. | Jur 
pag. 180, tom. III Februarii, peg. 99. εἴ: 
Angilberti, abbatis Centulensis in Ponin Ὦ 
abbatia S. Richarii passim vocatur) qu iz: 
tempore Caroli Magni, refertur constut;z& 
dicatio templi Centulensis B. Marie eur tzo: 
altaribus et reliquiis, quae in singulis sce pate 
Ad propositum autem nostrum ibi beer: 
« Altare sancti Matthei, in quo reipsa 4 
Marci et Luce. » Rursum, pag. {ἢ κ' ἀν 
scriplum nomine Angilbcrti, enumemmgn, 
quas ope Careli Magni et aliorusanm npe 
nibus obtinuerat, cum plurimis tam 
sancti Matthaei reliquie. Non additaruam, era 
fuerit aliquid ex ossibus Sancti, an solu à w&- 
mentis. In. Catalogo prolixo  reliqcama, μὲ 
anno 1585 Ulyssiponem translate suni, iir 
donate domui professe Societatis Jesu, enum 
tur etiam reliquis sancti Matthei aposto uil 
nos tom. [1 Januarii, pag. 612. Verum sm 
hec enumeratio, cum nequeant ulla bom is» 
stria enumerari omnes reliquiarum particule, 
habent ecclesie aut persona private, pressa 
cam per donationes frequenter ab uno lw 

















ejusdemque est ordinis, et in eadem diocesi. Saus- [) alterum transferantur. Ejusmodi particulam paa 


sayus in Supplemento martyrologii Gallicani ad 
21 Septembris annuntiat venerationem sancti Mat- 
thei hodierni in cenobio Regis vallis, ut aliquando 
eliam vocatur, et adjungit: « Cujus... pars capi- 
tis laureati,... dicto in monasterio honorificentis- 
sime asservatur, et hodie colenda religiosissime 
exhibetur. » Partem capitis dicit, opinor; quia 
jam caput Bellovaco et Carnoto asseruerat. Certe 
Calmetus, in Historia Lotharingiz, tom. Il prima 
editionis col. 22 caput sancti Matthei abbatia Re- 
gis-vallis attribuit, et col. 265 ait, ex Palewstin t 
allatum fuisse per Gobertum Asperi Montis domi- 


me habeo, dum haec scribo, acceptam anno i5 
Venetiis ab excellentissimo domino Flaminio it 
nelio, senatore Veneto, superius laudalo, qd 
aliam sibi retinuit. 

104. Loca sancto Matthaeo sacra, preler mei 
rata hactenus in Occidente, certo plora ersür 
aliqua etiam in provinciis orientalibus. De c4 
monasterio S. Matthaei in Mesopotamia, que» 
Diarbechia dicitur, apud urbem Mosul aut Nini 
novam, frequenter meminit Assemanus, in Bii 
theca Urientali, tom. II. Ex iis autem, qua pag. 
refert de illo monasterio, clare liquet, saltem 


VITA S. ΜΑΤΤΗΣΙΙ. 


814 


à seculo rv. Idem, tom. IT, pag. 403, me- A prehensi, duclique Niniven, ubi postea occisi 


cenobii Chuche, quod monasterium 8. 
dicitur in monte Elpheph. » Ex illo autem 
rio duodecim monachi cum episcopo Ni- 
cisi dicuntur jussu Pherozis Persarum re- 
rbe Ninive sive Mosul. Eadem historia nar- 
pud Assemanum, tom. III, pag. 393, ubi 
similiter « cenobium Cuchta, » hoc est, S. 

in monte Elphephic ; monachique in illo 
rio dicuntur cum Metropolita Ninives com- 


sunt, quod consentire nollent in heresim Nesloria- 
nam. Ex eo autem, quod metropolita -Ninives in 
monasterio comprehensus est, quodque omnes Ni- 
nivem fuerunt ducti, satis certo colligitur, idem 
hoc esse monasterium cum precedente apud Mo- 
sul aut Niniven. Pro eodem etiam habuit Asse- 
manus, apud quem plura de illo monasterio videri 
poterunt, cum illa ad sanctum Mattheum minus 
pertineant. 


ACTA 


Auctore Metaphraste interprete Sirleto. 
(Grecum textum exscribendum curavimus ex cod. ms. Paris. n. 1 430. Eprr. Para.) 


ἡ plv τὴν παρὰ τοῦ πλάσαντος ἡμᾶς 90- B IL. Si preceptum illud, quod ab eo, qui nos 


λάττοντες ἐντολὴν, τῆς μαχαρίας ἔν παρα- 
ἡσεώς τε xal διαγωγῆς ἀπελαύομεν, παντὸς 
οὖν τῶν περὶ τὸ σῶμα ὑπερφρονοῦντες, 
€ τοῖς θείοις ἐνασχολοῦντες τὸν νοῦν, xal 
Ἰνεχῶς φανταζόμενοι, ἤδη δὲ xal ὁ τῆς πρὸς 
τερον οἰχειότητος ὀλισθήσας διάδολος, ἅμα 
ἐχπεπτώχει τῆς δόξης εἰδώς " ἅμα δὲ xal 
γωπείῳ γένει διχαφθονούμενος. Κάντεῦθεν 
Ὑχατενεγχεῖν ἑαυτῷ εἰς βάραθρον μηχανώ- 
: λήθην τῆς ἐντολῆς τὸν ἄνθρωπον ἤγαγε, 
ὥτος πλασθεὶς, ἐσυλύήθη, φεῦ, ἐλεεινῶς τὸν 
w* οὐχ ἦν 0b ἅμα τοῦ πλάσαντος ἡμᾶς, 
ἀπωλείας χατενεχθέντας περιϊδεῖν, χαὶ τὸ 
ἱποδαλόντας ἀξίωμα, ἐν οὕτως ἀτίμῳ χα- 
τῇ διαγωγῷ. ᾿Αλλ᾽ αὐτὸς ὁ τῷ Πατρὶ συν- 
λόγος καὶ συναΐδιος τῶν πατρικῶν χενώσας 
ἰαύτον ἐπὶ μητέρα παρθένον κάτεισι δι’ 
σάρχα φορεῖ, χαὶ πάντα πλὴν μόνης τῆς 
ὑπέρχεται τὰ ἀνθρώπινα, ὡς ἂν τὴν μὲν 
ἀνέλῃ, χαινὴν δέ τινα πρὸς οὐρανοὺς ἐπ- 
ἴς ἐπι γῆς ὑποδείξῃ. ᾿Επεὶ δὲ xal. διακόνους 
Ὁ xxl ὑπηρέτας ἔχειν ἐχρῆν, 0U ὧν τε τὰ 
vopg(ac καὶ τῶν μυστηρίων ἀναχαλύψειε, 
σωνηρίας ὁδὸν τοὺς ἀνθρώπους χειραγω- 
προσχαλεῖται μὲν ᾿Ανδρέας καὶ Πέτρος, 
τούτους Ἰάχωδός τε xal Ἰωάννης, εἶτα 
, ὁ νῦν ἡμῖν ὑπόθεσις ὦν. 
et, atque homines ipsos ad salutis viam 


formavit, injunctum nobis (1) fuit, servare voluis- 
semus, beata illa paradisi habitatione et vita frui 
nobis licuisset, omniaque corporea commoda negli- 
gentes, solis divinis rebus mentem occupatam ha- 
beremus, ac eas assiduis cogitationibus semper 
meditaremur. Cum ille, qui a divina familiaritate 
simu) atque a gloria excidit, in qua prius erat, ge- 
neri humano invideret, ob idque ad suam ruinam 
secum una omnibus machinis illud precipitare stu- 
deret, auctor fuit homini, ut primi illius precepti 
oblivisceretur. Itaque homo ipse, qui omnium 
primus ἃ Deo formatus est, miserabili quodam 
modo, proh dolor! paradiso privatus fuit. Non 
tamen ipsius, qui nos formavit, benignitas patie- 
batur, ut ad tantam ruinam prolapsi despicece- 
mur, neque ut, prima illa dignitate amissa, tam 
ignobili statu condemnati relinqueremur. Ille igi- 
tur ipse, qui ab initio cum Patre semper fuit, 
qui coselernus est, ex paterno sinu descendens, 
seipsum exinanivit, el propter humani generis 88- 
lutem matrem Virginem subiit, carnem gestavit, 
et humana omnia suslinuit preter peccatum : hu- 
mana enim omnia suscepit, utl peccatum mundi 
tolleret, et his, qui sunt in terra, novum quemdam 
ad colos aditum prepararet. Quoniam vero ejus 
rei ministros habere oportuit, per quos divine di- 
spensationis et mysteriorum disciplinam Deus et 


perduceret, ob eam causam vocati sunt Andreas, 


acobus, Joannes et Mattheus, de quo nobis hoc loco dicendum est. 
oq τοίνυν ὁ τοῦ Χριστοῦ μαθητὴς ὕστερον, D II. Hio, inquam, Christi discipulus, olim fuerat 


πρό . . n s xal χρημά . . 
τωρ xal ott . . . e s 
& lí. 4 . e c. S. στήρης xal 


bis, in primo nimirum parente Adamo. 
m initium modo nonnihil diverso Latine 
m esse apud Lipomanum, tom. V, fol. 137, 
predidisse aliquos, alia esse Acta, que de- 


publicanus, pecuniarum exactor οἱ ratiocinator, 
quippe qui omnes questus faciendi vias et artes 
noverat, mentis acrimonia, multoque rerum usu 


dit Lipomanus, adnotavi in Commentario num. 14, 
Ibique ostendi, A6ta esse eadem, diversos vero in- 
terpretes. 


VITA S. MATTILEI. 


818 


ὧν γλωσσῶν τοῖς ἀποστόλοις ἐχπέμπει A Jesus crucem passus est, et Domini corpus post 


οὕτου ἐμπνεύσει τὴν χάριν τοῖς ἔθνεσιν 
|, ἄλλος τε τῶν μαθητῶν ἀλλαχοῦ ἐπο- 
πᾶν τῆς οἰχουμένης ἔθνος ὡς Éxactoq 


λάχοι. 


crucem ipsam sepulture traditum fuit, et ille 
post resurrectionem aliquando discipulis suis ap- 
paruisset, sepius vero illorum oculos latuisset, 
postremo in celum assumptus est, et Spiritum 


illine sub ignea linguarum specie ad apostolos suos misit, ut per ejus ipsius Spiritus 
entibus gratiam nuntiaret, tunc Discipuli, alio alii, profecti sunt ad totius orbis lerra- 
(4), prout unusquisque ab illo ipso Spiritu ducebatur. 


οὖν οὕτω ταῦτα, xal ot μαθηταὶ τὰς 
6ov, τότε xai ὁ θαυμαστὸς οὗτος Ματ- 
iivxq ἀπόστολος οὐχ αὐτὸς μόνος τοῦ 
σχὼν, ἑτέροις ἀπεκρύψατο τὴν μετάλη- 
i τοῖς ἄλλοις χοινοῦται τὸ ἀγαθόν, Καὶ 

οἵον συναγαγών τε χαὶ συγχροτήσας 


IV. Cum igitur hec ita se haberent, et discipuli 
regiones alias alii aggressi fuissent, tunc admirabi- 
lis et magnus apostolus Mattheus, tantarum bona- 
rum rerum solus particeps esse noluit, sed aliis 
etiam beueficium impert:vit. Itaque cum se totum 
collegisset. Evangelium suum, et religionis ac pie- 


τὸ χατ᾽ αὐτὸν Εὐαγγέλιον xal λογαγρα- B) tatis doctrinam, litterarum monumentis consigna- 


δειαν, ἵν᾽ ἅπερ οἱ ἄλλοι διὰ γλώττης ἐδί- 
τα οὔτος ἐγγράμμασι παραδῷ. ἼΑνωθεν 
'A6paàp τῆς γενεαλογίας ἀρξαμενυς, 
αθεξῆῇῆς προϊὼν, πρῶτα μὲν τὴν χαιὰ 
γιστοῦ γέννησιν εὐαγγελίζεται, τὴν ἀνὰ- 
ὴν βάπτισιν, τὴν τῶν ἀποστόλων ἐχλο- 
ἰιρασμοὺς, αὐτήν τε ἑαυτοῦ πρόσκλησιν, 
μυσταγωγίας, ὅσασ τε διὰ παραδολῶν 
d ὅσας ἐν παῤῥησίᾳ τοῖς μαθηταῖς σὸν 
ὡμίλει, τὰς ὁπερφυεῖς θαυματοποιίας, 
ὕντων θεραπείας, τὰς τῶν δαιμονώντων, 
των ἀπαλλαγὰς, τὴν τῶν ἄρτων εὐλό- 
ἐν θαλάσσῃ περίπατον, xal τὴν ἐν τῷ 
ἡὼρ μεταμόρφωσιν. "Ἔπειτα xal τὰ τῆς 
οὔ παρουσίας ἀχριδῶς τῷ λόγῳ προ- 
ας, τότε περὶ τοῦ μυστιχοῦ δείπνου 
4 τὴν ἐν αὐτῷ προδοσίαν συνηνέχθη 
iv ὑποχεχριμένην τε τοῦ Πιλάτου χρί- 
τοῦ διχαίως ἐλθόντος χρῖναι χατάχρι- 
ταφὴν, τὴν ἀνάστασιν, τὴν ἐπὶ τῆς Γα- 
ἀποστόλοις ἐμφάνειαν, ὅτε xat δοθῆναι 
'αν αὑτῷ ἐν οὐρανῷ xal ἐπὶ γῆς εἴρηχε. 


ν οἰχονομίαν συντόμως φάνα: τοῦ λόγου 
νος, οὕτω Παρθναίοις μήπω τῇ Περσῶν 
ἐμένοις ᾿τὴν σωτηρίαν εὐηγγελίσατο, 
i τὴν Παλαιστίνην περιελθὼν χλίματα, 
συμπλαχεὶς πολυγλώσσοις. λιμῷ τε καὶ 
υχναῖς προσπαλαίσας καχώσεσι χαὶ χιν- 


vit, ut videlicet, qu& alii ore ac lingua docuissent, 
ea ipse scriptis mandaret. Altius igitur inde usque 
ab ipso Abraham Christi originem exorsus, atque 
ita deinceps progressus, primum Christi originem 
secundum carnem nobis nuntiavit, deinde quem- 
admodum baptizatus fuit, discipulos elegit, tenta- 
tiones superavit, et ipse ἃ Jesu vocatus est, quem- 
admodum etiam sacra divinarum rerum mysteria 
edocuit, partim parabolis, partim aperte discipulis 
et turbis ea pronuntians. Scripsit idem miracula 
supra humane nature captum ab eodem Jesu fa- 
cta, item egrolantium curationes, eorum, qui ἃ 
demonibus vexabantur, liberationes, panes illos, 
quibus ipse benedixit, et multos pavit, qaemadmo- 
dum per mare pedibus ambularit, et in monte 
Thabor in aliam quamdam formam se transtulerit. 
Deinde alterum ejus adventum diligentiori oratione 
conscripsit : queque de mystica ejus cona, et 
de ipsius proditione facta erunt, perstrinxit. Ad 
hec falsum illud Pilati judiciurn, et ejus, qui venit, 
ut juste alios judicaret, iniquam condemnationem, 
sepulturam, resurrectionemque, et quemadmodum 
apud Galilaeam apparuit apostolis, quo tempore da- 
tam sibi dixit omnem potestatem in ccelo et in terra. 

V. Cum igitur, ut summatim dicam, totam Chri- 
sti dispensationem explicavisset, Parthos adiit, 
qui nondum Persarum imperio adjuncti erant (5), 
ipsisque salute nuntiata, Palestine regionis flnes 
peragravit, ubi cum ingenti multitudine variis lin- 
guis predita congressus est, cum fame, siti et 


uiv ix τῶν τῆς ἀσεδείας προεστώτων D crebris srumnis ac periculis luctetus, quorum 


τοῖς δὲ xal ἀπὸ τῶν χαλεπωτάτων 
χγωγῶν, τὸν Σωτῆρα Χριστὸν θαῤῥαλέᾳ 


am cito Judea& excesserunt Apostoli, 
uctor insinuat: neque Matheus vide- 
ein Judea ad scribendum Evangelium, 
jam proficiscebantur ad longinquas re- 
mox innuit; sed Evangelium scripait 
inem apostolorum. Vide dicta in Com- 
um. 42 et 43. 

Lipomanum pro : Parthos adiit, dicitur 
x apud Thebanos, qui imperio Persarum 
cesserant. » Uter rectius textum Grae- 
asserit, certo scire nequeo, cum Acta 
oculis non habeam. Attamen conjicio, 
urii esse probabiliorem, cum alii etiam 


alia superstitiose impietatis praesides, alia acer- 
bissimi populorum tribuni crudelissime àfferebant. 


dicant, apud Parthos predicasse Mattheum, Par- 
thique, qui tempore Matthei babebant in illis parti- 
bus principatum, postea multis seculis fuerint 
gub Imperio Persarum. At de predicatione Mat- 
thei apud Thebanos nullus loquitur, nec illi postea 
fuerunt sub Persarum imperio. Itaque videtur Me- 
taphrastes credidisse, Mattheum, aliquo tempore 
preedicasse in imperio Parthorum, deinde regres- 
gum esse in Paleetinam, ac demum profectum in 
JEthiopiam. Illic auter1 ordo preedicationis ipsius 
non est iroprobabilis, ut colliget prudens lector ex 
disputatis de predicatione sancti Matthei in Com- 
mentario ὃ 4. 


MARTYRIUM 8. THECL/E. 








8242 





ΠΕΡῚ ΤῊΣ ATIAX ΚΑΙ ENAOSOY 


ΚΑΙ KAAAINIKOY ΜΑΡΤΥΡΟΣ 


OEKAHX THX EN IKNIO. 


i SANCTA, GLORIOSA AC VICTRICE MARTYRE 


IHECLA INCONIENSI. 


leptembris die 23. — Gr:ece et Latine edidit Petrus Pantinus. Antwerpie 1608, in-4o.) 


οὔ μεγάλου τῆς ἀληθείας εὐαγγελιστοῦ A 


ς, Παύλου φημὶ τῆς πολυφθόγγου τοῦ 
ἴγγος, ἀπὸ ᾿Αντιοχείάς τῆς ἐν Συρίᾳ, 
' ἀφικομένου, xai τὸν τῆς ζωῆς λόγον, 
: θεῖον, ἐχεῖ χκαταδαλλομένου, Δημᾶς 
ἧς, ἄνδρες o0 πρὸς ἀλήθειαν ζῶντες, 
oq ὄντες πεπληρωμένοι, αὐτῷ συνεί- 
ὅλος οὖν, ἅτε τοῦ Χριστοῦ μαθητὴς, 
ὃν ἀγαθότητος τὴν ψυχὴν, ἀπλοϊκῶς 
ἰιλίως προσέχειτο * xai πάντα ἦν τὰ 
Ὀτιχὴν οἰχονομίαν αὐτοῖς διοιχούμενος, 
ε τοῦ θεοῦ διαγγέλλων, καὶ ὅπως ἀπο- 
τῷ Κύριος, καὶ πρὸς ἑαυτὸν ἐπισπά- 
ἡ δὲ xal ἐν αὐτῇ τῇ πόλει τῶν ᾿Ιχονιέων 
ενοῦται παρά τινι ἀνδρὶ ᾿ωνησιφόρῳ 
σεέδής τε ὧν xal τἄλλα ἀγαθὸς ἀνὴρ, 
Ἰκονίου παραλαδεῖν τὸν Βαῦλου ἀνή- 
ἄμα γυναικὶ καὶ τέχνοις αὑτῷ ὑπαντᾷ. 
παρὰ Τίτου, ὁποῖος ἄρα τὴν ἰδέαν ὁ 
πόθῳ τῷ ἐκείνου βληθεὶς κατὰ θέαν 
ἰδὼν δὲ []αῦλον ἐρχόμενον, ἄνδρα οἷον 
; ὑπέγραψε, βραχὺν τὴν ἡλικίαν, ψιλὸν 
, ἀγγύλον τὰς χνήμας γρυπὸν, σύνο- 
ον φάναι xai χαιριώτατον χάριτος, θείης 
v* Xaips, φησὶ. πρὸς αὐτὸν, ὑπηρέτα 
iov. Ὁ ΠΙΙαῦλος δὲ, καὶ αὐτὸς Π]νεύματι 
ἃ χαταμαβθὼν, σεμνόν τε προσώπου μει- 
ος χαρίεν ἀὐτῷ ἐπιδείξας" Ἢ χάρις, ἔφη, 
μετὰ σοῦ, καὶ τοῦ οἴχου σου. Δημᾶς δὲ 
ης, οὺς ἤδη xal ἀκολουθεῖν αὐτῷ ἔφη- 
ᾧ πρὸς τὸν Παῦλον τὰς ψυχὰς πλη- 
Ιν ὠδῖνα τῆς καρδίας οὐχ οἷοί τε ὄντες 
"tic φῶς ἔνεγχόντες" Ἡμεῖς δέ σοι, 
ἡσιφόρον φασὶν, οὐ δοχοῦμεν εἶναι τοῦ 
ὅτι μὴ χαὶ πρὸς ἡμᾶς, ἀλλὰ πρὸς 
ν τὴν πρόσρησιν ἐποιήσω : Ὃ δὲ xal ἀπ᾽ 
μάτων τὴν ὁποχαθημένην αὐτοῖς ἔνδον 


C 


I. Cum primum Paulus magnus ille veritatis 
nuntius 88 prseco, et sonora Christi tuba, relicta 
Antiochia, Syrie urbe, Iconium venisset, ibique 
vite verbum, instar divini seminis, spargeret, De- 
mas et Hermogenes, non ex veritatis prescripto 
viventes, sed fictione pleni, una illum comita- 
bantur : quos Paulus, quippe Christi discipulus, 
animo omni humanitate imbuto, candide atque 
amice amplectebatur, omniaque illis, que ad 
Dominicam disciplinam, vivendique rectam ratio- 
nem perüinerent, suppeditabal, magnalia Dei, mo- 
dumque quo Dominus ipsi apparuisset, et ad se 
traxisset, illis enarrans. In ipssm porro Iconien- 
sium urbem jam ingressus, hospitio excipitur a 
quodam viro, cui Onesiphoro nomen, qui cum 
cetera vir probus esset, tum etiam pius, simul 
atque audivit, Paulum ad urbem advenlare, cum 
uxore et liberis obviam procedens (intellexerat 
enim ex Tito, qua forma Paulus esset) ejus vi- 
dendi desiderio tactus, exivit. Quem accedentem 
conspiciens, virum videlicet, qualem Titi sermo 
descripBerat, brevi corporis statura, capite exili, 
tibiis incurvis, naso adunco, ciliia contractis, 
animo ac mente attenta, utque, quod majus est, 
et maxime ad rem facit, referam, virum (inquam) 
divina gratia plenum, Salve, inquit, serve Dei 
benedicti, cui Paulus et ipse virum, Dei Spiritu 
doceute, cognoscens, letam quamdam vultus gra- 
vitatem, gratamque ingenii suavitatem ostendens, 
Gratia, inquit, Dei tecum et cum tua famlia esto. 
Demas porro et Hermogenes (quos ipsum comitari 
diximus), animis per invidiam in Paulum concitatis, 
et cordis sui dolorem, instar partus, minime tegere 
valentes, sed in apertum proferentes : Quid, aiunt, 
Onesiphore, an nos quoque ad Deum benedictum 
non videmur tibi pertinere, quod nobis preteritis, 
unum Paulum sís allocutus? Ex quibus verbis cum 


οήσας, ᾿Βπεὶ οὐχ ὁρω iv ὑμῖν, εἶπε, improbitatem in ipsis insidentem — perspexisset, 


824 


Hoe ideo, inqnit, & m^ Actum ^st, quà non de- 
prehendam in vobia nliam ju2^ um fruetaum : nihi- 
Jominus tamen 7904 qnoque domum meam venite, 
et in ^a raquiesáite. 

[f. Paulus :z.tnr σὴ ingrasaus. capta primam 
qnieta, deinde aumpto cibo. 7arba ?acere inatituit. 
et pietatis doctrinam animis sor1:. qu. converee 
rant, disseminara. f20,)« 12nten2 pracipium' ac 
fundamentum .ili fuit. Eeaz:udines a CL. zaco de- 
priedicata. Beati onim, σταὶς, pacperes aziri-a : 
quoniam ipsorum ^at 7sg11m celoram !. Beat; mua- 
do cnrle: quoniam ips: Deum viderunt. Bea.i con- 
tinentes, et βίοι Zun.2 mundo valeii^erzes, cuia 
Deo imprimis piaceonnt. Eeaii t:mcrem Deiia 
enrdia velut uiero parturientes, :psicsq1e cTacu:a 
trer;entes : Guonciam .paucz videbunt, et -azq 13: 
angsii zerzelz2 tu: 980 legect. Α το 5: σι, 
inqz;i* i..4. 1jigielaz, 5.31 M mom. 4 ἃς "λὲ. 212 28 
tte men ! ΒΔΑ" 

al ATACTIITL 8:1 
Cezs 3.0 GmLi 1:57 : lOla3 Se.ps 
vita ac moribus exhiberi : quoríiam Liii Aitlssitri 
vocabuntur. Beati misericordes : quoniam m'seri- 
cordiam consequent'r, et in die judicii nullas 
supplicii penas experientur. Beati quorum corpora 
pariter atque animz, caste, instar virginum, 
servate fuerint : quoniam Deo accepti erunt, et 
justitie puritatisque suse mercedem apud ipsum 
invenient, quietem sempiternam ad4e»turi !. Et 
Paulo quidem ejusmodi verba in domo Onesi- 
phori coram illis, qui διὶ se venerant, disgserente, 
et nonnullis quidem libenter plaeideque illum 
audientibus, aliia autem sermocinationem hanc 
negligenter accipieatibus, el surdorum instar affec- 
tis, aliis denique, non solum ad heec attentio- 
nem non prestantibus, sed mala insuper in corde 
agitantibus, Thecla, virgo quedam nobilis, Theo- 
clee filia, viro desponsa, cui nomen Thamvris, in 
vicinia Onesiphori habilans, per fenestram aurem 
avidam audiendi porrigens, Pauli verba ausculta- 
bat : cujus quantumvis faciem minirre aspiceret, ita 
tamen ex ejus sermone pendebat, ut reliquarum 
rerum omnium cura demissa, ad ipsum solum at- 
tenderet, et. per ipsum Christo coaptaretur. Cum- 
que videret multas tam matrimonio conjunctas, 
quam virgines ad Paulum ingredientes, desiderabat 
quidem et ipsa viri aspectum intueri, ex cujus 
sermoue tantum fructum — bauriebat, caeterum, 
qued ipsi tum temporis id facere minime liceret, 
'ervidos amantes imitata, in sola fenestra acquie- 
xeiat, elque continuo edherebat. Pauli verbis 
:néesineater, tanquam lignum juxta aquas, qua- 
"uil ἰὼ Psalmis montio est, plantatum, irrigata. 
Juaur u3i iater üdvertit, tanto jam tempore fe- 
"waife) τε: allixamn, jgnorans scilicet qua in corde 
Uh neiusa laterent, suspectam tamen interim 
Zune hanc ad fenestram sessionem habens, 


cM. ha ὃ, 


MENSIS SEPTEMBER. 


& 


A χαρπὸν οὐδένα διχχιοσύνης * οὐδ᾽ οὖν ἀλλὰ χα .— 
ἔσχετθε εἰς τὸν ἐμὸν οἶκον, xai ἀναπαύεσθϑε. 


.- '" 


Β. Ὁ Παῦλος οὖν ἐχεῖσε γενόμενος, 2i τῷ 


2i Ἀν ππαύπεως, ἔπειτα δὲ καὶ τραπέζης un 
γὼ", λόγον ἥπτετο, xxi ταῖς ψυχαῖς τῶν Τα, 


ἕξ τὸ τῆς εὐσεδείας δόγμα χαταςπείσξ:, c 
1:7. Γΐοὐτα! ὃὲ αὐτῷ ἀρχὴ καὶ χαταδολὴ τ: 
TAA ^i paxapisuo: κοῦ Χρ':στοῦ. Mzxazs 
4 
^ πτωχοὶ τῷ πυξύματ', ὅτι αὐτῶν iz: 
οὐνανῶν. Μακάριοι οἱ ἐγκρατεῖς κ 
Ter χόσαῳψ ἀποταξάμενοι, c. 
"n" c232:2252»-:; ἔσοντα'. Maxao:e: 
61.2 2259» t» Tim χασδίας 
^ 


" 
"4 


zn 


Ὧν 1 
EE ILI 


22 






e 
00590 ES, 25 - 


αὐτοῦ τοξιῦσπτες λόγια, ξτι αὐτὸν ὄοντι:, τ 
Β rci ES 2:3 πατὸς σονέπονται. Ἐπὶ τῶν; - 
πττ αὐτὸς, ἐπ:λένω, ἀλλ᾽ ἢ ἐπὶ τὸν mx. 
Pg ἋΣ niri μου “τοὺς λό (9231 Mnc 
οἱ τὸ 805. Σεξχαςξ,»: βαπτίτμα, εἶτα 2υπὸν χὰ 
πὰ ias τειήτχιπες πτώματα, κα' τῷ AIT. τ’ 
PH χετχτταπες ὅτ: αὐτοὶ wi ql- 
x?18125»2a:. Μαχατι: οἱ ἐλείμονες " ὅτι Ζστ| τ΄ 


r,27v-2:, xai x2» 12:09; οὐχ ἔξουσι ἴσαν ἦν ΤΣ 
Maxaz.5: πὰ Goux xig. 
ττεύθηπαν." ὅτι εὐαρεστίτι,: ἡ 
δ'κα!οπόννς καὶ ἀνοίας πὶ] 


Χο σΞΩ τ. Ὧν x2: 


ἀν το ΤΟΥ t; EX 
τὸν τεῖος: 


χα! 
χόλου, γατὰ 
o ku, MM διχλεγομένου, c -. 
μὲν ἑδέως χαὶ ποιστυῶς τὴν ἀχοὴν ὑπ: 
ἐνίων Ob χατολιτωρούντων τοῦ λόγου, κἀξ 
ἐπίσης δὲ 
50. 19 "—- 
* 3 
£t καὶ 
xÀ2 τὶς 
ΟΥ̓ 773) 


διαχείμξνω», ἄλλων 


el 
: 


TowrL21 λοι ζοιλέν ων 
. * » φ ' 

εὐνενὴς παχοθένος, Θευχλει χε: τῶ 

063022; 5 τ: 


᾿ξ 7, ἀυδεὶ οὐ τὸ Ὁνο 


e , M * l LE 
τόνων τῷ ᾿Ονγτιτόρῳ τὰς οἰχήσεις mosgm,ta 
τῆς 8i: οἰλήκουν οὖς Db ὕποσχοῦτσα, τῶ |a 


οὖσωπον μὲν inm a 
οὕτω Oi τῶν 


et £v $2. αὐτοῦ λέγων Ei 
ὦττε Tiwtty ἀμέλειλχν χαταγνοῦσαν τῶν i0 
αὐτῷ ucwy T25745:201:, χαὶ δι᾽ αὐτοῦ Moe τὸ 
ομαότετθαι. 'Oz2w32 δὲ πολλὰς τῶν qain u 

- raihi) ποὺς lla2Àow εἰσπιούσας, ἐπόθε: un τ' 
αὐτὴ ὄχι!» ἰδεῖν, οὐ τοιοῦτον ἀπέλχδε τῶν inira 
πε: 6$ χατὰ τὸ πχοὸν τοῦτο ἀδύνατον ἦν, τοὺς 
D μοὺς μιμονσαῖνν τῶν ἐραστῶν, ἠρκεῖτο λχὶ αὐντ 
Qo2ií9, xai ταύτης διαπαντὸς εἴχετο, τοῖς ἔχε 
λόγοις ἀδιαλείπτως ἀοδευομένν,, καὶ οἱονεὶ t4 


0522 πεφυτευμένον παρὰ τοῖς ψαλμιχοῖς v2 
'H μέντοι αὐτη αὐτῆς͵ ἐπὶ χρόνον οὕτω sj 
- Li ^ μὴ . L1 
02003 ταυτην πῆ 922!8i πρυσηλωμένην. x1: C 
μὲν εἰς χαρδίχν ὅλως ἀμαθὴς οὖσα, πλὴν ἀλλὲ 
αὐτὴν τὴν ἄμετρον ὑποπτεύουσα προσεδρίαυ, iz1) 
πρότερον, καὶ τοῦτ᾽ αὐτὸ ῥήμασι μη, τριχοῖς ἐπεῖ 
κωλύειν " Τέχνον, λέγουσχ, Θέχλα, τὶ σοὶ xzi 
ξένῳ τούτῳ χαὶ γόητι, ᾧ προσέχεις διαπαντὸς, : 


MARTYRIUM 5. THECLJE. 


826 


ἥλω τοῖς αὐτοῦ ῥήμασι ; βλέψον ἤδη xal πρὸς A blandis primum, hoo est maternis verbis, ipsam ab 


xai Abou μετάδος, xai μετασχεῖν τροφῆς 
κήθητι. Ἐπεὶ δὲ οὕτω λέγουσα μηδὲν ἄἤνυεν, 
τὸ τοῦ λόγου, νεκρῷ πρὸς οὖς διελέγετο, ἢ δὲ 
στηροτέρων ἥπτετο ῥημάτων" Ἵνα τί ὥς τις, 
1, μία τῶν ἀφρόνων xal τὰς αἰσθήσεις αὐτὰς 
Aexoiz, ἀνδρὶ ἀγνῶτι καθέξῃ ἀτενώς προσέ- 
; αἰδέσθητι συγγενέϊς * αἰδέσθητι φίλους, ἡλι- 
4€ " φύσιν αὐτὴν δυσωπήθητι, Καὶ ὅπως ἐλευ- 
τυγχάνουσα δούλην ἔχεις ψυχὴν, καὶ ταῦτα 
ῚΡ μὲν θεοχλείας οὔὖσχ, μνηστὴ δὲ θαμύ- 
Ταῦτα λέγουσα, καὶ τὸν μνηστῆοχ μετε- 
), καὶ ὃς παρήει πτηνὸς, τῶν γάμων ἕνεχα 
σιν οἰόμενος. Ὡς οὖν ἤχουε παρ᾽ αὐτῆς ὅπως 
λα, καὶ ὅτι τρεῖς ἡμέραι χαὶ νύχτες ἴσαι παρ- 
^ καὶ αὐτὴ τῆς θυρίδος τὸ παράπαν οὐχ 
(in, βρωτοῦ μὲν καὶ ποτοῦ μηδὲ βραχὺ μνη- 
asa, τῶν Παύλου δὲ μόνου λόγων ἐχχρεμα- 
ἐπεὶ ταῦτα ὁ Θάμυρις ἤκουεν ἀπὸ τῆς μη- 
τα xxl προστιθείσης, Σὺ δὲ, μνηστὴρ γὰρ sl, 
θε ταύτῃ, καὶ ἀποστῆναι τοῖς σοῖς λόγοις τῆς 
; αὐτὴν παρασχεύασον * πρόσεισιν εὐθέως ὁ 
€, καὶ παντοδαπὸς γίνεται τοῖς λόγοις, τοῦτο 
λακεύων, τοῦτο δὲ παραινῶν, τοῦτο δὲ xal 
χωτέροις αὐτὴν ῥήμασιν ἐπιστρέφειν πειρώ- 
χαὶ Tl μὴ πρὸς τὸν Θάμυριν τὸν σὸν ὁρᾷς, 
τὸν νυμφίον, φιλτάτῃ, τὸν σόν ; τίνχ δὲ φιλεῖς 
τοὺς ἐμοὺς ἔρωτας ἀτιμάσασα : τί οὕτως 
«ας, τί οὕτω κάτοχος εἴ; μή τι σοι xa^ ἄχων 
ρουσα, φιλτάτῃ ; μὴ τοῖς χατὰ σὴν θέλησιν 
ντες οὐχ ὑπουργήσαμεν ; τάχα μέλλομεν εἰς 
ἅμους. Ὀψέζουσι τοῖς φδικοῖς οἱ ὑμέναιοι, 
βούλει, τελείσθωσαν πάντα. Ἢ xal ἔτι πε- 
μὲν; τοῦ σοῦ γὰρ θελήματος, Θέχλα, xal 
τοῦ νεύματος αὐτὸς ἤρτημαι. Ταῦτά τε 
xal σχήμασι παραχλητιχοῖς ἔτι ἔλχειν εἰς 
ἐπειρᾶτο, ἡρέμα δὲ xal ὀθόνης ἁπτόμενος, 
ηθι, φάγωμεν, ὑπεφώνει - ἀνάστηθι, πίω- 
[ yàp ἡμῖν καὶ τὸ πολὺ τοῦτο τῆς αἰτίας εἷς 
; ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ἐχεῖνος * πλὴν xal τοῖς ἐν 
ῳ πᾶσι χοινὸς ἦν ὁ θρῆνος * θαμύρ!:δι μὲν 
€ ἀστοχοῦντι “ Θεηοχλείᾳφ δὲ, τέγνου * ταῖς 
δίσκαις, κυρίας * xal σύγχυσις ἦν ἐν τούτῳ 
xai πένθος ἀπαρηγόρητον. 


illa prohibere contendit : Filia, inquiens, mea 
Thecla, quid tibi cum extraneo illo prestigiatore 
rei, quem ita assidue auscultas, cujusque verbis 
usque adeo capta teneris? nos quoque jam ad- 
spice, et colloquii tui participes redde, ac de cibo 
sumendo cogita. Quo illa sermone usa, cum nihil 
proficeret, sed ut dici solet, mortuo in aurem 
verba faceret, asperiori loquendi genere uli aggres- 
88: Bt quid, inquit, instar insane, et sensibus 
ipsis spoliate, continuo hic assidens, ad virum 
ignotum ita attendis ? reverere cognatos, reverere 
amicos, reverere equales, naturam ipsam reve- 
rere, cur libera cum sis, animum servilem geris, 
idque fllia Theoclee, sponsa Thamyridis? Quo 
diclo, ipsum sponsum arcessit, qui et festinus, 
et velut alatus advenit, nuptiarum se causa advo- 
cari existimans. Ceterum ubi ex ea, quo loco res 
Thecle essent, intelligeret, quodque post exactos 
jam tres dies, et totidem noctes, illa omnino a 
fenestra non recessisset, cibi potusque ne tantil- 
lum quidem memor, tantum ex Pauli verbis sus- 
pensa : hec, inquam, cum "Thamyris ex matre 
intelligeret, illaque, adderet : Adi tu illam (quippe 
sponsus ejus es) et verbis a fenestra ut abeistat 
efficere contende, accedit protinus "Thamyris, 
omnigenoque sermone, nunc quidem assentando, 
nunc &dmonendo, nunc increpando, illam a pro- 
posito revocare conatur. Et quid, inquit, Thamy- 
rim sponsum tuum non aspicis, mihi charissima ? 
numquid forte alium &mas, in despectum amoris 
erga te mei ? cur ita, veluti attonita, a te abiisti ? 
num per imprudentiam forte te offendi, dilectissi- 
ma? num voluntati tuse obsequioque in te meo 
uspiam defui ? nimis fortean diu nostras hacte- 
nus moramur nuptias : nimis diu hymenei nostri 
cantus musicis differtur. Quare si lubet, age, om- 
nia conficiantur. An etiamnum cunctabimur ? ex 
voluntate enim tua, mea Thecta, soloque nutu 
pendeo. Hec et dicebat, et gestu quodam corporis 
&d permovendum efficaci illam in suam senten- 
liam pertrahere nitebatur, quin et vestem lineam 
ipsius remisse tangens, Surge, subjecit, edamus ; 
surge, bibamus : quid enim tanta inedia nobis pro- 


' Hactenus ille. Omnes interim domesticos communis luctus invasit, Thamyridem quidem, 
uxore exeideret, Theocleam, quod filia, ancillas denique, quod domina: hincque, confusio 


ror exortus omni consolatione major. 


jÀÀ& τῇ θέκλᾳ, καί τούτων γινομένων, ὀλίγη D 


| " τῶν αὐτῶν δὲ εἴχετο, καί τῆς θυρίδος οὐ- 
ἀφίστατο, καὶ οἱ Παύλου λόγοι μελέτη ταύτῃ 
i€. Ὅ θάμυρις οὖν, εἰδὼς ὡς ἀνονήτοις ἐπι- 
ζήλου πιχροῦ, θυμοῦ τε καὶ ὀργῆς ἐντεῦθεν 
ἰσθεὶς, πρόεισιν ἔξω χατὰ ἄμφοδον, xal ἦν 
ταρατηρῶν, τίς τε πρὸς τὸν Παῦλον εἰσίοι, 
ἐξέρχοιτο. Καὶ δὴ δύο τινὰς ὁρᾷ μαχομένους 
λλήλους τε καὶ στασιάζοντας. Δημᾶς οὗτοι 
"μογένης ἦσαν" οὖς ὁ λόγος φθάσας ἐδήμησε, 
ςς Παύλῳ μὲν εἴποντο, ἤχιστα δὲ τῷ ἐχείνου 
νείποντο * οἷς καὶ ὁ θάμυρις ἐντυχὼν, xal 


III. Ceterum Thecle parva etiam horum omnium 
cura, et in iis, que coeperat, perseverans, fenestra 
nullatenus absistebat, unius Pauli sermouibus 
tota animi contentione studioque intenta. Quod 
ubi Tbamyris videt, seque rei nequaquam suc- 
cessure operam dare, acri zelotypia atque ira- 
cundia perculsus, foras in plateam progreditur, 
quis ad Paulum intraret, quisve inde exiret, obser- 
vans : cum duos quosdam inter se depugnautes et 
rixantes videt, Demam nempe et Hermogenem 
(de quibus antea diximus, Pauli quidem asseclas, 
non item vite imitatores fuisse), in quos cum Tha- 


827 


MENSIS SEPTEMBER. 


828 


myris incidisset, et de Paulo queesivisset, volun- A περὶ Παύλου ἐρόμενος, tbpt συναιρομενους αὐτοῦ 


tati sue conformes reperit : virum se illum, quis- 
nam esset, accurate nequaquam novisse asserentes, 
virginitatem autem velul leger sancire, hisque 
verbis uti: Nisi in castitate persistatis, corpora 
vestra post mortem nequaquam resurgen!, neque 
vos vite hereditatem adipiscemini. Quo sermonis 
genere juvenes uxoribus privat, virgines maritis, 
colibatum astruens, eoque facto animos simplicio- 
rum decipiens. Quos viros Thamyris ex tempore 
Sibi conciliatos domi suse hospitio excipit, appo- 
sitoque perquam sumptuoso prandio, omnia de 
Paulo curiosius percunctatus, illos in consilium 
adhibet : quonam modo illo devicto, et de medio 
sublato, desponsa sibi Thecla minime spoliaretur. 


τοῖς θελέμασιν. Εἰρήχασι γὰρ, ὡς τὸν ἄνδρα τοῦτον͵ 
ὃς τις μὲν εἴη, μὴ ἔχειν ἀκριδῶς εἰδέναι, νομοθετεῖ 
δὲ παρθενίαν, "Iv μὴ ἀγνοὶ μείνητε, λέγων, ἄλλως 
οὐχ ἂν μετὰ θάνατον τὰ σώματα ὑμῶν ἀνασταίη. 
χαὶ ζωῆς γένοισθε χληρονόμοι, Καὶ ταῦτα λέγων, 
ἀποστερεῖ μὲν νέους γυναιχῶν, παρθένους δὲ ἐν- 
δρῶν * νομοθετῶν ἀγαμίάν, καὶ οὕτω τὰς ψυχὰς τῶν 
ἁπλουστέρων ἐξαπατῶν * Ὁ θάμυρις οὖν τοὺς ἄνδρες 
παραχρῆμα ὑποποιούμενος εἷς τὸν ἑαυτοῦ οἶχον 
ξενίζει * καὶ δεῖπνα πολυτελῆ παρατιθεὶς, τὰ wi 
τοῦ Παύλου τε περιεργότερον ἀνηρώτα, xai συμ- 
δούλους ἐλάμδανε, πῶς ἂν τούτου περιγενόμενος 
ix μέσου τε ποιήσας, τῆς μεμνηστευμένης αὐτῷ 
θέχλης μὴ ὀστοχήσοι, Δημᾶς δὲ καὶ ᾿Ερμογένης, Τῷ 


Cui Demas et Hermogenes, Cestellio, inquiunt, B ἡγεμόνι Καστελλίῳ, εἶπον, τὰ περὶ αὐτοῦ διασάφησον, 


presidi vite ipsius institutum denuntia, imbuere 
multitudinem nova et extranea Christianorum doc- 
trina : cure nimirum illi de cetero fuerit Paulum 
ad Cesaris edictum perdere : atque ea ratione uxo- 
rem tuam liberam libere tibi habere licebit, qua 
in re ne nos quidem te negligemus, quin potius, 
quoad ejus facere poterimus, una adjuvabimus. 

IV. Tbamyris igitur, zelotypia adhuc et iracun- 
dia plenus, diluculo consurgens, domum Onesi- 
phori pergit cum magistratu, et manu non pauca: 
deinde in Paulum incidens, Corrupisti, inquit, o 
homo, lconiensium urbem, Thecleque mihi des- 
ponsate, conjugium meum ut nihili estimaret, 
persuasisti ; veni proinde rationem hujus tui facti 
coram preside redditurus. Que ubi dixit, omnis 
multitudo illi est assensa, Apage prestigiatorem, 
clamantes, omnes enim nostras uxores perdidit. 
Stans igitur Thamyris ante tribunal, magna homi- 
num multitudine cinctus, ingenti voce : Hic 
homo, inquit, unde sit ignoramus, virgines autem 
ne nubant prohibet, tumultuque urbem hanc 
complet, dicat ergo cur hec faciat. Demas autem et 
Hermogenes, rerum prestantium indocti discipuli, 
neque quidquam Jude scelerata improbitate infe- 
riores, eidem suggesserunt, diceret Paulum Chris- 
tianum esse, atque ita citissime periturum. 

V. Preses porro animum accuratius intendens, 
Paulo ad se propius constituto, Quis tu es, ail, 
et queenam illa, et qualia que doces ? neque enim 
de re nihili te accusant. Ad que Paulus sublaia 


voce; Si hodie super doctrina convenior, audi D ἐγὼ σήμερον, ἔφη, περὶ διδαχῆς ἀναχρίνομαι, ausi 


quid dicam, proconsul. Deus vivens, Deus ultio- 
num, Deus nullius rei indigens, sed solam homi- 
num expetens salutem, misit me, Jesum Christum 
Filium suum denuntiare: quem etiam denuntio, 
et ut inipso spem habeant homines doceo: qui 
solus mundum errantem commiseratus est, ne 
deinceps simulate mortales vivant, sed fidem 
teneant, animosque Dei timore coercentes, pravis 
omnibus operibus renuntient, et in puritate, veri- 
tatisque amore vivant. Quare si ego, o proconsul, 
ea que mihi revelata ἃ Deo sunt, doce o,quidnam 
injuste facere invenior? Quibus ille auditis, Pau- 


ὡς ἀναπείθει τοὺς ὄχλους τῇ καινῇ καὶ ξένῃ ταύτῃ 
τῶν Χοιστιανῶν διδασχαλίᾳ xai τὸ λοιπὸν αὐτῷ 
μὲν μελήσει κατὰ τὸ δόγμα τοῦ Καίσαρος, Παῦλον 
ἀπολέσαι" σοὶ δὲ οὕτως ἔσται τὴν γυναῖχα τὴν σὴν 
ἔχειν ἐλευθέραν ἐλευθέρως. Πλὴν ἀλλὰ καὶ ἡμεῖς οὐ 
περιοψόμεθά σε, ἀλλὰ τὰ δυνατὰ ἐσόμεθα cuve?- 
γοῦντες. 

Δ΄. Ἔτι οὖν ζήλου καὶ ὀργῆς θάμυρις πληρωθεὶς» 
ὄρθρου διαναστὰς. εἷς τὸν οἶκον ᾿Οὔνησιφόρου «ίνετει, 
μετὰ καὶ ἀρχόντων, καὶ χειρὸς οὐκ ὁλίγης * εἶτα τῷ 
Παύλῳ περιτυχὼν, Διέφθειρας, ἔλεγεν, ἄνθρωκε, τὴν 
Ἰχονιέων πόλιν * xai τὴν ἡρμοσμένην ἐμοὶ θέκλαν 
ἀνέπεισας περὶ οὐδενὸς τοὺς ἐμοὺς θέσθαι γάμους, 
Ἔρχου τοιγαροῦν, λόγον ὑφέξων πῥὸς τὸν ἡγεμόνα, 
Οὔτως ἕλεγε, καὶ πᾶς ὁ ὄχλος αὐτῷ συνηγόβοιν, 
"Amat τὸν γόητα, λέγοντες * πάσας γὰρ hu in- 
λεσε τὰς γυναῖκας. Στάς οὖν ὁ θάμυρις πρὸ τῷ 
βήματος, ἔχων ὑπ᾽ αὐτῷ καὶ τὸ πλῆθος, xem) 
μεγίστῃ, Ὁ ἄνθρωπος οὗτος. ἔλεγεν, ὅθεν μὲν, ἐγνο- 
oüptv* γαμεῖσθαι δὲ τὰς παρθένους οὐ συγχωρεῖ, 
xai ταραχῆς μὲν τὴν πόλιν πληροῖ εἰπάτω γοῦν 
ὅτου χάριν τοῦτο ποιεῖ, Δημᾶς δὲ καὶ ᾿Ερμογένης, 
οἱ ἀμαθεῖς τῶν καλῶν μαθηταὶ, καὶ μη δὲν τάχα τῆς 
Ἰούδα μοχθηρίας ἀπολειπόμενοι, ὑπετίθουν abt 
Λέγε, φάσχοντες, ὅτι Χριστιανὸς εἴη, xal τάχισε 
ἀπολεῖται. ] 

Ε΄. Ὁ ἡγεμὼν δὲ τὴν διάνοιαν ἐπιστήσας, xal ti 
Παῦλον ἐγγυτέρω παραστησάμενος * Τίς εἷς Ayr 
τίνα δὲ xal ἅπερ διδάσκεις ; οὐ γὰρ τὰ τυχόντα cw 
χἀτηγοροῦσιν. ἼΑρας δὲ τὴν φωνὴν ὁ Παῦλος : B 


τῶν ἐμῶν λόγων, ἀνθύπατε. θεὸς ζῶν, θεὸς ἐχδιχέν 
σεων, θεὸς ἀπροσδεὴς, μόνης δὲ χρήζων ἀνθρὼπ 
σωτηρίας, ἀπέσταλχέ με, τὸν αὐτοῦ παῖδα εὐσγγ' 
λίζεσθαι ᾿Ιησοῦν Χριστὸν, ὅνπερ δὴ xai eia (Ul 
ζομαι, ἐν ἐχείνῳ ἕχειν τὰς ἐλπίδας τοὺς ἀνθρώκνκ 
διδάσκων, ὃς μόνῳ συνεπάθησε πλανωμένῳ κοσμϑ᾽ 
ἵνα μηκέτι εἰς ὑπόκρισιν ὥσιν, ἁλλὰ πίστιν ἴχωδι 
καὶ φόδῳ Θεοῦ συνεχόμενοι τὰς καρδίας, πᾶσιν ἐπ’ 
τάξωνται πονηροῖς ἔργοις, καὶ ἐν ἀγνείᾳ ξήσωπ, 
καὶ ἀγάπῃ τῇς ἀληθείας. El. οὖν ἐγὼ, ἀνθύκατι, τὶ 
παρὰ τοῦ Θεοῦ μοι ἀποκεκαλυμμένα διδάσκω, d 
ποτε ἄδικον sóploxopa: δῥῶν; Ταῦτα ἐκεῖνος ἀκού" 





831 


Tum illa intra se 
magno ao generoso sim, idcirco Paulus se mibi 
conspiciendum offert, dumque intente illum in- 
tuetur, ipsa vidente, in colos abit : pueris interim 
et virginibus ligna et herbam, ad Theclam exu- 
rendam, comportantibus, qua ut nuda inducta fuit, 
protinus presidem inspecte pulchritudo, forme- 
que, prestantia percellit, commiseratioque ipsi 
magna injecta, quod talis virgo statim esset peri- 
tura, adeo ut etiam in lacrymas manifestas ea res 
hominem adigeret. Lignis autem jam substratis, 
tortores, ut conscenderet, preceperunt, conscen- 
dit illa, figura se crucis coneignaas, illi ignem 
accendunt : qui plurimam illam materiam corri- 
piens et veherrenter auctus, illam omnino non 
attigit. Nempe oportebat in illa compleri, quod ab 
Isaia prenuntiatum fuerat : « Etiamsi iransieris 
per aquam, tecum sum, et flumina non concludent 
te: el si transieris per ignem, non comhureris ?, 
neque sane combusta fuit, nubeaque ipsam inum- 
brante, grandineque in totam arenam ita effusa, ut 
et ignis exstingueretur, et multi qui aderant ea 
interirent, Thecla autem sine noxa conservaretur. 

VIII. Paulus interea cum Onesiphoro ac ejus 
uxore atque liberis, in monumento quodam in- 
tecto, quod juxta víam, que ab urbe Iconio Daph- 
nem fert, situm erat, jejunio insistebat, quo diutius 
protracto, fames pueros invasit : qui Paulum 
adeuntes, Esurimus, inquiunt, neque habemus 
quo panes emamus. Onesiphorus enim, jam mun- 
di rebus valere jussis, eum tota sua familia Paulum 
sequebatur : qui se penula eua exuens, puero tra- 
dit, et, Abi, inquit, acque panes quam potes 
plurimos coemptos ad nos adfer. Quos cum emeret, 
ecce, Theclam videt, οἱ pre admiratione obstupe- 
factus (agnoverat enim illam, quippe que in 
eadem secum vicinia habitasset), Et quo, inquit, 
o Thecla, quo pergis ? Paulum, ait, ex igno recens 
servata, persequor, cui puer, Ducam ad illum : 
quoniam tua causa in maxima sollicitudine est, 
totosque jam sex dies jejunio et orationi inten- 
tus. Que ubi ad sepulcrum accessit, Paulo in 
genua proclinato, dicenteque, Domine Jesu Christe, 
ne attingat ignis famulam tuam Theclam, illa a 
tergo assistens, Pater clamabat, qui celum et 
terram fecisti, benedico te, quod me ex igne ser- 
vaveris, ut Paulum videam. Qui ut. surrexit, The- 
clamque aspexit, letitia plenus, Deus, inquit, qui 
nosti'corda, Pater Domini mei Jesu Christi, gratias 
libi ago, quoniam, quod a te postulavi, mihi 
dedisti. Eratque in monumento mulia prorsus 
hilaritas, Paulo et Onesiphoro, quique cum illis 
erant, pre gaudio exuliantibus (panes autem 
habebant quinque, ad hec olera atque aquam) et 
ob opera Christi que in se percipiebant, sese oblec- 
tantibus. Deinde Thecla ad Paulum : Defonsa, 
inquit, coma et veste mutata, prompto animo te 


Σ [ga. ΧΙ], 2. 


MENSIS SEPTEMBER. e 


: Quod animo, inquit, non satis Α δὲ χαθ᾽ ἑαυτὴν, ὡς μικροψύχῳ πάντος oom ou 


ἀγεννεῖ, ἔλεγεν, ἦλθε. Παῦλος ὀφθῆναί un, z 
προσεῖχεν οὕτως ἀτενὲς βλέπουσα, καὶ ὃς εἰς us 
νοὺς ἀπήει, ὁρώσης αὐτῆς. Oi παῖδες μέντοι H.; 
παρθένοι, ξύλα καὶ χόρτον συνέφερον, ὥστε βα;: 
χαταχαυθῆναι. Ὡς δὲ εἰσήχθη Tony, ixchi-.. 
εὐθέως τὸν ἡγεμόνα, τὸ κάλλος αὐτῆς Bears, 
xal τὴν ὥραν * ἕλεος δὲ αὐτῷ δεινὸν ἐμδάλλε: : 

οὔπω ἀπόλλυσθαι μέλλουσα τοιαὐτη παρθένος 
δὴ xai εἰς δάκρυα τοῦτο φανερὰ κχατήνενχι, ᾿ 
ξύλων δὲ ἤδη χαταστρωθέντων, ἐχέλευον αὐτὶ 
δέμιοι ἐπιθῆναι. Ἢ δὲ ἐπέδη τῷ τοῦ σταυροῦ z 
ἑαυτὴν σημειώσασα, καὶ oi δήμιοι τὸ πὸρ iir 
εἶτα διαὸραμὸν πλείστην ὕλην, καὶ tiq moz 
θὲν, ἐκείνης οὐδ᾽ ὅλως ζψατο. Ἔδει γὰρ muri 
σθαι xai ἐπ᾽ αὐτῇ. ὃ τῷ θείῳ Ἡσαΐᾳ mpra 
ὃτι Κἂν διαδαΐνης δι᾽ ὕδατος, μετὰ σοῦ tu, τὲ c. 
ταμοὶ οὐ συνεγχλείσουσί σε * xal ἄν διέλθῃς ἐπ 
ρὸς, οὐ μὴ καταχαυθῇς. Οὔχουν οὐδὲ xzmarc 
νεφέλη γὰρ ὕδατος αὐτὴν ἐπεσκέασε, yiii 
ἅπαν τὸ ἔδαφος ἐξεχύθη, ὥστε τὸ μὲν moo cos. 
ναι, πολλοὺς δὲ τῶν ἐχεῖ τυχόντων Grazia. 

θέκλαν δὲ ἀδλαδὴ διαφυλαχθῆναι. 

Η΄. Ἢν δὲ ὁ Παῦλος vmoctíq προσχείμενος, τ: 
Ὀνησιφόρου τε xal τῆς αὐτοῦ γοναιχὸς͵ un 
τέχνων, ἔν τιν! ἀσχεπεῖ μνημείῳ κατὸὶ τί 5 
χειμένῳ, τὴν ἀπὸ ᾿Ικονου εἰς — Adovn is 
Ἐπὶ πολὺ οὖν τῆς ρηστείας αὐτῆς mzaprrvzm 
ὁ λιμὸς τῶν παίδων χαθίχετο * καὶ προσεβες κα 
μαύλῳ. Πεινῶμεν, ἔλεγον, xal οὐχ ἔχομε ἢ ἃ 
τους ἐξονησόμεθα. 'Hv γὰρ ὃ Ὄνησιτύρς 3» 
ποῦ κόσμου ἀφ φέμενος, xal ὅλῳ οἴχῳ τῷ kie 
λουθῶν. Παῦλος οὖν τὸν ἐπενδύτιη,ν lis τὲ 
δίδωσι, xai, ἔΑπιθι, λέγει “ καὶ τοῦύτε uda 
ἄρτων ποιάμενος, ἔνεγκε. Ὧσ δὲ ὦν" δεν 
τοὺς ὁ παῖς, θεωρεῖ θέκλαν, xal ὅλος ἔτχι." 
ἐπέγνω γὰρ ταύτην, ἅτε ἐγγειτόνων αὐτῷ VE. 
Ποῦ οὖν, ἔφη, θέχλα, ποῦ δὴ πορεύῃ; ἡ δ΄ ἣν 
λον ἤδη μεταδιώχω, ἐκ πυρὸς ἄρτι σωβθεῖσε lr i 
πάϊς * ᾿Αλλ᾽ ἐγὼ, ἔφη, ἐπάξω σε πρὸς zn 
xai πολλὴν ἔχει τὴν περὶ σοῦ μέριμναν͵ ni ὃς 
ἤδη ἡμέρας ἕξ νηστείᾳ διαπονεῖται xai tx. 
Ὡς δὲ ἐπέστη θέκλα ἐπὶ τὸ μνημεῖον, Dzis t 
γόνατα χλιθέντος, xal, Κύριε Ἶησοῦ Xp, Arr, 
μὴ ἀἁψάσθω Θθέχλης τῆς σῆς δούλης τὸ m5 zi 
ὄπισθεν ἑστῶσα. llátto, ἐδόησεν, ὁ moujex; τὸν» 
ρανὸν xal τὴν γῆν, εὐλογῶ σε, ὅτι με ἐκ πυρὸς ν 
σας, ἵνα lla9Àov ἴδω, Ὡς δὲ ἀνέστη Παῦλπκ,υ 
εἶδε Θέχλαν, χαρᾶς ἔμπλεως γεγονὼς, 6d, ia. 
καρδιογνώστα, Πάτερ τοῦ Κυρίου μου Ἰησοῦ I 
στοῦ, εὐχαριστῶ σοι, ὅτι, 6 ἠρετισάμην, wc 
μοι. Καὶ ἦν ἔσω ἐν τῷ μνημείῳ εὐφροσύνη zui 
Παύλου τε xai Ὀνησιφόρου, xxi πάντων τῶν P 
αὐτοῖς ἀγαλλιαμένων. Ἦσαν δὲ αὐτοῖς ἄρτο! zb 
καὶ λάχανα, καὶ ὕδωρ καὶ ἐφ᾽ οἷς ἔπραττον 3 
Χριστοῦ ἔργοις, ἀδιαλείπτως εὐφραίνοντο. Es 
Θέκλα φητὶ πρὸς τὸν μαῦλον Περικειροῦμει 9 





































MARTYRIUM S. ΤΉΕΟΙ, ΓΕ. 


834 


καὶ τὸ σχῆμα ἀμείψασα πρόθυμος ἔψομαι A quocunque ieris, comitabor. Cui ille: Turpe, ait. 


t ἂν xal ἀπίῃς. Ὁ δὲ, Ὁ χαιρὸς, εἶπεν, ai- 
καὶ σὺ χαλὴ τὴν μορφήν * μή ποτε οὖν σε 
ὃς ἐχδέξηται ἕτερος, τοῦ προτέρου χείρων" 
δειλίᾳ εἴξῃς, xai οὐ δυνατὴ γένῃ ὑπομεῖναι. 
Γῆς ἐν Χριστῷ μόνον σφραγῖδος, ἔφη, ἀξιω- 
αἱ οὐδεὶς ἂν πειρασμὸς ἄψαιτό μου. lipóq 
ὅλος, Δεῖ, εἶπε, μαχροθυμεῖν, xai ἣ δωρεὰ 
γῦ ἔξει σοι. Οὔτως ὁ Παῦλος εἰπὼν, Ὀνη- 
μὲν πανοικεσίᾳ εἰς τὸν αὐτοῦ οἶχον ἐχπέμ- 
κλαν δὲ λαδὼν. ἀπήει εἰς ᾿Αντιόχειαν. 
pa δὲ τῷ εἰσιέναι αὐτοὺς εἰς τὴν πόλιν, Σύ- 
; ᾿Αλέξανδρος τοὔνομα, πρωτεύων ᾿Αντιο- 
αἱ πολὺς ὧν ἐν ὅλῃ αὐτοῦ τῇ ἀρχῇ, ἰδὼν Oi- 
φίλησέ τε αὐτὴν, xal Παῦλον θερμῶς ὑπὲρ 
ἐδεῖτο, συχνὰ χρήματα xal δῶρα χατατιθεὶς, 
Οὐχ οἶδα, ἔφη, τὴν γυναῖκα ταύτην, οὐδὲ 
σα τυγχάνει, Καὶ ὡς θαῤῥήσας τῷ πολλὰ 
j πόλει δύνασθαι. ἀναίδην τὸ αὐτὴν περιδάλ- 
ὶ ἦν οὕτως ἐν τῷ ἀμφόδῳ καταφιλῶν, ἡ δὲ 
ὁ τε xal οὐχ ἠνείχετο, ἀλλὰ Παῦλον τὸν 
κὸν ἐζήτει νυμφίον * xal τὴν φωνὴν ἄρασα, 
σῃ με τὴν τοῦ Θεοῦ δούλην, ἔφη, μὴ βιάσῃ, 
ν εἰμὶ πρώτη, ἐχδέδλημαι δὲ τῆς πόλεως 
τὸ τοῦτο τὸ μὴ βούλεσθαι θαμύριδι γαμη- 
auta ἔλεγε σὺν βοῇ τῷ μεγάλῃ, καὶ τῆς 
oc ἐπιλαδομένη τοῦ ᾿Αλεξάνδρου, αὐτήν τε 
t, χαὶ τὸν στέφανον ἀφείλετο τῆς αὐτοῦ χε- 
κἀχεῖνον θρίαμθον ἐποίησεν ἐπὶ πάντων. Ὁ 
αἰσχύνην οὐχ ἐνεγχὼν, ἄγει αὐτὴν πρὸς τὸν 
x * ἐπεὶ δὲ μὴ ἔξαρνος ἦν, ἀλλ’ ὡμολόγει τὸ 
(vat, θηρίοις κατεχρίνετο ἐκδοθῆναι, Al μέν- 
αἴχες, ὅσαι παρῆσαν, τῇ πρὸς τὸ γένος vi- 
t σομπαθείᾳ, xai οἱονεὶ τὸ πρᾶγμα κοινὸν 
αι, x20. ἐμέμφοντο τὴν ἀπόφασιν, καὶ, Καχὴ 
παρὰ τὸ βῆμα φανερῶς ἔχραζον. ᾿Αλλ’ $ θέἐ- 
d οὕτω σωφροσύνης ἐπιμελουμένη, ἐδεήθη 
μόνος, ἄχρι καὶ τοῖς θηρίοις ἔἘγχειρισθῆναι, 
αὐτὴν διαμεῖναι. Ἣν οὖν γυνή τις πλουσία, 
x Τρύφαινα, ἧς ἡ θυγάτηρ Φαλκόνιλλα τεθ- 
Xv " αὕτη τοιγαροῦν πιστεύεται Θέχλαν, xxi 
μεταξὺ ταύτης εἰς ποραμύθιον. Εἶτα πρὸς τὸ 
χχῆσαι προαχθεῖσαν, δεσμοῦσιν αὐτὴν λεαίνῃ 
Τρύφαινα δέ οὐκ ἀφίστατο ταύτης, ἀλλ᾽’ ἦχο- 
ἕως ἤδη καὶ τὸ θέχτρον αὐτὸ εἰσέλθοι. Atatva 
ἐπιόάσης αὐτῆς τῆς Θέκλας, οὕτως εἶχεν 
ς xxi πεφυλαγμένως, ὡς μὴ μόνον μηδὲν 
roy μηδὲ θηριῶδες ἐπ΄ αὐτῇ ἐπιδεῖξαι, ἀλλὰ 
λαχῶς ἐπαφᾶσθαι τῇ γλώττῃ, καὶ περιλείχειν 
τοὺς πόδας, 'H δὲ αἰτία ἦν τῆς ἐπενεχθείσης 
ραφῆς, ἱεροσυλία. Ἐξίστατο δὲ ὁ ὄχλος ταῦτα 
xai τούτων ὅσοι θερμότεροι, xal τοῦτο διὰ 
τὸ πρᾶγμα ποιούμενοι, ἐπεμχρτύροντο τὸν 
νοσίαν εἶναι τὴν κρίσιν λέγοντες. Εἶτα λαμ- 
τάλιν τὴν Θέχλαν dj Τρύφαινα, ὡς χαὶ μετὰ 
μέλλουσαν θηριομαχεῖν. μέντοι τεθνηχυΐα 
p αὐτῆς, ὄναρ ἐπιστᾶσα Τρυφαίνῃ * Θεοῦ δὲ 
καὶ τῆς ἐχείνου φιλανθρωπίας οἰχονομία * 
ἐμὴ, ἔφη, ἡ ξένη Θέκλα τὸν ἐμὸν ἀναπληρού- 


hoo tempus est et tu forma preclara : vide, ne te 
alia tentatio priore deterior excipiat, tuque illi 
pre timiditate succumbas. Tum illa: Christi 
modo signaculo, inquit, digna habear, nulla me 
tentatio prorsus attigerit. Ad quam Paulus; 
Patienti animo sis oportet, et donum illud Dei ad 
te perveniet. Quo dicto Onesiphorum, cum tota 
sua familia, domum remittit : Thecla autem 
secum assumpta, Antiochiam abiit. 


IX. lbi, simul atque in urbem ingrediuntur, vir 
quidam Syrus, Alexander nomine, primus inter 
Antiochenses, et per totam illam provinciam 
potentia prestans, conspectam Theclam protinus 
adamavit, Paulumque calide super ipsa rogavit, 
pecuniam multam et dona adjiciens. Cui ille: 
Non novi, inquit, mulierem hano, neque ad me 
pertinet. Ille autem auctoritate, qua 'plurimum 
in illa urbe valebat, confisus, impudenter illam 
amplectitur, et in via deosculatur. Illa hominem 
minime ferre, sed a se repellere, Paulum sponsum 
suum spiritualem requirere : et voce sublata, Ne 
vim, inquit, mihi famule Dei afferas, ne violes, 
inter Iconienses prima sum, ex urbe mea ejecta, 
hanc ipsam ob causam, quod Thamyridi nubere 
noluerim, hocque altam inclamans, arreptum 
Alexandri pallium dilaceravit, et coronam capiti 
ejus detraxit: huncqua triumphum de illo, in 
presentia omnium, reporlavit. Quam ille contu- 
meliam non ferens ad praefectum Theclam trahit : 
et quoniam illa factum non negaret, sep palam 
fateretur, ad bestias est condemnata. Ceterum 
mulieres que aderant, commiseratione erga com- 
parem sui sexus commote, et rem totam quo- 
dammodo communiter ad se quoque pertinere 
interpretate, sententiam presidisincusabant, palam 
iniquum judicium ante tribunal vociferantes. The- 
cla interea, sic quoque pudicitie sue» sollicita, 
peliit à preside, ut quousque bestiis traderetur, 
incontaminata permaneret. Erat igitur mulier 
quaedam opulenta, Tryphena nomine, cujus filía 
Falconilla obierat: huic Thecla concreditur, quee 
illi interea consolationi fuit. Deinde productam, 
el cum bestiis certamen inituram, ferme leen 
vinclam objiciunt : Tryphena interim ab ea non 


D recedente, sed quoadusque ipsum theatrum ingre- 


deretur una subsequente. Qua ingressa, ita se cir- 
cunspecte cauteque lesena gessit, ul non tantum 
nihil indomiti aut ferini adversus ipsam designa- 
ret, sed lingua sua molliter pedes ejus contingens 
lamberet ,aecusatio autem criminis in Theclam 
intentati sacrilegium erat) que ubi multitudo 
videt, etiam vehementiores quique et inciiatiores 
obstupuere, et odio totum hoc factum prosequen- 
tes, iniquum esse judicium, Deum testabantur. 
Deinde Tryphena Theclam ad se recipit : sed ut 
que iteram cum bestiis esset depugnatura. De- 
funota interim Tryphene filia (nempe Dei hae 


885 


MENSIS SEPTEMBER. 8 


erat, ejusque erga homines benevolentie provida Α τὼ σοι τόπον. Δύναται γὰρ προσευξαμένη d;. 


dispositio) in somno illi astans, Mea, inquit, mater, 
hospes hec Thecla, meum apud te locum impleat. 
Potest enim, si tantum pro me roget, me in ju- 
storum transmittere sedes. Tryphena porro, de 
somno experrecta, filie sus Falconille sermonum 
ejusmodi memor, Altera mea filia, ait, Thecla, 
Deum tuum comprecare, quo Falconilla in secula 
vivat: hoo enim illa per insomnium a me pelivit. 
Quo illa audito, cum voce sublatis manibus, Deus, 
inquit, Fili Dei veri, placeat tuse voluntati Try- 
phene concedere, quo filia ejus vitam apud te 
vivat sempiternam. Quibus verbis auditis, gavisa 
quidem Tryphena est, sed aliunde disoruciabatur, 
quod Thecla rursus esset bestiis objicienda. Ut 


τῶν διχχίων ἐμὲ μεταθεῖνχι τόπον. ᾿Επεὶ δὲ Τὶ 
φαιναν ὃ ὕπνος ἀνῆκεν, εἷς νοῦν ἔχουσα τοὺς - 
θυγατρὸς Φαλχονίλλης λόγους" Τέκνον δεύτεσόι ; 
φησὶ πρὸς τὴν OéxÀaw, δεήθητι τοῦ σοῦ Θεοῦ͵ ὡς 
Φαλχόνιλλαν εἰς αἰῶνας ζῆν. Τοῦτο v22 με ἐκ. 
δι’ ὀνείρων ἤτησε. θέκλα δὲ ἀκούσασα cxx, 
ἀναδχαλλομένη χεῖρας, ἄρασα καὶ φωνήν " Gu 
Yü Θεοῦ ἀψευδοῦς, δὸς Τρυφαίνῃ κατὰ τὸ οὐ: 
λημα, ὥστε τὴν αὐτῆς θυγατέρα, τὸν ale: 
παρὰ σοὶ χρόνον. Τρύφαινα δὲ ἔχαιρε μὲν, ἃ 
σασα ταῦτα * ἠνιᾶτο δὲ διὰ Θέκλαν, θηρίοις c. 
ἐνδοθήσεσθαι μέλλουσαν. Ὡς οὖν ἤδη ὄρθρος : 
ἔρχεται ᾿Αλέξανδρος εἷς τὸν οἶκον Τρυφαίνγς 6n 
λαθεῖν * ἐκείνῳ γὰρ ἔμελλε τῶν κυνηγεσίων. T. 


igitur diluxit, Alexander (quippe cui venationi8 p φαινα δὲ οὔθ᾽ ὁτιοῦν παρεχώρει αὐτῷ τῆς 66; 


illius cura incumbebat) domum Trypheene venit, 
Theclam comprehensurus, Ceterum nihil illa in 
Thecla ipsi permisit, sed, Quid hoc? altum excla- 
mat : quid hoc? iterum mihi luctcm intra domum 
introducitis ? neque quisquam est, qui opem ferat? 
nou maritus, vidua enim sum : noun filia, obiit 
quippe : quod superest, Deus filie mes Thecle, tu 
ipsi auxilio sis. Quibus summo moerore animi diclis, 


ἀλλὰ, Τί τοῦτο ; μέγα βοήσασα, τί δὲ δεύτιρόν à 
ἐπάγετε πένθος εἰς τὴν olxlav, καὶ οὐδεὶς ὁ Bop. 
σων; οὐχ ἀνὴρ. χήρα γὰρ εἰμί" οὐ τέχνον͵ τίδης 
γάρ. Ὁ θεὸς θέχλης τοῦ τέκνου 00, βοηθὸς &x. 
γενοῦ. Οὕτως ἐν ὀδύνῃ Ψυχῆς εἴποῦσα Lame: 
ψυχῇ ᾿Αλεξάνδρου ἀποπέμπει. Μανθάνε: cm. 
ἡγεμὼν, καὶ στρατιῶται στέλλονται θέχλην ;) 
γεῖν. 


inanem a se Alexandrum rejicit. Quod ubi presses rescivit, milites submittil, qui 'Theclam δὐέχεν 


X. Ceterum Tryphena, ne sic quidem a Thecla 
recedebat, sed correpta manu, una cum ipsa abi- 
bat, his verbis usa: Filiam meam Falconillam ad 
sepulorum antea deduxeram: te, filia mea The- 
cla, cum bestiis depugnaturam prosequor. Quibus 
auditis, martyr in lacrymas prorupit et gemitus : 
et, O Domine, inquit, Domine et rex meus, cui 
ego credidi, ad quem confugi, a quo ex igne ser- 
vata sum, redde Tryphene sua in me famulam 
tuam humanitatis, quodque me intaminatam hacte- 
nus custodierit, dignam mercedem. Tumultus ia- 
terim, fragor et clamor maximus in populo, atque 
adeo confusio erat, mulieribus una sedentibus, in- 
vicemque contradicentibus : his quidem, Induc 
sacrilegam, aliis autem tali facinore minime ac- 
quiescentibus, clamantibusque; Cur nos quoque, o 
preses, omues non una tollis? perversum judi- 
cium, injusta in virginem lata sententia. Thecla in- 
terim ex manibus Tryphens erepta exuebatur, 
et sumpto subligaculo, in cireum impulsa est, leo- 
nesque et ursi in ipsam immissi. Inter quos una 
legna ceteris magis effera confestim ad pedes mar- 
tyris se proclinavit. Quo viso aeclamatio per mu- 
lierum agmen protinus est consecuta. Cumque 
ursa ad sanctam hanc virginem accurreret, leena, 
ut ei propugnaret, obviam progressa, ursam dis- 
cerpsit. Deinde leo ad homines devorandos exerci- 
tatus, qui Alexandri erat, in ipsam quoque incita- 
tur. Cum quo dum leena similiter in certamen ve- 
nit, uterque mutuo laniatu pereunt. Quo facto, 
maximaque interim feratum copia in illam immissa, 
Slans erecta, ad Deum preces faciebat. Quibus ab- 
solutis, conversa, lacum videt aque plenum: el, 
Nunc, inquit, tempus est ut abluar, et una cum 


I. Τρύφαινα δὲ οὐδὲ οὕτως ἀπίστατο dui, 
ἀλλὰ Aa6o3bx ταύτην τῆς χειρὸς, ἀπήει᾽ Τίν 
θυγατέρα τὴν ἐμὴν Φαλκόνιλλαν, λένους, 6i 
μνημεῖον προτοῦ παρέπεμψα " σὲ δὲ, cine bs 
πρὸς τὸ θηρίοις νῦν μάχεσθαι παρχπέμτν, ras 
ἣ μάρτυς ἀχούσασα, εἰς δάκρυά τε tuy 
στεναγμοὺς, καὶ, Ὦ Κύριε, ἔφη, Κύριέ guai 
λεῦ, ᾧ ἐγὼ ἐπίστευσα, ἐφ᾽ ὃν ἐγὼ imxw x 
πυρὸς ἐῤῥύσθην, ἀπόδος μισθὸν ἄξιοι sera, ἃ; 
πρός μὲ τὴν δούλην σου συμπαθεί:, πὶ va 
οὕτως ἀγνὴν διεσώσατο. Θόρυθος οὖν noc 
xai βοὴ πλείστη ποῦ δήμου xai ἔγχυσις ἦν, ταν 
χῶν τε ὁμοῦ παρεδρευουσῶν, xal ἁλλύλαις ἔντϑεν 
γομένων, xai τῶν niv, Εἰσάγαγε τὴν pink 
γουσῶν" τῶν δὲ τοῖς γινομένοις ἀπαρεσεημένα, 
X21. Τί μὴ xai πᾶσας αἵρεις ἣ μᾶς, ἡγεμών; Ἐ- 
φθειρομένων " xax χρίσις, ἄδικος κατὰ τῆς τιν 
νοῦ ἀπόφασις. Ἢ Θέχλα τοίνων εἰς χεῖρας Του: 
νης ληφθεῖσα περιεδύθῃ - xal λαδοῦσα 9:2 92,1: 
τὸ στάδιον ἐνεόλέθη, λέοντές τε xai : ἄρχτο:! ἐς νι 
xaz' αὐτῆς. Μία γοῦν λέαινα, τῶν ἄλλων dvor 
σὺν τάχει παρὰ τοὺς πόδας τῆς μάρτυρῤος dverhh 
καὶ τὸ τῶν γυναιχῶν πλῆθος εὐθὺς ἐπεθόν ταν. X 
χτου δὲ τῇ ἁγίᾳ ἐπιδραμούσης, ἢ λέαινα, Qt; 1 
τῆς προασπίζουσα, ὑπήντησέ τε καὶ διέῤέηδε τς 
τὴν. Ἔπειτα λέων ἀρίεται κατ᾽ αὐτῆς * ὃς A 
ξάνδρου μὲν ἦν, ἤσκητο δὲ ἀνθρώπους βιδρώτειν 
ᾧ καὶ αὐτῷ τῆς λεαίνης πῤὸς συμπλοχὴν 6Àgovm 
ἀναιροῦνται ὑπ᾽ ἀλλήλων ἀμφότεροι. Καὶ τότε zu 
τῶν θηρίων ἀφιᾶσιν, ἐστώσης Θέκλης, καὶ 22m 
χομένης Θεῷ. ᾿Επεὶ δὲ xài τέλος εἶχεν ἡ προσευγὶ 
ἐπιστραφεῖσα, λάχχον ὁρᾷ, μεστὸν ὕδατος. Ea 
Νῦν καιρὸς, ἔφη, τοῦ Aoógacgat μὲ." καὶ ἄμα χηξ 
x&v ἑαυτὴν εἰς τὸ ὕδωρ. Ἔν τῷ ὀνόματί σου, Aye, 


MARTYRIUM S. TH£CLJE. 838 


Insco9 Χριστὲ, τῇ ὑστεραίᾳ τῇδε ἡμέρᾳ A dicto se in aquam conjecit. In nomine tuo, in- 
ιαι. Αἱ μέντο! γυνχίχες περιπαθήσασαι, — quiens, Domine Jesu Christe, hao ultima die tingor. 
ν αὐτῆς λαθοῦσαι " xal toobtv αὐταῖς ámo- — Mulieres interim vehementer indolentes, ejusque 
Μὴ οὕτω δράσῃς, ἐπεδόησαν. Οὐ ταύταις — commiseratione (quod putarent illum mox peritu- 
, ἀλλὰ καὶ αὐτῷ τῷ ἡγεμόνι, ἐλέους ἄξιον — ram) commota, Ne ita facias, exclamant : nec ipsis 
τὸ γεγονὸς, εἰ χάλλος οὕτω θχυμαστὸν — modo, sed ipsi quoque presidi id facinus commise- 
av al τῷ ὕδατι ἐμπχροῦσαι φῶχαι. Τοῦτο — ratione dignum videbatur, si phoce, que aque ine- 
ἔμελλεν ἔσεσθαι, ἐπεὶ μηδὲ ἠμέλει Θέκλης rant, pulchritudinem adeo admirabilem essent per- 
οὗ ἐχείνη ὅλην bautiv ἀνήρτησεν. ᾿Αμὲλει — diture. Ceterum nequaquam id futurum erat: 
ai ἀστραπῆς φέγγος ταῖς φώχαις im:oa- — quando Christus, ex quo illa tota pendebat, The- 
2àc πάσας ἀνχπλεῦσαι πεποίηχε * Θέχλαν — cle curam gerebat. Splendor quippe ignis et ful- 
"ἢ πυρός ἐπεσχίαζεν, ὃ οὐ μόνον ἄψαυστον — minis, super phocas refulgens, illas omnes super- 
οἷς θηρσὶν ἐποίει, ἀλλὰ xai γυμνὴν 0to- natantes exstinxit : Theclam vero nubes ignea 
μηδενὶ παρεῖχεν. Al γυναῖκες δὲ πάλιν,  obumbrans, non solum feris inviolabilem reddidit, 
ἐπιδληθεισῶν αὐτῇ θηρίων, ἠλάλαξαν * xal — sed neo nudam a quoquam conspici permisit. Mu- 
ρδου, ἣ δὲ xaclac, ἣ δὲ ἀμώμου, 3j δὲ ἄλλου f, lieres autem,aliis rursum in illam bestiis incitalis, 
τῇ ἐπέδαλλον, ὡς θεοειδεῖ ἄλλως mpuc- persirepebant: et hec nardum, illa casiam, tertia 
ταύτῃ, xal χρείττονι πάντως ἢ xaxà dv- — amomum, alia denique aliud aromatis genus in 
Theclam conjicientes, illam, tanquam divinitatis 
quidpiam habentem, et omni humana sorle supe- 

riorem, attendebant. 
ἄντα δὲ τὰ ἀφεθέντα ἐπ’ αὐτὴν θηρία, οἷά XI. Ceterum omnes in illam ferte immisee, veluti 
p, ἢ κάρῳ κατασχεθέντα, οὐδὲ βραχὺ ἥψαντο — aut vinculis constricte, aut torpore prepedite, ne 
ὡς τὸν ᾿Αλέξανδρον ἀπειπόντα τοῖς ὅλοις, — tantillum quidem eam attingebant: ita ut Alexander 
& παρ᾽ ἐμοὶ φοδεροὶ λίαν, πρὸς τὸν ἠγεμόνα — omnibus suis artibus diffisus, Tauri, inquit, o 
τοὔτοις οὖν προσδήσωμεν Oéxiav: x&xsivov  preses, apud me sunt formidabiles admodum : his 
σαντα, Τὸ δοχοῦν cot, εἰπεῖν, ποίει, "Ex- — igitur Theclam alligemus. Cui ille, tristitia victus, 
; τοίνυν τῶν ποδὼν Θέχλαν μέσον τῶν ταύ. Fac, inquit, quod tibi videtur. Theclam itaque 
'πτουσιν * εἶτα πυρωθέντα σίδῃρα τοῖς αἷς —exutam, mediam inter tauros ex pedibus alligant, 
«εἰνων ὑποτιθοῦσιν, ἵν᾽ οὕτω διαταραχθένττα — deinde ferramenta igne candentia membris eorum 
xal τὴν φυαιχὴν ἀγριότητα imi μᾶλλον — genitalibus subjiciunt, quo illis animalia infestata, 
τα, ἐλχύσωσί τε θρασύτερον, xa! ἀπολέ- C et ad nature insitam feritatem magis irritata, The- 
ἐλαν. ᾿Αλλὰ xal οὕτως ἦσαν ἄπραχτα δια- — clam citius differant, interimantque. Sed hi quoque 
itvot * xxi « Ἢ ἀδικία, τὸ τοῦ θείου φάναι illorum conatus frustra fuere: et juxta divinum 
γψεύσατο ἑαυτήν. » Εὐθὺς γὰ οἱ μὲν ταῦροι — Davidem, « Mentita est iniquitas sibi *, » nam tauri 
δεινὸν ἐμδοῶντες, τῷ πυρὶ δὲ τὰ mapaxsl- — quidem statim exsiliere, horrendum mugitum eden- 
w χάλων δεσμὰ κατεχχύθη * xal ἦν ἄνετος — tes, et füunium nexus iis adaptati igne conflagra- 
αἱ ὡς οὐ δεδεμένη iv τῷ σταδίῳ. Τοῦτο — runt: Thecla autem, tanquam vincta omnino non 
νέδχλε πάσῃ τῇ πόλει. Τρύφαινα δὲ πάθει fuisset, soluta in stadio apparuit. Quod timorem 
t νεχροῖς ὁμοία, πρὸς τοῖς ἄδαξιν dito — universe civitati incussit. Ceterum Tryphena tanto 
᾿Αλέξανδρός τε αὐτὸς, tà μεγάλα δείσας, — malo perculsa, mortue similis, in caves tabulatisg 
roo ἡγεμόνος ἀνεθῆναι θΘέχλαν * Μὴ mote, jacere conspiciebatur. Alexander vero multum sibi 
ui d πόλις σὺν σοί τε xal ἐμοὶ ἀοόληται, — quoque metuens, rogabat presidem ut dimitteret 
(Ap ti ἀχουστὰ γένηται Καίσαρι, xal ὅπερ — Theclam: Ne forte, inquit, urbs hec tecum me- 
t ἡ συγγενὴς αὐτοῦ πάθος (1) ἄρδην cumque pereat. Nam si hec Cesar resciscat, 
ἀπολεῖ, Μεταπεμψάμενος οὖν ὁ ἠγεμὼν — quodqueconsanguineasua Tryphena per nostantum 
ix μέσου δὴ τοῦ θεάτρου * Τίς εἶ 05; διη- D) mali sustineat, simul nos omnes perdet. Accersita 
χὶ τίνα τὰ περὶ ob, ὅτι μηδὲ ἕν τῶν θηρίων proinde Thecla ex medio theatri : Qua tu es? ait 
oo; 'H δὲ Δούλη, ἔφη. εἰμὶ Θεοῦ τοῦ ζῶντος. — preeses, et quenam illa ia te efficacitas, quod nulla 
περὶ ἐμὲ ταῦτά ἐστιν, ὅτι εἰς Ov εὐὔδόχησεν — ferarum omnium te omnino attigerit ? Tum illa: 
τοῦ Ἰησοῦν Χριστὸν πεπίστευχα ^ παρ᾽ ὃ Famula sum Dei viventis: que vero in me habeo, 
uou τῶν θηρίων ἔψαυσεν, αὐτὸς γὰρ μού hec suntin remedium, quod in Jesum Christum 
τηρία, xal ζωῆς ἀθανάτου ὑπόστασις “ val Filium ejus, in quo sibi complacuit, credidi : unde 
ὑτὸν μὴ πιστεύσειε, ζωῆς οὗτος οὔχ ἔξεται’ — factum, quod nulla me ferarum attrectaverit : ipse 
ς αἰῶνας ἀποθανεῖται, Τούτων ἀχούσας ὁ — enim est salus mea, et vite immortalis fundamen- 
,XXi ola τὴν μάρτυρα xal τοὺς αὐτῆς λόγους — tum,etqui in ipsum non crediderit, vitam minime 


l. xxvi, 12. 


orte deest vocula πέπονθε, certe aliquid tale. 


880 


MENSIS SEPTEMBER. 


wdipiseelur, sed morte multabitor sempiterna. A δυσωπηθεὶς, ἱμάτια ἐνεχθῆναι χελεύε!, χαὶ 


Quibus preses auditis (quippe martyrem jam verbs- 
que Ipsius reveritus) vestes afferri, iisque se illam 
induere imperat. Ad quem illa: Qui me nudam, 
contra feras depugnantem vestivit, i;se in judicii 
die salute te vestiet : sumptasque sibi eireumdedit. 
Quod beneficium hoc insuper merito preses accu- 
mulavit, ut et epistolam Ieoniensibus scriberet in 
heo verba: Theclam piam Dei cultricem vobis 
dimitto. Quo facto, mulieres ompes gavise, magna 
voce Deo laudes referebant: Unus Decs Tbecle ; 
unus Deus qui Theclam servavit, inclamantes. Qua 
voce tota civitas personabat: Tryphenaque tam 
lio nuntio accepto, eum magna multitudine, quo 
illam amplecteretur, obviam ivit: Nunc, inquiens, 
credere possum Tbeclam filiam meam vivere, veni 
domum nunc ergo ad me, mea filia: omnes meas 
facultates in te transcribam. Abit illa cum Trypha- 
na, et dies paucos ibidem copquiescentes, ambe 


Dei verbum docebant : í:a ut multe ex ancillis fijem susciperent, 


repleretur. 

XII. Caeterum non sinebat Tneclam spiritalis in 
Paulum amor diutius quietam esse, scd animo sol- 
licita quoquoversus ad illum inquirendum miltebat. 
Cumque Myris Lycie urbe esse didicisset, muliis 
secum famulis et ancillis assumptis, ipsa tunica in 
penulam, virilem in speciem. commutata, ad illum 
magno cum desiderio spiritusque ardore profecta 
est. Quem Myris de rebus divinis disserentem inve- 
nit, illique desubito, nihil tale presciesti, astat: 
quam ut ille turbaque que una aderat, aspexit, 
stupore perculsus est, ne quod videbat, nova esset 
tentatio, secum reputans. Thecia autern accedens, 
Accepi, inquit, o Paule, lavacrum, qui enim una 
tecum operatus est in Evangelium, mibi quoque 
ille ipse, ut abluerer, concessit. Tum Paulus illam 
&d se receptam in domum Hermeise dedunzit, ibique 
sigillatim, quecunque sibi Antiochia accidissent, 
Thecla Paulo enarrat : ut plurit;um et ille mirare- 
tur, et audientium fides confirmaretur, Tryphene- 
que benignitatem amplectentes, pro ipsa Deuru 
deprecarentur: quod magnam. illa auri et argenti 
vestiumque copiam, per Theclam ad Paulum, quo 
pauperibus succurreretur, misisset. 


XIII. Thecla porro ex Pauli sententia cum Ico- 
nium pervenisset, Dei verbum ibidem docebat: 
accedensque Onesiphori domum, eo loci ubi 
Paulus sedere et docere solebat, sese humi 
prosternit. Talis est enim desiderii vis, ut quando 
ipsummel, quem videre exoptat, habere non possit, 
aliquid eorum, que ad illum pertinuerant, ardori 
illius solatium adferat. Magno igitur cum gaudio in 
terram procumbens, calidis eam lacrymis consper- 
gebat, manusque in orationem expandens, Gratias, 
inquit, tibi ago, Domine Deus meus, et bujus dorus, 
ubi tu Christe Jesu, Fili Dei viventis, mihi lux 
resplenduisti, qui mihi adjutor in carcere, adjutor 
In preside, adjutor in bestiis et igne fuisti : gratias, 


D τε καὶ ἀργύριον, πρὸς δὲ xai ἱματισμὸν, διὰ x 


ἐνδύσασθαι ταῦτα. Ἢ δέ- O ἐνξύσας με v4 
τη, πρὸς θηρία πυκταεύουσαν. αὐτὸς ἐν i|. 
χοΐίπεως ἐνδύσει σε σωτηρίαν. Καὶ Az6o5:: m 
δάλετο. Πρὸς τούτοις ὁ ἡγεμὼν τῷ ἀγαϑῷ τ. 
θεῖς. γβάωμα Ἰχονιεῦσιν ἐχπέμπει, qoiYa on 
Θέχλαν τὴν βϑευστεό ἀοΐίημι ὃμῖν. "Hs0rz 20 7, 
Tris ἐπὶ τούτῳ πᾶσαι χαὶ φωνῖ, prin: 
2131» τὸν Θεόν - Εἷς Θεὸς ὁ Θέχλαν διατωξ:ε. 
ὡς ὑπὸ ττῖς φωνῆς ταύτης διαθρυλληθῆνα: τὴν -, 
ἅπασαν - Γρύφαινάν τε εὐχγγελιπθεῖταν irr. 
σὺν πλήθει, περιδαλεῖν τε τὴν Θέχλαν, χε τ 
φάναι, πιστεύειν δύναμαι, Oc: Θέχλα τὸ che: 
τὸ ἐμὸν ζῇ. Δεῦρο τοίνυν ἐμοὶ, θύγατερ. εἰς τὸ, ἴα 
οἶχον, χαὶ τὰ ἐμὰ πάντα σοι ἐπιγράψω. B5. 
9:x12: θέχλα μετὰ Τρυταΐνης “καὶ ἡμέος π 
ἔχε: διχνχπαυτάμεναι ἐδίδασχον ἄμπτω τὸν ᾽- 
K»22:25, ὥττε πιστεῦσα! τὰς πλείους τῶν Ξι Στὰ 
X2: “χαρᾶς πλιηθῆναι τὸν οἴκον Τρυφτίνης, 

et letitia domus Tryir, 


IB'. 62x.» μέντο! οὐδ᾽ ὅλως ἡρεμεῖν zixy. 
Ηχύλου πυευαχτιχοὶ ἔρωτες "ἀλλ᾽ {ν 3)}.:- 
4225.24. πέμπουτά τε πανταχοῦ Th. xr 
ἐπι τη τοῦτα, Ez: δὲ μάθοι ἐν Mjzou zou 
τῆς ΔΛυχίχς, πολλοὺς τῶν νεανίσχων PJ5ac 
παιδιταῶν, κατ ἄνδρα δὲ τὸν γιτῶνα εἰς {πὲ -- 
427122252712, Amft: πρὸς αὐτὸν, μετὰ om τ: 
0:24u93 πνεύματος. E22 x— 
Πχὺ»ην i» Μύτοις. τὰ περὶ Θεοῦ ] 
X1. 15220» αὐτῷ πιρίστχται μὺ͵, δὲν πη εν - | 
22, ἔχξιυγν τε βεατάμενον. καὶ τὸ zuizr-z 
Qoi. ἐκπλυξις εἶχε, λογιζόμενον, μὲ καὶ Ξὲὰ 
ἕτερος n τὸ φαινόμενον. Θέκλα δὲ ctm f, 
£27, τὸ λουτρὸν, Πχυλὲ. Καὶ Ὑὰρ ὁ sem τὰ 
πρὺς τὸ Εὐαγγέλιον, χἅμο! οὗτος πρὸς eomm 
ka: ;X 
τὸν o:xow 'Βαμείου, Ebs zr zz 

$71 συμδίδηχεν ἐν "Awcwogr i Ka 
τῷ Ηχύλῳ διασχτεῖ" ὡς πολλὰ xaxihm Wan, 
χαὶ τὴν ἀχουόντων ἔπιπστν σιχθῆνι τον 
Τρυφαίνης τε τὸ εὔγνωμον ἀποδεξαπένος πὸ 
εὐξαπθα: ταῦτης. Τρύφαινα μὲν οὖν συχνῶν 7:45 


πιῆ) χαὶ 


* - P 1 
£29 | 


















ν᾽ ^" - 
G)v£77,2:71:5. λαοόμενος 2075 


απίγανε ποιὸς 
71 


1z2v12, 


τῶν 


τῷ Παύλῳ πέμπει διαχονοῦσα πένησι. 

H". θέχλα δὲ γνώμῃ Παύλου εἰς ᾿Ιχόνιον τι 
μένη, τὸν τοῦ Θεοῦ λόγον ἐδέδασχεν - iz)! 
xal εἰς τὸν ᾿θνησιφόρου οἶχον, πέμπει τὸ παρὰ x: 
ὅπου Παῦλος ἦν χαθεζόμενος xai διδάσχων. ἵν" 
tov Yàp ὁ πόθος, ὅταν αὐτὸν ἐχεῖνον gi ἔχ»: 
ποθούμενυν χαθορᾷν, ποιεῖταί τι τῶν ἐκείνου 3 
φλογὸς παραμύθιον. Πεσοῦσα τοίνυν σὺν i0ow, 
τὸ ἔδαφος, δάχουσι τοῦτο θερμοῖς ξὄαλλεν * 
τε χεῖρας εἰς προσευχὴδ, Εὐχαριστῶ σοι. ün 
Κύριε ὁ Θεός μου, καὶ τοῦδε τοῦ olxou ἔνβα p» 
φῶς ἔλαμψας, Χριστὲ Ἰησοῦ, Υἱὲ τοῦ ζῶντος 85 
ὃ ἐμοὶ βοηρὸς ἐν φυλαχῇ γενόμενος, βοηθὸς b 
μόνι, βοηθὸς ἐν θηρίοις τε καὶ πυρί, Εὐχε,νῇ 
got, ὅτι αὐτὸς μόνος εἴ θεὸς, καὶ σοὶ μόνῳ τος 


effecti, de rehus suis inter se communicant. Virgo 
heo, inquiunt, cum magne Diane sacerdos sit 
et ita enim amentibus illis videbatur), maxime ab 
(is, quod virginitatem exactissimam servet, ada- 
mstur : atque inde fit, ut super quacunque re illis 
opem poscat, protinus sibi obsequentem ex voto 
habeat. Quare, cum nulla alía sit causa, quod dea 
ita illi familiaris sit quam castitatis illa prestantia, 
agite, illam solvamus virosque et adolescentes per- 
ditissimee vite» ad id assumptos, multaque vini etauri 
copia comiter prebita, illorum animis excitatis, in 
illam immittamus. Id consilium ineuntes, idem 
quoque exsequuntur, juvenesque omnium petulan- 
tissimi et sceleratissimi ab ipsis electi, adversus 
virginem mittuntur, certamen longe turpissimum 
depugnaturi : quodque pejus erat, improbitaiem 
suam jam tum mercede obstrictam habentes, ante 
ipsam victoriam, facinoris sui pessimi recepto 
premio. Speleo ergo astantes fores pulsant, illa 
&utem (quippe noverat divino beneficio qua de 
eausa illa sceleratorum colluvies advenisset), Filii, 
inquit, quid vultis ? Sic illa placide, volebat enim 
morum suavitate, et verborum simplicitate, impu- 
dentem illorum et truculentum conatum in sui re- 
verentiam flectere. Illi autem, num illic Thecla 
nomine esset, interrogant. Εἰ que, inquil beata 
illa, vobis Theclam querendi ratio ? Eyo enim sum. 
Illi statim ostendentes se illos esse, quorum guttur 
sepulerum patens est *, responsum impurum tan. 
quam ex fonte impuro impurum laticem emitten- 
tes. Et que alia, impudenter subjiciunt, quam ut 
cum ipsa dormiamus ? ad hoc enim huc venimus. 
Tum illa (o sacram animam, simul et vocem!) : 
Ego, Inquit, bumilis vetula sum, at vero famula 
Domini nostri Jesu Christi : etiam si improbe quid 
me statuere tentetis, nequaquam id efficere poteri- 
tis. Persistebant illi parvi, hoc solum, re ipsa 
ostendentes, esse se tales, omnino fleri non posse 
dicentes, ut illinc nisi flacinore, quod moliebantur, 
perpetrato discederent. llc dicentes, illam aggre- 
diebantur, et arcte tenebant. Tum illa babitu et 
verbis mitissimis, At exspectate, inquit, filii, et 
videbitis potentiam Dei. Cumque non haberet quod 
agere!, a cottu illo maleficorum detenta, multisque 
canibus circumventa (jam enim mauibus compre- 
heunsam tenebant, et furiose vim illi inferre nite- 
bantur), in colos illa oculos attollens : Domine, 
inquit, omnipotens, solus potens et misericors, 
spes desperatorum, auxilium ope destitutorum, qui 
me ex igne, bestiis, Thamyride, Alexandro et lacu 
liberasti, ubique manum auxiliatricem prebens, 
cuique placitum fuit, ut nomen in me tuum glori- 
ficaretur, etiam nune, Domine Deus meus, eripe me 
ex manu horum iniquorum, neque permittas virgi- 
nitatem mesm injuria violari, quam propter te 
et nomen tuum conservavi : quia te amo, sponse 
irreprehense, teque veneror, Pater, Fili et Spiritus 


! Psal. v, 10. 


MENSIS SVPTEMBER. 


Α δρα γενόμενοι, κοινολογοῦνται καθ᾽ ἑαυτοὺς 
παρθένος αὕτη, λέγοντες. ἱέρεια τῆς μεγάλης 
τέμιδος οὖσα, ὥς γε αὐτοῖς ἐδόκει διὰ πολλὴν ἂν 
φιλεῖται πρὸς αὐτῆς τῷ παρθενίαν ἀχριξες: 
τηρεῖν. Καὶ παρὰ τοῦτο, ἐφ᾽ dp ἄν χαὶ δεηδίν. 
tnc, ὑπαχούουσαν ἔχει, καὶ συντελοῦσαν τὸ ἃ 
θέλησιν, Ἐπεὶ οὖν οὐδὲν αἴτιον ἅλλο τῆς τοὺς 
θεὰν αὐτῆς οἰχειώσεως, ἤ τὸ τῆς ἁγνείας i 
χαλὸν, τοῦτο λύσωμεν, καὶ ἄνδρας αἰσχροῦ δ: 
νεανίσχους πρὸς ταῦτα λαθόντες, οἴνῳ τι τὶ 
xai χρυσοῦ δεξιώσει τὰς ὁρμὰς αὐτῶν παρσϑί" 
ἐπχφῶμεν αὐτῇ' Οὕτω σχεψάμενοι, οὕτως la 
Καὶ νέοι τῶν ἀκολάστών καὶ βξελυρῶν aio; 
γέντες, πέμπονται χατὰ τῆς παρθένου, τὸν εἴ» 
ἄθλον ἀγωνιούμενοι, χαὶ τὸ “χαλεπώτερον, Iph 

B ἔχοντες τὴν xaxlaw, xal περὶ τῆς νίχης tig 

κοῦ ἐπίχειρα δεδειγμένοι. ᾿Επιστάντες cms 

τῷ σπηλαίῳ, κόπτουσι τὴν θύραν. Ἱ à ἊΨ 
ἔγνω διὰ τῆς χάριτος, ὅτου χάριν τῶν mtu 
ἄφιξις προσελθυῦσα), Texvla, φησὶ, τί βοΐ 

Οὕτως εἴρηκε πράως' ἔθελε γὰρ τῷ Xs ὃ 

ἤθους, xal τῶν λόγων τῇ ἀπλότητι, dvaci, aga 

καὶ ἰταμὸν Γκαταιδέσαι, Οἱ δὲ, τίς εἶν ἐνερ ὃ 

γουσι, τοὔνομα θέκλα ; Καὶ ἣ μαχαρία' E; εἰ 

ὑμῖν τὸ ταυτὴν ζητεῖν; ᾿Εγώ εἶμι, "Exi ἃ τῷ 
χρῖμα δείξαντες αὐτοὶ εἶναι, ὧν ὁ λέτε ὡς 
ἀνεῳγμένος ἐστὶν, ὥσπερ ἐκ μιαρᾶς cy pn 
ἀφέντες νᾶμα τὸν λόγον, Τί δὲ ἄλλο fen εκ 
θευδῆσαι ταύτῃ ; ἔλεξαν ἀναιδῶς. Εἰς τῶν 
πάριμεν. 'H δὲ, ὦ τῆς ἁγίας ἐκείνης τα μὲ 
καὶ φωνῆς 1 ᾿Εγὼ, ἔφη, τατεεινὴ γεξὶ ἐξ, τῷ 

ἀλλὰ δούλη γε τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ix 

χὰν τι πονηρὸν ἐμὲ δρᾶσαι πειράσεξ o aes 

ἔσεσθε. Ἔπεμενον οἱ xa«ol, αὐτὸ ux gaswx, 
ὅτι κακοὶ, ἀδύνατον εἶναι λέγοντες Ἐξῖι, τῇ» 
τερον, εἰ μὴ πράξαιμεν ὃ βουλόμεθα, Tia ἂν» 

τες xal ἐπείρων, xal ἀποὶξ κχατέσχοι rz ἱ ἃ 

καὶ σχήματι xat λόγῳ ἐπιειχεῖ, '"AAÀ mixes 

ἔφη, τέχνα, καὶ τὴν δόξαν ὄψεσθε τοῦ θεὰ Là 
οὐχ εἶχεν ὃ τι καὶ δράσειε, συναγωγῇ τῦπμο 
μένων περισχεθεῖσα, xal πολλῶν αὐτὴν τῶν ne 

περιχυχλωσάντων (εἶχον γὰρ ἐν χερὶ, m i» 

σθαι μανιχῶς ἐφώρμων), εἷς οὐρανὸν τὸ tanir 

pasa, Κύριε παντοχράτορ, ἔφη, ὃ μόνος ἕυντν Ξ 

οἰχτίρμων, ἡ ἐλπὶς τῶν ἀπηλπισμένων, i τὸν E 

θήτων βοήθεια, ὁ ἐκ πυρὸς μὲν xal Organ, 91: 

δός τε καὶ ᾿Αλεξάνδρου, καὶ βυθοῦ διασώσες, : 

ταχοῦ τε βοηθὸν ὁρέξας μοι γεῖρα, xr: τὸ E 

ὄνομά σου εὐδοχήσας iv ἐμοὲ δοξασθῆν:- ni 

Κύριε ὁ θεός μου, ῥῦσαί με Ex χειρὸς τῶν b 

τούτων, xa! μὴ ἐάσῃς ὑδρισθῆναί μου —- 

νίαν, T,» διὰ σὲ xal τὸ σὸν διεφύλαξα ὄνομα, & 
φιλῶ, νυμφίε ἅμωμε, καὶ σοὶ προσχυνῷ τῷ 

καὶ τῷ Yup χαὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι yj xxi 

τοὺς αἰῶνας. Καὶ ἐπειπούσης αὐτῆς τὸ "Apis 

οὐρανόθεν πρὸς αὐτὴν γίνεται, Μὴ φοῦοῦ, 
θέχλα' μετὰ σοῦ γάρ εἶμι, δούλη ἐμὴ 








































D 


VITA S. CYPRIANI ANTIOCHENI. 


846 


δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς, ἴδε ὅπως σοι πέτρα A sancte, nunc et in secula. Cumque adderet, Amen, 


ἤνοιχται' χαὶ γὰρ ἔσται σοι αὕτη αἰώνιος 
αὐτῇ τε τὴν ἀνάπαυσιν δέξῃ τὴν σήν. Καὶ 
τὰ ἡ μάρτυς, ὁρᾷ κατ᾽ ὄψιν πέτραν διανοι- 
ὅσον ἀνυρώπῳψ εἰσελθεῖν χωρητόν. Εὐθὺς 
ὰ τὸ ἐπίταγμα, τῶν ἐχόντων διαδρᾶσα τὰς 
εἷς τὴν πέτραν ἐσέδυ, xai ἅμα ἀμφότερα 
X μέρη, καὶ εἰς ἔν γέγονεν οὕτως, 5 μη- 
in0' ὅλως ἁρμογὴν φαίνεσθαι. ᾿Ἐχείνοις 
εὐήλοις, τὸ μέγα τοῦτο θεασαμένοις θαῦμα, 
xi ἔχπληξις ἠχολούθει. Καὶ οὐδὲν ἔτι δρᾶ- 
τοὶ ὑπῆρζαν, ὅτι μὴ ταύτην ὡς ἐν χερσὶν 
)ῦ ὡμοφορίου ἐπιλαδόμενο!, διασπάσαι μέ- 
τὰ θείαν τοῦτο πραχθὲν οἰκονομίαν, ἀμα 
ἰστιν τοῦ γενομένου, ἅμα δὲ xal εἰς εὐλο- 
παραμύθιον τῶν εἷς ὕστερον θεοσεδῶν τε 
ρίστων. 


vox de colo ad ipsam defertur : Ne timeas, mea 
Thecla : tecum enim sum, vera mea famula : sus- 
tolle tantum oculos, et vide, quomodo tibi petra 
ante conspectum aperta sit, illa tibi perpetuum erit 
habitaculum, in illa requiem tuam recipies. Ad que 
martyr attendens, videt ante se petram apertam, 
quantum homini recipiendo satís esset. Quare illa, 
prout ipsi preceptum fuerat, manibus se tenentium 
elapsa, in petram se immisit, cujus statim ambo 
partes eoiere, itaque in unum coaluere, ut nulla 
omnino junctura appareret. Impuris porro illis 
magnum hoc miraculumintuentibus,ingens consilii 
inopia animique consternatio oboriebatur : neque 
quidquam amplius quod facere poterant, nisi quod 
cum illam manibus adhuctenerent, amiculo, quod 
humeris gestabat, comprehenso, partem ejus dis- 


t: idque divina dispensatione factum, partim in rei tante fidem, partim etiam in laudem 
iationem eorum, qui deinceps pii Dei cultores et amici essent futuri. 


μὲν οὖν εἷς τὸ μαρτύριον ἡ γενναία, περὶ 
αὶ ὀχτὼ ἔτη οὖσα’ ἐν δὲ τῇ ὁδοιπορίᾳ xai 
σε: τῇ ἐν τῷ ὄρει, xal πάσῃ τῇ περιόδῳ, 
ισιν ἔτη δύο xai ἑδδομήκοντα' ὡς ἐχδημῆ- 
πρωτομάρτυρα πρὸς θεὸν ἐνενηχοστὸν 
ἔτος ἄγουσαν. Τοιοῦτον τὸ τῆς θαυμαστῆς 
ἔλος, τοιοῦτος ὁ βίος, τοιοὔτον τὸ ὑπὲρ Χρι- 
ρτύριον ἦν. Καὶ ἔχοιμεν ἡμεῖς ἄγρυπνον 
ψυχῶν φύλακα, πρέσθυν εὐπρόσωπον πρὸς 
ἴαν ἐν χινδύνοις ἀντίληψιν. "IIS ταῖς πρε- 
αὶ τῶν αἰωνίων τύχοιμεν ἀγαθῶν ἐν Χρι- 
jo τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ fj δόξα καὶ τὸ χράτος 
εἰ xal εἷς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


Acta igitur ad martyrium prseclara beeo virgo fult 
decimo octavo etatis suse anno ; in itinere autem 
exercitioque pietatis in monte ab ipsa obito, reli- 
quoque vite circuitu, anni septuaginta duo illi 
transacti, ita ut ad Deum princeps hec martyr 
profecta sit, nonagesimum jam annum agens. Et 
hujusmodi quidem admirande Thecle finis, hujus- 
modi vita, bujusmodi pro Christo martyrium. Hanc 
nos pervigilem semper animarum nostrarum custo- 
dem habeamus, hanc acceptam apud Deum nostri 
palronam, promptamque in periculis aoxiliatricem, 
Cujus intercessione eternam felicitatem consequa- 
mur in Christo Jesu Domino nostro : cui sit gloria 
et potestas nunc etsemper et in secula seculorum. 
Àmen. 





DE S. CYPRIANI ANTIOCHENI 


. VITA. ET CERTAMINE 
D. JEMILII BLAMPIGNON 


MONITUM. 


libello quem Facultati litterarum Parisiensi licentiatus proponebat, de S. Cypríano et 
de primzva Carthaginiensi Ecclesia. — 1862. | 


nus ille, qui Carthaginiensis episcopus apud Grecos falso haberi solet, Antiochenus vel Nicome- 
|uarto smculo martyr fuisse videtur. Cujus historia, casibus repleta mirificis, presertim cum 
ue et notissimi Cypriani niteretur nomine, Orientis populos vulgo prodigiis gaudentes, summo- 
ictabat. Photius sane in Bibliotheca (a) declarat Eudociam Auguetam, Leontii philosophi Athe- 


183. — Opus Eudocie Auguste ex codice Mediceo Florentie anno 1761 edidit Ang. Mar. 


VITA S. CYPRIANI ANTIOCHENI. 


850 


τὸν παρὰ τῶν ἱεροχηρύχων Χριστοῦ ua- A terre leta accepit semen dejectum a sanctis Christi 


"ιχαρῶς χαταύδλη θέντα σπόρον ἐδέξατο, χαὶ 
à πρῶτον ἐν αὐτῇ κατὰ τὸν μέγαν Λουχᾶν 
71v ὃ, xai ὅτιπερ ἄνδρας τῷ βίῳ προΐνεγ- 
(τρίάχοντα) " καὶ ἑκατὸν xal ἑξήχοντα τῆς 
αγγελικχῶς τὸν στάχυν ἐχθρέψαντας δ, οὐχ 
μόνον, ἀλλὰ χαὶ τῶν γυναικῶν οὐχ ὀλίγας, 
v» κάλλη 7 θαυμάζειν ναῶν, χαὶ μεγέθη ὃ 
«αἱ πλήθη " φυτῶν, εὐθηνοῦσαν 49 τε γῆν 
ἥν ἄρδει παραῤῥέων ᾿Ορόντης 1!, ᾿Ιουστίναν 
διήγημα θήσομαι" ἤ τὴν παρδίαν μετὰ μα- 
' ἱερῶν ἀποστόλων χρόνους νεώσασα τοῖς 
ἰδάγμασι, στάχυν ἀθλητικὸν ἀνεθλάστησε͵ 
v ὡραῖον, μάλα δὲ τῷ καρπῷ βρίθοντα. 
χτρὶς μὲν, ἤν ἐδηλώσαμεν, ᾿Αντιόχεια "3, 
δὲ καὶ Κληδονία γεννήτορες. ᾿Αλλὰ τουτὶ τὸ 
ὃν πολλαῖς ἐχόμα πρότερον ταῖς ἀκάνθαις, 
καὶ αὐτὴ τῶν πατέρων ἀχολουθοῦσα τῇ 
ἰδώλων δὲ οὗτοι θεραπευταὶ καὶ ἀντίθεοι), 
v τιμῶσα ἦν xai σεδομένη τὰ εἴδωλα. 

pei δὲ χρόνῳ τὴν ἡλικίαν προχόπτουσα, 
εῤῥοτέρου φρονήματος ἥπτετο, φέγγος αὖ- 
M θεογνωσίας, ἅτε δοχεῖον οὖσαν 1) φωτι- 
γύτου χαὶ χάριτες ἄξιον" xal τῶν μὲν εἰδώ- 
ἰνειαν χκαταγινώσχειν ἤρξατο, τὸν ἀληθῆ 45 
μόνον ἐπιγινώσχειν Θεόν. Ταῖς τοιαύταις 
Ὀγισμῶν ἀναδάσεσι τὴν ψυχὴν ἢ παρθένος 
αίρουσα "7, εἰς τὴν τοῦ σωτηρίου σπόρου 
jv ηὐτρεπίζετο. Ἐν ᾧ δὲ χαθ᾽ ἑαυτὴν ἔτρεφε 
αἱ σχολάζουσα τὴν ἀχριδῇ γνῶσιν ἐζήτει 
ὕ, μραῦλιός τις τῶν ἐν ᾿Αντιοχείᾳ διάχο- 
ηἠχόῳ τῆς χόρης, οὕτω συμύὰάν, τὰ περὶ 
ὑωτῆρος ἡμῶν xal Θεοῦ οἴχονομίας τε χαὶ 
᾿ς διεξήει' ὅπως μὲν ὁ τῶν αἰώνων Dr 
εἰς οἴἶχτον ἦλθε τοῦ πλαστουργήματος, ὅπως 
ριὴλ ὁ τῶν ἄνω τάξεων ἀρχηγὸς tfj πρὸ 
-ετηρημένῃ Παρθίνῳ τοῦ μυστηρίου κήρυξ 
; 90 γέγονε, καὶ ὡς συνέλαδεν ἔν γαστρὶ, 
(caca τέτοχε, xal ὡς τὴν τοῦ παιδίου γέν- 
ἣρ τῶν ἄλλων ἐπιδηλότατος 41 τοῖς Μάγοις 
' πούτοις ἐπεξήει τὴν ἐν τῷ ἰδίῳ χόσμῳ 
5. αὐτοῦ 38 ἐπιφάνειαν, τὴν ἐν τούτῳ δια- 
τὰ σωτηριώδη ** διδάγματα, τὰ θαύματα, 
3$ ταῦτα φθόνον, τὸν σταυρὸν, τὴν ταφὴν, 
ς αὐτὴν τὴν θείαν ἀνάστασιν. Καὶ ταῦτα 
αὕλιος" Ἰἰούστα δὲ τῇ ἑχύτῆς ψυχῇ τὰ ἀχού. 
Utz, ὡς ἀγαθὴ γῆ 35 σπέρματα, παρεδίδου, 
ς ἀχριδέστερον ὅσαι ὦραι πρὸς τὴν ἀλή- 
δαθύνουσα 37, τῶν μὲν εἰδώλων πολὺ e 
χέλωτα, τὰ δὲ τῆς ὑγιοῦς πίστεως ταῖς 
νέγραφε τῆς χαρδίας" ὅθεν ἠθέλησε μὲν εἰς 


inl qualuor voces, E. 
Χριστιανούς, ράξεις ἀποστ., xto. 
CLX dat Latina lectio. * ἐχθρέψαντος, B 
ὅσαν, E. Ε, 1: Ὀῤῥόντης, F. — Ct. Ptol. 
.  Ü add. ἦν. B.  !*obss, B. Ὁ dier, B 


. 39 τὲ, B. los, B. 
τὸν. B n aT s ἐκδαθύνουσα, D. E. 


Ἢ ἐπιδηλώτατο 


8 ἐχρημάτησαν. Β, 
lA: 


ς, B. 5 deeat, B. 
b πολὺν, C . D. E. F. 


discipulis ; et Christiani primum in ea sunt vocati, 

ut acribit magnus Lucas: et quod in vitam produxe- 
rit ad centum et sexaginta viros, qui aluerunt spi- 
cam virtutis evangelice : non solum autem viros, 
sed eliam non paucas feminas. Mittene ergo admi- 
rari templorum ejus pulchritudinem, et muroruin 
magnitudinem, et plantarum multitudinem, et ter- 
ram bonis uberem, quam rigat Orontes preeterfluens, 
de Justina mihi proponam narrationem. Que cum 
post longa tempora sanctorum apostolorum reno- 
vassel cor illorum doctrina, athleticam produzit 
spicam, valde quidem speciosam, fructu autem ad- 
modum refertam. Ei erat patria, quam diximus, 
Antiochia, ZEdesius autem el Cledonia, parentes. 
Sed haec pulchra planta multas quidem prius fe- 
rebat spinas. Nam ipsa quoque gequens errorem pa- 
rentum (erant vero ii cultores idolorum et Dei ad- 
versarii), honorabat et colebat illorum simulacra. 


II. Cum autem, setate procedens, ad solidiorem 
pervenit intelligentiam, eam lux sobiit divin: 60- 
gnitionis ut que esset receptaculum dignum illu- 
minatione ejusmodi et gratia; et ccepit quidem da- 
moareidolorum imbecillitatem, agnoscereautem ve- 
rum et solum Deum. Talibus ergo rationem ascen- 
sionibus virgo animum prius expurgans, parabatur 
δὰ dejectionein salutaris semen:ie, Interim autem, 
dum heo apud se versaret, et intenta ἃ Deo perfe- 
ctam quereret cognitienem, quidam Praylius dia- 
conus Antiochenus, audiente virgine, cum ita conti- 
gissel de Salvatoris nostri et Dei dispensatione, et 
carnis susceptione narravit : quemadmodum secu- 
lorum quidem opifex sui figmenti motus est mise- 
ricordia ; quemadmodum vero Gabriel, princeps su- 
periorum ordinum, ei, qua servata fuerat Virgo 
ante generationes, fuit faustus nuntius mysterii, et 
quod concepit in utero; et cum uterum tulisset, 
peperit; et quod ortum [níantis stella aliarum om- 
nium clarissima Mayis significavit. Post hec perse- 
cutus est ejus manifestam in proprio mundo ap- 
paritionem, in eo conversationem, salutarem 
doctrinam, miracula, propter hec ortam invidiam, 
crucem, sepulluram, et postremo divinam ipsam 
resurrectionem. Et heo quidem Praylius. Justa 
autem (ilà enim prius appellabatur) has anime 


D sue mandabat auditiones tanquam hone terre se- 


mina, et sio veritatem in dies accuratius penetrans, 
profuse quidem ridebat simulacra, rectam autem 
füddem cordis inscribebat tabulis. Quamobrem vo- 
luit quidem venire in conspectum Praylii ; solom 


D. — χρηματίσαι τε πρῶτον ἐν 


M^ τοὺς 
5 Uncis 


p quia 


. xov  * προΐνεγχαν, B. 
Ἴ χάλλει, B... * μεγέθει, B. E. ? πλήθει, B. 
, 15. — ᾿Αυτιόχεια ἡ ἐπὶ τοῦ Ὀρόντου. “ἢ Αντιό- 


B. 18 [ηθ8ῦ- 


"δα οἷν, E δι σωτήρια, B. 


17 κπ οεκκοθέρουσα, 
3 ΜῊ τὴν, B. 


851 


enim audierat ea que 
desiderabat perfectius imbai eorum oognitione. 


III. Vultum autem virginalem non volene adhuc 
aspici, statuit quidem non videre diaconum ; clan- 
culum vero ventitans ad ecclesiam,sic desiderabat 
videre Dominum, qui appropinquat iis qui querunt. 
Non multo interjecto tempore, statuit impertire ma- 
trem iis que cognoverat : Cur, o mater, dixit, deos 
colimus, quos manus nostre constituunt ? cur arti- 
ficis opera adoramus? cur autem ignem quidem in 
are, anime autem lucernam non accendimus, neque 
mereamur margaritam? Non nosti Galjleos ? (Sic 
enim Christi asseclas solent vocare ii qui illic ha- 
bitant.)Ii sunt multo terribiliores diis, qui apud 
nos existimantur. Ex his enim si quis aliquando 
ubi sunt idola apparuerit, illico ii qui a nobis ado- 
rantur, perinde atque fures aut fugitivi timent et 
horrent. Et merito. Suffurantur enim illi Dei hono- 
rem, preterea nostras quoque perdentes animas. 


IV. Hec dixit quidem Justa. Mater autem iis que 
dicebat non assentiebatar; valde enim a stulta te- 
nebatur impietate. Quocirca : Vide, inquit, ne pa- 
ter cognoscat tuum in deos contemptum. Justa au- 
tem : Esset, inquit, mihi magis gratum, si haec co- 
gnila essent a patre, et a quolibet. Neque enim 
ego amplius sustinebo de cietero ambulare in tene- 
bris, quando quidem solum Dominum, qui per Pray- 
lum fuit mihisigniflcatus, Deum fortem esse cognovi, 
et vivenlem,eteos excipientem, qui convertuntur ab 
errore.Sensim itaque mater conveniens,nibil quidem 
contendebat adversus ea qua dicebantur, silentio 
autem tacite potius significabat assensionem. Post- 
ea vero una nocte, marito quoque aperuit ea que 
audiverat a filia. Ille autem id, quod audierat, ne- 
que perfecte repulit, neque rursus erat facilis ad id 
accipiendum. In somno autem decertans, luctaba- 
turcum sollicitudinibus, donec a somnio correptus, 
dum ei angelica castra apparuissent, quz habebant 
in medio Christum, ab eis stipatum, Visione qui- 
dem fuit obstupefactus. Ipso autem vocante, audi- 
vit eum dicentem : Venite ad me et dabo vobis re- 
gnum celorum. Deinde surgens, non quesivit aliud 
testimonium, sed cum uxore accepta quoque fllía, 


B ῥίοις καλεῖν σύνηθες) ; πολλῷ οὔτοι τῶν τοὺ 


MENSIS SEPTEMBER. ἔ 
ab ipso dicia fuerant, et A ὄψιν ὀφθῆναι 9 vp HpaoAlp Κα͵ὶ τὰ 

















μόνον ἦν τῶν παρ᾽ αὐτοῦ λεγομένων, χαὶ τὶν 
τούτων γνῶσιν τελεώτερον ἐζήτει 99 μυηθϑῆνε:, 

T. Ἔτι δὲ τὴν παρθενικὴν ὄψιν ding 
βουλομένη, οὐκ ἔκρινε 3! μὲν ἰδεῖν τὸν i; 
φοιτῶσα δὲ λάθρα παρὰ τὴν ἐχχλυησίαν, S. 
ἐπεθύμει τὸν τοῖς ζητοῦσιν ἐγγίζοντα Κύριοι, ὃ 
τὸ ἐν μίσῳ, καὶ κοινωνὸν συνεῖδε 9! ποιέστὰ 
μητέρα τῶν ἐγνωσμένων. Καὶ ἵνα τί, d uin. 
θεοῖς προσανέχομεν, οὖς συνιστῶσι gru, 
pat; ἵνα τί τεχνιτῶν 353. ποιήμασι προῦχη, 
ἵνα τί δὲ τὸ μὲν ἐπιδώμιον δφάπτομεν 9,5 
πάδα δὲ τῆς ψυχῆς οὖκ ἀνάπτομεν 9; οὐδὲ a 
χαρίτην ἐμπορευόμεθα 35; οὐκ οἶσθα τοὺς lura 
(οὔτω γὰρ τοὺς τοῦ Χριστοῦ θιασώτας τιῖ ἢ, 


νομιζομένων θεῶν φοδερώτεροι 9. Toi « 
ποτέ τις τοῖς εἰδώλοις ἔπιφανῖ,, εὐθὺς οἱ τοῦ! 
προσχυνούμενοι! χλέπταις ὁμοίως ἤ Oprzim; 
χασί τε xal ὑποφρίττουσι. Kai διχαίως de 
γὰρ ἐκεῖνοι τὴν τοῦ θεοῦ τιμὴν, ἕν: xr τὰ ἐξ: 
ρας 8 παραπολλύντες 39 ψυχάς. 

A. Ταῦτα ἔλεγε μὲν Ἰούστα' ὃ guinis 
λεγομένοις οὐ χατετίθετο. 14 2ν» γὰρ ὑπ᾽ τῆς αξ 
κεχράτητο δυσσεδείας" ὅθεν, Μηδὲ ὁ rri 
γνώτω τὴν ἐπιγενομένην σοι πρὸς τοὺς Mrs τι. 
φρόνησιν. Ἰούστα δέ’ ᾿Αγαπητόν uo: sin *; 
xxl τῷ πατρὶ, ἔλεγε, καὶ παντὶ γνωρπῖαις " 
ταῦτα οὐδὲ γὰρ ἐν τῇ σχοτίᾳ ἔτι 8 mrs 
λοιπὸν ἀνέξομαι, καθότι μόνον τὸν dibus 
γνωρισθέντα μοι Κύριον, Θεὸν ἔσχυρὸν De In 
ζῶντά τε xai τοὺς Ex πλάνης ἐπισοῖκες ἐὰν 
χόμενον. Ερέμα γοῦν συνιοῦσα ἡ κῃ τ dn 
ἀντετίθει τοῖς λεγομένοις" τῷ Gic dm ἂν 
συγχατάθεσιν ὑπεσήμαινεν 45, Ὕστερον ἃ 12 “Ὁ 
γυχτῶν, ἃ παρὰ τῆς θυγατρὸς fixoon τὸ ἃ Pi 
διεσάφησεν, 'O δὲ τὴν ἀκοὴν οὔτε τελίως men, 
οὔτε πάλιν εὐπἀραδέχτως δδ᾽ πρὸς αὐτὶ! tW 
ὑπνομαχῶν δὲ φροντίσιν ἐπάλαιεν, ἴως τα e 
φθεὶς ἀγγελικῆς ἐπιφανείσνς αὐτῷ xxu 
μέσῳ Χριστὸν ἐχούσης δορυφορούμενον, xit! 
μὲν ἔπὶ τῷ ὁράματι *5, αὐτοῦ δὲ καλοῦντος tiw 
σεν *' εἴρηχότος" Δεῦτε πρός με, xil τὴν τῶι ἢ 
px» ὑμῖν χαρίσομαι βασιλείαν. ΕΠττ ira 
ἑτέραν οὐχ ἐζήτησε μαρτυρίαν" ἀλλὰ σὺν qw: 
καὶ τὴν θυγατέρα λαδὼν 48. διάχονόν τινα zi 


rogavit quemdam diaconum Ecclesie, ut eos de- Ὦ χλησίας ἠξίωσεν Ὀπιάτῳ τούτους 947 προσττε 


duceret ad Optatum, qui tunc erat civitatis episco- 
puse. Atque illi quidem supplices petebant, ut si- 
gnareniur signo Christi. Ille autem differebat, do- 
noc /Edesius pater ei narravit spontaneam filie sue 
conversionem, et visionem ei diligenter exposuit. 
Que cum ille audisset, non amplius distulit, neque 


ὃς trvixxota 99 τῆς Ἐχχλησίας ἐπίσχοπος $6". 
μὲν οὖν τῇ τοῦ Χριστοῦ σφραγῖδι erred : 
t£90v* ὁ δὲ ἀνεθδάλλετο ἕως Αἰδέσιος 6 zzi; 
τήν τε τῆς θυγατρὸς ἰαύότόματον ἐπιστῥοφὴν πρὸς 
Κύριον, καὶ τὰ τῆς ὀπτασίας ἀχριδῶς ric 
Ὧν ἐκεῖνος ἀχοΐσας, οὐκέτι διαμφιδάλλων " 


3* ἐλθεῖν, B. 9? deést, Ὁ. F. 3! οὐ χέχρινε, B. Ὁ. 83 συνοῖσε. 32 τέχνῃ τοῖς, B. C. D. E. -- e γητοῖςι F."X 


τωμῖν, Β. 95 ἀνάπτωμεν, B. 39 có, xaxà Ματθ,, χεφ, H", με΄. uot. 
*! γνωσθήσεται, B. C. b. F. *" 
9 χἀτεπλάγει, Α. Caeteri χατεπλάγῃ. 


παραπολοῦν sc, E. deest, E. 
παράδεχτος, B. 


B. 9 τούτοις, E. V deest, B. 


31 c o6tpótepot, B. ,C 
φοῦερ e ἡπεσήμενεν. Y. t 


. doest, B. 
9 ὀρώματι, B. " ὑπήκουσεν, 


5 Nullus optat iochi i : | ἡ, 
slianus, tom. ll, pag. 670 et seq. 3 διαμ φιδάλ ὧν, Antioohie episcopus fuit Cf. Lg Qorm Orim: ὦ 


VITA S. CYPRIANI ANTIOCHENI. 


oÀÀov ἐδεήθη τῶν βουλευμάτων’ 
τύπῳ τοῦ σταυροῦ χαθάπερ τίν! φρουρίῳ 5? 

; περιτειχίζει, ἅμα δὲ τοῦ φωτίσματος ditot. 
τέλει Αἰδέσιος τὸ λοιπὸν 9* χλευάζων καὶ δια-- 
τὰ τῆς ἀπάτης ἱδρύματα" ἱερεὺς γὰρ πρὸ 9 
ν εἰδώλων ἐτύγχανεν ὦν. 

ἔπειτα δὲ βαθμοῦ τοιοῦδε χαταξιωθεὶς, xal 
$pg πρεσδυτέρων, τὸ τοῦ Θείου 51] φάναι Δα- 
τὸν Χριστὸν αἱνέσας, ἑλόμενός τε βίον 59. τῷ 
λον xal καθαρώτατον, ἕξ μῆνας ἐπιδιοὺς πρὸς 
exa, πρὸς ὅν ἐπόθησε 80 Κύριον ἐξεδήμησεν. 
cot παρθένος οὐδὲν ἔπαθεν ἀγγεννὲς δι οὐδὲ 
εὐγενοῦς ἀνάξιον ἀλλὰ τῷ θεμελίῳ μᾶλλον 
τεως τὰς χρυσοῦ xal λίθων τιμίων πολὺ τι- 
zc ἀρετὰς ἐποιχοδομοῦσα 5 προέχοπτε' πάν- 
οὐχ ἦν οὕτω βιοῦσαν διαδρᾶναι τὰ τοῦ πονη- 
νδαλα’ ὅθεν οὐδὲ διέδρα, ἀλλὰ καὶ πειρᾶται 
, καὶ πολεμίως ἄγαν € προσφέρεται, Πλὴν 
ροσεχτέον, ὅτι τε οὐχ ἄχαρι τὸ διήγημα, καὶ 
μαθεῖν xal ὅπως αὐτὴ δ᾽ τὴν πεῖραν ἐπήνεγ- 


Δγλαΐδας τις σχολαστιχὸς δ6 (ὅσπερ 95 ἐχ 
λους ἴσως καὶ τὸ τοιοῦτον ἔλαχεν ὄνομα), 
α οὖν οὗτος, γένους ὧν τῶν εὐπατριδῶν, καὶ 
|. κομῶν, ἀφορμὰς εἶχε ταῦτα πρὸς ἡδονὰς, 
Ἰλάστοις ὁρμαῖς ἐξεδίδοτο 61, Διὸ καὶ τὴν 
v πολλάχις ἰδὼν παρούεύουσαν, xal πρὸς τὸν 
ὅ οἶκον ἀφιχνουμένην, τῷ χάλλει ταύτης οἷα 
εινῶς βάλλεται" χαΐίτοι μαραίνειν αὐτὸ xal 
ἦν ἐχείνης, ἅτε σφαλερὸν xai ἐπίδουλον, νη- 
ἅμα καὶ προσευχαΐῖς 9v ὅλου μηχανωμένης 95. 
τος πάνυ λίχνους ἔχων τοὺς ὀφθαλμοὺς, πρό- 
ἐν τὰς ὁδοὺς ἐτήρει, xal παρεφύλαττε, καὶ 
| εὐφήμει 69 ταύτην, ἐπήνει τοῦ κάλλους, 

ν ἐχάλει τοῦ εὐτυχήματος" εἶτά τὸν πόθον 
συμδόλων τινῶν ἐπεσήμαινε, xai πολλοῖς ? 
; ὡς dv εἴποι τις, τὴν θήραν προχατελάμ» 
ἱλλὰ τῇ παρθένῳ ταυτὶ πάντα λῆρος ἀχρι- 
0 νέμεσις ἐλογίζετο, xzi γελᾷν μᾶλλον ἣ 
tv σώφροσιν ὀφθαλμοῖς καὶ ἀχοαὶῖς 7! ἐδόχει 


ἱπορήσας οὖν ᾿Αγλαῖϊδας τοῦ τοιοῦδε σχοποῦ, 
ὁδεύειν ἔγνω" καὶ πρὸς γάμου κοινωνίαν 7* 
αι ταύτην ἐζήτει. ᾿ἸΙουστίνα 73 δὲ νύμφην 
μόνῳ τῷ Χριστῷ κχαθομολογήσασα, τοὺς 
εὐγενῶς ἀπηξίου’ ᾿Αρχεῖος 714, 
ὁ τὴν παρθενίαν ἐμοὶ φυλάττων, χαὶ μολυ- 
τηρῶν ἀνεπίμιχτον. Τούτοις ᾿Αγλαὶδας τοὶς 
πλέον dj βέλεσι τιτρωσκόμενος γνώμῃ 35 (xai 
ἰοτυγχάνων ἔρως βαρύτερός τε xoi βιαιότε- 
ἐπεὶ πάντα λίθον, ὅ λέγεται, κινήσας, εὕρι- 


il. cvt, 32. 


V «o6 λοιποῦ, E. δὅ add. 

LB. C D, ὁ S M 
t iota parenth. B «4 ὥσπερ, À. — 
üt due voces, D. T7 πολὺς, B. 1 
πα, ἃ. 74 ἄρχοτος, F. 


D. F. 4 ἐξεδέδοτο, Β. C. D. K. F. 
ἑοῖς ὅξα (ita leg. sent. B. C.) — ἀνάξια, Α 
75 deest, C. D. Ε. 6 βιαιώτερυς, B. 


854 


ἀλλὰ ἅμα Α «mplius opus habuit multis consiliis ; sed simul 


quidem figura crucis veluti quodam 'praeeidio eos 
munit, et dignatur illuminstione. De oetero autem 
JEdesius perpetuo irridebat et reprehendebsat sta- 
tuas deceptionis. Fuerat autem prius sacerdos si- 
mulacrorum. 

V. Cum vero eodem gradu fuisset dignatus in 
Ecclesia, et in cathedra presbyterorum, ut cum di- 
vino David dicam !, Christum laudasset, vitamque 
elegisset Deo gratam et purissimam, cum annum 
unum superstes fuisset et sex menses, migravit ad 
Dominum, cujus tenebatur desiderio. Virgo autem 
nequaquam erat affecta illiberaliter, neque secus 
quam animam decuit generosam, sed fidei funda- 
mento, que auro et lapidibus pretiosis longe sunt 
pretiosiores, superedilicans virtutes, proticiebat. 
Cum autem sio viveret, fleri omnino non poterat, 
ut meligni eífugeret offensiones, sed eam ille ten- 
tat, et valde hostiliter aggreditur. Ceterum opor- 
tet attendere, quoniam non est ipnjucunda narratio 
et quod soire oporteat, quonam modo ei adhibue- 
rit tentationem. 

VI. Aglaidas quidam scholasticus, qui forte boo 
nomen fueratnaotus ex pulchritudine, cum esset ho- 
nesto loco natus, ut qui genus duceret ex patriciis 
et &bundaret opibus, iis tanquam instrumentis usus 
est ad voluptates, et impudicis deditus erat ap- 
petitionibus. Quamobrem cum sepe virginem vi- 
disset transeuntem, et in domum Dei venientem, 
ejus pulchritudine, tanquam telo, graviter saucia- 
tur; etsi ut ea flaccesceret et aboleretur, tanquam 
lubrica et insidiosa, illajejuniis simul et orationibus 
perpetuo machinaretur. Sed is cum admodum la- 
Bcivos haberet oculos, prius quidem viasobservabat, 
et occurrens, eam bonis verbis prosequebatur, lau- 
dabat pulchritudinem, beatam vocabat, quod ea 
illi obtigisset ; deinde etiam desiderium per qua- 
dam signa signi(lcabat, et multis, ut quispiam dixe- 
rit, retibus predam preococupabat. Sed virgini hec 
omnia reputabantur mere nugee ac probra, digna- 
que potius videbantur quse riderentur, quam quee 
altenderent pudici oculi el aures. 

VII. Cum huno ergo scopum non potuisset attin- 
gere Aglaidas, alia via ingredi statuit, et em petiit, 
ut duceret in societatem matrimonii. Justa autem, 
que se soli Christo professa fuerat fore sponsam, 


λέγουσα, T) alios constanter dedignabatur, dicens: Sufflcitspon- 


sus, qui mihi servat virginitatem, et custodit 
puram ab omni inquinamento. His verbis Aglai- 
das magis, quam telis, sauciatus fuit ; amor enim 
qui quod vull non assequitur, flt gravior et violen- 
tior. Postquam autem omni moto, ut dicitur, lepide, 


9 deest B. C. D. E. F. 
935 ἐκωχοδομοῦσα, D. 


ade 
dios B. F. 


κοινωνείαν, B. 


y Meum Δ. a 
deest, F 
e A m 


VITA S. CYPRIANI ANTIOCHENI 


858 


τοῦτον οὖν ᾿Αγλαῖδας ἐλθὼν, καὶ τὰ τοῦ A ΧΙ. Ad eum ergo cum venieset Aglaidas, et nar- 


ς εἶχε διηγησάμενος, xal ὅτι 42 Τέχνην 
εἴρα χινήσας οὐδεμίαν ebpov τοῦ χαχοῦ 
ἀλλὰ πάντων χρείττονα τὴν παρθένον 
τὸ τελευταῖον προστίθησιν᾽ ὅτι. Σὺ μό- 
λείφθης τῆς συμφορᾶς παραμύθιον, καὶ 
p θαῤῥήσας, τοῦ μὴ προκρίναι μέχρι 
θάνατον τῆς ζωῆς τὴν ὁρμὴν ἐπέσχον 33, 
ὐδὲ φροντίσεις 9*, τῆς τοιαύτης ἀπολύ- 
φορᾶς, ὅσον ἄρα πλοῦτον χαὶ χρυσίον 
ξεις, ὡς ἔγωγε ἄφθονά σοι ταῦτα παρέξω, 
πασῶν ἄμεινον. Εἶπε 95, xal Κυπριανὸν 
ἔσχε, καὶ ὡς τάχος λύσειν αὐτῷ τὴν 
"λλόμενον *6, Ὃ μὲν οὖν ἀπήει χαίρων, 
to τὴν παρθένον διὰ χείρὸς ἕξειν φαν- 
Κυπριανὸς δὲ εἰς τὰς βίδλους εὐθὺς 
ἃς 38 τοιαῦτα ἐνεργεῖν δυναμένας, xal ἣν 
^ πνευμάτων χαλέσας, ἅ πρὸς τὰ φαῦλα 
γεῖν οἵδε προθύμως, καὶ οἷς ἐχεῖνος 
'"βῆτο 99, μέγα τι καὶ τερχτῶδες ἀνύειν 
Εἰ χαλῶς μοι «αἱ ταχέως, ἔφη, τελέ- 
ύργημα τόδε, τὸ μέτα ταῦτα χαριοῦμαί 
ma, xal τῶν ἄλλων πάντω θήσω προ- 
τὰ προσφιλῆ xai συνήθη τῆς ὑπερηφα- 
Ὑόμενον᾽ Καὶ τί, εἶπεν, ὅ μὴ ὁδᾳδίως 
ται βουλυμένῳ ; πολλάχις μὲν γὰρ ὅλας 
δεισα, πολλάχις δὲ χεῖρα πατροχτόνον 
αι πρὸς τοῦτο χαὶ τολμηρὰν παρεσχεύα- 
λφοῖς τε καὶ ὁμοζύγοις ἄσπονδον ἐνῆχα, 
πολλοὺς βουλομένους ἀπεῖρξα 8, μονα-- 
τι διαιτωμένοις 4, xal 5 νηστείᾳ πάσῃ 5 
t6, χαὶ μιχροῦ μηδὲ σαρχὸς ὅλως μνείαν 
ἐπιθυμίαν σαρκὸς Ἐνέσπειρα, xal εὖ- 
Mya: πρὸς ἡδονὰς παρὲσχεύασα' ἄλλους 
τοῖς σαρχιχοῖς πᾶσι χαὶ οἷς ἡμεῖς χαί- 
πρὸς ἀρετὴν μεταθέσθαι ὅ βουλομένους 
ἑτέρωθεν ἀπογνῶναι τούσδε τοὺς λογι- 
ηχα, χαὶ τῶν συνήθων πάλιν 9 ἐπιμελῶς 
κως τί πολλὰ λέγειν προῆγμαι ; αὐτὸ 
πρᾶγμα xai νῦν ὁποῖός εἰμι τὴν διαχο- 
τατος. Λαδὼν οὖν τουτὶ τὸ φάρμακον 
ἦν τὸ διδόμενον πλῆρες), τῷ οἴκῳ ἐπίῤῥ- 
χρθένου, xai ei μὴ πάντα ἕξει σοι χατὰ 
οπτέος ἐγώ σοι τὸ λοιπὸν !! xal ἄχρη- 
θένειαν ἡμῶν χκατάγνωθι τὴν ἐσχάτην. 
οὖν 13 οὕτω ταῦτα. 


rasse!, quomodo esset affectus, et quod cum omnem 
artem et manum movisset, nullum mali invenisset 
remedium, sed omnibus superiorem aspezxisset vir- 
ginem, postremo adjicit : Tu solus restas, qui meam 
consoleris calamitatem, et in te solo collocans 
fiduciam, me repressi, ne mortem vite preferrem. 
Omnino autem cogitare non posses, quantas opes 
et quantum auri sis & nobis babiturus, cum me 
liberaris ἃ tali calamitate. Nam ego quidem ea tibi 
abunde et plura quam speres prebebo. Dixit, et 
eum exaudiit Cyprianus, et pollioilus est se mox 
esse eum molestia soluturum. Ille ergo abiit letus, 
et se mox in manu habiturum esse virginem, visione 
apprehendens. Cyprianus autem mox aspexit ad 
libros, qui ea possunt operari: et cum unum ex 
malignis vocasset spiritibus, quos prompto et alacri 
animo noverat opem ferre δὰ hec flagitia et qui- 
bus ille utebatur ministris, cum vellet efüicere 
magnum quid et prodigiosum: Si mihi, inquit, va- 
caveris, et hoc ministerium cito effectum reddide- 
ris, deinceps maxima tibi largiar, et efficiam, ut 
omnes alios antecellas. Ille autem arroganter et 
superbe loquens, ut solebat: Et quid est, inquit, 
quod a me, si velim, non facile fiat ὃ Sispe quidem 
lotas labefeci civitates, sepe elfeci, ut esset manus 
proinptaet velox adpatris füundendumsanguinem:fra- 
tribusetconjugibusodiumimmisiimplaoabile; mul- 
tos, qui volebant esse virgines, prohibui ; monachis, 
qui degebant in montibus, et cuivis jejunio assueve- 
rant, et propemodum ne carnis quidem omnino me- 
minerant, immisi carnis cupiditatem, et perfeci ut 
lubenter aspicerent ad voluptates ; alios, qui vole- 
bant renuntiare otnnibus carnalibus, et iis quibus 
nos delectamur,et sectari virtutem;aliunde adoriens, 
effeci, ut curam sbjicerent talium cogitationum, 
et rursus diligenter adhererent iis quibus consue- 
verant. Atlamen quid, ut multa dicerem, sum ad- 
ductus ? Res ipsa nunc indicabit, quam sim ad mi- 
nistrandum longe utilissimus. Accipe boc medica- 
mentum (erat autem vas quoddam plenum quod 
dabatur) et eo asperge domum virginis, et nisi 
tibi omnia successerint ex sententia, sum ego de 
estero despiciendus, et habendus inutilis; tuque 
nos extreme argue imbeoillitatis. ileo sic quidem 
facta sunt. 


b παρθένος ἀναστᾶσα πεοὶ ! τρίτην τῆς D — XII. Virgo autem cum tertia hora noctis surrexis- 


, τὰς εὐχὰς ἀποδοῦναι Θεῷ, διεθερμαί- 
€ νεφροὺς ἤδη, xal τῆς προδολῆς ᾧσθά- 
πράζοντος; ὅσῳ δὲ ταῦτα ἦν, κἀχείνη 

€ εὐχῆς παρετείνετο, ᾿Επεὶ δὲ δαψιλῶς 
τὸ τοῦ ἀντιχειμένου πνεύματος Tp, 


ϑιαζομένη Ἐμνήσθην ἐν νυχτὶ τοῦ 
rli, 55. 


A B. D. F. 85 ἀπέσγον, D. 

c, E ** add, «à, c "i yosico, B 
ς, B. ^ undecim voces desunt, B. 
,E. 0 δείξη, ἢ. 1! τοῦ λοιποῦ, E. 


"“ B οντίσης, B. 

. aene, Ε. -5 ὁπερηφανείας, D. 
4 πᾶσι, G. D. ! pese, Ὁ D. E. F. 
ta deest, D. 


set ad reddendas Deo preces, jam quidem incale- 
gcebat, et insultum sentiebat tentatoris, Quo autem 
hec magis crescebant, illa magis augebat preces. 
Cum autem valde accenderetur ignis adversarii, 
illa vim patiens: Memini noctu, dicebat, nominis 
tui, Domine, et. (stata sum *. Laqueum paraverunt 


99 ἐπαγγειλάμενον, 
8 ἀπῆρξα, E. 

s μετατίθεσθαι, 

ὁ desunt dum voces, D. 


Ὁ add. ταῦτα, B. 


ἐδ add. τὴν D. 


859 


autem, dum ipsi me molestia afficiunt, induor $acco. 
Et humilavt in jejunio animam meam, et deprecatio 
£n sinum meum convertetur *. 1n hoc cognovi quod 
voluisti me, quoniam nan gaudebit inimicus meus su- 
per me *. Gladius eorum intret in corda ipsorum, et 
arcus eorum con[ringantur *. Tibi enim Deo viventi 
tota anima eL corde me ipsam dedicavi. His armis 
utens generosa virgo adversus tentalorem, et dein- 
de etiam inimicis intolerandum crucis signum in 
eum immittens, pudore affectum cum magno metu 
expulit daemonium. 


τοῖς ἐχθροῖς ἀνυπόστατον τὸ τοῦ σταυροῦ σημεῖον αὐτῷ ** énaocioa, αἰσχύνῃ χαλυψάμενον σὺν πολλῷ ài 


ἐξήλασε τὸ δαιμόνιον. 


XIII. Ille autem reversus ad Cyprianum, erube- Β U". ᾿Επανελθὸν δὲ πρὸς Ἐυπριανὸν bump 


scebat quidem fateri se esse victum : et multis 90 
circeumagens anfractibus, huc et illuc vertebat. 
Diligenter tamen et subtiliter rogatas, etsi sit 
amicus mendacii, el invitus vera dicat, manifeste 
aperit quod volebat celare : Vidi, dicens, quoddam 
signum, quod valde horrui, et vires illius non sus- 
tinui. Illo ergo sic condemnato, ejus demon mox ac- 
cersitur, ad agendum longe priore acrior. Qui cum 
abiisset, et statim fecisset similia, similibus armis 
fuit rejectus et propulsatus, et cum dedecore ac- 
cessit ad eum qui miserat. Post hec aderat ille 
qui dicebatur pater et princeps daemonum, qui iis 
quidem qui prius emissi fuerant, minatus est sup- 
plicium, ut qui non artificiose nec apte hac in re 
versati fuerant, ut putabat. Demonibus enim 
preter alia mala, arrogantia redundat et jactantia. 
Cyprianum autem jussit esse bono animo et nihil 
ei esse cure id quod erat propositum, 


X!V. Quid ergo post heec ést consecutum ἢ Ipse 
novum et diversum excitat bellum, quod multum 
habet fraadis et calliditatis; nam abiens, in habi- 
tu muliebri assidebat puelle; et cum sit impuden- 
tissimus, et longe audacissimus, non veritus est 
dicere, se ad ipsam a Deo esse missum. Ut una 
tecum, inquit, verser, et diu tecum sustineam tuam 
vivendi rationem ; nam ipsa quoque teneor eo- 
dem desiderio virginitatis. Ceteram quamnam pro- 
pter eam, mercedem accipiam, volo ex te scire. 
Videtur enim mihi res magna, et periculosa, et que 
multis opus habet certaminibus. Illa autem dixitrem 
quidem revera opus habere sudoribus ; sed quan- 
do aspexeris ad remunerationes et coronas, "magne 


MENSIS SEPTEMBER. i 
pedibus meis, et inflezerunt animam meam. *, Égo A ὀνόματός σου, ἔλογε, Κύριε, καὶ εὐφρένην 













ΠΙχγίδα ἡτοίμασαν τοῖς ποσέ μου, καὶ "Ὁ 
ψαν τὴν ψυχήν poo 41. ἐγὼ 35 ἔξ ἐν ᾧ 
παρενογλεῖν μοι, ἐνεδυόμην σάκχον, xi 
νοῦν ἐν νηστείᾳ τὴν ψυχήν pov χαὶ id τ 
μου εἰς πόλπον μου ἀποστραφήσεται 13 ἢ, 
ἔγνων ὅτι τεθέληχάς με 99, ὅτι οὐ μὲ ἔσῃ; 
ἐχθρός μου ἐπ᾽ ἐμὲ **. Ἢ ῥομφυία αὐτῶν ἐὴ 
εἰς τὰς χαρδίας αὐτῶν, καὶ τὰ τόξα αὐτῶι 
6sí» 32: σοὶ γὰρ τῷ ζῶντι Θεῷ ὅλῃ ψυχῇ τὸ 
ἐμαυτὴν 38 ἀνατέθεικα Ἡ. Τούτοις  yonstu. 
ὅπλοις κατὰ τοῦ πειράζοντος ἣ γενναία, ds 


vito μὲν τὴν ἧτταν ὁμολογῆσαι, xzi “πολλὲς 
πλοχὰς, ταύτην [fiev 35 χἀχείννην μεισιριτι 
ἐρωτώμενον δὲ ὅμως ἀκριδῶς καὶ λεπτολογίς 
(καίτοι φιλοψευδὲς ὧν καὶ ἄχον φιλέλημς - 
xal φανερῶς ἐχχαλύπτει 8 λίαν κρύπτειν iW 
Εἴδόν τι 37 σημεῖον, slprxóc, καὶ ἰσχυρῶς kai 
καὶ τὴν ἐχείνου δύναμιν οὐ ὑπέστην. (ni 
ἐχεῖνο χαταγνωσθὲν 38, ἕτερος αὐτίχα iege x 
χαλεῖται, κολὺ τοῦ προτέρου τὸ 99 δοχεῖν ira 
τερος. Καὶ 89 ὃς ἀπελθὼν αὐτίχα τὰ pos ium 
τοῖς ὁμοίοις ὅπλοις ἐξεκρούετό τε χεὶ ἐπετέετει 
χαὶ τῷ πέμψαντι μετ᾽ αἰσχύνης πταρσει. Ἐ 
τούτοις αὐτὸς παρῆν Ó πατήρ τε χαὶ ἔργων ὦ ὃ. 
μόνων εἶνα! λεγόμενος" ὃς τοῖς μὲν xorem m» 
φθεῖσιν ἠπείλει χόλασιν, οἷα μὴ, ctyvxk πὶ ἢ» 
τηδείως περὶ τοῦτο διαγενομένοις, & ἀπ a9 
νάνγει γὰρ τοῖς 3! δαίμοσι τῶν Lema 
ἀλαζονιχὸν xal μεγάλαυχον. Kurz ἃ tx» 
ἐχέλευε, xal 3 μηδὲν αὐτῷ μέλλειν τ ume 
μένου. 

1Δ΄. Τί οὖν τὸ μετὰ ταῦτα ; Νέον 9 zx ταὶ 
πίζε: xai διαλλάττοντα πόλεμον, πολὺ τὸ twm 
«αἱ δολερὸν ἔχοντα, καὶ ἀπελθὼν b epum 
ναιχείῳ τῇ κόρῃ 35 παρεκαθέξζετο 95 x1 ἡ τῆν 
μος παρὰ θεοῦ ἀπεστάλθαι πρὸς αὐτὴν vat 
λέγειν 5, Ὡς ἄν συνῶ σοι, φησὶ, xr itg 
καρτερήσω τὴν συνδιαΐτη, σεν’ τὸν γὰ9 ἴσον τι 
θενίας ὠδίνω σοι χαὶ αὐτὴ 39 πόθον" πλὴν n 
μισθὸν ταύτης ξνέχεν λάψομαι, βούλομαι! - 
παρὰ σοῦ μέγα γάρ μοι καὶ παρακεχινζωονε 
τὸ πρᾶγμα δοχεῖ, καὶ πολλῶν δεόμενον τῶν v 
"I δὲ δεῖσθαι μὲν ἱδρεύτων ἔλεγε τὸ πρῶ" 
ἀληθείας 39: πλὴν, ὅταν εἴς τὰς ἀμοιδὰς dz 
τοὺς στεφάνους, πολλὴν καταγνώσῃ ῥφϑυμίςν 


* Paal. Lvi, 7. * Psal. xxxiv. 13. 5 Psal. XL, 12. 5 Psal. xxxv, 15. 


!5 da) a. ptr. νε΄, 
ψαλμ. A6, " χαὶ ιδ΄ 
E — ἀντέθειχ o, C. 


!* desunt quinque voces, B. 
3 μοι, B. ?! ψαλμ. μ΄, ιβ΄. 
35 αὐτοῦ, ἢ. 436 εἴη, B, F. 
E. F. ?"desunttres voces, E. δ! deest, E. 
δὲ τῆς χόρης, E. 90 
πετεινὸν ἐγενόμην, εἰς 
Ἐποίησα στρουθίον ᾿Αγλαίδαν, 
land, tom. VIT, sept. c. xi. 
τοῦ B. 


21 λέγων, B. 


1 dau. voz, ζ΄. 
aM λστ΄, €. 35 ζαυτὴν, B. 
?! deest, E. 
3, E. 3? desunt sex voces. B. à 
In actis diabolus esse in feminam atquo in avem versum fuisse de 
valxa Urtuepeoóuumv. Jam in passeris formam ont 
idesis Cypriani Confension, et Acta Comment. apud . 

αὐτῇ, e 


7" desuni duo versus, D. 

8. ἀνστίθη 

38 ἐχείνου χαταγνωσθέντος, D. F. 
45 ice, D.r. * 


aidam rianus 
, Maren e 
9 ταῖς ἀληθείσις, B. C. D. E. F. * 


VITA S. CYPRIANI ANTIOCHENI. 


862 


οιούτου 8 παραμελούντων. ᾿Εντεῦθεν ἢ πο-- A condemnaris negligentie eos, qui tale bonum ne- 


ἰ(θομένη προφάσεως ἐποίει τὰ ἑαυτῆς: Τίς ^ 
j Εὔᾳ ὠφέλεια πρὸ τῆς τοῦ ξύλου γεύσεως ; 
| xal ὁ χόσμος ἐγένετο ἄν ; πόθεν οἱ vuv 
| εἶναι εἶχον λαδεῖν, γάμου καὶ συναφείας 
νων, εἰ μὴ τοῦ ξύλου Εὐχ 43 τῆς γλυκείας 

βρώσεως, εἰ μὴ τὸν ἄνδρα ἔγνω τὸν διὰ 
, xal γενόμενον, εἰ πᾶσαι παρθενεύειν προ- 

Πόθεν ἄν ἐτίχτοντο παῖδες, τὸ πᾶσιν ἀν- 
ἡδὺ παραμύθιον, ἣ τοῦ χατὰ μικρὸν ἐχλεί- 
ὄσμου ἀναζώωσις : 


ούτων ἀκούσασα τῶν λόγων Ἰούστα **, οὐ 
ρομήτορος ὑπέμεινεν Εὔας, ἀλλ᾽ εὐθὺς ἐξαν- 
καὶ τὸν πονηρὸν ἐξέχλινε σύμδουλον, ὅθεν 
)ες ὅπλον τὸ τοῦ σταυροῦ σημεῖον ἀφῆχε 
τ᾽ αὐτοῦ’ xal ὁ μὲν, πλείονι τῶν ἄλλων 
(iq σεσοδημένος, πλείονα xal τὴν αἰσχύνην 
loq ἐξηλαύνετο. Αὐτὴ ὃὲ πάλι) ταῖς πρὸς 
(αἷς xal δεήσεσιν ἑαυτὴν ἀνελάμθανεν' ἐπὶ 
ὁ τὰ μεγάλα φυσῶν 456 ταπεινὸς ὥφθη Κυ- 
xai σύμδολα σαφῆ τῆς ἥττης φέρων ἐπὶ 
ὡς. Ὁ 8€ Καὶ ὁ τοσοῦτος, ἔφη, σὺ τῆς 
κόρης ἠλάττωσαι ; εἰς 9 τί δὲ ἐχείνη 45 τὸ 
ἔχουσα, μεγάλα τοιαῦτα χατὰ τῶν μεγάλων 
ναται ; Τότε ὁ δαίμων (θεία δὲ ἦν πάντως ἡ 
ῥύναμις ἔχφορα ταῦτα ποιεῖν τὸν τῆς ἀλη- 
τίπαλον) Οὐχ ὑπομένομεν, ἔφη, τὸ τοῦ 
σημεῖον, οὐδὲ μόνον ἰδεῖν τυπούμενον, ἀλλὰ 
43 κνὰ χράτος φεύγοντές τε xal διωθού- 
jv dj τελείως αὐτὸ τυπωθῆναι. Ἠόσης ανάγ- 
| ταῦτα ἐχχαλύψαι τὸν τοῦ ψεύδους πατέρα, 
χαχίας δημιουργόν τε xal πρόξενον, ὥστε 
ἅττον ὑπῆρξε θαῦμα τοὺ ἐχεῖνον 0 οὕτως 
ς καταδληθῆναι, τὸ τὴν ἰδίαν ἧτταν ἀναχα- 
ὃν ὑπερήφανον. πάντως δὲ πρὸς συνετὸν 
αὔτα, καὶ ἀφορμὴν λαθὼν ὁ σοφὸς, σοφώ- 
συνεῖχε V γὰρ εὐθέως ὡς, εἴγε "2 τοιαῦτα 
θεὶς δύναται, πόση ἄνοια, τοῦτον ἀπολι- 
τοῖς ἐχθροῖς ἐκείνου λίαν οὕτως εὐπτοήτοις 
ἀδυνάτοις προσέχειν 94, 


τα Κυπριανὸς ἐννοήσας εὐθὺς χατὰ τῶν 
ἐχώρει, xal ὡς χαχῶν πηγὰς, ὡς ὀργίων 
ὧν θησαυροὺς, ὡς τῆς αὐτῶν μοχθηρίας 
ατά τε καὶ ἀναθήματα, δοῦναι πυρὶ ταύτας 
δεῖν 95 οὖν εἰπὼν τοῖς θεράπουσι V, 
τὴν ἐχχλησίαν, xal τῷ ἐπισκόπῳ συγγε- 
(Ἄνθιμος αὐτῷ ὄνομα) 9* ἐγγραφῆναι τοῖς 
τοῦ προύατοις ἠξίου. Ὁ δὲ (xxl γὰρ τὸν 
(ἰνωσχε xal λύχον ἀὐτὸν ἀτεχνῶς ft), 
ναι τὸ πρᾶγμα νομίσας, τοὺς 99 ἐχτὸς τῆς 
tq ἀρκεῖν αὐτῷ παρηγγύα, μὴ καὶ τοῖς 
λετᾷν ἐπιτίθεσθαι, Μήποτέ σοι, φησὶ, καὶ 


cis D relique pagine lacere sunt. 
υχα, E. "' deest, B. * deest, B. 


«Videtur nutem, abundare ἃ ὡς nempe ex repetitione ultime s 


προσανέχειν, F ιδλίων, B. 


8 Anth mus episcop: C 


rient, Chrisi.. wm I, peg. 670. 


gligunt. Hinc improbitas, accepta occasione, suas 
implebat parles ; et : Quenam, dicebat. Evee fuit 
utilitas ante gustum ligni? Undenam autem geni- 
tus esset mundus ? Undenam qui nuno sunt, ha- 
buissent essentiam, si matrimonium ablatum fuis- 
8et et conjunctio? Si non dulcis gustus Eva lignum 
gustasset, si non virum cognovisset, qui etiam 
propter hoc erat genitus : si omnes esse virgines 
constituissent, undenam nati essent filii, jucundum 
hominibus omnibus solatium et mundi, qui 
paulatim deficit, in vitam revocatio ? 

XV. Cum hec verba audiisset Justina, non id 
ei usa venit quod prime parenti Eve : sed statim 
surrexit, et malum declinavit consiliarium. Unde 
etiam in eum quoque consueta emisit arma, 
nempe signum crucis. Et ille quidem, qui plus 
quam alii se jactaverat, majori pudore affectus, 
statim fuit ejectus. Ipsa autem rarsus rediit ad 
suas ad Deum preces et orationes. Post hec is, 
cujus erant prius insolentes et gloriosi spiritus, 
humilis et abjectus apparuit Cypriano, et quod 
victus esset, aperta signa vultu pre se ferens. Ille 
autem : Et tiu, inquit, qui es tantus, a tali 
puella fuisti superatus? Quo autem freta illa, ad- 
versus vos, qui estie tam magni, tam magna potest 
facere ἢ Tuno demon (erat autem omnino divina 
virius, qure adversarium veritatis movebat, ut 
heo proferret): Signum, inquit, crucis, ne dum 
figuratur quidem, videre omnino sustinemus, sed 
totis viribus nos prius in fugam conjicimus, 
quam id perfecte flguretur. Quante erat neces- 
sSitatis, mendacii patrem bec aperire. vitiique 
opificem et conciliatorem ? Non fuit itaque minus 
miraculum, arrogantem illum et superbum signi- 
ficare se esse superatum, quam illum sio pro- 
stratum fuisse a puella. Dioebantur autem hsmo 
omnino intelligenti : et accepta occasione, sapiens 
erat sapientior. Protinus enim intellexit, si. heo 
potest Crucifisus, quanta sit amentia, eo relicto, 
illius sequi inimicos, qui sunt tam imbecilles, et 
tam facile terrentur. 

XVI. Haec cum mente agitasset Cyprianus, sia- 
tim perrexit ad libros; et tanquam malorum fontes, 
et orgiorum d:emoniacorum thesauros, eorumque 
nequitie delicias et donaria, eos igni mandare 


κατα- Ὦ statuit. Cum ergo dixisset famulis, ut eos affer- 


rent, venit ad ecclesiam : et cum episcopo con- 
gressus (ei nomen erat Anthimus), rogabat, ut 
describeretur in numerum ovium Christi. Ille 
aulem (Cyprianum enim cognoscebat, et eum plane 
esse lupum sciebal) eam rem eese artem arbitra- 
tus : Tibi, inquit, sufflciant, qui sunt extra Eccle- 
siam : neque eos coneris aggredi, qui sunt intra 


" add. καὶ, F. 93. εὖ, B. δ᾽ Ἰουστίνα B. 45 deest, B. 
WV φθένωμεν, B. Ὁ ἐκείνου, B, ^! coviixs, B. C. E. F. 
labes In εὐθέως. 8 ἀπολεί- 
? τοὺς θεράποντας, B 3$ Nullue 

8$ τοὺς, B. C. — ee ceteri. 


868 


MENSIS SEPTEMBER. 


eam, ne forte malus tibi contingat exitus. Au- A xaxov τὸ πέρας οὐχ ἀπαντήσοι. "Hxoow ἴυς 


divit Cyprianus, et omnis adduxit, quibus ei 
fidem faceret, cum summa moderatione, et te- 
stabatur esse fidem Christi invictam. Dicebat enim 
Justam illi eam nuper notam reddidisse, per quam 
illa in fugam multos verterat demones. Accipe 
autem, dicebat, hos quoque libros, qui mibi fue- 
runt malorum principium, et da eos igni consu- 
mendos, ut demones quoque sciant nihil post- 
hec fore mihi cum illis commune. Ii enim fuerunt 
intercessores ad amorem in eos mihi concilian- 
dum. His persuasus episcopus, virum esse muta- 
tum, illos quidem, ut digni erant, statim igni 
mandavit ; illum autem, cum οἱ benedixisset, 
dimisit, multam admonens, et ei cavens, ut staret 
iis que decreverat. 


XVII. Statim ergo Cyprianum priorum magna 
subit poenitentia : et deinceps ab improba et flagi- 
tiosa vita tantum destitit, et tantus fuil hostis 
turpium vitiorum, quanta prius ei intercesserat 
cum ipsis amicitia. Quin etiam in ea, que sunt 
honesta et Deo grata tantum adhibuit studium, 
quantum nec prius in ea que sunt mala. Indicium 
pulehre hujus mutationis, post librorum confla- 
grationem, fuit etiam simulaerorum dissolutio : 
que fuit tam absoluta, ut ne eorum quidem om- 
nino esset reliquum vestigium, si quid tale 
precedens tempus apud eum vidisset. Deinde quid? 
Cum ille ad suam contumeliam caput cinere asper- 
sisset, graves edens gemitus ac suspiria, et 
seipsum lavans lacrymis, solus cum eo solo, qui 
est ubique praesens, colloquebatur : tantoque in 
Deum amore corei inflammabatur, οἱ sic ignis 
ejus omnem deprimebat mentig altitudinem, ut 
ipse recusaret ore Deo offerre supplicationem, 
propter insignem humilitatem. Itaque magnus 
quidem erat Cyprianus, quando suum studium 
conferebat in dieemones, precipuam honoris partem 
apud eos obünens : major autem rursus apud 
Deum et Christianos, quando fuit mutatus pulchra 
mutatione, et ingressus est viam, qu: ducit ad 
virtutem. Cum ergo totam sic transegisset no- 
ctem ia confessione, gemitibus et lacrymis, mane 
diei magni Sabbati venit in Dominicum, multos 
habens, qui inter se invicem contendebant, et 
eum studebant prevenire, et illic videre. Ingre- 
diens, ergo, existimabat faustum esse signum 
ingressus in templum, si scopo suo verba quoque 
auditionis habuisset convenientia. Atque habebat 
quidem pedes intra ecclesiam ; habebat autem 
&dmirabiliter quoque et prater opinionem ἀΐδοο- 
num, h:ec Apostoli verba pronuntiantem : Christus 
πος redemit a maledicto legis, factus pro nobis male- 


€ εἰσήγαγε,Β. 8 monpasploo, B 
«4 μοχθηρᾶς is ἀγωγῆς, B ὃν ἐπείσατο, B. 
Β. ἱκεσίαν, B. — 7: προφέρειν, C. " 
16 σὐμολον B.C. E. — σύμδουλον, Α. 


9? χαχὸν, B. 83 τὸ φίλτρον τὸ, B. gue, forsitan verioe soripit 
€ αὐτῷ, B. "i 

μεῖζον, B. 5 ux, 
D τῷ παραδόξῳ, B 


νὸς, xal πᾶσαν εἰσῆγε 90 πίστιν μετὰ πολλο) 
τρίου *!, τήν τε τοῦ Χριστοῦ δύναμιν ἀνίχγτον -᾿ 

ἐπεμαρτύρει. Ἰούσταν γὰρ αὐὔτῷῳ ταύτην he 
ἔλεγε γνωρίσαι, δι᾿ ἧς ἐκείνη πολλοὺς itpthe.; 
μονας᾽ Λαδὲ δὲ καὶ τὰς βίδλους, ἔφη, ταῖς 
μοι τῶν χαχῶν ἐξηγήσαντο, καὶ δίδου παρε 
τῷ πυρὶ, ἵνα καὶ δαίμονες γνῶσιν ὅτι μηδὲν τ» 
ἐμοὶ καὶ ἐκείνοις τὸ μετὰ ταῦτα αὖται γὰρ αὶ 
φίλτρῳ € τῷ εἷς αὐτοὺς ἐμεσέτευον. Τούτος; 
6: ελῆσθαι τὸν ἄνδρα πεισθεὶς ὁ ἐπίσχοπος, εἰ 
πυρὸς ἔργον, ὥσπερ ἄρα καὶ ἦσαν ἄξιαι, nia 
ἐποίει. ἐχεῖνον δὲ εὐλογήσας ἄφτιχε, πολὶὲ ῃ 
τήσας, xai τοῖς δεδογμένοις ἐμμένειν isa 
νος. 


IZ. Αὐτίχα γοῦν πολὺς τῶν προτέρων din. 
πριανὸν μετάμελος, καὶ τὸ ἀπ᾿ buio X 
μοχθηρίας ** ἀπέστη, καὶ τοσοῦτον inea: 
ἀτίμοις ἐξεπολέμωσε πάθεσιν, ὅστιν ἄρα πρὸ τῷ; 
πρὸς αὐτὰ φιλίαν ἱσπείσχτο 55 οὐ gi» i: 
περὶ tà χαλὰ xal φίλα θεῷ τοσαύτην dz: 
σπουδὴν, ὅσην οὐδὲ περὶ τὰ πονηρὰ πρότερον. L- 
τῆς χαλῆς ταύτης μεταδολῆς, μετὰ τὴν τῶν τα 
καῦσιν, xai ἡ τῶν εἰδώλων κατάλυσις cw me 
σὺν ἀκριθείᾳ, ὡς μηδὲ ἴχνος αὐτῶν ΜΚ τὶ τῖς 
ὑπολειφθῆναι, εἴ τι δὴ καὶ τοιοῦτον ὁ nid 
νος παρ᾽ αὐτῷ 57 ἐθεάσατο. Εἶτα τί; hom dz 
τῆς κεφαλῆς ἐχεῖνος καταχεαμενος, Box; abr 
φέρων τοὺς στεναγμοὺς, καὶ δλούων x Xon 
ἑαυτὸν, μόνος μόνῳ τῷ πανταχοῦ τεῦ ua 
τοσούτῳ δ᾽ τε τὴν χαρδίαν τῷ co ἐκ md 
uatvev ἔρωτι, καὶ οὕτως αὐτῆς πᾶν um uds 
ὅληχεν, ὡς παραιτεῖσθαι χαὶ αὐτὴν τὸ τὸς ἘΞ 
ἱκετείαν 70 προσφέρειν 75 τῷ στόματι ἰὰ τς. 
φροσύνης ὑπερδολήν. Αιὰ ταῦτα μέν Ὁ] 
πριανὸς ἡνίκα δαίμοσι τὴν δρμὴν ἐδἰόου, τ: 
πρεσθεῖα τίς τιμῆς παρ᾽ αὐτοῖς ἔχων, μείων" 
παρὰ Θεῷ, xai Χριστιανοῖς πάλιν, ὁκότι τινι 
ἀλλοίωσιν ἠλλοιώθη, καὶ τὴν πρὸς ἀρετὴν 0 
σαν ὥδευσεν. Οὕτως οὖν ἐν ἐξομολογύήσε:, 7m 
τε xai δάχρυσιν ὅλην τὴν νύκτα διηνεχῶς, z 
ὄρθρον ὃς 72 τὴν τοῦ μεγάλου Σαδδέάτου εἶ" 
pav, εἴς τὸ Κυριαχὸν ἀφικνεῖται, πολλοὺς ips 
ἀντιφιλοτιμουμένους 7*,?5 ἀλλήλοις, xi: τ 
τοῦτον ἐχεῖσε χαὶ ἰδεῖν σπεύδοντας" εἰσιὼν 
δεξιὸν ἐποιεῖτο σύμδολον 76 τῆς εἷς τὸν ναὸν ! 
εἰ τῷ σχοπῷ ἐχείνου xai τὰ τῆς ἀκροάσεως 
συμθαίνοντα ἕξοι" εἶχε οὖν τοὺς πόδας - 
χλησίας ἐντὸς, εἶχε δὲ παραδόξως ΤΊ καὶ τὸν κα 
ταῦτα δὴ τὰ τοῦ ἀποστόλου διατρανοῦντα ^ 
στὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας τοῦ 
γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα" ὡς δὲ καὶ 


ἑαυτῷ D € ὁμιλεῖ, B. "R 
ἐπ ᾿δντιφιλοτιμωμένους, B. 


7$ τρανοῦντα͵ B. 


VITA S. CYPRIANI ANTIOCHENI. 


»* Εἶδες. Κύριε, μὴ 
μὴ ἀποστῆς ἀπ᾽ ἐμοῦ, Κατ' αὐτὸ δὲ xal 
ιαΐαν 13.81 ὑπανεγίνωσχεν ἕτερος. Ἰδοὺ συν- 
ἄγων, ὁ παῖς μου ὁ ἀγαπητὸς ὅν ἡρετίσα- 
"ATtp ἅπαντα συνῴδοντα 88 τῷ ἰδίῳ χρίνας 
ἐντελέστερον πρὸς τὴν εἰς Θεὸν 8) πίστιν 
abs τὴν ψυχὴν, ἅτε συνετὸς ὧν δ ἄγαν, xai 
| 86 συνιδεῖν ὀξύτατος, Ἐπεὶ δὲ καὶ ὁ χαιρὸς 
τοὺς κατηχουμένοὺς τῆς ἐχχλησίας βαδίζειν 
j δὲ ἐπέμενεν ἔνδον ὦν, διάκονός τις, ᾧπερ € 
ὃς ὅνομα, ἐπέτρεπεν ἐξιέναι 88. ὁ δὲ χά- 
τὸ θερμὸν, ὡς ἔοιχε, χαὶ μεγαλόψυχον, καὶ 
φρονήματος ἀταπείνωτον δεῖξαι βουλόμενος, 
οὐχ *9 εὔχολός ἐστι τῷ ?! παντὶ μηδὲ πρόχει- 
ἐν τι μᾶλλον ἐνδούς, Τίνος χάριν, ἔφη, διά- 
Ἰοῦλόν με γεγονότα Χριστοῦ ἔξω βάλλειν 93 
κλησίας φιλονειχεῖς ; ἵνα τί δέ μου καὶ τὸν 
ἧς προθέσεως παραλύεις ; ᾿Επὶ τούτοις ὁ δίά.- 
dv ἐφ᾽ οἷς ἔχρινεν ἔμενε, xal τῆς ἐχχλησίας 
παρεδιάζετο, προσθεὶς οὕτως εἰπεῖν Οὔπω 
; τέλειος. Τὸν δὲ πληγῆναί τε ἰσχυρῶς τῷ 
, xai, Ζῇ μου ὁ Χριστὸς 95, φάναι, Ó τοὺς 


ἰς καταργήσας, ὃ τὴν παρθένον σώσας, 
ἀνάξιον οἰχτείρας ἐμέ’ οὐ τῆς προόδου 


ικλησίας ἀπείρξεις ** με, οὐχ ἀποχωρήσω 
, εἰ μὴ καὶ τέλειος γένωμαι. Τοῖς ῥηθεῖσιν 
μάκονος σφόδρα χαταπλαγεὶς, γνωρίζει ταῦτα 
σκόπῳ, xal ὅπως μὲν αὐτὸς ἐξώθει 9 τῆς 
ac Κυπριανὸν, ὁ δὲ ἐντὸς μένειν ἠγάπα, καὶ 
'ὥν χατηχουμένων οὐχ ἠξίου χωρεῖν, ἑαυτὸν 
οὗ τούτου μόνου, ἀλλὰ xal τῶν τελειοποιῶν 
ἡίων ἐπιτυχῆ γενέσθαι xal ἄξιον, 
αι ψυχὴν εὐτεχνότατος ἽΑνθιμος, τὸ πρᾶγμα 
ἰχριδῶς λογισάμενος 95, μεταχαλεῖται τάχιστα 
Ἰκριανὸν, xal κατηχήσας, εἶτα xai τῷ θείῳ 
ματι καθαίρει, καὶ τῇ μὲν ὀγδόῃ τῶν ἡμερῶν 
ρυχα xal ἐξηγητὴν τῶν τοῦ Χριστοῦ μυστη- 
ποδειχνύει, τῇ εἰκοστῇ δὲ ὑποδιάχονον, τῇ δὲ 
στῇ τοῖς διαχόνοις συναριθμεῖ. 


Οὕτω μέντοι Κυπριανὸς καλῶς πεῤὶ τὰ χαλὰ 
rco, καὶ οὕτω περὶ *' τὴν πρώτην ὁρμὴν γέ- 
ἔνθεος, μεμένηχέ τε ἐπ᾽ αὐτῆς πρὸς οὐδεμίαν 
cj» τῆς φύσεως ταπεινὸν 95 βλἔπων xal ὑπ’ 
χαμπτόμενος, ὡς καὶ θεία ἄνωθεν τῆς ἐλλάμ- 
καταξιωθῆναι, καὶ χάριν πλουτῆσαι χατὰ 
! ὁμοῦ xal δαιμόνων ὑψηλοτέραν σχεδὸν ἀχοῆς 
ἰστεως. 


, Ἐπεὶ δὲ ἔτος ὅλον ἠνύετο, καὶ τῆς τῶν πρε- 
ρων ἀξιοῦται χαθέδρας, οὐ τοῦτο ἀνάθασιν 
ς χρίνων, ἀλλὰ τὴν πρὸς ἀρετὴν ἐπίδοσιν, οὕτω 
a4 τὴν στενὴν xai τραχεῖαν ὁδεύων 99, xal 


alat. nz, 13, * Paal. xxxiv, 22. 


* [sa. xiii, 10, 


866 


παρασιωπήσῃς" À diclum 7, Similiter autem ea quoque dicta Pro- 


phete: Vidisli, Domine, ne silueris ; Domine, ne 
discesseris a me*. Isaiam quoque legebat alius: 
Ecce intelliget, dicens, puer meus dilectus, quem 
elegi *. Que omnia cum judieusset suo convenire 
instituto, perfectius ad fidem in Deum, suum 
confirmavit animum, ut qui esset intelligens, et 
ad ea que oportet, videnda perspicacissimus. 
Cum autem vocaret tempus, et' foras egrede- 
rentur ecclesise cateohumeni, ille vero maneret 
intus, quidam diaconus, cui nomen  Asterius, 
jussit eum exire. Ille autem illic quoque, quam 
esset acri magnoque et excelso animo, volens 
ostendere, neque esset facilis δὰ parendum cuili- 
bet, ei minime cedens: Quanam de causa, inquit, 
o diacone, me qui factus sum servus Chriati, 
extra ecclesiam contendis ejicere? cur dissolvis 
mei propositi constantiam ? Post hec diaconus 
quidem persistebat in iis que statuerat, οἱ vim 
afferebat, ut eum expelleret ex ecclesia, ei sic 
dicens preeterea: Nondum factus es perfectus. Iile 
autem verbo valde perculsus dixit: Vivit meus 
Christus, qui demones abolevit, qui virginem 
servavit, qui mei indigni est misertus, non me 
arcebis ab ingressu ecclesie ; &b ea non recedam, 
nisi factus fuero perfectus. His que dicta fuerant 
valde obstupefactus diaconus, hec significat epi- 
gcopo, nempe quod ipse quidem ex ecclesia ejiceret 
Cyprianum ; ille vero vellet intus manere, non 
autem exire cum catechumenis, nec hoc solum, 
sed etiam qu: perfectos reddunt, vellet consequi 


'O δὲ περὶ (ἡ sacramenta. Qui igitur ad servandas animas erat 


artificiosus Anthimus, cum rem esse divinam 
accurate  considerasset, accersit quamprimum 
Cyprianum ; et cum catechismo instituisset, divino 
quoque eum expiat baptismo. Et octavo quidem 
die sacrum facit eum preconem et expositorem 
Christi mysteriorum, vicesimo asutem subdiaco- 
num, tricesimo vero refert ia numerum diaco- 
norum. 

XVIII. Sic quidem Cyprianus pulchre versa- 
batur in rebus honestis ; et sic in primo accessu 
fuit inspiratus divinitus; et sio perseveravit, ad 
naturam, eum retrahentem, non humiliter nec 
abjecte respicere, neque permittere 8e ab ea flecti, 
&deo uli et desuper dignus divina censeretur 
illuminatione, et adversus vitia et demones majore 
ditaretur gratia, quam que auribus fere percipi, 
aut credi possit. 

XIX. Cum autem totus annus esset iransactus, 
dignus judicatur cathedra presbyterorum, non hoc 
ascensum solummodo judicans, sed etiam ad vir- 
tutis incrementum, tam prompto et alacri animo 


! Ἰδοῦ συνήσει ὁ παῖς μοῦ, "c. νβ΄, av, LXX. 5 pires, B. F. ρήτισα C. εἶ" ** deest, 
δὲ τοῦ pios B. 8i deest, B. d τὰ ioven, ἢ C. ὅπεο, D. 3 ἐπεξιένα . 89 χἀχεῖσαι, Á. 
, B. C. E. $ τὸ Β 9 βαλεῖν, Ε 5 8ióc, D. " ἀπείρξης, E. € ἐξώρη, E. * 'Dvcagut- 


VO 72:2, D. C. E. 


** desunt septem voces, Β. 9? Εὐαγ. κατὰ Maf., ζ΄, ιγ΄, 19. 


861 


MENSIS SEPTEMBER. 


868 


per viam arctam et asperam ingrediens, quam ullus A οὗτως ὀξέως διὰ ταύτης φερόμενος, ὡς οὐδεὶς ἕτερος 


alius per planam et latam, et ad ingrediendum 
facilem. Parvo itaque tempore summum virtutis 
apprehendit, et creatus est pastor Carthaginen- 
sium (b), Non solum autem Carthaginem, sed 
etiam universum Occidentem, atque adeo etiam 
totum Orientem, comprehendit sui admiratione. 
Is generosam qooque virginem Justam, cum mu- 
tato nomine Justinam appellasset, et in diaconis- 
sarum numerum retulisset, ei tradit preefecturam 
earum que erant in monasterio, ei eis illam 
prefecit tanquam matrem. Eos autem, qui ortho- 
doxe fidei adversabantur, luce vite et lingue 
suavitate inducens, quotidie innumerabiles adde- 
bat Ecclesie, et, ut semel dicam, quoscunque aut 
presens lingua aut absens scriptis alloqueretur, ad 
rectam partem traducebat. Quamobrem res gentilium 
florentes tuno sunt exstincte, et tanquam herba 
quedam paulatim emarcuerunt. Cnm ita se haberet, 
in eum a doloso hoste bellum est excitatum, non 
ut eum unquam superaret (sciebat enim fleri non 
posse, ut ipse Cypriano evaderet superior), sed 
ut cum Christi oves ἃ pastore desertas effecisset, 
tunc. tanquam lupus invadens, eas mactaret et 
perderet. 

XX. Cum ergo totum subiisset Decium (ipse enim 
lunc imperabat Romanis), acerbissimo eum ciet 
furore adversus Christianos. Magis autem studebat 
ipse unum venari Cyprianum, quam omnes capere 
Christianos. Seiebat enim, quam esset illius 
lingua utilis Christianis, et quod cum illum cepisset, 
facile eos subjugaret, qui ab ipso pascebantur. 
Cum in eo ergo omnes adhibuisset machinas, et nec 
bonorum promissis allici, neque malorum minis 
vidisset persuaderi, eum tandem damnat exsilio. Ille 
&utem tantum abfuit, ut existimaret magnum quid 
esse supplicium, el si extremum esset malum, ut 
seipsum non curans, aliorum curam gereret, nec 
cessaret scribere, admonere, confirmare, adhortari, 
ut ad sola intuerentur premia, que sunt virtuti 
proposita, et a sola que est illico penderent gloria; 
enses autem, ignem et bestias, tanquam bonorum 
causas, amplecterentur, ut que pro brevi, et qui 
est ad tempus, dolore reddant regnum colorum. 
Hec Cyprianus non solum dicebat, sed etiam que 
dicebat faciebst, ut qui sciret, facta magis posse 
persuadere quam verba: et suo exemplo provo- 
cabat ad similem emulationem. Quomodo autem ? 
dicelur : Videns enim tandem malignus Cyprianum 
contendentem sicexstinguereerrorem cultus simula- 
crorum, graviter ferebat, et erat ei intolerandum 


! Carthaginiensem episcopum in Afros , Jus 
! deest. F. ὃ τοῖς, 
Decii etate monasterium excogitat, 
&dd. τοῦ, B. E. — !! τοσοῦτον, B. C. F. add. 1, 
ΒΡ. πειρόμενον, A. xax», Β, 1Ἱ deesi, B. 
παρόντως, 


18 ξίφει, Β. 


τὴν ὁμαλὴν xal πλατεῖαν καὶ" τοῖς πολλοῖς βάσιμον, 
ἀμέλει xal δι᾽ ὀλίγου τοῦ ἄχρου τῆς ἀρετῆς ἐκιλά. 
Octo. Καὶ ποιμὴν κατέστη Καρχηδονίων, οὐ Καρχη- 
δόνος δὲ μόνον, ἀλλὰ καὶ τῆς 'Ecmeploo πάσης "" 
μᾶλλον δὲ καὶ 'Expav ὅλην περιλαμόάνει τῷ xxt 
αὐτὸν θαύματι, Οὗτος χαὶ τὴν ἀληθῶς εὐγενῆ " 
παρθένον ᾿Ιούσταν, Ἰουστίναν μετονομάσας, χὰ 
ταῖς 3 διαχόνοις ἐγχαταλέξας, τὴν προστασίαν αὐτῇ ! 
τῶν χατὰ τὸ ἀσχητήριον 5 ἐγχειρίζει, καὶ ὡς gu 
τέρα ταύταις ἐφίστησι. Τοὺς δὲ τὴν ἐναντίαν τῷ 
ὀρθοδόξῳ τῆς πίστεως τεταγμένους, τῷ τε τοῦ fim 
φωτὶ καὶ τῇ τῆς γλώττης ἀδονῇ ἐπαγόμενος, ἀριθμοῦ 
χρείττους ἐχάστης ἡμέρας προσετίθει 9 τῇ ᾿Εχχλη- 
cq" xal, συνελόντα φάναι, ὅσοις ἄν ἤ παρὼν τῇ 
γλώττῃ ἢ ἀπὼν ὧμίλε: 1 τοῖς γράμμασι, τῆς ὀρϑῆς 
ἐποιεῖτο μερίδος" διόπερ ἀνθοῦντα τὰ τῶν Ἑλλήνων 
ἀπέσθη τότε, καὶ ὡς γλόη τις κατὰ μικρὸν lpapat- 
νετο. Οὕτως αὐτῷ ἔχοντι παρὰ τοῦ δολίου πόλεμος 
ἐπανέστη, οὐχ ἵνα τούτου * ποτὲ χατισχύσῃ (ᾷδει " 
γὰρ ὡς ἀδύνατον αὐτῷ περιγίνεσθαι Κυπριανοῦ), 
ἀλλ᾽ ἵνα ποιμένος ἔρημα τὰ Χριστοῦ 19 πρόδατα θὲ- 
μενος, τότε χαθάπερ λύχος ἐπιδὰς λύσῃ ταῦτα xii 
ἀπολέσῃ. 


Κ΄. Ὅλον τοίνυν τὸν Λέχιον ὑπελθὼν (αὐτὸς γὰρ 
τότε Ῥωμαίων ἐχράτει), πιχρότατα τοῦτον ἐχμαίνει 
κατὰ Χριστιανῶν tip ὃὲ τοσοῦτος 11 ἀγὼν ἦν ἴδον 
αὐτοῦ θῆραμα θέσθαι Κυπριανὸν ὅσον οὐδὲ Χρι- 
στιανοὺς ἑλεῖν ἅπαντας. Ἤδει γὰρ οἷον ἐχείνοο Κ 
γλῶττα Χριστιανοῖς ὄφελος 43, xal δτιπερ ἐκεῖνον 
ἑλὼν xxi τοὺς ὑπ᾽ αὐτῷ ποιμαινομένους 14 εὐχέλως 
ἄν παραστήσεται. Ιᾶσαν οὖν μηχανὴν xal mpm 
xat' αὐτοῦ κινήσας, ὡς οὔτε ἀγαθῶν ἐπεγγελίεις 
χαυνούμενον, οὔτε χαχῶν ἀπειλαῖς πειθόμενον !* 
εἶδε, τέλος ὑπερορίαν τοῦ ἀνδρὸς καταχρίνει. Ὁ 
ὀὲ τοσοῦτον ἐδέησε τοῦ μέγα τι νομίσαι τὴν τιμὼ- 
ρίαν, καίτοι χαχῶν 6 ἔσχατον οὖσαν, ὅσον, οὐδὲν 
τοῦ οἰχείου φροντίσας, τῶν ἀλλων εἶχε τὴν ἐπιμέ- 
λειαν' xa οὐχ ἐπαύσατο γράφων, νουθετῶν, ὑπαλιν 
φων, παραχαλῶν πρὸς μόνους τοὺς ὑπὲρ τῆς “ἢ 
ἀρετῆς ἄθλους ὁρᾷν, xai μόνης τῆς ἐκεῖθεν ἔχχρι- 
μᾶσθαι δόξης" ξίφη 15 δὲ xal πῦρ καὶ θῆρας ὡς àpe 
θῶν αἴτια μᾶλλον ἀσπάζεσθαι, xal ὀδύνης οὔτω 
προσκαίρου xal βραχείας οὐρανῶν βασιλείαν ἀντιδι- 
δόντα 9, Ταῦτα Κυπριανὸς οὐχ ἔλεγε μόνον, ἀλλὲ 
xxl πρῶτος 19 ἐποίει, ἔργα λόγων εἰδὼς πολλῷ xin 
δυνάμενα πείθειν, καὶ τῷ καθ᾽ ἑχυτὸν ὑποδείγμκι 
πρὸς τὸν ὅμοιον ζῆλον ἐκάλει, καὶ ὅπως t6. λόγος δῆ" 
λώσει. Ὁρῶν γὰρ ὁ πονηρὸς εἰς τέλος οὕτω Kw 
πριαγὸν τὴν περὶ τὰ εἴδωλα πλάνην σόέσαι φιλονῖ» 


ἡ primi et summi sacerdotii habere declarat Novell 131. 
αὐτὴν͵ A, — αὐτῇ τὴν, B. — αὐ 


 προσεείθη, t Β. Ε. 


τῶν, " E. F. *Ne lepidns et qi iu 

? μίλει, B 8 τοῦτον, B. C. F.  * ἤδη, B. 
13 ὦφελος, B. * ᾿ποιμαινομένους, B. C. 4 

1 ἀγτιδιδοῦντα, Βα 0 παρόντος, A. — 


B. C. F. 


(b) Alii rectius sentiunt Antiochenorum creatum pastorem. 





VITA S. CYPRIANI ANTIOCHENI. 10 


t ἐποίει, xai. φορητὸν ἦν οὐδ᾽ ὅλως αὐτῷ A omnino, quod flebat. Subiens itaque quosdam ex 


. ἀμέλει καί τινας τῶν τὴν εὐσέθειαν ?! 
ὑποδὺς, πείθει κατηγορῆσαι αὑτοῦ, πρὸς 
rose κόμητα (Εὐτόλμιος ἦν ἐχείνῳ τὸ 
᾿Αναπείθει μὲν ἅπαντας δεινῇ χρώμε- 
ἠχτῳ τῷ γοητείφ' πολλοῦ δὲ κατὰ τῶν 
ὧν ἐμπίπλησι τοῦ φρονήματος, χαὶ τὸ 
ict μὴ πρὸς μόνους τοῦτο ποιεῖ, οἷς ἄν 
ot xal χατὰ τὸ λεληθὸς 33 συγγένηται, 
dy ἀδεῶς ἐντύχῃ, 35 τοῖς γράμμασι, καὶ 
στιανᾶν μὲν πρεσδεύει μηδεμίαν φειδὼ 
τῆς ἡμετέρας δὲ καταπαίζει θρησχείας, 
οὺς πατρίους ἐξυδρίζει θεούς. Τούτοις 
ιαχαυθεὶς εἰς θυμὸν ὁ χόμης, xxl μάλι- 
ιάθηχε xal τὴν παρθένον ᾿Ιουστίναν !9 
υπριανῷ φρονεῖν, δεσμοῖς αὐτοὺς f καὶ 
'λλῃ παραδοὺς, τῷ ἐν Δαμασχῷ βήματι 


ἐντων 38 οὖν τῶν ἁγίων εἰς τήνδε τὴν 
ὃ τῶν Χριστιανῶν διδάσχαλος ; τῷ Κυ- 
ὁμης φησὶν, ἀφ᾽ ὑψηλοῦ τοῦ βήματος 
ς χινῶν, ὁ τοὺς προσανέχοντας τοῖς 
πείθων xai συνταράττων, ὃς τῷ ἀσθενεῖ 
πρὸς πᾶσαν εὐχερῶς δόξαν ἐχπίπτεις ; 
yv πολλοὺς 80 τοῖς θεοῖς προσήγαγες πρό- 
tote, ὡς ἐμάνθανον τοῖς περὶ αὐτῶν 5: 
Méx οὖν ἄρτι μεταδέθλησαι ; xal τί τὸ 
ἧς αἴτιον ; ἵνα τί δὲ xal τὸν ἐσταυρωμέ- 
jv ἀπατᾷν ἑἵλου τοὺς ἀνθρώπους 33 διδά- 
οχότοις ; Ἐπὶ τούτοις ὁ ἅγιος ἡσυχίαν 
τὸν ἀνελάμδανέ τε " xal ἀνεθἀῤῥυνεν" 
ν μετὰ πολλοῦ τοῦ κόσμου 99 χαὶ σεμνοῦ 
ης, πρὸς τὸν κόμητα ἔφη ᾿Εγὼ πολ- 
καὶ αὐτός μοι μαρτυρεῖς, τὴν περὶ τὰ 
πουδὴν ἔχων, xal περὶ λόγους xal τὴν 
w βίδλων 231 μελέτην 38 θερμότατα 3 
οὐδὲν μέγα fj πρὸς ψυχὴν φέρον δ᾽ τὸ 
ιν ἐπορισάμην᾽ οὕτω δέ μοι διακειμένῳ, 
ταίοις ἐνασχολουμένῳ πόνοις οἸχτείρας ὁ 
0v χενῶν ἰδρώτων, xal τοῦ πρὸς τοὺς 
θεοὺς σεθάσματος ὁδηγὸν ἀπλανῆ καὶ 
Ἰγεμόνα τῆς πρὸς αὐτὸν φερούσης ὁδοῦ 
; ταύτην ἐκπέμπει, xal εἰ προσεχῶς 
ἰσειας, τὸν τρόπον, οἶδα, τῆς οἰχονομίας 
retc* ἔχεϊ δὲ οὕτως. 
αἴδας τις τῶν ix Κλαυδίου ἡττήθη τῆς παρ- 


iis qui erant in impietate acriores, persuadet, ut 
eum accusent apud comitem Orientis (illi nomen 
erat Eutolmius); quod omnes quidem persuadet, 
miris quibusdam eos inducens preestigiis : adversus 
nostros autom deos ingentes eis facit gpiritus: et, 
quod est gravius, non solum id facit cum eis, in 
quorum venerit conspectum, et cum quibus fuerit 
latenter congressus, sed cum illis etiam, quos 
litteris convenerit : et quod libere quidem amplec- 
titur sectam Christianorum, eorum autem irridet 
religionem, et deos patrios afficit contumeliis. His 
comes ad iram vehementissime accensus, et ma- 
xime, quod rescivisset virginem quoque Justinam 
eadem sentire, qua Cyprianus, cum eos in vincula 
conjecisset, et in aliam tradidisset custodiam, re- 
servat tribunali Damasci. 


XXI. Cum ergo ducti essent sanoti in predi- 
ctam civitatem : Tu es magister Christianorum 
(dicit comes Cypriano, verba faciens ex alto 
tribunali), qui eis, qui deos colunt, persuades 
contrarium, et eos conturbas, qui propter mentis 
imbecillitatem facile in omnem laberis opinionem ? 
Non tu prius multos ad deos adduxisti, aptis, ut 
accepi, de eis narrationibus ? Quomodo ergo nuper 
es mutatus ? et quenam est causa mutationis? Cur 
autem Crucifixüm predicans, statuisti homines deci- 
pere alienis doctrinis? Post beo sanctus quietem 
agens, seipsum colligebat, et confirmabat. Deinde 
propius accedens, comiti dixit ornate et honorifice : 
Ego cum, ut iu testaris, in res gentilium multum 
studii ponerem, et in dicendi facultatem, et magi. 
corum librorum meditationem essem vehementis- 
sime affectus, nullum hinc magnum, aut quod ad 
animam pertineret, lucrum percepi. Mihi autem 
sic affecto et in vanis occupato laboribus, inanium 
meorum sudorum, et cultus deorum insipientium 
Deus misertus, bonam et certam ducem vie, 4} 
ad ipsum tendit, hane mittit virginem. Quod si 
modum oonsequenter audire volueris, quo id fuit 
adminislratum ao gestum, sat scio, valde mira- 
beris. Sic autem habet. 


Aglaidas quidem ex iis, quinati fuerant ex Clau- 


; ἔρωτι μονιχῷ, καὶ ὁ μὲν ἐς γάμον ἐζήτει" p) dio, ab hac virgine victus fuerat amore magico. Εἰ 


, τὴν 43 σύζυγον στέργουσα παρθενίαν. Ὁ 
τοῦτο μὲν ἱκετεύων, τοῦτο δὲ καὶ βίαν ἐπά- 
ὃς πρώτης οὐχ ἀπέστη βουλήσεως. Ὡς δὲ 
' ἀκλινῶς ἔχουσαν πρὸς ἐχείνου πᾶσαν ἐπί. 
γάττουσαν, ἡσυχίαν ἄγειν οὐδαμῶς ἴσχυσεν, 
ςς ἐμὲ ᾿Αγλαῖδας ἐξεῖπε μὲν τὸ ἀπόῤῥητον" 
ν ἐχ τῆς παρθένου παρόρασιν. Καὶ τέλος 


B. — τὴν ἀσέθειαν, F. 

. E. 5 add. τῷ, Β. !! αὐτοῖς, B. 
C. F.  3* τοῖς ἀνθρώποις, B. 

t, E. ? gi&Aluv, B. — 39 deest, B. 
4$ τὸν, B. C. F. 


2 λεληθῶς, À. ΒΡ Ὁ 
38 τοιγαροῦν, B. C. 

33 ἄγων, B. C. E. F. 

39 θερμότητα, B. 


ille quidem eam petebatín matrimonium: illa autem 
recusabat, conjuge contenta virginitate. Ille persi- 
stebat, partim quidem supplicans, partim autem vim 
afferens. Illa econtra ἃ prima voluntate non destitit. 
Postquam vero vidit eam immobilem, et ei omni 
ratione resistentem, nullo modo potuit quiescere, 
Itaque ad me veniens Aglaidas, exposuit quidem 


3 jlwóyot B. C. 3) deest, B. 
19? τοὺς Θεοὺς, B. 39 deest, A. 
94 ἀγαλαμθάνεται 86 deest, B. C. 


B. 
€ φίοων, h ἀνονήτους, C. 


811 


MENSIS SEPTEMBER. 


arcanum, narravit aulem se fuisse despectum a A ἠξίου βοηθεῖν “' ὅση δύναμις τῇ ἀποτυχίφ, χαὶ s. 


virgine, et postremo rogavit, ut pro viribus opem 
ferrem infortunio, et amatorium medicamentum, 
quod si vincende par esset, ad eam immitterem, et 
ad amatoris moverem cupiditatem eam, que tam 
guperbe despiciebat. Ego vero in libris magicis ha- 
bens fiduciam, et in demoníbus, jussi ne curaret, 
ei citissimum promittens auxilium. Cum igitur 
unum vocassem ex demonibus, ei rem aperio, et 
si quid posset rogavi, ut opem ferret. Ille autem, 
antequam experiretur quidem, erat elato superci- 
lio et vehemens in promittendo, et qui videbatur 
posse omnia facere. Gum autem abiisset, et cum 
puellam esset congressus, apparuit mus leonem ag- 
gressus, autscarabeus luctatus cum aquita. Fugiens 
enim ad me est reversus, et valde territus, qui 
prius erat magnus, et cujus intolerandus erat im. 
petus. Me vero invasit stupor, quomodo virgo adeo 
mollis, et que re qualibet solet facile :erreri, non 
solum non cessit vi et inductioni demonis, sed ei 
etiam evasit terribilis. Quibusnam autern armis ni- 
tens, non solum eum repulit, sed etiam ad nos 
transmisit fugitivum ? Propterea eram plenus sus- 
picione, et gravibus agitabar cogitationibus. Me au. 
tem interrogante et sitiente scire causam, volebat 
quidem celare de&emonium, et omni ratione tegere. 
Cum autem ego eum non dimitterem, vix tandem 
vel invitus confitetur, et arcanum aperit, dicens 
divinam esse in es virtutem,et sibi quoddam hor- 
rendum apparuisse signum, cujus ne solum qui- 
dem sustinuit aspectum, sed rediit fugiens. Sic illo 
condemnato, ipse non fui negligens, sed alium 
quoque misi, qui, ut existimabat quidem, erat 
priori longe fortior : viribus autem nihil erat dis- 
similis. Nam ille quoque cum eadem vidisset, et 
passus fuisset, reversus est. Ego autem rem adhuc 
volens magis examinare, emitto ipsum principem 
demoniorum, ignaros et inexpertos vocantem 608, 
qui prius missi fuerant, et qui nullis insidiis, neo 
ulla arte uti scirent ad mentem decipiendam : me 
aulem bona spe implebat, quod et virginem expu- 
gnaret, et eam, cui vellem, quolibel facilius redde- 
ret morigeram. Postquam autem ipse quoque eam 
est aggressus, quid quidem non dixit, quid autem 
non fecit ex iis quee possunt inducere ἢ Quamnam 
autem omisit speciem deceptionis? Qus quidem 
omnia illa arguit esse inania et imbecilla : et tan- 
dem illum ipsum, cujus erant tam ingentes spiri- 
tus, adeo humilem reddidit et fugitivum, ut aperte 
fateretur Crucifixi vires esse inexpugnabiles, et ab 
ipsa illos fortiter expelli. Ad hec quid me opporte- 
bat facere, dic per ipsam veritatem, o judex. Rem- 
ne mente agitare et judicare dignam, que conside- 
retur, quenam sit ipsa Christi virtus, qus vulgo 
jactatur, quo ipsi quoque terrentur demones, et 


δ μαθεῖν, B. — '5 add. 4, B. 46 deest, C. 
B. δι αὐτὴν, B. 5 δαιμονίων, B. C. 
8s Ἐνέλειπεν, B. * αὐτῆς, B. F. 97 μονόν, B 


D. 


Y , 9^ 4 έ 4 . » ᾳ . « £29 
(ὁ κατ᾽ οὐδὲν ἀνόμοιον’ τὰ γὰρ αὐτὰ xinw X 


*! πρώτου, B. 
53 ἐπίκολπον, B. 
8 χατὰ Mab. $5. 


ἢ xai δαίμονες χατάφοδοι γίνονται, καὶ gi 
τῷ φεύγειν σώζονται" 1 οὕτως ἀλόγως xir 


αὐτῇ ἀκτίῤῥοπον ἐπιπέμψαι. καὶ κινῆσαι τοὺς 
θυμίαν τοῦ ἐραστοῦ τὴν οὕτως ὑπεροπτιχῶς | 
σαν. Ταῦτα μὲν ἐχεῖνος ἧἢτει΄ ἐγὼ δὲ $950 
θαῤῥεῖν ἔχων ταὶς μαγικαῖς καὶ τοῖς Saluozzs, 
λεῖν ἐχέλευον, ταχεῖαν  OGmv ἐπαγγε!λάμεν:: 
βοήθειαν. Ἕνα γοῦν τῶν δαιμόνων χαλέτας τ 
γυμνῶ τὸ πρᾶγμα, καὶ εἴ τις αὐτῷ δύναμ: ὅ; 
πράττειν ἠξίουν ὁ δὲ, πρὸ μὲν τῆς πείρας τ 
ἦν τὴν ὀφοὺν, xal θερμὸς τὴν ἐπαγγελίαν͵ n. 
πάντα πράττειν τῷ δοχεῖν δυνάμενος" ἀπιλε 
xai τῇ χόρῃ συνάψας, μῦς ἐφάνη λέοντι πρίε, 
1 κάνθαρος ἀετῷ πρὸς πάλιν ἐρίσας: φυγὰς "zl 
ἡμᾶς ἐ ἐπανῆῖχε, xal λίαν καταδεὴς ὁ πρὸ t6, 
xai τὴν ὁρμὴν ἀνυπόστατος. Ἐμὲ δὲ ἔχπλγ' τὴ 
πῶς οὕτως ἀπαλὴ παρθένος xa! τῷ παντὶ Dt 
etva: μέλλουσα, οὐ μόνον οὐχ εἶξε βίᾳ xx: 

δαίμονος, ἀλλὰ καὶ φοδερὰ τούτῳ κατέσιτ 
x1i on) ἐρειδομένη * οὐχ ὅπως ἀπώσατο, i in 
φυγάδα τοῦτον ὡς ἡμᾶς παρεπέμψατο. 44s 
μεστὸς ὑποψίας 7v xai δειναῖς ἐννοίτι: imis 
ἔμοῦ δὲ πυνθανομένου, καὶ διψῶντος us. 
αἰτίαν, κρύπτειν μὲν ἠδούλετο τὸ ngo n 
πάσῃ μηχανῇ συγκαλύπτειν. Ὡς δὲ οὐχ δὲν ἢ 
μόλις ποτὲ χαὶ ἄχον 49 ὁμολογεῖ, χαὶ daos 
ἐχχαλύπτει, δύναμιν εἰπὸν 59 θείσν τεῦ gi 
εἶναι, καί Μοί τι ση μεῖον φανῆνα: τὴ ἐς 
οὐδὲ μόνην ἁπλῶς τὴν θέαν ὑπέστην, di zx 
ἐπάνειμι. Οὕτως ἐκείνου καταγνοωτβένι, ἐς 
οὐχ ἡ μέλουν’ ἀλλὰ xai ἕτερον ἔπεμψα, τὶ eor 

πολλῷ τοῦ προλχαθόντος ἰσχυρότερον, τὶ ἐκεὶ 

































im 
1 
;€E 


xai παθὼν ἐπανῆκεν’ ἐγὼ δὲ χεὶκξ ξὺν αὶ 
πρᾶγμα διδοὺς, αὐτὸν ἐχεῖνον τὸν ipudede, 
μόνων δὲ ἐχπέμπω, ἀμαθεῖς xal vrrüz πὰ τὰ 
αὐτοῦ πεμφθέντας ἀποχαλοῦντα, καὶ vb τεὴν 
vov 93, οὐδὲ τεχνικὸν πρὸς φρενῶν ζεῖ τοῦ 
δυναμένους, Ἐμὲ δὲ χοηστῶν ἐλπίδων iyu 
τὸ τὴν παρθένον ἑλεῖν, xal ᾧ βούλομαι ἔστιν τὴ 
χαταπειρῇ 9* δεῖξαι, τίνος οὐχ ἔλεγεν Ojos, 
Ἐπεὶ δὲ xai αὐτὸς προσέδαλεν ἀπελθὼν, τί gd 
ἔλεξε: τί δὲ οὐκ ἔδρασε τῶν ἐπάγεσθαι ὀνναιῖν, 
ποῖον δὲ ἀπάτης ἐνέλιπεν "5 εἶδος - Arma δὰ 
μάταια ἤλεγξε xal σαθρά. Καὶ τέλος, xri 
τὸν τὰ μεγάλα ουτῶντα οὕτω ταπεινὸν δεῖ 
φυγάδα, ὡς ἐπιδέλως ὁμολογεῖν τὴν τοῦ int: 
μένου δύναμιν ἅμαχον εἶναι, καὶ ὑπ᾽ ἐχείνης 27 
χραταιῶς ἐλαύνεσθαι, Πρὸς ταῦτα, «b μὲ ἴδει m 
εἰπὲ πρὸς τῆς ἀληθείας αὐτῆς 46, ὁ Oui 
νοῦν βάλλεσθαι τὸ πρᾶγμα. καὶ agis bz 
ἄξιον, τίς $ θρυλλουμένη αὕτη τοῦ Χριστοῦ b: 


παραδεδομένοις οἷα τῶν ῥινῶν ἑλκόμενον ; E 
οὖν ζητήσας εὔςον, xxl χρούοντι διηνοίχϑη μὲ 


585 ἐνειδομένη, B. 48 ἄχων, B. 
δὲ χαταπειθεῖ, Α. -- χατάπειρξ, Cl. 


VITA S, CYPRIANI ANTIOCHENI. 


814 


νώσεως ἐπιλάμψαντός μου τῇ καρδίᾳ 5. A sola fuga servaotur : an sic citra rationem sequi 


νων ὅτι τὰ μὲν εἴδωλα ταυτὶ τὰ παρ᾽ 
να, ἀπάτη μόνον εἰσὶ xal ψεῦδος, ἐπ’ 
ὕ προσχυνούμενα' εἴς δὲ ἀληθὴς ** Θεὸς 
τοὺς εἰς αὐτὸν πιστεύοντας δυνάμενος 


ea que sunt tradita, perinde ac si traherer nari- 
bus ? Ego itaque cum quesiissem inveni, et pul- 
santi mihi fuit apertum. Et cum lux cognitionis 
meo cordi illuxisset, pure cognovi, quod hx»o qui- 
dem simulacra, qua a vobis coluntur, sunt solum 


| mendacium, que sub Dei nomine adorantur. Unus autem verus Deus est Chrislus, qui 


are 608, qui in ipsum credunt. 
ote ὁ κόμης εἷς ὀργὴν χινηθεὶς, μὴ ἔχων 
)ὃὸς τοιαύτην λόγων ἰσχὺν ἀντιφθέγξαιτο, 
y ἐποίε:, xal τοῖς ὀργῷ κινηθεῖσιν ἀχό- 
51 τὸν ἅγιον μὲν ἐχέλευε χρεμασθέντα 
υστίναν δὲ χατὰ τὸ πρόσωπον χαὶ τοὺς 
τύπτεσθαι, xxv ἐχείνη 65 τοὺς βασανι-- 
ἰκέζειν ἐδόχει μᾶλλον Tj πρὸς Θεοῦ δοξο. 
tsp ὑπομιμνήσχειν 53, τυπιομένη γὰρ 
ἰότερον ἐξεδόησε' Δόξα σοι, ὁ Θεὸς, 6 
οὖσαν οἰχειωσάμενος, xai ὑπὲρ τοῦ σοῦ 
αταξιώσας ὀνόματος. Καὶ οὕτω πάσχουσα 
ὡς αὐτὴν μηδὲν δ᾽ ἀγεννὲς, ἤ τῇ θη- 
xal ἀσθενεῖ χστάλληλον ἐπιδείξασθαι" 
τας δὲ ἀτονήσαντας τῆς βασάνου παύ- 
πριανὸς δὲ ὁ θεῖος ξεόμενος 99 αὐτῆς 
πον, οὕτως ἦν ἀταπείνωτός τε xal μεγα- 
t τοιαύτας ἀνδρώδεις * xal μακαρίας 
€, ὡς τοὺς περιεστῶτας ἀχούοντας εἰς 
πᾶσθαι, xai τοῦ τῆς ἀπιστίας € βάθους 
ιν᾿ ἔλεγε γὰρ πρὸς τὸν χόμητα, ἀποῦλέ- 
ἐνναῖον xai πλῆρες φρονήματος εὐγενοῦς" 
"-e ἀπωνενόησαι, ἀνάξιε δηλαδὴ τῆς τῶν 
σιλείας. ὑπὲρ ἧς ἐγώ πάντα παθεῖν εἷλό- 
tl αὐτοὶ μάρτυρες οἱ σοὶ μὴ βλέποντες 
οὗ συνήσεις ; οὐκ ἀναδλέψεις ; οὐχ εἴσῃ τί 
θινὸν, χαὶ τὸ σχότος ἀπολιπὼν πρὸς αὐτὸ 


3 

ὶ τούτοις ὁ χόμης πρὸς ἕκαστον τῶν λε- 
οδροτέραν αὐτῷ τὴν ὀδύνην ἐπιτιθείς ὁδ 
χνάτου βασιλείας, ἔλεγε, φαίνομαι σοι 
Ctt σοι πολλαπλασιάσω τὴν τιμωρίαν, 
μοι πάντως ὀφλήσεις τῆς εὐεργεσίας χαὶ 
ν, ὧν ἐγώ συι πρόξενος γίνομαι. Ταῦτα 
μικρόν τι ξέειν πνραχωρήσας, εἶτα τῆς 
ταύσατο, οὐχ ἐχ φιλανθρωπίας, ἀλλὰ ἐξ 
ογνοὺς ὥσπερ τὴν τῶν ἁγίων μετάθεσιν, 
:2, xxi εἰς φρουρὰν μὲν tov Κυπριανὸν, 
& εἷς τὸ τῆς Τερεντίνης 593 λεγόμενον 
ον ἀπαχθῆναι προστάττει’ αὖθις δὲ μετὰ 
πολυήμερον, εἷς ἐξέτασιν δευτέραν παρα- 
τοὺς ἁγίους, πραότητά τε ὑποχριθείς" 
τε, ἔφη, ἀνθρώπῳ 19 τεθνεῶτι ἀχολουθὴῆ- 
τιστεῦσαι τῷ τεθανατωμένῳ τὰ τῆς ὅμε-- 
' οὐ γὰρ ζωοδότης πάντως ὁ μηδὲ 1: 
θεὶς ἐπαρχέσαι, xal τὴν οἰχείαν ψυχὴν 
at. 

περαίνεσιν ταύτην ol ἅγιοι ὡς περιττὴν 


ρδίαν, B. — ** ἄληθεινὸς, B. 
xev, B. **add. μὲν, B. C. F. 
9 Τερεντίνος, B. 


'ATROL. GR. CXV. 


70 ὦ ἄνθρωποι, B. 


*! Deest, B, recte, ut mibi quidem videtur . 
oc, B. ** ἀνδριώδεις, Β, 8 ἀπιστείας, D. 
" μὴ, B. 


65 ξεώμεν 


XXIII. His comes ad iram motus, cum non 
baberet quid talibus dicendi viribus responderet, 
facit id, quod erat in promptu, et quod est conse- 
quens iis qui fuerint irati. Sanctum quidem jussit 
suspensum discerpi : Justine autem os verberari 
et oculos, etsi illa non tam videretur cedi a torto- 


B ribus, quam quodammodo meminisse Dei glorifica- 


tionis. Nam cum sic verberaretur, alta vooe cla- 
mabat : Gloria tibi, Deus, qui me, cum essem 
indigna, tibi fecisti familiarem, et dignam cen- 
guisti, ut pro tuo paterer nomine. Et sic patiens, 
adeo se fortiter gessit, ut nihil ostenderet ignavum, 
aut muliebri et imbecille nature conveniens : qui 
autem verberabant, deflcientibus eis viribus, 8 
tormentis cessaverunt. Divinus autem Cyprianus, 
cum os ejus cederetur, plane erat magno et ex- 
celso animo, neo frangi aut dejici poterat, viriles- 
que et beatas tales edebat voces, ut audientes eos 
qui circumsistebant, ad sealtraheret et ab inore- 
dulitatis profundo eriperet. Dicebat enim comiti, 
magno et generoso animo, ingentique spiritu eum 
intuens: Cur es adeo emole mentis, indigne sci- 
licet regno colorum pro quo ego omnia pati 
statui, ut tui quoqué sunt testes, qui non vident, 
oculi ? Non respicies, non cognosces, quaenam sit 
vera lux : et relictis tenebris, ad ipsam transibis? 


XXIV. Propter heo comes ad unumquodque 
eorum qua dicebantur, graviorem ei imponens 
dolorem : Si, inquit, tibi videor immortale regnum 
conciliare, tibi supplicium adhuc multiplicabo, et 
omnino mihi habebis gratiam propter beneficium 
et commoda quorum ego sum tibi conciliator. IIeo 
cum dixisset, et adhuo paululum eum cedi conces- 
sisset, deinde cessavit cruciare, non ex humani- 
tate, sed quod inops esset consilii, ut qui despe- 
rasset fleri posse, ut, sancli mutarentur. Propter 


D heo in carcerem quidem Cyprianum, Justinam 


autem jubet adduci in Terentine, quod dicitur, 
monasterium. Rursus autem post tempus non 
multorum dierum, cum sanctos ad secundam pro- 
duxissel examinationem, siinulans mansuetudi- 
nem: Nolite, inquit, sequi hominem mortuum, 
neque morte affecto vestram fidem credere. Non 
est enim omnino vite dator, qui ne sibi quidem 
potuit opem ferre, el suam servare animam. 

XXV. Hane admonitionem reputantes sanoli 


63 χἀαείνη, DB. 
68 ἐπι- 


28 


875 


MENSIS SEPTEMBEI. 


supervacaneam et stultam, imo vero improbam et A καὶ ἀσύνετον, μᾶλλον δὲ κακοῦργον γεὶ Vu 


noxiam, sic dixerunt comiti : Quid vero tu, qui es 
tam acuto et subtili ingenio ? Non didicisti, quod 
absque morte non accedit immortalitas ? Nec intel- 
lexisti quodnam sit mysterium ejus, qui vicit mor- 
tem morte trium dierum ? Sed tu es revera hebeti 
et obtuso ingenio circa res magnas et utiles : et 
ideo videns non videbis, et cum sis insipiens, non 
intelliges. Propter hec comes ne exspectato qui- 
dem fine orationis, ira statim fuit percitus, et flcta 
mansuetudo facile est dissoluta. Unde etiam mar- 
tyribus gravem paravit poenam, sartaginem valde 
accensam jubens eos excipere. 


XXVI. Cum divinus ergo Cyprianus prius forti 


et generoso animo insiluisset, eum statim seouta py xepov εἰσπηδήσαντος, Ἰουστίνα μετ᾽ αὐτὸν inv 


est Justina. Quam cum martyr vidisset timore 
correptam, quantum licebat conjicere ex tarditate 
ingressus, verbis ei animum addebat, οἱ memoria 
recte factorum, quibus illa et fugavit demones, 
et eam revocavit ab incredulitate. Cum his verbis 
confirmasset Justinam, deinde rursus figura vene- 
rande crucis, tanquam armis muniti, veluti super 
rorem sensim descendentem, super ferri flammam 
recubuerunt. Quo quidem judex et si valde obstu- 
pefactus, prestigias tamen, non veritalem, esse 
putabat id, quod flebat. Unde etiam ejus fovens 
amentiam quidam Athanasius, unus ex iis qui 
considebant, et qui erat ei familiaris : Ego, inquit, 
Christi vestri mox arguam imbecillitatem. Dixit, 
et simul etiam ausus est ingredi ardentem flam- 
mam ignis, invocato Jove et /Esculapio, illo qui- 
dem, ut qui sit. princeps ignis etherei et terreni: 
hoc autem, ut qui existimarelur suppedilator 
salutis. Non prius autem ignem attigit, quam e 
vita, etiam stultus excessit, protinus, quos vocavit, 
defensoribus dignum consecutus auxilium. 


XXVII. Sancti autem diu in sartagine perman- 
gerunt illesi, illuminati potius, quam ardentes. 
Ignis enim eis cededat, οἱ coercebat eam, quam 
habebat, operationem, veluti reveritus communem 
Dominum et opificem, pro quo hec pati statuerant. 
Videns ergo judex res novas et stupendas, et 
ignem, tanquam unum ex iis, que sunt ratione 
predita, discernentem amicum ab inimico, et 
sanctos quidem illesos protegentem et conservan- 
tem, Athanasium autem pro meritis ad mortem 
transmisisse, ipse quoque propemodum suffoca- 
batur:et, Cure mihi est amicus, dicebat,et maxime 
cure, el propter eum maximum sentio dolorem. 
Cum vero vocasset quemdam ex cognatis, cui no- 
men erat Terentius, eum seorsum ab aliis adhibuit 
in consilium, quonam modo se gereret in iis que 
ad sanctos pertinebant. Terentius autem dixit : 


74 uy, B. 
89 θαῤῥήσας, B. 
*5 add. ADM B 


^! deest phrasis integra, B. 
78 αὐτοῖς, B. 79 ἀπιστείας, B. 
περιέπων χαὶ συντηρῶν, B. 


γέλων, Β. 89 βουλὴν, B. 


C xu διελέγξω, Εἶπε καὶ ἅμα $osmzs 


86 add. μοι, B. 


λογισάμενοι, οὐτωσί πως πρὸς τὸν κόμητι αὶ 
Τί δὲ, ὁ πολὺς σὺ τὴν διάνοιαν καὶ ἀγχένοςς, κα 
μάθηκας ὅτι θανάτου χωρὶς οὖκχ ἐπιγίνεται 5, 
νατον: οὐδὲ συνῆχας τί τὸ μυστήριον τηῦ 3. 
μέρῳ θανάτῳ νενιχηκότος τὸν θάνατον ", jjj, 
ὀλὺς σὺ τῷ ὄντι xal maybe τὴν διάνοιαν -. 
μεγάλα τε xal Χρηστὰ, καὶ διὰ τοῦτο fi 
βλέψεις, καὶ ἀσύνετος dv 73 οὐ μὴ συνήξ: 
τούτοις ὁ κόμης. οὐδὲ τὸ τῶν λόγων ἀναμεῖο: 
πρὸς ὀργὴν εὐθέως ἐξήγετο, καὶ τὸ τῆς τὰ 
πεπλασμένον εὐχερῶς διελύετο“ ὅθεν vix. 
τοῖς μάρτυσι ποινὴν μάλα δεινὴν, τήγανον " εν 
χελεύσας σφόδρα διακαυθὲν ὁποδέξασθαι. 

K«. Τοῦ θείου τοίνυν Κυπριανοῦ γεννεῖς 
























ἤν ἐπεὶ [εἶδε] ὁ μάρτυς δειλίᾳ ΤΊ ληςδεῖπ, 
εἰκάσαι εἶχε τῷ σχολαίῳ καὶ νωθεῖ τοῦ fe: 
λόγοις αὐτὴν 18 ἀνελάμδανε χαὶ μνήμη τῶν 
ρων κατορθωμάτων, οἷς ἐχείνη δαίμονες x: 
ψατο, xal αὐτὸν τῆς ἀπίστίας 79 dvexilisra ἢ, 
οὕτοις θαῤῥύνας 89 ῥήμασιν ᾿Ιουστίναν, εἶπ ει 
ὅπλῳ πάλιν τῷ τύπῳ τοῦ τιμίου σταυροῦ "ὶ οὐ 
μενοι, χαθάπερ ἐπί τινος χατιούσης iri bm 
τῆς τοῦ σιδήρου φλογώσεως ἀνεχλίνοντε, Ux ἃ 
χαὶ ὁ δικάζων οὐχ ἥχιστα ἐχπλαγείς, γτξα 
ἀληθείας εἶναι τὸ γινόμενον ὁπελάμδεην ipu 
τὴν ἄνοιαν αὐτοῦ θεραπεύων 'Alrdm - αὶ 
τῶν συνεὸριχζόντων αὐτῷ, καὶ συνήβες xx 


᾿Εγὼ, ἔφη, τὴν τοῦ Χριστοῦ ὁμῶν ἑήπε» κ᾿ 


πυριφλεγοῦς τηγάνου χαύσεως XLITXELEE 
᾿ἸΑσχλη niv ἐπιδοησάμενος, τὸν μὲν, & zi Bgm 
τε xai περιγείου πυρὸς ἄρχοντα, 3 & w τῷ 
ὑγιαίνειν χορηγὸν νομιζόμενον" οὐχ διὰ Ἃ τὰ 
προσψαῦσαι, καὶ τοῦ ζῆν εὐθὺς ὁ uix πὼς. 
τετο, ἀξιχς ὧν χέχληχεν ὑπερασκιστῶν minm 
τῆς βονθείας. 

ΚΖ΄. Οἱ ἅγιο! δὲ παρὰ 58 πολὺ τῷ up Ὧν 
χαρτεροῦντες, ἀπαθεῖς ἔμενον, — mimm 
μᾶλλο» 3; φλεγόμενοι. Καὶ γὰρ ὑπεχώρει vixi 
πῦρ, xai ἣν εἶχεν ἐνέργειαν ἀπηρνεῖτο, minc 
ὑπὲρ οὔ ταῦτα πάσχειν εἵλοντο χοινὸν àrrimt 
δημιουργὸν εὐλαδούμενον. "Opis οὖν ὁ Gain 
Ὑμάτων ἔχπληξιν χαὶ χαινοτομίαν, χαὶ τὸ τ; 
ἕν τι τῶν λογιχῶν φίλου xal δυσμενοῦς ἐπε: 
ποιούμενον, xal τοὺς μὲν ἁγίους ἀπαθεῖς το 
καὶ συντηροῦν 9*, ᾿Αθανάσιον δὲ τῷ θανάτῳ 
πέμψαν ὀξέως, μιχροῦ xal αὐτὸς xev 
Μέλει μοι τοῦ φίλου, ἔλεγε, σφόδρα μέλε: *. 
λύπης ὅσης ἐπὶ τούτῳ 51 αἰσθάνομαι. Καλέτας 
τῶν συγγενῶν, ᾧ Τερέντιος ὄνομα, τοῦτον, τυ: 
Xatà ποὺς ἁγίους διάθηται, χωρὶς τῶν ἄλλων 
συμδουλὴν 89 ἀπελάμδανε. Τερέντιος δὲ, Min! 
xal τοῖς διχαίοις, ἔλεγε πρὸς αὐτὸν, μηδ 15 


"^ Sarlaginem. "5 αὐτοῖς, B. 16 ἡπείγετο, B. — Τ δελίε, 
8! σιμίῳ σταυρῷ, B. — t συνήθεις, A. 5} ἄρα, B. 
a 


8' τοῦτο, B. — τούτοις, F. 


VITA S. CYPRIANI ANTIOCHENI. 


818 


εἰπίπτειν βούλου 9) τῇ ἀληθείᾳ * ἡ τοῦ A Nihil sit tibi rei cum sanctis, neo velis tam in- 


αμις φανερῶς ἄμαχος, ἄριστα δὲ περὶ 
διασχέψῃ, εἰ τούτους τῷ βασιλεῖ παρα-- 
ρίσεις τε ἀχριδῶς ὅσα μὲν οὐ κάτ᾽ a)- 
γαξαι, καὶ ὡς ?* σὺ μὲν οὐδὲν ἐνέλιπες 
lc τιλωρίαν ἠχόντων *. ἀλλὰ xal αὐτῶν 
ν θηρίων χολάζων 38 παρήλασας * ἐχεί- 
ta τῶν τοιούτων ἅψατο βάσανος, ἀλλὰ 
ἀπασεῖς διαμεμενήκασι. 


ων ἀχούσας Ó χόμης, ἐπιστολὴν ὧδέ πως 
Νιχομηδείαν πρὸς τὸν τότε χρατοῦντα 
ἦν) εὐθέως ἐκπέμπει o εἶχε δὲ οὕτως " 
n« Εὐτόλμιος 3 Κλαυδίῳ Καίσαρι τῷ 
xai θαλάσσης δεσπόζοντι, χαίρειν, Γα- 


considerate resistere veritati. Christi virtug est 
plane inexpugnabilis. Tibi autem optime consules, 
si eos transmiltas ad imperatorem, et ei acourate 
significaveris quecunque in eos fecisti ; quam 
magno autem et excelso animo ii se gesserunt in 
omnibus ; et quod a te nullum fuit pretermissum 
supplicium, sed puniendo etiam ipsas superasti 
bestias ; illorum vero tormentorum nullum eos at- 
tigit, sed hucusque permanserunt illesi. 

XXVIII. Hec cum audiisset comes, Nicomediam 
ad eum, qui tunc rerum potiebatur, (is autem 
erat Claudius) talem statim mittit epistolam : 

XXIX. Comes Eutolinius Claudio Cesari magno, 
terre et maris domino, salutem. Eos, qui tuam 


j« τοὺς ὑπὸ τὴν σὴν ἐξουσίαν ἀπολαύον- p sunt ditionis, videns magna frui tranquillitate, 


ἰἔγιστε βασιλεῦ, τῆς τῶν μεγάλων θεῶν 
pi σὲ διασώζουσι, xal τῆς προσούσης 
ιονίας ἄξιον τοῦτο γινώσχω τὸ ἀνταπό- 
ὶ δέ τινες τῶν λεγομένων Γαλιλαίων τὰ 
φρυαττόμενο: Χριστὸν μᾶλλον ὅν Ἰου- 
X ὡς χαχοῦργον ἄνεσχολόπισαν, σέδουσί 
σχυνυῦσι, τούτου χάριν xal ἡμεῖς πᾶσι 
πασιώδεις αὐτοὺς xai λοιμοὺς, μετα τὴν 
παράστασιν οὐ μετατιθεμένους, ἐξελαύ- 
πων περὶ πολλοῦ ἐποιούμεθα * xai οἷς 
ε μεταμέλειά τις ἐπὶ τοῖς χαλῶς δεδογ- 
το, τῇ τῶν μεγάλων εὐμενείᾳ θεῶν 
εἰσδέχεσθαι τούτους xal τὴν προσήχου- 
iv χάριν οὐ παρῃτούμεθα * οὖς δὲ ἄνιά- 
ἰς διενευνώμενος 99. εὕρισχον, τούτους 
ισταυροῦν, ὄνυξι ξέειν f, πᾶσι τρόποις 
τὰ τοὺς χειμένους νόμους οὐχ ἠμελήσα- 
; γὰρ οὐχ ἔνι περιγενέσθαι ψυχῶν ἀπο- 
xai τὸ δύσερι πάθος προσενῳχηχὸς ?* 
tv * ἵνα δὲ μὴ λόγον ** ἄλλως ὑπολάθδης 
θαι 1, καὶ Κυπριανὸν τοῦτον, οὐχ ὑπ᾽ 
ης, ἀλλ᾽ ἐχοντὶ τῶν σωτηρίων θεῶν μετα- 
ἐσταυρωμένῳ τε ὅλον ἑαυτὸν ἀναθέμε- 
δ σφοδρῶς αἰχίσαι, τῷ χράτει σου νῦν, 
ἄνθρωπον πιθανὸν τοῖς λόγοις, πονη- 
ποις, ἑτοιμότατον εἷς ἀπολογίαν * τούτῳ 
νέτυχον, οὐδὲ τὸν νοῦν μοι προσἐχοντὰ 
ov * εἰ αὐστηρῶς ἐχρηφάμην, καὶ βασά- 
γον, οὐχ ὡς ἀνδρὶ μᾶλλον f| ἀνδριάντι, 


imperator maxime, magnorum deorum, quam in 
te conservant, benevolentis, et ejus, que tibi 
adest, religionis novi hanc esse dignam remunera- 
tionem. Quoniam autem quidam ex iis qui dicun- 
tur Galilei, in ipsos frementes, Christum, quem 
Judei, tanquam maleficum, cruci affixerunt, magis 
colunt et adorant, ea de causa nos quoque eos 
omnibus modis, tanquam seditiosos ac perniciosos, 
postquam ad tribunal producti sunt, non mu- 
tatos, e civitatibus pellere magnifacimus ; et quos 
quidem vix tandem eorum qus male senserant, 


᾿ aliqua subit poenitentia, magnorum deorum freti 


benevolentia, eos admittere, οἱ quam par est, gra- 
tiam reddere non recusavimus. Quos autem per- 
scrutans inveni esse immedicabiles, eos flagris 
cedere, in crucem agere, ungulis discerpere, 
omnibus modis punire, convenienter iis que late 
gunt, legibus, non Begleximus. Nor possunt enim 
aliter superari emote mentis animi, et qui diffici- 
lem habent affectionem in eis habitantem. Ne au- 
tem me putes ea que dicuntur, fingere, huno 
quoque Cyprianum, qui non aliqua adductus 
necessitate, sed sua sponte defecit a diis serva- 
toribus, et Crucifixo totum seipsum dedicavit, 
postquam valde punivi, ad tuam nunc misi poten- 
tiam, hominem, qui est verbis aptus ad persua- 
dendum, moribus autem improbus, et ad se 
defendendum promptissimus. Eum si blande ao 
leniter conveniebam, ne animum quidem miài 


4 τῶν ἀψύχων ἐπάγειν ταύτας ἐνομιζό- [) omuino adhibentem inveniebam ; si aspere tracta- 


γουρᾷ καταχλεῖσαι προσέταττον, ἀπορίας 
προσταττόμενον», οὐ φιλανθρωπίας * xal 
b μάταιος, ὅσα γε εἰς θεοὺς xal τὸ ὑπη- 
xv ἄγειν ἠγάκα, ἀλλ᾽ ὑπὸ χλεῖθρα τυγ- 
φυλαχὰς͵ τῆς * ἀνοχῆς κατετρύφα, πολ- 
9 οἰχείου νοσήματος ἐμπιπλᾷν υὔχ ἀνεί- 
d γοῦν ἐφάνη 5 τι xal χειρὸς τιμωροῦ, 
ἡμῖν, xxl δημίων ὑπέρτερος, ιἴσμεν δὲ 
ὅσην 5 ὁ ἥλιος ἐρορᾷ σοί ve προσανέχει 


4, CQ. ?! αὐτοῦ, B. 55 deest, B, 
vua, B. 5 διερευνόμενος 
B. ! κράττεσθαι, B. 2 

ἢ τιμωροῦ, B. C. Ε. * deest, B. 


B. "€" ξαίνειν, B.. 
βασάνους, B. 


bam, et tormenta inferebam, non tam viro, quam 
statue, aut alicui alteri inanimato ea me inferre 
censebam ; si carcere includi imperabam, ezxisti- 
mabat imperatum esse inopie consilii, non autem 
humanitatis; et ne sic quidem stolidug, quod ad 
deos quidem attinet, et eos qui illis parent, vole- 
bat quietem agere. Sed cum esset sub claustris 
et custodibus, insultabat eorum tolerantie : el 
nec desistebat quidem multos suo morbo implere. 


43 deest, B. — tv τῷ κολάζειν, C. Β΄ 9* Εὐστόλμιος, B. 


προσενοιχηχὸς, B. — προενοιχηχὸς, C. F. 


3 add. αὐτῶν, B. C. F. * ἀπείχετο, C. Ε΄, 5 χαὶ 


819 


MENSIS SEPTEMBER. 


Cam ergo visus essel et ultrice manu, et carnifl- A xxi παρὰ σοῦ διιϑύνεται, καὶ Κυκριποὴν 


cibus, quod ad nos quidem spectat, superior, sci- 
amus autem omnes, quod quamcunque terram sol 
aspicit, ea tibi paret, eta te regitur, Cyprianum ad 
te misi simul cum Justina virgine ; quos aut efficies, 
ut declinent ab odiosa et exsecranda religione, 
aut circa illos ea facies, que magno Jovi placent, 
et diis aliis. Illorum autem inobedientiam singu- 
latim deolarabunt acta, quee sunt de eis facia. 

XXX. Litteras itaque legentem imperatorem 
subit admiratio ; οἱ antequam eorum faceret peri- 
culum, victus fuit a forti et magno eorum animo. 
Cum ergo visum essei sufficere tormenta, que 
preoesserant, et plura inferre judicaret non solum 
esse crudele, sed eti&m superfluum (acceperat 
enim eos quidquid inferebatur, insigniter despi- 
cere), communicato cum amicis consilio, ubi illos 
invenit laudantes, imposuit finem iis qus» preces- 
serant : Cyprianus, dicens, et Justina, qui adver- 
sus deos fremuerunt, et ne suppliciis quidem, ut 
sententiam mutarent, inducti sunt, neque bono- 
rum promissis, gladio mortem subeant. 

XXXI. Hec cum sancti audiissent, non tristem 
vultum, non verbum indecorum et illiberale, ne- 
que aliquid aliud, quod esset pesilli et abjecti 
animi, ostenderunt: sed potius alacres, et ma- 
gnam apimi letitiam vultu significantes, propter 
fluvium Gallum ad mortem ducebantur, cum ac- 
cessissent plurimi ad spectaculum, utpote quod 
fame curreret, et omnes statim vocaret propter 
personarum claritatem. 

XXXII. Cum ergo aliquod breve tempus ad oran- 
dum petiissent, οἱ impelrassent, et Ecclesie tran- 
quillitatem, omnibusque pacem a Christo postu- 
lassent, magnus Cyprianus ne tum quidem mori- 
turus, sapientie oblitus est, et animi magnoitu- 
dinis; sed habens suspectam femine imbecillita- 
tem, eos quibus mandata fuerat ezedes, rogavil, ut 
prius interficerent Justinam. Quod cum factum 
esset, et beatum finem ea accepisset, ille magnas 
Deo agens gratias propter hanc pulchram et optan- 
dam vocationem, ipse quoque mox letus gladio 
consummatur, et ad cc'um evehitur. 

AXXIII. Jacentibus ergo sic corporibus, nemo 
audebat ea toliere propter magnam gentilium feri- 
tatem, οἱ ad supplicia sumenda proclivitatem. 
Nam cum in sanctos marlyres jam lata fuisset 
sententia, transiens quidam, cui nomen Theo- 
celistus, el. videns abduci sanctos solum dixit : 
Quam injuste morti traditi fuerunt sancti ! et mar- 
tyr fuit repente absque ullo negotio. Simul atque 
enim hoc dixisset, eum ex equo dejiziens assessor 
Felicius, cui irperator principaliter mandarat in 
sanctos animadversionem, parem Christi mar:v- 
ribus ei quoque mortem atte. Cem ere? rc3 
psrum temporis interveisisset, δὲ Εἰς pretose 


Md ἔπιϑξιαι, 
14 adj. xz. R. 


δ xicxzciit. B. 


B. —423£5.4,F 


C AB'. Βραχὺν οὖν καιρὸν 458 εἰ. εἰ 


σύναμά τινι ἰουστένῃ παρθένῳ, ἦν xz! zs 
στειλα, οὖς 7 fj τῆς μισητῆς ἐχχαῖνα: Vom 
ρασχευάσεις, jj ià τῷ us piÀe Διὶ oxx a. 
θιοῖς ἀρέσκοντα xal ἐπ᾽ αὐτοῖς xsizzod4!s 
δυσπειθὲς xal τὰ περὶ αὐτῶν ὄκομνζκε; 
μέρος δηλώσει. 








Α΄. Διεξιόντα γοῦν τὰ γεγραμμένα τὸν 
μέζειν ἐχήει, καὶ πρὸ τῆς πείρας τῆς 
αὐτῶν «αἱ μεγάλης ἧττᾶτο ψυχῆς. Ἔει: αὶ 
ἐδόχει τὰς προλαδούσας β΄ “σένοος, xs! εἰ - 
ἐπιθεῖναι ? οὐχ ἄγριον μόνον, ἀλλὰ m 
ἔχρινεν (ἐμάνθανε γὰρ αὐτοὺς πολλῷ τῷ 
παντὸς τυῦ ἐπαγομένου καταφρονεῖν), 
xal τοῖς φίλοις αὐτοῦ τὸ βούλευμα, ἔσῃ καὶ 
ἐπαινοῦντας εὗρε, τέλος τοῖς céizz» ἃ 
Κυπριανὸς, εἰκὼν, xxi 'loosctivz xri Qi 
ξάμενοι, xai μήτε χολάσεσει μετεαννῶν "πὲ 
τες, μήτε μὴν ἀγαθῶν ὑποσχέσεσ:, τὸν δὲ ὕχ 
ὑπομενέτωσαν (avxov. 

