Skip to main content

Full text of "Patrologiæ cursus completus [Series Græca] : ... omnium ss. patrum, doctorum, scriptorumque ecclasiasticorum sive Latinorum sive Græcorum ..."

See other formats 


Google 


This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 


Usage guidelines 


Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 

We also ask that you: 


Ἔ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 


* Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 


* Maintain attribution The Google watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 


* Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 


About Google Book Search 


Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 
a[nttp: //books . google. com/] 






































- PATROLOGLE - 


CURSUS COMPLETUS 


SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, (ECONOMICA, 
bum SS. PATRI 


UM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM, 


SIVE LATINORUM, SIVE GRACORUM, 
QUI AB “ΝΟ APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII IIl (ANNO 1216) PRO LATINIS 
ET AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA (ANN. 1439) PRO GR.ECIS FLORUERUNT. 


RECUSIO CHRONOLOGICA i 
OMNIUM QUE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICA TRADITIONIS PER. QUINDECIM PRIORA. Ὁ 
ECCLESUE SJECULA, 


JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS INTER 8E CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM 
DILIGENTER CASTIGATA; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, YARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA; 
OMNIBUS OPERIBU& POB7 AMPLISSIMAS EDITIONES UA TRIBUS MOVISSIMIS S/ECULIS DEBENTURM ABSOLUTAS 

DETECTIS, AUCTA ; INDICIBUS PANTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIYE ΤΌΜΟΣ 
MOMENTI SUBSEQUENTII DONATA ; CAPITUI INTRA IPSUM TEXTUM RI: 
TITULIS SINGULARUM 'ERIOREM DIETINGUENTIBUS SUBJECTAMQUI 
Ru M SIGNIFICANTIBUE, ADORNATA; OFERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA YERO 
AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM. ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ; 
DUGCENTI ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUB AUCTORUM SICUT ET OPERUM, ALPHABETICIS, CHRONOLOOICIS, 
SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOOICIS, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM, DOOMATICUM, MORALE, 
'CANONICUM, DIBCIPLINARE, RISTORIUM, KT CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTION 
SERTIM DUOBUS INDICIBUB IMMENSIS XT OENERALIBUS, ALTERO SCILICET RERUM, QUO coweuLTo, 
QUIQUID MON SOLUM TALIS TALISVE PATER, YERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM 
OMISSO,IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO SCRIPTURE 
SACRAE, xx QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ETIN 
SUORUM LOCI! INGULOS SINGULO! 
OKNESZOS USQUK AD NOV 
EDITIO ACCURATISSIMA, CETERISQUE OMNIBUS FA PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS 
CHARTA QUALITAS, INTEORITASB TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, 'ERUM RECUSORUM TUM VARIETAS, TUM. 
NUMERUB, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO FATROLOGLE DECURSU CONSTANTER 
SIMILIS, PRETI EXIGUITAS, PRASERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA, 
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM, PRIMUM AUTEM. 
1N NOSTRA BIBLIOTHECA,EX OPERIBUS ET M$8. ADOMNES ZTATES, LOCOS, LINGUAS FORMASQUE 
PERTINENTIBUS COADUMATORUM. 


SERIES GI/ECA 


IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE GR/EC.E 
A S. BARNABA AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA; 


ACCURANTE J.P. MIGNE, 
BIBLIOTHECJE CLERI UNIVERS/E 
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIE ECCLESIASTICK RAMOS EDITORE, 























JS OPERUM. 
à, A PRIMO 
COMMENTATI SINT. 












PATROLOGLE GRJECEE TOMUS CXLIII 


GEORGIUS PACHYMERA. EPHRJEMIUS CHRONOGRAPHUS. THEOLEPTUS PHILADELPHIENSIS. 





PARISIIS 


APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSO! 
IN VIA DICTA : AVENUE DU MAINE, 308. 


1891 








TRABITIO. CATROLICA 
SXECULUM X. ANNUS 498-1398 


ΓΕΟΡΓΊΟΥ 


TOY HAXYMEPH 


ΤᾺ EYPIZKOMENA IIANTA. 
ΠΡΟΗΚΟΥ͂ΣΙ 


EGPAIMIOY XPONIKOT KAIZAPEZ. 
GEORGII 


PACHYMERJE 


OPERA OMNIA. 


VREMTHIUNTUR 


EPHRJEMII CHRONOGRAPHI C/ESARES 


xr 


THEOLEPTI PHILADELPHIENSIS SCRIPTA ASCETICA. 


ACGCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE 
Biblothees Cleri universs 
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTICE RAMOS EDITORE 





TOMUS PRIOR 


————— 9 «—— 





PARISIIS UU 
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES, 
IN VIA DICTA : AVENUE DU MAINE, 108 


1891 


TRADITIO CATHOLICA 
S/ECULUM XIV. ANNI 1313-1330. 


ELENCHUS 


AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CXLIII CONTINENTUR 





EPHIUEMIUS CHRONOGRAPHUS. 


Editoris Romani Prefatio. Col. 
Ephremnii CEsanES, a Julio Caesare ad Michaelem Palaologum. 
Patriarcharum CP. Catalogus. 


THEOLEPTUS PHILADELPHIENSIUM METROPOLITA. 


Notitia. 

De abscondita operatione in Christo et profectu in vita monastica, ex Φιλοχαλιᾳ τῶν 
ἱερῶν νηπτιχῶν. 

Canticum compunctionis ex meditatione eterni judicii. 


GEORGIUS PACHYMERES. 


Notitia ex Leone Allatio De Georgiis. Insunt argumenta declamaHonum quas, so- 
phistarum more, exercendi ingenii gralia composuit Pachymera. 

Nofilia altera ex Fabric. Harles, tom. VII. | 

Petri Possini, Soc. Jesu, Dedicatio ad Urbanum VIII summum Pontificem, in persona 
Georgii Pachymerea. 

Petrus Possinus Lectori. 

Georgii Pachymerc MicnaEL PaALu£oLocus sive Historia rerum a Michaele Paleolozo ante 
imperium et in imperio gestarum. 

Petri Possini ad Historiam rerum Michaelis Paleologi Oyservationes. 

Appendix ad Petri Possini observationes. — Specimen Sapientie Indorum veterun. 


206449 


401 
421 


435 
431 


448 
995 


1217 





ANNO DOMINI MCCCXII ^... . --. 


EPHUEMIUS. CHRONOGIAPHUS 


ν 
* - 
* - * 4 
*. . 
hd ν 
- 
" 
. " 
ωμι-ν 


“διες 


ANG. ΜΑΙ PIJEFATIO. 
(Beriptorum Veterum nova Collectio, tom. III, pars 1.) 


Historia Romani imperii, quod mature in Occidente exstinctum, longe diuturnius in 
Oriente usque ad captam a Turcis Constantinopolim vitam suam propagavit, multorum profecto 
ingenia facultatemque scribendi exercuit ; atque in his preecipue Byzantinos (ut vulgo loquimur) 
facundi oris homines, quorum magna et perutilia volumina ἃ Gallicanis olim typis accepimus, 
nunc autem- consociatis curis recognita novisque monumentis locupletata, Germani homines doc- 
tissimi, consilio et ope ill. Niebuhrii, rursus exhibent. Mihi ex iis qui Ceesaream historiam serip- 
serunt valde utilis atque exoptoebilis visus est Ephremius, cujus chronicon iambicis versibus ela- 
boratum, ab imperii fundatore Julio Cesare usquead receptam aGreecís e Francorum dominatione 
Constantinopolim, per mille scilicet ac trecentos annos extenditur. Jam hic historicus non solum 
ineditus erat, verum etiam tante raritatis, ut nonnisiin unicobibliothece Vaticana codice 4003 su- 
peresse videatur. Primus hunc auctorem commemoravit, quod ego sciam, seculo quinto decimo 
Raphael Voleterranus in commentariis urbanis lib. xv, p. 176 : Ephrain Grocus ducentis abhinc 
annis vitas principum Constantinopolitanorum iambico carmine scripsit, quod Opus in bibliotheca 
Vaticana cernitur. Atque hoc Volaterrani testimonium non latuit Vossium Ze hist, Gr. lib. m, 
29. DeindeEphremium sspe ad partes vocavit magnus Allatius(1),quinunc chronographum Byzanti- 
num, nune monachumappellat, sed nullam preterea notitiam hominis tradit. Laudetaapud Allatium 
fragmenta Ephremii legisse identidem se demonstrant Vossius Hist. Gr. 11, 28, 29, Cangius in 
Glossario, Caveus in Ecclesiasticis scriptoribus, Fabricius in Gr. bibliotheca, Lequinius In Patri- 
archatu Constantinopolitano, denique Bruckerus Hist. Philos. tom. ΠῚ. p. 549. Hi enin? auctores 
ἃ me sunt observati ; neque tamen dubito quin alii quoque ex Allatio Ephremium neverint. Jam 
Allatium ad excerpenda Ephremii fragmenta usum fuissecodice Vaticano 1003, valde affirmarem, 
nisi varietates scripture aliquot perplexum me redderent (2). Preterea in codice acephalo Vati- 
cano nomen Ephremii nou legitur; neque id ego divinavissem, nisi comparato :&odice cum lau- 
datis ab Allatio fragmentis, mihi innotuisset. Superest ergo ut Allatius vel alim codicem pre 
manibus habuerit, vel certe Vaticanum nondum fortasse tum acephalum legerit; paucas autem 


(1) De consensione p. 435, 699, 702, 725, T7170. 


Et dissert. de Georgiis Jed. Fabric. Bib. &r. t. X) 
. 664, 687, 607. Item d&Psellis (ed. Fabric. Bib. 
r. t. V) p. 22. Et contra Creyghlonum. p.306, 330, 

526, 539, 614, 701. Et in adnotationibus ad Acro- 

politam cap. 6, 13, 16, 18, 33. Idem Allatius de 

consens. p. 435, et ad Acropolitam cap. 33,dictum 

Ephremii approbat de Trinobi episcopo Bulgarie 

yrimati subjeclo ; non Byzantino,ut ait Acropolita; 

quare et ego ad Allatii sententiam jam accedo.Rtur- 
sus idem in adnot.ad Acrop.cap.6,failli ait Ephre- 
mium qui Camaterum patriarcham pulsum a Lati- 
nis Byzantio narrat, oum ipse sponte antea reces- 
sisset. Denique contra Creygh. p. 701, egregie 
explicatdictionem πομπὴ ἐπεισέδιος, quod sit nempe 
solemnis in aulam ingressus novi Cesaris. Quam- 
obrem versus 6337, in Alexio III, sic explicandus 
est ; lexicographi autem vocabuli ἐπεισόδιος ratio- 
nem deinceps habebunt, nec non 1253, γνίφων ; et 
V. 1517, xawic ; οἱ v. 20960, τεργέριον ; v. 3875, 
4141, et alibi ὁγρόχερσος. Item animadvertent phi- 


PATROL. GR. CXLIII. 


lologi, notam (/5 adhiberi ab Ephreemio non ad- 
dimidiam sed ad quamlibet fracti numeri partem 
significandam. 

(2) He varietates partim quidem nihil aliud sunt 
nisi menda typographica apud Al!auum : partim 
vero, quia fortasse in codice videbantur deteriores 
lectiones,ab Allatio fuisse suspicor tacite immuta- 
tas. Nonnulle tamen varis lectiones diversum co- 
dicem designare videntur. Sic v. 4764, apud me,id 
est in codice Vaticano,est «lc τυγχάνων ; at Allatius 
contra Creygh. p. 527, τυγχάνων τε. Apud me v. 
6031, et 10238, est ἐθάδα; at Allat. ἐνθάδε, ut p. 
241, n. 2 dixi, Apud me v. 7718, χραταρχεῖ; at 
Allat. adn. ad Acropol. cap. 18, κατάρχει. Item v. 
71106, apud me ἀνδρεῖον ; at Allat. loc. cit. ἀρεῖον. 
Apud me v.7197 et alibi 0c0209.; at Allat.ad Acrop. 
cep. 13, θεοῦ. Apud me 7206, ἐμπαθεῖ θεᾳ ; at 
Allat. loc. cit. ἐμπαρῆ θέαν. Apud ine v.7404, ἐπεισ- 
πεπαιχώς ; at Allat. loc. cit. ἐπεισπεπτωχώς. Apud 
me v. 10355, πω, et 10359, ἐχδούς ; at Allat. που 
et ἐνδοὺ,, ut proprio in loco dixi. 


L| 


LÀ 
.- 


“ EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 12 


varietates ipse exscribens effecerit. Prófecto cum folium tantummedo primum a codice absit, in 
quo nomen auctoris esse debuit,valde süspicor post Allatii etatem id excidisse, cum codex Pio VI 
regnante cujus nunc stemnigta verit, a bibliopego compactus fuit. Et sane mihi narrant, multa 
hujusmodi damna aN operarum inscitia Vaticanis codicibus, presertim Grsecis, accidisse. Sed de 
codice hacteius. 4gm:cum neque Allatius, ut dixi, neque alii eruditi, quidquam de Ephremio 
chronogrepho;narrare videantur; mihi quidem de viro hoc querenti occurrabat Ephremius ille, 

. quem jóenries X11 patriarcha Constantinopolitanus, ante sacram suam dignitatem, legitimis nup- 
.-"tiis'Kónuit ; de quo nominatim Ephremio verba facit Pachymeres in predicti patriarche notitia 
* 1. II, lib. iv, dum ait, episcopos inter ca:terascriminationes patriarcham reprehendisse, quod bona 
ecclesie Ephraemio fllio suo dispensanda relinqueret,non constituto prout leges jubebant ccono- 
mo. Reapse et noster chronographus in patriarcharum catalogo memorat masculum Joannis 
XII filium, sed de seipso haud diserte loqui significat. Et tamen «tas apprime congruit : namque 
hic Joanes patriarchatum retinuit usque ad Christi annum 1304; noster autem Ephremius chro- 
nicon suum anno 1313concludit.Jamego fontesEphremice chronologise comperi, Zonaram quidem 
usque ad Alexii I Comneniobitum ; Nicetam Choniatam usque ad Balduinuml,imperatorem , deinde 
vero Georgium .Acropolitam. Age vero quod Ephremius historiam poetico metro conscripserit, 
nemo magnopere irascatur ; primo quia carmen iambicum narrationis perspicuitati peridoneum 
est, et memoriam legentium apprime juvat; deinde quia Pisidas etiam, Constantinus Manasses, 
atque Tzetzes impune suas historias versibus composuerunt ; qui nihilo minus auctores, przci- 
pueque Tzetzes, magno usui apud eruditos sunt. Atque ego Ephremii quidem Historiam, propter 
suam eximiam utilitatem ad Latinam consuetudinem, soluta tamen oratione, transtuli: etsi enim 
olim poeticam non neglexi, nunc tamen pangendorum versuum plus decem millibus otium mihi 


voluntasque defuit. 








EOGPAIMIOY XPONIKOY 
KAIXAPEX. 


EPHR/EMII CHRONOLOGI 
CJESARES. 


* * * * * * (1) 

CAIUS ANNIS IV. l'AIOZ ETH 4. 
Deinde Romanorum imperium tenuit Elta κατέἐσχὲ τὸ χράτος τῶν Αὐσὄνων, 
Caius, vita Epicurus vel potius Satan, Γαὶος Ἑπίχουρος ἤ Σατὰν τρόπον, 
supra humauam naturam extollens semet Ὑπὲρ φύσιν βρότειον αὐτὸν σεμνύνων, 
divinamque affectans, vilissimus mortalis, "H xal θεουργῶν 7, κατπάτυστος φύσις 
impudicus, scelestus, sanguinarius : ὕ ᾿Ανὴρ ἀσελγὴς, ἀποφρὰς, μιαιφόνος" 
sub quo prima Stephanus gloria martyrum Ἐφ᾽ οὗ Στέφανος πρωτομαρτῦρων χλέος 


(4) Deest in codice primum folium, quod Julii — minus quinquaginta, ut paginarum ratio demon- 
Cesaris, Augusti, et Tiherii notitiam continuit. strat. Nihil, tamen incognitum in hac lacuna ami- 
»jiderantur igitur ex universo opere versus paulo sisse nos puto. 


43 ΟΞΒΑΒΒΗ. 44 


Μαρτυρίου στέφανον εὗρεν ix λίθων᾽ 

Σοφοί τε γνωρίζοντο δύο προχρίτων 

Ἰώσηπός τε xai Φίλων t£ 'E6palov. 
ΚΛΑΥΔΙΟΣ ET. IA. 

10 Τούτου καταστρέψαντος ἀθλίως βίον, 

Ἑρμοῦ φίλος Κλαύδιος ἡπία φύσις, 

Ἴσου τε φύλαξ, ὑπερόπτης χρημάτων, 

Τὰς ἡνίας εἴληφεν αὐσοναρχίας. 

Τούτου χρατοῦντος, θευδᾶς χαὶ Σίμων μάγος 

15 Πολλοὺς ἐλυμαίνοντο χαχοτεχνίαις. 
Ηρῶτος δ᾽ ἐπιδέδηχε τῆς Ρώμης Πέτρος 
Σωτήριον κήρυγμα κυρύσσων ὅλοις. 

ΝΈΡΩΝ ET. IA. 
Me6' ὃν παρῆλθεν εἷς βασίλειον χράτος 
Νέρων ἀσελγὴς ἐμφὲρὴς τῷ Γαΐῳ, 

20 θΘηλυδρίας ὧν καὶ θύλαχος σαπρίας. 
Πρῶτος διώχτης, εὐσεόῶν καθαιρέτης, 
Χριστοῦ τα μυστῶν προχρίτων ἀναιρέτης. 
Εἴτα l'áA6ac, "Ὄθων, σὸν Οὐϊτελλίῳ 
᾿Επὶ βράχιστον τοῦ κράτους γεγευμένοι. 

ΟΥ̓ΕΣΠΑΣΙΑΝΟΣ ET. I'. 

25 Μεθ᾿ οὖς κατηγλάϊσε τὴν xpavapy lav 
Οὐεσπασιανὸς χλέος βασιλέων, 
᾿ἈΑρχὴν δράσας εὖ xnl πλατύνασ εἰς μέγα" 
᾿Ἐχθρῶν νικητὴς, φιλότιμος τὴν χέρα, 
᾿Ανήρ τις εὑπρόσιτος, ἡδὺς τοῖς φίλοις 

80 Ὑπηχόοις δ᾽ ἅπασι xai πεφιλμένος. 

TITOZ ET. Γ΄. - 
Μεθ’ ὃν Τίτος παῖς παραλαμὄάνει χράτος 
θάλασσα καλῶν, φιλοδωρίας χύσις, 
Ἐὐεργετιχὸς, συμπαθής τις καρδία, 
Χρηστὸς τρόποις οἷς ὡραΐζεται χράτωρ᾽ 

35 "Αναξ ἀριστεὺς καὶ στρατηγὸς γεννάδας, 
Ἰουδαϊκοῦ τοῦ θράσους χαθαιρέτης᾽ 
Οὗ πᾶσιν ἀοίδιμον ζδεται τόδε, 

« Τὸ σήμερον δὲ μὴ βεδασιλευχέναι, 
Εὖ τινα μὴ δράσαντα ταῖς εὗποιίαις" » 

A0 Καὶ, « Δεῖ τινὰ πρόσωπον ἄναχτος πάλιν 

᾿Ιδόντα, μηδὲν στυγνὸν ἀνθυποστρέφειν. » 
ΔΟΜΈΤΙΑΝΟΣ ET. IE. 

Τούτου τὸ βιοῦν ἐκμετρήσαντος μόρῳ, 

Δομετιανὸς ἡ βδελῳρὰ καρδία, 

dst Τίτου σύναιμος, οὐ τρόπους ὅλως, 

45 ᾿Αναξίως εἴληφε τὴν αὐταρχίαν᾽ 
Χριστοῦ χολαστὴς οἴχετῶν xal. μαρτύρων, 
Ἐφ᾽ οὗ φιλητὸν τὴν θεηγόρον χάριν 
Νῆσός τις ἐξόριστον ἔσχεν ἡ Πάτμος" 
Ηὔχει δ᾽ ᾿Ληολλώνιος τερθρείαις τότε 

50 Πυθαγοριχὸς Τυανεὺς σοφὸς γόης, 

"Os καίπερ ὧν πόῤῥωθεν ἀναιρουμένου 
Δηλοῖ παροῦσι τοῦ τυράννου τὸν μόρον, 
NEPOYAZ ET. Α΄. 
Τούτου χαταστρέψαντος αἰσχρῶς τὸν βίον, 
Κλῆσιν Νερούας, εὐγενὴς ψυχὴν δέμας, 

55 Τὰ Ῥωμαϊκὰ σχῆπτρα παραλαμὄάνει" 

Ταμεῖον ὄντως ἀρετῶν Χριστοῦ δίχας, 
Καλοῦ δὲ παντὸς αὐτοχράτορσι τύπος" 


À adeptus est coronam de lapidibus. 


Item sapientes prelucebant duo, 
Josephus atque Philo, uterque Hebraeus. 


CLAUDIUS AN. XIV. 
Postquam Caius misere abrupit vitam, 
litteris Claudius et clementia preditus, 
justibue tenax, et pecunie contemptor, 
Romani imperii habenas tractandas cepit. 
Eo regnante Theudas et Simon magi 
malis permultos artibus decipiebant. 
Primus autem Romam accessit Petrus, 
salubre cunctis nuntians Evangelium. 


NERO AN. XIV. 
Post hunc pervenit ad potentiam regiam 
Nero, luxurie incontinens et Caio par, 
pathicus vir et sacculus putredinis ; 
primus piorum persecutor mortifer, 
precipuorum Christi asseclarum carnifex. 
Deinceps Galba, Otho, Vitelliusque 
degustaverunt sceptrum quam brevissime. 


VESPASIANDS AN. X. 
Post hos ornavit Caesaream dignitatem 
Vespasianus regnatorum decus. 
sospitator imperii propagatorque, 
hostium victor, et manu muniflcus, 
accessu facilis, jucundusque amicis, 
Bubditis cunctis admodum dilectus. 


TITUS AN. III. 
Successit in imperium Titus fllius 


C bonitatis mare, effusa liberalitas, 


beneficus, clementi instructus animo, 
bonisque moribus qui regnantem decent, 


princeps egregius, imperator strenuus, 
Iudaice ferocise debellator. 


Hujus ab omnibus celebratur dictum : 
« Equidem hodie minime regnavi, 
qnoniam boeneflcio affeci neminem. » 
It»mque : « Qui ad conspectum?regis venerit, 
eum non oportet tristem inde abscedere. » 

DOMITIANUS AN. XV. 
Ubi cum vita mortem mutavit Titus, 
Domitianus animum scelestum gerens, 
Titi natura frater, sed aliis moribus, 
Christi servorum martyrutaque carnifex, 
imperio contro meritum est potitus. 
Sub eo dilectus propheticus discipulus 
in quadam exsulavit Patmo insula. 
Tunc 8e jactavit prestigiis Apollonius 
Tyaneus, Pythagoricus, impostor callidus ; 
qui procul licet degens nuntiavit tamen 
tyranni cedem iis qui sibi aderant 

NERVA AN. I. 

Postqnam Domitianus fede interiit, 
Nerva animo et corpore preclaro lucens 
Romane rei suscepit moderamen. 
Hic plane egregius (nisi quod Cbristo caruit) 
bonorumque principum typus fuit. 


f EPHRJRMII CHRONOGRAPHI 


Bub eo quidam reperit aurum plurimum, 
amplum nempe thesaurum humi obrutum, 


quem ad arbitrium Cesaris effossum retulit. 
Hic autem et retinere hunc jussit eodemque uti. 
Cumque ille majorem privato rem esse diceret, 
Tu vero, inquit Nerva, inventa re vel abutitor. 


TRAJANUS AN. XVIII. 


Ubi imperium Nerva cum vita dereliquit, 

Trajanus, hujus adoptione filius, 

Romanorum sceptrum occupavit, 

viotoriis vir rebusque gestis inclytus. 

Is tamen pios aliquantum persecutus est : 

quo tempore contritus bestiarum dentibus 

Theop horus Ignatius in urbe Roma fuit : 

atque alii insuper plurimi vitam martyres 

Christi causa certando consummarunt : 

quorum intellecto Trajanus interitu. 

negavit dignos fuisse talia pati, 

eo quod Christum unice Deum colerent, 

et ne Christiani vexarentur vetuit. 

Idem cum prefecto gladium traderet, 

dixisse fertur : Huno.cape, amice, manu. 

et si quidem rempublicam bene gessero, 

pro mea salute hoc tibi utendum est ; 

Bin male imperevero, hoo me confodito. 
HADRIANUS AN. XXI. 

Post hunc vita defunctum in imperio, 

JElius Hadrianus bellator nobilis 

regni successor designatus fuit : 

vir doctus ac magnificus usquequaque, 


qui etiam vetuit de Christianis poenas sumi. 


Huio aliquando equitanti in via 

preces mulier quedam efflictim obtulit : 
1s autem negavit orantem se posse audire. 
Tum illa, Ne fqegues igitur, respondit : 
quare is conversus femine jus reddidit. 
Idem in Palestin&,urbem struxit, 

ubi Sion funditus égersa fuerat, 

eamque eppellavit Qapitolinam 4Eliam. 
Templum quoque e£eiavit Saturnio Jovi, 
ubi olim Solomon suum condiderat. 

Que res intolerabilis Judai6e genti fuit : 
quare coacto armatorum numéto, 
Romanum aggrediuntur presidium loei, 
ejusdemque ingentem stragem edunt. 
Quod ubi Cesar novit, conjurati exercitus 
Hebreorum penitus succidit vires : 
nimirum is quingenta et octoginta 
hominum millia letho dedit. 

Pagos etiam gentis subvertit mille 

cum quinquaginta arcibus nobilibus. 
Porro quidam ab eo neci addictus, 

thure in ignem conjecto testatus est, 

se quidem immerentem ad mortem adigi ; 
imprecari autem Hadriano ne cum volet 
mori, voti sui compos flat : 


quod revera Hadriano evenit in vite termino, 


Α Ἐφ᾽ οὗ τις (2) ἀμύθητον εὗρε χρυσίον 


Θησαυρὸν ἀδρὸν ἐγχκαταχεχωσμένον, 

60 "Ov ἐχχαλύψας, κράτορος μένει κρίσιν. 
Ὁ δ' αὖ χεχρῆσθαι μηνύει καὶ κατέχειν" 
᾿Αλλ᾽ ὑπὲρ αὐτὸν εὑρεθὲν φάσχει πέλειν, 
Ἧ δ᾽ ὃς, Καταχέχρησο τοῖς εὑρημένοις. 


TPAIANOZ ET. IH. 


Τούτου λιπόντος σὺν χραταρχίᾳ βίον, 

65 Τραϊανός τις παῖς θετὸς τούτου στέφος 
Καὶ σχἥπερα παρείληφε τὰ τῶν Αὐσόνων᾽ 
Εὐρὺ χλέος σχὼν ἐν νίκαις καὶ πραχτέοις" 
El καὶ διώχων εὐσεδεῖς ἦν μετρίως, 

Καθ’ ὃν χρόνον βέδρωτο θηρίων γνάθοις 

70 Ὁ θεοφὅρος Ἰγνάτιος ἐν Ῥώμῃ, 

Λλλοι τε πλεῖστοι μαρτυρικῶς τὸν βίον 


Β Χριστοῦ χάριν ἤνυσαν ἠγωνισμένοι" 


Τούτων μαθόντα τὸν χρατοῦντα τὸν φόνον. 
Ὡς οὐ πονηρᾶς αἰτίας πάσχειν τάδε 
79 Ol; δὲ Χριστὸν σέδουσιν ὡς Θεὸν μόνον, 
Μὴ δεῖν κολάζειν θεσπίσαι Χριστωνύμους. 
Τοῦτόν γ᾽ ἐπάρχῳ χειρίσαντα τὸ ξίφος, 
Δέδεξο τουτὶ ταῖν χεροῖν, τοῦτον φάναι, 
Κἂν μὲν καλῶς ὦ διέπων τὰ τοῦ xodtouc, 
80 Ὑπὲρ γ᾽ ἐμαυτοῦ τῷδε χρηστέον. φίλε" 
Εἰ δ᾽ αὖ γε καχῶς, κατ᾽ ἐμαυτοῦ καρδίας. 
ΑΔΡΙΑΝΟΣ ET. KA' 


Τούτου δὲ βίον xal χράτος λελοιπότος, 
᾿Αδριανὸς Αἴλιος ἀριστεὺς μέγας 
Διάδοχος δέδειχτο τῆς μοναρχίας" 

85 'Eppatxóc τε καὶ μεγαλόφρων ὅλοις, 

C Νὴ δεῖν κολάζειν θεσπίσας Χριστωνύμους" 
Τούτου δ᾽ ἱππεύοντός ποτ᾽ ἐν λεωφόρῳ 
Ἐδεῖτο γυνὴ λιπαρῶς ἐγχε: μένη" 

Ὁ δ᾽, Οὐ σχολάζω, τῇδ᾽ ἐγκειμζνῃ αὐγει" 
90 Καὶ, Μηδὲ βασίλευε, πρὸς τόνδ’ ἀντέφη, 
Ὁ δὲ στραφεὶς προσέσχεν αὐτῆς τῇ δίχῃ" 
Οὗτος πολίζει πρὸς Παλαιστίνῃ πόδιν 
Ὅπου Σιὼν ἴδρυτο χατεσχαμμένη, 
Καπιτωλίναν χαλέσας τήνδ᾽ AU av: 
95 Καὶ ναὸν ἀντήγειρε Διὶ τῷ Κρόνου, 
Οὗ πρὶν Σολομὼν τὸν ναὸν τεύξας ἔχει" 
Τοῦτ᾽ οὐχ ἀνεχτὸν ἦν ᾿Ιουδαίων φύλῳ" 
Συσπειραθέντες τοιγαροῦν ὡπλισμένοι, 
Ἐπίασι φύλαξι Ρωμαίοις τόπου, 


100 Καὶ σφῶν γε πλεΐστους ἔδρασαν ἔργον φόνου" 


Ὁ Ὅ γνοὺς ὁ κρατῶν, στρατιᾶς ὁμαιχμίας 
ἌἌρδην Ἑδραίων ἐχθερίζει τὸ στίφος" 
ΟὈχτὼ μὲν ἀνδρῶν xal πεντήχοντα πάλιν 
Ἡοσουμένας δοὺς μυριάδας θανάτῳ, 

105 Κώμας χατασχάψας δὲ τούτων χιλίας, 
Φρούρια πεντήχοντα τεθρυλλημένα. 
Οὗτός ποτ᾽ ἀνδρὸς ἦν κατακρίνας μόρον" 
Καὶ τὸν λαδόντα πῦρ θυμιῶντα λέγειν, 
᾿Εγὼ μὲν οὐδὲν ἀδικῶν θνήσχω βίᾳ, 

410 ᾿Αδοιανὸν δὲ καὶ ποθοῦντα τεθνάναι 
Μὴ τοῦ xaz' εὐχὴν εὔχομαι τυχεῖν τέλους" 
*O καὶ παθεῖν οἱ συνέδη πρὸς τῷ τέλει, 


) Nempe Herodes Atticus, ut narrat in Vitis Philostretus. 


16 


41 


Νόσῳ χρονίως ὁδέρῳ τετηγμένῳ. 
Κἀπὶ Θράκης δ᾽ αὖ Ὀδρυσοῦ πρὸς χωρίῳ. 
415 "Ἄλλην πολίζει τὴν ὁμώνυμον πόλιν. 
ANTONINOX (3) Ο ΚΑΙ ΠΙΟΣ ET. Κ΄. 
Εἰτ᾽ ᾿Αντωνῖνος Εὐσεδὴς χεχλημένος, 
Βέλτιστος ἀνὴρ εὐχγής 1$ τοὺς τρόπους, 
Πάντων τιμῶν μάλιστα τοὺς Χριστωνύμους, 
Χειρίζεται κάλλιστα τὴν χραταρχίαν " 
420 Ὅστις γε μάχης καὶ βίας ἐγκειμένων, 
᾿Ἐπείπερ οὐδὲν εὐπορῶν ἦν χρημάτων, 
Εἰς ἀγορὰν προὔθηχε τοῖς ἡρημένοις 
Πάντα τὰ λαμπρὰ xai τιμαλφῇ τοῦ κράτους * 
"Ao! ὦν ἱχανῶν εὐπορήσας χρημάτων 
125 Καὶ στρατιωτῶν ἡλιχκὼς πλείστας ἴλας, 
Μάχην κατορθοὶ xal βαθὺν πλοῦτον φέρει * 
Καὶ πάλιν ἀπέλαδε τὰ πεπραγμένα, 
Αἱρουμένοις δοὺς τὴν τιμὴν ὠνουμένοις. 
MAPKOZ ΑΝΊΤΩΝΙΝΟΣ ET. Ιζ΄. 
Καὶ πάλιν ἄλλος ᾿Αντωνῖνός τις Μάρκος 
130 Πρώτοο θετὸς παῖς, φιλόσοφος τοὺς λόγους, 
Τρόπους τε χρηστὸς, εὐμενὴς Χριστωγύμοις, 
Παραλαδὼ» love τὴν χραταρχίαν “ 
Ἐφ᾽ οὗ φάλαγξ κέχλητο Κεραυνοθόλος, 
Ἥτις μερίδος οὖσα τῶν Χριστωνύμων 
135 Καιρῷ μάχης ηὔξατο Χριστῷ Δεσπότῃ, 
Δίψει στρατιᾶς κινδυνευούσης τότε, 
᾿Αντιπάλων τε Βαρδάρων ἐπιθέσει 
Καὶ δυσμενεῖς μὲν τῷ κεραυνῷ συμφλέγει, 
Ὅμόρων δ᾽ ἐπὶ στράτευμα πλουσίως ὕει. 
140 Ἑρμογένης τ᾽ ἤχμαζε τῆς τέχνης ἴδρις * 
θυάς τ᾽ ἐναθλεῖ μαρτύρων Χριστοῦ χάριν 
Σμύρνης ὁ Πολύκαρπος καὶ Ἰουστῖνος. 
KOMOAOZ ET. IB'. 
Κόμοδος εἶτα μιαρὸς φαυλεργάτης 
Καχῶς ἐπεισέφρησε τῇ χραταρχίᾳ" 
145 'Eg' οὔ Κλήμης ἦν Στρωματεὺς σοφὸς μέγας, 
Καὶ Πάνταινος, κήρυκες ὀρθῶν δογμάτων. 
HEPTINAZ ΚΑΙ ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ. 
Μεθ’ ὃν κραταρχεῖ Περτίναξ ὁ τριγέρων, 
Καὶ σφάττεται δὴ πρὸς μέσοις ἀνακτόροις. 
(7 Καὶ σκῆπτρα παρείληφε τὰ τῶν Αὐσόνων 
150 ἸΙουλιανὸς Δίδιος. βραχὺν χρόνον. 
ΣΕΒΗ͂ΡΟΣ ET. ΙΗ΄. 
Καὶ Σεδῆρος xpdtiacoq ἐχθρῶν ἐν μάχαις 
Σφοδρὸς κολαστὴς εὐσεδῶν Χριστωνόμων " 
Ἐφ᾽ οὗ σὺν ἄλλοις xai πατὴρ Ὠριγένους 
Φιλωνίδης (4) εὕρατο μαρτύρων στέφος. 
ANTONINOZ ΚΑΡΑΚΑΛΛΟΣ ET. Z. 
155 Τούτου θανόντος, Καράχκαλλος τοὐπίχλην 
᾿Αντωνῖνος εἴληφε τὴν μοναρχίαν ᾿ 
Αἰσχρός τις ἀνὴρ καὶ πλέον μιαιφόνος, 
ΜΑΚΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΑΡΒΙΤΟΣ (5) ET. Δ΄. 
Kal Μαχρῖνος βοάχιστον ἄρξας τὸν χρόνον * 
Elta κατωρχήσατο τῆς xpaxapy lac 
460 Κλῆσιν “Αρόιτος, Σαρδανάπαλος θέσιν, 


" God. hio ᾿Αντώνιος. Sed in textu ᾿Αντωνῖνος" 


Ita cod. 


CJESARES. 
Α cum lento hydropis morbo diu tabuit. 


Is etiam in Thracia prope castrum Odryssum 
de suo dictam nomine novam urbeai condidit. 


ANTONINUS PIUS AN. XX. 
Deinde Antoninus cognomento Pius, 
vir optimus sanctisque moribus, 
qui Christianos summo in pretio habnit, 
felici sane fato ad imperium venit. 
Is premente belli necessitate, 
quia nihil in erario pecunizs erat, 
in foro exposuit licitantibus 
pretiosa principatus ornamenta omnia : 
unde pecunia, quantum sat erat, capta, 
conscriptaque militum ingenti manu, 
victoriam non sine lauta preda retulit : 


B quamobrem res divenditas recuperavit, 


civibus qui emerant repenso pretio. 
MARCUS ANTONINUS AN. XVI. 

Rursumque alius Antoninus Marcus, 

prioris adoptione filius, doctrina philosophus, 

moribus egregius, Christianis benivolus, 

reipublice gubernaculum copit regere. 

Sub eo legio dicta Fulminatrix, 

de Christianorum hominum conflata numero, 

pugnatura Christo Domino supplicavit, 

quoniam et siti exercitus laborabat, 

et Barbarorum hostium instabat impetus : 

Blatimque hostes fulminibus deflagrarunt, 

Romanus exercitus imbre copioso maduit. 

Tunc florebat Hermogenes dootus rhetor. 

Christique causa par martyrum decertavit 

Polycarpus 8myrne episcopus et Justinus. 

COMMODUS AN. XII. 

Deinde Commodus impurus, scelestus, 

levo omine adrepsit ad imperium. 

Sub eo Clemens Stromatum auctor sapiens, 

Pantenusque, orthodoxi ambo peedicatores. 


PERTINAX ET JULIANUS. 
Mox imperavit Pertinax, grandevus senex, 
qui in aula palatii interfectus est. 
Sceptrumque arripuit Rornani imperii 
brevi admodum tempore Julianus Didius. 

SEVERUS AN. XVIII. 

Hinc Severus hostium in preliis domitor, 
dirug8 piorum Christianorum persecutor : 


D sub quo cum aliis pater quoque Origenis 


Leonidas martyrii coronam retulit. 
ANTONINUS CARACALLA AN. VII. 

Hujus exstincti monarchiam excepit 

Antoninus cognomine Caracalla, 

foedus homo et maxime sanguinariua. 
MACRINUS ET AVITUS AN. IV. 

Tum et Macrinus brevissime imperavit. 

Deinde in imperio debacchatus est 

nomine Avitus, cognomine Sardanapalus, 


(b) Ita cod. 


18 


49 


Priapi quoddam Baochique mancipium, 
moribus vere Sardanapalus alter, 
effeminatus admodum et luxuriosus. 


ALEXANDER MAM/EE AN. XIV. 


Post hunc pervenit ad regnum Alexander 
Mame filius, Christianorum reverens. 
Cum enim ejus mater credidisset 
sapientibus Origenis doctrinis, 

honor credentium ordini haberi co»ptus est. 


MAXIMINUS ET ALII AN. III. 


Occiso Alexandro, creatur imperator 
exsecrandus furiosusque Maximinus quidam, 
qui dira commota adversus Cbristíanos 
persecutione, plurimos fecit martyres. 

Tunc etiam regnaverunt Maximus et Albinus, 
et cum Pupieno Publius Balbinus. 


GORDIANUS AN. VI. 


His exstinctis, summa potestas devenit 
ad Gordianum quemdam filiumque ejus : 
sub quibus inclytus doctrina Origenes 

in Palestina discipulos erudiebat ; 
quorum erant in numero fratres duo, 
Gregorius cognomento Thaumaturgus, 


atque Athenodorus doctrina non inferior. 
PHILIPPUS AN. VI. 


Secutus est Philippus, Christianis benevolus, 
imo vero, ut fama est, Christi assecla, 
credentium sodalitio adjungi optans, 
Christoque suos triumphos referre acceptos ; 
quem tamen sacri non admiserunt presules. 
Huic Bostr& patria ; prope quam aliam condidit 
quam Philippi urbem omnes vocitant. 


DECIUS AN. I. 


Imperio postea potitus Deoius 

Christianos sine mora copit persequi : 

cui restiterunt insigni fortitudine 
Cyprianus, Babylas, aliique plurimi. 

Lapsi sunt alii ; in his infelix Origenes. 
Tuno fuit Novatus malevoli vir ingenii : 

qui cum Romane Ecclesie sacerdos esset, 
eos qui cruciatibus victi sacrificassent, 

ad poenitentiam recipere pernegabat. 

Id dogma Patribus a fide alienum visum est ; 
cui dum heret, communione infelix pellitur. 


GALLUS ET AXMILIANUS AN. I. 


Postquam imperium Decius cum vita amisit 
regnavit Gallus impio vir corde preditus, 
et Cchristianorum gravis persecutor, 
Deinde vix quatuor mensibus /Emilianus. 
Tunc Sabellius erat ecevus Afer, 

qui divinas impie in Triade personas 
confudit et naturam cum his commiscuit. 


6) Ita cod. At Zonaras Πομπηΐανός. 


5) Ita codex, et ita loquitur etiam Zonaras. 
ὃ Ita cod. 


EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


À 


᾿Ανδράποδόν τι ΠΙριήπου Διονύσου. 
"AXXoc τις ὄντως Σαρδανάπαλος τρόπους, 
ϑηλυδρίας τις ἐχδεδιῃτημένος. 


AAEEANAPOZ O MAMAIAXZ ET. IA. 


M10 ὃν παρῆλθεν sl; βασίλειον χράτος 
165 Μσμαίας ᾿Αλέξανδρος εὐσεδεῖς σέδων " 
Μητρὸς γὰρ αὐτοῦ Μαμαίας πιστευσάσῃης 
Διδασχαλίαις ταῖς σοφαῖς ᾿Ωριγένους, 
Γιμῆς χατηξίωτο πιστῶν τὸ στίφος. 


ΜΛΞΊΜΙΝΟΣ ΚΑΙ AAAOI ET. Γ΄. 
Τούτου σφαγέντος ἀναδείχνυται χράτωρ 
170 θΘεοστυγής τις Μαξιμῖνος μαινόλης, 
Ὅστις διωγμὸν χαλεπὸν Χριστωνύμοις 
Κινήσας, ἀπέφηνε μαρτύρας ὅσους. 
Σὺν ᾿Αλδίνῳ (5*) Μάξιμος ἔσχε τὸ κράτος 
Καὶ Πομπιανὸς (6) Πουπλίῳψ σὺν Βαλθίνῳ. 
TOPAIANOE RT. C. 


475 Ὥνπερ θανόντων ζώννυται xpatapylav 
Γοοδιανός τις σὺν ὁμωνύμῳ τέχνῳ * 
Ἐφ᾽ ὧν ὁ λαμπρὸς ἐν λόγοις ᾿Ωριγένης 
Ἣν ἐχδιδάσχων μόστας ἐν Παλαιστίνῃ * 
Οἵσπερ συνηρίθμηντο σύγγονοι δύο 

480 Ὁ Γρήγορος νοῦς (7) θαυματουργὸς τοὐπί- 

ίκλην, 
Πρὸς δ᾽ αὖ ᾿Αθηνόδωρος οὐχ ἥττων λόγους. 
ΦΙΛΙΙΠΟΣ ET. 7. 


Μεθ᾿ οὖς Φίλιππος εὐμενὴς Χριστωνύμοις, 

Μᾶλλον δὲ Χριστῷ προσδραμεῖν αἱρεῖ λόγος, 

Εὐχῶν τε πιστοῖς συμμετασχεῖν ἀσμένως, 
485 Καί οἱ θριαμδεῦσαί γε τὰ πεπραγμένα - 

ἤΛλλως προέδρων τόνδε μὴ δεδεγμένων. 

Ὦ Βόστρα πατρὶς, οὗ κτίσας ἔχει πόλιν 

Ἣν πᾶς Φιλίππου τήνδε φημίζει πόλιν. 


AEKIOZ ET. Α΄. 


Εἴτα Δέχιος τοῦ χράτους δεδραγμένος 
190 Εὐθὺς διωγμὸν κατὰ πιστῶν ἐχφέρει * 
᾿Ὃν (8) ὑπερέσχον εὐψύχως ἠνδρισμένοι, 
Κυπριανός τε Βαδύλας καὶ μυρίοι " 
Ἥττηντο δ᾽ ἄλλοι, xal τάλας ᾿Ωριγένης * 
τότ᾽ ἦν Ναυάτος (9) *, μισάνθρωπος φύσις, 
495 ᾿Εχχλησίας δ᾽ ὧν Ρωμαίων θυηπόλος, 
Ἔφασχε μὴ δεῖν βασάνοις τεθυχότας 
Μετανοοῦντας προσδέχεσθαι χαθάπαξ " 
Ὃ ἸΙατράσιν ἔδοξε πίστεως νόθον 
Καὶ μὴ μεταγνοὺς, ἐχχεκήρυχται τάλας. 


ΓΔΛΛΟΣ ΚΑΙ ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ ET. Α΄. 


200 Blov Δεκίου xai χράτος λελοιπότος, 
Κατῆρξε Γάλλος f, βέδηλος καρδία, 
Βαρὺς χολαστὴς Χριστιανῶν τυγχάνων " 
Αἰμιλιανός τε τέτταρας μῆνας μόλις * 
Ἡνίκα Σαδέλλιος ἦν σκαιὸς Λίδυς, 

205 Ὁ σύγχυσιν δρῶν ἀσεθῶς ἐν Τριάδι 


Θείων προσώπων καὶ συναλείφων φύσεις. 


(8) Ita cod. Nisi mavis ὧν. ] 
(9) lta etiam Zonoras. Sed intelligendus potius 


Novatianus. 


21 CAXRSBARES. 


BAAAEPIANOZ ΚΑΙ TAAHINOZ ET. IE. 
Αἰμιλιανοῦ δὲ σφαγέντος ἀθλίως, 
Βαλλεριανὸ, παραλαμύάνει κράτος, 

Βαρὺς διώκτης εὐσεδῶν Χριστωνύμων " 

210 Ὅστις ἀγεννως Βαρύάροις Πέρσαις μάχῃ 
Αλοὺς, παρ’ αὐτοῖς τὸν βίον καταστρέφει. 
Καὶ παῖς παρῆλθε Γαληΐνος εἰς χοάτος. 
Δεξιὸς ἀνὴρ, φιλότιμος, χαρίεις, 

Ηολλοὺς ἀνχτλὰς κινδύνους ἐν ταῖς μάχαις. 
KAAYAIOZ ET. A' (10). 

215 Μεθ᾽ ὃν Κλαύδιος ἀῤῥεποῦς δίκης φύλαξ. 
Κράτωρ ἀγαθὸς καὶ μαχητὴς γεννάδας, 
Πάππος μεγίστου κράτορος 

[γου (11). 
AYPHAIANOZ ET. ζ΄. 
Τούτου τελευτήσαντος ἐν χραταρχίᾳ, 
Αὐρηλιανὸς δυσμενὴς Χριστωνύμοις 

290 Τὰ σχῆπτρα παρείληφε τῆς αὐταρχίας * 
Τούτου χρατοῦντος Ηαῦλον Σαμοσατέσ 
Κακῶς φρονοῦντα Πατέρων θεῖος στίφος 
᾿Ἑπάρατον τίθησι καὶ βδελυχτέον " 

Τῆς 9' ᾿Αντιόχου καθέδρας δεδραγμένον, 

225 Καὶ τήνδε βίᾳ κατέχειν ἡρημένον, 
Πεισθεὶς ὁ κρατῶν εὐσεδῶν ἐντυχίῳᾳ 
Γραφαῖς ἀτίμως ἐξελαύνει τοῦ θρόνου. 


TIPOBOZ ET. ζ΄. 

Bpaybv χρόνον Τάχητος ἀνὴρ πρεσθύτης. 
Εἴτα Πρόθος (12) τις φίλος ἑρμοῦ καὶ μάχης 

230 Παραλαδὼν ἴθυνε τὴν χραταρχίαν, 
Πρᾶος, μεγαλὄψυχος, εὐμενὴς χράτωρ * 
Οὗ ταῖς κατ᾽ ἐχθρῶν ἐμύραδύνοντος μάχαις, 
Στρατοῦ δὲ βρωτῶν κινδυνεύοντος σπάνει, 
"Er! αὐτὸν ἐκλείποντα λιμῷ σιτίων 

235 Ὅμόρον σίτῳ σύμμικτον ὀμόρῆσαι λόγος 
Τὸν ὀψόθεν βλύσαντα τῷ λαῷ μάννα, 
Ὥπερ τραφρῖσαν στρατιὰν ἐνισχύσαι. 

KAPOZ ΚΑΙ ΝΟΥΜΕΡΙΑΝΟΣ KAI ΚΑΡΙΝῸΣ 


Μεθ’ ὃν Κάρος τις γεννάδας σὺν υἱέσιν 
"Ava£ ἐδείχθη παραλαθὼν τὸ κράτος " 
240 Νουμεριανὸς ἐκδαρεὶς ἀσχοῦ δίχην, 
Δηφθεὶς παρ᾽ ἐχθρὼν αἴχμάλωτος ὡς λόγος " 
Καὶ Καρῖνος αἴσχιστος, ἀπηνὴς Alav, 
Χριστωνύμων ὄλεθρος, ἔσχε τὸ χράτος * 
"Eo' οὗ λελοιπὼς Περσίδα Μάνης τάλας 
245 'Ρωμαΐδος κλίμασι παρεισεφθάρη, 
Κακίας tàv ἐξεμῶν ψυχοφθόρον, 
^Ae' οὔ βδελυκτὸν τοὔνομα Μανιχαίων. 
ΔΙΟΚΛΗ͂ΤΙΑΝΟΣ ET. Κ΄, 
Μετὰ δὲ τούτων ἣ μεγίστη μανίαν 
Τὴν κατὰ Χριστοῦ δυὰς ἣ τρισαθλία 
250 Βρονῶν ἐριννὺς αἱμοχαρὴς καρδία 


10) Male iun codice τα᾿, undectm. 

11) Eumenius psneg. Cantantini cap. 2 : Ab 
illo ením divo Claudio manat in (e avita cognatio, 
qui Romani imperii solutam et perditam dssciplinam 


primus reformavit. 
(12) God. Φλῶρος, sine dubio pro Florianus ; sed 


Κωνσταντί- 


22 


VALERIANUS ET GALLIENUS AN. XY. 
Post /Emilianum misere interfectum 
suscepit imperium Valerianus, 
gravis piorum persecutor Christianorum : 
qui barbaris a Persis in prelio turpiter 
captus, apud ipsos vitam finivit. 
Obtinuit autem imperium Gallienus filius, 
vir dexter, liberalis et amabilis, 
qui pericula in prelis multa pertulit. 


CLAUDIUS AN. I. 


Exin Claudius fuit justitie firmus custos, 
princeps bonus et bellator strenuus, 
maximi principis Constantini avus. - 


AURELIANUS AN. VI. 


B Postquam hic in purpura vitam clausit, 


Aurelianus Christianorum odio imbutus 
summi imperii sceptrum gestare copit. 

Eo regnante Paulum Samosatensem 

prava sentientem Patrum divinus chorus 
edixit ὅ586 malediotem et exsecrabilem : 
qui cum Antiochenam invasisset cathedram 
eamdemque niteretur vi retinere, 

piorum legatione permotus imperator 
missis litteris sede turpiter eum ejecit. 


PROBUS AN. VI. 
Brevi regnavit Tacitus, vir grandevus. 
Dein Florus, et mox Probus domi bellique 
bonus, rem copit publicam gubernare. 
Mitis hic erat princeps, magnanimus, benevolus, 
qui dum diuturnis distineretur bellis, 
periclitante exercitu commeatuum penuria, 
jamque deficientibus ob famem viribus, 
imber commistua tritico decidisse dicitur 
coeleste mauna multitudini affundena, 
quo pastus vires pristinas recepit míles. 


CARUS, NUMERIANUS, ET CARINUS AN. II. 


Carus deinde, vir strenuus, cum suis liberis 
regium nomen cum potentia excepit. 
Numeriano quidem apud hostes captivo. 

Cutis detracta dicitur, utris instar. 
Carinus turpissimus et crudelis admodum. 
Christianorumque pestis, imperium tenuit. 
Sub eo Manes calamitosus relicta Perside 


D ad Romanas terras adrepsit venenum evomens 


improbitatis suse, animabus exitiosissimum, 
Ex hoc Manicheorum fluxit infame nomen. 


DIOCLETIANUS AN. XX. 
His exstinctis, furere in Christum coepit 
gemina mortalium Erynnis atque maxima, 
tristimum animorum et cruentissimum 


tamen consequentes laudes Probo congruunt, teste 
etiam Zonara. Et quidem Probus soribitur in codi- 
cis lemmatibus, non Florus sut Plorianus. Exi- 
stimo igitur unum versum excidisse, in quo a Flo- 
ríano fiebat tansitus ad Probum. 


23 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


par, Diocletianus scilicet et Maximianus, 
utentes regia potestate crudeliter. 

Et prior quidem obscuris in Dalmatia genitus 
parentibus, servili stirpe et conspuenda, 
arcano Dei decreto imperium obtinuit ; 
cujus deinde participem Ilerculium fecit 
Maximianum Christianorum exitio natum. 
Ergo hi duo ad perniciem conspirantes 
Christianorum, vel potius proprie anime, 
persecutionem commoverunt asperrimam ; 
turmatimque per populos ingentemnumerum 
martyrum effecerunt certantium fortiter : 
voluntarias nempe victimas et purissimas, 
animas usquequaque acceptas Domino. 
Porro uterque regnator generum sibi legit 
cui propriam collocavit dilectam filiam : 
Maximianus nobilem Constantium Chlorum 
qui maximi Constantini parens fuit ; 
Diocletianus autem Maximinum, 

cui Galerio quoque nomen erat. 

Atque his Cesarea dignitas est tributa. 
Jam cum Christianam exetipguere religionem, : - 
tyranni duo non possent, conantes licet, 
&bdicaverunt ultro dignitatem suam, 
Ceesaribusque imperium permiserunt ; 

ita ut Galerius quidem in toto Oriente, 
Constantius in occiduis regnaret partibus. 
Erat etiam tertius Rome tyrannus 

Herculii filius Maxentius furiosus. 
Verumtamen Constantius cunctia placidug 
Christianos diligebat singulariter : 

at Maximinus permolestus subditis, 
mulierosus, mochus, pestis publica, 
Christianis autem infensissimus, 

ipsorum, heu ! decreverat cedem omnium. 
Hic in imperii partem advocavit 

Constantii fedum generum Licinium 
malum monstrum et piorum exitium. 

Hos Maxentius adequabat suis moribus, 
Christianorum hostis, et saevus homicida. 
Hem exsecrandam |riadem, pietatis labem! 
quam assecuta eset justissima ultio Dei. 


CONSTANTINUS AN. XXXII. 

Ergo Constantius mortem cum vita mutans 
imperium filio Constantino tradidit, 
quem ex priore susceperat Helene conjugio; 
qui quomodo reipublice navipium rexerit, 
primusque ad Christum Dominum rex accesserit, 
dicere non erit, ut reor, supervacaneum, 
atque audituris absurdum non videbitur. 
Igitur hic rempublicam a patre traditam 
preclare gubernabat armis et consilio, 
nondum initiatus, sed tamen recte sentiens, 
quod ex ipsomet satis conjicere licebat, 
atque ut rerum exitus deinde docuit. 
Jam cum imperatores tres tunc essent, 

(13) Ita cod. At Latinis est Consiantius, non 
Constans. 

(14) Ita cod. Atqui Licinius Constanti: Sponsus 


À 


Μαξιμιανὸς Διοχλητιανός τε, 
Ὦμῶς χατῆρξαν τοῦ βασιλείου χράτους * 
Ὃς πατέρων φὺς δυσγενῶν Δαλματόθεν 
ἤΑσημος fj τρίδουλος ἐδδελυγμένος 

200 Θεοῦ χριμάτων τυγχάνει χραταρχίας " 
Ἧς συμμεριστὴν 'Ερχούλιον λαμὄάνει 
Μαξιμιανὸν εὐσεδῶν ἀναιρέτην 
Ἐπὶ καχῷ γοῦν τώδε συμπεπνευχότε 
Χριστοῦ μερίδος ἢ πλέον σφῶν χαρδίας, 

260 Διωγμὸν ἀφόρητον ἐξηγειρέτην, 
Καὶ κατὰ δήμους εἴτε χιλιοστύας 
Μάρτυρας ἀπέφηναν ἠγωνισμένους, 
Αὐθαίρετα θύματα καθηγνισμένα 
Ἕμψυχα, παντέλεια, δεχτὰ Κυρίῳ, 

206 Γαμόροὺς δυὰς εἴληφεν αὐτοχρατόρων 
Εἰς τὰς ἑαυτῶν φιλτάτας θυγατέρας - 


Ὁ μὲν Χλωρὸν Κώνσταγτα λαμπρὸν τῷ γένει 


Too παμμεγίστου πατύρα Κωνσταντίνγυ. 
Ὁ Διοχλητιανὸς δ᾽ a8 Μαξιμῖνον 

270 Ὃς καὶ Γαλέριος ἦν ἐπιχεκλημένος * 
Καὶ τούσδε τιμᾷ τῇ Καίσαρος ἀξίᾳ - 

ες Ἐπεὶ δὲ Χριστώνυμον οὐχ ἐνῆν σδέσαι 

Ηολλὰ χαμοῦσι τοῖσδε τυράννοις σέθας, 
Ἑκόντες ἀπέθεντο τὴν σχηπτουχίαν, 

2/5 Καίσαρσι δόντες διέπειν τὰ τοῦ χράτους * 
᾿Αρχὴν Γαλερίῳψ μὲν ἁπάσης "Ew, 
Τῷ Κώνσταντι (13) δὲ βασιλεύειν Ἑσπέρας * 
"Hv καὶ τρίτος τύραννος ἐν Ῥώμῃ πᾶλιν 
Ἑρκχουλίου παῖς Μαξέντιος μαινόλης * i 

280 ᾿Αλλὰ Κώνστας μὲν εὐμενὴς ἦν τοῖς ὅλοις, 
Χριστωνύμους ἔστεργε τῶν ἄλλων πλέον " 
Μαξιμῖνος δὲ δυσχερὴς ὑπηχόοις, 
Γυναιχομανὴς, μοιχιχὸς, χοινὴ λύμη, 
Χριστωνύμοις δὲ δυσχερέστατος λίαν, 

285 Πανωλεθρίαν τῶνδε φεῦ καταχρίνας * 
Κοινωνὸν οὗτος τοῦ χράτους προσλαμθάνει 
Λικίνιον Κώνσταντος (14) αἰσχρὸν νυμφίον 
Καχόν τι τερμέρειον (45) εὐσεδῶν φθόρον " 
Καὶ Μαξέντιος ἦν ἴσος τούτοις τρόπους, 

290 Καὶ χριστομάχος xal μιαιφόνος πλέον * 
Τριὰς ἐναγὴς, εὐσεδῶν ἀναιρέτις, 
νπερ μετῆλθεν ἐνδίκως θεία δίχη. 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝῸΣ ET. ΛΒ΄. 

Ὁ τοίνυν Κώνστας τῷ γόνῳ Κωνσταντίνῳ 
Βίον τελευτῶν καταλείπει τὸ χράτος, 

205 Ὃν ἐξ Ἑλένης ἔσχε τῶν πρόσθεν γάμων * 
Οὐ χάριν εἰπεῖν οὐ περίεργον τάχα 
Κλύουσι προσγένοιτ᾽ ἂν εὐεπηδόλως, 
Ὅπως τε διίθυνεν ἀρχῆς τὸ σχάφος, 

Καὶ προσδραμεῖν ὑπῆρξε Χριστῷ Δεσπότῃ * 

900 ᾿Αρχὴν μὲν οὗτος πατρόθεν δεδεγμένος 
Διεῖπε χαλῶς συνέσει στρατηγίαις, 

Ἔτι μὲν ἀμύητος, εὖ φρενῶν δ᾽ ἔχων, 

Ὡς ἐξ αὐτοῦ δὴ συλλογίσασθαι δέον, 

Ὡς ὕστερον δἔδειχε πραγμάτων πέρας * 
805 Τριῶν δ' ὁπόντων αὐτοχρατόρων τότε, 


erat, gener Constantii. 
(15) Ita cod. 


24 


25 


Τούτου, Μαξεντίου τε καὶ Λικινίου, 
Ὡς Μαξιμίνου τὸν βίον λελοιπότος 
Βαρὺς 6 Μαξέντιος ἦν ὁπηχόοις, 
Δράχων δαφοινὸς, αἱμοχαρὴς τις κύον" 

310 Ὅπλοις τὸ λοιπὸν ἀμύναι Κωνσταντῖνος 
Παραχαλεῖταί σφισι τυραντουμένοις" 

Καὶ καταπεισθεὶς ἣ συμπαθὴς χαρδία, 
᾿Εφίσταται ταχιστα Ῥωμαίων πόλει. 
Καὶ πρὸς μάχην ἔτοιμον αὐτὸν ὀτρύνει" 

315 Καὶ δὴ σκοποῦντι xai δεδοιχότι μάχην, 
Σταυροῦ μεσούσης ἡμέρας ὥφθη τύπος 
Τυπούμενός γε πρὸς πόλῳ δι᾽ ἀστέρων 
"Ev γράμμασι φράζουσιν, "Ev τούτῳ νίχα. 
Αὐτίκα τοίνυν ἐκ χρυσοῦ σταυροῦ τύπον 

320 Ὡς ὥπτδὅ οἱ πρὶν ἐμφρόνως σχεδιάσας͵ 
Αὐτοῦ προάγειν στρατιᾶς παρηγγύα" 

Ὥ δὴ πεποιθὼς, συμπλακεὶς ἐναντίοις 
Τρόπαίον Votq κατὰ τυράννου μέγα, 
"Ἔργον φανέντος ῥευμάτων ποταμίων, 

325 Ἡττημένου φεύγοντος αἴσχρῶς ἐκ μάχης" 
Κἀντεῦθεν οὐχοῦν ἦρξε καὶ Ῥώμης ὅλης, 
Καὶ δόγμα βασίλειον εὐθὺς ἐχφέρει 
Μὴ δεῖν κολάζειν θεσπίζον Χριστωνύμους" 
Καθιστορεῖται χαὶ ταδὶ τούτου πέρι" 

330 Ὡς ταῖς κατ᾽ ἐχθρῶν ἦσχολτ μένον μάχαις 
"Avaxta τοῦτον ἱππότην ὠπλισμένον 
Τινά ποτ᾽ ἰδεῖν ἀντὶ σημαίας τύπον 
Σταυροῦ χεροῖν φέροντα σύμδολον νίχης" 
Kal πάλιν ὀφθῆναι δὲ τῷδ᾽ ἄνδρας δύο 

335 'Ev ᾿Αδριανοῦ τῆς μάχης ἡγουμένους, 
᾿Αντιπάλων χτείναντας ἀφειδῶς ἵλας" 

Καὶ φῶς περιαστράψαν ἀθρῆσαι νύχτῳρ 
Πάντων ὑπνούντων χάραχα στρατευμάτων. 
Περὶ τὸ Βυζάντιον ἐσκηνημένων᾽ 

410 "Ex τῶνδε συνεὶς ὡς Θεὸς καλῶν δότης 
Ἐπιστρέφειν ἤρξατο καὶ συνιέναι" 

Καὶ Atxlvtoy χριστομαχοῦντα βλέπων, 
Ὅπλοις στρατιᾷ καταστρέφει τοῦ χράτους, 
Δίκας τ᾽ ἀπαιτεῖ τόνδε χριστομαχίας" 

345 Ὅθεν μονάρχης ἀξίως αὐτοχράτωρ 
Κωνσταντῖνος πέφηνεν 'Eonipac, "Eo: 
Δύσιν δὲ τοῦ τρύχοντος αἰτοῦντι πάθους, 
Βουλὴν πονηρὰν ὁποτίθενται θύται 
Διὸς βδελυχτοὶ xal γόητες καὶ μάγοι, 

350 Πρὸς ἰασιν αἵματι παίδων ἀφθόρων 
Ἐναποπλύναι σαρκίον κατατρύχον" 
Ἥθροιστο τοίνυν νηπίων πληθὺς ὅση, 
Ηροθεσμία δ᾽ ὥριστο τούτων θυσίας" 
Παρῆν βασιλεὺς, μητέρων χλύει γόων, 

350 Ηυνθάνεται δὲ τὰς ἀφορμὰς τῶν γόων, 

Καὶ γνοὺς, δίδωσι τὰ τέχνα ταῖς μητράσι, 
Καὶ χρήματα δὲ ταῖσδε πρὸς τούτοις νέμει 
᾿Αντίῤῥοπα φάρμακα τῆς πρόσθεν λύπης" 
Οὕτω καλῶς δράσαντι νυκτὸς xaz' ὄναρ 

360 ᾿Εφίσταταί οἱ προχρίτων ἀποστόλων, 

Avác φαεινὴ Πέτρος ἅμα xal [αὔλος 
Παρεγγυῶντες γνησίως ἐπισχόπῳ 

Τὰ καθ᾽ ἑαυτὸν ἀναθέσθαι σὺν πόθῳ, 

Εἰ βούλεται σχεῖν τοῦ πιέζοντος λύσιν, 


CJBBSARES. 
Α Constantinus, Maxentius, et Licinius, 


cea 


D 


quia jam Maximinus vita excesserat : 
Maxentius quidem subditis gravis erat, 
immanis draco cruorisque sitiens canis. 
Quare ut hunc armis denique compesceret, 
orabant Conetantinum oppressi populi : 

ἃ quibus exoratus olemens animus 

celerrime ad urbem Romam copias ducit 
tyrannumque jam paratum ad arma provocat. 
Dum vero incerti martis mente versat curas 
crucis hora meridiana conspexit typum, 
quem astra quaedam in celo conformabant, 
inscriptis hisce litteris : In hoc vince. 
Protinus igitur aures crucis typum, 

qualis ipsi apparuerat, concinne fabricans, 
suis hunc preeferri jussit exercitibus : 

cui sane fisus, conserta cum hoste manu, 
magnam de tyranno victoriam retulit, 

qui fluminis vorticibus absorptus est, 

dum victus fugeret turpiter e prelio. 

Hinc ergo universa potitus Roma est 
regiumque statim edictum proposuit, 

ne quis jam Christianos ad ponam posceret. 
Alia quoque rei hujus narratio est : 

nempe quod pugnam adversus hostes patrans 
equitem imperator armatum viderit, 

qui pro consueto militum vexillo 

crucem gestabat manibus, victorie symbolum. 
Rursus duos eidem conspectos viros 

&iunt, in Hadriani mole cientes pugnam, 
hostiumque turmis plagas imponentes. 
Postremo lucem noctu coruscantem 
vallumque ambientem, ounctis sopitis somno, 
vidisse prope Byzantium cum castra haberet. 
llinc ergo agnoscens datorem bonorum Deum, 
converti ad fidem ccpit et recte sapere. 

Tum infestum Christianis Licinium cernens, 
armis correptis hunc imperio dejícit, 

et de Ímpietate dignas penas sumit. 

Quare jam solus merito imperator 

occidui Constantinus et eoi orbis fuit. 

Exin remedium morbi poscenti gravis 

dirum consilium obtulerunt Jovis 

nefarii sacerdotes et fallaces magi, 

nempe ut investium puerorum sanguine 
inürmum corpus medele causa ablueret. 
Infantium ergo colligitur ingens numerus, 

et dies cedis deflnita edicitur. 

Presens imperator matrum audit gemitum, 
hujuzque causam querit ex astantibus ; 

el re comperta, matribus prolem reddit, 
pecuniamque insuper his distribuit, 

que 8it solatium prioris moestitie. 

His recte gestis, noctu per somnium videt 
astare Sibi principum apostolorum 

illustre par, Petrum cum Paulo scilicet ; 
seque adhortantes ut sincere episcopo 
salutem suam dulci cum spe committeret, 

8i quidem presens malum fugare vellet, 


27 


immortalemque ac miram vitam adipisci. 
Postquam eum somnus dereliquit, statim 
sanctum 8ilvestrum admodum reverenter 
advocat ; atque ubi venientem conspicit, 
rem illi cunctam pandit lubentissime : 
Silvester regem visi rationem edocet. 
Cur verba longas ducam per ambages ? 
religiosum principi mysterium explicat, 
initiatumque et credentem baptismo tingit, 
et sancto educit lavaoro incolumem. 

Ad Christi partes accessit etiam Helena 
Silvestri verbis edocta pastoris maximi. 
Ipsa deinceps Sionem Dei urbem 

invisit, sacrum lignum vestigans crucis, 
ibique ut templa conderet sanctissima. 
Religio nostra crevit ex hoc tempore 
amplifice; atque ad orbis pervenit fines 
apostolorum salubris predicatio : 
risitque ver tranquillum orthodoxis. 
Tunc templa passim patuere Christicolis, 
atque omnis ara falsi cultus concidit 
Christi virtute Domini et omnium Regis, 
Itemque Constantini legati ejus. 

Hio late imperitans gentibus innumeris, 
prolatis etiam priscís imperii finibus 
crucis atque Evangelii potentia adjutus, 
homonymam quoque condidit sibi urbem, 
ocellum totius mundi splendidissimum. 
Regum hic piorum pater est appellatus, 
et christicolarum Cesarum antecessor. 
Idem episcoporum primam indixit synodum, 
quibuscum spurium Arii dogma perculit. 


CONSTANTIUS MAGNI CONSTANTINI FILIUS 
AN. XXIV. 


Postquam is terrestre deseruit imperium, 
proque hoc supernam gloriam adeptus est, 
colorumque regni adiit hereditatem ; 

nati ex eo liberi tantam imperii molem 
Constans, Constantius, atque Constantinus, 
inter se partiti sunt heredum ritu. 

Et Constans quidem cum Constantino fratre 
terras ocoiduas sibi regendas sumunt, 
Romam ipsam, Africam, Italiamque, 

et quidquid mundi usque ad oceanum patet. 
Oriens Constantio contigit universus, 
pretereaque Thracia, finesque Macedonici, 
oum urbe a patre condita et regni sede. 

Hic sibi creditum optime imperium gerens 
multos agonas pertulit ac diserimina, 
perpetuo militans hostesque armis persequens 
Deinde occisis in Occidente fratribus, 
Constantino quia fratrem armis lacessiverat, 
Constante dolis Magnentii irretito, 

orbis universi Constantius sceptrum tenuit. 
Nam Magnentium quidem belli jure sustulit ; 
δὶ Vetranionem qui preter fas se gesserat, 
perculsum metu subditum sibi fecit. 


(16) Ita ood. 


EPHRJEMII! CHRONOGRAPHI 
À 3965 Ζωῆς ἀκηράτου τε τυχεῖν xal ξένης. 


Ἐπεὶ δ᾽ ἀνῆκεν ὕπνος αὐτὸν, αὐτίκα 
Τὸν ἱερὸν Σίλοεστρον εὀλαδῶς ἄγαν 
Μεταχαλεῖται, καὶ προσελθόντα βλέπει, 
Καὶ πάντα διέξεισιν αὑτῳ προφρόνως" 
9710 Ὁ δ’ αὖ ἐπάγει τῶν θεχθέντων λύσιν" 
Καὶ τί με δεῖ γράφοντα μαχρὰ συμπλέχειν ; 
᾿Εχτίθεταί οἱ τὸν λόγον μυστηρίου. 
Μυεῖ τε βαπτίξει τε πιστεύσαντά γε, 
Λουτροῦ τ᾽ ἀσινῆ τοῦ παναγοῦς ἀνάγει" 
375 Προσῆλθε Χριστῷ καὶ βασιλὶς Ἑλένη 
Διδασχαλίαις ποιμενάρχου Σιλδέστρου" 
Μεθ᾿ οὗ Σιὼν εὔλεψε τὴν Θεοῦ πόλιν 
Elc φανέρωσιν σταυριχοῦ θείου ξύλου, 
Ναῶν τ᾽ ἀναδόμησιν εὐαγεστάτων. 

p 330 Κἀντεῦθεν ἀνθεῖ τὰ xag' ἡμᾶς εἷς bye 
ἘἘχτείνεται δὲ καὶ μέχρι γῆς τερμάτων 
Σωτέριον κήρυγμα τῶν ἀποστόλων᾽ 
Γελᾷ δ’ Exp ἥσυχον ὀρθοδοξίας" 
᾿Ανοίγνυται πᾶς καὶ νεὼς Χριστωνύμοις, 

385 Βωμὸς τ᾽ ἀνετέτραπτο πᾶς σὺν τῇ πλάνῃ 
Χριστοῦ δυνάμει παντάναχτος Δεσπότου 
Ὑποστρατήγῳ βασιλεῖ Κωνσταντίνῳ, 
Ὅς ἄρξας ἐθνῶν ἀπλέτων ἐθναρχίας 
Σχοινίσματά τε πλατύνας κληρουχίας 

300 Σταυροῦ τε κράτει παντοδυνάμου λόγου, 
Πάλιν πολίζει τὴν ὁμώνυμον πόλιν, 
᾿Ὀοφθαλμὸν αἰγλήεντα τῆς οἷχον μένης" 
Πατὴρ ἀνάχτων εὐσεδῶν χεχλημένος 
Καὶ χριστολατρῶν χρατόρων ἀρχηγέτης" 

805 Ηρώτης ὁριστὴς ποιμενάρχων συνόδου, 

C Μεθ᾿ àv χαθεῖλεν 'Apslou δόγμα νόθον. 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΟΣ O ΥἹΟΣ TOY METAAOY ΚΩΝ- 


ΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ET. ΚΔ΄. 


Τούτου λιπόντος τὴν χάτω μοναρχίαν 
Οὐράνιον δόξαν δὲ κληρωσαμένου, 
Καὶ βασιλείας οὐρανῶν κληρουχίαν, 

400 Οἱ παΐδες αὐτοῦ τὴν ὅλην χραταρχίαν 
Κώνστασ τε, Κωνστάντιος καὶ Κωνσταντῖνος, 
Αὐτοῖς διεῖλόν σφισιν εἰς χληρουχίαν" 
Κώνστας μὲν ἅμα συγγόνψ Κωνσταντίνῳ 
Λαχόντες ἄρχειν τῶν καθ᾽ βσπέραν τόπων 

405 Αὐτῆς τε Ρώμης, ᾿Αφρικῆς, Ἰταλίας, 

Καὶ μέχρις αὐτῶν ὠχεανοῦ τερμάτων" 
Πᾶσα δ᾽ Ἑώα τῷ Κωνσταντίῳ λάχος, 
ἹΙρὸς τοῖσδε Θράκης, Μακεδονίας ὅροι, 
Σὺν τῇ πατρῴᾳ καὶ βασιλίδι πόλει" 

410 Ὅς διέπων ἄριστα τὴν κληρουχίαν 
Πολλοὺς ἀγῶνας ἀνέτλη καὶ κινδύνους, 
"Acl στραταρχῶν, κατ᾽ ἐχθρῶν κινῶν δόρυ" 
Εἶτα σφαγέντων συγγόνων ἐν Ἑσπέρᾷ, 

Ἰοῦ μὲν κινοῦντος χαθ᾽ ὁμαίμονος ξίφη, 
ἀ15 Τοῦ Κώνσταντος δὲ πρὸς Μαγνεντίου δόλῳ, 
Πάσης κατῆρξεν Ἑσπέρας καὶ τῆς "Eo 
Μαγνέντιον μὲν ἀνελὼν μάχης νόμῳ, 

Τὸν δ᾽ αὖ Βρετανίωνα (16) τὸν καχεργάτην 
Ὑπήχοον θεὶς κατασεισθέντα φόδῳ. 


29 ORSABES. 


420 ΥὙπῆρχεν οὔτος εὐχερὴς μὲν τὸν τρόπον, 
Καὶ πάμπαν εὐρίπιστος ἀνέμου πέδον, 
Πειθήνιός τε τοῖς ἀρειομανίταις, 

Ἔνδον δὲ τὸν νοῦν εἷς σέδας ἐῤῥωμένος" 
Ἑράτωρ ἀριστεύς καὶ μαχητὴς γεννάδας, 

425 ἩΠδὺς, προσηνὴς, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
Mepl τε τὴν δίαιταν ἐγχρατὴς ἄγαν 
Καὶ σωφρονικὸς, καὶ παθῶν αὐτοχράτωρ, 
Καὶ τὰς κρίσεις ἦν ἐχφέρων χατὰ νόμους, 
Δικαιοσύνης δ᾽ οὐδαμῶς ὑπεχτρέχων, 

430 ᾿Αρχαιρεσιάζων τε καθάπερ δέον, 

Τὰς ἀξίας τε προσνέμων τοῖς ἀξίοις 

Καὶ πάντα ποιῶν σὺν λόγῳ τὰ τοῦ κράτους" 
Οὐ συναριθμῶν οὐδένα γερουσίᾳ, 

Ὄς οὐ μετέσχε τῶν σοφῶν παιδευμάτων, 

435 Μή 9 αὖ λέγειν ἤσκητο καὶ χαλῶς γράφειν 
Καταλογάδην εἴτε ῥυθμῷ xal μέτρῳ, 
Παιδεύσεως ἔμπειρος, ἑρμοῦ τ᾽ αὖ φίλος" 
ἤΑλναχτι τῷδ᾽ Ἰουλιανὸς μαινόλης 
᾿Επιφυεὶς ἥρπασε τὴν xpatapy lav: 

440 Κάλ τοῦδε μαχρᾷ συσχεθεὶς ἀγωνίᾳ 
Καὶ διακαεῖ πυῤετῷ φθισιόρότῳ 
Ἐν Μόψου χρῆναις τὸν βίον καταστρέφει, 
Χολὴν μέλαιναν ἐκπτύσας ἐξ ἐγκάτων᾽ 


ΙΟΥΑΙΑΝΟΣ O HAPABATHZ ET. B' t9, ETEPOI AE 
ΦΑΣΙΝ ET. Γ΄. 
Εἴτα χαθαρῶς ἀναδείκνυται χράτωρ 

AA5 Ἰουλιανὸς χριστομάχος μαινόλης, 
Ὅσεις ἀποστάς Δεσπότου σεσωχότος, 
Καὶ Χριστιανῶν πίστεως σωτηρίου 
Τῇ δαιμόνων, φεῦ ἀπάτῃ προσεῤῥύῃ, 
Τὰ Χριστιαπῶν φαυλίσας ix καρδίας" 

450 Καὶ κατὰ Χριστοῦ παρατάττεται τάλας, 
Καὶ τοῦδε κλῆσιν ἐχποδὼν θέσθαι θέλει" 
Καὶ λοιπὸν οἵαις ἐξέτριψεν αἰχίαις 
Καὶ παντοδαπαῖς, ποικίλαις τιμωρίαις 
᾿Αντιστατοῦντας εὐσεδῶς Χριστωνύμους, 

A55 Καὶ τῶνδ᾽ ὅσου ; ἐδειξε μάρτυρας πάλιν 
Δἵματος ἄχρι καρτερῶς ἡνδρισμένους, 
Οὐκ ἔστιν εἰπεῖν χρωμένοις συμμετρίᾳ᾽ 
Κατὰ δὲ Περσῶν ἐχστρατεύσας Βαρδάρων 
Μετὰ στρατιᾶς μυρίας ῥωμαλέας. 

460 Καὶ μὴ διαθεὶς ὡς δέοι τὰ τῆς μάχης, 
᾿Εχεῖσε κατέστρεψεν ἀθλίως βίον, 
Ἀληθεὶς παρά του καιρίαν ἐν τῇ μάχῃ, 
Εἴτ᾽ Αὐσόνων ἢ Βαρδάρων ἀντιπάλων, 
Ἢ χειρὸς ἄλλης πανσθενοῦς οὐρανόθεν, 

465 'Ilv(xa φασὶν αἵματνς καταῤῥύτου 
Πλευοᾶς νυγείσης χειρὶ προσδεδεγμένου 
Εἰς ἀέρα χέοντα, ταῦτ᾽ ἐπιλέγειν, 
Ναζωραῖε, πλῆσθητι" φεῦ τῆς μανίας 


IOBIANOZ ΜΗΝΑΣ Β΄. Oi AE ET. A* 


Τούτου καταστρέψαντος, ὡς ἔφην, βίον 
470 Δυσὶ τυραννήσαντος ἀσεθῶς χρόνοις, 

Ψήφῳ στρατιᾶς προχρίτων γερουσίας 

ἸΙοδιανὸς χιλίαρχος ὦν τότε, 

᾿Ανὴρ ἀγαθὸς εὐσεθὴς Χριστοῦ λάτρις 


A Erat Constantius suapte ingenii levis, 


prorsus versatilis ceu pulvis vento expositus 
geque ab Arii studiosis sinebat duci, 
quanquam ipse animum orthodoxum gereret, 
princeps egregius, strenuus bellator. 
blandus, aífabilis, benevolus erga subditos. 
Idem cibi potusque temperantissimus, 
continens, animi cupiditatum dominus, 
dicere jus ex legum norma solitus, 

neque a justitia latum unguem discedens ; 
tum et magistratus pro meritis eligens, 
dignis hominibus dignitates largiens, 
cuncta demum in imperio sapienter gerens. 
Neque in senatum quempiam unquam legit, 
nisi doctis imbutum disciplinis, 

et qui reoto dicere beneque scribere 

seu prosa oratione posset seu rythmo et metro ; 
nutritus ipse litteris musarumque alumnus. 
Hunc contra regem lymphaticus Julianus 
consurgens, latrocinio imperium rapuit. 
Hine animi moerore diuturno captus 
Constantius ac lethalis ardore febris, 

ad Mopsi fontes vite spatium clausit, 
atram rejectans bilem de visceribus. 


JULIANUS APOSTATA AN. II, MENS. VI ; VEL, 
UT ALII AIUNT, AN. III. 

Exin absque emulo imperator est habitus 

christomachus Julianus et furioaus ; 

qui ἃ Rege Servatore suo defecit, 

Christianorumque fidem salutarem 


(C cum demonum, heu! fraudibus commutavit, 


sacrumque dogma contemptim corde respuit. 
Tum contra Christum bellum hic miser movet 
hujusque nomeu exterminare nititur. 
Proinde quot cruciatibus quotque ponis, 
quarum diversas formas vix fari licet, 
Christicolarum attriverit constantiam piam, 
martyrum quantum numerum effecerit, 

qui usque ad sanguinem restiterunt, 
studioso mihi brevitatis non licet dicere. 
Deinde Persas Barbaros bello appetens, 
copiis instructus innumeris fortissimis, 

re nihilominus bellica male gesta, 

amisit illic vitam infeliciter, 

incerto auctore graviter in prelio ictus, 


ἢ 8eu fuit ille Romanus seu hostis Barbarus, 


seu colestis aliqua validior manus. 

Tunc Julianum aiunt manantem sanguinem 
guífosso e latere manu cava exceptum 
dispersis per aerem his verbis additis : 
Nazarene, sitim exple. (Hem vesaniam !) 


JOVIANUS MENS. VII; SEU, UT ALH AIUNT, 
AN. I. 

Juliano, sicut dixi, vita orbato 

post sceleratam biennii tyrannidem, 

suffragio optimatium castrensis consilii 

Jovianus per id tempus tribunus militum, 

vir bonus atque Christi pius famulus 


31 EPHRJAEMII CHRONOGRAPHI 


ad imperii dignitatem fuit subveoclus, 
Ceteroquin ipse regnum respuebat, 
Christi se famulum esse dicens, 


atque ethnicis militibus imperaturum negans. 


Hi vero cum Christicolas se inclamassent, 
tunc imperium Jovianus recepit protinus. 

Et pace mox composita cum Persa rege, 
atque Antiochiam reducto exercitu, 

exsules dudum principes pastores 

ad suos greges edicto revocavit, 

quos inter Athanasium divinum presulem, 
cunctisque exhibuit Christianis 

ver tranquillum et orthodoxis lumen. 

Hic Galatarum Ancyram delatus, 

ibi improviso obitu excessi* terris, 
recentibus, ut fama est, voratis fungis. 

haud plusquam octo mensibus regno fruitus. 
Pietate is, ut dixi, fuit inclytus, 

bonus, tranquillus, benevolus erga subditos, 
Blaturaque corporis procera lucens ; 

litteris etiam mediocriter eruditus ; 

vini tamen atque amoris illecebris obnoxius. 
Hujus cadaver apud Byzantium urbem 

in sancto Apostolorum templo est conditum. 


VALENTINIANUS AN. XI; 
..SIVE, UT ALII AIUNT, AN. X. 


Post hunc insedit regium dignitatem 
Justitie simul clementiseque exemplar 

" Valentinianus Christianorum decus, 

vir stremus, animosus ac robustus, 

: generis ex Pannonia stirpem trahens; 
princeps bonus et providus erga subditos, 
. qui peregrinas quondam in regiones, 
utpote Christianus Deumque Christum colens, 
ab apostata Juliano pulsus fuerat ; 

nuno redux ad exercitum, tribunus erat. 
Is ubi supremam dignitatem adiit, 
imperii socium fratrem ascivit suum, 
erumnosum Valentem, Arii asseclam, 

cui partes Orientis regendas tradidit : 
ipse vero Occiduis pie prefuit, 

ubi trophaa nobilia de barbaricis 
gentibus victor statuit ope Numinis. 

Hic omnia boni expromens principis 
justitieque amore presertim flagrans, 
orthodoxorum dogmatum defensor, 
spatiosum vitae curriculum emensus est, 
et cursu vite et termino beatus visus, 
expletis quatuor supra octogina annis 
summo in favore Numinis beatitateque ; 
ex quo imperium susceperat annis undecim. 
Hic dum in Gallis degeret, mortem obiit, 
Gratiano filio imperium relinquens 

viro reotorum dogmatum defensori. 


VALENS AN. III, SEU IV. 


Orientis interim regnator Valens 
Arianorum deditus vesanie, 


À 


Elc βασιλείας τὸ κρᾶτος προεχρίθη" 

475 Ὁ δ᾽ ἦν ἀπειθὴς πρὸς τὸ δέξασθαι κράτος. 
Χριστοῦ μὲν αὐτὸν οἰχέτην εἶναι λέγων, 
Καὶ μὴ χραταρχεῖν ἀσεθοῦς στρατοῦ θέλειν" 
Τούτων δὲ Χριστὸν ἀναχραξάντων σέδειν, 
Εὐθὺς ἀνεζώσατο τὴν xpaxapy av: 

480 Καὶ σπένδεται δὲ τῷ χρατοῦντι Περσίδος" 
Καὶ σὺν στρατιᾷ τὴν ᾿Αντιόχου φθάσας 
Τοὺς πρὶν φυγάδας ἀρχιθύτας ποιμένας 
E σφῶν ἐπανήγαγε ποιμεναρχίας, 

Μεθ’ ὧν ᾿Αθανάσιον ἔνθεον θύτην, 

48b Καὶ πᾶσιν ἐδραάδευσε τοῖς Χριστωνύμοις 
"Eap γαληνὸν ὀρθοδοξίας φάος. 

Ἑὶς "Αγκχυραν δὲ πεφθαχὼς Γαλατίας 
"Exsi τελευτᾷ διάγων ἐξαπίνης 
Φαγών μύχητας ἀρτιφυεῖς, ὡς λόγος, 

490 Ὀχτώ κατασχὼν μῆνας ἀρχὴν καὶ μόνους" 
Ὑπῆρχεν οὗτος εὐσεδὴς μὲν, ὡς ἔθφν, 
Χρηστὸς γαληνὸς εὐμενὴς ὑπηκόοις, 
᾿Αναδρομὴν σώματος εὐμήχη φέρων," 

Καὶ γραμμάτων δὲ μετρίως γεγευμένος" 

495 "Ἤττητο δ᾽ οἴνου σὸν ἐρωτοληψίαις" 

Καὶ τοῦδ᾽ ὁ νεχρὸς ἐν πόλει Βυζαντίδι 
Ἐν εὐαγεῖ τέθαπτο χηρύχων δόμῳ. 


ΟΥΑΑΕΝΩΙΝΊΑΝΟΣ ET. ΙΑ΄. OI AE. ET. Γ΄. 


Εἶτα παρῆλθεν εἰς βασίλειον κράτος 
Δικαιοσύνης, πραότητος αὖ τύπος 
500 Οὐαλεντινιανὸς εὐσεδῶν κλέος, 
Γεννάδας ἀνὴρ, εὐσθενὴς, ῥωμαλέος, 
Ἔχ Πανονίας ἀρχῆθεν ὡρμημένος, 
Κράτωρ ἀγαθὸς, χηδεμὼν ὁπηκόων, 
Εἷς ἀλλοδαπὴν ἐξορισθείς που χθόνα 
δ05 Ὡς Χριστιανὸς xal Θεὸν Χριστὸν σέδων 
Ἰουλιανοῦ πρὸς Παραθάτου πάλαι" 
Εἶτ᾽ ἀναχληθεὶς χρημανίζει τρεδοῦνος. 
Ὡς οὖν ἀνεζώσατο τὴν χραταρχίαν, 
Κοινωνὸν ἀρχῆς σύγγονον προσλαμθάνει 
510 ᾿Ἄθλιον Οὐάλεντα μύστην ᾿Αρείου" 
Καὶ μοῖραν αὐτῷ παραδοὺς τὴν τῆς Ἕω, 
Λὐτὸς κατῆρχεν εὐσεδῶς τῆς Ἑσπέρας 
Ηεριφανῇ τρόπαια χατὰ Βαρδάρων 
Καὶ νίχας ἱστὰς τῇ θεοῦ cup pay la 
515 Καὶ πάντα ποιῶν οἷς σεμνύνεται κράτωρ, 
Δικαιοσύνης ἐς τὰ μάλιστα φίλος, 
Καὶ δογμάτων πρόμαχος ὀρθοδοξίας, 
Πολνετής τις ἀναφανεὶς ἐν βίῳ, 
Καὶ μαχαριστὸς τοῦ βίου xal τοῦ τέλους, 
520 Βιοὺς ὀγδοήκοντα τῆς ζωῆς χρόνους 
Πρὸς τέτρασιν αὖ ἐνθέως εὐδαιμόνως, 
'Ao' ὧν κατῆρξεν ἔνδεκα χραταρχίας" 
Οὗτος τελευτᾷ διάγων ἐν Γαλλίαις, 
Υἱῷ λελοιπὼς Γρατιανῷ τὸ κράτος, 
525 ᾿Ανδρὶ προμάχῳψ δογμάτων ὀρθοφρόνων, 
ΟΥ̓ΑΑΙΣ ET. Τ΄. (17) OI AE ET. Δ΄. 
Ὁ δ᾽ αὖ Οὐάλης βασιλεύων τῆς *Eo 
Καὶ καθυπαχθεὶς ᾿Λρειανῶν μανίᾳ, 


(17) Intellige tres vel quatuor annos post Valentiniani fratris obitum. 


33 CAERBARES. 


Σφοδρὸς διώχτης ὀρθοδοξούντων λάχους 
Ἣν καὶ χολαστὴς δυσμενὴς, φρικαλέος" 

530 ᾿Αρχιθύτας μὲν ποιμένας διδασχάλους 
Ποίμνης ἐλαύνων xal τιθεὶς ποῤῥωτάτω 
Καὶ ποιχίλαις σφᾶς ἐχτρίόων βασάνοις" 
Θεοῦ δὲ θύτας κωλύων θείων δόμων 
Εἰρχταῖς ἐναπέχλειε δεσμωτηρίοις" 

535 Αλλους δὲ βυθῷ xal πορὶ θαλαττίῳ 
Σὺν πυριφλέχτῳ νηΐ χατεπυρπόλει" 
"Ἔστεργε δ᾽ ὡς μάλιστα μύστας "Apsloo, 
Καὶ τοῦδε τοῖς δόγμασιν ἀπρὶξ ἐμμένων 
᾿Εχχλησίας ἔνειμεν αὐτοῖς τὰς ὅλας, 

540 Σφῶν ὀρθοδόξους ἐχδαλὼν χαχοτρόπως. 
Σχυθῶν δὲ θρφκης χαταδηούντων ὅρους 
Καὶ πάντα δρώντων Σκυθικὴν ἐρημίαν, 
ἴΑναξ ἐπεστράτευσε τοῖσδε Βαρύάροις, 
Καὶ συμπλακεὶς ἥττητο δυσχλεῶς Σκύθαις" 

DAS Τὸν ἐχ ξίφους φεύγων δὲ θάνατον τάλας 
᾿Αχυρμιᾷ που συρφετώδει προστρέχει, 
Κἀχεῖ τροφὴ γένοιτο πυρὸς παμφάγου, 
Σχυθῶν ἀναψάντων γε χώμης οἴχίας" 
Κατῆρξεν οὗτος πρὸς τρισὶ δέκα χρόνους, 

550 Βαρὺς κολαστὴς ὀρθοδοξούντων λάχους, 
θερμὸς δ᾽ ἐραστὴς xxi πρόμαχος "Apslov. 

ΓΡΑΤΙΑΝΟΣ EN POMR. 
Οὕτω φθαρέντος Οὐάλεντος ἀθλίως 
'O ΓΡρατιανὸς σὺν κασιγνήτῳ φίλῳ 
Πάσης κατῆρξαν Ἑσπέρας xal «fo "Ei. 

355 Κράτος μὲν εἶχε Γρατιανὸς πατρόθεν" 

Ἡ δ᾽ αὖ στρατιὰ τοῦ πατρὸς τεθνηχότος, 
Καὶ μὴ παρόντος Γρατιανοῦ τῷ μόρῳ, 
᾿Ανεῖπεν Οὐαλεντιανὸν νέον, 

Καὶ σύγγονος δέδεκτο τὴν κοινωνίαν" 

500 Ζηλῶν βασιλεὺς Γρατιανὸς πατέρα 
Εἷς εὐσέδειαν, ὀρθότητα δογμάτων, 
Αἰτοῦντι θείῳ τῷ Βάλεντι συμμάχους 
Οὐκοῦν παρέσχεν ἐξιόντι πρὸς Σχύθας, 


Οὐ συμμαχεῖν δεῖ τοῖς ἐχθροῖς Θεοῦ, φράσας" 


565 Καὶ ποιμένας δ᾽ αὖ ἐνθέους διδασκάλους 
Πρὸς Οὐάλεντος ποιμνίων ἐξωσμένους 
Τῆς εὐσεδείας ὀρθοδοξίας χάριν, 
Αὖθις ἐπανήγαγε ταῖς Ἐχχλησίαις" 
Λεηλατούντων τῶν Σχυθῶν δ᾽ ἔτι Θράκην, 

570 Καὶ τῆσδε πάντας ἐξορημούντων ὅρους, 
Καὶ τὰ πέριξ ἄπαντα κατεφθαρχότων, 
"Ax! ἀχαθέχτων τῇ νίκῃ διδειγμένων, 
Μετακαλεῖται Γρατιανὸς αὐτάναξ 
Λαμπρὸν Θεοδόσιον ἐξ ᾿Ισπανίας, 

ὅ70 ᾿Ανδρα ἀρεϊχὸν, γεννάδα, βουληφόρον, 
Τῇ δ᾽ εὐσεθδείᾳ μᾶλλον ὡραϊσμένον" 
"Ov καὶ στρατηγὸν ἀποφήνας ταγμάτων 
Μετὰ στρατιᾶς ἱκανῆς ῥωμαλέας 
Κατὰ Σχυθῶν πέπομφε τοῦτον βαρδάρων" 

580 "Oc συμδαλὼν ἥττησε τοὺς ἀντιπάλους 
Τρεψάμενος σφᾶς ἐν μάχῃ κατὰ χράτος, 
Καὶ πάντας ἄρδην παραδοὺς μιχροῦ ξίφει" 
Ἔπειτ᾽ ἀφειχὼς στρατιὰν αὐτοῦ μένειν, 
Hpóc Γρατιανὸν αὐτεπάγγελτος φθάσας 

585 'Ev 1{χνονίᾳ διάγοντα τῷ τότε, 


A partis orthodoxe persecutor vehemens 
gevusque tortor erat et horribilis. 
Pastores quidem precipuos et magistros 
gregibus suis pulsos et procul ablegatos 
variis preterea ponis excruciabat : 
tvm et Dei sacerdotes sacris edibus 
prohibitos, arctis detinebat vinculis : 
alios aquis prefocabat, medioque mari 
combusta nave flammis exstinguebat. 
Arii vero asseclas impense colens, 
atque ejus dogmatibus mordicus adhaerens, 
ecclesias ipsis cunctas regendas dedit, 
ejectis inde per scelus orthodoxis. 
Deinde Gothis Thraciam populantibus 
el vastitatem Scythicam efficientibus, 
imperator Barbaros bello aggressus 
prelio infelici vincitur a Gothis ; 
dumque miser fatum a gladio imminens 
fugit, ao vili se paleario abdit, 
ibi flammarum esca fit edacium, 
dum Gothi ignem subjiciunt pagi domibus. 
Hic annis ferme tredecim imperavit, 
gravis orthodoxe carnifex Ecclesie, 
fervidus Arii amator et defensor. 


GRATIANUS ROME. 
Sic pereunte misere Valente, 
cepit Gratianus cum germano fratre 
Eoi orbis Occiduique imperium. 
Gratianus quidem a patre rex fuerat dictus ; 
verumtamen exercitus, defuncto patre, 
quoniam Gratianus funeri non intererat, 
Valentinianuimn juniorem acolamavit, 
admisitque frater regni communionem. 
Gratianus porro Cesar paterne emulus 
pietatis ao dogmatios rectitudinis, 
Valenti patruo auxilia postulanti, 
dum Gothis arra inferret, non submisit ; 
non oportere auxiliari hostibus Dei dicens. 
Tum etiam sacros praesules doctores, 
quos Valens ab ovilibus pepulerat 
ob orthodoxe fidei pium dogma, 
rursus quemque suis Ecclesiis reddidit. 
Dein Gothis Thraciam adhuo infestantibus, 
ejectis incolis facta solitudine, 
agris late cunctis pessum datis, 
cum hostes nulla comprimi vi jam possent, 
D Gratianus imperator advocavit 
splendidum ex Hispania Theodosium, 
virum martialem, strenuum, consilioeum, 
pietate autem maxime conspicuum, 
quem supremum armorum electum ducem 
cum ingenti exercitu ao fortissimo 
adversus Gothos barbaros expedivit. 
Is autem prelio inito victor fuit, 
Gothis vi summa armorum profligatis, 
gladioque propemodum cunctis cesis. 
Mox ibi derelicto in castris milite, 
ad Gratianum ipsemet nuntius advolat 
in Pannonia tunc temporis diversantem, 


C 


3b EPHRJEMIH CHRONOGRAPHI 

et de patrata victoria certiorem facit, Α Αὐτὸς βασιλεῖ μηνύει τὰ τῆς νίχης, 

summam Gothorum significans occidionem. Kai τὸν Σχυθῶν ὅλεθρον ἅμα xal φόνον" 

Gratianum porro ut daret victorie premium, Ὅθεν βασιλεὺς stc ἀμοιδὴν τῆς νίκης, 

alioqui id jam existimans prodesse imperio, Ἅλλως τε χρίνας ἐμπρέπειν κραταρχίᾳ, 

imperatorem creat Theodosium 990 Στέφει Θεοδόσιον εἰς βασιλέα 

totius orientis, et Macedonis ac Thracis : Πάσης 'Eqac, Maxsóov(ac, Θράκης. 

occoidui mundi terris servatis sibi. Αὐτῷ δ’ ἀπεχλήρωσεν ᾿Εσπέρας τόπους. 

Post hec in Galliis degens interficitur "Ev Γαλλίαις οὖν διάγων ἀνῃρέθη 

& duce quodam, nomine Andragathio, Ὑπὸ στρατηγοῦ χλῆσιν ᾿Ανδραγαθίου 

qui dolo ad cedem ejus grassatus est, 505 Δόλῳ κάταπράξαντος αὐτοῦ τὸν φόνον᾽ 

postquam sex annis circiter regnaverat ; "EE που χχατασχὼν τὴν βασιλείαν χρόνους. 

bonus imperator, piusque Christi famulus. Κράτωρ ἀγαθὸς εὐσεδὴὲς Χριστοῦ λάτρις. 
VALENTINIANUS JUNIOR ROMA. OYAAENTINIANOZ NEOZ EN ΡΩΜΗ (18). 

Gratiano exstincto partes hesperias cunctas Τούτου θανόντος, ἦρξεν 'Εἰσπέρας ὅλης 

Valentinianus junior frater rexit, Οὐαλεντινιανὸς σύγγονος νέος, 

qui quidem matris deceptus suasionibus B 600 Ὅστις γε μητρὸς ὁπαχθεὶς συμδουλίαις 


Justine Arii dogmata amplexus est : 
atque hinc piorum turbam amare desiit. 
Tum rebellante quodam duce Maximo, 
et jam victoria contra se potito, 

legatis missis ad Orientis principem 
inclytum Theodosium suppetias petit. 
Ille respondit se mirari minime 

8i servus Maximus domino superior fuerit, 
ipsumque nuper acie profligaverit ; 
quoniam tu, Dominum tuum, Cesar, 
exauctoratum famulis connumeras, 

qui quidem Patri similis substantia est. 
Attamen sumptis armis imperator 
Maximum prelio superatum occidit : 
tum etiam Andragathio caput abstulit, 
ponas ab eo repetens cedis regie. 

His gestis domum revertitur imperator. 
Sed ecce rursus Valentiniano juveni 
aulicus vir Eugenius adversarius oritur: 
qua re comperta, metu correptus Cesar 
ipse sibi laqueo vitam interrupit. 


THEODOSIUS MAGNUS AN. XVII, VEL XVI. 


At Theodosius Ausonum imperator 
Eugenium quoque captis armis persequens 
prelio devictum vita spoliat, 

regnoque 8uo partes hesperias addit. 
Antequam tamen h&c preclare gereret, 
Thessalonica in urbe Cesar versans, 

orto per populum motu seditioso, 
contumeliosis civium dictis ipse leditur, 
atque in tumultu ceditur prefectus. 

' leo imperator haud moderate ferens 
armatos contra populum immisit milites, 
qui hunc crudeliter gladiis conciderunt, 

ita ut in tanto congregato numero 
quindecim millia hominum perierint. 

Sed Mediolani Ambrosius episcopus 
Cesarem admonens tanti commissi sceleris, 
ad poenitentiam facti exit animum : 

tum lacrymanti rei perpetrate causa 


ἸΙουστίνης ἐδέδεχτο δόγματ᾽ "Apslou 
Κἀντεῦθεν ἀπέστεργεν εὐσεδῶν στίφος" 
Καί τινος αὐτῷ Μαξίμου στρατηγέτου 
᾿Επιφυέντος xal νιχέσαντος μάχῃ, 
605 ΠΙρέσδεις πεπουμφὼς πρὸς χρατάρχην τῆς "Ema 
Λαμπρὸν Θεοδέσιον αἰτεῖ συμμάχους. 
Ὁ δ᾽ αὖ ἐδήλου, μὴ τεθηπέναι, κέγων, 
Εἰ δοῦλος ὧν Μάξιμος ὥφθη δεσπότου 
Ὑπέρτερός τε χαὶ νιχητὴς ἐν μάχαις, 
Σοῦ δεσπότην σὸν ἠθετηχότος, χράτορ, 
Ka: τόνδε δούλοις συγχατηριθμηχότος, 
Σύμμορφον ὄντα τῷ Πατρὶ κατ᾽ οὐσίαν. 
Ὅμως στρατεύσας χατὰ Μαξίμου χράτωρ 
᾿Ατεῖλε τοῦτον καταχρατήσας μάχῃ" 
Καὶ τὴν κεφαλὴν δ᾽ ᾿Ανδραγαθίου τέμνει, 
᾿Ἐχπράξας αὐτὸν εὐθύνας τὰς τοῦ φόνου, 
Ταῦτα διαθεὶς βασιλεὺς ὑποστρέφει" 
Οὐαλεντινιανῷ δ᾽ αὖ νεωτέρῳ 
᾿Αντῆρεν Εὐγένιος εἴς τῶν ἐν τέλει" 
620 Καὶ γνοὺς τὸ δρᾶμα, συσχεθεὶς ἄναξ φόδῳ 
Ἑαυτὸν ἐξήγαγεν ἀγχόνῃ βίου. 
eEOAOZIOZ O METAZ ET. IZ', OI ΔῈ ET. Is. 


᾿Αλλὰ Θεοδόσιος αὐσονοχράτωρ 
᾿Επιστρατεύσας καὶ πάλιν Εὐγενίῳ 
Κτείνει τε τοῦτον ἐχνιχήσας ἐν μάχῃ 

625 Καὶ βασιλεύει xal μερῶν τῆς Ἑσπέρας" 
Ποὶν fj δ᾽ ὑπάρξαι τάδε κατορθωμάτων, 
"Avat ἐπιστὰς Θεσσαλονίχῃ πόλει 
Δήμου στασιάσαντος ἐξ ἀταξίας, 
Ὑδρίζεται μὲν οὗτος ἀστοῖς ἀνέδην 

630 Φονεύεται δ᾽ ὕπαρχος ἐν τῇ συγχύσει" 
Ταῦτ' οὐχ ἐνεγκὼν ὁ χρατάρχης ἡμέρως 
Στράτεύμ᾽ ἀφῆχε τῷ λεῷ ξιφηφόρον, 
Καὶ τόνδε κατέσφαξαν ἀφειδῶς Flori, 
Ὡς ἐχ τοσούτου μυριαρΐθμου στί 

635 Πρὸς πέντε θανεῖν χιλιοστύας δέχ. 
᾿Αλλ’ ᾿Αμύρόσιος Μεδιολάνων θύτης 
Τόνδ᾽ ἀναμνήσας τοῦ πεπραγμένου μύσους, 
Ἤγαγεν αὐτὸν εἰς συναἴσθησιν πάθους" 
Καὶ πρόσφορα κἴρνησιν αὑτῷ φαρμάχων 


610 


61ὅ 


(18) Annos regni tum Gratiani tum Valentiniani 


δ). ! Gratianum rognavisse post patrem annis 9, Va- 
Junioris omittit chronologus; verumtàmen goimus . 


lentinianum 1 


37 


640 Δαχρυῤῥοοῦντι τῶν πεπραγμένων χάριν. 
Οὗτος βασιλεὺς εὐσεθὴς ὧν, ἀρθόφρων, 
Σύστημα σεπτὸν ἀρχυθυτῶν ἁλίσας 
Πρὸς τοῖς ἑκατὸν καὶ πεντήχοντα πάλιν 
Πνευματομάχου κατὰ Μακεδονίου, 

645 Πνεῦμα τὸ θεῖον οὐ σέδοντος ὡς θέμις, 
Συνεχρότησε σύνοδον τὴν δευτέραν * 

Ἢ συμφυὲς τὸ Πνεῦμα Πατρὶ xai Λόγῳ 
ἼΑριστα τρανώσασα σύνθρονον θ᾽ ἅμα, 
Βάλλει Μαχεδόνιον ἀραῖς ἐνδίκως 

650 Τῆς καθολικῆς ἐχτεμοῦσ᾽ "ExxAnclac " 
Kal ποιμενάρχην δεικνύει Βυζαντίδος 
Νεχτάριον λάμποντα βίῳ καὶ λόγῳ, 
Χριστώνυμον μέν ἀμύητον δ᾽ εἰσέτι, 
Ὃν ἅμα βαπτίζουσι χρίουσι θύτην * 

655 Τοῦ Γρηγορίου καὶ Πατρὸς θεηγόρου 
Αὐθραιρέτως γε τὸν θρόνον λελοιπότος * 
Οὗτος τελευτᾷ βασιλεύς xa0' Ἑσπέραν 
Yiotc μερίσας τοῖς δυσὶ χραταρχίαν 
Ὀνωρίῳ μὲν δοὺς κατάρχειν 'Εσπέρας, 

660 ᾿Αρκαδίῳ δ᾽ αὖ τῶν μερῶν τῶν τῆς "Ew, 
Βεδασιλευχὼς ἑπτὰ καὶ δέχα χρόνους 
Πρὸς πέντε μησὶν εὐσεδῶς, εὐδαιμόνως * 
᾿Ανὴρ ἀγαθὸς xal κράτωρ νικηφόρος, 
Τῇ 9' εὐσεδείᾳ μᾶλλον ὡραϊσμένος * 

665 Καὶ xlov' οὗτος ἐν Βοὸς τεύχει τόπῳ (19) " 
᾿Ανδρείκελον φέροντα τοῦ δειμαμένου. 


APKAAIOZ ET. IA'. 


'Λρχάδιος γοῦν παραλαδὼν τὸ χράτος 
Διεῖπεν αὐτὸ πλημμελῶς χαὶ ῥᾳθύμως * 
Νωθὴς γὰρ, εὐρίπιστος, ὧν ἀνειμένος, 

670 Καὶ τῇ γυναικὶ πάντα προσπεπεισμένος, 
Τρικυμίας ἔπλησε τὴν ᾿Εχχλησίαν, 
Αὐτῷ δὲ μέμψεις προὐξένησεν ἐνδίχους * 
Νεχταρίου γὰρ ἐκμετρήσαντος βίον, 
᾿Αχθεὶς ὁ χρυσοῦς ἐν λόγοις Ἰωάννης 

675 'EE ᾿Αντιόχου πρὸς πόλιν βασιλίδα, 
Ταύτης καθωράϊσε τὸν σεμνὸν θρόνον " 
᾿Αλλ’ ἢ βασιλὶς ἀδίκως Εὐδοξία 
Μυσήσασα, φεῦ [ ἐνθέου παῤῥησίας 
Τὸν τῶν ψυχῶν ἥλιον ἄξιον θρόνου 

680 Τίθησιν ἐξόριστον ἐν τοῖς Κομάνοις * 
᾿Αντιχκαθιστᾷ δ᾽ ᾿Αρσάκιον πρεσθύτην * 
Οὗτος βασιλεὺς ἐν θράχῃ κτίζει πόλιν, 
Ἣν A'pxaB(ou πάντες ἄδουσι πόλιν. 
Καὶ κίον᾽ ἀνήγειρεν ἐν ξηρολόφῳ 

685 Στήλην ἄνω φέροντα τοῦ δειμαμένου. 
Ἔτη δὲ πρὸς τέσσαρσι χατάρξας δέκα, 
Ὧν εὐσεῦδής τις, ὀρθοδοξίας φίλος, 
ἤλλλως δὲ χοῦφος εὐάγωγος τὸν τρόπον, 
Νοσήσας ἐξέλιπε τὸν φθαρτὸν βίον. 

ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ O ΝΈΟΣ ET. MB. 

690 Kai xai, θεοδόσιος ἄρχει τοῦ κράτους 
Πραὺῦς, προσηνὴς, εὐσεδὴς, χρηστὸς τρόπους, 
Ἐγκχύχλιον παίδευσιν εὖ ἠσκημένος, 
Μαθημάτων ἴδρις τε τῆς τετραχτύος, 
Καὶ πλαστικῆς αὖ καὶ γραφιχῆς τεχνίτης, 


CASARES. 


ἃ idoneum oulpe rite remedium contulit. 


Rex hic pro sua pietate et orthodoxia 
presulum venerandum coetum congregans, 
centum videlicet et quinquaginta Patrum, 
adversus Macedonium qui divinum 
Spiritum debito honore non colebat, 
secundam oelebrandam curavit synodum : 
que Patri ac Verbo Spiritum definiens 
honore parem, natura eadem preditum, 
devovit Macedonium justis diris 

atque eum catholica pepulit Ecclesia. 
Byzantii vero presulem delegit 

Nectarium lingua et moribus eluentem, 
Christicolam quidem, sed nondum initiatum : 
baptizant ergo simul sacrantque episcopum ; 
quoniam Gregorius Pater theologus 

hac semet sede sponte deposuerat. 

Rex hic hesperiis moritur in terris, 
duobus partiens liberis imperium ; 
Honorio quidem partes occiduas tribuens. 
Orienti Arcadium dominum preficiens ; 
postquam regnaverat annis septemdecim 
cum quinque mensibus feliciter et pie : 
vir sane egregius et princeps victoriosus, 
sed pietate tamen multo rutilantior. 

Is et columnam posuit in Bovis loco, 
gestantem regis statuam auctoris sui. 


ARCADIUS AN. XIV. 


Arcadius igitur heres imperii factus 
male illud ccpit gerere et socorditer : 


( hebes enim, versatilis et remissus, 


et cuncta uxoris sinens in arbitrio, 
turbarum fluctibus obruit Ecclesiam, 
sibique justam peperit infamiam. 

Namque ubi Nectarius explevit vite cursum, 
aurea lingua preditus Joannes 

Antiochia deducitur ad urbem regiam, 

ut hujus sacram scilicet ornet sedem. 

Sed enim angusta contra fas Eudoxia 
Bacros, heu ! perosa liberos sermones, 

solem animarum, sedis apprime dignum, 
exsulem pellit usque ad urbem Comana , 
ipsique Arsacium natu jam grandem sufficit. 
Rex hic in Thracia condidit urbem illam, 
quam Arcadiopolim vulgo vocatam cernimus. 
Idem columnam posuit in Xerolopho, 
conditoris sui signo superposito. 

Regnavit autem decem cum quatuor annis ; 
vir sane pius atque orthodoxis tenax ; 

levis alioqui ingenii, varius ac mutabilis ; 
implicitus in morbum vita mortali cessit. 


THEODOSIUS JUNIOR AN. XLII. 


Excipit imperium filius Theodosius, 

mitis affabilis, pius commodisque moribus, 
encyclica doctrina recte exercitus, 
disciplinarum quatuor bene sciens, 
plastices insuper atque picture gnarus. 


(19 Locus nimirum urbis Byzantine dictus Bos. Zonar. XIV, 4. 


99 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


jaculo bonus, equum frenare valens, 
blandus, gratiosus, subditis benevolus, 
atque orthodozie optimus defensor. 
Imperium tamen administravit molliter, 
permisso ennuchis rei publice arbitrio, 
Antiocho primo, deinde Amantio, 
insuper et auri famulo Chrysaphio. 
Atque is tenere adhuc etatis puer 
germanam sororem vite ducem habuit 
omni virtute preditam Pulcheriam : 
tutorem vero supremis patris tabulis 
Isdigerdem Persidis tunc regem ; 
8 quo dum timent, cuncti parebant domino, 
nec tyrannidem quisquam affectavit. 
Idem Athenis puellam accersivit, 
imperii pariter ut esset torique socia, 
forma prestantem dootrinisque exercitam, 
Leontio quodam genitam philosopho, 
claram in doctis litteris Eudociam, 
cujus sapientiam in pangindis libris 
homerocentra docent cate gcripta. 
Eamdem invisit Sionem urbem Dei 
presens veneratura sanctos locos, 
magnas opes ferens, vim auri innumeram 
qua excitavit templa Christo Domino. 
Deinde ad urbem regiam pedem retulit. 
Postremum fatis functo rege conjuge 
rursus ad sancta sómet recipiens loca: 
mortalem ibidem conclusit periodum, 
bene acta vita, atque uti Deo plucet. 
Jam vero Arsacio vivis excedente, 
Ecclesie sedem occupavil Atticus, 
moribus aoc litteris abunde instructus, 
qui Judeum quemdam morbo fractum, 
credentem initiat baptizansque rite, 
lavacri munere sanum educit aquis. 
Deinde vitam concludente Attico, 
episcopatum occupat 8isiniug : 
quo vite pariter usuram relin ;uente, 
Nestorius quidam pro eo sedem occupat, 
nefastus, impius, mala mente preditus, 
qui novum dogma stulte garriebat, 
Christum videlicet merum esse hominem ; 
matrem vero virginem Mariam 
non tam Deiparam esse quam Christiparam. 
Quare imperator electorum a Deo Patrum 
concilium venerandum pie congregans, 
quorum Alexandrinus dux erat Cyrillus, 
Nestorium deposuit hominicolam, 
Deinde przfuit Dei Ecclesise 
Maximianus orthodoxus presul : 
quo vita functo, merito in sede sistitur 
Proclus Cyzici archiepiscopus, 
pastor egregius, largitor flexanimus, 
Patris Chrysostomi dilectus disci pulus; 
sub quo, Romani imperatoris jusau 
&b urbem regiam corpus illius rediit. 
Proclus hic sanctus dum pompam supplicem 
"lo innumere comitante duceret ; 


A 095 Kal τοξότης ἄριστος, ἱππεύειν ἄχρος, 


᾿Ηδὺς, χαρίεις, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
Ὑπέρμαχος κράτιστος ὀρθοδοξίας. 
HÀ2v μαλθαχῶς διεῖπε τὴν αὐταρχίαν, 
Κοινῶν μεταχείρισιν εὐνούχοις νέμων, 

Ἴ00 ᾿Αντιόχῳ πρῶτα μὲν, εἶτ᾽ ᾿Αμαντίῳ 
Πρὸς τοῖσδε δούλῳ χρυσίου Χρυσαφίῳ * 
Νέος κομιδῇ τυγχάνων ἡλικίαν, 
᾿Ανήγεθ᾽ οὗτος πρὸς χασιγνήτου φίλης 
Τῆς πάντ᾽ ἀρίστης ὀλόίας Ηουλχερίας" 

705 ᾿Ἐπίτροπον σχὼν ἐν γραφαῖς φυτοσπόρου 
᾿Ισδιγέρδην ἄναχτα Περσίδος τότε, 

Οὔ τῷ δέει πᾶς εὐνόει τῷ δεσπότῃ 
Kat φευχτέαν ἥγητο τὴν τυραννίδα - 
Ἠγάγεθ᾽ οὗτος ἐξ ᾿Αθηνῶν καὶ κόρην 

710 Κοινωνὸν ἅμα τοῦ χράτους xal τοῦ λέχους 
Λάμπουσαν ὥρᾳ καὶ μαθημάτων τέχνῃ 
Παΐῖδα Λεοντίου τινὸς φιλοσόφου, 

Τὴν εὐδόκιμον ἐν λόγοις Εὐδοχίαν, 
Ἤς τὴν σοφίαν δεικνύουσιν ἐν λόγοις 

715 Ὁμηρόκεντρα τὰ σοφῶς γεγραμμένα. 
Αὕτη Σιὼν ἔόλεψε τὴν Θεοῦ πόλιν 
Εἰς προσχύνησιν τῶν σεδασμίων τόπων 
Πλοῦτον βαθὺν φέρουσα, χρυσὸν μυρίον, 
Otensp νεὼς ἤγειρε Χριστῷ Δεσπότῃ. 

720 Μετὰ δ᾽ ἐπανέζευξεν αὖθις εἰς πόλιν. 
Εἶτα θανόντος αὐτάναχτος συζύγου 
Πάλιν ὑποστοέψασα πρὸς θείους τόπους, 
Ἔκεϊ τελευτᾷ καταλιποῦσα βίον, 

Ζήσασα κωλώς xal χαθὰ Θεῷ φίλον. 

725 '᾿Αρσαχίου δὲ τὸν βίον λελοιπότος, 
᾿Εχχλησίας ἔσχηκεν ᾿Αττιχὸς θρόνον 
Κοσμούμενος βίῳ τε καὶ λόγῳ πλέον * 
Ὃς 'IooSatov παράλυτον ix νόσου 
Πεισθέντα μυεῖ, καὶ βαπτίσας ὡς δεον 

780 Λουτροῦ χάριτος ὑγιῆ τόνδ᾽ ἀνάγει " 
Τέλει δ᾽ ᾿Αττικοῦ τοῦ βίου χρησαμένου, 
Σισίνιος ἔλαδε τὴν προεδρίαν * 

Οὔπερ τὸ βιοῦν ἐκμετρήσαντος μόρῳ, 
Νεστόριός τις ἀντικαθέστη θρόνῳ, 

735 ᾿Ανὴρ ἀποφρὰς, δυσσεδὴς xal καχόφρων, 
Ὃς δογματίζων ἀπεφλυάρει μάτην 
"Ανθρωπὸον εἶναι τὸν Χριστὸν μόνον, 

Καὶ μητράνανδρον παρθένον τὴν Μαρίαν 
Οὐ θεοτόκον μᾶλλον ἣ Χριστοτόχον, 

740 Ὅθεν βασιλεὺς Πατέρων θεοχρίτων 
Σύστημα σεπτὸν εὐσεδῶς συναλίσα, 

Ὧν Κύριλλος ἔξαρχος ᾿Αλεξανδρείας 
Καθεῖλε Νεστόριον ἀνθρωπολάτρην. 
Εἶτα προέστη τῆς Θεοῦ Ἐχχλησίας 

745 Μαξιμιανὸς προστάτης ὀρθοφρονῶν. 
Obnep θανόντος ἐνθρονίζεται θρόνῳ 
Πρόκλος Κυζίκου ποιμενάρχης ἀξίως, 
ἸΙοιμὴν ἀγαθὸς καὶ νομεὺς ψυχοτρόπος, 
Μυστὴρ φιλητὸς τοῦ Πατρὸς Χρυσοστόμου, 

700 Ἐφ᾽ οὗ χϑλεύσει τοῦ κρατοῦντος Αὐσόνων, 
Τούτου τὸ σῶμα πρὸς πάλιν ἤχθη χράτους 
Τούτου λιτανεύοντος ἱεροῦ Πρόχλου 
Μετά γε λαοῦ συνδρομῆς ἀπειρίτου, 


40 


{τὶ 


᾿Αρπαγὲν ἄφνω παιδίον πρὸς ἀέρα 
755 Πάντων βλεπόντων καὶ λίαν θαμδουμένων, 
Μεθ’ ἱκανὴν ὥραν δὲ καταχθὲν πάλιν 
"Ee μυηθῆναί γε μὴ προστιθέναι 
Τὸ ὁταυρωθεὶς πρὸς ῥῆμα Ov ἡμᾶς λέγων 
Τῷ τρισαγίῳ xal σεδασμίῳ ὕμνῳ" | 
760 Τούτου μεταστάντος δὲ πρὸς θείους vóac, 
Ἡροεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου 
Πρεσθύτερός τις Φλαδιανὸς ἀξίως, 
Πρόμαχος ὀρθῶν δογμάτων ᾿Εχχλησίας" 
Οὔπερ θανόντος λαχτίσει Διοσχόρου 
“65 Ἐν λῃστρικῇ τε xal φονιχῇ συνόδῳ 
θύτης ᾿Ανατόλιος ᾿Αλεξανδρείας 
Εἴληφε θῶχον ἱερὸν βασιλίδος. 
Οὗτος θεοδόσιος αὐσονοχράτωρ 
Καὶ τεῖχος ἀνήγειρε χερσαῖον πόλει 
710 Ἐχ τῶν Βλαχερνῶν εἰς πύλας τὰς Χρυσέας, 
Τοὔργον περάνας ἐν δυσὶ μησὶ μόνοις, 
Σπουδῇ γ᾽ ἐπάρχου xoi συνεργίᾳ Κύρου" 
᾿Αγαμένου δήμου δὲ Κῦρον τοῦ τάχους, 
Καὶ ταῦτ᾽ ἀναχράξαντει ἐν παῤῥησίᾳ, 
775 Κωνσταντῖνος μὲν ἔχτισε πρὶν τὴν πόλιν, 
᾿Ανανεοῖ Κῦρος δὲ νῦν, προθυμίᾳ 
Ταύτῃ φθονηθεὶς ἐχπεσὼν τῆνς ἀξίας, 
᾿Εχχλησίας πρόεδρος ὥφθη Σμυρναίων" 
Καὶ Πουλχερίαν οὗτος ἀδελφὴν φίλην 
780 Τῶν βασιλείων ἐχδαλὼν ὡς οὐχ ἔδει 
Ταῖς ὑποθήκαις βασκάνου Χρυσαφίου 
Ἐν ἑβδόμῳ τίθησιν ἐγχεχλεισμένην, 
Φροντίδος αὐτὴν χαταπαύσας πραγμάτων’ 
Μόλις δὲ συνεὶς τὸν φθόνον Χρυσαφίου, 
785 Αὐτὸν μὲν ἐξόριστον ἐνδίχως ἔδρα, 
Τὴν σύγγονον δὲ προσλαδὼν αὖθις νέμει 
Φροντίδα κοινῶν τῇδε πραγμάτων ὁλων' 
Οὗτος νοσήσας ἐξέλιπε τὸν βίον. 
“Ὡς φᾶσι, βιοὺς πεντήχοντά που χρόνους, 


190 Kag' οὖς σχεδὸν κατῆρχε τοὺς χρόνους ὅλους. 


ΜΑΡΚΙ͂ΑΝΟΣ ET. 0$ ς. 
Σχῆπτρα μεταύαίνει δέ πρὸς Πουλχερίαν 
Τρόποις ἀγαθοῖς xal σεμνοῖς χοσμουμένην, 
Τῇ δ᾽ εὐσεδείᾳ παρθενία τ᾽ αὖ πλέον. 
Ἢ Μαρχιανὸν ἄνδρα χρηστὸν τοὺς τρόπους, 
795 Σεμνὸν, γεραρὸν, σώφρονα xal πρεσθύτην 
Ἔκ στρατιωτῶν πρασχαλεῖται ταχέως, 
Καὶ τῷδε δηλοῖ τοῦ χρακάρχου τὸν μόρον" 
Καὶ φησιν Εἴ μοι πίστιν ἀσφαλῇ νέμοις 
Ὡς παρθενίας τῇς ἐμῆς φύλαξ, 
800 Ἵνπερ καθιέρωσα Χριστῷ νυμφίῳ, 
Στέψω βασιλέα σε τῆς Ρωμαΐδος, 
Τοῦ δ’ αὖ κατανεύσαντος ἀσφαλῶς τόδε, 
Μεταχαλεῖται βασιλὶς ἀρχιθύτην, 
Τοὺς ἐν τέλει, σύγχλητον, ἄλλο τε στίφος, 
805 Καὶ Μαρχιανὸν ταινιοἵ χράτους στέφει, 
Καὶ κράτομα δείκνσσι τῇς Ῥωμαῖδος, 
Τῷ δ᾽ ay aure Χρηματίσαντι πάλαι 
θέρους ὑπνοῦντι πρὸς φλόγα τὴν ἡλίου, 
Σὸν αἰχμαλώτοις πλείοσιν ἔρχους μέσον, 
810 '᾿Επιγαταπτὰς ἀετὸς σχιὰν ἔδρα. 
Ὃ γνοὺς ἐθνάρχης τόνδ᾽ ὁ χχτένων πέδαις 


PATROL. GR. CXLIII. 


CASARES. 


À abreptus subito puer in aerem, 


cunctis aspicientibus ingenti stupore percitis, 
post intervallum modicum denuo redux 
dixit divinitus sibi revelatum 

ne crucifizus vox adderetur 

voci pro nobis trisagio in hymno. 

Proclo ad supernos evolante spiritua 
episcopatum urbis Constantini 

merito obtinuit vir senex Flavianus 
sanorum Ecclesie dogmatum defensor : 
quem ubi occidit calcibus Dioscorus 
latrocinali in synodo cruenta, 
Alexandrie presul Anatolius 

sacram urbis regie sedem occupavit. 
Porro imperator iste Theodosius 
terrestre quoque murum ezxcitavit 

urbis a Blachernis ad portam Auream, 
opus id menses intra duos peragens 
sedulitate et studio prefecti Cyri ; 

cujus demirans celeritatem populus 
atque hie audacter verbis succlamans, 
Constantinus urbem quondam condidit, 
Cyrus nunc renovat ; hujus causa plausus 
vocatus in invidiam gradu exoidit, 
Smyrne eque presul datus est Ecclesie. 
Idem Theodosius Pulcheriam sororem 
regali pulsam contra fas palatio, 
consilis scilicet invidi Chrysaphii, 

jussit ut clausa viveret in Hebdomo 

omni reipublice negotio abstinens. 

Vix demum invidia cognita Chrysaphii, 


C hunc quidem merito trusit in exsilium; 


germane vero revocate denuo 
summam reip. regendam tradidit. 
Ipse occupatus morbo vitam clausit, 
&nnosS, ul aiunt, natus quinquaginta, 
quos omnes ferme exegit in imperio. 


MARCIANUS AN. VI MENS. VI. 
Devenit autem sceptrum ad Pulcheriam 
moribus egregiis inclytam, sed roagis 
pietate in Deum atque virginitate : 
quae Marcianum bene moratum virum 
pudicum, venerabilem, et jam senem 
e castris festinanter ad se vocat. 
et de Cesaris obitu certiorem facit. 
Tum ait : 8i quidem mihi spondes firmiter, 


D te castitatis mee custodem fore, 


quam ego Christo jambiu consecravi, 
Romani imperii dominum te faciam. 

Qui postquam firmam ejus rei fidem obtulit, 
regina protinus vocat archypresulem, 
magistratus, senatum, aliamque turbam 
Marcianumque redimit regni stemmate, 

et Romanorum imperatorem creat. 

Huic olim captivo ac dormienti 

cum aliis concaptivis in septo medio, 
estivas sole jaculante flammas, 

&dvolans aquila umbram prebuit: 

quod cum rescisset dominus hujus regulus, 


43 EPHILEMIIL CHRONOGRAPIII AA 


cumdem liberum remisit in patriam 

Duo quoque fratres idem prodigium 
perspicue viderunt in Lycie provincia, 
hique Marciano pradizere imperium. 

Sic iste accepit omina potenlisa. 
Pulcheria vero publicam rem gerens, 

et cum Marciano regni curas partiens, 
mirum in Blachernis atque incomparabile 
Virgini Matri templum excitavit. 