AA'. Τούτων ἀχούσαντες οἱ ἅγ:»:, οὐ amus 
οὐχ ἀγεννὶς ὁξμα, οὐχ ἄλλο τι Bap iR 
δείξαντο * ἀλλὰ φαιδροὶ μᾶλλον x! τολλῖ, m. 
ψυχῆς ἡδονὴν ἐπὶ τοῦ προσώτοου τητος. κα 
τὸν ποταμὸν Γάλλον τὴν ἐτεὶ 8ivrm Ia 
στῶν ὅσων πρὸς -ὴν θέαν exu oA ER 


τὸ τῶν πγοσώπων i ἐξ: ἴση μον. 


TEM 
X1: τυχόντες, &27730t:dv πε τῇ "ue ae 
vn» πᾶσ: παρὰ Χοιστοῦ αἴτητίπι τς 
πιιανὸς, οὐδὲ vr 3x£tv 1E) Aun guess 
95259) τε xii μεγαλόξρονος, 3211 τ τὸν 
ὑποπτεύων ἀσθενὲς, τοὺς τὴν Xocu cT 
Ἰουτεῖαν T£:523 3:αγε: 2:218: το 


τὸ paxictov τῶ, -Ξ τς 


tx£ ἴνος Pap T€ 


- 
09 YE: "μένου, x1: 


νης, πολλὴν t 
x1! 1,794. Σὰ He 2594 εὐθὺς. T-£)f:5.72. ure . 
2T» 15 xvacilsti:. | 

AT. Οὕτως οὖν τῶν ἵερξν χει 23. | 
χαὶ αῃδενὺς βχῤξοῶντος πὐτῶ,ν TLe6 mn 

πολὺ τῶν Ἕλλην: στῶν Xv2:0v x1! zc 

εἴας ἐξτῤξοσον O75 λεῖον E xi: Ya: fir 
Us. CA3lT1209  Z58iizr 7rzi -τἴς 3-221- 
e) Θεύχτιστος ὄνοικα, x1: τὸ. 
Xv5uiv2v " ᾿ψιατάμενος, e μόνον i2" 
ἄτι τ 8a xz ὅσιος 567 avo πααξέξοτε:, a 


Tal ry:T 23a 7i O35 Xu Ti? t en, - 


xit, αὐτὸν Φέῤλχιος 18. ὃ συγα:μὲ: :: 
τὰ πες! τῶν Gyie 5 8πσιλεὺς (— 
Ézaxrl2t, τὸν ἴσον χαὶ αὐτῷ τοῖς τόῷ X2:3:23 


ἔπνυϑυς PE UE TIME : χρόνου er» οὐχὶ 32v?» 


B. 8: x173Y"00v1:, 


48 -ὐσχιτις, Β. " a ires, BIA 7 edi. t 


MARTYRIUM S. CALLISTRATI. 


882 


τῶν τιμίων οὕτω λειψάνων χειμένων A jacerent reliquie, quidam ex Christianis, qui 


ix τῆς Ῥώμης πορείαν τινὲς τῶν Χρι- 
τελλόμενοι, ἐπεὶ τὸν μὲν ἅγιον ἰδόντες 
ρισαν, οὐχ εἶχον δὲ τοὺς τῶν φυλάχων 
αλμούς" oi Em! αὐτὸ τοῦτο 19 παρέμενον 
μψάνων φυλαχὴν ἐπιτετραμμένοι, τοῦ μὴ 
ν ἀποχλαπῆναι ταῦτα ἕως ἄν φθάσωσι 
πετεινοῖς xal θηρίοις γινόμενα, οὐδ᾽ αὐτοὶ 
δρίας *! ἠμέλουν ἄχρις οὔ 33 οἱ φύλαχες 
) ἡττήθησαν. αὐτοὶ δὲ τοὺς πολυτίμους 

θησαυροὺς ἐπὶ τὴν Ρώμην ἀνέπλεον, 
ot xxl τὰ τῆς ἀθλήσεως αὐτῶν ὑπομνή- 
tt τῶν περιφανεστάτων μετὰ χαὶ τῶν 
κάτων πιστεύουσι γυναικῶν (Μαρτώνῃ μὲν 
Ῥουφίνῃ δὲ τὸ ἐπώνυμον) Κλαύδιον ab. 
γῦ γένους ἀρχηγόν' ἅπερ ἐν τῷ incon μο- 
πῆς πόλεως τιμίως ἐν τιμίᾳ ταῦτα χατα- 
Ὁ. ἰάσεις ἀφθόνους οὐ τοῖς ἐν τῇ Ρώμῃ ^ 
γῦσιν, ἀλλὰ xal τοῖς πανταχόθεν 3} ἐχεῖσε 
σαι ἡμέραι παρέχοντα εἷς δόξαν Θεοῦ Πα- 
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, d "ὁ ἡ δόξα 
ὥνας τῶν αἰώνων, ᾿Αμήν. 


,D.  3?«poon, B. 3} προσεδρείας, C. 
zt ἀεὶ καὶ εἷς.... B. C. D. F 


3* οὖν͵ B. 
35 add. οἰχούσιν, D. 


Roma in iransmarinas veniebant regiones, ubi 
sanctum vidissent el eum statim agnovissent, non 
possent autem fallere custodum oculos, qui ad hoc 
ipsum manebant, quod esset eis imperatum, ut 
custodirent reliquias, ne ee ab aliquo subriperen- 
tur, donsc essent devorate a volucribus et bestiis: 
neque ipsi tempus observare neglexerunt, cum 
custodes quidem a somno victi fuere. Tunc enim 
ipsi, acceptis pretiosis thesauris, Romam denuo 
navigarunt, alferentes etiam monumenta eorum 
decertationis. Que quidem simul cum sacris cor- 
poribus credunt fidei cujusdam mulieris clarissime, 
cui nomen quidem erat Martona, cognomen aulem 
Ruffina: que dicebat se genus ducere a Claudio. 
Ea autem in maxime insigni tumulo civitatis illa 
honorifice deponit in una theca, affatim curationes 
non iis solis, qui Romam habitant, sed etiam iis 
qui illuc veniunt ex omni parte, prebentia quoti- 
die : ad gloriam Dei Patris, et Domini nostri Jesu 
.Christi : quem decet omnis honor, majestas et 
magnificentia, nunc el semper, et in secula secu- 
lorum. Amen. 


35 αὐχούσης.... αὐτῆς, B. — αὐχούσῃ..... 
36 πρέπει τιμὴ, πᾶσα μεγαλοσύνη τε καὶ μεγαλοπρέ- 





MAPTYPION 


TOY ALIOY 


METAAOMAPTYPOZ 


KAAAIXZTPATOY 


ΚΑΙ TON ΣῪΝ AYTQ 


MARTYRIUM SANCTI 


ET MAGNI MARTYRIS 


CALLISTRATI 


ET SOCIORUM 
Latine apud Surium ad diem 27 Septembris, Grece nuno primum ex cod, ms. Paris.) 


ποῦ Κυρίου ποίμνην ὅσαι ἡμέραι πληθυ- ( 


ὁ δυσμενὴς χαθορῶν πολλῇ κατ᾽ αὐτῆς 
ἢ μανίᾳ, διαφθεῖραϊ πᾶσαν διανοούμενος. 
io τινας πονηροὺς xal ἀγρίους αὐτῇ ἐπ- 
ιοχλητιανὸν, φημὶ, καὶ Μαξιμιανὸν τοὺς 
; καὶ θῆρας μᾶλλον ἥ βασιλεῖς, πικρῶς 


I. Cum Christi gregem in dies multiplicari vide- 
ret inimieus, in eum magno irruit furore, totum 
perdere cogitans. Improbis enim et agrestibus qui- 
busdam lupis in eum immissis, Diocletiano, ín- 
quam, et Maximiano tyrannis, et bestiis potius, 
quam imperatoribus, acorbissime et crudelissime 


883 


eum per illos laceravit. Tantum enim eis immisit Α αὐτὸν xai 


impetum in Christianos, ut alia quidem parvia et 
levi cura digna ducerent: hoo autem solum ma- 
gnifacerent, Christianos omnes, si fleri posset, 
perdere funditus: et hoc opus fore eis majori 
glorie putarent, quam alia omnia. Presides itaque 
ab illis acerbiores mittebantur per omnes partes 
terre, et edicta in omnem regionem, que parebat 
illorum imperio, pervadebant, que erant digna et 
mente imperatorum et animo ministrorum. Sed 
non Christi ovibus erant perpetuo futuri superio- 
res malt persecutores ; qui enim eas emiserat in 
medio luporum, effecit, ut novo quodam modo gu- 
perarent persecutores. 


II. Atque multi quidem alii et minis el tormentis 
effecti superiores, ornati fuere corona martyrii: 
inter ceteros &utem generosus quoque Christi 
miles, et qui viam pulcherrimam transegit marly- 
rii, Callistratus: qui ortus quidem erat Cartha- 
gine, et postea relatus in numerum cohortis, que 
dicebatur Calendarum. Cum fuisset autem Rome 
cum tota cohorte, essetque receas electus, solus 
veluti quedam stella in nocte, in quo luna non 
jucet, gratum emittebat splendorem, Christi fide 
illuminatus, cum tenebris erroris detinerentur 
commilitones. Ejus enim patris pater, nomine Neo- 
corus, Pontio Pilato administrante Judeam, cum 
illuc venisset, et Christi viderat perpessiones, et 
audiverat divinam ejus resurrectionem, et cum 
putasset ea, que tunc facta sunt, admirabilia, ac- 


cedit δὰ apostolos, et se eis eíficit familiarem, C 


Christi fidem, veluti quidpiam pretiosum, iner- 
catus. Deinde domum reversus, omnes qui erant 
ei genere conjuncti, his bonis imperlitur mercibus. 
Sic hujus hereditatis fit successor Callistratus, et 
qua est in Christum fidem ubique induxit, tan- 
quam divitias, que non possunt subripi. Quam- 
obrem cum evasisset suspectus militibus, diligenter 
observatur ab eis quidnam ageret. 


III. Cum ergo una nocte eum e cubili surrexisse, 
et consuetas preces Deo fudisse aspexissent, ea 
duci exercitus Persentino significant. llle autem, 
eo Blatirn accersito: Num, inquit, o Callistrate, 
vera sunt, que dieuntur a tuis commilitonibus ? 
Is autem : Nescio, inquit, quidam de me dicant ; 
ego enim sum nullius mihi mali conscius. lile 
vero jubet milites dicere. Ili autem : Jube, aiunt, 
eum diis sacrificare: et sic scies, quidnam sentiat, 
et quenam sit ejus religio. Statim autem jussus 
sic facere Callistratus : Ego, inquit, non didici diis 
sacrificare : sed potius Deo vero et vivo, qui om- 
nia produxit ex nihilo, et hominem formavit de 
terra; deos vero, qui coluntur a vobis, quos fa- 
bricat:e sunt manus artificum, sculptura et fusione 
elegantiam ac decorem eis largite, eos ego, cum 
non deos, sed esse demonia potius ἃ divina didi- 
cerim Scriptura, ita nomino. « Omnes enim, in- 


MENSIS SEPTEMBER. 


ὠμοτάτως Oi ἐκείνων ἐππέρ17:: 
γὰρ τοσαύτην αὐτοῖς ἐνῆκε κατὰ Χριστισνῶν 
ὁρμὴν, ὡς τὰ μὲν ἄλλα μικοὰς xii τῆς τὴς 
ἀξιοῦν φροντίδος, μόνον δὲ τοῦτο τὸ Χειρ; 
πάντας εἰ δυνατὸν ἄρδ. . « - - « Opium, 
θρίους περὶ παντὸς ποιιῖσθαι; χαὶ ἔργον αὐτὴ ἡ 
τῶν ἄλλων πάντων τὸ σπουδαιότατον. "i, 
τοιγαροῦν ἐχείνων πιχρότεροι παντα 0} y; 
miaxovto, διατάγματά τε πρὸς πᾶσαν τὴ! 
ὑποχειμένην, ἄξια καὶ τῆς τῶν βασιλέων 
xai τῆς τῶν ὑπηρετούντων δκάρχοντα διανοίς 
οὐκ ἔμελλον ἄρα τῶν τοῦ Χριστοῦ προδάτων, 
διῶχται χρείττους εἰς τέλος ὀφθῆναι" ὁ qoa 
λύχων ἐχπέμψας αὐτὰ χάινῳ τινι τρόκῳ 
νέσθαι τῶν διωχόντων πεποΐηχε. 

Β΄. Πολλοὶ μὲν οὖν καὶ ἄλλοι ἀπειλὼ : 
βασάνων ἀνώτεροι καταστάντες τῷ μερτρὰ 
φάνῳ κατεχοσμήθησαν, πρὸς τούτοις ὅυ 
γενναῖος τοῦ Χριστοῦ στρατιώτης, xr mà 
ὁδὸν τοῦ μαρτυρίου διανύσας, Kallisczw i 
Καρχηδονίων μὲν ὥρμττο, σπείρᾳ τῇ ti» In 
λεγομένῃ κατειλεγέντος, ἐν ᾿Ρώμῃ, prim i» 
ὅλῳ τῷ τάγματι, κομιδῆ νεόλεχτος ὧν, px, uc 
τις ἀστὴρ χσελήνῳ νυχτὶ χάριεν οἷον tins : 
τοῦ Χριστοῦ πίστει πεφωτισμένος, τῶν zo 
τιωτῶν ζόφῳ τῷ τῆς πλάνης xauypiwn iv 
πρὸς πατρὸς τούτου πατὴρ tom. Pas, 
Ποντίου Βιλάτου τὴν ᾿Ιουδχίαν imn me 
πεφοιτηκὼς, αὐτόπτης τε τῶν τοῦ Ded s 
ἐγεγόνει, καὶ τῆς θείας αὐτοῦ xia, atm 
Τὰ παράδοξά τε τῶν τότε γενομένων ὃν, καὶ ἐν 
στόλοις προσέρχεται, xal τούτοις ie mca 
χαθιστᾷ, τὴν τοῦ Χριστοῦ mictw (iib ub 
τίμων ἐμπορευσάμενος. Εἶτα χε κ ἢ a 
ἐπανελθὼν, τοῖς πρὸς γένους ἅπασιν sre 
μεταδίδωσιν ἐμπορεύματος. Οὕτω iuge ἂν 
6c διάδοχος ὁ Καλλίστρατος γίνε, ΓΟ 
Χριστὸν πίστιν ὥς τινα πλοῦτον 1^ ἘΠῚ 
πανταχοῦ, παρὰ xal τοῖς στρατιώτες λιν 
παστὰς παρετησεῖτο παρ᾽ αὐτῶν aw τα 
δρῴη. 

I". Μιᾶς οὖν τῶν νυχτῶν τῆς vau 
στάντα, xal τὰς συνήθεις εὐχὰς τῷ [ESSE 
θεασάμενοι, τῷ στρατηλάτῃ ταῦτα Tisch 
σημαίνουσιν. Ὁ ὃὲ αὐτίγα μετατεμύλινα, 
γε, Καλλίστρατε, ἔφη, τὰ παρὰ τῶν σῶν. 
D καὶ συστρατιωτῶν λεγόμενα κατὰ σοῦ in 

χάνουτιν ὄντα ; Ὁ δὲ, Οὐκ ota, quei, τὶ * 

ἡμῶν λέγουσιν ἐγὼ γὰρ εὐδὲν ἐμαυτῷ 
σ᾽νοιδχ. Καὶ ὃς κελεύξΞ: τοῖς στρατιὼτι 
'Extivot δὲ, κέλευσον αὐτῷ, φασὶ, τοῖς θ᾽ 
χαὶ οὕτως εἴσῃ, ποῖον αὐτῷ τὸ φρόνημα x: 
Αὐτίκα γοῦν οὕτω ποιεῖν ἐπιτραπεὶς ὃ ΚΒ: 
᾿Εγὼ θεοῖς, ἔφν, θύειν οὐκ ἔμαθον, ἀλλὰ € 
τῷ μόνῳ ζῶντι xai ἀληθεῖ, τῷ ivi 
ὄντων παραγαγόντι, xal τὸν ἄνθρωξ 
διαπλάταντι" θεοὺς δὲ τοὺς παρ᾽ ὑμῶν 
oUc χεῖρες ἰδημιούργησαν τεχνιτῶν, γλ 
χωνείᾳ τὸ εὐπρεπὲς αὐτοῖς χαρισάμεναι, 












MARTYRIUM S. CALLISTRATI. 


886 


(Aa δαιμόνια μᾶλλον παρὰ τῆς θείας A quit, dii gentium demonia ! ; » et: « Simulacra 


nc μεμαθηχὼς ὀνομάζω. « Πάντες γὰρ, 
ἰοὶ τῶν ἐθνῶν δαιμόνια, xal τὰ εἴδωλα 
ἀργύριον καὶ χροσίον, ἔργα χειρῶν 
γ» Θύειν δὲ τῷ Θεῷ θυσίαν αἰνέσεως xai 
tp ὙΨίστῳ τὰς εὐχὰς παρὰ τῆς αὐτῆς 
ἧς πεπαίδευμαι. Εἰ μὲν οὖν τὸ διαφέρον 
;€ ἐμποδών μού τι πρὸς τὴν στρατιὼ- 
υργίαν χαθίστατο, εἰχὸς ἦν xal τοῦτο 
αδάλλειν με, καὶ τὸ σὸν μεγαλοπρεπὲς 
ἧς διαδολῆς ἀχούειν, καὶ ἐφ᾽ οἷς ἐνδεῶς 
αν ἐπάγειν ’ ἐπεὶ δὲ xav. οὐδὲν τυγχά- 
οὗντες, τίνος χάριν ἐχ μόνου τοῦ μὴ τῷ 
᾿μδαίνειν δόγματι, τούτοις τε ῥᾳδίως 
ἀχοὰς, χἀμὲ ὑπὸ δίκην ἄγεις ; 
ς ἐπὶ τούτοις ὁ στρατηλάτης ἀναπλη- 
ῥητοριχῶν, ἔφη, λόγων ὁ νῦν ὑπάρχει 
ἰὰ βασάνων μάλιστα πιχροτάτων χαὶ 
οὐερῶν ὧν οὐχ εἷς μαχρὰν πείρας Eft, 
πεισθεὶς ἐμοὶ, τοῖς θεοῖς θύσεις οἷς καὶ 
τὸς προσχονεῖ. Οὐδὲ γὰρ ἀγνοεῖς οἷος 
, ἅτε δὴ xai βλέμματι μόνῳ καὶ λεοντίῳ 
ἱχανὸς ὧν καταπλῆξαι πρὸ τῶν αἶχι- 
; Καλλίστρατος, Ὁ σὸς, ἔφη. βρυγμὸς ὁ- 
αἱ d, πρόσκαιρον ἔχει τὸ φοθοῦν xal 
iw « 6 δὲ τῶν ὀδόντων ἐκεῖνος αἰώνιος, ᾧ 
ivo φρίττω, «ai μόνῃ τῇ μνήμῃ περιδεὴς 
δὲ στρατηλάτης, οὐχέτι κατέχειν οἷός τε 
μὸν, κελεύει ταθέντα τοῦτον, ὑπὸ στρα-- 
ἰδῶς τύπτεσθαι. Ὃ δὲ xal τυπτόμενος 
ὀδυνωμένου φωνὴν, οὐχ ἀνέπεμψε πρὸς 
στεναγμὸν, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἄλλου τὴν fisa- 
ντος αὐτὸς ἔψαλλε, λέγων * « "[Ὥμοσὰ xai 
φυλάξασθαι τὰ χρίματα τῆς διχαιοσύνης 
a * » xai αὖθις * ε ᾿Εταπεινώθην ἕως σφό- 
, ζῆσόν με κατὰ τὸν λόγον σου, » καὶ 
μα τῷ λυμεῶνι τούτῳ γενέσθαι *. ἀλλ᾽ ἐνί- 
Δέσπατα, τὰς βασάνους ταύτας ὑπενεγ- 
. δόναμιν τῷ ταπεινῷ τούτῳ xal ἀσθενεῖ- 
τὴν ψυχὴν ἰσχυροτέραν ἀπεργαζόμενος. 
πολλαῖς ταῖς ὥραις τυπτομένου τοῦ μάρ- 
lua τούτου ἴσα xai ποταμοῖς &mopotov ὁ 
δικαστὴς ᾿ἐθεάσχτο, ἀνεθῆναι τῶν βασά- 
ἡ χαί φησι πρὸς αὐτὸν, Αὗται αἱ ἀρχαὶ, 
, τὰ προοίμιά σοι τῆς ἀπειθείας, Καλλί- 
φρονι τοίνυν χρησάμενος λογισμῷ, τοῖς 
ϑητι λόγοις, ὥστε τῶν ἔτι μενουσῶν σε 
παλλαγῆναι. "Ὄμνυμι γάρ σοι θεοὺς, εἶ 
σιλιχῷ θεσπίσματι εἴξας, θυσίας προσοί- 
; βάσανοί σου τὸ σῶμα διαφθεροῦσι, xai 
τὸ αἷμά σου λάψουσι, λέοντες δὲ σου τὰς 
ονται. Ὁ δὲ γενναῖος Καλλίστρατος, 
| τὸν Θεὸν, ems, τὸν ἰσχυρὸν, τὸν σώζοντα, 
χσπάσει με ἐχ στόματος λέοντος, xai ἐχ 
ὧν τε μονογενῆ μου ψυχὴν ῥύσεται. Μόνη 
τι ἐν πάσῃ τῷ γε ὑπό σε στρατιᾷ τοῦτον 
. θεόν. ᾿Αλλὰ γὰρ αὐτῷ πεποιθώς εἶμι 


ἝἜ 
RE 


gentium, argentum et aurum, opera manuum ho- 
minum *. » Deo autem sacrificare sacrificium laudis, 
et reddere Altissimo vota ?, ab eadem rursus 
didici Seriptura. Atque si differentia quidem dog- 
matis esset mihi impedimento ad munus militare, 
consentaneum esset, et eos me juste criminari, et 
tuam magniflcentiam diligenter audire insidias, et 
propterea quod non plene officio functus essem, me 
accusare. Sed cum nulla in re delinquam, quanam 
de causa ex eo 80lo, quod cum vestro dogmate non 
conveniam, et eis facile aures prebes, et me ducis 
in judicium ? 


IV. His ira repletus dux exercitus : Non est, in- 
quit, rhetoricarum nunc tempus orationum, sed 
tormentorum longe acerbissimorum et supplicio- 
rum terribilium, que brevi experieris, nisi mibi 
parens, diis sacriflcaveris, quos et ipse adorat im- 
perator. Neque enim ignoras, quam sim ego terri- 
bilis, ut qui solo aspectu et voce possim perterrere 
vel ante eupplicia. Callistratus autem : Tuus, in- 
quit, stridor, cojusmodicunque fuerit, terrorem af- 
fert ad breve tempus : est vero eternus stridor 
ille dentium *, in quem valde horreo incidere, et 
sola terreor memoria. Dux autem exercitus, cum 
iram non posset cohibere, jubet eum a militibus 
extensum valide verberari. Ille vero etiam cum 
verberarelur, non emisit vocem dolentis : non ad 
movendam misericordiam aliquem edidit gemitum: 


C; sed perinde ac si alius tormentum sustineret, ipse 


psallebat, dicens: « Juravi et. statui servare judi- 
cia justitie tux 5, Domine. » Et rursus : « Humi- 
liatus sum valde: Domine, vivifica me secundum 
verbum tuum δ: » et ne permittas ut sim ludi- 
brio buic viro pestifero : sed me confirma, o Do- 
mine, ut feram hec tormenta, dans vires huic hu- 
mili et imbecillo corpori, et animum efficiens for- 
tiorem. Cum autem, dum multis horis verberare- 
tur marlyr, ejus sanguinem instar fluvii defluen- 
tem aspexisset iniquus judex, jussit relaxari a 
tormentis, et dixit ei : Hec sunt principia premio- 
rum inobedientie, Callistrate. Sapienter ergo tibi 
consulens, morem gere iis, que dico, ut ab iis, 
qua &dhuc te manent, libereris tormentis. Deos 
enim tibi juro, nisi imperaetorio cedens deoreto, 
eis sacriflcaveris, tormenta corpus tuum perdent, 
et canes quidem sanguinem tuum lingent, leones 
autem tuas carnes edent. Generosus autem Calli- 
stratus : Spero, inquit, in Deum fortem, Deum vi- 
ventem, quod ipse me extrahet ex ore leonis, et 
ex manu canum unigenitam meam animam. Sola 
autem revera nunc in toto, qui libi paret exer- 
citu, huno Deum agnoscit. Verum in 60 confido, 
quod non solam, sed cum pluribus aliis eam acci- 
piet, eis quoque indita cognitione hujus sancti et 
adorandi nominis. 


xcv, 5. * Psal. cxur, 4. * Psal. xrix, 14, ὁ Matth. vir, 12. * Psal, cxvir, 106. * Ibid. 107. 


881 MENSIS SEPTEMBER. 


ὅτι μὴ μόνην, ἀλλὰ σὺν πλείοτι xxi ἑτέροις αὐτὴν λήψεται, τὴν ἐπίγνωσιν καὶ αὐτοῖς ἐνθεῖς τοῦ rv. 


xai προσχυνητοῦ ὀνόματος. 

V. His verbis magis irritata illa bestia, jubet A 
multas minutas testas substerni, el martyrem su- 
pinum super ipsas trabi, ut corporis plagis sic 
discerpti, dolorum esset sensus acrior. Hoc au- 
tem dicto citius e/fecto, jubet rursus infundibu- 
lum ori ejus immitti, et pelvim aquse ei infundi, 
ut instar utris impleretur sanctus. Postquam au- 
tem hoc supplicium fortiter sustinuit: Nisi mihi 
parueris, inquit judex, maris habebit te profun- 
dum. Clarum est enim, quod nisi te brevi de me- 
dio sustulero, alios quoque mihi perdes milites. 
Callistratus autem : Tibi quidem, inquit, o scele- 
ralissime, magne est cure, ut qui est sub patre 
tuo diabolo, custodias gregem non diminutum ; 
mihi autem in Deo spes est et fiducia, quod hunc 
acquiram Christo meo, et vera fide confirmabo, 
et in media hac civitate flgam eis ecclesiam. Dux 
vero exercilus magis animo conturbatus : Impie 
tu, dixit, et infelix, mortis sententia tuo jam im- 
pendet capiti, et cogitas figere ecclesiam, et mul- 
tos ex nostris ad Deum tuum adducere ? Hoc cum 
dixissel, jubet sibi afferri saccum, et in eum injici 
sanctum, et statim demitti in. profundum maris. 
Ipse autem stabat in littore, nulli alii rem cre- 
dens, nisi propriis oculis. Saccus vero, divina qua- 
dam providentia, impetu aquarum petrae, que in 
mari latebat, allisus, fuit disruptus, justo tanquam 
in ventre coli, in eo orante. Erat autem omnino 
Deus admirabilium, sicut prius Jonam, ita ipsum 
quoque servaturus. Duo itaque delphini, tanquam 
jussi, adnatantes, cum sanctum tergo excepissent, 
sublime tollunt, deinde ad littus accedentes, sen- 
sim el caule eum deponunt in terra. Quo in loco 
sanctus martyr opportune canens ea, qua David : 
Veni, dicebat, in profundum maris ; sed neque 
procella me obruit 7, neque laboravi clamans, dum 
orarem δα te 3, Domine. Quoniam celeriter meas 
&audiisli preces, el ex vinculis inevitabilibus, et 
ex profundo infimo me abripuisti adrmirabiliter, 
ac preter opinionem : et sacco meo disrupto, 
circumdedisti me letitia ?. 
ἐπόντισεν, οὗτε μὴν ixozíaga χράζων, ἐν τῷ Oca! 


Ε΄. Ἐπὶ πλέον τοῖς λόγοις τούτοις ὁ δὴ; ἃ 
παροξυνθεὶς, πλῆθος λεπτῶν ὀστράκων i 
θῆναι κελεύει, τὸν μάρτυρά τε ὕπτιον i-i 
ἔλχεσθαι ὥστε τῶν πληγῶν, οὕτω τοῦ 0117; 
ξαινομένου, δριμυτέραν αὐτῷ τὴν αἴσθησιν ze: 
νῶν γίνεσθαι, Τούτου δὲ θᾶττον $ X mmu 
σθέντος, χελεύει πάλιν χώντ,ν αὐτοῦ τῷ στέμς:. 
θῆναι, καὶ λεχάνην αὑτῇ ὕδατος ἔσχυθε 
ἀσχοὺ δίχην πληρωθῆναι τὸν ἅγιον. Ὡς. 
ταύτην ὑπήνεγκε γενναίως τὴν τιμωρίζν,"; 
πεισθῆς μοι, ὁ διχάστὴς ἔφη, ὁ βυθὸς c: 
θαλάσσις. Εὔδηλον γὰρ ὡς, sl μή σε 
ἐχτρίψω, xal ἑτέρους τῶν στρατιωτῶν po 
πολέσεις. Ὁ δὲ Καλλίστρατος, Σοὶ μὲν mii 
σπουδὴ, μιαρώτατε, τὴν ὑπὸ τῷ Tin x 
διαδόλῳ τεταγμένην ποίμνην διαφυλάξειν isa 
ἐμοὶ δὲ ἐλπὶς ἐν Θιῷ xal πεποίθησις, ἔτι 
μεύσω ταύτην τῷ ἐμῷ Χριστν, xr zd 
πίπτει βεδαιώσω, αὐτοῦ τε τὴν ᾿βαὶμα 
μέσῳ «7,206 τῆς πόλεως χαταπήξω. Καὶ ὁ τα» 
λάτης μᾶλλον τὴν ψυχὴν δ' χταραττόμννα ἴα 
σὺ xai χαχόδαιμον, εἶπεν, 1, τοῦ βμινξύ ὡς 
ἤδη ὑπὲρ χεφαλῆς coo {ώρηγται " σὺ Eni 
xii νῦν πῆξαι διχνοεῖς xai πολλοὺς τῶν iri» 
τῷ O:p σου προσαγαγεῖν ; Τοῦτο ἐπ, dum 
ἐνελθῆναι προστάττει, xai τὸν ἅγιον crie. 
θῆνα: ἀρφεθῆναί τε χατὰ τὸ μέσον cux d; ἐπ 
σης. Αὐτὸς δὲ παρὰ τὸν αἰγιαλὸν ünm ἐκ 
ἄλλῳ ὅτι μὴ ὀφθαλμοῖς ἰδίοις τὸ tum tuns 
'O δὲ σάχχος θείᾳ τινὶ προμν θείς ἡ ὦ ἄπο 
φορᾷ πέτρας ὑφάλου ῥήγματι πριν bp, 
τοῦ διχχίου χαθάπερ ἐν χοιλίᾳ πΣοῖ sia 
προσευχομένου. Ἔμελλε δὲ πάντω νῦν Ve 
σίων θεὸς, ὥσπερ τὸν Ἰωνᾶν πρότερον va ἃ ὦ 
αὐτὸν διασώτασθαι. Δύο τοιγαροῦν Uic Εἰ 
τάγματος ὥσπερ ὑπονηξάμενοι, xri νεῖν 47 
ἅγιον ὑπολαδόντες, μετεωρίζουσιν, εἶτε τῷ Toa 
προπτελθόντες, ἠρέμα xai λίαν πεξηλΣταῖν 
Δ αὐτὸν ἀποτίθενται. Ἔνθα καὶ ὁ ὅτος ἐπε 
τὰ τοῦ Ααυϊὸ ἐπιχαίρως ψάλλων, Ἦλθον, ro: 
τὰ βάθη τῆς θαλάσσης * ἀλλ᾽ οὔτε χαταιγίς αὶ 
μὲ πρὸς σὲ, Κύριε" ὅτι poo ταχξΐως τῆς ἰδ 

























ὕ . . » ^ - - . 4 s. A — t5 
1x093a;, Xil εξ ἀφύχτων δεσμῶν xal βυθοῦ χατωτάτου πιραδόξως ἀφήρπασας ^ τὸν σάχχον 04734 


εὐφροσύνην μὲ πεοιέζωσας. 
VI. Sed hec quidem sic canebat athleta in voce 


ς΄. ᾿Αλλὰ ταῦτα uiv οὕτως ἐν χείλει ἀγελλπ 


exsultalionis. Multitudo autem militum obstupe- D ὁ ἀθλητὴς (2c. Τὸ δὲ τῶν στρατιωτῶν zii, 


facta eo quod factum erat preter opinionem, pro- 
tinus procidentes, sancli pedes  prehensabant 
(erant autem numero quadraginta et novem), pe- 
tentes liberari ab errore simulacrorum, et ad 
Christum adduci. Ecce enim, aiunt, cognovimus 
Deum tuum esse revera magnum, qui te vel ex 
profundo maris liberavit a4mirabiliter. Beatus au- 
tem martyr : Meus, inquit, Dominus Christus non 
repellit eos, qui ad ipsum acceilunt. Ille enim di- 


1 Psal. rxvur, 3, 4. * Psal. xxx, 23. * Psal. xxix, 12. 


πα:αδόξῳ τοῦ γενομένου χατακλαγέντες, τὸ: 
σόντες εὐθὺς τῶν τοῦ ἀγίου ποδῶν εἴχοντο" 
ὃὲ xai τεσσαράχοντὰα τὸν ἅοιθμὸν ἦσαν), ἐν: 
-ἴς τῶν εἰδώλων πλάνης αἰτούμενοι, χαὶ τῷ E 
πρυσαχθῆναι. Ἰδοὺ γὰρ, φασὶν, ἔγνωμεν 53] 
tv ἀλυηθείχ ὁ σὸς ὑπάρχει Θεὸς, ὅς σε mi 
βυθοῦ τῆς θαλάσσης ὑπερφυῶς ἐῤῥύσατο. i 
μαχάσιος μάρτυς, Ὁ ἐμὸς, ἔφη, Δετπότης 12 
τοὺς αὐτῷ προσιόντας οὐκ ἀπωθεῖται “ ἐχείνα 


891 MENSIS SEPTEMBER. 


vestre ulilitatis, et vobis inspirabit intelligentiam, 
ut pulchre agnoscatis mysteria pietatis. Cum βίο 
dixisset, alius rursus, nomine Bibrachmus : Opus 
est, inquit, nobis pries scire, quomodo Christus, 
cum esset Deus, homo quoque voluit fleri similiter, 
ludibriaque, et proba quomodo sustinuerit, cola- 
phosque, et contumelias, el flagra, et postremo 
mortem crucis. 


IX. Sanotus autem ab alto incipiens, fusius eis 
narravit mysterium Dei cognitionis : Deus, dicens, 
cum ex nihilo universum constituisset, manu pro- 
pria fingit hominem ad suam similitudinem 15, et 
paradisum, quem ille fecerat, illi donat ad delicias, 
dans ei liberum arbitrium, et faciens dominum 
omnis rei create, que videtur 46. Diabolus ergo ei 
invidens hoc vite genus, et hunc honorem, fraude 
eum aggreditur, et efficit, ut offendat Creatorem. 
[n primum ergo hominem decernitur mors euppli- 
cium, et communis ab illo paradiso et deliciis (hei 
mihi) expulsio !7. Quod cum factum esset, valde ela- 
tam fuit supercilium diabolo, qui eum supplantave- 
rat, ut qui per hano fraudem hominem sibi sub- 
jecerat. Et quid non mali quidem faciebat? Cui- 
nam autem errori, et exsecrandorum simulacrorum 
adorationi, serpentiumque et belluarum, non sub- 
jiciebat, hominumque caedibus ut docebat ad of- 
ferendum demonibus sacrificium : et preterea eum 
misere trahebat ad passiones ignominie 1$? Sic ergo 
videns Dominus suum figmentum dominio teneri a 
diabolo, non sustinuit id relinquere omnino expers 
&urilii; sed legem quoque dedit, que malorum 
reprimebat impetus ; et misit prophetas, qui doce- 
bant, quemnam oporteat adorare!*,et viam indica- 
bant salutis. Postquam autem vidit non sufficere 
auxilium adversus tantas mal vires, victus a pro- 
priis visceribus, propter sui flgmenti interitum, 
dat illum ipsum suum Filium unigenitum : et effe- 
cit ut flat homo, sicut nos, cum nec ipsum quidem, 
quod Deus esset, perdidissel : ut pretextu carnis, 
el humana forma inescaret eum, qui nos deceperal, 
ut dum pularet ee hominem aggredi,in Deum inci- 
deret. Quod etiam evenit, Nam cum invadentem 
inimicum vi vicisset, nobis hanc dedit victoriam 
per carnem ex nobis assumptam. Sed ne sic quidem 
abstinuit advergarius ab amica sibi malignitate. Sed 
cum videret multos attrahi ad agnitionem veritatis, 
tam iis que docebat, quam iis, que faciebat, mi- 
raculis, ceecos illuminans, et mortuos suecitans, p&- 
ralyticos confirmans ac corroborans et curans de- 
moníacos *?, movet ingeum genus Judeorum, invi- 
dia movens improbas illas animas. Et crucifigunt 
quidem, cum volentem comprehendissent, subli- 
miori permittente providentia,et morte afficiunt 3:1, 
Hoc enim factum est potius ad extremum adversarii 
exitium, et ad perfectam nostram erectionem. Nam 


ἰδ Gen. 1, 36, !* Gen. ir, 415. !? Gen. i, 24. 
*! Matth. xxvi, 35 ; Marc. xv, 25; Luc. xxii, 33; J 


Α θρωπον γνῶσιν, » xai ἡμῖν λόγον óplit τῖς ὃς 
ρας ἕνεχεν ὠφελείας, καὶ ὑμῖν ἐμπνεύξει τὰ 
ὥστε καλῶς ἐπιγνῶναι τὰ τῆς θεοσεδείας μ,.. 
Οὕτως εἰπόντος, ἕτερος πάλιν ὀνόματι Βίύρεγς 
μεθα μαθεῖν πρότερον, ἔφη, πῶς ἄρα 6, 
Χριστὸς καὶ ἀνθρώποις ἴσος ἠξίωσε γινίς͵ 
παιγμῶν τε καὶ ὀνειδισμῶν πῶς ἠνέτγη, : 
ῥαπίσματα, xai ὕδρεις, χαὶ μάστιγας, x. 
ταῖον τὸν διὰ σταυροῦ θάνατον πῶς χατεδέέσῃ 

Θ΄. Σαὶ ὁ ἅγιος, ἄνωθεν ἀρξάμενος͵ τὶ 
αὐτοῖς διεξήει τὸ τῆς θεογνωσίας uoc 
Θεὺς, εἰπὼν, ix μὴ ὄντων τὸ πᾶν 0. 
χειρὶ τὸν ἄνθρωπον ἰδίᾳ κατ᾽’ εἰχόνε τὸς 
πλάττει, xal παράδεισον ὃν ἐκεῖνος ima 
τροφὴν αὐτῷ δίδωσιν, αὐτεξούσιον ériey 

B eu πάσης τῆς ὁρωμένης κχτίσεως, y 
διάδολος, φθυνήσας αὐτῷ τῆς διαγωγῆς τὸς 
τῆς τιμῆς, δι’ ἀπάτης αὐτὸν ὑπέργπε, κα 
πεποιηχότι προσχροῦσαι παρασχευάζη, θῥει 
à τιμωρία τῷ πρωτοπλάστῳ, xa: ἡ τοῦ τοὶ 
οἴμοι 1 xal τῆς τροφῆς ἐχείνης ἀξύττωσς di 
γενομένου πολλὴ τῷ πτερνίσαντι niii i; 
ἤρετο, ἅτε διὰ τῆς ἀπάτης ταύτης ὑπὸ pas 
θόντ: τὸν ἄνθρωπον, xai τί μὲν οὐ zwi: mm 
Ποίῃ ὃξ πλάνῃ, xai εἰδώλων μερῶν τρις 
xal ἄλλων ἑρπετῶν xal χνωδάλων v; xsüux 
σφαγαῖς τε ἀνθρώπων, δαίμοσιν εἰς pen τῷ 
αγομένων, χρῆσθαι διδάσκοντι xai τοὺς ast 
τὰ πάθη τῆς ἀτιμίας ἐλεεινῶς αὐτὸν ure; (x; 
οὖν ὑπὸ τοῦ ὀὁϊιαδόλου κεκχυριουμίκι τὶ ἐξ 
πλάσμα ὃ Δεσπότης ὁρῶν, οὐχ ἐνέηιο Ξὶ ἂν 
χαταλιπεῖν ἀδοήθητον, ἀλλὰ xal νύροδκεχν 
φαύλων ὁρμὰς ἀνακὄπτοντα, χαὶ mer 
ἐστειλε, τίνα δεῖ προσχυνεῖν Orta v. ἂν 
τίς σωτηρίας ὑποδειχνύντας ὁδόν. tz Wa te 
χοῦσαν ἔόλεπε τὴν βοήθειαν πρὸς wm um 
χαχοῦ, ἡττώμενος τῶν οἰχείων szirjpw Ὦ τι 
τοῦ ἰδίου πλάσματος ἐπὶ πλεῖστων dcwith, Zi» 
ἐγχεῖνον τὸν Υἱὸν αὐτοῦ δίδωσι τὸν pwmt α 
xi0' ἡμᾶς αὐτὸν ἀνθρωπον γενέτθα: curd 
μηδ᾽ αὐτὸ τὸ εἶναι Θεὸς ἀποῦδελυ,κύτ:' ἴα ἃ 5 
σαργὸς προδλήματι xxl τῇ ἀνθρωπὶν, wA 
ἡμᾶς ἀπατύήσαντα δελεάσῃ, xal ἀνθρώτῳ vis: 
προσδαλεῖν. Θεῷ περιπέσῃ. Ὅ δὴ καὶ vow 
τὸν ἐχθρὸν προσδαλόντα χκατακράτος νενχεχοι 
νίχην ταύτην ἡμῖν διὰ τῆς προσληφθείστ: ὃ 

D σαρχὸς ἐδωρήσατο. ᾿Αλλ᾽ οὐδὲ οὕτως irt 
φίλης αὐτῷ χαχίας ὁ ἀντιχείμενος" d) ἐπὶ 
πολλοὺς πρὸς τὴν τῆς ἀληθείας ἐπίγνωτιν i 
μενον, οἷς τε ἐδίδασχε, καὶ οἷς ἐτέλει zzz 
τυφλούς τε φωτίζων, xai νεκροὺς ἀνιστῶν, : 
τους ῥωννύων, xal δαιμονῶντας ἰώμενος, 
Ἰουδαίων γένος χινέϊ xat' αὐτοῦ, φθόνῳ τ 
ρὰς ἐκεῖνος ψυχὰς βεδληκώς: χαὶ cun; 
ἑχόντα λαθόντες, δι’ οἰχονομέων ὑψηλοτέραν, 
νατοῦσι, Τοῦτο γὰρ μᾶλλον εἷς παντελὴ τε 



















15 Rom. 1, 26. !* Exod. xx, 5.  ?* Matih. 
oan, XIx, 23. 


MARTYRIUM S. CALLISTRATI. 


894 


γόνεν ὅλεθρον, xal εἰς ἡμῶν τελείαν A cum ad inferos descendisset ; deinde tertio die re- 


ἰς ἄδου γὰρ κατελθὼν, εἴτα τριήμερος 
5οῖ μὲν οὕτῳ τὸν νεχρωτὴν διάδολον, 
αὐτοῦ ἐγέρσει συνανιστᾷ, xal εἰς οὐρα- 
4, ἅτε τῷ ἡμέτέρῳ συνανελθὼν προσ- 
9 μὲν οὖν τῆς μετὰ σαρχὸς αὐτοῦ παρ- 
a xal συγγνώμης τινὸς ἐτύγχανον 
πολογία τις ὑπελείπετο τοῖς τῇ ἀπάτῃ 
δι’ ἄγνοιαν τῆς ἀληθείας προστετηχόσιν" 
ἵνος τῇ γῇ ἐπεδήμησε, xai τὸ τοῦ [la- 
σι φανερὸν χατέστησε βούλημα, οὐδεμία 
p τὸ ψεῦδος προτιμῶν τῆς ἀληθείας 
τίγνωσιν, μετὰ τοῦ φωτὸς ἔλλαμψιν" 
| ὑμᾶς πεποιήκατε χαταλιπόντες, ὅπερ 
εἰδώλων προσκύνησις, val Χριστῷ τῷ 
τὶ προσελθόντες, ἵνα xal ζωῆς αἰωνίου 
αὐτοῦ θάνατον χαταξιωθῆτε. 

διδάξαυτος τοῦ ἁγίου, ἔτερος πάλιν d 
'ωρος ἀναστὰς, Εἰπέ po), ἔφη, κύριέ μου 
, ποῦ ἡ ἐχάστου ψυχὴ πορεύεται δια- 
) σώματος, χαὶ ποία λῆξις αὐτὰς ὑπο- 
|. ποία ταύτῃ κατάστασις διαδέχετάι : 
μαχάριος, Δύο χῶροι, φησὶν, ἀνεῖνται, 
ὑματος διαιρουμέναις ψυχαῖς, ὧν ὁ μὲν 
:& ἄγαν xal χαρίτων μεστὸς χαὶ πολ- 
ων ταῖς λαχοῦσαις αὐτὸν ψυχαῖς ἡδονήν. 
φου τε περίπλεώς ἐστι, καὶ ἰδεῖν ἀηδὴς 
ἱμποιεῖν δυνάμενος τὴν χατήφειαν. Ὃσαι 
ψυχαὶ, καὶ ὅσαι φαύλως αὐτῶν Eyousat, 
, προσήχοντα λαγχάνουσι χῶρον" οὔπω 
τῶν ἀμοιδῶν ἀντίδοσις οὔτε τοῖς ἀγα- 
οἷς ἐναντίως ἔχουσι γίνεται, μέχρις ἄν 
ἰαναστάντα ταῖς ψυχαῖς χαύταις τὰ σώ- 
Hy τότε γὰρ ἐλεύσεται μὲν αὖθις ἐπὶ 
ὃς; παραστήσονται δὲ αὐτῷ πάντες ἄν- 
| ἀξίας τῶν βεδιωμένων ἔχσστος τὰς 
λήψεται, 

τιανὸς ἐπὶ τούτοις ἐξαναστὰς, "Ap ὅς, ἔφη, 
ατὰ τὸν παρόντα βίον ἐξαμαρτάνοντες, 
τὴν δίχην διδόχσιν, ἀλλ᾽ but τούτοις 1, 
τῶν πονηρῶν ἔχτισις τεταμίευται : Ὁ 
᾿αλλίστρατος ἀπεχρίνατο' Ἐχεῖ μὲν ἡ 
σις, xal τῶν ἰδίων ἔργων τολεία τοῖς 
ς ἀντιμισθία τετάρηται᾽ πλὴν ἀλλὰ πολ- 
Ἰγηρῶν xal ἐνταῦθα 4| τοῦ θεοῦ ἔπεισι 
όὄθυμος γὰρ ὧν ὁ Θεὸς, xal διψῶν τὴν 


surrexisset, sio morte quidem afficit diabolum, qui 
morte affecerat ; nos autem sua resurrectione simul 
facit resurgere, et extollit ad celos, ut qui simul 
ascenderit cum nostri assumplione. Atque ante ejus 
quidem cum carne adventum, forte erant digni ali- 
qua venia, et aliqua relinquebatur excusatio iis, 
qui propter ignorantiam veritatis adherebant fraudi 
simulacrorum : ex quo autem ille venit in terram, 
et Patris voluntatem reddidit omnibus manifestam, 
nulla est danda venia iis, qui falsum preferunt ve- 
ritati post agnitionem veritatis, et tenebras luci, 
postquam lux illuxit. Ergo vos quoque bene feci- 
stis, qui tenebras reliquistis, qui est cultus simula- 
crorum, et ad Christum veram lucem accessistis, ut 
vitam eternam per mortem ab ipso susceptam con- 
sequamini. 

X. Cum sic docuisset sanclus, surgens rursus 
alius, cui nomen Heliodorus : Dic mihi, inquit, do- 
mine mi Callistrate, quo vadit uniuscujusque anima 
& corpore separala, et quenam sors eam excipit ? 
Cui beatus: Duo, ioquit, loca sunt parata anima- 
bus, qua separantur a corpore : quorum unus qui- 
dem est valde pulcher, et plenus gratiis, et magnam 
afferens voluptatem iis, que ipsum sortite sunt, 
animabus ; alter vero plenus est caligine, et teter 
visu, et qui potest magnam afferre tristitiam. Qua- 
cunque ergo sunt bons anime, et qua conira secus 
sunt αἰδοῖ, utreque sortiuntur locum sibi conve- 
nientem. Neque vero fit perfecta remuneratio, ne- 
que bonis, neque iis, qui contra se habent, donec o 
sepulcris surgentia corpora, his animabus rursus 
conjuncta fuerint. Tunc enim veniet quidem rursus 
Christus in terram **; coram eo autem sistentur 
omnes homines, et recipiet unusquisque dignam 
vita, quam egerit, remunerationem 35. 


XI. Domitianus autem post hos surgens : Qui 
ergo, inquit, multum in vita presenti peccant, non 
hic dant ponas ; sed iis illic est reservatum, quod 
luant pro factis sceleratis ? Respondit autem beatus 
Callistratus : Illio quidem est perfectum Judicium, 
οἱ perfecta suorum operum merces iis qui operan- 
tur, illic reddenda reservatur ; sed tamen hic quo- 
que multos melos Dei persequitur justitia. Nam 
cum sit Déus lenis et patiens, οἱ uniuscujusque 


| ἁμαρτανόντων διόρθωσιν, στιλδοϊ μὲν [) peccatoris sitiat correctionem, gladium quidem 


αν, καὶ τὸ τόξον ἑντείνει, φοδῶν διὰ τῆς 
τῶν ὅπλων, καὶ πρὸς μετάνοιαν ἐχχα- 
Extibiv δὲ ἴδο! μηδὲν ἐντεῦθεν βελτιου- 
.& xal ἑτέροις μᾶλλον ῥᾳθυμίας ὑπόθεσις 
εὐθύς τὴν τομὴν ἐπάγει, xal τὴν τιμω- 
ἄττει’ τοῖς μὲν ἀναλόγως oic ἥμαρτον, 
ἐπ’ ἔλαττον, ὡς χἀκεῖ πάλιν μενούσης 
ἰσεως, οἷον ἐπὶ Φαραὼ γέγονε xal Σοδό- 
p καὶ χατὰ πόδας ἐπῆλθε τούτοις ἡ xó- 
᾿οὕπω τὸ πᾶν τῆς τιμωρίας ἀνέπλησαν, 


suum vibrat et arcum tendit 35, terrens apparatu 
armorum, et evocans ad ponitentiam. Postquam 
autem viderit eos nihil hino effüci meliores, sed 
aliis potius prebere occasionem ignavie, statim in- 
fert sectionem, et sumit supplicium ; aliis quidem 
convenienter peccatorum magnitudini, aliis autem 
minus, utpote quod eos rursus illio maneat suppli- 
cium : quomodo Pharaoni factum est 35 et, Sodo- 
mis *^. Nam etsi eos evestigio supplicium est insecu- 
tum, at nondum totam implerunt ponam. Est au- 


xxv, 31. 311 Cor. v, 10. ** Psal. vri, 13. ! Exod. xiv, 24, 25. 38 Gen. xix, 24. 


893 MENSIS SEPTEMBER. à 


tem hinc évidens: « Tolerabilias enim erit Sodo- Α Δῆλον δ΄ ἐντεῦθεν « ᾿Ανεχτότερον TÉ Ez: τι 
mis in die Judicil, quam civitati *?, » inquil, illi, ἐν ἡμέρᾳ χρίσεως fj τῇ πόλει,» φησὶ, τῇ μὴν ina 
que non accipit fidei Cbristi predicationem. Sic τὸ τῆς Χριστοῦ πίστεως κήρυγμα, δὲ 
enim ostenditur, non sufficere Sodomitis, quod est γὰρ οὕτως ὅτι μὴ ἀρκοῦσχ Σεδομίτεςς i, 
hic supplicium, sieorum, qua peccaverunt, habea- ταῦθα χόλασις πρὸς ἀναλογίας dn Me 
tur ratio ; sed adhuc illic reservatur fex calicisju- ἀλλ᾽ ὁ τρυγίας ἔτι τοῦ ποτηρίου τῆς τοῦ θεῤὶ 
dicii Dei. Quod si nonnollis quoque Justia inferun- ἐκεῖ συντηρεῖται. ΕἾ δὲ καὶ δικαίοις τιτῖν Dj 
tur acerba quedam el aspera in presenti vita, mi- δυσχερῆ κατὰ τὸν παρὄντα βίον, θαυμάζεις, 
nime est mirandum : ea enim sunt probatio virtutis δοχίμιον γάρ ἐστι ταῦτα xal βάσανος, 3; 
quam collegerunt, aut eliam delictorum quorum- ἀρετῆς, xai σφαλμάτων τινῶν ἔχτισις, δ' καὶ 
dam punitio, per que penitus emundati, mundi ἀποῤῥυφθέντος, καθαροὶ παντάπασι τῷ id 
omnino transmittuntur ad vitam, que illic est. Est ραπέμπονται βίῳ’ Kai ὑμῖν τοιγαροῦν sz 
ergo vobis quoque studendem ne stetis a partibus μὴ τῶν διὰ ἁμαρτίας χολαζομένων, ἀλλὲ cir, 
eorum qui puniuntur propter peccata ; sed ex par- ρεστούτων τῷ Θεῷ γενέσθαι μερίδος, x 
tibus eorum, qui Deo placent, et eterna consequa- αἰωνίων ἀξιωθῆναι γερῶν. Σχεύήη μὲν vi 
mini premia. Effecti enim estis vasa eleotionis, p, γεγόνατε, πιστεύσαντες τῷ Θεῷ" τέλιοι ἃ καὶ 
cum Deo credideritis ; efficiemini autem perfecti, σθε, τῷ θείῳ βαπτίσματι φωτιζόμενοι, κε a 
divino baptismo illuminati ; efficieminidenique per- τεροι πάλιν ἀναδειχθύήσεσθε, τὸν τοῦ uzzsoi: 
fectiores, si martyrii cursum forti et alacri animo μὸν εὐψύχως xai. ἀνδρικῶς δ'ανύοντες. Στὰ" 
peragatis. Stemus ergo magno et excelso animo, γαροῦν γενναίως, τῇ πίστει περιφραξέμινι i 
fideque muniti resistamus diabolo, legitirne decer- στῶμεν τῷ διαδόλῳ, vopipuoc ἀθλύσωμει͵ εἰ - 
temus, fundamusque el vertamus adversarios. Sio ἐναντίους στρεφώμεθχ᾽ οὕτω γὰρ xi! τῶν a 
enim maxima premia consequemur a Christo ago- ἄθλων παρὰ τοῦ ἀγωνοθέτου Χριστοῦ crois 
notheta. 

XII. Hec et his plara monita diu noctuque eis IB'. Ταῦτα xal τούτων πλείονα διὰ tinta 
dans divinus Callistratus, docensque tanquam pra- τε xal τῆς νυχτὸς ὁ θεῖος Ἐχλλίστοστο xij 
ceplor puerorum, parabat et animum addebat ad αὐτοὺς xat διδάσχων, οἵά τις παιδὸτρίδης, τὰ 5 
certamen propositum. Die autem sequenti duxexer- προχείμενον εἴληφεν ἀγῶνα. Τῇ δὲ prim 
citus, cum in insigni quodam loco civitatis prasse- λάτης, Ev τινι τόπῳ περιφαν εἰ τῇ ς πόλεις cuin; 
dissel, ejus quoque assistente exercitu, accersil σπαρισταμένης αὐτῷ xxl τῆς στρατιῶς, ὃν τὰν 
gloriosum victorem Callistratum, et eos, qui cum xov μεταδάλλεται Καλλίστρατον, xii τοῦ εὐ 
illo erant, martyres. Qui cum producti essent: Dic C μάρτυρας, Ὧν δὴ καὶ παραστάντων, Ux ἐς 
mihi, inquit, Callistrate, tene et hos admonuíisti, Καλλίστρατε, νενουθέτηκας σαυτόν 2z 3m, 
ut diis sacrificetis, et ab intolerandis tormentis li- ὥστε θῦσαι τοῖς θεοῖς, καὶ femme mumw 
beremini? an adhuc in priori peraistitis inobedien- ἀπαλλαγῆναι, fj ἔτι τῆς προτέρας qdytaMas, 
tia ?,Magnus autem Callistratus: De meipso quidem, Καὶ ὁ μέγας Καλλίστρατος. Περὶ un usta ὑ- 
dixit, do responsum, quod neque sum honestam ρῃηχε, τὴν ἀπόχρισιν δίδωμι, ὡς ost τῷ use 
inflciaturus confessionem, neque mihi persuasi om- λογίαν ἐξήρνημαι, οὔτε πέπεικα ἐμαυτὸν τὸ uz 
nino deflcere ἃ partibus Christianorum, nec mihi τῆς μεῤίδος ἀποστῆναι Χριστοῦ, οὔθ᾽ ow; ium 
unquam poterit persuaderi, ut non stem pactis con- σθήσομαι τὰς πρὸς αὐτὸν ἀθετῆσα: slum: 
ventis cum Christo initis. Dehis autem ipse interro- δὲ τούτων αὐτοὺς ἐρώτα: αὐτοὶ τὰ τιὶ ow 
ga;ipsidesetibienuntiabunt:satisenim sapiunt. Ad ἀπαγγελοῦσιν' ἐπεὶ καὶ φρονήσεως pripon: 
eos itaque intuitus dux exercitus : Vos autem, dixit, γνῶς. ᾿Αποδλέψας οὖν πρὸς αὐτοὺς, ὁ TT 
quid dicitis, qui seducti estis artibus maleflcis ? Illi Ὑμεῖς δὲ τί φατε, εἴπεν, οἱ qortu τί 
ΔΘ) : Quid, dixerunt, frustra teipsum devcipis, παρακρουσθέντες ; Οἱ δὲ, Τί μάτην, ἔφησεν, π 
putans fore ut nos decipias ? Nam si de exercitu ἀπατᾷς, ἀπατήσειν ἡμᾶς οἱόμενος : Ἑὶ μὲν Y 
quidem vis nos examinare, in quo tibi subjicimur, ἢ τῆς στρατείας ἐξετάζειν βούλει, καθ᾽ ἣν ἄρα xx: 
in omnibus tibi cedimus, et nullo modo tibi resi- χείμεθά σοι, ὑπείκομεν ἐν πᾶσι, xal odómi- 
stimus. Si autem de flde et religione, a nobis nihil ἀντιταττόμεθα' εἰ δὲ περὶ πίστεως καὶ 02r 
aliud audies, nisi quod Christiani sumus, et Deum οὐδὲν ἀχούσῃ παρ᾽ ἡμῶν ἕτερον ἥ ὅτι Xy 
unum agnoscimus, effectorem coli et terre, in ἐσμὲν, καὶ Θεὸν ἕνα ἐπιγινώσχομεν, ποιητὴν 
quem etiam credimus, et Filium ejus unigenitum νοῦ τε xz! γῆς, εἷς ὅνπερ δὴ, xal πιστεύομεν, 2 
Dominum nostrum Jesum Christum et Spiritum γίὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῇ, τὸν Κύριον ἡμῶν ' 
sanctum, quomodo nos docuit hic sapiens noster Χριστὸν, καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, καθὼς ig 
preceplor. δαξεν ὁ σοφὸς ἡμῶν οὐτοσὶ διδάσχαλος. 

XIII. Hec cum quadraginta et novem marlyres IT. Ταῦτα τῶν τεσσαρακονταεννέά στρεῖ 
lanquam unoore respondissent, eos verberarijubet ὡς ἐξ ἑνός στόματος ἀποκριναμένων, τύκτεσν 

















3 Matth. x, 15. 


MARTYRIUM 5. CALLISTRATI. 


898 


τους ὃ στρατηλάτης, εἶτα δεθέντας χεῖρας A dux exercitus ; deinde vinotos pedibus οἱ manibus 


, εἷς τὴν πλησίον ἀποῤῥιφῆναι χολυμδήθραν 
ὕτω καλούμενον. ᾿Επεὶ οὖν δεσμήσαντες 
τούτους τῷ ὕδατι ἔμελλον, ὁ Καλλίστρατος 
Ὁ λέγων" Δέσποτα Κύριε, ὁ ἐν ὑψηλοῖς 
καὶ τὰ ταπεινὰ ἐφορῶν, ἐπίδλεψον ἐπὶ 
σου τουτὶ ποίμνιον, «αἱ χαταξίωσον αὐτὸ 
jag τοότοις λούσασθαι λουτρὸν παλιγγε- 
καὶ υἱοθεσίας διὰ τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ 
| Πνεύματος, ὡς Bv, δι᾽ αὐτὸν πᾶσαν ἀποῤ- 
τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου τὴν ματαιότητα, 
γίνωνται τοῦ χλήρου τῶν ἀπ᾽ αἰῶνός σοι 
ἄντων. Ἅμα δὲ τῷ ῥιφῆναι αὐτοὺς τοῖς 
ἄγμα συνῆλθεν ἀχοῆς τε xal θαύματος 
ονται γὰρ αὐτοῖς τὰ δεσμὰ, καὶ φαιδραῖς 
ι, φαιδραῖς ταῖς στολαῖς τοῦ ὕδατος εὐθὺς 
V. Ὁ δὲ γε θεῖος Καλλίστρατος, xal στέφα- 
ἧς χεφαλῆῇῆς οἷον ἐχπρεπέστατον ἑωράθη φο- 
ωνὴ πρὸς αὐτὸν οὐρα όθεν γίνεται, Οάρσει, 
ttt, λέγουσα, σὺν τῷ ποιμνίῳ τοὐτῷ τῷ 
ovt ἤδη ταῖς αἰωνίαις σχηναῖς ἔἐπαναπαυ- 
Αμα δὲ τῇ φωνῇ, καὶ μέγα ὁ Θεὸς ἔσεισεν, 
τλησίον που ἄγαλμα κχαταπεσεῖν, xal εἷς 
θῆναι’ Ἅπερ ἰδόντες τε xal ἀχούσαντες 
ν στρατιωτῶν ἄνδρες πέντε χαὶ τριάκοντα 
ἑκατὸν, πιστεύουσι καὶ αὐτοί, Οὐ συλλαμ- 
δὲ μετὰ τῶν λοιπῶν ἐννέα καὶ τεσσαρά- 
ιλ᾽ ἐχεῖνοι μόνοι, τεσσαραχονταεννέλ φα- 
| τοῦ στρατηλάτου χελεύσαντος, τῇ φρουρᾷ 
ται. Αέγει τοίνυν πρὸς αὐτοὺς ὁ Καλλί- 
Ἰδοὺ, ἀδελφοὶ, τῇ τοῦ Κυρίου χάριτι, τοῦ 
ἧς παλιγγενεσίας χατηξιώθητε, Χρὴ τοιγαρ- 
τροτήχουσαν αὐτῷ χάριν ὁμολογῆσαι" καὶ 
ἵντες προσευξώμεθα. Εἷς τὸν οὐρανὸν γοῦν 
ς διχπετάσας, Κύρις ὁ θεὸς, εἶπεν, ὁ πάν- 
αι θέλων καὶ εἷς ἔπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν, 
τό σου τὸ ποίμνιον τοῦ νοητοῦ λέοντος 


projici in propinquam piscinam, quse vocabatur 
Oceanus. Cum ergo eos vinxissent, et essent in 
aquam immisszri, precatua est Callistratus, dicens: 
Domine, qui in altis babitas, et humilia respicis 15, 
ad hunc minimum tuum gregem oculos dirige, et 
dignare ipsum in his aquis lavari lavacro regene- 
rationis et adoptionis per adventum sanolti tui Spi- 
ritus, ut per ipsum emundati ab omni veteris ho- 
minis vanitate, fiant socii hereditalis eorum, qui 
tibi placuerunt a seculo. Simul autem atque ipsi 
fuere in aquas projecti, evenit res digna auditu et 
admiratione. Eis enim solvuntur vincula, et l»to 
vultu οἱ alacri habitu statim emergunt ex aqua. 
Divinus autem Callistratus visus est in capite fe- 
rens coronam longe speciosissimam, et vox ad eum 
exstitit e ccelis, dicens : Esto bono animo, Calli- 
strate, cum tuo grege, et jam venite, in eternis re- 
quieturi tabernaculis. Simul autem cum voce ma- 
gnum quoque Deus excitavit terre motum, adeo ul, 
que propinqua erat, statua ceciderit, et in pulve- 
rem sit resoluta. Qua cum vidissent et audiissent 
alii milites, qui erant numero centum et triginta 
quinque, ipsi quoque credunt. Non comprehen- 
duntur autem cum jam dictis ; sed illi soli quadra- 
ginta novem, cum sic jussisset dux exercitus, tra- 
duntur in custodiam. Dicit eis itaque Callistratus : 
Ecce, fratres, Christi gratia, dignati estis lavacro 
regenerationis 33, Oporiet ergo, quas par est, ei 
agere gratias. Itaque surgamus et oremus. Tuno 
expansis in celum manibus : Domine Deus, inquit, 
qui vis omnes homines salvos fleri, et ad agnitionem 
venire veritatis ; qui etiam tuum gregem eripuisti 
ex ore leonis, et. vocasti ad salutem eternam, di- 
gnare in tua fide nos omnes consummari, et ad te 
Domiaum venire immaculatos et mundos ; quoniam 
es benedictus in ssecula. 


4 xal πρὸς σωτηρίαν χαλέσας αἰώνιον, χαταξίωσον iv τῇ σῇ πίστει τελειωθῆναι πάντας ἡμᾶς, 
ὰ τὸν Δεσπότην ἀσπΐίλους φοιτῆσαι xal καθαρούς" ὅτι εὐλογητὸς ὑπάρχεις εἰς τοὺς αἰῶνας. 


λλὰ ταῦτα μὲν ἐν τῇ φρουρᾷ τοῖς ἁγίοις 
. Ὃ δὲ στρατηλάτης, δείσας μήποτε διὰ 
ὃν θαυματουργίας αὐτό τε ἀποστῶσί τινες 
γένηται τῷ Χριστῷ μερὶς, χοινολογησά- 
συγχαταχλείστῳ τούτου Ὑΐρῳ Δουχιναρίῳ, 
ὥς αὐτῷ συνδιασχεψάμενος, στρατιώτας 
υχτὸς, τοῦτο χεχελευσμένους, τὸ μεληδὸν 
υς ἐν τῇ φρουρᾷ καταχόψαι, "O δὴ χαὶ γέ- 
b τὴν ἑδδόμην xol εἰχοστὴν τοῦ Σεπτεμ- 
ννός, ΟἹ δὲ πιστεύσαντες πὲντε χαὶ τριά- 
χὶ ἑχατὸν στρατίῶται παραγενόμενοι τὰ 
v ἀνείλοντο σώματα, ἐντίμως τε ἔθαψαν- 
αὐτοῖς οὐ πολλοῖς ὅμοιον τῷ καλλει 


* xal οὗτος xatà μέσην ἕστηχε Ῥώμην, 
λικωτάτην τῶν πόλεων. Εὐρον ἰδὲ xai χάρ- 
φρουρᾷ, ἧ διδασκαλία τις xal διατύπωσις 
Μετὰ — descriptio gloriosi et victoria insignis martyris Cal- 


xo τοῦ Καλλιστράτου 


μάρτυρος. 


κείνων τελείωσιν μαρτυρεῖ καὶ Μαρῖνος, 


, ΟΧΙ, ὅ. 39 Tit. im, 5. 


XIV. Sed hec quidem fiebant a sanctisin custodia, 
Timens autem dux exercitus, ne per ea, qus ab 
eis fiebant, miracula, multi ab eo deficerent, et alía 
pars Christo accederet, re communicata cum suo 
assessore Vero Ducenario, cum communiter cum eo 
consultasset, noctu mittit milites, quibus hoc im- 
peratum fuerat, ut membratim sanctos conscinde- 
rent in custodia. Quod quidem etiam factum est 
vicesimo septimo Septembris. Qni autem credide- 
rant centum et triginta quinque milites, cum ac- 
cessissent, sustulerunt sanctorum corpora, et ho- 
norifice sepelierunt : et eis templum pos:ea exci- 
taverunt, oui pulchritudine sunt pauca similia : 
quod stat in media Roma, civitatum omnium maxi- 
me regia. Porro autem chartam quoque invene- 
runt in eustodia, in qua erat quedam doctrina et 


listrati. Post illotnum &utem consummationem, 


809 


mariyrium quoque suscipit Marinus, vir et gloria A ἀνὴρ δόξῃ τε περιφανέστατος καὶ λόγῳ τοί; 


clarissimus et doctrina eruditissimus, qui ad finem 
usque fortitudinem ostendit οἱ constantiam, ad 
gloriam Domini nostri Jesu Christi, quem decet 
omnis honor et adorstio in secula seculorum. 
Amen. 


MENSIS SEPTEMBER. 







LI 


ἀνδρικὴν τὴν ἕνστασιν ἄχρι τέλους 
εἰς δόξαν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῶ κ᾿, 
πει πᾶσα ἰδόξα͵ τιμὴ καὶ προσχύνησις, νὴν καὶ 
xai εἷς τοὺς ἀτελευτήτους αἰῶνας τῶν αὶ 
᾿Αμήν. 


ΒΙΟΣ KAI IIOVITEIA KAI ATQNEZ 


TOY OZIOY HATPIIZ HMQN ΚΑΙ OMOAOTHTOY 


XAPITONOX. 


VITA ET CONVERSATIO ET CERTAMEN 


S. P. N. ET CONFESSORIS 


CHARITONIS 


(Greece nuuc primum prodit ex cod. ms, Paris. n. 1523: Latine apud Surium ad diem 28 Spir. 


I. Multa sunt exempla doctrine eorum, qui vi- B — Λ΄. Πολλὰ τῆς διδασκαλίας τῶν ἡ ux 


(am bene, et ut Deo placet, egerunt : ex quibus 
licet ei, qui velit, servare quidem Christi precepta 
totis viribus, effugere autem offensiones, quas ini- 
micus ponit in via. Oportet enim revolvere libros 
sanctarum Scripturarum, et tanquam ex perenni- 
bus quibusdam fontibus, virtutum salutarefluentum 
illino haurire. Utrumque enim testamentum, doc- 
torumque divinitus inspiratorum et exercitatorum 
scripta, oratione, veluti quadam tabula, ostendit 
iis, qui volunt audire, res recte et ex virtute ge- 
etas uniuscujusque sancli. Sed licet his plena sint 
ea, que dicla sunt, quoniam tamen sunt plures 
imbecili et hebetes, et opus habemua, utpote 
tardi auribus, magnis et continuis sonis sermonis, 


φίλον βεδιωχότων τὰ ὑποδείγματα, (ha j 
βουλομένῳ τὰς μὲν ἐντολάς πᾶσι ie χῷ 

τοῦ Χριστοῦ, διαφεύγειν δὲ Grip iua 
τρίδου σκάνδαλα τίθησι. Δεῖ γὰ ἃ ὦ τῆι 
Γραφῶν ἀνελίττειν βίδλους, καὶ οἷν “πε; 
Ὑῶν ἀεννάων σωτήριον ἐχεῖθεν τῶν igo vide. 
νᾶμα. Ἐχατέρα τε γὰρ διαθήκη, καὶ μετὰ misa 
θεοπνϑύστων διδασχάλων τε xal ἀσκιτῶι ὁ το 
γραφαὶ οἷον πίναχί τινι τῷ λόγῳ τὰ δὐτα, 
ἀγίων τοῖς ἐπαΐειν βουλομένοις ὑποδεικννα, Ὁ» 
ορθώματα. ᾿Αλλ᾽ eb καὶ τούτων πλήρη τὲ ὑτιβα 
ὅμως, ἐπείπερ ἀσθενεῖς καὶ νωθεῖς οἱ his, n 
δεόμεθα χαθάπερ οἱ βραδεῖς τὰ ὦτα uryian | 
συνεχῶν τῶν τοῦ λόγου ψόφων, ἵν᾽ οὕτω p»: 


ut sic vix tandem auris accipiat quod resonal, (C ἐνηχυθὲν ἡ ἀκοὴ παραδέξηται, δεῖν νενόμια 


oportere existimavi non omnino mandare silentio 
ea, qua sunt digna predicari super domos, de 
divino, inquam, et pleno gratia Charitone. Nam 
etsi nos sumus graves corde propter cordis ad ter- 
rena inclinationem, diligentes vani'atem, et que- 
rentes mandacium, ut dicit divinus David : verum- 
tamen, sicul quedam petra, densam οἱ assiduam 
suscipiens verbi guttam, anima hominis tangitur 
omnino quodam desiderio, et excitatur ad excelso 
et forti animo ferendum ea, 408 sanoti sustinue- 
runt ab hostibus, tam qui sub adspectum cadunt, 
quam qui non cadunt. Hinc ergo incipiam. 

II. Fuit quando, veluti qusedam vertigo et caligo, 
impielas effudit tenebras omnibus sanctis Dei ec- 
clesiis, et instar gravissime procelle tumultus per- 


παντελεῖ παραδοῦναι σιωπῷ τα ἐπὶ τῶν "ui 
χήρύττθσθαι ἄξια, τοῦ θείου φημὶ καὶ μεστοὶ 
ρίτων Χαρίτωνος. Εἴ γὰρ καὶ βαρυκάρδοι hu: 
τὴν πρὸς τὰ γήϊνα τῆς καρδίας ῥοπὴν àyr 
ματαιότητα, χαὶ ζητοῦντες ψεῦδος, ὡς ὁ θεῖος 
Δαυΐδ, ἀλλ᾽ οὖν, xa&m3p τις πέτρα, τὸν ΄ 
xai ἀδιάπαυστον τοῦ λόγου σταλαγμὸν ἡ τοῦ: 
που δεχομένη ψυχὴ πλήττεται πάντως πόθι 
καὶ τοῦ τὰ αὐτὰ γενναίως ὁπενεγκεῖν Ou: 
ἅπερ οἱ ἄγιοι πρὸς τῶν ἀοράτων τε χαὶ' 
ὑπομεμενήχασι πολεμίων. "Αρξομαι γοῦν ἐν 


Β΄. ἽΝ ὃτε οἵόν τις σχοτόμαινα ὃ τῆς 
ζόφος ἁπᾶσχις ταῖς τοῦ Θεοῦ ἁγίαις 
τησεν ἐχχλησνία'ις, λαὶ θχέλλγς τεινοτάτης 


VITA S. CHARITONIS. 


902 


' θόρυδος. τὰς τῶν πιστῶν ἔτάραξε δια- A secutorum, mentes conturbavit fidelium, et non 


αθάπερ τι χῦμα ἣ αὐτῶν ἐπανάστασις 
τῶν Χριστιανῶν τῷ τῆς ἀσεδείας βυθῷ 
Τῆς γὰρ Ῥωμαίων βασιλείας Αὐρη- 
| Σατανᾶ θεράπων χομιδῆ γνήσιος, τὰ 
ιστευμένος, τὰ μὲν πρῶτα, εἰ xal τῶν 
ρῆης θερμότατος ἦν, ἀλλ᾽ οὖν γε Χριστια- 
ὦλυε τὸν ἀληθῆ Θεὸν mpocxoveiv: εἴτα, 
᾽ αὐτοῦ θεραπευομένων δαιμόνων ὑπο- 
ντας τοὺς τὸν Χοιστὸν Θεὸν dvopolo- 
ι τὸ πολλαῖς ὅτι μάλιστα xal πιχραῖς 
βασάνοις, χαλεπῶς γαὶ τοῦ ζῇν ἀπήλ- 
eet ἀναιρῶν, ἢ θηρίοις παραδιδοὺς, ij 
βαρυτάτους λίθούς αὐτῶν ἐξαρτῶν, καὶ 
fip παραπέμπων βυθῷ. Ἐντεῦθεν xat 
| καὶ χώραν ὑποτελῆ τούτῳ τυγχάνου- 
δὲς ἐπ᾽ ἀγορᾶς προτιθεὶς διάταγμα, 
νει τὰ χεχελευσμένα ποιεῖν. Ἣν οὖν 
) λύχων ἐσμοῦ, μεγάλῳ ἐπεισελθόντος 
τοῦ ἀληθινοῦ Ποιμένος τῇδε xaxtict 
; θρέμματα. Ὅσοι μὲν γὰρ τὸ ἄθεον 
"σίᾳ προτεθειμένον προανεγνώχεισαν 
i μὲν δρασμῷ χρησάμενοι ᾧχοντο, oi 
τὸ πρότερον ἐγχλεισάμενοι, εἶθ᾽ ὁπὸ 
ἀσχουσιν" οἱ δὲ, ἀθρόως ἐξ αὐτῆς ol- 
Ἰέντες, ἐπὶ τὸ δεσμωτήριον ἤγοντο’ ἔτε- 
τὰς πρώτας ὑπομείναντες ἐρωτήσεις, 
γου ἀπωλείας | ἑαυτοὺς ἐνεγχόντες τῇ 
γυλώσαντο, τὸν νῦν ἀγαπήσαντες χατὰ 


ὥνα, καὶ Χριστὸν ἄνευ κινδύνων ἐξομο- C 


t, τῷ τῆς ἀσεθδείας ζήλῳ τὰς ψυχὰς 
, ποσὶν αὐτομάτοις προσήρχοντο τῷ 
(qot λέγοντες εἶναι πάσας τε βασάνους 
t οὕτω «00 ζῷν βιαίως ὑπεξελθεῖν, ἤ 
ἦν πίστεως ἐχπεσεῖν. 
ἣ τότε xai χατὰ τὴν ᾿Ιχονιέων πόλὶν 
ἐπαρχίας τοῦ τοιοῦδε διαγγελθέντος 
* fuc xal πατρὶς Χαρίτωνος ἦν, 
τοῦ Σωτῆρος ἐντολαῖς ὁ μέγας οὗτος 
oq, περιθόητος ἅπασιν ἐτύγχανεν Qv, 
᾿Ἰθὺς ἐπὶ τὸ τοῦ ἀσεδοῦς ἄρχοντος &ys- 
.λὰ ἀκούσωμεν οἷα ἐρωτώμενος ὁ ἅγιος, 
ὁῥησίας ἐφθέγγετο, Τί οὖν ὁ ἐγεμών ; 
ὄνομα αὐτῷ διηρώτα xal τίς dj θρη- 
Χριστιανὸν εἶναι, καὶ τὰ πρῶτα φέρειν 
ἐμάνθανε πόλεως. Τί δήποτε, ὦ οὔτο, 
, χρατίστου βασιλέως ἀντιφθεγγόμενος 
ἀθανάτοις θύειν ἤχιστα βούλει θεοῖς ; 
οἱ, ὦ ὑπατικὲ, οἱ θεοὶ ὑμῶν, Ó γενναΐος 
Χριστοῦ ἀπεχρίνατο, δαιμόνια δὲ πο- 
τὰ θεῖά φησι λόγια, ὅτι Πάντες οἱ 
ν δαιμόνια, ὁ δὲ Κύριος τοὺς οὐρανοὺς 
πέρωθι. Θεοὶ, oi τὸν οὐρανόν xal τὴν 
σαν, ἀπολέσθωσαν. Αὐτοὶ τοίνυν ὑμᾶς, 
κάζοντας τὸν Θεόν, Pj φησιν ὁ ᾿Από- 
ἐν ἐπιγνώσει, πείθουσι θεοὺς τούτους 
v χάριν, ἵν’ αὐττὶ μὲν τῇ προσηγορίᾳ 
το ἔδονται γὰρ, ἅτε πλήρεις ἀλαζο- 
)ς θεοὶ τιμώμενοι’ ὑμᾶς δὲ, οὖς ἧπα- 


secus ac unda quadam, eorum insurrectio, non 
paucos Christianos obruit profundo impietatis. 
Cum enim Aurelianus, satane valde germanus mi- 
nieter, suscepisset sceptra imperii Romanorum, 
primum quidem, etsi ardentissimus esset cultor 
simulacrorum, Christianos tamen nihil prohibebat 
verum Deum adorare. Deinde cum id ei suggessis- 
sent, qui ab eo colebantur, demones, omnes, qui 
Christum Deum confitebantur, postquam plurimis et 
acerbissimis affecerat suppliciis, graviter etiam vita 
privabat, aut ense interimens, aut tradens bestiis, 
aut igni, aut etiam gravissimos eis appendens 
lapidea, et in maris sic profundum transmittens. 
Deinde in unaquaque civitate et regione, que ejus 


B parebat imperio, in foro impium proponens edic- 


tum, hortabatur diligenter exsequi ea, que jussa 
fuerant. Licebat ergo videre, perinde 80 si agmen 
luporum in magnum gregem irruigset, veri pasto- 
ris oves huc et illuc dispergi. Quicunque enim 
illud impium publice propositum edictum prius 
legerant, alii quidem fuga sibi consulebant : alii 
autem prius inclusi penetralibus, deinde sub noc- 
tem effogiebant: alii vero repente in ipsa domo 
comprehensi ducebantur in carcerem : alii autem, 
cum nec primas quidem sustinuissent interroga- 
tiones (o, qui animam perdit, interitum), errori 
seipsos manocipabant, quod nunc est, si ut Demas, 
seculum diligentes, οἱ Christum sine periculis 
abjurantes: alii cum zelo pietatis animas confir- 
massent, ad judicem sua sponte accedebant, dicentes 
Be esse paratos sd omnia ferenda tormenta, et sio 
per vim vita excedere potius quam a fide in 
Christum excidere. 


III. Tune, tunc etiam in civitate Iconiensi pro- 
vincis Lycaonia hoc annuntiato edicto, que qui- 
dem erat patria Cbarilonis, quoniam mandatis 
Salvatoris hic vir magnus illuminatus, clarus erat 
apud omnes, arreptus statim ducilur ad tribunal 
impii presidis. Sed audiamus, cum quanta inter- 
rogatus Sanctus loquebatur fiducia. Quid ergo 
preses? Prius interrogavit, quod esset el nomen, 
et que religio. Postquam autem esse Christianum 
intellexit, et primas obtinere partes in civitate: 
Quare, inquit, o tu, sententie ac decreto repu- 
guans imperatoris, minime vis sacrificare diis im- 
mortalibus? Quoniam non sunt dii, o consularis, 
vestri dii, respondit generosus Christi martyr, sed 
mala demonia, sicut dicunt divina eloquia: Om- 
nes dii gentium demonia, Dominus autem colos 
fecit. Et alibi : Dii, qui ccelum et terram non fece- 
runt, pereant. Ipsi ergo vobis, qui non probatis 
Deum, ut ait Apostolus, habere in agnitione, per- 
suadent eos deos existimare duabus de causis, 
nempe ut ipsi quidem glorificentur hac appella- 
tione, (gaudent enim, ut qui sint pleni arrogantia, 
ge tanquam deos honorari), vos autem, quos dece- 
perunt, atirahant in sibi daratum ignem, qui non 


903 


exstinguitur. Presses dixit : Oporleret quidem indi- 
guari, et protinus tibi ultimum inferre supplicium, 
qui diis omnipotentibus ita insultaveris : sed quo- 
niam il sunt placidi, et ad iram non propensi, eos 
ego quoque in presentia imitans, suggero, ut fa- 
cias id, quod tibi conducit. Illud autem est, ut, 
longis relictis orationibus, diis offeras sacrificium. 
8ic enim tibi licebit laudem parare ex imperatore. 


IV. Sin ii quidem sunt hec surda et inania, 
respondit Christi servus, non reote facis, o con- 
gularis, leviter ferens eas, quibus aflicimus ipsos, 
contumelias. Sin autem non sunt dii, sicut revera 
non suni, temere minaris, et te incassum inique 
geris. Me enim non vincet ullum periculum, 
neque quidquam persuadebit ex omnibus, Deum 
quidem relinquere viventem, scelestos auiem et 
invidos venerari demones. Nam ipse quoque sum 
discipulus Thecle, que instar luminaris in hac 
civitate Iconiensium resplendet splendoribus mar- 
lyrii : et Pauli magni preconis veritatis, qui ipsam 
quoque instruxit, et adornavit ad certamina prop- 
ter Christum suscipienda. Et ideo ego quoque cum 
ipso hodie dico: Quis me separabit a charitate 
Dei? tribulatio, an angustia, an persecutio, an 
periculum, an gladius, an aliquid aliud ex omni- 
bus ? Dixit preses : Si non sunt dii, ut dicis, quos 
pii adorant imperatores, quomodo nos, qui in ip- 
sos credimus, illinc vile habemus occasionem ? 
Erratis, o preses, dicit magnus Chariton, deos 


MENSIS SEPTEMHER. N 
Α τήκασιν, εἷς τὸ ἡτοιμασμένον αὐτοῖς ἀσδεσον ἢ: 













σωσι πῦρ. Ὁ ἡγεμὼν ἔφη" ᾿Ασχέλλειν μὲν ἢ: 
τὴν ἐσχάτην εὐθὺς ἐπάγειν σοι τιμωρί:ν, ἐἰ- 
παντοδυνάμους οὕτως ἐἔμπεπαρῳνηχότι ber, 
ἐπεὶ μειλίχιοι οὗτοι xal λίαν ἀόργτιγτοι, t 
τῷ παρόντι xal αὐτὸς μιμησάμενος, τὸ los 
σοι ποιεῖν ὑποτίθημι, Τὸ δὲ ἐστι, τοὺς prz; 
σσντα λόγους, τοῖς θεοῖς θυσίαν προσεπγαν 
γὰρ ἐξέσται σοι χερδῆσχι xal τὸ τοῦ βητὶς 
λότιμον. 

Δ΄. Εἰ μέν θεοὶ ταυτὶ τὰ xmi τε xii, 
θεραπὼν ἀπεχρίνατο τοῦ Χριστοῦ, οὐχ εὖ τ 
ὑπατικὲ, μαχροθυτὶῶν ἐφ᾽ αἷς περ αὐτοῖς ἢ 
ὕδρεσιν" εἰ δὲ μὴ θεοὶ, ὥσπερ οὐδὲ d 
θεοὶ, μάτην ἀπειλεῖς ἄρα xai Oum; κα 
᾿Εμὲ γὰρ οὐχ αἱρήσει χίνδυνος 02020, οὐδ qa 
τῶν ἀπάντων Θεὸν μὲν ἐγχαταλιπεῖν ζῶν; ἐν 
δὲ προσέχειν ἐναγέσι καὶ φθονεροῖς, "Exi κα 
εἶμι xal αὐτὸς θέχλης, ἦτις our im 
τήνδε τὴν ᾿ἰχονιέων ταῖς τοῦ μαρτιοῦ» ἐπ 
μαρμαρυγαῖς, Παύλου τε τοῦ μεγάλου ci; js 
χήρνχος, ὃς xal αὐτὴν πρὸς τούς διὲ Vorbis 
ψεν ἀγῶνας. Καὶ διὰ τοῦτο χάγώ erp mí zx 
σήμερον Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς πᾶν καὶ 
Θεοῦ ; θλίψισ, ἢ στενοχωρία, ἤ διωγμὸς ἐπα. 
ἥ μάχαιρα, ἤ ἄλλο τι τῶν ἀπᾶντων, Ὁ ἐμ 
Καὶ εἰ μὴ ὄντως θεοὶ, ὡς φῇς, οὖς εὐπόθνε τὸ 
χυνοῦσιν οἱ βασιλεῖς, πῶς ἡμεῖς, απὸ τῶν 
χότες, τὰς τοῦ ζῇν ἐκεῖθεν ἔχομεν ἐγ: ἔς 
γᾶσθε, ἡγεμὼν (ὁ μέγας ἔφη Χαρίτων μὰ ἐξ 
λέγοντες τὰ ὑπὸχειρῶν ἀνθρώπων games 


esse dicentes ea, qui fabricate fuerunt manus C xai λόγου παντὸ, καὶ φρενῶν vau rd 


hominum, et que carent omni ratione, sensu et 
sapientia. De quibus dicil etiam divina nostra 
Scriptura: Os habent et non loquentur: oculos 
habent, et non videbunt: aures habent el non 
audient : neque enim est spiritus in ore ipso- 
rum. Similes eis fiant, qui faciunt ea, et omnes 
qui confidunt in eis. Annon vera dicit hec pro- 
ferens Soriptura ? Admove, si velis, ignem eorum 
lateribus, aut Jube securi frangi eorum tibias, et 
scies omnino, nisi ipse quoque sis similiter affec- 
tus, ea esse nullo sensu predita, et neque omnino 
posse moveri, aut loqui. 

V. His ad iram motus iniquus consularis, jubet 
sanctum veste nudari, etin quatuor partes exten- 
sum, nervis crudeliter verberari. Deinde cum hoc 
processisset ad effectum, dicit οἱ judex: Sacrifi- 
cabisne, o Chariton, diis immortalibus, an vis tuo 
corpori plures inferri plagas? Non, inquit martyr, 
eis sacrificabo. Si enim fleri posset, ut millies 
morerer pro meo Salvatore, libenter id suscipe- 
rem prompto et alacri animo, potius quam ejus 
negarem divinitatem, et exitialibus deemonibus of- 
ferrem sacrifleium. Tandiu ergo jussit eum rur- 
sus verberari boum nervis, ut qui eum torquebant, 
viecera propemodum tangerent. Cum ergo multas 
horas mutus mansisset Sanotus, lictoribus in in- 
fligendis plagis minime codentibus, eos cessare 


ἔρημα' περὶ ὧν xai dj θεία grim 
«Στόμα ἔχουσι, καὶ οὐ λαλήσουσιν ὑἀὐχἰεῖγτα., 
xai οὐχ ὄψονται’ ὦτα ἔχουσι, xii sa dime 
ται" οὐδὲ γὰρ ἐστι πνεῦμα ἐν τῷ rq ἐῶν. 
Ὅμοιοι αὐτοῖς γένοιντο οἱ ποιοῦντες τς τὸ π᾿ 
τες οἱ πεποιθότες ἐπ᾽ αὐτοῖς. » "If οὐκ duke zn 
οὕτω λέγουσα ἡ Γραφή ; Ἰ]ρόσθες qi τὸς ii 
τῶν, εἰ βού,ει, πλευραῖς, ἤ ἀξίνῃ tà ὅγεν πῷ 
γἦναι πρόσταξον σχέλη, καὶ εἴσῃ πάντως, ὁ μὲ 
αὐτὸς ἔχεις ὁμοίως, ὡς ἀναίσθη, τά εἶσι, rii ὑὰν 
νεῖσθαι ἢ φθέγγεσθαι τὸ παράπαν δυνάμεν" 


E. Τούτοις ὁ παράνομος ὃπατιχὸς εἷς un 
νηθεὶς, γυμνοῦσθαι τῆς ἐσθῆτος κχιλεύει τὸν δ΄ 


Ὁ χαὶ τϑτραχόθεν τεινόμενον, νεύροις dot: τς 


σθαι. Εἶτα, ἔργῳ τούτου προδάντος, ors τοῖς 
τὸν ὁ δικάζων" Θύεις, ὃ Χαρίτων, τοῖς dini 
θεοῖς, ἢ πλείονας ἐπενεχθῆναι βούλει τῷ σώμτ: 
πληγάς ; Οὐ, φησίν ὁ μάρτυς, οὐ θύσω τοῦτος 
εἰ γὰρ xai μυριάκις δυνατὸν ἦν ὑπὲρ τοῦ ἰ 
Σωτῆρος ἀποθανεῖν, εἱλόμην ἄν προθύμως, i 
αὐτοῦ θεότητα διαρνήσασθαι, Bal δαίμοσιν ol 
θυσίαν προσενεγχεῖν, ᾿Ἐπί τοσοῦτον οὖν αὐτὸν 
πτεσθαι πάλιν νοῖς βουνεύροις ἐκέλευσεν, ὡς υ5 
καὶ τῶν σπλάγχνων ἅψασθαι τοὺς αἰχίζοντας. “. 
νὸς τοίνυν ἐπὶ πολλὰς ὁ ἅγιος τὰς ὥρας μεμεπί 
xai τῶν δημίων ἀνενδότως ἐπαγόντων αὐτῷ 


VITA S. CHARITONIS. 


906 


ιασθαι τούτους ὁ μιαρὸς προσέταττεν Α jubet scelestus preses, non quod ei censeret par- 


δοῦς τινος αὐτὸν ἀξιῶν, (πόθεν) ; ἀλλ᾽ 
ον ἀποθανόντα τὰς μαχροτέρας ἐχφυ- 
Kal δὴ τοῦτον οἱ ὑπηρετοῦντες ἐπω - 
)δὲ γὰρ οἷές τε ἦν οἰχείοις βαδίζειν 
" δεσμωτηρίῳ ἐναποθέμενοι, δευτέρᾳ 
ἐξετάσει, χαὶ ἵνα συντόμως εἴπω 
νελεῖν). πάλιν χατὰ τὸ διχαστήριον 
| ἑλκῶν ἄγεται θεραπείαν, xai χολα- 
ν, εἶτα καὶ τιμῶν ὑποσχέσεσιν ὥστε 
ἰδώλοις, ὁ δεινότατος ἡγεμὼν ἐπείρα 
τονον ὑπεχλύειν. Ἐπεὶ δὲ μᾶλλον τοῦ 
ὃς ἰσχυρότερος xai βασάνων xal θω. 
ίνετο, xal τοὺς αὐτοῦ μυχτηρίζων 
νων fj πρότερον xai αὖθις χολάσεων 
| τὰ στέρνα ταῖς λαμπᾶσι χαταφλε- 
τῇ σιδηρόδετος παραδίδοται. 


) τὸ μέσον, xai ἀξίας ὧν κατὰ Χρι- 
«ἄχος ἐτόλμησε βασιλεὺς δίκας εἰσπρα- 
ϑρώπινον ὁ καχὸς χαχῶς ὑπέξεισι βίον. 
θεν ; 'O τὰ σκῆπτρα τῆς Αὐρηλιανοῦ 

διαδεξάμενος βασιλείας, τῷ τοῦ προ- 
ςς ὑποδείγματι σωφρονίζεται, καὶ δεί- 
τὰ αὐτὰ χατὰ Χριστιανῶν δρῶν, xal 
ὑπόδιχος γένηται τιμωρίαις, τὸν χατὰ 
νῶν παύσασθαι διωγμὸν χατὰ πᾶσαν 
eyiav. "Iva δὲ μὴ τέλει μαρτυρίου τοῦ 
τελειωθέντος ἀνδρὸς ζημιωθῶσι πολλοὶ 
|! ζημίαν, διαμαρτόντες ἧς ἀπολαύειν 


cendum, (quomodo enim?) sed ne oitius per mor- 
tem longiora effugeretsupplioia. Atque eum quidem 
cum, qui ministrabant, sustulissent humeris 
(neque enim fleri poterat, αἱ suis ingrederetur 
pedibus), et in carcere  deposuissent, eum 
secunde reservant examinationi : et ut paucis 
dicam (oporlet enim rem in pauca conferre), 
rursus deducitur ad deos colendos more gentium. 
Et prius blanditiis, deinde etiam honorum promis- 
8is, ul sacrificaret simulacris, conabatur callidis- 
simus preses ejus constantiam dissolvere. Post- 
quam autem et tormentis et blanditiis Christi mar- 
tyr visus est superior, et ea que is dicebat, sub- 
sannare, cum majoribus quam prius affectus fuis- 
set suppliciis, et fuissent ejus pectora lampadibus 
ustulaia, ferro vinctus ilerum traditur in custo- 
diam. 


VI. Non multum intercessit temporis et meritas 
luens ponas eorum, qu& ausus fuerat in Christia- 
nos, imperator malus e vita excessit humana. (1) 
Quid deiade consequitur? Qui impii Aureliani 
sceptra suscipit, ejus qui prius imperaverat, 
exemplo castigatur : et timens ne forte eadem fa- 
ciens adversus Christianos, fleret etiam obnoxius 
eisdem suppliciis, jussit persecutionem adversus 
Christianos cessare per omnes provincias. Ne au- 
tem fine martyrii divino hoo viro cousumimato, 
multi maximum damnum acceperent privati utili- 
tate, quam erant consecuturi, vita ab eo formati, 


λείας, καὶ βίῳ τυπούμενοι παρ᾽ αὐτοῦ, (ἃ el verbis incitati ad virtutem, ἃ Providentia, que 


« ἀρετὶν προτρεπόμενοι, οἰχονομεῖταί 
αλῶς πάντα διοιχούσης. Προνοίας χοι- 
. Καὶ τῶν μὲν δεσμῶν καὶ τῆς φρουρᾶς 
rat, βασιλιχοῦ τοῦτο συγχωρήσαντος 
ὥσπερ δὲ ἤδη νεχρωθεὶς τῷ βίῳ, χαὶ 
ὧν ἐθέλων, εἰ χαὶ τοῦ θανεῖν ἀφείθη 
τὰ ἐχείνου στίγματα ἐν τῷ σιύματι 
ριφέρων, τὴν πρὸς τὴν ἁγίαν πόλιν ὁ- 
t, Καὶ τῆς μὲν στερῆῇς εὐθέως ἐπιλαμ- 
ρασμοῖς δὲ χατάσχοπον περιδάλλεται" 
πλησίον αὐτῆς γενόμενος, ἑτέροις πε- 
«ταις, τῶν προλαδόντων εἷς χαχίαν ἐν- 
Ae οὐδέν. “Ανδρες γὰρ πονηροὶ xal 
παιδιᾶς μέρος τὸ σφαγιάζειν ἀνθρώ- 
γι, xai αὐταῖς ὁδοῖς τοὺς παριόντας λω- 
ἐπεὶ τὸν ἅγιον μόνον ἰόντα κατὰ τὴν 
to, εἶ τι μὲν ἐφοδίων χάριν ἐπήγετο, τὸ 
οντο ἄμφω δὲ τὼ χεῖρε εἰς τοὐπίσω 
καὶ χλοιῷ σιδηρῷ τὸν ixslvou περι- 
ἄχηλον, ὥσπερ τι θήραμα θῆρες ἄγριοι 
ν ἀπήγαγον ἄντρον. Πάλαι μὲν οὖν τῶ» 
τηγορεῖτο πληθὺς, ὡς λῃστῶν σπήλαιον 
ἐχεῖνον πεποιηχυΐῖα ναόν’ τὸ δὲ νῦν 


78 Aurelianus imp. in Thracia a suis 
j| ei euccedit Tacitus vri Kal. Octob., 
ipiscus. Vide Baron. hoc anno. 


ATROL. Gn, CXV. 


omnia recte dispensat, providetur aliquid utilius. 
Et & vinculis quidem et custodia martyr relazatur 
(2), imperatoris hoc jussu concedente * tanquam 
autem jam morte affectus esset, et Christo tantum 
volens vivere, etiamsi ἃ morte subeunda pro 
Christo sit relaxatue, illiusque stigmata in suo cor- 
pore circumferens, incipit iter ingredi ad sanctam 
civitatem. Et arctam quidem viam protinus aggre- 
ditur : in tentationes autem, qu& scopum impe- 
diebant, incidit. Cum enim non procul ab ea abes- 
set, in alios incidit persecutores, qui prioribus 
nihil omnino cedebant improbitate. Viri enim mali 
et sevi, et qui vel itinere spoliabant eos, qui acce- 
debant, vel pro ludo ducebant homines interficere, 
cum vidissent sanctum solum per viam euntem, si 
quid quidem afferebat viatici, id cito abstulerunt : 
pone autem vinctum ambabus manibus, et ferreo 
collari collo ejus injecto, veluti quamdam predam 
fere immanes in suam speluncam abduzerunt. 
Atque olim quidem fuit accusatus populus Jude- 
orum, quod sacrum illud templum fecisset spe- 
luncam latronum : in presentia autem res contra 
86 habet. Nam hanc latronum speluncam, videbis 


2) S. Chariton dimittitur e custodia, ex Taciti 
edicto teste Baronio anno 279. 


to 
ῷ 


901 


MENSIS SEPTEMBER, 


ab eo fuisse factam Dei ecclesiam ; quemadmo- A ἔμπαλιν πεπραγμένον ἔστίς τὸ γὰρ d y 


dum autem, deinceps ostendemus. 


VII. Illi autem scelerati, cum sanctum reliquis- 
sent vinctum in dicla spelunca, huc et illuc, ut 
eis mos erat, vias obibant publicas, si forte viato- 
ribus solitum afferre possent exitium. Ille autem 
primum quidem fudit preces, et Deo egit gratias, 
molestias lubenter suscipiens propter eam, que 
illinc speratur, remunerationem : deinde etiam 
malignum demonem, qui hec adversus eum erat 
machinatus, sic fortissime alloquitur : Tanquam 
qui mortis periculum formidarem, hisne me tra- 
didisti parricidis, o sceleste : an prohibiturus, ne 
ad effectum meum veniat propositum ? Si primum 


quidem, ut qui Dei gratiam bonam habeam custo- B 


dem, mortem omnino despicio : sin autem, ut 
me prohibeas a meo ex Christo vivendi desiderio, 
nihil ominino etficies, 8i ipse velit : vult vero om- 
nino, quoniam gaudet vile et anime videns purga- 
tionem, utque habeat occasionem, cum sit bonus, 
bona prebendi iis, qui sunt studiosi virtutis. Sed 
cum hec quidem sic ab eo dicerentur, vipera in 
vas quoddam proserpens, quod erat vino plenum, 
impleta est usque ad satietatem : deinde non secus, 
atque mali homines, pro beneficio malum reddens, 
et polum veneno remunerans, recessit. Latrones 
autem cum domum rediissent, ut qui siti leborarent- 
merum quidem statim hauriuntl, et simul moriun- 
tur : et sic mali ἃ malo puniuntur, et pro multis 


injuria affectis divina justitia de iis meritas sumit C 


ponas. Dehinc exsecrandorum illorum latronum 
habitaculum, sicut sum pollicitus dicere, fit san- 
clum Dei templum, quod nunc vocatur Antiqua ec- 
clesia, οἱ &ita est prope sanctissimam Lauram, 
qua Pbarus dicitur, condita ab hoc magno Chari- 
tone : vide autem hec quoque quam pulchram et 
admirabilem invenerunt dispensationem. Quid 
enim fit, et quo resejus procedunt 1 


VIII. Captus improborum manibus, ut jam ante 
ostendimus, a via, que tendebat Hierosolyma utili- 
ter arcetur : instar captivi ducitur in speluncam, 
adversus parricidas struit aciem, non ensem, non 
clypeum, non telum, non aliqua alia arma 
inferens, quibus se posset ulcisci : 
precibus, aicut olim adversus Amalecitas Moses, 
etiamsi non extensis manibus (erat enim vinctus), 
sed que easdem haberent vires, et ex equo audiri 
possent, veluti quibusdam telis sceleratos ferit ve- 
neno vipere. Deinde quid? Sua sponte solvitur ab 
iis, quibus tenebatur, vinculis : fil autem succes- 
sor pecunie, que male collecta fuerat. Ea vero 
recle distribuitur, fitque ipse divini precepti ad- 
minister, ut qui partem quidem pauperibus, et iis, 
qui in solitudine agebant, Patribus distribuerit., 
Erant autem tunc rari et non valde magno nu- 
mero : qui ipsi quoque tempore persecutionis, 


τουτὶ σπήλαιον ἐχκλησίαν Θεοῦ παρ᾽ αὐτοῦ τινὰ 
ὄψει’ ὅπως δὲ xal τίνα τὸν τοόπον, τᾶ ἱξῆς τὴ 
δηλώσει σαφῶς. 

Ζ΄. ᾿Ἐχεῖνοι μὲν οὖν, ὥσπερ ἔφημεν, οἱ ἃς: 
δέσμιον ἐν τῷ δηλωθέντι ἔδν σπηλαίῳ xrx4 
τὸν ἅγιον, καὶ ὧδε περὶ τὰς λεωφόρους, ὡς ἃς 
τοῖς, περιήεσαν. εἴ που xai ἄλλοις τῶν ὁδο: 
σύνηθες αὐτοὶ καχὸν ἔσονται, Ὁ δὲ πρᾶτι 
χὰς ἀπεδίδου zal ὡμολόγει Θεῷ χέρες; 
ὑπομένων τὰ λυπηρὰ, διὰ τὴν ἐχεῖθεν ἕλῃ 
ἀντίδοσιν" ἔπειτα xal τῷ τοιαῦτα τεχνάσεο, 
αὐτοῦ πονηρῷ δαίμονι οὐτωσί πὼς ἀνδριχικῃ 
Abvezo: "Qc δειλῶντά με τὴν τοῦ (kn 
τοῖς ἀνδροφόνοις τούτοις φέρων χορ; 
μιαρὲ, Tj ὡς τὴν ἐμὴν κωλύσων εἷς ἔργον a 
πρόθεσιν ; E? μὲν οὖν τὸ πρῶτον αὐτέά na 
πράγματα ὡς ἐγὼ τὴν τοῦ Θεοῦ [yis d 
ἔχων φρουρὸν, παντὸς θωνάτου καταρρονῶ εἰ 
χωλῦσαί με τῆς ἐπιθυμίας τοῦ (Eon χπὶ 
ἀνύσεις τὸ παράπαν οὐδὲν αὐτοῦ Boise 
λεται δὲ πάντως" ἑπεὶ καὶ χαίρει, fio αὶ 
ὁρῶν κάθαρσιν, ἵν᾽ ἔχοι πρόφασιν, inii ii 
παρέχειν τοῖς φιλαρέτοις, ᾿Αλλὰ τοῦ dir 
αὐτοῦ λεγομένων, ἔχις, τῶν σχευῶν t» ταῖς 
σασα, ὅπερ οἴνου μεστὸν ἦν͵ xal εἰς E ime 
θεῖσα' εἶτα χατὰ τοὺς πονηροὺς zw aum 
χαχῷ τὴν εὐεργεσίαν ἀμειδομένη, xi 0 ieia 
τῆς πόσεως, ἀπηλλάττετο. Ol λητ ἃ ἐκ m 
λαύόντες, ἄτε δίψει χατειλη μμένοι, στὰς ule 
τοῦ ἀχράτου, θνήσχουσι δὲ ὁμοῦ καὶ ὑκὲ 
χαχοὶ τῷ χαχῷ τιμωροῦνται, xai rui dag 
νων ἐχόίχησιν dj θεία δίκη ποιεῖ, Ἰαΐ ὁ ἴα 
μιαρῶν ἐχείνων λῃστῶν χαταγώγο, i iw 
λάμην εἰπεῖν, ναὸς Θεοῦ ἅγιος πὶ τλιθιμὰ 
vOv 'ExxAzcia χατονομάζεται, xii τὸς 3 en 
στάτῃ Λαύρψ, τῇ λεγομένῃ iw, Vm, 
ὑπὸ τοῦ μεγάλου τούτου Xapitew τ) tem 
ἔσχεν, "Opa δὲ xal ταῦτα, πῶς κχκελὶν xx» 
μαστὴν τὴν οἰχονομίαν, Τί γὰρ γίνετε: mai 
xat' αὐτὸν πρόεισιν ; 

Il'. ᾿Ηλὼ ταῖς ἀνόμοις τῶν κχκαχούργων jun ἃ 
ἤδη, φθάσεντες ἐδηλώσαμεν, τῆς ἐπὶ τὸ leat 
φερούσης λυσιτελῶς εἴργεται αἰχμελώτ» ia 
ἐπὶ τὸ σπήλαιον ἄγεται, παρατάσσεται τοῖς oc 
νοις᾽ οὐχ αἴχμϊν, οὐκ ἀσπίδα, οὐ βέλος, οἷ) 5 

















sed sanctis ἢ τι τῶν ἀμυντηρίων ἐπαγόμενος ὅπλων uj 


ἁγίαις, καθάπερ χατὰ τῶν ᾿Αμαληχιτῶν ἣν: 
εἰ xai μὴ ἐχτάσει χειρῶν οὗτος (ἐδέδετο γἱ:.᾿ 
δυνάμοις δὲ καὶ τὸ εὐήχοον ἐπίσης ἐχούσαις 5 
τοὺς παλαμναίους οἷόν τισι βέλεσι τῷ τῆς qi 
tp. Εἶτα τί ; Τῶν οἷς μὲν ἐχρατεῖτο δεσμῶν, : 
μάτως λύεται" διάδοχος δὲ τῶν χαχῶς ctt 
νων γρημᾶτων γίνεται. Οἰχονομεῖ ταῦτα xxl 
ὑπουργὸς θείας ἐντολῆς δείχνυται, ἔνια μὲν τοὶ 
xai τοῖς ἐπ᾿ ἐρημίας ἁγίοις διανείμας, [πᾷ 
Σπάνιοι Ób οὗτοι xal ἀριθμῷ βραχεῖς, καὶ 6/3 
χατὰ τὰς τοῦ διωγμοῦ ἡμέρας τὴν ἔρημον τῆς ἃ 
χαμένης φειδοῖ τῶν διωκόντων ἑλόμενο:, €! 


VITA S. CHARITONIS. 


910 


τοῖς τοῦ χαλαμῶνος διέτριδον σπηλαί- À patrie preferebant solitudinem, et sparsim versa- 


οὐ τῆς Νεχρᾶς θαλάσσης διαχειμένου, 
λοιποῖς τῶν χρημάτων τὴν ἤδη μνη- 
ἱερὰν Λαύραν olxoóons:* πρὸς δὲ xal 
ἢν αὐτῆς ἐχχλησίαν, ἦν ὁ θεῖος ἔγχαι- 
pic, τῆς ἐν ᾿Ιεροσολύμοις τότε Θεοῦ 
διιθόύνων τοὺς οἴαχας, ὃς καὶ τοῦ ἐν 
λθόντος εὐσεδοῦς ἐτύγχανε χαταλόγου. 


ipós τοιγαροῦν τῷ σπηλαίῳ ἡσυχάζειν 
ταχάριος, δῆλός τε πᾶσι διὰ τῶν θχυμά- 
ὃς, πλῆθος ἀριθμοῦ «κρεῖττον, ᾿Ελλή- 
Ιουδαίων, τὸ σωτήριον δέξασθαι βάπτι- 
αἱ οὐ μέχρι τούτον στῆναι, ἀλλὰ xal 
βίον ἑλέσθαι παρασχευάζει, Οὐ θαύμασι 
λλὰ xal τῷ βίῳ πολλοὺς ἐφείλχετο. 
ἦν ἐχεῖνον ὁρᾷν τοσαύτῃ πρὸς τὴν χατὰ 
ἂν χρώμενον τῇ σπουδῇ, χαὶ τρυφὴν 
ov τὴν ἐγχράτειαν " πλοῦτον δὲ, τὸ μὴη- 
αι" χαμευνίαν δὲ χαὶ τὸ πάννυχον ἐν 
ate οὕτω στέρξαντα, ὡς μηδὲν πλέον 
αι τοὺς φιλοζώους oi παρ᾽ ὅλην νύχτα 
καλαῖς, ἐπὶ χλινῶν καθεύδουσι τῶν 
τῷ τρυχίνῳ s. ἐνδύματι τῷ τοὺς ἱεροὺς 
τι μώλωπας ἡδόμενον μᾶλλαν, fj οἱ 
ἐσθῆτας ἐνδεδυμένοι. 3j γὰρ τῆς aiw- 
τητος ἐλπὶς, ἅπαντα πόνον ῥᾷον φέρειν 
θεν, Ἐλεήμων ἦν, συμπαθὴς, φιλόξε- 
ἤσυχος, εὐπρόσιτος πᾶσι, διδασχαλιχὸς, 
πολλῷ πλέον οἴνου τὰς τῶν ἀχροατῶν 
καρδίας. Ὅθεν ποταμοῦ δίκην, τοῦ 
ὡς σὐτὸν ῥέοντος, xxi πόλιν ὥσπερ 
Ἢ τὴν ἔρημον ἐπιδεξαμένων, ἑωρακὼς 
ἄάριος ἐχ τοῦ ἐντεῦθεν γινομένου θορύ- 
ve ἀπαγόμενο, ἡσυχίας, ἄλλως τε δὲ 
ἀνθρώπων δόξαν φεύγειν ἐσπουδαχὼς 
v χαλεπὴ αὕτη συγχέαι κόσμον ψυχῆς 
ἂν περὶ πάντων τοῖς φοιτηταῖς, ὅσα 
ει προσήχεϊ μοναχιχῇ, xatpóv τε τρο- 
€, ὅσπερ ἐστὶ ληγούσης ἡμέρας " xal 
κόρον ἐσθίειν, ἀλλὰ ζητούσης ἔτι γα- 
)a:, εἶναι δὲ τὴν τροφὴν, ἄρτον μόνον, 
ας ἡἠδύσματος χώραν ἀποπληροῦντας " 
ὕδωρ, καὶ αὐτὸ μέτρῳ xal. φειδοῖ λαμ- 
τα καὶ περὲ ψαλμῳδίας, καὶ προσευ- 
᾿ενος ἡμερινῆς ἅμα xal τῆς dv νυχτὶ 
μισεῖν τε ἀργίαν ὡς πολλῶν αἰτίαν κα- 
jb ταῖς χερσὶ διδόναι, τοῖς ἱεροῖς ψαλ- 
vov, εἰ δέ τις λογισμὸς φαῦλος οἷόν τι 
X τοῦ χοινοῦ πάντων ἐχθροῦ ἐν τῇ τῆς 
αρῇ τῇ, νηστείᾳ τοῦτο xal προσευχῆς 
[ost ταύτης ἐχτέμνειν' ἵνα μὴ χώραν 
Ἰκρὸν τῆς dibumagelac γεωργῆσαι χαρ- 
Ὁ ἄν μᾶλλον ἁρμόσει τὸ τοῦ Χριστοῦ. 
γένος οὐδὲν ἕτερον ἣ νηστεία ἐξώσει xai 
Ῥὸς τούτοις ἐδίδασχε, μὴ δεῖν τὰς προ- 
i ποιεῖσθαι, ἡσυχίᾳ δέ χαίρειν ὡς τὰ 
| τῶν ἀρετῶν οὔσῃ, xal ὀφθαλμῶν ψυ- 

ἐπιτηδείως χαθαίρειν ἐχούσῃ. Οὐδὲ 


bantur in speluncis srundineti, quod situm est 
prope mare mortuum. Reliquis autem pecuniis 
edificat sacram Lauram, cujus prius meminimus. 
Preterea autem sanctissimam quoque ejus eccle- 
siam, quam divinus dedical Macarius, clavum te- 
nens Dei Ecclesie, que tuno erat Hierosolymis, 
qui etiam fuit unus ex pio catalago, qui conve- 
nit Nicee. 

IX. Ccm in hac ergo spelunca silentium et quie- 
tem agere statuisset Chariton, et omnibus per mi- 
racula evasisset manifestus, efficit, ut innumerabi- 
lis multitudo gentilium et Judeorum sanctum ba- 
ptismum accipiat, et non illic consistal, sed etiam 
vitam eligat monasticam, Non solum autem miraculis 
ged etiam vita mullos attrahebat. Erat onim miran- 
dum videre, illum tantum, ponere studium ad vitam 
ex Christo agendam, et delicias quidem existimare 
continentiam : divitias autem, nihil possidere : 
humi vero eubationem et in Psalmodiis pernocta- 
tionem adeo diligere, ut nihilo melius agi existima- 
ret cum iis, qui vite sunt cupidi, si tota nocte dor- 
miant in mollibus stragulis super lectos eburneos : 
cilicioque sacros ejus premente vilices, magis de- 
lectari, quam ii, qui sunt mollibus induti vestibus. 
Spes enim esterna beatitudinis ei facile persuade- 
bat omnem ferre laborem. Erat clemens, miseri- 
cors, hospitalis, mansuetcs, quietus, ad quem om- 
nibus facilis patebat aditus, habens sermonem, 
qui magisletificabatcordaauditorum,quam vinum. 
Quamobrem instar fluvii universo ud eum con- 
fluente populo, et turbe multitudine quodammodo 
civitatem efficiente solitudinem, cum vidisset bea- 
tus se ex eo qui hinc oriebatur, tumultu, a sibi 
greta abduci solitudine, et maxime cum studeret 
fugere gloriam bominum (sciebat enim eam ma- 
gnam vim babere ad confundendum anime orna- 
tum), de omnibus quidem, suis mandat discipulis, 
ea quà statui monastico conveniunt, tempus cibi 
sumendi statuens, quod quidem esi die desinente : 
et non vesci ad satietalem, sed ventre adhuc po- 
stulante cessare : esse autem alimentum panem 80- 
lum et salem, qui impleat locum condimenti : po- 
tum autem aquam, quaipsa quoque modice el parce 
sumatur. Deinde cum de psalmodia mandasset et 
oratione, tam diurna, quam que noctu fleret, jubet 
eos odio habere otium, ut causam multorum 1na- 
lorum : opus autem tradere manibus, quod sacris 
Psalmis irrigewur. 8i qua vero mala cogitatio, ve- 
luti quedam zizania, a communi hoste omnium 
gata fuerit in terra cordis, jejunio et assiduc ora- 
tionis ense eam exscindere, ne locum occupet ad 
producendum acerbum fíructum voluptatis. Sic 
enim impletum iri illud Christi : Hoc genus daemo- 
niorum nibil aliud expellet, quam jejunium et ora- 
tio. Preter ea autem docebat non oportere assidue 
procedere : silentio vero et quiete gaudere ut plu- 
rimum, que est mater virtutum, et apte expurgare 
lemam oculorum anime. Neque vero pretermisit 


VITA S. CHARITONIS. 


914 ' 


ῥομένων͵ οἵ τῇ τοῦ κόσμου μὲν, ὡς dv A multifratrescongregarentur, qui mundi quidem, ut 


ἱπετάττοντο ἀχοσμίᾳ. Θεῷ δὲ xal τοῖς 
ζῶσιν εὐλαδῶς συνετάττοντο (ἤχουσαν 
ou τούτου καὶ ἱεροῦ ῥήματος" ᾿Αγαθὸν 
ἅν ἄρη ζυγὸν ix νεότητος αὐτοῦ), καθ- 
ὄόνας, εἰς ἔργον αὐτοῖς τὸ κατὰ νοῦν 
ἱ ταῦτε xal ἑτέραν ἐχεῖσε χατασχευά- 
ὃ θαυμαστὸς οὗτος Χαρίτων, ἥνπερ 
Σύρᾳ γλώττῃ Σουχὰν ὀνομάζουσιν. 
Txtv ἡμῖν γατὰ βραχὺ βαδίζων ὁ λόγος 
γταΐον μὲν τῇ τάξει, πρῶτον δὲ τῇ δυ-- 
τῷ μεγαλείῳ τοῦ θαύματος. "rel γᾶρ 
ἄλλου ἐφρόντιζεν ἡσυχίας, μὴ ἀγνοῶν 
γετὴν αὕτη δύναται συντελεῖν σπήλαιόν 
jv ἐπί τινος ὄρους, χρημνώδους xal 
μενον, οὐ πόῤῥω δὲ τῆς ἱερᾶς ταύτης 
πτηχὸς, 6 τὸ Ἐρεμαστὸν εἷς δεῦρο χα- 
μὸν γὰρ οὐχ ἄλλως εἰ μὴ χλίμακι τῷ 
γίνεται), τοῦτο ὁ γενναῖος οἴχεῖ. Χρόνου 
ς συχνοῦ, χαὶ τοῦτο μὲν γήρᾳ, τοῦτο δὲ 
epotc τῆς ἀσκήσεως πόνοις ἐνδεδωχότος 
ὦματος" xxl οὐχ οἵου τε ὄντος kautip 
xai ὕδωρ μεταχομίζειν, αὐτὸς μὴ βου- 
ιν ἑτέρῳ ἐπιτρέψαι τὴν λειτουργίαν" ἀλλὰ 
(sic), δοχεῖν διαφεύγων, τί ποιεῖ ; Θεοῦ 
ἃ ἀδύνατα δυνατὰ ποιεῖν δυναμένου, xai 
' οὐχὶ ῥάδδῳ, ἀλλ᾽ εὐχῇ παταχθεῖσα, 
w οὐχ ἀπειθεῖ λαῷ xal ἀνύμῳ, ἀλλὰ 
λίαν, καὶ Θεοῦ νόμοις εἴχοντι. Ἐκ μιᾶς 
tpou πλευρᾶς ὕδωρ εὐθὺς ἔδλυσε ψυ- 
καὶ διειδέστατον, ὅ καὶ εἰς δεῦρο μένει, 
λῶς ἰώμενον, ἀλλὰ καὶ μαρτύριον ἀχρι- 
v, ἧς εἶχε Χαρίτων πρὸς θεὸν οἰχειώ- 


; Τὴν τῆς ἐχδημίας τοῦ σώματος ἡμέ- 
δὲ πρὸς θεὸν ἐχδημίαν (οὕτω γὰρ εἰ- 
ipov), ἐκ θείας ἀποχαλύψεως ἐπὶ θύραις 
κὡς, ἄπαντας μὲν ὡς αὐτὸν χαλεῖ τοὺς 
ὧν τριῶν σεμνείων ποιμένας ἅμα xal 
| ἅπασιν ὁμοῦ τοὺτοις εἷς τὴν ἱερὰν 
Λαύραν Φαρὰν, ἵνα δὴ τὸ πρῶτον 
γώνων ἱδρῶτας ἔσταξεν. Ὥσπερ δέ τινα 
c ἀφιεὶς τὰς ἱερὰς αὐτοῦ ἐντολὰς οὐ 
( πλοῦτον ἐπίχηρον προξενούσας, ἀλλ᾽ 
)α καλῶν τοῖς τῶν ὁμοίων ἐρῶσιν οὐ- 


ita. dixerim, immunditie renuatiabant (sudiverant 
enim divinum hoc et sacrum verbum : Bonum bo- 
mini, quando tulerit jugum 8 juventute sua, et se- 
derit seorsum), processit ad opus, quod erat ex eo- 
rum sententia. Propterea aliam quoque illic edificat 
Laurain admirabilis hie Chariton : quam nounulli 
quidem lingua Syra Sucam nominant, alii autem 
voce Greca veterem Lauram appellant. 

XII. Sed nobis paulatim procedens venit oratio 
ab id, quod est ultimum quidem ordine, primum 
autem virtute el miraculi magnitudine. Nam cum 
curam gereret quietis et silentii ut nullius alterius 
rei magis, non ignorans quantum posset copferro 
ad virtutem, cum rescivisset esse quamdam spelun- 
cam in precipiti quidem et preruplo monte sitam, 
sed non longe distantem ab hao sacra Laura, que 
usque in hodiernum diem appellatur Cremastos, 
id est, pensilis (non enim potest quis ed ipsam ac- 
cedere, nisi scalis), eam habitat vir ille egregius. 
Cumautem multum temporis preeteriisset, et partim 
quidem senio, partim autem longis laboribus exer- 
citationis, ei remissum esset corpus : et neque sibi 
posset ministrare et aquam afferre, ipse nolens alii 
rursus hoc mandare ministerium, quid facit? Deum 
rogat, qui, qua fleri non possunt, facere polest ut 
fiant: et petra rursus, non virga percussa, sed 
precatione, aquam emittit, non in obedienti contu- 
macique populo et iniquo, sed valde obedienti, et 
cedenti Dei legibus. Ex uno enim antri latere pro- 
tinus scaturiit aqua frigidissima οἱ limpidiesima, 
que manet usque in hodiernum diem, non solam 
sitim sedans, sed qua est etiam perfectum testimo- 
nium necessitudinis, quam cum Deo habebat Cha- 
riton. 

XIII. Quid amplius? Cum suum a corpore exces- 
sum, vel potius ad Deum accessum (sic enim magis 
convenit dicere) ex divina revelatione in foribus 
adesse cognovisset, omnes quidem dictorum trium 
monasteriorum pastores simul et greges ad se accer- 
sit, οἱ simul cum his omnibus venit ad sacram 
Lauram Pharum dictam, ubi primum distillavit su- 
dores certaminum exercitationis. Tanquam aulem 
quamdam hereditatem sacrosancta eis relinquens 
precepta, que non pecunias et momenianeas opes 
conolliabant, sed ea, que ipse amabat, bona iis, 


εσθαι δυνατὸν, λόγων οὕτως ἐχόντῶν [) qui similia diligunt, nunquam interitura, sio loqui 


ἄρχεται. Ἐγὼ μὲν, τέχνα, ἤδη πρὸς 
“αἱ χαὶ ὁ χαιρὸς τῆς ἐμῆς ἐφέστηκεν 
Χρὴ οὖν ὑμᾶς ἐπιμέλειαν τῶν οἰχείων 
V, ἕως ἐστὶ καιρὸς, εἰδότας ὅτι μετα- 
θάνατον ἰσχὺς οὐδεμία " ἀλλ᾽ ἐχεῖ μὲν 
ων ὁ χαιρὸς, ἐνταῦθα δὲ τῶν πόνων 
ὦνων, xal ὅτι τῶν παρόντων χᾷν τερ- 
d ὀῳθαλμὸν εὐφραῖνον ἣ φάρυγγα, ἀλλὰ 
χαὶ εἰς τὸ μὴ Dv περτίσταται, χἂν τι 
ἐπίπονον, xal τοῦτο ταχύ λυομένην ἔχει 
pov τὴν ὀδύνην * τῶν μελλόντων δὲ, 
αἷνον αἰώνιον" καὶ τὸ ἄλγῦνον ἀεί ποτε 


incipit: Ego quidem, o filii, jam ad Deum con- 
tendo, et venit tempus mes resolutionis. Oportet 
ergo vos vestrarum animarum curam gerere, dum 
est tempus, scientes post mortem nullas esse vires 
ponitentis, sed illic quidem esse tempus remune- 
rationum, hic autem laborum et certaminum : et 
presentium quidem, seu sit aliquid jucundum, et 
quod delectat oculos aut guttur, id cilo fluere et 
redigi ad nihilum : seu molestum et laboriosum, id 
quoque habere, qui resolvitur et esl ad tempus, 
dolorem : futurorum autem ei quod deleciat, esse 
seternum : et quod molestia afficit, semper perma- 


915 


nere. Atque primum quidem sit vobis recta et firma Α διαμένον. 


fides, nullo labascens periculo : deinde vita quoque 
sit pura, aut expurgetur. Et ante omnia vobis sit 
curs corporis sanctificatio, ut in templa impolluta 
ad vos accedat et inhabitet, qui est purus, et san- 
ctificatione sua et bono odore animam impleat. Res 
enim mala est ira, et si quid aliud ledere potest 
fratrum amorem. À vobis autem omnino retineatur 
ac foveatur pax et mansuetudo. Quod si inter vos 
aliquando contigerit offensio, ne sol occidat vobis, 
& luce adeo remotis ex odio.Sed revocandum est, 
quam diligentissime fleri poterit, bonum charitatis, 
ulpote quod sine eo non liceat videre Solem, qui 
percipitur intelligentia. Si.mala autem cogitatio in 
vestris sata sit animis, cure vobis sit eam cito ex- 
pellere. Sic enim facilius eam ejicietis. Quo enim 
magis ea sinitur permanere, eo plus exbibebit ne- 
gotii, et erit expugnatu difficilior ei, qui adversus 
illam voluerit decertare. Sint autem vobis arma ad 
bellum, jejunium, oratio, lacryme, memoria mor- 
tis et gehenne, et quod est omnium validissimum 
et inimicis maxime terribile, beata humilitas : cau- 
tioque, ne unquam vos prave occupent cogitatio- 
nes: ac observatio sensuum, et pre ceteris, ocu- 
lorum et aurium. Hine enim est illis adversus nos 
ingressus, et mors, αυῷ ud nos ingreditur per fe- 
nesirasg. 


XIV. Possessionem omnium pretiosissimam novi 
Dil possidere, et hse sunt vere diviti ei, qui est 


vere geuerosus οἱ plane liber, nulla eorum, que (C ἐλευθέρῳ, τὸ μηδεμιᾳ δεδέσθαι τῶν πον m 


adsunt, vinctum esse cupiditate. Dirnetitur autem 
divinus Apostolus usum corpori necessarium : Ha- 
bentes, dicens, alimenta et. quibus tegamur, his 
contenti simus. Res est gravis, elate de se sentire: 
neque est aliud, quod magis posset evertere. Id 
autem solet ut plurimum consequi opes recte fa- 
ctorum : el tunc timendum est earum naufragium. 
Sed stat dexteram porrigens nobis rursus divinus 
Apostolus, et verbo iis, qui habent aures, magnam 
prebens securitstem. Qui enim videtur stare, in- 
quit, videat ne cadat. Fratrem judicare, cavendum 
est pro viribus. Hic est enim fetus anime, more 
Pharisaico alios despicientis, et ejus, qui per alio- 
rum condemnationem se vult justificare. Sed tu, eo 
dimisso, si judicandi tenearis desiderio, cum te 
proxime habeas, ne cesses te quotidie judicare el 
examinare, et quam optime corrigere. Ad petulan- 
tiam ac contumeliam propensa res est venter, qui 
curatur, qui curantem misere remuneratur. Labo- 
ribus autem flectitur, et jejunio domatur, et, ut 
audax equus, ab immodestis arcetur saltationibus, 
Nou est ἃ vobis oblivioni mandanda bospitalitas. 
Hospitio aulem excipientes, pedes quoque humi- 
liter lavate: hoc est enim Christi preceptum : et 
quod ipse primus fecit, nos jussit facere similiter. 
Per id enim non solum geritur cura proximi, sed 
potest etiam curari gravis anime morbus, nempe 


MENSIS SEPTEMBER. 




















Πρῶτα μὲν οὖν ὑμῖν τὰ τῆς τὶ 
ὁγιῶς ἐχέτωσαν καὶ βεδαίως, κινδύνῳ id 
λευόμενα. Ἔπειτα δὲ καὶ $ βίος καϑαρῆς ἔτη 
χαθαιρέσθω. Καὶ πρὸ γε παντῶν ὃ τοῦ ι 
ἁγιασμὸς σπουδαζέσθω, ὥστε ναοῖς ἀμολύνες 
σιν, ἐπιφοιτῆσαι τὸ καθαρὸν ὑμῖν πνομς εἰ 
κῆσαι, καὶ τοῦ ἁγιασμοῦ αὐτου χα: τῆς 
ψμχὴν πληρῶσχι. Πονηρὸν ὀργὴ, x1 a 
εἴ τι ἄλλο βλάπτειν τὸ φιλάδελφον δύναται ς 
ἀλλὰ παντὶ τρόπῳ περιποιείσθω τὸ eornm 
ἥμερον. El δὲ καὶ συμδαίη ποτὲ ἀλλήλοᾳ 
σχάνδαλον' μὴ ἐπιδυέτω δμῖν ὁ ἥλιος, ad 
γῶς ἔχουσιν ἐκ τοῦ μίσους, ᾽ἾΔλλ᾽ iniri 
οἷόν τε σπουδαίως τὸ τῆς ἀγάπης καλὸν, &g 
τούτου χωρὶς, τὸν νοητὸν ἰδεῖν ἥλιον, sls à; 
γισμοῦ ταῖς ὑμετέραις ἐνσπαρέντος Yrs 
Ak ὁμῖν γινέσθω τἄχιον αὐτὸν ἐξωϑθεῖν, θ᾽: 
εὐχερεστέρῳ πρὸς τὴν ἐχδολὴν χρήσει, a 
ὅσῳπερ ἄν πλέσν παραμένειν ἐῷτο, tem»: 
πλείοντα παρέξει τὰ πράγματα κσὶ bog 
ἔσται τῷ καταγωνίσασθαι βουλομένῳ. Ὅτλε ἃ ὦ 
ἔστω πρὸς τὸν αὑτοῦ πόλεμον, vrstti, ἘΣ} 
δάχρυα, μνήμη τε θανάτου καὶ γεέννης, κε 5.9 
των ἰσχυρότατόν τε καὶ φοδεριότατον c inb: 
à μακαρία ταπείνωσις, ἀσφάλειχ δὲ mk 3c 
δόλως τοῖς τοιούτοις ἁλίσκεσθαι Aopsps; ἐπὶ 
σεων φυλαχὴ, καὶ πρὸ γε τῶν ἄλλων͵ icu: 
xal ὥτων. ᾿Εντεῦθεν γὰρ ἐκείνοις ἡ χε dan ἐξ 
δος, xal ὁ διὰ τῶν θυρίδων εἰσιὼν ἡμῖν μκακ 
IA. Κτῆμα πάντων τιμιώτατον οἶδε 3 nie 
xal τοῦτο πλοῦτος τῷ εὐγενεῖ ὄντυ; m ink 


θυμίᾳφ. Ἐπιμετῥεῖ μέντοι τὴν dew» *- 

ματι χρείαν ὁ θεῖος ᾿Απόστολος ἴρας b 
διατροφας καὶ σχεπάσματα τοῦτος V 
μεθα " δεινὸν ὑψηλοφροσύνη xa! ὡς Sf Sas 
αἱρεῖν δυνάμενον, fj πέφυχε μὲν ὡς Ἃ τὸν 
πλούτῳ κατορθωμάτων ἕπεσθαι, εἶτα ὑπὴς Ὁ 
τοῦ χαλεπὸν ἐχεινη ναυάγιον. ᾽ἾΑλλ' igi d 
ἡμῖν ὑποτείνων ὁ θεῖος πάλιν ᾿Απόστελος, τ 3 
ῥήματι πολλὴν παρέχων τοῖς ὦτα ἔχουσ: τῷ δ 
λειαν. Ὁ γὰρ δοχῶν ἑστάναι, φησὶ, Burr» 5 
πίςῃ. Τὸ χρίνειν τὸν ἀδελφὸν, εὐλαθητίον ἐπα 
δύναμις " Ἰέννημα γὰρ τοῦτο ψυχῆς ὑπερ τὰ 
ἐχούσης, xal φαρισαϊκῶς καὶ Ou» iren 
τῆς τοῦ πλησίον κατακρίσεως βουλομένου. bi: 
τούτου ἀποστὰς, εἶ σοι φίλον κρίνειν, ἐγῚΞ 
σεαυτὸν ἔχων, μὴ διαλίποις ὅσαι d μέραι χρίνων τς 
ἀναχρίνων, καὶ ὡς ἄριστα διορθύμενος. Diez 
εἰς ὕδριν γαστὴρ», καὶ τὸν θεραπευτὴν ἀθλίων tu* 
μένη πόνοις δὲ κάμπτεται καὶ νηστείᾳ irs 
ται, xal ὡς θρασὺς ἵππυς, τῶν ἀτέχτων cT 
αχιρτημάτων. Τῆς φιλοξενίας ὁμῖν οὐκ ἐκιληα 
ξενίζοντες δὲ, καὶ τοὺς πόδας μετριοπαϑῶς v3 
τοῦτο γὰρ ἐντολὴ Χριστοῦ, καὶ πρῶτος αὐτὸς 
σας, ἡμῖν ἔχεσθαι τοῦ ὁμοίου παρεκελεύσατο, Ἧ: 
γὰρ οὐ θεραπευτικὸν τοῦ πλησίον μόνον, ài 
τὸ χαλεπὸν νόσημα τῆς ψυχῆς τὴν ones &! 
ἄλλο τι θεραπεύειν δυνάμενον. Πολλὰ μὲν καὶ ü 


VITA S. CHARITONIS. 


918 


oo τῆς ἁμαρτίας χαθάρσια, ὁ Ποιητής x«i A nimia de se persuasio. Atque multas quidem etiam 


v ἡμετέρων ἐξεῦρε ψυχῶν, οἷον, δάχρυα, 
ιτα, συντριδὴν χαρδίας, νηστείαν, προσευ, 
κευνίαν, καὶ εἴ τι ἄλλο φάρμαχον τῆς φιλα- 
δειχται μετανοίας. ᾿Δλλ᾽ ἐπίπονα xai χα- 
ταῦτα, κἄν πολλὴν παρέχωσι τὴν ὠφέλειαν. 
οἶδα πάνυ μὲν ἄπονον, πάνυ δὲ xa(üpa: ῥύ- 
ἧς ἰσχυρότατον. Τί τοῦτό ἐστι; Τὸ ἀφιέναι 
ιἰἰσασι τὸ ἁμάρτημα. Ὅπερ οὐ τῷ Θεῷ μό- 
ὃν ἐστὶ, xai λύσιν ἀπ᾽ ἐχείνου τῶν ἡμετέ- 
“θεύει χαχῶν, ἀλλὰ καὶ τιμωρίας πολλάκις 
pov ἅπτεται τοῦ ἡμαρτηχότος, xal δοῦλον 
j8íépou τῷ συνεγνωχότι ποιεῖ Jj δοχεῖ xal 
αθεν, Συγγνώμη, λέγουσι, τιμωρίας χρείτ- 


αὔτα xal πολλὰ ἄλλα τοιαῦτα τοῖς φοίτηταῖς 
ἐπευξάμενός τε ψυχῆς σωτηρίαν, καὶ εὐὖ- 
αὐτοὺς, οὐδεμίαν νόσου λαδὼν αἴσθησιν, 
[σας τι τῶν μορίων τοῦ σώματος, ἀναπε- 
νι τῶν σχιμπόδων ἀνῆχε μὲν τοὺς πόδας, 
; τὴν μαχαρίαν ψυχὴν, χαίρουσι χαίρουσαν 
θοῖς αὐτὴν παραδοὺς ἀγγέλοις, χερσί τε 
ὥσπερ εἰχὸς ἦν, τῷ τάφῳ παραπεμφθεὶς, 
ἄληχτον μεταύαίνει ζωὴν, ἔνθα ἀπέδρα 
ὕπη xal στεναγμός ’ ἔνθα πρόσωπον πρὸς 
ἡ, τοῖς καθαροῖς τὴν χαρδίαν, ἡ τῆς θείας 
ἐμφάνεια γίνεται’ ἔνθα παράχλησις καὶ 
, τοῖς τῷ χαλῷ προσιδρώσασιν ἀμπελῶνι, 
ἐπίπονον xal τραχεῖαν τῆς ἀρετῆς ὁδεύ- 
ἣν ἀλλὰ τοιοῦτον μὲν ἔσχε Χαρίτων τὸ τῆς 
λος, οὐκ ἄδηλον δὲ, οὐδὲ πρὸ τοῦ θανάτου 
ρὶ τούτου προγνούς τε χαὶ προφθεγξάμενος, 
δη xal φθάσαντες ἐγνωρίσαμεν' ἀλλὰ καὶ 
οὔ, xal τοῦ μέλλοντος ἔχταράττειν σάλου 
"σίας προμυηθεὶς ἀχριδέστατα, 
τὰ τοίνυν, ἀγαπητοὶ, τῶν ἐκείνου πράξεων 
ιάτων, χρόνον τε xal λήθην ἠδυνήθη δια 
αῦτα φιλοχάλοις ὑμῶν ἀχοαῖς παραδεδώ- 
ὐδὲ γὰρ ὀλίγον τὸ μεταξὺ τῆς Αὐρηλια- 
λείας χαὶ μέχρι τήμερον τοῦ χρόνου διά- 
Ἐπεὶ xai παρ’ οὐδενὸς οὐδὲν ἐγγράφως 
jv ἡμεῖς παρελάδομεν, ἐκ τοῦ σπανίζειν 
χρόνον, οὐ μοναχῶν μόνον, ἀλλὰ καὶ Χρι- 
ἁπλῶς χαὶ τῷ φωτὶ σημειωθέντων τῆς 
ὡς) πρὸς δὲ xal αὐτῶν τῶν ὄντων χλονου- 
ιθεχάᾶστην τοῖς διωγμοῖς. 'Exeiva δὲ εἶσιν, 
iq ἐνταῦθα τὴν μνήμην ἐποιησάμεθα, d 
ἄνδρες xal φιλαλήθεις, παῖς παρὰ πατρὸς 
βάνων, σωματικοῦτε, φημὶ, καὶ πνευματικοῦ 
αὶ ἡμῶν διεσώσαντο᾽ εἰς δόξαν Πατρὸς 
καὶ ἁγίου Πνεύματος, τῆς μιᾶς καὶ ὁμοου-- 
τητος, 7j πρέπει πᾶσα δόξα, τιμή τε καὶ 
σις νῦν xal del xal εἷς τοὺς ἀτελευτήτους 
ὧν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


alias peccati sordium expiationes invenit Creator et 
Salvator nostrarum animarum, utpote lacrymas, 
gemitus, cordis contritionem, jejunium, precatio- 
nem, humi cubationem, etsi quod est aliud medi- 
camentum benigne ponitentie. Sed difficilia sunt 
hec et laboriosa, etiamsi multam prebcant utilita- 
tem. Unum autem novi,quod est admodum quidem 
expers laboris, ad purgandas autem anime sordes 
esl validissimum. Quid hoc est 1 Tis qui delinquunt, 
peccata dimittere. Quod quidem non est solum Deo 
gratum, et nostrorum malorum ab eo exorat solu- 
tionem, sed etiam supplicio ssepe vehementius at- 
tingit eum, qui peccavit, et pro libero facit servum 
ei, qui ignovit : quomodo etiam videtur, externis 
dicentibus : Ket venia supplicio potentior. 

XV. Cum hec et multa alia ejusmodi dixisset 
discipulis, et precatus esset salutem anime, et eis 
benedixisset, nullum autem accepisset morbi sen- 
sum, neque partium corporis ullum sensisset dolo- 
rem, in quodam lecto accumbens, remisit quidem 
pedes, emisit autem beatam quoque animam, le- 
tantibus etam eam tradens angelis ; manibusque 
sanctis, ut. par erat, mandatus sepulture, transit 
ad vitam, que nunquam desinit. Quo in loco aufu- 
git dolor, molestia et gemitus. Quo in loco facie ad 
faciem iis, qui sunt mundo corde, cernitur divina 
Trinitas. Quo in loco est letitia et exsultatio ineffa- 
bilis. Quo in loco est consolatio et requies iis, qui 
in pulchra sudaverunt vinea, et ingressi sunt la- 
boriosum et asperum iter virtutis. Sed talem qui- 


C dem habuit vite exitum Cbariton, non qui ante 


mortem nihil prescivisset, aut. predixisset, sicut 
prius diximus : sed de ea, et de tempestate, que 
erat vexatura Ecclesias, accuratissime signiflcasset. 


XVI. Quaecunque ergo, o dilecti, ex illius factis 
et miraculis, tempus et oblivionem poluerunt efu- 
gere, oa sludiosis vestris auribus tradidimus. Ne- 
que enim intervallum modicum inter Aureliani 
imperium et hoc tempus intercedit. Nos enim 8 
nullo scriptis quidquam mandatum accepimus ex 
hoc, quod eo tempore essent pauci non solum mo- 
nachi, sed etiam omnino Christiani, et qui essent 
signati luce cognitionis :ii aulem, qui erant, agi- 
tabantur quotidianis persecutionibus. Illa autem 


D sunt, quorum hic fecirnus mentionem, que viri pii 


et veritatis amatores, filius ἃ patre accipiens, cor- 
porali, inquam, et spiritali, congervarunt ad nostra 
usque tempora : ad gloriam Patris, et Filii et Spi- 
ritus sancti, unius et ejusdem essentis Divinitatis : 
quam decet omnis gloria, honor, et adoratio nunc, 
et ín secula seculorum. Amen. 


919 


MENSIS SEPTEMBER. 








BIOX ΚΑΙ 


IIOAITEIA" 


TOY OZIOY ΠΑΤΡῸΣ ΠΜῺΝ 


KYPIAKOY TOY ANAXOPHTOTY. 


VITA ET CONVERSATIO 


SANCTI PATRIS NOSTRI 


CYRIACI ANACHORET /E. 


(Septembris die 29. — Greece et Latine in Analectis Montfauconii, ex interpretatione domni Antonii Peegt ς 
nachi Benedictini Congregationis Sancti 


Benedicentes te, inquit Deus Abrabes, benedicam ; 
el maledícentes te maledicam : non eos solum, qui 
virtutem exercent, hino remunerans ; sed ad eos 
etiam qui ipsos Jaudant, trajiciens benedictionem. 
Hinc fit, ut oporteat beati hujus Cyriaci pro vir- 
tute cerlamina et sudores, non solum ferventis- 
sime audire, admirari et laudare ; verum etiam ad 
eum pro viribus imitandum excitari, et ad similem 
zelum accingi : ut non solum benedictionem con- 
sequamur propterea quod laudaverimus ; sed et 
simus cum eo coronarum participes, et premio- 
rum 80cii. 


Quem tulit quidem que est in Grscia, Corin- 
thus : parentibus autem nomen eral, patri quidem 
Joannes, qui etiam presbyter ecclesi que est 
Corinthi, ocdinatus fuerat : matri vero Eudoxia. 
(1) Tempus ejus ortus fuit finis imperii Theodosii, 
junioris scilicet. Sancto autem avunculus erat 
Petrus Corinthiorum episcopus. Qui Petrus, bea- 
tum Cyriacum io Lectoris gradum ejusdem eccle- 
sie in tenera adhuc cooptat etate. 


Ille autem divinis deditus Scripturis, easque as- 
sidue percurrens, noctesque in eis totas et dieg 
versans, apud se mirabatur, uti Deus (ab initio) 
propter salutem humani generis omnia dispen- 
saverit : utque eos qui sibi in unaquaque 'genera- 


(1) Ex duohus MSS. Codicibus bibliothece 
Colb. quorum primus hoe numero 772 indigita- 
lur; secundos vero hunc habet prefixum nume- 
rum 1891. Que vero in textu his clauduntur notis 
[ ] apud eum tantum Codicem leguntur, cujus nota 
In margine apponitur. Qua autem in interpreta- 
tione Latina his notis [ ] includuntur, apud Surium 
desiderantur. 

(2) Theodosius junior fine vite functus esi 
























auri.) 


« Τοὺς εὐλογοῦντάς σε, qal πρὸς τὸν "Mas; 
Θεὸς, εὐλογήσω, καὶ τοὺς καταρωμένους xr», 
pat » οὐ τοὺς ἀρετὴν μετιόντας μόνον brxslots 
μειδόμενος, ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς ἐπαινοῦν:ς; i 
τὴν εὐλογίαν διαδιδάζων. Ἔνθεν τοι χρῇ χε a ez 
ἀρετῆς τοῦ μαχαρίου τούτου ΚΚυριαχοῦ nif 
καὶ τοὺς ἱδρῶτας, οὐ θερμότατα μόνον mer 
θαυμάζειν xxi ἀποδέχεσθαι, ἀλλὰ καὶ τρὰ gum 
ὅση δύναμις διανίστασθαι, xal πρὸς τὸ ἐσν 
ἀποδύεσθαι ζῆλον " ὥστε μὴ εὔλογίε; εἰν δ 
τὴν ἀποδοχὴν ἀξιοῦσθαι, ἀλλὰ καὶ meh 
τοὺς στεφάνους αὐτῷ xai χοινὼωπ ὦ f 
δείιυν. 

"Ov ἤνεγχε μὲν ἡ πρὸς τῇῷῇί Ἔλα ew. 
ὅνομα δὲ τοῖς τεχοῦσι, τῷ μὲν παιρὶ "m; τ 
καὶ πρεσθύτερος τῆς ἐν Κορίνθῳ baba we 
ῥοτόνητο, τῇ, δὲ μητρὶ Εὐδοξία. 'O & pim 
τῆς γενέσεως τὸ τέλος ἦν τῆς βασιλέες δι 
σίου [Θεοδοσίῳ 2), δηλαδὴ τοῦ víóo [τῷ xe! 
Καὶ θεῖος δὲ ἣν πρὸς [τῆς *] μητρὸς τῷ δε 
Πέτρος ὁ Κορινθίων ἐπίσχοπος. Obr ἃ gu 
Πέτρος τὸν μαχάριον Κυριαχὸν εἰς τὸν τῷ d 
Ὑνώστου βαθμὸν τῆς αὐτῆς ἐκκλησίας, iv imi 
χαταλέγει τῇ ἡλιχίᾳ. 

'O δὲ ταῖς θείαις Γραφαῖς προσχείμενος, xs 
τας συνεχῶς ἐπιὼν, καὶ νύχτας αὐταῖς Uis 
ἡμέρας συνὼν, ἐθαύμαζεν ἐφ᾽ ἑαυτοῦ, ὅπως st 
τὴν ἀρχὴν ὁ θεὸς ἐπὶ σωτηρίᾳ τοῦ 
[ἀνθρωπίνου 4] γένους, ᾧχονόμησε πάντα, xxi 


Α 


an. 450, IV Kal. Aug. ex Baronio et aliis. Y 

(; duobus ante annis natum fuisse Cyri 
constat quod annus vite ipsius 1 
infra cum 9 imperii Leonis tagni anno, q 
Christi 405. Unde 1 Cyriaci annus, e 
idque saltem ante diem 5 Martii. Ea quips 
anno 478, Cyriacus jam 27 inchoaverst 
nf. 





923 


monasterium, jam ab illo prope sanctam civitatem A ἁγίας πόλεως Σιὼν περιφανεῖ ovas, 


Sion constructum, hyemaeset, majoris secessus 
desiderio premitur ; utque ipsam nancisceretur 
solitudinem, illiceque consisteret, omne ponebat 
studium. 

Cum de divino itaque Euthymio ab omnibus 
fere doceretur (eum enim virtus ubique indicabat), 
vehementer capiebatur amore ejus conveniendi. 
Itaque magnum Eustorgium obnixe rogat, ut ejus 
dignalus precibus cum pace dimitteretur. 


Quod cum nactus fuisset, ad Lauram mirabilis 
Euthymii accedens, hospitio excipitur a quodam 
Anatolio presbytero, et Olympio monacho, fratribus 
quidem genere, patria autem Corinthiis : cumque 
multos dies apud eos degisset, deindeetiam magnum 
vidit Euthymium, et beate ille manus sacrum 
ejus caput tetigerunt : una et eum monastico in- 
duentes habitu, una et in eum uberiorem vocantes 
Spiritus operationem. 


Eum tamen hoc in loco manere non sivit Euthy- 
mius, propter etatem : valde enim cavebat imber- 
bium et adolescentum in sua [ἃ γα conversationes, 
ne ad turpes cogitationes reliquis Fratribus offen- 
diculo essent. Sed cum magnus jam Theoctistus, 
ad Jesum, quem desiderabat, excessisset, ipse 
Cyriacum ad sanclum Gerasimum juxta Jordanem 
mittit. Cum ergo divinum revera munus Cyriacum 
Gerasimus accepisset, et ea illum «tate vidisset, 
cenobii ministeriis ipsum destinavit. Sic autem 
in eo admirabilis ille degebat, ligna findens, aquam 
comportans, alimenta Fratribus parans, & coquine 
officiis inserviens. Sed quamvis ita se haberet, et 
in tantis laboribus et fatigdtionibus totum diem 
transigeret, in divinis colloquiis et oratione perno- 
ctabst ; ferventiusque rursus et acrius post opus 
manuum sacros hymnos incipiebat : et ul paucis 
dicam, vitam anachoreticam, in conobio et tam 
multis negotiis, per omnia exhibebat, pane solum 
et aqua, idque secundo quoque die altus. 
ἀναχωρητῶν πὸλιτείχν, ἐν χοινοδίῳ xal πράγματι 
μόνοις, καὶ ταῦτα παρὰ δύο ἡ μέρας τρεφόμενος. 

His inductus est Gerasimus, ut eum valde dili- 
geret, et sic vita delectabatur adolescentis, deque 
ilius moribus, et amore in res spirituales, adeo 
ipsi compertum erat, ut in diebus jejuniorum eum 
in Rube solitudinem assumeret, illicque, socium 
laborum et spiritualis ascensus haberet. 


Hic etiam mirabilis Euthymius versari dicebatur, 
et singulis Dominicis divina illis sacramenta im- 
pertire, donec dies Palmarum advenisset. 


Interim brevi elapso tempore, pulchro itinere ad 


.(4) Theoctistus migravit ad Dominum anno 
vite S. Euthymii 90 (ineunte) die 3 Sept. initie 


τοσούτοις, ἐπεδείκνυτο διὰ πάντων, Ep ne 


MENSIS SEPTEMBER. 
























"5 
χειμάσαντα τὸν Κυριαχὸν πλείονος hrs 
alpei* καὶ ὥστε τὴν ἔρημον αὐτὴν χη)». 
τῇδε ο᾽χῆσαι, σπουδὴν ἐτίθετο πᾶσαν, 


Tà κατὰ τὸν θεῖον τοιγαροῦν — ENips 
πάντων σχεδὸν διδασχόμενος, [ἢ ἄριτ καὶ 
ἐμήνυε πανταγοῦ) ἔρωτι δεινῶς τῆς τὴ ἃ 
συντυχίας ἡ)λίσχετο" xal δεῖται ὡς Uo 
γάλου Εὐστοργίου, εὐχῆς ἀξιωθέντα τῆς mg 
μετ᾽ εἰρήνης ἀπολυθῆναι, 

Τούτου δὴ ἄρα γενομένου, τῇ τοῦ βχυμπε, 
θυμίου Λαύρᾳ διαδαλὼν, ᾿Ανατολίῳ tw τ 
τέρῳ, καὶ Ὀλυμπίῳ μοναχῷ, ἀδελφοῖς μὲν ἡ 
Κορινθίοις δὲ τὴν πατρίδα, ξενίζεται' τὲ 
παρ᾽ αὐτοῖς ἡμέρας διαγαγὼν, εἶτα ning 
Εὐθύμιον ἐθεάσατο, καὶ αἱ μακέρια! yox 
τῆς ἱερᾶς αὑτοῦ ἤψαντο κεφαλῆς, ὁμοῦ 5 
μοναχιχὺν ἔνδυμα περιδαλλόμεναι τοῦτον πὸ 
ὁμοῦ δὲ καὶ δαψιλεστέραν im" αὑτὸν iis. 
Πνεύματος τὴν ἐνέργε!αν. 

Meiva: μέντοι ὅμως ὁ Εἰὐθύμιος coxa 3 
οὐχ εἴασε, δ'ὰ τὴν ἡλιχίαν" πάν yu bu 
τὰς τῶν ἀγενείων καὶ μειραχίων ἦν τ :ε 
λαύρᾳ διατριδὰς, ὅπως μὴ σκένδαλόν τι oni 
σμοὺς ἀτόπους τῶν ἀδελφῶν τοῖς ὑποίαξις Σ 
ápyotv ἀλλὰ τοῦ μεγάλου ἤδη Brno τι 
τὸν ποθούμενον ἐχδημήσαντος "Inm sx 
Κυριακὸν πρὸς τὸν ἐν ἁγίοις legium τοῦ 5 
Ἰορδάνην ἐχπέμπει. Τὸ θεῖον τοίνον Ex pu 
θῶς ὁ Γεράσιμος δεξάμενος τὸν Eois ar 
χίας οὕτως ἔχοντα ἰδὼν, bzrpud dab 
αὐτὸν ἐν τῷ χοινοδίῳ. Διῆγε μὲν Fior ἃ 
αὐτῷ οὗτος, ξύλα τε διαχλῶν, xi fao wat 
ζων, ταοφήν τε τοῖς ἀδελφοῖς beg τὲ τα 
τὰ τοῦ μαγε!ρείου διαχονούμενος, (i τὸ vae 
ἔχω xal κόποις τηλικούτοις χαὶ men 
ρεύων, Ev τῇ πρὸς τὸν Θεὸν ὁμιλίᾳ γε 33e 
τὰς νύχτας ἀνήλισχε, xai θερμότερον pues 
ἀνμαιότερον μετὰ τὸ τῆς χειρὸς bw, τ ΒΘ 
ὕμνων ἀπήρχετο. xal συνελόντα gm, Ww"? 


'Ex τούτων ὑπερφιλῆσαί τε αὐτὸν ὁ Trin 
προήχθη, xal οὕτω τῇ τοῦ νεωτέρον tim ὶ 
xai τοιαύτην ἐπὶ τοῖς ἐχείνου τρόποις Xr T 
τὰ πνευματιχὰ ἔρωτι τὴν πληροφορίαν cie! 
xzl παραλαμθάνειν αὐτὸν ἐν ταῖς τῶν 
ἡμέραις εἰς τὴν ἔρημον τοῦ Ῥουθᾶ͵ ταὶ τὸν 
ἔχειν τῶν ἐχεῖ καμάτων καὶ τῆς πνομεταῦι ἢ 
θάσεως. 

᾿Ενταῦθα καὶ ὁ θαυμαστὸς Rügue Ur 
ἐλέγετο, καὶ μεταδιδόναι τῶν θείων αὐτοῖς αὶ 
ρίων Κυριαχῆς ἑχάστης, ἕως di τῶν Bie 
χοιτο, 


Βραγέος δὲ ὑποῤῥεύσαντος μεταξὺ χρόνῃο, 


5 indictionis, ut habelur in Vita &. B 
nempe anno Christi 466. 


VITA 8. CYRIACI. 


925 


πρὸς τὸν Θεὸν πορείαν ὁ μέγας Eó- A Deum abiit magnus Euthymius (5), cujus sacram 


τὴν ἱερὰν ἐχείνου ψυχὴν ὁ Γεράσι- 
49V προπεμπομένην, xal λαμπρῶς 
οὔσαν, ὅθεν ἐχέχλητο, Αὐτίχα τοίνυν 
Κυριαχὸν, ἀνεισί τε εἰς τὴν αὐτοῦ 
ttov. [τῷ ἁγίῳ minus. bene] τούτου 
ούσαις͵ αἰδοῖ τῇ προσηχούσῃ θάπτει, 
ἐνταῦθα τελέσας, ἀναστρέφει πάλιν, 
ἧς ἐν ΠΙΟαλχιστίνῃ τοῦ Κυριακοῦ 
χαὶ ὃ θαυμαστὸν Γεράσιμος τελευ- 
ς τὸν χοινὸν Δεσπότην, χαὶ οὔτος 
ιἰίαν, πέμπτῃ Μαρτίου μηνὸς ἵστα- 
δὲ xai εἰκοστοῦ ὁ Κυριαχὸς ἥπτετο 
ὑρήσας ἐχεῖθεν, εἷς τὴν τοῦ Εὐὖθυ- 
«sto* εἰσδεχθεὶς μέντοι ὑπὸ ᾿Ηλιοῦ' 


animam Gerasimus videt ab angelis deduci, et 
8plond2ida ad celos unde vocatus fuerat, ascendere. 
Statim igitur assumpto Cyriaco, ascendit in ejus 
Lauram, et sanctum ejus corpus gratis manibus, 
cum ea qua par est reverentia sepelit, omnibusque 
ex more peractis, iterum revertitur. 


Nono autem Cyriaci in Paleestinam adventusanno, 
mirabilis quoque Gerasimus vitam flnivit, et ad 
communem Dominum eque migravit, quinto men- 
Bis Martii. Septimum autem et vicesimum annum 
Cyriacus jam attigerat ; inde itaque recedens, venit 
in Euthymii Lauram, susceptusque est ab Elia (6), 
(is enim tunc temporis eidem preerat, cellulaque 


:Xa0e αὐτῆς προηγεῖτο, χελλίον « p ab ipso accepta, optata quiete abunde fruebatur) 


ἦφει, x«l τῆς ποθουμένης ἀφθόνως 
&«* θερμοτάτην ἐϊσενεγχάμενος τὴν 
τὴν λαύραν εἰς χοινόδιον μετασχευ. 


ν αὐτῇ θωμᾶς, ἥδιστα τοὺς ὑπὲρ 
ἱενος πόνους, xal πολλὴν ὅσην τῆς 
μενος τὴν φιλοσοφίαν. Τούτῳ συν- 
τὸν τοῦ πνεύματὸς σύνδεσμον, χαὶ 
ᾧ καὶ τοῖς τρόποις ἑπόμενος, εἷς 
τὴν ἐγυμνάζετο, καὶ τὸν ἐκχείνου 
αἱ πρὸς τὴν ὁμοίαν παρεσχευάζετο 


θωμᾶς, xai εἰς ᾿Αλεξάνδρειαν ὑπὸ 
φθη τοῦ διαχόνου, ἐφ' ᾧ πρὸς τὴν 
ἰχοδομὴν ὠνήσαιτο ἀναλώματα" τὰ 
ν Εὐθυμίου xal θεοχτίστου μονα- 
v τῶν ὀνομάτων μόνων τηνιχαῦτα 
ζετο χοινὴν τὴν ἀγωγὴν ἔχοντα 
χὶ ὑφ᾽ ἑνὶ xal τῷ αὐτῷ ποιμένι 
δ xai ποιμαινόμενα, po) μεγάλου 


Jhymius ex hac vita migravit in- 
Sabbati, die 20. Janu. anno 473 
& Cyrillo conscripta), cum vixisset 
! insuper mensibus. Natus quippe 
consulatu (hoo est anno 377), 
Aggustum, ut initio ejusdem Vite 
UL V Idus Aug. ; nam hac die, qua 
intem imperatorem incensum esse 
nempe 378, nondum elapsus erat r. 
mii ortu, ut ibidem asseritur. Non 
em Maium, ut existimavit eruditus 
"brochius tom. lil Maii pag. XXII, 
à quod iu ejusdem Vita legerit, 
rmii 52 Juvenalem Patriarcham, 7. 
(que anno Christi 428 convenit) 
clesiam dedicasse. Verum in textu 
liciter habetur, anno 52, sed, circa 
τὰ τὸν πεντηχοστὸν δεύτερον, elc. 
isdem Vits 8. Euthymii loco, sup. 
1cludere possumus. S. Euthymium 
mensem Maium, verum etiam post 
n natum fuiase. Ait enim idem 
X vite Euthymii, τῷ Σπεντηχοστῷ 
primam accumenicam Synodum 
(que capta est 22 Junii ann. 431). 
coeptus erat annus 55. 
ito Euthymio moriente su: Laure 
usdem Euthymii Vita. 
thymius jam moriturus, Elie sibl 


D tempore, Longinus 


vehementissimo incensus studio, ut Laura in cce- 
nobium mutaretur (7). 


Erat autem in. ea quidam Thomas, qui pro vir- 
tute labores lubentissime suscipiebat, et maximam 
animi philosophiam exhibebst. Huic Cyriacus 
vinculo spiritus conjunetus est, ejusque institutum 
et mores sectatus, ad perfectiorem virtutem se 
exercebat, illiusque vitam emulabatur, et ad ejus 
imitationem 8e comparabat. 


Hic ergo Thomas, Alexandriam a Phido diacono 
missus est, ut necessaria ad comnobii constructio- 
nem emeret. Patrum namque Euthymii et Theo- 
clisli monasteria, id temporis, penes solum nomen 
diversa esse agnoscebantur : commure namque 
habebant institutum, communemque vitze rationem 
sectabantur, et ab vno eodemque pastore rege- 
bantur et administrabantur (8), (ut. magnus Eu- 


in Laure praefecturam successuro significat volun- 
tatem Dei esse, ut Laura in coenobium mutaretur, 
idque brevi post tempore futurum. Ex ejusdem 
Vita. 

(8) Theoctisto defuncto anno 460, Euthymius 
Pater (ut in ejus Vita legitur) ipsius Laure sufífe- 
cit Marim Therebonis avunculum, quo post duos 
annos demortuo, in ejus locum Euthymius Longi- 
num prefeoctum constituit anno 468. In flne autem 
ejusdem Vite, Euthymius vita excedens anno 413, 
(quo Longinus in Theoctisti Laura quintum agebat 
prefecture annum) Laure sus Eliam praeficit, qui 
Cyriacum excepit supra pag. 107. Itaque eodem 
ure beati Theoctisti. Elias 
Laure Sancti Euthymii preerat. Ab uno itaque et 
eodem hic regi et administrari dicuntur (ut vide- 
tur) Buthymii et Theoctisti monasteria, quod una 
mente, unanimique consensu administrarentur. 
Simile quidquam legitur in Vita Sancti Benedicti 
Biscopi Abbatis Vuiremuthensis primi, tomo II : 
Act. SS. Ord. S. Bened. p. 1005, n. 7, et seqq. 
Hic nempe Benedictus eodem tempore Uvirenei 
Monasterio Sanoti Petri Easteruvinum. Girwiensi 
Sancti Pauli Ceolfridum Abbates constituit, ea 
duntazal ratione, ut una utriusque loci paz et con- 
cordia, eadem perpetua familiaritas conservarelur 
et gratia. Non desunt etiam alia exempla, quibus 
idem comprobari potest. 


921 


thymius successoribus suis jusserat). Sed οἱ di- À τοῦτο Εὐθυμίου τοῖς μετ᾽ αὐτὸν ἐντειλαμέν, ᾿ 


vinus Thomas (0), (cum presentem  explesset 
vitam) ia eterno habitaculo receptus, et justorum 
coetui adnumeratus fuerat. 

Duodecim autem post ejus decessum advenien- 
tibus annis, Longinus etiam, monasterii Theoctisti 
prefectus, vita functus est. Cui cum Paulus in 
monasterii prefecturam successisset, Terebon 
Agarenus, qui sacris olim Euthymli manibus 
baptizatus fuerat, cum esset ipse quoque jam 
morti vicinus, magnas ambobus monasteriis reli- 
querat facultates. 

Cum autem Paulus in tractandis pecuniis in- 
justius esset versatus, et in exsequendis mandatis 
Be gessisset iniquius, ipsumque Terebonis corpus 
cum pecuniis abstulisset, seditio inter monasteria 
excitatur, οἱ seditionem etiam divisio consequitur : 
adeo ut Paulus predia que Eutbymii Laure ad- 
jecta fuerant, muro cinxerit, vallum ipsis cireum- 
Jecerit, et turrim superstruxerit : quin etiam di- 
versorium publicum a Laura Suce emerit prope 
turrem Davidicam, et id etiam Euthymii Laure 
attribuerit, 

Beatus ergo Cyriacus, Fratrum divisione offen- 
Bus; quod quos sol insimul semper videl, amor, 
non viriutis, neque solitudinis, sed pecunis dis- 
junxisset : illinc recedit, et in Suce Lauram 
venit (10). Cumque longo tempore in ea essel 
versatus, et quatuor his ministeriis, nempe panis 
80 reliqui Fratum victus cura, infirmorum cura- 
tione, hospitum exceptione, Laure  administra- 
tione, diversis annis esset perfunctus (11) : et 
Fratrum omnium conscientias sua patientis testes 
invenisset, atque humilitatis, nec non relique per- 
fectionls quam divini Canones a sacerdotibus exi- 
gunt, quadragesimo etatis anno ad presbyteratus 
honorem provehitur. Sacrorum &utem vasorum 
custodia, et Ecclesie cura, decem et octo annos 
(12) fidei ejus credita est. 


Hec quoque de Cyriaco dicuntur : quod tol 
aunorum spatio, non modo so! non occiderit super 
ejus iracundiam, sed ne minime omnium ira com- 
motus fuerit, neque eum viderit dies comedentem : 
quodque divinorum bymnorum tempus Fratribus 
significans, non prius umquam pulsatione cessa- 
verit quin pura et immaculata lingua totum im- 
maculatum (id est Psalmum, Beati immaculati in 
via) percurrisset. 

Septimo autem et septuagesimo etatis sue anno 
(13), tradita sacra supellectili, cujus custodia sibi 
credita fuerat, δὰ eremum  Natupha secedit, se- 


(9) Thomas vitam explet anno 474, forte uno 
aut altero mense post obitum Gerasimi. 

(0) Cyriacus in Lauram suce se contulit, anno 
484 exeunte. 

(4) Nempe incompletis, videlicet ab exeunte 
484 ad inchoatum 488. 


MENSIS SEPTEMBER. 


B χρημάτων ἀφελομένου, στάσις μεταξὺ τῶν 

























εἶχε μὲν ἤδη καὶ τὸν θεῖον Θωμᾶν, fj ἐχεδεν καὶ 
xatotxa: τὸν ἐνταῦθα διανύσαντα βίον x 
τῶ, δικαίων xal οὗτος χορῷ συνηρίθμητο, 

Δώδεχα δὲ μετὰ τὴν τελευτὴν περιελβόντω 
τῶν, Λογγῖνος ὁ τῆς τοῦ Θεοχτίστου μονῆς à 
μενος τελευτᾷ xal οὗτος τὸν βίον. Καὶ Π;;. 
τῆς μονῆς προστασίαν ἐκδεξαμένου, Tui 
᾿Αγαρηνὸς, ὃς ταῖς ἱεραῖς πάλαι τοῦ Eun 
civ ἐδαπτίσατο, πρὸς τῇ τελευτῇ καὶ ex 
πολλήν τινα τοῖν μοναστηρίοιν ἀμφοῖν oben 
λελοίπει. 

Τοῦ Παύλου δὲ ἀδικώτερόν τε περὶ τά 
ἐχείνον ἀνομώτερον περὶ τὰς ἐντολὰς 
τος, καὶ αὐτὸν τὸν τοῦ Τερέδωνος νεχρὸν gi 


ρίων ἐγείρεται" χαὶ τῇ στάσει, xai διαίαινς 
λουθεῖ, ὡς ἀποτειχίσχι τε τὸν llaoloy τὶ s 
θέντα τῇ τοῦ Εὐθυμίου λαύρᾳ χωρίς, χεὶ 
αὐτοῖς περιδαλεῖν, χαὶ πύργον ἐποχή 
ἀλλὰ μὴν καὶ πανδοχεῖον ἀπὸ τῆς τῷ δ 
λαύρας πλησίον τοῦ Δαυὶϊδείου πύργου ὦ 
xai τῇ τοῦ Εὐθυμίου καὶ αὐτὸ &rwipr, 

'O τοίνυν μαχάριος Koptax ἱπὶ ἢ καὶ 
τῶ, ἀδελφῶν προσοχθίσας, ὅπως xb zg 
[ταυτῷ] ἥλιος εἰς ἀεὶ ἑώρα" ἔρως υἱὲ ἐπὶ, ul 
ἡσυχίας, ἄλλὰ χρημάτων ἄρτι Oder apa 
τε ἐχεῖθεν, xal εἰς τὴν τοῦ Xosemer 
Συχνὸν τοίνυν ἐν αὐτῷ διατρίψας ypnt us 
σαρας ταύτας διαχονίας, τὴν τῶν Zw 
λοιπῆς διαίτης τῶν ἀδελφῶν πρένοιςν, 3s 
νοσούντων ἐπιμέλειαν] τὴν ὑποδοχὴν tiem 
τῆς λαύρας οἰχονομίαν ἐν διαφόροις iux um 
σας, xal τὰς τῶν ἀδελφῶν ἀπάντων «πὰς 
μάρτυρας τῆς οἰχείας ὑπομονῆς καὶ t 
σεως εὑρηχὼς, τῆς τε ἄλλης ἀχριθείας ἦν ὁ 
κανόνες τοὺς ἱερεῖς ἀπαιτοῦσιν, ἐν ἔτει τι 
στῷ τῆς ἡλιχίας, εἰς τὴν τοῦ mpteori.- 
ἀνάγεται. Τήν γε μὴν τῶν χειμνηλίων tc 
φυλαχὴν, xal τὴν τῆς 'ExxArcieo ἐπιμέλισι, 
δέχα πρὸς τοῖς ὀχτὼ ἕτεσιν ἐπιστεύθη. 

Λέγεται μέντοι περὶ Κυριαχοῦ xal vov, «: 
ὅλους τοὺς τοσούτους χρόνους, οὐ μόνον oa: 
ἐπιδύσειεν ὁ ἥλιος τῷ ἐχείνου παροργισμᾷ. 
οὐδὲ τὴν ἀρχὴν ὅλως ὀργισθείν,, οὐδὲ ἐσθίοντα 
τον d ἡμέρα ἴδοι’ καὶ ὡς οὐ πρότερόν τ’ 
καιρὸν τοῖς ἀδελφοῖς τῶν θείων ὕμνων στη" 
τοῦ χρούματος παύσαιτο, ἕως ὅλον τῇ xir 
ἀμώμῳ γλώςσᾳ διέλθοι τὸν ἄμωμον. 


Εὐδόμῳ μέντοι πρὸς τοῖς k6Bopxova t 
αὐτοῦ ἡλικίας, τὰ κειμήλια ὧν τὴν  quAmD 
στευτο παραδοὺς, ὁ μὲν ἐπὶ τὴν τοῦ Νατους 


12) Ab anno 500 ad 5 2 4. 

13) Cyriacus mansit in laura δυο 3 
infra, hoc est, ab exeunte 484 ad 594 inch 
vile 76 expletum, et inchoatum 77. In N 
mansit 5 annis. 


VITA S. CYRIACI. 


830 


oti * τῷ δὲ Épx xal μαθητὴς, εἴπετο. A quente discipulo. Cum itaque cibo destituti essent, 


iot τοίνυν τροφῆς, xal οὐχ ἔχοντες ὅθεν 
εως ἀνάγχην παραμυθήσονται * οὐδὲ γὰρ 
λάγρια κατὰ τὴν ἔρημον πεφύχει * ταῦτα 
τούτοις ἐστίασις ἦν, εὔχεται ὁ θεῖος 
dp Θεῷ, τροφὴν αὐτοῖς Ex τῶν ἐνταῦθα 
λλῶν [σκιλῶν] * δαψιλῶς γὰρ τούτων ἣ 
ὶ ἀφθόνως εἶχε. Καὶ πρὸς τὸν μαθητὴν 
. Συνάγαγε, φησὶ, τέχνον ix τουτωνὶ 
ὧν [σχιλῶν 1], καὶ ἅλας ἐπιδαλὼν αὐταῖς, 
ψησὴν " καὶ εὐλογητὸς ὁ Θεὸς, ὅτι ἔσται 
αὐτῶν χορτασθῆναι. 
μὲν τῷ μαθητῇ ἐπισχήπτει, Θεὸς δὲ τῆς 
ϑεν ἐπήχοος ἦν, ὁ xai ὕδωρ ἐκ πέτρας 
αἱ τὴν πολλὴν ἐχείνην τῆς Μεῤῥᾶς [Me- 
(ρίαν εἰς ἀνάλογον ἀμείψας γλυχύτητα. 
σχίλλαι, τῆς ἐμφύτου xai αὕται πιχρίας 
xai εἷς τέσσαρας ἐξ ἐχείνου χρόνους 
μακαρίοις ἐγένοντο [ἐγίνοντο 1]. Αλλ᾽, 
χταλείψει Kóptoq τοὺς ὁσίους αὐτοῦ, » 
up ἱερῷ Δαυὶδ ἐνταῦθα εἰρήσεται. ᾿Ανὴρ 
) τῆς χώμης θεχωῶν [Θεχόων 1], παρὰ 
ἐρήμῳ θρέμματα νεμόντων πυθομενος 
ὃν Κυριαχὸν, ἄρτους θερμοὺς ἐπὶ τὸν 
ὄνων 1] ἐνθέμενος ἧχει * xal παρ᾽ αὐτῷ 
ὃν φόρτον, ἀπιὼν ᾧχετο * xal τούτοις 
τοῦ λοιποῦ σὺν τῷ μαθητῇ διέζη. ᾿Αλλὰ 
μαθητὴς τὸν συνήθη τρόπον τὰς ὀχίλλας 
3, ἐπιτραπὲν αὐτῷ ὑπὸ τοῦ μαχαρίου 
ἔθετο δεῖπνον. Εἶτα τὴν αὐτῶν πιχρίαν 
vtt, καὶ ἡ δύναμις αὐτῷ μετὰ τῆς φωνῆς 
d ὡσεὶ νεχρὸς ἔχειτο. Συμδαλὼν τοίνυν 
υριαχὸς τῆς συμφορᾶς τὴν αἰτίαν, καὶ 
προσευχὴν ὁπὲρ τοῦ μαθητοῦ διάρας, 
oUtov, χαὶ τῶν θείων αὐτῷ μεταδους 
| ἠπίως ἀναλαμθάνει. 
& ὕστερον ἐπιλιπόντων αὐτοῖς [αὐτοὺς 2) 
, [χαλεπωτάτῳ λιμῷ συνείχοντο πάλιν. 
] ὁ μακάριος οὗτος τὸν μαθητὴν σχίλλας 
ἵπνον παρασχευάσαι προτρέπεται. Ὧ δὲ 
jv» ἐξεργασάμενος, καὶ ταύτην προθεὶς, 
δοίκε: χρήσασθαι. Εἰσήει γὰρ αὐτὸν ἣ 
x πιχρία * χαὶ ὅπως φαγόντα, οὐ τὸ φθέγ- 
ὃν, ἀλλὰ καὶ τὸ κινεῖσθαι αὐτὸν ἐπέλιπεν. 
τὸς μέν τοι τοῦ Κυριακοῦ, xxl τὸν τοῦ 
τύπον ἐπιδαλόντος, εἶτα καὶ ἀψαμένου 
ιεἰμένων χαὶ πρώτου φαγόντος, ἀναθαρ- 
ὁ μαθητὴς, εὐθὺς ἥπτετο * καὶ ἔφαγόν τε 
ἵκανως ἀνεχτήσαντο. 
; τῆς ἐν τῷ Νατουφᾷ τούτῳ διατριθῆς 
ὄνος * xal τινός μὲν υἱὸς τῶν ἐν τῇ θεχωῶν 
] πονηρῳ συνείχετο πνεύματι " καὶ δυσφό- 
xal χαλεπῶς. Τὰ περὶ τοῦ θείου δὲ Κυ- 
θὼν ἕχαστα ὁ πατὴρ, παρ᾽ αὐτόν τε ἄγει 
, xal θερμῶς ἐδεῖτο, ἀμῆναι τῷ παιδὶ 
ἐἄμνοντι, Ὁ δὲ καὶ ἀμφοτέρους οἰχτείρας, 
οὔ πάθους, τὸν δὲ τῆς ἐπὶ τῷ παιδὶ 


t. 929. 


neo haberent unde nature necessitatem sola- 
rentur (in illa quippe eremo ne melagria quidem 
nascebantur, qua certe eis ad convivium svífe- 
cissent) ; Deum rogat divinus Cyriacus, ut cibum 
ipsis ex illic exstantibus scillis impertiret ; iis enim 
&bundabat illa solitudo. Convegsusque ad discipu- 
lum, Collige, inquit, filli, ex his scillis, et salem 
ilis aspergens, coque in olla: et, Benedioctus 
Deus, quoniam ex illis nobis vesci licebit. 


Heo ille quidem discipulo mandat. Deus autem 
colitus preces audivit, qui et aquam ex petra 
soaturire fecit, δὲ maximam illam Mare ama- 


pritudinem in congruam dulcedinem commu- 


tavit. Scille namque innatam amaritudinem depo- 
suere, et exinde per quadriennium beatis illis in 
cibo fuere. Sed illud, Non derelinquet Dominus 
sancíos suos, opportune a sacro David, bio dicitur. 
Vir enim quidam ex vico Thecoorum, oum ex iis, 
qui in oremo pecora pascebant, de Cyriaco audi- 
visset, panibus calidis asino impositis accedit, et 
onere apud eum deposito, abiit, hisque in reli- 
quum Cyriacus cum discipulo vitam traduxit. 
Tüncque discipulus, coctis de more scillis, non 
jussus & beato Cyriaco eas in cenam apposuit. 
Deinde oum earum non ferret amaritudinem, una 
cum vooe vires ejus exstincle sunt, et tamquam 
mortuus jacebat. Cum itaque divinus Cyriacus 
infortunii causam intellexisset, et manus ad oran- 
dum pro discipulo sustutisset, ipsum erexit ; divi- 
naque illi impertiens sacramenta, sanum protinus 
reddidit, et benigne a timore recreavit. 
μυστηρίων, ὁγιῆ τε ἀποχαθίστησιν αὐτίκα, xal 

Post paulo autem deficientibus panibus, gravis- 
sima rursus fame premebantur. Beatus autem 
ille discipulum iterum ex scillis cenam parare 
jubet. Ille vero oum cibum paratum apposuisset, 
eo tamen uti verebatur. Venerat enim ei in men- 
tem precedens amaritudo, et quemadmodum cum 
comedisset, non modo vox, verum etiam motus 
eum defecisset. Cyriacus autem data benedictione, 
signoque crucis efformato, ex appositis sumpsit, et 
prior comedit ; ([discipulusvero resumpta fiducia ex 
cibo acocepil,] amboque jucunde comederunt, et 
&bunde refecti sunt. 


Quintus jam explebatur annus (14), ex quo in 
Natupha isto versabatur : et cujusdam filius ex 
vioo Thecoorum maligno spiritu correptus tene- 
batur, graviterque 80 moleste agebatur. Cum au- 
tem de divino Cyriaco singula didicisset pater, 
fülum ad eum adducit, vehementerque rogat ut 
male laboranti filio opem ferat. Ille autem utrius- 
que misertus, hujus quidem, morbi, illius vero, 


MENSIS SEPTEMBER. 932 


931 
doloris, et inconsolabilis super filio sgritudinis, A λύπης xal τῆς ἀπαραχλήτου βαρυθμίας (15), εὐχήν 


preces pro adolescentulo adhibet, crucisque Un- τε τῷ νεανίσχῳ ἐπιλέγει, καὶ τῷ [τοῦ] σταυροῦ 
χρίσας ἐλαίῳ, τῆς πικρᾶς ἐχείνης ἀπαλλάττει μα- 
νίας. 

Τοῦ θαύματος τοίνυν εἷς πολλοὺς ἤδη διοφοιτή- 
σαντος, μυρίον παρ᾽ αὐτὸν πλῆθος συνέῤῥεον, τὴν 
ἡσυχίαν αὐτῷ καὶ τὴν προσευχὴν ἐπιχόπτοντις. 

Ταῦτα ὁ γενναῖος Κυριαγὸς ἐχχλίνων ἐπὶ τὴν 
ἐνδοτέρω [ἐνδοτέραν 1] τοῦ Ῥουδᾶ ἔρημον διαβαίνει. 
Καὶ πέντε παρ᾽ αὐτῇ διαγαγὼν ἔτη, ῥίζας τε ue 
λαγρίων xai ἀχρέμονας [ἄχρεμόνσς 2] χαλάμων 
προσίετο * xai ταῦτα ὄψον τε ἱχανὸν αὐτῷ Jon, 
καὶ οὐδὲν εἰς ἡδονὴν τῆς τῶν πλουσίων τραπέζης 
ἀπολειπόμενον. 

᾿Αλλ’ 4j τῶν χαρισμάτων τοῦ Κυριχκοῦ τῶν βείων 


ctum oleo amara illa liberat insania. 


Cum igitur per multos jam pervasisset miracu- 
lum, innumerabilis ad eum confluebat multitudo, 
quielem ejus et orationem interrumpentes. 

llc vitens preclarus Cyriacus, in interiorem 
Rube solitudinem iransit (10). Et quinque in e& 
transigens annos, radices melagriorum, οἱ arun- 
dinum summos ramos in cibos admittebat : eaque 
amplum illi erant opsonium, nihil quoad volupta- 
tem divitum mense cedens. 


Sed divinorum Cyriaci ocharismatum efficacia, 


hane quoque solitudinem, advenientium multitu- Β ἐνέργεια, πόλιν xal τὴν ἔρημον ταύτην τῷ πλήρει 


dine, civitatem efficiebat. Omnes enim quos vel 
malus vexabat spiritus, vel alius premebat morbus, 
prompto et alacri animo, ad virum tamquam ad 
exploratam sanationem accurrebant: et nemo il- 
linc reverlebatur vacuus. Verum accedentium 
multitudinem iterum pertesus divinus Cyriacus, 
in eam se confert solitudinis partem, in qua ana- 
choretarum nullus neque manserat, neque per- 
transierat aliquando. Nominabatur locus ab accolis 
Susacim (17) ; in quo et Suce et Nove Laure ambo 
fluvii, eorum quos novimus maximi et profun- 
dissimi, conjunguntur et confluunt. Feruntur au- 
tem ii esse de quibus Christo dictum est a Davide: 
Tu siccasti fluvios Etham. Sed plane inviam hanc 
solitudinem aditu omnino facilem hominibus red- 
debat quam in eum babebant fides, seu potius 
divinarum illius gratiarum oopia ; que et fidem 
ferventius excitabat, st in desiderium pias indu- 
cebat animas. Cum enim Cyriacus septem illic 
&nnos transegisset, (quando que ingruebat [pe- 
stis] omnia circumoirca ;alfligebat, multosque de 
medio tollere non intermittebat) timentes qui 
erant Laure Suce, in inviam hanc solitudinem 
&scendunt, rogantque et obsecrant Cyriacum, ut 
iterum ad Lauram revertatur ; quo ealtem effica- 
cissimum adversus [pestem] remedium habeant, 
illius adventum. 

Illos itaque miserata bona illa et clemens anima 
iterum in Lauram descendit (18). Cumque ad beati 
Cbaritonis cellulam quintum exegisset annum, 
strenuissime eos qui cum Origene sentiebant, ex- 
pugnabat. Tunc quoque admirabilis Cyrillus, qui 
8 magni Euthymii ad beati Saba Lauram acces- 
serat ut Joannem Bilentiarium episcopum videret, 
fit ei minister litterarum ad beatum hunc Cyriacum. 
Littere autem bellum adversus sanctam civitatem 
suscilatum significabant, eumque obsecrabant, ut 
Deum impensius oraret, ut qui in Nova Laura 
cum Nonno et Leontio ex Origenis dogmatis so- 


15) Lege βαρυθυμίας, παραμυθία . 
ΤῊ Anno 519. μιλῶ παραμυνίας male 
(17) Venit in Susacim ann. 534, ubi manet 7 


D voc κελλίῳ πέμπτον διατελέσας ἐνιαυτὸν, ἀνδρειότεια 


τῶν ἐπιδημούντων ἐποίει. Καὶ πάντες οἷς εἴτε πεν» 
ρὸν ἐνοχλοίη πνεῦμα. εἴτε νόσος ἑτέρα πιέζοι, πρό- 
θυμοι πρὸς τὸν ἄνδρα ὥσπερ ἂν εἷς ὁμολογουμένην 
ἴασιν ἔτρεχον " xal χενὸς ἐκεῖθεν οὐδεὶς ἐπανήεσεν. 
Δυσχεῤῥαίνων δὲ τῷ πλήθει τῶν προσιόντων xal 
αὖθις ὁ θεῖος Κυριαχὸς, εἷς τοῦτο τῆς ἐρήμου 
φοιτᾷ. ἐν ᾧ τῶν ἀναχωρητῶν οὐδὲ εἰς οὔτε μείνες 
ἦν, οὔτε διελθὼν πώποτε * ὁ τόπος δὲ ἄρα Σουσαχὶμ 
[Σουσαχεὶμ 2] τοῖς ἐγχωρίοις dvópasto. Καὶ ἐν 
αὐτῷ, ὅ τε τῆς vloq λαύρας xai ὁ τῆς τοῦ Levi 
οἱ ποταμοὶ ἄμφω συμβάλλουσι, βαθύτατοι ὧν ἴσμεν 
χαὶ μέγιστοι ῥέοντες, Καὶ τοότους εἶναι, περὶ ὧν 
πρὸς τὸν Χριστὸν εἴρηται τῷ Δαυὶδ, Σὺ ἐξήρανες 
ποταμοὺς Ἠθὰμ, λέγεται. ᾿Αλλ’ εὐχερῇ κέντως 
ἀνθρώποις καὶ ῥᾳδίαν xal τὴν ἄδατον δήπου ταύτην 
ἔρημον dj περὶ τὸν ἄνδρα πίστις ἐποίει - pies ἃ 
ἡ τῶν ἐχείνου θείων χαρίτων ἀφθονία * ἕτκ smi 
τὴν πίστιν θερμότερον ἀνεχίνει, xai τὰς εὐειδεῖς 
ψυχὰς εἰς πόθον ἐπήδετο. Ἑπτὰ γὰρ iv ἔτη 
τοῦ Κυριαχοῦ διαγαγόντος, ἐπειδὴ λοιμὸς ἐκιεκέψες 
τότε χαχῶς τὰ πέριξ πάντα ἐποίει, xal πολλοὺς 
ἀναιρῶν οὐχ ἀνίει [ἀνήει 2], δείσαντες οἱ τῆς τοῦ 
Σουχᾶ λαύρας, ἐπιδαίνουσι xal τῆς ἀφάτου ταύτης 
ἐρήμου * xal δέονται τοῦ Κυριαχοῦ, καὶ τοῦτον 
ἐχλιπαροῦσι, τῇ λαύρᾳ καὶ αὖθις ἐπιδη μῆσαι " ὅκως 
τοῦτό γ᾽ οὖν [γοῦν] ἀνυσιμώτατον χατὰ τοῦ λοιμοῦ 
φάρμαχον ἔχοιεν, τὴν ἐκείνου ἐπιδημίαν. 

Ἔλεον τοίνυν αὐτῶν [αὑτὸν] ἡ ἀγαθὴ καὶ ous 
θρωπος ἐχείνη λαδοῦσα ψυχὴ χάτεισί τε εἰς τῷ 
λαύραν πάλιν * xal πρὸς τῷ τοῦ μακαρίου Xephw 


τοὺς τὰ Ὠριγένους φρονοῦντας χκατηγωνίζετο. ΤῊΣ 
μὲν δὴ xal ὁ θαυμάσιος Κύριλλος, ἀπὸ τῆς τοῦ pt 
γάλου Εὐθυμίου λαύρας, τῇ τοῦ μακαρίου 18b: 
[Z466a et ila deinceps) παραλαδὼν͵ ἐφ᾽ ᾧ τὸν ἣν» 
χαστὴν ἐπίσχοπον ᾿Ιωάννην ἴδοι, ὁπηρέτης e 
γραμμάτων πρὸς τὸν μαχάριον τοῦτον Kopum 
γίνεται, Τὰ δὲ γράμματα τόν τε χατὰ τὴν dpt 
πόλιν ἀναῤῥιπισθέντα ἐδήλου πόλεμον, καὶ ἱχέτενν 








annos. 
(18) Anno 541. 


VITA 5. CYRIACI 


938 


ὗν ὁ θεῖος Κυριαχὸς, καὶ ὁμιλίᾳ τοι- AÀ Ὀ να ᾿δαυθγνίδουδ, cum hujusmodi colloquio 


ἤἦμασιν ἡδονῆς τὴν ἐχείνου ψυχὴν 
τέλυσεν ἐν εἰρήνῃ. ᾿Επειδὴ δὲ ὅ τε 
| νόμων ἀχριδὴς φύλαξ αἰσχίστῳ τέ- 
ν ἀπέῤῥήξε Νόννος, fj τε ἰσχὺς αὐτῶν 
* xal ὁ πρὸς τοὺς ὀρθοδόξους ἐλώφησε 
xxv! ἀλλήλων [χαταλλήλων 2] ἐχεῖνοι 
τοὺς χινδύνους ἐκίνησαν * xa! πολλοὶ 
ρίτωνος φοιτῶντες σπηλαίῳ, οὐχ ὁλί- 
Κυριαχῷ παρεῖχον τὴν ὄχλησιν, τὴν 
χράττοντες, ἐπὶ τὸν  Eousaxig [τοῦ 
Wc δὲ infra] ἀναχωρεῖ πάλιν, ἕνατον 
οστὸν ἔτος τῆς ἡλικίας ἀνύων, "Exsí- 
γδοον ἐν αὐτῷ διαμεμενηχότος χρόνον, 
τοτε τὸν Κύριλλον πόθος τῆς τοῦ Κυ- 
;. Kal εἷς τὴν λαύραν ἐλθὼν τοῦ 
)» τούτου μαθητὴν Ἰωάννην παραλα- 
σαχὶμ ἄμφω καταλαμθάνουσιν " οὐχ 
ενήχοντα σταδίους τῆς λαύρας ἀπ- 
ν πλησίον ἐγένοντο ἤδη, λέων αὐτοῖς 
ς xai φοδερώτατος ἰδεῖν ὑπαντήσας, 
τὸν Κύριλλον, ὥσπερ sixóc, καὶ εἰς 
Οὕτω τοίνυν ὁ μαθητὴς Ἰωάννης 
ρα ἰδὼν, Μὴ δέδιθι, ἔφη. Καὶ ὁ λέων, 
ἔγιον αὐτοὺς ἀπιόντας ἔγνω, ὑπεῖξέ τε 
ς, χαὶ αὐτοὶ χαχῶν ἀπαθεὶς διῆλθον, 
ρὰ κεφαλὴ ἐκχείνη θεασαμένη, ὑπερ- 
«1, καὶ ἧδὺ αὐτοὺς xal οἰχεῖον ἰδοῦσα, 
εὖ μάλα xal χαριέντως, ᾿Ιδοὺ, φησὶ, 
οδιώτης μοι [μου 4] Κύριλλος. Εἶτα 
καὶ παιδιᾶς ὁ μαθητὴς Ἰωάννης * 
, εἶπεν, 6 λέων, Πάτερ, δεινῶς ἐφό- 
ιλὸν ἀπέδειξε φανεοῶς. Ἢ δὲ ἱλαρὰ 
Σὺ δὲ ἀλλὰ μὴ φοδοῦ, εἶπε, τέχνον * ὁ 
τος ἐνταῦθά μοι παραμένει φύλαξ 
λαχάνων * xxi οὔτε θηρίῳ εἰσφοιτᾷν 
εν, οὐδὲ ἀγρίου αἰγὸς ἔφοδον, οἶμαι, 
διεν, ἐγρηγορότος τοῦ φύλαχος. 
t περὶ τῶν χατὰ τὴν ἔρημον Πατέρων 
. καύτῃ διαναστήρας, καὶ κινητιχώτα- 
ἀρετὴν, αὐτοῖς ἔρωτα ἐμδαλὼν, τρά- 
θησιν. Ἐνταῦθχ ὁ λέων ἐφίσταται. 'O 
μὲν ἄρτον τε τῇ χειρὶ ὀρἐγεὶ, καὶ εἷς 
σι τῶν λαχάνων. [Ἰρὸς δὲ τοὺς συγχα- 
, ᾿Αγχθόν γε, ὥ τέκνα, εἶπε, τοῦ 
χέχτημαι. Οὔτε γὰρ ἄρχτος ἐνταῦθα, 


et narrationibus ita illius animam voluptate com- 
plesset, in pace dimisit. Quando aulem, et ipse 
legum Origenis diligens custos, Nonnus, turpis- 
simo exitu vitam abrupit, fracteque fuerunt om- 
nes eorum vires; et cessavit bellum adversus 
orthodoxos; et illi inter sese prelia cierunt et 
pericula ; multique in Charitonis speleum venti- 
tantes, non parvam divino Cyriaco molestiam 
exhibebant, ejus silentium et quietem intertur- 
bantes; ad Susacim rursum recedit (20) cum no- 
num jam et nonagesimum etatis annum expleret. 
Cum autem ille octo in eo mansisset annos, Cyril. 
lum aliquando incessit desiderium conveniendi 
Cyriaci. In lauram itaque Suce veniens, ac hujus 
discipuülum Joannem assumens, ambo Susacim 
perveniunt, qui locus non minus quam nonaginta 
stadia aberat u laura. Cam autem adventarent et 
prope jam essent, leo ipsis magnitudine maximus, 
visuque terribilissimus, occurrens, Cyrillum, ut con- 
sentaneum est, conturbavit, οἱ in metum con- 
jecit. Cum igitur discipulus Joannes ita affectum 
virum vidisset : Ne metue, inquit. Leo autem, 
ut eos ad sanctum euntes agnovit, via cessit pro- 
tinus, et ipsi malorum immunes pertransierunt, 
Hos oum sacrum illud caput aspexisset, supra. 
modum statim gaudio oblectatus est, eosque blande 
&c benevole intuens, seniliter bene plane ao ve- 
nuste, Ecce, inquil, concenobita meus (21) Cyril- 
lus. Deinde nonnihil quoque joci admiscens di- 
scipulus Joaunes : Sed eum, inquit, Pater, mirum 
in modum leo terruit, manifestoque pavore per- 
culit. Hilarig autem illa anima : Αἱ tu, noli timere, 
inquit, flli : Ieo enim iste hic mihi manet, diligens 
custos olerum, qui nullam feram ingredi sinit : 
quapropter nec agrestis capree incursum, ut puto, 
timuerint olera, hoc vigilante custode. 


Deinde cum multa de Patribus, qui in eremo 
degebant, narrasset, ac sic eis animos excitassel, 
acerrimumque, erga virtutem videlicet, amorem 
incussisset, mensam apponit. Hic leo supervenit. 
Ille autem bestie panem manu porrigit, et ad 
olerum custodiam remittit. Ad accoumbentes au- 
tem: Habeo, ait, o filii, bonum agri custodem. 
Neque enim hic ursus, neque alia quepiam fera, 


Aio τι, ἀλλ᾽ οὐδὲ λῃστὴς, οὐδὲ βάρδα- ἢ sed neque predo, neque barbarus eos qui agrum 


γιοῦσι τὸν ἀγρὸν ἐπιτίθεται. Κολάζει 
dice 2 deletum est καὶ] αὐτοὺς δεινῶς 
' ὁ λέων. 

ὧν ὅλην παρ᾽ αὐτῷ ἡμέραν διαγαγοῦσι, 
σχαλίας ἐχείνης καὶ τῆς ἔχχεχυμένης 
σι αὐτοῦ γάρίιτος ἀπολαύσασιν, εὐλο- 
ἐν ἐξῆς μεταδίδωσι, xai ἐν εἰρήνῃ ἀπο- 
ἰέων ὁπεῖξέ τε αὐτοῖς αὖθις, καὶ ὅπ- 
€ [ἤχκοντας 2, εἴχουσι 4], καὶ τῆς ἐπὶ 
οντες εἴχοντο. 


6 546 vel ineunte 547. 
rROoL. Gn. CXV. 


pertranseunt invadit. Illos namque acriter ulci- 
scitur ac perimit leo. 


Cum igitur totum apud eum diem transegissent, 
&c doctrina illa et diffusa in ejus labiis gratia 
fructi essent, benedictionem imposterum impertit, 
ac in pace dimittit. Leo autem eis rursus cessit, 
et blanditus est ; sicque ad propria leti remearunt. 


(21) Cyrillus in eodem quo Cyriacus manserst 
30 


929 


Sanctus autem hie Cyriacus adhuo in Susacim A 


permanens, cum aquam ex fontibus non haberet 
(quo cum ipse uteretur, tum etiam olera rigaret), 
eam que in petrarum coneavitatibus congrega- 
batur exhauriens, estate illa ad meridiem irriga- 
bat, nec amplius sitire sinebat. Tempore enim 
aniumni tempestas ipsa ea satis abundeque :rriga- 
bat. Cum autem magna siccitas aliquando per 
estatem contigisset, et qua sunt in petris conca- 
vitates ne vestigium quidem haberent aque, ille, 
oculis in celum sublatis, petit a Deo aquam. Et 
ecce repentina quedam nubes super caput conden- 
gata erupit in pluviam, ejusque hydrias et petra- 
rum concava omnia implevit : eaque et sancii 
usui, et olerum irrigationi diu multumque suffe- 
cit. Hio illud mihi venit in mentem, quod, etsi 
narrationi de sancto non coheret, non mediocrem 
tamen, si dicatur, afferet utilitatem. 


In solitudinem aliquaudo venienti hujus sancti 
discipulo, una cum condiscipulo Paramono, appa- 
ret circa myricas agrestes, stans quoddam hominis 
idolon. Ilii, id quod cernebatur ex anachoretis 
unum esse existimantes (multi enim id temporis 
solitudinem hanc habitabant), ad eum statim sunt 
conversi. Camque jam prope adessent, et nus- 
quam esset quod apparuerat, illi contra, malum 
arbitrantes esse spiritum, apprecati sunt, et pre- 
oationi, Amen, subjungentes, huc et illuc spectant, 
et speleum quoddam ipsis sublerraneum apparet. 


MENSIS SEPTEMBER. 


910 


Ὁ δὲ ἅγιος οὗτος Κυριαχὸς τῷ Σουσαχὶμ du 
παραμένων, Ἐπειδὴ ὕδωρ αὐτῷ ix πηγῶν οὐ παρῆν 
(ὥστε ὁμοῦ μὲν αὐτὸν χρῆσθαι, ὁμοῦ δὲ καὶ τὰ λά- 
χανα ὑρδειν), τὸ ἐν τοῖς τῶν πετρῶν κχοιλώμασιν 
ἐπισυναγόμενον ἐξαντλῶυ, ἐπότιζέ τε θιροὺς αὐτὲ 
χατὰ νεσημύρίαν, xai οὐχέτι διψᾷν συνεχώρει. Τὸν 
γὰρ περὶ τὸ μετόπωρον χρόνον, ἧἦρδεν αὐτὰ ἰχανῶς 
à ὥρα. Αὐχμοῦ δέ ποτε χατὰ θέρος πολλοῦ γεγονό- 
τος, καὶ αὐτῶν τῶν ἐν ταῖς πέτραις χοιλωμέάτων 
οὐδὲ ἴχνος ἐχόντων ὕδατος, τὰ ὄμματα ἐκεῖνος εἰς 
οὐρανηὺς ἀνασχὼν, αἰτεῖ παρὰ τοῦ Θεοῦ ὕδωρ᾽' Ksi 
ἁρρόον τι νέφος ὑπὲρ κεφαλῆς παχυνθὲν, εἷς ὁετὸν 
ἐῤῥάγη * xal τὰς ὑδρίας αὐτοῦ, xai tà χοῖλα τῶν 
πετρῶν ἐπλήρωσε πάντ᾽ xal τῇ τε τοῦ ὁσίου χρείῃ, 
τῇ τε τῶν λαχάνων ἀρδείᾳ, μέχρι πολλοῦ τρῦτο 
ἐπήρκχεσεν. 'Exsivo δέ με [in codice 2 deletum εἰ 
με) γενόμενον ἐνταῦθα ἔϊσέρχεται, ὅπερ εἰ xal μὴ 
τῆς τοῦ ἁγίου ἔχεται διηγήσεως, ἀλλ᾽ οὐ 
οἴσει λεχθὲν καὶ αὐτὸ τὴν ὠφέλειαν. 

Παριόντι κατὰ τὴν ἔρημον τῷ μαθητῇ πατε τοῦ 
ἁγίου τούτου μετὰ [καὶ 3] τοῦ συμφοιτητοῦ Παρε- 
μόνου, ἐπιφαίνεταί τι περὶ μυρίχῃ ἀγρίᾳ ἑστὼς, 
ἀνθρώπου εἴδωλον. Οἱ δὲ, τῶν ἀναχωρν, τῶν [ἀναχω- 
ριτῶν 4] ἕνα τὸ φαινόμενον οἰηθέντες (πολλοὶ τὸ 
τὴν ἔρημον ταύτην τὸ τηνικαῦτα ᾧχουν) πρὸς αὐτὸν 
εὐθέως ἐτράποντο. ᾿Επεὶ δὲ πλησίον ἦσαν fir xi 
τὸ φανὲν οὐδαμοῦ, ἔμπαλιν ἔχεῖνοι πονηρὸν πνεῦμ: 
νομίσαντες εἶναι, προσηύξαντο * xal τῷ εὐχῇ τὸ; 
᾿Αμὴν, ἐπειπόντες, ὁρῶσι τῇδε χκἀχεῖσε * χαὶ σεί- 
λχιόν τι αὐτοῖς ὑπόγεων ὑποφαίνεται. Ὅπερ 0 


Quod signum rursus dexterum judicantes, et (, μεῖον αὖθις χρίναντες δεξιὸν, xal. τινα δοῦλον τοῦ 


quemdam Dei servum esse, eum qui apparuerat, 
&c in illud se occuluisse, atque in eo delitescsre 
putantes, rogant ut benedictionem ipsis impertiat 
et pacem. 

Tandem aliquando vox intrinsecus sonuit ex 
speleo, dicens : Quid me vultis? sum etenim 
femina. Sed, Quo proflciscimini ὃ rogavit. Ad ana- 
choretam, inquiunt, Cyriacum. Sed dic nobis, qui 
vocere, et qua ratione hic es, et quamobrem buc 
accessisti ? Illa vero, Nunc quidem abite, inquit ; 
redeuntibus autem rursus, dicam. Cum ergo illi 
impensius instarent, et ne tantillum quidem se 
abscessuros dicerent, ni prius ques» beatam illam 
spectabant, audiissent : Nomen quidem mihi est 
Maria, inquit ; cum autem essem psaltria, scio me 
multis scandali occasionem prebuisse. Deum ita- 
que rogavi, eumque suppliciter obsecravi, ut 8 
mali laqueis liberarer. Aliquando auiem corde 
contrita, et anima divino igne succensa, in 
sanotum Siloe descendi : cumque hoo vas aqua 
implessem (quod apud me adtuc manet, lupinis 
in sporta acceptis, huc accessi. Nihil autem ἢο- 
rum usque in hodiernum diem est diminutum. 
Sed neque ex illo tempore hominem vidi : neque 


canobio, sed nunquam cum illo. Ideo minus bene vertisse 


cenobio sodalis. 


D 


Θεοῦ τὸν φανέντα εἶναι, χἀὶ εἰς αὐτὸ xermdom 
ὑπολαδόντες, εὐλογίας αὐτοῖς μεταδοῦναι πεὶ εἴβε- 
νης ἠξίουν. 


'Ojk γοῦν ποτε φωνὴ ἔνδοθεν ὑπηχήδη |itr- 
χήθη 1] ἐκ τοῦ σπηλαίου : Τί θέλετε ἀπ᾽ ἐμοῦ; )- 
γουσα, γυνὴ γάρ εἶμι. ᾿Αλλὰ, Hoo πορεύισμ; 
ἤρετο. Οἱ δὲ. Πρὸς τὸν ἀναχωρητὴν, ἔφησαν. Kop 
γόν. ᾿Αλλ᾽ εἰπὲ ἡμῖν, ἥτις χαλῇ, καὶ ὅπως ivt 
εἶ, xal ἐφ᾽ ᾧ παραγέγοτπς. "I δὲ, Νῦν μὲν 5 
ἄγετε, ἔφη ἐπανήχουσι δὲ αὖθις, ἐρῶ. Ὡς οὖν it 
ἔχειντο πλόον οὗτοι, καὶ οὐχέτι [οὐα ἔτι 1] οὐδὲ i» 
στήσεσθαι μιχρὸν ἔλεγον μὴ πρότερον τὰ κατὲ ᾧ 
μακαρίαν ἐχείνην ἀκούσαντες, Ὄνομα μὲν ἐγὼ ἢ» 
pla * γενομένη δὲ ψάλτρια, Ey, πολλοῖς οἷδι exs* 
δᾶλου πρόφασιν παρασχοῦσα. ᾿Ἐδεόμην τοΐνον d 
Θεοῦ, xai ἱχέτευον αὐτὸν, ῥυσθῆναί ps τῶν τοῦ Ψ 
νηοοῦ παγίδων. Καί ποτε τὴν χαρδίαν συντριδεῖν, 
χαὶ πυρὶ θείῳ τὴν ψυχὴν διαθερμανθεῖσα, εἷς τὸ 
ἅγιον Σιλωὰμ χατῆλθον * χαὶ τὸ σχεῦος τοῦτο 
σασα ὕδατος (ὃ παρ’ ἐμοὶ καὶ εἰς ἕτι μένει), πὶ 
θέρμια ἐν τῇ σπυρίδι λχδοῦσα, ἐνταῦθα 
μην. Καὶ τούτων οὐδὲν εἰς δεῦρο ἡλαττονήθη. δ 
οὐδὲ ἄνθρωπον ἐξ ἐγείνου εἶδον, οὐδὲ εἰς óudis 





















videtur interpres apud Surium : New à 


913 


MENSIS SEPTEMBER. 


9 


religione maxime orihodoxus. Cum itaque in A mov, τὸ σέδας ὀρθοδοξότατος. ᾿Ασθενείᾳ τοίνον σώ- 


corporis infirmitatem incidisset, nature debitum 
exsolvens, spiritum ipsi Jesu quem desiderabat 
commisit (23). Et. nunc est in quiete justorum, 
in splendore angelorum, ea videns qua semper 
desiderabat, et totum sanctse Trinitatis fulgorem 
in se recipiens : in ipso Christo Domino nostro, 
cum quo Patri principii experti, et sanoctiflco vivi- 
flcoque Spiritui gloria, imperium, honor et ado- 
ralio nuno et semper et in secula seculorum. 
Amen. 


(23) Anno 557. 


μᾶτος περιπεσὼν, xal τὸ τῆς φύσεως ἀποτίσας 
χρέος, τὸ πνεῦμα τῷ ποθουμένῳ Ἰησοῦ παρατί- 
θεται. Καὶ νῦν ἐστιν ἐν τῇ ἀναπαύσει τῶν διχαίων' 
ἐν τῇ λαμπρότητι τῶν ἀγγέλων, ἅπερ εἷς ἀεὶ ἐπόθει 
δρῶν, χαὶ ὅλην τῆς ἁγίας. Τριάδος τὴν ἔλλαμψιν 
εἰσδεχόμενος: ἐν αὐτῷ Χριστῷ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, 
μεθ᾽ οὗ τῷ ἀνάρχῳ Πατρὶ, καὶ τῷ παναγίῳ xal 
ζωοποιῷ ἹΙνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ καὶ προσ- 
χύνησις νῦν xal ἀεὶ, xal εἷς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώ- 
νων" ᾿Αμήν. 





ΒΙΟΣ ΚΑΙ 


HOAITEIA 


KAI MAPTYPION 


TOY APIOY 


lI'PHI'OPIOY 


ΤῊΣ METAAHX APMENIAZ. 


VITA ET CONVERSATIO ET MARTYRIUM 
SANCTI MARTYRIS GREGORII 


MAGN/E ARMENLE. 


(Textas Grecus nunc primum prodit ex duobus codicibus mss. Paris. n. 1489 et 1492 notatis; Latine edidit So- 
rius ad diem 30 Septembris.) 


I. Cum Persarum imperium rediisset ad Parthos, Β Α΄. Τῆς τῶν Περσῶν ἀρχῆς 
et Parthorum dominatio ad tantam venisset poten- 
tiam, ut non solum imperarenl Persis, sed etiam 
Armeniis et Indis qui in Oriente sunt Persis flniti- 
mi, preterea autem Massagelas quoque in suam 
redegissent potestatem, cumque tantarum curarum 
pondus unus non posset sustinere, quatuor fratres, 
Parthi quidem genere, Arsacide autem cognomine, 
dominatum quatuor gentium ad se transferunt. Et 
primus quidem ex fratribus, communem appella- 
tionem in proprium nomen sibi vindicans, appel- 
labatur Arsacides, et Parthorum lenebat imperium, 
sicut tempore, ita etiam dotibus et commodis aliis 
antecellens. Qui autem illum est consecutus, fuit 


rex Persarum. Tertius autem predictorum [Indorum 
sortitus est imperium. Quarti autem potestati pa- 


rebant Massagetzs. Non fuit autem brevi tempore 
dimensa felicitas Arsacidis. Postea vero eum Arta- 


banes filius Valarsi, qui erat et ipse ex Arsacidis, 
et in Persas obtinebat imperium, vacaret Chaldeo- 


εἷς Πάρθους δαλι- 
θείσης, καὶ τῆς τῶν Πάρθων ἐπιχρατείας εἰς τοῦτο 
δυνάμεως [ἀφιγμένης, ὡς μὴ μόνον Περσῶν ἄρχεπ. 
ἀλλὰ καὶ ᾿Αρμενίων xal Ἰνδῶν προσοίχων τὸς 
ἐπ᾽ ᾿Ανατολῆς Πέρσαις" ἔτι δὲ καὶ Μασσαγέτας pio 
ποιεῖσθαι τῆς ἐξουσίας, ἐπεὶ τὸ βάρος τῶν τοσούτιν 
φροντίδων εἷς ἀνέχειν οὐχ οἷός τε ἦν, tiem 
ἀδελφοὶ lláp8ot μὲν τὸ γένος. ᾿Αρσαχίδαι δὲ τὶν 
ἐπωνυμίαν, συμμερίζονται τὰς ἐπιχρατείας τῶν 
τεσσάρων ἐθνῶν εἷς ἑαυτούς. Καὶ ὁ μὲν πρῶτος τῶν 
ἀδελφῶν τὴν χοινὴν κλῆσιν εἷς ὄνομα ἐξιδιωσίμ' 
νος, ᾿Αρσαχίδης τε ἐκαλεῖτο, καὶ τῆς τῶν Iliope 
ἀρχῆς εἴχε τὸ χράτος, ὥσπερ τῷ χρόνῳ τῶν Bie, 
οὕτω δὴ χἀν τοῖς ἄλλως προΐέχων πλεονεχτήμεσν. 
Ὁ δὲ μετ᾽ ἐχεῖνον Περσῶν ἔδατίλευσεν. Ὁ δὲ v 
τὸς τῶν προειρημένων ἀνδρῶν τὴν τῶν "lé 


C ἀρχὴν ἐχληροῦτο, Τῷ δὲ τεταρτῳ Μασσαγέται fen 


τὸ ὑποχείριον. Καὶ χρόνος οὐ βραχὺς τὴν sepe 
νίαν τοῖς ᾿Αρσαχίδαις ἐμέτρει" ᾿Αρταδάνης δὲ πεῖς 
Οὐχλᾶρσσυ, ᾿Αρσαχίδης τε ὧν χαὶ Πάρθῶν ἔχων 





VITA 5. GREGORII ILLUMINATORIS 910 


uglav, περὶ τὴν ἀστροθεάμονα τῶν Χαλδαίων 
(e σοφίαν, xal τι συνιδὼν ἐχεῖθεν, τῇ γυ- 
wxtà τὴν σχηνὴν συγχαθεύδων ἄν εἶπεν, ὡς, 
μὲ διδάσχουσιν οἱ τῶν ἀστέρων δρόμοι, εἴ τις 
ᾶσιν κατὰ τοῦ οἰχείου δεσπότου ἐν τῷ παρ- 
Mp μελετήσειεν, οὐχ, Ἐγω γε οἶμαι, τοῦ 
ἐχεῖνος xal τῆς ὁρμῆς ψευσθήσεται. 
αἱ ταῦτα εἰπὼν, εἰς ὕπνον ἐτράπη. Μία δὲ 
τηρετουμένων tf βασιλίδι, τῶν κατὰ γένος 
ἣν αὕτη θυγάτηρ οὖσα, συνήθης ἦν ἐπὶ σω- 
ὁμιλίᾳ τινὶ τῶν τὰς πρώτας ἀρχὰς διοιχούν- 
᾿Ασσυρίων μὲν χαταγομένῳψ, χαλουμένῳ δὲ 
(pac. "Oc πολλάκις μὲν καὶ χαθ᾽ ἑαυτὸν 
& τὴν τυραννίδα, xal τοῖς πιστοτάτοις τῶν 
μυστιχώτερον ἐχοινοῦτο, ἀγαγεῖν δὲ ταύτην 
ov ἀνεδάλλετο φόδῳ τῷ τῆς ἀποτυχίας" τῆς 
οὖν αὕτη λαθραίως ὁπεξελθοῦσα, μηνύει τὸν 
v πάντα τῷ ᾿Αρτασείρᾳ, παροξύνει τε πρὸς 
v καὶ λόγους ἀπαιτεῖ, ὡς ἄν, εἰ ἐγχρατὴς 
τῆς Πάρθων ἀρχῆς, κοινωνὸν αὐτὴν ἔχοι 
ὶ τὴν βασιλείαν αὐτῇ ὀνόματί τε καὶ πρά- 
υμμερίζοιτο, Ὁ δὲ προθύμως ὥμνυ τε τοὺς 
ὃς θεοὺς, καὶ πέρας ἐπηγγέλλετο λαδεῖν τὰ 
μένα, [χατὰ τὴν ἀρχὴν αὐτίχα τῆς ἀναῤῥή- 
αἱ ταῦτα αἰτησαμένη χαὶ τὰ πιστὰ λαδοῦσα, 
ιουδῇς αὖθις τὴν βασιλικὴν σχηνὴν, πολλὴν 
tlv ποιουμένη ποόνοιαν ἀποτρέχει" ὄνομα δὲ 
Ιαίῳ ᾿Αρταδοῦχτα. 'O οὖν ᾿Αρτασείρας εἰς 
ς γυναιχὸς τὴν ἀγγελίαν βαλόμενος, δεινῶς 
ἀρχῆς ἡλίσκετο ἔρωτι, καὶ συναγαγών τοὺς 
Περσῶν τε xal ᾿Ασσυρίων, οἷς μάλιστα ὡς 
τοις ἐθάῤῥει, καὶ χατεῖπεν ἐν τοῖς λόγοις 
ρθων ἀλαζονείας, τὰ ὅμοια συμθουλεύοντας 
Jo εὑρίσκει" xal γὰρ ηὔχοντο xáxtivot, τῆς 
fuco ἀπαλλαγῆνχι τυραννίδος, ἐξ αἵματος 
lou τὴν Περσῶν ἰδεῖν ἐξουσίαν ἰθυνομένην. 
νται γοῦν ὥσπερ τῆς βουλῆς ἡγεμόνα, οὕτω 
πράξεων αὐτοῖς γενέσθαι τὸν ’᾿Αρτασείραν. 
ἱπουσιν ἀγγέλους πρὸς ᾿Αρταδάνην, ἐχστῆναι 
ὄντες τῆς βασιλείας χωρὶς κινδύνων xal 
vov ix τοῦ πολέμοῦ συμθαινόντων χαχῶν. Ὁ 
τὸ οἰχεῖον ἀνενεγχὼν ᾿μάντευμτ, xal χρύνον 
paÀ3v ἐπιχλίνας, ἀπράχτους μὲν τοὺς ἀπ- 
νοὺς ἐχπέμπει, ἐπαπειλεῖ δὲ, ὡς εἰ πάλιν 
| τι ἀπαγγελοῦντες ἐλεύσονται, ἀπ᾽ αὐτῶν 
| τὰς τῆς ὑδρεως λήψεται δίκας. Ζήχας ἦν 
tva αὐτοῖς τὰ ὀνόματά, 
ιαὶ ὁποστρέψαντες ἀπαγγέλλουσιν ᾿Αρτασείρᾳ 
€ λοιποῖς, ὅσα ὁ βασιλεὺς εἶπέ τε xal ἧπει- 
. Elsa συγχροτεῖται xal παρ’ ἑχατέροις πό- 
Πρὶν 4j δὲ συῤῥαγῆναι τοῦτον ᾿Αρτασείρας 
, ἄγει τὴν ᾿Δρταδούχτάν πρὸς ἕξαυτὸν, xal 
ἐν ἰσχυρωτάτῳ φρουρίῳ μετὰ τῆς οὐσίας αὐ- 
σης χαθίστησιν. Ὡς δὲ εἰς χεῖρας τῶν τε 
καὶ τῶν Πάρθων αἱ δυνάμεις συνῆθδον, πί- 
μὲν ἑχατέρωθεν πλεῖστοι" ἀπίδλεψε δὲ πρὸς 
ασείραν ἣ νίχη. Δευτέρας δὲ συμδολῆς γενο- 
τὸ μὲν Παρθιχὸν τῷ πολεμίῳ χαταχράτος 
tto ξίφει, εἰς φυχὴν δὲ xal αὐτὸς ᾿Αρταδάνης 


Arum sapientie, que versatur in contemplandis 
astris, et ex illis aliquid animadvertisset, cum uxore 
dormiens in tabernaculo, ei dixit: Ex iis, que me 
docent cursus astrorum, si quis in presenti tem- 
pore meditetur ingurrectionem adversus suum do- 
minum, ille quidem, ut arbitror, non frustrabitur 
800 scopo et desiderio. 

II. Haec cum dixisset, conversus est ad somnum. 
Una autem ex iig que serviebant reginsm, ex iis 
nata qui erant illustri genere, corpoream habebat 
consuetudinem cum quodam ex iis qui primos ge- 
rebant magistratus, qui originem quidem ducebat 
ex Assyriis, vocabatur aulem Artasiras. Hic sepe 
quidem apud se &animo meditabatur tyrannidem, et 
cum iis qui ex amicis erant fidelissinii illud arca- 
num communicabat: id autem ad affectum dedu- 
cere differebat, quod timeret ne res succederet. Ea 
ergo, clam egressa etabernaculo,totam rem indicat 
Artasire, εἰ ad opus excitat, promissum ab eo 
exigens, ul, si Parthorum potiatur imperio, eam et 
vite habeat sociam, et cum ea regnum et nomine 
et re dividat. Ille autem prompto et alaori animo 
juravit deos patrios: et que juravit pollicitus est 
finem acceptura, cum primum rex fueril renuatía- 
tus. Cum hec petiisset, et fidem ab eo accepisset, 
propere recurrit in regium tabernaculum, ut late- 
ret, diligenter providens. Mulieri autem nomen erat 
Artaducta. Artasiras ergo, mulieris nuntium animo 
agitans, captus erat vehementi regnandi desiderio: 
et cufn collegisset ex Persis et Assyriis eos qui 
gerebant magistratus, quibus, utpote fidelissimis, 

C confidebat maxime, et in sua ad eos oratione in 
medium adduxisset Parthorum arrogantiam, invenit 
eos quoque similia consulentes. Etenim illi quoque 
optabant 8 Parthica quidem liberari tyrannide: ἃ 
suo autem sanguine videre regi Persarum imperium. 
Decernunt itaque, ut quomodo consilii, ita etiam 
rerum ipsarum gerendarum esset dux et princeps 
Artasiras: et mittunt nuntios ad Artabanem, ro- 
ganies ut 6 regno excederet sine periculo, et aliis 
malis, que e bello eveniunt. Ille autem cum ad 
suam divinationem et tempus caput inclinasset, eos 
quidem qui missi fuerant dimittit re infecta : pre- 
terea autem minatur, quod, si tale quid venerint ei 
rursus nuntiaturi, sumet primum pcenas de eorum 
contumelia. Zeoas et Carenas erant eis nomina. 


III. Reversi autem renuntiant Artasire et reli- 
quis ea qua rex dixeral et minatus fuerat. Deinde 
-bellum ab illis comparatur. Priusquam vero id 
erumperet, misit Artasiras, qui ad se duceret Arta- 
ductam : et eam in validissimo collocat presidio 
cum omnibus suis facultatibus. Cum autem Perea- 
rum et Parthorum copie manus conserulssent, 
utrinque quidem cadunt plurimi : ad Artasiram 
autem aspexit victoria. Secundo autem commisso 
prelio, Parthi quidem per vim ab hostiii ense fuere 
consumpt, in fugam autem versus fuit ipse Arta. 
banes. Cum se autem rursus collegisset, et ad be]. 


947 


MENSIS SEPTEMBER. 


948 


lum gerendum rursus coegisset copias, animo con- A ἐχώρει. ᾿Αναλαδὼν δὲ πάλιν ἔχυτον, xal συναγαγών 


fidit. Ceterum totum annum aliquando quidem 
Persis contra Parthos, aliquando autem Partbis 
adversus Persas ostendentibus multa audacis faci- 
nora et belli experientie, cum postremo utriusque 
partis acieg prope essent, aiunt Artasiram dixisse 
Artabani regi, ne temore faceret, et perderet gene- 
τὰ Persarum et Parthorum: regnum enim nolle 
deinceps manere apud Artabanem, sed transire ad 
Artasiram. Tu aulem, inquit, si me audias, vivos 
citra ullam molestiam. Dabo enim tibi regionem, 
que affatim suppeditabit omnia qui ad usum per- 
tinent. Oportet autem non alio quam teipso uti 
magistro ejus quod est utile, et meminisse respon- 
si quod aliquando regine dixisti in tabernaculo. 
Sed hec quidem Artasiras. 

IV. Artabanes autem prius aspiciens ad quosdam 
suos familiares: Quam gravis res est, inquit, femi- 
na. Amor conjugii potius leserit, quam juverit. Hao 
cum dixisset, jubet transirequemdam ex satellitibus, 
et interficere reginam. Existimabat enim eam pro- 
didisse secretum. Conversus autem ad Artasiram, 
respondit esse sibi longe optabilius mori, quam Ár- 
tasire, qui erat servus, regno cedere. Que simul 
atque dixisset, insane el bacchantis more irruit in 
Persas, οἱ ex eis quidem multos saucia!, plures 
autem ocoidit: dirigit vero etiam hastam adversus 
Artasiram. Ille autem (habebat enim manos sagit- 
tandi peritas, et quz hac in re semper magnsa cum 
laude versabantur) fugam quidem simulat. Dum 
eum autem persequitur, Artabanesimmittittelumin 
pectus propter mammillam ejus qui persequebatur. 
Quod cum, ob vires ejus qui fuerat jaculatus, susti- 
neri non potuisset, rumpit Artabani thoracem : et 
trajecto pectore, excidit e dorso, et morte statim 
afficit Artabanem. Mox autem convenientes inler se 
Parthi et Perse, regem renuntiant Artasiram, qui 
ostendebat se magnam eorum gerere curàm, et 
non parvam esse suam in eos humanitatem. Et ille 
quidem cum sio se haberet, Artaductam ducit uxo- 
rem, quam datum jujusrandum ei prius desponde- 
rat : et eam eligit reginam. 

V. Cusaro autem Artabanis frater, qui regnum 
magne obtinebat Armenie, cum intellexisset ea, 
que evenerant, et quod ad Persas fuit translatum 
Parthorum imperium, magno dolore est affectus: 


δύναμιν εἰς τὸ πολεμεῖν, ἀνεθάρσησε xxi ὅλον 
ἐνιαυτὸν, τῇ μὲν Περσῶν, πῇ δὲ Πάρθων πολλὰ 
κατ᾽ ἀλλήλων ἔργε τόλμης τε xal ἐμπειρίας ἐπιδει- 
χνυμένων, ἐπειδὴ τὸ τελευταῖον αἱ παρατάξεις ἐγγὺς 
ἐχιτέρου μέρους ἐγένοντο, φασὶν ᾿Αρτασείραν πρὸς 
᾿Αρταδάνην εἰπεῖν τὸν βασιλὲχ, μὴ μᾶτην πονεῖν, 
καὶ φθείρειν τὰ Περσῶν τε xai lfapgwv γένη᾽ τὴν 
γὰρ βασιλείαν οὐκ ᾿Δρταδάνη λοιπὸν ἐθέλειν παρα- 
μένειν, ἀλλ' εἰς ᾿Αρτασείραν μεταδαίνειν. Σὺ δὲ 
βιώσεις ἀλύπως, ἣν ἐμοὶ πείθη, δώσω γάρ σοι γώραν, 
δαψιλώς τὰ πρὸς τὴν χρείαν πάντα παρέχουσαν 
δεῖ δὲ μὴ διδασχαλον ἄλλον, ἀλλὰ σεαυτὸν τοῦ συμ» 
φέροντος ποιεῖσθαι, χαὶ τοῦ χρησμοῦ μνημονεύειν ὅν 
ποτε χατὰ τὴν σχηνὴν ἀνεῖπες τῇ βασιλίδι. ᾿Αλλὲ 


Β ταῦτα μὲν ᾿Αρτασείρας. 


Δ΄, ᾿Αρταθάνης δὲ πρός τινας τῶν οἰκείων πρό- 
τερον ἀποδλίψας. Ὡς γαλεπὸν, ἔφη, γυνὴ, καὶ τὸ τῆς 
συζυγίας φίλτρον βλάψεις μᾶλλον ἢ ῳφελήσειι, 
Ταῦτα εἰπὼν, ἐν ὀργῇ τινὰ τῶν δορυφόρων κελεύει 
διαδάντα ἀνελεῖν τὴν βασιλίδα" ταύτην γὰρ Gro 
προδότιν τοῦ χρησμοῦ γεγενῆσθαι, ᾿Επιστραφεὶς ἃ 
πρὸς ᾿Αρτασείραν, θανεῖν ἀπεχρίνχτο πολὺ ἄν αὐτῷ 
μᾶλλον αἱρετώτερον εἴη, ἤ δούλῳ γε ὄντι τῷ ᾿Αρτε- 
σείρᾳ τῆς βασιλείας παραχωρῆσαι. Καὶ ἅμα τοῖς 
λόγοις κατὰ Περσῶν ἐφορμᾷ παράδαχχόν τι xr 
μανιχόν. Καὶ πολλοὺς μὲν αὐτῶν τιτρώσκει, χα- 
ταδάλλει δὲ πλείους, ἰθύνει δὲ xal πρὸς τὸν "Aptr- 
σείραν τὸ δόρυ, Ὁ δὲ (χεῖρας γὰρ εἶχε τοξεύειν ἐγα- 
θὰς, καὶ περὶ τοῦτο εὖ μάλα φιλοτίμως ἐεὶ oz 
νουμένας) ὑποχρίνεται μὲν τὴν φυγὴν, πέμκει ἃ 
διωχόμενος τὸ βέλος κατὰ τὰ στέρνα παρὰ τὸν μεζὸν 
τοῦ διώχοντος, xal τῇ ῥώμῃ τοῦ βαλόντες ἐνυπό- 
cxatov γεγονὸς, τόν τε θώρακα ῥήγνυσι t ᾽Αρτε- 
θάνου, καὶ διελάσαν τὰ στέρνα, τῶν νώτων διιχκεί- 
πτει, xai νεχρὸν αὐτίχα δειχνύει τὸν ᾿Δρτεθάνην. 
Εἷς ὁμολογίαν δὲ τὸ Παρθικὸν εὐθὺς καὶ Περσιχὸν 
συνελθόντες, ᾿Αρτασείραν ἀναγορεύουσι βασιλέα, 
πολὺ τὸ πρὸς αὐτοὺ δειχνύντα κηδεμονιχὸν xai φΦιλ" 
ἄνθρωπον. Καὶ ὁ μὲν οὕτως ἔχων τὴν ᾿Αρταδούκτει 
ἄγεται γυναῖχα, ἤν αὐτῷ καὶ πρότερον οἱ ὅὄρχα 
χατηγγυήσαντο, καὶ βασιλίδα ταύτην γειροτονεῖ. 

E. Κουσαρὼ δὲ ὁ ἀδελφὸς ᾿Αρταδάνου τὴν Bem 
λείαν ἔχων τῆς μεγάλης ᾿Αρμενίας, τὰ συνενεχβένε 
μαθὼν, xai ὡς ἣ Πάρθων ἀρχὴ μετέπεσεν εἰς [lip 
σας, ἐν μεγάλῃ λύπῃ ταῦτ᾽ ἐποιεῖτο" xal στρατείσ 


οἱ valido coacto exercitu ex Albanis et Iberis, et D) ἐξ ᾿Αλθανῶν τε καὶ ᾿Ιδήρων, πρὸς ἔτι δὲ καὶ διαγόί- 


preterea ex Πππηΐβ, toto anno comparavit ea qux» 
δὰ bellum pertinebant. Magnam uutem manum se- 
cum ducens, expe4itionom suscipit contra Persas, 
ei ipsum Artasiram. Quiautem Persarum imperium 
nuper sibi usurpurat Artasiras, vel invitus struil et 
educit aciem adversus regem Armenie. Fit autem 
in prelio magna cedes Persarum. Fugit autem Ar- 
tasiras, et bostes insequentes irruunt: et Pereidem 
tegunt corporibus eorum qui interficiebantur : et 
oum multos cepissent captivos, cum rege suo re- 
deunt in Armeniam, dexteris onustis opibus. Anno 
&utem sequenti rursus Armeniorum regi in Syriam 


pwv Οὔννων ἰσχυρὰν συναγείρας, ἐπ᾽ ἐνιαυτὸν ἂν 
τὰ τοῦ πολέμου συνεσχευάζετο᾽ πολλὴν δὲ χεῖρα με 
ἑαυτοῦ ἄγων, ἐχστρατεύει χατὰ ερσῶν καὶ αὐτῷ 
᾿Αρτασείρα, Καὶ ὁ τὴν ᾿]ερσῶν βασιλείαν ἄρτι πεν 
δεθλημένος ᾿Αρτασείρας, ἀντιπαρατάσσεται καὶ low 
τῷ βασιλεῖ 'Aputvlac. Καὶ γίνεται κατὰ τὴν μὰν 
πολὺς τοῦ Περσιχοῦ φόνος. Φεύγει δὲ καὶ 'Apt 
σείρας, xai ἐπελαύνουσιν οἱ πολέμιοι, xal τὴν lh 
σίδα γῆν τοῖς σώμασι τῶν ἀναιρουμένων xatext- 
λύπτουσι, xal πολλοὺς δορναλώτους λαθόντες xil 
λείαν πολλὴν ἐλάσαντες, εἰς τὴν ᾿Αρμενίαν ἅμα τῷ 
βασίλεϊ τῷ ἰδίῳ πλούτῳ βριθούσαις δεξιαῖς ix 





951 


MENSIS SEPTEMBER. 


952 


pravenire. Quocirca nec eis frustra cessit studium. A διενοοῦντο * ὅθεν οὐδὲ εἰς μάτην αὐτοῖς ἐχώρησεν ἡ 


Cum eos enim fugientes in medio quodam ponte 
intercepissent, in fluvio submerserunt. Et cum re- 
versi essent persecotores, ipsius Anao et fratris in- 
terficitur omnis generatio, cum agens spiritum rex 
Armeniorum hoc extremum mandasset, ut genus 
eorum qui ipsum interemerant funditus interiret. 
Et sic quidem perierunt omnes, preter duos filios 
Anac eosque valde infantes, et qui erant adhuc in- 
voluti fasciis, et lactabant, Quos cum seduxisset 
quidam ex iis qui ad eum attinebsant, uuum quidem 
deposuit in partibus Persidis, alterum autem in Ro- 
mana ditione. Is fuit Gregorius, cujus preclara pro 
pietate certamina agressa est ab initio dicere ora- 
tio. Rege autem Armeniorum eo modo quo diximus 
interfecto, felici rei successu motus Persa, movet 
exercilum adversus conturbatos Armenos : et ma- 
gna acta preda, et multis abductis captivis, pre- 
clare rursus in suam revertitur regionem. Cum 
autem invenisset inter captivos unum ex filiis Cur- 
saro, nomine Teridatem, eum quidem non interfi- 
eit propter teneram adhuc etatem : mittit autem in 
ezsilium in Romanorum regionem. Bic est Terida- 
tes, qui regnum Armeniorum posteriori tempore 
Romano aurilio acquisivit et accepit, et magnum 
Gregorium tormentis subjecit innumerabilibus : et 
qui non solum eum abduxit a pietate, sed ipse potius 
ejus ad mirabili constantia et plaga desuper immis- 
888 divina Providentia, ad illius fidem fuit conver- 
sus. Sed hec quidem singulatim procedens decla- 
rabit oratio. 


VUI. Artasirag igitur, qui tunc erat rex Persarum, 
partem sui imperii ipsam quoque fecit Armeniam. 
Gregorius autem filius Anac, ut diximus, qui Cur- 
saro ieterfecerat, degens in civitate Cesarem Cap- 
padocie, et aliam didicit doctrinam, et in rebus 
Christianis diligenter fuit exercitatus. Teridates 
proinde, qui erat ex sanguine regio, referebatur in 
numerum Romanorum magistratuum. Non ignorans 
autem Gregorius et qua fecit ejus pater Anac, et 
quz ab ipso passus est pater Teridatis, ea tamen 
secreta apud se tenens, accedit ad Teridalei, se ad 
voluntarium ejustradens ministerium, etcitra ullam 
excusationem Teridati in omnibus fldelem suam 
prebebat operam. Cum autem accepisset Gregorium 


σπουδὴ, ἀλλὰ φεύγοντας τούτους κατὰ γέφυράν τινα 
μέσην ἀπολαθόντες. ὑποδρυχίους τῷ ποταμῷ ἔδοσαν. 
Kia τῶν διωχόντων ὑποστρεψάντων γίνεται τῆς 
γενεᾶς φόνος ἀπάτης, αὐτοῦ τε τοῦ 'Avàx xai τοῦ 
ἀδελφοῦ, τελευταῖον τοῦτο ἔπος τοῦ ᾿Αρμενίων βα- 
σιλέως ἐν ἐσχάταις πνοαῖς ἐπισχήψαντος, τὴν πεν» 
τελὴ τοῦ γένους τῶν ἀνελόντων ἀπώλειαν. Καὶ οὕτω 
μὲν ἀπώλοντο πάντες, πλὴν δύο τινῶν τοῦ ᾿Ανὰς 
παίδων, xal τούτων κομιδῇ νηπίων καὶ ἐν σπαργέ- 
νοις ἔτι xal γάλαξιν ὄντων, οὖς τῶν προσηκόντων 
τις ὑφελόμενος, τὸν μὲν ἐν τοῖς τῆς Περσίδος ui- 
ρεσι, τὸν δὲ ἐν τῇ Ῥωμαϊχῷ ὑπεξέθετο ἐπιχρατείᾳ, 
Γρηγόριος 6 θεῖος οὗτος ἦν, οὗ τοὺς λαμπροὺς ὑπὲρ 
εὐσεδείας ἀγῶνας ὁ λόγος ἀπαρχῆς εἰπεῖν ὥρμητει, 


Β ἴοῦ δὲ ᾿Αρμενίων βασιλέως ὃν εἴρηται τρόπον ἀνῇ» 


ρημένου, τῷ εὐτυχήματι ἐπαρθεὶς ὁ Πέρσης, τεῖα- 
ρχγμένοις ἐπιστρατεύει τοῖς ᾿Αρμενίοις, καὶ πολλὴν 
περιδαλόμενος λείσν xal δορυαλώτους ὅτι πλείστους 
λαθὼν, sl; τὴν οἰχείαν λαμπρῶς ἐπανῆχεν αὖθις. 
Εὐρὼν δὲ ἐν τοῖς αἰχμαλώνοις ἕνα τῶν υἱῶν Κου- 
σαρὼ Τηριδάτην ὄνομα, οὐχ ἀναιρεῖ μὲν αὐτὸν διὰ 
τὸ Ῥωμαίων ἤθη φυγαδεύει., Οὗτός ἐστι Τηριδάτης 
ὁ xal τὴν ᾿Αρμενίων ἀρχὴν χρόνῳ ὗὕττερον 'Ρωμαϊχᾷ 
συμμαχίᾳ x2l ψήφῳ χαταχτησάμενος καὶ ὑπολαδὼν, 
χαὶ τὸν μέγαν Γρηγόριον βασάνοις ἀμυθέτοις ὅτο- 
λαθὼν, καὶ μὴ μόνον μὴ ἀποστήσας τοῦτον τῆς εὖ» 
σεδείας, ἀλλὰ xai αὐτὸς δήπου τῇ τε τοῦ ἀνδρὸς 
ὑπερφυεῖ χαρτερίᾳ, xal τῇ ἐχθείας προνοίας ἄνωμεν 
μάστιγι, πρὸς τὴν ἐχείνου πίστιν μεταῤδαλών. ᾿Αλλὲ 
ταῦτα μὲν κατὰ μέρος προϊὼν ὁ λόγος δηλώσθι. 


H'. ᾿Αρτασείρας δ᾽ οὖν τότε ὁ τῶν llepeim fen- 
λεὺς μέρος τῆς ἰδίας ἀρχῆς xal τὴν 'Appmwim e» 
τὴν ἐποιήσατο, 'O δὲ τοῦ ᾿λνὰχ παῖς τοῦ τὸν Eo 
σαρὼ ἀνελόντος ἅμα [τῷ ἀδελφῷ Γρηγορίῳ b πόλει 
Καισαρείας τῆς Καππαδοχίας διάγων, παιδείαν τε 
τὴν ἄλλην ἐμάνθανε, xal τὰ Χριστιανῶν φιλοκόνως 
ἡσχεῖτο. Τ᾽ηριδάτης τοίνυν οἷα δὴ βασιλικοῦ αἵμετος 
ὧν τοῖς ἐν τέλει συνηριθμεῖτο Ῥωμαίων. θὺχ 
ἀγνοῶν οὖν ὁ Γρηγόριος ἅ τε ὁ τούτου πατὴρ 'Avix 
διεπράξατο xai ἃ ὁ 'Γηριδάτου παρ᾽ αὐτοῦ πέπονθεν 
ἀνέχφορα δὲ ὅμως παρ᾽ ἑχυτῷ χατέχων, πκρόσε:ει 
τῷ Τηριδάτῃ εἷς ἑχούσιον ἑαυτὸν ὑπηρεσίαν ἐγχει- 
ρίζων, καὶ ἦν ἀπροφάσιστον ἐν πᾶσι τῷ Τηριδάτῃ 
xai πιστὴν ἀποδιδοὺς ὑπηρεσίαν. Μαθὼν δὲ ὅτι d 


Christianam tenere religionem, egre ferebat Teri- Π Χριστιανῶν θησχεύει Γρηγόριος, ἐδυνχέραινέ τ 


dates, qui, etsi proflceret, non cessabat tamen 
eum increpare. Gotthi vero illo tempore populaban. 
tur et vastabant agros Romane regionis. Unde qui 
lunc Romanum obtinebat imperium surrexit ipse 
quoque totis viribus : et que ad bellum pertine- 
bant parabat, eosque advocat qui ejus parebant 
ditione, ac se omnino ipstruebat ad ulciscendos 
Gotthos. Cum itaque alter ex adverso alterius 
casirametati essent, et aciem ulrique instruxis- 
sent, et manus mox essent conserturi, dux Gottho- 
rum provocavit regem Romanorum ad singulare 
certamen. Ille autem (neque ením poterat suis ma- 


οὗτος ὁ Τηριδάτης xoi εἰ μηδὲν ἥνυεν, ὅμως ἐπι 
τιμῶν οὐχ ἀνίει. Γότθοι δὲ χατ᾽ ἐχεῖνο καιροῦ τὲ 
Ῥωμαίων χωρία ἐδήουν τε xai ἠνδραποδίζοντο. Kel 
ὁ Ῥωμαίαις δὲ τότε τὴν βασιλείαν διέπων, διᾶν- 
ἰστατο xal αὐτὸς παντὶ σθένει, xal τὰ εἷς τὸν Tf 
Àspov μετὰ τῶν ὑπὸ χεῖρα ηὐτρεπίζετο, xai ἐμν- 
νεῖσθαι Γότθους συσεσχευάζετο. [ἔνθεν τοι ἀντὶ στρά" 


. τοπεδευσαμένων ix τοῦ ἐναντίου ἀλλήλοις, καὶ τὴν 


στρατιὰν ἑχατέραν διαταξάντων, χαὶ εἷς χεῖρες 
ὅσον οὐδέπω ἰόντων, ὁ τῶν Γότθων ἀρχηγὸς εἰς 
μονομαχίαν προεχαλεῖτο τὸν βασιλέα Ῥωμαίων. Ὁ 
δέ (ὁὐ γὰρ οἷός τε ἦν χερσὶν οἰκείχ:ς χαταθαλιῖν 


-»... «αὶ ον. ,. . 0a ntum mm 


VITA 8. GREGORII ILLUMINATORIS. 


955 


ὄτητος * xal σανίσι τὰ ἀντιχνήμια τούτου À esse aliquid crudelius: et cum tabulis anteriores 


ἧτα σχοίνῳ ταύτας ἰσχυρῶς διασφίγξας 
ει, ὡς xal αὐτῶν δὴ που τῶν ἄχρω" 
αχτύλων σταγὄνας αἵματος ἀποστάξαι, 

τῆς χαχώσεως ἐχείνης τοὺς πόδας 
δηροῦς χατὰ τῶν πελμάτων ἐμπήγνυσιν 
ρέχειν τὸν ἀθλητὴν ἀναγχάζει, πολλῷ τὸ 
ὅαφος αἷματι ῥαίνοντα, 'Eo' ᾧ χαὶ ἀλ- 
ἰόδρα τὴν χαρδίαν ὁ μάρτυς (καὶ πῶς 
λγοῦντος ὁ πόθος ὁ πρὸς Χριστὸν ἐδεὶ- 
᾿ρευόμενοι ἐπορεύοντο, ἔλεγε καὶ ἔκλαιον 
ι σπέρματα αὐτῶν’ ἐρχόμενοι δὲ ἥξου- 
μάσει αἴροντες τὰ δράγματα αὐτῶν, » 
| ἡδέως ὑπέψαλλεν. Ὁ δὲ Τηριδάτης 
τὸν τοῖς περιεστῶσιν ἐχέλευε παίειν " 
| ὀδύνῃ πλείονι xal χλαυθμῷ ἡἣ προσδο- 
ov ῥὑδονὴ χαταλάθδοι- ᾿Αλλ καὶ τοιαῦτα 
καὶ χορεννύειν τοῖς πάθεσι xal μι- 
ἃς ὅμως ἀνδρειότατα διὰ Χριστὸς ἔφε- 


τούτοις ἁπλοῦσιν αὐτὸν ὕπτιον χατὰ 
τοῦτο χελεύσαντος τοῦ τυράννου" xai 
ῥβαλὴν τεχτονιχῷ τινι ἐναπολαθόντες 
Ἰρότατα ἐκπιέζουσι, τῇ ῥινὶ δὲ αὐλίσκον 
Mw, νίτρον xal ἄλας ὄξει γεχραμένους, 
ἠρέμα ἐγχέουσι, καὶ τὴν δριμύτητα 
τῆς χεφαλῆς χοιλώματαὶ xal παρ᾽ αὐτὸν 
τὸν ἐγχέφαλον. ᾿Βντεῦθεν ἕτερον αὐτῷ 
ἰόπον ἐπινοοῦσι, καὶ τὴν ἐχείνων ὠμό- 
ἣν τοῦ μάρτυρος ἀνδρίαν ἐπίσης ἄμφω 


Ἰόλακον γὰρ ἐνεγκόντες καμιναίας πλη- C 


"€, xal τοῦτο τὴν μαρτυριχὴν ἐκείνην 
«ἐφαλὴν, καὶ τῷ τοῦ δικαίου τραχήλῳ 
ἀποδέουσι, καὶ εἰς ἔχτην αὐτὸν ἡμέραν 
ταύτῃ βασάνῳ πιέζεσθαι καταλείπουσι. 
γίνυν μεταπεμψάμενος αὐτὸν Τηριδάτης 
ἤθους μυχτῆρος καὶ τῆς φίλης μωχίας" 
9 οὗτος, νῦν ἐπανῆχες, ἔφη, ἀρᾶ γε ἀπὸ 
; καὶ τῶν ἀγαθῶν ἐχείνων, ἃ πρότερον 
τῷ στόματι διεξήεις, καὶ ὧν ἀπολαύ- 
δόχας. Καὶ ὁ γενναῖος .ἀπαῤῥησιάστως : 
ὦ βασιλεῦ, πρὸς τὴν ἄῤῥητον ἐχείνην 
ἱποδεδήμηχα. Ἔτι γὰρ τὸ βαρὺ τοῦτο 
9 σώματος φορτίον. ᾿Αλλ᾽ ἐπεὶ τοιούτων 
οὔ Λεσπότου ἠξίωμαι, ἥξω μετὰ τῆς 

μικρὸν ὕστερον, ὅτε γυμνὰ μὲν xal 
να τῷ ἐχείνου βήματι παραστήσεται 
ται δὲ αὐτὸς ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος χρι- 
σεων xal ἐννοιῶν χαρδίας, διιχνούμε- 
σμοῦ ψυχῆς καὶ ὀστέων xal μυελῶν, 
ctp τὰ κατ' ἀξίαν, ἡνίκα, φεῦ ! οἷός σε 
(ίνδυνος, οἵαν, ἄθλιε, τὴν τιμωρίαν χα- 
τα ἐπὶ πλέον ἐχμαίνει τὸν βασιλέα, 
Mc τοὺς πόδας ὁ μάρτυς, κατὰ χεφα- 
t, καὶ ὕδωρ πολὺ διὰ τῆς ἐκείνου ἕδρας 
ἣν γαστέρα, κόλασιν ἅμα τοῦτο χάϊ 


?, 5. 


tibie partes comprehendisset, et deinde eas fune 
constrinxissel, sic exprimit, ut ex ipsis etiam sum- 
mis pedum digitis σας sanguinis distillarent. Cum 
ergo vix tandem pedes eduxisset ex illa afflictione, 
in plantis pedis ferreos inligit clavos, οἱ cogit 
athletam currere, multo sanguine solum subjectum 
aspergentem. Quamobrem magnum corde dolorem 
sentiens martyr (quomodo enim, nisi dolorem 
sentiret, ostenderetur ejus in Christum deside- 
rium ?) : « Euntes ibant, dicebat, et flebant, mitten- 
les semina sua: venientes autem venient in ex- 
sultatione, tollentes manipulos suos?. » Haecsanctus 
quidem psallebat suaviter. Teridates autem jubebat 
cireumstantibus ferire crudelius: Ut, inquit, in 


p majori dolore et fletu ad eum perveniat, que ab eo 


exspectatur, voluptas. Sed licet tot et tanta patere- 
tur, ut suis perpessionibus eorum etiam, qui ipsum 
odio habebant, animos satiaret, fortissime tamen ea 
ferebat propter Christum. 

XII. Post hec eum humi supinum extendunt, 
cum hoc jussisset tyrannus: et cum caput quidem 
fabrili quodam intercepissent instrumento, expri- 
munt validissime. Cum naso autem fistulam appli- 
cassent, nitrum et salem mistum aceto, in eam in- 
fundunt, et acorem ad profunda capitis et ad 
ipsum trensmittunt cerebrum. Deinde ejus vexandi 
alium quoque modum excogitant, qui et illorum 
crudelitatem et martyris animi fortitudinem ex 
equo ostendebat. Nam cum calathum attuligsent, 
camini eum implent fuligine, et in eum martyricum 
illud caput immittunt, et justi collo calathum alli- 
gant, et sex dies eum relinquunt premi hoc gravi 
tormento. Septimo autem die cum eum accersivis- 
sel Teridates, cum consueta subsannatione, et ei 
grata irrisione: Undenam, inquit, nuno ad nos 
redis? Àn a regno et a bonis illis, que priue pro- 
lixe persequebaris, et que exspectabas te esse 
pereepturum ἢ Generosus autem ille libere et 
magna cum fiducia: Nondum, inquit, o rex, ad 
illam ineffsbilem migravi felicitatem. Sum enim 
adhuc implicatus gravi hoc onere corporis. Sed 
quoniam his sum pro Domino meo dignatus, veniam 
paulo post cum illius gloria, quando nuda quidem 
et aperta sistentur omnia ante illius tribunal. 8e- 
debit autem ipsum Dei Verbum judex non tantum 
factorum, sed et animi conceptionum, et cogitatio- 
num cordis penetrans usque ad divisionem anime, 
et ossium, et medullarum, et unicuique tribuens 
pro meritis. Quo tempore, hei mibi ! quale te cir- 
cumsistet periculum ! quali, o infelix, supplicio 
damnaberis! Hec regem cient majori furore, et 
statim pedibus vinctus martyr, preceps suspendi- 
tur, et per posteriores partes multum aque immit- 
tunt in ventrem, boc simul pro supplicio et ludibrio 
habentes scelerati. Nullus enim pudor talibus 


VITA 5. GREGORII ILLUMINATOBIS. 


Xp. ᾿Εγὼ δὲ πέποιθα ἐπὶ τῷ Κυρίῳ A ris. Ego autem confido in Domino nieo, qui est 


πτωρ pou ἐστὶ xal χαταφυγή μου, 
misa. Τῶν δὲ παρὰ σοῦ μοι διασπα- 
οχῶν ὀλίγη φροντις. Ὅσῳ γὰρ τὸν 
pe202: ἄνθρωπον, τοσούτῳ τὸν ἔσω- 
θαι, καὶ διδασχόμεθα xal πιστεύο- 


ἐπὶ τούτοις λχμδάνει τὸν βασιλέα, 
κάρτυρι ἐνιδών. ᾿Επειδὴ, φησὶ, σὺ μὲν 
εἶπας, ἡμᾶς δὲ πυρὶ ἀσδέστῳ δοθή- 
v, ἀλλ᾽ ἐγώ σε τέως τῷ σδεννυμένῳ 
μὴ οὕτω φανερῶς τοῦ ἡμετέρου 
ϑϑαδιάζεσθαι. Καὶ αὐτίκα μόλυδδον 
ἐμόληθέντα ἰσχυρῶς τε ἄγαν παφλά- 
χαταχυθῆναι τοῦ μάρτυρος, Τὸ μὲν 
; γέγονεν. Ὁ δὲ οὕτως εἶχε γενναίως, 
αὐτῷ ψυχροῦ κχαταχεομένου. Καὶ 
ἐξ ὧν φανερώτατα μὲν τὴν ἐχείνου 
παρ᾽ αὐτὸν τὸν τῆς βασᾶνου καιρόν" 
«oc δὲ τοῖς παροῦσι τὸν τῆς εὖσε- 
λόγον' οἷς δή ποὺ καὶ ὑπερεχπλητ- 
κένιος, ἐσπούδαζεν ἐχ παντὸς τρόπου 
ἄνδρα, καὶ εἰ τούτου ἀποτύχοι, τὰ 
ἦναι τὸ ἑλληνικὸν ᾧετο. Ὑποσχελίσαι 
βουλόμενος χαὶ τῆς στεῤῥότητος 
ἧς προθυμίας ἐλχῦσαι, χολαχείαις τε 
μεῖν διεσχέψατο, χαὶ πλούτου, χαὶ 
τιμῆς, χαὶ ἀγαθῶν τῶν ἄλλων ὑπο- 
11. ᾿Αλλὰ μεταξύ τις τῶν σατραπῶν᾽' 
αὐτὸν οὐδὲ τουτονὶ τὸν ἥλιον ὁρᾷν, ὦ 
rpg xal γὙεγωνοτέρᾳ τῇ φωνῇ ἀνα- 
ja ὄντα τοῦ Πάρθου ᾿Ανὰχ, ὃς δόλῳ 
πέρα Κουσαρὼ ἀνεῖλε, χαὶ τῷ Περ- 
αἰχμάλωτον πᾶσαν κατεστήσατο τὴν 


| ἀχούσαντα Τηριδάτην σφοδρός τε 
ὃς εἰσέδυ ζῆλος" xal εὐθὺς πάντων 
ἐσχοπεῖτο λήσην διὰ τὸ πατρῷον αἷ- 
ἐλεύει δεθέντα τὸν ἅγιον, τράχηλον 
α xal πόδας τῷ παρὰ ví πόλει ᾿Αρ- 
θῆναι. Ὁ δὲ ἦν ὁ λάχχος οὗτος, 
ἀχοῦσαι φόδου μεστὸν, σεσηπὸς βόρ- 
v, καὶ ἰοδόλοι ὄφεις καὶ σχώληχες, 
σα κατὰ γῆς ἕρπει, διατριδὴ, dx 
Αομενίοις εἴς ἐπίνοιαν φοδερᾶς χολά- 
μένος. xal οὐδενὸς πρὸ τοῦ πώποτε 


meus defensor, οἱ refugium meum : et in ipsum 
speravi. Que aulem mihia te laniantur carnes, 
parum suni mihi cure. Quantum enim externus 
nosler corrumpitur homo, tantum internum reno« 
vari el docemur ? et credimus. . 

XV. Ex his ira incessit regem, et acerbe mar- 
Lyrem intuens : Quoniam, inquit, tu quidem dixisti te 
renovari, nos autem mipatus es esse tradendos igni 
qui non potest exstingui, ego interim hoo, qui ex - 
stinguilur, te docebo, ne sis tam aperle insolens 
in nostram potentiam. Et protinus jubet plumbum 
in lebetem injectum, valde incendi ac liquefleri, et 
totam in martyrem injici. Atque hoo quidem sio 
factum est, ut jussit. llle autem non minus fuit 
forti et generoso animo, quam si aqua in eum 
effunderelur. Hoo autem fuit ex eo evidens, quod 
ipse apertissime quidem illius arguebat errorem in 
ipso tempore tormenti : libere autem et confidenter 
iis qui aderant suggerebat verbum pietatis. Quibus 
quidem mirandum in modum obstupefactus Arme- 
nius, studebat eum omnino lucrifacere ; nam si hoo 
non posset assequi, pulabat gentium religionem 
magnum esse damnum acoepturam. Volens ergo 
eum supplantare, et abducere ab illa infirmitate et 
constantia, promploque et alacri animi studio, co- 
gitavit eum pellicere blanditiis et assentationibus, 
divitiarumque, voluptatum, honoris et aliorum bo- 
norum promissis inescare. Sed interim quidam ex 
satrapis : Non licet ei vivere, neque huno solem 
aspicere, o. rex, clara οἱ alta voce loquitur, cum 


C sit filius Parthi Anao, qui dolo patrem tuum Cur- 


saro interfecit, et Persarum tyranno totam captivam 
reddidit Armeniam. 


XVI. Hec cum audiisset Teridates, eum pro patre 
subiit vehemens zelus : et statim omnium, que 
apud se cogitabat, eum coepit oblivio propter pa- 
ternum sanguinem. Jubet autem sanctum ligatum 
collo, simul et manibus et pedibus, dejici in lacum, 
qui est in civilate Artaxat. Erat antem hio lacus 
reg vel solo audilu terribilis : putrefactum conum 
habebat intrinsecus, el venenatos serpentes et ver- 
mes8, et erat habitaculum omnium que serpunt in 
terris, jam olim 80 Armeniis effoasus ad excogitan- 
dum terribile supplicium. Quapropter ex iis qui 


βληθέντων, οὐχ ὅπως οὐχ ἀναδύντος [) in eum antea injecti fuerant, non modo non illinc 


οὐδὲ tq ἡμέραν ὅλην ἀρχέσαντος. 
γίνυν λάκχῳ μετὰ τὰς πολλὰς ἐχνείνας 
ἥτους χατάγε τὸν τῆς καχίας λόγον 
ἱερὸς ἐναποῤῥιφεὶς Γρηγόριος, ἐπὶ 
ς πρὸς τοῖς δέκα χρόνους τῇ ἐντεῦθεν 
χαχώσει, Γυνὴ δέ τις συζύγου χεχη- 
: τῷ ᾿Αρταξᾷ φρουρίῳ οἰχοῦσα, ὄψεως 
ὄναρ ἐπιφανείσης, ἄρτου τι τρύφος 
'ς εἰς τὸν λάχχον deli ὅπερ τροφὴ 
| Ὑινόμενον, ἀνελάμδανέε τὲ αὐτῷ 


Ax, 16. 


ullus emersit, sed neo toto quidem die durare po- 
tuit. In huno ergo lacum, post multos illos et insu- 
perabiles, quod attinet ad vitii rationem, insultus, sa- 
crosanciusinjecius Gregorius, quatuor decim totos 
annos nimie,que illino oriebatur, obsidebatur af- 
flictione. Qusedam autem mulier viduata conjuge, 
que habitabat in presidio Artazal, cum ei appa- 
ruisset visio, aliquod frustum panis quotidie in eum 
immitlebat. Quod quidem cum esset beato alimen- 
tum, reoreabat ei corpus, quod Jaboraverat, et non 


VITA S. GREGORII IL.'UMINATORIS. ’ 


966 


"Evtvto: xai ἀπαίρουσιν ἐχεῖθεν σὺν A fuerint in hao civitate, fugite in aliam 4,» Prompto 


ai ἐν 'Apapit xat&yovtm πόλει. Αἡ- 

αὐταῖς ) καταγωγή. Ἐπειδὴ δὲ mav- 
oouv τῶν ἀναγκαίων, μία τις αὐτῶν 
| τὴν ἐλπίδα τοῦ βίου θεμένη, περὶ τὴν 
| τε εἶχε τέχνην xai ὑπ᾽ αὐτὴν ἐπονεῖτο 
ὅθεν αὐτῇ ποριζόμενον, εἰς διατροφὴν 
ν παρθένων. Διοχλητιανὸς δὲ πονήρως 
cott ἔχων, καὶ οὐχέτι οἷός τε ὧν ἠρεμεῖν, 
λίθον κινήσας ἔμαθεν παρὰ τῇ ᾿Αρ- 
τὴν Ῥιψίμην μεταναστεῦσαι, ὡς εἶχεν, 
, τῷ τῆς ᾿Αρμενίας βασιλεῖ Τηριδατῃ, 
| Χριστιανῶν οὐχ ὀλίγα, xal ὡς τὴν 
ὑτῷ Ῥιψίμην πανούργῳ χαὶ γόητι 
ραμόντες, ἀνέπεισαν τῆς μετ’ ἐχείνου 
τὴν ἐπὶ ξένης ἑλέσθαι διατριδὴν, καὶ 
τῇ πλανῆτιν περιιένοι. Εὔχολον γὰρ 
πάτην καὶ χοῦφον' Δεῖν δὲ αὐτὴν ix 
ou ἐν τῇ ᾿Δρμενίων ἀνευρόντα, παρ᾽ 
πεῖν. Εἰ δὲ καὶ ἑαυτῷ, φησὶ, συνοιχί- 
ὕτο αὐτὸν εὐφρανεῖν οὐδὲν ἧττον. 


ἐπειδὴ ὡς τὸν Τηριδάτην τὰ γράμ- 
ἀνίχνευε τὰς παρθένους ἐχεῖνος παρα- 
mpsóva. "Qc δὲ xai ἐν τοῖς ληνοῖς αὐτὰς 
ἐμαθήκχοι, δείσας μὴ, προαισθόμεναι τὴν 
Kv τε διαφύγοιεν καὶ ἐν ἀδήλῳ ἀποχω- 
pg τὸ χωρίον διαλαμόάνει, Καὶ μαθὼν 
των. ῬῬιψίμην, ὡς εἴη περιττὴ τὸ χἄλλος, 
ἀφθονίᾳ πολὺ τὸ ἐπαγωγὸν ἔχουσα, 
hp τῷ πρὸς αὐτὴν ἔρωτι, χαὶ βασιλικὰς 
εὐθὺς xal κόσμον ἄλλον ἐχπέμπει, xal 
Ῥιψίμην, ταῦτα ἐνδῦσαν, εἷς τὰ βασί- 
ὃν ἐλθεῖν, τὰς δὲ λοιπὰς ὁπὸ τῇ φρουρᾷ 
εείνη μέντοι τῳ εἷς Χριστὸν πόθῳ δια- 
xl σφόδρα περιχαῶς αὐτοῦ ἔχοοσα, ὃν 
ἔδει νομφίον, ταὶς παραινέσεσί τε xai 
αἵανῆῇῆς ἥτις ἀνεθρέψατό γε αὐτὴν ix 
εἰς τόδε προήγαγεν ἡλικίας, ἐπὶ μᾶλ- 
)σα, τοὺς τε τοῦ μισουμένου ἐραστοῦ 
c, xal τὰ πεμφθέντα διέπτυε, xal mpos- 
ὧν σὺν αὐτῇ mpocaveiysv. Ἔν ὅσῳ δὲ 
διηνύετο, xai βυνοντὴ ἀθροον ὁπεῤῥάγη 
υθεν τῇ βροντῇ ἀπηχεῖτυ, ᾿Ανδρίζεσθε, 
θυροεῖτε, μεθ᾽ ὑμῶν γὰρ εἶμι’ xal qu- 
5t ἀνέπαφοι ταῖς τοῦ ἐχθοοῦ ἐπηρείαις, 


itaque et alacri animo illinc proficiscuntur, et ve- 
niunt in civitatem Ararat. Torcularia autem erant 
eis habitaculum. Cum autem eis omnia deflcerent 
necessaria, queedam ex eis, epe parandi sibi victus 
posita in manibus, versabantur et laborabant in 
arle lanificii, et quod hinc sibi parabant, consu- 
mebant ad ceteras alendas virgines. Diocletianus 
autem cum et amore jam improbe captus esset, et 
non posset amplius qviescere, postquam, omni 
moto lapide, accepit migrasse Ripsimem in regio- 
nem Armeniorum, scribit statim ad regem Arme- 
nie Teridatem, et alia non pauca adversus Chris- 
tianos, et quod ἃ se dilectum Ripsimem vafro et 
venefico sermone pellicientes, ei persuaserunt, ut 
mallet in externa vivere regione, et eam cum 
probro et ignominia errantem obire, quam cum 
eo habitare. Est enim fe:nina, aiebat, res deceptu 
facilis; Rogabat autem, ut cum omnibus modis ip- 
sam invenisset in Armenia, ud eum remitteret. 
Quod si eam quoque sibi conjungere mallet, id eum 
non minori gaudio affecturum. 

XIX. Postquam he litters venerunt ad Terida- 
tem, ille statim virgines investigabat et scrutaba- 
tur. Cum autem accepisset eas latere in torculari- 
bue, timens ne, si presensiesent se queri, illinc au- 
fugeren!, et in locum incertum recederent, eum 
locum occupat presidio. Et cum accepisset ex iis, 
qui viderant Ripsimem, eam esse insigni pulchritu- 
dine, leporisque et gratie copia magnas habere ille- 
cebras, Jam in ejus amorem exarserat: et regias 
protinus ad eam vestes, et alium mundum emittit : 
et jubet Ripsimem his indutam ad se venire in re- 
giam, reliquas uutem teneri custodia. Illa autem 
Christi incensa desiderio, et ejus amore ardens 
quem etiam solum noverat sponsum, suasionibus- 
que et monitis Gaiane, qux et ipsam aluerat ab 
infantia, et ad eam perduxerat etatem, magis fer- 
vens, eque et verba ejus, qui erat ei odio, amato- 
ris, et que missa fuerant abhorrebat et respuebat, 
et cum iis, que secum erant, vacabat orationi. In- 
terim autem dum peragebatur oratio, tonitru re- 
pente erupit, et vox desuper e tonitru resonuit, 
dicens : Estote forti animo, et confidile. Sum enim 
vobiscum : et conservabimini mihi intacte ab in- 
sultibus inimici, et ingrediemini mecum in meum 


6s μετ’ ἐμοῦ εἰς τὸν νυμφῶνα τὸν ἐμὸν, ἢ thalamum, et accipietis regnum vobis paratum. 


μασμένην ὁμῖν ἀπολήψεσθε βασιλείαν. 
ωνὴ ἔλεγε, καὶ ἡ βροντὴ φοδερὸν ἐκτύ- 
κτολὺ ταύτῃ συμπαρετείνετο, xai πολλοὺς 
ρνιδίου τὰ ἀχοῇ προσραγεῖσα, εἰς γῆν κατ- 
φθέγγεσθαι αὐτῶν ἀφείλετο, πολλοὺς δὲ 
τῶν ἀπέδαλε τῶν ἵππων, xal περιδάντες 
υμπατήσαντες οἵ ἵπποι, ἀπέχτειναν xal 
σε τοὺς παρόντας xal εἰς dur χανίαν 

μέντοι πρὸς τοῦ βασιλέως Τηριδάτου 
᾽ ᾧ τὴν Ῥιψίμην μεταχαλέσονται, 


, 23, 


Hec et vox dicebat, et tonitru resonabat horribili- 
ter, et una cum ea diu affuit : οἱ multos quidem, 
cum repente erupisset ad aures, humi dejecit, et 
sermonem eis abstulit : quin etiam multos equites 
ejecit ex ipsis equis, quos equi, insultantes et 
conocultantes, occiderunt : et ad summum contur- 
bavit penitus eos qui aderant, eosque reddidit 
animi dubios et perplexos. Qui autem míssi fuerant 
ἃ rege Teridate, ut accerserent Ripsimem, &nimo 
conterriti, revertuntur ad regem deorsum intuen- 


967 


neo acciperet Ripsime ea quiae missa fuerant, neo 
omnino ad éum venire in animum induceret. Ille 
autem valde elferatus, et nihil cogitans eorum que 
renuntiabant, illis evenisse (quomodo enim id face- 
ret anima amore ebria ?), neque reveritus probro 
afficere virginem : Sed vos, inquit, eam vel invi- 
tam adducite. Illi ergo cum quam citissime concur- 
rissent ad Ripsimem, et eam alius aliunde prehen- 
dissent, et magna vi simul attraxissent, ad regem 
adducunt. Illa autem, etiamsi sic capta, et ad hoc 
malum esset redacta, marzno et forti animo illud 
canebat: « Eripe a rhomphea, dicens, animam 
meam, et ἃ manu canis onigenitam meam * : » et 
invocabat nomen sponsi desiderabilis. 


XX. Postquam autem fait in ipso cubiculo regio, 
oculos ad Christum cum mente attollens, revoca- 
bat in memoriam mirabilia, quee facta fuerant in 
Rubro mari et solitudine : et Jonam adducebat in 
medium cum naufragio admirabili, et, que fuit 
preter opinionem, ejus in vitam revocationem : 
Danielis et trium meminerat puerorum et quem- 
admodum illi tanquam in herba roscida in flamma 
incedebant : deinde etiam Susanne referebat factas 
insidias, et redemptionem : et sibi similem adesse 
adjutorem pelebat in casu simili. Interim autem 
in cubiculum ingressum Teridatem invadit gravior 
demon intemperantie, amenterquo et insane pre 
amore exclamabat, et ardebat, et eliquabatur : illi- 
ciebatque Ripsimem, οἱ ei blandiebatur, et vaferrime 
omnibus modis eam aggrediebatur. llla autem et 
accedentem aversabatur, et dum eam tangeret, 
egre ferebat, et collum extendentem, ut impudicis 
oscularetur labris, non sustinebat, ut decebat recte 
institutam virginem : ejusque vultus implebatur 
pudore, et acerbis verbis insectabatur hominem 
impudicum, et sponsum vocabat Christum, et illius 
ferventiori amore incendebatur : et ut paucis absol. 
vam, superavit eum, qui tanta erat magnitudine, et 
tantis viribus, οἵ puram sponso Christo corporis 
pulchritudinem et anime conservavit nobilitatem. 
Sic nihil est eque inexpugnabile, atque in Christum 
benevolentia et spes : quibus si te solum armaveris, 
Don accedent ad te mala, neque flagellum, appro- 
pinquabit tabernaculo tuo δ. » 

XXI. A virgine ergo turpissime victus Teridates, 
egreditur e cubiculo, et eluere volens ignominiam, 
aut potius non valens continere intemperantiam, 
neque vivere sustinens, si non impudenter probrum 
afferret virgini, jubet collari vinctam adduci Gaia- 
nam, el foris stantem ad Januam cogi ἃ ministris 
suadere Ripsime, que erat. intus, ut regi pareret, 
et nulli rei, quam ille velit, repugnaret. Sciebat 
enim Gaianam esse illius pedagogam et magistram 
in iis que pertinent ad virtutem : et si illa solum 
voluerit, Ripsimen nihil esse contradicturam. Iu- 


* Psal. ΧΣΙ, 21. * Psal. xc, 7, 8. 


B »ομφίου ἐπεδοᾶτο. 


MENSIS SEPTEMBER. k 
tes, et οἱ renuntiant ea. que factafuerant, et quod A φέδου τὰς ψυχὰς ὑποκπκλη θέντες, ἐπενίες 


















νεύοντες πρὸς τὸν βασιλέα, 431 αὐτῷ 
τὰ γεγενημένα, xai ὡς οὔτε δέχοιτο d 
πεμφθέντα, οὔδ' ὅλως παραγενέσθα! visi. Ὁ τ: 
χαλεπῶς ἀγριάνας καὶ μηδὲν μήτε ὧν i 
αὐτῷ συμδαλών (πῶς Ὑὰρ ἔρωτι utrum, 
μήτ᾽ αἰσχῦνα! τὴν παρθένον εὐλχδηθεῖ Au. 
ἀγάγετε ταύτην xal ἄχουσαν, E27. Ow v 
ταχίστην ἐπὶ τὴν Ῥιψίμην συῤῥεύσαντις n 
ἄλλοθεν λαδόμενοι ταύτης xa: Big πολλῇ ΓΞ 
σάμενοι τῷ βασιλεῖ παριστῶσιν. Ha " 
ἀπολειφθεῖσα, xal sl; τοῦτο χαχοῦ ru 
δρειότατα Ó' οὖν ὅμως ἐχεῖνο ὑπῆδε, «Ta 
ῥομφαίας, λέγουσα τὴν ψυχήν μου, καὶ ἃ χες 
νὸς τὴν μονογενῆ uoo, » χαὶ τὸ ὄνομα τῷ τὶ 


Κ΄. Ἐπειδὴ δὲ χαὶ αὐτοῦ ἔνδον ἐγένετο Ἂς 
λείου κοιτῶνος, τοὺς ὀφθαλμοὺς X» gu 
φρενῶν ἀνασχοῦσα, τῶν» κατὰ τὴν bus 
ἀνεμίμνησκε θαυμασίων, xai τὸν "enu 
παρήγαγε μετὰ τοῦ θαυμαστοῦ ΥΧΌΣΓ wi 
παραδόξου ἀναδιώπεως" ποῦ δΔανιΥλ uan 
τριῶν ἐμέμνητο παίδων, xal ὅπως ὡς zm 
πόας ἐκεῖνοι τῆς φλογὸς ἔθδαινον, εἶ: nin 
σάννης ὃ δεεξήει τὴν ἐπιδουλὴν xai τὴν dmi 
χαὶ ὅμοιον αὐτῇ παραστῆναι port i ἐν lant 
ταῖς περιστάσεσι. Kal μεταξὺ eizmme an. 
xo:tüva τῷ Τυηριδάτῃ, βαρύτερος ὁ τίς iun 
ἐμπίπτε: δαίμων, xai παράορον jn τῇ ἰχ- 
xa! ἑμμανὲς ἀνεθόχ, καὶ διεοθῥγτο, πὶ πσὶ 
xtzo' χαὶ ὑπέτρεχε τὴν Ῥιψέμτην xr ἄσε x 
πάντα τρόπον πανουργότατα dcn Pda 
ἀπεστρέφετο προσιόντα, xai due Exp, 
xai τὸν αὐχένα ἐχτείνοντα ἄχολκυς ciae Ye 
λεσιν οὐχ ὑπέμενε, παρθεν:ικῶς ὦ ὥλτε um- 
δευμένως: ἐουθήματός τε cog cpm 
τὴν ὄψιν" χαὶ οἰμώζειν τὸν ἀχόλασιον bri τὰ Ὁ 
νυμφίον ἐχάλει Χριστὸν, xai βθεραῦπου τὸ τὰ 
ἐχεῖνον ἔρωτι ἀνεφλέγετο᾽ καί t: yz b jap ὃ 
τοσούτου τὸν ὄγχον καὶ cruore tow 
ὑπερέσχε, καὶ χαθαρὸν τῷ νυμτίῳ Xs 23 
τοῦ σιίύμαχτος χάλλος, xai τὴν τῆς Up Um. 
διεσώσατο. Οὕτως οὐδὲν Ruzyov Gciiz La 
εὔνοια xal ἐλπίς χαὶ εἰ ταύτῃ μόνον dem 
προσελεύσεται πρὸς σὲ κακὰ, οὐδὲ μάστιξ tni 
σχηνώ!λατί σου. 

ΚΑ΄. Τῆς παρθένου τοίνυν Τηριδάτης 1:2.π| 
πηθείς, ἔξεισι τοῦ χοιτῶνος, καὶ dxoionme: 
ἀδοξίαν ἐθέλων, μᾶλλον δὲ μὴ στέγων τὶν ἐκ 
uro ζὴν ἀνεχόμενος εἰ μὴ ἀνεδην εἰς τὴν πὸ 
ἐνυδρί σοι, κελεύει ὑπὸ κλοιῷ ἀχβεῖ σε Tz» 
πρὸς τὰς θύρας ἔξωθεν στᾶσαν ἀναγκάζμθει 
τῶν ὑπηρετούντων ἔνδον οὔσῃ παραινεῖν 3! 
pn, πει σθῆναί τε τῷ βασιλεῖ, καὶ πρὸς v 
ἐκεῖνος βούλοιτο ἀντιλέγειν. Ἔδει γὰρ «τὰ 
γόν τε Γαϊανὴν οὖσαν “Ριψίμης καὶ Dioni 
εἰς ἀρετὴν, xal εἰ μόνον ἐκείνη ipia: ἢ 
ἀντεςοῦταν ῬΡιψίμην, ἄθλιος, ὅς γχε 53 


VITA 8. CREGORII ILLUMINATORIS. 


910 


-ηθεὶς τῆς Ῥιψίμης, ἀλλὰ καὶ Γαϊα- A felix, qui non satis habuit a sola victum esse Ripsi- 


7 χεφαλῇ δεύτερον ἐπῆγε xaxov. "Lic.q 
ταρέστη, ἐτύπτετο μὲν ὑπὸ τῶν ἐχείνου 
ιὰ “Ριψίμτν καὶ ἐσπαράττετο᾽ ἡ δὲ, xal 
χουσχ, ὅμως τὸ ἐναντίον ἅπαν ἐποίει. 
; γὰρ τὴν παρθένον τῶν πρὸς τὸν Θεὸν 
ὑπέγραφε τὴν ἐχεῖθβεν τῶν διχοίων 
τῷ λόγῳ᾽ τὴν ἡπειλημένην τοῖς φαύλοις 
{θει πάλιν. Καὶ οἱ δορυφόροι!, us-alo 
ὃν εἰρη μένων, λίθοις τε αὐτῆς ἐχχούουσι 
xai τῷ βασιλεῖ τὰ xatà γνώμην ἠνάγ-.. 
θαι, Π δὲ ὥσπερ ῥωσθεῖσα ταῖς πλης- 
,, ἀλλ᾽ οὐχ ἁλγήσασα ὅλως, xal ἕτερα 
᾿Αλλὰ τὴν μὲν οἱ δορυφόροι εὐθὺς áp- 
ὀῤῥδω που ἔθεσαν χελεύσαντες ἀπιέναι 
ρίχετο. 


me, Sed etiam Gaianam suo capiti secundum ín- 
vexit malum. Que quidem postquam adstitit, ver- 
berabaturquidem et lacerabaturab ilius satellitibus 
propter Ripsimem : illa autem etiamsi hec patere- 
tur, totum tamen faciebat illorum imperatis con- 
trarium. Virginienim revocabat in memoriam pacta 
conventa, 40 cum Deo fecerat. Describebat ser- 
mone justorum, qui illic est, splendorem : contra 
opponebat gehennam, eujus mine malis gunt in- 
lentate. Interim autem satellites, cum sensissent 
ea, qua dicta fuerant, lapidibus ejus dentes excu- 
tiunt, et mandant ea loqui, que regi futura erant 
ex sententia. llla autem, tanquam verberibus potius 
confirmata, quam ullum omnino dolorem accepis- 


B set, alia quoque primis suasionibus adjiciebat. Sed 


m cum satellites protinus arripuissent, procul removerunt, eam rursus Jubentes abire unde 


δάτης δὲ χἀνταῦθα ἐχφανέστερον ἧττη- 
; τοῦ πρὸς Ῥιψίμην ἀποσφαλεὶς ἔρωτος, 
ἰαυτὸν εἷς ἔδαφος ἐχυλίετο. Ἵ] μέντοι 
ψίμη, ἀνακράτος τοῦ ἀντιπάλου χρα- 
tv ὥσπερ τις ᾽θολυμπιονίχης, (ἐδίδου γὰρ 
ἄδειαν xal dj νὺξ ἔδη), xal διὰ τῆς 
ὕσα μέσης, ἄγγελος ταῖς ἁλλαις παρ- 
ἱκείας νίκης καὶ τῶν χατὰ τοῦ ἐχθροῦ 
αίων, μᾶλλον δὲ αὐτὴ τρόπαιον ἤχει, 
ἀνταγωνιστὴν χαλεπὸν πτῶμα κασαῦα- 
ἱκέραιον ἑαυσὴν διασωσαμένη τὴν παρ- 
[nv μὲν οὖν κλέψνσαι τὴν νύχτα, xal 
ς ἐνῆν αὐταῖς δυνατὸν διαλαθεῖν ἐχχωρη- 
τινός τε ἀμμώδους πλησίον ἐγένοντο 
τῷ νυμφίῳ Χριστῷ εὐχαρίστουν, καὶ 
᾿ συνῆσαν, xal ταύτῃ παρεμυθοῦντο τὸν 
( xal τὴν πρὸς αὐτὸν ἀνάλυσιν ἥτουν" 
δὲ οοὔτων τῷ εὐχῇ ἐγχειμένων, ἐφίσταται 
ἔδη τῆς νυχτὸς ὁ τοῦ βασιλέως ἀρχιμά- 
δορυφόρων ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐσταλμένος, λαμ- 
πρὸς ἔχοντες. Καὶ λαδόμενοι τῆς μακα- 
ἧς καὶ ὀπίσω τὼ χεῖρε περιαγαγόντες 
τὶ τὴν γλῶσσαν προτείνειν χελεύγυσι. 
οὔ λόγου θᾶττον τὸ χελευσθὲν ποιησάσάας, 
ταύτην, εἶτα τὸν χιτωνίσχον οἱ παλαμ- 
γξάμενοι, καὶ τῶν χειρῶν ἀποτείναντες 
; τῶν ποδῶν, xal ὀρθίοις ἐνδησάμενοι 
λαμπάσι χατέχχιον. ᾿Εξῆς δὲ λίθῳ τὰ 
ἀστέρα διατεμόντες ὀξεῖ, χατὰ γῆς τε 
γκατα, καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς μικρὸν ὑπασ- 
ἔτι ἐχχόπτουσι, xal ὅλην εἷς λεπτὰ διε- 
λλλ᾽ ἡ μὲν οἷά περ ἄρτι τῶν παρθενιχῶν 
βορμηθεῖσα, οὕτω χαλὴ xal ἐπίχαρις 
τὸ σῶμα, τῷ νυμφίῳ Χριστῷ παρέστη, 
jv τῶν ἐχείνου xxl παστάδων ἀξία, λίθων 
» μᾶλλον καὶ περιδεὀῥδαίων xal ὅρμων, 
Qv περιδλημάτων ἀπάντων, τοῖς ὑπὲρ 
μασι πάντοθεν διαχεχοσμη μένη. Τοῦ γε 
γἧς αὐτῇ χοινωνήσαντος τῶν παρθένων 


XXII. Teridates autem hic quoque apertius supe- 
ratus, cum amore Ripsimes omninoesset frustratus, 
seipsum dejiciens, humi volutabatur. Victrix autem 
Ripsime, per vim victis adversariis, egreditur, tan- 
quam quidam victor in certamine Olympico, (Nox 
enim jam ei magnam dabat securitatem)et per me- 
diam veniens civitatem, fit aliis virginibus nuntia 
su: viclorie, οἱ tropeorum adversus inimicum : 
vel potius ipsa venit tropeum, sic truci prostrato 
adversario, et sibi conservata integra virginitate. 
Illam ergo noctem suffurate, cum ex illo torculari, 
dum potuerunt latere, excessissent, appropinqua- 
runt cuidam loco arenoso, et sponso Christo ege- 
runt gratias, et mente cum eo sunt versata, et sio 
amorem suum consolabantur : deinde etiam pete- 
bant suam ad ipsum resolutionem. Eis autem ora- 
tioni diligenter intentis, cum quidam nuntiassent, 
ubi illa essent, accedit, proeedento jam nocte, re- 
gis coquorum princeps ab ipso missus cum satelli- 
tibus hsbentibus in manu lampades. Qui cum bea- 
tam Ripsimem accepissent, manibus pone circum 
aclis eam vinciunt, et eam jubent linguam pro- 
ferre. Cum illa autem verbo citius fecisset, quod 
jussa fuerat, eam exscindunt. Postea fracia tunica, 
et extensis utrisque illius manibus et pedibus, cum 
eam rectis lignis aligassent scelarati, urebant lam- 
padibns. Deinceps autem cum acuto lapide ventrem 
exsecuissent, in terram effundunt intestina, et ejus 
adhuc parum palpitantisoculos effodiunt: et totam 
minutalim discerpserunt. Sed illa quidem, ut que 
adeo pulchra et venusta e virginalibus egressa erat 
thalamis, sponso Christo adstitit, digna illius oculis 
et thalamis, lapidibusque pretiosis, torquibus et 
monilibus, e& sponsalibus omnibus indumentis, 
nempe pro eo susceptis stigmatibus, omni ex parte 
exornata. Chori autem virginum, que ejus fuge 
socim fuerant, triginta septem numero, lriginta 
tres (1); que venerant ad venandas martyris reli- 
quias,cum fuissent deindedeprehense a satellitibus, 


m Ripsime et Gaiana fuisse habet Menologium Grecorum. 


ATBROL. GR. OXV. 


31 


911 


MENSIS SEPTEMBER. 


ipse quoque, ense mortem subiere, preda longe Α χοροῦ sic ἐδδομήχοντα οὐσῶν δύο (εἰ) τοὴ 


questuosiore invento periculo, ut qui, cujus slu- 
debant solum venari reliquias, totam ipsam vitam 
et finem acceperint, et ingresse sint in eumdem, 
in quem ipsa thalaunum, eodem sponso digne ha- 
bite. Earum autem corpora bestiis diviserunt 
parricide, quarum cum maximam partem illi tor- 
mentis exedissent, ea, que restabant, edenda ap- 
posuere bestiie, ne pauca quidem terra ea imper- 
tire studiosos illarum Christianos permitlentes. 


ἐκεῖνοι πρῶτον χαταφαγόντες, τὰ ὑπολειπόμενα δεῖπνειν ἔθεντο τοῖς θηρίωις, μηδὲ γῆς 
δοῦναι βραχείας τοὺς διψῶντας αὐτὰ Χριστιανοὺς ἀνασχόμενοι. 


XXIII. Reverso autem principe coquorum, et ro- 
gante, quonam modo interimeret Gaianam. Jam 


enim, inquit, ut fuit nobis mandalum, de medio B γὰρ, φησὶ, ἀνήρηται κατὰ τὰ διατεταγμέν ius. 


sublata est Ripsime : Teridates, ut qui nibil memi- 
nisset eorum, que jusserat (miserum enim perde- 
bat amor,et nec sinebat quidem respirare libe- 
rum) Ripsime, dicebat, ubi est? Sed ubi videbo 
Ripsimem ? Postquam aulem, tanquam e somno vel 
ebrietate ad se rediens, omnia plane intellexit, 
que et ipse jusserat, et que fecerant, quibus jus- 
sum fuerat, egre ferebat, ejulabat, vociferabatur, 
et postremo dicebat, se non esse victurum, nisj 
esset una cum Ripsime. Et protinus jussit linguam 
Gaianse pone tractam per tendinem, avelli e gut- 
ture: deiude eam crudeliter simul et inhumane 
tolli de medio ; nam ne sic quidem dicebat eam 
meritas poenas esse daturam. Hac enim nala, in- 
quit, lingua, mihi meam abstulit Ripsimem, ipsa 
perdidit meam anime voluptatem. Cum hac, que 
interim dicebantur, audivisset princeps coquorum, 
educit Gaianam cum duabus, que erant cum ea, 
virginibus ad pontem fluvii, super quem solebant 
maleficos aíficere supplicio. Ipse autem ex se quo- 
que plura adjicit tormenta. Existimabal enim se 
regi maximegratificaturum, si vehementer et insane 
spireret in virgines. Et primum quidem perrumnpit 
earum vesles : deinde earum etia extensis mani- 
bus et pedibus, et talis per!oratis, illinc per fistulas 
vento implet inspirato. Ubi autem disjuncta est 
pellis a sua cum carne coalita conjunctione, virgi- 
nes iniseri excoriant : quod nec adspicere quidem 
humanus sustinuisset oculus. 1116 autem, et si ita 
exuerentur pellibus, lamen divina non nudahantur 
gratia: ἃ qua eliam adjute, requirebant Christum, 
cujus tenebantur desiderio, dicentes : « Memento 
nostri, benigne et clemens Domine : quoniam pro- 
pter te morte afficimur tota die, et tanquam oves 
occisionis propler te sumus reputate *, » 


XXIV. Princeps autem coquorum cum vidit eas 
ita exuisse pellem absque ulla molestia, perinde 
ac si quis vestem exuisset, et simul easinterim audi. 
visset dominum alloquentes, ut jusserat Teridates, 
eis fecit linguas eximi. Cum itaque virginibus col- 
lum fuisset pone porforatum, eis lingua exscin- 


* Psul, xui, 22. 


τριάκοντα εἰς ἄγραν τῶν μαρτυριχὼν» yin 
μήσασα:, εἶτα χατάφοροι γενόμεναι τοῖς 2, 
τὸ οιὰ ξίφους xal αὐταὶ τέλος orina, i 
δέστιρον πολλῷ τῆς, ἄγρας εὐροῦται τὸν iz 
x*i ἧς ἔσπευδον καὶ λείψανον θηρᾶσα: μόν: 
αὐτὴν ζῶσαν ἀπολχθοῦσαι, εἰς τὸν αὐτίν -- 
νυμφῶνα εἰσελθοῦσαι, xz: τοῦ αὐτοῦ ἐς 
νυμφίου. Τὰ μέντοι σώματα τούτων ro; 
σαντο οἱ μιχιφόνοι, xai τὰ πλείω 








τοῖς αὶ 
αὐτο; 


KT". Τοῦ ἀρχιμαγείρου δὲ ἀναστρέψαντος κα 


τὸν τρόπον xai τὴν Γαϊανὴν ἀνελιῖ πυνθανου». 


ψίμη" ὁ Τηριδάτης, οἷα μηδενὸς τῶν εἰρημένον 
μενος, (ἀπώλλυε γὰρ τὸν ἄθλιον ὁ ἔρως αὶ 
ἀναπνεῖν ἐλεύθερον συνεχώρει.) Ἡ Gt Pus 
ἢ I d » - - : 
ποῦ; 'AÀAà àv ἴδω Ῥιψίμην τοῖς ὀςθαλωνς: ἵς 
δὲ et » 9 e? t £L 4 " - . 
ε ὥσπερ ἐξ ὕπνου fj μέθης ἀνενεγχώῶν, τῆτες 
60; ἐμάνθανεν, ὅσα τε αὐτὸς ἐπέταξε, noi 
χελευσθέντες ἔδρασαν, δεινὰ ἐποίει, χαὶ ur 
καὶ ἐδοά, καὶ τέλος ὡς οὐ βιώσετσι Dm, v. 
901, » Oum: 
συνὼν τῇ Ριψίμη. Kai αὐτίχα τὴν τῆς Dun. 
λευε γλῶσσαν ὄπισθεν διὰ τοῦ τένοντος Dc4- 
ποσπασθῆναι τοῦ φάρυγγος, εἶτα xi mena 
9^ * * ^ uU » 4 ^ - . . 4 ] 
ἄγαν xat ἀπανθρώπως ἄνχιρεθτνα!" οὐ ΣΡ: 
et 4 *'* ?, * 
οὕτως ἀξίαν ἔλεγε vv δίχτι,ν ἐχτίτειν, Ἵ ΣΕ 
αὐτὴ, γλῶσσα, φησὶν, αὔτη, poo τὴν ni mi 
. ? . . Y : -- M4 “ιὠῷῷ JN Jd 
Ριψίμην, τὴν τῆς ἐμῆς αὕτη Ψυγῖς imd d. 
ev * - 4 4 . 
vi». Ὧν ἀνοσίως ἡγεῖσθε xai cnt fum 
M ^ [i μή . B ] 
ἐπειδὴ μεταξὺ ὁ ἀρχιμάγειρος iru ves, 
ἐξάγει τὴν Γαϊχνὴν μετὰ καὶ nempe da 
προς τῇ τοῦ χαλουμένου βαθυτάτη mai aa, 
4 4 , . * ' . m 
ἐφ᾽ ἧς τοὺς χχαχούργους κολάζειν ixezn, uox 
πλείους αὐτὸς οἴχοθεν προστίβη:. ὧν ww. 
Deco γὰρ τῷ βασιλεῖ τὰ μένψιστα paco 
b — ep « — * . 
ὁρῶν οὕτω πνεύσειΞς κατὰ πῶν πχρῆϊνον τῷ 99. 
, M ^ 4 SM oun MEDIEN" 
40v. Κα! πρῶτα μὲν περερρν γνῦσιν αὐτῶν 2 et 
τὰς, εἰἶτὰ χαὶ χεῖρας Χαὶ T6024 αὐτῶν LT. 
χατὰ τοὺς ἀστραγάλουσ διχτρυίσας, Ξυτίματο p 
, ^ *. . 4 - t 
ἐμπίπλησι δι᾿ αὐλίσκων. Ὡς δὲ xib τῆς τιτὴ 
σάρχα συμφύϊας τὸ δέρμα διέστη, imàusza 
ἄθλιοι τὰς παρθένους" ὃ px OE φιλζνβτωτις ὃ 
φ Φ * fe & - .» 
σασθαι ὑπέμεινεν ὀφθαλμός, Αἱ δὲ χαὶ οὔτι τ: 
^ - ἢ .“: . 
pata ἐκδυόμεναι, ὅμως τῆς θείας om inr 
, [4 bd * 
χάριτος ὑφ᾽ ἧς xai θαλπόμενα:ι τὸν cha 
ἐζήτουν Χριστὸ MvY thun, 930i 
«4 piotov, « ἴἤνήσθητι val ἡ μῶν, v4nt 
Δέσποτα, λέγουσαι" ὅτι ἕνεχα σοῦ θ:ιτ:- 
ὅλην τὴν ἡμέραν, xal ὡς πρόδαχτα σταγῖς i 
ἐλογίσθημεν. » 
»at' € 4 , e 007 
ΚΔ΄. Ὁ δὲ ἀρχιμάγειρος, ἐπειδὴ τὴν pni 
er * r] ET ΩΣ 
πως οὕτως ἀποθεμένας εἶδεν, ὥσπερ ἂν εἰ τοὶ 
τιον ἀποδύσχιτο, xxl ἅμα καὶ πρὸς τὸν θεὸν 5 
* L. . ^ 
μεταξὺ διαλεγομένων, κατὰ τὸ τοῦ Τηριδήτωο τ 
* Γ - M 
ταγμα, xat τὰς γλώττας ἐχέλευεν ἐξελεῖν. b 
τὰ τοὺς αὐχένας ὅπισθεν αἱ παρθένοι Uv 


VITA S. GREGORI! ILLUMINATORIS. 


974 


, τὰς γλώττας ἐχτέμνονται, Εἶτα καὶ À duntur radicitus. Deinde cum lapidibus instar gla- 


ρῶν δίκην ἐστομωμένοις xal τέμνουσι 
- ἀνχχοπεῖσαι, xal τὴν ἐντὸς πᾶσαν 
) τῶν ποδῶν χυθεῖσαν ἰδοῦσαι, οὕτω 
λὰς ἀφαιροῦνται. "Ext μὲν οὖν xai 
Ρεπτεμόρίοῦ μηνὸς, dj γενναία Ῥιψίμη 
κὸν ἀνείλετο στέφανον. Τὰς ἐπὶ τῇ 
ἐκείνης λειψάνων ὁρμηθείσας" ἣ αὐτὴ 
εν ἡμέρα. Τῇ ἐπομένῃ δὲ xoi ἡ μα- 
μετὰ τῶν συμπαρθένων τὸ τῆς τε- 
ιμὸν στάδιον. Ἕκτη τοίνυν ἐξ ἐκείνου 
i1, καὶ ὑπομαραινομένης ἤδη τῷ Τη- 
jv ἐρώτων φλογὸς, μελέτη θήρας αὐτῷ 
παρασχευή. Καὶ ὁ μὲν ἐπ’ ὀχήματος 
λεως" ἡ δίχη δὲ οὐκ ἐδράδυνεν, ἀλλὰ 
τροσπαλαίει μανία, Καὶ δαιμονιώτατα 
ito, xal παράφορος ἦν ὅλος ὑπὸ τῆς 
δίων τε σαρχῶν παρέτρωγε τοῖς ὀδοῦσι, 
ν ἔμειψε xal τὸ εἴδος, xal μετηλλάγη 
σορ εἷς τὴν μορφὴν, μεταλαδὼν γὰρ ταὐ- 
, τοῦτον τὸν μανθανέτω τρόπον xal Τηρι- 
ὑτὴν ἐκείνῳ μεταδολὴν ὑποστάντα, καὶ 
ἐκολασίαν εἰσπραττόμενον «al τὸ ἄγος 
ρῶς. Καὶ ἦν τὰ ἔξω τοῦ Τηριδάτου 
ἔνδον ὡμότητός τε xal τοῦ βορδόρου 
xai τῆς ἄλλης χοιρείας xal ψυχῆς χαὶ 
ν ἅμα καὶ εἴσπραξις. Οὐχ ὁ Τηριδά- 
ς ταῦτα ὁ μιαρὸς, ἀλλὰ καὶ τὸ περὶ 
τιωτικὸν ἅπαν, xxi ὅσον ἐν ἄρχουσι, 
ιο τοῦ πολιτεύματος τοῖς τετολμημένοις 
αὐτῷ δαίμονι διαπαλαΐον. Ἦν οὖν xai 
tq τῷ πάθει ὁπότε καὶ ἀνανέψειαν, 
ἰπαλλαγῆς ἣ ἐπιθυμία, χαὶ τοῖς οἰχείοις 
)xX ἐλάττων, τοῦτο μὲν ὥστε μὴ τοῖς 
πετεῖν, τοῦτο δὲ ὥστε τῆς νόσου τοὺς 
χουφισθῆναι, 
ᾧ δὲ τοιούτοις ἐξητάζετο πάθεσιν ἣ 
γειρος τῇ τοῦ βασιλέως ἀδελφῇ Κουσα- 
ιφοιτᾷ, Ὁ δὲ ὄνειρος φῶς ἦν ἀδθρώπῳ 
ιν ἐοικός. ᾿Εδόχει δὲ λέγειν ὡς, εἰ Γρη- 
ον ὅν παρὰ τῇ πόλει ᾿Αρταξᾷ βαράθρῳ 
ἰμήσαιντο ἐκεῖθεν, κατὰ πόδας εὐθὺς 
ἀχολουθήσει τῆς συμφορᾶς. Εἰ δὲ μὴ 
οὕτω ποιητέον αὐτοῖς, ἀλλὰ μὴ ἑτέραν 
θεραπείαν εὑρήσειν. Ταῦτα τοῦ ὀνεί- 
; παρελθοῦσα εἰς τὸν δῆμον 4j Κουσα- 
ἐνίχα γὰρ τὴν αἰδῶ d ἐπὶ τῷ ἀδελφῷ 
εὔται τὴν ὄψιν. Οἱ δὲ μαίνεσθαι καὶ αὐ- 
ἰς, (ποῦ γὰρ ἄν καὶ ὁστοῦν ἔτι περιλεί- 
ηγορίου παρ᾽ αὐτοῖς ὅλως ἠλπίζετο ; ) ἐν 
οὺὑς τῆς Κουσαροδούχτας λόγους γέλωτ' 
Ἐπειδὴ δὲ τὸ καχὸν ἐπὶ πλέον ἐτείνετο, 
ρὸς ἔπιφοιτῶν οὐχ ἀνίει, καὶ d γυνὴ 
»οδροτέρα ἀναγκάζουσα τὸν δῆμον εἰς 
ἵν τὴν ὄψιν, στέλλειαί τις παρὰ τῷ 
ουρίῳ τῶν ἐπισήμων. Αὐταῖας ὄνομα 


ime, Gaiane et sociarum martyrum 
d Grecos 30 Septembris sub una solen- 


diorum acutis et secantibus, exsecti fuissent ven- 
tres, et univereum internum f:gmentum vidiasent 
fusum pro pedibus, eis capita amputantur. Atque 
vicesimo quidem sexio mensis Septembris gloriosa 
Ripsime coronam suscepit martyricam (9). Eas 
vero, qu& venerant ad venandas illius reliquias, 
idem dies vidit martyres. Die autem sequenti beata 
quoque Gaiana cum sociis virginibus percurrerunt 
stadium consummationis. Ab illo ergo tempore 
transiit sextus dies, et jam flamma amorum Teri- 
dale sensim marescente, ille egressus est ad vena- 
tionem. Non tardavit autem justitia : sed eum que- 
dam invadit insania, qua furebat plane demoniace, 
el pre& morbo erat emote mentis, et dentibus suas 


B arrodebat carnes: et mutata fuit forma ejus in por- 


cum. Quod si quis sit, qui non ignoret fuisse Na- 
buchodonosorem mutatum in hanc formam, eodem 
modo sciat eliam Teridatem eamdem, quam ille, 
subiisse mutationem. Sicque de libidine el flagitio 
sumpta sunt tam acerbe pone (3). Et erat Teri- 
dates extrinsecus porcus: interne crudelitatis et 
ceeni voluptatum, et alterius porcine anime ao vitae 
eimul imago el poena. Non sic autem solus erat af- 
fectus exsecrandus Teridate& : sed et omnes, qui 
erant cum eo milites, et quicunque ex magistrati- 
bue et aliis civibus simul letabantur iis, que per- 
petrata fuerant, cum eodem luctabantur demone: 
non quod essent ipei quoque porcorum induti spe- 
cie, sed in furorem redacti erant, et 8 &e plane dis. 
cesserant. Rrat igitur iis, quos heec tenebat affectio, 
quando resipiscebant, liberationis magnum deside- 
rium : eorumque necessariis non minor hujus rei 
cura, partim quidem, ne inciderent in similia : 
partim autem, ut morbo levarentur, qui ad eos at- 
tinebant. 

XXV. Interim autem dum in hie malis conflicta- 
batur Armenia, apparet somnium regis sorori Cu- 
saroductee, Somnium autem era lux homini figura 
similis. Videbatur autem dicere, quod si Gregorium 
illum, quem in civitate Artaxat in barathrum demi- 
gerunt, illino haugerint, e vestigio mali sequetur 
solutio. Sin minus autem hec sic flant, nequa- 
quam sunt inventuri aliam curationem, Hec cum 
dixisset somnium, sd populum accedens Cusaro- 
ducta (vincebat enim pudorem is, quem de fratre 


D accipiebat dolor) communicat visionem. 1lli autem 


eam arbitrati insanire (quomodo enim speraretur 
apud eos omnino reliquum esse vel os ullum Gre- 
gerii ἢ) verba Cusaroductee subsannabant et irride- 
bant. Cum autem malum intenderetur, nec inter- 
mitteret adventare somnium, et mulier instaret 
vehementius, cogens populum, ut visionem ad ef- 
fectum deduceret, mittitur quidam vir clarus ad 
oppidum Artaxat, nomine Autaias. Cum ergo, qui 
in eo erant, rogassent, cur veniret Autaias, et qua- 


nitate celebratur. Latini, 20 Septembris. 
(3) Dan. 4. 


915 


MENSIS SEPTEMBER. 


nam esset eausa ejus adventus, simulque et ride- A ὁ ἀνήρ. Τῶν ἐν αὐτῷ τοίνυν ἐφ᾽ ᾧ τε fo, 


rent et mirarentur, quomodo inler vivos adhuc 
queratur, quem nec mortuum quidem arbitruban- 
tur conservari ob teinpus, quod intercesserat, sed 
in pulverem jam esse dissolutum, somnium ejus 
sairapa (huno enim fuerat bonorem consecutus) et 
responsum recensuit : οἱ accedens ad barathrum, 
nominatim vocavit Gregorium. Ilio autem statim 
respondet. Cum is autem illius solum audisset re- 
sponsum, demiseis funibus, eum stalim rogavit, ut 
iis captis, sursum traheretur. Dixit enim illius 
Deum jussisse, ut ascenderet. Funibus itaque illino 
extractus sacrosanctus Gregorius, toto quidem 
corpore a diuturna in cono et limo alflictione fuc- 
rat denigratus: sed cum eum aqua, quoad ejus 
fleri potuit, abluissent, et pure induissent, so- 
lemniter ducunt ad urbem, in qua rex erat. 


XXVI. Hic rex Teridates in forma porcina, et a 
furore vexatus οἱ rabie, satrapeque et omnis alia 
multitudo non primaquidem sub epeoie, sed et mor- 
bo insanientes ei occurrunt. Procidentes ergo omnes 
&b beatos illos pedes, ut Deum eia placaret, el ἃ ma- 
ligni illius demonis insania et malo liberaret, vehe- 
mentissime obsecrabant. llle autem cum ante alia 
sanctarum martyrum quesiiesel reliquias, et post- 
quam eas illi ostendissent, collegisset (jacuerant 


enim disjecte novem dies, et totidem noctes, ne- . 


que male olentes, et omnino intact» a canibus, 
volucribus et bestiis) earumque vestibus decore 
composuisset, licel ipse rex, et qui cum eo erant 
magistralus, offerrent vestes preliosissimas, cum 
ipsis vestibus deponit in torculari, quod etiam vivas 
prius habuit martyres, et calcatum tuit ab illarum 
pedibus virgineis. Cum autem !ota nocte orasset, 
et Deum esset precatus, die sequenti ad regem et 
8u08 catecheticam fuse et prolixe habet orationem. 
Erapt enim he ejus ad Deum preces, ut priusquam 
formam porcinam exueret Teridates, sermonis ac- 
ciperet intelligentiam, et conciperet singula eorum, 
quee dicebantur. Sed tunc quidem cum Dei poten- 
tiam, et quam nostri geril curam, sacrosancius ad- 
duxisset Gregorius, et quemudmodum eum conser- 
vasset admirabiliter, οὐ preter opinionem (que 
enim ei cvenerunt, süperant humanam naturam: 
et nisi divinam gratiam ad eum desuper advolasse 
dixeris, haud quidem facile est credere), deinde 
cum eorum in sanctas virgines audaciam et orude- 
litatem reprehendisset, οἱ docuisset, oportere eos 
prius desistere ab errore simulscrorum, deinde ad 
verum Deum accedere : et quod si conversi fuerint 
ab impietate, e vestigio eorum calamitatis conse- 
quetur solutio: et cum pauca de ortu mundi, et 
futuro seculo, et Novi Testamenti mysterio, et ma- 
gna erga homines Dei benignitate et clementia dis- 
seruissel, et adjecisset etjam, quod desuper ad 
eum advolans angelus aderat in lacu, eique vires 
addebat, et conservabat eum illesum a malis, qui 
ne tum quidem volebat abscedere, sed adhuc appa- 


D αὐτὸν ist φύσεως θείαν 


καὶ ἢ τις αὐτῷ ἠχρεία τῆς ἀφίξεως ru, 
γελώντων ἅμα χαὶ θυυμαζόντων ὅπως ἐν ἘΔ 
ἔτι ζητεῖται, ὃν οὐδὲ νεχρὸν ἂν ὑπὸ τοῦ ury, 
νου ᾧτντο σῶον τηρεῖσθα:, ἀλλ᾽ εἷς κόνιν ἐπα 
ἤδη, τὸν ὄνειρον αὐτοῖς ὃ σατράπης [4. 
ἐτετίμητο. Αὐταΐχς) καὶ τὸν χρησμὸν ἐπὶ 
τῷ Bap402«q ἐπιστὰς, ὀνομαστὶ τὸν lp 
λει. Ὁ δὲ εὐθὺς ἀποχρίνεται. Καὶ ὡς 
τῆς ἀποχρίσεως ἤσθετο, σχοίνους χαβε: 
ἐδεῖτο λαδόμενος αὐτῶν ἀνελχύεσθαι. Τὸν 
νου [φησὶ θεὸν προστάξας τὴν ἄνοδον, ἐς 
τοίνυν ἐχεῖθεν τοῖς χαλῶδίοις ὁ ἱερὸς 7 
ὅλον μὲν τὸ σώμα ὑπὸ τῆς χρονίας Tiu 
pov xzi τὴν ἰλὺν χακώσεως μεμελάνωτο" δ᾽ 
τούτων ὡς οἷύν τε ἀπολούσαντες, xai mei 
ριστείλαντες, ἐντίμως ὁμοῦ xal σεδασαίᾳ: 
βασιλείαν ἄγουσι πόλιν. 

Kg. ᾿Ενταῦθα ὁ βασιλεὺς αὐτῷ Ten 
χοιρείᾳ τῇ μορφῇ καὶ τῇ μανίᾳ δὴ xc 
καὶ οἱ σατράπαι, καὶ ὅσον ἄλλο πλῆθος ἡ 
τῶσιν, οὐ χοίρων μέντοι περικείμενοι Ka 
tot, πλὴν ὑπὸ τῆς νόσου xal αὐτοὶ unm, 
καὶ παράφοροι, Ἰ]εσόντες οὖν ziv; τὶ 
μακαρίους ἐχείνου πόδας, ἐξιλεώσατθει or 
Θεῖον, καὶ τῆς τοῦ πονηροῦ δαίμονος iw 
καὶ τοῦ χαχοῦ ἀπαλλάξαι,  Ützuicr: üa 
Ὁ δὲ πρὸ τῶν ἄλλων, τὰ τῶν ἀγίων use 
τεῖ λείψανα, καὶ ὑποδειξάντων Due, 
(ἔχειντο γὰρ ἐπὶ ἐννέα ἡμέρας χεὶ rx πὰ 
μήτι tt ἀηδὲς ἀπόζοντα, χαὶ ir dm 
πασι καὶ πετεινοῖς xai (moto) Büdune τὶ 
αὐτὰ, χαὶ ἱματίοις ἐνθέμενος cx Wess 
τοί γε αὐτοῦ βασιλέως κυὶ τῶν ἐπ τῷ i 
τῦ πολυτελέστατα τῶν ὑματίαν 
ἀποτίθεται τῇ σορῷ μετὰ 
xai ζώσας πρότερον τὰς μάοτυρας Civs 
μένος μέντοι παρὰ πᾶσαν τὴν vri Σὰ 
τοῦ Θεοῦ. Κατηχητιχὸν οὖν τὴν imn 
τὸν βασιλέα xal τοὺς πεοὶ αὐτὸν ἀπτητεν τ 
Καὶ τοῦτο γὰρ εὐχὴ πρὸς τὸν Θεὸν αὐτὰ i 
xai πρὶν ἢ τὴν χοιξείαν μορφὴν ἀτελεῖ 
δάτην, λόγου τε λαδεῖν σύνεσιν, xii ri! 
τῶν λεγομένων συμδάλλειν. ᾿Αλλὰ τότι μὲν τ' 
Θεοῦ δύναμιν καὶ τὴν περὶ ἡμᾶς Χτ δε μον: 
Γρηγόριος παριίστατο, πέρα γὰρ ἀνθρωτθντ: 
ἐφίπτασθαι (mus 
πιστεῦσαι τούτοις ῥᾳδιον. “Επειτα χαὶ τὶν 2 
ἁγίας πσορθένους τόλμαν τε αὐτῶν xi 5c 
διελέγξας, xai διδάξας ὅτι δεῖ πρότερον ποτὶ 
εἰδωλιχῆς ἀποστῆναι πλάνης, εἶτα τῷ ἀλη 
προσελθεῖν, χαὶ ὡς, εἰ μεταδαλοῦσι τῆς c 
παρὰ πόδας εὐθὺς xal ἡ λύσις, ἀχολουθῆσει τί: 
φορᾶς" βραχέα -: περὶ τῆς χοσμογενείας τὲ 
μέλλοντος αἰῶνος, τῆς τε κατὰ τὴν Καινὴν δ΄ 
ποὺς φιλανθρωπίας διαλεχθεὶς, προσθεὶς ἃ αὶ 
ἄγγελος αὐτῷ ἐπιχαταπτὰς ἄνωθεν ἑν τῷ d 
παρῆν, ἐνίσχυέ τε αὐτὸν καὶ xaxüwv éxali εἰ 
χαὶ ὡς οὐδὲ ἀφίστασθαι νῦν ἐϑέλει, diss 













- 
* 





p» 
᾿ 












VITA S. GREGORII ILLUMINATORIS. 


978 


ὀφθαλμοῖς ἐπιφαίνεται, ἠδύ τε λίαν xai Α rebat ejus oculis valde suaviter resplendens et evi- 


πολάμπων' τέλος δὲ xal ναοὺς ἐγεῖραι 
σιν ἐπισχήψας xal πολλὰ ἕτερα διεξελ- 
ὃς παρόντας μυσταγωγήσας, ὡς ἤδη πρὸς 
^, τὸν σύλλογον διελύσατο. 

ἢ ἑξῆς δὲ νηστείαν μὲν χαὶ εἷς ἐξήχοντα 
γας τῷ πλήθει παντὶ παραγγέλλει, αὐτὸς 
προμυσταγωγηθέντα ἐν ταύταις ἀναλαμ- 
| τὰ λείποντα προστιθεὶς, καὶ τοὺς βίους 
ἢ διενεγχόντων εἷς τὸ μέσον παράγων, 
σιν τε τὰς ἐχείνων ψυχὰς διεθέομαινε καὶ 
τοιούτων αὐτοῖς τῶν συνάξεων ἀφθόνως 
παρεῖχεν. "Evtabga xal τὴν ὀπτασίαν 
πεῖνος ἠξίωτο, εἰς χοινὴν ἁπάντων ἀχρο- 
τίθει’ ἢ δὲ ἣν οὐδὲ μίᾳν παραλείπούσα 
ὑπερδολὴν, ἀλλ’ ola ὁρπθῆναι μὲν φο- 
(ηθῆλαι δὲ ταῖς ἀχοαῖς σωτήριος. 'ESÓ- 
0t, φησὶν, ὃ οὐρανὸς ἀνεῷχθαι xal τὰ iv 
πολειφθέντα τῷ χυρτώματι ὕδατα, ἔνθεν 
natpeüévra, ἐστηριγμένα ἐφ᾽ ἑχατέρου τμή- 
ttv. Μορφὴ δέ τις ἀνθρρωπεία, λαμπρὰν οἷαν 
t&i92, xxi πολλῷ πάντοθεν φωτὶ περιλαμ- 
(posi, τῷ χειρὶ κατέχουσα σφύραν, τὴν 
. Φῶς τε ἄνωθεν ἐκ τῶν οὐρανῶν πυχνὰ 
| διᾷττον, τὰ τῆς γῆς πέρατα ἐπλήρου. 
l| ὑπόπτεροί τινες στρατιαὶ, αὐταὶ ἕχασται 
, πρὸς οὐρανοὺς ἐπεδήμουν. Καὶ στῦλος 
βάσει χρυσῇ ἱδρυμένος, εἰς ἐκείνους ἀν- 
ὶ φῶς πάλιν, 'λλλὰ τὸ μὲν αὐτοῦ τοῦ φω- 
1 σταυροῦ φέρον, τὸ δὲ στύλῳ ὑπερμεγέθει 
€ ἦν. Καὶ τρεῖς ἐλάττονες ἄλλοι στῦλοι- 
υν τῶν βάσεων βεδηκότες ἦσαν. ᾿Αλλ᾽ ὁ 
ὕ μαρτυριχοῦ τῆς τε μαχαρίας 'Ριψίμης 
τὶ τῶν τριῶν ἐπὶ ταῖς τριάχοντα παρθέ- 
κει, Ἅτερον δὲ ὅποιπερ ἡ γενναία Γαϊανὴ 
δύο xal αὕτη συμπαρθένων, τὸν τῆς τε- 
ἀνείλοντο στέφανον: ἐπὶ δὲ τῆς ληνοῦ 
πρότερον μὲν πάσας ὁμοῦ φευγούσας ὑπ- 
ἃς παρθένους, μιᾶς δὲ ὕστερον καὶ οἴνου 
λυκύτερον τὸ alpa ἐδέξατο" ἥτις ἐπειδὴ 
αὐτὴν περιπέσοι, οὐχ ἔχουσα ὅπως ταῖς 
οιτο συμπαρθένοις αὐτοῦ παρὰ τῇ ληνῷ, 
ς ὡραΐος ἱλαρόν τι ταῖς ὄψεσι xal ἡδὺ προσ- 
, οὐ ποσὶ δικαίων ἐχθλίδεται, ἀλλὰ χερσὶν 
ναιρεῖται, Ἐπὶ τούτοις πολὺ μὲν πλῆθος 
θυσιαστηρίων ἐδίδου βλέπειν ἣ ὄρασις, 


bd 


denter; postremo autem et templa jussisset exstrui 
martyribus, et multa alia esset oratione persecutus, 
et cos qui aderant, mysteriis initiasset, cum jam 
advesperasceret, coetum dimisit. 

XXVII. Sequenti autem die jejunium quidem ad 
sexaginta usque díes totos universo populo denun- 
tiat : et ipse ea, quie in mysteriorum initiis prius 
dicta fuerant, in his repetens, et que deerant adJi- 
ciens, et vitam eorum, qui in virtute excelluerunt, 
in medium adducens, ad imitationem et emulatio- 
nem illorum animos accendebat, et abunde eis pree- 
bebat talea fruendas conciones. Hoc in loco vlsio- 
nem quoque, quam solus ille fuerat assecutus, pu- 
blice apud aures omnium deposuit. llla autem est 
ejusmodi, ut nihil possit esse admirabilius : et quee 
visu quidem fuit terribilis: si auribus autem 86- 
cepta fuerit, salutaris, Videbatur enim mihi, ia- 
quit, coelum esse apertum, el qua initio incurvita- 
Ubus intercept erant aque, binc et hinc divise, 
firme ac stabiles manere in utraque parte. Forma 
autem quedam humana, lucidum quoddam jubar 
emittens, et multa luce omni ex parte refulgens, 
aureum manu tenens malleum, terram puleabat. Et 
jux desuper e ccelis radiis frequenter emicans, im- 
plebat fines terre. Quin etiam quidam alati exer- 
citus, qui erant etiam unusquisquelux, movebantur 
in celis. Et columna senea basi auree imposita, ad 
illos pertingebat. Sed pars quidem ipsius lucis vi- 
debatur ferre figuram crucis, pars autem erat ma- 
gne columnae similis. Et trea alie minores column 
locate erant super bases similes. Sed una quidem 
stabat super martyricum stadium beate Ripsimes, 
el triginta trium virginum, altera autem, ubi pre- 
clara Gaiana eum duabus sociis virginibus, con- 
seummationis coronam accopere, Àlia autem erat 
super torcular, quod prius quidem omnes simul fu- 
gientes excepit virgines: unius autem postea vel 
quovis mero aut nectare dulciorem excepit sangui- 
nem. Que cum in eo in morbum incidisset, nec 
posset alias sequi virgines, ibidem apud torcular, 
tanquam una speciosa oculis hilaritatem afferens, 
et suavitatem non justorum pedibus exprimitur, 
sed manibus impiorum de medio tollitar. Post haec 
magnam quidem igueorum altarium moltitudinem 
dedit aspicien.am visio, et super sno-nquodque 


àv ὕπερθεν ἐφ’ ἐχάστου θυσιαστηρίου τῆς D crucem formatam ex eadem materia: fons antem 


i€ διαμορφούμενον. Πηγὴ δέ τις ἐχ τούτων 
ἰδὲς τε ἅμα καὶ οὕτω τί ἄφθονον ἐχδιδοῦσα, 
ζεῖν ἅπαν τοῦ ὑποχειμένου πεδίου τὸ πρόσ- 
à μὴν καὶ ἀγέλη μοι χαθεωρᾶτο αἰγῶν, 
λανι τῶν τριχῶν στέλδουσαι. Ἐπεὶ δὲ τὸ 
io περάσειαν, ἡ ἰδέα μὲν αὐταῖς εἰς πρό- 
ἰδάλλετο᾽ τὸ δὲ τῶν τριχῶν μέλαν εἰς 
ιχιόνος ἡμείδετο, Εἶπες ἄν ἐν ἀχαρεῖ τὰς 
ὑποῤῥεῦσαι, καὶ τὰς ἑτέρας ἀναφῦναι τὰς 
l'à μέντοι πρόδατα τίχτειν ἐῴχεσαν" καὶ 
' xal τοῖς νεογνοῖς ἢ θρὶξ, τὸ δὲ πλῆθος, 
àv χαὶ τόπον ὅσον ὀφθαλμὸς ὡρίζετο, ὗπε- 


quidam ex his emanabat, perspicuum quoddam 
edens fluentum, et adeo copiosum, ut mundaret 
universam subjecti campi faciem. Quin etiam mibi 
cernebatur grex caprarum resplendens in nigrore 
pilorum. Postquam autem aquam transmisaat, 
species quidem eis matabatur ia oves : r'zre m- 
tem pilorum, motabatur in alborem n .is. -'——— 
ses momento temporis effluxisse z'zras, ^t m'a 
exortas esse, nempe albas. Atque oves qualem vesar 
sunt parere: et cani pili eraet etíam receme aman 
fetibus, Multitudo aulem swperabet et 1ugntas, 
et locum, quantumcunque defisiebet scar 


919 


autem, que nuper nate erant, videbantur rursus Α ρξδαινον. Τίχτεσθαι δὲ xat ἀπὸ τῶν dox 
τωνὶ πάλιν ἕτερα ἐδύχει, χα! τινες Apis; 
-2c-X3 ποόῤξατα ἐποὶυ; 
μεταδαλόντες͵ καχῶς τὰ πρόδατα ÉLUUL m 
ἐσθίειν τε αὐτὰ καὶ 


quoque nasci alie. Et quidam agni mutati in lupos, 
malefaciebant ovibus, et eas aggrediebantur come- 
dere ac discerpere. Sed ex his quidem aliae interim 
producebant alas, et volsbant ad exercitus lucis : 
alie autem capiebantur a lupis. Cum hoo fleret, re- 
pente rivi ignia effusi contra lupos, in eos incide- 
bant et exurebant, et non licebat eis amplius effu- 
gere. Post hec omnia alie rursus columne cerne- 
bantur fixe in nubibus : et caput lucidum supra 
columnas prebebat quoddam spectaculum admira- 
bile. 


XXVIII. His, inquit, et talibus eram ego animo 
obstupefactus, et maxime quod quasdam res tacite 
videbatur signiflcare visio admirabilis. Sed qui 
una mecum aderat, et quae videbantur, ostendebat 
(erat angelus Domini omnipotentis) ipee et stupo- 
rem convertebat in dulcem admirationem, et 
explicabat, quid signiflcarent singula eorum, que 
cernebantur. Nam latitudinem quidem coli apertam 
in duabus partibus, docebat signilicare viscera di- 
vine clementiae prius quidem suo flgmento fuisse 
clausa, deinde fuisse aperta. Aque eutem, que ἢτ- 
mate 80 stabilite fuerunt super aquas, nullum am- 
plius esse innuunt impedimentum iis, qui e terra 
volunt ad colum transire. Gloriose enim, inquit, 
martyres et reliquum ooncertatorum asgmen via 
tam lata ingresse sunt colos absque molestia, 
cum eam dedicassent, et prius ea iter iniis- 
sent. Qui autem manu aureum tenet malleum, et 
terram ferit, is divinam signiflcat visitationem, 
per quam error quidem idolorum ab ea fuit expulsus, 
fuit autem ejus loco introducta veritas. Lux vero, quee 
fuit diffusa in universam terram, dilatationem pradi- 
cationis Evangelii, et ex eo procedentem fulgorem, 
qui omnia comprehendit, Angelorum autem con- 
gressus cum martyribus concursusque, et cum 
aliis hominibus ipsorum consuetudinis et conversa- 
tionis, hujus luminosi et alati exercitus descensus 
est signum evidens. Columna est basis aurea, ea 
fidei Christianorum divinitatem significat et puri- 
tatem. Doni autem sacerdotii signum est crux 
lucis. Nam primi quoque Pontificis imaginem fert 
sacerdos, qui propter nos suscepit mortem crucis. 
Columna lucis, est imago catholice Ecclesie, per 


quam extollimur ad pietatis simulet aalutis lucem, D 


ad quam non patet aditus. Tres autem breviores 
columna, que locate sunt super bases, describunt 
infinitum numerum templorum, quorum in uno- 
quoque loco consummationis eorum, qui propter 
Christum mori elegerint, fundamenta jacientur et 
excitabuntur. Rursus autem oratorium eium edi- 
ficationis, qua liL per eam, que est circeumqua- 
que, regionem, bec altaria dicebat esse signum. 
Crux autem ignea super ea, signilica!, quod igne 
sanctissimi Spiritus, incruentum, quod in hulo- 
caustum offertur, sacrificium a&doletur in memo- 
riam et gloriam ejus, qui pro nobis est crucifixus, 


MENSIS SEPTEMBER. 


- « P - -: ^. 
τὰς στρατιὰς τοῦ φωτὸς δειπέτοντο, τὰ di 


Β τεσθαί τινα ἐδόχει τὸ παράδοξον τῆς 62inx 

























διασπᾷν ὥρμννι αὶ 
. A Y.. 
μὲ, αὐτῶν πτέρυγας τε ἐν τοσούτῳ ἔτι, ς 


ὑπὸ τῶν λύχων. Ἐν τούτῳ πυρὸς ἐχ τῷ 
ῥύαχες xarà τῶν λύκων διεχχυθέντες, 5 
αὐτοῖς καὶ ἑπίπρων, καὶ οὐχέτι οὐδὲ zz; 
τούτοις ἐνῆν. Ἐπὶ πᾶσι τούτοις στῦλο: 
ἕτεροι πάλιν ἐκ τῶν νεφῶν ἑωρῶντο is 
μῆκός τε καὶ πλάτος ὁμοία θαυμαστὴν 
θέαν παρείχετο. 

ΚΙ]. Τούτοις ἐγὼ καὶ τοιούτοις, φησὶ, zh: 
ἐναποπληττόμενος ἦν, μάλιστα ὅτ' χὲ 


τὴν ἀρχὴν ἐμοὶ συμπαρὼν xai τὰ zx: 
χνύων (ἄγγελος δὲ Κυρίου παντοχράτοιος cz 
αὐτὸς xai τὴν ἔχπληξιν εἰς γλυχὺ gm 
θαῦμα, xai ὡς ἐδήλου τῶν ὁρωμένων Ut 
φει, Τὸ μὲν γὰρ ἀνεῳγμένον xax $2 iz 
οὐρανοῦ κύτος τὰ τῆς θείχς σπλάγχνι τ: 
ἐδίδασχεν ὑπαφαίνειν, κεχλεισμένχ τοῦ 
πλάσμα πρότερον, εἶτα διανοιχῆῆνι, τὶ 
ἄνα τῶν τμημάτων ἐστην ριγμένα Vau 
τοῖς ἀπὸ γῆς πρὸς τὸν οὐρανὸν βηυλιαέν; 
ἐμπόδιον εἶναι. Αἱ γὰρ καλλίνιχοι, τῇς 
xai ὁ λοιπὸς τῶν συνάθλων χορὸς δι᾽ οἷν ἡ 
τὴν εἰς οὐρανοὺς πορείαν azakrzw πὶ 
ἐγχαινίσασαι ταύτην χαὶ προδεύσες, bd 
χρυτῆν ἐν τῇ χειρὶ σφύραν ἔγων x ττπω" 
γὴν, τὴν ἐπισχοπὴν οὗτος Ozon cp (em, 
Tc) τῶν εἰδώλων μὲν Tie unu vu 
ἀντεισενεχθείη δὲ d ἀλιίθε!χ. Τὸ Y ὑς ms 
χυθὲν τὴν γῆν φῶς τὸν TÀaTowEA τὸν uvm 
τοῦ Εὐαγδελίου xai τὴν ἐκεῖθελ τὰ svn: 
603s2v ἀσιραπήν. Τῆς ὃὲ πρὸς τοὺς gnain 
λεύσεως τῶν ἀγγέλων καὶ τῆς τυνδγουν ἐξ 
πρὸς τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους ὁμιλίας δ᾽ ὧν 
ἀναστουφῆς, ἣ τῆς φωτοειδοῦς vr irc 
pou στρατιᾶς χαθοδος ἐναργὲς 
στῦλος xal 4 χρυσῆ βάσις αὕτη τῆς τῶν X 
πίστεως τὸ θεοειδὲς ὑποστ, μαΐίνει χαὶ oun 
6g τῆς ἱερωσύνης χαρίσματος ὃ τοῦ zm 
σύμδολον, ἐπεὶ xal τὴν εἰκόνα cgit v 
ἀρχιερέως ὁ ἱερεὺς, τοῦ óU ἡμᾶς xri 
διὰ σταυροῦ θάνατον. Ὁ τοῦ φωτὸς 7 
χαθολιχῆς εἰχὼν Ἐχκχλη σίας, δι᾽ ἧς εἰς - 
φῶς τῆς εὐσεδείας τε ὁμοῦ xal τῆς sun 
γόμερθα. Οἱ δὲ τρεῖς βραχύτεροι στῦλο: οἱ iz 
βεδηχότες τὸν τοσοῦτον ὑπογξάτουτ! ^ 
ἀριθμὸν οἵ ἐφ᾽ ἑκάστου τῶν διὰ Xo 

ἑλομένων τῆς τελεώσεως τόπου τὸν (ioi 
λοῦτι χαὶ ἀναστήσονται, Τῆς δὲ ἀνὶ - 
περίχωρον πάλιν τῶν εὐχτηρίων Cie 
θυσιαστήρια ταυτὶ ἔλεγε σημεῖον. Ἢ 6i 
σταυρὸς ὕπερθεν, ὅτι τῷ πυρὶ τοῦ παν27'"» 
τὸς ἡ ἀναίμακτος ὁλοχαυτουμένη θυσί: εἰ 


καὶ δόξαν τοῦ δι’ ἡμᾶς σταυρωθέντος ix 


παῖς "ED. 


981 


Ἡ μέντοι τῶν αἰγῶν ἀγέλη xal ἡ τοῦ ὕδατος διάθα.- 
σις, ἣ τε εἰς πρόδατα τούτων μεταδηλὴ xal ἡ τοῦ 
μέλανος εἷς τὸ λευχὸν τῶν ἐρίων τροπὴ χαὶ ὁ πλη- 
θυσμὸς, τὴν διὰ τοῦ βαπτίσματος τῶν ἀμαρτωλῶν 
χάθαρσιν, xal τὴν τῶν ἡμαρτημένων ἄφεσιν, τὴν 
πρὸς τὴν εὐσέδειάν τε μετάθεσιν, χαὶ τὸ γονιμώ- 
τατον τῶν ἀρετῶν xal τὸ εὔχαρπον, xal τὴν εἰς 
πλῆθος τῶν εὐσεδῶν ἐπίδοσιν xal αὔξησιν moony- 
γέλλει. Ὅσον δὲ χαὶ εἰς λύκους μετέδαλε, τὴν εἰς 
ὕστερον τῶν ψευδοχρίστων xatà τῆς εὐσεδείχς καὶ 
τῶν ὁμογενῶν ἐπανάστασιν προσημαίνει. Καὶ τοὺς 
πρὸς ταύτην γενναίως τὴν ἐπήρειχν στησομένους, 
τούτους φησὶ χχὶ πρὸς τὸν οὐρανὸν αὐτὸν ταχεῖ τῷ 
τῆς πίστεως πτερῷ χναπτῆναι λαὶ χούφῳ. ΟἹ γε μὴν 
τοῦ πυρὸς ῥύακες τὴν ἐχδεξομένην τοὺς ἐπαναστη.-- 
σομένους τῇ εὐσεδείᾳ γέενναχν ὑπογράφουσι. Τὰ 
μέντοι θηριάλωτα τῶν προηδάτων τοὺς ἀγρευθησομέ- 
γνοὺς ἀθλίως τῇ τοῦ πονηροῦ θήρᾳ δηλοῦν βούλεται" 
οἱ δὲ ἐπὶ τῶν νεφῶν στῦλοι τὴν ἀπὸ γῆς ἄνοδον 
μετὰ τὴν dx νεχρῶν ἀνάστασιν. ᾿Αῤῥπὴς γὰρ ἢ 
ἀνάδασις xal χούφη. Τὸ δὲ τῶν δικαίων ὄχημα, 
ἐφ᾽ ob εἰς ἀπάντησιν τοῦ Κυρίου ἐν τῇ δευτέρᾳ 
τούτου ἁρπαγήσονται παρουσίᾳ, ἡ Ἐπὶ τῶν στύλων 
κεφαλὶς ἐχείνη ἐστὶν, ἱκανὸν τῆς ἀναμενούσης λσμ- 
πρότητος τούτους τεχμήριον, 

ΚΘ΄. Οὕτω μὲν οὖν ὁ ἱερὸς Γρηγόριος την παρά- 
δοξον ἐχείνην θέχν διιξελὼν, χεὶ εἰς ταῦτα ὑπὸ 
τοῦ παρεστηχότος ἀγγέλου ἀνενεχθῆναι αὐτὴν 
φήσες, καὶ ταύτῃ ἐχπλήξας, τὴν τῶν μαροτυριχῶν 
λειψάνων μετάθεσιν αὐτοῖς ἐπιτρέπει, Οἱ δὲ πρῶτα 
μὲν περὶ τὴν τῶν εὐχτηρίων ofxuv οἰχοδομὴν φιλο-- 
πόνως πάνυ“ xxl φιλεργῶς ἐπονοῦντο, οἱ μὲν λιθοφο- 
βοῦντες, οἱ δὲ ξύλα χέδοου͵ καὶ ταῦτα τῆς εὐώδους 
κομίζοντες, καἱ πλίνθους ἄλλοι " χαὶ οὕτω διέχειτο, 
ὥστε xai πᾶσα χεὶρ μειονεχτεῖν ἐδόχει, εἰ μὴ τὸ 
ἔδιον ἑχάστη μέρος ὕλης τῆς καλλίστης clc τὴν 
οἰγοδομὴν ἀποφέροι' χαὶ πάντες δὲ οὕτως ἂν εὐδαί- 
μονες ᾧοντο γενέσθαι, εἴ τι πρὸς τὴν τῶν νχῶν 
οἰκοδομὴν ταῖς μάρτυσι χαρίσαιντο᾽ χαὶ ἃς πρό- 
τερον ἀγριώτατα, otuot, ἀνεῖλον, ταύτας νῦν τὰ 
μεγάλα ὡς ἔνι τιμῶντες, φανεροὶ ἦσαν. Τοσοῦτον 
αὐτοὺς τὸ γλυχὺ ἐχεῖνο τόὀῦ Γρηγορίου στόμα xal d 
ἐπιχαθημένη «τοῖς χείλεσι χάρις εἷς τιμὴν τῶν 
μαρτύρων ἐπῆραν. ᾿Αλλὰ Θεὸς γάνταῦθα ἦν, τὴν 
εἷς αὐτὸν εὔνοιαν τῶν παρθένων σὺν πλείονι ἀμει- 
Gópsvoc, ὁ μηδ᾽ ἐν τοῖς δεινοῖς μέσοις μηδ᾽ ἐν αὐτῷ 


VITA S. GREGORII 1ΜΙΝΑΤΟΆΙΞ. 


982 


À Grex autem caprarum, el aque transitus, et ni- 


gre lans in albam mutatio et multiplicatio, eam, 
que fit per baptismum, expiationem peccatorum 
et scelerum, quae admissa fuerint, remissionem, 
trauslationem ad pietatem, virtutumque fertilita- 
tem et fecunditatem, piorumque multitudinis in- 
crementum et augmentum prenuntiant. Quicquid 
autem in lupos quoque est mutatum, eam, que 
posterius fiet, pseudochristianorum impietatem, 
et eos, qui illam amplectuntur insurrectionem, 
presigniflcat. Eos autem, qui hic insultui excelso 
et forti animo resistent, dicit ad celum ipsum 
evolasse pernici et levi ala fidei. Ignis autem rivi 
significant gehennam, excepturam eos, qui in- 
surrexerint adversus pietatem. Oves vero capte & 
feris, volunt eos signiflcare, qui 8 maligni vena- 
tione misere capti fuerint. Columne autem, que 
erant in nubibus, e terra ascensum post resurre- 
clionem a mortuis, nusquam enim declinans et le- 
vis est ascensus. Currus vero justorum, in quo 
in occursum Domini in ejus secundo rapientur ad- 
ventu, caput illud, quod est supra columnas, est 
sufficiens indicium, nec non splendoris, qui eos 
exspectat. 


XXIX. Cum sanctus ergo Gregorius illud admi- 
rabile recensuisset spectaculum, et dixisset se ad 
hec fuisse deductum ab angelo, qui assistebat : et 
eic simul obstupefecisset et deliniisset eos, qui 
aderant, jubet ut transferantur, et condantur mar- 
tyrum reliquie. Ipsi auten primum quidem in 
sepulcris, oratoriarum «sedium instar, edificandis 
studiose οἱ diligenter laborabant, alii quidem por- 
tantes lapides, alii autem ligna cedri odorifera fe- 
rentes, et alii lateres : atque ita affecti erant, ut 
omnium manus cessare viderentur, nisi unaque- 
que propriam pulcherrime materie partem ferret 
ad edificium : omnesque existimabant se ita de- 
mum futuros esse beatos, si quid gratificarentur 
martyribus ad sepulerorum  edificationem : et 
quas prius (heu mihi) crudelissime interemerant, 
eas se quammaxime fleri poterat, honorare aperte 
ostendebant. Tantum suave illud os Gregorii, et 
ejus labris insidens gratia, eos incitavit ad hono- 
rem martyrum. Sed hic quoque erat Deus, qui 
virginum in ipsum obsequium magis remune- 


τῷ λάκχῳ τοῦ οἰχείου διαστὰς Γρηγορίου. ᾿Αλλ᾽ ἢ rebatur, quique nec in mediis malis, nec ipso lacu 


οὗτος μὲν ὁ θεῖος Γρηγόριος, ἵν᾽ ἐπὶ τὰ ἑξῆς τὸν 
λόγον ἀγάγωμεν, σπαρτίῳ τὴν οἰχοδομὴν ὑπέγραφε 
καὶ προετυποῦτο, οἱ οἰχοδόμοι δὲ εὐθὺς ἔογου 
εἴχοντο, Καὶ οἱ τέχτονες πάλιν σορούς χέδρου ξύλου 
τοῦ χαλλίστου Emolouv: ᾿Ἐπειδὴ δὲ ταχὴ τῶν σορῶν 
ἰχάστη συναρμοσθείη, ἀλλ΄ ἐνταῦθα χαὶ βασιλέα ὁ 
ϑεῖος Γρηγόριος xxl τοὺς ἐν τέλει ἀπείργει τῆς 
ὑπουργίας, Οὐχ ἔξεστιν ὑμῖν, εἰπὼν. οὐδὲ χεῖρας 
toic μαρτυριχοῖς λειψάνοις ἐπιδαλεῖν οὐδὲ πλησιά- 
σαι, ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ ἔτι μένουσι πάθους, xal μηδὲ 
τοῦ θείου ἀξιωθεῖσι βαπτίσματος. ᾿Αλλ’ ἐγὼ, φησί, 
ταῖς ἐμαυτοῦ χερσὶ τῷ καταθέσει διαχονήσομαι. Καὶ 


& euo discessit Gregorio. Itaque divinus quidem 
Gregorius, ut redeamus ad ea, que consequuntur, 
descripsit formam edificiorum : tedificandi autem 
artifices protinus instabant operi, et fabri rursus 
faciebant capsas ex cedro ligno pulcherrimo. Cum 
autem cito compacta fuisset unaqureque capsa, tunc 
regem divinus Greg: riuset magistratus arceta mini- 
sterio: Non lieet vobis, dicens, ne manus quider ἃ ἀ- 
movere martyrum reliquiis, neque appropinquare, 
manentibus in eadem affectione, nec adhuo divi- 
num baptismum consecutie. Sed ego, inquit, meis 
manibus inserviam depositioni. Et ille quidem la- 


988 


borabat in sepultura, et ei summo vacabat studio. A ὁ μὲλ περὶ τὴν ταφὴν εἶχε, καὶ c1 iy 


Teridates autem et conjux et familia eorum, quin 
etiam magistratus et universa multitudo, pretiosas 
vestes et indumenta auro variata, aurum quoque 
et unguenta ferentes, posuerunt ante portas torcu- 
Jaris. Omnium ergo illarum martyrum corpora 
cum totidem capsis condidisset sacrosanctus Gre- 
gorius in torculari, et ea, que par erat, propter 
festum  peregisset, postquam fuit in januis, et 
vidit que oblata fuerant, illorum quidem prompti- 
tudine animi valde fuit letalus: sed ea non ad- 
misit, dicens, oporlere ea conservari apud eos, 
qui obtulerunt, donec sacra fuerint perfecte edi- 
ficata sepulcra, et ipsi per baptismum aLluerint 
inquinamentum impietatis. Alque Teridates qui- 
dem porcina adhuc forma indutus, sanctum roga- 
bat ex animo, ut aliqua saltem ex parte homo 
aperiretur. Etsi, dicens, non sum dignus exuere to- 
tam personam dedecoris, et totum Teridatem in 
priore nunc quoque videre forma : sed manibus, 
sed pedibus saltem consolare aliqua ex parte cala- 
mitatem, ut ipse quoque per me laborem in opere 
editicii. 

XXX. Misericordia ergo motus magnus Grego- 
rius, et ipse fit Deo supplex, et mittit ad eum 
mariyres, qua  inlercedan!, Fuilque protinus 
Teridates homo manibus et pedibus, et meminerat 
&ccepti beneficii, et reddebat gratias, ipse quoque 
laborans in fodiendis fossis in quibus capsas 
erant deposituri. Atque ille quidem fodiens ter- 
ram sureum jaciebat, regina autem Asichene (erat 
enim hoc nomen conjugi) et soror Cusaroducia, 
cum boc a divino Greyorlo petiiset Teridates, 
suis tunicis efferebant pulverem. Ut autem toss 
convenirent capsarum magnitudini, rex lapides 
ea magnitudine, ut nullus alius eos tollere posset, 
deferebat ad edificandum. Deinde etiam sepul- 
crorum postes ostiorum, et superliminaria, non 
aliorum credens manibus, sed ipse humeris impo- 
sita terebat. Jam uulem omnia perfectum accepe- 
runt ornatum edificationis. Itaque accensis lampa- 
dibus et cereis, transferunt capsas martyrum : et 
earum unamquamque proprius accipit locus : et 
divinus Gregorius signum Dominice passionis, ve- 
nerandam Chrisli crucem, statuit in unaquaque 
earum. Non haoc autem solum sepulora fuere edi- 
flcata : sed etiam templum ea magnitudine quod 
catholicam Ecclesiam vel solus nominabat aspectus 
et cirea id altum ediflcarunt parietem, ut passim 
δὰ ipsum non pateret aditus. Martyr igitur (4) 
crucem hic quoque statuit, et jubet multitudinem, 
quz iilico assidue versabatur, et 60 ventitubat, 
prompto et alacri animi studio Deo cultum offerre 
per adorationem crucis. Haec autem omnes facie- 
bant, non jussui solum parentes, sed jain etium e 
domo fidem, et jejunia, et preces, tauquam ex 


MENSIS SEPTEMBER. 























φιλοτίμως. Τηριδάτης δὲ xx: ἡ copy 
qivos, ἀλλὰ μὴν καὶ οἱ ἐν τέλει χαὶ τὶ 
ἅπαν, στολάς τε πολυτελεῖς χαὶ xatiziun 
περιόλήματα, καὶ χρυσὸν δὲ αὐτὸν χαὶ oaa 
τῶν θυρῶν τῆς ληνοῦ ἐτίθεσαν φέροντες ἢ 
τοιῶν τοίνυν μαμτύρων λείψανα ταῖς c9214 
pois ὁ ἱερὸς Γρηγόριος παρὰ τῇ ληνῷ xum 
xai τελεσάμενος ἐπὶ τῇ ἑορτῇ τὰ tix 
πρὸς ταῖς θύραις γένοιτο xai τὰ z 
ἴδοι, ὑπερήσθη piv τῇ ἐκείνων γνώμῃ, 
προσήκατο, ἀλλὰ δεῖν αὐτὰ παρὰ τοῖς zy 
κεῖσθαι εἶπεν, ἕως ἂν τά τε ἱερὰ cuim 
οἰχοδονϊ θείη, καὶ αὐτοὶ διὰ τοῦ Basin 
τῆς ἀσεδείας μολυσμὸν ἀπολούσχιντο. ΤΣ 
μὲν οὖν τὴν χοιρείαν ἔτι μορφὴν περικείμενς 
ἀπὸ καρδίας τοῦ dyloo μέρος γοῦν τὸν 
ἄνθρωπον ἐκικαλυφθῆνλ!;, εἰ χαὶ μὴ ὅλων ks 
εἰμὶ, λέγων, τὸ τῆς αἰσχύνης ἀποδὺτ; 
ωπεῖον, xai τὸν ἐμὸν σύμπανσα Trin»: 
μορφῖς καὶ νῦν τῆς προτέρας ἰδεῖν, la τος 
ἀλλὰ τὰς χεῖρας, παραμόθησαί τι τῆς oc 
ὅπως αὐτουργὸς εἴην χχὶ αὐτὸς τῆς οἰκοληχ: 

Δ΄. "E^tov τοίνυν αὐτοῦ λαδὼν ὁ μέγας I; 
αὐτός τε ἱχέτης τοῦ Θεοῦ γίνεται, ez 
αὐτῷ τὰς μάρτυρας πέμπει, Καὶ τῷ 
εὐθὺς ὁ Τηριδάτης xal τοὺς πόδας Maz 
xai τῆς εὐ:ργεσίας ἐμέμνητο, xii jnzx G 
δου, αὐτουργὸς ὧν τοῦ ὀρύγματος bonam 
ἔμελλε καταθεῖναι. Ὁ μὲν οὖν ὀρύττων, bi 
τὴν γῆν πρὸς τὰ ἄνω, ἡ βασιλὶς δὲ drgr a 
γὰρ ἦν ὄνομα τῇ συζύγῳ), καὶ ἡ Hus En 
δούχτα, αἰτηθὲν πρὸς τὸν θξϊον [ρητίρην ὃ 
Τησιδάτου, τοῖς ἰδίοις χιτῶσι Un γεν VR 
Ὡς δὲ xal τῷ τῶν σορῶν μεγέθει aenea τὸ 
qua γένοιτο, λίθους ὁ βασιλεὺς gius οἷαι 
ἕτερος ἄροιεν, ürigsos πρὸς τὴν ouv 
xa! τὰ θυρώματα τῶν ναῶν xz! τὰς 1A 
xai τὰ ὑπέρθυμα, οὖχ ἑτέρων yip TAE 
αὐτὸς διανατιθέμενος ἐπὶ τῶν ὥμων ali 
γὰρ τὸν πέλειον τὴς οἰχοδομῆς xai (5c 
φεσαν χόσμον. 'Etzc δὲ λαμπάδας mre 
χκηροὺς, τὰς τρεῖς μετχφέρουσι τῶν ματι 
ροὺς" καὶ ταύτας ὁ ἴδιος ἑκάστην ὑποδὲγειω τ 
xai ὁ θαυμαστὸς ᾿ῇρηγόριος τὸ τοῦ δεσποτιαν τ 
σύμύολον, τὸν σεύάσμιον τοῦ Χριστοῦ π 
ἑχάστη τούτων ἐφίστησιν. Οὐχ οἱ τρεῖς ἃ 
φχοδόμηντο ναοὶ μόνοι, ἀλλὰ καὶ ὁ τούτω 
γεῦος ὑπερανεστηχὼς, ὃν — RaüoAud "Ec 
χαὶ ἡ θέα μόνον ὠνόμαζε, καὶ τούτῳ ὑψηι: 
ῳχοδομέσαντο τειχίον, καὶ ἄδατον τοῖς zt 
αὐτὸν δέ που τὸν πλησίον θέμενοι τότον à 
τοίνυν τὸν σωτήριον ὁ μάρτυς σταυρὸν i 
χελεύει τὸ πλῖθος ἐχεῖ συνεχὲς ἐπιχωρ!ζτ: 
ἀπαντῶντας σὺν προθυμίᾳ προσάγειν t» 
cióag διὰ τῆς τοῦ Σταυροῦ ροσκυνή ει 


(4) Citat huno locum Euthymius ex Aotis his, seu Armeniorum libris, ut ipse vocal in I 


part in, Εἰ], 20, ut notat Baronius ad an. 311. 


VITA 5. GREGORII ILLUMINATORIS. 


τον οὐ προστάγματι μόνον 
λὰ xal πίστιν οἴχοθεν ἤδη xal νηστείας 
ἃς, ὥσπερ ἀπὸ χαλῶν σπεομάτων τῶν 
)» λόγων xxl αὐτοὶ φύοντες. 'U δὲ εἰς 
παρελθὼν τοὺς συνειλεγμένους ἐχτε- 
σιν ἑαυτὸν μετὰ τοῦ πλύθους εὐχῇ, καὶ 
εἷς τὸν ἀρχαῖον Τηρίδάτην ἐπάνοδον 
᾿Αρμενίας αἰτούντων, ὁ τοὺς φοδουμέ- 
ὥσπερ τέχνα πατὴρ οἰχτείρων θεὸς 
ταῦθα τὸν ἔλεον. Καὶ αὐτόν τε τὸν 
μενον τῷ Τηριδάτῃ ἀφαιρεῖ χοῖρον, 
ρὸν σύνοικον ἔνδοθεν ἀπελαύνει, 
οὐ μέχρι τούτου τὸν ἔλεον ἵστησιν, 
δὸς τοὺς ἐν τέλει xal τὸ στρατιωτι- 
xai βαθείας xal αὐτοῖς γαλήνης ἀπὲ- 
χὴ, τῆς τοῦ μιαροῦ δαίμονος ἐπηρείας 
. Ἐνταῦθα χαὶ μυρίον ἄλλο πλῆθος 
ιν εὑρίσκει͵ xal λεπροὶ καὶ παρειμένοι 
ἐς xai λελωδημένοι, xal ὅσους ἄλλο τι 
" πάντα ἐχεῖθῆεν ἀποτίθενται, xal τὰ 
ὧν οὐδὲν ἧττον στίγματα καὶ τὰς χηλῖδας 
υσι, xai μετὰ πολλοῦ κέρδους μιτὰ 
ἤχουσι τῆς ἡδονῆς, οὐ σωμάτων μόνον, 
Xv θεραπείαν τρυγήσαντες. "Evosv τοι 
πρὸς τὸν &vtov πανταχόθεν τὰ πλήθη, 
τὴν εὐσέδειαν ὑπ’ αὐτοῦ ζητοῦντες, 
εἰων τοῖς κάμνουσιν ἀκίνητον δρέψασθαι 
τὴν παραμυθίαν. 'O μέντοι βασιλεὺς 
(αὶ ὅσον ἐν τέλει οἱ ἐν στρατιᾷ τε καὶ 
ἂν ᾿Αρμενίαν ᾧχει, τὰς τῆς εὐσεδείας 
p τῆς καρδίας προθύμως ὑποδεξάμενοι 
tsi τῳ τῆς ψυχῆς ὄμματι χαὶ χαθαρῷ 
jx ἤνεγκαν τὸ μὴ xil τὰ ἀπάτης χατ- 
ὑτῶν ἀνασπᾶσα: κρηπίδων, ἀλλ᾽ ὀφθαλ- 
03v oic xal τὴν ἀλήθειαν εἴδον. ᾿Αμέλει 
γορίῳψ τοὺς τῶν Ἑλλήνων θεοὺς xal 
ὃς βωμϑὺς περιστάντες, ἐπολιόρχουν, 
νώρυττον τὸ ἔδαφος, ἐξεχάλυπτον τοὺς 
)ὺς αὐτὰ ἔνδον ἐδόδιζον τῶν χρημάτων 
Φροῦντο τὸν πλοῦτον, ἐξεφόρουν τοὺς 
πάντα διηρευνῶντο μὴ λάθῃ τούτους 
λείψανον τῆς ἀσεδείας χαταλειφθέν. Εἶτα 
καὶ τοῖς αὐτοῦ μάρτυσι τεμένη ἀντο 
αἱ τειχίοις ἔξωρεν παρελάμανον, xal 
τλοῦτον αὐτοῖς xal τὰς πολυτελεῖς ig. 
à χτήματα xal τοὺς θησχυροὺς ἀνετί- 
ἐν ἄτιμον πρότερον ὕλην καὶ περιττὴν, 
θεν καὶ ὠφέλιμον ἐποιοῦντο, Οὕτω 
t οἱ παρὰ τοὺς βωροὺς ἐκείνους καὶ 
διατρίδοντες μιαροὶ δαίμονες, ἀγαθόν τι 
(€ συνοιχίας, ἀλλὰ διωγμῷ καὶ αὐτοὶ 
ἠλαύνοντο, καὶ τὴν ἄμαχον τοῦ Οεοῦ 
" καὶ τὴν ἐξουσίαν δεδιότες σφόδρα καὶ 
, ἐδόων. 
ἡ ᾿Αρμενία δὲ ταύτῃ μόνον θερμότερον 
εὐσέδειαν διεχκινεῖτο χαὶ ἠρεθίζετο, 
καὶ τῶν προσοίχων ἐθνῶν ἐπὶ τὸν 


986 


ónvpt- AÀ bonis seminibus Gregorii sermonum, ipse quoque 


producentes. Ille autem cum accessisset in medios 
eos, qui tunc erant congregati, dat se iniensiori 
cum populo precationi : et, omnibus Teridati regi 
Armeniae petentibus in antiquam formam restitu- 
tionem, qui eorum, qui ipsum timent, tanquam 
pater filiorum, miseretur, Deus hic quoque con- 
firmat et corroborat misericordiam : et aufert ip- 
sam porci speciem (5), que erat Teridati imposita 
extrinsecus, et expellit malignum, qui intus coha- 
bitabat. 


XXXI. Neque vero hactenus restrinxit miseri- 
cordiam, sed ea quoque transit ad magistratus, et 
ad milites: et profundam tranquillitatem sunt 
eorum quoque anime consecuLee, ab insultu scele- 
rati et exsecrandi demonis liberate. Tunc quoque 
salutem iavenit innumerabilis alia multitudo : et 
leprosi, et paralytici, et hydropici, et qui membris 
erant manci et mutili, ct quoscunque premebat 
aliquod aliud malum, illic deponunt omnia, et ni- 
hilominus exuunt etiam inustas anime notas et 
maculas : et com magno lucro, ei cum magna re- 
deunt letitia, ut qui non solum corporum, sed 
etiam animarum perceperint curationem. Hinc 
factum est, ut ad sanctum omni ex parte conflue- 
ret populus, querens ab eo initiari mysteriis pie- 
tatis, et eorum, qui variis morbis laborabant, sta- 
bilem et immobilem colligere curationem. Rex au- 
tem Teridates et omnes magistratus, militesque et 
quicunque alii habitabant in Ármenia, cum radios 


C pietatis prompto animi studio in corde accepissent, 


et sano mundoque anime oculo aspexissent, non 
sustinuerunt, qui minus fraudis et erroris habita- 
cula ab ipsis evellerent fundamentis, ne viderent 
ea iis oculis, quibus videbant pietatem. Itaque cum 
Gregorio gentium templa et altaria circumsistentes 
obsidebant, demoliebantur, solum effodiebant, fun- 
damenta aperiebant, ingrediebanturin ipsa pecunie 
eeraria, opesauferebant, thesaurosefferebant, et om- 
nía faciebant, ne os laterent vel míoimte impietatis 
relicte reliquiz. Deinde Deo sacra, etejusmartyribus 
templa contra sdiflcabant: et ea extrínsecus 
cingebant parietibus : et. eis illorum opes el pre- 
tiosas vestes, possessionesque et thesauros dedi- 
cabant, materiamque, que prius in nullo erat 


D honore, et plane erat superflua, ui usui esset, 


effecerunt, et converterunt ad utilitatem. Sic ergo 
qui in illis altaribus et templis versabantur deemo- 
nes exsecrandi, nullius commodi participes facti, 
gravissima expellebantur persecutione, et inex- 
pognabilem Dei nostri potentiam formidolosi et 
valde trementes declarabant. 


XXXII. Non sola autem Armenia certatim move- 
batur et ineitabatur ad pietatem, sed multee etiam 
gentes finitime ad similem deducebantur emula- 


icepb., 6. 35 lib. vir. Menolog. Grecorum 30 Beptembris. 


987 


MENSIS SEPTEMBER. 


tionem. Ad pietatem vero plurimum contulit ipse A ὅμοιον ἐχειραγωγοῦντο ζῆλον. Miyq1 δὲ uis, 


quoque rex, qui omnibus videntibus et audientibus 
suam priorem referebat impietatem, et accusabat 
suam in magnum Gregorium crudelitatem, et in 
gloriosas virgines immanitatem et cedem, el 
agrestis illius amoris faciens mentionem, et dicens 
quales pro eo pcenas luerit, Deo ei irascente, et 
qualem rursus benignitatem, et quantum acceperit 
beneficium admirabilis Gregorii intercessionibus. 
Hec rex singulatim persequens, erat bonum multis 
exemplum, multosque accendebat et inflammabat 
ad eamdem senteniíiam. Res enim ejusmodi est 
potestas, ut sibi conformes semper reddat eos, 
qui parent ejus imperio: easdemque ii solent 
amare, et illa exercere, quibus senserint ipsum la- 
tari principem. Hioc mirandum in modum eis 
crescebat pietas. Unde etiam statuerunt magnum 
Gregorium creare presulem suse Ecclesie, ut 
quem prius invenerunt dispensatorem ealutis, 
eumdem etiam de cetero haberent gubernatorem, 
et eos ipse deduceret ad Dei portum. llle autem 
et prefecture altitudinem, et sollicitudinet cogi- 
tans gravitatem, et quod eum sit tenera planta fi- 
dei, magna opus habet diligentia, et copiosa irri- 
gatione, dubitabat et differebat suspicere prefe- 
cturam Ecclesie, donec visio angeli Domini, quae 
et ipsi regi Teridati, et magno Gregorio apparuit, 
. illi quidem persequi institutum, huic autem jussit 
suscipere pontificatum. Rex autem, quoniam ha- 
bebat annuentem eum, qui prius non parebat, cum 
ex iis, qui gerebant magistratum sexdecim virosele- 
gissel prestantissimos, eosin Cesaream Cappadociae 
mittit una cum Gregorio, ut a Leontio (is enim tunc 
in ea erat pontifex) acciperet donum pontificatus, 
scripta quoque ad eum epistola, quae sic habet : 


B 


τὴν εὐσέδειαν ἔγενετο καὶ ὁ βασιλεὺς, ὑπὸ τί, 
vtov ὄλει χαὶ ἀχοῇ τήν τε προτέραν üsen, 
θὼν, τὴν οἰχείαν τε κατὰ τοῦ μεγάλο [ 
ὠμότητα xal μἱαιφονίαν ἐλέγξας, τῆς 
καλλινίχων τε παρθένων ἀπηνείας χα! τὶ; 
xai τοῦ ἀγρίου ἐχείνου πννσθεὶς ἔρωτος e 
τούτων ἔτι σὲ δίχας εἰπὼν, μυνίϑαντος τ: 
Θεοῦ, καὶ ἡλίκης πάλιν ταῖς τοῦ θχυμισι E 
οίου πρεσδείαις ἀπολελαύχει. Ταῦτα ὁ ἐς 
μέρους ἕχαστα διεξιὼν, ἀγαθὸν πολλοῖς ; 
ἦν, καὶ πολλοὺς ἐπὶ τὴν οἰχείαν γνώμῃ » 
xai ἐξῆπτε. Τοιοῦτον γὰρ ἧ ἐξουσία, 

ἀεὶ ταύτῃ τὸ ὑποχείριον, τῶν αὐτῶν τι 3:: 
χἀχεῖτα ἐπιτηδεύειν οἷς περ ἄν τὸν ἔ:)υντ: 
ται χαίοοντα, ᾿Εντεῦθεν καὶ χατὶ zip ες 
δὴ λέγεται, ἡ εὐσέδεια τὐξανέ τε χαὶ inii. 
xxi τὸν μέγαν Γονγόριον προστάτην um 
τοῖς Ἐχχλησίας ἐσκέψαντο 
πρότερον εὗρον τῆς σωτηρίας τῆς imme 
μον, τὸν αὐτὸν καὶ χαδερνήτῃν ἔχοιῖν τὸ 
χαὶ οὗτος αὐτοὺς εἰς τὸν λιμένχ τοῦ Bj 
σεν. Ὁ δὲ τό τε τῆς ἀρχῆς ὕψος, τόπο 
«ἰδων βάρος ἐννοῶν, xal ὅτι ἀπαλὸὴν ἐπ 1 
τῆς πίστεως ὃν, πολλῆς μάλιστα τῖς ἱξεὶ 
xxi ἀφθονωτέρας δεῖται τῆς ἀρδεί:ς une : 
προστασίαν τῇς Ἐχχλησίας xr ἐνίδιτι ἢ 
ὄψις [ἄγγελον Κυρίου αὐτῷ τε τῷ β:η)ὲ ἴρ 
xal τῷ μεγάλῳ Υρηγορίῳ δεικνῦσε, τῷ τ ὑπὲ 
τοῦ σχοποῦ, τῷ δὲ τὴν dpJitpurom supe 
παρηγγύα. Καὶ δῆτα ὁ βασιλεὺς aire 
εἶχε τὸν πρότερον ἀπειθοῦντα iozee3) 
τέλει τοὺς ἀξιολογωτάτους ἀπολχια Efe 
σάρειαν τὴν tv Καππαδοχίᾳ τῷ Im» τον 
στέλλει, ἐφ᾽ d παρὰ Λεοντίου imum ἃ 


. AT» s 
Qv20:171, (tà 


τότε περὶ αὐτὴν οὗτος ἦν). τὸ τῆς ἀρχιερωσύνην χάρισμα δέξα co, γράψας αὐτῷ xai ἐπιστολὶν, τεῦ ἃ 


XXXIII. Profunde tenebre, cum sliorum pec- 
catorum, tum impietatis maxime nos diu operue- 
runt. Hinc factum est, ut nec ad veritatem aspi- 
cere, nec communem omnium Obpificem potueri- 
mus olim intelligere. Cum enim et alium nobis 
solem in terra magnum misisset Gregorium, et 
sanctas ostendisset virgines, ut per ipsas nos 
quoque agnosceremus illius bonitatem et humani- 
tatem, eos immanissime pre furore punivimus: 
et ipse quidem miserabiliter (proh dolor !) ἃ nobis 


AT". Σχύτος ἡμᾶς ix πολλοῦ $18 n. mri 
τε τῶν ἄλλων ἐκάλυπτε wai ἀσεθείας, Tesi 
πρὸς τὴν ἀλήθειαν διαύλέψα: xai τὸν Bn» 
των Δημιουργὸν καταμαθεῖν ἐδσνάμιῆε, lat 
ἄλλον ἡμῖν ἐπὶ τῆς ἥλιον τὸν uipp {πᾶ 
ἀποστείλαντος xal παρθένους dvabrlixe irse 
τε δι’ αὐτῶν xal ἡμᾶς τὴν ἐκείνου qnare 
τὴν φιλανθρωπίαν ἐπιγνῶναι, ἡ μεῖς καὶ τὸν Ὁ 
μοι, τοῦτον Γρηγόριον, «ai τὰς τιμίας arx 
θένους ἀγριώτατα ὁπὸ μανίας ἐτ'μωρηϑεπς 


interfect: fuerunt : hic autem Dei invicta confir- T) τὰς μὲν ἐλεεινῶς φεῦ ἀνείλομεν. Ox 5 3 t 


matus virlute, sevitie nostre et insidiis semper 
superfuit. Verum ne sic quidem abyssus illius mi- 
serat ionum, et infinitum pelagus clementie nos 
despexit pereuntes : sed hujus divini Gregorii do- 
cirina et precibus et gloriosarum illarum virginum 
el martyrum intercessionibus, crassam illam ca- 
liginem abstulit a nostris anime oculis, et ad lu- 
cem veritatis deduxit, illiusque agnitionem οἱ 
fldem. Eum ergo, qui fuit nobis auctor tot bono- 
Tum, nostreque salutis dux certus et dispensator, 


(6) Vide Baron. an. 311 


τοῦ Θεοῦ δυναμούμενος ἰσχύϊ, διὰ τέλους ES 
ἡμετέραν ὠμότητα xal τὰς ἐπιδουλὴς ὑπ 
'AAA' οὐδὲ οὕτως dj ἐχείνου τῶν οἰκτιρμῶν E 
xxi τὸ ἄπειρον τῆς εὐσπλαγχνίας rÜsp 15 
μένους ἡμᾶς περιεῖδεν, ἀλλὰ ταῖς τοῦ Mis. 53 
Γρηγορίου διδασχαλίαις, xai προσευχαῖς, τε! 
τῶν χαλλινίχων ἐχείνων παρθένων xr p 
πρεσδείαις, τὴν παχεῖάν τε ἀχλὸν ἐκείνην e! 
τέρων τῆς ψυχῆς ὁφθαλμῶν περιεῖλε, xr zx 
τῆς ἀληθείας φέγγος καὶ τὴν ἐχείνου ixipun 


VITA S. GRECORII ILLUMINATORIS. 


950 


ραγώγησε. Τὸν γοῦν τηλικούτου ἡμῖν A doctorem et pastorem relique vite et virlutis non 


ix αἴτιον, χαὶ ὁδηγὸν ἀπλανῆ xal 
; ἡμετέρας σωτηρίας γεγενημένον, 
χλόν τε xal ποιμένα τοῦ λοιποῦ βίου 
ἧς, οὐχ ἡμεῖς εἴλόμεθχ μόνον, ἀλλὰ 
τὴν τοιαύτην ψῆφον ἐπεσοςαγίσατο 
; ἐπινεύσαντα xai αὐτὸν τῇ ὑμετέοχ 


nos εοἰυπὶ elegimus, sed divina quoque visio ta- 
lem sententiam e superis obsignavit. Per quam 
ipsum quoque annuentem ad vestram misimus 
sanctitatem, ut ab ejus manu et lingua ipse con- 
secretur in pontilicatu, et cito nobis, qui grex 
ejus sumus, reddatur. 


ὅτητι, ὦστε παρὰ τῆς σῆς xai χειρὸς xal γλώττης, τελεσθῆναί τε αὐτὸν τὰ τῆς ἀρχιερωσύνης, 


ἵν τῷ ποιμνίῳ ἀποδοθῆναι. 
ὁ Λεόντιος δεξάμενος τὴν ἐπιστολὴν 
' μέγαν Γρηγόριον ὑποδέχεται χαὶ 
xai σὺν ἅμα ἐπισκόποις τοῖς παροῦσι 
τὸν. μετὰ τῆς ἴσης φιλοφροσύνης ἃς 
πέμπει, ἙἘπανιὼν τοίνυν ἐχεῖθεν ὁ 
ιος, οὺς ἂν χατὰ τὰς παραχειμένας 
€ ἴδοι, ἱερωθῆνάί τε ἱχανοὺς, xal τὸν 
X4 πιστευθῆναι λόγον ἐπιτηδείους, τὰ 
oig παροήνει, xxi παραλαμβάνων ἐπ- 
συλληψομένους τε αὐτῷ τὰ τῆς εὖσε- 
γ)ργοὺς αὐτῆς τε ᾿Αρμενίας xal τῶν 
λεὼν ἐσομένους. "Apt! δὲ τῶν τῆς 
ἡάντι ὁρίων, ναός τις αὐτῷ ἐν γειτο- 
θαι ἀγγέλλεται Ἡρακλέους. τοῦ ποτα- 
ὑπερκείμενος, xai βωμός τε παρ᾽ αὐτῷ 
ὶ θυσίας δαίμοσι χαὶ Ἡραχλεὶῖ τελεῖ- 
t, Τοῦτον τοίνυν χαταλαδὼν τὸν ναὸν, 
ὖ γὰρ ἀνθρωπείας τις αὐτῷ ἐπέδαλε 
αὐτῷ δαιμονίων μηχανῇ τῇ πάτῃ χαὶ 
τὴν χαταστρηοφὴν ἀπομαγ ομένων) aó- 
θεμελίοις, καὶ ἕτερον ἀντίῤῥοπον τῷ 
καὶ λείψανά τε αὐτῷ τοῦ Προδρόμου 
ὃ χαὶ τοῦ μάοτυρος ἐναποτίθησιν 
ταῦτα γὰρ ἐπεφέρετο, Εἴτα xal θυ- 
2099Y&!, τὰς ἀναιμάχτους τε θυσίας 
ipe: θεῷ. Καὶ τοὺς μετ᾽ αὐτοῦ σατοά- 
πρώτους, Ἐξῆς δὲ εἴκοσιν ἡμέρας 
εἰς πλείους τῆς μιᾶς πρὸς ταῖς ξέχα 
ίου βαπτίσματος ἀξιοῖ, Εὐδόμῃ τοῦ 'Ox- 
iV ἄγειν χελεύσας (ἐν αὐτῇ γάρ που καὶ 
οὔτο πρῶτον ἱερώσπατο τῷ Θεῷ) ἱερεῖς τε 
Λευΐτας * xal τὴν περίχωρον πᾶσαν 
ἐσδυτέροις καὶ διχχόνοις διχλαμθάνει. 
τῶν ᾿Αρμενίων βασιλεὺς Τηριδάτης, 
ἢ τὸν ἀρχιερέα μαθῶν, σὺν ταῖς πα- 
ἐσι, xal τῇ συζύγῳ, xoi τῇ ἀδελφῇ, 
παρὰ τὴν τοῦ Εὐφράτου ὄχθην, καὶ 
ους ὀρῶσι, xal σὺν ἡδονῇ ἀσπάζονται 
φροσύνης ἦσαν, ᾿Αλλ' ὁ μὲν τὴν τῶν 
τεδείχνυτο διδασχαλίαν, οἱ δὲ σπού- 
δον, xal θερμότατα περὶ τὴν ἀχούασ'ν 
ἄχοντα τοίνυν ὅλας ἡμέρας νηστείαν 
"σευχὴν ἐπιτρέψας, ἀπ᾽’ αὐτοῦ τε ἀρ- 
»» τῆς βασιλίδος τε xa! τῆς ἀδελοῖς, 
ν τέλει χαὶ διὰ πάντων ἐλρὼν, ἐν τῷ 
ἰζει πάντας, καὶ φωτὸς υἱοὺς üva- 


XXXIV. Hae accepta epistola. Leontius magnum 
Gregorium et lega'os uccepit honorifice, et cum eum, 
simul adhibitis uliis, qui aderant, episcopis, con- 
secrasset (7), cum pari humanitate dimittit et ho- 
nore. llline ergo reversus divinus Gregorius, quos 
in prope viam sitis civitatibus vidisset dignos, qui 
flerent sacerdotes, et aptos, quorum fidei crederetur 


B verbum doctrine, eis ea suasit, quibus erat opus : 


C 


et illos assumens, adduxit in pietate sibi opem la- 
turos, futurosque sacerdotes ipsius Armerie el 
propinquarum urbium. Cum autem jam ingressus 
esset fines Armenie, nuntiatur ei relictura esse 
quoddam templum Herculis, situm super flumen 
Euphratem, et in eo esse aram, in qua diemonibus 
et Herculi fiunt sacrificia. Cum ergo ad hoc tem- 
plum venisset, sola oratione (neque enim ei hu- 
manas quispiam admovit manus: qui in co erant 
demonibus, machinis omnibus et spectris depu- 
gnantibus adversus eversionem) ab ipsis evertit 
fundamentis, et alterum excitat Domino, quod ei 
ex adverso responderet, et in eo deponit reliquias 
Precursoris et Baptiste, et martyris Athenoge- 
nis: ee enim inferebantur. Postn;odum eliam 
&ram consecrat, et in ea Deo incruenta offert sa- 
crificia. Tum eos quidem, qui secum erant, primos 
baptizat satrapas. Deinde autem cum viginti dies 
illic esset moratus, plures quam undecim myriades 
divino impertit baptismate. Cum igitur septimo 
Octobris eis jussisset feslum agere (in eo enim die 
aram illam Deo consecraverat), sacerdotes consti- 
tuitet Levitas : et universam, que est circumcirca, 
regionem ornat munitque ecclesiis, presbyteris, 
et diaconis. 

XXXV. Armeniorum aulem rex Teridatea, cum 
jam accepisset appropinquare ponti(icem, cum iis, 
que aderant, et conjoge, et sorore, procedunt ei 
obviam propter ripam fluvii Euphratis: et se ju- 
cunde invicem intuentur, et cum gaudio com- 
plectuntur : et erant pleni letitia. Sed ille quidem 
apostolorum ostendebat doctrinam: ipsi autem 
diligenter audiebant, et in auscultando erant at- 
tentissimi. Cum totos ergo triginta dies eis jeju- 
nium imperasset et orationom, ab ipso rege inci- 
piens, et regina, et sorore, et per 608 postea, qui 
magistratus gerebant, et per ceteros demum per- 
vadens, baptizat omnes in Euphrate, redditque fl- 


nsecrationis meminit S. Nicon in Epist. ad Enclystium, que exstat tom. r. Biblioth. 8S. 


nium ad an. 311. 


691 


MENSIS SEPTEMBER. 


992 


lios luois οἱ diei. Deinde aliud templum excitat A δείκνυσι καὶ ἡμέρας, εἴθ᾽ ἑξῆς, ναὸν παρὰ τῷ E3- 


propter Euphratem, et in eo divina celebrat my- 
steria, atque ut par est, sacrificat. Deus vero ne 
hic quidem in oos suorum obliviscitur miraculo- 
rum. Sed illi quidem baptizabantur in Euphrate 
(8), ejus autem retinebatur fluentum : et videba- 
tur columna lucis, tanquam super basim, posita 
super aquas, ipsos solis radios, quod ad splendo- 
ris attinet rationem, longo intervallo superans. 
Simul autem cum ea crux quoque oriebatur in ca- 
pite. Et erat id quidem visu mirabile. Toto autem 
illo die cernebatur oculis eorum, qui fuerant ba- 
ptizati. Ipsius autem multitudinis plenus et perfe 
ctus numerus, erat quindecim myriades. Cum 86- 
ptem vero dies pontifex esset cum eis versatus, et 
aliam multitudinem baptizasset innumerabilem 
(sii autem credendum est fame, que in vulgus 
manavil, quadringentas myriadas), octavo die il- 
linc recedens, et ecclesias edificavit per uriver- 
sam Armeniam, et sacerdotes in eis constituit. 
XXXVI. Communibus autem usibus ecclesiarum 
rex etiam iunserviit Teridates, non parce nec socor- 
diter, sed et sulficientes eis providit redditus, et 
latissimas possessiones larga et liberali manu eis 
prebuit. Non hactenus autem sistit pontifex suum 
studium et diligentiam, sed etiam ludos litterarios 
consiruxit per omnes civitates, eisque doctores 
el magistros constituit, rege ita jubente, et ad haoc 
adjuvante, et pontificis animo magnam opem fe- 
rente, publice quidem per civitates predicatum 
fuit a ponti(ice, ut filii Armeniorum undique ad 


φράτῃ ἄλλον ἐγείρει, xal τὰ μυστύήριφ ἐπ᾽ αὐτῷ 
τελεῖται τὰ θεῖα, καὶ τὰ εἰχότα ἱερουργεῖ. Θεὸς δὲ, 
οὐδὲ ἐνταῦθα τῶν οἰκείων περὶ αὐτοὺς ἠμέλει θχ- 
μάτων. ᾿Αλλ᾽ οἱ μὲν ἐδχπτίζοντο ἐν τῷ Εύφράτῃ, τὸ 
ῥεῖθρον δὲ αὐτῷ ἐπείγετο, καὶ φωτὸς βεδηνένει 
στῦλος ἐπὶ τῶν ὑδάτων ἐδόχει, αὐτὴν τὴν τοῦ ἦλίου 
ἀκτῖνα χατά γε τὸν τῆς λαμπρότητος λόγον, πολλῷ 
τῷ μεταξὺ παριών. Συνανέτελλε δὲ αὐτῷ ἐπὶ τῆς 
κεφαλῆς xxi σταυρὸς, καὶ (sz μὲν οὗτος εἶδε, 
θαῦμα ἦν. Hap' ὅλην δὲ τὴν ἡμέραν ἐχείντ,ν, τοῖς 
τῶν βαπτισαμένων ὀφθαλμοῖς ἑωρᾶτο, τὸ δὲ πλῆθος 
αὐτὸ, πέντε πρὸς ταῖς δέχα μυριάδας ὁ ἀχριδὴς εἷ- 
ναι λόγος ἔχει, Ἑπτὰ δὲ διττρίψας ὃ ἀρχιερεὺς ἐπὶ 
τοῦ τόπου ἡμέρας καὶ πλῆθος ἄλλο βαπτίσας ape 
θμοῦ κρεῖττον, (εἰ δὲ χρὴ πιστεύειν τῷ εἷς πολλοὺς 
διαφοιτήσαντι λόγῳ, εἷς μυριαδὰς τετραχοσίας ὄν- 
τας), τῇ ὀγδόη ἐκεῖθεν ἀπάρας, ἐχχλησίας τε i 
πᾶσαν κχκοδόμει τὴν ᾿Αρμενίαν, καὶ ἱερεῖς ἐν αὐτεῖς 
χαθίστα. 

Λε΄. Ὑπηρετεῖτο δὲ ταῖς χοιναῖς τῶν ἐχχΑνσιᾶν 
χρείαις, καὶ ὁ βασιλεὺς Τηριδάτης, οὐδὲ paxooM- 
Ἴως οὐδὲ ῥᾳθύμως, ἀλλὰ προσόδους τε αὐταῖς oap. 
xti; ἐπενόει, xal χτήματα τῶν ὀνομαστοτέτων 
δαψιλεῖ τῷ χειρὶ xal φιλοτιμοτέρᾳ παρείχετο. 0i 
μέχρι δὲ τούτων ἵστησι τὴν ἐπιμέλειαν ὁ ἀρχιεραύς" 
ἀλλὰ xzl μουσεῖα, xal παιδευτήρια, ἄνὰ πᾶσαν κεῖ- 
ἐσχευάπατο τὴν πόλιν, val παιδευτὰς σύτοϊς zT 
ἐστήσατο καὶ διδασχάλους͵ τοῦ βασιλέως καὶ πρὸς 
τοῦτο τὸ μέρος συλλαδομένου, xai τῇ τοῦ doyu- 
ρέως γνώμῃ συντελέσαντος τὰ μεγάλα, κεκέρυχτό 


60s ventitarent, et sacras docerentur Litteras. De- C γε μὴν ἀνὰ τὴν πόλιν ὑπὸ τοῦ ἀρχιερέως, τοὺς τῶν 


hinc non solam Armeniam cemplexus est predica- 
lione Evangelii: sed etiam Persarum, et Assyriorum, 
et Hunnorum, et Medorum non paucos benigno et 
facili Christi jugo subjunxit. Sed enim ut ad agni- 
tionem quidem veritatis homines deduceret, erat 
adeo velox, ut ἃ nulla eorum, qna accidebant, 
difficultate prohiberelvr : ut autem iis, qui male 
patiebantur, opem ferret, minime socors erat et 
otiosus, οἱ minorem adhibebat curam et diligen- 
tiam, imo omnibus qui laborabant corporibus, 
promptum suppeditabat auxilium : et medebatur 
iis quoque, qui laborabant animis, eorumque in- 
testinas sedubat seditiones, el ad prius dandam 
curationem erat celerior, quam ad petendam in- 


᾿Αρμενίων παῖδας ἑχάττοτε παρ᾽ αὐτοῖς peti. 
xal τὰ ἱερὰ παιδεύεσθαι Γρᾶμματα. ᾿'Σετεῦϑεν οὐ 
τὴν ᾿Αρμενίαν μόνον τῷ τοῦ Εὐαγγελίου κηφρύγεατι 
περιέλαδεν, ἀλλὰ xal Περσῶν καὶ ᾿Ασσυρίων καὶ 
Οὔννων καὶ Μήδων οὐχ ὀλίγους, τῷ χρηστῷ τοῦ 
Χριστοῦ ζυγῷ προθύμως ὑπήγαγεν. ᾿Αλλὰ γὰρ CÓ 
ὥστε μὲν πρὸς ἐπίγνωσιν ἀγαγεῖν, οὕτω ταχὺς ἦν, 
χαὶ οὐδενὶ τῶν ὡς εἰχὸς συμδαινύντων δυσχερὰν 
κωλυόμενος. ὥστε δὲ κακῶς πάσχουσιν ἀμῦνκι, pf 
θυμὸν ἔδλεπε xai ἀργὸν καὶ ἥττονα τὴν πρόνοιϑ 
xai τὴν σπουδὴν εἰσεφέρετο, ἀλλὰ xai τὰ cour 
γάμνουσιν, ἔτοιμον τὴν ἰατρείαν ἐπήρχει, χαὶ τὰς 
ψυχὰς νοσοῦντας, ἰᾶτο καὶ τὰς ἐμφυλίους αὐτεῖ 
ἐχοίμιζε στάσεις, xal ἦν τοῦ αἰτῆσαι λαθεῖν, "* 


firmi ut acciperent, et illo ipso erat pastor ille D) φθάσαι δοῦναι τὴν θεραπείαν [ὀξύτερος, καὶ τοῖθ 


bonus, qui nec ipsi quidem, si opus essel, anime 
8.8 parceret pro ovibus. Exinaniebantur certe 
carceres, debitorum vero rumpebantur schedula, 
el profunda pace fruebetur Armenia, Sic ergo citra 
offensionem el equabiliter procedente pietate, et 
universa virtute, et gratia circa eos choros du- 
cente, multi quidem vitam eligebaat monasticam, 
et in diversia locis exsetruebant monasteria, et am. 
plectebantur quietem. 


(8) Citantur hec ibidem apud Euthymium. 


ἐκεῖνο, ὁ ποιμὴν ὁ χαλὸς ὑπῆρχε, μηδὲ αὐτῆς b 
εἰ δέοι τῆς ψυχῆς ὑπὲρ τῶν προδάτων φειδόμενιε. 
᾿Αμέλει καὶ δεσμωτήρια μὲν ἐχενοῦντο, χοεῶν e 
διεῤῥήγνυτο γραμματεῖα, καὶ εἰρήνης ἀπέλαυον 1 
'Aoutvía βαθείας. Καὶ ἡμερώτατα ἔζων οὕτω * 
γαροῦν ἀπταίστως χαὶ ὁ ὁμαλῶς ὁδευούσης τῆς con 
δείας, καὶ ἀρετῆς ἀπάσης xai χάριτος περὶ αὐτοὺς 
χορευούσης, πολλοὶ μὲν τὸν μονότροπον ἐπανῃροῦν! 
βίον, καὶ ἀσχητήρια κατὰ διαφόρους ἰδρυονξ 
τόπους, καὶ τὴν d, συχίαν ἠσπάζοντο. 





ἐδ P 


VITA S. GREGORII ILLUMINATORIS, 


ἘΠΕ Or, 
'Z/ Apes 
"auóap 

“δ ὦ» 
nd ed 
D i 


(0c, χαὶ ἀγωγῆς ἀμείνονος 
ipaq ἀξιώσας, xal τοῦ πνευ- 
ἧς χάριτος μεταδοὺς, εἰς τοῦτο 
“τῶν ἤγαγεν, ὡς χαὶ εἰς αὐτοὺς 
λους τῶν ἐπισχόπων ἀναδιθάτα! 
ι ^s μὲν τὰ παρὰ τὸν Εὐφράτην ἐγχει- 
ὄνομα ἦν, τῷ δὲ (Εὐθάλιος οὗτος 
Βασινῶν περίχωρον. Ezi τριτος δὲ 
roc, χαὶ μέχρι τοῦ δεκάτου προῆλθεν ὁ 
(oic μέντοι χαὶ ἄλλοις γένους ἑτέρου 
ἱπισκοπὴν ἀνέθετο. Καὶ πάντας εἷς τε- 
! βραχεῖ τῷ χρόνῳ γενέσθαι λέγεται, 
AXxivov ὅσα πρὸς ἀρετῆς ἄσχησιν ἄχρον 
λως ἐπιειχῆ xal μέτριον, ἡνίχα ὁ μέγας 
ψηλότατα τῶν ᾿Αρμενιχῶν ὁρῶν ἀπαί- 
φίλῃ συνεσόμενος ἐρήμῳ, τοῖς βασιλείοις 
| ᾿Λλχῖνον ἐφίστη, ἐχεῖνα ποιεῖν ἐντελ- 
tp. ἂν καὶ αὐτὸς εἰ παρῆν, xal vot γε 
τῇ ἐχδημίᾳ μετὰ τοῦ ποιμνίου ὁ βασι- 
ηγορίῳψ προσχείμενοι, μηδαμῶς αὐτῶν 
"ἃ διαστῆναι, ἀλλ᾽ ἐνίκα ὅμως ὁ τῆς d 
τὴν δέησιν, xal ἀπιέναν ὅσον οὐδέπω 
oec «σὺν ὀλίγοις τῶν μαθητῶν πέτραις 
χήσει χρήσαιτο, καὶ χατιδίαν ὁμιλήσει 
Mp, μηδὲ ολίγα τῇ τοῦ σώματος θερα- 
λλώμενος. "Aprou γὰρ ἢ τῶν ἄλλων 
ἐπιτηδείων παρ᾽ ὅλας τεσσαράχοντα ἡμέ- 
ετο. 
Usbc, δὲ Τηριδάτης ὀλίγῳ ὕστερον, ἔπειδὴ 
Ὁ χωρισμῷ ἤχθετο, xal βαρύτατα τὴν 
αᾶσιν καὶ τὴν ἀποδημίαν ἑπένθει, &va- 
αἴδας ἐξ αὐτοῦ τε xal γυναικὸς γνησίας 
'o9 νεότητος ἔτι xal. ἀχμῆς γεγεννῆσθαι, 
Ἰρθάνης ὄνομα ἦν, τῷ δευτέρῳ δὲ ᾿Αρω- 
€ ἀρετῆς ἄμφω xal φύλακας εὐσεδείας. 
v γε τοῖν δυοῖν παίδοιν τὸν μὲν xai εἰς 
χαταλεγῆναι βαθμὸν, (ὈὈρθάνης οὗτος ὁ 
) ᾿Αρωστάνην δὲ τὸν ἐρημιχὸν βίον xai 
ἐξ αὐτοῦ γάλαχτος Ext χομιδῇ παῖδα ἑλέ-- 
ἱτωνά τε γὰρ ἐπὶ τῆς ἐρημίας διατρίδειν 
εἰ χαὶ θάλπει παλαίοντα, xal Adyava 
a, παννύχους δὲ στάσεις xal ἀγρυπνίας 
ἱνὰς προσευγὰς, καὶ Γραφῶν θείων ὁμι- 
δὸς xal ταῦτα tip ᾿Αρωστάνᾳ συνηυξύ- 
οὖν ταῦτα ὁ βασιλεὺς, ἐπειδὴ ἀρετήν 


ἐῶν πρότερον ἀπίστων πα- A — XXXVII. Porro autem cum nonnullos quoqoe fi- 


lios illorum, qui priuserant inüdeles, sacrosanctus 
assumpsisset Gregorius, meliusque educandos cu- 
ragset et erudiendos, vitaque spiritali et gratia eos 
impertiisset eo perfectionis deduxit et virtutis, 
ul etiam in ipsas magnas episcoporum sedes eos 
provexerit : et uni quidein eam tradiderit regionem, 
que est ad Euphratem : ei autem nomen erat 
Alcinus : alteri vero (vocabatur is Eutha!ius) Basi- 
norum, que esi circumcirca, regionem. Porro 
autem tertius quoque fuit Bassus : et ad decimum 
usque processit numerus. Jam vero multis quoque 
aliig alterius generis, Ecclesiarum mandavit epis- 
copatus. Dicunturque brevi tempore fuisse omnes 
quadringenti. Alcinum autem, qui pervenerat ad 
summam virtutis exercitlaionem, et erat alioqui 
mitis et moderatueg, quando magnus hic Gregorius 
eratad altissimos montes Armeniae profecturus, utin 
chara degeret solitudine, ipsum, inquam, Alcinum 
preficit regie, jubens ut illa faceret, que ipse, si ad- 
esset. Quanquam vero duin esset recessurus, rex cum 
grege a Gregorio vehementer contendit, ut ab eis ne- 
quaquam discederet : vicit tamen eorum preces 
amor quietis et silentii : et mox eo voluit abire, 
ubi cum paucis discipulis in petris subterraneis ute- 
retur habitatione, et eum eo, quem desiderabat, se- 
orsum haberet consuetudinem, ne minimum quidem 
vacans curando corpori. Panem enim aut alia escu- 
lenta, quadragesimo quoque die semel gustabat. 

XXXVIII. Rexautem Teridates paulo post,quiGre- 
gorii egre ferebat separationem,illiusque disjunctio- 
nemetabsentiam lugebatgravissime,cum rescivisset 
duos filios ex ipso et legitima conjugein flore illius 
juventutis osse natos, quorum uai quidem nomen 
eret Orthaes, secundo aulem Arostlanes, ambos 
amicos et custodes pietatis : eed ex his quidem 
duobus filiis alterum fuisse relatum in numerum 
gradus presbyteratus (Erat autem is Orlhanes ma- 
jor natu), Arostanem autem vitam solitariam, et cui 
cum nullo intercedit congressio, ab ipso lacte et 
adhuc plane infantem elegisse : nam et unica in- 
dutus tunica, dicebatur versari in solitudine, cum 
algore οἱ calore decertans, et solis vesci oleribus, 
nooturnas autem stationes et vigilias et diurnas 
precationes, et cum divinis Scripturis familiarita- 
tem abíinuente etate ei coaluisse.Cum hec, inquam, 


οὗτος ἐτίμα, μεταμέλειά τε αὐτὸν ἐπὶ [) rex rescivisset, quoniam is jam et virtutem habe- 


γις xaxoig εἶχε, xal δῆλος ἦν ἀπονίψα- 
toig τελευταίοις φιλοτιμούμενος, τρεῖς 
γτάτων ἄνδρας χατὰ ζήτησιν τῶν τοῦ 
αἰδων πρὸς Καισάρειαν ἀποπέμπει. Πα- 
τοίνυν οὗτοι, xal τὸν μὲν ἐχχλησιάζοντα 
; τὸν δὲ ἀνὰ τὴν ἐρημίαν φιλοσοφοῦντα, 
vv μόχθῳ τὸν ᾿Αρωστάνην πείσαντες 
τὸν βασιλέχ, 'O δὲ, χαριέστατα τούτους 
wi, ἀποδεξάμενος, ἐχλιπαρεῖ τὸν ἱερὸν 
ἱετὰ τοῦ πληθους, καθάπερ τινὰ εἰκόνα 
ἣν ἑαυτοῦ, τὸν ᾿Αρωστάνην τούτους χᾶ- 
| ἀυνχδιθδάσαι τε αὐτὸν ἐπὶ τὸν θρόνον, 


bat in honore, et priorum malorum ducebatur po 
Ditentis, et aperte ostendebal se contendere, ut 
prima ultimis factis elueret, tres viros mexime 
insignes mittit  Cesaream ad querendos filios 
Gregorii. Cum íi ergo profecti essent, et alterum 
quidem invenissent concionantem, allerum autem 
philoeophantem in solitudine, cum vix et non sine 
magno labore persuasiesent Arostani, eos ducunt 
δὰ regem. Ille autem cum 608 gratiesime et cum 
voluptate aecepisset, sacrossnctum per nuntios 
obsecrat Gregorium simul cum populo, ut sui ve- 
lut! quamdam imaginem et exemplar arche't-—- -— * 


995 


MENSIS SEPTEMBER. 


Arostanem eis relinqueret, et eum in sedem pro- À xei τούτῳ τὴν ἀρχιερατιχὴν ἀρ γὴν ἐγχειρίσαί. Ὁ 


veheret, et ei pontificalem traderet rectionem. 
Ille autem non leviter et temere hoc facit : sed 
quoniam sciebat omnem virtutem plantatam in 
anima illius, cito sacras illi manus imponit. Cum- 
que eum consecrasset, οἱ universam circumcirca 
regionem cum eo obivisset, et verbo fidei eos am- 
plius confirmasset, in eam, quam jam olim partu- 
rierat, reverlitur solitudinem. 

XXXIX. Ejus autem tempore Constantinus quo- 
que Constantii filius, renuntiatur imperator Roma- 
norum : qui cum virtute crucis,et in Christum pie- 
tatetyrannos dejecisset, ipse solusobtinet imperium 
Romanorum. Eum inter imperatores dixerim etiam 
Christi discipulum, et ipsius praeconem pietatis, 
ut qui exsecrandu demonum templa et altaria di- 
ruerit : el sacras edes Deo exstruxerit, et puram 
in Christum confessionem, et rectum dogma literis 
regiis et edictis, universe, que ejus diclioni pare- 
bat, regioni exposuerit : et pro pietate tantum 
studium posuerit, ut trecentos decem et octo Pa- 
ires convocaverit, et sacrum illud concilium con- 
gregaverit, ut et que exorta erart zizania exscin- 
deret, οἱ ἃ frumento recte fidei segregaret. Erant 
&utem hi, Constantinus, inquam, et Ceridates, 
tanquam lucide stelle, alter quidem Occidentem, 
Constantinus scilicet, alter autem Orientem lustran- 
tes, honesteque et suaviter resplendentes. Evaserat- 
que Teridates jam in pielate ferventissimus, el 
nulli jejuniis cedens et oratione, ne monachis qui- 
dem, qui se in his exercent in monasteriis. [ἢ hac 
ergo sacra synodo, et alter allerum juverunt reges, 
et cum alio honore so invicem aífecerunt, tum 
etiam per litteras colletati sunt sententize com- 
munione in vera pietate. Porro autem accessit etiam 
Armenia episcopus Aroslanes, cum imperator Con- 
stantinus eum accersisse!, qui ipse quoque fuit 
pars sacri cetus. Et cum qui communi sententia 
fuerant scripta, dogmata accepisset, reversus est 
in suam civitatem, jucundissime et libentissime 
visus 8 suis post peregrinationem : religiosissi- 
mumque regem Teridatem, et omnem Armeniorum 
regionem gaudio implevit propter dogmatum con- 
sensionem. Que etiam longo tempore sic manse- 
runt, semper pietate in populo crescente, et per 
omnia Deo pacis glorificato, in Christo Jesu Domino 


οὐ παρέργως τοῦτο ποιεῖ, ἀλλ᾽ * ἐπειδὶ πᾶν»: 
τὴν ἀρετὴν ἐν τῇ ψυχῇ τοῦ παιδὸς πεςυτευχ! 
παχάως ἐπ’ αὐτῷ τὰς ἱερὰς ἐπιτίθησι χεῖος 
χειροτονήσας τοῦτον. xai τὴν περίχωρον αὐτῷ - 
περιελθὼν, xal τῷ λόγῳ τῆς πίστεως Ez 
touc στηρίξας, εἴς ἣν ἐκ πολλοῦ ὥδινεν ἔτη: 
xai αὖθις ἀναχωρεῖ. 


ΑΘ΄. Ὑπό δὲ τοὺς αὐτοὺς χρόνους xxi Κι- 
τῖνος ὁ Κωνσταντίου παῖς βασιλεὺς 'Puya :. 
Ὑορεύεται, καὶ τῇ τοῦ Σταυροῦ δῦνάμε: χα!" - 
Χριστὸν εὐσεδείᾳ, τοὺς τυράννους καταθαλὼ,͵ :- 
μόνος τὴν Ῥωμαίων ἐξουσίαν καὶ t€» Goo -ι: 
δάλλεται. Τοῦτον ἐν Βασιλεῦσι καὶ Χριστοῦ σὐ 
τὴν εἴποιμι ἂν ἔγωγε, xal αὐτῆς χύήρυχὶ d: 
Otíac, τά τε μιχρὰ τῶν διαμόνων tub x 
βωμοὺς χαθελόντα, ἱεροὺς τε τῷ Θεῷ zac 
οἴχους, xxi τὴν εἰς Χριστὸν χαθαρᾶν ὁμολο-:: 
τὸ ὀρθόδοξον δόγμα xal ὙγὙράμμασι Bashu;. 
προσταγμασι τῇ ὑπὸ χεῖρα πάσῃ ixüiuns 
τοιαύτην ὑπὲρ τῆς εὐσεδείας εἰσενεγχόντα --- 
δὴν, ὡς καὶ δέκα καὶ ὀκτὼ ἐπὶ τοῖς τοι»: 
συγχαλέσαι θείους ΗἩατέρας, καὶ τὴν lp us 
σύνοδον συγχροτῆσαι, ἐφ᾽ ᾧ τὸ ὑπανχτυλ τ 
ζιζάνια ἐχτεμεῖν, xal τοῦ τῆς ὀρθῆς πίστεως ἐν 
χρῖνα σίτου, Καὶ ἦσάν Ὑε οὔτοι, Κωντσῖσνίνρος 
Τηριδάτης, χατὰ τοὺς διαφανεῖς xt du ἢ 
᾿Εσπέρια, ὁ Κωνσταντῖνος, φημὲ, ὁ δὲ τὸ τὰς Py 
περιπολοῦντες xai χαλὸν χαὶ ἡδὺ Antw ἐς 
μότατός τὲ γὰρ ἦν xal Τηριδάτης τὴν nin τὶν, 
xai οὐδενὸς τὰ γε εἰς νηστείαν xai zxepr iz- 
λειπόμενος, οὐδὲ αὐτῶν τῶν τὰ tura ἐν zv 
στηρίοις μοναχῶν ἀσκουμένων. 'B τὸ τ τοῖον 
ταύτῃ συνόδῳ ὠνήσαντο ἀλλύλους καὶ xui 
τῇ τε λοιπῇ τιμῇ τὸν ἕτερον ἕχαστος ξὐεξιοῦντη, τὶ 
δὴ καὶ τῇ περὶ τὴν εὐσέδειαν κχοινων! τῆς qeur 
συνήδοντο. Παραγίνεται μέντοι xai ὁ ᾿Αλιείξο 
χ'επίσκοπος ᾿Αρωστάνης, τοῦ βασιλέως Kur 
v99 τοῦτον μεταπελψαμένου, xal μέρος τὸ ἰδ 
συλλόγου xxl οὗτος γενόμενος. Τὰ κοινῇ Viger» 
τήσαντα δόγμαχα γεγραμμένα λαδὼν, εἰς τὶν ὃ; 
ἐπανήχει πόλιν, γλυχεῖά τις ὄψις καὶ Big 
τῆς ἀποῦή μίας τῇ ποίμνῃ ἐπιφανείς" χαὶ occ 
τὸν φιλοθεώτατον βασιλέα Τηριδάτην, xi nm 
τὴν ᾿Αρμενίαν εὐφροσύνης ἐπὶ τῷ τῶν ἔογεζω 


nostro : cum quo Patri simul cum sancto Spiritu T) συμφωνίᾳ πληρώσας. "A δὴ καὶ διέμεινεν o 15: 


gloria, potentia, et honor nunc, et in secula sm- 
culorum. Amen. 


vov ἐπὶ μαχρὸν, τῆς εὐσεδείας ἑκάστοτε εἷς τλῖν. 
ἐπιδιδούσης, καὶ τοῦ τῆς εἰρήνης, Θεοῦ διὰ τότ 


δοξαζομένου, ἐν Χριστῷ ᾿ἴνσοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν" μεθ᾽ οὔ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἀγίῳ Πνεύματι Ode, -" 
κράτος νῦν xai ἀεὶ xai εἰς τοὺς αἰώ vac τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 





MARTYRIUM 





S. CHARITINJE. 998 


MENSIS OCTOBER. 


MAPTYPION 


ΤΗΣ ATIAX 


XAPITINHX. 


MARTYRIUM 


SANCTAE CHARITINJE. 


(Grece et Latine in Actis SS. Bolland. ad diem 5 Octobris (*).) 


ἔτει ποτὲ τὰ τῆς ἀσεδείας, καὶ βασιλεῖς ixl Α I.Dominatam aliquando obtinuit impietasetimpe- 


ριστιανῶν φρονοῦντας ἐξέμχινεν. Ὑπασπι- 
ὑτοῖς καὶ ὑπηρέται τὴν τοῦ Χριστιανῶν 
γον ἐποιοῦντο, xai πολυειδεῖς τοῖς εὖσε- 
ἴληντο βάσανοι. Νυηνύεται οὖν χόμητι τινὶ 
νπιοτάτη Χαριτίνν, ott μὴ μόνον τὰ Xo:- 
πάρχει τιμῶσα, ἀλχὰ xai πολλοὺς πρὸς 
θρησκείαν ὑπάγεται, xal δὴ xai τοὺς τὰ 
v ἑλομένους ἀσφαλεστέρους ἐπὶ τὸ olxsiov 
ασχευάζει. ᾿Ἐφίσταται οὖν ὁ κόμης αὐτῇ 
t χατοιχηούσῃ xal χατὰ μόνας ἔχυτῇ τὲ 
"ἢ χαὶ τῷ θεῷ, Ἐφίσταται δὲ xai θυμοῦ 
αἱ παραυτίχα πληγὰς αὐτῇ ἐντείνει, χλοιόν 
jv περιτίθησι, xal τὴν δικαίαν ὑπατιχῷ 
πᾶντα ἀδίχῳ διχαστῇ παραδίδωσιν. Ὁ δὲ 
κολάσεων εὐθὺς προτίθησιν ὄργανα, τὴν 
:& τῷ αὐτοῦ βήματι παραστήσας, Οἴχτειρον, 
τῆς τῶν χολαστηρίων πείρας σαυτὴν, σώφ- 
μένη τῷ λογισμῷ, xal τοῖς ἀθανάτοις θυ- 
ἰσένεγχε. Τρία γὰρ ἄν οὕτω τὰ μέγιστα 
τό τε τῶν θεῶν χρίτος ἐξιλεώσῃ, τήν τε 
οὕντων εὐμένειαν ἐπισπάσῃ xai τὸ ἀπαν- 
ὥρας οὐ βασάνων δριμύτητι μαρανεὶς. 


a hec, qui ez Greco Latine versa Aloy- 
omanus, Veronensis episcopus, anno 1558 
enuinum esse Symeonis MetaphrastisOpus, 
i Leoni Allatio in Diatriba de Symeonum 
pag. 121 et 126, consentiunt, quantum 
novi, eruditi ad unum omnes. u 

le, que de epocha martyrii 8. Charitine 
*tura diximusin Commentarionum.xr, c. 12. 
nc alia Grecorum monumenta Domitium, 
itianum vocant. Consule num. 13 et sequons 


1m. 
sonat nonnihil hec Metaphrastis narratio ἃ 
ii Basiliani et Meneorum verbis. Sed forte 


ratores furore concitavit adversus eos, qui Chris- 
tianorum tenebant opinionem (1). Satelli'um autem 
et ministrorum erat officium scrutari Christianos; 
et piis intentabantur mine multiplicium tormento- 
rum. Ad quemdam ergo comitem (21 generosa quo- 
que defertur virgo Charitine, quod non solum in 
honore habeat Christianos, sed etiam multos indu- 
cat ad suam religionem ; quia etiam eos, qui opi- 
nionem susceperunt Christianorum, tutiores reddat 
ad suum cultum. Ad eam ergo accedit comes (3) in 
spe bhabitantem, et seoreum secu:n, et cum Deo 
versantem. Accedit autem ira plenus et statim ei 
plagas infligit, et ferreum ei collare (1) imponit ; et 
eam tradit consulari injustissimo judici. [lle vero 

B el statim proponit instrumenta suppliciorum ; et 
cum martyrem curasset sisti ad suum tribunal ; 
Miserere, inquit, tui, antequam periculum facias 
suppliciorum, sapienti utens consideratione ; et im- 
mortalibus offer sacriflcium. Sic enim tria lucri(a- 
cies maxima. Nam et deorum potentiam tibi reddes 
propitiam ; et imperatorum attrahes benevolentiam ; 
et florentem speciem acribus tormentis non facies 
flaccescere. 


sic utraque narratio concilianda est, ut Domitius 
comes, et Amisenorum, ut nobis videtur, judex 
consularis, prius ad Claudium Charitine dominum; 
scripaerit, quo hice eam ad se mitteret, ac mox comite 
quemdam ex administris suis legarit, qui eam ad 
se vinctam perduceret, suoque sisteret tribunali. 

(4) De plagis ante juridicam ullius criminis pro- 
bationem Charitine inflictis, videsis que in Com- 
mentario sub initium numeri 15 dicta sunt : Collare 
autem, quod Christi martyri injectum fuisse nar- 
ratur, erat vinculi genus, quo captivorum collum 
constrin f, ne e satellitum aut lictorum ma- 
nibus elabi ullo modo possent. 


909 


MENSIS OCTOBER. 


1000 


II. Hec oum audiisset martyr, ad celum quidem A Β΄. Τούτων fj μάρτυς ἀκούσασα πρὸς οὐρανὸν μὲν 


tollit oculos, quod illinc proficiscitur, evocans auxi- 
lium ; signo autem Christi munita (3): Es moribus 
quidem, ait, vorius, o consularis, vaferque et calli- 
dus; sed ad nullam utilitatem aperte tibi redibit 
heo perversitas; neque enim me capies adulans, 
nec me minans perterrefacies, neo coneulens me 
poteris in aliam traducere sentenliam, nec mollire 
id, quod est in me promptum propter Christum 
patiendi studium. Confido enim in solo et vero 
Deo, et in eo omnem vitam meam reposui. Si 
mihi ergo credas, miserere potius tui erroris. Con- 
sule tibi ea, qua sunt utiliora, nempe surda non 
colere simulacra ; de quibus alicubi dixit noster 
propheta in spiritu : « Dii, qui colum et terram 
« non fecerunt, pereant (60): » et : « Dii gentium 


αἴρει tà ὄμματα τὴν ἐκεῖθεν ἐχκαλουμένην βούθειαν, 
τῷ δὲ τοῦ σταυροῦ φραξαμένη σημείῳ, [1]οἱχίλος 
μὲν εἴ τὸν τρόπον, ὑπατιχὲ͵ καὶ τὸ ἦθος ὕπουλός τ 
xai ἀπατηλὸς, ἔφη ἀλλ᾽ εἰς ἀνόνητόν aot τὸ σχολιὸν 
τοῦτο σαφῶς ἀποδήσεται. Οὗτε γάρ με κολαχεύων 
αἱρήσεις, οὔτε ἀπειλῶν χαταπλήξεις, οὐ συμβου- 
λεύων μεταπεῖσαι δυνήσῃ, οὐδὲ μαλαξαι τὸ ἐν £go! 
τοῦ διὰ Χριστὸν παθεῖν πρόθυμον᾽ ἐπὶ τῷ μόνῳ Ti 
χαὶ ἀληθεῖ Θεῷ πέποιθχ, xai ταύτῳ τὸ πᾶν τῆς 
ἐμῆς ζωῆς ἀνατέθειχα. El τι οὖν ἐμοὶ πείθῃ, cer- 
τὸν μᾶλλον οἴχτειρον τῆς ἀπάτης. Σαυτῷ copooj- 
λευσον τὰ χρηττότερα' ὅπερ ἐστὶ τὸ μὴ ἔξοάνοις 
χωφοῖς προσανέχειν περὶ ὧν εἶπέ moo ὁ ἡμέτερος 
προφήτης ἐν πνεύματι’ « Θεοὶ, οἵ τὸν οὐρανὸν καὶ 
τὴν γῆν οὐχ ἐποίησαν, ἀπολέσθωσαν. » xai « Οἱ 


« demonia, Dominus autem colos fecit *, » Et rur- Β θεοὶ τῶν ἐθνῶν δαιμόνια.» καὶ πάλιν « Τὰ εἴδωλε 


sus : « Simulacra gentium argentum el aurum, 
« opera manuum hominum. Similes eis fiant, qui 
« colunt ea? (7). » 

111. Postquam hac audivit judex, ira rursus re- 
pletus, jussit quidem ejus capillos radi in superfi- 
cie (8). Illud autem factum est, et maximum con- 
secutum est miraculum. Caput enim rursus fuit ce- 
matum. Ex quo judex majore ira motus, jubet pru- 
nas ardentes imponi ejus capili, deinde etiam 
acetum ei infundi, dolores sic prebens acriores. 
Propter que generosa virgo, Domine Jesu Christe, 
dixit, eorum, qui in te fiduciam posuerunt, certum 
οἱ firmum auxilium, qui tuos sanctos tres pue- 
ros in medio flamme ardentis incombustos conser- 
vasti (9), tu quoque nunc mihi adsis, et ad ea, 


τῶν ἐθνῶν ἀργύριον xai χρυσίον, ἔργα χειρῶν ἂν- 
θρώπων, » Ὅμοιοι αὐτοῖς γένοιντο οἱ τιμῶντες αὐτέ, 


Γ΄. Ἐπειδὴ τούτων ἥχουσεν ὁ δικάζων, θυμῷ πάλιν 
ὑποπλησθεὶς, αὑτὸς μὲν ἐκέλευεν ἐν γρῷ τὰς τῆς xw 
φαλῆς τρίχας ἐχτεμεῖν᾽ τὸ δὲ ἐγίνετο, xai τούτῳ 
θαῦμα μέγιστον ἠχολούθει" αὖθις γὰρ ἣ κεφαλὴ xs- 
τάχομος Xv xai ὁ δικαστὴς πλείονι τῷ θυμῷ xw 
θεὶς ἀνθρακιὰν ἐπιτεθῆναι τῇ χεφχλῷ προστάττει 
εἶτα xal ὄξος αὐτῆς χαταχέεσθχι, τὰ τῶν apr 
νων οὕτω δριμύτερα παρέχόμενος. "Exp' οἷς ἡ γενναίε, 
Κύριε ἸΙησοῦ Χοιστὲ, εἶπε, τῶν ἐπὶ gol. πεκοιθότων 
ἢ ἀσφαλὴς βοήθεια, ὁ τοὺς σοὺς ἁγέους τρεῖ, παῖδες 
ἐν μέσῳ χαιομένης φλογὸς ἀφλέκτους διατηρίεςς, 


αὑτὸς μοι xal νῦν παραστὰς πρὸς τὰς διὰ σὲ m$ 


quee propter le euscipiuntur, confirma supplicia, ne (1 σεῖς ἐνίσχυσον, μήποτε τοῖς τῆς ἀληθείας ἐχϑροῖς 


quando de me liceat dicere inimicis veritatis : « Ubi 
est Deus eorum * ? » Post preces autem relaxata 
fuit martyr ἃ doloribus, ct Deum laudabat ei agens 
gratias. Que quidem stalim egre ferens consularis, 
ferreos candentesobeliscos (10) jubet inflgi uberibus 
martyris. Hoc ergo gravi ei illato tormento, carnes 
quidem ferreis illis obeliscis consumebantur ; cor- 
dis autem ejus amor in Cbristum magis accendeba- 
tur ; deinde etiam jubet lampades ignis ejus admo- 
veri lateribus. Illa vero, etiam dum lampades 


εἰπεῖν ἐπ᾽ ἐμοὶ γένοιτο" « Ποῦ ἐστιν ὁ Θεὸς εὐτῶν: » 
Καὶ μετὰ τὴ» εὐχὴν τῶν ὀδυνῶν ὃ μαάρτος ἀνίει, 
χαὶ ἦν οὕτω ῥήμασιν εὐχαριστηρίοις δοξάζουδε τὸν 
Θεόν, Πρὸς ἄπερ αὖθις ὁ ὑπατικὸς χαλεπήνας σιδη- 
ροῦς ὀδελίσκους ἐχπυςωθέντας κατὰ τῶν μαστῶν τῆς 
μάρτυρος ἐμπαγῆναι προστάττει. Τῆς οὖν χαλετῆς 
αὐτῇ προσενεχθείσης βασάνου, al μὲν σάρχες τοῖς 
σιδηροῖς ἐκεῖνοις ὀδελίσχοις ἐδιπανῶντο. τὸ δὲ τῆς 
καρδίας τοῦ πρὸς Χριστὸν διάπυρον ἔρωτος ἐεὶ 
πλέον ἀνήπτετο᾽ εἴτα καὶ λαμπάδας πυρὸς xílrm 


! Jerem. x, 11. ? Psal. xcv, 5. ? Psal. cxi, 8. ὁ Ρ88]. cxi, 9. 


(5b) Quam fuerit ab omni retro tempore Christia- 


nis usitatum ac solemne, presertim, dum quid D 


frande inceptarent, se crucis siyno munire, seu ut 
aclantius. De. mortibus persecutorum cap. x, ait, 
suis frontibus immortale crucis signum itnponere, 
patet tum ex hoc S, Charitine exemplo, tum etiam 
ex Tertulliano libro De corora militis cap. 111, ubi ig 
ita loquitur : « Ad omnem progressum atque pro- 
motum, ad omnem aditum et exitum, ad vestitum 
et calceatum ; ad lavacra, ad mensas, ad lumina, ad 
cubilia, ad sedilia, quacunque nos conversatio 
exercet, frontem crucis signaculo terimus. » 

(60) Voces, que respondeant his Latinis : Domi- 
pnus autem colos fecil, ἃ Greco textu absunt. 

(7) Prior textus reperitur apud Jeremiam cap. x, 
; 11; posteriores Psalmo xcv, f 5 et Psalmo cxin, 

secundo 4 et 8. Porro non esse a veri specie alie- 


num, quod duriora hec in tyrannum verba t 
Christi martyre congesta fuerint, ostendi in δ» 
mentario num. 15. 

(8) Summe ignominie nota mulieribus ipuritum 
temporis credebatur, si eis eumma capitis soperf- 
cies decalvaretur. Vide Galonium tractatu De ie 
strumenti martyrum eorumque cruciatibus, pag. 18 
et 142. 

9) Legesis Danielis caput 111. 

10) Obelieci illi ferrea erant instruments, et 
crassiore sui parte in acutem cuspidem desineplis, 
cerdonum subulis non absimilia, qua et acomim 
suo et igneo ardore non poterant non in tam teot- 
ris virginei corporis membris vehementissimos 
cruciatus excitare, dum carnes iia lente torre- 

ant. 


| 
| 


1001 


MARTYRIUM S. CHARITINJE. 


1003 


ταῖς πλευραῖς αἑτῆς ἐπικαίεσθάι " ἡ δὲ, xai τῶν Α accendebantur (11), intensius perseverabat in ora- 


λαμπάδων ὑφαπτομένων, τῶν εὐχῶν ἐκχτενέστερον 
εἴχετο, xai τῆς τιμωρίας ἀνεθεῖσα πρὸς τὸ θῦσαι 
τοῖς θεοῖς ἠναγχάζετο. 

Δ΄, Ἐπεὶ δὲ xai χαρδίᾳ καὶ χείλεσιν ἀμετάθετος 
ἦν τὴν ὁμολογίαν, ἐπίσης αὐτῇ xai ὁ διχάζων, τὴν 
ἐπὶ τῷ χαχῷ ἔνστασιν ἀνένδοτος ὦν, κελεύει ταύτην 
λίθον τοῦ τραχήλου ἐχδεθῇναι, xai οὕτως αὐτὴν 
χατὰ B»023 θαλάσσης ἀποῤῥΙιφῆνχι " οὔπερ δὴ γενο- 
μένου, Εὐχαριστῶ σοι, Κύριε, ἡ μάρτυς ἐδόᾳ, ὅτι 
με διελθεῖν δι᾽ ὕδατος θαλαττίου διὰ τὸ σὸν εὐλογη- 
τὸν ὄνομα, ὥστε χαὶ xagapiv εὐρεθῆναι χατὰ τὴν 
ἡμέραν τῆς ἀναστάσεως. ἀλλά σου δεῖξον, ὡς ἀεὶ 
καὶ νῦν ἐπ' ἐμοὶ τὰ θαυμάσια, δι΄ ὧν ἐπὶ πλέον δο- 
ξασθήσεεαι τὸ μέγα σου ὄνομα εἷς τοὺς αἰῶνας. 
᾿Αμήν. Ταῦτα οὕτως ἐχείνη τε προσηύχετο, xal τὰ 
δεσμὰ διελύετο, μόνος τε ὁ λίθος τῶ βυθῶ κατεδύετο. 
Ἡ δὲ (ὦ τοῦ θαύματος !) ἀτρόμῳψ ποδὶ τοῖς τῆς 0a- 
λάσσης νώτοις ἐφίστατο καὶ τῶν ὑδάτων οἷα στερεᾶς 
ἐπιδαίνουσα πρὸς τὸν αἰγιάλὸν ἐπορεύετο. Ἐν τούτῳ 
δὲ xal τὸν ὑπατιχὸν ἰδοῦσα προοσμένοντά τε xal τὸ 
τοῦ πράγματος πέρας ἰδεῖν, ὅπερ ἂν γένοιτο, ἐχδε- 
χόμενον, Χαίροις, ὑπατιχὲ, λέγει " οὐδὲ μέχρι καὶ 
vov συνῆχας τὴν εἰς ἐμὲ τοῦ ἐνεργοῦντος ἐν ἐμοὶ 
Χριστοῦ δύναμιν; "| τυφλώττειν ἔτι φιλονειχεῖς, 
χαὶ πρὸς τὴν ἀλήθειαν ἀπομάχεσθαι ; El μὲν οὖν, 
τοῦ σχότους ἀφέμενος τῷ ἀληθινῶ προσδράμῃς 
φωτὶ, σεαυτῶ πραγματεύσῃ τὴν σωτηρίαν " εἰ δὲ 
καὶ ἔτι τοῖς προτέροις ἐμμεῖναι θελήσεις, ἐμοὶ μὲν 
πολλῶν αἴτιος ἀγαθῶν, τῇ δὲ σῇ ψυχῇ ἁπωλείας 
πρόξενος ἔσῃ. Ταύτην ὁ κατάρατος τὴν παῤῥησίαν 
οὐχ ἐνεγχὼν, ἔτι δὲ xal τὸ περὶ αὐτὴν θαῦμα κατα- 
πλαγεὶς ἐξίστατό τε ἑχυτοῦ, xal ἀφωνίᾳ κατείληπτο. 
'Oqà δέ ποτε xai μόλις ἀνενεγχὼν συνιέναι μὲν οὐχ 
ἐδούλετο * φησὶ δὲ * Μεγάλην οἴεσθαί με τοῦ Γαλι- 
Axlou τὴν δύναμιν πειθουσι τὰ γεγενημένα, ἀλλ’ 
ἔγωγε γοητείᾳφ μᾶλλον ἐξειργασμένα διαλέξαι ταῦτα 
πειράσομαι, Οὕτως ἔφη, xai τοῖς παριστῶτιν αὐὖ- 
vixx τας ὄψεις ἑπιδαλὼν γυμνῶσαί τε τὴν μαχαρίαν 
εὐθὺς xil πευιαγχωνῆσαχι προστάττει τροχῶ τε 


(11) Incensas faces, non tantum lateribus marty- 
rum, sed et singulis eorum membris admotas quan- 
doque fuisse, testatur Lactentius De Mort. persecut. 
cap. xxr. Lampades autem ille, ut ex Galonio et 
Laurentio de Rebus publicis docet Pitiscus in suo 
Lexico Antiquitatum, flebant hoc modo : « Desu- 
mebantur, inquit laudatus Pitiscus, vasa quedam 
leta unius palmi longitudinis, vel aliquantulum 
majoris, que deinde a summo ad arctiorem formam 
paululum prepostere perverseque pyremidis instar 
contrabhebantur atqueadstringebantur. Erant autem 
vasa, vel terrea, sicuti indicant illa, que ex ruinis 
hujusce Urbis (Romas) nonnunquam eruuntur; vel 
ferrea, ut innuit Colum. xir, 18, Postea vero 
vasa hec hasiulis quibusdam quadratis et simul 
eolligatis septa, que ad vasorum similitudinem et 
ipse ἃ summo paulatim  awtringebantur, igne 

&aminam eimniltente repleri solebant. Porro has ha- 
stulas, si ad ea, ad que lampades usui erant, ani- 
mum referamus, intelligemus, quinque aut sex pal- 
mis plus minusve exstitisse oblongas. » Harum efli- 

iem exhibet Galonius citsto Tractatu pag. 70. 
Ceterum, ut Lactantius, supra laudatus, innuit 


PATROL. GR. CXV. 


y 


C 


tionibus. Sed a cruciatu relaxate vis fiebat, ut diis 
sacrificaret. 


IV. Cum autem et corde et labris in confessione 
essel immutabilis, judex, qui e&que atque ipsa in 
tormentis constans, ad malum erat obstinatus, ju- 
bet lapidem collo ejus alligari et sic eam dejici in 
profundum maris (12). Quod quidem cum factum 
esset, Ago tibi gratias, Domine, clamabat martyr, 
quod ut per aquam marinam transirem, propter 
eanctum tuum nomen, tibi visum sit, quo inveniar 
munda in die resurrectionis; sed tua ostende, ut 
semper, nunc quoque in me miracula, per que 
magaum tuum nomen magis glorificetur ip secula 


B seculorum. Amen. Hec illa sic oravit, et dissoluta 


sunt vincula, et solus lapis fuit in profundo demer- 
sus. Illa sutem (o miraculum !) firmo ac stabili 
pede stabat super dorsum maris, et per aquas, 
tanquam per terram solidam ingrediens, proficisce- 
batur ad littus (13). Interim vero cum vidisset ma- 
nentem consularem el exspectantem, quisnam fu- 
turus esset rei exitus, dicit : Salve, consularie. No 
nunc quidem intellexisti virtutem Christi, qui in 
me operatur ? An adhuc contendis cecutire et re- 
pugnare veritati ?Si ergo relictis tenebris ad veram 
lucem accesseris, tibi procurabis salutem. Quod si 
persistere velis in prioribus, mihi quidem eris causa 
multorum bonorum, tue autem anime interitum 
conciliabis. Hanc dicendi libertatem cum non fer- 
ret vir exsocrandus, eo autem, quod in eam acci- 
derat, miraculo esset obstupefactus, a se discessit, 
eumque vox et sermo defecit. Cum autem vix tan- 
dem ad se rediisset, nolebat quidem intelligere. 
Dixit autem : Ut magnam Galilei (14) putem esse 
potentiam, persuadent ea, que facta sunt; sed ego 
conabor ostendere, ea potius facla esse presti- 
giis (15). Sic dixit, et in eos, qui astabant, statim 
oculos conjiciens, jubet eos statim nudare sanctam 
et manibus post tergum vinctis eam rote (16) alli- 


cap. 21, nonnunquam tortores lampadesillas quan- 
tum ad flammantia lumina, haut vero quantum ad 
calorem, paulo ante exstinguebant, quam martyrum 
corporibus eas admoverent, ut sic lentiori igne cre- 
mandis martyrum membris aptiores esxent. 

(12) Mare istud fuisse Pontum Euxinum, Amiso 


D urbi proximum, ex conjectura docui num. 13. 


(13) Ita S. Petrus, ut testantur evangeliste, di- 
vina virtute ambulavit super aquam, quod et aliis 
sanclis contigisse, perhibent Ecclesiastice Bisto- 


ie. 

(14) Hoc nomine impius judex per blasphemiam 
Christum Dominum vocat, sceleris sui imitatorem 
pessimum postea nactus Julianum Apostatam, quiet 
victricem Dei ultoris manum agnoscere coactus 
fuit. 

(15) Nempe cum prodigia illa, tota quandoque ci- 
vitate inspectante patrata, negare non possent ini- 
quissimi judices, ne Christianos veri Dei cultores 
esse, fateri cogerentur, per summam insaniam mi- 
racula illa daemonum prestigiis ascribebant. 

(16) Hujusmodi fere rotam exbibet Gallonius 
pag. 27 littera B, nisi quod ardentium carbonum 


32 


MARTYRIUM SS. SERGII ET BACCHI. 


1006 


papae τόν vexpóv εἶχεν dj θάλασσα, A totos dies corpus tenuit mare, pulchre servatum, et 


in ἐχείνην ?] φυλάξασα xai μηδὲν 
n, ἀλλὰ τὸ τὸν χοινὸν Δεσπότην 6t 
xai αὐτὴ παντως κχκαταιδεσθεῖσα, 
χέρσῳ προσφιλῶς παραδίδωσι, γαὶ 
ὅδιος ὄνομα ἐπιειχὴς τὸν τρόπον xal 
τὴν μάρτυρα ix πρώτης τριχὸς ἀνε- 
; ἀνελόμενος, λαμπρῶς τε μυρίσας 
λαμπρότερον ἔν τινι τιμίῳ τόπῳ 
αὐτῇ σχεδιάτας, οὐχ ὡς ἐκείνῃ 
ὑς ὁ χαιρὸς ἐδίδου, καὶ ὁ τῶν τότε 
€ ἤπειγε. Τοιοῦτον τῇ Χριστοῦ μάρ- 
) τέλος, πέμπτην τὸ τηνιχαῦτα τοῦ 
ὸς ἄγοντος ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ 
ἡ δόξα xal τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας 


ἦν. 


um BSirmondianum Claudium hunc 
ero 8. Charitine, quem Claudianum 
1 facit. Ego Metaphrastem aliosque 
ina herum Claudium vocavi, quem 
ir domesticos suos habuisse virum 
m, cui Cbaritine a teneris unguicu- 
et instruenda ac demum ejus corpo- 
ugustie patiebantur, sepeliendi cu- 


nullo penitus detrimento affectum. Deinde corpus 
idem, quod communem colait Dominum, ipsum 
quoque omnino reveritum, amice tradit propinque 
cuidam terre. Vir autem quidam, cui nomen Clau- 
dius (20), moribus mitis ac moderatus, qui marty- 
rem aluerat ab ineunte etate, cum id fideliter su- 
slulisset,el preclare condiisset, in quodam vene- 
rando loco id deposuit, ei raptim constructo sepul- 
cro, non ut illam decebat, sed ut tempus dabat, et 
eorum, qui tunc rerum potiebantur (21), prescribe- 
bat metus, Hic fuit finis Christi martyris Chariti- 
nes, quinto mensis Oclobris, in Christo Jesu Do- 
mino nostro, cui gloria et potentia in secula secu- 
lorum. Amen. 


ram demandarit. 

(21) Hi nobis videntur fuisse Diocletianus, Maxi- 
mianus Herculius et. Galerius Maximianus, quos 
Lactantius cap. 16, tres acerbissimas bestias voci- 
tat, quosque, ne martyrum corpora rite sepeliren- 


tur, omni modo precavisse, innuit Eusebius supra 
citatus. 








MAPTYPION 


TON ATION MAPTTPON 


EPPIOY ΚΑΙ BAKXOY. 


MARTYRIUM 


SS. MARTYRUM 


SERGII ET BACCHI. 


(Acta SS. Bolland, ad diem 7 Octobris.) 


ινοῦ βασιλεύοντος τοῦ τυράννου, χαὶ Ὁ I. Cum Maximianus tyrannue imperaret, et uni- 


; σχεδὸν ἀπάσης ὑπὸ βαθεῖ σκότῳ τῆς 
νης, λίθους τε xai ξυλα τῶν ἀνθρώ- 
θεοὺς ἀναγχαζομένων, xal μιαρωτά- 
εύεσθαι θυσιῶν. Σέργιος καὶ Βάχχος, 
νος ἄμφω, τῇ περὶ τὸν Χριστὸν ὁμο- 
ttt. xarà τοὺς διαφανεις ἄστέρας ἐν 
, τὸ τηνικαῦτα διέλαμπον, οὐ τῶν πολ- 
ἀσήμῶν, ἀλλὰ μὲν πριμικάριος τῆς 
; σχολῆς ὃ Σέργιος, σεχουνδουχκήριος 
ἰάκχος Tv μεγάλα μὲν παρὰ Βασιλεῖ 


γνάμενοι, μείζονα δὲ τὴν πσρὰ τῷ 


versus fere orbis terre jaceret in profundis tene- 
bris ignorantie, lapidesque et ligna cogerentur ho- 
mines adorare tanquam deos, et maxime exsecranda 
(proh dolori), gustare sacrificia, Sergius et Bacchus, 
ambo Romani genere, in Christum confessione et 
fide, non secus ac lucide stelle, tunc refulgebant 
in regia. Non erant autem plebeii, nec obscuri : sed 
Sergius quidem erat primicerius sehole Centilio- 
rum, secundicerius autem hujus, Bacchus: qui 
multum quidem poterant apud imperatorem Maxi- 
mia&num, majorem autem aibi paraverant fiducia! 


1001 


MENSIS OCTOBER. 


apud Regem et Deum immortalem, ut qui taberna- A ἀθανάτῳ βασιλεῖ χαὶ Θεῷ τΞαῤῥησίαν χ: 


culum quidem et incolatum, et exsilium, et si quid 
aliud est his vilius, hanc vitam existimarent. Cum 
essent autem boni mercatores sus salutis, el, qua 
est in futuro, vitam compararent per presentia, ve- 
lutiquamdam artem ad illam acquirendam, divinas 
exercebant Scripturas, et eas semper habebant pre 
manibus. Quocirca hec non potuit toleraro invi- 
dia : et cum quidam alii, tum alias quoque virtutes, 
tum apud ipsum imperatorem fiduciam, viris pre- 
claris inviderent, apud illum ipsum eorum fiducie 
auctorem, nempe imperatorem, eos accusant: 
quod illius quidem contempserunt amicitiam, deo- 
rumque cultum quoque neglexerunt : jam autem 
ad aliam declinarunt religionem, se Christianos et 
Dei servos vocantes. 

II. Maximianus autem, etiamsi sciret, quod sepe 
multi calumniae invidiam causam habent, non veri- 
tatem, maxime autem eum non ignoraret, quanta 
esset eorum in ipsum benevolentia : quinetiam 
animo versaret suam sevitiam et acerbitatem (ea 
enim vel maxime aliis contendebat antecellere) et 
quod si forle deorum benevolentiam, et illius ami- 
citiam staluissent despicere, periculum quidem 
certe timuissent : existimaretque esse non proba- 
bilia, sed falsa, que dicebantur : ea tamen adiit- 
tenda non esse citra examinationem, ut consenta- 
neum erat, considerabat. Quid ergo facit? Cum 
splendidum et magnificum parasset sacrificium, et 
quicunque erant clari et illustres, in templum con- 
venire, et sacrificii cum eo esse participes prius 
jussisset, rem deinceps examinare constituit. Atque 
ipse quidem primus ingreditur : simul autem cum 
eo ingreditur etiam magna multitudo, et erat uni- 
versain templo congregata. Etalii quidem diligenter 
peragebant sacrificium, et presentem ohservabant 
Maximianum. Sergius vero et Bacchus viri genero- 
sissimi, ne templi quidem portam ingressi, foris 
stabant alicubi, ipsi Deo potius purum et verum 
peragentes sacrificium, et pro aliis rogantes : Do- 
mine, Domine, dicebant, Deus Rex singulorum, 
exaudi vocem nostre orationis, et propitius esto 
hereditati tue. Parce, Domine, et ne eos dederis ad 
gloriandum adversario. Sed illumina, Domine, illu- 
mina oculos cordium eorum, et eos deduc ad tui 
agnitionem, qui nunc in tenebris ambulant igno- 
rantiz, el « mutaverunt gloriam tuam, qui es solus 
Deus, et alienus ab interitu, in similitudinem 
bestiarum, quadrupedum, et serpentium 1, » et a te 
defecerunt, et sacrificarunl eorum sculptilibus οἱ 
nemen sanctum tuum contemptui habuerunt. Con- 
verte eos, Domine, et cognoscant mirabilia tua, et 
unigenitum tuum Filium, et Salvatorem nostrum, 
qui voluntaria cruce et morte nostram procuravit 
salutem. Porro autem nos quoque conserva alienos 
ἃ reprehensione in via testimoniorum tuorum, et 
in custodia tuorum mandatorum. Atque quidem 
foris stantes extra portas templi, hec precabantur, 
et sic Deum placabant. 


! Rom. I, 23. 


D τοῦ μονογενοῦς xai ἀφθάςτου θεοῦ, e ἐξ 


ἅτε σκηνὴν μὲν τὸν τῇδε βίον xai πχ50:χ 

- φ « , ν᾿. . r 
τι ἄλλο τῶν εὐτελῶν ἡγούμενοι, ἔμποροί 
τῆς ἑαυτῶν γινόμενοι σωτηρίας, χαὶ τὴν ἐν 
λυντι ζωὴν ὃι:ὰ τῶν παρόντων Z22[ui-ty. 
ὥσπερ τινὰ πρὸς τὴν ἐχείνης κχτήτσεως 2 


xai τέχνην τὰς θείας μετιόντες Toazxs 
διὰ χειρὸς ἔχοντες. Ὅθεν οὐδὲ ἀνεχτὶ - 


φθόνῳ κχκατέστῃ, ἀλλὰ τινες τοῖς diit; 
ἄλλης ἀρετῆς xal δὴ xai τῆς εἰς αὐτὸ, 
παῤῥησιας χήναντες πρὸς ἐχεῖνον τὸν τῆς -. 
» * 2e $4" ΜΝ. 
αἴτιον βασιλέα, τοὺς ἄνδρας vob, 
ὠλιγωρήκασι μὲν Ἐχείνου ο:λίας, ἡλύγιξ 
τῆς πρὸς θεοὺς θεραπεΐας, καὶ πρὸς tur. 
? 4 [1 4 * " 
σχείαν ἀπέχλιναν, Χριστιανοὺς ἑαυτοὺς u[ 
δούλους ἐπίφημέζοντες. 

Β΄, Μαξιμιανὸς μέντοι χαὶ 
πολλάχις αἱ διαδολαὶ φθόνου αἰτίαν iz 
ἁλέθείαν, ἄλλως τε δὲ xal τὴν τῶν $n 
ὁπόση μὴ ἀγνοῶν, ἀλλὰ καὶ τὴν οἰχεῖτν ἐτ΄.: 
xai αὐστηρίαν ἐπὶ νοῦν ἔχων᾽ tmc. 
μάλιστα διαφέρειν τῶν ἄλλων αὐτοῖς iun. 
χαὶ ὡς εἰ τάχα xal τῆς εὐὔνοιας ἐχεῖν:: cul. 
- , ^ ω » LECT ' 
τῆς φιλίας ὑπεριδεῖν ἔχριναν, ἀλλὰ chil, 
p * , , - - & 
φοοήθησαν' ἀπίθανά τε detto xii 
μενα, xai ὅτι μὴ ἀδασανίστως τιῖτε τοῖς 
δεῖ, χατὰ λόγον ἐσχόπει. Τί οὖν zb 
λότιμον xxi πολυτελῆ παρασχευχσχωῖν,, πὶ πὸ 
θεῖν εἰς τὸ ἱερὸν ὅσον περὶ αὐτὸν ταξᾷ ἃ 
χοινωνίσαί τε αὐτῷ τῆς θολίας mi» na 
γείλας, ἐντεῦθεν δοχιμάσαι τὸ rRuimis 


δ. δ. «μ᾿ “΄ 
X2 τοῦ E:5w. $T 


^p hl * * 5 . 
C δολὴν διεσχέψατο. Εἴσήει μὲν 02 1 mins ze 


, * -Ψ 4 * * E * 
εἰσήει δὲ αὐτῷ xai πολὺ τι uk uini 
τὸ ἱερὸν ἔθροιστο. Καὶ ol μὲν τι m τοὺς 
-* , , * "E ' 
Οιετέλουν, xai παρόντα τὸν Maábgma Bum 

, ^ * . ' - 
Σέργιος 6€ καὶ Da«yoq oi γεννχιύτσιυ py 
τοῦ ἱεροῦ προσύχλόντες, ἔξω τὸ» xc 
αὐτοὶ μᾶλλον θεῷ c7 θχρᾶν *: ni iu τὰ 

uà tp τὴν χαθχράν «: ui iy 2 
τες θυσίαν, xai ὑπὲο ἐκείνων δεύμενο:, lix 

* * -— 4 4 
λέγοντες, ὁ βασιλεὺς τῶν αἰώνων, bicn.z- 

4 « ^ p “- , -o UU 
vi» τῆς ὀεήσεως ἡ μῶν, ἱλάσθητι τῇ aou 

- /, 4 . 4 . 
Φεῖσαι, Κύριε, xal pn, δῳς αὐτοὺς εἰς πὴ: 
ἀντιχειμένῳ, ἀλλὰ φώτισον, Κύρ:ε, 2m 
ἀφθαλμοὺς τῶν χαρδιῶν αὐτῶν, καὶ εἰς τί, τ' 
Ὑνωσίιν αὐτοὺς χαθοδήέγη σον, οἵ ἐν mix: 
ἀγνοίας πορεύονται, xai ἡλλάξαντο τὶν ἐξ» 

















1 
$3 εἰ v 


θηρίων, xal τετραπόδων xai ἑρπετῶν 
ἀπὸ σοῦ, χαὶ ἔθυσαν τοῖς γλυπτοῖς αὐτῶν, 
ὄνομα τὸ ἁγιόν σου ἡθέτησαν. ᾿Ετίστοενοι 
Κύριε, καὶ γνώτωσαν τὰ θαυμάσιά σου, zx 
νογενῇ σου Ylóv xal Σωτῆρα ἡμέτερον ἐς 
σταυρῷ xai θανάτῳ τὴν ἡμῶν ἐπραυμττ: 
τηρίαν. Καὶ ἡμᾶς δὲ ἀμώμους ἕν τῇ ὁδδ᾽΄ 
τυρίων σοὺ xai τῇ τῶν ἐντολῶν σοῦ coli 
ρῆσον. Οἱ μὲν οὖν ἔξω πρὸ τῶν πυλῶν τι" 
τῶτες τοιαῦτα προσηύχοντο. 


ΜΑΠΤΥΒΙΌΜ SS. SERGII ET BACCHI. 


t [et xvóq 
μενος, ὡς μόνους ἐχείνους Σέργιον οὐχ 
ἄχχον εἴσω τοῦ ἱεροῦ μετὰ τῶν ἄλλων πα- 
€ δὴ πίστιν ἀχριδῆ τὸ γενόμενον τῆς xac 
ολῆς ἐποιεῖτο. Καὶ εὐθὺς ἡ συνήθης ἀπή- 
αἱ ἀγριότης χαὶ ἡ ὀργή * xal τί μέλλετε, 
παρεστῶτας * καὶ πολὺ ἀχθήτωσαν οἱ xc 
μετὰ φοδεροῦ τοῦ κλεύσματος. "Ayovta: 
μακάριοι στολαῖς αὐταῖς καὶ χλανίσι χαὶ 
τὸ pi γλώττῃ τὴν γλυχεῖαν ἐχείνην εὖ- 
ρίφοντες. Εἶτα τὴν ἀρχικὴν ἄρας ἀφρὺν ὁ 
xal σοδαρὸν αὐτοῖς xai ἄγριον ἐνιδὼν» 
ἔφη, παῤῥησίας οὐ κατὰ χαιρὸν ἀπολαύ- 
ς ἐμῆς, ἄλλως τε δὲ χαὶ τῇ πολλῇ ταύτῃ 
ἃς ἐχέχρήμεθα, εὐμενείᾳ, πολλὴν εὐήθειαν 
i$ ἡμῶν, xol διὰ τοῦτο χατεπαρθῆναί τε 
ρου κράτους, xai ἀνόσιοι μὲν τὰ περὶ τοὺς 
obe, ἀχάριστοι δὲ περὶ ἡμᾶς ὀφθῆναι xal 
λλ᾽ εἰ μὴ θύσετε xai θεοῦς ἄμα xal ἡμᾶς 
, ἐγὼ τὴν ἐμὴν ἱκανῶς ἰάσομαι μέμψιν " 
αὐτίχα χανερῶς εἴσεσθε, οἵας ἡμερότητος 
γνείας οὐχ ἐθέλοντες ἀπολαύειν, οἷόν μου 
ν ἄρτι καθ᾽ ὑμῶν χεκινήκατε, Τούτων 
: οἱ γενναῖοι, καὶ γνόντες ὅτι δῆλοι πάν- 
τῷ βασιλεῖ γεγόνασι, xal ὅτι χρύπτειν ἔτι 
ιαᾶν ἥχιστα χρὴ xal τὸν καιρὸν παριέναι, 
ιοσιεύειν μᾶλλον ὡς οἷόν τε, xal πολλὴν 
ὶς εἰσφέρειν τὴν παῤῥησίαν ἐλευθέρᾳ καὶ 
υλώντῃ. θεὸν μὲν ἀληθῆ τὸν Χριστὸν ὧμο- 
Εἴδωλα δὲ τοὺς αὐτῶν θεοὺς καὶ χειρῶν ἀν- 
ἔργα πνοῆς ἔρημα καὶ χωοὰ καθαρῶς ἀνεῖ-- 
δὲ ὑμῶν, λέγοντες, ἀργύριον καὶ χρυσίον 
ὧν ἀνθρώπων, » xal ὅσα ἑξῆς ἐπιλέγοντες, 
᾿Πμεῖς, ὦ βασιλεῦ, τοῦ τόσοι μόνον ὀφείλο- 
εἷς τὴν ἐπίγειον ταύτην στρατείαν εὐγνωμο- 
ετεῖν, xai τὴν ἀνήχουσαν ἑχατέρῳ τάξιν 
ν, Οὔτε δὲ τοῖς κωφοῖς τούτοις xai ἀψύχοις 
μεν, οὔτε τοῦ ἡμετέρου χαὶ ἀληθῶς Θεοῦ 
στησόμεθα, χἂν εἰ xal χαλεπώτερον ἀγριά- 
εἰ μηδὲν εἰς ἡμᾶς φιλάνθρωπον ἐπιδείξῃς. 
σιδήρῳ χαὶ πυρὶ xai ταῖς ἄλλαις παρα- 
'σεσι, Τί γὰρ ἰσχυρότερον εὐσεδείας ἢ τοῦ 
|& πάσχειν μακαριώτερον: 
ς ταῦτα ὀξύτερον xal Μαξιμιανὸς χινηθεὶς, 
χι μὲν αὐτοὺς τὰ παράσημα τῆς ἀρχῆς 
λεύόει * ἐσθήματα δὲ γυναικεῖα μεταμφια- 
καὶ σιδηροῖς χλοιοῖς ἅμα περιαυχενι- 
à μέσης τῆς ἀγοιᾶς μέχρι τῶν βασιλείων 
εσθαι. "Hxyovto μὲν οὖν εὐθὺς οἱ μαχάριοι 
οέαν ὄντως ἐχείνην ὁδὸν xal εἷς Χριστὸν 
ουσαν, οὐχ αἰσχύνην εἶναι τὸ πρᾶγμα νο- 
ἀλλ᾽ ὡς τὴν εὐσέδειαν μᾶλλον ἔν ἑαυτοῖς 
οντες, περιφανῶς βαρυνόμενοι. Καὶ τοὸς 
à πορεία, τὰ χείλη δὲ εὐχαριστία εἶχε 
ὃς θεὸν ὁμιλία καὶ δέησις. Ἔλεγον γὰρ, 
ὶ πορευθῶμεν ἐν μέσῳ σχιᾶς θανάτου, οὐ 
itQx xaxi, ὅτι σὺ μεθ᾽ ἡμῶν εἶ, Κύριε. » 


ΟΧΙΙΙ, 4. 


δὲ εἰσολθὼν, χοὶ τῇδε χἀχεῖσε A 


1010 


III. Maximianus interea templum ingressus, cum 
huc et illuc circumspexisset, s0los vero illos, Ser- 
gium et Bacchum, non vidissel templo adesse cum 
aliis, tuno id, quod fiebat, statuil aperte probare 
eam, qua in ipsos intendebatur, accusationem : 
protinusque exarsit consueta illius sevilia, feritas 
et ira : et, Quid cunctamini? dixit iis qui asta- 
bant : et frequenter repetiit illud. Ducantur exse- 
crandi, cum jussu terribili. Ducuntur ergo martyres 
cum iisdem vestibus, tunicis, et zonis, una lingua 
versantes illam dulcem precationem. Deinde impe- 
rator principis extollens supercilium, superbeque 
et torve eos intuens : Videmini, inquit, non in tem- 
pore mea esse abusi fidueia, et propter hanc, qua 
in vos usi sumus, benevolentiam nos magna dam- 
nasse stultilie, et contra nostram insurrexisse po- 
tentiam, et impii quidem essein deos ipsos, ingrati 
autem in nos et injusti. Sed nisi sacrificaveritis, et 
deos, et nos simul placaveritis, ego me: satis me- 
debor querele; et vos statim aperte scietis, summa 
benignitate et mansuetudine frui nolentes, qualem 
meam in vos iram nuper movistis. Hec cum viri 
illi preclari audiissent et cognovissent se jam om- 
nino manifestos, evasisse imperatori, et non opor- 
tere amplius celare pietatem, et occasionem pra- 
terire, sed potius quam possunt maxime publicare 
et pro ipsa magnam afferre fiduciam et dicendi li- 
bertatem, libera anima et lingua Christum Deum 
verum aunt confessi : simulacra autem eorum deos, 
et humanarum manuum opera, spiritu carenlia et 
surda, manifesto ostenderunt : « Dii vestri, dicen- 
tes, argentum et aurum, opera nanuum homi- 
num ? : » et subjungentes ea, que deinceps sequun- 
tur : et, Nos, oimperator, hoc solum tibi debemus, 
ut in hacterrena militia tibi grato animo inservia- 
mus, et quod utrique mandatum fuit munus, im- 
pleamus. Neque vero hie surdis et inanimis diis 
gacrificabimus, neque a nostro et vero Deo solo 
deficiemus, etiamsi supra modum effereris, etiamsi 
in nos nullam ostendas humanitatem ; sed et ferro, 
et igni, et aliis tradideris suppliciis. Quid est enim 
pietate fortius, aut quam pro ipsa pati beatius? 


IV. His vehementius motus, Maximianus jubet 
eis quidem statim auferri insignia magistralus : 
mulieribus autem vestibus indutos, et collaribus 
ferreis simul in collo circumdatos, per mediam 
duci civitalem usque ad ipsam regiam. Atque sta- 
tim quidem ducebanlur sancti ad beatam illam, 
que vere est, viam, et quee ducit ad ipsum Chri- 
stum, non eam rem eizistimantes esse dedecus ; 
sed tanquam impietatem dedecore magis alficerent, 
aperte gloriantes, et sibi placentes. Εἰ ingredie- 
bantur quidem pedes, labra autem versabantur in 
gratiarum actione, οἱ cum Deo consuetudine et 
precatione. Dicebant enim : « Btiamsi ambulaveri. 
mus in medio umbre mortis, non timebimus mala, 


1011 MENSIS OCTOBER. 


quoniam tu nobiscum es, Domine 3. » Propterea Α Διὰ τοῦτο ἀγαλλιάσεται d, ψυχὴ ἡμῶν ἐπὶ -- 


exsultabit anima nostra in te, quoniam induisti nos 
vestimento salutaris, et tunica letitie circeumdedisti 
nos. Sed exsurge. Domine, in adjutorium nostrum, 
et redime nos propter nomen tuum. Nondum finite 
erant preces, et producti fuerunt coram imperatore, 
qui e templo redierat in regiam. Ille ergo cum as- 
sentationem cum consueta contemperasset szvitia, 
et vellet simul lenire pudorem, quo affecti erant, 
ut videbatur, ex hac eis illata ignominia : Grave 
est, et valde grave, o vos qui adestis, dicebat, maxi- 
mos honores tam leviter et inconsiderate prodere. 
Solent enim ea, que immeritis feliciter succedunt, 
stultos non tam incitare ad benevolentiam, quam 
erigere ad temeritatem adversus benefactores. Isti 
enim, ut videtis, magnam apud nos gloriam conse- 
culi, nostramque adepti amicitiam, et maximam 
fiduciam, et nobiscum loquendi potestatem, adeo 
ut non solum ipsi primas partes ferrent in familia- 
ritate, sed alios quoque nobis possent facere fami- 
liares, beatosque brevi reddere, et suspiciendos, 
horum omnium obliti, postremo maximis quoque 
diis, el ipso Jove contempto, qui omnium quidem 
opifex, omnium autem deorum et hominum pater 
esse dicitur, Jesum pratulerunt, qui dicitur fuisse 
filius mulieris et fabri, et δὰ crucem cum duobus 
maleficis fuit damnatus a Judaeis, et subiit mor- 
tem revera acerbissimam. Sed ego sum omnino 
causa omnium, qui cum vellem esse supra modum 
benignus, eos feci amicos et socios felicitatis. 


V. Cum hanc tam vehementem intendisset ora- 
tionem, eos rursus blandis verbis conans illicere, 
eosque benigne ac amice intuens : Sed si iidem, 
inquit, nunc quoque estis Sergius et Bacchus, ne- 
que vesiram mentem invidus occecavit deinon, 
revereamini magnam auctoritatem, revereamini 
puram et non falsam amicitiam, neque conspicia- 
mini vos in deos tam impie gerere, novam et inso- 
litam inducentes religionem, et in eorum cultu a 
nobis dissidentes, quos oporlet etiam usque ad 
ipsam mortem in amicitia nobiscum conspirare. 
Nam ego quidem cum gravioribus uti possem aup- 
pliciie, et tyrannice vobis, o amici, vim inferre : 
(adhuc enim consueta utar appellatione) attamen, 
0 dii, revereor amicitiam, et propterea retardo cru- 
ciatus, et vim lubens differo. 

Vl. Hec cum audiissent viri egregii, scite, pla- 
cite et plane dixerunt : Quod tux» quidem non si- 
mus obliti amicitie, nec fuerimus ingrati in tua 
beneficia et honores : sed te et amemus, si ullum 
alium, et dominum existimemus, et tu sis nobia om- 
nia, signum est manifestum, quod et fideliter hu- 
cusque servivimus, et tecum diligenter rempubli- 
cam sustinuimus, neque ulla in re, nec parva, nec 
magna, conspecli sumus ingrati, neque aliquid 
prodidimus, a.i neglexizius, ccrum. qua oporlet. 


? Psal. xxi, 4. 


ἐνέδυσας ἡμᾶς ἱμάτιον σωτηρίου xal γιτῶη c 
σύνης περιέδαλες ἡμᾶς. ᾿Αλλ’ ἀνάσττη:. Ki 
τὴν βοήθειαν ἡμῶν, καὶ λύτρωσαι ἡμᾶς ba. 
ὀνόματός σου. Οὔπω πέρας εἶχεν αὐτοῖς $e 
τῷ βασιλεῖ παρέστησαν αὖθις ἀνασωθέν-: -. 
βασίλεια. θωπείαν οὖν ἐκεῖνος τῇ συνήθε: 5 
συγχερασάμενος, xal οἵα xai φοῦδεῖν ἄμτῃ. 
νειν τὴν ἐπενεχθεῖσαν αὐτοῖς, τῷ δοχεῖν, :. 
ix τῆς ἀτιμίας ταύτης βουλόμενος, Δεινὸν, - 
παρόντες, χαὶ σφόδρα δεινὸν, τὸ τὰς μεγίτις. 
ἁπλῶς οὕτω καὶ ἀλογίστως προΐεσθαι. Ek. 
ai παρ’ ἀξίαν εὐπραγίαι τοὺς ἀνοήτοςς ; 
εὔνοιαν ἐρεθίζειν μᾶλλον, ἀλλ᾽ εἰς rim; in 
εὐσεδούντων ἐπαίρειν. Οὔται γὰρ ὡς ὁ:Ξι p. 
παρ᾽ ἡμῖν δόξης ἐπιτυχόντες, φιλίας τἰΐ 
xai παῤῥησίας οὐδ᾽ ὅσης εἰπεῖν roi 
μὴ μόνον αὐτοὶ τὰ πρῶτα φέρειν εἰς εἰς -- 
ἀλλὰ xai ἑτέρους ἐξοιχειοῦν ἃ μῖν δύνασἢτι αὶ 
λωτοὺς ἐν βραχεῖ καὶ περιδλέπτους ἐρννεὶ. 
τοῖς ἅπασι μεχρὰν ἐπιθέντες λέθην, cis 2; 
τῶν μεγίστων θεῶν xai αὐτοῦ Διὸς xri 
τες, ὃς πάντων μὲν δη ἱουργὸς, πάντων ὃ Si -ἰ 
ἀνθρώπων πατὴρ εἶναι πιστεύεται, τὸν λενίπος 
τετιμήχασιν ᾿Ιησοῦν, γυναικὸς υἱὸν ocn. 
νος, xal σταυρὸν ἅμα δυσὶ xxv n 
δαίων χαταχριθέντα xal πιχρότατον ὅσος ina 
νηχότα θάνατον. ᾿Αλλ᾽ ἐγὼ πάντως cow εἶχ: 
ys καὶ πέρα τοῦ μετρίου φιλάνθρωτος εἰς 3. 
μενος, φίλους οὐτοὺς καὶ κοινωνοὺς τῆς Lgs 
ἐποιησάμην. 

Ε΄. Οὕτω σφοδρὸν κατατείνας τὸν ἐστον, fuc m. 
λιν ὑποχλέπτειν αὐτοὺς τῷ κελγν woe, 
ἕμερόν τι βλέψας χαὶ φιλικὸν, A! os ὁ τῶ 
xai νῦν ἐστε, ἔφη. Σέργιός τε τὸ Yuyua 
μή τις ὑμῶν τὴν διάνοιαν ces it 
δαίμων, αἰδέσθητε μὲν τὸ μὲν tà doa 
αἰδέσθητε δὲ τὸ καθαρὸν xai ἄψευστον τῆς siu 
μὴ τὰ εἰς τοὺς θεοὺς οὕτως εὐτεδοσσες πα 
ἀσυνήθη, χαὶ ξένην θρησχείαν εἰσίνοντες τὲ ἢ} 
περὶ τὸ σέδας διαφερόμενοι, ob; (inm 
αὐτοῦ θανάτου τὸν τῆς φιλίας ἡμῖν συμτιῖδ! 
Ὡς ἔγωγε xal βαρουτάταις χολάσεσι qz 
μενος, καὶ τυραυννιχῶς ὑμᾶς, ὦ φίλοι, Bist : 
συὺμα! Ὑὰρ ἔτι τῷ συνήθει προσρύ μΖτ:: " Du 
φιλίαν, ὦ θεοὶ, δυσωποῦμαι xal διὰ τοῦτ 
τιμωρίας ὀχνῶ, xal τὴν βίχν ἑχὼν Gat 

ς΄. Τούτων ἀχούσαντες οἱ γενναῖοι. 15: 
ἡφέμα xal ὁμαλῶς, Ὅτι μὲν οὐχ izwüotut 
τῆς φιλίας, εἶπον, οὐδὲ ἀχάριστοι περὶ ται 
σίας «al τιμὰς γεγενάμεθα - ἀλλὰ xai cuz 
χαὶ τινα ἕτερον, χαὶ δοσπότην ἡγούμεθα, ur 
iuiv εἰ σὺ, τεχμήριον ὑπάρχει σαςὲς τὸ τὰ 
εἰς δεῦρο ὑπηρετεῖσθαι, xal συνδιαχφέρειν 5 
κοῖν; ςπουδαίως, xal μηδὲν μήτε uae 
μεῖζον, ἀγνωμονοῦντες φανῆναι, μηδὲ τι 7: 
τας ἢ ἀμελοῦντας τῶν χαθηχόντων. Qv 



































MARTYRIUM SS. SEGRII ET BACCHI. 


1014 


νωμοσύνην ἢ φιλίας ὀλιγωρίαν ἐγχαλεῖ- A Nos ergo nec ingrati animi criminis, aut con- 


οὐδ᾽ Ott cot κατὰ μῖσος διαφερόμεβα, 
τατε βασιλεῦ. ᾿Αλλὰ διέστησεν ἡμᾶς d 
πεοὶ τὰ εἴδωλα πλάνη καὶ τὸ εἰς σαφῆ 
ὁμολογουμένη καταπίπτειν ἀπώλειαν, xal 
σον χατενεχθῆναι χίνδυνον ἀναγκάζειν. 
'àp περὶ μόνην τὴν χοσμιχὴν στρατείαν 
, οὐδὲν τῶν δεόντων ἡμεῖς ἐνελίπομεν. 
ς ἡμῖν χαὶ αὐτὸς ὄτιπερ οὐ ῥᾳθυμίαν 
ἀμέλειαν τῶν ἐν χερσὶ χατεγνώσθημεν, 
|! περὶ ταῦτα τὸν ζῆλον εἴχομεν, καὶ ὅσα 
νόμῳ Χριστιανοῖς ἐτελοῦμεν ἑχάστοτε, 
| τὰ δυνατὰ ὑπὲρ ὕμῶν ἱλεούμεβα. ᾿Επειδή 
ν χαλῶν τὸ χεφάλχιον ἀφελέσθαι φιλο- 
ς, τὴν ἀσέδειαν, χαὶ Θεὸν ζημιῶσαι τὴν 


temptionis amicitie jure possumus accusari ; neque 
quod 8 te propter odium dissideamus, o benignis- 
simeimperator. Sed nos disjunxitipse vanus error, 
cultus simulacrorum, et quod tu in certum 80 ma- 
nifestum incidas interitum, et nos quoque cogas in 
idem deturbari periculum. Nam quandiu quidem 
agebatur de sola mundana militia, nos nihil pre- 
termisimus eorum, que oportet. Tu ipse nobis feres 
testimonium, nos in nulla re, qus esset expe- 
dienda, ullius socordie aut negligentie unquam 
fuisse damnatos, sed in iis rebus nobis fuisse 
acrem zelum. Et rursus quaecunque de more Chris- 
stianorum peregimus, iis Deum quoque pro viribus 
vobis reddidimus propitium. Quoniam autem ipsum 


otn» ζημίαν xai ἂν οὐδὲ ὑπενεγχεῖν ἂν Β quoque bonorum caput, nempe pietstem, nobis 


ἢ δύναιτο, τιμῶν τε διὰ τοῦτο xal φιλο- 
ιιμνήσχεις, πῶς οὐχ ἀμαθῶς ἔχειν σε τοῦ 
ὡς ἂν εἵποιμεν *. ὅτι xal παραδάλλεις 
προσάλληλα xal οἱονεὶ τοῦ κρείττονος 
ἵρεσιν ἐπιτρέπεις, ἀσεδείας φαμὲν, τῆς 
ὃν, καὶ φιλίας ἀνθρωπίνης xai δόξης τῆς 
εούσης ὕδατι, [loq δὲ σοι xal χοινωνή- 
τῳ, καὶ οὐχὶ τοὐναντίον xal τὴν φιλίαν 
αὴν χαὶ εἶ τι ἄλλο μεῖζον ἦν, ἀρνησό-- 
δὲ οὐ σὺ μᾶλλον ἀγνωμονῶν νὰ γε πρὸς 
) τὸν χαὶ αὐτό σοι τὸ εἶναι χαὶ τὸ ἀνα- 
:χόμενον, ὃς ἄναρχος ὧν xal συναΐδιος 
«ότι, xal τοὺς οὐρανοὺς τῷ λόγῳ xal 
τοστήσας, τὸν ἀνθρωπόν τε χερσὶν οἰχείαις 
ε, xal ἀθανχσίᾳ τοῦτον ἐτίμησε, καὶ, 
ν ἐπὶ γῆς κατεστήσατο, χαθάτερ τινὰ 
κάλλιστον ἰἀπάντων ἀποτάξας αὐτῷ τὸν 


ἀλλὰ μηδὲν ἡμῖν ἀχθεσθῇς, ὦ βασιλεῦ, 
οτέραν ὁ λόγος ποιήσεται τὴν διήγησιν. 
μὲν οὕτω φιλότιμος, τὰς εὑεργεσίας 
τὸν ἄνθρωπον * ὁ δὲ φθόνῳ κλαπεὶς καὶ 
got), δελεασθεὶς ἀθλίως τούτων ἐξέπεσε 
ὁ πρὶν ζηλωτὸς ἐλεεινὸς ἑωρᾶτο xai δα- 
ἣν συμφορὰν ἄξιος. Ὁ πλάσας τοίνυν καὶ 
ς ἡμᾶς Θεὸς, φιλανθρώποις πάλιν ἰδὼν 
ὸ τῶν οἰκείων χειρῶν ἔργον τὸ Θεὸς 
ταὐαλὼν ὅπερ ἦν, ἐγένετο δι᾽ ἡμᾶς ἀνα- 
περ ἡμεῖς, Καὶ σταυρὸν ἐχουσίως καὶ 
λθὼν τὸν ἄνωθέν τε τῷ ἡμετέρῳ γένει 
τ πολέμιον, καὶ ἡμᾶς τῆς πικρᾶς ἐχεί- 
χλωσίας ἀνασωσάμενος, τὴν προτέραν 
λαγάθως ἐλευθερίαν, καὶ ὅθεν διὰ τὴν 
πεπτώχαμεν ἐχεῖν πάλιν διὰ φιλανθρω- 
ἐπανήγαγε. Τὸν δὴ τοιαῦτα διά σε ma- 
τοιούτων σε πάλιν χαταξιώσαντα, (χοινὴ 
τοις ὥσπερ ἡ ἀπώλεια πρότερον, οὕτω 
lepla), τοῦτον αὐτὸς ἀθετῶν xai εἷς τὸν 
υρὸν ἀποσχώπτων ποίαν ἄγνωμοσύνης 
αταλείπεις : Ἶσθι τοίνυν ὡς οὐ χοϊνωνή- 
ἧς τοιαύτης ἀχαριστίας, οὐδὲ τὸν ἡμέ- 


contendis adimere, et Deo nos privare, quod est 
damnum exiremum, οἱ quod pia non possit ferre 
anima, et propterea honores el laudes nobis revo- 
cas in memoriam, quomodo te boni et honesti 
ignarum non jure dixerimus, quod et ea, ut quo- 
dammodo prestantioris nobis facias optionem, in- 
ter se invicem omnino confers, pietatem, inquam, 
in Deum, et humanam amicitiam et gloriam, que 
eque ac aqua preterfluit? Quomodo autem hac in re 
tecum conveniemus, et non contra, amicitiam et 
honorem, et si quid sit aliud majus, negabimus? 
Quomodo autem non tu magis ingrati in Deum 
animi criminis convinceris, qui idipsum tibi, quod 
et sis, el respires, prebuit ? Qui cum careat prin- 


(cipio, verbo effecit ut ccelum et terra consiste- 


rent: et hominem propriis manibus est fabricatus, 
et honoravit cum immortalitate, et eorum, que 
sunt in terra, veluti quemdam regem constituit, id 
quod est omnium pulcherrimum, nempe paradi- 
sum, ei attribuens. 

VII. Ceterum ne nobis succensess8, o imperator, 
si oratio longiorem factura sit narrationem. Et 
Deus quidem fuit, ut dixi, tam munificus in benefi- 
ciis in hominem conferendis. Ille autem invidia 
seductus, et voluptate (hei mihi !) inescatus, misere 
omnino ab iis excidit : et qui prius censebatur bea- 
tus, conspectus est miserabilis, et laerymís dignus 
propter calamitatem. Qui itaque nos finxit et 
fabricatus est Deus, cum benignis rursus ocolis 
vidisset opus suarum manuum, Deum esse non 
mutans, quod quidem erat, factus est propter nos 
citra peccatum id, quod nos. Cumque erucem et 
mortem sua sponte subiisset, et superiorem inimi- 
cum noslro genere prostravit, et nobís ab ilia 
acerba servatis calamitate, benigne priorem re14 - 
dit libertatem ; et unde excidimus propter ir.z^e- 
dientiam, illuc nos reduxit propter suam ciem»z—- 
tiam. Bum autem, qui propter te talia passcs fue- 
rai, idque cum esset Deus, et te tantis rebus δέ zaam 
censuerat (communis est enim hominizas, mmt 
prius interitus, ita nune liberfas]. tu ipsum -on- 
temnens, et-erucem illius ridens, quom 
longe ingratissimus? Seías erg» nos nor 


1015 


MENSIS OCTOBER. " 


gncios ingrati animi crimine, neque nostrum bene- Α τερον εὐεργέτην xal ἀληθῆ Θεὸν ἀρνησομεῆΣ, Ti. 


faclorem et verum Deum esse negaturos. Que 
autem ἃ te proferuntur, o imperator, sive sint 
bona, sive difficilia, et vel ipsam mortem inferen- 
tia, sunt z:que a nobis propter Christum despi- 
cienda, et a nobis non curanda. 

VIII. Ilis adeo opportune et jucunde dictis ἃ 
martyribus. Maximianus quidem fuit ita motus et 
volebat acerbe punire sanctos. Rursus autem cun- 
ctabatur, et differebat aggredi, respiciens eorum 
eplendorem, et non volens talium virorum facere 
jacturam. Verebatur enim, ne cruciati, cum veri- 
tatem in medio multorum libere essent elocuti, 
deinde permanerent omnino immobiles. Eos itaque 
gtatuit transmittere ad Antiochum ducem Orientis, 
ut qui omnium, qui erant in ejus potestate, esset 
crudelissimus, et vel s80lo nomine posset eos per- 
lerrere : et quod propter majoris honoris deside- 
rium, ille Maximianum observandi curam gerens, 
& nullis abstinebit machinis, quo eos oppugnet, et 
ad suam traducat sententiam. Preterea ut et lon- 
gum iter et ignominiosum tam intensam relaxaret 
constantiam, et eos sensim a pietate dimoveret, et 
maxime quod ipse quoque Antiochus erat eis prius 
gubjectus, apud quem erant sistendi, et ἃ quo ju- 
dicandi. Id enim maxime tangit animum eorum, 
qui sunt honesto loco nati, quod qui prius pare- 
bant, eis postea imperent, et eis utantur, tan- 
quam subjectis, non multo ante fuerant corum do- 
mini el benefactores. Consecutus namque fuerat 
hunc ducatus magistratum Antiochus ipsius admi- 


rabilis Sergii intercessione. Sed revera nihil vide- C 


tur tam facile marcescere, atque beneflcium in 
animo ingrato plantatum. Is enim non solum appa- 
ruit minime esse recordatus beneficii, ut procedens 
ostendet oralio; sed perinde ac ab illis summa 
affectus injuria, eos tractavit, et eis gravia intulit 
supplicia. Atque mittebantur quidem ad eum 
sancli, vincti gravi catena. Ad eum autem scripta 
erat eliam epistola ab imperatore, quo sic babe- 
bat: Deorum maxima providentia omnes quidem 
homines, maxime autem mei imperii satellites et 
stipatores, in illos esse pios, et iis rursus, quos 
illi dignos censuerunt imperio, vult obedire, et in 
eos esse grato animo. Propterea hunc Sergium et 
Bacchum, qui in deos quidem apparuerunt impii, 


et se Christianorum adjunxisse religioni, convicti D 


sunt aulem criminis ingrati in me animi, et jam 
nostro tribunali, et nostra examinatione judicati 
sunt indigni, sub tutissima custodia et vinculis ad 
tuam transmisimus constantiam. Si ergo peniten- 
tia ducti diis sacrificaverint, solvantur ab eis 
impositis vinculis, et digni censeantur honore et 
benevolentia. Revocabuntur enim rursus a nostra 
potentía, recipientque priores honores, aut etiam 
majores, eruntque deinceps in loco et ordine eis 
convenienti. Sin autem immobiliter priori hereant 
sententie, legum subjecti sint austeritati, ipsaque 
essentia et vita ense priventur cum aliis. Vale. 


* —- - LÀ . [M 

οἀρὰ σοῦ προτεινόμενα, βασιλεῦ, εἴ c3 ἀγπήϊ τ; 

« . , . 

εἴτε xal δυσχερῆ, xai αὑτὸν ἔπάγοντα Qivawm 
? - [4 "ὦ [Ὁ] Σ. . 

σης ἡμῖν ἄπαντὰα παχροπτεα διὰ Χριστὸν XT Ol. 

τίδος οὐδεμιᾶς aia. 



































IT. Τούτων εὐκαίρως οὕτω xai ἡδέως τοῖς ox 
σιν ὑπαγορευθέντων, ὃ Μαξιμιανὸς ἔχιν, 
ὑπὸ τοῦ θυμοῦ, xxl πιχρῶς αἰκίζειν to. 
ἀδούλετο᾽ ὥχνει δὲ πάλιν καὶ ἀνεδάλλετο - 
χείρησιν, τὸ περιφανὲς αὐτῶν εὐλκχθούμεν;. 
οὐχ ἐθέλων ἀνδρῶν τοιούτων ὑποστῆν:: n 
Ἐδεδίει γὰρ μὴ καὶ τιμωρηθέντες 
παῤῥησιασάμενοι εὐσεδῶν ἔν μέσῳ xol) 
παράπαν ἀμετάθετοι διαμείνωσιν. "Agile zi, 
τιόχῳ τῷ τῆς ἀνατολῆς Doux! παραπέμει,, ες 
ἔγνω, ὡς ἂν ὠμοτάτῳ πάντων τῶν ὑπ᾽ 25-- 
xal ἀπὸ ψιλοῦ τάχα καὶ τοῦ ὀνόματος, xrr.: 
αὐτοὺς δυναμένῳ. καὶ ὅτι διὰ μείζονος cz 
σιν τὴν Μαξιμιανοῦ θεραπείαν ἐχεῖνος emu. 
οὐδεμιᾶς ἀφέξεναι μηχαντς, ὅπως Gi. 
μεταπείσειε. Πρὸς τούτοις, ἵνα χαὶ ἡ uzzii- 
xai ἄτιμος τῆς ἐνττάτεως αὐτοῖς bonn. 
εὐτονίαν, xal ἠρέμα μεταστιήσῃ τῆς onpxti 
μάλιστα ὅτι χαὶ ὑπὸ χεῖρα πρότερον aye 
᾿Αντίοχος " d καὶ παρασττινχΐ τε χαὶ Xr 
σεσῦαι ἔμελλον. Ὅ δὴ xai πλέον τῆς τῶν τι 
νότων ψυχῆς ἄπτετα!, τὰ 
ἄσχειν τε αὐτῶν ὕστερον xxi ὑπηχύοι pi 
o9 πρὸ πολλοῦ δετπόταις αὐτῶν xf non 
γενημένοις, Ἐτύγχανε γὰρ τὴν τοῖν ción 
ἀρχέν ὁ ᾿Αντίοχος μεσιτείᾳ πρότερος τ) bar 
Xepyloo παρειληφώς. ᾿Αλλ’ Lum ium a 
οὕτως εὐμάραντον εἶναι, ὡς — dera qru ἢ 
ἀχαρίστῳ ψυχῇ φυτευθεῖσα, Οὔτος Tz τῶν το 
νημονεύσας μόνον αὐτοῖς τῆς εὐεργεῖσι uL: 
τὰ τοῦ λόγου προϊόντα δυ,λώσει, 943 uta: 
ἔσχατα ὑπ’ ἐκείνων ἀδικηθεὶς, οὕτως τῦξ Ὁ 
σατο" xal οὕτω χαλεπὰς ἐπήγχγε τιμοξς, ἃ, 
ποντοὸ μὲν οὖν ol ἄγιοι πρὸς αὐτὸν, fx 
δεδεμένοι, ᾿Εγέγραπτο δὲ αὐτῷ xi ἐξιπτιι! 5 
βασιλέως ἔχουσα οὕτως. Ἢ τῶν üü» z— 
πρόνοια, καὶ πάντας μὲν ἀνθρώπους, a1 
τοὺς τῆς ἐμῆς βασιλείας ὑπασπιστάς uou: 
φόρους, εὐτεδεῖς τε τὰ εἰἷς ἐχείνους xri τις 
ἐκείνων πάλιν ἄρχειν ἠξιωμένοις, ἡμῖν zh 
εἶναι βούλεται, καὶ εὐγνώμονας. Διὰ ταῦ τ' 
Σέργιον τοῦτον xxi τὸγ σὺν αὐτῷ ΒΖκχον 32:5 
tà περὶ τοὺς θεοὺς ἀναφανέντας, καὶ τί t. 
στιχνῶν προσθεμένους θρησχείᾳ, περὶ gk 5 
νώμονάς τε καὶ ἀχαρίστους ἐληλεγμένους, zr 
τοῦτο πολλαῖς τιμωρίαις δπυδληθῆναι τε! 
ἄναξίους ἤδη τοῦ ἡμετέρου βέματος καὶ τῇ 
ἡμῶν αὐτῶν ἐξετάσεως νομισθέντας, ὑπὸ 3 
στάτῃ φρουρᾷ xai δεσμοῖς τῷ σᾷ στεῤῥύτης 
πέμψαμεν. Εἰ μὲν οὖν μεταμεληθέντες Don 
θεοῖς, τῶν δεσμῶν τε τῶν ἐπικειμένων αὐτιξ! 
τωσαν, καὶ τιμῆς ἀξιωθήτωσαν μᾶλλον xm 
νείας * ἀνακληθήσονται γὰρ αὖθις xai πεῇ 


τὴν ET. 


4 ? . 
τοὺς X2 fn: 


MARTYRIUM SS. SERGII ET BACCHI. 


1018 


) χράτους᾽ xal τάς τε προτέρας ἀπολήψονται τιμὰς ἢ xxi μείζους, χαὶ ἐν τάξτ' τῇ προσηκούσῃ τὸ 
ἔσονται εἰ δὲ τῆς προλαδούσης ἀμεταθέτως ἔχονται γνώμης τῇ αὐστηρότητι τῶν νόμων ὑπο- 
i, καὶ αὐτὸ μετὰ τῶν ἄλλων τὸ εἶναι xal τὸ ζὴν δια ξίφους ἀφαιρεθήτῶσαν. "Egzwao. 


-ποιχῦτα γράλματα λαθόντες οἱ στρατιῶτα!, A 


; ποὺς ἀγίους παραλαθόντες ὁδοῦ εἴχοντο. 
“τῶν δὲ τινες, τῷ τὲ ὁμοίῳ περὶ τὴν εὐσέ- 
Ap χαὶ δὴ xal πρὸς τοὺς δεσπότας εὐνοίᾳ 
iwot, συνείποντο xxi αὐτοὶ, χαθάπερ οὐ 
X σώματα δεδουλῶσθαι μόνον, ἀλλὰ xal πόθῳ 
γὰς βουλόμενοι. ΟἹ xal τῶν ἁγίων ἤχουον 
λήλους μεταξὺ χοινολογουμένων: ὡς ἄρα 
Og καθ᾽ ἤν τῆς πόλεως Ῥωμαίων ἐξήεσαν, 
τις ὄψις ἐπιφανεῖσα, θαῤῥεῖν αὐτοῖς ἐχέ- 
ἀγῶνα, xal προθυμέτερον τῆς καλῆς ἐκεί- 
t Χριστὸν ἔχεσθαι πορείας, Δ'ὸ xal ὑπὸ τῇ 
ἢ σιδνρᾷ βαίνοντες ἐχεῖνοι xai τοῖς δεσμοῖς, 
μεθ᾽ ἡδονῆς ἔψαλλον. "Ev τῇ ὁδῷ τῶν μαρτυ- 
ὺ ἐτέρφθημεν, Κύριε, ὡς ἐπὶ παντὶ πλούτῳ" 
| διχαιώμασί σου μελετήσομεν xal τοῦ νόμου 
ἐπιλησθησόμεθβα. Ἐν ταῖς ἐντολαῖς σου ἀδο- 
itv, καὶ ἐχζητήσομεν τὰς δὸούς σου. Ζησό 
0 φυλάξομεν τοὺς λόγους σου. Πᾶσαν οὖν τὴν 
εἰνην ἀπόνως ἀνύσαντες, ἔν τινι Βαρθαλησὼ 
ἧς Αἰμητανέων ἐγγὺς κχατάγοντα!. "Ev0a 
ντι τῷ δουχὶ παρέστησαν ᾿Αντιόχῳ, χαρίεντες 
φαιδροὶ τὴν ὄψιν, τὴν δὲ τῆς ψυχῆς εὐγέ- 
) ποῦ ἤθους εὖ μάλα διαδειχνύντες ἐλευθεορίῳ 
, χαὶ οἱ τῶν περιεστώτων ὀφθαλμοὶ τῆς ἐκεί- 
tQ ὅλως ἔξήρτηντο᾽ καὶ οὐδὲ ῥᾳδίως ἀπ᾽ αὐτῶν 
σθαι ἤθελον, ἀλλ᾽ ἐχτενῶς εἰς αὐτοὺς ἑώρων, 
υχεῖά τις ἦσσν θεάτρῳ πανήγυρις. 
ἑασάμενος τοίνυν αὐτοὺς ὅπως εἶχον ὁ δοὺξ. 
ὶ τὰ βασιλέως ἀναγνοὺς γράμματα, σιγῇ καθ᾽ 
ἀπεθαύμαζε' χαὶ πάλιν αὐτοὺς ἐπανεθεᾶτο 
t xai καινὸν εἶναι οἰόμενος, ὅπως εἷς τοῦτο 


IX. Cum has lilteras et sanctos viros accepis- 
sent milites, viam sunt ingressi. Quidam autem ex 
famulis, et simili zelo in pietatem, et in dominos 
victi benevolentia, eos quoque sunt secuti, quasi 
non corpora solum legi, sed etiam animas volentes 
Deo servire. Qui etiam audierunt sanctos inter 86 
colloquentes, et dicentes, quod nocte, qua egressi 
sunt e civitate Romanorum, divina quedam appa- 
rens visio jussit eos confidere, et bono esse animo 
ad certamen, et alacriter ingredi bonum iter 
propter Christum. Quamobrem etsi essent ferrea 
illa vincti catena, citra molestiam et cum voluptate 
psallebant : In via testimoniorum tuorum delectati 
sumus, Domine, tanquam in omnibus divitiis. In 
justificationibus tuis meditati sumus, et legis tute 
non sumus obliti. In mandatis tuis meditabimur,et 
exquiremus vias tuas. Vivemus, et custodiemus 
sermones tuos. Cum ergo totum illud iter citra 
laborem confecissent, diversantur in quadam civi- 
tate, nomine Barbaleso, prope regionem Limita- 
neorum. Quo in loco cum dux versaretur Antiochus, 
ante eum sunt produoti, leti quidem et vultu alacri, 
animi autem nobilitatem liberalibus ostendentes 
moribus. Eorum itaque, qui ipsos circumsistebanl, 
oculi erant omnes in eos conjecti: οὐ neo facile 
desistebant, sed firmo et intento obtutu eos aspi- 
ciebant ; erantque ipsi theatro jucundum quoddam 
gpectaculum. 

X. Cum eos ergo vidisset dux quomodo 80 
haberent, et deinde etiam legisset Jitteras impera- 
toris, tacitus apud se admirabatur, et eos rursus 
contemplabatur, magnum quid esse et novum exis- 


itmtóg τε xal τόλμης ἦλθον, ὡς xai κολάσεων ( timans, quod ad tantam processissent animi ma- 


stÀüv xal δόξης xai αὐτοῦ δὴ xataopovisat 
ἀσιλέως xai περὶ ἐλαχίστου θέσθαι τὸν θάνα- 
ὃν τῆς τάξεως δὲ ὅμως χομενταρήσιον χαλέ- 
ὺς δεσμίους τούτους, ἔφη, παραλαδὼν, ὑπὸ 
! μὲν τήρει μοι τῇ ἀσφαλεστάτῃ * πλὴν μι, δ᾽ 
λυπηρὸν ἢ ἀδούλητον ὑπομένοντας’ ὄψομαι 
αἱ εἷς δευτέραν αὐτοὺς ἐξέτασιν. Οὔτοι μὲν 
ιτὰ τὸ δουχὸς πρόσταγμα ἐν τῷ ἀσφαλεῖ κλει- 
; τῆς φυλαχῆς ἑσπέρας χαταλαδούσης, εἷς 
χὴν ἑαυτοὺς ἀνῆχαν " ᾿Επίόλεψον ἐφ᾽ ἡμᾶς, 
ες. ἐξ ἀγίου σου, Δέσποτα, χατοιχητηρίου" 
ἐχθρὸς ὠνείδισεν ἐμᾶς διὰ τὸ σὸν ὄνομα, xal 
ἴφρων παρώξυνε τὸ ὄνομὰ σου τὸ Gytov: καὶ 
τραδῷς ἀνθρώποις θηρίων ἀγριωτέροις ψυχὰς 
ἰογουμένα. σοι’ ἀλλ᾽ ἐπίδλεψον εἰς τὴν διαθύ.-- 
ὁ, καὶ ἀντιλαδοῦ ἡμῶν, Κύριε, xal λύτρωσαι 
ἕνεχεν τοῦ ὀνόματός σου ὅτι ἡ ὑπερήφανεια 
λισούντων σε, γέγονεν ἐφ᾽ ἡμᾶς ἰσχυρά. Και 
Me ἔδη τελεσθείσης, βραχὺ πρὸς ὕπνον δια- 
σιν ἄγγελος αὐτοῖς ἐπιστὰς, ἡλίῳ μὲν τὴν 
ν ἐοικὼς, φαιδρὸν δὲ χαὶ τῆς ἐσθῆτος αὐτῆς 
μπον, Θαρσεῖτε, φησὶ πρὸς αὐτοὺς, οἱ τοῦ 
09 δοῦλοι, xai μὴ φοῦεῖσθε" ἑδραῖοι δὲ μᾶλλον 


gnitudinem, ut et supplicia, et minas, et. gloriam, 
et ipsum etiam despicerent imperatorem, imo 
mortem quoque minimi facerent. Accersito autem 
commentariensi : Accipe, inquit, hos vinctos, et in 
custodia quidem serva tutissima, nihil autem grave 
aut molestum sustinentes: eos enim  reservo 
examinationi. Atque ii quidem jussu ducis in tuta 
inclusi custodia, cum venissel vespera, seipsos 
dederunt orationi: Adspice ad nos, dicentes, Do- 
mine, e sancto tuo habitaculo: quoniam inimicus 
nos probris aífecit, et populus insipiens irritavit 
nomen sanctum tuum. Et ne tradas hominibus 
feris immanioribus animas tibi confitentes : scd 
aspice ad testamentum tuum, et suscipe nos, 
Domine, et redime nos propter nomen tuum. 
Quoniam superbia eorum, qui te oderunt, in nos 
evasil vehemens 86 polens. Peractis autem preci- 
bus, cum ad somnum essent conversi, eis apparens 
angelus, soli quidem forma similis, et ex ipsa quo- 
que veste letum splendorem emittens : Confidite, 
eig dizit, servi Christi, et nolite timere; sed state 
firmi et stabiles in Domini nostri Jesu Cbri-*: 
confessiono. Ipse enim est vobiscum, defensor vt 


1019 


[11ὁὸ quidem hec dixit. llli autem cum e somno A bv τῇ πρὸς τὸν Κύριον ἡμῶν "Insoov Χριστὸν 6x, 


fuissent excitati, οἱ inter 8e, et famulis, qui cum 
eis vorsabantur, angelicam illam narrarunt viaio- 
nem. Et cum essent illorum animi rursus repleti 
fiducia, leti psallebant singuli. « Ad Dominum, 
eum tribularer, clamavi : et exaudivit me de mon- 
te sanoto suo. Ego dormivi, et soporatus sum. Ex- 
surrexi, quoniam Dominus me suscipiet : non 
timebo a millibus populi, qui me in orbem inva- 
dunt. Surge, Domine, serva me. Quoniam tua est 
salus, et super populum tuum benedictio tua *. » 


XI. Statim ergo sumno mane, dux quidem sede- 
bat in excelso tribunali : ei autem  assistebat 
universa quoque caterva milltaris. Cum ergo 
accersivisset sanctos e custodia, jubel legi litteras 
eis audientibus. Quod cum factum esset : Oportebat 
quidem, inquit, vos, parentes jussui gloriosi 
imperatoris, diis sacrificare, et non illius humani- 
tatem a1 iram provooare. Quoniam autem nesoio 
qui factum sit, ut et illum ad illam provocaveritis, 
et a tanta gloria excideritis, et illas profundas 
amiseritis divitias: at nunc saltem nobis velitis 
obedire, vobis consulentibus ea que sunt conduci- 
bilia. 8ic enim priore longe majorem gloriam, et 
majores opes, et alia bona apud imperatorem 
consequemini. Quid enim est grave, si quod non 
potuistis prius intelligere, sive forte fortuna, seu 
aliquo alio casu, nunc cum diligentius considera- 
veritis, id, quod oportet, accurate eligatis? Est enim 
multo levius peccare propter ignorantiam ejus 
quod est bonum ct con4ducibile, quam ubi agno- 
veris perseverare in deterioribus, et non transire 
ad id quod est melius. Nam illud quidem est 
peccatum ignorantie, hoc autem male mentis, οἱ 
que sunt mala, sua sponte eligentis. Nam ego 
quidem valde accendor, et aliam vestram reputans 
amicitiam, et recordans ejus, quod a vobis accepi, 
beneflcii, et maxime ἃ te, domine mi Sergi, per 
quem hunc mihi paravi magistratum. Sed nescio 
quid agam, cum fortuna res sic administraverit, ut 
ego quidem hodie sedeam judex; vos autem, tan. 
quam rei, stetis ante meum tribunal, reddituri 
rationem vestre in deos ipsos invictos impietatis, 
et pium imperatorem inobedientizm. 


XII. Sic ergo et his allicientibus verbis Antio- 
chus conveniebat sanctos, et amice quodammodo 
eos alloquebatur consulens, et bona, ut videbatur 
eis suggerens, quo sibi imperatoris benevolentiam 
compararet. Sciebat enim, quantus esset illius amor 
in eos, et quod plurimi faceret tales viros non 
amittere : hoc cum ex multis aliis conjectans, tum 
ex hoc, quod eos nullo voluerit tormento sabjice- 
re, Sed per hanc solam ignominiosam ad illum 
missionem studeret eos in contrariam traducere 


* Psal. ciis, 1; rni, 6 iqq. 