Cumque Rome veteris papa esset Leo 
nove autem presul Anatolius, 

quod Dioscorus patrarant atque Eutyches 
contra magnum Flavianum-grave facinus 
ne impune foret, imperator est rogatus. 
Jamque synodum contrahi jussum fuerat 
Marciani edicto ao Pulcherie. 
philochristorum regum piorvm. 

Ergo in urbe Chalcedone divinitus 
theologi Patres convenerunt 

gexcenti cum triginta congregati. 

His preerat Rome senioris Leo 

noveque Anatolius dius episcopus 

et Juvenalis Sionis sancte : 

hique damnarunt merito Dioscorum 

eum Eutychete contra suum nomen misero, 
qui nequaquam duas Christi naturas, 

sed unam impie falsoque affirmabant. 
Tum quia contraria impudenter factio 
calumniabatur temere orthodoxos 

quasi Nestorii vitio laborantes, 

dum hano de Christo sententiam gererent, 
quod duas naturas perfectas inconfusas, 
sub una junctas tamen persona habuerit ; 
&b orthodoxis hereticisque simul 

duplex confessi protinus consoribitur; 
hasque sigillo probe communitas 

in arca claudunt sacrarum reliquiarum 
puelle martyris beate Euphemie. 

Post tertiam diem precibus peractis 
cunctis sepulcrum patens circumsistentibus, 
adstante etiam oum Patribus Cesare, 

(o admirandum, Christe mi, prodigium 1) 
hereticorum quidem sceléglorum liber 
martyris projectus ad pedes fuerat ; 

at orthodoxe fidei libellum 

diva suis manibus firmiter tenebat ; 
idque regnanti ac patriarche obtulit 
dextra ad eos protensa. (Proh miraculuui !) 
Post hac regina derelictis terris 

gedes ad cclestes transiit Pulcheria, 

qua bene orthodoxaque cum pietate 
vixeral, sponso optimo subserviens 
Christo in castimonia rectisque operibus 
splendidam virginitatis alens lampadem. 
Dein Marcianus quoque mortem obiit 
sener jam grandevus, rex amabilis, 
bona mens, mitis animus et jucundus. 
Hic auspicio divino ad imperium venerat, 
soque sex ferme annis perfruitus est, 


᾿Αφῆκεν αὐτὸν πρὸς πατρίδ᾽ ἀπιέναι. 
Τοῦτ' αὐτὸ πάλιν καὶ δυάς τις συγγόνων 
Κατεῖδε σαφῶς ἐν θέματι Λυχίας, 

815 Ἢ xai προεῖπε τῷδε τὴν xpaxapy lav. 
Οὕτω προαφώριστο τῷδε τὸ χράτος. 
Πουλχερία δὲ φροντίζουσα πραγμάτων, 
Καὶ συνδιαφέρουσα τὴν χραταρχίαν, 

Τὸν ἐν Βλαχέρναις ἀπαράμιλλον ξένον 

820 Νεὼν ἀνιστᾷ Μητροπαρθένῳ Kópy: 
Πρεσδυτέρας 'Ρώμης δὲ Αἕοντος πάπα 
Καὶ ποιμενάρχου δ᾽ Ανατολίου νέας 
Τὰ πρὸ Διοσκόρου τε τοῦ τ᾽ Εὐτυχέος 
Πραχθέντα δεινῶς Φλαδιανὸν εἰς μέγαν 

825 Μὴ παραδραμεῖν ἄνακτ᾽ ἐξαιτουμένων, 
Ἤδη γενέσθαι σύνοδος τέταχτό γε 
Μαρκιανοῦ δόγματι καὶ Πουλχερίας 
Τῶν φιλοχρίστων εὐσεδῶν βασιλέων. 
Συνῆλθον οὐχοῦν ἐν Χαλκηδόνι πόλει 

830 Ἑξαχόσιοι Πατέρες θεηγόροι 
Πρὸς τριάκοντα συναχθέντες ἐνθέως, 

Ὧν Toys Ῥώμης τῆς παλαιτέρας Abov, 
Νέας τ᾽ ᾿Αναχτόλιος ἔνθεος θύτης, 
Kai Ἰουδενάλιος Σιὼν ἁγίας" 

825 Οἵ δὴ χαθεῖλον Διόσχερον ἐνδίκως 
Σὺν Εὐτυχεῖ τε δυστυχεῖ τρισαθλίῳ 
Ἐπὶ Χρισιοῦ λέγοντας οὐ διπλᾶς φύσεις, 
Μίαν o& μᾶλλον δυσσεδῶς, κακοφρόνως" 
᾿Επεὶ δ’ ἀναιδῶς ὑπεναντίων στίφος 

840 Ὀρθόφρονας ἦν ἐνδιαδάλλον μάτην, 

Ὥς Νεστορίου τὴν λύμην δεδεγμένους, 

Ἐν τῷ φρονεῖν τε καὶ λέγειν Χριστὸν φέρειν 
Διπλάς τελείας τὰς φύσεις ἀσογχύτως 
Ἡνωμένας αὖ ἐν μιᾷ γ᾽ ὑποστάσει. 

845 Πρὸς ὀρθοδόξων, δυσσεδῶν, τόμοι δύο 
Γεγράφαται δῇ σὺν ὅλῃ προθυμίᾳ, 

Καὶ τούσδε καλῶς σφραγίσαντες, ὡς δέον, 
Ἐν λάρναχι κλείουσι σεπτῶν λειψάνων 
Εὐφημίας μάρτυρος ὀλδίας κόρης" 

850 Εἶτα μετ᾽ εὐχὰς ἡμέραν τε τὴν τρίτην 
Πάντων παρόντων ἀνεψγμένου τάφου, 
Καὶ τοῦ κρατοῦντος συμπαρόντος []ατράσιν 
('Q θαυμασίων, Χριστὲ μου, τεραστίων), 
'ΓΩγ δυσσεδῶν μὲν αἱρετικῶν που τόμος 

855 Ἔν τοῖς ποσὶ μάρτυρος ἦν ἐῤῥιμμένος" 
Τὸν δ᾽ αὖ γε λοιπὸν. ὀρθοδοξούντων μέρους 

᾿Κατεῖχε χερσὶν ἀσφαλῶς ταὶς ἰδίαις, 
Καὶ τῷ χρατοῦντι καὶ πατριάρχῃ νέμει 
Τὴν δεξιὰν τείνασα πρὸς σφᾶς. (Ὦ τέρας [) 

860 Μετὰ δὲ ταῦτα βασιλὶς Πουλχερία 
Γῆθεν μετέστη πρὸς μονὰς οὐρανίουως 
Zisaca χαλῶς εὑσεδῶς ὀρθοφρόνως 
Χριστὸν θεραπεύσασα καλὸν νυμφίον 
Ἐν παρθενίᾳ xai καλῶν εὑποιίαις, 

865 Κτὶ τῆσδε φαιδρὰν ἀνάψασα λαμπάδα. 
Εἴτα τελευτᾷ Μαρχιανὸς τὸν βίον 
Ζήσας ἐπὶ μήκιστον ἄναξ χαρίεις, 
Γνώμην ἀγαθὸς, ἱλαρὸς, πρᾶος φύσει" 
Οὗτος θεοπρόδλητος ἐμπρέπων κράτει. 

870 "EE που κατασχὼν τὴν Βασιλείαν χρόνους, 


45 


Ὅς γνωματεύων μὴ χινεῖν βασιλέα 
"Eoacxe δεῖο ὅπλα «t xal μάχην ὅλως 
"Av ἦ δυνατὸν ἤρεμον βιοῦν βίον. 


ΛΕΘΝ Ὁ METAZ ΠΤΟΙ͂ Ο ΜΑΚΈΛΛΗΣ ET. IIT. 


Τούτου θανόντος χαὶ μεταστάντος βίου, 
870 Εὐθὺς παρῆλθεν εἰς βασίλειον χράτος 
Κλῆσιν Λέων τις καὶ Μαχέλλης τοὐπίχλην, 
᾿Ανὴρ ἀγαθὸς ἀρετῶν πεπλησμένος, 
Μάλιστα φιλοίχτῳ δὲ κατηυγασμένος, 
Κράτωρ ἀριστεὺς xal μαχητὴς γεννάδας, 
880 ᾿Εχθρῶν χλονῶν φάλαγγας ὥσπερ τις λέων. 
Σειρὰν γένοος ἄνωθεν ἕλχων Ex Θράκης 
Ἤ καὶ Δαχῶν, ὥς φασί τινες, ἐχ γένους, 
Ὑπέρμαχος χράτιστος ὀρθοδοξίας, 
Καὶ δαψιλής τις ἀπόρων χορηγέτης" 
885 Εἴωθεν οὗτος γνωματεύειν καὶ λέγειν, 
Ὡς ἥλιος πέφυχε θερμαίνειν ὅλοις 
Οἷς ἂν ἐπαφῇ τὰς φαεινὰς ἀκτῖνας, 
Τὸν αὐτὸν οἶμαι δεῖν βασιλέα τρόπον 
Οἷς ἂν ἐπιόλέψειεν ἀνθρώπων γένους, 
890 Σφᾶς ἀξιοῦν οἴκτου τε φιλοδωρίας. 
Πρὸ τοῦ κατασχεῖν οὗτος ἀρχὴν καὶ χράτος 
"Acnaot δεινῷ τῶν μέγα δυναμένων 
*) πόσχεσιν δέδωχε τῶν παίδων ἕνα 
Εἴς καισαρικὴν ἀξίαν προδιθάσαι" 
895 ᾿Επεὶ δ᾽ ἐπιδέδηχε τῆς αὐταρχίας 
"Acrap ἀπήτει τὴν χάριν μετὰ βίας" 
Kai πορφυρίδος τοῦδ᾽ ἀναιδῶς ἡμμένος, 
Ψευδηγορεῖν, ἔφασκεν, οὐ χρεὼν, ἄναξ, 
Τὸν τήνδε λαμπρὰν πορφυρίδ᾽ ἐνημμένον. 
900 ᾿Αλλ᾽ οὐδὲ πάλιν ἐχδιάζεσθαι δέον 
Ὥς τινα δοῦλον, ἀντεπῆγεν ὁ χράτωρ, 
Τὸν ἀρχικὴν φοροῦντα λαμπρὰν χλαμύδα 
Οὕὔτος συνῴκει γαμετῇ τῇ Βηρίνῃ 
Ἥ δύο τίχτει βασιλεῖ θυγατέρας, 
905 Τὴν ᾿Δριάδνην, δευτέραν Λεοντίαν" 
Ὧν '᾽Αριάδνη Ζήνωνι συνεζύγη 
᾿Ανδοὶ δυσειδεῖ xal καχίστῳ τοὺς τρόπους, 
Ἕλκοντι σειρὰν τοῦ γένους ἐξ ᾿Ισαύρων, 
Μαρχιανὸς δ᾽ ἔγημε τὴν Λεοντίαν 
910 ᾿Ανθεμίου παῖς βασιλεύσαντος Ρώμης. 
Τούτου βασιλεύοντος, ἐν βασιλίδι 
Πυρκαϊά τις συνέδη φρικαλέα 
'Ex τῆς πρὸς ἄρχτον ἁλμυρᾶς εἰς θατέραν, 
ἸΙυρὸς διαζώσαντος ἐν μέσῳ πόλιν, ' 
915 Ka! πυρπολοῦντος τῆσδε λαμπρὰς otx(ac, 
Τἄλλα τε πάντα xal σεδασμίους δόμους 
"Eni τετραχτὺν ἡμερῶν ἀνενδότω" 
Τῇ δ᾽ ᾿Αντιόχου καὶ σφοδρὸς γῆς τις κλόνος 
Συμῦὔὰς κατηρείπωσεν αὐτὴν ἐσχάτως" 
920 Ὕσθη σποδὸς δὲ μάλα πολλὴ τῇ πόλει 
Elc ἐμψύχων χκάχωσιν εἰς καρπῶν φθίσιν" 
"Ex τοῦδ’ ὁ χρατῶν συσχεθεὶς ἀγωνίᾳ 
Ηόλιν λελοιπὼς, ἐν βασιλείοίς δόμοις 
Οὖσι πρὸ τειχῶν, ἀσφαλῶς ἦν διάγων. 
925 'Eo' οὔπερ ἐσθὴς Μητρανάνδρου Παρθένου 
Ἐχ τῆς Σιών τε xai Παλαιστίνης τόπου 
Πρὸς τὴν βασιλεύουσαν ἀχθεῖσα πόλιν 


CJESARES. 


ἃ Hujus sententa fuit, ut rex nunquam 


commotis armis bellum lacesseret, 
si quidem posset vitam quietam degere. 


LEO MAGNUS COGNOMENTO MACELLES 


AN. XVIII 


Marciano vitam deserente, ut diximus, 
statim pervenit ad potestatem regiam, 
nomine Leo quidam, cognomine Macelles, 
vir bonus et virtutibus redundans, 
misericordis tamen precipue ornatus, 
princeps egregius et bellator strenuus, 
hostium catervas quatiens reapse ut leo. 
Hio oriundus e Thracia fuit, 
vel Dacorum, ut quidam malunt, genere, 
fortissimus defensor orthodoxie, 

B egenis largus subsidiorum prebitor. 
Hujus in ore sepe sententia erat : 
80l uti solet omnes calefacere 


quibus ostendit splendidum lumen suum : 


Bio 8e arbitrari, regem oportere 

quoscunque homines intuitu lustraverit, 

eos clementia in donis impertiri. 

Hic prius quam adiret imperium, 

Aspari illustri optimati homini 

unum se promiserat ex ejus liberis 

ad dignitatem Cesaris promoturum. 

Mox cum imperium obtinuisset Leo, 

id beneficium Aspar vi exigebat : 

quin impudenter purpuram ejus tangens, 

Haud tibi licet, inquit, rex, fidem fallere, 
( cum sis hac splendida purpura vestitus. 

Atqui vicissim nefas est, ut famulo 

vim mihi inferri, respondit imperator, 

qui principali chlamyde prafulgeo. 

Huic erat juncta nuptiis Verina, 

que duas regi filias enixa est : 

nomen uni Ariadna, Leontina alteri. 

Ex his Áriadna juncta Zenoni fuit. 

feeda viro facio et moribus pessimis, 

qui seriem ex Isauris ducebat generis. 

Leontiam Marcianus accepit conjugem 

fllius Anthemii qui Rome regnabat. 

Leone dominante incendium quoddam 

urbe in regali contigit horrificum 

& boreali mari usque ad alterum 


D flammis urbem mediam complectentibus, 
splendidasque hujus domos populantibus : 


atque inter cetera, sacras etiam edes 
quatriduanus ignis inclemens hausit. 
Antiochiam vero terre motus quidam 
vehemens supremo prostravit exitio : 
multusque pluit regi in urbe pulvis, 
molestus animantibus et noxius frugibus. 
His malis graviter anxius imperator 
urbe relicta, ad suburbanum palatium 
saluti sue consulens sedem transtulit. 
Bub eo vestis Deipare Virginis 

ex urbe Sione ac Palestina terra 

δὰ regiam delata metropolim 


46 


4] EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


apud Blachernas in templo fuit reposita, 
quod ipse rex Deipare excitaverat, 
argenteo pretiosoque clausa in loculo : 
quare et id templum coepit appellari 
arca honorabilis Virginis laudatissima. 
Leone dominante dux egregius, 

arte strategica optimus Rusticius, 

bello prepositus victoriis claruit. 

At hoc exstincto, imperatricis fratri 
armorum imperium Basilieco traditur, 
qui transportato in Africam exercitu, 
cum esset loci dominus Gizerichus, 
erumnosam in prelio accipit cladem, 
copiarumque amisit partem maximam. 
Jam ubi vita Anatolium destituit, 
Constantinopoleos presul deligitur 
rectorum dogmatum vindex Gennadius : 
post quem defunctum in sedis honore, 
pessimus locum occupat Acacius. 
Imperatori interim nepos nascitur 

ex Ariadne et Zenonis conjugio. 

cui nomen Leoni fecit, coronaque 

etate puerili caput cinxit. 

Hio pius morbo imperator Leo 
correptus vitam mortalem deseruit, 
herede potentatus nepote dicto. 

Aunis ipse octodecim imperium rexerat, 
princeps humanus, subditis benivolus, 
afflabilis, placidus, suavis, et amabilis. 


LEO JUNIOR AN. I. 


Junior imperium consecutus Leo 
infantili plane etate sceptrum tenuit. 
&8ed mox vix uno revoluto anno 
excessit terris lumine cassus vitz. 


ZENO SIMUL AN. XVII. 


Zeno erat Isaurus, ut dixi genere; 
fedissimus mortalis et mente et corpore, 
cinedus, turpis, malitia cinnus, 

et nefandorum operum patrator, 

furialis hominum pestis optimatium ; 

haud regio more rempublicam regens, 

sed tyrannice cuncta inflammans, subruens, 
resque subditorum pro viribus pessumdans, 
dogmate pravus, monophysites miser. 
Hunc cum videret usquequaque timidum, 
Verina Basiliscus germanus frater, 

armis aggreditur, Verina ferente opem. 
Atque illum ad patria suam pulsum trudit ; 
deinde sibi diadema cum reliquis 
insignibus imperii cireumponit. 

Sed enim hic confuse nature heresim, 
Kutychetis et Dioscori fermentum sequens, 
orthodoxorum Ecclesias acerbis modis 
omnique penarum genere excruciabiat. 
Chalcedonis venerandam quoque synodum 
antiquavit edicto contra fas proposito : 

et patriarcham cum synedris pastoribus 

1d confirmandum impulit dogma suum. 


Α Naip τεθαύριστο τῷ πρὸς Βλακέρναις, 

"Ov αὐτὸς ἀνήγειρε Μητροπαρθένῳ, 

930 Ἐν ἀργυρᾷ σορῷ καὶ σεδασμίᾳ, 
Δι᾽ ἣν κατωνόμαστο χαὶ θεῖος δόμος 
Σορὸς τιμία τῆς πανυμνήτου Κόρης“ 
Οὗτος χραταρχων καὶ στρατηγὸν γεννάδαν 
Ῥουστίχιον ἄριστον ἐν στρατηγίαις 

935 Προδάλλεται δὴ καὶ κατορθοῖ τὰς νίχας" 
Τούτου θανόντος, σύγγονον βασιλίδος 
Βασιλίσχον προὔχρινεν εἰς στρατηγίαν, 
"Oc ἐχπλευχὼς εἷς Αφρικὴν σὺν στόλῳ 
Ἐαταχρατοῦντος τοῦ τόπου Γιζερίχου, 

940 Ἧτταν ὑπέσχε δυσκλεὰ κατὰ μάχην, 
Καὶ πλεῖστον ἀπέδαλε τῶν στρατευμάτων 
᾿Ανατολίου δ᾽ ἐχλελοιπότος βίον, 
᾿Αρχιθύτης δέδεικτο τῆς Κωνσταντίνου 

Β Γεννάδιος πρόμαχος ὀρθοδαξίας 

945 Τούτου τὸ βιοῦν ἐν θρόνῳ λελοιπότος, 
᾿Αχάχιος χάχιστος ἔσχε τὸν θρόνον. 
"Ego βασιλεῖ θυγατριδοῦς τις νέος 
"BE ᾿Αριάδνης καὶ Ζήνωνοσ συζύγου, 
Ὅν καλέσας Λέοντα, ταινίᾳ στέφει 

953 'Ev ἡλιχίᾳ τυγχάνοντα νηπίων. 
Οὗτος νοσήσας εὐσεδὴς ἄναξ Λέων 
Τὸν φθαρτὸν ἐχλέλοιπε τοῦτον βίον, 
Τῷ θυγατριδῷ χαταλείψας τὸ κράτος, 
Βεδασιλευκὼς σὺν ὀχτὼ δέχα χρόνους" 

θ55 "Ava£ ἱλαρὸς, εὐμενὴς ὑπηκόοις, 
Γαληνὸς, εὐέντευχτος, ἡδὺς, χαρίεις. 


ΛΕΘΝ NEOZ ET. Α΄. 
0 Νέος δ᾽ ἐπιδὰς τῆς βασιλείας Λέων 
Κατῆρχεν αὐτῆς νηπιάζων τῷ χρόνῳ" 
Ἕτος δὲ ταύτην ἕν κατασχὼν vai μόνον, 
900 ’᾿Λπῆρεν ἔνθεν καταλείψας τὸν βίον" 


ZHNQN OMOr ET. IZ. 
Ζήνων δ᾽ ὑπῆρχεν ἐξ Ἰσαύρων, ὡς ἔφην, 
Αἴσχιστὸς ἀνὴρ καὶ δέμας xal καρδίαν, 
Είναιδος, αἰσχρὸς, συμφόρημα κακιας, 
"Eóvov πονηρῶν ἀθεμίτων ἐργάτης, 
965 ᾿Ανδρῶν ἐριννὺς τῶν περιφανεστέρων᾽ 
Οὐχ ὡς βασιλεὺς διέπων αὐταρχίαν, 


᾿Αλλ᾽ ὡς τύραννος ἐμπιπρῶν, καταστρέφων, 


Καὶ πάντα ποιῶν εἰς φϑορὰν ὑπηκόων" 
Σέδας χαχόφρων Οἰδφυσίτης τάλας" 
970 Τούτῳ γε δειλῷ παντάπαν πεφυχότι 
D Βασιλίσχος σύναιμος ὧν τῆς Βηρίνης 
᾿Αντῆρε χεῖρα Βηρίνης συνεργιᾷ, 
Καὶ τόνδ᾽ ἐφυγάδευσεν εἰς τὴν πατρίδα 
Εἶτα περιτίθησιν αὐτῷ τὸ στέφος 
976 Καὶ πάντα παράσημα τῆς χραταρχίας 
Τῆς συγχυτιχῆς κακοδοξίας πέλων 
Τῆς Εὐτυχοῦς τε καὶ Διοσχόρου λύμης, 
᾿Εχχπησίας οὗτός γε τὰς ὀρθοφρόνων 
Πικρῶς ἑχάχου παντοδαπαὶς αἰχίαις" 
᾿ 980 Καὶ σύνοδον δὲ τὴν χατὰ Χαλκηδόνα 
Σεπτὴν ἀχυροῖ γράμμασιν ὡς οὐχ ἔδει" 
Καὶ πατριάρχην χαὶ συνέδρους ποιμένας 
Ταῦτα κυροῦν ἔπειθε, καὶ τοῖσδ᾽ ἐμμένειν. 


48 


49 


᾿Αλλ’ ὀρθοδόξων σοναθροισθέντες στίφος 
985 Βασὶλίσχον βάλλουσι ταῖς δυσφη μίαις" 
Τὴν σύνοδον δ᾽ αὖ ἀνεχήρυξαν πάλιν 
Θεοχρότητον, ἀγίαν, σεδασμίαν' 
Διά γε ταῦτα Βασιλίσχος ἀξίως 
Πᾶσιν ἀποτρόπαιος ἣν στυγητέος" 
990 Ὅμως κατὰ Ζήνωνος ἐχπέμπει τάχος 


"Av8pa« στρατηγοὺς xal σὺν αὐτοῖς δυνάμεις, 


Βροσρυέντες τῷ Ζήνωνι γνησίως 
Σπεισάμενοί τε, πρὸς πόλιν βασιλίδα 
Αὖθις μετὰ Ζήνωνος ἦχον ἐν τάχει" 
995 Καὶ πάλιν ἀπείληφεν οὗτος τὸ κράτος, 

Δήμου τε λαοῦ τὄνδε προσδεδεγμένου" 
Bacixloxoc δὲ προσφυγὼν ἐχχλησίᾳ 
Μετὰ γυναιχὸς ἱχέτης καὶ φιλτατων, 
Ἔπειτ᾽ ἐχεῖθεν ἐξελασθεὶς ὁρχίοις 

1000 Ἐκεῖ λιμῷ τέθνηκε φθαρεὶς ἀθλίως, 
Ἔτη κατασχὼν τὴν βασιλείαν δύο. 
Τούτου κρατοῦντος, τῇ βασιλίδι πόλει 
Mopxaid τις συνέδη φριχαλέα, 

1005 'Ex χαλχοπρατείων γε πυρὸς ἡμμένον. 
Ὑφ᾽ ἧς κατηθάλωτο xal. διεφθάρη 


"A)Àa τε πλεῖστα καὶ δόμος φύλαξ βίδλων - 


"Ec μυριᾶδας δώδεκα ποσουμένων" 
Ἐν αἷς χορίον καὶ δράχοντος ὡς λόγος 
ἕν τιν: κλεισθεὶς πυρρίῳ τὸν τεχνίοις, 

1010 Πρόμηκες ὑπῆν ἐς πόδας τεταμένον 
Πρὸς τοῖς ἑχατὸν εἴχοσι, θαῦμα ξένον, 
Καθ᾿ οὔ χρυσοῖς γράμμασιν ἐγγεγραμμέναι 
Ἔσαν Ὁμήρου τοῦ σοφοῦ ῥαψῳδίαι 
Ἰλιὰς, Ὀδύσσεια" φεῦ τῆς ζημίας] 

1015 ᾿Δναλαδὼν δὲ Ζήνων xpaxapy lav, 
᾿Αρμάτιον μὲν τῷδε συνηργηκότα 
Προθάλλεται δὴ ταγμάτων στρατηγέτην, 
Υἱὸν 5' ἐκείνου Καίσαρα πάλιν στέφει" 
Εἴτα τὸν ᾿Αρμάτιον ἕκτεινε ξίφει" 

1029 Παῖδα δὲ τὸν Καίσαρα κληρικὸν δράσας 
Περιπολεῖν εἴασεν οὕτω τὸν lov: 

Ὡς πίστιν ὀρθὴν οὐχ ἐφύλαϑαν φράσας, 
Οὗτοι χραταρχήσαντι τῷ Βασιλίσχῳ, 
Οὔτ᾽ αὖ ἐμοὶ ταύτην γε φυλάξουσ᾽ toux. 

4025 Πρὸς τοῖσδε πολλοὺς παρέπεμψε θανάτῳ, 
ἤΛλλλους δ᾽ ἑἐκάκου κατέτρυχεν αἰχίαις 
Τῶν εὐχλεῶν τε καὶ περιφανεστερων᾽ 
Εἰς γὰρ ἀθέσμους ἐκκλίνας αἴσχρουργίας 
Πράξεις μιαιφόνους τε καὶ βδελυχτέας 

1030 Πρὸς δ᾽ αὖ ὑπάχθεὶς αἱρέσει Διοσχόρου 
Μυσητὸς ἦν ἅπασι καὶ τοῖς ἐν τέλει, 
᾿Αριάδνῃ δὲ τῇ συνεύνῳ xal πλέον’ 
Ὅθεν σορῷ τέθαπτο δέξας τεθνάναι, 
Kixei βιαίως τὸν βίον καταστρέφει" 

4035 Οἱ μέν φασι μέθαις τε χρώμενον πότοις 
Ἔκχστασιν αὐτὸν τῶν φρενῶν πεπονθέναι" 
Δόξαντα δ᾽ οἰχτρῶς ἐχλελοιπέναι βίον, 
Κατατεθῆναι λάρναχι χαθὰ vixov: 

Καὶ πωματισθέντος γε τοῦ τάφου λίθῳ, 

1010 Γοώμενον χάχιστα θανεῖν ἐν τάφῳ" 
ἌΛλλοι δὲ παθεῖν τοῦτο δεινῆς ἐκ νόσου 
Δόντα θανεῖν δόχησιν ἀθροῦσιν ὅλοις. 


CABARES. 


Α Sed enim orthodoxi coacto coetu 


Basiliscum maledictis perculerunt ; 
decreveruntque sanctam fuisse synodum 
divinitus congregatam et venerabilem. 
Ob hec evasit Baailiscus merito 

cunctis abominandus et detestabilis. 
Contra Zenonem tamen is celeriter 
duces cum copiis misit militaribus; 
qua ad Zenonem sponte deficientes, 


Ἢ junctoque secum federe ad urbem regiam 


citato gradu cum Zenone redeunt. 
Ergo hio imperium recepit denuo, 
favente populi cuncta multitudine. 

At Basiliscus supplex ad ecclesiam 
confugit cum uxore aliisque aflectibus. 


p Illinc deinde data juranda fide 


excitus, claususque, turre cum parvis liberis, 
ibidem fame misere contabuit, 

postquam biennio regnum retinuerat. 
Adhuc illo regnante, in urbe regia 
calamitas incendii horrenda contigit : 
namque excitatis in foro erario flammis 
propagatus ignis cum alia absumpsit 

tum inflammavit etiam bibliothecam 
divitem tomis centum viginti millibus. 

ID his el draconis quoque fuisse dicitur 
corium prelongum, centum vigenti patens 
pedes, mirum, insolitum, in quo scripto 
formis litterarum auro rutilantibusg 
Homeri sapientis fuerant rhapsodia 

Ilias et Odyssea (proh pernicies). 
Recepto igitur Zeno imperio 

Harmatium qui sibi snppetias tulerat 
militaribus copiis ducem preficit, 
pretereaque filium ejus creat Cesarem. 
Deinde Harmatium gladio percussum necat, 
filiumque ejus Cesarem clero adscribit, 
Bicque illi vite veniam retinenda facit. 
Nam quoniam isti, aiebat, fregerunt fidem 
quam Basilisco principi spoponderant, 

sic ut ipsi mihi servent eadem vereor. 
Preter hos, alios multos letho dedit 

de numero nobilium atque optimatium, 
vel impositis plagis excruciavit. 

Ergo scelestis indulgens facinoribus 
cedibusque grassans flagitiosis, 

imbutus insuper heresi Dioscori, 

populo invisus erat et optimatibus, 
conjugi vero Ariadne quam qui maxime. 
Quamobrem simulato mortis casu, 

&rca conclusus, ibidem mori cogitur. 

Ast alii narrant, hunc indulgere crapule 
et potui solitum, mentis perpessum extasim ; 
atque ita creditum vitam finisse misere, 
capsa fuisse traditum ceu cadaver ; 

tum vero saxi admoto ad sepulcrum obice, 
tristissime ejulantem mors oppressit. 

Alii denique narrant id illi ex gravi 


morbo accidisse, visumque exstinctum omnibus. 


51 EPHRAMII ΟΗΒΟΝΟΘΒΑΡΗΙ 


ANATASIUS AN. XXVII. 


Zenone hunc vite exitum sortito, 

senatus et optimatium de sententia 
regina Ariadna ad societatem vite 

lege jugali traditur Anastasio, 

cui fontem generis uzbs Epidaurus prebuit. 
Tum is Romanus legitur imperator 
eunuchi validis artibus Urbicii, 

atque ab Euphemio coronatur presule. 
Sic est imperium nactus Anastasius, 

cui cognomentum Dicorus adhzsit, 
quoniam pupilis fuit dissimilibus, 
dextrum videlicet nigricantem oculum, 
glaucum sinistrum insigniter gerens. 

Ilic tributum auri argentique, 

invisum cunctis subditis molestissimum,e 
malum vectigal pie perimens sustulit ; 
quo manente, unumquemque opus erat 
pro se brutisque etiam animalibus 
annuum numisma publico erario pendere. 
Idem venales antea dignitatea 

et publicarum rerum procurationes, 
sublato abusu, gratis tradebat dignis. 


Ceteras quoque regnandi partes recte explebat. 


Synchyticorum tamen occupatus heresi 
Eocolesiis orthodoxis molestus erat. 

Hoc regnante Anastasio mira res evenit. 
Quidam Agarenice tribus princeps 

cui nomen Alamundarus, homo frugi, 
Christo se adjungens, riteque edoctus fidei 
dogmata ab orthodoxis archipresulibus, 
baptismatis postremo gratiam impetrat. 
Recognita Severus profanos suos 

pastores ad hunc mittit sine mora 

quorum ope neophytum ad se pelliciat. 

Is autem fidei tenax, et Christi lapis 
immotus, legatos illos sic coarguit : 
curavit enim ut familiaris homo 

ad aurem sibi aliquid arcanum diceret : 
tum impuris pastoribus inspectantibus, 
moerore 8e correptum finxit princeps. 

Illi causam rogant ; quos contra talia refert 
nuntiatum sibi, Michaelem summatem 
angelorumque ducem nuper mortuum. 
Illis serinonem talem respuentibus ; 

fabula retecta, sic contra fatur regulus : 
Cur ergo vos humana cum natura 

divinam pati, nuper tulistis dogma ? 

Tunc illi victi pudore discedebant. 

Cerlior Anastasius nescio quo auctore faclus 
fulminum jactu sibi in fatis esse 

ut vite et regno terminum imponeret, 
cameram struxit arte venustam mira 

cui fastigiatte nomen apte fecit ; 

in qua diversans fulmine erumpente 
subitum vit:e finem nactus est. 

Is ut Mesorum Gothorumque, Istri incolarum 


À ANAZTAEIOX ET. KZ. 


Τούτου καταστρέψαντος οὕτω τὸν βίον, 
Βουλῷῇ γερουσίας τε καὶ τῶν ἐν τέλει 
1045 Συζεύγνυται δὴ βασιλὶς ᾿Αριάδνη 
᾿Αναστασίῳψ πρὸς γάμου χοινωνίαν, 
Ἕλκοντι σειρὰν ἐξ ᾿Επιδάμνου γένους" 
Ὃν χράτορα δέδειχε τῆς "Popatóoq 
Οὐδρικίου σπεύσαντος εὐνούχου τόδε, 
1050 Εὐφήμιος δ᾽ ἔστεψε τόνδ᾽ ἀρχιθύτης. 
Οὕτως ᾿Αναστάσιος ἔσχε τὸ χράτος, 
Ὅστις ἐπωνόμαστο Δίκορος θέσιν, 
Οἷς οὐχ ὁμοίας ἔσχεν ὁμματων κόρας, 
᾿Λλλὰ μελαντέραν μὲν αὐτῶν θατέραν, 
1055 Γλαυχὴν δὲ λαιὰν ὡς ἐπίσημον φέρων" 
Οὗτος βδελυρὰν εἰσφτρὰν χυσαργύρου 
Β Ὑπήκχοον τρύχουσαν ἅπαν bay &tux 
Δασμὸν πονηρὸν εὐσεδῶς παύσας ἔχει, 
Καθ’ 6v τις ἠνάγκαστο πᾶς συνεισφέρειν 
1060 Ὑπέρ θ᾽ ἑαυτοῦ xal προσόντων ἀλόγων, 
᾿Βτήσιον νόμισμα τῷ χοινῷ gópov: 
Kat δημοσίας οὔσας ἀρχὰς ὠνίους, 
Πρὸς δ᾽ αὖ διοικήσεις τε κοινῶν πραγμάτων 
Παύσας παρεῖχεν ἀδοτ᾽ τοῖς ἀξίοις" 
4065 Καὶ τἄλλα δ᾽ ἀρχῆς εὐτυχῶς ἦν διέπων" 
Πλὴν Συγχυτικῶν καθυπαχθεὶς αἱρέσει, 
Τὰς ὀρθοδόξων ἦν κακῶν ἐκχλησίας, 
Τούτου κρατοῦντος θαυμάσιον συνέδη 
Φύλαρχος ἀνὴρ ᾿Αγαρηνῶν τῶν τότε 
4070 Κλῆσιν ᾿Αλαμούνδαρος ἀγαθὸς τρόπους 
Χριστῷ προσελθὼν xal μυηθεὶς εἰχότως 
C Ἡρὸς ὀρθοδόξων ἀρχυθυτῶν ποιμένων, 
Ἕπειτα βαπτίσματος αὐχεῖ τὴν χάριν. 
Ταῦτα μαθὼν Σεδῆρος (20) αὐτοῦ ποιμένας 
1075 ᾿Ανιέρους πέπομφε πρὸς τοῦτον τάχος" 
Σπεύδων δ᾽ αὐτῶν εἰς ἑαυτὸν ἑλκύσαι 
Ἐπεὶ δ᾽ ἐρασθεὶς πίστεως Χριστοῦ πέτρα 
κΑσειστος ἦν, μέτεισιν αὐτοὺς ὧδί πως" 
Ποιεῖ τινά οἱ τῶν ὑπ᾽ αὐτὸν ἐχχρίτων, 
1080 Ἡρὸς οὖς ψιθυρίζειν τι προσκεκυφότα, 
Καὶ τῶν βδελυρῶν ποιμένων δεδορκότων, 
Εἴτα φύλαρχος ἀλύειν ὑπεχρίθη" 
"Hpovto δ᾽ οἱ μὲν αἰτίαν’ ἧ δ᾽ ὅς τάδε" 
Ὡς μηνυθῆναι Μιχαὴλ πρωτοστάτην 
1085 Καὶ ταγματάρχην ἀγγέλων νῦν τεθνάναι, 
Τῶν δ᾽ οὐκ ἀνεχτὸν τὸν λόγον ποιουμένων 
D Ὁ 9' ἐχκαλύψας τό δρᾶμα, τοῖς δ᾽ ἀντέφη" 
Καὶ πῶς παρ᾽ ὑμῖν συμπαθεῖν θείαν φύσιν 
᾿Ανθρωπίνῃ, πέφυχε νῦν δεδογμένον ; 
1090 'Ex τοῦδ᾽ ἀπηλλάττοντο χατῃσχυμμένοι. 
ΠΡρογνοὺς βασιλεὺς οὗτος οὐχ οἶδα πόθεν 
Ὡς ἐκ χεραυνῶν ἀστραπῶν αἵμαρτό ot 
Βίου γενέσθαι καὶ βασιλείας πέρας. 
θάλαμον δ᾽ ἀνήγειρε κάλλιστον δόμον 
4005 Θολωτὸν αὐτὸν καλέσας φερωνύμως. 
Ἔν d διάγων ἀστραπῶν ῤηγνυμένων 
᾿μξαπίνης εὕρατο τέρμα τοῦ βίου, 
Οὗτος Μυσῶν τε xal Σχυθῶν παριστρίων 


(20) Scilicet Severus Antiochi patriarcha, hereticus Synchylicus οἱ Theopsschites. 


52 


53 ΟΞΒΑΒΙΘΞ. 


᾿Επιδρομὰς λείας τε μάχας ἐχχλίνων 
1100 Ἔχτισε τεῖχος εὖ μαχρὸν χεχλὴ μένον" 
"Av0pa τε φριχτὸν εἶδε νυχτὸς xag' ὕπνους 
Τόμον χεροῖν φέροντα xai φάσχοντά οἷ" 
Ὅρα διὰ σὴν φευχτέαν δυσπιστίαν 
Ζωῆς δὶς ἑπτὰ σὴς ἀπαλείφρ χρόνους" 
1105 Χαλχοῦ τ᾽ ἀνιστᾷ χίονι στήλην "l'aópoo (21) 
Τῆς πρὶν πεσούσης τῷ χρόνῳ τῷ παμφάγῳ. 
ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ O ePAZ ET. e'. 
Οὕτω λιπόντος ᾿Αναστασίου βίον, 
Ἰουστῖνος Θρᾷξ ἐξ ἀσήμου τοῦ γένους 
Εἰς ὕψος ἀνήνεχτο τῆς χραταρχίας, 
1110 Αὐτὴν ἔχων ἄνωθεν ἀφωρισμέντν" 
Μαρτύριον δὲ, κινδυνεύων τεθνάναι 
Πρὸς δικόρου πρὶν, ῥύεται πρὸς ἀγγέλου" 
᾿λνὴρ προσηνὴς εὐσεδόφρων ἀγχίνους, 
Τοὺς πρὶν φυγάδας πίστεως ὀρθῆς χάριν. 
4115 Αὐτὸς κατάγων xai τιμῶν ὥσπερ δέον, 
Στοιχῶν τετάρτης συνόδου θείοις ὅροις 
δόγματι πάντας τήνδε θεσπίζει σέθειν, 
Καὶ ταῖς πρὸ αὐτῆς ἐγχρίνειν Ocoxplsotet" - 
Καὶ τοὺς ἐν αὐτῇ Πατέρας θεηγόρους 
1120 Καταγραφῆναι διπτύχοις ἐχχλησίας. 
ΙΟΥΣΤΙΝΊΑΝΟΣ O ΜΕΓΑΣ ET. AH. 
Καὶ τοῦδε βίον xa! κράτος λελοιπότος, 
Σχηπτουχίαν εἴληφε τὴν τῶν Αὐσόνων 
ἸΙουστινιανὸς μεγαλουργὸς χράτωρ, 
[Πολλῶν δομήτωρ xal χαλῶν δομημάτων. 
4125 Ναῶν, γεφυρῶν, ἀστέων, λαμπρων δόμων, 


Αλλων τε πλείστων χτισμάτων καινουργέτης" 


Ὥνπερ χορωνὶς ἀπαράμιλλος πέλει 
Ναὸς σοφίας τοῦ Θεοῦ τε xai Λόγου 
Τῶν πανταχοῦ γῆς θχυμάτων θαῦμα ξένον. 

1430 Οὗτος στρατηγοῖς τὴν κατορθῶν τὰς νίχας 
Βελισαρίῳ καὶ Ναρσῇ τοῖς γεννάδαις" 
Σωροὺς ἀπείρων χρημάτων χρυσαργύρου 
Ἐχ παντοδαπῶν ἐρανισμένος τρόπων, 
τάϊτ᾽ ἦν ἀφειδῶς ἐχχενῶν ὁσημέραι 

14135 Εἷς Βαρθάρων ἄμυναν, elc κτίσεις δόμων’ 
Ἐφ᾽ οὗ χλόνος τῆς συνέδη φριχαλέος 
Ἐμφύλιός τε πρὸς βυζαντίδι μάχη, 

Ka0' ἣν μυριάριθμον ἐχτάνθη στίφος, 
Μυριάδες τέτταρες ἀνῃρημένων. 

1140 Ἥλω πολύ τε πλῆθος ἀῤῥενοφθόρων, 
Ὥνπερ κολαστὴς ἀσυμπαθὴς εὐρέθη. 
Οὗτος βραδευτὴς συνόδου πέμπτης ἔφυ, 
Ἵτις τετάρτης ἐμμὲνουσα τοῖς ὅροις. 
᾿Ὠριγένην, Δίδυμον, σὺν θεοδώρῳ 

1145 Μοψουεστίας αἱρετικχῷ ποιμένι, 
᾿Εχκηρύχτους τίθησι xai βδελυχτέους, 
Ἐν τῷδε xai σύνευνος dj θεοδώρα 
Μερὶς ἀγαθὴ xai θεοῦ θεία δόσις 
Βοηθὸς ἀνθάμιλλος εἴς τὰ πραχτέα" 

1150 "Mc ἔργον οἶχος τῶν σοφῶν ἀποστόλων' 
Οὗτος πρὸς αὐτῷ τῷ τέλει τῷ τοῦ βίου 
᾿Αλίσκεται φεῦ αἱρέσει βδελυχτέᾳ, 

Μεθ’ ἧς φάος λέλοιπεν ἡλίου τόδε, 


Α incursus, direptiones, ao prelia vitaret, 
murum fundavit merito dictum longum. 
Idem viri terrificam speciei vidit 
per somnium, prelato libro dicentem sibi : 
En ego propter tuam perversam fidem 
bis septem vitz tue annos deleo. 

Je eneam statuam columne Tauri imposuit, 


unde prior exciderat edaci impulsa tempore. 


JUSTINUS THRAX AN. IX. 
Sic amittente vitam Anastasio, 
ortus obszuro Thrax Justinus genere 
ad imperii fastigium sublatus est, 
quod ipsi ccelitus predestinatum fuerat. 
Ejus rei indicium fuit, quod a dicoro 
jam occidendus, ab angelo est ereptus. 
B Vir fuit mitis, sani dogmatis, perspicax, 
qui rectae fidei causa extorres homines 
reduxit atque debito in honore habuit : 
herensque quart» synodi divinis placitis, 
edicto cunctis mandavit hanc colere, 
et oum priorom voluit reputari numero; 
Patresque ejus àuctores Deo afflatos 
Ecclesie diptychis inscribi nominatim. 


JUSTINIANUS MAGNUS AN. XXXVIII. 


Postquam Justinus vita regnoque cessit, 
Romanorum sceptrum manu corripuit 
magnificus imperator Justinianus, 
pulchrorum passim auctor edificiorum, 
templorum, pontium, urbium, palatiorum, 
aliorumque magno numero aedificiorum; 
C quorum incomparabilis coronis est 
templum sapientie Dei Verboque structum, 
miraculorum in orbe omnium maximum. 
Victorias hic per duces patrabat suos 
Narsete ac Belisario viris strenuis : 
acervos enim auri argentique, . 
quos innumeris modis congerebat, 
dein large quotidie profundebat 
struendis edificiis, propulsandis Barbaris, 
Sub eo motus contigit terre horrificus, 
atque in urbe Byzantio civile bellum, 
in quo plurima ferro cesa faít 
turba, millia scilicet quadraginta. 
Plurimis quoque deprehensis Sodomitis, 
horum imperator fuit inclemens vindex. 


D Idem curavit fieri quintam synodum, 


que firmiter insistens quarte regulis 
Origenem atque Didymum cum Theodoro 
heretico pastore Mopsuestie 

damnatos sacro subdidit anathemati. 
Tunc etiam conjux Cesaris Theodora 
preolarum Dei donum et pars optima 
gerendis rebus emula auxiliatrix erat. 
[psa sapientium struxit edem apostolorum. 
Jam vite termino proximus Justinianus 
in exsecrandam heresim heu incidit, 
qua innexus solis hujus lucem deseruit. 


(21) Nempe suam statuam posuit Anastasius loco status decidue Theodosii. 


54 


b EPHRJAEMII CHRONOGRAPHI 


JUSTINUS JUNIOR AN. XIII. 
Post hunc Justinus comis atque pius 
ornavit ἃ Deo datum regium stemma, 
et vir pragmaticus et bonus imperator, 
beneficus, benivolus, modesto spiritu, 
probus, magnanimus, miti ingenio. 
Hic velut arca re bona redundans, 
virtitubusque rege dignis preditus, 
justitia tamen magis prefulgebat, 
Ipsi sociata fuit federe conjugii 
femina ἃ Deo docta Deique reverens, 
Sophia dicta, moribus vere sopha. 
Hec miseris spem ferendo etatem trivit. 
Nam exstinguendis fenerantium sortibus 
quotquot in urbe regia versari novit, 
alieno ere pressos expedivit, 
syngraphas atque pignora ad se recepit ; 
quorum alterum dominis restitui jussit, 
alterum igni tradens, rem malam abstulit. 
Justinus infirmam corporis ob compagem 
raroque ob morbum prodiens in publicum, 
hominibus injustis auxit impudentiam : 
quare mororis jaculo confixus, 
consiliique inops cum Davide aiebat : 
Quis, oro, vindex latus leget meum? 
Quis adversariis mecum adversabitur? 
Tum quidam adstans, ceu quoniam Isaias, 
vir animosus, iniquitatis osor, 
Rex, inquit, adsum; opera mea prompta est. 
Ergo is obtinuit munus prefectnre. 
Hunc rex hortando fecit animosiorem 
contra rapaces homicidasque lupos. 
Sio iste ad rem gerendam munitus fuit. 
Ergo dum juridico pro tribunali sedet, 
quidam accessit ignobilis atque pauper 
de viro nobili splendidoque expostulans 
propter injurie crimen et maleficium. 
Ergo is peccati auctorem in jus vocat, 
qui vadimonium deserit. Vocat iterum : 
ille superbis rem preterit auribus. 
Id ubi datori potestatis regi 
innotuit, dictum laude dignum protulit : 
$1 quidem ipse preter jus quid fecero, 
hortor de regio detrahas me throno. 
Igitur pretor rapiens ex convivio 
hominem illum forte tunc prandentem, 
pauperis causam ut par est cognovit : 
cumque rapinv crimen emersisset, 
plagis merito impositis castigat reum 
propter contempti judícii impudentiam. 
Multam preterea rapta pro re persolvere 
longe graviorem cogitur ille invitus : 
eamque pauperi pretor habendam tribuit. 

TIBERIUS AN. IV. 

Ubi Justinus sceptrum cum vita amisit, 
exstitit imperii successor Tiberius 
religionis amans bomo legumque reverens, 
nihil in Ecclesie institutis innovans, 
sed in prescriptis conquiescens regulis, 


IOrZTINOZ O NEOZ ET. ΙΓ΄ 
Μετ΄ ὃν προσηνής, εὐσεδὴς, ᾿Ιουστῖνος 
4155 Κοσμεῖ τὸ βασίλειον ἐκ Θεοῦ στέφος, 
᾿Ανὴρ περιδέξιος, ἀγαθὸς κράτωρ, 
Εὐεργετιχὸς, εὐμενὴς, ταπεινόφρων, 
Χρηστὸς, μεγαλόψυχος, ἧπία φύσις" 
Οὗτος ταμεῖον ἀγαθῶν πεπλησμένον 
1160 Ἐν βασιλικαῖς ἀρεταῖς διαπρέπων 
Δικαιοσύνῃ μᾶλλον ἡγλαϊσμένος" 
Ὥπερ συνῆπτο πρὸς γάμου χοινωνίαν 
Γυνὴ θεόφρων xal θεὸν φοδουμένη 
Κλῆσιν Σοφία, καὶ σοφή τις τοὺς τρόπους" 
1165 "H« ἔργον οἶκτος ἀπορων xxt χρηστότης. 
ψὕτη δανεισταῖς χαταδαλοῦσα χρέα 
“Ἄπασιν οἷς οἴχησις ἦν αὕτη πόλις 
Χρεῶν λύσις δ᾽ ὄφλουσι χαθισταμένη, 
Ἐγγραφάς ἀπείληφε, μνήμονας δόσεις, 
1170 Ὧν θάτερον μὲν τοῖς χεχτημένοις νέμει, 
Τὸ δ᾽ πυρὶ δέδωκεν εἰς ἀμνηστίαν" 
Οὗτος νοσώδους σαρκίου πλᾶσιν ἔχων 
Καὶ μὴ προϊὼν συχνάχις ἐκ τῆς νόσου 
᾿Αρπαχτιχοῖς ηὔξησεν ἀναισχυντίαν. 
1172 Ῥομφαίᾳ λύπης τοιγαροῦν τετρωμένος 
Μετὰ Δαδὶδ ἔφασχεν ἀπορῶν τάδε᾽ 
Τίς ἂν τιμωρὸςσ υμπαραστήσαιτό uot ; 
"II voy ἀναστὴσαιτο κατ᾽ ἀντιδίχων ; 
Καὶ τὶς παρελθὼν, ὡς Ἡσαΐας πάλαι, 
4180 ᾿Ανδρεῖος ἀνὴρ καὶ μισῶν ἀδιχίαν, 
"Avat, ἰδού πάρειμι, κέχρησό μοι, 
᾿Επαρχικὴν εἴληφεν οὐχοῦν ἀξίαν, 
Πρὸς δ᾽ αὖ σθένος χράτιστον ἐχ βασιλέως 
Καθ᾿ ἁρπαχτόρων xal λύχων βροτοχτόνων 
{185 Οὕτω κατωχύρατο τἀνδρὶ τὸ σθένος. 
Ἐπεὶ δὲ προὐχάθητο χρίνωνὼς δέον, 
Βροσῆλθεν αὐτῷ δυσγενής τις καὶ πένης 
Κατ᾽ ἀνδρὸς ἱστὰς εὐγενοῦς περιδλέπτου 
᾿γνδικίας ἔγκλημα xai φαυλουργίας. 
4100 Μεταχαλεῖται τὸν ῥέχτην τῆς καχίας" 
Ὁ δ᾽ οὐχ ἀπαντᾷ xal πάλιν δὶς μηνδει" 
Καὶ πάλιν αὑτὸς οὐδ᾽, ἄκροις dol χλύων. 
Ἥχουστο ταῦδα τῷ δότῃ τῆς ἀξίας" 
"H δ᾽ ὃς παρευθὺς ἀξιέπαινον λόγον" 
1195 Κἂν αὐτὸς εἰπὼν ἀδιχῶν ἐγώ πελω, 
Κατάσπασόν με τοῦ βασιλείου θρόνου, 
Κἀντεῦθεν ἀνάρπαστον ἐχ συσσιτίου 
Τὸν ἀνδρα λαδὼν ἑστιώμενον τότε. 
Καὶ συνδικάσας τῷ tb onc πρὸς δίχην, 
4200 Kai καταλαδὼν ἁρπαγῇ χεχρημένον, 
Αἰχίζεται μάστιξιν αὐτὸν ἀξίαις 
Τῆς εἰς διχαστήριον ἀναισχυντίας" 
Εἰσπράττεται δὲ καὶ δίχην ἀδιχίας 
Εἴσπραξιν ὧν ἥρπασε πολλαπλασίω᾽ 
4205 Καὶ ταῦτα τῷ πένητι δίδωσι φέρων. 


TIBEPIOZ ET. A. 
Τούτου τὸ βιοῦν xai κράτος λελοιπότος, 
Ἄρχει μετ᾽ αὐτὸν Τιδέριος τοῦ χράτους 
Φιλευσεδής τις καὶ Θεοῦ τρέμων νόμους, 
Μηδὲν νεοχμῶν τῶν ἐθῶν ᾿Εχχλησίας, 
1210 ἀλλ᾽ ἐξομαρστῶν τοῖς νόμοις τοίς χειμένοις, 


57 CARBARES. 58 


Σοφῶς φυλάξας τῇ θετῆ μητρὶ σέδα, 

Ὡς ἦν θεμιτὸν Σοφίᾳ βασιλίδι. 
Μείλιχος, εὐέντευχτος, ἡδὺς τοῖς φίλοις, 
Ἐχρθροῖς δὲ δεινὸς xal τιθείς σφισι δέος 

1215 Καλοῖς στρατηγοῖς xal στρατῶν εὐανδρίᾳ. 
Οἷς συγκαθεῖλε δυσμενῶν πολλὰς πόλεις, 
Λείαν μαχράν τ’ ἤλασε λάφυρα axóAa * 
Εἷς πάντα φιλότιμον αὐχῶν τὴν χέρα 
Εἷς ἐνδεῶν οἶχτόν τε xal πτωχῶν δόσιν " 

1220 Κτίσεις τε ναῶν καὶ δόμων γηροτρόφων. 
Ὃς αἰχμαλώτους βαρδάρους Πέρσας πάλαι 
Εἰς τήνδ᾽ ἀχθέντας τὴν βασιλίδα πόλιν 
Μετημφιαχὼς ἐν στολαῖς σφᾶς ἐντίμως 
Ei ἰδίαν πέπομφεν ἥκειν πατρίδα * 

1225 "Ey' οὔ πεπομφὼς ᾿Αδάρων ἀρχηγέτης 
Ἄτησεν ἄνδρας τεχνίτας χειρωνάχτας 
Αὐτῷ σταλῆναι πρὸς βαλανείου χτίσιν * 
Ὁ δ᾽ αὖ λαδὼν, γέφυραν ἐν ῥοαῖς Ἵστρου 
Τεύξας, ἐκάκου ᾽Ρωμαίδος τοὺς ὅρους. 

MAYPIKIOE ET. Κ΄. 

1230 Toócoo τελευτήσαντος εὐσεοῶς βίον, 
Μαυρίχιος κράτιστος ἔσχε τὸ χρᾶτος, 
᾿Ανὴρ μεγαλόψυχος ἀνδρεία φύσις, 
ἴΑλλος τις Ἰὼδ ἀναφανεὶς γεννάδας, 

Καὶ μακαριστὸς τοῦ τέλους χρηματίσας " 

4235 Τἄλλα μὲν οὗτος πᾶσιν ἦν πεφιλμένος, 
Ἡδὺς, ἱλαρὸς, εὐμενὴς αὐτοχράτωρ. 
"Hoc βεδηκὸς, ἐμόριθὲς προδειχνύων, 
Εἴθός τι σεμνὸν ἄξιον τυραννίδος, 

Φρενῶν βάθει, σώματος ἀλχῇ τ᾽ ἐμπρέπων, 

1340 θεοῦ συνιεὶς elc θελημάτων τέλος, 

Πλὴν εἶχε καί τι παραχνίγον τῷ ῥόδῳ, 

Ἕ τῷ σίτῳ τι καὶ ζιζάνιον τἄχα, 

Φειδωλὸς ὑπείληπτο πᾶσι καὶ γνίφων (22), 
Ἥττων τε χρυσοῦ χρημάτων οὗτος χράτωρ - 

4945 Καὶ δῆλον ἐξ ὧν χατερεῖ τρέχων λόγος * 
᾿ἘΒπῆλθεν ἄρχων 'A6dpov θρόκῃ τότε 
Σὺν ἀμυθήτου στρατιᾶς ὁμαιχμίᾳ, 
"HAacs λείαν καὶ λάφυρα λαμθάνει. 

Καὶ πλῆθος ἐζώγρησεν ἄλλο μυρίον 

4250 ᾿Ανδρῶν, γυναικῶν, καὶ βρεφῶν, καὶ νηπίων. 
Ἐς χιλιάδας E δὶς ἀριθμουμένων. 

Καὶ τί με δεῖ γράφοντα μηχύνειν λόγον ; 
Ἰστᾷ τιμὴν σφῶν χιλιάδας ἕξ μόνας 
'H βαρδαρικὴ φιλόχρυσος καρδία " 

1255 Αἰτεῖ τί δοχθὲν, προσφέρει τι xai βίας " 
'O μὲν βασιλεὺς φεῦ προτιμᾷ χρυσίον - 
Ὁ Βάρθδαρος δὲ (μὴ ἑαγῇς μοι καρδία) 

"Q θηριώδους, ὦ μανικῆς καρδίας 
Κτείνει τοσοῦτον μυριάριθμον στίφος " 
1260 Αἰματόφυρτος ἔλχεται ῥοῦς αἱμάτων, 
Ὡς χατὰ πρανοῦς ὕδωρ ψυχρὸν ἐκρέχον " 
ΓΑναξ συνῆχεν ἔμμονον φέρων φρένα, 
Αἰσθητιτὴν χαρδίαν, ὡς σὴς ὀστέων 
Ἥπερ καχοῦ γένοιτο τελχῖνος φθόνῳ. 
1265 Θεὸν λιπαρεῖ τοῦ μίσους τὰς εὐθύνας 


(22) Ita cod. Quare hino aperte cognoscimus 
huic vocabulo sensum eumdem a Niceta etiam 


À matri adoptive legitimum obsequium 


prebens prudenter Sophie regine. 

Vir blandus, comis, jucundus amicis, 
hostibus formidandus quos terrebat 
egregiis forti cum milite ducibus, 
quorum virtute multas urbes hostium 
diruit, et opimas manubias retulit. 

Idem munificam cunctis porrexit manum 
clemens erga miseros, largus indigis, 
struendis templis et gerotrophiis deditus. 
Barbaros etiam Persas captivos quondam 
δὰ hanc traductos urbem regni sedem, 
singulos exornatos decoris vestibus 

ad suas remisit patrias postliminio. 

Rege sub hoc, legatos Abarorum princeps 
misit qui peterent dari sibi opifices 

artis peritos ad structuram balnei : 

4008 ubi accepit, ponte junxit Istrum, 
atque hinc Romanos fines vastare copit. 


MAURICIUS AN. XX. 
Postquam Tiberius pie vitam clausit, 
regnum obtiauit Mauricius preestantissimus 
vir magni spiritus, indole forte preeditus, 
alter quodammodo visus patientia Jobus, 
vite sue termino laudatissimus. 
Hic universo populo in amore fuit, 
suavis, hilaris, benivolus imperator, 
morum constantiam gravitater;que gerens, 
Statura venerabili et rege digna, 
mentis consilio, corporis vigore cluens, 
semperque ad Numinis placita cursum dirigens. 
Verumtamen in rosa spina fuit, 
et tritico zizanium subnatum est : 
parcus atque avarus hic videbatur omnibus 
atque auri fame laborans imperator; 
quam rem sermo sequens conf(irmabit. 
Rex Abirorum Thraciam tunc invasit 
cum conjurato exercitu innumerabili, 
predam abduxit, manubias rapuit. 
In his ingentem turbam cepit vivam 
virorum et mulierum ac puellorum, 
quorum sunt numerata millia duodecim. 
Porro ut historiam rei pauci exsequar, 
his simul cunctis nummum haud plus sex mille 
barbarica avaritia pretium statuit ; 
petit responsum, minas intentat quoque : 
at rex hominibus, pro nefas! aurum preefert. 
Tum Barbarus (ah mihi ne cor dispereat !) 
proh belluinum animum aoc furiosum ! 
tam grandem turbam ense districto metit : 
atra volvuntur humi fluenta sanguinis 
frigidus ut labitur per praseps aque humor. 
Id audiit immotam mentem gerens rex, 
corde tamen vulnerato, ceu depascitur 
o88a teredo invidi magi fascino. 
Deum igitur rogat, cito culpe penam 


Choniata tribui, quem auctorem non recte intelli- 
git Cangius in lexico. 


50 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


ut ab se repetat, et animum cura solvat. 
Ergo visus est sibi per somnium cernere 
multam utroque e sexu mortalium turbam 
adstare coram imagine Christi Domini, 
regemque adversus clamoribus expostulare; 
ipso presente remque cum metu audiente. 
. Tunc ab imagine vox emissa sonuit ; 
ubinam is vellet malorum ponam luere 
qui se avaritiae obstrinxit piaculo? 

num hio, ubi supplicium clementius erit, 
an illic alias penas experiri ? 

Is hic 86 malle, verbo intellecto, ait. 

Tum se traditum Phocee fuisse audiit. 
Somno discusso, verissimum visum putat, 
que vidit queque audiit in eo spectaculo. 
Protinus ergo advocat Philippioum 

carcere ex injusto, vinculis detraotís, 
queis suspicione motus eum gravaverat ; 
pacem impertit, veniam vicissira 
preteritarum impetrat injuriarum. 

Horum gestorum talis fuit exitus. 

Exin exercitus motu seditioso 
imperatorem acclamavit Phocam, 

qui fretus armis Byzantium veniens, . 
stemmate ornatur manu archipresulis, 
Mox pretium opere facturum se putavit, 
si Mauricii genus omne perimeret. 
Quamobrem de mandato oruenti animi, 
Phoce tyranni, inquam, scelestissimi, 
(mitto enim quidquid intermedium exetitit) 
principis uxor liberique gladio 

ceduntur. Aderat spectans Mauricius 
caedemque heroico tolerabat animo, 
gratias imo Deo ob eamdem agens. 

Ipse ad extremum nece injusta periit. 
Rex hic quadraginta Christi martyrum 
templum absolvit ornans mirifice, 

nempe quod Tiberius struere ceperat. 


PHOCAS TYRANNUS AN. VIII. 
Phocas tyrannice regnum occupavit, 
nefarius homo, sanguinarius animus, 
sevus tyrannus, cruoris canis appetens, 
mulierosus, comessator, ebriosus, 
imperii dedecus, vel magis exitium, 
prosperitatis Romane evereor, 
carnifex populi, demon, et labes; 
aqua, igne, mari, gladio, perdens, 
alios triatissime (pro miseriam !) 
alios imminutos corporis partibus 
sinens ignominiam suam circumferre. 
Dum hic ignave desidet domi 
eoas inoursarunt provincias Perse : 
armis pulsarunt fines Cappadocas, 
Galatarum terras et Paphlagonum, 
ex Colesyria cunctaque Armenia 
praedas egerunt usque Ghalcedonem : 
tum Pal*estinam et fines Phonicios 


(25) Hec Phoce verissima vituperatio prorsus infirmat fidem laudative inscriptionis his annis in Ro- 


À 


Ὧδ᾽ εἰσπραχθῆναι σχεῖν τε καχῶν τὴν λύσιν. 
"ESofs γοῦν τι κατ᾽ ὅνχρ οὕτω βλέπειν, 
Πολύ τι πλῆθος γηγενῶν παρεστάναι 
᾿Ανδρῶν, γυναιχῶν εἶχόνι τοῦ Δεσπότου, 
1270 Kaxa6ogv τὲ σφας ἄνακτος σὺν γόοις 
Αὐτοῦ συνόντος, συμπαρεστῶτος τρόμῳ. 
Φωνῆς τ᾽ ἀχούειν εἰχόνος προϊγμένης, 
Ποῦ τῶν καχῶν βούλοιτο δοῦναι τὴν δίκην 
Τὸν τοῦ μύσους αἴτιον ἐκ φειδωλίας ; 
1275 ᾿Ἐνταῦθ᾽ ὅπου μέτριον ἔσται τὸ τρύχον, 
Ἢ ταῖς ἐχεῖθεν παρχπεμφθῆναι δίκαις ; 
Τὸν δ᾽ ὧδε φάναι συνιέντα τοῦ λόγου * 
Παραδοθῆναι λοιπὸν Φωχᾷ προσχλύει, 
Ὕπνου δ᾽ ἀνέντος, ὕπαρ οὐχ ὄναρ xpivet, 
1280 "Qv εἶδεν, ὧν ἤχουσεν εἶναι τὴν θέαν 
Β Μεταχαλεῖται Φιλιππιχὸν οὖν τάχος 
Εἴρκτῆς τε δεσμῶν τῶν ἀδίκων ἐχλύσας 
Otc αὐτὸν ἐξέθλιδεν ἐξ ὑποψίας, 
Καὶ σπίένδετα' γε xat κομίζεται λύσιν 
1285 “Ὧν“αὐτὸν εἰργάσατο καχῶν ἀδίχως. 
Καὶ ταῦτα μὲν πέπραχτο τόνδε τὸν τρόπον. 
Ἡ δὲ στρατιὰ στασιάσασα τότε 
Φωχᾶν ἀνηγόρευσαν εἷς βασιλέα - 
Μεθ᾿ οὗ πόλιν φθάνουσι τὴν βασιλίδα, 
1290 Καὶ ταινιοῦται παλάμαις ἀρχιθύτου " 
Σπούδασμα προὔργου τῷδε λοιπὸν γίνεται 
Τὸ Μαυρίκιον παγγενῇ δοῦναι ξίφει. 
Ὅθεν κελεύσει, φεῦ φονιχῆς καρδίας, 
Φωκχᾶ τυράννου τοῦδε xal φχυλεργάτου 
1295 Δεῖ γὰρ ἐπιτρέχοντα λιπεῖν τὰν μέσῳ, 
Γυνή τε παῖδες ἐχθερίζονται ξίφει, 
Τοῦ Μαυρικίου συμπαρόντος δρωμένοις, 
Καὶ τὰς σφαγὰς φέροντος ἀνδρειοφρόνως, 
Καὶ τῶνδε χάριν τῷ Θεῷ κατε:δότος. 
1300 Καὐτὸς τέλος τέθνηχεν ἀδίχῳ χρίσει. 
Οὗτος τεσσαράχοντα Χριστοῦ μαρτύρων 
Νεὼν τελειοῖ φα᾿δρύνας ὑπὲρ λίαν 
Πρὸς Τιδερίου κτίσεως πρὶν ἠργμένης. 
9$0KAZ O ΤΥΡΑΝΝΟΣ ET. Μ΄. 
Φωκχᾶς τυραννεῖ τοῦ βασιλείου κράτους, 
4305 ᾿Ανὴρ ἀποφρὰς αἱμοχαρὴς καρδία, 
Τύραννος ὠμὸς καὶ φιλαίματος κύων, 
Γυναιχομανὴς καὶ φίλοινος καὶ πότης, 
Αὐταρχίας ὄνειδος ἣ μᾶλλον λύμη, 
Τῶν Ῥωμαϊκῶν ἀφανιστὴς πραγμάτων, 
1310 Ὑπηχόων δήμιος, ἀλάστωρ, φθορὸς, 
Ὕδατι, πυρὶ, καὶ θαλἄσσῃ καὶ ξίφει 


C 


D 


Οἴκτιστα τοὺς μὲν ἐχδιδοὺς, φεῦ τοῦ πάθους, 


Τῶν δ᾽ αὖ μέλος μέρος τι σώματος τέμνων, 
Περινοστεῖν ὄνειδος εἴα τῷ βίῳ (23). 
1315 Οὗ ῥᾳθυμίᾳ συνεχεῖ «' οἰχουρίᾳ 
'Eàa Πέρσαι κατέδραμον χωρία, 
Ἐπῆλθον ὅπλοις Καππαδοκίας ὄροις, 
Καὶ Γαλατίας χαὶ Ηαφλαγόνων τόποις, 
Κοίλης Συρίας, τῆς ὅλης ᾿Αρμενίας, 
1390 Λεηλατοῦντες xat μέχρι Χαλχηδόνος, 
Παλαιστίνην δὲ καὶ τόπους τῆς Φοινίχης 


61 CJESARES. 
À in provinciam Persicam redegerunt, 


Τοῖς ὑφ᾽ ἑαυτοὺς συνέταξαν χωρίοις. 
Τὸ δ᾽ 'A6ápov στράτευμα τάλιν ἐν δύσει 
Χώρας δυτικὰς χατέχειρε xal πόλεις. 

1925 Ἢ στρατιὰ δ᾽ ἔφθαρτο Ρωμαίων μάχαις 
Λοιμός τε λιμὸς κατέτρεχε τὰς πόλεις 
᾿Αμετρία χρύους τε καὶ χτηνῶν φθίσις, 
Καχὰ διωλύγια ποικίλα πάθη. 

Τὸ κατ᾽ ᾿Αντιόχειαν δ᾽ "E6palov φῦλον 

1330 Στάσιν χινοῦσι xai μάχην Χριστωνύμοις, 
Καὶ δρῶσι πολλοὺς εὐσεδῶν ἔργον ξίφους" 
M«s0' ὧν ᾿Αναστάσιον αὐτῆς ποιμένα, 

Καὶ νεχρὸν αὐτοῦ τῷ πυρὶ δεδωχότες, 
Οὕτω καχῶν τις ἰλιὰς πάντ᾽ ἐχλόνει, 

1335 Καὶ κυμάτων σύῤῥοια, καθάπαξ φάναι, 
Λαϊλάψ τε δεινὴ καὶ καταιγὶς καὶ ζάλη 
Καὶ τρικυμία πνευμάτων ἀντιπνόων 
᾿Ἐφιλονίχουν τῷ βυθῷ καταδύσαι 
Αὐταρχίας ὁλκάδα τῆς ἐγχοσμίου, 

1340 Ναύαρχον οὐχ ἔχουσαν οἰακοστρόφον. 
Οὕτω χαχῶς πάσχοντος Αὐσόνων κράτους 
Στρατηγὸς ᾿Ηράχλειος ᾿Αφριχῆς τότε 
Στόλῳ πεπλευκὼς εἷς βασιλίδα πόλιν 
Ἥττησε Φωχᾶν συμπλακεὶς τῷδ᾽ εἷς μάχην, 

1345 Καὶ τόνδε χτείνας παραλαμῦάνει τὸ κράτος" 


HPAKAEIOZ ET. ΛΔ΄. 


Φωχᾶ φθαρέντος, ὡς ἔφην, αὐτοχράτωρ 
Ἱράκλειος πέφηνεν ἀριστεὺς μέγας 
Αλλος τις ὄντως Ἡραχλῆς χατὰ σθένος, 
Οὐ θηρίων γῆν ἐκχαθαίρων ἀλόγων 
1350 Οὐδ Εὐρυσθέως προσταγαῖς εἴχων βίᾳ, 
᾿Αλλ’ ἀπελαύνων ἐχδιώχων μακρόθεν 
Πόῤῥω τε τιθεὶς γῆς ὅλης Ρωμαΐδος 
Χριστοῦ δυνάμει οταυρικζ, παντευχίᾳ 
Ὡς θῆρας ἄλλους ἀγρίους φιλαιμάτους 
4355 "II παλαμναίους καὶ θρασεῖς κύνας λύκους, 
Ηέρσας ἀναιδεῖς ἁρπαγαῖς κεχρημένους. 
Ὅς ὧν στρατηγὸς χκαρτερόψυχος μάχαις 
Καὶ ζηλοτυπῶν πατρίων νόμον χάριν 
Κλέους τε τοῦ πρὶν Αὐσόνων χραταρχίας 
4360 Πολλοὺς ἀνατλὰς καὶ μεγάλους κινδύνους, 
Ὑπερμαχεῖ χάλλιστα Ρωμαίων ὅρων 
Εἷς πίστεως σύστασιν εὐσεδυφρόνων, 
Εἷς ἀντέρεισιν εὐαγῶν Χριστοῦ νόμων 


e 


At in occidente Abarorum exercitus 

terras atque urbes populabatur. 

Romans vires proeliis sunt accisa. 

urbes afflixit fames cum pestilentia, 

vis nimia frigoris et jumentorum lues, 
malorum cohors immensa et multiformis. 
Tum etiam Antiochie Judaicus populus 
sgeditiosa pugna Christianos appetiit, 
permultasque piorum vitas gladio messuil ; 
in his pastorem urbis Anastasium, 

cujus etiam cadaver igni tradidit. 

Sic malorum ilias quatiebat omnia, 
prorsus veluti quidam concursus fluctuum, 
turbo, procella, maris estuatio, 

gravis tempestas natuum adversariorum, 
certabant profundo mergere 

mundani imperii navigium 

navarcho destitutum qui clavum regeret. 
Cum res Romane ita laborarent, 

Africe per id tempus dux Heraclius 
armatam classem appellens ad urbem regiam, 
Phocam conserto prelio debellavit ; 

quo occiso, sibi imperium vindicavit. 


HERACLIUS AN. XXXI. 


Phoca sublato, ut dixi, imperator 
processit Heraclius ingens heros 

alter reapse Hercules propter vires : 

nec vero terram purgans orutis belluis, 
neque Burysthei mandata coactus faciens, 


( verum expellens longissimeque persequens 


Romanisque finibus procul submovens, 
Christi virtute crucisque panoplia. 
feras aliae scvas et sanguinarias 
dirosque lupos atque canes rabidos, 
impudicos nempe Persas ac direptores. 
Hic cum dux esset in preliis strenuus 
et patriarum legum amore flagrans, 
dum veterem imperii gloriam revocat 
multis magnisque implicuit se periculis. 
fines Romani orbis protexit strenue, 
orthodoxorum dogmata confirmavit, 
pro sanctis Christi legibus arma movit, 


mano foro detecte sub columna honori ejus regnantis ab assentatore dicuta, que est hujusmodi : 


1 oPTIMO CLEMENTIS, reLicissiÉY«0QVE 
PRINCIPI DOMINO N. FocAE IMPERATORI 
PERPETVO A DO CORONATO TRIVMPHATORI 
SEMPER AUGVSTO 
SMARAGDVS EX PRAEPOS. SACRI PALATII 
AC PATRICIVS ET EXARCHVS ITALIAE 
DEVOTVS EIVS CLEMENTIAE 
PRO INNYMERABILIBVS PIETATIS EIVS 
BENEFICIIS ET PRO QviETE 
PROCVRATA ITAL. AC CONSERvaTA LIBERTATE 
HANG STaTvAM PiETATIS EIVS 
AVRI SPLENDonE uicANTEM HVIC 
SVBLIMI COLVMNaE& Ap PERENNEM 


IPSIVS GLORIAM IMPOSVIT AC DEDICAVIT. 
DIE PRIMA MENSIS AUGVST. INDICT. VND. 
CP. PIETATIS EISV ANNO QVINTO 


83 EPHRAMII CHRONOGRAPHI 


proque dilatandis etiam imperii finibus, 
prorsus ut rem Romanam restitueret. 
Tunc autem Persidis regnatore Cbrosroe 
eoas ubique terras depredante, 

fines quoque invadente Palestinos, 

ita ut Theopolim ipsam Sionem ceperit ; 
Christicolarum periit immensus numerus 
millia hominum soilicet nonaginta ; 
partim in ipso prelio gladiis cesa, 
partim dolo Hebreorum pessumdata. 
Quippe hi captivos fraudulenter emptos, 
tenui repensa Barbaris pecunia, 

protinus gladiis, pro dolor ! conficiebant. 
Barbari Sionis pastorem sacrumque lignum 
in Persidem abduxerunt patrium suam. 
Amc imperator audiens angebatur, 
nempe militum numero pauciore instructus, 
item pecunie auxilio destitutus, 
quominus hostem barbarum propulsaret. 
Mox tamen opes numerosumque exercitum 
armorumque apparatum apte instruens, 
pecunia e templis mutuata gratis, 
collecto de provinciis idoneo milite, 
adversus Chosroem Deo victorioso fretus 
cum exercitu in Persidem facit impetum. 
Exin vigorem animis subdente Deo, 
victorias nobiles, splendida trophea, 

rex illic presens retulit de Barbaris. 
Occidit enim hostium catervas plurimas, 
predam abegit, manubias abstulit, 
strage, igne, vastitate attrivit Barbaros. 
His Heraclius patratis intra sexennium, 
post sanctum lignum cum Sionis presule 
Hierosolymis rursus collocatum, 

δὰ regiam urbem septimo revertitur 
mirifica letitia redundans anno, 

hymnis innumeris celebratus populi, 
heros et victor predicetus nobilis. 

Hic rex quibusdam pastoribus obnoxius 
vel potius mercenariis, imo et lupis, 

ex his synchyticis impurisque fontibus 
perniciem perpotavit exsecrabilem. 

Sub eo Mahumetos populi seduotor fallax 
turpis atheoram princeps Agarenorum, 
nefande religionis antecessor, 

&d hominum exitium orbi innotuit. 
Feminee hic ditis Persidis cum esset famulus, 
impostor, homo obscurus, stirpe ignobili, 
hanc habuit tori sociam et malitie. 

Exin evasit princeps doctorque nugax 
nescio quo pacto apud Agare posteros. 
Idem progrediens ex ZEthribi regionibus 
imperatori post victoriam reduci 
occurens, eedem ad incolendum petiit ; 
qua mox impetrata, Syriam incursavit, 
et Romanorum terris potiri copit. 


CONSTANTINUS HERACLII FILIUS 


Postquam Heraclius finem vite imposuit, 


64 


À Εἴς τε πλατυσμὸν τοῦ xpátooc σχοινιθμάτων, 

4365 ᾿Επάνοδόν τε Ῥωμαϊκῶν πραγμάτων. 
Λεηλατοῦντος τηνιχαῦτα Χοσρόου 
Περσῶν χρατάρχου πάντα τῆς "Ew pipr, 
Κατσδραμόντος xai Παλαιστίνης ὅρους, 
θεοῦ πόλιν τε τὴν Σιὼν ἡλωχότος, 

1370 Χριστωνύμων ἔφθαρτο πλύέθος μυρίον 
Ἐς μυριάδων ἐννέα ποσουμένων" 

Τὸ μὲν θερισθὲν τῶνδε πρὸς μάχῃ ξίφει, 
Τὸ δ᾽ αὖ φονευθὲν ᾿Εδραίων κακουργίᾳ. 
᾿Ὠνούμενοι γὰρ αἰχμαλώτους δυστρόπως 

4375 Μιχρᾶς τιμῆς οὗτοί γε πρὸς τῶν Βαρδάρων 
Ὑπῆγον εὐθὺς τῇ τομῇ φεῦ τοῦ ξίφους. 
Πέρσαι δὲ Σιὼν ποιμένα θεῖα ξύλα 
"Ec Ἰερσίδ᾽ ἀπήγαγον αὐτῶν πατρίδα. 
Ταῦρθ᾽ ὁ κρατῶν γνοὺς πυρπολεῖται καρδίαν. 

4380 Στράτευμ᾽ ἀποχρῶν μηδαμῶς χεχτημένος, 
Μηδ᾽ αὖ δαπάνην χρημάτων ἀναλόγων 
Εἰς ἀντιπαλάμησιν ἐχθρῶν Βαρδάρων. 
Ὅμως δὲ καὶ χρήματα καὶ στρατοῦ στίφος 
Καὶ τὰ πρὸς ἐξόπλισιν εὖ ἀπαρτίσας, 

4385 Τὰ μὲν πρὸς οἴκων ἱερῶν χάριν δάνους 
Τὸν δ᾽ ix θεμάτων συναγείρας ὡς δέον, 
Κατὰ Χοσρόου σὺν Θεῷ νίχης δότῃ 
Μετὰ στρατιᾶς ἐχδάλλει τῇ Περσίδι" 
θεοῦ τολοιπὸν ἐμπνέοντος τὸ σθένος 

1390 Περιφανῆ τρόπαια γενναίας νίκας 
Ἐχεῖ παρὼν δέδραχε κατὰ Βαρδάρων. 
"Extetve xal γὰρ Βαρδάρων πλείστας ἴλας, 
Ἤλασε λείαν xal λαφυραγωγίαν, 

Δῃῶν ἐρημῶν πυρπολῶ» τὰ Βαρδάρων, 

C 4395 Ταῦτ᾽ ia χρόνοις ἕξ Ἡράκλειος ἀνύσας, 
'Ξύλα τε σεπτὰ καὶ Σιὼν ἀρχιθύτην 
Ἱερουσαλὴμ ἐγκαταστήσας πόλει, 

Πρὸς βασιλίδα καθυποστρέφει πόλει 
Ἐν ἰόδόμῳ κάλλιστα χαίρων τῳ χρόνῳ, 

1400 Ὑμνούμενος στόμασιν ἀστῶν μυρίων, 
ὈΟφθεὶς ἀριστεὺς γεννάδας νικηφόρος. 
Οὗτος βασιλεὺς ἐξομαρτῶν ποιμέσιν 
Ἔ μᾶλλον εἴπεϊν μισθίοις τε xai λύκοις 
"Ex συγχυτιχῶν οὐ καθαρῶν ναμάτων 

4405 ᾿Ανατροπὴν ποτίζει βδελυχτέαν. 

"Ee' οὗ Μουχούμετ λαοπλᾶνος καὶ φέναξ 
Φύλαρχος αἰσχρὸς ᾿Αγαρηνῶν ἀθέων 

Καὶ μυσταγωγὸς ἀθεμίτων ὀργίων 
Φρισίόροτος λύμη τις ἐξέφυ βίῳ. 

D 1410 Ὅς ὧν γυναικὸς Περσίδος θὴς πλουσίας 
᾿Ανὴρ γόης ἄσημος ἀτίμοτ γένους, 
Σύνευνον ἔσχε τήνδε xaxoceyvlac. 

Εἴτα φύλαρχος καὶ διδάσκαλος πλάνος 
Οὐχ οἶδ᾽ ὅπως γένοιτο τῶν lx τῆς "Ayap. 

4415 Οὔτος προϊὼν ἐξ ᾿Αθρίδου χωρίον 
Ὑποστρέφοντι βασιλεῖ νιχηφόρῳ 
Προσῆλθεν αἰτῶν χῶρον εἷς χατοιχίαν" 

Καὶ παραλαδὼν κατέδραμε Συρίαν, 
Καὶ Ῥωμαϊκῶν χαταχρατεῖ χωρίων. 


KONEZTANTINOX O ΥἹΟΣ ἩΡΑΚΛΕΙΟΥ͂ ET. Α΄. 


1420 Τοῦδ᾽" Ηρα χλείου τὸν βίον λελοιπότος, 


65 CARSARBS. 68 


Ἑωνσταντῖνος παῖς ὀρθόφρων ἔσχε κράτος. 

Μεθ᾿ ὃν σὺν υἱῷ Ηρχακλωνᾷ Μαρτίνα (24) * 

Ὧν γλῶσσαν ἣ μὲν τέμνεται μάλ᾽ ἐνδίχως, 

᾽Πραχλωνᾶς δὲ τοῦ προσώπου τὴν ῥῖνα, 
4425 Φυγὴν χαταχριθέντες ἐνδικωτάτην 
ΚΩΝΣΤΑΣ O ΥἹῸΣ AYTOY HTOI O EITONOZ 

HPAKAEIOY ET. KZ. 

Εἶτα κατάρχει τοῦ χράτους τῶν Αὐσόνων 

Κώνστας, διώχτης εὐσεθεστέρου μέρους, 

Κωνσταντίνου παῖς, ἔγγονος δ᾽ Ἤρακλείου " 

Τἄλλα μὲν οὐκ ἄχρηστος ὀφθείς τις κράτωρ, 
1430 Σέδας δ᾽ ἀχρεῖος Οἰοφυσίτης τάλας * 

Ὃς ἐχδιώχων ὀρθοδοξούντων μέρος, 

Καὶ Μάξιμον δ’ ἤλασε τὸν θεηγόρον 

Σὺν τοῖς μαθηταῖς, καὶ Μαρτῖνον τὸν πάπαν. 

Ὅμαιμον αὐτοῦ χτείνας οὗτος ὁ χράτωρ 
1435 Μισητέος χκέχριτο καὶ βδελυχτέος, 

Καὶ μᾶλλον οἷς δέδραχε χαχῶς ἁγίους. 

Διατριδὰς οὖν ἐκλιπὼν Βυζαντίδος, 

Πρὸς Σικελίαν τὴν μέγίστην ἐκπλέει, 

Καὶ Συράχουσαν ἔσχεν εἷς χατοιχίαν. 


KONZTANTINOZ Ο ΙΩΓΩΝΑΤῸΟΣ ET. IZ. 


1440 Τούτου σφαγέντος xal μεταστάντος βίου, 
Κωνσταντῖνος παῖς εὐσεδὴς [Πυγωνάτος 
Παραλαδὼν ἴθυνε τὴν χραταρχίαν * 
᾿Ανὴρ ἀγαθὸς, ὀρθοδοξίας φίλος 
Ὅστις πατρῴαν χαχοδοξίαν λύων 

1445 Ἤθροισε σεπτῶν πατέρων θεῖον στίφος, 
Συνέδριον χάλλιστον ὀρθοδοξίας, 
᾿Επί γε Χριστοῦ δογματισάντων ἅμα 
Διττὰς θελήσεις xal φύσεις ἡνωμένας, 

Καὶ χχαθελόντων πάντας ΟἸοφυσίτας. 

1450 Τούτου κρατοῦντος, ᾿Αγαρηνῶν τις στόλος 
Τῇ βασιλίδι προσδαλὼν ταύτῃ πόλει (25) 
"Εόσχετο ξύμπαντα τὸν πέριξ τόπον " 
ἯἮρος μὲν ἱστὰς χαλεπὰς ναυμαχίας, 
Ὥρμιστο χειμῶνος δὲ τοῖς νεωρίοις 

4155 Τοῖς τῆς Κυζιχοῦ μέχρις ἑδδόμου χρόνου * 
Ἐπεὶ δὲ τετρύχωτο μήχει τοῦ χρόνου, 
Ηλοῖά τε συντέτριπτο τούτου τὰ πλέω, 
Ὀφλισκάνων γέλωτα χαθυποστρέφει, 

Καὶ xáxà τὴν κέλευθον ἅπας ἐφθάρη 

1460 Λαίλαπι δεινῇ τῇ θεοῦ συνεργίᾳ. 

Πρὸς τοῖς δ᾽ 'A64pwv στρατιὰ φρικαλέα 
᾿Επῆλθε ταύτῃ τῇ βασιλίδι πόλει, 
Φρίσσουσα τοῖς δόρασι καὶ πανοπλίαις. 
Καὶ πᾶσα χατέφθαρτο 'Ρωμαίων σθένει, 

1465 Τῶν νεχριμαίων Βαρδάρων ποσουμένων 
Ἐς χιλιάδας τριάκοντα τὰς ὅλας. 

Ὑγρόν τε πῦρ εὕρητο τούτοις τοῖς χρόνοις 
Σύρου παρὰ τοῦ τέχτονος Καλλινίχου. 


ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ O PINOTMHTOSZ ET. T. 


Εἶτ᾽ ᾿Ιουστινιανὸς ἦρξε τοῦ χράτους 
1470 Κωνσταντίνου παῖς, εὐσεδὴς κατὰ σέδας, 


(21) Scilicet Martina noverca sustulit veneno 
Constantinum privignum, invasitque tyrannidem 
cum Heraclona (ilio; cujus sceleris justas ponas 
mox dedit. 


À Constantinus fllius regnavit orthodoxus, 


post quem Martina cum Heraclona filio. 
Sed enim matri merito lingua exciditur, 
turpiter Heraclonas truncatur naribus, 
uterque exsilio multatur justissimo. 
CONSTANS CONSTANTINI FILIUS, 
HERACLII NEPOS, AN. XXVII. 
Exin Romanorum obtinet imperium 
Constans piarum persecutor partium, 
Constantini filius, nepos Heraclii. 
Ceteris usibus non malus imperator, 
dogmate sed pravus, monophysita miser ; 
qui dum negotium fácessit orthodoxis, 
Maximum quoque theologum expulit 
cum suis discipulis, cumque Martino papa. 


B Cum vero et proprium fratrem ocoidisset, 


invisus plane evasit et abominabilis, 

tum presertim quia sanctos injuría affecerat. 
Ergo Byzantii degere jam non sustinens, 

δὰ insularum maximam Siciliam venit, 

et Syracusis stabilem sedem flxit. 


CONSTANTINUS POGONATUS AN. XVII. 


Cum violenta Constans obiisset nece, 
Constantinus Pogonatus predicti fllius, 
delatum ad se imperium capit regere ; 

vir bonus, dogmatis recti amans : 

qui ut patris heresim solveret, congregavit 
venerabilium Patrum divinum cetum, 
pulcherrimum s8ynedrium orthodoxis; 

qui definierunt, in Christo fuisse simul 
duas voluntates naturasque unitas duas, 
cunctisque valedixerunt monophysitis. 
Hoc imperante, quedam Agarenorum 
classis ad hanc adnavigans urbem regiam, 
populabatur omnem circa locum ; 

vere quidem acres committens naumachias, 
hieme 8e subducens ad navalia 

Cyzici ; atque id septennio factitavit : 

sed cum jam lapsu temporis attrita esset, 
confracteque laborarent plereque naves, 
ridicula jam classis reversa est ; 

tum universa in cursu pessum ivit 

turbine gravi, vi conspirante Dei. 

Insuper Abarorum formidabilis 

exercitus ad hanc urbem accessit regiam, 


D lanceis horridus et cataphracto milite. 


Attamen universus Romanis viribus 
succubuit. tot cadentibus in acie Barbaris 
ut triginta millium summa collecta fuerit. 
Ignem quoque grecum his temporibus 
Syrus invenit artifex Callinicus. 


JUSTINIANUS RHINOTMETUS AN. X. 


Deinde Justinianus regnare copit 
Constantini fllius, religione sincerus, 


(25) Hinc atque ex aliis locis similibus satis ap- 
paret chronologum Ephremium fuisse vel patria 
Byzantinum vel saltem inocolatu. 


67 


dogmate rectus, sed crudelis admodum. 
Hic e barbaris Sclavis delectu habito, 
puberes juvenes, bellatores validos 
cruentum Martem in preliis spirantes 
conscripsit, millia triginta scilicet, 
novum exercitum earum precipue, 
quem appellavit populum eximium : 
quo delectatus confidensque maxime, 
bellum suscepit adversus Arabes, 
pace cum ipsis dirempta inique. 
Barbaros igitur armis est aggressus, 
Qui abruptum fedus egre ferebant. 
Arabum copie vicissim processerunt 
Jurati federis scriptum suspensum 
conto gestantes primis in ordinibus. 
Mox obstinato acrique conserto prelio, 
nove phalangis defecit subito 
pars major, scilicet viginti mille, 
geque feedissime adjunxit hostibus. 
Quamobrem turpiter victus imperator 
JEgre periculo elapsus revertitur. 
Tunc autem (eheu inhumanum animum |! 
nov*9 phalangis partem residuam 
gladiorum ictibus cunctam subjecit. 
Barbari autem prohibonte nemine 
eoas cunctas incursabant partes. 
Ipse struendis domibus dabat operam, 
in regiis palatiis tempus conterens, 
gravis jam omnibus et intolerabilis. 
LEONTIUS AN. IIT. 
Igitur invisus imperio dejicitur 
Justinianus, Leontio rebellante 
doloque facili potentiam arripiente. 
Namque carceribus detentos liberans, 
hos adjutores habuit facinoris, 
aliosque multos rei perflciend» socios. 
Quare priorem thruno regem detrahens, 
eumque naribus ense inhoneste truncans, 
ad Chersonem urbem custodiendam misit 
Sic ad Leontium delata republica, 
clascis profecta ex Arabum ditione 
populabatur fines urbesque Africae. 
Vicissim igitur mittitur ἃ Cesare 
classis que hostibus adversetur : 
hec autem, prelio cum Barbaris conserto, 
Vinoitur, et rediens Crete tenet littora. 


APSIMARUS AN. VII. 


Illic Apsimarum, defectionis socium 
quemdam, Romani Dominum irm perii creant : 
Quicum ad urbem regiam properantes 
throno Leontium protinus deturbant, 
cumque duro carcere concludunt, 

naribus prius de facie precisis. 

Justinianus interim Cherso:e urbe 
profugiens, veluti accipiter laqueo, 


(20) Ita cod. 
(27) En belle Ephremius confirmat vocabulum 


ναινίς, quod ab antiquioribus lexicis abest, quod- 


EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


Φρονῶν μὲν ὀρθὰ, πλὴν δ᾽ ἀπηνὴς εἷς ἄγαν. 
Οὐτος Σθλαδιχῶν (20) Βαρδάρων ἀποχρίνας 
Ἡθῶντας ἄνδρας ὁπλίτας ἑὁωμαλέους 
Φονιχὸν ἐχπνέοντας ἄρην ἐν μάχαις, 
Ἐς χιλιάδας τρὶς δέκ᾽ ἀριθμουμένους, 
Νέον συνεστήσατο σύνταγμα φίλον, 
Λαὸν περιούσιον αὐτὸ καλέσας 
'Eo' ᾧ γεγηθὼς καὶ πεποιθὼς μειζόνως 
Κατ᾽ ἀντιπάλων ἐστράτευσεν ᾿Αῤῥάθδων, 
Σπονδὰς λελυχὼς τὰς πρὸς αὐτοὺς ἀδίχως. 
᾿Ἐπῆλθε τοίνυν σὺν στρατιᾷ Βαρδάροις 
Σύγχυσιν ὅρκων ἐν λύπῃ ποιουμένοις * 
Στρατὸς δ᾽ ᾿Αράδων ἀντεπίγετ᾽ αὖ πάλιν 
Σπονδῶν γραφὴν ἔνορχον ἐχχρεμασμένην 
1485 Κοντοῦ φέρων σφῶν στρατιᾶς ἢγουμένης. 
Καὶ συ ῥαγείσης καρτερᾶς δεινῆς μἄχης 
᾿Αποστατῆσαν ix φάλαγγος τῆς νέας 
Τὸ πλεῖστον αὐτῆς, χιλιάδες δὶς δέχα, 
Ἡροστίθεται κάκιστα τοῖς ἀντιπάλοις. 
4400 ᾿Εντεῦθεν αἰσχρῶς βασιλεὺς ἡττημένος 
Μόλις φυγὼν χίνδυνον ἀνθυποστρέφει. 
Καὶ τηνικαῦτα, φεῦ ἀπανθρώπου τρόπου. 
Τοὺς ἐχ νέου τάγματος ἐχλελειμμένους 
liavva, μαχαίρας τῇ τομῃχαθυπάγει. 
4495 Ka? βάρδαροι μὲν τοῦ χατείργοντος σπάνει, 
"Eia πάντα χατέδραμον χωρία * 
Αὐτὸς δ᾽ ἀπησγόλητο χτίσμασι δόμων 
Ἐνδιατοίόων τοῖς βασιλείοις δόμοις, 
Τοῖς πᾶσι βαρὺς δυσαχθὴς δεδειγμένος. 


AEONTIOZ ET. Γ΄. 


C 1500 Ὅθεν μισηθεὶς ἀπελήλαται χρᾶτους 
᾿Επιφυέντος τῷδε τοῦ Δεοντίου, 
Καὶ κράτος ἁρπάσαντος εὐχερῶς δόλῳ, 
Ὃς τοὐςφυλαχαῖς ἐγχαθειργμένους λύσας, 
Μεθ᾿ ὦν ἐθάῤῥει δράματος συνιστόρων, 
1505 "Αλλων τε πολλῶν, ἐχτελεῖ Σεδογμένα, 
Καὶ χαθελὼν ἄνακτα τὸν πρὶν τοῦ θρόνου, 
Τεμών τε ῥῖνα τοῦ προσώπου καινίδι (27), 
Εἷς Χερσῶνα πέπομφεν ἔμφρουρον πέλειν. 
Οὕτω χρατοῦντος τοῦ χράτους Λεοντίου, 
4540 Στόλος πεπλευχὼς ᾿Αῤῥάξζων ἐνθαρχίας 
Ὅρους ᾿Αφριχῆς χατέχειρε καὶ πόλεις " 
Καὶ πέμπεται δὴ πρὸς βασιλέως στόλος 
Εἷς ἀντιπαράταξιν ὑπεναντίων, 
Ὃς συῤῥαγεὶς ἥττητο Βαρύάροις μάχῃ 
ἢ 1515 Καὶ παλινοστῶν πρὸς Κρητῶν νῆσον φθάνει͵ 
ΑΨΙΜΑΡΟΣ ET. Z. 


"Ev0' ᾿Αψίμαρόν τινα συναποστάτην 
᾿Ανεῖπον ὡς ἄναχτα τῆς Ῥωμαίδος " 

Μεθ᾿ οὗ πόλιν φθάνουσι τὴν βασιλίδα, 
Καὶ καθελόντες τὸν Λεόντιον θρόνου 
Φρουρᾷ καθειργνύουσι μεστῇ πιχρίας, 
Πρόσθεν τεμόντες τοῦ προσώπου τὴν ῥίνα, 
Ἦν δ᾽ Ἰουστινιανὸς ἐν τῇ Χερσῶνι 


Ὅθεν διαδρὰς, ἱέραξ ὡς ἐκ βρόχων, 


4475 


1480 


1520 


que Herodianus nuper editus epimer. p. 68. expli- 


cat μάχαιρα. 


68 


69 CJESAREBS. 


Πρὸς Βουλγάρων ἄρχοντα διέπτη τάχος" 

4525 Καὶ πείσας αὐτὸν δωρεαῖς δαψιλέσιν 
Ὑποσχέσει κήδους τε καὶ χωρῶν δόσει, 
Σὺν βαρδαριχῇ στρατιᾷ φθάνει πόλιν. 
Καὶ νυχτὸς δλχὸν ὑπόγειον εἰσδύσας 
Ἐντὸς δι΄ αὐτοῦ γίγνεται Βυζαντίδος. 

1530 Καὶ πάλιν ἀπείληφε τὴν χραταρχίαν, 
Κτείνας τὸν Λεόντιον σὺν ᾿Αψιμάρῳ 
᾿Αμοιδαδὸν πρὶν χεχρατηκότας κράτους" 

ΠΑΛΙΝ O PINOTMHTOZ ET. C. 
᾿Αμύνεται δὲ xal τινας τῶν ἐν τέλει. 
Οὗτος τρέφων ἔναυσμα μήνιδος γόλου 

4535 Πόλει Χερσῶνος xal προσοίχοισ Χερσῶνος, 
Ζητοῦσιν αὐτὸν ἀνελεῖν πεφευγότα, 

Ἔχ τῶνδ᾽ ἀνῆψε θυμικὴν σφοδρὰν φλόγα 
Εἷς τῶνδε πυρπόλησιν, εἰς ἔρημίαν᾽ 
Στρατιὰν οὐχοῦν εὐτρεπίσας μυρίαν. 

1540 Καὶ νχυτιχὸν στράτευμα σὺν βαρεῖ στόλῳ 
Ἐφ᾽ ὧν ἐφίστα xal στρατηγῶν δυάδα, 
Ἡρηστῆρας ἐχπέπομφε κατὰ Χερσῶνος" 
Φειδὼ κελεύσας μηδενὸς λαδεῖν ὅλως 
Οἵς 4$ πόλις πέφυχε κατοιχουμένη, 

1545 Κτεῖναι δὲ πάντας ὡς προδάτων ἀγέλην, 
Κτείνοντας ἐχτέμνοντας, ὧν τραγῳδίας 
Πιμπρῶντας αὐτοὺς ἐχθερίζοντας ξίφει, 
Οἱ μὲν πόλιν ἔπλησαν οὕτω τοῦ φόνου, 
Μύσους τ᾽ ἐναγοῦς καὶ στεναγμῶν xal γόων 

4550 Σωροὺς ἀναστήσαντες αὐτῇ πτωμάτων, 
Ὡς σφίσιν ἐντέταλτο͵ φεῦ, φεῦ τοῦ πάθους ! 
Οὐδ’ ἀνεχτὴν ὄμμασιν ἡμέροις θέαν, 
Πάντας ἀφειδῶς ὑπάγοντες τῷ ξίφει, 
Μόνης ἀώρου νηπίων ἑλιχίας 

4955 Καὶ μειραχίσχων συμπαθῶς πεφεισμένοι. 
Ὁ δὲ χρατῶν Ὑνοὺς νηπίων σωτηρίαν, 
Φάλαρις fj Ἔχετος ἹΠἹρώδης πλέον, 
Κύων ὁ φιλαίματος, ἐξώργιστό πως, 

Οἷς ταῦτα μὴ γένοιντο πάρεργον σπάθης" 
4560 Καὶ μηνιῶν ἦν, καὶ στελεῖν ἄλλον στόλον 
Δράσοντα τὴν δήωσιν ἠπείλει τάχος" 
Ταῦτ᾽ ἄρα λαὸς Χερσῶνος λελειμμένος 

Στόλος τε παρὼν ἐκ βασιλέως τότε 
᾿Δποστατήσας Φιλιππιχὸν Βχαρδάνην 

4565 Εὐθὺς ἀνευφήμησαν ὡς βασιλέα’ 

Μεθ᾿ οὗ καταπλεύσαντες ἦχον εἷς πόλιν, 

Καὶ συλλαδόντες ἐκθερίζουσι ξίφει 

Βάραν φονουργὸν χράτορος σὺν τῷ γόνῳ. 
ΦΙΑΙΠΠΙΚΟΣ O ΚΑΙ ΒΑΡΔΑΝΗΣ ET. B' c. 

Οὕτω μὲν ἔσχε Φιλιππιχὸς τὸ χράτος, 

4570 Δοχῶν μὲν εἶναι ῥητοριχὸς ἐν λόγοις, 
᾿Επήθολος λόγον τε καὶ μαθημάτων, 

Καὶ πρός τι πᾶν εὐχρηστος ἐν συνουσίαις, 
Πρὸς δ᾽ αὖ περιδέξιος ἐν συνττχίαις" 
᾿Αδέξιος πάμπαν δὲ πρὸς τὰ πραχτέα, 


4576 Τὴν γλῶσσαν αὐχῶν μὴ συνάδουσαν λόγοις (28): 


Οὗτος πεπωχὼς συγχυτιχῶν ναμάτων 
"Ἔσπευδε τάλας ἀχυρῶσαι καθάπαξ 
Σύστημα σεπτῶν Πατέρων θεηγόρων, 


(28) Ita codex ; quee lectio improbabilis videtur. 


À ad Bulgarorum regem raptim advolat : 


quo magnis sibi donis conciliato 

oblatis etiam nuptiis et terris aliquot, 
cum barbarico exercitu ad urbem venit, 
arcanumque aquaductum noctu permeans 
intra Byzantii menia recipitur. 

Sic ergo rursus imperium adipiscitur. 
Leontio cum Apsimaro interfectis, 

qui alternatim antea regnaverant. 


RHINOTMETUS ITERUM AN. VI. 
Exin et senatores interfecit aliquot. 
Tum ultricis ire fomitem corde gerens 
contra Chersonem contraque hujus finitimos, 
qui se extorrem perdere conjuraverant, 
nunc demum excitavit ingentem flammam 


p ut eos igne redigeret in solitudinem. 


Igitur comparato ingenti exercitu, 

cum maritimo milite et classe gravi, 
duobus etiam prepositis ducibus, 
fulgurum instar contra Chersonem misit; 
mandans ut nemini prorsus parcerent, 
quotquot in urbe cives habitarent, 

sed cunctos rita pecudum interficerent. 
mactando, jugulando (heu tragoediam !) 
urendo flammis, gladiis demetendo. 

Illi sic jussi cede replerunt urbem, 
infandis cedibus et luctu et gemitibus ; 
exstruxeruntquein urbe ingentem cumulum 
aggestis cadaveribus (pro miseriam 1) 
intolerandum mitibus spectaculum, 
cunctis inclementer trucidatis civibus. 

Ex his infantium tantum acerba δ 88 

ac puellorum meruit clementiam. 

At ubi rex cognovit servatos pueros, 
Phalaris alter, Echetus, Herodes, 

canis imo cruentus, ira excanduit, 

quod hec mantissa cedi non accesserit, 
Jamque furebat, et statim novam classem 
exitii causa missurum se minabatur ; 
interim tamen reliquus Chersonis populus 
cum classe regia tunc ibi presente 
conversis armis Philippicum Bardanem 
subito motu Cesarem acclamarunt : 

quo duce ad urbem regiam navigantes : 
Justiniano potiti, gladio demetunt 

ejus credule caput. et filii pariter. 


PHILIPPICUS BARDANES ΑΝ, II. MENS. VI. 
Atque ita imperium obtinuit Philippicus, 
vir sermone quidem admodum rhetoricus, 
doctrinis atque litteris eruditus, 
omni consilio abundans in colloquiis, 
preterea satis dexter in variis casibus ; 
sed tamen ad gerendas res ineptus, 
vana lingua preditus haud factis consentanea. 
Cum hic synchyticos fontes ebibisset, 
Btatim heu miser abrogare voluit 
impio stultorum synedrio hereticorum, 


7A EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 72 


augustum Patrum theologorum coctum 
qui divinam sextam synodum approbaverant. 
Namque in partium hereticarum monacho 
preedicti imperii mercedem promiserat 
petenti sext» synodi abrogationem. 

Sub eo Messorum turme Thracios fines 
ablata incursaverunt preda innumera, 
ipsius regalis urbis usque ad monia. 

Tum et Agareni terras orienti obversas 
omni re corrasa armati diripuerunt. 

Ergo dum hic Cesar pigre maleque gerit 


imperium, vel rempublicam dum potius subruit, 


et simul recta dogmata perverti curat, 
a senatoribus captus in convivio 
lumine oculorum merito orbatus fuit. 


ANASTASIUS, QUI ET ARTEMIUS, AN. I, 


VEL UT ALII AIUNT. AN. II. 


Deinde summa rerum fuit concredita 
regali cum fastigio sapienti viro 
protasecretis doctrinarum cato, 

qui apostolorum itemque Patrum dogmata. 
collaudans, apprime amabat orthodoxiam, 
ad rerum quoque regimen recte exercitus, 
nunc Anastasius nomine, Ártemius olim. 
Hic pastorem hireticum Joannem 

statim deposuit, Germanumque magnum 
ad Byzantinam censuit transferendum 
sedem e Cyzico cum pastorum consilio. 
Idem et classem misit adversus hostium 
classem Phonicise Syrieque vastantem littora 
navarchum autem classi preposuit 

Magno diaconum Ecclesie, quem honore 
generalis decoravit logotbete. 

Is feliciter navigans Rhodum usque, 

illio in navalibus portum tenuit. 

Cum autem convenisset robur militum 

cum tribunis qui classem apte regerent, 
tum demum ut in mandatis a rege habuerat 
diaconus duces capit violenter 
iracundeque cogere ad navigandum ; 

qui simul omnes stalim conspirantes 
crudeliter diaconum gladio czedunt. 

Deinde ad Adramyttium profecti urbem, 
ibi Theodosium quemdam exactorem 
publicorum vectigalium deprehendentes, 
virum imperando plane ineptum, 

affatim rudem, merum idiotam, 

et quidem reluctantem acclamant Cesarem. 
Re comperta Anastasius, discessit protinus, 
Bithynamque urbem Niceam insedit. 


THEODOSIUS ADRAMYTTENUS AN. II. 


Theodosius autem Byzantium properans, 
intra receptus creatur imperator. 
Tum vero assumptis electis senatoribus 
quibuscum presul quoque Germanus erat, 
Niceam simul cuncti ad regem veniunt, 
ut fama est, rem actam nuntiantes. 
Is autem statim veste mutata comam 


Α “Εχτῆς χυρωτὸν συνόοου θεοχρίτου 
1580 Ματαιότητος δυσσεδεῖ συνεδρίῳ" 
Tivi. μοναχών αἱρετιχῆς φρατρίας 
Αἰτοῦντι χάριν τῆς προγνώσεως τίνων 
Τοῦ χράτος ἕξειν ἀθέτησιν συνόδου 
'Eg' οὐ Μυσῶν στράτευμα θρέκης χωρία 
1585 Ἤλασε λείαν χαταδραμὸν μυρίαν, 
Φθάσαν πρὸ τειχῶν ἄστεως βασιλίδος. 
Οἱ δ᾽ 'Avapr,vo! τὰ μέρη τὰ xa9' Ἔω 
Δεηλατοῦσι χαὶ σχυλεύουσιν ὅπλοις. 
Οὕτω ῥεθύμως, πλημμελῶς ἀρχὴν στρέφων, 
1690 Μᾶλλον δὲ χοινὰ πράγματα χαταστρέφων, 
Εἰλικρινῆ τε δόγματα διαστρέφων, 
Ἔν συσσιτίῳ συσχεθεὶς τοῖς ἐν τέλει, 
"Ἔσδεστο λίχνους ἀξίως τῶν ὀμμάτων. 


B ANAZTAEZIOZ O ΚΑῚ APTEMIOZ ET A' OI AR 
T B. 


Εἴτα παρῆλθεν εἰς διοίχησιν ὅλων 
1595 ᾿Αρχήν τε βασίλειον πρωτασηχρῖτις 
Σοφός τις àvi,2 xal μαθημάτων ἴδρις, 
᾿Αποστολιχῶν δογμάτων ἐπαινέτης, 
Πρὸς δ᾽ αὖ πατρικῶν, φίλος ὀρθοδοξίας" 
"Hoxr μένος πράγματα χαλῶς διέπειν, 
1600 Αναστάσιος ᾿Α»τέμιος παιδόθεν. 
Ὃς Ἰωάννην αἱρετιχὸν ποιμένα 
Καθεῖλεν εὐθύς" Γερμανὸν δὲ τὸν μέγαν 
Mexzat:07,v2: πρὸς θρόνον Βυζαντίδος 
Ἔχ Κυζίκου χέχριχε σὺν ἀρχιθύταις. 
1605 Οὗτος στόλον πέπομφε xas' ἐχθρῶν στόλου, 
Ὅρους κακοῦντος Φοινίχης xal Συρίας, 
C Ναύαρχον εἶναι προστεταχὼς τοῦ στόλου 
θεοῦ μεγάλης λευΐτην ᾿Εχχλησίας. 
Αὐτὸν τιμήσας γενιχὸν λογοθέτην" 
1610 Ὃς ἐχπεπλευχὼς εὐμαρῶς ἄχρι Ρόδου 
᾿Ἐλλιμενίζει τοῖς νεωρίοις 'Ῥόδου. 
"Enc! δὲ συνήθροιστο ταγμάτων στίφος, 
Καὶ ταγματάρχαι πρὸς σύναρσιν τοῦ στόλου, 
᾿ς Ὡς ἦν βασιλεῖ προστεταγμένον τόδε, 
1615 Βίαν ἐπῆγε τοῖς στρατηγοῖς λευΐτης, 
Hpóc ἀπόπλουν σφᾶς ὀργίλως παροξύνων. 
Οἱ δὲ στασιάζουσι πάντες εὐθέως, 
Καὶ λευίτην σφάττουσιν ἀφειδῶς ξίφει" 
Καὶ πρὸς πόλιν φθάνουσιν ᾿Ατραμυττίου 
1620 Ἔνθα Θεοδόσιον πραχτόρων ἕνα 
Τῶν δημοσίων εἰσφορὼν εἰληφότες, 

D "Avbpa πρὸς ἀρχὴν μηδ᾽ ὅλως πεφυχότα 
᾿Αγροῖχον ὄντως ἰδιώτην παντάπαν ᾿ 
"Axovt' ἀνηγόρευσαν εἰς βασιλέα" 

1025 Ὅ γνοὺς ᾿Αναστάσιος ᾧχετ᾽ αὐτίχα 
Καὶ Βιθυνῶν Νίκαιαν καταλαμδάνει. 


ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ O ATPAMYTTHNOZ ET E. 


Ὁ δ' αὖ Θεοδόσιος φθάσας τὴν πόλιν 

Εἴσεισιν ἐντὸς, ἀναδείκνυται χράτωρ᾽ 

Καὶ παραλαῤὼν προχρίτους γερουσίας, 
1630 Οἷἵς καὶ συνῆπτο Γερμανὸς ἀρχιθύτης, 

Εἰς Νίκαιαν ἥχουσι πρὸς βασιλέα, 

"A συμδεδήχει οειχνύοντες, ὡς ἕπος. 

Ὁ δ’ αὖ μετημφίαστο χαρεὶς τὴν κόμην 


73 


Μοναδικῷ τάγματι χατειλεγμένος " 
1635 Καὶ καθαρῶς εἴληφε τὴν σκηπτουχίαν 
Νέος θεοδόσιος ἔξω κινδύνων, 
Χρηστὸς μὲν ἀνὴρ εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
δὺς γεραρὸς xai σεμνὸν φέρων βίον * 
Εἰς δ᾽ αὖ μεταχείρισιν ἀρχικὴν ὅλως 
1640 Ἢ] διέπειν πράγματα πλημμελὴς πάνυ * 
Ὃς κληρικὸς κέχαρτο λιπὼν τὸ χράτος 
Μετά τε βραχὺν τῆς βασιλείας χρόνον. 


AEQN Ο ΙΣΑΥ͂ΡΟΣ ET. KA. 
Τυραννιχῶς δὲ καταχρατεῖ τοῦ χράτους 
Ὁ θηριώδης ἐξ ᾿Ισαυρίας Λέων 

4645 ᾿Ανὴρ ἀποφρὰς, δυσσεθὴς, καχεργάτης, 
᾿Ανήμερος θὴρ xai δαφοινός τις δράχων, 
᾿Ασπὶς ἰὸν τρέφουσα θανατηφόρον, 
Τελχὶν, ἐριννὺς, κἐρύερος, ψυχοφθόρος, 
Ἢ βασιλίσκος ἐμφυσήματι μόνῳ, 

4650 Βροτοὺς ἀναιρῶν καὶ παραπέμπων ὅδῃ, 
Λύσσης μανίας ἐμπεπλησμένος κύων, 
᾿Επωνύμως λέοντι πάντα δειχνύων, 
Βροσηγορίαν ὡς δὲ θηριωδίαν 
Καὶ βλέμμα xal νίνημα χαὶ φονουργίαν * 

1655 Ὃς πρῶτος ἠθέτησε τιμὴν εἰκόνων, 

Καὶ τοῦ τιμᾷν ἔπαυσε Χριστοῦ τὸν τύπον, 
ἸΙνδάλματα, φεῦ | καλέσας τὰς εἰκόνας * 
Ὡς αἱρετικῶν ἀσεδῶν διδαγμάτων 
θησαυροφυλάχιον αὐχῶν καρδίαν * 

1660 'Avip ἄγροιχος σχαπανεὺς ὀνηλάτης 
ΠΙρόσθεν βίον βάναυσον ἕλχων Ex νέου, 
Εἶτ᾽ αὐτοχράτωρ, ὦ θεοῦ τῶν χριμάτων ! 
Καὶ βασιλεὺς δέδειχτο τῆς Ρωμαΐδος 
Οὐ μᾶλλον ἣ τύραννος ἀνθρωποχτόνης. 

4665 Τῷ δ᾽ ἐντυχόντες ἄνδρες 'Εδραίων δύο 
Γόητες ἄκρως μαγικὴν ἦσχημένοι 
Ἐξ ᾿Αῤῥάδων ἄρχοντος ἐχπεφευγότες * 
᾿ὨΩφθέντες ὡς φέναχες αὐτῷ καὶ πλάνοι, 
Διατριδὰς ἔχοντι xax' ᾿Ισαυρίαν 

4670 Νέῳ βαναύσῳ καὶ πένητι καθάπαξ 
Προεῖπον αὐτῷ τὸ xpázoq ᾽Ρωμαΐδος, 


CARSARES. 


ἃ radit, cetuique jungitur monastico. 


Τοῦ δ᾽ ἀφορῶντος πρὸς τύχην xal τὴν τέχνην, 


Προῤῥήσεώς τ’ ἔκδασιν μὴ δεδεγμένου, 
Οἱ δ᾽ ἰσχυρῶς ἔφασχον ἐκδῆναι τάδε, 
1675 Ἤτουν τε πίστεις. εἴ πέρας πεφασμένοις 
Ἔψοιτο, τυχεῖν τούσδε χαταθυμίων, 
Καὶ δὴ προαχθεὶς ὀμνύει σφίσιν νέος, 
"H μὴν ἁμαρτεῖν οὐδαμῶς αἰτουμένων 
Καιροῦ διδόντος τὴν ἔχδασιν τῶν λόγων. 
4680 ᾿Επεὶ δ᾽ ἐπιδέθηκε τῶν σχήπτρων Λέων, 
Δυὰς 'E6paluv τῷ χρατοῦντι προστρέχει, 
᾿Αναμιμνήσχει τῶν προὐπεσχημένων, 
Αἰτεῖ σεδαστῶν ἀθέτησιν e?xóvcov, 
Καὶ πείθεται βασιλεὺς δοῦναι χάριν 
4685 "Ayaotv ὄντως καὶ λίαν ψυχοφθόρον 
Ἰ᾿οουδαϊκῇ δυάδι τρισαθλίᾳ “ 
Νέμει δὸ ταύτην, ὦ ξένων ἀχουσμάτων | 
Καινῆς τραγῳδίας τε δυσηχεστάτης " 
Τοῦ χριστομαχεῖν ὧδε λοιπὸν ἠργμένος 
1690 Πάντα ταραχῆς ἀναπιμπλᾷ xal ζάλης. 
Ἐπεισπεσὼν γὰρ ὡς λέων βρυχητίας 


PATROL. GR. CXLIII. 


2U 


Bic legitimam accepit potestatem 

novus Theodosius extraque pericli aleam ; 
indole vir bona, subditis benivolus, 

suavis, venerandus, castis moribus ; 

ged ad regendos tamen imperio populos 

et res administrandas plane futilis. 

Quare se sponte exauctorans fit clericus 
post modicum in imperio exactum tempus. 


LEO ISAURUS AN. XXIV. 


Exin imperium corripuit tyrannice 
ferinus ille ex Isauria Leo 
scelestus homo hereticus et maleficus, 
bellua crudelis et draco sanguinarius, 
aspis venenum alens exitiosum, 


B magus, erinnys, cerberus, animarum 


D 


pestis, vel basiliscus afflatu solo 

mortales perimens atque demittens orco, 
rabie atque furore concretus canis, 
cuncta leonis nomini pre se ferens 
congrua, ferinum ingenium animi, 
intuitum, gestum, homicidiariam manum. 
Primus hic imaginibus abrogavit 


honorem, vetuitque coli Ghristi crucem, 


imagines habens, heu! in idolorum loco. 
Nimirum hic haeresibus scelestissimis 
arcam veluti prebuit pectus suum : 
rusticus vir, fossor, agaso, qui ἃ puero 
vecturas onerum corpore suo fecerat, 

is deinde imperator (o Dei judicia !) 

et rex creatus est Romanarum rerum, 

imo potius tyrannus homicida. 

Huic olim occurrentes Judei duo 
prestigiatores, magis periti apprime, 

ab Arabum principe extorres facti, 

cui impostores planique visi erant, 

huic, inquam, in Isauria degenti adhuc 
adolescenti bajulo et prorsus pauperi 
Romani imperii sceptrum predixerunt. 

Is cum fortunam suam artemque inspiceret, 
vaticinationem veridicam non putabat ; 

illi vehementer rei exitum promittebant, 
fidemque nostulabant, si faeta congruerent 
dictis, ut voti sui compotes ab eo fierent. 


. Ergo permotus juvenis juratam fidem 


obtulit, fore ut illi impetratis gaudeant, 
sf vaticinii exitum tempus afferat. 

Cum ergo sceptrum reapse obtinuit Leo, 
δὰ impeératorem accurrunt Judei duo, 
admonent promissorum, petuntique ab eo 
nt venerandas imagines tolli curet, 
Annuit imperator ut beneficium 
maleficum vere, animabus exitiosissimum, 
par Judaeorum tristissimum impetraret ; 
idque concedit ; o rem auditu absurdam! 
o trage diam novellam et ingratissimam ! 
Sic ergo pereequendi initium faciens 
omnia tumultu replet ac turbatione. 

Nam furialiter aggressus ceu leo rugiens, 


3 


74 


75 EPHR/EMII CHRONOGRAPHI 76 


Ecclesiam, clerum, fideliumque ovile, 
gregem pastoris dilaceravit Christi, 

et martyres exhibuit ipsi plurimos 

qui strenue usque ad sanguinem certavorunt 
pro veneranda Domini sui imagine. 

In his cetum duodecim sapientium 

80 docendis litteris prespositorum 

cum suo presule et vite moderatore, 
quem magistri eecumenici ornabat dignitas, 
Christi combustos martyres effecit ; 

cum bibliotheca librorum instructissima 
diris impiisque flammis eos absumens. 
Germanum quoque presulem primarium 
irreligioso dogmati haud assentientem 
expulit, et pro eo lupum obstrusit gregi. 
Idcirco Roma senior adversus novam 
dissociavit commuuionis vincula, 

quum preeideret ipsi Gregorius divus, 
qui objurgato nequicquam Iconomacho 
pacifica pactus est cum Frenois federa 
populo Barbaris oriundo Germanicis, 
liberumque aerem respirare maluit. 
Leone regnante, Arabum exercitus 
innumerus partim mari classe vectus 
partim pedester Byzantio appropinquavit 
predandoque totam nudavit viciniam. 

' [s tamen universus Dei virtute periit. 


CONSTANTINUS COPRONYMUS AN. XXXIII. 
Leone exstincto, excepit potentatum 
Constantinus filius vel potius catulus, 
qui Copronymi cognomine distinctus est : 
vir prestigiator magus et maleficus, 
demoniacornm magister mysteriorum, 
hereseon malus cinnus et colluvies, 
errorum omnium scatebra vel sentina ; 
haud minus falsi dogmatis infaustus heres, 
quam regie dignitatis, patri factus; 
fidelium exagitator, piornm carnifex, 
quotquot Christi Domini crucem adorabant. 
Hic ob sua meleficia atque haeresim 
atque ob ferinum cruentumque ingenium 
justum cunctorum odium in se converterat, 
Artavasdi potissimum curopalate 
militari civilique dignitate insignis, 


Ἐχχλυησίᾳ χλήρῳ τε πιστῶν ἀγέλῃ 
Ποίμνην χατεσπάραξε Χριστοῦ ποιμένος, 
Καὶ μάρτυρας ἔδειξεν αὐτῷ μυρίους 
1605 Αἵματος ἄχρι χαλῶς ἐγωνισμένους 
Ὑπὲρ σεθαστῆς εἰχόνος τοῦ Δεσπότου * 
Μεθ᾿ ὧν σοφῶν σύστημα διπλῆς ἑξάδος 
᾿Ανδρῶν λογάδων xal διδασχάλων λόγων 
Σὺν σφῶν προέδρῳ πραχτέων παραινέτῃ 
1700 Οἰχουμενιχῷ τὴν τιμὴν διδασχάλῳ 
Χριστοῦ παριστᾷ μάρτυρας πυριφλέχτους, 
Αὐτῷ δόμῳ φύλακι παντοίων βίδλων (29 
Συγχαταφλέξας σφᾶς ἀφειδῶς ἀθέως * 
Καὶ Γερμανὸν δὲ ποιμενάρχην τοῦ θρόνου 
1705 Τῷ δυσσεθδεῖ δόγματι μὴ πεπεισμένον 
Ἐλάσας (30), ἀντέστησε τῇ ποίμνῃ λύκον. 
Ταῦτ᾽ ἄρα Ῥώμη πρεσθύτις τῆς πρὸς νέαν 
Διαῤῥαγεῖσα φιλίας κοινωνίας 
Αὐχοῦσα Γρηγόριον (34) ἔνθεον θύτην 
1710 Τὴν χριστομάχον ἐξελέγχοντα πλάνην 
Εἰρηνιχὰς τίθησι σπονδὰς πρὸς Φράγγους 
'Ex Γερμανικῶν Βαρδάρων χατηγμένους, 
᾿Βλεύθερον θέλουσα πνεῖν τὸν ἀέρα. 
Τούτου χρατοῦντος στρατιά τις ᾿Αῤῥάδων 
1715 Μυριάριθμος ναυτιχῆς ναυαρχίας 
Πεζῆς τε λοιπῆς προσδαλοῦσα τῇ πόλει 
Λεηλατοῦσα χατέχειρε τὰ πέριξ, 
πᾶσα χατέφθαρτο τῷ Θεοῦ σθένει. 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙ͂ΝΟΣ O ΚΟΠΡΩΝΥΜΟΣ ET. AT*. 
Τεθνηχότος Λέοντος, λαμθάνει κράτος 
1720 Κωνσταντῖνος παῖς fj σχύμνος μᾶλλον φάναι, 
᾿Επώνυμον σχὼν τὴν Κοπρώνυμον θέσιν * 
᾿Ανὴρ γόης μάγος τε χαχῶν ἐργάτης 
Τῶν δαιμονιχῶν μυσταγωγὸς ὀργίων, 
Τῆς δυσσεδείας χυχεὼν fj πλημμύρα - 
1725 Καὶ παντοδαπῆς ἀμάρα δυσπιστίας, 
Οὐχ ἧττον ὀφθεὶς χαχοδοξίας τάλας 
Κληροῦχος ἤπερ πατέρων αὐταρχίας, 
Πιστῶν ἐλατὴρ, εὐσεοῶν ἀναιρέτης, 
... Οἷς προσχυνητὸς χαρακτὴρ ἦν Δεσπότου, 
1730 Τούτῳ δι’ ἃ πέπρακτο καχῶν (32) καὶ πλάνην 
Καὶ θηριώδη καὶ φονουργὸν xaxlav, ᾿ 
Ὄντι μισητῷ πᾶσιν ἐνδίχῳ τρόπῳ, 
Τῷ δ᾽ ᾿Αρταδάσδῳ χουροπαλάτῃ πλέον 
᾿Ανδρὶ στρατηγῷ σὺν τῷ βουληφόρῳ, 


(29) En alterum Byzantine bibliothecse incendium — Ecce enim Cavieus idem, pontiflcie auctoritatis, ut 


sub Leone Isaurico, post primum quod accidit sub 


Basilisco (v. 1017). Quo jam minus miremur tot D 


auctores sempiterno exitio periisse. 

(30) His lectis, que ob Germani patriarche con- 
gltantium orthodoxiamque collaudandam, atque ob 
Leonis Isaurici imp. crudelissimam heresim ob- 
jurgandam dicit noster Ephremius ; puderet,credo, 
gi viveret, Caveum doctissimum Anglicanum, qui 
(Script. eccl. ed. an. 1720, p. 408) de Germano 
agens ita scribere ausus est : Infegro quadriennio 
Germani pertinaciam patienter tulit clementissimus 
imperalor (Leo Isauricus) ; cum vero nullis monitis, 
nullis documenlis ad sanam mentem et obedientiam 
decretis cxsareis ac synodicis przstandam | adduci 
posset, anno. demum 130 habita synodo, sede pa- 
triarchali motus est. Sed ita nimirum loqui solent 
homines cum prejudicato partium studio Jactantur. 


tum tempora erant, odio imbutus, id preefatione 
quoque p. 21 insulsum errorem ex aliena ridicula 
relatione hausit. Quia enim in bibliothecee Vaticans 
publicis legibus illud quoque mandatum est, uta 
peritis scriptoribus antiqui codices, siqui carie vel 
alio chartarum vitio vehementius laborant, diligen- 
ter et fidelissime exscribantur; atque ita tum  we- 
tus exemplar, tum novum juxta custodiatur; id com 
suo relalore Caveus ad impie fraudis suSpiciopne 
oblique convertit ; quasi nos adeo corrumpepdis 
auctoribus indulgeamus, ut ei proprium etiam 
munus et conductos stipendio homines deerege- 
rimus. Quo dicto nihil impudentius, nihil gravi 
auctore indignius esse potest. 

(31) Intellige Gregorium 11. 

(32) Malim χαχῶς. 