MENSIS OCTOBER. " 


















γίᾳ στῆτε᾽ αὐτὸς yàp ἔστι μεθ᾽ ὑμῶν n. 
ὑμῶν. Ὁ μὲν δὴ ταῦτα εἶπε ^ τοῦ ὕπνου ὃ ἐς; 
στάντες ἐχεῖνοι, ἀλλήλοις τε xal τοῖς συνοῦσιν: 
ταις τὴν ἀγγελικὴν ἐχείνην διηγήσαντο i, 
Καὶ τὰς ψυχὰς θάρσους ὑποπλησθέντες, μεθ᾽ τ 
πάλιν ἔψαλλον: Πρὸς Κύριον ἐν τῷ giibug 
ἐχέχραξα, καὶ ἐπήκουσέ jov ἐξ ὅρους ἁγίους: 
Ἐγὼ ἐκοιμάθην, καὶ ὕπνωσα᾽ ἐξηγέρθην, t 
ἄντιλήψεταί μου' οὐ σοδθθήσομαι ἀπὸ p; 
λαοῦ τῶν κύχλῳ συνεπιτιθεμένων μοι. "A 
Κύριε, τῶσόν με, ὅτι σοῦ ἐστιν dj σωτηρί: καὶ 
τὸν λαόν σου 1, εὐλογία σου. 

IA'. Εὐθὺς δὲ &px πρωΐ, ὁ δοὺξ μὲν ixi, 
χαθῆστο τοῦ βήματος, παρειστήχει δὲ αὐτῷ 
ἅπαν τὸ στρατιωτικὸν σύνταγμα. Mirmzas 
οὖν ἀπὸ τῆς φυλακας τυὺς ἁγίους, elc ἐπέχει: 
τῶν ἀναγνωσθῆναι χελεθει τὰ γράμματα, (y 
μένου, ὑπολαδὼν αὐτὸς, ἔδει μὲν ἀπ᾽ ny: 
Τῷ τοῦ κχαλλινίχου βάσιλξωςς πρόσταγμα τι: 
ὑμᾶς, θῦσαί τε τοῖς θεοῖς, xai τὴν ἐχείνου τ : 
ροργίσαι φίλανθρωπίαν" ἐπεὶ δὲ, τί παθόντι: 
οἶδα, ἐκεῖνόν τε παρωξύνατε, καὶ toss n 
πτώκατε δόξης, καὶ τὸν βαθὺν ἐχεῖνον πλοῖτο: 
δεδόλήκατε. ἀλλὰ νῦν οὖν ὑπακοῦσαὶ τε ἐμ -- 
μμθητε τὰ λυσιτελῇ συμθουλεύουσι, καὶ 2i 
θῦσαι θελήσασε. Οὕτω γὰρ ἂν δόξης τε μεόπηκ 5. 
ραπολὺ τῆς προτέρας καὶ πλούτο, ir ῶν δὲν 
τῶν παρὰ βασιλεῖ χαλῶν ἀπολαίκα hz 
τοῦτο δεινὸν, τὸ μὴ δυνηθέντας τὸ ipie 
τερον, εἴθ᾽ ὑπὸ τύχης καὶ τινος bmx, 
νῦν μὲν γοῦν σχεψαμένους τὸ morir Uude o 
ἀχριθείᾳ; Πολλῷ γὰρ κουφότερον δ' fx» 
χαλοῦ xal συμφέροντος ἁμαρτεῖν, ἢ txt 
χείροσιν ἐπιμεῖναι καὶ μὴ μεταπεσεῖν τοὺς np 
τιον, Τὸ μὲν γὰρ ἀγνοίας ἐστὶν duum 
γνώμης ἐθελοκάχου καὶ μοχθηρᾶς προτάξας d 
ἔγωγε πάνυ σφόδρα ὑμῶν περικαίομαι, τὴ,1Ὁ 
ἀναλογιζόμενος φιλανθρωπίαν, xai δὲ xs ou 
μονεύων ὁμῖν τοῦ καλοῦ καὶ τῆς Sap Lt 
μάλιστα σοὶ τῷ κυρίῳ μοι Σεργίῳψ, δύ o z- 
ἀρχὴν ταύτην ἐχτησάμην. ᾿Αλλ᾽ οὐχ οἵἴξα ἔ cu 
δράσω, τῆς τύχης οὕτω τὰ πρἅγματα bk. 
ὥστε κριτὴν xal ἐμὲ χαθῆσθαι τήμεξον iix 
ἴσα xai χαταδίχοςς τῷ ἐμῷ παρίστασθα: “1: 
λόγον ὑφέξοντας ὧν εἰς τε τοὺς ἀνγττήτους Wes 
τοὺς, καὶ τὸν εὐσεθῆ βαςιλέα παρηνομήσατι. 

IB'. Οὕτω μὲν οὖν καὶ τοιοότοις ἐπαγωγοῖ ὁ" 
σιν δ᾽ Αντίοχος τοῖς ἀγίοις ὡμίλει, καὶ dre 
λίως αὐτόϊς διελέγετο, συμδουλεύων οὐδὲ τὰ ]; 
ἐχείνοις ὑποτιθείς. ἀλλ᾽ ἑαυτῷ μᾶλλον τὴν ὃς 
κὴν μνηστευόμενος θεραπείαν. Ἔδει γὰρ οἷος! 
ἐχείνῳ τῷ βασιλεῖ, xal ὅπως αὐτῷ περὶ τλι: 
τὸ μὴ τοιούτους ἄνδρας ἀποδαλεῖν, ix πολλῶν 
ἄλλων τοῦτο δὴ τεχμαιρόμενος, καὶ τῷ μηδεμι! 
τοὺς ἐθελῆσαι βασάνῳ περιδαλεῖν" ἀλλὲ ug 
τῆς ἄτίμου ταύτης πρὸς ἔχεῖνον ἀποστολῆς, E 


€* 


bn. 


MARTYRIUM SS. S£RGII ET BACCHI. 


1022 


αὐτοὺς βουληθῆναι, ὁποῖος δὴ Μαξιμιανὸς A sententiam, utpote quod ad hme excogitanda 


lav ταῦτα βαρύτατός τε xal ποιχιλώτατος. 
τοιούτοις μὲν ὁ ᾿Αντίοχος, ὥσπερ ἔφημεν, 
γίοις ὑποχλέπτειν τὰ πρῶτα λόγοϊς αὐτοὺς 
o; Εἶτα πρυσετίθει τὸ xai τοῖς φούερωτέδοις 
ποῦ μεταχινῆσαι, χἀὶ τῆς ἐργάσεως. E! γὰρ 
σθείητέ μου, λέγων, ἱταῖς παραινέσεσιν, 
μοι πάντως ἔσται χαὶ τὰ προστεταγμένα 
xai ὡς ἐχθρὸν μᾶλλον τῇ ὑμετέρᾳ προσοί- 
μεγαλοπρεπείᾳ. Καὶ πολὺς ἦν ἐφεξῆς τοῖς τῶν 
Ἰρίων ὀνόμασι xai ταῖς ἀπειλαῖς. ᾿Αλλ’ οἱ 
ιάρτυρες οὔτε θωπείαις μαλαττόμενοι, οὗτε 
ς ταπεινούμενοι, Τοῖς τὸν Χριστὸν μόνον, 
9 διχαστὰ, xal τὴν παρ᾽ αὐτῷ κρυπτομένην 
δάναι προελομένοις, οὐδενὸς μέλει τῶν ῥεόν- 
των xal φθειρομένων, οὐ τιμῆς, οὐ δόξης, 
χμένων, δὲ γὰρ, ἡμεῖς, xai ἀπειλῶν τῶν 
σοῦ xai καλαχειῶν ἐπίσης χαταφρονοῦμεν, 
ενὸς ὅλως τῶν ὑμετέρων φροντίζομεν. Ἰ]αῦσαι 
ὧν πονηρὰ χατὰ τὸν ὄφιν ἡμῖν καὶ αὐτὸς 
λεύων. Ὁρῶμεν γὰρ ὑπὸ τὰ χείλη σου τὸν 
διὰ τοῦτο xal τὴν συμδουλὴν ὡς χαλεπὴν 
ἐπιοουλὴν ἐχτρεπόμεθα. Μὴ τοίνυν ἐξαπατῶ 
ιρὸν εἰς μάτην ἀναλίσχων xal κενῶν ἐλπίδων 
)«. Οὔτε γὰρ χολάζων αἱρήσεις, οὔτε ἀπει- 
ἰἰσεις καταλιπεῖν τὸν ζῶντα θεὸν, δαίμοσι 
γοῖς xal ἀναισθήτοις θυσίαν προσενεγκεῖν. 
γὰρ καὶ το διὰ Χριστὸν ἀγαθὸν, xal τὸ δι᾽ 
πάλιν ἀποθανεῖν χέρδος. Σὺ δὲ ἀλλ᾽ οὐχ ἂν 
(xal αὐτὸς τοιοῦτον περὶ τῶν οἰχείων εἰδώλων 
᾿Αληθῶς γὰρ ἀργύριόν εἰσι καὶ χρυσίον ἔργα, 
ἀνθρώπων, οὐδὲν τοὺς εἰς αὐτὰ πεποιθότας 
δυνάμενα. Ὅμοιοι αὐτοῖς γένοιντο οἱ τιμῶν- 
3, xal πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ᾽ αὐτοῖς. 
O δοὺξ τοίνυν τοιαῦτα φανερῶς φθεγξαμένους, 
ὡς ἐλευθερίως ἔχοντας τοὺς γενναίους ἰδὼν, 
ὺς ὡς οὐχ ἄν ποτε λόγοις αὐτοὺς μεταπεῖσαι 
ἢ πρὸς τὴν διὰ βασάνων πεῖραι ἐχώρει * καὶ 
ἐν μεχάριον Σέργιον ἀσφαλεστάτῃ φρουρᾷ 
jou τούτῳ δῆθεν ἀμειδόμενος αὐτὸν τῆς 
lac " τὸν Βάχχον δὲ διὰ τεσσάρων ἰσχυρῶς 
τα, βουνεύροις ὠμῶς ἐκέλευε χαταξαίνεσθαι. 
ν ἰδεῖν γνώμην πολλῷ φύσεως ἰσγυροτέραν, 
ραίρεσιν σωματικῆς πάσης βίας ὑψηλοτέραν. 
iv γὰρ τοῦ παναγίου σώματος ἐχείνου ταῖς 
ν ἀποσπώμενα, πρὸς αὐτὸν ἀέρα διεῤῥι- 
j* αἱμάτων δὲ χατὰ γῆς ἐφέροντο ῥύαχες, 
'λάγχνα μὲν τῶν σαρχῶν ἐγυμνοῦντο τὴν τῆς 
αὐτῆς διάπλασιν τοῖς παροῦσιν ἀναχαλύ- 
, Ψυχὴ δὲ xal αὐτὴ ἀπολιπεῖν τὸν ἀθλητὴν 
ἐπειγομένη, ὅμως ἐπέμενε xal πλείους ἐπ'- 
X χολάσεις, ἵνα φιλοτιμοτέρων πάντως ἐπι- 
αὶ τῶν βραδείων. Ἔχαιρον ἄγγελοι τὴν ὑπερ- 
οὔ μάρτυρος χαρτερίαν ὁρῶντες. ᾿νιῶντο 
ἰς τε ἑαυτῶν ἧτταν ὑπὸ ταῖς πάντων ὄψεσι 
tjovtec. ᾿Απαγορεύοντες οἱ δήμιοι τῇ γῇ 
ίνοντο * καὶ ὁ μάρτυς, εἶπες ἂν αὐτὸν ὄντως 


il. cxi, 4. 


Maximianus essel vaferrimus et ingeniosissimus. 
Sed his quidem blandis et pellicientibus verbis 
prius conabatur eos illicere Antiochus. Deinde 
conatus est etiam terrore eos a scopo traducere et 
constantia : Si enim meis, dicens, non parveritis 
adhortationibus, erit mihi omnino necesse facere 
que sunt imperata: et me, tanquam inimicum, 
gerere in vestram magnificentiam. El post heo 
multus fuit in enumerandis nominibus tormento- 
rum, et minis intentandis. Sed sancti martyres, 
neque blanditiis emolliti, neque minis dejecti : Iis, 
dixerunt, qui Christum solum, o judex, el que 
apud ipsum absconsa est, vitam lucrati ststuerint, 
nihil est cure ex iis qua fluunt et intereunt, non 
honor, non gloria, non potentia, non aliquid aliud 
eorum, que aut demulcere possunt, aut molestia 
afficere. Nos enim et tuas minas, et blanditias ex 
aquo contemnimus. (6888 ergo tu quoque, sicut 
serpens nobis mala consulere. Videmus enim virus 
sub tuis labris : et ideo consilium tuum tanquam 
graves aversamur insidias. Ne ergo fallaris, tem- 
pus frustra consumens, et a vana spe pendens: 
neque enim puniens expugnabis, neque minans 
persuadebis, ut. viventem quidem Deum relinqua- 
mus, daemonibus autem surdis et nullo sensu pre«- 
ditis offeramus sacrificium, Nobis enim et propter 
Christum vivere, est bonum : et propter ipsum 
rursus mori, lucrum. Tu autem nihil tale potueris 
dicere de tuis simulacris. Vere enim sunt « ar- 
gentum etaurum,opera manuum hominum 5, « quee 
nihil possunt prodesse iis, qui in ipsis suam collo- 
carunt fiduciam. Similes ergo eis fiant ii, qui ipsa 
colunt, et omnes qui confidunt in eis. 

XIII. Cum ergo dux vidisset eos tam aperte Io- 
cutos, lantaque esse preditos libertate οἱ animi 
magnitudine ; et intellexisset fieri non posse ut 
verbis eis persuaderet, processit ad periculum per 
tormenia faciendum : et beatum quidem Sergium 
in tutissimam tradidit custodiam, pro accepto 
beneficio eum sic remunerans : Bacchum autem a 
quatuor fortiter extensum, boum nervis jussit cedi 
crudeliter. Sed licebat videre mentem longe na- 
tura fortiorem, et animi institutum vi quavis cor- 
poris excelsius. Nam sanctissimi quidem illius cor- 
poris partes avulsee flagellis, disjiciebantur in ipsum 


) aerem, per terram autem ferebantur rivi sangui- 


nis : et viscera quidem nudabantur carnibus, ipsius 
nature formationem aperientia iis qui aderant : 
anima autem, que ipsa quoque athletam festina- 
bat relinquere, sustinebat tamen, etiam plura re- 
quirens supplicia, ut omnino munificentiora asse- 
queretur bravia. Leetabantur angeli, videntes ad- 
mirabilem martyris constantiam. Cruciabantur de- 
mones, quod parta de eis victoria, in conspectu 
omnium quodammodo duceretur in triumphum. 
Lictores fessi humi acoumbebant. Martyrem autem 


MARTYRIUM SS. SERGII ET BACCHI. 


1026 


δοὺξ τοίνυν ὡς ἑώρα χολαχειῶν τε χρείτ- A illos deos. Dux autem postquam vidit Sergium et 


ἀπειλῶν τὸν Σέργιον, xai οὐδ᾽ ὁπωσοῦν 
α τῆς παῤῥησίας, αὐτίκα τὴν κατεψευσμέ- 
(pw φιλίαν καὶ τὸ προσωπεῖον ἀποδυσάμε- 
| ἦν ἐναργῶς ἀπεδείχνυτο, xal ὡς ἔοιχεν, 
μου, φησὶν, ἡμερότης, καὶ τὸ ἀχαίρως τοῦτο 
φιλάνθρωπον, ταῦτά σε πρὸς ἀλαζονείαν 
καὶ οὕτω xa0' ἡμῶν τε αὐτῶν xal θεῶν 
ὧν μεγάλων. ᾿Αλλὰ καὶ τὸν τῦφον ἀπομα- 
οἶδα, xai ἐπιμελήσῃ τῆς αὐθαδείας, καὶ 
autóv οὐ μεσίτην ἄρτι τῶν χοινῶν ὄντα, 
à βασιλεῖ τὰ μεγάλα δυνάμενον, ἀλλὰ xax- 
καὶ δεσμώτην xal εἴ τι ἄλλο τοῖς οὕτω 
χαχὸν ἕπεται. Καὶ αὐτίχα τὴν ἀπὸ τοῦ 
Σουρῶν ἐπὶ τὴν πόλιν Ρωσαφὼν στελ- 
ποθείαν ὁ δοὺξ, σιδηραῖς χρηπῖσιν ἥλοις 
πεπαρμέναις τὸν ἀθλητὴν ὑποδεθῆναι πα- 
εἰ " καὶ ἀχήματος αὐτὸς ἐπιδὸς, ἔμπροσ- 
εἶχε ποδῶν τρέχειν τὸν ἄγεον ἐπὶ ἐδδομή- 
)υ σταδίους ἄχρι Τετραπυργίας ἠνάγχαζεν. 
lv οὖν ἀποῤῥέον τὸ ποδῶν αἷμα ἑώρων 
ν τε αὐτοῖς ἀτεχνῶς ἐπήει, xal τὸν ἀθλη- 
χαρτερίας ἐχπλήττεσθαι. Ἐχείνῳ δὲ ἄρα 
προσδοχωμένων ἐλπίδες ῥανίδες παρακλή- 
ἂν ἐξ οὐρανοῦ στάζουσα χτὶ τὸ βαρὺ τῶν 
ὑπεχούφιζον, ἀλύπως, τε εἴχετο τῆς ὁδοῦ, 
ἰδονῇ ταῦτα ὑπέψαλλεν" e Ὑπομένων ὑπέμεινα 
iov * προσέχε μοι xal εἰσήκουσε τῆς δεήσεώς 
X ἀνήγαγέ με Ex λάχχου ταλαιπωρίας, xai 


blanditiis, et minis esse superiorem, et nihil remit- 
tentem de loquendi libertate, illam statim ementi- 
tam exuens amicitiam el personam, aperte osten- 
dit id quod erat : et, Magna mea, inquit, mansue- 
tudo, et hec in te importuna benignitas, ad 
arrogantiam te extulerunt, et sic in nos ipsos, et 
deos magnos provocarunt. Sed dedisces (sat scio) 
superbiam, et oblivisceris tue arrogantie, et co- 
gnosces leipsum non esse rerum communium am- 
plius intercessorem, neque posse plurimum apud 
imperatorem, sed esse damnatum et vinctum, et si 
quod aliud malum sequitur eos, qui ita sentiunt. 
Kt statim ἃ presidio Surorum dux proficiscens in 
civitatem Rosaphorum, efficit ut calceatur athleta 
crepidis, ferreis clavis confixis : et conscendens 
vehiculum, coegit sanctum ita pedibus affectum, 
ante ipsum currere ad septuaginta stadia usque ad 
Tetrapyrgiam. Atque quicunque quidem videbant 
sanguinem e pedibus defluentem, eis plane admi- 
rari veniebat in mentem, et athlete stupere iole- 
rantiam. Martyri autem spes eorum, que exspecta- 
bantur, erant gutte consolationis, que cadebant e 
colo, et levabant dolorum gravitatem. Et cilra 
molestiam pergebat iter ingredi, ei hxc psallebat 
cum letitia : « Exspectans exspectavi Dominum, ct 
intendit mihi. Et exaudivit deprecationem meam: et 
eduxit mede lacu afflictionis,ete luto facis. EL statuit 
in latitudine pedes meos, et direxit gressus meos*. » 


οὗ ἰλύος, καὶ ἔστησεν ἐν εὐρυχώρῳ τοὺς πόδας μου xal κατεύθυνε τὰ διαδήματά μου. 


Kk; δὲ xal τὴν τετράπυργίαν ἤδη κχκατελα- 
ὃν μὲν ἐν φυλαχῇ δεσμώτην ἐλάμθανεν * 
σταχθὲν ὑπὸ τοῦ δουχός * ἐκεῖνον δὲ φρον- 


jubente 


XVII. Postquam autem jam pervenissent Tetra- 
pyrgiam, ipsum quidem excepit custodia, duce ita 
: ilum autem urgentes cure reipublico 


χερσὶ δημοσίων πραγμάτων εἶχον. ᾿Εσπέρας Οὐ tenuerunt occupatum. Cum autem jam esset ve- 


γενομένης μόνος παρὰ τῇ φυλαχῇ ὁ μάρτυς 
εὶς « Οἱ ἐσθίοντες, » ἔψαλλεν, « ἄρτους μου 
γν ἐπ’ Ἐμὲ πτερνισμόν. » Καὶ σχοινίοις 
| παγίδα τοῖς ποσί μου, καὶ διελογίσαντο 
σχελίσαι τὰ διαδήματά μου. ᾿Αλλ᾽ αὑτὸς, 
ζύριε, πρόφθασον αὐτοὺς χσὶ ὑποσχέλισον 
καὶ ῥῦσαι ἀπὸ ἀσεθῶν τὴν ψυχήν μου xai 
ὃς χυνὸς τὴν μονογενῆ μου. Ὅθεν οὐδὲ 
τον αὐτοῦ τὴν ψυχὴν πάλιν ὁ τοὺς στεφά- 
ip πλέκων ἄνωθεν περιεῖδεν * ἀλλὰ κηδεμονίαν 
ἦν περὶ τοῦτον ἐπιδείχνυται, καὶ ἄγγελον 
τὰ μέσην ἐχπέμπει τὴν νύχτα * ὃς πρύτερον 
(vou. ψυχὴν ἡδέως ἀναχτησάμενος, εἶτα xal 
ματος ἐπιμεληθεὶς, καὶ τοὺς πόδας αὐτοῦ 


sper, martyr relictus solus in custodia, psallebat : 
« Qui comedebant panes meos, magniflcarunt su- 
per me supplantationem ?. » Et funibus extenderunt 
laqueum pedibus meis,et cogitaverunt supplantare 
gressus meos, Sed tu, Domine, Domine, preveni, et 
supplanta eos : et libera ab impiis animam meum: 
et de manu canis unicam meam. Quare nec con- 
solationis expertem ejus animam rursus dexpexit 
is, qui e superis ei nectebat coronas, sed et mul- 
tam se ejus curam gerere ostendit, et angelum ei 
misit media nocte : qui, cum prius illius animain 
jucunde recreasset, et deinde etiam corpus curas- 
get, οἱ pedes, qui male se habebant, sanasset, et 
tanquam cum quodam amico et concive suo ami- 


; ὑπὸ τῶν πληγῶν ἔχοντας ὑγιάσας, καὶ ἢ cissime esset locutus, et eum amplexus, longe ala- 


ἑταίρῳ τινὶ καὶ συμπολίτῃ φιλικώτατα 
εἷς καὶ κατασπασάμενος, προσθυμότερον πολ- 
; τὸν ἀγῶνα διέθηκεν. 
Ἔωθεν τοίνυν καθίσας Ἐπὶ τοῦ βήματος 
) δοὺξ, κελεύει τισὶ τῶν περιεστώτων ἀφε- 
ς τὸν μακάριον ἀπὸ τῆς φυλαχῆς (οὐ γὰρ 
υνατὸν εἶναι χρήσασθαι τοῖς ποσὶν ὑπὸ τῶν 
ᾧετο) πρὸς ἑχκυτὸν καὶ τὸ βῆμα κομίσαι, 


l. xxxix, 1 sqq. — " Psal. xr, 10. 


criorem reddidit ad certamen. 


XVIII. Mane ergo sedens dux in tribunali, ju- 
bet quibusdam ex iis, qui adstabant, ut sanctum 
tollentes e custodia (neque enim putabat fleri posse 
pre plagis, ut uteretur pedibus), ad suum deferant 
tribunal, Cum illi autem accessissent in custodiam, 


1021 


MENSIS OCTOBER. 


1028 


statim fuit marliyr, ut aquila, renovatus, non Α Tov 0b ποὸς τὴν φυλαχὴν πχραγενομένων, ἀετὸς 


ablata senectute βοὰ omnibus vulneribus. Neque 
enim opus habuit manu, que eum sustinerel, aul 
ei omnino opem ferret ad ingrediendum, sed et 
leviter ingrediebatur, et pulchre movebatur, el 
erat revera testis fide dignus invict:e et omnipo- 
tentis Christi virtutis. Cum enim sic affectum dux 
aspexisset eminus, apud se mirabatur tacitus. Cum 
autem jam prope esset, eam rem vocabat magiam, 
et deos jura&bat, et eos vocabat in testimonium 
eorum quie dicebat. Quid est enim aliud, aiebat, 
quod et apud imperatorem ei prius tantam prebuit 
fiduciam, et nunc statim sopiit οἱ obtudit acres 
dolores vulnerum, nisi aperta magia, et verba que 
ut plurimum curiose et sophistice incantantur ? 
Exhinc jam de Sergio spem adjiciebat : et cur 
eum curasset quam proxime sistendum, si forte [8 - 
miliaritate eum sic alliceret, placide eum alloquens, 
et ad priorem revertens assentationem : Rem 
quamdam, aiebat, arbitror divinam et incredibi- 
lem, quod in multis deliciis, et divitiis, et hone- 
stis moribus educatus, tam fortiter tuleris hoc tam 
grave tormentum. Sed ejus sermonem statim in- 
terrumpens martyr : Non sunt mihi, inquit, o judex, 
tormentum presentia, sed sacra propter Christum 
pompa, et festum celebre, me ad ipsum colum 
jucundissime transamittens. Dux itaque adhuc ma- 
gis desperans, sanctum transmittit in custodiam. 
Ipse autem interim operam dabat mensarum lau- 
titie et letitie, ut qui non solam ire et crudeli- 
talia sed etiam voluptatis vellet esse servus. 


XIX. Cum autem viam ruraus esset ingressurus, 
etad Rosaphorum contenderet presidium, ad quod 
tendens, & Sutis profectus fuerat, athletam rursus 
prioribus calceatum crepidis, a Tetrapyrgia duxit 
usque ad Rosapha. Cum autem eum eadem rursus 
luctantem necessitate vidisset martyrem, eamdem, 
aut etiam majorem ostendere fortitudinem, et 
viam, que est 8ἃ Suris usque ad Rosapha, cum 
ferreis illis crepidis citra laborem confecisse, om- 
nino desperans fore ut mutaretur, jubet beati inar- 
iyris caput amputari gladio. Ducitur itaque mar- 
tyr a militibus ad locum consummationie. Magna 
autem multitudo virorum et mulierum et omnis 


ἦν ἐκ καινῆς ὁ μάρτυς οὐ τὸ γῆρας, ἀλλὰ τὰς πλη- 
γὰς πάσας ἀποξυσάμενος. Οὐδὲ γὰρ ἐδεήθη, γειρὸς 
ἀνεχούσης, ἢ τὸ παράπαν αὐτῷ συλλαμᾷῥανούτης 
πρὸς τὴν πορείαν, ἀλλὰ κούφως τε ἔδαινε xai 
σοδαυὸν ἐκινεῖτο, xal μάρτυς ἦν ἀληθῶς ἀξιόπι- 
στος τῆς ἀμάχου xal πανσθενοὺς τοῦ Χριστοῦ δυν2» 
μεως. Οὕτω δὲ αὐτὸν ὁ δοὺξ ἔχοντα πόῤῥωθεν χατι- 
Gov, ἡσυγῆ xa0' ἑχυτὸν ἀπεθαύμαζεν * ὡς δὲ χὰ 
πλησίον γένοιτο ἤδη, μαγείαν τε τὸ πρᾶγμα ixilt, 
xal θεοὺς ἐπώμνυ, xai μάρτυρας αὐτοὺς ἐποιεῖτο 
τῶν λεγομένων. Τί γάρ ἐστιν ἕτερον, ἔλεγεν, ὃ χαὶ 
παρὰ βασιλεῖ πρότερον αὑτῷ τοσαύτην παρεῖχε τὴν 
παῤῥησίαν, καὶ νῦν πάλιν τὰς ὀξείας τῶν πληγῶν 
ὁδύνας ἐχοίμισέ τε καὶ ἄμόὄλυνεν, ὅτι μὴ μαγείς 
σαφὴς καὶ λόγου περιέργως ὡς τὰ πολλὰ xal cop 
στιχῶς ἐπᾳδόμενοι ; ᾿Βντεῦθεν «αἱ ἀπεγίνωσχεν 
ἤδη Σέργιον, xxl τὸν ἄνδρα ὅτι ἐγγυτἄᾶτω παραστη- 
σάμενος, εἴ πως χἂν οὕτως ὑποχλέψῃ ταῖς οἰχειώς 
σεσιν, ἡμέρως τε διατεθεὶς ὡς μάλιστα, xai τῆς 
πρότερας πάλιν πρὸς αὐτὸν θωπείας γενόμενος, 
Θεῖόν τι, ἔλεγεν, ἡγοῦμαι καὶ ἄπιστον, TO ἐν πολλῇ 
θεραπείᾳ xal πλούτῳ καὶ ἤθεσιν ἄλλοις τραςεὶς͵ 
τὴν βαρυτάτην βάσανον ταύτην οὕτω γενναίως 
ὑπήνεγκας. ᾿Αλλὰ τὴν ὁμιλίαν εὐθὺς ὁ μάρτυς 
αὐτῷ ἐπιχόψας " Οὐ βάσανός μου τὰ παρόντα, ὦ 
δικαστὰ, ἀλλ᾽ ἱερὰ διὰ Χριστὸν πομπὴ καὶ πανή- 
γυρις πρὸς αὐτόν με τὸν οὐρανὸν ἔἄδιστα παραπὲμ- 
πουσα. Ὁ δοὺξ τοίνυν ἐπὶ πλέον αὖθις ἀπεγορεύ- 
σας, τῇ φυλαχῇ παραπέμπει τὸν ἅγιον, Αὐτὸς δὲ 


( περὶ τραπέζας εἶχε καὶ τὸν μεταξὺ πάντα καθυχέγει 


xatpàv ὥσπερ οὐ θυμοῦ μόνον καὶ ὡμότητος, dii 
και ἡδονῆς εἶναι βουλόμενος. 

1θ΄.- Ἐπεὶ δὲ ἅπτεσθαι καὶ πάλιν ὁδοῦ ἔμελλε, 
xal πρὸς τὸ Ῥωσαφῶν ἠπείγετο φρούριον, iw ᾧ 
καὶ τὴν ἀρχὴν ἀπορῶν ὥρμητο, ταῖς προτέραις αὖ- 
θις τὸν ἀρλητὴν ὑποδήσας χρηπῖσι, τὴν ἀπὸ Tear 
πυργίας μέχρι Ῥωσαφῶν αὐτὸν ἤλαυνεν, Ὡς ἃ 
τῇ αὐτῇ πάλιν ἀνάγχῃ παλαίοντα, τὴν αὑτὴν f uri 
μείζω καρτερίαν ἐπιδειχνύμενον εἶδε τὸν μάρτυρα, 
καὶ τὴν ἀπὸ Σουρῶν ἄχρι Ῥωσαφῶν ὁδὸν μετὲ 
τῶν σιδηρῶν χρηπίδων ἐχείνων ἀπονν τὲ διανύσαντα, 
τὴν μεταδολὴν παντάπασιν ἀπογνοὺς, ξίφει τὴν 
μακαρίαν αὐτοῦ χεφαλὴν ἀποτμηθῆναι χελεΐε. 
'Aqevat. μὲν οὖν ὑπὸ τῶν τῆς τάξεως λοιπὸν, ifi 
τὸν τῆς τελειώσεως τόπον ὁ μάρτυς. ᾿Ανδρῶν ἃ 


elatis consequebatur, ut eum viderent et decer- D πολύ τι πλῆθος xal γυναικῶν καὶ ἡλικίας ἀπάτης, 


tantem, et vincentem, et coronatum. Quinetiaun 
ipse quoque fere veluli capte quodam amore 
athlete, relictis propriis cavernis, eum placide et 
mansuete deducebant, illius quidem beatum iter 
quodammodo probantes, et commendantes, impios 
autem re ipsa arguentes, quod quem fere sunt re- 
verite, ipsi plane ceci interficiunt. Illeautem cum 
ab iis, qui eum ducebant, militibus breve aliquod 
tempus petiisse ad orationem,et ab illis impe- 
trasset, ad suum statim Dominum totam animam 
extollit cum oculis. Deinde, cum ei revocasset in 
memoriam suam commiserationem ad eorum quo 


ὥσπερ ἐν σκότῳ φωτὸς εἰς τὴν πόλιν προηγουμένου, 
πάντες ἐπηχολούθουν ὥστε ἀγωνιζόμενον αὐτὸν 
ἰδεῖν, καὶ νιχῶλτα xat στεφανούμενον. ᾿Αλλὲ κεὶ 
θῆρες ἄγριοι; χαθάπερ τι ἐρωτικὸν xal οὗτοι ποὺς 
τὸν ἀθλητὴν παθύντες, τῶν οἰκείων ἀπάραντες φω- 
λεῶν, ἡμέρως αὐτὸν xal προσηνῶς, παρέπεμξτον, 
ἐκεῖνον μὲν τῆς μακαρίας ὥσπερ πορείας ἀποδεχό- 
μενοι, τοὺς ἀσεδεῖς δὲ πράγματι διελέγχοντες, ἔτι 
ὃν καὶ θῆρες ἠδέσθησαν αὐτοὶ λίαν τυφλώττοντις 
ἀναιροῦσιν. Ὁ δὲ τοὺς ἄγοντας στρατιώτας β5αχν 
τινα χαιρὸν εἰς προσευχὴν αἰτήσας, xal παρ᾽ Gut 
νων λαθὼν ὅλην εὐθὺς πρὸς τὸν ἑαυτοῦ δεσκύτην 





MARTYRIUM SS. SERGII ET BACCHI. 


1020 


αλμῶν αἴρει καὶ τὴν ψυχήν. Εἶτα τῆς A que, qui illum occidebant, vocabat misericordiam, 


ταθείας αὐτὸν ἄναμνήσας, ἤδη καὶ tiq 
ἰονευτῶν ἐχείνων ἐξεχαλεῖτο, 'O μόνῃ, 
ótnti τὰ πάντα δημιουργήσας, ἁ χατ' 
ὃν ἄνθρωπον διαπλάσας xal ἄρχειν τῶν 
προχειρισάμενος, ὁ xal τὴν ἐντολὴν πα- 
d ἠθετηχότας σε τὸν δεσπότην, xai 
περὶ τὸν εὐεργέτην ἀναφανέντας μή 
ἀλλὰ xii δι’ ἡμᾶς γενόμενος ἄνθρω- 
Àoo μορφὴν ἀναλαδὼν, xai πάντα ἐκών 
αἱ μηδὲ θάνατον τὸ τελευταῖον παραι- 
ὑτὸς σύγγνωθι xal νῦν τοῖς εἷς ἡμᾶς 
σι" xai τὸ παγὺ τοῦτο τῆς ἀσεύείας 
ὧν, xal τῆς τοῦ ἐχθροῦ τυραννίδος 
; ἐλευθερώσας φῶς τε θεῖον αὐτοῖς τῆς 
γον χάριτος, xal ἀναχάλεσαι πεπλανη- 
))q τῷ μεγάλῳ καὶ θαυμαστῷ ὀνόματι 
θείᾳ σου. Καὶ ἡμᾶς δὲ τοὺς ὑπὲρ σοῦ, 
αγιαζομένους, xal τὰς ψυχὰς αὐτὸς τῇ 
xai τὰ σώματα χαταθύοντας ὡς ἱερεῖα 
θυσίαν εὐάρεστον πρόσδεξαι, xal εἰς τὸ 
(piov. τὸ ὑπεράνω τῶν οὐρανῶν εὐφραι- 
σήγαγε. Ταῦτα προσηύξατο, xal φωνὴ 
εν αὐτίχα ἐχάλει' xav ταύτης ἀσμένως 
1t0' ἡδονῆς ἀχυόσας. τὸν τράχηλον εὐθὺς 
ὑποσχὼν, τὴν μαρτυρικὴν ἐχτέμνεται χε- 
uny τότε τοῦ ἀχτωδρίου μηνὸς ἄγοντος, 
w καλοῦντα τρέχει Δεσπύτην, xal πρὸς 
'ους ὁρᾷ, καὶ φιλοτίμους ἐπὶ τῆς χεφα- 
χαὶ ὑποτελεῖς ὑποδέχεται, Τῶν γε μὴν 


Β 


dicens : Qui sol& bonitate omnia es fabricatus, 
qui genus humanum ad tuam imaginem effinxisti, 
et prefecisti or;nibus : qui etiam, cum tuum 
transgressi essent preceptum,et te Dominum con- 
lempsissentet in benefactorem ingrati apparuissent, 
eos non repuliati, imo propler nos homo factus es, 
et servi formam accepisti, el omnia voluntarie 
sustinuisti, et nec morlem quidem postremo recu- 
sasti, ipse quoque nunc ignosce iis, qui in nos 
peccaverunt, et hac crassa nube impielatis dis- 
cussa, et a tyrannide inimici liberatis miseris, il- 
lucesce eis divina luoe tue gratie, et revoca eos 
errantes magno tuo et admirabili nomine et veri- 
tate. Porro &utem nos quoque, qui pro te, o Do- 
mine, maclamur, ipsasque animas et corpora no- 
stra sponte sacrificamus, suscipe tanquam accep!as 
hostias et gratum sacrificium, et ad aram tuam, 
qua est supra colos, introduc letantes. Hec ora- 
vit ; et eum statim vox illinc vocavit. Quam cum 
ille lubenter et cum voluptate audiisset, collum 
protinus alacriter porrigens, truncatur martyrico 
capite, septimo mensis Octobris ; et currit ad vo- 
cantem Dominum, ἃ quo coronas, easque magni- 
flcas et preclaras suspicit. Ex iis autem nonnulli, 
qui &d spectandam venerantl consummationem, 
cum pretiosum illud corpus piis et optantibus su- 
stulissent manibus, et peregissent ea, que de more 
fiunt in sepultura, preclare et magnifice deposue- 
runt apud ipsum locum martyrii. 


τινὲς τῆς τελειώσεως συνεληλαθότων, τὸ τίμιον ἐκεῖνο σῶμα εὑλοδέσιν ἄμα καὶ ποθούσαις 
ταῖς χερσὶ, καὶ ὅσα νόμοι εἰς ταφῆν τελέσάντες, λαμπρῶς xal φιλοτίμως παρ᾽ αὐτῷ τῷ τῆς 
ὄπῳ κατέθεσαν. 


ju δὲ συχνοῦ διαγενομένου, τῶν θερμο- (( XX. Cum autem multum intercessisset temporis, 


περὶ τὴν εὐσέῤειαν, ἀπὸ τοῦ φρουρίου 
ἱκόμενοι, ὑφελέσθαι τὸ τοῦ μάρτυρος 
τεχείρουν, Ὁ δὲ, εἴτε μὴ θέλων ἑαυτὸν 
ὴν πόλιν, εἴτε μὴ ἀνασχόμενος τὸν κοινὸν 
ἴδιον γενέσθαι τινὸς, φλόγα μεγάλην 
i€ χλοπῆς, μηνυτὴν χαὶ πῦρ ἀναφθὲν 
)όον δημοσιεύει τὸν δόλον. xal τὴν ζη- 
παραδείχνυσιν. Ol ἐν τῇ Ῥωσαφῶν τοί- 
ιἰίων ἐπιδημίαν τὸ πρᾶγμα εἶναι ὗπολα- 
πλοι πάντες ἐχ τοῦ αἰφνιδίου τῷ τοῦ 
ἐφρίστανται τάφῳ. Καὶ μαθόντες ὅπερ 
φαίρεσίν τε διεχώλυον καὶ οὐχέτι οὐδὲ 
τῷ τόπῳ τοὺς ἀπὸ Σουρῶν ἠνείχοντο, 
» πολλὰ δεηθέντας ὀψὲ xai μόλις παρα- 
xyo συνεχώρησεν. Οἱ δὲ τὴν προσεδρίαν 
ἔχειν μηδὲ ἄπρακτον βουληθέντες, ναόν 
y ἐπὶ τῷ τάφω ἐδείμαντο, καὶ οὕτω μεθ’ 
ανῆχον τῷ δοῦναι μᾶλλον ἢ λαῦεϊν, τὸν 
ἀθλητὴν πόθον ἀφοσιώσαντες. Κατὰ μι- 
ἧς πεοὶ τὸν Σωτῆρα xai Κύριον ἥμων Ἰη- 
τὸν εὐσεδείας ἐπιδιδούσης, ἐπίσχοποι τὸν 
τεντεχαίδεχα τῆς πόλεως 'Puocaouv εἴσω 
vaóv ὃε τοῖς ἀγίοις περιφανῆ ἀνιστῶσι, 
χαθιερῶσαντες, ἐν αὐτῷ xà eia καὶ μαρ- 


quidam ex iie, qui erant pietate fervenliores, ve- 
nientes ἃ presidio Surorum, agressi sunt surri- 
pere reliquias martyris. Ille autem, seu non volens 
damno afficere civitatrem, seu non sustinens com- 
munem thesaurum esse alicujus proprium, ma- 
gnam fiammam effecit furti indicem : et ignis illio 
accensus, dolum roanifeste publicans, damnum re- 
pente ostendit. Qui igitur erant in civitate Rosa- 
phorum, opinati adventum hostium eo significari, 
armati omnes statim adveniunt ad sepulcrum mar- 
tyris. Qui cum rescivissent id quod erat, et ne 
&uferrent prohibuerunt, et non passi sunt Surenos 
amplius manere in eo loco. llli autem cum nolient 
frustra et inuliliter advenisse, parvum quoddam 
templum in sepulcro extstruxerunt : el sic cu:n 
gaudio redierunt, dando, magis, quam accipiendo, 
800 in sanctum desiderio satisfacientes. Pac.a: m 
autem crescente pietate in Salvatore':. €t ὥντο.- 
num nostrum Jesum Christuz. epize.p) Lzr5ene 
quindecim, ingressi civitatez, Hotwyrs:-—. ibi 
gne templum sanctis exsiruusf €j «i4. à€ GOLSe- 
crassent, in eo deposueruaé divinas muartvrum v. 
liquias ; ad gloriam Dei, e£ νου: δὴ 

Christi, quem decet bor ss, o4 4 


7 VITA S. DIONYSII AREOPAGIT A. 
ὦ. Ἢ 
"4p — jc οὐχ ἐπίδειξις, ὑποχαθημένην 
ἀξ υχαιότητα ἔχουσα, ἀλλὰ τι σαφὲς 


4 66, xal τῆς ἔνδον “χαραχτὴρ διαρέ- 
ἃ ᾿Αθήνησι ΗἨαῦλος ἐγένετο, xal τοῖς 
τὰ Πυθαγόρου χρατύνουστι συμύαλὼν, 

, τῷ τῆς ἀσεδείχς αὐτοὺς ἀποστῆσαι δογ- 

μεταθεῖναι πρὸς τὴν εὐσέδειαν, τούς τε 

v χαταστρέφεσθαι ναοὺς. xai πεῖσαι. ᾿Αθη- 

ι ἔσχατῃ ἡμέρᾳ τῆς κρίσεως ἀναστήσεσθαι 

δίχας τῶν αὐτοῖς εἰςγασμένων εἰσπραχθή- 

ot δὲ τῶν ἄλλων ἅτε δεισιδαιμονέττερον 
xa! εἷς πολλὰς δόξας xal πίστεις μεοι- 
κτηρίζειν αὐτὸν ἐπεχείρουν, καινῶν τινῶν 
χιμονίων χαταγγελέα χαλοῦντες᾽ ὅπως δὲ 
σμῷ μόνον παρ᾽ αὐτῶν βάλλοιτο, ἀλλὰ τι 
χρῶν ὑποσταίη δίχας τῶν ὑπ᾽ αὐτοῦ χη- 
διδοὺς, ἐπιλαθόμενοι αὐτοῦ ἐπὶ τὸν "Apstov 
ov' ὃς τόπος μὲν ἦν συναγωγῆς, xai τῶν 

, καθίστατο δικάστήριον. El yxp καὶ '᾽Ρω- 

ὧν τότε ἐχράτουν, ἀλλ᾽ ᾿Αθηναίους xai 

lou; αὐτονόμους ἀφῆχαν. Εἴρηται δὲ μυ- 

, κλθάπερ ἐχεῖνοί φασιν, ἀπὸ τοὺ δίχην 

Ποσειδῶ κατὰ τοῦ "Ἄρεως ὑποσχεῖν, ὅτι 

υἱὸν ἀπέχτεινεν ᾿Αλιῤόσθιον. ᾿Αγαγόντες 

ἰπεὶ xai τῷ τῶν θρόνων ὕψει, καὶ τῇ xa- 
σοφίᾳ μέγα ἐφρόνουν, xai ἅμα τῶν γινο- 
αταὶ xal χριταὶ προεχάθηντο᾽ ὧν εἷς xai 

ν, χὰν τοῖς λόγοις χἀν τοῖς δικαστήοίοις 

ἱποφερόμενος)" « Τίς ἣ καινὴ αὕτη xal ὑπὸ 

ἔνη, » πρὸς τὸν Παῦλον ἔφησαν, « διδαχὴ, 

| xal περινενοημένα σοφίσματα ; xal τίς ὁ 

Ἰησοῦς ; καὶ ὁ ἐπὶ ξύλου ζωοδότης xal 

Ἰνόμενος ; ξενίζοντα γάρ τινὰ φέρεις εἷς 

μῶν. Βουλόπεθα οὖν γνῶναι, τί ἄν βού- 

t, xal πρὸς ὃ φέρουσι. » Καὶ ὃς, τὸ πρῶτον 

ἅμα τὰ ἐχείνων καὶ δι᾽ ἐπαίνου τιθέμενος 

ἵνα μὴ τοῖς ἀήθεσι χαὶ ξένοις λόγοις τρα- 

)υμὸν γὰρ ὑποστρέφει, φησὶν, ἀπόχρισις 

ἃ). « Ἄνδρες, εἶπεν, ᾿Αθηναῖοι, περὶ ὧν 

, ὕστερον, εἰ δοχεῖ, διηγήσομαι" νῦν δὲ 

ὡς δεισιμονεστέρους ὑμᾶς θεωρῶ. Διερ- 

p καὶ «à σεδάσματα ὑμῶν ἀναθέωρῶν͵ εὗρον 

ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο" ᾿Αγνώστῳ Θεῷ. "Ov 

vts, εὐσεδεῖτε, τοῦτον ἐγὼ κχαταγγέλλω 

X ψηλαφήσετε οὐτὸν, καὶ εὕροιτε, xai γε 

ἀφ᾽’ ἱχάστου ὑμῶν ὑπάρχοντα. Ἐν αὐτῷ 

xai χινούμεθα xal ἐσμέν.» Τεύτων ἐχεῖνοι 

, καὶ ὅτι πλήρης ὁ λόγος χομψῆς ἐτύγχανεν 

(a βροντῆς ἤχῳ κχαταπλαγέντες, ἀφωνίς 

. 'Oyà δὲ καὶ μόλις « ᾿Αχουσέμερά coo τῇ 

» ἐπιφθεγξάμενοι, τοῦ δικαστηρίου τοῦτον 

Βξεισιν οὖν ὁ Παῦλος οὐ xtvaiq χερσὶ, τὸ 

ἀλλ᾽ ἐφεπόμενον τὸν πρόεδρόν τε καὶ xopu- 

τῶν σοφιστῶν συμμορίας παραλαὼν, τὸν 
óv φημι Διονύσιον. xai ὥτπερ τις Ὀλυμ- 
στρατηγὸς, τῆς ἰδίας γλώττης τρόπαιον 


ἡ XV. 


ῬΑΤΒΟΙ,. Gn. CXV. 


1034 


«ἕνοις, τοῖς ὀΐχείοις φιλάνθρω-- A mansueti hospilalibus, benigni in familiares, et 


vera bonitas erat eis bonitas, non ostentatio, que 
habet improbitatem magna ex parte insidian- 
tem ; imo quidam aperlus anima fotus, et cha- 
racler interne affeciionis. Postquam autem fuit 
Paulus Athenis, et congressus cum Ebpicureis et 
Stoicis, qui Pythagore dogmata sectabantur, in- 
stabat operi, nempe ut eos abduceret a dogma- 
tibus impietatis, et traduceret ad pietatem, et 
everteret templa simulacrorum, et persuaderet 
Atheniensibus, fore ut resurgerent in ultimo die 
judicii, et darent ponas eorum que fecissent : 
ii, ut qui essent aliis affecti superstitiosius, et 
ia multas divisi essent opiniones, aggrediebantur 
eum subsannare, vocantes eum annuntiatorem no- 
vorum quorumdam daemoniorum. Ne autem ab 
eis appeteretur sola subsannatione, sed molestum 
etiam aliquid sustineret, dans rationem eorum 
que ab ipso predicabantur, apprehendentes eum 
duxeruntin Areopagum, qui tunc quidem erat locus 
congregationis, et Athenarum erat adhuc judicium. 
Nam etsi tunc Romani in omnes obtinerent impe- 
rium, Athenienses tamen et Lacedaemonios sui juris 
demiserant. Fabula autem, sicut ipsi dicunt, nomen 
accepit, quod Neptunus in eo contra Martem cau- 
sam sustinuerit, quod hujus filium Halirrothium oc- 
cidisset. Cum eum ergo adduxissent in illorum con- 
spectum, qui et propter sedium altitudinem, et, 
que evacustur, sapientiam, se magnifice ciroum- 
gpiciebant : et simul eorum qua flebant, auditores 
et judices presidebanl, quorum unus etiam erat 
Dionysius, cujus et in dicendo, et judicando pre- 
cipue erant parles : « Quaenam est hec nova, quea 
te dicitur, doctrina, » Paulo dixerunt, « sapientiaque 
et ingeniosa decreta? et quis est Jesus Deus et homo, 
et in ligno vite dator et judex, a quo in jus vocatur 
quilibet redditurus rationem ? Quedam enim nova 
et aliena defers ad aures nostras. Volumus ergo 
scire, quid hec sibi volunt, et quo tendunt. » Ille 
autem res eorum primum extollens et laudans, 
neinsuetis et alienis verbis irritarentur (iram enim, 
ait ille, avertit se submittens responsio (A) : « Viri 
inquit, Athenienses, de iis que interrogatis, post- 
modum si ita videbitur disseram : nuno autem per 
omnia quasi superstitiosiores vos video. Transiens 
enim, et aspiciens ea que colitis, inveni etiam 


D aram, in qua inscriptum erat : Jgnoto Deo. Quem 


ergo ignorantes colitis, eum annuntio vobis; si eum 
forte contrectaveritis, et inveneritis, etsi non sit 
longe ab unoquoque vestrum. In ipso enim vivi- 
mus, et movemur, et sumus. » Hec cum illi audiis- 
gent, quoniam gravibus sententiis plena erat oratio, 
tanquam sono tonitru essent obstupefacti, elingues 
et muti evaserant. Cum autem vix tandem dixissent: 
« Audiemus te postridie, » eum dimiserunt e ju- 
dicio. Egreditur ergo Paulus, non inanibus, ut vulgo 
dicitur, manibus, sed secum accepto, quieum seque- 


93 


VITA S. DIONYSII ΑΒΕΟΡΑΘΙΤ. 


1038 


οτρόπῳ xai ὁμογνώμονι χοινωσάμενος, Α lium, et opus sacri ministerii, ut qui esset iis- 


προτρέπεται xal πρὸς ἑσπέρια μετα- 
ἄλλους μὲν οὖν τῶν ἑπομένων αὐτῷ 
λλαχοῦ τῶν χωμῶν τε xal πόλεων δια- 
τὸ τοῦ Θεοῦ σωτήριον εὐσγγελίζεσθαι 
svoc, Ῥουστιχὸν αὐτὸς ^ai ᾿Ελέυθέ-- 
) ἱερωσύνης γρίσματι, διαχονίχᾳ δὲ τε- 
)ν Ἐλευθέριον, συνεργοὺς, χαθάπερ ὁ 
τολος Σιλουανὸν χαὶ Τιμόθεον, παρα- 
τοὺς ἑσπεῤίους καταλαδὼν Γαλάτας» 
ὄνον ῥήμασιν, ἀλλὰ καὶ σημείων ἕργο!ς 
γον εἰργάζετο, μέσος τοῖς καθ᾽ txa- 
tv ἐχφαινόμενος, τοὺς τε τῆς εὐὖσε- 
ἀδιαλείπτως ἀναχινῶν, χαὶ πρὸς τὴν 
τος ἐπίγνωσιν τοὺς ἀχροατὰς ἐπαγό- 
ς οὖν τοῦ λόγου τῆς ἀληθείας κηρυσ- 

τῆς μὲν θείας χρατυνομένης πί- 
νικχῆς δὲ πάσης ἀπάτης ix ποδῶν γι- 
ν ἐπὶ τούτῳ τινὰ συνόντων, Λουχιανόν 
διμον, ὅς καὶ τῇ τοῦ πρεσθυτέρου ἀξίᾳ 
υνήπτοντο γὰρ αὐτῷ πολλοὶ τῶν ἀρετῆς 
ων τῷ ὁμοίῳ, φασὶ, τὸ ὅμοιον.) πρὸς 
ναχένσις νέσου πόλιν ἐχπέμψας χηρύ- 
ὐσὲἐδειαν, αὐτὸς ἅμα Ρουστιχῷ καὶ 
ἦε Γαλλίαν λιπὼν, ἄνωθεν αὐτῷ χε- 
»», ἐν Παρισίᾳ λεγομένῃ τῇ πόλει γίνε- 
τὺ παῤῥησίας αὐτῇ τὸν τῆς ἀληθείας 


τασπείραντι, καὶ τὸν τοῦ μαρτυρίου 
στέφανον, μετὰ παῤῥησίας χαὶ τῷ 
παραστῆναι Θεῷ γένηται, ὃ δὴ τῶν 


τὸ ἀχρότατου" xal ὃ μοὶ προϊὼν ὁ 
HEV. 

τῇ llapiíg ταύτῃ γενόμενος, καὶ 
[όλιν ἀπιστίας εὑρὼν, κάλλει μὲν καὶ 
λήθει τῶν ἐν αὐτῇ πολύ τι τῶν μεγά- 
ἀπολειπομένην᾽ τῇ δὲ ἀσεδείᾳ τοσούτῳ 
σαν, ὅσῳ μηδὲ παραθδαλεῖν δύνασθαι 
κάντοθεν ἀπειλημμένην οἰχήτορσι, xal 
τειχίῳ περιπεφραγμένην ἰσχυρῶς τῇ 
mtt, xal ταύτην ἀντ᾽ ἄλλου τινὸς 
προϊσχουσαν' ἄλλως τε δὲ xal ὅτι 
᾿ ἁπάντων φορὰν γόνιμος ἦν d, πόλις, 
γτίμοις πᾶσιν εὐθηνοῦσα χαὶ περιττοῖς, 
τοὺς πολίτας ἔλειφεν εἰς xaxíav ἐν 
οὕτως ἐχούσῃ γενόμενος, περιήει ἀνε- 
Ὁ τινὰ πρὸς ἡσυχίαν εὕροι τόπον ἑαυτῷ 


C 


dem moribus et sententia communioasset, ipse 
eum adhor!atur αἰ transeat ad partes occidenta- 
les. Cum ex iis ergo, qui eum sequebantur, mi- 
nistris per vicos et civitates alios alibi distri- 
buisset, et salutare Dei Evangelium  jussisset 
predicare, ipseque Rusticum et Eleutherium, illum 
quidem chrismate sacerdotii, hunc auiem, nempe 
Eleutherium, honestatum diaconatu , accepisset 
adjutores, non secus ac msgnus Apostolus Syl- 
vanum et Timotheum et ad Gallos venisset occi- 
dentales, non solum verbis doctrine, sed etiam 
signorum operibus fungebatur munere apostolatus, 
medius apparens iis qui in unaquaque civitate 
conveniebant, οἱ de pietate verba faciens sine in- 
termissione, et inducens auditores ad agnitionem 
ejus, qui ipsos creavit. Cum sic ergo veritatis ver- 
bum predicaretur, et divina quidem fides con- 
firmaretur, amoveretur autem omnis fraus ἀξθ- 
monum, quemdam ex iis qui cum eo versabantur, 
inclytum, inquam, Lucianum, qui etiam presby- 
teri dignitate erat ornatus (eum enim sequebantur 
multi ex iis qui virtutem amplectebantur ; simile 
enim, ut dicitur, simili delectatur), misit ad civi- 
tatem insule Belvacensis, predicaturum pieta- 
tem ; ipse vero simul cum Rustico et Eleutherio 
Gallia Cisalpina relicta, cum hoc responsum ha- 
buisset ab angelo, venit in civitatem, qua dicitur 
Parisii, ut cum in ea verbum seminasset pielatis, 
et redimitus esset corona martyrii, cum fiducia 
sisteretur coram Deo agonotheta, quod equidem ei in 
votis erat, et hoc in sequentibus narrare satagam. 

Cum ergo venisset ad hanc Parisiorum civita- 
tem, et eam invenisset plenam inocredulitate ; quee 
eorum quidem, qua in ipsa erant, pulchritudine 
et excellentia civitatibus magnis erat longe infe- 
rior, iznpietate autem adeo erat omnibus superior, 
ut ne possent quidein cum ea conferre, undique 
ab immanibus occupata habitatoribus, et tanquam 
vallo aliquo valde munita illorum crudelitate, et 
eam opponens, tanquam aliquod aliud presidium. 
Adde quod cum omnium fruetuum esset fertilis- 
sima, et abundaret maxima rerum omnium copia, 
cives suos magis incitabat ad vitia. Cum iun hanc 
ergo sio aífeciam venisset civitatem, obibat per- 
scrulans si quem locum aptum inveniret ad quie- 


Καὶ δὴ τὸν ζητούμενον τυχὼν ναὸν, D tem. Quod autem querebat consecutus, pro viri- 


ύναμις εἶχε, καὶ οἷα ἐν ἀλλοτρίᾳ ξένυς 
ib ἔπηλυς, xal πολλοὺς ἔχων τοὺς ἀν- 
διὰ τὸ ἑτερόδοξον, ἀνεγείρει εὐχτήριον 
χὐτόχρημα σωτηρίαν ψυχῶν. Πάμπολυ 
Joc θεοσεδῶν ἐν τούτῳ συναγαγὼν, καὶ 
ἰοὺς τῷ Θεῷ παραστησάμενος, ποίμνην 
πείν, τὸν ναὸν ἀπειργάσατο ἧς ποιμὴν 
σθωτός᾽ πάντα τὸν ἀπιστίᾳ πλαώμενον 
ηθείας σύριγγι πρὸς πίστιν ἀναχαλού- 
ὺς μὲν τῇ πλάνη νοσοῦντας τοῖς σω- 
ὧν Γραφῶν φαρμᾶχοις ἰώμενος, τοὺς 
πετριμμένους τῇ διδασχαλίᾳ χαταδεσμῶν 


bus statim templum habuit : et ut qui in regione 
aliena esset hospes et advena, et multos haberet 
adversos propter diversitatem opinionis, excitat 
oratorium et templum, quod plane erat salus ani- 
marum. Nam cum maximam piorum multitudinem 
in eo congregasset, et puros sacrificatores Deo 
exhibuisset, sanctum gregem, ut semel dicam, 
templum efficit; cujus ipse erat pastor non mer- 
cenarius : quemlibet, qui errabat incredulitate, 
veritatis fistula ad fldem revocuns, et eos qui er- 
rora-argrotabant, curans salutaribus medicam 

Scripturarum : cos autem, qui jam erant co 


VITA S. DIONYSII ΑΒΕΟΡΑΘΙΤΑ͂. 


1043 


ἰδάρθη μὲν, οὕτω χαχῶς ἔχων" ἑσπέρα A nas dando resipiscere cogerentur ; tum tamen id 


tp! δὲ μέσας νόχτας (εἰώθει γὰρ εἷς 
τιρὸν αὐτὸς ἐφ᾽ ἑαυτοῦ πρὸς τοὺς θείους 
ηγορέναι.) διανίσταται μὲν, οὐδὲ τῶν 
ἦν, πολλῶν γε ὄντων, xal ἀεὶ ἐγγοπτο- 
| ταραχῆς παραπολαύσας: ἑστὼς δὲ 
ν θείαν ὁμιλίαν οὐκ εὐαγῶς ἠνιᾶτο xal 
i, οὐκ εἶναι δίχαιον λέγων, εἰ ζῷεν ἄν- 
καὶ διαστρέφοντες τὰς ὁδοὺς Κυρίου τὰς 
ταῦτα λέγων, ἐδεῖτο τοῦ Θεοῦ πρὴη- 
τὰς ἀμφοτέρων εἰσάπαξ ἀνηλεῶς ἀπο- 
€. Ταῦτα δὲ εἰπὼν, ἔλεγε δόξαι ἰδεῖν 
tov ἐν ᾧπερ εἰστήχει διαδονηθέντα πρό- 
: τῆς ὀροφῆς εἰς δύο μέσον διαιρεθέντα, 
ρὰν πολύφωτον ἐπίπροσθεν αὐτοῦ, χαὶ 
χει γάρ λοιπὸν ὕπαιθρος ὁ τόπος), ἐχ 
υ χώρου μέχρις αὐτοῦ χαταφερομένην" 
àv. αὐτὸν ἀναπεπταμένον, xal ἐπὶ τῷ 
γὐρανοῦ τὸν Ἰησοῦν, ἀπείρων ἀνθρωπο- 
παρεστηκότων ἀγγέλων. Καὶ ταῦτα μὲν 
θαι, xal αὐτὸν θαυμάζειν χάτω δὲ 
voc, ἰδεῖν ἔφη καὶ τοὔδαφος αὐτὸ πρὸς 
χάσμα xal σκοτεινὸν διεῤῥτγμένον" xol 
ρας ἐκείνους, οἷς ἐπηράτο, πρὸ αὐτοῦ 
piov ἑστηχέναι τοῦ χάσματος, ὑὗποτρό- 
νοὺς, ὅσον οὕπω κχαταφερομένους ὑπὸ 
εἰων ποδῶν ἀστασίας" κάτωθεν δὲ ἀπὸ 
ης ὄφεις ἀνέρπειν, καὶ περὶ τοὺς πόδας 
“νουμένους, ποτὲ μὲν ἀποσύρειν, ἐπαν- 
ἅμα χαὶ ἐπιδαροῦντας, καὶ ἐπανέλ- 
& δὲ τοῖς ὀδοῦσιν, Y τοῖς οὐραίοις ὅπο- 
ὁπογαργαλίζοντας, xai διὰ παντὸς εἷς 
ἰμδαλεῖν μηχανωμένους" εἶναι δὲ xal 
ἐν μέσῳ, τοῖς ὄφεσι κατὰ τῶν ἀνδρῶν 
νους διαδονοῦντας ἅμα xai ὑπωθοῦν- 
απαίοντας. ᾿Εδόχουν δὲ εἶναι πρὸς τὸ 
ot τὰ μὲν ἄχοντες, τὰ δὲ ἑχόντες, 
3) xav! ὀλίγον βιαζόμεννι ἅμα xal πει- 


quod nunquam sibi usuvenigset, haud scio quomodo 
magno quodam et acerbo animi dolore confectum, 
quieti se dedisse, acquidem dormiisse ita male affe- 
ctum (erat enim vespera); media autem circiter 
nocle (solitus enim erat hoc tempore per se ad divi- 
nos hymnos vigilare) surrexisse quidem, oum nec 
somnum ipsum qui altus fuisset, et semper inter- 
ruptus, sine conturbatione cepisset ; stantem ta- 
men ad divina colloquia, irreligiose doluisse et 
acerbe tulisse, dicentem non esse equum viros im- 
pios vivere, et qui vias Domini rectas perverte- 
rent ; hec dicentem, precatum esse a Deo, ut am- 
borum vitam sine misericordia turbine aliquo igneo 
abrumperet. Qua cum dixisset, commemorabat 
se visum esse videre repente domum in qua staret 
agitari primum, deinde a vertice in duas partes 
dimidias dividi, et ante se rogum quemdam magni 
luminis, eumque (sub dio enim locus ille esse vi- 
debatur) e cello usque ad seipsum deferri : celum 
vero apertum, et in convexa coli superflcie Je- 
sum, assistentibus innumerabilibus angelis, ho- 
minum figura et specie. Atque hec quidem a colo 
videri summa cum sua admiratione, Cum autem 
ipse deorsum oculos convertisset, cernere se dice- 
bat etiam terram ipsam ita discessisse, ut obscu- 
rus quidam el tenebricosus hiatus exsistere vide- 
retur: atque homines quidem illos quibus male 
precatus esset, ante se ad os hiatus stare tre- 
mentes el miseros, et qui fere pre pedum suorum 
instabilitate demergerentur : ab inferiore autem 


C loco ex hiatu angues sursum serpere, atque ad 


eorum pedes, cum sensim moverentur, interdum 
quidem trahere complicatos simul et deprimentes, 
atque detrahentes ; interdum dentibus aut caudis 
incendentes, vel demulcentes, omnique ratione 
egentes, ut eos in illam immensam voraginem 
precipites darent; fuisse etiam viros quosdam 
in medio, qui una cum serpentibus in homines 


»rent, exagitatione, pulsu, el percussione; visos autem esse viros illos decidere, par- 
partim sponte, quod ἃ molo sensim cogerentur. 


ὁ Kdpmoq ἑαυτὸν ἤδεσθαι κάτω βλέ- 
ἄνω δὲ ἀμελεῖν" δυσχεραίνειν δὲ xat 
ὅτι μὴ πεπτώχασιν ἤδη, χαὶ τῷ πρά- 
ἄχις ἐπιθέμενον xal ἀδυνατήσαντα, vai 
xal ἐπαράσασθαι' καὶ ἀνανεύσαντα 


Narraebat porro Carpus se voluptatem capere 
solitum, cum inferiora aspiceret, superiora vero 
negligere : graviter autem ferre et indignari, quod 
nondum  decidissent ; atque in hanc rem 
cum sepe incubuisset, neo profecisset, et acerbe 


μὲν αὖθις τὸν οὐρανὸν, ὥσπερ xal πρό. D tulisse, et male precatum esse; cum vix tandem 


:*. τὸν δὲ Ἰησοῦν, ἐλεήσαντα τὸ γιγνό- 
ἰστῆναι τοῦ ὑπιρουρανίου θρόνου, καὶ 
καταθάντα, xal χεῖρα ἀγαθὴν ὀρέγειν, 
(ἔλους αὐτῷ συνεπιλαμθανομένους, ἄλλον 
ἔχεσθαι τοῖν ἀνδροῖν: καὶ εἰπεῖν τῷ 
Ἰησοῦν, τῆς χειρὸς ἤδη προτεταμένη ς" 
ἐμοῦ λοιπόν" ἕτοιμος γάρ εἶμι καὶ ὑπὲρ 
ἀνασωζομένων παθεῖν, xai προσφιλές 
κὴ ἄλλων ἀμαρτανὄντων ἀνθρώπων. Βλὴν 
ὥς ἔχει σοι, τὴν ἐν τῷ χάσματι καὶ 
ὄφεων μονὴν ἀνταλλάξασθαι τῆς μετὰ 
v ἀγαθῶν καὶ φιλανθρώπων ἀγγέλων. » 


colum aspexisset, vidisse quidem illud rursum, 
quemadmodum etiam antea viderat; Jesum autem, 
quem ad misericordiam id quod gerebatur commo- 
vissel, manum benignam  porrexisse, οἱ angelos 
qui una auxilium ferrent, viros alium alia ex parte 
retinuisse, dixisseque Carpo Jesum porrecta adhuo 
manu: « Feri me jam ; paratus sum enim rursum, 
salutis hominum causa, mortem perpeti : mihique 
hoo pergratum est, dum alii homines non peccent. 
Sed vide, num tibi utile sit hanc in hiatu et oum 
serpentibus mansionem, mansioni cum Deo et *- 
nignis hominumque amantibus angelis anter 


VITA S. DIONYSII AREOPAGIT E. 


1046 


σεδέσμασ:, τὸν οἰκεῖον αὐχένα, ταῖς Ato- A servierat et factis, quinetiam subjecta erat cultui 


'aic, ἐκεῖθεν ὑὁπεξελοῦσα, τῷ τοῦ Χριστοῦ 
ίγετο. Ὡς οὖν εἰς γνῶσιν αὐτοῖς, οὗτω 
Ολλὰ ἕτερα γεγονέναι ἀφίχετο, τὸν τε 
ποίμνην αὐξανομένην, χαὶ τοὺς ἑαυτῶν 
ραμένους ἑώρων, τάς τε τελετὰς περιυ- 
καὶ εἷς γόνυ κλίνασαν τὴν ἀσέδειαν, ἐπὶ 
ἰονται, xai τὸν τούτων αἵτιον ὅπου xal 
7, πυνθάνονται" xal τὸν μαχάριον, ἀθρόον 
4, σὺν ἅμα δεσμοῦσι τοῖς μετ᾽ αὐτοῦ, 
X στόμα διδαχὴν ἔτι φέροντα, xal προ- 
:σῶδές τι καὶ μανιχὸν ἐπὶ τὴν ἐξέτασιν 
σεισιν οὖν ὁ γεννάδας ἅμα Ῥουστιχῷ καὶ 
ἀτρόμῳ διχνοίᾳ χαὶ πεπαῤῥησιασμένῃ 
) εἷς ἑορτὴν, οὐχ εἴς ἀγῶνα χαλοόμενος. 
ἕως οὕτω xal αὐστηρῶς, ἵν᾽ ἐχ προοι- 
αταπλήξωσι, φασὶ πρὸς αὐτόν’ « Σὺ εἶ, 
κεφαλὴ, ὁ τοὺς ἡμενέρους θεοὺς ἐν μη- 
oc, xal τὴν ἡμῶν ix. μέσου ποιῆσαι θρη- 
νειχῶν ; ᾿Απόχριναι οὖν, τὸ γένος, τὴν 
, τὸ ἐπιτήδευμα. » Ὁ δὲ, θαῤδῥαλεώτερος 
πρὸς Χριστὸν γενόμενος ἔρωτι’ « Ἐγὼ 
e, φησὶν, ἵνα τὰ τοῦ γένους τό γε νῦν 
ν πατρίδα παρῶ, Χριστοῦ δοῦλος εἶναι 
1i μόνῳ τούτῳ τῷ τε ἀνάρχῳ llazpi xai 
ῳ αὐτοῦ λατρεύω Ἠνεύματι' πέφευγα 
ἡμῶν πλάνης" τῷ γὰρ ἐμῷ Χριστῷ πέ- 
χιρέτης στεῤῥότατος, ἀλείπτης Χριστια- 
ἰρετὴν ἑτοιμότατος. Ηρὸς ταῦτα εἴ τι 
ἕνον ὑμῖν, πράσσετε. » Καὶ τὴν τοῦ ἁγίου 
δυσμενεῖς μετὰ συνέσεως ἔνστασιν, τὸν 
υπείαν ἀμείδουσι, xal, « Μὴ τὴν σὴν ἔντι- 
ἀτιμώσης, φασὶ, Διονύσιε, μηδὲ τέλει τὴν 
av πιχρῷ παραδῷς" πείσθητι τὰ χρηστὰ 
)σι, καὶ τὸ τοῦ βασιλέως χράτος δι᾽ ἡμῶν 
δυσωπήθητι' πείσθητι, φίλε χρηστὲ Διο- 
ἡμετέροις θῦσαι θεοῖς, πείσθητι" xai 
ὑπὸ τὴν βασιλείαν ἔσῃ μετὰ τῶν σῶν. » 
λάνησθε, φησὶ, τῆς προτέρας πλάνην οὐ (5) 
'μὲ συλήσειν ἤ τινα τῶν ἐμῶν ὅλως ᾧή- 
(ὰρ, εὖ ἴστε, οὐ τιμαὶ, οὐχ ἀτιμίαι, οὐ 
βάσανοι, οὐκ ἄλλο τι τῶν ἁπάντων οὐδὲν 
στοῦ. » 


simulacrorum, collum suum ex his subtractum, do- 
ctrina Dionysii, subjunxit jugo Christi. Cum ergo 
heo, et multa alia facta esse, ad eorum venisset 
cognitionem, et Christi gregem augeri, el suos 
deos vidissent habitos despectui, et sua mysteria 
contemni, et inclinatam esse impietatem, magis ac- 
cenduntur, et rogant ubinam habitaret, qui eorum 
erat auctor : οἱ repente in beatum irruentes Diony- 
sium, eum simul ligant oum iis qui cum ipso erant, 
in ore divinam adhue habentem doctrinam ; presi- 
dent, rabiem et furorem spirantes ad examinatio- 
nem. Ingreditur ergo vir generosus simul cum Ru- 
Btico et Eleutherio, mente firma aoc stabili et libero 
animo, perinde ao si vocaretur ad festum, non ad 
certamen. Arroganter igitur el aspere, ut eum 
perterrefacerent stalim in principio, ei dicunt: 
« Tu es, o exsecrandum caput, qui nostros 
deos nihili facis, et contendis de medio no- 
stram tollere religionem ? Responde ergo, quod sit 
tuum genus, que te tulerit patria, et quod tuum 
studium. » Ille autem, amore in Christum ei ad- 
dente animum, et faciente eum confidentiorem : 
« Ego quidem, inquil, o vos, ut et genus el patriam: 
omittam in presentia, me Christi servum esse con- 
fiteor, et eum solum, et Patrem, qui caret princi- 
pio, et coseternum ejus colo Spiritum. Aufugi autem 
& vestro errore, validissimus (in meo enim Christo 
habeo fiduciam) vestrorum deorum deturbator,chri- 
stianorumque ad virtutem exhortator promptissi- 
mus. Ad hec facite, si quid est vobis imperatum. » 
Videntes autem molevoli, sanoti constantiam cum 
prudentia conjunctam, iram mutantinadulationem, 
et, « Ne tuam, o Dionysi, dicunt, canitiem affeceris 
contumelia, neque charos sodales morti acerbe tra- 
dideris; pare recte consulentibus, et imperatoris 
potentiam, per nos te rogantem, revereri persua- 
dearis, o chare et bone Dionysi; diis nostris sacri- 
ficare persuadearis et eris cum tuis primus eorum 
qui sunt sub imperio. » Ille autem : « Vester, inquit, 
hio error est pejor priore, si putetis fore, ut re. 
aut meorum aliquem seducatis. Hoc enim sciatis, 
quod nos non honores, non conturnelie, non blan- 


ormenta, neque aliquid aliud omnino separebi a Christo. » 


ἐπεὶ μὴ οἷοί τε πείθειν ἐτύγχανον, τὸ 
χαὶ τὴν ὑπόκρισιν ἀποθέμενοι, τῷ τε 


ἀνημένον ἐξαναστάντες. « Παρ᾽ ὑμῶν, ὦ 
νυσίῳ φασὶ καὶ τοῖς μετὰ αὐτοῦ, τὰ τε 
τιμοῦται, χαὶ τὰ τοῦ αὐτοχράτορος μυχτη- 
μαγικαῖς ἐπινοίαις δῆθεν ὡς θχυματουρ- 
τοὺς ὑπὸ τὴν τδύτων ἀρχὴν ὑποσυλᾶτε xai 
ες» ΟἹ δὲ ἅγιοι, « Ὅμοιοι αὐτοῖς γένοιντο 
! » μιᾷ πρὸς αὐτοὺς ἔφησαν τῇ φωνῇ" 
οὐ μαγικαῖς ἐπινοίαις, ὡς αὐτοί φατε, 
ἡ Θεοῦ ἡμῶν xal τῇ τοῦ ζωοποιοῦ αὐτοῦ 
ἐπιχλήσει καὶ ἐνεργείᾳ τυφλοῖς τὸ βλέ- 
ς τὸ λαλεῖν, βάσιν τε γωλοῖς, καὶ δαιμο- 


Deinceps ergo cum non possent persuadere. Qo- 
posita persona et simulatione, cum ira magis ἘΞ :-- 


«ὃ 


ζέσαντες, καὶ τῆς καθέδρας μανικόν τ' D buissent, et e cathedra furiose, et menie qu5-a— - 


modo emota surrexissent : « Α vwobüs. p &Te-- »«, 


Dionysio dicunt, et iis qui cum ipse ean, 


a— ὦ 


-- — 
- "o o. 


lemnuntur, et imperator irr&detar: et et-z:a —,. 
gicis, perinde ao miraculis. eos, qui ee —-:-.—— 
imperio, ab eo abducitis, εἰ ad vestras pg- -- ... 


ducitis? » Sancti autem, « Similes eis £12. *— 


π- lm- 
colunt,»eisuna voce dixerunt; «nosamem - . 
gicis artibus, ut dicitis, scd Dei nce a πη» 
ejus Spiritus invocatione et opermimne Tm— ett 


sum, mutis sermonem, οἰ ραν, a 
moniacis prebernus curatemm. ὅππ- - ὃ 


gendum χείρονα sine οὐ, cum interprete, aut scribendum oo κρείττονα. ENIE "a. 


1001 


MENSIS OCTOBER. 


1048 


quidem possunt vestri dii quidquam prebere, ut qui À vost προσέχομεν ἴασιν. ὧν οὐδὲ ἑαυτοῖς οὐδὲν οἱ 


sint ligna et lapides. 0s enim àabent, et non loquun- 
tur : oculos, el non vident : aures, et non audiunt *. 
Unum hoc solum vobis efficiunt : accendunt ignem, 
qui nunquam desinet. » Adversus hec cum non pos- 
sent lyranni contradicere, torve et insane eos aspi- 
cientes, strictis gladiis se parant ad cedem; 
et cum, tanquam signo dato, eos eduxissenl extra 
civitatem, vinctos ducunt ad quoddam cacumen, 
et tradunt lictoribus, ut eos interficiant. Interea 
autem petunt sancti tempus precandi, flectunt ge- 
nua. Tum sacrosanctus Christi martyr Dionysius, 
sublatis in coium oculis : « Domine Deus omnipo- 
tens, Fili, inquit, unigenite, et sancte Spiritus, 
sancta Trinitas principio carens, et in quam non 
cadit divisio, suscipe servorum tuorum in pace ani- 
mas, quoniam propter te morte afficimur. » Et cum 
sancti, « Amen, » acclamassent, converaue ad licto- 
res : « Facite, inquit, quod fuit vobis imperatum. » 
Illi autem primum quidem beati Dionysii, deinde 
Rustici et Eleutherii caput amputant. Sed nec in 
hoc quidem (o Dionysi) is, qui propter te passus 
est, fuit oblitus ejus qui propter ipsum moritur; 
sed miraculum etiam ostendit in amputatione. Ete- 
nim cum suum caput tanquam aliquod premium 
martyr suis accepisset' manibus, lransit ad remo- 
tiorem locum. Ferebat ergo ipse caput in manibus, 
tanquam aliquod tropheum, a divina omnino por- 
talus gratia, neque prius dimisit, quam mulieri di- 
vina quadam omnino occurrens providentia, in 
illius manibus deposuit, veluti quemdam thesau- 
rum. Jacebant autem neglecta eanotorum martyrum 
veneranda corpora, feris et avibus ad edendum ex- 
posita, et nec justa quidem sepulture consecuta. 


Lictores autem ne hactenus quidem irasci desie- 
runt, sed etiam in ipsas furunt reliquias, statuen- 
tes eas in maris profundum projicere, ne vel inani- 
mate efficerent miracula, et ideo attraherent mul- 
tos ad agnitionem. Quod etiam, ut eis visum erat, 
factum esset, nisi hoc malum consilium ad effectum 
deduci Deus prohibuisset. Nam cum sensisset eorum 
consilia, ea que pretiosum martyris caput accepe- 
rat (mulieri nomen erat Catula), mentem suam com- 
municabat fidelibus, ut Deo gratam et acceptam. 
Et cum splendidam et lautam apparasset mensam, 
lictores accepit convivio. Interim vero, dum ii con- 


vivium inibant apud mulierem, quidam ex fidelibug ἢ 


accipiunt martyrum reliquias, et eas abscondunt. 
Deinde, finito convivio, cum eam rem deprehendis- 
sent lictores, ira valde erant perciti ; sed fervorem 
ire sedarunt munera, et vehementem furorem dis- 
Bolvit mulier pecunia. Cum illi autem recessissent, 
io quadam domo deponit Catula martyrum reli- 
quias tertio mensis Octobris, miraculis affatim 
prolluentibus, perinde ac aliquo fonte pulchre et 
suaviter manante. Non multum temporis interces» 


* Psal. cari, 5, 6. 


ὑμέτεροι θεοὶ, ἅτε ξύλα vai λίθοι, δοῦναι δεδύνηνται 
Στόμα γὰρ ἔχουσι, χαὶ οὐ λαλοῦσιν' ὀφθαλμοὺς, 
xai οὐ βλέπουσιν’ ὦτα, καὶ οὐχ ἀκούουσιν. Ἔν 
τοῦτο μόνον ὑμῖν ἐνεργοῦσι, τὸ ἀτελεύτητον πῦρ in- 
φλέγουσιν. » Τούτοις ἀντειπεῖν οὐ δυνηθέντες οἱ τό» 
pavvot, δριμύ τι καὶ παράφορον slc αὐτοὺς ὑπιδόντες, 
xal τὰ ξίφη σπασάμενοι, πρὸς τὸν φόνον ὁπλίζονται' 
xai δὴ ὡς ἀπὸ σημείου τούτους ἐξαγαγόντες τῆς 
πόλεως, ἐπί τινὰ χορυφὴν δεσμώτας ἀνάγουσι, xi 
τοῖς δημίοις τὰ πρὸς σφαγὴν ἐγχειρίζουσι. Meist 
δὲ καιρὸν οἱ ἅγιοι αἰτοῦσι προσευχῆς, xai γόη 
χλίνουσιν. Ἐν τοσούτῳ δὲ ὁ ἱερομάρτυς τοῦ Χρι- 
στοῦ Διονύσιος, τὸ ἅμμα sic οὐρανοὺς ἀνατείνας" 
« Δέσποτα Θεὲ παντόχρατορ. Υἱὲ, φησὶ, μονογενὶς, 
xài ἅγιον Πνεῦμα, Τριὰς ἁγία ἄναρχε καὶ ἀμέριστι, 
πρόσδεξαι τὰς τῶν σῶν δούλων ἐν εἰρήνῃ ψυχὰς, 
6t: ἕνεχά σου θανατούμεθα.» Καὶ τῶν ἁγίων τὸ 
«᾿Αμὴν » ἐπιφωνησάντων, πρὸς τοὺς δημίους ἐπιστρα- 
φεὶς, « Τὸ κελευσθὲν ὑμῖν ἐχτελεῖτε, » φησίν. Οἱ & 
πρῶτα μὲν τὴν τοῦ μαχαρίου Διονυσέου, εἶτα "Poo 
στικοῦ καὶ ᾿Ἐλευθερίου ἑἐατέμνουσι χεφαλήν. 'AÀ) 
οὐδὲ τούτῳ σοῦ, Διονύσιε, ὁ διὰ σὲ παθὼν τοῦ δι 
αὐτὸν βθνήσχοντος ἐπιλέλησται" ἀλλὰ τι xal περὶ τὲν 
ἐχτομὴν τεράστιον ἐπιδείχνυται. Καὶ γὰρ τὴν im- 
τοῦ κεφαλὴν, ὥσπερ τι βραδεῖον, ἐν ταῖν χεροῖν ὁ 
μάρτυς δεξάμενος, ἐφ᾽ ἱκανὸν τόπον δίεισιν, "Ege 
pev οὖν τὴν χεφαλὴν, χαθάπερ τι τρόπαιον, ἐπὶ τῶν 
χειρῶν αὐτὸς, ὑπὸ θείας πάντως φερόμενος χάριτος, 
χαὶ οὐ πρότερον ἀνῆχε, πρὶν ὅτε δὴ γυναιχὶ κατὰ 
θείαν πάντως συνενεχθεὶς πρόνοιαν ἐχείνης κελέ- 
μαις, οἵά τινα θησαυρὸν, ἐναπέθετο. Ἔκχειπο ὃ 
ἀμελούμενα τὰ τῶν ἁγίων μαρτύρων τίμια φώμετα 
θηρσὶ βορὰ xai ὀρνέοις προχείμενα, με,δὲ τῆς wv- 
μισμένης λαχόντα ταφῆς. 

Οἱ μέντοι δήμιοι οὐδὲ μέχρι τούτου τῆς ἐξγῆς 
ἔστησαν: ἀλλὰ xal τοῖς λειψάνοις αὐτοῖς ἐκιμεὺν» 
ται, θαλάσσῃ δοῦναι xal βυθῷ προθυμούμννοι, ὡς 
ἄν μὴ τὰς αὐτὰς xal ἄψυχα ὄντα, θαυμωατουργίες 
ἐνδείξαιντο, χἀντεῦθεν ἔλξωσι τοὺς πολλοὺς πρὸς 
ἐπίγνωσιν. Ὅ δὴ, ὡς αὐτοῖς ἔδοξε, γέγονεν ἄν, εἰ 
μὴ τῇ πονηρᾷ ταύτῃ πέρας ἐπενεχθῆναι βουλῇ δι» 
χώλυσεν ὁ Θεός. Αἰσθομένη γὰρ τοῦ βουλεύματος ἡ 
τὴν τιμίαν τῷ Θεῷ χεφαλὴν δεξαμένη (ὄνομα Ke 
τούλα τῇ γυναικί) κοινοῦταί τινα τοῖς πιστοῖς γνώ» 
μὴν ὡς ἀρεστὴν τῷ Θεῷ xai ἀπόδεχτον' xal t9 
λυτελῆ παραθεμένη τὴν τράπεζαν, εἰς εὐωχίαν τοὺς 
δημίους παρέλαύεν. Ἐν ὅσῳ δὲ οὗτοι εἰστιῶντ 
παρὰ τῇ qvvatxi, τῶν πιστῶν τινες τὰ τίμια τῶν 
μαρτύρων ὑπολαμδάνουσι λείψανα καὶ ἐν τῷ ἀφααὶ 
χατατίθενται. Εἶτα, τῆς εὐωχίας δισλυθείσης, τοῖς 
δημίοις τὸ πρᾶγμα φωράσασιν ἐπὶ μέγα xai zin 
ἀνεχινεῖτο τὰ τοῦ θυμοῦ xal διεθερμαίνετο" ἀλλὰ v 
τῆς ὀργῆς ζέον τὰ δῶρα χατέψυξε, καὶ τὸ πολὺ το 
θυμοῦ χρήμασιν ἣ γυνὴ παραλύει. Κἀχείνων ἀκεὶ- 
λαγέντων, ἔν τινι τὰ τῶν μαρτύρων λείψενα fj pt 
χαρια Κατούλα δομήματι κατατίθησι, τρίτην τῷ 


VITA 5. ANDRONICI. 1050 


μηνὸς ἄγοντος. Τῶν δὲ θυμάτων οἷά A sit, εἴ convenientes christiani templum gloriosis 
ὁμοῦ ναούσης xal ἤδιστον, ἀφθόνως excitant victoribus, et in ipso eorum pretiosas de- 
, οὐ πολὺ τὸ ἐν μέσῳ συνελθόντες ponunt reliquias: ad gloriam Dei Patris, et Domini 
'aóv τοῖς χαλλινίχοις ἀνεγείρουςι, xal — nostri Jesu Christi : quem decet honor et adoratio, 
ruv ἐν αὐτῷ ἀποτιθέασι λείψανα" εἰς — nuncet semper, et in secula seculorum. Amen. 


Πατρὸς, καὶ Κυρίου ἡμῶν 'Ineoó Χριστοῦ, d πρέπει τιμὴ καὶ προσχύνησις εἰς τοὺς 
iV. 











VITA S. ANDROCINI 
ET EJUS CONJUGIS. 


1 ad diem 27 Februarii; Grece non exstat in mss. Paris. ; socii Bollandiani Vitam S. Andronici 
Grece et Latine exhibent ex Meneis ad diem 9 Octobris) 


us Theodosii Magni imperatoris, erat A usque ad horam sextam : et reversus, audit ejula- 


'be Antiochia juvenis quidam argen- 
ine Andronicus. Accepit sutem uxorem 
tarii, nomine Joannis. Erat vero ejus 
nasia. Erat enim revera Athanasia, id 
dis, et factis, et cogitatione. Erat autem 
valde pius, et plenus bonis operibus. 
ro ejus quoque uxor: erant autem 
Ι. Sio vero vitam suam agebant argen- 
ieultates suas diviserunt in tres partes: 
im in rationem pauperum, et aliam in 
onachorum, et aliam in rationem facul- 
ücine. Universa autem civitas amabat 
ndronioum propter ejus modestiam. 

vil autem suam uxorem ; et cum con- 


tum et tumultum, qui fiebat domi sue. Ille vero 
conturbatus cucurrit, et invenit omnem fere civi- 
tatem domi sus et pueros mortuos. 

II. Cumque vidisset infantes in lecto simul 
jacentes, ingressus in suum oratorium, se projecit 
ante Servatorem, et flens dixit ! : « Ipse egressus 
sum nudus ex utero matris mere, nudus quoque 
illuc revertar. Dominus dedit, Dominus abstulit : 
sicut Domino visum est, ita flat. Sil nomen Do- 
mini benedictum ex hoc nunc et usque in secu- 
lum. » Uxor autem ejus querebat se suffocare, 
dicens : Moriar cum meis filiis. Convenit vero 
universa civitas ad efferendos pueros, adeo ut illic 
esset patriarcha cum toto clero suo. Eos vero 


eperit filium, et nominaverunt eum B deposuerunt in martyrio sanoti Juliani supra avos 


ium vero adhuc in utero concepisset, 
m, et nominavit eam Mariam, neque 
propinquavit uxori Andronicus. Confe- 
| suum studium ad diligenter et lubenter 
, cum aliis Christi amantibus argenta- 
iico et die secundo et quarto et in 
8 vespera usque ad matutinum ibat 
; ad lavandos viros suos fratres. Simi- 
| ejus quoque uxor ad lavandas dili- 
lieres. Post tempus vero duodecim 
ngressa est quodam die mane domina 
& voluntario illo labore ad videndos suos 
venit eos suspirantes. Illa autem contur- 
dit in lectum suum, et posuit ambos 
us suum. Beatus vero Andronicus in- 
cepit clamare in uxorem suam, quod 
»rmiret. Illa autem dixit : Noli irasci, 
, pueri enim sunt infirma veletudine : 
tigisset, invenit eos teneri a febre, et 
irans : Fiat voluntas Dei : οἱ ivit extra 
ad precandum sanctum Julianum. Illic 
)Ant ejus parentes. Fuit autem illic 


1. 


suos. Accipiens autem beatum Andronicum episco - 
pus ingressus est in sedes ejus. lllius autem uxor 
noluit abire in domum suam, sed dormiit in 
martyrio. Media vero nocte apparet ei martyr in 
habitu monachi, dicens ei : Cur non sinis eos, qui 
hic gunt, requiescere ? Illa autem dixit: Domine 
mi, ne mibi irascaris, nam sum valde afflicta. 
Habebam autem duos solos filios, et hodie ambos 
simul extuli. Ille vero dicit : Quot annos nati erant 
tui pueri?Illa vero dicit ei : Unus erat duodecim 
annos natus, alter vero deoem. llle autem dicit 
ei : Cur igitur illos defles ὃ Utinam defleres peccata 
tua. Dico enim tibi, mulier, quod quomodo natura 
hominis exigit cibum, et fleri non potest, ut non 
detur ad comedendum, ita etiam pueri in illo die 
poscunt a Christo bona futura, dicentes : Juste 
Judex, privasti nos rebus terrenis, ne 508 etiam 
prives colestibus. Illa autem cum audivieset, est 
compunceta, et mutavitluctum in gaudium, dicens: 
Si ergo vivunt filii mei in colo, quid fleo ? et con- 
versa, quesiii abbatem qui el fuerat loeutus, et 
oum totum locum obiisset, non Invenit. Et sciscita- 


MARTYRIUM SS. EULAMPII ET EULAMPI E. 


1054 


'nit eum magnis compressum angustiis, À viventem. À quo cum accepissent benedictionem, 


»re abbas Athanasius : et dicit ei senex : 
orteret gaudere, quod migras ad Domi- 
maris ? Dicit ei abbas Athanasius : Non 
propter abbatem Andronicum. Sed fac 
itatem, postquam me sepelieris. Inve- 
Julam sitam ad caput meum, lege eam, 
abbati Andronico. Cumque ipsi preces 
communicavit et dormiit in Domino. 
iutem ad ei faciendas exsequias: et eoce 
it sexu mulier, et auditum fuit in tota 
mittens senex, excivit universam Sce- 
riorem solitudinem : et venerunt omnes 
andrie, et convenit universa civitas, el 
ret, ferentes legumina ; ità enim mos 
8. Gum ramis ergo et palmie extulerunt 
j reliquias Athanasie, Deum glorifican- 
tantam tolerantiam prebuit mulieri. 
; autem senex septimum diem beate 
Postea vero voluit senex accipere se- 
em Andronicum, sed non id sustinuit, 
rias cam mea domina. Cumque eum 
isset valere senex, priusquam ipse iret 
1 Menam, venit ad eum frater, dicens : 
bas Andronicus, et est redactus ad an- 
jnex vero rursus misit in Soetem, di- 
ite hue venientes, abbas enim Andro- 
üitur abbatem Athanasium. Illi autem 
nssent, accesserunt et invenerunt eum 





dormiit in Domino. 

VIII. Exortum est ergo bellum inter Patres De- 
cimi octavi, et Monachos Boetiotas, dicentes : 
Noster est frater, et eum habebimus in Scete, ut 
nobis opem ferant ejus precea. Patres autem Oocta- 
vi decimi, dicebant : Ponemus eum cum sua so- 
rore. Vehementer igitur instabant Seetiote et dicit 
archimandrita Octavi decimi : Bi quid senex dixe- 
rit, faciamus. Abbas vero Daniel dicebat eum 
oporlere illic sepeliri. Illi autem non audiebant 
eum, dicentes : Est senex, et non timet amplius 
bellum corporis. Nos autem sumus juniores, et 
volumus fratrem, ut nobis opem ferant ejus preces. 
Bufficit enim vobis, quod reliquimus vobis abba- 
tem Alhanasium. Cum vero vidisset senex esse 
mcgnam perturbationem, dioit fratribus suis : Si 
me non audiatis, ego quoque hic manebo, et se- 
peliar cum meo fllio, et tuno quieverunt, et extu- 
lerunt fratrem Andronicum. Dicun! ergo seni: 
Eamus in Scetem. Dioit eis senex : Sinite ut fa- 
ciam septimum diem fratris, et non siverunt eum 
manere. Ita confidit abbas Deniel suo discipulo. 
Oremus nos quoque ut veniamus ad mensuram ab- 
batis Andronici, precibus omnium sanctorum 
Christi : cui gloria et potentia simul cum Patre et 
saacto Spiritu, nunc el semper et in secula se- 
culorum. Ámen. 





MAPTYPION 


TON ATIQN MAPT) ΡΩΝ 


AAMIIIOY xai. EYAAMIIIA2. 
MARTYRIUM 


SS. MARTYRUM 


EULAMPIH ET EULAMPIFE. 


(Latine apud Surium ad diem 10 Octobris, Grece ex cod. ms. Paris, n. 1480) 


τι τῆς θεογνωσίας εἷς πάντα χόσμον δια- (; I. Jam Dei cognitione totum orbem pervadente, 


xai τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ 
Θεοῦ ἡμῶν τοὺς ἑαυτοῦ μάρτυρας ἐπιῤ- 
αἱ ἐπαλείφοντος, τοῦ δὲ πονηροῦ χαὶ μι- 
αίμονος τοὺς οἰχείους θεράποντας πρὸς 
ιαν ἐρεθίζοντος, νεανίας τις τὸ γένος 
τὴν ὄψιν περικαλλὴς, εὐπατρίδης τε γνω- 


et Salvatore quidem Christo Jesu, qui solus est 


Deus noster, suos martyres confirmante &6 cOrrO- 
borante : maligno autem et bonis infesto demone 
guos ad impietatem incitante famulos : adolescens 
quidam, Bulampius dictus, genere insignis, eleganti 
specie, et qui bona &c clara noscebatur 0888 naiv* 


1053 


pietatis, cum nollet babitare in tabernaculis pecca- 
torum, et divinum Christi nomen videre tam impu- 
denter irrideri sc subsannari non ferendum eese 
censeret, relicta urbis habitatione, amplectitur so- 
litadinem. Et oum vite abstinentia, et secessu in- 
ternum hominem expurgasset, zelo sicut magnus 
Elias refertam omnino haberetanimam, relicta pari- 
ter solitadine, descendit ad habitandum in civitate. 


II. Cum autem ad imperatorias constitutiones in- 
tendisset oculos, que supra portas proscripte erant 
omnibus valde ridens talem conatum, fuit ab impiis 
deprehensus protinus, et statim vinctus fuit conje- 
ctus in custodiam, tanquam aliqua prada sistendus 
coram judice. Postquam autem, quod factum fue- 
rat, delatum fuit ad aures magistratuum, jussit 
judex eum duci ad tribunal. Et protinus aspiciens 
ad eum qui ductus fuerat, cum propter teneram 
etatem sperasset fore ut virum expugnaret fortis- 
simum: Quaenam est, inquit, tanta tua, qussdicitur, 
amentia, que etiam prope effecit ut deduceret ad 
asperitatem, nisi ipsa que fuit conspecta species 
persuasisset rem non ita se habere : est enim om- 
nino alienum, et non consentaneum, hanc libera- 
lem formam, et apertum characterem nobilitatis, 
facta aggredi tam audacia. Ecce ergo tibi proponi- 
tur multitudo deorum, que diversis operationibus 
et invocationibus sibi affatim comparat veneratio- 
nem ; ipsum quoque templum est tibi apertum : san- 
guine autem conspersa cernuntur altaria ; publicum 
festum celebratur et parata sunt quecunque conve- 
niunt sscrificio. Et tibi ergo optime consules, et 
nobis rem gratam facies, si deos colueris, et eis sa- 
erificaveris. Hzc tyrannus. 

III. Martyr autem Spiritu sancto totus repletus, 
cum se signo crucis, veluti quibusdam armis, mu- 
niisset : Vana sunt, respondit, o preses, qui a te 
proponuntur. Neque enim ex rebus externis et que 
minime fuerint in potestate alicujus, metienda est 
pietas, qui» aperte est boni instituti et in nostri li- 
beri arbitrii sita est potestate. Atque, ai quidem 
fleri non potest (ne te non velle dicam), ut ad 
unum et trinum omnium aspicias principium, ab 
eorum saltem, que producta fuerunt bono ordine, 
disce Deum universorum. Sin autem deorum pre- 
fers multitudinem, per quos simpliciores deducis ad 
barathrum interitus, at ego quidem nec ea quee tu 
dicis audire sustineo, neque in animum induco, ut 
talibus delecter sacrificiis, ut qui sim preditus ani- 
ma parlicipe rationis, et ad supernum mundum 
aperle properem : soli autem natura Deo, et qui 
non est aspeciabilis,sacritcabu sacrificium laudis, 
et ipsi reddam vota mea coram toto populo ejus. 
His sic diotis, tyrannus, deposita persona lenitatis, 
jubet quidem exui martyrem, et humi extengum, 
vehementer verberari. 


MENSIS OCTOBER. 
patria, nempe Nicomedia, et eret ornatus operibus A ριζόμενος, τῆς γὰρ Νικομήδους ὁρμᾶται χὰ 


B εἶχεν αὐτίκα δέσμιον, οἷόν τι θήραμε 





















τῆς εὐσεδείας ἔργοις κοσμούμενος iv m 
ἁμαρτωλῶν κατοικεῖν οὐχ αἱρούμενον, xx ἐς 
οὕτω τὸ τοῦ Χριστοῦ θεῖον ὄνομα ὁρᾷν by, 
μενον, ἀνεχτὸν οὐχ ἡγούμενος. ἀπάρας τῶν κα. 
ἄστυ διατριδῶν. τὴν ἐρημίαν ἄτπκάγετει, κα 
ἐγχρατεῖ καὶ ἀναχωρητιχῷ βίῳ τὸν ivi i 
ηράμενος ἄνθρωπον, xal ὅλος ζήλου or. 
μέγαν λίαν κλησθεὶς τὴν ψυχὴν, c: 
ἀπολιπῶν αὖθις, πρὸς τὰς ἐν mÓÀM διεγιηὶ 
εἰσιν. 

Β΄. Ὡς δὲ πρὸς τὰς βασιλικὰς ἡτένισι 
αἵ τῶν πυλῶν ὕπερθεν ἀνάγραπτοι πᾶσιν αὶ 
μέγα καταγελάσας τοῦ ἔγχειρήματος, 
εὐθὺς τοῖς ἀσεθέσιν ἐγένετο, «αἱ coni 


μενον τῷ δικάζοντι. "Exst δὲ πρὸς τὰς τῶν o 
&xoàc ἀνηνέχθη τὸ γεγονὸς, ἀγώγικεν cc 

δικαστὴς πρὸς τὸ βῆμα γενέσθαι Duxüde 
ὃς εἴς αὐτὸν ἀχθέντα εὐθὺς ἀπιδὼν, ii 
νεάζον τῆς ἡλιχίας συλήσειν ἐλπίζων τὸν τὰ 
τον, Γίς, ὦ ὀῦτος, 4j τοσαύτη περὶ σοῦ, in. 
λουμένη ἀναίδεια, 7, τις μιχροῦ με χε; tí) 
χύτητα ἐξενεχθῆναι πεποίηκεν, εἰ μὴ zi d 
θεαθὲν, μὴ οὕτως ἔχειν ἀνέπεισεν᾽ bubo 
πάντη xai ἀναχόλουθον, αἰδῶ τοιαΐτιν p 
χτῆρα σαφέστατον εὐγενείας, ἔρτγοι; ὑπο 
ἐπιχειρεῖν. Ἰδοὺ σοὶ τοίνυν πλη)ϑὺς vum Ba, 
διαφόροις ἐνεργείαις καὶ κλήσεσι wen 
τὸ τίμιον, ἀνέῳγέ σοι καὶ ναὸς αὐτός, lxi 
λύθρῳ τῶν αἱμάτων περιῤῥεόμενο: sen. 
πάνδημος ἑορτὴ συγκεκρότη ται, mni τῶν fw 
ὅσχ πρὸς θυσίων κατάλληλα τριηγερέξισται, 1 
χάλλιστα γοῦν σεαυτῷ καὶ ἡμῖν quim, ὁ - 

θεοὺς τιμήσειας xal αὐτοῖς ἐπιϑίατ-. Arcas 
τοῦ τυράννου τοιαῦτα. | 

I' 'O δὲ μάρτυς ὅλος ὅλως wo) κα 

τοῦ ἁγίου γενόμενος, καὶ τῷ τοῦ πὰ 

μείῳ οἷον ὅπλῳ τινὲ περιφραξάμενις, Ya, 
ὦ ἡγεμὼν, ἀπεχρίνατο, τὰ παρὰ το τῶν 
μενα, οὐδὲ γὰρ ἀπὸ τῶν ἐχτὸς, xii wu! 
τις γένοιτο xóptoc, τὸ εὐσεδεῖν ἔχ. 5 
προαιρέσεως ἀγαθῆς καὶ τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν xw 
ὑπάρχον, Εἰ μὲν οὖν ἀδύνατον ἵνα μὴ Xivw ὅ-: 
tov πρὸς τὴν μίαν σε xal πάντων tpubm, τ 
ἀπίδεϊῖν, xXv ἀπὸ τῆς τῶν παρηγμένων εἰ 


D τὸν γενεσιουργὸν τῶν ὅλων Θεὸν usto 


δὲ βεῶν πληθὺν προτιμᾷς, δι᾿ ὧν τοὺς dzÀnz 
χλευάζων πρὸς τὸ τῆς ἀπωλείας κατάγεις $2 
ἀλλ᾽ ἐγὼ οὔτε ἀκούειν ὧν σὺ gc ἀνέχομαι, 
θυσίαις τοιαύταις χαίρειν προῴρημαι, ἅτε Uu 
Υἱκῇ τιμηθεὶς, καὶ πρὸς τὸν :ἄνω χύόσμον 
ἐπειγόμενος" μόνῳ δὲ τῷ φύσει ἀοράτῳ Gà 
σίαν θύσω αἰνέσεως, καὶ αὐτῷ τὰς εὑχάς um 
δώσω ἐναντίον παντὸς τοῦ λαοῦ αὐτοῦ, 1 
οὕτω λεχθέντων, τὸ τῆς ἐπιεικείας ἀποθέμενος 
ὠπεῖον ὁ τύραννος, περιδύεσθαι μὲν πρὸ 
τὸν μάρτυρα, xal ἐπὶ γῆς ταθέντα σφοδι 
τύπτεσθα,. 


MARTIRYUM SS. EULAMPII ET EULAMPLE. 


1058 


δὲ γενναίως xal ἀνδρικῶς ὁ μάρτυς ἀντ. Α 1V. Postquam autem martyr generose et fortiter 


τὰς βασάνους, xxl οὐδὲ μιχρὰν ἐπεπόν- 
σιν, διπλασιάζει τὸ δριμὺ τῆς ᾿ χολάσεως 
,», καὶ νεύροις λεπτοτάτοις μαστίζεσθαι 
νέστερον διατάττεται. "A δίχην νιφάδων 
pup ἐπιφερόμενα σώματι, πολλὴν τοῖς 
μέρεσι τὴν τῆς ὀδύνης αἴσθησιν ἐνειργά- 
xai οὕτως ὁ μάρτυς οὐδὲν ὥφθη τοῦ φρο- 
ὑπανεὶς, ἤ τῆς πρὸς τὸν Κύριον ἡμῶν 
πίστεως. Ἐντεῦθεν ἀλλεπάλληλοι βασά- 
καθάπερ χύματα τῷ μάρτυρι προσεῤῥή- 
ἡθὺς γὰρ ὁ τύραννος πρὸς ἑτέραν εὕρεσιν 
ἐτρέπετο, xal ξύλῳ τὸν ἀδάμαστον ἂν- 
Ῥοσαναρτῶν, ξεσμοῖς τὰς σάρχας χατε- 
ἐ ἦν μέχρι μυελῶν xai ὀστέων αὐτῶν τὸ 
οδυόμενον, καὶ τῶν χαιρίων μερῶν τοῦ 
φαπτόμενον. Ὁ δὲ μάρτυς, εὐχὴν τῇ βα- 
Λεραννὺς, xal εἰς ἐπιχουρίαν τὸν αὐτοῦ 
ἐπιδοώμένος, οὐ πάσχειν μᾶλλον, ἣ ἐτέ-- 
ντος, αὐτὸς εἶναι θεατὴς ἐνομίζετο. Ἐπεὶ 
ἐνήθλησε τοῖς ξεσμοῖς, χαὶ πᾶν διατα- 
σῶμα προὔχειτο δυσειδὲς, δαίμονες μὲν 
τεξανίσταντο, Θεὸς δὲ τὸν οἰχεῖον ἄνωθεν 
ἐφανίτην, xal ὁ διχάστὴς ἑαυτὸν ἡἧττώ- 
ρῶν, ὡς μήτε λόγοις οἷός τε ὧν πείθειν 
ντα, μήτε θωπείαις, μήτε τισὶν ἄλλαις 
iml τοιαύτην χωρεῖ βάσανον, ἧς d ἀχοὴ 
αἱ μόνον ἐμπίπτουσα, συνταράττειν δύνα- 
υγχεῖν καὶ νοῦν καί διάνοιαν. Ἱμᾶσι γὰρ 
bg τῶν ποδῶν καὶ χειρῶν περισφιγχθὲέντας 
εἷς τοὐπίσω περιενεχθῆναι βιαίως δια- 


restitit tormentis, et nec tantillum quidem fuit mu- 
tatus, acerbitatem supplicii judex auget, eumque 
nervis cedi tenuissimis imperat crudeliter. Qui cum 
nive spissius martyris corpori infligerentur, aíffe- 
ctis partibus afferebant magnum sensum doloris. 
Sed sic quoque martyr nihil visus et remisisse de 
sua animi magnitudine aut de sua fide in Christum 
Dominum nostrum aliquid relaxasse. Hino frequen- 
tese, et 88 invicem consequentes tormentorum spe- 
cies, tanquam fluctus, erumpebant in marlyrem. 
Statim enim conversus esL tyrannus ad invenien- 
dum aliud supplicium : et ligno appendens indomi- 
tam statuam, consumebat carnes lacerationibus, et 
δὰ medullas et ossa usque subibat dolor et princi- 
pales partes corporis attingebat. Martyr autem pre- 
cibus tormentum contemperans, et sui Agonotheta 
auxilium invocans, non magis censebatur pati 
quam alio patiente ipse esse spectator. Postquam 
autem satis decertavit adversus dilacerationes, et 
universum discerptum corpus propositum fuit 
aspectu tetrum, demones quidem, ut par erat, me- 
rebant, Deus autem e superis exsultabat propter 
suum corona redimitum athletam. Judex deinde 
cernens 86 esse superatum, cum nec verbis posset 
persuadere patienti, nec blanditiis, nec ullis aliis 
rationibus, procedit ad tale tormentum, quod si vel 
solum ad aures perveniat, potest conturbare ac 
confundere mentem et cogitationem. Tenuibusenim 
loris pedum et manuum adsirictos digitos jubet 
violenter circumtrahi, quod ei intolerandum red- 


xal δίκην πτόρθου, τὰ τοῦ μἄρτυρος μέρη C debat cruciatum. Nam cum confringerentur arti- 


€, ἀφόρητον οὕτω τὴν τιμωρίαν εἰργάζετο. 
γὰρ συνθραυομένων, σφυρῶν συνθλωμέ- 
ὧν συντριδομένων, xal οἷονεὶ διατετρι- 
βίᾳ τῆς στάσεως. μιχροῦ θανατοῦσθαι 
ὃν ἀθλητὴν, ἅτε τῆς ἁρμονίας τῶν ὅλων 
ος μελῶν, τῆς οἰχείας, ἐξισταμένων ἕνδρας 
;, καὶ τῷ περιόντι τῆς ἀλγηδόνός πρὸς 
λχομένων καὶ ἄψυχα. 
' 6 μὲν τύραννος πρὸς τὴν διὰ τῶ, ἔργων 
πειθοῖ πρὸς τὴν διὰ τῶν λόγων αὖθις 
| τῆς διαλέξεως προσωπείῳ, τὸ οἴχεῖον 
oy ἀδύνατον, καὶ πρῶτα μὲν ἅτε δεισι- 
ρον περὶ τὸ ἴδιον διακείμενος σέθας, τήν 
ἢ τοῦ λόγου διέσυρε σάρχωσιν, xal τὰ 
)η xal σταυρὸν αὐτὸν, καὶ ὅσα τῆς ἡἧμε- 
ἰδολα σωτηρίας, προσχόμματα σχανδάλου 
πὶ τούτοις xal τὴν τῶν στοιχείων δη- 
προὐδάλλετο, ὡς μὲν ἡδεῖαν οὖσαν, ὡς 
ov, xal ἀνθρώποις εἰς ἀπόλαυσιν προχεί- 
ὶ ὡς μηδ᾽ ἄν ἐθέλειν, μηδὲ τὸν ἄγαν 
τα, τῆς ix ταύτης στέρεσθαι ἡδονῆς. Ὁ 
(ἦν γὰρ τῆς ἀληθοῦς σοφίας ἀνάπλεως) 
s τῶν ἐχείνου θεῶν τὸ ἀσθενὲς xal 
, τὸ πρὸς ἀλλήλους μάχιμόν τε xal στα- 
11 τὸ σωματικοῖς ἐγχαλινδεῖσθχι παθή- 
τὸ μηδ᾽ ὁτιοῦν τῶν παρηγμένων ἀφ᾽ ἕαυ- 
ένεσιν ἔχειν καὶ ἄναρχον εἶναι, ἀλλ' εἰς 


culi, et violenta extensione quodammodo stride- 
rent, contigit athletam prope morte affici, quod 
compages omnium membrorum corporis a sua sede 
et ordine dimoverentur ; adeo ut propter ingentem 
dolorem ad misericordiam traherentur etiam ina- 
nima. 


V. Sed tyrannus quidem cum non potuisset factis 
persuadere, ad persuadendum verbis rursus se con- 
fert, persona disputationis suam tegens impoten- 
tiam. Et primum quidem, utqui esset superstitiosius 
affectus in suam religionem, lacerabat divinam 
Verbi carnis susceptionem, ejusque perpessiones et 
ipsam orucem, et quecunque sunt signa nostre 
salutis, ea scandali ducebat offensiones. Post hec 
proferebat etiam fabricam elementorum, ut ques 
esset quidem dulcis et amabilis, et ad fruendum 
proposita hominibus, et quod nollet ne valde qui- 
dem oscus, que ex ea oritur, privari voluptate. 
Mariyr autem (erat enim vera plenus sapientia) 
contra afferebat illius deorum imbecillitatem et effe- 
minationem, qua inter se invicem fuerunt, pugnas 
et seditiones, οἱ quod volutarentur in eorporis af- 
fectionibus; οἱ quod nihil eorum, que producta 
sunt, ex 56 ortum habeat, et sit sine principio, sed 
statim referatur ad primam et efficientem causam. 


^o MENSIS (4T. BER. 


e vusigesaten cU τιν DID 2Ὲ: ταϊαισαιῖ. wi à ic TLuT cmmÁm 


seid) cut uie. snm. p iggaut st 105 
SA4nft. παύμταξ, 2: 2007243 37. facili TeciUMione. 
Aes cune τὰ Ina] fe-nnt  nugtue -m- 
Ὄμ τὰ feY94 TACTA ET CIiDB08 ALO- 
$14 € wi "un s ᾽πε ac»9dSga Olowenanc- 
an jet III); ei μΜ6Ὶ ΣΦΙ AUAM. 
anti aM nmm on) unen ane Vu cum 
ἡμφν γῆ QUE d »ὴ 51: 1 Xa TTXTLL ἴ.16 
μα, €)" £q410 7:54 9 τ δος. 4t cnrgnre 
^t “σα RS 93.21. 7071 7a£6359 τι 16m g3:- 
“ὦ LxtTMA Mag 49e, enadiunmenacoir. st dissci - 
39555724*. 5$ jd SAGETL, 1.0»TMIne ὧς παισί mg- 
"ADSA 37. i3 ^». A" 305832.18 merüra :Ὁ cinerem 
4/7479  yr3neoez τ τ: 29810 m 5. 0- 


Q0 ttu M. Ion o9, VUTTTPDDA Tyrniter "yeraas. "E 
» . 


'AAL YES 3 ποι ἢ δ 7112 A505 4. 51: ags- 
595 7Ζ51:.λ4. 251 «τὸ VES Mna 534’. 

4e AT t ont VT3a T2 ThLwac i £27144 λεὲσ.: 6,13 
em, 

“1 Cn 1... δ ΤΆ 58 12.8 TALÓPRT «6΄ 128 
4552 Ὡς 4548 255. L, nV, MdL πλῦας pereas 1m, 
jd zi, fe. 3^5 .9 Aq.A .2^tACTRUIE. 223 6532 
UAI DL, SLI3:029 727 20h 22, 2597, 5.15, 0B - 
75f9y ,2*.dof1, 937, ARIA 77. ADI AT -Ὦ Iiuuo287.3 4..Χ.- 
)a^ t ΤΩ AD uu3, “ἢ. LS S6 dI SALTA Oba LEGALI. 
ῥαὶ σι δΡὶ VAo0.uR, h^ LARA ler, ZRLETUALITL lS. 
da 5t ijn"ef, 6 exti tht. d 2-062506 5 08 az... 
Tag ^i n5: n, Nano δῷ 150248 αὶ τ 2iaBse, ge Δ4565- 


ἔνι RID hIALPIS, E σὰ ΡΑ΄ “7,6 TEIL TASA, C375 5. 


^urh (o&adam φύτρα ἃ ΤΩ ων. 8 Ν᾽. ATSDS ΚΑΙ ελ δ uS, («Ὁ 7 


venit in templum .do.ororn, φάγει, ἡ δὴ pro- 
p!er repeotinam rnartyris rotatonezm iia latanti- 
hus, (qui &tíant veil ir p.etat;s, pajtim antem om- 
miti esspectantibus id quod erateventaru:n. Martyr 
&utom vhide το νβογί 5 ina: pientias eoruro qui adora- 
bat, ud unam insigner imaginem ad dex!teram 
positam, prope accedera, cum esset usua solis pre- 
tibus, et verbis, cum auctoritate imperii, eam burni 
protinus. dejecit et in pulverem comtninuit. Quod 
quidem eum. vidisset populus, qui aderat, et'imbe- 
riMitatem eorutmn, qui adorabantur, simu) cogno- 
vinsent et conderinassent, deponunt protinus de- 
teplionem, δι amplectuntur pietatem, Deum 
polentem, et solum prmedicantes, quem nuper 
lynorantes, habebant ludibrio. Fitque eis martyr 
entusa shlutis, a quibus, cum prius stulti essent, 
preco esso atultitim putabatur. 

Vil. Hmo cuin essent. prmsidi ire materia et oc- 
onnlo, aliud quid novi incidens, magis conturbavit 
el nd Iram concitavit intolerandam. Quedam enim 
adoleseantula, qum nuper ex virginalibus thalamis 
procansorat ot ausa orat venire in conspectum vi- 
rorum, cum se adiniscuisset multitudini et athletam 
frairom onse agnovisset, accadons in medium thea- 
Irum, oum comploxa, statim docebut sigua generis, 
«^ nondom. videlicet nosse parontes, eodem utero 
enan ndlilaon, ac nadem. nmuxiaso ubera. Donde revo. 
oabal in. montem parentum benevolentiam, et oo- 


D μίζετο. 


: χορ, T7: τ εχ Em LI 

72. ZELUS. I- "Δ —— — C 

2.2 Z7. REL. ἦι, TUI I 
rg 


ATO I1TSóT. 1v TTL  LTTALUL I. 


TTüLc&. Del τρῶξε o CTESUCDTETT 


lY. 1.7 4X κταξιξ. T-L.7—. 





") ZR τὸ τεσ ἃ τοῦ 7 


—-T.I.TE-TE. τὰ Tul. Emme 





A1 LI jmeliI RID £AXT E- 
i77. Ἔ f τὰ. i£ x.  RL 
T2 2.a£.1. τ΄ TIR E lI 
Toon T6 τς τὋιἅ Tz ZmTz20 1 
2172 20 τὸ ὑπ: 221 TG.7£ - 
* 

T. LTD τὰ στῆς i4 T$ güinkno- 
X: 7722 -cziltiz€—a. X251 τῷ ζήλω - 
LT αζν»π oti LI:T2. $3X  TXWtxl24 “-τ 
τιν εξ’ X) rH ὅτι, cl. Teu δι) τε 
: FP: g^ TI στῆτιξὶς ciu 


4 ^7 c - "| 
42359252» T4. ὃ ἢ 


- rj - . - "he 
22:22.24 £z.7]T)2!, "y)» 5E Tez4.-l1 TT3 


᾽ Γ 
Tua T. τὸ ἀποουτί αν. Ὃ £& παττιῖ τις 
- », - 
Z2474,4 2725 χλτοι χπτεῖσας CRI IMG 


- - - - . - * o9 
TL. ἐποτὼ, ἀπ πλμάπων (XX Φὲ: 3 τὰ 
t2/7, τε ALH7, γεντχαξνος, Wal δὴν 


T2422474az75;. εἰς ἣν εὐθὺς χαττῖτετ: 


χοῦν», ερέπτονεν. Ὅπερ ὅ παρεστως τον 






ui, τί», ἀτῆξνειχν, — X609 ποτα. νῶν i 


* 
πες 242 X31 κχαταγνόύντες, τ. i—— 
* σ΄ Ω . . p * . 
ἀποτίθενται, x2: τῖν εὐσέδειαλν icc 
δυνχτὸ, xa. μόνον ἀνχγηρύπτοντες 2. τ 


πρών» ἐξεμυχτήριυου καὶ vives cuin 


τοῖς σπωτηρίας ὁ μάρτυς οἷς πρότεῖοι x 
ἔχουσι, καὶ χύρυξ tiva: μωσςΐας, ὡς ux. 
, i5 ὃ , : 


Z. Ταῦτα τοῦ ἡγεμόνος Ópqr ὅλην xz PA 
ποιουμένου, ἕτερόν tt xatvüv ipm, CLX 
xai πρὸς ὀργὴν ἐξέμηνεν ἀκατάτχετον. Nit 
ἄοτ' τῶν παρθενιχῶν ὑπεξελθοῦσα βδλλινν: 
ἀῤῥένων χαταθχῤίήσασχ ὄψεως, τῷ παῤ: ir 
ἀναμίξασα, καὶ ἀδελφὸν εἶναι τὸν ἀθλητὴν ἐκ 
γνωρίσασα, μέσον τοῦ θεάτρου παρελθοῦσα, zr 
χεῖρε τοῦτον περιβδαλοῦσα, εὐθὺς τὰ t τ 
ἀνεδίδασχε σύμδολα, τὸ τοὺς αὐτοὺς cbr Ξ 
ρας, τὸ μιᾶς γαστρὸς προελθεῖν, τὸ τοὺς GA 
λάσαι μαστούς, Εἶτα γονέων φιλοστοργίας Ξε 


MARTYRIUM SS. EULAMPII ET EULAMPLAE. 


1062 


οἰχισμοῦ τε xal συναυλίας, καὶ τοιούτων À habitationem, et hujusmodi alia signa, et postremo 


δόλων xal τέλος τῆς αὐτῆς ἐθέλειν xal 
εγε xai τοῦ σεύάσματος μετασχεῖν, καὶ 

χοινωνῆσαι τῷ ἀδελφῷ παθημάτων. 
9v, τὸν μὲν χαχοδαίμονα τόραννον ἀπο- 
ου, τοὺς δὲ θεχτὰς τῶν δρωμένων μετ- 
ὃς τὴν εὐσέδειαν, xal ὃς αὐτίχα μικρὸς 
μιαροὺς ἐχώρει λογισμοὺς" xai — dt 
ματικῆς συνουσίας, οὐχὶ πόθῳ Χριστοῦ 
τῷ μάρτυρι ταύτην ᾧετο. Δριμὺ τοίνυν 
€ πρὸς αὐτὴν ἀτενίσας. Τί cot, φησὶ, ὦ 
σόφισμα βούλεται τοῦτο, καὶ πῶς ἄρα 
βωτικχῆς μανίας τῆς πρὸς τὸν παρόντα 
ινίσκον, τὴν τῆς θηρσχείας μετάθεσιν 
᾿Αλλὰ ἀνάνηψον τῆς περιχεχυμένης σοι 


dicebat se velle esse participem ejusdem fldei et 
religionis, et communiter cum fratre easdem subire 
perpessiones. Hac ergo infelicem quidem tyrannum 
implebant dubitatione : spectatores autem eorum 
qu& flebant, provocabant ad pietatem. Ceeterum ille 
protinus, cum esset sceleratus, se ad sceleratas con- 
vertit cogitationes, et propter affectionem corporis 
consuetudinis, non autem propter sanguinis con- 
junctionem, Christiquedesiderium, existimabat eam 
adherere martyri. Torve itaque et ferociter eam in- 
luens : Quid sibi, inquit, o mulier, vult hoo tuum 
commentum, et quomodo propter insaniam in hunc 
adolescentem mutasti religionem ? Sed resipisce 
ab hao circumfusa caligine tus affectionis, et placa 


πάθους ἀχλύος, xal τὸ φιλάνθρωπον τῶν B invictorum deorum clementiam. Qui fit enim, quod 


)εῶν ἐξιλέωσαι- Τί γὰρ τὸ οὕτως ct με- 
ρόως, ὥστε τοῦ ἡδίστου τούτου φωτὸς, 
βίῳ τερπνῶν ἀποστῆναι, γόητι δὲ νεανίᾳ 
ἦναι, καὶ ἀναιδεῖ προσώπῳ τῷ ἡμετέρῳ 
ραστῆναι, τὰ συγγενῶν ὑποχρινομένην, 
ιδελφιχὴν ἑνότητα τὴν σχέσιν μετατιθεῖ- 
ἴλλ᾽ οὐ τοῦ ἡμετέρου χαταγελάσεις βή- 
| τῶν αὐτοχρατόρων χαταμωχήσῃ, μαρ- 
οὺς ἅπαντας, xal τὸ τοῦ βήματος ἡμῶν 
l| φιλάνθρωπον, ὡς οὐδὲν τι πλέον ἕξεις 
, 1j τὸ χείροσι βασάνοις ὑποδληθῆναι. 

, &mep ἣ μάρτυς ἀῤῥενωπῷ τῷ φρονήμα- 
y ἐποιεῖτο, xal τὴν ümOxpigiv: "Αχουσαν, 
διχαστὰ, χαὶ τὸν ἐμὸν ὡς ἔχει γνῶθι 
ἱστοῦ ὑπάρχω δούλη" Χριστὸς ἐμοὶ ζωή 
ἀγαλλίαμα. Τούτου ip, τούτῳ σπεύδω, 
Ὑπὲρ τούτου xai πῦρ εὐτρέπιζε, καὶ 
καὶ τροχοὺς ἑτοίμαζε, xal ξίφη γύμνου, 
ἄλλην ἐπινόει βάσανον, ἵνα μάθῃς ὅτι 
ἀγεννὴς ἐγὼ xal μιχρύψυχος, οὔ, μὰ τὸν 
ἰίας τοῦτον ἀγῶνα, ὃν xxl μέχρι τέλους 
. κε xai δραμοῦμαι, καὶ πρὸς πᾶν εἶδος 
ἑαυτὴν ἔκδοτον παραστήσω, ἵνα γνῷς 
j ἐγὼ τούτου, xal τὰ ἀδελφὰ φρονοῦσα 
ς βασάνους μὴ ὑποπτήξαντος, καὶ τὰ σὰ 
χαταλύσαντος, χαὶ αὖθις δέ σοι φημὶ, 
τὴν τῆς γυναιχείας φύσεως ἀφορωντι 
ἀνάξιόν τι τῆς διανοίας τῆς ἡμετέρας 
δὲ τὸ τῆς ἡλικίας ἀπαλὸν εὐεξαπάτητον 
ς σαῖς ἐπινοίαις. Ὅ γὰρ πρὸς τὸν αὐτοῦ 
ὥσας ἡμᾶς, xxl πρὸς τὸν χατὰ σοῦ, xai 
hou πόλεμον χαθοπλίσας, αὐτὸς χαὶ τὴν 
ρέξει, xal τὴν νίκην περιφανεστάτην ἐρ- 


o bh μάρτυς πεπαῤῥησιασμένῃ γλώττῃ 
Ιου σαφῶς καταρητορεύσασα, ἐῤῥαπίζετο 
ἃς ἀπηνέστερον, xal ὄψιν ἰσχυρῶς συν- 
ὃ δὲ τῆς μορφῆς ἐπίχαρι χαθηλλοίωτο, 
ς φωνῆς ἐσδέννυτο ὄργανον, τῇ συνεχεῖ 
λάτων ἐπιφορᾷ. [Ιρὸς ταῦτα εἶχε μὲν τὸν 
πιῤῥωννύντα καὶ παραθήγοντα, xai πρὸς 
ους εὐτολμοτέραν εἶναι ποιοῦντα' ἡνδρί- 
, αὐτὴ xax0' ὅσον οἷόν τε xai λογισμοῖς 


tu tam repente sis mutata, ut ab hao luce suavis- 
sima, et ab iis que sunt in vita jucunda, discedas . 
prestigiatori autem juveni adherescas, et impu. 
denti vultu ad nostrum te sistas tribunal, simulan- 
tem cogaationem, et traducentem consuetudinem 
ad fraternam unionem ? Yerum enimvero nostrum 
tribunal non irridebis, nec imperatores habebis lu- 
dibrio. Testor deos omnes, et nostri tribunalis be- 
nignitalem et clementiam, tibi nihil amplius futu- 
rum, quam HEulampio, nisi quod 58:8 pejoribus 
tormentis subjicienda. 

VIII. Ad hec martyr masculino spiritu et audacia 
apte respondit : Audi, dicens, o judex, et cognosce 
meum ut se habet scopum ac institutum. Sum 
Christi ancilla. Christus est mihi vita, et animse 
exsultatio. Eum amo, ei studeo sacrificari. Pro eo 
et ignem para, et duo bestias, et rotas expedi, et 
stringe enses, et excogita omne aliud tormentum, 
αἱ scias me non esse tam ignavi et pusilli animi. 
Hoc, quod pro pietate suscipitur certamen, ad finem 
usque decertabo el peragam, et meipsam tradam 
ad omne genus supplicii, ut scias me esse ejus so- 
rorem, et fraterne eadem, que ille sentit, sentire, 
qui tua tormenta non formidavit, et ea que colis, 
simulacra diruit. Porro autem rursus quoque tibi 
dico, ne aspiciens ad muliebris sexus imbecillita- 
tem, speres aliquid indignum nostra mente, neque 
etatis mollitiem putes tuis inventis facile posse 
decipi. Qui enim nos ad divinum suum erexit amo- 
rem, Οἱ nos armavit ad bellum contra te gerendum 


D et diabolum, ipse et prebebit vires et clarissimam 


efficiet victoriam. 


IX. Heo martyr lingua libera aperte dicens ad - 
versustyrannum, colaphos genis crudeliterimpactos 
accepit, et fuit ejus vultus vehementer contusus. 
Mutata est autm ejus forme gratia, et exstinctum 
fuit vocis instrumentum inflictis continenter cola- 
phis. Ad hec habebat quidem fratrem eam confir- 
mantem, et incitantem, et audaciorem reddentem 
ad certamina. Erat autem ipsa quoque virilis, quoad 
ejus fleri poterat,et generosis cogitationibus imbe- 


1083 


cillitatem nature reficiebat. Sed hec non erant om- Α γενναίοις τὸ ἀσθενὲς 


nino preesidi tolerabilia videnti οἱ meram sanctorum 
loquendi libertatem et minime cedentem toleran- 
tiam. Unde etiam rursus nova excogitantur tor- 
menta : lebesque protinus paratus fuit bulliens, ut 
martyres exciperet. In quem Eulampius quidem 
confidenter est ingressus : Eulampia autem (ita 
enim appellabatur et ipsa) tanquam caligans, ut 
qua esset natura mollior, et a maligno impelleretur 
ad timiditatem, labascebat. Sed frater, qui iden: 
erat socius certaminis, ab imo emergens, tan- 
quam ex aliquo convivio et requie, vocabat so- 
rorem, et ei addebat animum, et hortabatur ut in- 
grederetur lebetem dicens : Nihil extimescas, solum 
attendens id quod videlur, et non ad Deum oculos 
anime deflgens, cui et communiter credidimus, et 
& quo maximsm invenimus remunerationem. Si 
enim hano bullienltem aquam solum attigeris, ab 
ipso magnum senties auxilium, cujus ego tuus fra- 
ler sum testis, qui sic tibi cernor impatibilis, et 
nihil doloris sentiens. 


X. His persuasa Eulampia, et omnino acquiescens 
ejus suasionibus, protinus prompto etalacri animo 
ingressa est lebetem. Deinde etiam communiter 
spiritu exsultantes, leti susceperunt supplicium ; 
et protinus lebes evasit frigidus, et nihil mali pas- 
sos continuit martyres. Neque vero eousque con- 
stitit res admirabilis, sed etiam non paucos ex iis, 
qui circumstabant, induxit ad pietatem. Porro au- 
tem ipsum quoque tyrannum, et si non pure traxit 
ad verum Dei cultum, illius (amen labefecit cogita- 
tionem, et fecit dubitare de sua relizione. /Ethiops 
lamen non fuit dealbatus, et cancer recte ingredi 
non didicit. Cum enim vincerent quidem athlete, 
vinceretur autem impius, eos a se invicem et a fide 
in Christum non valens distrahere, redit rursus ad 
consueta, et armatur denuo adversus solum marty- 
rem, et jubet ei exsciadi pupillas oculorum is qui 
cordis oecutiebat oculis, et illum magis cruciare 
procurans, et machinans, ut ejus sororis per hoc 
frangeretur audacia. Sed in hoc quoque fuit con- 
victus vana et inania moliri adversus Christi 
Servos. 


xai τῆς ὁμαίμονος ἐντεῦθεν διαχαυνῶσαι τὴν εὐτολμίαν, 
χενὰ χαὶ μάταια κατὰ τῶν τοῦ Χριστοῦ δούλων ἐπινοῶν. 
XI. Postridie autem Jubet martyrem Eulampiam D 


sublime suspendi capillis. Est autem hoc gravissi- 
mum supplicium, sed Christi ancillae deliciis sua- 
vius existimabatur. Unde etiam ei preces admiscens 
dicebat : Ago tibi gratias, Deus meus et creator, 
quod me tuam ancillam dignatus sis pro te sus- 
ceptis ornare tormentis. Cum autem per omne ge- 
nus supplicii oporteret athletas pervadere, etiamsi 
tanquam tela infantium reputabantur, qua eis in- 
ferebantur, fornacem accendi jubet preses, illa 
Chaldaica nihilo inferiorem, et ad eam ducta est 
materia que erat alitura sic accensam, lictoribus 
omne studium ad hoo conferentibus. Cum autem 


MENSIS OCTOBER. 




























τῆς φύσεως dli 
᾿Αλλ’ οὐχ ἦν ὅλως φορητὰ ταῦτα τῷ ben 
τε τῆς παῤῥησίας ἄχρατον, χαὶ τὸ τῆς ; 
ἀνένδοτον τῶν ἁγίων δρῶντι, ὅθεν xài τῶν 
τέρα χολαστηρίων ἐπίνοια, χαὶ πόλιν τ: 
ἀπαραίτητοι’ λέθης vào χαχλάζων i. 
ζετο, xai τοὺς μάρτυρας ὑπεδέχετο, zi; 
Εὐλάμπιος μὲν εἶσήε: θαῤῥῶν, f μάρτυς ἃ 
ἱλιγγιάσασα, ἅτε δὴ καὶ τὴν φύσιν izran 
τι X2l τοῦ πονηροῦ τοὺς λογισμοὺς αὐτῇ zz 
ὑποσαλεύοντος, ὀχλάζουσα Tv ᾿Αλλ᾽ ὁ £g) 
καὶ συναθλητὴς χάτωθεν ἀναδὺς οἵ» i 
εὐωχίας καὶ ἀναπαύσεως, προτεχαλεῖτ! - 
σύγγονον xal παρεθαῤῥυνε, καὶ εἴσω τί 
γενέσθαι παρήνει, Μηδὲν ὑποπτήξης, λέν 
οὕτως τῷ ὁρωμένῳ προσξχουτα, xi! s -- 
τοὺς τῆς ψυχῆς ὀφθαλμοὺς &ctv'teoz, 5. 
πεπιστεύχαιμεν, xai παρ᾽ οὗ μεγίστην τ-- 
τὴν ἀντίληψιν. Εἰ 429 μόνον τοῦ Dir; 
χα λάζοντος παραψχύσε:ς, πολλῇ ς χἰ58ὲ:)-- 
αὐτοῦ βοηθείας, ἧς ἐγὼ μάρτυς ὁ σὸς EU 
τως ὁρώμενόν σο! ἀπαθὴς xai ἀνώδυνος. 

I. Τούτοις Εὐλαμπίχ πεισθεῖσι, χε i 
αὐτοῦ παραινέσεων γενομένη, πΡήμι: 
καὶ γενναίως εἰσήει τὸν λέδητα, Eziar 
πνεύματι ἀγαλλιασάμενοι, τὴν τίιοῖξ x 
φροσύνης ἐδέχγοννο, xal ψυχρὸς tn; i; 
ἐδείχνυτο, xal ἀπαθεῖς κακῶν συνεῖῃ au. 
ρας. Καὶ οὐ μέχρι τούτου τὸ πα: δ 5 nu 
καὶ τῶν περιεστηχότῶν οὐκ ὀλίνοχ dm 
ὑπηγάγετο, xai αὐτὸν δὲ τὸν τύ ἕνην ἐπε 
καθχοῶς πρὸς θεοσέδειαν  tiÀxom, δὲ x 
γισμοὺς ἐχείνου διέσεισε, xz! mz fnm d 
ἐπιδοιάζειν πεποίγχεν. Ὅμως, ὶ 28 
εἰπεῖν, ὁ Αἰθίοψ οὐχ ἐλευχαίΐνενι uim 
ὀρθὰ βαδίξειν οὐκ ἐδιδάσχετο. Ὅ: τὰ 
μὲν οἱ ἀθληταὶ, ἡττᾶτο δὲ ὁ Goo; ca 
αὑτοὺς ἀπ’ ἀλλήλων. Καὶ τῆς εἰς X: 
γίας οὐχ οἷός τε ἦν, ἐπὶ τὰ οἰκεῖα rica 
ἤθη χωρεῖ xai χατὰ μόνου τοῦ gmxi 
ὁπλίζεται, καὶ τὰς τῶν ὀμμάτων τὐτὴ ταὶ 
χοπῆναι προστάττει (φεῦ ὁ τοὺς τῆς mmu 
φλώττων ὀφθαλμοὺς), xal τὰ ὅμοιζ zw 
διὰ τῆς τιμωρίας ταύτης κατανχυχέτωι τὶ 
μηχανώμενος, ἀλλ᾽ ἠλέγχβη mc 


ΙΑ΄. Τῇ ἑξῆς οὖν τὴν μάρτυρα τῶν τ} 
ωὡρεῖπθα: χελεύει. Δεινὴ δὲ τιμωριῶν z^ 
δεινὰς χατά τε μηνίγγων καὶ ἱνῶν xr. 
ἐνιεῖσα τὰς ἀλγηδόνας" ἀλλὰ τῇ τοῦ Xo 
τρυφῆς ἐδίων ἡ δάσανος ἐνομίζετο, ὅθεν τ: 
αὐτῇ προσαναμιγνῦσα, Εἰὐχαριστῶ sv, 8:- 
poo xai δη μιευργὲ, ὅτι με τὴν σὴν ξούλτι E: 
ταῖς ὑπὲρ σοῦ τιμι"ρίαις EyxaAlen:h. ἢ 
δὲ xal ἔδει διὰ πάσης τιμωρητιχῆς ὃς : 
ἀθλητὰς διελθεῖν, x&v ὡς νηπίων Bi wu 
ἐπαγόμενα ἐλογίζετο, κάμινον bor xut 
ἡγεμὼν, οὐδὲν τῆς Χαλδαϊκῆς ἐχεῖΐνης ΠΣ 
καὶ ἤγετο πρὸς ταύτην ὕλη τρέφειν ipu: 


MARTYRIUM S. EULAMPII ET $8. EULAMPL£ÉE. 


1068 


«ἔνην, παντοίαν τῶν δημίων εἷς τοῦτο Α flamma esset adeo in altum sublata, ut etiam eos 


χαταδθαλλομένων. Μετεώρου δὲ τῆς 
νῆς ὡς μαχρόθεν χαταπλήττειν τοὺς 
εσθαι τοὺς μάρτυρας ὁ διχαστὴς χε- 
ἣς γχαμίνου μέσον ὠθεῖσθαι. Ηροφ- 
μάρτυρες, ὁ μὲν θεῖος Εὐλάμπιος, διὰ 
λμοὺς ἐχχεχόφθαι, ὑπό τινων διαδα- 
ἡ δὲ γενναχίχ Εὐλαμπία xal μετὰ 
ἄρσους προτρέχουσα ὡς εἰς θάλαμον, 
ν ἐλευσομένη, ὡς δὲ καὶ τῷ πυρὶ παρ- 
φλὸξ αὐτοὺς οὐδὲν ἐλυμήνατο, ἀλλ’ 
ἀψίδος χυρτωθεῖσα, xal πολλῇ τῷ 
τὸ μέσον ἀπολαδοῦσα, χαθάπερ ἔν 
χστάδι τοὺς ἀθλητὰς ἐθαλάμευε, xal 
ς χαυστιχὸν, εἰς αὔραν δροσίζουσαν 
οἱ μάρτυρες ὡς ἐν λειμῶνι δροσώδει 
χορεύοντες, τὴν ᾧδὴν ἐκείνην τὴν 
xai θεοδίδαχτον τῶν παίδων ἤδον. 

χῦτα πάλιν ὁ τύραννος, χαὶ ἔτι διη- 
τῇ τοιαύτῃ τερατουργίᾳ, παρεῖτό τε 
καὶ πρὸς ἐσχάτην ἀμηχανίαν ἐξέπι- 
jig ὅλοις ἀπαγορεύσας, τὴν ἐσχάτην 
ν τοῖς ἀθληταῖς ἐπιψηφίζεται τιμω- 
οὔ ξίφους φημὶ τελευτήν. Εὐθὺς οὖν 
τῳ δεσμῶται ἀπάγονται, xal ὁ μὲν 
quoc τὴν διὰ τοῦ ξίφους τελείωσιν 
οὐρανοὺς στεφανίτης ἀνήγετο. Ἡ δὲ 
χαὶ χοινωνὸς τῶν ἀγώνων, τελειοῦται 
ξίφους xal μάρτυς ἀπηρτισμένη κατὰ 
εται, οὐχ ἀπειχὸς τοῦτο τῆς τοῦ Θεοῦ 
μησάσης, ἀλλ᾽ ἵνα μηδὲ σώματος χα- 


qui procul cernebant stupefaceret, jubet judex ad- 
duci martyres, et trudi in medium fornacem. Ad- 
ducti sunt ergo martyres : divinus quidem Kulam- 
pius, propterea quod fuerant ei eruti oculi, a qui- 
busdam portatus; generosa autem Eulampia cum 
magna accurrens audacia, tanquam thalamum, non 
fornacem ingressura. Cum autem igni fuissent tra- 
diti, flamma eos nihil lesit, sed statim, instar ab- 
sidis, incurvala et diligenter cavens ne medium 
interciperet, tanquam in jucundissimo thalamo 
athletas continebat, et nature sue ardorem in au- 
ram irrorantem convertebat. Martyres vero tanquam 
in prato roscido et amceno choreas agentes, illud 
descriptum δὲ divinitus edoctum, puerorum, 


B inquam, canebant canticum. 


XII. Ad hec rursus tyrannus et magis dubitabat, 
et hoc prodigio plane evaserat solutus et imbecillis, 
el redactus erat ad extremam consilii inopiam. 
Deinde cum omnem spem penitus abjecisset, in 
athletas ultimum statuitsupplicium, nempeut vitam 
finirent gladio. Protinus ergo vincti abducuntur ad 
mortem. Rt martyr quidem cum prompto et alacri 
arcimo subiisset gladio consummationem, in colos 
coronatus extollitur: ejus autem soror et socia 
certaminum, etiam ante gladium consummatur, 
propositoque et animi instituto flt perfecta martyr. 
Hoc autem non ab re providit Dei sapientia, sed ut 
corpus mundum et a vitiorum consuetudine inta- 


παθῶν ἐπιμιξίαις ἀνεπάφου, χεῖρες Gi ctum manus immundee non tangerent, atque ut sua 


jguot, μᾶλλον δὴ τῆς ἑαυτῶν σφαλῶ- 
χείνης ἀποτυχόντες τῆς τιμωρίας δι’ 
ἦν μάρτυρα ᾧοντο. Ταῦτα τῶν ἀητ- 
γῶν Χριστοῦ τὰ παλαίσματα * τοῦτο 
iv. τὸ πολύευχτον πέρας " τούτους 
jv αἱ νοεραὶ πᾶσαι δυνάμεις, ἐπευλό- 
τριάρχαι, ἀπόστολοι ἔεσαν, καὶ μάρ- 
χμίλλους τῶν πόνων, καὶ τῆς αὐτῶν 
ιολογίας, ἱερὰν προσθήκην ἐδέξαντο. 
Λγωνοθέτης ὑπὲρ οὔ τὸ πάσχειν προεί- 
| ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων μαρτυρι- 
σαν, καὶ αὐτὸς ἐνώπιον τοῦ [Πατρὸς 
ἵγελμα ἀνεχήρυξε, καὶ κχοινωνοὺς τῆς 
τς βασιλείας εἰργάσατο, Ὅτι αὑτῷ 


spe impii frustrarentur, cum ab eo inferendo exci- 
dissent supplicio, per quod putabant se punituros 
martyrem. Hec sunt invictorum Christi martyrum 
certamina et hic est optandus finis insignium 
athletarum. Illos bearunt quidem omnes virtutes 
intelligentes, benedixerunt patriarche, laudarunt 
apostoli οἱ martyres, ut eis pares in laboribus et 
equales in confessione sacrosanctum acceperunt 
additamentum. Ipse autem Agonotheta et Domi- 
nus, pro quo pati constituerunt, et quem coram 
hominibus martyrice confessi sunt, ipse, inquam, 
coram Patre eos preconio honoravit, siout est pol- 
licitus, glorieque et regni ceslorum socios fecit: 
quonism eum decet omnis gloria, honor et adora- 


δόξα, τιμὴ xal χράτος, μεγαλωσύνη τε ἢ tio, nuno et semper, et in secula seculorum 


ρέπεια, νῦν xal ἀεὶ xal εἰς τοὺς αἰῶνας 


᾿Αμήν. 


vTROL. GR, CXV. 


Àmen. 


34 


1061 MENSIS 


OCTOBER. 





MAPTYPION 


TQN ATIQN MAPTYPQN 


IIPOBO Y, 


TAPAXOY 


ΚΑΙ ANAPONIKOY. 


MARTYRIUM 


SS. MARTYRUM 


PROBI, TARACHI ET ANDRONICG,| 


(Latine apud Surium ad diem 11 Octobris, Grece ex cod. ms. Paris. n. 45}. 


I. Diocletianus tenens Romanorum imperium, 
vir qui errori cultus demonum erat mirum in mo- 
dum addictus, volebat quemlibet Christianum ab- 
jurare pietatem veramque religionem, litteris et 
edictis per universum orbem terre spargens hanc 
impiam vanitatem. Ea de causa multis quidem ex 
fidelibus labefactabatur animus : alii autem metu 
tormentorum, quorum mine fuerant intentals, in 
solitudinibus latebant el montibus. Piis enim ubi- 
que erant tensa retia et laquei. Tunc vero fortis- 
simi Christi milites, qui tres quidem erant numero, 
οἱ genere solo et differentia patrie dividebantur 
(Taracho enim prir;o martyrum, patria erat urbs 
Claudii Cesaris ; Probo vero, que ad Orientem sita 
est, Pamphylia ; Andronico autem «tate tertio, 
insignis metropolis Ephesiorum), in Deum autem 
charitate el fide unum esse aperte cognoscebantur : 
cum vel solum versari cum impiis, reputassent sese 
abnegare pietatem, seipsos separantes a communi 
multitudine, tacite, et per se alebant suum in 
Christum desiderium. Ceterum vel ipsam vitam 
non putabant vitalem, nisi essent Christi passio- 
num propter Christum participes. Scopus autem 
erat eis sue ad Deum orationis, a marlyrio minime 
excidere, et non facere Christi jacturam, quem pro 
omnibus habere delegerant. 


II. Cum versarentiur in his beati athlete, mitti- 
tur in parles illas quidam preses ab imperatore, 
nomine Maximus, vir qui sd extremam processerat 
in demonibus colendis superstitionem, et cujus 
crudelitas jactabatur vulgi testimonio. Is cum ad 
Tarsensium venisset civitatem, protinus ad exami- 
uationem sedit in excelso tribunali judicans, aut 


Α Α΄. Διοχλητιανὸς τὴν αὐτοχράτοςν Mae 
πων ἀρχὴν ἀνὴρ σφόδρα περὶ τὴν irme εἰ 
νὴν ἐπτοημένος πάντα Χριστιξιι Use eh 
εὐσέδειαν ἐδιάζετο, γράμμάσί ud nig 
ἀνὰ τὴν οἰχουμένην πᾶσαν, τὴν as ἂν 
ἐξαπλοῦν ματαιότητα * ταύτητοι χαὶ τῶν ὡς 
πιστῶν τὴν διάνοιαν ἐσαλεύοντο, Diti 
ἠπειλημένων βασάνων, ἐν ἐρη μίτις τῷ τοὶ 
χρύπτοντο, παῤῥησιάζεσθαι μὴ δυνλυτεγᾷ 
Ó:uzw, πανταχοῦ γὰρ τοῖς εὐσεῦέσι m 
παγίδες περιεπήγνυντο. Τότε δὲ xi: 
γενναιότατοι στρατιῶται, τρεῖς ub τῇ 
ὄντες, χα! γένει μόνῳ xai πατρίδος ἐπα 
μενοι, τῇ δὲ πρὸς θεὸν ἀγάπη, χαὶ ru 
διαφανῶς γνωριζόμενοι - Ταράχῳ v3: 

Β τῶν μαρτύρων, ἡ Κλαυδίου Καίσχους τοι 3 
ἐγνωρίζετο, Πρόδῳ δὲ ἢ πρὸς ἔῳ 2:mezh 
λία, xal ᾿Ανδρονίκῳ τῷ τρίτῳ χαθ' Ταχτὶ 
σίων περιφανὴς μητρόπολις. Οὗτοι χε τὸ 
ἀσεδῶν διχγωγὴν μόνην, εὐσεδεία- dot 
μενοι, τοῦ χοινοῦ πλήθους ἑαυτοὺς ii 
ἡσυχῇ καὶ χαθ᾽ ἑαυτοὺς τὸν πρὸς Xa 
ὑπέτρεφον, oí, xal ὁ βίος ἀδίωτος bea: 
τῶν τοῦ Χριστοῦ παθη μάτων διὰ Xp: n 
σουσι, Σχοπὸς δὲ τῆς πρὸς Θεὸν αὐτοῖς τι 
τὸ μὴ τοῦ μαρτυρίου διαμαρτεῖν xai ἢ; 
Χριστὸν, ὃν ἀντὶ πάντων ἔχειν προείλοντο. 

B. Ἔν τούτοις τῶν μαχαρίων ἀθλητῶν ἐδ 
φομένων στέλλεταί τις παρὰ βασιλέως ἐτιοι 
ματι Μάξιμος, ἀνὴ», εἰς ἔσχατον Or 










C ἐληλαχὼς, xal πολλὴν ἔχειν τὴν ὠμότητε με 


μένος. Ὃς τῇ Ταρσέων ἐπιδημήσας, τεῖι 
xxi τὴν ἐγεμονίαν χεχλήρωτο, εὐθὺς τοὺς ü 
ἐπὶ μετεώρου χαθῆστο τυῦ βήμαιος, ἐπ 


MARTYRIUM S. PROBI ET SOC. 


1070 


να διατιθεὶς ὡς οἷόν τε χαλεπώτατα, Α certamen potius parans longe difficillimum. Illi an- 


τι πλῆθος παρειστήχει δημίων, τοῖς 
xot xal σχήμασι τὸ εὐπειθὲς ὑποφαί- 
Ov τοῖς τηνιχάδε δεισιδαίμοσιν οἱ 
σεδείᾳ δῆλοι γεγόνασι, χαὶ θεσμοῖς 
συνελαμύάνοντο, οἱ τὴν τούτων φυ- 
μένοι, τὰ κατ᾽ αὐτοὺς τῷ διχάζοντι 
δὲ χοινῇ μὲν αὐτοὺς παραστῆναι 
ἕνα δὲ μᾶλλον εἰσάγων, τὴν ἐξέτα- 
χούογψ σχέψει περὶ τοῦτο διατε- 
1 μᾶλλον ἐλεῖν τοὺς ἀνττήτους 
αἱ πρῶτος μὲν ὁ καθ᾽ ἡλιχίαν 
ἦν, παρελθὼν εἴς μέσον, ἐρωτηθεὶς 
Χριστιανὸν ἑαυτὸν ὡμολόγησεν, μο- 
:ρὸς τὸν ἄδιχον διχαστὴν, ὡς Ὅπερ σὺ 


tem assistebat magna multitudo lictorum, qui illius 
nutibus et gestibus se prompte parituros esse si- 
gnificabant. Cum ergo iis qui tunc erant cultores 
demonum mariyres propter veram religionem 
evasissen! manifesti, et jam comprehensi fuissent 
iis quibus hoc incumbebat officium, judici de illis 
significarunt. Ipse autem vetuit quidem eos sisti 
communiter, sed singulatim potius introducens, 
eos examinabat, maligno hoc agens consilio et co- 
gitaus fore ut invictos sic facilius expugnaret. Et 
primus quidem, videlicet e&tate, Tarachus in me- 
dium accedens, cum rogatus esset quisnam voca- 
retur, seipsum confessus est esse Christianum, 
intrepide dicens injusto judici: Quod tu, tanquam 


λημα, τοῦτο χόσμος ἐμοὶ καὶ ὄνομα p crimen, persequeris, hoc est mihi ornamentum et 


δὲ xal τὸ ix τῶν γονέων ἐπιχληθὲν 
μαθεῖν χαὶ τοῦτο φιλονεικεῖς, Τάρα- 
ι, στρατιώτης δὲ ὦν, ἠρνησάμην τὸ 
θαι, ἐπείπερ τὰ ὅπλα τῶν Χριστιχ- 
capxixà, ἀλλὰ δυνατὰ τῷ Θεῷ χαθὰ 
πρὸς καθαίρεσιν τοῦ ἀντιχειμένου 
γύλει * ἔσομαι γάρ σοι διὰ τὸν ἐν ἐμοὶ 
ὶ Τάραχος, xai μήτε τοῦ γήρως ἐμὲ 
ὑπομίμνησχε τῇ προθυμίᾳ νεάζοντα, 
lav τῶν σῶν βασιλέων, πατρῷον ἀπο- 
ic γὰρ ἡμῶν χαὶ ἀληθὴς llac?o, ὁ 
tq το εἶναι παρήγαγεν, οἱ δὲ σοὶ θεοὶ 
ὄντες, βδελύγματά εἰσι“ τοιαῦτα γὰρ 
ιλέως σεδάσματα. 


τὴν ὀργὴν ἀνάψας τοῦ δικαστοῦ, ὡς 
oóq τε xal τοὺς βασιλεῖς παροινῶν, 
ὰ τῶν σιαγόνων ὕύριν ὑφίσταται, εἴτα 
αὐχένος ἐπὶ πολλαῖς ταῖς ὥραις ἐτύ- 
τὴν θέαν μόνην οἱ παρεστῶτες ἠδύ- 
v, διὸ καὶ νουθετεῖν ἐπεχείρουν, ἵνα 
x; ὡς αὐτοῖς ἐδόχει μετάθηται, πρὸς 
xai σφόδρα γε εὐψυῶς, Ἔν ἐξήκοντα 
iV μωρίαν ταύτην φιλοπόνως ἀσχήσας 
χρονίως χτηθὲν, οὕτω ῥᾳδίως ἀπώσο- 
ὃν ὑπὲρ εὐσεδείας τοῦτον ἀγῶνα, xai 
ὃν τὸν ἀληθινὸν Θεόν μου πεποίθησιν, 
λλος Μάξιμος ἀπειλῇ, τούτου πολλῷ 
χαὶ χαλεπώτερος. Τῶν μαρτυρικῶν 
ὃ παράνομος διχαστὴς τὸ πεπαῤῥη- 


nomen proprium. Quoniam vero id quoque quod a 
parentibus mibi fuit impositum vis scire, vocor 
Tarachus. Cum autem essem miles, inferne abne- 
gavi militare, quoniam arma nostra, qui sumus 
Christiani, non sunt carnalia, sed « Deo potentia (ut 
dicit Paulus) ad destructionem adversarii t. » Fao 
ergo quod velis; ero enim tibi per Deum qui est 
in me stimulus et perlurbatio. Et neo me senectutis 
et canorum admoneas, qui sum juvenis animi ala- 
eritate : neque quod inconaiderate el preter ratio- 
nem fit atuis imperatoribus, id voces legem pa- 
triam. Unus est enim noster et verus Pater, Deus, 
qui nos etiam produxit ad essentiam. Tui vero dii 
cum sint ligna et lapides, sunt abominationes. Ta- 
lia sunt que a tuo imperatore coluntur simulacra. 

III. His accendens iram judicis, ut qui diis in- 
sultaret οἱ imperatoribus, in maxillis protinus 
subiit injuriam : deinde etiam in collo multis horis 
fuit verberatus. Quod spectaculum ne poterant qui- 
dem ferre ii qui aderant : quocirca aggrediebantur 
etiam admonere, ut etulle loqui, sicut eie videba- 
tur, desisteret. Quibus martyr scite &dinodum el 
apposite: Cum sexaginta, inquit, totos sex annos 
diligenter hano stultam exercuerim locutionem, 
hora una, quod tam longo tempore est acquisitum, 
expellam ἢ Nequaquam per hoc, quod pro pietate 
suscipio cerlamen, et per meam in Christum verum 
Deum fiduciam, neque si nobis alius minetur Mazxi- 
mus, hoo longe gravior et importunior. Harum 
martyris vocum libertatem non ferens iniquus ju- 


ἐνεγχὼν, ῥάδδοις ὠμῶς καταιχίζε- T) dex, jubet ipsum virgis cdi crudeliter. Cum autem 


ητὴν ἐπιτάττει. Ὡς δὲ μετὰ τὰς πλη- 
λλον τὴν ψυχὴν ἀχλινέστερος, βαρυτέ- 
jv περισχεθεὶς τοῖς διὰ σιδήρου δεσμοῖς 
jv ἀπήγετο. 

| ὁ xa0' ἡλικίαν δεύτερος παρήχθη τῷ 
τὶ καὶ συνηγμένος πάντα εἰπὼν ἵνα 
my παθεῖν, ἔφη γὰρ τὴν μὲν θείαν καὶ 
οσηγορίαν καλοῦμαι Χριστιανὸς, τὴν 
», Πρόδος. Θρὰξ εἰμὶ τὸ γένος ἰδιώτης 


τῶν βασιλέων καὶ τὰς σὰς, ὦ διχαστὰ, 


, Á. 


post plagas maneret animo immobilis, gravioribus 
quam prius ferreis adstrictus vinculis, abductus est 
in carcerem. 


IV. Deinde is quoque qui erat secundus etate 
productus est ad tribunal. Ille autem citra moram 
el paucis dixit omnia, ne differret pati. Divina qui- 
dem, inquiens, et precipua appellatione vocor 
Christianus, humana autem Probus. 8um Thrax ge- 
nere, homo privatus, imperatorum et tuas adversus 


MARTYRIUM 8 


. PROBI ET SOC. 


1074 


ων λαδὼν, πάλιν αὐτοὺς καθ᾽ ἕνα τῇ A rum hano pulcherrimam sumpsiesel experientiam, 


ι χαὶ νῦν χρώμενος παρῆγε τῷ βήματι" 
Τάραχος παραστὰς μετὰ πολλῆς τῆς 
ἦν ἡγεμόνα, τοὺς αὐτοχράτορας, τοὺς 
ἰστάτους θεοὺς, ἐξελέγχει χαρτερικώτα- 
| λίθοις τὸ στόμα συνθλάττεται, xal 
αἷς χερσὶν οὐχ ἀγεννῶς δέχεται. Ei 
Ιλοῦ κατὰ χεφαλῆς ἀναρτηθεὶς, μετέω- 
0 χαπνοῦ πιχρότητα τῶν ῥινῶν διαδυο- 
ται βάσανον, οὐ μὴν ἄλλὰ καὶ προσθή- 
ᾧ τούτῳ ἐπιτιθέντες, ὄξους χαὶ ἁλῶν, 
v σπερμάτων μίξεσι δριμυτέρου χρά- 
Ιου, τὸ ἐντεῦθεν συγχραθὲν, ὡμοτάτως 
οὐ διηθοῦσι ῥινῶν. 'O δὲ τῇ ἀνυποίστῳ 

ἐγχαρτερῶν, καὶ τὸν πῦρ ψυχρὸν ἐν 
τοῦ αἰωνίου πυρὸς, γλυχεῖαν δὲ λογι- 
ριμεῖαν ποιότητα, οὕτώ τῷ δεσμωτηρίῳ 
ετὸς παραδίδότα,. 


ἐρος μετ᾽ αὐτὸν ὁ lipó6oc τῷ διχαστῇ 
ωὡμῳδῶν τοὺς ἐχείνου γελοίους θεοὺς 
Ἔλλησι μυθολογουμένων, τῶν αὐτο- 
« ἐπίσης τὰ ἄθεσμα καὶ διαπραττυ- 
χὶ ἐγκελευομένων, Μὴ δὲ τὸ βραχὺ 
πτόμενος δὲ xal αὐτὸς τὸ στόμα καὶ 
τῇ χαθαπερεὶ σχιρτῶν τε xal ἐναλλό- 
πὶ σιδήρου πεπυραχτωμένου στάσιν 
᾿Επεὶ δὲ εὐφραίνειν ἐῴχει μᾶλλον 
βάσανος αὕτη τὸν μάρτυρα, πυρωθῆ- 
ον ὁ δικαστὴς τὸν σίδηρον ἐπιτάττει, 
τούτῳ τὸν ἀθλητὴν ὅτι τάχιστα, ἐξ 
διαχονουμένων οὐχ ἐχ θειοτέρας ἄνωθεν 
τοῦ μάρτυρος εἶναι καρτερίαν ὑπολα- 
ον τοῦτον ἀποχαλοῦντες τοῦ ἀθλητοῦ, 
οἰῶν ὡς ἀνοήτου χαταγελῶντος τοῦ 
κατὰ τούτου πληγὰς ὁ γελώμενος ἐμ- 
ει, χαρῆναί τε τὴν χόμην αὐτῷ xal 
τάφων ἄνθραχας πορὸς ἐντεθῆναι, xal 
αθῆναι πρὸς ἐχτομὴν ἐγχελεύεται, Τοῦ 
ἑτοίμως ταύτην προτείναντας, ἤχουε 
ς παρ᾽ αὐτοῦ, ὡς 'Ecx μοι γλῶσσα 

πεφυχυΐα, xal ἄλλως ἀθάνατος, 


rursus eos singulatim, priori quoque tunc utens or- 
dine, produxit ad tribunal. Rursusque assistens 
Tarachus cum maxima dicendi liberlate, presidem, 
imperatores, ipsorumque deos esse maxime imbe- 
cillos arguit fortissime. Unde etiam corpus con- 
fringitur lapidibus, et ignem manibus acoipit non 
pusillo et abjecto animo. Deinde sublimis preceps- 
que suspensus ex fumo nares acerbissime per- 
meante excipit tormentum. Quinetiam huio rei tam 
gravi adjungentes accessionem, cum aceti et salis 
et acerrimorum seminum mistionibus facta esset 
acrior temperatio, quod hine fuerat contemperatum, 
per illius nares crudelissime percolant. Ille autem 
hoc intolerandum tormentum fortiter ferens, et 
ignem quidem frigidum, si cum igne eterno confe- 
ratur, reputans, dulcem autem illam acerbam quali- 
tatem, sic rursus ferro vinctus conjicitur in car- 
cerem. 

VII. Secundus post eum Probus sistitur ante ju- 
dicem, ridiculos quidem illius deos ludificans ex iig 
qua Greci de ipsis fabulantur, imperatores autem, 
ut qui ex equo nefaria simul facerent et juberoent. 
Verberatus vero ipse quoque in os, et hoc tor- 
mento veluti exsultans et exsiliens, condemnatur 
Stare super ferrum candens. Cum autem hoo tor- 
mentum videretur potius letitia quam molestia 
afficere martyrem, jubet judex ferrum magis cande- 
fieri, et super id quam primum imponi athletam, 
et ex negligentia ministrorum, non ex divino auxi- 
lio, existimans esse martyris fortitudinem. Illud 


C autem frigidum vocabat athleta, et judicis inventa 


tanquam stulti irridebat. At in dorso plagas is qui 
irridebatur, contra furiose imponit, jubetque ei 
tonderi comam, et c&rbones ignis immitti in tem- 
pora, et linguam extrahi ut amputaretur. Marlyr 
autem, cum prius judici dixisset : Est mihi lingua. 
que non potest exscindi, et alioqui immortalis, 
quam audit Deus, qui etiam se vocem sanguinis 
dixit audire clamantem eam protinus porrexit. 
Quam cum ille secari fecisset, eum transmisit in 
carcerem. 


xai τῆς φωνῆς τοῦ αἵματος "AOsÀ βοώσης ἀχούειν εἰπών. ταύτην ἐχτεμὼν ἐκεῖνος, τῷ 


τον παρέπεμψεν. 

τὸν θεσπέσιον ᾿Ανδῥόνιχον μεταδὰς 
πεισθεὶς, ὡς πᾶν εἶδος βασάνου αὐτῷ 
xal ἀνήνυτον, ἐπὶ τὴν ἀπάτην ἐτρά- 
ς αὐτὸν ἔφη. Πρᾶξόν τι συνετὸν, καὶ 
τῶν ἀνηκέστων παθεῖν. Τί γὰρ καὶ οἱ 
ἧς ἐνστάσεως αὐτῶν ἀπώναντο τῆς 
(αἱ μόγις μετὰ τὰς πολλὰς βασάνους, 
φέρον μεταμαθόντες, χαὶ τοὺς θεοὺς 
; Ὁ δὲ τοῦ Χριστοῦ μάρτυ: πρὸς ταῦ- 
à, φησὶ, ἔπεισας, χακείνονς πεπεῖσθα, 
; ἀπειθὴς ἐγὼ (μὴ γὰρ ἄν ποτε ἐχ- 
, μηδὲ οὕτω μανείην), τὴν ἐμὴν 
τῆς ἐκείνων εὐσταθείας ἐνέχυρον. Εἷς 
6 εὐσεθὴς λογισμὸς, ἐπεὶ xal πάντες 
Χριστῷ Ἰησοῦ, Πρὸσ ταῦτα πάλιν ὁ 


VIII. Cum vero ad divinum tranesiisset Androni- 
cum, et experienlia persuasum habuisset, quod 
omne genus tormenti esset apud eum inefficax, 
conversus est ad deceptionem, et ei dixit : Gere te 
hac in re sapienter, et sacriflca, priusquam gravis- 
simum, et cui nullum erit remedium, quippiam 
patiaris. Quid enim commodi acceperunt amici tui 
ex vana Bua constantia, qui tandem post multa 
tormenta conversi didicerunt quod sibi expediebat, 
et deo8 coluerunt? Ad baec autem Christi martyr: 
Si mihi quidem, inquit, persuasisti, illos quoque 
credo fuisse persuasos. Sin autem ego non sum 
persuasus (absit enim ut ego unquam ita a me 
discedam et adeo insaniam 1) habeo meam sent* 
tlam pignus illorum constantis. Uns est enir 


4016 


omnibus pia cogitatio, 
unum sumus in Christo Jesu. His tyrannus rursus 
ira percitus, mipatus est se eum in intolerabilia 
conjecturum tormenta. Et statim duris simul ner- 
vis vehementer est flagellatus, et perpetua plaga 
factus per totum corpus, iunc ridens, dixit 
athleta: Falsa fuerunt, o judex, ea quee es mina- 
tus, cum non potueris aliquid novi excogitare ad 
guperandum potens, sed rursus cirea paria verseris 
supplicia. Existimans itaque judex se sanctum ma- 
jori dolore affecturum, jubet plurimum muris 
effundi in plagas illius. Ei autem dicit martyr: 
Etiamsi acrem salem jubes meis plagis inspergi 
malo aniio, scias tamen te non ideo acriorem 
mihi inferre dolorem, sed reddere meum corpus 
alienum a putredine. Nam ipse quoque vides quod, 
cum aim totus vulneratus a prioribus plagis, alius 
nunc appareo, ne minimam quidem notam in me 
ferens, Christi mei virtute mutatus admirabiliter. 
IX. His verbis, veluti quodam stimulo, punctus 
judex, seviebat in ministros, nec poterat contineri. 
Existimabat enim medicos, latenter ingressos, cu- 
ram gessisse martyrum. Ipsis autem sua capita 
amputanda porrigentibus, si quid tale factum fuerit 
deprehensum, illorum defensionem arbitratus sui 
accusationem, judex gravius angebatur, non ferens 
videre vim veritatis, cui ipsi inimici ferebant testi- 
monium. Quamobrem in minas desinens (quod so- 
lum quid agant nescientibus relinquitur confugium), 
jubet eum conjici in carcerem, reliquum certamen 
reservans in diem sequentem. Quaenam ergo sunt 


deinceps consecula ὃ Congregatur rursus aliud C 


theatrum hominibus frequentissimum, et tertio se- 
dens judex in excelso tribunali, duxit martyres ad 
tormenta, veluti in orbem choream circumagentes. 
Et cum nullam prius pretermisisset aut illiberalem 
assentationem, aut obscuram calliditatem, neque 
proficeret, egressus est ad modum belluinum, et 
ejus plane qui cedem spirat ; et singulis tormentis, 
tanquam quadam fera agrestis, sanctorum c..rnes 
mandidit; ut qui Tarachi quidem capitis pellem 
excoriaverit, et id ardentibus carbonibus consper- 
serit, et aures novacula exsecueril, et labra muti- 
laverit: Probo autem oculos effoderit, et vinum 
are cruore permistum, ori ejus infuderit, et invo- 
luntaria hac participatione hoc maximetyrannicum 
invenerit supplicium. Cum autem carnes exsecran- 
dis pollutas sacrificiis in os tertii injecisset, et vi- 
num inquinatorum libaminum admittere coegisset, 
postremo oculos ei jubet effodi. Cum omnium au- 
tem similiter mamillas, latera, tibias et digitorum 
intermedia candentibus verubus transfixisset et ad 
o8s8 usque combussisset, vidisset autem omnia con- 
victa, el periisse machinas suppliciorum, Probo et 
Andronico carnium in ara sacrificatarum, et profa- 
norum libaminum gustum miser irridens expro- 
brabat. 

X. Tunc Andronicus valde ridens illius amen- 
tium, respondit pro se Proboque : Post multa tua 


MENSIS OCTOBER. 


quoniam omnes quoque Α τύραννος, ὑπὸ τῆς ὀργῆς ἐχμανεὶς, xam; 


p τλιτῶν, ἄλλος φαίνομαι νῦν, οὐδὲ βραγν: 


D νικωτάτην ἐξευρὼν τιμωρίαν. Τοῦ δὲ τ " 





























ἐμδαλεῖν βασάνοις αὐτὸν ἠπείλει. Καὶ ἐμ; 
ἀπεσχληχόσιν imi πολὺ σφοδρῶς μαστιλόμος 
ὁλοσώματος πληγὴ γεγονῶς, γελάσας Cmn; 
τίς- ᾿Εψεύσω τὰς σὰς ἀπειλὰς, ὦ διχαστι 
pov ἐπινοῆσαί τι μὴ δυνηθεὶς, ἀλλὰ mi 
πάλιν καὶ ἴσα περιχωρεῖς χολαστήρια. No 
ὁ δικάζων πλείονι περ:δαλεῖν ὀδύνη, tov. 
ἄλμην πολλοῦ χράματος γενομένου, τῶν . 
ἐχείνου χαταχεθῆναι κχαλεύει. Ὁ δὲ 
πρὸς αὐτόν. Ὡς εἰ χαὶ τοὺς δρ'μεῖς 
πληγαῖς ἐπιπάττεσθαί μου κελεύεις zn 
ἀλλ᾽ ἴσθι μὴ δριμύττειν μᾶλλον οὔσω zo», 
ἄσηπτόν μου τῷ σώματι προξενῶν dx 
αὐτὸς ὡς ὅλος Gv τραυμπτίας ἔχ τῶν 


φέρων ἐν ἐμαυτῷ, τῇ τοῦ ἐμοῦ Xp; 
παραδόξως μεταδλυη θεὶς. 


Θ΄. Τούτοις τοῖς ῥήμασιν οἱονεὶ χέντα, 
ὁ δικάζων, χαλεπὸς ἦν χατὰ τῶν Oxrctttm, 
ἔχιστα χαθεχτός. ᾿Ενόμισε Ὑὰρ iTt05 τς 
ληθότως ὑπεισελθόντας ἐπιμελείας ἐξα: 
μάρτυρας, αὑτῶν Ob τὰς χεφαλὲς τῇ πὴ - 
νόντων, εἴ τι τοιοῦτον γενόμενον Cuzki 
ἐχείνων ἀπολογίαν, κατηγορίαν ἑἕαυτοῦ τις 
διχαστὴς, δεινῶς ἡνιᾶτο, τὴν ivyn τὰ 
ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν ᾿μαρτυρουμένην t. zu d 
Ὅθεν εἰς ἀπειλὰς καταλήξας (τὴν venum 
μόνην τοῖς ἀποροῦσι βούθειαν), -Ὁ zx 
χελεύει xai τοῦτον ἐγχαθειρχθῆνι, τὶ ὅσα: 
λοιπὰ τοῦ ἀγῶνος ταμιευόμενος, 5133) 3 ὑπὸ 
θεν; Θέατρον αὖθις ἄλλο cuviszz nde 
χαὶ τρίτον προχαθεσθεὶς ἐφ᾽ bins παν 
δικάζων, ἦγε τοὺς μάρτυρας ix τὰ vd 
νους, καθάπερ ἐν χύχλῳψ  yoptiw ues 1 
μηδὲν παραλιπὼν τῶν ὅσα θωπείας ixl 
πανουργίας ἀσυμφανοῦς, πρὸς θηρκ τ 
ἐξέδη xai φονιχόν' xal ταῖς κατὰ uis m 
οἱονεί τις θὴρ ἄγριος τὰς τῶν ἁγίων mme 
ματήσατο, τοῦ Ταράχου μὲν τὸ Oni m 
ἀποδείρας, xai ἀνθρακιὰν αὐτί, χαιυυϊνὶ 
μενος, ξυρῷ τε τὰ ὦτα περιελὼν, καὶ Oc; 
τὰ χείλη" τῷ Πρύδῳ ὃὲ τοὺς ὀφθάλμυκ ur 
τῷ te στόματ' αὐτοῦ τῶν ἐπιδωμίων FA: 
ἐγχέας, «ai τῇ ἀκουσίῳ ταύτῃ usi, τὸ 


χρὲχ φεῦ puapaig θυσίαις δλισγημίνδ τῷ τ΄. 
ἐμδαλὼν, καὶ οἴνου τῶν μεμολυσμένων 72:697 
σέσθαι καταναγχάσας, τέλος αὐτῷ τοὺς Uh: 
ἐξορυχθῆναι προστάττει, Πάντων δὲ ὁμους᾿ 
μαζυὺς, τὰς πλευρὰς. τὰς χνέμας, τὰ μὲτε τὰ 
χτύλων πεπυρωμένοις ὀδελοῖς ἐπελθών, τ᾿ 
ἄχρι κατακαύσας, ὡς εἶδεν ἅπαντα iin 
xai φροῦδα τὰ τῶν κολάσεων μη χανήμτι:.᾿ 
χάὶϊ ᾿Ανδρονίχῳ μόνοις τὴν τε τῶν ἐξινωμίων 
xai τὴν τῶν ἀνιέρων σπονδῶν γεῦσιν. 

l]. Ἑπιτωθάζων ὁ δείλαιος κατωνείδιζεν 


γενναῖοι μαχρὰ τὴν ἄνοιαν ἐχείνου quas 


MENSIS OCTOBER. 


1084 


sere, 8. Andreas similiter suam snnuntiationem A Cretensem nostrum ostendere conabor inferius jg n. 


obtinet, die itidem xvri Octobris. 

3. Hic pretermitti non debet Papebrocbii Tabu- 
las earumque explicationes, in Supplemento The- 
sauri Goriani Diptychorum mutuatas esse modo, 
utlenissime dicam, valde singulari. Passerius enim, 
qui preclaro huic operi partem quartam se adje- 
cisse testatur, ait se Diptychi Cpolitani ectypum 
consecutum (10), ut cum ex Bollandiano opere lumen 
que&reret, nomina multa Sanctorum oniissa 8e ad- 
verlisse asseverat, alia p erturbata, Commentarios 
item nullo ordine conscriptos, ita ut non in lumen, 
sed in caliginem irruens, ipse per se omnla extri- 
care debuerit. Atqui ex his omnibus, ne una qui- 
dem assertio vero proxima est, nec quidquam 
emendavit ille scriptor aut ectypon consecutus est, 
sed effigies Papebrochianas conatus referre, erro- 
res non leves admisit. Testatur enim Papebrochius, 
cum totum Diptychon pagina capere non possel, se 
artificem rogasse ut icones eri inciderentur ordine 
leviter immutato ; sed eum, postulatione non rite 
intellecta, plusculum a vera Diptychi dispositione 
aberrasse; quam tamen Papebrochius, dum San- 
clorum nomina (nitidius multo in ectypo suo quam 
in Goriano supplemento prolata), Commentariig 
illustravit, ad rigorem secutus est (11). Si igitur 
ectypon habuisset scriptor ille, sculptoris sphalma 
non eracte retulisset, neque ubi Papebrochius Tri- 
ptychi Moschi capsam rescidit, quia eam iterum pa- 
gina non capiebat, ille similiter rescidisset, neo 
denique tam accurate Bollandianam effigiem de- 
scripsisset, ul ne vel levissima diversitas deprehendi 
possit. Sed Papebrochius mutatum esse ordinem 
indicavit, ac in iconum recensione ipsius proto- 
typi servatus est ordo ; ille vero horum neutrum 
fecit, et quia singulis nominibus commentariolum 
annectere voluit, ubi Hagiographicum nostrum du- 
cem non habuit, errores gravissimos admisit. Ita 
S. Stephanum Juniorem (12), martyrem notissimum, 
non 8ub Copronymo sed sub Leone Igauro passum 
affirmat, quod Papebrochius profecto nunquam 
scripsisset. Eodem modo procedere videtur dum 
Triptycha Moscha explanat, sed non vacat rem di- 
ligentius indigare (13). Ne quisquam hio objiciat 
in editionem Venetam Bollandiani Operis predicta 
gravamina prolata fuisse. Nam primo Antverpien- 


sem citat, dein in utraque editione iidem sunt Com- D 


mentarii, quos si immerito arguere et immutare 
ausus est, in eo dignam arrogantie ponam tulit ut 
tibi gravissimos errores ex calamo excidere sit 
passus. 

4. Colitur S. Andreas non tantum predictis die- 
bus, verum etiam xxvni Novembris cum 8. Ste- 
phano Juniore. Andream enim, qui in fatis sacris 
una cum hoc Stephano prodit, eumdem esse 80 


(10) Gorii Thesaurus vete dipt . Flo- 
rentia 1759, part. Iv, p. 4 et seqq. yohorum. Flo 

2 Acta SS., t. I Maii, p. Lx, n. 4. 

12) Loc. cit., p. 8. 


Atque hic tantum notabo hec pauca. Passus qui- 
dem est S. Stephanus xxvi Novembris, sed cum 
sit precipuus persecutionis Copronymiane mar- 
tyr, iis diebus quibus abi ejusdem persecutionis 
martyres annuntiantur, sepe ipse simul comparet. 
Conjunguntur itaque (Ífrequenter S8. Stephanus, 
S. Andreas, 8. Petrus et 8. Paulus sub Copronymo 
passi, quanquam simul ad martyrium, ut ex singo- 
lorum Actig patet, non processerunt. In Meneis 
Mss. Ambrosianis seu Mediolanensibus hi quatooc 
SS. martyres simul colendi assignantur xx Oelo- 
bris ; dein S. Andree in Crisi Synaxarium, id es 
brevis vite et passionis historia subjungitur. lJen 
in aliis Mensis Mss. ut in codice quodam Mazari- 
neo quo stpe decessores nostri usi sunt, videre 
est. Synaxarium autem Mediolanense, quoniam nos 
nihil difert ab illo quod ad xvi Octobris in Me 
neis vulgaribus excusum est, et mirabiliter cum 
Actis nostris prioribus consonat, ita ut ex his de 
sumptum illud merito conjicias, hic integrum e 
codice Ms. proferimus. Datur vero sicuti est, sphal- 
matis et locutionibus Grecorum infimie setatis obi- 
que retentis, de quibus, si lubet, aliqui videri possuat 
apud Cl. Hase in editione Leonis Diaconi (14). 

5. Μηνὶ ὀχτωδρίῳ χ'΄ τῶν ἁγίων νεοφανῶν μαρ- 
τύρων Στεφάνου, Παύλου. Βέτρου καὶ 'Avipios, 
τῶν ἐπὶ Κοπρωδύμου μαρτυρησάντων. Οὗτος ἦν ixi 
Κωνσταντίνου τοῦ καδαλλίνου ἐν ἀσκήσει διέγων, 
ἐν τῇ νήσῳ Κρήτῃ. ᾿Ακούων δὲ τὸν τύραννον τιμω- 
ρήσαντα τοὺς ὀρθοδόξους, ἀνέπλευσε πρὸς ἔων» 
σταντινούπολιν ἐλέγξων αὐτὸν, xai εὑρὼν αὐτὸν 
πέραν ἐν τοῦ ἁγίου Μάμαντος παλατίοις τιμιροῦντε 
τοὺς μὴ ἄρνουμένους τὰς θείας εἰκόνας, ὅψη * "Apt 
χριστιανὸς εἴ, βασιλεῦ; Ὁ δὲ πρὸς αὐτὸν grt 9p 
γῆς στραφεὶς ἐκέλευσε πρὸς αὐτὸν ἄγεσθαι " υἱ ἃ 
τῶν τριχῶν σύροντες. ἄλλοι τὸν χοιτῶνα paper. 
xai ἐκ τῶν ὄπισθεν τύπτοντες, ἔσυρον τὸν ἄτι", 
xal φησι πρὸς αὐτόν * Οὕτως ἐδιδάχθης ἀτιμάζεν 
βασιλέα ; Ὁ δέ - Οὐδεὶς ἁμαρτάνει βασιλέα ἐλέγχων 
παρανομοῦντα * ὁ δέ" Τοὺς παρανομοῦντας μᾶλλον 
ὑμεῖς χολάζομεν, τοὺς ὡς θεοὺς προσερχεμένους xs 
λατρεόοντας ταῖς εἰχόσιν ὁ δέ - ᾿Αγνοεῖς, ὦ : 
τί μὲν τὸ σχετιχῶς προσχυνεῖν, τί δὲ τὸ λατρέυτιχῶς. 
'O δὲ τείνεσθαι τοῦτον ἐν μαστίγας ἐκέλξυσε, bee 
νεύροις χατὰ τοῦ νότου xal τνῦ στήθους φραγελλῶν᾽ 
εἶτα λίθου τὸ στόμα προσέταξε τύπτεσθαι. Τῇ ἃ 
ἐπαύριον ἐχδαλὼν, ὡς οὐκ ἔπεισεν ἀρνήσασθαι τῷ» 
Χριστὸν καὶ τὰς ἁγίας εἰκόνας, τύψας πάλιν, xml 
χεφαλῆς σύρεσθαι τοῦτον τῶν ποδῶν τοὺς yov 
ἐξαψάντες, ἐν τῇ Κωνσταντινουπόλει θεατρίζεσθει 
προστάσσει. ΟἹ δὲ τάχιστα περανιωθέντες, xal τὸν 
ἅγιον σύροντες ἔδαπτον τὴν γὴν τοῖς αἵμασιν * ὡς 
δὲ εἰς τὴν τοῦ Βοὸς ἀγορὰν πεφθάκασιν, εἰδὼν αὖ" 
τούς τις ἄρτι τοὺς ἰχθύας ἀποφορτισάμενος, ἡρῶϊε 
m Ibid., p. 10. 


(14) Leonis Diaconi Historie 6 recens. C. P. 
Hase, Bonne 1828, p. xxiv et passim. 





1081 


MENSIS OCTOBER. 


1088 


fuerint definiri nequit ; nihil enim reperimus, pre- Α berrimum fuisse S. martyrem jam a seculo iz, 


ter minimi momenti notam chronologicam ex qua 
constaf scriptorem satis diu post Copronymum 
vixisse. Locus, qui num. 3 sub finem occurrit, is 
eat : Iste vero erat Constantinus... quem fideles 
ejus temporis (oi ἐν τοῖς τότε ypóvo*c) merito sub 
cognomine Copronymi infamarunt. Sed ex eo Acta 
illa priora commendantur, quod locum 8ancti na- 
talitium, diem passionis aliaque adjuncta plurima 
minute proferunt, et quanquam prolixioribus ver- 
bis interdum S. martyr loqui videtur, eadem tamen 
fere in aliis Actis occurrunt, sepe vocibus iisdem 
aut similibus expressa. Conferri in eam rem pos- 
sunt numeri potissimum 7 et 10. Ex locorum desi- 
gnatione, ut infra uberius disserimus, et ex iis que 
in fine Actorum scribuntur, ut itidem inferius di- 
cetur, arbitramur ea Cpoli conscripta non fuisse. 
Scimus tantum maximam partem sacrorum codi- 
cum Bibliothece Coisliniane, ut in prefatione te- 
Btatur laudatus Montfaucon, ex monasteriis montis 
Atho prodiisse, et illic olim brachium S. Andres 
Cretensis, qui idem est fortasse ac Sanctus noster, 
asservatum fuisse. Qua de re plura vide num. 37. 

9, Melaphrasten, cujus Acta secundo loco pro- 
deunt, priora illa non vidisse satis certo nobis con- 
stat. Ipse enim nec ortus locum, neo diem obitus, 
quem usque diligenter inquisivisse vel ex Vita 
S. Theoclistes Lesbie constat (21), in narrationc 
sua consignavit. Nec preterea dum vitam eatis ac- 
curate scriptam naclus erat ordinem aut stylum 
multum immutare consueverat ; cumque apud am- 
bos scriptores plerumque similia obvia sint, existi- 
mamus utrumque ex Áctis antiquioribus, sed nunc 
deperditis, suam narrationem excepisse, iis additis 
quee aliunde colligere potuerant. Metaphrastes ta- 
men setate posterior videtur ex eo quod in ejus col- 
lectionibus 8. Andres Vita diem xix Octobris occu- 
pat, noster autem scriptor, ubi refert Sanctum die 
XX passum esse, nihil deimmutato cultus die com- 
memorat ; sed cum levis ea ratio videri queat, id 
aliter adstruimus, Metaphraste nempe collectiones 
adeo post scriptionem illico pervulgatas fuisse ut 
priorem scriptorem illum fugere non potuerint. 
Que igilur apud eum de S. Andrea in Creta mo- 
nasticam vitam amplexo narrantur, dein de mira- 
culis quibus eum Metaphrastee etiam temporibus, 


miraculis multis claruisse colligitur. Josephus enim 
hymnographus quem, ex Actis a Papebrochio in lo- 
cem datis (22), eo seculo floruisse constat, decem 
diversis locis in suo Canone miracula celebrat, que 
sub ipsius oculis Cpoli coram Sancti tumulo patre- 
bantur. Merito itaque et in Actorum titulo Thaa- 
maturgus dictus est, et in Contacio, ut vocant, 
Greci Officii, his verbie extollitur : 'Eopcatzet σήμε- 
pov ἣ βασιλεύουσα πολις ἑόρτὴν ὑπέρλαμπρον τῆς 
φωτοφόῤου cou μνήμης, ἅπασαν προσχαλου- 
μένη πόλιν καὶ χώραν" χαίρει γὰρ ὡς χεχτη- 
μένη θησαυρὸν μέγαν, τὸ πολύαθλόν cou σῶμε͵ 
᾿Ανδρέα μάρτυς, ὀρθοδοϑίας φωστήρ. Id est: Ho- 
die celebrat regina urbium (Cpolis) illustre fe 


Βα tue memorie, totam convocans civitatem οἱ 


regionem ; jubilat enim magnum thesaurum possi- 
dens, corpus certaminibus gloriosum, sanete gar 
tyr Andrea, orthodoxie lumen. Hic vero obiter me 
nemus, δὶ quis nomina ex Grecorum Liturgia d 
sumpta non satis sibi nota hic offenderet, eum sip. 
gulorum declarationem reperturum in Rysi disser 
tatione de Acoluthia Grecorum, 4089 ia Juniose 
stro edita est (23), expeditius autem ea utetur, qe 
indicem ultimum a Ghesquiero tomo primo Oclo- 
bris ad calcem subjectum adhibere voluerit. 

8 II. Septem Martyres ín plerisque fastis confu 
prolati ab imvicem distinguuntur δὲ eorum Acta 
breviter illustrantur. Perseculionis Constantini 
Copronymi brevis historia et chronotazis exhibetur. 
11. Hos septem Sanctos, qui omnes sub Coprogy- 

mo varia tormenta, et trnortem, uno exoepís, pass 

sunt, hic juxta seriem mensium et dieram quibus 
coluntur subjicimus, ex quo simul epparebil quo 
loco in opere nostro de iis actum sit, astin pot- 
rum agendum : 1 Die xvi1 Martii. S. Paulos moot 
chus et martyr in Creta ; — xvi Maii, S. Petrus Ca- 
lybitaet martyr in Blachernis, prope Cpolim :—* 

Junii, S. Joannes Monagrise Hegumenus, martyr 

Cpoli ; — vri Julii, S. Paulus Novus rrartyr Cpoli; 

— XX Octobris, S. Andreas monachus Crelent 

dictus in Crisi, martyr Cpoli ; — xxvrrm Oelobris? 

S. Stephanus qui in Sugdeam relegatus est ; — 

xxvii Novembris, S. Stephanus Junior, mariy 

Cpoli. — Placet et de his omnibus nonnulla disse 

rere, ez quibus lumen aliquod persecutioni Gr 


ipso teste, in urbe Cpoli Deus glorificabat, scriptor D pronymianee affusum iri spero. De primn ex is 


idem ille prior non omisisset. Quibus positis, cum 
notum sit Metaphrasten medio seculo x floruisse, 
hinc deducere licet Acta que priori loco edimus, 
illa etate antiquiora esse. 

18. Sicuti ex Anonymi Actis Synaxarium Mediola- 
nense, quod num. 5 retulimus, desumptum est, ita 
illud quod in Mensis excusis occurrit, ex Meta- 
phraste narratione evidenler profluxit. Ex quo, 
βίου! ex Sanoti Officio quod ibidem legitur, cele- 


21) Surius ad x. Nov., p. 238, edit. 1618. 
22) T. I. Avril., p. 205. 


septem, nempe de S. Paulo martyre in Creta, eg* 
runt decessores ad diem Martii indicatum (24), ὃν 
que ex Actis 8. Stephani Junioris, a Lipomanno € 
Metaphraste Latine vulgatis, loco aliquo insigni &t 
S. Paulo adducto, concludunt eum in Cypro passos 
esse ; verum eum in ipsa Creta passum esse nobi 
omnino manifestum est. Sunt enim ad manum Aci 
ejusdem Stephani Junioris, accuratissime a quodam 
Stephano Diacono conscripta. Dum huno itage 


23) T. II Junii. p. ret seqq. 
G1) T. II Martii, p. 600, 





1091 


MENSIS OCTOBER. 


1093 


runt (40), sed hi fatentur 86 in nullis fastis ad di- A πτόμενος) pro Christi imagine osmsus, illum De- 


ctum diem consignatos eos reperisse. Postea vero 
eosdem obvios habuerunt in pretiosissimo Synaxa- 
rista Chiffletiano, ad diem τι Junii ; nam eosdem 
esse, ex narratione Theoslericli cum synaxarista 
illo collata (41), cuilibet manifestum fiet, quanquam 
Henschenium nostrum id tum fugere potuit. Porro 
laudatus synaxaristes non solum ad diem τι Junii 
608 signal, sed preterea satis aperte insinuat iis illo 
die palmam martyrii obtigisse. Ex quibus verisimi- 
liter conficimus hos monachos, mense cum dimidio 
postquam monasterium suum Pelecete vastatum et 
combustum viderunt, prope Ephesum suffocatos 
fuisse, die scilicet 11 Junii anni 797. 

14. De S. Petro de Blachernis, quem num. 11 
post 8. Paulum Cretensera posuimus, plurima etiam 
ex Actis S. Stephani innotescunt. Papebrochius ad 
diem xvi Maii (42) ex laudato synaxarista Ms. a 
Chiffletio nostro accepto, de S. Pelro sequentia 
depromit : Ὁ ἐν Βλαχέρναις Πέτρος, βουνεύροις 
τυπτόμενος τελειοῦται ; id est: Petrus in Blacher- 
nis habitanag, taureis cesus, martyrium consummat. 
Recte Papebrochius conjicit hic agi de alterutro 
duorum martyrum, quos Theophanes ad annum 21 
et 27 Copronymi refert; en hujus historici verba 
Latine versa (43): Eodem etiam anno (mundi 6253, 
Constantini 21) Constantinus persecutor ÀÁndream 
venerabilem monachum, Calybitam dictum, ad Bla- 
chernas habitantem, in Sancti Mamantis circo fla- 
gellis interfecit, quod ejus impietatem, eo Valente 
juniore et Juliano vocitato, arguisset ; ejus autem 


corpus in fluentum projici jusserat, sed Andree C 


sorores ipsum efferentes, in Leucadii emporio se- 
pulture mandarunt. Et anno mundi 6259, Constan- 
tini 27. Ceterum ab hoc tempore majori vesania 
in sanotus Dei Ecclesias ferebalur ; misit enim qui 
Petrum venerabilem stylitam a petra exturbaret, 
eumque dogmatibus suis repügantem, vivum pedi- 
bus vinctum, ac per medias urbis vius perlractum 
in Pelagia projici jussit, alios vero saccis inclusos, 
alligatis pedibus, in mare demergi. 

15. Sypaxaristse suo Papebrochius nimium diffi- 
dit, dum arbitratur eum duo allata martyria in 
unum conflasso ; ipse enim Theophanes hic unum 
mariyrem pro altero posuit, ut manifestum fit ex 
narratione S. Stephani Junioris, qua monachos se- 


cianum et prevaricatorem libere appellando, su- 
blatisque ad Deum oculis dicendo, Gratias tibi ago, 
Domine, in mediis verberum cruciatibus exspire- 
vit (44). Ad hec primum adrertimus eum, qui bic 
Dacianus, id est persecutor sevissimus (45), ap- 
pellatur, a Metaphraste in eadem vita apud Surium 
ad diem xxviii Novemb. Julianum Apostatam dici, 
quod Theophani prorsus consonum est (supn 
num. 14). Deinde reliqua omnia que S. Stephann 
narrat de Petro in Blachernis incluso, nihil diver 
sum habent preter solum nomen, ab iis que de ὁ 
Andrea in Blachernis Calybita scribit Theophanes. 
Preterea si Theophanes, ubi de Petro stylita scri- 
bit (n. 14), vere Petrum in Blachernis inclosom 
designaret, quie de isto narrantur, cum historit 
S. Stephani componi non possent. Sanctus Stepbr 
nus enim, ut suo loco probabimus, a mense Nor. 
763 usque ad finem anni 766 in exsilio fuit, et cir 
citer ab ineunte Januario 767 cum predictis mone 
chis in carcere Pretorii versabatur. Ex qeibes 
probabile fit ante 763 8. martyrem Petrum, de qu 
narrat, occubuisse ; nam alioquin, qui nop melies 
monachi 8. Stephano, quam hic illis, martyrioa 
istud enarrassent? Neque S. Andreas in Blachersit 
prope Cpolim habitabat, ut Theophanes scribit, sed 
ex Creta adveniens ad Blachernas se contslit, abi 
Copronymus in palatio suo Divi Mamaniis in uur- 
tyres s:eviebat, quibuscum illico tentus est. Testan- 
tur id Acta et Synaxarium supra relatum (aum.5). 
Nec etiam tyrannus jussit eum usque ad mertem 
flagris cedi, ut iterum Theophanes scribit, οἱ dein 

in fluentum projici, sed crudeliter raptari per riam 

publicam ; nec Cpoli sorores suas habere potuil qui 

in Creta monasticam vitam degens, illuc advenerat 

ut cultum SS, imaginum coram tyranno defenderet ; 

neque demum in emporio Leucadii ad littns Asit- 
ticum Bospori, honeste sepulture mandari potuit, 
quem in ipsa urbe, dum raptaretur, exepirentem, 
in locum sordidissimum, in Pelagia scilicet, cum 
maleficis projecere, quemque dein viri orthodczi ia 
loco sancto Crisis, iterum in urbe ipsa, deposot- 

runt. Qus singula cum ex Actis S. Andree loe 

clariora sint, manifestum est Theophanem non s- 

juncta martyrii immutasse, sed sola nomina martf- 

rum transposuisse. Atque heec iterum, non dicis 


cum in carcere Pretorii anno 767 detentos ad pa- ἢ confirmantur, sed vere demonstrantur ex iis qe? 


tientiam hortatur : Sanotos illos Patres, inquit, qui 
&pud nos vitam martyrio absolverunt, imitemur. 
Sanctum illum monachum Petrum dico, in Blacher- 
nis inclusum (ἐγχεχλεισμένον : inclusum, Gallice : 
reclus, quo sensu frequentissime bec vox pro- 
dit; perperam igitur Lipomannus: Blachernis in 
vinculis conjectum qui ante imperatoris con- 
spectuin intolerandis bcur, nervis (βουνεύροις τυ- 


(T: [ Januar., p. 747. 
41) T. 1 Junii, p. 168. Cfr. t. I Januar., 1. c. et 
Analecta Greca, . 

(42) T. III Maii, p. 625. 


habet Menologium Basilii ad xxviii Novembris post- 
quam de S. Stephano Juniore egit. Similiter δ 
S. Andreas (in Crisi) vinctus, raptatusque, e vià 
excessit. At sanctus Petrus (de Blachernis) in ca 
cerem prius conjectus, deinde eductus, tamdiu ἤδ’ 
gellis ceditur, doneo spiritum Deo tradidit. Nom 
autem S. Andreas Stylita dioi possit, infra inquirr 
mus. De Calybite vero cognomine cum plura cot- 


(43) Theophan., t. I, p. 667. 
(44) Anal. Graeca, p. 907. 
(45) Cfr. t. Il Junii, p. 788, n. 9. 





VITA S. ΑΝΌΒΕΖΕ IN CRISI. 


1094 


llandus ad diem xv Januarii, ubi de A Phocs, cui unus annus detractus est (49), usque ad 


jbita, satis erit hic dixisse illud a vocula 
88 asi tugurium signifleat, deductum 
it Calybites ille sit qui in tugurio habi- 
recte vero S. Petrus hoe cognomento 
quem S. Stephanus appellat Τὸν ὅσιον, 
αχέρναις ἐγχεχλεισμένον, sicut. ipsum 
ium Theophanes dicit : τὸν ἔγχλειστον 
ν ἅγιον Αὐξέντιον (quod nomen montis 
non videt (&6). 
quomodo Theophanes in hanc confu- 
»nit? Nos aliam causam non novimus 
1nc adolescens fuerit valde, ut ipse pro- 
. 768 (ipsi annum mundi 6255) dum in 
| constricto cum pueris se lusisse com- 
[n monasterio versatus (47) procul ἃ 
enter quidem, ut in suo prooemio testa- 
umina plurima examinavit, sed de re- 
ἸῺ multe, ut arbitror, congerere potuit ; 
. his plerumque Breviarium Nicephori, 
probatus scriptor dicitur, sed is histo- 
:«hronographiam aut annales contexuit. 
m erroris illius assignandis ideo diutius 
quod in martyrio S. Stephani lapsus 
nullos admiserit, ut ad xxvri Nov. ube- 
*. Quid igitur mirum, dum in Mensis, 
lis ceterisque fastis Grecis Andree il- 
e) mentionem qualemcumque diligentius 
us, nulla nos usquam hujus cognominis 
via habuisse ? Commemoratur tamen ab 
Andreas monachus sub Copronymo pas- 


annum ultimum Copronymi, ubi error praecedens 
novo errore tegitur (50). vel annos mundi vel indi- 
ctiones perpetuo claudicare, idemque de Theopha- 
nis emendatione specialem diatribam | edidit (51), 
ex qua Theophanem suum plurimum ornare doctis- 
simi editores Bonnenses (52) potuissent. Verum hoc 
loco manet altera via accurate annos modo indica- 
tos ad seram vulgarem reducendi ; Theophanes 
enim ad annum 6252, qui annum martyrii Petri de 
Blachernis immediate preecessit, eclipsim aliquam 
solis diligentissime consignat his verbis, ex versio- 
ne Goari. Apparente solia defectu mensis Augusti 
die decimo quinto, feria sexta, hora diei decima, 
anno proinde 760, ut ex tabulis astronomicis con- 
8tat (53). Et quia annus mundi 6253 Cpoli incepit, 
ex more Grecorum, mense Septembri anni 760 
ut usque ad Septembrem anni 761 decurreret, 
exinde probabile fit S. Petrum de Blachernis oc- 
cisum esse die xvi Maii dicti anoi 761. Diem illum 
enim assignat antiquissimus Synaxaristes Ms. 
quem Papebrochius a Chiffletio nostro in collegio 
Divionensi exscribendum accepit. 

18. Annus martyrii S. Andres in Crisi dupli- 
citer inquiri ac statui potest. Primus modus est 
iste : Memorant Nicephorus (541) et Teopba- 
nes (55) varias Copronymi expeditiones plerumque 
felices in Bulgaros, at quam indictione quarta mense 
Januario suscepit, anno nimirum 7625, iisdem te- 
stibus infelicissima fuit ; ex qua nempe turpiter 
mense Julio reversus est, ac furore quodam corre- 


mque verba in Crisi apponuntur, Depre- C ptus, sevitizin monachos ac sanctarum imaginum 


jcilicet Greci faetorum scriptores, que ἃ 
afferebantur cum eteris testimoniis, si 
iricorum, at certe hagiographorum con- 
30886, et ideo Theophane derelicto, Sy- 
| potius ex Metaphraste aliisve Actorum 
s, ut catterum plerumque consuevere, 
maluerunt. Latini e contrario Theopha- 
18 interpretem Paulum Diaconum secuti, 
. priore confusa fuerant retinuerunt. 
Item ad ipsum annum utriusque mar- 
nempe et Andree, jam indagandum ac- 
jio Theophanis verba num. 14 relata 
er ad dicta interpretamur : Anno mundi 
^4 Copronymi contigit martyrium, non 
anes scribit, Andree Calybite in Bla- 
d Petri Calybite in Blachernis ; et anno 
9, Copronymi autem 27, martyrium in 
| simile, sed diversam mortem et sepul- 
jus est S. Andreas, qui a sepulture loco 
n Crisi. Deannis a Theophane assignatis 
Henschenius adverterat ab imperio 


»ph. Chronogr. Edit. Bonn., t. I, p. 074. 
jus Vita, t. II Martii, p, 220, n. 14 et p. 


cit., p. 3. 
II Martii, p. vri. n. 17, 
., p. 2x, n. 18 


., D. 1. 


cultores trageedias edere οωρὶϊ. Eadem indictione 
juramentum ab omnibus subditis exegisse dicitur, 
qu^ venerationem imaginibus in posterum 86 non 
exhibituros esse sponderent. Porro hec singula in 
Actis nosiris utrisque reperimus. Ibi sub num. 8 
ipse Copronymus dicit se decretum tulisse quo 
plectendi sunt, quicunque imagines venerarentur. 
Dein num. 10 arguitur a 85. Andrea quod bellum in 
Barbaros ordinisque politici administrationem ne- 
glexerit, ac superbum animum in Christianos de- 
monstrare sejwatuerit. Preterea num. 6 et 7, dum 
S. Andreas primum coram imperatore apparuit, 
permultos invenit questioni subjectos, nervis bu- 
bulis c&sos, oculorum effossione cruciatos, aliaque 


D similia passos, qua a duobus predictis scriptoribus 


ante indictionem quartam nusquam recensentur, 
Bed ea indictione iisdem pene verbis descripta sunt, 
uti et deinceps pluries (56). Ex his igitur recte sta- 
tuimus ante indictionem illam id, est ante annum 
766 S. Andres martyrium non contigisse. 

19. Alter modus, quo pressius annum martyrii 


(52) Tbeophanis Chronographia ex recensione Jo. 
Classeni. Bonne 1839. 
) Art de vérif. les dates, édit. 1783, t. I, p. 66. 
54) S. Nicephori Pair. Cpol. Breviarum, etc. 
Edit. Bonn., p. 77 et seqq. 
(66) Loc. cit., t. [, p. 6901. 
(56) Theophan., t. I, p. 077 et seqq. 


1095 


MENSIS OCTOBER, 


1095 


S. Andree determinamus hic est : Theophanes ad Α Grammaticus Suidas, tradunt ad Divum Maman- 


annum 6250 ere mundane, ut dictum est num. 14 
et 17, martyrium S. Petri stylite cum S. Andrea 
commutati, commemorat : sed ad eumdem annum 
etiam indictionem signavit, quod satis frequenter 
quidem facit, non tamen ubique. Quando autem id 
facit, Pagius aliique gravissimi scriptores non du- 
bitant indictionem pre sera Antiochena admittere, 
qua Theophanes utitur, licet profiteatur se eram 
Julii Africani adhibere (57). Mihitamen compertum 
est eram aliquoties recte proferri, cum erronea in- 
dictione, exempli causa ad an. 06253, ut ex adjecta 
eclipsis indicatione manifestum est. Patet nibilo- 
minus recte egisse, qui indictiones universim pree- 
tulerunt. Ad hunc igitur annum 6259 Theophanes 
indictionem signat his verbis (58) : Hoc anno, 
mensis Octobris die sexto, indictione sexta etc. 
Verum hiec indictio cum anno0259 ere mundane 
non concordat, cum ex regula S. Maximi (59), ere 
addenda sit unitas, dein divisione instituta per 15, 
quod reliquum est, indictionem efficere debeat. 
Porro hac methodo.hic non sex, sed quinque tantum 
obtinemus. Nihilominus indictionem hic recte ad- 
scribi, duplici via firmatur. Primo, quia Theopha- 
nes ad annum sequentem, indiclione septima, 
scribit diem 1 Aprilis fuisse diem Sabbati (60) ; ex 
quo manifestum est, indiclionem illam septimam 
recte adscribi ; ergo et ad precedentem recte sexta 
adscripta est. Preterea ad hanc indictionem sextam 
signat ''heophanes annum primum Stephani pape, 
atqui reapse Stepbanus III, hac indictione, mense 
Augusto electus est (61). Sic stabilita indictione 
qua passus est S. Audreas in Crisi pro quo Theo- 
phaues Petrum de Blachernis dixit, facile ipse an- 
nus eruitur. Etenim in Actis nostris prioribus, 
martyrium contigisse dicitur die xx Octobris, ex 
quo palam fit illud anno 767 affigendum esse. 

20. Annus martyrii S. Andree in Crisi uno te- 
nore cum illo quo passus est S. Petrus de Bla- 
chernis, copstituendus fuit, licet nonnulla de po- 
steriore sancto dicenda supersint. Corpus ejus, 
postquam in circo Divi Mamantis flagris interfe- 
ctus est, projiciendum erat in fluentum (supra 
num. 14 seqq.) iv τῷ ῥεύματι, ut. Theophanes lo- 
quitur, sed ejus sorores ipsum efferentes, in Leu- 
cadie emporio sepulture mandarunt. Quale fuerit 
istud fluentum, facile colligitur ex Topograpbia 
Cpolitana Petri Gyllii, apud quem lib. 1v cap. vi 
hec leguntur (62) ; Non historici modo, sed etiam 


(97) Petavius, De doctrina temporum, Ad aucia- 
rium, eto., lib. vri, cap. 1 et 1v., t. [IT, p. 153 et 
15. Edit. And werp. (Amstelodam.). 

(88) Theoph., loc. cit., p. 681. 

59) Petavius, loc. cit., cap. v, p. 161. 

60) Theophb., loc. oit., p. 686. 

61) Baronius et Pagius, ad an. 768, num. I. 

3, 62) Gronovi Antiquit. Greoc., t. VI, col. 3323 et 


(63 Theoph., loc. cit., p. 667. 
(64) Cfr. tamen Glossarium Grecum V* ῥεῦμα. 
(65) L. c., 60]. 5322 et seqq. 


tem pontem fuisse duodecim fornicibus constan- 
tem : multe enim aque eo defluebant. Theopba- 
nes igilur, cum de fluento determinato loquatur, 
ut palet ex adjecto articulo τῷ, has aquas ad Di. 
vum Mamantem designat ; nisi forle sinum Cers- 
tinum, qui ex Bosporo versus Oocidentém se por. 
rigit, voluerit significare. lta intellexisse Goarius 
videtur, qui vertit fluentum maris (63) : verom 
ῥεῦμα de fluviis eorumque impetu dicitur, non dt 
sinu maris; neque etiam, si sinui Ceratino ho 
nomen apud Byzantinos scriptores obtigisset, id 
Gyllium, Cangium (01), aliosque fugisset. Porro 
docet Gyllius, templum et circum Divi Mamantis, 
uti et palatium ab eo dictum, sita fuisse in Bla- 
chernis, extra muros civitatis (65).  Blacherna 
enim audivit omnis regio, que inter angulum Cpo- 
lis occidentalem et sinum Ceratinum jacet, quo 
sinu civilas ἃ Septentrione clauditur ; hic etiam 
decimam quartam Cpolis regionem fuisse idem 
Gyllius constituit. De locis illis plura videsis apod 
Papebrochium ad diem xvi Maii (66) et in pre 
claro opere Cangii quod Cpolis Christiana inscri- 
bitur (67). 

21. Emporium Leucadii, in quo sorores S. Pe- 
tri de. Blachernis ejus corpus sepelierunt, diver 
sum non est a loco quem Dionysius Byzantinos ia 
Anaplo Bospori (08) Lycadium promontorium di- 
cit, eratque in littore orientali Bospori, non pro- 
cul a Chrysopoli situm. Constat id iterum ez Chro- 
nicis Symeonis Magistri (00), Georgii monachi (70) 
et continuatoris anonymi Theophanis (71). Empe- 
rii autem nomine, quod locis ad mare sitis potiesi- 
mum tribui notum est, non improprie hie ipsigni- 
tur. Porro locus idem omnino, siquidem ad eum- 
dem annum similia ubique de eo memorantur, ἃ 
Symeone et Joanne S8cyliiza Leucatium audit (2), 
& osleris vero Leucates ; quamobrem manifeste de 
eo agi videtur, ad diem xxiu Julii, ubi de S. Aapa 
iv τῷ Λεύχατῃ Pinius noster disserit (73). Pro- 
montorium enim Leucatas vel Leucactas prow 
Nicomediam in Bithynia, ut cetera mittam, longis 
ἃ Cpoli dissitum fuit, quam ut illuc S. Anas δὲ 
imperatorem Basilium Macedonern, ἃ quo dicitst 
in sponsam expostulata, ee conferret. Nobis autem 
non inutile visum est, situm Emporii illius, cojss 
frequenter Byzantini ecriptores meminere, his at- 
curate assignare. Addimus solum, in quantum εἴ 
Gyllio, Cangio et erudito geographo Hammers(1i) 


(66) T. III Maii, p. 625. 
(67) Lib. 1v, p. 83, n. 6, et p. 174, n. 3; lib.i 


ἴδ ἃ τς G 
Ό ronov., loc. cit., col. 3201 d. & 
32034. ' 


(69) Ed. Bonn., p. 721. 
70) Ed. Bonn., p. 877. 
71) Ed. Bonn., p. 384. 

19) Cangius ip notis ad Zonar, Ed. Paris. t. Il, 


p. 98. 
(ἢ T. V Julii, E 480. 
(74) Hammers. Cpolis. Pestb. 1822, p. 298. 





VITA S. ANDREE IN CRISI. 


1098 


potuimus, collocandum illud esse in A Julii, anno, ut videtur, 771. Reliqua quie ad eum 


)die Keurfus dicitur, jacetque inter 
et Anatoli, et duabus fere leucis ho- 
Bosporum a Cpoli distat. 

Joanne prefecto monasterii Mona- 
npore persecutionis Copronymiane in 
us, in mare demersus est, pauca ha- 
Iv Junii Henschenius noster (75), ea- 
xx Synaxariis a Chiffletio acceptis de- 
inem hunc ita celebrat S. Stephanus 
reetorii, postquam de S. Petro de Bla- 
ἃ fecerat : Imitemur et qui eum (Pe- 
i8 est, Joannem divinum illum amoni 
Monagrie prefectum, quem tyrannus 
opronymus) tyrannice comprehensum, 


spectant, in Actis nostris ad dictum diem quaran- 
tur. Nos hie solum a Paulo ex Creta, de quo supra 
num. 11 et seqq., eum distinguere intendimus, 
dein aliquid de anno martyrii emendatius proferre. 
Refertur in Actis ejus, 122 annis post passionem, 
revelatione facta Antonio Caules patriarche Cpo- 
litano, ejus sacrum corpus honorifice sepulture 
Cpoli in monasterio Cajume traditum fuisse, unde 
illud Veneti anno 1222 acceperunt et forle usque 
in hodiernam diem asservaat. Demonstratum est 
autem ab Henschenio Antonium Cauleam non 
anno 888, ut antea credebatur, sed 893 sedere 
cepisse (81); ex quo numero, δὶ 122 demantur 
residui erunt 771. Verum Pinius correctionem 


À ejusque Matris imaginem pedibus p Henschenii quam Pagius aliique omnes amplexi 


renuerat, sacco inclusit, eumque ad 
ipidem alligatum in profundo maris 
Quid hujusmodi morte acerbius? Ve- 
jriosiorem coronam prebet (76). Ex 
ti et ex chronologicis observationibus 
7 allatis, recte deducere nobis vide- 
nnem llegumenum monasterii Mona- 
. Junii, anno 761, eodem scilicet quo 
nartyrii palmam adeptum esse. Apud 
m quidem dicitur, non Mouagrie sed 
yrefectus : verum illud ex amanuen- 
factum esse conficitur, cum ex quatuor 
bus quos Jac. Lopin se contulisse te- 
tum ex ipso Melaphraste qui apud Su- 
lem xxviii Novembr. similiter scribit : 
m Monagrie. Non igitur veritatem plane 
pebrochius assequitur, dum in hujus 
nuncupationem inquirit (78) ; verisi- 
| est illud in ista, quam dicit, regione 
tum fuisse, quia, ut alibi adstruit (79), 
monasteria exstilere nomen non valde 
onsecuta, ut erant qux Parvi Agri et 
i dicebantur. Preterea si illud prope 
sget, non dubitamus quin Cangius, tot 
 dilos et mss. inoredibili diligentia per- 
jus, in sua Constantinopoli Christiana 
adidisset. 

diculo martyrum de quibus hic agere 
mpsimus (supra num. 414), et in quo 


ensium sumus secuti, post Joannem D 


Hegumenum, prodit S. Paulus No- 
e dux, dein monachus ut ex quibusdam 
; apparet (80), demum martyr die vii 


Junii, p. 402- 

ecta Greca, p. 907. 

. in preefat. 

Junii, p. 402. 

[ Martii, p. 213, n. 2. 

[ Julii, p. 636, n. 2. Cfr Mensa, et. Me- 
Basilii ad xxvur Novembr. 

. Aug. de patriarch. Cpolit., p. 113. 


., D. 663. 

I Julii, p. 633, n. 10. 

uien, Oriens Christ, t. 11], col. 359 : Cfr 
JATROL. GR. CXV. 


gunt (82), non assecutus, cum Baronio annum 888 
erronee retinuit (83). Proinde annum non 771, 
sed 766 martyrio S. Pauli assignaverat. Nunc ex 
serie quam sequimur, devenimus ad S. Andream 
in Crisi, quem die xx Octobris anni 767 passum 
esse, supra num. 18 seq. adstruximus ; verum re- 
servatis, qua de eo reliqua sunt, ad S sequentem, 
jam paucis diem xxvi ejusdem mensis attingi- 
mus. Jam dictum est supra num. 7, illo die a ve- 
tustissimis Eclogadiis seu Menologiis colendos in- 
dici S. Stephanum, Petrum (de Blachernis) et 
Andream (in Crisi) In Typico S. Sabe aliisque 
fastis, prodit hoc eodem die S. Stephanus Sabaita 
canonum scriptor, de quo agit canon Meaeorum 
nove editionis, a Theodoro Grapto Nicee meltro- 
polita (81) conscriptus. In Synaxario Meneorum 
hic Stephanus dicitur episcopus fuisse el certasse 
contra haereses ;in Menologio Sirletli ut martyr 
annuntialur (85). Hec uutem nec Stephano Sa- 
baite qui a Theodoro Grapto celebratur, nec al- 
teri homonymo itidem Sabaite, cujus preclara 
Acta Pinius illustravit ad xii Julii, convenire pos- 
sunt (86). Quapropter conjicio hic agi de Stephano 
illo, qui ἃ Copronymo in Sugdeam, Mosis infe- 
rioris partem (87), ejectus est (88), eodem forte 
qui viginti fere post annis, in concilio Niceno 
anni 787 subscripsil : Στέφανος ἀνάξιος ἐπίσχοπος 
Σουγδάων (89). Sed de his iterum ad xxvin Oc- 
tobris. 

24. Jam ad celebratissimum totius persecutio- 
nis Copronymiana martyrem Stephanum Juniorem, 
qui xxvri Novembris colitur, devenimus. Hic au- 
tem satis erit chronotaxin posterioris partis ejus 


Chronic. Symeonis. Edit. Bonn., p. 613. 

C Gfr t. III Julii, p. 525, n. j. 

(86) Ibid., n. 8 et seq. 

(87) Cellarius, t. I, edit. 1773, p. 498. Cfr Acta 
SS., t. V Junii, p. 247. 

(88) Mensa, Venetiis 1843, ad xxviii Novembr., 
p. 211. Menologium Basilii, Urbini 1727, ad eumd. 
diem., p. 217. 

(8) Labb. Concil. t. VII, p 327 c. 303 b, 426; 
Coletus. Illyricum sacrum, t. "III, p. 125 ; Lequien. 
Oriens Christ., t. I, col. 1229. 


35 


1099 


MENSIS OCTOBER. 


vite, qua sepius in hoc Commentario nixi sumus, A undecim carcere preetorii mansit, inde con 


breviter stabilire. Natus est S. Stephanus Cpoli 
anno 715, post ordinationem 8. Germani patriat- 
ches (00), que contigit die xi Augusti ejusdem 
anni (91). Deductus est 8 parentibus, valde juvenie, 
ad Joannem anachorelam montis S. Auxentii, e re- 
gione Cpolis, ad sinum Nicomedie siti, in quo cum 
diu vixisset, anno etatis 42 (92'*, Christi proin 756 
aut757,ad ipsum cacumen montis inangustissimam 
cellulam se contulit. Interea Copronymus anno 
754 (903) synodum iconoclasticam coegerat, cujus 
decreta ipse deinceps propugnavit, quamque a Con- 
stantino pseudopatriarcha, antequam eum morti 
traderet, anno 768 iterum approbari voluit (94). 
Hujus conciliabuli decreta anno 763 ad S. Auxentii 
montem idem imperator jussit deferri, ut a S. Ste- 
phano subscriberentur (95). Is vero, eum id facere 
renuisset, ad S. Auxentii cemeterium arcte custo- 
ditus, die septimo, dum Bulgaris bellum inferre 
imperator debuit, liberatus est (06). Porro in Bul- 
garos profectus est Copronymus die xvii Junii, et 
die xxx ejuslem mensis, feria v, indictione 1, eos 
prelio devicit (07) ; ex qua indictionis et feria in- 
dicalione certissimum est ea contigisse anno, quem 
supra dicebam, 763. 

25. Dein & reditu imperatoris Cpolim, paucis 
eventibus interjectis, incenso S. Auxentii monaste- 
rio (08) S. Stephanus e tugurio suo usque ad mare 
pertractus est, ibique naviculae impositus et Chry- 
sopolim ad Philippici monasterium delatus (99), 
postquam dies xvir illic transegerat, ad insulam 
Proconnesum in exsilium missus est (100). Quoniam 
vero dicitur ibi, initio pane exsilii sui, anno 49 aia- 
tis domunculam in columnae formam a se exstru- 
ctam, ingressum esse (101), δὶ meminerimus eum 
anno 715 post x1 Augusti esse nalum, constabit id 
accidisse anno 763 exeunte, aut currente 761. Ex 
quibus que num. 24 attulimus de anno 763 iterum 
confirmantur. Rursum traditur in ejus vita, secundo 
exsilii anno, id est 763 aut 766, matrem illius 
obiisse (102), denique nonnullis rebus interjectis, 
Cpolim eum revocatum fuisse. In qua civitate, die- 
bus aliquot carcere Phiale detentus (103), cum im- 
peratorem publice arguisset, per undecim menses 
pretorio incarceratur (104) et demum anno «t!a- 
tis 53, die xxvi Novembris (105), anni proin 707, 


eum sub finem anni 766 Cpolim revectum 
et consequenter tres fere annos vixisse exsu 
Proconneso. Quocirca, ubi de Petro de Blec 
egimus (supra num. 15), qui anno 761 passu 
merito diximus ejas martyrium S. Stephano 
lescere potuisse et ab eo, scx annis clapsis, i 
cere preelorii narrari; at non item martyrium: 
dres in Crisi, quod xx Octobris anni 767 c 
tum enim jamdudum S. Stephanus in dicto q 
detinebatur, moz ipse ad eamdem palmar 
piendam, inde exiturus. Rursum, ex iisder, 
deduximus, conficitur S. Stephanum ter rj, 
prodiisse, et crudeliter fuisse ligatum ac y 
ctum, ultimis scilicet mensibus annorum 1) 
et 767 (107). Atque exinde factum est, οἱ :oz 
cephorus in Breviario (108), tum Theopbaae: 
anticipate et confuse omnia narraverint, re ; 
est cum Pagio (110) in aliam causam inj: 
Porro hec Theophanis narratio Baronium 1: 
aliquando in errorem, de anno mortis S. Κι: 
constituendo induxit. 

20. Nune autem quoniam inquisitio irt ?» 
storiam et chronologiam persecutionis iconos. 
secunde, prolixior facta est, quam id primor.: 
stimabamus, utile duximus eam, jaxta seriz.z 
norum, hiec compendio exhibere, additis nor- 
Comrrenturii, ad quos de singulis actum ες: 

Anno 76], xvi Maii, passio S. Petri de Bie 
nis. Supra num. 17. 

Eodem anno, iv Junii, passio 8. Jesi Eez»- 
meni monasterii Monagrie, num. 22 

Anno 763 ad finem vergente, 8 Slsans Ju 
nior ex tuguriolo montis Aue absit e 
mari Chrysopolim deveetus, moin Prusecesum 
exsul mittitur, num. 24 seq. 

Anno 766, sub finem. S. Stephanus Jotio: C»; 
im redur, carceri traditur, primum Pile aliq 
dies, deinde preltorii, num. 23. 

Eodem anno Copronymus omnes subditos im 
mentum prestare jubet, se imaginibus sacris v: 
rationem non exhibituros, num. 19. 


A nno 767 Copronymus prefectos crudelissinci: 
provincias mittit, num. 49. 


Eodem anno, xvii Martii passio S. Pauli mone 


martyrii coronam accepit (106.) Cum enim anno I) in Creta, sub Theophane Lardotyro insule pre 


715 sit in Jucem editus, patet eum dicto anno 767, 
annum etatis 53 esse ingressum. Porro, 8i menses 


(90) Analecta graeca, p. 403 et 404. 

(91) Pagius ad an. 714, n. 2 et ad an. 706, n. 2; 
Cfr Analecta Gr., p. 405 et 400. 
(92) Analecta Gr., p. 423 et seq. 
On) Theoph. loc. cit., p. 659, Pagius ad ann. 754, 


(94) Theoph., p. 683. 

(95) Analecta Gr., p. 457 et 477. 
(96) Ibid., p. 460. 

(27) Theoph. loc. cil., p. 067 et seq. 
(08) Analecta Gr., p. 175. 

(99) Ibid., p. 476. 


num. 12. 


Eodem anno, xvi Aprilis, invaditur mora: 


Th Ibid., p. 483. 

(101) [bid., p. 480. 

102) Ibid., p. 495. 

103) Ibid., p. 495. 

104) Ibid., p. 499 et 503. 

t3 Ibid., p. 521. 

oni e jegius ad an. 766, n. 2. 

Ü nalecta Gr., p. 475, 499 . 
(108) Edit. Bonn., p. 81. et 518 
(109) Loc. cit., 674 et 684. 

(110) Pagius ad an. 765, num. 1. 


VITA S. ANDREJE IN CRISI. 


1108 


ete in Asia ad Hellespontum, a Michaele À quidem nonulli, ut Hoffmann, Balbi,.etc., vicum 


aconte Ásie prefecto, num. 13. 
inno. r Junii, passio 38 monachorum 
monasterii, ἃ Lachanodraconte prope 
terre mole obrutorum, num. 13. 
&nno xx Octobris, passio S. Audrese in 
. 19. 
71, vin Julii, pàssio S. Pauli Novi, 
drilur in vilam S. Andrea. Actorum loca 
nonnulla illustrantur. 
ndreas natus est in insula Creta, ut te- 
18 Δοῖδ et aynaxaria omnia, tum excusa, 
Assemanus asserit Menea impressa, 
)8 urbium Crete oriundum facere (111), 
isimus vir accurate verba Greca nou 
;: Γέννημα xai θρέμμα γέγονε τῆς 
nc τῶν πόλεων Κρήτης. Raderus noster, 
Menaeorum synaxaria Latine interpre- 
et cujus opus ms., in Bibliotheca Bur- 
jruxellensi asservatur (112) eumdem lo- 
ire vertere maluit : Natus et educatus est 
| morata civitate Crete. Red dubium 
t Metaphrastes ex quo Meneorum Syna- 
t frequenter contingit, descriptum est : 
dv Ὑὰρ αὐτὸν ἡ εὐνομωτάτη ποτὲ τῶν 
ρήτη (infra num. 3). Ex quibus mani- 
, Metaphrasten de legibus, quas Minos 
nsibus tradidit, sermonem facere. Inso- 
em est πόλιν apud media Grecitatis scri- 
in de urbe aliqua dici (113), sed de ci- 
legibus communibus reguntur ; verum 
raste, quem ex scriptis patet in antiquis 
n mediocriter versatum esse οἱ allusio- 
ricas adamasse, id mirum videri non de- 
Hesiodum autem, Thucydidem, Isocra- 
totelem aliosque, πόλιν cives quoscunque 
ribus rectos designasse, extra controver- 
(114). Porro in Actis nostris prioribus, 
8 natus dicitur in loco, qui Castrum di- 
nfra num. 6) : Ἐν τῷ ἐπιλεγομένῳ τῆς 
χστρῳ ; οἱ ita verba illa accipienda esse, 
m videtur ex iis que in iisdem Actis 
) de loco Crisis leguntur : Ἔν τόπῳ 
νῳ Κρίσις ; hic enim de vocum sirnifi- 
10 dubius herebit. Quanquam autem op- 


Castel-priotisa commemorant, non procul a Candia 
situm, a rudi gente habitatum, at eumdem esse 
cum loco qui medio evo Castrum dicebatur, nihil 
est omnino quod indicet, et hac de re vel conje- 
ciuram emittere ridiculum esset. Ex eo autem quod 
S. Andreas martyr in Creta natus feratur, Baro- 
nius et alii ante hunc, eum non immerito Creten- 
sem vocarunt (116), nec ideo certe cum Pagio (117) 
dici potest, Baronium martyrem hunc ab Andrea 
episcopo, similiter Cretensi dicto, non distinxisse, 
num in Notationibus ad Martyrogium, die xvir Oc- 
tobris, aperte inter utrumque distinguit. 

28. De Vita 8. Andree in Creta acta, pauca 
admodum innotuerunt. Petrus de  Blachernis, 


p quem Theophanes ad annum Christi 767 (118), 


pro Andrea nostro posuit (vide supra num. 14), 
ab eodem Styla nuncupatur, quam appellationem 
ad S. Andream transferendam esse, conjicere quis 
posset ὁ De hae re adverto, stylitas etiam fors dici 
potuisse, qui in locoexcelso cellam suam habebant, 
vel quorum cellula in. columna formam exsiructa 
fuerat ; nam id aliquando factum esse patet ex Ac- 
tis 8. Stephani Junioris, cujus exigua cella, quam 
ipse sibi in insula Proconneso edificaverat, ab 
ejus biographo στυλοειδὴς vocatur : Στυλοειδὲς 
μικρὸν ἔγχλειστρον ἐν τῷ τόπῳ ἀνοιχόδομήσας (119). 
Dein Petrum de Blachernis, a Theophane Stylitam 
dictum, idem S. Stephanus nuncupat: Tov iv 
Βλαχέρναϊς ἐγχεχλεισμένον, quod de veri nominis 
stylita dici non posset. Si igitur S. Petrus de Bla- 
chernis stylita fuit, accipiendum id est latiori 
sensu ; sed cum Theophanes hoc loco Petrum pro 
Andrea posuerit, nec addat eum in Blachernis 
vixisse (cfr. supra num, 14 seqq.), ad annum vero 
761 vicissim Andream pro Petro scribat, addatque 
eum ad Blachernas habitasse et calybitam fuisse 
dictum (supra ibid.), mihi pene certum est, Pe- 
trum de Blachernis, ex appellatione qua S. Stepha- 
nus utitur, in Blachernis vere calybitam seu in- 
clusum fuisse, non autem stylitam. Theophanes 
igitur sicut calybite nomen a Petro ad Andream 
transtulit, vicissim nomen stylile. ab Andrea ad 
Petrum potuit transferre. Nemo enim S. Andream 
calybitam dixit, preter Theophanem et qui eum 
explicare solent, Zonaras, Cedrenus (120) et Pau- 


uodeunque, presertim si munitum sit, ἢ lus Diaconus in Miscella. Verum hec est sola pro- 


3retsero nostro et Goaro in Codino Curo- 
lustrato (115), κάστρον dicitur, id certe de 
t dici nequit, et quidem interpretationem 
li verba Greca aperte respuunt. Porro 
locus Crete non valde insignis fuerit, 
| geographos nusquam prodeat. Recentes 


alendaria Ecclesie, t. V, p. 304. 
ub n. 7883. 

fr. Cangii Glossarium Grecum. 

fr. Stephani Thesaur. Grec. 

^. 212, edit. Paris. Cfr. Cangium, loc. cit. 


batio qu& adduci queat, nisi forle ad Andree vi- 
tam stytilicam alludat Josephus Hymnographus, 
in antiquissimo canone Meneoruüm, ode nempe 
tertia et. septima, tropario I. Stylitarum vivendi 
rationem si quis noscere cupiat, plura de iis repe- 
riet in Actis nostris, ad v Januarii, quando S. Si- 


(116 Ad an. 762, n. 1. 

(117) Ad an. 761, n. 2- 

(118) Theophan., loc. cit., p. 683. 
(119) Analecta Greca, p. 480. 
(120) P. 11. édit. Bonn. 


1103 


meon etylitarum antesignanus colitur (121), 
aliia locis plurimis. Cl. B. Hase, vir Grece erudi- 
tionis maxime, in notis ad Leonem Diaconum(122), 
observat stylitas usque ad seculum xn in Oriente 
perdurasse, Papehrochius vero deprehendit eo- 
rumdem institutum apud Rutbhenos viguisse ad 
sua usque tempora (123). 

29. Porro, si slyliticam vitam ὃ. Andream 
amplexum esse minus evidens esl, certe eum mo- 
nachum vel anachorelam fuisse, nemo dubitabit. 
Permultis id testimoniis adstruere, facile, sed su- 
pervacaneum foret : nec aliud hic afferimus quam 
canonem jam laudatum, ante medium seculum ix 
8 S. Josepho conscriptum (124). Ibi igitur, ode 
prima, tropario tertio, Sanctum a juventute captum 
desiderio Christi, letanter crucem suique abnega- 
tionem amplexum esse dicit ; ode vero nona, tropa- 
rio secundo, eum monachorum, vel anachoretarum 
decus appellat : Μοναζόντων ἐγχαλλώπισμα. In quo- 
dam Menologio Moscho rms., cui, uti et tabulis figu- 
ratis de quibus num. 2, fidere semper non possu- 
mus, nuncupatur 5. Andreas Hieromartyr, quod de 
martyribus presbyteris solum dici, in comperto est; 
verum in omnibus aliis ut Hosiomartyr, id est, ut 
monachus et martyr, proponitur (1295). In Sirmondi 
Synaxarista ms., quem Parisiis decessores nostri 
olim acceperunt, dicitur in Creta τὴν μονήρη βίον 
μετεσχόμενος, ex quibus aliisque similibus appella- 
tionibus, S. Andreas potius anachoreta vel solita- 
rius, quam monachus seu canobita fuisse videtur. 
Hujusmodi autem anachoretas non rudes homines 
fuisse, sed plerumque doctrinam sacram satis bene 
edoctos, ex Actis S. Stephani Junioris, aliisque 
monumentis facile posset evinci. 

30. Jam accedimus ad ea qua S. Andreas Cpoli 
gessit. Acta pricra, num. 6, dum ejus adventum 
Cpoli enarrant, eum dicunt Byzam appulisse, non 
Byzantium, aut Cpolim : Tz» Βύζαν χατελάμδανε, 
Nomen istud nec inter urbis portus, in Cangii Cpoli 
Christiana reperimus, nec ab ullo scriptore de Cpoli 
dictum fuisse vidimus. Gyllius scribit de Barbysa 
fluvio prope Cpolim (126). Ortelius (127) de Bisa, 
bizya, Bizo Thracise et Mcsie urbibus, sed de his 
omnibus hic agi non potest. Ex his autem jam pro- 
num est judicare hec Acta priora Cpoli non fuisse 
scripta, quod iteruin ex infra dicendis pene mani- 


festum fiet. Porro cum S. Andreas Cpolim advenis- ἢ et itidem trecentos et quadraginta duos ax 


set, illico ad palatium quod a S. Mamante nuncu- 
patur, se contulit, quod ibi imperator degeret, el 
conlinua martyriorum spectacula in adjacente llip- 
podromio (128) ederentur. Palatium illud extra ur- 
bem, occidentem versus, in decima quarta regione 


Q1) T. I Januar., p. 262 ; cfrt. II Febr., p. 91, 
n. 36. 
(122) Edit. Paris, p. 263; cfrt. II Feb., loc. cit., 


ot. t. 

(123) T. I Maii, p. xxvri. 

0s u I April., p. 260, r. 13. 

(125) Cir 1. 1 Maii, p. vii : et supra, S 1r, passim 
(126) De Bosporo Thrao:o, apud Gronovii Antiqq. 


MENSIS OCTOBER. 


et A situm fuisse, constat ex Gyllio et Cangio quy 


adduximus, et cum Cpolim ex portu advenis 
ultra urbem esset, ideo in Actis prioribus in sy 
rio Mediolanensi, quod S 1 excusum est, εἰ ἃ 
mondiano mas., palatium divi Mamantis zin; 
dicitur, idest, ultra urbem. Idem palatium ὃν: 
Metaphraste qui Cpoli degebat, in Actis num.: 
ultra, sed ante urbem dicitur ; demum Ger 
Chronico Pascali (129) πέραν vertit : verius tr. 
Siquidem sedes S. Mamantis de quo hoc locos 
freto Syceno seu Ceratino proxima erat. 
31. S. Andreas, cum Copronymo furore : 
in imagines sacras earumque  cullore x 
brasset, varia perpessus, ot in Actis γείδης,, 
mum in arctum fedumque carcerem conj: 


p Bunc non temere carcerem  Phiale s ;. 


fuisse dixeris, cujus frequens mentio in 1-. 
Stephani, quemque ex iisdem non procu :- 
dromio, marlyriorum, in hac persecatiox --. 
rio theatro, situm, ac valde tetricum frig;. 
ret (130). Metaphrastes hic insinual & 1: 
plures dies in carcere transegisse el socixz-- 
confirmasse ; cui Acta priora contradicere: »- 
et manifeste contradicit synaxarium ex ii^ 
clum, et num. 5 recitatum ; nam ibi rx; 
die, coram Copronymo iterum apparisz- 
quod item synaxaristes Meneorum assit :m 
ris omnibus ipsis Metaphrastie verbs lxgr 
iisdem Meneis excusis, δα xxvui Νοτο 1. 
ubi de S. Stephano dicitur eum in cue py 
fuisse detentum,ad ditur eum ibiPetrereisimr 
reperisse, verum illud evidenLer exea m 4 
ex male intellecto Menologio Bes gelu: i: 
hujus synaxario, ad eumdem (im, Ualp luo - 
Certamen S. Stephani Junioris wax ἃ ms. 
ris, et qui cum eo passi sant, hui ése : 
Dein S. Andreas quidem dicitor miu tes: 
ὁ ὅσιος, sed S. Petrus vocatur simpliaur : * zz 
et enarratis breviter amborum martyris scc & 
pra et in Aotis describuntur, de 8. Peto ui, 
eum prius carcere detentum foisse (cr. s.t 
circa finem). 

32. Quibus non accurate discussis ac ἔξ 
Acta authentiea emendatis, synaxaristesMezs- 
discernit 8 monachis S. Petrumet S. Az 
quamvis aperle non dicat eos monachos nox iz 







quibus S. Stephanus in praetorio adjuncio: " 
monachos et alios distinguere videtor. Y: 
tam distinctio ista, quam praesentia S. Ane 
carcere praetorii cum S. Stephano, ex scrper 
ligentissimo et coevo Stephano Diacono. &: 


Grec., t. VII, col. 3128. 
(127) Ortelii Thesaurus geographicn:. 


99. 

(128) Theophan. loc. cit., p. 667, 6^: 
082, etc., etin Actis infra. 

(129) Edit. Bonn., p. 598. 

(130) Anal. grec., p. 466, 407 et scq. εἰ ΠΩ 

(131) Venetiis 1843, p. 210. 


VITA S. 


ANDREE IN CRISI. 


1106 


ptivos omnes monachos fuisse diserte asse- A illustrantur. Bos scilicet seu forum Bovis, nomen 


; ullum Petrum aut. Andream tum carcere 
im, vel socium quemvis cum S. Stephano 
'io traditum commemorat, corrigi debent (132). 
um apparet ex canone S. Stephani, in Me- 
d xxvur Novembris, qui canon scriptorem 
L eumdem S. Josephum, qui Andree ca- 
concinnavit ac nomen in ulimz ode acro- 
e signare consuevit, quemque nosse poterit 
ex Aclis a Papebrochio editis ad diem ter- 
prilis (133). In hoc canone, ode 6, etiam ce- 
ur 5. Paulus quem Gretensem diximus, 
riyres Ephesini 38 (cfr. supra num. 13), 
rus de Blachernis, eodem ordine omnino, 
illis martyrii genere tributo, quo apud Ste- 
n Diaconum insigniuntur. Hymnographus 
3. Stephani Acta genuina perlustraverit, sed 
sm synaxaristes Menwcorum ; idque vel eo 
re possemus, quod ejus corpus in mare pro- 
fuisse referat, ἐν τῷ πελάγει, cum. in. Pe- 
icendum fuisset. Atque hicetiam advertimus, 
udum jam Papebrochius monuit (134), Officia 
)nes Meneorum plerumque synaxariis esse 
antiquiora et probatiora. Porro prodit qui- 
n eodem Josephi canone de S. Stephano, 
Andreas martyr, sed eztra seriem illam 
ex S. Stephani Actis excerptam diximus, 
ympe octava, tropario tertio ; neque additur 
um S. Stephano in carcere pretorii versatum 
ed paucis verbis, unico Tropario isto, marty- 
n hunc modum exponitur : Fortiter persecu- 
sistens, divina sapientia preditus Andreas, 
is percutitur, et immanem mortem justus pa- 
am accinens Domino Chris!o in secula. Non 
itaque Josephus Hymnographus, qui Cpoli 
t, patriarche Ignatii Sceuophylax, ubi de S. 
ino, primario totius persecutionis Coprony- 
| martyre agebat, etiam S. Andree in Crisi 
aeminisse, licet in Actis S. Stephani que in 
) suo secutus videtur, de eo mentio non flat. 
'um patebit ex laudibus quibus S. Andream 
at in canone quem deipso concinnavit, et ex 
ferius plurima proferimus. 

Eductus est 8. Andreas e carcere suo, 
Phiale fuisse verosimilius diximus, ad impe- 
m, et coram eo imaginum venerationem ite- 


mutuabatur a camino eneo in formam bovis con- 
flat;, in quo ustus fertur S. Antipas martyr, ante- 
quam Pergamo Cpolim a Theodosia magno esset 
advectus, quique in hoc foro eminebat. De hoc mar- 
tyrii instrumento egregie disputat Morcellus noster 
in doctissimis Commentariis quibus Kalendarium 
suum Cpolitanum exornavit (135). Capiebat autem 
forum Bovis undecima regio, non procula freto 
Ceratino dissita, nec a porta Blachernarum, ubi 
muli habitabant piscatores (136). De Bove plura 
etiam congessit olim Papebrochius (137). Ex eo au- 
tem quod ibi forum fuisse dicatur, facile intelligitur 
quod in Actis nostris scriptum est num. 15, tru- 
culentum illum piscatorem hastam, ex macello 
quodam ibi arreptam, adhibuisse. Conferendus 
etiam Anonymus Combefisianus (138), qui ex Bove 
&neo nummos 6808 ab Heraclio refert, ut. ita ad 
Copronymi usque tempora Bos non permansisse vi- 
deatur, sed solum nomen foro inditum. Locus ille 
feedissimus. in quem S. Andreas projectus fuit, Pe- 
lagii sepuleretum est, quod etiam S. Stephanum 
Juniorem excepisse testatur Nicephorus in Brevia- 
rio, et ex ejus Actis δὰ diem xxvii Novemb. pluri- 
bus declarabitur. En Nicephori verba Petavio in- 
terprete : À palatio ad Bovis usque forum atira- 
ctum, miserrime discerpserunt. Cujus corpus in 
eum locum quem Pelagii sepulcra nominant, tan- 
quam malefici cujusdam abjiciunt : illuc enim et 
profanorum gentilium et eorum qui capitali snppli- 
cio damnati essent, cadavera deportabantur (139). 


C Metaphrastes num. 15, et synaxaristes Mensorum 


S. Andreaminlocum maleficorum projectum dicunt, 
et inter corporum congeriem repertum ; verum 
Theophanes aperte Pelagia indicat (supra num. 14). 
Cur autem eadem sepulcra non Pelagii, sed Pela- 
gie, τῆς ἁγίας Πελαγίας, ab aliquibus dicta sint, 
diligenter inquirit Janningus in Actis. S. Pelagic 
Antiochene (140), nec explicationem Cangii, ad 
calcem Annalium Zonare traditam, admitti posse, 
recte ibidem evicisse videtur. 
8 IV. S. Andrea reliquiz, miracula, locus 
sepultura. 

34. Corpus S. Andree in Pelagiis per miraculum 
repertum ac a caeteris discretum, 8 piis viris in loco 
sancto Crisis depositum est ; atque hoc quidem ex 


udacter tuitus, & palatio 8. Mamantis in ur- ἢ Actis, ut aiunt, anepigrapkis num. 16, insequenti 


pertrahi jubetur (in Actis, num. 1& et 15), 
ue ad forum Bovis pervenisset, terram ubique 
a5 cruore, ibi a piscatore quodam pede dextero 
i80, animam Deo tradidit. Quod cum vidis- 
qui eum trahebant, in locum fedissimum 
ne corpus projecere. Hec ex sequentibus 


ἢ Anal. Grec., 
)) T. April. 
)) T. 1l 


)) T. II, p. 85. 
) Gyllius Topogr. Cpol., lib. ii, cap. n. 


"2 et 517. 


» P- 
Mart., p. 165 et t. I Junii, p. 17, 


nocte faclum esse videtur. Miraculum lamen pre- 
citatum, quod Metaphrastes et Mensa excusa refe- 
runt, in iisdem Actis non comparet, sed omittunt 
tantum, ac nihil dissonum addunt quod cum Meta- 
phraste componi non possit. Et bec est altera ratio 
eur Acta illa Cpoli scripta non fuisse videantur. 


(137) T. VII Maji, p. 68, n. 12 et t. II April., 


p. 4, n. 3. 
138) Manipul. Cpolit. 20. 
139) P^ 4d dio edit. Paris ; cfr Analecta Greca, 
. 519 et 520. 
(440) T. 1I Junii, p. 159, n. 25 et seqq. 


4101 


quod scilicet ex tot miraculis, i; 
Hymnographus auno 814 jam Cpoli sacerdotio fun- 
gens (1&1), ac seculo sequenti Metaphrastes magni- 
fico extollunt, nullum ea commemorent, aut de 
illis ne verbum quidem proferant. Si enim Cpoli 
scriptor Actorum degisset, non eo modo patroci- 
nium 8. Andree sibi apprecatus foret, tale illud 
rogans scilicet, quale id experiuntur qui colunt 
tuam sacram memoriam et loculum reliquiarum 
tuarum venerantur. Nunc ex Canone S. Josephi ea 
exhibemus que S. Andrex miracula commendant ; 
sed ultimam Odam cui hymnographus, in perpetuam 
venerationis sue memoriam, nomen per acrosti- 
chidem intexere suevit, integram vertimus, eadem 
acrostichide servata. Advertisse etiam juverit, uti 
postreme huic Ode, ita ceteris omnibus annexum 
esse Theotocium seu versiculum in honorem Dei- 
pare, quod jam ante Josephum factitabat Theo- 
phanes, aliique hymnographi Greci ; ut ita planum 
flat quanta Greci, a Romana sede necdum divulei, 
quanta, inquam, in B. Virginem devotione pollue- 
rint. Ex his Canticis excerptum est opusculum 

Wangnereckii nostri cui titulus : Pietas Mariana 

Grecorum,et Maraccius suum Mariale ex unius fere 

S. Josephi hymnis, etsi permulti adhuc in biblio- 

thecis manuscripti delitescunt, concinnare potuit. 

35. Sanitas ex te sive vivo adhuc, sive jam mor- 
tuo, tanquam ex fonte in emgrotos defluit, verbo 
divino potens, sancto Andrea, qui epiritus impu- 
ros depellis, et Creatori tuo inclamas : Tu solus 
sanctus, Domine. Oe 3, tropario 2. 

Suave spirans, odore virtutum, ubi nunc jaces in 
sepulcro. Pater sancte, vultum ]letificas eorum 
qui coafidenti corde Te adeunt. Ode 4 trop. 2. 

Peccati tenebras abhorruisti, Pater, et libidinis 
expers ut lucerna splenduisti, qui ad sanctum 
tumulum tuum accedentes splendore curatio- 
num, Deo dante, illuminas. Ode. 5, tr. 1. 

Dei habitaculum factus es, Pater, qui sancte vixisti 
et pugnasti fortiter ; nunc vero in monumento 
jaces, salvus et indissolubilis, cunctorum sol- 
vens morbos fidelium. 04e 5, ir. 2. 

Ut magni pretii thesaurus absconditus, oculis fi- 
delium, Pater, manifestus factus es, et miracu- 
lis ditas omnes qui colunt te. Ode 6, tr. 3. 

Spiritus tuus divina communicatione prefulgidus, 
mirabilis Andrea, stellam lucidam cunctis te 
exhibuit, et ubique miraculis illustras fideles 
collaudantes te. 01e 7, tr. 3. 

Contra Christum in rabiem abrepti, ut fere be- 
stie to. trucidari jusserunt ; quare raptantes et 
cvrdentes te in bara?hrum projecerunt, qui 
ita veritatis manifestus mar!vr factus es. Ode. 8, 
tr. 2. 

Prodigiis fideles, tanquam fluento, irrizas, et fugas, 
vir beate, nequitie spiritus, et languores tollis, 


(HU T. T April., p. 269, n. 13. 
(1 A5; Pachymer, t. 1f, p. 33 d. et G6, 


MENSIS OCTOBER. 


quie S. Josephus A qui ἃ Christo Deo nostro curationum mi 









ity 


eolitus accepisti. Ode 8, tr. 3. 
Ode 9. 


Ideo, Pater sancte, cursu iuo consummi, 
orthodoxa fide intemerate servata, quia tr 
legitime, coronam duplicem desuper sey 
ut martyr invictus, ut agceta egregius. 

Odoriferum vut lilium, ut rosa, Pater, aa 
divine asceseos floruisti, ut cedrus soav a 
les, mariyrum splendorem adeptos, ba ; 
drea, monachorum decus. 

Signis el portentis merito celebris, omnis 
oculis indissolubilis manes, beate Andm 
mentem illuminas fide ardenti adegnüur ;; 
gratulantium tibi. 

B Ecce diem festivum et sanctam suavisesu; 
memoriam tuam celebrantes holie, tit; ἢ 
cum fiducia clamamus : Sacris ad Deor; 
tionibus tuis, ab omni vicissitudine vitz er 
nos digneris. 

Theotocium. 


Phosphori veri, qui lumen tulit in rx 
splendore Deitatis, et ignorantis tenen; 
vitin evum, viscera tua, castissims Y: ; 
bitaculum facta sunt ; ideo glorifieazc - 
30. Hic exscribenda forent Μοίαρεγες ». 

ba, quibus testatur, suo eliam temm τ: 

nem morbo sut malo qualicunqe ee; 

Saneti tumulum adiisse quin remed2g τῷ κα. 

lerit ; qui Cpoli degens ita fidente zc: £s 

C concives allocutus, nisi frequen2w sn: 
S. Andreas fidelium pietatem rmn te 
rum, his missis, cum in Actis ἐπε ἢ νῷ τὰς 
sint de Crisis loco cui sacrum τῶι etas 
est, quedam proferenda sunt. ls à: ec 
eed in Metaphrastzis disertius, [015 x wm | 
dicitur. Fuit ibi scilicet monasterium. - cz 
circiter 1281, ex — Possini nostri ate :-. 

Raulena Protovestiarissa peramplam εἰ ace 

artificii edem adjecit. Alibi vero Pactyzew.a 

ejusdem Possini interpretatione, ila ferio 
abdidit se Gregorius patriarcha in monse3z 

Ariatinz dictum, contiguum monasterio ξ΄ ἀπὲ: 

in Crisi, viciniam in talia delectu lo:i ΕΣ 

Protovestiarisse FRhaulsaenae in eo S. Andree 23} 

Dsterio degentis 8 qua benigne fovebator ᾽ν 

Num igitur ob viciniam utriusvis istorum 22 

steriorum Crisis locus sanctus, jam inde oa: 

culo dicta sit, definiri non potest ; nos εἶτ: 
pellationis causam non  deteximus. Po! 

priore Pachymeris allegato loco discimus, Li 

nam, feminam multis tertii decimi seculi κατὰ 

ribus celebratam, S. Andres magnificum vz)J 
suscitasse ; cui Maximus Planudes monscs! 
tum temporis vivebat (1&4) et ex biogrephais 


4 43: Loc. eit. p. 89 e. 
(144! Pacbym., 1. c. p. [6δ ε. 


VITA S. ANDREJE IN CRISI. 


1110 


facile cuipiam poterit, inscriptionem du- A Paleogrophie Grece reproducta ; scimus quidem 


destinavit. Hano utramque Cangius, cum 
isset Raulenam ex Francis stirpem de- 
| (445), in supplemento Cpolis Christiane, 
onare Annalibus subjecit, edsndam curavit. 
18 hic recudendas esse non duximus, cum 
tim in extollendo Raulene genere Planu- 
ne totus sit : de quo etiam monuisse ju- 
) disticha quedam non rite intelligantur, 
cerrimutmn Greci schismatis propugnatorem 


Quid de venerandis S. Andree reliquiis 
»olis direptionem a Turcis factum sit, igno- 
; fortasse earum aliqua pars etiamnum Cpoli 
prelur, nam secus non integra aut absque 
xntario fors prodiissent que in Greco Officio 
sente 8. Andres corpore toties repetuntur. 
. enim, uti ea excusa habemus, Cpolitane 
:8 offleia potissimum referunt, et patroci- 
patriarcha Cpolitano, seculo xvi, primum 
nandata fuere (146). Obvius est aliquis S. An- 
4retensis in Descriptione montis Atho, anno 
1 Valachia edita et a Montfauconio ad calcem 


| In notis ad Alexiad., p. 239. 
) T. L Aug., p. 229. 


Acta et Vitam S. Andree episcopi Cretensis minus 
nota fuisse, et martyrem nostrum tam in fastis quam 
in Actis, sepissime Cretensem dici, sed hec dubium 
non solvunt. En autem locum ex dicta Descriptione : 
Ibidem in monasterio Batopedii erat olim caput 
S. Andres Cretensis : sed Patres a multis jam an- 
nis ipsumquasi cimelium pretiosum obtulerunt piis- 
simo et magno totius Russie imperatori. In mona- 
sterio Iberorum ejusdem montis Atho reliquie cer- 
nebantur S. Stephani Junioris (147), quem eodem 
tempore passum diximus, etMenaoruin synaxarium 
Cpoli requiescere asseverat. Nunc Acta duplicia da- 
mus, quorum priora interpretati sumus, sed mone- 
maus ea prolixe et in formam encomii scripta esse. 
Quam emendate ulraque proferant antiqui codices, 
ex quibus exscripta sunt, lectio ipsa patefaciet ; vix 
ulli iotacismi obvii sunt, sphalmata autem ama- 
nuensium paucissima, eaque ipsa postmodum alia 
manu in margine correcta sunt, aut hio, pro Actis 
Metaphrasteis scilicet, ex quatuor codicum colla- 
tione emendantur. Videsis plura de utrisque supra 
n. 8 et 9. 


(147) Paleogr. Gr., p. 464 et 474. 





MAPTYPION 


TOY ArIOY OZIOMAPTYPOZ 


NAPEOY TOY EN TO KPIAEI. 


MARTYRIUM 


S. MONACHI ET MARTYRIS 


ANDRE/E IN CRISI. 


νὰ. Coisl. cxzv; fol. 121 verso Bibliothecs regie Parisinse cum collatione aliorum quinque inlegro- 


| codicum. A. — 
— Cod. Reg. 1503. F. -- Cod. Iteg. 1513.) 


Cod. Coisl. cxt. B. — Cod. Reg. 1484. C. — Cod. 1495. D. — Cod. Reg. 1503. A. 


unicum. S. Andrem pia in Creta. vila ; venit Constantinopolim ad impugnandum Constantinum 
ronymum, el immania lormenla passus, ezxspirat. Sepulcrum miraculis claret. In. Crisi. depo- 


r. 


Πολλὴ κατὰ τῶν τοῦ Χριστοῦ μαρτύρων τοῦ (] 


οὐ 3j χαχουργία, xal μάλιστα ὅταν ἀπταίστως 
αἱ ἀχλινῶς ὁδεύγυσαν τὴν εὐσέθειαν: πολλὴ 
ικίλη καὶ μεγάλης δεομένη ψυχὴς, xal ἀσφα- 
à πρὸς Χριστὸ ! ἄγάπῃ κχαθωπλισμένης, 


ὃς Θιὸν F. 


I. Est magnadiaboli malitia adversus Christi Π)8Ὁ- 
tyres, et maxime quando eos videt pietatem con- 
sStanter ingredi, et citra ullam offensionem : et 
cum sit etiam varla, magno contra illam opus 
est animo, et recte armato in Christum ch* 


1111 


αἱ non ab eo opprimatur, neque in exsecrandas il. A ὥστε μὴ πλεονεχτηθῆναι 


lius manus incidat, qui hostibus quibuslibet ingul- 
tat impudentius ; el partim quidem per se, parlim 
autem per eos, qui ipsi adherent, multifariam, 
multisque modis Christi servos afficit injuria, Nan 
alios quidem deturbal per precipitia, alios autem 
objicit ferarum dentibus : aliis accendit fornacem, 
aliis aperit barathrum : his machinatur rotam, il- 
lis acuit gladium: et aliis alias plagas paral, el 
mortes. 

II. Sed nihilominus fuit irrisus, cum marlyres 
hec omnia parva duxissent, et alia mogis nova 
tormenta requirerent, ut per hec ostenderent ma- 
gnum, quod in Christum habebant, desiderium. 
Nam etsi multos ex Christi servis de medio sustu- 
lit inimicus, et ipsorum superavit naturam : at 
non eliam institutum, ac voluntatem, et mentem, 
qua vincit omnia. Et ideo magis fuit superatus, 
et demisit supercilium, quod et carne, et natura 
humana laborante, esset illorum animus inviotus 
et immutabilis. His, que dicuntur, ferunt testimo- 
nium generosi et beati martyris Andree certamina. 
Is enim cum talia, et his multo graviora susti- 
nuisset, non solum commurem omnium inimicum 
abunde superavit : sed iis etiam, qui ipsum con- 
secuti sunt, maximum fuit argumentum, ut essent 
bono animo. Cujus non solum sunt insignia admi- 
randa certamina, sed sunt etiam ejus recte facta 
imitanda: nec solum esse oportet auditores eo- 


rum, qua de ipso dicuntur, sed etiam ejus virtutis 
imitatores. 


MENSIS OCTOBER. 


113 


π᾽ αὐτοῦ, gur5i ταῖς 

χερσὶν ἐκείνου ταῖς μιαραῖς ἐμπεσεῖν, πολεμίων 
4 " . p. * 

ἁπάντων ἀναιδέστερον ἐπιπηδῶντος" καὶ τὰ gb 


δι' ἑαυτοῦ" τὰ δὲ, καὶ διὰ τῶν προσχειμένων αὐτῷ 
πολυτρόπως τοῖς Χριστοῦ δούλοις ἐπηρεάζοντος᾽ 
τοὺς μὲν γὰρ xatà χρημνῶν ὦσε" τοὺς δὲ ὀδοῦσι 
θηρῶν περιέδαλε: χάμινον ἀνῆψεν ἑἕτέρο:ς" ἄλλοις 
βάραθρον ἤνοιξε' τούτοις τροχὸν ἐτεχνάσατο᾽ fig 
ἐχείνοις ὑπέθηξε᾽ xai ἄλλοις ἄλλας πληγὰς ἣτοί- 
μᾶσε xai θανάτους. 

Β΄. ᾿Αλλὰ διὰ πάντων 2 χἁτεγελάσθη" μιχρὰ τῶν 
μαρτύρων πάντα ταῦτα λογισαμένων, καὶ ἄλλας 
χαινοτέρας βασάνους ἐπιζητούντων᾽ ὥστε τὸν tokn 
ὃν εἶχον πρὸς Χριστὸν πόθον Ov αὐτῶν ἐπιδείβ1- 
σθαι. Εἰ γὰρ xol πολλοὺς τῶν τοῦ "Χριστοῦ δούλων 
ὁ ἐχθρὸς ἀνεῖλε, καὶ φύσεως ἐχράτησε τῆς αὐτῶν, 
ἀλλ᾽ οὐχὶ ? προαιρέσεως καὶ γνώμης τῆς πᾶνε 
νιχώσης" xai διὰ τοῦτο μᾶλλον ἕττηται, xai τὴν 
ὀφρὺν χαταδέόληται: ὅτι xal σαρχὸς xai gos 
τῆς ἀνθρωπίνης χαμνούσης, ὃ νοῦς ἐκείνων ἄτρι- 
πτος ἦν xal ἀήττητος, Μαρτυρεῖ τοῖς λεγομῖνοις, 
xal τοῦ γενναίου καὶ μαχαρίου μάρτυρος 'Avipim 
παλαίσματα' οὗτος γὰρ, τοιαῦτα xal πολλῷ pu 
τερα τούτων καθυποστὰς, οὐ μόνον τοῦ χοινοῦ fiw 
τῶν ἐχθροῦ μετὰ πολλῆς ἐκράτησε τῆς περιουσίξς, 
ἀλλὰ καὶ μεγίστη τοῖς μετ᾽ αὐτὸν ἀθληταῖς πρὸς τὸ 
θαῤῥεῖν ὑπόθεσις γέγονεν ὃν οὐ τῶν rtp 
παλαισμάτων θαυμάζειν χρὴ μόνον, ἀλλὲ χεὶ τῶν 
χατορθωμάτων εἰς ζῆλον ἔρχεσθαι- οὐδ᾽ ἀχροατὶς 
τῶν περὶ αὐτοῦ λόγων, ἀλλὰ xal μιμητὰς τῆς dor 
τῆς γίνεσθαι. 


III. Ipsum quidem tulit, que omnium optimisre- C Γ΄. ἽΪνεγχε μὲν γὰρ αὐτὸν ἡ εὐγνωμοτέτε ! 


gebatur legibus, Creta. ltaque autem ab ineunte 
etate patriam imitatus pietatem, beatos quoque in 
ipsa ostendit labores. Non enim laudavit gloriam, 
non divitias est admiratus, non amavit delicias, non 
mollem et remissam vitam est conseclatus sed du- 
ram, rigidam et asperam, et que per omnia erat 
parata adire certamina. Cum ergo esset ardentissime 
virtutis amore captus, et mansisset liber a voluptate, 
preclara erexit tropma adversus inimicos, qui 
mente percipiuntur, οἱ fuit omnibus optima via sa- 
lutis : et multis persuasit, ut vitam presentem de- 
spicerent, et in colum currerent : quo in loco ab 
iis, qui sapiunt, dicitur et creditur esse nostra con- 
versatio, Atque illius quidem vita erat hujusmodi : 
cogmata autem apostolica et patria accurate tene- 
bat. Quinetiam universus orbis terrx» tunc pura et 
sincerafruebatur religione, nequequidquam inimici 
Z:zaniorum tunc in eo nascebatur. Cum autem jam 
longo tempore malignus hac videret florere, et pura 
tranquillitate impleri ecclesiam, perinde alque ma- 
gna affectus esset injuria, nequaquam sustinuit : 
ged ut per dolum piam invaderet religionem, ma- 


Mie πάντα R. B.D. E. F 
erat ἀνειμένων ἢ. ? xal ἢ. 8 

15 βίου B. C. D. E. 48 χαθαρὰ D. i ivo 
πονη οὺς desunt in F, 11 οἰχουμένην B 


! xal B. C. E. F. 
9 δοῦλος E. 
14 ἐχθροῦ pro Χριστοῦ D. E. F. 


ποτὲ " τῶν πόλεων Κρήτη" ὁ δὲ, τὴν κετρικὴν à 
παίδων ζηλώσας εὐσέδειαν, ἐν αὐτῇ xel τοὺς pxnt- 
ρίους ἐπεδείξατο πόνους’ οὐ Ὑὰρ δόξεν bris 
οὐ πλοῦτον ἐθαύμασεν. οὐ τὸν δγρὸν xri ἀνειμ- 
νον 9 ἐζέλωσε βίον, ἀλλὰ Ἰ τὸν σκληρόν τε χαὶ tit 
vov 5 καὶ τραχὺν, καὶ διὰ παντὸς ἐναγώνιον. "Ao 
τῆς τοίνυν οὕτω θερμότατα ἐρασθεὶς, xai δούλης 
ἡδονῆς ἐλεύθερος μείνας. λαμπρῶν κατὰ τῶν νοῦν» 
μένων ἐχθρῶν ἀπέλαυσε τῶν τροπαίων" καὶ zi5 
ὁδὸς ἀρίστη τῆς σωτηρίας ἐγένετο' πολλούς 3 
ὑπεριδεῖν ἔπεισε τῆς παρούσης ζωῆς, καὶ πρὸς 9 
ρανὸν τρέχειν !9* ἔνρα καὶ τὸ πολίτευμα ἡμῶν πορὲ 
τῶν εὖ φρονούντων 4! xal λέγεται xal πιστεύειξι, 


Ὁ μὲν οὖν οὕτως εἶχε βίον 12 xai δογμάτων ἀξ’ 


D στολικῶν καὶ πατρικῶν ἀκριδῶς εἴχετο. Καὶ ἡ σύμ- 


πᾶσα δὲ οἰχουμένη καθαρὰς 43 xal αὐτὴ τῆς (X* 
θείας ἐτρύφα' xa! οὐδὲν ὅλως τῶν τοῦ Χριστοῦ " 
ζιζανίων 15 ἐν αὐτῇ mapspósto. Χρόνον δὲ fà 
συχνὸν ὁ πονηρὸς .5 ἀνθοῦντα ταῦτα ὁρῶν, καὶ χε’ 
θαρᾶς γαλήνης τὴν ἐχχλησίαχν ἐμπιπλαμένην m 
ὥσπερ αὐτὸς τὰ μεγάλα ἠδικημένος, οὐδαμῶς ἤνιγ" 
χεν, ἀλλὰ πάνυ δολίως ἐπιθέσθαι τῇ εὐσεδείᾳ cmo 


4 εὐγομωτάτη D. F. 


δ ποτὲ deest F.  * pris 
19 ἀνατρέχειν Ε. 


41 τῶν εὐφρονούντων D. 


δ ζιζανίοό B. C. D. E. F. si 


VITA S. ANDREE IN CRISI. 


1114 


o. Εἰδὼς γὰρ ὅτι χαλεπὸν αὐτῷ καὶ 8uc- A gnum studium adhibuit. Nam oum videret esse 


τὸν πεῖσαι Χριστιανοὺς ἀρνηθῆναι 18 τὴν 
9 Χριστοῦ σάρχωσιν, πολλοῖς ἤδη γρόνοις 
εἰσαν 49 αὐτοῖς" xal ὅ φησιν ὁ θεῖος Δαδὶδ 
ἂν μὲν τὰ χλήματα 30 ἕως θάλασσης, xai 
ταμῶν τὰς παραφυάδας" ὅρη δὲ τῇ σχιᾷ 
σαν, χαὶ ταῖς ἀναδενδράσι τὰς τοῦ Θεοῦ 
᾿ ποῦτο ἐχεῖνος εἰδὼς, ἅτε σῦς ix δρυμοῦ 
"ὸς ἄγριος, λυμήνασθαι ταύτην ἐπιχειρεῖ, 
ἕτερον, μιχροῦ πρὸς τὴν ὁμοίαν φέροντα 
καὶ διὰ τῆς ἀρνήσεως τῶν σεπτῶν εἰχόνων, 
μηχανᾶται χαὶ τῆς οἰχονομίας " εἴγε δεῖ 3: 
εἰκόνος ἐπὶ τὸ πρωτότυπον 33 διαύαί- 


t τὸν τότε ἄρχειν λαχόντα δεινῶς ὑποδὺς;» 
μῖνόν φημι τὸν πονηρὸν xai δυσώνυμον, 
ἐναντίας τῷ ὁμωνύμῳ xal πρώτῳ φυτευτῇ 
ἐδείας περὶ ταύτην διατεθέντα, πείθει μὴ 
εἶναι Χριστιανοὺς χαὶ αὐτὸν οἴεσθαι" χαὶ 
ὑπὸ χεῖρα νομοθετεῖν, τὰς ἱερὰς ὑντως si- 
μᾷν. ᾿Ελχηνιχῆς τοῦτο θρησχείᾶς xai νομί- 
εἶναι xai ὀνομάζοντας, χαχῶς ἐχεῖνος εἰδὼς, 
tv. ἐπισφαλῶς τε χαὶ ἀνοήτως. Καὶ τοῦτο 
à τῶν παλαιῶν λέγετάι, μιγυύων τὰ ἄμιχτα. 
| γὰρ τὸ πρωτότυπον ἀσεδὲς, τούτων xol ὁ 
οἷς εὐσεδεῖν βουλομένοις ἐπίσης βέδηλος" ὧν 
wo προσχυνητὸν xai σεδάσμιον, τούτων ἄρα 
ἱκὼν ἀκολούθως τιμῆς πάσης 35 ἠξιωμένη. 


Ito τοίνυν αὐτὸς ὑπὸ τοῦ πονηροῦ πνεύμα- 
᾿αχθεὶς διὰ πάσης χωρεῖν ἐχέλευε τῆς ὑπ᾽ οὐ- 
ιαὶ εἰς ἔσχατα γῆς τὸ ἔχφυλον τοῦτο νομο- 
διαδαίνειν, πᾶν εἶδος χολάσεως χατὰ παντὸς 
xai ἡλιχίας πάσης ἀποτόμως διαπειλῶν, 
t€ μὴ τῷ καλῷ f! δόγματι πειθόμενος 32 ἧ, 
λα προθύμως 99 ἐχεῖνο ὑποδεχόμενος, ἀλλὰ 
ίων τινὰ χαραχτήρων xai μέχρι λόγου ψιλοῦ 
9 φαίνοιτο" βαρεῖς γὰρ καὶ ἀτοποι χολασταὶ, 
δεμίαν συγγνώμην ἔχοντες οἱ τὸ ἄργειν λα- 
ὅταν τοῖς παρ᾽ αὐτῶν διατεταγμένοις ἀπει- 
τινα λάδωσι, καὶ μάλιστα τοῦ χελεύσματος 
λλῶν ὠφέλειαν εἶναι δοχοῦντος" ὀργίζονται 
γὖὐ τοῦ χοινῇ λυσιτελοῦντος αὐτοὶ φροντίζον- 
λ᾽ ἰδίαν ἐχδιχοῦντες ἀλαζονείαν" Διὰ ταύτας 
ἃς ἀποτόμους xal χαλεπὰς ἀπειλὰς, ἐρή- 


longe difficillimum persuadere Christianis, ut nega- 
rent divinam Cbristi carnis susceptionem, qu: jam 
longo tempore apud eos erat firma ac stabilis, et, 
ut dicit divinus David, extenderat quidem suos pal- 
mites usque ad mare, et usque ad flumina propa- 
gines : umbra autem sua tegebat montes, et arbustis 
suis cedroa Dei : tanquam ferus aper e silva, eam 
alio modo conatur perdere, qui propemodum ferebat 
ad idem damnum: et per negationem venerandum 
imaginum molitur inducere negationem carnis 8u- 
Scepte «economie. Siquidem que sunt imaginis, 
scimus transire ad exemplar primarium. 


IV. Itaque sensim eum subiens, cui obtigerat im- 
perium, improbum, inquam, et infaustum Constan- 
tinum, in religionem secus affectum, quam Con- 
Stantinus ille qui fuit ejusdem nominis, et primus 
plantator pietatis, ei persuadet, nefas esse Christia- 
nis, et iis, qui sunt sub ejus imperio, vere sacras 
honorare imagines. Quod quidem ille fleri prohi- 
buit, existimando et dicendo hoc gentilis esse su- 
perstitionis, male profecto intelligens, et periculose 
admodum et insipienter (id, quod dicitur a veteri- 
bus) miscens ea, que misceri non possunt. Nam 
quorum primum quidem exemplar est impium, eo- 
rum quoque figura est eque profana iis, qui volunt 
esse pii. Quorum autem illud est adorandum et ve- 
nerandum,eorum quoqueimago consequenter digna 
est omni honore. 

V. Sic ergo ipse doctus a maligno spiritu, jussit 
per omnem terram, que est sub colo procedere, 
et ad extremos fines transire alienum hoc edictum, 
omne genus supplicii omni generi et s&tati aspere 
minitans, sí quis suo decreto non pareret, prom- 
ptoque et alacri animo illud non exciperet : imo 
δὶ divinam aliquam figuram vel verbotenus vide- 
retur honorare. Graviler vero et immaniter pu- 
niunt, et nullam dant veniam ii, quibus obtigit 
imperium, quando iis, que ab ipsis sunt conati- 
tuta, non obedientem aliquem acceperint, cum 
presertim videatur jussus pertinere ad multorum 
utilitatem. lrascuntur autem, non id curantes 
quod publice conducit, sed suam explentes arro- 
gantiam. Propter has ergo asperas el ssevas minas, 
licebat tunc videre civitates effectas in solitudini- 


(v τότε τὰς πόλεις ὁρᾷν' πόλεις δὲ, τὰς D) bus: esse autem plane desertas civitates propter 


€, τῷ πλήθει τῶν εἷς 31 αὐτὰς φοιτώντων γι- 
:. ἸἘστενοχωροῦντο εἶρχταί' ἐπληροῦντο τὰ 
ἥρια, οὐ ληστῶν οὔ μοι 33, οὐ λωποδυτῶν 33, 
xal καχούργων' ἀλλὰ θεωφιλων ἀνδρῶν xal 
ἕνων τὸν Κύριον’ ὧν al πάννυχοι στάσεις, 


"ἤἥσασθαι B. 19 ἐμπεδωθεῖσαν C. D. E. F. 


οἴδαμεν B. C. D. E, εἴγε — πρωτότυπον οἴδαμεν hec in margine manu recentiori F. 
35 ἁπάσης F. 
29 πειθόμενος, ἢ xai D. 


dem manu Εἰ 3} τοῖς B. C. D. F. 


X correctione ; prius erat τῷ χαλῷ C. 
χεῖνο C. 


). E. 9 τινῶν F. 


9? τιμῶν B. C. D. φαίνοιτο θανατοῦσθαι C. E. F. 


multitudinem eorum, qui ad eas veniebant solitu- 
dines. Nimis arcte reddebantur custodis : reple- 
bantur carceres, non latronibus, proh dolor, non 
expilatoribus, aut aliis ejusmodi maleficis homini- 
bus: sed viris piis ac religiosis, οἱ Dominum 


δεῖ om. 
35 διαθαί- 
91 τῷ καινῷ δόγματι D. τῶι 
39. προθύμως ἀποδεν 
4 ὡς B. C. D. E. F. 


κλίματα B. E. 3! δὴ B. C. D. E. — 


86 s! τις C. 


1115 MENSIS OCTOBER. 


timentibus, quorum erant pernoctes Stationes, et Α καὶ ol κατὰ Θεὸν ἰδρῶώτες καὶ τὰ * VOX 
qui sunt ex Deo sudores, et noclurnz lacrymem : — xpoz, καὶ οὺς Ἰερουσαλὴμ ἢ ἐλευθέρα πόλις hi 
et quos Hierusalem vocabat libera civitas, honori- φιλοτίμως παρ᾽ αὐτῷ καταλύσοντας. 
fice apud eam diversaturos. 

VI. Cum ergo tam magnum et tam grave bellum ς΄. Μεγάλου 99 τοίνυν οὕτω τοῦ obi 
esset excitatum, οἱ multi statim tempori cessissent, δεινοῦ χινηθέντος" καὶ τῶν 99 πολλῶν εὐ, 
gerviliterque et illiberaliter omnino loquerentur, τὸν χαιρὸν βλεψάντων, καὶ δουλικὸν ὅλως n; 
' beatus hio Andreas, non ferens hunc novum mo- νὲς ᾽7 φθεγγομένων, ὁ μακάριος οὗτος "Abi 
dum captivitatis, neque pias animas, que superna χαινὸν τοῦτον τῆς αἰχμαλωσίας “τρόπον oa: 
civitate, misere privabantur, despiciens : sed tem- κὼν, οὐδὲ τῆς ἄνω πατρίδος τὰς εὐσεῦεῖς 5. 
pus aptum esse arbitratus ad zelum magno οἱ ἀθλίως στερουμένας ὑπεριδὼν, ἀλλὰ xi 
excelso animo ostendendum, quem pro pietate δεῖον slvat νομίσας, ὅν ὑπὲρ εὐσεδείας & c. 
jamdiu parturiebat, relicta terra, patria et solo, ὥδινε ζῆλον, ἀνδρειότατα νῦν ἐπιδςε 5 χοήΣ, 
quod eum aluerat, venit statim Byzantium, tan- πατρῴαν xai τὸ θρεψάμενον ἔδαφος ἐκλιξῶν, ;: 
quam quispiam fortis et generosus δἰ ῃ]ϑία, qui in Βυζάντιον εὐθὺς ἄχει, ὥσπερ τις γενναῖς e. 
exercitatione satis studii posuerat, et in stadium p ἱχανῶς ἐχπονηθεὶς τὰ γυμνάσια, xi i. 
sepius descenderat. Itaque nec metum magistra. τὸ στάδιον xata bdo! καὶ px-: ἀρμόντων vul 
tuum, neque aliquid aliud grave reputans, in me- μήτε ἄλλη τῶν χαλετεῶν ὑπολογ' σάμενος, τις 
dium progressus, imperaloris, et eorum, qui εἰς μέσους, τὴν αὖτοῦ τε πονησῖὲν inks 
erant ab ejus parte, malam sectam libere argue- αἵρεσιν, xal τῶν ὑπὸ χεῖρα διήλεγχε uic 
bat: et honorem, qui divinis debebatur figuris» σίας, καὶ τὴν ὀφειλομένην τοῖς θεῖος yin 
docebat et statuebat : Sic, dicens, debet coli Deus! τιμὴν ἐδίδασχε xai ἐνομοθέτει" οὗτω,. 
sic venerari imagines. Porro autem dicebat se eo ὀφείλει τιμᾶσθαι Θεὸς, οὔτω προσχυνξ: 
venisse, ut tolleret, quse & diabolo parabantur,  sixov!suata ἔνθεν τοι xai τὰ ἔλταῦθη n 
insidias et eos quidem, qui suam salutem prodi- ἔφασκεν io ᾧ τὴν ἔχ τοῦ διαξόλο" xn; 
derant, adduceret ad ραηἰξθηϊαπι, et animum eis πανουργίαν ἀνέλῃ. xal τοὺς μὲν τὴν vm 
edderet, ut rursus pugnarent: rursus vero eos, δόντας σωτηρίαν, Ὑνωσιμαχῆισα! τ mmu 
qui stabant, precibus, adhortationibus et consilio — xai παραθαῤῥύνει 4! δναμαχέσατίς, τος ium 
muniret, tutosque redderet. δὲ παραινέσεσι xa! συμδουλαῖς ἄτοσ τος δ 

VII. Cum is hec publice predicaret, et ne tan- Z. Ταῦτα ἐπειδὴ οὗτος 4Ἃ45 inmmituan 
tillum quidem de dicendi libertate remitteret, ea , xz! οὐδὲ βραχὺ τῆς παῤῥησίας ὁ veu. 
significantur imperatori. Qui cum ante civitatem '^ δῆλα χαὶ τῷ βασιλεῖ γίνεται. Ἐπὶ o, 
in martyris Mamantis, quae dicitur, basilica, cum λεῶως ἐν ταῖς “' τοῦ μάρτυρος Μάμτσος mui. 
suo consueto presedisset supercilio : οἱ magnum βασιλείοις, μετὰ τῆς συνήθους Grp 1πὴ τ΄ 
quidem ex scenica illa specie fastum, magnam au- σαθίσαντος᾽ χαὶ πολὺν μὲν, τὸν ἀπὸ dc 
tem ex assentante illo satellitio gloriam sibi in- ὄγκον" πολλὴν δὲ, τῆς 45 ἀπὸ τῆς rmn 
duisset :et nec eos quidem, qui oderant, solum δορυφορίας περιδεδλτι,μένου δόξαν, ax zt 
intueri sustineret : orthodoxos vero torve et fero- βλέπειν ἁπλῶς πρὸς τοὺς παρόντας dp 
citer adspiceret, et nihilo mitius, quam fera κατὰ μέν tot τῶν ὀρθοδόξων xz hire itD ἃ 
agrestis, in eos ferretur : et alios. quidem boum τος, καὶ θηρὸς ἀγρίου κατ᾽ οὐδὲν ἡμερωτει 
nervis crudelissime cederet: alios autem igni et αὐτοὺς φερομένου" xai τοὺς μὲν, βουνεύροις wi 
aliis suppliciis traderet : multorum vero etiam διαξέοντος €, τοὺς δὲ xai πυρὶ καὶ τῇ dà v 
ipsos oculos et linguam erueret, ut illi. quidem — zapaósbóvtog πολλῶν δὲ καὶ £309): τ' 
aliorum athletarum non adspicerentenimi magnie καὶ γλῶτταν ἐχχόπτοντος ἵνα ol 99 μὲν μηδ τι 
tudinem, nec hine tolerantie magnum acciperent ἄλλων ἀθλητῶν ἴσως 59 γενναιότητι " $us 
solatium : hac autem adempta non possent alios μηδὲ μεγάλην ὑπομονῆς ἐντεῦθεν παρζαλτ:: 
excilare ad certamen, neque eis veluti manum D γοντα! 5*- oi Ob μὴ ἔχωσ: τοὺς ἄλλως ju 
prebere per consilium et suasionem : aliis autem — πρὸς τὸν ἀγῶνα, τὴν γλῶτταν ἄφηϑημξν 
simul manus ei pedes auferret, propter ite vehe- οἱονεὶ χεῖρα τούτοις διὰ συμκδουλῖς 56v 
mentiam et acerbitatem : hic beatus Andreas παραινέσεως" ἑτέρους δὲ καὶ grim 
animo sauciatus, et pro Domino spirans virtutem ποδῶν ἀποστεροῦντος, διὰ θυμοῦ Ξε2:25:Σ 
et animi magnitudinem, cum e medio corde sibi ἀγριότητα’ ὁ μαχᾶριος οὗτος ᾿Ανδρέας zr 
esset precatus, et subinde dictitasset : Domine, ψυχὴν, xal γενναῖόν τι καὶ ἀνδρῶδες ὁτὲ; τ 
serva, Domine, dirige : se ipsum in media injicit σπότου πνεύσας, εὐχήν τε αὐτῷ ἐχ μέσης ἐξ! 


δὲ τὰ οἵη. Β, 9$ ἘΝ M" om. F. ? ἀγενὲς C. 88 εὐσεδεῖς gm. C. ii (φόδον manu 
—S$ E F. χσιλέως πονηρὰν C- F. 4) παρασχεύασση xal mapagad2ovo B. — im 
E^ C. D. 41 πάλιν εὐχαῖς xa B. C. p. E. F. 4 οὕτως C. ἐδ τοῖς B. C. D. E P. 45 civ B 


F, δι * οὐ ἢ. 41 ἀντεχομένου C. 48 διαξαίνοντος B. C. D. E. ΒΓ 9 ἵν᾽ ot B. C. D. E. F. " 
. γενναιότητα B. D. E. F. — γενναιότη (sic C.) 552 δέχωνται B. C. D. E. F. 


VITA S. ANDREE IN CRISI. 


(piae, xxi, ὦ Κύριε, σῶσον δὴ, ὦ 
oy δὴ, ἐπειπών' εἴς μέσους ἐλυτὸν ἐπιῤ- 
τοὺς χινδύνους xal τὸ τῶν περιεστώτων 
; διατεμὼν, xal λαθὼν τοὺς σοδοῦότας, xal 
4v τῷ βασιλεῖ γενόμενος, ἵνα τί, φησὶν, ὦ 
) εἰ Χριστιανὸς εἶ, τοιαῦτα χατὰ τῆς εἰχόνος 
ὃ xal τῶν αὐτοῦ δούλων τεχνάζῃ xaxí; Ὁ 
παῤῥησίαν ταῦτην οὐχ ἐνεγχὼν, ἀλλ᾽ ὕδοιν 
T4907, τὸ πρᾶγμα λογισάμενος, ἐγχόπτει τε 
λέγοντι τῷ γενναίῳ, καὶ συλλάδεϊν αὐτὸν 
χρεστῶσι διαχελεύεται, Οὗτοι δὲ ἄρα φονώσαις 
χαὶ βαρείαις εὐθὺς ἐφορμήσχντες, χαὶ ὁ 
αὐτοῦ τῆς χεφαλῆς, ὁ δὲ δὲ τῶν χειρῶν λα- 
t* ἄλλοι τῆς ἐπωμίδος * τοῦ χιτωνίσχου τε 
μάλα ὑδριστιχῶς. Καὶ ὅπως ἂν δ᾽ μάλιστά 


1118 


Κύριε Α pericula, et eorum, qui circumstabant, divisa mul- 


titudine, latens eos, qui abigebant, cum venisset in 
conspectum imperatoris : Cur, inquit, o imperator, 
si es Christianus, hec mala machinaris adversus 
Christi imaginem, et ejus servorum ἦ Ille autem non 
ferens hanc loquendi libertatem, sed apertam con- 
tumeliam rem esse existimans, loquentem Sanctum 
gtatim interrumpit, et jubet iis, qui astabant, eum 
comprehendere. Ii autem cedem spirantibus mani- 
bus in eum irruentes, et alii quidem ejus caput, alii 
autem manusapprehendentes, alii vero superhume- 
rale, et &lii tunicam, per summam contumeliam, et 
ut ei qui jusserat, magis grutificarentur, eum humi 
dejiciunt, qui erat animo excelso: neque prius 
cessarunt eum trahere, donec ipse imperator, post- 


νται τῷ κχελεύσαντι, πρὸς γῆν τε χαταθάλ- p quam satis ultus esset dicendi libertatem athlete, 


τὴν 9" διάνοιαν ὑψηλὸν xal οὐ πρότερον us- 


volens utique videri clemens, jussit cum relaxari. 


ἵἕλχοντες ἕως αὐτὸς ὁ βασιλεὺς μετὰ τὸ ἀμύνασθαι ἀποχρώντως τὴν παῤῥησίαν τοῦ ἀθλητοῦ, 
ἰάνθρωπος δῆθεν ὀφθῆναι βουλόμενος, ἀνεθῆναι τοῦτον ἐχέλευσεν. 


Εγγύτατα δὲ ἀγαγὼν καὶ παραστησάμενος, 
δήσας πρότερον ἀγρ'ότητι, ἔπειτα τῇ πραδ- 
λέψῃ * πόθεν σοι, φησὶν, ἡ τοσαύτη θρασύτης 
xüia ὡς χαὶ βασιλιχοῖς προστάγμασιν ἀντι- 
καὶ ὑπ᾽ ὄψιν οὗ χατὰ χαιρὸν οὔτως, οὐδὲ 
ιόγου παῤῥησιάζεσθαι * ἀλλ’ ὡς ἔοιτε, τρόπον 
νώριμος ἡμῖν γενέσθαι βουλόμενος, ἐπὶ τὴν 
jv ἦλθες ὁδὸν, “Ἔχει οὖν cot πέρας τὸ βούλη- 
d εἰς καλὸν ὁ σχοπὸς τελευτήσει. Μόνον τῇ 
« συμφρονῶν 9! ἔσο γνώμῃ, καὶ τὸ πάνυ 58 
ἔχον τοῦτο σέδας ὁμολογῶν, καὶ τότε πάντα 
t κατὰ γνώμην ἔχει καλῶς, Πρὸς ταῦτα ὁ 
"τὸς ᾿Ανδρέας, οὐ θοχσύτητι χινηθεὶς, οὐδὲ 
59, βασιλεῦ, ἔφη, οὐδὲ ὅπως σοι καὶ τῷ σῷ 
ὙῬνωσθείην εἷς τοῦτο ἦλθον ἐγώ * τί γὰρ ἐμοὶ 
(c; σοῖς : ᾿Επίσης δὲ πάντως ἐστὶ xai τοῖς τοῦ 
εἰπεῖν. ᾧ πάλαι μὲν ὡς ὄναρ τὰ τοῦ χόσμου 
ονήθη, φίλον δὲ μόνον ἡσυχία, καὶ τῷ 99 xac' 
τῷ ποθουμένῳ συγγίνεσθαι, ἀλλ᾽ ἐπεὶ περὶ 
ὀρθόδοξον πίστιν νειύτερά σε φρονεῖν ἀνέμαθον, 
iQ περὶ τὰς θείας εἰχόνας τιμῆς ἀποστεροῦντα 
ανούς * xal ταύτῃ θορυδοῦντα μὲν τὸ Óm'- 
ἐπιταράττοντα δὲ xal τὴν Ἐχχλησίαν, οὐχ 
p ἔγενόμην τὴν ἀδιχίαν ταύτην ὑπενεγχεῖν, 
αἱ πατρίδα xal οἰχείους ἀπολιπὼν, καὶ τοσαύ- 
ἴλασσαν διαπλεύσας ἤχω πολλῷ ζήλῳ φλεγό- 
τὴν καρδίαν, fj τῆς ἀπάτης ταύτης ἀπαλ- 
ὑμᾶς, ἢ τὴν ἐμαυτοῦ ψυχὴν ὑπὲρ τοῦ 
ήσων Χριστοῦ" ὅς τὰν οἰχείαν xal τοι δεσπό- 
ν ὑπὲρ ἐμοῦ xal τῆς εἰχόνος ἔθετο τῆς ἰδίας" 
βασιλεὺς’ ἥπου μεγάλα φανταζόμενος σὺ xai 
| ἐλήλυθας, βασιλέα τε αὐτὸν χαὶ τοὺς ἐν 
πάντας, xal ὅση τῆς ἀρχιερατιχῆς εὐταξίας 52 
t€ πολιὰ, πρὸς τὰ σὰ 68 δοχοῦντα μετα- 
; ᾿Αλλ᾽ ἵνα τὰ πολλὰ χαίρειν ἀφωμεν, ἐμοῦ 
γντα συμθουλεύοντες ἄχουσον' xal τῆς βαθείας 


μὲν B. C. D. E. F. "ot δὲ D. E. F. 
, 98 «à πᾶν C. ** ἀμαθείᾳ F. 
ol ξδοχοῦντα D. E. F. 


VIII. Cum autem proxime adducendum et sisten- 
dum curasset, ut, cum eum prius terruisset sevitia» 
deinde etiam alliceret mansuetudine . Undenam, 
inquit, est tanta tibi audacia et inscitia, ut jussis 
repugnes imperatoris, et coram eo intempestive, et 
citra ullam rationem libere quavis loquaris? Sed 
ut videtur, volens aliquo modo nobis notus evadere 
hanc viam ingressus es. Voluntas itaque tua dedu- 
cta est δὰ effectum, et tuus tibi recte succedet sco- 
pus, dummodo sententie» nostre assentiaris, et que 
valde recte se habet, confltearis religionem. Tunc 
namque tibi omnia evenient ex sententia. Ad hec 
Andreas ille admirabilis : Non inquit, audacia, neo 
inscitia motus, o imperator, nec ut tibi notus et 
tue evaderem potentie, huc veni. Quid enim mibi 
rei est cum tuis? similiter autem possum omnino 
etiam dicere cum iis, quz sunt hujus mundi, a quo 
quidem jam olim despectasunt, tanquam somnium: 
sola autem grata est quies, et seorsum versari cum 
Deo ? 8ed postquam accepi te sentire aliena a fide 
orthodoxa, et privare Christianos honore,qui debetur 
divinis imaginibus : et sic quidem perlurbare eos, 
qui tuo parent imperio, conturbare autem etiam 
Ecclesiam : non potui hanc ferre injustitiam : sed 
patria relicta et meia, tantum maris spatium emen- 
sus, venio magno cordis zelo incensus, vel vos ab 
hoc errore liberaturus, vel pro meo Christo meam 
animam positurus, qui suam, etsi esset Dominus, 
pro me posuit et sua imagine. Imperator autem: 


D Venisti quidem certe, inquit, magna visione appre- 


hendens, et animo agitans, nempe ut ipsum impe- 
ratorem, et omnes magistratus et pontificalis digni- 
tatis venerandam, quantacunque ea sit, canitiem 
traducas ad id, guod tibi videtur ? Sed ut prolixis 
uti verbis mittamus, audi me ea, quz oportet, con- 
sulentem, et ab hac profunda emergens caligine, 


55 ὅπως ἂν χαρισαιντο C. " τὸν Β. C. D. EF. P 
60 χαὶ τὸ B, C. D. E. 


EF. δι πίστην B. 45 ἀξίας pro εὖ τ 


1119 MENSIS 


pare iis, qua» nostra decernit potentia, 
que sis contentus sequi communem sententiam. 
Sin minus,te omnino docebit experientia, quantum 
malum sit consilii inopia, et vana de se persuasio, 
et suam tantum sequendo sententiam, se arroganler 
gerere adversus imperalores. 

IX. Audivit martyr, et colos aspiciens : Non te 
negabo, inquit, Christe Salvator : non te pulchra 
frustrabor confessione ; non tuam contemptui ha- 
bebo imaginem ; non despiciam, quod ad me qui- 
dem &atiiaet, male patientem. Cedatur meum 
corpus, o imperator, lingua secetur, pedes exscin- 
dantur. Nam ego quidem paratus sum omnia pati 
potius quam meum Christum vel umbratenus vi- 
lipendere, quem habeo pro omnibus et quem olim 
solum sequi constilul. Ad hac tyrannus: Quenam 
est, inquit, tanta amentia, et quam est crassi el 
hebetis ingenii, crasse, et in quam cadit interi- 
tus, materie, Dei ab interitu remoti, et materie 
expertis, gloriam tribuere : et nec audire quidem, 
quod ἃ Mose prohibetur legislatore, qui dicit : 
Non facies similitudines ? Undenam ergo gravissi- 
mus hic morbus, qui menti vestre insedit, effecit, 
ut non solum scienter resistatis : sed vos etiam 
conjiciatis in periculum ? Sed enim jintellige : non 
pro veritate, nec pro Christo, sed pro ipsa sola 
qua est a ralione aliena, audacia, extrema patie- 
ris. Hoc in loco cum ferre non potuisset vir gene- 
rosus blespheme linguae contumeliam, sed per- 
inde atque honesti proditionem arbitratus, sacre 
imaginis pati contumeliam : Exsecrandum, inquit, 
caput, non tibi videtur pati pro Christo, qui pro 
illius forma patitur : neque ad primum exemplar 
credis transire ignominiam, qua imago afficitur ? 
Et quomodo vos eos sepe, qui imperiatorias con- 
tumelia affecerunt státuas, perinde ac eos, qui vos 
probris sunt insectati, ultimis affecistis suppliciis ? 
quos quidem ego novi in statuis seneos vel etiam 
aureos extrinsecus, pice intus esse repletos, et 
Bluppis, et lignis, et alia vili et abjecta materia. 
Quod si vos, qui nunc estis pulvis, et cras non 
estis futuri, sic honoramini statuis et imaginibus, 
et propemodum tanquam dii vultis adorari, et 
eos, qui in imperiatorias peccaverunt statuas, 
acerbissime punitis : adversus Christi sacram ali- 
quid audere imaginem, non reputatis esse arche- 
lypi ipsius exemplaris ignominiam ? neque eos, 
qui sunt parati pro eo pati omnia, existimatis 
periculum adire pro veritate ? Deinde cum hec 
jam dixisset martyr, et de Mose vellet explicare, 
cujusnam jussisset non facere similitudinem : et 
quomodo illle effinxisset Seraphin cum ipsum 
etiam exemplar sil incorporeum : imperator ab- 


δὲ ἀπαυθαδίζεσθχι D. 65 
7$ ἄγνοια (sic C.) 9 Mo» 
δάλλετε P. 12 στόλων F- 
13 τιμᾶσθε B. C. D. E. F. 


ἀρνήσομαι C. C. D. R. 
ΑἹ «E 


10 ὑποστήση, B. 
n. πίσσης B. C. D. E: F. 
1 J οὐχὶ rposxovxicQs C. μονονοὺ F. 78 ἀλλὰ suprasoripsit 
p, peers B. C. D. E. F. 9 τῆς ἱερᾶς εἰκόνος 3. C.D.E.F. *! πάντα Β. C. D. Ε.- *"éà: 


OCTOBER. T 


et ipse quo: Α ταύτης ἀνανήψας ἀχλύος, πείσθητί τε οἷς τὖ iu. 


ρον νομοθετεῖ χράτος, καὶ τῇ κοινῇ Tru, xi 
τὸς στέρξον ἀκολουθῆσαι, εἰ δ’ οὖν ἀλλ᾽ ioc 
διδάξει σε πάντως, ὅσον κακὸν ἁδουλία xz 1. 
χαὶ tà τῇ ἰδίᾳ στοιχοῦντα «oun xxi πρὸς ὃς; 
ἀπαυθαδιάζεσθαι 65. 

θ. Ἥκουσεν ὁ μάρτυς, καὶ πρὸς οὐρανς 
δὼν’ Οὐχ ἀρνοῦμαί 55 σε, Σώτερ, εἶπε €, Yo 
Ψεύσομαί σε τὴν μακαρίαν ὁμολογίαν" v; 
εἰχόνα τὴν σὴν ἀτιμάσω: οὐ περ'ιϊόω τὸ τε 
ἐμοὶ καχῶς πάσχουσαν: ξαινέσθω μοὺ τὸ 
βασιλεῦ. ἡ γλῶττα C5. τεμνέσθω" οἱ cU. 
καλῶς ἤλθομεν, ἐκκοπτέσθωσαν, ὡς ci 
μᾶλλον ἐγὼ παθεῖν ἕτοιμος, fj τὸν ἐμὸν μὲν; 
σχιᾶς ἀθετῆσαι Χριστὸν, ὃν ἀντὶ πάντων ἔν 
ᾧ πάλαι ἀχολουθεῖν μόνῳ Tpofprax. Di 
τὸν τύραννον. Τίς ἡ τοσαύτη, oiu, i 
xxi παλύτης, φθαρτῇ xai παλεῖ 5 Ei. 
Θεοῦ xz! àjÀoo περ'άπτειν δόξαν; Qva - 
νομοθέτου γοῦν ἀπαγορευόμενον ἔχουσας Mu... 
οὐ ποιήσεις πᾶν ὁμοίωμα λέγοντος" mh 
ἀλόγιστον τοῦτο πάθος τῇ διανοί! ὑμῶν τς 
σχῖψαν, παρεσχεύασεν οὕτως οὐκ ius. 
ἀντιπίπτειν, ἀλλὰ καὶ κινδύνοις ixru τ' 
ναι ; Λλλὰ γὰρ σύνες ὡς οὐχ ὑπὲρ 3r: 
ὑπὲρ Χριστοῦ, ἀλλ᾽ ὑπὲρ αὐτῆς utei 
τόλμης τὰ ἔσχατα ὑποστιυίσε: P. Penh πὶ 
σχόμενος ὁ γενναῖος τῆς βλασςύς, nz 
λοίδορον, ἀλλ᾽ ὡσπερεὶ τεροδοσίαι my xz 
σας τὸ πρῴζως τὴν ὕδριν τῆς ἱερῆς ᾿ς ποῦν 
xev Τ!,͵ Μιαρὰ, φησὶ, κεφαλῇ, 05 ic 
σοι πάσχειν δοχεῖ ὃ ὑπὲρ τῆς ἐχεῖνον πῆς εν 
c^ οὐδ᾽ εἷς τὸ πρωτότυπον Üubre. con 
τῆς εἰχόνος ἀτιμίαν ὑπολαμδάνέις, κε τς «ἡ 
ποὺς εἰς βασιλικὰς πολλάκις ὑδρίσανο, τὶς 
εἰς αὐτοὺς ὑμᾶς παροινήσαντας, iri 
εδάλλετε 12 τιμωρίαις ; ͵ 

χαλχοὺς ὄντας ἢ καὶ χρυσοὺς 

ἔνδον ἀνχπεπλησμένους * χαὶ 

ξύλων, καὶ ἄλλης πενιχρᾶᾷς ὕλης xr τι; ἡ 

στοὺς * εἰ δὲ ὑμεῖς χοῦς ὅντες νῦν xi illu 

ἐσόμενοι, ἀνδριάσιν οὕτω καὶ ἀγάλμασι cux 
xal ὡς θεοὶ μόνον οὐ 71 προσκχυνεῖσθχι βρη. τε 
vai τοὺς εἰς βασιλικὰς ἀμαρτόντας GUAE τι 

τατα τιμωρεῖσθα! 79 τὸ κατὰ τὰς ἱερὰς "τ 

Χριστοῦ τολμᾶν οὐκ εἰς ὕδριν τοῦ ἀρχεῖυτι; " 
D ζεσθε, οὐδὲ τοὺς ὑπὲρ τούτου 1! παθεῖν i- 

αὐτῆς προχινδυνεύειν τῆς ἀληθείας νομίζει: 

ὑπολαδόντος αὐτίχα τοῦ μάρτυρος, xx ce 

Μωσξως βουλομένου διεξιέναι, τίνος tt aj τ 

ὁμοίωμα ἐντείλατο, καὶ ὅπως ἐκεῖνος à τὸς 

ἐτυπώσατο᾽ ὅπου xat τὸ πρωτότυπον ὁ»: 

Xv ἐπιτεμὼν τὸν λόγον ὃ βασιλεὺς, "Aga "C 


F. 






















B 


οὕς ἐπὶ τῶν TE 
εν» ' - 
τὰ Ewotrc 


στ πΞιν τι 


F. σε om. B. 5 £g pro εἶπε F. 8 pue 
. κε 


D. E. F. "* ἐπενεγκεῖν ιεδάλετε ( 5 
755 στιππύων B. στυπείων C. P. συτπσὶ 


secunda miu 


A21 


VITA S. ANDREJE IN CRISI. 


1133 


"bs περιεστῶτας ἔφη 9 σωφρονεῖν τοῦτον διδάξαι " A rumpens orationem : Jam tempus est, dixit cir- 


A τὴν θρασεῖαν ἀμείψασθαι γλῶτταν 9*. Ei γὰρ 
εἷς βαστιλιχοὺς ἀνδριάντας ὡς αὐτός φησιν ἔν- 
ἡ ἐρίζοντες πικρὰν καὶ ἀπαραίτητον ὑφίστανται τι- 
ρίαν * ὁ οὕτως ἀναιδῶς xal θρασέως 8 ἡμῖν 
Ν ποῖς τὴν μιαρὰν ἐπαφεὶς γλῶτταν, τίνα ἂν ὑπο- 
ἐὼν δίχην, τὴν ἀξίαν δεδωχὼς εἴη ; Οὕτως ἔφη, 
δι ὀργίλων 86 εὐθὺς τῷ μάρτυρι ἐνιδὼν, τὴν χεῖρά 
Ὁ ὡς ἔθος χινήσας, καὶ μέγχ ἀνχχρχγὼν, γυμνω- 
ἐφτγαι χελεὺει τοῦτον, εἶτα xai σχοινίοις διχταθέντα 
᾿νοδρῶς μαστίζεσθαι. 
ἀν. 'O δὲ οὐδὲ οὕτως ἀγενές τι 87 μιχρόψυχον 
ξι ἔστη πρὸς τὴν ἀπόφασιν, οὐδὲ ἐπέκοψαν αὐτῷ 
: w προθυμίαν αἱ προσδόκιμοι ἤδη πληγαὶ χαὶ 
ὐστιγες, ἀλλὰ xai μείζων 9* μᾶλλον χαὶ θερμοτέ- 
ἐὰν ἐποίουν, καθάπερ πνεύμχτι ταῖς ἀλόγοις ὁρ- 
Se, xal τῇ ἀπειλῇ τοῦ χρατοῦντος ἀνχπτομένήν. 
z^ βασιλεὺς τοίνυν 99 οὕτως ἔχοντα τὸν γενναῖον 
οὐ οὐδὲν ὅλως ὑποδειλιάσαντα θεασάμενος, ἀλλ’ 
«εϑεμότερον αὐτὸν ὑπομεῖναι τὰς μάστιγας ἔχοντα, 
; ἐχεῖνον ἀφεῖνα! τὸν λόγον τῆς ἀποφάτεως, xai 
) Sue μᾶλλον αὐτὸς, μὴ εἰς πεῖραν ἐλθὼν ὁ 
.. 9€ τῆς βασάνου, ἔπειτα τὴν ὁμολογί αν ἐνστατιχώ- 
ὃς γένη ται xal ἀμετάθετος τὴν ὁργὴν, καθάπε, 
, Ὑενναιότερα τῶν ζιύων μετὰ τὴν πληγὴν, προσ- 
ἴον χρηστότητος ὑποδὺς, Πρὸ τοῦ πεῖραν, φησὶ, 
, βασάνων λαῦεῖν, πρὸς τὸν μάρτυρα βλέψας͵ τῷ 
τα τέρῳ πεισθεὶς δόγματι, τῶν μενόντων σε χαχῶν 
Mos. Ὃ δὲ τοῦ Χριστυῦ μάρτυς, πρὸς τὸν 
"toy ἀγωνοθέτην διάρας τοὺς ὀφθαλμοὺς, τοὺς 
—- ματικοὺς ἅμα καὶ τοὺς τῆς ψυχῆς, καὶ ἄτρεπτον 
“τῷ χαὶ ἀχλινὲς τὸ τῶν θείων εἰκόνων σέθασμα 90 
emm "idpsvos, εἶτα xal xz: νεύσας, xal τῷ τυράννῳ 
Ξωρρὸν τὰς ὄψεις περιδαλὼν ?!* Ὧ βασιλεῦ, ἔφη, 
τῶς χατὰ βχαρθάρων πολέμους ἀφεὶς, xal τὴν τῶν 
LIAC, πραγμάτων οἴχονομίαν, ὅλην ὡς ὁρῶ τὴν 
:κουδὴν κατὰ Χριστοῦ xal τῶν αὐτοῦ δούλων φᾶνε- 
πῶς εἴλου, xal ταῦτα ποιῶν, οἵα δ΄ * τὰ τῆς 'Ρωμαῖ- 
s.€ ἐξουσίας ἐν εἰρήνῃ σχῆπτρα διενεγχεῖν; Ἢ 
᾿ξ χα, οὐδὲν τὴν τοῦ Κυρίου "5 χρίσιν φοδῇ, οὐδὲ 
Z3» σῶν πράξεων ἐχεῖνον ἀναμένῃς "3 ἐξεταστήν ; 
Α΄. Ἐνταῦθα xai ἡ ἐπίπλαστος τοῦ βασιλέως 
᾿-μερότης ἠλέγχετο, καὶ dj ὑπόχρισις ἐγυμνοῦτο, xai 
je συνήθους ἐχχαλυφθείσης θηριωδίας, σφοδρότατα 
.. μάρτυς τοῖς " βουνεύμοις ἐξαίνετο * οἱ μέντοι 
ε-δριστῶτες τὸν τοῦ βασιλέως θυμὸν θεραπεύειν ἐρέ- 


ΠΡ .. ZH Da j. 


cumstantibus, docere eum esse moderatum 86 
temperantem, et temeraria illius lingue referre ei 
gratiam. Si enim ii qui regias statuas, ut ipse di- 
cit, injuria afficiunt, acerbum et inexorabile sup- 
plicium subeunt, qui adeo impudenter et audacter 
sceleratam in nos linguam immittit, quasnam 
luens ponas, punietur pro meritis? Sic dixit, et 
irato vultu martyrem statim intuens, et manum de 
more movens, et valde exclamans, eum jubet nu- 
dari, deinde etiam extensum funibus vehementer 
flagellari. 

X. Ille autem ne sic quidem pusillo et abjecto 
animo se gessit adversus sententiam : neque ejus 
promptum animi studium retardarnnt, que jam 
exspectabantur plage et flagella : sed id majus 
reddebant et ardentius, ut quod spiritu irrationa- 
bilibus appetitionibus et imperatoriis minis ac- 
cenderetur. Cum ergo imperator vidisset sic se 
habentem virum fortem, et nihil omnino formi- 
dantem : sed esse omnino paratiorem sustinere 
flagella, quam dimittere illam rationem sententie : 
timens, ne si ipse sanctus torraenti faceret peri- 
culum, fieret inde in confessione constantior, et 
minime traduci posset, quomodo fortia animalia 
post plagam : induens personam benignitatis : 
Priusquam, inquit, facias periculum tormentorum, 
ad martyrem aspiciens, nostro pareto decreto, 
liberare ab iis, qua» te exepectant, malis. Martyr 
autem Christi, ad suum agonothetam sublatis 
oculis tam corporis, quam anime, cum sibi esset 
precatus firr»am et immutabilem divinarum ima- 
ginum venerationem, οἱ deinde etiam deorsum 
aspexisset, οἱ in tyrannum parum oculos conje- 
cisset : O imperator, inquit, missis bellis, quz 
gereres contra barbaros, et civilium rerum admi- 
nistratione, totum, ut video, aperte tuum posuisti 
studium contra Christum et ejus servos: et hac 
agens, existimas (ie posse in pace tenere sceptra 
Romani imperii ἢ Numquid ne Dei quidem times 
judicium, neque illum tuorum factorum exspectas 
examinatorem ἢ 

XI. Hoc in loco convicta fuit flcta mansuetudo 
imperatoris : et aperta fuit simulatio : nam solita 
detecta feritate, martyr vehementissime cedebatur 
boum nervis. Qui autem circumsistebant, volentes 


.0vtsq, οἱ μὲν τύπτειν ἐπιτραπέντες, ὠμῶς τὰς D ire regis morem gerere, partim quidem jussi ver- 


; ληγὰς ἐπῆγον, xxl οὕτως ὠμῶς, ὥστε xai ῥύακας 
᾿ ματος ix τοῦ τιμίου ἐχείνου χατάγεσθα: 95 σώμα- 
um xai τὸ ὑποκείμενον ἔδαφος φοινίσσεσθαι διὰ 
S fouc * oi ὃξ, xai ἀναιρούμενοι τὰ ξίφη διαχέ:- 
NU τὸν ἀθλητὴν ὥρμων. 

IB'. Πολλοὶ xai λίθους ἐπὶ αὐτὸν ἔδαλλον, xai 
dvta τρόπον ἐξύδριζον, οὐχ ἐχεῖνον, ἀλλ᾽ ἑαυτούς * 


21 

'— 88 εἶπε pro ἔφη 
S" ἀγεννὲς B. C. D. E. — καὶ B. €. D. F. $* 
£^ gs6ac C. p. E. F. 
8 ἀγαμένεις B. C. D. E. F. 


D. $* γλῶσσαν F. 85 ὁ οὕτω καὶ θρασέως hus ἵν. 5 


9?! ἐπιθδαλὼν B. C. D. E. F. 5: 
δὲ τοῖς om* Ρ' € ἐχείνου χατάγεσθαι om. D. 


berare, plagas crudeliter intentabant, et adeo cru- 
deliter, ut fluerent rivi sanguinis ex pretioso illo 
corpore, et subjectum solum alte fleret purpureum: 
partim autem gladios accipientes irruebant ad in- 
terficiendum athletam. 

XII. Multi etiam lapides in ipsum jaciebant, et 
omnibus modis injuria afficiebant non illum, sed 


ὀργίλου B. ὀργίλον C. D. E. F. 
"D. E. F. ὁ βασιλεὺς τοίνυν om, in 


μείζω B. 
3 4à C. D. E. F. 


93 τοῦ Θεοῦ B. G 


1128 MENSIS OCTOBER. 4124 


seipsos, sic quidem regi, qui est δὰ tempus, studen- Α σπεύδοντες μὲν οὕτως οἰχειοῦσθαι βασιλεῖ προσχαΐρῳ 


tes conjungi, omnino autem ignorantes miseri, 
quantum hzc agentes se procul a Deo removerent, 
et qualem in tempus judicii illi quidem letitiam, 
sibi autem lacrymas et dolores miserabiliter recon- 
derent. Sed imperator movebat omnem lapidem, ut 
posset sanctum in sua habere potestate. Nescio 
enim quomodo, etsi esset insipiens, non ignorabat 
tamen, bac in re quidem certe se sapieater gerens, 
fore ut si illo potiretur, multos alios ex orthodoxis 
statim caperet, eum tanquam caput corpus ei 
membra consequentes. Hec cum ille sciret, jubet 
ipsum rursus relaxari a plagis, et rursus persua- 
sione et pretextu benevolentie eum aggredi tentat. 
Cum eum ergo curasset prope sistendum, et suum 
sermonem molliisset plusquam oleum, acutum ta- 
men jaculum adversus pios, et acutum gladium, 
postquam vidit virum ne tantillum quidem illici 
blanditiis, sed cum majore dicendi libertate ejus 
arguere amentiam, deposita pelle, erat lupus ma- 
nifestus. Jussitque lapidibus confringi marillas 
martyris, hec reddens pro verbis, quibus cor ejus 
fuerat consauciatum. Ille autem erat plane alius 
Stephanus, iis, qui illi injuriam faciebant, preces 
reddens. 

XIII. Deinde martyrem quidem imperator, tan- 
quam reum condemnatum misit rursus in custo- 
diam : sed ignorabat se iis, qui' in ea habitabant, 
Christianis valde promptum mittere doctorem. Gau- 
debat ipse autem quoque, sicut Paulus, propter 
Christum passionibus et afflictionibus, benignoque 
et clementi Deo magnas agebat gratias, quod dignus 
essel habitus plagis et carcere propter illius nomen. 
Quamobrem et iis, que dicebat, eos, qui aderant, 
valde instruebat, et confirmabat, et eo, quod que 
erant molesta et aspera, ferret cum gratiarum 
actione. Εἰ corpus quidem erat vinctum in custo- 
dia, anima autem, etiam antequam illinc resolve- 
retur, jam coelestia visione intelligenter apprehen- 
debat, adeo ut tyrannum propemodum reprehende- 
ret, quod non ipsum cilius liberaret a pondere 
carnis, et a vinculis naturalibus. Corpus enim erat 
illi carcer, qui ejus arcebat animam, et suo tegu- 


ἄγνοῦντες δὲ πάντως οἱ dgÀto:t, ὅσον ἀπὸ θεοῦ 
ἐμαχρύνοντο ταῦτα ποιοῦντες, χαὶ οἷαν ἐν χαιρῶ 
χρίσεως ἐκείνῳ μὲν εὐφροσύνην, ἑαυτοῖς δὲ Oxon 
xai ὀδύνας ἐλεεινῶς ἔθησαύρισαν * ἀλλ᾽ ὁ βασιλεὺς 
πάντα λίθον χινῶν ἦν, ὅπως ἂν αὐτῷ γένοιτο, τὸν 
ἅγιον εἰσποιήσασθαι " xal γὰρ οὐχ οἵδ' ὅπως iz 
γετος Ov, ὅμως οὐχ ἠγνόει ἐν τούτῳ νῦν ἔχοντος 
πρᾶγμα ποιῶν, εἴπερ ἐγείνου ἐγχρατὴς γένοιτο 
χαὶ πολλοὺς 9? τῶν ὀρθοδόξων εὐθέως ἐλεῖν, ὥτπῳ 
χεφαλῇ σῶμα, xai μέλη συνεπομένοις ΤΙ, Τοῦτο 
ἐχεῖνος εἰδὼς, ἐχέλευε τῶν πληγῶν αὐτὸν 9 αὖθις 
ἄνεϊῖναι, καὶ πειθοῖ πάλιν xal εὐμενείας προσχύή- 
ματι τὸν ἅγιον 99 ὑπελθεῖν. ᾿Εγγὺς οὖν παραστη- 
σάμενος, xal τὴν ὁμιλίαν ὑπὲρ ἔλαιον ἁπαλύνας, ἡ 
ἀληθῶς ὀξεῖχ βολὶς χαὶ χατὰ τῶν εὐσεδούντων ixe- 
νημένη μάχαιρα, Ἐπεὶ ἑώρχᾳ τὸν ἄνδρα χολαχείαις 
οὐδὲ β᾽ηαχὺ χλεπτόμενον, μετὰ πλείονος δὲ uallo 
τῆς παῤῥησίας τὴν ἀπόνοιαν ! αὐτοῦ διελέγχοντα, 
τὸ χώδιον ἀποθέμενος, λύχος ἦν προφανὴς, χεὶ 
λίθοις τὰ σιαγόνας τοῦ μάρτυρος συνθλάττειν ἐχί- 
Àeus * ταῦτα διδοὺς ἀντὶ τῶν λόγων, οἷς 322 τὴν 
χαρόίαν ἐχεῖνος ἰσχυρῶς ἐδέδλνητο. 'O δὲ ἄλλος 
αὐτόχρημα Στέφανος ἦν τοὺς ἀδιχοῦντας εὐχεῖς 
ἀμειδόμενος. 

1Γ΄. Εἴτα τὸν μάρτυρα μὲν ὃ βασιλεὺς οἷ: χατά- 
ὄϊχον ἐπὶ τὴν φυλαχὴν αὖθις ἔπεμπεν " Drm 
δὲ μᾶλλον τοῖς ταύτην οἰχοῦσ: Χριστιανοῖς διδῖσκα- 
λον ἐπιπέμπων κομιδῆ πρόθυμον * ἔχαιρε γὲρ καὶ 
αὐτὸς χατὰ Παῦλον τοῖς διὰ Χριστὸν ma uam, csi 
ταῖς θλίψεσι, καὶ χάριν ἤδει πολλὴν τῷ φιλανϑρώξφῳ 
Θεῷ, ὅτι καὶ πληγῶν διὰ τὸ ἐκείνου ὄνομα zr 
φυλαχῆς ἠξιοῦτο * ὅθεν, xal otc ἔλεγε, τοὺς zr 
ὄντας ἱχανῶς ἤλειφε ** xxl μᾶλλον, οἷς ἐκαρτέριι 
πὰ ἐπίπονα μετ᾽ εὐχαριστείας ὁ, Καὶ τὸ μὲν τῶμλ 
τῇ φυλαχῇ ἐπεπέδητο, ἡ ψυχὴ δὲ αὐτῷ xai πρὸ ti 
ἐκεῖθεν ἀναλύσεως τὰ οὐράνια ἤδη, νοερῶς tomi 
ζετο, ὥστε xxl ἐγχαλεῖν εἶχε μικροῦ τῷ τυρῖννῳ, 
ὅτι μὴ θᾶττον αὐτὸν τοῦ σαρχιχοῦ βάρους χεὶ τῶν 
φυσικῶν ἠφίει δεσμῶν * φυλακὴ γὰρ ἐχείνῳ τὸ 
σῶμα, εἴργον αὐτοῦ τὴν ψυχὴν xal διατειχίψον τῷ 
οἰκείῳ καλύμματι τῶν ἐνδεχομένων αὐτὴν σχηνῶν 
καὶ τῆς ἐχεῖθεν ἀδιηγήτου μαχαριότητος. 


mentio eam sejungebat a tabernaculis, quze eam exceptura erant, et inenarrabili, quee illic est, bet- 


titudine. 


XIV. Dies interim non multi preterierunt, et rur- Ὁ 


sus accersit imperator martyrem e carcere, metu 
corum, qua exspeocltabantur, et dolore malorum, 
qua advenerani, fractum ad futura ejus animum, 
et futurum multo molliorem et ignaviorem existi- 
mans. Postquam autem productum sanctum vidit 
audaciorem, el magis spirantem acrem propter 
Christum amorem, eum veste exuit, el propter 
eum lictores rursus jubet assistere, et flagellis 
vehementer cedere, adhuc priorem plagarum 


IA. Ἡμέραι τὸ μεταξὺ παρῆλθον οὐχὶ coywm, 
καὶ μεταπέμπεται πάλιν ὁ βασιλεὺς τοῦ δεσμωτη- 
ploo τὸν ἀθλητήν * τῷ τε φόδῳ τῶν προπδοχωμέ- 
νων, xal τῇ ὀδύνῃ τῶν ἐπελθόντιον χαχῶν ὀχλέσμι" 
τάχα 5 τὴν ψυχὴν αὐτῷ πρὸς τὰ μέλλοντα, καὶ jt 
θυμοτέραν παρὰ πολὺ γενέσθαι οἷόμενος. Ἐπεὶ ἃ 
παραστάντα τὸν ἅγιον εὐτολυότερον ἐθεᾶτο 7, xr 
θερμὸν πνέοντα μᾶλλον τὸν διὰ Χριστὸν ἔρωτα, τῆς 
ἐσθῆτος ἀπογυμνώσας, δγμίους xal πάλιν αὐτῷ 
περιίστησι, xal σφοδρῶς ταῖς μάστιξιν ἐκέλενι 


.* ἄλλους C. D. 59) συνεπομένους B. C. D. E. 58 χαὶ C. — ἀὀτῶν xal αὖθις D. — αὐτὸν (prius αὐτῶν καὶ 
αὐθις ΚΕ. 59 ἤθελεν F. 1 παῤῥησίαν C. ? om. B. ? ἔλειςεν ἱκανῶς, wai C. 9} sympas B. C. D. E. F. 


δ χλάσαι C. D. E. F.. 6 τάχα C. om. ? ἐθεάσατο B. C. 


Π 





VITA S. ANDREJE IN CRISI. 


1120 


τῶν προτερων πληγῶν σαφῆ xatà πᾶν A aperta per universa membra ferentem vestigia. 


ἀχνὴ $32ovta 9. Οἱ δὲ χατέξαινον μὲν τὰς 
διώρυττον αὐτοῦ τὰς πλευράς " xal τὰ 
, σαρχῶν ὑφῃροῦντο. πλὴν οὐδὲ οὕτω 
- 3 » Α ^ 
τῆς ἐχείνου πίστεως θησαυρὸν ἐουνθη- 
5v οὕτω πάγτα εἰχῆ xai μάτην ἑχυτῷ 
wvx ὁ τύραννος εἶδε, χαὶ τοῖς ὅλοις 7,07 
ἦν ἐπὶ τὴν ὁμολογουμέντν ἧτταν, τὸν 
i ) l psv ἢ , 
- - Μ᾿ 
τοῦ χαταχοῖναι, λοιπὸν ἔρχετα!, Καὶ 
(οἶνγυης τῶν μαχαρίων ἐχείνου ποδῶν 
9 4 4 -- 8! 9293 8 10 M Li 
. ἐπὶ τοῦ ἐδάφους ἀὐτὸν 19 χατὰ πάσης 
λεωφόρου * εἶτα xal εἰς τὸν τῶν χα- 
* . * - ^^ 
πον ἀπαγαγόντας, ῥίψαι, τὸν τῆς ἐδὲμ !!, 
νω σχηνῖς, τὸν τῶν οὐρανῶν (αὐτὸν 13 


ἰὶ δὲ xal τοῦτον ἔτρεχε τῆς ἀθλήσεως 
y ὁ μάρτυς, xal κατὰ γῆς διὰ τῆς πόλεως 
οἱ πληθουσὰν ἀγορὰν συρόμενος ἤγετο, 
, ἄρτι τῆς θαλάσσης ζωγρήσας, καὶ τοὺς 
ς τῇ ἀγορᾷ προσθεὶς "8, αὐτὸς ὃὲ ἐπὶ xa- 
κῶν !* χαθίσας, τοὺς ἀτίμους !5 ἰδὼν, καὶ 
ς, καὶ ἥτις ἡ αἰτία μαθὼν ἐξήλατό τε 
ttp ὑπό τινος χινηθεὶς δαίμονος, xai χο- 
λλιχὴν ἐγγύθεν ἁρπάσας, θατέρσυ ποδὸς 
σώματος μέτου κχατενεγχὼν, ἴστησί τε 
ἀθλήσεως τῷ μάρτυρι δρόμον, xa. πέρας 
μαχρῶς ἐχείνων διὰ Χριστὸν ἐπιτίθησι 
ων, Συγχαταλύει γὰρ εὐθὺς τῇ τοῦ ποδὺς 
i| τὸν βίον ὁ γενναιότατος, μᾶλλον δὲ εἷς 
γέχει, xai πρὸς οὐτὸν ἄνεισι τὸν θέμενον 
;jv ὁδὸν αὐτοῦ, χαταρτισάμενόν τε τοὺς 
i ἔλαφου, καὶ ἐπὶ τὰ ὑψηλά στήσαντα. 
o; ὃ δρόμος τοῦ ἀριστέως * τοῦτε τῶν ἐπὶ 
ov τὸ σταδιον * τοιαύτη τὴς ἐχείνου ψυχῆς 
16 * τοιαῦτα τὰ σχάμματα. Τὸν μέν τοι 
ενον πλοῦτον, τὸ σῶμά φημι τοῦ μάρτυρος, 
σης αὐτὸ τῆς ἀγορᾶς ἕλχοντες, οὗτοι xal 
i] γεγονὸς, παρὰ τῷ τῶν 7 χαχούργων 
"έροντες ἔῤῥιψαν, xal διέμεινεν οὕτως ἐπὶ 
ἰενοὸν τὸ τίμιον ἐν ἀτίμῳ * τὸ πάσης φυ- 
ον θηρίοις εἷς βρῶσιν xxi πετεινοῖς ἀνει- 
ἔπ’ αὐτῷ πληρωθῆναι 19. πάλιν τὸ τοῦ 
)εντὸ τὰ θνησιμαῖα τῶν δούλων σου fpo- 
| πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ, τὰς σάρχας τῶν 
| τοῖς θηρίοις τῆς γῆς " ἐξέχεαν τὸ αἷμα 
εἰ ὕδωρ. Καὶ τοῦτο γὰρ ἐκείνοις ἀχόλου- 


Illi autem laniabant quidem carnes, et fodiebant 
ejus latera, et plurimam ejus carnis partem aufe- 
rebant. Sed ne sic quidem poterant suffurari the- 
saurum illius fidei, Postquam ergo vidit tyrannus 
omnia a se sio temere et frustra fleri, jamque es- 
set plane animi dubius et perplexus, eo descendit, 
ut se fateretur superatum, nempe ul eum morte 
deinceps damnaret. Et jubet ut funibus alligatis 
beatis illius pedibus, in solo trahatur per totam 
viam publicam : deinde ut cum deductus fuisset 
ad locum maleficorum, ibi jaceretur, qui Eden, 
qui supernis tabernaculis, qui erat dignus ipsis 
colis. 


B XV.Cum autem curreret martyr hunc cursum 


decertationis, et in terra per plenum urbis forum 
traheretur, vit quidam, qui e mari fuerat piscatus 
pisciculos, et eos in foro proponebat venales, se- 
debat autem super cathedram pestilentie, cum 
vidisset eum tam turpiter trahi, et quaenam esset 
causa accepisset, exsiliit statim, tanquam a malo 
aliquo motus demone, et cum ex propinquo cul- 
trum macelli arripuisset, eo et pedem sacri cor- 
poris amputat, et sistit. martyrii cursum decerta- 
tionis, eique finem imponit certaminis. Nam simul 
cum pedis amputa'ione e vita quoque excedit vir 
generosus, vel potius ad colum currit, et ad eum 
ascendit, qui posuit ejus viam nulli reprehensioni 
affinem, et perfecit pedes ejus taaquam cervi et 
collocavit super excelsa. 


XVI. Hic est cursus viri fortiesimi, hoc est sta- 
dium eorum,que in terra fuerunt, certaminum. 
Talis fuit virtus illius anime, talis decertatio. Pre- 
tiosum autem thesaurum, corpus, inquam, marty- 
ris, qui ipsum trahebant per medium forum, ii jam 
mortuum ferentes abjecerunt in loco maleficorum : 
el eic diu mansit jacens in loco vili et probroso, 
quod erat diligentissime custodiendum, dimissum 
ut comederetur a feris et volucribus : ut in eo im- 
pleretur rursus, quod dicit David : Posuerunt mor- 
ticina servorum tuorum escas volatilibus coli, car- 
nes sanctorum tuorum bestiis terre. Effuderunt 
sanguinem ipsorum tanquam aquam. Nam hoc quo- 
que est illis consequens : Et non erat qui sepeliret : 


οὐχ T» ὁ θάπτων * ἕως ὁ δοὺς ἐχείνῳ D donec is, qui dedit illi auxilium in carnis imbecilli- 


ἐπὶ τῇ τῆς σαρχὸς ἀρθενείᾳ, ὥστε καλῶς 
xai τῶν στεφάνωυ τῆς δόξης μὴ ἐχπεσεῖν, 
χαὶ ταῖς φιλοθέοις παρέσχε ψυχαῖς, τὸ μὴ 
t θησαυροῦ τοιούτου * τοῦ χαλοῦ ἔχείνου 
ἱεροῦ σώματος 39, Οὔχουν ἀφῆχεν εἰς τέλος 
λλ᾽ ἀσαφῶς !! φανεροῖ δὲ οὕτως. Δώδεχά 
'ρες, πονηρῶν πάλαι δαιμόνων αὐτοῖς ἐπι- 


tate, ut pulchre decertaret, et non excideret a co- 
ronis glorie, in piis quoque prebuit animis, ne lali 
thesauro privarentur, pulchro, inquam, illo et sa- 
crosanoto corpore. Non sivit ergo id latere perpe- 
tuo, sed id aperte effecit manifestum. Id autem facit 
hoc modo : duodecim viri, cum mali olim daemones 
in eos insiliissent alius aliunde venientes, ut ejus 


τῶν B. ? ἐχδήσαντος. Sic D. duabus litteris erasis. Prius erat forte ἐχδημήσαντας. 49 Prina 


,. Ἡ τὸν τῆς ἐδὲμ. om. in D. 
D. E. F. 


I9 42: F. 


13 αὐτῶν B. C. D. E. F. 
15 ἐλχυσμοὺς ἐχείνους B. C. D. E. F. 
30 xal ἱεροῦ φημ! σώματος (, 3! ἀλλὰ σαφῶς B. C. D. F. 


13 προθεὶς C. D. F. !* λοιμῶ΄ 
46. ἀνδρία B. D. Ε- !? παρὰ τὸν τῶν Ε΄, 


1121 MENSIS OCTOBER. 


qui inhabitabat spiritus unumquemque agebat in- 
clinatio, simul semelque inter se convenerunt : et 
eum propter communem calamitatem communiter 
quoque versari et errare statuissent, magnum terre 
spatium transmittentes, repente, tanquam tracti ab 
una anima, veniunt in locum maleficorum, ubi pro- 
jectum fuerat corpus martyris et sanctum confusis 
et non significantihus invocabant vocibus. Quin 
etiam terram fodientes manibus et eum in apertum 
proferre contendentes, in corporum congeriem in- 
cidunt : sed aliis preteritis, o miraculum ! eum 
stalim agnoverunt, qui ipsos vocabat et sustulerunt 
corpus, quos ad ipsum, advolante gratia, forte au- 
tem etiam mira fregrantia, obscure ad sae viros at- 
traxerat. Sed id quidem ornatum convenientem sta- 
tim est assecutum : et desiderantibus manibus in 
sacro loco fuit sacrosancte depositum. Loco autem 
nomen est Crisis. Qui autem vexabantür a demoni- 
bus, consequenter adipiscebantur curationem, et 
domum redibant cum magna letitia accipientes 
sanitatem tanquam mercedem inventionis. 


XVII. Et nunc est nobis ex illo tempore perpc- 
tuus thesaurus, et malorum, que nos semper com- 
prehendunt, certum solatium. Nam seu morbo op- 
primitur aliquis, seu aliqua afficitur injuria, seu 
aliquo alio casu vexatur, omnia deponet, si illuc 
cum fide accesserit, et gratiam consequetur ube- 
riorem ; ex benignitate scilicet et clementia Domini 
nostri Jesu Christi : quem decet omnis gloria, cum 


Patre et sancto Spiritu nunc et semper et in secula C δόξα ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν xi! ἐ- - 


seculorum. Amen. 


" αὐτῷ C. D. E. F.. 33 ἐφίστανται B. C. F. ΒΕ, 3) ὅπη Β. 38 τὸν χοῦ 
| χατέθεντο ex correctione D. 35 συνέχεται F..— 39 προσελθὼν B. C. D. E. F. 


Απηδησάντων, ὅλως ἀλλαχόθεν ὁρμώμενο;͵ | 
ἕχαστον ἡ ῥοπὴ τοῦ ἐνοιχκοῦντος αὐτῶν 3 -ς,; 
ἤλαυνεν " εἷς ταὐτὸ καθάπαξ ἀλλήλοις τιν 
καὶ τῇ χοινωνίᾳφ τῆς συμφορᾶς, XOtvuvin i: 
διατριδῆς ἐκείνης xal τῆς πλάνης gn 
ἀμείδοντες γῆν, ἀθρόον ὥσπερ ἀπὸ uix Dr 
«ἧς ψυχῆς, τῷ τῶν κακούργων ἐπτίσταντο ". 
ὅποι ** ἄρα xal ὁ τοῦ μάρτυρος νεχοὺς E 
xal τὸν ἅγιον ἀσήμοις ἀπεδοῶντο φωνεῖς ξ: 
xal ταῖς γερσὶ τὴν 35 γῆν ἀνορύττοντες, χε: 
περὶ τὴν αὐτοῦ φανέρωσιν ἐπειγόμενο:, τις 
ἐντυγχάνουσι σωρΞίᾳ, καὶ τοὺς ἄλλους zzi. 
τες, ὦ τοῦ θαύματος, αὐτίκα τὸν χαλοῦν: -. 
ἐπέγνωσαν, xal τὸ τοῦ μάρτυρος vie ἡ 
τῇ ἐφ'πταμένῃ αὐτῷ χάριτι, τάχα δὲ χεὶ doe 

B εὐωδίᾳ, πρὸς ἑχυτὸν 19 τοὺς ἄνδρας dr -ἰ 
psvov * ἀλλὰ τὸ μὲν εὐθὺς τοῦ mox - 
Àaoss κόσμου, xai χεοσὶ ποθούσαις ἐν ui. 
ἱερῶς χατετίθβετο **. Κρίσις τῷ τόπῳ τὸ n. 
δαιμονῶντες δὲ τὴν ἴασιν ἀχολούθως E. 
μετὰ πολλῆς οἴχαδε τῆς ἡδονῆς ἐπαν:ς. 
μισθὸν τῆς εὐρέσεως τὴν θεραπείαν δεξΖ.:): 

ΙΖ. Kai νῦν ἐστιν ἡμῖν ἐξ ἐχείνον ..- 
θησαυρὸς, xai τῶν ἀεὶ κχαταλαμόχ- 
χαχῶν ἀσφαλὲς παραμύθιον. Εἴτε Υἱὲ; νυ. 
ταί τις, εἶτε ἐπηρείᾳ ταλχιπωρεῖτα:, uc. 
ἔχεται 8 πτριστέσει, πάντα μετὰ micum; xl 
ἐλθὼν !? ἀποθήσεται, xal διαψιλεστέις a 
ριτος ἀπολαύσει ^. χάριτι xxi cünbecz 
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεϑ' si 


τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Α μήν. 





ὃν χοῦν pro τὴν γῆν F. *unCGW: 


VITA S. LUCA. 








1130 





YIIOMNHMA 


ΕΙΣ 


ΛΟΥ͂ΚΑΝ 


[ΟΝ ATION AIIOXTOAON ΚΑΙ EYATTEAIXTHN. 


COMMENTARIUS 
IN DIVUM LUCAM 


APOSTOLUM ET EVANGELISTAM 


(Grece et Latine ad calcem Operum cocumenii. Paris, 1631 fol.) 


. xal δικαίου μνήμην μετ᾽ ἐγχωμίων τελεῖ. A I.Sijustimemoriam cum encomiis celebrare divi- 


ἰός τις ἀνὴρ xal σοφὸς τὰ θεῖα νομοθετεῖ, 
ἄρα τῷ ἀποστόλῳ Χριστοῦ συνεισενεγχεὶν 
t τὴν εὐφημίαν; Τοῦτον γὰρ ἣ διχαιοσύνη 
ἀποστολῆς ἄξιον, xal τοῦ ἀγαπητὸν ὀφθηναι 
«p διαφερόντως, πεποίηχεν. Οὐ μὴν ἀλλ’ 
οὗτος ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ εὔρε τὸν ἔπαινον, 
χαίρειν τοῖς τῶν ἐγχωμίων φράσαντες νόμοις, 
, ἐχείνου διεξελθεῖν ἀναγχαῖον, ἐν ἱστόρίας 
ἀαλεξόμεθα" 
ἰς οὐχ οἷδε τὴν ᾿Αντιόχου, ὅπως μὲν θέσεώς 
μεγέθους, ὅπως δὲ ὅρων ἔχει; καὶ οἵα τις 
xi ὁπόσην νέμεται γῆν, οἴῳ δὲ ἄρδϑται πο- 
᾿Ορόντης οὗτός ἐστιν" ἔνθα xai πρῶτον ἄν- 
τὴ) τοῦ Χριστιανοῦ χλῆσιν πεπλούτηχεν * 
) θεῖος Λουχᾶς προελθὼν, xal φύσιν μεν 
yv εὐγενῆ καὶ φιλότιμον (ὡς ἔστι δῆλον ἐξ 
βίον ἐφάνη σπουδαιότατος ὦν, χαὶ λόγον τῷ 
ρασχὼν οἰχειότατον), πανσὶ δὲ σχολάσας ἔχ 
ἔδει παιδείας, τὴν τε Σύραν xai ᾿Ιουδαίαν εἰς 
ὠνὴν παιδευθεὶς, xzi οἷα δένδρον πρὸς ταῖς 
ἀνθήσας ἤδη xal αὐξηθεὶς τῇ xav' αὐτὰς 
τῶν θείων Γραφῶν ὑπερφυῶς ἤσχητο. 
) μὲν οὖν ἁπτόμενος, τοῖς τε xa0' ᾿Πλλάδα καὶ 
υπτον ἐφοίτα διδαχαηείοις" xal τὴν χαλλί- 
xo' Ἕλλησι παιδείαν συνέλεξε, γραμματιχὴν 
, ποιητιχὴν εἴς ἅπαν κατωρθωχὼς" ῥητορι- 
xai τοῦ εὖ δύνασθαι λέγειν, ἤχων εἷς τὸ 
ον, μηδὲ τῶν φιλοσοφίας πρεσδείων, ἑτέρῳ 
ρῶν, ἀλλὰ τῇ μὲν λογικῇ πρὸς τὴν ἠθιχὴν, 
ᾧ δὲ βαθμίδι πρὸς τὴν πραχτιχὴν χρώμενος, 
; πᾶσι τοῖς ἀγαθοῖς προσχείμενος, τέλος τὴν 
ἣν ἄμα καὶ φιλανθρωποτάτην ἰατρικὴν κατ᾽ 
αἱ τοσοῦτον, ὅσον τὰ πολλὰ xal ἀπὸ ταὐτὴς 


PATROL. GR. CXV. 


nus quidam vir aco sapiens divina lege statuit, 
quantam sane convenit apostolo Christi nos simul 
afferre laudem ? Siquidem hunc justitia mirum in 
modum fecit et apostolatu dignum, et ut Paulo 
dilectus videretur. Verumenimvero quoniam hio 
in Evangelio laudem adeptus est, relictis omnino 
encomiorum legibus, quecumque de eo narrare 
necesse est, per modum historie referemus. 


II. Quis Antiochenam ignorat civitatem, quem 
situm ac magnitudinem, quosve terminos habeat ? 
el quenam hec sit, οἱ quantam occupet terram, 
quove irrigetur flumine. Orontes hio est, ubi 
primum homo Christiani appellatione ditatus 


Β 88, : ez qua divus Lucas ortus est: et natu- 


ram quidem ac indolem habens, ut que gene- 
rosa esset ac pretiosa : veluti ex hoc manifestum est 
quod et vita apparuit studiosissimus, et sermonem 
tradidit vite maxime conformem. Cum autem 
omni discipline genere vacassel a puero, et 
Syriacam ac Hebraicam linguam exactissime edo- 
ctus est, et velut arbor juxta fontes, floridus 
jam et augmentatus, divinarum Seripturarum stu- 
dio mirum in modum profecit. Adolescentiam 
itaque attingens, gymnasia frequentabat que tum 
in Grecia eraat, tum in /Egypto, ac pulcherrimam 
apud Grecos eruditionem collegit : grammaticen 
quidem ac poeticen perfecte assecutus, ad rhetorices 
vero artisque bene dicendi cacumen pertingens, 
neque in philosophie dignitatibus alicui cedens : 


C sed logica quidem ad ethicen, ethice vero ad pra- 


cticen tanquam gradu utens, it& omnibus bonis 
incumbens tandem pulcherrimam simul ao hume- 


36 


| 1131 MENSIS OCTOBER. 


nissimam medicinam assequitur, idque in tantum Α χαραχτηρίζεσθα!. ᾿Επεὶ δὲ τάχει — 


ut αὖ hac ut plurimum designaretur ac appellare- 
tur. Postquam autem ingenii dexteritate ao magni- 
tudine omnem artem citius percurrit quam volucris 
aera, satisque humane docirine adeptus est, ad 
sublimiorem ac meliorem transit babitum. 

IlI. Quis autem fuit modus transitus? Habebat qui- 
dem interim de mundi salute dispulationes ac con- 
gressus is qui, liber a peccato, venerat ut peccatores 
vocaret ad penitentiam 1, idque post luctam contra 
adversarium et tropsea de illo relata, post audi- 
tum superne Patris testimonium ac Spiritus de- 
scensum *. Percurrebat autem fama universam 
Judeam ac Galileam ὃ, et alicubi etiam extra 
terminos ea que evangelice predicalionis eranl 


sequebantur. Tunc multi sane ad veram hane p 


docirinam cordis aures obturabant ac mentis oculos 
claudebant : neque vite suscipere sermonem, 
neque veram lucem intueri digni erant. Hi autem 
in quibus veritatis vestigium impressum erat, 
quique terre bon: rationem ac proporlionem ha- 
bebant, totis (quod aiunt) oculis intuebantur, et 
arrectas adhibebant anima aures ad auscultatio- 
nem, ac velocissime ad veritatem transgferebantur, 
nihilque quod facere decens erat pretermittebant, 
ut ad id quod honestum erat accederent, et ad 
ipsam nudam animam transmitterent certam veri- 
tatem. Horum unus erat admirandus hic preco 
veritatis ac preceptor : qui ad piam praedicationem 
mentis oculo illustratus, despicit cognationem 
omnem, despicit et nature viscera, abjicit pecu- 
nias, possessiones, omnemque substantiam : ila 
ut nemo adeo facile pedum pulverem ac ma- 
nuum. sordes abjiceret: ut ne vel hoc ipso pre 
festinantia occupari certe potuerit, quo facultates 
indigentibus dislribueret. Utque breviter dicam, 
despectis cunctis inferioribus, superna velociter 
amplectitur, et ad Judeam accedit, vaditque ad 
eum quem concupiscebat, ac atatim ad conspectum 
ac sermones Jesu, efficitur splendidum receptacu- 
lum ad pretiosum gratie unguentum. Neque tamen 
illi frequentibus fuit opus sermonibus ac miraculis 
ad ilius cognitionem; sed quanto doctrina ac 
prudentia animique dexteritate in aliis prepolle- 
bat, tanto velocius et ipsam pure veritatem et 
predicatum sermonem cognoscit. Ab hoc tempore 


"S^. Mi . MEA 
C οὐοξίς οὕτω ῥᾳοίως, μηδ' αὐτὸ ^u 


θει, τέχνην ἄπασαν διῆλθε ῥᾳδίως i 
ἅλις τε τῆς ἀνθρωπίνης εἴχε wi 
ὑψηλοτέραν ἕξιν καὶ ἀμείνω μεταχω;ε, 


Γ᾽, Τίς ὃ: ὁ τρόπος τῆς μεταθίτια 
&2tt τὰς ἐπὶ σωτηρίᾳ τοῦ χότμο» Zur. 
τίας ἐλεύθερος καὶ καλέσαι ἀμαοτωλ:, 
μετάνοιαν, xal ταῦτα μετὰ τὴν χατὰ τοῦ 
πάλην, καὶ τὰ κατ᾽ αὐτου τρόπαι;, τί, 
τρὸς ἄνωθεν μαρτυρίαν, xal τῆν ἐς: 
Ἠνεύματος. Διήει δὲ ἀνὰ πᾶσαν "loy; 
Γαλιλαίαν, xal ποὺ xal τοῖς ὑπεροσίυς - 
γελιχοῦ χηρύγμχτος εἴπετο. Ἔνθχ cj; 
τὴν ἀληθινὴν ταύτην διδασχαλίαν τὰ -: 
ἔθυον ὦτα, xal τὰ τῆς διανοίας ἔμν»»:. 
μηδὲ ζωῆς δέξασθαι λόγον, uri: 
θινὸν ἐτύγχανον ἄξιοι, Οἷς δὲ tho 
ἀληθείας, xal γῆς ἀγαθῆς λόνο, ix. 
ὅλῳ ἑώρων τῷ ὀφθαλμῷ, xx! ἑστῶτα I4. 
ψυχῆς ὦτα πρὸς τὴν ἀχρόατιν, ταγιπε τ 
ἀλήθειαν μετετίθεντο, xai οὐδὲν ὃ τι3: - 
ελίμπανον, ὅπως ἂν ἐγγὺς τοῦ 291525 ἊΝ 
καὶ αὐτῇ γυμνῇ τῷ Ψυχῇ τὴν mun 
ξαιντο. Τούτων εἶν ἦν χαὶ ὁ θχυ.πτ: τ 
οὗτος χῆούξ τε xal διδάσχαλος. "Ü;z.- 
χήρυγμα, τὸ ὄμμα τῆς διανοίας xrza- 
023 μὲν συγγενείας ἀπάστς, bct! 
χνων τῶν φυσίχων, ἀποτίθεται juil 


πᾶταν οὐσίαν, ὡς ποδῶν Yvon i. 
^ : 


, 












gx: τὸν πλοῦτον τοῖς évOcio: FEPT 
ἀσγχοληρείς, Rai συνελόντα φᾶς, Ὁ ITy coy 
ὑπεριδὼν, τῶν ἄνω 34) cix md 
Ἰουδαίᾳ ἐπιδημεῖ, τῷ  mogovuie Ἐ - 
καὶ εἷς ψιν αὐτίχα χαὶ λόγους τῷ vm 
τὸ περικαλλὲς δοχεῖον τῷ molum a 
μύρῳ. Οὐ μὴν οὐδὲ συγνῶν Eth is: 

τῶν πρὸς τὴν ἐχείνου izÜwezv τὼ ἃ 
ξίᾳ χαὶ συνέσε. xa QoyZi tvrn σι 
ἐκράτει, τοσούτῳ θᾶττον αὐτὴν τε vi 
ἐλήθειαν, xal τὸν χηρυσσόμενον Y cs 
Ἐντεῦθεν γνήσιος Χριστοῦ Jem um 
πολλά τε τῷ διδωσκάλῳ συνὼν, x 
αὐτοῦ καὶ σημείοις παρτχολουθγχὼς, c ὦ 


effücitur legitimus ac verus Christi discipulus: ἢ τηρίων αὐτοῦ ἀπολιμπάνετα!: — ziruias ἃ 


cumque [írequenter precepiori adfuisset, et ejus 
Bigna ac prodigia assectatus esset, ne in salutaribus 


ὥσπερ πᾶσι παρὴν, οὕτων δὲ xxi τίς bra 
θεωρὸς ἦν. 


quidem ipsius aíflictionibus deest. Εἰ quemadmodum omnibus δά[υθγαξ, ila. sane εἰ rese 


conspector fuit. 

IV. Cum Cleopa enim ad agrum Emmaus profi- 
ciscenti adstans post resurrectionem Dominus (o 
horrore plenum illum accessum 1) tarditatem ac 
cordis eorum incredulitatem improperat: et Scri- 
pturarum interpretationibus suam paasionem ac 
magnum resurrectionis mysterium confirmat. Ve- 


! Luc. v, 32. * Matth, irt, 16. ? Matth. ix, 26. 


Δ΄. Πορευομένῳ vio μετὰ Κλεύτε Qa 
λήμ εἰς τὸν ἀγρὸν ᾿Ἐμμαοῦς ὁ Kop gn 
ἀνάστασιν ἐπιστὰς (ὦ τῆς φρικτῆς ἐκεῖν: B 
σίας !) τό «s. βραδὺ xal δύσπιστον τῆς τρὶς ἃ 
ὀνειδίζει, xal ταῖς ἐπιλύσεσι τῶν Dose di 
αὐτὸν πάθος χαὶ τὸ μέγὰ τῆς unn 

l 


VITA S. LUCA, 


1134 


Πλὴν ἀλλὰ τῆς θείας ὁμιλίας ταύτης, Α rumtamen que fuit hujus divine collocutionis 


ν. Ηὺρ ἤδη θεῖον ταῖς τούτων ἀνα- 
^ xxi τῆς ἡμέρας ἄρτι κχλινάσης, 
ὑτοῖς τὸν Δεσπότην παρεδιάσαντο. Ὁ 
ἦν θεογνωσίαν αὐτοῖσ ἐνθεῖναι βουλό- 
στὴ μόνον ἁπλῶς, ἀλλὰ xai τῇ τρα- 
κλίνεται" τῇ τε τοῦ ἄοτου χλάσει οὗ- 
) τριΐμερος εἶναι νεχρὸς ἀκριδέστερον 
λος ᾧχετο λαθὼν αὐτῶν πᾶσαν αἴσθη- 
244 οὕτως αὐτοῖς τὴν ἐχ τῶν νεχρῶν 
ἰσάμενος. 
ν χαὶ τῆς τοῦ Σωτῆρος πρὸς οὐρανὸν 
κὶ τῆς τοῦ «avaylou Πνεύματος ἐχεῖθεν 
οὗτος τοῖς δώδεχα χεχοινωνηχὼς, τῆς 
ηρωθεὶς χάριτος xal δυνάμεως, τῶν 
λος ἀναδείκνυται, θεολογῶν τὸ τῆς οἷ- 
τήριον, καὶ πολλοὺς εἰς ἐπίγνωσιν 
τὸς ix τῆς ἀπάτης χειραγωγῶν xai 
βαπτίσματι. Ἔτρεχε μὲν γὰρ ὁ θεῖος 
πανταχοῦ διασπείρων τὸ χήρυγμᾶα, 
ὄγων σαγήνῃ τοὺς πλείους ἐχ τῆς τοῦ 
faq προσάγων Θεῷ, χαχοπαθῶν ὑπὲρ 
υ, τοῖς πονηροτάτοις ᾿Βλλήνων εἰς λὄό- 
πολλὰ τὰ δυσχερὴ ὑφιστάμενος χατὰ 
λατταν, χατὰ πόλεις. Ἔρημος αὐτῷ 
ὠνομάζετο, μόνον εἴ τινας ἐν αὐτῇ 
ιγεῖν εὖροι, καὶ μεταθεῖναι πρὸς τὴν 


xai Παῦλος, τῶν οὐξανίων ἐπιδήσεσθαι 
οπτεῦσαί τε χαὶ χηρύξαι τρανῶς τὴν 
τῆς ἀπάτης σκότος ἀποθαλὼν τῇ εὐὖσε- 
xai τῷ χορῷ συνηριθμεῖτο τῶν μα- 
ovmópog αὐτῷ Λουχᾶς χαθίσταται παν- 
νέχδημος, ἀγώνων τῶν ὑπὲρ εὐσεῦείας 
dà τοῦτο τηλικῷδε συντάξας ἕαυτὸν 
typ: τε δεσμῶν ὡς χαχοῦργος συγχα- 
, καὶ τὰς τῆς θεογνωπίας ἀχτῖνας εἰς 
συνεχπέμπων, οὕτω συναρμοσθεὶς xai 
«i χατὰ πάντα χεχαρισμένος αὐτῷ 
στὸ τὸν ΠΙαῦλον, ἐπιστέλλοντα τοῖς πι- 
τὸν πολλαχοῦ τὸν Λουχᾶν ὀνομαζειν. 
ἱερουσαλὴμ xal χύχλῳ μέχρι τοῦ Ἰλ- 
ζὐαγγέλιον σὺν τούτῳ πληρῶν, ἀπό τε 
ρι Ῥώμης αὐτῷ συνδεσμούμενος, τῶν 
, τῶν αὐτῶν θλίψεων, τῶν αὐτῶν χεχοι- 
Ὑίων, συμμέτοχος ἀναφανῆναι πάντως 
τοιούτοις πόνοις στεφάνων βουλόμενος. 
γοῦν πολυτελῶς σὺν τῷ Παύλῳ τὸ τοῦ 
ἐμπορευσάμενος τάλαντον, χαὶ τοσαῦτα 
αὶ σαγηνεύσας ἔθνη τῇ εὐσεδείᾳ,τῆς ὅλης 
ou υἱχονομίας ὁ xai φιλῶν τῷ ὄντι xal φι- 
ϑητὴς, ἱερογράφος ὁμοῦ xai Ἐὐαγγελι- 
xt, ἅτε xal πρότερον παρηχολουθηκχὼς, 
ν ἀπαρχῆς ὑπηρετῶν ταῦτα γνωρισθεὶς, 
ιγωγηθεὶς ἄνωθεν. Τὸ γὰρ τοῦ νυμφο- 
ιὴλ πρὸς τὴν Παρθένον οὗτος μυστή- 
vo ὁ Εὐαγγελιστὴς, τοῦ κοινὴν εὐαγγε- 
ᾧ χόσμῳ χηυράν. Οὗτος xai τὴν τοῦ 
νησιν ἐναργῶς διεχάραξεν, ὥσπερ ἄρτι 


) 


agricolatio ? Ignis divinus jam in horum animis 
relucet, jamque die declinante manere secum 
Dominum quodammodo coegerunt. Porro ipse, ma- 
jori Dei cognitione illos afflare volens, non solum 
vulgari modo congressus est, verumetiam ad men- 
sam una recumbit, panisque fractione exactius 
agnitus est hic idem qui triduo mortuus fuerat, 
tandem disparuit nullo eorum sensu id percipiente; 
effecta hoc modo in eis firmiori resurrectione 
mortuorum. 

V. Preterea a Salvatoris in celum assumptione 
ac sanctissimi Spiritus inde descensione, hic duo- 
decim apostolis associatus et eadem gralia ac po- 
testate repletus, Gentium preceptor designatur, 
divino modo docens dispensationis mysterium, et 
multos ad Creatoris cognitionem ex errore manu- 
ducens ac baptismate consecrans. Siquidem curre- 
bat divinus hic Lucas predicationem ubique 
disseminans, οἱ sermonum  sagena plures ex 
profunda ignorantia ad Deum adducebat : afflictus 
pro Evangelio, cum ad pessimos Grecos ad disse- 
nminandos sermones accederet, multa aspera susti- 
nebat in terra, in mari, in singulis civitatibus. 
Desertuimn dicebatur ei amicum solum, dummodo 
aliquos in eo inveniret quos Deo adduceret ac 
transferret ad pietatem. 


VI. Übi autem et Paulus colestia conscendisset, 
ut inlueretur veritatem et aperte eam prredicaret, 
ac abjectis erroris tenebris veritati adhzsiaset, et 


C choro discipulorum annumeratus esset, Lucas ipsi 


socius itineris ubique conslituitur ac peregrinatio- 
nis comes, cerlamina pro pietate exoptans, et ob 
id sc hujusmodi conjungens militi, et una cum eo 
usque ad vincula afflictus quasi maleficus. simul- 
que cognitionis radios ad fines terrx» emittens : 
adeo ipsi conformis ac domesticus, et per omnia 
gratus effeclus, ut Paulus scribens fidelibus Lu- 
cam frequenter nominaret dilectum : qui ab Hiero- 
solymis et circumadjacentibus locis Illyricum 
usque una cum ipso implevit Evangelium : et a 
Judea Romam usque una cum eo vinctus, eisdem 
laboribus, eisdem afflictionibus, eisdem commu- 
nicavit naufragiis, volens omnino particeps decla- 
rari etiam coronarum propter hos labores recipien- 


D darum. Ita ergo ubi variis modis in talento predi- 


calionis simul cum Paulo nogotiatus esset, atque 
tot genles adduxisset ac irretiisset ad pietatem, 
totius dispensalionis preceptoris et vere amator 
el amatus discipulus, sacre scriptor historism 
simul et Evangelista ostenditur, ut qui el prius 
assecutus esset, et ab his qui ab initio ministri 
fuerant heo cognovisset, aut etiam «superne in 
s&cris edectus esset. Siquidem hic evangelista 
mysterium retexuit Gabrielis paranymphi delatum 
ad Virginem qui communem mundo eratiam an- 
nunliaverat, Hic etiam Christi nativitatem aperte 
exaravit, tanquam recens in prasepi jacentem 







MENSIS OCT^" 





1431 


nissimam medicinam assequitur, idque in tantum n ;giem παραδεικνὺς, vat 
ut ab hac ut plurimum designaretur ac appellare- χαὶ τοὺς τῆς 
tur. Postquam autem ingenii dexteritate ao magn 
tudine omnem artem citius percurrit quara volu 
sera, satisque bumana dociring adeptus es" 
sublimiorem ac meliorem transit habitum. 
III. Quis autem fuit modus transitus? ΠΑΡ. » 
dem interim de mundi salute dispulation' — . 7 
gressus is qui, liber a peccato, venerat u! 
vocaret ad paxitentiam ', idque post 1r 
adversarium et tropza de illo rela! 
ium superne Patris testimonium e 
scensum *. Percurrebat aulem f 
Judmam ac Galileam ", et alic 
terminos ea que evangelice p 
sequebantur. Tunc multi sar 
doctrinam cordis aures obtura! 
claudebant: neque vitm 
neque veram lucem intueri 
in quibus veritatis vest* 
quique terre bone ratio 
bebant, totis (quod ait 
arrecias adhibebant 8 
nem, ao velocissime r Z.'AXY οὐκ ἐν τούτοις μόνο: 
nihilque quod facere αὐτῷ χάριν τοῦ Πνεύματος T: 
ut ad id quod hor D jisgum, Sed post finem μόνον ἐκεῖνος τὸ Εὐαγγέλιον 
ipsam nudam anir 
tatem. Horum u — 97 9. in celum θαυμάτων καὶ τὰς τῶν dzoc 
veritatis ao prec — 597, 4. aspripsosin ignis linguis — fec xzi πρῶτά γε τὴν 
mentis oculo PT ila Btephani lapida- Σωτῆρος 
omnem, despi jesm; nempe per Christum γλώσσαις x Ἱνεύματως γάθοδυν oi 
nias, posses — 357,797 οἱ transitum a littera Ὁ τοῦ Στεφάνου κατάλευσιν, τὴν 
ut nemo a ^s jningulis locis vincula, car» λὴν, τὴν ἐξ οὐρανῶν φημι 8 
nuum. soc 4 B jones, varias gentium ins τὴν ἀπὸ τοῦ γράμματος ἐπὶ 
festinantie pues If oelymis Romam pervenerit, τὰ κατὰ τόπον τούτου 
indigenti! prs ffitiones, pericula, calamitates, πλυ,γὰ ς ῥαδδισμοὺς, τὰς 
despeolit μα aon spectolor tantum, sed el ποὺς ἐπιδουλὰς, τὴν ἐξ Ἵεροτολ 
amples μη: f ris ob id diligens est horum κατὰ oia 


eum qr pm mulo quidem Komze relieto, rur- 


















;x ἐδήλωσε, πααγμέτων 
im συγκεράσας, ἵνὰ καὶ γνώμης 
“τος dvi παραστήσῃ. Ἔν παραδολ, 
5 olt σωτηριώδεις, κἂν τούτῳ τῶν 
πὰ ἐξοφήνατο. Καὶ συνελόντα 

: ἐπὶ γῆς xágoBov τοῦ Aóyo» 
οὕτω καὶ τὴν εἰς οὐρανὸν, 
amem πατρῷον θρόνον ἐπάνοδον, οἷά τις ἔχιν 
νοῦ διεσάφησεν, "O δὲ τῶν ἄλλων 
στατον, ὅτι καὶ αὐτὸν τὸν τοῦ 
μααριδῖα ἐμοῦ Χριστοῦ τύπον, τόν τε τὶ 
^iclinea- p καὶ δούσης τὸ πρόσλημμα γχαραι 
τος κηρῷ ναὶ χρώμασι f 

m non satis μέχρι καὶ νῦν παραδέδωκεν, 
ewmaciypum νομίζων, εἰ μὴ καὶ δὲ' εἰκόνος κι 
μι, quod ferven- νει τοῖς ποθουμένοις, δι 

































tos axi 









































ao Ser aatem discedit, totamque Libyam 
lume κα δ gram perveniL:oLcum superio διὰ 
init pretii roam doclrinam recopisset,ac — lla: 
ad μ D" Brangelium adduxisset, inferio- 
pro s bm piam portarum civitatem accedit, 














αίρει, ὅλην τε Διδύην Baia 
πιδημεῖ. καὶ τὴν ἄνω erii 






















ba' pa T? ac pastor a Spiritu preponi- διδασκαλίας εἴσω λαδὼν, τῷ Gub 
pr gati Lorsque demonum delubris in Εὐαγγελίου προσαγαγὼν, τῇ κάτω θηΐ 
et iur, 888 ΚΙ enim studio sibi erat, ut erro- Ὁ πύλῳ v dy ἢ χα 
e nt god isnt pedibus fugientem demonstra- ποιμὴν προχι 
" msn iot is conira soli Deo erigit, eis- 
bur i prandia ignorantia tenebris tene- ὅτο γὰρ ἡ σπουδὴ τῷ ἀνδρὶ, ἀπ: 
Ρ got t ger enielium. ad Dei cognitionem rege- φεύγουσαν ἀποδεῖξαι), ἱεροὺς τῷ 
μία, Pe, ioa effei curat. σι, καὶ τοὺς ὑπὸ βαθεῖ me 
aen P διὰ τοῦ Εὐαγγελίου πρὸς θεογνωσίαν ἀναγεννήσας, υἱοὺς ἢ 
ang 






ll igitur fructibus magistro oblatis, 


t. 

Yi 95 satio subiata, erectis. templis, alta- 
puo $0 as consecralis, et in his presby- 
Ern credentes creatis, reelm;ue 
wi gin pi tredita ; et nunc quidem ἃ 
Mgr" 





υς τοιγαροῦν τῷ Sida 
ix μέσου τε θέμενος τὶν 
ς, θυσιαστήρια πηξάμενος, zd 
ὑπὸ τῶν πιστευσάντων 
ροὺς καὶ διακόνους ἐν τούτοις χειροτονέτες, E 









"ár 

. ud ῳ S, νῦν δὲ ἀφ᾽ 
o» ^ ' ' 

^" e n, c Ὁ οὀιξομηνεῦων 
ᾶ». ν . ΜΝ 

("o ἄς, Jos trn ἰἰχλχιὰν 
τὰν ἄπ . ΑΑἱ Θεὸν ἕνα χαὶ τὸν 
ὧν ἴδ Αὐθετήσαντα, πλύους 
a. - sloYvn «256 τὸν τῆς εἰ- 
, ^ οὖν μέν ἀπολιπὼν τῷ yot, 
m f xo) δεδωχότος ἐμπαραθέ- 
n í Jic, ἔνθα ἣ τῶν ζώντων χώρα, 


μὴ * , , 
, ἔνθα εὐφραινομένων πάντων 


ἡ ὑπὲρ Ξὐσεύείας ἄθλων τοῦ Àmo- 
Αματα, χαὶ τοῦτο τέλος αὐτῷ τῶν 
χαμάτων' ὧν χαὶ νῦν ἐν ἀγαλλιάσει 

άγματα, ὡς μετὰ Παύλου χαὶ αὐτὸν 
ν᾽ « Τὸν ἀγῶνα τὸν καλὸν ἠγώνι- 
οόμον τετέλεχα, τὴν πίστιν τετήρηχα, 
ἧς δικαιοσύνης στέφανον ἀποχεΐμενον. » 
xóÀougov οἶμαι τούτοις ἐπιμνησθῆναι 
καὶ ὅπως, καὶ ἐφ᾽ ὅτῳ ἄρα τῶν χρόνων, 
οὔ λείψανον ἐξ ᾿Αχαϊχς ἀνακομισθὲν, 
θησαύρισμα, τῇ λαμπρᾷ xal βασιλίδι 
ἀποδίδοται, 

ἱπὸ τοῦ Σιρμίου ποτὲ πρὸς τὸν Ἴστρον 
ὁ Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου παῖς, 
ἡ ἡλικίαν τῶν ἀδελφῶν. Καὶ πρὸς αὐτῇ 
) Ἴστρου χρόνον οὐ βραχὺν στρατοπε- 
ἤκουε τοὺς πέραν τοῦ Ἴστρου Bap64- 
| ἐπιστρατεύειν τῇ Ῥωμαίων ἀρχῆ. 
ὑποπτήξας μή τι χαχὸν ἐν τῷ αὐτοῦ 
ς τὴν Opqxrv εὐθὺς xal τὸ Βυζάντιον 
Ὁδρυσῷ δὲ χωρίῳ γαταλαδόντι, ἔνθα 
νὸς ὁ Ῥωμαίων βασιλεὺς ἀναστήσας 
προσηγορίαν τῷ τόπῳ δέδωχε, πρόσεισί 
κόπων ὥς τι χομίζων δῶρον αὐτῶ χα- 
ὧν τοῦ Χριστοῦ μαθητῶν ᾿Ανδρέου 
v ᾿Αχαΐᾳ τετάφθαι μηνύων τὰ σώματα. 
τε τῇ ἀγγελίᾳ, καὶ ᾿Αρτέμιον ᾧ μάλα 
ὅν τῆς πρὸς Χριστὸν ἀγάπης ἤδει διά- 
ἣν (μαρτυρεῖ τὸν ἔνθεον τούτου ἔρωτα 
ἐπὶ τῶν καιρῶν Ἰουλιανοῦ διὰ Χριστὸν 
ἰνδυνος)" τοῦτον γοῦν τὸν οὕτω θερμὸν 
(aq πνέοντα φίλον 'Aptéutov πρὸς τὴν 
ἀναχομιδὴν σωμάτων αὐτίκα ἐκπέμπει. 
xxl οὗτος ἦν Κωνστάντιος τά τε ἀλλα 
τε τρόπον ἐπιειχὴς, xal πολλῷ γε χομιδῆ 
τῶν ἐχκχλησιῶν οἴχοδομὴν ἔρωτι κάτ- 
θεν καὶ πρὸς τῇ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ πόλει 
εἰνου τάφον οἷα γέρας ἀποδιδοὺς τῷ 
ἐξ αὐτῶν γρηπίδων οἰχοδομεῖ μέγιστον. 
᾿Αρτεμίου τὰ τῶν ἱερῶν ἀποστόλων ἐξ 
ἰομίσαντος λείψανα, ἐν αὐτῷ τῷ θείῳ 
τῆς ἱερᾶς τραπέζης κατάθετο, ᾿Ανδρέου 
ρέων πόλεως, Λουχᾶ δὲ ἐκ Θηδῶν τῆς 
τενεχθέντος. Βραχὺ τὸ ἐν μέσῳ xat Τι- 


iv, 7, 8. 


VITA S. LUCAE. 


1138 


96, χαὶ νῦν A Veteris Instrumenti scriptura adducens testimonia, 


nune vero ab eo quod ipse contexuerat Evangelio 
interpretans ipsis ea que de Christo erant, et 
ostendens Vetus Instrumentum omnino consonum 
esse Novo, unumque et eumdem esse Deum qui et 
hoc et illud statuerat, plenus jam dierum effectus, 
redit in pace ad Deum pacis, pulvere quidem pul- 
veri relicto, anima vero in manibus ejus qui 
dederat commendata : illuc transiens ubi regio est 
viventium, ubi sonusfesta celebrantium, ubi inha- 
bitatio est omnium letantium. 

IX. Hujusmodi sunt certaminum apostoli pro 
pietate narrationes : hic fuit ipsi finis laborum pro 
Christo perpessorum, quorum etiam manipulos 
nunc metit in letitia, ita ut possit et ipse cum 
Paulo dicere : « Bonum certamen certavi, cursum 
consummavi, fidem servavi, propter que reposita 
est mihi corona justitiae *. » Verumtamen his nunc 
consequens esse opinor mentionem facere unde, 
et quomodo, quibusve sane temporibus sacre 
hujus reliquie ex Achaia, veluti divinus quidam 
thesaurus reportate sint, et clare ac regis civitati 
reddite. 


X. Transibat quondam a Sirmio ad Istrum Con- 
siantius, Constantini Magni filius, sed fratrum 
tertius, atque ad hanc Istri ripam non longo tem- 
pore castrametatus, audivit Barbaros qui ultra 
]etrum erant conflicturos cum Romanorum princi- 
patu: et ipse formidans ne quid mali in 8uo princi- 
palu facerent, confestim ad Thraciam ac Byzan- 
tium equitavit. Cumque ad regionem Odrysiorum 
pervenisset, ubi Adrianus Romanorum imperator, 
exstrucia civitate, sui appellationem loco dedit, 
accedit ad eum quidam episcopus, veluti donum 
quoddam ipsi gratissimum deferens, Andres 80 
Luce Christi discipulorum corpora indicans in 
Achaia esse sepulta. Porro ille et nuntio ga- 
visus est, et Artemium quo maxime utebatur, 
et quem sciebal fervidum amatorem charitatis 
erga Christum (attestatur viro divinum hujus 
amorem, certamen, ac periculum temporibus Julia- 
ni propter Christum susceptum) ; hunc ergo tanto 
fervore pro pietate spirantem amicum Artemium 
ad pretiosorum corporum reductionem confestim 
emittit. Etenim erat hic Constantius et in ceteris 
moderatus, et moribus mitis ac modestus, et magno 
admodum circa ecolesiarum aediflcationem amore 
occupatus. Unde etiam δὰ palris sui civitatem 
circa illius sepulcrum, veluti reddens patri hono- 
rem, templum ab ipsis fundamentis maximum 
ediflcat, in quo etiam, ubi Artemius sacrorum 
apostolorum reliquias ex Achaia retulisset, in ipso 
divino altari sacrae menge reposuit : Andree qui- 
dem e civitate Patreorum, Luce autem ex Thebis 
Bootie translatis corporibus. Ac brevi tempore 


1129 


5" 5. 11.5317 etiam Timeitez: 42i :n choro dis 
puorim CLhrat velt pof:o243 qzrÓsn tf EN 
£n. δ λσγαι, €x E I zb, I[n.2:s!70 
Q2. 352 τοῦ π, a1 ἢ 1.19. Sed haza:t 
e! ipsu: Βυ ΓΞ !Lens? eniut n ει redden!em 
debitu:mm qu'àdam pic'at.s suis auxiliatoribus. Ve- 
rum Timotheus quidem hoajusmodi babuit corporis 
reductionem. 

XI. Porro in divi 1,505 reductione tale editur 
miracolum sermone ac memoria dignum. Analo- 
lios quidam ennuchus unus eorum qui tunce 
regio erant cübiculo, misero corporis morbo de- 
tentus erat. L bi ergo msjorem novit esse morbum 
quam qui medicorum posset arte curari, probe 
sciens iile quod qua impossibilia sunt apud homi- 
nc38, Deo possibilia scnt, omnibus aiiis rel:ctis, 
ad Lucam Christi discipulum confugit, et boc 
auxiiiatore utitur adversus morbum. [δ] enim 
urna que pretiosum continebat ipsius corpus ad 
sncrum templum jam esset delata, quod a funda- 
mentis Constantius erexerat, accedens hic dictus 
Anaiolius, simulque bajulans cum bis qui illam 
portabant, confestim deprimente morbo absolvitur: 
εἰ vivens ex mortuo lale adeptus beneficium, tota 
tUa vita non intermisit gratias agere apostolo ao 
Deo qui per ipsum hujusmodi edebat miracula. 

XII. Itaigitur primum ex Thebis relatum divinis- 
sirni Lucze corpus, hbonorificeadmedum ac magnifice 
una curn Andrea ac Timotheo in templo reponitur, 
quod ἃ Constantio aedificatum erat : cum circa 
sacrarum reliquiarum repositionem fidei opera ac 
fervidum Constantii desiderium plurimum demon- 
strata sunt. Quanquam hic postea maligni laqueis 
aliquantulum captus (o casum miserum ! heu tur- 
bulentarm subversionem !) Arianorum dogma ebibit. 
Maltis autem postmodum temporibus, Justinianus, 
assumptis imperii sceplris, multo adhuc amplifi- 
centius circa h»c sacra apostolorum corpora affici- 
tur, et theca argentea hzc concludens, circa ipsum 
nltare vehementi Dei amore reponit, nempe pre- 
liosa in pretioso conditorio. Et quidem sacri altaris 
mensam theca constituit: porro communi aposto- 
lorum nomine templum appellatur : ad quod sane 
omnes qui conveniunt fideles laudant hunc tan- 
quam discipulum, celebrant ut evangelistam, bea- 
tificant tanquam, eum qui in sacris sudoribus ac 


laboribus divino Paulo semper fuit socius : et inde ἢ πόνων τῷ θεσπεσίῳ κοινωνήσαντι Παύλῳ i72 


eunctificationem participantes, spirituali implentur 
gaudio : idque gratia ac benignitate Domini nostri 
διὰ Christi, cui est gloria in secula seculorum. 
Amen. 


MENSIS OCTOBER. 


“» À u^ 57». - ---ν J^» 35479 — Υ: --: 


- - - t. di Pj 
c2 “5.121: 27272242 


viz τῆς -— 2 Tm 

Te Actus qy2T732£2-—2. Δ., τις τς ς 

- r -3 - : Te- — “Ὁ - 2*- 

TAS UAI τποσξεῖνς ὅξ." ς  7—RL£6alls ino 
Ξ , TRI τοτιῖ: -- - 


τὸν Tuy. 
- - 
Kwovs2tr-:oz £e 
λιος προτελθὼν, καὶ 


«- ἢ» 4 
22777, 


ὃ , . *" 9 “-- — ^ -- « 
εὐτογεστίας, οὐ διέλιπε παρ᾿ XL. iln 
τῷ πὶ ἀποστόλῳ t5," Apte ὁμολτυξι 5 


αὐτοῦ τοιαῦτα θαυ λατουτγοῦστι 0:2. 


IB. Οὕτω μὲν οὖν ἐχ Θτνῶξ., imin- 
πρῶτον τὸ τοῦ θειοτάτου σῶμ τ: on. 


ἀγαν χαὶ μεγαλοπρεπῶς, μετὰ 
Τιμοθέου, τῷ παρὰ Kww3zawcioo valeur 
x1z1zi0:3:, πολλὰ περὶ τῆν τῷ: Bras 
χατάθεσιν πίστεως ἔργα xii τῶν 
Κωνσταντίου ἐνὸς ιξαμένου, ΕἾ ΣΤ ΤῸ τοῦ τς 
πάγαις οὗτος utkz5v 

ὁλεθοίου | τὴν θολερὰ», τεῦ! nz—ouu 
᾿Αφειανῶν ἐξέπιε δόματος. XI or 
ὕστερον 'loosttv:avóg — τὸὰ GX«tz τς ἵστς 
m202).10dw, φιλοτιμότερον Oso zz 
τῶν ἀποστόλῶν διχτίθετα: σώματι, ivoi—3 
θήχῃ ταῦτα περιλαθὼν παρ᾽ αὐτῷ τῷ a 
στηρίῳ, μάλα θβεοφιλὼς κχατατίθεται, τὰ ταν τι 
ἐν τιμίῳ. Καὶ τράπεζα μὲν ποῦ i252 oam: 
$ 0xxn τελεῖ, χοινῷ δὲ τῶν ἀποττύλων i 
νεὼς οὗτος προσαγορεύεται, Οὐ δὴ πάντες ἡ 
συνιόντες, ἐπαινοῦσι τοῦτον ὡς μ΄βητι.. i 
μοῦσιν ὡς εὐαγγελιστὴν, ὡς ἱεςῶν Ulv. 


ὕστερον $n Σ᾿ 










κὲ το ἘΞ 


r1 


μαχαροίζουσι" xal τοῦ ἐκεῖθεν — prcrkrm 
ἁγιασμοῦ, χαρᾶς πληροῦνται πνευματαῆς ): 
καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Iun; Vs 
ᾧ 3j δόξα εἷς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνῶν. ᾿Αμήν. 


MARTYRIUM S. VARI. 


1142 








MAPTYPION 
TOY ATCIOY MAPTYPOX OYAPOY 


ΚΑΙ TON ΣΥΝ AYTQ. 


MARTYRIUM S. VARI 


ET SOCIORUM EJUS. 


(Latine apud Surium ad diem 19 Octobris ; Grzce ex cod. ms. Paris. n. 1480.) 


Μαξιμιανοῦ τοῦ τυράννου τὸ δυσσεδὲς d)à A 


σχεδὸν τὴν οἴχουμένην ἐχδόντος διάταγμα, 
rto, δὲ xai τοῖς xav' Αἴγυπτον ἄρχουσιν, ὡς fj 
τοὺς ἐν αὐτῇ Χριστιανοὺς τῶν μιαρῶν ἀπο- 
t θυσιῶν, xai τὴν ἑαυτῶν ἐξόμνυσθαι πίστιν, 
ἴλαις κολασεσι καὶ βασάνοις τοῦ ζῇν ἀπαλλάτ- 
* χαὶ πολλῶν ἐπὶ τούτῳ πιστῶν συλληφθέν- 
ib τῶν μὲν τὸν ὑπὲρ Χριστοῦ θάνατον εὐκλεῶς 
χαμένων, τῶν δὲ εἰρχταῖς χαὶ δεσμοῖς 
ἐμφθέντων, λιμῷ τε xal. δίψει πιεζομένων, 
τις τοῦ χαταλέγου Αἰγυπτίων, πολλοῦ μὲν 
Δαξιμιανῷ, πολλοῦ δὲ xal τῷ αὐτοῦ στρατεύ- 
ροδερὸς οὐχ ἥκιστα πολεμίοις. Οὔαρος ὄνομα, 
ος ἐπίσημος, τὴν δόξαν περίόλεπτος, τὴν,ἀρε- 
ῥιθόητος, λάθρα ὁπόσαι νύκτες τὸ δεσμωτή- 
Σιὼν, τοῦτο μὲν ἐπιμελείας ἠξίου τοὺς ἄνδοας, 
δὲ xal ὑπὲρ ἑαυτοῦ εὔχεσθαι παρεχάλει, ὥστε 
jv ἐχείνοις χαὶ αὐτὸν ἀγῶνα τελέσαι. ᾿Βδεδοί- 
p ἔτι χατάδηλος γενέσθαι τὸ σέδας, διὰ τὸ 
πασπιστὰς τῆς ᾿σεδείας φόνιόν τι πνέειν xatd 
᾿σεδούντων xal μανιχὸν, καὶ οὖς ἂν φωράσειαν 
ανοὺς, τοὺς μὲν πυρὶ, τοὺς δὲ θαλάσσῃ, τοὺς 
ἄλλαις βασάνοις χαὶ θανάτῳ παραδιδόναι. 
Επεὶ οὖν ἀνηγγέλθη τῷ ἄρχοντι ὡς καί τινες 
iv ἔρημον οἰκούντων πιστῶν ὑπὸ τῶν τῆς 
ἰς ὑπηρετῶν συνελήφθησαν, ἡσθεὶς τῇ ἀγγε- 
νὄτους μὲν κατὰ τὸ παρὸν ἐν ἀσφαλεῖ τῇ φρουρᾷ 
ιδισθῆναι χελεύει, τὰ δὲ τῶν χολάσεων ὄργανα, 
τεραίᾳ εὐτρεπισθῆναι, χαὶ αὐτοὺς εἰσαχθῆναι 
τὴν ἐξέτασιν. Εἷς ὦτα τοιγαροῦν τῷ μαχαρίῳ 
τὸ πρᾶγμα χωρῆσαν, χρήματα τοῖς προ- 
τῆς φυλαχῆς παρασχὼν, νυχτὸς εἴσεισι πρὸς 
νδρας, καὶ λύει μὲν αὐτοὺς τῶν δεσμῶν, ix- 
δὲ xai τοὺς πόδας τοῦ ξύλου. Θεραπείας 
ς, ἰχαὶ τροφῆς μετασχεῖν παρασχευάσας παρ᾽ 
ὀχτὼ ἡμέρας ἀσίτους ἤδη διαμεμενηχότας, 
ἐλιπάρει, Δέομαι ὁμῶν, λέγων, γνήσιοι θερά- 
τοῦ Χριστοῦ, ὁπὲρ ἐμοῦ τὸν Θεὸν ἱχετεῦται 
τῆς ὑμῖν ἀξιῶσαι xal μὲ μερίδος καὶ δοῦναι 
iptsplav πρὸς τὰ δεινά, Δοῦλος γάρ εἶμι καὶ 


I. Cum Maximianus tyrannus per universum fere 
orbem terre impium edidisset edictum, misissetque 
etiam ad praesides, qui erant in Egypto, ut vel 
omnes in ea existentes Christiani exsecranda gusta- 
rent sacrificia et suam abjurarent fidem, vel variis 
tormentis et suppliciis vita eis adimeretur ; et hac 
de causa multi fideles fuissent comprehensi, et alii 
quidem pro Christo mortem gloriose eustinuissent, 
alii autem in carceres et vincula conjecti essent, 
fameque et siti premerentur ; vir quidam ex nu- 
mero militum /Egyptiorum, qui in magno quidem 
erat pretio apud  Maximianum, et apud ipsum 
exercitum, erat autem terribilis hostibus, nomine 
Varus, genere insignis, gloria conspicuus, ac vir- 
tute clarus. I8 clam singulis noctibus carcerem 


B ingrediens, partim quidem eos curabat, qui erant 


in vinculis : partim autem eos rogabat ut pro 
ipso orarent, quo &que, atque ipsi, certamen per- 
ageret. Timebat enim adhuc suam aperire reli- 
gionem, quod satellites impietatis eedem et furo- 
rem sSpirárent adversus pios, et quos depreben- 
dissent Christianos, alios quidem igni, alios autem 
aliis tormentis et morti traderent. 

II. Cum autem presidi fuisset renuntiatum quod 
quidam ex fidelibus, qui habitabant in solitudine, 
comprehensi fuerant a ministris impietatis, nun- 
tio letatus, eos quidem jubet in presentia includi 
in tuta custodia, die autem sequenti parari tor- 
menta, et ipsos introduci ad habendam de eis 
questionem. Cum res ergo venisset ad aures beati 


C, Vari, pecunia data iis qui preerant custodis, 


noctu ad eos ingreditur, et eos quidem solvit e 
vinculis, pedes autem e cippo amovet. Cumque 
eos curasset, et ut cibum sumerent effecisset, qui 
totos octo dies jam jejuni manserant, procidens 
humi, obsecrabat: Rogo vos, dicens, germani ao 
sinceri Christi famuli, Deo pro me supplicate, ut 
me quoque eadem, qua vos, parte dignetur, et ad- 
versus mala et aspera det mihi fortitudinem. Nam 
ego quoque sum servus Christ, et ejus sancto- 


1143 


MENSIS OCTOBER. 


114 


rum : sed varia et acerba supplicia et judicum Α αὐτὸς Χριστοῦ xal τῶν αὐτοῦ ἁγίων * ἀλλά gs τὸ 


semvitia me volentem prodire in medium abdu. 
cunt, et timorem incutiunt. Orate ergo pro me, 
sancti martyres, orate. Vos enim cras in Domino 
consummabimini. Ad hec sancti : Nemo, aiunt, o 
frater Vare, potest metere in exsultatione, nisi 
prius in lacrymis semina dejecerit, et qui in eis 
spargendis suacipiunt!ur, labores sustinuerit. Simi- 
liter autem athleta quoque non coronatur, nisi 
prius legitime certaverit. Agedum ergo, o frater, 
eis nobis comes itineris, ét perfectus miles Christi. 
Habemus enim illum ipsum, pro quo suscipimus, 
nos benigne e superis defendentem, et latenter 
nobis magnum prabentem auxilium. Sanctis hec 
dicentibus, veniunt quidam milites, quibus jussum 
fuerat, ut eos deducerent ad presidem. Qui cum 
aspexissent beatum Varum jacentem ad pedes 
martyrum, et novo spectaculo essent veluti obstu- 
pefacti, ideo benignis, ut sibi videbantur, verbis 
cum eo agentes : Insanis, ei dicunt, o homo ? Non 
times omnino ne, si hec res nota fuerit presidi, 
cum militari dignitate vitam quoque simul amittas? 
Ad quos beatus Varus : Utinam, inquit, inveniar 
perfectus Christianus, et liceat mihi esse horum 
sanctorum socium certaminis, et in eisdem habi- 
tare tabernaculis. Persuadet autem amicitia, ut 
ego vobis fidam, et eorum, qui hic dicuntur aut 
fiunl, nihil habeam suspectum. 


III. His sic dictis, milites sanctos, qui erant 
sex numero (erant enim omnes quidem septem, 
sed unus jam mortuus fuerat in solitudine), ca- 
tena vinctos adduxerunt ad presidem. Ille au- 
lem sedebat in excelso tribunali, et eum circum- 
sistebat multitudo militum, qui omnino pendebant 
ἃ verbis illius et nutu. Cum ergo jussisset eos 
erutos introduci, [statim quidem rogavit : Quod- 
nam est vobis genus et quenam conditio, quenam 
autem vestra nomina ? Et responsum mox ab eis 
exigebat. Prepotentem enim vobis juro, aiebat, 
deorum virtutem ac justitiam, quod vos adhuc 
superstites apponam feris edendos et canibus. 
Sanctiautem neque fastum tante auctoritatis, neque 
verborum sevitiam extimescentes, Nobis, dice- 
bant, o judex, nulla patria est in terra. Sumus 
enim revera bospites et advene. Nam Christianis 
vera patria et civitas in colis est, edificata. Crede 
nobis hec ilà se habere : minas autem tuas ps- 
rum curamus : imo vero optamus ut mine ium 
non se usque ad verba solum sistant, sed ad ef- 
fectum etiam deducantur. Sic enim erit manife- 
elum nostrum in Christum desiderium : et ipse 
eoies omnino, quale auxilium ab ipso assequamur. 
Cum sancti hzc dixissent, tyrannus conversus ad 
assessorcs, Video, inquit, hos infelices unum et 
idem tanquam ex consensu meditari. Parentur 
ergo flagella, οἱ eos plage abunde excipiant. 
Cum autem valde quidem verberantiur, nihil au- 
tem responderent, judex intulit interrogationem, 


ποιχίλον χαὶ αὐστηρὸν τῶν χολάσεων, χαὶ τὸ τῶν 
διχαστῶν ἀπηνὲς, εἷς μέσον ἀγαγεῖν ἐμαυτὸν βουλό- 
μενον, ἀπάγει xal δειλίαν ἐντίθησιν, εὔξασθε το:- 
γαροῦν ὑπὲρ ἐμοῦ, ἅγιοι μάρτυρες, εὔξασθε. Τὴν αὖ- 
ριον γὰρ ὑμεῖς ἐν Κυρίῳ τελειοῦσθε. Πρὸς ταῦτα 
οἱ ἅγιοι, Οὐδεὶς, ἀδελψὲ, φασὶν, Οὔαρε, θερίζειν ἐν 
ἀγαλλιάσει δύναται, εἰ μὴ χειμῶνος πρότερον τὰ 
σπέοματα χαταύχλῃ xai τῶν ἐπ᾽ αὐτοῖς ἀνάσχηται 
πόνων, Παραπλησίως δὲ val ἀθλητὴς οὐ στεφανοῦ- 
ται, εἰ μὴ πρότερον νομίμως ἀθλίσει. Δεῦρο δὴ οὖν, 
ἀδελφὲ, σύνοδος ἡμῖν γενοῦ, καὶ τέλειος στρατιώτης 
Χριστοῦ. Ἔχομεν γὰρ αὐτὸν ἐκεῖνον, ὑπὲρ οὔ τὰς χο- 
λάσεις ἀναδεχόμεθα, φιλανθρώπως ἡμῶν ἄνωθεν 
ἀντιλαμδανόμενον, χαὶ πολλὴν ἀφανῶς παρέχοντα 
τὴν βοήθειαν. Ταῦτα τῶν ἀγίων διεσιόντων, ἐςίσταν 
ταί τινες τῶν τῆς τάξεως, ἀγαγεῖν αὐτοὺς προστα- 
γέντες παρὰ τὸν ἄρχοντα. Οἱ καὶ, τὸν μακάριον Οὔ:- 
ρον θεασάμενοι πρὸς τοῖς ποσὶ χείμενον τῶν μαρτύ- 
ρων, xai olovsi χαταπλαγέντες ἐπὶ τῷ καινῷ τοῦ 
θεάματος, xai διὰ τοῦτο φιλανθρωπίας λόγόυς τῷ δο- 
xti; προσφέροντες, Μαίνη, λέγουσι πρὸς αὐτὸν, ἄν- 
θρωπε ; Οὐ δέδοικας ὅλως μὴ, γνωσθέντος τῷ ἡγεμόνι 
τοῦ πράγματος, τῷ στρατιωτιχῷ ἀξιώματι guvazo- 
λέσῃς xxl τὴν ζωήν ; Πρὸς οὖς ὁ μαχαρίιος, Γένοιτό 
μοι Χριστιανὸν ἔφη, τέλειον εὐρεθῆναι, xai τοῖς 
ἀγίοις τούτοις σύναθλόν τε xal σύσχηνον. Πείθει vi 
με θαῤῥεῖν πρὸς ὑμᾶς ἡ φιλία, καὶ οὐδὲν τῶν ἐνταῦϑε 
λεγομένων ἢ πραττομένων ὑποπτεύειν. 

Γ΄. Τούτων οὕτω λεχθέντων οἱ στρατιῶται τοὺς 
ἀγίους ἐξ ὄντας τὸν ἀριθμὸν (ἑπτὰ μὲν γὰρ οἱ κάν- 
τες ἦσαν, ἔφθασε δὲ ὁ εἷς χατὰ τὴν ἔρημον τελ»- 
τῆσαι), δεδεμένους ἀλύσει, τῷ ἡγεμόνι προσῆγον. Ὁ 
δὲ ἐφ᾽ ὑψηλοῦ μὲν χαθῆστο τοῦ βυί ματος, περιειστή- 
χει δὲ ἀὐτὸν πλῆθος στρατιωτῶν, τῶν ἐχεῖννο λύγων 
καὶ τοῦ νεύματος ὅλως ἐξηρτη͵ μένοι. Κελεύσας οὖν 
ἀποδυθέντας εἰσάγεσθαι τοὺς ἁγίους, εὐθὺς, Oter uiv 
γένους, ἠρὧτα, οἵας δὲ τύχης ἐστέ  τένα δὲ ὑμῶν τὸ 
ὀνόματα; Καὶ τὴν ἀπόχρισιν ὡς τάχος ἄπήτει. Τὴν 
ἔφορον γὰρ ὑμῖν ὄμνυμι, φησὶ, δίκην καὶ τὴν μεγό- 
λην τῶν θεῶν δύναμιν, ὡς ἔτι περιόντας ὑμᾶς 5r 
ρίοις xai xoci βορὰν παραθήσομαι. Ol δὲ ἅγιοι 
μηδὲν μήτε πρὸς τὸ σοδαρὸν τοῦ σχήματος, uii 
πρὸς τὴν ἀπήνειον τῶν λόγων ὑποσταλέντες, Ἡμῖν, 
δικαστὰ. εἶπον, πατρὶς ἐπὶ γῆς οὐδε μία " ξένοι γὰβ 
ἡμεῖς ὄντες xal παρεπίδημοι. Πατρὶς γὰρ Xpwr 
νοῖς ἀληθὴς καὶ πόλις ἐν οὐρανοῖς ᾧχοδόμητε:. 


p Ταῦτα πίστευε ἡμῖν οὕτως ἔχειν. Τῶν δὲ σῶν dzt- 


λῶν ὀλίγη φροντίς * μᾶλλον δὲ καὶ δι᾽ εὐχῆς τὸ Tot 
qux ποιούμεθχλ μὴ μέχρι λόγων στῆναί σοι τὴν 
ἀπειλὴν, ἀλλὰ καί εἰς ἔργον ἐχδῆναι. Οὕτω γὲρ xii 
ἡμῖν ὁ πόθος ὁ πρὸς Χριστὸν δῆλος ἔσται xal αὐτὸς 
εἴσῃ πάντως, ὁποίας παρ᾽ αὐτοῦ τυγχάνομεν τίς 
ἐπιχουρίας. Τοιαῦτα τῶν ἁγίων διεξελθόντων, ὁ t7 
βᾶννους πρὸς τοὺς συνέδρους ἐπιστραφεὶς, Μίαν, lex, 
xai τὴν αὐτὴν ἔχοντας μελέτην τοὺς χαγοδαίμονεας 
ὥσπερ ix συμφωνίας ὁρῶ. Μάστιγες οὖν αὐτοὺς καὶ 
πληγαὶ δαψιλῶς ἐχδεχέσθωσαν. Ὡς δὲ ἐτύπτοντο μὲν 
σφοδρῶς, οὐδὲν δὲ ἀπέχρίνοντο, ὃ δικαστὴς ἐκῆγιν 


MARTYRIUM S. VARI. 


1146 


v, οὕτως εἰπών * Ὁ μάλιστά γε ζητούμενος A dicens : Qui maxime queritur septimus ex vobis, 


ὑμῶν ποῦ ἐστι ; Τούτου ῥηθέντος, αὐτίχα 
jq τοῦ ὄχλου ἐξορμηθεὶς ὁ γενναιότατος Οὔα- 
tq ἐν μέσῳ λέγει τῷ ἡγεμόνι * ᾿Εχεῖνος μὲν ix 
τὸν βίον μετήλλαξεν, ἐμὲ δὲ γληρονόμον τῶν 
γμεστήσατο. Εἴ τι οὖν ἐχείνῳ χρέως, ἀποδώσων 
άρειμι. 
ἴχουσεν ὁ ἡγεμὼν, xal ὅλος τοῦ θυμοῦ γέγονε" 
; οὗτος, καὶ τίνος τάγματος ; ἡ τάξις λεγέτω, 
) δὲ, Τάγματος μὲν τοῦ ix Τυάνων, στρατιώ- 
καὶ τῶν ἐπιφανῶν, ἀπεχρίνατο. Καὶ ὁ djye- 
κηγεὶς Eni τούτῳ, Τίς σε πονηρὸς δαίμων εἰς 
i. εἶπεν, οὕτω σαφῆ, σεαυτὸν ὠθῆσαι πεποίης- 
χαὶ τὸ τῆς προσούσης σοι περιδόξου στρα- 
βξίωμα, τὰ ἐχεῖθέν τε σιτηρέσια, παρ᾽ οὐδὲν 
καὶ τοσούτοις τὴν ἰδίαν ψυχὴν περιδαλεῖν 
ig; Καὶ ὁ μακάριος, Τὸν ἄρτον, εἶπε, τὸν ἐξ 
| χαθιόντα, xai τὸ θεῖον ποτήριον τοῦ τιμίου 
; Χριστοῦ τοῦ Κυρίου μου, τῶν σῶν προέχρινα 
τε χαὶ ὀψωνίων, δόξαν ἀεὶ μένουσαν τῆς 
ν καὶ ζωὴν ἄληχτον φθαρτῆς xal προσχαί- 
τα δῆλος ἐπὶ τῷ παῦει γενόμενος ὁ διχάζων, 
γας πρὸς τοὺς ἁγίους ἔν πολλῷ σάλῳ καὶ 
ψυχῆς εἶπε. Μάρτυς ἡ τῶν μεγίστων θϑῶν 
, ὑμὰς πρότερον ἐν χαχοῖς ἀφέλωμαι τὴν 
Οιοῦτον ἐμὲ ζημιώσαντας στρατιώτην * bué- 
ἃρ ἂν εἴη τοῦτο xai οὐχ ἑτέρου. Οἱ δὲ μάρ- 
| μηδενὶ τοὺς λόγους αὐτοῦ ποιούμενοι, Μι- 
πον, ἀνάμεινον, διχαστὰ, xai τὰ ὅπλα τῆς νῦν 
ας, οἷα χατανοήσεις. Τῷ γὰρ τῶν ἄγγέλων 
ι τὸν ἄνδρα προσενηνόχαμεν. Τούτου ῥηθέν- 
λὲν πείθειν ἐπεχείρει τοὺς ἁγίους συνθέσθαι 
θείᾳ, καὶ θυσίαν τοῖς ματαίοις προσενεγχεῖν 
i04 * οἱ δὲ μηδὲ τὸ οὖς ὅλως διδόντες τοῖς 
ἡμασιν, ἀνθυπέφερον * « θεοὶ οἱ τὸν οὐρανὸν 
yt» οὐχ ἐποίησαν, ἀπολέσθωσαν. » Μεθ’ οὖς 
γιος Οὔαρος, psl£ovz. τὴν ὁργὴν Ἐξάπτων τῷ 
. ΤΙ πράγματα παρέχεις, ἔλεγε, τοῖς ἁγίοις, 
ἐγὼν καὶ εἷς οὐδὲν χρήσιμα ; « Ὁ γὰρ μωρὸς, 
ωρὰ λαλήσει. « (Πσχίας ὁ μέγας σοι τοῦτο xai 
)) xal ταῦτα μηδὲ ἀντοφθαλμεῖν αὐτοῖς, um. 
ιἰόγους ὅλως ἱέναι δανάμενος. 


οὕτων ἀχούσας ἐχεῖνος οὖχ ἔτι χαθεχτὸς ἦν, 
μοῦ πλείονος πλθσθεὶς, ἐπὶ ξύλου μὲν τὸν 
μετεωρίζειν ἐκέλευε, Πρός δὲ τοὺς ἁγίους, 


ubi est ἡ Hoo dicto, cursim statim e turba egres- 
sus preclarissimus Varus, stans in medio dicit 
praesidi : Ille quidem j&m diu abhinc ex hac vita 
excessit, me autem suum heredem instituit. 8i 
quid ergo ab illo debebatur, adsum ipse reddi- 
turus. 

IV. Audivit preses, et totus ad iram est con- 
versus : Quis hic sil, inquit, dicat, et e quanam 
sit legione. Ille autem : Ex legione quidem Tya- 
nensi, miles vero clarus, respondit. Preses autem, 
eu de causa obstupefactus, Quis malus demon, 
inquit, effecit, ut te in manifestum impelleres pe- 
riculum, ut et gloriosam tuam militiam, et quam 
ex ea habes tesseram frumentariam, nihili facias, 


B et tuam animam in tanta mala injicias ? Beatus 


autem Varus: Panem, inquit, qui de coelo descen- 
dit, et divinum calicem preliosi sanguinis Christi 
Domini mei pretuli tuis honoribus et stipendiis: 
gloriam que semper manet, ei que fluit, et vitara 
qua nunquam desinit, ei in quam cadit interitus 
et est ad breve tempus. Tunc judex aperte osten- 
dens se esse animo perturbatum, aspiciens ad 
sanctos, concitate el acerbe dixit: Testis sit mihi 
virtus maximorum deorum, vobis prius adimam 
in malis vitam, qui me tali milite privaveritis- 
Hoc enim fuerit vestrum, et non alterius. Martyres 
autem verba ejus nihilifacientes, Exspecta pa- 
rumper, dixerunt, o judex, et videbis qualia sint 
arma hujus militie Ad ordinem enim angelorum 
hominem adduximus. Hoc dicto, ille quidem cona- 
batur persuadere sanctis, ut assentirentur impie- 
tati, et rebus vanis offerent sacrificium, ipse plane 
vanus δὶ stolidus. Illi autem ne aurem quidem 
ejus verbis prebentes, contre referebant : « Dii, 
qui celum et,terram non fecerunt, pereant ! ! » 
Post quos beatus Varus iram magis accendens, 
judici, Quid, dixit, sanctis exhibes molestiam, 
stulta dicens, et ad nihil utilia ? « Stultus autem 
stulta loquetur *. » (Magnus Isaias hoc tibi dicit, 
et non ego) idque cum nec eos quidem contra in- 
tueri, nec cum eis omnino conferre sermonem 
velis, vel potius non possis. 

V. Hec cum ille audiisset, non poterat amplius 
cohiberi, sed majore ira plenus, jussit quidem 
Varum in ligno sublimem extolli. Sanctis autem 


ἧς ὑμῶν, εἴπεν, ἐνστάσεως ἡττηθῶ, ἔξαρνος D dixit: Si fuero a vestra superatus constantia, cul- 


xai τῆς τῶν θεῶν ἔσομαι λατρείας, Οὕτως 
| τι xai αὐστηρὸν dj ἀλήθεια, χαὶ ἀσθένειαν 
1€ διελέγχον ψυχῆς, φέρειν αὐτῆς τὴν ἐλευ- 
οὐ δυναμένης. Οἱ δὲ τοῦ Χριστοῦ μάρτυρες, 
σόν σου τέως τὴν δυναστείαν, εἰρήχασιν, ἐπὶ 
ἡόντος ἡ μῶν ἀδελφοῦ * καὶ εἴγε τούτου χρείτ- 
θῇς, τότε τάχα xai ἐφ᾽ ἡμᾶς χρηστῶν οὐχ 
σεις ἐλπίδων. Πρὸς ταῦτα ὁ διχαστὴς τοῖς 
(otq τὰ χαλεπώτατα ἀπειλήσαν, τοῦ ξύλου 
θῆναι προστάττει τὸν μάρτυρα * xal ὥσπερ 


om. x, 11. 3 Isa. χχχιι. 6. 


ium quoque deorum omnino abnegabo. Adeo res 
valida et acris est veritas, et que sepe arguit 
animi imbecillitatem, qui non potesl ejus ferre 
libertatem. Christi autem martyres, Experire, di- 
xerunt, in hoc nostro fratre quid possis ; et si eo 
fueris superior fortassis, ut speras, in nobis res 
quoque recte succedet. Ad hec judex cum sanotis 
quidem esset minatus gravissima, jubet in cippum 
duci martyrem : et perinde 80 si existimaret non 


συχ᾽ lxavi» νομίσας πρὸς τοιοῦτον εὐγενὲς φρόνημα, 


1141 


MENSIS OCTOBER. 


1118 


M 4 - 4 A - 
suffücere hoc supplicium adversus tam generosum Α xai παρασκευὴν ψυχῆς τὴν χόλασιν ταύτην luacn 


et tam bene instructum animum, jussit ut extensus 
loris, in terra cederetur crudeliter, deinde per 
quatuor viros tractum, validis clavis conteri et 
confringi. Forti ergo et generoso animo hec mala 
ferens athleta, ad sanctos omnibus audientibus 
conversus : Benedicite famulo vestro, sancti patres, 
inquit, benedicite. Rogate, ut mihi vires confir- 
mentur ἃ Domino, et me ejus dextera suscipiat. 
Novit enim humanam imbecillitatem, qui eam ipse 
quoque gestare voluit, et dixit: « Spiritus quidem 
promptus est, caro autem infirma ?. » Sancti igi- 
tur, cum oculos in colum sustulissent, Deus, 
dixerunt, Deus virtutum, ipse emittet tibi virtutem 
ex alto, et capiti tuo imponet galeam salutis, et te 
induet vestimentis ultionis. Manus illius defendet 
te, et brachium te corroborabit, et praeclaras pre- 
bebit victorias contra adversarium. « Exsurge ergo, 
exsurge, induere fortitudine brachii tui *, » hoc 
discens ἃ divina Scriptura, et sciens qualis ab alto 
adsit nobis adjutor, et qualium bonorum perceptio 
eos manet, qui propter illum hec pati lubenter 
voluerunt. Martyr autem Christi cum interea ver- 
beraretur, et quodammodo sentiret manum opem 
e celo ferentem, in exsultatione anime dixit san- 
ctis : Nulla propter me tristitia subeat corda vestra. 
Ecce enim vestre preces, que Deo pereuaserunt, 
aspera tormenta plana effecerunt et levia, et mo- 
lestiam mutarunt in recreationem, adeo ut nec 
plagas quidem sentiam. 

VI. Post hec rursus aggressus est lyrannus per- 
suadere, et athletam attrahere ad negandum, bona 
ei pollicens, et horum ipsorum, que sustinuit, tor- 
mentorum, non in illum, sed in alios Christi mar- 
tyres culpam conferens. Postquam autem vidit san- 
ctum callida illius inventa amplius irridentem, ira 
magis accensus, jubet Varum rursus suspendi in 
ligno comparato ad torquendum, et eum ferreis 
discerpi ungulis. Cum autem marlyri, dum cede- 
retur corpus, plurims carnes in terram caderent, 
et illius sanguine solum cruentaretur, bonus qui- 
dem Varus, tanquam nihil patiens, erat. quietus : 
Banctis autem graviter affectus erat animus, et eo- 
rum viscera laniabantur propter animi consensio- 
nem. Non ferentes itaque judicis crudelitatem: Quid 
vero non intelligis, inquiunt, o tu, vel feris ipsis 
agrestior, quod et lapides et ferrum passa essent, 
percussa toties ? Ipse autem ne sic quidem potuit 
molliri, et eam rem quodammodo habuit ludibrio : 
Christus, inquiens, vester accedat, ipsumque a 
meis liberet manibus : nesciens stultus, quod hec 
ferre posse magno et forii animo, significabant 
illum affuisse et liberasse, et suum rorem dedisse 
dolorum medicinam. Beatus autem ille, etiam dum 
discerperetur, Nolim, inquit, liberari ab his, que 
ad tempus durant, tormentis, sed ab iis que ma- 


* Matth. xxvi, 41. 4 Iea Li, 9. 


ὠμοῖς ἔφη xarà γῆς ταθέντα μαστίζεσθαι, εἶτα διὰ 
τεσσάρων ἑλκόμενον ῥοπάλοις ἁδροῖς συνθλᾶσθαι χεὶ 
χατατρίδεσθαι. Γενναίως οὖν τὰ δεινὰ ταῦτα φέρων 
ὁ ἀθλητὴς πρὸς τοὺς ἁγίους Ev ἐπηκόω πάντων im 
στραφεὶς, Εὐλογήσατε τὸν δοῦλον ὑμῶν, πατέρες ἅγιοι, 
φησὶν, εὐλυγήσατε * εὔξασθε παρὰ Κυρίου» ἐνδυναμω- 
θῆναί με καὶ ἀντιλαδέσθαι μου τὴν αὐτοῦ Oh, 
Οιδε γὰρ αὐτὸς τὴν ἀνθρωπίνῃν ἀσθένειαν, ὁ χαὶ 
φορέσαι ταύτην καταδεξάμενος, xal εἰπὼν ὅτι « Τὸ μὲν 
πνεῦμα πρόθυμον, ἣ δὲ σὰρξ ἀσθενής. ν Ol δὲ ἅγιοι, τὰ 
ὄμματα εἰς οὐρανοὺς ἀνατείναντες, Ὁ Θεὸς, εἶπον, ὁ 
Θεὸς τῶν δυνάμεων, αὐτὸς ἐξαποστελεῖ co: δόνχμιν 
ἐξ ὕψους, καὶ περιθήσει ἐπὶ τὴν χεφαλήν cou rt- 
ριχεφαλαίαν σωτηρίου, καὶ ἱμάτιον ἐχδιχήσεως πι- 
ριδαλεῖ σε, Ἡ χεὶρ ἐχείνου συναντιλήψεταί σοι, χαὶ 
ὁ βραχίων χἄτισχύσει, λαμπρά τε παράσχοι χετὶ 
τοῦ ἀντιχειμένου τὰ νικητήρια. « ᾽Εξεγεΐῤου τοιγαροῦν, 
ἐξεγείρου, ἔνδυσαι τὴν ἰσχὺν τοῦ βραχίονός σου « παρὲ 
τῆς θείας τοῦτο Γραφῆς διδασχόμενος, καὶ εἰδὼς, 
οἷος ἡμῖν ἄνωθεν παρίσταται βοηθος, xal οἵων ἀγα- 
θῶν ἀπόλαυσις περιμένει τοὺς Ov ἐχεῖνον ταὺτε 
πάσχειν προῃρημένους. 'O δὲ τοῦ Χριστοῦ μέρτυς 
ἐν τυσούτῳ τυπτόμενος, xal ὥσπερ αἰσθόμενος ivo- 
θεν χειρὸς ἐπιδοηθούσης, ἐν ἀγαλλιάσει ψυχῆς ἔφη 
πρὸς τὀὺς ἁγίους * Μηδεμία λύπη τὰς ὁμῶν ὑποτρι- 
χέτω χαρδίας, χάριν ἡμῶν * ἰδοὺ γὰρ ἣ θεοκειϑὴς 
ὑμῶν εὐχὴ, τὸ τραχὺ τῶν βασάνων εἷς ὁμαλὸν, εἰς 
πὸ λυποῦν εἰς ἄνεσιν μετεσχεύασε, xal τοσοῦτον ὅσῳ 
μηδὲ πληγῶν ἡμᾶς ἐπαισθάνεσθαι. 

ς΄. Τὸ μετὰ ταῦτα πείθειν ὁ τύραννος ἐπεχείρει 
πάλίν, καὶ πρὸς ἄρνησιν εἴλχε τὸν ἀθλητὴν, ἀγεϑὲ 
ὑπισχνούμενος, xal αὐτῶν ὧν ἄχρι τοῦ νῦν ὑξέστη 
βασάνων, οὐχ ἐχεῖνον, ἀλλὰ τοὺς τοῦ Χριστοῦ ui 
τυρας αἰτιώμενος, Ὡς δὲ ἑώρα τὸν ἅγιον διάγιλῶντα 
μᾶλλον αὐτὸν τῆς ἐπινοίας χαὶ τοῦ σοφίσματος. ἔτι 
πλείονα τὸν θυμὸν ἐχχαύσας, τῷ χολαστηρίῳ ξύλῳ 
χαὶ αὖθις ἀναρτηθῆναι χελεύει τὸν Οὔλρον, xxi 
ὄνυξι σιδηροῖς χκαταξαίνεσθαι. ᾿Επεὶ δὲ τῷ μάρτο! 
ξαινουμένοο τοῦ σώματος, αἱ πλείονες τῶν crow 
εἷς γῆν ἀπεῤῥίπτοντο, καὶ τῷ ἐχεῖθεν αἵματι τὸ Ur 
φος ἐφοινίσσετο, ὁ μὲν χρηστὸς Οὔαρος ὡς olm 
πάσχων ἥρεμός ἦν * ἔπασχε δὲ τοῖς ἁγίοις δεινῶς d 
ψυχὴ, xai τὰ σπλάγχνα τοότων ἐχόπτετο διὰ τὸν 
ὁμόψυχον. ᾿Αμέλει xal τὴν ὠμότητα μὴ ἐνεγκόντες 
τοῦ δικαστοῦ, Τί δὲ οὐ συνίης, εἶπον͵ καὶ θηρίων αὐτῶν, 


D ἀγριώτερε, ὅτι xal λίθοι καὶ σίδηρος ἔπαθον ἂν τοῦ- 


aUa πληττόμενοι ; Αὐτὸς δὲ xal οὕτως ἀμείλιχτος 
ἦν, καὶ ὥσπερ εἰς χλεύην τὸ πρᾶγμα τιθεὶς, Ὁ 
Χριστὸς, φησὶν, ὁ ὑμέτερος παρελθὼν, τῶν ἐμὸν 
αὐτὸν ἐξελέσθω χειρῶν, μὴ εἰδὼς ὁ ἀνόητος, ὡς τὸ 
ταῦτα δύνασθαι φέρειν μεγαλοψύχως δήλωσις ^ 
ὅτι xal παρῆν ἐχεῖνος xal ἐξῃρεῖτο, xai τὴν τὸ; 
αὐτοῦ δρόσον ἴαμα ἐδίδου τῶν ὀδυνῶν. 'O δέ μεαιέ- 
ριος καὶ ξεόμενος, Μή μοι γένοιτο, ἔφη, τῶν βασάνων 
ἀπαλλαγῆναι τῶν πρόσχαίρων τούτων, ἀλλὰ τῶν 





1149 


MARTYRIUM S. VARI. 


450 


μενουσῶν ὁ tpà; ἐξέλοιτό με Χριστὸς, σὲ δὲ xal τὴν A nent; meus me Christus liberaverit, te autem et 


σὴν ὠμότητα τοιαύταις ἀξίως xataxouet, 

. Ζ΄. Τοῦτον ἀμειδόμενος ἔργῳ τὸν λόγον ὁ διχα- 
στὴς τοὺς ξυστῆρας χατὰ τῶν τοῦ μάρτυρος ἐπέφερε 
σπλάγχων, Ὁράτω, λέγων, πρὸ τῶν ὀφραλμῶν ὁ χατ- 
ἄρατος χαβάπερ ὕδωρ αὐτοῦ προχεόμενα τὰ ἐνδό- 
σθια. ᾿Αλλὰ τὸν τοῦ Χοιστοῦ μάρτυρα οὐδὲ ἢ τῆς 
βασάνου ταύτης πιχρότης ἐνδοῦναί τι τοῦ πᾶσχειν 
διὰ Χριστὸν παρεσκεύασεν, οὐ ῥῆμα φθέγξασθαι 
ἀγεννὲς, οὐχ ἄλλο τι μιχρὸν ἢ μεῖζον ὑποσταλεὶς 
ἔργον ἐνδείξασθαι, εἰ μὴ καὶ μείζονα μᾶλλον τὸν εἰς 
Χριστὸν ἀνέφλεγεν ἔρωτα, καὶ πρὸς τὰς δριμυτέρας 
τῶν χολάσεων δριμυτέραις τὸν διχαστὴν βάλλειν 
ἐποίει ταῖς ἀποχρίσεσι. Σὺ μὲν γὰρ, ἔφη, πονηρὰ 
πονηρῶν δαιμόνων ὑπουργὲ καὶ μεσάνθρωπε, xal 
λίαν τοῖς ἀγαθοῖς ἀντιχείμενε, ἐξενεγχεῖν ἴσως δυ- 
víicy μου τὰ ἐνδόσθια ^ ἡ δὲ τῆς ἐμῆς χαρδίας εἰς 
Χριστὸν πίστις ἄσυλος ἔσται xal ἀναφαίρετος. Oi 
δὲ ἅγιοι, τὰ τοῦ μάρτυρος σπλάγχνα ῥηγνύμενά τε 
xal εἰς γῆν οὕτω διχσπειρόμενα θεασάμενοι, οιλάν- 
θρωπόν τι xal λίαν περιπάθὲς δακρύσαντες τὸν 
Χριστὸν, ὑπὲρ οὐ ταῦτα ἔπασχε, βοηθὸν ἐχάλουν. Οἷς 
ἐπιδαλὼν τὰς ὄψεις ὁ διχαστὴς, xal τὸ τῆς φιλαν- 
θρωκίας ἣ φιλαδελφίας μᾶλλον ἰδὼν σύμδολον, τὰ 
ἐν ὀφθαλμοῖς δάχρυα, xal οἷά τινος πλησθεὶς ἡδονῆς, 
ἬΙττησθε πάντως, εἶπε μετα βοῆς, ἥττησθε. Καὶ τού- 
του δεῖγμα ἣ πολλὴ αὕτη κατήφεια xal τὰ δάκρυα, El 
γὰρ ἠδύνατο, φησὶν, ὁ ὑμέτερος Θεὸς τὴν μυθευομέ- 
νὴν ταύτην ὑμῖν ἀθάνατον ζωὴν παρασχεῖν, τίνος 
γάριν οὕτω τὸν χαχῶς ἀπολούμενον ἑταῖρον ὑμῶν 
ἐπενθεῖτε ; Οἱ δὲ πρὸς αὐτόν * Ἢ τῶν δαχρύων αὕτη 
σταγὼν τὴν φυσιχὴν μηνύει συμπάθειαν, Ἐπεὶ οὐκ 
ἄν mots ἡμεῖς γνώμῃ τὸν ἀδελφὸν χλαύσωμεν τοιούτῳ 
τελευτῶντα θανάτῳ * μᾶλλον γὰρ xxi μαχάριον αὐτὸν 
τοῦ τέλους ἡγούμεθα x«l ζηλοῦμεν, ὅτι τῇ προσ- 
xalpw ταύτῃ βασάνῳ τὴν εἰς ἀεὶ μένουσαν βασι- 
λείαν ἐπραγματεύσατο. Οὐ τοῦτον οὖν. ὥσπερ ἔφη- 
psv, ἀλλὰ σὲ μᾶλλον θρηνοῦμεν τῆς ἀπωλείας, καὶ 
ὧν μέλλεις χληρονομεῖν χαλεπῶν ἀντιδόσεων. Χρι- 
στοῦ γὰρ νόμος xal ὑπὲρ ὑμῶν δακρύειν τῶν ἐχθρῶν 
τῷ τῆς ἀγάπης μόνῳ xal τῆς χονστέτητος, 

Η΄. Ἐν ὅσῳ δὲ ταῦτα ἐλέγετο, τοὺς μὲν ἁγίους 
καὶ αὖθις τὸ δισμωτήριον ὑπεδέχετο, ἕως ὁ διχαστὴς 
σχέψαιτο ποίαις τῶν κολάσεων αὐτοὺς παραδόσει. 
O δὲ μακάριος Οὕαλρος ἐπὶ τοῦ ξύλυυ Toto χαὶ ἔτι 
μετέωρος, οὕτω προσταχθὲν, ἄχρις ἀφή σοι xal τὴν 
ψυχήν. Ὡς o5 τοὺς ἁγίους ὑπὸ δεσμοῖς xal φρου- 
ραχῖς πρὸς τὴν εἰρχτὴν ἀγομένους ἐθεάσατο, μεγάλῃ 
τῷ φωνῇ, Θαρσεῖτε, εἶπε, πατέρες ἐμοὶ, θαρσεῖτέ.... 
οὐδὲν ἐγὼ λογίζομαι τὰς ἐπαγομέγας μοι τιμωρίας, 
ἀλλά μὲ τῷ ἐμῷ Χριστῷ παράθεσθε xal Σωτῆρι, 
xai πεποιθὼς πορεύσομαι πρὸς αὐτὸν ταῖς ὑμετέ- 
ρᾶις εὐχαῖς φρουρούμενος, ἐπὶ πέντε γοῦν ὥραις τῇ 
βασάνῳ ἐγχαρτερήσας, ἐν εἰρήνῃ τὸ πνεῦμα τῷ 
δεδωκότι Θεῷ παρέθετο. Ἔτι δὲ ζῇν αὐτὸν οἱ ἐπὶ 
τῶν βασάνων οἰόμενοι, οὐδὲ τὸ λοιπὸν μεθίεοαν, 
ἀλλὰ κχοράχων τρόπον καὶ μετὰ θάνατον ἤκιζον. 
ἐπεὶ δὲ χαὶ αὐτοῖς καὶ τῷ τυράννῳ διεγνώσθη ὅτι 
Οὕαρος τέθνηχε, τὸν νεχρὸν χαταγαγέντες, χαὶ διὰ 


tuam crudelitatem talibus merito condemnabit. 

VII. Hane judex ipso facto ulciscens orationem, 
in viscera martyris intulit novaculam : Videat, 
dicens, exsecrandus ante oculos, tanquam aquam, 
sua eífundi intestina. Sed ne hujus quidem tor- 
menti acerbitas effecit, ut Christi martyr aliquid 
remitteret de sua in patiendo pro Christo constan- 
lia, nec ut molle aut ignavum aliquod verbum 
loqueretur, vel aliquod parvum aut magnum osten- 
deret, quo significaret se cedere : imo majorem 
amorem ei in Christum accendit, et adversus 
graves cruciatus fecit eum ferire judicem responsis 
gravioribus. Nam, Tu quidera, inquit, o maligne 
malorum daemonum administer, et hostis homi- 
num, et qui bonis valide adversaris, mea fortasse 
intestina educere poteris, mei autem cordis in 
Christum fides mihi eripi non poterit. Sancti 
autem cum vidissent intestina martyris disrumpi, 
et per terram dispergi, tenere οἱ miserabiliter 
flentes, Christi invocabant auxilium, pro quo heo 
patiebatur. In quos cum judex conjecisset oculos, 
et humanitatis, aut potius amoris in fratrem 
signum vidisset lacrymas, que erant in oculis, 
veluti quadam repletus letitia : Superati estis 
omnino, superati estis, inquit vociferans. Hujus 
autem indicium est hiec magna tristitia et lacryme. 
Si enim posset, inquit, vester Deus hanc, quam 
vos fingitis, immortalem vitam vobis prebere, 
quanam de causa lugeretis amicum, qui vobis male 
perit ? Illi autem ei dixerunt: Hec gutta lacryma- 
rum naturalem significat commiserationem. Nam 
nos nostra sententia nunquam defleverimus fra- 
trem, qui tali morte decedit: imo vero propter 
talem decessum eum beatum ducimus, et felicem 
vocamus, quod hoc, quod est ad tempus tormento, 
illud, quod semper manet, regnum conciliavit. Non 
hunc ergo, ut diximus, sed tuum potius deflemus 
interitum, et gravia mala, qua tibi sunt eventura. 
Christi enim lex nos jubet flere etiam pro nostris 
inimicis, charitatis lege et benignitatis. 

VIII. Interim autem dum hec dicebantur, san- 
clos quidem rursus excepit carcer, donec conside- 
raret judex, quibusnam eos traderet suppliciis. 
Beatus autem Varus sublimis adhuc pendebat in 
ligno: sic enim jussum fuerat ut maneret, donec 
emitteret animam. Postquam autem vidit sanctos 
vinctos, et cum custodibus duci in carcerem, 
magna voce: Bono animo, inquit, patres mei, 
bono animo estote: ego euim nihilifacio que mihi 
inferuntur supplicia, sed me meo Christo com- 
mendate, et Salvatori, et confidenter ad ipsum 
vadam vestrarum orationum munitus presidio. 
Cum ergo quinque horis se fortiter gessisset in 
hoc tormento, in pace spiritum Deo committit. 
Eum autem adhuc vivere putantes qui preerant 
tormentis, ne de cetero quidem cessarunt, sed 
inslar corvorum torquebant etiam post mortem. 
Postquam vero ab ipsis cognitum fuit, et 8 tyranno, 


1191 


MENSIS OCTOBER. 


1152 


mortuum esse Varum, corpus deposuerunt,et cum Α μέσου τοῦ ἄστεος ἐφελχύσαντες, χυσὶν ol xov 


per mediam traxissent civitatem, canibus canes 
exedendum tradiderunt. Atque Varus quidem ta- 
lem et tam felicem invenit exitum. Postridie 
autem cum sistendos martyres curasset parricida, 
neque posset persuadere (volebat enim, et omni 
ope contendebat conspici victor in persuadendo iis, 
qui erant tam constantes), post multa et varia sup- 
plicia eos condemnat, ut gladio mortem subeant. 
Martyribus autem leto et alacri animo consumma- 
tis, cum sacras eorum reliquias noctu quidam 
Christiani sustulissent, in insigni loco sancte de- 
posuerunt. 

IX. Quedam autem mulier ex iis que in solo 
Deo spem posuerant, orta in Palestina, nomine 


βορὰν παρέδοσαν. Ὃ piv οὖν Οὔαρος τοιοῦτον εὗρε 
τὸ τέλος, καὶ οὕτω κομιδῆ μακάριον, τῇ δὲ ἑξῆς 
τοὺς μάρτυρας ὁ μιχιφόνος παραστησάμενος, ἐπεὶ 
μὴ πείθειν οἷός τε ἦν * ἐδούλετο γὰρ καὶ πᾶν ἑποίει 
νικητὴς ὀφθῆναι, τῷ μεταπεῖσαι τοὺς οὕτω βεδαίους, 
μετὰ πολλὰς καὶ ποιχίλας τὰς τιμωρίας, τὸν διὰ 
ξίφους αὐτῶν θάνατον καταχρίνει, xai δὴ τῶν μαῦ- 
τύρων ὑφ᾽ ἡδονῇ καὶ προθυμίᾳ τελειωθέντων, τὰ 
ἱερὰ τούτων λείψανα νυχτὸς Χριστιανοί τινες ὑφ- 
ελόμενοι, ὁσίως ἐν ἐπισήμῳ χατέθεντο τόπῳ. 


θ΄. Γυνὴ 96 τις τῶν ἐπὶ μόνῳ Θεῷ τὴν Ds 
θεμένων τῆς Παλαιστηνῶν ὁρμωμένη γῆς. Κλεοπάτρα 


Cleopatra, que prope aderat, cum decertaret maz- B ταύτῃ τὸ ὄνομα, ἀθλοῦντος 160 μάρτυρος Οὐάρου, 


tyr Varus, οἱ videbat acerba illa tormenta, que 
BSuberat propter Christum, et in corde gravem 
plagam accipiebat, et magna afficiebatur molestia, 
Deumque obsecrabat, jejunio vacans et orationi, 
ut suam visitaret hereditatem ad malorum revoca- 
tionem : Ipsa, inquam, cum suum filium, qui pri- 
mam agebat etatem, noctu cum aliis assumpsisset, 
et venisset in locum in quo jacebat corpus mar- 
tyris, id tollit, ac pretiosis unxit aromatibus, et 
splendidis induit vestibus. Et quoniam vehemens 
erat fluctus impietatis adversus Christianos, οἱ 
gravia tunc capiti imminebant, timens in aperto 
ostendere pietatem, cum sub suum lectum tulisset 
quantum terre sufficiebat, eum deponit reverenter 
accendens lucem, et suffitibus, ut potuit, ei hono- 
rem tribuens. Procedente autem tempore cum 
idolorum marcesceret impietas, venit eiin mentem 
alienam dimittere regionem, et redire in patriam. 
Cum autem non posset corpus transferre martyris, 
nisi id prius eignificaret presidi, rebus omnibus 
suis bene compositis, per quemdam ex iis, qui 
ascripli erant in numerum oratorum, accedit ad 
loci presidem, et eum pecuniis aggrediens rogabat, 
ut sibi corpus mortuum efferre concederet. Quod- 
nam autem esset corpus, etl quisnam modus 
morlis explicans, dicebat suum maritum, qui 
primas obtinuerat partes in exercitu, multaque 
preclara et insignia tropsea adversus hostes 
erexerat, cum in eos multa strenue et fortiter 
gessisse!, ex hac vita excessisse, ne sepulturam 
quidem quam par erat, consecutum. Hujus, inquit, 
ego corpus valde studeo in suam transferre regio- 
nem. Cedit itaque provincie preses petitioni, et 
permittit ei facere quod postulabat. Illa autem 
- sui quidem mariti corpus, qui in aliena regione 
diu ante e vivis excesserat, monumento mandave- 
rat, in id injecto pulvere. 


X. Cum igitur martyris corpus sustulisset, et id 
rursus unxisset, et splendidius composuisset, et ne 
hoc Christianus quispiam scire posset, in arca 
oleagina imposuissel, et abscondisset (nam pri- 
mum quidem timebat gentium insaniam, deinde 


C 


ἐγγύς που παροῦσα, xai τὰς πιχρὰς ἔκχείνας pasi- 
νους, ἃς ὑπέστη διὰ Χριστὸν βλέπουσα, βαρέως τε 
τὴν καρδίαν ἐτύπτετο, xai δεινῆς ἐπλτιρουτο λύπης, 
ἐλιπάρει τε τὸ Θεῖον, νηστείᾳ προστετηχυῖα xii 
προσευχῇ, τὸν αὐτοῦ χλῆρον ἐπ᾽ ἀναχλήσει τῶν 
χαχῶν ἐπισκέψασθαι. Αὕτη τὸν olxtiov παῖδα, πρώ- 
τὴν ἄγοντα τὴν ἡλιχίαν, μεθ᾽ ἑτέρων νύχτωρ vapr- 
λαδοῦσα, ὅποι τε Ó νεχρὺς τοῦ μᾶρτυρος ἔῤῥΤιπτο 
χαταλαθδοῦσα : τοῦτον ἀναιρεῖται, ἀρώμασί τε πο- 
λυτελέσι μυρίσασα xal λαμπραῖς ἐσθῆσι περιδαλεῦσε 
xai ἐπείπερ ὁ τῆς ἀσεύδείας κλύδων ἐκχράτει, χαὶ 
ὑπὲρ χεφαλῆς ἤρετο τὰ δεινὰ iv φανερῷ δεδοιπυῖς 
προαγαγεῖν τὴν εὐσέδειαν, ὑπὸ τὴν αὐτῆς κλίνην, 
fiv ὅσον ἀρχοῦν ἦν ἐχφορήσασα, σεδατμίως αὐτὸν 
χατατίθησι. φῶς τε ἄσδεστον αὐτῷ ὑφάπτουσα, χαὶ 
θυμιάμασιν, ὡς εἶχε, νέμουσα τὴν τιμήν. Χρόνῳ δὲ 

ὕστερυν τῆς εἰδωλικῆς ἀσεδείας ἀπομαραινομένης 

νοῦν ἔσχε τὴν ἀλλοτρίαν ἀφεῖναι καὶ τῆς ετρίδος 

αὖθις γενέσθαι * ἐπεὶ δὲ οὐχ οἵα τε Jv καὶ τὸν v 

χρὸν μεταχομίσαι τοῦ μάρτυρος, sl μὴ πρότερον 
Ὑνωρίσοι τῷ ἡγεμόνι, τὰ κατ᾽ αὐτὸν εὖ πάντε 9e 
μένη, διά τινος τῶν ἐν τοῖς ῥήτορσι γραμμένων, τῷ 
ἐπὶ τοῦ τόπου ἡγεμονεύοντι προσφοιτᾷ, καὶ τὸν 
ἄνδρα χρήμασιν ὑπελθοῦσα, ἐδεῖτο αὐτῇ χαρίσασθαι 
τὴν τοῦ νεχροῦ ἐχφοράν. Τίς δὲ ὁ νεχρὸς xai ὅστις 
ὃ τρόπος τῆς τελευτῆς ἑρμηνεύουσα, τὸν οἰχεῖον 
ἔφασχεν ἄνδρα, τὸν ἐν τῇ στρατείᾳ τὰ πρῶτα διενε- 
γκόντα, λαμπρά τε xol περιφανῇ πολλάχις͵ τὰ xri 
τῶν πολεμίων στήσαντα τρόπαια, xai πολλοῖς τοῖς 
xav' αὐτῶν ἐγχαλλωπισάμενον ἀριστεύμασ:, τὸν 


D βίον ὧδε μεταλαχεῖν, μηδὲ τῆς ταφῆς προσηχούσης 


ἀξιωθέντα. Τούτου, φησὶ, τὸν νεχρὸν ἐγὼ διὰ σκου 
δῆς ἄρτι τίθεμαι πρὸς τὴν οἰχείαν μετενεγχεῖν. E'xe: 
τοιγαροῦν ὁ τῆς ἐπαρχίας ἡγεμὼν πρὸς τὴν αἴτησιν, 
xal πράττειν αὐτῇ τὸ παρίστάμενον ἐπιτρέπει " ἡ δὲ 
τὸν μὲν τοῦ ἑαυτῆς ἀνδρὸς νεχρὸν τὸν βίον ἐπάλλο- 
δαπῆς πολλῷ πρότερον καταλύσαντος μνήματι παρ, 
δεδώχει κόνιν ἐπιδαλοῦσα. 

I. Τὸν δὲ τοῦ μάρτυρος ἄρτι ἀνελομένη μυρίσεσὶ 
τε αὖθις, λαμπρότερά τε περιδαλοῦσα, xai ὡς ἣν 
μήτινι τοῦτο μαθεῖν ὑπάρξοι Χριστιανῶν, ἐν τύλῃ 
ἐρέας ἐνθεμένη καὶ ὑποχρύψασα, ἐδεδίει γὰρ πρό 
τερον μὲν τῶν ἐλληνίστῶν τὴν μανίαν, μετὰ ταῦτ 


1153 


MARTYRIUM S. VARI. 


1154 


δὲ πολλῷ πλέον τῶν εὐσεδῶν τὴν θερμότητα, πάν- A autem, et. multo magis piorum fervorem, omni- 


τῶν ὡς τὸ εἰχὸς Éoyov τοῦτο σπουδαιότατον ποιου- 
μένων ἀναιρεῖσθαι τῶν ὑπὲρ Χριστοῦ παθόντων τὰ 
λείψανα, τούτων οὖν ὡς ἥδιστα περὶ ταῦτα διαπο- 
νουμένων, ἐχείνη τὴν Παλαιστίνην χαταλαμθάνει. 
Αὐτοῦ δὲ γενομένη χατά τινα χώμην παρὰ τῷ 8a- 
Gwplp κειμένην, "EBpa δὲ χατωνόμαστο, τὸ θεῖον 
σῶμα τοῦ μάρτυρος κχατατίθεται, λαμπάδας τε 
ὑφάπτουσα, χαὶ πολλὰ τῶν εὐόσμων καίουσα, καὶ 
διὰ τιμῆς πάσης ἄγουσα, ὥς οὖν πολύ τι πλῆθος 
ἀνθρώπων ἦχον ἐπὶ τὴν σορὸν ἑώρα, πανταχῆ γὰρ 
ἤδη τοῦτο διαδεδόητο, καὶ πάντας dj ὀσμὴ τῶν αὐὖ- 
τοῦ χαρίτων ὀξέως ἐκάλει, χαὶ οὖς χαλεπή τις ἐπι- 
πεσοῦσα νόσός ἐπίεζε, xal οὖς πονηροῦ πνεύματος 
συνεῖχεν ἐνέργεια, πάντες γὰρ τῇ τῆς σοροῦ προσ- 
αλεύσει τῶν ἐνοχλούντων εὐθὺς ἀπηλλάττοντο, δέον 
φήθη καὶ ναὸν Ἐγεῖραι τῷ μάρτυρι σεπτὸν ἡ φιλό- 
μάρτυς, ἐπεὶ, δὲ εἴχετο τῆς οἰχοδομῆς, πολυτελῶς 
ἄγαν καὶ φιλοτίμως, ποίων μὲν χαρίτων, ποίας δὲ 
σὺ» ἡδονὴ ὥρας ἐχείνῃ προσμειδώσης, χαρᾶς 
ἔμπλεως γενομένη, χαίρει γὰρ ψυχὴ χαλοῦ πρά- 
ματος ἐπιμελουμένη, τοῦτο μὲν, ὅτι φύσει τὸ ἀγα- 
θὸν χαρᾶς πρόξενον τοῖς ἐργαζομένοις διὰ τὴν ἀπὸ 
τοῦ συνειδότος πληροφορίαν, τοῦτο δὲ xal διὰ τὴν 
ἐλπιζομένην ἀντίδοσιν, χαρᾶς οὖν πληῤωθεῖσα, τοῖς 
κρατοῦσι χρήμοτα πέμπει τιμῆς ἀξιῶσαι τὸν παῖδα 
τῆς παρ᾽ αὐτοῖς αἱτουμένης, καὶ παραχρῆμα βασιλι-- 
xal παρ᾽ αὐτῇ συλλαύθαὶ, βεδαιοῦσαι τῷ παιδὶ τὸ 
ἀξίωμα. 

IA.'H δὲ τέως μὲν ἀναδολῇ τὸ πρᾶγμα δίδωσι, 
περὶ τὴν οἰχοδομὴν ἐμμελέστατα διαπονουμένη, 
ἐπεὶ δὲ τὰ τοῦ ναοῦ πέρας εἶχε, xal εἰς τιμὴν οὗτος 
εἰστήχει τῷ μάρτυρι, συγχαλεῖ μὲν τοὺς τῆς ἐπαρ- 
χίας ἐπισκόπους xai πρεσδυτέρους, ἐπὶ τῇ τοῦ ναοῦ 
χαθιερώσει. Συγχαλεῖ δὲ χαὶ ὅσοι τῶν μοναχῶν ἐπὶ 
τῷ κατ᾽ ἀρετὴν βίῳ διέλαμπον, καὶ τῆς σοροῦ τὸ 
ἱερὸν σῶμα τοῦ μάρτυρος ἐχχομίσασα, λαμπρῶς 
ἐπὶ πολυτέλοῦς κατέθετο χλίνης, ἐπέθηχέ τε xal ἣν 
ὃ παῖς χλαμύδα xal ζώνην ἐνδύνχι τοῦ ἀξιώματος 
ἔμελλεν, εὐλογηθῆνχί τε πρῶτον παρὰ τῶν ἐκεῖ 
συνελθόντων, εἶθ᾽ οὕτως περιδαλλέσθαι τοῦτον ixi- 
τερα παρεσχεύασεν, ἔπειτα πάννυχον δοξολογίαν 
ὁμοῦ τῷ παντὶ πλήθει ποιησαμένη, αὐτῇ τε xai ὁ 
καὶς ὑπελθόντες πρῶτοι τὸ σῶμα τοῦ μάρτυρος, 
xai τοῦτο διαδαστάσαντες, ἐν τῷ τοῦ ναοῦ ἱερῷ 
θυσιαστηρίῳ ἱερῶς χατατίθενται, τὰ δ΄ ἐπὶ τούτοις ἡ 
φιλόμαρτυς Κλεοπάτρα, προσχειμένη θερμῶς καὶ 
δακρύουσα, τῷ παιδί τε xal ἑαυτῇ τὰ ἀγαθὰ πιστῶς 
fttt παρὰ τοῦ μάρτυρος, ἐν τούτῳ δὲ ἄρα τῆς 
θείας λειτουργίας ἱερῶς τελεσθείσης, ποιχίλῃ μὲν 
xai λαμπρᾷ τῇ τραπέζῃ τοῦς ἐχεῖ συνελθόντας εἷ- 
gta, τὰ δὲ περὶ τὴν διακονίαν ταῦτην τῷ τε υἱῷ 
καὶ ἑαυτῇ ἀνετίθει, Ἣν δὲ παρηγγελμένον τῷ παιδὶ 
παρὰ τὴς μητέρος μηδ᾽ ὁποσοῦν βρωτοῦ τινος fj πο- 
τοῦ πρότερον μεταλαδεῖν, πρὶν δὲ τὰ τῆς εὐωγίας 
slc πέρας ἐλθεῖν. Οὕτω τῶν περὶ τὴν εὐωχίαν πέρας 
ἐχόντων, τῆς ἡμέρας τε ἤδη χλινάσης, ἀλλὰ τὺ νῦν 
ἐηθήσεσθαι μέλλον μιαροψύχων μὲν ταράξει καὶ 
ἀχοὰς καὶ ψυχὰς, τῶν δὲ Θεοῦ τρόπους ὅσον ἐφικτὸν 


bus, ut par erat, maximo studio contendentibus, 
ne tollerentur reliquie eorum, qui passi erant pro 
Christo), venit in Palestinam. Cum illic fuisset in 
quodam vico qui situs erat juxta Thaborium, cui 
nomen erat Edra, deponit divinum corpus marty- 
ris, lampadesque  aecendens, et urens multa 
odorifera, id habebat in omni honore. Postca 
videns magnam hominum multitudinem venientem 
ad loculum (erat enim is jam omnium sermone 
celebratus, et odor ejus gratiarum omnes cito 
vocabat, tam qui gravi aliquo morbo laborabant, 
quam quos maligni spiritus vexabat operatio : 
omnes enim per accessum ad loculum, mox libe- 
rabantur ab iis que eis molestiam afferebant), 
existimavit oportere martyri templum excitare 
venerandum, mulier amans martyrum. Cum autem 
magno sumptu, et magna contentione urgeret 
edificationem (quibusnam quidem gratiis, quanam 
autem cum voluptate, elegantia et specie illic non 
arridente) ipsa referta letitie (letatur enim 
anima, rei pulchre curam gerens, partim quidem, 
quod bono natura sit insitum, ut iis, qui id ope- 
rantur, conciliet letitiam ; partim autem etiam 
propter eam, que speratur, remunerationem), 
pecuniam mittit ad eos, qui rerum potiebantur, 
petens ut honore suum dignarentur filium. Statim 
&utem ad eam sunt misse litlere imperatorie, 
dignitatem fllio tribuentes. 

XI. llla vero rem quidem differt interim, ut que 
in edificando laboraret diligentissime. Cum autem 


C finitum esset templum, idque staret exstructum in 


honorem martyris, convocat quidem provincie 
episcopos et presbyteros ad templi consecrationem. 
Convocat autem monachos etiam, qui virtute re- 
splendebant. Et cum e loculo sacrum corpus mar- 
tyris exlulisset, id in magnifico lecto praeclare 
deposuit. Imposuit etiam clamydem, et zonam 
dignitatis, quam filius suus erat induturus, volens 
ut primum benedicerentur ab iis, qui illuc conve- 
nerant, deinde utrumque indueret. Itaque cum per 
noctem simul cum toto populo fecisset glori(ica- 
tionem, ipsa et filius simul subeuntes primi corpus 
martyris, et id ferentes, sacrosancte deponunt in 
sacra ara lempli. Post haec autem amans martyrum 
Cleopatra, ardenter instans et lacrymans, filio suo 


Det sibi bona fideliter petebat a martyre. Interim 


aulem divino ministerio sacrosancte peracto, varia 
quidem et splendida mensa accepit eos, qui illuc 
convenerant. Que autem pertinebant ad hoc mini- 
sterium, filio et sibi imponebat. Filio vero mater 
jusserat, ut nec cibum, nec potum sumeret, 
priusquam finitum esset convivium. Deinde finito 
convivio, et die jam inclinante, (Sed id, quod 
nuno dicendum est, turbabit quidem aures et ani- 
mos eorum qui sunt pusilli et abjecti animi : 
eorum autem, qui, quoad ejus fleri potest, Dei 
modum norunt,et magne illius sapientie providea- 
tiam admirabilem, magis movebit linguam ad bene- 


4155 MENSIS OCTOBER. it 


dicendum, et faclum admittendum propter eam, que A 


ex eo evenit, utilitatem), puer defessus in suo lecto 
recuabeba :materaulem filii osculata oculos : Surge, 
fili, dicebat, et cum matre cibum sume. Quomodo 
enim defcsso et jejuno fuerit somnus jucundus? Ille 
autem cum a vehemenli et acuta febre detineretur, 
ne matri quidem poterat respondere. Tum mater : 
Certe, inquit, nec ego quidem cibum, aut aliquid 
aliud gustabo, nisi prius intellexero, quomodo hac 
res evenerit filio. Ei igitur assidens insomnis, et 
morbi ardorem, ut poterat, refrigerans, aut potius 
sibi ignem accendens e visceribus, cirea mediam 
noctem (qualia eunt Dei judicia!) vidit filium 
morbo confectum, et jacentem mortuum. 

νότου φλογμὸν, ὥσπερ T δυνατὸν ἀναψύγουσχ, 1, 


ἀνάπτουσα, περὶ μέσας νύχτας (οἷα τὰ τοῦ Θεοῦ χοίματα !), 623 τὸν παῖδα τῇ νόσῳ κατεργαῦθέντη, wi ες. 


ἄφωνόν τε χαὶ ἄπνουν χεΐμενον, 


XII. Cum ergo scerbum hunc vidisset eventum, B 


primum quidem caligans humi decidit, eamque 
statim vox defecit, cum repentinus dolor (uisset 
lingua instar vinculi. Sed cum parum ad se rediis- 
set, et nonnihil resipuiseet, humeris tollens mor- 
tuum corpus filii, et ad sacram id aram ferens, ibi 
deponit, et capillos vellens, luget filium : Perdidi, 
dicens, o filj, meam, qua in te collocata erat, 
spem. Hei mihi! o fili, hei mihi! o chare flos, qui 
Bic anle tempua marcuiati miserabiliter |! Hei mihi, 
tuum ego finem video, qux&& sperabam esse a te 
alendam in senectute ! Talem nunc, o charissime, 
alimentorum mihi vicem reddis | Tales ego misera 
spei mes colligo fructus ! Quo ore, quanam lingua, 
quibus deflebo oculis; Utinam meam pro lua mor- 
tem aspexissem, et filii mihi charis manibus man- 
data essem monimentol Utinam ipsa tibi jacerem 
potius mortua, et honorarer tuo processu ad se- 
pulerumn 1 Sic enim ego essem felix. Sic in me 
utique conservata esset lex patrum. 


4 - - 4 ? ? ^ [14 * ^ e .* * 3*3 
xpà ταῖς σαῖς ἐπὶ τὸν τάφον τιμωμένη προόδοις * οὕτω γὰρ ἦν εὐδαίμων ἐγώ - οὕτως ἂν ἐπ᾽ ἔχ ξέποδει: 


τῶν πατέρων ἐτηρεῖτο νόμος. 

XIII. Sic diceba!, et procidens rursus lugebat, 
et tanquam adhuc animatu:n alloquebatur corpus 
martyris : Quodnam tantum, dicens, o Christi 
martyr, sceleris admisimus, ut in hanctam acer- 
bam incideremus calamitatem ? Non, marito in 
externa regione relicto, pluris quam reliqua omnia 
feci tuum exporlare corpus ? Non ab ipsis funda- 
mentis tibi templum exstruxi ? Non, si nihil aliud. 
tibi obtuli meum animi propositum ? Quid autem 
hac sibi volunt? Non, quod pro iis petebatur, 
bonum erat, salus filii ? Non, ut. usque ad sene- 
ctulem simul maneret cum parente ? Hei mihi! ἃ 
quanta spe decidi ! pro qualibus qualia vidi ! Sed, o 
martyr Christi, vel mihi filium redde superstitem, 
sicut Eliseus Sunamitidi, vel ne mihi mortem in- 
videas utilem, sed que tam infeliciter peperi et 
alui, fao me etiam interire cum filio. Interim 
autem dum Cleopatra fllium acerbe defleret, et eos, 
qui aderant, moveret, ut et ejus cagus misererentur, 
et profundam Dei judiciorum abyssum admiraren- 


C 


εἰδότων, xal τῆς μεγάλτις ἐκείνου συξίας τοις, 
Loos οἰχονομίας, κινήσε: μᾶλλον τὴν vi&- ( 
εὐφημίαν, καὶ τὸ γεγονὸς ἀποδέξοντα: Dun. 
συμφέρον ἐκχδάσεωςς Ἤδη, γοῦν πρὸς ixi 
χατάχοπος ὁ παῖς γεγονὼς τῷ, ἔχυτοῦ χοῖττ τς 
ανεχλίνετο᾽ ἡ δὲ μήτηρ προστ ͵ τον 
ὀφθαλιλοῖς, ᾿Δνίστασο, τέκνον, ἔλεγε, xai τὺν τὸ »- 
χοινώνει τροφῆς * πῶς γὰρ ἅν ὕπνος i24 
χότ: xal ἀσίτῳ γένοττο, ὁ δὲ. λάδξῳ τε xil... 
τῷ κάτοχος ὦν, οὐδὲ λόγον ἔτχε 75 urs in. 
νασθα!, χαὶ αὐτὴ -Ἢ μὴν, ἔφη, οὐδὲ ἐγὼ c. 
δέ τινος ἀπογεύπομαι, εἰ μὴ πρότερον τι: 
πράγματος, ὅπως ἂν ἀποδῇ τῷ υἱῷ μάροικι, χὰ 
τα παραχαβημένη τῷ πα:δὶ ἀνπνος, χαὶ conc 
μᾶλλον ξαυτί, τὸ πὸ πλέον ἀπὸ τῶν Jr 


[L2 







πρυτα uiv ὑπὸ !Ai 
αὐτὴν πρὸ τῆς ψυχῆς ἀπέλιπεν d, “ων, Tir. 
, 4 4 ^ —— -- v . . 
λύπης ἀντὶ δεσμῶν τῇ γλώττῃ γὙεγενημξης - 
a , -ο 4 , * "» 
μικρὸν ἀνενεγχοῦσα, καὶ ὀλίγου «t ἃ χνγ:::: - 
τοῦ παιδὺς νεχρὸν ἐπὶ τῶν Qut dana 
^ ^ ', - , * ' 
ἐδείματο τῷ μάρτυρι καταλαμδάνε: van, τὸ, 
τε τοῦτον θυσιαστηοίῳ φέρουτα cali, 
τῶν τριχῶν λαδοιμμένη, πρὸς τὸν παὸ fe. 
4 , , ^ “ » , .- . 
Απώλεάς μου, λέγουσα, τὰς ἐπὶ τοὶ, τέχαν͵, ἅτις 
» T b-d “ 
οἴμοι, ὦ παῖ, οἴμοι φίλον ἄνθος, Tz : 
ἐλεεινῶς ἀπομαρανθείς! Φεῦ! δτ' τ 


L4 


"e o 


ροτροφηθήσεσθαι ἤλπιζον, τοιαῦτ “Ὁ νἱ, τος: 
ὁ φίλτατος, τὰ τροφεῖα ; Τοιούτους i urn ἐς 
πίδων ἐγὼ δρέπομαι τοὺς xapzu Eb n. 

ποίᾳ γλώσσῃ τὰ σὰ φθέγξομαι:, mius 

χλαύσομαι; Ὄφελον τὸν ἐμὼν Orr. xiu. 
ταῖς τοῦ παιδὸς ἐμοῖ φίλαις χερσὶ τῷ adim onm 
εδόθην. Ὄφελον αὐτό σοι προεχεῖμτν dünne 


IT'. Οὕτως ἔλεγε, καὶ καταπετχοῦτα z1is 6m 
χαὶ ὡς ἐμψύχῳ ἔτι τῷ τοῦ μάρτυρος τῴχτ' iu 
γετο - Τί τηλικοῦτον, ὦ τοῦ Χριστοῦ uz στα 
μὲν λέγουσα, ὡς πιχρᾷ τοιαύτῃ περιπετεῖν nuni 
οὐχ ἐν ἀλλοτρίᾳ τὸν &vÓ2a καταλιποῦσι, d. - 
σώματος ἐκφορὰν περὶ παντὸς ἔθέμγν τοῦ -- 
Οὐκ ἐξ αὐτῶν χρηπίδων ἐδειμάμην σου τὸν ἐσ 
Οὐκ, εἰ μή τι ἄλλο, τὴν γοῦν xà ψυχῆς Cp 
πρόθεσιν; Τί δέ μοι ταῦτα ἐδούλετο, Τί τὸ ἐγ 
αὐτοῦ αἰτούμενον ἀγαθὸν. οὐχ d τοῦ παιδὺς r— 
pla; Οὐ τὸ μέχρι γήρως καὶ πρετδείου τῇ um 
συμπαραμεῖναι; Φεῦ οἵων ἐσφάλην τῶν Uc 
οἷα ἀνθ᾽ οἵων εἴδον ἐγώ. "AAA, ὁ τοῦ X2:0753 ur- 
tuc, ἤ uot τὸν παῖδα κατὰ τὸν ᾿Ἐλισσαῖον ix 
περιόντα τῇ Σουναμίτιδι, ἢ θανάτου ui, Win: 
λυσιτελοῦς, ἀλλὰ τὴν οὕτω καὶ δυστυχῶς ume 
καὶ ρρεψαμένην ἐμὲ, συνοΐχεσθαε τῷ παιδὶ τε» 
σχεύασον, "Ev τούτῳ τὸν παῖδα κιχοῶς ἀνακὶε: 
μένης τῆς Κλεοπατρας, καὶ τοὺς παρόντας kn 
περιπαθεῖς ποιουμένης, ὡς xai αὐτῆς Uus 5 


MARTYRIUM 5. YARI. 


1158 


καὶ τὴν πολλὴν ἀδυσσο) τῶν τοῦ Θεοῦ χρι- A tur, somnus illi parum obrepens, eam feoit quie- 


θχυμάζειν, μιχρὸν αὐτὴν ὕπνος ὑπελθὼν 
σε, χαὶ πάντα ἦν ὁ maig αὐτῇ φανεὶς σὺ) τῷ 
X. Παρεστηχότα «s γὰρ ἔδόχει βλέπτειν τὸν 
(v, καὶ ὡς υἱὸν ἴδιον τὸν αὐτῆς υἱὸν ἐγχεχολ- 
ὃν, ἡ ἀναθολὴ δὲ ἀμφοτέροις ἐξ ὑπερφυοῦς 
αἱ ὑπεορλάμπρου * στέφανοί τε τὰς αὐτῶν ἐχό- 
ἥδιστα χεφαλάς. Καὶ οἱ στέφανοι, θεῖον 
εἶπες τὸ χάλλος, xal ἥχιστα γλώσσῃ ῥη- 


Καὶ ἱνατί μὴ χαίρεις, ὦ γύναι, λέγειν ὁ μάρ- 
χυι, ἀλλά σου λύπη δεινὴ διέσεισε τὴν χαρ- 
μὴ γὰρ οὕτως ἀγνώμων ἐγὼ, καὶ μηδενὸς 
τὸ σοῦ γενομένων ἥχων εἰς αἴσθησιν, ἢ τὰς 
αὐτῶν ἀμοιδὰς φιλοτίμως οὐκ ἀποδέδωχα ; 
ρᾷς οἵας ὁσὸς παῖς ἠξίωται δόξης ; Οἵα χάρις 
vti περὶ αὐτόν ; Τί οὖν οὐ τὸ στυγνὸν τοῦτο 
a, χαὶ αὐτὴ μεταχωρεῖς πρὸς τὸ εὔθυμον. 
εἰ δοχεῖ, Ἐγγισάτω xal ἔτι μᾶλλον ὁ παῖς, xal 
τ᾿ ὀφθαλμοὺς ἀχριδῶς γενέσθω, ἵνα καὶ αὐτὴ 
ἄρα μάθοις τὰ κατ᾽ αὐτόν. Οὕτως ἔφη, καὶ 
τὸν παϊὸχ χαλεῖν, Γενοῦ, λέγων, ὦ παῖ, παρὰ 
τέοι, τά τε ἄλλα καὶ lv ὥσπερ ἔχεις ὀφθεὶς 
ρήσης αὐτῇ τὸ πολύδαχρυ. Ὁ δὲ ma ἐπὶ 
|! τοῦ μάοτυρος εἴχετο, μὴ ἀπολιπεῖν αὐτὸν 
μηδὲ ἀφικέσθαι πρὸς τὴν μητέρα τὸ παράπαν 
ιενον. ᾿Αλλ᾽, Ἄπιθι, μῆτερ ἐμὴ, ἄπιθι πρὸς ab- 
γεν ἀντιτείνων, ἔφ᾽ ἑαυτῆς μένουσα, χαι τοῖς 
: τούτοις οὐδὲν προσέχουσα * ἐν ἴσῳ γὰρ ἡγοῦ- 
τοπὸν εἶναι, ζωῆς ἀλλάξασθαὶ θάνατον χαὶ 
ἡδονῆς ἀλήχτου, xal παντὸς αἰῶνος, ζωὴν 
(pov. προτιμῆσαι. Τούτων παρὰ τοῦ παιδὸς 
qp ἀχούσασα, xal τῶν θρήνων ὥσπερ ἐχλα- 
, προσληφθῆναι xal αὐτὴν τῷ παιδὶ, xax 
γθῆναι πρὸς τὰ ὁρώμενα, ἰσχυρῶς ἐδεῖτο 
ἄρτυρος, καὶ ὃς τῆς ἐπὶ σωτηρίαν ἀγούσης 
ov αὐτῇ ἔχεσθαι πάρῃνει, xal τέλος εἰρήνην 
)ὸς τὰς οἰχείας μετὰ τοῦ παιδὸς ἐχώρουν δια- 
χαὶ τῶν ὀφθαλμῶν ἐχείνης διίσταντο. 


Ἢ δὲ εὐθέως διυπνισθεῖσα xai πρὸς ἑαυτὴν 
ισα, οἵας ἐπὶ τῇ τοῦ μάρτυρός τε xal τοῦ 
παρουσία, τῆς εὐθυμίας ἀπέλαυσε, τοῖς 
'ν ὡς ἥδιστα διεξήει, καὶ θαῦμα τὰς ἁπαν- 
[ἐ ψυχὰς, τῷ παραδόξῳ τῆς διηγήσεως, Εἶτα 
τοῦ παιδὸς ἡ μαχαροίγις πόθεινὸν ἐκεῖνο 
ον, λαμπρὰ ἀλειψαμένη καὶ περιδαλοῦσα, 
ρτυρι παρατίθεται, πάννυχόν τε σὺν τοῖς 
ουσι xai. ἄλλως ἐπιτηδείοις τὴν εὐγαριστίαν 
μένη, πρὸς δὲ xal τὴν μυστικὴν ἱερουργίαν, 
ἐλεσθῆναι ἔδει τελέσασα, ἐπὶ ὄχψιλῖ παρα- 
à δεῖπνα, τοὺς τῶν ἱερῶν ὕμνων αὐτῇ xot- 
ντας, Εἶθ᾽ οὕτως μαχρὰ τῷ βίῳ χαίρειν 
, δὶς ἀσύλυυς τε θησσυροὺς, τὰς τῶν πενήτων 
γαστέρας τὸν πλοῦτον αὐτῆς πάντα χαταθε- 
αἱ λιτὸν ἐνδῦσα χιτῶνα, τῷ τάφῳ διηχόνει 
ἰρτυρος, οὕτω τε νηστείαις σχολάζουσα xai 
ναΐῖς ἦν, xal τὸν ἐντὸς τοσοῦτον ἐχαθήρατο 
ov, ὅσῳ καὶ χαθ᾽ ἑχάστην αὐτὴ κυρίαν τῶν 


scere: et filius ei omnino apparuit cum martyre. 
Nam et astantem videbatur intueri athletam, ejus 
filium suo simu, tanquam proprium, cormpleoten- 
tem. Amictus autem erat utrisque pulcherrimus, 
ei splendidissimus, et corone eorum capita orna- 
bant suavissime. Coronarum autem dixisses esse 
divinam quamdam, et que lingua non potest ex- 
primi, pulchritudinem. 


XIV. Videbatur autem maríyr dicere: Cur non 
letaris, o mulier, sed tuus gravis luctus cor tuum 
alflixit? Num sum adeo ingratus, ut qui nihil sen- 
serim eorum, que a te facta sunt? Num pro iis 
non sum te preclare remuneratus ? Non vides 
qualem gloriam sit tuus filius consecutus ? qualis 
eum circumfulget gratia ? Cur non ergo, hac relicta 
tristitia, transis ad animi tranquillitatem ? Sed si 
videtur, tuis oculis magis appropinquet filius, et 
eum diligenter contemplare, ut ipsa quoque recte 
intelligas, quormmodo is se habeat. Sic dixit, et 
visus est vocare puerum : Accede, o puer, ad ma- 
trem, αἱ cum ea viderit, quomodo te habeas, tu 
ejus multas consoleris lacrymas. Puer autem magis 
adherebat martyri, nolens eum omnino relinquere, 
nec volens omnino venire ad matrem : sed, Abi, 
mater mea, abi, dicebat resistens: apud te mane, 
et minime te dedas his luctibus. Malle enim vitam 
vestram, quam hano mortem, eque absurdum 
existimo, atque dolorem preferre voluptati, que 
non desinit, et vitam brevem, et que est ad tem- 
pus, evo sempiterno. Haec cum mater audivisset a 
filio, et esset. veluti oblita lamentationem, ut ipsa 
quoque assumeretur ad filium, et ex iis, quz cer- 
nebantur, acciperet consolationem, "vehementer 
rogabat martyrei:n. Ille autem suadebat, ut magis 
eam viam sequeretur, qua ducit ad salutem. Tan- 
dem autem, data pace, abiit ille cum puero ad 
suam habitationem : et uterque discessit ab illius 
oculis. 

XV. Illa autem statim experrecta, et ad se re- 
versa, quantam ob martyris et filii adventum asse- 
cuta essel animi tranquillitatem ac letitiam, nar- 
ravit iis qui aderant. Omnium autem animos inva- 
sit &dmiratio ob admirabilem, et que opinionem 
superabat, narrationem. Deinde cum fllii sui desi- 


D derabile illud corpusculum beata illa splendide 


unxisset el composuisset, id commendat martyri, 
tota nocte cum consanguineis, et iis qui ad eam atti- 
nebant, faciens gratiaram actionem. Deinde etiam 
eum mysticum curassel peragendum sacrificium, 
in quo 68: oportebat initiari, ad lautam invitat 
cenam eos, qui sacrorum hymnorum fuerant cum 
ea participes. Deinde cum sic mundum valere 
jussisset, et in thesauros, qui non possunt eripi, 
in pauperum, inquam, ventres, omries suas contu- 
lisset divitiasg, et se tenui induisset tunica, sepulcro 
ministrabat martyri«; et sio jejuniis vacans et 
orationibus, internum tantum purgabat hominem, 


MARTYRIUM S. ARTEMII. 


1162 


ὄγματα τοῖς πρὸ τοῦ βασιλεῦσιν ἀντίῤῥοπα A omnes parles orbis terre decreta, que erant con- 


υμένης πανταχοῦ διαπέμπεται, τοὺς μὲν 
)Àwv xagatpeisQot ναοὺς xai εἰς ἔδαφος 
γεσῇαι, ἀνοιχοδομεῖσθαι δὲ πάλιν ἐπ᾽ ὀνό- 
στοῦ καὶ τῶν αὐτοῦ μαθητῶν xal μαρτύ- 
oug παριφανεῖς, καὶ ἃς πρώην ἐχχλησίας 
εἷς χατέστρεψαν, τὴν προτέραν αὖθις ἀπο- 
) εὐπρέπειαν. 

οὖν ὁ τοῖς ἀγαθοῖς βασκαίνων διάδολος ; 
3v τὴν τοσαύτην μεταθολὴν, ἄλλως τ: δὲ 
ότε χολτοῦντα εἰδὼς, ὀὐχ οἷόν τε εἶναι 
ματαίχν πάλιν τῶν εἰδώλων θρησχείαν 
4, ἄλλοθεν ἡμῖν ἐγείρει τὸν πόλεμον, val 
ιλεξάνδοειαν Ἐχχλησίᾳ τὸν δυσσεδῇ Αρειον 
ς, χαὶ ὥσπερ ὀργάνῳ τινὶ τῷ αὐτοῦ 
ἐρησάμενος, κτίσμα τὸν τοῦ Θεοῦ ἀναχη- 
ἰὸν τολμᾷ, xal τῆς τοῦ Θεοῦ xal Πατρὸς 
γὙματίζειν ἀλλότριον. Τῆς πονηρᾶς δὲ ταύ- 
ou δόξης διαδονηθείσης τὸ τάγος xal ἀπο- 
c, ἅτε τοῦ εὐσεδοῦς βατιλέως τὴν ἐν Νι- 
θείων Πατέρων συγχροτήσαντος σύνοδον, 
μὲν Ἄρειον ᾽τοῦ τῶν ἱερέων ἀπεληλαχότος 
᾽ς, τὸν δὲ ἀληθῆ Θεὸν xal Κύριον ἡμῶν 
ριστὸν ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ xal auvaiótoy 
τος ὡς τὸ πρότερον, αὖθις ὁ ἐχθρὸς 
καὶ τὴν προτέραν αὐτοῦ θρησκείαν ἐπει- 
ιν ἀναχινῆσαι, xal τὸν ἀξίως αὐτῷ πρὸς 
ἡηρετήσοντα λίαν ἐπιμελῶς ἀνηρεύνα. 'Γοῦ 
γάλου καὶ πρώτου Χυιστιανῶν βασιλέως, 
s ἅμα xal χαλῶς χατὰ τὸ τριαχοστὸν χαὶ 


«- * -- » e 4 P. - ι FT. 
τῆς Gpyne ἔτος ὑπὸ τὴν τῶν Βιθυνῶν (q 


ἡνίχα τῆς πρὸς Πέρσας ἐκστρατείας 
, τὴν βασιλείαν ἀποθεμένου, Κωνσταντίνου 
ὑτὸν τοῦ παιδὸς, τὴν τοῦ πατέρος ἀρχὴν 
γου, ἐπεὶ δὲ οὗτος ἀπέτισε τὸ χρεὼν, ὁ τοῦ 
Κωνσταντίνου ἀδελφιδοῦς ᾿Σουλιανὸς, ὃς 
ive, διὰ τὴν τῆς ἀληθοῦς ἀθέτησιν πί- 
i πρὸς τὸ Ἑλληνικὸν σέδας μετάθεσιν, 
ἰχλήθη, τυραννιχῶς τῶν σχήπτρων ἐπ'- 
1. ᾿᾽᾿Λϑελοιδοῦν δὲ αὐτὸν Κωνσταντίνου 
γος, χαθ᾽ ὃ ἐξ ἐτερογενοῦς ἀδελφοῦ τοῦ 
ἴου ἐτύγχανξ γεννηθεὶς" xai γὰρ ἐξ Ἐλένης 
ἰληθῶ, μακαρίας αὐτὸς μύνος ὁ Κωνσταν- 
ἰνυητο τῷ πατρὶ, ἐχ Θεοδώρας δὲ τῆς θυ- 
Μαξιμιανοῦ τοῦ χαὶ Ἑρχυυλίου, τρεῖς 
χλμάτιος, ᾿λναθαλλιανὸς χαὶ Κωνστάντιος. 


traria decretis priorum imperatorum : nempe, ut 
diruerentur templa idolorum, et funditus everte- 
rentur : in Christi autem nomine rursus edifica- 
rentur, et ejus discipulorum et martyrum edes in- 
signes, et quas prius impii everterant ecclesias, em 
rursus priorem decorem reciperent. 


II. Quid ergo, qui bonis invidet, diabolus ? Non fe- 
rens tantam mutationem, et alioqui sciens fleri non 
posse, ut qui tunc tenebat imperium, rediret ad va- 
num cultum simulacrorum, aliunde in nos bellum 
excitat : eL cum in Ecclesiam Alexandrinam impium 
Arium induxisset, οἱ tanquam instrumento aliquo 
ejus lingua esset usus, audet predicare Dei Filium 


p 4830 creatum, et dogmate statuere, eum esse alie- 


num a Deiet Patris essentia, Hac autem mala Arii 
opinione cito exstincta, utpote quod pius imperator 
Nice: divinorum Patrum congregasset synodum, et 
ipsum quidem Arium movisset e cctu sacerdotum, 
verum autem Deum et Dominum nostrum Jesum 
Christum ejusdem esse cum Patre essentiae, et 
coaternum, sicut prius predicasset, inimicus rur- 
sus rabie agitabatur, et priorem suam religionem 
rursus conabatur movere, et qui pro dignitate ei 
rei inserviret, diligenter inquirebat. Cum magnus 
ergo et primus Christianorum imperator, pie simul 
et pulchre tricesimo secundo anno sui imperii, in 
provincia Bithynorum, quando expeditionem ince- 
pit facero contra Persas, deposuisset imperium, et 
Constantius filius patris successisset imperio, post- 
quam is quoque exsolvit debitum, ipsius patruelis 
Julianus, qui etiam transgressor, propterea quod 
veram fidem esset aspernatus, et se ad gentilem 
traduxisset religionem, jure fuit appellatus, sceptra 
tyrannice apprehendit. Constantii autem patruelem 
eum diximus, quoniam natus fuit ex Constantio 
Constantini fratre, diversi tamen generis. Etenim 
ex vere beata Heiena ipse Constantinus solus na- 
tus est patri. Ex Theodora autem lilia Maximiani, 
qui etiam dictus est Herculius, hi tres nati sunt. 
Dalmatius, Anaballianus et Constantius. Porro ex 
Constantio Gallus, et is, de quo in presentia agi- 
tur, turpissimus Julianus. Qui quidem cum, ut dixi- 
mus, ex tyrannide accepisset imperium, gravissi- 
mum rursusbellum excilatur) et gravissima earum, 


ταντίου δὲ Γάλλος, xal ὁ παρὼν οὔτος D quarum unquam fiat mentio, oritur persecutio. 


Ἰουλιανός. Οὐ τινος τὴν βασίλειον, ὡς ἔφημεν, ix τυραννίδος εἰληφότος ἀργὴν. 
βαρύτατος τῶν 


“στιανῶν ἀνσαῤῥιπίζεται πόλεμος, al 
| ὃν ἔδη χαιρὸν καὶ ὁ μέγας xal περιφα- 
ὑσέδειαν, ὁ θεῖος, φημὶ, ᾿Αρτέμιος τὸν τοῦ 
υ στέφανον ἀνεδήσατο. Διδάξει Cb προϊὼν 
σαφέστερον. ἾΛρτι τοῦ μεγάλου Κωνσταντί- 
Kov ἀπολιπόντος, ὡς ὁ λόγος φθάσας ἐδή- 
ἰς τρεῖς ἀρχὰς ἣ τῶν Ῥωμαίων ἐξουσία 
|n, τῶν υἱῶν αὐτοῦ, Κωνσταντίνου, Κων- 
τε xal Κώνσταντος, ταύτας διελομένων, 


PATB0L. GR. OXV. 


αὖθις ὁ 
πώποτε μνημονευομένων ἀνεγείρεται 


ΠῚ. Quo quidem tempore magnus et pietate inei- 
gnis, divinus, inquam, Artemius fuit martyrii co- 
rona redimitus. Id vero apertius docebit procedens 
oratio. Cum magnus Constantinus jam e vitaexces- 
gisset, ut est premissum, in tres partes fuit divi- 
sum Romanum imperium, cum ejus filii Constaa- 
tinus, Constantius, et Constans id divisissent. Et 
primo quidem, nempe Constantino, superiores 


37 


4108 


MENSIS OCTOBER. 


1164 


Gallis, et quee sunt ultra Alpes, eL insule Britan- Α καὶ τῷ μὲν πρώτῳ Κωνσταντίνῳ αἱ ἄνω Γαλλίαι 


nios usque ad Occidentis Oceanum obtigerunt. 
Constanti autem, ut postremo, inferior Gallia, seu 
Italia, et ipsa Roma. Constantius autem secundus 
ex filiis Constantini, qui tunc rebus preerat Orien- 
tis, decertans adversus Persas, partom Orientis 
accipit, et Byzantium, nomine mutato in Constan- 
tinopolim, et novam Romam, facit regiam ; et ab 
Illyrico usque ad Propontidem omnem tractum, 
Asiam deinde, Syriamque, et Palestinam, et Mc- 
sopotamiam, ei /Egyptum omnesque insulas, et 
quicunque Romanis parebant, vectigalia suo red- 
dit imperio. Magnus autem Arlemius, cum esset 
valde notus imperatori Constantio, in omni tem- 
pore, et omni negotio perpetuo cum eo versaba- 
tur, ut qui esset amicus optimus, et ex iis, qui 
erant virtute οἱ doctrina insignes, et ardens ama- 
tor fidei Christianorum, quo nomine ejus amicitia 
et familiaritatis agnoscebatur longe studiosissimus. 
Ejus autem patriam et genus nemo scriptis man- 
davit, nisi quod erat magno et illustri loco natus 
vir beatissimus, et ex hominibus genere nobilibus 
genus ducebat, virtuteque et magnitudine animi 
erat insignis. Unde etiam hec de eo scripto sunt, 
quod sanctarum reliquiarum Christi apostolorum, 
Andree, inquam, et Luce, et Timothei, ipse est, 
qui & Constantio jussus fuit facere exportatio- 
nem (1), ut suo tempore signiflcabit oratio. 


χαὶ τὰ ἐπέχεινα Ἄλπεων αἵ τε Βρετανιχαὶ νῆσοι, 
χαὶ ἕως τοῦ Ἐσπερίου 'Qxeavoo, χλῆρός ἐδόθησαν, 
τῷ δὲ γε Κωνσταντίῳ ὑπεστάτω, αἱ χάτω Γαλλίαι, 
ἤγουν αἱ ᾿Ιταλία! καὶ αὐτὴ ἡ Ῥώμη. 'O δὲ Κων- 
στάντιος, ὁ δεύτερος τῶν Κωνσταντίνου υἱῶν, ὃς 
ἦν ἐπὶ τῶν τῆς '"E«ac τό τε πρχγμάτων πρὸς τοὺς 
Ηέρσας ἀγωνιζόμενον, τὸ τῆς ᾿Ανατολῆς ἀσπάζετ: 
μέρος, xx: τὸ Βυζάντιον μετονομασθὲν εἰς Κων- 
σταντινούπολιν χαὶ νέαν Ῥώμην, ποιεῖται βασίλειον, 
καὶ τὰ ἀπὸ τοῦ Ἰλλυρικοῦ μέχοι τῆς Προποντίδος 
ὁπόσα ὑπήχοα Ῥωμαίοις, τήν τε Συρίαν xai Π:- 
λαιστίνην αὐτὴν, καὶ Μεσοποταμίαν, xxi Αἴγυπτον, 
χαὶ τὰς νήσους ἀπᾶάσας, τῇ αὐτοῦ βασιλείᾳ xi! ze 
λιτείᾳ ὑποτελῆ καθίστησιν, 'O δὲ μέγας ᾿Δρτέμιος, 


B Ὑνώριμος ὦν ἐστὰ μάλιστα τῷ βασιλεῖ Κωνσταντίῳ, 


συνῆν τούτῳ διαπαντὸς ἐν παντὶ καιρῷ τε xi 
πράγματι, ἅτε xal φίλος ὧν ἄριστος, xal τῶν ix 
ἀρετῇ xal παιδείχ λαμπρυνομένων xal τῆς Χρι:- 
στιανῶν πίστεως διάπυρος ἐραστίς, Τῷ το! xai τῆς 
περὶ αὐτὸν ἐταιρίας εἶτ᾽ οὖν φιλίας, σπουδαστὴς 
ἀχριξέστατος ἐγνωρίζετο, πατρίδος δὲ τούτο; 
υνήμην καὶ γένος οὐδεὶς ἀνάγραπτον παραδέδωχε, 
πλὴν ὅτι τῶν εὐπατριδῶν xal μεγάλων ὑπῆνχιν 
ὁ τρισμαχάριστος, ἐξ εὐγενῶν τε τὸ γένος Dx, 
xai τὴν ἀνδρείαν περίδλεπτος, ἐξ ὧν xai τάδε περὶ 
αὐτοῦ ἀναγέγραπται, ὅτι τῶν ἁγίων λειψάνων τῶν 
τοῦ Χριστοῦ ᾿Αποστόλων, ᾿Ανδρέου φημὶ xai Λουχῇ 


4 , ? L1 Αι e 
χαὶ Τιμοθέου, αὐτός ἐστιν ὁ τὴν ἀναχομιδὴν ὑπὸ Κωνσταντίου ποιήσασθαι χελευσθεὶς, ὡς xati καισὸν 


ὁ λόγος γνωρίσει. 

IV. Cum ergo essent tres imperatores, ut dictum 
est, et unusquisque eorum sue partisteneret impo- 
riam; primus Conslantinus asua parte discedens et 
ultimi fratris, qui ei obtigerat, partem invadens, 
cum ille Romam esset profectus, aggressus est 
quiddam injustum facere contra fratrem, ipsumque 
&bsentem est criminatus, quod res non fuissent 
recto divise, et quod imperii, quod ad ipsum per- 
tinebat, magnam partem frater usurpasset. Regionis 
autem duces et custodes, quos Constans consti- 
tuerat, dixerunt se citra illius sententiam et volun- 
latem nihil posse omnino movere : esset enim im- 
pium. Ille autem se statim parat ad bellum, et arma 
movel adversus eum, qui nullam fecerat injuriam. 
Cadit itaque Constantinus in bello pugnans, et par- 
tem alienam cupiens, eam etiam amisit, quum 
juste videbatur tenere. Unde etiam ejus populus 
deficit ad Constantem, et in illius redigitur potesta- 
tem imperium Occidentis, cum ad id nullum stu- 
dium posuisset, Deus vero in justa statera univer- 
sum judicasset : qui etiam non movere terminos 
patrum, neque de sulco propinqui aliquid detra- 
here lata lege semel constituit, ne, dum improbe 
86 gerit quis in propinquum, inprudens justa Dei 
ira condemnetur. Obtinet ergo Constans imperium 


(1) Vide vitam S. Luce ex Melaphraste ad 18 Octob., cap. 3; Niceph. lib. x Hísi., cap. 11; Beres. 


in not. ibidem. 


( Δ΄. Ὡς οὖν εἴρηται, τῶν βασιλέων τριῶν τυγχ:- 


νόντων, χαὶ τῆς αὐτοῦ μοίρας ἐγάστου αὐτῶν 841- 
σιλεύοντος, ὁ πρῶτος αὐτῶν Κωνσταντῖνος τῆς 
οἰκείας μερὶδος ἀπαναστὰς,ἨἩ — xal πρὸς τὴν τοῦ 
ἐσχάτου ἀδελφοῦ χληροδοσίαν ἐπανελθὼν, ἐχείνο» 
πρὸς τὴν Ῥώμην ἀποδημήσαντος, ἐπεχείρει τ cin 
ἀδίκων χχτὰ τοῦ ἀδελφοῦ διαπράξασθαι, xii υὐτὸν 
οὐ παρόντα διέδαλλεν, ὡς οὐ χαλῶς τῶν πραγμζινν 
διανεμηθέντων, καὶ ὅτι πλεῖστον μέρος τῆς 155 
προσηχούσης ἀργῆς ἐσφετερίσχτο. ΟἹ δὲ τῆς yo 
στρατηγοί τε xat φύλαχες, οὖς ὁ Κώνστας tji 
τόνησεν, οὐχ ἔφασαν χωρὶς τῆς ἐχείνου γνώμης i 
χαὶ βουλῆς δύνασθαί τι μιχρὸν 3j; ἐγα μεταχινεῖ, 
ἀνόσιον γὰρ, ὁ δὲ αὐτίχα πρὸς πόλεμον ἀποδύετε, 
χαὶ ὅπλα κινεῖ χατὰ τοῦ μηδὲν ἀδιχήσαντος. Dam 
τοίνυν οὗτος ὁ Κωνσταντῖνος ἐκ τῷ πολέμῳ μαχόμι:- 
νος, καὶ τῆς μερίδος τῶν ἀλλοτρίων ἐπιθυμῶν rr 
χεῖνα ὧν ἐδοχει βεδαίως χρατεῖν͵ προσαπώλεϑιν. 
Ἔνθεν τοι xai ὁ τούτου λαὸς εὐθὺς ἀποχρίνε: ποὺς 
Κώνσταντα, xai γίνεται d) τῆς Ἐσπέοας ἀρχὶ 5f 
ἐχείνῳ, μηδὲν πεοὶ ταύτης σπουδάσαντι, τοῦ On) 
δὲ τὸ πᾶν ἐν σταθμῷ δικαίῳ δικάσαντος, ὃς χαὶ μὲ 
κινεῖν ὅρια πατέρων, μὴ δὲ τῆς τοῦ πλησίον αὐλαχάς 
τι παρασπᾷν ἅπαξ νενομοβθέτηχθν, ἵνα ui Ἢ 
πλησίον πονηρευόμενος, ἑαυτῷ λάθῃ τὴν δικεὶν 












MARTYRIUM S. ARTEMII. 4166 


γψηφιζόμενος. Βασιλεύει τοίνυν ὁ Κώνστας A totius Occidentis, duas partes in unam conjangens, 


ἧς ἐσπερίου ἀρχῆς, τὰς δύο κληροδοσίας 
ἅψας, χαὶ μίαν ἀρχὴν ἀμφότερα θέ- 


:0À9g ἐνὴν χαιρὸς, xal ὁ Κώνστας εἷς 
d μέθας ἐνχποχλίνας, xxi ἀλλοκότους 
θύμως τὴν ὅλην ἀρχὴν διέπέττέυε, τοσ- 
λεΐας μέγεθος ἐξορχούμενος. ᾿Επιδουλεύ- 
»ῦν χαὶ αὐτὸς παρᾶτινος τῶν στρατηγῶν, 
γυνευτίου, xai μετὰ τῆς βασιλείας mpos- 
«i τὸ ζῆν. Τούτου πεσόντος, χρατεῖ τῆς 
αγνέντιος, μεθ΄ οὗ τῆς τυραννίδος cov- 

Νεπωτιανὸς χαὶ Βρεττανίων- Ταῦτα 
υνστάντιος ἐκ τῶν τῆς ἀδελφῆς γραμμά- 
4€ ἐκ τῆς ᾿Ανχτολῆς, xal πρὸς τὴν 
γενόμενος, συνάπτει πρὸς ἀμφοτέρους 


et ex ambobus unum faciens imperium. 


V. Non multum intercessit temporis, et Constans 
ad comessationes declinuns el ebrietates, etalienos 
amores, segniter universum gerebat imperium, per 
ludumet saltationem tantam molem sustinens. Ergo 
ei parantur insidie ἃ quodam duce exercitus, no- 
mine Magnentio, et cum imperio simul quoque vi- 
tam amittit. Cum is cecidisset, imperium occupat 
Magnentius,cum quo simul invaserunt tyrannidem 
Nepotianus et Brettanion. Haec cum accepisset 
Constantius ex litteris sororis et ab Oriente venisset 
ad Occidentem, bello manus conserit cum illis et vi- 
vicit, cum Bretlanion ad eum defecisset. Quod qui- 


χὶ xat χράτος νιχᾷ, τοῦ Βρεττανίωνος B. dem lempore signum crucis maximum, et mirifice 


ἀποχλίναντος, ὅτε xal τὸ τοῦ σταυροῦ 
ἐγιστόν τε xal δεινῶς ἐχτανὲν ἅπαν, ὡς 
πεῖν τῷ χαταπληχτιχῷ τῆς αἴγλης τὸ 
€ φῶς ἐπὶ τῶν ᾿Ιεροσολύμων ὥφθη περὶ 
zv μάλιστα τῆς ἡμέρας τῆς ἑορτῆς τῆς 
Πεντηχοστῆς ἑστηχυίας, ὀιῆχον ἀπὸ τοῦ 
λουμένου τόπου, ἄχρι xai υοῦ 'RÀatavoq 
ὑπῆρχεν ὁ Σωτὴρ τὴν ἀνάληψιν ποιησά- 
χτεῖ τοίνυν τῆς βασιλείας Κωνστάντιος, 
Δεγᾶλου Κωνσταντίνου υἱῶν μόνος ὑπο- 
τενίσας οὖν πρὸς τὸ τῆς ἀρχῆς μέγεθος, 
ἰσας ἅτε δὴ ἄνθρωπος ὦν, χαὶ μὴ ἔχων 
9 γένους αὐτῷ συνασπίζοντα᾽ οὔτε γὰρ 
ἐγεγόνει, οὔτε τις τῶν ἀδελφῶν κατελέ- 
| δείσας μή τις αὐτῷ πάλιν ἐπανασταίη 
σχέπτεται τῶν συγγενῶν τινα λαθεῖν 
, xai τῆς βασιλείας ὑπεσπιστὴν, ὃ δὴ xal 
Γάλλον τὸν ᾿Ιουλιανοῦ ἀδελφὸν Καίσαρα 
4 ἀνεψιὸς δὲ πρὸς πατρὸς ὁ Γάλλος 
νστάντιος γὰρ ὃ Γάλλου xai ᾿Ιουλιανοῦ 
ἰδελφὸς ἦν Κωνσταντίνου τοῦ μεγάλου. 
ν ἐν τῷ Σιρμίῳ προχειρισάμενος, γυναϊῖχά 
ζεύγνυσι τὴν ἕχυτοῦ ἀδελφὴν Κωνσταν- 
ἕως καὶ βεδαιότητος χάριν, καὶ ἄρχοντας 
ωὡσιν αὐτὸς καταστήσας" δύ γὰρ ἐχείνῳ γε 


apparens, adeo ut admirabili splendore superaret 
lucem diei, visum est Hierosolymis circa tertiam 
horam diei, cum esset dies festus, qui dicitur Pen- 
tecoste, pertingens 8 loco, qui dicítur Calvarie, 
usque ad montem Oliveti, unde fuit assumptus no- 
ster Salvator. Imperium ergo tenet Constantius, 
relictus solus ex magni Constantini filiis. Cum ergo 
ad imperii magnitudinem deflxisset oculos, et cali- 
gasset, ut qui esset homo, et non haberet ex suo 
genere, qui eum defenderet (neque enim ei natus 
fuerat filius, nequeremanserat aliquis ex fratribus), 
et timeret, ne in eum rursus aliquis insurgeret ty- 
rannus, staluit ex cognatis aliquem accipere cohe- 
redem, et imperii defensorem : quod etiam fecit. 
Nam cum Gallum Juliani fratrem Sirmi Cesarem 
creasset (erat autem ei Gallus patruelis : Constan- 
tius enim, Galli et Juliani pater, frater fuerat magni 
Constantini), ei dat uxorem, suam sororem Constan- 
tiam, ut res esset firmior et cautior, et prebet ei 
magistratus, quos ipse constituerat (non enim Gallo 
licebat id sibi assumere, cum esset Cesar), Domi- 
tianum quidem et Thalassium emittens prefectos 
pretorios, Montium autem imperatoriis preficiens 
rationibus, quem etiam solemus vocare questorem, 
et simul eum etiam ornans honore Patricii. 


ιἰσαρι ὄντι’ Θαλάσσιον μὲν ἀποστείλας ἔπαρχον πραιτωρίων, Μόντιον δὲ ἐπὶ τῶν βασιλικῶν 
Ww, ὃν xal χοιχίστωρα καλεῖν οἴδεν ὁ λόγος, ἅμα καὶ mavplxtov τοῦτον τιμήσας. 


j& Γάλλος ὡς τότε παρὰ τοῦ Κωνσταντίου 
ἐπὶ τῆς ᾽᾿Εῴας, εἴχετο τῶν πράγμάτων, ὃν 


VI. Gallus autem, ut qui tunc a Constantio 
missus esset ad Orientem, erat intentus rebus ge- 


θόντες οἱ Πέρσαι πρὸς ᾿Αντιόχειαν ἀρικό- D rendis. Quem cum primum aocepissent Perse ve- 


ιτωῤῥώδησαν, νέον τε αὐτὸν χαὶ θερμουρ" 
k ἔργα πυθόμενοι, xai οὐχ ἔτι ἔποιήσαντο 
τοὺς Ῥωμαίους ἐξέλασιν, καὶ ὁ μὲν ἐν τῇ 
q τῆς Συρίσς ἦν ὡς δεδήλωται, Κωνστάν- 
|i» τῇ Ἑσπέρᾳ καθίστη τὰ πράγματα, xai 
μάλιστα, καθαρῶς ἡσύχασεν ἡ Ρωμαίων 
ὃς ἀμφοτέρων φυλαττομένη. Kai ταῦτα μὲν 
σχε τὸν τρόπον. Ὁ δὲ Γάλλος, τὴν τοῦ 
; ἀμφιασάμενος ἀλουργίδα, xai ἤδη τῶν 
τῆς βασιλείας ἀρξάμενος ἐπιθαίνειν βαθμῶν, 
"εν ἐπὶ τῆς τοιαύτης γνώμης xal πίστεως, 
τὸν Κωνστάντιον ἐποιήσατο, βασ'λικώτερον 


nisse Antiochiam, timore sunt aífecti, cum audi- 
vissenL eum esse juvenem, et ad res gerendas 
acrem et vehementem, nec fecerunt amplius excur- 
Bionem in agros Romanorum. Et ille quidem erat 
Antiochie Syrie, ut osteneum est ; Constantius 
autem res constituebat in Occidente : et tunc erat 
maxime quietum Romanorum imperium, ut quod 
abutrisque custodiretur. Et heec quidem modo modo 
86 habebant. Gallus autem cum Cesaris induisset 
purpuram, et jam cepisset ascendere primos 
gradus imperii, non mansit in eadem sententia et 
fide, quam dederat Constantio, nimis pro imperio 


MARTYRIUM S. ARTEMII. 