77 


1735 Τῇ δ᾽ εὐσεδείᾳ μᾶλλον ἠγλαϊσμένῳ. 
Καττύεταί τις ἐν θέματ᾽ ᾿Οψιχίου 
Κατ’ ᾿Αῤῥάδων στράτευμα χινοῦντι τότε 
"Eviópa δεινὴ πρὸς στρατιᾶς ἐγχρίτων 
Πρωτουργὸν ᾿Αρτάδασδον ἐξευρηχότων * 
"Bv γνοὺς ὁ κρατῶν, ἐχδιδράσχει τὸν μόρον 
Ἵπποις ταχυπτέροις τε καὶ προθυμίᾳ. 
Ἡ δὲ στρατιὰ καὶ λοχαγοὶ ταγμάτων 
᾿Ανεῖπον ᾿Αρτάδασδον ὡς βασιλέα, 
Μεθ᾿ οὗ κατειλήφασι τὴν Κωνσταντίνου * 
"H« ἀσμένως ἔντοσθεν ἐλθὼν ὡς δέον 
Φημίζεται στόμασιν ἀστῶν ὡς ἄναξ 
᾿Αναχτοριχῆς τυγχάνων εὐφημίας. 
Εὐθὺς δ᾽ ἀνεστήλωσε Χριστοῦ τὸν τύπον 
Καὶ προσχυνεῖν δέδωχεν αὐτὸν ὡς θέμις. 
4750 ᾿Εφίσταται δὲ καὶ Κοπρώνυμος πόλει 
Τὸ πρὶν ἀναπαιτῶν ἀδεῶς ἔχειν χράτος * 
Ἐπεὶ δ᾽ ἀπηγόρενον ἅπαντες τόδε, 
Ἡρὸς ὅπλα χωρεῖ καὶ μάχας ἐμφυλίους, 
Καὶ δρᾷ τι καχὸν ἀστιχοὺς χαὶ τὴν πόλιν, 
4185 ElenAetv σιτηγοὺς χωλύσας νῆας ἔσω * 
᾿Αφ᾽ οὗ πολίταις βουλιμιᾷν συνέθη. 
Ἐπεὶ δ᾽ ἐπεισέφρησε συγχλονῶν πόλιν 
Σὺν στρατιᾷ τε μηχαναῖς τε xal δόλῳ, 
Συνίσταται μάχη τις ἐξ ἑχατέρων 
1760 ᾿Αντιστατοῦντος αὐτοχράτορος νέου. 
᾿Αλλὰ χριμάτων τὴν ἄδυσσον Κυρίου 
Τίς ἂν ἱχανῶς ἐξιχνιάσειέ πως : 
Νίχην ἀπηνέγκατο τύραννος μἔχῃ " 
Ἥττητο δ᾽ ᾿Αρτάδασδος αἰσχρῶς ὀρθόφρων, 
1765 Καὶ συσχεθεὶς ἔσδεστο λύχνους ὀμμάτων 
Σὺν υἱέσιν αἴσχιστα διττοῖς, ὦ δίκης ] 
"AlÀot τε πλεῖστοι τῶν ἐπισήμων πάλιν 
Κακοὺῦ παραπέλαυσαν ἐκ Κοπρωνύμου. 
Οὗτος βδελυρὸς ἀσεδὴς συναλίσας 
᾿Ανιέρων σύστημα μισθίων λύχων 
Ὁμορφόνων Tj xal πλέον χακοφρόνων, 
Ὃ συνόδων χέχληκχεν, ὦ θεοῦ νόμοι! 
Οἰκουμενιχὴν ἑδδόμην, ὦ τῇς πλάνης 
Ἐπ’ ἀθετήσει τῶν σεδαστῶν εἰχόνων 
4775 Θεῖον Βλαχερνῶν καταλαμθάνει δόμον " 
Ἐπ’ ὀκρίδαντος δ᾽ ἀναδὰς τολμητίας 
Φωνῇ τορῷ τε καὶ χερὶ βδελυχτέᾳ 
Ὡς φατνιάρχην δειχνύει Βυζαντίδος 
Κωνσταντῖνον τάλανα Συλαίου λύχον * 
1780 Τελῶν δ᾽ αὐτοῦ τὴν ἀθεμιτουργίαν, 
Εἴτα μετ᾽ αὐτοῦ ποιμένων τ᾽ ἀνιέρων 
Πάντων ὁρώντων xai κλυόντων ἐν φόρῳ 
Τὴν προσχύνησιν καὶ τιμὴν τὴν εἴχόνων 
᾿Απηγόρευσε δυσσεδῶς͵ ὦ μανίας | 
1785 Καθυποδαλὼν ἀφρόνως ὁ μαινόλης 
᾿Αραῖς ἀναθέματος ἄνδρας ὁλὔίους, 
Σοφὸν Γερμανὸν, Γεώργιον Κυπρόθεν 
Τοὺς ποιμενάρχας τῆσδε τῆς Κωνσταντίνου, 
Πρὸς δ' αὖ ᾿Ιωάννην τε τὸν Δαμασκόθεν. 
1790 Οὗτος διωγμὸν ἀσεθῶς φριχαλέον 
Κατ᾽ εὐσεδούντων προσχυνητῶν εἰκόνων 
Ὡς χριστομάχος ἀναχινήσας τάλας 
Πάντας ἐχάχου, καὶ πλέον ῥακενδύτας, 


1740 


1745 


4770 


CASARES. 


A sed pietate magis exornati. 


B 


c 


Ergo versanti in provincia Opsicii 
Copronymo, dum Arabes bello premeret, 
insidie graves a copiarum summatibus 
sStruuntur duce Ártavasdo facinoris. 

Re comperta imperator, necem effugit 
equis velocibus et experrecto animo. 

Tum vero exercitus ordinumque duces 
imperatcrem creant Artavasdum ; 

quicum ad urbem Constantini veniunt ; 
ibenterque in eam receptus Artavasdue 
merito civium vocibus rex salutatur, 

eique tanquam domino fit acclamatio. 

Is autem exerit statim Christi crucem 
colendamque exhibuit prout decebat. 

Sed et Copronymus urbi supervenit 
pacifice postulans recipere imperium ; 
quod dum communi voto cuncti pernegant, 
is arma movet civileque bellum : 
statimque insigni cives damno afficit 
frumentarias naves accessu prohibens, 

ex quo fames gravissima urbi accidit. 

Sed postquam urbis moenia subiit quatiens 
exercitu machinis et artificio, 

utrimque pugna accenditur, dum Copronymo 
omni resistit ope imperator novus. 

Sed judiciorum Domini quis abyssum 
Scrutari satis poterit ὃ superior 

commisso proelio discedit tyrannus, 
turpiter vincitur Arlavasdus pius, 
captusque orbatur miserrime utroque lumine 
cum duobus filiis (heu supplicium !) 
insuper et alios optimates plurimos 

malis suppliciis perdidit Copronymus, 
Impius hic maledictusque congregans 
turbam de mercenariis profanis lupis 
concordi vel excordi potius mente preditis, 
quos appellavit synodum (o Dei leges !) 
septimam ccumenicam (o imposturam 1) 
ob augustas imagines abolendas 

ad sanctum Blachernense processit templum : 
ibique inscenso impudenter ambone 

elata voce, impia protenta dextera, 
Byzantine urbis antistitem declarat 
Constantinum infaustum Sylei lupum : 
peractaque illic impia cerimonia, 

cum illo aliisque episcopis profanis 
cunctis in foro audientibus videntibusque 
venerationem honoremque imaginum 
abrogat hic hereticus (o vesaniam !) 

Stulte etiam subjecit furiosus homo 
maledictis anathematis sanctos viros 
sapientem Germanum, Georgium Cypriuni, 
qui Byzantii hujus pastores fuerant; 

80 Joannem insuper Damascenum. 

Idem scelestus persecutione horribili 
commoltaadversus cultores imaginum, 
tristissimi christomachi persona induta, 
cunctos vexabat, presertim eaccophoros 


79 EPHRAEMII CHRONOGRAPHI 


quos inter Stephanum et Andream monachos 
Christi Domini martyres effecit, 

aliamque plurimam cum monachis catervam. 
Eo regnante tyrannice, Palestinam 

tum etiam Syriam et ipsam urbem regiam 
maximus terre motus agitavit, 

isque mortalium numerum ingentem hausit. 
Preterea morbus pestilens exitiosus 

late per orbem grassans alflixit urbes : 

neo porro narranti mihi supputare 
exstinctorum lue hominum licet numerum. 
Summa etiam hiems et gravissima, 
quotquot fuerunt, regis urbi ingruens, 
permultum huic detrimentum attulit : 
frigoris enim vis intolerabilis 

dura constrinxit glacie et constiparit 

cum ipsum mare tum fluvios vastissimos : 
quare et hie portus Constantinopoleos 
gradu cuique calcabilis evasit, 

lanigeris pecudibus atque onerariis 
jumentis, cunctisque demum pede utentibus. 
Mox tepescente post solutam hiemem 

aere flatibus veris advenientis, 

gelida crusta dissilire cepit : 

tum ventus vehemens gelida fragmenta, 
insulis amplis collibusque paria, 

impulit in muros urbique allisit ; 

quare tum corruit maxima pars monium. 
Atque has rerum vices est experta 

urbs dum imperium teneret Copronymus. 


Mt0' οὗ Στέφανον, ᾿Ανδρέαν μονοτρόπους 
1795 Μάρτυρας ἀπέφηνε Χριστοῦ Δεσπότου, 

"AÀÀov; τε πλείστους σὺν μονασταῖς μιγάδας. 

Τούτου τυραννοῦντος, ἐν τῇ Παλαιστίνῃ 

Κἀν τῇ Συρίᾳ χαὶ βασιλίδι πόλει 

Σεισμὸς μέγιττος καὶ χλόνος γῆς συνέδη, 
1800 Δι’ o5 βροτῶν ἔφθαρτο μυρίον στίφος. 

"Ἄλλη φθορά τε καὶ φθισίδροτος νόσος 

᾿Επεισπεσοῦσα χατέτρυχε τὰς πόλεις * 

Ὡς μὴ δυνατὸν ἐχνομίζεσθαι τάχα 

Τὸ πλῆθος ἅπαν τῶν νεχριμαίων φθάνειν * 
1805 Χειμών τε πάντων βαρύτατος xal μέγας 

᾿Επεισπεπαιχὼς τῇ βασιλίδι πόλει, 

Πολλὴν ἐνειργάσατο ταύτῃ τὴν λύμην, ᾽ 

Ὡς χρυσταλωθῆναί γε τῷ πολλῷ ψύχει 

Κρύει τ᾽ ἀμέτρω συμπιληθῆναι πάλιν 
4810 θάλατταν αὐτὴν xai ποταμῶν ἀπλέτους * 

Ὡς τόνδε πορθμὸν τὸν πρὸ τῆς Κωνσταντίνου 

Βατὸν πέλειν ἅπασι τοῖς ἡρημένοις 

Ταλασιουργοῖς χτήνεσιν ἀχθηφόροις, 

Καὶ πᾶσιν ἁπλῶς τοῖς ποσὶ χεχρη μένοις. 
1815 θαλφθέντος ἁέρος δὲ χειμῶνος λύσει ^ 

᾿Επιδιδούοης ἐξ ἔαρος ἀλέας 

Τὸ χρυσταλῶδες συνεχὲς διεῤῥάγη, | 

Kal πνεῦμα σφοδρὸν τμήματα τῶν χρυστάλων 

Πολυπλέθροις νήσοις τε χαὶ βουνοῖς ἴσα 
4820 Ἐπῆγε τείχη καὶ προσήρασσον πόλει, 

Καὶ πλεῖστα κατήρειψε τειχέων τότε. 

Ταῦτα μὲν οὕτω συνέχυρσε τῇ πόλει 

Κοπρωνυμοῦντος χατέχοντος τοῦ χρἄτους, 


LEO FILIUS COPRONYMI EX CHAZARA AN. V. (* AEON O ΥἹΟΣ ΑΥ̓ΤΟΥ͂ O ΕΚ ΧΑΖΑΡΑΣ ET. 


Illo claudente sine penitentia vitarr, 

imperii sceptrum filius excepit Leo, 
quem Chazara peperit patri Constantino : 
improbus vir, imo Libyca queedam bellua, 
heeres paterni regni et furoris simul. 
Hio βὰν primordiis se simulavit pium, 
ferinum ingenium mente repostum celans. 
Vulpinam ergo vestem et speciem gerens, 
vulgo habebatur bonus piusque princeps; 
presertim quia mtrajfica cunctis manu 
subditis large dona cónferebat, 

sibi confirmans regni fundamentum 
diuturnamque a benivolentia potentiam. 
Quare ut gratise amorisque indicium facerent . . 
populus eimul et duces exercituum 
rogarunt ut bujus filius Constantinus 
imperatorium consequeretur nomen. 

Is autem precatus est ut jurati omnes 

lege sancirent ne preter se quemquam 
preterque filium suum et hujus posteros 
ad imperatoriam veherent dignitatem ; 
nemoque repugnavit sermoni improbo. 
Lex ergo conditur plena juratis formulis. 
Tum Leo pietatis flietam abjiciens speciem, 
ferinum animum revelavit omnibus : 
nactusque aliquot cultores imaginum 
viros illustres, corpore animoque nobiles, 
"oruciatos pessime inclusit carcere. 


Οὗ περ καταστρέψαντος ἀσεδῶς βίον 

1825 Τούτου Λέων παῖς ἔσχε τὴν χραταρχίαν 
Χαζάρας ἐχφὺς τῷ πατρὶ Κωνσταντίνῳ * 
᾿Ανὴρ πονηρὸς, Λιθυκόν τι θηρίον, 
Κληροῦχος ἀρχῆς καὶ πατρῴας μανίας * 
Ὃς πρῶτον ἄρξας εὐσεδεῖν ὑπεχρίθη, 

4830 Τὸν θῆρα δ᾽ ὑπέχρυψεν ἔνδον χαρδίας * 
᾿Αλωπεχῆς δ᾽ Evoupa καὶ σχῆμα φέρων 
Πᾶσι δοχῶν ἦν εὐσεδὴς, χρηστὸς κράτωρ, 
Καὶ μᾶλλον οἵσπερ φιλότιμον τὴν χέρα 
Παρεῖχε πᾶσι δαψιλῶς ὑπηχόοις, 

1835 Αὐτῷ χρατύνων τοῦ χράτους τὰς χρηπίδας, 
Καὶ μνώμενος χρόνιον εὔνουν τὸ χράτος * 
Ὥνπερ χάριν τίνοντες αὐτῷ xal σχέσιν 
Ἐῤγχλυδες ἅμα xai στρατηγοὶ ταγμάτων 
Ητοῦντο παῖδα τοῦδε τὸν Κωνσταντῖνον 

1840 ᾿Αναχτορικῆς τυγχάνειν εὐφημίας. 

Ὁ δ᾽ ἐμπεδοῦν ἅπαντας ὅρχοις ἠξίου 

Ἧ μὴν ἑχυτοῦ παρεχτὸς καὶ φιλτάτου 

Καὶ τοῦδε σειρᾶς καὶ γένους χατηγμένων 
Μηδ’ ἂν ἑλέσθαι xpáxop' ἄλλον σφᾶς ὅλως - 

41845 Καὶ πᾶς τις εἴξε τοῖς παρανόμοις λόγοις, 
Ὅθεν τόμος γέγραπτο μεστὸς ὁργίων. 

Τῆς εὐσεδείας οὗτος ἐχδὺς τὸ δρᾶμα, 
Θῆρα τὸν ἐντὸς ἀπογυμνοῖ τοῖς ὅλοις - 
Καί τινας εὑρὼν προσχυνητὰς εἰχόνων 

4830 “Ανδρας τιμίους, εὐγενεῖς ψυχὴν, δέμας, 

Αἰκίζεται χάχιστα xai καθειργνύει, 


8ι 


CJAESARES. 


82 


EIPHNH ΣΥΝ TQ Τῷ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΩ. KAlA IRENE CUM CONSTANTINO FILIO. DEINDE 
X. 


KONZTANTINOXZ MON 
MONH. ET. ΚΑ΄. 


Τούτου καταστρέψαντος ἐν τάχει βίον, 
Εἰρήνη κρατεῖ σὺν γόνῳ Κωνσταντίνῳ, 
᾿Ανδρεία γυνὴ φύσιν, εὐλογημένη, 

1855 Εἰρηνικὴν διδοῦσα τοῖς πᾶσι δόσιν, 
Δῶρον Θεοῦ σθένος τε τῆς χραταρχίας, 
ἸἸαὴλ Δεδώρα τε σώτειρα xpátouc, 

Ὡς ἀῤῥενόφρων καθελοῦσα παντάπαν 
Τὴν Χριστομάχον Εἰκονομάχων πλάνην, 

1860 Ἐν συνοδικῇ Πατέρων θείων κρίσει. 

Καὶ πρὶν μὲν αὕτη σὺν Κωνσταντίνῳ γόνῳ 
Ταῖς εἰχόσιν ἦν ἀποδιδοῦσα σέθας, 

Καὶ τὴν σχετικὴν προσχύψησιν ὡς δέον. 
Ὡς δ᾽ ἐγαρατὴς γένοιτο τῆς μοναρχίας 

4865 ᾿Εχχλησίας ἥνωσεν ἀλλήλαις ὅλας 
Περιελοῦσα σκανδάλων τὰς αἵἴτίας. 
Ταράσιον γὰρ τῶν περιδόξων ἕνα 
Τῶν δογμάτων πρόμαχον ὀρθοδοξίας 
Πρωτασηχρῆτις συγχλητιχὸν ἀξίαν 

4870 'Ev ἐκλογῇ τε Πατέρων θεοχρίτων 
Καὶ κανονιχῇ συνοδιχῇ τε χρίσει 
Εἰς πατριάρχων ἀναδιθάζει θρόνον * 
Κἀν τῇ Νικαίᾳ Πατέρων θεηγόρων 
Συνηλικχυΐα σύνοδον πανταχόθεν 

4875 'Γοὺς ἀθετοῦντας προσχύνησιν εἰχόνων 
᾿Αναθέματι παρέπεμψεν ἐνδίχως - 
᾿Εχχλησίᾳ δ᾽ ἔνειμε νόμον τὸν πάλαι, 
᾿Αγλαΐαν κάλλος τε σεπτὰς εἰχόνας,. 
Ταύτης χρατούσης, ἐν μαχρῷ τείχει Θράκης 

1880 ᾿Ανὴρ ὀρύττων κατὰ τύχην σχαπάνος 
᾿Ἐντυγχάνει λάρνακί τινι λιθίνῃ 
Νεχρὸν φερούσῃ γρὰμματ᾽ ἐγγλυμμένα, 
Λέγοντα Χριστὸν Μαρίας ἐκ παρθένου 
Μέλλειν τεχθῆναι, καὶ Θεὸν τοῦτον σέδειν.. 

4885 ᾿Επὶ δ᾽ ἀνάχτων Εἰρήνης Κωνσταντίνου 
ἸΙάλιν ἰδεῖν ἥλιον αὐτὸν ἀχτῖσιν. 

Καὶ πυρχαϊᾶς συμδάσης ὀλεθρίας 
᾿Αναχτόρων χέχαυτο τῆς Ἐχχλησίας 
θωμαίτης κάλλιστος ἔχλαμπρος δόμος 

1890 Ὃς ἔνδον εἴχεν ἐντεθησαυρισμένα 
Ὡς Μωσαϊκχὰς xai θεογράφους πλάχας 
Τὰ χρυσογλώττῳ Πατέρι συγγεγραμμένα 
Σεπτὰ σχεδιάσματα Γραφῆς ἐνθέου, ᾿ 
Ἔνκφανσιν, ἀνάπτυξιν, αὐχοῦντα ξένην, 

1895 “Αντινα συμπέφλεχτο, φεῦ τῆς ζημίας! 
Καὶ δρᾶμα συνέστηχεν ἐχ σχευωρίας 
Τῆς τε στρατιᾶς καὶ λοχαγῶν ταγμάτων 
'Ev βασιλίδι συναλισθέντων πόλει 
Κατὰ χρατούντων Εἰρήνης Κωνστανιίνου. 

1900 Οἶἷσπερ συνηρίθμητο xal Μωσηλέ τις 
᾿Ανὴρ στρατηγὸς δεξιὸς πρὸς μάχας, 
"Αναχτ᾽ ἀνειπεῖν Καίσαρα Νιχηφόρον, 

Τοῦ Κωνσταντίνου πατρόθεν θεῖον μέγαν. 
*O φωραθὲν πέπαυχε τὴν τυραννίδα, 

1905 Τῶν δραμχτουργῶν xal συνιστόρων ἅμα 

Δίκην τισάντων σχέμματος τὴν ἀξίαν. 


ΚΑΙ EIPHNH ΠΑΛΙΝ 


SOLUS CONSTANTINUS. ITERUM IRENE SOLA. 
SUMMA ANNORUM XXI. 


Leone pauio post amittente vitam, 
regnat Irene cum Constantino fllio, 
virili animo mulier et benedicta, 
largiens universo populo pacis munus, 
ipsamet Dei domum et publice rei robur, 
Jael altera et Debora et imperii salus : 
qu: delevit fortiter ubique 
Iconomachorum hereticum errorem 
per synodicum sanctorum Patrum judicium. 
Ipsa jampridem cum Constantino filio 
imaginibus cultum adhibebat, 
easque debito honore prosequebatur. 


B Deinde vero consecuta iinperium 


cunclas Ecclesiasinter 8e sociavit, 
scandali causa procul ablegata 


. Tarasium ením perillustrem hominem 


orthodoxorum dogmatum defensorem, 
protasecretis et gradu senatorem, 
venerandorum Patruim suffragiis 
canonicoque synodi judicio 
patriarchalem evehit ad sedem. 

Tum Nicec Patrum theologorum 
universale congregans concilium 

eos qui imaginibus cultum negabant 
perculit justo fulmine anathematis : 
Ecclesie vetus institutum reddidit, 
lucem, splendorem, sanctasque imagines. 


C Hac imperante, in longo Thracia mero 


nescio quis fossor dum terram forte subruit, 
quamdam offendit arcam lapideam, 
corpore incluso, litterisque insculpis, 
que aiebant: Christum de Maria virgine 
naturum, seque hunc ut Deum venerari : 
sub Constantino autem atque Irene 
rursus se radios solis visurum. 

Exin damniflcis flammis excitatis 
Ecclesie in patriarchio deflagravit 
pulcherrimum edificium splendidumque 
nomine Thomaites, in quo reposite 
Mosaicarum instar tabularum 

Patrís Chrysostomi scripture erant, 
eximie scilicet commentationes 

que sacra biblia mire declarabant. 

Has absumpsit ignis (proh perniciem !) 
Tum etiam motus seditiosus exstitit 

a militibus ordinumque ducibus 

in urbe regia conspirantibus. 

adversus Irenem et Constantinum. 
Horum in numero Moselus quidam erat 
dux militaris, belli peritus ; 

hique acclamabant Cesarem Nicephorum, 
qui Constantini magnus erat patruus. 

Re deprehensa, tyrannis opressa est, 
criminis auctoribus et consciis simul 
debitas moliminis poenas Juentibus. 


Mos elus autem et Cesar Nicephorus 
lucem oculorum merito amiserunt. 

Sed Constantinus procedente tempore 
curem reipublice uni sibi vindicans, 
communione imperii matrem submovet, 
fitque reapse contras fas monsrcha : 

qui res malorum mundo cohortem peperit 
ingretumque facinus piis auribus, 

quod quamvis tragicam vicit tragodiam, 
reumque ipsum oculis cassum dedit. 

lrene enim doloris impatientia 

et recipiendi imperii amore percita 

calicem filio parat sane amarum 
mulsumque miscet morte temperatum : 
conscios habens doli ac ministros 

quod muneribus ceperat et promissis 
duces exercituum et senatores ; 

quibus adjuta filium imperio dejicit 

eique exstinguit lumina oculorum. 

Heu quid non cogis homines, ambitio, t 
maleficioram socium prebens fascinum ! 

te nihil habent demones exitiosius. 

Tunc 80] tantum non sustinens videre crimen, 
nonnisi hebetem lucem obscuramque emisit 
diesque exhibuit noctibus persimiles ; 
atque ita manserunt tenebre ad plures dies. 
Sic ergo imperium rursusad Irenom 
rerumque arbitrium, metu remoto, rediit. 
Jam Hadriano papa Rome mortuo, 

vir venerabilis honorandusque Leo 
pontificalem rite occupavit sedem ; 

cui seditiosi invidique homines 

oculum haud lethaliter vulnerarunt, 

spe sua, volente sic Deo, frustrati. 

Is vero ad regem Francorum Carolum 
confugit, hujusque ope recepitsedem, 
maleficisque meritam inflixit poenam. 
Quare is Carolum stemmate regali ornavit, 
cumque Rome imperatorem fecit. 

Hinc tenuerunt Romam Fraaci barbari, 
qui Germanorum genere oriundi erant, 
quod me superius memini jam scribere. 
Gens hec olim sua relieta patria 

fines Italie primitus ingressa est, 

eamque armis susque deque concursans, 
inelyle presertim Rome molesta erat. 
Sed enim imperante Leone Isaurico 
heresimque fovente, ut jam diximus, 
Rome veteris primas et sacerdos 
Gregorius ab se repulit divinitus 

jugum imperii et sacram communionem, 
et cum externo genere Francorum, 

omisso bello, pacem feedusque iniit. 
Denique sub Irene Constantinoque regibus, 
intra Romana menia Francos Leo, 

Carolo coronato, ut dixi, excepit ; 

qui sic totius Italie evaserunt domini. 
Carolus post receptam coronam regiam 
'egatos misit ad Irenem principem 


À 


1925 


1935 


1945 


1950 


1055 


EPHR/EMII CHRONOGRAPHI 


Ὁ Μωσηλὲ δὲ xal Νικηφόρος Καῖσαρ 
Τὴν ὀμμάτων πήρωσιν ἔσχον εἷς δίκην. 
ὋὉ Κωνσταντῖνος συμπροϊόντι χρόνῳ 
1910 θαῤῥῶν ἑαυτῷ πραγμάτων τὴν φροντίδα, 
Κοινωνίας ἔπαυσε μητέρα κράτους. 
Καὶ δείκνυται μόναρχος, οὐ καλῶς δράσας, 
Ὃ συμφορᾶς ἤνεγκε τῷ βίῳ βάρος, 
Καὶ δρᾶμα πιχρὸν ἀχοχῖς εὐγνωμόνων 
4915 Πᾶσαν τραγικὴν ἐκνιχῶν τραγῳδίαν, 
Αὐτῷ δὲ τῷ δράσαντι φωτὸς ζημίαν * 
Αὕτη γὰρ οὐ φέρουσα πράως τὴν λύπην 
Φιλαρχίας ἔρωτι xal χράτους σχέσει, 
Παιδὶ σκύφον χίρνησι μεστὸν πιχρίας 
1920 Καὶ χυχεῶνα θανάτου πεπλησμένον, 
Συνίστορας ἔχουσα καὶ ῥέχτας δόλου 
Οὖς δωρεαῖς ἔπεισεν ἁδραϊς xal λόγοις 
Τοὺς ταγματάρχας στρατιᾶς τούς τ᾽ ἐν τέλει, 


Δι’ ὧν συνέσχε καθελὼν τόνδε χράτους, 
Καὶ φωτὸς ἡμαύρωσεν αὐτοῦ τὰς κόρας 9 
Φεῦ οἵα ποιεῖς καὶ τυρεύεις͵ ὦ φθόνε, 
Τελχῖνα συνέριθον αὐχῶν xaxlac, 

Ἢ δαιμόνων κάκιστον ἀνθρωποκτόνον ! 
Τόθ᾽ ἥλιος φῶς μὴ φέρων βλέπειν μύσος, 


1930 ᾿Αμυδρὸν ἐξέλαμπε καὶ βεδυσμένον 


Τὰς ἡμέρας δρῶν νυξὶ παρεικασμένας, 

Καὶ τοῦτο πολλῶν ἡμερῶν παρατάσει, 
Οὕτω μὲν αὖθις Εἰρήνη κραταρχίαν 

Καὶ πραγμάτων πρόνοιαν ἔσχεν ἀφόδως - 
Τοῦ δ᾽ ᾿Αδριανοῦ πάπα θανόντος Ῥώμης, 
Αἰδοῖος ἀνὴρ καὶ σεδάσμιος Λέων 
Προεδρίαν εἴληφε ταύτης ἐννόμως * 

Ὃν στασιασταὶ συλλαύόντες ix φθόνου 
Ὄμμα τ᾽ ἐλωθήσαντο τοῦδ᾽ οὐχ elc βάθος 
Σφήλαντος αὐτοῖς τοῦ Θεοῦ τὰς ἐλπίδας. 
Ὅθεν Καρούλῳ προσφυεὶς ῥηγὶ Φράγγων, 
Τούτου συνάρσει λαμῦὔάνει πάλιν θρόνον, 
Καὶ τοὺς ὑδριστὰς ἀνταμύνεται δίχῃ " 

Ὃν καὶ διαδεῖ βασιλιχῇ ταινίᾳ, 
᾿Αναγορεύσας αὐτοχράτερα Ῥώμης * 

"Ae! οὗ κατέσχον βάρδαροι Φράγγοι Ρώμην, 
'Ex Γερμανῶν ἕλχοντες ἄνωθεν γένος, 

Ὡς ἀνόπιν εἴρητο συγγράφοντί μοι. 
᾿Ιταλίας μὲν τοῖς ὅροις εἰσεφθάρη 

Πρῶτον γένος σφῶν ἐχλιπὸν τὴν πατρίδα, 
Καὶ τὴν Ἰταλῶν τοῖς ὅπλοις κατατρέχον, 
Ῥώμην μεγαλώνυμον ἡνία πλέον. 

Τοῦ δ᾽ ᾿Ισαύρου Λέοντος ἄρχοντος χράτους 
Καὶ δυσσεδοῦντος, ὡς ἔφη φθάσας λόγος, 
"Pop παλαιᾶς ὁ πρόεδρος xai θύτης 
᾿Αποστατήσας Γρηγόριος ἐνθέως 


Ζυγοῦ τε κράτους ἵερας χοινωνίας 


Ἔξωθεν ὄντι σπένδεται Φράγγων γένει, 


Καὶ τὴν πρὸς αὐτοὺς συγχαταλύει μάχην͵ 
1960 'Eni δ᾽ ἀνάχτων Εἰρήνης Κωνσταντίνου 
Ῥώμης Λέων ἔντοσθεν αὐτοὺς εἰσάγει 
Καὶ ταινιοῖ Κάρουλον, ὡς ἔφην ἄνω, 
Καντεῦθεν ἤρξαν τῆς ὅλης ᾿Ιταλίας. 
Κάρουλος οὗτος ἀξιωθεὶς τοῦ στέφους 
1965 Ἔστειλε πρέσδεις πρὸς κρατοῦσαν Εἰρήνην 


85 CASSABES. 


À ut sibi conciliaret ejusdem nuptias, 


Γάμους ἑαυτῷ μνώμενος βασιλίδος, 
Καὶ τῇδε τυχὸν στερχτέους πεφηνότας. 
Καὶ τάχ᾽ ἄν ἧκε πρὸς πέρας τὰ τῶν γάμων, 
Εἴ μὴ μέγα τις ἐν βασιλείοις σπάδων 

4970 *Q χλῆσις ᾿Αέτιος ἰσχύων τότε, 
Κῆδος τὸ πρὸς Κάρουλον ἴσχυσε σδέσαι, 
Πάντα κινήσας λίθον, ὡς παροιμία, 
Tip παρενεῖραι τῇ χραταρχίᾳ θέλειν 
Alovxa χασίγνητον ἄνευθεν φόθου. 


ΝΙΚΗΦΌΡΟΣ O ΓΕΝΊΚΟΣ (88) ET. e. ETEPOI 
Δ " 


1075 Ὅθεν βασιλὶς τοῖς ὅλοις μισουμένη 
Ἔκχπετωσιν ὑπέμεινε τῆς μοναρχίας. 
Ἄλλου παρεισφρήσαντος αὐτῇ σὺν δόλῳ 
ToU λογοθέτου γενικοῦ Νικηφόρου, 
᾿Ανδρὸς μιαροῦ καχοήθους τοὺς τρόπους. 

1980 ᾿Βρασιχρημάτου τε xal φιλαργύρου, 
Ηάσης ταμείου χαχίας ἀπληστίας 
Ἔφορχον, d6£6atov αὐχοῦντος τρόπον. 
Οὔτος «£j ὄρχια τῇ βασιλίδι 
Δῆλον τιθείσῃη χρημάτων ἀποχρύφων 

4985 θησαυρὸν ἁδρὸν τῇδέ που χεχρυμμένων, 
Ἄχαρι μηδὲν μηδαμῶς πεπονθέναι" 
Ἐπείπῦρ δπέδειξεν αὐτῷ μυρία, 

Εἰς νῆσον ἐξόριστον ἐχπέμπει βίᾳ 
᾿Επωνυμίαν Πριγκίπου χεχτημένην. 

1990 Εἴτα μετατίθησιν slc νῆσον Δέσδον. 
Ὅρκων ἑαυτοῦ μηδένα τιθεὶς λόγον" 
Ἔνθα περαίνει τὸν δρόμον τούτου βίου. 
ἸΙανσπερμία δ᾽ Qv παντοδαπῆς xaxlac 
᾿Απληστίας μάλιστα τῆς ὀλεθρίας 

4905 Καχῶν ὑπῆρξεν εὁρετὴς τελεσμάτων, 
Καπνικαλληλέγγυον εἴσπρασιν νόθον 
᾿Ἐπινοήσας συντριόὴν ὑπηκόοις. 

Καὶ τοῦτο δεῖγμα τῆς ἑαυτοῦ xaxlaq 
Ὡς ἐχπλέου γένοιτο γεῦμα τοῦ πίθου. 

Φ000 ᾿Ανὴρ παλιγχάπηλος ἀφνειὸς πάνυ 

Πρὸς τοῦδε χληθεὶς, ἐχδιάζεται λέγειν 

᾿Αριθμὸν αὐτῷ τοῦ προσόντος χρυσίου. 

Καὶ φάμενον τὸν, οὐχ ἀληθεύειν φάναι. 

Τοίνυν ἐπιθεὶς σὴν χεφαλῇ μου χέρα 

Ὄμννε, φησὶ, κατὰ ταύτης εἰς τόσα. 

Ὁ δ’ ἕδρα βληθεὶς δειλίᾳ τὴν καρδίαν, 

Εἰπὼν δεκάχις χρυσίου λιτρας δέχα, 

“ἃς καὶ χομισθῆναί γε προστάττει τάχος" 

Ὥνπερ δέχα δοὺς, εἶχε λοιπὰς ὁ χράτωρ, 

1010 Οὐ δεῖ τοσούτου, σάμενος, σοὶ χρυσίου, 
Οὗτος κατ᾽ ἐχθρῶν ἐχστράτεύσας Βουλγάρων 
Δεηλατούντων δυτιχάττα χωρία, 

Μάχην συνῆψε χαρτερὰν ἀντιπάλοις" 
Καὶ πρῶτον εὐτύχησε xavà Βαρδάρων". 

2015 Εἴτα νιχᾶται, χτείνεται πρὸς τῇ μάλῃ" 
Προσχτείνεται δὲ μυριάριθμον στίφος 
᾿Ανδρῶν στρατηγῶν, εὐγενῶν τῶν ἐν τέλει. 
Τῆς δὲ στρατιᾶς οὐδ᾽ ἀριθμήσαιτό τις. 


2005 


qua res ipse regine valde placuit. 

Et nuptie quidem fortasse peragende erant, 
nisi in aula regali spado quidam, 

nomine Aetius, tunc precipue prepotens 
affinitatem Caroli impedivisset, 

omnem, ut est in proverbio, movens lapidem; 
nempe ut tutius Leonem fratrem suum, 

quod sibi erat in votis, imperio obtruderet. 


NICEPHORUS GENERALIS AN. IX, VEL UT 
ALII AIUNT, AN. VIII. 


Ergo regina Irene invisa omnibus 
amissionem imperii perpessa est, 
alio per fraudem occupante sceptrum 
generali nempe legotheta Nicephoro; 
viro nefando, predito malis moribus, 
pecunie cupido, atque opum amasio, 
omni malitia pleno, avarissimo, 
instabill perjuroque et mente et lingua. 
Hic obligata imperatrici fide 
opes reconditas sibi revelanti, 
thesaurum grandem quem 8eposuerat, 
nihil molestum fore experturam ; 
postquam illa ostendit auri acervum, 
protinus exsulem pepulit in insulam 
quam vulgo nomine indigitant Principis : 
inde ad aliam insulam Lesbum transtulit, 
nulla sacramenti ratione habita, 
ubi illa vite sue cursum clausit. 


C. Ipse concretus homo malitia omnigena 


Sed avaritia in primis pestifera 

novorum tributorum inventor exstitit, 
velut illegitima capnice pensionis 
excogitatio subditis molestissimzae. 

Age jam proferam improbitatis specimen, 
ut gutta totius dolii gustus sit. 

Vir dardanarius et apprime dives 

8 rege accersitus effari cogitur 

quantam auri vim gestaret in loculis. 

Is dicit; rex verum dixisse negat. 

Porro tuam, inquit, capiti meo manum 
imponens, jura per hanc quantum habeas, 
Is paruit, animum quatiente metu; 
dixitque centum auri se habere libras : 
quas illico ad se afferri rex mandavit ; 
datisque decem, reliquas rex retinuit ; 
Haud opus est tanto tibi, dicens, auro. 
Hic suscepta in Bulgaros expeditione, 

qui regiones hesperias incursabant 
gravem cum hostibus pugnam commisit : 
et primum quidem Barbaris superior fuit ; 
mox victus, vitam amisit in prelio. 

Periit simul caterva plurima 

ducum, nobilium, et senatorum. 

Nam gregariorium numerum nemo iniverit. 


(33) Codex mendose habet in titulo rubricato o τοῦ γενικοῦ. Sed emendatur a textu mendum mar- 


ginis. 


87 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 
STAURACUS NICEPHORI FILIUS AN. I, VEL À xTAYPAKIOX O YIOX AYTOY ET. Α΄, OI 


UT ALII AIUNT MENSE I. 


Ceso Nicephoro rex Bulgarorum 
caput abscidit, ejusque compagem osseam 
argento auroque affabre exornans 
dein habuit pro scypho (heu piaculum !) 
in letis cetibus atque conviviis, 
irridens scilicet Romanorum reges 
et su: victorie plaudens magnopere. 
Tum et Stauracius in prelio sauciatus, 
Nicephori invenustus et simplex filius, 
qui imo insipiens et intellectu carens 
brevi superstes, mox vitam amisit, 
regui specie, non regno, potitus. 


MICHAEL RHANCAB/EUS AN. Il. 


Stauracio exstinoto successit imperator 
illustris Michael dictus Bhancabeus, 
vir honorabilis, indoles gratissima, 
probis moribus, mitis, honestatis ara, - 
et religiosus bone rei thesaurus, 
rectorum dogmatum defensor optimus. 
Hic cum videret virtute ac litteris. 
insignes homines de Studii ccenobio 
Platonem, Theodorum, cum fratre suo 
Thessalonicensi Josepho, clausos carcere, 
quia patriarche sapienti Nicephoro 
communicare prorsus recusabant 
Bacra in synaxi atque mysteriis, 
quoniam laicus homo ad eximiam sedem 
patriarcharum subito pervenerat, 
atque in hoc proposito firmiter herebant; 
curavit statim ut gregem pastori adjungeret 
Cum vero multi renovare insaniam 
adversus sacras molirentur imagines ; 
ipse aliquot captis ponaque coerecitis, 
cunctos ad colendam adegit crucem. 
Monacho rursus quodam deprehenso, 
qui Deipare Virginis imaginem 
male dedolaverat (proh vesaniam !) 
hunc statim lingua merito privavit. 
Deinde Michael conscripto exercitu 
Mosos aggregitur Thraciam vastantes : 
eumque se horride pugne implicuisset 
vincitur ipse, Bulgari triumphant. 
Jam causa cladis fuit sine dubio Leo, 
Armenia oriundus, dux copiarum, 
et obtinendi sceptri summe cupidus : 
qui calente prelii discrimine 
sponte per dolum parmulam abjecit, 
fugiens ipse copiasque adhortans 
ad suam precipitem imitandam fugam. 
Sic conciliavit imperio infamiam. 
Postea rebellans purpuram sumpsit. 
At Christi mores imitatus Michael, 
re cognita, imperio ultro se abdicavit, 


(34) In titulo rubricato scribitur per compendium 
μῇ., nihilque additur, ita ut videatur intelligendus 
ensis unus. Attamen Zonares regnanti Staura- 


MHBNA (34). 
Τούτου πεσόντος, Βουλγάρων ἀρχηγέτης 
2020 Τεμὼν κεφαλὴν καὶ λαθών τῆσδ᾽ ὀστέον, 
Καὶ τοῦτο χυλῶς σχευάσας χρυσαργύρῳ. 
Ἐχρῆτο λοιπὸν ὡς κύλιχι, φεῦ μύσους ! 
Ἐν φιλοτησίαις τε χαὶ συσσιτίοις, 
Ἐπεγγελῶν ἄναξι Ρωμαίων τάχα, 
2025 Κἀπὶ κατορθώματι χομπάζιν μέγα. 
Kai Σταυράχιος δ᾽ ἐν μάχῃ τετρωμένος 
Hai τις δυσειδὴς, ἀφελὴς Νιχηφόρου, 
᾿Αδέλτερός τε xai φρονήσεως asp, 
Βραχό τι βιοὺς ἀπολείπει τὸν βίον, 
2030 Φαντασίαν σχὼν οὐχ ἀλήθειαν χράτους. 


Β MIXAHA O ΡΑΓΚΑΒΑΙ͂ΟΣ ET. Β΄. 


Τούτου θανόντος ἀναδείκνυται χράτωρ 
Λαμπρὸς Μιχαὴλ τοὐπίχλην Ραγχαδαΐος, 
᾿Ανὴρ τιμήεις, χαριεστάτη φύσις, 
Χρηστὸς τρόπους πρᾶός τε, καλῶν ἑστία, 
2039 Φιλευσεδής τις ἀγαθῶν μυρμηκία (35), 
Ὑπέρμαχος χράτιστος ὀρθῶν δογμάτων. 
Οὗτος λογάδας ἀρετῆς, λόγου φίλους 
Εὑρὼν μοναχῶν τῆς μονῆς τοῦ Στουδίου 
Πλάτωνα Θεόδωρον ἄμ᾽ ὁμογνίῳ 
2040 θεσσαλονίχης ᾿Ιωσὴὲφ χαθειργμένους, 
Ὡς ποιμενάρχῃ τῷ σοφῷ Νιχηφόρῳ 
Μὴ συμμετασχεῖν ἀξινῦντας μηδόλως 
Κοινωνίας θείας τε xai μυστηρίων, 
*Ax' ix λαϊκῶν εἰς πανύζηλον θρόνον 


Ὁ 2045 Τῶν πατριαρχῶν ἀθρόως ἀνηγμένῳ, 


Καὶ τοῖδε λοιπὸν ἐμμένειν ἡρημένους, 
Σπεύσας συνάπτει ποιμένι χαὶ ποιμνίῳ" 
᾿Ανδρῶν δὲ πολλῶν χαινίσαι τὴν μανίαν 
Τὴν χατὰ σεπτῶν εἰχόνων πειρωμένων, 
2050 Συσχὼν τινὸς aiv σωφρονίσας τ᾽ abate, 
Ἔπεισε πάντας εὐσεδεῖν Χριστοῦ τύπον. 
Καὶ vtva δ᾽ εὑρὼν τῶν μοναχῶν οὗ πᾶλιν 
Τῆς μητρανάνδρου Παρθένου τὴν εἰκόνᾳ 
Καχῶς ἀποξἔσαντα, φεῦ τῆς μανίας 
2055 Γλώθσης ἀπεστέρησεν εὐθὺς ἐνδίχως" 
Καὶ Μιχαὴλ δὲ στρατιὰν συναλίσας 
Κατὰ Μυσῶν ἔξεισι δηούντων θράφκην 
Καὶ συγχροτήσας τὴν μάχην φριχαλέαν, 
Ἧτταν ἀπηνέγχατο, Βούλγαροι νίκην, 
2060 Δέοντος ἥττης αἰτίου πεφηνότος 
Ἐξ ᾿Δρμενίας στρατιᾶς στρατηγέτου, 
"Ἔρωτ᾽ ἐρῶντος δριμύτατον τοῦ χράτους. 
Συῤέήξεως οὖν συμπεσούσης xal uy mq 
Αὐραίρετος ῥίψασπις ὥφθη σὺν δόλῳ, 
2065 Αὐτός τε φεύγων χαὶ στρατιὰν προτρέπων 
Αὐτὸν μιμεῖσθχι προτροπάδην τε τρέχειν 
Οὕτω περιέδαλεν αἰσχύνην xpáte:. 
"Ἔπειτ᾽ ἀποστὰς ἀναζώννυται χοάτος" 
| Kai γνοὺς Μιχαὴλ ὁ φιλοχρίστου τρόπου, 
2070 ᾿Εχὼν ὑπεξίστατο τῆς χραταρχίας 


cio duos attribuit menses cuin sex diebug. 
(35) Ita codex, non μυρμηχιά, 


AE 


* 


89 CARBARES. 


Πέμψας τυράννῳ τὰ παράσημα xpátouc, 
Αὐτὸς δ᾽ ὑπεκστὰς, γίγνεται μελαμφόρος. 
ΛΕΩΝ O APMENIOZ ET. Z. 
Οὕτω μὲν οὗτος σχῆπτρα λαδὼν χατέχει 
Σχαιὸς λέων θὴρ ἄλλος ἐξ ᾿Αριεενίας. 

2075 Ἱεροθδοὰμ ἄλλος ὑπάρξας, νέος 
Κάκιστος ὄντως οἰχέτης καὶ δραπέτης 
Ἐχ Σολομῶνος δεσπότου βασιλέως 
᾿Αποστατήσας καὶ δόλον προσαρτύσας, 
Μᾶλλον δ᾽ ἀποστὰς xxl νοσήσας ἐσχάτως 

2080 Κακὴν ἐπανάστασιν ἅμ᾽ ἀποστάσει * 
Ὕφαλος ἀνὴρ, ὀργιλώτατος, φέναξ, 

Μῆνιν ἐναύων εἷς φρυχτώρησιν πάθους, 
Kal καταπυρπόλησιν οἷς ἔδρα χόλον, 
Ὄνψις στυγνός τις συννεφὴς τὰς ὀφρύας, 

2085 "Απιστος ἦθος, ποικίλος χαμαιλέων, 
Καχόν τι τερμέριον (36) εὐσεδῶν στίφει 
Βαρὺς κολαστὴς μιχρὰ προσχεχρουχκόσι. 
Τοῖς προσκυνηταῖς εἰχόνος Χριστοῦ πλέον. 
Πλὴν πρὸς μάχας ἦν γεννάδας τολμητίας, 

2090 θυμουργὸς, ὀξὺς, ἀρεϊκὸς καθάπαξ, 
Κοινῶν τε διοίχησιν εὖ ἠσκημένος. 

Καὶ γὰρ στρατεύσας κατὰ Μυσῶν Βαρύδάρων 
Κατατρεχόντων γῆς ὅρους Ρωμαΐῖδος, 
Περιφανὲς τρόπαιον ἱστᾷ xai νίχην, 

2005 Λείαν Μυσῶν θεὶς τὰ κατὰ σφᾶς, ὡς λόγος. 
Πρὸς δ᾽ αὖ δικαίου καὶ νόμων ἦν τις φύλαξ, 
Πράγματα δημόσια καλῶς διέπων " 

Οὐ χρημάτων γὰρ ὡνίους ἐθναρχίας 
Ἢ ταγμάτων γε προὐτίθει στρατηγίας, 

2100 "H χοινὰς ἀρχὰς πραγμάτων τε φροντίδας, 
᾿Ανδράσιν ὑπῆν μὴ πεφυχόσι νέμων * 
Πάσας δὲ τιθεὶς σὺν λόγῳ τε xai χρίσει 
᾽λρχαιρεσίας καὶ διοικήσεις ὅλων. 


Τοὺς δ᾽ ἁρπαγαῖς χαίροντας εἴργεν ἐννόμως * 


2105 Καὶ γάρ ποτ᾽ ἀνδρὸς γαμετὴν πενεστάτου 
Τῶν τινος ἁρπάσαντος εὐγενεστάτων, 
Ἐπεὶ τιμωρὸς ὦπτο μηδόλως χλύων 
Ὕπαρχος οὕτω πράγματος παρανόμου, 
Αὐτὸς δι’ αὐτοῦ τὸν βιαστὴν εὐθύνει. 

2410 Τὸν δ᾽ ὕπαρχον πέπαυχε τῆς λειτουργίας. 
᾿Αλλ’ ἀποδεχτέα μὲν ὑπάρχει τάδε " 

Ἡ δ᾽ αὖ σεδαστῶν μανία xac! εἰκόνων 
Ἅπαν ὑπερδέθηχεν εἶδος χαχίας. 
Ἔστεργε καὶ γὰρ ἦ συνεσχέθη πλάνῃ, . 

2115 Εἰς ἥνπερ ἐμπέμτωχεν ἠπατημένος 
Πρὸς ἀμονάχων δυστρόπων λαοπλάνων, 
Οἷς μυσταγωγοῖς χρώμενος παραινέταις 
Ὡς δῆθεν ἀπόῤῥητα φράσειν εἴδόσιν, 
Καρποῦ τε τοῦ πνεύματος ἠξιωμένοις. 

420 Καὶ τῶν δ᾽ ἀλιτήριος εἴξας τοῖς λόγοις 
'Avaveot χάκιστα τὴν ἐσδεσμένην 
Ἐκ συνοδικῆς ἀποφάσεως πλάνην, 
Καὶ πνεῖ σφοδρόν τι καὶ λεόντειον τάλας 
Κατ᾽ ὀρθοδόξων εὐσεθῶν Χριστοῦ φίλων * 

2125 Καὶ ποιμενάρχην τὸν σοφὸν Νιχηφόρον. 
Τὸν δόγμ᾽ ἀνατρέποντα τὸ βδελυχτέον 


A missis tyranno dignitatis insignibus : 
ipseque secedens, fit atratus monachus. 
LEO ARMENIUS AN. VII. 


Sic iste quidem sceptrum occupavit, 
gcivus leo, nova bellua ex Armenia, 
alter Hieroboam, vere novellus 
pessimus famulus et fugitivus 
& Salomone domino suo rege 
deficiens structis insuper insidiis ; 
imo rebellans, paransque animo 
gcelestum bellum nedum apostasiam : 
gubdolus homo, iracundus, fallax, 
confovens iram ad obsidendum facinus, 
ad congumendum quos odio haberet, 
trux vultu, adducto tristis supercilio, 

B infidis moribus, varius chameleon, 
noxium piorum occetui portentum, 
gravis culparum levium punitor, 
maxime siquia Christi typum coleret. 
In pugnis tamen animosus audax, 
promptus, actuosus, mavortius affatim, 
rei quoque publice regendt; prudens. 
Hio armis sumptis contra Mcesos Barbaros, 
qui' Romanas terras incursabant, 
trophrieum insigne post victoriam struxit, 
gpoliis opimis, ut aiunt, relatis. 
Justi prelerea legumque custos 
publicam rem preclare dirigebat : 
neque venales pretio prafecturas 
vel militares obtulit ducatus; 

(; neque civiles item magistratus 
viris commisit r;uneri ineptis; 
sed cum ratione rectoque judicio 
officia attribuit et procurationes. 
Raptores autem legibus coercuit : 
nam et uxorem viri pauperrimi 
cum summas quidam sibi vindicasset, 
quoniam prefectus haud admissis precibus 
tam scelestum facinus non vindicaverat ; 
ipse imperator puniit raptorem, 
prefectum autem officio spoliavit. 
Atque in his quidem laude dignus Leo. 
Sed enim odio sanctarum imaginum 
omnem excessit malitiae limitem. 
Quippe hunc errorem valde amplectebatur, 
in quem inciderat fuco deceptus 

D, di his impiis i toril 

pseudis monachis impiis impostoribus 

qui sibi in sacris aderant consiliarii, 
ceu nempe eventuum arcanorum conscii, 
et sancti Spiritus munere exornati. 
Quamobrem horum instinctus sermonibus 
impius princeps pessime resuscitat 
synodico exstinctam decreto heresim, 
gravem leoninamque iram spirans 
adversus et orthodoxos pios Christophilos : 
et archipresulem doctum Nicephorum, 
qui abominando dogmati resistebat, 


36) Ita codex; cujus vocabuli notionem ab aliis discere studes. 


9ι EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


sede depositum pellit in exsilium 

ad Proconesum insulam Hellesponticam ; 
&d quam dum navi deportatus ducitur, 
mirum in cursu contigil prodigium. 
Nam sancti viri cognito spiritaliter 
itinere dius Theopbanes, procul licet, 
qui monasterio preerat in agris posito, 
et ture facibus incensis magnum 
prosequebatur veluti salutans virum. 
Vieissim de nave hic cernuus adorebat 
amicum qui transeuntem se honorabat. 
Igitur nautis jure demirantibus 

et quemnam adoraret sciscitantibus, 
Inclytum, inquit vaticinans, Theophanem 
confessorem et monachorum presidem, 
qui sanctum asceterium in agro inco!unt. 
Deinde Leo balbum Michaelem 
splendidum virum ex optimatium numero 
quem hactenus amicum in aula habuerat, 
vinctum carceri tradit custodiendum : 
mox etiam immiti animo decernit ipsi 
luendum igne supremum supplicium : 

et sine mora rem transacturus erat, 

nisi regina conjux intercessisset. 

Ergo hic dimissus vinculis, conjuratos 
advocat, notos sibi rei gerende socios, 
quibuscum Leoni statim struit insidias. 
Hi sub auroram introgressi clanculum 

in aulam regiam, Papie favore, 

sub clericali veste sucocinoti gladiis, 

ceu matutinis canticis daturi operam, 
armis eductis I.eeonem confodiunt 
psallentem in ecclesia inter clericos : 

qui territus ad divinum altare confugiens 
in eo violentam pertulit necem loco, 
quem violaverat hereticus infelix. 

Qua priusquam occideret, hoc visum aocidit. 
Mater Leonis conspexit per somnium 

in Blachernensi templo adstantem sibi 
feminam exornatam in regium morem, 
quam circumstabat cum decenti ordine 
candidatorum manipulus virorum. | 

Sed pavimentum redundabat sanguine. 
Insuper audiit dicentem mulierem; 

ut regis matris scyphus ad bibendum 
cruore plenus exhiberetur. 

Qua talem potum prorsus respuente, 
mulier respondit, Nonne fllius tuus 
divinum Filium meum et me colentibus 
plagas imponit praeter fas cruentas ὃ 

Ipsa rogavit igitur regem filium 

scelus ut omitteret, nequid mali accideret ; 
verum hic maternis haud paruit monitis. 


MICHAEL BALBUS AN. IX. 
Sic interfecto, ut diximus, Leone, 
Michael balbus procedit imperator, 
qui pedes adhuc pedicis conclusos 
gestans ad regium devenit fastigium ; 
'atimque ad Magnam progressus Ecclesiam 


Τίθησιν ἐξόριστον ἐχόα ὧν θρόνου 
Εἰς Προιχόνησον νῆσον ᾿Ελλησποντίων * 
Εἰς ἣν διαπόντιος ἦν ἐσταλμένος, 

2130 Καὶ κατὰ τὸν πλοῦν, ὦ τεραστίου λόγου ] 
Τῷ πνεύματι γνοὺς τὴν χέλευθον ἁγίου 
θεοφάνης πόῤῥωθεν ἔνθεος λύχνος 
Μονῆς προεστὼς τῆς κατ᾽ ἀγρὸν κειμένης 
θυμιάμασιν ἡ μμέναις τε λαμπάσιν 

2135 Προὔπεμπεν otov δεξιούμενος μέγαν. 

Ὁ δ᾽ ἐκ χελεύθου προσχύνησιν ἦν νέμων 
Τῷ τὴν προπομπὴν ηὐτρεπιχότι φίλῳ. 

Ὥς εἰκὸς οὐχοῦν θαυμασάντων ναυτίλων 
Καὶ τίνι προσκύνησιν εἰπόντων νέμει, 

2140 Ἢ δ᾽ ὃς προαθρῶν, Γεννάδᾳ Θεοφάνει 
Ῥμολογητῇ καὶ μοναχῶν προστάτῃ 
᾿Ασχουμένων κάλλιστα κατ᾽ ἀγρὸν μέγαν. 
Οὗτος κατασχὼν Μιχαὴλ τραυλὸν θέσιν 
Τῶν τινα λαμπρῶν χαὶ περιφανεστάτων 

2145 Καὶ πρόσθεν οἱ φίλων τε καὶ τιμωμένων, 
"Ev φυλαχῇ τίθησι καὶ καθειργνύει * 
Εἶτα χαταχέχριχεν αὐτοῦ χαὶ μόρον 
Τὸν διὰ πυρὸς 3) μιαρὰ καρδία " 

Καὶ τάχ᾽ ἂν ἐξήνυσεν αὐτὸν αὐτίχα, 

2150 Bl μὴ βασιλὶς εὐνέτις ἦν ἐνστάτις. 

Ἐπεὶ δ᾽ ἀφείθη, καλέσας συνωμότας 
Συνίστορας δέσμιος οὖς ἤδει τάχος, 

Σὺν σφίσι τῷ Alovti χαττύει λόχον " 

Οἱ xal κατ᾽ ὄρθρον παραδυσθέντες λάθρα 

2155 Τοῖς βασιλείοις Παπίου συνεργίᾳ 
Ἐν χληρικῶν σχήματι καὶ ξιφηφόροι, 
Ὡς δῆθεν ἀνοίσοντες ᾧδὰς ὀρθρίας, 
Σφάττουσι τὸν Λέοντα τοῖς ξιφιδίοις 
Ἐν τῷ νεῷ ψάλλοντα σὺν χληρουμένοις, 

2160 θείᾳ τραπέζῃ προσπεφευγότα φόδῳ, 
Ἐκεῖ βιαίως τὸν βίον λελοιπότα, 

Ἔνθα περ᾽ ἐξύδρισεν ἀσεδῶς τάλας, 
Πρὶν fj δὲ ταῦτα συμπεσεῖν, ὦπται τάδε " 
Ἔδοξε μητρὶ τοῦ Λέοντος xaz' ὄναρ 

2165 Naip Βλαχερνῶν εἰσδῦσαν παρεστάναι 
Γυναῖχα χαταθρεῖν χοσμίαν βασιλίδα 
Λευχεινοῦσιν ἀνδράσι τιμωμένην, 
Λορυφορουμένην τε σὺν εὐταξίᾳ. 

Τὸ δάπεδον δὲ πλῆρες αἱμάτων βλέπειν, 

2170 ἸΙρὸς δ᾽ αὖ ἀχοῦσαι τῆς δορυφορουμένῃς 
Σκχεῦος λεγούσης μητρὶ τοῦ βασιλέως 
Νέμειν πιεῖν αἵμανος ἐμπεπλησμένον. 
Πόσιν δὲ τῆσδε παντελῶς ἀρνουμένης, 
Γυναῖχα φάναι, Σὸς δὲ παῖς οὐχ αἱμάτων 

2175 Υἱὸν Θεόν μου προσχυνοῦντας χἀμὲέ γε 
Τίθησι πλήρεις μαστιχῶν παρανόμως ; 
Ἐδεῖτο παιδὸς τοιγαροῦν στεφηφόρου 
Λῆξαι μανίας μὴ καχόν τι καὶ πάθῃ " 
᾿Αλλ’ ἦν ἀπειθὴς μητρικαῖς συμθουλίαις. 


MIXAHA O ΤΡΑΥ͂ΛΟΣ ET. e'. 
2180 Οὕτω σφαγέντος τοῦ Λέοντος, ὡς ἔφην, 
Τραυλὸς Μιχαὴλ ἀναδείχνυται χράτωρ, 
Ἔτι σιδήρῳ τοὺς πόδας καθειργμένος 
᾿Αναγορευθεὶς βασιλεὺς αὐτοχράτωρ * 
Εἴτ᾽ εἰς μεγάλην προσδρα μὼν ἐχχλησίαν 


93 
2185 IIap' ἀρχιθύτου γίνεται στεφηφόρος. 


Ἄλνωθεν οὔτος εἴλχε σειρὰν τοῦ γένους 
'Ex Φρυγίας μὲν, ἄστεος δ’ ᾿Αμορίου, 
᾿Εχφὺς πενιχρῶν ἀπόρων τε πατέρων, 
᾿Ανὴρ ἀποφρὰς, δυσσεδὴς. πιστῶν λύμη 

2190 Βαρὺς τιμωρὸς ὀρθοδοξούντων μέρους, 
Βάρδαλις οἷον ποιχιλόχροος σέθας, 
ἌΛλλος χαμαιλέων τις ἀμείδων χρόας, 
Τῆς ἀἱρετιχῶν παντοδαπῆς χαχίας 
Ηανσπερμία τις παμμιγὴς βδελυχτέα, 

2105 ᾿Αθιγγάνοις τε καὶ χριστομάχοις φίλος, 
Σαδδουχαίοις μάλιστα τοῖς τρισαθλίοις, 
"AX τε λοιπῶν αἱρετιχῶν φρατρίᾳ, 
Ἔστεργε τὰ Σάδθατα καὶ νουμηνίας" 
Μέ.λλοντ᾽ ἀγαθὰ καὶ πάλιν δρόμου βίον, 

. 9200 Καὶ τῶν προφητῶν" διέσυρε τὸ στίφος" 
Οὐχ ᾧετ᾽ εἶναι δαίμοτας τὸ παράπαν" 
Τὸν ᾿Ιούδαν ἔφασχεν εἶναι δεχτέον" 

Μὴ κατὰ καιρὸν ἐχτελεῖσθαι χατ᾽ ἔθος. 
Πάτχα τὸ σωτήριον ἀπεφλυάρει" 

2205 Ηορνείαν ὠνόμαζεν οὐχ ἁμαρτίαν, 

Οὔτ᾽ ἄλλο καχῶν, φιλόποινος καρδία" 
θεόν τ᾽ ὀμνύναι τῶν ὅλων παρηγγύα, 
Ὡς μὴ τρισυπόστατον ὁμνῶν Τριάδα. 
Οὗτος βαρὺς ἔπνευσεν εὐσεδῶν μέρει 

2210 καθυποδαλὼν αἰχίαις σφᾶς ἀγρίαις 
Καὶ φυγαδείαις καὶ τελευταῖον μόροις 
Ὑπὲρ σεδαστῶν προσχυνητῶν εἰκόνων" 
Πρὸς τοῖσδε καθείργνυσι φωστῆρας δύο 
Εὐθύμιον Σάρδεων σὺν Μεθοδίῳ, 

2215 Τύπτει τ᾽ ἀφειδῶς μαστίγων πολλῶν βάρει 
Ὧν Εὐθύμιος εὐψύχως φέρων πόνους 
᾿Εναποθνήσχει βασάνοις λαδὼν στέφος" 
Καθείργνυται δὲ Μεθόδιος μακρόθεν. 
ἤΑναχτι τῷδε Θωμᾶς τις ἀποστάτης 

2220 Ἐπιφυεὶς ὅπλοις τε καὶ βαρεῖ στόλῳ 
ἸΙορθῶν ἐδήου τὰ πέριξ Βυζαντίδος" 

Καὶ τοῦτ᾽ ἐπὶ μήχιστον οὐ καλῶς ἕδρα" 
Ὅμως δίχην ετισε συσχαθεὶς τάλας 
Διπλοῦν ὑποστὰς ὧν ἔδρασε τὸν μόρον. 

2225 Τούτου χρατοῦντος, ᾿Αγαρηνῶν τι γένος, 
Οἴχησιν ἴσχον δυτικὴν ᾿Ιδηρίαν, 
᾿Αρχῷ προσῆλθεν ἀξιοῦν ἀποιχίαν 
Σφίσι παρασχεῖν εἴς τινα θέσθαι τόπον, 
Τοῦ δὴ κατ᾽ αὐτοὺς ἐστενωμένου τόπου 

2230 Kai μὴ σθένοντος σφῶν φέρειν συνοιχίαν. 
Καὶ πείθεται φύλαρχος αὐτῶν τοῖς λόγοις, 
Καὶ τούσδε λαδὼν ἐξέπλευσε σὺν στόλῳ, 
Λαφυραγωγῶν, πυρπολῶν νήσους ὅλας. 
Καὶ πειρατικῆς ἀναπιμπλῶν ναυτίας. 

2235 Ἐπεὶ δὲ καθώρμισε τριήρεις Κρήτῃ, 

Τὸ πάμφορον δ᾽ ἔόλεψε νήσου καὶ θέσιν 
Εὖ κράσεως ἔχουσαν ἄλλων θ᾽ ὡρίων, 
Φλέγει μονωθεὶς πάντα πυρὶ τὸν στόλον’ 
Καὶ τοῦ κατ᾽ αὐτὸν ναυτιχοῦ πεφλεγμένου 

2240 Καρδίαν οἀχ ἥκιστα χαύσεως στόλου 
Καὶ γαμετῶν καὶ φιλτάτων μιμνημένου, 
Νῦν ὑμῖν ὧδε χῶρος εἷς κατοιχίαν 


Γάλα, μέλι ῥέουσα γῆ τις, ἀντέφη, 


CASSARES. 
A &b archipresule stemma regni accipit. 


Hic sui trahebat generis originem 
urbe ex Amorio Phrygia in provincia, 
genitus infimis sine re parentibus. 
Ipse vir nequam, hereticus, fidelium 
pestis, et carnifex partis orthodoxe : 
secta tam varius quam curium pardaleos, 
alter quin adeo discolor chamsleon, 
hereticorum omnigeue malitie 
cinnus atque colluvies abominabilis, 
Athinganis christomachisque favens, 
ac Sadduceis potissime tristissimis, 
aliisque insuper sectis hereticis ; 
Sabbata observabat et neomenias, 
future vite bona et resurrectionem 


B et prophetas omnes irridebat ; 


demonas prorsus nullos esse putabat ; 
Judam dicebat esse laude dignum ; 
preter suum tempus paschalem ritum 

8 nobis celebrari blaterabat ; 
8Scortationem negabat in culpis ponere 
vel quidquam esse mali furiosus homo ; 
Deum sicjurare summum suadebat, 
tanquam trium hypostaseo non sit Trias. 
Hic molestus erat partibus orthodoxis, 
quas cruciatibus diris exercebat, 

neo non exsiliis et supremis suppliciis 
propter augustarum cultum imaginum. 
Preterea comprehendit insignes duos, 
Sardium episcopum Etbymium cum Methodi 


multoque et gravi verbere cecidit. 

In his Euthymius fortiter dolores ferens 
stemma lucratus moritur in cruciatu ; 
Methodius remotum in carcerem ablegatur. 
Regnanti huic Thomss rebellis quidam | 
hostis exortus, armis et classe gravii 
cunctam Byzantii diripiebat viciniam ; 
idque permulto malum duravit tempore : 
sed ad extremum captus infelix Thomas 
factorum suorum duplam persolvit poenam. 
Sub hoc item rege, Agarenorum quedam 
tribus occiduam incolens Iberiam 
principem suum precibus fatigabat 

ut se in coloniam duceret ad alias terras, 
quoniam arctiore nune habitabat loco 

qui jam non caperet incolarum numerum. 
Paruit tribulium princeps sermonibus, 
impositoque in navibus populo 

insulas coepit depredari, incendere, 
mareque opplevit piraticis navigiis. 

Cumque appulisset ad Cretam triremes, 
miratus insule uherem naturam, 
temperiem eris, commoditates ceteras, 
remotis arbitris, classi subjecit ignem. 

Post id, cum socia turba dolore arderet 
haud minus quam incendio flagrabant naves, 
propter uxorum ac pignorum memoriam : 
Nunc, ait princeps, vobis hio est manendum 
in regione que lacte et melle fluit ; 


95 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


quam ut occupetie, ore vos, amici, À Ἥνπερ χατοιχήσατε συσχόντες φίλοι, 
ductisque uxoribus piguora procreetis. 2245 Kal φίλτατα χτήσεσθε γήμαντες τάχα. 
Tempore ex illo Ismaelis populus 'Ex τοῦδε λοιπὸν 'Ioua,À loy opóv γένος 
fortiter insulam ejusque arces tenuit. Νῆσον κατέσχον xai τὰ τῆς νήσου χράτη 
ΤΠΕΟΡΠΙῸΒ MICHAELIS FILIUS AN. XII. ΘΕΟΦΙΛΟΣ O ΥἹΟΣ AYTOY ET. IB. 
Mortali Michael vita discedens Ὁ Μιχαὴλ δὲ τὸν βίον καταστρέφει 
imperium filio tradidit Thephilo ; Λιπὼν τὸ χράτος παιδὶ τῷ Θεοφίλῳ 
qui religione ἃ pueris imbutus prava 2250 Σέδας piv οὐ τρέφοντι καλὸν ix νέου, 
paterne visus et potentie simul ᾿Αλλὰ παρῴας δυσσεθείας xal χράτους 
hereseosque heres et successor : Ὀφθέντι χληρούχῳ τε καὶ διαδόχῳ, 
imo copioso regioque modulo», Μᾶλλον δὲ πολλῷ xat βασιλικῷ μέτρῳ 
ut in proverbio est, patrem superans, Νιχῶντι, χαθά φασι͵ τὸν φυτοσπόρον 
impietatis sue fervidum furorem, 2255 Τῆς δυσσεδείας διαπύρῳ μανίᾳ, 
contra cultores imaginum spirans. . "Hv προσχυνηταῖς ἐμπνέων ἦν εἰχόνων. 
Ceterum juris incorrupti tenax Στάφθμη δὲ δίκης ἀῤῥεποῦς πεφυχότι, 
justarumque legum custos erat ; B Kai τῶν νόμων φύλακι τῶν εὖ χειμένων" 
cujusce rei proferam testimonia Καὶ τῶνδε μαρτύριον ἃ μέλλω φράσειν" 
Illustris vir imperatricia frater, 2200 Λαμπρῶν τις ἄνὴρ σύγγονος βασιλίδος 
nomine Petronas, dignitate drungarius, Κλῆσιν Πετρωνᾶς, δρουγγάριος ἀξίαν, 
adversus vicinam feminam injurius erat, Ἐν γειτόνων γύναιον οἰκοῦν ἠδίκει 
dum exstruendis altius cubiculis Τῷ τὰς διαίτας τῶν δόμων ὀψοῦν μέγα 
illius domum detrimento afflceret. Τῷ δωματίῳ προξενεῖν τοῦδε βλάθδην" 
Mulier igitur regem invocavit, 2265 Ὃ xai προσῆλθε βασιλεῖ τούτου πέρι. 
qui jussit a Petrona damnum refici. Ὁ δ᾽ εὖ κελεύει Πετρωνᾷ λύσαι βλάθδην. 
Hic de sua nihil remisit injustitia. ᾿Αλλ᾽ οὗτος αὖθις ἀδιχῶν οὐκ ἀνίει" 
Accessit ergo ad regem mulier iterum, Πρόσεισι γυνὴ tip στεφηφόρῳ πάλιν 
contra drungarii vim expostulans, Καταδοῶσα τὴς βίας δρουγγαρίου, 
suamque injutiam clamitans questa est. 2270 Τὴν ἀδικίαν ἐχτραγῳδεῖ σὺν γόοις" 
Tunc rex submissis qui rem cognoscerent, Στείλας βασιλεὺς ἐξετάζει τὴν δίχην, 
ubi Petronam crimini affinem scivit, — . Καὶ γνοὺς Πετρωνᾶν ὑπόδικον αἴτίαις 
flagris in eum rite animadvertit, C Αἰχίζεται μάστιξιν αὐτὸν ἐννόμως, 
et sio punitum publice iu urbe exposuit : Καὶ στηλιτεύει φανερῶς iv τῇ πόλει, 
tum ediflciam a fundamentis subruit, 2215 Kai συγχατασπᾷ τὰς διαίτας ix βάθρων 
jussitque femine materiem attribui. Καὶ τῇ γυναικὶ τὰς ὕλας διανέμει" 
Insuper onerariam plenam mercibus Καὶ φορτίδα δὲ τῶν ἀγωγίμων πλέαν 
navem conspicatus e regia domo, Ἰδὼν mpoxóyac ix βασιλείων δόμων 
qua nuper a mercando reversa fuerat : Ἐξ ἐμπορίας κατάρασαν ἀρτίως 
ut hanc regine conjugis esse audiit, 2280 Ka! βασιλίδος τυγχάνειν γνοὺς φορτίδα 
ipsam cum mercibus igne consumpsit ; |». Ἔμφορτον αὐτὴν τῷ πυρὶ χαταφλέγει, 
quia reges, inquit, haud decet mercari Μὴ δεῖν βασιλεῖς ἐμπορεύεσθαι λέγων, 
nec dardanariorum vitam sequi ; Μήτ᾽ οὖν παλιγκάπηλον ἀνύτειν βίον» 
ged privatorum id conditioni relinquere, Moloq δ᾽ ἰδιώτιδι ταῦτ᾽ ἀφιέναι, 
ut hinc tuenda vite copiam habeant. 2285 Ὡς ἂν ἀφορμὰς συμπορίζωνται βίου. 
At quantum justi fervidus amans erat, ᾿Αλλ᾽ ὡς δικαίου διάπυρος ἦν φίλος, 
tantum gravis iracundusque erat Οὕτως ἐπαχθὴς x«l δύσοργός τις λίαν, 
adversus vera religionis asseclas : ῃ Τιμωρὸς ὑπῆν εὐσεθεῖν ἠρημένοις, 
gacrarum etenim odio imaginum Ἐλύττα xal γὰρ κατὰ σεπτῶν εἰχόνων, 
imbutus, quicumque his adhibebant honorem, 2290 Καὶ προσχυνητὰς ἱερῶν μορφωμάτων 
ganctos vitaque angelica viros praeditos, ἤλνδρας ἁγίους, ἀγγελικχοὺς τὸν βίον 
velut hostes, impios abominabiles, Ὡς δυσμενεῖς τε δυσσεδεϊς, στυγητέους 
omni affligebat molestiarum genere, Πάσαις ἐχάχου τῶν λυπηρῶν ἰδέαις, 
nullam omittens eevitie speciem. Μηδὲν προλείπων εἶδος ἀπανθρωπίας, 
Cruciabat igitur, pellebat in exsilium, 2295 ᾿᾽Ηχίζετ᾽, ἀπήλαυνε, κατεπυρπόλει, 
urebat, c&co vinctos tenebat carcere, | Εἰρκτῇ ζοφώδει χατέχλειε δεσμίους  - 
mergebat aquis, longis urgebat prenis, Βυθοῖς ἐδίδου xai μαχραὶς xaxovy (atc, 
faciem compungebat (o supplicium novum l) "Eocttzev ὄψεις, ὦ ξένης τιμωρίας! 
Que patrans hic furiosus satanicola, Καὶ ταῦτα ποιῶν ἐκμανῶς Σατὰν λάτρις 
sibi videbatur rem Deo acceptam facere 2300 Αὐτῷ δοχῶν ἦν τὰ Θεῷ πράττειν φίλα, 


aique gratum exhibere famulitium o0 Ἢ καὶ λατρείαν τῷδε δεχτὴν προσφέρειν, 


97 


Ἦ φησι Χριστὸς ἐν λόγοις Εὐαγγέλοις. 
Ταῦτ᾽ ἄρα πλείστους ἐνθέως ἠνδρισμένους 
Καὶ χριστομάχοντ οὔδ᾽ ἐλέγξαντας πλάνην 
2305 Μόρῳ παραδοὺς μάρτυρας ἀπειργάχει" 
“Ἄλλοι δ᾽ ἐναπέμειναν ἀλεῖπται βίῳ, 
Οἷς Μεθόδιος θυνάριθμος τυγχάνει 
Καὶ Θεοφάνης σωφρόνως στιγματίας, 
Καὶ ζωγράφος Λάζαρος καυθεὶς τὰς χέρας, 
2310 Αἷς εὐχερῶς ἔγραφεν εἰχόνας πάλιν. 
θεόφιλος σχεῖν σύζυγον βίου θέλων 
Κοινωνὸν ἅμα τοῦ κράτους xal τοῦ λέχους, 
Χορὸν συνῆξε παρθένων πολλάχόβθεν 
Καλῶν ἀπασῶν, ὄψιν εὐπρεπεστάτων 
2315 'E» αἴσπερ ἐξέλαμπε τῶν ἄλλων πλέον 
Οἷἴος σελήνης πλησιφαοῦς τις κύκλος 
σώματος ὥρᾳ, λαμπρότητι τοῦ γένους 
Καὶ μαρμαρυγαῖς τῶν λόγων Blxacia: 
Χρυσοῦν τι μῆλον ἀμέλει φέρων ἄναξ 
2320 Περιπολῶν ἦν τὸν χορὸν τῶν παρθένων 
Μνῆστρον σχοπῶν δοῦναί τι τοῦτο φιλτάτῃ" 
Ὦ5 οὖν θεᾶται παριὼν Εἰκασίαν, 
Κάλλους περιττοῦ θχυμάσας χάρην, ἔφη. 
Διὰ γυναιχὸς φαῦλα πάντ᾽ ἀπεῤῥύη. 
2325 "H δ᾽ ἡρήμ᾽ ἀντἔφησεν εὐστόχως ἄγαν, 
'AXX ix γυναιχὸς πηγάζει xai βελτίω" 
Ὁ $' αὖ θαυμάσας τὴν παρθένον, 
Καὶ δοὺς τὸ μῆλον παρθένῳ Θεοδώρᾳ. 
Χώραν ἐχούσῃ πατρίδα Παφλαγόνων, 
2390 Πλὴν εὐπατριδῶν πατέρων χατηγμένῃ 
Καινωνὸν αὐτὴν ἄγεται χράτους, λέχους, 
Τὴν Elxac!ay παραδλέψπς, ὡς ἔφην' 
Ἥ μὴ τυχοῦσα χοσμικῆς σχηπτουχίας 
Οὐ νυμφίου τε γημενοῦς βασιλέως, 
2336 ΠΛλουτεῖ νοῃτὸν παντάναχτα νυμφίον, 
Καὶ βασιλείας οὐρανῶν χληρουχίαν. 
Μονάσασα δὲ καὶ μονὴν δειμαμένη, 
Ῥσχεῖτ᾽ ἐν αὐτῇ προσλαλοῦσα ταὶς βίόλοις, 
"Hc μεστὰ συγγράμματα χαρίτων ἔφυ. 
2340 Ἡ δὲ βασιλὶς ἣ Θεοῦ θεία δόσις 
Στέργουσα «ρύδδην εἰκόνας σεδασμίας 
Κατεῖχεν ἔνδον εὐλαδῶς χιδωτίου, 
Μανίαν ἐχχλίνουσα τοῦ συνευνέτου 
Ἥνπερ προσῆγε προσχυνηταῖς εἰχόνων. 
2345 Καὶ δή ποτ᾽ αὐτῆς προσχυνούσης εἰγόνων, 
Αἴσχιον ἀνδράριον αὐτοῦ Θερσίτου 
Παράφορον νοῦν xal παραχεχομμένον, 
᾿Αναχτόροις ἄθυρμα, ψυχαγωγία, 
᾿Ηρώτ᾽ ἐπίσταν, Τί τάδ᾽ ἐστὶ, ὦ Μάνα ; 
2350 Οὕτω γὰρ ὠνόμαζε τὴν βασιλίδα" 
Ἡ δ' ἀφελῶς εἰρηχε, Κακὰ νινία. 
Ἐκεῖθεν οὖν ἔδραμε πρὸς βασιλέα 
Ἐχεῖνό τ᾽ ἀνθρώπιον ὡς εἴθιστό οἱ. 
Ὁ δ᾽ ἤρετο ἐξ ὅτου περ᾽ ἕκειν xal πόθεν" 
2355 Τόδ᾽ ἐχμάνας ἔφησεν ἥκειν ἐνθάδε, 
Καὶτ ἧνδε καλὰ προσχεχτῆσθαι νινία. 
Συνεὶς βασιλεὺς εἴχόνας τὰ νινία, 
θυμοῦ πνέων ἄπεισι πρὸς βασιλίδα 
Καὶ λοιδορεῖται καὶ καθιχνεῖται λόγοις. 
2300 Ἡ δ᾽ ἦν σοφιστὴν ἀπατῶσα κακίας, 


CAEBARES. 


À utait Christus in sermone evangelico. 


Si ergo plurimos decertantes fortiter, 
scelestamque hujus arguentes neresim, 
morte damnatos effioiebat martyres. 
Aliquot tamen martyrii hortatores 
gupervixerunt, in quibus Methodius, 
Theophanesque honesto compunotus stigmate, 
et pictor Lazarus qui perustis manibus, 
belle tamen rursus pingebat imagines, 
Jam Theophilus appetens vite sociam 
imperii simul torique participem, 
chorum undecumque collegit virginum, 
quarum etsi nulla non erat formosissima 
inter has tamen magis emicabat, 

qualis est lunre cumulatus orbis, 
venusto corpore et generis splendore 
sermonisque etiam dignitate Icasia. 
Aureum ergo pomum manu gerens 
chorum virginem rex circumibat, 

ut hunc gratissime daret arrbabonem. 
Ut autem vidit in transitu Icasiam, 
formam eximiam mirans puelle, ait : 
Cuncta obvenerunt mala per mulierem. 
Illa submisse, sed prudenter admodum, 
Atqui ex muliere meliora manant, ait. 
Rex admiratus virginem, preteriit ; 
pomoque tradito virgini Theodore 
patriam quidem habenti Paphlagoniam, 
sed de patriciis genite parentibus, 

hanc simul imperii torique participem 
fecit, preterita, ut jam dixi, Icasia : 
quaà ubi mundanum non est adepta sceptrum, 
terrenique regis nuptiis excidit, 
Bpiritalem et omnium Regem sponsum 
lucrata ost et coelestis regni sortem. 
Monialis enim condito monasterio, 

in hoc se exercuit litteris dans operam ; 
ejusque exstant pleni lepore libri. 

At imperatrix, inclytum Dei donuin, 
sacras imagines clanculum colerrs, 
servabat reverenter in arca conditas 
insanum odium conjugis declinans, 

quo cultores imaginum prosequebatur. 
Cumque illa aliquando has ipsas coleret, 
homuncio quidam Thersite deformior 
dementi mente preditus et insipiens, 
regii palatii ludicrum ludibrium, 
rogavit adstans : Quid hee tunt, o Mana? 
hoc enim nomine reginam appellabat. 
Illa pure respondit, Sunt pulchre pupe. 
Protinus ad regem illinc cursu concito 
homuncio ille venit pro more suo. 

Rex sciscitatur undenam ipse veniat : 
vesanus illinc sese redire ait, 

et reginam possidere pulchras pupas. 
Rex pupas intelligens esse imagines, 

ira inflammatus pergit ad reginam, 
eamque objurgat compellans verbis asperis. 
Ipsa cavillatorem decipiens improbum, 


90 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 10€ 


ait se in speculo contemplantem spectra, Α Τὰς iv κατόπτροις ἐμφάσεις λέγουσά πως 
formam suam appellasse puparum nomino, Μορφῆς ἐμῆς ἰδεῖν τε φράσαι vivía, 
Sio elocuta regis exstinxit iram. Οὕτω θυμοῦ σδέννυσιν εἰποῦσα φλόγα. 
Rex hio Theophilus sepenumero Οὗτος βασιλεὺς Θεόφιλος πολλάκις 
tum per se ipse tum per duces bellicos, 2305 Kal δι᾽ ἑαυτοῦ xai στρατηγῶν ταγμάτων 
quos multos habuit forti animo preeditos, ἴλλλων τε πολλῶν ἀνδριχῶν. εὐχαρδίων, 
Maouelem presertim ac Theophobum Μανουὴλ δ' οὐχ fx«oxa xai Θεοφόδου, 
feliciter bellavit cum hostium cede. Máya« χατώρθου χτιννύων ἀντιπάλους" 
Ambo enim erant dextri fortesque, ἝἭστην γὰρ ἄμφω δεξιὼ, ῥωμαλέω, 
neminique cedobant suorum temporum 2370 Kal τῶν κατὰ σφᾷς οὐδενὸς λελειμμένω 
Blrenuitate vel arte imperatoria. Εὐκχνδρίαις τε xal καλαῖς στρατηγίαις. 
Ipse Theophilus liberalem manum Kai χεῖρα δ᾽ εἶχε φιλότιμον. πλουσίαν, 
munificamque omnibus porrigebat. Ἑὐεργετιχὴν, φιλόδωρον εἰς ὅλους" 
Quare etiam hospitium splendidum magnum, Ὅθεν ξενῶνα xat φαεινὸν xal μέγαν 
ad »eregrinos oxciendos exstruens 2375 Εἷς ἀνάπαυμα τῶν ξένων ἀπαρτίσας 
suimet ediflcio nomen indidit, D Κλῆσιν ἑχυτοῦ τῷ δομήμκτι νέμει, 
quod antea fuerat scortorum Justrum.  - Οἴχων γυνάιχῶν ὄντα τὸ πρὶν ἀσέμνων" 
Nec rei venerce prorsus erat obnoxius, “Ἡττητὸ δ΄ οὐδὲν ἀφροδισίων σφόδρα 
sed castimonis studebat mirifice. T$ σωφροσύνῃ προστετηκὼς ἐχτόπως" 
Alexio autem cognomento Moseli 2380 ᾿Λλεξίῳ δὲ τῷ Μωσηλὲ τοὐπίχλην 
ex Armeniorum Crinitarum claro genere, Ἔξ ᾿Αρμενίων Κρηνιτῶν λαμκροῦ γένους 
βίροηυο viro et duci magnanimo, ᾿Ανδρὶ στρατηγῷ, γεννάδᾳ, ῥωμαλέῳ 

el venustate vultus exornato, Κατὰ χαρίτων ὄψιν ἠγλαϊσμένῳ, 
Maríam filiam nuptiis copulavit, Μαρίαν συνῴκισε τὴν θυγατέρα, 
addito honore tituli cesarei ; 2980 Τιμήσας αὐτὸν ἀξίᾳ τῇ Καισάφων' 
misitque cum classe contra Longobardos. Kal σὺν στόλῳ πέπομφε πρὸς Λογγιδάρδους 
Sed enim invidente comitatu, Φθονουμένου δὲ τοῖς xav! αὐτὸν ἀνδράσι 
atque apud regem calumniante Cesarem Kai τῷ βασιλεῖ γ᾽ ἐνδιλδεόλημένον, 
uxor dum vixit calumnias dispulit. Διαδολῶν σύζυγος ἦν ζῶσα λύτις" 
Sed postquam illa vitam deseruit, 2390 Ἐπεὶ δ᾽ ἐχείνη κατέλιπε τὸν βίον, 
statim Alexius mundi se pompa abdicans Εὐθὺς περιφάνειαν ἐχγιπὼν βίου, 
Cesarea dignitate, propinquis, caris, C Καίσαρος ἀξίαν τε, συγγενεῖς, φίλους, 
profanique omni tumultu seculi, “᾿Αλλὰ τε πάντα xal πλέον τύρδην βίου, 
pauperem Christi exemplo saccum induit, Τὸ κατὰ Χριστὸν ἀμφιέννυται ῥάχος, 
conobiumque tonsa coma ingressus est 2395 Καὶ τρίχα καρεὶς τὴν μονὴν ὑπεισέδυ, 
Anthemii scilicet quod ipse construxerat, "Hv αὐτὸς ἀνήγειρε τὴν ᾿Ανθεμίου" 
ibique monachus vite confecit cursum. 'Ev f μονάζων χαταλύει τόν βίον, 
Exin Amorio Theophili patria Τοῦ δ᾽ Λμορίου πατρίδος Θεοφίλου 
Agarenorum capto exercitibus, Ταῖς ᾿Αγαρηνῶν σνρατιαῖς ἡλωχότος, 
innumerabilis turba gladio periit, 2500 ’᾿Απειραριθμήτου δὲ κτανθέντος στίφους 
aliasque plurima servituti addicta Kai πλῆθος ἥλω μυριάριθμον τότε 
δὰ Barbaros jure belli abacta ost : ᾿Αχθὲν δορυάλωτον σὐτοῖς BapÓdpote, 
atque in his erant legionum duces Ἔν οἷς στρατηγοὶ τῶν ἐχεῖθι ταγμάτων 
illic bellantium quadraginta duo, Δεκὰς τετραπλὴ (37) σὺν ἀπλῇ EuvtoplBt, 
qui etiam marlyres denique evaserunt. 2403 Ol μαρτύρων süpavto xal στέφη τηλος" 
Hos ut redimeret rex legationem misit "Qvrto πέπομφε πρέσθδεις ὁ κράτωρ 
signiflcantem Persidis tyranno D ᾿Απαγγελοῦντας τῷ κρατοῦντι Περαίΐδος 
ut hos dimitteret acceptis redimiis Λοῦναι λαθόντα λύτρα τὴν λύσιν σφίσιν 
centenariis quatuor cum viginti. Κεντηνάρια πρὸς τέτρασι δὶς δέκα, 
Bed verba respueruntaures barbare. 2410 'AAXA' οὐ προσέσχεν ἀκοὴ φαύλη λόγοις" 
Quare imperator longo moerore affectus. Ὄθεν βασιλεὺς ἐχταχεὶς μαχρᾷ λύπῃ 
contracto morbo misere abrupit vitam, Νοσήσας ἀπέῤῥηξε χαχῶς τὸν βίον, 
uxorem atque optimates valde exorans Πολλὰ δεηθεὶς συζύγου τῶν τ᾽ ἐν τέλει 
ut abolendos cCrarent imagines ; χαθαιρέσει στέργοντας τῶν εἰχονισμάτων 
atque ut Joannem lupum, non pastorem, 2415 Τῶν ᾿Ιωάννην Aóxov, οὐχὶ ποιμένα, 
Ecclesie cathedram retinere sinerent. Ἐν καθέδραν κατέχειν Ἐχχλησίας. 


(37) Cod. τετραπλῇ. 


101 


MIXAHA Ὁ YIOZ eEOe4IAOY ΣΥΝ TH MHTPI 
eEOAQPA ΚΑΙ AYeIZ MONOZ.OMOY ET. KE. 


Εἴτα κρατάρχει τοῦ χράτους θεοδώρα 
Σὺν παιδὶ βραδεύονσα γαλήνης δόσιν" 
Ἧς πρῶτον ἔργον χατάγειν τοὺς φυγάδας 
2420 Τούς τ᾽ ἐν φυλακαῖς ἐχλύειν χαθειργμένους, 
Νεῖμαί τε παῦλαν τοῦ διωγμοῦ καθάπαξ * 
Μετὰ δ᾽ ἀναστήλωσιν ἔσπευδε δρᾶσαι 
Τῶν ἱερῶν τε προτχυνητῶν εἰκόνων. 
Εἶτα κατάγει τοῦ θρόνου 'Iodvvny, 
2425 ᾿Αντεισάγει δὲ Μεθόδιον ἀξίως, 
Οὐ προστατοῦντος ὀρθοδόξων τοῦ στίφους 
Καθίδρυσις γένοιτο σεπτῶν εἰκόνων, 
Εἰς τοὐμφανές τε προχύνησις τοῖς ὅλοις. 
Τόθ᾽ ἣ βασιλὶς ποιμεναρχῶν πληθύος, 
2430 Πρὸς δ᾽ αὖ λογάδων ἐνθέων μονοτρόπων 
Δεῖται λιπαρῶς τοῦ ξυνευνέτου χάριν * 
Ὥς ἂν ὑπ᾽ αὐτοῖς διαλλαχταῖς, εὐχέταις 
Θεὸς βασιλεῖ Θεοφίλῳ πταισμάτων 
Καὶ χριστομάχου τῆς πλάνης λύσιν νέμοι 
2435 Συγγνωμονήσας ὡς συμπαθὴς Δεσπότης. 
Καὶ τῶνδε προσσχὼν ταῖς λιταῖς εὐξαμένων, 
Οἷα θεὸς φίλοικτος, εὔσπλαχνος φύσει, 
Ὡς πρὶν Μανασσῆν ἀξιοῖ σωτηρίας (38). 
Ὁ δ᾽ ἐνδίχως ἔχπτωσιν ὑποστὰς θρόνου 
2440 Γόης ᾿Ιαννῆς ἐν μονῇ που διάγων 
Χριστου τε μητρὸς τοῦδε λαδὼν εἰκόνας 
Ὄμματ᾽ ἀπεμαύρωσε τῶνδ᾽ ὁ μαινόλης " 
Ὅπερ μαθοῦσα βασιλὶς τρισολδία 
Ζήλου φλεχθεῖσα τῷ πυρὶ τὴν χαρδίαν 
2445 Τοῦδ᾽ ἐχχοπῆναι τὰς χόρας τῶν ὀμμάτων 
Εἷς ἔχτισιν ἔνδιχον εὐθὺς ἠξίου. 
Ὁρμῆς δ᾽ ἀνείρχθη ταῖς τινῶν συμδουλίαις * 
Πλὴν πέμψας {κίσατο τοῦτον σχυτάλῃ 
ΠΠληγαῖς μακραῖς κόψασα τοῦδε σαρχίον. 
2450 Ταύτης κρατούσης Βουλγάρων ἀρχηγέτης 
Μαθὼν γυναικὶ σὺν ἁπαλῷ τεχνίῳ 
τὴν Ῥωμαϊκὴν ἠγμένην αὐταρχίαν, 
Σπονδῶν δράσειν σύγχυσιν ἠπείλει μέγα 
"Ac εἶχε συνθεὶς ἄναχτι τῶν Λύὐσόνων, 
2455 Καὶ καταδραμεῖν τοὺς ὅρους Ρωμαΐδος " 
Πρὸς τόνδε, φάναι τὴν βασίλισσαν λόγος * 
θεῷ δὲ κἀγὼ συντρίδοντι τὰς μάχας 
Θαῤῥοῦσα πάντως ἀντιτάξομαί γέ σοι " 
Κἂν μὲν νικήσω σὺν Θεῷ μαχουμένη, 
2460 Μέγαν ὀφλήσεις τὸν χατὰγελων ὅλοις " 
Εἰ δ᾽ αὖ νικήσεις οὐ τὸ νῖκός σοι μέγα 
Γυναῖκα νιχήσαντι θήλειαν φύσιν 
Ὡς οὖν τάδ᾽ ἀπηγγελτο μυσαρχηγέτῃ 
Ὑφῆχεν ὁρμῆς τὴν ὀφρὺν κατασπάσας, 
2403 ᾿Ανανεοῖ τε τὴν πρὶν εἰρήνην πάλιν. 
᾿Αλλὰ καλὸν πῶς πόθεν λόγῳ φράσαι 


(38) Hunc merito recenset ipter Grecorum erro- 
res Allatius in tractatu De lib. Eccl. Grecor. p.117 
sqq. citatque false sententie auctores synaxarium, 
Nicephorum, Zonaram, Constantinum Manassem, 
Gennadium,aliosque anonymos ; quibus nuno acce- 
, dit Ephremius.Perniciosum errorem ego ipsenuper 
refutavi in adnotationibus ad orationem Blemmyde 


CAESARES. 


A MICHAEL THEOPHILI FILIUS CUM THEODORA 


C 


102 


MATRE, 
RUM XX 
Postea cum fllio regnat Theodora 

qu& pacis reddidit imperio donum. 

In primis enim exsules reduxit, 

quique tenebantur vinculis emisit liberos, 

persecutionis cursum omnino inhibens, 

Mox properavit cultui proponere 

sacras ac venerabiles imagines. 

Deinde ejecto de sede Joanne 

illi Methodium digne substituit, 

quo presidente orthodoxis partibus, 

augustarum imaginum fleret restitutio, 

easque publice populus adoraret. 

Tunc imperatrix episcoporum cotum 

nec non sapientium hieromonachorum, 

enixis precibus pro defuncto conjuge 

oravit, ipsis ut intercedentibus 

Deus augusto Theophilo culparum 

errorisque heretici veniam concederet 

misericordia flexus ceu mitis dominus. 

Horum reapse precibus aures praebens 

Theophilum misericors clemensque Deus 

ceu quondam Manassem salute dignatus est. 

Interim is qui sede merito exciderat 

planus Joannes in monasterio degens 

Christi Matrisque ejus imaginibus 

forte deprehensis oculos furiosus eruit. 

Quo audito scelere inclyta regina 

zeli vicissim flammis cor perusta 

impio pupillas excuti oculorum 

justo talione protinus imperavit. 

Verum quorumdam prohibita consiliis, 

mittens armatos scutica ministros, 

multis verberibus corpus illi contudit. 

Hac imperante, Bulgarorum dominus 

audiens mulieri teneroque puero 

Romani imperii regimen commissum, 

magnopere minabatur se abrupturum 

foedera que sibi cum Cesare intercedebant, 
et Romanos fines incursaturum. 

Tunc huic reginam sic resoripsiase aiunt : 

Equidem cum Deo preliorum arbitro 

prorsus aperto marte resistam tibi. 

Quod si, favente Deo, superior fuero, 

tu quidem orbi cuncto risui eris ; 

sin contra viceris, laus tua levidensig erit 

victoriam de muliere retulisse. 

Hec ubi relata sunt Mossorum duci, 

is suum impetum superbiamque fregit, 

pacisque veteris renovavit federa. 

Sed est preclarum verbis jam referre. 


RURSUSQUE SOLUS. SUMMA ANNO- 


ἃ me editam in Vaticano collectionis secundo volu- 
mine. Est autem hoc in loco ineptum Manassis 
exemplum, viventis scilicet hominis in terreno car- 
cere, comparatio cum anima corpore soluta infer- 
nisque ponis, quas Evangelium seternas esso affir« 
mat, addicta. 


103 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 104 


quomodo gens Mesorum ad fidcm venerit. 
Femina apprime nobilis ex Bulgaris 

natura soror principis Mo:sorum 
Constantinopolim captiva ducta est. 

Hxc autem degens regio in palatio 

ad salutare lavacrum accessit 

edocta Christianorum religionem 

Bimulque litteris Grecis erudita. 

Hec deinde dimissa, rogante fratre, 

atque ad hunc reversa, Christianos, ut par erat, 
omni verborum magnificabat honore : 
atque vt baptismatis gratiam reciperet, 
fratrem egregiis hortabatur monitis : 

sed is loquentem immota mente audiebat. 
Verumtamen cum Bulgaros corripuisset 
pestis, nullumque adesset remedium mali, 
nisi Deus fleret summi exitii aversor, 
Christiane princeps femina preci annuens 
agnovit Dei virtutem insuperabilem, 

sibique mitti postulavit episcopum : 

ἃ quo superveniente initiatur rite, 

et lavacrum recipit incorruptionis. 

Ob id Bulgaricus efferatus populus 
principem suum molitus est occidere : 

sed enim fretus validis crucis armis 
rebelles conserta princeps pugna domuit. 
Tunc omnes vera pariter fide imbuti 

dium libentes baptisma receperunt. 

Igitur quoad prefuit Theodora, 

reginarum gloria Theodora. 

Romane res feliciter se habebant : 

sed postquam summa cessit potentia in filium, 
gus deque permisceri cceperunt omnia. 
Pecunie opumque Micbael acervos 

totis, ut aiunt, plaustris effupdebat, 
comissans, potans, inter palpones grecans. 
Idem etiam platanum affabre ex auro factam 
duosque gryphos οἱ leones totidem, 

atque aliam plurimam variam suppellectilem 
que dignitati regie ornamento erat, 

stulte conflavit ut pecunia fleret. 

Rex Michael, quoniam ex proprio genere 
non suppetebat regni successor heres 
Romanorum regem lasilium creat, 

eique nuptiis copulat Eudociam 

. Inceris filiam, concubinam suam. 

Patria Basilii Macedonia fuit, 

ubi ex obscuris natus est parentibus, 

qui manu propria agrum excolebant : 

vir fortis, dexter, viribus prepollens, 

etate florida, bene coinatus, blandus, 

et bono animo et mente constanti prreditus. 
Huic multa imperium portenderunt 

signa jam inde a teneris unguiculis, 

ex quibus dicem carmine pauca admodum. 
JEstivo tempore radiis sub solaribus 
dormienti, uti mos est rusticorum liberis, 
advolans aquila (mirum prodigium !) 
umbram expansis alis puero prabuit. 


Α Εἰς πίστιν ἦχεν εὐσεδῇ Μυσῶν ἔθνος. 
Γυνή τις ὄντως εὐγενὴς ἐκ Βουλγάρων, 
Ὅμαιμος οὔσα τοῦ Μυσῶν ἀρχηγέτου, 

2470 Ἤχθη δορυάλωτος εἰς Κωνσταντίνου, 
Ἥ γ᾽ ἐνδιατρίόουσα τοῖς ἀνακτόροις, 
Βαπτίσματι πρόσεισι τῷ σιυτηρίῳ, 
Τὸ Χριστιανῶν ἐχδιδαχθεῖσα σέδας, 
Καὶ γνῶσιν ἔσχε γραμμάτων ᾿Ἑλληνίων. 
247 , Αὕτη λυθεῖσα παραχλήσει συγγόνου 
Καὶ τῷδ᾽ ὀφθεῖσα. Χριστιανοὺς, ὡς δεον, 
Ὑπῆρχε θαυμάζουσα σεμνύνουσά τε, 
Καὶ τόνδε βαπτίσματος ἔνθεον χάριν 
ἔπειθε λαδεῖν ταῖς γαλαῖς συμδουλίαις 
2480 Ὁ δ᾽ ἦν τέως ἄτεγκτος οὐδ᾽ εἴχων λόγοις, 
Ἐπεὶ δ᾽ ἐπεισέορησε λοιμὸς Βουλγάροις. 

Β Οὐχ ἦν δὲ λύσις οὐδὲ φυγὴ τῆς νόσου “ 
Θεὸς δὲ λυτὴρ ὦπτο λοιμοῦ παμφάγου, 
Ἡροσσχὼν γυναιχὸς ταῖς λιταῖς χριστωνύμου. 

2485 Ἔγνω θεοῦ δύναμιν ἄμαχον τέως, 

Καί οἱ σταλῆναι ποιμενάρχην ἠξίου * 
Παρ᾽ οὗ σταλέντος xai μυεῖται χατ᾽ Écoc, 
Kal λαμδάνει βάπτισμα τῆς ἀφθαρσίας - 
Q3 χάριν ἔθνος ἐκχμανὲν τὸ Βουλγάρων 

2400 ᾿Αρχητέτην σφῶν ἀνελεῖν τόνδ᾽ ἠξίουν * 
ἀλλὰ πεποιθὼς σταυριχῇ παντευχίᾳ 
Ἥττησεν αὐτοὺς συμπλαχοὶς κατὰ χράτος, 
Καὶ τόνδε πάντες εὐσεδοῦσι τὸν τρόπον 
Βάπτισμα θεῖον προφρόνως δεδεγμένοι, 

2405 ως μὲν ὑπῆν ἐγκρατὴς αὐταρχίας 
'H θεοδωρώνυμος ἀνασσῶν χλέος 
Εὖ εἶχε τὰ πράγματα τῇ "Popatb: * 
Ἐπεὶ δ᾽ ὁπεξίστατο παιδὶ τοῦ κράτους, 
ἽΛπαντα πεπλήρωτο τῆς ἀχοσμίας, 

2.00 Σωροὺς Μιχαὴλ χρημάτων καὶ πραγμάτων 
Ὅλαις ἁμάξαις ἐκχενοῦντος ἀφθόνως 
Κώμοις, μέθαις, κόλαξιν, ἔργοις ἀτόποις. 
Ὃς ἐχ χρυσοῦ πλάτανον εὖ εἰργασμένην 
Γρύπας τε διττοὺς καὶ λέοντας αὖ τόσους 

2505 Εἴδη τε πλεῖστα παντοδαπῶν χοσμίωνά 
Εἷς κόσμον, εἰς ἔχπληξιν ὄντα τοῦ κρᾷτους 
Χωνείᾳ παρέδωκεν ἐξ ἐμπληξίας. 

"Aval Μιχαὴλ οὐχ ἔχων ἐξ ὀσφύος 
Κληροῦχον ἀρχῆς xai διάδοχον κράτους, 

2510 "Avax:a Βασίλειον Αὐσόνων στέφει, 
Συζεύξας αὐτῷ πρὸς γάμου χοινωνίαν 
Αὐτοῦ παλλακὴν ἽἼγχερος Εὐδοχίαν, 

D Χώρας δ᾽ ὁ Βασίλειος ἐξέφυ πάλαι 

Μακεδονίας ἐξ ἀσήμων πατέρων 

2515 Αὐτουργίᾳ τε χρωμένων γεωργίᾳ, 
ἸΙσχυρὸς ἀνὴρ, δεξιὸς, ῥωμαλέος, 
Εὐῆλιξ, ἡδῶν, εὐωρόσιτος, δασύθριξ, 
Ψυχὴν ἀγαθὸς, τὰς φρένας ἐῤῥωμενος . 
"Q πόλλ᾽ ἐμνᾶτο σύμδολα χραταρχίαν 

2520 Εὐθὺς ἀπ’ αὐτῆς παιδικῆς ἡλικίας 
᾿Αφ᾽ ὧν βράχιστα σημανῶὼ στιχουργίᾳ͵ 
Θέρους βρεφιχῶς τῷδ᾽ ὑπ᾽ ἀχτῖνα πάλαι 
Ὑπνοῦντι, χαθὰ γηπόνων ἔθος τέχνοι, 
᾿Επιχαταπτὰς ἀετὸς θαῦμα ξένον 


2520 Σκχιὰν ἀνεὶς πτέρυγας ἔδρα τῷ βρέφει" 


10b 
Περὶ βρέφους ἔδεισε μήτηρ Ext! πως 
Τὸν ἀετὸν βλέψασα μὴ κατ᾽ ἐλπίδας 
Σκιὰν σχεδιάζοντα τῷ βρεφυλλίῳ, 
Καὶ τόνδε λίθοις ἀπελαύνει ματρόθεν" 
2530 Καὶ τῆσδ᾽ ἀπούσης, ὄρνις ὡς πρὶν κατέπτη 
Τελῶν τὸ λειτούργημα παιδίῳ πάλιν, 
Καὶ πάλιν ἀπήλαυνεν fj γειναμένη, 
Καὶ τοῦτ᾽ ἐδρᾶτο πολλάχις τῆς ἡμέρας. 
Ὡς δ' ἐφήδων ἥψατο τῆς ἡλιχίας. 
2035 ᾿Αγνώς τις ὧν ἅπασιν ἐσχάτως πένης 
Βαδίσας ἧχε πρὸς πόλιν Κωνσταντίνου, 
Ὡς ἂν ὑπάρξας τῶν τινος θὴς εὐπόρων, 
Ζωὴν τὰ συνέχοντα χρῶτο πρνσφόρως" 
Πόλιν δ᾽ ὁπεισδὺς κατέδαρθεν ἐσπέρας 
2940 Διομήδους μάρτυρος ἐν ναοῦ πύλῃ 
Ὥς τις πενιχρὸς εὐτελὴς νεανίας. 
Ὅναρ δ᾽ ὁ μάρτυρ ἐμφανίζεται νύχτωρ 
Tivi γαθ᾽ ὕπνους τῶν ἔσω νεωχόρων, 
Καί οἱ τὸν ἐχτὸς ἐγκελεύϑται τάχος, 
2545 Εἰσαγαγεῖν ἄναχτα τῆς πύλης ἔσω. 
Ὅ δ’ ὁπεξελθὼν καὶ Βασίλειον μόνον 
Εὑρὼν ὑπνοῦντα κατὰ λιτοῦ δαπέδου, 
Πύλην ὑπῆλθε τοῦ νεὼ xal τὸν δόμον, 
Δόξας ὄναρ φάντασμα μάταιον πέλειν, 
2550 Καὶ πάλιν εἶχε τὸν νεωχόρον χλίνη: 
Καὶ πάλιν ὄψις ταυτα οἱ παρηγγύα" 
Καὶ πάλιν ἐξέδραμε τῆς πύλης τάχος, 
Καὶ Βασίλειον εὗρεν ὑπνοῦντα μόνον. 
᾿Επεὶ δὲ τρὶς γένοιτο ταῦτα κατ᾽ ὄναρ, 
2552 Καὶ σύνεσις ἦν οὐδαμοῦ νεοχόρῳ, 
Δηλοῖ τὸ τρίτον ἐμφανῶς μάρτυς λέγων, 
Εἶναι τὸν ἑχτὸς χείμενον βασιλέα. 
Ὃν εἰσαγαγὼν ὡς δέον νεωκόρος 
Φιλοφροσύνης καὶ ξενίας ἠξίου" 
3500 Εἶτα συνιστᾷ τόνδε τῷ τῶν ἐν τέλει, 
Κἀκεῖνος φχείωσεν ἄνακτι πάλιν. 
Ὁ δ’ ὕψος ἐδράδευσε τῆς κραταρχίας. 
Καί τις μοναχῶν ἀρεταῖς ἐστεμμένος 
Μέλλοντά τ᾽ εἰδὼς Πνεύματι θείῳ λέγειν, 
$2565 Κρήτην πατρίδα καὶ μονὴν κεχτημένος 
Ἐκεῖσε τῷδε πρὸ κράτους ἀφιγμένῳ 
Προεῖπεν ἀνάῤῥησιν εὖ χραταρχίας. 
BAZIAEIOZ O ΜΑΚΕΔΩΝ ET IB. 
Οὗτος Μιχαὴλ ἀνελὼν εὐεργέτην 
Καὶ βασιλευτὴν καὶ δότην τὸν τοῦ στέφους, 
2570 Αὐτοχράτωρ μόναρχος ὥφθη τῶν ὅλων, 
Ὅθεν συνιεὶς αἰχίᾳ συνειδότος 
Φόνου δυσαχθὲς καὶ μιαιφόνον μύσος 
Ἐξιλεοῦν ἔσπευδε Δεσπότην ὅλων 
"Αὔυσσον ὕπάρχοντα τῆς εὐσπλαγχνίας, 
2575 Ἔργοις φιλοίχτοις καὶ καλῶν εὐποιίαις, 
Μεθ᾿ ὦν, νεὼν κἄλλιστον, εὐπρεπῆ ξένον 
Πολυτελὲς θέαμα τέρψιν ὀμμάτων 
Ἔν βασιλείοις καινίσας Ηρωταγγέλῳ 
Νέαν ἀποκέχληχε τονδ᾽ ἐκκλησίαν" 
2580 Καὶ πάλιν ἄλλον Ἠλίᾳ τῷ Θεσόίτῃ, 
Ὅν ἐξόχως ἦν καὶ τιμῶν καὶ σεμνύνων 
Πομπαὶς ἐορταῖς δαψιλῶς ταῖς δι ἔτους. 
Οὗτος δι᾽ αὐτοῦ καὶ στρατηγῶν xat στόλου 


ῬΔΤΒΟΙ,. GR. CXLIII. 


CARSARERS. 
À Tunc filio timuit mater vehementer 


aquilam videns preter exspectationem 
umbram temello infanti suppeditantem; 
lapidumque jactu procul abigebat avem. 
Matre recedente, aquila rursus advolat, 
atque suunr puero prebet ministerium. 
Rursus hanc mater abigit; idque sepe 
per vices illa die factitatum fuit. 
Ut vero e pueris excessit Basilius, 
omnibus ignotus atque egentissimus 
ad Constantini urbem pedester venit, 
nempe ut alicui diviti ravans operam 
vite adjumenta sustentande acciperet. 
Ergo ingressus urbem dormiebat vespere 
in valvis templi martyris Diomedis 
tanquam egemus vilisque adolescentulus. 
En autem martyr se conspiciendum obtulit 
uni ex sdituis noctu per somnium; jubens 
ut festinanter eum qui cubabat foris 
regem, reclusis valvis, introduceret. 
Egressus ille cum Basilium solum 
nuda humo dormientem offendisset, 
in templum regressus domum se recepit, 
vanum se somnium estimans vidisse ; 
itaque in lecto rursus se composuit. 
Sed ecce oblata species mandatum repetit. 
Ipse celeriter janua se proripit, 
et Basilium dormientem solum reperit. 
Cumque jam tertio somnium occurrisset, 
neque rem edituus prorsus intelligeret, 
martyr ad extremum aperte dixit 
eum, qui foris cubabat, esse regem. 
Tune introductum, ut par erat, edituus 
blandis officiis recreavit et hospitio : 
tum cuidam optimati commendavit, 
qui rursus illum regi familiarem reddidit, 
& quo Basilius regium honorem retulit. 
Quin adeo quidam virtute fulgens monachus, 
Spiritu divinu futurorum prescius, 
in Creta patria monasterium incolens, 
illuc venienti ante imperium Baeilio 
veraciter predixit regem creatum iri. 
BASILIUS MACEDO AN. XII. 
Hic Michaelem erga se beneflcum 
regnique datorem postquam interfeoit, 
solus cunctarum dominus rerum ezstitit, 


I Quare conscientie stimulis compunotus 


dum scelus credis reputat infanda, 

placare aggressus est communem Dominum, 
cujus clementie nullus est terminus, 

bonis operibus et largiendo egenis. 

Tum etiam templum novum pulcherrimum 
mirum gratumque oculis spectaculum 
regio in palatio angelorum prinoipi 
condidit, Novamque appellavit ecclesiam. 
Rursusque templum aliud Elie Thesbite, 
quem colebat precipue per anni cursum 
pompis, diebus festis, honore lauto. 

Hic per suos duces perque exercitum 


4 


406 


407 EPHEJEMII CHRONOGRAPHI 1 


perdebat hostes igne gladio vinculis, 
urbesque illorum 8uo adjunbebat regno. 
Hic templi Sophie absidem occiduam 

jam laborantem temporis injuria 

urtificum refecit eleganter manu : 
multisque aliis terre motu dirutis 

delubris congruam suppeditavit opem. 
Jud&eos quoque multos ad rectam fidem 
pellexit, vite agenda a&djumentis prebitis. 
Quin Rossos hactenus errori deditos 

ad religionem Christi curavit trahere. 
Egregius etenim missus ad hos episcopus 
guasit cunctis ut ad Christum accederent, 
Christi evangelica narrans miracula. 

Tum Rossi postulabant signum cernere 
quod narratarum rerum fidem faceret. 
Ergo verbi evangelici divinum librum 
episcopus cum preoibus in ignem misit ; 
huno autem vis flammarum non leàit vorax. 
Qua re attoniti Dominum sunt secuti 

Rossi, et baptismi munus susceperunt. 
Exin Leonem (ilium Basilius 

Santabareni absurdis consiliis obsequens 
invidi pravique viri, in custodiam tradidit. 
Et quidem oculos forte amisasurus erat 
dilectus filius Leo mandato patris, 

ni patriarcha cun conscriptis patribus 
precibus fregissent parentis consilium. 

Sed tamen jam diu in vinculis manebat Leo. 
Ecce autem prebito publice convivio 
psittacus avis loquax et imitatrix 

Leonis inter epulas nomen capit 
ingeminare convivisque expressit lacrymas; 
qui ad genua domini flagitanter proni 
reconciliarunt denique filium patri, 

qui Leoni dignitatem cum grulia reddidit. 
Rex aliquando venans in cervum incidit 
eximia magnitudine celsisque cornibus. 
quem statim instructus armis cureu appetit ; 
jamque occisurus erat elato gladio, 

cum ille contra irruens hostem cornibus 
sublatum in avios locos fuga abripuit. 

Sed enim comes juvenis prevertens cursu 
regem pr&ciso baltheo neci eripuit ; 

qui sane egregium servatori premium 
contulit, abscisso capite. Proh injustitiam ! 


LEO SAPIENS AN. XXV. 


Exstincto Basilio, successor heres 

filius imperii habenas tractandas cepit 

Leo mundane sapientie nullius inscius. 
quadriga doctrinarum apprime exercitus, 
arcana divinauda presertim arte, 

quz fit incantationibus cursuque siderum, 
quaque peritis cuncta futura pandit. 


(39) Profecto rei divinatorie artique astrologo- 
rum vanissime male deditus fuit Leo; cujus rei 
testem me videre memini codicem perantiquum 
insignem, e Byzantina aula ut puto profectum, in 
quo mendacis pernicioseque artis preecepta copio- 


Α ᾿Εχθροὺς ὑπῆρχε χτιννύων, εἴργων, φλέγων 
9585 Καὶ σφῶν πόλεις ἅρπαγμα τιθεὶς τῷ κράτει 
Ναοῦ Σοφίας καὶ δυτικὴν ἀψίδα 
Κάμνουσαν ἤδη τῷ χρόνῳ τῷ παμφάγῳ 
"Hópacos χερσὶ τεχνιτῶν εὐμηχάνως" 
Ναοῖς τε πολλοῖς γῆς χλόνῳ τεθραυσμένοις 
2500 Τὴν δυνατὴν σύναρσιν εἰσῆξε σφίσιν" 
Πολλούς τ᾽ ἐπεσπάσατο τῶν Ἰουδαίων, 
Πρὸς πίστιν ὀρθὴν χρηματων συνεργίᾳ. 
Καὶ Ῥὼς ἔθνος πρὶν κεχρατημένον πλάνῃ 
Χριστῷ προπτελθεῖν εὐσεδῶς δράσας ἔχει" 
29050 Σταλεὶς γὰρ αὐτοῖς ἀρχιθύτης τῶν πάνυ 
Ἔπειθε πάντας τῷ Χριστοῦ προσιέναι 
Εὐαγγελίῳ καὶ Χριστόῦ τεραστίοις. 
Οἱ δὲ πρὸς αὐτοῦ κατιδεῖν ἤτουν τέρας 
Πρὸς πίστιν ὧν ἔφασκε Χριστοῦ θαυμάτων" 
2600 Εὐαγγέλων γοῦν πυχτίδα θείαν λόγων 
Εὐξαμένου τε καὶ πυρὸς θέντος μέσον 
ἼἌφλεχτος ὦπτο τῷ πυρὶ τῷ παμφάγω. 
Ot δ’ ἐκπλαγέντες προστίθῖνται Κυρίῳ 
Βαπτίσματος δώρημα προσδεδεγμένοι" 
2005 Καὶ παῖδα τὸν Λέοντα πεισθεὶς ἁτόποις 
Σανταδαρηνοῦ βασκάνου συμθουλίαις, 
Γόητος ἀνδρὸς, φυλαχῇ καθειργνύει 
Καὶ τάχ, ἂν ἀπέσθεστο λύχνους ὁμμάτων 
Ὁ φίλτατος παῖς πρὸς φυτοσπόρου Λέων, 
2010 Bl μὴ πατριάρχης τε καὶ γερουσία 
Λιταῖς ἀπεῖρξαν σχέμματας τὸν πατέρα" 
Ἔμφρουρος ἦν ὅμως δὲ μαχρὸν τὸν χρόνον" 
Δήμῳ δὲ κοινῆς ἡγμένης πανδαισίας 
Πτηνὸν μιμηλὸν ψιτταχὸς, ζῶον λάλον, 
C 2615 Atov, Ados, κέχρχγε συγχνῶς lv πότῳ, 
Kal συσσίτους δείχνσι πλήρεις δαχρύων" 
Καὶ προσπεσόντες λιπαρῶς τῷ δεσπότῃ 
᾿Βξιλεοῦνται τῷ πατρὶ τὸν υἱέα" 
Καὶ σπένδεταί οἱ χαὶ πάλιν νέμει κράτος. 
26020 θηρῶν ἐλάφῳ βασιλεὺς ἐντυγχάνει 
Ὑπερφυεῖ τε χαὶ λίαν χερασφόρὼ, 
Ἔφ᾽ ὃν ξιφήρης κατέτεινε τὸν δρόμον, 
Καὶ φθὰς ἐπῆρ5 τὸ ξίφος πλῆξαι θέλων, 
Ὁ δ’ ἀνθυποφθὰς τοῖς κέρασι σφαγέα 
2625 "Agaq ἀπήει xaxà δυσδάτων τόπων. 
Kal τις προλαδών ἐξομαρτούντων νέων 
Ζώνην τεμὼν σέσωκε τὸν βασιλέα͵ 
Ὅς σῶστρα καλὰ τῷ σεσωχότι νέμει 
Τομὴν κεφαλῆς" φεῦ δίχης τῆς ἀδίκου | 
D ΛΈΩΝ O ΣΟΦΟΣ ET. ΚΕ΄. 


2630 Βασιλείου δὲ τὸν βίον λελοιπότος 
Διάδοχος παῖς ἀναδείχνυται χράτους 
Λέων σοφίας χοσμιχῆς πάσης ἴδρις, 
Τῆς τετραχτύος τῶν σοφῶν μαθηματων , 
θαὶ μαντικῆς αὐτῆς ἀποῤῥήτου πλέον 
2630 Τῆς δι’ ἐπῳδῶν καὶ δρέμου τῶν ἀστέρων 
Μύσταις διδούσης τὴν πρόγνωσιν τῶν ὅλων (3 


sissime tradantur. Ex eo nimirum codice fpe 
menta tria Juliani Laodicensis nuper egy edi, 
Nota quoque eunt oracula, que Leonis imp, nom, 
pre se ferunt. 


409 


- Τἄλλα μὲν οὗτος εὐσεδὴς ἦν, ὀρθόφρων, 
Κοινῶν τε διοίχησιν ἦγεν ὦ : δέον’ 
Τετραγαμίᾳ δ᾽ ὠμιληχὼς συζύγων 

2640 Καὶ πρὸς νόμων κώλυμα μὴ φέρειν λέγων 
Κυδοιμὸν ἐντίϑησι προστάταις νόμων" 
Καὶ ποιμενάρχην ἐνστάτην δεδειγμένον 
Ποίμνης ἐλαύνε καταγαγὼν τοῦ θρόνου. 
Πρώτην δὲ τιμων συξύγων βασιλίδα 

2045 Τὴν μαχαριστὴν Θεοφανὼ τὴν πάνυ 
ἴΛγχιστα ναοῦ χηρύχων ἀποστόλων (40) 
Νεὼν ἀνιστῷᾷ τῇδε τῶν ἐξαισίων, 

Ἐν ᾧ σορὸν τίθησιν αὐτῆς λειψάνων. 
Καὶ πάλιν ἄλλον καινίσας θεῖον δόμον 

2650 Χριστοῦ οάλιν ζωῷ γε Ααζάρῳ φίλῳ 

Ἔν τῷδ᾽ ἐθησαύρισε κἀκείνου δέμας, 

Καὶ Μαγδαληνῆς Μαρίας τῆς ὀλδίας. 

Πρὸς τοῖσδ’ ἀνιστᾷ καὶ μονὴν Κωνσταντίνῳ 
Ἐν ταῖς νοσσιαῖς τῷ Παφλαγόνι γένος 

2655 Καὶ θηλυδρίᾳ, πλὴν δ᾽ ὅμως πεφιλμένῳ, 
Ὅν ἀποχείρας πρῶτον εἴς ῥαχενδύτην 
Αόγοις προαχθεὶς Βαμωνᾶ τοῖς βασκάνοις" 
Εἴτ' ἐχδύσας ἄμφια τὰ μονοτρόπων 
ἤλξια, τιμᾷ τοῦ παραχοιμωμένου, 

2660 "Q xal μονὴν ἤγειρε τὴν εἰρημένην. 

Τὸν δ᾽ ἐν νεῷ μάρτυρος ὄντα Μωχίου, 
Ἐστῶτα δ' ἀγχοῦ κιγκλίδος θείου δόμοῦ, 
Δορυφορίας βασιλικῆς ἠγμένης 

Κατὰ κάρας ἔπληξεν ἀνήρ τις βάχτρῳ" 

2660 Καὶ τάχ᾽ ἂν αὐτὴν συνέτριψεν ἐσχάτως, 
Εἰ μὴ προσαῤῥάξαν γε βάχτρον λυχνίᾳ 
Τὸ πλεῖστον ἀφήρητο βιαίας ῥύμης" 

Ὅ συμδὰν εἰργάσατο θροῦν τοῖς ἐν τέλει" 

Προήγορος δὲ κἀν μονοτρόποις μέγας 
2670 Μάρκος παρὼν ἔφησε τῷ στεφηφόρῳ" 

Ὁ συνυφήνας τῷ μεγάλῳ Σαδδάτῳ 

Μέλος τετραῴδιον εὐφυεστάτως, 

'Ex τοῦ παρόντος ἐς νέωτ᾽ ἀραρότως, 

Δέκατον ἄρξων, βασιλεῦ, ἴσθι χρόνον" 
9675 Καὶ σύνδρομον γένοιτο τοὔργον τῷ λόγῳ. 

AAEZANAPOZ Ο ΑΔΕΛΦΟΣ AYTOY MHN. 1Γ΄. 

Alovtoc ἀρχὴν καὶ βίον λελοιπόντος, 

Ὅμαιμος ᾿Αλέξανδρος ἔσχε τὸ χράτος, 

᾿Ανὴρ ἀσελγὴς, ἐκδεδίῃτημένος, 

"Αθυρμ᾽ ἐρώτων, ἀχολασίας φίλος, 

2680 Κώμοις, μέθαις χαίρουσα χοιρώδης φύσις, 
Ῥέκτης χρυφίων ᾿Αφροδίτης ὀργίων, 
Φαύλοις, ἀγύρταις, ἀνδράσιν εὐτραπέλοις 
Τριωδολιμαίοις τε χειρίζωγ xpácoc: 
Ὅστις κατωρχήσατο τῆς χραταρχίας 

2685 Ὡς συγγόνου πρόῤῥησις ἕν γ᾽ ἔτος μόνον, 
Νηνας δεκατρεῖς δυστυχεστάτους φέρων. 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ O ΥἹΟΣ AEONTOZ O HOPer. 


POTENNHTOXZ ΣῪΝ ΤῺ nENeEPQ AYTOY 
POMANQ TQ AAKAIIHNQ. OMOF ET. KC. 


Τοῦτου χκαταστρέψαντος αἴςχρῶς τὸν βίον 


(40) Locutionem muntius apostolus, que est ἴῃ 
editione Eusebii Meridionalensi, p. 70, reprehen- 
dit ut incredibilem, abjiciendamque judicavit, in 
suis animadversionibus doctus quidam vir Italus. 


CASARES. 
À Hic osteroquin pius et orthodoxus 


110 


rem dirigebat equo jure publicam; 
sed tamen quartis celebratis nuptiis. 
nec legum hac in parte frenum patiens, 
tumultu perturbavit custodes juris ; 
et patriarcham adversantem sibi 
grege procul pepulit detractum throno. 
Tum ut suam primam conjugem reginam 
Theophanonem mortuam hoaoraret, 
delubro proximam apostolorum 
edera huic exstruxit ingentis molis 
ibique reliquias ejus in arca posuit. 
Rursusque aliam instaurans sacram edem. 
amico Christi redivivo Lazaro, 
ibidem corpus ejus clausit loculo, 
nec non beata Magdalene Marie. 
Conobium insuper struxit Constantino 
Paphlagoni in eo loco qui Nidus dicitur, 
turpi viro, sed tamen dilecto sibi ; 
quem coma tonsa jussit esse monachum 
verbis instinctus Samone invidentis : 
postea detracta monachali veste 
cubicularii honore condecoravit 
illum cui monasterium, ut dixi, struxerat. 
Exin imperatorem in templo martyris 
Mocil versantem, dum regii satellites 
cancellis propinquarent divine domus, 
nescio quis fuste percussit in capite; 
quod quidem illi prorsus confregisset, 
niei pendenti lychno illisus fustis 
multum de vi lethali perdidisset. 
Atque id proceres valde turbavit facinus. 
Fatidicus autem et clarus inter monachos 
Marcus, qui panxit carmen tetraodium 
Sabbati magni pervenusto metro, 
forte ibi praesens regem sic est affatus : 
Tempore ex hoc certum te esse volo. 
decem adhuc annos fore regnaturum : 
luitque verbis reapse eventus consonus. 
ALEXANDER LEONIS FRATER MENS. XIII. 
Leone deserente cum vita imperium, 
frater obtinuit sceptrum Alexander, 
vir impudicus perditisque moribus, 
servus libidinum, incontinenti» deditus, 


-.oomessator, ebriosus, ingenium brutum, 


atque arcanorum Veneris orgiorum assecla. 


D Improbis hic scurris circumforaneis 


vilibusque rem gerandam tradebat publicam. . 

Qui postquam in imperio debacchatus-est 

anno, ut frater predixerat, haud plus uno, 

mense misere interiit tertio decimo. 

CONSTANTINUS LEONIS FRATER PORPHYRO- 
GENITUS CUM SOCERO SUO ROMANO LACA- 
PENO ANN. XXVI. 


Ubi Alexander turpiter vitam clausit, 
Sed ecce tibi κήρυξ απόστολος nuntius apostolus 


apud Ephremium. Quare sic reapse legerat olim 
interpres Ármenius etiam apud Eusebium. 


411 


Constantinus purpure germen primum 
Leonis filius imperium obtinuit, 

elatem prorsus teneram adhuc degens. 
Dum ie cum matre rei preaideret publice, 
Romanus quidam Lacapenus patria, 

dux exercituum munere drungarius, 
fefellit puero regnatori fidem. 

Mox ad regni societatem admissus fuit 
non sine gravi jurejurando pactoque inito 
fore ut conregnaret cum rege puero, 
imperiique et pueri simul tutelam gereret, 
atque huic incolumem servaret potentatum 
cojus reapee heredem pater fecerat. 

Sed non servavit Lacapenus foedera : 

quin adeo filios tres designavit Cresares ; 
sibique vindicavit publicarum rerum 
curam universam imperiique regimen. 
Interim tamen Constantinus quoque 

cum sene ejusque liberis imperabat. 
Atque ita tempus lapsum est diutinum ; 
nimirum viginti et sex fluxerunt anni. 


CONSTANTINUS SOLUS AN XV. 


Tunc demum comprehensos Constantinus 
cauto artificio idoneoque tempore 

patrem cum filiis regibus insitivis 
dominio exuit solusque imperium tenuit. 
IIüic pius erat et orthodoxo animo, 

et nihil in Ecolesie institutis innovans, 
imo huic dilecte ceu matri obediens, 

et divinorum dogmatum defensor, 

et Juris observantiam in primis exigens. 
Idem doctrinis preditus sapientibus 
profanisque litteris eximie instructus, 
harum quoque gessit semper patrocinium, 
quibus tradendis magistros preposuit. 
Tamen indigne imperio dotes inerant : 
namque rempublicam socorditer regebat, 
nimis irascebatur delinquentibus 
ponisque erat sumendis inexorabilis. 
[dem magistratus senatoriosque gradus 
preferurasque et militares ordines 

viris tradebat prorsus haud idoneis, 
indignis omnique vitio laborantibus, 
officia cuncta auro venalia exhibens. 

Hic cum Romano dum regnaret adhuc, 
imago Christi Domini haud manu facta 
miro artificio in muntili picta 

Edessa urbe Byzantium translata fuit. 
Rossicus etiam plurimus exercitus 
quindecim mille naves onerarias, 

ut fama est, ducens, cunctaque depopulans 
ab urbem regiam direxit cursum. 

Sed enim prope universus auxilio Dei 
Virgine quoque matre ferente opem 
Romane classis impetu deletus fuit. 


ROMANUS CONSTANTINUS FILIUS AN III. 


"xin Porphyrogenito vita functo 
manus filius imperator exstitit, 


EPHRAMMII CHRONOGRAPHI 


Α 
2600 


2605 


2100 


2105 


2710 


2120 


2725 


2130 


2135 


2140 


112 


Κωνσταντῖνος βλάστημα πρῶτος πορφύρας 
Λέοντος υἱὸς παραλαμῦὄάνει κράτος 

Νέος κομιδῆ τυγχάνων ἡλικίαν. 

Σὺν μητρὶ διέποντι τῷδε τὸ χράτος 
᾿Επιφυείς ρωμανὸς ἐκ Λακάκης 

Πέλων στολάρχης δρουγγάριος ἀξίαν, 
᾿Απεστάτησε τοῦ νέου στεφηφόρου * 
Ὅρκοις φριχαλέοις δὲ συνθήκαις θ᾽ ἅμα 
Elc βασιλείας προσδεχθεὶς κοινωνίαν, 
Ὡς συνανάσσῃ τῷ νέῳψ στεφηφόρῳ, 

Καὶ κηδεμὼν fj τοῦ νέου καὶ τοῦ χράτους, 
Καὶ τῷδε τηρήσει κραταρχίαν 

Ὥς χλῆρον ὄντως πατρόθεν δεδεγμένῳ * 
Οὐ πάντ᾽ ἐφυλάξατο τῶν συγκειμένων, 
᾿Αλλ᾽ υἱέας τρεῖς stc βασιλέας στέφει, 
Αὐτῷ ἀπεχλήρωσε κοινῶν πραγμάτων 
Φροντίδα πᾶσαν xal διοίκησιν χράτους. 
Τίως δὲ συνίθυνε χαὶ Κωνσταντῖνος 

Τῷ πρεσδύτη xxi τοῖς νεωτέροις κράτος, 
Καὶ μακρὸς ἐξήνυστο τῷ μέσῳ χρόνος 
Πρὸς εἴχοσιν ἐξ παραῤῥυέντων χρόνων. 


KONZTANTINOZ ΜΟΝΟΣ ET. IE. 


Kal τηνικαῦτα συλλαδὼν Κωνσταντῖνος 
Ὡς νουνεχῶς τε καὶ λίαν ἐπηδόλως 
Φίτυν τε παῖδας ἄναχτας παρεγγράφους 
Καθεῖλεν ἀρχῆς xal μοναρχεῖ τοῦ χρἄτους. 
Ὑπῆρχε δ᾽ οὗτος εὐσεδής τις, ὀρθόφρων, 
Μηδὲν νεοχμῶν τῶν ἐθῶν ᾿Εχχλησίας, 
Εἴχων δὲ ταύτῃ καθὰ μητρὶ φιλτάτη, 
Ὑπερμαχῶν τε δογμάτων τῶν ἐνθέων, 
Καὶ πάντα ποιῶν πρὸς φυλακὴν τῶν νόμων " 
'Hv ἐν μεθέξει καὶ σοφῶν μαθημάτων 
Παιδεύσεώς τε τῆς θύραθεν εἰς ἄχρον " 
Ὧν καὶ προμηθϑεὺς ὦπτο συνεῖναι βίῳ, 
Τῆς σφῶν ἐπιστήμης γε τάξας τεχνίτας - 
Πλὴν εἶχεν ἄττα μὴ προσήκοντα κράτει. 
Αὐταρχίαν γὰρ μαλακῶς ἦν ἰθύνων * 
Ὡρᾶτο καὶ δύσοργος ἡμαρτηχόσιν, 
Πρὸς δ᾽ αὖ χολαστὴς ἀπαραίτητός σφισιν, 
᾿Αρχαιρεσιάζων δὲ βουλάς τ’ ἐχφέρων « 
᾿Αρχαῖς τε κοιναῖς xai στρατηγίαις ὅλαις 
ΓΑνδρας ἐφίστα μηδαμῶς πεφυχότας, 
᾿Αναξίους δὲ χαὶ μοχθηροὺς εἰσάπαν, ᾿" 
᾿Αρχὰς ἁπάσας χρημάτων δρῶν ὠνίοος. 
Τούτου ἹΡωμανῷ συνανάσσοντος τότε 
Εἰκὼν ἀχειρότευχτος Χριστοῦ δεσπότου 
Ἐν χειρομάχτρῳ διαγραφεῖσα ξένως 
᾽ξ ᾿Εδέσης ἤνεχτο πρὸς Βυζαντιδα - 
Καὶ ῬῬωσιχός τις μυριάριθμος στόλος 
Φέρων ἀριθμὸν ὁλχάδων πρὸς τοῖς δέκα 
Ὥς φασι, πεντεχιλιοστύας ὅλας ᾿ 
Λεηλατάσων κατέπλευσε πρὸς πόλιν " 
Σχεδὸν δ᾽ ἅπας ἔφθαρτο τῷ θεοῦ σθένει 
Καὶ μητρανάνδρου Παρθένου συμμαχίᾳ 
Πρὸς ἀντιπρώρου Ῥωμαϊκοῦ τοῦ στόλου. 
ΡΩΜΑΝΟΣ O YIOZ ΑΥ̓ΤΟΥ ET. χ’. 


Too πορφυρανθοῦς δ᾽ ἀπολιπόντος βίον 
Ὁ παῖς Ῥρωμανὸς ἀναδείκνυται κράτωρ, 


448 


περ συνῆπτο πρὸς γάμου κοινωνίαν 

2745 Θεοφανώ τις ἐχ χαμερποῦς τοῦ γένους, 
τἀνδρὶ τίκτει παῖδας ἀἄῤῥενας δύο, 

Τὸν Βασίλειον, πρὸς δὲ τὸν Κωνσταντῖνον, 
Οὔς βασιλικῇ ταινίᾳ στέφει φίτυς" 
᾿Ανὴρ τρυφηλὸς, ἐχδεδιῃτη μένος, 

4750 Μέθαις τε κώμοις προστετηχὼς ἐξόχως, 
Φιληδονίαις, ἀφροδισίοις, πότοις, 
᾿Ανδράσι λοιμοῖς συνδιάγων καὶ φθόροις. 
Κοινῶν δὲ διοίκησιν ἦν ἐγχειρίσας 
Ἰωσήφ τινι τὴν ἐπίχλησιν Βρίγγᾳ 

2755 Πραιποσίτῳ τε καὶ παραχοιμωμένῳ᾽ 
Ὅμως στρατηγοῖς ἀνδρικοῖς κεχρημένος 
Στόλῳ τε βαρεῖ κατ᾽ ἐχθρῶν ἀντιπάλων, 
Νίχας κατώρθου τοὺς ἐναντίους τρέπων" 
Φωχᾶν Νικηφόρον γὰρ ἄνδρα γεννάδαν 

2160 Σὺν συγγόνῳ Λέοντι στρατηγοὺς ἔχων, 
Αἱρεῖ δι᾽ αὐτῶν ὑπεναντίων πόλεις, 

Καὶ θράσος ἐχθρῶν ὑποχλίνει τῷ κράτει, 
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΦΩΚΑΣ ET. ζ΄. 
Τούτου καταστρέψαντος αἰσχρῶς τὸν βίον, 

Καὶ κράτος υἱοῖς γαμετῇ λελοιπότος, 

2705 Φωχᾶς Νιχηφόρος τις ἀποστὰς κράτους 
᾿Ανηγορεύθη βασιλεὺς αὐτοκράτωρ ᾿ 
ἸΙχρὰ στρατηγῶν τῆς "Eo xai ταγμάτων. 
Οὗτος στρατεύσας κατὰ Σύρων Κιλίχων 
Πολλὰς πόλεις σφῶν εἷλε τῆς μάχης νόμῳ, 

2710 ἼΑδαναν, ἹΡωσὸν, τεῖχος ᾿Αναζαρδέων, 
Πρὸς ταῖσδε Ταρσὸν xal Μόψου τὴν ἑστίαν, 
Ὧν καὶ πύλας ἤγαγε πρὸς Βυζαντίδα 
᾿Εχούσας εὖ τέχνης τε χαὶ ποιχιλίας" 

Καὶ θεῖον τύπωμα Χριστοῦ τοῦ Δεσπότου 

2715 Εὑρὼν χεράμῳ προστυπωθὲν ἀτέχνως 
Ἐξ Ἱεραπόλεως ἄστεος Σύρων, 

Καὶ βόστρυχόν γ᾽ αἵματι συμπεφυρμένον 
'Ex προδρομικῆς κάρας ἀνειλημμένον. 
᾿Ανακομίζει πρὸς πόλιν βασιλίδα. 

2780 Καὶ φρούρια πλεῖστα δὲ τῶν ἐναντίων 
Κράτει χαθυπέταξε τῆς Ρωμαΐδος, 

Kx! ταῦτα μὲν κάλλιστα κατορθωμάτων. 
Ηλὴν τοῦδε λαμπρὸν ἐπισκιάζον εἶχέ τι" 
“Ἕττητο χρημάτων τε xai χρυσαργύρου, 

2185 Κἀντεῦθεν εἰς ἃ μὴ δέον παραχλίνας 
Δασμοῖς τε χαινοῖς κατατρύχων καὶ φόροις 
Ὑπήχοον πᾶν ταῖν χεροῖν τῶν πραχτόρων, 
Ὥφθη μισητὸς πᾶσι xal τοὶς ἐν τέλει: 

Καὶ μᾶλλον οἷς ἔθιμα τῆς ᾿Εχχλησίας 

2790 ᾿Ανατρέπειν ἔσπευδε καὶ καχῶς λύειν, 
ψῆφον πρὸς αὐτὸν ἑλχύων ἐπισκόπων" 
Καὶ τῷ ταμείῳ ποιμένος τεθνηχότος 
Τὰ πτωχιχὰ πράγματα τῆς Ἐχχλησίας 
Συνεισφέρειν δεῖν θεστίσας παρανόμως. 

2105 Οὐχ ἧττον ἐξέμηνε πάντας πρὸς μῖσος 
Τὸ κατ᾽ ἐκείνου τεῖχος ὑπερηρμένον, 

Ὅ κυκλόθεν τέτευχε τοῖς ἀναχτόροις, 
Ὑψιτενές τ᾽ ὃν καὶ περίδρομον λίαν. 
Καὶ δόγμα δ᾽ εἰσήνεγκεν οὗτος ἐν μέσῳ 

2800 θεσπίζον ὡς δεῖν στρατιώτας ἐξίσου 

Μάρτυσι τιμᾷν xal γεραίρειν τοῖς ὕμνοις 


ΟΣΒΑΙΒΒΆΑ͂. 
À cui matrimonii jure conjuncta erat 


Theophano plebeio prognata genere. 
liec viro peperit masculos filios duos, 
videlicet Basilium et Constantinum, 


quos regio quoque stemmate ornavit genitor : 


vir voluptarius et corruptis moribus, 
potando, comessando plus nimio deditus, 
deliciisque et veneri et conviviis, 

sodalibus utens pessimis et corruptoribus. 
Rei vero publicos curam gerendam tradidit 
Josepho cuidam, cui Brings agnomen erat, 
prepositi gerenti munus et cubicularii. 

Is tamen strenuos habens in armis duces 
valido oum exercitu victorias retulit 
feliciter, suosque hostes in fugam compulit. 


B Phocam quippe Nicephorum fortem virum 


Leonemque fratrem ejus duces babuit; 

quorum virtute cepit hostium urbes 

fastumque illorum imperii jugo subdidit. 
NICEPHORUS PHOCAS AN. VI. 

Postquam Romanus turpiter vitam clausit, 

relicto imperio conjugi atque liberis, 

Phocas Nicephorus fallens imperio fidem 

electus est ad honorem regium 

ab Orientis ducibus et exercitibus. 

Hic bellum gerens contra Syros Cilicas 

multas illorum urbes vi martia cepit, 

Adanam, Rosum, Anazarbensium murum, 

preterea Tarsum atque Mopsuestiam, 

quarum etianf portas Byzantium transtulit 

insigni arte et vario persectas opere. 

Divinam quoque Christi Domini effigiem 

haud manu factam et in olla inventam 

Syrorum ex urbe Hierapoli, 

capillique partem eoncretam sanguine 

e Precursoris capite desumptam, 

ad urbem regiam transtulit. 

Locos quoque munitos bostium plurimos 

Romanorum redegit in ditionem. 

Et hec quidem splendide ab eo sunt facta, 

Verum hujus lucis nulle non erant tenebre; 

pecunie laborabat cupiditate, 

proptereaque ab equo declinans jure 

novorum tributorum molestía imposita 

quzstorum manibus subditos vexabat. 

Hinc plebi et optimatibus exosus erat ; 

praesertim qui canones Ecclesie 

per scelus violare molitus est, 

episcoporum aliquot suffragiis captis. 

Nempe ad regium erarium defuncto episcopo 

opes Ecclesie pauperibus debitas 

iniqua lege deferendas sanxit. 

Nec minus odii publici incendit flammam 

excitata jussu ejus muri moles 

insignis celsitudinis et magni ambitus, 

qu& pallatium undique circumvallabat. 

Is etiam novum protulit decretum 

quo martyrum honore jubebat milites 

coli, sacrisque hymnis celebrari, 


414 


145 


qui in prelio cesi vitam amisissent : 
eamque rem, utf'arbitror, perfecisset, 
ni patriarcha cum caeteris episcopis, 
proceresque, ut par erat, obstitissent. 
Huio infensus Joannes Tzimisches 
propter acceptas sine merito injurias, 
audacibus cum sociis insidias struxit, 
dirum nempe molimen, mortis laqueum, 
facinoris ministram reginam habens. 
Quare cum sociis in cistam impositus, 
quam regina astute preparaverat, 
impervium locum noctu conscenderunt, 
latronumque ritu nocturnorum 

vel tanquam fere seve ac sanguinarie 
in regium irruperunt armati gladiis 
thalamum, ibique regem trucidarunt. 


JOANNES TZIMISCHES AN. VI. MENS. VI. 


Exin egregius Tzimisches Joannes 
communi voto factus est imperator; 
pauloque post regali etiam stemmate 

& patriarcha caput ejus est cinctum. 
Dux erat hic eximius, incomparabilis, 
quo nemo etate ejus prestantior armis, 
et manu propria fortis et strategmate, 
animi &udacia preditus cum consilio, 
optimus imperator, amicis blandus, 
hostibus intolerandus et formidabilis. 
Hic pro vi sui nominis gratiosus, 
hilaris, mitis, subditis benivolus, 
passus est etiam ob patratam cedem 
objurgari se temploque excludi 

ἃ Polyeucto cato patriarcha, 

ceu Nathanem objurgantem audiit David. 
Exsules autem statim revocavit 

quos in exsilium truserat Nicephorus; 
quos inter erant precipui episcopi, 

qui detrectarant libello subscribere, 

quo decernebat imperator Nicephorus 
ne quis se inconsulto presul fieret, 

nec psstorali honore frueretur. 
Decretum id conscidit Tzimisches : 

tum guum divisit egenis peculium : 
quin et canonicam satisfactionem prestitit, 
ob culpe veniam cedisque expiationem. 
Deinde contra Rossos profectus Barbaros 
gravi conserto prelio superior fuit. 
Tunc etiam quidam visus est a pluribus 
eques vir incognitus qui Romanis 
favebat, pugnans copiis contra Barbaros. 
Porro hunc innotuit esse Theodorum 
magnum, Chrieti militem atque ducem. 
Quo autem pacto innotuit, verbis pandam. 
Femina quadam erat pia, pudica 
templo cuidam regia in urbe assidua, 
que die una ante consertum prelium 
visa sibi est Deiparam cernere 

virorum comitatu permultorum 
deductam, veluti reginam decet. 

Insuper hec dicentem audire credidit : 


C 


D 


EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 
À 


2805 


11 


Máyate σφαγέντας xal λελοιπότας βίον" 
Καὶ τάχ᾽ ἄν ἐξήνυστο πρὸς πέρας τόδε, 
Εἰ μὴ πατριάρχης τε σὺν ἀρχιθύταις, 
Πρὸς δ’ αὖ λογάδες ἀντέστησαν εἰκότως. 
Τούτῳ Τζιμισχῆς ἐγκοτῶν Ἰωάννης 
Ἐφ’ οἷς κακῶς ἔδρασεν αὐτὸν ἀδίκως, 
Σὺν οἷς ἐθχῤῥει καττύει τούτῳ λόχον 
Καὶ σχέμμα δεινὸν xal παγίδα θανάτου, 


2810 Αὐτουργὸν αὐχῶν τοῦ λόγου βασιλίδα. 


Χρησάμενος δὲ σὺν ἑταίροις σαργάνῃ 
"Hv ηὐτρέπισε βασιλὶς εὐμηχάνως, 
᾿Ανῆλθον ἠλίδατον ἄνοδον νύχτωρ, 
Καὶ βασιλείῳ καθάπερ νυχτιλόχοι 


2815 "H θῆρες εἰπεῖν ἄγριοι βροτοχτόνοι, 


Παρεισφθαρέντες θαλάμῳ ξιφηφόροι 
Σφάττουσι τόνδε τὸν βασιλέα ξίφει. 


ΙΩΑ͂ΝΝΗΣ O ΤΖΙΜΙΣΧΗΣ ET. 7C. ς, 


Μεό᾽ ὃν Τζιμισχῆς γεννάδα ᾿Ιωάννης 
Εὐθὺς ἀνηγόρευτο πρὸς παντὸς κράτωρ. 


2820 Μετὰ δὲ μιχρὸν βασιλιχῇ ταινίᾳ 


Παρ᾽ ἀρχιθύτου διαδεῖται τὴν κάραν. 
᾿Ανὴρ στρατηγὸς ἀπαράμιλλος, ξένος, 
Τῶν καθ᾽ ἑαυτὸν ἕν μάχαις διαφέρων 
Εὐανδρίαις τε, συνεταῖς στρατν, γίαις, 


2825 Ψυχῆς παραστήμασι σὺν εὐδουλίᾳ, 


2830 


Αὐτοχράτωρ ἄριστος, ἡδὺς τοῖς φίλοις, 
᾿Εχθροῖς δυσαντίδόλεπτος ἣ φριχαλέος. 
Οὗτος χαριτώνυμος, ὀλδία χάρις, 

Πραύς, lAapóc, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 

Ὃς ἡμέρως ἤνεγκε τὴν διὰ φόνον 
Ἐπιτιμίαν καὶ νεὼ τὴν χωλύμην 

Τοῦ ποιμεναρχου καὶ σοφοῦ Πολυεύχτου, 
Ὡς πρὶν ὁ Δαδὶδ τοὺς ἐλέγχους τοῦ Νάθαν" 
Τοὺς μὲν φυγάδας καταγαγὼν αὐτίκα. 


2835 Οὔς πρὶν ἐφυγάδευσε φθὰς Νιχηφόρος, 


Ἐν οἷσπερ ἦσαν καὶ λογάδες ποιμένων 
Καθυπογράψαι μὴ θελήσαντες τόμῳ, 
"Q θεσπίσας ἦν βασιλεὺς Νικηφόρος 
ἤλνευ ἐχείνου μηδένα προεδρίας 


2840 Ποιμαντιχῆς τε τυγχάνειν προστασίας, 


Ὅνπερ διατέτμηχεν εἰς λεπτὰ τόμον" 
Ὅν δ᾽ εἶχε πλοῦτον διένειμεν ἀπόροις, 
Kai κανονιχὴν ὑπέδυ λειτουργίαν 

Εἷς ἄφεσιν πταίσματος, εἰς λύσιν φόνου. 


2845 Εἶτα κατὰ 'Ρῶς ἐχστρατεύσας Βαρθάρων 


2850 


ὝἭττησεν αὐτοὺς ἐν μάχῃ καταχράτος" 
Ἡνίχα xal τὲς ὦπτο πολλοῖς ἱππότης 
ἴλγνωστος ἀνὴρ Ῥωμαϊκῶν ταγμάτων 
Ὑπερμαχῶν ἄριστα κατὰ Βαρδάρων. 
Ἔγνωστο δ᾽ εἶναι Θεόδωρον τὸν μέγαν 
Χριστοῦ στρατιώτην τε καὶ στρατηλάτηνς 
Ἴδγνωστο δ᾽ οὕτως, ὡς προϊών σοι φράσω" 
Γυνή τις ὑπῆν εὐλχδὴς xal κοσμία 

Ναῷ πρὸσεδρεύουσα πρὸς Βυζαντίδι, 
Ἥτις πρὸ μιᾶς ἡμέρας ταύτης μάχης 
Ἔδοξεν ὀθρεῖν μητράνανδρον Παρθένον 
Δορυφορουμένην τε xal προηγμένην 
᾿Ανδράσι πολλοῖς, καθάπερ βασιλίδα" 

Καὶ ταῦθ᾽ ὕπαρ ἕδοξε φαμένης κλύειν" 


447 CXRSARES. 118 
À O domine Theodore, o dux exercitus, 


2860 Ὧ Κυριθεόδωρος, à στρατηλάτα, 
Ἐμός τε xal σὸς προσφιλὴς ᾿Ιωάννης 
Βαρεῖς ἀγῶνας xal δυσηνύτους ἔχει" 
Σὺ δ᾽ ἀλλ᾽ ἐπιχούρησον αὐτῷ ταχύνας. 
Τόδ᾽ 4j θεωρὸς τοῖς συνοῦσιν ἐχφέρει 

2865 Μνήμῃ διδοῦσι χαὶ γραφῇ τὴν ἡμέραν. 
Καὶ πάνθ᾽ ὑπῆρχε σύνδρομα χρόνῳ μάχης. 
Οὗτος στρατεύσας xai κατὰ Κιλικίας 
ἨἩάμπολλ᾽ ἐχειρώσατο ταύτης φρουρίων" 
Ὅσα δ᾽ ἀφηνίασε τῆς χραταρχίας, 

2870 Πρὸς τήνδ᾽ ἐπανήγαγε ταῖς στρατηγίαις" 
Οὗτος νεὼν ἤγειρε Χριστῷ Δεσπότῃ 
Πολυτελὴ κάλλιστον ἐν Χαλχῇ ξένον. 

BAZIAEIOZ O BOYATAPOKTONOZ ET. N. 
Τούτου τὸ βιοῦν ἐκμετρήσαντος μόρῳ, 
Κληροῦχος ἀρχῆς τῆς πατρῴας ἐννόμως 

2815 Βασίλειος δέδεικτο xai σχηπτοὔχίας, 

'O Ῥωμανοῦ παῖς πορφυρόδλαστος κλάδος, 
Αὐτοχράτωρ κράτιστος ἐν στρατηγίαις 
Αὐταρχίας τάλαντον αὐξήσας μέγα" 

Ὡς πιστὸς, ὡς φρόνιμος ὧν ὑπηρέτης 

2880 Οὐ πρὸς τρυφάς τε καὶ πρὸς ἀνέσεις βλέπων, 
Οὐδ᾽ ἀμελείᾳ μήτε μὴν olxovplg 
"H μαλαχίᾳ προστετηχὼς μηδόλως, 
᾿Αλλὰ στραταρχῶν πάντα καιρὸν τοῦ βίου 
Καὶ ταῖς κατ᾽ ἐχθρῶν ἐντρυφῶν ἀεὶ μάχαις. 

2885 ᾿Ανὴρ ἀγαθὸς, εὐσεδῶν νόμων φύλαξ, 
Μηδὲν νεοχμῶν τῶν ἐθῶν 'Εκχλησίας (41), 
Ταῖς ἀρετῶν χάρισιν ἠγλαϊσμένος, 

Μᾶλλον δ᾽ ἐραστὴς σωφροσύνης, ἀνδρείας. 
Οὗτος καθάπερ ἀετοῦ λαχὼν φύσιν, 

2890 "H πτηνὸς àv φρόνησιν fj προθυμίαν, 

Τὸ μὲν πρὸς αὐτὴν ἐχστρατεύων τὴν "Eo, 
Τὸ δὲ πρὸς αὐτοὺς τοὺς ὅρους τῆς Ἑσπέρας 
"II πρὸς μέρη βόρεια καὶ μεσημύρίας 
Χώρους ἐπήει Βαρδάρων ἀντιπάλων, 

2805 Λεηλατῶν σφᾶς, πυρπολῶν, πορθῶν πόλεις 

Ἐρυμνά τε φρούρια τῆς μάχης νόμῳ’ 

Καὶ δεῖγμ᾽ ἐναργὲς ἡ Σκυθῶν ἐρημία, 

Atla τε Μυσῶν (42) κατὰ τὴν παροιμίαν, 

Περσῶν τ᾽ ᾿Αὐασγῶν ἐχτριδὴ τῶν τ᾽ ᾿Αδά͵ 
[pov, 

2908 Ὥνπερ καθεῖλε τὸ θράσος κατὰ χράτος" 
καθεῖλε δ᾽ οὐχ ἤχιστα καὶ τυραννίδα 
Τὴν τοῦ Σαμουὴλ Βουλγάρων ἀρχηγέτου. 
Καὶ σφῶν δ᾽ ἀνεῖλε δυσαρίθμους ἐν μάχῃ" 
Συῤῥήξεως γὰρ συμπεσούσης xal μάχης, 

4005 Μυσῶν ἐχειρώσατο χιλιοστύας 
Πεντάδας εἰς τρεῖς τὰς ὅλας ποσουμένας, 
Ὧν ὅμματ᾽ ἐξέκοψε πάντων ἐνδίχως" 

Κἀκ τῶνδε βραχεῖς παραδοὺς πομποὺς σφίσι 
Καὶ θάτερον σφᾶς ὀμμάτων ἐσδεσμένους, 

2910 Πάντας ἀφῆχεν ἱέναι πρὸς Μυσίαν" 

Oc δυστυχῶς ἔχοντας ἰδὼν σφῶν χράτωρ 
Τέθνηκε τρωθεὶς τῆς ἀθυμίας βέλει, 


44 Hujus religiosissimi principis insigne κει- 
μήλιον possidet bibliotheca Vaticana; menologii 
scilicet Greci picturatum codicem nobilissimum, 
cujus mentionem feci in collectionis mes Vaticanee 


meus itemque tuus amicus Joannes 

gravi in agone vertitur et perdifficili ; 
quamobrem ad ferendam opem propera. 
Illam rem visam narravit presentibus, 

qui diem memorie scriptoque consignarunt. 
Reapse visio congruit cum pugne tempore. 
Idem, suscepto bello adversus Cilicas, 
permultas cepit horum munitas arces. 
Quotquot autem negabant subesse imperio, 
eas armis motis compulit ad obsequium. 
Hic templum excitavit Christo Domino 

in Chalce, dives opum et miro opere. 


BASILIUS BULGARICIDA AN. L. 
Jornnes fatis functo, patrium sceptrum 


B heredis jure ac nomine legitimo 


C 


ΘΘ 


obtinuit Basilius cum regio titulo 

Romani fllius, genitus in purpura, 

egregius exercituum imperator, 

qui ditionis fines valde ampliavit. 

Fidelis hic et prudens administrator 
delicias haud spectabat requiemve corporis, 
neque socordiam nec domi desidiam, 
nulloque captus erat voluptatis genere, 

sed universam degens in armis vitam 
pulsandis in prelio hostibus gestiebat. 

Vir bonus, legum sacrarum custos, 

nihil immutans in Ecclesie moribus, 
virtutum ornamentis valde rutilans, 
apprime studens fortis esse et temperans. 
Hic sortitus veluti naturam aquile, 

certe habens mentem efficaciamque volucrem 
nunc in Orientis bellum gerebat plagis, 
nunc in hesperiis finibus, nunc sub borea, 
nunc denique per tractus meridionales 
bello quatiebat Barbaros adversarios, 
depredans, ureng, depopulans urbes 
munitasque arces, prout fas est belli. 

Rei testis est Scythis solitudo, 

predaque Moesorum, ut ait proverbium, 
Persarum, Abasgorum clades, et Abarorum, 


quorum audaciam aperto Marte fregit. 
Neo vero secius contudit tyrannidem 
Bulgarorum principis Samuelis, 
ejusque gentis occidit innumeros, 


. Etenim facto pugne conflictu gravi, 


Mosorum tantum captivavit numerum 
ut ea estimata sint millia quindecim, 
queis cunctis oculos lata sententia eruit. 
Hos autem paucis ducibus instructos, 
quos8 uno tantum oculo exemcaverat, 
remisit cunctos liberos in Mesiam. 
Quos ubi sic affectos rex sous vidit, 
mororis ictus telo mortem obiit. 


secundo volumine pref., p. 1. 

(42) Mysos dicit pro Mesis perpetuo Ephremius. 
Proverbium tamen loquitur de Mysis. Zenob V, 
15; Diog. VI, 42. 


419 RPHRJARMII CHRONOGRAPHI 


Atque hine Basilius Augustus magnus 
vulgo vocari Bulgaricida copit. 

Mosorum autera captis hesperiis urbibus 
Achride, Scopiis, et Presthlabis geminis, 
Sardice quoque et Bidinc castellis 
Pernicoque, cum arcibus triginta quinque, 
cunctas Romano subdidit imperio. 


CONSTANTINUS BASILII FRATER 
AN. II. MENS. VI. 


Postquam grandeva etate hic mortem obiit, 
Constantinus frater imperium tenuit; 
vastum quidem corpus viresque jactans, 
sed tamen corde timidus et infractus, 
molli morum genere et ignavo, 

theatri atque ales studio deditus, 

deliciis, ganee, vino, et rei venerem, 
voluptatum mancipium atque gule, 
emulam vitam degens Sardanapalo : 
Barbaris cunctis hostibus ludibrio, 
quorum incursum haud armis repellere, 
neo gladiis propulsare, ob metum, censuit; 
verum tributis subditos atterens, 
multaque et varia sine flne exigens, 
barbaros deleniebat donorum cumulo, 
collatis etiam summis dignitatibus : 

sic Barbarorum mitigans ferociam. 
Calumniis autem facilem aurem prebens, 
iracundise, invidie, malignitati obnoxius, 
multos mortales spoliavit vita ; 

oculorum alios orbavit lumine 
suspicionum momento impulsus levi. 
Demum senecta et morbis conflictatus, 
jamque instare cernens vite finem, 
Romanum Argyropulum adoptavit, 

eique filiam propriam nuptui dedit, 

pulsa per dolum conjuge legitima. 

Exin imperii quoque pondus tradidit : 
brevique adhuc superstes, efflavit animam. 


ROMANUS ARGYROPULUS 
AN. V ET MENS. VI. 


Romanus ergo constituitur imperator, 
vir bonus, pius, nobilitate cluens, 
litterarum artiumque amicus omnium, 
publici recti juris peritissimus, 

versure cum mutua fidejussione eversor, 
erga egenos omnes largus opum, 

et captivorum redemptor plurimorum. 
Maximam templi hic Sophie absidem 
pulchro artificio ac splendido compegit, 
multamque auri vim attribuit clericis, 
et publicum dissolvit es alienum. 
Idem collatis in Phoniciam armis 
contra feedifragos impios Agarenos, 

qui subditas imperio urbes ceperant, 
conserta manu pugnavit infeliciter, 
fugaque evasit in urbem Antiochiam, 
atque illinc semet contulit Byzantium. 
Dein alio ingenio se ostendit preditum, 


Α Kdx τοῦδε Βασίλειος Αὔγουστος μέγας 
Πᾶσιν ἐπωνόμαστο Βουλγαροκτόνος᾽ 
2915 Ἑλὼν δὲ Μυσῶν τὰς καθ᾽ ἑσπέραν πόλεις 
᾿Αχρίδα καὶ Σχόπια, Πρεσθλάδας δύο 
Τὰς ἐν Σαρδιχῇ xai Βιδίνης χωρία, 
Σὺν Περνίχῳ φρούριά θ᾽ ἑπτὰ πεντάδας, 
Πάντα χαθυπέταξε Ρωμαίων κράτει. 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝῸΣ O ΑΔΕΆΑΦΟΣ ΑΥ̓ΤΟΥ ET. B' c 


2920 Τούτου μεταλλάξαντος ἐν γήρᾳ βίον 
Κωνσταντῖνος σύναιμος ἄρχει τοῦ xpátouc, 
Ὅγκον μὲν αὐχῶν σωματικὸν xal σθένος, 
Δειλὸς δὲ πάμπαν καρδίαν, ἀνειμένος, 
"£MOouc πεφυκὼς μαλθακοῦ καὶ ῥᾳθύμου, 

p 3925 θεατρομανῶν καὶ κύδοις προσανέχων, 
Τρυφκαῖς τε, χώμοις, ἀφροδισίοις, μέθαις, 
᾿Ηδυπαθείαις ἐντρυφῶν, συσσιτίοις, 

Βίον βιῶν ἄντικρυς Σαρδαναπάλο"" 
λθυρμα πᾶσι Βαρδάροις ἀντιπάλοις, 

2030 Ὧν ὁρμὰς οὐχ ἔχρινε δεῖν ὅπλοις τρέπειν, 
"H συνελαύνειν σφᾶς ξίφει πρὸς δειλίαν" 
Ὑπηχόους δὲ καλαμώμενος φόροις 
Εἰσπράξεσί τε παντοδαπαῖς συχνάχις 
᾿Ἐδεξιοῦτο δωρεαῖς σφᾶς ἀφθύνοις, 

2935 Τῶν ἀξιωμάτων τε τοῖς ὑπερτᾶτοις" 

Οὕτω κατεπράύνε Βαρδάρων θράσος. 

Διαδολαῖς δ᾽ εὔειχτον οὖς ἦν ὑπέχων, 
ὝἭττητο θυμοῦ καὶ φθόνου xal χακίας" 
Ταῦτ᾽ ἄρα πολλοὺς ἑστέρησε τοῦ βίου, 

C 2940 "άλλων δ᾽ ἐπήρου τὰς xópac τῶν ὀμμάτων 

'RE ὑπονοίας καὶ ψιλῆς ὑποψίας. 

Ἐπεὶ δὲ τετρύχωτο γήρᾳ καὶ νόσοις, 

Καὶ καθεώρα προσδόχιμον τὸ μέτρον, 
᾿Αργυρόπουλον Ῥωμανὸν προσλαμθάνει, 

2045 Καὶ τῷδε συνῴχισε τὴν θυγατέρα, 

Δόλῳ γυνχιχὸς τῆς νομίμου χωρίσας. 
Εἴτα παραδίδωσι xal χραταρχίαν᾽ 
᾿Βπιδιοὺς δὲ τοῖσδε μιχρὸν, ἐχπνέει. 


ῬΩΜΑΝΟΣ O APTYPOLIOYAOZ ET. E', c. 


Καθίσταται δὲ Ῥωμανὸς αὐτοχράτωρ, 

2950 ᾿Ανὴρ ἀγαθὸς, εὐσεδὴς, εὐπατρίδης, 
Λόγον ἑταῖρος χαὶ τέχνης ἐγκυχλίου, 
Τῶν δημοσίων εὐαγῶν ἴδρις νόμων, 

D Εἰσπράξεως ὄλεθρος ἁλληλεγγύου, 

Εὐεργετικὸς ἀπορουμένοις ὅλοις, 

2053 Δοῤυαλώτων δυσαῤιθμήτων λύτης 
Ναοῦ Σοφίας τῆς μεγίστης ἀψίδος 
Εὐμήχανός τις φιλόχιμος συνδέτης, 
Χρυσοῦ χοῤηγὸς ἀφθόνου χληῤουμένοις͵ 
Κοινῶν χῤῥεῶν λύτης τε καὶ δότης πάλιν. 

2060 Οὗτος στῥατεύσας κατὰ τῶν ἐν Φοινίχῃ, 
Σπονδὰς λυσάντων ᾿Αγαῤηνῶν ἀθέων 
Πόλεις θ᾽ ἑλόντων τὰς ὑπηχόνυς χῤάτει 
Kal συμπλακεὶς ἤττητο δυσχλεῶς σφισι. 
Καὶ διεσώθη πῤὸς πόλιν ᾿Δντιόχου, 

2965 Κἀκεῖθεν ἀνέζευξεν εἰς Κωνσταντίνου" 
Καὶ λοιπὸν ἠλλοίωτο γνώμην τὴν πάλαι, 


121 


Καὶ πάντας ἐξέθλιδε τοὺς ὑπηκόους 
Εἰσπράζεσι φόρων τε δασμῶν ἐχτόπων, 
Δειχνύμενος πράχτωρ τις, οὐχ αὐτοχράτωρ, 

2970 Πιχρὸς λογισεὴς εἰσφορῶν καὶ παιπάλη, 
Ταῦτα δὲ πάντα xai μαχρῷ τούτων πλέω 
Κενῶν ὑπῆρχε xai δαπανῶν πλουσίως, 

"Ev ᾧ καθιδρύσατο σεμνείῳ ξένῳ 
Tf μητρανάνδρῳ xal περιύλέπτῳ Κόρῃ, 

2975 Ὥπερ χαθυπέταξε χτήσεις παμφόρους 
Πόλεις τὰ πολλὰς xal φόρους ἐτησίους, 
Καὶ πλέθρα γῆς πάμπολλα καὶ πλείστας δόσεις, 
Πάντα μοναστῶν ἀκατάλληλα βίῳ. 

Οὗτος στρατηγοῖς ἀνδριχοῖς βουληφόροις 

2980 Καὶ ταγματάρχαις συνετοῖς χεχρημένος 
Στρατεύματί τε ναυτιχῷ ῥωμαλέῳ 
Νίχας κατώρθαυ, κατεναυμάχει στόλους" 
Καὶ γὰρ καταχείρουσιν ἐν βαρεῖ στόλῳ 
Τοῖς ᾿Αγαρηνοῖς Ἰλλυριχὰ χωρία, 

2085 Καὶ δρῶσι κακῶς τὰς ἐχεῖ χώμας πόλεις, 
"Pupatxóc τις ἐντυχὼν σφίσι στόλος 
Πυρίφλεκτον σφῶν ἀποδειχνύει στόλον" 
Καὶ πᾶλιν ἄλλος τις χιλιόναυς στόλος 
Ἐξ ᾿Αφρικῆς ἔπλευσε τὰς νήσους φλέγων. 

2990 Καὶ πᾶς μικροῦ πέφλεχτο Ῥωμαίων στόλῳ, 
Ὃς αἰχμαλώτους εἷλε πενταχοσίους 
Καὶ δεσμίους πέπομφεν εἷς Βυζα ,τίδα, 

Τῶν πρὸς δ᾽ Εὐφράτῃ χειμένων περ ἀστέων 
Στρατηγὸς ἐχράτησεν ᾿Εδέσσης μἄχῃ" 

2095 Ὃς αὐτόγραφον xai θεόγραφον πλέον 
Εὐρὼν ἐπιστόλιον Χριστοῦ Δεσπότου (43) 
Στέλλει βασιλεῖ δῶρον ἡγαπημένον, 
Τούτου χρατοῦντος, γῆς κλόνος τις συνέδη, 
"Q πολλὰ χκατήρειπε τῶν δομημάτων. 

3000 Ἵλπαντα λαμπρῶς ἀνεκαίνισε χράτωρ᾽ 
Ἐπεὶ δὲ μῖτος τοῦ βίου κέχκοπτό οἱ 
Νόσῳ τακέντι ποιχίλῃ φθισιδρότῳ. 


MIXAHA O ΠΑΦΛΑΓΩῺΩΝ ET. Z'. 


Ζωὴ βασιλὶς δειχνύει βασιλέα 

Τὸν τῆσδ᾽ ἐραστὴν Μιχαὴλ Παφλαγόνα, 
3005 Ὡραῖον ὄψιν εὐπρεπῆ χεχασμένον, 

Τῆς φύσεως ἄντιχρυς ἄγαλμα ξένον" 

Πρὸς δ᾽ αὖ ψυχικαῖς ἀρεταῖς ἠνθισμένον, 

᾿Αγαθὸν, εὐέντευχτον, ἱλαρὸν τρόπους. 

Τούτῳ τὸ κάλλος προξενεῖ κράτους στέφος, 
3010 Γένους γὰρ ἐχφὺς εὐτελῶν xal ξυγχλύδων: 

Κάλλους δ᾽ ἔχων εὖ καὶ μελῶν εὐκοσμίας, 

᾿Βρώμενος δέδεικτο τῆς βασιλίδος, 

Κἀντεῦθεν ἀνήνεκτο, καθάπαξ φάναι, 

Εἰς ὕψος οἷον καὶ θρόνον χραταρχίας. 
3015 Πλὴν γνοὺς ρωμανὸς ὡς ἐνῆν πεπραγμένα 

Ἔτι περιὼν xal χρατῶν εὖ τοῦ χράτους, 

ΠΙστεις παρέξειν ὅρχίοις φρικαλέοις 

Μιχαὴλ ἠνάγχασε μηδὲν εἰδέναι, 

Ὁ δ᾽ εὐπετῶς δέδραχε μὴ δείσας δίχην" 
9020 Ὅθεν τι δαιμόνιον, ὡς Σαοὺλ πάλαι, 


(43) Intellige epistolam ad Abgarum regem Edes- 
senum ; 408 recitatur 80 Eusebio Cesariensi Hist. 
I, 13, et ἃ Mose Armenio Hist. 11, 20. Quamobrem 


CARBARBS. 
À cunctisque gravis ocpit esse subditis, 


122 


insolitis tributorum coactionibus, 
exactor visus potius quam imperator, 
&cerbusque queestor et persubtilis. 

Has tamen omnes multoque plures opes 
magnificas effudit in impensas, 

dum sanctuarium exstrueret novum 
Virgini Matri venerande Domine; 

cui fructuosa attribuit predia, 
multarumque urbium annuos reditus, 
sed jugera multa ac dona plurima, 

qua res monachis non erant congrue. 
Fortibus idem et consiliosis ducibus 
catisque simul utens centurionibus, 
pedestri pariter nauticoque exercitu 
valens, felices 'retulit victorias. 

Cum enim Agareni ingenti classe 

oras haberent infestas Illyrii, 

urbesque damnis οἱ pagos afficerent, 
his superveniens Romanorum classis 
hostiles naves assumpsit incendio. 
Rursus mille navium advenit classis 

ex Aírica per insulas incendia jactans. 
Sed parum abfuit quin omnem inflammarent 
Romani, qui ceperunt quingentos milites, 
vinclisque onustos miserunt Byzantium. 
Quin et ad urbes Euphratides missus 
dux quidam prelio Edessam cepit : 
ibique autographum, imo theographum 
repertum Christi Domini epistoliutn 
donum gratissimum misit ad Caesarem. 
Hoc imperante terre motus accidit, 

quo domorum numerus ingens corruit, 
quas omnes liberaliter refecit Ceeaar. 
Exin tabido morbo multiformi 

filum abrumpi sibi vite sensit. 


MICHAEL PAPHLAGON AN VII. 


Tum Zoe regina Cesarem dixit 

amasium suum Michaelem Paphlagonem 
formoso vultu venustoque preditum, 

rarum nature veluti figmentum : 

Insuper animi florentem virtutibus, 

bonum et comem et moribus hilarem. 

Iluic forma scilicet regium stemma contulit, 
vili namque stirpe plebeiaque erat : 


D sed venustate prestans atque elegantia 


amorem aibi regine conciliavit, 

atque hinc conscendit, gt strictim dicam, 
tantum in fastigium regnique thronum. 
Quem cum amorem Romanus rescivisset, 
superstes adhuo et imperium retinens, 
sacramento astrinxit Michaelem 

ut afüirmaret nihil se tale scire. 

Ille juravit facile, haud verens Deum. 
Quamobrem demon irruens in ipsum, 


res quidem jamdiu notissima erat; Ephremius 
autem loquitur de ipso (si credere fas est) auto- 
grapho. 


133 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


veluti Saulem quondam suffocabat, 
prorsus, ut fama erat, perjurii causa. 
Feliciter is tamen imperium rexit : 
ipsemet enim, vel per delectos duces, 
pulsavit hostes, et vi captas urbes 
denuo Romano subdidit imperio. 
En vero ex Africa rursus profecta classis 
insulis nocens maritimisque locis, 
cuncta ἃ Romanis mersa fuit liburnis. 
Tum etiam strenuus dux Maniaces 
Siculam armis expugnatam insulam 
Romano vectigalem imperio reddidit. 
Sed parum abfuit quin Edessenam urbem 
Arabum quoddam strategema caperet, 
nisi artificium irritum Deus fecisset. 
Namque optimates Arabes duodecim 
ad Edessenam urbem accesserunt, 
dona se ferre Cesari simulantes, 
quingentosque camelos pre se agebant, 
onere utrinque singulis imposito, 
maximis cistis, cum incluso milite. 
Ergo dolose poscebant urbem ingredi, 
cistasque secum sub vespera inferre, 
nempe ut per noctem dramatis finem facerent. 
Ante quam tamen Barbaris fraus succederet, 
comperta res convertit in exitium, 
atque in dolosi caput ruit dolus : 
etenim cunctos Romanus ensis messuit. 
Deinde Michael morbo vexatus gravi 
fluemque vite proximum aspiciens, 
regie despiciens purpure fulgorem 
guaque dignitatis insignia reliqua, 
regali maluit palatio digredi 
&ac suburbanum monasterium adiit, 
quod ipse edificaverat duobus fratribus, 
nempe mirificis sanotis Anargyris : 
in quo receptus, pulchra ossarie tonsa, 
pauperem, Christi amore, saccum irduit 
Sed enim mox citissime vita excessit, 
editis fervidee signis penitentie. 
MICHAEL CALAPHATES MENS. IV. 
Rursum imperium ad reginam devolvitur 
que fraudulentis delenita sermonibus, 
juratis verbis et quorumdam consiliis, 
Cesarem regemque appellat Michaelem 
et Romanorum imperatorem creat, 
impurum hominem, genere vili satum, 
ob mores tamen suos pejorem adhuc, 
subdolum atque ingratum beneficis, 
vecordem, invidum, iracundo ingenio, 
verba immutantem et vane gloriosum. 
Hic regni sedem statim ac obtinuit, 
genus cognatum suum capit persequi, 
et genitalem cunctis vim eripuit, 
barbatis etiam et maritis jamdiu. 
Quin et exsilium decrevit avunoulo, 
cujus favori culmen debebat regium. 


(44) Intellige SS. Cosman et Damianum. 


Α ᾿Ενσκῆψαν αὐτῳ, συνέπνιγεν ἀθλίως, 

Ὡς ἦν ἀχούειν, τῆς ἐφορχίας χάριν. 
Ὅμως διεῖπεν εὐτυχῶς τὰ τοῦ κράτους, 
Καὶ δι’ ἑαυτοῦ καὶ στρατηγῶν ἐχχρίτων, 

3025 Ἠμύνετ᾽ ἐχθροὺς καὶ δορυχτήτους πόλεις 
Αἱρῶν ὑπῆγε τῷ χράτει τῶν Αὐσόνων. 

Ἐχ τῆς δ᾽ ᾿Αφρικῆς αὖθις ἐχπλεύσας στόλος 
Νήσους τε χαχῶν χαὶ παραλίους τόπους, 
Ῥωμαϊκῳ πᾶς χατεποντώθη στόλῳ, 

3030 Καὶ Μανιάχης εὐσθενὴς στρατηγέτης 
Ἑλὼν Σιχελῶν νῆσον ἐν στρατηγίαις, 
Ταύτην καθυπέταξε τῇ χραταρχίᾳ. 

Μιχροῦ δ᾽ ἂν εἷλεν ᾿Εδεσσηνῶν τὴν πόλιν 
᾿Αῤῥαθιχκή τις δραματουργία τότε, 

9035 Εἰ μὴ Θεός γ᾽ ἔσφηλεν αὐτὴν αὐτίχα, 

Β Κεγιπττᾶνες γὰρ ᾿Αῤῥάδων ἐθναρχίας 
Πόλει προσῆλθον δώδεχα τῆς ᾿Εδέσης, 
Ηλασάμενοι δῶρ᾽ ἄττα βασιλεῖ φέρειν, 
Πενταχοσίας χαμήλων ἡγούμενοι, 

3040 ἼΑχθος φερουσῶν χαθ᾽ ἐχάτερον μέρος 
Θήδας μεγίστας αἷς ἐνῆν τιςὀπλίτης, 
Oleo δολίως ἱκέτευον εἷς πόλιν 
Συνεισαγαγεῖν θήδας ἑσπέρας σφίσιν, 

Ὡς νυχτὸς αὐτοῖς τὸ δρᾶμα λάδῃ πέρας. 

3045 Οὕπω δὲ τοῦτ᾽ ἔσχηχε Βαρδάροις τέλος" 
Καὶ δρᾶμα γνωσθὲν, εἷς χακὸν ἀντεστράφη 
Τοῖς ἐλλοχόσι καὶ συνίστορσι δόλου" 
Ἠάντες γὰρ ἀνήρηντο Ῥωμαίων σπάθῃ" 
Ἐπεὶ δὲ τετρύχωτο Μιχαὴλ νόσῳ. 

3050 Λύσιν δ᾽ ἑώρα καὶ τομὴν ἐγγὺς μόρου, 
Τὴν βασιλικὴν παριδὼν ἀλουργίδα 

C Kal βασιλείου σύμθολα πάντα χράτους, 
"Ex βασιλείων ἀπανίσταται δόμων, 

Καὶ τὴν πρὸ τειχῶν εὐαγῆ μονὴν φθάνει 

9055 Ἣν αὐτὸς ἀνήγειρε δυσὶ συγγόνοις 
θαυματοῦρύταις ἀγίοις ᾿Αναργύροις (44), 
Ἔνθα καταχθεὶς καὶ χαρεὶς καλὴν κόμην, 
Τὸ κατὰ Χριστὸν ἐνδιδύσχεται ῥάχος" 
Εἴτα μετὰ βράχιστον ἐχλείπει βίον 

3060 θερμῆς δεδειχὼς τῆς μετανοίας τρόπους, 

MIXAHA O ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ MHN. A. 
Kal πάλιν ηχε πρὸς βασιλίδα χράτος 
Ἥτις ὑπούλοις χαταθελχθεῖσα λόγοις 
Ὅρκχοις τε φριχτοῖς καὶ τινῶν συμβουλίαις 
Στέφει Μιχαὴλ Καίσαρα Βασιλέα, 

D 9065 Kai κράτορα δείχνυσι τῆς Ῥωμαΐίδος" 
Ἄνδρα ῥυπαρὸν, δυσγενῆ, φαύλου γένους, 
Κἀχ τῶν τρόπων χκάχιστον ὄντα τὸ πλέον, 
Ὕπουλον, ἀχάριστον εἷς εὐεργέτας, 
᾿Αγνώμονα, βάσκανον, ὀργίλον φύσει, 

3070 Τὴν γλῶτταν ἀντίφθογγον, αὐχοῦντα λόγοις 
Ὅστις ἐπείπερ ἐγκατεστάθη χράτει, 

Τὸ συγγενὲς μέτεισιν οἰχεῖον γένος, 

᾿Αποστερῶν σφᾶς ἀῤῥενωπίας ὅλης, 

Κἂν ἦν ὑπηνήτης τις ἢ γήμας πάλαι. 
3075 Kat μητράδελφον ἐξόριστον δεικνύει 


Av οὐ τὸ βασίλειον εὕρατο κράτος. 


12b CAJEBARBS. 
Α Deinde regio pepulit palatio 


Elv' ἀπελαύνει τῶν ἀναχτόρων βίᾳ 
Δέσποιναν αὐτοῦ χυρίαν εὐεργέτιν. 
Κείρει τε ταύτην καὶ καταχλείει τέλος 

9080 Νήσῳ Πριγχίπου, συχοφαντίας πλᾶσεις. 
Ἅ δῆμον ἐξέμηνε μαθόντα τάδε" 

Καὶ τῷ τυχόντι δεξιὰν πᾶς ὁπλίσας 
Ὡς σμῆνος οἷον τῶν μελισσῶν συνέθει 
Τῶν βασιλείων εὐθὺ σὺν προθυμίᾳ. 

3085 ᾿Ανεῤῥάγη γοῦν ἐμφύλιός τις μάχη, 

Καὶ πλῆθος οὐ βράχιστον ἐν τὴ δ᾽ ἐφθάῤή. 
Τέως Μιχαὴλ ἀπορηθεὶς τοῖς ὅλοις 
Μέλαν τι τριδώνιον ἐνδύς ἀθλίως 

Μονῇ Στουδίου προσπεφευγὼς ἱχέτης 

3090 Ὑπεισέδυ τράπεζαν ἱλαστηρίου" 

"H« ἐκδαλόντες ἐχτυφλοῦσιν ἀθλίως" 

Χειρίζεται 3& δυὰς 4 τῶν συγγόνων 

Ζωὴ Θεοδώρα τε τὴν κραταρχίαν. 
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ O MONOMAXOXZ ET7. IB. 

Ζωὴ δ’ ἐρῶσα τήνδε κατέχειν μόνη 

3095 Πρὸς συνάφειαν γαμικὴν συνεζύγη 
T Κωνσταντίνῳ τοὐπίχλην Μονομάχῳ, 
Καὶ χράτορα δείκνυσιν αὐτὸν Αὐσόνων" 
Ὄντ᾽ εὐγενῶν τε καὶ περιδόξων ἕνα 
Ὡς εὐπατριδῶν ἐχφυέντα πατέρων, 

3100 Λόγοις ὁμιλήσαντα πᾶνυ μετρίως, 
᾿Ερωτιχῶς δ᾽ ἔχοντα πλὴν πρὸς τοὺς λόγους 
ἱΡάθυμον ἦθος μαλακόν τ᾽ ἀνειμένον, 
Τρυφαῖς πῤοσανέχοντο γλυκυθυμίαις, 
Ἐρωτοληφίαις τε συνισχημένον, 

3105 Τῶν ἀξιῶν νέμοντα τὰς τιμὰς χύδην, 
Οἵς οὐ προσῆχεν ἀγοραίοις ἀνδράσιν, 
Καὶ δημοσίων χρημάτων ὅλδους ὅλους 
Ὄλαις ἀμάξαις ἀναλίσκοντα μάτην, 

Οὐχ elc τὸ χοινῇ συμφέρον 'Ρωμαΐδι, 

3110 Ἢ χρήσιμόν τι τῷ κράτει συνεισφέρον. 
᾿Αντῆῤε τῷδε βασιλεῖ Μανιάχης 
᾿Αποστατήσας χαὶ στρατιὰν ἀλίσας, 
᾿Ανὴρ στρατηγὸς εὐσθενὴς καὶ γεννἄδας, 
Οὔπερ κλέος μέγιστον ἐν στρατηγίαις" 

3115 Ὅς μηδοτιοῦν ἐν τυραννίδι δράσας 
᾿Εξαπίνης τέθνηχεν ἀρτύων μάχην. 

Μεθ᾿ ὅν τις ἀλλος Τορνίκιος τοὐπίχλην 
"Ὅστις ἐπῆλθε σὺν στρατιᾷ τῇ πόλει" 
᾿Αλλὰ χρατηθεὶς ἐστέρητο τοῦ φάους. 

3120 Καὶ 'ἹΡωσικὸς πάλιν δὲ τῇ πόλει στόλος 
᾿Επεισέφρησε μυρίον στρατὸν φέρων, 
Ὄς ναυμαχίᾳ πᾶς σχεδὸν διεφθάρη, 

Καὶ Πατζινάχαι τῶν Hapicolwv ἔθνος 
Λεηλατοῦντες κατέδραμον τὴν 6pqxnv: 

8125 Σπονδὰς δεδῥαχότες δὲ Ρωμαίοις τέλος, 
Τὰς πανοπλίας κατέθεντο xal μάχας. 
Τούτου κρατοῦντος Οὐνιχὸν Τούρχων ἔθνος 
Ὀρμώμενον κρὶν ἐξ ὀρῶν Καυκασίων 
᾿Ἐπῆλθε πρῶτον Ῥωμαΐδος τοῖς ὅροις" 

3130 Κἀκ τοῦδ᾽ ἐθισθὲν τῇ κατ᾽ αὐτῆς μανίᾳ 
Ἔληγεν οὐδὲν τῆσδ᾽ ὅρους χατατρέχον, 
Ἔχ τῶν μερῶν ὅπως δὲ τῶν προσαρχτίων 
Οἵα λύμη τις οὐ καλῶς εἰσεφθάῤη 
Elc τὴν καθ᾽ ἡμᾶς γειτνίασιν λεχτέον 


dominam suam beneficam reginam, 

eamque attonsam clausit ad extremum 

Principis in insula, calumnias dictitans. 

Rem ut cognovit populus, furiis arsit, 

et tumultuariis correptis armis, 

ut apum ab examine fieri solet, 

regium ad palatium raptim cucurrit. 

Ergo civilis pugna conserta est, 

nec brevis hominum numerus occisus, 

Doneo suis rebus desperans Michael 

pulla miserabiliter indutus tunica 

δὰ Studii monasterium supplex fugit, 

atque sub are asylo semet condidit : ' 

unde protractus excecatur miser. 

Duabus autem traditur sororibus 

Zoe Theodorseque imperii sceptrum. 
CONSTANTINUS MONOMACBRUS AN. XII. 

Sed cum sola Zoe regnare cuperet, 

Constantinum cognomento Monomachum 

Sibi conjunxit federe conjugii 

et Romanorum imperatorem fecit. 

Porro hic de cotu nobilium erat, 

atque patriciis ortus parentibus : 

et vix quidem litteras attigerat, 

easdem tamen amore dignabatur. 

Ceterum ignavis moribus solutisque erat, 

deliciis deditus et hilaritatibus, 

amoris quoque obnoxius illecebris. 

Tum dignitates conferebat temere 


C viris vulgaribus ac preter meritum. 


AErarii quoque publicam pecuniam 

effuso luxu ac stolido efundebat, 

qui neo Romanis rebus quidquam proderat, 
neo imperii commoda adaugebat. 
Adversus regem huno Maniaces arma 
rebellans sustulit congregato milite, 
strenuus imperator et magnanimus 
ductandis exercitibus jamdiu clarus; 

sed post tyrannidem nulla re patrata 
repente periit dum pugnam instrueret. 
Exin tyrannide Tornicius quidam 

arrepta, δὰ urbem regiam armatus venit, 
Bed victus, oculorum multatur lumine. 
Rossica preterea contra Byzantium classis 


ἢ adventavit plurimum vehens militem, 


que prope omnis navali prelio periit. 

Tum Patzinace, gens Istri accola, 
Thraciam predantes concursaverunt : 

qui tamen federe cum Romanis icto 

arma bellumque demum posuerunt. 
Monomacho regnante gens Turcarum 
Hunnica, Caucasiis oriunda jugis, 

Romani primum imperii fines attigit : 

quo postquam odio semel est imbuta, 
nullum jam fecit incursionum finem. 

Porro hi de bores quomodo regionibus 

ceu pestis quedam omine tristi advenerint, 
juxtaque nos assederint, dicendum superest. 


126 


457 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


Persidis princeps Mahumetus nomine 
bellum exercens cum Babyloniis 
atque cum Indis hostibus acerrimis 
Turcarum auxilio rem bene gessit. 
(gitur victor cum bis regressus 

ad principatum suum Mahumetus 
socios ad propriam remoare patriam 
nolebat, quoniam utiles compererat. 
Quare hi fuga montes petiverunt, 
ibique vitam aliquandiu tolerarunt : 
mox predabantur vicinam regionem, 
agros, urbes, pagosque Ágarenorum. 
Ergo contractos Mahumetue milites 
viginti mille contra Turcas mittit; 

sed una nocte cuncti a Turcis pereunt : 
qui jam audaces hao victoria redditi 
aperto marte gerere bellum incipiunt, 
et cum Mahumeto consertis manibus, 
ipsum occidunt, potiuntur castris, 
atque Agarenos spoliant imperio, 
Busque genti publicam rem vindicant, 
Agarenos autem sibi faciunt subditos. 
Monomachus Maunganorum monasterium 
pulchro varioque opere prefulgens 
laute excitavit maximis impensis 
victorioso martyri Georgio ; 

ibique vim ingentem profudit opum, 
talenta multa vel potius innumera. 
Cumque alia rursus indigeret pecunia, 
periculosam aleam tractare coepit. 
Quibusdam enim populis ideo immunibus 
quia tuendis invigilabant finibus, 

et Barbaros accessu prohibebant 
tributum índixit et vectigal annuum : 
et sic locorum perdidit custodes. 
Atque hino Barbaris facilis ingressus 
in Romanorum terras deinde patuit. 


THEODORA ET MICHAEL AN. III. 
Postquam excessit e vivis Monomachus, 
purpure flosculus Theodora virgo 
Romanorum sceptrum gestare coepit, 
δὰ quam potiore jure pertinebat. 

Hec monasterio teneris ab annis 

semet concludens, tonsaque capillos, 
Christi conjugium sacrum preoptaverat. 
Nunc regina splendida, jucundissima 
virtutumque ornatibus decorata, 
hilaris, gloriosissima, perpetua virgo. 
Que cum imperium, ut dixi, adiisset, 
cunota pro suo naviter gerebat munere, 
virilem pre se ferens vim ac spiritum, 
ut illa fortie celebrata Debora. 

In tribunali quippe sedebat regio 
aulica pompa custodibusque cincta 
reipublice gerende impendens curam 
equis cum legibus judiciisque rectis, 
officia quoque utiliter conferens, 


(45) Lege Zonaram XVII, 20. 


À 93135 Μουχούμετ ἀνὴρ ἐγεμὼν τῆς Περσίδος 


Ἤρατο μάχην κατὰ Βαδυλωνίων 

᾿Ινδῶν θ’ ἐἑχυτῷ δυσμενῶν ἀντιπάλων, 

Δι᾿ ὧν τροποῦται τοὺς ἐχθροὺς κατὰ κράτος. 

Νιχηφόρος γοῦν σὺν σφίσιν ἀφιγμένος 
3140 Ηρὸς τὴν ἑαυτοῦ Μουχούμετ ἐθναρχίαν, 

Παλινδρομῆσαι πρὸς πατρίδα συμμάχους 

Οὐχοῦν μεθύει χρησίμους δεδειγμένους" 

Ὅθεν φυγόντες ἀνέδραμον εἰς ὄρη, 

Καὶ τῇδε τὴν δίαιταν εἶχον ἐν χρόνῳ, 
3145 Καὶ κατιόντες κατεδήουν τὰ πέριξ, 

᾿Αγροὺς, πόλεις, κώμας τε τῶν ix τῆς "Avuo: 

Στράτευμα τοίνυν εὐτρεπίσας Μουχούμετ 

Στέλλει κατ᾽ αὐτῶν μυριάδας που δύο" 

"O νυχτὸς ἄρδην τοῖς Τούρχοις κατεσφάγη" 

Β 3150 Κἀχ τοῦδε θρασεῖς τῇ νίχῃ δεδειγμένοι, 

Καὶ τὴν κατὰ πρόσωπον ἱστῶσι μάχην" 

Kal συμπλακέντες γατὰ μάχην Μουχούμετ᾽, 

Κτείνουσιν αὐτὸν χαὶ κρατοῦσι τοῦ τόπου. 

᾿Αποστεροῦσι τοῦ κράτους τοὺς ἐξ "Avap, 
3155 Καὶ τοῦτο χειρίζουσι τοῖς ἐκ τοῦ γένους, 

Τοὺς δ᾽ ᾿Αγαρηνοὺς ἔσχον εἰς ὑπηκόους. 

Οὗτος βασιλεὺς καὶ μονὴν τῶν Μαγγάνων 

Ἔχουσαν εὖ κάλλους τε καὶ ποιχιλίας 

Ἔγειρε λαμπρῶς ἀφθόνοις χορηγίαιςϊ 
3160 Γεωργίῳ μάρτυρι τῷ χαλλινίχῳ, 

Ἐν ἧ μυρίας ἀνάλωσε δαπάνας 

Πολυταλάντους καὶ δυσαριθμουμένας. 

Ἐπεὶ δ᾽ ἐδεῖτο χρημάτων ἄλλων πάλιν, 

Ἤρξατο χινεῖν ἃ κινεῖν οὐχ ἦν δέον" 
3465 Χώραις γὰρ ἀτέλειαν αὐχούσαις τόπων, 

Εἴς φυλαχὴν δὲ συντελούσαις πάλαι 

Καὶ χωλυούσαις Βαρδάροις τὰς ἐξόδους, 

Δασμοὺς ἐπιθεὶς καὶ φόρους τοὺς δι’ ἔτους, 

Φρουροὺς xatapyet καὶ κατοπτῆρας τόπων. 
3170 Κἀκ τοῦδε λοιπὸν πάροδος τοῖς Βαρδάροις 

Ὑπῆρξε ῥάστη ῬΡωμαΐδος πρὸς τόπους. 


ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΑΙ ΜΙΧΑΒΑ ET. Γ΄. 


Μονομάχου δὲ τὸν βίον λελοιπότος, 
Tà Ῥωμαϊχὰ σχῆπτρα παραλαμθάνει 
Ἢ πορφυρανθὴς παρθένος Θεοδώρα, 

3175 Ταύτῃ διαφέροντα μᾶλλον πατρόθεν (45)» 
Ἥτις μονῇ τε xal μοναχαῖς παιδόθεν 
᾿Εχδοῦσ᾽ ἑαυτὴν xal τρίχα χειραμένη 
Χριστῷ καθιέρωτο καλῷ νυμφίῳ, 

Βασιλὶς ἐκλαμπουσα ταὶς ἀγλαΐαις, 

D 3180 Ταῖς ἀρετῶν χάρισιν ὡραϊσμένη, 
Φαιδρὰ, κυδίστη, παρθένος διὰ βίου, 
"Aptt δὲ χράτος, ὡς ἔφην, δεξαμένη 
“Απαντ᾽ ἐποίει τὰ προσήχοντα χράτει, 
Λῆμ' ἀῤῥενωπὸν δειχνύουσα xal σθένος, 

3185 Ὡς ἀῤῥενόφρων Δεδώρα θρυλουμένη. 
Καθῆστο χαὶ γὰρ ἐν βασιλείῳ θρόνῳ 
Δορυφορίας βασιλιχῆς ἠγμένης, 
᾿Επιστατοῦσα τοῖς ὅλοις ὥσπερ δέον, 
Σὺν εὐνομίᾳ καὶ δικαιοκρισίᾳ, 

3400 ᾿Αρχαιρεσιάζουσα πρὸς τὸ συμφέρον, 


129 


Ψήφους τιθεῖσα καὶ δίκας χατὰ λόγον, 
Καὶ βασιλιχῶς χρηματίζουσα πάλιν 
Τοῖς πρέσδεσιν ἥχουσιν ἐξ ἐθναρχίας. 
Οὐκοῦν Θεὸς κύδιστον εὔδαιμον χράτος 
9106 Παρέσχεν αὐτῇ φυλακῆς χάριν νόμων, 
Αὐτοῦ τε σεπτῶν ἐνθέων προσταγμάτων 
Καὶ συνδιεῖπε τῇδε τὴν κραταρχίαν, 
Εὖ πάντα τιθεὶς ὡς Θεὸς mavcoxoátup* 
Οὐ γάρ ποτ᾽ ὦπτο τῆσδε χρατούσης ὅλως 
3200 ᾿Αποστάτης τις ἢ τυραννίδος ῥέχτης, 
Οὐχ ἐνδρομή τις ἐθνικῆς ὁμαιχμίας 
Ὅπλα χινούσης κατὰ Ῥωμαίων χράτους, 
Οὐ δυσχερές τι καὶ πρόσαντες τῷ βίῳ. 
Πάντα δὲ καλὰ xai πλέω θυμηδίας, 
8205 Ὡρῶν κράσις εὔχρατος, εὐετηρία, 
Εὐθηνία πάγκαρπος, ἄφθονος χύσις, 
Καὶ γῆ μέλι ῥέουσα καὶ γαλ᾽ ἀφθόνως, 
Καὶ βίος ἡσύχιος εὐτυχὴς ἄγαν. 
᾿Επεὶ δὲ βίον ἐκλιπεῖν πάντως ἔδει, 
3210 Πρὸς τέρμα βίου κράτορα 'Ρωμαΐδος 
Τινὰ Μιχαὴλ στρατιώτην δειχνύει 
Γηραιὸν ἄνδρα, παντάπασι πρεσθύτην, 
᾿λθληχρὸν, ἀδέξιον εἰς χραταρχίαν 
Ἔκ νωχελίας φυσιχῆς γήρους θ᾽ ἅμα, 
3215 "EAxovza σειρὰν ἐκ Βυζαντίου γένους, 
᾿Επὶ βράχιστον τοῦ χράτους γεγευμένον 
Καὶ μηδοτιοὺῦν τῶν χαλῶν πεπραχότα, 
'Eg' οὗ δυὰς ἤχμασε τῶν ἀριστεων, 
Τῶν τε στρατηγῶν συνέσει τ᾽ εὐχνδρίᾳ 
3220 Βίου τε λαμπρότητι καὶ τῇ τοῦ γένους 
Καὶ πᾶσιν εὐδόχιμος ἔνδοξος πάνυ 
Ὃ Καταχαλὼ τοὐπίχλην χεκασμένος (46), 
Πρὸς τῷδ᾽ ᾿Ισαάχιος Κομνηνῶν γένους, 
Ὅστις ἀποστὰς πορφυρίδα καὶ στέφος 
3225 Αὐτῷ περιέθηχεν ἀντάρας κράτει, 
Καὶ κράτος ἀδήριτον ἔσχεν εἰσάπαν. 
Ἐξίσταται δὲ Μιχαὴλ xpatapy lac. 
ΙΣΑΑΚΙΟΣ O ΚΟΜΝΗΝΟΣ ET. H' c. 
Αὐτοχράτωρ οὖν Κομνηνὸς δεδειγμένος 
Ἰσαάκιος εὐσθενὴς στρατηγέτης, 
3230 Οὐ τῷ Θεῷ γέγραφε τὴν εὐτυχίαν, 
Αὐτῷ δὲ υᾶλλον χειρί τι ξιφηφόρῳ. 
Καὶ τοῦτο δῆλον, otc ἑαυτοῦ τὸν τύπον 
Στατῆρι τυπῶν δεξιὰν τεταμένην 
᾿Εσπασμένην ἔγραφε γυμνὸν τὸ ξίφος. 
3235 Ἢ δ᾽ οὗτη᾽ς ἀνὴρ, ἐν χεφαλαίῳ φαναι, 
"Hoc σοδαρὸς xal κατὠφρυωμένος, 
᾿Οξὺς πρὸς ἔργα, πῦρ πνέων ἐν ταῖς μάχαις, 
Δραστήριος μάλιστα καὶ τολμητίας, 
Στρατηγίαν ἄριστο, ἀνδρεία φύσις, 
3240 Οὐχ ὡμιληκὼς πλὴν προσανέχων λόγοις" 
Χάριτας οὗτος ἐκτίνων ἀρχιθύτῃ 
Τῆς εἰς τὸ χράτος συνδρομῆς συνεργίας, 
Φροντίδα πάντων πραγμάτων ᾿Ἐχχλησίας 
"Ἔνειμε τῷδε, καὶ δυεῖν ὀφφιχίων 
3245 Οἰχονόμου τε σχευοφύλαχός θ᾽ ἅμα 
Ηρόδλησιν ἀπέταξε τῇ ᾿Εχχλησίᾳ, 


(46) Cod. κεκαυμένος. 


CASARES. 


130 


À jus rectum dicens et suffragia ferens : 


insuper regia cum majestate excipiens 
qua mittebantur gentium legationes. 
Ergo gloriosum ipsi Deus regimen. 
concessit propter legum observantiam : 
et quia divinis non diecedebat regulis, 
idcirco Deus, inquam, huic imperium 
prosperum tribuit, utpote omnipotens. 
Namque hac regnante nullus rebellis exstitit, 
nemo tyrannidem uspiam arripuit ; 
nullus incursus conjuratarui gentium 
armis Romanum pulsavit imperium ; 

nil molestum adversumve mundo sccidit. 
Quin omnia fausta plenaque letitia, 

colli temperies, fructuum fertilitas, 
annone vilitas et copia rerum, 

terra melle fluens et lacte uberrime, 

vite quies, felicitas omnigena. 

Bed quia suprema instabat necessitas, 
Romanum moriens imperatorem oreat 
Micbaelem quemdam agnomine Stratiotam, 
senem vel potius evo decrepito, 

debilem, atque ineptum ad imperium 
segnitie naturali senioque simul, 

qui Byzantina in urbe natus erat. 

Hic degustato brevissime imperio, 

nihil memoria dignum regnans fecit. 
Bub eo virorum par floruit egregiorum, 
bellica scientia atque fortitudine, 


' splendore simul vite avitique generis; 


D 


ille nimirum celebris 80 laudatissimus 
qui cognomento dictus est Catacalo : 
alter Isaacius Comnenorum genere, 
qui manifeste ab imperio deficiens 
purpuram induit coronamque cinxit, 
et sine bello stabile regnum tenuit. 
Michael autem imperio 8e abdicavit. 


ISAACIUS COMNENUS AN. VIII, MENS. VI. 
Ergo imperator processit Comnenus 
belli fortissimus dux Isaacius,  . 
fortunam suam nequaquam Deo tribuens, 
sed sibi magis brachioque ensifero. 
Id declaravit, cum suum typum 
Statere cudens, protentam dexteram 
enseque nudo armatam inscripsit. 
Erat hic vir, ut summatim dicam, 
more severo, adducto supercilio, 
impigra opera, igneus in preeliis, 
audaci animo, actuosus maxime, 
egregius dux, martio corde preditus, 
rudis litterarum, sed tamen studiosus. 
Hic patriarche debitam gratiam referens 


᾿ qui sibi imperium adeunti faverat, 


cunctarum illi rerum Ecclesie curam 
tribuit, et duorum simul officiorum 
cconomi videlicet et scevophylacis 
creandi potestatem Ecclesise dedit ; 


431 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 41 


que res suffragio regis flebat antea. Α Πρὸ τοῦ βασιλεῖ τήνδε δρᾷν ἀνειμένην’ 
Deinde Scythas Pannoniosque aggrediens. Kal κατὰ Σκυθῶν ἐχστρατεύσας καὶ Οὔγγρων 
bello vicit ; illos prelio frangens, Ἥττησε᾽ touc μὲν χαταδαλὼν iv μάχαις, 
his vero postulatam impertiens pacem. 3250 Σπονδὰς δ᾽ Οὔγγροις ἔθηκεν ἐξαιτουμένοις. 
Βιρο cum victor bello reverteretur, Νικηφόρος γοῦν ἀνθυποστρέφων μάχης 
loco Mesie quodam cui nomen Lobitzo Χώρῳ Λοδιτζῶ Μυσίας χεχλημένῳ 

hieme des&viente tentorium statuit. Χειμῶνος ὥρᾳ πηγνόει σχηνὴν φέρων" 
Verum cessante nive, sub quercum abiit Ὑπῆλθε δὲ δρῦν, νιφετοῦ πεπαυμένου, 
ramosissimam, grandem et insolitam, 9255 Σὺν τοῖς μεθ᾽ αὐτοῦ προχρίτοις γερουσίας 
cum optimatum comitatu Cesar Πασῶν μεγίστην xal πολύχλωνον ξένην" 
regio progrediens nempe tabernaculo, Σχηνῆῇς προελθὼν τῆς βασιλείου τότε 

ubi in consilio negotia expediverat : Οὔπερ συνεστὼς ὡμίλει δεδογμένα" 

cum 6606 subito fragor excitatus Θροῦς δ᾽ ἐξαπίνης καὶ βοή τις cou don 
regem ejusque socios de quercu amovit, 3200 Τοῦτον μεθιστᾷ τῆς δρυὸς τούς τ᾽ ἐν τέλει" 
ipsa autem vulsa radioitus corruit ; Ἡ δ᾽ αὐτίκα πέπτωχεν ix ῥιζῶν ὅλῃ, 

at Cesar necem cum οοτηϊ δία effugit. B Καὶ βασιλεὺς πέφευγε σὺν ἄλλοις μόρον" 
" Quamobrem grates debitas ut Deo redderet Ὅθεν χαριστήρια τῷ Θεῷ θύων 

regio in palatio Thecle apostolice, "Ev βασιλείοις ἐσαποστόλῳ θέχλῃ, 

(ejus enim festo die vitavat fatum) 3265 (Μνήμῃ γὰρ αὐτῆς ἐχδιδράσχει τὸν κόρον) 
pulcherrimum delubrum excitavit. Κάλλιστον ἀνήγειρε ναὸν ἐν βάθρων. 

Huic visus est venanti in angustis loeis θηρῶντι τῷδε πρὸς στενοῦ που χωρίοις 
aper magnus, horrondus, exsertis dentibus, Σῦς ὦπτο gpuxtóc xal μέγας χαυλιόδους, 
quem Cesar ense stricto dum persequitur, "Ov ἣν διώκων ἱππότης ξιφηφόρος" 

ille se maris fluctibus submergens, 3270 Σῦν δ᾽ ὁποδύντα χυματούμενον σάλον 
spectantium subito evanuit oculis. Ὁρῶσιν ἀθέατον εἶναι παντάπαν" 

Tunc aiunt fulminis velut ictu percitum Ὡς ἀστραπῆς δ᾽ ἄλματι βληθέντα λόγος 
imperzatorem humi concidisse stratum, Πεσεῖν χρατοῦντα πρὸς χθόνα πκαραυτίκως 
spumas ore ugentem, nec jam aliquid ᾿Αφρόν τε τοῦ στόματος ἐχπτύοντά πως 
intelligentem sensibus ; donec paululum 8275 Kai συνιέντα μηδοτιοῦν μηδόλως 

mente recepta, tradidit imperium Μικρὸν δ᾽ ἀνανήψαντα δοῦναι τὸ χράτος, 
Ducarum Constantino familia nato. C Τῷ φύντι Δουχῶν ix γένους Κωνσταντίνῳ. 
Is autem paupercula indutus tunica Αὐτὸν δὲ τριδώνιον ἡ μφιεσμένον 

δὰ monasterium Studii se contulit, Movi, προσελθεῖν εὐαγεῖ τοῦ Στουδίου, 
atque ibi reliquam exegit vitam 3280 Káxei τὸ λοιπὸν τοῦ βίου διανύσαι 
pulchre recedens pravo vite genere. Καλῶς ἀνασφήλαντα τῆς xaystlac. 

Hic tyrannidis crimen objicientibus, Τυραννίδος δ᾽ ἔφασχεν αἰτιωμένοις 

Nolui, respondit, conservo diu obsequi, Ὅτι περ, ' Oxvoov τῷ συνοιχέτῃ τέως 

qui mihi debitam gratiam non referret. Ὑπηρετῶν εὖ εἰχότων μὴ τυγχάνειν, 

CONSTANTINUS DUCAS AN. XII. KONZTANTINOZ Ὁ AOYKAZ ET IE. 

Cum Ducas, uti dixi, imperii habenas 3285 ᾿Επεὶ δὲ Aoóxac, ὡς ἔφην, abtapy lac 
corripuieset facile et labore nullo, ᾿Απραγμόνως ἔτυχε xai χωρὶς πόνου, 
nobiles multos, simul et plebeios, Πολλοὺς γερουσίας τε xai τῶν συρφάκων 
ad dignitates extulit sublimes ; Εἰς ὕψος ἀνήγαγεν ἀξιωμάτων᾽ 

vir bonus, pius, mansueto ingenio, ᾿Ανὴρ ἀγαθὸς, εὐσεδὴς, πρᾶος φύσει, 
mitis, tranquillus, subditis benevolus, 3290 Χρηστῦς, γαληνὸς, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
regula juris, judiciorum lanx quedam : Γνώμων δικαίου xai διχῶν ζυγοστάτης" 
Ignavus cateroquin atque 80C0r8; D Γνώμην δὲ νωθρὸς νωχελής ct 

et frugi quidem homines diligens, "Ανδρας ἐραστὰς ἀρετῆς στέργων πάνυ, 
sed laborans audi absurdo amore, ἽὝἭττων χρυσοῦ δὲ χρημάτων αὖ ἐχτόπως 
minutus, sordidus, minimis lucris inhians. 3295 Ματαιολοιχὸς, δυσγρίπιστος xal γνίφων 
Nempe precipuum collocabat studium ᾿Ανώτερον σπούδασμα τιθεὶς φροντίδος ᾿ 
idque quotidie sedulo curabat Σχολῆς τε πάσης ἡμέραν ἐξ ἡμέρας 

ut pluris dominus fleret pecunie, Ilo χρημάτων γένοιτο πολλῶν δεσπότης 
splendidum auri congerens thesaurum θησαυρὸν ἁδρὸν ἠρανιχὼς χρυσίου ᾿ 
et grave pondus argenti innumeri. 3300 ᾿Αδρόν τε σωρὸν ἀπλέτων ἀργυρίων. 
Augendis igitur annuis reditibus Τοίνυν ἐπαύξειν εἰσφορὰς ἐτησίους 
tributis publicis atque vectigalibus Δασμούς τε χοινοὺς δημοσίους δ᾽ αὖ φόρους 
instabat impensissime et verbo et opere, Ἔσπευδε xal πράγμασιν del xal λόγοις 


aque redemptoribus venalia dabat. Σφᾶς ὠνίους δρῶν χρημάτων ρημένοις 


133 


3305 Ἤ καὶ τελώναις συλλογὴν τὴν τῶν φόρων 
Ἐπί γε ῥητῇ κατεπίστευ᾽ ἐχτίσει" 
᾿ῬἘπιδρομὰς δὲ βαρδάροις ἀντιθέτοις 
Οὐκ ἐχστρατείαις οὐδ᾽ ὁπλίταις καὶ μάχαις 
Ἠγάπ᾽ ἀνείργειν ἐξ ἄκρας γε δειλίας, 

3310 ᾿Αλλὰ χρυσαργύρῳ τε δώροις ἀφθόνοις 
Φιλοφροσύναις χαὶ τιμαῖς ὑπερτάταις 
Σφᾶς ἡμεροῦν ἔσπευδε πραὔνειν κράτει" 
Κἀκ τοῦδ᾽ ἑῴα Ῥωμαΐίδος χωρία 
Ἔσθαρτο πλεῖστα θρασύτητι Βαρύάρων, 

3315 "Acc δ᾽ ὁπέσχον αὐχένα σφίσι πάλιν 
Χῶραί τε πολλαὶ Ῥωμαϊχαὶ xai πόλεις. 
"Exacysv οὐχ ἧττον δὲ καχῶς συχνάχις 
Μέρη δυτιχὰ στρατιᾶς ἀπουσίφ᾽ 
Οὕὔζων γὰρ ἔθνος ἐκ Σχυθῶν παριστρίων 

3320 Ἴστρον διαδὰν μυριάριθμον στίφος 
Ἢ φασιν ἑξήκοντα χιλιοστύες 
θρῴκης ἐπῴει Μαχεδονίας ὅρους 
Δῃοῦν, λεηλατοῦν τε καὶ χαταστρέφον, 
Ὄ καὶ προῆλθε μέχρις αὐτῆς Ἑλλάδος" 

3325 Πέρας ἅπαν ἔφθαρτο μιχροῦ Βουλγάροις, 
Θεοῦ συναρήγοντος αὐτοῖς ὀψόθεν. 

Τέως δ᾽ ἄναξ ἔξεισι κατὰ Βαρδάρων 
Ταῖς παρὰ πάντων μέμψεσιν ὡρμημένος, 
ἤλγων μεθ᾽ αὑτοῦ στρατιώτας πρὸς μάχην 

3330 Πρὸς τοῖς ἑκατὸν πεντηχοντάδα ulav: 
Ὄς τὰς φορητὰς οἰχίας καθιδρύει 
Ἐν τοῖς πρὸ τειχῶν χωρίοις Βυζαντίδος 
O0 Bap6dpwv ὄλεθρος ἠνώτιστό ol: 

Ἐφ᾽ οὗ χλόνος γῆς συνέδη φριχαλέος 

3335 Δι᾽ οὗ κατηρείπωντο ναοὶ xai δόμοι, 
Ἑλληνικός τε βωμὸς ἐν τῇ Κυζίχῳ 
Κάλλιστον ἔργον καὶ θέαμά τι ξένον 
Πέπτωχεν slc γῆν κατασεισθεὶς τῷ κλόνῳ. 
Σεπτὸς δὲ ναὸς Πατέρων θεηγόρων 

3340 Ἔν Νικαίᾳ σέσειστο καὶ διεῤῥάγη. 

Οὗτος λόγους ἔστεργε τῶν ἄλλων πλέον, 
"Axptp λιχανῷ τῶνδῥ περ γεγευμένος, 
Καὶ τοὺς λογίους ἦν τιμῶν τε xal σέδων 
Κἀχ τῶν λὄγων ἔφασχεν οὐχ ἧττον θέλειν 

3345 Ἤ βασιλείας γνώριμον καθεστάναι. 
Οὔτος τὸ βιοῦν ἐκμετρῶν λείπει χράτος 
Τέχνοις ἑαυτοῦ συζύγῳ βασιλίδι, 
"Ἔγγραφον ὄὅρχον τῆσδε πρὶν δεδεγμένος 
ὡς οὐχ ὁμιλήσειε δευτέροις γάμοις" 

3350 Ὃν εἷς φυλαχὴν ποιμενάρχῃ χειρίσας 
Βίον τὸν ἀνθρώπινον ἐκλείπει μόρῳ. 

POMANOZ Ο ΔΙΟΓΕΝΗΣ ET. Α΄ ς. 
Αὕτη γε μέντοι τόνδε καδοῦσ᾽ ἀπάτῃ 
Τῷ Διογένει Ρωμανῷ συνεζύγῃ 
Καὶ xpátop' αὐτὸν ἀπέφηνεν Αὐσόνων, 

3355 “Ἄνδρα στρατηγὸν ἀπαράμιλλον, ξένον, 
᾿Αρήϊον, κράτιστον ἐν πάσαις μάχαις, 
Βριαρόχειρα καὶ μαχητὴν γεννάδαν, 
Ἧθος σοδαρὸν ἐμόριθὲς χεχτημένον, 
Ψυχῆς τε παράστημα πλουτοῦντα μέγα, 

3360 ᾿Ανδρεῖον ὄντως καὶ σθένος ῥωμαλέον, 
Τρόπους τε χρηστὸν xal θεῷ πεφιλμένον 
Προκινδυνεύειν προφρόνως ᾧρημένον 


CASARES. | 434 
À Quin etiam publicanis exactionem 


pacta mercede, ut diximus, locabat. 
Jam barbarorum proximorum incursum 
nequaquam armis neque virtute bellica 
arcere solitus fuit ob nimium metum, 
sed vi pecunie et donis abundantibus, 
blanditiis atque honoribus supremis, 


^ benevolos imperio studebat reddere. 


Ergo Romana in oriente ditio 

Barbaro incursu laboravit plurimum ; 
iterum arces jugum subierunt, 
multaque loca urbesque imperii. 

Neque minora patiebatur damna 

orbis occiduus militum absentia ; 

Uzi enim Scytel stri accola, 

fluvio trsjecto cum immenso numero, 
nam nonaginta millia fuisse fama est, 
Thraciam inoursarunt ac Macedoniam, 
omni exterminii genere sevientes, 

et ipsam Graeciam usque penetrarunt. 
Sed demum cunctos Bulgari ceciderunt, 
Numine calitus ipsis auxiliante. 
Interim Cesar moverat in Barbaros 
omnium conviciis domo protrusus, 
seoum ad bellum conficiendum ducens 
haud plures centum quinquaginta milites. 
Ergo tentoriis imperator fixis 

in suburbanis Byzantii locis, 

ibi intellixit Barbarorum cedem. 

Illo regnante, terre motus horridus 
multa delubra proruit atque domos ; 
araque Greca Cyzicene urbis, 

opus pulcherrimum et visu mirum, 
humi dejecta incubuit, terr» tremitu. 
Templum quin etiam divinorum Patrum 
Nicena in urbe concussum dissiluit, 
Ducas pre ceteris litteras Cesaribus 
dilexit, summis quas lubris attigerat, 
atque eruditos homines in pretio habuit, 
seque dicebat a litteris malle 

quam ab imperio fleri gloriosum. 

Is fato urgente, tradidit imperium 
liberis suis regineque conjugi, 

juratam prius fidem ab hec exigens 
secundas nuptias haud se petituram : 
qua scheda patriarche Cesar tradita, 


D humane vite teminum imposuit. 


ROMANUS DIGGENES AN. IV. MENS. VI. 
Cum sic regina fefellieset conjugem, 
Diogeni Romano deinde nupsit, 
ipsique regiam dignitatem contulit. 
Erat is summus et invictus dux, 
fortissimus, in preliis Martem spirans, 
maximis viribus audaciaque pollens, 
severis moribus gravibusque praeditus, 
animi quoque dotibus predives, | 
vir vere strenuus atque pectus validum, 
optima vita et Deo gratissima ; 
et qui libenter pro subjectis populis 


135 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 436 


et pro exercitibus adibat pericula. 

Hujus diversas cum hoste pugnas, 
victorias, palmas, et strenuitates, 

cetera honesta facta verbis dicere 
summario in opere admodum difficile. 

Is contra hotes profectus Barbaros, 
Persus videlicet, qui loca finitima 
Ciliciam et Phanicem devastabant, 
Orientis urbes raptui predseque habebant ; 
cum nis, inquam, gravi conserto prelio 
captus est a Barbaris, heu! vir strenuus, 
vir qui hostiles legiones proeternebat, 
Romani imperii caput et defensor. 

Ergo ad Persarum regem vinctus trahitur, 
sed captivo licet statu, nactus est 
benevolentiam plurimam atque curam. 
Imo et honore regio cultuque est habitus 
egregio exemplo apud Persarum dominum 
Azanem illum fama celeberrimum, 
animo et verbis mitibus uti solitum, 

equi amatorem, nominis clari cupidum. 
Quin etiam splendido mox impetrato reditu 
cum captivis dimittitur honorifice. 

Sed cam Romani imperii fines attigit, 
veluti ex summa tempestate incolumis 

in portum regni 8ui tutum veniens, 

ibi naufragium, o dira fati invidia! 

fecit, et oculi vivo sunt erepti. 

Bic eger ergo ahiitin insulam 

(cui nomen prima) proximam Byzantio, 
in qua is olim monasterium struxerat ; 
ibique moriens requiem laborum habuit. 
Illo regnante, Blachernorum templum 
insigne, flamma edaci absumptum fuerat. 


Α Ὑπηκχόων ἄριστα καὶ δτρατευμάτων" 
Οὗ τὰς κατ᾽ ἐχθρῶν συμπλοχάς τε καὶ μάχας, 

3366 Νίκας, ἀριστείας τε, γενναίους ἄθλους, 

Καὶ τἄλλα καλῶν παραδιδόναι λόγῳ 
᾿Εργῷδές ἐστι συντομίᾳ χρωμένοις. 

Οὔτος κατ᾽ ἐχθρῶν ἐκστρατεύσας Βαρδάρων 
Περσῶν κακούντων τὰ πρόσοικα χωρία 

3370 Τὰ πρὸς Κιλικίᾳ τε καὶ τῇ Φοινίχῃ 
Λεηλατούντων xal πόλεις τὰς xa0' "Eo, 
Καὶ συῤῥαγείσης χαρτερᾶς ἀμφοῖν μάχης, 
Φεῦ φεῦ ! ἑάλω Βαρῦὔάροις ὁ γεννάδας, 

Ὃ πάντα λαμπρὸς, ὁ κλονῶν ἐχθρῶν ἴλας, 

3375 Ὁ Ῥωμαίδος ἡγεμὼν καὶ προστάτης" 
Ἔχθη τε Περσάναχκτι δισμώτης ἄναξ" 

Ἰρὸς δ’ αὖ δορυάλωτος, ἀπαχθεὶς δ᾽ ὅμοος 
Β Φιλοφροσύνης καὶ θεραπείας ὅσης" 
Τιμῆς βασιλείου τε καὶ δόξης πάλιν 

3380 Ἔτυχε χκαλὼώς πρὸς κρατοῦντος Περσίδος 
᾿Αζὰν ἐκείνου τοῦ περιθρυλλουμένου 
᾿Ανδρὸς μετρίου τὸ φρόνημα καὶ λόγον 
Ἴσου τ᾽ ἐραστοῦ φιλοτίμου τοὺς τρόπους" 
᾿Επανόδου δ᾽ ἔπειτα λαμπρὰς τυγχάνει 

3385 Σὺν αἸχμαλώτοις ἀπολυθεὶς ἐντίμως. 
᾿Βπειδ’ ἐπανέζευξεν elc ρΡωμαίδα, 
᾿Επανασωθεὶς ὥσπερ ix τριχυμίας 
Ὡς εἰς ἄκλυστον λιμένα χραταρχίαν, 
᾿Ενταῦθα ναυάγιον, ὦ δεινοῦ φθόνου] 

3390 Ἕτλη στερηθεὶς τοῦ φάους τῶν ὀμμάτων. 
Οὕτω δ᾽ ἔχων ἄπεισι πρὸς χαλουμένην 
Πρώτην γε νῆσον πλησίον Βυζαντίδος" 
Ἔνθα μονὴν ἤγειρεν οὗτος ἐκ βάθρων, 

C Κἀχεῖΐ τελευτᾷ σαδδατίσας τῶν πόνων" 

3395 Ἔφ᾽ οὗ Βλαχεονῶν εὐπρεπὴς νεὼς ἅπας 
Ἑπυρπολήθη τῷ πυρὶ τῷ παμφάγῳ. 


MICHAEL CONSTANTINI DUCAE FILIUS SIVE ΜΙΧΑΗΛ O ΥἹΟΣ KONKTANTINOY TOY AOYEKA 


PARAPINACES AN. VI. MENS VI. 


Deinde Michael, vulgo Parapinaces, 

* Constantini filias imperium adiit, 
ingenium leve dissolutum, stolidum, 
ignavum et ineptum ad imperium, 
qui ne privatam quidem rem suam gerere, 
nedum imperii publicam valebat. 
Ergo cum nihil frugi sciret agere, 

aliis habenas imperii committens, 

is se cum litteris quotidie oblectabat, 
ineptisque stolide occupationibus. 
Quare res publica laborare copit, 
imperiique navis periclitari, 

ne sevis undis ac tempestatibus. 

in Amphitrites barathro mergeretur. 
Namque ut feroces bellus furentesque 
nonnulli duces cupidi tyrannidis 
navem reipublice naufragam dederunt. 
Nempe et fecunda capitibus hydra, 
sic apostalici prodibant duces. 

Primus Ruselius quidam rebellat, 
deinde Cesar, tum Nestor vestarcha : 
evin Nicephorus agnomine Bryennius, 
qui ex illustribus erat optimatibus : 


ΤΟΙ O IIAPADINAKHE ET. C c. 


Εἴτα Μιχαὴλ ΙΙχραπινάχης θέσιν 
Κωνσταντίνου παῖς παραλαμὔάνει τὸ κράτος, 
Χαὺνός τις ἦθος, ἀφελὴς, ἀνειμένος, 

3400 ᾿Απαλὸς, ἀδέξιος clc χραταρχίαν, 
Τὰ καθ᾽ ἑαυτὸν διέπειν οὐχ ἰσχύων, 
Μὴ τοί γε χράτος καὶ διοίχτησιν ὅλων. 
llpàc οὐδοτιοῦν προσπεφυχὼς χρειττόνων, 
ἤΑλλους ἐφιστων ἡνίαις ταῖς τοῦ κράτους 

3405 Αὐτὸς προσεῖχε τοῖς λόγοις ὁσημέραι, ' 
Οἷς τ᾽ οὐ προσῆχεν ἀμαθῶς χεχρημένος, 

D Ὅθεν καχῶς ἔπασχεν xowx πραγμάτων, 

ὍὉλκάς τ’ ἐκινδύνευε τῆς χραταρχίας 
Δειναῖς τριχυμίαις τε xal καταιγίσιν 

340 Εἷς ᾿Αμφιτρίτης τὸν βυθὸν καταδῦναι - 
Ὡς ἀγριοι γὰρ καχίαι πεπνευχότες 
᾽Λλνδρες στρατηγοὶ βασιλειῶντες τότε 
Ὁλκάδα χράτους κατέδυσαν εἰς βάθος" 
Ὡς γὰρ πολυχέφαλος ἄλλη τις ὕδρα 

9415 Οὕτως ἀποστάτιδας ἦν ὁρᾷν καρας. 
᾿Αφίσταται πρῶτα τῶν Ῥουσέλιός τις, 
Πρὸς τῷδε Καισαρ καὶ Νέστωρ τις βεστάρχης 
Νικηφόρος τε Βρυένν:ος τοὐπίχλην , 
Ὃς παρασήμοις óp&isto τοῦ χράτους" 


181 CAXSARKS. 138 


3420 "A)AXoe Νικηφόρος τις Βοτανειάτης, 

Ὃς καὶ κατῆρξε τοῦ κράτους τῶν Αὐσόνων * 
Σὺν οἷς λιμός τε καὶ βροτῶν φθίσις 

Βαρεῖα κατέτρυχε τοὺς ὑπηχέους, 

Καί τις φόρων εἴσπραξις ἀδικωτάτη. 

3425 Ταῦτα μὲν οὕτω συμδέδηχεν, ὡς ἔφην. 
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ O ΒΟΤΑΝΕΙΑΤΗ͂Σ ET. Γ΄. 
Φημίζεται δὲ Βοτανειάτης κράτωρ, 

Καὶ διαδεῖται βασιλικῇ ταινίᾳ * 
Καὶ τηνικαῦτα φιλοτιμίαν ξένην 
Τὴν τῶν χρεῶν ἅπασιν ἐχτομὴν νέμει 

9430 Χρεωχοπίαν ὃν, μόσιον θβεσπίσας * 
᾿Ανὴρ ἱλαρὸς, ἁπαλὸς, χρηστὸς τρόπους, 
ἴλλλως δὲ νωθὴς. χαῦνος, ἐκλελυμένος, 
Πρὸς πραγμάτων πρόνοιαν οὐκ εὖ πως ἔχων " 
Τὸ δ᾽ αὖ ἐτῶν μήκει τε καὶ γήρως νόσοις * 

9439 Ὅθεν παραδοὺς ἡνίας ἄλλοις χράτους, 
Αὐτὸς τρυφαῖς ἔχαιρε χαὶ συσσιτίοις, 
Λουτροῖς πανημέροις τε xai πανδαισίαις. 
Ὁ Μιχαὴλ δὲ γίνεται μελαμφόρος, 

ΕἾτ᾽ ἀρχιθύτης καὶ πρόεδρός γ᾽ ᾿Εφέσου * 

3440 Τούτου συνεύνῳ πρὸς γάμου κοινωνίαν 
Βοτανεάτης οὐ καλῶς συνεζύγη. 
᾿Αποστασίας δ᾽ εἰσέτι Βρυεννίου, 
Τυραννίδος τ’ αὖ οὐ καλῶς ἐξημμένου, 
Καὶ μὴ θεῖναι δωρεαῖς πεπεισμένου, 

3445 Στέλλει κατ᾽ αὐτοῦ βασιλεὺς τὰς δυνάμεις, 
᾿Αλεξίῳ δοὺς Κομνηνῷ ταύτας ἄγειν " 

Ὃς συμπλακεὶς ἥττησε τύραννον μάχῃ, 
Καὶ φωτὸς ἐστέρησεν αὐτὸν ὀμμάτων. 
Πρὸς δ᾽ αὖ τυραννήσαντα xai Βχσιλάχην 


3150 Πεμφθεὶς Κομνηνὸς, συμπλακείς οἱ πρὸς μάγην C 


Ἡττῷᾷ χραταιῶς xoi στερίσχει τοῦ φάους * 
Καὶ Βαράγγων σύστημα τοῦ στεφηφόρου 
Κατεξαναστὰν ηὐτρέπιστο πρὸς μάχην : 
᾿Αντιπαρατάξει δὲ χειρὸς δυσμάχου 
3455 Καθυπεχλίθη καὶ συνέγνωσται πάλιν. 
"Yoxaxov ἀνταίρει δὲ Βοτανειάτῃ 
Κομνηνὸς ᾿Αλέξιος τυραννοχτόνος * 
Ὃς καταλαδὼν ᾿Δδριανοῦ τὴν πόλιν, 
Στρατό, τ’ ἀγείρας, ἀναδείχνυται χράτωρ, 
3460 Καὶ βασιλικοῖς ἀναδεῖται συμθόλοις. 
Μεθ᾿ ὧν ἀπάρας τὴν Κωνσταντίνου φθάνει, 
Καὶ τήνδ᾽ ἑλὼν μάχῃ τε χαὶ στρατηγίᾳ 
Εἴσεισιν ἐντὸς τῶν βασιλείων δόμων. 
ἤΛπεισι δ᾽ αὐτῶν Βοτανειάτης τάχος, 
3405 Καὶ τρίχα καρεὶς ἀμφιέννυτα: ῥάχος 
Ἐν Μητρανάνδρου τῇ μονῇ περιδλέπτου, 
Ἔνθα ρανὼν ἔτυχε τιμὴης ἐντίμου. 
AAEX!OE O ΚΟΜΝΗ͂ΝΟΣ ET. AZ. 
Οὕτω μὲν ᾿Αλέξιος εὔρατο χράτος, 
Ὃς καὶ τεταινίωυο παρ᾽ ἀρχιθύτου * 
3470 Κράτωρ ἀγαθὸς xai στρατηγὸς γεννάδας, 
Φρικτὸς μὲν ἐχθροῖς, εὐμενὴς δ᾽ ὑπηχόοις, 
᾿Ανὴρ περιδέξιος, ὀξὺς ἐν μάχαις, 
Εἴδὸς προδειχνὺς ἄξιον τυραννίδος, 
Καὶ πρᾶον ἦθος καὶ φιλαγάθους τρόπους. 
3475 Γένους ἔχων εὖ, σώματός τ᾽ εὐρυθμίας, 
Ἔργων στρατηγίας τε xxi μάχης ἴδρις, 


Ῥατδοι. Gà. CXLIII. 


À denique Nicephorus alius Botaniata, 


qui et imperium Romanum obtinuit. 

Pestis preterea hominumque lues 

gravis afflxit populos imperii, 

et injustissima vectigalium exaotio. 

Bic ergo res humane tunc se habebant. 
NICEPHORUS BOTANIATA AN. III. 

Ergo appellatur rex Botaniata 

atque solemni stemmate exornatur : 

qui sui nominis eelebrandi cupidus 

cunctam erario debitum pecuniam 


- remisit, novas tabulas instituens : 


vir letus facilis moribusque commodis, 
celerum segnis, levis, dissolutus, 
neque ad reip. curam idoneus; 

nam et senecta et morbis premebatur : 
quamobrem alios reip. preponens, 
ipse deliciis epulis ac balneis 
comissabundus quotidie indulgebat. 
Micbael autem clericus tondetur, 

exin fit primas Ephesi episcopus : 
cujus uxorem sibi consociavit 

haud laudabiliter Botaniata. 

Jam rebellante postea Bryennio 
tyrannidemque perfide affectante, 
neque ge donis placidum przbente. 


mittit in ipsum copias imperator 


bellique ducem Comnenum Alexium, 
qui pugna tyrannum palrata vicil, 
atque oculorum lumine spoliavit. 
Item &dversus Basilicem rebellem 
missus Comnenus, consertis manibus 
fortiter vicit illumque excacavit. 
Quin et Varangi conjurati in Cesarem 
publice ad arma seditiosa iverunt : 
sed manu forti protinus perdomiti, 
veniam moliminis mox impetrarunt. 
Ipsum postremo Botaniatam aggreditur 


' tyrannicida Comnenus Alexius : 


atque occupata Hadriani urbe 

collectisque copiis, fit imperator, 

atque regalibus ornatur insignibus. 

Sic ergo accedens ad Constantini urbem, 

cepit hanc praelio el peritia bellica, 

et regiam ipsam occupavit domum ; 

qua festinanter exiens Botaniata, 

monachi tunicam, tonsa coma induit 

in monasterio venerande Virginis, 

ibique moriena sepelitur magnifice. 
ALEXIUS COMNENUS AN. XXXVII. 

Sic ergo Alexius nactus est imperium, 

quin et a sumno presule coronatus : 

bonus imperator et dux strenuus, 

hostis tremendus, civibus benivolus, 

egregius vir, impiger in preliis, 

vultum pre se ferens imperio dignum, 

mitem consuetudinem honestosque morea. 

Stirpe erat nobili, corpore decenti, 

operis bellici maxime peritus 


139 EPHR/EMII CHRONOGRAPHI 140 


nec vero auri cupidini obnoxius, 

neo rursus ire sanguinis sitienti ; 
neque superbis fastosisve moribus, 
vel unquam subditis aditu difficiliis, 
vel pene exactor inexorabilis ; 

sed in benignitatem propensus magis, 
suavie, moderatus, gratiosus, facilis, 


prompto et acuto ingenio arcanoque simul, 


optimus orthodoxe defensor fidei, 
neo conviviorum amans neque luxus : 
tum et virtutis doctrineque studiosos 
viros honorans et officiis colens. 

Huic in imperii sede collocato 

nuntius advenit, Italum Robertum 
Dalmatie urbem Epidaurum 

armis cepisse et plurimis navigiis. 
Ergo profectus Cesar com exercitu 
illuc, et pugna cum hoste patrata, 
noster profugit pr&lio infeciliter 
cladem Romano referente exercitu, 
atque Byzantium Casar est reversus. 
Barbari autem cum Hoberto duce 
populabantur oppida Romana, 

captis Larissa Castoriaque urbibus. 
Contra Robertum rursua est egressus 
inclytus Cesar cum ingenti exercitu, 
atque Castoriam recuperavit. 
Robertum autem astu est aggressus. 
cujus rationem interest narrare. 
Cesar ornatum regium circumposuit 
germano proprio, copiasque tradidi ; 
cumque jussit expositas prebere 

in acie, coram agmine Roberti ; 

qui 8i copias suas contra commovisset, 
monuerat fratrem cedere effusa fuga. 
Interim Caesar modico cum milite 

per ceca reptans difficilia loca 

tota diripuit Barbarorum castra, 
quotquot ibi reperit cesi gladio. 
Cognita re barbarus, metu attonitus 
animo eimul viribusque concidit, 
cunctique sunt reversi in patriam suam 
risum lucrati, imo et ignominiam. 
Postea Turca, cui nomen Tzachas, 
Chii jam dominus, adornata classe, 
Samum et Lesbum atque Rhodum capit, 
aliasque prefecturas ; sed inde pulsus 
preliis maritimis a Romanis fuit. 
Tunc etiam Cyprus defecit ab imperio 
occupata videlicet a Rhapsommato. 
Fertilem insupater Cretensium insulam 
rabidus quidam Caryces rebellis 

vi captam, dominus veluti insidebat. 
Utramque tamen insulam imperio 
classis Romana denuo restituit. 

Hoc impetrante Caesare, terre motus 
admodum vehemens atque terrificus 
speciosas domos templaque magnifica 
diruit passim, vique sua conirivit. 


À Οὐ γρημάτων ἅττητο xal χρυσαργύρου, 


Οὔτ’ αὖ ψυμοῦ τε καὶ χόλου φθισιδρότου, 
Οὐχ ὑπερόπτης καὶ ao6azóq τις τρόπους" 

3480 Ἢ δυσπρόσιτος ἦν ὑπηκχόοις ὅλως, 

Ἢ πρὸς κόλασιν ἀπαραιτήτως ἔχων * 
᾿ΕἘπικλινὴς δὲ πρὸς φιλανθρώπους τρόπους, 
Μέτριος, ἡδὺς, εὐπρόσιτος, χαρίεις, 
Πτηνὸς φρόνησιν, ἀγχίνους f, κρυψίνους, 

3485 Ὑπέομαχος χάλλιστος ὀρθοδοξίας, 

Δίαιταν ἁορμὰν οὐ φιλῶν οὐδ᾽ αὖ πότους " 
"Av6pac λογίους ἀρετήν τ΄ ἐσχηχότας 

Σέδων τε τιμῶν καὶ προσανέχων σφίσιν. 
Ἤτγελτο τῷδε τοῦ κράτους δεδραγμένῳ 

3490 Ὡς τις Ἱτχλὺς 'Ρομπέρτος χεκλημένος 

Εἰς Δαλματίας τὴν ᾿Επίδαμνον πόλιν 

Β Σὺν στρατιᾷ κατῆρε καὶ βαρεῖ στόλῳ. 
Ἔξεισι τοίνυν ἐχστρατεύσας ὁ χράτωρ, 
Καὶ τῇδ᾽ ἐπιστὰς συμπλαχείς τ᾽ ἀντιπάλῳ, 

3105 ΠΠΞφευγεν οὗτος δυσχλεῶς ἐκ τῆς μάχης, 
Τῆς Ῥωμαϊχῆς στοχτιᾶς ἡττν μένης " 

Καὶ βασιλεὺς μὲν τὴν Κωνσταντίνου φθάνει - 
Οἱ Βαρύαροι δὲ σὺν στρατάργτ, 'δομπέρτῳ 
Λεηλατοῦντες Ρωμαϊχὰ χωρία 

3500 Λάρισσαν εἷλον καὶ Καστορίαν πόλεις " 
Ὕξεισι λοιπὸν κατὰ Ῥομπέρτου πάλιν 
"Aval ὁ κλεινὸς σὺν στρατιᾷ μυρίᾳ, 

Καὶ Καστορίαν ἀναλαμύανει πάλιν, 
Καὶ ἹΡομπέρτον μέτεισι δεαματουργίᾳ " 

3505 “Ὅπως τε δρᾶμα συμπέπλασται ῥητέον " 
Σ,γῆμα περιτίθησιν ἀρχικὸν κράτωρ 
Αὐτοῦ τ᾽ ἀδελφῷ xal στρατιὰν προσνέμει 

C Kal oi κατὰ φάλαγγα τήνδε Ῥομπέρτου 
Στῆσαι παρηγγύησεν εὐεπηδόλως " 

3510 Κἂν μὲν κατ᾽ αὐτοῦ συγκινῇ τὰς δυνάμεις, 
Στρέψαντα νῶτα προτροπάδην φυγγάνειν - 
Δι’ ἀφανῶν δὲ δυσόατων τε χωρίων 
ΓΑναξ διεχδὺς σὺν ὁπλίταις βραχέσι, 
Ληΐζεται χάρακα πάντα βαρύλρων, ! 

3515 Καὶ τοὺς ἐν χὐτῷ παραδίδωσι ξίφει - 

Ὃ Βάρδαρος γνοὺς συσεθεὶς ἀθυμίᾳ 
llapeito χεῖρας καὶ δέμας xai καρδίαν, 
Καὶ πάντες ἀπῴχοντο πιὸὺς σφῶν πατρίδα 
᾿ὠφληχότες γέλωτα, πρὸς δ᾽ αὖ αἰσχύνην ᾿ 

3020 Καὶ Τοῦρχος αὖθις Ταγᾶς τις X£XÀ v, μένος 
Χίον κατασχὼν «a! στόλον χαταστίσας 
Αἱρεῖ Σάμον A£z6ov τε νήτηυς xal “Ῥόδον, 

D "Λλλας τε δεσποτείας, &e). Y Àaxat πάλιν 
Ῥωμαϊκῷ στόλῳ καὶ ναυμαχίᾳ. 

3025 Αποστατεῖ δὲ τηνιχαῦτα xxl Κύπρος 
Τοῦ Ραψομμάτου τάνοε χατεσχηκότος͵ 
Καὶ πάλιν ἀμφίῤῥυτον εὔφορον Κρήτην 
᾿Ανὴ Καρύχης δυσμενὴς ἀποστάτης 
Βίᾳ κατασχὼν, εἶχε πρὸς χατοιχίαν " 

3530 ᾿Επανεσώθν͵ δ᾽ αὖθις Δύσδνων κράτει 
Νήσων ὁυὰς αὕτη γε Ρωμαίων στόλῳ. 
Τούτου χρατοῦντος χα! χλύνης γῆς συνέδῃη, 
Σεισμός τε δεινὸς καὶ λίαν φρικαλέος. 

ὙΦ᾽ οὗ xao! δόμο! τε χαὶ ναοὶ ξένοι 

3535 καταπεσόντες συνετοίύησπαν fíq * 


141 


Συνηρεφεῖς τε χαὶ μαχραὶ στοαὶ πάλιν 
Πτῶσιν παθοῦσαι συνέχωσαν ἀπλέτους. 
Καὶ Πχτζινάκαι Σχυθιχὸν πάλιν ἔθνος 
Θράκης ἐπήει, Μαχεδονίας ὅρους, 

3540 Αὐτῶν νομᾶς τε xal τόπους λελοιπότες. 
᾿Αλλὰ κατ᾽ αὐτῶν ἐχστρατεύσας ὁ κράτωρ 
Καὶ συμπλακεὶς, ἥττητο τοῖσδε Βαρύάοροις, 
Ὡς στρατιωτῶν τοῖς ὅπλοις πεποιθότων, 
Καὶ μὴ νιχητῇ τῷ Θεῷ χαλῶν δότῃ. 

3545 Kal πάλιν ἐστράτευσε xaz' αὐτῶν ἀναξ, 
Καὶ σώφρονός γε στρατιᾶς δεδειγμένης 
Ῥοπῆς τε θείας ἐλπίδας ἐξαψάσης, 
Συμμίξας αὐτοῖς ἐκνικᾷ κατὰ κράτος, 
Καὶ σφῶν τὸ πλῆθος ἐχθεοίζουσι ξίφει * 

9560 ἴλλλους δ᾽ ἑλόντες αἴχμαλώτους ἐν μάχῃ 
'Honutvotz σφᾶς ἀπέδοντ᾽ ἀργυρίου. 

Ὁ δ᾽ αὐτοχράτωρ ἐκ Σκυθῶν ἀποχρίνας 
Νέους σφριγῶντας εὐσθενεῖς καὶ μαχίμους 
Ἔν Μογλένων ᾧχισε τούτοις χωρίοις, 

3555 Οἰχεῖόν οἱ σύντσγμα τούτους χαλέσας, 

Οἱ καὶ μέχρι vov ἀπὸ Μογλένου τόπου 
Πᾶσι καλοῦνται Μογλενοπατζινάχαι. 
Καὶ στρατιά τις ᾿Ιταλῶν ἐξ ἑσπέρας 
Ἄνεισι βαδίσασα πρὸς Βυζαντίδα, 

3560 "ἔχουσα τὸ πρόθυμον ὡς πρὸς τὴν ἕω * 
Ἤς συγκίνησιν ἐμφανῶς προμηνόει 
Πληθὺς ἀκρίδων ἑσπέρας πρὸς τὴν ἕω, 
Διά τε Opáx1,c, Μαχεδονίας ὅρων 
Τὴν ἀέριον πτῆσιν ἐξεργασαμένη. 

3505 Φράγγων ὅμως στράτευμα πορθμὸν διέδη, 
᾿Εφίσταται δὲ τῇ Νικαέων πόλει 
Χερσὶ Τούρκων αἴσχιστα τυραννουμένῃ * 
Καὶ σὺν χρόνῳ δὲ καὶ μάχῃ φρικαλέᾳ 
Φρθορᾷ τε πολλῇ πρὸς μερῶν ἑκατέρων 

3570 Αἱροῦσι Φράγγοι τὴν πόλιν κατὰ κράτος, 
Καὶ τῷ βασιλεῖ τήνδε πολλῶν χρημάτων 
᾿Απεμπολοῦσι xai προχωροῦσι πρόσω " 
Καὶ προσθαλόντες ᾿Αντιόχου τῇ πόλει 
Αἱροῦσιν αὐτὴν μηχαναῖς τε xal μάχῃ ᾿ 

3575 Μεθ’ ἣν ἀγῶσιν ἰσχυροῖς τε xal μάχῃ 
Καὶ τὴν Σιὼν αἱοοῦσι τὴν Θεοῦ πόλιν * 
Καὶ Ῥαϊμοῦνδος, οὗ πατὴρ ἦν Ρομπέρτος, 
Τῶν παρ᾽ ᾿Ιταλοῖς εἷς ἐπισήμων πέλων, 
Πίστεις ἐνόρκους ἔδρα πρὸς βασιλέα 

3580 Τὴν δὴ πρὸς αὐτὸν ἐμπεδούσας φιλίαν 
Kai δουλικὴν εὔνοιαν ἀεὶ καὶ σχέσιν. 
Ὅθεν λαδὼν χρήματα πρὸς βασιλέως, 
Καὶ δωρεὰς αὖ φιλοτιμίας ξένας, 

Ηρὸς Συρίαν ὥρμησεν xai Κιλιχίαν - 

3585 Τῆς δ᾽ ᾿Αντιόχου καταχρατήσας μάχῃ, 
Οὐς 3ἴχεν ὅρκους πρὺς βασιλέας, δράσας 
Σπονδάς τε φριχτὰς ἠθετηχὼς αὐτίχα, 
Λσπονδος ἐχθρὸς εὑρέθη ἹΡωμαΐδος, 

'Ex τῶν ἑῴων τοιγαροῦν πρὸς ἑσπέραν 

3590 Μέλλων ἀπαίρειν ἡ βέδηλος καρδία, 
Αὐτοῦ χατεψεύσανο θάνατον οόδῳ, 

Ὡς νεχρὸς οὖν ἐντεθεὶς ἐψευσμένος 
Ἢ νεκρὸς ἔμπνους λαρναχιδίῳ τότε 
᾿Απῆχτο χερσὶν οἰκετῶν πρὸς πατρίδα 


CARRARES. 
À Tuin vero opace prolixeque porticus 


strate mortales oppresserunt plurimos. 
At Palzinzce Scythica gens denuo 
Thraciam vastabant atque Macedoniam 
suis relictis patriis atque pascuis. 
Contra hos correptis armis imperator, 
manu conserta, victus est a Barbaris, 
quia nostri millites confidebant armis, 
non Deo victore bonorumque auctore. 
Rursus profectus contra eosdem Cesar 
modesto cum exercitu atque pio 

et qui victoriam coelitus sperabat, 

inito prelio debellavit hostes, 
numerumque plurimum gladio messuit : 
reliquam captam bolli jure turbam 
victor exercitus sub corona vendidit. 

At imperator sibi de Scythis legit 
eximios juvenes validos, pugnaces 

quos iu regione posuit dicta Mogleno, 
suam hanc appellans perculiarem manum ; 
hic nunc etiam a statione Mogleni 

vulgo appellantur Moglenopatizinace. 
En autem Italus ex occidente exercitus 
processit, urbem ad Byzantinam tendens, 
sed orientales cursus petens plagas. 
Hujus portendit manifeste motum 

vis locustarum ingens ex hesperiis 

6008 petens locos, ac volatum 

per Macedoniam Thraciamque dirigens. 
Francorum quoque excercitus fretum transiit 
atque Nicenam urbem circumsedit 
Turcarum manibus turpiter oppressam ; 
quam diuturnis horridisque pugnis 
multoque utrinque militum excidio 
expugnatam Franci per vim summam, 
Cesari greco multo repenso pretio 
divendiderunt, perrexeruntque ulterius : 
delatique ad urbem Antiochiam, 

hanc artificio et preliis obtinuerunt. 
Posthinc cerlaminum rnagno labore 
Sionem quoque ceperunt urbem Dei. 
Tum et Raimundus fiiius Roberti, 
nobilis Italus Cesari nostro fidem 
juratam dedit fore ut amicitiam 
perpetuam secum coleret, et obsequium 
devoti animi reverentiamque haboret. 


D Ob id accepta ἃ Cesare pecunia, 


donis affectus insolitisque honoribus, 
perrexit in Ciciliam moxque in Syriam. 
Ast Antiochia fortiter potitus. 

quam regi obtulerat juratain fidem 
sacrumque foedus illico fefellit, 
perfidum hostem semet imperio exhibens. 
Mox ab oriente rursus in Hesperiam 
homo scelestus cum rediturus esset, 
metuens sibi, mortem simulavit. 

Ergo fallaci, tanquam mortuus, dolo 
vel moribundus conditur in capsa 
atque ita a famulis defertur in patriam 


142 


148 RPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


falso dicentibus mortuum hunc esse. 
Cum sic in patriam evasisset astu, 
Cesari multum obtrectavit temere, 
congregatoque exercitu Latino 

ad Epidaurum urbem classem appulit, 
hujusque menia machinis pulsabat. 
Sed spe frustratus cum nihil proficeret, 
omisso bello, mittit legalionem, 

et impetrato Cesaris colloquio, 

foedus cum ipso denuo pacemque facit. 
Bogomilarum su5 Alexio heresis 
invisa Deo emersit et exsecrabilis, 
cujus Basilius quidam auctor erat, 
medicus vulgo dietus, minister Satane, 
qui clam permultis pestem suam afflabat, 
atque animabus dogmata ocxitiose. 

Hic multos annos hac illacque cursana, 
orbis provincias atque urbes peragrans, 
tristi postremum omine adventavit 

in hancimperii maximam metropolim. 
Sed imperator orthodoxie tenax 


hominis fraudem cauto urtificio aggreditur. 


Nam aimulata callide persona 
credulum 80 benivolumque finxit, 
sepe ao benigne eum scelesto versans, 
80 familiari demulcens colloquio, 
gervatoremque errantium appellans. 
Hie homo impius delenitus verbis 
exitiosum vomuit venenum, 

pessime exponens dogmata doctrine. 
Qus pius Cesar simul ao agnovit, 
scelesti nempe effata magisterii, 
protinus vulgo patefieri voluit, 
impostoremque hominem Christi hostem 
tradidit flammis communi suffragio 
Multos preterea Manicheos Cesar 
tum magisterio tum catis suasionibus 
ad religionem veram revocavit. 
Orphanis quoque pueris attribuit 
domum et victum assignavit uberem 
his et alendis et curandi sedulo. 

Quin et grammatice ludum aperuit 
orbis adolescentibus, vel de paupere 
stirpe progenitis, multosque redditus 
et largos sumptus suppeditavit 

simul discipulis atque magistris. 
Comneno Alexio moderante imperium, 
incendia quoque in urbe acciderunt, 
quibus absumpte multe partes sunt. 
Vehemens quoque tempore sub verno 
spiritus multa detrimenta fecit 

humi dejectis passim edificiis : 
quibuscumque decidit admiranda statua 
imposito columnae porphyretice 

cujus in Placoto basis erat posita : 
illa cum caderet, forte presentes ibi 
mu'tos mortales mole sua contrivit. 
Imbrium quoque nimia vis coelo 
conchim effusa passimque inundans 


Α 3505 Μάτην θρυλούντων τόνδε νεχρὸν τυγχάνειν. 
Ἐπεὶ δὲ λαθὼν ἀπεσώθη πατρίδι, 
"Πολλὰ κατειπὼν τοῦ κρατοῦντος ἀλόγως 
Kai συναλίσας στρατιὰν ἐκ Λατίνων 
᾿Επιδαμνίων προσκαταίρει τῇ πόλει, 

8600 Καὶ τήνδ᾽ ἑλεῖν ἔσπευδε τειχομαχίαις. 
᾿Αλλ᾽ ἐλπίδων ἔψευστο qr δὲν ἀνύσας * 
Πρεσδεύεται γοῦν ἀπογνοὺς τῶν ἐλπίδων, 
Καὶ τῷ κρατοῦντι πρὸς λόγους ἀφιγμένος, 
Σπονδὰς πρὸς αὐτὸν ἐχτελεῖ καὶ συμδάσεις. 

3605 Τούτου χρατοῦντος αἵρεσις Βυγομίλων 
θεοστυγὴς πέφηνε καὶ βδελυχτέα, 

Ἧς μυσταγωγὸς ἰατρός τις τοὐπίκλτ,ν 
κλῆσιν δὲ Βασίλειος, Σατὰν ἐργάτης * 
Ὃς λάθρα πολλοὺς ἀνεπίμπλα τῆς λύμης 

Β 3610 Καὶ τῶν παρ᾽ αὐτοῦ δογμάτων ψυχοφθόρων - 
Πολλῶν ἐτῶν δρόμοις τε xa! πεοιδρόμοις 
Χώρας ἐπιὼν xai πόλεις οἰχουμένης, 
Ἐπιπολάζει xal τελευταῖον τὰλας 
Πόλε: μεγίστῃ τῇδε καὶ βατιλίοι. 

3615 ᾿Αλλ᾽ ὁ χρατάρχης ὀρθοδοξίας φίλος 
Μέτεισιν αὐτοῦ πανσόφῳ τέχνῃ πλάνην - 
Πλασᾶμενος γὰρ ὑποχριθείς v' ἐντέχνως 
Πἰστιν βεδαίαν, εὐμένειαν οἱ τρέφειν, 
θαμὰ πρεσήει τῷ τρισαλιτηρίψ, 

3620 "Ayav προσηνῶς χαθομιλῶν συχνάχις, 
Σωτῆρα χαλῶν τόνδε πεπλανη μένων. 
Totsó' ὁ βδελυρὸς καταθελχθεὶς τοῖς λόγοις 
'Jóv κακίας ἐξεμεῖ ψυχοφηόρον. 

"Ἔχπυστα τιθεὶς δόγματα πονηρίας " 
9625 “Α γνοὺς ὁ χρατῶν φιλόχριστος χαρδία 
C ᾽Ολέθρια δόγματα διδασκαλίας 
Γόητος ἀνδρὸς, μισοχρίστου xai πλάνου 
Καὶ στηλιτεύει καὶ θριαμδεύει πρόφρων, 
Wu τε χοινῇ τῷ πυρὶ τόνδε φλέγει. 

3630 Οὗτος βασιλεὺς xat Μανιχαίων πάλιν 
Πολλοὺς πρὸς εὐσέθειαν ἦν ἐφελκύσας. 
Διδασχαλίαις καὶ σοφαῖς συμθουλίαις. 
Καὶ παισὶ δ᾽ ἀνήγειρεν ὀρφανοῖς δόμον, 
Τάξας σιτήσε'ς δαψιλεῖς ἐν τῷ δόμῳ 

3635 ᾿Επιμελείας xat τροφῆς τούτων χάριν * 
Καὶ γραμματικῶν ἀπέταξεν αὖ πάλιν 
Μουσεῖον εἰς παίδευσιν ὀρφανῶν νέων 
Οὐχ εὐπόρων τε πατέρων πεφηνότων, 
Νείμας μαθηταῖς xai διδασχάλοις νέων 

9640 Ηλείστας σιτήσεις, δαπάνας, χορηγίας. 

D ᾿Επὶ χρόνων τούτου δὲ τῆς χραταρχίας 
Καὶ πυρχαϊαὶ συνέόησαν τῇ πόλει, 
Καὶ πλεῖστα τῇσοε χατανήλωσαν μέρη - 
Ἔπνευσε δ᾽ ἦρος ἀνέμου τις σφοδρότης 

3645 Βιαιοτάτου, προξένου γε κινδύνων, 

"Q πολλὰ κατήρειπε τῶν δομημάτων " 
Μεθ᾿ àv χαμαὶ πέπτωχεν ἄγαλμα ξένον, 
ἼΑνωθεν ἑστὼς, χίονος πορφυρέου 

Too πρὸς Ηλακωτῷ τὴν βάσιν ἱδρυμένου . 

9650 Ὃ xattvey 0ev παρατυχόντων τόπῳ 
Πολλοὺς ἀνεῖλε συντετριφὸς ἐσχάτως. 
Κατεῤῥάγη δ᾽ ἀνωθεν ὑετὸς μέγας 
Χύδην χατιὼν χαὶ καταχλύζων μέγα, 


145 CAESARES. 146 


"I'o' οὗ χατηοείπωντο πλεῖστα δωμάτων. 

3055. Ζώων δ᾽ ὑπῆρξε καὶ βροτῶν πολλὴ φθίσις, 
Οὗτος στρατεύσας xaxà Τούρκων βαρδάρων 
᾿Αφῖχτο xal μέχρι γε Φολομιλίου * 
Εὑρὼν δ᾽ ἔρημον ὁπλιτῶν ἄστυ τόδε, 
᾿Αποδρασάντων τοῦδε Βαρύάρων δέει, 

3660 Αἱρεῖ τε τοῦτο καὶ στίφος τι φρουρίων, 
Κρησφύγετα σπήλαια τῶν ἐγχωρίων, 

Kal τοὺς ἐν αὐτοῖς προσλαδὼν οὕτω χρΐνας 
Ὑποστρέφει κάλλιστα πρὸς Βυζαντίδα, 
Μετοιχίσαι σφᾶς καχὰ νοῦν ἄλλῃ γ᾽ ἔχων. 

3005 Τούτων πορείαν τὴν πρόσω ποιουμένων 
Οἱ μὲν σφριγῶντες καὶ νεάζοντες χρόνῳ 
Ποσὶν ἐχρῶντο καθ᾽ ὁδὸν τοῖς ἴδίοις * 
Οὕσπερ λυγρὸν δ᾽ ἔτρυχε γῆρας xal νόσος, 
Τούτοις ὑποζύγια παρεῖχε κράτωρ" 

3070 Ηαρειμένους πλάσιν δὲ σώματος πάλιν 
᾿Λλσπίσι μακραῖς ἐντιθεὶς εὐμηχάνως 
Νέοις σθεναροῖς σφᾶς παρηγγύα φέρειν. 
Αὐτὸς δ᾽ ἄνω κάτω περ ἱππότης θέων 
Ὡς σφῶν προμηθεὺς xai φύλαξ εὐζωΐας, 

3075 Εἴ τινά που βλέψειε προσχεχμηκότα 
Βρωτοῦ, ποτοῦ σπάνει τε χαὶ μαχρῷ δρόμῳ, 
Τόνδ᾽ ἀνεχτᾶτο χριστομιμήτῳ τρόπῳ. 
Οὕτως ὑποστρέφοντι συντεταγμένῳ 
Σουλτὰν προσῆλθεν ἱππότῃ στεφηφόρῳ, 

3680 Ἠόῤῥωθεν αὐτὸς ἀποδὰς ἵππου δρόμου, 
Καὶ προσχύνησιν ἀποδοὺς ὥσπερ θέμις, 
Σπονδάς τε δράσας φιλικὰς xal συμύὔάσεις, 
Σὺν φιλοτίμοις δωρεαῖς ὑποστρέφει. 