11710 


tAtzc, ᾿Ιουλιανὸν τὸν ἀδελφὸν τοῦ Γάλλου A cietatem, Julianum fratrem Galli ex lonia aocersi- 


Ιωνίας μεταπεμψάμενος ἐν τῇ Μεδιολάνων, 
ἀναδείχνυσι, χαὶ τὴν ἀδελφὴν αὐτῷ τὴν 
Ἑλένην εἰς γάμον ἐχδοὺς, xal τὰ πιστὰ 
τὸν ποιησάμενον τοῦτον μὲν ἐξέπεμψεν εἰς 
λίας, φύλχχα τῆς ἐχεῖσς βασιλείας ἐσόμε' 
ὃς δὲ εἷς ᾿Ιλλυριοὺς ἀφιχόμενος ἐν τῷ Σιρμίῳ 
᾿Αχούσας δὲ ὅτι οἱ πέραν ᾿Ἴστρου Βάρθδαροι 
ιν ἐπιστρατεύειν τῇ "Popalov ἀρχῇ, ἀπάρας 
Σιρμίου εἰς τὸν Ἴστρον διέδη. Καὶ πρὸς 
ὄχθῃ χρόνον οὐχ ὀλίγον ποιήσας, ἐπεὶ τὰ 
᾿δάρων ἡρεμεῖν ἐμάνθανε πάλιν συνήματα, 
ϑρᾳχὴν ἤλαυνεν αὖθις, Ὡς δὲ ἐν ᾿Οδρυσοῖς 
γεγονὼς, ἔνθα πόλιν χτίσας. ᾿Αδριανὸς ὁ 
τὴν ἔξχυτοῦ χαταλέλοιπε τῷ τόπῳ προσ- 
ἐπύθετο πρός τινος τῶν ἐπισχόπων, ὡς τὰ 
τῶν τοῦ Χριστοῦ ἀποστόλων, ᾿Ανδρέου τε 
X4, ἐν ᾿Αχαΐᾳ τεθαμμένα τυγχάνουσιν, 
μὲν iv Βάτραις, Λουχᾷ δὲ ἐν OY6au τῆς 
:. Ὡς οὖν ἤχουσεν ὁ βασιλεὺς ταῦτα Κων- 
, ἤσθη τε τῷ λόγῳ καὶ ἐπιμέγα ἐδόησε, 
᾿ς τοὺς παρόντας φησὶ, Καλέσατέ μοι 
V ᾿Αρτέμιον᾽ τοῦ δὲ τάχος παραγενομένου, 
€ σοι, ἔφη, ἀνδρῶν ἀπάντων θεοφιλέστατε. 
ὃς αὐτόν. Καὶ εἴης μοι χαίρων, ὦ βασιλεῦ, 
)ς, xal μή ποτέ σε τῶν λυπηρῶν τι xata- 
. Καὶ ὁ βασιλεὺς, Ζητεῖς δέ τι χαριέστερον, 
ἄριστε, τῆς τῶν σωμάτων τῶν τοῦ Χριστοῦ 
ων εὕρέσεως ; xal ὁ μέγας ᾿Αρτέμιος“ Τίς 
tv. ὦ δέσποτα, ὁ τοῦτον ἡμῖν τὸν θησαυρὸν 
ἂς τὴν σήμερον ; Καὶ ὁ Κωνστάντιος. Ὁ τῆς 
, ἔφη, ἐπίσκοπος, ὁ νῦν ἐφορεύων ἐν ΠΙά- 
AA ἄπιθι, ἀνδρῶν ἄριστε, xal τὸ τάχος ἐν 
τινουπόλει μοι τὴν τούτων ἀναχομιδὴν 
Ταῦτα ἀχούσας παρὰ τοῦ βασιλέως ὁ 
ἣν ἐπὶ τοὺς ἀποστόλους ὁδὸν ἐπορεύετο, 
iw ἀνχχομίσιυν ἅγια λείψανα, ἃ δὴ xai μάλα 
ης ἀναχομισάμενος, ἐν τῷ παρ᾽ αὐτοῦ τοῦ 
τίου ἐκ βάθρων οἰχοδοληθέντι ναῷ, ἐπὶ τῷ 
τόλων. ὀνόματι, παρὰ τῷ τοῦ πατρὸς τάφῳ 
χτέθετο, xal γέρας γε αὐτῷ τῆς λειτουρ- 
τσιλεὺς, δεηθέντων τῶν ἐπισχόπων, τὴν τῆς 
) παρέσχεν ἀρχήν. Τοιοῦτος xal πρὸ τῶν 
πυρίας ἀγώνων ὑπῆρχεν ᾿Αρτέμιος, καὶ 
γὰ πᾶσιν αἰδέσιμος. 


πορεύετο μὲν οὖν ὁ μέγας 'Αρτέμιος τὴν 


tum Mediolanum, creat Cesarem ; e£ cum suam 
sororem Helenam ei dedisset in matrimonium, fide- 
que ab eo accepta sibi cavisset, eum quidem misit 
in Galliam, illie futurum custodem imperii, ipse 
aulem in Illyricum veniens degebat Sirmii. Cum 
autem audivisset, quod Barbari, qui agebant trans 
Danubium, essent ducturi exercitum contra impe- 
rium Romanorum, Sirmio profectus transiit Da- 
nubium. Cum autem longo tempore ibi fuisset ad 
ipsam ripam, et rursus intellexisset Barbaros non 
esse se loco moturos, profecius est in Thraciam. 
Postquam vero fuit apud Odrysos, ubi Adrianus, 
constructa civitate, ei loco suam reliquit appella- 
tionem, audivit a quodam episcopo, quod corpora 
Christi apostolorum Andree et Luce sepulta 
erant in Achaia, Andree quidem Patria, Lucas au- 
tem Thebis Bootie. Postquam autem imperator 
hec audivit Constantius, propter id est letatus 
el magna voce clamavit, et iis, qui aderant, dixit : 
Vocate mihi charum Artemium. Cum is autem 
quamprimum venisset : Gratulor tibi, inquit, viro- 
rum omnium religiosissime, et una tecum le&tor. 
Ille vero illi dixit : Mihi perpetuo leteris, o impe- 
rator, nec te unquam aliquid molestum compre- 
hendat. Imperator autem : Querisne aliquid, o 
amicorum optime, gratius ac jucundius inven- 
lione corporum Christi apostolorum ἢ Magnus 
vero Artemius : Quisnam /aut undenam, inquit, o 
domine, est is, qui hunc hodie thesaurum ape- 
ruit ? Constantius autem : Achaie, inquit, episco- 
pus, qui nunc presidet Patris. Sed abi, o virorum 
amicorum optime, et ea quamprimum exporta Con- 
stantinopolim. Hec cum ab imperatore magnus 
audisset Ártemius, recta ivit δὰ apostolos, eorum 
sanctas allaturus reliquias. Quas quidem cum 
valde admirabiliter exporiasset, in templo, quod 
&b ipso Constantio exstructum est 8 fundamentis 
in nomine apostolorum, prope sepulcrum patris 
eas deposuit. Εἰ autem in premium ministerii 
dedit imperator, rogantibus episcopis, munus re- 
ctionis /Egypti. Talis fuit Artemius eliam ante cer- 
tamina martyrii, et adeo erat apud omnes vene- 
randus. 


IX. Atque proficiscebatur quidam magnus Arte- 


ttov, ἄρτι τὴν τοῦ δουχὸς ἀξίαν περιθαλό- D) mius in Egyptum, ducis modo suscepta dignitate. 


| Κωνστάντιος δὲ τῆς Κωνσταντινου πόλεως 
τὴν ἐπὶ Συρίας ἐποιεῖτο ὁδὸν, xai φθάσας 
ἐλόπολιν ᾿Αντιόχειαν, αὐτοῦ που χατασχη- 
πρὸς τοὺς Πέρσας ἐτοιμαζόμενος πόλεμον' 
& τῇ πόλει προσμένοντος, ἀφίχετο γράμ- 
ὃς αὐτὸν, δηλοῦντα τὴν ᾿Ιουλιανοῦ ἐπανά- 
Ὁ γὰρ Ἰουλιανὸς, ὡς δεδήλωται μοι καὶ 

ἐπὶ φυλαχῇ τῶν ᾿Εσπερίων εἷς τὰς Γαλ- 

τοῦ Κωνσταντίου Καϊσαρ ἀποδειχθεὶς, αὐτὸς 
) ἐν τῷ τοῦ Καίσαρος σχήματι εἶναι μὴ 
tvoc, διάδημά τε περιτίθεται, xal τῷ τῆς 
ἘΣ ἑαυτὸν ἐπιφημίζει ὀνόματι. Ἐπεὶ δὲ 


Constantius autem profectus Constantinopoli ten- 
debat in Syriam : et cum in magnam pervenisset 
Antiochiam, ibidem figit tabernaculum, bellum pa- 
rans adversus Persas. Cum ibi autem maneret in 
civitate, venerunt ad eum Jittere, insurrectionem 
Juliani signiflcantes. Julianus enim, ut a me jam 
ante fuit declaratum, ad custodiam Occidentis in 
Gallia Cesar creatus ἃ Constantio, non ferens am- 
plius esse in habitu Cesaris, induit diadema, et se 
appellat nomine imperatoris. Postquam autem Bibi 
imperium usurpavit, nihil jam parvum cogitabat, 
neque statuebat sibi amplius esse cunctandum ; 


4111 


MENSIS OCTOBER. 


1113 


βδὰ volens in suam redigere potestatem totam Eu- Α ἀντελάδετο τῶν πραγμάτων, οὐχ ἔτι μιχρὸν οὐξὲν 


ropam, qu:» obedit Romanis, instructo exercitu, 
per Germanos perrexit ad Danubium. Et cum 
ulteriorem ripam apprehendisset, per loca illius 
ducebat exercitum. Latens vero prefectos, et lta- 
lie Taurum, qui vocabatur, et Illyrici Florentium, 
postquam venit ad Paeonas, transiens ad alteram 
partem fluvii, statim et universam Illyricam re- 
gionem in suam redegit potestatem, et Italiam, et 
usque ad Oceanum occidentalem universas gentes, 
que erani imperii Romanorum. 


X. Constantius autem cum hec audivisset, fuit 
conturbatus, ut est. consentaneum, et de Constan- 
tinopoli admodum timens, ne quod ille animo co- 
gitabat, eam prior in suam redigeret potestatem, 
eam totis viribus festinabat preoccupare. Interim 
autem dum ab eo colligebatur exercitus, dispersus 
per civitates Orientis, et 8e parabat ad tantam 
viam, signiflcat episcopis, ut eum precedentes 
veniant quamprimum Niceam. Erat enim in ea 
secundam synodum congregaturus, ab impiis Aria- 
nis incitatus adversus Homousion. Cum vero, 
transmissa Cilicia, venisset ad Mopsi, qui vocan- 
tur, fontes, quedam imbecillitas ei repente accidit, 
nec poterat ulterius progredi. Postquam autem 
sensit se jam male habere, et non victurum esse 
amplius, Antiochie episcopo celerrime accersito 
Euzoio, petit ut baptizetur. Et cum baptizatus, pa- 
rum fuisset superstes, illio e vita excedit, cum im- 


perasset integros quadraginta annos, viginti qui- C 


dem cum patre, solus autem reliquos. 


ΧΙ. Cum eum autem deflevisset exercitus, et 
justa ei fecisset, in arca posuerunt, cum corpus 
instruxissent iis, qu:e solent fleri ad hoc, ut duret, 
et cum in currum imposuissent; tulerunt Constan- 
tinopolim, cum propriis armis unusquisque eum 
sequentes in. eodem ornatu, quem, dum viveret, 
habebat inter principes. Atque ii quidem vene- 
runt Constantinopolim, ducentes corpus. Venit 
autem et Julianus, proficiscens ex Illyrico, et jam 
firmiter tenens universum imperium, nullo post 
mortem Constantii auso ei repugnare. Cum au'em 
ferretur corpus in templum SS. Apostolorum, 
ubi prope patrem eum erant posituri, Julianus ipse 
precedebat lectum, capiti ablato diademate. Post- 
quam autem eum sepelierunt, jam veniens in re- 
giam, tunc rursus imposuit diadema, et rerum po- 
tiebatur, solus jam Romanorum universum adeptus 
imperium. Cum ergo excessisset Constantius, in 
eos, qui restabant, el maxime qui propter invi- 
diam prebuerant causam Galli occisionis, ire sue 
fervorem ostendit Julianus. Et statim. Eusebio qui- 
dem preposito caput adimit, quod omnino videro- 
tur suis calumniis Gallo cedem adornasse ; Paulum 
autem Hispanum, qui erat unus ex scribis impera- 
toris, tradit igni, ut qui in Gallum fuerat acerbe 


ἐνενόει: οὐδὲ διαμέλλειν ἐγίνωσχε δεῖν, ἀλλὰ τὴν 
Εὐρώπην τέως ὑφ᾽ ἑαυτῷ ποιήσασθα! πᾶτπταν ifi 
λων, ὁπόση Ρωμαίοις ὑπαχούει, τῷ στρατῷ συντ- 
ξάμενος, διὰ Γερμανῶν ἐπὶ τὸν Ἵστρον you. 
Καὶ τῆς πέραν ὄχθης λαδόμενος, διὰ τῶν ἐχείντ: 
χωρίων ἤλαυνε, τοὺς ὑπάρχους δὲ διαλαθὼν, τόν τι 
τῶν Ἰἰταλιῶν Ταῦρον οὔοω χαλούμενον, καὶ τὸν τῶν 
᾿Ιλλυριῶν Φλορέντιον, ἐπειδὴ χατὰ πλείονας ἐγένετο 
διατριδὰς, ἐπὶ θάτερα τοῦ ποταμοῦ σύτίχα tYv τι 
Ἰλλυρίδα πᾶσαν ὑφ᾽ ἑαυτῷ γῆν εἶχε καὶ τὰς Ἰταλί:ς, 
xai τὰ μέχρι "Eontoplou Ὀχεανοῦ σύμπαντα ἔβνγ' 
ὁπόσα τῆς ῬΡωμχίων ἐπιχρατήσεως ἦν. 

I. Ὁ δὲ Κωυστάντιος ταῦτα πυθόμενος, ἐταράγϑι 
τε, ὥσπερ εἰχὸς ἦν, χαὶ περὶ Κωνσταντινουπόλεως 


Β μάλιστα δείσας, μὴ, ὅπερ χαχεῖνος διενοεῖτο, ς«θάσεεν 


αὐτὴν ὑφ᾽ ἑαυτὸν ποιησάμενος, ἐπείγετο χατὰ τὸ 
δυνατὸν προχαταλαθεῖν. Ἐν ὅσῳ δὲ ὁ στρατὸς αὐτῷ 
συνελέγετο, κατὰ τὰς πόλεις τῆς ᾿Εῴας imu 
σμένος, xxi ἔμελλεν ἐξαρτύεσραι ὡς πρὸς τοσαύτην 
ὁδὸν, σημαίνει τοῖς ἐπισχόποις εἷς τὴν Νίχαιτν zr 
τὸν ὡς ὅτι τάχιστα ὀφθῆναι προαφιχομένους" tur 
λέτα γὰρ Ἐν αὐτῇ δευτέραν συγχροτῆσαι σύνοξεν, 
παρὰ τῶν δυσσεδῶν ᾿Αῤῥειανῶν χατὰ τοῦ "Ouw- 
oloo παροτρυνόμενος. Ἐπεὶ δὲ τὴν Ειλιχίαν Oul 
ελρθὼν, εἰς τὰς Μόψου χαλουμένας xpéva doin, 
ἀσθένειά τις αὐτῷ ἐξαπινσίως προσέπεσε, χαὶ οὐχ 
οἷός τε ἦν ἐπὶ τὸ πρόσιυ χωρεῖν, Ὡς δὲ ἔσϑιτο -1.- 
λως ἔχων ἤδη καὶ οὐχ ἄν βιωτόμενος, τὴν ταχίστην 
τὸν ᾿Αντιοχείας ἐπίσχοπον Εὐζώτϊον μεταπευψέμενος, 
βαπτίσαι αὐτὸν ἐπιτρέπει, xal δὴ βαςτιδάμενος 
xal μιχρὸν ἐπιδιοὺς, αὐτόθι προλείπει τὸ Ds Br 

σιλεύσας τὰ σύμπαντα ἔτη τεσσαράχοντα, ti piv 

εἴχοσι μετὰ τοῦ πατέρος, μόνος δὲ τὰ ἑκίλοιξα. 

ΙΑ΄, Αὐτὸν δὲ 4 στοχτιξ ὀλοφυρομῖνν, 13: “2 
νομιζόμενα ἐπ᾽ αὐτῷ τέλέσασα, λάρνακι cor^ 
ἐνέθεσαν, τοῖς εἰωθόσιν εἰς τὸ διαρχέσχι cuvism- 
τες τὸν νεχρὸν, xal εἰς ἅμαξαν ἐνθέμενοι, ἐχόμ'τον 
ἐπὶ τὴν Κωνσταντινούπολιν, σὺν τοῖς οἰχεοις 
ἕχαστος ὅπλοις αὐτῷ ἐφεπόμενοι, xal κατὰ τὸν i7 
τὸν χύσμον ὄνπερ χαὶ ζῶντος ἐν τοῖς hysuóm τ’ 
ταγμένοι ἐτύγχανον. Οὗτοι μὲν δὴ τὴν Kuvrm- 
νούπολιν εἶχον ἄγοντες τὸν νεχρὸν, καὶ ὁ 'loohuvk 
συνομάρτησεν ix τῶν Ἰλλυριῶν ἀφιχόμενος, τ’: 
ἤδη βεδαίως ἔχων τὴν πᾶσαν βασιλείαν, οὐδενὸς 2." 
τὸν μετὰ τὸν Κωνσταντίου θάνατον ἔναντι οδτνξ 
τολμήσαντος, χομιζομένου δὲ τοῦ νεχροῦ izi τὸν 


D viov τῶν ᾿Αποστόλων, ἵνα περ αὐτὸν χαταβήσιν 


πλησίον τοῦ πατρὸς ἔμελλον, αὐτὸς ἡγεῖτο τῆς 
χλίνης ὁ ᾿Ιουλιανὸς, τὸ διάδημα τῆς eni 
περιελὼν. ᾿Επεὶ δὲ ἔθαψαν αὐτὸν, ἐπὶ τὰ pass 
ἤδη ἀπαλλαττόμενος, τό τε διάδημα αὖθις ἔπεθεν. 
Καὶ τῶν πραγμάτων ἐγχρατὴς ἦν, μόνος ἤδη τ 
Ῥωμαίων ὅλην βασιλείαν ὑποζωσάμενος. Ἐπεὶ e^ 
ὁ Κωνστάντιος ix ποδὼν T», εἷς τοὺς ὑπολέιτομν 
νους xai μάλιστα τῷ φρόνῳ τὴν αἰτίαν παρασχομί" 
νους τῆς ἀναιρέσεως Γάλλου, ἀἄνεψυχε τὸ ζέον τὴς 
ὀργῆς ᾿Ιουλιανὸς, καὶ αὐτίχα Ἐὐσέδιον μὲν τὸν 
Πραιπόσιτον τῆς χεφαλῆς ἀφαιρεῖται, διότι τὴν. 





1118 


MARTYRIUM S. ARTEMII. 


4114 


ἀρχὴν ἐφαίνετο ix τῶν αὐτοῦ διαδολῶν, τὸν ἅπαντα A invectus. Ambos namque Chalcedonem misit, οἱ 


τῷ Γάλλῳ φόνυν συγχειρασάμενος" Παῦλον δὲ τὸν 
Σπανὸν εἴς τοὺς ὑπογραφέας τοῦ βασιλέως τε- 
λοῦντα, πυρὶ παραδίδωσιν, ὡς πολλὰ δὴ μάλα τῷ 
Γάλλῳ ἐμπιχρανάμενον. Τυύτους μὲν οὖν áugoti- 
ρους εἷς τὴν Χαλχηδόνα διαπέμψας, ἑχεῖ τῇ οἰχείᾳ 
δίχῃ ὑπάγει ἐχάτερον, ἀνεῖλε δὲ χαὶ Γαυδέντιον 
στρατηγὸν τῆς ᾿Αφριχῆς, xal ἄλλους τινὰς ὁπόσοι 
τι εἰς αὐτὸν πεπαρῳνήχεσαν' ἀλλὰ τούτους μὲν διὰ 
γραμμάτων ζἐχόλασε, τὸν ὁὲ τοῦ Χριστοῦ μάρτυρα 
xal γενναῖον ἄθλητὴν ᾿Αρτέμιαν αὐτὸς δι’ ἑαυτοῦ 
ἐν ᾿Αντιοχείᾳ παρὼν xai παρόντα διὰ τὴν εἰς Χρι- 
στὸν ὁμολογίαν, ἀπανθοώπως £xoÀacs, χαὶ τῆς παρ- 
οὖσης αὐτὸν ἀπεγύμνωσεν ἐξουσίας, μὴ φέρων τὴν 
αὐτοῦ παῤῥησίαν χαὶ ἔνστασιν, Ὃ γὰρ Ἰουλιανὸς, 
ὡς δεδήλωται, τὴν τῶν Ῥωμαίων περιθέμένος βασι- 
λείαν, ἐσπούδαζε μάλιστα τὸν ᾿Ε)ληνισμὸν ἐπανορ- 
θοῦν. Πανταχοῦ τοίνυν γράμματα διαπεμπόμενος, 
ἐχέλευε τὰ ᾿τούτων τεμένη xal τοὺς βωμοὺς ἀν- 
ἱιστᾷν, μετὰ πολλῆς ὅσης τῆς σπουδῆς τε xal προ- 
θυμίας, χαὶ ὅσας ὁ μέγας Κωνσταντῖνος ταῖς ἐχ- 
χλησίαις προσόδους ἀπένειμε, καὶ ὁ τούτου υἱὸς 
νχοὶς ἀφιέρωσεν, ἀντ᾽ ἐπισχόπων xai πρεσδυτέρων 
χαὶ ῥάντας, χαὶ θύτας, χαὶ χανηφόρους, καὶ ὅσας 
μὲν xài ἕτερα διεπραττετο κατὰ τὴν Κωνσταντινούπολιν. 

]B'. Μετὰ δὲ ταῦτα μητέρος αὐτοῦ ἀδελφὸν ἔχων, 
Ἰουλιανὸν τοὔνομα, τὴν τοῦ Χριστιανισμοῦ πίστιν 
διὰ τὴν ἐχείνου χάριν ἔξομοσάμενον, καὶ πολλὴν 
δπὲρ τοῦ ᾿Ελληνισμοῦ προθυμίαν ἐπιδειχνύμενον, 
ἄρχοντα τῆς ἑῴας ὃν καλοῦσι κόμητα ἐξέπεμψεν, 
ἐντειλάμενος, τὰ μὲν τῶν ἐκχλησιῶν πράγματα 
xaxoüv τε xai διαφθείρειν, πανταχοῦ δὲ xal διὰ 
πάσης ἰδέας τὸν ᾿Ελληνισμὸν αὔξειν τε καὶ ἐπαίρειν. 
*O δὲ ἀφικόμενος ἐν ᾿Αντιοχείᾳ ἐπειρᾶτο μείζων τῶν 
ἐντεταλμένων τοῖς ἔργοις ἰφαίνεσθαι, xal δὴ προσ- 
ἀφαιρεῖται μὲν πασῶν τῶν ἐχχλησιῶν ἄπαντα τὰ 
χειμήλια, ὅσα ἐν ἀργύρῳ τε xal χρυσῷ καὶ σηριχοῖς 
φάσμασι διετέλει, ἀποχλείει δὲ καὶ τὰς ἐχχλησίας, 
«O00 μὴ τινα εἰσφοιτᾷᾶν ἐν αὐταῖς εὐχῆς ἕνεχα, 
χλεῖθρα χαὶ μυχμοὺς τοῖς πολῶσιν ἐπιδαλών. Καὶ 
ταῦτα μὲν χατὰ τὴν ᾿Αντιόχου πόλιν' ὁ τῆς 'Ava- 
τολῆς ἄρχων εἰργάζετρ, ὁ δὲ βασιλεὺς Ἰουλιανὸς, 
ἔτι χατὰ τὴν Κωνσταντινούπολιν διεΐλχέ τινα χρό- 
νον, τὰ ἐν ταύτῃ χρατύνας, εἰς ὅπερ ἐνόμιζε μάλιστα 
τῷ βασιλεία συμφέρειν, καὶ ὅπος ὁ ᾿Ελληνισμὸς αὐτῷ 
πρὸς τὸ μεγαλειότερον ἐξαρθῇ σχοπῶν τε καὶ 
πραγμχτευόμενος. "Apac οὖν ix τῆς Κωνσταντινου- 
πόλεως σὺν παντὶ τῷ στρατῷ τὴν ἐπὶ τῆς Συρίας 
ἐποιεῖτο ὁδόν. 

Π'. Διελθὼν τοίνυν ἅπασαν τὰν Φουγίαν, xal πρὸς 
τὴν ἐσχάτην αὑτῆς πόλιν τὸ χαλούμενον 'Ixóvtov χατ- 
αντήσας, ἐξέχλινε τὴν ᾿Ισαυρίαν χαταλιπών. Καὶ 
τὸν λεγόμενον Ταῦρον ὑπεραναδὰς * ἦλθεν ἐπὶ τὰς 
πόλεις τῆς Κιλιχίας, χαὶ τῷ σταθμῷ προσπελάσας 
τῷ ἐν Ἰσσῷ αὐτοῦ που χατασχηνοῖ, τὸν ἐκ Ναχε- 
δονίας ᾿Αλέξανδρον μιμησάμενος" αὐτόθι γὰρ κά- 
χεῖνος ἐν ᾿Ισσῷ τὸν πρὸς Δαρεῖον τὸν Περσὼν βασι- 
λέα συνεχρότησε πόλεμον, καὶ τοῦτον νικήσας, ἐπί- 
σημὸν τὸν τόπον σϊργάσατο᾽ ἱχεῖθεν τὸν ᾿Ισσικὸν 


illic utrumque euo affecit supplicio. Interfecit etiam 
Gaudentium ducem exercitus Afric», et quosdam 
alios, qui ei insultaverant. Sed eos quidem puniit 
per litteras; Christi autem martyrem et fortem 
athletam Artemium, ipse per se Antiochie presens 
presentem propter Christi confessionem inhumane 
puniit, et ea, quam habebat, privavit potestate, 
non ferens ejus dicendi libertatem et constantiam. 
Julianus enim, cum, ut ostensum est, Romanorum 
usurpassel imperium, maxime studebat gentium 
errorem in suum locum restituere. In omnes itaque 
partes mittens litteras jubebat deorum templa et 
altaria prompto el alacri animi studio exstrui, et 
quoscunque reditus magnus Constantinus attribuit 
ecclesiis, et ejus filius Conatantius, eos ademit, et 
templis consecravit idolorum, pro episcopis, pres- 
byteris et diaconis, constituens φάϊ 05, asperso- 
res, sacrificos et canephoros, et quecunque no- 
mina nuge imponunt gentilium. Bec quidem et 
alia fiebant Constantinopoli. 

Κωνστάντιος, ταύτας ἀφελὼν, τοῖς εἰδώλων 

xxi διαχόνων χαταστήσας ζαχόρους, xxl νεωχόρους, 

ὁ ἑλληνικὸς ὕθλος ἑπιφημίζει προσωνυμίας, Ταῦτα 


τῶν 


XII. Post heo autem cum matris sue haberet 
fratrem, nomine Julianum, qui ut illi gratificare- 
tur, Christianismi fidem abjuraverat, et pro er- 
rore genüum ostendebat promptum et alacre 
animi studium, emisit Orientis rectorem, quem 
vocant comitem, jubens ut res quidem ecclesiarum 
vexaret et perderet, ubique autem et omni ratione 
errorem gentium augeret et extolleret. Ille igitur 
cum venisset Antiochiam, conabatur reipsa plura 
prestare, quam ei fuerat imperatum. Et eccle- 
siis quidem aufert quecunque habebant pretiosa, 
tam in argento et auro, quam in sericis vestimen- 
tis. Quin etiam claudit ecclesias, ne quis in eas in- 
grederetur precandi causa, claustris et vectibus 
janvis impositis. Et hec quidem Antiochiae faciebat 
comes Orientis. Imperator autem Julianus Con- 
stantinopoli aliquod adhuc morabatur tempus, res 
confirmans el corroborans, prout ei maxime expe- 
dire videbatur imperio: et ut error gentium ma- 
gnilice extolleretur, considerans et procurans. 
Postea vero discedens Constantinopoli cum uni. 


D verso exercitu, iter faciebat in Syriam. 


XIII. Cum itaque universam pervasisset Phry- 
giam, et ad ejus ultimam venisset civitatem, que 
vocatur Iconium, declinavil relicta Isauria. EL cum 
Taurum, qui dicitur, superasset, venit ad civitates 
Cilicia. Cum vero accessisset ad stationem, qute 
est in Isso, illic castrametatur, Macedonem Alexan- 
drum imitatus. Nam ille quoque in [580 cum Da- 
rio rege Persarum commisit prelium. Quo vito, 
looum reddidit insignem. Illino sinum transmisit 
Issicum, et venit Antiochiam, iram spirans adver- 


4118 


MENSIS OCTOBER. 


1116 


sus Christianos, et se eos esse omnino eversurum A κόλπον διαπεράσας͵ ἦλθεν εἷς ᾿Αντιόχειαν, θυμοῦ 


minitans. Cum Antiochiam ergo venisset Lyrannus, 
et in domum divertisset imperatoriam, et nec 
unum quidem diem quievisset, ad eum adducti 
gunt, veluti signo dato accusati, Eugenius et Ma- 
carius, qui ipsi quoque erant pars presbyteratus 
Ecclesie Antiochense. Quos cum protinus curasset 
sistendos : Quinam estis, inquit, οἱ quodnam esl 
vobis vite studium ? Dixit Eugenius : Christiani 
sumus, et Christi gregis pastores. Hec est nobis 
vita, hec conditio, hoc studium. Dixit autem im- 
perator: Ubi est is, quem dicitis Christi gregem ? 
Eugenius autem : Universus, inquit, orbis terre, 
quem 80] aspicit, et qui in eo sunt homines, Ju- 
lianus autem : Nos, inquil, quibusnam presumus, 
et in quosnam hodie obtinemus imperium, o tu 
infelix et miser homuncule, si quamcunque ter- 
ram sol aspicit, Christus gregem possidet ? Mar- 
tyr vero : Eidem, inquit, gregi prees, o imporator, 
cujus nos sumus pastores. Per Christum enim re- 
ges regnant, et tyranni in terra dominantur. Ipse 
quoque Christus hodie quidem tibi dedit imperium, 
etiamsi apparueris ingratus in benefactorem ; cras 
autem dabit alii. Es enim unius diei, et ipse im- 
peras iia, qui sunt unius diei. Illi autem est re- 
gnum eternum, et quod nunquam finem ac- 
cipit. 


XIV. Apostata vero : Impie, et a deorum, 
inquit, aliene benevolentia, cum  hesternus 
sit Christus tuus, et unius diei, et ab Augusti 
Cesaris tempore incoperit, a te ergo hodie rex 
elernus creatur? Martyr autem : Quod ad hu- 
manitatem quidem attinet, ineffabilisque et inenar- 
rabilis dispensationis, seu carnis susceptae, myste- 
rium, ita habet, o imperator. Quoad vero ejus 
divinam, οἱ que est ante secula, generatio- 
nem, nullum invenietur tempus ea anterius. 
Imperator autem, existimans marlyrem esse 
agrestem quempiam, et nulla praeditum erudi- 
tione, irridens inquit: Tuus ergo Christus, o mi- 
ser, bis fuit generatus? Si vero propterea glo- 
riaris, sunt etiam apud Grecos viri sapientissimi, 
non solum bis, sed etiam ter geniti. Nam et Mer- 
curius, cognomine Trismegistus, ter venit se in 
mundo ostendens, quomodo narrant ejus sacri et 


πλέον κατὰ Χριστιανῶν, xal αὐτοὺς ἐχτρίψα: εἰς 
τέλος διαπειλούμενος. ᾿Ελθόντι τοιγαροῦν τῷ τ.» 
ράννῳ κατὰ τὴν ᾿Αντιόχειαν, χαὶ πρὸς τοῖς pas 
λείοις οἴχοις χατασχηνώσαντι, xai μὴ δὲ πρὸς ἐμέ- 
pzv βίαν σχολάσαντι προσήχθησαν αὐτῷ ὥσπερ ἀπό 
τινος παραγγέλματος διαδληθέντες, Εὐγένιος xu 
Μακάριος, τοῦ πρεσθυτερίου τῆς ἐν ᾿Αντιοχεί: 
Ἐχχλησίας καὶ αὐτοὶ μέρος τυγχάνοντες, οὖς εὐθέω: 
παρασιησάμενος" Τίνες ἐστὲ, ἔφη, καὶ τίνα δή zo 
τὴν ἀγωγὴν xal τὸ ἐπιτήδευμα ἔχετε ; Εὐγένιος 
ἔφη" Χριστιανοί ἐσμεν, xal τῆς Χριστοῦ ποίμνης 
ἀγελάρχαι τυγχάνομεν, τοῦτο βίος ἡμῖν xai τύχη 
xai ἐπιτήδευμα. Καὶ ὃ βασιλεὺς: Ποῦ τοίνυν ἐστὶν 
ἣν ὑμεῖς φατε τοῦ Χριστοῦ ποίμνην ; Καὶ ὁ Εὐγένιος 
llàsz ἡ οἱκουμένη, ὅσην τε ἤλιος ἐφορᾷ, καὶ ὅσοι tz 
ταύτης εἰσὶν ἄνθρωποι. Καὶ ὁ Ἰουλιανός" Ἡμεῖς 
δὲ τίνων ἄρχομεν χαὶ τίνων βασιλεύομεν σήμερον, ὦ 
ταλαίπωρον σύ καὶ δυστυχὲς ἀνθρώπιον, εἰ ὅσην 
ἤλιοι ἑφορᾷ γῆν ὁ Χριστὸς ποίμνην χέχτη ται; Καὶ 
ὁ μάρτυς" Τῆς αὐτῆς, ὦ βασιλεῦ, ποΐμνης τε χαὶ 
ἀγέλης ἐπιστατεῖς, ἧσπερ δὴ xai ἡμεῖς ἀγελάρχα: 
τυγχάνομεν" δι᾽ αὐτοῦ γὰρ βασιλεῖς βΔσιλεύουσ: xil 
τύραννοι χρατοῦσι γῆς. Καὶ αὐτός σοι τὸ βαείλειον 
δέδωχε σήμερον, χἂν αὐτὸς ἀχάριτος περὶ τὸν t^ 
ἐργέτην ἐφάνης" αὔριον ὃὲ πάλιν ἕτέρῳ On. 
᾿Ἐφημέρων ἄρχεις αὐτὸς, τῷ δὲ ἡ βασιλεία αἰώνιος. 
xai πέρας οὐδέποτε δεχομένη. 

IA. Καὶ ὁ παραδάτης" ᾿Ανόσιε xal τῆς τῶν βεῶν 
εὐμενίας ἀλλότριε, χθιζὸς Qv ὁ σὸς Χοιστὸς xai ἐρή- 
μεδος, ἀπὸ τῶν Αὐγούστου τε Καίσαρος χρόνων 
ἀρξάμενος, αἰώνιος βασιλεὺς ὑπὸ σοῦ κχιχειροτό- 
νηται σήμερον ; Καὶ ὁ μάρτυς" Ναὶ, κατὰ μὲν τὸ 
ἀνθρώπινον xai τὸ τῆς ἀφράστου xxi dift» €»- 
τοῦ οἰχονομίας μυστήοιον, εἴτουν σαρώτεως οὗτως 
ἔχει, βασιλεῦ, ἐπεὶ χατὰ τὴν θείαν αὐτοῦ καὶ 
προχιώνιον γέννησιν οὐδεὶς εὐρεθύσεται χρόνος ὃ 
ταύτης ὑπέρτερον. Καὶ ὁ βασιλεὺς, νομίσας ἄγροιχον 
εἶναί {τινα τὸν τοῦ Χριστοῦ μάοτυρα xal πα-δίας 
ἀμέτογον, διαχλευάζων φησί: Οὐχ οὖν, ὦ ταλαΐπωρι, 
ἡ Χριστός σοῦ δὶς ἄρα γεγέννηται, xai ἐπὶ τοῦτῳ 
χομπάζεις ; Εἰσὶ xai παρ᾽ “ἕλλησιν ἄνδρες σοφώτατοι, 
οὐ μόνον δὶς γεννηθέντες, ἀλλὸ xal τρίς " ὃ τε τῷ 
Ἑρμῆς ὁ Τρισμέγιστος ἐπικαλούμενος, τρίτον 128» 
εἰς κόσμον ἑαυτὸν ἐπιδεικνὺς, καθὼς ai ἱεραὶ αὐτοῦ 
xai θαυμάσιαι βίόλοι διαγορεύουσι, χαὶ διὰ τοῦτο 


admirandi libri ; et ideo nominatur Trismegistus, D Τρισμέγιστος ὀνομάζεται, ὁμοίως δὲ xai Πυθαγόρας, 


id est, ter maximus. Similiter autem Pythago- 
ras, qui hoc fuit posterior, ipse quoque ter venit 
/Egyptius, deinde Euphorbus, de quo meminit 
filius, Samius. 

XV. Martyr autem suaviter irridens nugas docti 
imperatoris, et impiorum gentilium  stultilo- 
quentiam, conjectans autem tyrannum per hac 
verba conari irridere — Christi generationem, 
cum magna severitate ei dixit et nobilitate: 
Oportebat neo tibi quidem emnino respon- 
dere, o iniquissime, neo te ulla dignari allo- 
cutione, sed propter eam, que adest, multitudi- 


ὁ τούτου Μνησάρχου υἱὸς, Σάμιος, 


in vitam, ut qui primo quidem fueril naucleros 


Homerus; postremo autem Pythagoras, Mne:arehi 


IE. Καὶ ὁ μάρτυς, diu τι γελάσας, τῶ; 
χομψευμάτων τοῦ σοφοῦ βασιλέως, χαὶ τῆς 
ἀσεθῶν ᾿Ελλήνων μωρολογίας, ὑπονοήςας δὲ τὸν 
τύραννον τὴν τοῦ Χριστοῦ γέννησιν διὰ τουτων tw 
ῥημάτων χλευάζειν ἤδη πειρώμενον, ἔφη, πρὸς si 
τὸν μετὰ πολλῆς τῆς αὐστηρίας χαὶ γενναιότητος. 
Ἕδει τὴν ἀρχὴν μὴ δὲ ἀποχρίνασθαϊ σοι, παρανομω- 
τατε, μὴ δὲ τῆς οἵας οὖν ἀπολογίας καταξιῶσαι, 


MARTYRIUM $8. ARTEMII. 


1118 


τὸν παρεστῶτα ὄχλον ὅτι τῆς τοῦ Χριστοῦ Α nem, quoniam complures ex iis sunt de grege 


οἱ πλείους αὐτῶν τυγχάνουσιν, εἴπον ὅσα 
χαὶ νῦν ἐπ᾽ ὀλίγω ἐρῶ, τῆς αὐτῶν χη- 
σωτηρίας, ὅτι τὸν γῇ ἄνωθεν xxl πρὸ πολ- 
ὧν οἱ προφῆται προχατήγγειλαν καὶ πολλὰ 
γυσίας αὐχοὺ τὰ μαρτύρια, ἔκ τε τῶν παρ᾽ 
ἱσμῶν xal ἐξ αὐτῶν τῶν Σιδιλλείων γραμ- 
Καὶ τῆς ἐνχνθβρωπήσεως αὐτοῦ dj αἰτία, 
ipla καίλναχλέσει τῆς τῶν ἀνθοώπων 
᾿ς γέγονεν ἐλθὼν γὰρ ἐπὶ τῆς γῆς πᾶσαν 
ἥλασε xxi πᾶσαν μαλαχίαν, χαὶ παραδόξως 
τι νεχροὺς ἤγεΐ pev ὁδωδότας, τὸ δὲ πάντων 
γτερον, ὑπὲρ τῆς τοῦ χόσμου σωτηρίας 
| διὰ σταυροῦ πάθος, ἀνέστη τριήμερος ix 
γῶν, ὑπὸ μάρτυσι πενταχοσίοις, xal οτρα- 
φρουρούντων αὐτοῦ τὸν τάφον, ἵνα μὴ σχῇ 
τὴν ἀνάστασιν αὐτοῦ συχοφαντῆσχ! βουλό- 
χἱ ἀναστὰς ἐγ νεχρῶν ὥφθη τοῖς μαθηταῖς 
* ὅλαις τεσσαράχοντα ἡμέραις μετ᾽ ἰχὐτῶν 
οεφόμενος, xal ὁρώντων αὐτῶν xal βλε- 
εἰς οὐρανοὺς ἀνελήφθη, τὴν τοῦ ἀγίου 
)ὴς δωρεὰν xai δύναμιν τούτοις ἐξαποστεί- 
τε χαὶ γλώσσαις ἀλλογενῶν ἀποφθέγγεσθαι 
χρείαν ἕχειν τοῦ ἐρμηνεύοντος" ἐλάλει γὰρ 
τὸ Ἰἰνεῦμα τὸ ἅγιον, καὶ τὰ πόῤῥω βλέ- 
δου, xai προφητεύξιν τὰ μέλλοντα' οἵτινες 
ς ἐχηρύξαν αὐτοῦ πανταχοῦ, μηδὲν ἐπιφε- 
ἢ μόνον τὴν αὐτοῦ ἀόρατον δύναμιν, οὐχ 
αἱ δόρυ καὶ ξίφος χατέχοντες, ἀλλὰ γυμνοὶ 
λοι xal πένητες, xai πάντα τὸν χόσμον 
tv, νεχροὺς ἐγείογντες, λεπροὺς χαθαρίοω 
δαιμόνια ἐχδάλλοντες. Καὶ ταῦτα τίνες : 
αἱ ἀγράμματοι, καὶ τῆς τοῦ χόσμου σοφίας 
ὥς δὲ αὐτὸς παρεισήγαγες, ἐπιχερτομῶν 
Χριστοῦ γέννησιν, ἄνδρας σοφοὺς τε καὶ 
€, ὡς νῦν εἴρηχας, sl xai δοίημεν ἀληθῶς 
τοῦτο τὸ παραλήρημα, τί γεννηθέντες δὲς 
'ς xal τετράκις τὸν χόσμον ὠφέλησαν, 
τι τῶν τοῦ χόσμου μιχρὸν ἣ ἐλάχιστον t τίς 
Οἰόλων ᾿Ερμοῦ τε xal Πυθαγόρου. νεχροὺς 
σεν, f$ λεπροὺς ἐχαθάρισεν, ἢ δάίΐμονας 
v, οὖς ὑμεῖς φεραπεύετε ; ᾿Αλλ’ ᾿Ἑρμῆς μὲν 
"μέγιστος ὑφ’ ὑμῶν προραγορευόμενος, 
4 γέγονεν ἄνθρωπος, xal τοὶς Αἰγυπτίων 
τραφεὶς, γυναῖχά τε γήμας, παῖδας ἔτεχεν, 


Christi, dixi quecunque dixi, et nunc etiam di- 
cam parumper, curam gerens eorum salutis: 
Christum ab alto repetentes, multis ante seculis 
propheta prius annuntiarun!, multaque sunt ejus 
adventus testimonia, tam ex iis, que sunt apud 
nos oraculis, quam ex ipsis scriptis Sibyllinis. 
Ejus autem suscepte carnis causa fuit propter sa- 
lutem et reparationem lapsus hominum. Nam 
cum venisset in terram, omnem morbum expulit 
et omnem infirmitatem : et admirabiliter uno 
verbo excilavit mortuos, qui fetebant. Quod au- 
tem est omnium maxime admirabile, pro salute 
mundi passus mortem per crucem, tertio die sur- 
rexit ἃ mortuis, testibus iis militibus, qui serva- 


B bant ejus sepulcrum, et plusquam quingentis ho- 


minibus, ne locum habeat, qui vult calumniari 
ejus resurrectionem. Et cum surrexisset a mortuis, 
visus est suis discipulis, totos quadraginla dies 
cum eis versans, eisque videntibus el aspicienti- 
bus, fuit assumptus in colos. Denique eis sancti 
Spiritus donum demisit et virtutem, adeo ut lo- 
querentur linguis alienigenarum, el non opus ha- 
berent interprete. Loquebatur enim in eis sanclus 
Spiritus, et dabat eis, ut viderent, quce erant pro- 
cul remota, et futura predicerent. Qui quidem 
egressi, ipsum ubique predicarunt, et nihil infe- 
rentes, preter solam ejus virtutem, quo non ca- 
debat sub aspectum, neque clypeum, lanceam aut 
ensem tenentes: sed nudi, inermes, et pauperes 
mundum ceperunt universum, mortuos excitanles, 
leprosos mundantes, deemonia ejicientes. Quinam 
autem hoc fecerunt? Piscalores, et ignari littera- 
rum, et qui mundi sapientie non erant participes. 

XVI. Quos autem ipse induxisti, ludificans 
Christi generationem, viros doctos et theologos, 
ut nunc dixisti, etiamsi concesserimus vere fuisse 
has nugas, quid bis, el ter, et quater geniti mundo 
profuerunt, vel mundi parve, atque adeo minimam 
parti ὃ Quis ex Mercurii et Pvthagore libris mor- 
tuos suscitavit, aut leprosos mundavit, aut demo- 
nes expulit, quos vos colitis ? Sed Mercurius qui- 
dem, qui a vobis dicitur Trismegistus, fuit homo 
ZEgyptius, etin legibus educatus /Egyptiis: et cum 
duxisset uxorem, peperit filios, quorum natu ma- 
jorem Tat nominant, cum quo loquitur, ei suas de- 


πρεσθύτερον, Τὰτ ὀνόμάζουσι πρὸς ὃν αὐτὸς Π dicans orationes, et cum Asclepio ex Epidauro, 


αι, xai τοὺς ἑαυτοῦ λόγους ἀφοσιοῖ, πρός 
ἐξ ᾿Επιδαύρου ᾿Ασχληπιὸν τὸν προχατάρξαντα 
ide τῆς ἱατριχῆς ἐπιστήμης, ᾧ vai τὴν ἕαυ- 
λογίαν διασαφεῖ οὕτως ἔχουσαν" Θεὸν νοῆσαι 
λεπὸν, φρᾶσαι δὲ ἀδύνατον, ἔστι γὰρ τρισ- 
oc, ἀνερμήνευτος οὐσία xal φύσις, οὐχ ἔχουσαᾳ 
ροτοῖς ἐξομοίωσιν. Οὕς δὲ θεοὺς ὀνομάζουσιν 
οι, πολὺ τὸ μυθῶδες xxl σφαλερὸν ἑαυτοῖς 
αντο, οὐ μὴν ἀλλὰ xai περί τῆς τοῦ Χριστοῦ 
ς xal αὐτὸς ἀμυδράν τινὰ προφητείαν δι- 
t, οὐκ ἐξ ἑαυτοῦ, ἀλλ᾽ ἐκ τῆς Ἑδραίων θεο- 
ταύτην ἀπαρυσάμενος. ᾿Αλλὰ τί μοι τῶν 


qui, ut vos vultis, fuit auctor et princeps scientie 
medicine : cui etiam suam explicat, quee sic habel, 
theologiam : Deum intelligere quidem est difficile, 
sed ut eum verbis exprimas, minime potest fleri. 
Est enim in terna consistens hypostasi, essentia et 
natura, qu& non potest explicari, non habens apud 
hominesassimilationem.Quos autem deos nominant 
homines, ii multas et periculosas ad 80 attraxerunt 
fabulas. Quinetiam de Christi adventu ipse quoque 
obscuram quamdam refert prophetiam, ut qui non 
ex 860, sed ex Hebreorum eam hauserit theologia. 
Sed quid mihi cum putridis et male olentibus Mer- 


1119 


MENSIS OCTOBER. 


1180 


curii verbis, que a vobis quidem in honore haben- À σαπρῶν τε καὶ ὀδωδότων ᾿Ερμοῦ ῥημάτων, τῶν παρ 


tur, jam autem diu ante putruerunt et effluxerunt? 
Neque enim de vivis fas est rogare mortuos iis, qui 
ex divinis eloquiis habent veros martyres, qui ad- 
ventum Christi et divinitatem prenuntiarunt. 


XVII. Pythagoras autem, qui sec Italice fuil 
auctor et princeps, quid magnum et admirandum 
fecit, ter in vitam productus ? An quod cum fuisset 
Olympie, ut vos dicitis, aureum suum femur osten- 
dit Hellanodicis? Vel quod mugientem bovem sa- 
crificaturus : Habet, inquit, animam viri mihi ami- 
cissimi, et per mugitum me salutat infelix ? Seu 
quod aquilam, que sublime volabat, per incanta- 
tionem fecit cadere in terram ? Hec miracula fecit, 
cum esset Olympie ter genitus Pythagoras, insano 
glorie amore captus, et visione hec apprehendens 
ter infelix, qui quaternionem jusjurandum consti- 
tuebat, et eum dicebat fontem sterne nature, qui 
fabas colebat propter quas periit, cum suis fami- 
liaribus simul expulsus a Tarentinis. Nam cum nol- 
let calcare locum, in quo fabe erant disperse, ibi- 
dem interficitur cum familiaribus et discipulis, et 
consumitur ab inimicis. Theano autem ejus uxor 
et discipula, cum nollet dicere causam, propter 
quam faba non vescuntur, ipsa quoque, ei lingua 
amputata, perimitur. 


XVIII. Hec sunt sapientum philosophorum pri- 
vilegia, qui bis et ter sunt geniti, ut ipse dixisti 
oratorie. llla autem sunt mei Christi miracula, 
propter generis humani salutem et restitutionem. 
Et Pythagoras quidem et Mercurius hominum ani- 
mas deducunt ad profundum inferorum, quasdam 
earum transmigrationes et traductiones introducen- 
tes, aliquando quidem in animalia rationis exper- 
lia et bestias eas traducentes : aliquando autem in 
pisces et plantas; et alias quasdam revocationes et 
ambitus fingentes. Christus autem, ut Deus verus 
et e&ternus, cum animam fecisset immortalem, et 
senii experlem divino, qui fuit ab initio, spiritu et 
insuflatione, quando fabricatus fuit primum homi- 
nem (ut divini, et quos nemo potest calumniari, 
referunt libri Mosis), eam rursus per inobedientiam 
lapsam, et deceptionem serpentis, qui affert animi, 
exitium, ipse veniens in terram, et in ea degens, et 


ὑμῖν τιμωμένων, ἤδη πρὸ πολλυῦ σεσηπότων xii 
ἀπεῤῥυηκότων ; οὐδὲ γὰρ ὅσιον περὶ τῶν ζώντων 
ἐρωτῷν τοὺς νεχροὺς, ἔχοντας" ἐγ τῶν θεοσόφων λο- 
γυίων τοὺς ἀληθεῖς μάρτυρας, οἵ τὴν τοῦ Χριστοῦ 
παρουσίαν τε xai θεότητα προχατήγγειλαν. 

IZ. Πυθαγόρας δὲ ὁ τῆς Ἰταλικῆς χατάρξας αἷ- 
ρέσεως τί μέγα καὶ θαυμαστὸν ἐν τῷ Qi» mper 
παραχθεὶς ἀπειργάσατο, ἢ ὅτι ἔν ᾿Ολυμπίᾳ γεν 
μενος, ὡς ὑμεῖς φατε, χρυσοῦν τὸν ἔχυτοῦ μηρὸν 
κοῖς Ἐλλανοδίχαις ὑπέδειξε ; xai βοῦν θύεσθαι μὲλ- 
λοντα μυχησάμενον' ᾿Ανοδρὸς, ἔφη, ψυχὴν ἐμοὶ φιλ- 
τάτου χέχτηται, καὶ διὰ τοῦ μυχήματος προσχγο- 
ρεύει με ὁ ταλαίπωρος, xài ἀετὸν ἐν ὕψει κατατι- 
τόμενον δι᾽ ἐπῳδῆς χαταπεσεῖν ἐπὶ γῆς πεποίτχε; 
Ταῦτα ὁ τρὶς γεννηθεὶς ἐθαυματούργει ἐν ᾿Ολυμξί 
γενόμενος, δοξομανῶν χαὶ φαντασιούμενος ὃ pv 
ἄθλιος, ὁ τὴν τετραχτὺν Üpxov τιθέμενος xai cr 
τὴν φσχων πηγὴν ἀεννάου φύσεὼς, ὁ τοὺς χά» 
μους σεθόμενος, δι’ οὖς ἀπώλετο μετα τῶν αὐτοῦ 
ἑταίῥων, ὑπὸ τῶν Τάραντίνων συνελαυνόμενος " 
μὴ βουλόμενος γὰρ τὸν τόπον πατῆσαι, ἐν ᾧ ei 
χύαμοι ἑσπαρμένοι ἐτύγχανον, αὐτοῦ μετὲ τὸν 
ἑταίρων xzl μαθητῶν κατασφάττεται, χαὶ τῶν 
ἐχθρῶν γίνεται παρανάλωμα. Θεανὼ δὲ ἡ τοῦτοι 
γἀμετὴ καὶ μαθήτρια, μὴ θέλουσα τὴν αἰτίαν xr- 
εἰπεῖν δι᾿ ἣν τὸν κύαμον οὐχ ἐσθίουσι, τὴν γλῶτταν 
ἐχτμηθεῖσα πρότερον, καὶ αὐτὴ προσαπόλλυτα:. 

1Η΄. Ταῦτα τῶν σοφῶν φιλοσόφων τὰ προτερή- 
ματα, τῶν δὶς καὶ τρὶς γεννηθέντων ὡς αὐτὸς ἐρη- 
τόρευσας, κἀκεῖνα τοῦ ἐμοῦ Χριστοῦ ixl σωτηρίᾳ 
xal ἀναχλήσει τοῦ τῶν ἀνθρώπων γένους τὲ τερατ. 
ουργήματα. Καὶ Ηυθαγόρας μὲν καὶ Ἑρμῆς τὸς 
τῶν ἀνθρώπων ψυχὰς εἰς τὸν δου ποῦμένα xri 
γουσι, μετεμψυχώσεις δή τινας xai μεῖσχσμοὺς 
παρεισάγοντες, ποτὲ μὲν εἰς ἄλογα ζῶα xri ὕτρ 
ταύτας μεταδιδάζοντες, ποτὲ δὲ εἰς ἴχθὺῦς xAu qi 
xal ἄλλας τινὰς ἔπαναχυχλήσεις καὶ πιῤιήδους 
κατασπῶντες αὐτὰς xa! ἀποῤῥαπίζοντες. Ὃ ὦ 
Χριστὸς, καθ᾽ ὃ θεὸς ὑπάρχων ἀληθὴς xii αἰανια, 
ἀθάνατον αὐτὴν χαὶ ἀγήρω κατασχευάσας "UM 
ἀπαρχῆς πνεύματι θείῳ καὶ ἐμφυσήμςστι, is 
τὸν πρῶτον ἐδημιούργησεν ἄνθρωπον, ὡς sl er 
καὶ ἀδιάδλητοι τοῦ Μωσέως βίδλοι  Dtzsrgni. 
πεσοῦσαν πάλιν διὰ τῆς παρακοῆς καὶ τῆς PRIY 


τὸῦ ψυχοφθόρου δράκοντος ἐλθὼν ἐπὶ γῆς καὶ τ᾽ 


viam salutis nobis ostendens, per baptismum et re- [) λιτευσάμενος καὶ ὑποδείξας ἡ μῖν ὁδὸν σωτηρίες 


surrectionem a mortuis ab inferis reduxit ad colos. 
Et rureus veniens ad judicandum vivos et mortuos, 
faciet surgere corpora, et conjunget suis animabus, 
et reddet unicuique secundum sua opera *. 


XIX, Hec cum martyr fuisset philosophatus, ini- 
quus Julianus: Videte, inquit, viri Romani et Greci, 
hunc sceleratum et exsecorandum hominem, quan- 
(a8 ex Grecis disciplinis effudit nugas in nostram 


41, Cor. v, 10. 


διὰ τοῦ βαπτίσματος καὶ τῆς ix νεχρῶν αὐτοῦ Be 
στάσεως, ἐκ τῶν τοῦ ὅδου πυθμένων εἷς obpews 
ταύτην ἐπανήγαγε, καὶ πάλιν ἐρχόμενος xpm 
ζῶντας καὶ νεχροὺς, ἐξαναστήσει τὰ σώματα, UP 
συνάψει ταῖς ἑσυτῶν ψυχαῖς, xal ἀποδώσει bir? . 
xxtà τὰ ἔργα αὐτοῦ. 

JO. Ταῦτα τοῦ μάρτυρος φιλοσοφήσσντος, ὁ tf 
ράνομος Ἰουλιανός * Ὁρᾶτε, ἔφη, ἄνδρες "Ppre 
xai “λληνες, τουτονὶ τὸν καλαμναῖον καὶ ἀλιτήριον, 
πόσον ix τῶν ἑλληνικῶν μαθημάτων κατὰ τῆς iuh 





1181 


MARTYRIUM S. ARTEMITI. 


1182 


τέρας θρησχείας χατεσχέδασεν 001ov; Μὰ τὸν ἐμοὶ A religionem. Per solem mihi charissimum, non am- 


προσφιλέστατον ἥλιον, οὐχ ἔμασιν ἀνέξομάι τὸ 
Χριστιχνῶν ἀθεώτατον ἐχπαιδϑύεσθαι γένος, Ἰδοὺ 
γὰρ τῆς ἱερᾶς παιδείας xal οὗτος ὁ χύων μεταλα- 
χὼν, χἂν οὐχ εὐθείας ^al ὁμαλῆς, ἀλλ’ ὅμως πολλὴν 
τινα χαὶ ἀτερπῆ περὶ τὴν ἱστορίαν μορολογίαν χατ- 
ἐχε:. Ταῦτα εἰπὼν, κελεύει τὸν μάρτυρα τοῖς δι.- 
μίοις παραδοθῆναι χαὶ μαστιγοῦν, ἄχρι καὶ πεν- 
ταχοσίων πληγῶν. Οἱ δὲ λαθόντες, ἤκιζον ἀπαν- 
θρώπως ταῖς μάστιξι, xat ὁ χήρυξ ioca " ἸΙοίνσον τὸ 
τοῦ βασιλέως θέλημα, παῦσαι τῶν μωρολογιῶν, καὶ 
ἀπαλλαγήσῃ τῶν χολαζόντων σε. 'O δὲ μάρτυς 
ἐχαρτέρει τυπτόμενος, σιωπῶν χαὶ μηδὲν ὅλως 
φθεγγόμενος. ᾿Ατενίσας δὲ πρὸς τὸν τοῦ Χριστοῦ 
μάρτυρα Μαχάοιον, φησὶ πρὸς αὐτόν * Σὺ δὲ τί λέ- 
γεῖς περὶ σεαυτοῦ, δυστυχὲς ἀνθοώπιον ; Μακάριος 
ἔφη, Σὺ εἶ δυστυχὴς τῷ ὄντι xal πάντων ἀνθοώπων 
ἀθλιώτατος, ἐγὼ δὲ μακάσιος ἀληθῶς, συμφωνοῦσαν 
ἔχων τοῖς πράγμασι xal τὴν προσωνυμίαν, ὅτ: τὸν 
Χριστὸν ὁμολογῶν προσχυνῶ, αὐτὸς δὲ τοῦτον ἀπηρ- 
νάσω, δαίμοσι χαὶ τῷ διχαδόλῳ προσχολληθεὶς, οἱ σε 
xxi οὐ θέλοντα τῷ αἰωνίῳ πυρὶ παραπέμψουσι. Καὶ 
ὁ παραδάτης" Οἷδ᾽ ὅτι θανατᾷς, φησὶ, καὶ πρὸς ὁρ- 
γὴν χινῆσαί us σπεύδεις, ἵνα θᾶττον ἐξχναλώσω σε. 
᾿Αλλ᾽ οὐχ ὡς αὐτὸς ἤλπισας οὕτως ἔσται Got, 

K. Πλὴν ἀλλὰ τοῦτο πρῶτον ἀπόχριναι, τί τὸ 
δόξαν ὑμῖν, ὦ κατάρατοι, ὅτι μὴ δὲ μιᾶς τινος ἔξου- 
σία ὑμῖν ἐντειλαμένης, παντὶ xal πα)ταχοῦ διατρέ- 
χοντες͵ τὰς τῶν μεγάλων θεῶν σπονδάς τε xal θυ- 
σίας ἀνατρέπειν σπουδάζετε, διδάσχοντες τοὺς ἀν- 
θρώπους,͵ τούτους μὴ εἶνα! θεους, μὴ δὲ σωτῆρας 
τῆς οἰἶχουμένης, xal τοῦ ἀνθρωπείου γένους mpo- 
γοητάς τε xal χηδεμόνας, ooq ἡ ἀπ᾽ αἰῶνος xai 
ἄνωθεν πατροπαράδοτος τῶν ἀνθρώπων συνήθεια 
σέδειν τε xal προσχυνεῖν παραδέδωχε, τὸν δὲ Χρι- 
στὸν χθὲς τοῦ εἶναι ἀρξάμινον xzi οὐ προπολλοῦ 
τῆς ἡμετέρας γενεᾶς, Θεὸν προαιώνιον xal βασιλέα 
τῶν ὅλων ἀναχηούττετε. Καὶ ὁ Μαχάριος" Οὐχ ἠρ- 
κέσθης ταῖς Εὐγενίου σοφαῖς ἀποδείξεσιν, ἀνομώτατε ; 
πλὴν χἀγώ σοι ὁμοτρόπως αὐτῷ τὰς ἀποχρίσεις 
ποιήσομαι, ὅτι Χριστὸς ὃν διὰ γέλωτος σὺ χαὶ χλεύης 
ποιῇ, αὐτὸς τοῖς ἰδίοις εἴρηχε μαθηταῖς, Πορευθέντες 
εἷς τὸν χόσμον ἅπαντα, μαθητεύσατε πάντα τὰ 
ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἷς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, 
καὶ τοῦ Υἱοῦ, χαὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, διδάσχοντες 
αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν, oi xai 
πορευθέντες, ταῦτα ἐδίδαξχν, φεύγειν τε ἀπὸ τῶν 
ματαίων εἰδώλων, καὶ ἐπιστρέφειν ἐπὶ Θεὸν ζῶντα, 
ὃς ἔχτισε τὸν οὐρανὸν χαὶ τὴν γῆν, οἱ δὲ θεοί σου 
οὖς αὐτὸς προσχυνεῖς, δαιμόνων εἰσὶ πλάσματα xai 
μύθων εὐρέματα, xai διαδολικχῆς ἐνεργείας χυοφο- 
βήματα. Λέγει γὰρ περὶ αὐτῶν ἡ ἡμετέρα Γραφὴ, 
Θεοὶ oi τὸν οὐρανὸν xal τὴν γῆν οὐχ ἐποίησαν ἀπο- 
λέσθωσαν. Οὐ μόνον δὲ, ἀλλὰ χαὶ νόμος αὐτοὺς ἕτε- 
ρος βασιλιχὸς, ὁ παρὰ Κωνσταντίνου τοῦ σοῦ συγ- 


3 Matth, xxvi, 19, 20... ? Jer. x, 41. 


plius feram Graecis disciplinis institui maxime im- 
pium genus Christiunorum. Ecce enim sacre do- 
ctrine aliqua ex parte effectus particeps hio canis, 
licet non recte, multas tamen et injucundas ineptias 
effudit circa historiam. Hac cum dixisset, jubet 
mariyrem tradi lictoribus, et flagris cedi ad quin- 
gentas usque plagas. Illiautem eum acceptum flagris 
cieedebant inhumane. Et preco clamabat : Fac quod 
vult imperator : desine stulta loqui, et liberaberis 
ab iis, qui te puniunt. Martyr autem fortiter tole- 
rabat, dum verberaretur, tacens, et nihil omnino 
loquens.Ia beatum vero Macarium oculos defigens 
imperalor, ei dicit : Tu autem quid dicis de teipso, 
infelix homuncule? Beatus autem dixit martyr : Tu 
es revera infelix, et omnium hominum miserrimus: 
ego autem vere beatus, habens appellationem rei 
convenientem, quoniam Christum confitens adoro: 
ipse autem eum negasli, diemonibus adhaerens et 
diabolo, qui te vel invitum transmittent ad ignem 
eternum. Transgressor autem Julianus : Scio, in- 
quit, te mortem cupere, et studere me ad iram mo- 
vere, ut te cito consumam. Verum non ita erit, 
ut sperasti. 


XX. Sed hoo mihi primum responde, quidnam 
vobis visum ait, o exsecrandi, quod, cum nulla vo- 
bis jusserit potestas, omnes partes obeuntes, ma- 
gnorum deorum studetis evertere libamina atque 
sacrificia, docentes homines, eos non esse deos, 
neque servatores orbis terre, nec humani generis 
curam gerere, quos ab evo et multis retro seculis, 
a patribus data hominum consuetudo, colendos 
tradidit δὲ adorandos : Christum autem, qui heri 
coepit esse, et non multum ante nostram statem, 
Deum ante ssecula, et Regem universorum predi- 
catis. Macarius autem : Non tibi euffecerunt, o vir 
iniquissime, sapientes Eugenii demonstrationes, 
quod eadem et de iisdem semper interrogas ? Cae- 
terum ego quoque tibi eodem modo, quo ipse red- 
dam responsa : Quod Christus, quem tu irrides ac 
ludificaris, ipse suis dixit discipulis : « Euntes in 
mundum universum, docete omnes gentes, bapti- 
zantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus 
sancti, docentes eos servare omnia quecunque 
mandavi vobis *. » Qui etiam profecti hec docue- 


p runt, fugere vana simulacra, et converti ad Deum 


vivum, qui creavit colum et terram. Dii autem 
tui, quos ipse adoras, sunt figmenta demonum, et 
inventa fabularum diaboliceque fetus operationis. 
De iis enim dicit nostra Scriptura : « Dii, qui cc- 
lum et terram non fecerunt, pereant *. » Nec hoo 
solum, sed alia quoque lex imperatoria & Constan- 
tino tuo cognato lata, eos expellit ab adoratione, et 
dissolvit eorum cultus? : qui cum in Christum cre- 


(1) Hujus legis, vel potius harum legum meminit Euseb. lib. 1 Vile Constantini cap. 43, 44 43, et lib. 


1v, cap. 23; Baron. 32. 


1183 


MENSIS OCTOBER. 


1184 


didisset, idolorum templa evertit omnia, et quae eis À γενοῦς ἔχτεθεὶς, ἐχδάλλει τῆς προσχονήσεως, καὶ 


offeruntur, sacrificia aperte fecil cessare. Quid ergo 
mali facimus, o imperator, si que Deus jussit, et 
magnus statuit imperator, servamus, et homines ad 
ea hortamur: que autem veterum, ut dixisti, viro- 
rum ignorantia ex demonum invenit machinatione, 
interdicimus, et modis omnibus prohibemus ? 


χαταλύει αὐτῶν τὰ σεδάσματα, ὃς εἰς Χριστὸν m- 
στεύσας, τὰ τῶν εἰδώλων τεμένη πάντα χατέστρεψε, 
A] ^ L , Ó -ο ^ 416 
xal τὰς προσαγομένας θυσίας αὐτοῖς διχῤῥήδην 
κατέπαυσε. Τί τοίνυν ἀδικοῦμεν, ὦ βασιλεῦ, ἃ θεὸς 
προσίταξε, xal βασιλεὺς μέγας νενομοθέτηχε xor. 
τύνοντες, χαὶ σέδειν τοὺς ἀνθρώπους ὑποτιθέμενοι, 


ἃ δὲ à τῶν παλαιῶν, ὡς ἔφης, ἀνδρῶν ἄνοια ἐκ τῆς τῶν δχιμόνων ἔφεῦρε μηχ ανουργίας, ἀπαγορεύοντες 


τε καὶ πᾶτι τρόποις διαχωλύοντες, 

XXI. ''ransgressor autem Julianus, Sed Constan- 
tinus, inquit, cum miserrime quedam innovasset 
propter ei grata scelera, defecit a diis, deceptus ἃ 
vobis Galileis, ut qui esset nulla doctrina preditus, 
et nec Romanis, nec Grecis legibus ac moribus 


Kl. Kai ὁ παραδάτης * ᾿Αλλὰ Κωνσταντῖνος, οἷ- 
χτρότατα νεωτερίσας, διὰ τὰς ςίλας αὐτῷ ἀνοσιου;- 
γίας ἀπέστη τῶν θεῶν, ὑφ᾽ ἡμῶν τῶν Γαλιλαίων 
ἐξαπατηθεὶς, ἅτε δὴ καὶ παιδείας ἀμέτοχος, χαὶ ut- 
τε τοῖς Ρωμαϊχοϊς ἐμπεδωθεὶς, μήτε τοῖς Ἕλληνν- 


confirmalus. Ego autem, o impie, qui perveni ad D κοῖς νόμοις καὶ ἔθεσιν, ἐγὼ δὲ, ὦ ἀνόσιε, τῆς Ἐλληνι- 


summum Grece et Romane eruditionis, et in ve- 
terum virorum theologia, Mercurii, inquam, Orphei 
et Platonis sum exercitatus, et in Judaicis quoque 
Bcripluris non parum versatus, vestras nihili fa- 
ciens prestigias, jubeo homines redire ad morem 
etcultum a patribus traditum, et antiquissimum et 
pium, multum valere jubens inanes indoctorum 
opiniones, &ed hic quoque veste exuatur, et flagel- 
lorum faciat periculum, ut ex hoceffectus modestior, 
vel invitus nostris se submittat legibus. 


χῆς τὸ xal 'Ρωμαϊχῆς παιδείας ἄκρας ἐπειλημμέ- 
νος, χαὶ τὰς τῶν παλαιῶν ἀνδρῶν θεολογίας "Eouo 
τὲ φημι χαὶ Ὀρφέως xai Πλάτωνος, ἐξη σχημένος, 
οὐχ fxiwtx δὲ xal ταῖς ᾿Ιουδαϊκαῖς γραφαῖς ὧμιλη- 
χὡὼς, xal τὴν τούτων τερθρείαν ἐξουθενηχὼς, πάλιν 
ἐπὶ τὸ πατροπαράδοτον xal ἀρχαιότατον χαὶ Qrogi- 
λὲς τοὺς ἀνθρώπους ἔθος τε xai σέδας ἀνατρέχειν 
διαχελεύομαι, μαχρὰ χαίρειν εἰπὼν ταῖς τῶν ἀπει- 
δεύτων χενολογίαις, ἀλλ᾽, ἀπογυμνούσθω xal οὗτος 
τῆς ἀμπεχόνης xal τῆς τῶν μαστίγων πείρας bv 


μεθέξει γινέσθω, ὡς ἂν ἐχ τούτου σωφρονέστερος γεγονὼς, τοῖς ἡμετέροις νόμοις καὶ μη βουλόμενος 


ὑποχύψειε. 

XXII. Cum hi ergo inhumane oruciarentur, et 
gravissimis afficerentur verberibus, beatus et pius 
Artemius, qui, ut prius est ostensum, dux et Au- 


KB'. Τούτων τοίνυν ἀπανθρώπως τιμωρουμένων 
αἰχισμοῖς τε βαρυτάτοις ἀλγυνομένων, ὁ μαχέ- 
proc χαὶ εὐσεδὴς ᾿Αρτέμιος, ὡς προδεδήλωται, Δυδξ 


gustalis /Egypti fuit ἃ Constantio constitutus, et ( καὶ Αὐγουστάλιος ὑπὺ Κωνσταντίου τῆς Αἰγύκτου 


propterea quod se recte et integre gereret in admi- 
nistratione, rerum quoque Syrie acceperat procu- 
rationem, postquam audivit imperium tenere Julia- 
num, et ad bellum Persicum properare, et accepit 
litterag, que jubebant, ut cum toto exercitu ad 
imperatorem accederet, ipse quoque Antiochiam 
venit, ut jussus fuerat, et cum eo, cum quo par 
erat, honore et satellitibus adstitit imperatori, 
quando de martyribus habebat questionem. Hec 
autem videns, et corde sauciatus, et ge erroris esse 
defensorem, si tacitus ea, que flebant, preteriret, 
arbitratus, libere de pietate loquitur ac vera reli- 
gione, el dicit ei: O imperator, cur adeo inhumane 
torques viros sanctos et Deo conseoratos, et cogis 


fidem suam abnegare? Sciaste quoque ipsum esse D τῶ, ἄνδρας ἁγίους xai Θεῷ ἀφιερωμένους alxizts, 


hominem, obnoxium lisdem aíTectionibus, et parti- 
cipem ejusdem nature,etearumdem perpessionum, 
etiamsi te Deus creavit imperatorem, si modo a Deo 
accepisti imperium, et non potius malus demon te 
adversus nos petitum accepit, ut. cribret Christi 
triticum et superseminet zizania. Sed est vanus 
ejus conatus. Non sunt enim ei vires, ut antea. Ex 
quo enim venit Christus, et fixa est crux, et in ea 
fuit Christus in altum sublatus, cecidit demonum 
arrogantia, et sunt contemptui habite eorum ar- 
tes. Ne fallaris ergo, o imperator, neque demonibus 
gralificans, aggrediaris persequi genus Christiano- 
rum : sed disce Christi virtutem esse omni ex parte 


κατασταθεὶς, xai διὰ τὴν ὀρθὴν αὐτοῦ καὶ épéyur- 
tov πρᾶξιν, Ἐπιτροπὴν λαδὼν xai τῶν τῆς Συρίας 
ἐπιμελεῖσθαι πραγμάτων, ἀκούσας ὅτι Ἰουλιανὸς 
βεδασίλευχε, xai πρὸς τὸν Περσικὸν κχατεπείτε:: 
πόλεμον, γράμματα δεξάμενος τὰ παρσκελεουόμενε 
μετὰ παντὸς τοῦ στρατεύματος εἷς ᾿Αντιόχι:ὅν 
ἀπαντᾷν, xarà τὸ χελευαθὲν καὶ αὐτὸς εἰς ᾿Αντιό- 
χειαν παρεγένετο, καὶ μετὰ τῆς προσηκούσης αὐτῷ 
τιμῆς τε xai δορυφορίας παρειστήκει τῷ βασιλεῖ, 
ὅτε χαὶ τὴν τῶν ἁγίων μαρτύρων ἐποιεῖτο ἐξέτασιν. 
Kai δὴ ταῦτα ὁρῶν, πληγεὶς t& τὴν καρδίαν, καὶ ὡς 
συνήγορος εἶναι τῇ πλάνῃ νομίσας sl σιωπῶν καρᾶ- 
θοι τὰ γινόμενα, παῤῥησιάζεται τὴν εὐσέδειαν, κεί 
φησι πρὸς αὐτὸν, "Q βασιλεῦ, διατί οὕτως ἀπανθοώ- 

ἘΝ 
xai ἀναγκάζεις ἐξάρνους γενέσθαι τῆς αὐτῶν πίστεως, 
ἴσθι τοιγαροῦν ὅτι xal αὐτὸς ἄνθρωπος sl ὁμοιοῖ" 
θὴς, καὶ τῆς αὐτῆς φύσεως καὶ τῶν παθημάτων 
μετεσχηχὼς, xai εἴ Θεός σε βασιλέα χατέστησεν, εἶ 
ἄρα γε καὶ ix Θεοῦ τὸ βασίλειον εἴληφας, xai μὲ 
πονηρὸς δαίλων, ὥσπερ τὸν Ἰὼδ πρότερον, οὕτως 
χαὶ σὲ xa0' ἡμῶν ἐξαιτησάμενος εἴληφεν, ἵνα wide 
τὸν τοῦ Χριστοῦ, σῖτον, καὶ ἐπισπείρῃ ζιζάνια. ᾿Αλλ' 
εἷς μάτην αὐτοῦ τὸ ἐγχείρημα. Οὐχ ἔτι γὰρ αὐτῷ, 
ἰσχὺς ὡς καὶ πρότερον " de' οὗ γὰρ ἦλθε Χριστὸς, 
καὶ χατεπάγη σταυρὸς καὶ ὑψώθη Χριστὸς dv αὐτῷ 
πέπτωχεν ἡ τῶν δαιμόνων ὀφρὺς, καὶ καταπεορόν 
νηται τὰ τούτων τεχνάσματα. Μὴ οὖν ἀκατῶ, Der 


1185 


λεῦ, μὴ δὲ τοῖς δαίμοσι χαριζόμενος τὸ τῶν Χρι- A invictam et insuperabilem, Ea autem, 


στιανῶν εὐσεδὲς διώχειν ἐπιχείρει φύλον, ἀλλὰ 
μάνθανε ὡς ἡ τοῦ Χριστοῦ δύναμις ἀνίχητος πάντη 
xal ἀήττητος" ἔχεις τῶν τοσούτων λόγων καὶ αὐιὸς 
πληροφορίαν, εἴ γε χαὶ ἀπατᾷν σεαυτὸν οὐ βούλει, 
ἐξ ὧν σοι χοησμῶν Ὀρειθδάσιος ὁ ἱατρὸς καὶ κοιλί- 


στωρ, παρὰ τοῦ ἐν Δελφοῖς ᾿Απόλλωνος ἄρτι χεχόμιχεν, ᾿Εγὼ δέ co: χαὶ τὸν 


βούλῃ ἐπαναγνώσομαι, ἔχει γὰρ οὕτως. 


Εἴπατε τῷ βασιλεῖ’ χαμαὶ πέσε δαίδαλος αὐλά" 
Οὐχ ἔτι Φοῖδος ἔχει χαλύδαν, οὐ μάντιδα δάφνην, 
Οὐ παγὰν λαλέουσαν, ἀπέσύετο, καὶ λάλον ὕδωρ. 


ΚΓ΄. Ταῦτα ἀχούσας ὁ βασιλεὺς, ἐχπλήξεώς τε 
xxl θάμδους πχηροῦται, xal τὸν θυμὸν ἀνεγείρας, 
μέγα τε καὶ διαπρύσιον ἀνεδόησε. Τίς xal πόθεν o5- 
τος ὁ ἀλιτήριος, ὁ τοσαύτην ἡμῖν ἐπὶ τοῦ βήματος 
χαταθδομδέσας δημηγορίαν ; Οὕπω γὰρ ἔφθασς τὸν 
ἄνδρα ἰδεῖν, διὰ τὸ καταστῆναι μὲν αὑτὸν εἰς τὴν 
ἀρχὴν παρὰ Κωνσταντίου, ἐχεῖνον δὲ τὸ μεταξὺ 
διατρίδειν ἐν ταῖς aate, Ὁ Δοὺξ ἐστιν ΛΑλεξανδρείας 
4 τάξις ἔφη, ὦ δέσποτα. Καὶ ὁ βασιλεὺς ἀναγνοὺς 
αὐτὸν ἀπὸ τῶν τῆς ἀρχῆς οἷα συμδόλων. ᾿Αρτέμιός 
ἐστιν, εἶπεν, ὁ τῷ ἐμῷ ἀδελφῷ θάνατον πιχρὸν χερα- 
σάμενος ; Ναὶ, φησὶ, χράτιστε βασιλέων, αὐτός ἐστιν, 
ἡ τάξις αὖθις ἀντέφησε, Καὶ ὁ ᾿Ιουλιανός" Χάριν 
ἐποφείλω τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς χαὶ τῷ Δαφναίῳ ᾿Απόλ- 
λωνι, ὅτι με τὸν ἀλάστορα τοῦτον αὐτόμολόν τε xal 
αὐτεπάγγελτον ἐφανέρωσαν, χαὶ φησι, ᾿Αφαιρεθήτω 
τοιγαροῦν τὴν ζώνην τοῦ ἀξιώματος, ὁ ἀναξίως ταύ- 
τὴν περιζωσάμενος, xal δότω δίκην τῶν ἀρτίως 
αὐτῷ τολμηθέντων, ὑπέρ τε τῆς σφαγῆς τοῦ ἐμοῦ 
ἀδελφοῦ xai τοῦ αἵματος. Αὔριον αὐτὸν θεῶν βουλο- 
μένων τὰς εὐθύνας εἰσπράξομαι, οὐ γὰρ ἑνί γε a. 
τὸν ἐξαναλώσω θανάτῳ, ἀλλὰ μυρίοις, καὶ ὡς ἀνδρο- 
φόνον αὅτὸν τιμωρήσομαι, μᾶλλον δὲ xal dv2pogó- 
νου πολλῷ χαλεπώτερον, ὅτι περ οὐ κοινοῦ ἀνδρὸς, 
ἀλλὰ βασιλέως αἷμα ἐξέχεε, καὶ ταῦτα μηδὲν πρὸς 
αὐτοῦ πεπονθὼς ἄδιχον. Ταῦτα τοῦ βασιλέως '"Iov- 
λιανοῦ τοῦ μάρτυρος καταῤῥητορεύσαντος, ἀνάρπα- 
στος εὐθὺς ὑπὸ τῶν δορυφόρων Ó ἅγιος γίνεται, καὶ 
τῆς ζώνης ὀφαιρεθεὶς, γυμνὸς ἐπὶ τοῦ βήματος 
Ἴσταται, καὶ τῶν δημίων ταῖὺς χερσὶ παραδίδοται, 
οἱ δὲ σχοίνους αὐτοῦ τῶν͵ γέιρῶν καὶ ποδῶν ἐφαψά- 
μενοι, διατείνουσιν τεσσάρων, val τὴν τε γαστέρα 
χαὶ τὸν νῶτον τοῦ μάρτυρος τοῖς βουνεύροις ἔτυπτον 
ἐπὶ τοσοῦτον ὡς τετράκις ὑπαλλαγῆναι τοὺς παίον- 
τας, καὶ ἦν ἰδεῖν ξένην τινὰ xal οὐχ ἀνθρωπίνην 
αὐτοῦ τὴν ὑπομονάν' οὔτε γὰρ στεναγμὸς, οὐ φωνὴ, 
οὖκ ἄλλο τι τῶν ὅσα πάσχουσιν ἄνθρωποι βασάνοις 
ἐξεταζόμενοι, παρ᾽ αὐτοῦ ἀνεπέμπετο, ἀλλὰ xal 
ἄτρεπτός τε xal ἀναλλοίωτος ὠρᾶτο τὴν ὄψιν, ἡ γῆ δὲ 


MARTYRIUM S. ARTÉEMII. 


1186 


nv qua dico, 
tibi sunt satis cognita et persuasa, si te non vis 
decipere, ex responsis, que ad te nuper attulit Ori- 
basius tuus medicus et questor a Delphico Apol- 
line. Ego autem, etei nolis, ipsum tibi legam res- 
ponsum. Sic enim habet : 


χρησμὸν αὐτὸν, κὰν μὴ 


Dicite vos regi : Pulcherrima corruit aula. 

Non tectum pulcher, nec taurum valibus aptam, 

Phabus habet : fontisque exstincta esl | mpha lo- 
quentis. 


XXIII. Hec cum audiisset imperator, repletus 
fuit stupore et admiratione, iraque excitatus, in- 
genti voce exclamavit: Quisnam et inde est iste 


B sceleratus, qui tantam et tam sonoram pro tribu- 


nali edidit concionem ? Nondum enim eum vidcrat, 
eo quod eum quidem prafecisset Constantius, cum 
ipse interea versaretur in Gallia, Dux est Alexan- 
drie. ait cohors militum, o domine. Imperator au- 
lem eum agnoscens ex signis magistratus: Artemius 
est, inquit, qui fratri meo mortem acerbam procu- 
ravit? Certe, o optime imperator, is est, respondit 
cohors. Julianus autem : Gratias, inquit, ago diis 
iminortalibus, et Apollini Daphneo, quod hunc 
sceleratum virum et perniciosum, se suaque indi- 
cantem et profitentem reddidere manifestum. Et 
dicit : Auferatur ergo ei cingulum dignitatis, quo 
is est indigne cinctus, et det ponas hujus nunc 
audacis. Pro cede autem mei fratris et sanguine, 
cras, si dii velint, mihi dabit supplicium. Non enim 
una morte consumam, sed innumerabilibus, et eum 
puniam tanquam parricidam : imo vero gravius, 
quam parricidam, quoniam non viri communis, sed 
imperetoris, fudit sanguine:m, idque cum nihil 
grave ab eo esset passus. Heo cum imperator Ju- 
lianus oratorie dixieset in martyrem, arripitur sta- 
tim a satellitibus: et zona privatus, stat pro tribu- 
nali, et traditur lictorum manibus. Illi autem cum 
manibus et pedibus ejus funes annexuissent, a qua- 
tuor partibus extendunt, ventremque et tergum 
martyris boum nervis adeo crudeliter verberabant, 
ut quater mutatisint ii, qui percutiebant:licebatque 
videre ejus novam quamdam et non humanam toloc- 
rantiam. Neque enim gemitus, nec vox, nec aliquid 
aliud ex iis, que accidunt hominibus qui torquon- 
tur, ab ipso emittebatur : sed vultu penitus immu- 
tato cernebatur. Terra autem impleta erat san- 
guine, adeo ut omnes qui aderant, quin etiam ille 
ipseimperator, mirarentur. Jubetitaque sanctum re- 
laxatum cum aliis martyribus abduci in custodiam. 


τοῦ αἵματος πεπλήρωτο ὥστε πάντας τοὺς παρεστῶτας, ἀλλὰ aal αὐτὸν ἐχεῖνον τὸν βασιλέα, διὰ θαύ- 
ματος τὸ πρᾶγμα ποιεῖσθαι. Κελεύει τοίνυν ἀνεθέντα τὸν ἅγιον σὺν τοῖς ἄν λοις μάρτυσιν ἐπὶ τὴν φυλαχὴν 


ἀπαχθῆνα.. 

ΚΔ΄. ᾿Απαγόμενοι τοιγαροῦν οἱ τοῦ Χριστοῦ μάρ- 
τυρες, ἔψαλλον λέγοντες" « ᾿Εδοχίμασας ἡμᾶς, ὁ θεὸς, 
ὑπύρωσας ἡμᾶς ὡς πυροῦται τὸ ἀργύριον, ἔθου 
θλίψεις ἐπὶ τῶν νώτων ἡμῶν, ἐπεθίδασας ἀνθρώ- 


XXIV. Cum ergo abducerentur martyres Christi, 
paallebant : « Probasti nos, Deus, igne nos exami- 
nasti, sicut examinatur argentum. Posuisti afflictio- 
nes super dorsa nostra. Imposuisti homines super 


1187 


MENSIS OCTOBER. 


1188 


capita nostra * » Restat ergo ut transeamus per Α ποὺς ἐπὶ τὰς κεφαλὰς ἥμων. Λείψεται οὖν τὸ διελθεῖν 


ignem οἱ aquam, ut nos educas in refrigerium. 
Precibus autem finitis, veluti secum loquens, ma- 
gnus dixit Artemius : Artemi, ecce Christi stigmata 
in tuo corpore sunt insculpta : oportet itaque te pro 
illo ipsam quoque profundere animam. Et adjiciens: 
Ago tibi gratias, Domine, dicebat, quod tibi pla- 
cuerit, ut ego glorificarer, susceptis pro te perpes- 
sionibus, et me connumerari in chorum tuorum 
sanctorum. Sed, o benigne Domine, consumma 
cursum meum in tua confessione, et ne me judices 
hoc cepto indignum. Ego enim me totum contuli 
ad tuas miserationes. Hec cum apud se esset pre- 
catus, venit in custodiam cum sanctis martyribus 
Eugenio et Macario, et traduntur custodi carceris: 
et sic erant communiter Deum glorificantes. Mane 
autem cum Christi martyres curasset sistendos fc- 
difragus Julianus, el eos nulla dignatus esset inter- 
rogatione, nisi quod solum jussit magnum separari 
Artemium, fert in illos sententiam exsilii. Emittit 
eos Oasim, qui est pestilens locus in Arabia, ut in 
quo venti spirant exitiosi. Unde etiam nullus ex iis, 
qui illuc mittuntur, duravit usque ad annum : sed 
gravibus morbis correpti, omnes pereunt celerrime. 
Cum illuc ergo relegasset sanctos Eugenium et 
Macarium tyrannus, ibi etiam jussit eorum ampu- 
tari capita. Itaque post aliquot dies vicesimo Decem- 
bris acceperunt beatum finem. Quo in loco factum 
est miraculum, dignum quod mandetur memorie. 
Nam cum inopia aqua laboraret locus, fons scatu- 
riit, curans omnem morbum et egritudinem. Qui 
etiam manct usque in hodiernum diem. 


XXV. Imperator autem, divino accersito martyre: 
Tua, inquit, temeritas me coegit vel invitum probro 
afficere tuum genus, ettuosplendori inurere igno- 
miniarm, et ipsas tuas carnes attingere. Sed si mihi 
morem geras, o Artemi, et accedens sacrificaris diis 
immortalibus, et maxime Daphnaeo Apollini, non 
solum expiaberis a cede fratris mei, sed majorem 
rursus accipies dignitatem et magis honorificam : 
el te constituam prefectum praetorio, teque magno- 
rum deorum creabo pontificem, et appellabo pa- 
trem, et tenebis secundum locum in meo iniperio, 
et eris nobiscum toto vite tue tempore, fruens fe- 
lici et prospero rerum statu. Nam tu quoque acis 
fratrem meum non recte necjuste fuisse occisum a 
Constantio : sed ipsum confecit invidia, et omnium 
hominum maxime impius Eusebius, etiamsi non sa- 
tis penarum pro impio facinore luit vir sceleratis- 
simus. Porro autem hoc quoque scis, quod ad 
noslrum genus magis pertinet imperium. Meus 
enim pater Constantius natus fuit avo meo ex 
Maximiani fllia Theodora : Constantinus autem ex 
Helena vili et abjecta femina, et obscuro loco nata, 
idque cum nondum creatus esset Cesar, sed vitam 


- * Psal 1xv, 10 seqq. 


ἡμᾶς διὰ πυρός τε xal ὕδατος, ὅπως εἰς ἀναψυ χὴν 
ἐξαγάγης ἡμᾶς. Καὶ τῆς εὐχῆς πληρωθείσν,ς, ὥσπερ 
διαλεγόμενος ξαυτῷ ἔφη ὁ μέγας ᾿Αρτέμιος. ᾿Αρ- 
cipis, ἰδοὺ τὰ στίγματα τοῦ Χριστοῦ τῷ curi 
σου χεχίρακται, δεῖ οὖν xal αὐτὴν ποοέσθαι ὑπὲρ 
αὐτοῦ τὴν ψυχὴν, χαὶ προσθεὶς, Εὐχαριστῶ 39, 
Κύριε, ἔλεγεν, ὅτι τοῖς ὑπὲρ τοῦ μὲ πάθεσι δυξ:- 
σθῆνα: εὐδόχησας, xxi τῷ χορῷ τῶν ἁγίων σοὺ συν 
ηρίθμησας, ἀλλὰ, φιλάνθρωπε Δέσποτα, τελείωσόν 
μου τὸν ὁρόμον ἐν τῇ ὁμολογίᾳ σου, xai ui ἀνάξ'όν 
με κρίνῃς τοῦ ἐγχειρέμχτος, Καὶ ταῦτα πρὸς im- 
τὸν εὐξάμενος, φθάνει τὴν φυλακὴν μετὰ τῶν dion 
μαρτύρων Εὐγενίου xal Μαχαρίου, καὶ τῷ δετμο- 
φύλακι πρὸς τήρησιν παρχϑίδονται. Καὶ οὕτως sm 
χοινῇ δοξάζοντες τὸν θεόν. Ποωΐας ὃὲ γενομένης τοὺς 
τοῦ Χριστοῦ μάρτυρας ὁ παραδάτης παραστησάμε- 
νος, χαὶ μηδεμιᾶς αὐτοὺς ἐρωτήσεως ἀξιώσας, 
ἢ μόνον τὸν μιγαν ᾿Αρτέμιον διαιρεθῆναι χελεῦτας, 
ἐξορίαν ἐχείνων χαταψηφίζετα!, xal πὲμπε' αὐτοὺς 
ἐν Οάσει τῆς ᾿Αραδίας, νοσεροῦ τυγχάνοντος τοῦ 
χωρίου ἅτε δὴ xai ὑπὸ φθοροποιῶν ἀνέμων xii 
πνεομένου, θεν οὐδείς ποτε τῶν ἐχεῖσε διαπεμπο- 
μένων ἄχρι xal εἰς ἐνιχυτὺν διγζοχεσεν, ἀλλὰ χαλε- 
mol; νοσίέμασιν ἀλισχόμενοι, ταχύτατα θνήτχηυτιν' 
ἐκεῖ τοίνυν τοὺς ἁγίους περιορίτας ὁ τύρχινος, E? 
γένιον χαὶ Μαχάριον, ἐν αὐτῇ xai τὰς xt93AX 
ἀποτμηθῆναι διεχελεύσατο, οἵ xa: μετὰ τεττχρᾶ- 
xovtx ἡμέφας χατὰ τὴν εἰκάδα τοῦ Δεκεμδοΐου μη- 


δα 4 * a^?» A f 4 - 

νὸς, τὸ μαρτυριχὸν ἐδέξαντο τέλος, ἔνθα xai θαῦμα 
» e 4 . φι RJ 

μνήμης ἄξιον γέγονεν ἀπορίαν γὰ» ὕδατος 6o 


χοῦντος τοῦ τόπου πηγὴ ἀνεδόθη, νόσου ΞΖσης 
χαὶ μαλαχίας ἰάσιμος, ἤ xal εἰς δεῦρο un τῶν 
ἁγίων σώζουσα τὴν ἐπωνυμίαν. 

ΚΕ΄. 'O βασιλεὺς δὲ τὸν θεῖον μάστορα μεῖαχι- 
λεσάμενος. Ἢ προπέτειά σου, φησὶ, χατηνζγαῖσὶ ut 
xai μὴ βουλόμενον, ἀτιμάσαι τὸ γένος σου, Cit 
τὴν προσοῦσάν σοι περιφάνειαν ἐξυδρίσαι, xai αὐτῶν 
ἐφάψασθαι τῶν σαρχῶν σου, ἀλλ᾽ εἴπερ πεῖσθτς μο", 
᾿Αρτέμιε, xai προσελθὼν θύσεις τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς, 
xxi μάλιστα τῷ Δαφναίῳ ἱΛπόλλωνι, οὐ αὐνῖ 
ἀθρωωθῆναι τῆς τοῦ ἐμοῦ ἀδελφοῦ σςαγῆς ἐκχγινί- 
σεταί got, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀξίαν μείζονα χαὶ τιμ'ωτι- 
pav αὖθις ἀναλήέψῃ, ἔπαρχόν τε πραιτωρίων xr 
στήσω σε, καὶ ἀρχιερέα τῶν μεγάλων θεῶν τιμήσεις, 
πατέρα ἐμὸν ὀνομάσω, xxi τῆς ἐμῆς βασιλείας τῶν 
δευτερείων χαταξιώσω, Καὶ μεθ᾽ ἡμῶν ἔσῃ xx 
ὅλον τὸν τῆς ζωῆς σου χοόνον, πάσης ἀπολχνων 
εὐημερίας" οἷδας yàp xal αὐτὸς, ὡς ὁ ἐμὸς ἀδελοὺς 
οὐ καλῶς οὐδὲ δικαίως πεφόνευται παρὰ Κωνσταντ'ου, 
ἀλλὰ φθόνος τε αὐτὸν χατειργάσατο, xal ὁ πᾶντον 
ἀνθρώπων ἀνοσιώτατος ὁ εὐνοῦχος Εὐσέδιος, xP 
οὐχ ἀρχοῦσαν ὑπέσχε δέχην τῆς ἀνοσιουργίας ὁ 
μιαρώτατος, οἶσθα δὲ xxi τοῦτο, ὡς τῇ ἡμετέρᾳ vt 
νεᾷ μᾶλλον d$ βασιλεία προσήχει" ὁ γὰρ ἐμὸς πατῇ 
Κωνστάντιος ix τὴς Μαξιμιανοῦ θυγατρὸς O:o5e- 
ρᾶς γεγέννηται τῷ ἐμῷ πάππῳ Καώνσταντι, ὁ ὃ 


--.....ἩὄἕἜ —À—À .... 


1191 


MENSIS OCTOBER 


1193 


tranei religionem, et nobiscum fruere bonis, que Α Δεῦρο τοίνυν, ᾿Αρτέμιε, πρὸς τὴν πάτριον xai ἀ»- 


a diis data sunt. 


XXVIII. Ad hec Christi martyr, cum 8e parum 
sustinuisset, respondit : Ego quidem, o impera- 
tor, de mea religione et fide nullam in presentia 
afferam defensionem, etsi satis promptas habeam 
demonstrationes : de fratris autem tui morte illud 
tibi respondebo, me illius animam nulla unquam 

aífecisse injuria, nec facto nec dicto, sed nec ulla 
quidem cogitatione, Quantumvis in eo inquirendo 
labores, veritas esl immutabilis. Sciebam enim 
eum esse verum Christianum, el nulli affinem 
reprehensioni, piumque ac justum, et Christi le- 
ges accurate servantem. Scíat ergo colum et terra, 
et universus chorus sanctorum angelorum, et 
Christus Dei Filius cui ego Servio in meo spiritu, 
me ab illius caede et morte esse purum : neque 
viris impiis, qui eedem illius fecerunt, quidquam 
dedisse auxilii, aut δὰ eam aliquid contulisse. 
Neque enim tunc aderam cum Constantio. Et de 
fratre quidem tuo hic est mea defensio. Quod au- 
tem ad Christi attinet abjurationem, et. ad vitam 
gentium amplectendam, hoc tibi respondebo, 8 
tribus pueris, qui erant sub Nabuchodonosor, 
mutuo accipiens : « Notum tibi sit, o rex, quod 
deos tuos non colo, et tibi charissimi Apollinis 
auream non adorabo Mv 5, » 
Γνωστὸν ἔστω σοι, βασιλεῦ, ὅτι τοῖς 
᾿Απόλλωνος, οὔποτε προσχυνέσω. 


XXIX. Quod autem beatum Constantinum, sum- 5 ΚΘ΄. 


mum omnium imperatorum, et illius genus male- 
dictis es insectatus, vocans inimicum, et diis tuis 
exsecrandum, preterea autem furiosum, el prom- 
ptum ad cedem faciendam, hec tibi pro illo re- 
spondebo. Pater tuus Constantius, et ejus fratres ei 
priores fecerunt injuriam, ut qui ei malum veae- 
num miscuerint, nulla omnino ab eo effecti injuria. 
Ille autem uxorem Faustam juste admodum inter- 
fecit, ut que priscam Phedram esset imitata, et 
ejus filium Priscum [Crispum] esset calumniata, 
quod ejus amore captus esset, et vim ei conatus 
esset alferre, sicul etiam illa Hippolytum Thesei 
filium (3). Atque primum quidem,qui sicin matrem 
insanierat, ut volebant ejus verba, ille, cum esset 
maritus, puniit. Postea autem cum scivisset esse 
mentitain, ipsam quoque occidit, in eam ferens 
Benlentiam omnium justissimam : ad Christum 
autem declinavit ab illo vocatus, quando difficilli- 
mum corn:misit prelium adversus Maxentium. Tunc 
enim ei in meridie apparuit signum crucis, radiis 
solis splendidius, et litteris aureis belli signiüicans 
victoriam. Nam nos quoque ipsi signum aspeximus, 
cum bello interessemus, οἱ litteras legimus. Quin 


χαιοτάτην xal πολυχρόνιον Ρωμαίων τε χαὶ EAM 
λων ϑρησχείαν μετάδηθι, καὶ τῶν παρὰ θεοῖς i20. 
ρημένων ἀγαθῶν ἡμῖν συνχπόλαυς, 

KIl'. Πρὸς ταῦτα ὁ τοῦ Χριστοῦ μάξτος μιχρὸν 
ἐπισχὼν, ἀπεκρίνατο, ᾿Εγὼ μὲν, ὦ βασιλεῦ, περὶ τῆς 
ἐμῆς θρησχείας xal πίστεως, οὐδὲ ἐντιναοῦν c» 
ἀπολογίαν κατὰ τὸ παρόν ποιήσομαι, χαὶ cot οὐκ 
ἀνετοίμους ἔχων τὰς ὑπὲρ αὐτῆς ἀποδείξ εἰς, Πρὸς δὲ 
τὸν τοῦ σοῦ ἀδελφοῦ θάνατον, ἐκεῖνό σοι ἀποχοινοῦ- 
μαι, ὡς οὐχ ἂν φανεῖ την τὴν Ἐκείνου ψυχὴν ἡδιχηχὼς 
πώποτε, οὐκ ore, 02 λόγῳ, o οὔτε τινὶ διανοίας iz: 
νοίματι, οὐδ᾽ εἰ μυρία χάμοις περὶ τούτου ἀνεῖε» 
νῶν, ἡ ἀλήθεια ἀμεταύλητος" ἠπιστάμην ὙγὙὰρ αὐτόν 
Χριστιανὸν ὄντα, θεοφ'!λῆ τε xal δίκαιον, χαὶ mij 
τοῦ Χριστοῦ νόμους πρόθυμον χαὶ σπουδαῖον. 
Ἴστω τοίνυν οὐρανός τε χαὶ γῇ, xzi πᾶς ὁ τῶν ἁγίων 
ἀγγέλων χορὸς, καὶ Χριστὸς τοῦ Θεοῦ Υἱὸς, ᾧ ἐτὼ 
λατρεύω ἐν τῷ ἐμῷ πνεύματι, ὡς χαθαρὸς ἐνὼ zi; 
ἐχείνου σφαγὴς τε xal τελευτῆς, xal μι δὲν cows 
ενξγχὼν εἰς τὸν ἐχείνου φόνον τὸν ἄδιχον, τοῖς αὐτὸν 
χατεργασαμενοιῖς ἀν)σίοις ἀνδράσιν" οὐδὲ vio συμ- 
παρὼν ἣν τότε τῷ Κωνσταντίῳ, ἀλλὰ τὴν Αἴγοπτιν 
εἶχον οἴχησίν τε xai δίαιταν μέχρι τοῦ παρόντος 
ἐνιαυτοῦ, Καὶ ταύτην ᾿μὲν ἀπολογίαν ποιοῦμαι περὶ 
τοῦ σοῦ ἀδελφοῦ, περὶ δὲ οοὔ τὸν Χοιστὸν ἐξομόσ. 
σθχ! xal τὸν Ἑλληνικὸν ἀσπάσασθαι βίον, τοῦτ 
σοι ἀποχρινοῦμαι, τῶν τριῶν παίδων τῶν ἐπὶ τοῦ 
Ναδουχοδονύσορ τὴν φωνὴν δανεισάμενος, ὅτ: 


τοὺς 


“Δ. . " PP M A , - - « ^or 
θεοῖς σου οὐ χατρεύω, xzi τῇ εἰχόνι τῇ χουσῇ τοῦ σοὶ ctktitoo 


4 


Ὅτι δὲ τὸν μαχάριον ΚΚωνστεντένον, τὸν 
πάντων βασιλέων ὑπέρτερον, xai τὸ τούτου γίνος 
ἐχάχισας, ἐχρόδὸνφ χαὶ ἀπόπτωστον τοῖς X 
ἀποχαλέσας θεοῖς, προσέτι δὲ μανιώδη xxi cava, 
ταῦτά σοι ἀπολογήσομαι, Ott μᾶλλον ὃ σὸς τατί, 
Κωνστάντιος, xal οἱ αὐτοῦ ἀδελσοὶ προχλτῖ εν 
τοῦ ἀδικήματος. φάρμακον αὐτῷ δηλντήριον wp 
σάμενοι, μηδὲν ἀδιχον ὑπ᾽ αὐτοῦ πεπονθότες, "Fxr- 
νος δὲ τὴν γυναῖχα Φαύσταν xal πάνυ δικαίως SE 
χτεινεν, ἄτε μιμησαμένην τὴν πάλα: Φχ'ὸ ἐδραν, τε 

διαθαλοῦνσαν τὸν τούτου υἱὸν Πρίσχον ὡς ἐρωταῖ: 
αὐτῇ διακείμενον, καὶ τι πρὸς βίαν ix: ἐχειροῦντε, 
χαθβχπεο χαχε' M τὸν τοῦ ϑυσὲ σέως ᾿Ιππόλοτον. Βε 
δὴ τὸν μητρὶ οὔτως ἐπιμανέντα ὡς οἱ αὐτῆς (0o 
λοντο λόγοι, πατὴρ ὧν ἐχεῖνος ἐχόλχτσεν ^ ὕστε» 
μέντοι γνοὺς ψευσαμένην, καὶ αὐτὴν πρδοχπέχτενν, 
δίχην ἐπ’ αὐτῇ διχάᾶσας πάᾶσῶν διχαιοτάτην, i 
χλινε μέντοι πρὸς τὸν Χριστὸν ὑπ᾽ ἐχείνου οὐρανόδεη 
χληθεὶς, ὅτε πρός τὴν Μαξεντίου δυσχαταμάχττον 
διηγωνίσχτο μάχην. ᾿Εφάνη 43p αὐτῷ τότε xz! τὸ τοῦ 
σταυροῦ σημεῖον μεσούσης τῆς ἡμέρας, ὑπὲρ t» 
ἤλιον ταῖς αὐγαῖς ἐξαστράπτον xai γράμμασ: καὶ 
αστέρων διασημαῖνον τὴν τοῦ πολέμου νίχην᾽ ἡμεῖς 
τε γὰρ αὐτοὶ τὸ σημεῖον ἐθεασάμεθα, τῷ πολέμῳ 


(3) Eadem de Crispo affirmat S. Hieronymus De Script. Eccles in Lactantio. 


5 Dan. i1, 18. 





MARTYRIUM S. ARTEMII. 


1194 


4, xal τὰ γράμματα ὑπανέγνωμεν, ἀλλὰ xal A etiam totus quoque id est contemplatus exerci- 


τόπεδον ἅπαν τεθέατο, xal πολλοὶ τούτου μάρ- 
iv τῷ στρατοπέδῳ τῷ σῷ τυγχάνουσι. Καὶ 
αὔτα λέγω ; Τὸν γὰρ} Χριστὸν ἄνωθεν οἱ προ- 
προχατήγγειλαν, ὡς xal αὐτὸς χρεῖττον ἐπί- 
εἴπερ ἄρά xai μὴ ἐθελοχωφεῖν βούλει. Καὶ 
τῆς αὐτοῦ παρουσίας αἱ μαρτυρίαι * καὶ, ἵνα 
παρῶ, αὐταὶ αἱ τῶν παρ᾽ ὑμῖν σεδομένων 
ρησμῳδίαι χαὶ προσαγορεύσεις, τά τε Σιδύλ- 
ἄμματα χαὶ ἡ Βιργιλίου τοῦ Ρωμαίου ποίη- 
ἣν ὑμεῖς Βουχολιχὴν ὀνομάζετε, ἱκανῶς τὰ 
τοῦ δηλοῦσιν * αὐτός τε ὁ παρ᾽ ὑμῖν θαυμα- 
᾿Απόλλων ὁ μαντιχὸς τοιοῦτον δή τινα περὶ 
| ἐξεφώνησε λόγον - ἐρωτηθεὶς, γὰρ παρὰ τῶν 
προπόλων, ἀπεχρίνατο ὧδε * 


λες πύματόν με καὶ ὕστατον ἐξεοέεσθαι, 
' ἐνῶν προπόλων, περὶ θεσπεσίοισι θεοῖσι, 
me τῆς πάντα πέριξ βοτρυδὸν ἐχούσης, 
φῶς, ποταμοὺς, xxl τάρταρον, ἠέρα, Καὶ 
πῦρ. 
αἱ οὐκ ἐθέλοντα δόμων τῶν ὧδε διωχειε, 
τριπόδων ἔτι λείπετο ἡριγένεια. 
ε τρίποδες στονχχήσατε, οἴχετ᾽ "Λπόλλων, 
ἐπεὶ βροτός με βιάζεται, οὐράνιος φῶς. 
παθὼν Θεός ἔστι, xal οὐ θεότης πάθεν 
[αὐτή. 


πολαδὼν δὲ ὁ παραδάτης, Δοχῶ σε, φησὶ, ὦ 
s, οὐ στρατηγὸν ἐν Αἰγύπτῳ παραγενέσθαι, 
ρησμολόγον τινὰ, μᾶλλον δὲ βωμολόχον, ἣ 
ὄρτην χαὶ γραῶν κωθωνιζομένων λογύδρια, 
θους παλαιοὺς xal γεγηραχότας ἐπισυνάγοντα. 
ιάρτυς " Οὐ χαλῶς ὑπείληφας, ὦ βαςιλεῦ, οὐ 
σῆς σοφίας xal ἀρετῆς ἄξια. Ἐκ γὰρ τῶν 
ὧν καὶ ἀῶν σοι προσφιλῶν μαθημάτων ποι- 
ἃς ἀποδείξεις, ἵν᾽ ἐκ τῶν σοι γνωρίμων τὸ 
ηθείας μάθῃς μυστήριον, xal μὴ με δὄξῃς 
») Ἑλλήνων ἐἔἐγχαλλωπίζεσθαι ῥήμασι, μηδὲ 
tov ἁμαρτωλοῦ τὴν ἐμὴν λιπάνοι χεφαλὴν, 
ic σῆς χηδόμενος ψυχῆς, κινῶ πάντα λίθον, 
ισθϑῆναί σε. Ὑπολαμδάνω δὲ ὅτι ὥσπϑρ τὸν 
᾿Αδὰμ χαὶ πρωτόπλαστον ὁ Σατᾶν διὰ τῆς 
ἧς ἀπετύφλωσεν, οὕτω δὴ xal σὲ, βασιλεῦ, 
σοι τῆ, σωτηρίας τῆς τοῦ Χριστοῦ πίστεως 
(ctv. Ὅτι δὲ ἥλιον xal σελήνην xai τοὺς 
θεοὺς ἀποχαλεῖς, αἰσχύνομαι τὸ τῆς ἀμαθίας, 
καὶ τὸ τῆς χαχοδουλίας εἴποιμι, ὅτι καὶ τιμᾷν 
προύρησαι. Καὶ τῶν ἄλλων ἀστέρων μᾶλλον 


tus : et multi hujus rei testes sunt in tuo exercitu. 
Quid autem hec dico? Christum enim prophete 
mullis ante seculis prenuntariunt, ut tu quoque 
scis optime, nisi tua sponte velis esse surdus. 
Sunt autem ejus adventus multa testimonia: el, 
ut alia omittam, eorum, qui a vobis coluntur, deo- 
rum responsa, et predictiones, et scripta Sibyllina, 
et Virgilii Rornani poesis, quam vos vocatis Buco- 
licam, hec satis de eo significant. Ceterum ipse 
quoque Apollo, qui apud vos habetur in magna 
admiratione, cujus est propria divinatio, de Christo 
talem effalus est sermonem : 


B 0 utinam non extremo miserande minister, 


Qucesisses, quisnam ille deus, quis spiritus ille, 
1nstiar qui botri compleclitur omnia circum, 
Lucem, asira,el fluvios,el tartara, et aera, etignem. 
Invitum qui me propellil ab zdibus istis. 


Sola mihi tripodum nunc ea aurora remansit. 

Hei hei me, tripodes, deflete. Exstinctus Apollo est, 
Exstinclus. Vir me calestis lumine perdit. 

Et passus Deus est : deitas non passa sed ipsa est. 


XXX. Rospondens autem fedifragus Julianus : 
Existimo, inquit, o Artemi, te non venisse in 
JEgyptum | ducem exercitus, sed vatem potius 
quemdam, aut Menagyrtem, ac circumforaneum 
nebulonem, et anuum temulentarum veteres atque 
adeo antiquatas narratiunculas el fabulas colligen- 
tem. Murtyr autem : Non recte existimasti, o im- 
perator, nec ut tuam decet sapientiam et virtutem. 
Ex tuis enim diis, et iis, que sunt tibi grata, 
disciplinis, facio demonstrationes, ut ex iis, que 
sunt tibi cognita, discas mysterium veritatis. Ne- 
que putes me mihi placere ornatis Grecorum 
verbis, « Oleum enim peccatoris non impinguet 
caput meum, ? » sed tue anime curam gerens, mo- 
veo omnem lapidem, ut tu persuadearis. Existimo 
namque quod, sicut veterem Adam et primum pa- 
rentem  exezecavit Satan per inobedientiam et 
esum fructus vetite arboris, ita etiam, o impera- 
tor, invidens tibi salutem, te privarit Christi fide. 
Quod autem solem et lunam, et stellas, deos vo- 
cas, pudet me ἰυϑ ignorantie, ne dicam improbi- 


τὸν ἥλιον xal ὅρχον αὐτὸν βασιλειον τίθε- D tatis, quod et eas honorare constitueris, et magis 


0 τε χαὶ κάτω, χἀν ταῖς ἐπισνολαῖς χἀν τοῖς 
χἀν ταῖς προσαγορεύσεσι, πολὺ τὸ μὰ τὸν 
ἀλλὰ τί δὴ ταῦτα μαχρηγορεῖν οὐχ ἐξόμνυμαι 
ιστόν μου; μὴ γένοιτο, τὴν μυσαρὰν Ἑλλήνων 
y οὐκ ἀσπάζομαι. ἀλλ᾽ ἐν οἷς ἐδιδάχθην μενῶ 
' πατριχῶν ἀνθέξομαι παραδόσεων. 


Πρὸς ταῦτα ὁ ᾿Ιουλιανὸς ἐξαπορηθεὶς ἄφωνος 
ἔχων ὅ τι καὶ γέγηται, σφόδρα θαυμάσας τὸ 


1. αχι, 5 ; Gen. ni. 
PaTROL. GR. CXY. 


quam alias stellas solem amplecteris, et per eum 
jusjurandum conocipis imperatorium, susque deque, 
et in epistolis, et in sermone, et colloculione sepe 
usurpas illud, Per Solem. Sed quid opus est uti 
pluribus verbis ? Non abjuro Christum meum, ab- 
sit | Gentium exseorandam non admitto impieta- 
tem, sed manebo in iis, que didici, et paternas re- 
tinebo traditiones. 

XXXI. HisJulianusiosummamadductus dubitatio- 
nem, plane obmutuit, nesciens quid ageret, ac valde 


33 


{19ὅ 


MENSIS OCTOBER. 


1196 


admirans marlyrisvariam ac multiplicem doctrinam, Α πολυμαθὲς τοῦ μάρτυρος xal πρὸς ἀπόχρισιν ἕτοι- 


et ad respondendum facilitatem. Cui rursus dicit 
Christi martyr : Dimitte, o imperator, jam mortuam 
et fetidam gentium religionem (ea enim jam diu pu- 
truit), et accede ad Christum : est enim benignus et 
clemens, et te non repellet, si ducaris poenitentia. 
Sed fleri non poterat, ut martyr resisteret impetui 
anime, que mala libens ao volens sequebatur, neo 
αἱ revocaret animam, que sua sponte tendebat ad 
interitum. Julianus enim jam diu quidem animo 
parturiens falsam gentium religionem, quam con- 
ceperat in Ionia ex sua congressione cum Maxi- 
mo Tyrio philosopho, quandiu quidem superstes 
fuit ejus frater, el post ipsum Constantius, nihil 
ausus est aperire propter illorum metum. Post- 
quam autem ii e vivis excesserunt, ipse vero jam 
rerum potiretur, tunc ipse se aperle exuens, re- 
pente toto animi studio erupit ad gentium vanita- 
tem. Respondit itaque martyri : Quoniam mea 
verba contempsisti, o sceleratum caput, ausus es 
autem vel facere periculum, ut converterer ad 
eumdem, ad quem tu, Christi cultum, ego quoque 
te dignis rebus vicissim remunerabor. Jubet ita- 
que exui marlyrem, et subulis ferreis candenti- 
bus ejus latera configi, et acutis tribulis dorsum 
ejus pungi, et disrumpi, dum supinus trahitur. 
His autem quamprimum illatis, eral ei eadem, sic- 
ut prius, constantia. Multis itaque horis se mar- 
tyre fortiter gerente in tormentis, el nullam emit- 
tente vocem aut gemitum, moestus ille et tristis, 
tanquam victus, surrexit e tribunali, et jubet 
martyrem rursus abduci in carcerem, et neque 
panem neque aquam ei preberi, nec quaecunque 
ad victum sumunt homines. Ipse aulem profectus 
est ad Daphnem, qui est Antiochie locus jucun- 
dissimus. 


XXXII. Circa mediam aulem noctem apparet 
Christus marlyri oranti in custodia, animum ei 
addens, et se cum eo omnino futurum pollicens, 
et dicens: Quomodo ipse me confessus fuisti co- 
ram hominibus super terram, ego quoque te confi- 
tebor coram Patre meo, qui est in colis. Hec 
cum martyr audiisset a Domino, confidit, et tota 
nocte Deum glorificavit, et ei egit gratias. A pla- 
gis enim suis et vulneribus repente fuit relaxatus, 
adeo ut ne vibicis quidem vestigium appareret in 
sancto ejus corpore. Spatio autem quindecim die- 
rum mansit omnino jejunus in carcere, nutritus 
pane angelorum, seu gratia boni Spiritus. Julia- 
nus vero cum, sicut diximus, venisset Daphnem, 
sacrificia parabat Apollini, sperans fore ut ab eo 
oito acciperet responsa. Daphne est suburbanum 
Antiochie, situm in ejus locis altioribus, et te- 
ctum omne genus arboribus : quo in loco et alia- 
rum arborum et presertim cupressorum, maxima 
fuit plantata multitudo, pulchritudine, altitudine 
el magnitudine nequaquam imilabilis. Labuntur 


μότατον. Πρὸς ὃν πάλιν ὁ τοῦ Χριστοῦ μάρτυς φησὶ, 
ΚΑφες, ὦ βασιλεῦ, τὴν νεχρὰὼν ἤδη καὶ ἐξῳδηκχυΐαν 
τῶν Ἑλλήνων θρησχείαν (αὕτη γὰρ καὶ πρὸ πολλοῦ 
σέση πε), xal πρόσελθε τῷ Xpiscip* μαχρόθυμος 5192 
ἐστι xal φιλάνθρωπος, καὶ οὐχ ἀπώσεταί σε μετε- 
μελούμενον. ᾽Αλλ᾽ οὐχ ἦν ἄρα γνώμης ἐθελοκακούσης 
ἀντισχεῖν τὸν μάρτυρα ταῖς ὁρμαῖς, οὐδ’ ἀναχαλέσα- 
σθαι ψυχὴν αὐτομόλως χωροῦσαν πρὸς τὴν ἀπώλειαν. 
Ὁ γὰρ Ἰουλιανὸς, πάλαι τὸν ᾿Ελληνισμὸν xad 
ψυχὴν ὠδίνων, ἐκ τῶν ἐν ᾿ωνίᾳ γενομένων αὐτῷ 
μετὰ τῶν ἀμφὶ τὸν Μάξιμον φιλοσόφων συνουσιῶν, 
ἐφ᾽ ὅσον μὲν ὅτε ἀδελφὸς αὐτῷ περιῆν, καὶ μετ᾽ αὐτὸν 
Κωνστάντιος, ὁ δὲ οὐδὲν παραγυμνοῦν ἐθάῤῥει διὰ 
τὸ ἐξ ἐκείνων δέος, ἐπεὶ δὲ οὗτοι ἔξ ἀνθρώπων Tom, 
αὐτὸς δὲ τῶν πραγμάτων ἤδη χύριος ἦν, τότε δὲ 
εἰς τὸ φανερὸν ἀπαμφιασάμενος, πάσχις ἁθρόον εἰς 
τὸν Ἑλληνισμὸν ἐξεῤῥάγη ταῖς προθυμίαις. "Aztxoi- 
vato τοιγαροῦν πρὸς τὸν μάρτυρα, ᾿Επεὶ τοὺς ἐμοὺς 
ἐφαύλισας λόγους, ὦ κακὴ χεφαλὴ, ἐτόλμησας δὲ χεὶ 
χαθεῖνα πεῖραν, ὥστε πρὸς τὸ αὐτόν σοι τοῦ Xo- 
στιανισμοῦ σέθσς μεταδαλεῖν, ἀντιφιλοτιμήσομεί 
σοι χαγὼ τοῖς ἀξίοις ῥήμασι, Κελεύει τοίνυν ἀξο- 
γυμνοῦσθαι τὸν μάρτυρα καὶ σούδλαις σιδηραῖς m 
πυραχτωμέναις τὰς πλευρὰς αὐτοῦ διαπερονᾶσθαι, 
xai τὸν νῶτον αὐτοῦ τριδόλοις ὀξέσι καταχεντᾶσθει 
xai διαῤῥήγνυσθαι συρόμενον ὕπτιον. Τούτων δὲ ποὺς 
τάχος ἐπενεχθέντων τῷ μάρτυρι, ἣ αὐτὴ καρτερίε 
ἦν αὐτῷ, καθάπερ δὴ καὶ τὸ πρότερον. Ἐπὶ πολλαῖς 
οὖν ταῖς ὥραις ταῖς βασάνοις ταύταις ἐγκχαρτεροῦν- 
τος τοῦ μάρτυρος, χαὶ μηδὲ μίαν φωνὴν f στεναγ- 
μὸν ἀφιέντος, χατηφὴς ἐἔχεῖνος καὶ σχυθρωεὸς 
ὥσπερ ἡττώμενος, ἐξηνέστη τοῦ βήματος, χαὶ πελεύει 

τὸν μάρτυρα πάλιν ἐπὶ τὴν εἰρχτὰὴν ἀπαχϑζνα:, χαὶ 

μήτε ἄρτον μήτε ὕδωρ αὐτῷ παρασχεβξναι, “τ᾽ 

ὅσα πρὸς τὸ ζῇν μεταλαμδάνουσιν ἄνθρωτοι. Αὐτὸς 

δὲ ἐπὶ τὴν Δάφνην ἐξώρμησε τῆς ᾿Δντιοχείας τὸ 

χαριέστατον, 

ΛΒ΄, Περὶ δὲ μέρας νύχτας ἐπὶ τῆς φυλαχῖς εὉ 
χομένῳ τῷ μάρτυρι, ὁ Χριστὸς ἐπιφαίνεται, θέρος 
τε ἐντιθεὶς xal συνεῖναι αὐτῷ καθάπαξ ἐπαγγελλ᾽ 
μενος, Ὥσπερ αὐτὸς, λέγων, ὡμολόγησάς με ἐνάτα 
τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τῆς γῆς, ὁμολογήσω κἀγὼ 8 
ἐνώπιον τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Tris 
ὁ μάρτυς ἀχούσας παρὰ Κυρίου, ἐθβάρσησε, καὶ πο 
ὅλην νύχτα δοξολογῶν ἦν, καὶ χάριτας ὁμολογῶν ᾧῷ 


D θεῷ, ᾿Ανείθη γὰρ ἐκ τῶν πληγῶν xal τῶν τρευμέ: 


τῶν αὐτοῦ παραχρῆμα, ὥστε μηδὲ μώλωπος ἴχνκ 
ἐν τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ ἐντετυπῶσθαι σώματι. Ἡμερῶν 
δὲ πεντεχαίδεχα διάγενομένων, ἄσιτος ἔμεινι τὸ 
παράπαν Ἐν τῇ εἱρχτῇ, ἀγγέλων ἄρτῳ, sts! οὖν fi 
ριτι τοῦ ἄγαθοῦ τρεφόμενος Πνεύματος. Ὁ δὲ "Ier 
λιανὸς, ἐπὶ τὴν Δάφνην γενόμενος, ὥσπερ ἔφημι, 
θυσίας ἦν ἐτοιμαζόμενος τῷ ᾿Απόλλωνι, εὔελπις ὧν 
xai τοὺς ὑπ᾽ αὐτοῦ χρησμοὺς ταχὺ δέξασθαι. Ἢ S 
φνη δὲ προάστειόν ἐστι τῆς ᾿Αντιοχείας, ἐπὶ τῶν 
ὑψηλοτέρων αὐτῆς χωρίων κείμενον, ἄλσεσι τιν 
τοίοις συνηρεφές " ἔνθα τῶν τε ἄλλων πάντων δὲν» 
ὅρων, καὶ δὴ xal χυπαρίττων üfoyóv τι κεφύτοντα 





MARTYRIUM S. ARTEMIT. 


1198 


à« τε χάλλος xal ὕψος, xal μέγεθος οὐ A vero in omnem partem fluenta aquarum poculen- 


Νάμοτά τε γὰρ πανταχῇ διαθέει ποτίμων 
κεγίστων αὐτόθι πηγῶν ἀναδιδομένων ἀφ᾽ 
h πόλις ἐν ὁλίγαις δὴ πόλεων εδυδροτατη 
δοχεῖ, xxl μὴν οἰχοδομαῖς λαμπραῖς xa- 
xal λουτρῶν, καὶ τῶν ἄλλων χατχσχευῶν 
ϑίαν xxi χόύσμον εὖ μάλα πολυτελῶς ἐξύ- 
χωρίον. ᾿Ενταῦθα xai ἄλλων μὲν δαιμόνων 
xxi ἀγάλματα ἦν, διαφερόντως γε μὴν τὸ 
λλωνος ἀρχῆθεν ὑπῆρχε θεραπευόμενον. 
àp xai τὸ περὶ τὴν Δάφνην τὴν παρθένον 
πάθος ὁ ᾿Ελληνιχὸς ἔπλασς μῦθος" ἧς δὴ 
τὰ φέρειν δοχεῖ τὴν ἐπωνυμίαν ὁ τόπος. 
ὃ δὲ ἄγαλμα τοῦ ᾿Απόλλωνος, τοιόνδε τι 
σχευὴν Tv ἐξ ἀμπέλου μὲν αὐτῶ συνεπ- 
) σῶμα, θαυμασίᾳ τινὶ τέχνῃ, πρὸς μιᾶς 
ἰδίαν συναρμοσθὲν, χρυσῷ δὲ πᾶς ὁ περι- 
πέπλος ἀμφιεννύμενος, τοῖς παραγεγυμνω- 
αἱ ἀχρύσοις τοῦ σώματος εἰς ἄφραστὸν τι 
ὁ χάλλος. Ἐστῶτι δὲ μετὰ χεῖρας ἦν ἣ 
ουσηγετοῦντά τινα ἐχμιμουμένῳ, αἴ τε xó- 
ἧς Δάφνης ὁ στέφανος, τὸν χρυσὸν ἀναμὶξ 
ὡς ἔμελλε you ἐξαστράπτειν πολλὴ τοῖς 
. Ὑάχινθοὶ τε αὐτῷ δύο λίθοε μεγάλοι τὸν 
Quay ἐξεπλήρουν τύπον χατα μνήμην τοῦ 
ju παιδὸς Ὑαχίνθου, Καὶ ἄεὶ τὸ τῶν λίθων 
αἱ μέγεθος τὸν μέγιστον προσετέλει τῷ 
χόσμον, ἵν᾽ ὅτι πλείστοις ἀπατᾶσθαι περὶ 
μδαίνῃ τῷ περικαλλεῖ τῆς προφαινομένης 
εἰς τὸ προσχυνεῖν αὐτῷ δελεαζομένοις " 
καὶ αὐτὸς Ἰουλιανὸς πεπονθὼς ἦν. Ἡλείονα 
τύμπασι τοῖς ἄλλοις ἄγάλμασι προσῆγε τὴν 
, χιλιόμδας ὅλας ἐξ Exásroo γένους αὐτῷ 
χαὶ ἀντιλαμδάνων χρηστήρια. 
inel δὲ αὐτῷ πάντα τὰ ἀγάλματα βαθεῖα 
ιτεΐχεν, ἐνταῦθα, νομίσας τὰ ἀπὸ τῆς γοη- 
εἶν, ἣν ἱερουργίαν κχαλοῦσιν ὌἌλληνες, 
τινα μέγιστον ἐπὶ τῷ ταῦτα δύνασθαι 
ν iv. Ἔλλησι χλέος, μεταπεμψάμενος, 
οοσέταττεν, ἐπίπνοον ὅτι μάλιστα τὸ ἄγαλ-- 
ἐνεργὸν ἀποφαίνειν, μηδενὸς ὧν εἰς τούτο 
αὐτῷ νομίζοι φειδόμενον, Τῷ δὲ, ἐπειδή 
ὠτοῦ χεχινηχότι τὰς μηχανὰς xal μηδὲν 
ον ἂν ἐννοήσειεν ὑπολιπομένῳ, τὸν ὅμοιον 
χει xxi χατὰ φύσιν τρόπον, οὐδέν τι μᾶλ- 
d πρόσθεν ςθεγγόμενος, ἐνταῦθα ἤδη πρὸς 


tarum, scaturientibus inde maximis fontibus : 
quo fit, ut. civitus inter ceteras aqua abundet 
maxime. Preclaris quoque exatructionibus habi- 
taculorum, et lavacrorum, et aliorum sdificiorum 
locus est magnifice instructus et ornatus. Hic et 
aliorum quidem demonum templa erant et imagi- 
nes, precipue autem templum Apollinis coleba- 
tur ab initio. Hio enim id, quod de Daphne virgine 
narratur, accidisse Grece fluxerunt fabulee : cujus 
etiam cognomen maxime videtur ferre locus. 


XXXIII. Imago aute:n Apollinis erat hoc modo con- 
siructa : Ei ex vite erat corpus compositum, admi- 


B rabili quadam arte ita compactum, ut pre se ferret 


speciem unius coalescentie. Auro autem illitus 
totus, qui induebatur amictua, nudatis, et noa au- 
ratis corporis partibus, ostendebat quamdam, qus 
dici non potest, pulchritudinem. Stanti vero erat 
in manibus cithara, et eam videbatur pulsare. 
Come autem et lauri corona auro florebant per- 
misto, ut magna effulgeret gratia spectatoribus. 
Duoque magni hyacinthi implebant ei figüram ocu- 
lorum, in memoriam Hyacinthi pueri Amjyclei. 
Et gemmarum pulchritudo et magnitudo imagini 
maximum aíferebàt ornatum, adeo ut quam pluri- 
mis in eo decipi contingeret, ut qui propter appa- 
rentis forme pulchritudinem, inescarentur ad 
eum adorandum. Quod quidem ipsi quoque Ju- 
liano evenerat. Majorem certe ei cultum exhi. 
bebat, quam omnibus aliis imaginibus, ex singulis 
generibus ei millia sacrificans, et ab eo exspe- 
ctans responsa. 

XXXIV. Cum autem omnes imagines profundum 
teneret silentium, existimans opus esse prestigiis, 
quas Greci vocant hierurgiam, accersito quodam Eu- 
sebio, quom in gentibus fama erat hac in re multum 
posse, ei jussit ut quam maxime spirantem et effi- 
cacem redderet imaginem, nulli rei parcendo, 
qua ad hoc opus esse censerel. Cum autem nihil 
non esset machinatus, et nihil pretermisisset quod 
sibi in mentem venisset, ille tamen eodem modo 
tacuisset, neque magis quam antea loqueretur, hic 
jam rogatus ἃ Juliano, cur maxime taceret, idque 
cum facta essent omnia, que Je more fiunt, dixit, 


λιανοῦ ἐρωτώμενος, xai χαθότι μάλιστα ἢ Babylam esse precipuam causam silentii tam hu- 


xal ταῦτα πάντων τελεσθέντων ἐπ’ αὐτῷ 
ζομένων, τὸν Βαδύλαν ἔφη τῆς σιωπῆς τοῦ- 
d τῶν λοιπῶν ἀγαλμάτων αἰτιώτατον εἶναι, 
τῇ Δάφνῃ χειμένου, ὡς τῶν θεῶν τὸν νεχρὸν 
δελυττομένων, καὶ διὰ τοῦτο τοῖς ἔθεσι σφῶν 
ν οὐχ ἀνεχομένων. Οὐ γὰρ ἡδούλετο τὴν 
(τὴν αἰτίαν εἰπεῖν, ὁ παντάπασί γε αὐτῆς 
τος γεγονὼς, ὅτι δὴ χρείττων δύναμις ἦν 


jus, quam reliquarum imagiaum, cum is situs es- 
set in Daphne utpote quod dii ejus cadaverabhorre- 
rent, et ideo more suo venire non sustinerent. No- 
lebat enim eicausam diceret verissimam, quod scili- 
cet erat aperte major virtus, que alligaverat demo- 
num operationes : maxime cum demon, qui agebat 
Apollinem, ei aperte respondisset, ut dicilur, se 
non posse loqui propter Babylam. 


j τὰς τῶν δαιμόνων ἐνεργείας πεδησαμένη, ἄλλως τε xai του δαίμονος αὐτῷ τοῦ τὸν ᾿Απόλλωνα 
μένου σαφῶς διαῤῥήδην, ὡς λέγεται, εἰρηκότος, μὴ δύνασθαι λαλεῖν διὰ Βαδύλαν. 


) γὰρ δὴ βαδύλας οὗτος λέγεται ἐπίσχοπος 
θαι τῆς ᾿Αντιοχείας, Νουμεριανῷ δὲ τῷ βα- 


XXXV.Hicenim Babylasdicitur quidem fuisseepi- 
scopus Antiochi, Numerianum autem imperatorem, 


1199 


volentem ingredi in ecclesiam Christianorum, in A σιλεῖ εἰσελθεῖν βουλομένῳ εἰς τὴν τῶν Xo 


quodam festo stans pro foribus, prohibuisse ingre- 
di, dicens se pro viribus non despecturum esse 
lupum gregem invadentem. llle autem ab ingressu 
tunc quidem fuit dejectus, sive quoi suspicaretur 
futuram populi seditionem, sive ipse quoque 
aliud consilium cepisset. /Egerrime autem tulit 
constantiam episcopi. Postquam vero ipse dices- 
sit in regiam, jussit eum causam euam defensu- 
rum, coram so gisli pro tribunali. Cum ipse autem 
csset productus, primum quidem accusavit auda- 
ciam, quod eum ausus esset prohibere : deinde 
jussit eum sacrificare demonibus, si effugere vel- 
let penas criminationis. Ipse autem respondit qui- 
dem ad criminationem, rejecit autem exhortatio- 
nem : illam quidem, dicens, se, cum esset pastor, 
oportere vel omnia libenter pati pro grege : hano 
autem, 8e non admissurum, ut a vero Deo defi- 
ciens sacriflcaret iis, qui falso dii dicuntur, et 
eunt perniciosi demones. Deinde ille quidem cum 
videret eum non parere, jussit ut, cum eum ligas. 
gent catenis οἱ compedibus, ad mortem ducerent, 
caput amputaturi. At is cum duceretur moriturus, 
assumens cecinit hec dicta Psaimi : « Convertere, 
&enima mea, in requiem tuam, quoniam Dominus 
benefecit tibi 7. » Porro autem dicunt etiam treg 
pueros genere fratres, qui ab infantia ab eo nu- 
triti fuerant, ab imperatore fuisse arreptos, et 
cum nec ili quidem voluissent sacrificare, etsi 
eis afferretur omnis necessitas, ipsum quoque jus- 
sisse imperatoreim, eis adimi capita. Quos, post- 
quam venerunt in locum propositum, Babylas 
ante se statuens priores duxit ad gladium, ne quis 
eorum timore affectus, mortem recusaret. Cumque 
eorum capita fuissent amputatu, postquam hanc 
dixisset vocem : « Ecceego et pueri, quos mihi dedit 
Deus *: » ipse quoque deinde suum porrexit collum, 
ut ense consummaretur, cum prius jussisset iis, 
qui corpus ejus erant collecturi, catenas et com- 
pedes cum eo sepelire : Ut sint, inquit, hec quo- 
que mihi jacenti ornamento. Atque cum eis quidem 
certe adhuc jacet, ut aiunt. 

XAXXVI. Huncautem Babylam cum ab Eusebio au- 
diisset Julianus esse impedimento statuis, quominus 
respondeant, jussit statim ejus capsam (estauteme 
lapide maximo) ἃ Daphne transferre. Statim ergo 
civitatis profusa multitudo, ut quam magna de causa 
accederet, trahebat capsam. Illa autem, tanquam 
non magis traheretur ab hominibus, quam a po- 
tentiore, que. eam movebal, virtute, celeriter mo- 
vebatur sequens eorum qui ducebant animi ala- 
critatem. Cum eam autem ipso die tulissent p:us. 
quam quinquaginla stadia, posuerunt in ceme- 
terio, quod dicitur. Est autem ante civitatem do- 
Inus, que suscepil corpora antiquorum virorum, 
et quorum fuerunt nonnulli martyres propter pie- 
tatem. Alque tunc quidem capsam portarunt in 
eum locum : Julianus autem parabat multitudinem 


? Psalm. cxiv, 7. * Isa. viii, 18. 


MENSIS OCTOBER. 







































ἐχχλησίαν, χατὰ δή τινα ἔορτὴν στὰς πρὸ τῶν 
διεχώλυσεν εἰσελθεῖν φάσκων εἰς δύναμιν μὲς: 
ψεσθαι λύχον τῷ ποιμνίῳ ἐπεισερχόμενον. T. 
παραυτίχα μὲν ἀποχρουσθῖιναι τῆς εἰσύδο; κα 
δὴ στάσιν τινὰ πρὸς τοῦ ὄχλου ἔσεσθαι ὑπιε: 
εἴτε δὴ xai ἄλλως αὑτῷ βουλευθέν b qais. 
τοι τὴν ἔνστασιν τοῦ ἐπισκόπου ποιησάκενον, ἢ 
δὲ ὡς ἑαυτὸν ἐπὶ τὰ βασιλεια ἀπηλλάγη, τ) 
σασθαι αὐτὸν ἐπὶ τοῦ βήματος ἀπολογησόμενον; 
Aet. Καὶ δὴ παραστάντος αὐτοὺ, πρῶτα μὲν ci; 
pa» τῆς χωλύσεως ἐνεκάλει, ἔπειτα pivos p; 
αὐτὸν τοῖς δαίμοσι θύειν, εἰ βούλοιτό m τίν; 
ἐγχλήμχτι δίχην διαφυγεῖν. Τὸν δὲ xui 
σίν τε ἀπολογάσασθραι xxi τὴν πρόχλησιν iz 
B σασθαι, τὴν μὲν, φήσαντα ποιμένι ὄντι mni. 
προσήχειν ἑχυτῷ ὕπερ τοῦ ποιμνίου τρίχα 
παθεῖν, τὴν δὲ, μή ἂν ἐλέσθαι τοῦ ὄντος iL 
Θεοῦ, ψευδωνύμοις καὶ ὁλετῆρσι alae μ᾿ 
Εἶτα ὁ μὲν ὡς ἑώρα μὴ πειθόμενον, ποῦχτος 
τὸν ἀλύσεσι xal πέδαις ἕνδησαμένυυς, τίνι 
νάτῳ ἄγειν, τὴν χεφαλὴν ἀςαιρή σοντας, iz 
ἔγετο τεθνηξόμενος, ταύτας ἀναλαξὼν͵ T4 -. 
μοῦ τὰς ῥήσεις" « Εἰ πίστρεψον, Ψυχή «; -- 
ἀναπαυτίν σου, ὅτι Κύριος εὖτ, »γέτητ! na. 
xal τρεῖς παῖδας ἀδελφοὺς τὸ γένος χυ δὲ o. 
αὐτῷ ἀνατρεφομένους ἀναρπαγτιντ cn. 
τοῦ βασιλέως, καὶ ὡς οὐδὲ αὐτοὶ (zr. ς, 
tot παντοίας ἀνάγχν;ς αὐτοῖς vpomuem m 
τοὺς χελεῦσαι τὸν βασιλέα τῶν xum, 
Οὔς, ἐπειδὴ ἦχον elg τὸ προκείμενον γε..." 
Ούλας ἑχυτοῦ προστησάμενος πηοτίσι τῶν 
τῷ ξίφει, τοῦ μὲ τινα τρέσαντα aiinbza- 
θάνατον. Καὶ ἀποτεμνομένων ταύτη» eT - 
φωνὴν, e Ἰοοὺ ἐγὼ καὶ τὰ παιδία ao Cuin: 
καὶ αὐτὸς μετέπειτα προὔτεινε τὸν arm i 
τῷ ξίφε: τελειωθῆναι, ἐντειλάμενος, vua 
αὐτοῦ ἀναλεξομένοις, τὰς ἀλύσεις καὶ um 
αὐτῷ συνθάψαι, ἵν’ Xj, μοι ταῦτα, erri iie 
κόσμος. Καὶ δὴ μετ᾽ αὐτῶν ἔτι τυγχῖπ: τῖξε 
ὥς O29. 


^ 


Ag. Τοῦτον τὸν Βαδύλαν ὃ Ἰουλ'σνὸς i 
πρὸς τοῦ Εὐσελίου ἤκουσε χώλυμα τοῖς riz 
εἶναι τοῦ μὴ χρᾷζν, αὐτίκα mzosiciln ndi. 
λίθου δ᾽ ἔστι μεγάλου πεποιν μένν, μετάγειν ἐξ 

ἢ Δάφνης, Εὐθὺς οὖν ὁ τῆς πόλεως ὄχλος, 
ὡς ἐπὶ μεγαλῃ alti περιδαλόμενο:, vun. 
θήχην. Ἠ δὲ ὡς οὐχ ὑπὸ ἀνθρώπων ἔλχομὲπ pia 
f, χρείττονος αὐτὴν κινούσης δυνάμεως, ioi 
τῶν ἀγόντων προθυμέαν ἐξεπομέντ, zh. 
q5 τοι αὐτὴν σταδίους πλέον f πεντήχοντε τὰ 
μένοι, ἐν τῷ καλουμένῳ κοιμνητηρίῳ χατέθετεν 
δὲ πρὸ τῆς πόλεως οἶκος σωμἅτων π:λαιῶν ἐπ: 
χαὶ ἐνίων γε ἐπ᾽ εὐσεδείᾳ μαρτυροομένη t 
δεδεγμένος. Τότε μὲν οὖν ἐνταῦθα τὴν θέειν 
ἐκόμισαν, ὁ δὲ Ἰδυλιανὸς «ταρεσχευάζετο τῇ 
ἱερείων τε xal ἀναϑη κέτων, ὡς tj ὑστερείς e. 


1201 


MARTYRIUM S. AITEMII. 


1202 


tot; εἰς τὴν Δάφνην ἀναδησόμενος, xal νῦν γε δὴ A victimarum et donariorum, ut qui esset postridie 


πάντως ἐλπίζων, st μὴ τῶν ἄλλων, ἀλλ᾽ αὐτοῦ 15 
τοῦ ᾿Απόλλωνος τεύξεσθαι ἀποχριθησομένου. "Exi to$- 
τῳ γὰρ αὐτῷ πᾶσα $ τῆς πρυθυμιας ἐλπὶς ἦν, καὶ 
ὅτι που αὐτῷ τι μᾶλλον ἢ ἑτέρῳ τὸ τοιοῦτον χωρίον 
διαφέρον ἦν χατὰ τὴν μαντιχὴν τέχνην, καὶ ὅτι περ 
αὐτῷ μόνῳ ἀνεῖτο ἡ Δάφνη. Ὁ δὲ Εὐτέδιος xal οἱ 
προλεγόμενοι ἱερεῖς χαὶ τῶν νεωχόρων τὸ πλῆθος, 
προσδεχόμενοι τὸν βασιλέα, ἐν ἀγῶνι μεγάλῳ χαθ- 
ἔσταντο xai διηγρύπνουν περὶ τὸ ἄγαλμα, πάντα πρα- 
γματευόμενοι, ὅπως, ἐπειδὰν ἀφίκηται, τύχοι αὐτοῦ 
φθεγξαμένου, ὡς ἄλλης γε αὐτῶν tu προφάσεως 
οὐδὶ μιᾶς εἷς ἀναδολὴν ὑπολειπομένης. 

ΛΖ. ᾿Επειδὴ δὲ πόῤῥω τῶν νυχτῶν ἦν, ἐκ τοῦ οὗ- 
ρανοῦ πὺρ ἀθρόως κατενεχθὲν ἐνέσχηψε τῷ νεῷ, 
καὶ ἅμα πανταχόθεν αὐτοῦ δραξάμενον ἐπίμπρα 
αὐτῷ ἀγάλματι xal αὐτοῖς ἀναθήμασι. Πάντων δὲ 
ὁμοῦ κχαταφλεγομένων, xal τοῦ πυρὸς ἐπὶ μέγα 
ἑξαιρουμένου, βοὴ μὲν αὐτίχα μεγάλη περὶ τὸν νεὼν 
ἦν καὶ θορυδος οὐδενὶ ἑοιχώς. Καὶ δὴ πολλῶν ἐπα- 
μῦναι προθυμουμένων οὐδεὶς ἦν ὁ πρὸς τὸ πῦρ ἀν- 
τισχεῖν δυνησόμενος, ἄλλ᾽ οἱ μὲν ἐπὶ τὴν πόλιν ἔθεον, 
τῷ ἄρχοντι τῆς ἑῴας Ἰἰουλιανῷ μηνύσοντες ὁ δὲ 
λοιπὸς ὄχλος ὑπὸ ἐχπλήξεως ἵσταντο, θεχταὶ τοῦ 
παραδόξυυ τῆς χαταλαδούσης αὐτοὺς συμφορᾶς γι- 
νόμενοι. Τὸ δὲ πῦρ οὐδενὸς ἦν τῶν ἄλλων ἀπτόμενον, 
τοσαύτης γε χαὶ οὕτως ἀμφιλοφοῦς ὕλης ἐκεῖ πεφὺυ- 
κυίας, ὅ τι μὴ μονώτατον ἐμπεσὸν, χατέφλεγε σὺν 
τοῖς ἐνοῦσι τὸν νεών * ὡς τὸ μὲν ἄγαλμα χαὶ πᾶν 
8 τι ἐν ἀναθήμασιν ἦν, καθάπαξ ἀφανισθῆναι, βραχέα 
δὲ λειφθῆναι τῶν οἴχοδομημάτων, τῇ Δάφνῃ σημεῖχ 
τοῦ πάθους, à xai νῦν txt δείχνυσι σαφέστερον τὸ 
δεῖγμα τοῦ θεηθάτου πυρός. Ὁ δὲ Ἰουλιανὸς τὰ 
συμδέντα ἀκούσας, ὀργῆς τε πίμπλαται xal δεινὸν 
ποιησάμενος, εἰ Χριστιανοὶ τοῖς συμδεδηχόσιν ἐπι- 
πωθάσειν αὐτῷ μέλλοιεν, αὐτίχα προστάττει τῆς με- 
Ὑάλης αὐτοὺς ἐξωθεῖν ἐχχλησίας, xal ταύτην μὲν 
ἄδατον αὐτοῖς παντελῶς ἀποφαίνειν, ὡς ὅτι ἀσφαλέ- 
στατα αὐτὴν ἀποχλεισαμέἔνους, τὰ δὲ χειμήλια πάντα 
δημοσιοῦν. Δίδωσι δὲ xal τοῖς Ἕλλησιν ἄδειαν ὥστε 
εἰσιέναι αὐτοὺς εἷς τὰς τῶν Χριστιχνῶν ἐχχλησίας 
xai ποιεῖν ὅσα xal βούλοιντο. 

AH'. Τούτων οὖν παρὰ τοῦ τυράννου xal üctÓoUq 
πελευσθέντων, τί των μεγίστων χαχῶν οὐχ ἐπετε- 
λέσθη; Τί δὲ τῶν ἀπηχεστάτων υὐχ ἐλέχθη, πάντων 
ἀφέτῳ γλώσσῃ λαλούντων τὰ ἄῤῥητα χατὰ τῆς τῶν 


cum eis Daphnem ascensurus, tuno quidem certe 
sperans omnino, si non alios, at ipsum Apollinem 
responsurum. Eo enim spectabat spes prompti et 
alacris illius animi, quod locus ei magis, quam 
alii, videbatur prestare scientia divinandi : et quod 
ei soli consecrata erat Daphne. Eusebius autem, et 
qui prius dicti sunt sacerdotes, et multitudo smdi- 
tuorum, valde laborabant et vigilabant circa ima- 
ginem, exspectantes imperatorem : et omnia agen- 
tes, ut, cum venerit, eum habeat loquentem, cum 
nulla excusatio esset eis relicta ad dilationem. 


XXXVII. Cum vero nox jam multum processisset, 
ignis repente e celo demissus in templum cecidit : 
et cum ipsum omni ex parte apprehendisset, ipsam 
exussit imaginem cum ipsis donariis. Cumque 
omnia simul conflagrarent, οἱ ignis valde extolle- 
re'ur, protinus quidem fuit in templo magna voci- 
feratio, et nulli similis tumultus. Tunc multi qui- 
dem parati erant opem ferre, nullus autem erat, 
qui posset igni resistere. Sed alii quidem currebant 
ad civitatem, id significaturi Juliano : reliqua vero 
multitudo stabat obstupefacta, contemplans cala- 
mitatem, qua ipsos invaserat. Ignis autem nihil 
aliud tangebat, cum tanta et tam copiosa illio es- 
set materia, nisi quod solum cum iis, que inerant, 
templum comburebat : adeo ut imago quidem, et 
quecunque illic erant donaria fuerint omnino de- 
leta : pauca autem sdiflcia Daphne remanserint, 
signa ejus quod acciderat : que etiam nunc quo- 
que apertius indicant ignem, qui missus fuerat di- 
vinitus. Julianus autem cum audivisset ea, que 8c- 
ciderant, ira replelur et grave arbitratus, si pro- 
pter ea que acciderant Christiani essent eum 
ludificaturi, jubet statim eos e magna expelli ec- 
clesia, et provideri, ne illis ad ipsam omnino pa- 
teat aditus, ac demum que ibi erant pretiosa pu- 
blicari. Dat autem gentibus potestatem, ut ingre- 
diantur in ecclesias Christianorum, et faciant que 


velint. 


XXXVIII. Cum ergo impius hec jussisset tyran- 
nus, quod non maximum malum factum est? Quid 
non autem absurdissimum et turpissimum dictum 
est, omnibus lingua effrenata nefanda loquentibus 


Χριστιανῶν πίστεως, xal βλασφημούντων εἰς τὸν [) adversus fidem Christianorum, nefanda loquentibus 


Kóprov xal Θεὸν ἡμῶν ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἔν πάσαις 
ταὶς πόλεσιν. 'Ev μὲν γὰρ Σεδαστῇ ἐπιχληθείσῃ τὰ 
ὁστᾶ τοῦ προφήτου Ἐλισσχίου xal τοῦ Βαπτιστοῦ 
Ἰωάννου ix τῶν θηχῶν ἐξαγαγόντες, xal ἀλόγων 
ἀκαθάρτοις ὀστέοις προσμίξαντες χατέχαυσαν, xal 
τὴν χόνιν εἰς τὸν ἀέρα ἐλίχμησαν * τὸν δὲ τοῦ Σωτῖ- 
poc ἀνδριάντα, ἐν Πανεάδι τῇ πόλει πρὸς τῆς αἷμοῤ- 
ῥοούσης γυναικὸς χατασχευασθέντα μεγαλοπρεπῶς, 
ἦν ὁ Χριστὸς ἰάσατο, καὶ ἱδρυνθέντα ἐν ἐπισήμῳ 
τόκῳ τῆς πόλεως, ὃν μετὰ χρόνον γνωσθέντα ix. τῆς 
αὐτόθεν φυομένης βοτάνης τοῦ θαύματος, οἱ Χριστια- 
- νοὶ ἀράμενοι ἐν τῷ τῆς ἐχχλησίας διαχονιχῷ ἔστησαν, 


et blasphemantibus Dominum οἱ Deum nostrum 
Jesum Christum in omnibus civitatibus? Nam in 
civitate quidem, que olim vocabatur Samaria, 
postea vero et. condita fuerat ab Herode, et appel- 
lata erat Sebaste, ossa prophete Elisei et Baptistae 
Joannis (ut putabant) e loculis educentes, et cum 
immundis brutorum ossibus commiscentes, exus- 
serunt, et cinerem in aerem cribrarunt ao ventila- 
runt : Salvatoris autem statuam, quee in Paneade 
civitate a muliere, qua profluvio sanguinis labora- 
bat, et a Christo curata fuerat, magnifice constru- 
cta et in insigni civitatis loco posita fuerat : quam 


1208 


MENSIS OCTOBER. 


1204 


post tempus cognitam ex miraculo herbe, que illic A τοῦτον υἱ Ἕλληνες κατασπάσαντες, τῶν ποδῶν τι 


nascebatur, Christiani acceperunt, et posuerunt in 
diaconico : eam gentes detraxerunt, et funibus alli- 
gatis pedibus traxerunt per forum, donec paulatim 
interiit, relicto solo capite, et rapto a quodam, 
dum gentes tumultuarentur, dicentibus iis verba 
blasphema et abominanda in Dominum nostrum 
Jesum Christum, que nemo unquam homo audivit. 

XXXIX. Sceleratissimo autem tyranno audienti 
erant hec delicie, et ei magnam afferebant volu- 
ptatem. Unde etiam post hec jussit excitari tem- 
plum Judaeorum, quod erat Hierosolymis : et e 
civitate expulsis Christianis, Judeis reliquit habi- 
tandam. Quamobrem quemdam quoque Alypium, 
false religioni virum deditissimum, et comitis 
dignitate honestatum, eo mittit, jubens ut magno 
Btudiotemplum rursus zdificaret, quod Vespasianus 
et ejus filius Tilus simul cum civitate destruxerunt 
et exusserunt. Oportebat enim ad affectum deduci 
verbum Christi, qui est ipsa veritas, nempe: « Non 
manebit lapis super lapidem, qui non destruatur ?. » 
Quod quidem studens falsum ostendere stolidus iste, 
contendebat templum rursus edificare, etiamsi 
frustra laborabat, ea aggrediens, qua fieri non po- 
terant. Nam cum magno sludio concurrissent, qui 
Deum occiderant, Judei,et magaa manu et summa 
animi alacritate opus aggrederentur, et jaciendis 
fundamentis fossam foderent argenteis (ut dicunt 
nonnulli) ligonibus et hamis, essentque jacturi fun- 
damenta, vehemepntissima irruens nocte procella, 
quod exinanitum quidem fuerat, rursus aggessit. 
Cum fulgura autem et tonitrua continenter demit- 
terentur, et dies jam appropinquaret, fuit terremo- 
tusadeo ingens, ut multi perierint : et ignis emissus 
ex iis, que jaciebantur, fundamentis, combussit 
omues, qui sunt illio inventi. Atque hec quidem 
Bic gerebantur. 

XL. Julianus autem cum sedisset pro tribunali 
in loco quem vocant Basilicam, et curasset sisten- 
dum martyrem : Audiisti omnino, inquit, o tu 
quoque vir maxime impie, ab iis, qui ea, que tu, 
audent aggredi, quenam ausi sint infelices adversus 
Apollinem, qui est in Daphne, et quemadmodum 
eum exusserunt cum ipsis sacris et donariis, adeo 
ut opus admirandum, et maxime venerandum, 
fuerit ab igne consumptum. Sed non gaudebunt his 


σχοίνους ἐξάψαντες, ἔσυραν ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς, ἕως 
οὗ κατὰ μιχρὸν ἀποθραυόμενος ἠφανίσθη, μόνης τῆς 
κεφαλῆς καταλειφθείσης xal ἁρπαγείσης ὑπό τινος 
ἐν τῷ θορυδεῖσθαι τοὺς “ἕλληνας, λαλούντων αὐτῶν 
βλάσφημα xai ἀπηχέστατα ῥήματα εἴς τὸν Κύρ'ον 
ἡμῶν Ἰησοῦν Χοιστὸν, ἃ μή τις ἀνθρώπων ἔχουσ 
πώποτε. 

ΑΘθ΄. Τῷ μέντοι παρανομωτάτῳ τυράννῳ ἀχούοντι 
ταῦτα τρυφὴ ἦν, xal πολλὴν αὐτῷ ἐνεποίει τὴν di» 
νήν, Ὅθεν ἐπὶ τούτοις καὶ τὸν ἐν ᾿Ιεροσολύμοις 
τῶν Ἰουδαίων ναὸν ἐχέλευεν ἀνιστᾷν, xai τοὺς 
Χριστιανοὺς τῆς πόλεως ἐχδαλὼν, τοὺς Ἰουδαίους 
ἀνῆχεν οἰκεῖν. Ἐφ᾽ ᾧ δὴ xal ᾿Αλύπιόν τινα, ἀνὸρ: 
δεισιδαιμονέστατον, χόμητα τιμάσας, ἀποστέλλει, 
ἐντειλάμενος σπουδῇ πολλῇ τὸν ναὸν ἀχοιχοδομή- 
σάσθαι, ὃν Οὐεσπασιανὸς χαὶ Τίτος ὁ τούτου υἱὸς 
xai αὐτὸν ἅμα τῇ πόλει καθεῖλον xal ἐνεπύρισαν, 
Ἕδει γὰρ εἰς πέρας ἐλθεῖν τὸ τῆς ἀληθείας ῥῆμα 
Χριστοῦ, τὸ, « Οὐ μὴ μείνῃ λίθος ἐπὶ λίθον, ὃς 
οὗ μὴ καταλυθῇ.» Ὅπερ ὁ ἀνόητος οὗτος ψευδὲς ἐτο- 
δεῖξαι φιλονειχῶν, τὸν ναὸν ἔσπευδεν ἀνοιχοδομεῖν, 
εἰ χαὶ εἰς μάτην ἔχαμνεν, ἀνηνύτοις ἐπιχειρῶν. 
Συνδραμόντων γὰρ σπουδῇ πολλῇ “τῶν θεοχτόνων 
Ιουδαίων, xai τοῦ ἔργου χειρὶ τῇ πάσῃ xal προ 
θυμίᾳ ἀντιλαμδανομένων, τήν τε τάφρον τῶν θεμε- 
λίων ἐξορυττόντων ἀργυραῖς, ὥς τινες φασὶν, Xus« 
χαὶ σχάφαις, xai τοὺς θεμελίους μελλόντων xzzi- 
δαλέσθαι, σφοδροτάτη χαταιγὶς ἐπελθοῦσα, τὸ χε- 
νωθὲν μὲν ἀντεχώννυ, ἀστραπῶν δὲ xai βροντῶν 
συνεχῶς χαταπεμπομένων, σεισμὸς ἐγγιζούσῃς λοι- 


C χὸν ἡμέρας ἐγένετο, ὥς τε πολλοὺς xii ὀξαίθρους 


μένοντας ἐναποψύξαι xal πῦρ Ex τῶν ὁρυσσομίνων 
θεμελίων ἐξενεχθὲν, πάντας τοὺς εὐρεθέντ:ς ἐκεῖσε 
χατέφλεξεν, ᾿Επράττετο μὲν οὖν ταῦτα τῇδε. 


Μ΄. Ὁ δὲ ᾿Ιουλιανὸς, τοῦ βήματος προχαθίτας & 
τόπῳ ὃν Βασιλιχὴν ἔθος καλεῖν, τὸν μάρτουρ! 5 
παραστησάμενος. ἸΙάντως ἤκουσας, ἔφη, xxi αὐτὸς 
ἀσεδέστατε, τῶν κατὰ σὲ τολμώντων πᾶσιν dm 
ρεῖν, ὅπερ οἱ χαχοδαίμονες ἐτόλμησαν χατὰ τοῦ ^ 
τῇ Δάφνῃ vao) τοῦ σωτῆρος ᾿Απόλλωνος, χαὶ bow: 
ἐνέποησαν τοῦτον αὐτοῖς ἱεροῖς χαὶ ἀναθήματο, 
ὡς καὶ τὸ θαυμαστὸν ἕργον xai πάντιμον δαπάνη. 
γενέτθαι πυρός. ᾿Αλλ᾽ οὐ χαιρήσουσι τούτοις ἵἱξι- 


nostra irridentes. Ego enim pro eo exigam penas ἢ χλευάζοντες τὰ ἡμέτερα. ᾿Εγὼ γὰρ ἀπαιτήσω τὴν 


septuagiessepties, quomodo dicunt vestra Eloquia. 
Martyr autem : Audivi, inquit, quod ira divinitus 
immissa, et ignis e ccelo missus, deum tuum occi- 
derit, et totumejus templum consumpserit. Si ergo 
erat deus, cur non seservavil ex igne ὃ Fodifragus 
autem Julianus: Viderie, o maxime impie, tu quo- 
que forle his insultare, et libenter irridere, tan- 
quam qui vindictam aliquam sis a Deo tuo conse- 
cutus. Martyr autem : Mihi omnino, inquit, venit 
in mentem ridere, et exsultare propter lapsumi 


* Marc. xiii, 9. 


ὑπὲρ τούτου ποινὴν ἐδδομηχοντάχις ἑπτά, χαϑύς 
φησι τὰ ὑμέτερα λόγια. Καὶ ὁ μάρτυς, "Ἔχουσα, 917. 
ὡς θεήλατος ὀργὴ καὶ «ip οὐρανόθεν κχκατσκεμφβὲν, 
κατέφαγε τὸν θεόν σου, xal αὐτοῦ τὸν νχὸν ἀνάλυ» 
σεν ἅπαντα * εἰ οὖν θεὸς, ἦν, τί μὴ ἑαυτὸν dx τῷ 
πυρὸς ἐῤῥύσατο ; Καὶ ὁ παραδάτης, Táya καὶ αὐτὸ: 
ἔοιχάς μοι, ἀνοσιώτατε, ἐπιχερτομεῖν, τοῖς δὲ χε 
ἡδέως χαταγελᾷν, ἅτε δή τινος ἐχδικίας παρὲ τοῦ 
Θεοῦ σου τυχών. Καὶ ὁ μάρτυς * 'Βμοὶ πάντοτε pP 
μὲν ἔπεισι καὶ χομπάζειν ἐπὶ τῇ πτώσει τῶν σῶν 


1205 


MARTYRIUM S. ARTEMII. 


1206 


θεῶν, ἀφρονέστατε, σεμνύνεσθαι δὲ xal χαίρειν ἐφ᾽ A tuorum deorum, o stultissime : gloriari autem οἱ 


οἷς ὃ Θεός μου καθ᾽ ἑχάστην θχαυματουργεῖν, ἐχδίχη- 
σιν δὲ τῶν παρὰ σοῦ μοι ἐπαγομένων ἐχεῖ δέξομαι, 
ὁπόταν τὸ πῦρ ἐχεῖνό σε χαταλίδῃ, xal ἡ διαιωνί- 
ζουσα κόλασις. Κἀνταῦθα δὲ οὐ πολὺ τὸ μέσον, xal τὸ 
« Μνημόσυνόν σου ἀπολεῖται μετ᾽ ἤχου.» Καὶ ὁ παρα- 
δάτης " Εἰ οὖν ἐπὶ τούτοις ἀγάλλῃ, προσθήχην ἐγὼ 
σοι θήσω τῆς ἡδονῆς. ᾿Αλλὰ φείδομαί σου δι’ οἰχείαν 
χρηστότητα, καὶ βούλομαί σε τῆς οἰκείας ἀνοίας παυσά- 
βενον, σώφρονι λογισμῷ χρήσασθαι, xal προσελθόντα 
θῦσαι τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς. Καὶ ἀξιώματι γὰρ με- 
dla. τετίμησαι, χαὶ πλοῦτος ἱχανὸς ἀνωθέν σοι xal 
ἔχ προγόνων συνήῤροισται, xai πολλοῖς σε πλεονε- 
χτήμασιν ἀρετῆς ἐχόσμησαν οἱ θεοὶ, χἣν αὐτὸς ὥφθης 
περὶ τοὺς εὐηργετηχότας ἀχάριστος. Καὶ ὁ μάρτυς ᾿ 
Τί μαίνῃ, παρανομώτατε, χαὶ ἀσχολῇ ἐπὶ τοῖσδε 
τοῖς ἀνονήτοις, ἐάσας τε τὰς βχούχριχὰς ἐπαναστά - 
σεις, xal τὸν Περσιχὸν ἀναδαλόμενος πόλεμον, δι’ 
ὃν τὴν οἰχουμένην πᾶσαν ἐσάλευσας, el; ἐμὲ τὸν 
τοῦ Θεοῦ δοῦλον τὴν ὅλην ἄγεις σχολήν : "Ov οὖν 
βούλει καθ᾽ ἡμῶν θάνατον ἀποφαίνου * ἐγὼ γὰρ οὔτε 
τοῖς θεοῖς σου λατρεύω, οὔτε τοῖς προστάγμασι τοῖς 
σοῖς πείθομαι. 

MA'. Ταῦτα ὁ παραθάτης ἄχούσας, χαὶ θυμοῦ 
πλησθεὶς τὴν χαρδίαν, λατόμους μεταχαλεῖται 
καὶ λιθοξόους, καὶ, Ὁρᾶτε, ἔφη, τήνδε τὴν πέτραν ; 
δείξας ἀπότομόν τινα χατέναντι τοῦ θεάτρου * ταύτην 
διχῇ διελόντες, xal θάτερον μέρος εἷς γῆν ὕπτιον 
θέμενοι, ἄνωθέν τε ἀὐτὸν ὑφαπλώσαντες, τῷ ἑτέρῳ 
μέρει μεθ᾽ ὁρμῆς συγχαλύψατε, ἵν᾽ οὗτος μέσος ἀπο- 
ληφθεὶς, σάρχας τε xal ὁστᾶ διαφθαρείη, xxi ἔογοιν 
αὐτοῖς μάθοι τίνι τε ἀνθίσταται, xal τῆς τοῦ Θεοῦ 
αὐτοῦ βοηθείας παραπολαύσοι. Τοῦ ἔργου δὲ θᾶττον 
τοῦ λόγου περαιωθέντος, χαὶ τοῦ ἁγίου τῶν πετρῶν 
μέσον ἀποληφθέντος, τοσαύτη τις ἦν ἡ πιέζουσα 
τοῦτον βία, ὥστε τῶν ὀστῶν αὐτοῦ χαταθρανομένων, 
ἧχόν τινὰ καὶ χρότον τοῖς πολλοῖς ἐξαχούεσθαι, 
xal γὰρ πάντα τὰ ἐντὸς αὐτοῦ διεῤῥάγη, ἣ ἁρμονία 
τε πᾶσα τῶν ὀστῶν συντέτριπτο, αἱ χόραι τε τῶν 
ὀφθαλμῶν τῆς ἰδίας ἐλπεπηδήχεσαν ἕδρας. ᾿Αλλὰ 
xal οὕτως ἔχων ἀναγχης, τῇς πρὸς Θεὸν ὠδῆς οὐχ 
ἡμέλει, Ἔψαλε γὰρ. Ἐν πέτρᾳ, λέγων, ὕψωσάς με, ὠδη- 
γῆσάς με, ὅτι ἐγεννήθης ἐλπίς μου πύργος ἰσχύος ἀπὸ 
κροσώπου ἐχθροῦ, “Ἔστησας ἐπὶ πέτραν τοὺς πόδας 
μου xal χατεύθυνας τὰ διαδήματά μου. Δέξαι οὖν, rai 
Θεοῦ μονογενὲς, τὸ πνεῦμά μου, xal μὴ συγκχλείσῃς 


letari propter miracula, quze Deus meus facit quo- 
tidie. Ultionem vero eorum, que a te mihi inten- 
tantur, illio accipiam, quaudo te ignis ille compre- 
henderit et eternum supplicium. Porro autem hio 
quoque, non multo interjecto tempore, « Memoria 
tua peribitcum sonitu!?. » Feedifragus vero Julianus: 
Cum videam te suppliciis delectari, ego tibi acces- 
sionem afferam voluptatis. Sed tibi parco propter 
meam benignitatem, et volo te, dimissa ignorantia 
sapienti uti raliocinatione, accedentem  sacrifi- 
care diis immortalibus. Nam et maxima dignitate 
es ornatus, et satis magne divitie a tuis majoribus 
tibi sunt congregate, et multis virtutis dotibus te 
dii honestarunt, etiamsi conspectus sis ingratus in 
eos, qui te affecerunt beneficio. Martyr autem : 
Quid insanis, inquit, o iniquissime, et immoraris 
in hie, que nihil proficiunt ? mittens autem aggredi 
Barbaros, et bellum differens Persicum, propter 
quod universum orbem terre commovisti, in me 
Dei servum totum consumis otium. Quamcunque 
ergo vis mortem in nos pronuntia. Ego enim neque 
deos tuos colam, neque tuis jussis parebo. 

XLI. Hac cum audiisset Julianus, et esset ani- 
mus ejus ira repletus; accersitlapicidas, et: Videtis, 
inquit, hanc petram? (ostendens quamdam preru- 
ptam ex adverso theatri). Eam in duas partes divi- 
dile : et cum alteram partem supinam in terram 
dejeceritis, et eam desuper hunc maleflcum ex- 
tenderitis, &llera parte cum impetu ipsum coope- 
rite, ut is medius interceptus simul habeat carnes 
et ossa corrupta, et factis ipsis discat cuinam re- 
sistat, et an Dei sui fruatur auxilio. Eo autem facto 
dicto citius, οἱ sancto in mediis petris intercepto 
tanta erat vis que eum premebat ut, cum ;ejus 
ossa confringerentur, quidam sonus et fragor a 
multis exaudiretur. Disrupta enim sunt omnia, 
que erant intraipsum, et contrita sunt omnes com- 
pages ejus ossium, et oculi excesserunt e sede 
propria. Sed quamvis esset ad hanc adductus ne- 
cessitatem, non neglexit tamen ad Deum canere. 
Psallebat enim, « In petra, dicens, exaltasti me, et 
deduxisti me, quoniam factus es spes mea, turris 
virtutis a facie inimici. Statuisti supra petram pedes 
meos, et direxisti gressus meos 1t. » Accipe ergo, 
Fili Dei unigenite, spiritum meum, et ne concludas 


με εἷς χεῖρας ἐχθρῶν. Οὕτως οὖν iv μέσῳ τῶν D me in manus inimicorum. Sic ergo cum in medio 


πετρῶν ἡμέραν ὅλην xai νύχτα τοῦ μάρτυρος δ:α-- 
μείναντος, ἐχέλευσεν ὁ παράνομος διαζευχθῆναι τὰς 
πέτρας, τέλεον διεφθάρθαι τοῦτον χαὶ μηδ᾽ ὅτι οὖν 
αὐτῷ πνεύματος μέρος χαταλελεῖφθαι ὅσον ἀπὸ 
τοῦ πολλοῦ ἐχείνου βάρους οἱόμενος. Ὁ δὲ τῶν πε- 
τρῶν διαιρεθεισῶν ἑἐξήει βαδίζων xai τοῖς ἰδίοις 
ποσὶ χρώμενος, θαῦμα ὄντως ὀρῶσι μόνοις οὐχ 
ἀπιστούμενον. “Ανθρωπὸς γυμνὸς, τοὸς ὀφθαλμοὺς 
ἔχων ἐχχεκομμένους, ὁστὰ δὲ συντετριμμένα, μέλη 
δὲ xal σάρχας τῷ τῶν πετρῶν συμπεύξει ὡς ἄν τις 


19 Psal, xi, 7. 11 28], Lz, 3, 4 ; Χχσιχ, 8. 


petrarum totum diem et noclem mansisset martyr, 
jussit sceleratus Julianus disjungi petras, eum pe- 
nitus interiisse, et nullam spiritus parlem esse οἷ 
relictam pre illo nimio onere arbitrans. Illeautem 
amotus a pelris, egressus est, incedens, eL suis 
utens pedibus, revera miraculum maxime ad miran- 
dum. Homo nudus, cui egressi quidem erant oculi, 
ossa contrita, membra et carnes petrarum compli- 
catione compressa, ejus autem intestina omnia 
misere efflaxerant: is(o novum et alienum specta- 


1209 


MARTYRIUM S. ΑἸΤΈΜΝΙΙ. 


1210 


μασε τοῖς ποσὶ μου, αἰσχῦναί τ3 xal πληρῶσαι ἅτι- A ignominia affeceris ejus vultum, qui te reliquit, 


μίας τὸ πρόσωπον σοῦ σε τὸ τοὺ κόσμου φῶς ἀπο- 
λιπόντος, xal ὀπίσω τοῦ πλανήσαντος αὐτὸν ἀχολου- 
θήσαντος, διαδόλου" εὐχαρϊστῶ σοι, μονογενὲς Υἱὲ 
τοῦ Πατέρος, ὅτι ἠξίωσάς με τοῦ βραδείου τῆς ἄνω 
κλήσεως xal τοῦ χοροῦ τῶν ἁγίων σου, xal ἕτε- 
λείωσάς με ἐν τῇ ὁμολογίᾳ σου. Καὶ νῦν ἐπιχαλοῦ. 
μαί σε, Δέσποτα, ἕπιδε ἐπ᾽ ἐμὲ xal ἐπὶ τὴν ταπεί- 
νωσίν μου, καὶ δὸς ἀναψυχὴν τῇ χληρονομίᾳ σου, 
ὅτι ἠσθένησε xai οὐ χατηρτήσω αὐτήν" ἰδοὺ γὰρ οἱ 
ἐχθροί σου ἤχησαν xal οἱ μισοῦντές σε ἦραν χεφα- 
λὴν καὶ ἐδουλεύσαντο κατὰ τῶν ἁγίων σου, λέγοντες" 
Δαῦτε καὶ ἐξολοθρεύσομεν αὐτοὺς, καὶ οὐ μὴ μνησθῆ 
τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἔτι. Ταῦτα χομπάζει Ἰουλια- 
νὸς, ταῦτα βλασφήμῳ γλώττᾳ βοᾷ, ταῦτα ἀπειλεῖ 
τῷ λαῷ σου, Δέσποτα, ὑπὲρ οὗ ἐξέχεας τὸ σὸν alga. 
᾿Ιδοὺ γὰρ τὰ θυσιαστήριά σου χατέσχαπται, τὸ 
ἀγίασμά σου ἐμπέπρησται, xal ἡ εὐπρέπεια τοῦ 
οἴχου σου περιήρηται, xal τὸ alpa τῆς διαθήκης 
σοῦ ἐξουδένωται διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν. ᾿Αλλὰ σὺ, 
μαχρόθυμε Κύριε, στῆσον τὴν χαθ᾽ ἡμῶν ἀγανά- 
χτησιν, καὶ Ἐλέους ἐν ὀργὴ μνήσθησι, καὶ τὸν θυμόν 
σου σθέσον, ὅν ὅν ἡμεῖς ἐξεκαύσαμεν ἐν τῷ παροργίζειν 
σε τόν φιλάνθρωπον. Θραῦσον εἰδωλολατρείας ὑπερή- 
φανὸν χεφάλὴν, τὴν νῦν πάλιν χινουμένην, xal χατὰ 
τῶν σῶν δούλων ἐπαιρομένην. Δὸς ἐδαφισθῆναι τὰ 
πονηρὰ ταύτης νήπια, ὁπὸ τὴν ἀῤῥαγὴ πέτραν τῆς 
σῆς ὁμολογίας καὶ πίστεως, ἵνα ἐν παντὶ τόπῳ τῆς 
δεσποτείας σου, καθαρὰ xal ἁμώμητος προσάγηταί 
σοι θυσία, καὶ δοξάζητχί σου τὸ πανάγιον ὄνομά, 
τοῦ Πατρὸς͵ xal τοῦ Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἀγίου Πνεύματος, 
νῦν xai εἷς τοῦς αἰῶνας, 


ΜΔ΄. Καὶ κλίνας τὰ γόνατα τρίτον, xai προσχυ- 
νήσας χατὰ ἀνατολὰς, Θεὲ ἐκ Θεοῦ, πάλιν εἶπε, μόνε 
ix μόνου, βασιλεῦ Ex. βασιλέως, ὁ ἐν οὐρανοῖς ὧν καὶ 
καθεζόμενος ix δεξιῶν τοῦ σε γεννήσαντος Θεοῦ 
xal Βατρὸς, ὁ ἐπὶ γῆς πολιτευσάμενος, διὰ τὴν 
ἁπάντων ἡμῶν σωτηρίαν, ὁ στέφανος τῶν ὑπὲρ 
σοῦ εὐσεδῶς ἀθλούντων, ἐπάκουσόν μου τοῦ ταπει- 
νοῦ xal ἀναξίου δούλου σου σήμερον, καὶ μετ᾽ εἰρή- 
νης ἰδέξαι μου τὴν ψυχὴν xdi ἀνάπαυσον αὐτὴν 
μετὰ τῶν ἁγίων τῶν ἀπ’ αἰῶνός σοι εὐαρεστησάν- 
τῶν. Καὶ φωνὴ αὐτῷ ἐξ οὐρανοῦ ἐγένετο λέγουσα" 
"Hxouss Κύριος τῶν εὐχῶν σου, ᾿Αρτέμιε, καὶ 
τὴν χάριν τῶν ἰαμάτων σοι ἐχαρίσατο. Σπεῦδε τοί- 


Β 


mundi lucem, et eum secutus est, qui ipsum se- 
duxit, diabolum. Ago tibi gratias, unigenite Fili 
Patris, quod me dignatus sis bravio superna voca- 
tionis, et choro sanctorum tuorum, et me consum- 
maveris in tua confessione. Et nunc invooo te, 
Domine, aspice super me et super humilitatem 
meam, et da refrigerium hereditati tuse, quoniam 
est imbecilla, et non perfecisti eam. « Ecce enim 
inimici tui resonuerunt, et qui te odio habent 
sustulerunt caput, et consilium ceperunt conira 
Banctos tuos, dicentes : Venite, exterminemus eos, 
et non flat mentio nominis Christi amplius !*. » 
Hec jactat Julianus : hec blasphema lingua effutit : 
hec minatur populo tuo, Domine, pro quo tuum 
sanguinem effudisti. Ecce enim altaria tua sunt 
effossa : sanctuarium tuum est incensum : et 
ablatus est decor domus tue: et sanguis teslamenti 
tui pro nihilo est habitus propter peocata nostra. 
Sed tu, patiens Domine, siste tuam in nos indigna- 
tionem, et in ira memento misericordie, et ex- 
stingue furorem tuum, quem nos accendimus, dum 
te benignum et clementem ad iram provocaremus. 
Confringe superbum caput idololatrie, quod nunc 
rursus movelur et extollitur adversus servos tuos. 
Da, ut humi allidantur mali ejus infantes ab in- 
fracta petra tue confessionis et fldei: ut in omni 
loco tui dominalus, purum et nulli reprehensioni 
obnoxium offeratur sacrificium : et glorificetur 
tnum sanctissimum nomen, Patris, et Filii, et Spi- 
ritus sancti, nuno et in secula. 


XLIV. Et cum ter genua flexisset, et adorasset 
ad orientem, Deus ex Deo, rursus dixit, solus ex 
solo, Rex ex Rege, qui es in colis, et sedes ad 
dexteram Patris, qui te genuil, quique in terra es 
versatus propter omnium nostrum salutem, corona 
eorum qui pro te pie decertant, audi me hodie 
humilem et indignum tuum famulum, et in pace 
suscipe animam meam : et fac eam quiescere cum 
ganctis tuis, qui tibi placuerunt a seculo. Vox au- 
tem e colo exstitit, dicens: Audivit Dominus tuas 
preces, o Artemi, el tibi donavit gratiam curatio- 
num. Festina ergo consummare cursum tuum, et 
accipere bravium paratum sanctis omnibus, qui 


vov τελειῶσαι τὸν δρόμον cou, xal ἀπολάδεϊν τὸ [) dilexerunt adventum Christi. Hanc vocem cum 


βραοεῖον τὸ ἡτοιμασμένον τοῖς ἁγίοις xal πᾶσι τοῖς 
ἠγαπηχόσι τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ Χριστοῦ, Ταύτης ὁ 
μαχάριος τῆς φωνῆς ἀκούσας, καὶ πληροφορίαν ὥσ- 
περ δεξάμενος, δῆλος ἦν ἡδονῆς πλησθεὶς τὴν ψυ- 
χὴν xal ἤδη τὴν τρυφὴν καὶ δόξαν ἧς ἀπολαύειν 
ἔμελλε, φανταζόμενος. Ὅθεν xal ἄσμενον τὸν αὐχένα 
προτείνας, δέχεται τὴν πληγὴν, εἰχάδα τότε τοῦ 'Ox- 
τωδρίου μηνὸς ἄγοντος, xxl αὐτὸς μὲν εἷς οὐρανοὺς 
ἄνεισι, τῷ προσώπῳ Χριστοῦ ἐμφανισθησόμενος, 


1^ Psal. Lzxxii, 3, 4. 


audiisset beatus Artemius, et quodammodo certior 
esset factus, aperte ostendebat se esse repletum 
gaudio, et jam visione apprehendere deliciae et 
gloriam, qua erat fruiturus. Unde etiam cum 60]- 
lum libenter porrexisset, ictum accipit vicesimo 
mensis Octobris. Et ipse quidem ascendit in ecelos, 
appariturus ante Christi faciem, pro quo etiam 
mortem suscepit alaoriter. Corpus autem et caput 
in terra reliquit, magnum Chrietianis solatium, 


4211 


MENSIS OCTOBER. 


4212 


animi medicamentum, insidiarum omnium et dam- A ὑπὲρ οὔ καὶ [θανεῖν προθύμως εἴλετο, xxl τὸ σῶμε 


norum remedium. 


XLV. Quod quidem cum sustulisset mulier, no- 
mine Arista, que erat diaconissa Ecclesie Antio- 
chene, idquo curasset, et in capsam imposuissel, 
ad felicissimam transmittit Constantinopolim, stu- 
diam quidem ponens, ut eo dignum lemplum «di- 
fiearet, ferventioris iu eum charitatis indicium. 
Cum autem non potuisset, quod volebat, ad effe- 
ctum deducere, eo factum est, at in. hodiernum 
usque diem in templo Precursoris ejus 8acre ma- 
nerent reliquie, qua conservantur sicut thesaurus, 
qui non consumitur, ad gloriam Christi veri Dei 


δὲ xal τὴν κεφαλὴν εἰς γῆν καταλείπει, μέγα Xov 
στιανοῖς παραμύθιον, ἵαμα ψυχῆς, ἴαμα σώματος 
πάσης ἐπιδουλῆς καὶ βλάδης ἀλεξιτήριον. 

ME. Ὅπερ φιλόχριστος ἀνελομέεη γυνὴ. ᾿Α- 
ρίστη τοὔνομα, διάχονος οὖσα τῆς ἐν ᾿Αντιοχείᾳ 
Ἐχχλησίας, ἐπιμελείας τε ἀξιώσασα, xai θήχη ἐν- 
θεῖσα πρὸς τὴν πανευδαίμονα Κωνσναυτινούκολιν 
παραπέμπει, σπουδὴν μὲν ποιουμένη τοῦ xzi ww 
αὐτῷ ἄξιον ἀνοιχοδομῆσαι, θερμοτέρας πίστεως τῆς 
πρὸς αὐτὸν γνώρισμα. μὴ δυνηθεῖσα δὲ τῷ θελήματι 
πέράς ἐπαγαγεῖν, ταύτῃ τοι xal διέμεινεν εἰς 
δεῦρο τῷ τοῦ Ἡροδρόμου ναῷ τὰ ἵερα τούτων λεΐ- 
ψανα, θησαυρὸς ὥσπερ ἀδάπανος συντηρούμεν:, 
εἰς δόξαν Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ θεοῦ ἡ μῶν, ᾧ πρέκει 


nostri: quem decet honor, potentia, majestas et B τιμὴ, χράτος, μεγαλοσύνη t3 καὶ μεγαλοπρέπεια 


magniflcentia, nunc et semper, et in secula stecu- 
lorum. Amen. 


νῦν xal ἀεὶ xai εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν aluve 


Αμήν. 





ΒΙΟΣ ΚΑΙ 


IIOAITEIA 


TOY EN ATIOIZ ΠΑΤΕΡΟΣ HMON 


ABEPKIOY EIIIZKOIIOY IEPAIIOAEQ?2. 


VITA ET CONVERSATION 


SANCTI PATRIS NOSTRI 


ABERCII EPISCOPI HIERAPOLEOS. 


(Latine ap. Surium Octobr. die 22 ; Grece ex cod. ms. Paris 1484.) 


I. Marco Antonino et Lucio Vero Romanum obti- (; Α΄. Mápxou ᾿Αντωνίνου xai Λευκίου Βήροο, ti? 


nentibus imperium, pervasit decretum in univer- 
gam terram, qua parebat Romanis, jubens offerri 
publica sacrifloia et libamina diis, qui dicuntur. 
Cum hoc ergo decretum tunc missum esset ad 
Publium parve Phrygie presidem, licebat videre 
omnes, qui erant sub ditione Romanorum, cele- 
brare festa et sacrificia, et diligenter inservire 
jussui Romanorum : senatusque Hierapolitanus et 
populus nequaquam aberant a sacro illo publico. 
Hio autem ipse, cujus est presens argumentum, 
Abercius, cui erat commissus episcopatus Hierapo- 
litanorum, cum vidisset cives candidatos infesta 
illa festa peragere ad sue anime interitum : et ve- 
rum quidem Deum contemptui haberi, surda au- 
tem adoreri simulacra: falsam phantasiam (ut di- 
cam cum divino Habacuc) et erroris caliginem su- 
per multos infundi, rem arbitratus gravem et valde 
absurdam, οἱ tanquam animo sauciatus pro fratri- 


αὐτοχράτορα Ῥωμαίοις διεπόντων ἀρχὴν, WM 
ἐπὶ πᾶσαν ἐφοίτα τὴν γῆν ὅση τότε Ῥωμεσος 
ὑπήχουε, δημοτελεῖς χελεῦον τοῖς λεγομένοις fuk 
σπονδάς τε xal θυσίας ἐπιτελεῖν. Τοῦ γοῦν tow 
δόγματος xai σύτῷ Ποπλίῳ τῆς μικρᾶς omT* 
ἠγεμονεύοντι τότε χαταπεμφθέντος, ἦν ὁρᾷν τὸ 
ὑπὸ Ῥωμαίους πᾶσαν ἑορτάς τε ἄγοντας xal θυσίες, 
xal σπουδῇ τῷ τῶν αὐτοχρατόρων προστάγμετι 
διαχονουμένους. ἤ τε βουλὴ τῶν ᾿Ιεραπολιτῶν καὶ 0 
δῆμος, οὐδὲ οὗτοι τῆς χοινῆς ἐκείνης ἀπελιμπένονπε 
τελετῆς, Αὐτὸς δὲ οὗτος, ὁ νῦν ὑπόθεσις ἡμὶν iai 
χων ᾿Αβέρχιος, τὴν Ἰεραπολιτῶν ἐπισκοπήν ipe 
χειρισμένος, λευχειμονοῦντάς τε τοὺς πολέτας, κὲ 
τὰς ἀνεόρτους ixs(vac ἑορτὰς ἐπὶ χαταστροφᾷ, si 
τῆς ἑαυτῶν ψυχῆς ἐπιτελοῦντας ἰδὼν, xal τὸν μὲν 
ἀληθῆ Θεὸν ἀθέτουμενον, εἴδωλα δὲ κωφὰ προῖο» 
νούμενα, φευδὴ φαντασίαν εἶναι (ἵνα τὸ τοῦ de 
᾿Αμθάκου φθέγξιομαι), καὶ πλάνης ἀχλὺν ixl πολλοὺς 





à 


- 


4218 


VITA S. ABERCII. 


1214 


διαχεομένην, χαλεπὸν τὸ πρᾶγμα xal δεινῶς üro- A bus, cum lacrymis Deum seorsum precabatur, di- 


xov ἡγησάμενος, xai olg ὑπὲρ ἀδελφῶν πληγείς 
τὴν ψυχὴν, ἐν δάχρυσι τῷ Θεῷ καταμόνας προσηύ- 
χετο, Θεὲ, λέγων, τῶς αἰώνων, καὶ Κύριε τοῦ ἐλέους, 
xai δημιουργὲ τοῦ συμπαντος τοῦδε xal συνοχεῦ, 
6 ἐνανθρωπῆσαϊ τὸν μονογενὴ coo Παῖδα δι᾽ ἡμᾶς 
εὐδοχήσας, ἔπιδε χαὶ νῦν ἐφ᾽ ὃν ἐδη μιούργησας χό- 
σμον, μηδὲ τὴν σὴν ταύτην πόλιν ἐν ἢ uc ποιμένα 
τῶν σῶν ἔθου πρυδάτων, καὶ ἧς τῷ ἀναξίῳ ἐμοὶ τὴν 
ἐπισκοπὴν ἐνεχείρισας, χειροποιήτοις οὕτω περιίδης 
βδελύγμασι προσχειμένην ἀλλὰ τοῦ ἐπισχοτοῦντος 
αὐτῇ τῆς ἀπάτης νέφους ἀπαλλάξας, τῷ σῷ φωτὶ 
προσοιχείωσον, 

Β΄. Ταῦτα ἐπὶ πολὺ τῆς ἡμέρας προσευξάμενος, 
καὶ ὕπνῳ δοὺς ἑαυτὸν, ὁρᾷ νεχνίχν ὡραϊόν τε xai 
χαλὸν τὸ εἶδος, ῥάδδον αὐτῷ ἐγχειρίζοντα, καὶ Ἔν τῷ 
ὀνόματί μου, ᾿Αὐέρχιε, λέγοντα, πορεύθητι νῦν, καὶ 
σύντριψον τῇ βαχτηρίᾳ ταύτῃ τοὺς τῆς πλάνης 
αἰτίους. Διυπνισθεὶς οὖν, χαὶ ὅτι Κύριος ἦν ὁ 
φανεὶς ἀὐτῷ χαλῶς ἐννοήσας, εὐθὺς διανίσταται, 
καὶ θάρσους ἐμπίπλαται, xal παμμέγεθές τι 
ξύλον ἁρπάσας, ἄπεισε πνέων ζήλου καὶ ὀργῆς 
ἐχεῖνος παρὰ τὸ τοῦ ᾿Απόλλωνος ἱερὸν, ἔνθ αἱ 
πλεῖσται σπονδαί ie xal θυσία: διετελοῦντο. "Hv δὲ 
περί που τὴν ἐνάτην ὥραν ἣ νὺξ, xal τῇ θείᾳ πε- 
ποιθὼς ἐμφανεία, πρῶτα μὲν αὐταῖς χερσὶ τὰς τοῦ 
νεὼ πύλας ὠθεῖ * xai ἐπεὶ αἵ τε χλεῖδες αὐτῷ xal 
οἱ μοχλοὶ συνετρίδησαν, xxl αἱ πύλαι ἀνεπετάσθη- 
σαν, εἰς μέσον τὸν ναὸν εἰσδραμὼν, τὸ ἑστὼς ἐχεῖσε 
τοῦ ᾿Απόλλωνος εἴδωλον χατέαξέ τε χαὶ εἰς λεπτὰ 
διεῖλεν. Εἴτα χαὶ τὰ τῶν ἄλλων θεῶν περιελθὼν, 


ἐπίσης διέθηχς. Καὶ οἱ θεοὶ οὐχ ἠμύναντο, xai τὰ C 


κωφὰ καὶ μάτατα, χωφὰ οὕτω xal ἄφωνα ἦν * φωνὴν 
μεγίστην ἀπὸ τῶν ἔργων ἀφιέντα, ὅτι μεμήνασιν 
ἄνθρωποι τοιούτοις οὖσι προσέχοντες, χαὶ θεοὺς 
αὐτοὺς ὀνομάζοντες, xal ὅτι ταῦτα ἃ πάσχει νῦν, 
δικαίως ἐχεῖνα πάσγει xal λίαν ἐπαινετῶς. 

I'. ΟἹ μέντοι θεραπευταί τῶν θεῶν xal τοῦ γεὼ 
ὑπηρέται, τὰ γεγενημένα ταῦτα χατὰ πολλὴν τόλμαν 
ἰδόντες, μεστοὶ ἐχπλήξεως xal ἀπορίας εἰστήχει- 
σαν. Ὁ δὲ, πρὸς αὐτοὺς ἐπιστραφεὶς, ὀργῇ τε 
διχαίᾳ ὁ δίχαιος ἀπιδὼν. "Amice, φησὶ, τῇ βουλῇ καὶ 
τῷ δήμῳ παντὶ ἀπαγγείλατε, ὡς οἱ θεοὶ ὑμῶν τῇ 
παρατεθείσῃ χθὲς αὐτοῖς εὐωχίᾳ χαὶ αὐτῷ vp 
μεθύσαντες, συνέτριψάν τε ἀλλήλους, xal εἰς ἔδαφος 
οὕτω κατέσπασαν. ᾿Αλλ’ ὑμεῖς, εἴ γε δὴ καὶ ὀλίγᾳ 
φρενῶν μετέχετε, τὰ συντρίμματα τῶν εἰδώλων 
ταῦτα χαμίνῳ παράδοτε xal πυρί. Táyx γὰρ ἂν 
οὕτως ὑμῖν οἱ θεοὶ χρήσιμοί μου ὀφθεῖεν, διὰ τῆς 
ἀσθέστου, φῃμὶ, τῆς ἐξ αὐτῶν Ἐχείνων γενησομένης. 
Γαῦτα πράξας ’Αὔδέρχιος xai εἰπὼν, οἴχαδε ἐπανῆχε, 
καθάπερ τις ἀριστεὺς χοινοὺς ἀνελὼν πολεμίους, 
πολλῶν ὄντως ψυχῶν ἀπωλείας αἰτίους. ᾿Επανελθὼν 
δὲ τοὺς πρὸς αὐτὸν συῤῥέοντας ἐδίδασκεν ὄχλους 
θεοσεδείας ἀληθοῦς ἔχεσθαι, xxl βίου σώφρονος 
ἐπιμελεῖσθαι, Ὑπὸ δὲ τὴν αὐτὴν νύχτα, οἵ τε θύται 
καὶ οἱ νεωχόροι προσίασι τῇ βουλῇ, xai mposzy- 
γέλλουσι μὲν 'A6koxtov, ἀναδιδάσχουσι δὲ τὰ γεγενη- 
μένα, καὶ ἅμα φωτὶ λόγος εὐθὺς διὰ πάντων ἔχώρει, 


cens: Deus seculorum, et Domine misericordie, 
qui hoc universum fabricatus id contines : qui vo- 
luisti, ut unigenitus tuus Filius propter nos homo 
fieret, nunc quoque aspice mundum, quem tu coun- 
didisti: neque hanc tuam oivitatem, in qua me 
posuisti pastorem tuarum ovium, et cojus mihi 
indigno commisisti episcopatum, despicias sic ma- 
nufactis deditam abominationibus: sed eos libe- 
ratos a nube erroris, que eis offundit tenebras, 
adjunge tuo lumini. 


II. Hiec cum magna diei parte essel precatus, et 
8e somno dedisset, videt adolescentem elegantem 
ac speciosum, virgam ei in manum tradentem, οἱ 
dicentem : In nomine meo, Aberci, nunc ambula; 
et hoc baculo contere auctores erroris. E somno 
ergo excitatus, cum reote intellexisset. Dominum 
sibi apparuisse, statim surgit, et impletur fiducia, 
et maximo ligno arrepto, abiit ille, zelum; spirans 
et iram, ad templum Apollinis, ubi peragebantur 
plura sacrificia et libamina. Erat autem circa no- 
nam horam nootis. Itaque divina fretus apparitione, 
primum quidem ipsis manibus pulsat templi portas: 
et cum claves et vectes ab eo essent contriti, et 
aperte essent porie, in medium accurrens tem- 
plum, Apollinis, quod illic stabat, simulacrum con- 
fregit ac comminuit. Deinde alia quoque aliorum 
deorum simulaora obiens, affecit similiter. Dii au- 
tem non se defenderunt, et que sunt surda et ina- 
nia, sic erant plane surda et muta, vocem tamen 
maximam rebus ipsis emitlentia, insanos esse ho- 
mines, qui eos colunt, et deos nominant: et quae 
nuno patiuntur, illa quidem juste pati, οἱ valde 
laudabiliter. 


III. Deorum autem cultores, et templi ministri, 
cum hac magna audacia facta esse vidissent, erant 
pleni stupore et dubitatione. Is vero ad eos conver- 
gus, et justa cum ira, justus intuens: Abite, inquit, 
ad senatum, et toti populo renuntiate, quod dii vestri 
hesterno inebriati convivio et comessatione, se in- 
vicem contriverunt, et sic in terram dejecerunt, 
Sed vos, si quid sit in vobis sensus, coníracta hec 
simulacra camino mandate et igni. Sic enim dii 


D vestri vobis forte fuerint utiles, per calcem, inquam, 


quae est ex illis facienda. Hec cum fecisset et 
dixisset Abercius, domum rediil, tanquam vir for- 
tissimus, suis peremptis hostibus, qui erant revera 
auctores exitii multaruro animarum. Reversua au- 
tem docebat multitudinem, qua ad ipsum oonflue- 
bat, veram sequi religionem, et moderate vitte ou- 
ram gerere. Sub ipsam nocte, sacrifioi et editui 
accedunt ad senatum, et deferunt quidem Aber- 
cium, docent autem ea, qua facta fuerant. Itaque 
cum primum illuxit, fama per omnes pervasit, quod 
magnus quidom Abercius in magnum errorem in- 
cidisset, in deos autem insurrexisset, et quod ea 


1215 


MENSIS OCTOBER. 


4216 


de causa non solum diis et imperatoribus, sed Α ὡς μέγάλῃ μὲν ᾿Αδέρκιος περιπέσοι πλάνῃ, xr- 


etiam populo et universe civitati deberet dare pc- 
nas. Propere ergo omnes in templum congregati, 
inter se disceptabant et de eo communicabant. Et 
qui erant quidem primi ex civibus, et longe aliis 
antecellebant, consulebant mittere ministros pu- 
blicog, e£ Abercium adducere, redditurum ratio- 
nem, quanam de causa hac sit ausus, et quosnam 
habeat, qui ei opem ferant. Neque est enim, aie- 
bant, verisimile, eum, qui talia aggreditur, non 
plures habere adjutores. Cum ergo illos quoque 
comprehenderimus, vinctos simul cum Abercio 
mittemus ad presidem, ut meritas luant ponas 
gue in deos ipsos injurie et in imperatores. 


IV. Atque iis quidem, qui ceteris prestabant 
prudentia, sicut diximus, videbatur hoc expedire, 
et. Sic, aiebant, erit nobis faciendum. Populus au- 
tem cum vidisset manus et pedes, el deorum facies 
humi projectas, et valde commotus esset, amens, 
dixerit quispiam, pro amentibus, lignis et lapidibus 
correptis (talis enim est universa turba, ad iram 
commota, et ita impetu utens inconsiderato) : 
Eamus, inter se invicem clamabant, eamus, inji- 
ciamusignem in ejus domum, et eam quamprimum 
accendamus, ut non ille solum, sed etiam quicun- 
que cum eo habitat, et cum eo sentit, male pereat, 
Senatus aulem timens, ne, si exusta essent edes 
Abercii, edes quoque vicinorum et multorum nulli 
culpe affinium, mali quoque simul essent partici- 


ἐπαρθείη δὲ τῶν θεῶν, χἀντεῦθεν οὐχ ὅπως αὐτὸν 
τοῖς θεοῖς καὶ τοῖς αὐτοχράτορσι μόνον, ἀλλὰ xai τῷ 
δήμῳ χαὶ τῇ πόλει πάσῃ δίκας ὀφείλειν. Σπουδῇ 
τοίνυν πάντες ἐπὶ τὸν ναὸν ἀθροισθέντες, ἐσχέπον 
τό τε, χαὶ ἀλλήλοις περὶ τοῦ ἀνδρὸς ἐχο:νοῦντο, Οἱ 
μὲν οὖν βελτίους τῶν πολιτῶν καὶ πολὺ τῶν ἄλλων 
διενεγκόντες τοὺς δημοσίους συνεδούλευον ὑπηρέτας 
πέμψα: xol τὸν ᾿Αὐδέρχιον ἀγαγεῖν, δφέξοντα λόγον 
ὅτου χάριν τοιαῦτα τολμήσαι, καὶ τίνας αὐτῷ τοὺς 
συναραμένους ἔχοι " οὐδὲ γάρ ἔστι τῶν εἰχότων, 
φασὶ, τηλιχούτοις ἐπιχειροῦντα, μὴ xal πλείονες 
ἔχειν τοὺς συνεργούς. Κἀκείνους οὖν κατασχύντες, 
δεσμίους τῷ ἡγεμόνι σὺν ᾿λδερκίῳ ἀποστελοῦμεν, 
ὅπως ἀξίαν γε δῶσι τὴν δίχην, ὧν εἴς τε τοὺς θεοὺς 
αὐτοὺς καὶ τοὺς αὐτοχράτορας ὕδρισαν. 

Δ΄. Τοῖς μὲν οὖν συνέσει τῶν πολλῶν διαφέρουτιν 
ὥσπερ ἔφημεν, τοῦτο λυσιτελεῖν ἐδόχει “ καὶ, Οὕτω 
ποιητέα ἡμῖν, ἔφασαν, ἔσται. Ὁ δὲ δῆμος, τὰς τε 
χεῖρας καὶ τοὺς πόδας καὶ τὰ πρόσωπα τῶν θεῶν 
ἐῤῥιμμένα κατὰ γῆς θεασάμενοι, σφόδρα τε χινη- 
θέντες, ἀνόητοι, φαίη τις, ὑπὲρ ἀνοήτων, xai ξύλα xai 
λίθους ἁρπάσαντες (τοιοῦτον γὰρ ὄχλος ἅπαξ εἰς 
ὀργὴν κινηθεὶς, xxt οὕτως ἀλογίστῳ τῷ ὁρμῇ χρώμι- 
voc), Ἴωμεν, πρὸς ἀλλήλους ἐδόων, ἴωμεν " πὸ; 
χατὰ τῆς αὐτοῦ βάλωμεν οἶχίας, καὶ ταύτην ὅτι 
τάχος ἀνάψωμεν, ὡς ἂν μὴ ἐχεῖνος μόνον, ἀλλὲ 
xai πᾶς ὅστις σύνοιχος αὐτῷ xai ὁμόφρων χεχὼς 
ἀπόλωνται. "II μέντοι βουλὴ, δείσασα μὴ, τῆς ᾿λόε- 
χίου οἴχίας ἐμπρησθείσης, αἵ τε τῶν γειτόνων χαὶ 
πολλῶν ἄλλων ἀναιτίων συμμετἄσχωσι τοῦ xmun, 


pes : et deinde de iis posnas sumeret Publius, quod C εἴτα δίχας οὗτοι Ποπλίῳ ὑπόσχωσι, τῷ xis 


se adjunxissent multitudini, efferatos demulcebat, 
et &estuantes eorum animos conabatur comprimere. 
Interim autem facta mora non modica, cum hoc 
quidam audivissent ex iis qui jam pietatem didi- 
cerant, celerrime veniunt ad edes Abercii : cumque 
illum invenissent, eos, qui aderant, placido et leto 
vultu accipientem doctrina pietatis, perinde ac si 
nihil novi accidisset, ei dicunt paratas insidias, et 
rogant, ut parum loci det insolenti populi tumultui, 
et statim excedat e civitate, ne res duas precipuas 
amitterent, patrem scilicet et fratres, ipsum scili- 
cet divinum Abercium, quem eis in locum patris 
dedit Spiritus sanctus, et fratres illos, quos, si is 
esset superstes, adduceret ad pietatem. 


ἑαυτοὺς διανείμαντες, χατέψων τε Gpptalvovtac 
χαὶ φλεγμαινούσας χαταστέλλειν αὐτοῖς τὰς ψυχὰς 
ἐπειρῶντο. Ἐν τούτῳ τοίνυν διατριδῆς οὗ μιχρᾶς 
γενομένης, αἰσθόμενοί τινες τῶν τὴν εὐσέθειαν ἔδη 
χαταμαθόντων, ἐν πολλῷ τῷ τάχει πρὸς τὸν τοῦ 
᾿Αδερκίου οἶκον ἐφίστανται * καὶ τοῦτον χατελε- 
δόντες τῇ τῆς εὐσεδείας διδασκαλίᾳ τοὺς παρόντες 
ὡς ἥδιστα ἐν ἡμέρῳ os τῇ ὄψει καὶ φαιδρᾷ Wis 
μενον, ὥσπερ οὐδενὸς χαινοῦ γενομένου, φράζουσι 
αὐτῷ τὴν ἐπιδουλὴν, xal ἀντιδολοῦσι μιχρέν τ 
χώραν δοῦναι τῇ ἀτάχτῳ ῥοπῇ, καὶ τῆς xim 
αὐτίκα ὑπεξελθεῖν’ ὡς δὲ μὴ δύο, τὰ καιριώτις, 
πατέρα τε ζημιωθῶσι, καὶ ἀδελφοὺς, αὐτὸν Orsi 
τὸν θεῖον ᾿Αδέρκιον, ὃν εἰς πατρικὴν μοῖραν αὐτοῖς 


Ὦ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἔταξε, καὶ ἀδελφοὺς ἐκείνους, 


V. Ille autem: Fugitivi, inquit, o fratres, omnino 
existimaremur a suscipiendis pro Christo perpes- 
sionibus, si propter ipsum pati tam turpiter decli- 
naremus, idque cum ille sacrís jusserit apostolis 
libere predicare gentibus verbum pietatis, neque 
timere aliquid grave, et quod nollent pro nomine 
ejus non pati in tempore, quo intentantur ea, que 
vexant el cruciant. Nam et propter ipsum mala 
perpeti est jucundum, et pro illo mori est quavis 
vita vere jucundius. Verum enim vero parendum 
est vobis sio volentibus: et fugiendi sunt ii, qui 


οὗς, εἰ οὗτος ἐπιδιῴη, προσάγοι τῇ sóasbslq. 

Ε΄. Ὁ δὲ, Δραπέται μὲν, ἔφη, πάντως ἂν τῶν 
ὑπὲρ Χριστοῦ παθημάτων, ἀδελφοὶ, νομισθείημειν, εἰ 
τὸ δι᾽ αὐτὸν παθεῖν ἀγεννῶς οὕτως ἐχφύγοιμεν. 
xal ταῦτα τοῖς ἱεροῖς ἀποστόλοις ἐχείνου κελε; 
σᾶντος κηρύττειν σὺν παῤῥησίᾳ τὸν τῆς dire 
λόγον τοῖς ἔθνεσι, μηδὲ φυδεῖσθαί τι τῶν ime 
λήτων ἕνεχεν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ ἐν χειρῷ τῷ 
τῶν ἐπηρεαζόντων ἐπαγωγῆς. Τό τε γὰρ χαχοτε" 
θεῖν δι’ αὐτὸν ἠδὺ, καὶ τὸ ὁπὲρ ἐκείνου dxogew? 
ζωης πάσης ἀληθῶς ἥδιον. Πλὴν ἀλλὰ πειστέον ὁμδ 
οὕτω βουλομένοις, καὶ τοὺς ἐπιόντας καθ᾽ ἡμῶν cen 


4217 


VITA S. ABERCII. 


1218 


xtíov. Ἐπεὶ xal τοῦτο μόνον Χριστοῦ, φεύγειν A nos invadunt. Nam hoo quoque plane jubet lex 


ἀτεχνῶς τοὺς διώχοντας, Ταῦτα ἔφη, xal ἅμα σὺν 
αὐτοῖς ἐξελθὼν, ἄπεισι χατὰ μέσην τὴν πύλιν παρὰ 
τὴν ἀγοράν. Ἔνθα δὴ xxi εἰς τόπον ὃς οὕτω παρ᾽ 
αὐτοῖς Φραγέλλιον ἐχαλεῖτο χαθίσας, τὸ χέρυγμά τε 
τῆς ἀληθείας ἐδίδασκε τοὺς παρόντας, xal τῆς τοῦ 
Θεοῦ γνώσεως ἠξίου, ὡς ἐχείνους ἀξιοῦσθαι δυνχτὸν 
ἦν, καὶ δεῖν ἔλεγε τὸν τῷ θείῳ βαπτίσματι τελειω- 
θέντα, xal Χριστιανὸν ἀξιωθέντα ἤδη xat εἶναι xal 
ὀνομάζεσθαι, τῶν μὲν παρόντων ἡδέων καταφρο- 
νεῖν, ἐπίχαιρα γὰρ, ὀρέγεσθαι δὲ μόνης τῆς ἀθανά- 
του ζωῆς, Ἐπεὶ χαὶ μόνη ὡς ἀληθῶς αὕτη ζωὴ, 
ἣν τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν ἠτοίμασεν ὁ Θεός. Ἐν ὅσῳ 
οὖν ταῦτα οὕτω πρὸς αὐτοὺς διελέγετο, τὸ χατ᾽ 
αὐσοῦ φερόμενον πλῆθος τὸ πρᾶγμα μαθόντες, καὶ 
ὅτι οὐχ ἡγάπησεν οἴχοι περὶ τὴς οἰκείας διεξιέναι 
κίττεως, ἀλλὰ καὶ δημοσίᾳ χηρύσσει xal παῤῥη- 
σιάζεται τὴν εὐσέδειαν, εἰς πλὲίονα τὴν μανίαν 
παροξυνθέντες xal θερμοτέορῳ ζέσαντες πνεύματι, 
οὐκ ἔτι xagsxvol ἔμενον, οὐδὲ τοῖς βελτίστοις τῆς 
κόλεως ὁπεῖξαι olol τε ἦσαν, ἀλλὰ σὺν θορύδῳ xal 
χραυγῇ  xat' αὐτοῦ ὥρμων μονονοὺ τοῖς ὀδοῦσιν 
αὐτόν τε χαὶ τοὺς σὺν αὐτῷ διασπαράξαι βουλόμενοι. 

Q. Ἐπειδὴ δὲ ὡς αὐτόν τε ἤδη ἐγένοντο, καὶ 
ὅσον οὕπω τὰς χεῖρας ἐπιῤαλεῖν αὐτῷ ἔμελλον, 
ἰδοὺ τρεῖς veavlaxo:, πονηρῶν πάλαι δαιμόνων εἷς 
τὰς ψυχὰς αὐτῶν ἐναχηψάντων, ix τοῦ αἰφνιδίου 
περιῤῥηξάμενοι τὰ ἐσθῆτας ἐχθέουσι τοῦ ὄχλου, 
τὰς οἰχείας αὐτῶν χεῖρας δάχνοντές τε χαὶ στρε- 
ὀλοῦντες, τοὺς ὀφθαλμοὺς διχαστρέφοντες, ἀφρὸν τοῦ 
στόματος ἀποπτύοντες, ἄσημόν τινα xal ἀλλόχοτον 
φωνὴν ἀφιέντες, οἱ χαὶ προσδραμόντες τῷ ᾿Αὐερχίῳ, 
Ὅρχοῦμέν σε χατὰ τοῦ ἀληθινοῦ xal μόνου Θεοῦ, ὃν 
σὺ χηρύττεις, ἰσχυρῶς ἐδόων, μὴ πρὸ xutpob βασα- 
νίσαι ἡμᾶς, Τοῦτο τῷ μὲν πλήσει, τὴν ἄλογον ἐχεί- 
γὴν ἐπέσχεν ὁρμὴν ^ τοῖς νεανίσχόις δὲ πέρας ἐγέ- 
νετὸ τοῦ χαχοῦ, μᾶλλον δὲ, εἰ δεῖ ἀληθέστερον 
εἰπεῖν, ἀμφοτέρος ἔσσησε τὴν μανίαν, τοῖς μὲν 
τὴν ix τῶν δαιμόνων, τῷ πλύθει δὲ τὴν ἐξ ἀπαι- 
δεύτου φύσεως χατὰ τοῦ ἁγίου χεχινη μένην. Ἵσταντο 
οὖν πᾶντες ἀτενὲς αὐτὸν βλέποντες, μόνῃ τῇ κο- 
σμιότητι τοῦ ἀνδρὸς xxl τῇ τῶν ἡθῶν γαληνότητι 
τὰς ὁρμὰς πεδυηθέντες, xal τὸ μέλλον εἰς ὃ τι οὖν 
ἐχοῇ ᾿περιμένοντες. Ὁ μέντοι θεῖος ᾿Αὔερχιος οὐδὲν 
μελλήσας, εἷς εὐχὴν ἑαυτὸν τρεψάμενος. Ὁ τοῦ ἁγίου 
παιδός σου ᾿Ιησοῦ Πατὴρ, εἶπεν, ὁ, χἂν μυριάκις 


Β 


Christi, fugere videlicet eos, qui persequuntur, 
Hec dixit, et simul cum eis egressus, per mediam 
civitatem vadit in forum. Ubi etiam cum sedisset 
in loco, qui apud eos vocabatur Fragellium, doce- 
bat eos qui aderant, preconium veritatis, et eos 
dignabatur Dei cognitione, prout illi poterant esse 
digni; et dicebat oportere eum, qui erat divino 
baptismo initiatus, et dignua habitus, qui jam 
Christianus et esset et nominaretur, que | aderant 
quidem, jucunda despicere: esse cnim brevia et 
caduca : expetere autem vitam solam immortalem. 
Nam ea sola est vere vita quam Deus paravit iis, 
qui ipsum diligunt. Interim autem dum hac disse- 
rebat, cum que in eum ferebatur id rescivisset 
multitudo : et quod non satis hahuit domi verba 
facere de sua fide, sed eliam publice predica, et 
libere annuntiat suam religionem, majori insania 
perciti, et ferventes acriori spiritu, non amplius 
contineri poterant, nec volebant optimatibus 665 
dere civitatis : sed cum tumultu et clamore in eum 
impetum faciebant, ipsum, et eos qui cum ipso 
erant, dentibus propemodum volentes discerpere. 

VI. Cum autem jam ad ipsum venissent, et mox 
essent manus in eum injecturi, ecce tres adole- 
scentes, cum maligni demones eos longo ante tem- 
pore invasissent, repente ruptis vestibus e populo 
excurrunt, suas manus mordentes et torquentes, 
oculos invertentes, spumas in ore agentes, et con- 
fusam quamdam alienamque vocem emittentes. Qui 
cum acoürrissent ad Abercium : Adjuramus te per 
verum et solum Deum, quem tu predicas, vehe- 
menter clamabant, ne nos torqueas ante tempus. 
Hoc multitudinis quidem illum a ratione alienum 
cohibuit impetum : adolescentibus autem sedavit 
malum : aut potius, si verius sit dicendum, utrisque 
repressit insaniam, adolescentibus quidem insa- 
niam, qua profloiscebatur a demonibus: multitudini 
autem eam, que ex inerudita et rudi natura com- 
mota erat adversus sanctum. Stabant ergo omnes 
eum fixisintuentes oculis, maxima ejus moderatione 
et morum tranquillitate eorum impetu refrenato, 
atque exspectabant, quisnam futurus esset, exitus. 
Divinus autem Abercius nihil cunctatus, cum 86 
convertisset ad orationem : Sancti tui Filii Jesu 
Pater, dixit, qui etiamsi millies peccaverimus, ipse 


ἅμαρτωμεν, αὐτὸς τὰ πρὸς σωτηρίαν οἰκονομῶν * ]) ea dispensas, que pertinent ad salutem, rogo te et 


δέομαι xal ἱχετεύω σε λύσαι τοῖς νεανίσχοις τὴν 
ἐχ τῶν δαιμόνων ἐπήρειαν *. ἵνα xal αὐτοὶ τὸ λοιπὸν 
κατὰ τὸ σὸν ὡσι θέλημα πορευόμενοι, καὶ πολλοὺς 
ἄλλους τῷ περὶ αὐτοὺς θαύματι προστεθῆναί σοι 
καρασαευάσωτσιν * ὥστε πάντας γνῶναι ὅτι σὺ εἶ 
Θεὸς μόνος xal οὐχ ἐστιν ἕτερος πλὴν σοῦ. Ταῦτα 
εὐξάμενος τῷ Θεῷ, xal εἷς τοὺς νεανίσχους ἰδὼν, 
πλήττει τούτων τῇ μετὰ χεῖρας ῥάδδῳ τὰς χεφαλὰς, 
Ἐν ὀνόματι τοῦ ἐμοῦ Χριστοῦ, εἰπὼν, ἐξέλθετε ἐχ 
τῶν νεανίσχων τούτων, δαιμόνια πονηρά, μηδὲν 
αὐτοὺς λυμῃνάμενα. Καὶ τὰ μὲν δόξαντὰ τινα με- 
c^, Ἰστην ἀφεῖναι φωνὴν, εὐθὺς ἀπηλλάττοντο * ol δὲ 


obsecro, ut demonum insultum solvas adolescen- 
tibus, ut ipsi quoque de ometero ambulent, tuam 
sequentes voluntatem, et efficiant eo, quod in ipsis 
flet, miraculo, ut multi alii tibi adjungantur, atque 
omnes cognoscant, te solum esse Deum, et non esse 
alium preter te. Heec oum Deum esset precatus, et 
aspexisset adolescentes, percutit eorum capita 
virga, quam habebat in manibus : In nomine mei 
Christi, dicens, exite ex his adolescentibus, mala 
daemonia, eos nihil offendentia. Et illa quidem visa 
vooem edere maximam, protinus abierunt : ii vero, 
depulsaea, que tunc propter demones eos obsidebat, 


1219 


caligine, cum parum aspexissent, et veluti respiras- Α τὴν κατέχουσαν αὐτοὺς τέως ὑπὸ δαιμόνων ἀ (λὺν 


sent, illius sanctos pedes osculantur, et nullam 
edentes vocem, eos diu tenent, adeo ut omnes 
existimarent eos esse mortuos. Ipse autem cum 
apprehendisset illorum dexteram, facit eos surgere 
sanae mentis. Et illi quidem, quesitis vestibus, 
cum eas induissent, cernebantur deinceps vestiti, 
et sane montis, et ab Abercio minime recedentes. 


VII. Cum hac autem vidisset turba, omnes vel- 
uli una mente el uno ore: Tu es solus verus 
Deus, qui per tuum predicaris Abercium, magna 
voce dixerunt. Ei rei fert testimonium repentina 
illa commutatio multitudinis, que usque adeo 


MENSIS OCTOBER. 


1220 


- 


ἀπούεθληχότες, διαδλέψαντές τε μιχρὸν xai οἷον 
ἀνενεγχόντες, τοῖς ἁγίοις ἐχείνου ποσὶν ἑαυτοὺς 
διδοῦσι, χαὶ ἄφωνοι τούτων ἐπὶ πολὺ ἔχονται, ὥστε 
καὶ θανεῖν αὐτοὺς νομίζεσθαι παρὰ πάντων. Αὐτὸς 
μέντοι, λαδόμενος ἑκατέρου τῆς δεξιᾶς, νήφοντας 
αὐτοὺς διανίστησι. Καὶ οἱ μὲν ἐσθῆτας ἐπιζητύσαντες 
xii ταύτας ἐνδύντες, εἰματισμένοι τὸ λοιπὸν ἑωρῶν- 
to xai σωφρονοῦντες, καὶ ᾿Αδερχίου μηδ᾽ ὅπως οὖν 
ἀφιστάμενοι. 

Z.'O δὲ ὄχλος, ταῦτα ἰδόντες, ὥςπερ ὑπὸ uj 
πᾶντες γνώμῃ xxl γλώττῃ. Σὺ cl ὁ μόνος dz 
θεὸς ὁ διὰ τοῦ σοῦ χηρυττόμενος ᾿Αδερκίο», μέγε 
ἐφθέγξαντο. Μαρτυρεῖ τῷ πράγματι xxl d ἀθρόα 
τοῦ πλήθους ἐχείνου μεταδολὴ, οὕτω χατ᾽ ἄχρες 


fuit capta miraculo, ut nullus defuerit, qui non B ἀλύντων τῷ θαύματι, ὡς μηδένα τούτων ἀπολειςϑῆ- 


haberet agnitionem : imo omnes ad divinum bap- 
tismum accurrerint, ex paratis Abercio insidiis 
hoc preclarum interim consecuti, nempe suam 88- 
Jutem. Ceterum dicebant esse aliquid, quod eos 
maxime conturbabat : se enim  pertimescere ne 
propter magnum dedecus, quo multitudo peccatorum 
perfudit animam, sic permanerent nequaquam 
Deo accepti. Accedentes itaque dicebant: Doce 
nos, homo Dei, an sit nos Deus patienter aspectu- 
rus, an nobis mala redditurus propter ea peccata, 
que fecimus in ignorantia, quod etiam horremus, 
propter quod dolemus, quod timemus 80 formida- 
mus. Ille autem propius accedens, quam potuit 
maxima et clarissima voce : Viri, inquit, qui nunc 


credidistis, si non perseveretis in veleribus ve-( 


Btris operibus, et paternis traditionibus, sed reco- 
datis ab omni vitio, invidia, inquam, odio, im- 
munditia, et aliis, que prius fecistis, cum essetis 
in ignorantia, ipse erit vobis propitius, in. quem 
nuno sincere credidistis: qui eliam eos vocans, 
qui sunt aggravali peccatis : « Venite, inquit, ad 
me omnes, qui laboratis, et onerati estis, οἱ ego 
reficiam vos ὁ » Habemus exempla innumerabilia 
ejus benignitatis. Quamobrem in ipsum credentes, 
vos omnes ei vestras dedicate animas, et spe non 
frustrabimini. Sed graves, dicebant, plagas acce- 
pimus, totos nosipsos antea dedentes obscenis cor- 
poris voluptatibus, et maxima ex parte servientes 
corporis voluptatibus, οἱ maxima ex parteservientes 
corporis desideriis, et adhuc malam habemus con- 


guetudinem, tyrannidem in nobis exercentem. Ille D 


&ulem : Accurrite, inquit, quamprimum ad medi- 
cum, et jejunium, labores, preces, lacrymas, pec- 
catorum confessionem, et illarum ipsarum, qua 
vos vexant, cogitationum, et ad malum faciendum 
impellunt: quod etiam per divinum Osee longo 
ante tempore Deus utpote non ab eis factum, ex- 
probrat Judeis : Cur, dicens siluistis impietatem, 
et ejus fructum vindemiastis? ? Hec utilissima 
medicamenta ipsi vobie imponite : et nec vulne- 
rum quidem vobis remanebit vestigium. 

VIU. Cum eos sic divinus alloqueretur Aber- 


! Matth. 11, 28, ? Osee x, 13. 


ναι τῆς ἐπιγνώσεως * ἀλλὰ τῷ θείῳ πάντας βε:πτί- 
σματι προσδραμεῖν, χαλὸν πάρεργον τῆς ᾿Αδερχίου 
ἐπιδουλῆς τὴν ἑαυτῶν σωτηρίαν ποιησαμένους. 
Πλὴν εἶναί τι τὸ μάλιστα θορυδοῦν αὐτοὺς ἔλεγον᾽ 
δεδοικέναι γὰρ xal τρέμειν, μή ποτε διὰ τὴν πολ- 
λὴν αἰσχύνην, ἣν τὸ τῶν ἀμαρτιῶν πλῆθος τῆς yo- 
Xs αὐτῶν χατεσχέδασεν, ἀπρόσδεχτοι οὕτω παρὶ 
θεῷ διαμείνωσιν, ᾿Αμέλει xai προσιόντές. Δείδαξον 
ἡμᾶς, ἔλεγον, ἄνερ τοῦ Θεοῦ, εἰ ἀνεξίχακον ἣμν ὁ 
θεὸς ἐπιδλέψει, ἢ ἀποδιδους ἔσται ἐφ᾽ οἷς εἰς αὐτὸν 
ἐν ἀγντίᾳ πεπλημμελήχαμεν" ὃ χαὶ φριττόμενος 
ὑπὲρ οὗ φοδούμεθα xat δεδοίχαμεν. Ὁ δὲ, moosi- 
χὼν μεγάλῃ ὡς δυνατὸν xal λαμπρᾷ τῇ φωνῇ " Ἂν 
ὄρες οἱ νῦν πιστεύσαντες, ἔφη, εἴ μὴ ἐπιμείνητα 
τοῖς παλαιοῖς ὑμῶν ἔργοις xal ταῖς πατριχαῖς πα- 
ραδόσεσιν, ἀλλὰ πάσης ἀποστῆτε χαχίας, φθύνους 
φημὶ, xai μίσους, ἐκαθαρσίας xal τῶν ἄλλων ὅσα 
πρότερον ἐν ἀγνοίᾳ ὄντες ἐπράττετε, ἵλεως ὑμῖν 
αὐτὸς ἔσται, εἰς ὃν γνησίως νῦν πεκιστεύκατε " ὃς 
xxi προσχαλούμενος τοὺς ἁμαρτίαις βεδαρημένους ᾿" 
Δεῦτε πάντες, φησὶν, ol χοπιῶντες xai πεφορτισμί» 
νοι, χαγὼ ἐναπαύσω ὑμᾶς. Ἔχομεν μυρία τῆς ex 
τοῦ χρηστότητος ὑποδείγματα. Διόπερ εἰς αὐτὲν 
πιστεύσαντες, αὐτῷ xal τὰς ψυχὰς ἀνάθεσθε τέντες, 
xai τῶν ἐλπίδων οὐχ ἁμαρτύήσετε. ᾿Αλλὰ sh. 
εἶπον, ἐλάδομεν χαλεπὰς, ὅλους ἑαυτοὺς πρὸς Ei 
πους τοῦ βίου ἡδονάς πάντα τὸν ἔμπροσθεν jp» 
ἀνέντες, καὶ πολλὰ ταῖς τοῦ σώματος ἐπιϑυμίες 
δουλεύσαντες, xal τὴν πονηρὰν ἔτι συνήθειαν τὸ" 
ρανοῦσαν ἐν ἑαυτοῖς ἔχοντες. ᾿Αλλὰ δράμετε, et 
civ, ὡς τάχος ἐπὶ τὸν ἰατρὸν, καὶ νηστείαν, πόνοκ, 
προσευχὰς, δάκρυα, τὸ τὴν ἁμαρτίαν ἐξαγορεύεν, 
xal αὐτοὺς ἐχείνους τοὺς ἐνοχλοῦντας ὑμῖν λυγ- 
σμοὺς καὶ πρὸς τὴν τοῦ χαχοῦ πρᾶξιν ὠθοῦντες 
ὃ καὶ διὰ ᾿;Ωσηὲ τοῦ θείου πολληῖς πρότερον ὁ θεὺς 
χρόνοις ὀνειδίζει τοὺς Ιουδαίους, "Iva τι, λέγων, 127 
ἐσιωπήσατε ἀσέδειαν, xal τὸν καρπὸν αὐτῆς ium 
γήσατε ; Ταῦτα δὴ τὰ ἀνοσιμώτατα φάρμαχ: εκ» 
τοὶ ἑαυτοῖς ἐπίθετε, xal οὐδὲ Üyvoc ὁμῖν τῶν τρῖ» 
μάτων ὑπολειφθήσεται. 


H. Οὕτω τοῦ θείου πρὸς αὐτοὺς ᾿Αδερχίοο δι" 





1221 


VITA S. ABERCII. 


1223 


Ἱξιόντος, ἡ ἐνάτη τῆς ἡμέρας ὥρα πρὸς τὸ τέλος A cius, nona fbra diei finita ei quoque affert finem 


ἤδη γενομένη, τέλος αὐτῷ x«i τῷ τῶν λόγων ἐπ- 
γει, xai διέλυσεν ἐν τούτοις τὴν ὁμιλίαν, τῆς συν- 
ἤθους αὐτὸν προσευχῆς ἑλχούσης, εἰς ὁμιλίαν ἄλλην 
«οὗ ποθουμένου. 'O μὲν οὖν ἀνέστη xai τὰς ἱερὰς 
ἐχείνας χεῖρας τοῖς καχῶς ἔχουσιν ἔπιθεῖς, ἔσδεσέ 
τε αὐτοῖς τὰς ὀδύνας χαὶ πρὸς τελείαν ὑγίειαν ἔπαν- 
ἤγαγεν. Εἶτα πᾶσιν ἐπευξάμενός «s xal εὐλογή- 
σας, ἀλλὰ μὴν xal τοῦ ἐν Κυρίῳ φιλήματος μετα- 
δοὺς, xal olóv. τιπα σφραγὶδα τοῦτο αὐτοῖς ἐπιθεὶς, 
ὥστε χαλῶς φυλαχθῆναι παρὰ τούτοις τὰ εἰρη- 
μένα, οἴχαδὲ σὺν τοῖς ἀδελφοῖς ἐχώρει " τὸ δὲ πλῆ- 
6oc ἐπηχολούθουν, xal βαπτισθῆναι ὑπ᾽ ἐκείνου 
ἐδέοντο. Ὁ δὲ ἀποδέχεται μὲν τὸ πρόθυμον, ὥσπερ 
εἰχὸς, πολλῷ πλείονα xai αὐτὸς ἔχων ἔν τούτῳ τὴν 
προθυμίαν" ἐπεὶ δὲ μὴ xal τὰ τῆς ὥρας συμῦαί- 
νοντα ἦν, εἰς τὴν αὔριον τὸ βάπτισμα ἀνεδάλετο. 
Οἱ μὲν οὖν πολλοὶ τούτων τῷ θερμῷ ἔρωτι τοῦ βα- 
κτίσματος, οὐδὲ τὴν οἶκαδε ὑποστροφὴν ὕπομείναντες, 
αὐτοῦ που παρὰ τὸ δωμάτιον ἐχοιμήθησαν. ᾿Ἐπειδὴ 
δὲ ἦν ἔχ μέσων νοχτῶν, ὁ τοσοῦτον ἐν χάριτι λάυ.- 
ac ᾿Αδέρχιος, προσευξάμενος τῷ Θεῷ ἔξεισι τῆς 
οἰκίας, xai τὸν ὅχλον περιεστῶτάς τε xal ὑπομέ- 
νοντας θεασάμενος, τὰ ὄμματα εἷς οὐρανοὺς dva- 
σχὼν, Ἐὐχαριστῶ cot, Δέσποτα καὶ θεὲ, εἶπεν, ὅτι 
με τὸν ποιμένα τῶν σῶν λογικῶν προθάτων ἡλέη- 
σας, xal τὸν ἀγρυπνοῦντα καθ᾽ ἡμῶν λύχον, χεχη- 
νότα μάτην ἀπέδειξας, xal τὴν διασπασθεῖσαν ἀπὸ 
«ἧς ἀληθείας τοῦ ποιμνίου μοῖραν ἀνεχαλέσω, xal 
τῆς διὰ τοῦ βαπτίσματος υἱοθεσίας ἤδη κχατηξίου. 
Ταῦτα τῷ τῶν ὅλων Θεῷ διαλεχθεὶς, ἀχολουθεῖν 
αὐτῷ πρὲς τὴν ἐχχλησίαν τὸ πλῆθος προτρέπεται. 
Ἐπειδὴ δὲ ἀφίχοντο ἤδη, τὰς συνήθεις αὐτοῖς εὐχὰς 
ἐπειπὼν, τελειοῖ τῷ βαπτίσματι ἄνδρας πενταχο- 
σίους τὸν ἀριθμὸν, πολλοὶ οὖν παρὰ τὸν ἄνδρα τὸ 
ἀπ᾽ ἐκείνου συνέῤῥεον, οὐ τῆς μεγάλης μόνον Φρυ- 
γίας καὶ τῆς περιχώρου πάσης, ἀλλὰ καὶ ὅσοι τὴν 
"Ασίαν ᾧχουν, ὅσοι τε τῇ Λυδίᾳ, καὶ ὅσοι τῇ Καρίᾳ 
ταῖς ἐπαρχίαις ἐπεδήμουν. Καὶ γὰρ διὰ πάσης πό- 
λεως περὶ αὐτοῦ λόγος ἐχώρει, οὐ κενὸς ὧν καὶ μά- 
ταιος xal διὰ τοῦτο xal σδεσθῆναι τὸ τάχος δυνάμε- 
νος, ἀλλὰ πολλὴν ἔχων τὴν ῥώμην ἀπὸ τῆς ἀλη- 
θείας. Συνάῤῥεον τοίνυν παρ᾽ αὐτὸν, οἱ μὲν ὥστε 
τὰ σωτήρια διδαχθῆναι, οἱ δὲ καὶ τῶν ἐνοχλούντων 
ἀπαλλαγῆναι ὅσους δηλαδὴ νόσος ἐπιεζέ τις, Tj τι 
καὶ ἄλλο κατεῖχε χαχόν "Hv yàp διδάξαι τὸν τῆς 


dicendi : οἱ in bis solvit sermonem, consuetis 
precibus eum trahentibus ad alium 'sermonem ἢ8- 
bendum cum eo, quem desiderabat. Ille ergo sur- 
rexit; et cum sacras manus imposuisset iis, qui 
male se habebant, el eorum exstinxit dolores, et 
ad perfectam reduxit sanitatem. Deinde cum bene 
precatus esset omnibus, et benedixisset, quin 
etiam osculo in Domino impertiisset, et veluti 
quoddam signaculum eis imposuisset, ut que dicta 
sunt, recte ab eis custodirentur, domum ibat cum 
fratribus : multitudo autem eum sequebatur, et 
rogabat, ut ab illo baptizaretur. Ille autem acoi- 
pit quidem, αἱ par erat, promptum eorum animi 
studium, ipse quoque in eo habens longe majo- 
rem, quam ii babebant, animi alacritatem : sed quo- 
niam non erat tempus conveniens, baptismum dif- 
fert in diem sequentem. Atque multi quidem ex 
iis propter magnum baptismi desiderium, cum ne 
domum qoidem redire sus'inuissent, dormierunt 
illie prope domunculam. Cum autem esset me- 
dium noctis, gratia resplendens Abercius, cum 
Deum precatus fuisset, e domo egreditur : et cum 
circumsistentem vidisset turbam, et sustinentem, 
sublatis in colos oculis: Ago tibi gratias, Domine 
Deus, inquit, quod misertus sis mei, qui sum 
pastor tuarum ovium rationis compotum : et, qui 
in nos vigilabat, lupum frustra hiantem reddide- 
ris, et a veritate divulsam hanc gregis partein re- 
vocaris, et Jam filiorum adoptione digneris per 
baptismum. Haec cum dixisset Deo universorum, 
jubet multitudinem eum sequi ad ecclesiam. Cum 
autem jam venissent, consuetis diclis precibus, 
baptismo initiat viros numero quingentos. Ex hino 
autem multi sd illum confluebant, non solum ex 
magna Phrygia, et universa finitima regione, sed 
etiam qui Asiam habitabant, et qui degebant in pro- 
vinciis Lydia et Caria. Etenim per universam civita- 
tem de ipso manabat sermo, qui non erat vanus et 
inanis et ideo cito poterat exstingui, sed qui ex 
veritate magnas habebat vires. Ad eum ergo con- 
fluebant, alii quidem ut discerent que erant sa- 
lutaria, alii autem ut liberarentur ab iis, que eis 
afferebant molestiam : quos scilicet premebat 
morbus, aut etiam aliquod aliud tenebat malum. 
Erat enim aptissimus ad docendum verbum veri- 


ἀληθείας λόγον δεξιώτατος, vai οἰχειώσασθαι τοὺς [)tatis, et paratissimus familiares Christo reddere 


προσιόντας διὰ Χριστὸν ἑτοιμότατος, xai. ἀπαλλάξαι 
καχῶν ἀξύτατος. 

Θ΄. Ολίγαι γοῦν παρῆλθον ἡμέραι, xai 
πρεσθυτέρους καὶ διακόνους, πρὸς δὲ καὶ τὴν λοι- 
πκήν ἀδιλφότητα παραλαδὼν, πρόεισι, καὶ χαθίσας 
εἰς ὅνπερ εἰώθει τόπον, ὥσπερ ἔχ τινος ἡδίστης 
κηγῖς τὰ γλυχύτατα τῆς διδασκαλίας ῥεῖθρα προῖει 
τοῦ στόματος, Ἐν τούτῳ δὲ προσῆλθέ τις ὑπὸ χει- 
ραγωγῷ γυνὴ τῶν ἐπιφανων, ἐχχεχομμένη τοὺς 
ὀφθαλμοὺς, ὅνομα Φρύγελλα, Ἐὐξεινιανοῦ μήνηρ 
HonÀ(evoc- 'O δὲ ἣν τῶν παρὰ τῷ αὑτοχράτορί τε 

καὶ τῇ πόλει πάσῃ, τὰς πρώτας ἐχόντων τιμὰς ὁ 


τοὺς 


608, qui accedebant. 


IX. Pauci dies preterierunt, cum assumptis 
presbyteris et diaconis, et reliqua preterea fra. 
ternitate, procedit : et sedens in eo loco, in quo 
consueverat, lanquam ex aliquo fonte suavissimo, 
ex ore profundit doctrine fluenta suavissima. In- 
terea autem accessit adducta illustris quedam fe- 
mina, oculis orbata, nomine Phrygella, mater 
Euxeniani Poplionis. Is vero Poplión apud impe- 
ratorem et universam civilatem primum locum 
in honore obtinebat. Adducla ergo, sicut diximus, 


1223 


MENSIS OCTOBER. 


4220 


mater illius, postquam audivit magnutf Abercium A Ποπλίων. Χειραγωγῷ οὖν, ὥσπερ ἔφημεν, ἡ ἐχείνου 


hic jam sedere et docere, magno sludio ad eum 
acourrens, et illius pedes prehensans, vehementer 
eum precabatur. et : Miserere, dicebat, mihi homi- 
num mexime venerande, solique vero Deo chare, 
miserere mei supplicis : redde mihi rursus oculos, 
magnum Dei opus : eífice ut jucundum solem rur- 
sus intuear, neque me despicias affectam tam mi- 
serabiliter: consolare meam calamitatem : moveatte 
maximus meus splendor. Est mihi filius Poplion, qui 
multum potest apud imperatorem et civitatem, ego 
autemipsum non video. Sunt mihi diviti: ingentes et 
varie, famuli, pecunie, predia; ego autem adea me 
pejus habeo, quam egentes. Nam illi quidem possunt 
frui agpectu illorum paucorum qua habent, etea quee 
habent, ut volunt, administrare :ego vero nec ea pos- 
sum videre, quorum credor esse domina. Et utinam 
privata hisomnibus solos haberem oculos. Propterea 
rogo tuam clementem animam, valde, inquam, rogo 
et supplico misera, ut meos aperias oculos, et tua 
apud verum Deum fiducia eis vim videndi immittas. 