Ὁ δ᾽ αὐτοχράτωρ πρὸς πόλιν Κωνσταντίνου 

3685 Αὖθις ἐπανέζευξε σὺν εὐθυμίᾳ : 

Ἔνθα νοσῶν ἔχειτο λοιπὸν ἐν χλίνῃ 
Σφοδρῶς ἐπιῤῥεύσαντος Ex καχεξίας 
Βάθροις ποδῶν ῥεύματος ὑλωδεστέρου - 
Παρ᾽ οὗ δαμασθεὶς ἐσχάτως τὸ σαρχίον 

3600 Μετ᾿ οὐ πολὺ δέδεκτο τέρμα τοῦ βίου, 
Κατὰ στομάχου μύδρον (47) εἰσδεδεγμενος 
᾿Ασχληπιαδῶν προσταγῇ τε xai χρίσει. 

ΙΩΑΝΝΗ͂Σ O ΚΟΜΝΗΝΟΣ ET. ΚΔ΄. 
Τούτου τὸ βιοῦν καὶ χράτος λελοιπότος, 
Χειρίζεται κάλλιστα τὴν χραταρχίαν 

3695 Ἰωάννης παῖς ἀρετῶν συστοιχία, 

"Ovcióg χαριτώνυμος Ó6la χάοις, 
"Avat ἀγαθὸς xal μαχητὴς γεννάδας, 
Ἐχθρῶν νικητὴς xai παθῶν αὐτοχράτωρ, 
Πλῆρες ταμεῖον ἀγαθῶν θεοδότων (48), 

3700 Ἡδὺς, ἱλαρὸς, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
Χρηστὸς, προσηνὴς, εὐπρόσιτος, χαρίεις, 
θάλασσα καλῶν φιλοδωρίας πλέα, 

Φύσις ἀπαράμιλλος, εὐλογημένη, 
Ταῖς βασιλικαῖς ἀρεταῖς διαπρέπων, 

9705 Σὺν τῇ γε λοιπῇ τῶν καλῶν εὐχοσμίᾳ, 
Γνώμων διχαίου, πραότητος αὖ τύπος 
Καὶ τῆς ἀληθείας γε τῆς ἐν τοῖς λόγοις * 
Πρῶτος μετά γε πρῶτον εὐσεδανάχτων 
Πιστὸς, φρόνιμος, οἰχέτης ὑπηρέτης, 


(47) Judicent eruditi de hujus vocabuli sensu, 


À edificiorum latam stragem edidit. 


Bestiarum denique et hominum lues fuit. 
Cesar cum Turcis barbaris belligerans 
pervenit usque ad urbem Philomelium ; 
quam cum desertam milite invenisset, 
qnia metus Barbaris fugam suaserat, 
hane capit, et simul castella aliquot 
agyla veluti et specus incolarum. 
Atque hos captos Cesar sibi vindicans 
cum gloria insigni Byzantium rediit, 
alio translatos cogitans deponere. 
Ergo horum longum carpentium iter. 
validi quidem atque state vegeti 
pedibus propriis metiebantur viam ; 
egrotis actem vel senio confectis 
clemens jumenta dabat imperator : 
qui autem corpore prorsus erant fracto 
hos longis scutis affabre compositos 
forti invente deportandos tradidit. 
Tum eques ipse hac illacque cursans 
tanquam curator et salutis custos, 
si quem videret male laborantem 
Cibi potusve inopia aut longo cursu, 
hunc imitator Christi recreabat. 
Hoc imperator cum rediret ordine 
occurrit ei equitanti sultanus, 
qui et ex equo procul et celeriter 
descendens, debitum obtulit obsequium : 
tum conventionibus amice initis, 
cum honoriflcis donis recessit. 
Porro imperator in urbem Constantini 
letante animo serpel restituit. 
Sed ibi posthinc ager in lecto jacuit, 
dum pravus humor generatus morbo 
ad imo pedes plurimus descenderet : 
ἃ quo corruptum denique corpusculum 
haud multo post vivendi finem fecit, 
cum medicorum consulto judicio 
ardentem pilulam stomacho recepisset. 
JOANNES COMNENUS AN. XXIV. 
Posquam is vitam imperiumque amisit, 
rerum dignissimus corripit habenas 
Joannes filius, virtutum congeries, 
dulce reapse nomen et gratiosum. 
rex simul bonus, bellatorque strenuus, 
hostium victor, cupidinum domitor, 


D plenus thesaurus divinorum munerum, 


suavis, hilaris, subditis benivolus, 

mitis, benignus, beneficus, comis, 

mare redundans liberalitate, 

indoles benedicta incomparabilis, 

dotibus rege dignis longe rutilans, 

atque aliis etiam bonis ornatissima, 

justitie norma, clementia typus, 

et in loquendo veritatis tenax. 

Primus hic post primum Christianum regem 
fidelis, prudene, ceconomus famulus 


(48) Cod. θεοσδότων. 


447 


qui talentum imperii valde auxit; 
semper in armis pro salute publica, 
alienas urbes vindicans imperio, 
consilio, verbis, opera et arte bellica, 
victor sepissime hostium plurimorum, 
ceu quondam David hostes propulsabat 
prece pia, forti manu, peritia ducis. 
Hujus victorias dicere vel prelia 
virtutumque numerum et ornatum, 
rhetori quoque summo operosum sit. 
Nos ex ingenti acervo pauca sumimus. 
Hic occupato paciflce imperio 

largitus est honores cognato generi 
cunctisque tribuit pro dignitate munera : 
nempe gerendis reip. officiis 
propinquos sibi sanguine preposuit. 
Hi vero ipsi conjurati in regem 
exitiosas moliuntur insidias 

paulo post initum ab illo imperium. 
Atque his dux erat peragendo operi 
regis germana soror princeps Anna. 
Quorum cum essent detecte insidiae, 
nullius corpus violatum fuit, 

sed patrimonia tantum sunt erepta : 
atque hec ipsa paulo post restitui 
mira imperavit Cesar clementia. 
cunctis remittens criminis reatum ; 
parcens in primis principi sorori, 
ipsique opes pro dignitate reddens. 

Id quomodo sit gestum, lubet dicere. 
Auri atque argenti vasa gemmasque nitidas 
el multi generis vestem atque insignem, 
maximi pretii opes in quadam domo 
sororis su& principis repositas 

Cesar spectabat cum Joanne Axuch ; 
Quin etíam tuno sic ferunt locutum : 
Hem ut generis mei sors est conversa! 
utque inimica mihi nunc est cognatio, 
et qui benivoli olim, nunc sunt malivoli ! 
Quamobrem jubeo presentes opes 

ut tibi sumas, Axuch dulcissime, 

Is liberali regi grates agit ; 

sed licet, inquit, sensus meos dicere! 
Rege annuente, sic orsus est loqui : 
Quanquam injustam vim et insidias 
contra te, Cesar, soror est molita, 

et abdicavit factis fraternitatem, 
natura tamen facit consanguineam. 
Vincesis igitur Christiana clementia 
malum sororis animum et injurium ; 
illique hec omnia largire benivole 

ad quam paterno magis jure pertinent. 
His morem gerens monitis Cesar 
cuncta libenter tribuit sorori. 

Etenim, inquit, regno sim indignus, 

si meo generi minus sim benivolus, 
quam tu, qui lucri prodigus contemptor 


(49) Simultatem suam adversus fratrem, dolo- 
loremque quod is imperium exstincti parentig oc- 


REPHRZEMII CHRONOGRAPHI 


Α 3710 Κραταρχιας τάλαντον αὐξήσας μέγα, 
᾿Αεὶ στραταρχῶν, ὑπεοχηλῶν τοῦ χράτους, 
ἸΙόλεις ἐθρνικὰς ὑποτάτσιων τῷ κράτει, 
Γνώσε:, λόγῳ, ποάγματι, xal πείρᾳ μάχης, 
Μυριόνιχος πλειστάχις δεδειγμένος, 

3715 Ὡς ποὶν ὁ Δαδὶδ χατ᾿ ἐχθρῶν ἀντιμάχων 

Λιταῖς, στρατηγίαις τε σὺν εὐανδρίαις . 
Οὐ τοὺς ἀγῶνας xai νίχας καταλέγειν, 
Τῶν ἀρετῶν θ᾽ ὅμιλον αἷς ἦν ἐκπρέπων, 
Καὶ ῥήτορ: γένοιτ᾽ ἂν ἔργον ἐξόχῳ. 

3720 Μίχρ᾽ ἄττα δ' ἡμῖν Ex περιττῶν λεχτέον - 
Οὗτος κατασχὼν ἀσφαλῶς χραταρχίαν 
Τιμὰς ἐπεδράδευσε τοῖς ix τοῦ γένους, 
Καὶ πᾶσιν ἁπλῶς δωρεὰς ἀναλόγους, 
Κοινῶν προμηθεῖς ἀποτάξας πραγμάτων 
'Ex τῶ» xag! αἷμα xai προτῳκε: μένων " 
Σύστρεμμα τῷδε βασιλεῖ vov ix γένους 
Καττύεται σχέμμα τε θανατηφόρον 
Μετά γε βραχὺν τῆς χραταρχίας χρόνον, 
Πρωτουργὸν ἅμα xai στρατηγέτιν ἔχον 
Ὅμαιμον αὐτοῦ τὴν Καισάρισσαν Ἄνναν (49) 
Καὶ φωραθέντων τῶν συνιστώντων λόχον, 
᾿Αειχὲς οὐδεὶς εἰς δέμας πέπονθέ τι, 

Ὅτι γε μὴ ψίλωσιν οὐσιῶν μόνον, 
"Ac ἀποδοῦναι βασιλεὺς χεχτη μένοις 
3135 Μετά γε βραχὺ προστέταχεν ἐνθέως, 
Αἰτίας ἀφεὶς πᾶσι προσχεχρουχόσι, 
Σπεισάμενος πρώτιστα τῇ Καισχρίσσῃ 
Καὶ πλοῦτον αὐτῇ συνεπιδοὺς ἀξίᾳ * 
Ὅπως δὲ τοῦτο συμδέρηχε φραστέον " 
3740 Τὴν ἐν χρυσαργύρῳ τε λιθομαργάροις 
᾿Εσθήμασί τε ποιχίλοις τιμαλφέσιν 
Οὐσίαν ἀμύθητον Ev τινι δόμων 
Τῆς χασιγνήτου Καισαρίσσης χειμέντν 
"Aval ἐπισχοπῶν ἦν σὺν ᾿Αξοὺχ ᾿Ιωάννῃ - 
Ἡνίκα τόνδε καὶ ταδὶ φάναι λόγος - ᾿ 
Ὡς τάξις ἀντέστραπτο χἀμοὶ τοῦ γένους 
Καὶ συγγενὲς μὲν δύστροπόν μοι τυγχάνει, 
 Αλλότριον δ᾽ εὔνουν τε xa πεφιλμένον! 
Ὅθεν χελεύω τὰ προχείμενα τάδε 
Φίλτατον ᾿Αξοὺχ προσλαθόντα κατέχειν. 
ὋὉ δ᾽ εὐχαριστεῖ τῆς μεγαλοψυχίας. 
Μετὰ δέ γ᾽ εἰπεῖν λιπαρεῖ δεδογμένα - 
Καὶ τὸν λαθόντα τοῦ λέγειν ἐξουσίαν - 
Εἰ xai βιαίων ἀδίκων τε πραγμάτων 
Κατῆρξεν, ἄναξ, σὴ κασίγνητος φάναι, 
"ἔργοις τ’ ἀπωμόσατο φιλαδελφίαν, 
᾿Αλλ᾽ d φύσις σύναιμον αὐτὴν δεικνύει - 
Νίκησον οὐχοῦν χριστομιμήτῳ τρόπῳ 
Γνώμην ὁμαίμου δυσμενῖ, χαχεογάτιν, 
Καὶ τὰ χατ᾽ ὄψιν πάντα δὸς χατὰ χάριν, 
Ταύτῃ διαφέροντα μᾶλλον πατρόθεν. 
Ταύτῃ γε πεισθεὶς βασιλεὺς παραιφάσει 
Πάντα προθύμως Καισαρίσστ, προσνέμει 
Εν ἂν, εἰπὼν, τοῦ βασ'λείου χράτους 
3765 Παντάπαν ἀνάξιος, εἰ πεοὶ γένος 
Τοὐμὸν χριθείης εὐμενέστερος σύ γε, 


85} Ὁ 


3790 


C 


3745 


3790 


3760 


cupavisset, satis demonstrat ipsa Anna Comnena 
in Alexiadis sue calce. 


148 


149 


᾿Ανώτερος χέρδους τε κτήσεως τόσης. 
Οὕτως ἀμνησίκαχος ἦν ἄναξ ὅδε, 
Θεομός τ᾽ ἐραστὴς χριστομιμήτων τρύπων ! 

3170 Μήτηρ δὲ τοῦδε xai βασιλὶς ΕἸρήνη, 

ΕἸ καὶ πρὶν ἀπέστεργε τόνδ᾽ οὐχ ἐνδίκως 
Οὐχ ἄξιον χρίνουσα πρὸς χραταρχίαν, 
Ὡς τῇ θυγατρὶ μνωμένη τὰ τοῦ κράτους, 
Γαμὸόρῷ τε τῷ Καίσαρι τῷ Βρυεννίῳ, 

9715 Λόχου φονῶντος οὐ συνίστωρ εὑρέθη" 
Μᾶλλον δὲ γνοῦσα εἰς ἔπειτα τὸ δρᾶμα 
"Ex6030ov λόγιον ἐξειπεῖν λόγος, 
Γνώμην τε κεδνὴν, συνετὴν μάλ᾽ εὐστόχως, 
Ὡς οὐχ ὑπόντα χρὴ διφᾷν βασιλέα, 

3780 Παρόντα δὲ στέργειν τε τοῦτον xal σέδειν. 
Οὗτος στρατευσας κατὰ Περσῶν βαρύάρων 
Τὰς πρὸς Κομνηνάχτα συνθήχας πάλαι 
Διαλυσάντων, xal πόλεις ἹΡωμαίδος 
Τὰς πρὸς Φρυγίᾳ xai Μαιάνδρῳ χειμένας 

3785 Κατατρεχόντων χαὶ χαχῶς δρώντων ὅπλοις" 
Καὶ συμδαλὼν ἥττησεν αὐτοὺς πολλάχις, 
Τρεψάμενος σφᾶς εὐχλεῶς ἐν ταῖς μάχαις. 
Καὶ Λαοδιχέων δὲ λαμθάνει πόλιν, 

Καὶ τήνδε τειχῶν κατοχυρώσας χράτει, 

3700 Καὶ πάντα θεὶς εὖ xal χαθὼς ἦν συμφέρον, 
Πρὸς βασιλίδα χαθυποστρέφει πόλιν, 

Ota βασιλεὺς ἀγαθὸς, νικηφόρος 
Τοῖς βασιλικοῖς ἀναδούμενος χρότοις. 
Μετὰ δὲ μιχρὸν ἀπανίσταται πάλιν, 

3705 Καὶ γίνεται δὴ κατὰ τὴν Παμφυλίαν, 
Alpet τε Σωζόπολιν μηχανουργίᾳ 
Ηόλιν ἐρυμνὴν καὶ κατησφαλισμένην, 
ἴἼΑλλα τε πλεῖστα τῶν ἐχεῖ πολιχνίων 
Στρατηγιχκαῖς τέχναις τε xal μάχης νόμῳ" 

3800 Ἐν ofc περ ἠρίθμητο xal κεχλημένον 
Δύσληπτον ὄντων ἹἱἹεραχορυφίτου, 

Ἔρυμα τειχῆρές τι δύσμαχον πάνυ. 
Πάλαι μὲν ὄντα τῷ κράτει Ῥωμαΐδος 
Ὑπήκοά τε xal συνηριθμημὲνα, 

3805 Ζυγῷ δὲ Περσῶν καθυπείκοντα τότε" 
Οὗτος περὶ πέμπτον γε τῆς ἀρχῆς χρόνον 
Ἔθνους Σχυθινοῦ καταχείροντος θράκην 
Καὶ πάντα ταὐτῆς Σχυθικὴν ἐρημίαν, 

Ὃ φασι, δρῶντος ἐκδρομαῖς πανημέροις, 

3810 Κινεῖ χατ᾿ αὐτῶν Ρωμαϊκὰς δυνάμεις, 

Καὶ συμπλαχείς σφίσι γε τῷ Θεοῦ σθένει 
Κατατροποῦται Σχυθιχὰς πάσας as, 
Καὶ τρισχριστεὺς ἀναδείκνυται κράτωρ 
Βουλαῖς στρατηγίαις τε, λιταῖς ἐνθέοις" 

3815 Οὐ γὰρ ἀνχξ σύμδουλος ἦν γρηστὸς μόνον 
Καί γε στρατηγὸς ἐν μάχαις ῥωμολέος, 
᾿Αλλὰ καθά τις καὶ Μωσῆς ἄλλος νέος 
Χεῖρας ἀνυψῶν εἰκόνι σεδασμίᾳ 
Τῆς μητρανάνδρου καὶ πανυμνήτου Κόρης 

3820 Σχήμασιν οἰχτροῖς καὶ σταλαγμοῖς δαχρύων 
Παρεμδολὰς ἔχοινε τὰς τῶν βαρδάρων 
Θεοῦ διδόντος τὴν νίκην οὐρανόθεν 
Περιφανὴ τε καὶ περίποστον λίαν. 

Καὶ 132 τοσοῦτον μυριάριθμον στίφος 


3825 Δορυαλώτων συνελήφθη βαρύαρων, 


CARBARES. 


À nunc tot oblatas respuisti opes. 
Adeo clemente rex hic erat animo, 
atque imitator Christi studiosus ! 
Ceterum mater ac regina Irene 
quanquam Joanni immerenti infensa, 
quem haud imperio dignum reputabat, 
idque studuerat olim committere 
filie atque genero Cesari Bryennio, 
nunc insidiarum tamen ignara fuit. 
Quin certior postea moliminis facta 
fertur dixisse commodum effatum, 
atque prudentem admodum sententiam, 
non es8e vestigandum latentem regem, 
sed huic presenti amanter obsequendum. 
Idem suscepit contra Persas bellum, 
qui cum Comneno fedus olim initum 
fregerant, atque urbibus Romanis 
in Phrygia et ripa Meandri positis 
armatis incursionibus molesti erant. 
Ergo non semel manibus consertis, 
profligando hoste gloriam retulit. 
Urbem quin adeo cepit Laodiceam, 
quam mox munivit monium presidio, 
cunctisque bene ut opus fuit dispositis, 
ad urbem regiam reditu se recepit ; 
ibique veluti rex victoriosus 
plausu solemni populi est receptus. 
Brevi intervallo, discessit denuo 
et cum exercitu pergens in Pamphyliam 
'vi strategematis cepit Sozopolim 
urbem exceleam undique munitam. 
C Alias quoque plurimas urbeculas 
partim astutia partim vi bellica 
cepit, quas inter aditu difficile 
castrum, cui nomen Hieracoryphites, 
moenibus celsum et inexpugnabile. 
Que cuncte arces in Romani imperii 
finibus posite eidemque obnoxie 
Persarum jugum postea subierant. 
Anno Joannis imperantis quinto, 
Scythica oum gens Thraciam vastaret, 
et solitudinem, ut est in proverbio, 
Bcythicam faceret perpetuis incursibus ; 
Romanas copias Caesar contra eduxit: — 
Deique ope prelio commisso 
Scythicas cunctas disjecit phalanges, 
pe victoriosus imperator exstitit 
consilio, manu, precibus ad Deum. 
Non enim tantum rex consiliosus erat 
atque per pugnas fortis imperator, 
sed velut alter Moyses novellus 
manus attollens ad augustam imaginem 
laudatissime Virginis Deipare 
supplici gestu profusisque lacrymis 
barbaricos exercitus superavit, 
victoriam colitus donante Deo, 
splendidam prorsus et celeberrimam. 
Etenim tantus Barbarorum numerus 
in potestalem decidit victoris, 


451 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 1t 


utin Romanis terris occiduis 

pagi et colonie tunc de his Barbaris 
conflate fuerunt et nunc adhuc maneant, 
quibus et gentis inditum est nomen. 
Alii conscripti sunt auxiliares 

atque Romanis admisti exercitibus. 
Magnam vim quoque sub corona vendidit. 
victor exercitus auro licitantibus. 
Paulo post Cesar armis rursus motis 
contra Triballos barbaros est profectus, 
fidem juratam perfide fallentes; 

quos debellatos violento marte 

denuo pacem facere coegit : 

cumque manubies illinc abegisset, 
militem proprium preda replevit, 
spoliis innumeris, opibus copiosis. 
Captivum autem vulgus ultra fretum 
transtulit in Bythiniam, eique sedes 
haud procul urbe Nicomedia attribuit. 
Idemque partim milites conscripsit, 
partim reip. fecit vectigales. 

Istrum aestivo tempore transgressi 
Hunni ceperunt urbem Branitzoben, 
cujus dejectis cunctis &dificiis, 

lapides etiam Zeugmion tulerunt : 


tum etiam agrum incursarunt Sardice. 
Igitur his occurrens imperator 

inter paludes valido cum milite 

haud procul Istro hostibus congressus 
claram de Barbaris retulit victoriam ; 
et Chrasmum cepit cum Francochorio, 
que pars Peonie prestantior erat. 

Tum etiam Zeugmii monia expugnavit. 
illineque predam abstulit innumeram, 
manubiis ipse plurimis ditatus 
simulque omnis Romanus exercitus. 
Pace cum Hunnis barbaris composita, 
in orientem trunstulit exercitum ; 
perque Bithynos transiens et Paphaglonas 
celeri cursu pervenit Castamonem, 
bancque Romano vindicavit sceptro, 
(quam Persarmenii jampridem tenebant) 
scalis et machinis arietantibus 

&d hano capiendam naviter usus. 

Post hec, captivos plurimos ducens 
rex atque predam innumerabilem, 
regiam ad urbem retulit pedem 
exceptus plausibus qui decent victorem : 
atque ob recentem suam victoriam 
media deduxit urbe triumphum. 
Adornans enim artificio insolito 

currum argento auroque fulgidum, 
quem niveorum quadriga equorum 
apte et decenter junctorum trahebat, 
huic venerandam imposuit Cesar 
inviolate Deipare imaginem; 


(50) In codicis margine yp. Ζεύγμιον. 


Α Ὡς xatà δυσμὴν Ρωμαϊχοῖς ἐν τόποις 

'Ex τῶνδε χώμας καὶ συνοικίας ὅλας 
Καὶ συσταθῆναι καὶ παραμένειν ἔτι, 
᾿Επωνυμίαν ἐξ ἔθνους κεχτη μένας. 

3830 Τάγμασι δ᾽ ἄλλους συμμάχους ἐν ταῖς μάχαις 
Καταλεγῆνχι "Popatxoiz καὶ στίχαις" 
Μοιρας δὲ πολλὰς ἀποδόσθαι χρυσίου 
Ὑπὸ στρατιᾶς σφῶν πάλιν ἠρημένοις. 
Μετὰ δὲ μικρὸν ὕστερον πάλιν ἄναξ 

3835 ᾿Επιστρατεύσας τοῖς Τριδαλοῖς βαρδάροις 
Ὅρκια συγχέουσιν ἐκ καχουργίας 
Σφᾶς ἐχνιχήσας ἐν μάχῃ κατὰ χράτος 
Τὸ βάρδαρον τίθησιν ἔνσπονδον πάλιν" 
Λείαν δ᾽ ἐκεῖθεν ἀπελάσας μυρίαν 

8840 Πλήσας τε τὸ στράτευμα τῶν σχυλευμάτων 

Β "0X60u τε πολλοῦ καὶ λαφύρων μυρίων" 
Ἡλῆθος δορνάλωτον εἰς ἐπαρχίαν 
Τὴν τῶν Βιθυνῶν κατὰ τὴν Νιχομήδους 
Διαδιδάσας ἐγκατοιχίζει φέρων. 

3845 Καὶ τῶνδε τοὺς μὲν στρατιᾷ καταλέγει, 

Τοὺς δ᾽ αὖ παρῆχε συντελεῖν κοινῷ φόρους. 
Οὖννοι τὸν Ἴστρον ἐκπεράσαντες θέρους 
Καταχρατοῦσιν ἄστεως Βρανιτζόδης, 

Καὶ τῆσδε πάσας κατερείψαντες βάρεις 

3830 Μετήγαγον πρὸς Ζεύγμινον (50) καὶ τοὺς ) 
᾽ ^ [80: 
Ἐπιόραμόντες xal Σαρδιχῆς χωρία. 

Οὐκοῦν ἐπὶ σφᾶς ἐχστρατεύσας ὁ χράτωρ 
'Ev ὑγροχέρσῳ (51) καὶ σθεναρᾷ δυνάμει 
Kata τὸν Ἴστρον συμπλαχεὶς ἀντιπάλοις 

2850 ἽἼστησι λαμπρὰν κατὰ βαρδάρων νίκην" 
Kai Χράσμον εἷλε σὺν τῷ Φραγγοχωρίῳ, 
Γῆς Παιόνων κράτισσον ὑπάρχον μέρος" 
Πρὸς δ᾽ αὖ παρεστήσατο τεῖχος Ζευγμίνου, 
Κἀχ τοῦδε λείαν ἀπήλασι μυρίαν, 

3860 Καὶ λάφυρ᾽ ἐχτήσατο καὶ πλεῖστα σχύλα, 
Αὐτός τε καὶ στράτευμα Ῥωμαίων ἅπαν 
Σπεισάμενος δ᾽ ἔπειτα βαρδάροις Οὔννοις 
Πρὸς τὴν ἕω στράτευμα διαδιδάσας, 
Διὰ Βιθυνῶν χωρίων, Παφλαγόνων 

3805 ᾿Εφίσταται τάχιστα τῇ Κασταμόνι, 
Καὶ τήνδ᾽ ἐπανέσωσε τῇ Ρωμαΐδι 
Περσαρμενίοις χεχρατη μένην πάλαι, 
Χρησάμενος κλίμαξι, τειχομαχίαις 
Εἷς τῆσδε τὴν ἄλωσιν ὡς Ξὐμηχάνως, 

3870 Τοιαῦτα δράσας αἰχμαλώτων τε στίφος 

D Kai λείαν ἀμύθητον εἰληφὼς ἀναξ 

Πρὸς βασιλίδα τὴν πόλιν ὑποστρέφει 
Ota νικητὴς ἀναδούμενος χρότοις" 
Κἀπὶ τροπαίῳ προσφάτῳ xai τῇ νίχῃ 
3875 Κατήγαγε 0plap6ov ἕν μέση πόλει, 
Τεύξας γὰρ ἅρμα σὺν τεχνουργίᾳ ξένον 
Χρυσαργύρῳ κάλλιστα διειλημμένον 
Ὅ χιονώδης τετραχτὺς συστοιχία 
Ἵππων τις εἴλχεν εὐφυῶς ζευγνυμένων" 
3880 'Ev τῷδε σεπτὴν ἀναδιδάζει κράτωρ 
Τῆς μητρανάνδρου Παρθένου τὴν stxóva 


C 


, 


(51) De hoc vocabulo judicent helleniste., 


153 


Ἔν 7j πεποιθὼς xai κατορθῶν τὰς νίχας 
Ὡς συστρατηγέτιδι xav! ἐχθρῶν μάχης 
Προσῆγε τὴν πρέπουσαν εὐχαριστίαν, 

3885 Ἧς xal προῆγε σὺν ὅλῃ γερουσίᾳ 
Ποσὶ βαδίζων σταυρικὸν σχῆπτρον φέρων. 
᾿Αλλὰ βραχὺς ἤνυστο κατ᾽ oixov χρόνος, 
Καὶ πάλιν ἐστράτευσεν ἀναξ χαρίεις 
Μετὰ στρατιᾶς ἀρεϊχῆς προφρόνως 

3890 'Eni Τανισμάνιον εἷς Κασταμόνα 

Στρατηγὸν ἄνδρα παρὰ Περσαρμενίοις, 
Ταύτην ἐλόντα τειχομαχίᾳ πόλιν, 
Καὶ φύλαχας κτείναντα Ῥωμαίους ξίφει 
Καὶ τήνδ᾽ ἐπανέσωσε ᾽Ρωμαίων κράτει" 

3895 Πρὸς τοῖσδε Γάγγραν χαταπορθεῖ τὴν πόλιν 
Ἕν 7j γε φρουροὺς ἀποτάξας ὁπλίτας 
Ἔχ Ῥωμαϊκῆς στρατιᾶς δισχιλίους 
Καὶ πάντα θεῖς εὖ, εἰς πόλιν ὁποστρέφει" 
Καὶ τῇδε μικρὸν ἐνδιατρίψας χρόνον 

3900 Καταχρατοῦντος ᾿Αρμενίας Λεδούνου 
᾿Επιστρατεύει στρατιὰν πλείστην ἄγων, 
Κατηχόους σίνοντος Αὐσόνων πόλεις, 
Οὐκοῦν ἐπιδὰς ’᾿Αρμενοχιλικίας, 

Ταρσὸν παρεστήσατο φαεινὴν πόλιν, 

3905 Καὶ τὴν ᾿Αδάνην xal Βαχᾶ, στρατηγίᾳ. 
"Ἔπειτ᾽ ὀχυρὰν 'AvatápOny σὺν βίᾳ 
Περικχλυτόν τε καὶ Κολώνειαν πόλιν᾽ 
Καὶ δὴ μετελθὼν τας πέριξ ταύτας πόλεις 
Ἔρυμνά τε φρούρια καὶ χώμας ὅλας, 

3910 ᾿Εφίσταται δὲ τοῖς τόποις τῆς Συρίας, 
Καὶ τὴν πόλιν εἴφεισι τὴν ᾿Αντιόχου, 
αϊμούνδου πρίγκιπος ἅμα τοῖς ὅλοις 
Εὖ χερσὶν αὐτὸν ὁπτίαις δεδεγμένου, 

Ka! πᾶσι τιμήσαντος αὐτὸν εἰχόσιν, 

3915 'Eo' ἡμέραις οὖν ἐνδιχτρίψας πόλει, 
Αὐτῷ τε τὸν πρίγκιπα λίζιον δράσας, 
Σὺν τῷδε Τριπόλεως κρατοῦντα τότε, 
ἤλναξ χαριτώνυμος ἔξεισι πάλιν, 

Καὶ πρὸς παρευφράτιδες ἄπεισι πόλεις, 

3920 |χρ΄ Αγαρηνῶν οὐ χαλῶς χρατουμένας 
Καὶ τῶνδε πορθεῖ τειχομαχίαις ὅπλοις 
Πεζὰ, Χάλεπ, Νίστριον, Καρφαρᾷ, Φέρεπ' 
'Ex τῶν δὲ λοιπῶν ἀστέων δῶρα ξένα 
Καὶ πλεῖστα λαδὼν «zl λίθους xai μαργάρους 

3925 Πολύν τε χρυσὸν χαὶ λαφυραγωγίαν, 

Καὶ λυχνίτην φέροντα σταυροῦ τὸν τύπον 
Χρῆμά τι πανθαύμαστον, ἔχπλνκτον, ξένον" 
Πρὸς δ᾽ αὖ γε καὶ τράπεζαν ἔχλαμπρον πάνυ 
Ἔξ ἀμιμήτου συντεθειμένην τέχνης 

3930 Πολυτελῆ τε χρυσότευχτον, ποιχίλην" 

Ἅ πάντα συνείληπτο τοῖς Πέρσαις πάλαι 
Συσχοῦσιν αὐτάναχτα τὸν Διογέντν" 
Πρὸς τὴν βασιλεύουσαν ἔρχεται πόλιν 
ἤλγων μεθ᾽ ἑαυτοῦ κασίγνητον σὺν γόνῳ 

3035 Τὸν σεθαστοχράτορα τὸν πρὶν φυγάδα, 
Τῷ τηνικαῦτα προσρυέντα γνησίως 
ἤλνακτι τῷδε xai χασιγνήτῳ φίλῳ᾽ 
Ὅς ἐχλιπὼν πρὶν διατριδὰς Αὐσόνων 
Zytew ὁμογνίου τε καὶ βασιλέως 

3940 Πρὸς Περτάναχτα φυγὰς ἐχλυπὴς τρέχει" 


CASBARES. 


À cui quia confisus victor exstiterat. 
nunc ceu belli socis et auxiliari 
convenientes reddebat grates ; 
praecedens ipse cum toto senatu 
pedester, sceptrum gestans cruciferum. 
Sed brevi domi tempore permansit ; 
rursusque ad bellum rex amabilis 
profectus impigre cum valido exercitu 
venit Castamonem contra Tanismanium, 
qui dux delectus a Persameniis 
predictam urbem expugnaverat, 
gladio Romanum cedens presidium. 
Hane ergo Cesar recuperavit. 
Insuper Gangra occupata urbe, 
ibique impositis presidii causa 
B de nostro exercitu bis mille armatis, 
cunctis pacatis, Byzantium rediit. 
Attamen breviter hic commoratus, 
profectus est, cum ingenti excercitu, 
imperitante Armenis Levuno, 
nostrasque urbes damnis afficiente. 
Ergo progressus in Armeoo-Ciliciam 
splendidam urbem occupavit Tarsum, 
Bacam et Adanem peritia bellica. 
Mox Anazabum summa vi expugnavit, 
et Coloneam et Periclytum urbes. 
Proximis quoque subjugatig oppidis, 
cum munitis castellis cunctisque pagis, 
venit in Syrie usque regiones 
atque Antochiam urbem ingreditur, 
Raimundo principe cum cuncto populo 
C hune excipiente studio proclivi 
omnique debito cum honore. 
In hac paulisper demoratus urbe 
cum 8ibi obnoxium effecisset principem 
cumque eo Tripoleos etiam dominum, 
rex gratiosus progressus ulterius 
ad Euphratesias festinavit urbes, 
quas Agareni contra fas tenebant. 
Ex his perdomuit machinis et armis 
Pezan, Caleph, Nistrion, Carpharan, Pherep. 
Ex aliis autem urbibus donaria mira 
multaque retulit, gemmas, margaritas, 
magnam vim auri, predeque cumulum, 
lychnitem quoque cui crux impressa erat, 
rem miram et stupendam atque insolitam : 
D insuper mensam multo eplendidissimam 
elaboratam arte inimitabili, 
pretiosissiman auream variegatam : 
qua& cuncta Perse quondam diripuerant, 
cum captivassent Caesarem Diogenem. 
Ad urbem autem rediit Joannes 
habens germanum cum nepote secum. 
sebastocratoreum, dico, pridem profugum, 
tunc vero amanter semet permiltentem 
regi Joanni peramanti fratri. 
Hic derelictis Romanis flnibus, 
spretoque affectu fratris atque caesaris, 
δὰ Persam regem tactus dolore fugerat : 


154 


155 EPHRJEMII CHRONOGRAPBHI 156 


Bed sero tandem mali sui conscius 
consilio egregio rediit ad Cesarem 
tutique fidem reditus impetravit. 
Namque reversum cernens imperator 
Numini gratius reddidit supremo 

eque re gaudens ut tropheis mille. 
Ergo complexus officio debito 
utrumque, ut olim, habuit charissimum. 
Brevi moratus apud urbem tempore, 
ut sese habebat, transiit in Bithyniam, 
contempta corporis mala valetudine ; 
Turcis Romanas terras infestantibus; 
quos ubi sola terruit presentia, 

usque ad Lopadium venit civitatem : 
ubi dum moratur copiasque contrahit, 
gravis est visus militi mitis Caesar, 
quoniam ad fortes extimulabat puguas, 
bellique longas ferre cogebat moras. 
Igitur castra commovens Lopadio 

rex cum innumero transiit exercitu 
contra Agarenos barbaros Ponti incolas, 
jugo prementes Neocesaream : 

punire quoque studens Constantinum 


Gabram tyrannum Trapezuntiorum. 
Ergo progreditur Neocesaream 

quam circumfuso obsidet exercitu. 
Atque hanc capturus imperator erat, 
nisi improvisa incidens calamitas 
suscepto militem bello retardasset. 
Nam cum instaret pugna contra Barbaros 
egregium quemdam ex Italia equitem 
equo carentem cernens imperator, 
fratris &ui filio juxta ads&quitanti 
equum mandavit cedere Latino. 

Ille enimvero facturum negavit, 
vixque coactus equiti cessit equum. 
Ob id dolore maximo perculsus, 
precipite exigu:x mentis consilio 
Cosaris hic nepos, prelio fervente, 

ex improviso perfugit ad Barbaros, 

8 quibus lubentissimo exceptus animo, 
paulo post etiam cultui Christiano 
nuntium heu remittit, ac matrimonio 
jungitur filie principis Iconii. 

Exinde Cesar valde merente animo 
ccepit reverti gradatim Byzantium, 
reditum dissimulans et consilii inops. 
Tandem in urbem regiam delatus. 
ibique brevi tempore subsistens: - 
mox denuo egressus cum ingenti exercitu 
Phrygiam preeteriens atque Lyciam, 
ad nobilem pervenit urbem Attali, 
quam ubi cum finitimis ordinavit, 
palude quoque capta Pasgusea, 

venit in Isaurie fines et in Syriam 
atque Antochiam versus propinquavit, 
ardente studio moliens hano urbem 
gravi depulso Latinorum jugo 


Α 


3945 


2005 


3980 


3785 


3900 


3905 


Μόλις δὲ συνεὶς οὗ γε κακοῦ τυγχάνει, 
Μαλινδρομεῖ κάλλιστα ποὸς βασιλέα, 
Καὶ δεξιὰς ἔτυχε τῆς ἐπανόδου. 


Ἐπανιόντα xal γὰ ἰδὼν ὁ κράτωρ 


Θεῷ γαρ'στίοιχ τῶν ὅλων θύει 

Οὐχ ἧττον ἡσθεὶς f, νίχαις ταῖς μυρίαις" 
Καὶ χαριέντως προσπλακεὶς κατὰ δέον 
Τὸ φίλτρον ἀπένειμεν ἀμφοῖν ὡς πάλαι, 
Χρόνον δὲ βραγὺν ἐνδιατοίψας πόλει 

Ὡς εἶχεν ἐξώρμησε πρὸς Βιθυνίαν, 
Καταφρονήσας σώματος χαχεξίας, 


Τούρκων xaxoóvttov Ῥωμαϊκὰ χωρία, 


O5; ἐκθρούσας καὶ μόνῃ παρουσίᾳ 
Πρὸς Λοπάδιον ἀφιχνεῖται τὴν πόλιν" 
Ἔνθα βραδύνων συνάγων τε δυνάμεις 
Στρατῷ βαρὺς ἔδοξεν ὁ πραὺς ἀνχξ 
Ὡς διανιστῶν ἀοεϊχὰς πρὸς μάχας, 
Καὶ προσδιάζων καρτερεῖν ἐν τῇ Xy. 
Τοίνυν ἀπάρας βασιλεὺς Λοπαδίου 
᾿Επιστοατεύει σὺν στρατιᾷ μυρίᾳ 
Τοῖς xazà πόντον ᾿Αγχρηνοῖς βαρύάροις 
Καταχρατοῦσιν τῆς Νεοχαισχρέων᾽ 
Σπεύδων μετελθεῖν xai Ta6pav ΒΚαωνσταντῖ- 
[νον 
Κατατυραννεύοντα Τραπεζουντίων. 
Ἂς ἴσταται γοῦν τῇ Νεοχαισαρέων, 
Ka! τῇδ᾽ ἐφιστῇ τὰς δυνάμεις χυχλόθεν. 
Καὶ τάχ᾽ ἂν εἷλε τήνδε χρατάρχνς τότε 
Εἰ μή τι συμδὰν ἀποόοπτόν τι πάθος 
᾿Απεῖρξε τὸ στράτευμα τῆς Ora mes 
Πρὸς βαρύάζοους γὰν ἐνστάσης μά χης τότε, 
Ἔξ Ἰταλίας δεξιόν τιν᾽ ἱππότην 
Ἄνιππον ἰδὼν ἐγχελεύεται χράτωρ 
᾿Αγχοῦ συνιππεύοντα τἀδελφοῦ γόνον 
Ἵππον παρασχεῖν ἀπούλντα Λλατίνῳ. 
Ὁ δ᾽ οὐ νεμεῖν ἔφασχε μάλ᾽ ἀντιλέγων, 
Μόλις δ᾽ ἄκων δίδωσιν ἱππότῃ 
Κἀχ τοῦδε πλησθεὶς 09 μιχρᾶς ἀθυμίας 
Μιχροψυχήσας ἐκ τρενῶν ἀδλεψίας 
᾿Αδελφόπαις οὗτος γε καιρῷ τῆς μάχης 
Ἔξ ὑπογυίου προστοέχει τοῖς βαρδάοοις 
Καὶ τοῖσδε δεχθεὶς ἀσμενεστάτῳ πόθῳ, 
Μετά γε βραχὺ xal γριστώνυμον σέδας 
᾿Εξόμνυται φεῦ! xal συνεζὐγη τάλας 
Θυγατοὶ Περσάναχτος Ἰχονιέως. 
᾿Εντεῦθεν ἄναξ συσχεθεὶς ἀγωνίᾳ 
Ὑποστρέφειν ἤρξατο πρὸς πόλιν βάδην 
Κλέπτων ἀναχώρησιν ἐξ ἀδουλίας. 
Ὅμως πεφθαχὼς τὴν βασιλίδα πόλιν, 
Ἐν τῇδε μικρὸν ἐνδιατρίψας χρόνον, 
Ἔξεισι πάλιν σὺν στρατιᾷ μυρίζ. 
Καὶ παραδραιλὼν Φουγίαν xal Λυχίαν, 
Τὴν ᾿Ατταλου πέφθαχεν εὐχλεᾶ πόλιν 
Καὶ τῆσδε θεὶς εὖ ὡς προσῆχον τὰ πέριξ 
Ἑλών τε λίμνην Πασγούση χεχλημένην, 
Πρὸς ᾿Ισχυρίας ἀφικνεῖται τὸ κλίμα, 
Καὶ πρὸς Συρίαν xai πόλιν ᾿Αντιύχου 


Ἐπιμελὲς σπούδασμα τιθεὶς καὶ λόγον, 
᾿Ελευθερῶσαι τὴν ᾿Αντιόχου πόλιν 


157 


Τῆς Λατινιχῆς δυσαχθοῦς τυραννίδος, 
4000 Καὶ τήνδ᾽ ἑνῶσαι τῇ πόλει Κωνσταντίνου, 
Ἔπειτα Σιὼν ἀφικέσθαι πρὸς πόλιν, 

Καὶ φιλοτίμοις ἀναδῆσαι xal ξένοις 
Δώροις, ἀναθήμασι Δεσπότου τάφον, 
Τὸ δ᾽ ἐν χύχλῳ πᾶν βαρθαριχὸν καθᾶραι. 
Οὐχοῦν ἐπιστὰς ᾿Αντιοχέων πόλει 
Ταύτης ἐδήου, κατέχειρε τὰ πέριξ" 
'Enei δέ οἱ πρόθυμον οὐ κατ᾽ ἐλπίδας 
Συμθαϊνον ἐσκόπησεν ἀγχίνους ἄναξ 
Ἡρὸς Κιλίκων ἄπεισι πανστρατὶ μέρη * 
᾿Ενσκηνοθατεῖ δ᾽ ἐν φαραγγώδει τόπῳ, 
Ἔνθα Κοράχων φωλεοὶ κλῆσις τόπῳ, 
Καὶ πρὸς κυνηγέσιον ὁρμᾷ κατ᾽ ἔθος * 
Συὶ δ᾽ ὑπαντᾷ χατὰ λόχμην ἀγρίῳ, 
Καὶ τόνδε τῷ δόρατι πλήττει χαιρίαν " 
A015 Τῷ δ᾽ ἀντερείσει τοῦ συὸς καμοῦσά πως 
Δορυφόρος χεὶρ αὐτάναχτος δεσπότου, 
Καὶ παρενεχθεῖσά τι μιχρὸν εὐθέως (51) 
, Τῆς παρὰ πλευρὸν παραψαύει φαρέτρας, 
Ἰοτρόφα βέλεμνα θηρῶν εἷς φόνον 
Ἔνδον φερούσης * καὶ χυθέντων ἀτράχτων, 
Εἴς τῶνδε φεῦ! ἔπληξε κράτορος χέρα 
Kai φθαρτικὴ δύναμις dj τοῦ φαρμάχου 
Κατά γε μικρὸν ἀπονεχροῖ xai φθίνει 
Ἄναχτα θεῖον, τρισαριστέα μέγαν, 
Καὶ συνελαύνει πρὸς τὸ τοῦ βίου πέρας. 
MANOYHA Ὁ ΚΟΜΝΗΝΟΣ ET. ΛΗ΄. 
Πρὶν ἢ δὲ θανεῖν Μανουὴλ βασιλέα 
Ὕστατον υἱὸν συνομαρτοῦντα στέφει, 
Καὶ κράτορα δείχνυσι τῆς Ῥωμαίδος. 
Στράτευμ᾽ ἐπὶ τούτοις δὲ Ρωμαίων ἅπαν 
Σὺν τοῖς στατηγοῖς καὶ λοχαγοῖς ταγμάτων 
᾿Ανεῖπον αὐτὸν Αὐσονάρχην ἀσμένως. 
"Ἔπειτ᾽ ἐπανέζευξε ποὸς Βυζαντίδα 
Μετὰ στρατιᾶς Μανουὴλ ἄναξ νέος, 
᾿Αναχκομίζων xal Tap»; ναυσὶ νέχυν. 
Καὶ χαταλαδὼν τὴν βασιλίδα πόλιν 
Βασιλικῆς ἔτυχε τῆς εὐφημίας, 
Πρῶτον σταλέντων χαὶ προηυτρεπιχότων 
Τὴν εἴσοδον κάλλιστα τὴν εἰς τὴν πόλιν 
᾿Αξοὺχ μεγάλου τὴν τιμὴν δομεστίχου, 
A040 Καὶ βασιλείου Τζιτζιλούκη τοὐπίκλην * 

HÀ,» ὡς ἔφην (52) φρὰς Μανουὴλ πόλιν κράτους 

Παρ’ ἀρχιθύτου ταινιοῦται xac' ἔθος, 

Καὶ πᾶσιν ἀστοῖς προσδέδεχτο προφρόνως 

Διαγορευθεὶς βασιλεὺς αὐτοχράτωρ ' 
A045 Νεανίας ὧν ἀρεϊκὸς ἐν μάχαις, 

Κάλλιστος, ἡδὺς, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 

Τοῖς πᾶσιν ἀσπάσιος ὡς μεγαλόφρων * 

Ἡρὸς δ᾽ αὖ φρενήρης, χαρίεις, πεφιλμένος 

Τῶν δημοτιχῶν ἐντριδής γε πραγμάτων, 
4050 Τῇ τοῦ προσώπου καλλονῇ χεκασμένος, 

Καὶ πᾶσι καλοῖς ἐμπρέπων θεοδότοις (53), 

Ῥώμῃ τε τοῦ σώματος, εἴδει, συνέσει, 

Ψυχῆς παραστήματι φιλοχινδύνῳ, 

᾿Ιθυτενεῖ σχήματι τῆς ἡλικίας, 


ἰδ Cod. εὐθέος. 
52) Cod. ἔφθην. 


A005 


4010 


4020 


4025 


4030 


4035 


CAXXSAREBS. 


À prestare liberam, atque Constantini 
urbi devotam rursus restituere. 
Dein Sionem cogitabat accedere 
ut pretiosis prorsus et insolitis 
Christi sepulcrum donis exornaret, 
cunctosque Barbaros accolas deleret. 
Itaque aggressus Antiochiam urbem 
hujus vastabat milite viciniam : 
tamen cum votum sibi non succedere 
rex prudens sensit, moto hinc exercitu 
transtulit sese Cilicum in terras. 
Ibi in silvoso preruptoque loco, 
quod vulgo dicitur Corvorum latibulum, 
Cesar venatum de more profectus 
obvium habuit in dumeto aprum, 

p quem hasta statim perculit lethaliter : 
verum objectu resistentis apri 
armata manus Cesaris repressa, 
retroque cito cedere coacta 
harentem lateri tetigit pharetram, 
quae venenata in ferarum perniciem 
tela gestabat : his repente effusis, 
unum proh dolor ! Cesaris fixit manum; 
moxque veneni vis exitiabilis 
sensim dimanans membraque corrumpens, 
regem divinum victoriosum magnum 
vite mortalis adigit ad terminum. 

MANUEL COMNENUS AN. XXXVIII. 

Manuelem moriens pater edixit regem 
minimum natu filium presentem aibi, 
atque huic Romanum tradidit imperium. 

C Tunc etiam cunctus Romanus exercitus 
cum ducibus el ordinum centurionibus 
ipsum libenter salutavit regem. 
Dein perrexit ire Byzantium 
Manuel cum copiis imperator novus, 
patris adducens nave cadaver. 
Cumque ad regalem pervenisset urbem, 
plausu, qui decet regem, est exceptus ; 
premissis scilicet qui recto ordine 
urbis ingressum regi appararent, 
Azucho magno in aula domestico 
et Basilio dicto Tzitziluca. 
Ingressus autem Manuel metropolim 
ἃ patriarcha rite coronatur, 
cunctisque a civibus volente animo 

D rex salutatur atque imperator. 
Erat hic juvenis strenuus in proeliis, 
Egregius usquequaque, mitis, lenis, 
cunctis acceptus, utpote magnanimus, 
cordatus insuper, elegans, amabilis, 
et publicorum prudens negotiorum, 
vultus insigni venustate praeditus, 
atque divinis donis florentissimus, 
corporis robore, forma, sapientia, 
prompto ad pericula subeunda animo, 
artuum procero pro etate habita, 


(53) Cod. θεοσδότοις, ut v. 3721. 


458 


459 REPHRAMII CHRONOGRAPII 


letus, jucundus, comitate obvia. 
verum patientia maxime excellebat, 
et leni animo pre ceteris regibus ; 
heros Herculeus insuperabilis, 

suique regni validus defensor, 

pastor bonus, vigil ovilis custos, 
luporum rabiem a grege depellens, 
atque huic libera pascua procurans : 
comis regnator, validus bellator, 
Ajax, Achilles, Nestor consiliosus, 
eques vel ipso Priamo peritior, 
Hector phalangas sternens adversas, 
moribus jucundis, acuto ingenio, 
hostibus formidandus, bonus subditis, 
hilaris, accessu facilis, gratiosissimus, 
mille relatis rex inclytus palmis, 

et simul omnis eruditionis amans, 
Mavorti par decertans in preliis, 
alacer ad pugnas atque pericula, 


semper belligerans hastaque hostes premens, 


seque victricibus laureis exornans. 

Hic bello moto contra Turcas Barbaros, 
eois locis quibus nomcen melangia, 
hostium incarsum armis conpesouit ; 
Ímpositoque urbibus presidio, 

regiam ad metropolim redux se recepit. 
Deinde Persas persequendos censuit, 
qui δὰ Pithecam oppida incursabant, 
themaque Thracesium diripiebant. 
Ergo trangressus Lydiam &tque Phrygiam, 
castellis adfuit Caesar laborantibus, 
atque hís firmum attulit subsidinm, 
eubmovitque Persas quai longissime. 
Ad Philomelium postea progressus, 
barbaris Turcis ibi quoque occurrit, 
imoque in pede jaculo transfigitur, 

ab Agareno qui lancea prostratus 

telum inferius in soleam conjecit. 
Indidem autem ceu pernix aquila 

ad Iconiensem urbem transvolavit, 
hujusque omni devastato agro 

reversus est ad imperii metropolim. 
Jam qualem pater olim pre se tulerat 
curam reipublice, talem gessit filius. 
Idem conjugii junxit sibi fodere 

ex Alamannis puellam nobilissimam, 
virtutum ornamentis haud minus miram 
quam corporis compage et pulchritudine. 
Regnante Manuele, ex orbe occiduo 
germanicus instar turbinis exercitus 
gravis et cunctis rebus exitiosus 
Romano imperio derepente incubuit, 
Sionicam pretendens expeditionem. 
Hujus Corpadus dux erat exercitus, 
rex pius et Christo maxime devotus; 
qui data Cesari jurata fide 

per fines nostros amice transiturum, 
nec se neo milites fore nobis nocuos, 
ad ipsam Constantini devenit urbem 


À 4055 Ἥθει προσηνεῖ, χαροπῷ, πεφιλμένῳ * 

᾿Ανεξιχαχίᾳ δὲ μάλιστ᾽ ἐχράτει 
Καὶ πραότητ' τῶν κατ᾽ αὐτὸν ἀνάχτων * 
Ἥρως Ἢ ρακλῇς ἀπαράμιλλος φύσει, 
Ὑπερμαχῶν χάλλιστα τῆς χληρουχίας, 

4060 Ποιμὴν ἀγαθὸς, ἀγρυπνος ποίμνης φύλαξ, 
Αὐχους διώχων δυσμενεῖς τοῦ ποιμνίου, 
Καὶ τῷδε διδοὺς τὴν νομὴν ἐλευθέραν" 
"Avat προσηνὴς xal μαχητὴς γεννάδας, 
Αἴας, ᾿Αχιλλεὺς, καὶ Νέστωρ βουληφόρος, 

4065 Ὑπὲρ Πρίαμον εὐμέλιος ἱππότης" 
Ἔχτωρ φάλαγγας ἐηγνύων ἐναντίων * 
᾿Ἐπίχαρις ἦθός τε, πτηνὸς τὴν φρένα, 
Φριχτὸς μὲν ἐχθροῖς, εὐμενὴς δ᾽ ὁπηκόοις, 
λαρὸς, εὐέντευχτος, ἡδεῖα χάρις, 

Β 4070 Μυριόνικος τρισαριστεὺς αὐτάναξ, 

Ἑρμοῦ τε παιδείας τε παντοίας φίλος, 
ἤΑντιχρυς Ἄρης ἐν μάχαις ἀντιπάλων, 
Ὀξύῤῥοπός τις πρὸς μάχας xai κινδύνους, 
᾿Αεὶ στραταρχῶν, κατ᾽ ἐχθρῶν χινῶν δόρυ, 

4015 Καὶ ταῖς κατὰ σφῶν ἀναδούμενος νίκαις. 
Οὗτος στρατεύσας κατὰ Τούρκων βαρδάρων 
Κατὰ τὰ μελάγγεια τῆς ἕω τόπους 
Τούρχους μετῆλθεν ἀναχαιτίσας ὅπλοις 
Καὶ τῆς φυλοχῆς φροντίσας τῶν ἀστέων, 

4080 E!c τὴν βασιλεύουσαν ἀνθυποστρέφει, 
Εἴτ᾽ ἐχστρατεύει κατὰ Περσῶν καὶ πάλιν 
Τὰς πρὸς ll:gnxav κατατρεχόντων πόλεις, 
Λεηλατούντων xal Θοᾳφχησίων θέμα. 
Τοίνυν ὑπερόὰς Δυδιὰν xai Φρυγίαν 

4085 "Αναξ ἐπέστη φρουρίοις χακουμένοις, 
Καὶ δυνατὴν σύναρσιν αὐτοῖς εἰσφέρει 
Καὶ Πέρσας ἀπήλασεν ὡς ποῤῥωτάτω - 
Καὶ πρὸς Φιλομίλιον ἀπελθὼν πόλιν, 
Κἀχεῖσε Τούρχοις βαρδαροις ἐντυγχάνει - 

4090 Καὶ πείρεται δὴ τὸν ποδὸς ταρσὸν βέλει 
'Yx' ᾿Αγαρηνοῦ λογχοτρώτου χειμένου 
"Avo χατὰ πέλματος ἀφέντος βέλος " 
Κἀκεῖθεν ὥς τις ἀετὸς ταχυπτέρυξ 
Ἔπτη πρὸς αὐτὴν ᾿Ικονιέων πόλιν, 

40905 Καὶ τῆσδε πάντα χαταχείρων τὰ πέριξ, 
Ἡρὸς βασιλίδα τὴν πόλιν ὑποστρέφει - 
Ὑπῆρξε φροντὶς, ὡς πατρὶ τούτου πάλαι, 
Καὶ τῷδε χοινῶν πράξεων στεφηφόρῳ, 
Ὃς καὶ συνήφθη πρὸς γάμου χοινωνίαν 

4100 Ἐξ ᾿Αλαμανῶν εὐγενεστάτη χόρῃς, 

Ταὶς ἀρετῶν χάρισιν ὡραϊσμένῃ 

Οὐχ ἧττον ἢ σώματος ὥρᾳ xal πλάσει͵ 
Τούτου χρατοῦντος, Ex χλιμάτων ἃ 
᾿Αλαμανῶν στράτευμα καθάπερ νέφος 

4105 Δεινὸν τετριγὸς φθαρτιχόν τε χαθάπαξ 
᾿Επεισέφρησεν ἀθρόον 'Ρωμαΐδι, 

Τὴν πρὸς Σιὼν ἄφιξιν αὐχοῦν αἰτίαν » 

Ὧν ῥὴξ Κοῤῥάδος ἦν στρατηγὸς ταγμάτων, 

Φιλευσεδὴς ῥὴξ καὶ φιλόχριστος πλέον, 
4110 Ὃς ὅρκια θεὶς ἄνακτι πιστευτέα, 

Ἦ μὴν παρελθεῖν φιλίως Ῥωμαΐδα 

Λὐτόν τε καὶ στράτευμα καὶ βλάδῃς δίχα, 

Καὶ μέχρις αὐτῆς τῆς Κωνσταντίνου φθάνει 


C 


4! 


161 


Σὺν τῇ στρατιᾷ xal λεὼ κατηχόῳ 
4115 Μηδὲν νεοχμώσας τι τῶν συγχειμένων * 
Ἀφ᾿ ob γε πορθμὸν ἐχπεράσαντες τάχος 
Ἤνυτον αὐτῶν τὸν προκείμενον δρόμον. 
Ὁ δ᾽’ οὐτοχράτωρ. κεκριχὼς εἶναι δέον 
Δι᾽ ὑγροχέρσου (54) στρατιᾶς ἑωμαλέας 
4120 Ἐπιστρατεῦσαι τῇ Kepxupalov ἄχρᾳ, 
Ἐχ Σικελῆς προσφάτως ναυαρχίας 
Ὑποστάσῃ πόρθησιν ἐξ ἀδουλίας, 
Πρὸς τοῦτ᾽ ἀπησχόλητο νυχτὸς ἡμέρας * 
Καὶ συναλίσας στρατιὰν πανταχόθεν 
442} Φρίσσουσαν αἰχμαῖς μυριάριθμον ξένην, 
Χιλιόναυν στόλον τε πρὸς τοῖς δ᾽ ὁπλίτας 
Ἡρὸς νῆσον ἐστράτευσε τὴν τῶν Φαιάχων, 
Καὶ τῇδ᾽ ἐφιστᾷ τὰς δυνάμεις χυχλόθεν, 
Καὶ χαταχρατεῖ 17,308 λιμῷ vat βίᾳ " 
4130 Καὶ τρισαριστεὺς Πελαγονίαν φθάνει " 
Ἀφ᾿ ἧς ἐπελθὼν Τριδαλοῖς ὥσπερ λέων 
Σπονδὰς διαλύσασι τὸς συγχειμένας, 
Καὶ ρωμαϊχὰς καταδηοῦσι πόλεις. 
Βρυχήματι σφᾶς κατέπληξε xai μόνῳ" 
4135 Λείαν θ᾽ ἑλάσας καὶ λαφυραγωγίαν 
'Exeigev ἀμύθητον ἅμ᾽ ἀνδραπόδοις, 
Πρὸς τὴν βασιλεύουσαν ἀνθυποστρέφει " 
Κἀπὶ τροπαίῳ προσφάτῳ χαὶ τῇ νίκῃ 
Κατήγαγε θρίαμδον ἐν μέσῃ πόλει. 
4140 "Apt: δ᾽ ὑπεχλάμποντος ἦρος xai πάλιν, 
"Avat ἐπέστη Πελαγονίας τόποις, 
Καὶ Τριδαλλάρχην Οὔρεσιν καχεργάτην 
Μέτεισεν αὖθις κατὰ Ρωμαίων ὅπλα 
Κινοῦντα καχῶς Παιόνων συμμαχίᾳ * 
4145 Ὥστ᾽ ἀναθαρσήσαντα κατὰ συστάδην 
Τὴν πρὸς χρατοῦντα μὴ κατοχνῆσαι μάχην. 
Τέως βασιλεὺς συμπλακείς σφισι μάχῃ 
Τρόπαιον ἱστᾷ κατὰ βαρδάρων μέγα. 
Ὅ τ᾽ ᾿Αρχιζουπάνος γε χλῆσιν Βαχχῖνος 
4130 Μόνῳ βασιλεῖ κατ᾽ ἐπιλέγδην μόνος 
Μέγας τε φυὴν xai Βριαρόχειρ γίγας, 
"Ἄλλος Γολιὰθ ὁπέροφρυς τδὺς τρόπους 
"Avaxtt Δαδὶδ πρὸς μάχην συνεπλάχη᾽ 
Kal θλᾷ παραπέτασμα σιδηροῦν χράνους 
A155 Τὸ πρὸ προσώπου βάρδαρος πλήξας ξίφει " 
"Αναξ δὲ διέπειρε βαρδάρου χέρα 
Τριχῶν τε τοῦτον εὐφυῶς δεδραγμένος, 
Ζῶντα στρατιᾷ ταχέως παριστάνε: * 
Καὶ βαρδαριχοῦ διαλυθέντος στίφους, 
ἀ160 Νίκην ἀπηνέγχαντο Ῥωμχῖοι πάλιν, 
Ἔτι δ᾽ ἱδρῶτας Μανουὴλ μάχης φέρων 
Οὐδ᾽ ἐκτινάξας τοῦ προσώπου τὴν χόνιν, 
᾿Βκεῖθεν ἐξώρμησε χατὰ Παιόνων, 
"Ἔγκλημ᾽ ἐπάγων σφίσι τὴν συμμαχίαν 
4105 Τὴν πρὸς Τριδαλοὺς Ῥωμαϊκῶν x20' ὅρων * 
X&ou6ov οὐκοῦχ ἐχπεραᾶσας ὡς δέον 
Φραγγοχωρίῳ καὶ Ζευγμίνῳ τῇ πόλει 
Ἐπεισπεσὼν ἔχειρε πάντα τὰ πέριξ, 
Κἀκεῖθεν ἀπήλασεν λείχν μυρίαν, 
4170 Καὶ πλοῦτον εἶλε xai λάφυρα καὶ σχύλχ᾽ 


(54) De hujus vocabuli novitate et ambiguitate 
jam monni iceetorem v. 3875; ubi etymologiam 


CAESARES. 
Α cum suis copiis populoque subdito, 


102 


neo preter fedus quidquam est molitus. 
Atque hinc traje:to sine mora freto, 
susceptum porro continuarunt iter. 
Jam imperator necessarium judicans 
cum prepotente validoquo exercitu 
ferre suppetias arci Corcyra, 

qua nuper cladem a Sicula clagse 

ob consilii imprudentiam passa fuerat ; 
huic cur: diu noctuque intentus erat : 
et congregato undecunque exercitu 
armis horrifico innumero miro 

et mille navium classe plena milite ; 
cum his accessit ad Pheacum insulam 
eamque viribus undique circumdedit, 

οἱ fame demum vique debellavit. 

Mox victor venit in Pelagoniam, 

unde Triballos invasit ceu leo, 

qui foedus ante initum irritaverant, 
atque Romanis urbibus molesti erant. 
Hos ergo terruit vel solo rugitu ; 

οἱ predam inde referens ac manubias 
innumerabiles cum mancipiis, 

rursus ad regiam urbem pedem retulit ; 
atque ob recentem nobilem victoriam 
rite triumphum media urbe egit. 

Tum rursus, vere vix 86 aperiente, 
adfuit Cesar Pelagonie terris 

et Triballorum principem injurium 
Uresim impetit, qui nuper arma 

sociis Peonibus in Romanos moverat : 
quare et audebat manifesto marte 

cum nostro Cesare pugnam non respuere. 
Verum patrato cum Barbaris prelio, 
tropheum ingens Cesar reportavit. 
Sed Archizupanus, vulgo Bacchinus, 
singulare cum Cesare certamen 
suscepit, magna preditus membrorum 
mole, et Briareo par centimano, 

vel gigas Goliath superbiens in Davidem. 
Barbarus ergo munimentum galeam. 

ori pretentum Caesaris, ense frangit ; 
at manum barbari Cesar configit, 
eumque coma fortiter correptum, 
perirahit vivum ad nostrum exercitum. 
Quare barbarico dissoluto agmine, 


D Romani denuo referunt victoria. 


Manuel adhuc pugna sudorem gerens, 
necdum de facie pulvere deterso, 

illinc in Peonas transtulit exercitum 
crimen ulturus societatis bellica 

quam cum Triballis contra nos inierant. 
Ergo trajecto cum copiis Savo, 

et Francochorium Zegminumque urbem 
occupans, agros quaquaversus vastans, 
illincque abductis plurimis manubiis, 
opibus auctus predaque onustus, 


secutus in interpretando sum : nuno tamen mihi 
prorsus videtur epithetum adjectivum fortitudinis, 


468 


reversus οἱ ad impcrii metrorzolitmn, 
nobilem agens per urbem triumphum, 
captos Triballos Uunnosque ducens 
splendidis togis decenter indultos, 
insignis pompe mirum ornamentum. 
Brevi intervallo in urbe demoratus, 
rursus peonium bellum est agressus 
Cesar, et Sardicam urbetra usque venit, 
ibique pacem hostibus est largitus. 
Illinc profectus contra Triballum satrapam, 
hunc in itinere tantopere exterruit, 

ut obedientem fecerit imperio ; 

et aic Byzantium redux venit Cesar. 
Sed vere exorto, iterum egressus 

ad Pelagonic terras semet transtulit : 
ibique intelligens moliri tyrannidem, 
Hunnosque ad bellum exstimulare 
Comnenum Andronicum tunc regentem 
Brenitzobe thema et Bellegradi, 

officio spoliat, catenisque onustum 
mittit Byzantium, ibique mandat 
quam tutissimo carcere custodiri. 
Interim princeps Peonum, violato 
federe, terras incursabat omnes 
Branitzobae atque Bellegradi : 

sed Cesar presens damnum perpessis 
tulit suppetias cum vindiciis : 

mox ad metropolim pedem referebat, 
compositis cunctis in occidente rebus. 
Postea transtulit bellum in Ciliciam ; 
perveclusque Adanam atque Tarsum, 
harum castella instauravit rite, 

qua Romano imperio obnoxia erant, 
eed nuper a Toruse vexata fuerant ; 

et Antiochiam usque progressus est, 

in quam cum suis custodibus est receptus 
et cum vexillis regiis ut imperator, 
effusis obviam extra portas civibus, 
eique valde gloriosam curantibus 
ingressus pompain cum secuadis plausibus. 
Dumque ibi manet Manuel imperator 
in ludorum agone ostendit civibus 
valide manus opera virilia 

heroica digna generoseque indolis, 
contorum certaminibus vincens equites 
Itaiicos hastarum laude inclytos. 

Sic fortitudinis indiciis editis 

atque prudentis in preliis peritie, 
suique admiratione concitata, 

ad Constantini rediit urbem patriam. 
Idem consortem tori atqueimperii 
duxerat forma inclytam puellam 
Antiochie satrapa prognatam 

Petebino equite ex Italia : 

nempo quia primum conjugem amiserat 
ex Alamaanis genitam principibus. 
Atque hac hujusmodi sortita sunt exitum. 


À 


4175 


1180 


4185 


41090 


4195 


4200 


4205 


4210 


421 


4220 


4225 


(55) De Toruse Armenio Nicetas Choniata Hist, rrt, 1. 


REPHR/EMII CHRONOGRAPHI 


Kai παλινοστεῖ ποὸς βασιλίδα πόλιν, 
Καὶ κατάγει θρίαμδον εὔση μον πόλει 
Δορυχλώτους Τριῤαλοὺς, Οὔννους ἄγων, 
Στολὰς τιμαλτεῖς εὐφυῶς ἐσθημένους 
Πομπήν θ᾽ ὑπεξαίροντας αὐτῶν τῇ θὲᾳ " 
Καιρὸν δὲ βοχχὺν ἐνδιχτοίνας πόλει 
Ἑπιστοατεύει ΠΙχἰοσιν αὖθις ἀναξ, 

Καὶ πρὸς Σαροιχὴν ἀτιχνεῖται πόλιν, 
Κἀχεῖ παρὼν τέθειχε συμύάσεις σφίτιν. 


Χωρεῖ δ᾽ ἐκεῖθεν πρὸς Τριύαλῶν σατράπην, 
- , . - , ^ , 
Kai τόνδ᾽ ὁδοῦ πάρεργον ἔντρομον δράσας, 


{Ππιθήνιόν τε τῷ κυάτε: τῶν Αὐτόνων 
ΙΙρὸς τὴν βασιλεύουσαν εἴσεισι πόλιν * 
Ἧρος 6' ἐπιλάμποντος ἔξεισι πάλιν, 
Καὶ πρὸς πεδία Πελαγονίας φθάνει * 
Κἀκεῖ διαγνοὺς βασιλειῶντα δόλῳ 
Οὔννους τ᾽ ἐπαλείφοντα πρὸς ξιφουλχίαν 
Κομνηνὸν ᾿Ανδοόνιχον ἄρχοντα τότε 
Β: χνιτζόῤης θέματος xai Βελλαγράδων, 
Ἕπαυσεν ἀογῆς, καὶ χαθείρξας ἐν πέδαις 
Δέσμιον ἀπέστειλεν ἐν Βυϊαντίδι, 

Καὶ φυλακῇ δέδωχεν ἀσφαλεστᾶτγι, 

Καὶ τηνικαῦτα ΠΙχιόνων ἀοχν γέτης 
Σπονδὰς λελυχὼς χατέδραμε χωρία 


Βρανιτζόδης ξύμπαντα καὶ Βελλεγράδων - 


Τέως ἐπιστὰς βασιλεὺς χαχουμένοις, 
"Huvovsv αὐτοῖς ὡς ἐν πατουσίᾳ, 
Kai πρὸς βασιλεύουσαν ἀνθυποστρέφει, 


Εὖ πράγματα θεὶς πάντα τὰ πρὸς ἑσπέραν " 


Καὶ λοιπὸν ἐστοάτευσε πρὸς Κιλιχίαν " 

Εἰς "Λδαναν οὖν καὶ Ταρσὸν ἀφιγμένος 

[] - ^ 4 , 2^ 

Καὶ ταϊσὸς τὰ ποόσοιχα θάλψας ὡς δέον 
Ὑπέχοα φρούρια Ῥωμαίων χράτει 


16! 


, - *. , —- 
Πάσχοντα χακὼς 7206 Τορούσῃ (55) τῷ τότε 


Καὶ μέχοι λαμπρᾶς ᾿λντιοχείας φθάνει, 
Ἧς ἔνδον εἰτήέλασε σὺν δορυφόροις 

Καὶ παρασήμοις βασιλιχοῖς ὡς κράτωρ 
Διεχχυθέντων ἐκ πυλῶν οἰκητόρων 

Καὶ σχευασάντων φιλότιμον οἱ λίαν 
Πομπαίαν εἰσέλευσιν εὐφήμοις χρότοις, 
Ἔνθα διάγων Μανουὴλ αὐτοχ:ἄτωο 

Ἐν παιδιᾶς δέδειγεν ἀγῶν!: σφίσιν 
᾿Ανδρείας ἔργα καὶ γερὸς ὁωμχλέας, 
Ἡρωϊκῇ πρέποντα γεννχίχ φύσει 
Κοντῶν ἁμίλλαις ἐχνιχύσας ἱππότας 
Ἰταλιώτας ἀγερώχους πρὸς δόρυ. 
Εὐχνδοίχς οὕτω δὲ δείξας τὸ σθένος 
Ἐμπειρίαν τε συνετὴν τὴν ἐν μάχαις 
Καὶ θαύματος ξύμπαντας ἐμπλήσας ἄναξ 
O?xa9' ἐπανέζευξε πρὸς Κωνσταντίνου. 


Κοινωνὸν οὗτος τοῦ λέχους χαὶ τοῦ χοάτους 


Ἔγημε κάλλος εὐπρεπεστάτην χόρην 
᾿Αντιογείας σατράπου θυγατέρα 
Ἰιταλιώτου Πετεύίνου Ἱππότου * 

^. , 4 6 λὰ ᾿ 
Πρώτην σύνευνον ἀποῦχλων θανάτῳ 
Ἐξ ᾿Αλαμανῶν ἀοχ'κῶν οὖσαν γένους. 
Ταῦτα μὲν ὧδε συνέχυρσεν, ὡς ἔφην * 


105 CASSARES. 166 


Κομνηνὸς ᾿Ανδρόνικος δ᾽ ἐγκαθειῤγμένος 
Av ἃς περ ἱστόρησεν αἰτίας λόγος, 
4230 Εἱρχτῆς διαδρὰς μηχανῇ πολυτρόπῳ 
Εἰς Γάλιτζαν ἔδραμε 'Ρωτιχὴν πόλιν, 
Καὶ τῷ σχατραπεύοντι ταύτης ἀσμένως 
Δεχθεὶς, παρ᾽ αὐτῷ πλεῖστον ἐμμένει χρόνον. 
Οὕτω δὲ συνέδησεν αὐτοῦ πρὸς πόθον 
4235 Καὶ φιλίαν σχέσιν τε σατράπην χρόνῳ, 
Ὡς συνεδρεύειν συναριστῷν σατράπῃ 
Καὶ τῷδε συνέστιον ἀεὶ τυγχάνειν. 
Ὅμως κρίνων ὄνειδος olxstov χράτωρ 
Πρωτεξαδέλφου τὴν φυγὴν ᾿Ανδρονίχου 
4240 ᾿Απόδρασίν τε χἀπὶ τῆς ξένης ἄλην 
᾿Ἐπιμελὲς τίθησιν ἔργον καὶ λόγον 
Ὥστ᾽ ἀπολαθεῖν τόνδε πατρίδα πάλιν " 
Καὶ μᾶλλον οἷς ἔγγχελλε φήμῃ καὶ τάδε 
Ὅτι Σκυθικὴν στοατιὰν παροξύνει 
4245 Θράχης ἐπελθεῖν Μαχεδονίας ὅροις. 
'Exciev οὐχοῦν εὐμενῶς αὐτοκράτωρ 
Ηίστεις παρασχὼν xai λαδὼν ἐπανάγει 
Κομνηνὸν ᾿Ανδρόνικον πρὸς νὴν πατρίδα " 
Ka0' ὃν χρόνον Παίονες ἠθετηχότες 
4250 *Ac πρὸς κρατοῦντα συνέθεντο ξυμῦάσεις, 
Χώραις ἐπῆλθον Αὐσόνων παριστρίοις * 
Καὶ 'ρωμαϊχοϊς συμθαλόντες τάγμασι 
Νίχην ἀπηνέγκαντο καὶ πλῆθος σχύλων. 
Τοίνυν ἐπιστὰς βασιλεὺς τῷ Ζευγμίνῳ 
4255 Ἡλωχότι Παίοσιν ἄρτι βαρύάροις, 
᾿Επανασώζει καὶ πάλιν Ῥωμαΐδι 
Εὐδουλίαις νίκα:ς τε xal στρατηγίαις. 
Καὶ μὴν περιώνυμον ἔργον καὶ τόδε 
᾿Αναπέφανται τοῦ χαλοῦ στεφηφόρου ᾿" 
4260 ]]όλεις ᾿Ασιάτιδες εὔχρηστοι βίῳ 
Χλιαρὰ καὶ Πέργαμος ἄλλαι τ᾽ αὖ πόλεις, 
Ὧν τὰ πέριξ πάσχοντα Πέρσαις βαρδάροις 
Δηούμενά τε, πυρπολούμενά σφισι 
Κωμηδὸν ὡς ἔχοντα τὴν συνοιχίαν, 
4265 “Αναξ περιέδαλε τείχεσιν τάδε * 
Καὶ διαλαδὼν φρουρίοις ἀτφαλέσ' 
Τὸν χῶρον, ἀπήλλαξε Περσιχῆς λύμης. 
Οἰκητόρων οὕτω δὲ πλήθουσι τάδε 
Καὶ πᾶσι καλῶς τοῖς κατὰ βίον βρίθει, 
4270 ᾿Αγροῖς τε φυτῶσί τε, χάρισι ξέναις, 
Φρούριχ ταῦτα χαὶ πόλεις εἰρημέναι 
Ὡς τῶν μεγάλων χαταχρατεῖν ἀστέων. 
Ταῦτα μὲν οὕτω συμδέόῤηχεν, ὡς ἔφην * 
Ὅρχους δὲ πάλιν συγγεάντων Παιόνων, 
4270 Ἔξεισιν ἄναξ τῶν βασιλείων δόμων, 
Καὶ πρὸς Σαρδικὴν ἀφιχνεῖται τὴν πόλιν, 
Οὗ συμὔαλεϊν τέταχτπ Ρωμαίων ἴλαις. 
Ἐπεὶ δὲ συνήθροιστο πᾶν στρατευμάτων 
Κρίσει στρατηγῶν βασιλεὺς βουληφόρων, 
4280 Κοντοστέφανον ᾿Ανδρόνιχον δειχνύει, 
"AvOp' ἀρεϊχκὸν, ἀπτόητον ἐν μάχαις, 
Καὶ τὴν xai! Οὔγγρων ἀνατίθησι μάχην * 
Ὃς παρολαδὼν 'Ῥωμαϊκὰς δυνάμεις 
Ὅρμᾷ κατὰ σφῶν σὺν θεῷ νίχης δότῃ * 
4985 Καὶ δὴ περάσας ΣΔουόον "lavpov θ᾽ ἅμα 
Ὑπεισέδυ Ζεύγμινον Αὐσόνων πόλιν, 


A Comnenus autem habitus in vinculis 


ob jam narratas causas Andronicus, 
versuto astu carcere se proripiens 

in Russicam confugit Galitzam urbem, 
ibique 8 satrapa prono animo exceptus, 
longo permansit apud ipsum tempore. 
Tanta autem sibi junxit amicitia 

et quotidianis satrapam officiis, 

ut illi semper in convictu adesset 
ejusque mensa assidue uteretur. 

At Cesar sibi probrosam existimans 
Andronici fugam patruelis 

et in alieno solo vagam vitam, 

cepit putare qua ratione posset 
hominem in patriam suam retrahere : 


p presertim quia didita fama erat 


arma Scytharum ab illo commoveri, 
Macedonieque et Thracime adesse finibus. 
Ergo benivola oblata fide 

Casar et rezepta invicem, reduxit 
Commenum Andronicum ad lares patrios. 
Sub idem tempus Peones effracta 

quam Manueli spoponderant fide, 

nostras ad Istrum incursabant terras, 

et cum Romanis congressi militibus 
victoria et spoliis plurimis sunt potiti. 
Quamobrem Cesar Zeugminum progressus, 
quam urbem nuper Px»ones occupaverant, 
rurgus Romano vindicat imperio 

victoriis et consiliis et arte Lellica. 
Inclytum aliud et famigeratum 

praeclari regis opus inclaruit. 

Urbes Asiaticas utiles reipublice 
Chliaram Pergamum aliasque aliquot, 
(quarum ager misere Persis barbaris 
obnoxius, igne et ferro vastabatur, 
propterea quod pagatim habitabantur) 
manibus Cesar cunctas circumclusit : 

et communitam validis castellis 
provinciam, damno Persico prohibuit. 

Sic autem crevit incolarum numerus, 

sic ampliala sunt vivendi commoda 

agris, arboribus, peregrinisque bonis, 

ut hec castella predicteque urbes 

vel ipsis magnis urbibus antistent. 

His ita gestis; interim Peonibus 


D fidem juratam denuo rumpentibus, 


relicta regia pergit imperator 
Sardicam usque urbem, quo condictus 
Romanis legionibus conventus erat. 
Ubi universe convenerunt οορίῶ. 
ducum prudentium Cesar de consilio 
Andronicum creat contostephanum, 
virum mavortium preliis invictum, 
eique bellum committit Hungaricum. 
I8 vero assumpto exercitu Romano 
pergit in hostes cum Deo propitio, 
trajectisque Savo et Istro Suviis 
ingreditur Zeugminum urbem nostram ; 


467 


et cum Peonicis congressus legionibus, 
splendidum ex hoste tropheum retulit; 
atque illinc venit ornatus adorea 

ad Cesarem qui letus eum excepit. 
Paulo post igitur ad regalem urbem 
Cesar reversus cum victorie auctore 
duxit triumphum apprime magnificum, 
confertis plenum spectatorum turbis 
militibus captivis ac manubiis. 

Nam procedebat affabre composita, 
quadriga argento auroque exornata, 
nivei quam ducebant candoris equi. 
Ibi locari jusserat imperator 

Virginis augustam Deiparse imaginem, 
belli velut socis tuteleque. 

Hanc sequebantur regii cognati 
pulcherrime exornati suis insignibus. 
Deinde Cesar ut gigas fortissimus, 

vel potius ceu sponsus adveniens thalamo, 
maximus admirandus luce rutilans 
equitans procedebat decenter admodum : 
post quem Contostephanus victoriosus 
hymnis 8 cuncto exercitu celebratus. 
Postquam ad templum devenerunt maximum, 
illic ingressus Cesar leto animo 
gratias egit victoris auctori Deo, 
ejusque laudes divite lingua dixit; 

tum se ad regium contulit palatium. 
Hic Manuel rex atque porphyrogenitus 
supremo Numini gratias persolvit, 
suscepto filio de secundis nuptiis : 

ob quem letitia publici convivii 

cives universos opipare excepit; 
charumque filium appel!avit Alexium. 
Regnante Manuele, gentis Venetee 
colonia quedam civium Italorum 
Venetiis venit ad regiam metropolim : 
ibique genuinis adscripta civibus, 

exin in omnes sparsa est provincias 
Romani imperii, lautosque thesauros 
opum congessit et potentiam amplam, 
multoque magis intendit audaciam. 
Nec solum nostro populo diffidebant 
Veneti, 8e edicta spernebant regia, 
neque minarum tangebantur metu. 
Horum superbiam haud diutius Caesar 
ratus ferendam utpote insanabilem, 
litteras regias por provincias omnes 
Romani imperii clanculum dimisit, 
qua ut caperentur Veneti mandabant, 
et rei gerende tempus presoribebant. 
Ergo condicta certa dies fuit, 

qua sunt reapse capti Latini omnes, 

" improbi moris penas uti luerent. 
Tamen qui Veneti urbem Constantini 
tunc incolebant, festinanter omnes 
conscensa nave vespertino tempore, 
velaque ventis naviter pandentes 

in suam patriam fuga devenerunt : 


Α 


D 


D 


RPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


Ka: IHatotvxaic συμπλακεὶς ἱλαρχίαις, 
Περιφανὲς τρόπαιον ἱστᾷ xal νίκην * 
Κἀχεῖθεν ἀνέζευξεν ὡς νιχηφόρος, 
4200 Kal βασιλεῖ δέδεχτο λίαν ἀσμένως. 
Μεθ᾿ ἡμέρας οὖν τὴν βασίλειον πόλιν 
"Avat πεςθαχὼς σὺν νίχης παραιτίῳ 
Κατύήγαγε θρίαμθδον ἔχλαμπρον πάνυ, 
Στενούμενον πλήθει τε τῶν θεωμένων 
4995 Τῶν τ᾽ αἰχμαλώτων καὶ σκύλων καὶ λαφύρων. 
Ἡ γεῖτο γὰρ τέτρωρον εὖ ἡ »μοσμένον 
᾿Αζγύρεόν πως, ὑπόχρυσον μετρίως, 
Ὃ χιονώδεις εἴλχον ἵπποι τὴν θέαν - 
'Eo' οὗ γε σεπτὴν ἀνχδιδάξει κράτωρ 
4300 Τῆς μητρανάνδρου [[αρθένου τὴν εἰκόνα, 
Ὥς συστρατήγου συμμάχου τ᾿ ἀπροσμάχου" 
Μετὰ δὲ λαμπροὶ χαὶ βασιλείῳ γένει 
Κυδρούμενοι κάλλιστα καὶ «aic ἀξίαις “ 
Ἔπειθ᾽ ὁ χρατῶν ὡς γίγας Βριαρόχειρ 
4305 "Il μᾶλλον εἰπεῖν νυμφίος γ᾽ ix παστάδος 
Κύδιστος f, μέγιστος ἀστράπτων φάει 
Ὀχούμενος προῆλθεν εὐπρεπῶς ἄγαν " 
Μεθ᾿ ὃν Κοντοστέφανος αἴτιος νίκης, 
Ὑμνούμενος ξύμπασι τῆς στρατηγίας " 
1510 Μέγαν δὲ ναὸν πεφθαχὼς αὐτοχράτωρ, 
Καὶ τόνδ᾽ ὑπεισδὺς εὐχαριστεῖ προφοόνως 
Τῷ νιχοποιῷ παντάναχτι Δεσπότῃ, 
Καὶ τοῦδε λαμπρῶς αἴνεσιν γλώσσῃ φράσας 
Ἐκεῖθεν ἤχει πρὸς βασιλείους δόμους. 
4315 Οὗτος Μανουὴλ πορφυρανθὴς αὐτάναξ 
Θεῷ χαριστήοιχ τῶν ὅλων θύει 
Γεννήσας υἱὸν ἐχ γάμων τῶν δευτέρων, 
"Eg ῳ θαλίαις καὶ χαλαῖς πανδαισίᾳις 
᾿Αστυπολίνας εἱστιαχὼς πλουσίως, 
4320 Κέκληχεν ᾿Αλέξιον υἱέα φίλον. 
Τούτου χρατοῦντος xai ᾿δενετίκων γένος 
᾿Ανδρῶν ὑπῆοξεν ᾿Ιταλῶν ἀποιχία 
'Ex Βενετίας εἰς βασιλίδα πόλιν, 
Καὶ τῆσδ᾽ ἐνεργάφησαν ἀστοῖς γνησίοις, 
4325 Κἀν τῆσδ᾽ ἐφηπλώθησαν εἷς πᾶσαν χθόνα 
Διασπαρέντες Αὐσόνων χραταρχίας, 
Ἐνημμένοι πλοῦτον δὲ βαθὺν πραγμάτων, 
Αὕὔξην τε μαχρᾶν, αὐθάδειαν τε πλέον, 
Οὐχ Αὔσονας ἔγηντο δυσμενεῖς μόνον, 
4330 ᾿Αλλὰ βασιλείων γε xa! προσταγμάτων 
Καὶ τῶν ἀπειλῶν εἶχον ἀνεπιστρόφως 
Τὴν σφῶν τολοιπὸν ὑπεροψίαν ἀναξ 
Οὔκουν φορητὴν οὐδ᾽ ἰάσιμον χρίνων, 
Γράμματα βασίλεια κατ᾽ ἐπαρχίαν 
4335 Ῥωμαϊκὴν πέπομφεν ἄπασαν λάθρα 
Κατάσχεσιν δηλοῦντα τῶν Βενετίκων, 
Χρόνον τε x20' ὃν ταῦτα πραχθῆναι δέον. 
Ὥριστο τοίνυν ἡμέρα προθεσμίας, 
"Hc ἐνστάσης πᾶς συνελήφθη Λατίνων 
4340 Τῆς δυστροπίας εἰσπραχθέντες εὐθύνας͵ 
Βενετίχων ὅσοι δὲ τὴν Κωνσταντίνου 
Π6λιν χατῴχου, ἀποδράσαντες τάχος 
᾿Ἐπιδεδηκότες τε ννὺς ἑσπέρας “ 
Τοῖς ἀνέμοις λαίφη τε δόντες ὡς δέον 
3445 ᾿Λπίεσαν φεύγοντες ἐς σφῶν πὰτρίδα - 


169 


Καὶ σφᾶς μὲν εἶχεν ἣ Βενετία τότε" 

Μετὰ δὲ μαχρὸν ηὐτρεπιχότες στόλον 
Νήσους ἐκάχουν ἐκπλέοντες εὐδρόμως" 
᾿Αλλ’ ἀντίπρωρος Αὐσόνων σταλεὶς στόλος 

4350 ΠΙλοῦ σφᾶς;ἀπεῖρξε πειρατικοῦ xol μάχης. 
Τοίνυν ἀποστάντες γε τοῦ διὰ μάχης 
᾿Ἐχθροὺς καχῶς δρᾷν ἀμύνεσθαι τ᾽ αὖ στόλῳ, 
Ἱρὸς ῥῆγα συνέθεντο τῆς Σιχελίας 
Ὅρκια πιστὰ συμδάσεις τε φιλίας. 

4355 Ὄ γνοὺς βασιλεὺς ὁ προμηθεὺς Αὐσόνων 
Καὶ τὰς ἐπὶ λύμη γε τῆς ᾿Ρωμαΐδος 
Συμφωνίας σφῶν ἐννοούμενος λῦσαι 
“Ἃς ῥηγὶ συνέπραξαν ἀμύνης χάριν, 
᾿Δλνεξικάχως, εὐμενῶς, εὐμηχάνως 

4360 Πρὸς φιλίαν εἵλκυσεν αὐτοὺς τὴν πάλαι. 
᾿Αμνηστίαν δοὺς τῶν σφίσι πεπραγμένων" 
Ἡρὸς $' αὖ ἔθη δίδωσιν αὐτοῖς τὰ πάλαι" 
Καὶ σφῶν ὅσων εἴληφε τοπρὶν οὐσίαν 
Καὶ τήνδε βασίλειος ἐφρούρει στέγη, 

4365 Τοῖς Βενετίχοις ἀπέδωχε προφρόνως 
Γενναίαν ἄναξ οὐτοσὶ πλουτῶν φύσιν, 
Ὀξύῤῥοπός τ᾽ ὧν ἐν μάχαις ἀντιπάλων, 
Δραστηριός τε καρτερόψυχος λίαν, 

Καὶ διενεργῶν δ᾽ ἑαυτοῦ τὰς μάχας, 

4370 Δεῆσαν ἵππον ἀνέθαινεν αὐτίκα, 

Καὶ τῆς στρατιᾶς ἦν προμαχῶν εὐθύμως. 
Ἔξεισι τοίνυν κατὰ σουλτάνου πάλιν 
Κατατρέχοντος ἹΡωμαϊκχὰ χωρῖα, 

Καὶ γίνεται δὴ πρὸς θέμα Δορυλέου, 

4315 Ἔνθα χρονίζων εὖ ἀνακχτίζει τόδε 
Τείχει τ᾽ ὀχυρῷ καὶ περιτείχῳ ξένῳ 
Περιδαλὼν εὖ κατοχυρώσας θ᾽ dpa 
Καὶ δοὺς φυλακὴν ὡς ἐνῆν τῷδ᾽ ἀξίαν, 
Μερῶν ἀπανίστατο τῶν Δορυλέου" 

4880 ᾿Ἐφίσταται δε φρουρίῳ τῷ Σοούλέῳ᾽ 
Καχεῖν’ ὁμοίως ἀνακτίσας ὡς δέον, 

Καὶ πάντα θεὶς εὖ, πρὸς πόλιν ὑποστρέφει" 
Βραχὺς ἐφεξῆς παρελήλυθε χρόνος" 
Καὶ καθ᾽ ἑαυτοὺς βασιλεὺς καὶ σουλτάνος 

4385 Ὑπέσμυχον πῦρ ἐν σποδιᾷ καρδίας 
ἼἜναυσμα βραχὺ μνησιχαχίας χόλοὑὺ, 

Καὶ τοῦτ᾽ ἀνάψαι κατέσπευδον εἷς φλόγα" 
'Ex&cepoc γοῦν ἐγχαλῶν ἑκατέρῳ, 
Ὑπῆρχε σαφῶς καὶ διηπείλει μέγα" 

4390 Ὃ ἐν βασιλεὺς τὰς ὑπούσας δυνάμεις 
Πάσας ἀθροίσας ὡς ἐνῆν πανταχόθεν 
ἤΛλλλας τ᾽ ἐπ᾿ ἄλλαις συναγαγὼν ὡς δέον 
Ἐξ Ἰταλῶν τε καὶ Σχυθῶν παριστρίων 
Καὶ συγχροτήσας μυριάριθμον στίφος 

4395 ᾿Αφανίσων ἄπεισι Περσιχὸν φῦλον, 

Καὶ κατερείψων "Ixóvtov εἰς ἦδος, 

Πρὸς δ᾽ αὖ γε Περσάναχτα καθέξων βίᾳ 
Καὶ συμπατήσων, ὡς ἔθος, κατ᾽ αὐχένος" 
᾿Απάρας οὐχοῦν Ex Βυζαντίου τάχος 

4400 Μετὰ στρατιᾶς διὰ Φρυγίας μέσης, 

Εἷς Χώνας ἦλθεν εὖ πόλιν χισμένην"᾽ 
Κἀχεῖθεν ἐξώρμησεν εἷς ἔρυμά τι 

"Q Μυριοχέφαλον ἦν χλῆσις πάλαι, 
'Ag' οὗπερ εἰσήλαυνεν εὐθὺ Περσίδος 


Ῥλτδοις. GR. CXLIII. 


CESARHEBS. 


470 


À Sicque Venetiis interim manserunt. 


Multo post tamen ordinata classe, 
facili cursu infestabant insulas : 
verum opposita Romanorum classis 
cohibebat illos ἃ suo latrocinio. 
Quare dimisso decertandi studio 
neque jam hosti navibus nocentes, 
cum rege Siculo conventione facta 
fidem juratam pangunt amicitie. 
Cognita re, Cresar imperii tutor, 

ad Romanorum damna conjuratam 
deliberavit solvere amicitia 

quam studio ultionis cum rege pepigerant. 
Nempe palienter, callide, benevole 
illos ad veterem traxit amicitiam, 
facti cujusvis impertita venia. 


DB insuper prisca privilegia indulsit : 


t^) 


et quidquid Venete rei captum fuerat 
et in questorio servabatur regio, 
reddidit ipsis animo libente. 

Hic tam egregio praeditus ingenio 
Cesar, ad pugnas alacer pangendas, 
efficax, animo admodum constante, 

et per se ipse bella conflciens, 

ubi opus erat, statim equo inscenso 
primus in acie strenue perstabat. 
Iterum ergo pergit in sultanum 

ἃ quo Romane incursabantur terre, 

et usque ad thema pervenit Dorylei. 
Ibi subsistens instauravit urbem 
validis moenibus miroque vallo 

ei cireumposito, cum propugnaculis; 
impositoque idoneo presidio 

ex agro Dorylei castra movit, 

atque Subleo adfuit castello : 

ipsoque pariter apte communito, 

et reliquis dispositis, ad urbem redit. 
Sed brevi requies intervallo fuit : 
invicem quippe Cesar et sultanus 
ignem fovebant sub cordis cineribus, 
fomitem promptum meditate ultionis, 
atque erupturum protinus in flammam. 
Uterque scilicet accusabant invicem 
querelis manifestis minisque gravibus. 
Quamobrem Cesar vires universas 
undique contrahens, hisque supplementa 


D alia atque alia, ut par erat, addens 


ex [talis atque Scythis ad [strum positis, 
congregatoque innumero exercitu, 
Persicam pergit ceu deleturus gentem, 
Iconiumque humi prostraturus, 

ejusque regem insuper capturus, 

ut pede collum, de more, calcaret. 
Igitur raptim profectus Byzantio 

cum suis copiis Phrygiam pertransiens, 
Chonas devenit elegantem urbem. 

Illinc ad castrum quoddam est progressus, 
cui nomen vetus erat Myriocephalon : 
unde pervasit in ditionem Persicam 


171 EPHR/AESMII CHONOGRAPHI 17. 


tendens ad monia inclyti Iconii, 

cum exercitu valido, fortissimo 

et cum expertis preliandi ducibus, 
itineris stationes prudenter metiens 
propter jumenta machinis onusta 

cum artificibus suis inermibus 

neque gerendi belli peritis. 

Neo vero sultauus non cogebat copias. 
imo gentiles accersebat suppetias, 

et defensionem strenue apparabat. 
Tamen legatos misit ad Cesarem 
juratum fedus qui memorarent, 
fidemque ratam esse postularent. 

Sed enim irrita foedera cernens 
Sultanus, locos occupat difficiles 
atque viarum obsidet angustias, 
clausuram olim dictam Tzibrilzen, 
per quam Romanus cum Cesare exercitus 
gressurus erat veniens Myriocephalo. 
Illuc sultanus 8uas copias conjicit 
more barbarico latens in insidiis, 

ut mox dolose Romanos invaderet. 
Est autem locus undique preruptus, 
Angustus valde et prorsus impervius, 
'Tenarus infernus, Charontis campus, 
vallis difficiles ducens in anfractus. 
Illapso igitur in angustias exeroitu, 
velites quidem et ordinum praefecti, 
queis precedendi cateris cura data, 
pretereuntes sine damno locum 

δὰ spatiosa tuti devenerunt. 

At imperator in extremo agmine, 

post jam exortos insidiis Barbaros 
telaque in ipsum saxaque jacientes, 
utpote acclivi ex utroque latere, 

nec iter persequi facile poterat, 

nec propulsare ἃ semet periculum : 
nec quisquam aliquid agere in exercitu 
milite dignum strenuumque poterat, 
curribus, bobus, machinisque belliois, 
aggeris instar viam impedientibus. 

Α tergo autem Persicus exercitus 
nimborum instar jacula conjiciens 
arduum prorsus reddebat regressum. 
Cadebat ergo bos cum bubulco suo, 
cum equo eques exspirabat misere 
Persarum telis confixus mortiferis; 
atque turmatim cedebantur omnes, 
tanquam brutarum grex belluarum, 
et cireumcelusi feriebantur cuncti 
imperviis in furcis et sine exitu : 

et plene valles erant cadaveribus 
faucesque hiantes montium et caverne ; 
rivi cruoris decurrebant, heu! 

misto brutorum hominumque sanguine, 
cuncta erant plena miserie et gemitnum. 
Atque hao fiebant Cesare spectante 
qui suis nullam ferre opem poterat. 
Quin summo ipse orat in discrimine : 


À 4405 Τειχῶν 'Ixoviou τε τοῦ περιχλυτοῦ 
Μετὰ στρατιᾶς εὐσθενοῦς ἑωμαλέας" 
Καὶ ταγματαρχῶν ἀρεϊχῶν ἐν μάχαις, 
Σταθμοὺς ἀπάρσεις νουνεχῶς xal σὺν λόγῳ 
Τὰς xa0' ὁδὸν δρῶν χάριν ὁποζυγίων 

4410 "A μηχανὲς ἂν εἶχε xa! σφῶν τεχνίτας 
Ὄντος ἀόπλους ἀδαεῖς τε τῆς μάχης" 
Πλὴν οὐδ᾽ ὁ σουλτὰν ἡ μέλει στρατευμάτων, 
Συμμαχικὸν δ᾽ ἤθροισεν ἐκ τῶν συμφύλων 
lobe ἀντιπαράταξιν ηὐτρεπισμένον. 

445 Πρέσδεις δ᾽ ὅμως πέπομφε πρὸς βασιλέα, 
Αἰτῶν ἐνόρκους φιλίας «ai συμδέσοις, 
᾿Ἐξάνυσίν τε βασιλεῖ βουλητέων. 

"Enel δ᾽ ἑώρα συμδζσεις ἀνηνύτους, 
Αἱρεῖ πκροφθάτας σουλτάνος δυσχωρίας 

p 4420 Καὶ τοὺς στενωποὺς ἀτραπῶν πορευσίμων. 
Κλεισούρας ἣ χέχλητο Τζιβρίτζη πάλαι" 
Av ἧς στρατιὰ ἹΡωμαϊκὴ xai χράτωρ 
᾿Εσπευδον ἐλθεῖν ἐκ Μυριοχεφάλου" 
Οὗ παραθδύει σουλτάνος τὰς δυνάμεις, 

4425 Λόχον καθίσας ὡς ἔθος τοῖς Βαρδάροις, 
Ὡς ἂν ἐπεισπέσωσι Ῥωμαίοις δόλῳ. 
Ἔστι δ᾽ ὁ χῶρος ἀπόχρημνος εἰσάπαν 
Στενὸς κομιδῇ δυσστίδευτός τε πλέον, 
Ταίναρον ἄδου καὶ Χαρώνεια πέδα, 

4490 Αὐλὼν προήχων δυσπόρευτον εἰς τρίδον. 
᾿Αψαμένης οὖν στρατιᾶς δυσχωρίας, 
Στρατεύματα μὲν καὶ λοχαγοὶ ταγμάτων 
Οἷς ἦν προάγειν στρατιᾶς τεταγμένον 
Διεχδραμόντες ἀπαθεῖς καχῶν τόπον, 

C 4435 Εἰς πλάτυς ηὐλίσθησαν ἔξω κινδύνου» 

᾿Αγχοῦ δὲ κράτωρ παριὼν οὐραγίας 
᾿Επεισπεσόντων ἐξ ἑνένδρας Βαρδάρων, 
Βέλη τ' ἐπ᾽ αὐτὸν ἀφιέντων καὶ λίθους 
Ὡς κατὰ πρανοῦς ἐξ ἑκατέρου μέρους 

4440 Οὐχ ἔχει ῥᾷστα τὴν ὁδὸν παριέναι, 
Ἤγουν ἑαυτῷ κινδυνεύοντ᾽ ἀμύνειν - 
᾿Αλλ’ οὐδὲ πάλιν ἐκ στρατιᾶς τις δρᾶφα 
Γενναῖον ἠδύνατο μαχητῇ πρέπον, 

Βοῶν, ἀμαξῶν, τειχομάχων ὀργάνων, 

4445 Ὡς ἀντίφραγμα τῆς ὁδοῦ προχειμένων» 
Καὶ κατὰ νώτου Περσικὴ φάλαγξ πάλιν 
Βελῶν νιφάδας ἀφιεῖσα μυρίων 
Παλινδρόμησιν χαλεπὴν ἕδρα πάνυ, 
Ἔπιπτε τοίνυν βοῦς ἅμα βοηλάτῃ, 

A490. Ἱἱππεὺς σὺν ἵππῳ συναπέψυχον βίᾳ 

ὃ "Ev Περσικῷ βλήματι θανατηφόρῳ, 
Καὶ πάντες ἐσφάττοντο κατὰ πληθύας 
Ὡς ἀγέλη τις θρεμμάτων, φεῦ ] ἀλόγων, 
Καὶ πάντες ἐφθείροντο συγχεχλεισμένος 

4455 ᾿Εν δυσπορεύτῳ δυσδάτῳ τε χωρίῳ" 

Τῶν νεχριμαίων σωμάτων αἱ χοιλάδες 
Τίμπη τε xal σήραγγες ὑπῆρχον πλέαι- 
Προὔδαινον, οἴμοι, ῥύακες λύθρων ὅλαι 
Ἐξ ἀλόγων αἵματος, ἐχ βροτῶν ἅμα, 

4400 Καὶ πάντα μεστὰ συμφορᾶς ἦν xal γόων, 
Καὶ ταῦτ᾽ ἐδρᾶτο χράτορος δεδορχότος 
Καὶ συμπαρόντος, μὴ σθένοντος δ᾽ ἀμύγειν 
Ἐν χρῷ δὲ μᾶλλον κινδύνου πεφυχότος 


4173 C/RSBAREB. 414 


Μολις μετὰ τραύματα τῷ Θεοῦ σθένει Α nam post accepta vulnera, Deo favente, 

4405 Ὅμως διαδρὰς τὰς λαδὰς τῶν Βαρδάϑων vix Barbarorum manibus elapsus, 
θεοῦ συνάρσει xal χραταιᾷ δυνάμει Dei profecto auxilio et magna ope, 
Σκχιὰν ὑπελθὼν ὁ xpatépy ἀχράδος, piri ailvestris umbram imperator 
"Icy ov χαμοῦσαν ἀνεκτᾶτο μετρίως, | gubiit, fessas refecitque vires, 
Πρὸς δ᾽ αὖ ἑαυτὸν ὠς ἐνῆν ἀναψύχων solus, ut poterat semet refocillans, 

4470 Μὴ σώματος φύλαχα, μὴ δορυφόρον | orbatus omni corporis custode, 
Ἔχων συνεστῶτά γε τῷ τηνικάδε, nullo cum armis milite presente, 
Οὕτω δ᾽ ἔχοντα κατιδών τι ἱππέων Sic solitarium conspicatus quidam 
Ῥωμαϊκῆς φάλαγγος ἀσήμου γένους exercitus Romani gregarius eques, 
Τῆς συμφορᾶς ᾧχτειρεν αὐτὸν τῆς τότε * acerbi casus misericordia tactus 

4415 Ὅθεν προσελθὼν ἀσμένως στεψηφόρῳ &d Cesarem accessit prompto animo, 
Διαχονεῖν ἡρεῖτο τὰ κατὰ σθένος, opemque ferre pro viribus cepit : 
Καὶ τῇ κεφαλᾷ κυνέην συνηρμάκει atque illi in capite galeam composuit 
Τῆς ἐν κεφαλῇ παραμλίνασαν ἵδρας, qu& capitalia prohiberet vulnera, 


Kal σύμμαχος δ᾽ ἣν τῆς ἐνεσθώσης τύχης. p presentisque socius fortune aderat. 
A48) Τούτου βασιλεὺς εἰς χεῖρα λαδὼν δόρν Hujus correpta imperator lancea 


Πέρσας ἐπ᾽ αὐτὸν εἴσρέοντας ἀπλέτους plurimos Persas contra so ruentes, 
Καὶ τόνδ᾽ ἐλεῖν σπεύδοντας ἢ καὶ xtwyóyilt ut vel captivum ducerent vel occiderent, 
᾿λπώσατο σφᾶς τῇ θεοῦ συμμαχίᾳ, repulit omnes Numinis auxilio : 
Καὶ διαπείρει τῶν ἐπιόντων ἕνα. atque unum quidem ipse irruentem fldit, 
4485 "AXAXoy τε πάλιν ἱππότης χτείνει ξίφει. alium similiter eques ense occidit. 
Μετ᾿ οὐ πολὺ δὲ τῶν ὁπλιτῶν Αὐσόνων Paulo post circa Cesarem armati 
Περὶ κρατοῦντα συναλισθέντων δέχα, decem de nostro exercitu adstiterunt, 
Σὺν τοῖσδε τὴν ἔμπροσθεν ἤνυχε «p(Gov cum quibus iter reliquum coepit prosequi, 
Τοῖς φθάσασι τάγμασι συμμίξαι θέλων - 7 previis conjungi oupiens ordinibus. 
4490 ΤΙρὶν ἃ δὲ ταῦτε συμπεσεῖν, ὁπ’ ἀχράδα Sed hec priusquam flerent, atque Cesar 
'Ezwtüv ἀνέψυχεν ὡς etye χράτωρ * solus sub piro adhue se reficeret, 
Πέρσης δ᾽ ἐπελθὼν εἷλκεν αὐτὸν ἡνίας, Perses accurrens hune trahebat loro; 
Ὁ δ᾽ αὖ κεφαλῆς χατενεγχὼν καιρίαν sed imperator Perse caput ictu 
Aopazíoy τμήματι τῷ μετὰ χέρας mortali vulneravit hasie fragmine, 
4495 'l'o9vov θανατοῖ χαταδαλὼν εἰς χθόνα. € eumque exanimatum stravit humi, 
"Bracys δὲ τάγματα χειρόνως λίαν Ergo miserrime tunc laboravit 
Ὅσα γε συγκέκλειστο τῇ δυσχωρίᾳ, in illis furcis clausus exercitus, 
Kat «Av ὀλίγων πάντα xax ἐφθέρη ὁ paucisque exceptis, perierunt cuneti. 
Εἰ yàp παρῆλθον xa! φάραγγα τὴν μίαν, Nam etsi anfractum unum transierant, 
4500 ’Αλλά γε λοιπὰς οὐχ ἐνῆν διεχδύναι adhuc supererant ad evadendum 
᾿Αχινδύνως ἕξ τὲς ταφρώδεις κοιλάδας, omne periculum sex profunde valles, 
Περσῶν ἐφεστώτων γε ταῖς διεξόδοις " quarum Perste obsidebant exitus. 
Πρὸς τοῖσδε καὶ πνεύσαντος ἀνέμου τότε Preterea validus spirabat ventus, 
Kai θῖνα βαθεῖάν γε παρακειμένην . qui circumjectum pulverem multum 
A505 ᾿Εκ γῆς ψαμμώδους ἀναχυχῶντος βίᾳ ex arenoso solo sustolleng 
Δεινῶς τ᾽ ἀναφέροντα sic ὕψος μέγα late spargebat cum molesto turbine 
Καὶ νύχτα δρῶντος ἀτεχνῶς τὴν ἡμέραν, diemque noctis instar efficiebat. 
Ῥωμαϊχαὶ φάλαγγες ὡς δὲ βαρδάρων Quare Bomanus miles cum barbaro 
Φύρδην ἀναμὶξ συμπλαχεῖσαι πρὸς μάχην tumultario eonflictu mistus 
4510 Ἐν νυχτομαχίᾳ καθὰ xal τῷ σκότει, D tanquam in nocte pugnam conserebat : 
"Exewov, ἀπέσφαττον ἀλλήλους ξίφει, cedebant invicem et jugulabant, 
Μηδὲν διαχρίνοντες ἐξ ἀδλεψίας " nullum discrimen patiente tempore. 
Ἐπῆγε φίλος τὸ ξίφος κατὰ φίλου, Sic ergo amicus amicum feriebat, 
Kal Βάρδαρος δ᾽ ἔσφατιε «bv συμφυλέτην Barbarus occidebat gentilem suum 
4515 Ὡς ἀντίμαχον δυσμενῆ, καχκεργάτην * quasi sibi adversarium et maleficum. 
Ὥστ᾽ ἀτεχνῶς φάραγγα πεπλῆσθαι τάχα, Sio vallis indiscretim complebatur, 
"Qc τις βλέκων ἔφησε κατ᾽ ἄλλον λόγον (56), ut quidam dicit oculatus testis 
Τῶν νεχριμαίων πτωμάτων xal σωμάτιον scriptor historie, mortuis corporibus 
Τῶν Ῥωμαϊχῶν ἀναμὶξ καὶ Βαρδάρων, Romanorum pariter ac Barbarorum, 


(56) Sine dubio designat Ephremius Nieete Cho- Manuelis Cesaris, ait ipse Nicetas iu Historie 
niate historiam lib. vi, 3, ubi hsc ipsa partim — proomio. 
verba leguntur. Se autem interfuisse rebus gestis 


175 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


cum interfectis variis animalibus, 
equis ac bobus, asinis, mulabus, 
quasi in communi conditis sepulcro. 
Imo erat hominum coemeterium, 

si fas ila loqui, admistis belluis. 
Romani sane perierunt plurimi, 

quos inter ingens regie stirpis numerus. 
Atque hxc talem habuerunt exitum. 
Imperator autem dum conatur assequi 
legiones suas, ut dixi, precedentes, 

& Turcis vetabatur ulterius progredi, 
nec acervatis minus cadaveribus. 
Tamen difficiles eluctatus locos, 

nec torrente superato fluvio, 

alio et adjuncto Romanorum globo, 
viam, ut poterat, absolvebat reliquam. 
Qucm transeuntem conspicata phalanx 
Arabum equitum spleodide ornatorum, 
ruit in ipsum violento cursu 

ut quasi preda potiretur illico. 

Is vero hortatus animos suorum 
barbaricum manipulum vicit facile. 
Paulatim autem lenteque progrediens 
modo cruenta pugna decertans, 

modo etiam hoste liber, ad exiremum 
magno cum gaudio ad suos pervenit : 
qui quidem nihil gravius dolebant, 
quam quia cum ipsis non adesset Cesar, 
summoque erant metu solliciti. 

Ante quam autem misceretur suis 
Manuel rivos decurrentes nactus 

aqua levare depoposcit sitim : 

cumque ei quispiam aquam obtuiisset, 
hac summis labris leviter gustata, 
statim ex ore reliquam projecit, 

ceu 8i potus ille non descenderet 


ad imum atomucbum renitente csophago. 


Mox ubi agnovit tinctam aquam tabo, 
ingemuit, sibi haud placuisse dicens 
aquam Christiano sanguine fedatam. 
Tum quidem presens importunus, audax; 
impudens blatero et lingua intemperans, 
Semel novellus conviciari solitus, 

sic christo Domini copit maledicere : 
Haud nunc primum, sed antea sepe, 
plenum cratera Christianorum sanguine 
bibisti, subditos divexans populos, 
maturus veluti racemus comprimitur, 
per tributorum gravium exactioneg 
potans illorum abundanter sanguinem. 
Tulit patienter Cesar hanc vesaniam, 
nec contra quidem quidquam mussitavit 
mitis monarcha, nec infrenduit dentibus. 
Iterum Crear dum videret sacculos 
publici nummi custodes diripi 

& persequentium Barbarorum impelu, 
atque ad tutelam hortaretur suos, 
nempe ut aliena pulsa vi servarent 
futuram ipsis utilem pecuniam : 


Α 4520 Kai θνησιμαίων παντοδαπῶν ἀλόγων, 
Ἵππων, βοῶν, ὄνων τε σὺν ἡμιόνοις, 
Tágov τε κοινὸν τοῖς ὅλοις χρηματίσαι, 
Μᾶλλον πολυάνδριον, εἰ χρεὼν φάναι, 

'Ex γηγενῶν πάμμικτον ἀλόγων θ᾽ ἅμα. 
4525 Πεπτώχασι πλείους δὲ Ρωμαίων μάχῃ 
Καὶ τῶνδε πλείους τοῦ βασιλείου γένους, 
Καὶ ταῦτα μὲν πέπραχτο τόνδε τὸν τρόπον - 
Ὁ δ᾽ αὐτοκράτωρ, ὡς ἔφην, ἀπειγμένος 
Ἴλαις συνελθεῖν ταῖς προνηγησαμέναις, 
4530 Τούρκοις πορείας εἴργεται τῆς εἰς πρόσω, 
Οὐδὲν δὲ μεῖον καὶ κολωνοῖς πτωμάτων 
Ὅμως διελθὼν δυσπόρους μόλις τόπους 
Καὶ τὸν παραῤῥεοντα χειμάῤῥου ῥόον 
Καὶ στίφος ἄλλο Ρωμαϊχὸν ἀἁλίσας 

p 535 Ὡς εἴχε, διήνυτε τὴν προκειμένην - 

Ὃν παριόντα βαρδαρική τις φάλαγξ 

Ἵπποις ὁπλισμοῖς ἐχπρεπὴς ᾿Αῤῥαδίοις 
Ἰδοῦσ᾽, ἐπ᾽ αὐτὸν ἐμμανῶς πως συνέθει, 
Ὡς θήραμα σπεύδουσα τόνδ᾽ ἐλεῖν τάχα. 

4940 Ὁ δ᾽ ἀῤῥενώσας τῶν συνόντων τὰς φρένας 
Ὁδοστάτας ἥττησε ῥᾷστα Βαρδάρους. 
Κατὰ βραχὺ δὲ συμπροϊὼν καὶ βάδην 
Νῦν μὲν νόμῳ μάχης τε xai μεθ᾽ αἱμάτων, 
'Ενιαχοῦ δὲ καὶ μάχης πάλιν δίχα 

A545 Τρισάσμενος μέμιχτο τοῖς ποθουμένοις, 
Οὐ μᾶλλον αὐτῶν δυσχεραίνουσι χάριν 
Ἥπερ δι᾽ αὐτὸν μὴ παρόντα ταῖς ἕλαις, 
᾿Αγωνιῶσι καὶ δεδοικόσι σφόδρα. 

Μήπω δὲ τοῖς τάγμασι συμμίξας κράτωρ, 

4550 ᾿Αλλ᾽ ἐν παραῤῥέοντι χειμάῤῥῳ πέλων 
Πιεῖν ὕδωρ ἥτησε διψήσας μέγα - 

Ka! τις ὕδωρ ἤνεγκεν αὐτῷ πρὸς πόσιν - 
Σπάσας δὲ τοῦδε καὶ περιχλύσας στόμα 
Τὸ λοιπὸν ἐκ στόματος ἐχχεῖ σὺν τάχει, 

4555 Ὡς τοῦ ποθέντος μὴ χκατωλισθηκότος 
Δι’ οἰσοφάγου πρὸς τὰ χάτω xou ac. 
Εἶτα ποτὸν γνοὺς συμπεφυρμένον λύθρῳ 
Ὥμωξεν, εἰπὼν οὐ καλῶς γεγευκέναι 
Ὑδατοφύρτων Χριστιανῶν αἱμάτων. 

4560 Καί τις παρεστὼς ἰταμὸς θρασὺς τότε͵ 
Τὴν γλῶτταν ἀκόλαστος, ἀναιδὴς, λάλος 
Κατὰ Σεμεεὶ λοιδορεῖν εἰθισμένος, ᾿ 
Χριστῷ Κυρίου λοιδορούμενος λέγει - 
Οὐκ ἄρτι πρώτως, ἀλλὰ πολλάκις, ἄναξ, 

4565 Πλήρη χρατῆρα Χριστιανῶν αἱμάτων 
Ὑπήκχοον πᾶν χαλαμώμενος πίνεις . 

"H xai πεπείρους καθὰ συνθλίδων βότρυς 
Εἰσπράξεσι φόρων τε xal τελῶν βάρει 
Αἵματος αὐτῶν ἐμφορῇ xxvaxópue. 

4570 Ὁ δ᾽ ἡμέρως Tiveyxs τὴν παροινίαν, 
᾿Ανεξιχάχως τονθυρύσας μηδόλως, 

Μη δ᾽ ὑπ᾽ ὁδόντα γρύξας 6 πραῦς ἄναξ, 
Καὶ πάλιν αὐτοῦ καθορῶντος θυλάχους 
Τοὺς τοῦ χρυσοῦ φύλαχας ἐχρηγνυμένους 

4575 'Ex θρασύτητος xa! βίας τῆς Βαρθάρων, 
Καὶ τοὺς ἑχυτοῦ ῥωννύοντος ὡς δέον 
ἜἘπεισπεσεῖν τέ σφισι xal χτᾶσθαι τάδε 
ἼἌμεινον αὐτῶν, συμφερώτερον πάνυ, 


C 


177 


Αὖθις ἐπιδιὰς ὁ θρασὺς μωμοσχόπος 
4580 ᾿Ελοιδορεῖτο τῷ χρατάρχῃ καὶ πάλιν, 
"Avax«tt Δαδὶδ Σεμεεὶ καθὰ πάλαι" 
"Exóv πρὶν ἐχρῆν ταῦτα ἹΡωμαίοις νέμειν, 
Οὕκουν γε νυνὶ, δυσχερὴς κτῆσις ὅτε" 
El δ᾽ αὐτὸς ἀνὴρ τυγχάνεις ὧν ἰσχύος 
4585 ᾿Ηρπαγμέν᾽ ἀνάσωσον Αὔσοσι πάλιν" 
Ὁ δ᾽ αὖ προσηνῶς χερτόμου φέρει λόγους 
Ὡς χωφὸς αὐτόχρημα μὴ κλύων ὅλως. 
Ἐπεὶ δὲ παύει νὺξ ἐπελθοῦσα μάχην, 
Καθῆστο πᾶς ἔμφροντις ἀσχάλλων μέγα 
4500 'Ev νῷ προαθρῶν τὸν προχείμενον μόρον. 
Ὃ δ᾽ αὐτοχράτωρ τῆς φρενὸς «2i τοῦ χράτους 
᾿Αναξίαν ἔφρασε βουλὴν ἕν μέσῳ, 
Of εἶχε θαῤῥεῖν ἀνδράσι βουληφόροις" 
Ἡ $' ἣν λαθραία δυσχλεὴς φυγὴ νύχτωρ, 
4505 Ψυχῶν δὲ λοιπῶν ἐπαγωγὴ πρὸς μόρον, 
Πρὸς αἰχμαλωσίαν τε δυστυχεστάτην, 
"Hv πᾶς διωλύγιον ᾧμῶξε χλύων, 
Καὶ βαρἕως ἤνεγκε τἀ δεδογμένα, 
Παραφρονοῦντος οὐχ ὑγιοῦς δεσπότου 
4600 Τὸ σχέμμα χρίνας καὶ καταχρίνας πλέον. 
Τούτοις μαλαχθεὶς Μανουὴλ τὴν χαρδίαν 
Καὶ σχὼν λογισμὸν ποιμένος xal προστάτου, 


Ηάντ᾽ ὦπτο καὶ δρῶν xal λέγων πρὸς συμ- 


[φέρον. 


Θεὸς δ᾽ ὁ ποιῶν πάντα xal μετατρέπων, 
A605 Ὁ μαστιγῶν τε καὶ θεραπεύων πάλιν, 
'O gavatàv τε καὶ πνοὴν αὖθις νέμων, 
'O ῥάδδον ἀφεὶς ἁσεδῶν οὐχ εἷς τέλος 
Κλήρῳ δικαίων, καὶ λάχει Χριστωνύμων, 
Ὁ πρὶν λεόντων ἡμερώσας τὸ θράσος, 
4610 "Iv' ἀσινὴς γένοιτο δίκαιος πάλαι, 
Κἀχεῖνος οὗτος ἡμεροῖ τοῦ Βαρδάρου 
Τὴν θηριώδη «al φονῶσαν χαρδίσν. 
ἸΠρεσδείαν οὐκοῦν ἐκπεπομφὼς σουλτάνο, 
Σπονδὰς ἀπαιτεῖ καθαρὰς χαὶ φιλίαν" 
4615 Καὶ σπένδεται δὲ βασιλεὺς τῷ σουλτάνῳ" 
Ei«' ἀπαναστὰς τῶν στυγητῶν χωρίων, 
Av ἧς προῆχεν ἀσμένως ὑποστρέφων, 
Οἰχτρὸν βλέπει θέαμα μεστὸν δαχρύων, 
Καὶ συμφορὰν οἴχτιστον ἀξίαν γόων, 
40620 Τραγῳδίαν τ᾽ ἄῤῥητον dot τοῦ πάθους 
Ἱερεμίου τῆς φιλοίχτου καρδίας 
Τίδ᾽ ἂν ἀποχρήσοντος εἷς ρρηνῳδιαν 
Ὃς ἐξισοῦν χκάτοιδε πάθεσι γόους" 
ὭὩρῶντο γὰρ φάραγγες, ἄλφη, κοιλάδες, 
4652 ΠΙΕεδία, τέμπη, καὶ νάπαι, καὶ χαράδραι 
Τῶν νεχριμαίων σωμάτων πεπλησμέναι 
Ὡς εἷς χολωνὸν ὑπερανῳχισμέναι. 
Καὶ κειμένων πᾶς ἦν σεσειμένος δέρας 
Τὸ τῆς κορυφῆς, καὶ φαλοὺς τετμημένος" 
40630 Ὡς ἦν ἀχούειν βαρυάροις πεπραγμένον, 
Ὡς ἂν τὸ νιχῶν ἀμφίδοξον τυγχάνῃ, 
᾿Εχατέρωθεν μυρίων πεπτωχότων" 
Ὅμως βασιλεὺς ἐφθακὼς Χώνας πόλιν, 
᾿Εκεῖσ᾽ ἐνηυλίσατο σὺν πάσαις ἴλαις, 
4635 Αὐτόν τε στρατὸν ἀναπαύων ix πόνων" 
Εἶτ᾽ εἷς Φιλαδελφείαν ἧκε τὴν πόλιν, 


CARRARES. 


À denuo astans ille audux nebulo 
novo convicio regem verberabat, 
velut ille Semei quondam Davidem : 
Sponte oportebat hunc nobis antea nummuin 
dare, non nunc egre recipiendum. 
Quod si tu validus vir es et frugi, 
raptam recupera nobis pecuniam. 
Caesar tranquille conviciantem pertulit, 
preteriitque verba surdis auribus. 
Sed postquam pugnam nox diremit, 
sedebat unusquisque valde morens, 
mente presentem fati vim revolvens. 
Tum Cesar animo ac dignitate sua 
indignam prorsus protulit sententiam 
inter adstantes viros consiliarios ; 
nempe nocturne auctor erat fuge, 
fato permissa reliqua multitudine 
miserrimeque captivitali : 
quam quisque audiens magnopere ingemuit 
egroque tulit animo sententiam ; 
idque consilium veluti insanientis 
Cesaris judicans, ultro reprobavit. 
Ergo jam mentem Manuel immutans 
seque pastorem atque ducem prebens 
exin saluti consulebat publice. 


Sed Deus auctor mutatorque rerum, 
plagas imponens vicissimque curans, 
mortificans et vitam rursus tribuens; 
qui virgam impii non sinit perpetuam 
contra justorum sortem Christianorum; 
olim leonum qui inhibuit impetum, 
ut justus ille maneret incolumis; 
idem nunc barbari ferinam regis 

et sanguinariam rritigavit indolem. 
Itaque missis sultanus legatis 
sincerum fedus amicitie obtulit. 


Sic inter Cesarem pax sultanumque convenit. 


[nde digressus, per infaustos locos 
quibus processerat, nunc lubens revertitur 
Manuel, et cernit lugubre spectaculum, 
dignam infinitis stragem lacrymis, 
malorum ineffabilem tragaediam, 
cui gemebundum Jeremie pectus 
pro merito deflende opus foret, 
atque exequando lacrymis tanto malo. 
D Nam videre erat foveas, lucos, valles, 
campos, saltus, voragines, fauces montium, 
interfectis corporibus oppletas, 
quorum acervi passim consurgebant. 
Jacentium autem cutis detracta erat 
capitibus, et virilia quoque exsecta ; 
barbarorum opus, ne circumcisus victor 
A victo incircumciso jam differret, 
quoniam utrinque innumeri ceciderant. 
Denique Casar Chonas urbem tenuit, 
ibique requievit cum omni exercitu, 
semel et militem relaxans laboribus. 
Philadelphiam postea progressus, 


178 


479 EPHRAEMII CHRONOGRAPHI 180 


ibi permultis perstitit diebus. 

Illinc premissis nuntiis Byzantium, 
omnem rei geste ordinem exponit, 

et dirum casum verbis non imminuit. 
Tum quia Dorileum non diruerat, 
cujus eversio rata erat fcedere, 

misit legatos sultanus ad Cesarem, 
qui de Juruta admonerent fide. 

Ueesar coactis non standum dicens, 


legatos re infecia ad eum remisit. 
Persa furens, iterum collecto exercitu, 
viginti quatuor armatorum millibus 
ex validioro delectorum numero, 
preponens ipsis bello gerendo duoem 
de suis nobilibus satrapis unum, 
mittit in nostre ditionis urbes 

que ad Meandrum flumen sunt posite. 
18 dux Tralles urbem sib! vindicat, 
l.uma et Antiochiam in Phrygia sitam, 
item Pentachira cum castellis aliquot, 
atque maritimos populatur pagos. 

Sed Cesar missis suis exercitibus, 
multis legionibus cum egregiis ducibus, 
hostes prevalida manu cecidit; 
quorum ex tanto numero paucissimi 
necis cruente fatum vilarunt : 
multamque attulit reoreationem 

rebus Romanis facinus presens, 
quoniam Persarum fregit audaciam. 
Sed et Claudiopolis sub idem tempus 
ab Agarenis tentata est Barbaris. 
Cognita re, Manuel expedite admodum 
atque e vestigio itineri se commisit, 
eine regali lecto, sine culcita, 

ne proprium quidem ferens tentorium, 
dum obsessores satagit preevertere. 
Itaque noctes agebat insomnes, 

et vie duces adhibebat lampadas 

per Bithynorum asperas regiones 
valde festinans destinatum iter. 

Sicubi corpori quies tribuenda erat, 


Scamnum prestabat ad residendum tellus, 


stramineumque supponebat lectum. 
Ergo quandoque ruente pluvia, 
sicubi rex decreverat dormire, 
molesta desuper perluebant gutte 
et subter rivus aque decurrebat. 
Attamen Cesar magis his gaudebat, 
quam si regali siromate supinus 
curisque liber somnis indulgeret. 
Tandem progressus prope Claudiopolim 
Barbaros Persas conjecit in fugam, 
simulque civibus et agri incolis 
fiduciam attulit et lumen letitiz. 
Hio imperator struxit in Catascepe 
ad ipsa Ponti ostia monasterium 
duci fidelium Michaeli archangelo 
atque militie spiritalis principi : 


Α Kaxst διατέτριφε συχνὰς ἡμέρας" 
'Av' οὗ πεπομφὼς ἀγγέλους Βυζαντίοις 
Τὰ συμδεῦνκχότα γε πάντα μηνύει, 

4040 Καί γ᾽ ἐχτραγῳδεῖ συμφορᾷς ὄγκον λόγῳ. 
᾿Επεὶ δὲ Δορύλαιον οὐ κατεσκάφη, 
Καταστροφῆς γε χειμένης ἐν ὀρχίοις, 
Πρεσθεύεται δὴ πρὸς χρατοῦντα σουλτάνος, 
Καὶ τῶν πρὸς αὐτὸν ἀνέμνησεν ὀρχίων. 

4045 Ὁ δ᾽ οὐ προσίσχειν τοῖς κατ᾿ ἀνάγκην eoi- 

σας, 
Πρέσθεις ἀπράχτους ἐξαποστέλλει πάλιν. : 
Μανεὶς 9' ὁ Πέρσης στρατιὰν ἀποχρίνας 
Πρὸς εἴχοσι τέτταρας ἀριθμουμένην 
Ἐς χιλιάδας εὐσθενῆ ῥωμαλέαν, 
4650 Καὶ ταγματάρχην τῇδ᾽ ἐπιστήσας ἕνα 
B Τῶν δφ᾽ 4auvóv ἐχπρεπῶν μεγιστάνων, 
Kaz' ἀστέων πέπομφε τῆς 'Ρωμαΐδος 
Τῶν πρὸς Μαιάνδρῳ τῷ ποταμῷ χειμένων, 
"Oc xa παρεστήσατο Τράλλεις τὴν πόλιν, 
4655 Λουμᾶ τ᾽ ᾿Αντιόχειαν τὴν πρὸς Φρυγίᾳ, 
Καὶ IItvzág tipa σὺν ἐρύμασιν ὅτοις, 
Κώμας σκυλεύσας καὶ παραθαλαττίους. 
"Λλλὰ βασιλεὺς ἐκπεπομφὼς δυνάμεις 
Ἴλας τε συχνὰς xal καλοὺς στρατηγέτας, 
1060 Ἠμύνατ᾽ ἐχθροὺς ἀνελὼν κατὰ xpdcoc- 
Ὡς ἐκ τοσούτων ἰσχύσαι βραχυτάτηυς 
Τὸν ἐχ ξίφους θάνατον ἐχπεφευγέναι" 
Πολλὴν δὲ τουτὶ τὴν ἀνάῤῥωσιν φέρει 
Τοῖς Αὐσόνων πράγμσσι τοῦργον τῷ τότε, 
4005 Φρόνημα [Περσῶν καταδαλὸν καὶ θράσος, 
C Γούτου κρατοῦντος xai πόλις ἡ Κλανδίου 
Ἔπασχε χαχῶς Βαρδάροις τοῖς ἐξ "Avap: 
Ὅ γνοὺς Μανουὴλ, εὐσταλῶς μάλ᾽ αὐτίκα 
Ὡς εἶχεν ἐξώρμησεν εὐθὺ φρουρίου, 

4070 ᾿Αναχτορικὴν οὐ κλίνην, οὐ στοιθάλα͵ 
᾽Λλλ᾽ οὐδὲ βασίλειον αὐλαίαν φέρων 
Ἐν τῷ προφθάσαι τειχομαχοῦντος θέλει, 
Οὐχοῦν ἰαύων ἀύπνους καὶ τὰς νύκτας 
᾿Εχρῆτο φωτὶ πρὸς πορείαν λαμπάδων 

4075 Διὰ Βιθυνῶν δυσστιθήτων χωρίων 
Σφοδοῶς ἐλαύνων τὸν προχείμενον δρόμον: 
Ὅπου δ᾽ ἐχρῆν γε διαναπαῦσαι δέμας, 

Ἣν καθέδρα τοὔδαφος αὐτῷ xal κλίσις, 
Πάλιν φορυτὸς ὑπεδέδλητο κλίνη. 
ἀ680 Καταῤῥαγέντος ὑετοῦ ποτ᾽ οὖν λάδρου 
D Ἔν ᾧπερ ὑπνοῦν ηὐτρέπιστο χωρίῳ, 
Ταῖς σταγόσιν ἄνωθεν ὥχλεϊτο σφόδρα, 
Καὶ κατιόντι ῥεύματι κάτω χλίνης" 
Ὁ δ' ὑπερήσθη συμδεθηχότι πλέον 

4085 "H βασιλικῶν στρωμάτῶν οἱ κειμένων 
᾿Αναχλιθεὶς ὕπνωττεν ἔξω φροντίδων, 
Ὅμως ἐφθαχὼς πλησίον τῆς Κλαυδίου 
Φυγάδας εἰργάσατολ!Πέρσας Βαρδάρους, 
᾿Αστυπολίταις xa? προσοίχοις δ᾽ αὖ πάλιν 

4000 θαρσος παρέσχε xai φαος θυμηδίας, 

Οὗτος μονὴν ἤγειρεν ἐν Κατασχέπῃ 

Κατ’ αὐτὸ πόντου χειμένην που τὸ στόμα 
Τῷ τῶν ἀύλων στρατιῶν ἀρχήγέτῃ 
Πιστῶν δ᾽ ὁδηγῷ Μιχαὴλ πρωταγγέλῳ, 


181 CAXRGARES. 182 


4695 Καθ’ fjv τι χτησείδιον οὐδὲν οὐδόλως 
Οὔτε πλέθρα γῆς οὐδ᾽ ἀγρούς οὐ χωρία" 
Μονοτρόπων δὲ συναγαγὼν προχρίτους. 
Ἐν τῇδε προὐνδησεν αὐτοὸς ἀνύτειν 
᾿Απράγμονά τε καὶ φιλήσυχον βίον, 

4700 Τὰς σφῶν σιτήσεις καὶ διαίτας δι’ ἔτους 
Κοινοῦ ταμείου θεσπίσας προσλαμθάνειν. 
Παρὰ δὲ Ρωμαίοις γε θεσμοῦ χειμένου 
Κρατοῦντος, οἶμαι, τοῦδε x&nl Βαρδάροις 
Τοῖς στρατιώταις τὰς δόσεις ὀψωνίων 

A705 'Ex τοῦ ταμείου παρέχεσθαι δι᾽ ἔτους 
Καὶ τούσδ᾽ ἀχριθοῦν εἰ πεπείρανται μάχης, 
Et τόξον εὖ οἴδασιν ἐντείνειν μάλα, 

Δόρυ τε κινεῖν καὶ χραδαίνειν ἐντέχνως, 

Εἰ σώματος φέρουσι ῥώμην χαὶ σθένος, 
ἅ7110 Ψυχῆς τε παράστημα πρὸς τοὺς κινδύνους, 

Κατ᾽ ἐγγράφεσθαι σὺν λόγῳ καταλόγοις" 

Οὗτος σιτηρέσια τῶν στρατευμάτων 

Κατέσχε λαθὼν ὡς λίαν ἀσυμφόρως" 

᾿Ἐπινοεῖ δὲ τὰς παροίχων τὰς δόσεις. 

4715 Καὶ ταῖσδε δίψος σφῶν θεραπεεεῖιν θέλει. 
᾿Εντεῦθεν οὐχοῦν οὐχ ἐπιλέγδην ἅπας 
Τάγμασι χατείλεχτο τῶν στρατευμάτων, 
᾿Αλλὰ θελήσας ἐγκχριθεὶς ἦν αὐτίχα" 
Ταῦτ᾽ ἄρ᾽ ἀναιέτραπτο τὰ τῶν Αὐσόνων, 

4720 Καὶ χειρόνως πάσχουσιν, ὡς ἔστι βλέπειν, 
Ἔμφυτον ἄναξ εὐτυχῶν χάριν λόγων 
Εὐγλωττίας χλέος τε xal φρενῶν βάθος, 
Οὐ λαμπρῶς ἦν συντιθεὶς γράφων μόνον. 
᾿Επιστολῶν χάριτας οἷς δέδοκχτό ol, 

4725 ᾿Αλλ᾽ ὠδίνων γε xal κατηχητηρίους 
Ἢ παῖδας ἀπέτιχτεν εὐγενεῖς λόγους, 
Οὕς φασι σελέντια, συνετοὺς ἄγαν. 

Ὁδῷ προϊὼν ἡμμένος καὶ δογμάτων 
Περὶ Θεοῦ λέγειν τε val χλύειν θέλει" 

4130 Νοῦν γυσεφίχτοις δόγμασι δ᾽ ἐφιστάνων 
Πεύσεις προσῆγε xal λύσεις τούτων πέρι. 
Ὡς ἄν μυηθεὶς πρὸς Χριστοῦ τούτων nípu 
Ζητήσεως οὖν τηνικαῦτα συμδάσης (57) 
Διεξιόντων γραφιχοῦ ῥητοῦ πέρι 

4735 Ὠς προσδέχεσθαι προσφέρειν τε σύναμα 
Σάρκα λαθόντα τὸν Θεόν τε καὶ Λόγον, 
Καὶ τῶν τότ᾽ ἀνδρῶν ἐν λόγοις τεθραμμένων 
᾿Αποχριθέντων εἰς ἐναντία μέρη, 

Αόγοι προῆλθον ἐξ ἐκατέρου μέρους 

4140 ᾿Αντιφατιχῶς ἀντερίζοντος λόγοις, 
τῇ κρείττονι δόξῃ δὲ προστεθειμένον 
Καὶ πατριχῇ χάλλιστα τοῦ βασιλέως, 
Καθῃρέθησαν ἱερᾶς λειτουργείας 
ἤΑνδρες λογάδες λευϊτῶν ᾿ὑχκλησίας, 

4745 '᾿Αντίφρονες μείναντες ἀνεκιστρόφως, 
Σωτήριχός τις Παντεύγενος τοὐπίχλην 


Τελῶν ὑποψήφιος ᾿Αντιοχείας (58) 


(57) Ex hoc versu usque ad v. 4764, exstat lo- 
cus apud Allatium contra Creygh. p. 520, 

(58) Wolflus interpres Nicete Choniate hist. 
vit, 5, haud scio an significatum intellexerit vo- 
cabuli ὑποψήφιος, quod tamen explicat Cangius, οἷ- 
talo ipso nostro Ephremio, cujus fragmenta lege- 


À nil tamen prorsus possidendum tribuit, 


non agri predia, non villarum reditus ; 
sed monachorum selectiores congregans 
illic eos voluit in conobio degere 

curis expertem et quietam vitam : 

annui porro victus subsidia 

publico jussit ex &rario accipere. 

Jam cum Romanis eque Barbarisque 
usque ad hunc Cesarem firma lex fuisset 
ut cibariorum demensa militibus 
exhiberentur ex &erario annua ; 

atque horum peritia exploraretur, 

num arcum apte in primis scirent tendere, 
movere hastum οἱ vibrare ex urte; 

num corpus firmum validumque haberent, 
nec non audacem ad pericula animum, 
atqueita in albo scile scriberentur; 

hic imperator militum cibaria 

sustulit, lucro reip. damnoso ; 

hisque incolarurn pensiones substituit, 
quibus ingluviem rnilitum satiaret. 

Hinc nemo rite jum miles conscriptus 
allegebatur in copiarum ordines ; 

sed voluntarius quisque flebat miles : 

et sic Romana pessum res est data, 

et quam videmus patitur ruinam. 

Cesar doctrinis a pueritia imbutus, 
verborum gloria, sensuum altitudine, 

non aolum splendido stylo componebat 
epistolarum pro libito gratiam, 

sed catecheticos etiam sermones 

ceu genuinam parturiebat sobolem, 

vulgo silentia dicta, cate admodum. 

Hinc sumpta audacia, etiam de dogmatibus 
divinis voluit dicere et audire: 
mentemque abstrusis inserens mysteriis 
horum questiones ambiebat solvere 
tanquam edoctus esset a Christo interpres. 
Ergo tuno orta quadam controversia 
super Scripture loco disputantium, 

in quo et accipere simul et offerre 

dicitur incarnatum Verbum Dei ; 

cum ejus temporis eruditi homines 
discordes ferrent hac de re sententias, 
verba flebant ex utraque parte 

dum suum quisque oppugnat adversarium. 


D Cumque meliori calculum adjiceret 


Patrum sententie, ut par erat, Cesar : 
sacro depulsi sunt ministerio 

viri preecipui in Ecclesie officiis, 

qui pertinaces in sententia manserant. 
Soterichus quidam, vulgo Panteugenus, 
Anliochenus electus episcopus : 


rat apud Allatium. Rursus idem mescivisse vide- 
tur, Theopolim esse Antiochiam ipsam. Quare verba 
ὁ ὑποψήφιος τῆς Θεοῦ πόλεως μεγάλης ᾿Αντιοχείας 
Zotnpiyoc ὃ Παντεύγενος, vertit Hypopsephius theo- 
politan. Solerichus Pahleugenus Anttochen, ; quasi 
hypopsephius proprium nomen esset viri theopoli- 


483 EPHRJEMI! CHRONOGRAPHI 184 


item Eustathius Epidauri presul, 
et Thessalorum Michael tunc rhetor, 
ac Basilaces sapientium Pauli 
interpres litterarum uc levita. 
Post annos aliquot idem monarcha 
aliud proposuit explicandum thema : 
Dominus dixit passionis tempore, 
Major me pater est *. Tum parum curans 
Caesar jam cognitas Patrum sententias, 
propriam procudit interpretationem, 
et tempestatem concitavit maximam 
Eoclesis simul et doctis presulibus, 
Ergo coacta delectorum synodo 
impulit Cesar, vi quoque adhibita, 
omnes libello ut ita aubsocriberent : 
Assentior ego Petrum sententiis, 
quas inspirati de Verbo scripserunt, 
Christo majorem scilicet esse Patrem, 
Id autem aio dictum, quia creatam 
passibilemque carnem Verbum sumpsit, 
Sic porro supponebat Filium Patri 
postquam nostri gratia carnem sumpserat. 
Hsc consignata litteris purpureis 
lapideisque tabulis insculpta 
pulchro artificio, in templo Sophiae 
instar ephigraphes specianda exposuit. 
Aliam rursus controversiam movit, 
nempe ut anathema Mohamethis Deo 
eximeretur dyptichis suadebat, 
ne forte contumelia fleret Numini 
omnium Domino atque regnatori. 
Rem judicandam obtulit episcopis, 
qui rejecerunt omnes ut blasphemiam, 
Iratus Cesar renovat libellum 
false Mohamethis faventem fidei, 
ac superiores castigantem Caesares 
tanquam inscite maledixissent Deo; 
atque hunc libellum edidit legendum. 
Sed patriarcha restitit audacter, 
et oum pastore conspirarunt omnes; 
Thessalonice presul inter primos 
vir celebratus virtute ac litteris ; 
atque pastorum gloria Eustathius 
zelo divino viscera perustus 
novum ao spurium improbavit dogma, 
dicens : Enimvero forem ego indignus 
episcopali stola atque solio, 
prorsusque insanus merito sstimarer. 
si ἃ prederasta vafro mulione 
magistro omnis actus exeecrandi 
et doctrinarum scelestarum mysta, 
qui monstrum quoddam finxit holosphyron 
! Joan. xiv, 28, 
tani, et quidem diversi ἃ Sotericho Antiocheno. 
Allatius tamen contra Creygh. p. 526, offici no- 
men retinet : Antiochi hypopsephius, sicut alibi 
ὕπατος vertitur ab eodem Aypatus. Exstat autem 
in cod. Vat. 2146, p. 124, scriptum Demetrii Ge- 
misti ὅπως ὁ ὑποψήφιος εἰς τὸ dytov εἰσέρχεται Βῆμα. 
(59) Ergone in urbe Byzantio eathedra fuit in- 


À 


D 


Εὐστάθιος πρόεδρος ᾿Επιδαμνίων, 
Ὁ τῶν Θιτιαλῶν Μιχαὴλ ῥήτωρ τότε, 


4750 Kal Βασιλάχης τῶν σοφῶν Ηαύλου λόγων (59) 


Διδάσκαλός τις τυγχάνων χαὶ λευΐτης. 
Μετὰ δὲ λυχάδαντας οὗτος ὁ κράτωρ 

Ῥητὸν προτιθεὶς εἰς ἀνάπνυξιν πάλιν, 
Ὃ Δεσπότης εἴρηχε καιρῷ τοῦ πέθους, 


A755 Μείζων ἐμοῦ πέφυχε Πατήρ μου, λέγων (60). 


Μιχρόν τε προσσχὼν ἀναπτύξει Ἰατέρων (61) 
Oixslav ἐξήγησιν ἀντεπεισφέρει, 

Kai τρικυμίας ἀναπιμπλᾷ καὶ ζάλης 
Ἐχχλησίαν τε καὶ σοφοὺς ἀρχιθύτας" 


4760 Ὀμήγυριν οὖν ἐκ λογάδων ἀλίσας 


476 


Ἐνῆγεν ἄναξ προστιθείς τι καὶ βίας 
Ὑπογράφειν ἕκαστον οὕτως ἐν τόμῳ" 
Στιχῶ μὲν αὐτὸς ῥήσεσι xal Πατέρων 
“ἃς εἴπον Ex Πνεύματος εἵνεκα Αόγου 
Τοῦ μείζον᾽ εἶναι τοῦ Χριστοῦ τὸν Πατέρα. 
Αἐγω δὲ τοῦτο καὶ λελέχθαι καθότι 
Κτιστὴν παθητὴν σάρχα λαμδάνει Αόγος. 
Τοῦθ᾽ ὕφεσιν φέρει δὲ πρὸς τὸν Πατέρα 
Υἱῷ λαδόντι σάρχα τῶν βροτῶν χάριν. 


ΔΤΊΟ ᾿Ερυθροσημάντῳ δὲ δοὺς γραφῇ τάδε 


Καὶ πλαξὶ καλῶς ἐγχαράξας λιθίναις 
"Eni Σοφίας τοῦ νεὼ Θεοῦ Λόγου 
᾿Ανάγραφα τίθησιν ὡς ἔστι βλέπειν. 
"Ext χινεῖ ζήτημα καὶ πάλιν τόδε" 


ATIS ᾿Ανάθεμ᾽ εἴη τῷ Θεῷ τοῦ Μωάμεθ, 


τόδ᾽ ἀπαλεῖψαι πυχτίων παρηγγύα, 

Ὡς μὴ καθυδρίζοιτο, φησὶ, τῶν ὅλων 

Ὁ παμάὄασιλεὺς καὶ Θεὸς καὶ Δεσπότης. 
Τίθησι δῆλον ποιμέσι σχέμμα τόδε- 
᾿Απαγορεύει πᾶς χλύων βλαφημίαν. 
Μαάνεὶς ὁ χρατῶν χαινοποιεῖ δὴ τόμον 
Συνηγοροῦντα λαοπλάνῳ Μωάμεθ, 

Τῶν πρὶν δ᾽ ἀνάχνων καθιχνούμενον μάλα 
'Q« λοιδορούντων ἀμαθῶς θεῷ Αόγῳ-" 


4785 Εἷς ἀχρόάσιν ἐχδίδωσι τὸν τόμον. 


Ὁ πατριάρχης ἀντέδη θαρσαλέως, 
Καὶ πᾶς συνιὼν συνομαρτεῖ ποιμένι, 
Καὶ μᾶλλον ὁ πρόεδρος θεσσαλονίκης 
Περιδόητος ἀρετήν τε χαὶ λόγον, 


4790 Τῶν ποιμεναρχῶν Εὐύσταθιος τὸ χλέος 


Ζήλῳ θεϊκῷ χαταφλεχθεὶς καρδίαν 

Ἤλεγξε δόγμα χαινοφανὲς καὶ νόθον. 

Εἴην ἄν ἀνάξιος, εἰπὼν, παντάπαν 

ἧς ποιμεναρχῶν καὶ στολῆς xai τοῦ θρόνου, 


4705 Ἠλίθιος δὲ καὶ νομιζοίμην πλάνον 


Εἰ παιδεραστὴν χαὶ χαμηλώδη πλάνον 
Μύστην τε πάτης πράξεως βδελυχτέας 
Καὶ μυσταγωγὸν ἀσεδῶν διδαγμάτων 
Ὁλόσφυρόν τι καὶ πεπλασμένον τέρας 


terpretando Paulo occupata ? Hinc videlieet tot 
Paulinarum Epistolarum Greci commentarii in 
bibliothecis mss. nobis occurrunt. 


(60) Hujus rei causa celebratum concilium Gre- 


cum, hactenus ineditum, ergo prelo jam subijeci. 


(61) Has sententias legesis interim apud Cho- 


niatum vir, 5 


185 CXESARES. '" 186 


4800 Ψιλῆς ἐπινοίας γε xal στυγητέας 
Θεὸν καλοίην ἀτρεκῇ χτίστην ὅλων. 
Ὁ δ᾽ ὡς πεπονθὼς ἐσχάτην παροινίαν 
Ὀνείδεσιν ἔπλυνε τοὺς ἀρχιθύτας 
Κόσμου τὰ μωρὰ τούσδε καλῶν ἀλόγως * 
4805 Κἀπὶ μεγάλης δικάσασθαι συνόδου 
πρὸς τούσδ᾽ ἀπειλῶν ἐμμανῶς ἐχεχράγει 
Πάπα παρόντος τῶν προχειμένων χάριν. 
"Ὅμως θυμοῦ λήξαντος, ὁ πραὺς ἄναξ 
Σπουδῇ προέδρου τῆσδε τῆς Κωνσταντίνου, 
4840 Τῷ Θετταλίας ἀρχιθύτῃ συνέδη, 
Ἐνδοὺς τά οἱ δόξαντα φάναι προφρόνως. 
Τίλος δ᾽ ἐπειπὼν χαὶ βασιλεὺς τοιάδε 
Ὡς δεῖ σοφόν τε συνετὸν πεφυχότα 
Μηδὲν παρακαίρια λαλεῖν θρασέως 
A815 Μηδὲ προδάλλειν ῥήματ᾽ αἰσχρὰ καθάπαξ, 
Τοῦ μηνιᾷν ἔπχυσε πρὸς τὸν ποιμένα * 
Οὕτω μὲν ἐξήνυστο τάδ᾽ ὡς ἂν ἔφην * 
Τὰ δόγματα δ᾽ ὥριστο τῇδε συνόδῳ 
Ὡς τῶν βιδλίων ἀπαλειφῇ παντάπαν, 
4820 « ᾿Ανάθεμ᾽ εἴη τῷ Θεῷ τοῦ Μωάμεθ "» 
᾿Αντεγγραφῇ δ᾽, « ᾿Ανάθευα τῷ Μωάμεθ 
Καὶ τῇ διδαχῇ τοῦδε καὶ πάσῃ πλάνῃ. » 
Καὶ τοῦτο χυρώσαντες οἱ τῆς συνόδου 
Τῶν συνόδων λήγουσι χαὶ τῶν συλλόγων. 
4825 Περιπεσὼν δὲ βασιλεὺς δεινῇ νόσῳ 
Καὶ γνοὺς ἑαυτὸν πλησιάζοντα μόρῳ, 
Σχῆπτρα παριδὼν καὶ τὰ λαμπρὰ τοῦ βίου, 
Ἐλθών τε καχῶν εἷς συναίσθησιν ὅλων, 
Τὸ τῶν μοναχῶν ἀμφιέννυται ῥάκος " 
4830 Εἴτ᾽ ἀπολείπει τὸν βίον καὶ τὸ κράτος, 
᾿Οχτὼ χατάρξας xal τριάκοντα χρόνους, 
Ταφεὶς πατρῴᾳ πρὸς μονῇ σεδασμίᾳ 
Κλῆσιν φερούσῃ παντοχράτορος Λόγου, 
Ἧσπερ δομήτωρ βασιλεὺς Ἰωάννης, 
4835 Τυναικὶ λιπὼν σὺν ἀώρῳ τεχνίῳ 
Κραταρχίαν τε καὶ διοίκησιν ὅλων. 


ANAPONIKOZ Ὁ ΚΟΜΝΗΝΟΣ ΣῪΝ ΑΛΕΞΙΩ Τῷ 


ΥἹΩ MANOTHA ET. Α΄, ΚΑΙ MONOZ ET. 


Ἐπιδεβηχότος δὲ τῆς αὐταρχίας 
Παιδὸς Μανουὴλ σὺν τεχούσῃ φιλτάτῃ 
Ἡλικίαν ἄγοντος ἁπαλὴν ἔτι, 
4840 ᾿Ακοσμίας πέπληστο Ρωμαίων πράγη, 
Kal παημμελῶς ἔπασχε καὶ σφόδρ᾽ ἀτάχτως, 
Καὶ χεῖρον ἥπερ Φαέθων παῖς Ἡλίου 
Ὅτ᾽ Tj» ἐπιδὰς χρυσοχολλήτου δίφρου, 
Ὡς μῦθος αἱρεῖ, xal τὸ πᾶν ἐφθαρχότος 
4845 ᾿Απαλότητι xal πλέον γ᾽ ἀπειρίᾳ, 
Οὗτος γὰρ ᾿Αλέξιος ἁπαλὸς χράτωρ 
Κυνηγεσίοις προστετηχὼς ἐχτόπως. 
ἸΙππηλασίαι» καὶ μίμοις xai παιγνίοις 
Κοινῶν ὀλίγα φροντίδων γε προύνόει. 
4850 M1? δὲ πάλιν καὶ βασιλὶς Μαρία 
Φροντίδα κοινῶν ἀναθεῖσα πραγμάτων 
Πρωτοσεδαστῷ πρωτοδεστιαρίῳ 
Αφροντις ἐξήνυεν αὐτὴ τὸν βίον. 
Τοίνυν ἀπεπνίγοντο τοῖς τελουμένοις 
4855 Οἱ τῆς γερουσίας τε xai τῶν ἐν τέλει, 


Α vili mentis partu et detestando, 


Deum dicerem omnium creatorem. 

At Cesar ostro percitus insano 
probrosis verbis obruit episcopos, 
mundi quisquilias stolide appellans; 
seque ocumenica minabatur synodo 
disceptaturum, furiose inclamans, 
pape interposito de his judicio. 

Mox ira omissa, mansuetus Cesar, 
presulis opera Byzantine urbis 

cum Thessalo pastore pacem fecit, 

illi concedens liberam sententiam. 
Postremo id quoque dixit imperator, 
frugi et prudentem virum non decere 
aspere quidquam inbonestumque loqui, 
nec turpia verba prorsus effutire : 
atque in pastorem furere desivit. 

Hic fuit dicti exitus negotii. 

Tamen in synodo deflnitum fuit 

ut e libellis prorsus delerentur 

verba, « Sit anathema Mohamethis Deo, 
sed scriberetur, « Mohamethi anathema 
ejusque magisterio et omni errori. « 
Atque hoc perscripto decreto Patres 
fecerunt coetuum synodique flnem. 
Postea Cesar gravi morbo implicitus 
seque jam morti proximum cognoscens, 
sceptrum contemnens splendoremque mundi 
preeteriteque vite jam poenitens, 
pauperem induit monachi tuniculam; 
moxque cum sceptro vitam deseruit 
post annos regni octo et triginta, 
sepultus sacro patris monasterio, 
omnipotente cui nomen a Verbo, 
Cesare auctore aedificii Joanne. 

Reliquit autem Manuel imperium 

uxori et evi teneri flliolo. 


ANDRONICUS COMNENUS CUM ALEXIO 
MANUELIS FILIO AN. I, ET SOLUS AN. II. 


Cum Manuelis filius ad imperium 
cum sua dilecta matre pervenisset 
teneram adhuc exigens etatem, 
Romana res sus deque perturbata 
pessime habebat valdeque incomposite, 
magis quam cum Phaethon solis filius 
aureum regens, veluti est in fabulis, 
currum mundana cuncta exurebat, 

ob puerilem suam imperitiam. 
Alexius hic tener imperator 

assiduis vacans perdite venatibus, 
equitationi, mimis, et aliis ludicris, 
tenuem reipublice curam gerebat. 
Maria itern genitrix regina 
negotiorum commisso regimine 
protosebasto protovestiario, 

expertem curis vitam agitabat. 
Suffocabantur interim tributis 

cuncti optimates ac senatores ; 


181 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


atque suspectum magnopere habebant 
protosebastum veluti tyrannum. 
Comnenus autem Andronicus habitans 
longa jam mora in OEneo oppido, 
postquam rescivit de monarche obilu, 
illinc Byzantium ccepit accedere, 

omnes decipiens fallensque sermonibus, 
presentes verbis, litteris longinquos, 
seque pro Cesaris salute adesse, 

atque ut periculum latens effugeret 
novus monarcha per suum auxilium : 
denique ut fidem tueretur datam 

regie domui, sacramento adhibito, 

cum e Chaldea redux ad aulam venit. 
Hunc Andronicum enim qui exsu! fuerat 
multasque gentium sedes permulaverat, 
atque apud Altuchum Chaldee principem 
postremo versabatur, ibique demum 
finem molesti erroris cursuumque fecerat, 
Manuel imperator revocavit, 

donisque exceptum perhumaniter 

in OEne urbe hospitari jussit, 

juratum tamen antea promissum exigens 
fore in officio ac fide permansurum. 
(Ene diacessit posthinc, ut dixi, 
Comnenus Andronicus Sisyphii moris, 
atque Paphlagonum occupatis locis, 
multorum sibi suppetias adjunxit 
suteque improbitatis socios fecit : 
quibus stipatus cuncta perturbabat, 

illa presertim abutena fraude, 

quod se pro novi Cesaris salute 

cuncta fingebat agere atque dicere. 
Sane protosebastus in odio erat 
vulgoque detestabilis ob actus suos, 
quoniam mortales cunctos despiciebat, 
sibique uni rempublicam vindicabat : 
nil enim erat in universo imperio, 

quod hujus potestati non pareret. 
Quare cuncta metropolis spem salutis 
in Andronico reponebat uno, 

atque hunc tyrannidis appellabat vindicem, 
et clandestinis invitabat litteris 

ut ad regalem adventare urbem 

omni seposito festinaret motu; 

nam 86 prompto cives dicebant studio 
urbanas illi portas aperturos. 

Hos ille audiebat perlibenter nuntios, 
jamque affectabat manifeste tyrannidem 
castellis occupandis ac provinciis. 
Accessit etiam Niceam Bithynia, 
eamque blandis tentavit sermonibus; 
sed illa verbis minime gessit morem, 
ejusque fraudibus fuit insuperabilis. 
Sed cum occupavisset Nicomediam, 
eamque suis jam parlibus adjunxisset ; 
missus est cum justo copiarum numero 
dux Andronicus cognomento Angelus 

ut bcllo aperto hostibus resisteret : 


Α 


C 


D 


Πρωτοσεδαστὸν ὀφορώμενοι λίαν 

Ὡς ἀτενῶς τύραννον ἐκ τῶν πραγμάτων. 
Κομνηνὸς δ᾽ ᾿Ανδρόνικος οἰχήσεις ἔχων 
Καὶ διατριθὰς κατὰ γῶρον Οἰναίου, 


4860 Ἐπεὶ πύθοιτο τοῦ χρατοῦντος τὸν μόρον, 


Ἐχεῖθεν fitt πρὸς πόλιν Κωνσταντίνου, 
Πάντα ἀπατῶν χαὶ φεναχίζων λόγοις 
Οἷς ἐντύχο! γ᾽ ἂν, τοῖς δ᾽ ἀποῦσι καὶ 
Ὑπὲρ κρατοῦντος τὴν ἔλευσιν τιθέναι, 
4865 Καὶ τοῦ φυγεῖν χίνδυνον ἕρποντα θέλειν 
ἤλναχτι τῷδε τοῦδε τῇ συμμαχίᾳ * 
Καὶ τοῦ φυλάξα! βιδλίον τῶν ὁρκίων, 
Ὃ πρὸς βασιλεῖς ἦν ὁμωμοχὼς πάλαι, 
Ὅτε προσῆλθεν dvaxt' ix τῆς Χαλδίας " 
4870 τοῦτον γὰρ ᾿Ανδρόν:χο" ὑντα φυγάδα 
᾿Εθνῶν τε πολλῶν διχμείψαντα τόπους, 


Παρὰ δ᾽ ᾿Αλτούχῳ τῷ χρατοῦντι Χαλδίας 


Τίλος χαταλύσαντα xa! πεπαυμένον 


λης τε πιχρᾶς καὶ μαχρῶν περιδρομῶν, 


4875 Μεταχαλεῖται Μανουὴλ αὐτοχράτωρ 
Καὶ δεξιοῦται δωρεαῖς φιλοφρόνως, 
Καὶ πρὸς πόλιν Οἴνεον στέλλει διάγειν, 


488 


Ὅρχους πρὸς αὐτοῦ πρίν γε προσδεδεγμένος 


Ὀρθῆς πρὸς αὐτὸν ἀγάπης καὶ φιλίας - 
4880 "Ἔπειτ᾽ ἀπῆρεν, ὡς ἔφην, ἐξ Οἰναίου 
Κομνηνὸς ᾿Ανδοόνιχος Σίσυφος τρόπους 
Χώρας ἐπιστὰς τοῖς ὅδοις Παφλαγόνων, 
Ἰολλοὺς ἐπεσπάσατο πρὸς συμμαχίαν 
Καὶ συνερίθους τῆς ἑαυτοῦ καχίας - 
4885 Μεθ᾿ ὧν ἐπιὼν πάντα χυχῶν ἐστρόδει, 
Καὶ μᾶλλον ᾧπερ προὐτίθει δελητίῳ, 
Ὡς ὑπὲρ αὐτοῦ τοῦ νέου βασιλέως 
"Anavea xal δρᾷν μηχανῷτο xal λέγειν. 
Ἡρωτοσεθαστὸς δ᾽ 1» πάλιν μισητέος͵ 
4890 Καὶ πᾶσιν ἀπόστοργος ix δυσπραξίας,͵ 
Ὡς τῶν χαθ᾽ αὐτὸν ὑπερόπτης τυγχάνων 
Καὶ βασιλείας ἀνέχων τὰς φροντίδας - 
Οὐδὲν γὰρ ὑπῆν τῆς ὅλης χραταρχίας 
Ὃ μὴ διεξήνυστο τοῦδε τῷ χράτει * 
4895 Τῷ τοι πρὸς ᾿Ανδρόνιχον ἅπασα πόλις 
᾿Ελπίδας ἀνέτεινε τῆς σωτηρίας, 
Καὶ τόνδ’ ἐκάλει τῆς τυραννίδος λύτην, 
Καὶ παρεκάλει γράμμασι λαθριδίοις 
Τὴν εἰς βασιλεύουσαν εἴσοδον πόλιν 
4900 Καταταχῆσαι μηδένα δεδοιχότα, 
᾿Αλλ' ὑπτίαις, ὅ φασι, χεοσὶν ἀσμένως 
᾿Αναπετασόντων γε τῷδε τὰς πύλας, 


'O δ᾽ ἀσμένως μὲν καὶ τάδ᾽ Tv δεδεγμένος͵ 


᾿Αεὶ δ᾽ ἐχώρει πρὸς σαφῆ τυραννίδα, 
4905 Χώραις ἐπιὼν φρουρίοις τε καὶ τόποις, 
Ἐπεὶ δ᾽ ἐπέστη xa! Βιθυνῶν Νικαίᾳ, 


Καὶ τύνδ᾽ ἐλεῖν ἔσπευδεν αἱμύλοις λόγοις, 


Οὐκ ἔσχεν αὐτοῦ τοῖς λόγοις πειθηνίαν, 
᾿Αλλ᾽ ἐμφανῶς ἦν ἀτίναχτος ἀπάταις, 
4910 ᾿Αλλ᾽ ὡς ἐπιδέδηκε τῆς Νικομήδους, 
Καὶ τήνδ᾽ ἐπεσπάσατο πρὸς συμμαχίαν, 
Μεθ᾿ ἱκανῆς ἔσταλτο ταξιαρχίας 
Στρατηγὸς ᾿Ανδρόνιγος "Αγγέλος θέσιν 
Πρὸς ἀντιπαράταξιν ἅμα καὶ μάχην " 


189 


4915 Ὃς ἐχτομίᾳ συμπλαχεὶς ᾿Ανδρονίχου 
'Ex Παφλαγόνων στρατιᾶς ἡγουμένῳ 
Καὶ γηπονούντων ἀδαῶν ὅλως μάχης, 


Ἥττητο χαχῶς καὶ τρέχει πρὸς τὴν πόλιν. 


Ἡττημένον γοῦν εἰσδραμόντα τὴν πόλιν, 
4020 Χρήματ᾽ ἀπήτουν καταθέσθαι σὺν τάχει 

Ὅσα πρὶν ἀνάλωσε πρὸς μάχας φθάσας" 

Ὅθεν λυπηθεὶς πρὸς φυγὴν εὐθὺς βλέπει 

Μεθ᾿ υἱέων EE ὁπλιτῶν ῥωμαλέων, 

Καὶ τῆς πρὸς ᾿Ανδρονίχου ἄπτεται τρίδου" 
4925 Ὅς θάρσος ἄρας ᾿Αγγέλου παρουσίᾳ 


Πορθεῖν ἐάσας καὶ κατατρέχειν τόπους 


Εὐθὺ μετ᾽ αὐτοῦ τῆς Κωνσταντίνου τρέχει" 


Καὶ δὴ πεφρακὼς πλησίον Χαλκηδόνος 
Σχηνὴν ἐχεῖ πήγνυσι καὶ παραμένει" 
4930 Πρωτοσεθαστὸς δ᾽ ᾿Αλέξιος οὐχ ἔχων 
Πεζῇ στρατιᾷ χαθελεῖν ἀποστάτην, 
Τόνδ᾽ ἀπελᾶσαι δεῖν xplvet ναυμαχίᾳ' 
Ηλείστας τριήρεις τοιγαροῦν ἐξαρτύσας, 
Καὶ ταῖσδε καλύψας γε τὴν Ἰ]ροποντίδα, 
4935 Καὶ τὸν μέγιστον Κοντοστέφανον Δοῦχαν 


Δείξας στολάρχην τοῦ στόλου χαὶ προστάτην, 
Πρὸς τὴν xav' ἐχθροῦ δυσμενοῦς πέμπει μά- 
ἴχην, 


Ἢ καὶ φυλαχὴν τῆσδε τῆς Κωνσταντίνου" 

Μετὰ βραχὺ δὲ πρέσδυς ἐχ βασιλέως 
ἀθ40 Σταλεὶς πρὸς ᾿Ανδρόνιχον ὁ Ξιφιλῖνος 

Εἷς τῶν ἀρίστων ἐντρόφων "ExxAnclac 

᾿Επαγγελίας ἀφθόνων δωρημάτων 

Αὐτῷ προσῆγεν ἀξιῶν τε μειζόνων 

Εἰ σκέμμ᾽ ἀφεικὼς τὸ προχείμενον τάχος 

4945 Παλίνδρομος γόνοιτο χωρὶς αἱμάτων. 

Ὅ δ᾽ οὐ προσέσχει" ἐμύριθῶς δὲ μηνύει 
Παραιφάσει δ᾽, ὥς φασι, τοὺ Ξιφιλίνου, 
Ὡς, Εἴ περ ᾿Ανδρόνικον ἀθρῆσαι θέλεις 
Πάλιν ἐπανήκοντα σὺν ἡσυχίᾳ, 

4950 Πρωτοσεθαστὸν ἀπέλασον ix μέσον, 
Καὶ πλημμελείας εὐθύνας ἐχτιννύτω. 
Σὲ δ᾽ ἡ τεκοῦσα βασιλὶς, ἄναξ, πάλιν 
Κατὰ μοναχοὺς τὴν τρίχα χειραμένη, 
Βίον βιούτω καθ᾽ ἑαυτὴν ὡς δέον. 

A959 Σὺ δ᾽ ὡς πατρῴα διαθήχη βούλεται, 
Κληροῦχος ὧν ἄνασσε τῆς χραταρχίας, 
Οὕπω παρῆλθον ἡμέραι τυχναὶ πάνυ, 
Καὶ παραλαδὼν τὰς τριήρεις δοὺξ μέγας 
Χωρεῖ πρὸς ᾿Ανδρόνιχον ἀπτέρῳ τάχει" 

4900 καὶ τοῦτ᾽ ἐπῆρες τοῦ τυράννου τὸ θράσος, 
Πρωτοσεθαστὸν δ᾽ ἡφάνισε χαβάπαξ. 
Τοίνυν ἀποστὰς τοῦδ᾽ ἅπας τῶν ἐν πόλει 
Βαλών τε τοῦτον τοῖς σχώμμασιν ἀνέδην, 
Προστίθεται δὴ φανερῶς ἀποστάτῃ, 

4965 Καὶ τοῦδε γῆρας καὶ φυὴν ἦν σεμνύνων. 


Πρὸς τοῖς δ᾽ ἀνεῖντο παῖδες εἱρχτῆς ὡς τάχος 


Αὐτοῦ τυράννου καὶ καταχλείστων στίφος" 
Καθείΐίργνυται δὲ, φεῦ τύχης τῆς ἀστάτου ] 
ἸΙρωτοσεδαστὸς ἐν μέσοις ἀναχτόροις, 

4070 Καὶ σύόέννυται δὴ τὰς χόρας τῶν ὀμμάτων, 
᾿Ανδρονίχου χρίναντος ὧδ᾽ ἀποστάτου, 
Μετὰ φαεινῶν προχρίτων γερουσίας" 


CARRSARES. 


À qui cum eunucho Andronici congressus 
duce copiarum Paphlagoniarum, 
rudium quamvis belli agricolarum, 
turpiter profligatus Byzantium fugit. 
Ergo cum victus redisset ad urbem, 
ab eo pecuniam statim repetebant 
cives,quam bello gerendo insumpserat : 
quod gre ferens maturavit fugam 
cum sex armatis fortibusque liberis, 
et semet recta ad Andronicum contulit : 
qui roboratus Angeli presentia, 
aliosque omittens oecupare locos, 
cum Angelo Byzantium direxit iter : 
et cum Chalcedonis esset ín vicinia, 
ibi tentorium fixit substititque. 
Protosebastus haud potis Alexius 
exercitu pedestri rebellem oppritnere, 
nauticis coplis resistendum censuit. 
Cum ergo plurimas instruxisset triremes 
ita ut totam implerent Propontidem, 
el Contostephanum maximum Ducam 


scholarcham creavisset summumque ducem, 


jussit cum hoste inviso decerte, 

vel certe Byzantinam tutari urbem. 
Paulo post missus legatus a Cesare 
δὰ Andronicum ivit Xiphilinus, 

unus illustrium Ecclesie alumnorum, 
ipsi oblaturus plurimam pecuniam 

et dignitatum titulos summarum, 

δὶ, quod susceperat, omisso molimine 
statim incruentus relro cederet. 
Renuit, ac superbe respondit ille, 

ut fama est hortante Xiphilino : 

Si quidem, Ciesar, Andronicum aves. 
retro pacifico cedentem cernere, 
protosebastum loco depelle, 
criminumque panas ab eo roeposce. 
Preterea regina parens tua 
monacharum instar attonsa comam. 
vitam, ut par csl, solitariam degat : 
tu vero, ut est in patris supremis tabulis, 
heres imperii regnato legitimus. 
Paucis deinde clapsis diebus 

dux magnus sumptis secum triremibus 
ad Andronicum celeri cursu fugit : 


D que res tyranni extulit audaciam, 


protosebastum autem prorsus fregit : 
passimque populus in urbe rebellans 
hunc impudenter appetebat conviciis, 
apostateque partibus adhewrebat, 
ejus demirans formam et senectam. 
Insuper filii liberantur carcere 
tyranni ejusdem, aliique plurimi : 
clauditur autem. o fortunas inconstantial 
protosebastus regio in palatio, 

eique lumen oculorum exstinguitur, 
sic decernente Andronico rebelle 

cum splendidorum procerum corona. 


190 


191 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 192 


Tum ipse ad urbem adventavit regiam, 
regique humile obtulit obsequium, 
humi prostratus, lacrymas profundens. 
Exin correptis reipublice habenis, 
copit ad arbitrium cuncta suum gerere. 
Et regem quidem occupabat venatibus 
astutus homo et lusibus idoneis 
custodia septum vigili et malevola : 
ipse regendi imperii suscepit curam ; 
mortalium dira Erinnys, cruentus canis, 
maleficus Andronicus, proh calamitas ! 
80 manifestam invasit tyrannidem. 

Et premiis quidem ornavit eximiis 


cum alios multos tum apprime Paphlagonas 


qui rebellanti sibi auxilium tulerant : 
ac dignitates splendidas sublimes 
amicis suis attribuit et noxe sociis. 
Illustres autem viros et stirpes nobiles. 
partim injusto carcere conclusit, 
partim domo, cognatis, patria procul 
nullius pepulit criminis convictos, 
alios denique oculis privavit. 

Ergo ubique miseria,ubique dolor, 
suspiria ubique, lacrymae, ejulatus. 
Nam properabat Andronicus homines 
(breviter ut dicam) tollere de medio 
vel genere conspicuos, vel consilio, 

vel forti manu preditos vel prudentia ; 
videlicet ut tute, remoto obice, 

regium genus funditus extereret. 

At Manuelis sultanus morte cognita, 
Sozopolim occupavit aliasque urbes, 

et Cotysam arcem armata manu : 
insuper terras Romanorum proximas 
plurimas sibi vindicavit bellans. 

Nec vero interea minus laborabant 

per Asiam pagi rustici multeque urbes 
civili seditione cum variis cedibus. 

At enim callidus Andronicus volens 
Btudiosus regis ac peramans videri, 

& patriarcha mox coronari jussit 
imperatorem Romanorum Alexium, 


quem ipse propriis humeris ut regem extulit 
sublimem in suggestum cum flctis lacrymis : 
quamobrem vulgo est creditus patre melior, 


regisque adolescentis tanquam tutor : 


sed enim bunc projecit mox in barathrum, 


ut David ait alicubi rex fatidicus. 

Jam postquam omnes sustulit e medio, 
mente agitabat sedula quotidie 

quo pacto totum raperet imperium 
proque suo voto gereret ac libito. 

In primis igitur, o diram sententiam: 
morte reginam damnat injustissima 
criminibus confictis, eamque laqueo 
crudeli suffocatam, vita spoliat : 

atque, o patientiam, Christe bone tuam! 
arena jubet obrui cadaver 

marino abjectum littore sine honore. 


Α Ὅστις ἀπῆρε πρὸς πόλιν βασιλίδα 
Καὶ τῷ βασιλεῖ προσχύνησιν προσνέμει 
4975 Βαθεῖαν, εἰς γῆν τανυθεὶς xa: δαχρύων᾽" 
Κοινῶν ἔπειτα πραγμάτων δεδραγμένος 
Ἐχρῆτο τοῖσδε χαθά οἱ δεδογμένον. 
Κυνηγεσίοις βασιλεῖ προσανέχειν 
Ἐνδοὺς ὁ δεινὸς παιδιαῖς τε προσφόροις 
4980 Μετὰ φυλάχων δυσμενῶν κατασχόπων" 
Ἔπειτ᾽ ἀνεζώσατο χοινῶν φροντίδα 
Βροτῶν ἐριννὺς καὶ φιλαίματος κύων, 
Ῥέχτης τε χακῶν 'Avbpóvixoc, ὦ πάθους 
Καὶ φανερῶς ἤψατο τῆς τυραννίδος. 
4985 ᾿Αμείδεται μὲν δωρεαῖς ἀδραῖς κάνυ 
Αλλλους τε πολλοὺς xai πλέον Παφλαγόνας 
Ιοὺς τῷδε συμκράξαντας ἀποστασίαν" 
Β Τιμᾷ δὲ λαμπραῖς καὶ μεγάλαις ἀξίαις 
Οὖς εἴχε πιστοὺς καὶ συνεργοὺς xaxlac- 
4990 ᾿Αλνδρῶν ἐπιτίμων δὲ xai λαμπρῶν γένει, 
Οἱ μὲν φυλακαὶς ἐγχαθείργυντ᾽ ἀλόγως, 
Οἱ δ᾽ οἸἰχκίας τε συγγενῶν καὶ πατρίδος 
Μαχρὰν &vrAxóvovto χωρὶς αἰτίας, 
"AÀAXot δ᾽ ἀπεσδέννυντο λύχνους ὀμμάτων, 
4905 Καὶ πάντα μεστὰ συμφορᾶς ἦν xal πάθους 
{λέρη δαχρύων xai στεναγμῶν καὶ γύων" 
Ἔσπευδε xai γὰρ ᾿Ανδρόνιχος ix μέσου, 
Ὡς συνελὼν εἴποιμι, θεῖνχι ταχέως 
Προὔχοντας ἄνδρας εὐγενεῖς, βουληφόρους, 
5000 Ῥώμῃ διαφέροντας fj xal συνέσει, 
Ὡς δ᾽ ἀδεως τε χωλύμης πάσης δίχα 
ἤΑρδην τὸ βασίλειον ἐκτρίψῃ γένος. 
C Ὁ δ᾽ αὖ σουλτάνος, Μανουὴλ γνοὺς τὸν μόρον. 
Κατέσχε Σωζόπολιν, ἄλλας τ᾽ αὖ πόλεις, 
5005 Καὶ τὸ Κοτυάειον ἄστυ τῇ μάχῃ“ 
Ῥωμαϊχὰ δὲ καὶ πρόσοιχα χωρία 
Πλεῖστα παρεστήσατο τῷ μάχης νόμῳ. 
Ἕπασχον οὐχ ἧττον δὲ δυστυχεστάτως 
᾿Ασιαναὶ χῶμαί τε καὶ πολλαὶ πόλεις, 
5010 Ἐξ ἐμφυλίου στάσεως φθισιδρότου" 
Εὔνους βασιλεῖ καὶ φιλόστοργος θέλων 
Δοχεῖν πανοῦργος ᾿Ανδρόνιχος τυγχάνειν, 
Χερσὶ στεφθῆναι ποιμένος σπεύδει τάχα 
Τὸν ᾿Αλέξιον αὐτοχράτορ᾽ Αὐσόνων, 
5015 Ὅντιν᾽ ἐπ᾿ ὥμων ὡς ἄναχτα βαστάσας 
Ἔπ᾽ ὀχρίδαντος ἀνάγει δαχρυχέων" 
Ὅθεν τισὶν ἔδοξε πατρὸς βελτίων, 
Καὶ χηδεμὼν εἶναί τις ἄναχτος νέου" 
"Apa δὲ τόνδε κατέῤῥαξεν εἰς χάος, 
E020 “Ὡς που μελῳδεὶ Δαδὶδ ὁ προφητάναξ, 
Μετὰ δὲ τὸ ξύμπαντας ἐκ μέσου δρᾶσαι, 
Ὡς χυριεύων τῆς ὅλης χραταρχίας 
Καὶ τήνδε χαθὼς ἐσχόπει διεξάγων, 
᾿Αναπολῶν ἦν χατὰ νοῦν ὁσημέραι, 
5025 Καὶ πρῶτα μὲν, φεῦ τῆς ἀπανθρώπου δίκης! 
Μόραν καταχέχρικεν ἄδιχον πάνυ 
Τῆς βασιλίσσης αἰτίας ἀναπλάσας, 
' Hv ἀπαγαγὼν πνιγμονῆ πιχρᾷ βίου, 
Σῆς ἀνοχῆς, εὔσπλαγχνε Χριστέ μου Λόγε! 
5030 Ψάμμῳ χρυδῆναι τῆσδε νεχρὸν ἀτίμως 
᾿Αχταῖς χελεύει τῆς θαλάσσης ὡς τύχοι 


193 


Σπουδῇ δ᾽ ἕπειτα φρατρίας 'Avbpovixoo, 

Συμῦθασιλεύειν ᾿Ανδρόνιχος προύχρίθη 

Νέῳ βασιλεῖ xal xpácoc συνδέπειν. 
5035 Kal καταλαδὼν τὸν Θεοῦ μέγσν δόμον . 

Καὶ ταινιωθεὶς, ὡς ἔθος στεφηφόροις, 

Αρτον δεῆσαν οὐράνιον λαμθάνει" 

Kal κατὰ φριχτῶν ὀμνύει μυστηρίων 

Ἧ μὴν φυλάξειν τῷ νέῳ στεφηφόρῳ 


5040 Ηἰστιν ἀχραιφνῆ, καὶ νεμεῖν τοῦδε χράτει 


τὴν δυνατὴν σύναρσιν, ὡς πατὴρ φίλος. 

Ἐπεὶ δ’ ἔσω γένοιτο τῶν ἀνακτόρων 

᾿λναγορευθεὶς βασιλεὺς αὐτοχρατωρ 

Ἕφορκος ᾿Ανδρόνιχος αἱμύλος φύσει, 
5045 Μνήμην φέρων ἔναυλον ὁρκίων ἕτι, 

Ὡς θὴρ ἐφορμᾷ τῷ νέῳ στεφηφόρῳ, 


Καὶ τόνδ᾽ ἐθοινήσατο, φεῦ οἰχτροῦ πάθους ! 
Τόξου γὰρ αὐτὸν πνιγμονῇ νευρᾶς νύχτωρ 


Βίου παρόντος δυστυχῶς ὑπεζάγεϊ, 
5050 ᾿Επεισπεσόντων τῷδέ τινων ἀδίκως. 
Καὶ σῶμα μὲν δίδωσι θαλάττης βάθει, 


Τὴν δ᾽ αὖ χεφαλὴν σώματος τετμημένην. 


Ἐν παραθύστῳ καταποντίζει (62) τόπῳ. 
Οὕτως ᾿Αλεξίου δέ λιπόντος βίον 


5055 ᾿Ανδρόνιχος μόναρχος ὥφθη τοῦ χράἄτους, 


Πολιὸς ἀνὴρ, ἀποφρὰς χαχῶν ῥέχτης, 
᾿Ανδρῶν ἐριννὺς καὶ φιλαίματος xóov,: 
Δράκων δαφοινὸς, σχορπίος βροτοχτόνος, 
Καχόν τι τερμέριον, ἔδης παμφάγος, 


90600 Στὺξ συμφορῶν γέμουσα δακρύων, γόων, 


Φέναξ, σοδαρὸς, ἀγέρωχος τὸν τρόπον, 
᾿Απατεὼν, θὼψ, ποιχίλος, χαμαιλέων, 
Τῶν καθ᾽ ἑαυτὸν ὀργιλώτατος γέρων, 
Καὶ μισοφαὴς, δυσμενὴς ὁπηχόοις, 
90605 Δήμιοθ ἀνδρῶν εὐγενῶν ἀριστέων, 
Καὶ βασιλείου τοῦ γένους ἀνχιρέτης 
Ὃς παραλαδὼν τὴν ὅλων αὐταρχίαν, 
Μνηστῇῷ συνήφθη πρὸς γάμους ᾿Αλεξίου 
Alav ἀθέσμως φιλόπορνος ὧν γέρων. 
5070 Ἐχλιπαρεῖ δὲ πατριάρχγν ποιμένας 
Τοῦ πρὺς Μανουὴλ ópxlou λαδεῖν λύσιν' 


Ot δ᾽ ὡς τὰ πάντα πρὸς χάριν xal φιλίαν 


Δεσμεῖν τε λύειν πρὸς Θεοῦ δεδεγμένοι, 
᾿Δμνηστίαν ἔνειμαν ἠνομημένων, 

5075 Καὶ λύσιν ὅρκων δυσλύτων τῷ πεμπέλῳ᾽ 
Καὶ φαῦλον ἔσχον ἀντιμισθίαν γέρας, 
Σφᾶς συνεδρεύειν, εἰ τύχοι, καθημένῳ. 
Τούτου τυραννήσαντος, ὡς ἔφη λόγος, 
᾿Αποστατοῦσι τοῦ χράτους τῶν Αὐσόνων, 

5080 Εἴκειν τυράννῳ μὴ θέλουσαι πρὸς βίαν, 
Προῦσά τε xal Νίκχια Βιθυνῶν πόλεις. 
Στρατιὰν οὐχοῦν ᾿Ανδρόνιχος ὁπλίσας, 
Εὐθὺ Νικαίας ἕεται θυμοῦ πνέων, 

Καὶ τήνδ’ ἑλεῖν ἔσπευδε τειχομαχίαις 


5085 Καὶ μηχαναῖς γε καὶ μάχαις πολυτρόποις. 


Οὐδὲν πλέον δ᾽ ἤνυεν ἱστὰς τὴν μάχην, 
᾿Αλλ’ ἦν ἀσινὴς ἀτίναχτος ἡ πόλις, 


Ταῖς μηχαναῖς τε xai δελῶν ταῖς νιφάσιν. 


(62) Cod, κατακοντιζει, 


CJESARES. 


B Mox conjurate sus factionis studio 


socius imperii Andronicus dicitur, 


ut juvene cum rege rem summam gereret. 


Igitur progrediens in templum maximum, 
more solemni, redimittur stemmate, 
atque colesti rite pane vescitur 

ibique formidandis in mysteriis 

jurat se fidem adolescenti regi 

immotam servaturum, ejusque imperio 
pro viribus fauturum ut patrem decet. 
Deinde regium ingressus palatium 
acclamatuaque rex et imperator 

perfidis Andronicus blanditiis usus, 
recentem sacramenti memoriam gerens, 
illico regem juvenem aggreditur, 
eumque mactat, proh lugubre facinus ! 
Etenim arcus nervo noctu strangulat, 
sicque infelicem vite imponit finem, 
usus ad id quorumdam iniquo officio. 
Et corpus quidem mergit profundo mari, 
avulsum autem cervicibus caput 

secreto loco sepeliendum curat. 

Sic ergo Alexio deserente vitam, 

solus imperium tenuit Andronicus, 

vir canus, detestandus et maleficus, 
civium Erinnys, oedique anhelans canis, 
draco cruentus, scorpiusque lethifer, 
horrendum monstrum, orcus insatiabilis, 
Styx plena miseriis, gemitibus, lacrymis, 
dolosus, tetricus, moribus superbis, 
deceptor, assentator, versipellis, varius, 
senex suorum temporum furiosissimus, 
lucifugue, et in subditos ira plenus, 
natorum loco nobili virorum carnifex, 
denique regie exstinctor prosapia. 

Qui summo recum occupato imperio 
Alexii sponsam sibi nuptiis junxit, 
scelere manifesto scortator senex. 

Quin sacramenti Manueli prestiti 

& patriarcha petiit atque episcopis 
absolutionem : qui servientes gratie 

pro suo ligan?i solvendique arbitrio 
divinitus concesso, dederunt veniam, 
tam gravi sacramento solventes senem : 
ridiculumque retulerunt premium, 


nempe ut cum ipso interdum considerent. 
ἢ Hoc exercente, ut diximus, tyrannidem, 


ἃ Romanorum defecere imperio, 
propterea quod tyranno parere nollent, 
urbes Bythinie Prusa et Nicea. 

Igitur Andronicus instructo exercitu 
statim Niceam pergit iram spirans, 
quam nitebatur capere moenia quatiens, 
et machinis et vario pugne genere. 

Neo tamen bene evenit oppugnatio 

sed firma urbs perstabut atque incolumis 
machinas contra telorumque nimbos. 


194 


406 


Sed regi demum, acceptis conditionibus, 
cessit ad pristinum ordinem revortens 


Nicea pulchris domibus turribusque instruclia. 


Tunc Prusam Andronicus casítca transtulit 
exercitu cum valido, structisque vineis, 

ct vallo cireumjecto, variisque machinis, 
urbem summis viribus conabatur capere. 
Sed tamen illa resistebat fortiter, 
propulsabatque machinas et aggressiones. 
Sic pugnabatur ab utroque exercitu 

Beepe repetitis per diem preeliis, 
bellumque longo trahebatur tempore. 
Postremo laborasset com murus leviter, 
subrutum eives prorsus crediderunt, 

et mox ruinam trecturum extremam : 
que res bellantium intus resolvit manus, 
mortalique animos pulsavit metu. 

Tunc obessores, repugnante nemine, 

in urbem irrumpebant studio alacri 
superabantque appositis moenia scalis. 
Porro Andronicus ipse in urbem irruit 
ceu violenta fera leoque rugiens, 

susque ire et gladio, proh dolor! cives 
cunotos propemodum consumendos tradidit. 
Atque alios quidem diro supplicio enecait, 
aliis exstinxit lumen oculorum, 

aliis utrumque pedem abscidi jussit, 

at manus aliis, heu sanguinarium animum! 
Hos oculis digitisque privavit simul, 

illos vicissim pedibus atque oculis, 

At Theodorum Angelum, heu diram ponam! 
adolescentem nobilem et pulcherrimum 
effossis oculis senex crudelissimus | 
asino vili imposuit absque duce, 
Romanisque finibus procul expulit : 
quem errabundum invenientes Turce 
suis receperunt domibus et hospitio, 

et qua par erat confoverunt cura. 

Leonem item cognomine Synesium 

et Manuelem Lachanam egregios viros, 
cum quadraginta circiter ornatissimis 
deque primaria nobilitate hominibus, 
miserabiliter ramis suspendit arborum 
qua circa urbem Prusam germinabant. 
Bic post inflictas quamplurimis ponas, 
illino ad urbem transiit Lopadium, 

ibique pari grassatus sevitioe, 
excecatoque etiam uno episcopo, 

non quasi temere, sed conficta causa ; 

ad principalem urbem pedem retulit, 
gaudens Cadmea misere victoria, 

atque civili sanguine fuso gestiens. 
Habebat Andronious audacem famulum 
similem prorsus, ut aiunt, suo simili, 
acrem, audacem, turpem, sanguinarim, 
seque studiose conformantem domino, 
malorum instrumentum, cruentem virum 
plenum malitia acerbitate, bile, 

immiti rigidaque natura preditum 


C 


D 


EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 
PY 


Ὅμως ὑπείχει βασιλεῖ συμφωνίᾳ, 

5090 Καὶ τὴν πρὶν ἀπέλαδε τάξιν ἐννόμως, 
Νίκαια καλλίπυργος εὖ φκισμένη. 
"Εφίστατο δὲ καὶ Προυσαέων πόλει 
Μιτὰ στρατιᾶς βασιλεὺς ῥωμαλέας" 

Καὶ χάρακα θεὶς τειχομαχίαις ὅλαις 

5055 Καὶ μηχαναῖς ἔσπευδε καθελεῖν πόλιν" 
᾿Αλλ᾽ ἡ πόλις ἦν ἀντέγουσ' ἐῤῥωμένως, 
Καὶ μηχανὰς λύουσα ῥᾷστα xal μάχας᾽ 
Καὶ συμπλοκαὶ δ᾽ αὖ ἐξ ἑκατέρου μέρους 
Πολλάκις ἦσαν ἡμέῤῥας πεπραγμέναι" 

5100 Καὶ τοῦτ᾽ ἐπὶ μέγιστον ἑδρᾶτο χρόνον. 
Τέλος λεπισθέντος δὲ τείχους βραχύ « 
Καὶ τοῦ σεσεῖσθαι δόξαν ἀστοῖς εἰσάπαν 
Κλέσιν τε παθεῖν ἐμδαλόντος ἐσχάτην, 
Μᾶς τις μεχητὴς ἔνδον ὀνείβη χέρας, 

5405 ᾿ναπκοθανὼν παρὰ βραχὺ τῷ δέει 
᾿Εντεῦθεν εἰσήλασαν ἔνδον εἰς πόλιν 
Οἱ τὴνδ᾽ ἐλεῖν σπεύδοντες ἄνευ χωλύμης, 
Χρησάμενοι χλίμαξι ποὸς συνεργίαν. 

Ὁ δ' ᾿Ανδρόνικος εἰσπεπαιχὼς εἷς πόλιν 

5110 Ὠς ἄγριος θὴρ, ὡς λέων βρυχητίας, 
Πάντας παρανάλωμα θυμοῦ καὶ ξίφους 
Μιχροῦ χατειργάσατο, φεῦ τοῦ κάθους T 
Τοὺς μὲν παραδοὺς πιχροτάτῳ θανάτῳ, 
Τοὺς δὲ στερήσας τοῦ φάους τῶν ὀμμάτων" 

9115 Ὧν δ' αὖ πόδας τέτμηχεν ἄμφω πρὸς βίαν, 
Καὶ χεῖρας ἄλλων, αἱμοχαρὴς καρδία" 
Οὖς δὲ στερεὶ φάους τε καὶ τῶν δαχτύλων, 
Ποδῶν πάλιν ἄλλους τε χαὶ τῶν ὀμμάτων. 
Θεόδωρον δ᾽ Λγγελον, οἰχτίστου πάθους | 

5120 ᾿Πίθεον, κάλλιστον, ἄνδρα γέννάδαν 
Ἔξ ὀμμάτων θεὶς δυσανάλγητος γέρων, 
"Ὄνῳ τ᾽ ἐπιθείς εὐτελεῖ πομποῦ δίχα, 

Tn 'Ρωμαϊχῆς ἀπελαύνει μαχρόθεν. 
᾿Αλώμενον Τοῦρχοι δὲ τόνδ᾽ εὗρ κότες 

5125 ᾿Απαγαγόντες εἷς ἑαυτῶν οἰχίας 
᾿ἘἘπιμελείας ἀξιοῦσιν ἀξίας. 

Λέοντα δ᾽ αὖθις Συνέσιον τοὐπίχλῃην, 
Καὶ τὸν Ααχανᾶν Μανουὴλ ἄνδρας ξένους 
Μετὰ δεχάδος τετρχπλὴς ποσουμένης 

5130 ᾿Ανδρῶν ἀρίστων, εὐγενῶς, ἀριστέων, 
Οἰχτρῶς ἀπῃώρησε δένδρων τοῖς χλαδοις 
Παραπεφυχότων γε Προυσαίων πόλει, 
Ποιναῖς δ᾽ ἀπηνῶς ὁποδαλὼν μυρίους, 
'Exetgev ἧκε πρὸς Λοπάδιον πόλιν, 

5185 Kdxei παραπλήσια τοῖς πρώην δράσας. 
᾿Επισκόπων ἕνα τεθεὶς ἐξ ὀμμάτων 
Οὐχ εὐαφορμως, ἀλλὰ συνθεὶς αἰτίαν, 
Πρὸς τὴν βασιλεύουσαν ἔρχεται πόλιν, 
Γαυρούμενος Καδμείᾳ δυσχλεῶς νίκῃ, 

5140 Γαννύμενός θ᾽ αἵμασι τοῖς ἐμφυλίοις, 

"[Iv ᾿Ανδρονίχῳ xal θρασὺς ὁπθρέτης, 
Ὅμοιος ἦ λέγουσι παραπλησίῳ, 
Θερμουργὸς, αἰσχρὸς, ἀποφρὰς, μιαιφόνος, 
Προαιρέσεισύμμορφος αὐτοῦ δεσπότῃ, 

5145 Τῶν συμφορῶν ὄργανον, ἀνὴρ αἵματων, 
Πλήρης χκαχίας xai χόλου καὶ πικρίας, 
᾿Αχαμπὲς, ἀμείλικτον ἦθος εἴσθέρων, 


407 OASARES. 498 


Καλούμενος Στέφανος ἐξέτι vlov, 

Τῆς ὕόδρεως στέφανος αἰσχύνης ἅμα, 
5150 ᾿Επώνυμον δ᾽ ἀγιοχριστοφορίτης, 

Ἥ μᾶλλον εἰπεῖν ἀντιχριστοφορίτης. 

Τούτῳ βασιλεὺς ὀργάνῳ χεχρημένος 

Πλείστους ἀνήρει, xavéAcusv, ᾧδίχει" 

Δι᾿ οὗ γε κατέλευσεν ἀδίκῳ χρίσει, 
5455 Καὶ Δούχαν ᾿Ανδρόνικον σὺν Μαχροδούχᾷᾳ, 

"Av8pac ἀρίστους, εὐγενεῖς στρατηγέτας" 

Τειχῶν γὰρ ἐκτὸς ἐκ βασιλείοις δόμοις 

"Avaxtoc ὄντος Μαγχάνῃ χεχλημένοις, 


Ὁρμῆς τε πλείστης συνδρομῆς παντὸς γέ- 


[νους 
5160 'Exeics προστάγματι συνηθροισμένου, 
Ἐξάγεται δὴ τῶν ἐκεῖ που δωμάτων 
᾿Ανδρῶν λεχθεῖσα δυὰς ὡς θανουμένη, 
Καὶ παρὰ πάντων λ':θολευστεῖται τάχος, 
Στεφάνον κατάρχοντος ἀνόμου φόνου, 
5165 Καὶ πάντα θαῤῥύνοντος εἴς φονουργίαν. 
Εἴτα νεχροὺς σφῶν, ὦ μισανθβρώπου τρόπου 
Ξύλοις ἀπδώρησαν ἅστεος πέραν, 
Τοιοῖσδ' ἐνησμένιζεν ἔργοις ἀτόποις 
Ποιναΐς ἀπανθρώποις, πράξεσιν ὁσημέραι 
5170 Καὶ θανασίμοις τε καὶ στυγητέαις 
Φονουργὸς ᾿Ανδρόνικος, ἢ φαόλη φύσις 
Τούτου κρατοῦντος Θεσσαλονίχη πόλις, 
Πόλις περιώνυμος ἀρίστη κλέος 
Πρόεδρος obox Θετταλιχῶν ἀστέων 
5115 Φεῦ φεῦ | ξάλω Σιχελικῶν ὁμαιχμίᾳ, 
Καὶ βαρδαρικῷ κατεδουλώϑη κράτει" 
᾿Αλέξιος γὰρ ἐκ Κομνηνῶν τις γένους 
Κἀχιστὸς ἀνὴρ καὶ φθορεὺς Ῥωμαίδος 
Tlap ᾿Ανδρονίχου φυγαδευθεὶς elc Exógac, 
9180 Φυγὰς ἀπαίρει πρὸς Σικελίαν τρέχων, 
Καὶ τῷ τυραννεύοντι τῆσδε Λατίγῳ 
Εἰς ὄψιν ἐλθὼν εἷς ὁμιλίαν λόγων 
Ὡς εἶχεν ἐξέμηνε κατ᾽ ᾿Ανδρονίκχου" 
Ὅθεν στρατιὰν εὐτρεπίσας μυρίαν 
5185 Πεζήν τε ναυτιχήν τε ῥὴξ Σιχελίας 
Ἐπὶ πόλεις πέπομφε χώρας τ᾽ Αὐσόνων' 
᾿Επὶ μὲν ᾿Επίδαμνον στρατὸν ἱππέων, 
Τὸν ναυτιχὸν δὲ χατὰ θεσσαλονίχης. 
Καὶ τὴν μὲν ᾿Επίδαμνον, ὡς νόμος μάχης, 
5190 Στρατὸς κατέσχε, καὶ σὺν αὐτῇ τὰ πέριξ 
Καὶ διαδραμὼν καὶ σχυλεύσας τἀν μέσῳ, 
Ταῖς ναυτικαῖς μέμιχτο ταξιαρχίαις, 
Θεσσαλονίχης προσμενούσαις τοῖς ὅροις" 
Καὶ συνδραμούσης στρατιᾶς ἐχατέρας 
5195 Καθ᾿ ἅλα, κατ᾽ ἥπειρον εἷς ὀμχιχμίαν, 
Καὶ προσθαλούσης τῇ πόλει πανταχόθεν, 
Φεῦ φεῦ ] ἑάλω θεσσαλονίκη πόλις, 
Πόλις προεδρεύουσα τῶν Μαχεδόνων, 
Καὶ Σικελοῖς ἔκλινε πρὸς βίαν κάραν" 
5200 Καὶ λοιπὸν οἵας τῶν καχῶν ἰλιάδας, 
Καὶ συμφορῶν πέλαγος ἣ τραγῳδίας 
Πέπονθεν, εἶδεν ἀθλίως αὕτη πόλις, 
Οὐχ ἑκτραγῳδήσειεν By τις ἀξίως. 
Τῶν Σικελῶν γὰρ εἰσρυέντων εἷς πόλιν, 
5205 ᾿Βθηδὸν ἔσφαττοντο παντες τῷ ξίφει" 


Α Stephanum, id est Coronam, a puero dictum, 


coronam nempe infamiae el contumeliee ; 
martyris quidem nomen pre 8e ferentem, ' 
sed Antichristi opera patrantem. 

Hoc Andronicus instrumento utens 
plurimos lesit, mactavit, lapidavit. 

Per hunc injuste lapidavit etiam 
Andronicum Dueam cum Macroduca, 
viros egregios nobilesque duces. 

Nam cum in regia extra muros domo 
Mangane diota imperator degeret, 
atque illuc plurima plebis infinite 


ipsius jussu turba coacta esset, 
producti sunt publicum ex iis domibus 


p duo predicti viri δὰ supplicium, 


perque omnium manus sunt lapidati, 
cedis faciente initium inique Stephano, 
atque ad cruentum facinus exhortante. 
Deinde exstinctos, o crudele facinus! 
lignis suspenderunt e regione urbis. 

His se oblectabat immanibus operibus, 
suppliciis inhumanis et exsecrandis 

et exitiosis actibus quotidie 

crudelis Andronici ingenium pessimum. 
Hoc imperante urbs Thessalonica, 
nobilis illa, gloriosa civitas, 
Thessalicarum urbium regina, 
heul8iculorum capta est exercitu, 

et in barbaricum cessit dominatum. 
Etenim qu:dam Comnenus Alexius 
pessimus homo putrieque exitium 

ab Andronico relegatus in Scythiam, 
profugus exsul venit in Siciliam, 

atque Latinum insule tyrannum 
conveniens, atque admissus ad colloquium 
hunc Andronici tanto inflammavit odio, 
ut congregatis copiis innumeris 
nauticis et pedestribus rex Sicilie 
contra Romanas expediret terras ; 
equestres quidem ad Epidaurum copias, 
nauticas autem ad Thessalonicam. 

Et Epidaurum quidem virtute bellica 
cepit terrestris miles cum vicinia ; 
populatusque terras interpositas 

cursu pervenit illinc ad classem suam 
Thessalonice in finibus exspectantem: 
Utroque igitur concurrente exercitu 

ἃ continente terra nempe ac mari, 

et quaquaversus urbem circumdante, 
heu heu! capta est Thessalonica civitas, 
illa, inquam, Macedonum metropolis, 
et Siculis coacta cervicem flexit. 
Deinceps quantas malorum Iliadas 
calamitatnm tragodieque pelagus 
perpessa sit ac viderit infelix civitas, 
nemo pro meritis sane narrare queat. 
Siculis enim in urbem irrumpentibus, 
puberes cuncti cedebantur gladio, 


409 EPHRAEMII CHRONOGRAPHI 


reliqui bonis nudabantur misere, 
maitrone virginesque dehonestabantur : 
"omnia templa et parthenopea 
despoliabantur violenta manu : 

plates omnes, angiportus, vies, 
morticinis corporibus plene erant, 
cruentique tabi rivis redundabant. 

Ergo lacrymas ubique, luctus, clamor, 
ululatus, et horribilis tragoedia : 

sic enim paucis dicere rem verbis juvat ; 
mistusque ferebatur ad colum clamor. 
Atque his civitas atterebatur malis. 

At Andronicus malitiam suam non desinens, 
quin adeo ceu furiarum quidam famulus, 
et lymphatorum demonum minister, 
crudelis nempe Echetus vel Cambyses, 
vel Phalaris ferinus vel Scytha Tauricus 
subditos cunctos miser devorabat. 

Etenim fratres Sebastianos duos 

diro suspensos interfecit liguo. 

Alexium Manuelis nothum filium, 

cui spuriam filiam suam jugarat nuptiis, 
oculis cassum fecit sententia iniqua, 
ejusque potiores asseclas excecavit. 
Scribam autem quemdam dictam Mamalum 
flammis exurendum in stadio tradidit. 
Tripsychum quoque, o justum Dei Judicium! 
inique multis pessima qui fecerat, 

crecum solisque radiis carentem fecit. 
Alque ut summatim breviterque dicam, 
hujus novelli tempore Timonis, 

pone, tristitia, calamitum cumulus 
cunctos tenebant, lacrymeque juges, 

et malorum quidam torrens ac tempestas. 
Qua die enim nemini male fecerat, 
nobilium nempe hominum atque procerum, 
hac se vixisse non putabat die. 

Femine ergo et viri rapti domibus 
vinclis, fame, mortibus, vexationibus. 
oculorum orbitate et cruciatibus, 

aliisque ponis plectebantur innocui. 

His se oblectabat actibus imperator. 

Bed boni quiddam squique simul inerat : 
nam benejciis recreabat plurimis 
pauperes subditos tenuesque, siquidem 
vere sibi benevolos comperiret : 

86 prepotentium injustas direptiones, 
criminumque fontem avaritiam 

cuncto Romano submovens imperio, 
meliori conditioni provincias reddidit. 
Tunc nusquam exactoris audisses minas, 
qui tenuiorum patrimonia quateret 
quamlibet ostendens malitie causam ; 
neque venatia exposita vidisses 

tunc vectigalia publica redemptoribus : 
verum qui Cesari rem dedisset Cesaris, 
de reliquo securam agebat vitam. 

Jam qui tributa publica exigebat 
stipendiis ipse instructus id juste agebat : 


Α "Ἄλλοι δὲ πάλιν ἐσχυλεύοντ᾽ ἀθλίως" 

Γυναῖχες ὑδρίζοντο παρθένοις ἅμα. 
Καὶ πᾶς νεώς τις παρθένων τε καὶ δόμος 
Τῶν ἕνδον ἡρήμωτο πάντων πρὸς βίαν" 

5210 Πᾶσα δ᾽ ἀγυιὰ καὶ στενωπὸς καὶ τρίδος 
Αἱματοφύρτοις ἦν χεχραμένη λύθροις, 
Καὶ νεκριμαίων σωμάτων πεπλησμένη" 
Πανταχόθεν γοῦν δάχρυα, θρῆνος, γόοςς 
Καὶ κώχυτός τις, καὶ τραγῳδία ξένῃ, 

5215 Ἵνα καθάπαξ συνελὼν τὸ πᾶν φράσω, 
Καὶ συμμιγὴς θροῦς ἀνεπέμπετ᾽ ἀθρόον. 
Τοιοῖσδ᾽ ἐτετρύχωτο xaxoic ἣ πόλις. 
Ὁ δ᾽ ᾿Ανδρόνιχος τῶν χκαγῶν οὐκ ἧ μέλει 
᾿Αλλ’ οἵα δοῦλος ἀτεχνῶς ἐριννύων 

5220 "H τελχίνων ὧν δαιμόνων ὑπηρέτης, 
Ἤγουν ἀπηνὴς Ἔχετος 7; Καμδύσης, 
"H Φάλαρις ἄγριος f; Ταυροσκύθης 
ὑπήκοον πᾶν ἐχρεανόμει τάλας" 
Ὁμαίμονας μὲν Σεδαστιανοὺς δύο 

9225 Καχῶς ἀναρτᾷ xal θανατοῖ τῷ ξύλῳ" 
᾿Αλέξιον δὲ Μανουὴλ παῖδα νόθον, 
Ὃν εἶχε γαμδρὸν εἰς θυγατέρα νόθην, 
Ἔξ ὀμμάτων τίθησιν ἀδίλῳ δίχῃ, 
Καὶ τῶν ὑπ᾽ αὐτὸν ἐχτυφλοῖ τοὺς βελτίους 

5290 Ἕνα δὲ τὸν Μάμαλον ὑπογραφέων 
loci παραδέδωχεν ἐν τῷ σταδίῳ" 


Καὶ Τρίψυχον δ᾽ αὖ, ὡς ἐπαινῶ σ᾽, ὦ δίχη ! 


Ὅς ἔδρασεν χείριστα πολλοὺς ἀδίκως, 
Ἔθηκε τυφλὸν μὴ βλέποντα φωσφόρον. 
5335 Ὡς ἐν χεφαλαίῳ δὲ καὶ βραχεῖ φάναι, 
C 'Eo' ἡμερῶν τούτου γε Τίμωνος τρόπον, 
θλίψις, ὀδύνη, συμφορῶν μυρμηκία 
Πάντας κατεῖχε, συνοχή τε Oaxpómy, 
Καὶ χαλεπῶν σύῤῥοια καὶ τρικυμίας" 
9240 Καθ' ἣν γὰρ οὐχ ἔδρασε χαχῶς ἢ μέραν 
Τῶν τινα λαμπρῶν τιμίων τῶν ἐν τέλει, 
Παντάπαν ἀδίωτον ἡγεῖθ᾽ ἡ μέραν " 
Ὅθεν γυναῖκες, ἄνδρες ἡγμένοι βίᾳ 
Φρουρᾷ τε λοιμῷ xal χολάσει xai μόρῳ, 
5245 Ὠπῶν σδέσει τε σωματικαῖς αἰχίαις, 
ἤΑλλαις τε ποιναῖς παριδίδοντ᾽ ἀδίκως. 
Τοιαῖϊσδ᾽ ἐνησμένιζε πράξεων ἄναξ" 
Ὅμως μετεῖχεν ἀγαθῶν xai μετρίων" 
Ἔθαλπε χαὶ γὰρ δωρεαῖς ὑπηχόων 
9200 Τοὺς ἐνδεεῖς τε xal πένητας πλουσίως. 
Ἢν εὐνοοῦντας ἤσθετο σφᾶς ἀδόλως" 
D Kai τῶν δυνατῶς ἀρπαγὰς τὰς ἀδίχους 
Καὶ χακιῶν πίδαχα πλειονεξίαν 
'Ex ἹΡωμαΐδος ἀπελάσας χωρίων 
E255 Ἐπαρχίας ἤγαγεν εἰς ἐπιδόσεις" 
Οὐχ ἦν ἀπειλὴν πράχτορος κλύειν τότε 
Καὶ τὰ πενήτων πάντα χαλαμωμένου, 
Ἔν τῷ μόνον πρόφασιν εὐρεῖν καχίας, 
Οὐ δημοσίων ὠνίους τὰς ἐχτίσεις 
9260 Ὁρᾷν τελουμένας γε τοῖς ἡρημένοις, 
᾿Αλλ’ ἀποδούς τις Καίσαρι τὰ Καισάρων 
Ὑπῆρχε λοιπὸν ἀπαθὴς καχῶν ἔτι" 
Ὡς δημόσια πᾶς τις εἴσπράττων τότε 
᾿Οψωνίοις ἦν τάδ᾽ ἀπαιτῶν ἐν δίκῃ. 


201 


9200 ᾿Αρχαιρεσιῶν προῖχα παρεσχη μένων 
Πασῶν ἀριστίνδην τε xal κατ᾽ ἀξίαν. 
Οὐδὲν δὲ πλουτίνδην γε τοῖς ἐκ τριόδων. 
"Hl Δαδὶδ οὐκοῦν ἐμμελῶς ψάλλων λέγει, 
Δικαιοσύνης, πρὸς δέ γ᾽ εἰρήνης χάρις 

5270 Συνῆλθον, ἠσπάσαντο φιλίως τότε- 

"Ἔθος δ᾽ ἐναγὲς xai παράνομον λίαν 
Καὶ πρᾶξιν ἀπάνθρωπον ἀδιχωτάτην 
Τῶν ναυαγουσῶν φορτίδων χατὰ τόπους 
'Ex πνευμάτων βίας τε καὶ καταιγίδος 

5275 Καὶ συντριθεισῶν, εἴτ᾽ ἀχταῖς ἐῤῥιμμένων 
᾿Αγωγίμων σκχύλευσιν, ἁρπαγὴν, λύσιν 
Πρὸς τῶν πῤῥοσοίκων ἀσεδῶς τελουμένας. 
ἝἜστησεν οὗτος ἀντιπνεύσας ὡς χράτωρ 


Σφοδραῖς ἀπειλαῖς, προσταγαῖς ἐμδριθέσιν 


5280 ᾿Ασυμπαθῶς θάνατον ἕξειν ζημίαν, 
Πάντα παραδαίνοντα προστεταγμένα, 
Παρεγγυώσαις καὶ χυρούσαις εἴσάπαν * 
Et «tc γὰρ, εἶπε, χωρίων παραλίων 
Κύριός ἔστιν εὐγενῶχ, ἐριτίμων, 

5285 Ἢ παρ᾽ ἐμοῦ πέφυχεν ἀρχῆν διέπων 
Πρώτισθ᾽ ἑαυτὸν, εἶθ᾽ ὑπηχόων στίφος 
Καταρτισάτω πρὸς Θεοῦ θεῖον φόθδον 
Ὑποστολήν τε τῆς ἐμῆς χραταρχίας * 
Ἢ δεσπότης πᾶς χτήματος παραλίου 

5290 'Ezaoy(ac ἄρχων τε, χἂν ἢ τιμίων, 

Ὁ παρὰ νηῶν ναυχγουσῶν λαμδάνων 
᾿Αγωγίμων τι φανερῶς γινωσχέτω 

Πρόστιμον ἕξων τὸν θάνατον ἐνδίχως. 
Κἂν ἡ μὲν αὐτὸς χαθχρὸς τῇ καρδίᾳ, 

5295 Χερσὶ δ᾽ ἀθῶος ἀμέθυχτος τ᾽ εἰσάπαν, 
Οἱ δ’ ὑπὸ χεῖρα κάτοχοι ταῖς αἰτίαις * 
"Apyovtt καὶ γὰρ ἐξισοῦσθαι προστάτῃ 
Εἴωθεν ἅπαν ὑποχείριον θέλειν. 

Τίσει δὲ πότμον ἐντολῶν παραθάτης, 

5300 Φριχκαλέον τε καὶ δυσήχουστον τάχα, 
Παθὼν κρεμάθραν, ἀνάτασίν τ᾽ ἀθλίαν, 
Νεὼς ἐφ᾽ ἱστοῦ συντριδείσης τῷ σάλῳ. 
Τοιόνδ᾽ ἐπισείσας γε σύμπασι δέος, 
θεοστυγὲς πέπαυχε χρατῆσαν ἔθος * 

5303 Καὶ λοιπὸν οὔκ ἦν καθορᾷν τὰς φορτίδας 
Περιπεσούσας ἐκ σάλου ναυαγίῳ, 
᾿Αγωγίμωὼν σκχύλευσιν ὑφισταμένας * 
᾿Αλλ᾽ ἦν γαλήνην ix τρικυμίας βλέπειν 
Διχγελῶσαν ναυαγούσαις ὁλκάσιν " 

5310 "Hv καὶ χολαστὴς χειροδίκαις ἀνδράσι, 
Ποινήν τε τιθεὶς ἀδικοῦσι xal δίγην, 
Κἂν ἦν ἀδιχῶν εὐγενῶν, λαμπρῶν γένει, 
Ὡς μὴ κατ᾽ ὄψιν, ἀλλὰ δικαίως χρίνων, 
Καὶ κατὰ μιχῤῥὸν 7j φασι καὶ τὸν μέγαν. 

5315 Kal τῶν τεσσαράχοντα Χριστοῦ μαρτύρων 
Ναὸν περιώνυμον ἠγλαϊσμένον 
Χρόνῳ παλαιωθέντα xai κεχμηκχότα 
᾿Ανανεοῖ χάλλιστα πλείσταις δαπάναις * 
Οὗ xal δόμους ἤγειρε πρὸς κατοικίαν, 

5320 Δεῆσαν ἐλθεῖν πρὸς νεὼν τῶν μαρτύρων 
Πολυτελεῖς καὶ ποικίλους τέχνῃ ξένους. 


Καὶ πατέρας ὃξ τῶν λόγων καὶ τοὺς λόγους 
e ( Y 


O5xoc βασιλεὺς ἀξίους τιθεὶς λόγου 
Pargot. Gn. CXLIII. 


CAEBA RES. 
À quia gratis nempe dubantur dignitates 


cuncie cuique optimo ao merenti, 
nemini indigno qui pecunia emeret. 
Ergo, ut carminibus psaltes David cecinit, 
justitia simul et venusta pax 

tunc conjurate amice osculabantur. 
Insuper morem impium, scelestissimum, 
facinus inhumanum injustissimum, 
nempe uti naves alicubi naufrage 
ventorum violentia et tempestatis 
confracte, et mox ad littora projecta 
sarcine direptionem ac perniciem 

contra fas omne ab accolis paterentur, 
sustulit Andronicus regio nutu : 

qui gravi jussu ac minis vehementibus 


p certam constituit mortem ac supplicium 


his qui decretum violarent suum, 

idque cum pena eternum ratumque voluit. 
Siquis locorum, inquit, maritimorum 
possessor est de genere optimatium, 

seu magistratum traditum a me gerens, 
primo se ipsum dein subditorum, ordinem 
ad Dei;sanctum timorem instituat, 

atque ad imperii nostri reverentiam. 

Tum predii siquem dominum maritimi 
provincieve presidem, quamvis nobilem, 
de naufragarum navium quidpiam sarcinis 
percepisse certo constabit indicio, 

huno manet dirum merito supplicium : 
etiamsi forte ipsemet mente purus 
manuque prorsus incontaminaíus fuerit, 

si tamen ejus subditi se reos fecerint ; 
quandoquidem rectori presidentique 
subditi cuncti conformari solent. 
Transgressor autem legis perpetietur 
inauditam illico horrendam mortem, 

triste nempe suspendium extensionemque 
in malo navis naufrage experietur. 

Cum talem cunctia incussisset metum, 
inveterati moris cessavit scelus. 

Exin jam nulli contingebat navi 

ut spoliaretur onere & predonibus, 

8i forte in mari faceret naufragium : 

sed tempestati serenitas successerat 
periclitantibus favens onerariis. 

Insaper Andronicus injustos homines 
pona afficiebat debitaque ultione, 
quantumvis reus nobilis clarusque foret : 
scilicet haud pro persona, sed juste judicans, 
et tenuem atque magnum perinde estimans. 
Is etiam Christi quadraginta martyrum 
celebre valde templum et ornatissimum, 
tunc laborans temporis injuria, 
instauravit optime impensa plurima : 
ibique ades ad habitandum struxit, 


siquando ad dictum templum ipse acccederet, 


vario artificio sumpluosoque miras, 
Insuper litteras cum suis professoribus 
hic imperator plurimi estimavit, 


203 

largisque fovit donis prout fas erat. 
Jam cum hic esset prorsus lanius hominum, 
Imo vero Satan alter homicida, 

ubi concepit, ut ait David, dolorem, 
Iniquitates peperit! eheu, mortem. 
Decretum fit, proh inhumanum facinus! 
αἱ cuncti inclusi carcere vel exsules 
mari, vel gladio, vel alio mortis gencre, 
nemine excepto, vitae finem cernant, 

Ipsi et conjuncti omnes Jure generis. 

Cur enim, ait, uno resecto capite, 

alia consurgent plura et pejora? 

hem exsecranda, horribilis sententia! 
hem maledictum satanicum decretum, 

& quo tot letho destinabantur homines! 
Atque hoc inscriptum libellis decretum 
ab iniquissimis acceptum judicibus 
Andronicus imperator custodiebat : 
idque heu quantocius exsecuturus erat, 
pecudum instar tot homines jugulans, 
quotquot per imperium in vinclis erant 
cum consanguineis cunctis et affinibus. 
nisi Creator generis humani ac Dominus 
preoccupasset perdere Andronicum, 
taliaque in cassum vertere consilia. 
Interim Andronicus cuncta cernens 
adversa sibi fleri et difficilia 

propter victores Siculos exercitus, 

qui Thessalonicam occupaverant. 

prout superior narravit historia. 

et nunc jam Serras Bolerumque advenerant ; 
insuper gnarus subditis se invisum, 

ad divinandum temporis futuri casus 
per homines hariolos convertit animum 
abominanda utens hydromantia. 

Et interesse quidem cum hariolis 

noluit ipse, derisionem cavens; 

verum hec ministro commisit Stephano 
sacra nocturno tempore peragere : 

qui ad se vocans Sethum quemdam nomine 
cecum, sed arte hariolum, ob idque olim 
justa sententia oculis privatum 

a Manuele purpure regie flosculo; 
interrogare cepit malos demonas 

per nefarie artis incantationes, 

quisnam post Andronicum Cesar foret? 
vel hujus quisnam raperet imperium? 
Demon ex pelvi retulit ambigua, 

et perobscure dum per aquam loquitur 
delineavit litteris fallacibus, 

quantum conjicere licuit, Isaacium. 

Nec vero nominis cuncta elementa scripsit, 
sed semiplene obtulit tanquam lune 
figuram dimidiatam, atque ambigue 
et lune iota litteram preposuit. 


(63) Scilicet antiquus typus Greci sigmatis est 
C. cui preposita I satis portendebat nomen Isaacil 
IC. Verum Nicetas Choniates hist. i1, 9, ait litte- 


EPHRAMII CHRONOGRAPHI 


Στᾶς δωρεαῖς ἤδυνεν ἁδραῖς ὡς θέμις " 
Ὧν δ᾽ ἀτεχνῶς μάγειρος ἀνθρώπων ὅδε, 
Μᾶλλον δὲ Σχτὰν ἄλλος ἀνθρωποκτόνος, 
Ἢ φησι 32615, ὠδινήσας δὴ πόνον, 
ΠΙαρανομίας ἀποτίχτει, φεῦ ! μόρον * 
Ὥριστο τοίνυν, ὦ μισανθρώπον τρόπου, 
5339 Καθειςγμένους ξύμπαντας εἴτε φυγάδας 
“Ἄρδην βυθῷ τε xai ξίφει xai θχνάτῳ 
Ηαραδοθέντας τὸν βίον καταστρέφειν, 
Αὐτούς τε πάντας καὶ προσήκοντας γένει. 
Τί γὰῤ κεφαλῆς εἶ μιᾶς τετμημένης 
5335 Φυήσεται κάρηνα χείρω xal πλέω ; 
Ὦ παμμιάρου καὶ θεοστυγοῦς δίκης, 
Kai σατανικοῦ σχέμματος μισητέον, 
Κατακρίνοντος παντὸς dvüpu tou μόρονϊ 
Σχέμμα πονηρὸν ἐγγραφὲν τόμοις τόδε 
5340 Πρὸς τῶν κρινόντων ἀνομαὰ δικασπόλων, ἢ 
Εἴληφεν ᾿Ανδῤόνικος φυλάττειν κράτωρ * 
Ὃ τάχ᾽ ἂν ἐξήνυτο, φεῦ 1 φεῦ ! πρὸς πέρας, 
Καὶ πάντες ἐσφάττοντο θῥεμμάτων δίκην 
Οἱ πανταχοῦ γῆς Αὐσόνων καθειργμένοι 
5345 Σὺν τοῖς καθ᾽ αἷμα xai προσήχουσι γένει, 
E: μὴ βροτουργὸς τῶν ὅλων καὶ Δεσπότης 
Ἔθηκεν 'Avópóvixov ἐκποδὼν φθάσας, 
Σχέμματα δ᾽ ἀπέδειξεν ἄκυρα τάδε - 
Οὗτος στενά οἱ xzgopuv πανταχόθεν 
5350 Πράγματα συμθαίνοντα δύσχολα πάνυ 
'Bx Σιλικεῶν δυσμάχων στρατευμάτων, 
"Arp παρεστήσατο Θεσσαλονίκην, 
Ὡς ἀνόπιν εἴρηχεν ἱστορεῖν φθάσαν, 
Καὶ μέχρι Σεῤῥῶν καὶ Βολεροῦ πεφθάχκει - 
5355 Πῤὸς δ᾽ αὖ ἑαυτῷ δυσμενοῦς ὑπηχόου 
᾿Απεῖδε πρὸς πρόγνωσιν ὧν μέλλων χρόνω 
T,» ἔχθασιν δίδωσιν ἠρωτηχόσι 
Τὴν διὰ πλυνοῦ μαντιχῆς τε φευχτέας. 
᾿Αλλὰ παρεῖναι τοῖς τελουμένοις τότε 
3360 Λύὐτὸς μὲν ἀπείπατο, μῶμον ἐχχλίνων 
Ὑπηρέτῃ δ᾽ ἀγιοχριστοφορίτῃ 
Φέρων ἀνατίθησι νυχτεργασίαν - 
Ὃς παραλαθδών τινα Σὴθ χεχλημένον 
lInpóv μὲν ὄψεις, μαντικὴν δ᾽ ἧσχη μένον, 
53605 Οὗ χάριν ἐγκέχοπτο τὰς xópac πάλιν 
Πρὸς πορφυρανθοῦς Μανουὴλ μάλ᾽. ἐνδίκως * 
Πυνθάνεται δὴ τῶν πονηρῶν πνευμάτων 
Φαύλης ἑπῳδῆς μαντικῇ πεπραγμένης, 
Ὅστις μετ’ ᾿Ανδρόνικον ἄρξων τυγχάνει, 


5920 


D 5370 Ἢ παραλύσων τόνδε τῆς κραταρχίας. 


Πνεῦμα δ᾽ ἀνεῖλεν ἐχ πλυνοῦ βεδυσμένα, 
Μᾶλλον δ᾽ ἀμυδρῶς ὡς ἐν ὕδασι λέγον 
Σχιαγραφεῖ γράμμασι πεπλανημένοις 
᾿Ισαάκιον, ὡς ἐνῆν ἀπειχάσαι " 

5375 Οὐ κλήσεως γράμματα συντάξαν ὅλα, 
Ὥσπερ σελήνης δ᾽ ἀμφιχύρτου φαντάσαν 
᾿Βμίτονον σχῆμά τι καὶ πεπλασμένον, 

Kai τοῦδ᾽ ἰῶτα προγράφει λοξῶς τύπον (83) 


ram I non prepositam, sed subjunctam fuisse, 
ob augendam ambiguitatem. 


205 . CAEBSARES. 


"Hxouctv ᾿Ανδρόνιχος πεύσεως λόγους, 
5380 Καὶ καιρὸν εἰπεῖν ἀξιοῖ καθ᾽ ὃν τάδε. 
Πεῦσις τολοιπὸν γίγνεται δὴ δευτέρα, 
Καὶ πνεῦμ’ ἀνεῖλε δι᾽ ἑπασμάτων τάδε " 
Ὡς ἡμέρας ἕντοσθεν ὑπάρξει τάδε, 
Καθ᾽ ἂν τὸ τρισόλδιον ὀψοῦται ξύλον " 
5385 Μίαν δ᾽ ὁ Σεπτέμδριος ἦγε πρὸς δέκα, 
Ἐπὰν ἐδρᾶτο πρᾶξις ἀῤῥητουργίας 
*A λῆρον ἡγήσατο γνοὺς ταῦτα κράτωρ * 
Πῶς ἄν ποτ᾽ ἰσχύσειεν εἰπὼν Κυπρόθεν 
Πλεύσας ᾿Ισαάκιος ἐν βραχεῖ χρόνῳ 
5390 Οὕτω καταστρέψαι με τῆς χραταρχίας ; 
Τὸν Κυπρίων τύραννον οἰηθεὶς πέλειν 
Τὸν καθεκεῖν μέλλοντα τόνδε τοῦ xp&touc, 
"Avüpa Κομνηνῶν ἐκ γένους κατηγμένον, 
᾿Αποστάτην δὲ τοῦ κράτους δεδειγμένον, 
5305 ᾿Αρχήν τε τὴν ὕπαρχον, εἰς ἀναρχίαν 
Τυραννίδα τε δυσμενῶς τεθειχότα, 
Τὴν Ἰσάχου κλῆσιν δὲ πεπλουτηχότα * 
Οὕτω νομίσας ᾿Ανδρόνιχος καὶ φράσας, 
Εἷς ἀρχικὰ δώματα τὰ πρὸς ᾿Ανάπλῳ 
5400 Πρὸς διατριδὴν καὶ διάχυσιν ἔδη. 
Ὁ δ᾽ αὖ καχοῦργος ἀντιχριστοφορίτης 
Τρέχων ἀφῖκτο σὺν ὀλίγοις οἰκέταις 
Πρὸς οἶκίαν εὔχτιστον Ἰσαακίου, 
Καὶ τόνδ᾽ ἐφώνει τῶν δόμων κατιέναι * 
5405 Καὶ τῷδ᾽ ὁμαρτεῖν οὗ δοκεῖ πορευτέον. 
Ὁ μὲν δεδιὼς τὴν ὁμοχλὴν αὐτίχα 
θεοχλυτῶν ὁπῆρχε ῥυσθῆναι μόρου * 
Ὁ δ᾽ ἀγρίῳ βλέμματι καὶ βοΐ πάλιν 
Αὐτὸν κατελθεῖν ἐγχελεύεται τάχος. 
δ4|0 ᾿Αλλ’ ὡς ἑώρα βραδύνοντα καὶ πάλιν, 
Τοῖς οἰκέταις ἦν ἐγχραγὼν μετὰ χόλου 
Σύροντας αὐτὸν κατάγειν οἰκημάτων " 
Μύλις κατελθεῖν ἐχδιασθεὶς τῇ βίᾳ 
Ἵππον τ᾽ ἀναδὰς ηὐτρεπισμένον τότε 
5415 Ἐξ ᾿Αγγέλων Ἴσακος ἀνδρειοφρόνως 
Σπασάμενος φάσγανον ἠχονημένον, 
᾿Ἐφάλλεται δὴ ἀντιχριστοφορίτῃ, 
Καὶ κατενεγκὼν τοῦδε πληγὴν καιρίαν, 
Διχῆ κεφαλὴν διέκοψε τῇ σπάθῃ * 
5420 Ὃν καὶ προκεῖσθαι τοῖς κυσὶ λιπὼν ἕλωρ, 
Ὅλῳ ῥυτῆρι πῤὸς νεὼν τρέχει μέγαν 
Δι᾿ ἀγυρᾶς τε καὶ λεωφόρου μέσης * 
Καὶ χειρὶ γυμνὸν τὸ ξίφος φέρων ἔτι 
Πᾶσιν τορὸν χέχραγε, τῷδε τῷ ξίφει 
5125 Τεμεῖν χεφαλὴν ἀντιχριστοφορίτου, 
Ἐπεὶ δὲ ναὸν εἰσέδραμε τὸν μέγαν, 
Τὸν τῶν φονουργῶν ἔσχεν εἷς στάσιν τόπον (61). 
Εἴτα συνεῤῥει κατὰ χιλιοστύας 
Ἄπειρα πλήθη πρὸς θέαν ᾿Ισααχίου, 
5430 Οὖς καὶ καθικέτευσε τῷδ᾽ ἐπαμύνειν 
Καὶ τὴν δυνατὴν εἰσφέρειν συμμαχίαν, 
Ὄντι πρὸς αὐταῖς τοῦ θανάτου ταῖς πύλαις * 


Α Oraculi Andronicus verbis cognitis, 


tempus poposcit scire quo hec fierent. 
Iterum ergo rogatur oraculum. 

Tum sic composito carmine demon ait : 
Hec intra diem exitum sunt habitura 
quo venorandum solet exaltari lignum : 
porro Septembris jam erat dies undecima 
dum hec arcana divinatio fieret. 

Has imperator nugas esse credidit. 
Quomodo enim, inquit, Cypro poterit 
huc navigare Isaacius tam brevi tempore, 
meumque regni solium evertere ? 
Existimabat enim tyrannum Cyprium 

et eversionem sui venturum throni, 
virum Comnena de gente progenitum, 


B qui perduellem semet imperio exhibens 


insule prefecturam ad se rapuerat, 
ibique sevam exercebat tyrannidem, 
atque Isacus nomine appellabatur, 

Sic Andronicus dicens atque existimans, 
ad regias edes ivit que sunt in Anaplo 
ut sese in illo oblectaret hospitio. 

Interim tamen maleficus Stephanus 

cum paucis raptim venit familiaribus 

ad pulchras edes Isaacii Angeli, 

eumque voce jussit prodire domo, 

seque ducem sequi quorsum tenderet. 
Ille minaci consternatug voce, 

ut se morti subduceret Deum rogabat. 
Stephanus torvis oculis inclamans iterum 
ut sine mora sequeretur jubet. 

Verum ut vidit demorantem adhuo, 
intendit vocem ad satellites suos, 

ut eum correptum sedibus protraherent. 
Tum demum tali vl coactus equum, 

qui bene instructus aderat, conscendit 
Angelus Isaacius, sumptoque animo 
acutum gladium de vagina promens 
impetu contra Stephanum impium ruit, 
atque eum mortali consecutus ictu, 

caput bifariam ensis acie secuit; 

et predam canibus hominem relinquens, 
effuso cursu magnum ad templum venit 
per viam publicam perque forum medium; 
nudumque adhuc manu gladium gerens 
cunctis inclamabat, Hoc ego gladio 
capite obtruncavi scelestum Stephanum. 
At ubi in magnum pervenit templum, 
homicidarum pulpitum insedit. 
Deinceps confluente turba maxima 
innumeroque populo ad Isaacium, 

hic obsecrabat ut sibi suppetias 

ferrent et validam defensionem, 

in ipsis nempe posito mortis Januis. 


. (04) Nicetas Choniates lib. 11, 10: Τὸν θεῖον εἰσ- ρησιν : templum ingressus eam. sedem conscendit in 
upv ναὸν, ἀνεισι τὸν ἀνάσταθμον, ὃν οἱ φονεῖς qua homicida suum facinus publice confitentes, ab 
ἀνερχόμενοι, τὸ οἰκεῖον ἀναχεκαλυμμένωῶς διατρα-. ingredientibus sanclissimum locum egrcdientibusque 
νοῦσι πλημμέλημα, τὴν ix τῶν εἰσιόντων τε xal — veniam petunt. 

ἐξιόντων τὸ ἱερωίξατον τέμενος αἴτοῦντες συγχώ- 


207 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


Reapse ad hoc fautores permulti erant, 
maxime quidem genere propinqui. 
Cumque a rege nemo supervenirel 

qui coepta illa minis disturbaret, 
predicti fautores sumpta audacia 

liberis jam succlamabant vocibus, 

atque Isaacio firmam spondebant opem. 
Ergo ut illa praeteriit prima dies, 

Jamque alia advenerat, summo mane 
populus cunctus Byzantine urbis 
fluminis instar ociter ruentis 

ad precipuum confluxit templum Dei. 
Cur autem ego longos sermones nectam? 
incessunt maledictis Andronicum, 
Isaaciumque dignum edieunt stemmate. 
Insuper omnes carceribus clausos 
emittunt, atque tarbam conficiunt maximam. 
Tunc vero innumeros vidisses ensiferos, 
thoracibus et scutis armisque accinctos, 
alios denique lignis clavisque instructos, 
Sic ergo adstante concione omnigena 
rex atque imperator lsaacius 

concordi labio ἃ cunctis acclamatur, 
dum ei quidam in caput imponeret 
imperatoris maximi Constantini 
coronam que de sacra pendebat mensa. 
Cum Andronicum tamen adhuc timens 
coronam Iscacius egre admitteret, 
patruus ejusdem presens Joannes Ducas, 
vir canus, imo et calvus et senecio, 
denudans caput pileo, obsecrabat 

ut suam frontem redimirent stemmate. 
Populus recalvastrum caput cernens, 
negavit huic coronam se donaturum; 
aitque regem senem se jam nolle, 
Andronici nempe causa a quo malorum 
tantam nuper congeriem perpessi erant. 
Tunc ergo a populo electus imperutor 
Isaacius, ut meum hactenus carmen dixit, 
ad regiam pedetentim ibat domum 

cum patriarcha populoque plurimo. 

At Andronicus in Meludii regia 

versans, ut gestam rem inaudiit, 

vonit triremo ad palatium magnum, 
volucri nempe cursu fretum permeans. 
Superveniente tunc novello Cssare, 
repugnare copit &rmis senex dominus, 
tela cum paucis desuper conjiciens 
contra adventantes omnes atque Caesarem. 
Sed cum se frustra laborare senex 
sensit, purpureas crepidas et coronam 
abjecit, crucemque miser collo abstulit : 
barbaricumque capiti imponens pileum, 
trireme inscensa ad Tauridem fugiebat. 
Ingressus autem palatium Isaacius, 
statim Romani universi imperii 

dominus acclamatus atque imperator 
misit qui Andronicum ad se retraherent; 
quem prope urbem Chelen comprehensum, 


Α Ὦ xai χατανεύοντας εἶχε. εἰς τόδε 
"AÀkooq τε πολλοὺς καὶ προσήκοντας γένει. 

5435 Ἐπεὶ δὲ παρῆν 05 τις ix βασιλέως 
᾿Επαγαναχτῶν οὐδ᾽ ὅλως τοῖς δρωμένοις, 
Οἱ συλλεγέντες θάρσος ἀνειληφότες 
᾿Εχρῶντο γλώττῃ, παντάπασιν ἀπύλῳ, 

Καὶ τῷδ᾽ ἐπηγγέλλοντο σύναρσιν ξένην. 

9140 Ὡς οὖν ἐκείνη παρέδραμεν ἡμέρα, 

Ἄλλη δ’ ἐπῆλθε, πρωΐας οὔσης ἔτι, 
Ὅμιλος ἅπας ἀστιχὸς Βυΐαντίδος 
Κατὰ ποταμῶν ῥεύματα ταχυῤῥόων 
Εἰς ναὸν εἰσέῤῥευσε τοῦ Θεοῦ μέγαν. 

S415 Καὶ τί με δεῖ γράφοντα μηχύνειν λόγους 
Βάλλουσιν ᾿Ανδρόνικον ταῖς δυσφη μίαις, 
Κρίνουσι δ᾽ ᾿Ισάχιον ἄξιον στέφους. 

Β Πρὸς τοῖσδε πάντας φ"λακαῖς καθειργμένους 
᾿Ανέντες εἰρχτῆς, πλεῖστον ἔθροισαν στίφος. 
δ450 Ἣν λοιπὸν ἰδεῖν μυρίους ξιφηφόροως 
Πεφραγμένους θώραξιν, ἀσπίσιν, δπλοίς, 
"A).Xoo« ῥοπάλοις xai ξύλοις ὡπλισμένους ' 
Καὶ συναγωγῆς παμμιγοῦς ἠθροισμένης 
᾿Ισχάχιος βασιλεὺς αὐτοχράτωρ 

5455 Φημίζεται δὴ παρὰ πάντων χειλέων, 
᾿Εφαρμόσαντός τινος αὐτοῦ τῇ κάρᾳ 
Στέφος μεγίστου χράτορος Κωνσταντίνου 
Λνω τραπίζης μυστικῆς ἦρτη μένον. 
Τούτου τὸ πρῶτον ᾿Ανδοονίχου τῷ δίει 

5100 Στεφηφορίαν ῥᾷστα μὴ δεδεγμένον, 
θεῖος συνεστώς οἱ Δούκας ᾿Ιωάννης 
᾿Ανὴρ πολιὸς, φαλακρὸς, βαθυγέρων, 

C Κάλυμμα κάρας ἐκθαλὼν ἐλιπάρει 

5405 ᾿Επὶ κεφαλὴν ἰδίαν θεῖναι στέφος 
Δῆμος δ᾽ ἰδόντες ἐψιλωμένην κάραν, 
Λαθδεῖν ἀπηγόρευσαν αὐτῷ τὸ στέφος. 
Γέροντ᾽ δ᾽ ἐπ᾽ αὐτοὺς βασιλεύειν μηκέτι 
Δι᾿ ᾿Ανδρόνικον μὴ θέλειν εἰρηκότες, 

5470 Πολλὰ παρ᾽ αὐτοῦ τῶν χαχῶν πεπονθότες. 
Τέως δ᾽ ὑπάρξας δημοπρόδλητος xpitup 
Ἴσακος, ὡς ἄνωθεν ἱστορεῖν ἔφη, 

"Het πρὸς οἴχους τοὺς βασιλείους βάδην 
Σὺν πατριάρχῃ καὶ λεὼ πλείστου στίφει. 

5475 ᾿Ανδρόνιχος δ᾽ ὧν ἐν Μηλουδίου δόμοις, 
"Ent(nso ἠνώτιστο τὰ πεπραγμένα, 

"Hx τριήρει πρὸς παλάτιον μέγα 
Ἔν ἀπτέρῳ δή τινι πεπλευκὼς τἄχει. 
p Ὡς οὖν ἀφῖχτο xai νεόχριστος κράτωρ, 

9480 ᾿Αντιμαχεῖν ἤρξατο χρατάρχης γέρων 
ἹΙστοὺς ἀφιεὶς ὑψόθεν σὺν βραχέσιν 
Iactv ἐπιοῦσί τε xal στεφηφόρῳ, 

Ὡς τηνάλως δ᾽ ἔγνωχε μοχθεῖν τριγέρων, 
Πέδιλα ῥίψας κοκχοδαφῆ καὶ στέφος 

5485 Καὶ τοῦ τραχήλου σταυρὸν ἐκδαλὼν τάλας, 
᾿Ενρεὶς δὲ κρατὶ βαρδαριχόν τι πῖλον, 
Ἐμώθὰς τριήρει πρὸς Taupooxógac ἔπλει " 
Εἴσω δ᾽ ᾿Ισαάχιος ἀρχιχῶν δόμων, 

Εὐθὺς παρελθὼν βασιλεύς τ᾽ αὐτοκράτωρ 

5400 ᾿Ανχγορευθεὶς Ρωμαΐοος τῆς ὅλης 
Ἔστειλεν ᾿Ανδρόνιχον ἄξοντας τάχος * 

Ὃν χατὰ Χηλὴν ἄστυ συνειληφότες, 


209 
Ὡς φθὰς ἔφην φεύγοντα πρὸς Ταυροσκύθας 
ἤΑναχτι παρέστησαν ᾿Ισααχίῳ. 
5495 Καὶ λοιπὸν οἵαις ἐξέτριψεν αἰχίαις 
Ὅσαις τε ποιναῖς ᾿Ισαάχιος χράτωρ 
Τὸν ἄθλιον γέροντα τόνδε καὶ βίαις 
Οὐχ ἄν τις loy otav εἰπεῖν ῥᾳδίως" 
Ὅμως φράσαιμ᾽ ἂν συνελὼν κατὰ σθένος" 
5500 Καθείργνυται πρῶτα μὲν οὗτος εἴς πόλιν 
Δεσμοῖς σιδηροῖς ἐνδεθεὶς δειρὴν πόδας" 
Εἶτ᾽ ἐμφανισθεὶς ἀθλίως οὕτως ἔχων 
Τῷ βασιλεῖ, σκώμμασι βάλλεται τάλας 
Καὶ λοιδορησμῶν νιφάσιν &xetplcov, 
5505 Ῥαπίζεται μάστιξι γλουτοὺς καὶ ῥάχιν, 
Κάραν ψιλοῦται τῶν τριχῶν καὶ τὴν γένυν, 
Καὶ τοὺς ὁδόντας ἐξεχρούσθη πρὸς βίαν" 
᾿Εχδίδοται παίγνιον ἄθυρμα, γέλως 
Μισοῦσιν αὐτὸν καὶ χαχοῦν ἧρη μένοις. 
5510 Φέρει παροινίας τε, μάστιγας, ὕδρεις, 
Πυγμᾶς κατὰ στόματος, ἄλλας alxlotic, 
Καχῶν Ἰλιάδα τε xal τραγῳδίαν, 
Καὶ συμφορῶν πέλαγος οὐ μετρούμενον' 
Καὶ πρὸς γυναιχῶν ἐμπαροινεῖται πλέον, 
5515 Πρὸς τοῦδε φάος ὀμμάτων ἐσδεσμένων, 
Ἥ xai παθουσῶν ζημίαν τῶν συζύγων, 
Τυχὸν δὲ καὶ σφῶν ἐχτύφλωσιν ὀμμάτων, 
Πρὸς μισοφαοῦς τοῦδε φαύλης καρδίας, 
Τίλος καθεσθεὶς, ὦ ξενων ἀχουσμάτων ! 
5520 ᾿Επὶ καμήλου ψωριώσης ἀθλίως 
'O πρὶν βασιλεὺς αὐτοχράτωρ Αὐσόνων, 
Ὁ βασιλιχοῖς ἀνᾳδούμενος κρότοις, 
Δι᾽ ἀγορᾶς τε καὶ μέσης λεωφόρου 
Πομπεύεται κάχιστα συνελεγμένοις, 
9525 Σῶμα χαλύπτων εὐτελεῖ τῷ ῥαχίῳ, 
᾿Αχαλυφές τε δεικνύων τὸ κρανίον, 
Οἰχτρά τις ὄψις, ἀχοὴ φρικαλέα, 
Πηγὰς δαχρύων ἐκχαλούμεναι τάχα 
Οἷς ἡμέροις ὄμμασι πρὸς καχουμένους 
5530 Καὶ συγγενὲς πέφυχεν ἀθρεῖν ἐνθέως. 
Ὁ ξυγκλύδων ὄχλος δὲ καὶ τῶν συρφάχων 
᾿Αλλαντοπῶλαι, βυρσοδέψαι καὶ ῥάπται 
Παλιγκαπήλων ἀλόγιστος φρατρία 
Πομπῇ παρόντες xni θριάμδῳ τῷ τότε, 
5535 ᾿Ατιμοποιῷ xài γελοιώδει πλέον, 
Οὐδὲν παρῆχαν αἰχίας, τιμωρίας 
ΕἸδός τι λοιπῆς χαχίας, βδελυρίας, 
Ὃ μὴ προσῆγον ἀσεθῶς ᾿Ανδρονίχῳ! 
Οἱ μὲν γὰρ αὐτῶν, x περιττῆς μανίας ! 


5510 “Ἄτυπτον, ἐσπάραττον αὐτοῦ χρανίον 


CASARES. 
ἃ dum fugeret, ut diximus, ad Scythas Tauricos, 


imperalori obtulerunt Isaacio. 

Quantis deinde attriverit cruciatibus 
quotque suppliciis Isaacius imperator 
infelicem hunc senem quotque poenis, 
vix et humano effabile eloquio, 

attamen dicam breviter pro viribus. 
Urbano primum concluditur carcere, 
collum catenis vinctus atque pedes ; 
atque hac tristi exhibitus in specie 

regi, conviciis appelitur miser 
maledictisque obruitur innumeris : 
verberibus lumbos teritur et nates, 
barba et capillo carptim nudatur caput, 
excutiuntur dentes inflictis ictibus, 
ludibriique gratia ac risug traditur 
suismet inimicis et carnificibus. 

Fert petulantiss, contumelias, verbera, 
tunditur os alapis, varie affligitur, 
malorum Iliadem tragoediamque patitur 
et miseriarum infinitum pelagus : 
presertim vero vexatur a feminis, 
quibus oculorum lumen eripuerat, 

vel maritos partim nece abstulerat, 
partim effossis oculis excecaverat 

pro sua sevitia mortalis hic pessimus. 
Postremo impositus, hem auditu horribile ! 
scabioso infeliciter camelo, 

qui Romanorum nuper imperator, 
quem circa regii resonabant plausus, 
per forum ducitur perque vias publicas 
triumphum turba spectante turpissimum, 
ipse vix tectus vili tunioula 

tegmine nudum cranium ostentans; 
lugubre visu narratuque horribile 
ubercs lacrymas sine dubio eliciens 
mitibus ex oculis, qui solent miseros 
naturaque socios, prout fas est, aspicere. 
At plebeiorum vilissima colluvies, 
fartores et coriarii ac sutores, 
Dardanariorum stolida collegia. 
pompam ducentes triumphumque hujusmodi, 
vel potius id ludibrium et deridiculum, 
nullum pra:termittebant pone genus 
opprobrii, malefioii, contumolic, 

quin Andronico per nefas impingerent. 
Alii siquidem, o vesanum furorem ! 
percussum discerpebant ipsius cranium 


Καὶ νῶτ᾽ ἀφειδῶς ταῖς xpoóvatq τε καὶ ξύλοις" dorsumque ligneis inclementer clavis : 
Οἱ δ᾽ αὖ ve πλευρὰς καὶ νεφροὺς πρωχτὸν — alii latus, renes atque podicem 

[πάλιν 
80 Πυἀ!οθαηΐ cultris atque subulis, 
alii inquinabant fimo nares bubulo, 
alii spurcitias corporum in vultum ejus 
spopgiis expresgeas empe conjiciebant : 
audaces au'em quidam ac ferociores 
lapidibus appetebant, dicentes canem 
el Cerberum atque feram sanguinariam, 
atque his similia per summum furcorem. 


ἹΞΞιφιδίοις ἔπειρον ἢ xai ῥαφίσιν" 
ἌΛλλοι δ᾽ ἐμίνθουν τὴν ῥῖνα τοῖς βολθίτοις, 
5545 Τῶν δ᾽ ὄψεων λύματα τὰ τῶν γαστέρων 
Σπόγγρις χατηχὄντιζον αὐτοῦ συχνάχις" 
Οἱ δὲ θρασεῖς τε «ai πλέον τολμητίαι 
᾿Ἐλιθολεύστουν ἀποχαλοῦντες χύνα 
Καὶ Κέρδερον 024 τε «a μιχιφόνον 
5550 Καὶ τοϊσδΞ τὰ σύστοιχα, φεῦ τῆς μανίας ! 


211 EPHRJEMI!I CHRONOGRAPHI 


Verum ut verba ad compendium conferam, Α Ὡς 8v δὲ φαίην ἐν βραχεῖ τὸ πᾶν λόγῳ, 
nemo in immenso illo fuit spoctaculo, Οὐδεὶς ὑπῆρχε συναλισθείσης θέας 

quin molestis ictibus et conviciis Ὅς οὐ κακοῖς ἔδαλλε βλήμασι λόγοις 
tunc infelicem senem non verberaret. Τὸν δυστυχῆ γέροντα τῷ τηνιχᾶδε. 
Scortum denique quoddam impudentissimum 5555 Mía δὲ γυνὴ πορνιχὴ λαγνιστάτη 
correptam de culina in viam deferens ἝΞ ὀπτανείου σκεῦος ἁρπάσασά τι 

ollam fervente admodum aqua plenam Σφοδρῶς γε xay Mtovtoc ὕδατος πλέον 
in Andronici effudit furiose genas. Τούτου παρειῶν ἐμμανῶς καταχέει. 
Atque hec perpetiens multoque plura, Τόσα δὲ παθὼν xal πολὺ τούτων πλέω 
contra tot mala durans vir magnanimus 5560 Καὶ τηλικαῦτα δυσχερῶν ὃ γεννάδας 

In tot dolorum fluctibus et procellis, Πρὸς συμφορῶν κύματα xal καταιγίδας 
tantoque miseriarum obluctans pelago, Kal χαλεπῶν πέλαγος, ἀντέχων ὅμως 
malorum inquam nimbo quamvis pressus, Ka! νιφάδας φέρων τε κακῶν εὐψύχως, 
fortiter tamen Domino agebat gratias, Ἐν πᾶσιν εὐχάριστος ἦν πρὸς Asamóts v, 
constantem in suppliciis mentem retinens. 5565 "Ejdopuivov φρόνημα x&v δεινοῖς ἔχων. 
Bic ergo in stadium ductus cum ignominia B Οὕτω δ’ ἀπαχθεὶς ἀτίμως ἐν σταδίῳ 
parumper adhuc spirans ad columellas Ποδῶν ἀπῃώρητο βραχύ τι πνέων 
prostantes illic pedibus est suspensus. Ἔν τοῖς ἐχεῖ που χαθιδρυμένοις στόλοις" 
Furiosus tamen populus necdum satur Μιτὰ δ᾽ ἀπαιώρησιν ἄφρονες πάλιν 
vorandis ejus carnibus, suspensi miseri. 5570 Ὡς μὴ Aa6Óvttc τοῦδε τῶν σαρκῶν κόρον, 
membris etiam genitalibus insultavit, Αἰδώ τε καχῶς παιδιχούς τε διδύμους 
tunicula reducta, hem pudorem! Χιτῶν᾽ ἀναστέλλοντες ἔδρων, ὦ πάθους ! 
Quidam acutum gladium per guttur egit, Kal κατὰ τοῦ φέρυγγος dst τις ξίφος" 
alius Latinus podicem ense fodit : Καί τις Λατίνων καθ᾽ ἕδρας ἀκινάκην" 
Latini vero cireumsíantes reliqui 5575 Αοιποὶ περιστάντες δὲ τόνδε Αατίνων 
gladiis oedebant miserum corpusculum Τοῖς ξίφεσιν ἔπαιον αὐτοῦ σαρκίον 
ingeminatis continenter ictibus, Συχνὰ καταφέροντες αὐτοῦ συντόνως, 
sponsione velut mutua utri acutius Πεῖραν δοκιμὴν προσλαθεῖν ἠρημένοι 
acinaces ferirent experientes. Ὁ ποῖον αὐτῶν τμητικώτερον πέλει. 

Sic Andronicus in suppliciis luctans 5580 Οὕτως ἐναθλὼν ἐν τοσαύταις βασάνοις 
in tantoque cracistuum mari naufragus, C Kal τηλικαύτῃ συμφορῶν τριχυμίᾳ 
spiritum sibi violenter raptum Voy v ἐναπέῤῥηξεν αὐτοῦ πρὸς βίαν 

in columellis illis effudit turpiter. Ἐπὶ στυλίσκων ἀτίμως 7,217 μένος" 
Atque hunc imperii viteque finem habuit Τοιοῦτο τέρμα τοῦ κράτους καὶ τοῦ βίου 
homo s&rumnosus, postquam imperaverat 5585 Πολύτλας ᾿Ανδρόνιχκος εὗρεν ἐν βίῳ, 
biennio fere stemmato revinotus, Xpóvotc μὲν ἄρξας δυσί που getto, φόρος, 
uno preterea dominatus anno Κοινῶν δ᾽ ἑνὶ κύριος ὧν τῶν πραγμάτων 
absque corona, et purpura decore. "Avto χλαμύδος xal πολυτίμου στέφους. 
Erat in egregia forma corporis, "Hv οὖν φυὴν σώματος εὐφυὴς πάνυ, 
proceritate preditus heroica, 5590 'Hpwixóv τ᾽ ὄρθιον εὖ φέρων δέμας, 
&ugusta facie et prorsus admirabili, ᾿Αγητὸς εἶδος xal γεγαρὸς εἰσάπαν 
prevalidaque utens valetudine. Σῶμα προδεικνὺς ὑγ'ἐς τ᾽ ἐῤῥωμένον. 
Post aliquot autem dies de suspendio Μεθ᾿ ἡμέρας δὲ χατενεχθεὶς ὑψόθεν 
detractum ejus cadaver in quodam stadii Ὁ τοῦδε νεχρὸς ἐν μιᾷ τῶν ἁψίδων 
fornice sine cura projeetum jacuit; 9595 ᾿Ατημελήτως ἐῤῥίφη τοῦ σταδίου" 

donec δὰ Ephori tandem monasterium Εἶτα περί που τὴν μονὴν τὴν Ἐφόρου 
composuerunt quidam in brevi loculo; D "Ev τινι χατέθεντό τινες “᾿ωρίῳ᾽ 

ubi adhuc corpus spectatur ἃ cupidis, ’᾽Οπτάνεται δὲ σῶμα τοῦδ᾽ ἠρημένοις 
integritatem suam prorsus retinens. "Axpatovic, ἀλώθητον εἰσέτι μένον. 

Is autem toto deperibat animo 5000 Wuy» δὲ παντάπασιν Tv ἐχλιμπάνων, 


apostoli divinas Pauli epistolas ; 


Εἷς τοὺς θεαυγεῖς κήρυκος Παύλου λόγους 
8 quibus, admiranda volut scatebra 


᾿Αφ᾽ Qv ἀπαντλῶν ix πίδαχος ὡς ξένης 


in orationes suas ot scripta ducebat rivulos, ᾿Επιστολὰς ἤρδευεν αὐτοῦ xal λόγους, 
qua componebat nobili artiflcio. "A συντιθεὶς ἦν εὐφυῶς καὶ συγγράφων" 
Quin sacram Pauli colispicis imaginem 5605 Οὗ xai θεόπτου Παύλου σεπτὴν εἰχόνα 
auro argentoque insignem Andronicus Καλλύνας ᾿Ανδρόνιχος ἐν χρυσαργύρῳ 
in quadraginta Martyrum delubro Νεῷ τεσσαράχοντα Χριστοῦ μαρτύρων 

a semet dedlcatam colebat admodum. ᾿Ανατεθειχὼς, προσχυνῶν ἦν xal ci Gov. 


liec autem Andronici instante fato Ἥτις ἀπεστάλαττεν δωμάτων δάχρυ 


213 


5610 'AvOpovixou φθάνοντος οἴχτιστον uópov 
Ὅ γνοὺς ἀχριδώσοντας ἐχπήμπει τάχος 
Τὴν ἀκοήν τε xa! τὰ τῆσδε καθάπαξ. 
Τὸν πιστόν οἱ Στέφανον ἄλλοις σύναμα. 
'Enei δ᾽ ἀπῆλθεν, ἀντιχριστοφορίτης 
5615 Σπουδὴν ἐτίθει πάντα σαφῶς εἰδέναι, 
ὡς πάντ᾽ ἀληθῶς μηνύσῃ πεπομφότι, 
Ὑφάσματι γοῦν ἀθιγεῖ Παύλου χόρας 
Σεπτῶς ἐναπέψησεν᾽ αἱ δ᾽ ὥσπερ πίδαξ 
Δάχρυον ἀπέλειδον ὡς ψυχρὸν νᾶμα" 
5620 ^A πρὸς θεατῶν ᾿Αδρόνικος ἩῬνωρίσας, 
Μέγα στενάξας θαυμάσας τε πλειόνως, 
Κάραν ταλαντεύσας τε τῇδε χἀνθάδε 
Λὐτοῦ χάριν εἴρηκε Παῦλον δαχρύειν — 
Kaxóv προσημαίνοντα τῷ δὲ που τάχα. 
5625 Φιλεῖν γὰρ αὐτὸν ἐκθύμως ἄγαν ἔφη, 
Καὶ οἱ τιμαλφῶν ἐξέχεσθαι ῥημάτων, 
Πρὸς τοῦδε λοιπὸν ἀντιφιλεῖσθαι δέον" 
Ὃ τι δὲ καχὸν προὔλεγον τὰ δαχρύων, 
Εἴρηκε σαφῶς ἀνόπιν πεφρασμένα. 


IZAAKIOZ O ΑΓΓΕΛΟΣ ET. θ᾽, ς. 