μήτηρ χρωμένη ἐπειδὴ τὸν μέγαν ᾿Αδέρχ'ον ab 
τοῦ τε ἤδη καθῇσθχι xai διδάσχειν ἐπύθετο, σπουδῇ 
αὐτῷ προσδραμοῦσα, xai τῶν ἐκείνου λαδομένη το- 
δῶν, πολλὴ τὶς ἦν δεομένη, καὶ, Οἴχτειρον, ἀνθ:ώ- 
πων ἐμοὶ τιμιώτατε, καὶ τῷ μόνῳ καὶ ἀληθεῖ θεῷ 
φίλε, τὴν ἱκέτιν, ἔλεγε, οἴχτειρον’ ἀπόδος μοι πάλιν 
τοὺς ἀφθαλμοὺς, τὸ μέγα τοῦ Θεοῦ κτίσμα, τὸν 
γλυχκὸν ἤλιον ἰδεῖν ἐμὲ παρασχεύασον, μηδὲ οὕτως 
ἔχουσαν ἐλεεινῶς περιίδῃς" παραμύθησχί μοι τὴν 
συμφορὰ, τὸ τῆς ἐμῆς περιφανείαχς μέγεθος du 
ωὠπήθητι. Ἔστι μοι ΠΙοπλίων υἱὸς, μέγα πτρὶ 
βασιλεῖ xai τῇ πόλει δυνάμενος" ἐγὼ δὲ αὐτὸν οὐχ 
ὁρῶ, ἔστι μοι πλοῦτος παντοδαπὸς, οἰχέται, χ»ή- 
ματα, χτῆσις ὅτη ἐγὼ δὲ μᾶλλον τῶν ἐνδεῶν πρὸς 
ταύτην ἔχω χαχῶς. Τοῖς μὲν γὰρ xai δυνατὸν ixo- 
λαύειν τῆς θέας τῶν ὀλίγων ὧν ἔχουσι, xai διατί- 
θεσθαι τὰ ὅντα, ὥσπερ ἂν βούλωνται" ἐγὼ δὲ οὐδὲ 
ὁρᾷν ἔχω ταῦτα, ὧν εἶναι χυρία πιστεύομαι" Ost. 
λόν γε τούτων πάντων ἀφῃρημένη τοὺς ὀφθαλμοὺς 
εἶχον μόνους, Διὰ τοῦτο δέομαί σου, τῆς φιλανθρώ- 


που ψυχῆς πάνυ δέομαι, xal ἱχέτις dj ἀθλία γίνομαι, διανοῖξαι τοὺς ὀφθαλμοὺς τοὺς ἐνεοὺς xai τᾷ 
σῇ πρὸς τὸν ἀληθῆ Θεὸν παῤῥησίᾳ, τὴν τοῦ βλέπειν αὐτοῖς δύναμιν ἐνθεῖναι, 


X. Ille autem: At ego, inquit, o. mulier, sum 
peccator, et qui magis egeo misericordia, et pen- 
deo totus a Dei clementia. Si autem tu etiam cre- 
dis in Deum, in quo ego confldo, potest omnino 
sicut ei, qui erat cecus ab ortu, tibi quoque visum 
donare. Illa vero : Credo, inquit, in verum Domi- 
num Christum : tu igitur meos credentis tangens 
oculos, jueundum et desiderabilem eis lucem lar- 
gire. Hec non nudis solum dicebat verbis, sed et 
moribus confirmabat, et fontibus lacrymarum. Mi- 
serius ergo sanctius, et ad colos aspiciens, qui 
erat colis vere dignus: Veni, inquit, vera lux 
Jesu Christe, et aperi hujus oculos. Deinde con- 
versus, cum ejus tetigisset oculos : Si vere, dixit, 
in Chrietum credidit Phrygella, statim visum re- 
oipiat. Cum sic ergo dixisset, οἱ soluta est ipsa 
orbitas, et patuit veram fuisse ejus fldem in 
Christum. Visus enim oculorum corporis signifi- 
cabat illuminatos esse anime oculos. Porro autem 
cognita est etiam in dono grata, dicens : Domine, 
ago tibi gratias, quod mihi dupliciter lucem sis 
largitus. His enim qui videntur oculis corporis, 
cordis oculos longe mihi magis aperuisti ; unde 
etiam mihi convenit dicere, que tuus David : 
« Liberasti oculos meos a lacrymis, et pedes meos 
8 lapsu ?. » Vere enim sum liberata ab offensione, 
neque gressus anime sunt minores gressibus cor- 
poris. Hinc vehementi capta amore Christi cum 
totam se contulisset ad servanda ejus mandata, 
Eoce, inquit, Pater, ad sanctum aspiciens, pre- 
Bentibus his multis testibus, dimidium mearum 
facultatum tibi committo, ut distribuas indigenti- 
bus. Que ergo circumsistebat multitudo, admirata 
mBovum hoo miraculum, ipsa quoque exclamavit : 


3 Peal. cxiv, 8. 


l. Ὁ δὲ, ᾿Αλλὰ κἀγὼ ἁμαρτωλὸς, ἔφη, γύνει, 
χαὶ ἐλέου μᾶλλον δεόμενος, χαὶ τῆς τοῦ ἀγαθοῦ τιλ- 
ανθρωπίας ἐμαυτὸν ἀναρτήσας. Ei δὲ ἐφ΄ ὃν ἐγὼ 
πέποιθα xai σὺ πιστεύεις Θεὸν, δυνασὸν αὐτῷ πέντ: 
ὥσπερ δὴ τῷ ix γενετῆς τυφλῷ, καὶ σοὶ τὸ βλέξειν 
χαρίσασθαι. Ἢ δὲ, Ηιστεύω, φησὶν, εἰς τὸν ἀληϑῆ 
Δεσπότην Χριστὸν, wal πιστευούσης τῶν ἐμῶν 


(, ἀψάμενος ἀφθαλμῶν τὸ ποθεινὸν τούτοις iom 


φῶς. Ταῦτα οὐ λόγοις μόνον ἐφώνει φιλοῖς, ἀλλὰ 
xal τῷ ἤθει καὶ τοῖς τῶν δακρύων πηγαῖς iz- 
στοῦτο᾽ σπλαγχνισθεὶς οὖν ὁ ἄγιος xal εἰς o)ps- 
νοὺς ἰδὼν, ὁ τῶν οὐρανῶν ὄντως oc, Ἔ B, 
τὸ ἀληθινὸν, ἔφη, φῶς, ᾿Ιησοῦ Χριστὲ, καὶ διάνοι- 
ξον ταύτης τοὺς ὀφθαλμοὺς: Εἴτα ἐπιστρατεὶς xr 
τῶν ὀμμάτων αὐτῆς ἀψάμενος - Εἰ ἀληθῶς, εἶτεν, 
εἷς Χριστὸν ἐπίστευσε Φρύγελλα, παραχρῆμε e 
ὄλεψατω. Οὕτως εἰπόντος, ἤ τε πήρωσις αὐτῇ ὃ- 
ἐλυετο, xol ij πρὸς Χριστὸν πίστις ἀληθὴς ἰἀϊ 
xvoto. Ἡ γὰρ τῶν σωματικῶν ὀφθαλμῶν adr 
Qu, τῆς ψυχῆς ἐδήλου πεφωτίσθαι τοὺς ogi- 
μούς, ᾿Αμέλει xal εὐγνώμων περὶ τὴν δωριξν 
ἐγνωρίζετο, ὐχαριστῶ σοι, Κύριε, λέγουσα, vi 
μοι διπλῇ τὸ φῶς ἐχαρίσω: τῶν γὰρ ὁρωμένων 
τούτων tof, σώματος ὀφθαλμῶν, πολλῷ πλέον ἐμοὶ 
τοὺς τῆς χαρδίας διήνοιξας, Ὅθεν μοι xal προϑέ- 
χει τὰ τοῦ Δαυὶδ τοῦ σοῦ φθέγγεσθαι" ὅτι, Ἔῤῥύσω 
τοὺς ὀφθαλμοὺς μου ἀπὸ δαχρύων, καὶ τοὺς τοδες 
μου ἀπὸ ὀλισθήματος - ἐῤῥύσθην γὰρ ἀλνϑῶς τοῦ 
προσχόπτειν οὐδὲν ἧττον τῶν σωματιχῶν, καὶ τὲ 
τῆς ψυχῆς διαδήματα. Ἐντεῦθεν xai θερμῷ τῷ 
εἰς Χριστὸν ἔρωτι ληφθεῖσα, καὶ ὅλη τῶν ἐντολῶν 
αὐτοῦ γενομένη. 'Ióob, φησὶ, Ηάτερ, εἰς τὸν ἄχιν 
ἀπούλέψασα, συντίθρημί σοι ὑπὸ πολλοῖς μάρτνα 
τούτοις τὸ ἥμισυ τῆς οὐσίας διαδοῦναι τοῖς iW 


1245 


VITA S. ABERCIT. 


1326 


σιν. Ὁ τοίνυν περιεστηχὼς ὄχλος τὸ χαινὸν τοῦ A Magnus es, Deus Christianorum, nam ii quoque 


θαύματος ἐχπλαγέντες, Μέγας εἶ, xal οὗτοι, ὁ τῶν 
Χριστιανῶν Θεὸς, ἀνεδόησαν, ἐπεὶ xal μεγάλων 
ὄντως ἀπολαύουσι τῶν χαρίτων οἱ τὸ σὸν ἐπιχαλού- 
μενοι ὄνομα. Ἐν τούτῳ δὲ ὁ θεῖος ᾿Αὐδέρχιος. Ἰδοὺ, 
γύναι, φησὶν, ἔγνως ὅπως ὁ ἑμὸς Δεσπτοης ἄμεί- 
ὄεται φιλοτίμως τοὺς ἐλπίζοντας ἐπ᾽ αὐτόν: Πο- 
ρεύου τοιγαροῦν εἰς εἰρήνην, ἑαυτῇ τε προσέχουσα, 
χἀχείνῳ προσήχουσχν τὴν εὐχαριστίαν ἀποδιδοῦσα, 
Ταῦτα ὁ μὲν ἔλεγεν: dj δὲ πρὸς μὲν τὸ παρὸν 
ἀοίστατο᾽ πάλιν δὲ ἐπανήρχετο, xai χατὰ πολὺ τὸ 
σέδας αὐτοῦ εἴχετο, xal οὐδαμῶς τὸ μετὰ ταῦτα 
νήθους διδασχαλίας. 

IA'. Τοῦ δὲ χατὰ τὴν Φρύγελλαν θαύματος εἰς 
πολλὰ τῆς γῆς μέρη διαδοθέντος, προσέρχονται 
αὐτῷ πρεσδύτιδες τρεῖς, τὰς ὀψεις καὶ αὖται πεπη- 
ρωμέναι" Ἰ]ιστεύομεν, λέγουσχι, xac ἡμεῖς εἷς τὸν 
ὁπὸ σοῦ γηρυττόμενον Ἰησοῦν' φανήτω τοιγαροῦν ἣ 
εὐσπλαγχνία τοῦδε xal ἐφ᾽ ἡμᾶς, xxi δεῖξον, ὦ θχυ- 
μάσιε, καὶ ἡμῖν, ὥσπερ ἄρα χαὶ Φρυγέλλῃ, τὸ φῶς" 
Ὁ δὲ, Εἰ ἡ πίστις ὑμῶν πρὸς τὸν ἀληθῆ Θὸν ἀλη- 
θής ἐστιν, ὥς φατε, τοῖς νοητοῖς αὐτὸν τῆς χαρδίας 
ὄψεσθι ὀφθαλμοῖς. Ταῦτά τε εἴρηχε, xal τοῦς ὀφθαλ- 
μοὺς ἀνατείνας" Κύριε ᾿Ιησοῦ Χριστέ, δέομαί σου, 
ἔφη, ἰδέτωσαν καὶ αὖται τὸ φῶς τῆς σῆς ἐπιγνώ- 
σεως, καὶ τῆς ἐπιχειμένης αὐταῖς ἀχλύος ἀνενεγ- 
κοῦσαι, διαδλεψάτωσαν, Δέσποτα, πρὸς τὰς σὰς 
τῆς ἀληθείας αὐγάς. Οὕτως ηὔξατο, καὶ ἰδοὺ τὸν 
τόπον ἔνθα δὴ καὶ εἰστήκεσαν, φῶς ἄνωθεν περιή- 
στραπτε μέγα, xal πάντας εἶχε πεσόντας d γῇ, τῷ 
παραδόζῳ τῆς θέας χαταπλαγέντας" τὸ δὲ φῶς οὐχ 
οἷον ἐξ ἡλίου xai ἀστραπῆς ἔργεται, ἄλλὰ καινὸν 
ἄλλως xal opixóv xai ἀσύνηθες. “ἽἼσταντο τοίνυν 
ἀχλινεῖς αὖται, πάντων τῷ ἐδάφει κχαταπεσόντων, 
καὶ τὸ φανὲν ἐχεῖνο φῶς πολὺ, ταῖς ὄψεσι τούτων 
ἐγχατασχῆψαν, ἀναδλέψαι τε αὐτὰς ἐποίησε mapa- 
χρῆμα, καὶ τὸ ἡλιαχὸν τοῦτο φῶς τὸ γλυχὺ xai φίλον 
ἀνθρώποις ἰδεῖν. Ὁ δέ ὡς οὕτως ὑγιῶς τῶν ὁμμά- 
τῶν ἐχούσας εἶδε’ Τί ἄρα τὸ φανὲν ὑμῖν, ἤρετο, 
καὶ τί πρῶτον διαδλέψασαι εἴδετε ; "II μὲν οὖν, Ἡρε- 
σδύτην, ἔφη, τὸ εἶδος, ἄῤῥητον τὴν ὥραν, qai0póv: 
$ δὲ, Νεανίσχος ὥφθη μοι" ἡ δὲ ἑτέρα, Ηαιδάριον 
χομιδῆ, φησὶν, ἥψατό μου τῶν ὀφθαλμῶν. Τούτων 
ἀχούσας ᾿ΛΟέρχιος, xal τῷ τῶν θαυμασίων χάριν 
ὁμολογήσας Θεῷ, διέλυσε τὴν διδασχαλίαν. 

IB'. 'Ex δὲ τῶν παρόντων τούς συνήθεις παρα- 
λαδών, οἴχαδε ἐπάνῆχε, xxl τοὺς τῆς ἐνάτης ὥρας 
ὕμνους ἀποδοὺς (τοῦτο γὰρ αὐτῷ ἔθος, οἱονεὶ χατὰ 
᾿ «apspyov καὶ πρὸς τῷ τέλει τῆς ἡμέρας ποιεῖσθαι 
xxl τοῦ σώματος λόγον.) βραχύ τι ἄρτου μεταλαμ- 
ὀάνει. Τούτων τοίνυν ὑπ’ αὐτοῦ γενομένων, τῆς 
ἡ περιχώρου πολλοὺς ἦν ὁρᾷν πρὸς τὸν ἀνὸρα συῤ- 


—. ῥίοντας xai εἰς ὄνομα Ηατρὸς, Υἱοῦ xai Ηνεύματος 


ἁγίου βαπτιζομένους. "Ev τοσούτῳ δὲ τὰ xatà τὴν 
μητέρα γνοὺς Εὐξεινιανὸς, ὅπὼς τε χειραγωγου- 
μένη προσέλθοι τῷ ἁγίῳ, καὶ ὅπως πεπηρωμένων 
^ φὐτῇ τῶν ὀφθαλμῶν ἀνοῦδλέψειεν, ἀκριδῶς πάντα 
ἐξ αὐτῆς πυθόμενος, ἄπεισι παρὰ τοῦτον, xai ἀσπά- 
,, φάμενος, ΕΥ̓͂ σε ἤδειν, πάτερ, ἐγὼ, φησὶν, ῥδέως 


PATROL. Gn. CXV. 


magnis vere fruuntur gratiis, qui tuum nomen 
invocant. Tunc autem divinus Abercius : Ecce, 
inquit, mulier, cognovisti, quam liberaliter ac 
munifice Dominus meus eos remuneratur, qui 
sperant in ipsum. Vade ergo in pace, tibi animum 
adhibens, et illi agens eas, quas par est, gratias. 
Hec ille cum dixisset, Phrygella recessit quidem 
in presentia : rursus autem rediit, et eum valde 
colere perseveravit. Atque rursus quidem aggressus 
est Abercius consuetam doctrinam. 

διίΐστατο, ἥπτετο μὲν οὖν’ ᾿Αὐέρχιος αὖθις τῆς cu- 


XI. Cum autem quod in Phrygella factum fuit 
miraculum, in multas terre partes pervasisset, 
accedunt ad eum tres vetulae, que ipse quoque 


B erant orbate oculis, dicentes: Nos etiam credi- 


mus in Jesum, qui à te predicatur. Appareat ergo 
in nos quoque ejus clementia, et nobis lucem, o 
vir admirande, ostende, sicut Phrygella. Ille autem, 
Si fides vestra, inquit, vera est in verum Deum, 
eicut dicitis, eum videbitis cordis oculis, qui ca- 
dunt sub intelligentiam. Haec dixit, et cum sus- 
tulisset oculos : Domine Jesu Christe, inquit, 
rogo te, videant ipse quoque lucem tue agni- 
tionis : et ab ea, que est eis offusa, liberate ca- 
ligine, aspiciant, Domine, radios tue veritatis. 
Sic est precatus : et ecce locum, in quo stabant, 
magna lux circumfulsit desuper : et omnes in ter- 
ram ceciderunt obstupefacti spectaculo quod preter 
opinionem evenerat. Non erat autem lux, cujus- 


C modi ea est, que venit ex sole et fulgure, sed 


nova prorsus, el stupenda, οἱ insueta, Es ergo 
Stabant immotae, cum omnes humi ceveidissent : et 
lux illa, qua apparuit, cum valdein eorum oculos 
incubuisset, eas statim fecit videre, et hanc sua- 
vem et hominibus gratam solis lucem intueri. 
Ille autem cum tam sapis eas vidisset oculis : Quid 
esl, rogavit, quod vobis apparuit, et quid vidistis, 
cum primum aspezxistis ? Una autem : Senem, in- 
quit, vidi, cujus forme non potest referri pulchri- 
tudo et alacritas. Altera autem: Visus est mihi 
adolescens. Tertia vero : Puer, inquit, meos attigit 
oculos. Illas cum audisset Abercius, et rerum ad- 
mirabilium Deo egisset gratias, intermisit docere. 

XII. Ex iis aulem, qui aderant, iis assumptis, 


D qui erant familiares, domum rediit, et cum hore 


none hymnos absolvisset, parum panis assumit. 
Ita enim solebat, tanquam aliud sgendo, et in fine 
diei, corporis habere rationem. ilec cum ab ipso 
facta essent, licebat videre multos ex ea, qux est 
circumcirca, regione ad eum confluere, et bapti- 
zari in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti. 
Interim &utem cum que matri evenissent, cogno- 
visset Euxenianus, et quemadmodum deduota ac- 
cessisset ad sanctum, et quemadmodum orbata 
visum  recuperasset, omnia ex ipsa sciscitatus, 
venit ad illum, ac : Si te scirem, inquit, o pater, 
libenter aspicere ad pecunias, non dietribuissem 


89 


1221 


MENSIS OCTOBER. 


1238 


tibi parvam partem mearum facultatum, quod Α εἰς χρήματα βλέποντα, οὐχ ὁλίγον ἄν cot μέρος 


mes matri conciliaris tantum beneficium. Cum 
autem cum aliis, que tibi donavit Deus, te quoque 
pecuniis fecit superiorem, quidnam, ut est consen- 
taneum, tibi pro hoo dono reddiderimus ? Quidnam 
aliud, quam hane gratiam tibi feremus acceptam ? 
Cum hzc quidem dixisset, sancti pedes prehendit. 
Sanctus autem accepta ejus dextera: Scias, inquit, 
o optime, mihi nulla re alia tua opus esse, nisi 
quod, cum sis adeo prudens, fidelis flas ex infideli, 
et impia mutata religione, venias ad agnitionem 
veritatis. Volo enim te fidelem esse potius paupe- 
rem, quam infidelem illustrem et divitem. 


XIII. Tunc respondit Euxenianus : Si vis igitur, 
o sacrum caput, de hoo nobis est querendum. 
Sepe enim audivi matri assidens, se a te didicisse, 
Deum nunc quidem esse clementem et benignum, 
nuno autem terribilem et justum : et alios ut 
valde bonum bonis remunerare, alios utpote justum 
ulcisci et punire. Si ergo ex amore quidem ezxsi- 
Btit beneficium et remuneratio, supplicium autem 
et pena ab odio, quomodo fleri potest, ut. idem 
Bit bonus, et justa inferat supplicia? Quoniam, 
inquit magnus Abercius, cum unicuique reddatur 
pro meritis, eos quidem, qui bona faciunt, tan- 
quam qui natura sit bonus, afficit beneflcio : eos 
autem, qui mala exercent, punit, ut. qui omnia 
juste faciat, nemine effugiente ejus cognitionem 
eorum, qua nos facimus, et vel solum cogitamus. 
Ipse est enim accuralissimus examinator eorum, 
que sunt in profundo cogitationis, corda exami- 
nans et renes, pervadens usque ad divisionem 
anime et spiritus, compsgum quoque et medul- 
larum, et judex cogitationum et conceptionum 
cordis *. Euxenianus vero: Hoo quidem, inquit, 
recte est solutum. Sed illud quoque me doce : si 
Deus bonis delectatur, cur non ab initio talem fecit 
hominem, ut bonum quidem possit operari, malum 
autem minime possit facere? Sic enim et que 
sunt ei grata, fecissemus, et mansissemus nullo 
affecti supplicio. Ille autem : Hoc quoque est, in- 
quit, ejus, qui nostri magnam curam gerit, et qui 
omnino vultnostrum bonum. Si enim non possem us 
mala facere, nec bona quidem faciendo nihil lucra- 
remur,. Neque enim propterea laude digniessemus, 
nec commendatione. Tunc namque quod factum 
esset, non fuisset factum nostro libero arbitrio, 
sed ex rei natura. Non enim qui non potest malum 
facere, is non faciens est laudandus, sed qui, cum 
possit quidem facere abstinet propter boni deside- 
rium. Cum autem utrumque sit in nostra potestate, 
ut vel boni simus, vel mali, si velimus, cur tollis 
occasionem paranda bone existimationis, et ejicis 
materiám coronarum ? Ad hec Euxenianus : Nunc, 
inquit, mihi sati est persuasum, hominem esse 
sui jurie, et liberum habere arbitrium, et sua 


Hebr. tv, 12. 


B 


C 


ἀπένειμα τῆς οὐσίας ἀνθ’ ὧν μοι χάριτος εἰς τὴν 
μητέρα τοιαύτης ὑπῆρξας. ᾿Επεὶ δὲ μετὰ τῶν Z- 
λων ὧν ἐδωρσατὸ σοι Οεὸς, xal κρείττονά σὲ γ5η- 
μάτων διέθηχε, τί ἂν σε τῆς δωρεᾶς ταύτης ἀμε:- 
ψαίμεθα κατὰ λόγον ; τί ἄλλο γε f, ἀνχγραπτά o». 
τὰ τῆς εὐχαριστίας χείσεται παρ᾽ dui; Tasa ὁ 
μὲν εἰπὼν, τῶν ποδῶν ἔψατο τοῦ ἀἄγίου" ὁ δὲ τῆς 
δεξιᾶς λαδόμενος, 'Epb μηδενὸς, ἔφη, χρήξοντε 
ἴσθι, ὦ βέλτιστε, παρὰ σοῦ, ἢ ὅπως οὕτω συνετὸς 
ὦν, πιστός τε ἐξ ἀπίστου γένοιο καὶ τῆς δυσσεβοῦς 
θρησχείχς μεταδαλὼν, εἰς ἐπίγνωσιν ἔλθοις τῖς 
ἀληθείας. Βούλομαι πιστόν σε εἶναι πένητα μᾶλλον, 
ἢ ἄπιστον περιφανῆ τε xal. πλούσιον. 

IT". Καὶ ὁ Εὐξεινιανός Οὐχοῦ, ὦ Yso£ χεφαλὴ, 
εἴπερ βούλει, ζητητέον ἡμῖν περὶ τούτου. Ἠολλέάκ:ς 
γὰρ ἤχουσα παραχαθήμενος τῇ μητρὶ ὡς ὑπὸ σοῦ 
διδαχθείη τὸν Θεὸν νῦν μὲν φιλάνθρωπόν τε xi 
ἀγαθὸν, νῦν δὲ φοδερὸν εἶναι καὶ Gixatov, καὶ τούς 
μὲν, ὡς σφόδρα ἀγαθὸν, ἀγαθοῖς ἀμείδεσθαι, τοὺς 
δὲ, οἵχ δίχαιον, ἀμύνεσθαι xai χολάζειν. Εἰ τοίνυν 
ἐξ ἀγάπης μὲν ἣ εὐεργεσία xai τὸ ἀπμείθδεσθαι, ἡ 
τιμωρία δὲ χαὶ τὸ χολάζειν tx. μίσους" πῶς ἕν: τὸν 
αὐτὸν ἀγαθόν τε εἶναι xai διχαίας ἐπάγειν cu 
ρίας ; Ὅτι, φησὶν ὁ μέγας ᾿Αδέρχιος, τοῦ κατ᾽ ἀξίαν 
ἑκάστῳ συντηρουμένου, τοὺς μὲν τὰ ἀγαθὰ ri 
σοντας, οἷα φύσει ἀγαθὸς ὦν, εὐεργετεῖ, τοὺς δὲ τὲ 
φαῦλα μετιόντας, ἅτε διχαίιως πάντα ποιῶν, τιμω- 
ρεῖται, μηδενὸς αὐτοῦ τὴν γνῶσιν ὧν ἡμεῖς πράττο- 
μέν τὸ xal μόνον tl; νοῦν λαμδάνομεν, δ:αφιύγον- 
tog. Αὐτὸς γὰρ ἐστι καὶ τῶν ἐν βάθει τῆς Gavin 
ἐξεταστὴς ἀχοιδέστατος, δοχιμάζων καρδίας, xa 
νεφροὺς διιχνούμενος ἄχρι μερισμοῦ ψυχζς καὶ 
πνεύματος, ἁρμῶν τε xai μυελῶν, ναὶ χριτιχὸς 
ἐνθυμήσεων, xzl ἐννοιῶν καρδίας. Kx: ὁ Eso 
vóc Τοῦτο μὲν οὖν ὀρθῶς ἐπιλέλυτα:" πλὶν ἀλλ᾽ 
ἐχεῖνό με δίδαξον εἰ τοῖς ἀγαθοῖς ὁ Θεὸς ἤδετα', ὃ: στ! 
μὴ τὴν ἀρχὴν τοιοῦτον ἐποίει τὸν ἄνθοωπον, τι 
τὸ μὲν ἀγαθὸν ἐργάζεσθαι δυνατὸν εἶναι, zo 
δὲ μηδ᾽ ὁτιοῦν πρᾶξαι δύνασθαι ; Οὕτω γὰρ fi 
χατὰ γνώμην αὐτῷ πράττοντες ἔμεν, χαὶ dms 
πάσης διεμένομεν τιμωρίας. Ὃ δὲ, Καὶ τοῦτο το 
δρῶς κηδομένου, Eon, xai τὸ ἡμέτερον ἀγτθὸν ἃ 
παντὸς θέλοντος " εἰ γὰρ μὴ τὰ φαῦλα πτρῖττι 
δυνατῶς ἔχομεν, οὐδὲν ἂν οὐδὲ ἀπὸ τοῦ τὰ ἀντ 
ποιεῖν Ἐχερδαίνομεν. Οὗτε γὰρ ἐπαίνου παρὰ t 
πάντως οὔτε ἀποδοχῆς ἦμεν ἄξιοι. Τότε γὰρ οὐ zzi 
τὴν ἡμετέραν ἐγίνετο τὸ πραχθὲν προαίρεσιν, 321 
παρὰ τὴν τοῦ πράγματος φύσιν, Οὐ Ὑὰ2 ὃ μὴ g»:* 
τὸ xaxbw δυνάμενος, οὗτος μὴ πράττων ἐπαινετὸς 
ἀλλ᾽ ὁ πράττειν μὲν δυνατὸς ὦν, ἀπεχόμενος δὲ διὲ 
τὴν πρὸς τὸ χαλὸν ἔφεσιν, ᾿Επειδὴ δὲ ἀμούτερε 
παρ᾽ ἡμῖν, xxl εἴτε ἀγαθοὶ ἐσμεν, εἰ 8.υλοΐαμ. 
εἴτε φαῦλοι, ᾿Βὰν θέλητε γὰρ, φησὶ, θεοὶ ἔσεσθε τὶ 
τῆς εὐδοχιμήσεως τὴν πρόφασιν ἀναιρεῖς, καὶ τῶν 
στεφάνων ἐχθάλλεις τὰς ἀφορμάς; Hob; ταῦτε ἡ 
Εὐξεινιανὸς, ᾿λχριδῶς πέὲπε σμαι τὸν Zeige zat 





1229 


VITA S. ABERCII. 


1230 


ἔφη, αὐτόνομόν τε εἶναι xal αὐτεξούσιον, καὶ κατὰ A sponte venire ad peccandum. Sed dum de his rebus 


Ὑνώμην ἐπὶ τὸ ἀμαρτάνειν ἔρχεσθαι, Τοιχῦτα πρὸς 
ἀλλήλους διαμιλλωμβένων αὐτῶν, dj ἐνάτη, πάλιν xa- 
ταλχθοῦσα, διέλυσε τὰς ζητήσεις ᾿Αναστὰς γὰρ ὁ 
θεῖος ᾿Αὐέρχιὸς σάπαζεται τοὺς περιεστῶτας, xal 
εὐλογήσας, οἴχαδε σὺν Εὐξεινιανῷ πέμπει. 

I4. ᾿Ολίγαι τὸ μετὰ ταῦτα διῆλθον ἡμέραι, xai 
τὰς πέριξ χώμας χαὶ πρό γε τῶν ἄλλων τὰς ἐν γει- 
τόνων, ἅμα τοῖς ἀδελφοῖς περιήει' ἐμάνθανε γὰρ 
ἤδη πολλοὺς ἐχεῖ διαφόροις πιέζεσθαι νόσοις, Πε-- 
ριελθὼν οὖν χαὶ θεραπεύσας εὐχῇ καὶ χειρῶν ἐπιθέ- 
σει, ἐπεὶ βαλανείου ἄπορον ἑώρά τὸν τόπον, πρᾶγμα 
νοσοῦσι δεξιὸν παραμύθιον, εἴς τινα χῶρον ἐλθὼν 
ᾧ ᾿Αγρὸς μὲν fj κλῆσις, ποταμὸς δὲ αὐτῷ παραῤῥέει, 
τὰ γόνατα τῷ θεῷ χλίνας, τοῦ ἐδάφους γίνεται, Καὶ 
Ἰδοὺ βροντὴ μὲν ἔξ ἀχριδοῦς χάταῤῥήγνυται τῆς 
αἰθρίας - ἀναδίδωσι δὲ πηγὰς θερμῶν ὑδάτων d) γῆ, 
xal διὰ πάντων ὑμνεῖτο θεὸς, ἑπήχοος οὕτω διχαίων 
ἀνδρῶν γινόμενος. Ἡ μέντοι ᾿᾽μακαρία ἐκείνη γλῶσσα, 
λάχχους ὀρύξαι τοῖς παροῦσιν ἐντειλαμένη, Ott 
σύῤῥοιαν ἐν τούτοις γίνεσθαι τῶν θερμῶν ὑδάτων, 
xai εἰς ἀνάχτησιν αὐτὰ σωμάτων eivai πεπονηκχότων, 
ἐπανῴει πρὸς τὴν οἰχίαν. "Ev τούτῳ οὖν ὁ τῶν πει- 
ρασμῶν xai τῆς ἀπάτης πατὴρ, ὁ πονηρὸς δαίμων, 
γυναικείαν ὑποχριθεὶς μορφὴν, πρόσεισι τῷ ἀγίῳ, 
εὐλογίας τυχεῖν δῆθεν παρ᾽ αὐτοῦ βουλόμενος. Ὁ δὲ 
ἐπιδχλὼν ἐκείνῳ τοὺς ὀφθαλμοὺς, καὶ τὸν εἴσω χρυ- 
πτόμενον λύχον οὐκ ἀγνοήσας, εἶ καὶ τὴν τοῦ προ- 
ὀάτου δορὰν πριέκειτο, εὐθὲς μεταστρέφεται, καὶ 
λίθῳ προσπταίει τὸν πόδα τὸν δεξιόν, Ἠεριαλγὴς 


inter se disceptarent, hora nona rursus veniens, 
finiit questiones. Statim enim surgens divinus Aber- 
cius, salutat eos, qui ciroumslabant, et cum bene- 
dixisset, domum mittit cum Ruxeniano. 


XIV. Pauci dies postea preterierunt, cum vicos 
circumcirca positos, et ante alios, eos qui erant 
propinqui, obiit cum fratribus. Jam enim accepe- 
rat, multos variis illic morbis laborare. Cum autem 
abiisset, et 608 curasset precibus et manuum im- 
positione, postquam vidit locum egere balneo, (quod 
quidem zgrotantibus est aptum solatium) veniens 
in quemdam locum, qui appellatur Ager, fluvius 
autem prope eum fluit, flexis Deo genibus humi 


B procidit. Et ecce erumpit quidem tonitru colo se- 


reno, emittit autem terra fontes aquarum calida- 
rum : et per omnia laudabatur Deus, qui justos sio 
exaudit. Cum beata autem illa lingua iis, qui ad- 
erant, jussisset fodere cisternas, ut aqua calidee in 
eas confluerent, et ec& essent ad recreanda corpora 
laborantia, domum revertitur. Interim autem ten- 
tationum et deceptionis pater malignus demon, 
indutus forma muliebri, venit ad sanctum, volens 
ab ipso consequi benedictionem. Ille autem con- 
jectis in illum oculis, qui intus latebat, lupum non 
ignoraas, etiamsi ovis pellem induisset, protinus 
avertitur, et lapide offendit pedem dexterum. 
Dolore ergo affectus, manu tangit talum: ipsum 
enim  percusserat. Malignus autem rursus in 


οὖν γενόμενος, ἅπτεται τῇ χειρὶ τοῦ ἀστραγάλου" C seipsum mutatus, suavissime risit, et vehementis- 


αὐτὸν γὰρ ἦν πεπλνγώς. Καὶ ὁ πονηρὸς, εἰς ἑαυτὸν 
πάλιν μεταδαλὼν, ἔδισνόν τε xai θερμὸν ἀνεγέλα, 
καὶ ἀπὸ τῆς φίλης εὐθὺς ὑπερηφανίας" Μήτοι με 
νόμιζε, λέγει, τῶν ταπεινῶν εἶναι ἐχείνων δαιμονίων, 
ἃ σὺ πολλάχις φυγαδεύειν οἶδας, xal μόνῳ τῷ ῥή- 
ματι" ἀλλ᾽ αὐτός εἶμι αὐτὸς ἑχατόνταρχος, οὗ δὴ καὶ 
νῦν εἰς πεῖραν ἐλθὼν, ὁρᾷς πῶς χαλεπαῖς βέδλη- 
σαι περιωδυνίαις, ὁ πολλοῖς ἑτέροις λυσάμενος τὰς 
ὀδύνας. Οὕτως ἀπὸ τοῦ βλάπτειν ὁ μιαρὸς, οὐδέποτε 
δὲ ἀπὸ τοῦ ὠφελεῖν οὐδένα, ἑαυτῷ τὸν ἔπαινον πε- 
ριτίθησι. Ταῦτα τοίνυν πρὸς τὸν θαυμαστὸν ᾿Αδέρ- 
xtov εἶπε, xal τινι τῶν περιεστηχότων αὐτὸν νεα- 
νίσχων ἐπιπηδᾷ' ὃν χαλεπῶς σπαράξας τε xai δια 
ταράξας, μεταξὺ πᾶντωτ ἐλεεινῶς καταδάλλει. 

IE'. Ὁ μέντοι μέγας ᾽᾿Λδέρκιος ἕλεον αὐτίκα τοῦ 
γεανίσχου λαδὼν xai δεηθεὶς τοῦ Θεοῦ λύσιν τε 
αὐτῷ δίδωσι τοῦ καχοῦ, xal τὸν μιαρὸν ἐχεῖνον δαί- 
μονα ἐχποδὼν τίθησιν, ἔργῳ δηλώσας τίς ὁ τοῦ ἀγα- 
(o0 μαθητὴς xal ἀγαθύνειν δεδιδαγμένος, xai τίς ὁ 
ἐξ ἀρχῆς πονηρὸς, καὶ τοῦ πράττειν ἄλλους τὰ mo- 
νηρὰ διδάσχολος,. ᾿Εχεῖνος δὲ ἀλλ᾽ οὐ μέχρι τούτου 
ἔστη, οὐδὲ ἐπὶ μόνῃ τῇ τοιαύτῃ ἔμεινεν ἥττῃ, ἀλλὰ 
xal ἱτέραν αὐτῷ προχηρύττει πάλην’ οὗ μηδὲ τὴν 
πρώτην ὑπενεγκεῖν ἴσχυσεν. Ἐπειδὴ γὰρ καὶ ἄχων 
c ἀπήει τὸν νεανίσχον ἀπολιπὼν τραχείᾳ ὡς εἶχε xai 
ἀναιδεῖ χρησάμενος τῇ φωνῇ Ταχύ σε, ἔφη, ᾿Αδέ;- 
κιε, χαὶ ἄχοντα παρασχευάσω τὴν Ρωμαίων ἰδεῖν, 


P4 Τὸ δὲ ἄρα οὐ πολῷ ὕστερον ἐξέδη, ὡς τὰ ἑξῆς τοῦ 


sime, et solita protinus superbia : Ne me existimes, 
inquit, esse ex illis humilibus demoniis, que tu 
scis sepe fugare vel verbo solo: sed sum ipse 
centurio, eujus cum nunc fecisti periculum, vides 
quam gravibus sis affectus doloribus, qui liberasti 
multos a molestiis. Sic exsecrandus ex eo, quod 
ladat, nunquam autem ex eo, quod prosit, sibi 
laudem tribuit. Hrec ergo admirabili dixit Abercio, 
et impetum facit in quemdam ex iis, qui ipsum 
circumsistebant, adolescentibus: quem cum gra- 
viter discerpsisset, miserabiliter projicit in medium 
omnium. 


D XV. Magnus autem Abercius statim misericordia 


motus adolescentis, et Deum precatus, eum malo 
solvit, οἱ exsecrandum illum demonem procul 
expellit, re ipsa ostendens, quisnam sit boni disci- 
pulus, et qui bene facere didicerit : el quisnam 
is sit, qui eet malus ab initio, et magister male 
faciendi aliis. Ille autem non eo usque constitit, 
neque semel superatum eese satis habuit : sed ei 
rursus bellum denuntiat, cujus primum conflictum 
non potuit sustinere. Quando enim invitus reces- 
sit, relicto adolescente, aspera et impudenti voce 
usus : Cito te, inquit, o Aberci, vel invitum faciam 
videre Romanorum civitatem. Hoc autem non 
multo post evenit, ut deinceps ostendemus. Divinva 


1231 


MENSIS OCTOBER. 


1233 


enim Abercius domum suam reversus, totos septem Α λόγου δηλώσει. 'O μὲν γὰρ θεῖος 'AÓEpxtoc, tlc τὴν 


dies transegit in jejuniis et nocturnis vigiliis simul 
cum fratribus, rogans ne esset tanta inimici in 
eum potentia, ut quo ille eum duceret, ipse seque- 
retur. Septima vero nocte ei in somnis apparens 
Dominus, dixit: Romam, o Aberci, mea venies 
providentia, ut qui in ea sunt, meum nomen agno- 
scant. Esto ergo bono animo, gratia enim meu te- 
cum erit. Tuno sanctus e somno excitatus : Fiat, 
inquit, voluntas tua, Christe; et divinam appari- 
tionem renuntiavit fratribus. Sed ei quidem sic 
predictum est fore, ut veniret ad Romanorum ci- 
vitatem. 


XVI. Malignus autem demon, qui paulo ante 
cum eo venturum est minitalus, nihil differens 
venit Romam, et imperatoris Antonini filiam jam 
nubilem, et sexdecim annos natam (1), que Lucio 
quidem Vero fuerat desponsa, vocabatur autem 
Lucilla, et ceteras suas equales pulchritudine et 
magnitudine superabat, ingreditur : et statim ciet 
furore, ut se discerperet et dejiceret, οἱ dentibus 
morderet manus, et suas carnes manderet. Mater 
autem Faustina (hoc enim erat nomen Augusta) 
simul cum Antonino augebanlur animo, et valde 
erant dubii ac perplexi, et eam rem maximam du- 
cebant calamitatem. Quod autem eie maxime auge- 
bat animi e&egritudinem, erat, quod puella fuerat 
desponsa Lucio. Nam eum quidem jam miserat 
Antoninus ad Orientem, bellum gesturum contra 
regem Bulgessum (2). Inter eos autem convenerat, 
ut stato die Lucius quidem ab Oriente, Antoninus 
autem Homa venirent Ephesum: et in templo, 
quod ibi erat, Diane Antoninus, dea teste, traderet 
puellam, Lucius vero acciperet. Cum ergo Lucius, ut 
convenerat, propere navigaret Ephesum, nesciens 
quid ageret Antoninus, cum esset ejus filia a demone 
correpta, tempus protrahit excusatione, scribens ad 
Lucium, quod Germani, trajecto Rheno, oppida Ro- 
manorum et vicos populantur : et ideo non poterat 
nunc cum filia venire Ephesum, ul convenerat, sed 
tantum anno sequenti. Ei autem cum in media na- 
vigatione reddite fuissent littere ab imperatore, 
magno dolure affectus, idque ferens egerrime, re- 
vertitur Antiochiam. Imperator autem Antoninus 
partim quidem sua sponte valde de filia sollicitus, 
partim vero a conjuge incitatus, omnia faciebat, 
et a nullo abstinebat, quod haberet rationem. 


XVII. Adductis itaque Romanorum et Italorum 
sacerdotibus, et ex Etruria accersitis aruspicibus, 
per ipsos adjurabat demonem, et nihil non excogi- 
tabat ad mali curationem. Illa autem et inania esse 


. (1) Anno 163, teste Baronio Marci Aurelii Anto- 
nini imperatoris filia obsidetur a demone. 
(2) Vologesum, qui erat Parthorum rex. Vide 


* 


ἑαυτοῦ οἰχίαν ἐπανελὼν, ἑπτὰ ὅλας εἴλκχεν ἡμέρας 
ἐν νηστείαις χαὶ παννυχίσιν ἅμα τοῖς ἀδελφοῖς, ü- 
ὀμενος μὴ τοιαύτην γενέσθαι κατ᾽ αὐτοῦ ἰσχὺν τῷ 
ἐχθρῷ ὡς ἧπερ ἂν ἐχεῖνος ἄγῃ καὶ αὐτὸν ἕπεσθει 
ὑπὸ δὲ τὴν ἐόδόμην νύχτα ὄναρ aiti τὸν Κύριον 
ἐπιστάντα, xai Εἰς Ῥωμην. φάναι, ᾿Αδέρκιε, οἶχο- 
νομίᾳ τῇ ἐμῇ ἀφίξῃ ὥστε δὴ xai τοὺς ἐν αὐτῇ τὸ 
ἐμὸν ὄνομα ἐπιγνῶναι, θάῤῥει τοιγαροῦν ἣ γὰρ χά- 
p μου μετὰ σοῦ ἔσται. Τότε διυπνισθέντα τὸν 
ἅγιον, Γένοιτο, φάναι, τὸ θέλημά σου, Kópu x: 
τὴν θείαν ἐκείχην ἐμφάνειαν τοῖς ἀδελφοῖς ἐπ:)- 
γεῖλαι, ᾿Αλλὰ τῷ μὲν οὕτω καὶ παρὰ τὴν ῬῬωμείων 
πόλιν ἀφιχέσθαι προείρητο, 

IQ. Ὁ δὲ πονηρὸς δαίμων ἐχεῖνος ὁ μιχρῷ πρό- 
σθεν τῷ ἁγίῳ τὴν ἄφιξιν ταύτην ἐπισείσας, οὐδὲν 
ἀναθαλόμενος, εἰς Ῥώμην φοιτᾷ, καὶ τὴν τοῦ βασι- 
λέως ᾿Αντωνίνου παῖδα, ἐπίγαμόν τε ἤδη καὶ ἐχχε:- 
δεχέτιν οὖσαν, ἢ Βήρῳ μὲν Λευκίῳ ἀνδρι χατηγ- 
γύητο, Λουχίλλα δὲ ἐχαλεῖτο, κάλλει xal μεγέβει 
τὰς χατ’ αὐτὴν ὑπερενεγχοῦσαν, εἰσδύεται, xai αὖ- 
τἶχα ἐχμαίνει᾽ ὡς ταράττεσθχί τε xal χαταθάλλι. 
σθαι, xai ὀδοῦσι τῶν χειρῶν ἄπτεσθαι, xal τὰς αὐτῆς 
σάρκας διαμασᾶσθαι. Ἢ οὖν μήτηρ Φαυττίνα (τοῦτο 
γὰρ ἦν ὄνομα τῇ Αὐγούοτῃ) λύπῃ σὺν ᾿Αντωνίνῳ xi: 
ἀπορίᾳ δεινῶς εἴχοντο, xzl συμφορὰν Ἐσχάτην τὸ 
πρᾶγμα ἐτίθεντο - ἦν δὲ τὸ μάλιστα αὐτοῖς Uu 
νον τὴν ἀθυμίαν ἡ πρὸς τὸν Αεύχιον τῆς χόρῃης 
μνηστεία, Τοῦτον γὰρ ἀπεστάλκει μὲν ᾿Αντωνῖνος 
ἤδη πρὸς τὴν ᾿Εῴαν πόλεμον συμαλοῦντα τῷ fa- 
σιλεῖ Βουλγέσσῳ, Ὑπῆρχε δὲ ἀλλάλοις συγκείμενον 


C κατά τινας ῥητὰς ἡμέρας, τὸν μὲν ἀπὸ ic "Ew, 


τὸν Atóxtov, τὸν δὲ ἀπὸ Ῥώμης τὴν "Egssov axi 
λαθεῖν - χαὶ ἐν τῷ xav αὐτὴν νχῷ τῆς ᾿Αρτέμιδος, 
τὸν μὲν ὑπὸ μάρτυρι τῇ θεῷ κχαταθέσθα. Αευχίῳ 
τὴν παῖδα, τὸν δὲ δέξασθαι. "Enel οὖν 6 Atóxic xri 
γὰς συνθήχας ἔπλει πρὸς τὴν Ἔφεσον ἐπειγόμενος, 
οὐχ ἔχων ὄ τι χοήσαιτο ἑαυτῷ ᾿Αντωνῖνος δαιμονώ- 
σης αὐτῷ τῆς παιδὸς προφάσει διακρούεται τὸν κ:- 
ρὸν, γράψας Λευχίῳ ὡς τὸ Γερμανῶν ἔθνος Gib 
τὸν Ῥῆνον, τάς τε πόλεις Ῥωμαίων xa! τὰς χῶρες 
ληΐζεται᾽ κἀντεῦθεν μηδὲ κατὰ τὰ συγχείμενε ὃ 
νασθαι νῦν εἰς Ἔφεσον μετὰ τῆς παιξὸς συνδραμέν, 
ἀλλ᾽ εἰς τὸ ἐπιὸν ἔτος. Τῷ δὲ, ἐπειδὴ κατὰ μέτον τὸν 
πλοῦν τὰ παρὰ βασιλέως ὑπέντα γράμματα σε" 
δρα τε ἀθυμήσας xal χαλεπῶς ἐνεγκὼν, εἰς τὴν b 


D δάφνῃ ᾿Αντιόχειαν ὑποστρέφει, Βασιλεὺς δὲ 'Avzwv- 


vo, τοῦτο μὲν xai τοῖς οἰχείοις σπλάγχνοις περὶ τὴν 
τῆς παιδὸς φροντίδα πολὺς, ὦν, τοῦτο δὲ χαὶ ὑπὸ τῆς 
συζόγου παροξυνόμενος, πάντα τε ἐποίει, xai οὐδὲε- 
νὸς ἀπείχετο τῶν λόγον ἐχόντων. 

1Ζ᾽. Τοὺς Ρωμαίων τοίνυν xai Ἰταλῶν ἱερεῖς eo 
ἀγαγών xai οἰωνοσχόπους ἀπὸ Τυῤῥηνίας με" 
στειλάμενος, ἐξώρκιζέ τε τὸν δαίμονα δι᾽ αὐτῶν, κξ 
ρὐδὲν ὃ τι οὐχ ἐπενόει πρὸς τὴν τοῦ κχαχοῦ Mur. 


Dion, et Julium Capitolinum in Marco: Βεθῶ. 
an. 163. 





ν᾿» 


,FY 


VITA S. 


δὲ κενά τε AE exo, xal ἀγριώτερον ἐποίει 
ὃν δαίμονα τῇ κόρῃ. ᾿Αμέλει xal τοιάνδε 
ἧς παιδὸς ἐχείνης φίδι φωνήν. ὡς, El μὴ 
ὁ τῆς ἐν τῇ μιχρᾷ Φρυγίᾳ τῶν Ἵεραπο- 
T«onoq ἔλθο!, οὐχ ἂν ἁπὸ τοῦ σκηνώματος 
τοῦδε. Ὡς οὖν ἐπὶ συχνὰς ἡμέρας ταῦτα 
πορεῖτο χαθ᾽ ἑχυτὸν ᾿Αντωνῖνος, τί ἄν εἴη 
πούμενος, χαί ποτε εἰσχαλέσας τὸν ἔπαρχον 
ς Κορνηλιανὸν, ἀνεπυνθάνετο εἴ πού τις 
ὑπὸ μικρὰν Φρυγίαν ἐστίν. Ὁ δὲ, Καὶ 
ποτα, ἔφη, xal ἀπ’ αὐτῆς Εὐξεινιανὸν ὁρ- 
p πολλάχις περὶ δημοσίων ἐπέστειλας 
v. Τοῦτο ἀχούσας ὁ ᾿Λντωνῖνος ἔσθη τε 
γοντίδος ἀπολυθεὶς ὅτιπερ Εὐξεινιανὸς ἐχεῖ 
, δεξιὸς αὐτῷ ἔσται τοῦ πράγματος olxovó- 
Οὐαλέριον χαὶ Βασιανὸν μαγιστριανοὺς 
τρεπισθῆναι χελεύσας, ἐπιστέλλει αὐτῷ 
Awtovivoz αὐτοχράτωρ σεῦδαστὸς Εὐξει- 
πλίωνι χαίρειν. ᾿Εγὼ εἰς πεῖραν τῆς σῆς 
ἔργοις αὐτοῖς χαταστὰς, καὶ μάλιστα οἷς 
τροστάξει τοῦ ἡμετέρου χράτους διεπράξω 
Σμύρναν. ἐπιχουφίσας Σμυρναίοις τὴν ἐχ 
υ τῆς γῆς ἐπιγενομένην αὐτοῖς συμφορὰν, 
ὥσπερ εἰχὸς, xal σε τῆς τῶν πραγμάτων 
ς ἐπήνεσα' ἔμχθον γὰρ ἅπαντα μετὰ ἀχρι- 
περ ἄν εἰ παρών. "1 τε γὰρ παρὰ σοῦ 
t ἀναφορὰ, ὃ τε ἀποδιδοὺς ταύτην, xai 
ἰπίτροπος ὑμῶν ἅπαντά μοι σαφῶς διηγή- 
τὶ δὲ τοῦ παρόντος γνωσθὲν τῷ ἡμετέρῳ 
ιἱδέρκιόν τινα τῆς Ἱεραπολιτῶν ἐπίσκοπον 
διατρίδειν, ἄνδρα εὐσεδῆ οὕτω τὰ τῶν 
0v, ὡς δαιμονῶντάς τε ἰᾶσθαι, χαὶ νόσους 
ὑὐχολώτατα θεραπεύειν: τοῦτον χατὰ τὸ 
ἡμεῖς χρήζοντες, Οὐαλέριον καὶ Βασ- 
χγιστριανοὺς τῶν θείων ἡμῶν ὀφφιχίων 
v, τὸν ἄνδρα μετ᾽ αἰδοῦς xal τιμῆς ἀπά- 
ipae ἀγαγεῖν. Κελεύομεν οὖν τῇ σῇ στεῤ- 
εἶσαι τὸν ἄνδρα σὺν προθυμίᾳ πάσῃ πρὸς 
χέσθαι εὖ εἰδότι ὡς οὐ μέτριός σοι κείσεται 
| xal ὑπὲρ τούτου ὁ ἔπαινος. “Εῤῥωσο. 
ύτην τοῖς μαγιστριανοῖς δοὺς τὴν ἐπιστο- 
ἔπεμψεν ἀπὸ Ῥώμης, εἰπὼν ὅτι ἢολλα- 
ἡμῖν θήσει τὴν εἰς ἐμὲ θεραπείαν τὸ 'Abtp- 
κεῖν, προστεθὲν καὶ τὸ τάχος. ΟἹ δὲ Aa6óv- 
tv τάχους xal συντονίας ἐνέλιπον' ἀλλὰ 
Βρεντίσιον ἡμέραις χαταλαδόντες, πλοίου 
τούτῳ παρεσχευασμένου παρὰ τοῦ ὑπάρχου 
ινοῦ ἐπιύάντες, κατὰ πρύμναν αὐτοῖς τοῦ 
€ ἱσταμένου, τῇ ἐδδόμῃ τὸν ᾿Ιόνιον δια- 
ες, χαταίρουσιν ἐν Πελοπονήσῳ. ᾿Εχεῖθεν 
σίοις ἵπποις χρησάμενοι, ἀφιχνοῦνται τῆς 
Ἰεκάτης εἰς τὸ Βυζάντιον. Εἶτα πρὸς τὴν 
ἔων αὐθημερὸν περαιωθέντες, καὶ αὖθις 
χρησάμενοι δρόμῳ, εἰς Σύναδα μητρόπο- 
υσι τῆς Φρυγίας ἡγεμόνας τε τῆς ὁδοῦ 
5 ἡγεμονεύοντος ἐχεῖ Σπινθῆρος λαθόντες. 


ABERCII. 1234 


À convincebanlur, et malignum demonem magis 
efferabant in puellam. Ceterum is talem quoque 
vocem emittebat per puellam, quod, nisi veniret 
Abercius Hierapolitanorum, qui sunt in parva 
Phrygia, episcopus, ex eo non exiret tabernaculo. 
Cum haec ergo multos dies vociferaretur, apud se 
dubitabat Antoninus, quidnam hoc esset, conside- 
rans, et aliquando accersito Corneliano prefecto 
pretorii, rogavit an in parva Phrygia esset urbs 
nomine Hierapolis. Is autem : Maxime, inquit, 
domine, et ex ea ortus est Euxenianus, ad quem 
sepe scripsisti de rebus publicis. Hoc cum audi- 
visset Antoninus, lelatus est quasi a cura libera- 
tus, nempe quod Euxenianus, qui illic degebat, 
bane rem pulchre ei procuraret. Et Valerio et Ba- 
siano magistrianis mox presto esse jussis, hec sic 
scribit : Antoninus imperator Augustus, Euxeniano 
Poplioni salutem : Ego tui ingenii solertiam re ipsa 
expertus, et maxime iis, quae jussu nostre poten- 
tie nuper fecisti Smyrne, levata Smyrnensibus 
calamitate, quae eis ex terre motu evenerat, ut par 
erat, sum letatus, et tuam in rebus gerendis lau- 
davi diligentiam. Omnia enim accurate dilici, 
perinde ac si adfuissem. Nam et a te missa relatio, 
et qui eam reddidit Celicius, procurator noster, 
omnia mihi aperte narravit. In presentia autem 
eum sit potentie nostre signiflcatum, Abercium 
quemdam episcopum Hierapolitanum apud te ver- 
sari, virum adeo pium in Christiana religione, ut 
medeatur demoniacis, et alios morbos curet facil- 
lime, eo cum nos necessario opus habeamus, Vale- 
rium et Basianum  magistrianos (3) divinorum 
nostrorum officiorum misimus, ut eum cum omni 
honore et reverentia ad nos adducant. Tue ergo 
jubemus prestautie, ut ei persuadeas ad nos venire 
cum summa animi alacritate, sciens non parvam 
hoc nomine tibi futuram esse apud nos laudem. 
Vale. 


C 


XVIII. Hano cum magistrianis dedisset episto- 
Jam, Roma misit, dicens: Rem mihi longe gratissi- 
mam feceritis, si Abercium δὰ me quam maxima 
celeritate adduxeritis. Illi autem eis acceptis litteris, 
nihil omiserunt celeritatis et diligentiae. Sed cum 
pervenissent Brundusium, et navem paratam as- 

D eendissent, vento usi secundo septem diebus 
transmisso Ionio, appellunt in Peloponnesum. 
Illinc &utem equis usi velocibus, cito veniunt By- 
zantium. Deinde cum ipso die trajecissent in Nico- 
mediam, et usi essent rursus cureu publico, veniunt 
Synadem Phrygie metropolim : et acceptis vie 
ducibus a preside, qui illio erat, Spinthere dicto, 
ut fuerat ei imperatum a Corneliano, circa horam 
nonam veniunt in civitatem Hierapolilanorum. In- 
gredieptes ergo civitatem occurrunt Abercio, veluti 


gisteriani aliter dicebantur Agehtes in rebus, quibus cum alia, tum etlam evectiones pu- 


8us commisse erant. Vide Bar. an. 163. 


1235 


MENSIS OCTOBER. 


1236 


optima data occasione. Solebat enim hora nona Α ola προστεταγμένον αὐτῷ παρὰ Κορνηλίου τοῦ 


domum redire a docendo, solitas preces Deo red- 
diturus. Atque illi quidem ei faeti obviam, roga- 
runt ubinam esset Euxenianus, et quonam ire de- 
berent, ut eum convenirent. Postquam vero ille 
rogavit, quid quzererent, et cur venirent, ejus in- 
terrogationem gre ferens Valerius, et quod non 
cito ad quaesita respondisset, audacius aliquid 
audet, forte motus a maligno, et extendit dexte- 
ram adversus sanctum, volens eum flagello percu- 
tere. Manus autem, que eum desuper servabat, 
non fuit negligens, sed audax puniebatur dextera, 
et erat immobilis, tanquam vincta aliquo compede. 
Invadit alterum quoque metus propter novum hoc 
spectaculum: et ambo ab equis descendentes, proci- 
dunt ad sancti pedes, et fiunt ei supplices, ut manus, 
que& emarcuerat, et erat quasi mortua, eífloresceret 
rursus et revivisceret, neque sic remaneret mor- 
(ua. 

ἵππων, προσπίπτουσί τε τοῖς τοῦ ἁγίου ποσὶ, xai 


ἐπάρχου περί moo τὴν ἐνάτην ὥραν τὴν 'Ipzmok- 
τῶν χαταλαμδάνουσιν. Εἰσιόντες τοιγαροῦν τὴν mi 
λιν, ὑπαντῶσι τῷ ᾿Αὐδερχίῳ, καὶ ταῦτα ἀπὸ τοῦ 
παῤήχοντος: εἰώθει γὰρ κατὰ τὴν ἐνάτη» ὥραν ἃ 
τῆς διδασχαλίας οἴχαδε ἀναστρέφειν τὰς συνήθεις 
ἀποδώσων εὐχὰς τῷ Θεῷ. Ol μὲν οὖν ὑπαντήσενες 
αὐτῷ, ἀνεπυνθάνοντο, ποῦ ποτε ὑπάρχοι Εὐξεινι3- 
νὸς, χαὶ ὅπη γενόμενοι, ἐντύχοιεν τῷ ἀνδρί. Ὁ δὲ, 
ἐπειδὴ xal αὐτὸς τίς τε ἡ ζήτησις τοῦ ἀνδρὸς καὶ 
ἐφ᾽ ὅτῳ ἤχοιεν ἤρετο, τὴν ἐκείνου ἐρώτη τιν γαλε- 
πῶς ἐνεγχὼν Οὐαλέριος, ὅτι μὴ ταχὺ ἀπεχρίνατο, 
τολμᾷ τι xal θρασύτερον, ἴσως ὑπὸ τοῦ xovnpn 
χινηθεὶς, καὶ ἀνατείνει κατὰ τοῦ ἀγίου τὴν bum, 
πλῆξαι τοῦτον τῇ μάστιγι βουληθείς" καὶ εὐθὺς ἡ 
φρουροῦσα χεὶρ ἄνωθεν οὐχ ἡμέλει, καὶ $ τολμιῦὲ 
ἐχολάζετο' xal ἀχίνητος ἦν ὥσπερ τινὲ προχατα- 
σχεθεῖσα πέδῃ. AapÓdvs: καὶ τὸν ἕτερον δέος iz 
τῷ καινῷ τούτῳ θεάματι, καὶ ἀποδάντες ἄμφω τῶν 
ἱχέται γίνονται ταπεινοὶ λίαν, ὥστε τὴν ἀπομαρζν- 


θεῖσαν χεῖρα xal οἱονεὶ τεθνηχυΐαν ἀναθῆλαι πάλιν καὶ ἄναζῆσαι, μηδὲ οὕτως απολειφθῆναι νεχράν, 


XIX. Ille autem in hoc quoque consueta usus est 
misericordia, et tangit quidem manum male affe- 
ctam, sanam vero eam reddit protinus. Deinde 
rursus sciscitatus quanam de causa esset eis opus 
cum convenire, οἱ intellexisset quod ad ipsum 
ferrent litteras imperatoris, fit eis dux itineris, et 
deducit quamprimum ad edes Euxeniani. Ille au- 
tem, acceptis litteris, cum qua continebantur in 
eis, perlegisset, sancto statim tradit epistolam, et 
rogat, ut nihil differat, sed sicut imperator vole- 
bat, iter quamprimum ineat. Quam cum ipse 
quoque legisset: Veniam, inquit, promptoque et 
alacri animo iter conficiam. Fit enim hoc Dei vo- 
luntate, ut mibi quoque jam ἃ Domino meo fuit 
significatum. Et magistriani quidem preclare de- 
ducti ad Euxenianum, et ab eo honorifice accepti 
hospitio, cum duos dies apud ipsum mansissent, et 
ei totum iter, et navigationem renuntiassent, abie- 
runt tertio die, acceptis ab eo litteris: cum eia 
esset pollicitus admirandus Abercius, post quadra- 
ginta dies, in Portu, qui dicitur, qui quidem est 
prope Romam, se esse invicem conventuros, et sic 
simul cum illis Romam esse ingressurum. Illi 
aulem cum non possent non credere, (recte enim 
judicabant ex iis, que senserant, et viderant, quod 
fieri non possel, ut vir, qui talibus et tantis erat 
dignatus, conscientiam et linguam haberet non 
sanam) publicos rursus equos ascendentes, redierunt. 

XX. Divinus autem Abercius cum vinum, et ace- 
tumetoleumin unum et eumdem utrem injecissel, et 
paucos panes preterea sumpsisset, et deinde esset 
locutus cum fratribus, que par erat et illius re- 
cessum miserabiliter deflentes pulcherrime esset 
consolatus, ascendit vehiculum publicum, et egre- 
ditur e civitate. Cum autem parum procesaisset in 
via, videt quemdam vinitorem fodientem, et vites 
diligenter colentem, (ei nomen erat Trophimion). 
Quo nominatim vocato: Agedum, inquit, iter me- 


C 


I09'. Ὁ δὲ τῆς συνήθους [χάν τούτῳ γίνεται cur 
παθείας, xal ἅπτεται μὲν τῆς πηρωθείσης" ὑγιᾶ ἃ 
αὐτὴν εὐθὺς δείχνυσιν. Εἶτα τὴν αἰτίαν χαὶ πάλη 
τῆς τοῦ ἀνδρὸς χρείας ἐρόμενος, xai μαθὼν ὅτι βε- 
σιλιχὰ πρὸς αὐτὸν χομίζοιεν γράμματα, ὁδηγὸς T- 
νεται τῶν ἀνδρῶν, xal εἰς τὸν Εὐξεινιανοῦ οἶχον τὸ 
τἄχος ἐπάγει. ᾿Ἐχεῖνος μέντοι τὰ γράμματα εἰς 
χεῖρας λαδὼν, xxi τὰ ἐγχείμενα ἐπεξελθὼν, μετα- 
δίδωσι τὴν ἐπιστολὴν εὐθὺς τῷ ἀγίῳ, «αἱ iiv 
μηδὲν ὑπερθέσθοι, ἀλλ᾽ ὥσπερ αὐτὴ ἡδούλετο, τὶν 
ταχίστην ἅπτεσθαι πορείας. Ὃ δὲ, xai αὐτὸς mr 
γνοὺς, ᾿Ελεύσομαι, ἔφη, xal οὐκ ἀπροθύμως τὴν το- 
pslav ἀνύσω, ἐπεὶ χατὰ γνώμην Θεοῦ τὸ γινόμενον, 
ὡς χἀμοὶ ἤδη παρὰ τοῦ Κυρίου μου ἐδηλώθη Oi 
μὲν οὖν μαγιστριανοὶ λαμπρῶς παρ’ Ἐὐξεινιανῷ 
ξενισθέντες, δύο τέ τινας ἡμέρας παρ᾽ αὐτῷ mi. 
ναντες, τὴν πορείαν τε πᾶσαν αὐτῷ xal τὸν κλοῖ 
ἀπαγγείλαντες, τῷ τρίτῃ ἀντίγραφα λλεθέντες, 
ἁπήεσαν, ὑπεσχημένον αὐτοῖς ὑπὸ τοῦ Uer 
'A6cpxlou μετὰ τεσσαράκοντα ὅλας ἡμέρες xri 
τὸν λεγόμενον Μόρτον ὃς ἐχόμενος Ῥώμης iz 
ἀλλήλοις ἐντυχεῖν" xxi οὕτως ἅμα ἐκείνοις τῆς τ΄ 
λεως ἐπιδῆναι, Ot δὲ ἀπιστεῖν οὐκ ἔχοντες (ἔκριννν 
γὰρ ὀρθῶς ἐξ ὧν ἔπαθόν τε xai εἶδον), ὅτι diam 
&i0pa τοιούτων] ἠξιωμένον τό τε συνειδὸς καὶ τὴν 


D γλῶτταν ἔχειν οὐχ ὑγιᾶ) τοῖς δημοσίοις καὶ eX 


ἐπιύαντες ἵπποις ἐπανήεσαν. 


Κ΄, ᾿Αὐδέρχιος δὲ ὁ θεῖος, οἶνόν τε καὶ ὄξος κεὶ 
ἔλαιον εἷς ἕνα xal τὸν αὐτὸν ἀσχὸν ἐμόαλὼν, πρὸς 
δὲ χαὶ ἄρτους ὀλίγους λαδὼν, εἶτα τοῖς ἀδελφοῖς 
διαλεχθεὶς τὰ εἰκότα, τὴν ἐχείνου τε ἀποδημιὸ 
ἐλεεινῶς ἀποδυρομένους δεξιώτατα παρα μυϑησέμ» 
νος, ὀχήματος πολίτιχοῦ ἐπιδαΐίνει, xai τῆς πόλωκ 
ἔξεισι, Βραχὺ δὲ τῆς ὁδοῦ προελθὼν, ὁρᾷ τιν: ἐμ’ 
πελουργὸν σκάπτοντα, καὶ περὶ τὰς ἀμπέλους ἐπι" 
μελως ἔχοντα (ὄνομα τῷ ἄνδρὶ Τροφιμίων)" τοῦτον 
ὀνομαστὶ καλέσας, Δεῦρο, φησὶν, ἀδελφὲ, 


VITA S. ABERCII. 


1238 


& πὴν ἐπὶ Ῥώμην ὁδόν, ᾿"χουσεν ἐχεῖνος, A eum Romam confice. Audivit ille, et ligone, et 


! δέκελλαν εὐρὺς xal τὸ σχαφεῖον ἀπολιπὼν, 
[av τε ἀρπάσας ἐσθῆτα ἤν διὰ τὸν ix τῆς 
t& χόπον τῇ γῇ καταθεὶς ἦν, εἵπετο τῷ ἁγίῳ. 
| δὲ συνώδευον ἤδη. ᾿Αλλὰ νῦν ὅτι μάλιστα 
εἰν ὑμᾶς ἀξιῶ, θαῦμα γὰρ ἀκχούσεσθε, σύμ- 
ἡδονῇ. Καὶ γὰρ ὁπότε μὲν ὁ Τροφιμίων εἰς 
ἤδη χρείάν ἐπιστρέφοντος τοῦ ἀγίου τὸν τοῦ 
τόδα λύσειεν, αὐτῷ δὴ τὸ πρὸς τὸ παρὸν συν" 
μόνον ἀμιγὲς ἐξήει, οἶνος τυχὸν, ἢ ὅξος, ἢ 
τῶν ἄλλων κατὰ χώραν μενόντων" ὁπότε δὲ 
ἐχεῖνος ἐν χρεία τινὸς χαταστὰς, εἰ χατὰ 
| τοῦ ἀγίου λύσειε τὸν ἀσχὸν, τἀναντία ἤ 
ἠδούλετο, θαυμαστῶς ἐξήει" Lo; μὲν χαὶ 
εἰ δίψει τυχὸν ληφθεὶς πειρῷτο πιεῖν" εἰ δὲ 
παλιν αὐτῶν δεηθείη, οἶνος ἀκραιῳνὴς τοῦ 
ἀπέῤῥει. Οὕτως ὁ ἑκοντὶ δολερὸς᾽ ἄχων 
πιστὸς, οὐδενὸς ὧν ἠδούλετο, χατὰ χρείαν 
νος, σαφῶς αὐτὸν τοῦ πράγματος ἐχδιδά- 
ὀρθῶς ἔχειν xal ἀχεραίως, xal μηδὲν παρὸ 
Ὁ χρησαμένου γνώμην ποιεῖν, Τοιούτων 
oq τῶν παρὰ Θεοῦ θείων ἀπέλαυε χαρι- 
. Πᾶσαν οὖν εὐμαρῶς ἀνύσαντες τὴν ὁδὸν, 
αλείᾳ τῆς Παμφυλίας χατάγονται. Ἂν 3j 
τινὸς τῶν ἐπὶ Ῥώμην ἀναγομένων ἐπι- 
εἰς τὸν ὡρισμένον χκαταίρουσι τόπον, πέρας 
ὶ τοῦ τῶν ἡμερῶν λαδόντος συνθήμστος. 
Τῶν οὖν μαγιστριανῶν τρισὶν ὕστερον ἡ μέ- 
| αὐτῷ χκαταχθέντων᾽ πολὺν γὰρ αὐτοῖς ἐτρί- 
"ον ὁ πλοῦς διὰ τὸ τῆς ὥρας yétuépiov, καὶ 
σφίσιν αὐτοῖς μεμφομένων τῆς βραδυτῆτος, 
οἰομένων ὡς, εἰ μὴ τῷ ἁγίῳ χατὰ τὰς συν- 
ἐντύχοιεν, ἤ ἑαυτοὺς ὠμῶς διαχρήσασθαι, ἣ 
ὐτοχράτορι χεναῖς, ὃ δὴ λέγεται, χερσὶν ἐμ-- 
εν ὑπ᾽ ἐχείνου ἀναιρεθῆναι. Ταῦτα τούτων 
υτοὺς διασχοπουμένων, ἐπειδὴ ἀπέῤδησάν τε 
ς ἤδη, xai τὰς χαταγωγὰς ἀνηρεύνων, xal 
ἣν περιήεσαν, ἐντυγχάνουσι τῷ ἁγίῳ. Ὁ μὲν 
δεξιὰν προτείνας, χαὶ αὐτοὺς ἀσπασάμενος, 
M τε εἴδε τοὺς ἄνδρας, xai πράως τοῦ σὺν- 
€ ὑπεμίμνησχεν. Ot δὲ ἄσμενοι τοῦτον ὡς οὐχ 
σαν ἰδόντες, προσεχύνουν εὐθέως, περιεπτύσ- 
περιέδαλλον πάντα, τἄλλα ἐποίουν ὅσα ψυχῆς 
ριχαρείας χκεχινημένης ἐστὶ σύμδολα. Εἶτα 
Ὀόντες, εἰσίασί τε τὴν Ῥώμην, xai ὡς τὸν 
y ἄγουσι Κορνηλιανόν. Ὁ δὲ, ἐπειδὴ τὸν αὐὖ- 
ρα. ᾿Αντωνῖνον ἡ χατὰ τῶν Βαρδάρων εἶχεν 
ιὰ, τὸν Ῥῆνόν τε διαδάντων, xal τὴν Ῥω- 
λεηλατούντων, τὸν ἄνδρα πρὸς τὴν Αὐγούσ- 
εἰ Φαυστίναν. Ὅν ἐχείνη θεασαμένη γεραρὸν 
1! σεμνὸν, xal τὸ εὔχοσμον olov xal γαληνὸν 
νοντα, αἰδοῦς ὑπόπλεως γίνεται, xal σὺν 
αὐτὸν ἀσπάζεται τῇ σεμνοπρεπείᾳ. Καὶ. Ὅτι 
αθοῦ xxi πάντα δυναμένου, λέγει, Θεοῦ δοῦλος 
vw, ἐξ ὧν ἄλλοι τὲ πολλοὶ πρότερον, xal νῦν 
tÀav ἐπανελθόντες οἱ μαγιστριανοὶ (xal γὰρ 
| παρ᾽ αὐτῶν ἡ Φχυστίνα τὰ χατὰ τὸν ἄνδρᾳ 
ἤχει) δέομαι ob» μηδὲν ἀναδᾳλέσθαι καὶ 
ὃν εὐεργέτης ὀφθῆναι, χαὶ τὸ ταπεινὸν ἡμῶν 


rastris relictis, et 8ua veste arrepta, quam propter 
laborem operationis humi deposuerat, sanctum est 
secutus. Jamque simul viam inibant. Sed nuno 
volo vos quam maxime attendere : audietis enim 
miriculum voluptate commistum. Elenim quando 
Trophimion ad communem usum, sancto jubente, 
utris operculum amovisset, idipsum solum, quod 
opus erat in presentia, egressum est haud mistum : 
vinum, verbi causa, aut acetum, aut oleum, aliis in 
loco manentibus. Quando autem ille rursus aliqua 
re indigens, non e sententia sancti utrem solvisset, 
admirabiliter egrediebantur contraria iis, quae vo- 
lebat: acetum quidem, et oleum, si siti forte la- 
borans vellet bibere, sin vero his centra opus ha- 


B beret, vinum purum effluxit ex utre. Sic qui gua 


sponte fuit fraudulentus, invitus fuit fidelis, cum 
nihil tangeret ex iis, que volebat ad usum, re ips& 
eum aperte docente, ut recte se gereret et sincere, 
et nihil faceret preter sententiam ejus, qui com- 
modasset. Talia a Deo dona fuit consecutus Aber- 
cius. Cum ergo totum iter facile confecissent, 
veniunt in Ataliam Pamphylie civitatem. In qua 
cum navem conscendissent, que Romam profici- 
scebatur,in locum appelluntceonstitutum, cum modo 
finem accepisset dierum conventio. 


XXI. Magistriani vero tribus postea diebus ipsi 
quoque appulerunt : fuit enim longa mora naviga- 
tionis propter tempestatem. Quocirca tarditatem 
suam valde accusabant: quin eliam sltatuebant 
nisi sanctum, ut convenerat, invenirent, vel sibi 
ipsis mortem crudeliter consciscere. Nam si impe- 
ratori vacuis, ut dicitur, manibus se sisterent, 
metuebant, ne ab illo interficerentur. Heo apud 
se animo agitantes, cum jam e navi descendissent, 
et scerutarentur diversoria, et littus obirent, san- 
ctum inveniunt. Ille autem cum manum porrexis- 
set, et eos galutasset, amice eos aspexil, et placide 
pactum conventum revocavit in memoriam. Cum 
vero ipsi libenter eum preter spem vidissent, 
protinus adorabant, amplectebantur, et omoia alia 
faciehant, que sunt signa animi moti letitia. 
Deinde cum eum secum assumpsissent, ingrediun- 
tur Romam, et ad preltorii prefectum ducunt 
Cornelianum. Ille autem, cum imperator Antonius 
expeditionem suscepisset contra Barbaros, qui 
Rhenum transierant, et Romanorum agros popula- 
bantur, eum ducit ad Augustam Faustinam. Quem 
postquam illa aspexit adeo honestum et veneran- 
dum, et qui summam moderationem pre se ferebat 
et tranquillitatem, impletur pudore, et cum salutat 
honorifice, et, Quod sis boni quidein Dei, et qui 
omnia potest, servus, inquit, est evidens, tam ex 
iis, quse alii multi prius, et nunc reversi renuntia- 
runt magistriani, (etenim jam quoque ex eis Fuu- 
stina de illo acceperat) rogo igitur, ut nihil diffe- 
ras, sed beneficio afficias imperatores, et humilem 
nostram serves et cures filiolam. Sic enim 8 nobis 


1239 


magni honores, et dona tibi collata referent gra- A 


tiam. 


XXII. Hec illa cum magna dicebat affectione. 
Ram enim fleciebat nature necessitas, et faciebat 
ut illius postularet auxilium, quem (ut cum divino 
dicam Davide) odio habebant gratis, et non susti- 
nebant adorare tanquam veruin Deum *. Ille autem : 
Accepta quidem est, inquit, nobis tua voluntas: 
sed nos nullo ex iis, que sunt apud vos, delecta- 
mur, ut qui vanam hanc speciem jampridem ex- 
spuerimus : et alioqui nec mercede prebemus 
gratias, que nobis 8 Deo date sunt, gratis accepta, 
gratis quoque dare jussi *. Sed ubi est, inquit, 
filia ? Faustina autem quam potuit celerrime currit 
In thalamum, et acceptam flliam attrahit ad san- 
ctum quam maximo ardore et studio dici potest. 
Puellam vero inhabitans sceleratissimus demon, 
cum cognoviaset se ad eum abduci, ἃ quo sciebat 
Be prius fuisse superatum, discerpebat puellam et 
dejiciebat : timere, conturbari, tremere, caligare 
faciebat. Deinde etiam vocem ex ea emittebat, di- 
centem : Ecce, Aberci, ego te Romam duri, sicut 
sum pollicitus. Ille autem : Certe, inquit : sed ne- 
quaquam propterea gaudebis. Sic dixit, et jubet 
puellam duci sub dio. Ducta est ergo puella per 
Bippodromum, cum imperatoris satellites et custo- 
des locum prius occupassent. [Interim autem cum 
ille impudens et sceleratus demon discerperet et 
dejiceret puellam, et nihil aliud clamaret nisi quod 
solum significabat se gloriari et jactare, quod per 
se duxisset sanctum per tantum terre et maris spa- 
tium, sublatis in celum oculis, Abercius, cum 
Deum esset precatus, puellam acriter intuetur, οἱ : 
Ab ea, inquit, egredere, maligne demon, ipsam 
nihil offendens. Tibi hoc jubet Christus meus. Is 
vero, leonina illa audacia statim mutata in vulpis 
timiditatem: Adjuro te ego quoque, inquit, per 
ipsum Christum, ne me mittas in solitodinem, 
neque ullum alium locum, nisi in eum, in quo ha- 
bitabam. Sanctus autem : Abibis quidem, inquit, 
non in solitudinem, sed in locum paternum. Pro- 
pterea autem, quod me fecisti videre Romam, ipse 
quoque tibi jubeo in nomine Jesu, ut hanc aram 
tollas, (ei manu ostendens aram lapideam) et feras 
usque ad meam Hierapolim et statuas propter 
portam australem. Audivit demon, et statim tan- 
quam servus, qui terribili domino didicit cedere in 
omnibus, recedit quidem a puella, nihil ei omnino 
mali faciens. Deinde innumerabilibus oculis viden- 
tibus (o quis tua omnia non admirabitur, rex 
Christe?) aram subit, et tollit graviter gemens, et 
transit per medium Hippodromum, (quod quidem 
visum est novum Romanis speclaculum) et deponit 
Hierapoli in loco prestituto. 


5 Psal. Lxviit, 3. * Matth. x, 8. 


MENSIS OCTOBER. 


1240 


σῶσαι xat θεραπεῦσαι θυγάτριον. Οὕὔτω γάρ m 
μεγάλαι τιμαὶ παρ᾽ ἡμῶν xai δωρεαὶ τὴν χάριν 
ἀμείψονται, 

ΚΒ΄. Ταῦτα μετὰ πολλῆς ὑπηγόρευε τῆς περικα- 
θείας" ἔχσμπτον γὰρ αὐτὴν αἱ τῆς φύσεως viva, 
xai βοηθὸν ἐποίουν ἐχεῖνον ἐπιζητεῖν ὃν (χατὰ τὸν 
θεῖον φάναι Δαυὶδ) δωρεὰν ἐμίσουν, καὶ ὡς alw 
προταυνεῖν οὐχ ἠνείχοντο. Ὁ δὲ, ᾿Απόδεχτα μὲν τὰ 
τῆς προαιρέσεως, ἔφη, τῆς σῆς. πλὴν οὐδενὶ τούτων 
ἡμεῖς τῶν map! ὑμῖν τιμίων ἡδόμεθα, πάλαι τὴν 
xtvij) ταύτην διαπτύσαντες φαντασίαν" ἄλλως τε 6, 
οὐδὲ ἐμμίσθους τὰς παρὰ Θεοῦ δυθείσας ἡμῖν παοῖ- 
χομεν χάριτας, δωρεὰν λαθόντες, καὶ δωρεὰν διδύ- 
ναι χεχελευσμένοι. ᾿Αλλὰ ποῦ σοι, φησὶν d θυγάτη;; 
Καὶ 4j Φαυστίνα, ὡς εἶχε τάγους, εὐθὺς εἷς τὸν ρ4λ-:- 
μόν τε εἰστρέχει, val τῆς παιδὸς αὐτὴ λαδομένη, 
ἐφέλχεται πρὸς τὸν ἅγιον, μεθ᾽ ὅσης ἄν τῆς θερμό- 
τητος εἴποις καὶ τῆς σπουδῆς. 'O μέντοι ἐποιχῶν τῇ 
παιδὶ πονηρότατος δαίμων, ἑπεὶ πρὸς αὐτὸν ἀκαγύ- 
μένος ἔγνω, οὔ καὶ πρότερον ἐγίνωσκεν ἡττηθεὶς, ἐσ- 
πάραττε τὴν παῖδα, χατέδαλλε, δεδοικέναι, ταράττι- 
σθαι, τρέμειν, ἰλιγγιᾷν ἐποίει. Εἴτα kai φωνὴν ἃ 
ταύτης ἠφίει, Ἰδοὺ, ᾿Αδέρχιε, λέγουσαν, καὶ d 
Ῥώμην σε ἤγαγον, ὥσπερ ἄρα ἐπηγγειλάμην, ὁ ἃ 
Ναὶ, φησίν: ἀλλ᾽ οὐ χαιρήσεις τούτου γε ἕνεχεν. 07 
τως ἔφη καὶ τὴν κόρην εἰς ὕπαιθρον ἀχθῆναι x 
λεύει, Ἤχθη οὖν ἀνὰ τὸν ᾿Ιππόδρομον f$, παῖς, ὑπασ- 
πιστῶν τε βασιλιχῶν πρότερον καὶ φρουρῶν τὸν τό- 
«oy διαλαδόντων, ἐν τούτῳ δὲ τοῦ ἀναιδοῦς ἐκείνου 
xxi μιαροῦ δαίμονος, σπαράττοντός τε xai κχαταδέλ- 
λοντος τὴν χόρην, καὶ οὐδὲν ἄλλο βοῶντος ὅτι μὴ 
τὰ ὀφρὸν χαὶ χόμπον δηλοῦντα μόνον, ἐφ᾽ ᾧ th 
ἅγιον τοσαύτην θάλασσᾶν τε xai γῆν δι᾽ αὐτὸν ἀγά- 
ἴοι, τὸ ὄμμα εἷς οὐρανοὺς ἐπάρας ᾿Αθέρκιος καὶ 
προσευξάμενος τῷ Θεῷ. δριμύ τε τῇ χόρῃ ἐμδλέξει, 
xxi Ἔξελθε, φησὶ, ταύτης, πονηρὲ δαῖμον. ᾿Επιτάσσει 
σοι Χριστὸς ὁ ἐμὸς, μηδὲν αὐτὴν λυμηνάμενος. Ü 
δὲ εὐθὺς τὸ λεόντειον ἐχεῖνο θράσος εἷς δειλίαν mis 
πεχος μεταδεθληχὼς, Ὁρχίζω σε κἀγὼ, ἔφι, xri 
τοῦ αὐτοῦ Χριστοῦ, μὴ εἰς ἐρημίαν με, μὲ dct 
pov ἀποπέμψαι τόπον' ἀλλ’ ἔνρβα δὴ καὶ πρότιρν 
ὥχουν. Καὶ τὸν ἅγιον. ᾿Απελεύσῃ μὲν οὐχ ἐὶς iv 
μίαν, ἀλλ᾽ εἰς τὸν τόπον τὸν πατρικόν. 'Av 6m 
65 με xai τὴν Ῥώμην ἰδεῖν ἐποίησας, ἐπιτάττω σι 
xxi αὐτὸς πάλιν iv τῷ ὀνόματι ᾿Ιησοῦ τὸν βωμὸ 
τοῦτον ἄραι (δείξας αὐτῷ τῇ χειρὶ βωμὸν λίϑινον) 


D μέχρι τε Ἱεραπόλεως τῆς ἐμῆς ἐνεγκεῖν, καὶ xx 


τῇ votlp φέροντι παραστῆσαι πύλῃ.  "Hxoosw ὁ 
δαίμων, καὶ εὐθὺς ola δοῦλος φοδερῷ δεσπότῃ xiva 
ὑπείχειν πεπαιδευμένος ἀπαλλάττεται μὲν τῆς χόρης, 
μηδ᾽ ὁτιοῦν αὐτὴν δράσας χακόν. — Elta μυρίων 
ὁρώντων ὀμμάτων (ὦ τίς μὴ θαυμᾶσει σου πέντε, 
Χριστὲ βασιλεῦς) ὑπέρχεται τὸν βωμὸν καὶ dvo 
ρεῖται, βαρὺ στενάξας, xal δίεισς διὰ τοῦ Ἱπκοὸδρό- 
pou (καινὸν δὴ τοῦτο θέχμα Ῥωμαίοις), καὶ τῷ 
ὡρισμένῳ φέρων ἐναποτίθησι τόπῳ κατὰ τὴν "opt 


πολιν, 


VITA S. ABERCII. 


1242 


TI δὲ κόρη τοῦ ἐνοχλοῦντος ἀπαλλαγεῖσα Ba[(- A — XXIII. Puella autem liberataa demone, qui eam 


ἄφωνος ἐπὶ πολὺν χρόνον τῶν ποδῶν εἴχετο 
0) ὃ xai μάλιστα τὴν μητέρα xal τοὺς πα΄ 
ἐθορύδει, δεδοικότας μὴ xal τὴν ψυχὴν ὁ 
ἀφείλετο τὴς παιδός, Τὴν μέντοι Φαυστίναν 
Ἰθῆναι σιωπῇ τοῦτο διενεγχεῖν, ἀλλὰ μεστὴν 
ἔχουσαν τὴν καρδίαν, πρὸς τὸν ἄγιον φάναι" 
μετὰ τοῦ δαίμονος ἀπήλλαξας τὴν παῖδα 
ζωῆς. Ὃ δὲ οὕτως αὐτὴν διαχειμένην ἰδὼν, 
εἰρας, τὴν χεῖρα τῇ παιδὲ προτείνας, ὥσπερ 
θεῖ ὕπνῳ χατειλημμένην, νήφουσαν ἑγείρει 
Ἰρονοῦσαν, xal πρὸς τὴν Φαυστίναν ἐπιστρα- 
δοὺ, φησὶ, παρέστηχέ coi) παῖς, οὔτε τῆς 
περηθεῖσα, xal τῆς τοῦ δαίμονος ἐπηρείας 
γεῖσα. Ὡς οὖν οὕτω τὴν παῖδα ἣ μήτηρ εἶδε. 
oüca ταύτην, xal δάχρυα χαρᾶς αὐτῇ xata- 
παρειάν τε παρειᾷ ἐπετίθει, χαὶ στόμχτι 
χερσί τε ἐνέδαλλε χεῖρας, καὶ ὥσπερ ἔνδον 
αἱ γυμνῇ αὐτῇ cu ysvícün: τῇ ψυχῇ γλιχο- 
X εἶχεν ὃ τι xal. γένοιτο. ᾿Ἐπειδὴ δὲ ἱχανῶς 
ἢ τὰ πρὸς τὴν παῖδα εἶχεν. ἠξίου τὸν θεῖον 


ν θερμότατα λίαν ἡ βασιλὶς μὴ παραιτή-᾿ 


παρ’ ἐχείνης λαθεῖν ἀμοιδὴν, ἧτινι μεγάλης 
ιὐτὸς xai ἀναγχαίας ὑπῆρξε χάριτος, Ὁ δὲ 
ὧν μὲν οὐδὲ μνήμην ἀτεχνῶς ἠνέσχετο, si- 
ὅτι Τί δεήσοι χρημάτων ᾧπερ ἄρτος xal 
λυτελὲς ἄριστον ; οἰχοδομηθῆναι δὲ βαλα- 
τεῖ ἐπὶ τῷ παρὰ ποταμὸν ἀγρῷ, ἔνθα χλίνας 
τὰ γόνατα ηὔξατο, καὶ ἣ γῆ πηγὰς ὑδάτων 
λερμῶν' σιτηρέσιόν τε τοῖς ἐν τῇ πόλει αὐὖ- 
"χοῖς slc τρισχιλίους μοδίους ἀποταγῆναι. 
Τούτων ἣ βασιλὶς ἅμα τε ἤχουσε, χαὶ ἀσμέ- 
“άζει τὸ αἰτηθὲν. Κορνηλιανόν τε τὸν ἔπαρ- 
τάχος μεταχαλεῖται xal σπουδὴν πᾶσαν εἷσ- 
πρὸς τὰ αἴτηθέντα χελεύει, ὦστε μὴ ἀμδλῦ- 
χάριν τῶν ταχέως ὑποσχεθέντων βραδυτῆτι 
tc. Οὕτω φύσνι xal πάθει ψυχῆς οἱ ἄνθρω- 
ὀχνοῦσι τὰς δωρεὰς μᾶλλον ἥ τοῖς πρὸς τὸ 
ἑτοίμοις ἡδόμεθα χαριζόμενοι τοὺς μὲν διὰ 
)υς ὁρᾶσθαι, τῶν διδομένων περιφρονοῦντες, 
τὸ ὑψηλὸν ἀσπαζόμενοι. Ὁ ἔπαρχος μέντοι, 
ἃς οὐδὲν, τὸν ἀρχιτέχτονα πρὸς τὸν χατ᾽ ἐχεί- 
οὔ ἄρχοντα Φρυγίας ἐχπέμπει, ἐφ᾽ ip χρήματα 
παρ᾽ αὐτοῦ πρὸς τὴν τοῦ βαλανείου οἶχοδο- 
Ὃν δέοιτο, καὶ μοδίους τοῖς ἐν τῇ Ἱεραπόλει 
τρισχιλίους ἀπονέμει. "Entió3, δὲ xal τὸ βα- 
οἰχοδομούμενον τέλος εἴχεν, οὐχ ἔτι τὸ ἀπ᾽ 
παρὰ ποταμὸν ᾿Αργὸς, ἀλλ᾽ ᾿Αγρὸς θερμῶν τῷ 
ὃ ὄνομα" xal τὸ σιτηρέσιον δὲ διέμεινε χορη- 
ὃν ἕως τῶν Ἰουλιανοῦ χρόνων τοῦ δυσσεθοῦς. 
ς δὲ, χαθἄπερ τῶν ἄλλων ἀγαθῶν πάντωνς, 
ἣ χαὶ τούτου φθονήσας Χριστιανοῖς, τὴν χο- 
εὐθὺς ἵστησιν. 


"O θεῖος τοιγαροῦν ᾿Αὔδέρκιος: ἵν, ἐπ’ αὐτὸν 
μεν, Ῥωμαίοις χρόνον ἱχανὸν συγγενόμενοσ, 
' δγιαίνοντα τῆς πίστεως λόγον Χριστιανῶν 


ὡς ἐχχλησίαις, ὄναρ ποτὲ τὸν Κύριον ἐπίστάντα 


vexabat, muta longo tempore tenuit sancti pedes : 
quod matrem, et eos, qui aderanl, maxime con- 
turbabat, timentes ne puelle animam abstulisset 
demon. Faustina autem non potuit hoc ferre si- 
lentio : sed habens cor plenum tristitia et angore 
animi, dixit sancto : Certe cum demone vitam 
quoque ademisti filie. Ille autem cum eam vidisset 
sic affeclam, et ejus esset misertus, puelle manum 
prebens, tanquam profundo somno oppressam, 
eam facit surgere sane mentis compotem. Et con- 
versus ad Faustinam: Ecce, inquit, adest tibi 
puella neque vita privata, et libera ab insultu de- 
monis. Postquam ergo mater sic vidit filiam, eam 
complexa, et pre gaudio fundens lacrymas, genam 
gene imposuit, et os ori, et manibus manus con- 
seruit, et veluti cupiens eam intrinsecus appre- 
kendere. et cum nuda ipsa congredi anima, nescie- 
bat guid ageret. Cum autem puella quidem jam 
recte se haberet, divinum Abercium vehementis. 
sime rogavit imperatrix, ne recusaret ab ea acci- 
pere remunerationem, cui ipse fuil causa magna 
et necessarie gratie. Ille autem pecunie ne susti- 
nuit quidem ullam fleri mentionem, dicens : Quid 
ei opus fuerit pecuniis, cui panis et aqua est lau- 
tum et magnificum prandium ? Petit autem, ut 
prope Hierapolim exstruatur balneum in agro, qui 
est propter fluvium, ubi ipse oravit flexis genibus, 
el terra emisit fontes aquarum calidarum ; et ut 
mendicis, qui erant in ea civitate, darentur ter 
mille modii frumenti. 

XXIV. Hec simul atque audivit imperatrix, [li- 
benter concedit, quod fuerat petitum : et Corne- 
lianum pretorio prefectum quamprimum accersit, 
et jubet ad ea prestanda, que sunt petita, omne 
adhibere studium, ne cito promissorum gratiam 
hebetet et obscuret tarditas ministerii. Tale est 
hominum ingenium, et ita sunt alfecti. Iis liben- 
tjus gratificamur, quidona dubitant accipere, quam 
iis, qui sunt prompti ad accipiendum : hos quidem 
despicientes, quod videantur victi a muneribus : 
illorum autem amplectentes animi magnitudinem. 
Prefectus autem pretorii nihil cunctatus, emittit 
architectum ad presidem Phrygie, qui erat illo 
tempore, ut pecunias ab eo acciperet, quantis opus 
erat ad balneum exstruendum : et ter mille modios 


D frumenti distribueret pauperibus, qui erant Hiera- 


poli. Postquam autem fuit impositus finis balneo, 
quod sdificabatur, ab illo tempore non vocabatur 
amplius locus ille Ager, qui est propter fluvium, 
sed Ager calidarum. Duravit autem illius frumenti 
distributio usque ad tempora impii Juliani. Ille 
namque, quomodo alia bona, ita hoc quoque invi- 
dens Christianis stetim cessare facit suppedita- 
tionem. 

XXV. Divinus ergo Abercius, ut ad eum reverta- 
mur, cum longo tempore fuisset versatus cum 
Romanis, et sanam fidei rationem tradidissel Eccle- 
siis Christianorum, videt aliquando in sommis adesse 


1243 


MENSIS OCTOBER. 


i? 


Dominum, et dicere : Oportet, o Aberci, te curam A óp3 xai, Δεῖ σε, "A6toxie, λέγοντα, καὶ τῶν iv τῇ 


quoque gerere partium, que sunt in Syria. A 
somno ergo excitatus, petit ab imperatrice, ut eum 
dimittat. Illa enim eum detinebat vehementissime, 
timens ne postquam ille abscessisset, libertatem as- 
secutum demonium, filiam rursus invaderet. Verum 
is, cum, quod ad id attinebat, jussissel eam 6559 
bono animo, rursus rogavit, ut navis sibi parare- 
tur, per quam ad partes Syrie navigaret, Tandem 
ergo persuasa ab illius assiduitate, jubet Cornelia- 
num ei parare navigium, et que erant necessaria, 
quamprimum imponere. Cum ergo ei in portum 
deducia esset navis, illam conscendens, septimo 
die navigationis pervenit in Syriam. Et primum 
quidem versatur Antiochi»: deinde eum excipit 


Συρίᾳ φροντίσαι μερῶν. ᾿Ανεθεὶς οὖν τοῦ ὕπν»υ, αἰ- 
τεῖ τὴν βασιλίδα μεθεῖνχι αὐτόν ^o πεσιείχετο γὰρ 
τέως ἰσχυρότατα τοῦ ἀνδρὸς, δεδοικυΐα p, μετὰ τὶν 
ἐχείνου ἀποδημίαν ἀδείας τυχὸν τὸ δα’ μόνιον, ἐμ- 
πηδέσῃ πάλιν τῇ θυγατρί. 'O δὲ, Θαῤῥεττε τούτου γ: 
ἕνεχεν, εἰρηκὼς, ἐδεῖτο xal αὖθις ναῦν αὐτῷ Tax 
σκευχσθῆνχι, δι᾽ ἧς ἐπὶ τὰ τῆς Συρίας πλεύσε'ε μέ 
pn. Μόλις οὖν ποτε xal τῇ πολλῇ πεισθεῖσα mpon- 
δρίᾳ, κελεύει Κορνηλιανῷ πλοῖόν τε αὐτῷ wp 
πίται, xai τά ἐπιτήζεια ὅτι τάχος ἐνθέσθαι. Κπ- 
μισθείσης οὖν αὐτῷ τῆς νεὼς ἐμδὰς ἑδδόμῃ τῇ ποὺς 
τὸν πλοῦν ἡμέρᾳ τὴν Συρίαν καταλαμόάνει. Καὶ xp 
τα μὲν τῇ ᾿Αντιοχέων ἐπιδημεῖ εἶτα δέχεται τοῦτον 
᾿Απάμε!α χάχεϊθεν ἐπὶ τὰς λοιπὰς μεταδαίνει πόλεις, 


Apamea : οἱ illino transit ad reliquas civitates, et Bj xai στασιαζούσας διαλάττει τὰς ἐχκλησίας " zin 


reconciliat Ecclesias inter se dissidentes. Tunc 
enim per eas valde serpebat malum heresis Marcio- 
nis. Transmisso autem Euphrate, venit ad Eccle- 
sias, que erant in Nisibi, et in tota Mesopotamia, 
easque eodem modo afficit. Hinc ad eum ab omni- 
bus deferuntur pecunis, mediocris renumeratio 
magnet ejus circa Ecclesias malorum perpessionis. 
Ignorabant autem se perinde facere, acsi alicui ex 
jis, qui possunt velocissime currere, praeberent 
compedes, premium quoddam agilitatis aut si ma- 
vis, non secus ac ii, qui eum qui nudus luctari 
pulchre didicit, conantur docere, ut eum arripiendi 
ansam habeat adversarius. 

XXVI. Cum ergo ille quidem recusaret accipere, 
dicens fuisse plura, que dabat imperatrix, et que 
justiore de eausa poterant accipi : illi autem in- 
Stentles cum non possent persuadere: stans in 
medio eorum vir quidam, nomine Barchasanes, 
genere clarissimus, divitiis copiosissimus : Vim 
quidem, inquit, ei afferre propter pecunias, o fra- 
tres, neque est ei decorum, neque nobis omnino 
utile. Quod autem datum, non licet deponere, et 
quod ei magis dant su: actiones, istud esta nobis 
prestandum. Decernemus eum nominare equalem 
apostolis. Neque enim ullum alium scimus tantum 
terre et maris obiisse, ut curam gereret fratrum, 
nisi summos Christi discipulos, quos quidem ipse 
est secutus. Hec illequidem : omnibus autem visum 
est ila esse faciendum. Sicque ab illo tempore ac- 
cepit hanc denominationem, qui etiam ante illorum 
sententiam hanc erat ipsis factis sortitus. Cum 
illinc ergo recessisset, et in utraque fuisset Cilicia, 
et Lyoaoniam obiisset, et Pisidiam, venit Synadem 
Phrygie metropolim. Hospitio autem acceptus a 
quibusdam ex iis, qui illic erant Christianis, cum 
86 parumper recreasset, ad suam contendit civi- 
latem. 

XXVII. Cum itaque mstate venisset δὰ locum, 
qui dicitur Aulon, sedit in petra propinqua. Cum 
autem et ventus spiraret ei adversus, et a rusticis 
frumentum iu arca ventilaretur, et aura tenues 
paleas excitans, in sanoti vultum projiceret, rogat 
agricolas, ut laborem aliquantum remitterent, Illi 


γὰρ τότε τὸ τῆς αἱρέσως τοῦ Μαρχίωνος καχὸν, bi- 
pero ταύτας. Τὸν Εὐφράτην δὲ διαδὰς, ταῖς χατὶ 
Νίσιδίν τε καὶ πᾶσαν τὴν Μεσοποταμίαν ἐκχχλησί:ις 
ἐπιφοιτᾷ, κἀκείνας τὸν ἴσον διατίθησι τρόπον. 'E 
τεῦθεν χρήματα αὐτῷ χομίζεται παρὰ πάντων 
ἁμοιδὴ μετρία τῆς πολλῆς αὐτοῦ δῆθεν περὶ τὰς b- 
χλησίας καχοπαθείας. ᾿Ηγνόούν δὲ ὅμοιόν τε ποιοῦν 
τες, ὥσπερ εἴ τινι τῶν τρέχειν ὀξύτατα δυναμένων 
πέδας παρεῖχον, γέρας τι τῆς εὐκινησίας, εἰ goour 
δὲ, χαθάπερ οἱ τὸν γυμνὸν ἤδη παλαίειν πεπειδιυ- 
μένον πειρώμενοι ἐνδιδύσκειν - ὥστε Aabà; ἔχειν ἐκὶ 
αὐτὸν τὸν ἀντίπαλον. 


Κς΄. Ἐπεὶ οὖν ὁ μὲν ἀνένευε τὴν ἀνέληψιν τὰ 


C τῆς βασιλίδος πλείονα εἰρηχὼς εἶναι, xai εὐλογωτὶ- 


ρας ἐχόμενα πρὸς τὸ λαδεῖν ἀφορμῆς * οἱ δὲ προσχεί- 
μενοι πείθειν οὐχ εἶχον, εἴς μέσον τις αὐτῷ και2- 
στὰς Βαρχασάνης ὄνομα ᾿ ἀνὴρ τὸ γένος λαμπρότατος, 
τὸν πλοῦτον διαφορώτατος, Βιάζεσθαι μὲν, ἀδελου;, 
τὸν ἄνδρα χρημάτων ἔνεχα, ἔφη, οὔτε αὐτῷ πρέξον, 
οὔθ᾽ ἡμῖν ὅλως λυσιτελές. Ὃ δὲ οὐχ ἔστι διδόμενον 
ἀπορέσθαι, xal ὅπερ αὐτῷ μᾶλλον ai πράξες ἐν- 
δόασιν, ἐχεῖνο δὴ xal ποιητέον ἢ μῖν, Καὶ ψῃκισωμεθ: 
τοῦτον ἴσαπόστολον ὀνομάζειν, ἐπεὶ μηδὲ mss 
θόντα ἕτερον ἴσμεν γῆν τοσαύτην xai θάλεττει iz 
προνοίᾳ τῶν ἀδελφῶν, ὅτι μὴ τοὺς κορυφαίους ἔχε: 
νους τοῦ Χριστοῦ μαθητὰς, οἷσπερ δὴ καὶ ew 
ὥφθη ἐπόμενος. Ταῦτα ὁ μὲν εἶπε, τοῖς δὲ δεῖν ἐδύ- 
χει, χαὶ τὸ ἀπ’ ἐχείνου ταύτην ἔλαχε τὴν irwvw 
μίαν, ὁ xal πρὸ τῆς ἐχείνων ψήφου τοῖς ἔργοις 
αὐτὴν κληρωσάμενος. ᾿Αναζεύξας τοίνυν ἐκεῖθεν, ὧν 
ἑκατέρᾳ τὸ Κιλικίᾳ γενόμενος, xai τῇ Δυχαον 
xxi Πισιδίᾳ ἐπιδημήσας, εἷς Σύναδα τῆς μιχρᾶς 
Φρυγίας μητρόπολιν ἥχει, ᾿Επιξενωθεὶς δὲ τισι τῶν 
ἐχεῖ Χριστιανῶν, xai μικρὸν ἑαυτὸν ἀναπαύσας, τοὺς 
τὴν οἰκείαν ὥρμησε πόλιν. 


KZ. Τὸ χωρίον οὖν ὅπερ Αὐλὼν ἐκχαλεῖτο 8i9 
χαταλαθὼν, ἐπὶ τῆς πλησίον ἐκάθισε πέτρας 
Ἐπειδὴ δὲ τό τε πνεῦμα ἐπίφορον ἔπνει, χαὶ τοῖ 
ἀγρόταις ὁ σίτος ἐπὶ τῆς ἄλωνος ἐλικχμᾶτο, χεὶ d 
αὖρα τὰ λεππὰ τῶν ἀχύρων διαῤῥικίζουτα ταῦ 


ὄψεσι προσέθαλλε. τοῦ ἁγίου, δεῖται τῶν [esp] 





1245 


VITA S. ABERCII. 


1916 


ἀνεῖναι πρὸς βραχὺ τόπον. Οἱ δὲ οὐχ ὑπήχουον " A autem non exaudierunt. Deinde sanctos quidem 


εἶτα ὁ μὲν προσευχῇ μόνῃ τὸ πνεῦμα χοιμίζει, τοῖς 
δὲ καὶ ἄχουτιν ἐπαύετο ἡ σπουδή. Μὴ ἔχοντες οὖν 
ὃ τι xai ἑαυτοῖς χρήσονται, οἱ μὲν ἐπὶ δεῖπνον xot- 
movtat, ὁ δὲ, xal γὰρ ἔτυχε δίψει ἁλοὺς, ὕδωρ παρ᾽ 
αὐτῶν (cet. ᾿Αλλ᾽ ἐκεῖνοι δεινῶς ἄξενοι ὄντες, xa! 
ἀχριόῶς ἄγροιχοι, παρεθεώρουν τὴν αἴτησιν, καὶ 
χλεύην τὸ πρᾶγμα ἐποίουν * Εἰ -ἰ ἕνα γέροντα, λέ- 
Ὕοντες, ἀφεξόμεθα τραπέζης. ᾿Ἐμέμψατο οὖν τῆς 
ἀπανθρωπίαν ταύτην ὁ φιλανθρωπότατος ἀνδρῶν 
᾿Αδέρχιος, xai τὸ μηδέ ποτε χορέννυσθαι αὐτοῖς 
ἐπηράσατο. Ὃ xai ἔσχον εἰς δεῦρο παραμένον αὐτοῖς, 
μισχ θρωπίας φιλάνθρωπον ἀτεχνῶς ἐπιτίμιον. 
Εἴτα τῆς πέτρας ἀπαναστὰς, τὴν ἑαυτοῦ πόλιν χα- 
ταλαμθάνει. Τὸ γοῦν πλῆθος αἰσθόμενοι τῆς τοῦ 
ἀνδρὸς παρουσίας, συνέῤῥεον πανδημεὶ, γλιχόμενοι 
ὄψιν τε τὴν γλυχεῖαν ἰδεῖν, καὶ φωνῆς ἀκοῦσαι τῆς 
ποθουμένης. Ὁ μὲν οὖν ἀσμένως αὐτοὺς εὐλογήσας 
xai ἀσπασάμενος, περιήει τὴν πόλιν καὶ αὖθις, δι- 
δάσχων τε τὸν λόγον τῆς ἀληθείας σὺν παῤῥησίᾳ, χσὶ 
τοὺς προσιόντας διὰ τοῦ θείου βαπτίσματος τελειῶν, 
δαιμονῶσι λύσιν τοῦ κακοῦ παρέχων, νόσους ἰώμε- 
νος, χαὶ παντὸς ἰσχυροτέραν πάθους τὴν ἐν αὐτῷ 
τοῦ πνεύματος δύναμιν προδαλλόμενος. Συνθεὶς δὲ 
xai βίόλον διδασκαλίας πάνυ ὠφελίμως ἔχουσαν, 
χαταλείπει τοῖς ὑπ᾽ αὐτὸν πρεσδυτέροις ἅμα καὶ 
διακόνοις, ἵνα xal μετὰ θάνατον φθέγγηται δι᾽ αὖ- 
τῆς, καὶ τρόπον τινὰ μηδέποτε ὠφελῶν παύηται, 
ΚΗ΄. ᾿Ανελθὼν οὖν ποτε εἰς ὄρος ὑψηλὸν οὕτω 
δεῆσαν, ἐπεὶ δίψῃ δεινὴ αὐτός τε xal ὅσοι αὐτῷ 
συνῆσαν ἥλωσαν, ἐπὶ τὸν πάντα δυνάμενον χαταφεύ- 
γει. Καὶ αὐτὸς μὲν εἰς προσευχὴν χλιθεὶς, τὰ γὄνατα 
τῷ ἐδάφει δίδωσιν * ὕδωρ δὲ πότιμον εὐθὺς ἀνῆκεν 
ἢ γῆ. Καὶ ὁ τόπος ἐξ ἐχείνου τόπος γονυχλισίας τὸ 
λοιπὸν ἐχλήθη. ἸΙλὴν ἀλλὰ τότε μὲν εἰς τὸν οἶχον 
αὐτοῦ ἐπανῆχεν * οὐ πολλῷ δὲ ὕστερον ὁρᾷ πάλιν 
ὄναρ αὐτῷ τὸν Κύριον ἐπιστάντα xal, ᾿Αδόρχιε, λέ- 
γοντα, ἤγγικεν ἤδη ὁ καιρὸς. ὥστε ἀναπαύσασθαί 
σε τῶν πόνων σου τῶν μαχρῶν. Διαγρηγορήσας δὲ 
καὶ γνοὺς τὴν τελευτὴν αὐτῷ προξηλοῦσθαι, τὸ φα- 
νὲν τοῖς ἀδελφοῖς διηγεῖται, xxl λίθον τινὰ τετράγω- 
νον μῆχός τε xal πλάτος ἴσον, τάφον ἑαυτῷ χατα- 
σκευάζει * xal τὸν βωμὸν ὃς ἐχείνου προστάξαντο, ἀπὸ 
“Ρώμης ὑπὸ τοῦ δαίμονος ἐχεῖ μετηνέχθη, τῷ λίθῳ 
ἐγίστησι, τοιόνδε τι ἐπίγραμμα αὐτῷ ἐγχαράξας " 
᾿Εκλεχτῆς πόλεως πολίτης τόδ᾽ ἐποίησα ζῶν, ἵν’ ἔχω 


C 


solis precibus sopit spiritum, illis autem vel invitis 
cessavit studium. Cum ergo nescirent quid agerent, 
ji se convertunt ad cenam: ipse autem aquam 
(siti enim laborabat) ab eis petiit. Sed agricole 
cum essent valde inhospitales, et plane agrestes, 
despectui habebant petitionem, et rem ludifica- 
bantur: scilicet, propter unum senem, dicentes, 
8 mensa abstinebimus. /Egre tulit bano inhumani- 
tatem humanissimus virorum Abercius : et eis est 
imprecatus, ut nunquam satiarentur. Quod etiam 
eis hucusque permansit : humana plane pena in- 
humanitatis. Deinde a petra recedens, venit ad 
suam civitatem. Cum ergo sensisset populus ejus 
adventum, omni ex parte confluebant, cupientes 
videre dulcem vultum, et audire vocem desidera- 
tam. Ille ergo cum libenter eis benedixisset, et eos 
salutasset, rursus obibat civitatem libere docens 
verbum veritatis, et eos, qui accedebant, per divi- 
num baptismum initians, et demoniacis prebens 
mali solutionem : morbos curans, et quavis affe- 
ctione fortiorem spiritus, que in ipso erat, virtu- 
tem proferens. Cum autem valde quoque utilem 
doctrine librum composuisset, eum dat iis, qui 
sub ipso erant, presbyteris simul et diaconis, ut 
eis vel post morlem loqueretur, et aliquo modo 
nunquam eis cessaret prodesse. 


XXVIII. Aliquando in montem excelsum, usu ita 
postulante, ascendit : ipseque et qui cum eo erant, 
siti laborsbant. Confugit autem ad eum, qui potest 
omnia. Itaque conversus ad orationem, humi incli- 
nat genua : poculentam autem aquam terra statim 
emisit. Ab illo autem tempore locus ille deinceps 
fuit appellatus locus genuflexionis. Ceterum tuno 
quidem rediit in domum suam : non multo post 
autem videt rursus Dominum, qui ei in somnis ap- 
paruit, et ei dixit : Aberci, jam prope est tempus, 
ut cesses a longis tuis laboribus. Cum autem e 
somno esset excitatus, et cognovisset decessum 
sibi presigniflcari, narrat fratribus id, quod appa- 
ruerat : et quemdam quadratum lapidem, longitu- 
dine et latitudine squalem, sibi sepulorum con- 
struit : et aram, que, illo jubente, Roma illuc 
translata fuerat, lapidi imponit, ei taleminsculpens 
insoriptionem : Electa urbis civis hoc vivens feci, 


xatpip σώματος ἐνθάδε θέσιν, τοὔνομα ᾿Αδέρχιος * ὁ ἢ ut hictempore habeam posituram corporis, nomine 


ὧν μαθητὴς ποιμένος ἀγνοῦ, ὃς βόσκει προδάτων 
ἀγέλας, ὄρεσι πεδίοις τε, ὀφθαλμοὺς ὃς ἔχει μιγά- 
λους, πάντα χαθορῶντας. Οὗτος γὰρ με ἐδίδαξε 
ράμματα πιστὰ, εἰς Ῥώμην ὃς ἔπεμψεν ἐμὲ βασι - 
λείαν ἀθρῆσαι, καὶ βασίλισσαν ἰδεῖν χρυσόστολον, 
χρυσοπέδιλον. Λαὸν δ᾽ εἶδον ἐχεῖ λαμπρὰν σφραγῖδα 
ἔχοντα " xal Συρίης πέδον χώρας εἶδον * καὶ ἄστεα 
πάντα Νίσιδιν Εὐφράτην διαύάς. Πάντας δ᾽ ἔσχον 
συνηγόρους, ᾿ἰΙαῦλον ἔσωθεν. Πίστις δὲ παντὶ προῆγε, 
καὶ παρέθηχε τροφήν * ἰχθὲν ἀπὸ πηγῆς παμμεγέθη, 
καθαρόν . ὃν ἐδράξατο παρθένος ἀγνὴ, καὶ τοῦτον 
ἐπέδωκε φίλοις ἐσθίειν διαπαντὸς, οἶνον χρηστὸν 


Abercius. Qui sum discipulus pastoris casti pascen- 
tis ovium greges in montibus et agris, ac magnos 
habentis oculos, omnia intuentes. Is enim me 
docuit litteras fideles, Romam qui me misit ad 
videndum imperium, etimperatricem indutam au- 
reis vestibus et calceis. Illic autem vidi populum 
preclarum, insignesannulos in manibus gestantem. 
Et Syrie regionis oampum vidi, οἱ omnia oppida 
Nisibin et Mesopotamism, transmisso Euphrate. 
Habui autem omnes ad eamdem venientes concio- 
nem, et Paulum intrinsecus. Fides autem omnino 
produxit et apposuit nutrimentum, piscem ex fonte 


12471 


MENSIS OCTOBER. 


1948 


ἰησθηίθηι, quem purum apprehendit virgo casta: A ἔχουσα, χέρασμα διδοῦσα μετ’ ἄρτου. Ταῦτα παρι- 


et eum perpetuo edendum tradidit amicie, vinum 
habens bonum, quod dat cum pane temperatum. 
Hec adstans Abercius jussit, ut scriberentur, se- 
ptuagesimum secundum annum vere agens. Heo 
cogitans oraverit pro Abercio, quicunque nobiscum 
sentit. Non tamen alterum tumulum mibi, neque 
huno in superiori loco imponet aliquis. Quod si 
fecerit, Romano srario solvet bis mille aureos, et 
bone patrie Hierapoli mille aureos. Inscriptio 


quidem sic se habebat ad verbum, sed tempus ex 


desideraretur. 

XXIX. Ipse tandem cum presbyteros simul et 
diaconos, et quosdam vocasset ex populo : Filioli, 
inquit, mihi quidem jam adest vite (inis, et abeo, 
o grex mihi dilecte : abeo ad id, quod vel ab in- 
eunte etate desiderabem, vite genus: et ad eum 
cujus ego solius teaeor desiderio, et cujus divino 
amore vehementer incendor : abeo eum visurus. 
Vobis autem considerandum est, quemnam sitis 
vobis electuri episcopum, qui et vos post me pascet, 
et cujus vocem pulchre audient mee oves, qua, ut 
Deo placet, ab eo pascentur. Hec cum sanctus eis 
dixisset, illi cum pauca inter se communiter locuti 
essent, archipresbyterum ecclesie, cui eliam nomen 
erat Abercius, communiter elegerunt. Quin etiam 
cum ipse quoque ei sua sententia confirmasset 
episcopatum, ei imponit manus: et cum bene- 
dixisset ; Tu, inquit, o Aberci, nunc episcopus con- 
stitueris, Deo dante, et me quoque, quantum est 
in mea potestate. Deinde cum simul cum oculis 
manus in colos sustulisset, et Deum orasset, spi- 
ritu hine recedit, et transit ad Christum, ad cho- 
ros angelorum transmiseus, qui revera vixerat ut 
angelus. Populus autem, qui habitabat civitatem, 
congregatus ad sacrum illud viri corpus, cum illi 
sacra cecinisset cantica, et tanquam communem 
aliquem thesaurum sustulisset, deposuit in lapide, 
vicesimo secundo mensis Oclobris. Deinde cum 
eum, qui ab ipso acceperat episcopatum, in ejus 
thronum deduxissent, communiter magnificarunt 
Deum, qui est super thronum glorie regni: quem 
decet omnis honor, gloria et adoratio, nunc et 
semper, et in secula seculorum. Ámen. 


στὼς εἶπεν ᾿Αδέρχιος ὧδε γραφῆναι, ἐδδομνχοστὸν 
ἔτος xai δεύτερον ἄγων ἀληθῶς. Τοῦ θ΄ ὁ νοῶν εὖ- 
ξαιτο ὑπὲρ᾽ 'A6spxloo πᾶς ὃ συνῳδός. Οὐ μέντοι 
τύμόον ἔτερόν τις ἀπ’ ἑμοῦ ἐπάνω θήσε: * εἰ δ᾽ οὖν, 
Ῥωμαίων ταμείῳ θύσει δισχίλα χρυσᾶ, xai χρηστῇ 
πατρίδι ᾿Ιεραπόλει χίλια χρυσᾶ. Τὰ μεν δὴ τοῦ ἔπ'- 
τράμματος ὧδέ πως ἐπὶ λέξεως εἶχεν " ὅτι μὴ ὁ χρό- 
voc ὑφεῖλε xat! ὀλίγαν τῆς ἀχριδείας, xal ἧμαρτη- 
μένως ἔχειν τὴν γραφὴν παρεσχεύασεν. 

ea aliquid detraxit, et effecit ut nonnihil postes 


K0'. Αὐτὸς δὲ, τοὺς πρεσδυτέρους εἷς ταυτὸν xi 
τοὺς διχχόνους, xal τινας τοῦ πλύθους καλέσεις" 
Τέχνα, Eon, ἐμοὶ μὲν τὸ τοῦ βίου τέλος ἤδη πάρεστι, 
xal ἄπειμι, ὦ φίλον ἐμοὶ ποίμνιον, ἄπειμι πρὸς ἦν 
ἐπόθουν ix νέου διαγωγὴν, vai πρὸς ὃν μόνον ἐγὼ 
τὴν ἔφεσιν ἔχω, καὶ οὗ με σφοδρῶς ὁ θεῖος ἐξέχαυσεν 
ἔρως, ἄπειμι, τοῦτον ὀψόμενος. Ὑμᾶς δὲ χρὴ σκο- 
πεῖν, ὃν τινα ἑαυτοῖς ἐπίσχοπον Ψηφιεῖσθε " ὃς τοι- 
μανεῖ τε ὑμᾶς μετ᾽ ἐμὲ, καὶ οὗ τῆς φωνῆς ἀχούσει 
τὰ ἐμὰ πρόθδατα χαλῶς xai ὡς Θεῷ φίλον ὑπ᾽ xi 
ποιμαινόμενα. Ταῦτα τοῦ ἁγίου πρὸς αὐτοὺς simo 
τος, βραχέα ixsivot πρὸς ἀλλήλους εὐθὺς χοινολυ- 
Ὑησάμενοι, τὸν ἀρχιπρεσδύτερον τῆς ἐἔκχλητίας, 
ὄνομα καὶ αὐτὸν ᾿Λδέρχιον, χοινῶς ἐψηφίσαντο καὶ 
αὐτὸς δὲ τῷ ἀνδρὶ τὴν ἔπισχοπὴν ἐπιψηφισάμενος, 
ἐπιτίθησί τε αὐτῷ τὰς χεῖρας, καὶ εὐλογέσας, Σοὶ, 
ἔφη, ὦ ᾿Αδέρκιε, ἐπισκόπῳ εἶναι δίδωμ:, θεοῦ τε 
διδόντος xai ἐμοῦ ὅσον ἐπ᾽ ἐμοί, Elta εἰς οὐρανοὺς 
σὺν τοῖς ὄμμασι κἀὶ χεῖρας ἀνχσχὼν, xai προσευξά- 
μενος τῷ θεῷ, ἀπαίρει τε τῶν ἐνταῦθα τῷ cwc- 
ματι, καὶ πρὸς Χρίστὸν διαδαίνει, χοροῖς ἀγγέλω. 
ὁ χατ᾽ ἄγγελον ἁληθῶς βιώσας παραπευπόμενο. 
Τὸ μέντοι τὴν πόλιν οἰκοῦν πλῆθος παρὰ τὸ ἱερὸν 
ἐχεῖνο τοῦ ἀνδρὸς σῶμα συναθροισθέντες, ἱερά τ 
αὐτῷ ἐπάσαντες ᾷσματα, καὶ λαμπρῶς ἀνελόμεινι 
ὥσπερ τινὰ χοινὸν θησαυρὸν ἐν τῷ λίθῳ κατέθεντο, 
δευτέραν τοῦ Ὀχτωθρίου πρὸς ταῖς εἴχοσιν ἄγνντος᾽ 
εἶτα τὸν ὑπ᾽ αὐτοῦ δεξάμενον τὴν ἐπισχοτὶν, U 
τὸν αὐτοῦ θρόνον ἀναγαγόντες, χοινῇ τὸν ἐπὶ Gm 
δόξης τῆς βασιλείας θεὸν ἐμεγάλυνον, d xj 
πᾶσα δόξα, τιμὴ xai προσκύνησις νῦν καὶ ἀεὶ κε 
εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 'A μήν. 


4249 





MARTYRIUM S. ARETHJE. 


1250 


MAPTYPION 


TOY ATIOY 


MEI'AAOMAPTYPOX APEGA 


ΚΑΙ TON ΣῪΝ ΑΥ̓ΤῸ AGAHZANTON 


ATION 


MAPTYPON 


ΚΑΙ IZTOPIA TON ΚΑΤᾺ ΧΩΡΑΣ TOTE IIPAXGENTQN. 


— 


MARTYRIUM 


SANCTI 


ET MAGNI MARTYRIS ARETHAE. 


ET EORUM QUI CUM EO DECERTARUNT 


SANCTORUM MARTYRUM 


ET HISTORIA EORUM QU/E TUNC FACTA SUNT IN REGIONE HOMERITIDE 
VEL SAB/EA 


(Latine ap. Surium ad diem 24 Octobris; Grece ex cod. ms, Paris. n. 1483.) 


Α΄. "Exoc μὲν ἤδη πέμπτον ἐνειστήχει τῷ εὐσεύεϊ 
Ἰουστίνῳ, τῆς Ῥωμαίων ἀρχῆς τῶν σχήπτρων 
ἐπειλημμένῳ, ἡνίχα καὶ Αἰθιόπων ᾿Ελεσδαὰν ἤρχεν, 
ἀνὴρ ἐπ᾽ εὐσεδείᾳ καὶ δικαιοσύνῃ πλείστου παρὰ 
πᾶσιν ξιωμένος ὀνόματος, ἐν Αὐξούμῃ πόλει τὰ 
βασίλεια χατεσχευαχώς. Ἐχράτει δὲ xal τῆς 
Εὐδαίμονος 'Apa6lac, τῆς πάλαι μὲν Σαθᾶ, νυνὶ 
δὲ Ὁμηρίτιδος καλουμένης, Δουναάν τις  "EÓpaioq 
ἀνὴρ δυσσεδὴς καὶ τῷ τῶν Χριστιανῶν γένει δια- 
φερόντως πολέμιος. Ὃς χαὶ τοὺς ὑπὸ χεῖρα πάντας 
ἐχπεριτόμους εἶχεν, οὖς μὲν ἰουδαίζοντας, οὖς δὲ 
xal ἀχριδῶς ἑλληνίζοντας, θύοντας ἡλίῳ xal σε- 
λήνῃ καὶ δαίμοσιν, o9; ἄρα xal χατὰ τὸν ἐπιχώριον 
τρόπον ἀγάλμασι xal στήλαις ἐτίμων. ᾿Απηχθᾶνετο 
δὲ xal τῷ Ἐλεσθαὰν ὁ 'E6paloc, ὅτι δὴ πάντων 
σχεδὸν τῶν ὑπ’ οὐρανὸν τὸν Χριστὸν χηρυττόντων 
Θεὸν xai Θεοῦ Υἱὸν ἀληθῆ, xal ἡμῖν ὅμοιον κατὰ 
τὴν cáoxa Ὑενόμενον, αὐτὸς ἀθετῶν ἀπηρνεῖτο xai 
τὸν Υἱὸν χαὶ τὴν σάρχωσιν, συσχιάζων τὸ ἐπὶ τῷ 
σταυρῷ τῶν πατέρων ἀνόμημα, ὡς καὶ πολλᾶκις 
αὐτῷ συμδαλὄντα τὸν εὐσεοῆ βασιλέα, τρέψασθαί 
τε αὐτὸν’ ἀνὰ χράτος, xal φόρους ἀναγχάσαι τελεῖν. 
E:0' οὕτως ἐχεῖνον μὲν τὰς συνθήχας ἐθετηχότα, 
χατεξαναστῖναι τοῦ βασιλέως Ἐλεσδαάν. Τὸν δὲ 


9—.- 


Α 


Β 


I. Instabat Jam quintus annus, ex quo Justinus 
acceperat sceptra Romani imperii: quo quidem 
tempore imperabat etiam /Ethiopibus Elesbaan, vir, 
qui propter pietatem et justitiam, apud omnes maxi- 
mum nomen fuit consecutus : in civitate autem 
Auxume regiam construxerat. Ditione tenebat Ara- 
biam Felicem que olim quidem Saba, nunc autem 
vocatur Homeritis, Dunaan Hebreus, vir impius, et 
Christianorum generi inimicissimus ; qui etiam 
omnes, qui erant in sua potestate, habebat cir- 
cumeisos, partim quidem Judaicam sequentes su- 
perstitionem, partim autem plane gentiles soli et 
lune sacriflcantes et demonibus, quos etiam more 
gentis honorabant statuis et columnis. Porro autem 
ab Elesbaan odio habebatur Hebreus, quod omni- 
bus fere, qui sunt sub colo, Christum Deum pre- 
dicantibus, et verum Dei Filium, et nobis factum 
carne similem, ipse eum vilipendens, infieiabatur 
hec omnia, velans et adumbrans suorum majorum 
8celus, quod in cruce admpiserant, adeo ut rex pius 
sepe cum eo bello congressus, vi fuderit ac fugarit, 
et tributum pendere coegerit. Verum ille quidem 
non stans pactis conventis, insurrexit contra regem 
Elesbaan. Etesbaan autem eum rursus valido ador- 


1251 


MENSIS OCTOBER. 


tus exercitu, fortiter expugnavit, et in fugam con- Α πάλιν βαρεῖ στρατῷ xat' αὐτοῦ ἐπελθόντα, χαταγω- 


vertit. Denique ad illum cavendum relicto exercitu, 
in suam rediit ditionem. 


II. Interim non poterat Hebreus quiescero, sed 
ut accepte cladis deleret ignominiam, cum suos 
collegisset, et eos, qui erant in prvesidio, invasis- 
set, omnes bello perdidit, et jussit omnes, qui in- 
veniebantur Christum esse Deum confitentes, citra 
ullam interire misericordiam. Nullus autem fuit ex 
iis, qui erant sub ipso, Christianis, qui se non huic 
impio edicto submiserit illius animi formidans 8:8- 
vitiam. Quedam tamen civitas frequens populo, sita 
in Homeritide, que vocatur Nagran, cum jatn longo 
&bhinc tempore venisset ad agnitionem veritalis, 
et pietatem suscepisset, nempe ex quo Constantius 
magni Constantini filius, ad Sabeos, qui nunc vo- 
cantur Homerite, orti vero sunt ex Cetura Abrahe, 
misit legatos : et rege illius gentis muneribus sibi 
conciliatos, edificavit hac in civitate ecclesias, et 
quemdam virum pium, qui ad vitam declinarat 
monasticam, et moralibus et activis virtutibus erat 
magnus, atque adeo omnibus sui temporis superior, 
misit, ut preesset iis, qui ad veram accesserant 
religionem. Quo quidem tempore Judaeis resisten- 
tibus, et barbaro suadentibus, ne tam facile hospi- 
tem admitleret in civitatem, neque circa res divi- 
nas aliquid innovaret, nisi prius vir religiosus ali- 
quod signum ostenderet, (quomodo solent isti pe- 
tere, ut qui sint increduli) quod quidem si presti- 
terit, tuno ei concederet ingressum in civitatem : 
ille divinis fretus promissie, quod signa sequentur 
eos, qui crediderint, annuitcira ullam dubitationem: 
et eorum qua petebantur, miraculorum magnam 
ostendit operationem. Ab illo jam teinpore civitas 
Dominum pure colens, et orthodoxa divinorum Pa- 
trum sequens dogmata, perseverabat, si quid erat 
mali, repellere, et alienam effugere religionem, 
adeo ut sineret quidem eam ad aures pervenire. 


lI. Invidens ergo malignus, totum, quantus erat, 
subiens Hebreum, eum armat adversus civitatem, 
partim quidem opinans fore, ut id esset molestum 
pio regi Ethiopum : partim autem eo spectans, ut 
in Christum suam expleret insaniam, et genus 
Christianorum omnino everteret. Itaque venit vali- 


νίσασθαί τε γενναίως, xa! φυγαδα παρασχεὐάσει 
γενέσθαι. Εἶτα πρὸς φυλαχὴν ἐκείνου καταλιπόντει 
στρατὸν, εἰς τὴν οἰκείαν αὖθις ἀρχὴν ὑποστρέψαι. 

Β΄. Ἐν τούτοις τὸν 'E6palov οὐκ jv ἧρεμεῖν" ἀλλ᾽ 
ὥσπερ τὴν ἧτταν ἀναχαλούμενον, συλλεξ ἅμενον τοὺς 
οἰχείους, xal τοῖς τὴν φυλακὴν ἔχουσιν ἐπιθέμενον, 
πολέμῳ τε ἅπαντας διαφθεῖραι, xai κελεῦσαι τοὺς 
εὑρισχομένους θεὸν τὸν Χριστὸν ὁμολογοῦντας παρὰ 
πᾶν ἔλεος διαφθείρεσθαι. Ἣν οὖν οὐδεὶς τῶν ὑτ' 
αὐτῷ τελούντων Χριστιανῶν, ὃς οὐχ ὑπέκυπτε τῷ 
δυσσεδεῖ τούτῳ προστάγματι, τῆς ψυχῆς Duty 
τρέμων τὴν ἀγριότητα. Πόλις γέ τις πολυάνθρωτος 
ὑπὸ τὸν Ὁμηρίτην χειμένη χαλουμένη Naypi, c 
χνὸν ἤλη χρόνον εἰς ἐπίγνωσιν ἐλθοῦσα τῆς dir 
θείας, καὶ τὴν εὐσέόειαν ἐπανελομένν,, ἐξ ὅτου 
Κωνστάντιος ὁ τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου υἱὸς 
πρὸς Σαθαίους τοὺς νῦν Ὁμηρῖτας, τοὺς ix τῆ: 
Χετούρας τῷ ᾿Αὐραὰμ γενομένους πρεσοείαν ἐπστε:- 
λατο, καὶ δώροις οἰχειωσάμενος τὸν τοῦ ἔθνους fzn- 
λέα, ἐκκλησίας τε ἐδείματο, καί τινα θεόφιλον ἄνδρε 
πρὸς τὸν μοναδιχὸν ἀποχλίναντα βίον, xai μέτιν 
ἐν ἠθιχαῖς τε xal πραχτιχαῖς ἀρεταῖς, καὶ ib 
τοὺς τότε πάντας γενόμενον, εἰς προστασίαν τῶν τὰ 
εὐσεδείᾳ συντιθεμένων ἐξέπεμπεν. Ὅτε καὶ tin 
᾿Ιουδαίων ἀνθισταμένων χαὶ ἀἄάὝᾷναπειθόντων τὸν 
βάρδαρον, μὴ προχείρως οὕτω ξένον εἰς τὴν πολι- 
τείαν εἰσδέξασθαι, μηδὲ περὶ τὰ θεῖα νεωτερίζειν, 
εἰ μή τι πρότερον σημεῖον ὁ θεόφιλος ἐπιδείξαιτο, 
οἵα δὴ πολλὰ τούτοις ὡς απίστοις ἀπαιτεῖν i, 
καὶ τότε παραχωρῆσαι αὐτῷ τῆς εἰς τὴν πόλιν 
εἰσόδου, ἐκεῖνον ταῖς θείαις ἐπαγγελίαις θαῤῥήσαν:, 
ὅτι σημεῖα τοῖς πιστεύσασι παρακολουθήσει, ἕξι- 
νεῦσαί τε ἀνεπὶδοιάστως, xal πολλὴν τῶν ἀξει- 
τουμένων θαυμάτων ἐπιδείξασθαι τὴν ἔνεργειξι. 
'Et ἐκείνων ἤδη τῶν χρόνων d, πόλις χαθαρῶς λι- 
τρεύουσα τῷ Θεῷ, χαὶ τοῖς ὀρθοδόξοις τῶν (i 
Πατέρων στοιχοῦσα δόγμασι, διετέλει πᾶν ὅ τί 
πονηρὸν ἀπωθουμένη, xai θρησχείαν ἀλλόχοτον ἔχρι 
γοῦν xai ἀκοῆς ἀποφεύγουσα. 

Γ΄. Φθονήσας τοίνυν ὁ πονηρὸς, xal ὅλον Wm 
δὺς τὸν 'E6paiov, ὁπλίζει xatà τῆς πόλεως, πὶ 
αὐτὸς τοῦτο μὲν προσδοχήσας λυπεῖν τὸν τῶν Alo- 
πων εὐσεδῇ βασιλέα τοῦτο δὲ χαὶ“ τὴν κατὰ Χα- 
στοῦ μανίαν ἀποπλῆσαι σχοπῶν, xai τὸ Χριττιανίη 


γένος εἷς ἅπαν ἐχτρίψαι, βαρὸν ἐπαγόμενος στρετὸν 


dum adducens exercitum: et cum circumcirce esset D ἀφιχνεῖται, xal στρατοπεδευσάμενος παρὰ τὸ περ'- 


castrametalus, valloque et fossa mania circumde- 
disset, obsedit Nagran, minitans se illam expugna- 
turum, et omnes, qui in ipsaerant, interempturum, 
nisi cruce Domini, 8 civibus in excelso posita, 
quam exsecrationis signum (proh dolor !) stultus vo- 
cabat, ad nihilum redacta, deinde Christum quo- 
que negassent, qui fuerat in ea suspensus. Quod eo 
quidem consilio faciebat, ut cum eos illo, quod inde 
veniebat, presidio nudasset, hoc tam valido de- 
fectos auxilio deinde invaderet. Quidam ergo exse- 
crandi hujus regis satellites, in orbem obeuntes 
civitatem, eadem vociferabantur: et, si parerent 


ὄολον, xai χἄραχα βαλῶν, xa! περιταφρεύσας, izt 
λιόρκει Νεγρὰν ἑλεῖν τε αὐτὴν ἀπειλῶν, xai τοὺς 
ἐν αὐτῇ πάντας ἀνελεῖν, εἰ μὴ τὸν ἔξω τειχῶν ἐν 
στηλωμένον ἐν μετεώρῳ τοῦ Κυρίου σταυρὸν, ἦν 
ἀρᾶς (οἴμοι) σημεῖον ὁ ἀνόητος ἀπεχάλει, ove 
νώσαντες, εἶτα τὸν ἐν αὐτῷ χρεμασθέντα Χριστὸν 
ἀρνήσαιντο" δεινῶς τοῦτο xal πανούργως ἐπινοήσες 
ὁ ἀλιτήριος, ἵνα τῆς ἐχεῖθεν ἀσφαλείας γυμνώσες, 
εἶθ᾽ οὕτω τῆς ἰσχυρᾶς ταύτης βοηθείας ἐρήμοις 
οὖσιν ἐπίθοιτο. Τινὲς οὖν τῶν τοῦ μιαροῦ τούτι» 
βασιλέως ὁπασπιστῶν, περιθέοντες χύγλῳ τὴν πόλιν, 


τὰ αὐτὰ ταῦτα ἐδόων' xal πειθομένους μὲν, δωρεῶν 





MARTYRIUM S. ARETHAE. 


4954 


ξιωθήσεσθαι βασιλιχῶν xal civ: ἀπει- A quidem, diqgbant fore ut dona et honores a rege 


δὲ xal τῷ Γαλιλαίῳ προσανέχοντας ἀντὶ 
ς τὲ πολυαρχίαν εἰσάγοντας, πυρὶ xal 
παραδοθῆναι, Καὶ αὐτὸς δὲ Δουναὰν ἡ 
ς γλῶσσα xai μιαρὰ προσετίθει. Μηδ᾽ ὅτι- 
tt τὸν Ἰησοῦν δύνασθαι τοῖς ὑπὸ τὴν ἐμὴν 
Ἰιστιανοῖς, οὖς ἀἄπα)γτας χαὶ αὐτοὺς τοὺς 
ἐρεῖς xal μονάζοντας ξίφει χατανήλωσα 
μηδὲ τῶν παρ᾽ ἐχείνοις φεισάμενος ἱερῶν, 
λεῖστον ὅσον συναγείρας στρατὸν, περί που 
x μυριάδας, χειρὶ πολλῇ πρὸς ὑμᾶς ἀφι- 
πείσων πάντως, ἢ ἀπολέσων. 


δὲ τῆς πόλεως: Ὁρῶμεν, ἔφησαν, ὦ βα- 
| γλώττῃ σε τὰ πολλὰ χαριζόμενον, xal 
τῷ μόνῳ Θεῷ περιάπτοντα. ᾿Αλλὰ Ῥα- 
. πάντως ὁ τοῦ Σεναχηρεὶμ οὐ μιχρὸς elg 
ζ, ὃς xai αὐτός ποτε χατὰ Θεοῦ μεγαλοῤῥή- 
ὑσσαν ἀφεὶς, ὅσας ἀπώλεσε μυριάδας, χαὶ 
ἐζευξε μετ᾽’ αἰσχύνης, ὁλίγοις ἄγνωστος. 
πολυαρχίαν ἤ πολυθέϊαν κχαταγινώσχεις 
μεῖς, ἄνωθεν xal ix πατέρων ὥσπερ τινὰ 
χδεξάμενοι εὐσέδειαν, οὐ poszpylq 
ὕμεν θεότητα, οὐδὲ ἀφθονίᾳ προσώπων 
αν εἰσάγομιν, ἀλλὰ τὴν μίαν φύσιν ἀδιαι- 
€ τρίχ διαιροῦντες πρόσωπα. Πατέρα xai 
ἄγιον Ἠνεῦμα" τὸν Υἱὸν, εἰς ὃν ὑμεῖς ἐνυ- 
ὁμολογοῦμεν χατὰ τοὺς θείους ἐνανθῥω- 
οησμοὺς, xal ὑπὸ τῶν ὑμετέρων σταυρω- 
πέρων τῆς τῶν ἀπάντων ἕνεχχ σωτηρίας, 
των χαχῶς ἐχείνων τὸ τῆς οἰχονομίας 
v, ix νιχρῶν τε τριήμερον ἀνασττναι, xal 
γανοὺς ἀναληφθῆναι πάλιν, xal τὸν ἴδιον 
ναι Πατέρα. 


4 
τὴν 


consequerentur : sin autem non parerent, et Galileo 
animum adhiberent, pro monarchia inducentes 
multorum principatum, igni et gladio traderentur. 
Porro autem ipse quoque Dunaan exsecranda et 
audaci lingua his falsa quedam addebat, et jactar- 
ter dicebat : Nullam potuit Jesus opem ferre Chri- 
stianis in mea potestate constitutis, quos omnes, 
et ipsos illorum sacerdotes et monachos gladio et 
igne prius consumpsi, ne parcens quidem sacris 
illorum templis : etnuno maximo coacto exercitu, 
nempe centum et viginti millibus hominum, ad vos 
veni, aut omnino persuasurus, aut perditurus. 

IV. Cives autem : Videmus, dixerunt, o rex, te 
lingue multum indulgere, et attribuere imbeocilli- 


p (atem ei, qui est solus Deus. Bed Rapsaces dux 


exercitus Sennacherib non parvum tibi dederit 
exemplum : qui cum ipse quoque aliquando in 
Deum, magna loquentem et jactantem vibrasset 
linguam, quod hominum millia perdiderit, et cum 
quanto dedecore recesserit, pauci suntqui nesciant. 
Quod autem nos accusas, quod multorum princi- 
patum, et multos deos inducamus, nos, qui multis 
abhinc seculis, lanquam hereditatem, a majoribus 
veram accepimus religionem, nec monarchia in 
arctum adducimus divinitatem, nec abundantia per- 


.Bonarum inducimus multorum principatum : sed 


C 


unam naturam citra divisionem in tres personas 
dividentes, Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum 
confitemur : Filium vero ipsum, quem vos contu- 
meliis incessitis, hominem esse factum, ut divina 
predixerunt responsa, eta vestris majoribus actum 
fuisse in crucem propter salutem omnium, cum illi 
male ignorassent dispensationis divine mysterium, 


die resurrexisse ἃ mortuis, et rursus ad ccelum ascendisse, et in altum sublatum fuisse ad 


trem, et credimus, et predicamus. 
ἀνασχομένη τοίνυν ἔτι τῶν ἱερῶν τούτων 
ιἰὄόγων dj βέδηλος ἀνοὴ, ἔῤγου εἴχετο, Καὶ 

πολιορκίαν τραπόμενος, πᾶσαν ἑλέπολιν 
χτὰ τῆς πόλεως, ἀσφαλῶς τὰς διεξόδους 
, καὶ οἱόμενος τοὺς ἔνδον πολυημέρῳ λιμῷ 
σασθαι’ Τούς τε ἐν ἀγροῖς καὶ προαστείοις 
οὺς πάντας συναγαγὼν οὐς μὲν ἀνεῖλεν, 
οἷς ὑπ᾽ αὐτὸν πρὸς δουλείαν ἀπέδοτο. Ὡς 
πᾶντα γενναίως οἱ εὐσεδεῖς πολῖται ἠμύ- 
je χρόνος τριδόμενος ἤμόδλυνεν αὐτῷ τὰς 
δόλῳ τὴν ἅλωσιν ὑπελθεῖν 
jv εἰς τὴν πόλιν αἰτεῖ πάροδον κατὰ θέαν 
3v ἐν αὐτῇ" φούδεροῖς πρότερον χρησάμενος 
χαὶ μέσον παρενθεὶς τῶν λεγομένων αὐτὸν 
νόμου Θεὸν, ὡς οὔτε τι πλέον αὐτοὺς τῶν 
| δρᾶσαι, οὔτε μὴν τὸ πάτριον ἐξομόσασθαι 
αταναγχάσει, οὐδὲ χαχόν τι ἕτερον μιχρὸν ἤ 
ἐργάσεται τούτου, ἀλλὰ μόνης τε ἀπολαύσει 
τῇ πόλει θέας, xal τὸν ἐτήσιον ἀπολαδὼν 
ὃς xai πρώην ἐδίδοτο, εἶτα ἐχεῖθεν εὐθὺς 
ot, 


eta εἰπὼν, καὶ διαθέμενος τὰς συνθήχας, 


V. Non sustinentes autem hos sacros audire ser- 
mones aures profane, ad facta se contulerunt. lta- 
que ad obsidendum rex conversus civitatem, adver- 
sus eam movebat omnes machinas, omnes exitus 
diligenter custodiens οἱ muniens, et putans fore ut 
multorum dierum fame eos in suam redigeret po- 
testatem. Et cum collegisset omnes Christianos, qui 
erant in agria et suburbiis, alios quidem interemit, 
alios vero iis, qui erant in ejus ditione, vendidit in 
servitulem. Cum autem pii cives se adversus omnia 


ixows, xai D fortiter defenderent, et tempus quod terebatur, ty- 


ranno spem reddidisset valde exilem, statuit dolo 
capere civitatem. Itaque petit ut ei liceret ingredi 
civitatem, ut videret scilicet ea, que ibi erant, 
prius terribili prolato jurejurando. et iis, qua di- 
cebantur, interposito ipso legis Deo, se nihil eis 
6886 faclurum preter ea, qu: consueverant : neque 
coacturum ut patriam abjurarent religionem: neque 
aliquod aliud malum magnum, aut parvum eis esse 
facturum, sed solum ea visurum, que sunt in ci- 
vftate ; et annuum tributum accepturumquod prius 
dabatur : deinde autem seillinc statim excessurum. 

VI. Heo cum dixisset, et pacta conventa iniis- 


425ὅ 


MENSIS OCTOBER. 


1256 


get, et postremum jurasset Jusjurandgm, persua- À x«i τελευταίους ὑποσχὼν ὄὅρχους, πείθει τοὺς ἐν τῇ 


det iis, qui sunt in civitate, cum DeU universum 
permisissent, qui est testis sacramenti, et hoc 80- 
lum dixissent, regibus nos cedere didicimus. Quod 
si tu secus statueris facere, quam nobis dixisti, 
Deus, qui est spectator jurisjurandi, id omnino 
ulciscetur, neque diu differet vindictam. Nobis 
enim, dicebant o Christe Salvator, et Fili Dei, οἱ 
Deus, pro te vel omnibus privari facultatibus, 
atque adeo ipsa vita, non leve est lucrum. Absit 
autem, ut tuum nomen negemus, ut est impiorum 
institutum ! nec si tale quid fecerimus, nos, o sol, 
aspicias, Quee simul atque dixissent, totas portas 
aperiunt et intra ipsam civitatem, tanquam lupum 
in stabulum, malum regem admittunt. Ille autem 
cum et figuram, οἱ situm, et illam civitatis lau- 
dasset frequentiam, et civium quoque splendorem, 
egressus est, in eos, qui habitabant civitatem, 
gravia versans, ut indicavit exitus, jusjurandum, 
et pacta conventa, el. quicunque alia eis prebuit 
ad fidem faciendam, ea esse existimans puerilem 
deceptionem. 

VII. Cum autem jam se pararet ad eos evertendos, 


vocat extra civitatem. Aderant vero quicunque 


eranl insignes opibus el gloria. Pre ceteris autem 
is, qui et canitie, et sapientia, et morum modestia 
erat prestantissimus, divinus, inquam, Arethas, 
cui ipsi quoque fuerat commissa rectio civitatis. 
Omnes igitur commendabant, extollebant, laudi- 
busque celebrabant, et omnem honorem tribuebant 
ei, qui videbatur esse servator et rex. llle autem 


πόλει. Θεῷ τὸ πᾶν ἐπιτρέψαντας τῷ τῶν ὄρχων 
μάρτυρι, καὶ τοῦτο ὑπειπόντας μόνον, ὅτι Tou 
βασιλεῦσιν ὑπείχειν ἐμαθομεν, καὶ ὡς, ἘΠ τι τῶν 
πρὸς ἡμᾶς λόγων οὗτος μεταθουλεύσεται͵ ἀλ)ὲ 
Θεὸς αὑτὸν πάντως ὁ τῶν ὄὅρχων ἔφορος ἀμυνεῖτα:, 
xal οὐ βραδὺς ἔσται πρὸς τὴν ἐχδίκησιν. Ἡμῖν γὰρ, 
ὦ Σῶτερ, ἔλεγον, Χριστὲ, xal 0105 Υἱὲ xol Od, τὸ 
ὑπὲρ σοῦ xal περιουσίας πάσης στερηθῆναι καὶ τὶς 
ζωῆς χέρδος αὐτὸ τυχόν. Μηδὲ γένοιτο τὸ cw 
ἡμᾶς ἄπκερνήσασθαι ὄνομα, ὡς toi; ἀσεύέσι σχοκὸς, 
μηδὲ τοιοῦτον χαταπραξαμένους, ὦ ἥλις, ἵἴδοις 
ἡμᾶς. Καὶ ἅμα λέγοντες ὅλας ἀνχπετῶσι τὰς τὸ: 
λας, καὶ αὐτῆς ἔνδον τῆς πόλεως ὡς ἐν σηχῷ λύχον 
τὸν πονηρὸν εἰσδέχονται βασιλέα. Ὁ δὲ, xal σχῇμε, 
xai θέσιν, xal τὸ πολυάνθρώπον ἐχεῖνο τῆς τὸ 
λεως ὡς δὲ χαὶ τὸ περιφανὲς τῶν πολιτῶν ἔκαι- 
νέσας, ἐξήει, δεινὰ xav' αὐτῶν ἄρα τῶν τὴν πόλιν 
οἰκούντων ὡς τὸ πέρας ἔδειξε, στρέφων, ὄρχους 
xai συνθήχας, xai ὅσα ἄλλα πρὸς πίστιν αὐτοῖς 
παρέσχετο, παίδων ἀπάτην εἶναι νομίσάς, χαὶ fi; 
πρὸς ἀνχτροπὴν αὐτῶν παρασχευαζόμενος. 

Ζ΄. Ἕωθεν οὖν ἅμα φωτὶ ἔξω τενχῶν τὴν πόλιν 
ἐχάλει" xal παρῆσαν ὅσοι πλούτῳ xal Bp Ou 
ροντες ἦσαν. xal πρὸ τῶν ἄλλων αὐτὸς ὃ χαὶ xh 
τῶν πολιᾷ xal συνέσει, xai τῷ τῶν ἐθῶν εὐχόσμῳ 
διαφορώτατος, ᾿Αρέθας ὁ θεῖος, φημὶ, ὁ xzi αὐτὴν 
δήπου τὴν ἀρχὴν τῆς πόλεως ἐγχεχειρισμένος. Ol 
xai ἦσαν ἐπιθειάζοντες, εὐφη μοῖντες, xai zism 
τιμὴν ἀπονέμοντες τῷ δοχοῦντι σωτῆρι xal smi 
Ὁ δὲ μέμψιὸ εἶναι νομίσας τὸ εἰς ἀναδολὰς ὀρϑῆνει 


sibi culpe dandum esse tribuens, quod differret C xaxàc, xxi μὴ ἀναμείνας, ἀναχάλύπτει τὸν bim 


cerni malus, non amplius exspectans aperit, qui 
intus latebat, Dunaan, et jussit protinus omnes 
custodiri in vinculis. Deinde etiam privavit facul- 
tatibus, et rogavit ubinam esset Paulus eorum 
episcopus. Cum autem jam duobus ante annis 
eum intellexisset. esse mortuum, non habens in 
quem iram immitteret, contendit ad pulverem, et 
jussit sepulcrum effodere, et illius corpus combu- 
rentes in aerem ventilare. Aliud quoque excogitat 
furiosa anima, nec eam capit salietas aliquid tno- 
liendi adversus Christianos, sed jubet accendi ro- 
gum, qui multa aleretur materia, et statim civita- 
tis, et ejus, que est circumcirca, regionis sacer- 
doles, et monachos, et Deo consecratas virgines, 
quin etiam feminas que vitam elegerant monasti- 
cam, omnes simul in eum injici. Ii enim, inquit, 
sunt plane causa aliorum interitus, persuadentes 
erucifixum colere, tanquam Deum. Ad hec per- 
inde ac si non sufficeret, quod factum fuerat, ad 
ejus incomparabilem ostendendam improbitatem, 
ut alios quoque sibi subjungeret, vehementer con- 
tendit, et jussit precones obire civitatem et regio- 
nem proclamanies ut Christum negarent, et vive- 
rent Judaice, eadem que rex sentientes. 

VIII. Porro autem ipse quoque rex Arethe 8ἰ- 
milia consulebat, adjiciens, quod ipsi quoque no- 
rant Romani, illius majores in crucem egisse ho- 


χρυπτόμενον Aouvaiv, xal πάντας εὐθὺς ἐχέλεος 
δεθέντας φρουρεῖσθαι. Εἴτα καὶ τῶν ὑπαρχόντων 
ἐγύμνου, xai διεπυνθάνετο, ποῦ ἄν εἴη ΠΙ:ῦλος ὁ 
τούτων ἑπίσχοπος. Ὡς δὲ τεθνάναι δεύτερον αὐτὸν 
ἤδη χρόνον ἐμάνθανε, μὴ ἔχων ὅπου τήν div 
ἐπαφῇ πρὸς τὴν χόνιν ἐχώρει, xal ἀνορύττειν τὸν 
τάφον προσέταττε, xal τὸν ἐκείνου νεχρὸν χα" 
καίοντας, εἰς ἀέρα λιχμᾷν. Εὑρέσκει καὶ Bn ἐκί- 
votav ἣ μανιώδης ψυχὴ, xal οὐ λαμδάνει κόρον τεὰ 


Χριστιανῶν χαχὰ τεχταίνουσα᾽: ἀλλὰ πυρὰν dis 
πολλῇ τρεφομένην, ἀνακαῦσαι χελεύει, xai tx 


χρῆμα τούς τε τῆς πόλεως xal περιοιχίδας uas 
xai μονάζοντας, τὰς τῷ θεῷ ἱερωμένας παρθένος, 
πρὸς δὲ xal q0valxaq, ὅσαι τὸν ἀσχητιχὸν εἴλοντο 


D βίον, ἀθρόους ὁμοῦ πάντας ἐν αὐτῇ ἐμδαλεῖν. Οὗτοι 


γὰρ, φησὶν, ἀτεχνῶς αἴτιοι τῆς τῶν ἄλλων ἐτυ- 
λείας, ἀναπείθοντες προσανέχειν ὡς θεῷ τῷ ista 
ρωμένῳ. Εἴτα χαθάπερ οὐχ ἀρχοῦντος τοῦ γεν" 
μένου ἀπαράμιλλον αὐτοῦ ἀποδεῖξαι τὴν μοχϑηρίεν' 
ἵνα χἂν γοῦν τοὺς ἄλλους ὑποποιήσαιτο. Ὁ δὲ κεὶ 
προσαγωνίζεται, xal κήρυχας ἀνὰ τὴν πόλιν χεὶ 
τὴν χώραν ἐκέλευε διαθέειν, ἐμδοῶντας, ἀπαρνον- 
μένους τὸν Χριστὸν ζῆν ἰουδαϊχῶς, τὰ αὐτὰ ope 
νοῦντας τῷ βασιλεῖ, 

H'. Αὐτὸς δὲ βασιλεὺς, τοῖς περὶ ᾿Αρέθαν τὶ 
ὅμοια συνεδούλευε, προστιθεὶς ὅτι καὶ αὐτοὶ ἔγνν- 
φαν Ῥωμαῖοι ἄνθρωπον ἐσταυρωχέναι τοὺς fF 


MARTYRIUM 8. ARETHAE. 


1258 


. Πῶς γὰρ ἄν, μαστιγωθείη θεὸς, ἀσώ- Α minem. Quomodo enim, dicebat, fuissel flagris 


v ἔχων ; Πῶς δὲ xal θανάτου xal οὕτως 
; δυσχλεοῦς ἀθάνατος ἂν γεύσαιτο φύ- 
i τε δὲ καὶ πολλοὶ παρ᾽ ἡμῖν τῶν 'Po- 
τόριον αὐχοῦντες δίδάσκαλον, καὶ αὐτοὶ 
λιν, οὐχ ὡς Θεὸν, ἀλλ᾽ ὡς ἄνθρωπον δεῖν 
τὴν τινὰ τιμᾷν τὸν Χριστόν. Κἀγὼ δὲ 
σοῦτον ἐξήχθην μανίας, ὥστε τὴν εἷς 
αὐτός τε ἀπαρνήσασθαι, χαὶ ὑμᾶς πρὸς 
. ἄρνησιν ἐχχαλεῖσθαι. Ηῶς γὰρ, ὃς γε 
μὲν ἀντέχομαι xal τῶν πατρίων ἐθῶν 
ἐριέχομαι, πᾶν δὲ εἰ τι νεώτερον ἀπω- 
διὰ τοῦτο ἀπεχθάνομαι xai τῷ ᾿Ιησοῦ, 
θεότητα ἐχυτῷ τολμηρῶς περιάψαντι ; 
Alp καὶ σελήνῃ, καὶ τοῖς ἄλλοις χτίσμα- 
οἷς θεοῖς τῶν ἐθνῶν σέδας ὑμᾶς προσ- 
αναγγάζω (μὴ οὕτως ἔξω φρενῶν 
λλὰ θεῷ μόνῳ τῷ τὰ πάντα παραγα- 
Ιατρὶ τῶν γεννητῶν ὑπάρχοντι, ὅς, ἀπαθὴς 
)ς, ἐμπαθῶς, οὐχ οἵδε γεννᾷν. 


ὃν οἱ γενναῖοι, Τί ταῦτα ὑπέχρουσας, εἶ-- 
ἐλεῦ ; Οὐδὲ ἡμεῖς λέγομεν κατὰ πάθο ; γεν- 
ν, ἀλλ᾽ ἀπαθῶς ὧσ λόγον ἐκ νοῦ. "Ov xai 
τῆς ἡμετέρας ἐλθόντα φύσεως, ἐξαπο- 
Υἱὸν ἐπ᾽ εὐεργεσίᾳ φημὶ τῶν ἀνθρώπων, 
σάρχα λαθεῖν ix κόρης παρθένου, xai 
ὅμοιον ἡμῖν γενέσθαι χωρὶς ἁμαρτίας, 
ληρῶσαι τά γε ὑπὸ τῶν προφητῶν περὶ 
loi; πρότερον εἰρημένα χρόνοις περὶ ὦν 
ἴδας ταῖς ἐκείνων ἐγκύπτων βίδλοις" ὃς 
κις διὰ τῶν ὑπὲρ ἄνθρωπον θαυμάτων 
αρεγύμνωσε τὴν θεότητα, xal & τῆς σαρ- 
φεν οὐχ ἠρνήσατο. Καί τι δεῖ πλειόνων 
ὕτον ἡμεῖς xal Θεὸν, xa! Θεοῦ Υἱὸν ὁμο- 
χαὶ ὑπὲρ ἁπάσης ἀπολογούμεθα τῆς πό- 
ὧν ἄλλων τῶν ὑφ᾽ ἡμᾶς τελούντων Χρι- 
τὶ οὐχ ἔστι τι βασάνων εἶδος, ὃ μὴ καὶ 
ἴς ἔτοιμοι δι’ αὐτόν. Τί γὰρ ἄν καὶ χωρί- 
 Χρισνοῦ ἀγάπης ἡμᾶς ; Οὐδὲν δὲ ἡμῖν 
jy ἤ τοῖς ἄλλοις τοῖς τὰ ἐχείνου νοσοῦ- 
ἀδιαιρέτω, ἐνωθέντα καὶ καθ᾽ ὑπόστασιν 
τῷ θεῷ Λόγῳ, τολμηρῶς διασπῶντως τῆς 
θείας ὑποστάσεως, ἰδιουπόστατόν τε xai 
ωὠπὸν τὸν σαρχὶ ἐπιφανέντα Λόγον εἰπεῖν 
* οἵ γε ἀξίως παρὰ τῶν θείων πνευμά- 


cesus Deus, qui est natura incorporeus ? quomodo 
autem mortem adeo turpem et ignominiosam na- 
tura gustarit immortalis ? Alioquin autem multi 
quoque ex Romanis, qui sunt apud vos, jactantes 
se Nestorium habere magistrum, ipsi quoque rur- 
sus dicunt, se non ut Deum, sed hominem et pro- 
phetam quemdam oportere Christum honorare. 
Quee nisi vera essent, nec ego ad tantam proces- 
sissem insaniam, ut ipse negarem in Christum 
fidem, et vos ad similem vocarem negationem. 
Quomodo enim, qui legem teneo ao tueor, et pa- 
tríos mores 80 ritus valde amplector, repello au- 
tem quiquid fuerit novi: et ideo Jesum quoque 
odio habeo hominem, qui divinitatem sibi impu- 
denter attribuit ? Neque enim soli et lune, neque 
aliis rebus creatis, neque diis gentium rogo vos 
cultum tribuere (absit, ut sim adeo emote mentis!) 
sed Deo soli, qui omnia producit, et est Pater re- 
rum generatarum : qui, cum sit impatibilis et 
expers materie, generare nescit patibiliter. 

IX. Cui generosus Aretha cum sociis : Cur h*c 
dixisti, o rex? Neque nos dicimus Deum gignere 
patibiliter, sed impatibiliter, ut mens sermonem 
gignit. Illum autem asserimus, nostre nature mo- 
tum misericordia, misisse Filium, ad hominum, 
inquam, beneflcium, adeo ut et carnem acceperit 
ex puella virgine, et per omnia nobis similis factus 
sit absque pecoato, et omnia impleverit, que de 
ipso & prophetis multis ante annis dicta sunt : 
quae quidem tu quoque scis, qui legisti illorum 
libros. Qui etiam sepe per miracula que sunt su- 
pra hominem, ipsam ostendit divinitatem et se 
suscepisse carnem, non est inflciatus. Quid opus 
est pluribus? Nos eum et Deum, et Dei Filium 
confitemur, et pro universa respondemus civitate, 
et aliis Christianis, qui sunt nobis subjecti : ne- 
que est ullum genus tormenti, quod non propter 
ipsum parati simus pati. Quid enim nos separa- 
verit a charitate Christi ? Nihil autem rei est nobis 
cum Nestorio, aut cum aliis, qui eodem morbo, 
quoipse, laborant, quihominem, quicitradivisionem 
et per hypostasim unitus est Deo Verbo, summa 
impudentia divellentes a Verbi divina bypostasi, 
per se consistentem, et solum hominem ausi sunt 
dicere Verbum, quod in carne apparuit : qui 


iw ὀρθοδύξων ἀπεόλήθησαν καταλόγου xal D etiam, ut merebantur, a divinis Patribus ejecti 


ἀναθέματι παρεδόθησαν. Πλὴν ἀλλ᾽ οὐχ 
ἴσθι ὁ ὑπὸ σοῦ), βλασφη μούμενος Κύριος 
καὶ σὲ παρὰ πόδας ἀπαιτῆσαι δίχας τῶν 
ων, τῆς τε ἄλλης βλασφημίας, φημὶ, καὶ 
ὧν χαταπατηθέντων ὑπὸ σοῦ xai ἀνατρα- 
ρχων, ἀνοσιώτατε ἀνθρώπων xai πανουρ- 


các παῤῥησίας τὸν ἀνδρῶν μιχρὸν ἀνα- 
μάλιστα δὲ τῆς συνέσεως xal τῆς ἄλλης 
τὸν ᾿Αρέθαν δυσωπηθεὶς ἡμέροις τε λό- 
λεαίνειν ἤρξατο, xal δωρεὰς xal τιμὰς 


ParnoL. Gg. CXV. 


sunt 8 catalogo orthodoxorum, et sunt in eeter- 
num íraditi anathemati. Sed non pretermittet 
(hos certo scias) qui maledictis ἃ te appetitur 
Dominus, quin e vestigio penas sumat tuorum au- 
dacium coptorum, cum alterius, inquam, tue 
blasphemie, tum jurisjurandi, quod a te fuit con- 
culcatum et eversum, o imprimis impie et sce- 
lerate. 

X. Hie autem cum eorum loquendi libertatem 
parum sustinuissel, maxime autem Arethe sa- 
pientiam et alium omnem splendorem esset reve- 
ritus, benignis verbis eos ccpit lenire, eisque et 


40 


1259 


MENSIS OCTOBER. 


1360 


dona et honores proposuit, acrem ipsorum zelum Α mpotrelvezo διαψυχραίνειν οὕτω τὸν θερμὸν αὐτοῦ 


in pietatem sic refrigerare machinans. Postquam 
autem vidit martyres omnino aures non prebere 
promissis, contra autem quam poterant olaris- 
sima voce clamare : Non te negamus, qui es unus 
Trinitatis, o Verbum Dei et Christe : neque tuam 
irridemus susceplee carnis dispensationem : neque 
tuis, quas propter nos passus es, perpessionibus el 
cruci Judaice  insultamus, eos quidem vinctos 
adhuo detinuit: in aliam autem multitudinem, 
que collecta fuit ex omni genere el etate, mor- 
tis tulit sententiam ; uxoribus vero et liberis eo- 
rum, qui detinebantur, martyrum ante oculos eo- 
rum adductis, provocabat ad Christi negationem, 
partim quidem minis, partim autem blandis verbis 
eas aggrediens, nonnunquam omne supplicii genus 
in eas intentans, liberorumque, et parentum, el 
facultatum, et ipsius quoque patrie eas terrens 
amissione. Ille autem dicebant : Omnibus, o rez, 
qua a te offeruntur, sive ea sint bona, sive aliter 
se habeant, libenter hodie renuntiantes, qua a te 
maledictis incessitur, Christi crucem extollimus : 
et qui in jpsa nostram procuravit salutem, Chri- 
stum sequimur. Esset enim a ratione alienum, et 
nimis effeminatum, ex nobis quidem alias, que 
cum talibus viris cohabitarunt, qui mortem pro- 
pter Christum elegerunt : alias autem, que virgini- 
tatem exercent, ut que Christo sint desponse, non 
esse animo masculo, et vestram iram plane incon- 
sideratam non nostro sustinere corpore. 

XI. Rex autem : O femine, inquit, possum vos 
merito magne? accusare stuliitie, quod hominis 
plani, et prestigiatoris, et qui violenta morte per- 
iit, gratiam eligitis, et voluptatibus presentibus 
spem, cujus incertus est exitus, praeferre statuistis. 
Quedam autem ex acrioribus matribus et mona- 
chis, non ferentes Christi contumeliam, use sunt 
in regem verbis asperioribus, eum ipsum, qui ma- 
ledietis incessebatur, Christum vocautes ad ultio- 
nem. Quod quidem gre ferens Hebreus, in eas 
communiter pronuntiat sententiam, ut gladio fe- 
riantur. Licebat ergo videre mulieres sanctas trahi 
crinibus, et sic duci ad supplicium, vel potius 
ferri promptis et alacribus pedibus, et sitire mortem 
propter Christum. Magna vero erat ei preclara in- 
ter eas contentio, Monache enim virgines nequa- 


περὶ τὴν εὐσέδειαν ζῆλον μηχανώμενος. Ὡς δὲ τοὺς 
μάρτυρας ἑώρα μηδὲ ὀλίγα τὴν ἀκοὴν διδόντας ταῖς 
ὑποσχέσεσι, τοὐναντίον μὲν οὖν xai λαμπρᾷ τῇ φωνῇ 
ὡς εἶχον ἀναδοῶντας. Οὐχ ἀρνούμεθά σε τὸν ἕνα τῆς 
Τριάᾶδος, Λόγε Θεοῦ καὶ Χριστὲ, οὐδὲ τὴν σὴν οἴχονο- 
lav διαχλευάζομεν, οὐδὲ τῶν δι᾽ ἡμᾶς σου παβὼν 
Ἰουδαϊχῶς, χαὶ τοῦ σταυροῦ χατορχούμεθα᾽ τούτους 
μὲν ἔτι παρακατεῖχε δεσμίους, τῷ δὲ ἀλλῳ πλήμει 
τῷ ἐξ ἁπάσης ἴδίας συνειλεγμένῳ xal ἡλιχίας, τὴν 
τοῦ θανάτου ψῆφον ἐπήγαγεν. Tovatrac δὲ xai τέχνξ 
τῶν χατεχομένων μαρτύρων xat' ὀφθαλμοὺς αὐτὸν 
ἀγαγὼν πρὸς ἄρνησιν ἐξεχαλεῖτο Χριστοῦ, τοῦτο μὲν 
ἀπειλῶν, τοῦτο δὲ χαὶ χολαχείαις δεινῶς ὑπερχόμι- 
voc ἔστιν ὅτε xal πᾶν εἴδος κολαστηρίων αὐταῖς 
ἐπανατεινόμενος, τέχνων τε καὶ γονέων καὶ περιου- 
σιῶν, καὶ αὐτῆς πατρίδος, ἐπισείων τὴν στέρησιν. 
Αἱ δὲ, Πᾶσιν, εἶπον, τοῖς παρὰ σοῦ προτεινομένοις, 
ὦ βασιλεῦ, εἴτε χρηστὰ εἶεν, εἴτε χροὶ ἄλλως ἔχοντ:, 
ἡδέως ἀποταττόμενχι σήμερον, τὸν ὅὁπὸ σοῦ fury 
μούμενον αἴρομεν τοῦ Κυρίου σταυρόν" xal τῷ ἐν 
αὐτῷ τὴν ἡμῶν πραγματευσαμένῳ σωτηρίαν ἀχολου- 
θοῦμεν Χριστῷ. "AXoyov γὰρ ἀληθῶς xal χομιξὲ 
γυναιχεοῖν τὰς μὲν ἡμῶν ἀνδράσι τοιούτοις συνοαγ- 
σάσας, οἵ τὸ χινδυνεύειν διὰ Χριστὸν εἴλοντο, τὰς 
δὲ χαὶ παρθενίαχν ἀσχουμένας, ἅτε νυμφευσαμῖνες 
Χριστῷ, μὴ τὴν ψυχὴν ἀῤῥενῶσαι, xal τὸν ὁμέτερον 
ἀλὄγιστον οὕτω θυμὸν ἐν τῷ ἰδίῳ καθυποστῆνε: 
σώματι. 


IA'. Καὶ ὁ βασιλεύς. Πολλύν ἔγωγε, ovis, 


C ἄνοιαν ἔχω καταγινώσχειν ὑμῶν, ὅτι χάριν ἀνθρώ- 


που πλάνου xal γόητος xai βιοθανοῦς θάνατον zi- 
ρεῖσθε, xai τῶν παρόντων ἡδέων ἐλπίδας ἄδηλον τὸ 
πέρας ἐχούσας προτιμᾷν ἕγνωτε. Μὴ ἐνεγχῦντις ἃ 
τινες τῶν θερμοτέρων Πατέρων τε xal μοναζουσῶν 
τὴν χατὰ Χριστοῦ ὕδριν, τραχυτέροις χατὰ τοῦ jr 
σιλέως ἐχρήσαντο ῥήμασιν, αὐτὸν τὸν Borrar 
μενον Κύριον εἰς ἄμυναν ἐχχαλούμενοι, iv gir 
χαλεπήναντα τὸν 'Ropaiov, κοινῇ τὴν d ξἰτοὺς 
ἁναίρεσιν xat! αὐτῶν ἀποφήνασθαι. Ἣν οὖν ὃ» 
μένας ἰδεῖν τῶν τριχῶν γυναῖχας ὁσίας, καὶ τὸς 
θάνατον οὕτως ἐπαγομένας, μᾶλλον δὲ καὶ τροῦν 
pot, ποσὶν αὐτὰς φερομένας, καὶ τὴν διὰ Xon 
διψώσας σφαγήν. Καὶ γὰρ ἀμειλλά τις οὐχ ἐγιννὶς 
περὶ αὐτὰ, ἴστατο. 'Emtimsp αἱ μονάξζουσαι μὲν x5 


quam concedebant pritnas partes iia que erantjun- [) παρθένοι τῶν πρωτείων οὐδ᾽ ὅλως ταῖς ὑκὸ ζογὸν 


cte matrimonio: Recordemini, dicentes, quod prius 
vobis fuimus proposite, et in templi ingressu, et 
in sacramentorum participatione, et. in statione, et 
in sessione : et ideo oportet nunc quoque nos 
ante vos et vestros maritos consequi martyrium. 
Martyrum autem uxores, que jam etiam vocaban- 
tur maires, nequaquam ferebant in presentia ha- 
bere secundas partes. Infantes quoque balbutientes 
matres pretercurrebant, et ipsi quoque carnif:- 
cem provocabant ad mortem. Sciebant enim alias 
quoquo pueros fuisee Christo propter ipsum sacras 
oblatas victimas. Sio beate ille mortem preri- 


ἐξίσταντο, ᾿Αναμνήσθητε, λέγουσαι, ὅτι xai προτι- 
pov ὑπὲρ ὑμᾶς ἐπί τε τῇ τῶν ἱερῶν εἰσόδῳ, χεὶ τῇ 
τῶν ἁγίων μεταλήψει, τῇ στάσει τε xa! τῇ καϑέδοᾳ 
προτετιμήμεθχ᾽ xal διὰ τοῦτο χρὴ xai τὰ νῦν lu: 
πρὸ ὑμῶν τε xai τῶν ὑμετέρων ἀνδοῶν xxxi 
σῦα: τοῦ μαρτυρίου, ΑἹ δὲ μαρτύρων γυναῖχες fA 
χαὶ μητέρες καλούμεναι δευτερείων οὐδ᾽ ὅλως xri 
τὸ παρὸν ἡνείχοντο. Ὑπεψέλλιζε δὲ xal τὰ τειδι 
παραθέοντα ταῖς μητράσι͵ xxl τὸν δήμιον ἐξεχαλί! 
to καὶ αὐτὰ πρὸς τὸν θάνατον. "Hav γὰρ πὶ 
ἄλλοιε παῖδας ἱερὰ Χριστῷ προσενεχθέντες δι᾽ εἰ" 
τὸν σράγια. Οὕτω O9 xai τὸν θάνατον αἱ μακέριει 


1361 


MARTYRIUM 5. ARETH.E. 


1262 


προαρπάζουσαι, πολὺν ἐνέδαλον τοῖς ὁρῶσι θρῆνον, A pientes, iis, qui videbant, magnam afferebant la- 


ὡς xai τὸν ὠμότατον βασιλέα τοιαύτην ἀφεῖναι φω- 
τὴν μετὰ θαύματος * Olav ὁ Γσλιλαῖος μικροῦ πᾶσιν 
ἀνθρώποις ἐνέσπειρε πλάνην, xal αὐτοῦ θανάτου 
πείσας χαταφρονεῖν, χαὶ τὰς ἑαυτῶν ὑπὲρ ἐκείνου 
προδιδόναι ψυχὰς χαὶ τὰ σώματα, 

18Β΄. Ἐν τούτῳ καί τις γυνὴ, τῶν ἐν τῇ πόλει τὰ 
πρωτεῖα φέρειν πιστευομένη, γένει χαὶ πλούτῳ, 
xzl δόξῃ, καὶ ὥρᾳττωῶν ἄλλων μακρῷ διαφέρουσα, 
ἐν νεαζούσῃ ἔτι τῇ ἡλικίᾳ, ἐνδιαδάλλεται τῷ τυ- 
ράννῳ. Καὶ αὐτίχα χελεύει τοῖς ὑπ᾽ αὐτὸν ἐχεῖνος 
μετά τινος αἰδοῦς χαὶ τιμῆς αὐτὴν ἀγαγεῖν, εὖθε- 
τόν τε αὐτῇ πάρασχευάσαι τὴν πρὸς αὐτὸν εἴσοδον, 
Ἧ δὲ, καίτοι τὸν τρόπον τοῦτον ἀχθεῖσα xal μηδέπω 
εἷς ὄψιν ἢ λόγους ἐλθοῦσα τῷ ᾿Ιουδαίῳ, ὅμως ἠνιᾶτο 


mentationem, adeo ut rex crudelíssimus cum 
admiratione talem vocem emiserit : Qualem om- 
nibus fere hominibus errorem immisit Galileus, 
ut qui vel ipsam mortem contemnere pereuaserit, 
et pro illo prodere suas animas et corpora! 

XII. Interim autem quedam quoque femina, 
quae duas filias habebat, et primas partes inter 
eas, que erant in civitate, obtinebat, longeque 
prestabat aliis genere, divitiis, gloria et pulchri- 
tadine, atque in juvenili adhuc etate vidua relicta 
fuerat, insectatur tyrannum. Ille autem statim ju- 
bet suis ministris, ut eam ad se adducant cum ho- 
nore et reverentia, et ei efficiant commodum adi- 
tum. Illa vero, etsi hoo modo adduceretur, egre 


τῆς τῶν ἄλλων γυναικῶν μαρτυρίας ἀπολειφθεῖσα pj ferebat tamen se ab aliarum mulierum abesse 


Mexà δὲ τρίτην ἡμέραν χατὰ τὸ χελευσθὲν εἰσ- 
άγεται μετὰ τιμῆς πρὸς τὸν βασιλέα. Καὶ ὃς, 


ἥμερον αὐτὴν προσύλέψας, xal ὑποκχλέπτειν ἐκ 
προοιμίων ἀρξάμενος, Ἡ φήμη, φησὶ, σώ- 
φρονά σε διαγγέλλέι, χαὶ χοσμίαν xal συνετὴν, 


xal αὐτὸ δὲ τὸ παράστημα xai d ὄψις τοῖς λεγο- 
μένοις συμμαρτυρεῖ. ᾿Αλλὰ xai πολὺς περὶ τοῦ 
διατρέχει λόγος γένους ἕνεκα χαὶ πλούτου, χαὶ τῆς 
ἄλλης περιφανείας. Μὴ οὖν οὕτω ταῖς ἀσυνέτοις 
ὁμοίως, ἃς ἐγὼ δικαίως ἀπώλεσα, τὸν ἐσταυρωμένον 
ἀνάσχῃ xal αὐτὴ Θεὸν ἀνειπεῖν, ἄνθρωπον, φόνον 
xal οἱἰνοπότην, τελωνῶν xal ἁμαρτωλῶν φίλον, xal 
μηδὲ τοὺς πατρῴους στέρξαντα νόμους * ἀλλ’ οἰκεῖα 
ποάττουσα τῆς σῆς εὐγενείας, ἀπόταξαι μὲν τῷ 
Ναζωραίῳ, συμφρονῆσαι δὲ ἡμῖν, καὶ συνεῖναι περὶ 
τὰ βασίλεια θέλησον, Οὕτω γὰρ ἐλευθεριώτεῤον τὸ 
ἀπὸ τοῦδε βιώσεις, καὶ τῶν ἔχ τῆς χηρείας ἀπαλ- 
λαγεῖσα καχῶν, καὶ ἄλλοις ἐπαρκεῖν μᾶλλον δυνήσῃ. 
"Hxst μὲν γὰρ ὃ λόγος xal εἰς ἡμᾶς, μαρτυρεῖ δὲ 
xai αὐτὰ τὰ πράγματα, ὅτι xal πλούτῳ βαθυτάτῳ 
χομῶσα, xxi πολλὴν ἐκ προγόνων κεχτημένη τὴν 
περιουσίαν, πολλούς τε τοὺς ὑπηρετουμένους σοι καὶ 
θεραπεύοντας ἔχουσα, ὅμως δεύτερα τῆς οἰχείας 
αἰδοῦς xal ἀρετῆς πάντα θεμένη οὐδενὶ τῶν ἀπάν- 
τῶν ἑτέρῳ οὐδὲ χατ᾽ ὄψιν μόνην ἦλθες ἀνδρὶ, ἀλλ᾽ 
4$ τῷ νομίμως συζευχθέντι σοι xal πρὸς γάμον 
ἀγαγομένῳ. Μὴ δῆτα μηδὲ νῦν, σύμδουλος ἐγώ σοι 
τούτων χαθίσταμαι, τήν τε οἰχείαν ὥραν χαὶ τὴν 
νεότητα, καὶ τὴν τῶν θυγατέρων παρθενίαν δημίων 
χερσὶ παραδῷς, τοῦ χολάζειν πλέον τὸ ὑδρίζειν Ey oó- 


martyrio. Tertio autem die post jussionem, cum 
honore ad regem adducitur cum filiabus. Ille vero 
placide eam intuens et eam ab initio incipiens al- 
licere : Fama, inquit, annuntiat te esse mode- 
slam, ornatam et prudentem : quin etiam ipse vul- 
tus et aspectus fert iis, que dicuntur, testimo- 
nium. Preterea autem vulgo fertur tie quoque 
esse genere claram, et abundare divitiis, et tibi 
non deesse splendorem. Ne ergo quomodo stulte, 
quas ego perdidi, sustineas ipsa quoque Deum di- 
cere eum, qui füit crucifixus ; fuit autem homo 
vorax, et vini potator, amicusque publicanorum 
οἱ peccatorum, et nec patriis fuit contentus legi- 
bus: sed tue nobilitati faciens convenientia, re- 
nuntia quidem Nazareno, et velis nobiscum sgen- 
tire, et simul cum regina versari in regia. 816 enim 
vives deinceps liberius et liberata & malis que 
oriuntur ex viduitate, magis poteris aliis opem 
ferre. Venit enim ad nos fama, ipse autem res 
quoque testantur, quod cum et magnas habeas di- 
vitias, et plurimas facultates acceperis a majori- 
bus et gint multi, qui tibi serviant, pudori tamen 
et virtuti omnibus postpositis, in nullius alterius 
viri ne in conspectum quidem venisti, nisi ejus 
qui fuit tibi legitimo conjunctus matrimonio. Ne 
nunc ergo, ne nuno (hoo ego tibi consulo) pul- 
chritudinem tuam et juventutem, et filiarum vir- 
ginitatem lictorum manibus tradideris, que magis 
contumelia afficiunt quam puniunt : sed desistens 
crucifixo gloriam tribuere, et nostris cedens legi- 


Gat, * ἀλλὰ τῆς τοῦ ἐσταυρωμένου δόξης ἀποσχομέ- D bus, et tibi et liberis prospice que sunt utilia. 


vm xal νόμοις τοῖς ἡμετέροις εἴξασα, ἔχυτῇ τε xai 
τἔχνοις τὰ λυσιτελῆ περιποίησαι. 

IT". Καὶ ἡ μακαρία ἐμμελῶς ἅμα καὶ πεπαιδευ- 
μένως ὑπολαδοῦσα, Kl ὃν ἔδει τιμᾷν, εἶπεν. ὦ βασι- 
λεῦ, ὡς τὸ χράτος σοι χαρισάμενον, xal τὴν πορφυ- 
ρίδα ταύτην καὶ τὸ διάδημα, μᾶλλον δὲ καὶ αὐτὸ τὸ 
εἶναι χαὶ ζῇν, ἅτε Θεοῦ Υἱὸν χαὶ Θεὸν, ἀγνώμονι 
ψυχῇ ἀθετήσα τολμηρᾷ γλώττῃ καθυδρίζεις, xxl 
οὐ δεδιας μὴ πού σε σκηπτὸς ἄνω Θεὸς ἐνεχθεὶς χα- 
ταφλέξειεν, ἐμὲ τιμήσεις αὐτὸς, ἥτις ἐσχάτην μᾶλλον 


. ἀτιμίαν τὴν ὑμετέραν ἡγοῦμαι τιμήν. Παῦσαι κατὰ 
σαυτοῦ τὸ ξίφος ὠθῶν. Μηδὲ γένοιτό μοι παρὰ τοι- 


XIII. Beata autem illa apposite et erudite re- 
sSpondens : Cum eum, inquit, o rex, quem opor- 
teret honorare, ut qui tibi dederit potentiam et 
hanc purpuram et hoc diadema, imo vero ipsam 
quoque essentiam, et vitam, tanquam Dei Filius 
et Deus, ingrato animo contemptum audaci lin- 
gua injuria afficias, non timens ne fulmen deje- 
ctum te comburat, et me honorare velis, vestrum 
ego honorem summam duco ignominiam. Cessa 
gladium in teipsum impellere. Absit autem, ut 


1263 


MENSIS OCTOBER. 


1364 


ego a tali lauder lingua, que se armavit contra Α αὐτῆς τιμηθῆναι γλώττης, τῆς ὁπλισαμένης xai 


Deum, neque eo procedam amentie, αὖ verser 
cum iis, qui Deo sunt adeo inimici, et in peoca- 
torum habitem tabernaculis. Cum rex haec au- 
disset, ira corde accensus, aspexit ad 608 qui 
aderant, et cum dixisset, Quam impudenter in 
nos se gerit hec exsecranda muliercula! jubet 
ejus capiti auferri tegumentum, et ejus filiarum ; 
et sio eas nudo capite, et promissa coma, in castra 
duci per ignominiam. 


XIV. Egrediens ergo generosa mulier, cum vi- 
disset magnam feminarum multitudinem flentem 
et ejulantem, quod talis nobilitas afficeretur con- 
tumelia, illa eas severe et magniflce intuens: 
Scio, inquit, o amice, quod propter nos dolorem 
accipitis, partim quidem fortasse propter nature 
cognationem, partim autem quod indigna ac pu- 
denda videar pati cum filiabus. Sed ne doleatis. 
Nos enim non ideo negaverimus effectorem coli 
et terre, neque que sunt ad tempus eeternis pre- 
tulerimus. Nam mihi quidem a majoribus per 
successionem pielas et vera religio, et a Christo 
denominari, et eum nosse Deum, tradita mihi fue- 
runt in hereditatem ; non mihi autem soli, sed 
universe quoque mee cognalioni. Propter quem 
ego amplexa continentiam, viduitatem pretuli ma- 
trimonio : οὐ ex facultatibus, quas habebam, plu- 
rimum distribui pauperibus. Sunt vero adhuc mihi 
magne divitie in auro et argento, et magna mul- 
titudo servorum, multe autem possessiones et 


greges ; verum licet tot bona mihi suppetant, nolui C 


tamen, ut multe alie mulieres solent, ad alium 
maritum intueri, etiamsi cum multis casibus et ca- 
lamitatibus, que viduis evenire consueverunt, 
sepe sim colluctuta: quod quidem vel solum suffi- 
cit ad mollem adhue et tenerum animum incitan- 
dum ad secundas nuptias. Et fortasse nullus 
meam damnasset juventutem, que ipsum ad hoc 
habebat patronum divinum Apostolum, Sed hec 
omnis parvifaciens, in hoc solum animum intendo, 
ut cum Christo sim una cum sanctis, que preces- 
serunt, mulieribus et martyribus, Ego autem vobis 
jam secundo appareo. Nam prius in matrimonio 
sponsi, qui erat ad tempus : nunc vero io nuptiis 
immortalis et alieni ab interitu, ad quem festino, 


Θεοῦ * μηδὲ παρὰ τοσοῦτον ἀνοίας ἔλθοιμι, ὥστε 
ἀναστρέφεσθαι τοῖς οὕτως ἐχθραίνουσι τῷ Θεῷ, καὶ 
ἐν σχηνώμασιν ἁμαρτωλῶν κχατοιχεῖν, Τοότων ὁ 
βασιλεὺς ὡς ἤχουσε θυμῷ τὴν καρδίαν ἀναχαυθεὶς, 
ἀπέδλεψε πρὸς τοὺς παρόντας, καὶ, Ota καθ᾽ ἡμῶν 
ἀναιδεύεται τὸ χατάρατον τουτὶ γύναιον, εἰρηχὼς, 
κελεύει τὴν τῆς χεφαλῆς ἀφαιρεῖσθαι καλύπτραν 
αὐτῆς τε xai τῶν θυγατέρων, xai οὕτως ἀσκχεπεῖς 
xai βαθὺ χαμώτας ἐπ᾽ αἰσχύνῃ παρὰ τὸ στρατόπι- 
δον ἄγεσθαι. 

1Δ΄. ᾿Εχιοῦσα τοίνυνν ἡ γενναία καὶ πλῆθος ὅτι 
πολὺ γυναιχῶν ἰδοῦσα πεῤὶ αὐτὴν ἀνοιμῶζον χεὶ 
παθαινόμενον. ὡς τοιαύτης δῆθεν εὐγενείας ὑύριζο- 
μένης, σεμνὸν ἐχείνη πρὸς αὐτὰς ἴδοῦσα καὶ μεγα- 


Β λόφρον, Οἴδ᾽ ὅτι, φησὶν, φίλαι γυναῖκες, περιπαϑείς 


ἴσως χαὶ διὰ τὸ 
τὸ δοκεῖν αἰσχύ- 


ἐφ᾽ ἡμῖν γεγένησθε * τοῦτο μὲν 
συγγενὲς τῆς φύσεως, τοῦτο δὲ καὶ 
νῆς ἄξια μετὰ τῶν θυγατέφωων ἧμᾶς ὑπομένειν. 
᾿Αλλ᾽ οὐ παρὰ τοῦτο ἂν ἡμεὶς ἀρνησαΐμεθα τὸν 
ποιητὴν οὐρανοῦ χαὶ γῆς, οὐδὲ τῶν ἀϊδίων τὰ πρόο- 
καιρα προτιμήσαιμεν. ᾿Εμοὶ γὰρ ἐκ προγόνων xi 
ρος ἀδιάδοχος dj εὐσέδεια, xal τὸ ἀπὸ Χριστοῦ 
χαλεῖσθσι, καὶ τοῦτον εἰδέναι Θεόν. Οὐχ ἐμοὶ à 
μόνῃ, ἀλλὰ καὶ πάσῃ τῇ συγγενείᾳ δὴ τῇ ἐμῇ. δι᾽ 
ὃν ἐγὼ σωφροσύνην ἀσπασχμένη, χηρείαν προ- 
£9rxa γάμου, καὶ τὴν οὐσίαν πολλὴν οὖσαν διενει- 
μάμην τοῖς πένησιν, Ἔστι δὲ μοι xai συχνὸς ἔτι 
πλοῦτος ἐν ἀργύρῳ τε καὶ χρυσῷ, πολύ τε οἰκείων 
πλῆθος, πολλὰ δὲ χτήματα χαὶ Bocx pata, ww: to- 
σούτοις χομῶσα τοῖς ἀγαθοῖς, ὅμως οὐχ εἰλύμην, 
χατὰ τὰς πολλὰς τῶν γυναιχῶν, πρὸς “ἕτερον ἄνδρα 
βλέψαι, xalcot γε μυρίαις περιστάσεσί τε χαὶ συμεο- 
ραις οἷα τὰ τῆς χηρείας, πολλάκις διαπαλαίσλϑα, 
ὅπερ lxavóv xai μόνον ἀπαλὴν ἔτι xal νέαν ψυχὴν 
πρὸς δευτέρους γάμους διερεθίσαι. Καὶ ἴσως οὐδεὶς 
ἄν μου τῆς νεότητος κχατεγίνωσχεν αὐτὸν zo 
τοῦτο τὸν θεῖον ᾿Απόστολον συνήγορον ἐχουσεί. 
᾿Αλλὰ ταὐτά περὶ ἐλάττονος πάντα θεμέν, eX 
εἶμι μόνου, τοῦ συνεῖναι Χρςστῷ ταῖς rp 
σαις ἀμα γυναιξὶν ἁγίαις xal μάοτυσιν. Et» ἃ 
ὑμῖν ἤδη δεύτερον ἐμφανίζομαι ἔν τε τῷ τοῦ 159 
xxlpou νυμφίου γάμψ, χαὶ νῦν ἐν τῷ τοῦ Gebr 
τὸυ χαὶ ἀθανάτου, πρὸς Os ἐπείγομαι, καὶ ᾧ τὶν 
σωφροσύνην ἄσπιλον διετήρησα, μαρτυρήσε: μοι 
xai αὐτὸς, ᾧ καὶ τὰς θυγατέρας νυμφευθῆναι σξου- 


et cui immaculatam conservavi continentiam, me D δάζω, ὑγιῆ καὶ ἀὐτῶν εἷς δεῦρο τὴν παρθενίαν v?- 


videtis. Filias quoque ipsi studeo despondere, ut 
que earum hucusque integram ad hoc virginita- 
lem conservarim. Hine mihi plenus est animus 
voluptate et bona spe. Rogo vos igitur, ut mihi 
potius congratulemini, neque tam abjecto animo 
lumentemini, et mihi transmutetis festum in tri- 
Stitiam. Porro autem vobis quoque consuluerim, 
ut vos undique muniatis, et magnam adhibeatis 
cautionem, ne, vobis non advertentibus, auferat 
mei thesaurum, qui est callidus suffurandi arti- 
fex, et maximum vobis hoc damnum afferat, quod 
partiogit usque ad ipsam animam. Jam vero queae- 


λάξασα. Ἐντεῦθεν ἡδονῆς ἐγὼ καὶ χρηστῶν ἐλπίδων 
τὴν ψυχὴν ἔμπλεως εἶμι, καί μοι συνήδεσθαι xm 
ὑμᾶς ἀξιῶ, μηξὲ ἀγεννῶς οὕτω θρηνεῖν, καὶ τὴν 
ἑυρτὴν ἐμοὶ πρὸς κατήφειαν μεταδάλλειν. Συμῦν» 
λεύσαιμι δ᾽ ἂν xal ὑμῖν πολλὴν πανταχόθεν ἐπ:δεὶ- 
χυυσθαι τὴν ἀσφάλειαν, μή που λάθῃ καί τινος ὑμῶν 
τὸν τῆς πίστεως θησαυρὸν ὁ δεινὸς ὑποῦθλέψαι, t£ 
τὴν μεγίστην ταύτην ζημίαν καὶ εἰς αὐτὴν ἔχουσαν 
τὴν ψυχὴν ζημιῶσαι. Καὶ ὅσαι δὲ τῶν Ἑλληνίδων 
γυναιχῶν ἐνταῦθα xai "EGpatómw (πολλαὶ γὰρ, ὡς 
ὁρῶ. ἐπὶ τῇ θέᾳ. πάρεστε ταύεῃ) ἀποθέμεναι καὶ 
μεῖς, αἱ μὲν τοὺς μαχροὺς μύθους καὶ λέρους xti 


426ὅ 


MARTYRIUM S. ARETHJE. 


1266 


τοὺς ὀνόματα μόνον ὄντας θεούς: al δὲ τὴν σκιὰν, A cunque hio estis mulieres gentiles, οἱ Hebree 


ὀψὲ γοῦν ποτὲ καὶ τύπους xai τὰ αἰνίγματα μετα- 


μάθετε τὴν ἀλήθειαν xal τῷ Λόγω xal ϑεῷ τῷ τῆς 


Τριάδος ἐνὶ προσελθοῦσαι, φωτίσθητε διὰ τῆς αὐὖ- 


τοῦ λατρείας xai τῆς τοῦ θείου βαπτίσματος ἀνα- 


γεννήσεως, xai μὴ οὕτω ταῖς ἀσεθδείαις ὑμῶν συν- 


απόλησθε. 


cultum illuminemini et divini baptismatis regenerationem, neque sic simul pereatis in vestris impie 


talibus. 

IE. Ταῦτα τῆς μάρτυρος καὶ ἄλλα πλείω ταῖς 
συνελθούσαις γοναιξὶ διαλεγομένης, τινὲς τῶν τὰ 
βασιλέως φρονούντων ἐχείνῳ προσαγγειλάντων αὐτὰ 
καὶ ὅτι διαστρέφοι τὸ πλῆθος, Ὁ βασιλεὺς xai αὖ- 
θις μετάχλητον αὐτὴν ποιησάμενος καὶ τὸν πρᾶον 
ὑποχριθεὶς. Πολλῇ, φησὶν, ἐχρησάμην ἐπί σοι τῇ 
μαχροθυμίᾳ, προνοίᾳ τοῦτο φιλανθρώπῳ καὶ οὐχ 
ἁλόγως ποιῶν, ὅπως, εἰ μή τι ἄλλο, ἀλλὰ τοῖς ἐπὶ σοὶ 
χαὶ ταῖς θυγατράσι χαταχεομένοις δάχρυσιν ἐπιχλα- 
σθεῖσα, πεισθείης ἡμῖν. Ἢ δέ, Καὶ τίς με, ἔφη, πει- 
σθεῖσάν σοι, βασιλεῦ, τοῦ πυρὸς ῥύσεται τοῦ ἁσδέ- 
στου ; Οὕτως ἔλεξε, xal εἰς οὐρανὸν εὐθὺς ἀπιδοῦσα, 
Μὴ γένοιτό μοι, φησὶν, ἀθάνατε βασιλεῦ, ἁπαρνή- 
σασθαι σε τὸν τοῦ Θεοῦ μονογενῇ Υἱὸν, xal ἀνδρὶ 
πεισθῆναι, τῷ σέ τε ἀθετήσαντι, xai ἐπιορχίαις 
ἡμᾶς ἀπατήσαντι. Τὴν παῤῥησίαν τοίνυν ὁ Ἑ ραῖος 
τῆς γενναίας οὐχ ἐνεγχὼν, ἀλλὰ τὴν σχηνὴν χαὶ τὸ 
πλάσμα λύσας, xal ἄγριόν τι βλέψας xal φονιχὸν, 
Ἰολμηροτάτη γύναιχῶν, ἔφη, ἐγώ σου τὰς σάρχας 
ἄρτι χκαταξανῶ, καὶ διαψηλαφήσω τὰ ἔγκατα, καὶ 
εἴ τι δὲ τούτων ὑπολειφθῇ, κυσὶ παραθήσω τροφήν. 
Καὶ lo τίς ὁ τῶν ἐμῶν ἐξαιρούμενος σε χειρῶν, 
χἄν εἰ τὰ μάλιστα σύμμαχον παραστῆναί σοι τὸν 
Natwpaiov ἄμαχον προσδοχᾷς, ᾿Ενταῦθα μὴ ἀνασχο- 


μένη τῶν τοῦ μιαροῦ λόγων ἣ πρώτη τῶν θυγατέ- 


pov τῆς μάρτυρος, δωδέκατον ἤδη που τῆς ἡλιχίας 


ἄγουσα χρόνονὶ σιέλου τὸ στόμα πλήσασα, χατέχεε 


τῆς ὄψεως τοῦ τυράννου. Οἱ δὲ περιεστηχότες, οὐ τὸν 
ζῆλον ναὶ τὸ διχαίως γενόμενον ἐπαινέσαντες, ἀλλὰ 
τὸν καιρὸν θεραπεύοντες, αὐτήν τε xal τὴν ἀδελφὴν 
αὐτίχα ξίφει διαχειρίζονται, καὶ ταῖς χερσὶν ἐκ τοῦ 
χαταῤῥέοντος αἵματος οἱ θηριώδεις ὑπολαδόντες 
προσφέρουσι τῇ μητρί' τοῦτο προσταγὲν ἐχ τοῦ 
βασιλέως. 'H δὲ (ὦ ψυχῆς γενναίας) 1 ἡδέως τε ἀπο- 
γεύεται, καὶ πρὸς οὐρανὸν ἀνασχοῦσα τοὺς ὀφθαλ- 


(multe enim, ut video, hic adestis ad spectaculum), 
vos quoque depositis, gentiles quidem, longis 
fabulis et nugis, et diis, qui sunt solo nomine: 
Hebres autem, umbra tandem et figuris et ani- 
gmatibus, discite veritatem, et accedentes ad Ver- 
bum et Deum, qui est unus Trinitatis, per ejus 


XV. Cum martyr heo et alia plura diceret mu- 
lieribus, quidam ex iis, qui cum rege sentiebant, 
illi bec renuntiarunt, et quod perverteret multitu- 
dinem. Rex itaque, ea rursus accersita, simulans 


B mensuetudinem : Magna, inquit, usus sum in te 


patientia, hoc consulto et non inconsiderate faciens 
propter benignitatem, ut fracta lacrymis, que pro- 
pter te funduntur, et propter filias, nobis pareas. 
Illa autem : Quis me, inquit, o rex, si tibi parue- 
rim, liberarit ab igne, qui non potest exstingui? 
Sic dixit, et coelum statim intuens : Absit, inquit, 
o Rex immortalis, ut te negem, qui est solus uni- 
genitus Dei Filius, et credam viro, qui te habuit 
contemptui, et nos decepit perjurio. Non ferens 
itaque Hebreus libertatem loquendi generose fe- 
mine, sed deposita scena, et ablata fictione, torve- 
que eam et furiose intuens : Audacissima, inquit, 
mulier, ego tibi jam carnes discerpam 80 dilace- 
rubo, et intestina contreciabo : et si quid ex iis 
fuerit reliquum, id apponam devorandum canibus. 
Videbo autem, quisnam te sit e meis manibus ere- 
pturus, etiamsi maxime expeclas fore ut del tibi 
auxilium Nazaraenus. Tunc exsecrandityranni verba 
non ferens prima filiarum martyris, annum jam 
agens duodecimum, tyranni oculos consputavit. Qui 
autem circumsistebant, non zelum, et id, quod 
jure fuerat factum, laudantes, sed tempori ser- 
vientes, ipsam et sororem ense mox conflciunt: 
et cum ex defluente sanguine manibus plane feri 
homines accopissent, eum matri offerunt. Rex enim 
ita jusserat. Illa vero (o fortem et generosum ani- 
mum ! Jet libenter eum gusta, et, cum ad celum 
sustulisset oculos : Tibi, inquit, Domine Christe. 
hoc meum offero sacrificium, et tibi martyres exhi- 
beo castas virgines, que egressa sunt ex utero meo: 


μοὺς. Σοὶ τὴν ἐμὴν ταύτην, ἔφη, Δέσποτα Χριστὲ, D cumquibus me quoque connumeratam introduc in 


προσφέρω θυσίαν χαὶ μάρτυρας παριστῶ σοι παρ- 
θένους ἁγνὰς, τὰς ἐχ τῆς ὀσφύος δὴ τῆς ἐμῆς" αἷς 


tuum thalamum, et, ut dicit divinus David, ostende 
matrem propter filios l:etantem. 


κὰμὲ συναριθμήσας, iv τῷ νυμφῶνι τῷ σῷ συνεισάγαγε᾽ χαὶ τὸ τοῦ θἔίου Δαυΐδ, μητέρα δεῖξον ἐπὶ 


τέχνοις εὑφραινομένην. 


Ic. Καὶ ὁ βασιλεὺς, βαρυτάτῳ κέντρῳ τῆς ἀθυ- 


μίας πληγεὶς, ἅτε πάσας ἀπογνοὺς τὰς ἐλπίδας, ἀπο- 


φαίνετάι xav! αὐτῆς, τοιάδε πρὸς τοὺς συνόντας εἰ- 


TOv: ᾿Εθαυμάσαμεν τοῦ χάλλους αὐτήν τε xal τὰς 
θυγατέρας αὐτῆς (ὁμολογήσω γὰρ τ᾽ ἀληθές)" πολλῷ 
δὲ τοῦ σώφρονος αὑτῶν πλέον ἥττημαι xal χοσμίου. 
Καὶ διὰ τοῦτο θαυμάζειν μοι ἔπεισιν, εἰς ὅσον ἄρα 
μανίας οἱ Χριστιανοὶ χεχωρήχασιν, ὡς ἀνθρώπῳ 
προσέχειν βιοθανὲϊ, καὶ τὴν οἰχείαν ἐπιτρέπειν αὐτῷ 
-. σωτηρίαν, πλάνῳ xal γόητι γενομένῳ, xal μάτην 
ξαοεὸν ἀνειπόντι Θεόν. 


XVI. Rex autem gravissimo egritudinis animi 
stimulo sauciatus, ul qui omnem spem plane abje- 
cisset, in eam fert sententiam, cum heo dixisset iis, 
qui simul erant : Ejus quidem et filiarum mirati 
sumus pulchritudinem (verum enim fatebor), multo 
autem magis victus sum ab earum temperantia et 
moderatione. Et ideo mihi venit in.nentem admi- 
rari, ad quantam amentiam processerunt Christiani, 
ut colant hominem, qui morte periit violenta, et 
suam ei permittant salutem, qui fuit planus et pra- 
gtigiator, e& se Deum temere appellavit. 


1267 


XVIIl. Sequenti autem die cum in loco excelso À 


consedisset, vocavit Aretham cum sociis, que eranl 
numero trecenti et quadraginla. Qui cum adstitis- 
sent, magnum intuens Aretham, qui erat aífabilis, 
et moderatus, et moribus maximam ostendebat vir- 
tutem : Cur tanta es, inquit, audacia, o caput ex- 
secrandum, ut in nostram quidem insurgas poten- 
tiam, toti autem civitati et tante persuadeas re- 
gioni, ut te solum colant tanquam tyrannum, et 
verbis tuis utantur tanquam legibus : nostrarum 
vero legum et verborum nullam ducant rationem, 
et exsecrandum hominem Deum appellent, qui cum 
sibi auxilium ferre non potuerit, vos eum vobis 
adhibuistis adjutorem: et nec tuum patrem es imi- 
tatus, qui ante te imperavit Nagre : iis autem, qui 
nos precesserunt, regibus fuit obedientissimus ? 
Sed nisi mutatus, οἱ ad te rediens, hanc vanam 
repuleris opinionem, non te profunda senectus 
nec simulatus hic habitus juvabunt: sed tu et om- 
nes tui eadem patiemini, que viri et femine 
prius interfecti : quos quantum jurverit Marii et fa- 
bri fllius, omnes sciunt. Senex autem, stans cogita- 
bundus, et aperte ostendens se segre ferre super- 
biam verborum regis, cum se sustinuisset et col- 
legieset spiritum, et ex imo suspirasset : Non es, 
inquit, o rex, causa eorum, que dicuntur aut fiunt, 
Sed nosiri cives. qui meam contempserunt senten- 
tiam, que tibi non pertimebat ingredi civitatem, 
conira aulem adversus te depugnare incitabat, et 
cum tuis tam multis millibus manus conserere, ut 
cum Madianitis olim Gedeon cum paucis, et Chri- 
sto, qui nunc a te contemnitur, vires addente et 
confirmante, te expugnare, et demetere, etomnino 
delere, virum impium et fedifragum, et immemo- 
rem pactorum conventorum, quibus te civitatem et 
nos servaturum pollicebaris. 


XVIII. Quidam autem ex iis, qui cum rege con- 
sidebant, volens ingeniose sancti verba reprehen- 
dere. et tempori valde serviens : Sed non, inquit, 
sic vos docet lex Moysi, contumelia afficere chri- 
stum Domini. Dicit enim : « Principi populi tui 
non maledices !.» Porroautem ipsa quoque scripta 
vestra vobis jubent regem honorare, seu sit bonus, 
Beu secus?. Cui sanctus: Tu autem, inquit, fortasse 
non audisti, quod ab Acbab dictum est Elie, cum 
dixit eum evertere Israel. Cui ille respondit : Non 
ego everto, sed tu, et domus patris tui ὃ : non usque 
ad Achab solumsistens contumeliam, sed eos etiam 
comprehendens, qui erant in ea domo. Quomodo 
ergo se quispiam in Deum pie gerens, et gerem ar- 
guens, qvod se iniquegerat, unquam offenderit ac 
violaverit legem, qui non est veritus os in coelum 
ponere, et Creatorem appetere maledictis ? Sed, ut 
video, ejus patientiam et tolerantiam contemnitis, 
et nos facere similia procuratis. Tu autem, rex, 
ccm sis natura tam injustus, et male facere para- 


! Exod. xxii, 28. ? [ Petr. n, 18. δ III Reg. xvir. 18. 


MENSIS OCTOBER. 


IZ. Καὶ τῇ ἑξῆς ἐπὶ μετεώρου καθίσας, τοὺς περὶ 
᾿Αρέθαν ἐχάλει, τριπχοσίους καὶ τεσσαράχοντα τὸν 
ἀριθμὸν ὄντας. Καὶ παραστάντων, τῷ μεγάλῳ ἐν 
ἰδῶν ᾿Αρέθᾳ, εὐσυνέτῳ τε ὄντι τὴν ἔντευξιν καὶ xo- 
σμίῳ xal πολλὴν ὅσην ἀρετὴν τῷ ἤθει παρέδει- 
χνύντι, Εἷς τί τοσοῦτον, εἶπεν, ἀπεθρχσύνω, μιαρὰ 
χεφαλὴ, ὥστε τοῦ χράτους μὲν τοῦ ἡμετέρου χατ- 
ἐπαρθῆναι, πόλιν δὲ ὅλην xal χώραν τοσαύτην dvi- 
πεῖσαι μόνῳ προσανέχειν σοὶ ὡς τυράννῳ, καὶ τοῖς 
λόγοις τοιούτοις ὡς νόμοις χεχρῆσθαι' ἀλογεῖν δὲ νό- 
μὼν ἡμετέρων xal. λόγων, καὶ ἄνθρωπον ἐπήρατον 
ἐπιφημίζειν Θεὸν, ὃν καὶ ἀδοήθητον ὄντα, βοήθὸν 
ὑμεῖς ἐπεγράψασθε᾽ καὶ οὐδὲ τὸν σὸν ἐμιμήσω 
πατέρα τὸν ἄρξαντα πρὸ σοῦ τῆς Νεγρὰν ὅπως 
ἐφάνη τοῖς πρὸ ἡμῶν βασιλεῦσι μάλα πειθήνιος; 
'AAX εἰ μὴ μεταδαλὼν xai γενόμενος ἑαυτοῦ τὴν 
χενὴν ταύτην ἀπώσῃ δόξαν, οὔτε τὸ βαθύ σε γῆρας, 
οὔτε τὸ διαπεπλασμένον τοῦτο τοῦ σχήματος ὦτε- 
λήσουσιν᾽ ἀλλὰ τὰ ὅμοια σύ τε καὶ οἱ περὶ σὲ κέν- 
τες τοῖς προανῃρημένοις ἀνδράσι xal γυναιξὶ ml. 
σεσθε" οὖς ὅσα ὁ ix τῆς Μαρίας xal τοῦ τέκτονος, 
ὥνησε, πᾶντες ἴσασιν. Ὃ δὲ γέρων, ἐπὶ συννοίες 
ἑστὼς, xal δῆλος ὧν ἐπὶ τῇ ὑπερηφανίᾳ τῶν τὸ 
βασιλέως λόγων περιαλγὴς γεγονὼς, ἐπισχὼν πεὶ 
συλλέξας πνεῦμα xai βάθιον ἀνοιμώξας, Οὐχ αἴτιος, 
ἔφη, τῶν λαλουμένων fj πραττομένων σὺ, fasi, 
ἀλλ᾽ οἱ τῆς πόλεως xal ἡμέτεροι, οἵ τὴν ἐμὴν ἦθέ- 
τησαν γνώμην οὐ παραχωροῦσάν σοι τῆς εἰσόδου 
τῆς πόλεως" τοὐναντίον μὲν οὖν καὶ ἀντιστρατεύ- 
σασθαι παρορμῶσαν xai copÓaAsiv σοῦ ταῖς μυριά- 
σιν, ὥσπερ τοῖς Μαδιηναίοις τοὺς περὶ Γιδεὼν 
ἐναριθμήτους πρότερον, xal τοῦ ὑπὸ σοῦ vuv de 
τουμένου Χροιστοῦ ἐνισχύοντος, κχαταγωνίσασθαί κσἐ 
xai ἐχθερίσαι, καὶ ἀφανισμῷ παρακέμψασθαι, ἔν- 
θρωπον ἀσεδῇ xal παράσπονδον, καὶ ἀμνήμονε 
λόγων, οἷς σώζειν τὴν πόλιν καὶ ἡμᾶς ἧς ὑποσχό- 
μενος. 

HI. Καί τις τῶν συνεδρευόντων τῷ βασιλεῖ & 
ἀγχινοίας δῆθεν ἐπιλαθέσθαι τῶν τοῦ ἁγίου λέγων 
βουλόμενος, καὶ τῷ xatpip πολλὰ χαριζόμενος, A 
οὐχ οὕτω, φησὶν, ὑμᾶς ὁ οἴχεῖος ἐχπαιδεύε: υὐμῖς 
ἐξυδρίζειν εἰς τὸν τοῦ Kuploo Χριστόν. « "Appora 
γὰρ τοῦ λαοῦ σου, » φησὶν, « οὐχ ἐρεῖς καχῶς. » δε 
αὐτὰ δὲ τὰ ὑμέτερα γράμματα ὅμῖν ἐγκελεύεται τὸν 
βασιλέα τιμᾷν, ἄν τε ἀγαθὸς 3j, ἄν τε μὴ οὕτως 
Πρὸς ὃν ὁ ἅγιος’ Σὺ δὲ τῷ ᾿Αχαὰδ εἰρημένον ipi 
πρὸς Ἠλίαν οὐχ ἤχουσας διαστρέφειν φήσαντι τὸν 
Ἰσραήλ. Ὡς πρὸς αὐτὸν ἐχεῖνος ἀντέκρουσεν, Οὐκ 
ἐγὼ διαστρέψω, φάμενος, ἀλλὰ σὺ καὶ ὁ οἶκος τοῦ 
πατρός σου, μὴ μέχρι τοῦ 'Axaà6 μόνον τὴν δόριν 


. στήσας, ἀλλὰ xal τοὺς ἐν τῷ οἴχῳ ταύτην περι- 


λαδών. Πῶς ἄν οὖν τις τά γε εἷς Θεὸν εὐσεδῶν, 
xai βασιλέα ἐλέγχων παρανομοῦντα, παρανοπήσϑι 
πυτὲ, τὸν μὴ δεδιότα εἰς οὐρανὸν τὸ στόμα civit 
xal λαλεῖν βλασφημίαν κατὰ τοῦ Κτίσαντος : À τῆς 
ἀνοχῆς αὐτοῦ xal μαχροθυμίας καταφρονεῖτε, xe! 
ἡμᾶς τὰ ὅμοια ποιεῖν ἀναγχάζετε. Σὺ δὲ, fen 


1269 


MARTYRIUM s. ARETHJE. 


1210 


- 4 , V | 4 4 . . . LE 
λεῦ, οὕτω τὴν φύσιν ἄδιχος ὦν, καὶ πρὸς τὸ xa- A tissimus, et neo sanctus in iis, que ad Deum per- 


χουργεῖν ἑτοιμότατος, xal μήτε τὰ πρὸς Θεὸν ὅσιος, 
μήτε τὰ πρὸς ἀνθρώπος ἐπιειχὴς, τὸν ἀλάβθητον 
ἐχείνου λήσειν δοχεῖς ὀφθαλμόν ; Καὶ μὴν τὸν βασι- 
λέα προσήχει τοιοῦτον ἀληθῆ xa! χρηστὸν εἶναι, 
ὡς ἀπὸ μὲν τῶν λόγων εὔνοιαν ἐπισπᾶσθαι παρὰ 
τῶν ὑπὸ χεῖρα, ἀπὸ δὲ τοῦ τέλους αὐτῶν xal τῆς 
τῶν πραγμάτων ἐγδάσεως ἀληθείας πίστιν xal δό- 
ξαν θειότητος ἀποφέρεσθαι, ὁποίους χατεῖδον ἐγὼ 
ἐν Ἰνδίᾳ τε xal Αἰθιοπίᾳ xal τῷ Ὁμηρίτῃ" οὖς 
καὶ ἀληθεύοντας ἀχριδῶς, xal περὶ τοὺς ὑπὸ χεῖρα 
χρηστευομένους, οὐχ ἐπιορχοῦντας, ὡς σὺ, βασιλεῦ, 
ἀλλὰ xal τὰς πρὸς ἑτέρους πίστεις ἐμπεδοῦντας͵ 
ἴσα Θεῷ τὸ πλῆθος ἐτίμα. Kal σὲ μὲν ὁ Θεὸς. ὃς 
μάρτυς ἐστὶ τῶν πραττομένων, μισήσας τῆς πονη- 
ρίας ἀσεδὴ τὰ πρὸς αὐτὸν ὀφθέντα xal ἄπιστον, πα-- 
ραλύσει τῆς ἀρχῆς ὅσον οὔπω ἀνδρὶ παραδοὺς αὐτὴν 
πιστῷ τε χαὶ ἀγαθῷ, χρατυνεῖ δὲ τὸ τῶν Χριστια- 
γῶν φύλον͵, καὶ ὑψώσει, xai μεγαλυνεῖ τὴν ἑαυτοῦ 
Ἐκχχλησίαν, ἤν πυρὶ χαταναλώσας, ἠδάφισας. ᾿Εγὼ 
δὲ μαχάριός εἶμι, ἄτε μὴ μόνον ἐν τῷ βίῳ τούτῳ 
εὐδοχιμήσας, ἀλλ᾽ ὅτ: xal ἐν γήρει πίονι (πέμπτον 
γὰρ ἤδη xal ἐνενηχοστὸν χρόνον ἀνύω) ἰδὼν υἱοὺς 
υἱῶν τὸ xal υἱωνῶν, μαρτυριχὸν ὑπέρχομαι τέλος, 
καὶ πόλιν οὕτω μεγάλην xal πολυάνθρωπον, καὶ 
ἔθνος ὁλόχληρον, προσάγω Θεῷ, oi xal δι’ αἰῶνος 
τὴν ἐμὴν μνήμην ἄληστον ἕξουσι, τὸ πᾶν ἐχείνῳ τῆς 
εὐχαριστίας ἀνατιθέντες. 

[O'. Καὶ στραφεὶς πρὸς τὸ πλῆθος xal τοὺς συμ- 
μάρτυρας (ἦν γὰρ οὐ μόνον ἰδεῖν ἥδιστος, ἀλλὰ 
xai πλήθεσιν ὁμιλεῖν χαριέστατος), ἔλεξεν οὕτως" 
"Ανὸρες συμπολῖται xal φίλοι xal συγγενεῖς, καὶ 
ὅσοι χατὰ συνήθειαν xal πραγμάτων χοινωνίαν ἡμὶν 
προσήχοντες, ὅσα μὲν συνέπεσε τῇ πανρίδι «al ἡμῖν 
τοῖς πολίταις, διασχοπήσασι πρότερόν, μηδὲ ἐρευ- 
νησαμένοις τὸ γενησόμενον, ἀλλ᾽ ἀνδρὶ πεισθεῖσι 
Ψευδεῖ, καὶ δι" ἀπάτης ἑλεῖν σπουδάζοντι, αὐτῇ πείρᾳ 
ἔγνωμεν, τοῖς ἔξωθεν συμμετέχοντες τῶν ἀνιαρῶν, 
Oca δὲ κατὰ Θεοῦ χινήσας τὴν γλῶτταν ὁ ὑπερ- 
ἤφανος οὗτος ἐφθέγξατο, αὐτοῖς ὠσὶν ἀχηχόατε. "Oc: 
δὲ χαὶ πρὸς ἄρνησιν ἐχχαλεῖται Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, 
μαρτυρεῖ μὲν χαὶ ὁ τῶν προλαδόντων πολύς τε χαὶ 
παντοδαπὸς φόνος" μαρτυρεῖ δὲ xal ταῦτα δὴ τὰ 
δεσμὰ, ἄ xal ὑπὲρ εὐσεδείας αὐτῆς περῤιχείμεθα. 
Καὶ ἦν μὲν συνετὸν μὴ δειλοὺς ἡμᾶς ὀφθῆναι xal 
φιλοψύχους, μηδὲ δεινῷ τοιούτῳ xal. χσχοήθει πει- 
σθῆναι, ὅρχοις τῷ τῶν πονηρῶν προχειροτάτῳ τε- 
χνάσματι πιστεύσαντας χαὶ θαῤῥήσαντας, ἀλλὰ 
πόλεμον ἄρασθαι xav! αὐτοῦ, xal συνεφαπτομένου 
τῆς μάχης ἡμῖν τοῦ Θεοῦ τὸν ἀνόσιον τοῦτον xal 
ἀσεδῆ τιμωσύσασθαι. Ἐπεὶ δὲ εἰς τοῦτο ἀνάγχης 
ἤγγισε τὰ ἡμέτέρα, ὡς ἤ πειθομένους τῷ τυράννῳ 
καὶ ἀσεδοῦντας, βίον ἄθλιον διαζῇν, ἤ ἀπειθοῦντας 
καὶ εὐσεθοῦντας μαχαρίου τέλους ἐπιτυχεῖν σπου- 
δάσωμεν τὴν ἀθάνατον διὰ μαρτυρίου χτήσασθαι 
εὔχλειαν. Καὶ μή μέ τις οἰέσθω ὡς γέροντα ἣδὴ καὶ 
ἡμερῶν πλήρη γενόμενον τέλους ἐπιθυμεῖν, xal 
παρὰ τοῦτο καὶ τοῖς ἄλλοις ἐπισπεύδειν τὴν τελευ- 


τήν" ἀλλὰ λογιζέσθω ἡμῶν ἕκαστος ὅτι χοινὸν τοῦ 


tinent, nec in homines benignus, putas fore vt il- 
lum lateas oculum, quem nihil latet ? Atqui regem 
esse oportet veracem et benignum, ut verbis attra- 
hat benevolentiam eorum, qui sunt in sua ditione : 
rerum autem flne et eventu fidem facere veritatis, 
et quod se divine gerat, gloriam habere : quales 
ego vidi in India et 7Ethiopia, et ante te in Home- 
ritide; quos vera dicentes, et se benigne gerentes 
in subjectos, non ut tu, rex, pejerantes, sed aliis 
promissa implentes, quasi ut Deum honorabat po- 
pulus. Et Deus quidem eorum, que a te fiunt, odio 
habens improbitatem, te, qui in eum fuisti impius 
et infidelis, mox deponet ab imperio, idque tradet 
viro fideli et bono : roborabit autem et extollet ge- 
nus Christianorum, magnamque suam efficiet Eccle- 
siam, quam tu igne consumpsisti, et humi dejeoi- 
sti. Ego autem sum beatus, non ob id presertim, 
quod in hac vita in bona sui existimatione, sed 
quía in profunda senectute (jam enim ago nonage- 
simum quintum annum), videns filios filiorum, et 
filias filiarum, sub eo martyrium, et tam magnam 
et populo tam frequentem civitatem, et totam re- 
gionis ipsius gentem Deo offero: qui etiam mei 
perpetu&m conservabunt memoriam, summas illi 
agentes gratius. 


XIX. Ad populum autem conversus, et ad com- 
martyres (erat enim non solum visu jucundissimus, 
Bed etiam in concionibus ad populum facundissi- 
mus), sic dixit: Viri cives, et amici, οἱ cognati, 
et quicunque propter consuetudinem et rerum 
communionem ad nos attinetis, qua patrie quidem 
et nobis civibus evenerunt, cum non prius conside- 
raverimus, neque scrutati fuerimus id, quod erat 
futurum, sed fallaci homini, et qui nos fraude stu- 
debat capere, crediderimus, ipsa novimus expe- 
rientia, ut qui cum iis, qui foris erant, molestia- 
rum fuerimus participes. Que veroin Deum linguam 
movens locutus est hio superbus, ipsis auribus au- 
divistis. Quod autem ad Christi Dei provocet nega- 
tionem, testantur quidem eorum, qui precesserunt, 
plurime et omne genus cedes:testantur autem 
hec quoque vincula, que pro pietate nobis sunt 
imposita. Et fuisset quidem sapientium, non esse 
timidos, et vite nimis cupidos, neque huic callido 
et improbo veteratori credere, fidem adhibentes 
jusjurando, quod est promptissimum malorum ar- 
tlificium, sed bellum adversus ipsum suscipere, et, 
Deo pugnam nobiscum capessente, ulcisci huno 
impium. Cum autem res nostre ad eam adduci 
suni necessitatem, ut vel tyranno parentes, et nos 
impie gerentes, vitam agamus míseram: vel non 
parentes, et pietatem exercentes, beatum finem 
adipiscamur, studeamus immortalem gloriam con- 
sequi per martyrium. Neo me existimet aliquis, 
tanquam jam senem, et plenum dierum, finem cu- 
pere, et ideo alios 'ad mortem incilare : sed consi- 


1811 


MENSIS OCTOBER. 


1213 


deret unusquisque vestrum, mortem esse commune A θανάτου χρέος καὶ νέῳ xal γέροντι, xal ἀπαραΐτη- 


debitum, et juveni et seni, et esse inevitabilem 
corporis dissolutionem. Itaque non exspeeletur finis 
communis, et qui sua sponte venil; sed studeat 
quilibet, ut sit quam fleri poterit gloriosus et bea- 
tus. Quidnam autem dixerit quispiam martyrio glo- 
riosius, aut questuosius, aut piis hominibus bea- 
tius? Ego enim, si fleri posset, propter Christum 
mori sepe el ipse eligerem, et aliis consulerem, 
Sicque esset et major gloria, et lucrum longe co- 
piosius. Sed cum hoc haberi non possit a natura, 
quod, vel invitus nobis, illa ex se facit, preripiamus 
eum gloria : et id tanquam proprium constituentes, 
astute fallamug necessitatem. Nullus nostrum, o 
fratres, sit adeo vite cupidus, et adeo pusilli οἱ ab- 
jecti animi, ut pro brevi et misera vita perdat eter- 
nitatem, οἱ que nunquam solvitur beatitudinem. 
Communi omnium inimico & nobis haud detur pars 
aliqua, ne cum unum fuerit euffuratus, glorietur 
perversus, tanquam qui omnes ceperit. Sed qui est 
quidem talis, procul sita choro martyrum, neque 
sit falso nominis particeps. Si quis enim te, Chri- 
gte et Verbum Dei, negaverit hujus vite desiderio, 
ab ipsa excidat, et dehiscens cum terra devoret. 
Si quis autem ex mea cognatione, aut familiaritate, 
desiderio bonorum presentium, te relicto Creatore, 
sequatur hunc regem interitui obnoxium et impium, 
ne ei detur, o Rex Christe, hic frui iis, que viden- 
tur jucunda et delectabilia, οἱ tradatur iis, que 
sunt illic, tormentis. 

XX. Hec dixit, et statim universa multitudo ca- 


lidas effundens lacrymas, Esto bono animo, excla- C 


mavit. Nemo enim te deseret ; nam tui, ut vides, 
desiderio omnes vel ante te mori properamus, el 
preripere hunc beatum finem et desiderabilem. Ille 
autem ad hiec: Ego, ait omnibus, ego vos omnes 
precedam, et ero vobis in Deo certus vie dux. Ut 
vos mihi primas conceditis in omnibus, ita vos mihi 
concedite, ut primus ad Christum accedain. Verum 
enimvero hoc quoque vobis ultimum do mandatum: 
Si quis meorum filiorum, aut eorum, qui genere ad 
me attinent, relictus fuerit, permanens in hoc puro 
cultu Christianorum, sit haeres mearum faculta- 
tum. Porro autem tres illas ex iis, qua mihi re- 
Stant, possessiones pulcherrimas volo attribui ca- 
tholice ecclesie, que est edificanda: quas etiam 


τος ἡ πρὸς τὸ σῶμα διάλυσις. Εἶτα μὴ αὐτόματον 
xal κοινὸν τὸ τέλος ἀναμενέτω, ἀλλ᾽ ὡς ἔνι ἔνδοξον 
αὐτὸ καὶ μαχάριον σπευδέτω φενέσθαι. Τί δ᾽ ἂν 
εἴποι τις ἕτερον τοῦ διὰ μαρτυρίου τέλους ἐνδοξέ- 
τερον Jj εὐσεδέσιν ἀνθρώποις μαχαριώτερον ; Ἐγὼ 
γὰρ εἰ οἵόν τε ἦν διὰ Χριστὸν πολλάκις ἀποθανεῖν 
συνεθούλευσα ἄν, καὶ ἦν οὕτω xai d δόξα μείζων, 
xal τὸ χέρδος κατὰ πολὺ δαψιλέστερον ἐπεὶ ἃ 
τοῦτο παρὰ τῆς φύσεως οὐχ ἔστι λαδεῖν, ὃ καὶ 
ἡμῶν οὐ βουλομένων, ἀφ᾽ ἑαυτῆς ἔχείνη ποιεῖ, gii 
σαντες αὐτὸ, προαρπάσωμεν μετὰ δόξτ;ς καὶ ὥσκε; 
ἴδιον θέμενοι, σοφισώμεθρα τὴν ἀνάγχην. Μηδεὶς 
ἡμῶν οὕτως ὀφθήτω φιλόψυχος, ἀδελφοὶ, μηδεὶς 
ἀγεννὴς, μηδεὶς ἄτολμος, ὡς μικρᾶς καὶ ταλαιπώρου 
ζωῆς ὅλους αἰῶνας xai μηδέποτε λυομένην mpo- 
ἐσθαι μαχαριότητα. Μή πού τις καὶ παρ᾽ ἡ μῶν δοθείη 
τῷ κοινῷ πάντων πολεμίῳ μερὶς, καὶ τὸν ἕνα κλέ- 
ψας, ὡς πάντας λάδὼν ὁ σχολιὸς ἐγκαυχήσηται. 
᾿Αλλ’ ὅ γε τοιοῦτος πόῤῥω τοῦ μαρτυρικοῦ τούτου 
γενέσθω χοροῦ, μηδὲ συμμετεχέτω ψευδῶς τοῦ ἑνό- 
ματος. Ὡς εἴ τίς σε, Χριστὲ xai Λόγε Θεοῦ, πόῤῳ 
τῆς ἐνταῦθα ζωῆς ἀπαρνήσαιτο, xai ταύτης ἐκεί: 
σοι, xxl ζῶντα τοῦτον ἡ γῆ στόμα διανοίξασε xm 
πίοι. Καὶ εἴ τις δὲ τῆς ἐμῆς συγγενείας f; inp 
ἐπιθυμίᾳ τῶν παρόντων ἡδέων, σὲ τὸν Κτίστην éz* 
λιπὼν, ὀπίσω τοῦ φθαρτοῦ τούτου καὶ δυσσεδοὺς 
βασιλέως ἀχολουθήσοι, γένοιτο αὐτῷ. Χριστὲ βασιλεῦ, 
χαὶ τῶν ἐνταῦθα τερπνῶν μὴ ἀπόνασθαι, xai τοῖς 
ἔχεῖθεν ἐχδοθῆναι χολαστηρίοις. 

K'. Ταῦτα ἔφη, xal τὸ πλῆθος εὐθὺς ἅπαν, θαῤ- 
ῥει, ἐπὶ θερμοῖς τοῖς δάγρυσιν ἀνεθδόησαν. Οὐκ tva 
γὰρ ὅστις ἀπολειφθήσεταί cou: ἐπεὶ xal τῷ περὶ 
σὲ πόρῳ πάντες, ὡς ὁρᾷς, ἐπειγόμεθα, εἰ οἷόν τε, 
καὶ προθανεῖν σου, xai τὸ μακάριον τοῦτο καὶ το- 
θεινὸν προαρπάσαι τέλος. Ὃ δὲ πρὸς ταῦτα. Ἐγὼ, 
πᾶσιν ἔφη, ἰγὼ πάντων ὑμῶν ἀφηγήσομαι, xt 
ὀδηγὸς ἀπλανὴς, ὑμῖν ἐν θεῷ φαοΐσομαι. Ὥς ἐμοὶ 
τῶν πρωτείων ἐν πᾶσι παρεχωρεῖτε, οὕτω μοι κεὶ 
πρώτῳ Χριστῷ παραστῆναι παραχωρήσατι:. Πλὴν 
ἀλλὰ καὶ ταύτην τελευταίαν ὁμῖν ἐντολὴν ἐκιδίδομν. 
El τις τῶν ἐμῶν τέχνων, Tj τῶν κατὰ γένος μοι τρῖ- 
χόντων ὑπολειφθείη τῇ χαθαρᾷ ταύτῃ τῶν Xp 
στιανῶν ἐμμένων λατρείᾳ, τῆς ἐμῆς ἔστωσαν κὰν" 
ρονόμοι περιουσίας. Καὶ τρία δὲ τῶν περιόντων μοι 
χαλλίστων χτημάτων τῇ οἰκοδομηθῆναι μελλοῦθῃ 


jam consecro. Hec cum dixisset, et populo bene- ἢ χαθολιχῇ Ἐχχλησίᾳ χληρωθῆναι βούλομαι, ἃ καὶ 


dixisset, et. Sit tibi gloria, o Domine, propter om- 
.. nia, subjunxisset, conversus dizit regi : Laudo te, o 

rex, quod usus sis palientia, et non confuderis, 
aut interruperis meam orationem, ut mos fuit olim 
regibus. Quoniam ergo nosti nostrum scopum et 
institutum, nempe quod fleri non potest ut, Christi 
cultu relicto, nos tibi assentiamur, fac quod super- 
est, tempus non lerens diutius. 


XXI. Cum sciret ergo rex eorum mentem esse 
immutabilem, nec fleri posse ut eos ad euam tra- 
ducat sentontiam, jussit eos duci ad quemdam tor- 


ἤδη ἀφιερῶ. Ταῦτα εἰπὼν χαὶ τὸν λαὸν εὐλογέσξς, 
xai, Δόξα σοι, Κύριε, πάντων ἕνεχεν, ἐπειπὼν, iz- 
στραφεὶς λέγει τῷ βασιλεῖ. Ἐπαινῶ σε μακροθυμή- 
σαντα, βασιλεῦ, χαὶ μὴ συγχέαντά μοι τοὺς λόγους 
3j διαχόψαντα κατὰ τὸ πάλαι τοῖς βασιλεῦσι νῖνο- 
μισμένον. Καὶ τοίνυν ἐπεὶ τὸν ἡμέτερον ἔγνως exe 
πὸν, ὡς ἄδύνατόν ἐστι τῆς Χρισέοῦ λατρείας ἀφε 
μένους ἡμᾶς συνθέσθαι cot, τὸ παριστάμενον ποίει 
μὴ τρίόων ἐπὶ πολὺ τὸν καιρόν. 

ΚΑ΄. Εἰδὼς οὖν ὁ βασιλεὺς ὡς τὴν γνώμην Doe 
σιν ἀμετάτρεπτον, xai ὡς οὐχ ἄν ποτε δύναιτο 


μεταπείθειν ἀδτοὺς,. xal τὴν μεταδολὴν παντάπασιν 


"n 


12713 


MARTYRIUM S. ARETHAE. 


1214 


ἀπογνοὺς, εἷς τινα χειμάῤῥουν Ὁδίαν οὕτω καλού- A rentem, qui vocatur Odias, et ipsis illic amputari 


μενον ἀπανεχθέντας ἐχέλευσεν ἀποτμηθῆναι τὰς χε- 
φαλὰς, εἰς ὃν xai γενόμενον xal προσευχὴν εὐθύμως 
ἑαυτοὺς τρέψαντες" « Κύριε, Κύριε, δόναμις τῆς 
σωτηρίας ἡμῶν, εἶπον, ἐπεσκίασας ἐπὶ τὴν χεφα- 
λὴν ἡμῶν ἐν ἡμέρᾳ πολέμου. » Ὀδήγησον xai νῦν 
ἡμᾶς εἰς ὁδὸν αἰωνίαν ὅτι τῆς σῆς ἀγάπης οὐδὲν 
τῶν ἀπάντων ἡμῖν ὅλως προετιμήθη, οὐ πατρὶς, οὐ 
γένος, οὐ πλοῦτος" ἀλλὰ πάντα προηχάμεθα xal 
αὐτὴν διὰ σὲ τὴν ζωὴν, καὶ ὡς πρόδατα σφαγῆς 
ἐλογίσθημεν. Καὶ νῦν ἱχετεύομεν’ γενηθήτω ἡ ἐχ- 
δίκησις τοῦ αἵματος τῶν δούλων σου τοῦ ἐχχεχυ- 
μένου. Ἕπαρον τὸς χεῖράς σου ἐπὶ τὰς ὑπερηφανίας 
αὐτῶν. Περιποίησαι τοὺς υἱοὺς τῶν βνησχόντων 
ὑπὲρ σοῦ. Κράτυνον τὴν πόλιν σου ταύτην τὴν 
ἐγχαυχωμένην τῷ τιμίῳ σου αἵματι xal τῷ σταυρῷ, 
xai τοῖς πάθεσιν. Ὁρᾷς ὅπως αὐτὴν οἱ ἐχθροί σου- 
διέθηχαν᾽ περιέχειραν τὸν χόσμον αὐτῆς, ἐδεθύ- 
λωσαν τὸ ἁγιαστήριόν σου, τὸν ναὸν τὸν ἅγιόν σου 
ἐνέπρησαν. ὃν ὑψωθῆναι καὶ χραταιωθῆναι χαὶ 
αὖθις εὐδόκησον, διδοὺς τὰ σκῆπτρα βασιλεῦσι Χρισ- 
τιανοῖς, xal μεγαλύνων αὐτοὺς tv τῷ ὀνόματί cuu. 
Καὶ ὅσοι δὲ διὰ τιμῆς ἄγουσι τῆν μαρτυρίαν ἡμῶν. 
βίον αὐτοῖς ἀπρόσχοπον δώρησαι, ἀγαθῶν ἀφθονίαν, 
καὶ συγγνώμην ἀμαρτιῶν, xal ἡμᾶς τοῦς τὴν ἐπι- 
φάνειαν τὴν σὴν ἀγαπήσοντας εἰς τὰς αξωνίους 
σχηνὰς πρόσδεξαι, xal τοῖς ἀπ’ αἰῶνός σοι εὐαρε- 
τήσασι συναρίθμησον. Ταῦτα εἰπόντες, ἀλλήλους 
περιεπτύξαντος. Καὶ τὸν αὐχένα πρῶτον ὁ Qetóq 
ὑποχλίνας ᾿Αρέθας, ὑφ΄ ἑτέρων δύο βαστάζεται, 
εἶτα xal τὴν χεφψαλὴν ἀφαιρεῖται, Καὶ ὁ λοιπὸς δὲ 


ἀκολούθως χορὸς, ἣ γλυχεῖα xai ἄλυτος ἑταιρεία, C 


ὡς εἶχον τάχους τῷ τιμίῳ ἐκείνου χρησάμενοι αἵ- 
ματι, καθάπερ τινὶ μύρῳ πολυτελεῖ πρὸς τὴν σφα- 
γὴν ἐχώρουν, χαὶ σπουδῇ πάσῃ τὸν διὰ ξίφους 
ἐδέχοντο θάνάτον, μιχροῦ xal ἀλλήλοις τοῦ χαιροῦ 
φθονοῦντες, ὡς πλέον τι πρὸς τιμὴν νέμοντος τῷ 
προθονόντι ὁ ἐπερχόμενος, ᾿ 
ΚΒ. Γυνὴ δέ τις παιδίον ἔχουσα παραθέον, οὗ 
πλέον ἥ πέντε χρόνους γενόμενον ὀρῶσα τὰ δρώ- 
μενα, χαὶ πρὸς τὸν ὅμοιον διάθερμον θεῖσα ζῆλον, 
τὴν ταχίστην προσδραμοῦσα xal τοῦ αἵματος xai 
αὐτὴ λαδοῦσα, ἐκείνη τε ἡλείψατο xai τὸν παῖδα 
μητριχαῖς χερσὶ περιέχριεν. Εἶτα καὶ εἰς αὐτὸν 
ἐναπέσκωπτε τὸν βασιλέα, τύραννον ἀποχαλοῦσα͵ 
xal ὀξυτάτῃ, ὡς εἴχε, φωνῇ, "Esta: τῷ βασιλεῖ τῶν 
'E6palev ὡς τῷ Φαραὼ, λέγουσα, Οἱ ἐχείνου τοί- 
vov ὁπασπισταὶ τῶν λεγόμένων ἀχουσάντες, συλλα- 
Θόνιτες εὐθὺς τὴν γυναῖχα ὡς αὐτὸν ἄγουσι τὸν βα- 
σιλέα, χαὶ ἅπερ ἐχείνῳ πιχρῶς διελοιδορεῖτο, μετὰ 
πολλῆς ἀπαγγέλλουσι τῆς προσθήκης. Ὁ δὲ, μηδὲ 
λόγου μηδὲ ψιλῆς αὐτῇ μεταδοὺς ἐρωτήσεως, ποῦ 
γὰρ fj βασάνῳ τὸ πρᾶγμα, ἤ κρίσει τινὶ δεδωχὼς, 
τὸν διὰ πυρὸς αὐτῆς χαταψηφίζεται θάνατον. Εὐθὺς 
οὖν ὕλη συνεφορεῖτο, χαὶ πῦρ αὐτῇ ὑπερεδάλλετο ἡ 
φλόξ τε ἐπὶ μέγα ἤρετο, xai θείῳ xal πίσση, καὶ 
χληματίσιν ἐτρέφετο. Βῖτα xal ἡ γυνὴ περιεδεσ- 


4 Psal. cxxxix, 8. 5 Psa). xrui:, 12. 5 Psal. xxi, 3. 


capita. Ad quem cum venissent, et se prompto et 
alacri animo ad preces convertissent : « Domine, 
Domine, dixerunt, virtus nostre salutis, obumbra- 
sti super caput nostrum in die belli*. 3 Nunc quoque 
deduc nos in vitam :ternam: quoniam nihil ex 
omnibus nobis pluris fuit, quam tui dilectio, non 
patria, non genus, non divitie : sed omnia propter 
te prodidimus, etiam ipsam vitam, et tanquam oc- 
cisionis oves sumus reputati *. Et nunc te supplices 
rogamus, Fiat ultio sanguinis servorum tuorum, 
qui fuit effusus. Extolle manus tuas super istorum 
superbiam. Suscipe ac defende eorum filios, qui 
pro te moriuntur. Corrobora civitatem, que gloriatur 
tuo pretioso sanguine, et cruce, et perpessionibus. 
Vides quemadmodum eam tui affecerunt inimioi : 
allenderunt ejus ornamentum, profanarunt sanotua- 
rium tuum, templum sanctum (iuum exusserunt 
quod tibi placeat, ut rursus extollatur et roboretur, 
dando sceptra regibus Christianis, eosque magnos 
et amplos reddendo in tuo nomine. Qui autem in 
honore nostrum habebunt martyrium, da eis vitam 
cilra ullam offensionem, bonorum copiam, et ve- 
niam peccatorum. Nos vero qui tuum adventum di- 
leximus, in eterna suscipetabernacula,etannumera 
inter eos, qui tibi ab eterno placuerunt. Hec cum 
dixissent, se invicem sunt amplexi. Primus autem 
divinus Arethas, cervice inclinata, ictum gladii lee- 
tanter excipit, et ita ei caput amputatur. Porro au- 
tem reliquus quoque chorus, jucunda et que solvi 
non poterat sodalitas,cum quam maxima potuerunt 
celeritate, se venerando unxissent illius sanguine, 
tanquam unguento aliquo pretioso, consequenter 
ad mortem contenderunt, quam gladio propere acce- 
perunt, sibi invicem tempus propemodum inviden- 
tes, utpote quod quid majus ad honorem tribuere- 
tur ei, qui prius erat mortuus, pre illo, qui deinde 
sequebatur. 

XXII. Quedam autem mulier habens puerum 
pretercurrentem, non plus quam quinque annos 
natum, cum videret ea, que fiebant, et ad similem 
accensa esset emulationem, citiasime accurrens, 
cum ipsa quoque accepisset sanguinem, se illo 
unxit et filium. Deinde ipsum regem ludificabatur, 
eum vocans lyrennum, et quam maxima poterat 
voce dicens: Erit Hebreorum regi, sicut Pharaoni. 
Illius vero satellites, iis, que dicebantur, auditis, 
comprehensam statim mulierem ducunt ad ipsum 
regem, et maledicts, quibus illum acerbe appete- 
bat, renuntiant cum magna accessione. Ille autem, 
cum nec ei fecisset dicendi potestatem, et nec eam 
quidem interrogasset, eam condemnat, ut igne mo- 
reretur. Statim ergo fuit congesta materia, et ignis 
ei subjectus : et flamma se in altum sustulit, sulfure 
et pice et sarmentis nutrita. Deinde fuit etiam alli- 
gata mulier, et eam lictorum manus complecteban- 
tur, ut cum fuisset eis onus portatu facile, sic in 


1215 


MENSIS OCTOBER. 


418 


mediam flammam recta conjiceretur. Puer autem, Α μεῖτο, xai οημίων αὐτὴν συνέπτυσσον yeipac, Üxwc 


qui solue remanserat, dolebat, indignabatur, egre 
ferebat, non secus ac recens nali pulli, non ferens 
matris absentiam. Porro autem in gyrum vertens 
oculos, et amicissima lingua matrem requirens, 
videt regem sedentem in excelso, et ad ipsum ac- 
ourrit, oculos habens plenos lacrymis. Deinde se 
provolvit ad illius pedes, pro matre rogans ut pote- 
rat. Ille autem, eo accepto et genibus imposito 
(erat enim puer scitlus et elegansg, et qui, ut puer, 
suaviter balbutiebat), rogabat cum quo mallet ver- 
sari, et quem magis diligeret. Ille autem matrem di- 
cebat, matrem: et eam deflebat assidue. Propter 
eam enim, inquit, veni, et rogo, o rex, eam solvi, 
ut me quoque simul assumat ad martyrium. Illa 
enim me sepe ad hoc hortata est. 