5630 Ὡς οὖν ἐπιδέδηχεν οὕτω ῥᾳδίως 
Ἰσάκιος Αὐσίνων χραταρχίας, 
Ἱλαρὸς, εὐέντευχτος ἦν ὑπηχόοιτς, 
Ἡδὺς, προσηνὴς xal φιλοιχτίρμων ὅλοις" 
Παρ᾽ ᾿Ανδρονίχου τοὺς xaxuc πεπονθότας, 
5635 Ἤ τῶν ἐνόντων ὑχεπσόντας ἀδίχως, 
Ἢ σώματός τι τῶν μελῶν τετμημένους, 
Ἐδεξιοῦτο δωρεαῖς σφᾶς ἀφθόνως, 
᾿Αφαιρεθεῖσιν ἀποτιννὺς οὐσίας. 
"Avat γὰρ οὗτος, ἵνα συλλήύδην φράσω, 
5640 Ὑπῆρχεν ἐχκφὺι εὐγενοῦς λαμπροῦ γένους 
Κομνηνιαδῶν ᾿Αγγέλων ὑμνουμένων" 
Νεανίας κάλλιστος, εὐπρεπὴς λίαν, 
᾿Αχμαῖος, εὐμήκης τε καὶ ῥωμαλέος, 
Εὔρωστος ἰσχὺν xal σθεναρὸς τὰς χέρας, 
5645 Μείλιχος, εὐπόσιτος, εὐσεδὴς άγαν, 
Ἐς μητρανανὸρον Παρθένον πίστιν τρέφων 
"Αῤῥητνν εἰπεῖν καὶ τιμὴν σέδας σχέσιν’ 
Λόγων ἑταῖρος, ἑρμαϊχὸς, χαρίεις, 
Τιμῶν λόγους εὖ xat λόγων τοὺς πατέρας’ 
5650 Οἵἴχτῳ πενητων χαὶ φιλεσπλάγχνοις τρόπος, 
Εὐποιίᾳ τε τὴν ψυχὴν χεχασμένος. 
Μεταδοτιχὸς, συμπαθὴς στερουμένοις, 
Εὐεργετῶν ἁπαντὰς ἀπορουμένους, 
Πτωχοὺς πένητας, ὀρφανοὺς, χήρας, ξένους" 
5655 Ἣν xai χορηγῶν παρθένοις τὰ πρὸς γάμους, 
Kai πανδοχεῖΐα xal χχαχεχτούντων δόμους 
᾿Ανανεῶν τε φιλοτίμως χαλλύνων, 
Εἷς ἀνάπαυτσιν, εἰς ἔασιν τῆς νόσου, 
Τῶν συνιόντων ἀσθενῶν, πτωχῶν ξένων, 
5660 Τὰ πρὸς δαπάνην προσνέμων μᾶλα σφίσιν" 
"[19oc μαλαχὸς, νωχελὴς, ἀνειμένος, 
Ηολυτελὴς δίαιταν, ἐσθῆτας ἅμα, 
Τράπεναν ἀεὶ Σολομώντειον φέρων, 
Καὶ χαινοφανεῖς στολὰς zar μέραν᾽ 
5665 Μεταδοτικὸς βρωμάτων διαχόνοις. 
᾿Εχρῆτο λουτροῖς ἑδδομάδος πολλάχις, 


CAXBARES. . 214 
A oculis lacrymarum profudit guttas. 


Audita re, Andronicus statim misit 

ad explorandum famam studio sedulo 
fidelem sibi Stephanum cum comitibus. 
Ergo profectus impius ille Stephanus 
curam impendit probe ut rem cognosceret, 
veridicoque ore mittenti diceret. 
Quamobrem Pauli oculus linteolo puro 
abstersit reverenter; is autem veluti 

fons, lacrymarum frigidum fudit rivum... 
Id quod ubi intellexit a spectatoribus, 
ingemuit Andronicus, mirangque plurimum, 
caput hao illac quassans, Paulum ait 
lacrymas illas causa sui profundere, 
aliquid forte mali portendentem : 


B nam se Paulum amare efflictim dixit, 


ejusque summe verba pretiosa colere; 
quare se amari ab illo vicissim, equum. 
Quid autem mali lacrym: predicerent, 
a me superius dicta perspicue docent. 


ISAACUS ANGELUS AN. IX. MENS. VI. 


Igitur postquam tam facile obtinuit 
Romani imperii thronum Isaacius, 
hilaris erat, subditis accessu facilis, 
suavis, mitis, erga omnes clemens. 

Is ab Andronico male passos, 

vel injuste bonis pulsos propriis, 

vel membro aliquo corporis mulctatos, 
prolixis beneficiis recreabat, 


(5 reddens ablata cunctis patrimonia. 


llic enim Caesar, ut summatim dicam, 
genitus erat nobili, illustri genere 

e Comneniadis agnomento Angelis, 
gpeciosus valde juvenis et pulcherrimus, 
floridus, validus, corpore procero, 
viribus prepollens fortique manu, 
comis, benevolus, apprimeque pius : 
erga Deiparam miram fiduciam gerens. 
eamque summa religione colens : 
litterarum &mans., gratiosus, doctus, 
litteras ac litteratos honorans simul : 
misericordi animo erga egenos, 

ad bene(icia conferenda pronus, 

largus opum, indigos charitate fovens, 


Ὁ cunctis demum subveniens necessitatibus, 


inopibus, mendicis, viduis, pupillis, advenis, 
virgines quoque dotabat ad nuptias : 
publica bospitia atque nosocomia 
instaurabal studioseque ornabat, 

ad requiem corporum morborumque curam, 
quicunque convenissent infirmi, pauperes, 
omnia ad victum affluenter tribuens, 
Ceterum mollis moribus, ignavus, sOCOPS, 
et sumptuosus valde victu ac vestibus, 
convivium semper solomonteum apparans, 
semetque novis stolis quotidie exornans, 
lautasque suis imninistris largiens epulas. 
Sepe utebatur balneis in hebdomada, 


215 EPHRAMII CHRONOGRAPHI 


unguentlorum semper odore fragrans, 
exornatusque ut sponsus vel ut pavo 
procedere de regiis solebat edibus. 

Idem promptus ad iram eique indulgens, 
misericordiam. tamen ire admisceas. 
Neo vero imperium administrans optime, 
sed inconsultus potius novator rerum : 
ecenacula, balnea, domos splendidas 
fundans, edificans sumptuoseque instaurans ; 
statuta Ecclesie innovans, perturbans ; 
pastores alios in sede constituens, 

alios per solum deturbans arbitrium. 

ΑΔ huno regnantem convenerunt undique 
fortium virorum innumere caterve 

ex urbibus Romanis aliisque terris 

tum orientalis orbis tum occidui : 

e quibus justum conscribens exercitum, 
adnumeravit Romanis legionibus. 
Militibus quin etiam extra metropolim, 
ut propulsandis hostibus promptos faceret, 
victum submisit lautaque stipendia, 

auri nimirum summam cujus pondo 

pol centenarios quadraginta appenderet. 
Jam vero, ut retro diximus, miles Siculus 
Romanas urbes vexabat concursans : 
Serras orasque Strymonis devastaverat : 
urbem Amphipolim, expugnatis moenibus, 
ceperat nuper cum propinquis locis; 
Boleron occupaverat cum Mosynopoli : 
ipsamque urbem se capturum regiam 
ceu nidum derelictum autumabat, 

copiis suis monia circumdans. 

Jamque etiam classis Sicula stationem 

in suburbanis insulis insederat. 

Verum Romani duotor exercitus 

Branas vir magnanimus et conailiogus 
Italo cum hoste consertis manibus, 
Numinis prelia inclinantia ope, 

magnum de Barbaris retulit tropheum, 
et Siculorum plurimam stragem edidit. 
Vivos quin etiam legionum duces 
Ricardum cepit Balduinumque comitem, 
quos in metropolim misit ad Cesarem. 
Captivum fecit cum praedictis ducibus 
exitium patrie Commenum Alexium, 
malorum causam et procelle flabram, 
atque oculorum lamine privavit. 
Quotquot autem Itali effugerunt cedem, 
Thessalonicam proporantes urbem, 
navibus abierunt in patriam suam. 

Qui vero in illa substiterunt urbe, 

malos male justus ensis perdidit, 
superveniente exercitu Romano. 

Ergo omnes Siculi peribant gladio 
magnanimorum domiti virorum manibus, 
preessertim ab Alanis tunc auxiliaribus. 
Talionem siquidem reddentes Latinis, 
sevitieque memores recentis 
Thessalonica capta quam exprompserant 


21 
᾿᾽Ωσφραίνετ᾽ ἀεὶ χαὶ μύρων εὐωδίας, 
Kai φιλόχχλος ὡς ταὼν χαὶ νυμφίος 
᾿Αεὶ προύε: τῶν βασ:λείων δόμων" 

5670 Ὀργίλος ἦν τις χαὶ θυμῷ πλέον νέμων" 
Πλὴν εἶχε θυμὸν συμπαθεῖ χεχραμένον" 

Οὐ διέπων κάλλιστα τὴν χραταρχίαν" 
Καινουργὸς ὑπῆν πραγμάτων παραλόγων. 
Αουτρὰ, διαιτήσεις τε καὶ λαμπροὺς δόμους 

5675 Δομούμενος, χτίζων τε καινίζων ξένως" 
᾿Εχκλησίας ἔθιμα καινουργῶν, φύρων, 

Ὃν μὲν καθιστὰς ποιμενχρχῶν εἷς θρόνον, 
Ὅν δ᾽ ἐξάγων αὖ καὶ μόνῃ προαιρέσει. 
Τούτῳ προσῆλθε τοῦ χράτους τετευχότι 

5680 ᾿Ανδρῶν ἀπειράριθμον εὐσθενῶν στιφος 
'Ex Ῥωμαϊκῶν ἀστέων πανταχόθεν 
Χώρων τε λοιπῶν τῆς ἕω τῆς ἑσπέρας, 
Οὖς εἰς στρατιὰν ἀποτάξας ὡς δέον, 
Ῥωμαϊκοῖς τάγμασιν ἐγκαταλέγει" 

5685 Καὶ τοῖς θύραθεν ουσι ταγμάτων πάλιν 
᾿οψώνια πέπομφε καὶ πλείστας δόσεις, 
Ἡρὸς τὴν κατ’ ἐχθρῶν παραθαῤῥύνων μάχτν, 
Κεντηνάρια χρυσίου στείλας σφίσι 
Ποσούμενα ξύμπαντα τετράχις δέκα, 

5690 Ἣν δ᾽, ὡς ἔφην, στράτευμς Σικελῶν ἄνω 
Πόλεις ἐπιὸν ρωμαϊχὰς xai τρύχον. 
Σέῤῥας μὲν ἐμαύρωσε Στρυμμόνος τόπους, 
᾿Αμφίπολιν δὲ τειχομυχίᾳ πόλιν 
Ἤδη παρεστήσαντο σὺν τοῖς ἐν κύχλῳ. 

5605 Εἷλον Βολερὸν Μοσυνόπολιν πόλιν 
Καὶ τὴν βασιλεύουσαν αἱρήσειν πόλιν 
Ὡς νοσσιὰν ἔρημον ᾧοντ᾽ αὐτίκα, 

Κύχκλῳ περιστήσοντες αὑτῶν δυνάμεις" 
Καὶ σφῶν στόλος δὲ νησίσιν ἀμφιῤῥύτοις 

5100 ᾿Ελλιμενίζει ταῖς περὶ πόλιν φθάσας. 
᾿Αλλὰ στρατηγὸς στρατιᾶς τῆς Αὐσόνων 
Βρανᾶς ἀνήρ τις γεννάδας, βουληφόρος 
᾿Βχθροῖς Ἰταλοῖς συμπλαχεὶς κατὰ μάχην 
θεοῦ συνάρσει συντρίδοντος τὰς μάχας, 

5705 Τρόπαιον lox κατὰ βαρδάρων μέγα, 

Καὶ πλεῖστον εἰργάσατο Σικελῶν φόνον" 
Ζωγρεῖ τε καὶ Βαλδουῖνον χόντον, 

Τὸν 'Ῥιχάρδον τε xai Βαλδουῖνον κόντον, 
O9« βασιλεῖ πέπομφε πρὸς πόλιν κράτους" 

9710 Ζωγρεῖ δὲ σὺν οἷς ἐῤῥέθη στρχατηγέταις 
Κομνηνὸν ᾿Αλέξιον πατρίδος φθόρον 
Ῥέχτυην τε χαχῶν χυχεῶνά τε ζάλης, 

Kal φωντὸς ἐστέρησεν αὐτὸν ὁμ μάτων. 
Ὅσοι δ᾽ ᾿Ιταλῶν ἐξέφυγον τὸν φόνον͵ 

5715 Θεσσαλονίκην καταλαθόντες πόλιν, 

Ναυσὶν ἀπηλλάττοντο πρὸς τὴν πατοίδ α" 
Ὅσοι δ᾽ ἐναλύοντες ἦσαν τῇ πόλει 

Καχοὶ καχῶς ὥλλυντο διχαίως ξίφει, 
Ἐπιφθασάσης στρατιᾶς σφᾶς Αὐσόνωγ- 

5720 Havre δ᾽ ἀπεσφάττοντο Σιχελοὶ σπάθ 
Ἄλλοις τε πολλοῖς ἀνδράσιν εὐκαρδίοις, 
Τοῖς δ᾽ ᾿Αλανοῖς μάλιστα συμμάχοις τότε" 
᾿Αντίῤῥοπα δρῶντες γὰρ οὗτοι Λατίνους 
Ὧν πρὶν καθυπέστησαν ἀσπλάγχνῳ τρόπῳ 

5725 ᾿Επὶ κατασχέσει γε θεσσαλονίχης, 


217 


᾿Επῆγον εὐθὺς τὸ ξίφος xat& xapac, 

Ποῦ σύγγονος, φάσχοντες, fj συμφυλέτης ; 
Οὖς πρὶν ἀνεῖλον δηλαδὴ κατὰ πόλιν. 
Τούτων δὲ ναοῖς προσπεφευγότας πάλιν 
Σφάττοντες ἀνέγραζον ἐν παῤῥησίᾳ, 

5730 Ποῦ, ποῦ παπᾶς πέφυχεν ἀνῃρημένος ; 
Οὺς ἐν νεῷς ἔχτειναν οἱ μιαιφόνοι" 
'Enxàv ὑπῆρχε καθορᾷν τι xai ξένον 
Τοὺς κύνας οὐ θίγοντας ἀστῶν σωμάτων 
Τῶν νεχριμαίων ἀμφόδοις ἐῤῥιμμένων * 

5735 Τοῖς δ᾽ Ἰταλῶν πτώμασι τῷ τηνικάδε 
᾿Ἐπιμανέντας ἐσθίειν χατὰ χόρον 
Kai τυμδορυχτεῖν εἰ δεήσει πολλάκις * 
Οὕτως ἀπηλάθη μὲν ix Θεσσαλίας 
Ἡ Σιχελιχὴ στρατιὰ σὺν αἰσχύνῃ " 

5740 Αἱ δὲ τριήρεις αἱ κατὰ Βυζαντίδος 
Ἐνκχπλεύσασι σφῶν, ὡς ἔφαμεν ἀνόπιν, 
Καχῶς παθοῦσαι πρὸς στρατιᾶς Αὐσόνων 
Πλείστους τε γαυτῶν ἀποδάλλουσαι μόρῳ 
Οὖσαι περί που δὶς ἑκατὸν καὶ πλέον 

5745 “Ὠχοντ᾽ ἀγεννῶς, ἀκλεῶς πρὸς πατρίδα " 

Ὧν, φασὶ, πολλαὶ κατέδυσαν εἷς βάθος 
Κατά γε τὸν πλοῦν πνευμάτων χαταιγίσι 
Περιπεσοῦσαι xai χλύδωνι xal σάλῳ * 
"Q ἀπολέσθαι κατὰ τάσδε τὰς μάχας 

5750 ᾿Ανδρῶν Ἰταλῶν μαχίμων πρὸς Αὐσόνων 
Πλείους σχεδόν που χιλιοστύων δέχα' 
Kai συσχεθῆναι χατὰ διπλῆν τὴν μάχην 
"Ανδρας Σιχελοὺς τέτταρας χιλιάδας " 
Οἱ δημοσίαις φυλακαῖς χαθειργμένοι 

5755 Ὥλοντο λιμῷ xal χρύξι xal τῇ νόσῳ. 
᾿γάγεθ᾽ οὗτος xai σύνευνον δευτέραν, 
Πρώτης θανούσης, παῖδα ῥηγὸς Οὐγγρίας - 
"H« οὐ θελήσας νυμφικὴν δαῖτα γάμους 
Ἐχ δημοσίων χρημάτων ἑστιάσαι, 

5760 Φειδοῖ τε τούτων χαὶ φιλοχρύσῳ τρόπῳ 
Ἔχ τῶν ὑπ᾽ αὐτὸν ἀστέων ὑπηχόων 
Χωρῶν τε λοιπῶν ἦν τάδ᾽ ἠρανισμένος * 
Ὧν χάριν Μυσῶν ἐχταραχθέν πως ἔθνος 
Καθ᾿ Αἴμον οἰκοῦν, oi κιχλήσκονται Βλάχοι, 

5165 ᾿Απεστάτησεν Αὐσόνων κραταρχίας, 
᾿Αφαίρεσιν σφῶν θρεμμάτων εὑρηχότες, 


Τὴν [Πατρόγλους (65) πρόφασιλ, ἦ φησιν 


[λόγος. 
Καὶ συνεπαλείφουσαν αὐτοὺς πρὸς τόδε 
Δυάδ᾽ ἀδελφῶν ᾿Ασάντην κε χαὶ Πέτρον . 


CASARES. 
À recta capitibus enses impingebant, 


218 


fratrum suorum gentiliumque vindices 
quos illi nempe per urbem mactaverant 
Quod si qui ad sacra asyla confugiebant, 
hos jugulantes clamabant ferociter, 
Ubinam est occisus per vos sacerdos? 
nam et se sacris cedibus impiaverant. 
Tum et mirandum quiddam videre licuit, 
canes parcentes civium corporibus, 

si que projecta jacebant in vicis; 

ast Italorum certatim cadavera 

avida fame ibidem devorantes, 

quin et sepulcris sepe protrahentes. 

Sic e Thessalicis pulsus fuit finibus 

cum ignominia Siculus exercitus. 
Triremes autem, ut superius diximus, 
Byzantina urbe fugientes procul, 

male 8 Romano milite sunt mulctate, 
atque amiserunt plurimam turbam nauticam : 
cumque ducente essent vel etiam plures, 
turpiter victe fugiebant in patriam : 
quarum permultas fama est in cursu 
ventorum vim perpessas et tempestatis, 
naufragas medio periisse mari. 

Quare in his preliis bellatores Itali 
contra Romanum decertantes militem 
occubuerunt decem ferme mille : 
terrestrique simul et maritimo 

bello sunt capti quater mille Siculi, 

qui carceribus publicis conclusi 


4 frigori sunt enecti et morbo et fame. 
V Alteram duxit Isaacius conjugem, 


mortua priore, Ungarici regis filiam : 
quarum nuptiarum aponsalisque pompa 
nolens de fisco regio impensas facere, 
dum huic parcit victus avaritia, 

copit pecuniam subditis ex urbibus 

et reliquis castellis coacervare : 

unde commoti populi Moesorum, 

incole Hei, qui dicuntur Blachi, 
fidem Romano negarunt imperio, 
propterea, quod suis gregibus spoliabantur, 
Patroclis occasio, ut est in proverbio. 


Ad id preterea facinus sunt compulsi 
& fratribus duobus Asane et Petro 


5770 Kal τούσδε Μυσοὺς xal γένος xal τὸν τρόπον: ἢ) Mosis et ipsia genere et ingenio. 


Οἱ πρὶν ὀχνοῦντας βαρδάρους συμφυλέτας 

᾿Αποστασίαν xai τὸ ῥαγῆναι χράτους, 

Σφᾶς παραθαῤῥύνουσι δραματουργίᾳ, 

Ἢ μᾶλλον εἰπεῖν δαιμονιώδει πλάνῃ. 
5715 Περιφανῆ χτίζουσιν ἱερὸν δόμον 

Μυροθλύτῃ (66) μάρτυρι τῷ Δημητρίῳ, 


(65) Cod. Ha:poxAoc. De iis dici proverbium Dio- 
genianus vri, 47, ait, qui cum proprias calamitates 
ob mctum deplorare non ausint, sub alieno pre- 
textu eas deflent. De Patroclo sordidissimo Aristo- 
phbanes in Pluto 1, 28. 

(66) Cognomentum hoc 8. Demetrio attribuitur 


Hi populares suos, qui deflcere 

8 parlibus imperii subtimeban!, 
exacuerunt callido artificio, 

seu demoniaca fraude, ut rectius dicam. 
Splendidum isti condiderunt fanum 
Demetrio martyri vnguentifluo, 


eliam in argentea tabella cum his litteris in Chri- 
suanis inscriptionibus. Αὕτη ἡ στάμνος φέρει μύ- 
pov ἅγιον Ex τοῦ φρέατος ἀντλάσασα͵ ἐν d τὸ σῶμχ 
τοῦ μυρούλότου θείου Δημητρίου τοῦτο ἀναθλύζον 
χεῖτα'. 


219 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


ibique quosdam familiares demonum 
lymphatos homines dolose collocarunt, 
oculos distorquentes, effusis comis : 
atque his mandarunt ut tanquam inspirati 
sic loquerentur inter multitudinem : 
nempe quod Deus Bulgaros atque Μα 508 
in libertatem vindicare vellet : 
propterea Demetrium quoque magnum 
Thessalonicam cum suo[templo insigni 
atque Homanas deserentem sedes, 

huc demigrasse opem allaturum. 

Quare jam mora protinus abrupta 
armis Romanos commotis appeterent, 
eosque in prielio sine venia occiderent, 
neminem vivum pretio dimitterent. 

Hec inclamantes bacchici divini 
persuaseruut barbaris ut arma eaperent, 
qui Romanam ditionem ad Hemum sitam 
concursaverunt totam diripientes. 
Petrus quin etiam aurea corona caput 
vinxit, et pedes calceis purpureis. 

Hos ergo aggressus armis imperator. 
prelio victos compulit in fugam. 

Asan vero Petrusque auctores sceleris 
Istro transmisso cum suis rebellibus, 
adjunxere semet barbaris loci accolis. 
Cesar cum posset universam Massiam 
percurrere recteque eam componere, 
quoniam nuspiam quisquam resístebat, 
tale nihil ad tutelam prestitit. 
inflammatis igitur frumenti cumulis, 
gimul Blachorum fraudibus deceptus, 
ad urbem regiam retulit inde pedem, 
relictis ibi rebus in discrimine. 

Tum Asan atque Peirus assumptis Scythis 
in patriam redeunt, prohibente nemine, 
rursusque ingressi Romanas regiones 
Mosis exercent dignum latrocinium. 
Contra hos venit cum innumero exercitu 
Alexius'dux cognomento Branas, 

qui regie jamdiu inhians corona, 

nunc conspirantes legiones nactus, 

& Cesare deficiens sumpsit purpuram, 
atque Byzantium concito cursu veniens 
constitit improvisus ante mania; 

ibique civium, verbis et armis magis, 
gollicitabat valde quotidie snimos. 

Sed imperator congregato exercitu 

ex viris militaribus externi generis, 
Italis nempe, Scythis, Iberis, Turcis, 
Italici Corradi consilio impulsus 

ausus est pugna tyranno resistere. 
Nobili genitus fuerat de genere 
Italicorum principum Corradus, 

vir clarus, omni l*ude florentissimus 
nature dotibus preditus eximiis, 
mentis sapientia, viribus corporeis, 
strenuus palrandis preliis et prevalidus, 
Ceesaris sororem in conjugio habens, 


À 


5780 


5785 


5795 


Εἰς ὃν θιασώτας γέ τινας δαιμόνων 
᾿Ενθουσιῶντας ἐμδιδάσαντες δόλῳ 
Διαστρόφους κόρας tt, χαίτας ἀνέτους, 
Τοιάδε θείας ἐξ ἐπινοίας τάχα 

Λέγειν ὑπηγόρευον αὐτοῖς εἷς ὅλους, 

Ὅτι θεὸς Μυσῶν τε Βουλγάρων γένους 
Ἐλευθερίαν εὐδοχεῖ ζυγοῦ λύσιν. 

Ταῦτ᾽ ἄρα λιπεῖν xal Δημήτριον μέγαν 
Θεσσαλονίκην καὶ νεὼ χάλλος ξένου 
Διατριθάς τε 'Ρωμαϊχὰς καθέπαξ 

᾿Ἐλθεῖν πρὸς αὐτοὺς συμμαχήσοντα σφίσι - 
Μέλλειν τολοιπὸν οὐδὲ βραδύνειν ἕνι, 
Χρεὼν δὲ κινεῖν κατὰ '᾽ρωμαίων ὅπλα, 
᾿Ανηλεῶς xttlveiw τε τούτους ἐν μάχῃ. 
Ζωγρεῖν δὲ μηδὲν, μηδ᾽ ἐπὶ λύτροις λύειν. 
Τοιαῦτ᾽ ἀνακράζοντες οἱ θεοπρόποι, 
Ὅκλων γενέσθαι κατέπεισαν βαεδάρους, 
Καὶ τὰ xag! Αἴμον Ρωμαϊχὰ χωρία 
Κατέδραμον ξύμπαντα κείροντες βίᾳ - 
Ηέτρος δ᾽ ἀναδεῖ xal χρυσῷ στέφει xápav 
Καὶ φοινικοῦν πέδιλον εἱλίσσει πόδας * 
Ὅθεν κατ᾽ αὐτῶν ἐκστρατεύσας 6 χράτωρ 
Ἐτρέψατο σφᾶς xai τίθησι φυγάδας. 

᾿Ασὰν δὲ, Méxpoc, κακίας ἀρχηγέται, 
Ἴστρον διαδαίνουσι σὺν ἀποστάταις, 

Καὶ συνέμιξαν βαρδάροις παριστρίοις, 
"Avat δ᾽ ἐπελθεῖν Μυσίας πάσης ὄρους 
Καὶ τὰ κατ᾽ αὐτὴν εὖ διαθέσθαι πάνυ 


5805 Τῇ κωλυσόντων ἰσχύων ἐρημίᾳ, 


5810 


5815 


5820 


0890 


0835 


Τοιοῦτον οὐδὲν ὦπτο χατειργασμένος * 
Πυρὶ δὲ καρπῶν παραδοὺς θημωνίας, 

Καὶ ταῖς ἀπάταις ὑπυχθεὶς ταῖς τῶν Βλάχων, 
ΠΠχλινδρομεῖ δὴ πρὸς πόλιν βασιλίδα, 
Τἀχεῖ λελοιπὼς ὠδίνοντα πραγμάτων. 
᾿Ασὰν δὲ Πέτρος σὺν Σκύθαις εἷς πατρίδα 
Αὖθις ἐπανέδραμον ἀνυποστόλως * 
Ἐπῴεσαν οὖν Ῥωμαϊκοῖς χωρίοις 

Λείαν Μυσῶν ἅπαντα δρῶντες, ὡς λόγος " 
Ka6' ὧν ágixto σὺν στρατιᾷ μυρίᾳ 
Στρατηγὸς ᾿Αλέξιος Βρανᾶς τοὐπίχλην " 
Ὃς δὴ τρέφων ἔρωτα πάλαι τοῦ στέφους 
Καὶ τηνικαῦτα συνδρομὴν σχὼν ταγμάτων, 
᾿Αποστατήσας, σύμδολα τὰ τοῦ χράτους 
Αὐτῷ περιθεὶς, πρὸς Βυζαντίδα τρέχει " 
Καὶ δὴ πρὸ τειχῶν ηὐλίσατό που φθάσας, 
Πειρώμενος λόγοις τε τοῖς ὅπλοις πλέον 
᾿Αστυπολιτῶν ὡς ἐνὸν καθ’ ἡμέραν " 

Καὶ βασιλεὺς δὲ στρατιὰν συναλίσας 
᾿Ανδρῶν ὁπλιτῶν ἐκ φύλων ἀλλοθρόων 
Σχυθῶν, Ἰταλῶν, ᾿Αγαρηνῶν, Ἰδήρων, 
᾿Ιταλιώτου Κοῤῥάδου συμθουλίᾳ, 
᾿Αντικατέστη τῷ τυράννῳ πρὸς μάχην. 
Ὑπῆρχε δ᾽ ἐκφὺς εὐπατριδῶν πατέρων 
Τῶν παρ᾽ Ιταλοῖς ἀρχικῶν ὁ Κοῤῥάδος, 
᾿Ανὴρ περιώνυμος ἐν χαλοῖς ὅλοις, 
Λαχὼν φυσιχὴν εἴ γέ τις εὐκληρίαν, 
Φρενῶν τε βαθύτητα, σώματυς σθένος, 
Δρᾳστήριος μάχας τε καὶ ῥωμαλέος * 
Γαμῦρὸς κρατοῦντος εἷς σύναιμον τυγχά 


220 


221 


Θεόσδοτον δώρημα φανεὶς τῷ τέτε 
ἤΑναχτι τῷδε xavi τήνδε τὴν μάχην᾽ 
"Oc ex Λατίνων συναγείρας ἱππότας 
᾿Αρειμανίους δὶς ἐχχτὸν xal πλέον, 

5840 Πεζοὺς καταφράχτους δὲ πενταχοσίους 
Ἡγεῖτο τῶνδε xai κατορθοῖ τὴν viv: 
Παρῆν δὲ κατάφρακτος ὅπλοις xai χράτωρ 
Μετὰ στρατηγῶν εὐσθενῶν τε ταγμάτων. 
Ἐπεὶ δ᾽ ὁπῆρχε συμπλοκῆς καιρὸς μάχης, 

5845 Εὐώνυμον μὲν εἶχε Καμμότζης χέρας 
Πρωτοστράτωρ ὧν, εὐγεγὴς, βουληφόρος" 
Τὸ δεξιὸν δὲ βασιλεὺς ἦν διέπων" 

Σὺν Ἰταλοῖς 9' ἔθανε Κοῤῥάδος μέσον. 
Καὶ βρανᾶς δ᾽ ἐξήταζεν αὐτοῦ δυνάμεις 

5850 Μέσον μὲ" αὐτὸς κατέχων τῶν ταγμάτων 

Τὰ δ᾽ αὖ ἑκατέρωθεν ἰλάρχαι πάλιν" 
Καὶ συῤῥαγείσης παρ᾽ ἑκατέρων μάχης, 
Ἵν᾽ ὡς ἔπος φράσαιμι συνελὼν λόγῳ, 
Πίπτει Βρανᾶς αἴσχιστα Κοῤῥάδου ξίφει, 
5855 Kal τὴν κεφαλὴν τέμνεται παραυτίχα, 
Καὶ τέρμα μάχη καὶ τυραννὶς λαμθάνει. 
᾿Επεὶ δ᾽ ἐπρεσδεύσαντο πρὸς βασιλέα 
Οἷς περ μετῆν σθένους τε λαμπροῦ xai 
[γένους 
᾿Ἐκχλιπαροῦντες λύσιν εὐρεῖν πτχισμάτων, 

5860 “Αναξ βραδεύει πᾶσι τὴν ἀμνηστίαν" 

Καὶ προσδραμόντας εὐμενῶς δεδεγμένος 
Πᾶσι κεχρῆσθαι γνησίῳ μεταμέλῳ 
Ἐπὶ παραθάσει γε φρικτῶν ὁρκίων 

Τῶν πρὶν πρὸς αὐτὸν ὑπετίθει σὺν λόγῳ" 

5865 Λύσιν δ᾽ ἀναθέματος αἰτεῖν αὖ πάλιν 
Παρ᾽ ἀρχιθύτου τῆσδε τῆς Κωνσταντίνου, 
"Q σφας καθυπέύθαλον ἀστοὶ πρὸ τρίτης 
᾿Εστῶτες ἄνω τειχέων πυργωμάτων, 

Καὶ δρώμενα βλέποντες αὐτοῖς ἀνόμως, 

5870 Καὶ τῶνδε πολλοὶ τῶν χαχῶν ἠσθημένοι, 
θερμῶς πηοσῆλθον τῷ μεγάλῳ ποιμένι" 
"Ἄλλοι δὲ δόξαν εἰσδοχῆς δεδωχὅτες 
Τῇ τῆς κεφαλῆς χατανεύσει xal μὄνῃ, 

Ὡς λῆρον ἡγήσαντο τὴν συμδουλίαν" 

5875 Κατὰ Μυσῶν ἔξεισιν καὶ πάλιλ ἄναξ, 

Καὶ τὰς xat! αὐτοὺς ἐκδρομὰς τὰς ἀσχέτους 
Πάνυ τι μιχρὸν ἀνα αιτίσας ὅπλοις, 

Τὴν ᾿Αδριανοῦ καταλαμὔάνει πόλιν. 

Μυτοὶ δὲ κώμας χατέχειρον xal πάλιν 

5880 Τὰς πρὸς Φιλιππούπολιν κατοιχουμένας" 
᾿Αφιγμένου δ᾽ ἄναχτος εἷς πάσχον μέρος 
᾿Αφ᾽ ὦν ἀπανίστατο χωρίων ἄναξ, 

Ἐχεῖσ᾽ ἐπήει δύστροπον Μυσῶν ἔθνος. 
Οὗτος θέλων οὖν ἀμύνασθαι βαρδάρους 

5885 ᾿Εφίσταται δὴ τοῖς ὅροις Τριαδίτζης 
Καὶ μηδοτιοῦν ἐχ χρύους διανύσας, 
Εὐζωνος αὐτὸς τὴν Κωνσταντίνου φθάνει, 
Στρατὸν παρειχὼς αὐτόθι παραμένειν, 
Ἵππων ἀμίλλαις ἐντρυφῶν xai παιγνίοις. 

5890 Ἥρος δ᾽ ἀπαίρει τῆς Κωνσταντίνου πάλιν, 
Καὶ τοὺς Μυσοὺς μέτεισιν, αὖθις τοῖς ὅπλοις" 
Περὶ δὲ παράστασιν ἱδρώσας πάνυ 
Τινὸς Λυοδιτζοῦ φρουρίου τῶν αὐτόθι, 


CAXSSARES. 
À vere coleste per id tempus donum 


222 


regj.concessum ob imminens discrimen. 
Nesppe,hic Latinis collectis equitibus 
Martem 'spirantibus paulo plus ducentis, 
cataphráctísqus peditibus quingentis, 
ducem se prebuit viotoriamque retulit. 
Cesar quin etiam loric&tug adfuit 

cum ducibus ac fortibus | priinibus. 

Cumque jam acies essent à Prinete, 
sinistro cornu prefuit Cammylzes: .- A. m 
protostator et nobilis consiliarius; ^7 7; , 
dexterum ipse Cesar cornu rexit; ᾿ς 
medium tenuit Corradus exercitum. ες 
Aciem et Branas ordinavit suam, 

mediam ipse occupans phalangem, 


Β alas tribunis regendas attribuens. 


Mox concurrentibus utrinque aciebus, 

ut paucis verbis tantam rem compleetar, 
Corradi Branas cadit ense turpiter 

eique caput statim amputatur, 

fitque simul pugne finis et tyrannidi, 
Deinde nobiles, qui rebelles fuerant, 
legationem ad Cxsarem submiserunt, 


criminis veniam sibi deposcentes. 
Cesar se prebuit cunctis indulgentem, 
atque accedentes benevole excipiens, 
cunctia prudenter veram ponitentiam 
violatorum fcedorum suadebat : 

atque ut sacri vinclis anathematis 

a patriarcba Byzantine urbis 

peterent solvi, quibus ante triduum 

a civibus obstricli rite fuerant, 

dum summis moeniis stantes atque turribus 
mala rebellium spectarent facinora. 
Atzue in his multi tact penitentia 

ad magnum praesulem fervide accedebant : 
ast alii vanam speciem consensus 
capitis nutu tenus simulantes, 
exhortationem Cesaris ridebant. 

Ipse profectus iterum in Mesiam 
hostium effusas passim excursiones 
sane parumper armis compescuit, 
progressus usque ad urbem lladriani. 
Interim Mosi devastabant rursus 


] circa Philippi civitatem pagos. 


Dum laboranti rex parti succurreret, 
locum quem vacuum abiens reliquerat, 
contumax statim Mosa gens tenebat. 
Barbaros ergo debellare studens 

ad Triaditze contulit se fines : 

sed cum rigente hieme nil proficeret, 
expeditus ipse Byzantium venit ; 
dumque illic miles manet sub Jove frigido, 
circi spectabat ludicra certamina. 
Attamen verno tempore Byzantio 
rursus discedens Masos armis petiit : 
cumque ob capiendum laborasset diu 
Lobitzum quoddam Mesi: castellum, 


223 EPHRAEMII CHRONOGRAPHI 224 


inconsummatam operam omittens, 
iterum regiam rediit in urbem. 
Scilicet pulchre gratia Propontidos, 


seedilciorum commoda et ornatus, US l2 


venatio dulcis et simul equitatio, . 

piscium preda, cum hilaritatibub, ' 

diu longinquum non sinebagt Ca ferom, 

sed ad fruendum sese. enrbeHebant. 

Asanis quoque ukprem. Cebar cepit 

teriiumque ἐπ 6105 fratribus Joannem 

obsidis losg reditum accepit. 

Nibilir ηἰς (amen minus postea nocuit 

" pre "50a malitia pessima Romanis;urbibus. 
'Adhuo tenente imperium Isaacio 

defecit quidam Mancaphas cognomine 

Philadelphensis civis Theodorus 

Lydisque et patrie invasit tyrannidem 

atque urbes plurimis multavit damnis 

cum harum pagis, circum arma ferens. 

Philadelphia» Cesar ad fines veniens 

in sua patria conclusit rebellem, 

qui tunc idoneum naotus est agnomen 

dictus ab actis fatuus Theodorus. 

Cum Philadelphi tamen haud posset urbem 

capere Cesar vi peritiaque bellica, 

quod fuit reliquum, conditiones obtulit : 

nempe ut depositis imperii insignibus 

privatam vitam Mancaphas exigeret ; 

urbs autem veterem ordinem reciperet, 

seque priori domino submitteret. 

Mancaphas tamen profugiens ad sultanum, 

Turcis assumptis secum auxiliaribus, 


Romani imperii fines incursabat. 

Missus cum donis legatus ad sultanum, 
Mancapbham annuente reduxit sultano 
regiam ad urbem, ibique Cesar vinclis 
perpetuoque illum addixit carceri. 
Cognita res sultani exacuit fratres 

ad iracundiam plurimam atque ad arma, 
perfidiam criminantes quod prodiderat 


muneruni gratia transfugam sibi supplicem. 


Jamque armis sultanum aggressuri erant, 
nisi hic speciosis rem purgasset verbis : 
ait enim hominem a se patrie redditum 
fide interposita, ne vel moreretur, 

neve quid mali pateretur corpore. 

Per illud tempus rex quoque Alamannie 
misit legatos qui rogarent Cesarem 

ul sibi atque exercitui pacificum 
Romanam per ditionem annueret transitum 
proficiscenti ad Palestina locos. 

Ad regem autem cursus logotheta 

Caesar premisso, federa composuit. 
Accepta vicissimque oblata fide 

stabilem fore cum rege amiciliam, 
logotheta ad Cesarem est reversus. 

Hex autem fines imperii ingresaus 

usque ad Philippi urbem promovit castra. 


C 


D 


Καὶ τοῦργον ἀνήνυτον ἀφειχὼς πάλιν 


9895 Πρὸς τὴν βασιλεύουσαν εἴσεισι πόλιν" 


Αἱ χαριτες γὰρ τῆς καλῆς Κροποντίδος 
ΑἹ καλλοναί τε τῆσδε xal χάλλη δόμων, 
Τερπνὰ χυνηγίσια σὺν ἱππασίᾳ, 

Σῶν ἰχθύων ἄγρα τε σὺν εὐθυμίᾳ 

5900 Μαχρὸν θυραῖον τυγχάνειν οὐκ ἡφίει, 
᾿Αλλὰ τρέχειν ἤπειγον αὐτὸν πρὸς τάδε, 
Κατέσχεν ἄναξ γαμετὴν ᾿Ασὰν τότε, 

Καὶ θάτερον δὲ συγγόνων ᾿Ιωάννην 
Βἴληφε, δόντων εἰς ὁμηρείας λόγον" 

5905 Ὅς ὕστερύν δέδρακε Ῥωμαίων πόλεις 
Κάχιστα πάντων, φεῦ μισανβρώπον τρόπνοϊὶ 
Τούτου κρατοῦντος τοῦ βασιλείου κράτους, 
᾿Αποστατήσας xai Μαγκχεφᾶς τοὐπίχλην 
θεόδωρός τις Φιλαδελφεὺς τῷ γένει, 

5910 Κατατυραννεΐῖ πατρίδος καὶ Λυδίας, 

Καὶ πλεῖστα δεινῶν εἰργάσατο τὰς πόλεις, 
Κώμας τε λοιπὰς αἷς ἐπήει σὺν ὅπλοις. 
"Avat δ᾽ ἐπιστὰς Φιλαδελφείας ὅροις 
Ἔνμφρουρον αὐτὸν ἐγχαθιστᾷ πατρίδι, 

5915 'Hvíx' ἐπωνόμαστο xal μάλ᾽ ἐνδίκως 
'O Μωροθεόδωρος ἐκ τῶν πραγμάτων. 
Πλὴν μὴ δυνηθεὶς τὴν Φιλαδέλφου πόλιν 
"Avat ἱλεῖν ὅπλοις τε xal στρατηγίαις, 
Πρὸς συμδιδάσεις δεύτερον πλοῦν ἐτράπη 

5020 Ὡς ἂν Μαγχαφᾶς, παράσημα τοῦ χράτους 
Ῥίψας, καθ᾽ αὐτὸν τὸν βίον διανύτῃ, 

Ἥθη δὲ τὰ πρὶν ἡ πόλις ἀναλάθῃ, 
Καὶ πάλιν ἰθύνοιτο παρ᾽ οὗ xai πάλαι. 


Μαγκαφᾶς οὗτος πάοσρυεὶς τῷ σουλτόνῳ 
5095 Τούρκους τε λαδὼν συμμάχους  xe' AP 
[σόνων, 


Χώρας ἐπύει ρωμαϊχὰς ἐχτρίδων. 
Σταλεὶς δὲ σὺν χρήμασι πρέσδυς σουλτάνῳ 
Καὶ τόνδε λαδὼν κατανεύσει σουλτάνου, 
Πρὸς βασιλίδα τὴν πόλιν ἀναφέρε:, 
5030 Καὶ δεσμὰ καὶ χάθειρξιν ἄληχτα φέρει. 
Καὶ τοῦτωυ παρώξυνε σουλτὰν συγγόνους 
Πρὸς τὴν xat! αὐτοῦ καὶ μάχην xal μανίαν, 
Ἔγχλη μά οἱ φέροντας ἀδίχου δίχης 
Καταπροδόντι πρόσφυγα δώρων χάριν. 
5035 Καὶ τάχ᾽ ἂν ἡ μύναντο τοῦτον τοῖς ὅπλοις, 
Εἰ μὴ τιθεὶς πρόφασιν εὔλογον τάχα" 
Ἔφασχεν αὐτὸν ἀποδοῦναι πατρίδι 
'Ev' ἀτφαλείᾳ μήτε θανεῖν μηδόλως, 
Μήτ᾽ εἰς δέμας τι τῶν xaxdàv πεπονθέναι. 
5040 Τῷ τηνικαῦτα xal ῥὴξ ᾿Λλαμανίας 
Ἔστειλε πρέσθεις ἀξιῶν βασιλέα 
Αὐτῷ παρασχεῖν σὺν στρατιᾷ φιλίως 
Γῆς παραδραμεῖν ρωμαΐδος τοὺς ὅρους 
Πρὸς Παλαιστίνης τοὺς τόπους ὧρμη μένῳ. 
5045 Ἡρὸς ῥῆγα τοίνυν, τοῦ ὀρόμου λογοθέτην 
"Αναξ πεπομφὼς, συμόιθάσεις ἀρτύει" 
Ααδών τε πίστεις καὶ δεδωκὼς αὖ πάλιν 
Ὡς ἔμπεδα χέοιτο τὰ τῆς φιλίας, 
Αὖθις ἐπανέδραμε πρὸς βασιλέα" 
5950 Καὶ ῥὴξ ἐπιστὰς τοῖς ὅροις Ρωμαΐδος, 
Καὶ πρὸς Φιλίππου τὴν πόλιν ἐπεφθάχει, 


225 CAESARES. 


Kai δὴ μετά γε 2X πρὸς ἀλλήλους σχέσεις 

Καὶ φιλονείκους διενέξεις xal. μάχας, 

Bác xov τε ῥηγικῶν τε ταγμάτων 
5055 ᾿Αχαμανῶν στράτευμα πορθμὸν διέδη, 

Καὶ πρὺς Φιλαδέλφειαν ἦχε τὴν πόλιν" 

Διὰ δὲ Φρυγίας τε Ααοδικείας 

᾿Εφίσταται τάχιστα Φιλομιλίῳ 

Ἐν ᾧ μάχην ἴστησι ῥὴξ πρὸς σούλτανον᾽ 
5960 Καὶ τόνδε νιχᾷ καὶ κρατεῖ πολιχνίου, 

Ὅπερ σχυλεύσας ἐμπιμπρᾷ μετὰ τόδε. 

Ἑϊτα πεφθαχὼς ᾿Ικονιέων πόλιν, 

Καὶ τὴνδ᾽ ἑλὼν ὅπλοις τε καὶ μάχης νόμῳ 

Ὥδευσε λοιπὸν τὴν προχειμένην τρίδον" 
5055 Εἰς δ᾽ ᾿λντιόχου τὴν πόλιν ἠπειγμένος 

᾿Εναπεπνίγη, φεῦ θεοῦ τῶν κριμάτων] 

᾿Εναποληφθεὶς ταῖς δίναις τῶν ὁδάτων 

Υἱὸς δ᾽ ἐχείνου τὸ χράτος δεδεγμένος 

Καὶ μέχρις αὐτῆς ᾿Αντιοχείας φθάνει, 
5970 Κἀκεῖθεν fjxov Συριαχὰς πρὸς πόλεις 

Ἐλευθεροῖ ταύτας γε τῶν Ex τῆς "Ayap: 

Πολλὰ δὲ χαμὼν κλέσεως Χριστοῦ χάριν, 

,Exst χαταλέλυχε καὐτὸς τὸν βίον. 

Οἱ δ᾽ ᾿Αλαμανοὶ ναυσὶ πρ᾽ c τὴν πατρίδα" 
5975 Λῦθις ἐπανήχθησαν εὖ σεσωσμένοι" 

Καὶ Φραγγίας ῥὴξ Γερμανῶν (67) τ᾽ ἄρχων 

[πάλιν 

Ναυσὶν ἐπῆλθον ὁπλῖται τοῖς ἐξ "Ayap: 

Οὐχ ἴσχυσαν ὅμως δὲ Σιὼν ἀγίας 

Σφᾶς ἐξελᾶται xal νέμειν χροιτωνύμοις" 
5080 Ὠχοντο δὲ πλῷ xal πάλιν ἐξ πατρίδα, 

Ὁ δ᾽ Ἰγκλίνων ῥὴξ κατάρας ἐξ τὴν Κύπρον 

Ταύτης τε χρατεῖ τοῖς ὅπλοις χατὰ χράτος" 

Δεσμεῖ δὲ συσχὼν καὶ τύραννον τῆς Κύπρου 

Κομνηνὸν ᾿Ισάκιον (68) "Eystov τρόπους" 
5995 Καὶ καταπλεύσας πρὸς ἰαλαιστίνης τόπους 

Στράτευμα χατέλιπεν οἰκεῖον Κύπρῳ 

Ὁ Γερμανῶν ῥὴξ δηλαδὴ τῶν ᾿Ιγκλίνων 

Καὶ τῇ σδ᾽ ἐχυρίευσεν ὡς υπηχόου, 

Ζωῆς δ᾽ ἀφορμὰς αὐτόθεν χεχτημένος. 
5990 'Ev τῷ μέλλειν δὲ πρὸς πατρίδ᾽ ἀπιέναι 

Ῥηγὶ Κύπρον δέδωκε τῆς Παλαιστίνης 

Οἰκεῖν τε ταύτην, εἰ σχολὴν ἄγει μάχης. 

Καὶ κυριεύειν καὶ χρατεῖν τῆς Κυπρίων, 

Ὡς ὑπ᾽ ἐχείνου προσνεμηθείσης πόθῳ 
5005 Ζωηφόρῳ μνήματι τῷ τοῦ Κυρίου, 

Καὶ συναφθείσης τοῖς ὅροις Παλαιστίνης. 

ἤλγων. μετάγων, συγχέων, μετατρέπων 

᾿Ανθρώπινα θεῖά τε πράγματα χράτωρ 

Καὶ δραματουργῶν, ὡς δέδοκτό οἱ μόνῳ, 
6000 Εὐρὺςἐρείσας τὸν πόδα κραταρχίᾳ, 

Τὸν πατριάρχην τοῦ θρόνου παραλύει, 

Τὸν Καματηρὸν Βασίλειον ἀδίχως" 

Τὸν Μουντάνην δὲ Νικήταν ἀντεισάγει, 

Τριπέμπελόν τε xal χρόνῳ παρειμένον" 


(67) Ita codex. Et quidem infra Ephremius de- 
clarat Germanos hoc loco se intelligere Anglos, 
qui olim scilicet in Britanniam e Germania com - 
migraverant. 


À Exin alternabant vario affectu, 
insuper contendebant dimicabantque 
regis predicti Cesarisque milites, 
donec Alamannum agmen fretum transiit, 
et Philadelphi usque ad urbem venit : 
preteriensque Phrygiam et Laodiceam, 
celeri cursu pervenit Philomelium, 
ubi rex pugnam cum sultano ciet, 
eoque victo, potitur oppidulo, 
idque direptum consumit incendio. 
Pergit deinde ad Iconium urbem, 
quam postquam expugnavit virtute bellica, 
propositum sibi prosequebatur iter : 
jamque ad Antiochi urbem properabat, 
cum suffocatus est, o Dei judicia! 

B rapidis undis fluminis abreptus. 
Ipsius autem filius suscepto imperio 
usque ad Antiochi progreditur urbem : 
unde ad Syriacas pergens civitates, 
Agarenorum jugum ab illis depulit : 
Christique causa plurimum laborans, 
js quoque vite terminum illic habuit. 
Tum Alamanni navibus inscensis 
reversi sunt in patriam incolumes. 


Rex quoque Gallis et Britannie dominus 
cum classibus armatis supervenerunt; 
cumque Agarenos pellere ex urbe sancta 
frustra tentassent, ut Christianis traderent, 
marino rursum cursu in patriam redeunt. 
Antea tamen in Cyprum exscenderat 
Anglorum rex, et insula potitus fuerat, 
ejusque vinelis tyrannum tradiderat 
Comnenum Isaacium, novellum Echetum. 
Tum Palestinas navigans ad terras, 
presidium suum in Cypro reliquerat 
Germanicorum, inquam, rex Anglorum, 
ejusque dominum se gerebat insule, 
et commeatum militi hinc subvehebat. 
Verum in patriam reversurus postea 
Cyprum donavit Palestino regi, 
ut illio pacis tempore vitam gereret, 
quod ipsi regnum tribuit affectu pio 
propter vivificum Domini sepulcrum, 

[) quia prope Palestinz fines erat. 
Interim imperator sus deque agebat 
cuncta humana et divina ferens, rapiens, 


commutans, ut fit in scenis, pro suo arbitrio, 


summa videlicet fretus potestate. 

Sede dejecit injusta sententia 
Camaterum Basilium patriarcham : 
substituitque Nicetam Montanum 

vel potius depontanum, confectum senio; 


220 


(68) Cod. ᾿Αλέξιον, manifestc errore, quem coar- 


gu Nicetas, imo ipsemet Ephremius, 
saacio Cypri tyranno in superioribus ver 


cit. 


ui de 


fe- 


221 EPHRAESMII CHRONOGRAPHI 228 


quem mox despiciens ob ineptitudinem 
pontificali invitum honore exuit. 

Porro Leontium quemdam in sede qosuit 
monachum et virtuti navantem operam, 
quem sibi demonstratum a sancta Virgine 
noctu, affirmavit in publica concione : 
sibique nomen, ejus virtutem, formam 
descriptam esse coelitus ceu in tabula. 
Verumtamen hunc etiam solio pepulit, 
pensi non habens quidquid ante dixerat. 
Deinceps vero pastorem transferre maluit : 
quippe sancte Sionis archipresulem 
nomine Theodosium, Latinum genere, 
sibi familiarem atque imperii vatem, 

ad patriarche summum honorem transtulit. 
Sed nihil buic profuit facti novitas ; 
utroque enim excidit sacerdotio, 

Sionis nempe ac regie metropoleos, 
admissus inconsulte, ejectus turpiter. 

Ad extremum Georgius Xiphilinus 
Constantini pastor est datus urbi. 

C»sari nate fuerant ex primis nuptiis 
virgines pulchri aspectus filie due ; 
quarum priorem rite comas tonsam 
instar agne Domino sacratam obtulit : 
protereaque vertit in monasterium 
parthenonemque maximis impensis 
palatium dictum antea Joannize : 

hoc, inquam, attribuit nate diversorium. 
Alteram autem tradidit nuptam filio 

regis Sicilie nomine Tancredi. 

Apud se vero imperii paterni heredem 
alebat Alexium filium natu minimum, 
qui patriam suam oppressit malorum cumulo. 
Nec soli Branas Theodorusque Lydus 
calcaneum extulerunt contra Cesarem, 
verum post illos etiam Alexi duo, 

qui 86 jactabant titulo fictitio 

de Manuele imperatore genitos. 

Alter ex his instructus ἃ sultano 

militum Persicorum ingenti numero 
predam agebat ex Romanis oppidis : 

cui noctu consopito prope Harmala 
sacerdos quidam caput amputavit, 
cesareique exercitus duci obtulit. 

Alter autem in prelio occisus fuit 

a Basilio chartulario Chumno. 

Basilius etiam quidam, vulgo Chotzas, 

& Cesare deficiens in urbe Tarsia 
Romane ditioni molestus erat : 

sed demum captus exoacatu: miser, 
Rursusque alius, et posthinc alius denuo, 
tellure ccu gigantas educit fabula, 

imo permulti obstiterunt Isaacio : 

sed omnes, Deo volente, perierunt: 

Hic princeps quia sui nimium amans erat, 
iracundus, levi de causa suspicax, 

invidia quoque flagrans adversus subditos. 
multos mulctavit membris optimates : 


À 0005 Οὗπερ καταγνοὺς ἀφέλειαν αὐτίκα 
Λχοντα κατήγαγεν ἵερου θρόνου" 
Καὶ τινα Αεόντινον ἐγκαθιδρύει" 
“Λνδρα μοναστὴν, ἀρετῆς ὄντ᾽ ἐργάτην" 
Ὃν τῷδε δεῖξαι τὴν ἀπείρανδρον Κόρην 

6010 Ἔφασκε ευχτὸς συλλόγων ἡθροισμένων, 
Elóoq τε χλῆσιν, ἀρετὴν. τοῦδ᾽ εὐστόχως 
Μάλα διαγράψασαν ὡς ἐν εἰκόνι" 
᾿Αλλά γε καὶ τόνδ᾽ ἀπελαύνει τοῦ θρόνου, 
Πάντα παριδὼν τὰ προηγορευμένα 

6015 Μετάθεσιν δὲ δραματουργεῖ ποιμένος" 
᾿Αρχιθύτην γὰρ τῆς Σιὼν τῆς ἀγίας 
Κλῆσιν Θεοδόσιον, φῦντα Λατίνων, 

Ἐθάδα τῷδε καὶ προήγορον κράτους, 
Εἷς πατριαρχῶν ἀνέγει nposbolav. 

B 0620 ᾿Αλλ’ οὐδὲν ἀπώνατο τῆς χαινουργίας" 
᾿Αμφοῖν γὰρ ἐχπέπτωχεν Veoapylaty, 
Σιώγ τε τῆς πρὶν καὶ βασίλιδος πάλιν͵ 
Καὶ τῶνδ᾽ ἀτίμως ὁ προδληθεὶς ἀκρίτως. 
Ἕπειτα Γειύργιος ὁ Ξιφιλῖνος 

6025 ΠΙοιμὴν ἀναδέδειχτο τῆς Κωνσταντίνου. 
Ἔχ τῶν πρὶν εἶχεν αὐτοχρήτωρ σπερμάτων 
Παῖδας φυτεύσας χαλλιπαρθένους δύο. 
Ὧν ἀποχείρει χατ᾽ ἔθος πρισδυτέραν 
Καθιερώσας ὡς ἀμνάδα Κυρίῳ" 

6030 Μεταδεδληκὼς δ᾽ εἰς μονὴν ἀσχουμένων 
Καὶ παρθενῶνα δαπάναις ὡς ἀφθόνοις 
ἸΙωαννίτζη τὸν χεχλημένον δόμον, 
'Evta39' ἐνχσχεῖν xal χατοιχεῖν προσνέμει. 
'Ῥηγὸς δὲ συνέζευξεν υἱῷ δευτέραν 

( 0035 Τῆς Σιχελίας τοῦ Ταγγρὲ κεχλημένου. 
Κληροῦλον ἀρχῇς πατρικῆς ἀνατρέφων 
Τὸν υἱὸν ᾿Αλέξιον ὕστατον χρόνῳ, 
"Os συμφορᾶς ἤνεγκε πατρίδι βάρος" 
Οὐ Αυδὸς Θεόδωρος, οὐ Βρανᾶς μόνον 

5040 Πτερνισμὸν ἦραν κατὰ τοῦ στεφηφόρου, 

᾿Αλλὰ σὺν αὐτοῖς καὶ δυὰς ᾿Αλεξίων, 

Οἵ σφᾶσ ἐπωνόμασαν αὐτοὺς υἱέας 

Τοῦ πορφυρανθοῦς Μανουὴλ βασιλεως" 
᾿Αφ᾽ ὧν ὁ μὲν γε προσλαδὼν ix σουλτάνου 

0045 Συμμαχικόν τι Περσικὸν πλεῖστον στίφος 
Πόλεις ἐπιὼν κατέχειρεν Αὐσόνων᾽ 
"Ov νυχτὸς ὑποώττοντα xa0' 'ApuaAd που 
Κτείνας θύτης τις xal τεμὼν αὐτοῦ κάραν 
Ἤνεγχεν αὐτὴν ταγμάτων στρατηγέτῃ. 

D 6050 Kai ἅτερος δὲ χτείνεται χατὰ μάχην 
Πρὸς Βασιλείου χαρτόυλαρίου Χούμνου, 
Καὶ τις δὲ Βασίλειος Χοτζᾶς τού πίχλην 
᾿Αποστατήσας χατὰ Ταρσίαν πόλιν 
Χώρας ἐκάκου Ρωμαϊχὰς καὶ πόλεις, 

0055 Ὅς συσχεθεὶς ὅμματα πηροῦται τάλα" 

Καὶ πάλιν ἄλλος, κἀπὶ τῷδ᾽ ἄλλος πάλιν, 
Ὡς Ex χθονὸς γίγαντας αἱρεῖ τις μῦθος, 
Καὶ πλῆθος ἀντέστησαν 'Ioaaxlty: 

Καὶ πᾶντες ἀπώλοντο τῇ Θεοῦ χρισει, 

6000 ὈΟργίλως ὧν φίλαυτος οὗτος ὁ χράτωρ 
Κὰξ ὑπονοίας xzi λαδῆς μιχρᾶς μόνης, 
Καὶ ζηλοτυπῶν καὶ φθονῶν ὑπηχόοις, 
Πολλοὺς ἀρίστων παρέδλαψεν εἷς δέμας" 


229 
φάους μὲν ἐστέρησε τοῦ τῶν ὀμμάτων 

6065 Κομνηνὸν ᾿Ανδρόνικον ἄνευ αἰτίας, 

Καὶ Κωνσταντῖνον ᾿Ασπιέτην τοὐπίχλην. 
ἤλλλους δ᾽ ἐναπέχειρε φροντιστηρίοις, 
Λεηλατούντων σὺν Κομάνοις τῶν Βλάχων 
Τὰ κατὰ δύσιν ἹΡωμαϊκὰ χωρία, 

6070 Ὅπλα κατ᾽ αὐτῶν βασιλεὺς αἵρει πάλιν. 
᾿Αγχίαλον οὖν παραμείψας τὴν πόλιν 
Εἴσεισιν Alpov τὴν Βλάχων παροιχίαν 
Πάντα δὲ cdxsi φρουρίων, πολιχνίων 
Ἑδρών ἐρυμνὴν ἰσχὺν ἐνδεδυμένα, 

6075 Καὶ τείχεσι πύργοις τε διειλημμένα" 
Μυσοὺς δὲ βλέψας ἀγρίων αἰγῶν δίκην 
Τοὺς ἀποχρήμνους καταλαδόντας τόπους 
Ὡς Ῥωμαϊκὴν συμπλοχὴν δεδιότας" 
Πρὸς δ᾽ αὖ Σκυθιχὸν ὑφορώμενος στίφος 

6080 Ἡποστροφῆς ἥψατο τῆς πρὸς τὴν πόλιν" 
Διὰ δὲ τεμπῶν δυσθάτων τε χωρίων 
Καὶ τρυμαλιᾶς οἷον εἰπεῖν δυσπόρου 
Αὐλῶνι σαφῶς πάντα παρεικασμένης 
Τὴν ἐς Βεῤῥόην ἐκδρομὴν τεθειμένος, 

6085 ᾿Απώλεσε πλεῖστόν τε τῶν στρατευμάτων᾽ 

Κἀκεῖνος ἂν ἔφθαρτο παρὰ βραχύ τι, 

Εἰ μὴ βοηθοῦ τοῦ θεοῦ τέτευχέ πως. 

Ὡς γὰρ ἑαυτοὺς παρέδυσαν εἰς μέσον 

"Avat τε καὶ στράτευμα δυσπόρου πόρου, 

6090 Ἡγούμενα μὲν διέδη στρατευμάτων 
Καχῶν ἀπαθῆ κινδύνυυ τε καὶ μάχης" 
Μέσον δὲ τῆς φάλαγγος ὁ κρατῶν ἔχων, 
᾿Ἐπίθεσιν εὕρατο πρὸς τῶν βαρδάρων 
Οἶστοις βαλόντων καὶ δόρασι xai λίθοις 

6895 ᾿Ἑχκατέρωθεν αὐτὸν ὁπλίταις ἅμα, 

Ὡς παραμικρὸν τόνδε φυγεῖν τὸν μόρον, 
IItceiv δὲ πολλοὺς στρατιώτας γεννάδας. 
Ὅμως διεχδὺς δυσστίδητον χωρίον 

Καὶ πρὸς Βεῤῥόην ἀποσωθεὶς σὸν βίᾳ 

6100 Ἔμφροντιν εὗρε στρατιὰν τούτου χάοιν 
Φήμῃ δυσήχῳ μάλα τεθροη μένην 
Τῷ τοι βασιλεὺς τὴν Κωνσταντίνου φθάει, 
Ἔκ τοῦδε φήμην οὐ καλὴν ἀνατρέπων 
Μικρὸν δ᾽ ὀφρύος χαθυφῆχε xai τύφου 

6105 ᾿Επαναδραμὼν εἰς πόλιν τὴν τοῦ χράτους, 
᾿Αθυμίας δόρασιν ἐμπεπαρμένην 
Ἐφ᾽ οἷς καχῶς πέπονθε τὴν ψυχὴν ἔχων" 
Πρὸ τοῦδ᾽ ἀνασπῶν τὰς ὀφρὺς ἐπηρμένως 
Μετὰ σοδαρᾶς καὶ φρενὸς καὶ καρδίας, 

6110 Ἐπεστράτευσε χατὰ Μυσῶν Bap6dpuv 
Ὀμφὰς προφητῶν κατὰ νοῦν περιστρέφων, 
Ὡς ἔξοδον μὲν θεῖτο σὺν θυμηδίᾳ, 
'Endvobov δὲ μᾶλλον ἀγαλλιάσει“ 

Βουνοί τε προσδέξαιντο χαίροντες μάλα 

0115 Καὶ πάντα χαρήσαιντο τὰ δρυμοῦ ξύλα, 
Τοῦ δ᾽ ἐξιόντος, ἐϊσιόντος αὖ πόλιν. 
Οὗτός γε, δόξαις ἀπᾳδούσαις ἐμμένων, 
Χάριν ἑαυτοῦ γνωματεύων ἦν τάδε" 

Ὡς οὐ δι᾽ ἃ πέπραχτο πλημμελημάτων 

6120 "Anact χοινῇ τῇ 105 θείᾳ χρίσει 
θεῷ δίχην τίννυμεν ἁμαρτημάτων" 

Λαῷ παραδοθέντες ἄφρονι τέως 


CABSARES. 
À oculorum quidem eripuit lumen 


Andronico Comneno immerenti, 

et Constantino cognomento Aspiete. 
Alios addixit tonsos monasteriis. 

Cum predarentur Blachi cum Comanis 
Romanas terras ad occidentem positas, 
rursus hos contra capit arma Cesar. 
Quamobrem urbe Anchialo preterita, 
Hemum ingreditur Blachorum sedem : 
sed cum castella ibidem cunctasque urbeculas 
presidiis invenissel munitas validis, 
mosnibus atque turribus convestitas ; 
Mosos item cerneret, tanquam capreas, 
prerupta atque inaccessa tenentes loca, 


ne cum Romanis pugnam statariam gererent : 
p Scytharum quoque incursum pertimesoeret; 


reditum ad urbem regiam instruere cepit 
angustos per anfractus locosque impervios : 
nimirum per convallem proreus similem 
foramini, ut ita dicam, impenetrabili, 
Berroen versus militum direxit iter, 
quorum amisit scilicet partem maximam : 
atque ipse summo haud aberat exitio, 

ni sospitator Deus tulisset opem. 

Nam cum se in medias conjecissent fauces 
Cesar exercitusque tam siricti tramitis, 
prima quidem transiit frons exercitus 

sine molestiis prelii atque incolumis : 

scd media phalanx, in qua Cesar erat, 
incursum barbarorum copit perpeti, 


C qui telis, lanceis, saxis utroque ex latere 


ipsum ejusque agmen impetebant. 

Quare vix is supremum vitavit fatum, 
multis amissis strenuis militibus. 

Sed tamen tam Cifficilem emensus locum, 
magno cognatu ineolumis Berroen venit, 
ubi sui causa invenit anxium militem 
tristi rumore valde peturbatum. 

Igitur imperator Byzantium properat 
expeditionis famam non pulchram referens : 
et sic remisso superbie supercilio, 
ingressus est imperii metropolim ; 
mororis nempe aculeis transverberatum 
propter acceptam cladem gerens animum. 
Antehac enim elato supercilio, 

superbia inflatus ac tumente animo 
adversus Moos barbaros processerat ; 
dicta prophetica mente revolvens, 

quod cum leetitia scilicet foret exitus, 
reditus autem magis adhuc letus : 
quodque exsultantes colles se reciperent, 
ipseeque letarentur saltus arbores, 

se procedente ex urbe vel redeunte. 

In his se oblectans canticis prophetiocis, 
sibique blandiens heo seoum reputabat : 
nequaquam ob communia qua flunt peccata 
inter mortales, celso Dei Judicio 
persolvere nos debitas malitize ponas, 
cum tradimur barbarico insano populo 


931 EPHRJEM!I CHRONOGRAPHI 23 


ad punitionem justam correctionemque, 
qui Dei misericordis mos esse solet; 

Sed quia Brane tyrannidem secutus erat 
Christianus populus imperio deficiens, 
idcirco his esse implicitum aiebat malis. 
O sceeva ingenia stultaque consilia 

si quis hanc mentem gerit et sententiam, 
piorum nempe innumeras a Deo catervas 
barbare genti ad interitum tradi 
quamlibet propter erroris insaniam, 

qua lzsus sit fortasse mortalis dominus ! 
Quin adeo universalem monarchiam sibi 
vaticinans spondebat, et Palsestinam 
jugo subtractam redditurum se imperio ; 
et se lac populorum ebibiturum, 

divitias voraturum, et pinguedinem 
medullis exhausturum, ut ait propheta. 
Effutivit etiam palam in concione 
disertis verbis, romano Ándronicum 
prefuturum annis imperio novem; 

ni redegisset Deus ad triennium, 

ex quc Andronicus sceptro abuti coeperat : 
sSubtractum autem Andronico sexennium. 
ceu purpure segmentum vi direptum, 

ad sui fuisse adjectum regni spatium : 
seque propterea per id sexenniui 
fortasse haudquaquam fore prorsus optimum. 
Verum ne elapsis quidem predictis annis 
visus est mores suos conferre in melius. 
Blachgrum gens jam erat intolerabilis, 
Romanis spoliis manubiisque dives 
eximiisque opibus instructa ad bellum : 
quare Romanam incursans provinciam 
oppidum Varnam cepit cum Anchialo, 

et Triaditze quoque invasit agrum, 
Naissum delevit denique cum Stumpio, 
abductis inde innumeris manubiis, 

viris cum feminis, et gregibus omnigenis. 
Conclusus ergo quaquaversus hostibus 
nec jam tueri victos valens Cesar, 
exercitum bifariam divisit ducibus, 
partim ad locos jubens abire hesperios, 
partim ad terras nupero afflictas bello : 
Varnamque instauravit cum Anchialo, 
idoneumque imposuit his presidium. 
Ipse profectus denuo Philippopolim 
Mosorum ac Scytharum repressit impetum 
et sua presentia et ducibus pugnacibus. 
Cumque Triballus princeps Scopiorum urbem 
cum universo agro popularetur, 
impetum fecit Cesar cum exercitu 
illumque triumphali prostravit prelio. 
Exin preteriens cunctum Naissi agrum, 
progressusque ad ampli fluenta Savi, 

ibi in congressum venit cum caro socero, 
cui Bele nomen erat, Ungarie rege; 
cujua colloquio fruitus, atque ut decuit 
invicem impertitis amoris signis, 

illinc reversus cst, vocante officio, 


Α Πρὸς σωφρονισμὸν μαστίγωσιν μετρίαν, 
Ἧ περ φιλοίχτου, συμπαθοῦς Θεοῦ νόμος" 

6135 "Ox: δ᾽ ὀπίσω τῆς Βρανᾶ τυραννίος 
Ὑπῆρξε λαὸς, τοῦδ’ ἀποστὰς τοῦ χράτους, 
Τοιοῖσδε χαχοῖς ἐκδεδόσθαι συνέδη. 

Ὥ τῶν πονηροῦ σχεμμάτων xal σπερμάτων ! 
Εἰ ταῦτά τινὲς εἶσιν ὑπειληφότες, 

613) Ὡς μυριάδας εὐσιδῶν ἐχδοὺς ἔχει 
Θεὸς πρὸς ἀπώλειαν ἔθνει βαρδάρῳ, 
Οὐτινοσοὸν ἀντίψυχον παροινίας 
Ὄντος καθ᾽ ἡμᾶς τοῦ χχαχῶς πεπονθότος. 
Ἡρὸς τοῖσδε προὐφοίδαζεν ὡς μοναρχίαν 

6135 Περιδαλεῖται, καὶ Παλαιστίνην πάλιν 
᾿ἘἘλευθερώσας προσνεμεῖ χραταρχίᾳ. 

Καὶ γάλα δ᾽ ἐθνῶν θηλάσει κατὰ κόρον, 
Β Καὶ πλοῦτον αὐτῶν φάγεται καὶ τὰ πάχη 
᾿Εχμυελεῖ κατὰ τὴν θεοπτίαν. 

6140 Καὶ τοῦτ᾽ ἀμαθῶς συλλόγων ἡλισμένων 
Ἔφασχε λαμπρῶς, ὡς 'Avógóvitxoc χρόνων 
Ἔμελλεν ἄρξειν ἐννάδα 'Ρωμκίδος" 

Θεὸς δὲ συνέστειλεν εἷς τὴν τριάδα, 
Καχοῦ φανέντος ᾿Ανδρονίχου τῷ κράτει. 

6145 Ἢ δ᾽ ἐξὰς αὕτη τῶν χρόνων ᾿Ανδρονίκου 
Ὡς πορφύρᾳ ῥάχος τι διεῤῥηγμένον 
᾿Επιδέθληται τοῦδε τῇ χραταρχίᾳ" 

Καὶ κατὰ τούτους οὐχ ἀγαθὸς τοὺς χρόνους 
Γένοιτ᾽ ἂν ἴσως οὐδὲ βελτίων πάνυ. 

6150 ᾿Επεὶ δε παρέδραμεν ἑξὰς τῶν χρόνων, 
Αὐτὸς πάλιν ἦν οὐχ ἑαυτοῦ βελτίων. 
Βλάχων ὑπῆρξεν ἀνυπόστατον φῦλον 

C Ηλησθὲν λαφύρων Ῥωμαϊκῶν καὶ σκύλων 
Καὶ πλοῦτον ἀδρὸν ἐνδυθὲν πρὸς τῆς μάγης 

6155 Τοίνυν ἐπήει 'Ρωμαϊχοῖς χωρίοις, : 
Kal Bapvav sÜ.& σὺν ᾿Αγχιάλῳ πόλεις 
Καὶ Τριαδίτζης κατέδραμε τοὺς ὅρους, 
Ka: Νίσον ἠφάνισε σὺν τῷ Στουμπίῳ, 
Λείαν ἐκεῖθεν ἀπαγαγὸν μυρίαν 

6160 ᾿λνδρῶν, γυναικῶν, παντοδαπῶν ἀλόγων. 
Κυχλούμενος γοῦν τοῖς ἐχθροῖς πανταχόθεν, 
Καὶ μὴ σθένων πάσχουσιν ἀμύνειν ἄναξ, 
Εἷς τοὺς στρατηγοὺς στρατιὰν χερματίσας, 
Τὴν μὲν μέρει πέπομφε πρὸς ἐσπέραν, - 

6165 "AA δὲ τήνδε πρὸς πονοῦν πάντως μέρος 
Καὶ Βάρναν ἀνέχτισε σὺν ᾿Αγχιάλῳ,᾽ 
Καὶ ταῖσδε φρουρὰν ἱκανὴν ὑπεισάγει" 

D Αὐτὸς δ᾽ ἐπιστὰς τῇ Φιλίππου xal πάλιν 
Μυσῶν τε Σκυθῶν ἀνεχαίτιζε στίχας 

6170 Καὶ δι’ ἑαυτοῦ καὶ στρατηγῶν εὐόπλων-" 
Καὶ τριδαλάρχου καταδῃοῦντος πόλιν 
Σὺν τοῖς πέριξ ἅπασι τὴν τῶν Σχοπίων, 
Ὅρμᾷ κατ᾽ αὐτοῦ βασιλεὺς σὺν δυνάμει, 
Συμπλαχεὶς ἥττησεν αὐτὸν ἐσχάτως. 

6175 Χῶρον παραλλάξας δὲ πάντα τοῦ Νίσου 
Καὶ πρὸς Σάουδον πεφθαχὼς βαθυδίνην 
'Exeiot συνέμιξε χηδεστῇ φίλῳ 
Οὐγγρίας ῥηγὶ τῷ Βελᾷ κεκλημένῳ, 

Καί οἱ προσαγόρευσιν ἀποτιννύει 

6180 Καὶ τὴν πρεπώδη δεξίωσιν χαὶ σχέσιν" 

Ἔπειτ᾽ ἐχεῖθεν ἀπαναστὰς ὡς δέον, 


Μεθ᾿ ἡμέρας εἴσεισι Φιλίππου πόλιν, 
Κάκεϊθεν ἀνέζευξεν εἰς Κωνσταντίνου. 
Ἐπεὶ δὲ Μυσῶν καὶ Σκυθῶν δεινὸν φῦλον 
6185 ᾿Επεστράτευσε xai πάλιν 'Ρωμαΐδι, 
Δῃοῦν δὲ φθάνει μέχρι τῆς ᾿Αρχαδίου, 
Καὶ στρατιὰν ἥττησεν αἰσχρῶς Αὐσόνων 
Πρὸς ἀντιπαράταξιν ἐχτετιγμένην, 
"Ἔγνω δι᾽ αὐτοῦ σφᾶς μετελθεῖν ὁ χράτωρ, 
6190 ᾿Απογραφὴν οὖν, συλλογὴν καθη μέραν 
'Opgv ὑπῆρχε Ῥῶμαϊκῶν ταγμάτων" 
Πρὸς δὲ ξενικὸν συμμαχικὸν μυρίον 
Μισθοῦ συνιὸν ἐξ ὅλης ἐθναρχίας. 

Ὡς οὖν ἀπειράριθμον ἠθροίσθη στίφος, 
6105 Ἔξεισιν ἦρος τῆς Κωνσταντίνου χράτωρ, 
Χρυσοῦ χκεντηνάρια πέντε πρὸς δέκα, 
᾿Δργυρίου δ᾽ αὖ ἐξήχοντ᾽ ἐπηγμένος" 

Καὶ πρὸς ἹΡαιδεστὸν τὴν πόλιν ἀφιγμένος, 
'Exet φύσας ἔφαγε μυστιχὸν Πάσχα, 
6200 'Eoptácae ἔγερσιν ἡμῶν Δεσπότου 
Πρώτην χυριώνυμον, ὡς πιστοῖς ἔθος. 
Ευγγίνεται δ᾽ ἐνταῦθα Βασιλακίῳ 
᾿Ανδρὶ βιοῦντι βίον ἐξηλλαγμένον 
Καὶ διαγωγὴν ἀσυνήθη τοῖς ὅλοις" 
6205 Ὅστις τὰ πρόσθεν προδλέπειν εἶχε κλέος, 
Εἰς ὅν συνέῤῥει πᾶς τις ὡς εἰς Λοξίαν. 
Οὐδὲν διεξήει δὲ τρανὲς συνόλως, 
Οὐδ᾽ ὑγιες τε καὶ διηυχρινημένον, 
᾿Αλλὰ γριφώδη πάντα, πεπλανημένα" 
6210 Ἐν δ' αὖ γε πολλοῖς ἀπεφλυάρει λόγους 
Εὐτραπελίας xal γέλωτος ἀξίους, 
Μαστοὺς γυναιχῶν ἀναδιφῶν παλάμαις, 
Περιαθρῶν τε χαὶ σφυρὰ τούτων πάλιν, 
'"Eo' olo συνεῖρε καὶ μαχρὰς ληρωδίας. 
6219 Ὅμως ἐπεισπάσοτο συρφάχων ὄχλον, 
Καὶ οἱ προσεῖχον ola καὶ προηγόρῳ. 
Συνείπετ᾽ αὐτῷ xai τινα γραϊδίων 
Οἱστρηλατουμένων τε γαὶ παραφόρων 
Τα δρώμενά οἱ παντα καὶ λελεγμένα 
6220 Διατρανούντων ἀφιχνουμένοις ὅλοις. 
Τοῖς πλείοσι δ᾽ ἔδοξε τοῦτον εἰδότων 
Προφητιχός τις χαὶ Θεῷ πεφιλμένος" 
Οἷς σύνεσις δ’ ἦν καὶ φρένες χρίνειν δέον, 
Γελοῖος ὑπείληπτο ληρώδης γέρων᾽ 
6225 "ESo£s δ᾽ ἄλλοις πνεῦμα Πύθωνος φέρειν" 
Ὄστις ἐπιστάντι γε τῷ στεφηφόρῳ 
Καὶ τόνδ᾽ ἱλαρῶς εὐλογήσαντι τότε 
Οὐδὲν κατξίωσε προσσχ siv συνόλως" 
"Avo δέ κάτω βαχχικῶς πως ἠγμένος 
6230 ᾿Ὀνείδεσιν ἔδαλλε συνειλεγμένους, 
Τοὺς δ᾽ ἐν τέλει μάλιστα καὶ γερουσίας" 


Καὶ κράτορα δ᾽ οὐχ ἧττον ἦν κακῶς λέγων. 


Καὶ οἱ κρατὸς δ᾽ ὥρμησεν ἅρπάσαι πῖλον. 

Μόλις δὲ λήξας πωλιχῶν κινημάτων, 
6235 Τῇ διὰ χειρὸς εὐτελεῖ βαχτηρίᾳ 

Ὄμματ᾽ ἀμαυροῖ βασιλικῆς εἰκόνος 

Ἐπὶ πίνακος αὐτόθ᾽ ἐγγεγραμμένης" 

Τοῦ δ᾽ ὡς μεμηνότος καταγυοὺς ἄναξ. 

"AXXa ἑαυτὸν φροντίσιν ἐνησχόλει, 
0240 ᾿Εκεῖθεν εἰς Κύψελλα φρούριον φθάσας, 


PAzAOL. Gh. OXLIII. | 


CAESA RES. 


brevique post pervenit Philippopolim, 
atque hinc concessit Constantinopolim. 

Sed quoniam Mosi et Scythe gentes elfere 
rursus molestia erant Romauois terris 
predantesque pervenerant Arcadiopolim, 
exercitu Romano victo turpiter 

qui contra exire in aciem ausus fuerat ; 
bellum constituit Cesar per se gerere. 
Conscribebatur itaque quotidie exercitus, 
Romanique ordines centuriabantur : 
plurimus etiam advena et auxiliaris 
conducebatur miles in cuneto imperio. 
Jamque collectis copiis prope innumeris, 
vere ineunte Cesar Byzantio exivit, 

auri quidem centenarios quindecim, 
argenti sexaginta secum ferens. 

Et ad Rhedestum usque progressus urbem 
mysticum ibi manducavit pascha, 
resurrectionem Christi solemnem peragens, 


primam nempe Dominicam, Christiano more. 


Ibi in colloquium venit cum Basilacio 

viro vivente insolitum vile genus, 

nulli suetos profltente mores, 

qui futura canendi eluebat gloria, 

cunctis ad eum venientibus ceu ad Loxiam. 
Nec tamen is dicebat perspioue quidquam, 
neve qui sanum probeque definitum, 
verum fallacia cuncta et perobsoura. 
Profecto ejus serinones plerumque erant 
scurriliter effusi risuque digni. 

Papillas feminarum contreotans manibus 
inspiciensque pariter illarum talos, 

longas tum demum nectebat cantilenas. 
Plebeiam tamen turbam is illexerat 
prebentem aures sibi tanquam vati. 
Comitabantur illum et quasdam vetule 
vecordi cstro percite atquze insane, 

que gestus ejus pariter et dicta omnia 
edisserebant populi corone. 

Vulgares ergo homines qui huno noverant, 
prophete loco habebant Deoque chari : 
verum cordati et sano judicio prediti 
ridiculum nugacemque putabant senem : 
alii postremo pythonicum credebant. 

[8 accedentem per id tempus principem 

et salutantem comiter ac benevole 


D nullo dignatus est respectu, auditu : 


imo hac illac discurens tanquam baecha 
conviciis circumstantes onerabat, 
prefectos presertim ac senatores ; 

nec minus ipsi Cesari maledicebat : 
quin et detrahere capite tentavit apicem. 
Demum desistens equinis saltationibus, 
vili quem forte manu gerebat baculo 
oculos violavit regie imaginis 

que prostabat ibidem picta in tabula. 
Tuno homine ut insani contempto cerebri 
Cesar ad elias animum convertit curas. 
Illino promotis ad Cypsella castris, 


294 


295 ΒΡΗΒΖΜΙ͂Ι CHRONOGRAPHI 


&nimi causa venatum est profectus, 

invitavique fratrem ut secum iret. 

Bic autem vene eimulans sectionem 

venatorium excursum declinavit : 

quare imperator solus est profectus. 

Tunc eonjurati idoneum nacti tempus 

germanum ejus Alexium raptim ducunt 

intra tentorium regium tbronoque collocant, 

et Romanum salutant imperatorem, 

plausibus, ut fit regibus, concrepantes. 

Audita re Isaacius Deum rogabat 

ut se presenti discrimini eriperet. 

Tum missos cernens equites qvi se caperent 

celeri cursu instantes, habenis laxis 

copit et ipse in fugam se conjicere : 

oppositique fluvii tranatis fluctibus, 

calcaribus urgebat cursum equi. 

Bed tamen captus in oppido Stagira 

orbatus est oculorum luminibus 

in venerando monasterio Bere, 

cujns fundator fuerat sebastocrator 

Imperatoris Andronici genitor. 

Sic Isaacius luminibus cassus 

regio in palatio elaudilur ceu carcere, 

ubi propter doloris acerbitatem 

nullum per dies complures gustavit cibum. 

Exin ad duas columnas (sic locus dicitur) 

domus ipsi &ssignatur in Propontide. 

postquam Romanum dominus imperium 

rexerat annis novem cum septem mensibus, 
ALEXIUS ANGELUS AN. VIII, MENS. VI. 

Atque ita Alexius imperio potitus 

rerumque summam solus administrans, 

non tamen festinavit Byzantium statim, 

sed occiduis partibus laborantibus, 

propter molestos principes Mesorum 

Asanem atque Petrum infaustos fratres, 

opem curamque censuit impendendam. 

Signiflcavit tamen conjugi dignitatem suam 

senatusque parti qua in urbe erat, 

oleroque toti, civibusque simul. 

Atque hanc novarum notitiam rerum 

nemo non libenter hausit auribus. 

Dum tamen Euphrosyne ducena 

ad magnum templum regina procederet, 

plebeie turba conspireta manus 

virum cognomine Contostephanum, 

Alexium autem nomine, deducens 

in magnum Dei venerandum templum, 

imperatorem Homanum salutavit. 

Verum is captus statim ab optimatibus 

meritam habuit carceris custodiam. 

Deinde cunctus populus ad templum currens 

imperatricem salutabat Euphrosynen. 


(09) Atqui Ephrtemius in titulo scripserat notam 
t",qua in Grecorum scriptis significat partem 
dimidiam. Quamobrem et ego perpetuo scripsi 
mens. Vl, que anni pars est dimidia. Sed tamen 
tum ex hoc loco, tum etiam aliunde necessario 


À 


D 


Πρὸς θήραν ἐξώρμησε τέρψεως χάριν' 
Καὶ συνεχάλει xal σύναιμον πρὸς τόδε" 
Σχεψάμενος δὲ τὴν φλεδὸς σχάσιν ὅδε 
Τοῦ πρὸς κυνηγέσιον ἐχχρούει δρόμου" 

6245 "“Ἔξεισι δ᾽ οὕτως αὐτοχράτωρ καὶ μόνος, 
Συνίστορες δὲ προσλαδόντες σχεμμάτων 
Σύναιμον ᾿Αλέξιον ἄγουσι τάχος 
Σχηνὴ πρὸς αὑτὴν χαὶ βασίλειον θρόνον, 
Καὶ τόνδ᾽ ἀνεῖπον αὐτοχράτοφ᾽" Αὐσόνων 

6250 Τοῖς βασιλικοῖς ἀλαλάζοντες xpócot. 

Καὶ γνοὺς ᾿Ισαάχιος τὰ πεπραγμένα, 
Θεοχλυτῶν ἦν κίνδυνον πεφευγέναι, 
᾿Επεὶ δὲ συνέξοντας αὐτὸν ἱππότας 

"Eopa συντρέχοντας ἀπτέρῳ τάχει, 

6255 ᾿Ανεὶς χαχινὰ πρὸς φυγὴν μετετρἄπῃη:" 
Καὶ ῥοῦν ποταμοῦ διαδὰς προχειμένου, 
Ἔλαυνεν ἵππον φυγαδεύων 7j σθένος. 
Πλὴν συσχεθείς γε κατά Στάγειραν πόλιν, 
Ἐκχόπτεται δὴ τὰς κόρας τῶν ὀμμμάτων 

6260 Κατὰ σεμνεῖον εὐαγὲς τὸ τῆς Βήρας, 
Οὔπερ δομήτωρ σεδαστοχράτωρ ἔφυ 
Τοῦδ᾽ ᾿Λνδρονίκου xal τοχεὺς στεφηφόρου. 
Οὕτω δ᾽ 'Icadxioq ἐχχοπεὶς χόρας, 

Ἐν βασιλείοις ἐγκαθείργνυται δόμοις 

6265 Οὐχὶ μετασχὼν οἱασοῦν ἐδητύος, 

Διά τὸ πάθος ἡμερῶν συχνῶν πάνυ. 

Ἔπειτ᾽ ἐχεῖθεν ἔσχεν αὐτὸν οἰκία 

Ἢ κατὰ διπλοῦν xlova Προποντίδος, 

Σὺν μησὶν ἑπτὰ (69) λυκάδαντας ἐννέα 
6270 Κραταρχίας ἄρξαντα τῆς τῶν Αὐσόνων. 


AAEZIOXZ O ΑΓΓΕΛΟΣ ET. H', c". 
Οὕτω δ᾽ ἐπιδὰς ᾿Αλέξιος τοῦ κράτους 
Καὶ τῶν ὅλων σχὼν καθαρῶς αὐταρχίαν, 
Οὐκ εὐθὺς εἰσέδραμε πρὸς Βυζαντίδα, 
᾿Αλλά καχῶς πάσχουσι τοῖς χατὰ δύσιν 
6275 Παρὰ Μυσαρχῶν κασιγνήτων δυστρόπων 
᾿Ασάν τε Πέτρου τῆσ χαχῆς ξυνωρίδος 
Προστρέχει πράγμασι καὶ τοῖσδε ἀμύνει. 
Δηλοῖ δ᾽ ἐπ’ αὐτῷ τὸ πραχθὲν τῇ συζύγῳ. 
Γερουσίας μέρει τε τῷ κατὰ πόλιν͵ 
6280 Κλήρῳ τε παντὶ καὶ πολιτείᾳ πάλιν" 
Καὶ πᾶς τις ὠσὶν ἀκοὴν πεπραγμένων 
"Ayav ἱλαρῶς ἡδέως Too xóet. 
Τῆς δ᾽ Βὐφροσύνης Δουκαίνης βαςιλίδος 
Ηρὸς τὸν μέγιστον νχὸν ἀφιχνουμένης, 3 
6285 Στίφος βαναύσων φρατρίαν δεδρακότεν 
Ἄνδρα Κπντοστέφανόν τινα τοὐπίκλην, 
᾿Αλέξιον χλήσει δὲ, συνειληφότες 
Ἐν τῷ μεγίστῳ τοῦ Θεοῦ θείῳ δόμῳ 
6290 ᾿Ανεῖπον ὡς ἄναχτα τῆς Ῥωμαΐδος. 
Λαμπρων δ᾽ ἐνίοις συσχεθεὶς παραυτίκα 
Φρουρὰν ὑπέστη xai κὰθειρξιν ἐνδίκως. 
Καὶ λοιπὸν ἄπας προστρέγων θείῳ δόμῳ 
Τὴν Εὐφροσύνην ἀνύμνει βασιλίδα, 


constat, predictam notam liberiore gensu ab 
Ephremio usurpari ad significandum quemlibet 
anni excessum. Quis enim tot Cesares annis N. 
cum mensibus adamussim sex regnavisse credat! 


291 CAIBAREBB. 


62905 Μεθ’ ἡμέρας δ᾽ εἴσεισι xal κράτωρ πόλιν, 
Οὐ πᾶσιν ἀσπάσιος ὧν χάριν ἔδρα 
Εἷς σύγγονον φίλον τε καὶ βασιλέα, 
ΟἹ xal παρεφθέγγοντο δήπουθεν τάδε, 
"Av οἷδεν ὕδωρ τοὺς πεπωχότας πνίγειν, 
6300 Τί λοιπὸν ἄλλο xal πιὼν ζήσαιτό τις ; 
Εἰ δ᾽ οὐ λυτροῦται τὸν σύναιμον κινδύνου 
'O φίλος αὐτάδελφος, οἴχεται φύσις. 
Ὅμως παρελθὼν εἷς νεὼν Θεοῦ μέγαν 
Καὶ ταινιωθεὶς ταῖν χεροῖν ἀρχιθύτου, 
6305 Ἕξεισιν αὖθις ὡς ἔθος στεφηφόροις" 
Ἵππος προσήχθη γαῦρος εἷς ἱππασίαν 
Φατνιστὸς ᾿Αῤῥάδιος, εὖ ἡσχημένος" 
Ὡς οὖν ἐπῆλθεν ἐγκαθιζῆσαι δίφρῳ, 
Ἵππος φριμάσσων, γαυριῶν Tj» ἐχτόπως, 
6310 ᾿Επμπροσθίους δ᾽ ἄνωθεν ἀνυψῶν πόδας 
Kal βλοσσυρόν τι xa! μανιῶδες βλέπων. 
Τὸ δάπεδον δ᾽ ὄνυξι χόπτων συχνάχις, 
Τὸν ἀναδάτην ἀπεσείετ᾽ ἐξόχως" 
᾿Επεὶ δὲ λαθὼν ἐμδεδήκει τῷ δίφρῳ 
6315 Ἡνία λαδὼν ἐν χεροῖν αὐτοκράτωρ, 
Οὐχ ἦτνον ἵππος ἀγέρωχος ἡτάχτει 
Πόδας ἀνυψῶν καὶ κροαίνων ἀγρίως 
Μετ᾿ ἱξαχούστων χρεμμετισμῶν xal κρότων" 
Καὶ ταῦτα ποιῶν οὐχ ἔληξε παράπαν, 
6320 “ως κεφαλῆς τοῦ χρατοῦντος τὸ στέφος 
Χαμαὶ πεσεῖν δέδραχε, καὶ τούτου μέρη 
Θραῦσίν τε παθεῖν, δυσχλεᾶ τ᾽ ἀκοσμίαν, 
Αὐτὸς δ' ἀπεσφαίριστο (70) μάλ᾽ ἐφεστρίδι 
ἽὝππον δ᾽ ἀναδὰς ἄλλον ὁ στεφηφόρος 
6325 ΠΙομπὴν ἐπεισόδιον εἶχεν ἀνύσας 
Σὺν τῷ πεσόντι χἀὶ τεθρραυσμένῳ στέφεν" 
᾿Απαίσιος δ᾽ ἔδοξεν οἰωνὸς τόδε. 
Ὑπῆρχεν οὗτος ἀγαθὸς τρόπους κράτωρ, 
Μείλιχος, ἡσύχιος, ἠπία φύσις, 
6330 Ἱλαρὸν, εὐέντευχτον ἦθος εὖ φέρων, 
Μεταδοτιχὸς xal φιλο'χτίρμων πλέον, 
Πᾶσι προσιτὸς, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
Ἡδὺς, χαρίεις, εὐπρεπὴς ὄψιν ἄγαν, 
"Opgtoc, εὐῆλίξ τε, Νιρεύς τις νέος, 
6335 Οὔτινα βλάψας εἰς δέμας, εἰς οὐσίαν, 
Οὔτ᾽ αὖ νεοχμώσας τι τῆς Ἐχχλησίας 
Οὐ καινίσας ἔθιμα τῆς «ραταρχίας" 
Μισῶν διαδόλους τε θῶπας χαθάπαξ᾽ 
Αἰσθητική τις καρδία σὴς ὀστέων, 
6340 Τῆς εἷς ἀδελφὸν ἀδίχου παροινίας 
Ἐν συντριδῇ πνεύματος εὖ ὀσθημένος 
Καὶ κατανύξει καρδίας δαχρυχέων" 
Ἐφ’ οὔ γυνή τις οὐχ ἐφάνη γαμέτου 
'Ex τοῦδε καχῶς εἰς δέμας πεπονθότος, 
6345 Βαρειὰς ἀμφίδρυφος fj καὶ λυσίθριξ, 
Οὐδ’ ἀπελαθεὶς ὦπτό τις πατρίδος" 
Πλὴν νωχελὴς ἦν καὶ μαλαχὸς τὴν φύσιν, 
Οὐδ’ εὖ πεφυχὼς πρὸς διοίχησιν ὅλων, 
"Ex τῆς φυσιχὴς νωθρότητος συντρόφου 
6350 Καὶ τῆς τρυχούσης τοὺς πόδας καχεξίας. 
Οὔτος γε τοίνυν ἀσφαλῶς σχὼν τὸ χράτος, 


(70) Cod. ἐπεσφαίριστο. 


ἃ Post dies aliquot Caesar quoque in urbem 


haud cunctis venit ob suum facinus 

contra ger.aanum fratrem suumque dominum. 
Atque convicians aliquis sio forte aiebat : 

Si bibentes quidem prefocat aqua, 

quis jam alio potu vitam toleret? 

et 8i fratrem non redimit a discrimine 
germanus írater, periit natura, 

Attamen progressus ad templum magnum, 

et patriarche coronatus manibus, 

exiit ad pompam Ceesaribus solitam : 

ad quem sublimis, ut insideret, ducitur 

equus Arabs de presepibus et bene exercitus : 
verum dum Csesar in ephippium insilit, 
subsultans equus valdeque ferociens, 


p seque anteriores arrigens in pedes, 


torvis in iracundia suffusis oculis, 

et pavimentum ungulis sepe quatiens, 
miro sessorem recusabat nisu : 

sed cum repente ephippium occupasset 
prehendissetque frenum imperator, 

nihilo tamen ferociebat minus 

equus elatis pedibus terramque verberans, 
sonorisque hinnitibus aerem complens ; 
neque 8 furore hujusmodi prius destitit, 
quam capite coronam excussit Cesari 
humi projectam, cujus etiam partes 
confracte gunt infauste atque indecore : 
gessor autem strato corruit purpureo. 
Quamobrem alio inscenso Cesar equo 
qualemcumque demum absolvit pompam 
cum stemmate confracto et deciduo ; 

quod levum omen visum est spectantibus. 
Erat hic Cesar indole bona preditus, 
comis, tranquillus, mansueto ingenio, 
hilaris, accesu affatuque facilis, 

clemente animo, manu liberali, 

cunctorum precibus patens, et benevolus : 
blandus, gratiosus, formosusque admodum, 
procerus, virente etate, alter Nireus. 
Neminis hic corpori reive nocuit, 

neque in Ecclesia quidam innovavit, 

neo obrogavit item imperii legibus ; 
assentationis equo et calumnie osor. 
Cumque esset tenero imbutus animo 
crimen adversus fratrem, ut cariem ossium, 


D exulcerata fixum gerebat mente, 


gemitibusque et lacrymis expiabat. 

Ipso regnante nulla unquam mulier 
propter mariti mutilatum corpus 

vel laceravit genas vel solvit comam, 

nec quisquam patria pulsus in exsilium. 
Ceterum socors remissoque ingenio, 
neque ad rempublicam regendam idoneus 
propter natura insitarn segnitiem, 

et quia pedibus etiam laborabat. 

Quietus ergo moderans imperio 


239 EPHRAEMII CHRONOGRAPHI 24 


atque in regali desidens palatio Α Καὶ βασιλείοις ἐνδιατρίψας δόμοις, 
plurimos donis largiter ditabat Kai δωρεαῖς τοὺς πλείστους χαταπιάνας 
eximiisque augebat dignitatibus. Kal φιλοτίμοις ἀξίνις xar, δύνας, 
In orientem postea cum copiis transiit : 6355 Μετὰ στρατιᾶς ἐχπερᾷ πρὸς τὴν ἕω" 
audivit enim, denuo rebellem "Hxoucto xai γὰρ ὡς ἀποστιάτης πάλιν 
Alexium quemdam in provincia Cilicum, ᾿Αλέξιές τις Κιλίκων ἐπαρχίας 
(illius nomine scilicet assumpto Προσηγορίαν ὑποδὺς ᾿Αλεξίου 
Alexii Cesare Manuele nati) Οὗπερ τοχεὺς ἦν Μανουὴλ αὐτοχράτωρ, 
pagos incursu urbesque perturbare, 6360 Kopac ἐπιὼν ἀνέσειε τὰς πόλεις. 
Ad Melangiorum ergo presidia pergens, Τοίνυν ἐπιστὰς φρουρίοις Μελαγγείων, - 
atque illic etiam salutatus dominus Kai τοῖς ἐχεῖσε βασιλεὺς αὐτοχράτωρ 
reversus est in urbem imperator. ᾿Αναγορευθεὶς πρὸς πόλιν ὑποστρέφει" 
Obortum est deinde Romano imperio Εἴτ᾽ ἀνεφύη Ῥωμαΐδος τῷ κράτει 
molestum monstrum aique inezspeetatum 6365 Kaxóv τι τερμέριον ἄελπτον πάλιν. 
tyrannus ille Cypriorum Ἰδδοίυδ ; ἸΙσάκιος τύραννος αἰσχρὸς Κυπρίων, 
qui ad sultanum repente profugiens B Ὃς ἐξαπίνης npoapusiq τῷ σουλτάνῳ 
atque ibi nactus auxiliares copias, Κἀκεῖθεν εὑρὼν συμμαχικόν τι στίφος 
Romanas terras urbesque divexabat. Χώρας Exáxou xai πόλεις 'Popatboc. 
Sed enim ambos mors oppressit demum. 6370 "Ὥλλυντο δ’ ἄμφω παραπεμφθέντες μόρῳ. 
Cesar de terris occiduis sollicitus Φροντίδα τιθεὶς δυτικῶν χωρῶν ἀδαξ, 
peritum ducem cognomento Aspietam Μετὰ στρατιᾶς ἵχανῆς εὐχαρδίου 
cum numeroso validoque excrcitu ΓΑνδρα στρατηγὸν τοὐπίκλην ᾿Ασπιέτην 
adversus Mosos barbaros hostes misit Κατὰ Μυσῶν πέπομφεν ἐχθρῶν Bapg6áoev- 
verum infelici commisso prelio, 6375 Χρησάμενος δὲ μὴ δεόντως τῇ μάχῃ. 
captus est barbaris Aspieta Mosis. Αὐτοῖς ἑάλω βαρδάροις ἀντιμάχοις, 
Plurimum rursus Cesar gerens curam Ποιούμενος λόγον δὲ πλείονα πάλιν 
occiduarum urbium afflictarum, Κράτωρ δυτικῶν ἀστέων xaxoupivev, 
Isacium, cui tradiderat filiam nuptui, ᾿Ισαάχιον γαμύρὸν εἷς θυγατέρα 
sebastocratem dignitate, misit 0380 Τὸν σεδαστοχράτορα πέμπει δευτέρως 
denuo cuin prevalido ingente exercitu : Σὺν δυσαρίθμῳ στρατιᾷ ῥωμαλέᾳ. 
sed ab Asane captus et hic barbaro, Κἀκεῖνος ᾿Ασὰν συσχεθεὶς τῷ βαρδάρῳ 
vincla diuturna et carcerem perpessus, C Χρόνια δεσμὰ xal χάθειρξιν ὑπέδυ, 
: ibidem violenta morte obiit. Ἐν οἷς ἐναπέψυξε βιαίῳ μόρῳ. 
Verum et ipse barbarus Asan periit 0385 Πλὴν ἀλλὰ xai BápÓapoc 'Aciv ἐφθάρη 
manu cujusdam Mosi Ibanci domitus; Κλῆσιν ᾿Ιδαγχῳ τινι Μυσῶν ix γένους" 
Petrtsque obtinuit Musis principatum. Καὶ Ilivpoc; ἀρχὴν τὴν Μυσῶν λαξὼν C 
| ει. 
᾿ Sed cum hic etiam gladio fuisset ccesus, Kal τοῦδε καχῶς ἀποχτανθέντος ξίφει, Ux 
princeps Mesorum exstitit Joannes Ἰωάννης δέδειχτο μυσαρχηγέτης, 
Petri Asanisque frater, ingenio pessimo, 6390 'Ac&v Πέτρου σύναιμος, αἴσχιστος τρόπους, 
et Romanarum urbium pernicies. Τῶν Ῥωμαϊκῶν ἀστέων χαθχιρέτης. 
Ibanous autem ad Cesarem confugiens Ὁ δ᾽ οὖν ᾿Ιδαγκὸς προσρυεὶς στεφηφόρῳ 
δίαυθ libente animo receptus Kai παρὰ τοῦδε προσδεχθεὶς μάλ᾽ ἀσμένως, 
Romanis partibus utilem se prebuit, Χρήσιμος ὦπτο τῷ μέρει τῶν Αὐσόνων, 
floribus nempe juvenis, for manu, 6395 ᾿Αχμαῖος ὧν τις xal χέρας ῥωμαλέος, 
sed ad sumendam iram paratissimus. Ὀξύῤῥοπος δ᾽ οὖν πρὸς θυμὸν xal μανίαν. 
Huio collocavit Cesar in matrimonium D Τούτῳ κατηγγύησε πρὸς συνοικίαν 
in aulam advenienti neptem suam. Τὴν θυγατριδῆν βασιλεὺς ἀφιγμένῳ. 
et prefecturam tradidit Philippopoleos. Ὕπαρχον ἀρχὴν τῆς Φιλίππου χειρίσας, 
Is autem contra Moesos et contra Scythas 6400 Ὃς ἦν ἐπιτείχισμα Μυσοῖς xal Σκύθαις, 
firmum Romani imperii munimen erat. Τειχῆρες Αὐσόνων δὲ χωρίων μέρει. 
Jam cum Sicilia ab Alamannis barbaris Τοῖς ᾿Αλαμανοῖς βαρόάροις Σιχελίας 
turpiter esset domita, tunc in Italiam Αἰσχρῶς ἀλούσης, ἐν ᾿Ιταλίᾳ τότε 
vi deportata est ceu preda belli Δορυάλωτος συναπήχθη πρὸς βίαν, 
filia quoque Cesaris Isaacii ; 64105 Kai θυγάτηρ ἄναχτος 'Icaaxíov, 
et regis Alamannie germano fratri Kal κασιγνήτῳ ῥηγὸς ᾿Αλαμανίας 
Philippo juncta est nuptiali foedere, Φιλιππῳ συνέζευχτο πρὸς γάμου σχέσιν, 


(71) Cod. λαθδήν. 


241 


Πόσιν ἑαυτῆς ἀποδαλοῦσα μόρῳ 

Τοῦ Σιχελῶν ἄρξαντος υἱὸν πρὸ χρόνων * 

Ἢ κυχεῶνα πιχρίας ἀψινθίου 

Ποτήριον δ᾽ οὐχ ἧττον ὀργῆς Κυρίου 

Ὀλέθριον κίρνησι τῇ Βυζαντίδι. 

Πάσχων τὰ τοῦ σώματος ἄρθρα xai βάθρα 

Οὐ συνεχῶς μὲν καὶ διὰ βίου κράτωρ, 

Κατὰ δὲ χύκλους καί τινας περιόδους 

"Ex τινος ὕλης σώματος καχεξίας, 

Ὀδύνας εἶχε καὶ δυσυποίστους πόνους, 

ῬἘπεισρυέντος τοῦ καχοῦ xzi τοῦ πάθους, 

Ἔαρος οὐκοῦν τηνικαῦτ᾽ ἀφιγμένού 

2420 Πόνοις νικηθεὶς καὶ περιωδυνίαις, 

Ἰολμᾷ τὶ πρᾶγμα κινδυνῶδες xal ξένον, 
"Ὄλεθρον αὐτῷ προξενοῦν παραδόλως * 
Σιδήρια γὰρ πυρακτωθέντα σφόδρα 
Σχελοῖν ἐπιτίθησιν ἀμφοῖν καὶ βάθροιν, 

6425 Kal πρὸς βάθος δέδραχε καυτῆρα μάλα. 
Καὶ πρὸς βραχὺ μὲν ῥαϊσάντων τῶν πόνων, 
Μεθ᾿ ὕδρεων ἅπαντες ᾿Ασχληπιάδαι 
Μαχρὰν ἀπηλαύνοντο χράτορος λόγῳ * 
Μετὰ δὲ τοῦτο φλεγμοναὶ χαυτηρίας 

6430 Κατέτρυχον κρατοῦντα καὶ ποδαλγίαι, 

Kal πᾶς ἰατρὸς εἰσκέκλητο σὺν τάχει * 
Καὶ πάντας ὑπέθραττεν οὐ φαῦλον δέος, 
Μήπως ἀνειρχθὲν καθόδου τῆς πρὸς πόδας 
Ἑϊωθὸς αἷμα σὺν ὕλῃ χαταῤῥέειν, 

6435 Ἐνσκῆψαν εἰς καίρια σώματος μέλη 
Οἴσει κρατάρχῃ θάνατον παραυτίχα, 
Μεταπεσεῖται δ᾽ ἀλλαχοῦ κραταρχία. 
Τούτων λόγος μάλιστα τῇ βασιλίδι, 
Ἀληροῦχον υἱὸν οὐκ ἐχούσῃ τοῦ χράτους, 

6410 Μοόνην ξυνωρίδα δὲ τῶν θυγατέρων, 
Χῆτιν (72) παθουσῶν τῶν συνευνῶν πρὸ χρό- 

[νων " 


6410 


6415 


Ὧν Εἰρήνη μὲν ἢ χρόνῳ πρεσθδυτέρα 

Συνῆπτο καλῶς πρὸς γάμου χοινωνίαν 

Κοντοστεφάνων ἐχ γένους ᾿Ανδρονιχῳ, 
64145 Μόρῳ μαλαχῷ καταλύσαντι βίον " 

Ἡ δευτέρα δ᾽ "Avva γε συνῴχει πάλιν 

᾿Ισχακίῳ Κομνην:άδῃ νέῳ 

Μυσῶν καθείρξει τὸν βίον λελοιπότι, 

Ὡς ἱστορῶν ἔφρασεν ἀνόπιν λόγος. 
64 0 Ταῦτα μὲν οὕτω τῷ βασιλεῖ συνέθη. 
Ὅμως ῥαῖσας, ἀπάρας Βυζαντίδος, 
᾿Εφίσταταί γε θεσσαλονίχῃ πόλει, 
Κἀκεῖθεν ὁρμᾷ χατὰ Χρύσου τοῦ Βλάχου, 
Ὃς παραλαδὼν Στρούμμιτζαν σὺν τοῖς πέριξ, 
Καί τι κατασχὼν εἷς τυραννείου λόγον 
Ὑπερφυὲς, τειχῆρες, αἰπεινὸν λίαν 
Ἕρυμα, δεινὸν, Πρόσαχον κεχλη μένον, 
Ὃ συγνδραμοῦσαι φύσις ἅμα καὶ τέχνη 
᾿Απρόόσμαχόν τ᾽ ἄμαχον εἰργάσαντό πως, 
"liv Ῥωμαϊκοῖς γειτνιάζουσιν ὅροις 
Μέγα τι καχὸν ἀφανίζουσα λύμη. 
Τοίνυν ἐπιστὰς βασιλεὺς τῷ Προσάχῳ 
Μετὰ στρατιᾶς ἀξιαγάστου λίαν, 


6455 


6460 


(72) In margine glossa στέρησιν, 


CASSA RES. 


À quoniam priorem ipsi mors abstulerat 
sponsum Sicilie quondam regis filium. 
Hec femina conditum amaro absinthio 
Dominicaque tanquam ira plenum 
calicem propinavit patrie sue. 

Pellibus et arthritide laborans Cesar 
haud quidem sine requie vel intervallo, 
sed temporibus certis ac periodis, 
propter vitiosum corporis humorem 
dolores patiebatur intolerabiles, 

dum se per corpus morbus cireumageret. 
Igitor verno tunc instante tempore, 

cum angeretur solitis doloribus, 

novum audacter tentavit remedium, 
quod ipsi summum attulit discrimen : 
fervidas enim admodum ferri laminas 

o trique cruri et pedibus imponens 
inussit grave carnibus cauterium. 

Et sodatis quidem parnm per doloribus 
Don sine conviciis omnes Asoclepladas 
Procul a se facesser e jubebat Cesar : 
verum cauterii post hino inflammatio 
dolorque pedum Cesarem ocruoíabat ; 
revocatique medici sunt celeriter, 

quos omnes haud vanus invasit timor, 

ne prohibitus quominus in pedes flueret 
solitus humor sanguinis et saniei, 

in corporis precipuis stagnaret partibus, 
egrumque subitanea morte opprimeret, 
atque ad extraneas sceptrum abiret manus. 
Sermo hic flebat apud reginam maxime, 
que masculum haeredem haud pepererat, 
sed feminarum tantum par filiarum, 
quarum jam erat utraque sponso vidua. 


Irene natu major juncta fuerat 

splendidis sane ruptiis Andronico, 
progeniem suam trahenti de Contostephanis; 
sed is abrupit vitam ob suam mollitiem. 
Junior eque nupta fuerat Anna 
Comnenorum surculo Isaacio, 

qui apud Mesos obiit in vinculis, 

ut nostra historia desuper narravit. 
Alque ita Cesaris se res habebant : 

qui male firmus adhuc Byzantio excedens 
Thessalonicam contulit se in urbem : 

D inde perrexit contra Chrysum Blachum 
qui Strummitza occupata cum vicinia, 
tenensque quoddam, veluti regiam suam, 
peridoneum, munitissimum et sublime 
ingens castellum cui nomen Prosacon, 
quod ars certatim cum natura effecerat 
bellantibus inaccessum inexpugnabile, 
Romane illic proximis ditionis fiaibus 
grave imminebat malum et exitium. 

. Accedens ergo Prosacon imperator 
cum florente exercitu el permiro, 


848 RPHRJEMII CHRONOGRAPHI 2A 


consertaque gravi cum Mosis pugna, 

vi nitebatur debellare Chrysum, 

ejusque arcem armis occupare. 

Post multam autem cedem ac laborem 
ad pacis conditiones respexit Chrysus, 

se Cesari nimirum fore subditum, 

δὶ retinere hunc sibi liceret arcem, 

et si daretur regia de stirpe uxor. 

Sic re confecta Cesar discedens Prosaco, 
regressus est aJ urbem Constantini. 

Exin Romano imperio fidem fregit 
perfuga Ibanous in Philippi urbe, 
detrimentisque affecit nostros plurimis : 
nam et acie sepe discessit victor, 
Cammytze quoque capto protostratore, 

et incursavit nostre ditionis urbes 

que sunt Boleron versus usque Xanthiam, 
omnia late diripiens, agens, ferens : 

vir sine'-dubio preditus ferino corde, 
rabidi canis instar Romanos allatrans ; 
qui eo vesania furorisque evasit, 

ut milites Romanos in prelio captos 
frustatim esse cederet in convivio. 
Quare imperator abiens Byzantio 

semet Orestis contulit ad urbem : 
cumque rebellem cerneret fortem admodum, 
Romanos autem semet cormitantes 

prelio abhorrere atque metu exanimes, 
inops consilii curis estuabat. 

lgitur conditiones rebelli obtulit, 
armorum pugneque interim non immemor; 
exercilumque omnem secum trahens 
contulit se in provinciam Philippopolcos. 
ibique castrum cepit vi Stenimachum, 
ubi Barbarorum erat ingens numerus, 
quos urbem populatus captivavit. 

Deinde capto falsis promissionibus 
crudeli Ibanco, pessimo adversario, 
victor reversus est Constantinopolim. 
Regnante Alexio de Comnenis Angelis, 
Joanne autem Camatero Ecclesie 

sacrum tenente solium Byzantine, 
novum emersit spuriumque dogma, 

cujus magister erat et creator 

monachus quidam dictus Sicidites, 
infima vere blaterans et ventriloquus. 
Nam controversia exorta utrum dicere 
imo el diserte credere nos oporteat, 
corpus Dominicum in :zysteriis sumptum 
incorruptivum esse, ut post passionem 
admirandamque anastasim ; an corruptivum 
quale ante mortem fuerat ac passionem ; 
altera pars aiebat incorruptivum, 

freta doetriais atque testimoniis 

cati Cyrilli et Patris Chrysostomi, 
Eutychiique Byzantini presulis, 

et Nyssenorum phosphori Gregorii, 

qui scripto suo suadent magisterio, 

istud ἃ nobis sumptum in mysteriis 


Kai συγκροτήσας καρτερὴν Μυσοῖς μάχην 

6465 Σπουδὴν ἐτίθει τοῦ Χρύσου χατισχύσαι, 
Ἑλεῖν τε καὶ φρούριον αὐτοῦ τοῖς ὅπλοις. 
Μετὰ φόνον γοῦν χαὶ χάματον μυρίον 
Elc συμύάαεις βλέψαντος αὐτῷ τοῦ Χρύσου 
Τοῦ χαθυπείχειν βασιλεῖ διὰ βίου, 

4710 Ἕρυμα κατέχειν βασιλεῖ διὰ βίου, 
Καὶ σύζυγον σχεῖν ἐκ βασιλείου γένους. 
"Avat μεταστὰς τῶν μερῶν τοῦ ροσάκου. 
Εἴσεισιν αὖθις τὴν πόλιν Κωνσταντίνου. 
᾿Αφίσταται δὲ τοῦ «ράτους 'Popalóoc 

6475 Πρόσφυξ ᾿Ιδαγχὸς ὧν ἐν Φιλίππου πόλει, 
Καὶ πλεῖστα δεινῶν Αὔσονας κατειργάκοι, 
Καὶ οτρατιὰν ἥττησεν αὐτῶν vo) dae, 
᾿Βλὼν πρωτοστράτωρα Ἑαμμύτζην μάχῃ" 
ἙἘπιδραμὼν δὲ καὶ πόλεις ἹρΡωμαΐδος 

6180 Τὰς πρὸς Βολερὸν μέχρις αὐτῆς Ξανθείας, 
Καὶ πάντα μυσῶν, Jj φασι, λείαν δράσας - 
᾿Ανὴρ ἀτεχνῶς αἱμοχαρὴς καρδία, 
Κύων μανιχὸς χαθυλαχτῶν Αὐσόνων - 
Ὅς ἐς τοσοῦτο μανίας ἐληλάχει, 

0485 Ὡς συσχεθέντας Αὐσόνων χατὰ μάχην, 
Τέμνειν μεληδὸν ἐν πότῳ ξιφειδίῳ. 
Ὅθεν βασιλεὺς ἀπάρας Βυζαντίδος 
᾿Ορεστιάδα καταλαμθάνει πόλιν " 
Ὀρῶν ἀποστάτην δὲ δύσμαχον πάνυ, 

61900 Καὶ συνὸν αὐτῷ 'Ῥωμαϊκόν τι στίφος 
Πρὸς συμπλοχὴν φρίσσον τε xxi θνῆσχον δέει͵ 
᾿Εξηπορεῖτο φροντίσι προσανέχων, 
μλὴν προὐχαλεῖτο πρὸς φιλίαν ἐνστάτην, 
Μηδὲ στρατιᾶς ἀμελῶν καὶ τῆς μάχης " 

6495 Καὶ παραλαύὼν τὰς δυνάμεις τὰς ὅλας 
Καὶ τῆς Φιλίππου τὴν ἐπαρχίαν φθάσας, 
Στενίμαχον φρούριον εἷλεν ἐκ μάχης, 
Ἔνθα συνῆχτο βαρδάρων πλεῖστον στίφος͵ 
O0 κατεδουλώσατο, πορθήσας πόλιν " 

6500 "Ἔπειτα συσχὼν ἀπατῃ, ψευδορχίοις 
᾿Ιδαγκὸν ὠμὸν, δύσμαχον, χαχεργάτην, 
Εἴσεισι χαλλίνιχος τὴν Κωνσταντίνου, 
Τούτου χρατοῦντος Κομνηναγγελωνόμου, 
Ἰωάννου δὲ Καματηροῦ τὸν θρόνον 

6505 Βυζαντιάδος ἰθύνειν εἰλη χότος, 
Δόγμ᾽ ἀνεφύη καινοφανὲς xal νόθον, 
Γεννήτορά τε xai διδάσκαλον φέρον 
Τινὰ μοναχὸν Σιχιδίτην τοὐκίχλην, 
Λαλοῦντ᾽ ἀληθῶς ἀπὸ γῆς καὶ χοιλίας. 


D 6510 Ζητήσεως οὔσης γὰρ el χρὴ xal λέγειν 


Νοεῖν τε σαφῶς σῶμα Χριστοῦ Δεσπότου, 
Ὃ ληπτόν ἐστιν ἡμῖν ἐν μυστηρίοις 
ἼΛφθαρτον £'val, χαθάπερ μετὰ πάθος 
Καὶ θείαν ἀνάστασιν, ἢ φθαρτὸν λέγειν 
6515 Ὁποῖον ἦν πρὸ θανάτου καὶ τοῦ πάθους 
"AqÜapzov οἱ μὲν ἀπεδείχνυον τόδε, 
Διδασκαλικαῖς χρώμενοι μαρτυρίαις 
Σοφοῦ Κυρίλλου xai πατρὸς Χρυσοστόμου, 
Εὐτυχίου τε ποιμένος Βυζαντίδος, 
6520 Kai Γρηγορίου φωσφόρου Nuccatov - 
Οἴπερ παρ'στάνουτι διδασχαλίαις 
'Extivo σῶμα Δεσπότου πεφυχέναι. 


245 


Τὸ νῦν πρὸς ἑστίασιν ἡμῖν τυγχάνον᾽ 
Ὄ κρεῖττον ὀφθὲν θανάτου μετὰ πάθος 
6525 Ζωῆς κατῆρξεν ἀφθίτου βροτῶν χάριν᾽ 
Οὗ κἂν μέροσ τις τυγχάνῃ δεδεγμένος, 
"Anay λαθὼν ἄπεισι σῶμα Κυρίου, 
Καὶ προσθεουργεῖ τοὺς μετασχόντας ξένως. 
Οἱ δ᾽ ἐκ μερίδος τῆς ἐναντίας πάλιν 
6530 "Eqacxov αὐτὸ μηδὲ τύπον παρέχειν 
Σεπτῆς μακαρίας τε παλινζωΐας" 
Τελούμενον δὲ θυσίαν μόνην φέρειν. 
Κἀντεῦθεν άνουν, φθαρτὸν, ἄψυχον πέλειν, 
Καὶ τὸν μετασχόντα δὲ λαμὔαάνειν μέρος, 
6535 Οὐχ ἅπαν τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ Δεσπότου" 
Εἰ γὰρ, φασὶν, ἄφθαρτον ὑπὴν καθόλου, 
Ἢν ἂν ἀναφὲς, ἀθέχτον toic ὅλοις. 
Τοιαῦτα συνείροντες οἷδε δυστρόπως, 
᾿Απλουστέρους ἔπειθον ὑπείχειν σφίσι. 
6540 T$ κρείττονι δόξῃ δὲ προστεθεὶς ἄναξ 
Eta φθινύθειν τηνάλλως τοὺς θατέρας. 
Μυσῶν γένος κάχιστον εἷς συμμαχίαν 
Στίφος Κομάνων προσλαθὸν παριστρίων 
Χώρας ἐπήει Ῥωμαϊκὰς ἐκτρίόον 
6545 Καὶ λείαν ἀμύθητον αἴχμαλωσίαν 
Καὶ σκῦλα πλεῖστα κερδάναν ὑποστρέφει. 
Καὶ τοῦτ᾽ ἂν εἶχεν εἰσαεὶ δρᾷν ἐξ ἔθους, 
Εἰ μὴ τὸ Χριστώνυμον εὐσεδὲς φῦλον 
Τῶν 'Ρὼς ἀπεῖρξέ σφας κακῆς προθυμίας" 
6550 Ὁ γὰρ Γαλίτζης ἡγεμὼν παραινέσει 
Τοῦ ποιμσνάρχου Ῥωσιχῆς ᾿Εχκλησίας 
Στίφος στρατιᾶς ἡλικὼς ὡς μυρίον 
᾿Επῆλθε τῇ γῆ τῶν Κομάνων ἀθρόον, 
Καὶ χώραν ἠφάνισεν αὐτῶν ἐσχάτως" 
6595 Καὶ τοῦτο δράσας πλειστάκις φιλοφρόνως 
Εἰς εὐσεδῶν καύχημα τῶν Χριστωνύμων, 


Σφᾶς συμμάχεϊν ἔπαυσε Μυσοῖς βαρδάροις. 


Καὶ τις Κομνῶν ἐχφυεὶς ᾿[Ιωάννης 
'Avijp πιθώδης σωματικὴν τὴν πλάσιν 
6560 ἸΙροκοίλιός τε καὶ λιπόχρεως Λίαν 
Παχὺς ἐπίκλην ἐκ θέας φερωνύμου 
᾿ΑΛγτάρας ὦπτο βασιλεῖ κατὰ πόλιν' 
Νεὼν γὰρ εἰσδὺς τὸν Θεοῦ θεῖον μέγαν 
Καὶ τῶν περὶ τράπεζαν ἠωρημένων 
0505 Στέφανον ἐνθείς τῇ κρατὶ παρανόμως, 
Στεφανίτης ἔξεισι τοῦ θείου δόμου" 
Καὶ σὺν φρατρίᾳ καὶ συνιστόρων στίφει 
Ὄντων ἐπισήμων τε λαμπρῶν ἐχ γένους, 
Εἴσεισιν εὐθὺς εἴς παλάτιον μέγα, 
6570 Τοῖς βασιλικοῖς ἀνᾳδούμενος κρότοις" 
Καὶ βασιλείου καθίσας ἐπὶ θρόνου 
Τινὰς ἐδωρήσατο λαμπραῖς ἀξίαις. 
'O συρφάχων ὄχλος δὲ xal τῶν ξυγχλύδων 
᾿Ανὰ στενωποὺς ἀμφόδους Βυζαντίδος 
6575 Πρὸς δ᾽ αὖ ἀγυιὰς ἐχτρέχοντες, λιμένας 
᾿Ανηγόρευον Αὐσόνων βασιλέα 
᾿Ἐλευθέρῳ σσόματι τόνδ᾽ Ἰωάννην, 
Τιθέντες εἷς ἅρπαγμα λαμπρὰς οἰχίας. 
Νυχτὸς δὲ χανδὸν ἐμφορηθεὶς ἀκοάτου 
6580 ΠΙαχὺς φρένας χλῆσίν τε τύραννος νέος, 
᾿Ανείς τε πύλας ἀνέτους ἀναχτόρων 


CAERARRS. 


À Domini corpus prorsus esse ejusmodi, 
quale.deviota morte post passionem 
eternam accepit vitam nostri gratia : 
neque aliquantam partem nos percipere, 
sed universum Christi corpus Domini, 

ἃ quo sumentes sanctificamur mire. 
Verum contrarie partis defensores 
dicebant ipsum haud preferre typum 
Sacre ao beate Domini anastaseos, 

Sed sacrificium unice mysterio fleri ; 

hinc corruptivum, sine sensu, exanime. 

À nobis autem sumi partem tantum, 

non universum corpus Christi Domini: 
nam si hoc prorsus incorruptivum, 

nec palpabile fore nec visibile. 

Hec isti falso blaterantes ore 

imperitiori turbze faciebant fucum : 

sed imperator obsequens meliori dogmati 
givit contrarios frustra laborare. 

Pessima gens Messorum cum socia manu 
accolarum Danubii Comanorum 

terre Romanas incursabat vastans, 
pradamque agebat plurimam et captivos, 
quibus ditata in patriam se recipiebat. 
Atque id deinceps semper aotura fuerat, 
nisi Rossorunm pia gens Christiana 
cohibuisset Barbaros a maleficio. 

Galitze quippe princeps, adhortante 
Ecclesie summo Rossice pastore, 
plurima militari coacta manu, 

in Comanorum agrum repente irruit 
eumque extrema affecit vastitate : 

quod cum egisset sepe amico animo 

ad solatium piorum Christianorum, 
Comanicum auxilium Mosis abstulit. 
Joannes quidam de Comnenis genitus, 
corporis mole doli formam referens, 
projecto ventre, carnibus pinguissimis, 
nomine idoneo dictus vulgo Crassus, 
Cesari 8e rebellem in urbe prebuit. 
Ingressus enim templum Dei maximum, 
coronam ex iis que mensa pendebant sacra 
ausu scelesto imposuit in caput suum, 
atque ita coronatus templo exit : 

et cum favente conspirato globo 
hominum splendidorum de classe nobili, 
recta processit ad palatium magnum, ᾿ 
plausibus concrepantibus in morem regium ; 
mox cum regali consedisset throno, 
splendidis quosdam donavit dignitatibus. 
Miscella vero populi colluvies 

per angiportus, vias vicosque urbis 
perque plateas currens atque portus 
Romanum proclamavit imperatorem 
libera lingua clamitans hunc Joannem ; 
et simul opulentas spoliabat domos. 
Verum sequente nocte mero oppressus 
crassus hic mente et nomine tyrannus, 
regie patentibus per socordiam januis, 


i 


247 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


dum ejes per orbem esset dilapsa cohors, 
ἃ Cesaris miiitibus repente captus 
calamitosum caput ensi obtulit. 
Cammytzes quoque protostrator, tentum 
quem supra dixi in vinculis apud Mosos, 
effracto sibi Chrysi manu carcere, 

cum hoc conspirans defecit a Cesare, 

et Pelagoniam cunctam occupavit : 

tum etiam cepit Prilapum levi nisu, 
&tque Thessalie dominum se gessit : 
nullo obsistente demum commovit Helladem, 
rebellemque fecit Peloponnesum. 

Tum et rebellis alius repente apparuit 
(tanquam illi quondam gigantes sparti) 
Joannes Cyprius vulgo Spyridonaces, 

hoc habens cognomentum paterna ex domo, 
feodum quid visu, moribus et corpore, 
oculis homo strabis, arte opifex, 

humili sorte genitus et terre filius, 
Cesaris olim palatinus famulus, 
interioris fisci custodie impositus : 

exin Smolenam prefecturam nactus, 
inexspectata dignitate elatus 

δὰ apostasie proruit vesaniam. 

Tertiam habebat Cesar tunc misoriam, 
suetos sibi podagre dolores. 

Bifariam igitur distributo exercitu, 
partem ducendam contra Spiridonacem 
genero Alexio tradidit Palaologo : 
alteram vero traditam OEnopolitse 

ad debellandum misit Cammytzem LEostem. 
Prolio conserto utrumque rebellem vicit, 
ejecitque imperio eum Dei ope: 

et Chrysum quoque pepulit Strummitza. 
Adhuc Alexio retinente imperium, 

Asanis atque Petri Masorum frater 

in principatu patrie successor 

Joannes arma extulit contra imperium : 
statimque aggressus cum plurimo exercitu 
in Rhodopeiis jugis Constantiam urbem 
bene munitam fastigiisquo impositam 
facili prelio sibi vindicavit. 