εὐχόμιστος αὐτοῖς γενομένη φόρτος, κατὰ μέσης 
οὕτω φλογὸς εὐστόχως ἀχοντισθεΐη. Ὁ μέντοι πεῖς, 
μόνος ἀπολειφθεὶς, ἤχθετο, ἤσχαλλεν, ἐδυσφόρει͵ 
χαθάπειρ τὰ νεουργὰ τῶν ἵππων, τῆς μητρὸς οὐ 
φέρων τὴν ἀλλοτρίωσιν. ᾿Αμέλει καὶ πυχνὰ τοὺς 
ὀφθαλμοὺς περιστρέφων πανταχοῦ, καὶ esi 
γλώσσῃ xal ὅμμασι τὴν μητέρα ἐπιζητῶν, ὁρᾷ 
καθήμενον ἐπὶ μετεώρου τὸν βασιλέα, καὶ πρὸς € 
τὸν ἀποτρέχει δαχρύων τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑπόπλεως. 
Εἶτα τοῖς ἐχείνου περιεχαλινδεῖτο ποσὶν, ὑπὲρ; τῆς 
μητρὸς, ὡς εἶχε, δεόμενος. Ὁ δὲ λαδὼν, καὶ τοῖς 
γόνασι περιθεὶς (ἦν γὰρ τὸ παιδίον καὶ χάριεν οἷον 
xal ἀστεῖον τὴν ὄψιν, xai ἡδέως τὰ παιδιχὰ ᾧψελλι- 
ζόμενον), ἀνηρώτα τίνι μᾶλλον ἄν ἔλοιτο συνεῖναι, 


Β καὶ τίνα πλέον φιλεῖ. Τὸ δὲ τὴν μητέρα ἔλεγε, τὴν 


μητέρα, καὶ ταύτην συνεχὰς ἀνεχλαίετο. Καὶ γὰρ αὐτῆς ἕνεχεν ἀφιχόμην, φησὶ, xal ἀπολυθῆναι id 
την, ὦ βασιλεῦ, δέομαι, ἵνα xal ἐμὲ συμπαραλάδῃ πρὸς τὸ μαρτύριον. Ἐχείνη γάρ με πολλάκις εἰς 


τοοῦτο ἐξεχαλεῖ. 

XXIII. Attendens autem rex verba pueri : Quid 
est autem hoc, inquit, quod dicis martyrium ? O, 
quz etiam infantes sapientes reddit, tuam, Domine, 
gratiam pro Christo, inquit, mori, et rursus vivere. 
Sed quis est hic Christus, rursus dicit rex ? Puer 
aulem : Veni huc, inquit, ad ecclesiam, et eum 
tibi ostendam. Interim autem cum matrem aspexis- 
set, flens dixit: Sine, sine me venire ad matrem. 
Video enim eam trahi, et male affici a lictoribus. 
Rex autem : Cur huc, dixit, venisti, matre relicta? 
Sed sis hic nobiscum, et dabo tibi quoslibet fructus 


pulcherrimos. IIoc ille quidem dixit, tanquam cum C 


simplici puero, atque adeo puero se loqui existi- 
mans. Ille vero longe super etatem prudentia pre- 
ditus, plane renuebat, dicens: Non hic manebo: 
matrem desidero ; nam arbitratus te esse Christia- 
num, veni pro ea rogaturus. Cum Judaeum autem 
invenerim, tecum nec volo quidem versari, neque 
sustineo a te omnino aliquid accipere: hoc autem 
solum mihi concede, o rex, ut ad matrem revertar. 
Regem stupore affecit pueri sapientia. Quidam au- 
tem ex iis, qui circumsistebant, excogitantes ali- 
quid sapientius, censebant ut infans abduceretur 
ad reginam, sic teneram setatem conantes allicere. 
Nam cum rege quidem consuetudinem existimabant 
esse puero insolitam, ut virilem et asperiorem: 


ΚΓ΄. Προσχὼν τοίνυν ὁ βασιλεὺς τοῖς τοῦ παιδὸς 
λόγοις. Τί δέ ἐστι τοῦτο, εἶπεν, ὃ λέγεις μαρσύριον; 
Τὸ δὲ, Ὦ τῆς συνετιζούσης xal νηπίους, Δέσποτα, χέρι- 
τος τὸ ἀποθανεῖν ὑπὲρ Χριστοῦ, ἔφη, xai αὖϑις D 
σαι. ᾿Αλλὰ tlc ὁ Χριστὸς οὗτός ἐστι, πάλιν ὁ με: 
λεύς, Καὶ τὸ παιδίον: Δεῦρο παρὰ τὴν ἐχκληδβίεν, 
ἔφη, xxi αὐτὸν ὑποδείξω σοι. Καὶ μεταξὺ παραϑιε- 
σάμενος τὴν μητέρα, "Eacov, ««λαυθμυριζόμενες 
εἶπεν, ἔασον τὴν μητέρα καταλαύεῖν. ὋὉρῶ γὲῤ 
ὑπὸ τῶν δημίων ἑλχομένην, καὶ χαχῶς πάσχουσιν. 
Ὃ βασιλεὺς ov: Καὶ τίνος χάριν ἧκες ἐνταῦθα, 
λέγει, τὴν μητέρα καταλιπών ; ᾿Αλλ᾽ ἔσο μεθ᾽ ἡμῶν, 
xai πᾶν τῶν ὀπωρῶν κάλλιστον ἐπιδώσω σοι. Τοῦτο 
ἐκεῖνος μὲν ὡς ámioixip παιδίῳ xai ἀφελεῖ, κεὶ 
αὐτό γε τοῦτο παιδὶ ἐντυγχάνειν οἰόμενος, cis 
Τὸ δὲ ἄρα πολλῷ τῆς ἡλικίας τὴν φρόνησιν mp 
ἤχουσαν ἔχον, ἐπιεικῶς ἀνένευεν, Οὐχοῦν, λέγον, 
οὐχ ἐνταῦθα παραμενῷ ποθῷ γὰρ τὴν py 
Καὶ σὲ δὲ Χριστιανὸν εἶναι νομίσας, ἦλθον irb 
αὐτῆς δεησόμενος" μετὰ Ἰουδαίου γὰρ οὐδὲ 5r 
ety ὅλως ἐθέλω, ουδὲ λαθεῖν τι παρά σοῦ τὸ τε" 
παν ἀνέχομαι. Τοῦτο δέ μοι δὸς μόνον, ὦ fBerir, 
τὸ πρὸς τὴν μητέρα πάλιν ἐπανελθεῖν. ᾿Ἐξίσλττα 
τὸν βασιλέα τὸ εὐσύνετον τοῦ παιδός. Τῶν οὖν περι; 
τώτων τινὲς, σοφώτερον δῆθέν τι ποιοῦντες, ἐκέγιν 
πρὸς τὴν βασίλισσαν τὸ παιδίον ἠξίουν τὸ ἑπαλὸν 


quod si audierit reginam et mulierem, prompto et ἢ οὕτω τῆς ἡλικίας ὑποχλέψαι πειρώμενοι. Τὰν μὲν 


alacri animo eam secuturum, ut qui adhuc apud 
matrem blande educaretur, et molliori delectaretur 
consuetudine. Verum pueri rursus intelligentia su- 
peravit illorum calliditatem. Et nec eis quidem 
omnino ad hec dabat responsum : sed vehementer 
solum vocabat matrem, et in eam cum animos totos 
defigebat oeulos. 
ταῦτα ἐδίδου, ἀλλὰ 
τὸν ὀφθαλμόν, 
XXIV. Cum etiam vidisset injici in ignem, ve- 
hementius inflammatus visceribus, audet statim 
puer aliquid fortius: et cum stetisset ad genua 
tyranni Dunaan, se inclinans, acriter ipsum regem 


γὰρ μετὰ τοῦ βασιλέως ὁμιλιακν ἀνθη τῷ xm) 
ὥοντο εἶναι ὡς ἀνδρώδη xal τραχυτέραν᾽ εἰ δὲ βε- 
σίλισσαν ἀχούσεις xal γυναῖχα, προθύμως εὐτοῖς 
ἀχολουθήσειν, ἅτ: παρὰ μητρὶ χαριέντως ἔνι t 
φόμενον, xal ἀπαλωτέραις χαῖρον ὁμιλίαις. ᾿Αλλ᾽ ἡ 
τοῦ παιδὸς σύνεσις πάλιν τὴν ἐχείνων ὑπερέδελλ 
πανουργίαν, xai οὐδὲ ἀπόχρισιν αὐτοῖς ὅλως t 


μόνην ἀνεκαλεῖτο θερμῶς τὴν μητέρα, καὶ πρὸς αὐτὴν ὅλον μετὰ τῆς ψυχῆς éxsip 


ΚΔ΄. ᾿Ιδὼν δὲ ῥιπτουμένην αὐτὴν κατὰ τῆς vit 
q9«, καὶ τὰ σπλάγχνα διακαυθὲν, τολμᾷ τι κεὶ tt 
ραδολώτερον ἐυθὺς τὸ παιδίον’ χαὶ ὡς εἰστέπι 
πρὸς τοῖς τοῦ τυῤάννου γόνασι Δουναὰν, ixucdjet 


1271 MARTYRIUM S. ARETHJE. 1218 


σφοδρότερον κατὰ τοῦ μηροῦ δάχνει τὸν βασιλέα, A mordet in femore. Ille autem, simul atque sensisset 


'O δὲ τοῦ δήγματος ἅμα αἰσθόμενος, xzl διχτα- 
ραχθεὶς αὐτὸν ἀπωθεῖται, καὶ τῶν τῆς συγχλήτου 
τινὶ παραδίδωσιν, ἐφ᾽ ᾧ μᾶλλον Ἰουδαϊκῶς παρ΄ 
ἐκείνῳ τραφείη xai τὸν Χοιστιανισμὸν ἐξομόσαιτο. 
Kai ὁ μὲν λαδὼν τὸν παῖδα ἀπήει, τὰ πραχθέντα 
ποιούμενος διὰ θαύματος, τοῖς ἄλλοις τε μεταξὺ 
διηγούμενος. Ἐν τούτῳ δὲ τὸ παιδίον διαλαθὸν, 
δρόμῳ πολλῷ πρὸς τὴν μητέρα ἐχώρει, καὶ κατὰ 
μέσης, ὅπως εἶχε, τὴν χάμινον εἰσπηδᾷ, τὴν μητέρα 
τε ὡς αὐτῷ ἐδόχει περιλαδὸν, χαὶ χάλλιστον αὐτῇ 
ἐντάψιον ἑαυτὸν δεδωχὸς, τον τῆς μαρτυρίας ἄμφω 
κληρονομοῦσι στέφανον. Τούτων οὕτω τελουμένων, 
ἕλεον λαθόντες τῶν ταῦτα πασχόντων Χριστιανῶν 
οἱ πεῤὲ τὸν βασιλέα, καὶ ὅσοι τῆς συγχλύτου, ἱκέ- 
τευον αὐτὸν ἀνεῖναι, xal μὴ ἄρδην ἀπολέσαι πόλιν 
οὕτω μεγάλην καὶ πολυάνθρωπον, xal πολὺ πλῆς- 
θος ἐπετείων φόρων παρέχουσαν. ᾿Επεὶ οὖν ἐν τούτῳ 
κατένευεν, ἡ σκληρὰ ἐχείνη wal Φαραωνῖτις ψυχὴ 
δο παθῶν ἕν αὐτῷ διερισαμένων, καὶ ὠμότητα φι- 
λοχρηματίας ἐχνιχησάσης, τί ποιεῖ; Ταύτης τε τῆς 
πόλεως χαὶ πάσης τῆς χώρας τὸ νεάζον, ἄῤῥεν τε 
χαὶ θῆλυ, ἐξανδραποδισάμενος εἰς πολλὰς ἀριθμού- 
μένον μυριάδάς, xal oüc μὲν αὐτὸς κατασχὼν, οὖς 
δὲ χαὶ διαδιδοὺς εἷς δουλείαν οἷς ἄρα ἐδούλετο, αὖ- 
θις ἐπανῆχε πρὸς τὰ βασίλεια, δουλωσάμενος πόλιν 


ἐλευθέραν xal μόνῃ τῇ Τριάδι ἀναχειμένην, ἣν. 


αὐτὸς Χριστὸς τῷ ἰδίῳ ἐξηγοράσατο αἵματι, ἥτις 


morsum et fuisset conturbatus, eum repente ab- 
Jicit, οἱ eum tradit cuidam ex senatu, ut ab illo 
aleretur maxime Judaice, et abjuraret Christiani- 
smum. Et ille quidem abibat, accepto puero, ad- 
mirans ea, qua facta fuerant, et simul etiam nar- 
rans aliis. Interim autem puer, eo insciente, cursu 
contendit ad matrem, et insilit in mediam forna- 
cem, malremque, ut ei videbatur, complexus, et 
pulcherrimum bustum seipsum ei tradens, fit cum 
ipsa hares corone marlyrii. Cum hec sic fierent, 
patientium Christianorum moti misericordia ii qui 
erant circa regem et ipse senatus, rogabant ul 
ceteros relaxaret, et. non penitus perderet tam 
magnam civitatem, et populo tam frequentem et 
qua quotannis magna pendebat vectigalia. Post- 
quam autem hacin re annuit illa dura anima et 
Pharaonitica crudelitatemque vicil avaritia, quid 
faci, ? Cum hujus civitatis et totius regionis juve- 
nes, tam masculos quam feminas, redegisset in 
servitutem, quorum erant multa millia, et alios 
quidem ipse retinuisset, alios autem tradidisset 
quibus voluit, reversus est in regiam, libera civi- 
tate effecta serva, que dedicata eral soli Trinitati, 
quam ipse Christus redemit proprio sanguine, et 
que ei obtulit tantam martyrum multitudinem, 
eorum viclorias et certamina preclare predicans 
orbi terre. 


τοσαύτην αὐτῷ μαρτύρων χορείαν προσήγαγε, τοὺς ἀγῶνας αὐτῶν xal τὰς νίκας λαμπρῶς τῇ οἰχουμένῃ 


ἀναχηρύξασα. 


KE. Καὶ ταῦτα μὲν δὴ τοιαῦτα xal οὕτως ἔχον. (j; XXV. Et heo quidem ita se habebant. Rever- 


τα. Ὑκποστρίφοντι δὲ τῷ 'E6palp πῦρ᾽ ἐφ᾽ ἱχανὰς 
ἡμέρας ἑωρᾶτο δι’ ὅλης νυχτὸς τὸν αἰθέρα πληροῦν, 
καὶ αὐτόν τε Δουναὰν καὶ τὴν αὑτοῦ στρατιὰν ἔξε- 
δειμάτου, καὶ τὴν ὀργὴν κατὰ τῶν ἄσεδῶν ἐτεχμη- 
ριοῦτο. ΕΒἷτα xal πῦρ ἄνωθεν, d ἐντελὴς μάστιξ, 
ἐπὶ τὴν γῆν, ὕετο, ᾿Αλλ' οὐδὲ βραχὺ συνιέναι, οὐδὲ 
σωφρυνίζεσθαι εἶχεν ὁ ἀλιτήριος, οὐδ᾽ ὁπὸ τὴν χρα- 
ταιὰν τοῦ Θεοῦ χεῖρα χαλύπτεσθαι. Εἷς τοῦτο γὰρ 
μανίας ἐξήχθη κατὰ Χριστιανῶν, ὡς καὶ πρεσδείαν 
ἐχπέμψαι τῷ τῶν ΠΙΕερσῶν βασιλεῖ, ἀξιῶν xal αὖ- 
τὸν τὰ ὅμοια δρᾶσαι, xal πάντας τοὺς εὑρισκομέ-- 
νους ὑπ᾽ ἐχείνῳ Χριστιανοὺς ἄρδην ἀπελέσαι, εἴ γε 
τὸν ἥλιον εὐμενῆ, φησὶ, βούλοιτο ἔχειν χαὶ τὸν αὐ- 
τοῦ πατέρα, ὡς ἐχεῖνος ἀπεφλυάρει τὸν τῶν "E6paluv 
Θεόν. Τὰ αὐτὰ δὲ ταῦτα χαὶ ᾿λλαμουνδάρῳ τῷ ἐξ- 
ἡγουμένῳ τῶν ὑπὸ Πέρσαις Σαραχηνῶν ἐπέσαειλεν 
ὑπισχνούμενος χαὶ χρήματα δώσειν, εἰ χατὰ τῶν 
ὑπὸ χεῖρα Χριστιανῶν διωγμὸν κινήσοι, ᾿Αλλ’ ὁ 
μὲν οὕτω Χριστιανοῖς ἀπήχθετο, καὶ οὕτως ἐποίει, 
ἢ δίκη δὲ τοῖς πραττομένοις οὐχ ἐφησύχαζεν. Ἰου- 
σεῖνος γὰρ ὁ Ρωμαίων εὐσεδὴς βασιλεὺς, οὕτω 
δόξαν αὐτῷ, εἰρηνικὰς ᾿Αλαμουνδάρῳ σπονδὰς πρὸς 
τοὺς ὑποφόρους "Puopalov Σαραχηνοὺς θέσθαι map- 
ἦνει * καὶ ὁ ταῦτα πρεσδεύων ᾿Αὔράμιος, ἄνὴρ θεο- 
φιλὴς καὶ πρεσδύτερος, ἐξεπέμπετο. Παρῆσαν δὲ 
καὶ ἀπὸ τοῦ Περσῶν βασιλέως ἐχεῖ ἄλλοι τέ τινες, 
. Καὶ ᾿Ισαάχιος πρεσδύτερος, ὁ xal τοῖς dv []ερσίδι 
᾿Ἀριστιανοῖς ὀρθοδόξοις τὰς ὁποχρίσεις διαχονούμε- 


tente autem Hebreo, apparuit ignis aliquot diebus, 
lota nocte implens aerem, qui ipsum Dunaan et 
ejus terrebat exercitum, et conjiciendam prebebat 
Dei iram adversus impios. Deinde ignis quoque 
desuper, qui erat perfecta plaga, pluit in terram. 
Sed ne sic quidem potuit corrigi sceleratus, neque 
flecti sub potenti manu Dei. Tanto autem furore 
erat accensus adversus Christianos, ut etiam ad 
regem Persarum miserit legationem, et rogaverit 
ut ipee quoque facerel similia, et omnes, qui in 
8u& ditione inveniebantur, Christianos perderet 
funditus : si vellet, inquiens, solem habere propi- 
tium, et ejus patrem, sicut ille nugabatur esse 
Deum Hebreorum. Scripsit etiam ad Alamunda- 
rum ducem Sarracenorum, qui erant sub Persis 
promittens se ei eliam daturum pecunias, si mo- 
veat persecutionem adversus Christianos, qui sunt 
ei subjecti. Sed ille quidem erat adeo infestus 
Christianis, et sio faciebat: justitia autem nequa- 
quam cessavit implere suas partee in iis, quee sic 
fiebant. Jusinus enim (imperator) cum sio ei vi- 
sum esset, hortatus est Alamundarum, ut federa 
pacis iniret cum Sarracenis Romanorum vectiga- 
libus: et missus est Abraamius, vir pius ei presby- 
ter, qui hac fungeretur legatione. Aderant autem 
illico quoque a rege Persarum, cum alii quidam, 
tum Isaacius quoque presbyter, qui preerat Chri- 
stianis orthodoxis, qui in Perside erant. Aderat 


1210 


MENSIS OCTOBER. 


1280 


autem Silas quoque episcopus Nestorianoruín, cum A voc * ἦν δὲ καὶ ὁ Σίλας ὃ τῶν Νεστοριανῶν ἐπίσκο- 


quibusdam aliis, partim quidem pro Hebreo fun- 
gens legatione, partim vero volens convenire 
orthodoxos, et disputare adversus recta dogmata. 


XXVI. Cum autem coram diotis legatis legerentur 
littere regis Homeritarum, et Silas assentiretur 
scopo ejus qui scripserat, et diceret Christum so- 
lum esse hominem, et non Deum : Quomodo enim, 
inquiens, qui nascitur ex muliere, et componitur 
ex eo, qui est in ipsa, sanguine, et involvitur 
fasciis, et paulatim accipit incrementum, deinde 
etiam laborat, et sitit, et tandem in crucem agitur, 
et moritur, Deus esse dicitur, ut citra rationem 
Abraamio videtur et Igaacio ὃ Hec cum sic diceren- 
tur, ii viri pii non ferentes diutius Deum affici 
contumelia, scissis suis vestibus, eos vocabant 
hereticos, et magno animo eos expellebant ab 
ecclesia catholica, Nestorium eorum magistrum 
damnantes, ut qui tales seminasset zizanias. Deinde 
etiam fusius persequebantur ea, que pertinebant 
ad divinata carnis susceptee dispensationem : ipsi- 
que orthodoxa divinorum apostolorum et Patrum 
sequentes dogmata, Deum perfectum et hominem 
perfectum confitebantur Christum, in una hypostasi 
duas naluras conjungentes circa confusionem. 
Atque cum sic quidem $8Silas ἃ scopo excidisset, 
inanibus (ut dicitur) manibus est reversus, et sic 
vana spe delusus: Abraamius autem ipse quoque 
Ícedere inito cum Alamundaro, salutatoque 1saacio 
in Persidem revertente, rediit et ipse, atque omnia 
exposuit Justino imperatori, et presertim que a 
rege Homeritarum facta et scripta sunt contra 
Christianos. 


XXVII. Ille autem sine mora scripsit ad Asterium 
Alexandrie episcopum, ut incitaret regem /Ethio- 
pum ad movendum arma adversus Homeritas, 
Eadem quoque ipsi regi /Ethiopum per litteras 
nuntiavit, eumque docuit, quemadmodum delevisset 
Hebreus omnes Christianos, qui erant in 888 po- 
lestate : οἱ quemadinodum Nagran civitatem po- 
pulo frequentissimam fecisset  inhabitabilem,- 
omnibus puberibus partim quidem interfectis, par- 
tim autem redactis in servitutem : quodque regem 
etiam Persarum et Alamundarum idem ille inci- 


voc μετὰ xai ἄλλων τινῶν, ἅμα μὲν τὴν τοὺ 
Ἑδραίου πρεσδείαν ἀποπληρῶν, ἅμα δὲ καὶ τοῖς 
δρθοδόξοις εἰς λόγους ἐλθεῖν βουλόμενος, χαὶ πρὸς 
δογμάτων ἀχρίδειαν διαμιλληθῆναι. 

Kc. Τῶν δὲ γραμμάτων τοῦ Ὁμηριτῶν — fan- 
λέως, ἐπ’ ὄψεσι τῶν εἰρημένων πρέσδεων ὑπανεγι- 
νωσχομένων, xxi τοῦ Σίλα συνευδοχοῦντος τῷ τοῦ 
γεγραφότος σχοπῷ, ψιλόν τε ἄνθρωπον εἶναι λέ- 
γόντος καὶ οὐ Θεὸν τον Χριστὸν, ὃ xai πεπληρυ- 
φορῆσθαι xal αὐτὸν facia Ῥωμαΐων. Πῶς ri 
ἄν τις, φησὶ, τιχτόμενος x γυναικός " καὶ τῷ bui- 
θεν αἵματι συμφυρόμενος, εἸλισσόμενός τε τοῖς 
σπαργάνοις, xai δεχόμενος κατὰ μικρὸν αὔξησιν, 
εἶτα xal χοπιῶν χάϊ πεινῶν, καὶ τὸ τελευταῖον 
σταυρούμενός τε χαὶ ἀποθνήσχων, Θεὸς εἶναι Ji 
γοῖτο, ὡς τοῖς περὶ 'Abpáutóv τε xai 'Iozium 
ἀλόγως δοχεῖ ; Τούτων οὕτω λεγομένων ol θενφιλεῖς 
οὗτοι μὴ στέγοντες ἐπὶ πολὺ κχαθυῦδρίζεσθαι τὸν 
Θεὸν, τὰς ἑαυτῶν ἐσθῆτας διαῤῥηξάμενοι, αἱρετι- 
χούς τε ἀπεχάλουν αὐτοὺς, xxl τῆς κχαθολιχῆς bb 
pec ἀπεχήρυττόν ἐχχλησίας, αὐτοὺς ὁμοῦ zs 
Νεστόριον τὸν διδάσκαλον, ἅτε δὴ σπορέα τῶν toe 
twv βλασφημιῶν. Εἶτα xai δςεξήρχοντο τὰ τῆς 9- 
χονομίας πλατύτερον, xal ὡς τοῖς δόγμασι τοῖς 6 
θοδόξοις τῶν θείων ἀποστόλων καὶ llatípov x 
λουθοῦντες, Θεὸν τέλειον ἄνθρωπον ὡμολόγουν Χρι- 
στὸν, ἐν ὑποστάσει μιᾷ τὰς δυο φύσεις ἀσυγχύτως 
συνάπτοντες. Οὕτω μὲν οὖν ἄστοχήσαντες οἱ περ! 
Σίλαν κεναῖς, ὃ λέγεται, χερσὶν ἐπανίεσαν, xai οὗτως 
αὐτοῖς τὰ τῶν ἐλπίδων ἐματαιώθη. Οἱ δὲ περὶ 'Abpt- 
μίον, xal αὐτοὶ πρὸς ᾿Αλαμούνδαρον σπονδὰς $i 
τες εἰρηνικὰς, ὑπέστρεφον, καὶ πάντα διεσάφουν 
ἸΙουστίνῳ τῷ βασιλεῖ, ὅσα τε ἐπράχθη τῷ τῶν Ὁμξ- 
ριτῶν βασιλεῖ, xal ὅσα xaxà Χριστιανῶν ἐγράφη. 

KZ'. 'O δὲ, μὴ ἀναμείνας, ᾿Αστερίῳ τῷ ᾿ΑΔλιξεν- 
δρείας ἐπέστελλεν ἐπισκόπῳ παρορμῆσαι τὸν βετι- 
Ala τῶν Αἰθιόπων, ὅπλα κατὰ τῶν ὋὉμηριτῶν κ'- 
νῆσαι, τὰ αὐτὰ xal αὐτὸς τῷ τῶν Αἰθιόκων βασιλεῖ 
γεγραφὼς, καὶ ἀναδιδάξας ὅπως τε τοὺς bz εὐτὸν τ: 
λοῦντας Αἰθίοπας, Χριστιανοὺς ἄπαντας ἀφανίοειο | 
Ἑδραῖος, καὶ ὅπως Νεγρὰν τὴν πόλιν εὐσεδὴ οὖν" 
xal πολυάνθρωπον ἁνίχητον ἀπεογάσαιτο, οὖς gh 
ἡδηδὸν κάτασφάξας, obo δὲ xat δουλωσάμενος, καὶ ὅκως 
τὰ ὅμοια καὶ τὸν τῶν Περσῶν βασιλέα ᾿Αλαμοόνδαρον 
παροξῦναι ποιήσάσθαι. Προσθεὶς ὡς, εἰ pi διανα- 


tasset, ut facerent similia. Postremum adjecit, D σταίη πρὸς ἄμυναν, δι’ ὀργῆς μὲν αὐτῷ τὸν θεὸν 


fore, nisi ipse exsurgeret ad ultionem, ut Deus e 
vestigio ei irasceretur. Et hec quidem imperator 
Justinus. Ipse quoque patriarcha Alexandrinus 
posteaquam cum monachis orthodoxis, qui erant 
in Nitria οἱ in Scete, multas Deo fudit supplics- 
tiones, regi illi ea significavit, que pio videbantur 
Justino. Non latebant autem nec prius quidem 
/Ethiopum regem ea, que facia fuerant, sed tem- 
pore anni prohibente (erat enim hiems) vel invi- 
tus quievit. Itaque cum validum oollegigset exerci- 
tum tam ex suis, quam ex auxiliis usque ad 
centum et viginti millia, nasves autem Indicas 


ἔσεσθαι παρὰ πόδας " τὰ δὲ ἹΡωμαϊκὰ, φησὶ, ett 
τεύματα xal ἡμέτερα, διά τε Κοπτοῦ Βαιδερνίκες, 
χάὶ βλεμμίων τῶν νομάδων, Ἐφ᾽ ᾧ ἀμυνεῖσθαι τοὺς 
ἀσεδεῖς ἐχπεμπόμενα, βλάψει μὲν dv τῇ περόδῳ 
τὴν ὑμετέραν, τὸ δὲ Ὁμηρίτην ἀφανιεῖ. Καὶ 
ταῦτα μὲν ὁ βασιλεὺς Ἰουστῖνος - οὐκ ἐλάνθανε ἃ 
οὐδὲ πρότερον τὰ γινόμενα, τὸν βασιλέα τῶν Αἷμ’ 
πων, ἀλλὰ τῆς ὥρας εἰργούσης αὐτὸν (χειμῶπις 
Ἱὰρ ἐτελεῖτο), xal ἄκων ἠσύχαζεν. 'O μέντοι τ 
τριάρχης ᾿Αλεξανδρείας σὺν τοῖς ἐν Νητρίᾳ s* 
Σχήτει μννάζουσιν ὀρθοδόξοις, πάννυχον πρὸς e 
θέμενος ἱκετείαν ἕωθεν ἐδύλου τῷ βασιλεῖ τὲ τῷ 


MARTYRIUM S. ARETHJE. 


1282 


οχοῦντα Ἰουστίνῳ, οὐδὲ αὐτὸς ἀπαρά- A septuaginta in ipsa hieme construxisset, quin etiam 


|* ἔτυχε γὰρ συλλεξάμενες ἀξιόμαχον 
ἐχ τε οἰχείας χαὶ συμμαχίδος ἄχρι τῶν 
; μυριάδων. "Hv δὲ καὶ πλοῖα χατεσχευα- 
ιήχοντα παρ᾽ αὐτῷ τῷ χειμῶνι " οὐ μὴν 
ix τῶν ἐμπόρων Ἱ]ερσῶν τε καὶ Αἰθιόπων, 
χάριν ἐκεῖσε κατάραντα, wepl που ἐξή- 
ιελέξαντο. Ὅσα γοῦν πεπονηχότα ἦν ἐξ 
ἰσχευασάμενος, xai πάντα θέμενος εὖ - 
α ἔαρι τὴν στρατιὰν ἐμθαλὼν, ὅπλα τε 
᾿ς xal τὴν ἄλλην παρασχευὴν, ἠπείγετο 
τοῖς πολεμίοις, Καὶ δι᾽ ἠπείρου μὲν ὥς 
τῆς Αἰθιόπων, ἐξέπεμπέ τινας τῶν Βαρ- 


ex negotiatoribus Persis et JEthiopibus, qui illuc 
venerant mercature gratia, naves altas collegisset 
ad sexaginta : cumque eas, quie ex ipsis collapse 
fuerant, instaurasset ac refecissel, οἱ omnia pa- 
rasset, veris initio movit exercitum, armisque et 
equis et alio apparatu properabat, ut prelio con- 
fligeret cum inimicis. Et per continentem quidem 
&b inferiori parte Ethiopie misit quindecim 
millia ZEthiopum ad Homerilidis partes magis oc- 
cidentales, ut ipse quidem per mare cum navibus, 
illi autem per terram irruentes, hostes in medium 
coercerent. 


ἰθιόπων μυρίους xai πενταχισχιλίους πρὸς τὰ τοῦ Ὁμηρίτου ἀνατολιχώτερα, ὧς ἂν ἐχ μὲν 
τὸς διὰ θαλάσσῃς μετὰ τῶν πλοίων, ἐχεῖνοι δὲ διὰ γῆς ἐξ ἀνατολῶν ἐμδαλόντες, τοὺς πολεμίους 


εἴρζωσιν, 


μὲν οὖν Βάρθδαροι, πολλαῖς ἡμέραις δ B. XXVIII. Ceterum illi quidem, cum multos dies 


& xxi δυσδάτων ὁδεύσαντες τῶν χωρίων, 
Ἰεφθάρησαν, μήτε πρὸς τὸν Ὀμηρίτην, 
ς τὴν οἰχείαν διαρχέσαντες ὑποστρέψαι. 
βασιλεὺς, ἤδη περὶ τὸν ἔκπλουν ὧν, ἀφέ- 
ὸ ἱερὸν, καὶ πρὸ τῆς εἰσόδου ἐν τῷ προ- 
βασίλειον ἐσθῆτα ἐχδὺς, τἄλλα τε ἀποθέ- 
ράσημα τῆς ἀρχῆς, ἐν ἰδιωτικῷ μὲν εἰ- 
| σχήματι " στὰς δὲ χατέναντι τοῦ θυσια- 
ιαὶ πολλὰ δεηθεὶς τοῦ Θεοῦ, xal ἀναμνή- 
xav' Αἴγυπτον θαυμόσίων, xal τῶν χατὰ 
toy. τοῖς Ἑδραίοις αὐτῷ γενομένων, xal 
ἰστοι, φησὶ, περὶ τὸν εὐεργέτην, οὐχ ἐχεῖ- 
,, ἀλλὰ xal οὗτοι οἱ ἐχείνων γέγόνασιν 
καὶ ὅσα ἐπονηρεύσαντο ἐν τῇ πόλει σου, 
σου κχαταπανουργευσάμενοι, xal βουλευ-- 
κατὰ τῶν ἁγίων σου, χαὶ ἔτι χατὰ τῶν 
μένων πονηρὰ σχεπτόμενοι, xal ὡς εἶγε 
ραι, Δέτποτα, παρεμποδίζουσιν ἁμαρτίαι, 
ταῖς ἐκείνων παραδῴης χερσὶν, ἀλλ᾽ ὡς 
: ἐθελήσϑισς τιμωρίαν ἡμῖν ἐπίθες, μὴ 
ost, Ποῦ ἐστὶν ἐφ᾽ p ἐγχκαυχῶνται Χοιστὸς 
ὅτου σταυρός; Ταῦτα σὺν δάχρυσιν ἐπευ- 
xal ἐπιθειάσας, ἔξεισι xal τοῦ νεὼ xal 
ως, καὶ πρός τινὰ μοναχὸν προδλέπειν τὸ 
€ ἀρετῆς ἐργασίαν ἠξιωμένον, καὶ ἐν πυρ- 
ἐνοχώρῳ ἐπὶ χρόνοις ἤδη πέντε xai τασσε- 
καθειργμένον, πεζεύῶν ἀφίνετο ἐπὶ τοῦ 
χήματος. πευσόμενός τι τῶν χατὰ τὴν 
ὑπήγετο δὲ χαὶ θυμιάματα σύνθετα, ἐν οἷς 
γυσίον ἀδήλως συγχαταμίξας. Α καὶ τῷ y65 
διδοὺς, ἐξήτει εὐχὴν καὶ δόλωσιν τῶν ἐκόη- 
Ὦ δὲ τὸν δόλον φωράσας, καὶ γνοὺς ἀχρι- 
t€ εἴη, Ἕστω μέτὰ σοῦ, φησὶ, Θεὸς, ὃς 
"ασιλεύει σοι. Πλὴν ἀλλ᾽ ἄπιθι χατωχυρω- 
( τῶν μαρτύρων θυσίᾳ, ἧς ὠσφράνθη Κύ- 
| ταῖς εὐχαῖς ἀρχιερέως ᾿Αλεξανδρείας, xai 
ρυσιν Ἰουστίνου. 
Toótwv ἀκούσας ᾿Ελεσθαὰν, xai περαιτέρω 
γάζειν προσθεὶς ἐπευλογηθεὶς, ἀπήει χαί- 
ὶ παραχελευσάμενος τῷ στρατεύματι, μὴ 
| ἡμερῶν εἴχοσι τροφὰς ἐπιφέρεσθαι τὸν 
ποιεῖτο, Οὐδὲ ὁ τῶν ὈὉμηριτῶν ἡμέλει βα- 


iter fecissent per loca arida et transitu difficilia, 
omnes interierunt, ut qui nec pervenire ad Home- 
ritam, nec ad regionem suam potuerint redire. 
Rex autem cum jam esset navigaturus, venit ad 
templum, ad cujus fores, regia veste aliisque in- 
signiis imperii depositis, ingressus quidem est in 
privato habitu. Stans autem ex adverso are, cum 
Deum multum orasset, et facta ab ipso in /Egypto 
miracula atque in ipsa solitudine pro Hebreis in 
memoriam revocasset: Illi, dicebat, fuerunt in- 
grati in te benefactorem, neque illi solum, sed ii 
etiam, qui ex eis nati sunt. Tu enim scis, Domine, 
quam se male gesserint in tua civitate, ut qui po- 
pulum illum per dolum circumvenerint, et consi- 
lium inierint adversus sanctos tuos, et in eos, qui 
restant, adhuc mala machinentur. Quod si nostra 
peccata id merentur, seed ne tu nos tradas illorum 
manibus : quod autem ipse volueris, hoc excepto, 
nobis impone supplieium, ne forte dicant : Ubinam 
est ipsorum Christus, propter quem gloriantur, et 
orux ejus? Hac cum precatus fuisset cum lacrymis, 
egreditur e templo, et e civitate, et ad quemdam 
monachum, qui propter virtutis operationem 
dignus erat habitus, ut previderet futura, et in 
augusta turricula jam quadraginta quinque annos 
fuerat inclusus, pedes venit in eodem habitu, de 
preelio sciscitaturus. Attulit autem composita quo- 
que thymiamata, in quibus etiam aurum, latenter 
immiscuerat. Qus cum tradidisset seni, querebat 
preces, et significationem eorum, que erant even- 
tura. llle autem, dolo deprehenso, cum quisnam 
esset, optime nosset : Sit tecum, inquit, Deus, qui 
etiam teoum regnat. Verumenim vero abi, munitus 
martyrum sacrificio, quod Deus est odoralus, et 
precibus pontificis Alexandris, et lacrymis Justini. 


XXIX. Heo oum audiisset Elesbaan, et eum 
nop tentasset amplius, benedictione accepta abiit 
letus. Et cum  jussisset exercitui, ne ferrent viati- 
cum plus quam viginti dierum, navigavit. Sed 
neque negligens fuit rex Homeritarum, nam ipse 


1288 


quoque, et suis el auxiliaribus collectis "copiis, A σιλεὺς, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ὅσον οἰκεῖον xal ὅσον ewp- 


presidium tenebat in terra et in mari. Verum 
cum ille exercitum, qui erat in terra, abaíflictione 
ei malorum perpessione audiit periisse, non am- 
plius timens hostem & continenti, in. sola maris 
versabatur custodia. Itaque considerans augustis- 
eimum esae fretum, quod est inter /Ethiopes et 
Homeritas, neque superare latitudinem duorum 
stadiorum, et alioquin habere etiam saxa, multis in 
locis latentia, cum gravem ferream construxisset 
catenam, et que posset ferre vim ventorum et un- 
darum, et eam utrinque in terra alligasset ipse 
Dunaan, ut existimabat, Elesbaan prohibebat adi- 
tum, ubi quidem erant latentes petre, plumbum 
circulis catene appendens, et ferrum faciens re- 
quiescere, ubi autem erat profundum, colligans 


MENSIS OCTOBER. 


1284 


μαχικὸν συλλεξάμενος, xal χατὰ γῆν ἐφρούρει x 
κατὰ θάλασσαν. ᾿Επεὶ δὲ τὴν χχτὰ γῆν στρατιὲν 
τοῦ ᾿Ελεσόχὰν διεφθάρθβαι ὑπὸ χαχοπαθεΐίας izó- 
θετο, μηχέτι πολέμιον ἐκ τῆς ἠπείρου δεδιὼς, περὶ 
μόνην τὴν τῆς θαλάσσης ἐγίνετο φυλαχὴν, xai δὴ 
σχοπήσας ὅτι στενώτατος ὁ μεταξὺ τῆς Αἰθιόπων 
xai τῆς Ομηριτῶν θαλάσσης πορθμὸς, xai μὴ 
πλέον δύο σταδίων τὸ sopuc, ἄλλως τε xal Dies 
πολλαχοῦ πέτρας ἔχων, βαρεῖαν ἐκ σιδήρου χατα- 
σχευασάμενος ἄλυσιν, xal οἵαν πνευμάτων βίας χεὶ 
χυμάτων ὕδριν ὑπενεγκεῖν, xal ταύτην ἑκατέραν 
ἀκτῆς ἐχδήσας, τὴν ἔφοδον, ὡς dixo τῷ Ἐλεσῦεὲν 
ἀπετείχιζεν, ἔνθα μὲν ὕφαλοι πέτραι, μόλυδδον 
τοῖς χρίνοις ἐγχέων χαὶ διαναπαύων τὸν σίδηρον, 
ἔνθα δὲ βάθος ἦν, τοῖς ἐλαφροτάτοις τῶν ξύλων συν- 


cum lignislevissimis,et sublevans catenam. Deinde B δέων, καὶ ὑποχουφίζων τὴν ἄλυσιν, εἶτα καὶ faz» 


etiam validum inducens exercitum, venit in cum 
locum, in quem exspectabatur venturus esse rex 
ZEthiopum. 

XXX. Ille autem cum vento usus esset secundo, 
accessit ad locum speculandum, et premisit decem 
naves; que, cum dolum nescirent, ex improviso 
ingresse suntin angustissimum fretum. Quo in 
loco etiam Deus facit miracula, parve esse osten- 
dens potentie humanam inventionem, ubi ipse ad- 
juvare et opem ferre voluerit. Magnus enim qui- 
dam fluctus incurvatus, cum veluti refluxum 
quemdam fecisset aque, portans unum ex navigiis, 
posuit super catenami adeo ut videretur navis 
esse cuidam rupi innixa. Deinde exorta quedam 


ἐπαγόμενον στρατὸν, ἀφικνεῖται ὅπη προσδόχιμος ἦν 
ὃ τῶν Αἰθιόπων ἀφίξεσθαι βασιλεύς. 


A'. Ὡς δὲ χἀχκεῖνος εὐπλοίας τυχὼν παρεγίνετο, 
ἐπὶ χατασχοπὴν τοῦ τόπου, δέχα τῶν πλοίων me 
ἔπεμπεν, ἅπερ οὐκ εἰδότα τὸν δόλον, εἰσήει dr» 
ράτως εἰς τὸ τοῦ τόπου στενώτατον, ἔνθα xii m: 
ματουργεῖ τι Θεὸς, οὐδ’ ὀλίγα δυναμένην δειχνὺς 
τὴν ἀνθρωπίνην ἐπίνοιαν, ὅπου συναιρόμενος αὐτὸς 
καὶ συλλαμύάνωο εὗρίσχεται. Μέγα γὰρ τι xou 
θὲν χῦμα, xal ὥσπερ ἀνάῤῥουν ποιῆσαν τῷ ὕδατι, 
ἐν τῶν πλοίων ὑποδαστάσαν, ὑπεράνω τέθειχε τῆς 
ἀλύσεως, ὡς καὶ δοχεῖν ἐπί τινος πέτρας τοὺς b 
τῷ πλοίῳ προθερεισθῆναι. Εἶτα θύελλά τις προϑδα- 


procella cum mare repente contnrbasset, extollit ( λοῦσα, τὴν θάλασσάν τε διαταράξασα, ἴσα καὶ αὐ- 


fluctus montibus pares magnitudine : et undarum 
alie quidem amovebant ligna caten«e alligata, alie 
autem tollentes naves in altum, transmiserunt 
omnes supra catenam. Illa autem et a venti vehe- 
mentia et & fluctibus, qui in eam irrumpebant, 
disrupta, prebuit ceteris navibus inoffensum 
aditum adversus Homeritam. Decem igitur pre- 
dicte appulerunt litori, quod aberat ducenla 
stadia, ubi rex erat cum exercitu. Relique autem 
naves, vento reiroacte, nihil poterant efficere. 
Emissis itaque triginta millibus cataphractorum 
equitum, Dunaan impediebat eorum, qui erant in 
decem navibus, exitum in terram. Viginti autem 
ex dispersis navibus, ubi erat ipse Elesbaan, haud 


τοῖς ὄρεσιν ἀνήγειρε xópaca * xal τὸ μὲν τῶν xpi- 
τῶν τὰ προσδεδεμένα ὑπεχούφιζε τῇ ἀλύσε: ξύλα, 
τὸ δὲ πρὸς ὕψος τὸ πλοῖον μετεωρίζον, vel 
πάντα διεδίδαζε τῆς ἀλύσεως. Ἢ δὲ ὑπό τε τῆς τοῦ 
σφοδροῦ πνεύματος βίας, ὑπό τε τῶν mnpocspse- 
μένων αὐτῇ χυμάτων διαχοπεῖσα, ἀδλαξὴ τὴν πρὸς 
τὸν Ὁμηρίτην εἴσοδον τοῖς πλοίοις παρέσχετο, ἃ 
xai προσέσχε τῷ αἰγιαλῷ, διαχοσίους ἀξίγοσι 
σταδίους, οὗ ἦν μετὰ τῶν στρατευμάτων ὁ fasirk. 
Τὰ δὲ λοιπὰ πλοῖα, ὑπὸ τοῦ πνεύματος Óxiow Ür- 
νόμενα, οὐδὲν εἶχεν ἀνύειν. Τρισμυρίουος οὖν ἱππεῖς 
καταφράχτους ἐχπέμψας ὁ Δουναὰν, ἐχεῖχε τὶν 
τῶν δέχα πλοίων ἐπὶ τὴν γῆν ἔξοδον. Εἴκοσι δὲ τῶν 
διεσχεδασμένων πλοίων, ἔνθα ἦν xal αὐτὸς Ἐλε- 


multo post illuc ipse etiam appulerunt. Tertio D σδαὰν, ὥρμησεν αὐτοῦ που τοῦ βασιλέως ἐγγύς. Διὰ 


vero die relique quoque apparentes naves, appu- 
lerunt et ipse longe inferius. Opinatus autem Du- 
naan inter plures esse regem, majore accepto 
exereitu illuc venit, parva relicta custodia, ubi 
erat revera Elesbaan. Cum autem tereretur tem- 
pus, nec e navibus educerentur acies, defecerat 
quidem aqua et cibus iis, qui erant in navibus : 
equitibus autem Hebreis sol erat molestus, totoque 
die eos vehementer impetebat. 

XXXI. Ceterum equitibus suis Dunaan magna 
maohinatus est tabernacula, eorumque umbra de- 
pulit estum, qui afferebat molestiam. Porro autem 


δὲ τρίτης φανέντα καὶ τὰ λοιπὰ, ὥμμισε καὶ αὐτὲ 
πολλῷ κατωτέρω. Καὶ δὴ νομίσας ὃ Aóuvaiv ἐν τοῖς 
πλείοσιν εἶναι τὸν βασιλέα, τὴν πλείω λαδὼν ctr 
τιὰν ἐχεῖσε ἀφίχετο, τὴν ἄλλην ὦδε καταλιπὼν, 
ἔνρα τῇ ἀληθείᾳ ἦν ὁ Ἐλεσδαάν, Ὥς δὲ ὁ χρόνος 
ἐτρίόετο, καὶ οὐκ ἦν ἀντεπεξαγωγὴ, ἐπιλελοίτε 
μὲν τὸ ὕδωρ xal τὰ σιτία τοὺς ἐν τοῖς πλοίοις " 0 
πει δὲ καὶ ὁ ἅλιος τοὺς ἱππεῖς δι᾽ ὅλης ἡμέρας πριν" 
θάλλων πολύς. 

ΛΑ΄, Τοῖς μὲν οὖν ἱππεῦσιν ἔζω σχτνὰς διεμε' 
χανησάμενος ὁ Δοωναὰν μεγάλας, xal τέσσαρσι xw 
μήλοις ἀλλήλαις συνεζευγβέγαις, ἐχάστην τῶν ex 


᾿ 


1285 


MARTYRIUM S. ARETH.E. 


1286 


voy ἄνωθεν χοντοῖς φερομένην προσδήσας ὡς δοχεῖν À ταὶ εἰϑεϊδαὶ quemdam ex suis cognatis cum viginti 


τὰ ὄρη κινεῖσθαί τισι μηχαναῖς xal φέρεσθαι xarà 
τῶν πλοίων τῷ ἐχ τούτων σχιᾷ τὸ λυποῦν τοῦ χαύ- 
ματος ἀπεχρούετο. ᾿Εξέπεμπε δὲ xal τινα τῶν αὐτοῦ 
συγγενῶν μετὰ δισμυρίων ἱππέων, πρὸς τὸ xata- 
σχοπῆσαι τὸ μέρος, ἔνθα ἦν ὁ 'BitoÓadv. Καὶ τις 
τῶν εὐνούχων τοῦ βασιλέως, ὑπολαδὼν τοῦτον εἷς 
γυμνάσιον ἐξιέναι. δοράτια πέντε χρυσᾶ λαδὼν 
συνεξῆλθεν αὐτῷ. ᾿Επεὶ δὲ τοὺς περὶ τὸν ’Βλεσθαὰν 
ἐπαγῤῥυπνοῦτας εὕροι, λαδὼν τὸν εὐνοῦχον, xal τι- 
νας τῶν αὐτοῦ tpsi, μαχρόθεν ἀπήει πρὸς θήραν. 
ἜΣ τυχον δέ τινες τῶν τοῦ ᾿Ελεσδαὰν τῷ λιμῷ πιε- 
ζόμενοι ἵππων ἐπιδάντες νυχτὸτ πρὸς τοὸς πολε- 
μίους διαδιδράσχειν, οἵ xal περιτυχόντες αὐτοῖς, 
τοὺς μὲν ἄλλους ἀπέχτειναν, τὸν συγγενῆ δὲ λα- 
ὀόντες τοῦ βασιλέως, xal τὰ χρυσᾶ δόρατα, πρὸς 
τὰ πλοῖα πάλιν ἀνέστρεφον" ἅ xal λαδὼν ὁ εὐσε- 
βὴς βασιλεύς εὐθὺς ἀνέθετο τῷ Θεῷ. Αὐτὸς δὲ τὴν 
στρατιὰν ὡπλισμένην ἐν τοῖς βραχυτέροις τῶν 
πλοίων ἐμδαλὼν, ἐξῆλθε πρὸς τοὺς ἐν αἰγιαλῷ πο- 
λεμίους, χαὶ μάχην συνάψας, νῶτα δόντας τοὺς 
'E6palou; πολέμου νόμω πάντας κατέσφαξεν, ὡς 
μηδὲ ἄγγελον τῶν γενομένων ὑπολιπέσθαι. Ἕχων 
δὲ τῶν τοῦ βασιλέως συγγενῆ, δειχούντα τὴν πρὸς 
Papi τὴν πόλιν ὁδὸν, ἕνθα ἦν τὰ βασίλεια Δουναὰν, 
ἄνεισι. Καὶ ταύτης χρατήσας, ἀφυλάκτῳ τε τῇ πό- 
λει περιτυχὼν, πάντα τὸν περὶ τὰ βασίλεια πλοῦ - 
τον, xai αὐτὰς λαμῦάνει τὰς βασιλίδας. 

ΑΒ΄. Τὴν δὲ τῆς πόλεως ἄλωσιν, xal τὴν “τῶν 
βασιλείων διαφθορὰν, ἔτι δὲ xal τὴν τῶν οἰχείων 
αἰχμαλωσίαν Δουνχὰν διενωτισθεὶς, καὶ δείσας μὴ 


millibus equitum ad speculandam partem illam, in 
qua erat EKlesbaan. Quidam autem ex eunuchis re- 
gis arbitratus eum exire ad se exercendum, ac- 
ceptis quinque aureis lanceolis, cum eo est egres- 
sus. Cum is autem Eleabaan copias invenisset 
vigilantes, quarum pars jam e navibus egressa, 
locum in littore occuparat, accepto eunucho, et 
tribue ex suis, abiit procul ad venationem. Quidam 
autem ex Elesbaan exercitu oppressi fame, equos 
noctu conscenderant, ut hostes effugerent. Qui 
cum in eos incidissent, alios quidem occiderunt, 
regis autem cognatum capientes, et aureas lanceas 
portantes, ad naves redierunt. Eas autem cum 
&ccepisset rex pius, statim Deo dedicavit. Ipse au- 
tem, reliquo ermato exercitu immisso in breviores 
naves, egressus est ad hostes, qui erant in littore, 
et pugna terra marique commissa, Hebreos, qui 
terga dederan!, jure belli omnes occidit, adeo ut 
ne unus quidem sit relictus rei geste nuntius. 
Cum autem haberet cognatum regis, qui ei osten- 
debat viam, quse ducit ad civitatem Phare, in qua 
erat regia Dunaan, ad illam ascendit. Qua potitus, 
ut qui. incustoditam offendisset civitatem, capit 
omnes divitias, quae erant ia regia et ipsas etiain 
reginas. 


XXXII. Verum cum captam urbeni, et regiam 
occupatam, atque suos bello captos audiisset 
Dunaan, timens ne aliqui ex cognatis deficerent 


τῶν αὐτοῦ συγγενῶν τινες τῷ ᾿Βλεσθαὰν προσρυῶσι C ad Elesbaan, mente ei ἃ Deo ablata, cum aurea 


τοῦ 0100 σφήλαντος τὴν αὐτοῦ γνώμην χρυσῆν κατα- 
σχευασάμενος ἄλυσιν, καὶ ἐνδήίσας αὐτόν τε χἀχείνους, 
ἐχάθητο τῶν πραγμάτων ἠμεληχώς. Ot μένιοι Αἰθίο-- 
πες, οἱ ἐν τοῖς πλοίοις, μηδὲν περὶ Ἐλεσδαὰν τοῦ αὖ- 
τῶν βασιλέως, fj τῶν ὑπ᾽ αὐτοῦ πεπραγμένων ἀχη- 
γοότες σπάνει τε τῶν ἀναγχαίων διαφθειρόμενοι, xal 
ἐν ἀπόρῳ ὄντες, ἀπογνόντες, ἔτράποντο πρὸς χε-- 
τείαν τοῦ Θείου. Καὶ τὰ μέγαλα τῶν πλοίων Ἐνδή- 
σαντες πρὸς ἑαυτὰ χυχλέθεν, ἄνωθέν τε τὰ εὐ- 
μήκη ξύλα καὶ ἱστία προσεπιδήσαντες, xal ὥσπερ 
τινὰ πόλιν ἐν τῇ θαλάσσῃ διαμηχανησάμενοι, ἔν δὲ 
ταῖς πλαγίαις ἔξωθεν τὰ βραχύτερα τῶν πλοίων, 
προτείχιόν τι μιμούμενα, παραξεύξαντες ἀθρόοι 
γενόμενοι, μετὰ δαχρύων ἱχετηρίαν τῷ Θεῷ προσῆ- 
γον μαχράν. Εἶτα τῶν ἱερῶν ἀπογευσάμενοι μυ- 
στηρίων xal ὁπκχισάμενοι, χατέθαινον ἐπὶ τὰ βρα- 
χύτερα πλοῖα’ καὶ στάντες ἐκ πλαγίου, τῷ μὴ βλά-- 
6nv τινὰ ὑπὸ τῶν βελῶν ὑπομένειν τᾶν πολεμίων, 
ὥθουν αὐτὰ πρὸς τὴν γῆν, αὐτοί τε xol ἅπαν τὸ 
ναυτιχόν' τὰ δὲ τοῖς μεγάλοις συνδεδεμένα καὶ 
αὐτὰ συνεφείλχοντο, ἄχρις ἂν αἱ πλευραί αὐτῶν 
προσοχείλασαι προσήρεισαν τῷ αἰγιαλῷ, ὡς γε- 
νέσθαι τεῖχος αὐτοῖς xai τοῖς ὈὉμηρίταις τὰ πλοῖα. 
Ἡροσδαλόντες δὲ οἱ πολέμιοι τοῖς δόρασι xai ταῖς 
πέλταις χατέχλων τὰς τῶν βραχυτέρων πλοίων 
πλευρὰς, xai πολλὰ τοὺς Αἰθίοπνς ἑλύπουν. ΟἹ δὲ 
“Δα ρὸς ἄμυναν αὖθις μετὰ “δακρύων ἐξεκαλοῦντο τὸν 


catena se et illos alligasset, sedebat nullam 
rerum curam gerens. Qui autem in pluribus navi- 
bus erant /Ethiopes, cum nibil audivissent de suo 
rege Elesbaan, sut de iis, que gesserat, et labo- 
rarent inopia rerum necessariarum,  essenlque 
animo dubii et perplexi, conversi sunt ad Deum 
supplicandum. Et cum magnas quidem nsves inter 
86 alligassent, et super oblonga ligna vela deinde 
vinxissent, et veluti quamdam civitatem in mari 
essent fabricati : extrinsecus autem breviores na- 
ves, qua quoddam murorum imitabantur propu- 
gnaculum, ordinassent, omnes simul congregati, 
cum lacrymis Deo longam obtulerunt supplicatio- 
nem. Deinde cum sacra gustassent mysteria, et se 
armassent, descenderunt in naves breviores : et 
stantes ex obliquo, ne acciperent aliquod damnum : 
& telis hostium, eas ipei majores post se trahentes 
impulserunt ad terram, donec appulsa eorum latera 
fixa fuerint in littore, adeo ut naves essent ipsis 
pro muro. Hostes vero irruentes cum lanceis, con- 
fringebant latera breviorum navium, et magna 
molestia affloiebant /Etbiopes. Qui cum lacrymis 
rursus Domini ínvocabant auxilium. Ipse autem 
eos exaudiit : et statim vox quadam fuit colo 
exaudita, que dicebat : Gabriel, Gabriel, Gabriel : 
et quidam ex illis, qui naves impellebant, virgam 
ferens ferream, que superne quidem habebat cu. 


1387 


MENSIS OCTOBER. 


1258 


cem, inferne autem lanceam cum endtassei, et A Κύριον: καὶ αὐτὸς ἐπήχουεν αὐτῶν, καὶ εὐθέως 


unius equi caudam apprehendisset, in ejus latus 
figit lanceam adeo, ut mox turbatus equus deje- 
corit hostem, et alii equites timore affecti ceci- 
derint in terram. 


ρᾶς ἐνὸς ἵππου ἐπιλαθόμενος, κατὰ τῆς τούτου πλευρᾶς τὴν λόγχην [καταπηγνύει, 


φωνή τις οὐρανόθεν ἠχούετο, λέγουσα, ΓΑαύριὴλ, 
Γαύδριὴλ, Γαδριήλ᾽ καὶ τις ἐξ ἐχείνων, οἵ τὰ mois 
διώθουν, σιδηρᾶν φέρων ῥάθδον, σταυρὸν μὲν ἄνωθεν 
ἔχουσαν, λόγχην δὲ χάτωθεν, διανηξάμενος, xal o)- 


ὡς αὐτίχα ὃδι-- 


ταραχθέντα τὸν ἵππον, ἀποδαλεῖν τὸν πολέμιον, xal τοὺς ἄλλους ἱππεῖς ἀποδβιλιάσαντας πρὸς τὴν 


γῆν τραπέσθαι. 

XXXIII. Confidentes itaque /7Ethiopes cum de- 
gcendissent e navibus, et manus conseruissent cum 
hostibus, eos fuderunt, et omnes interfecerunt, et 
regium ingressi tabernaculum, inveniunt aurea 
catena vinctum oum iis, qui genere ad ipsum atti- 
nebant, Dunaan regem Hebreum. Cum autem in- 
tellexissent suum quoque regem prestantissimum, 
et omni ex parte optimum Elesbaan illic occupas- 
get regiam, propere ad eum accesserunt, etomnia, 
qua gesta fuerant, exposuerunt. Ille autem, pre- 
sidio relicto in civitate, maxima abiit celeritate. 
Et cum invenisset Dunaan aurea illa vinctum ca- 
tena, ipsum interfecit et cognatos, Deum laudans, 
et insultans Christi hostibus, ponam dantibus 
&udacium suorum facinorum, que admiserant in 
Christum et Christi crucem. « Letabitur enim 
justus (inquit magnus David) cum viderit vin- 
dictam 1. » Et ideo qui ex eis fuerunt vulnerati, 
« non fuerunt vulnerati gladio (ut dicit divinus 
Isaias) neque mortui eorum, mortui bello δ. » 
Est enim res fortis οἱ dura, ira Dei (ipse me rur- 
sus docet), ut grando, que deorsum fertur, non 


AT', ᾿Αναθαρσήσαντες δὲ οἱ Αἰθιόπες xai ἀπο- 
θάντες τῶν πλοίων, καὶ συμόδαλόντες τοῖς πολε- 
μίοις, ἐτρέψαντό τε xal διεχειρίσαντο πάντας, χεὶ 
εἷς τὴν βασίλειον ἐλθόντες σχηνὴν, εὐρίσκουσιν ἐν 
ἁλύσει χρυσῇ δεδεμένον σὺν τοῖς ποοσήχουσι x: 
αὐτὸν δὴ Δουναὰν τὸν 'EÓpatov. Μαθόντες δὲ xai 
τὸν ἑαυτῶν βασιλέα τὸν ἄριστον πάντα ᾿Ἐλεσῦαὰν 


Β τὴν βασίλειον κατασχόντα πόλιν ἐχεῖσε τυγχάνειν, 


σπουδῇ τε ὡς αὐτὸν ἀφίχοντο, καὶ πάντα τὰ γενόμενα 
διεσάφουν. 'O δὲ, φρουρὰν ἐν τῇ πόλει καταλιπὼν, 
ἀπήει σὺν τάχει, χαὶ τὸν Aouvdàv εὐρὼν, τὴν χρυ- 
σὴν ἐχείνην περικείμενον ἄλυσιν, αὐτόν «cs xxi 
τοὺς συγγενεῖς ἀνεῖλεν, ἐπιθειάζων πολλὰ, καὶ los 
δύμενος ἐπὶ τοῖς ἐχϑροῖς τοῦ Χρισνοῦ, δίχην διδοῦσι 
τῶν τολμηθέντων, ὧν τε εἷς Χριστιανοὺς αὐτοὺς 
καὶ τὸν τοῦ Χριστοῦ σταυρὶν ἐπλημμέλησαν. » Eb- 
φρανθήσεται γὰρ δίκαιος (ὁ μέγας ἔφη Δαυίδ), ὅτεν 
ἴδῃ ἐχδίκησιν,» Διὰ τοῦτο καὶ γεγόνασιν ol vot 
ματίαι αὐτῶν, « οὐ τραυματίαι μαχαίρας, » τὸ τοῦ 
θείου φάναι ᾿Ησαίου, » οὔθ᾽ ot vexpol αὐτῶν νεχροὶ 
πολέμου, » ᾿Ισχυρὸν γὰρ xal σχληρὸν ὁ θυμὸς Ko- 
ρίου, αὐτός με διδάσκει πάλιν, ὡς χάλαζα xri 


habens tegumentum : ut aque magne multitudo, C φεῤομένη, oóx ἔχουσα σχέπην, ὡς ὕδατος πολὺ πλῖ- 


que trahit regionem ?. 

XXXIV. Reversus ergo Elesbaan ad civitatem 
Phare, omnes interemit, qui erant in regia, et cum 
vellet ecclesiam in ea edificare, fuit ipse primus 
opifex edifloji. Significavit autem omnia, que 
gesta fuerant, pontifici Alexandrie, et per illum 
Justino imperatori. Patriarcha autem Alexandrie 
ordinatum episcopum misit δὰ Homeritas. Qai 
cum illis consecrasset templum, quod fuerat edifi- 
cáàtum, baptizut quidem omnes, qui erant in civi- 
tatibus et pagis Ilomeritarum, in nomine sanci!e 
Trinitatis. Ex eis autem ordinat diaconos et pre- 
sbyteros ; et ecclesiis, que erant in regione, reddit 
statum suum solitum. 


XXXV. Divinissimus autem rex ipse Elesbaan 
᾿ simul cum eo venit Nagram martyrum civitatem ; 
et cum illic extruxisset ecclesiam, οἱ quinque 
possessiones regias ei attribuisset, et deinde 
eliam ex martyris Aretha possessionibus treg ad- 
didieset, ut ille mandaverat in fine martyrii, et 
collegisset omnes, qui fuerant redacti in servitu- 
tem, et alias dispersi in tempore persecutionis, et 
Arethe martyris filium ducem gentis constituisset, 
et curam gessisset loci, in quo jacebant ibi con- 
summae msrtyrum reliquie, et jus asyli illic 

Y Psal. L. 11, 114. 


* [sa x1n,2..— ? [8à. xxvii, 2, 


θος σύρον χώραν. 

ΛΔ΄. Αὖθις οὖν ὑποστρέψας ᾿Βλεσδαὰν πρὸς τὰ 
Φαρὴ τὴν πόλιν, πάντας ἀνεῖλε τοὺς ἐν τοῖς Bac 
λείοις, ἐχχλησίαν τε ἐν αὐτῇ οἰκοδομτν, σάμενος, αὐτὸς 
πρῶτος αὐτουργὸς τῆς οἴχοδομῆς γίνεται. ᾿Εδήλου 
τε τὰ διαπεπραγμένα πάντα τῷ ᾿Αλεξανδρείας io 
χιεηεῖ xal δι’ ἐχείνου Ἰουστίνῳ τῷ βασιλεῖ Ὁ 
μέντοι πατριάρχης ᾿Αλεξανδρείας χειροτονήσες, 
ἐπίσχοπον τοῖς Ὁμηριταῖς ἐξέπεμπεν. ὅς χαὶ τὸν 
οἰχοδομηθέντα καθαγιάσας ναὸν βαπτίζε: μὲν τοὺς 
ἐν ταῖς πόλεσι xal χώραις τῶν Ὁμηριτῶν ἅπ5ν- 
τας, ἐν τῷ τῆς ἁγίας Τριάδος ὀνόματι" διακόνους 
δὲ ἐξ αὑτῶν xxl πρεσθυτέρους χειροτονεῖ, xal. τὴν 
ἄλλην νενομισμένην ταῖς γατὰ τόπον ἔχχλησίαις χα- 
τάστασιν ἀποδίδωσιν. 

AE. Αὐτὸς δὲ ὁ θειότατος βασιλεὺς Ἐλεσῦσὰν, 
ἅμα αὐτῷ εἰς Νεγρὰν τὴν τῶν μαρτύρων dotxvtit1: 
πόλιν" κἀχεῖσε δομησάμενος ἐχχλνσίαν, xai -Ξέντε 
τῶν βασιλιχῶν χτημάτων ἐν αὐτῇ ἀποτάξας, εἶτα 
καὶ ix τῶν τοῦ μάρτυρος ᾿Αρέθα τρία προσθεὶς. 
ὡς ἐχεῖνος περὶ τὰ τῆς μαρτυρίας τέλη ἐπέσχηϑε, 
πάντας τε τοὺς ἡνδραποδισμένους, χαὶ τοὺς ἄλλως 
διεσχορπισμένους ἐν τῷ τοῦ διωγμοῦ χαιρῷ συν 
θροίσας, καὶ τὸν τοῦ θείου μάρτυρος ᾿Αρέθα υἷὸν, 
τοῦ ἔθνους ἀρχηγὸν χαταστήσας, ἐπιμελησάμενός 
τε τοῦτό που ἐν ᾧ τὰ τῶν μαρτύρων τελειωθέντε 


1289 


MARTYRIUM 5. MARCIANI. 


1290 


ἔχειτο λείψανα, xal ἀσυλίαν ἐκεῖσε διορισάμενος, A constituisset, vadit iterum in regiam. Ubi cum 


ἄπεισι xal πρὸς τὰ βασίλεια * xal τοῖς Ὁμηρίταις 
᾿Αθράμιόν τινα, ἄνδρα θεοφιλῆ xal τῷ Χριστοῦ 
ὀνόματι σεμνυνόμενον, βασιλέα χειροτονήσας τῷ τε 
ὁσιωτάτῳ ἐπισχόπῳ περί ποῦ μυρίους τῶν Χρι- 
στιανῶν Αἰθιόπων παραδοὺς, ἐπάνεισι χαίρων εἰς 
τὰ οἰχεῖα βασίλειά μετὰ λαφύρων καὶ λείας, οὐδὲ 
ἀριθμῷ ληφθῆναι ῥᾳδίας, οὐχ ὀλίγην χρημάτων 
ἀπόμοιραν χαὶ τῷ στρατῷ διαδούς. 

Ας΄. ᾿Αμειδόμενος δὲ τὸν Θεὸν τῆς τοσαύτης νί- 
κῆς xai χάριτος, ἑαυτὸν δὲ μᾶλλον ἀξιῶν τῶν μει- 
ζόνων, τὸ μὲν διάδημα τὸ βασίλειον εἰς Ιεροσόλυμα 
πέμψας, ἐν τῷ τοῦ Χριστοῦ θείῳ xal ζωηφόρῳ μνή- 
ματι ἀνατίθησιν " αὐτὸς δὲ τρίχινα ἑνδὺς, xal vo- 
κτὸς τῶν βασιλείων καὶ αὐτῆς ὑπεξελθὼν τῆς πό- 
λεως, ἐφ᾽ ἕν τῶν ὀρέων ἄνεισιν εἰς ἀνδρῶν μονα- 
στήριον, ἐν οἰχίσχῳ τε βραχεῖ ἐγχλεισάμενος, καὶ 
συνθέμενος μηδ᾽ ὅλης ἐκεῖθεν τῆς ζωῆς ἐξελθεῖν, 
ἀσχητιχὸν ἐπανείλετο βίον, μηδὲν χτησάμενος τῶν 
τοῦ κόσμου ἀλλ᾽ fj μόνην ψίχθον xal κωθώνιον slc 
ὕδατος κοινωνίαν, ἄρτῳ τε βραχεῖ καὶ ὕδατι ἀποζῶν 
χαὶ λαχᾶνοις χλωροῖς, εἴ πού τις ἐνέγχοι, μὴ τῶν 
κοσμιχῶν τινα θίασάμενος ἐν ὅλῃ ζωῇ, μὴ ἐφ’ 
ἑτέρῳ τινὶ μετεωρίσας τὸν νοῦν, ἀλλ᾽ ἢ μόνῳ θεῷ 
προσανέχων, Οὕτως ἀσχήσας, οὕτω τελευτᾷ τὸν 
βίον, ἐν Χριστῷ Ιησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ πρέ- 
κει πᾶσα δόξα, τιμὴ μεγαλωσύνη τε καὶ μεγαλοπρέ- 
κπειχ, νῦν xal ἀεὶ xai εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
᾿Αμήν. 








Homeritis Abramium quemdam virum pium, et 
Christi nomire gloriantem elegisset regem, et san- 
ctissimo episcopo ad decem millia Christianorum 
Athiopam tradidisset, letus redit in suam regiam 
cum preda et spoliis innumerabilibus, dens etiam 
exercitui non parvam pecunie portionem. 


XXXVI. Deo autem agens gratias pro tanta vi- 
ctoria οἱ gratia, volensque seipsum dignum red- 
cere majoribus, cum díadema quidem regium 
misisset Hierosolymam, ipse indutus cilicio, et 
noclu egressus e regia et ipsa civitate, ascendit 
in unum montem δὰ monasterium virorum, qui 
exercebantur. Et cum se in exigua clausisset do- 
muncula, et voluisset illinc non egredi toto tem- 
pore vite, regulam suscepit monasticam, ex iis 
que sunt mundi nihil possidens preter solam 
stoream, et poculum ad aquam bibendam, et 
pauco pane et aqua vivens, et oleribus viridibus, 
Bi quis afferret, cum nullum ex mundanis vidisset 
tola vita, non ad aliquid aliud mentem habens 
erectam, nisi ad soli Deo vacandum. Denique 
cum diu sic se divine exercuisset, sic etiam e vita 
excedit, in Christo Jesu Domino nostro, quem 
decet omnis gloria, honos et veneratio, nuno et 
semper, et in secula seculorum. Amen. 


MAPTYPION TON ATION MAPTYPON 
MAPKIANOY KAI MAPTYPIOY 


TQN NOTAPIQN 


MARTYRIUM SS. MARTYRUM 
MARCIANI ET MARTYRII 


NOTARIORUM 
(Latine ap. Surium ad diem 25 Octobris, Grece ex cod. ms. Paris. n. 1484.) 


Α΄. Ἐπεχωρίαξε μὲν xal πρότερον ἤδη τὸ τῶν (y 


'᾿Αρειανῶν δόγμα τῇ Ῥωμαίων ἐπιχρατείᾳ, μέρη 
τε αὐτῆς ἐλυμαίνετο, καὶ τοὺς πολλοὺς τὸ ὁμουύσιον 
καθαρῶς πρεσδεύειν οὐχ εἴα " ἀλλ᾽ οὔπω τοσαῦτα 
ἐπαῤῥησιάσατο τὸ χαχὸν οὐδὲ τοσούτους εἴχε τοὺς 
αὐτῷ προσκειμένους. "Aptt δὲ τῆς βασιλείας ἐπὶ 
ἹΚωνστάντιον, τὸν τοῦ άλου - Κωνσταντίνου τρί- 
τὸν παῖδα ἐλθούσης, ὃν αἱ πράξεις μέγαν ἐχάλουν, ὁ 


PaTAOL. Gn. CXV. 


I. Versabatur quidem jam quoque prius dogma 
Arisnum in ditione Romanorum, et vastabat ejus 
partes, nec sinebat vulgus orthodoxos pure tueri 
homousion. Sed nondum id malum tanta utebatur 
libertate, nec habebat tam multos, qui ei adhere- 
rent. Cum autem jam venisset imperium ad Con- 
stantium, filium Magni Constantini, quem etiam ex 
rebus gestis Magnum vocarunt, invidie paler et 


4) 


1201 


MENSIS OCTOBER. 


129 


bonis ab initio invidens inimicus, non valens per- Α τοῦ φθόνου πατὴρ xxl τοῖς ἀγαθοῖς ἄνωθεν Basi 


suadere Christianis, ut ea repellerent, que erant 
Christianorum, per quosdam, qui fuerant indigne 
adepti dignitatem sacerdotii, se Constantio insi- 
nuans, eum totum quantum inducit ad Ariani- 
smum. Hinc illud impium dogma Arianorum, tan- 
quam arma aliqua, impositum potentie imperato- 
ris dilatabatur et augebatur, et quantamcumque 
regionem Romanorum tenebat imperium, per vim 
contendebat ad suam adducere opinionem. Ob id 
.jgitur, qui homousii tenebant opinionem, et qus 
sunt Christianorum exercebant, ut Christianos de- 
cet, afficiebantur malis inaoumerabilibus, maxime 
cum Eusebius et Philippus (quorum alter quidem 
ornatus fuerat honore preepositi, Philippus autem 
erat prefectus pretorio) fuissent Constantio fomes 
amoris Arianorum, Isti ad beatum Paulum expelli 
ab Ecclesia, et impium ejusloco introduci Macedo- 
nium volebant, et omnia faciebant, ἃ quibus qui- 
dem verbis, ἃ quibus autem factis, a quonam de- 
nique damno abstinentes adversus eos, qui tuentur 
homousion ? Nam alios quidem effecerunt relin- 
quere civitatem : alios autem damnarunt perpetuo, 
atque injusto, exsilio : aliis vero procurarunt etiam 
ἃ vita decessum. Hino frontibus inscripte turpes 
note, tacite fidem significantes orthodoxam, et alia 
mala innumerabilia excogitata fuerunt adversus 
Christianos, etiamsi parva videbantur piis omnia 
propter Christum, et cum spe futurorum non con- 
ferenda. Hinc secundus quidem hio Paulus, qui 
cognomen babuit ἃ confessione, expellitur a sede 


pontificatus : illotis autem, ut dicitur, pedibus, sa- ( 


cra profanantur. 

II. Horum ergo Constantii temporum opus est οἱ 
Marcianus, et martyrius : quibus patria quidem est 
urbs magna regia: educatio autem et eruditio, 
qualem vir pius babere optaverit. Mores, benigni- 
tas et moderatio, est. accuratum, quo illi cogno- 
scuntur, indicium. Si autem oportet breviter et 
vere dicere, id erant inter ceteros virtute, quod 
esse imperio cognoscebatur eorum patria inter ur- 
bes. Nam quomodo ipsa omnibus aliis presidet ci. 
vilalibus, et eo quod regia et sit et nominetur, 
primum habet honorem : eodem modo hi quoque 
in omnibus bonis obtinebant dominatum, nec erat 
preclarum aliquid omnino, in quo non isti habe- 
rent primas. Apud divinum ergo Paulum commo- 
rantes, cum scribae essent eorum, que ab illo [ie- 
bant, et populo divinos libros legerent, tam vehe- 
mentem in Christum amorem alebant, ut nihili 
ducentes insaniam imperatoris, vehementi impetu 
contenderent adversus Christi hostes, neo omnino 
tolerandum putarent Dei Verbum eo deducere, ut 
censeatur res creata : sed esse quidem eum Patre 
expertem principii, et ejusdem essentiz ostende- 
rent, Arianorum autem profanas novitates ad pi. 
hilum redigerent. 

III. Illorom ergo verbis, non seous ao telis, sau- 
ciati infecelis,. cum neo possent eis resistere, neo 


νων ἐχθρὸς, ἐπεὶ μὴ πείθειν οἷός τε ἦν τὰ Χριστι:. 
νῶν ἀπωθεῖσθαι Χριστιανοὺς, διά τινων οὐ τὸς 
ἀξίαν, οἵμοι, τοῦ τὴς ἱερωσύνης ἀξιώματος dw 
μένων τὸν Κωνστάντιον ὑπελθὼν εἰς τὰ τῶν 
᾿Αρειανῶν ὅλον ὑπάγεται. ᾿Εντεῦθεν τὸ ἄθεον τοῦτο 
τῶν ᾿λρειχνῶν δόγμα, ὥσπερ ὅπλον τὴν τοῦ xor 
τοῦντος περιθέμενον δυναστείαν, ἐπλάτυνε τότε zx 
ηὔξετο, καὶ πᾶσαν ὅσην d Ῥωμαίων εἶχεν ἀρχὴ 
παραστήσασθαι πρὸς βίαν ἐφιλονείκει. Καὶ Σὲ 
τοῦτο μυρίοις οἱ τὸ ὁμοούσιον δοξάζοντες, χαὶ τὰ 
Χριστιανῶν ὡς θέμις Χριστιανοῖς μετιόντες, πέριε- 
δάλλοντο τοῖς χαχοῖς, Εὐσεδίου μάλιστα xxi Φιλίε- 
που (ὧν ὁ μὲν τῇ τοῦ πραιποσίτου τετέμντο 6r, 
ὁ δὲ τὰ τῆς ἐπαρχίας διεῖπεν, ὁ Φίλιππος) ὑπέχχαυμ: 
Κωνσταντίῳ τοῦ τῶν ᾿Αρειανῶν ἔρωτος γενομένων, 
Οὗτοι xal τὸν μαχάριον ἀπελαθῆναι IlaoÀov τῆς 
Ἐχχλησίας, ἀντεισχχθῆναι δὲ τὸν δυσσεδῆ Μακχεδό- 
vtov, ἐδούλοντό τε xal πάντα ἐποίουν " τίνος uiv 
λογου, τίνος δὲ ἔργου, ποίας δὲ βλάδης xarà τῶν 
πρεσθευόντων τὸ ὁμοούσιον ἀποσχόμενοι ; Τοὺς μὲν 
γὰρ τὴν πόλιν ἐχλιπεῖν παρεσχεύασαν, τῶν δὲ ἐδ'- 
xov ἀειφυγίαν χκατέχριναν, τοῖς δὲ χαὶ ἀπαλλγὶ» 
τῆς ζωῆς προεξένησαν. Ἐντεῦθεν ἄτιμοι xatà μι- 
τώπων γραφαὶ, ὑποσημαίνουσαι τὸ ὀρθόδοξον, ἄλλε 
τε μυρία χατὰ Χριστιανῶν ἐπενοεῖτο καινὰ, εἰ χαὶ 
μικρὰ πάντα διὰ Χριστὸν ἐδόχει τοῖς εὐσεδέσ:, x1! 
τῶν ἐλπίδων οὐκ ἄξια. Ἐντεῦθεν ὁ δεύτερος piv 
οὗτος Παῦλος ὁ τῆς ὁμολογίας ἐπώνυμος, τοῦ τῆς 
ἀρχιερωσύνης θρόνου ἀποδιώκεται, ἀνίπτοις δὲ 7:07, 
τὸ τοῦ λόγου, βεδηλοῦται τὰ ἅγια. 


Β΄. Τῶν γοῦν Κωνσταντίου τούτων χαιρῶν ἔργον 
καὶ Μαρκχιανὸς καὶ Μαρτύριος * οἷς πατρὶς μὲν i7 
τὸ μέγα τε xal βασίλειον, ἀναγωγὴ δὲ χαὶ πειδεῖ, 
οἵας ἅν τις θεοφιλὴς ἀνὴρ τυχεῖν εὔξαιτο. Τρότϑ: 
χρηστότης καὶ ἐπιείχεια τὸ ἐχείνων ἀκχριδὲς γυώ- 
ρισμα. Εἴ δὲ δεῖ συντόμως χαὶ ἀληθῶς Cc, 
τοῦτο τοῖς πᾶσιν ὄντες εἷς ἀρετὴν, ὅπερ ἡ τοῖος 
ταῖς πόλεσιν ἐγνωρίζετο. Kal ὥσπερ τῦτη τῶν 
ἄλλων τε πασῶν προχάθηται πόλεων, καὶ τῷ 915: 
λικὴ καὶ εἶναι καὶ ὀνομάζεσθαι τὴν πρώτην ἔχε 
τιμήν * τὸν αὐτὸν δὴ xal οὗτοι τρόπον πάντων b 
πᾶσιν ἐχράτουν ἐπαινετοῖς, xal ζηλωτὸν ἦν τὸ zr 
ράπαν οὐδὲν, ἐφ ᾧ μὴ οὗτοι τὸ πρωτεῖον εἶχον. Τῷ 
θείῳ τοιγαροῦν Παύλῳ συνόντες καὶ τῶν ὑπ᾽ ἐχεῖνου 
πραττομένων ὄντες ὑπογραφεῖς, τῷ λαῷ τε ck 
θείας ὑπαναγινώσκοντες βίδλους, οὕτω θε- μὸν τὸν 
εἰς Χριστὸν ὑπέτρεφον ἔρωτα, ὡς οὐδὲν ózolopsr 
μένους τὴν τοῦ χρατοῦντος μανίαν ὀξείαις ori 
κατὰ τῶν Χριστομάχων ὁρμαῖς, καὶ τὸν τοῦ 61 
Λόγον εἰς κτίσμα χατάγεσθαι μν δ᾽ ὅλως avec? 
ποιῆσαι, ἀλλὰ συνάναρχον μὲν τῷ Πατρὶ καὶ ὁμοῦ" 
σιον αὐτὸν ἀποδεῖξαι, τὰς δὲ τῶν ἀρειανιζόντα 


. βεδήλους κενοφωνίας. εἰς τὸ μηδὲν εἶναι περιστῆσε. 


Γ΄, Τοῖς ἐκείνων ξοιγαροῦν.. ῥήμασιν . οἵᾳ Bst" 
οἱ χακοβαίμονες βλητόντες,. καὶ μηδὲ ἂἀντιτεναν, 


4393 


VITA S. ANASTASLE ROMANAE. 


1294 


μηδὲ εἴς λόγους αὐτοῖς χωρεῖν ὅλως ἔχοντες, ὥσπερ Α 605 sustinere in disputatione, non secus ac ignem 


ἐν σποδιᾷ πῦρ ταῖς αὐτῶν διανοίαις τὸ δολερὸν ὑπο- 
χρύψαντες, πρῶτα μὲν τοῖς ἐπαγωγοῖς τῶν λόγων 
τοὺς ἄνδρας ὑπήρχοντο᾽ εἶτα xai χρήματα δώσειν 
ὑπισχνοῦντο οἱ ἄφρονες ἐχείνοις, οἵ γε xal τὰ 
ψυχὰς ὅτι μὴ ἀφῃροῦντο παραχρῆμα διὰ Χρισο- 
ἐδυσχέραινον. Οὗτοι λοῦν οὐ χολαχείαις χλεπηῤ- 
μενοι, οὐ χρημάτων ἡττώμενοι, ἀλλὰ τῆς εὖσε- 
ὀείας xai τοῦ δρθοῦ δόγματος φύλαχες ἀχριδεῖς 
εἶναι βουλόμενοι, πρὸς τὸ βραθεῖον τῆς ἄνω χλή- 
σεως ἔσπευδον’ ὅ xal μόνον αὐτοῖς ἐποθεῖτο, καὶ 
οὗ τυχεῖν ὅλως ἐπεθύμουν. Ὡς οὖν ἀπειλαί τε xal 
XoÀaxsixt καὶ ἀγαθῶν πάντων ἐπαγγελίαι τοῖς 
᾿Αρειανοῖς ἐξησθένουν, καὶ ἄμαχόν τι πρᾶγμα τὴν 
χαλὴν ἐχείνην ἔνστασιν τῶν μαρτύρων ἑώρων, θά- 


νατον αὐτῶν ὃν ἐπόθουν διὰ Χριστὸν χαταχρίνουσι. — p 


Δ΄. Ἐπεὶ δὲ καὶ πρὸς τὸν εἴρῃμένον ἤδη γεγόνασι 
τόπον, καιρὸν αἰτοῦσιν εἷς προσευχήν. Kal λαδόντες, 
τὰ ὄμματά τε ὁμου xal τὰς χεῖρας αἴρουσιν εἷς τὸν 
οὐρανὸν, καὶ, Κύριε, ὁ Θεὸς, ὁ πλάσας καταμόναις 
τὰς χαρδίας ἡμῶν, λέγουσιν, ὁ συνεὶς πάντα τὰ 
ἔργα ἡμῶν, ἔν εἰρήνῃ τὰς τῶν σῶν δούλων δέξαι 
ψυχὰς, ὅτι ἕνεκα σοῦ θανατούμεθα, xai ὡς πρόδατα 
σφαγῆς λογιζόμεθα xal χαίρομε» οὔτω τῆς παρού- 
σης ζωῆς ἀπαλλαττόμενοι διὰ σὲ, καὶ πρὸς τὴν 
παρὰ σοὶ προθύμῳ ποδὶ ἐπειγόμεθα. Τῷ Θεῷ τῶν 
ὅλων εὐξάμενοι χαὶ τὸ ᾿Αμὴν ἐπειπόντες, τὴν διὰ 
ξίφους πληγὴν ὑφίστανται" xai τὸ μαρτυριχὸν ὁ 
Μαρτύριος σὺν Μαρχιανῷ δέχονται τέλος, πέμπτην 
ἐπὶ ταῖς εἴχοσι τοῦ Ὀχτωδρίου μηνὸς ἄγοντος. Τὰ 


δὲ τούτων τίμια λείψανα τῶν ὀρθοδόξων τινὲς xal C 


πιστῶν ἀνελόμενοι, xal λαμπρῶς περιστείλαντες, 
ἐν ψαλμοῖς xal ὕμνοις παρὰ τῷ τῆς πόλεως τείχει 
ἐντίμως ἐν ἐπισήμῳ λόφῳ κατέθεντο. ἔνθα xai τὴν 
μαρτυριχὴν ἐχείνην τελείωσιν καὶ μαχαρίαν ὑπέστη- 
σαν εἰς δόξαν Ηατρὸς, Υἱοῦ καὶ ἀγίου Πνεύματος, νῦν 
xal ἀεὶ xal εἷς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


.. ! Psal. χσχιι, 15. 3 Peai. xri, 22. 


cinere, animo suo fraudem celantes, primum qui- 
dem blandis verborum illecebris eos aggrediun- 
tur: deinde ipsos etiam esse pecunias daturos stulii 
suat polliciti illis, qui egre ferebant, quod non 
anime statim auferrentur propter Christum. I1 ergo 
non illecti blanditiis, non victi pecuniis, sed pieta- 
tis et recti dogmatis volentes esse accurati custo- 
des, contendebant ad bravium superne vocationis, 
quod etiam solum ab eis desiderabatur, et quod 
omnino cupiebant assequi. Cum ergo et mine Aria- 
norum, et adulationes, et bonorum omnium pro- 
missiones nihil baberent virium, et esse viderent 
inexpugnabilem martyrum constantiam, eos con- 
demnant morte, quam propter Christum desidera- 
bant. 

IV. Cum autem jam pervenissent ad locum con- 
summationis, tempus petunt ad orationem. Quod 
cum accepissent, oculos et manus simul tollunt in 
ccelum, et dicunt: Domine Deus, « qui singulatim 
finxisti corda nostra, qui inlelligis in omnia opera 
nostra, » suscipe in pace animas tuorum famulorum: 
« quoniam propter te mortificamur et reputamur, 
tanquam oves occisionis *: » et gaudemus sic a vita 
presenti discedere propter nomen tuum, el ad 
eam, que est apud te, pede alacri properamus. Has 
cum preces fudissent ad Deum universorum, et 
Amen sgubjunxissent, gladio plagam accipiunt : et 
Marcianus ac Martyrius finem accipiunt martyricum 
vicesimo quinto mensis Octobris. Pretiosas autem 
eorum reliquias cum sustulissent quidam orthodoxi 
et fideles, et preclare composuissent, in psalmis 
et hymnis ad ᾧ menia civitatis honorifice deposue- 
runt in insigni lumulo : ubi etiam subierunt illam 
martyricam et beatam consummationem, ad gloriam 
Patris, et Filii, sanctique Spiritus, nunc et sem- 
per, et in secula seculorum. Amen. 








BIOX KAI IIOAITEIA KAI MAPTYPION 


THX ATIAE OXIOMAPTYPOZ 


ANAXTAXIAX THX POMAIAX. 


VITA ET CONVERSATIO ET MARTYRIUM 
SANCTE MARTYRIS 


ANASTASLE ROMAN/E 


Est autem hec. Anastasia | senior sic dicla respectu allerius Anastasiz, de qua 
25 Decembris. 


(Latine ap. Surium ad diem 28 Octobris, Grece ex cod. ms. Paris. n. 1480.) 


Α΄. Διττὰς ἡμῖν ὁ λόγος ᾿Αναστασίας οἷδε γνωρί- D 


ξεῖν, ἐπιφανεῖς μὲ ἄμφω τὸ χατὰ σάρκα γένος, 


I. Litteris mandatum est, duas fuisse Anastasias, 
ambas quidem genere claras, lomge aulem οἱβ- 


1995 


MENSIS OCTOBER. 


1296 


riores confessione fldei: et eis patriam fuisse Ro- A ἐπιφανεστέρας δὲ πολλῷ τὴν ὁμολογίαν τῆς πίστεως 


mam veterem. Quarum altera quidem viro píelate 
non bono brevi tempore conjuncta raatrimonio, 
cum nullam cum eo tori habuisset consuetudinem, 
sed adhuc conservaret pulchrum florem virgini- 
tatis, marito interea morte amisso, vixit dein- 
ceps in casta viduitate, et virtutum exercitatione, 
totis manibus paternas opes effundens in egenos, 
et lubenter ventitans ad eos, qui propter Christum 
patiebantur, et carceres propter eos diligenter 
perscrutans, et omnibus modis eorum curam ge- 
rens, et saniem abstergens, et facile faciens ferre 
dolores, et adhue quidem viventes doctrinis, con- 
siliis, monitis confirmans, mortuorum autem cor- 
pora splendide componens, et mandans sepulture, 
doneo seipsam quoque pulcherrimum et fune- 
brem ornatum illis prebuit, ut que per ignem 
fuerit oblata in holocaustum, et sursum ad Deum 
lata sit in odorem suavitatis. 

II. Altera autem vitam elegit monasticam et 
quietam, omnino exepers nuptiarum, et qus ex eis 
oriuntur, tamultuum :sed cum pulchrum jugum Do- 
mini subiisset, et leve ejus onus portasset, deinde 
etiam forti et excelso animo euscepit certamina pro 
pietate : et duplici ornata fuit corona, virginitatis, 
inquam, et decertationis, Cujus ab ineunte etate 
educationem etexercitationem, et maxima illa propter 
Christum certamina vult ab initio persequi oratio. 
Ipsa ergo, relictis parentibus, et necessariis, et iis 
omnibus, que pertinent ad hereditatem, in quo- 
dam monasierio vicesimo anno «tatis seipsam 
collocat: in quo docta et instituta a sacrosancta 
Sophia (sic enim vocabatur magistre), dignos 
eiiam fructus, talibusque seminibus ac tali doctri- 
ne convenientes, et producebal, et erat produ- 
ctura. Invidus autem et malignus heo sine invidia 
ferre non poterat : sed primum quidem ipsius do- 
mesticis eam aggreditur copiis, et ex carne ejus 
in eam hostem excitat, contendens vehementem 
illam et intensam solvere exercitationem. Cum au- 
tem illa inimici machinas facile repulisset, nec ea 
latione ab eo capi et expugnari posset, is se rur- 
sus ad alias contulit insidias ; et ipsam quidem de- 
fert ad suos et impietatis ministros, quibus valde 
erai cure perscrutari eos, qui Christi sectaban- 
tur religionem. Illi vero statim currentes ad pre- 
gidem (i8 autem erat Probus, Diocletiano tunc ad- 
ministrante imperium), ipsi indicant eam neque 
deos, neque imperatorem colere, sed quemdam 
Christum predicare Deum verum, vitamque soli- 
taríam, et conjugii expertem, ei, que versatur in 
Societale et conjunctione, preferre, insolitam 
quamdam vivendi formam ostendentem virginibus. 

Cum ergo statim Probus theatrum coegisset fre- 
quentissimum, jubet beatam adduci Anastasiam 
Cumque venissent ministri ad sacrum illud mo- 
nasterium, eum ipsis veclibus et clavibus fractia 


paxaplav. Kal καταλαδόντες τὸ ἱερὸν ixtivov σεμνεῖον ol 
xxi χλεισὶ τὰς θύρας ἀράξαντες, xai ὡς εἶχον ὁρμῇ 


xil πατρίδα σαρῶς αὐταῖς Ῥώμην ἐπιγράφει τὴν 
πρεσθυτέραν. Ὧν ἡ μὲν ἀνδρὶ πρότερον οὐχ ἀγεϊῶ 
τὴν εὐσέδειαν ἐπὶ βραχὺ συζυγεῖσα, οὕπω δὲ οὗτι 
χοίτης οὔτε μίξεως αὐτῷ κοινωνήσασα, ἀλλὰ τὸ 
χαλὸν ἄνθος ἔτι διατηροῦσα τῆς παρθενίας, τὸν ὄν- 
δρα τε μεταξὺ θανάτῳ ἀποθαλοῦσα ἐν xnptíg σώ- 
φρονι τοῦ λοιποῦ xal ἀρετῶν ἀσχήσει διέζη, ὅλα:- 
χερσὶ τὸν πατρῷον πλοῦτον εἰς ἐνδεεῖς ἐκχενοῦσι, 
πρός τε τοὺς διὰ Χριστὸν πάσχοντας ἡδέως φοι- 
τῶσα, τά τε δεσμωτήρια δι᾽ αὐτοὺς φιλοπόνως ἀνι- 
ρευνῶσα, xal πάντα τρόπον αὐτῶν ἐπιμελομένν, 
xai τοὺς ἰχῶρας ἐχμάσσουσα, καὶ ῥᾷον τὰς ὀδύνας 
φέρειν ποιοῦσα, καὶ ζῶντας μὲν ἕτι, διδασκαλίαις, 
συμθυυλαῖς, ὁποθήχαις ἐπιῤῥωνύουσα" οἰχομένων ξὶ 
τὰ σώματα λαμπρῶς περιστέλλουσα καὶ τάφοις πα. 
ραδιδοῦσα, ἕως χαὶ ἑαυτὴν χαλὸν ἐχείνοις παρέσχεν 
ἐντάφιον, διὰ πυρὸς ὁλοχαυτωθεῖσα, xai εἰς ὀσμὴν 
εὐωδίας ἀνενεχθεῖσα Θεῷ. 

Β΄. Ἢ δὲ τὸν μοναδικόν τε xal ἡσύχιον εἴλετο 
βίον, μήτε γάμου τὴν ἀρχὴν ὅλως, ut τῶν ix τοῦ 
γάμου πειραθεῖσα θορύδων" ἀλλὰ τὸ, Χριστὸν ὑπελ- 
θοῦσα τοῦ Κυρίου ζυγὸν, xal τὸ ἐλαφρὸν αὐτοῦ 
φορτίον βαστάσασα, ἕπειτα δὲ χαὶ πρὸς τοὺς bz 
εὐσεδείας ἀγῶνας μετὰ γενναίου σφόδρα τοῦ φρο- 
νήματος ἀπεδύσατο, καὶ διπλῷ κατεχοσμήθϑη cu- 
φάνῳ, τῷ τε τῆς παρθενίας, φημὶ, καὶ τῷ τῆς ἀϑλί- 
σεως, "He τὴν ix παίδων ἀγωγήν τε καὶ ἄσχησιν 
xai τοὺς μεγίστους διὰ Χριστον ἄθλους Ἐχείΐνους 
διεξελθεῖν ὁ λόγος ἄνωθεν βούλεται. Αὕτη τοῖνον 
πατέρας μὲν χαὶ προσήχοντας, χαὶ ὅσαπερ εἰς χλῇ- 
pov ἐπέδαλλε, πάντα καταλιποῦσα, ἂν τινι σεμνείῳ 
ἕτους εἰχόστοῦ τῆς ἡλικίας ἑαυτὴν καταλέγει" b 
ᾧ καὶ ὑπὸ τῆς ἱερᾶς παιδαγωγουμένη τε ἅμα χαὶ 
ῥυθμιξομένη Σοφίας (τοῦτο γὰρ ὠνόμαστο ἃ às 
σχαλος), ἔμελλε ταχὺ xal xapmobe ἀξίους προῖνεγ- 
χεῖν, τοιούτοις σπέρμασι xai τοιαύτῃ διδασχαὶ ἐξ 
προσήκοντας. Οὐχ ἔμελλεδὲ ἄρα ταῦτα xai βετεινίες 
χωρὶς οἵσειν ὁ πονηρός" ἀλλὰ πρῶτα μὲν οἴχοβεν 
τῇ γενναίᾳ προσδάλλει, xal τὸν kx τῆς cami zi, 
πόλεμον ἐπεγείρει, τὸ σφοδρὸν ἔχεῖνο xal σύντονον 
ἐχλῦσαι φιλονεικῶν τῆς ἀσκήσεως: ἐπεὶ δὲ ior 
λῶς ἐχείνη τῷ ἐχθρῷ τὰς μηχανάς ἀπετείχισε, xii 
ἀνάλωτος ἐντεῦθεν αὐτῷ λοιπὸν xai ἀχείρωτος ἵν, 
πρὸς ἑτέραν ἐχώρει πάλιν ἐπιδουλήν: χαὶ προ7:γ- 
γέλλει μὲν αὐτὴν τοῖς ἑχυτοῦ τε xai τῆς ἀσεδεία: 


D ὑπηρέταις καὶ διαχόνοις᾽, οἷς xai λίαν ἐπιμελὲς Tv 


ἀνερευνᾷν τοὺς τὰ Χριστιανῶν μετιόντθε: οἱ A 
πρὸς τὸν ἡγεμόνα δραμόντες εὐθὺς (Η;ρόδος ἣν οὗτος, 
Διοχλητιανοῦ τηνιχαῦτα τὴν βασιλείαν διέποντος, 
μηνύουσιν αὐυῷ περὶ ταύτης ὡς ἄρα οὔτε θεοὺς 
οὔτε βασιλεῖς σέδοιτο τοὺς ἔχείνων, ἀλλὰ Χριστόν 
τινα χηρύττει Θεὸν ἀληθινὸν, xal τὸν ἐρνμιχὸν χαὶ 
ἄζυγα βίον τοῦ χοινωνικοῦ μᾶλλον xai ιλιγάδος 
ἀσπάζοιτο, ἀήθη τινὰ πολιτείας ὁδὸν ταῖς παρϑὲ- 
νοις ὑποδειχνύουσα. Θέατρον οὖν 6 Πρόδος αὐτίχε 
συναγαγὼν πολυάνθρωπον, ἀχθῆναι χελεύε: τὴν 
περὶ ταῦτα διαχονούμενοι, αὐτοῖς τε μοχλο:ς 


ς εἴσω γενόμενοι ὀνομαστὶ: τὴν ᾿Ανσστασίαν iz cor 


1291 


VITA S. ANASTASLE ROMANAE. 


1298 


DI'.'H γοῦν διδάσκαλος αὐτῆς Σοφία, τὴν ἀθρόαν A januis, maximo impetu ingressi, nominatim queere- 


ἔφοδον ἐκείνην θεασαμένη, xai τὴν αἰτίαν οὐχ à- 
Ἡνοήσασα, ἀλλ᾽ εὐθέως συμδαλοῦσα τὸ πρᾶγμα, 
χέριν ἤτησε τοὺς στρατιώτας, ὥστε μιχρὸν ἀναμεῖ- 
ναι χρόνον. Καὶ λαδομένη τῆς ᾿Αναστασίας μετὰ 
δαχρύων, στᾶσά τε κατέναντι τοῦ θυσιαστηρίου ἐν 
ἀποχρύφῳ, καὶ θεὸν μάρτυρα τῶν πρὸς αὐτὴν λό- 
qv ποιησαμένη, Ἐγὼ μέν σε, ποθεινοτάτη μοι 
θύγατερ, ἔφη, παῖδα παραλαδοῦσα, οὐδὲν τῶν εἷς 
ἐμὴν δύναμιν ἐπί σοι τῆς κατὰ Θεὸν παιδείας ix 
πρώτης ἡμέρας xat εἰς τὸ παρὸν ἐνέλιπον * σὺ δὲ, 
εἰς ἡλικίαν ἤδη τοῦ πληρώματος χαταντήσασα τοῦ 
Χριστοῦ, ἄπιθι πρὸς αὐτὸν ἀγαλλιωμένη. Αὐτῷ γάρ 
σε νυμφεύομαι σήμερον, xai αὐτῷ προσάγω, xai 
αὐτῷ παρατίθημι. Ἰδοὺ καὶ ὁ νυμφὼν εὐτρεπὴς xal 
ὅ χαλῶν ἀψευδής" xal οἱ τῆς χαρᾶς ἄγγελοι πάρει- 
σιν, ὡς Χριστοῦ σε δεξιώσασθαι νύμφην, καὶ πρὸς 
τοὺς θαλάμους τῷ βασιλεῖ συνεισαγαγεῖν. Boite 
τοίνυν τὴν στενὴν ταύτην χαὶ τεθλιμμένην, ἕως διὰ 
τῆς ὑπὲρ αὐτοῦ μαρτυρίας ἐν οὐρυχώρῳ στήσῃ τοὺς 
πόδας σου. Ἐπεὶ καὶ δίχαιον ὦ τέχνον, οὐ παθεῖν 
ὑπὲρ Χριστοῦ μόνον, ἀλλὰ xai πολλάχις, εἴπερ οἷόν 
τε xal τοῦτο, δι᾽ ἐκεῖνον ἀποθανεῖν. Εἰ γὰρ Δεσπό- 
τῆς ὧν ἐχεῖνος ἀπέθανες δι’ ἡμᾶς, πῶς οὐ χρὴ δού- 
λους ὄντας ἡμᾶς τὸν ἐγείνου προθύμως μιμήσα- 
σθαι θάνατον ; ΓΛλλλως τε δὲ οὐδὲ θάνατος, ὦ μέλος 
ἐμὸν, ἡ διὰ Χριστὸν τελευτὴ, ἀλλ᾽ εὐφροσύνη, 
χαρὰ, ἡδονὴ, λαμπρότης, ὡραιότης, φῶς, πολὺ τοῦ 
φωτὸς τούτου γλυχύτερόν τε καὶ ὡραιότερον. Βάντα 
ἄφθαρτα, πάντα βέθαια, πάντα μόνιμα, διηνεχῆ 
πάντα, καὶ οὐδέποτε λήγοντα. Μὴ δὴ, ὦ σπλάγχνον 


ἐμὸν πρὸς τὸ αὐστηρὸν ἀποδλέψῃς τῶν τυράννων, ὦ 


καὶ τὸ δριμὸ τῶν χολάσεων * αὐτὸς γάρ σοι Χριστὸς 
ὁ νυμφίος ὁ σὸς παραστήσεται, τὰς ὀδύνας ἐπιχου- 
φίζων xal τῶν ἀναγχῶν ἐξαιρούμενος. Εἰ δὲ xal 
μιχρόν σε συγχωρήσει χαχοπαθῆσαι, ὥστε σου τὸ 
δοχίμιον τῆς πίστεως ὑπομονὴν κατεργάσασθαι * 
ἀλλ’ οὐχ εἰς τέλος ἐγχαταλείψει xai περιόψεται * 
ἀλλ᾽ ἔτι σου χαμνούσης, σδεσθήσεται μὲν ἡ δριμύ- 
τῆς τῶν ἀλγεινῶν, ἀναστελεὶ δέ σοι παράχλησις xal 
φῶς καὶ ζωή σε περιστελεῖ, xai $ δόξα Κυρίου χυ- 
χλώσει σε. Πρὸς ταῦτα ἣ παρθένος, Εὐχῆς ἔργον, 
ὦ μῆτερ, ἔφη, καὶ τῆς ἄνωθεν ῥοπῆς τε χαὶ συμ- 
μαχίας τὸ μὴ πρὸς τοσαύτην ὠμότητα τυράννων 
xal μανίαν ἀπαγορεῦσαι. “ Τὸ μὲν γὰρ Πνεῦμα mpó- 
θυμον, ἣ δὲ σὰρξ ἀσθενής " » ἀλλὰ δεήθητι τοῦ χοινοῦ 


bant Anastasiam. 

III. Ejus autem magistra Sophia cum repentinam 
illam aspexisset irruptionem, et causam non igno- 
rasset, sed rem statim, ut erat, conjecisset, a mili- 
tibus postulavit hanc gratiam, ut parum exspecta- 
rent. Qus cum lacrymans accepisset Anastasiam, 
el eam slatuissel ex adverso are, seereto, et Deum 
testem adhibens eorum, que dicebat : Ego quidem, 
inquit, o jucundissima filia, cum te puellam aocce- 
pissem, nihil a primo die ad hoc usque tempus 
pretermisi pro viribus, quod pertineret ad te 
instituendam in iis, que ad Deum pertinent. Tu 
autem cum jam perveneris ad etatem plenitudinis 
Christi, vade ad ipsum exsultans. Te enim hodie 
despondeo, et offero, et trado. Ecce jam est paratus 
thalamus, et qui te vocat, est verax: et adsunt 
nuntii gaudii, ut te accipiant Christi sponsam, et 
deducant ad Regem in superna tabernacula. Vade 
ergo per hanc arctam et angustam viam, doneo 
per mertyrium pro ipso susceptum, in latitudine 
slatuat pedes tuos. Nam justum est, o filia, non 
solum pro Christo pati, sed etiam sepe, si hoc fieri 
posset, mori prop!:er illum. Si enim, cum esset 
Dominus, mortuus est propter nos, quomodo non 
oportet nos, cum 8imus servi, prompto et alacri 
animo imitari illius mortem ? Verum nec mors 
quidem est, o filia, propter Christum decessus, sed 
letitia, gaudium, voluptas, spleudor, pulchritudo, 
lux longe bac luce dulcior et pulchrior. Omnia illic 
ab interitu libera, omnia firma ac stabilia, omnia 
perpetua et nunquam desinentia. Ne aspereris, o 
filia mea, ad acerbitatem tyraanorum, et gravita- 
tem suppliciorum. Ipse enim Christus sponsus 
iuus tibi aderit, dolores allevaus, et eripiens a 
necessitatibus. Quod si etiam concesserit, ut tu 
malorum aliquid perpetiaris, quo tuam toleran- 
tiam efficiat tue fidei probationem, at non in 
finem degeret et despiciet, sed te adhuc laborante, 
exstinguetur quidem dolorum acerbitas: exorietur 
autem tibi consolatio et lux : et vita te amiciet, et 
gloria cireumdabit. Ad hec virgo : Optandum qui- 
dem est, inquit, o mater, et orandum ut quod a 
divino proflciscatur auxilio, ne ad tantam tyran- 
norum orudelitatem et inssniam deflciam. « Nam 
spiritus quidem est promptus, caro &sutem in- 


Δεσπότου, xal ἱκέτευσον αὐτὸν ὅπως ἐξαποστείλῃ [) firma ! : » sed roga communem Dominum, et ei 


pot δύναμιν ἐξ ὕψους, δι᾿ ἧς ἀντικαταστῆναι δυνή- 
σομαι πρὸς οὕτω xaxüv βαρυτάτην ἐπαγωγήν * xal 
σπουδάσω, μῆτερ ἐμὴ, τῇ ἐχείνου δυναστείᾳ χρα- 
ταιουμένη, διὰ τέλους σοι [τηρῆσαι τὰς ὑποθήκας, 
xai οὐδεμιᾶς τούτων ὀλιγωρήσω ἣ ἐπιλήσομαι. 

Δ΄. Ταῦτα τῆς παρθένου δεξιούσης, xal οὕτω 
γλυχείας τῇ διδασκάλῳ ποιουμένης καὶ ποθεινὰς 
τὰς ἐπαγγελίας, ἐπιπεσόντες ἀθρόον οἱ στρατιῶται, 
xal χαθάπερ ἀρνίον τῆς μητρὸς αὐτὴν ἀποσπά- 
σαντες, χλοιόν τε σιδηροῦν περιδάλλουσι, xal χαί-- 


ἂς 


! Matth. xxvi, M. —7 


supplica, ut mittat ad me virtutem ex alto, per 
quam potero resistere tam gravibus, quee infligun- 
tur, malis: et studebo, mater mes, illius oonfir- 
mata virtute, tua monits perpeiuo conservare, 
neque ullum eorum negligam, aut ejus obliviscar. 

ΙΝ. Cum hec virgo diceret, et magistre tam 
dulcia et jucunda faceret promissa, irruerunt re- 
pente milites, et eam tanquam agnam a matre 
avellentes, imponunt ei ferreum collare, et lzetam 
adducunt ad praesidem. illa autem ei stans ex 


1209 


MENSIS OCTOBER. 


1300 


adverso, mente multo magis Christo astabat suo Α pov»czv ἄγουσι πρὸς τὸν ἡγεμόνα. Ἢ ob κατὰ πρόσ- 


sponso, οἱ toto animi intuitu ad eum aspielehat 
οἱ in ejus speciem et pulchritudinem defigebat 
oculos intelligentie. Atque stupebaat quidem quot- 
quot aderant, et corporis ejus pulchritudinem, 
ejusque moderationem et vultus dignitatem. Pro- 
bus autem eam primum rogavit quod esset ei 
nomen. Martyr autem ; Vocor, inquit, Anastasia. 
Deus enim me fecit surgere, ut te, et patrem tuum 
hodie pudore afficiam. Probus vero videns virginem 
in principio tam aspere respondisse, statuit eam 
aggredi blanditiis, et sic mollire usperitatem illius 
et duritiem, nesciens qualem frangere animum, et 
qualem circa fidem adamaniem putaret se posse 
conterere. Dicebat itaque: Tibi consulo, o filia, ut 
ea eligas, quae sunt tibi utilia, et magnis diis te 
adjungas, et eis una nobiscum sacrifices. Sic enim 
viro quidem jungeris matrimonio, cujus erit in 
civitate maxima auctoritas, addentur autem tibi 
quoque pecunia, aurum, argentum, vestes, multi- 
tudo mancipiorum, erisque splendida et insignis. 
Apud te ergo considera, id consilii capiens, quod 
et tue conveniat pulchritudini, et animi nobilitati, 
neque velis ire nostre facere periculum, nec di- 
scere quantum sit malum impietas. Ego enim tue 
pulchritudinis, tanquam eodem ortus sanguine, et 
tuus pater secundum carnem (deos testor), curam 
gerens, suggero que sunt profutura. Quod si tu 
his non parueris, neque meis cesseris suasionibus, 
necesse erit ut meam deinceps tantam experiaris 
gevitiam, quanta nuno benignitate frueris et man- 
BUetudine: quo tempore et δὶ ducaris ponirventia, 
nihil fortasse tibi proderit. 


cov ἐχείνου στᾶσα, xxl αὐτῷ παρεστάναι Ooxow: 
πολὺ μᾶλλον τῇ διανοίᾳ Χριστῷ τῷ ἑαυτῆς νυμφίῳ 
παρίστατο, xai ὅλῳ τῷ τῆς ψυχῆς βλέμματι πρὸς 
αὐτὸν ἐώρα, καὶ τῷ κάλλει τούτου xal τῷ ὡραιότητι, 
νοερῶς ἦν ἀτενίζουσα. Πάντας μὲν οὖν ἔχπκληξις 
εἶχε τοὺς παρόντας ἐπί τε τῇ τοῦ σώματος αὐτῆς 
ὥρᾳ, καὶ τῷ εὐκόσμῳ τοῦ παραστήματος. Ὁ δὲ 
Ἡρόδος, Τί σοι ὄνομα ; πρῶτον αὐτὴν ἤρετο. Καὶ ἡ 
μάρτυς, ᾿Αναστασία καλοῦμαι, φησί. Ea! Tip 
ἀνέστησὲ με ὁ Κύριος, ὥστε καὶ σὲ τήμερον, καὶ 
πατέρα τὸν σὸν, ὃς ἐστιν ὁ πονηρὸς, χαταισχῦνκι, 
'O γοῦν Πρόδος, οὕτω τραχείας ἰδὼν παρὰ τὴν 
ἀρχὴν δεδωχυῖαν τὴν παρθένον τὰς ἀποχρίσεις, 
ἔγνω ϑωπείαις αὐτὴν ὑπελθεῖν, xal ταύτῃ τὸ πικρὸν 


Β ἐκεῖνο καταμαλάξαι xal αὐστηρὸν χαὶ ἀπότομόν, οὐχ 


εἰδὼς οἵαν ὑποχαυνῶσαι ψυχὴν, οἵου παράψασθαι περὶ 
τὴν πίστιν ἀδάμαντος ᾧετο. ᾿Αμέλει, χαὶ πείσθητί 
μοι, συμθουλεύω σοι, θύγατερ, ἔλεγε, τὰ λυσίτελῆ 
σαυτῇ προελέσθαι, θεοῖς τε τοῖς μεγάλοις συνθέσθαι, 
xai χοινωνὸς ἡμῖν τῆς αὐτῶν καταστῆναι θυσίας. 
Οὕτω γὰρ ἀνδρὲ μὲν ἑνὶ συναρμοσθήσῃ τῶν ἀξιὼ- 
ματος παρὰ τῇ πόλει τοῦ μεγίστου ἠξιωμένων * 
προστεθήσεται δέ σοι xal χρήματα, χρυσὸς, ἄργυρος. 
ἐσθῆτες, ἀνδραπόδων πληθὺς, xal λαμπρὰ γενήσῃ 
ταχὺ καὶ περίδοξος. Σχέψαι τοιγαροῦν παρὰ σαυτῇ, 
χατάλληλα τῇ τε τῆς ὄψεως ὥρᾳ χαὶ τῇ τῆς φυχῆς 
εὐγενείᾳ βουλευσαμένη * μηδὲ θελήσῃς ἐλθεῖν εἰς 
πεῖραν ἡμετέρας ἀγαναχτήσεως, μηδὲ οἷον xaxov 
μαθεῖν dj ἀσέδειχ, ᾿Εγὼ γάρ σου τοῦ κάλλους, ὡς 
αἵματος, ἴστωσαν οἱ θεοὶ, χοινωνὸς, xal πατὴρ κατὰ 
cdoxa κηδόμενος, ὑποτίθημι τὰ συνοίσοντα. Εἰ δὲ 


μὴ καὶ σὺ πρὸς ταῦτα παράσχῃς ἑαυτὴν πειθομέ- 


νην, μηδὲ ταῖς ἐμαῖς ἠπίως εἵχουσαν παραινέσεσιν, ἀνάγκη λοιπὸν τοσαύτης poU πειραθῆναι τῆς ἄπη- 
νείας καὶ ἀγριότητος, ὅσης νῦν ἀπολαύεις εὐμενείας xal ἡμερότητος, ὅταν xxl μεταμελομένη τάχα μηδὲν ἦ 


σοι τῆς μεταμελείας ἀπόνασθαι. 

V. His verbis auditis, martyr statim est recordata 
maternarum sapientis sue magistre admonitio- 
num, et statim respondens : Mihi quidem, inquit, 
o judex, et sponsus, el divitiae, et vita est Christus: 
mors autem propter ipsum eubeunda, est mihi vita 
longe pretiosior, propter quem non aurum, non 
argentum, non aliquid aliud ex iis, que sunt in 
terra jucunda, mihi jucundum fuit existiraatum ; 
illum enim solum, illiusque consuetudinem magni- 
facio, qua sum fruitura. Ignis autem et eneis, et 


ferrum, et membrorum absocissiones, et plage, et D 


flagella, et si quid aliud a vobis excogitatum fuit 
ad cruciatum, ea sunt mihi voluptates potius, quam 
tormenta, in illum solum defigenti oculos, et non 
ea solum pati pro illo cupienti, sed etiam, si fleri 
posset, mori millies. Ne simules ergo te misereri 
speciei mei corporis, quz flaccessit non minus, 
quam flores agri : sed fac potius id, quod est in tua 
potestate, aut situm est in morum tuorum crude- 
litate. Nam ego quidem ligneos aut lapideos deos 
nunquam coluerim. His ad iram martyr incitat 
preesidem. Et primum quidem plagas ejus genis in- 
fligit. Deinde etiam disrumpit tunicam, illam pul- 


E. Τούτων ἣ μάρτυς ἀκούσασα τῶν ῥημέτων, 
εἰς ἀνάμνησιν εὐθὺς τῶν μητρικῶν ἐκείνων τῆς 
σοφῆς διδασχάλου Σοφίας παραινέσεων dipyrs: sii 
ἠρέμα ὑπολαδοῦσα, 'Epol, φησὶ, δικαστὰ, xxl νυμ- 
φίος, xal πλοῦτος, xal ζωὴ ὁ Χριστός - ὁ δὲ δι᾽ m 
τὸν θάνατος πολλῷ μοι xal τῆς ζωῆς tte 
Or ὃν οὐ χρυσίου, οὐχ ἀργύριον, οὐκ ἄλλο τι τῶν 
ἐπὶ γῆς ἡδέων ἧδύ μοι νενόμισται, πλὴν ἐχείνου 
μόνου, xai τῆς ἐκείνου συνουσίας xai ἀπολαύσεως. 
Πὺρ δὲ καὶ ξίφος xai σίδηρος, xal μελὼν ἐχτομαὶ, 
καὶ πληγαὶ xal μάστιγες, καὶ εἴ τι ἄλλο παρ᾽ ὑμῶν 
εἷς τιμωρίαν ἐπινενόηται, ἡδοναί μοι μᾶλλον, οὐ βά- 
cavot, πρὸς ἐχεῖνον ἀτενὲς ἐνορώσῃ * καὶ μὴ τοιαῦτα 
μόνον ὑπὲρ ἐχείνου παθεῖν, ἀλλ᾽ εἵπερ οἷόν τε, xai 
μυριάκις ἀποθανεῖν γλιγομένη. Μὴ τοίνυν τὴν lv 
ἐμοὶ τοῦ σώματος ὥραν ἐλεεῖν ὑποχρίνου ἴσα καὶ 
ἀγροῦ ἄνθεσι μαραινομένην * ἀλλὰ ποίει τὸ τῇ 
ἐξουσίᾳ σου μᾶλλον fj τῇ τῶν τρόπων ὠωότητι 
παριστάμενον. Ὡς ἔγωγε ξυλίνοις ἢ λιθίνοις θεοῖς 
σέδας οὐχ ἂν προσενέγκοιμι. Τούτοις εἰς ὀργὴν ἡ 
μάρτυς ἀνάπτει τὸν ἡγεμόνα. Καὶ πρῶτα μὲν αὐτῇ 
πληγὰς κατὰ τῶν παρειῶν ἐπιτρίθει " ἔπειτα «αἱ τὸν 
χιτῶνα διαῤῥηγνύει, καὶ γυμνὸν ὅλον τὸ καὶ ἀγγέλοις 


1301 


VITA S. ANASTASUE ROMAN. 


1302 


αἰδέσιμον ἐχεῖνο χάλλος παραστησάμενος χωρὶς τι- A chritudinem, que vel ipsis erat angelis reverenda, 


νὸς παραπετάσματος ἢ περιθλήματος, ἵνα xal πλέον 
αἰσχύνῃ παρθένον, οὕτω θορύδων ἀήθη καὶ ἀνδρῶν 
ὄψεως, τοῦ θαλάμου πλέον χαὶ τῆς ἡσυχίας εἰδυῖαν 
οὐδὲν, Οὕτω σοι, φησὶ, προσῆχον ὑπὸ τοσούτοις 
ἀσχηυονεῖν ἀνδρῶν ὄμμασιν. ᾿Αλλὰ τῆς χατεχούσης 
τε ταύτης ἀπονοίας ἀνενεγεχοῦσα, πρόσελθε τῇ τῶν 
θεῶν εὐμενείᾳ᾽ xal μὴ κάλλος τοεοῦτον ἰδεῖν ἐθελή - 
σειας ἀπανθοῦν ἄθλίως πρὸ τῆς ὥρας καὶ μαραινό- 
μενον. Οὐδεὶς γὰρ ἀπειθοῦσαν τῶν ἐμῶν σε δύναιτ᾽ 
ἂν ἐξελέσθαι χειρῶν ἀλλ᾽ εἰς λεπτά σε χατατεμών, 
εὖ ἴσθι, βρῶμα θηρσὶν ἀγρίοις προθήσομαι. 


ς΄. Καὶ ἡ μάρτυς, ἐμοὶ, φησὶν, ὦ ἡγεμὼν, οὐκ 
ἀσχημοσύνη τῶν ἱματίων τούτων ἐστὶν ἢ γύμνωσις" 
ἀλλὰ καλλωπισμὸς λαμπρότατός τε xal εὐπρεπέστα- 
τος. Τὸν γὰρ παλαιὸν ἄνθρωπον ἀποδυσαμένη 
τὸν xatvóv ἐν διχαιοσύνῃ xai ἀληθείᾳ ἐνδύσομαι, 
Οὐχ ἐμὲ τοίνυν ἐν τούτοις, ἀλλὰ σὲ μᾶλλον ἐγκαλύ-- 
πτεσθαι χρὴ, ὅτι ὡς ἱμάτιον τὴν ἀσέδειαν ἐνεδύσω, 
χαὶ εἰσῆλθεν ὡσεὶ ὕδωρ εἰς τὰ ἵγχατά σου, xai ὡσεὶ 
ἔλαιον ἐν τοῖς ὀστέοις σοῦ, Μεταξὺ δὲ καὶ θερμοτέρω 
ληφθεῖσα τῷ τῆς ἀθλήσεως ἔρωτι, xal δεδοικυῖα 
μήποτε, χαταμαλαχισθεὶς ὁ ἡγεμὼν, ἀποχλείσῃ περὶ 
μέσους ἤδη τοὺς ἀγῶνας αὐτῇ τοῦ μαρτυρίου τὸ 
στάδιον, προσετίθει xal τὰ τοιαῦτα. Ὠμότατε δι- 
χαστῶν, θάνατον ἐπαγαγεῖν ἀπειλεῖς' πρὸς τοῦτό 
σοι παρεσγεύοσμχι" τοῦτο γὰρ μοι τὸ ἀτεχνῶς εὖ- 
χταιότατόν τε xai ποθεινότατον. Εἰ δὲ xai εἰς μέλη 
με κατατέμοις, xal γλῶτταν ἐχχόψεις, καὶ ἀδόντας 
καὶ χιΐρας, καὶ ὄνυχας, τότε με τὰ μείζω μᾶλλον 
εὐεργετήσεις, ᾿φείλω γὰρ ὅλην ἐμαυτὴν τῷ Δη- 
μιουργῷ᾽ καὶ τοῦτό μοι ἔφεσιν ἀεὶ, ὅπως ἂν ἔν πᾶσι 
δοξασθῇ τοῖς ἐμοῖς μέλεσι, καὶ παραστήσω τῷ 
αὐτοῦ βήματι πάντα μου τὰ μέλη τῷ χόσμῳ τῆς 
ὁμολογίας χαλλωπιζόμενα. Τούτοις ᾿Αναστασία χα- 
ταπλήττει τὸν διχαστὴν χσὶ τὸ θέατρον. Καὶ τὰς 
παραινέσεις ἐχεῖνος ἀφεὶς, ἐπὶ τὰς χολάσεις ἐχώρει. 
Καὶ πρῶτα μὲν πρηνῆ ταύτην ἔχ τεσσάρων διατα- 
θεῖσαν, xal τισι προσδεθεῖσαν πάλοις xaxà γῆς πε- 
πηγμένοις, χελεύει μετεωρίζεσθαι, xal κάτωθεν μὲν 
πὺρ ἐλαίῳ xai πίσσῃ, χαὶ θείῳ, xai χληματίσι 
σφοδρῶς ἀνχπτόμενον, τοῖς σπλάγχνοις αὐτῆς ὅπο- 
στρώννυσθαι' τριχῆ δὲ πάλιν ἄνωθεν ἐκ μᾶς ῥά- 


totam nudam ostensurus, absque ullo velo, aut 
operculo, ut vel majori pudore atficeret virginem, 
que turba et bominum oculis non erat assuete, ut 
que preter thalamum et quietem nihil noverat: 
Sic, inquit, oportet te tanta affici turpitudine et 
dedecore ante omnium oculos. Sed resipiscens ab 
ea, que te tenet, amentia, ad deorum accede beni- 
gnitatem : nec velis videre tantam pulchritudinem 
misere ante tempus efflorescentem, et marcescen- 
tem. Nemo enim te, si non pareas, potuerit a meis 
manibus eripere : sed te minutatim dissectam, feris 
agrestibus apponam exedendam. Hoc velim sit tibi 
persuasum. 

VI. Martyr autem: Mihi, inquit, o preses, non 
est turpitudo aut dedecus, esse nudatam vestibus : 
sed maximus potius ornatus et elegantissimus. Nam 
veteri homine exuta, novum indvoam in justitia et 
veritate. Non me ergo, sed te potius oportet pro- 
pter hzc erubescere, quod, tanquam vestem, in- 
dueris impietatem, et ingressa sit tanquam. aqua 
tua viscera, et sit tanquam oleum in tuis ossibus. 
Interea autem capta vehementiori amore decerta- 
tionis, et timens, ne preses emollitus, jam in 
medio certamine eam excluderet a stadio, heo 
quoque adjecit : Crudelissiine judicum, minaris te 
mortem mihi esse allaturum : ad hoc sum tibi 
presto : hoc enim est mihi plane optandum. Quod 
si eliam me in membra dissecueris, et linguam 
amputaveris, et dentes, manus et ungues, tunc me 
afficies majori beneficio. Me enim totam, quanta- 
cunque sum, debeo Creatori : et boo mihi semper 
est in votis, ut ipse glorificetur in omnibus meis 
membris, et sistam ante ejus tribunal omnia mea 
membra nitentia ornatu confessionis. His Anastasia 
obstupefacit toto cum theatro judicem. Qui missis 
adhortationibus processit ad supplicia. Et primum 
quidem eam pronam a quatuor viris extensam, et 
quibusdam palis humi fixis alligatam, jubet tolli 
sublimem, et inferne quidem ignem oleo, et pice, 
et sulfuüure, et sarmentis vehementer accensum, 
ejus substerni visceribus: 8 tribus autem rursus 
desuper hominibus simul uno impetu ejus dorsum . 
virgis cedi. Heo quidem sic se habebant: et 
exsecutioni mandatum fuit, quod jussit preses. 


ὄδων χαταφορᾶς τὸν νῶτον αἰκίζεσθαι. Εἶχε μὲν οὔτω ταῦτα, xal εἰς ἔργον ἐξέδαινε χῷ ἡγεμόνι τὸ 


πρόσταγμα. 


Ζ΄. Πασχούσης δὲ αὐτῆς τοῦτον ἐπὶ πολὺ τὸν τρό- D) VII. Cum ea ergo diu sic pateretur, et dorsum 


πον, Xxi τοῦ μὲν νώτου ταῖς μάστιξιν ἄνωθεν διαξαι- 
νομένου, τῶν δὲ σπλάγχνων κάτωθεν ὑποχαιομένων, 
καὶ τῶν φλεδῶν εἰς τέφραν λεπτυνομένων, καὶ πη- 
Ἡνυμένου vai ἀἄναλισχομένου τοῦ αἵματος, χολάσεως 
ὀξείας ὀδύνας οὕτω χαὶ ἀχοαῖς ἐμποιούσης, 3j μάρτυς 
(ὦ ψυχῆς γενναίας ὅντως διὰ Χριστὸν, xal ἀναγχῶν 
ὑψηλοτέρας τῆς φύσεως [) εὐχῇ μόνῃ xal Θεῷ προσ- 
ἀνεῖχε xai τῶν ἐζ αἰῶνος αὐτὸν ὑπομιμνήσχουσα 
θαυμασίων (ἤσκητο γὰρ ἀχριδῶς καὶ τὴν τῶν θείων 
Γραφῶν σύνεσιν) οἷά τινι δρόσῳ «ἢ προσευχῇ τὸ 
πῦρ ἐχεῖνο τῶν ἀλγηδόνων ἐσδέννυεν. "Eg' οἷς ὁ θήρ 


quidem flagellis desuper laceraretur, viscera sutem 
inferne conflagrarent, et vens minnerentur in eí- 
nerem, et concresceret ac consumerelur sanguis 
supplicio, vel ipsis auribus gravem afferente dolo- 
rem, mariyr (o vere generosum propter Christum 
animum, et superiorem natur: necessitatibus) eolis 
precibus et Deo erat intenta : et que supta seculo 
admirabilia,in memoriam et os redigens (erat enim 
valde exercitata etiam in intelligentia divinarum 
Scripturarum) oratione, veluti quodam rore, ex- 
stinguebst illum ignem dolorum. Quamobrem de- 


1303 


MENSIS OCTOBER. 


4301 


fessa illa bellua in hoc genere supplicii, eam jubet A ἐκεῖνος, ἀπαγορεύσας, αὖθις αὐτὴν ἐπὶ τροχοῦ τα- 


extendi super rotam. Et fuit quidem jussus statim 
mandalus exsecutioni, et rota accepit virginem, 
insignis cruciatus, et malorum successio, que 86- 
cundis contendebat obscurare priora. Deinde cum 
illa per quamdam verteretur machinam, ossa qui- 
dem coníringebantur, nervi autem et musculi ex- 
tendebantur, et tota (proh dolor!) forma corporis 
excedebat a compage naturali. Illa autem eum rur- 
sus invocabat, qui ejus exaudiebat orationem, et 
poterat eam defendere in tempore afflictionis, οἱ 
eripere a manu inimicorum, dicens : Deus deorum, 
Deus virtutum, Deus salutis mes, a quo est patien- 
tia mea, in quo confidit anima mes, turris fortitu- 
dinis mese, et refugium meum, ipse da nunc quo- 
que auxilium ex atflictione. Deus, qui accingis me 
virtate: Deus, Deus meus, ne elongeris ἃ me, 
« quoniam dofecit in dolore vita mea ὃ: » quoniam 
terre adbasit venter meus, et ossa mea tanquam 
gremium aruerunt. 

VIII. Ilec precata (o celerem visitationem ! o 
velocissimum eventum !) statim quidem relaxatur a 
gravi illa machina, ne plage quidem, nec ignis 
vestigium ostendens in corpore. Quod quidem cum 
deberet obstupefacere judicem, et discutere nu- 
ber impietatis, que eum detinebat, ille ne mini- 
mum quidem potuit intueri ad eam, que illa fecerat 
miracula, virtutem, neque cor ad eam convertere : 
sed erat adhuc crassus et stultus, et adhuc impli- 
catus illa ebrietate incredulitatis, et insania ac ca- 
ligine. Cum eam igitur rursus in lignum sustulisset, 
ferreia ipsam ungulis laniat crudelissime. Illa au- 
tem rursus ad Deum tollit oculos : et statim fuit 
tantum adepta auxilium, ut cum defessi essent sa- 
tellites ἃ continuo labore, ea affecta fuerit perinde 
ac qua nullum dolorem sentiret penitus. Propter 
quae preses in summam adductus dubitationem, 
cum nescirel quid ageret, οἱ gestum, et habitum 
Subinde mutabat, e sede frequenter exsiliebat, nec 
ipse se poterat amplius continere, nec manere in 
80, quo par est, ordine et moderatione. 


IX. Cum autem propter dubitationem a se adeo 
discessisset, et fureret, ei etiam tale'quid suggerit, 
qui cum eo seorsum loquebatur, diabolus: et jubet 
martyri ubera amputari novacula. Res est autem 
gravissima mamillarum ampulatio, et qua potest 
afferre acerbissimos dolores, maxime cum cor sit 
situm in ea parte. Sed martyr, que vehementiori 
affeciione amoris in Christum tenebatur, id quod est 
minus, contemnebat. Tyrannus autem rursus insi- 
gnem fortitudinem contendens superare immodicis 
5Buppliciis, ei evellit ipsos ungues. Sed illa, tanquam 
nullum doloris babens sensum, adhuc vehementius 
Deo agebat gratias, quod digna esset habita, que 
fleret ei conformis, et socia perpessionum. Porro 


* Pen]. xxx, 1f, 


θῆναι διακελεύεται. Kat ἡ μὲν πρόσταξις εὐθὺς 
ἔργον ἦν καὶ ὁ τροχὸς τὴν γενναίαν ἐδέχετο, buio: 
τιμωρίας ὑπερύολὴ καὶ διαδοχὴ χακῶν ἀποχρύψε 
τὰ πρότερα τοῖς δευτέροις φιλονειχοῦσα, Ἐῖτα διέ 


τινος ἐχείνου μηχανῆς στρεφομένου ὀστᾶ μὲν τῇ 


μάρτυρι συνεθλῶντο, νεῦρα δὲ xal μῦες ἐτείνοντο, 
x«i πᾶσα, φεῦ | ἣ τοῦ σώματος πλάσις τῆς φυσικῆς 
ἐξίστατο ἀρμονίας. Ἵ δὲ τὸν εἰσακούοντα προσιυ- 
χῆς αὐτῆς, καὶ ὑπερασπίσαι αὐτῆς ἐν χαιρῷ βθλ΄ 
ψεως, καὶ ἐκ χειρὸς ἐχθρῶν ἐξελέσθαι δυνάμενον" 
πάλιν ἐπεχαλεῖτο, Θεὲ θεων, λέγουσα, ὃ Θεὸς δυνά- 
μεων, ὁ θεὸς τῆς σωτηρίας μου, παρ᾽ οὗ dj ὑπομονή 
poo, ἐφ᾽ ὅν πέποιθεν dj ψυχή μου, ὁ πύργος τῆς 


ἰσχύος μου xal χαταφυγή μου, αὐτὸς δὸς χαὶ νῦν 


B βοήθειαν ἐχ θλίψεως" ὁ Θεὸς ὁ περιζωννύων με δύ- 


ναμιν᾽ ὁ θεὸς ὁ Θεός μου. Καὶ μὴ μαχρύνῃς ἀπ’ ἐμοῦ, 
« ὅτι ἐξέλιπεν ἐν ὀδύνῃ ἣ ζωή μου.» Ὅτι ἐχολλήθη εἰς 
γῆν ἡ γαστήρ μου, xai τὰ ὀστᾶ μου dosi φρύγιον 
συνεφρύγησαν. 

IT. Ταῦτα προσευξαμένη (ὦ ταχείας ἐπισχοῆς ! 
ὦ ὀξυτάτης ἐχύάσεως !) ἀνίεται μὲν εὐθὺς ἐκεῖνον 
τοῦ χαλεποῦ μηχανήματος, μηδὲ πληγῆς ἶχνος τῷ 
σιύματι, μηδὲ πυρὸς ἐπιφαίνουσα. Ὅπερ δέον xrm- 
πλαγῆναι τὸν δικαστὴν, καὶ τὸ χατέχον αὐτὸν di 
ἀσεθείας ἀποσείσασθαι νέφος, ὃ δὲ οὐ διαδλέψα. 
μιχρὸν πρὸς τὴν θαυματοργοῦσαν τὰ τοιαῦτα δύν;- 
μιν ἴσχυσεν, οὐδὲ ἐπιστρέψαι καρδίαν ἐπ’ αὐτήν- 
ἀλλ' ἔτι παχὺς ἦν καὶ ἡλίθιος, ἔτι τὴν μέθην ἐχεί- 
νην τῆς ἀπιστίας, xal τὴν μανίαν καὶ τὴν ἀχλὺν πι- 
ριχείμενος. Καὶ πάλιν αὐτὴν ἐπὶ ξύλου μετεωρίσας, 
σιδηροῖς ὅνυξιν ὠμότατα xavafalva. Ἢ δὲ πρὸς 
ἐκεῖνον αἴρει xal πάλιν τοὺς ὀφθαλμοὺς τὸν ix θα- 
νάτου, καὶ ἐν πολέμῳ, xal ἐκ χειρὸς σιδήρου δυό- 
μενον (Ἢσαϊας ὁ μέγας φησὶ), χαὶ παραχρῆμα 
τοσαύτης ἔχεῖθεν ἀπέλαυσε τῆς ῥοπῆς τε xai βοη- 
θείας, ὥστε xxt τῶν δημίων ὑπὸ τῆς τῶν βασένων 
συνεχείας ἀτονησάντων, αὐτὴ χαθάπερ οὐδὲν ὀδυνω- 
μένη διέχειτο. "Eg! οἷς, ὁ ἡγεμὼν ἀπορούμενος, 
καὶ μὴ ἔχων ὃ τι καὶ δράσειεν, ἐξεφέρετό τι τοῦ 
σχήματος, καὶ ἀνέθορε συνεχῶς ἐχ τοῦ θρόνου, χαὶ 
οὐχ ἔτι χαθεχτὸς ἦν αὐτὸς ἑαυτοῦ, οὐδ᾽ ἐν τάξει xai 
θεσμῷ τῷ προσήχοντι μένϑιν ἠδύνατο. 

Θ΄. Οὕτω δὲ αὐτῷ παρακεχινημένως ἐξ ἀπορίας 
xal μανιχῶς ἕχοντι ὑποδάλλει τι xal τοιοῦτον συλ- 
λαλῶν αὐτῷ χατὰ μόνας διάδολος" καὶ ξυρῷ τῇ μέρ- 


D sop: τοὺς μαστοὺς ἐχχκοπῆναι διακελεύεται, Χαλεπὸν 


δὲ ἄρα μαστῶν ἀποχοπὴ, xai δριμυτάτας ἄγαν ὁδύ- 
νας ἐπιτρίδειν δυνάμενον κατὰ τοῦτο μάλιστε τὸ 
μέρος τῆς χαρδίας χαθιδοὐμένης. ᾿Αλλ’ ἢ μάρτυς, 
σφοδροτέρῳ πάθει κατεχομένη τοῦ εἰς Χριστὸν ἔρω- 
τος, τοῦ ἐλάττονος κατεφρόνει. Ὃ τύραννος δὲ πάλιν 
ὑπερδολὴν καρτερίας ὑπερδολῇ νικῆσαι φιλονεικῶν 
τῶν χολάσεων, χαὶ τοὺς αὔτῆς ἐχσπᾷ ὄνυχας. 'H 
δὲ, ὥοπερ οὐδεμίαν δεχομένη τῶν ἀλγεινῶν αἴσθησιν, 


θερμότερον ἔτι μᾶλλον ηὐχαρίστει Χριστῷ, ὅτι καὶ 
σύμμορφος αὐτῷ γενέσθαι, καὶ κοινωνὸς τῶν παβη- 


4 308 


VITA S. ANASTASI/E ROMANJE. 


1306 


μάτων dElwto. ᾿Ενυύριζε δὰ xa! εἷς τοὺς τυράννου A autem deos quoque tyranni afficiebat contumelia, 


θεοὺς, σκότος αὐτοὺς xal πλάνην, xal δαίμονας, xal 
εἴ τι ἄλλο πρὸς ἀπώλειαν φέρει ψυχῆς ὀνομάζουσα, 
Ὧν ἐκεῖνος ἀκούειν οὐκ ἀνεχόμενος, ἐπεὶ xal τὸ γλυ- 
xb πᾶσι φῶς ἀφθαλμῷ νοσοῦντι πολέμιον, ἀποτμη- 
θῆναι μέσην αὐτῷ χελεύειν τὴν γλῶτταν ἐλχυσθεῖσαν 
τοῦ φέρυγγος, ἐχχρουσθῆναι δὲ σὺν αὐτῇ καὶ τοὺς 
ὀδόντας" xal τοιαύτας ἀμοιδὰλς ὁ ἀνόητος στόματος 
ἀποδίδωσιν ἐλευθέρου. ᾿Αλλὰ τῶν μὲν ὀδόντων αὁτὴν 
ἀποστερεῖ xai τῆς γλώττης, τῆς παῤῥησίας δὲ jj 
τῆς ἐλευθερίας οὐχ ἔτι. ᾿Αλλὰ μηδὲν ἐνδόσιμον, 
μηδὲ μαλαχὸν ὑποστᾶσα, τοσούτῳ τὴν τομὴν ἀνε- 
Gasto ὅτῳ τελευταίαν τῷ Θεῷ μετὰ τοῦ τῆς φωνῆς 
χαὶσιωπώντων οἶδεν ἀχούειν ἐχεῖνος. 

1. Εὐχαριστήσασα οὖν ἀξίως αὐτῷ, εἶτα xal. δεξιῷ 


eos tenebras, errorem et demones, et si quid aliud 
fert ad anime inleritum, nominans. Que quidem 
ille audire non sustinens (que enim est omnibus 
jucunda lux, est inimica oculo ewgrotanti) jubet 
mediam ei linguam exscindi extractam a gutture : 
cum ea autem una quoque dentes excuti : et pro 
ore libero tales stultus reddit remunerationes. Ipsa 
vero nihil de sua remittens constantia, neque se 
molliter aut delicate gerens, tandiu sustulit ampu- 
tationem, quandiu cum vocis instrumento posset 
ultimas Deo preces fundere. 


ὀργάνου xal τὴν προσευχὴν ἀποδῦναι" ἤδει γὰρ ὅτι 


X. Cum ei ergo, ut par erat, egisset gratias, et 


τέλει δεηθεῖσα καταλῦφχι τὴν μαρτυρίαν, ἐξῆς δὲ B deinde rogasset ut bono fine terminaret martyrium, 


xai περὶ τῶν ἀῤῥωστούντων xal αὐτῇ προσιέναι 
μελλόντων ἐντεύξεις ποιησαμένη, φωνῆς τε οὐρανό- 
σεν τῶν αἰτουμένων τὴν δόσιν ἐπιμαρτυρούσης ἀχού- 
σασα, Δεῦρο, τῷ δημίῳ ποίει, φησὶ, τὰ προστεταγ- 
μένα" καὶ προτείνει γλῶσσαν dj μάρτυς, τὴν ἀεὶ τὰ 
θεῖα μελετῶσαν xxl φθεγγομένην, καὶ σίδηρος αὐ- 
τὴν, οἴμοι |. μέσην εὐθὺς ἀποτέμνει. "Enetca δὲ καὶ 
τοὺς ὀδόντας ἔχχρούεται, καὶ πηγὴ αἴματος αὐτῇ 
τὸ στόμα γίνεται, ὅλην τῇ τοῦ Χριστιανοῦ νύμφῃ 
τὴν ἐσθῆτα διαφοινίξασα, χαὶ πορφύρας τιμίας 
ἁπάσης, xal βασιλιχὴς ἁλουργίδος τιμιωτέραν ἐρ- 
γασαμένη. "Ὅπου xal μιχρὸν ἐχλελοιπυῖαν, ὕδωρ αἷ- 
τῆσαι λέγεται xal λαθεῖν. Ὁ δὲ παρασχὼν ἦν τις 
ἀνὴρ ὄνομα Κύριλλος, τοσοῦτον οὐ φανερὸς τὴν εὖ 
σέδειαν, ὅσῳ μὴ τοιοῦτος τοῖς ἀσεδέσι νομίζεσθαι, 
τὰ δ᾽ ἄλλα, τὴν τῆς ψυχῆς ἕξιν, φημὶ, καὶ δίοθεσιν 
πιστότατός τε xal εὐσεθέστατος. Ὅστις xal μενά- 
λους μισθοὺς ψυχροῦ ποτηρίου ἀπολαμθάνει, καὶ 
πράγματος οὕτως εὐτελοῦς τὸν τοῦ μαρτυρίου 
ὠνεῖται στέφανον. Μαθὼν γὰρ ὁ Πρόδος «à καθ᾽ 
αὐτὸν, καὶδτι οὐ φύσεως ἁπλῶς ἐπικλασθεὶς συμπα- 
θείᾳ, xal τῷ λαθεῖν τινα τούτων μελῶν ἐχείνων 
ἐχχοπῆς ἔλεον, ἀλλὰ χοινωνίᾳ πίστεως μᾶλλον, χσὶ 
τῷ μὴ ἀνέχεσθαι οὕτως ὁρᾷν ἐνδεῖ ὕδατος χοινοῦ 
Δεσπότου δούλην γνησιωτάτην, τῇ μάρτυρι τὸ 
ποτὸν ὀρέξειε, Δεσποτικὴν χὰν τούτῳ πληρῶν 
ἐντολὴν, ταῦτα περὶ τοῦ ἀνδρὸς πυθόμενος θάνατον 
αὐτῷ τὴν τιμωρίαν ἐπάγει. Ἐξῆς δὲ τὴν τελευταίαν 
xal χατὰ vf? μάρτυρος δίδωσι ψῆφον, καὶ τὴν διὰ 
ξίφους αὐτῇ τελευτὴν καταχρίνει. Οὐ δή γενομένου 


deinceps autem pro iis quoque, qui Θρροίδηϊ, ad 
eam accessuris intercessisset, et vocem e coelo au- 
divisset, qua confirmabat data fuisse, que petebat : 
Agedum, inquit carnifici, fac que sunt imperata : 
et linguam porrigit martyr, quse divina semper me 
ditabatur, et loquebatur : et ferrum eam (proh do- 
lor!) mediam exscindit protinus. Deinde autem 
dentes quoque excutit : fitque ei os fons sanguinis, 
qui sponse Christi totam vestem effecit purpuream, 
atque adeo quavis regia purpura pretiosiorem. Quo 
tempore dicitur, cum parum defecisset, aquam pe- 
tiisse, et accepisse. Qui autem prebuit, fuit vir 
quidum, Cyrillus nomine, cujus adeo non erat pie- 
tas manifesta, ut talis quidem putaretur ab impiis : 
alioqui autem, quod ad snimee attinet affectionem, 
fidelissimus, et in primis »ius. Atque ille quidem 
magnam accipit mercedem pro poculo aque frigide, 
et re adeo vili emit coronam martyrii. Nam cum 
accepisset Probus, quod is non solum fractus na- 
ture misericordia, et quod misereretur membrorum 
illorum amputationis : sed potius propter fidei so- 
cietatem, οἱ quod non sustineret videre sic aqua 
indigentem communis Domini ancillam maxime 
germanam, martyri potum prebuisset, Dominicum 
in hoo implens mandatum, mortis ei affert suppli- 
cium. Deinde vero fert etiam ultimam in martyrem 
sententiam, et eam condemnel, ut vitam gladio 
finiat. Quod quidem cum factum esset, et ante civi- 
tatem sacrum illius caput fuisset amputatum, cor- 
pus quidem aliquandiu jacuil humi neglectum, in- 


καὶ πρὸ τοῦ ἄστεως τῆς ἱερᾶς χεφαλῆς ἐκείνης D tactum tamen, atque adeo 8 coli et terre avibus 


ἀποτμηθείσης, τὸ σῶμα μὲν ἄχρι τινὸς ἀμελούμενον 
ἔῤῥιπτο, ἄψαυστον δὲ ὅμως xal πετεινοῖς οὐρανοῦ, 
xal γῆς θηρίοις τηρούμενον, χαθάπερ, οἶμαι, τὰ 
ὑπὲρ τοῦ Δημιουργοῦ τούτων στίγματα καὶ τὰς 
ὕδρεις εὐὑλαδουμένοις. Ἔπειτα δὲ τῇ καὶ παιδευσα- 
μένῃ καὶ θρεψαμένῃ Σοφίᾳ Θεοῦ νεύμασι ἀποδίδο- 
ται παραδόξως εὐχῆς ἔχθασις ὄντως xal σπλάγ- 
χνὼν μητριχῶν ἀνάπαυσις. 

IA" ᾿Επεὶ γὰρ 4 παρθένος συλληφθεῖσα πρὸς τὸ 
μαρτύριον ἤγετο, ἥγωνεα μὲν ὑπὲρ αὐτῆς ἡ διδά»- 
σκαλος Σοφία, κἀὶ ἐδεδοίκει, καὶ ἔτρεμε, χαθάπερ 
οὐχ ἐπ᾽ ἐχείνῃ λοιπὸν, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς ἑαυτῆς μέλεσι 


ac bestiis custoditum, ut que quodammodo reve- 
rerentur, qus pro illorum creatore acceperat sti- 
gmata et injurias. Deinde Sophise, que eam erudierat 
et educarat, Del nutu admirabiliter redditur ejus 
plane effectus orationis, οἱ requies maternorum 
viscerum. 


ΧΙ. Cum enim virgo comprehensa duceretur ad 
martyrium, pro ea quidem animo angebatur ejus 
magistra Sophis, timebatque et contremiscebat, 
tanquam non illa deinceps, sed ipsa in suis mem- 


1307 


MENSIS OCTOBER. 


1308 


bris esset subitura martyrium : ne forte emollita, A τὴν μαρτυρίαν ὑφίστασθαι μέλλουσα, κή ποτε, χετε- 


acciperet miserabile illad damnum coroBarum. 
Ideoque prona humi jacens, in igne orationis et ca- 
lidis laorymarum fluxionibus, Deum rogabat, sup- 
plicabat, obseorabat, ne superaretur martyr a sup- 
pliciis. Postquam autem Anastasia jam pulcherri- 
mum finem imposuit martyrio, et transiil ad eu- 
pernos thalamos, et ad firma illa ac stabilia, quee 
desiderantur, bona, tunc accedens angelus Domini, 
magistram Sophiam a metu liberat et a curis, et, 
quod maxime optabat, et erat ei auditu longe ju- 
cundiesimum, ejus auribus instillans renuntiat, 
nempe virginis consummationem. Preterea autem 
esm quoque deducit ad reliquias, et quod desidera- 
bat consequi, et quemadmodum optabat videre, ei 
tradit reliquias tali ornamento confessionis, et tali 
amictu ornatas martyrii. Atque illa quidem statim 
circumfusa reliquiis, easque totas complectens, et 
unum quodque membrum "valde exosculans, et 
pre gaudio ac desiderio calidas in eas effundens 
Jacrymas, dicebat: Filia jucundissima, filia mihi 
charissima, filia, quam ego in exercitat:one, in si- 
lentio, et in laboribus pulcbre educavi, ago tibi 
gratias, quod materna precepta non contempsisti, 
quod qus pollicita fueras, observasti, οἱ stetisti 
promissis, nec es oblita monitorum: sed astitisti 
Christo sponso tuo, vestimento virginitatis induta, 
variata stigmatibus martyrii, cireumdata corona ex 
lapidibus pretiosis: et nunc habitas in loco taber- 
naculi admirabilis, in domo glorie Domini, ubi est 
habitatio Jetantium. Propterea rogo te, chara filía 
et mater spiritalis (sio enim te invocare est mihi 
convenientius), esto mihi in hac brevi et caduca 
vita bona nutrix senectutis, et pro me ad eternem 
vitam transmigrante intercedas, communem mihi 
placaus Dominum. 


μαλαχισθεῖσα, τὴν ἐλεεινὴν ἐκείνη ὑὕποστῃ τῶν 
στεφάνων ζημίαν, xal πρηνὴς ἐπὶ τοῦ ἐδάφους τε- 
μένη, ἐν πυρὶ προσευχῆς xal θερμαῖς δαχριαν 
ἐπιῤῥοαίς ἐδεῖτο τοῦ Θεοῦ, ἱκέτευεν, ἠντιδόλει, μὲ 
ἀπειλαῖς χειρωθῆναι, μὴ κχολαχείαις ἐνδοῦναι, μὴ 
τιμωριῶν ἡττηθῆναι τὴν μάρτυρα. Ὥς δὲ τὸ xi 
λιστον ἐπέθηχεν ἤδη τέἕλος ἡ ᾿Αναστασία τῷ gai 
τυρίῳ καὶ πρὸς τοὺς ἄνω διέδη θαλάμους, καὶ τὰς 
ἀκινήτους ἐχείνας παστάδας — xal τὰ ποθούμενε 
ἀγαθὰ, τότε xal ἔγγελος παρεμδαλὼν, ἄπολύει τὴν 
διδάσκαλον Σοφίαν τοῦ φόδου καὶ τῶν φροντίδων, 
καὶ τὸ ποθεινὸν αὐτῇ xal ἥδιστον ἄχουσμα xr 
ἄφατον ὄντως γλυχύτητα τοῖς σπλάγχνοις im 
ποστάζον, εὐχταίως εὐαγγελίζεται, τῆς παρθένου 


B φημὶ τῆν τελείωσιν. Ἔτι δὲ καὶ ὁδηγὸς αὐτῇ ποὺς 


τὸ λείψανον γίνεται, xal οὔ τυχεῖν ἐπόθει, xai à 
περ ἰδεῖν ηὔχετο, οὕτως αὐτῷ καὶ τὸ ποθούμενον 
ἀποδίδωσι, τοιούτῳ τῆς ὁμολογίας χόσμῳ, τοιαύτῃ 
τοῦ μαρτυρίου στολῇ σεμνυνόμενον. 'Εκείνη οὖν ὡς 
εἶχεν εὐθὺς τῷ λειψάνῳ περιχυθεῖσα, καὶ ὅλη ὅλῳ 
προσφῦσα, xal σφοδρῶς ἕχαστον μέλος χαταφιλοῦσε 
χαὶ χαρᾶς ἐπ᾽ αὐτοῖς xal πόθου δάκρυα θερμὲ 
χέουσα, Τέχνον, ἔλεγε, ποθεινὸν, τέκνον ἐμὸν πολυέ- 
ρᾶστον, τέχνον, ὅπερ ἐγὼ χαλῶς ἀσχήσει xai i- 
συχίᾳ, xal πόνοις ἀνεθρεψάμην: εὐχαριστῶ σοι, 
ὅτι μητρικὰς ἐντολὰς οὐ παρεῖδες, οὐχ ἠθέτησας 
τὰς ἐπαγγελίας, οὐχ ἐψεύσω τὰς ὑποσχέσεις, υὖχ 
ἐπελάθου τῶν παραινέσεων: ἀλλὰ παρέστης Xpe- 
στῷ τῷ νυμφίῳ σου, ἐν ἱματισμῷ τῆς περθενίες 


C περιδεδλημένη, τοῖς στίγμασι τοῦ μαρτυρίου πι- 


ποιχιλμένη, στέφανον ix. λίθων τιμίων περιχειμένη᾽ 
xai νῦν οἰχεῖς ἐν τόπῳ σχηνῆῇῆς θαυμαστῆς, ἐν οἶχῳ 
δόξης Κυρίου, ἔνθα εὐφραινομένων ἣ κχατοιχία. Adi 
τούτό σου δέομαι, θύγατερ φίλῃ καὶ πνευματιχὴ 


μῆτερ (οὕτω γὰρ ἀναχαλεῖσθαί μοι μᾶλλον ἀρμοδιώτερον), γενοῦ μοι καὶ τῆς ἐπιχαίρου ταύτης ζωῆς 
ἀγαθὴ γηροτρόφος xal πρὸς τὴν ἀΐδιον μεταφοιτώσῃ, μεσίτης ἄμα καὶ πρέσδις τὸν κοινὸν ἐμοὶ Ass- 


πότην ἱλεουμένη. 

XII. Heec illa filiorum amans, piaque ac religiosa 
snus, que sciebat, ita ul oportet filias parere et 
educare, cum dixisset martyri, et eam senilibus 
amplexa esset et composuisset manibus : egeret 
autem manu, que ei inserviret in transferendis re- 
liquiis, ut que esset, sicut diximus, vetula, et ipsi 
polius esset opus manu et baoulo : nullaque ipsi 
earum iransporiandarum suppeteret ratio, et ideo 
Blaret apud se gre ferens, el animo anxia, repente 
duo.quidam viri advenientes, et forma et moribus 
reverendi, sanctis manibus subjectis reliquiis, eis- 
que cum ipsa sublatis, prope urbem Romam splen- 
dide et honorifice deposuerunt, ad gloriam Dei 
Patris, et Domini nostri Jesu Christi, cum quo, et 
oum sancto Spiritu llli sit honor et potentia in se- 
cula seculorum, Amen. 


IB'. Ταῦτα ἣ φιλόπαις ἐκείνη γραῦς xal ek 
καὶ ὠδίνειν ὡς χρὴ καὶ παιδαγωγεῖν εἰδυῖα τῇ gi 
τυρι εἰποῦσα, xai χερσὶ πρεσδυτιχαῖς τε καὶ qr 
λέαις αὐτὴν ἀγχαλισαμένη καὶ περιστείλασα, ἐπεὶ 
χειρὸς ἡπόρει τῇ μεταχομιδῇ τοῦ λειψάνου διᾶχο- 
νούσης, γηραιὰ, χαθάπερ ἔφημεν, οὖσα, καὶ χειρὸς 
αὐτῇ μᾶλλον δεομένη xal βακτηρίας" ἑπεὶ τοίνυν 
οὑτῶς εἶχε περὶ τὴν μεταχομιδὴν ἀμηχάνως, κεὶ 
παρὰ τοῦτο εἰστήχει δυσχεραίνουσα καθ᾽ ἑαυτὴν, 
καὶ ἀνιωμένη, ἄφνω δύο τινὲς ἐπιστάντες ἄνδρε: 
χαὶ τὸ εἶδος καὶ τὸν τρόπον αἰδέσιμοι, χεῖράς τε 
τῷ λειψάνῳ ὑποσχόντες ὁσίας χαὶ τοῦτο ἀνελόμενοι 
σὺν αὐτῇ, ἐχόμενα τῇς πόλεως Ῥώμης λαμκρῶς τι 
χαὶ φιλοτίμως κατέθεντο. Εἷς δόξαν Θεοῦ Πατρὸς 
καὶ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὔ τιμὴ, xpi 
σὺν ἀγίῳ νεύματι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν aloe. 
'"Αμήν. 


1309 


MARTYRIUM SS. ZENOBII ET ZENOBLA. 


1310 








MAPTYPION TOY ATIOY MAPTYPOA 
ZHNOBIOY 


ΚΑΙ ZBHNOBIAZ ΤῊΣ AABASIIZ AYTOr 


MARTYRIUM SANCTI MARTYRIS 


ZENOBII 


ET ZENOBLE EJUS SORORIS 
(Latine ap. Surium ad diem 30 Octobris, Grece ex cod. ms. Paris. n. 1480.) 


Α΄. Αἰγαὶ πόλις ἐστὶν ἐπὶ χόληῳψ μὲν τῷ Ἰονίῳ 
γειμένη, ὑπὸ Κιλίχων δὲ οἰκουμένπ * ὡς τὸ μὲν πρὸς 
ἥπειρον οὐ πολὺ, πλατεῖαν δὲ καὶ ἔχανῶς εἷς μῆχος 
διήκουσαν ὁ τῆς γείτονος θαλάσσης ὅρμος ἐχδεχεται. 
Αὔτη τὸν μακάριον Ζηχόδιον ἤνεγχε, πατέρων θεο- 
φιλῶν γεγονότα, ῥίξης ἀγαθῆς ὄντως ἀγαθὸν βλά- 
στημα. Ὅσρις, τετελευτηκότων αὐτῷ τῶν γονέων, 
παρὰ τῷ πρὸς πατρὸς χαταλέλειπτο θείῳ. Ὁ δὲ 
θεῖος ἀληθῶς ὧν xxl φιλάρετος ἄνθρωπος, τῆς πα- 
τρῴας ὁρῶν τὸν παῖδα θεοσεδείας ἐχόμενον, xai 
ὥσπερ τῆς χτήσεως αὐτὸν ἀπάσης, οὕτω δὴ καὶ τῆς 
ἀρετῆς πάσης χληρονόμον, τῇ οἰκείᾳ θυγατρὶ Θέχλῃ 
τοῦτον ἡρμόσατο, ζεῦγος Θεῷ φίλον ἐπ’ εὐσεδείᾳ 
χαὶ πᾶσιν ἀγαθοὶς ἔργοις ἐπίσημον. Γεννᾶται τοι- 
γαροῦν ix τούτων Ζηνόδιος, ἔπειτα δὲ xal ἡ τούτου 
ἀδελφὴ Ζηνοῦία (τοῦτο γὰρ αὐτῇ παρὰ τῶν γονέων 
τίθεσαι Ovoua), ξυνωρὶς ἀγία, κλάδοι πνευματικοῖς 
ἔργοις κατάκαρποι, 

Β΄. Πδη δὲ τοῦ καλοῦ Ζηνοδίου τὴς ἔφηδον ἀπο- 
λαμὄάνοντος ἡλιχίαν, τελευτῶσι μὲν αὐτοῖς οἱ τε- 
κόντες, ἀναλοῦται δὲ xal τὰ τῆς οὐσίας τὰ μὲν εἰς 
τὰς τῶν πενήτων γαστέρας, τὰ δὲ καὶ περὶ τὴν τῶν 
ἀσθενῶν ἐπιμέλειαν᾽ πεπαίδευτο γὰρ τὴν ἰατρικὴν 
ὁ Ζηνόδιος οὕτω χαλῶς xxl τοιαύτην περὶ τοὺς νο- 
σοῦντας ἐπεδείχνυτο τὴν θαυματουργίαν, ὡς μηδὲ 
τῆς μὲν αὐτοῦ χειρὸς ἐπαφὴ» ὑπομένειν τὰς νόσους, 
ἀλλὰ καὶ μόνῃ φυγαδεύεσθαι τῇ τοῦ ἀνδρὸς παρου- 
σίᾳ. Τοῦτο δὲ οὐ τέχνης ἔργον, ἀλλὰ χάριτος Θεοῦ 
δῶρον καὶ ἀρετῆς ἀνδρὸς πεποίητο, Οὐχ ὑγείας δὲ 
μόνον αὐτοῖς, ἀλλὰ καὶ βίου χορνγὸς ἦν ὁ Ζηνόθιος, 
καὶ πᾶσι τοῖς αὐτῷ προσιοῦσι τά τε πρὸς θεραπεῖαν 
τῆς νόσου, xai τὰ πρὸς διατροφὴν ἐπήρχει τοῦ cu 
ματος, ὑφ᾽ ἧς ἂν ἕχαστος ἐτύγχανε δηλονότι χατει- 
λημμένος, καὶ ὁποίων ἄν ἦν τῶν σιτέων δεόμενος" 
ὥστε οὐ δωρεὰν ἐδίδου μόνον, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν πολλῷ 
τῷ μέσῳ τὴν ἐντολὴν ὑπερέδαινεν. Τὴν μὲν γὰρ 
δωρεὰν ἐλάδετε, φησὶ, δωρεὰν δότε, Ὃ δὲ post 
. xwv τῆς ἰατρείας xal τῶν νοσούντων παρεῖχε δια-- 


! Με. x, 8. 


A 


I. ZEge est civitas, que sita quidem est in sinu 
Ionico, habitatur autem ἃ Cilicibus : cujus ea 
pars quidem, que vergit ad continentem, non est 
magne: latam autem et porrectam in sstis ma- 
gnam latitudinem propinqui maris portus excipit. 
Et tulit beatum Zenobium, natum ex piis paren- 
tibus, radicis bone revera bonum germen. Qui 
cum decessissent, is relictus fuit apud patruum. 
Patruus vero, cum esset revera vir divinus, et vir- 
tutis studiosus, videns puerum rite sequentem pa- 
ternam pietatem, et quomodo universe ejus here- 
ditatis, ita etiam virtutis factum esse heredem, 
affini sue Thecla: eum respondit, par Deo gratum 
propter pietatem, et insigne bonis omnibus ope- 
ribus. Ex eis ergo natus est Zenobius; deinde 


petiam soror ejus Zenobia (hoo enim eis nomen 


impositum fuit ἃ parentibus): sanctum par, rami 
fertiles spiritalibus operibus. 

II. Cum autem egregius Zenobius jain ad ephebi 
pervenisset statem, ejus quidem moriuntur pa- 


rentes : consumuntur vero facultates, partim 


quidem in ventres pauperum, partim autem ad 
curam infirmorum. Tam pulchre enim medicinam 
didicerat Zenobius, et in egrotos ostendebat tan- 
tam miraculorum effectionem, ut nec solum 6αΐ- 
dem ejus manus contactum possent morbi susti- 
nere, sed ejus sola fugarentur presentia. Hoc autem 
non erat opus artis, sed donum gratie, et pre- 
mium virtotis. Non: solum autem sanitatis, sed 
etiam victus erat suppeditator Zenobius ; et omni- 
bus, qui ad ipsum accedebant, soppeditabat tam 
que ad morbi pertinebant curationem, quam que 
ad alimentum corporis, quocunque morbo detine- 
rentur, et quibuscunque cibis opus haberent. Quin 
etiam non sofum' dabat gratis, sed etiam ipsum 
preceptum longo intervallo superabat. Nam pri- 
ceptum quidem dioit : « Gratis accepistis, gratis 
date ! : » Ille autem prester medicinam adjungebat 


1841 


MENSIS OCTOBER. 


1312 


etiam alimentum egrotorum, non solum gratis cu- Α τροφὰς, οὐχ ἀμίσθους μόνον τὰς θεραπείας Tow, 


rans, sed etiam cum curatione prebens merce- 
dem. Talis quidem sacrosanctus Zenobius obtigit 
Cilicum regioni, quo tempore imperator Romano- 
rum deditus simulacris et impie ac false religioni, 
mortuus est ia impiis dogmatibus. Sed illius qui- 
dem tam imperii, quam furoris in Christianos, re- 
lictus est hares Diocletianus. Statim autem Ly- 
siam preficit Cilicie, qui et ad cruciandum erat 
violentissimus, et ad alliciendum blanditiis maxima 
vi preditus. Ille autem cum venisset ad Mopsi ur- 
bem excitat persecutionem adversus Christianos, 
eamque gravissimam, et maxime horribilem. Tres 
autem numero adolescentes, Claudius, Asterius et 
Neon, fuerunt etiam exerciti in illa persecutione: 
quos tulit quidem Isauria, Larandus autem exer- 
cuit, Ii enim a Lysia vehementibus et multis sub- 
7651} cruciatibus, in crucem acti extra muros, su- 
bierunt mortem maleficorum : eorum autem ocor- 
pora projecta sunt devoranda a feris et volucribus. 
Et Lysias quidem talem ostendebat insaniam ad- 
versus Christianos. 

III. Egregius igitur Zenobius oum in tanta vir- 
tute vitam egisset, et divina revelatione Christi 
gregem pascendam suscepisset, et Cilicie fuisset 
oreatus episcopus, in posterum etiam duplicem 
ostendit curationem ; ut qui non solum corporibus, 
sed etiam animis mederetur, et illa quidem ἃ 
morbis, has vero liberaret ab impietate. Hinc dici- 
tur Indi oojusdam prefecti conjugem incidisse in 
morbum immedicabilem. Is autem erat cancer, qui 
in interiorem partem thoracis incubuerat. Propter 
quein congregat: omnes manus medicorum, artes- 
que et medicamenta ostensa sunt illi morbo ce: 
dere. Uxoris ergo vicem dolens Indus, et undenam 
tanti mali inveniret solutionem diligenter per- 
sorutans, a quodam mercatore accepit de Zenobio, 
eum multos curare egrotos solo verbo et manuum 
impositione. Ille autem statim nihil cunctatus, sed 
statim cum conjuge et liberis iter ingressus, venit 
/Egas. Talis enim est, qui affligitur, animus, et ad 
id, quod audierit exsequendum acerrimus pro- 
pter spem meliorem libertatis. Cum illuc ergo ve- 
nisset, rogabat de Zenobio, ubinam esset, et apud 
quem degeret; et omne ponebat studium, ut eum 
videret. Cum hoo autem modo se haberet Indus, 


ἀλλὰ xal μισθοὺς μᾶλλον σὺν αὐτοῖς παρεχόμενς. 
Τοιούτον δὴ τινα τὸν ἱερὸν Ζηνόδιον 3j τῶν ΚΜιλίτων 
κεχλήρωτο καθ΄ ὁ καιροῦ xai ὁ τῆς Ρωμαίων ἀργῖ: 
αὐτοκράτωρ εἰδώλοις προσανέχων, xxl τῷ δυσσιθε 
θρησκείᾳ προστετηκὼς, τοῖς ὀλεθρίοις συναξκέθεε 
δόγυασιν. ᾿Αλλ᾽ ἑκείνου μὲν κληρονόμος τῶν τε σχύ- 
πτρων xal τῆς κατὰ Χριστιανῶν λύσσης Διοχλητι:- 
νὸς χαταλείπεται. Λυσίάν δὲ παραχρῆμα τιμωρήσε- 
σθαί τε βιχιότατον xal θωπείαις ὁπαγαγέσθαι δεινό- 
τατον τῆς Κιλίχων ἔπαρχον προχειρίζεται. Ὁ ἃ 
τὴν Μόψου χαταλαδὼν διωγμὸν ἐγείρει κατὰ Χρι- 
στιανῶν, καὶ διωγμῶν τὸν φρικωδέστατον καὶ fep 
τατον, ἔργον ἐκείνου τοῦ διωγμοῦ, καὶ τρεῖς τὸν 
ἀριθμὸν νεανίσχοι’ Κλαύδιος, 'Aaxéptoc, Νέων, ox 
Ἰσαυρία μὲν ἤνεγχε, Λαρανδὸς δὲ ἤσχησεν' Οὗτοι 
πολλαῖς ὑπὸ Aucloo xal σφοδραῖς ὅτι ταῖς τιμωρίαις 
ὑποδληθέντες σταυρῷ προσηλωθέντες ἔξω τειχῶν 
τὸν τῶν χαχούργων ὑπέστησαν θάνατον’ τὰ δὲ 
τούτων σώματα θηρίοις xai πετεινοῖς εἰς πυρὲν 
προετέθη. Καὶ Λυσίας μὲν δὴ τοιαύτην χατὰ Χρι- 
στιανῶν ἐπεδείχνυτο τὴν μανίαν. 

Γ΄. Ζηνόδιος δὲ ὁ χαλὸς, ἐν ἀρετῇ τοσαύτῃ τοὶ- 
τευσάμενος xai τὸ τοῦ Χριστοῦ ποΐμνιον ἀποκχελύ- 
ψει θείᾳ παρειληφὼς, ἐπίσκοπος «τῇς Κιλίχων 
ἀναδειχθεὶς, ὃ.πλῆν εἰς τὸ Eme ἐπεδείχνυτο τὴν 
θεραπείαν: οὐ σώματα μόνον, ἀλλὰ xal ψύχὰς 
ἰατρεύων, xal τὰ μὲν νοσημάτων, τὰς δὲ ἀσεθεία: 
ἐλευθερῶν. ᾿Εντεῦθεν ᾿Ινδοῦ τινος φιλάρχου σύζυγον 
χαχῷ τινι λέγεται βληθῆναι τῶν ἀνηκέστων. Τὸ δὲ- 
ἄρα καρχῖνος ἦν ἐνδοτάτω τοῦ θώρακος χατεςτί- 


C ψας. Ἐφ᾽ ᾧ πᾶσαι xai χεῖοες ἰατρῶν düpotcpeisa:, 


xal τέχναι xal φάρμαχα, δεύτερα πάντα τοῦ Tow 
ἡλέγχοντο. ᾿Αχθόμενος οὖν περὶ τῆς Ὑυναιχὸς ὁ 
Ἰνδὸς, xai ὅθεν ἂν ἔλθοι τηλικούτου καχοὺῦ λύσις 
φιλοπόνως ἀνερευνῶν, μανθάνει παρὰ τινος τῶν 
ἐμπύρων τὰ περὶ Envo6lou, xai ὅτι πολλοὺς τῶν 
νοσούκτων ἰᾶται ῥήματι μόνῳ καὶ χειρῶν ἐκιβέσει 
Καὶ ὃς αὐτίκα μελήσας οὐδὲν οὐδ᾽ ἀναδελόμενος, 
ἀλλ᾽ ὡς εἶχεν εὐθὺς ἄμα συζύγῳ καὶ τέκνοις, topi: 
ἁψάμενος, ἐν Αἰγαῖς γίνεται. Τοιοῦτον yàp ταῖζο- 
μένη ψυχὴ, καὶ οὕτως ἀνύσαι τὸ ἀχουσθὲν ἐξ» 
τάτη δι᾿ ἐλπίδα χρηστοτέραν ἔλευθερίας. 'Exín 
τοίνυν γενόμενος, ἐπυνθάνετο περὶ Ζηνοῦίου, ποῦ 
ἄρα xal ἐν τίνος εἴη διάγων, καὶ σπουδὴν ἕτοι- 
tivo. πᾶσαν ὥστε τὸν ἄνδρα θεάσασθαι. Τοῦτιν 


οἱ tam magni faceret illum videre, ei apparet visio, ἢ δὲ τὸν τρόπον ἔχοντι τῷ Ἰνδῷ, καὶ οὕτω τὴν bul- 


que ei vere, et non in somnis, jubebat accedere 
ad ecclesiam Christianorum : In ea enim, inquit, 
invenies eum, quem queris. Cum is ergo surrexis- 
sel, cum uxore statim venit ad templum. Et cum 
in eo invenissent sanctum stantem in medio multi. 
tudinis, et ex ore suo ermittentem doctrine fontes 
suavissimos, dimolis iis, qui circumsistebant, spe- 
ciosos illius pedes, et bona revera evangelizantis 
ardentissime apprehensant supplices, misericor- 
demque et clementem illam animam orant et ob- 
secranl ut a malo liberentur. Nam etsi in uxoris 
thorace inesset morbus, mariti tamen multo 


vou θέαν περὶ πολλοῦ ποιουμένῳ ἐφίστατει 
ὄψις αὐτῷ σαφῶς ὕπαρ οὐκ ὄναρ καταλαλεῖν im- 
σχήπτουσα τὴν τῶν Χριστιανῶν ἐχχλησίαν. Ἔν 
αὐσῇ γὰρ, φησὶ xai περιτύχῃς τῷ ζητουμένῳ 
Διαναστὰς τοίνυν οὗτος, ἄπεισιν εὐθὺς μετὰ τῆς 
γυναιχὸς παρὰ τὸν ναὸν. Καὶ τὸν ἄγιον εὑρόντες iD 
αὐτῷ πλήθους ἐστῶτα μέσον, καὶ πηγὰς δίετες 
διδασκαλίας τοῦ στόματος ἀφιέντα, διωσάμεωνς 
τοὺς τεριεστῶτας, τῶν ὡραίωῦ ἐκείνου [ποδῶν, πὶ 
ἀγαθὰ ὡς ἀληθῶς εὐαγγελιζομένων μετὰ πολλῆς 
ἐπιλαμδάνονται τῶς. θερμότητος καὶ τῆς ἱκετείας, 
καὶ δέονται τῆς συμπαθοῦς ψυχῆς ἐκείνης wai g* 


1313 


MARTIRYUM SS. ZENPBII ET ZENOBL&. 


1314 


λανθρώπου, xal λιπαρουσιν αὐτὸν ὥστε τοῦ πάθους A magis tangebat animum. Ille autem curationis 


ἀπαλλαγῆναι, Ei γὰρ xal τῷ τῆς γυναιχὸς θώρακι 
τὸ πάθος ἐνῆν, ἀλλὰ πολλῷ πλέον τῆς τοῦ ἀνδρὸς 
ψυχῆς ἥπτετο. Ὁ δὲ μισθὸν αὐτοὺς τῆς ἰατρείας 
ἐπιζητεῖ τὴν εὐσέδεια,, καὶ τὸ τῆς πατρίου πλάνης 
ἀποστάντας, αὐτομολῆσαι πρὸς τὴν τῆς ἀληθείας 
ἐπίγνωσιν. Ὅπερ οὖν προθύμως αὐτῶν ποιεῖν ἐπαγ- 
γελλομένων, ὁ ἅγιος ὑπολαδὼν, ᾿Εν ὀνόματι Ἰησοῦ 
Χριστοῦ τοῦ τὴν αἱμόῤῥουν ἰασαμένου, ὑγιὴς ἴσθι, 
γύναι, φησὶ, καὶ τοῦ πάθους ἐλευθεροῦ, xzl- παρα- 
χρῆμα ἥ τε χαλεπὴ νόσος ἐχείνη χαθάπερ τινὶ 
μάστιγι τῷ ῥήματι ἀπελήλατο * xal τοῦ θείοὐ βαπ- 
τίσματος αὐτός τε χαὶ σύζυγος χαὶ οἱ παῖδες ἀξιω- 
θέντες, ἔπειτα δὲ καὶ τῶν ἱερῶν κοινωνήσαντες 
μυστηρίων, οἴχαδε χαίροντες ἐπανήεσαν, τῷ τῆς 


mercedem ab eis postulat pietatem, et at a patrio 
errore discedentes, ad agnitionis veritatem trans- 
fugerent. Quod quidem prompto et alacri animi 
studio se facturos eis profitentibus, excipiens san- 
οἴσει : In nomine Jesu Christi, inquit, qui sanavit 
mulierem profluvio sanguinis laborantem, sana 
esto, mulier, et liberare a morbo ; statimque gravis 
ille morbus verbo, tanquam flagello aliquo, fuit 
expulsus : et divinum baptismum et ipse, et uxor, 
et liberi fuerunt assecuti. Deinde etiam cum fuis- 
sent participes sacramentorum, domum leti redie- 
runt, ut qui cum morbo mulieris, qui erat in 
thorace, una. quoque perdidiesent morbum dece- 
ptionis, οἱ sanitate anims fuissent locuptetati. 


γυναικὸς περὶ τὸν θώρακα πάθει χοινῇ τὸ τῆς ἀπάτης νόσημα συναποδαλόντες, xal τὴν τῆς ψυχῆς ἕχαστος 


δγείαν πλουτήσαντες. 


Δ΄. Εἴτα καὶ γυνή τις ἑτέρα πάλιν ἐν τῇ πρὸς B 


Δάφνην ᾿Αντιοχείᾳ, ἐν ἀρετῇ ζῶσα, xal πολλοῖς 
ἐπαρχοῦσα τῶν πενομένων, πάθει περιπίπτει χαλε- 
πωτάτῳ φαγέδαιναν τοῦτο παῖδες ἰατρῶν ὀνομά- 
ζουσι. Μεταξὺ δὲ dpx τῶν μαστῶν ἐχφυὲν, κύχλῳ 
τὰ περὶ αὐτοὺς ἐλυμαίνετο. Πάσης οὖν ἄλλης ἀπο- 
γνοῦσα xal αὐτὴ θεραπείας, ὑπέξεισι νύχτωρ τῆς 
πόλεως * ἐλθοῦσά τε διὰ Σελευχείας, καὶ τοῖς αἰγια- 
λοῖς ἐπιστᾶσα, πλοίου τέ τινος ἐπιδᾶσα, εἰς Αἰγὰς 
χαταίρει. Καὶ προσελθοῦσα θερμῶς τῷ ἁγίῳ, τὸ 
δεινὸν ἐχεῖνο πάθος ὑποδειχνύει, xal. δεῖται τούτου 
xal ἱχετεύει ὥστε ἢ ἐν ὀφθαλμοῖς ἀποθανεῖν τοῖς 
ἐχείνου, καὶ σὺν τάχει τὸ ὀφειλόμενον ἀποτίσαι, 
fj τοῦ πιέζοντος ἀπαλλαγῆναι χκαχοῦ " τοσοῦτον γὰρ 
ὑπὸ τό πάθους ἠνέγχατο, xal τηλικαύταις ὀδύναις 
συνείχετο, ὡς καὶ τὸν θάνατον ἐν εὐεργεσίας αἰτεῖ- 
σθαι μέρει, καὶ τοῦτον ἐΐναι δοχεῖν τῶν λυπούντων 
ἐλευθερίαν. Ταῦτα τοῦ ἁγίου δεδυσωπημένος, καὶ 
tj χειρὶ τὸ τοῦ σταυροῦ σημεῖον ὑποτυπώσαντος, 
ἔπειτα δὲ καὶ τὸ τοῦ Χριστοῦ θεῖον ὄνομα ἐπιφθεγξα- 
μένου (ὦ Θεοῦ χριμάτων! ὦ ἀνειχάστου χρηστέ- 
τητος 1) ῥήγνυται μὲν εὐθέως τὸ παθος, ἰχῶρος 
πληρῶσαν τὸ ἔδαφος, λύεται δὲ τῶν ὀδυνῶν ἡ γυνὴ, 
καὶ πρὸς τὴν ᾿Αντιόχου ὑγιὴς ἐπανήχει. 

E. Τὰ δὲ μετὰ ταῦτα διωγμὸς xatà τῆς εὐσε- 
Oclac Διοχλητιανοῦ, καὶ δόγμα παρ᾽ αὐτοῦ θεομά- 
χου, xai Λυσίας τῆς ὠμότητος ἐχείνου xal τῆς 
ἀπανθρωπίας ὑπηρέτης θερμότατος. Ὅστις τὰ χατὰ 
τὸν θεῖον μαθὼν Ζηνόδιον, «al. ὅπως ἕνα μόνον χη- 
ρύττει Θεὸν, χαὶ τῶν αὐτοῦ ἐντολῶν τὸ χαὶ θελη- 
μᾶτων ἐπιμελῶς περιέχεται, ὅπως τε τῇ αὐτοῦ 
ἐπιχλήσει νόσους εὐχειρῶς λύει πάσας, xal χεῖρα 
τοῖς δεομένοις προτείνει δαψιλῶς ῥέουσαν, εὐθὺς 
αὐτὸν συλλαμθᾶνει͵, καὶ προχαθίσας ἐπὶ μέσης τῆς 
πόλεως, χαὶ τὸν ἄνδρα χατὰ πρόσωπον ἀγαγών, 
Πολλά μοι, φὴσὶ, περὶ σοῦ, Ζηνόθδιε, ἤχουσται " ἀλλ᾽ 
ἔγὼ μόνῃ πιστεύειν ἀχοῇ ῥχοίως οὐκ ἔχων, ὥστε 
καὶ ὀφθαλμοὺς μάρτυρας ποιῆσαι τῶν ἀχουσθέντων, 
καὶ ἵνα τὸ πολὺ συνέλω τοῦ λόγου, δύο σοι ταῦτα 
προτίθεμαι, f| πεισθῆναι τῷ τῶν χρατούντων εὖ- 
μαι σεδεῖ διατάγματι, xal θῦσαι σὺν ἡμῖν τοῖς θεοῖς, 


IV. Alia quoque mulier, que viriute vivebat 
Antiochie, et opem ferebat multis indigentibus, in 
morbum incidit gravissimum. Eum medici nomi- 
nant phagedaenam. Exortus autem inter mamillas, 
vastabat omnia circumcirca. Omnem ergo aliam 
desperans ipsa quoque curationem, egreditur noctu 
e civitate : cumque venisset per Seleuciam, et ad 
littus accessisset, e| navem quamdam ascendisset, 
appellit Zgas. Et ardenti studio ad sanctum 
accedens, ei ostendit gravem illam affectionem, 
eumque rogat et supplicat, at vel ante illius oculos 
moriatur, et cito exsolvat debitum : vel liberetur a 
malo, quod eam affligit. Morbus enim ei tantam 
afferebat necessitalem, et tantum dolorem, ut 
eliam mortem peteret loco beneficii, et ea videretur 
esse liberatio a malis. Cum is motus fuisset 
sanctus, et manu crucis sigoum fecisset, et deinde 
divinum Christi nomen invocasset (o Dei judicia, o 
benignitatem, que nullis potest verbis exprimi l ), 
rumpitur quidem statim morbus, qui solum im- 
plevit sanie : solvitur autem mulier a doloribus, 
et revertitur sana Antiochiam. 


V. Qui antem post heo sequuntur, sunt Dioole- 
tiani persecutio adversus pietatem, et Deo inimi- 
cum ab eo profectum edictum, et Lysias illius 
sevitie et Inhumanitatis minister acerrimus. Qui 
cum accepisset divinum Zenobium predicare unum 
solum Deum, ejusque precepta et voluntatem 
studiose et diligenter ampleoti, et ejus invocatione 
morbos omnes facile solvere, e£ manum abunde 
suppeditantem porrigere egentibus, eum statim 
comprehendit, et eum in media presedisset civi- 
tate, et eum coram ipso curasset sistendüm : Sepe, 
inquit, o Zenobi, ἃ me de te est auditum : sed cum 
non facile possem soli famae oredere, propterea te 
in meum adduxi conspectum, utl etiam oculos 
haberem testes eorum, qua audivi: et, ut paucis 
absolvam, hec duo tibi propono, ut vel pareas pio 
edioto imperatorum, et diis nobiscum sacrifices 


ὅπερ τιμὴς σε τῆς μεγίστης ἀπολαῦσαι παρασχευάσει, xdi πλούτου δαψίλειαν εὖ ἴσθι xai βίου λαμ- 


1815 


MENSIS OCTOBER. 


1316 


quod quidem efficiet, ut tu. maximum honorem A πρότητα, xal ἀγαθῶν ἄλλων ἀμοιδὰς προξενήπι 


assequaris, et magnas opes, et vitas splendorem, et 
aliorum bonorum remunerationes tibi canciliabit 
(hoo tibi potes certo persuadere) : vel ut damneris 
ad plagas, vincula, cruciatus, et cetera tormenta. 
Quorum quisnam est alius finis, nisi mors omnino 
svissima, et plena maximo dolore ? Ad hec egre- 
gius Zenobius : Mihi, inquit, unus est verus Deus 
Jesus Christus, in quo ego confldo, ἃ quo est ipsa 
esseniia et vita, et propter quem est mihi mori 
lucrum : neque enim quidquam ex iis, quae hic 
sunt jucunda et delectabilia, est conferendum cum 
ea, qua est illic, remuneratione. Quamobrem saevus 


σοι, fj πληγὰς xai στρέδλας, xxi βασάνους iris; 
χαταχριθῆναι, dv τί τὸ τέλος ἢ χαλεπὸς tivw 
xai ὁδυνηρότατος θάνατος; Πρὸς ταῦτα ὁ γενῖος 
Ζηνόδιος, ᾿Ῥ μοὶ Θεὸς εἷς ἀληθινὸς ὁ Κύριος "Im 
Χριστός ἐστιν, ἔφη, ἐφ᾽ ὃν ἐγὼ πέποιθα, ru? οἱ 
xai αὐτὸ τὸ εἶναί μοι xal τὸ ζῇν, καὶ δι᾽ ὃν ἑμοὶ τὸ 
ἀποθανεῖν χέρδος. Οὐδὲ γὰρ ἔστι τι τῶν τῇδε c 
πνῶν τῆς ἐχεῖθεν ἀντιδόσεως ἀξιον. Ἐφ' οἷς ὁ £z». 
νὴς ἐκεῖνος ἀγαναχτήσας, μετεωρίζει τὸν ἀθλητὴν 
ἐπὶ ξύλου, καὶ στρέδλας αὐτοῦ χαὶ ξυστῆρας ἐκῖχι 
τῷ σώματι " Ἴδωμεν εἰ Χριστὸς ἔλθοι, βοηθήσων 
αὐτῷ. 


indignatus Lysias, sublime in ligno tollit athletam, et tormenta infert ejus corpori : Videamus, dicens, 


an Christus sit venturus, ut ei opem ferat. 
VJ. Interea vero currens alicunde, venit ad eumZe- 


ς΄. Ἔπειτα ἤχει δρομαίως ποθὲν ἡ ἀδιλφὴ A 


nobia sororejus, Que cum eum aspexisset inligno, et B vo6ía, xai τοῦτον ἐπὶ τοῦ ξύλου θεασαμένη, θάρσους 


velexipso spectaculo repleta fuissetaudacia,et si quid 
est molle, aut imbecillum,aut muliebre, id totum ab- 
jecisset, et se vere esse ejussororem ostendisset ; Su- 
perbe, inquit, tyranpe, quidnam sceleria admisit fra. 
ter, quod tu eum sictorques? Illeautem (osinistram, 
et dolosam,et illiberalem animam )ad mulieris dicendi 
libertatem placidissime respondit et lenissime, ut 
et in eam, utpote feminam, se blandis verbis insi- 
nuuret,et induceret ut imbecilliorem : Saorifica 
enim, inquit, Zenobia tu quoque diis, nec sustineas 
videre speciem ae vigorem et florem tui corporis 
miserabiliter multis ac variis tradi suppliciis: quo- 
rum, o mulier, dedecus est longe ipso dolore gra- 
vius. Illa autem simul cum fratre loqui incipiens 


τε xal ἀπ᾽ αὐτῆς τῆς θέας ὑποπλησθεῖσα, χαὶ πᾶν 
€ τι μαλαχὸν f| ἀσθευὲς ἢ γυναικεῖον ἀποδαλοῦσι, 
xal ἀληθῶς ὅτι τοιούτου ἦν ἀνδρὸς ἀδελφὴ δείξοσε, 
᾿λλαζὼν, ἔφη, τύραννε, τίνα τοιαύτην ἐργασάμενον 
ἀτυπίαν αἰχίζεις τὸν ἀδελφόν; 'O δὲ, (ὦ σχαιᾶς 
ψυχῆς xai δολερᾶς καὶ ἀνελευθέρου !) πρὸς trAuz 
τὴν γυναιχὸς παῤῥησίαν μεθ᾽ ὅσης ὁμαλότητος ἀπ’- 
χρίνεται, ἵνα xal ὡς θῆλυ κλέψῃ, xai ὡς ἐσθενέστι. 
ρον μαλαχοῖς ῥήμασιν ἐπαγάγηται ! Θῦτον T3 
φησὶ, Ζηνοδία, χἂν αὐτὴ τοῖς θεοῖς, xal μὴ σώμε- 
τος οἰχείου εὐγένειαν, xal ἀχμὴν ὥρας, καὶ ἄνθος 
νεότητος ἰδεῖν ἐλεεινῶς ἀνάσχῃ πολυτρόποις aixi- 
σμοῖς ἐχδιδόμενα, ὧν πολὺ, γύναι, τῆς ὀδύνης d 


αἰσχύνη βαρύτερον. Ἡ δὲ͵, τοῦ λόγου σὺν τῷ ἀδελφεῷ 


veluti uno quodam motu animi et consensu : Non (? ἐπιλαδομένη, χαθάπερ ὑφ᾽ ἑνὲ ψυχῆς χινήματι, καὶ 


nobis, dixerunt, persuadebis, o tyranne, Deum 
verum et vivum permutare cum simulacris morta- 
lium hominum, nec si fleri quidem posset, ut tu 
innumerabiles nobis mortes aíferres, et non hanc 
unam, que nobis vel ab ipsa natura debetur necea- 
sario. Hec ergo cum dixissent, martyres statim 
lecti excipiunt ferrei, et ignis sub lectis accendi- 
tur. Aderat autem Lysias quoque acclamans : Ve- 
niat Christus, et opem ferat iis, qui pro ipso pa- 
tiuntur. Zenobius autem ei honeste dixit: En adest, 
suum rorem prebens nobis medicinam, etiamsi tu 
hoc non possis videre, cum 818 cireumdatos tania 
caligine impietalis. 

VII. Tyrannus ergo cum videret eos tam magno 
et tam forti animo preditos, in presentia quidem 
cessare facit eorum cruciatum, simul quidem etad 
sensum doloris eum nequaquam suificere existi- 
maps, et spe quadam sibi blandiens fore ut ii 
persuadeantur, et convertantur, nec perpeluo ita 
sibi nihi! parcant. Cum itaque e lectis ferreis eos 
fecisset surgere : Vestri, inquit, modo miseremini, 
neque sit alter alteri invicem aspectus miserabilis, 
frater ante oculos sororis atrociter interfectus. Illi 
autem moribus et animis magis fratres, quam cor- 
poribus : Tibi, dixerunt, ^o judex, potius consuli- 
mus, ut tue apimee aliquam curam geras, et timeas 
quidém gehennam, cujus mine tibi intentantur, et 


» 


παραστήματι, Οὐ πείσεις, εἶπον, ἧμῶς, ὦ τύραννε, 
Θεοῦ ζῶντος ἀληθινοῦ εἴδωλα θνητῶν ἀνθρώπων 
ἀλλάξασθαι οὐδ᾽ ἂν εἰ xal μυρίους σοι δυνατὸν ἦν 
ἡμῖν θανάτους Ἐπαγαγεῖν, ἀλλὰ μὴ τὸν ἕνα τοῦτον 
ὅστις xal παρ᾽ αὐτῆς ἡμῖν φύσεως ἀναγκκίως ὀξεῖ: 
λεται. Ταῦτα τοιγανοῦν εἰρηκότας κλῖναι τοὺς 
μάρτυρας εὐθὺς ὑποδέχονται σιδηραῖ, xal rip ὑτὸ 
ταῖς χλίναις ἀνάπτεται. Παρῆν δὲ καὶ Αὐσίας ἐξι" 
φωνῶν * Ἐλθέτω Χριστὸς, βοηθησάτω τοῖς ὑτὶρ 
αὐτοῦ πάσχουσι. Καὶ ὃ Ζηνόδιος εὐκόσμῳ τῷ ἔμ: 
Πάρεστιν, ἔλεγεν, ἰδοὺ, τὴν παρ᾽ αὐτοῦ δρόσον tpi 
παρέχων ἡμῖν, εἰ καὶ σὺ τοῦτον οὐχ ἔχεις ὄρᾷν. 
τοσαύτην ἀσεδείας ἀχλὺν περιχείμενος. 

- Z.'O γοῦν τύραννος, οὕτως αὐτοὺς ὁρῶν tX 
χως καὶ χαρτερικχῶς ἔχοντας, ἴστησι ταύτην τὸ T9 
ρὸν τοῖς γενναίοις τὴν τιμωρίαν, ὁμοῦ μὲν οὐχ tur 
viv αὐτὴν εἷς ὀδύνης αἴσθησιν δριμοτέρας ὑπολαῦὼν, 
ὁμοῦ δὲ xal τισιν ἐλπίσιν ἑαυτὸν ὁποσαίνων ὡς ioc 
πεισθήσονται val μεταδαλοῦσι, xal υὐχ οὕτω tà 
τέλους ἑαυτῶν ἀφειδήσουσι. ᾿Αμέλει χαὶ τῶν σιδηρῶν 
ἐχείνων χλινῶν αὐτοὺς ἀναστήσας, Οἰκτείρατε xb 
ἄρτι ἑαυτοὺς, φησὶ, λάδετέ τινα σφῶν αὐτῶν Dae, 
μηδὲ ὄψις ἀλλήλοις οἰκτρὰ γένησθε, ἀδελφὸς ὁ 
ὀφθαλμοῖς ἀδελφοῦ χαλεπῶς ἀναιρούμενος. Οἱ ὃ 
τὸν τρόπον ἐχεῖνοι μᾶλλον ἀδελφοὶ καὶ τὰς φυχὲτὶ 
τὰ σώματα, Σοὶ μᾶλλον, ὥ δικαστὰ, συμθουλεύομεν, 
εἶπον, θέσθαι τινὰ καὶ τῆς σαυτοῦ ψυχᾷ, πρόνοιαν, 


4317 


MARTYRIUM SS. EULAMP]I ET EULAMPLE. 


1318 


xai φείσασθαι μὲν τῆς ἡπειλημένης γείννης xal τῶν A supplicia illa immortalia, discedas autem ab hoe 


ἀθανάτων ἐχείνων κολάσεων, ἀποστῆναι δὲ τῆς φανε- 
ρᾶς ταύτης ἀπάτης Θεῷ τε προπελθεῖν ἀληθινῷ 
καὶ τῇ εὐσεδείᾳ. Καὶ οἵδε ἡμεῖς ἐγγυηταί σοι ἅμα 
καὶ πρεσθευταὶ τὰ πρὸς αὐτὸν καὶ βεύδαιωταὶ, ὅτι 
καὶ ἀποδέξεται τῆς μιταδολῆς, xal προσηνῶς ὅπο- 
δέξεται, καὶ ἀγαθῶν ἀξιώσει τῶν ἀποῤῥήτων. Ἐφ᾽ 
οἷς θερμότερος ὥσπερ τὴν λύσσαν ἐχείνην χαὶ τὴν 
μανίαν γεγονὼς ὁ Λυσίας λέδησι μὲν ἐμδληθῆναι 
τὴν ἀγαθὴν ὄντως δυάδα προστάττει. Καὶ οἱ λέδητες 
πῦρ κάτωθεν εἶχον σφοδρως ἀναπτόμενον. Στάντες δὲ 
πρὸ τῶν λεδήτων ἐκεῖνοι, xal ὀφθαλμοὺς μετὰ καὶ 
τῆς ψυχῆς εἰς οὐρανοὺς ἀνατείναντες, Κύριε ᾿Ιησοῦ 
Χριστὲ" ὁ τῆς εἰρήνης Θεὸς, ἐν εἰρήνῃ δέξαι τὰς ψυχὰς 
ἡμῶν, εἶπον. Καὶ μετὰ τὴν εὐχὴν οἱ λέδητες αὐτοὺς 
εὐθέως ἐλάμδανον, xal τὸ μὲν ἐν αὐτοῖς ὕδωρ xai 
αὐτοῦ πυρὸς ἔζει σφοδρότερον. τὸ δὲ τῶν μαρτύρων 
ζεῦγος, θείας τινὸς ἄνωθεν αἰσθόμενοι δρόσου, ἂδον- 
τες ἠρέμα ἐξήεσαν᾽ ἡ δὴ δὲ Tv « Ἔσωσας ἡμᾶς. 
Κύριε, ix τῶν θλιδόντων ἡμᾶς, xal τοὺς μισοῦντας 
ἡμᾶς χατήσχυνας. » | 

H'. 'Evctügtv ὁ Λυσίας, τὴν μεταδολὴν παντά- 
πᾶσιν ἀπελπίσας, τὴν τελευταίαν xav' αὐτῶν διὰ 
ξίφους δίδωσι ψῆφον. Καὶ τειχῶν ἕξω τῆς Αἰγαίων 
χατὰ τὸ τοῦ Λυσίου πρόσταγμα οἱ ἅγιοι γενόμενοι, 
χαὶ προσευχῇ πάλιν ἑαυτοὺς δεδωκότες, Εὐχαριστοῦ 
μέν σοι, Χριστὲ ὁ Θεὸς, εἶπον, ὅτι τὸν δρόμον ἡμᾶς 
τελέσαι ἠξίωσας, τὴν πίστιν τηρῆσαι, τὸν ἀγῶνα 
τὸν καλὸν ἀγωνίσασθαι. Αὐτὸς οὖν, Κύριε, καὶ τοῦ 
.Bpaoslou μετασχεῖν ἡμᾶς τῆς χλήσεως τῆς ἄνω εὑ- 
δόχησον, xal μετὰ τῶν εὐαρεστησάντων τῷ ἁγίῳ σου 
xai θαυμαστῷ ὀνόματι σοναρίθμησον᾽ ὅτι εὐλογη- 
τὸς εἶ εἰς τοὺς αἰῶνας. Καὶ παραχρῆμα ἔργον ἦν ἣ 
εὐχή. Καί τις ἄνωθεν ἀπηχουμένη φωνὴ τοὺς στε. 
φάνους αὐτοῖς ἐπηγγέλλετο, χαὶ πρὸς ἐχεῖνα μετε- 
χαλεῖτο τοὺς ἀθλητὰς, ὧν xal διὰ τοῦ μαρτῦρίου 
παντὸς ἐπιτυχεῖν ηὔχοντο. Τῆς δὲ φωνῆς ταύτης xal 
οἱ παρόντες ἀχούσαντες, πίπτουσιν ἐπὶ γῆς πρη- 
νεῖς καὶ δεδαχρυμένοι τῷ παραδόξῳ τῆς ἀχροάσεως. 
Τριαχοστῇ μὲν obv. Ὀχτωύδρίου τὰς χεφαλὰς οἱ μάρ- 
τυρες ἀποτέμνονται. 

Θ΄. Τὰ δὲ τοῦτων ἱερὰ σώματα πρὸ τῆς πόλεως 
ἐῤῥιμένα “Ἑρμογένης καὶ Γαϊός οἱ πρεσθύτεροι, 
βαθείας νυχτὸς ἅμα ἀνελόμενοι, σορυῖς τε ἄγαν 
εὐλαδῶς xal ὁσίως ἐνθέμενο!:, ἐν τῷ ἐχεῖσε χούπ- 
τουσι σπηλαίῳ. ᾿Εδεδίεσαν γὰρ τῶν ἀσεδῶν τὴν ἐπή- 


erroro manifesto, οἱ ad Deum verum accedas, et 
ad pietatem. Nos autem tibi erimus apud Deum 
intercessores, sponsoresque et fldejussores, quod 
acceptam tuam habebit conversionem, et te pla- 
cide excipiet, et dignabitur bonis ineffabilibus. 
Propter que Lysias rabie quadam et furore factus 
acrior, jubet illud par vere bonum injici in lebotes. 
Lebetes autem subtus habebant ignem valde ac- 
censum. Illi vero stantes ante lebetes, cum oculos 
simul cum anima in colum sustulissent, dicebant: 
Domine Jesu Christe, Deus pacis, suscipe in pace 
animas nostras. Finitis precibus, eos statim exce- 
perunt lebetes ; et que erat in eis quidem aqua, 
vel ipso igne fervebat vehementius. Par autem 
martyrum, cum diviaum quemdam rorem ab aito 
sensisset, canens sensim est egressus, Canticum 
autem erat ; « SBervasti nos, Domine, ab iis, qui nos 
affligunt ; et eos, qui nos odio habent, affecisti pu- 
dore. » 


VIII. Ceterum Lysias cum eorum mutationis om- 
nem spem abjecisset, ultimam fert in eos sen- 
tentiam, ut gladio vitam finiant. Cum itaque extra 
muros civitatis /Egeorum fuissent sancti, ut jus- 
serat Lysias, et se rursus dedissent precibus : Agi- 
mus tibi gratias, Christe Deus, dicebant, quod di- 
gnatus sis efficere, ut bonum certamen decertare- 
mus, cursum consummaremus, fidem servaremus. 
Tibi ergo placeat, o Domine, ut simus participes 
premii superne vooationis : et nos refer in nume- 
rum eorum, qui placuerunt sancto tuo et admi- 
rando nomini ; quoniam es benedictus in secula. 
Statim autem preces effectus est consecutus : et 
vox quaedam resonans e creelo, eis pollicita est co- 
ronas, et ad illa evocabat athletas, que illi conse- 
qui optabant per martyrium. Curr autem audiissent 
vocem ii, qui aderant, humi cadunt proni et lacry- 
mantes propter admirabilem illam auditionem. At- 
que tricesimo quidem mensis Octobris amputata 
fuerunt capita martyribus. 

IX. 8aora autem illorum eorpora ante urbem 
projecta, cum Hermogenes et Caius presbyteri pro- 
funda nocte cum suis sustulissent, pieque admo- 
dum sanote et loculis imposuissent, condunt in ea, 
qua illic erat, spelunca. Timebant enim insultum 


pelav. μὴ xal αὐτῶν ἐχείνοις τῶν λειψάνων φθονή- ἢ impiórum, ne illis etiam inviderent relinquias. Ita 


σωσιν. Οὕτω διὰ πάντων αὐτοῖς τὰ τῆς ἀδελφότητος 
ἐτηρήθη, καὶ χοινὴν τὴν ὁμολογίαν, χοινὴν xal τὴν 
ἄθλησιν ἐποιΐσαντο᾽ καὶ ὥσπερ μιᾶς προῆλθον 
γλστρὸς, οὕτω καὶ τόπος εἷς ἀμφοτέρων τὰ σώματα 
δέχεται, καὶ μία σχηνὴ πάλιν αὐτοὺς ἐν οὐρανοῖς 
ὑποδέχεται, εἰς δόξαν τεῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι- 
στοῦ, ᾧ πρέπει πᾶσα μεγαλωσύνη τε xal μεγαλο- 
πρέπεια νῦν χαὶ ἀεὶ χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνάς τῶν αἱώνων. 


Ἀμήν. 


! Peal. χεῖχ, 8. 


fuit sanctis his fratribus in omnibus conservata fra- 
ternitas, et communem confessionem, communem 
etiam fecerunt deceriationem : et quomodo ex uno 
utero prodierun!, ita etiam unus locus suscepit 
utriusque corpora : ad gloriam Domini nostri Jesu 
Christi, cui glori& et potentia nunc et in secula 
eseculorum. Àmen. 


1319 


1 





MENSIS OCTOBER. 


1320 





MAPTYPION 
TOY ATIOY MAPTYPOX EIIIMAXOTY. 


MARTYRIUM 


SANCTI MARTYRIS EPIMACHI. 


(Ap. Surium ad diem 31 Octobris; Grece ex cod. ms. 1484.) 


I. Olim profecto impietatis caligo per totum or- A — A'. "Apt μὲν dj τῆς εὐσεδείας ἀχλὺς ἀνὰ win 


bem terrarum diffusa erat, hominesque universi ad 
sacrificium diis offerendum compellebantur, impe- 
rantium minas, et judicium sevitiam atque impe- 
tum formidantes. Quamobrem natura seipsam de- 
negabat : tunc enim cognationis jura conculcata 
omnino evertebantur. Quinetiam veteris benevo- 
lentie conjunctio in dissidium convertebatur. 
Interea vero tanquam stella quedam inter Christi 
milites magous effulgebat Epimachus, qui vivus 
quidem /Egypto tantum cognitus fuit, post marty- 
rium autem toti mundo evasit manifestus. Eum 
enim tunc /Egyptus, velut lucernam quamdam sub 
modio latentem, occultabat. Nam regio illa, ejus 
viri educationis atque optime institutionis parti- 
ceps8 facta fuit : quippeque virtutis et etatis ipsius 
progressum atque incrementa perspexit. Is non so- 


lum cum setate virtute quoque crescebat, sed etiam ἡ 


virtus ipsa in eo perspiciebatur longe major, quam 
ejus etas postulabat: idque cum nullo vite ma- 
gistro atque duce usus fuisset, sed ipse sibi tan- 
quam regula quedam et forma exstitisset, animum 
simul atque mores componens, illum videlicet mi- 


διεχεῖτο τὴν οἰκουμένην, ἄνθρωποι δὲ πάντες πρὸς 
θυσίαν εἰδωλιχὴν συνηλαύνοντο, τάς τε τῶν x 
τούντων ἀπειλὰς xal τὰς μιαιφόνους τῶν διχαστῶν 
ὁρμὰς δεδιότες. Καὶ φύσις μὲν ἑαυτὴν ἐξώμνυτο᾽ 
συγγενείας δὲ θεσμὰ κατεπατεῖτο, xai ἀνετρέπετο, 
καὶ παλαιᾶς ἀγάπης συνάφεια πρὸς διάστασιν 
ἐμερίζετο. Ἐξέλαμπε δὲ ἐν τούτοις olá τις ἀστὶ 
ὁ μέγας ἐν ἀθλοφόροις ᾿Βπίμαχος, οὐχ ἐπίδηλος 
οὐδὲ γνώριμος ὧν τοῖς πολλοῖς. Αἴγυπτος γὰρ τέως 
εἶχεν αὐτὸν, οἷά τινα λύχνον δπὸ μοδίῳ χρυετό- 
μενον, ἥτις αὐτοῦ xai ἀνατροφῆς ὄντως καὶ ἀγω- 
γῆς τῆς ἀρίστης ἀπολελαύκει, καὶ ἀρετῆς εἶδεν 
αὐτοῦ χαὶ ἡλικίας προχοπὰς καὶ αὐξήσεις. Ὃς οὐ 
μόνον ἑαυτῷ συναυξανομένην εἶχε τὴν ἀρετὴν, ἀλλὰ 
πολλῷ μείζονα καὶ τῆς ἡλικίας αὐτὴν ἐκεδιείχνυτο᾽ 
διδασκάλῳ μὲν οὐδενὶ τοῦ βίου καὶ δδ}ὴγῳῷ γρώμενος, 
οἱονεὶ δὲ τις αὐτὸς ἑαυτῷ χανὼν χαὶ τύπος γενό- 
μενος xal ψυχὴν ἅμα xal ἦθος δυθμίζων " χαὶ civ 
μὲν ποίων ἠπίαν xai γαληνὴν, τὸ δὲ σύννουν di 
καὶ προσεχτιχόν. ᾿Εντεῦθεν Ηηλούσιον ὅρος εὐτὸν 
οἰχιστὴν ἐκληρώσατο, καθάπερ ἢ ἔρημος πάλε: τὸν 
Ἰωάννην, καὶ τὸν 'HMav ὁ Κάρμηλος. 


tem et tranquillum efficiens, hos prudentes semper, attentos et sobrios. Hino Pelutius mons incolam 
eum virum suscepit, quemadmodum eremus olim Joannem Baptistam, et Carmelus Eliam babuit 


lI. Cum igitur Epimacbus ipse in monte Pelusio 
versaretur, et in omni philosophia se exerceret, 
omnemque victus duritiem amplexaretur, vitam 
denique propter Christum asperam ac laboriosam 
viveret, judex quidam sevitia et ferocitate insi- 
gnis, Alexandriam venit. Judex autem ille cetera 
quidem omnia pro nihilo faciebat ; sed omne tan- 
tum studium, industriam et artes adhibebat,quibus 
totam urbem illam suis retibus caperet, et acerbam 
impietatis predam colligeret, idque ut assequi pos- 
set, nullis machinis abstinebat. Quamobrem Chri- 
atiani omnes illius judicis mínas extimescentes, alii 
in solitudinem aufugiebant, alii se Christianos esse 
dissimulantes, impietatem simulabant. Quicunque 
vero pietatem profiteri volebant, acerbissimis cru- 
ciatibus tradebantur. 


B. Ὅπουπερ αὐτοῦ διατρίδοντος xai πᾶσαν ui 
ἀσχοῦντος φιλοσοφίαν, πάσῃ δὲ λοιπὸν ἑαυτὸν ἐχ- 
δόντος σχληραγωγίᾳ καὶ βίον ζῶντος διὰ Χριετὸν 
ὀδυνηρὸν χαὶ ἐπίπονον, χαταλαμδάνει δικχεστὲς 
τὴν ᾿Αλεξανδρέων ἀπηνέστατός τε xal ἀγριώτατος, 
τἄλλα μὲν οὐδενὸς ἀξιῶν λόγου, ὥστε δὲ πᾶσαν κατ᾽ 
ἄχρας τὴν πόλιν εἴσω τῶν ἑαυτοῦ δικτύων λαθεῖν, 
καὶ θήραμα πιχρὸν ἀσεδείας ποιήσασθαι, οὐδεμ'ς 
το παράπαν μηχανῆς ἀπεχόμενος. Ὅθεν xai Χοι- 
στιανοὶ πάντες, οἱ μὲν δέει τῶν ἀπειλῶν, εἰς lovue 
ἐφυγαδεύοντο, οἱ δὲ, τὸν Χριστιανισμὸν χρύπτοντις, 
τὴν ἀσέδειαν ὑπεχρίνοντο, Ὅσοι δὲ καὶ φανερῶς 
εὐσεδεῖν ἐδούλοντο, βασἄνοις ἐξεδίδοντο πικχροτέ 


104. 


1321 


Γ. Τότε τοίνυν οὐκ ἦν ἔτι ἀνεχτὸν ᾿Επιμάχῳ 3 A 


ἐρημία καὶ τὸ ἄμιχτον ἔχεῖνο τοῦ βίου xai ἀχοι- 
νώνητον. ᾿Αλλὰ τῷ θερμῷ περὶ τὴν εὐσέδειαν 
ζήλῳ, τὴν ψυχὴ, σφοδρότατα χινηθεὶς, καὶ ὥστε μὴ 
ταύτην ὑδρίζεσθαι, καὶ ζωῆς ἅμα χάϊ ἠσυχίας κατα- 
φρονήσας, κάτεισιν εἴς μέσην τὴν πόλιν ἀπὸ τῆς 
ἐρημίας, πρόσεισι δὲ τῷ τυραννιχῷ βήματι μηδὲν 
ὑποπτήξας τῶν ὁρωμένων, μηδὲν τῶν φοῦεῖν δυνα- 
μένων χαταπλαγεὶς, xal τοῦτο πρῶτον ἀρίστευμα 
τῆς θχυμαστῆς αὐτοῦ ποιεῖται ψυχῆς, Εἶτα 'καθαι- 
pst μὲν ἐϊδωλικὸν Ἐκεῖνον βωμὸν καὶ εἰς ἔδαφος 
ἀνατρ!πει, ὁμοῦ xal χειρὶ Ὑενναίᾳφ καὶ δυνάμει 
ἄοράτῳ χρώμενος. Ὅρμᾷ δὲ καὶ κατ᾽ αὐτοῦ τοῦ 
δικάζοντος θυμῷ δικαίῳ τὸν ὑδριστὴν καὶ Θεοῦ xal 
νόμων ἱερῶν ἀμυνόμενος. Καὶ εἶ γε μὴ παρὰ τῶν 
ἐχείνου δορυφόρων τῆς pude ἐπεσχέθη, πτῶμα 
δαχρύων ἄξιον ἂν, ὁ τύραννος ἔκειτο. 


Δ΄, Ὅπερ ἐκεῖνος οὐκ ἔνεγχὼν, ἀλλὰ μέσην τὴν 
καρδίαν ὑπὸ τῆς ὀργῆς ἀνατέσας, ὅτι περ οὕτως 
εὐτελὴς ἀνὴρ αὐχμηρὸς τὴν κόμην, οἰχτρὸς τὸ 
τριδώνιον μετὰ τοσαύτης αὐτῷ τῆς τόλμης προσ- 
ἐνεχθείη, φυλαχῇ τὸν ἅγιον xai δεσμοῖς παραδίϑωσιν. 
οἷα παράδολόν τι χαὶ θρασὺ δεδραχότα, καὶ τὴν 
δίχην ἀξίαν ὑφέξοντα, Πολλοὺς μὲν οὖν xal ἄλλους 
εἶχε τὸ δεσμωτήριον ὑπερ εὐσεδείας xal αὐτοὺς 
χαταχεχλεισμένους. ᾿Αλλὰ πᾶσιν αὐτοῖς ῥοπὴ με- 
γίστη xai πρὸς τὸ μαρτόριον παράχλησις, ὁ καλὸς 
χατέστιη Ἐπίμαχος" ἀμελῶν μὲν τῶν καθ᾽ ἑαυτὸς 


MARTYRIUM S. EPIMACHI. 


1323 


III. Tunc igitar Epimacho solitudo ipsa non 
amplius fuit optabilis, neque illa vita ratio grata 
erat, quà. consuetudinem et hominum impietatem 
vitabat ; sed amoris ardore in Dei pietatem vehe- 
mentissime accensus, et zelo quodam magno exci- 
talus, vitam simul, solitudinem et quietem illam 
contempsit, et ab eremo in mediam urbem descen- 
dit : quinimo adiit ad tribunal tyranni, nihil eo- 
rum metuens, que corporeis oculis cernuntur, ne- 
que his rebus, que terrorem injiciunt, perterrc- 
factus. Quare admirabilem animi fortitudinem in- 
dicavit. Deinceps idolorum aram evertit, eamque 
solo adequavit, partim generosa et forti manu, 
partim potentia quadam, non humana, sed divina 
usus. Ad hec et adversus judicem impetum fecit, 
justo quodam furore illum ulciscens, qui Deum et 
ejus sacras leges violabat. ἀξ nisi ab ipsius satelli- 
tibus martyris impetus detentus fuisset, tyrannus 
ille miserabili casu jacuisse*t. 


IV. Qua omnia cum judex non ferret, quod 
homo tam vilis ei abjectus, coma squalidus, toga 
miser, tanto impetu in eum irruere ausus esset, in 
carcerem et vincula virum illum sanctissimum jus- 
sit conjici, propterea quod audaciam et temerita- 
tem magnam pre se tulerat: quamobrem et justas 
ponas ei persolvendas esse decrevit. Multi quidem 
alii, et ipsi pietatis causa conclusi, carcere illo 
delinebantur. Sed illis omnibus multum adjumenti, 
magnaque ad martyrium libenter perferendum ad- 
hortatio erat Epimachi oratio atque alacritas, 


δεινῶν, καὶ τῆς ἐχείνων θεραπείας ἐπιμελούμενος. (1 quippe quod omnes cruciatus, quos sibi paratos ac 


Ἔπειτα δὲ xal παραινέσεως πρὸς αὐτοὺς, xal διδα- 
σχαλίας ἄπτόμενος, καὶ συγχροτῶν αὐτοὺς, τειχίζων 
πανταχόθεν, víjostv ποιῶν, ἀναλώτους ὄλως ταῖς 
τοῦ ἐχθροῦ μηχαναῖς ἐργαζόμενος. 


E- Ἠαραστησάμενος τοιγαροῦν αὐτοὺς ὁ δικάζων, 
χαὶ πλείονα παρὰ πολὺ τῆς προτέρας xal θερμο- 
τέραν τὴν ἔνστασιν ἰδὼν ἐπιδειχνυμένόυς, πυθόμε- 
νος δὲ xal τὴν αἰτίαν τοῦ πράγματος, xal μαθὼν 
ὡς Ἐπιμάχου ταῦτα συμδουλαί τε καὶ ὑποθῆχαι, 
Τούτων μὲν μετὰ πολλὰς ἤδη xal ἀφορήτους τιμω- 
ρίας ἐχτέμνει τὰς γλώσσας" αὗται γὰρ ἦσαν αἱ 
μέσῃν αὐτῷ μάλιστα πλήττουσαι τὴν ψυχὴν τοῖς 
ἐλέγχοις τῆς ἀληθείας. Εἶτα xai ξίφει τὰς μαρτυρι- 
χὰς αὐτῶν χεφαλὰς ἀφαιρεῖται. Μετὰ δὲ τούτους ἀγεὶ 
δεσμώτην τὸν γενναῖον ᾿Επίμαχον, καὶ ἵνα τ', φη- 
σὶν, ὁ σεμνὸς σὺ καὶ τὸ εἶδος ἀξιοθέατος, εἰς τοσοῦτον 
ἐξέπεσας δυσσεδείας, ὡς μὴ μόνον ἡμῶν, ἀλλὰ χαὶ 
θεὼν αὐτῶν xai βασιλέων αὐτοχρατόρων χαταφρο- 
νεῖν ; ᾿Ανθρώπους μὲν γὰρ ὄντας, ἀνάγχη πολλάκις 
σφάλλεσθα:! τοῦ προσήχοντος, πλὴν ἀλλ᾽ οὐχ ἐπι- 
μένειν δεῖ τοῖς αὐτοῖς, ἀλλὰ μεταδάλλεσθαι πάλιν 
διορθοῦσθαι τὰ παρ᾽ ἡμῶν μὴ δεόντως γεγενημένα. 
Οὐχοῦν ἀνθρωπίνῳ xai αὐτὸς πάθει. ἑλλωχὼς ἄνά- 
νηψόν ποτε xal ἡμετέρους, εἴξον προστάγμασι, θύων 
σὺν ἡμῖν τοῖς θεοῖς xal αὐτοῖς εὐνοῶν, χαὶ ὡς 


PATROL. Ge. CXV. 


propositos videbal, negligens, de illorum salute 
tantum erat sollicitus. Ad hec admonitionibus et 
doctrina multa eos instruebat atque confirmabat, 
undique ipsos muniens, eisque pereuadens ut vigi- 
lantes ac tales esse studerent, qui omnino ab ho- 
stis diaboli machinis expugnari non possent. 


V. Cum vero judex illos ad se duci jussisset, 
eosque multo constanlius, quam antea, Christi 
confessionem profiteri vidisset, ejusque rei causam 
Epimachi consilia et adhortationes fuisse cogno- 
visset, illorum omnium, post multos et intolerabiles 
cruciatus, linguas exscindi jussit, (his enim ute- 
bantur martyres ad veritatem defendendam, que 
res judicis animum maxime cruciabat) deinde 


]) eorumdem capita gladio amputari. Post heec vinctum 


ad se duci jussit generoaum Epimachum, quem 
intuens : Quare, inquit, tu vir ita gravis, et forma 
spectabili, ad eam impietatem prolapsus cs, ut 
non solum nos, sed deos etiam ipsos et impera- 
tores contemneres ? Homines quidem sepe ab offi- 
cio aberrare necesse est, && non decet tamen in 
erratis permanere, sed consilium mulare, et corri- 
gere, que non recte 8. nobis facta fuerint. Quam- 
obrem et tu, oum humano more peccaveris, tan- 
dem resipiscae, et nostris jussis obedias, nobiscum 
una diis sacrificans, etin illos benevolentiam osten - 
dens, ne, si. deos ipsos omnium dominos oolere 


42 


M" d 


4323 


MENsIS OCTOBER. 


13A 


nolueris, tu quoque sceleratorum hominum mortem A δεσπότας θεραπεύων ἀπάντων, ἵνα μὴ xai σὺ ὧν 


patiaris. 

VI. Ad hec ardentissimus ille veritatis propu- 
gnator Epimachus, apertam illius temeritatem re- 
darguens, quod admonitionibus et doctrina sua eum 
ad impietatem impellere conatus esset, ab exordio 
orationis sue fecit, ut tyrannus ipse statim ejus 
animum perspiceret, et ab omni spe decideret. Me, 
inquit, o judex, nunquam ab ea pietate, cujus ego 
alumnus οἱ amicus sum, tu avertere poteris. Ne 
igitar ad negandam Christi confessionem dehinc 
provoces, neque aliud quippiam me faclurum, aut 
dicturum speres, quod animi aut mentis imbecilli- 
tatem significet. Christum enim confiteor, Christum 
predico, per quem creata sunt omnia, per quem 
homo formatus, etlex data est : qui mentem nobis 
dedit omnium ducem ao magistram, qui pro nostra 
omnium salute, quee jam perierat, humana carne 
se induil, et crucifixus ac sepultus fuit, resur- 
rexit, et in colos assumptus est, atque iterum 
vonturus cum gloria creditur. Utinam et tu istam 
idolorum cecitatem ab oculis anims adjiceres, et 
suavem ac salutarem Christi lucem aspiceres. No- 
lim enim putet aliquis, temere ac frustra nos cor- 
pora nostra cruciatibus libenter tradere. Non ita 
sumus nobisipsis inimici et insidiatores. Verum 
quoniam altera quedam vita est multo prestantior 
hac, que videtur : alter quidam mundus, et sempi- 
terna rerum bonarum delectatio, nullo tempore 
cireumsceripta, sed perennem jucunditatem affe- 
rens : propterea mundum huncspectabilem, et car- 
nem hanc fragilem atque caducam despicimus. Ta- 
lis est nostra confessio. In hac firmi et stabiles 
consistimus. Pro hac et ego quemvis cruciatum 
Bustinere paratus sum. Tu vero si celerem mortem 
attuleris, pergratum mihi facies, et teipsum dede- 
coro liberabis. Quo enim diuturniore cruciatu me 
aífliges, eo promptior ad jussa tua contemnenda 
inveniar. Nam si nihil aliud esset, certe οἱ marty- 
res illos revereor, qui ante nos certamen subierunt, 
et reliquos istos, qui nobiscum upa carcerem rur- 
sus habitant : ob idque et ipse illud studeo, ne sine 
corona discedam : sed ut postquam in illorum 
choro enumeratus fuero, istis optabilem certaminis 
mei cursum ostendam. 

VIII. Hzc martyris verba dubitationem magnam 


τῶν κακούργων θάνατον ὑποστῇς. 

ς΄, Πρὸς ταῦτα ὁ θερμὸς ὄντως ἐκεῖνος τῆς dw 
θείας ὑπέρμαχος ἀπόνοιαν αὐτοῦ σαφῇ καταγνοὺς, 
ὅτι xal παραινέσεσι δῆθεν αὐτὸν xal διδασχελίεις 
ἐπαγαγέσθαι πρὸς τὴν ἀσέδειαν ἐπειρᾶτο, ἀπόγνω- 
σιν αὐτῷ ix προοιμιῶν εὐθὺς ἑχυτοῦ ἐμποιεῖ xa 
τῶν ἐλπίδων ἐχείνων ἐχχρούει. 'Epk γὰρ, φησὶν, ὦ 
δικαστὰ, οὐχ ἂν ποτε τῆς συντροφου xal φίλης 
εὐσεθείας ἀποστήσεις, οὐ πρὸς ἄρνησιν ixxalim, 
τῆς τοῦ Χριστοῦ ὁμολογίας οὐκ ἄλλο τι τῶν ἁγενῶν 
δρᾶσαι παρασχευάσεις ἢ φθέγξασθαι. Χριστὸν γὰρ 
ὁμολογῶ, Χριστὸν ἀναχηούττω, δι᾽ 05 τὰ πάντα 
παρῖκχται xal ἀνθρωπυς πέπλασται, καὶ νόμος αὐτῷ 
τελεῖται’ χαὶ νοῦς δέδοται πάντων ἡγεμὼν καὶ 
διδάσκαλος, ὅς ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν ἀπολωλότων fu, 
xai σεσάρκωται, xal ἑσταύρωται, xdi τέθαπται καὶ 
ἐγήγερται, xal πρὸς οὐρανοὺς ἀνεΐλν rta χαὶ πά- 
λιν ἐλεύσεσθαι μετὰ δόξῃς πεπίστευται. Ὡς εἰς 
καὶ οὐ τὴν εἰδωλικὴν λήμην τῶν τῆς ψυχῆς ὀὁμμέ- 
τῶν ἀποδαλὼν, πρὸς τὸ γλυχὺ φῶς ἐχείνου διέδλε- 
ψας. Μπδὲ γὰρ οἰέσθω τις εἰχῆ xa! μάστν ῥμᾶς τὸ 
σῶμα ταῖς βασάνοις παραδιδόναι. οὐχ οὕτως ἐσμὲν 
αὐτοὶ ἑχυτῶν ἐχθροὶ xai ἐπίδουλο:. ᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ 
ζωΐ τις ἐστὶν ἑτέρα παρὰ πολὺ χρείττων τῆς ὁρω- 
μένης, xal κόσμος ἕτερος, καὶ ἀγαθῶν ἀπόλαυσις 
αἰωνία, οὐ γρόνῳ μητρουμένη, ἀλλὰ μένουσαν δεὶ 
τὴν εὐφροσύνην παρεχομῖντ, τούτου γε ἕνεχα καὶ 
κόσμου τοῦ ὁρωμένου, καὶ σαρκὸς χαταρρονοῦμιν 
ὡς λυομένης. Αὕτη ἐστὶν ἡ ἡμετέρα ὁμολογία, πρὸς 
ταύτη» ἐστηρίγμεθα xz! ἡδράσμεθα. "Trio αὐτῆς 


C : * ó - ἢ - ^ —- , »* 
xai πὰν ὁτιοῦν εἶμι τῶν δεινῶν πάσχειν ἔτοιμος. 


φΦ - 9 a . "] 
᾿Αλλ’ εἰ uiv ταχεῖάν μοι τὴν τελευτὴν ἐπαγάγοις, 
ἡμῖν τε τὰ μάλιστα “αριεῖ, καὶ σεαυτὴν ἀπαλλί- 


H » * lj 
ξεις αἰσχύνης. El δὲ xai κολάσεσιν αὐτὶ» cai; 
τείνεις χαὶ τιμωρίαις, τοσοῦτον πλέον ὅδε: xri 
ἡμᾶς τοῦ σοῦ κχαταφοονοῦντας — mz0siirirs. 


^om * , 4 -. 
Αἰδοῦμαι γὰρ εἰ ur; τι ἔτερον, ἀλλὰ τοὺς ποὺ ἐτῶν 
τῷ μαρτυρίῳ τελειωθέντας, xai σὺν jui πάλιν τὸ 
δεσμωτήριον χατοιχοῦντας᾽ xal διὰ τοῦτο σπευὸν 


b] * À - 4 ᾿ * * - . , 
μὴ ἀπελθεῖν ἀστεφάνωτας, ἁλλὰ τῶν ἐχείνων τ 
χορῷ συναριθμηθῆναι xai τούτοις τὴν ποθουμένην 


τῆς ἀθρλίσεως ὑποδεῖξαι πορείαν. 


Η΄. Ταῦτα εἰς ἁμηχανίαν τὸν τύραννον mu 


!yranno attulerunt : qui cum Epimacho persuadere ἢ ἵστησι, xal τὸ πείθειν οὐκ ἔχων, ἐπὶ ξύλου τὸν 


non posset, eum in ligno suspendi jussit, ac ferreis 
unguibus lacerari. Ille eo magis ejusmodi tormento 
letabatur, quo 86 ob eam rem beatiorem existima- 
bat: quippe quod imitator esset eorum, que Domi- 
nus Jesus passus fuerat. Itaque aiebat: Si Dominus 
noster Jesus Christus propter nos crucifixus est, et 
fellis atque aceti potionem accepit : si ejus latus 
lancea percussum fuit, si palme clavis perforate 
sunt, quare non debeo et ego illius servus. magna 
cum voluptate in his ipsis eum Christo Domino 
meo communicare? Certe martyr ille etiam lancea 
percuti cupiebat : quinimo fel ipsum appetebat : 


ἄνδρα μετεωρίζει, xal διαξαίνε: σιδηροῖς αὐτὸν 
ὄνυξιν. Ὁ δὲ τοσοῦτον ἔχαιρε μᾶλλον τῇ τικωρίε 
ὡς καὶ μαχαριστὸν ἑαυτὸν τιθέναι τῆς ἀναρτίξεως, 
ὅτι δεσποτιχῶν παθημάτων μιμητὴς ἀνεδείχνυτο᾽ 
Εἰ γὰρ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοὺς Χριστὸς, ἔλενε, 97 
ἡμᾶς καὶ σταυρῷ προσήλωτο, καὶ χολὴν xai iw 
προσήχατο, xal λόγχῃ τὴν πλευρὰν νένυχτο, xi 
ἥλοις διατέτρητο τὰς παλάμας" πῶς οὐ yoY us τὸ 
δοῦλον τῶν αὐτῶν τῷ Δεσπότῃ μεθ᾽ “γονῆς χοινωνῆ- 
σαι ; ᾿Αμέλει xal τὴν λόγχην ἐζήτει, καὶ τῆς χολῆς 
ἐπεθύμει, xal, Ἤχέτωσαν, ἔλεγε, τὰ χολαοίσασιε, 
τὰ ἐμπτύσματο' ὁ ἄχάνθινος ἐπιτιθέσθω μοι cd 


4325 


MARTYRIUM S. EPIMACHI. 


- 


φανος * ἐγχειριζέσθω χάλαμος. Οἱ ἐμπαιγμοὶ δὲ, A οἱ Veniant in me alaps, dicebat : injiciantur 


φησὶ, ποῦ, ποῦ τὰ ῥαπίσματα ; Μιχρὰ γὰρ ἐμοὶ τὰ 


παρόντα πρὸς ἐχεῖνα βλέποντι καὶ οὕτως ἐφιεμένῳ. 


sputa : cireumdetur caput meum corona spinea ; 
detur in manus et arundo. Ubinam sunt dedecora 


et irrisiones ? ubi alapte ? Omnia enim presentia hec mihi ad futura illa bona spectanti, eaque appetenti, 


videntur parva quedam esse, ac pro nihilo facienda. 


θ΄. Διὰ τοῦτο xai βάσανος ἑτέρᾳ τῷ ἀθλητῇ προσ- 
θήχη τῆς προλαδούσης ἐπήγετο, χαὶ λίθοις ὀξέσιν 
ὁ γενναῖος ἐπλίττετο, πρόσταγμα δὲ τοῦ τυράννου 
τοῦτο, xal τῆς ἀπηνοῦς ψυχῆς ἔχείνης xai &mav- 
θρώπου. "Iva, φησὶ, πυχνὰ διαθραττομένου τοῦ σώ- 
ματος, θᾶττον ἀποῤῥήξῃ καὶ τὴν ψυχήν. Ἐλελίθει 
δὲ ἄρα λαμπρότερον αὐτὸν ἐργαζόμενος, xal πλείονα 
τῷ μάρτυρι προξενῶν τὴν πρὸς τὸν Θεὸν παῤῥησίαν. 
᾿Αλλὰ προσεχτέον τῷ διηγήματι " καὶ γὰρ ἐχδηλο- 
τέρας ἤδη τῆς χάριτος ἀπολαύειν, καὶ τῶν θαυμάτων 


᾿ἘἘπίμαχος ἄρχεται. 


I. 'O μὲν ἐξχίνετο μετέωρος ἐπὶ ξύλου, xal 
λίθοις τὰ ὀστᾶ διαχέχλαστο. Κόρη δέ τις ἐχεῖ παρ- 
εἰστήχει μέρος οὖσα xal αὐτὴ τοῦ θεάτρου, τὸν 
ἕτερον πεπηρωμένη τῶν ὀφθαλμῶν. Ταύτης οὖν 
ἀτενῶς πρὸς ἐχεῖνον ὁρώσης, χαὶ τὰς χαλεπὰς 
ἐχείνας χολάσεις ὀδυρμὸν ποιουμένης, μέρος τι τῶν 
τοῦ μάρτυρος σαρχῶν ἐγεῖθεν ἀποσπασθὲν xai 
διαέριόν πως φεοόμενον, ἀποστάζε: τοῦ αἵματος εἰς 
τὸν ὀφθαλμόν * καὶ ὁ σταλαγμὸς αὐτίχα παγεὶς (ὦ 
θαύματος ἀνειχάστου! ὦ πάντα λόγον νιχώσης 
φιλανθρωπίας), φῶς γίνετα: ταύτῃ, xai ὑγιῆ τὸν 
ὀφθαλμὸν ἀποδίδωσιν. ᾿Αλλὰ τοῦτο μὲν δὴ πάρεργον 
Ἐπιμάχῳ τοῦ μαρτυρίου, καὶ οὕτως αὐτοῦ xai 
favi; αἵματος póvr, τοσαύτην δύναται παρέχειν τὴν 
θεραπείαν. 

ΙΔ΄. Ἐπεὶ ὃξ ἀχλινὴς ἐκεῖνος pato xal τὴν εὐσέ- 
ὅειαν ἀμετάθετος ἢ τελευταία az! αὐτοῦ δίδοται 
ψῆφος, xal ξίφει τὴν ἱερὰν ἐχείνην ὁ μάρτυς χεφα- 
λὴν ἀφαιρεῖται * τὸ μέντοι σῶμα τούτου τὸ τίμιον 
πιστῶν χερσὶν ὁσίως περισταλὲν, ἐχεῖ χατατίθετα:, 
ὅπου xai τὴν μαρτυρικὴν ὑπέστη, τελείωσιν. Τούτου 
τὴν μαρτυρίαν ἐθαύμασε μὲν χαὶ ὁ τῶν ᾽Αλεξαν- 
δρέων δῆμος, καὶ ὅσο! τῆς προσοίχου Αἰγύπτου τὰ 
πιότατα νέμονται, χατεχύσμηπε δὲ xal αὐτὸς ἀνω- 
θεν αὐτὸν στεφάνοις λαμπροῖς ὁ ᾿Αγωνοθέτης, δι᾽ ὃν 
τε παθεῖν εἵλετο, xal οὐ μιμητὴς ἐδίψα γενέσθαι 
τῶν παθημάτων * ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ καὶ 
προσχύνησ'ς, νῦν xal dil xai εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 
αἰώνων. ᾿Αμήν. 


IX. Heo cum diceret martyr, prioribus tormenti 
nova quedam adjiciebantur, et acutis lapidibus 
generosus ille athleta, tyranni, hoo est crudelis et 
inhumane prorsus anime jussu, feriebatur. Insta- 
bat enim ac urgebat : Ita, inquiens, hominem per- 
culite, αἱ ejus corpore crebris ictibus perfracto, 
celerrime animam ipsam abrumpat. Sed non vide- 
bat tyrannus ille, martyrem ea re illustriorem 
effici, majoremque spud Deum fiduciam ipsi con- 
ciliari. Ceterum eorum, que dicenda sunt, narra- 
tionem sequamur. Deinceps enim planum flet, 
quemadmodum Epimachus manifestiorem Dei gra- 
tiam et miracula secutus est. 

X. Lacerabatur ille quidem in ligno, et lapidibus 
feriebatur, ut ejus ossa etiam ipsa frangerentur. 
Puella vero quedam illic astabat, et ipsa una ex eo- 
rum numero, qui spectaculo aderant. Erat autem 
oculo altero excscata. Illa cum ad martyrem in- 
tenta esset, et gravissimos ejus cruciatus lamenta- 
retur, pars quedam e martyris carnibus abstracta, 
et per aerem perlata, in illius puella oculum san- 
guinia guttam instillavit, que quidem (o miraculum 
singulare, o Dei benignitatem omni oratione majo- 
rem) in lumen statim conversa est, et puelle ocu- 
lum sanum effecit. Hoc Epimachi martyris miracu- 


C lum quasi pertranseuntes diximus, ut ostendere- 


mus unam ejus viri sanguinis guttam subito tan- 
tam curationem afferre potuisse. 

XI. Cum vero martyr in diversam sententiam 
flecti non posset, et Dei religionem nequaquam ne- 
gare vellet, ultima in eum sententia lata est, et sa- 
crum illud martyris caput securi percussum fuit : 
el ejus quidem venerendum corpus, fidelium ho- 
minum manibus religiose curatum, illic conditum 
est, ubi et martyrii sustinuit. consummationem. 
Ejus viri cert&men non Alexandrinus tantum po- 
pulus, quique finitimas ao feracissimas Egypti re- 
giones colunt, valde admirati ac reveriti sunt : sed 
illud mundus nunc celebrat universus. Eumdem 
quoque certaminum auctor et judex Deus e calo 
illustri corona donavit, propter quem Epimachus 
cruciatus omnes perpessus est, ejusque imitator 


6886 in tormentis perferendis maxime concupivit ac studuit, Ipsi Creatori et Salvatori, Domino ac Deo 
nostro sit gloria, honor et adoratio cum Patre principii finisque experte, et sanctissimo atque viviflcante 
Spiritu, que est una divinitas in equali et individua Trinitate, vitam prebens omni spiritui, et regnans 
nunc et semper, et in secula seculorum. Amen. 





ORDO RERUM 
Οὔ IN HOC TOMO CONTINENTUR. 





Sancti-Amandi. — Ex typis BUSSIÉRE. 


Ν ὉΝ APHRASTES. Die 2. Vita sancti Siephani papee et martyris. 8 
YMEON NETAI Die 13. Martyrium veneti Enpli. , 523 
; Die 15. Oratio de sancta Maria Deipara. 5. 
VITJE SANCTORUM (continuatio). Die 17. Martyrium sancti Mamantis. 566 
MENSIS MARTIUS. Die 17. Martyrium SS. Pauli et Julies. 519 
Die 19. Vita sancti Theophanis. 10 Die 19. Vita sancti Andree et sociorum. 55 
Die 16. Vita sancti Longini centurionis. 31 MENSIS SEPTEMBER. 
Die 16. Vita saucti Abramii et septis ejus. 13 pie 5 Martyrium saneti Eudoxii et sociorom. 6i 
MENSIS APRILIS. Die 7. Martyrium sancti Sozontis. Gi 
Die 1. Vita et martyrium SS. Agapes et sociorum. [8 — Die9. Martyrium sancti Severiani. . 63 
Die 5. Vita sancte Theodori. 83  Die9. Martyrium sancte Menodore et eociarum, (δὲ 
Die ^. Vita sancis& Thermes et sociarum. 81 Die 11. Vita sancte Theodore Alexandrinae. G5 
Die 7. Vita sancti Calliopi. 94 Die 12. Martyrium sancti Autonomi. 63] 
Die 10. Vita sancti Terentii et sociorum. 95 Die 15. Martyrium sancti Nicetes Gothi. "WS 
Die 13. Vita sancti Carpi et sociorum. 106 Die 16. Martyrium sancte Euphemie. — — Ἢ 
Die 18. Vita sancti Eleutherii. 127 Die 19. Martyrium sancti Trophimi et sociorum. 13 
Die 23. Vita sancti Georgii. 1412 — Die 21. Vita sancti Mattheei evangeliste. 190 
Die 25. Vita sancti Marci apostoli et evangeliste. 163 — Die 23. Martyrium sancte Thecle. —— 222 
Die27. Vita sancti Anthimi. 411 Die 34. Vita sancti Cypriani Antiocheni. NT 
MENSIS MAIUS Die 27. Martyrium sancti Callistrati. S 
SANSA ἢ tl Die 38. Vita sancti Charitonis. 83 
Die 1. Vita sancti Philippi apostoli. 183 Die 99. Vita sancti Cyriaci. "TE 
Die Η Va sancti Jacobi fratris Domini. HE Die 30. Vita sancti Gregorii illuminatoris. 9 
Die S. Vita sancti Bonifacii. οι) MENSIS OCTOBER. 
Die 14. Vita SS. Victoris et Coronme. 3958  Die5. Martyrium sancte Chariting. 9e 
MENSIS JUNIUS Die 7. Martyrinm SS. Sergil et Bacchi. 1005 
: b t. . Die 8. Vita et Acta varia sancti Demetrii. Vide tomum 
Die 27. Vita sancti Sampsonis. 261 sequeutem in fine. 
MENSIS JLLIUS. Die 9. Vita sancti Andronici et ejus conjugis. 1050 
Dle 11. Vita sancti Stephani et sociorum 309 Die 10. Martyrium SS. Eulampii et Eulampim. — 1(6i 
Die 17. Vite SS. XLV Martyrum. 393 Die 11. Martyrium sancti Probi et sociorum. 106; 
Die 17. Vita B. Eugenii et Marice ejus ilic. 347 — Die 20. Vita sancti Andrem Cretensis. j10 
Die 18. Vita SS. Mauricii et sociorum. 355 Die 20. Vita sancli Luce evangeliste. 1130 
Die ?1. Vita sancti prophetze Dauielis. 374 — Dic 20. Martyrium sancti Vari. fti? 
Die 22, Vita sancti Platonis. 404 — Die?0. Martyrium sancti Artemii. 1153 
Die 27. De septem Dormientibua. Ag] — Die 22. Vita sancti Ahercii. i20 
Die 27. Vita sancti Panteleemonis. 447 — Die 24. Martyrium saucti Arethee et sociorum. — 12i 
Die 29. Vita sancti Gallinci. 478 . Die 25. Martyrium saocti Marciani. 1200 
Die 29. Vita sancti Eudocimi. 48] Die 38. Vita sanctee Anastasie Romane. 122i 
MENSIS AUGUSTUS Die 30. Martyrium SS. Zenobii et Zanobie. 131" 
ΕΣ t Die 31. Martyrium sancti Epimachi. 1319 
Die 1. Vita sauctce Sophie et filiarum ejus. 498 
FINIS TOMIS CENTESIMI DECIMI QUINTI 


v 





DATE DUE 


τ 








STANFORD UNIVERSITY LIBRARIES 
STANFORD, CALIFORNIA 
94505
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Patrologiæ cursus completus [Series Græca] : ... omnium ss. patrum, doctorum, scriptorumque ecclasiasticorum sive Latinorum sive Græcorum ..."

See other formats