Hujus dejectis menibus, scelestus homo 
Varnam perrexit urbem ad mare sitam, 
quam continenter tribus diebus quatiens, 
denique captam exequavit solo, 

ejusque cives in subjecta fossa 

hic demon obruit vivos, heu dolorem! 
Sabbati magni el benedicti die, 

Christi sacram passionem nil reveritus : 
tum demum in suam patriam eat reversus. 
Nunc opus haud inepto tragado foret, 
quam sum ego, ut canerctur digne 
calamitatum pela;us et abyssus, 
malorum inquam llias οἱ trago:dia, 

qua Constantini simul urbi contigit : 

imo opus foret contra summo vate 


À Ὁπλιτικῆς φάλαγγος ἐσκεδασμένης 
Ἔλαθεν ἀλοὸς ὁπλίταις βασιλέως, 

Kai τὴν κεφαλὴν ἐχχοπεὶς παναϑλίως" 

6585 Καὶ δέσμιος δὲ πρωτουτράτωρ Καμμύτζης 
Ὃν φθάσας εἶπον τοῖς Μυσοῖς ἡλωκέναι 
ΕἸρχτῆ τε δεσμῶν ἐκλυθεὶς καρὰ Χρύσου͵ 
Σὺν τῷδ᾽ ἀπεστάτησεν Αὐσόνων κράτους, 
Ka! χαταχρατεῖ Πελχγονίας ὅλης" 

6590 Συνέσχε xai Πρίλαπον ἄστυ ἑᾳδίως, 
Κατατυραννεῖ Θετταλιχῶν χωρίων, 
Hapaxtvti τε ῥᾷστα xai τὴν Ελλάδα, 
Παλίμδολον τίθησι Πέλοπος κλίμα. 

Ἱιρὸς τῷδ᾽ ἀποστάτης γε δεύτερος πάλιν, 

0505 Σπαρτοὺς κατὰ γίγαντας, αἴφνης ἀνέφυ 
Ἰωάννης Κύπριος Zsopibuvixnc, 

Β Τούπώνυμον σχὼν ἐκ πατρῴας ἑστίας" 
Αἰσχρός τις εἶδος ἡλικίαν xai τρόπους, 
Χεοιρωνάκτης τέχνην τε, τὰς ὄψεις στράδων 

6600 Τυχτν χαμερπῆς xxi χθόνιος παντάπαν, 
ὑπηρετῶν ἄνακτι τὰ κατὰ δόμους, 

Φύλαξ ταμείων τῶν ἔσω τεταγμένος" 
Εἴτα Σμολένων κλίμα λαχὼν διέπειν" 
"Os χατεπαρθεὶς ἀξίαις παραλόγοις 
ἼΠρθη πρὸς ἀπόνοιαν ἀποστασίας. 

6605 Ὑπῆν βασιλεῖ καὶ χαχὸν τρίτον τότε 
Εἰωθός οἱ νόσημα τῆς ποδαλδίας, 
Στρατευμάτων τοίνυν διελὼν πᾶν εἷς δύο. 
Τὸ μὲν rapis κατὰ Σπυριδωνάκου 
Γαμόρῷῳ Παλαιολόγῳ τῷ ᾿Αλεϑίῳ" 

6010 Τὸ δ᾽ εἶχε πέμψας Ἰνοπολίτῃ (73) πάλιν 

Εἰς ἀντίμαχοσ κατὰ Καμμύτζη μάχην. 

C Kai συμύαλὼν ἥττησς τοὺς ἀποστάτας 
Καὶ φυγάδας τίθησι τῷ Θεοῦ σθένει. 

Καὶ Χρύσον ἀπίλασε χώρας Στρουμμίτζης. 

0615 'Eo' ἡμερῶν τούτου γε τῆς χραταρχίας 
᾿Ιωάννης ἔξεισι μυσαρχηγέτης 
Σύναιμος ᾿Ασὰν xai Πέτρου τῆς Μυσίας 
Μετὰ στρατιᾶς κατὰ Ρωμαίων ὅρων, 

Kai διαδὼν ὁπλιτῶν πολλῶν ἵλαις 

6620 Κατὰ Ῥοδόπην τὴν Κωνστάντιαν πόλιν 
φχισμένην εὖ καὶ χολώνειαν πόλιν, “ 
Ταύτην παρεστήσατο ῥᾷστα τῇ μάχῃ" 

Kai κατερείψας τὸν περίύολον τάλας 
Εἰς Bá2vav ἦχε τὴν παράλιον πόλιν, 

0025 Καὶ τήνδε τρισὶ χατασείσας ἧμεραις 
Παραλαβθών χε χατεδαφίσας ἅμα, 

D Καὶ τοὺς ἐν αὐτῇ χαταχώτας φεῦ πάθους ! 
Ζωοὺς ἀλάττωρ παραχειμένῃ τάφρῳ 
Κατὰ μέγα Σχύδατον εὐλογημένον, 

6630 Μηδὲν σεδασθεὶς τὰ Χοιστοῦ θεῖα πάθη, 
᾿Εχεῖθεν ἀνέζευξεν εἰς τὴν πατοίδα. 

Φαῦλον τραγφδὸν οὐχ ἔδει παριέναι 
Τοιοῦτον οἵος ὦν ἔγωγε τυγχάνω, 
Εἰς συμφορῶν πέλαγος εἰς τόσον βάρος 

6635 Τραγῳοδίας τε καὶ xaxov ᾿Ιλιάδος 
^A πάντα συμθέύηχε τῇ Κωνσταντίνου 
᾿Αλλ᾽ ὅστις ἂν ἤμελλεν ἐχ δίχμέτρου 


(73) Οἰνουπολίτης Joannes hio dicitur a Niceta lib. πὶ, 7, nempe urbis OEnei civis. 


249 


Ἅπαντα νιχᾷν τραγικὸν πρὸς τὸ κλαίειν 
Καὶ δρχματουργὸν συμφορῶν ἀνθρωπίνων, 
66410 Otol περ ὄντες τυγχάνουσιν ἐχτόπως 
Σοφοχλεῖς, Αἰσχύλοι τε σὺν Βὐριπίδαις " 
Πίσυνος ὧν ὅμως δὲ κἀγὼ τῷ λόγῳ, 
Αὐτοῦ διδόντος, ἐξερῶ τι πρὸς σθένος. 
Καθεῖλεν ᾿Αλέξιος Κομνηνὸς κράτωρ 
6645 Σύναιμον ᾿Ισάχιον ἀρχικοῦ θρόνου * 
Καὶ τάχ᾽ ἂν ὑπῆν συμφέρον κραταρχίᾳ, 
El τοῦδε μηδὲν φυλαχῆς χατημέλει, - 
Νυνὶ δὲ διάγοντι τῷδ᾽ ᾿Ισαχίῳ 
Κατά γε διπλοῦν κίονα Ἡροποντίδος, 
66050 ’Ανεύθυνον ξύμπασιν ἦν προσιέναι 
Καὶ καθομιλεῖν, πάντα τε δρᾷν ἀνέδην. 
Διαχόνοις οὖν Ἰταλοῖς χεχρημένος, 
᾿Ανδράσι φίλοις, γράμματ᾽ ἐκπέμπει λάθρα 
Φίλῃ θυγατρὶ τῇ συνεύνῳ Φιλίππου 
6655 ᾿Αλαμανῶν ἄρχοντος εὐτυχῶς τότε 
Δηλοῦν τά οἱ ξύμπαντα συμθεδηχότα * 
Κἀκεῖθεν ἀντίγραφα προσδεδεγμένος, 
Πέμπει πρὸς αὐτὴν ᾿Αλέξιον υἱέα, 
Ὃν καὶ λιπεῖν ἤλπιζε χληροῦχον στέφους, 
6660 Λαθόντα τὴν αἴσθησιν οἷς τούτου λόγος. 
“Ὅπως δὲ λαθὼν διέδρασε, λεχτέον " 
Οὗτός γε συνέξεισι τῷ στεφηφόρῳ 
Στράτευμα χινήσαντι κατὰ Καμμύτζη ᾿ 
Εἷς δ᾽ οὖν Δαμοκράνειαν ἐσκηνη μένου 
6665 ᾿Απῴχετ᾽ αὐτὸς ἀποδρὰς πρὸς ᾿Αθύραν. 
᾿Εφόλκιον δὲ νηὸς εὐρείας πάνυ 
Ἑλλησποντίαις πηγαῖς χαθωρμισμένης 
"H« ἡγεμὼν ἦν ἐχ Λατίνων Ηισσαϊος 
Προευτρεπισθὲν εἰς δοχὴν τοῦ δραπέτου, 
6670 'Exei κατάραν ἐξεπίτηδες τότε, 
Ἡρπακὸς ἐξέπλευσε τὸν νεανίαν, 
Καὶ πρὸς μέγ᾽ ἀπήνεγκε πλοῖον Λατίνου. 
'Enci δὲ δρασμὸς διέγνωστο τοῦ νέου, 
Στείλας ἐρευνᾷ βασιλεὺς πλοῖον μἔγα * 
6615 Οὐδὲν δὲ καὶ ὁράσαντες ἀπεσταλμένοι, 
Παλίνδρομοι φθάνουσι πρὸς βασιλέα. 
Κειράμενος γὰρ εὐφυῶς οὗτος κόμην, 
᾿Εσθήμασί τε σχηματισθεὶς Λατίνων, 
Εἰἱλούμενός τ᾽ αὖ ἀναμὶξ αὐτῶν ὄχλῳ, 
6680 Λγνωστος ἦν ἅπασι xal τοῖς εἰδόσιν, 
Οὕτως ἀποδρὰς ᾿Αλέξιος, ὡς ἔφην, 
Πρὸς κασιγνήτην ἐν Σιχελίᾳ πλέει, 
Καὶ τῷδ᾽ ἐποφθεὶς ἐκτραγῳδεῖ τὰ πάθη - 
Ἡ δ' ἐκλιπαρεῖ τὸν σύνευνον ἀμῦναι 
6685 Φίλῳ τε πατρὶ δυστυχῶς πεπραγότι 
Καὶ συγγόνῳψ πλάνητι γυμνῷ τ᾽ ἀστέγῳ. 
Ταῦτα μὲν οὕτω συνέχυρσε τῷ τότε * 
Ὑπῆν δ᾽ ἐριννὺς φθαρτικὴ χαὶ πρὶν πόλει, 
"Ερίκος τις Δάνδουλος δοὺξ Βενετίας, 
6690 ᾿Ανὴρ ἀγύρτης καὶ παλαιὸς xzxí(av, 
κΑδερ ἀλιτήριος, Λὐσόνων λύμη, 
^)« ὑποτύφων ζώπυρον βασκανίας 
᾿Εναύσματ᾽ αὖ μήνιδος ἔνδοθεν φέρων 
Ὡς ἐν σποδιᾷ τῆς ἐχυτοῦ καρδίας 
6605 Τῆς δῆθεν, ὡς ἔφασχεν, εἰς συμφυλέτας 
Ilap' Αὐσόνων πρὶν ζημίας παροινίας, 


CIESARES. 


À qui quemvis superaret plorando tragicum 
humanarumque actorem miseriarum ; 
quales fuerunt scilicet illi eximii 
Sophocles ZEschylusque atque Euripides. 
Verum et ego fretus facundie viribus, 
harum ope aliquid conabor fari. 
Comnenus Cesar expulerat Alexius 
germanum Ieaacium regali throno ; 
idque fortasse fuerat imperio utile, 
nisi custodiam pulsi neglexisset. 

Nunc cum Isaacius domum habitaret 
δὰ duas columnas sitam in Propontide, 
erat cuique liberum accedere, 

colloquia atque negotia audacter agere. 
Ergo Isaacius usus ministris Italis 

p amicis sibi viris, arcanas litteras 
mittit ad filiam suam Philippi uxorem 
tunc Alamannis imperantis feliciter. 

In his significabat fortunam suam : 
receptisque illinc vicissim litteris | 
mittere Alexium filium ad ipsam statuit, 
(quem et sperabat regni heeredem linquere) 
clam illis scilicet qui observabant juvenem. 
Sed ut latuerit fuga, juvat eloqui. 

Profectus hic cum Cesare nuper fuerat 
bellum Cammytze, ut diximus, inferenti : 
cum autem Damocranie mora fleret, 

fuga adolescens contulit se Athyram. 
Cumque famulus lembus ingentis navis 
cujus navarchus erat Pisanus civis, 

C ad Hellesponti caput progressus esset, 
paratus nempe ad excipiendum profugum ; 
repente admotus Athyre fittoribus 
recepto adolescente altum tenuit, 
atque ad Pisani navem eumdem transtulit. 
Sed mox ut fuga innotuit adolescentis, 
navigium magnum Cesar scrutari jussit 
ministros a se missos ; sed isti lamen 
ad eum reversi sunt negotio infecto. 
Etenim apte tonso capillo juvenis 
vestimentoque simulans se Latinum, 
cum se permiscuisset turbe nautica. 

" cunctis vel familiaribus fuit incognitus. 
Sic fuga elapsus, ut dictum est, Alexius 
ad sororem confert 86 in Siciliam, 
atque apud illam casus flet domesticos ; 
que sponsum exoravit ut vindex fieret 
parenti suo tam gravibus oppresso malis, 
fratrique nudo,exsuli et sine laribus. 
Dum hec peragebantur, Erinnys alia 
exitiosa Byzantine urbi 
dux Venetiarum erat Ericus Dandulus, 
vir fraudulentus, veterator pessimus, 
Aper exsecrandus. imperii pestis, 
qui arcanam flat:'inam nutriens livoris 
atque odii tomitem jamdiu gerens 
tanquam sub mentis cinere repositum, 
ob suis illata, ut aiebat, civibus 
a nobis detrimenta atque injurias, 


250 


251 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


auree secundz flabrum exspectabat 

ut sue malitie facem inflammaret 
maximam, luculentam et septemplicem 
contra Romani columen imperii. 

Tunc ergo idoneam nactus occasionem, 
facem ingentium sustulit irarurm, 
suppeditante tempore materiam ignibus. 
Is conspiratos habuit ad facinus 

viros toparchas nobiles Latinos 

in Palestinam mox navigaturos 

ob liberandum Domini sepulcrum. 

Cum his ad nostram conjuravit luem. 
Erant hi bellica virtute insignes 
Montisferrati dignitate marchio 

nomine Bonifacius, vir fortissimus, 
Balduinusque comes provinciz Flandrie, 
insuper sancti Pauli Ericus comes, 
prestereaque Plee Doloicus comes, 

cum audacibus aliis viris plurimis. 

Ac navigia universz prope classis 
constructa sunt Venetiis per triennium : 
celeres naves decem supra centum, 
equis vehendis, optime compacta : 
sexaginta preterea triremes. 

Tum et rotunde sunt collecte naves 
undique versum ex Italie oris 
perample molis ad septuaginta : 
quibuscum erat prodigiosum quoddam 
maximum quotquot umquam visa fuerant 
navigium, cuí mundi nomen fecerant. 
Implerunt autem classem mille equites 
armati omnes, imo cataphracti : 

sculati autem milites centum millo 

in varios armature distincti ordines ; 
plerique tamen erant ballistarii. 

Jam cum parata esset ad cursum classis, 


tunc dilatavit faces abyssus mala, 
inhorruit procellosum erumne mare, 
incubuitque urbi malorum cumulus. 
Infaustus Alexius Isacii filius 
imperatoris quondam Byzantini, 

is qui clam antea fugerat ex urbe, 
litteris pap& senioris Rome 

atque Alamannie regis communitus, 
navigaturis adfuit in Palestinam, 

petens reverti in patriam cum ipsis, 
suffragio adjutus, inquam, et pape et regis, 
qui se predictis viris habituros 

gratiam aiebant, siquidem reponerent 
adolescentem in paterno imperio : 
preter quam quod ianumera pecunia 
idemmet et officio gratus foret, 

si illorum ope imperium reciperet. 
Callidi homines variisque agendis 
exerciti negotiis tunc exceptum 
simplicem puerum, fraudibus expositum, 


À Εὐχαιρίαν πνεύματος ἦν ἀναμέόνων 
Ὡς πυρσὸν ἀνάψειεν αὐτοῦ κακίας 
Ἡεριφανῆ, μέγιστον ἑπταπλασίως 
6700 Κατὰ κρατανχίας τε καὶ Ρωμαΐδος. 
Διαξάμενος γοῦν τηνιχαῦτ᾽ εὐκαιρίας 
Τὴν πυρχαϊὰν ἦρεν εἰς μέγα φθόνου, 
Ὕλην χορνγοῦντος δὲ καιροῦ τῷ φθόνῳ 
Συνωμότας σχὼν εἰς σύναρσιν χαχίας 
6705 “Ανδρας τοπάρχας εὐγενεῖς ἐκ Λατίνων 
᾿ἘἘχπλεῖν ἑτοίμους εἰς Παλαιστίνης ὅφους 
Πρὸς ἐκδικίχν μνήματος ζωηφόρου * 
Βουλεύεται δὲ κατὰ Ῥωμαίων σφίσιν. 
Οὗτοι δ᾽ ὑπῆρχον ἀρεϊκοὶ γεννάδαι 
6710 Μόντης Φεράντης μαρχέσιος ἀξίαν 
Κλῆσιν Βονιφάτιος, ἀκμαῖος σθένος, 
Β Βαλδουΐϊνος κύμης τε χώρας τῆς Φλάντρας" 5 
Ἡρὸς δ᾽ αὐ '"Epixoc ἁγίου 1Ia23ou κόμης * 
Καὶ Δολόϊκος κόμης τῆς χώρας Πλέης - 
6715 Πλείστοις σὺν ἄλλοις ἀνδράσι τολμητίαις. 
Πλοῖα δ᾽ ἐτύχθη παντὸς ὡς εἰπεῖν στόλου 
Εἴς Βενετίαν ἐν τρισὶν ὅλοις χρόνοις " 
Δρόμωνες ἵππων εἰσδοχεῖς πρὸς τοῖς δέκα 
Ἑκχατὸν εὖ πως τῇ τέχνῃ πεπηγμένοι, 
6720 Ἑξήχοντα vts τε τριήρεις πάλιγ. 
Ἔτι δὲ συνήλιστο πλοῖζ στρογγύλα 
Πανταχόθεν μέγιστα τῆς ᾿Ιταλίας 
Πληροῦντ᾽ ἀριθμὸν ὑπὲρ ἑπτάχις δέκα " 
Οἴσπερ συνηρίθμητο πλοῖόν τι τέρας 
6725 Πελώριον, μέγιστον ὧν ποτ᾽ εἶδέ τις, 
Κόσμος σφίσιν οὕτω γ᾽ ἐπιχεχλημένον - 
Εἴσεισι τοίνυν ἵππος αὐτὰ χιλία, 
Ὅπλοις γε χατάφραχτος εὖ ὡπλισμένη - 
᾿Ασπὶς δ᾽ ὁμοίως μυριάδες που δέκα (74) - 
6730 Εἷς παντοδαποὺς ὁπλίτας τετμημένη " 
Εἷς τζαγρατοξότας δὲ τῶν ἄλλων πλέον. 
Ὡς δ᾽ ἦν πρὸς ἔκπλουν ηὐτρεπισμένος στό- 
[Ao«, 
Ἐνταῦθα βυθὸς ἀνεῤῥάγη xxxlac 
Καὶ συμφορῶν θάλασσα χυματουμένῃη 
6735 Ἐπὶ κακῷ xaxóv τι προσύλλλον πόλει - 
Δαλὸς γὰρ ᾿Αλέξιος τῆς Κωνσταντίνου 
᾿Ισακίου παῖς τοῦ βεθασιλευκότος 
Ὁ πρὶν ἀπεδρὰς λάθρα τῆς Βυζαντίδος, 
Τράμμασι πάπα τῆς παλαιτέρας Ρώμης 
6740 ᾿Αλχμανῶν τε ῥηγὸς ὠχυρωμένος, 
Τοὺς ἐν στόλῳ πλέοντας εἰς Παλαιστίνην, 
D ᾿Ἐχπλεῖν σὺν αὐτοῖς ἠξίου πρὸς πατρίδα, 
Συναξιούντων τῷδε cr y0s καὶ πάπα, 
Οἱ χάριτας ἔφασχον ὀφλήσειν σφίσὶν, 
6745 Bl τουτὶ μειράχιον εἰς κραταρχίαν 
Αὖθις ἐπανάξουσι τὴν φυτοσπόρου " 
Πρὸς τοῖσδ᾽ ὑμᾶς καὶ τοῦτο σωροΐς χρη μάτων 
᾿Αμείψει γε καὶ θεραπεύσει τάχα, 
Εἴπερ δι᾽ ὁμῶν ἀπολίψεται χράτος * 
0750 "Ανδρες πανοῦργοι λοιπὸν εἰσδεδεγμένοι, 
Πολυτρόποις πράγμασιν ἐντεθραμμένοι, 
Παῖδά τιν᾽ ἁπλοῦν, εὔκολον πρὸς ἀπάτην 


(74) Rectius sine dubio Nicetas itr, 9, scribit ἀσπὶς τρισμυρία scutati milites triginta mille. 


293 


Σύμπλουν, ὁμοτράπεζον, ἀλήτην ξένον, 

Ὅρκοις ἀναπείθουσι συνθέσθαι σφίσιν, 
6755 “Α μηδαμῶς πέφυχε δέξασθαι πέρας" 

Οὐ γὰρ θαλάσσας κατένευσε χρη μάτων 

Τούτοις παρασχεῖν, ἀλλὰ καὶ συμμαχίδας 

Νῆας τριήρεις πεντήχονθ᾽ ἄμ᾽ ὁπλίταις 

Κατ’ ᾿Αγαρηνῶν ἀπόπλουν ποιουμένοις" 


6760 Πρὸς τοῖσδ᾽ ἐπηγγείλατο, φεῦ ἀμαθίας (85)! 


᾿Εθῶν ἀναχαίνισιν ἀρχαίων πάπα, 

"E, νεοχμῶσαί τε c  "ExxAnclac, 

Kal πίστεως δὲ παραποίησιν δρᾶσαι 

Ἣν στερχτέαν κρίνουσι παῖδες Λατίνων. 
6765 ’Λλλὰ τὰ πρυμνήσια λύσας ὁ στόλος 

Πρὸς Ἰάδαρα τὴν πολίχνην κατάρας, 

᾿Ἐμάχετ᾽ αὐτοῖς, τοῦτο δόξαν Δανδούλῳ. 

Ως δ᾽ οὖν παρεστήσατο φρούριον, στόλος 

᾿Επιδαμνίων ἐγκαθώρμ'σται πόλει" 
6770 Καὶ τοῖσδ᾽ ἀνηγόρευτο Ρωμαίων &vat 

᾿Αλέξιος παῖς Ἰταλοῖς ὁ συμπλέων. 

Ταῦτα σαφῶς γνοὺς ὁ χρατάρχης Αὐσόνων 


ΟΣΒΑΒΕΘΒ. 
A navis menseque socium, errantem, advenam, 


juratis verbis adigunt spondere 

que nunquam poterant exitum sortiri : 
neque enim lantum maria pecunia 
promisit daturum, sed quinquaginta 

cum auxiliari milite triremes 

Agarenorum profligando bello. 

Preterea promisit, heu stultitiam! 
restituturum prisca sepape jura, 

ritus Ecclesie nostre reformaturum, 
talem se denique in Greciam reducturum, 
qualem Latini profltentur, fidem. 
Postquam sublatis demum classis anchoris 
ad parvam urbem Iadara pervenit, 

hano suadente expugnavit Dandulo ; 
quam ubi cepit arcem, progressa classis 
&d Epidaurum urbem obvertit proras : 
ibique est acclamatus Romanus Cesar 
puer Alexius cum [Italis navigans. 

His intellectis Romanus imperator 


Ἤρξατο σαθρὰς xai παλαιὰς τῷ χρόνῳ 
Νῆας τριήρεις ἀναχαινίζειν τέχνῃ, 

6775 Εἷς εἴχοσιν μόλις ἀναριθμουμένας“ 
Ὄρμου δ᾽ ἀναχθεὶς ἐξ ᾿Επιδάμνου στόλος 
Τυχὼν ἐπιφόρου τε πνεύματος λίαν 
Αὔρας τε λαμπρᾶς ἐκ πρύμνης ποντιάδος. 
᾿ἘἘφίσταται τάχιστα τῇ Κωνσταντίνου 

6780 ᾿Αστυπολιτῶν μήτινος χατειδότος 
Σχεδὸν κατάπλου ᾿Ιταλῶν ἐναντίων" 

Καὶ τί με δεῖ γράφοντα μηκύνειν λόγον ; 
Γνόντες Λατῖνοι δειλίαν τῶν Αὐσόνων 
Οἷς σφας ἑώρων τῷ δέει τεθνηκότας 

6785 Πιτνοῦσιν ἀχταῖς εὐχερῶς ἔξω φόθδου" 
Στράτευμα δ᾽ ἐξάγουσιν εἷς γῆν ἱππέων᾽ 
Νῆες δὲ πλοῖα καὶ δρόμωνες αὖ πάλιν 
Ηρὸς κόλπον εὐθὺς εἰσπλέουσι τὸν πρόσω. 
᾿Αλύσεως δὲ προσδαλόντες φρουρίῳ 

6790 'Ev&Xtol τε καὶ γθόνιοι κυχλόθεν, 

Οὔς μὲν φυλάχων ttopisavro φυγάδας 
Οὕς δ᾽ αὖ θαλάσσης παρέπεμψαν τῷ βάθει, 
Κατὰ μάχην κτείναντες ἀνθισταμένους. 
᾿Αλύσεως δ᾽ ἔπειτα ῤαγείσης μέσον 

6795 Εἰσρύεται πᾶς εὐχερῶς ἔνδον στόλος, 

Καὶ καχὸν ἀνύποιστον ἦν ἀργαλέον" 
Στράτευμα λοιπὸν ἱππιχὸν πεζόν θ᾽ ἅμα 
Καὶ πᾶς προσέσχον τῷ Κοσμιδιῳ στόλος. 
Στρατὸς δ᾽ ἐχεῖ χάραχα πεζὸς πηγνύει, 

6800 'Emi πεφυχότος γε χώρῳ γηλόφου᾽ 
Τάφρῳ περιδρόμῳ τε διειλημμένον 
Σταδρώμασί τε ξυλίνοις ἐν τῷ μέρει: 
᾿Αφ᾽ οὗ θεατὰ τὰ βασίλεια πέλει" 

Ταῖς ἠόσι δ᾽ αὖ ναυλοχεῖ πάλιν στόλος. 

6805 "Iv οὖν τολοιπὸν χαρτερὰς μάχας βλέπειν 
Ἑκατέρωθεν πολλάχις τῆς ἡμέρας. 
ἤλνδρες δ᾽ ὁπλῖται γεννάδαι στρατν,γέται 
Εὔτοι βασιλεῖ καὶ προσήχοντες γένει, 
Μετὰ στρατιᾶς ἱππιχῆς πεζῆς θ᾽ ἄμα 


triremes putres et senio fatiscentes 
instaurari jussit ab opiflcibus, 
qua vix viginti numero fuerunt. 
Portu discedens Epidauri classis 
ventis propitiis utens ad miraculum, 
quippe marina aura urgente puppes, 
Constantinopolim tenuit celerrime, 
nemine prope civium sciente adhuc 
Italicorum hostium adventum. 
Nec vero longas loquar per ambages : 
Gnari Latini quantus esset civium 

C metus, quo cunctos cernebant exanimes, 
classem secureac facile advertunt oris: 
ipsi cum equis in terram deslliunt : 
cuncta diversi generis navigia 
in ulteriorem provehuntur sinum 
usque ad castellum quod Catene dicitur. 
Sic oppugnantes terra marique urbem 
partim custodes menium fugabant 
partim classiarios mari demergebant, 
eratque ce:dibus inquinatum prelium. 
Ut autem media fracta est catena, 
omnis continuo classis introibat, 
eratque malum nimium, ineffabile. 
Reliquus miles pedes equesque simul 
tum classis etiam pergunt ad Cosmidium. 

ἢ [δ] pedester miles castra struit 
in eminentis stationis loco, 
(e regione regii palatii) 
qui partim fossa cireumducta munit, 
partim decuesim trabibus defixis : 
cuncta item classis constitit in littore. 
Tum vero utrinque Martis opus grave 
per diem sepe peragi vidisses. 
Magnanimi correptis armis duces 
bene volentes Cesari vel stirpe proximi 
cum peditatu simul equitatuque 


(15) Hoc loco schismaticum se demonstrat aperte Ephremius. 


255 EPHRAEMH CHRONOGRAPHI 


Latinis resistebant forti animo: 

portisque ee efferebant ut ostenderent 
bellicis viribus urbem non destitui, 
neque se aleam pugne detrectare. 
Profecto tum Romanos vidiases strenuos, 
atque Mavortie memores virtutis ; 
praesertim ubi imperatoris gener 

bellum ducatu regebat mirifico 

Lascaris Theodorus in preliis leo. 

Hic enim pugnas fortiter sustentans 
cedebat, concidebat adversarios. 

Quare collectus Latinus exercitus 
terrestris et maritimus, proh rabiem diram ! 
impetu statuit capere Byzantium 

δὶ certe prevaleret ; sin autem minus, 
oblatis conditionibus hinc recedere. 

Ergo Latini hostes in aciem prodeunt 
atque naves promovent usque ad Petrium ; 
grandes habentes in antennis scalas 
funibus alligatas arte mira. 

Arietem alii machinam objectant 

solitum urbanorum flagellum menium, 
et circumponunt homines arinigeros, 
nimirum ballistarios qui hostem verberent. 
Tuno atrox exardescit ad monia bellum 
terrore plenum maximis conatibus. 

Ariete expugnatore ruperunt facile 
obvereum mari murum ; sed eunt repulei 
a nostris auxiliaribus qui in urbe erant. 
At classiarii desuper e scalis 

lapidibus feriebant, telis, gladiis 

iurrium custodes meniumque vindices, 
brevique eosdem in fugam conjecerunt. 
Deinde hostes monibus potiti 

urbanis ignem domibus injiciunt 

inde a Blachernis ad edem Everget:w. 
Tunc dirum casum cernens imperator 
trepidationem lacrymasque civium, 
horumque verens maxime querimoniam, 
egre et coactus tandem in arma rapitur, 
et cataphractus prodiens palatio 

traxit nobilium equitum catervam 
peditumque juvenum fortem manum. 

Et fortasse aliquod peractus erat 

utile urbi facinus et imperio, 

si cum hostibus manum conseruisset, 

vel certe Lascari genero fortissimo 
maxime optanti pugnam permisisset : 
nunc conservandae vite dum studet miles 
acceleravit urbi discrimen summum. 
Nam Casar armies sumptis in speciem tantum 
postquam se brevi armatum ostendit civibus, 
nulla re digna gesta recessit statim ; 

et qui jucundus nuper in praelium venerat, 
mox ignominia plenus ex eo disce-sit, 
aucta Latinis hostibus audacia, 

Cum recepisset ergo se in palatium 
Romanus Cesar Comnenus Alexius, 

utile sibi censuit ac necessarium. 


Α 6840 Συνεπλέκοντο Λατίνοις εὐκαρδίως" 


Τὸ μὲν παριστάνοντες ὡς ἔνδον πόλις 
Ὁπλιτιχὸν μάχιμον, εὐσθενὲς φέρει, 
Τὸ δ᾽ αὖ ἑαυτῶν ἐν μάχαις εὐανδ ίαν" 
'Hv!x' ἀθρεῖν ἦν οὐχ ἀγεννῆ τ᾽ Αὐσόνων 
6815 Οὐδ᾽ apsixz« ἀνδραγαθίας ξένα" 
Καὶ μᾶλλον ἔνθα γαμῦρὺς 7,» βασιλέως 
Μάχας στρατηγῶν χαὶ διευθύνων ξένως 
Θεόδωρος Λάσχαρις ἐν μάχαις λέων. 
Οὗτος τολυπεύων γὰρ ἄριστα μάχας 
6820 Ἔπληττε, κατέπληττε τοὺς ἀντιπάλους" 
Συσπειραθὲν στράτευμα λοιπὸν Λατίνων 
Χερσαῖον ὑδραῖόν xe, φεῦ τῆς μανίας 
Ἔγνωκε δεῖν πως προσδαλεῖν Βυζανείδε" 
Ἵν᾽ εἴ μὲν ἰσχύσειν' εἰ δ᾽ οὖν, συδάσεις 
6825 Δράσαν, ἀπίῃ πρὸς χελεύθους ἰδίας" 
Οἱ μὲν τολοιπὸν ἀντιμάχων Λατίνεων 
Πλοῖα φέροντες ἱστᾶσι πρὸ Πετρίων, 
Διὰ κάλων χλίμχκας ἰσχοντὰ ξένας, 
Ἱστοῖς πρὸς ὕψος εὐτέχνως συνδουμένας" 
6830 Οἱ δὲ κριὸν τεύχουσι μηχανήματι 
KaÜa:2stixóv τειχέων πολισμάτων" 
Κύχλῳ περιστήσαντες ἄνδρας ὁπλίτας 
Τζαγρατοξότας εἰς μά τν ἀντιμάχων- 
Καὶ τηνικαῦτα συγχροτοῦσι τὴν μάχην 
6835 Ὡς χρατεράν τε xai σφόδρα φρικαλέαν, 
Ὁ τειχεσιπλήτης δὲ χριὸς ῥᾳδίως 
“Ἑῤῥηξε τεῖχος πρὸς θάλασσαν τὸ βλέπον" 
Κἂν ἀπεχρούσθη συμμάχοις τοῖς Αὐσόνων- 
Πλοίοις δ᾽ ἐνόντες &x χλιμάχων ψόθεν 
6840 Ἡφίεσαν λίθους τε γοντοὺς καὶ ξίφη 
Φύλακι πύργων καὶ προμάχοις τειχέων, 
Καὶ πρὸς φυγὴν τρέπουσιν αὐτοὺς ῥᾳδίως. 
Λοιπὸν χρατοῦσι τειχέων πυργωμάτων, 
Kai πυρπολοῦσιν οἰκίας ἰὸρυμένας 
6845 'Ex τῶν Βλαχερνῶν ἐς μονὴν Εὐεργέτου, 
Ἰδὼν δὲ δυστύχῆμα τοῦτ᾽ αὐτοχράτωρ 
Καὶ συνοχὴν δάκρυα τῶν ὑπηχόων 
Μέμψεις δὲ τούτων εὐλχδηθεὶς καὶ πλέον, 
Μόλις ὀπλίτης γίνεται xai σὺν βίᾳ. 
6850 Τῶν βασιλείων δ᾽ ἐξιὼν ὡπλισμένος, 
Πλείστους ἐπεσπάσατο λαμπροὺς ἱππέας, 
Καὶ πεζικὴν φάλαγγα γενναίων νέων" 
Καὶ vay' ἂν ἔργον εὐχλεὲς πέπραχτό ot 
Σωτήριον πόλει τε xal χραταρχίᾳ, 
6855 Ei συνεπλάχη τοῖς ἐχθροῖς ἐναντίος, 
Ἤ συμπλοχὴν Λάσχαρι γαμδρῷῳ γεννάδᾳ 
᾿Οργῶντι μάλα συγχεχωρήκει τότε" 
Νῦν δ᾽ ὑπὲρ᾽ αἶσαν ἡ στρατιᾶς δειλία 
Εἰς ἔσχατον κίνδυνον ὦσε τὴν πόλιν. 
6860 Μόνον γὰρ εἰς ἔνδειξιν αὐτὸν ὁπλίσας 
Μικρόν τε φανεὶς ὁ χρατάρχης ὁπλίτῃς, 
Εὐθὺς ἀπεχρύψατο μηδέν τι δράσας" 
᾿Ασπᾶσιος μὲν ἐξιὼν πρὸς τὴν μάχην, 
᾿Βπανιὼν δ᾽ αἴσχιστος ἐκ μάχης τάχα, 
6865 θρασυτέρους θεὶς ἀντιμάχους Λατίνους" 
Ὅμως ὑπεισδὺς τοὺς βασιλείους δόμους 
Κομνηνὸς ᾿Αλέξιος Αὐσονοχράτωρ, 
Ἔγνωχε δεῖν οἱ συμφέρον τε τυγχάνειν 


201 


᾿Αντιφερίζειν μηδὴν ἀχμῇ κινδύνου. 
6870 "ἔξεισι νυχτὸς τοιγαροῦν λεληθότως, 
Πρὸς Δεδελτὸν δ᾽ ἄπεισι φρούριον θρᾷκης, 
Ἔνθα προητοίμασε τὴν χκατοιχίαν, 
'Oxtà κατασχὼν τὴν βασιλείαν χρόνους 
Σὺν μησὶ τρισὶν ἡμέραις αὖθις δέκα. 
ΔΑΒΞΙΟΣ O YIOX IZAAKIOY ΜΗ͂Ν. ζ΄. 
6875 Αὖθις δ᾽ ᾿Ισαάχιος ἄρχοι τοῦ στέφους 
Σὺν ᾿Αλεξίῳ τεχνίῳ mto ivo: 
Ἐπεὶ γὰρ ᾿Αλέξιος ἀπέστη κράτους, 
Καὶ πρὸς Δεδελτὸν ἀπέδρασεν, ὡς ἔφην, 
Εὐθὺς ἀνηγόρευτο πρὸς γερουσίας 
6880 'Icadxtoc βασιλεὺς πηρὸς φάη, 
Εἱρκτῆς τε δεσμῶν ἀνεθεὶς παραλόγως" 
Καθείργνυται δὲ βασιλὶς Εὐφροσύνη. 
Ὡς δ᾽ ἐγκατέστη καὶ πάλιν κραταρχίᾳ, 
Τίθησι δῆλον πᾶν τὸ συμδὰν Λατίνοις" 
6885 Οἱ δ᾽ viov ἐκπέμπουτιν αὐτῷ σὺν τάχει, 
Ὡς ἠξίωτο πατριχῆς συνεδρίας 
Κοινωνίας τε τοῦ βασιλείου κράτους, 
Καὶ πᾶς προσιὼν δημοτῶν τῶν ἐν τέλει 
᾿Αμφοῖν προσῆγε προσκύνησιν xai σέδας. 
6890 Μετὰ βραχὺ δὲ καὶ πρόχριτοι Αατίνων 
Τοῖς βασιλείοις παραδαλόντες δόμοις 
Τιμῶν τυχόντες δωρεῶν τ’ αὖ ἀφθόνων 
Αὖθις ἀπηλλάττοντο σὺν εὐταξίᾳ. 
Τούτοις βασιλεὺς δαψιλῶς καθημέραν 
6895 Ὅλας θαλάσσας χρημάτων ἦν παρέχων, 
El καὶ σφίσι κέχριτο ῥανίς τις τἄδε, 
Χρήζων τολοιπὸν πλειόνων εἰς δαπάνην 
Τῶν ἱερῶν ἥψατο, φεῦ χειμηλίων, 
Σχευῶν τε θείων καὶ σεδαστῶν εἰχόνων ! 
6900 Καὶ τῶνδε κόσμον ἀθεμίτως λαμδάνων 
Ὡς χοινὸν ἀργύριον ἢ καὶ χρυσίον 
ἸΙχρεὶχεν ἐχθροῖς Ἰταλοῖς τόνδ᾽ ἀφθόνως. 
Οὗτος Πισσαίους Ἰταλοὺς τοὺς ἐν πόλει 
Διαφόρους ὄντας γε τοῖς Βενετίχοις, 
6905 "En! xaxip, φεῦ! τῆς ὅλης Ῥωμαίδος 
Σπεύσας φιλιοῖ xal χκαταλλάσσει τότε. 
Οἱ δ᾽ ἀντιμάχοις προσρυέντες αὐτίχα 
"Acl διῆγον σύσσιτοι συνημμένοι" 
Ὅθεν Φραγγίσκοι προσλαδόντες τι μέρος 
6910 Τῶν προσρυέντων Πἰσσαίων Βενετίχων 
Δι᾿ ἀκατίων προσπεπλευχότες πόλει 
Συνεισπεσόντες ὁπλῖται ξιφηφόροι 
Τῇ συναγωγῇ κρυφίως τῶν ἐν "Avao, 
Ἅπαντα λῃστεύουσι τἄνδον καθβάπαξ᾽ e 
6915 Τέως δ᾽ ἀπεκρούσθησαν ᾿Ισμαηλίταις, 
᾿Αστυπολίταις σφίσι συμμαχουμένοις. 
Οἱ δ᾽ ἐκμανέντες πῦρ ἐνιᾶσι δόμοις. 
Καὶ πυρπολοῦσι τῷ πυρὶ τῷ παμφάγῳ 


Τὰ πλεῖστα χαὶ χάλλιστα τῆς Κωνσταντίνου. 


6920 'λφὴ μὲν ἀπήρξατο πυρὸς τῷ τότε 
"Ex συναγωγῆς, ὡς ἔφην, τῶν ἐξ "Aqap: 
Τὸ καὶ Μιτάτον τοῖς ὅλοις χεχλημένον 
Ὅ πρὸς θάλασσαν Βἰρήνης τῆς ἁγίας 
᾿Αγχωμάλως ἵδρυτο ναῷ τιμίῳ, 

6925 Kal πάντα φλέξαν, ἀφανίσαν τὰ πέριξ. 
Δεῤῥύόη πῦρ’ παντ᾽ ἐρημοῦν τὰ χύχλῳ 


ΟΣΗΑΒΒΗ͂. 
Α instanti jam periculo non diu resistere. 


Clam igitur per noctem dilapsus edibue 
abiit Debeltum Thraciw castellum, 

ubi jam sibi instruxerat diversorium ; 
postquam tenuerat regnum annis octo, 
tribus preterea mensibus, diebus decem. 


ALEXIUS ISAACII FILIUS MENS. VI. 
Tunc iterum Isaacius potitur stemmate 
cum dilecto suo filiolo Alexio : 
nam postquam prior Alexius cessit regno 
atque Debeltum, ut diximus, profugit, 

ἃ sgeualu protinus imperator 

cs:cus Isaacius est acclamatus, 

carcere 800 preter spem emissus. 

Contra regina Euphrosyne custodie traditur. 


B Ille recepto iterum imperio 


peractam rem signiflcat Latinis : 

qui statim ipsi remiserunt filium 

ut consideret cum parente domino 
sociumque honorem obtineret regni. 
Tuno universus populus cum magistratibus 
utrique simul domino obsequium obtulit. 
Paulo post etiam duces Latinorum 

Cum ad regales edes 8e contulissent, 
honoribus affecti donisque innumeris, 
quieti recesserunt cum recto ordine. 

His imperator affatim quotidie 

maria pecunie in sinum ingerebat, 
qvanquam hec ipsis videbantur guttae. 
Mox ad impensas indigus pecunie 

capit diripere sacros thesauros, 

vasa divina, venerandas statuas, 

quibus illicite detrahens ornatum, 
argenteosque et aureos nummos conflans, 


. hostibus large profundebat Italis. 


D 


Is et Pisanos urbis inquilinos 

antehac a Venetis odio dissidentes, 
heu ! cum pernicie universi imperii 
inter se studuit jungere amicitia. 

llli adversariis exin reconciliati 

cum his curabant quotidie,convivia. 
Tum etiam Franci, socia cohorte 
Pisana Venetaque que ultro accessit, 
cymbis in urbem subito delati 
impetum faciunt simul armata manu 
in synagogam clam Agarenorum, 
ejusque omnem rapiunt supellectilem : 
verum ἃ Turcis demum sunt repulsi, 
opem ferentibus Byaantii civibus. 

Illi efferati faculas injiciunt 

civium tectis, consumuntque incendio 
plurima et optima urbis edificia. 
Magni fuit autem incendii initium 

8 synagoga, ut diximus, Ágarenorum, 
qui locus vulgo dicitur Mitatum ; 
idque edificium pertinet ad mare 

ubi et Irenes dive templum surgit : 
il'inc progrediens amburensque omnia 
propagatumque gravi cum ezitio 


250 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 
À Ἄχρι μεγίστου xal περικλύτου δόμου 


devenit usque 81 inclytum circum maximum, 
qui sanctissima Sophie templo adjacet : 
atque ad oppositum venit usque mare, 
longe lateque media omnia concremans. 
Nec tutum erat ad amicos accedere, 

nisi quis cymba semet circumveneret. 
Heo Igaacius cum morore audiebat : 

sed hujus filius patrie pernicies 

tanto gaudebat urbis exterminio. 
Romanis rebus ita se habentibus 

nuper ejectus Cesar Debelto veniens 
armis insedit urbem Hadriani. 

Infaustus juvenis re cognita Alexius, 
Constantinopoli cum exercitu exivit 
babens Latinum in comitatu ducem 
Montisferrati marchionem Bonifacium, 
quem mercede conduxerat ad bellum 
gexdecim auri datis centenariis. 

Igitur Thracie peragratis urbibus, 

reque confecta ex animi sententia, 
usque ad Cypsella oppidulum progressus, 
mox ad metropolim retro pedem tulit. 
Dein scelestis partibus adhesit 
hominum qui parentem excecaverant 
thronoque deturbaverant, faventes patruo; 
quam rem egerrime cecus rex ferebat, 
qui moliebatur jamdiu supplicium sumere 
de viris qui se tanto malo affecerant. 
Hinc maledictis lium incessebat, 

quem versari cum pessimis audiebat, 

tali gaudentem maxime consortio; 
ludere quotidie alea cum Italis 
commessarique, et dignitatem regiam 
dedecorare singulos per actus. 

Ergo hunc oderant populus et optimates : 
nec minus odio dignus pater erat. 

qui concinnatis ridiculis oraculis, 

que universale sibi spondebant regnum, 
ut laeso cerebro judicabat fatue, 

ἃ 86 conjunctum iri occiduurn orbem 
deblaterans aiebat orienti, 

totiusque mundi dominum se fore : 
quam patiebatur insuper caocitatem, 
arthritidisque morbum atque podagram 
se positurum veluti exuvias. 

Hec ei suadebant catillones monachi, 
omnia ventris causa et fari οἱ gerere 
imperatoris soliti in convivio ; 

qui huio monarchiam verbis despondentes 
interim mero sese ingurgitabant ; 
ejusque infirmas manus deosculantes, 
mox recepturas robur predicebant. 
Credulus senex his prebebat aures 
deliramentis atque vaticiniis, 

atque letitiis iucedebat omnibus. 
Astrologis quin etiam apprime deditus, 


(76) Invectionem hano a Niceta sumit Ephre- 
mius; que si veritate nititur. sine dubio vitupe- 
randi sunt monachi illi. Sed enim quam sepe hec 


Θεοῦ Σοφίας xai παναγίου Λόγου, 
Διῆχε μέχρι καὶ θαλάτσης θατέρας 
6930 Κατά τε μῆχος πυρπολοῦν καὶ πρὸς πλᾶτος" 
Οὐκ ἦν τότ᾽ ἀκίνδυνος 1; φίλων θέα, 
Εἰ μή τις ἐχοήπατο πορθμείψ τάχα. 
Ταῦτα μὲν ᾿Ιπσάχιος ἤχθετο κλύων" 
Υἱὸς δὲ τούτου πυρπολητὴς πατρίδος 
6035 Ἔχαιρε τῆσδι συντελεσμῷ καὶ φθίσει. 
Οὕτως δ᾽ ἐχόντων πραγμάτων 'Poualbi, 
Ὅ πρὶν χρατάρχης ἀπάρας Δεδελτόθεν 
Τὴν ᾿Αδριανοῦ κατολαμθάνει πόλιν" 
"O γνοὺς ὁ δαλὸς ᾿Αλέξιος πατρίδος 
6040 Ἕξεισιν ἅμα στρατιᾷ Βυζαντίδος, 
"Ej wv μεθ᾽ αὑτοῦ συστράτηγον Λατίνων 


D Βονιφάτιον μαρχέσιον Φεράντης, 


Συνεχστρατεῦσαι πείσας αὐτὸν χρυσίου 

Κεντηναρίοις ἕξ ὅλοις πρὸς τοῖς δέκα, 
6945 Περιδραμὼν οὖν Θρᾳκικὰς οὗτος πόλεις, 

Καὶ πᾶντα θεὶς εὖ εἰς ἑχυτοῦ συμφέρον, 

Ἄχρι Κυψέλλων κατιὼν πολιχνίου, 

Αὖθις ἐπανέσερεψεν elc Βυζαντίδα. 

Καὶ λοιπὸν ἐξήρτητο χακῆς φρατρίας 
6950 *H συνδιεπράξατο πήρωσιν φίτου 

Τῷ πατραδέλφῳ καὶ καθαίρεσιν κράτους 

'Eo' οἷς ἀπηγχόνιστο πηρὸς αὐτάναξ" 

Ἐχαιροφυλάχει γὰρ ἔχτισιν τέως 

Τῶν τόνγε καχῶς εἰς φάος δεδρακότων. 
6955 ΄Οθεν τὸν υἱὸν λοιδορῶν οὐχ ἀνίει, 

Καὶ μᾶλλον οἷς ἔκλυεν ἀνδράσι φθόροις 

Χαίρειν τε τοῦτον χαὶ μάλα γεγηθῆναι, 


C Kal συγκυδεύειν Ἰταλοῖς καθημέραν, 


Καὶ συγκραιπαλᾷν τε καὶ ῥυπαίνειν στέφος 
6060 ᾿Ανάξια ξύμπαντα δοῶντα τοῦ κράτους, ' 
"[Iv οὖν στυγητὸς πᾶσι xal τοῖς ἐν τέλει" 
Οὐχ ἧττον ὑπῆν xai πατὴρ στυγητέος, 
᾿Ομφάς τινας λόγια συνθεὶς ἀσέμνως 
"Amep προηγόρευέν οἱ μπναρχίαν, 
6965 Ὡς «et αὐτὸς δοξομανῶν ἀλόγως, 
Αὐτὸν τε συνάψοντα δύσει τὴν ἕω 
Ἔφασκχεν εἶναι, μὴ νῶν 5 τι λέγοι, 
Κράτος τε παγκόσμιον ἕξοντα τόδε" 
Πρὸς τοῖσδε xal τύφλωσιν fjv περιφέρει, 
6970 ᾿Αρθρίτιδα νόσον τε καὶ ποδαλγίαν 
᾿Αποξύσασθαι καθάπερ λεδηρίδα, 
Ὥσθ᾽ οἱ προτένθχι τῶν μοναχῶν xal λίχνοι 
D Ol πάντα γαστρὶ δοᾷν λέγειν τ᾽ εἰθισμένοι 
Τούτῳ συνεσθίοντες ἐν συσσιτίῳ 
6975 Μόναρχον ἀρχὴν συγκαθίστων οἱ λόγοις, 
'Avgosplav πίνοντες ἄχρι καὶ κόρου, 
Καὶ κατεφίλουν ἀπατῶντες τὰς χέρας 
Καὶ προὔλεγον σφῶν ἀναχαίνισιν σθένους (6) 
Ὁ δὲ προσεῖχεν ὡς ἀπλανέσ: σφίσι 
6980 Καὶ θεσπιῳδήμασι ταῖς ληρωδίαις 
Ἐπιγεγηθὼς σφῶν, ἐπεσχίρτα μέγα" 
Προσχείμενος τ᾿ ἦν ἀστρολέσχαις καὶ μάλα, 
crimina vel falso dicantur vel exaggerentur ἃ ϑοσί- 


toribus parum pii : ay ὶ , 
novimne. piis aut odio aliquo imbutis, satis 


261 


Καὶ τοῖσδ’ ὑπείκων πρὸς τὸ δῆθεν συμφέρον 
Ἔπραττε πολλὰ τῶν ἀθέσμων ἀλόγως" 

6985 Καὶ σῦν Καλυδώνιον ἔργον τι ξένον 
Ἕδρας ἐφ᾽ ἧς ἵδρυτο καταδιθάσας 
Ἤνεγκεν εἰς μέγιστον ἀρχεῖον pla: 
Δήμου συώδη μανικὴν ἀταξίαν 
Παύων ἐπιφρίσσουσαν ἀτασθαλίαις. 

6990 Ὁ δ᾽ ἐλλοχῶν ἦν τῷ βασιλίδι πόλει 
Στρατὸς Λατίνων ἱππικὸς καὶ νηΐτης 
Φιλαργορίας ὧν ἐραστὴς εἰσάγαν, 
ἤἌπληστος ὄντως πίθος, ὡς παροιμία" 
Συχνῶς ἐπιὄντες δὲ τὴν Προποντίδα 

6995 Καὶ τὰ πέριξ ἅπαντα τῆς Βυζαντίδος, 
Ναούς τε θείους καὶ περικλυτοὺς δόμους 
Πάντας ἑληΐζοντο, κατεπυρπόλουν. 
“Ὅθεν πολιτῶν συναλισθέντες στίφος, 
Ἤτουν λαδεῖν στρατιὰν ἐξ ἀνάχτων 

1000 Ἡγήτορα σφῶν κατ᾽ ἐχθρῶν ἀντιπάλων, 
'Λλλ᾽ ἐξεχώφει πᾶς τις ἐν τούτοις λόγοις, 
Μάλιστα δ᾽ ἀνένευον οἱ στεφηφόροι 


4 


Μηδ᾽ ὠσὶν ἄκροις τὴν πρὸς Λατίνους μάχην ᾿ 


᾿Λκουστέαν χρίνοντες ἐξ ἀμαθίας. 

7005 Ὁ Δούκας δὲ Μούρτζουφλος ἐξελθὼν μόνος 
Τοῖς ᾿Ιταλοῖς που συνεπλάχη πρὸς μάχην" 
Καὶ μή τινος τούτῳ γε συνησπιχότος, 
Οὕτω βασιλεῖ δόξαν ἐχ βασχανίας, 
Τάχ᾽ ἂν ἐχινδύτευσεν, cl μὴ τοξόται 

7010 ᾿Ἑπήμυναν πόῤῥωθεν ἐξ τοξευμάτων. 
Ταῦτ᾽ ἄρα δῆμος πᾶς ὁ τῆς Βυζαντίδος 
Συσπειραθέντες ἀπετόξευον λόγους 


CASABBES. 


À dum his obsequitur in gerendis rebue, 
absurda multa fecit et illicita. 
Nam et suem Calydonium opus mirum 

de base sua commotum, in qua steterat. 

in maximum transferri palatium voluit ; 
quasi cohibiturus hac re ferociam 
populi horrentem atque petulantiam. 
Insidiabatur interim urbi regis 
exercitus Latinus terra et mari 
profunde deditus semper avaritia, 
dolium vere inexplebile, ut ait proverbium. 
Is sine fine excurrens per Propontidem, 
perque Byzantii cuncta suburbana, 
gacra delubra cum nobilium villig 
passim subjecto predabatur igne. 

p Quare conspirans civium multitudo 
exercitum a regibus postutabat, 
qui sibi contra hostes suppetias ferret. 
Verum ha preces canebantur surdis ; 
et renuebant maxime regnatores, 


qui ne mentionem quidem, ob suam stultitiam, 


bellandi cum Latinis, ferre poterant. 
Solas Murtzuflus Ducas armis sumptis 
cum Italis conflixit aliquando : 

verum cum nemo ferret ei suppetias, 
propter invidiam sio volente Cesare, 
in summo fuit discrimine, ni sagittarii 
illi adfuissent eminus conjectis telis. 
Igitur universus Byzantii populus 
seditiose murmurans, conviciis 


Αἰσχροὺς xav ἀμφοῖν τοῖν χρατούντοιν. Αὐσότ΄ (4 turpibus appetebat utrumque Cesarem, 


[»tv* 


Καί τιν’ ἐδίφων εἰς χρατάρχην ἐχπόνως" 

7015 Καί τινα Νικόλαον συνειληφῦτες 
Νεανίαν ἄχοντα Καναύὸν θέσιν 
Εἷς κράτορα χρίουσι τῆς Ῥωμαΐδος, 
Τούτου πραχθέντος ᾿Αλέξιος δεῖν ἔγνω 
Σὺν Μαρχεσίῳ λατινιχὰς δυνάμεις 

7020 Ἐν βασιλείοιν εἰσαχθῆναι ταχέως" 

Ὁ γὰρ Ἰσαάκιος λοίσθια πνέων 
Ἔκειτο μηδὲν γηΐνων σθημένος. 

Ὡς οὖν τάδ᾽ ἐνώνιστο, δημῶδες στῖφος 
Καὶ ταραχὰς Ge xai τριχυμίας" 

7025 Τὸν καιρὸν ἀρμόδιον ἀρπάσας Δούκας 
Πρὸς ἥνπερ εἶχε σαέψιν ἐν τῇ χαρδίᾳ, 
᾿Αλεξίῳ πρόσεισι νυχτὸς σὺν δόλῳ, 
Καὶ τόνδ᾽ ἀπατᾷ καὶ δεδίττεται λόγοις, 
Ὡς δῆθεν αὐτὸν ἀνελεῖν σπεύδων ὄχλος, 

7030 ᾿Επὶ θύραις ἕστηχε πᾶς ξιφηφόρος 
Ἐφ᾽ οἷς Λατίνοις συμμετέσχε σχεμμάτων. 
Ὅθεν λιπαρεῖ τὸν Δούχαν νεανίας. 
Αὐτῷ συνοῖσον ὁποθέσθαι πρὸς τάδε. 
Ὁ δ᾽ αὖ περισχὼν τουτονὶ καταμόνας, 

7035 Δι’ ἀφανοῦς ἀπεισι πυλίδος λάθρα 
Εἴς τι βαθὺ σχήνωμα τῶν ἀποχρύφων᾽ 
Κἀκεῖσε δεσμεῖ τόνδε καὶ καθειργνύει, 
Μετὰ δε βραχὺ θανατοῖ δι᾽ ἀγχόνης" 
Αὐτὸς δ᾽ ἀνηγόρευτο Ρωμαίων χράτωρ 

᾿1040 Τοῖς βασιλικοῖς ὡραϊσθεὶς συμδόλοις. 


studioseque alium quezerebat dominum. 
Reapse quemdam cognomento Canabum, 
nomine Nicolaum, invitum juvenem 
imperatorem cives constituerunt. 

Tunc enimvero Alexius cum Marchione 
(namque Isaacius animam agebat 

nihil jam rerum terrenarum sentiens) 
ad palatii custodiam sine mora 
Latinos admovendos censebant milites. 
Sed res perlata ad populi notitiam 
tumultum statim peperit et seditionem. 
Tempus id idoneum ratus Ducas 

δὰ exsequenda mentis sue consilia, 

D noctu ad Alexium fraudulenter venit, 
eumque falsis territat sermonibus, 
nempe quod ipsum statim occisurus 
in foribus staret populus districtis gladiis, 
propterea quod Latinis faveret partibus. 
Tunc enixe Ducam rogabat juvenie 
ut sibi adesset ultor in discrimine : 
quem ille pallio obtectum in solitudine, 
per occultum posticum clam deducit 
in depressum quoddam tentorium abd 
ibique vinctum miserum custodi tre 
pauloque post funesto exstinguit lac 
Romanus autem ipse flt imperator, 
assumptis regii culminis insignibt 


263 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


ALEXIUS MURTZUFLUS M. It, CUM D. XV. A . AAEZEIOZ O MOYTPTZOY94AOZ MHN. Β΄. qc". 


Ducas imperii adeptus potestatem 
erarium cernens vacuuin pecunia, 

& superiorum temporum publicanis 

in jus vocatis aurum exegit plurimum, 
idque ad gerendam contulit rempublicam. 
Tum armis captis, Italis resistens, 
horum excursus cohibebat facile : 
quamobrem gratus admodum erat civibus, 
presertim vero militum cohortibus. 

Et quia Flandrie comes Balduinus 
Philes regionem milite vastabat, 
adversus illum statim Cesar exiit : 

sed enim perpetrato Martis opere, 

terga Romanus convertit exercitus, 
parumque abfuit Cesar ab interitu ; 
imago vero virginis Deiparee, 

quam nostri reges belli sociam vocant, 
pugna fervente capta est ab hostibus. 
Tum pacis conciliande omissa cura, 

δὰ capiendam urbem diripiendamque 
86 comparabat exercitus Latinus. 

Ergo sublatis anchoris navigia, 

in quibus erant machine cum scalis, 
ab Evergete monasterii ora 

usque δὰ Blachernas coram constiterunt. 
Vicissire Ducas transtulit tentorium 
proximi collis statuens in specula, 
unde conspicua classis hostium erat, 
monibus jam cum milite appropinquans. 
Moxque congressi cum propugnatoribus 
urbani muri et turrium custodibus 
Letini pugnam validam ciebant ; 

sed inferiores illa fuerunt die. 

Postea totus rediit exercitus : 

duoque viri per scalam prorepentes, 
quam inter fixerant ad Petria, 

in apprehensam turrim desiluerunt, 
presidiumque gladiis profligantes 
signum letitie sustulerunt auis : 

tunc Italorum omnis cohors irruit. 

Qui vero Cesarem circumstabant aulici 
atque Romani exercitus rectores 

in pedes cuncti semet conjecerunt, 
atque unum mille timidi fugiebant, 

qui cum ad portam pervenissent auream, 
novo dejecto festinatim muro, 

misere foras semet proripiebaat. 

At inimiei, heu lugubrem tragediam ! 
late palantes passim per Byzantiuin 
latrocinando spoliant nobilium domos, 
nihil nefandum urbi non efficiunt : 
regali quoque occupato palatio, 
inclusas opes penitus diripiunt. 

Cesar plateas triviaque percurrens 
centuriare nitebatur populum, 
guadebatque ut hostibus resisterent : 
at meliora consilia nemo audiebat 
quamlibet urbi et sibi profutura : 


Ὡς οὖν κατέσχε τὴν xpatapylav Δούχας, 
Χρυσῶνας εὑρὼν ἐν στενῷ πεφυχότας, 
Συσχὼν τελώνας πράχτορας τῶν πρὶν φόρων 
"Ovxov παρ᾽ αὐτῶν εἷλε “ρημάτων μέγαν, 
7045 Καὶ τοῖσδ᾽ ἐχρῆτο πρὸς διοίχησιν ὅλων " 
Καὶ τοῖς Ἰταλοῖς ἀντεπιὼν ὁπλίτης, 
Τὰς ἐχδρομὰς σφῶν ἀνέχοπτε ῥᾳδίως * 
Ὅθεν ποθεινὸς ὑπῆρχεν ὑπηχόοις, 
᾿Εξαιρέτως δὲ στρατιωτῶν ταῖς ἴλαις " 
7050 Καὶ Βαλδουίνου τοῦ κόμητος τῆς Φλάντρας 
Τὰ πρὸς Φιλέα καταχείροντος μέρη, 
'O βασιλεὺς ἔξεισι κατ᾽ αὐτοῦ τάχος - 
Καὶ συῤῥαγείσης ἐξ ἑκατέρων μάχης, 
Ἢ 'Ῥωμαϊκὴ στρατιὰ νῶτα χλίνει " 
D 17055 "Ev9' ἂν παραπόλλυτο μιχροῦ xal κράτωρ 
Εἰκών τε σεπτὴ τῆς μητρανάνδρου Κόρης, 
Ἣν οἱ ἀναχτες πλουτοῦσι στρατηγέτιν, 
᾿Εχθροῖς ἑάλω κατὰ τήνδε τὴν μάχην * 
᾿Αφεῖντο δ᾽, ἐμέληντο καὶ συμδιδάσεις - 
7060 Καὶ λοιπὸν ηὐτρέπιστο φάλαγξ Λατίνων 
Πρὸς ἄστεος πόρθησιν ἀλωσιν θ᾽ ἅμα - 
᾿μιόνων οὖν ἀποπλεύσαντα σχάφη 
Ἔφ᾽ ὧν ὑπῆρχον χκλίμαχες οὺν ὀργάνοις, 
᾿Αχτῇ ποοσίσχει τῆς μονῆς Εὐεργέτου, 
7005 “ἕως Βλαχερνῶν συνεχῶς ἀφιγμένη - 
Καὶ Δούκας αὖθις πνγνύει σχηνὴν φέρων, 
"Eni χολωνοῦ πλησίον παντεπόπτου, 
Ἔνθα θεατὰ τῶν ἐχθρῶν ἦσαν σχάφη, 
"À καὶ προσέσχε τείχεσι σὺν ὁπλίταις . 

Ο 7070 Οἱ συμπλακέντες ταῖς πρὸ τειχέων ἴλαις 
Καὶ τοῖς ἐπὶ πύργων γε καθισταμένοις, 
Πρὸς σφᾶς ἀγῶνα xai μάχην συνεχρότουν - 
Βττον δ᾽ ἀπηνέγκαντο τὴν τόθ᾽ ἡμέραν. 
Ἑξῆς δὲ προσθάλλουσι πανσυδὶ πόλει * 

7075 Καὶ δύο δ᾽ ἀνδρες Ex. μιᾶς τῶν χλιμάκων 
Ἱδρυμένης ἄγχιστα χώρου Πετρίων, 

E'« χῶρον ἀφήλαντο τὸν συνημμένον * 
Καὶ φυλαχικὸν ἐχθροΐίσαντες ξίφει, 
Σύσσημον ἦραν χαρμονῆς τοῖς φυλέταις, 

7080 Καὶ πᾶν ᾿Ιταλῶν συνδεδράμηκχε στίφος. 

Περὶ βασιλέα δὲ τοῦτ᾽ ἠθρηχότες, 
Καὶ Ῥωμαϊκῆς στρατιᾶς ἱλαρχία, 
ἤρχοντο πάντες ἀπιόντες ἐν φόδῳ, 

Κατὰ χιλίους ὑφ᾽ ἑνὸς πεφευγότες. 

7085 Καὶ τὰς χρυσείας καταλαθόντες πύλας 
Καινόν τε τεῖχος ἑᾷστα χαθηρηχότες, 
᾿Βξήεσαν τρέχοντες ἀχλεῶς πάνυ * 
᾿Αντίμαχοι δὲ, φεῦ ξένης τραγῳδίας ! 
Διασπαρέντες πολλαχῆ Βυζαντίδος 

7090 Συλῶσι λῃστρεύουσι λαμπρὰς οἰχίας, 

Καὶ πάντα τὰ χείριστα δρῶσι τὴν πόλιν - 

Κατακχρατοῦσι καὶ βασιλείων δόμων, 

Τὸν τοῖσδ᾽ ἐνόντα πλοῦτον ἐσχυλευχότες, 

"Avat δ᾽ ἀγυιὰς τριόδους περιτρέχων 
7095 “Εσπευδς λαὸν συναγείρειν εἰς ἴλας, 

ἸἹΙρὸς δ᾽ ἀντιπαράταξιν ὑπεναντίων * 

Οἱ δ᾽ οὐχ ὑπεῖκον χρείττον᾽ ὑφηγουμένῳ 

Καὶ συμφέροντα καὶ σφίσι καὶ τῇ πόλει, 


265 


Τῶν οὐσιῶν δ᾽ ἕκαστος νὐτούργει τάχος 
7100 Μετάθεσίν τε xai κατάχωτιν πλέον. 
Ἰδὼν δ᾽ 6 A2óxaq ὡς ὄνησις οὐκ ἔνι, 
Ἢ καὶ δεδιὼς ὑπὲρ αὐτοῦ πλειόνως 
Μὴ συσχεθεὶς τίσειεν ἀθλίως δίχας, 


Τοὺς βασιλείους εἰσδραμὼν λαμπροὺς δόμους, 


7105 Καὶ βασιλίδα παραλαδὼν Εὐφροσύνην, 
Σὺν θυγατράσι τ᾽ ἐμδαλὼν λεμδαδίῳ 
᾿Αλοὺς μιᾶς ἔρωτι τούτων ἐχτόπως, 
Ἔξεισι φεύγων πατρίδα Βυζα,τίδα " 
᾿Ανὴρ ὑπάρχων áptixàc ἐν μάχαις, 
7110. Στεῤῥὸς μαχητὴς, γεννάδας, ῥωμαλέος, 
Σοφισματίας, κρυψίνους τε τὸν τρόπον, 
Πεφυκέναι πράγμασι κομπάζων ὅλοις * 
Οὐ σωματικῆς εὖ ἔχων συμμετρίας, 
Αὐχῶν τὰς ὀφρῦς μάλα συνεσπασμένας, 
7115 Ka! βραγχιῶν φάρυγγα, δύσηχος λόγον, 
Ἡλικίαν μέσος τε καὶ κοῖλος φύσει, 
Αδιχος εὐνὴν, φιλογύνης καὶ λάγνος, 
Πρωτοδεστιάριος ὧν τὴν ἀξίαν, 
Ὅταν κατῆρξε τοῦ βασιλείου χράτους, 
7120 *E£ ἡμέρας δέκα τε σὺν μησὶ δύο 
Τῆς βασιλείας τὸ κράτος διιθύνας. 


ΘΕΌΔΩΡΟΣ Ο ΛΑΣΚΑΡΙΣ ET. ΙΘ΄. 
Ἐπεὶ δ᾽ ὁ κρατῶν ἀπέδρασεν, ὡς ἔφην, 


Δούχας τε xal Λάσχαρις ἤρισαν κράτους, 

Καταλαδόντες τὸν Θεοῦ μέγαν δόμον, 
7195 Ἄμφω μαχηταὶ καὶ χαλοὶ νεανίαι * 

Κλήρῳ (77) δὲ λαχὼν Λάσχαρις κραταρχίαν, 

Τέως μὲν ἀπείπατο σύμδολα χράτους * 

Συνεξιὼν δὲ τοῦ νεὼ τῷ ποιμένι 

Κατὰ Νίλιον καὶ μέρη Βυζαντίδος 
7130 Τοὺς συνιόντας εὐμενῶς ἡντιδόλει, 

Καὶ παρεκάλει πρὸς μάχην ἀντιπάλων, 

Μάλιστα πάντων τοὺς περὶ βασιλέα 

Σείοντας ὥμων ἀρείχ᾽ ἅττα ξίφη 

Κελτοὺς λιπαρῶν, προτρέπων οὐχ ἀνίει. 
7135 ᾿Επεὶ δὲ θωπεύων τε καὶ παροτρύνων 

Οὐχ εἶχέ τινα τὸν χλύοντα μηδόλως, 

Ἤδη δὲ καὶ φάλαγξ τις ὦπτο Λατίνων. 

Μεθίσταται τάχιστ᾽ ἐχεῖθεν, ὡς δέον, 

Καὶ πρὸς φυγὴν ἔδλεψε xal σωτηρίαν * 
7140 ’Αντίμαχοι δὲ κατ᾽ ἐρημίαν τάχα 

Τῶν χωλυσόντων ἐχδρομὰς σφῶν ἀνέτους, 

᾿Επύεσαν χτείνοντες ἀφειδῶς ξίφει 

Τὸν προστυχόντα xai σχυλεύοντες βία, 

Λεηλατοῦντες, πυρπολοῦντες τὴν πόλιν, 
7145 Καὶ πάντα δρῶντες, ὦ δυσυποίστου θέας ! 

Κόσμον συλῶντες ἱερὸν θείων δόμων, 

Σεπτά τε χεϊμήλια καὶ θείους πέπλους, 

Ἔκχτυπα Χριστοῦ, Μητρὸς αὐτοῦ πανάγνου 

Εἰς γῆν καταῤῥάσσοντες, ἄλλων θ᾽ ἁγίων : 
7150 Καὶ τὸν παρ᾽ αὐτοῖς κόσμον ἐχ χρυσαργύρου 

Ὄντα διαρπάζοντες οἱ παραδάται * 

Σεμνὰς γυναῖχας ἱεράς τε παρθένους 


CAESARE3. 


À sed unusquisque suis raptim opibus 
studebat transferendis aut infodiendis. 
Cum ergo Ducas hilum non proficeret, 
sibique vehemenler jam timeret, 
ne captus graves poenas hosti lueret, 
regias ad edes festinatim convolans, 
atque illinc sumptam Euphrosynem reginam 
parvo ía phasel) cum flliabus collocanse, 
quarum unam ip$e efflictim deperibat, 
exsul profugit patria Byzantio. 

Vir sine dubio strenuus in proeliis, 
constans bellalor, magnanimus, (ortis, 
callidus, et consilia celare solitus, 
cunctis ge jactans idoneum negotiis : 
corporis forma non satis concinna, 
adductum semper gerens supercilium, 
faucibus raucis, aspera loquela, 
statura media et valgus a natura, 
lascivus, mulierosus et adulter. 

Is dignitate protovestiarius erat 

cum summam potestatem est adeptus : 
cujus regales tenuit habenas 

diebus sexdecim supra menses duos. 


THEODORUS LASCARIS AN. XVIII. 


Post fugam Caesaris, de capiendo imperio 
Lascaris et alius Ducas decertarunt 

in Dei templum maximum profecti ; 
fortis uterque egregiusque juvenis; 
verum sors Lascari contulit imperium, 
qui regia tamen non eumpsit insignia : 


C sed comitante patriarcha egressus 


ad Milium atque ad alias urbis partes, 
populi turmas blande compellabat 
ad resistendum hos'ibus adhortans : 
precipue vero stipatores regios, 
grandes gestantes humeris bipennes, 
Celtas enixis perurgebat precibus. 
Sed cum nec blandis suadenti verbis, 
neque adhortanti quispiem auscultaret, 
jamque appareret cohors Latinorum ; 
Lascaris illinc, ut par erat, abiens 
fuga saluti consulendum censuit. 
Interim hostes, obviante nemine 
qui cohiberet liberos excursus, 
Orco mittebaat incleinenter animas 

D civium cesorum, opes auferebant, 
igne latrociniisque vastantes urbem. 
O intolerandum lugubre spectaculum! 
sacer templorum ornatus diripitur, 
veneranda cimelia almaeque vestes, 
icones Christi Matrisque sanctissima, 
aliorumque superum sternuntur humi; 
atque his pretiosum impia vi detractum 
metallum sibi vindicant apostate. 
Matronas venerandas sacrasque virgines 


2060 


(77) Sortem intelligo, non clerum; et falli mihi —przlatus. Alibi quoque idem mibi Nicetee interpres 
videtur Wolfüus Nicete interpres qui dictionem — non semel peccare videbatur. Confer. v Gr. in hoc 


ἐκ δὲ χλήρου τὸ πρωτεῖον εἰληφώς explicat a clero — volumine p. 1106, n. 1. 
PaTROL. Ga. CXLIII. 9 


261 | RPHRAMII CHRONOGRAPHI S6 


ad stuprum rapiunt violenta manu : 
alia scelesta (nam dicendum breviter) 
facinora committunt his similia. 

Ergo angiportus, trivia, et ambulaora, 
sancta delubra, et anguli reconditi, 
fora, vie, vici, compita, plates, 

luctu, gemitibus, clamore, et ululatibus 
virorum, feminarum, alioque genere 
multiplicis tragcedie personabant. 

Sed postquam spoliis explevit ingluviem, 
linem predando tum denique imposuit 
crudelium detestanda gens Italorum. 
Viaum deinde est primariis ducibus 
annuere liberum ex urbe discessum 
quibusvis solumi vertere placeret. 

Ergo millene exibant catervae ^ 
miserabiles, tristes el pannose, 
sanguine potius, ut aiunt, quam lacrymis 
presentem deplorantes fortunam suam. 
Itali vero tumidi superbia, 

ceu si quadrifidum jam tenerent orbem, 
regesque regum semet effecissent, 
quotquot sub l'hobi radiis imperitant; 
inter 86 cunctum dividebant mundum, 
provincias, urbes, siaguli sortientes, 

et potentatum verbis occupantes. 
Veneto duce suadente Dandulo 

(homine ca&cos oculos gerente, 

luce sed mentis heu nimis instructo) 

ut imperator fieret Latinus 

de Venetis, Lombardis, Francisve electus, 
datis suffragiis electores nobiles 
imperatorem faciunt Byzantii; 
Balduinum comitem provincie Flandrie, 
eximia adolescentem forma praeditum, 
pium, et Christo maxime devotum, 
hilarem, mitem, apprimeque castum, 
eleemosynis etiam indulgentem, 
cumulatum multis a Deo virtutibus, 
sed pudicitia in primis ac justitia. 

Hic per preconem bis in hebdomada 
maxima voce jubebat edici 

ne quis in regia noctu cubitaret, 

qui non conjunctus conjugi legitime - 
sed meretrici contra fag conviveret. 
Erat et legum justitieeque custos : 
feminam quamvis renuens attingere, 
nec teneriore contuens aspectu, 

quandu propria tori socia abesset. 

Ergo imperator electus Balduinus 

abiit ex urbe ad partes occiduas, 

haud tanquam illas pugna subaoturus, 
sed imperator volens salutari 
obsequioque a cunctis coli subditis. 
Quare neo veteris imperii milites 

in suum voluit conscribi exercitum. 
Adrianopolim Philippopolimque 
alia&que ad urbes Thraeie profectus. 
Latinoque his imposito presidio, 


A Ἕλχκοντες εἷς ϑδριν τε xal φθορὰν Big, 
Kal τἀάλλα καχῶν δρῶντες, ὧδ᾽ εἰπεῖν ἔπος, 

7155 Σύστοιχα τούτοις καθάπαξ ἐοικότα. 

Ἐν οὖν στενωποῖς, τριόδοις, λεωφόροις, 
Ναοῖς, σεμνείοις, γωνίαις ἀποχρύφοις, 
Ὁδοῖς, ἀγυιαῖς, καὶ πλατείαις, ἀμφόδοις͵ 
θρήνων, στεναγμάτων τε͵, χωχυτῶν, γόων, 

7100 Εἴδους τε λοιπῆς δυστυχοῦς τραγῳδίας 
᾿Ανδρῶν, γυναιχῶν ἦν παριοῦσι κλύειν, 
Ἐπεὶ δ’ ἱχανῶς ἐἶχε τῶν σχυλευμάτων, 
Ἔπαυσε λείας καὶ λαφυραγωγίας 
Ἔχθιστον ἔθνος ᾿Ιταλῶν μιαιφόνων. 

1166 Ἔδοξε δὲ σφῶν προχρίτοις στρατηγδεεις 
'Egv ἀπαίρειν κάντας ix Βυζαντίδος 
Οἷς ἡδὺ καὶ πρόθυμον ἦν ἐξιέναι. 

B Ἐξήεσαν οὖν κατὰ χιλιοστύας, 
Οἰχτροὶ, κατηφεῖς, ἑακίοις εἴλημένοι, 

7170 Αἵμασι μᾶλλον ἢ δάκρυσιν, ὡς λόγος, 
Κλαίοντες οὗτοι τῆς ἐνεστώσης τύχης, 

Οἱ δ᾽ Ἰταλοὶ, φεῦ ὑπεροψίας τόσης ! 
Ὡς εἴ γε τετράχλιμον ἴσχοντες χτίσιν, 
Ἢ καὶ βασιλεῖς ἐγκαθεστῶτες τάχα 

7115 Βασιλέων πάντων γε τὸν ἐπὶ χθόνα, 
Αὐτοῖς διεῖλον σφίσιν τὴν οἰκουμένην, 
Χώρας, πόλεις ἕχαστος εἰς χληρουχίαν 
Καὶ δεσποτείαν λαμθάνοντες ἐν λόγοις. 
Βενετίκων δόξαν δὲ δουχὶ Δανδούλψῳ, 

7180 Πηρῷ μὲν ἀνδρὶ τὰς κύρας τῶν ὀμμάτων, 
Νοὸς φρένας δὲ xal λίαν ἐῤῥωμένῳ, 
Vou κρατάρχην ἐχλεγῆναι Λατίνων, 
"Ex τε Φραγγίσχων, Βενετίχων, Λαμπάρδων 

C ᾿Επιλεγέντες εὐγενεῖς ψηφηφόροι 

7185 Εἰς ἄνακτα χρίουσι τῆς Κωνσταντίνου 
Βαλδουῖνον χόμητα χώρας τῆς Φλάντρας͵ 
Νεανίαν κάλλιστον, ὡραῖον φύσει, 
Φιλευσοδῆῇ τε καὶ φιλόχριστον λίαν, 
Ἡραὖῦν, ἱλαρὸν, σωφρονέστατον μάλα 

7190 Μερίδα καὶ μέλλοντι διδόντα βίῳ, 
Ἠολλῶν ταμεῖον ἀρετῶν θεοσδότων, 
Μάλιστ' ἐραστὴν σωφροσύνης xal δίκης, 
Ὡς εἶχε δὶς κήρυκα τῆς ἑδδομάδος 
Τορὸν βοῶντα μὴ καθεύδειν μηδένα 

7195 Τῶν βασιλείων ἔνδοθεν xa0' ἑσπέραν 
Μηδὲν νομίμῳ γυναικὶ συνημμένον, 
Πόρνῃ δ᾽ ἀθέσμως συμδιοῦν fipnutvov. 
"Hv xal φύλαξ νόμων τε δίχης τ᾽ ἐννόμου 

D l'uvatxi προσσχεῖν οὐ θελήσας οὐδόλως 

7200 Μηδ᾽ ἂν μέχρι βλέμματος ἐμπαθεῖ θέᾳ 
Ὅσον περ ἀπῆν τῆς συνεύνου τὸν χρόνον, 
Αὐτοχράτωρ οὖν ἀναδειχθεὶς, ὡς ἔφην, 
Ἕξεισιν εἶτα πρὸς μέρη τῆς ἑσπέρας. 

Οὐχ ὡς χρατήσων τῶνδε τῆς μάχης νόμῳ, 

7205 ᾿Αλλ᾽ ἵνα γνωσθῇ βασιλεὺς αὐτοχράτωρ, 
Kal προσκυνήηθῇ πᾶσι τοῖς ὑπηχόοις, 

Ταῦτ᾽ ἄρα τάγμα στρατιωτῶν Αὐσόνων 
Δέϊν οὐχ ἔχρινε προσλαδέσθαι συνόλως * 
Εἰς ᾿Αδριανοῦ τὴν πόλιν δ᾽ ἀφιγμένος, 

7210 Καὶ τὴν Φιλίππού Θρφκικάς τ᾽ ἄλλας πόλεις, 

Καὶ ταῖσδε φρουρὰν ἐμδαλὼν ἐκ Λατίνων, 


269 


Θεσσαλονίχην καταλαμβάνει πόλιν" 
Καὶ πὰς ὁ λαὸς ἐχχτθέντες ἀσμένως, 
Μετὰ χρότων αἰνῶν τε, φωνῶν αἱἰσίων 

7215 Αὑτούς τε παρέδωχαν ἅμα καὶ πόλιν 
"Avaxtt τῷδε Βαλδουΐνῳ προφρόνως" 
Ol «al καθιχέτευσαν αὐτὸν συντόνως, 
Μήτ᾽ αὐτὸν στράτευμα παρελθεῖν ἔσω 
θεσσαλονίκης ἀξιῶσαι τειχεων" 

7220 Ὅ καὶ δεδρακὼς εὐμενῶς Βαλδουΐνος, 
Αὖθις καθυπέστρεψεν εἷς Βυζαντίδα" 
Καὶ σπένδετκί γε Δανδούλου συμδουλίᾳ 
Τῷ πρὶν δι’ ἔχθρας τυγχάνοντι καὶ μάχης 
Ἔξω διατρίδοντι τῷ μαρχεσίῳ" 

7225 Ὅστις ἀποστὰς Διδυμοτείχου θέλων 
᾿Εφίσταται τάχιστα Θεσσαλονίχῃ, 

Καὶ τὴν πόλιν εἴσεισε ταύτην ἀμάχως, 
Καὶ ζημιώσας τοὺς πολίτας ἀδίκως 
Εἰς χρήματά τε xal τιμαλφεῖς olxlac, 

7230 Μαρίαν ἀφεὶς τὴν δύνευνον αὐτόθι 
Τὴν xoévopoc πρὶν γαμετὴν ᾿Ισακίου, 
᾿ἘἘχεῖθεν- ἐξώρμησε τάγμασιν ἅμα, 

Kat τὰς πόλεις μέτεισιν τὰς πρὸς ἑσπέραν. 
Σέῤέας παρεστήσατο σὴν τῇ Βεῤῥοίᾳ 

7235 Κρατεῖ Λαρίσσης Ελλάδος τε τῆς ὅλης; 
Alpsi τε τὴν Πέλοπος, ἄλλας αὖ πάλιν 
Συγχειμένας ἄγχιστα χώρας χαὶ πόλεις" 
Καὶ πᾶν γε μιχροῦ τὸ πρὸς ἑσπέραν χλίμα 
Δοῦλον παρεστήσατο Λατίνων κράτει, 

7240 Καὶ Βαλδουῖνος ἐν πόλει διατρίδων 
Πέπομφεν ᾿Εδῥῆν σύγγονον πρὸς "Ew. 
Καὶ Πέτρου ἄνδρα γεννάδα, ῥωμαλέον 
Ἡρωϊκόν τε τὴν φυὴν καὶ τὸ σθένος" 
'Ao' ὧν Ἐῤῥῆς μὲν προσλαδὼν συμμαχίαν 

7249 Ἔξ ᾿Αρμενίων τῶν ἐνοίχων Τρωάδος 
Χώρας ἑἐχάχου, χατέχέιῥε xal πόλεϊς 
Αἴ μηδὲν ὑπέχυπτον ᾿Ιταλῶν χράτει" 
Διὰ δὲ τεμπῶν xal στενῶν τῶν τῆς Ἴδης 
Elc τὴν ᾿Πετίωνος πέφθαχεν πόλιν" 

7250 Ἐξ ἄστεος Πέτρος 9$ Πηγῶν ἀπάρας 
Ἤει πρὸς Λοπάδιον εὐχερῶς πόλιν" 

Ὦ πρὶν ἀπήντων 'Ῥωμαϊκαὶ δυνάμεις 
Θεοδώρνυ Λάσχαρι χρατάρχου τότε 
Εἰς ἀνἐΐμαχον εὖ μάχην ὡπλισμένοι, 
7255 'Ev Ποιμανηνῷ χωρίῳ κεχκλημένῳ, 
Εἶτα Λατίνων οὐκ ἐνεγχοῦσαι σθένος ᾿ 
Ὥχοντο λοιπὸν εἷς φυγὴν τετραμμέναι" 
Κρατεῖ δὲ Πέτρος εὐχερῶς Λοπαδίου, 
'Ex γειτόνων ἄλλων τε λοιπῶν ἀστέων. 

7260 ᾿Επεὶ δὲ προσδάλειε καὶ Προύσῃ πόλει 
᾿Ανηνότοις ἔγνωκεν ἐγχειρεῖν μάτην" 
Μεθίσταται γοῦν καταλιπὼν τὴν πόλιν. 
ΠΡρουσαίοις δ᾽ ἴσα καὶ Φιλαδέλφου πόλις 
Δουλείας ἀνάλωτος ᾿Ιταλῶν μένει" 

7266 Θεόδωρος γὰρ Μαγκαφᾶς τις τοὐπίχλην 
ὔλνωθεν αὐχῶν ἄστυ πατρίδα τόδε, 
'Eb?n συνάψας Aattvov ἀρχῷ μάχην 
"Ev τινι χώρῳ τῷ πρὸς ᾿'Δτραμυττίῳ, 
Αὐτὸς μόρον πέφευγε τὸν ἐκ τοῦ ξίφους, 

7270 Οὐδὲν δὲ μεῖον καὶ πόλις ἀνωτέρα 


CASARBS. 


A Thessalonicam postea concessit : 


C 


cujus omnis obviam populus hilariter 
cum plausibus processit et laudationibus ; 
seque libenter Balduino regi 

cum civitate obtulerunt subditos, 
tamen epixis precibus rogarunt 

ut ipse pariter ejusque exercitus 

urbis introitu vellent abstinere : 

id quod clementer Balduinus annuit, 
moxque se redux contulit Byzantium. 
Exin obtemperans Danduli consiliis 
reconciliatur Marchioni irato 

imo cum armis prooul urbe stanti : 
qui statim libens Didymoticho veniens 
Thesaalonicam contulit 88 in urbem 
eamque nullo tésistente obtinuit : 
cujus injusta multa affecit cives. 
pecunia et domibus exuens precipuis. 
Ibi relicta conjuge Maria, 

qui Cesaris Isacii jam uxor fuerat, 
inde discessit comitante exercitu, 
terras percurrens ad Occidentem positas. 
Serris potitus est, nec non Berrhoa. 
Larissam occupavit, totamque Helladem, 
item Peloponnesum, et alías rursus 
hisce confines urbes et provincias : 
eunctamque pene regionem occiduam 
subditam fecit Latinorum imperio. 
Interim Balduinus in urbe residens 
fratrem Erricum ad Orientem misit 
cum Petro forti, magnanimo viro, 
heroicis predito viribus et statura. 
Erricus quidem roboratus auxilio 
Armeniorum Troadis incolarum, 
terras vastabat, urbes diripiebat, 
quecunque (talis negabant obsequium. 
Dein per Ide montis angustas fauces 
ad /Etionis urbem est progressus. 

De Pegis autem urbe procedens Petrus 
itinere pergebat Lopadium facili, 

ubi Romanas primum offendit vires 
8ub Theodoro principe Lascareo 

ad decertandum instructas egregie 
haud procul oppido Pomaneno dicto. 
He tamen robori Latinorum impares 
castris exute in fugam se dederunt : 


D Petrusque facile potitur Lopadio, 


atque huic proximis aliis civitatibus. 


Sed cum Prusensem quoque tentasset urbem, 


irritam novit ludere se operam ; 

urbi molestus nec fuit diutius. 

AEmula Pruse Philadelphi civitas 
Latine servituti haud subjucuit. 

Eam Theodorus Mancaphas cognomine 
generis stirpem ab hac urbe repetens 
pugna conserta cum Latino Errico 
quodam in loco haud procul Atramyttio, 
ipse vix quidem necem evitavit, 

nihilo tamen minus ipsa civitas 


274 EPHR4EMII CHRONOGRAPHI 


Latino immunis mansit dominatu. 
Interim marchio Hesperias civitates 
bellans Latino subigebat nomini, 
quibusdam nostris utens vie duocibus. 
Sgurus autem Leo cohorte imposita 
Attice loco celebri Thermopylis, 

ut ibi prelians Italis resisteret; 

nulla re digna laudibus patrata, 
raptim Corinthum fuga se proripuit. 
Hio erat ortus Nauplii regione, 
modicum naotus ἃ patre principatum : 
verum reciproco temporum euripo, 
prepostero varioque fortune cursu, 
usque progrediens magnus e parvo evasit. 
Is et Corinthum oppidum diripuit, 

et Argos simili posthino latrocinio. 
Postremo Athenas etiam invadebat, 
verum repulsus verbis archipresulis 
Michaelis Choniate sapientissimi, 
Thebas celeriter excurrit heptapylas, 
easque sibi facili bello vindicat : 

et dum Larisse faucibus exiret, 
imperatori quondam Alexio occurrit, 
qui borealibus partibus digressus, 
exseulum more hac et illac errans, 
nunc ad Thessalica Tempe pervenerat, 
habens in comitatu Eudociam filiam, 
quam tuno desponsam collocavit S8guro. 
Ipsa quidem olim matrimonio fuerat 
principi juncta Triballorum Stephano, 
qui repudiatam remisit in patriam, 
Eadem Murtzuflo Duces deinde nupsit 


postquam hic imperium patriamque amiserat. 


Sed huno deinde captum Alexius dolo, 
rex erro erronem regem sorte pari, 
lumine cassum oculorum reddidit. 
Sevis postremo Latinorum manibus 
Ducas exceptus Byzantiumque ductus, 
pertulit poenam, quod Alexio Angelo 
gulam funesto laqueo fregisset. 

Nam de sublimi Tauri columna 
precipitatus est, proh Dei judicium ! 
et sio collisus violenter obiit. 

Interim marchio venit in Bootiam, 
eamque aibi bello fecit subditam ; 
Atticam quoque obtinuit cum Euboea : 
Atque ut paucis rem verbis expediam, 
integro nondum preterlapso anno 

eoa simul ditio atque occidna 

nostra in Latinum cessit dominatum. 
Alexius posthinc exsul imperator 

cum in Latinum marchionem incurrisset, 
exuitur invitus imperii insignibus: 
tum ad Hesperium salsi aeris locum 
mittitur, ut vitam ibi suam clauderet, 
non sine Euphrosyne conjuge regina, 
sedem fortuna congruam sortiti, 
Cesaris autem stipatores vegii, 
Btrenui viri, stirpis generose 


À 


D 


72To 


7280 


Τῆς Ἰταλῶν ἔμεινε xopixpylac. 
Μαρχίσιος δὲ τὰς πρὸς ἑσπέραν πόλεις 
Αἱρῶν ὑπῆγε τῷ κράτει τῶν Λατίνων, 
Ἔχων ποδηγούς τινας ἐκ τῶν Αὐσόνων. 
Λέων δὲ Σγουρὸς ὑποκαθίσας λόχον 
Ἐν θερμοπύλαις ᾿Αττικῆς τῷ χωρίῳ. 
Πρός δῆθεν ἀντίμαχον ᾿Ιταλῶν μάχην. 
Μηδὲν δὲ γεννκῖϊόν τι καὶ δράσας ὅλως 
Ἐκεῖθεν elc Κόρινθον ἤᾧχετο τρέχων" 
Ὅς ἐξέφυ μὲν ix χλίματος Ναυπλίου 
Πατρῴας ἄρχων μετρίας κληρουχίας. 
᾿Ανωμαλίᾳ καιριχῇ δὲ πραγμάτων 
Φορᾷ τε τύχης ἀστάτου καὶ συγχύσει 
᾿Δεὶ προϊὼν ἐκ μιχροῦ μέγας ἔφυ" - 


7285 Ληΐζεται δὲ καὶ Βπρινθίων πόλιν, 


"Apyoc παρεστήσατο πᾶν λῃσταρχίᾳ. 
Τέλος προσαῤῥάσσει δὲ καὶ ταῖς ᾿Αθήναις" 
᾿᾽Λλλ’ ἀποχρουσθεὶς ἀρχιποιμένος λόγοις 
Τοῦ Χωνειάτου Μιχαὴλ τοῦ πανσόφου, 


7290 θήδαις ἐφπμᾷ ταχέως ἐπταπύλοις, 


1295 


7305 


Kal τάθδε συσχὼν ῥᾷστα τῆς μάχης νόμῳ, 
Πρὸς Λαρίσσης ἔξεισι τὰς διεξόδους, 

Ἔνθα βασιλεῖ συνέμιξ᾽ Αλεξίῳ, 

Ὅς ἀπαναστὰς ἐχ μερῶν προσαρχτίων 
᾿Αλώμενός τε τῇδε κἀκεῖσ’ ὡς πλάνης 
Καὶ Θετταλικοῖς τέμπεσι προσεῤῥύη, 
Λγων μεθ᾽ αὐτοῦ παῖδα τὴν Βὐδοκίαν, 
*Hvenep κατηγγύησε τῷ Xq2optp τότε. 
Συνῆπτο δὲ πρὶν πρὸς γάμου κοινωνίαν 
᾿Λρχηγετοῦντι τῶν Τριδαλῶν Στεφάνῳ, 
Ὃς ἐχθαλὼν ἔπεμψε τήνδ᾽ εἷς πατριδα. 

"H Δούχης συνῴκησε Μούρτζουφλος θέσιν 
Μετὰ στέρησιν xai χράτους xal πατρίδος 
Ὅντινα συσχὼν ᾿Αλέξιος σὺν δόλῳ 

Δναξ πλάνης ἄναχτα πλανήτην ἴσον 
Ἔθηκε τυφλὸν, ὀμμάτων λύχνους σδέσας. 
Εἶτ᾽ εἰς Λατίνων ἐμπεσὼν δεινὰς χέρας 
Δέσμιος ἀχθεὶς εἰς πόλιν τὴν τοῦ χράτους, 


᾿ Δίκας ὑπέσχε τοῦ δι’ ἀγχόνης μόρου 


7310 


7315 


1320 


1325 


Ὅντιν᾽ ἐπῆγεν ᾿Αγγέλων ’᾿Αλεξίῳ" 

Εἰς κίονα γὰρ ἀναχθεὶς Ταύρου μέγαν 
Ἐχεῖθεν ἠχόντιστο, φεῦ δίχης 1 κάτω 
Ka! συντριδεὶς ὥλλυτο βιαίῳ μόρῳ, 
Μαρχέσιος δὲ τὴν Βοιωτίαν φθάσας, 
Ταύτην παρεστήσατο ταῖς στρατηγίαις" 
Κρατεῖ προϊὼν ᾿Αττιχῆς σύν Εὐθοίᾳ. 

Ὡς ἐν χεφαλαίῳ δὲ συντεμὼν φράσω, 
Μήπω παριππεύσαντος ἀχριδῶς ἔτους, 
"Edov, ἑσπέριον Αὐσόνων κλίμα 

ἽΛπαν ὑπειχει τῷ χράτει 20v Λατίνων, 
"Avat δὲ φυγὰς ᾿Αλέξιος οὖν χρόνῳ 

Εἰς ὄψιν ἐλθὼν Λατίνῳ Μαρκεσίῳ, 

Τὰ σύμθολ᾽ ἀφήρητο τθῦ κράτους ἄχων, 
Εἰς ἀλμυρὸν δ᾽ ἔσταλτο χῶρον ἑσπέρας 
᾿Εχεῖ διάγειν καὶ διανύειν βίον 

Σὺν Εὐφροσύνῃ συζύγῳ βασιλίδι, 
Σχόντες τύχη σύμφωνον ἀτεχνῶς τόπον. 
Ὅσοι δὲ συνείποντο τῷ στεφηφόρῳ 
ἤλνδρες μαχηταὶ καὶ γένους ἐριτίμου 


213 


7330 Πόλεις Θρφκιχὰς πατρίδας χεχτημένοι 
Ῥροῦντο συνεῖναί γε τῷ Μαρκεσίῳ, 
Καὶ δυνατὴν σύναρσίν οἱ συνεισφέρειν, 
Καὶ λιπαροῦσιν ὑπὸ τῷδε τυγχάνειν. 
Ὃ δ᾽ οὐ προσέσχε τῇ δεήσει σφῶν ὅλως, 
7335. Μὴ χρείαν ἴσχειν ῥωμαϊκῶν ταγμάτων 
Ἢ τῆς παρ᾽ αὐτῶν φάμενος συμμαχίας. 
Ὡς δ' ἱκέται γένοιντο καὶ Βαλδουΐνου 
Ὡς σφίσι τὸ πρόθυμον ἥκῃ πρὸς πέρας * 
Καί τι προδαῖνον οὐχ ἑώρων εἴκότων, 
7340 Ἡροσῆλθον ἀρχῷ Μυσίας Ἰωάννῃ, 
᾿Ασὰν συναίμῳ καὶ Πέτρου τῶν ἐξ Αἵμου, 
᾿Ανδρὶ στρατηγῷ, γεννάδᾳ τολμητίᾳ 
Πάσας διαφθείροντι Ρωμαίων πόλεις 
Χώρας τε λοιπὰς γειμένας πρὸς ἑσπέραν 
7315 Σχυθῶν ὁμαιχμίᾳ τε xai συμμαχίᾳ " 
Ὃς λατινικὴν ὑφορώμενος βλάδην, 
Πρόσφυγας ἄνδρας ἀσμένως δεδεγμένος, 
ἹΙρὸς τὰς ἑαυτῶν ἀποπέμπει πατρίδας, 
Τούτοις κελεύσας δρᾷν τι καχὸν Λατίνους 
7350 Οὐκ εὖ πρὸς αὐτὸν διαχειμένους τέως “ 
Φόδους δ’ ἐπισείοντας αὐτῷ καὶ μάχας, 
Ἔχπτωσιν ἀρχῆς xal σχύλευσιν πατρίδος, 
Εἰ προσφέροιτο μὴ σφίσιν ὡς δεσπόταις 
Καὶ πάνθ᾽ ὑπείκοι τοῖς παρ᾽ αὐτῶν ῥᾳδίως. 
2900 Ὡς οὖν ἐπανῆχόν γε πρὸς τὰς πατρίδας 
Πόλεις δυτικὰς AUcovsc τοῦτον τρόπον, 
Τὰς τῶν Θρφκῶν τε xat Μαχεδόνων πόλεις 
᾿Αφηνιάσαι δρῶσι Λατίνων χράτους, 
Θεοῦ συνάρσει xai Μυσῶν συνεργίᾳ, 
7360 Πολλοὺς ᾿Ιταλῶν παραπέμψαντες μόρῳ, 
Μάλιστ᾽ ἐνοίκους τῶν διδύμων τειχέων " 
Οὖὗς δ᾽ αὖ φυγάδας stc πόλιν δεδραχότες. 
Καὶ τοῦτο τοὔργον λατινιχῇς xaxlaq 
᾿Ελευθέραν ἔδρασε πᾶσαν τὴν "Eo, 
7305 Πρὸς κατεπεῖγον ᾿Ιταλῶν ὡρμημένων, 
Καὶ σφᾶς φρονεῖν μέτρια τίθησι τέως 
Τοὺς Ελλάδα νῆσόν τε Πέλοπος ξένην 
Ὅπλοις ἑλόντας xai κατωφρυωμένους * 
Πχὴν ᾿Αδριανοῦ, Διδυμότειχον, πόλεις 
7310 Κάλλιστα κρατύναντες Αὐσόνων στίφος, 


CASSARES. 
À Thracias urbes patriam habentes, 


e 


c2 


Κατεῖχον αὐτὰς συμμαχοόντων xal. Βλάχων. 


᾿Ιωάννης δὲ συντεταχὼς δυνάμεις 
Καὶ συμμαχίδας ἐχ Σκυθῶν μυριάδας 
Σπουδὴν ἐτίθει Λατίνους λεληθέναι, 
7365 Ἐπεὶ δ᾽ ἐπανάστασιν Αὐσόνων μάθοι 
"Avat ᾿Ιταλῶν Βαλδουῖνος καὶ δρᾶμα, - 
Στέλλει στρατιὰν πρὸς πόλεις ἀποστάσας " 
Ἢ συνέσχε Τζουρουλὸν σὺν Βιζύῃ 
Καὶ ταύτας ὑπέταξε Λατίνων χράτει * 
7580 ᾿Ανδρῶν κενὴν δ’ εὕρηκε τὴν ᾿Αρκαδίου 
Ῥυηφενῶν τε xai περιόπτων γένει - 
Ὅμως ἐνόντες ἐχχυθέντες τῆς πύλης 
Καὶ συμπλακέντες ᾿Ιταλοῖς xatà μάχην, 
Τραπέντες ἀωώλοντο πάντες τῷ ξίφει, 
7385 Φειδὼ Λατίνων οὐδένων εἰληφότων " 
᾿Αλλ᾽ οὐδ᾽ ὁσίας τῶνδ᾽ ἔτυχέ τις ὅλως. 
Ἡ δ᾽ αὖ γε λοιπὴ στρατιὰ τῶν Λατίνων 
Ἧς Βαλδουῖνος ἡγεμὼν ὑπῆν ἄναξ 


ut cum marchione facerent stipendia, 
validam ipsi offerebant operam, 

ejusque imperio postulabant obsequi : 
ille tamen preces prorsus respuit ; 

nec sibi Romano opus esse milite 

dixit, nec illorum expetere auxilia. 
Iidem Balduino fuerunt supplices, 

si forte fierent voti sui compotes ; 
rerum cum spe frustratos semet cernere 
ad Mosie principem Joannem veniunt 
Petri Asanisque fratrem in Hemo natum, 
audacem virum, bellatorem strenuum, 
et Romanarum urbium perniciem, 

quas cum Hesperiis vastabat regionibus, 
fretus Scytharum fodere et auxiliis. 

Is ut Latinis detrimentum faceret, 
supplices illos excipit libenter 

inque suam singulos patriam remittit ; 
mandans ut damnis Latinos afficerent, 
quos 80] infensos jamdiu aciebat, 
terroremque belli, direptionem patrie, 
et principatus jacturam minantes, 

nisi serviret dominis Latinis 

jussaque prompto faceret obsequio. 
Reversi in patriam milites, quos diximus, 
urbibus Hesperiis Thracieque simul 
itemque Macedonis suaserunt 

ut a Latino imperio deflcerent, 

Deo favente, Mosis auxiliantibus. 

Italos multos demiserunt Orco 
Didymotichi incolas potissime : 

alios Byzantium coegerunt fugere. 
Atque hec cedes Latino flagello 

eoas etiam terras liberavit, 

dum ad graviora damna accurrunt Itali: 
et simul illos molestiores reddidit 

qui fastu elati Pelopis tenebant 

armis provinciam magnam atque Helladem. 
Didymotichum simul et Adrianopolim 
Romani egregio imposito presidio 
auxiliantibus retinebant Blachis. 
Joannes autem contrahebat copias 
atque accersebat Scythica subsidia, 
idque Latinis clam curabat fleri. 

Sed conspirantium Romanorum motibus 
rex Italorum;Balduinus cognitis, 
militem mittit ad rebelles urbes, 

& quo cum Byzia oapitur Tzurulus, 
Latinoque jugo utraque subjicitur. 
Urbem Arcadii cuncti deseruerant 

cives peounia vel stirpe conspicui : 
reliquis tamen. portis egressus populus 
pugnam cum Italis maluit committere ; 
verum fugati omnes ceduntur gladio, 
dum Latinorum furor parcit nemini, 

ac ne sepulcri quidem gratiam annuit. 
Reliquus autem Latinus exercitus, 
quem Balduinus ipse ducebat Cesar, 


2174 


275 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI PAL. 


ad Orestiadem contulit se urbem, 
namque etructis obsidens aggeribus 
summo conatu nitebatur capere. 

Tunc urbs periclitans legationem mittit 
ad Bulgarorum principem Josnnem 
validum petens militum auxilium, 

qui se impendente discrimine eriperet. 
Ille libenter legationem audiit : 
cumque auxiliarium agmine Scytharum 
exercitum Latinum repente aggressus, 
in fugam versum penitus devicit ; 
cepitque vivum Balduinum Cesarem, 


permultis juvenem ornatum vírtutibus, 
ged castimonia in primis ac justitia, 
ut mea superior retulit historia ; 

quem diu Ternobi carcere detentum, 
exercitumque plurimis cruciatibus, 
denique miserando supplicio affecit 
precipitatum rupibus altissimis. 

Post hunc Latinis imperat Byzantii 
Balduini frater nomine Ericus, 

vir comi aspectu, subditis benivolus, 
et simul fortis dux et animosus, 

atque ad ciendas pugnas paratissimus. 
Hic habuit Grecos milites fortissimos, 
quos bene instructo agmine ducebat, 
triumphalem phalangem et selectam. 
Idem sepe gravem belli lusit aleam 
cum Romanorum principe Lascareo, 
nostrasque urbes cepit et provincias, 
animi fortitudine et copia militum : 
Lentiana nempe urbem ac Peemaneum, 
Ochyras quoque armis superavit : 
quibus in certaminibus tres perierunt 
nobilitate et opibus insignes viri, 
Dermocrites qui dux erat exercitus ; 

et Andronicus gente Paleologus 

cui nuptui Cesar Irenem tradiderat 
majorem natu flliam et charissimam; 
denique unus e Cesaris fratribus. 
Byzantii imperium retinente Errico 
Latinus quidam Pelagius cardinalis, 
homo temerarius, contemptor legum, 
& papa missus in regiam metropolim 
tanquam legatus suus et summus presul, 
digna mittente aggressus committere, 
monachos omnes atque sacerdotes, 
quotquot incolebant Constinopolim, 
coepit vexare et carceribus claudere 

ob controversa dogmata ritusque; 
quam rem gravate egreque ferebant cives, 
presertim optimates ac senatores : 

qui Erricum adeuntes imperatorem 
mala suorum deprecantes gentilium 
hoc usi sunt sermone confidenter : 
Nos, imperator, ex aliena gente 


Α Ὁ;ρεστιάδα καταλαβοῦσα πόλιν, 

7390 Ἐκεῖρί που ydpuxa βαλοῦσα μένει, 
Ταύτην ἐλεῖν σπεύδουσα παντὶ τῷ τρόπῳ. 
Πρεσδεύεται γοῦν ἣ καχουμένη πόλις 
Πρὸς Ἰωάννην τὸν κρατοῦντα Βουλγάρων, 
Τὴν δυνατὴν σύναρσιν ἐξαιτουμένη, 

7395 ᾿Επιχρεμαμένου τε κινδύνου λύσιν, 

Ὁ δ’ ἀσμένως δέδεκτο πρεσδείας λόγους " 
Καὶ συμμαχικὸν σχυθικὸν λαδὼν στέφος 
᾿Επεισπκεπαικὼς Ἰταλῶν στρατῷ λάβρα, 
Τοῦτον τροποῦται καὶ νιχᾷ xatà κράτος - 
7400 Ζωγρεῖ τε xai σφῶν κράτορα Βαλδουξνον 


Κομῶντα πολλαῖς ἀρετῶν νεανίαν, 
Μᾶλιστα πασῶν σωφροσύνῃ xal δίκῃ, 
Β Ὡς φθᾶς προϊστόρησεν ἀνόπιν λόγος * 
Ὅνπερ καθείρξας μαχρὸν ἐν τῷ Τρινόδῳ 
7405 Δράσας τε δεινὰ μυρία χαχοτρόπως, 
Πέρας καθυπέδαλεν οἰχτρῷ θανάτῳ 
Κατ' ἡλιδάτων χαταχρημνίσας τόπων. 
Μεθ᾿ ὃν χραταρχεῖ Λατίνων τῶν ἐν πόλει 
Κλῆσιν Ἔῤῥῆς σύναιμος ὧν Βαλδουΐνου, 
7410 ᾿Ανὴρ ἱλαρὸς, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
Πρὸς δὲ στρατηγὰς εὐσθενὴς, τολμντίας, 
᾿Οξύῤῥοπός τε πρὸς μάχας ἀντιπάλων - 
Καὶ στρατιώτας γεννάδας ῥωμαλέους 
Ἕλληνας ἄνδρας συντεταγμένους ἄγων, 
7415 ᾿Επίλεχτον φάλαγγα καὶ νιχηφόρον. 
Οὗτος μάχης αἴτιος ὦφθη πολλάκις 
Τῶν Αὐσόνων ἄναχτι τῷ Λασχαρίῳ, 
Καὶ σφῶν παρεστήσατο χώρας xal πόλεις 
Πλήθει στρατιᾶς xal ψυχῆς προθυμίᾳ - 
7420 Λεντιανά τε, Ποιμανηνὸν τὰς πόλεις 
Καὶ τὰς ᾿Οχυρὰς καταπορθήσας μάχῃ * 
Καθ᾿ ἣν τριὰς ὅλωλεν ἀνδρῶν τῷ ξίφει, 
ΠΠανευγενῶν τε xai περιόπτων βίῳ, 
Δερμοκαΐτης ἡγεμὼν στρατευμάτων, 
7425 Παλαιολόγων ᾿Ανδρόνιχος lx γένους 
Γαμύρὸς κρατοῦντος εἰς Εἰρήνην τυγχάνων 
Τὴν πρωτόπαιδα φιλτάτην θυγατέρων * 
Πρὸς τοῖσδε τοῦδε xal φίλων εἷς συγγόνων. 
᾿Εῤῥῆ κρατοῦντος τοῦδε τῆς Κωνσταντίνου 
7430 Πελάγιός τις ἀρχιθύτης Λατίνων 
θερμουργὸς ἀνὴρ, ὑπερόπτης τῶν νόμων (78), 
Πρὸς πάπα πεμφθεὶς εἰς πόλιν βασιλίδα, 
Ὡς ποιμενάρχης καὶ λεγάνος τοῦ πάπα, 
D ᾿Ενημμένος δίκαια τοῦ πεπομφότος, 

1435 Hávtac θυηπόλους τε καὶ μονοτρόπους 
Οἰχήτορας ἔδρασε τῆς Κωνσταντίνου 
Πάνδεινα κακὰ καὶ καθείρξεις ἀτόπους 
Χάριν ἐθῶν τε δογμάτων ἀμφιδόλων " 

Ὃ δὴ λύπην ἤνεγκεν ἀστοῖς καὶ βάρος, 

6440 Μάλιστα τοὶς προύχουσι xal τοῖς ἐν τέλει * 
Οἱ πρὸς τὸν ᾿Εῤῥῆν τὸν χρατοῦντ᾽ ἀφιγμένοι 
Ἠτοῦντο λύσιν δυσχερῶν τοῖς φυλέταις, 

Καὶ τάδ᾽ ἐπιλέγοντες ἐν παῤῥησίᾳ " 
Ὡς Πρὶν μὲν ἡμεῖς ἀλλοδαπῆς ix φύτλης 


- 


(78) Verba sunt schismatici hominis et ἃ pontiflciis partibus alieni. 


2717 


7445 Φύντες, βασιλεῦ, xal νομῆῇς ἐλευθέρας 
ἤλλλοις τ᾽ ἐθίμοις παρ’ ὑμᾶς καχρημένοι. 
Σοῦ πλὴν ἑκόντες ὑπειάγημεν χράτει" 
Kal σωματικὴν ἐκτίνειν ὑπουργίαν, 
Οὐ πνευματικὴν ψυχικὴν χοινωνίαν, 
7450 Ἡμᾶς παρεσχήκαμεν αὐτούς σοι τάχα. 
"H γοῦν τὰ δεινὰ λῦσον ἡμῖν εὐθέως, 
Ἤ χειρὸς ἀπόλυσον ὡς ἐλευθέρους 
Παλινδρομῆσαι πρὸς νομὰς τῶν Αὐσόνων. 
Ταῦτα Βασιλεὺς εὐμενῶς δεδεγμένος, 
7455 Καὶ lisàaylou μὰ θέλοντος λεγάτου, 
Τήν συμφορὰν λέλυκε τοῖς καθειργμένοις, 
Δεσμώτας ἀφεὶς xal νεὼς βατοὺς ὅὄλφις, 
Ταῦτα μὲν οὕτω σαυμδέδηκεν ἐν πόλει" 
Εἴμι δὲ λοιπὸν πρὸς κρατοῦντας ἀὐσόνων, 
Ἴ460 Καὶ τὰ κατὰ σφᾶς ἱστορήσω τῷ λόγῳ. 
Ὡς οὖν ἐᾷάλω τοῖς ᾿Ιταλοῖς ἣ πόλις, 
Θεόδωρος μὰν ὁ Λάσχαρις τοὐπίκλην 
Ὃν γαμϑρὸν ἐγνώρισε κρατοῦντος λόγος 
᾿Απῆρε προφθὰς τῆσδε σὺν ὁμοζύγῳ, 
7405 Καὶ καταλαδὼν τὴν Νικαέων πόλιν 
Ὁμευνέτιν φίλτατα τῇδ᾽ ἐνεισάγει" 
Αὐτὸς δὲ Προῦσαν χωρία τὲ τὲ πέριξ 
Περιπολῶν ἄλλας τε κώμας καὶ πόλεις, 
Τῷδ᾽ εὐνοεῖν ἔπειθε τάσδε τοῖς λόγοις, 
7410 Καὶ τόνδ᾽ ἔχειν ἄνακτα δεσπότην μόνον’ 
Καὶ τῶν κατὰ νοῦν οὐδόλως ἀμαρτάνει’ 
Πολλοῦ γὰρ οὔπω παραδραμόντος χρόνου 
Καθίσταται δὴ βασιλεύς αὐτοχράτωρ 
Πρὸς ποιμενάρχου Μιχαὴλ βυζαντίδος 
7476 Ἄρτι λαδόντος τὴν λεὼ προεδρίαν, 
Τῇ βασιλιχῇ ταινιωθεῖς ταινίᾳ. 
Λάσχαρις οὕτω βασιλεὺς δεδειγμένος 
Σφόδρ᾽ ἀῤῥενωπῶς πραγμάτων κραταρχίας, 
Ἤ μᾶλλον εἴπεϊν βασιλιχῶς, ἡμμένος 
7480 Ταύτην διεῖπεν, ἀντέχων πρὸς κινδύνους 


Μάχας τε δεινὰς τὰς πρὸς ἐχθροὺς Λατίνους" 


ΓΑναξ ἀγαθὸς καὶ στρατηγὸς γεννάδας, 
᾿Οξύῤῥοπός τε πρὸς μάχας xal χινδύνους, 
Ὑπερμαχὼν ὡς χράτιστα τῆς xoavapy (ac, 
7405 ᾿Αποῤῥαπίζων ἐνὸν ποίμνης λύχους, 
Φριχτὰς μὰν ἐχθροῖς, ἥμερος δ᾽ ὑπηκόοις, 


Νιχρὸς τὸ σώμα, πλὴν aj) ἐν μᾶχαις, 


᾿Αεὶ στρατεύων, κατ᾽ ἔχθρων χινῶν δόρυ, 


Αὔξων, πλατύνων τοὺς ὅρους τῶν Αὐσόνων, 


749h Καὶ Ῥωμαίδος ἀναλαμδάνρν πόλεις, 
᾿Βλευφερῶν τε τάσδε τῆς τυραγνίδος 
δολοις στρατηγίαις τε καὶ μάχης νόμῳ. ᾿ 
Φίλοικτος, εὐέντευχτος, εὔσπλαγχνος πάνυ, 
Μεταδρτιχὸς, φιλοδωρίας χάρις, 

7495 Καθειμένον γένειον εἰς μέγα φέρων, 
Φοξὸς μελάγχρους μετρίως οὐ πρὸς βάθος, 
"Epwto« ἥττων, ἀφροδισίωγ, χόλου, 
Μαχροὺς ἀνατλὰς κινδύνους καὶ καμάτους 
"Ev ταῖς κατ’ ἐχθρῶν δυσμάχοις ἀγωνίαις 

7500 Χάριν γέ κοινῶν πραγμάτων ὁπηχόων" 
"Q τῶνδ᾽ ὀφείλει πᾶς τις ἐκτίνειν χάριν, 
Καὶ πάλιν οἷς εὖ ἀναθηλῆσαι χρατος 
Ἤδη μαρανθὲν Δόσόνων ἀπειργάκχει. 


CJEBARES, 


Α alioque grege et libero prognali 
discrepuntesque a vestris habentes ritus, 
sponte tamen tuo paremue imp»rio : 
gedenim ministerium prebere sorporum, 
non spiritalium rerum communionem 
exhibere tibi hercle parati surrus, 

Vel ergo statim fac malorum finem ; 

vel manumitte, ut liberi poseimug 

ad gentis nostre paseua reverti. 

Hec imperator audiit libenter, 

invitoque licet Pelagio legato, 

vincula solvit, molestias expedivit, 
cunctis patere sacra templa voluit. 

Heec in regali contigerunt urbe. 

Nuno ad Romanos principes transgredio, 

B horumque historico res dicam sermone, 
Post regiam captam ab Italis mefropolim 
Theodorus dictue cognomento Lasoaris, 
quem Cesaris Alexii soimus generum, 
illinc secessit festinans cum conjuge : 
cumque in Nieenam pervenigeet urbem, . 
ibi deposuit conjugem dilectam : 
ipse autem Prusam ougm locis cirpamjectis, 
aliosque pagos peragrans et urbes, 
idoneis populos oonciliabat sermonibus, 
ut se unum regem dominumque agnoscere 
neque non compos voti sui fuit. 

Haud enim longo preterlapso tempore 
reapse rex creatur et imperator, 
eumque Michael Bysantine urhig 
nuper sortitus patriarche titulum 


C rite regali redimit corona. 


Lascaris ergo creatus imperator 
imperii pondus admodum viriliter, 
imo potius regaliter, sustinuit, 
eemet periculis jugiter objiciens, 
pugnasque graves cum Latinis conserens, 
rex simul bonus et fortis imperator 
ad durum Martis opus paratissimus, 
et pro republica strenue decertaus, 
lupos ovili pro viribus submovenps, 
hostibus formidandus, blandus subditis, 
corpore parvo sed ad prelia vivido, 
lanceam semper contra hostes quatiens, 
Romani fines proferens imperii,  : 
urbes Latina liberans tyrannide 

D atque ad antiquum dominatum revocans 
armis et vario belli stratagemate. 
Idem erat clemens, misericors, comís, 
liberalique manu ac munifioa : 
demissam gerens ad pectora barbam, 
capite acuto, subnigro oolore, 
ad venerem proclivis atque ad iram. 
Hic diu graves pertulit labores 
duris cum hoste luctans certaminibus 
pro suis subditis atque pro republica. 
Huic certe omnes gratiam debemus, 


quod jam exstinetum Romanum imperium . 


ipsius opera maxime revixerit. 


218 


219 EPHR/EMII CHRONOGRAPHI 


Hinc enim Cesar summopere studuit 
ut ex Oriente Latinos ejiceret, 

ibique nostrum firmaret imperium. 
Etenim Latini, prohibente nemine, 

non solum terras tenebant occiduas, 
sed Orientis quoque partem maximam. 


Namque Bythynie insederant provinciam, 


Lentiana, Pomanenum atque Barim, 
Lopadium, atque Ochyram cum viciniis. 
Quin et devenerart Atramyttium usque, 
maritimosque locos urbesque omnes 
abactis predis δἰ οἷ subjugaverant. 

Neo minus animum Cesaris mordebant 
circa suam nate ditionem tyrannides: 
Ecce enim parva Sampsonis in urbe 
ejusque villis imperabat Sabas; 

et Philadelphie Theodorus fatuus, 
David Comnenus cuncta Paphlagonia, 
illius frater Alexii, cujus pridem 
Trapezuntiorum civitas jugum tulerat; 
hic porro dicebatur Comnenus magnus : 
ambo autem proprii generis originem 
ab Andronico Gssare trahebant, 

ex hujus filio Manuele sati. 

Et Theodorum quidem atque Sabam 
Lascaris, Deo favente, statim vicit, 
Atque hino Celbiani se fecit dominum, 


Philadelphie Meandrice, Neocastrorum. 


Sed Paphlagoniam eegrius obtinuit, 
* Coinneno debellato armis Davide : 
unde acquisivit cum Heraclea 


Amastridem, Cytorum, Cromnamque urbes 


cum circumjectis agris atque oppidulis, 
et Paphlagonum dominus evasit. 
Turcas vero Italosque perpetuis preeliis 
egre mehercle, sed tamen devicit, 
vires videlicet ministrante Deo. 

Sed conturbavit animum Lascareos 
exsul Alexius olim imperator, 

BOocer ipsius sceptrum nupc tenentis. 
Etenim ille post amissum regnum, 

ut mea superior retulit historia, 
Thessalonicam errabundus venit; 
atque ἃ Maria genere Alamannas, 

que conjux faerat fratris Isaacii, 

nunc in marchionis nuptias concesserat 
exceptus peramanter et honorifice, 
diversabatur ibi cum sua uxore. 
Verum cum civium animos tentaret, 
mox cum uxore et liberis est ejectus. 
Is ad Corinthi protinus tyrannum 
Sgurum profectus, federe conjugii 
huic copulatam tradidit filiam suam. 
Mox illinc navi recessit in /Etoliam 

δὰ Michaelem huic dominantem 

et simul Epiro, quam veterem vocant; 
(erat enim Alexii ex fratre nepos;) 

ged interceptum pirate Longobardi 

ad Michaelem, auro repenso, mittunt. 


, 


À 


7905 


7910 


Τούτῳ χραταρχήσαντι φροντὶς μυρία 
Ἐκ τῆς 'Eqac ἐξελάςχι Λατίνους, 

Kai Ρωμαϊκῷ τὴνδ᾽ ὑποκλῖναι κράτει" 
Ἐπεὶ Λατῖνοι χωλυσόντων τῇ σπάνει 
Οὐ χώρας ἐχράτησαν ἑσπέρας μόνον, 
᾿Αλλά γε μικροῦ καὶ μερῶν πάσης "Ew. 
Καὶ γὰρ κατέσχον Βιθυνῶν ἅπαν θέμα, 
Λεντιανἅ τε. Ποιμανηνὸν xal Βάριν, 
Λοπάδιόν τ᾽ αὖ ᾿ὐχυρὰς xal τὰ πέριξ. 
Προῆλθον ἄχρις ᾿Ατραμυττίου τόπων, 
Καὶ πάνθ᾽ ἀπλῶς πάραλα χωρία, πόλεις 


7915 Αὑτοῖς καθυπέταξαν ἐσχυλευχόντες" 


Οὐχ ἧττον ὑπέθρσττον ἄνακτα πάλιν 

Αἱ κατὰ χώρους Αὐσόνων τυραννίδες" 
Αὐτίκα καὶ γὰρ τοῦ Σαμψὼν πολιχνίου 

Σὺν τοῖς προσοίχοις ἦοχε τοὐπίχλην Σάδας" 
Καὶ Μωροθεόδωρος Φιλαγελφείας" 


Δαδὶδ Κομνηνὸς Ἡαφλαγονίας ὅλης, 
᾿Αλεξίου σύναιμος ὧν τοῦ πρὸ χρόνων 
Κατατυραννήσαντος Τραπεζουντίων, 
Ὄστις ἐπωνόμαστο Κομνηνὸς μέγας" 


1535 Κατηγέτην ἄμφω δὲ σειρὰν τοῦ γένους 


Ἔξ ᾿Ανδρονίχου τοῦ βεδασιλευχότος, 


C 


'Ex τοῦδε παίδὸς Μανουὴλ πεφυκότες, 
᾽Αλλ᾽ εὐχερῶς μὲν Θεόδωρον Σάδαν 
ΓΛναξ μετῆλθε τῇ Θεοῦ συμμαχίᾳ. 


7530 Κἀντεῦθεν ὦπτο Κελύιανοῦ δεσπότης. 


6540 


7945 


D 7550 


7555 


7500 


Φιλαδελφείας Μαιάνδρου, Νεοκάστρων. 
Καὶ Παφλαγονίας δὲ κρατεῖ τῷ χρόνῳ, 
Καταπαλαίσας Κομνηνὸν Δαδὶδ μάχῃ- 
Ὅθεν παρειτήσατο σὺν Ἡραχλείᾳ 


7635 ᾿Αμάστριδα, Κύτωρον, Κρώμναν τὰς πόλεις 
Πρὸς τοῖς πέριξ ἅπασι καὶ πολιχνίοις. 


Καὶ κατεχυρίευσε xai [[Ϊαφλαγόνων, 


Πέρσας δ᾽ ᾿Ιταλοὺς ταῖς καθημέραν μάχαις 
Οὐκ εὐχερῶς μὲν, ἐτροποῦτο δ᾽ οὖν ὅμως 


Σθένει θεϊκῷ ςυμμαχούμενος τάχα, 
Παρέσχε δ' αὐτῷ πράγματα δυσθυμίας 


Ὁ φυγὰς ᾿Αλέξιος Αὐσόνων ἄναξ, 


Ὧν πενθερὸς τούτου γε τοῦ βασιλέως, 
Οὗτος γὰρ οὗτος ἐχπεσὼν χραταρχίας, 
Καθάπερ ἱ-τόρησε φθάσας μοι λόγος, 
᾿Αλώμενος πέφθαχε Θεσσαλονίχην" 

Καὶ πρὸς Μαρίας ᾿Αλαμανῶν ἐχ γένους, 
Ἢ πρὶν συνῴχει συγγόνῳ ᾿Ισαχίῳ, 
Μαρκεσίῳ δὲ τηνικαῦθ᾽ ὡμευνέτει, 
"άριστα δεχθεὶς καὶ φιλοφρόνως πάνυ. 
᾿Εκεῖσε διέτριδε σὺν τῇ συζύγῳ. 

Ὡς δ᾽ αὖ ἀνασείων τὴν πόλιν ἐφωράθη, 
"Apa γυναιχὶ xal τέκνοις ἀπηλάθη, 

Καὶ πρὸς τυραννεύοντα τῶν Κορινθίων 
Σγουρὸν βαδίσας, πρὸς γάμου xotvtovlay 
Τούτῳ κατηγγύησε τὴν θυγατέρα" 
Κἀκεῖθεν ἀπέπλευσε πρὸς Αἰτωλίαν 

Πρὸς τὸν χρατοῦντα Μιχαὴλ ταύτης τότε, 
Πρὸς δ᾽ αὖ παλαιᾶς 'Hreipou χεκλημένης 
Πρωτεξάδελφον συγγενῆ πέλοντά οἷ" 
'ἱΒλίσκεται δὲ πειραταῖς Λογγιδάδοις, 
᾿Απεμπολεῖται πρὸς Μιχαὴλ χρυσίου" 


281 


᾿ΕΥ̓ ἱκανὸν γοῦν ἐνδιατετριφότος 

Τοῖς τοῦ Μιχαὴλ χωρίοις ᾿Αλεξίου, 
7505 θνήσκει βασιλὶς Εὐφροσύνη πρὸς νόσου, 

Καὶ θάπτεται δὴ τῷ πολιχνίῳ "Αρτης. 


Αὐτὸς δ᾽ ἀπέπλει πρὸς πόλιν τὴν ᾿Αττάλου, 


Ἔνθα πεφθαχὼς τῷ κρατοῦντι [Περσίδος 
᾿Ιαθατί,ῃἢῃ προσδέδεχτο γνησίως * 
7510 Ὃν αὐτὸς ἐχφεύγοντά τ᾽ ἀδελφοῦ χέρας 
Καὶ πρὸς πόλιν ἥκοντα πρὶν δεδεγμένος 
Θ τὸν κατωνόμασε παῖδα βαπτίσας, 
Καί οἱ συνεξήει γε τῆς Κωνσταντίνου, 
Ἔπειτ᾽ ἐχεῖθεν ἀποδρὰς οὐχ οἶδ᾽ ὅπως 
7515 Παλινδρομήσας εὐχερῶς πρὸς πατρίδα, 
Ἰκονίου δέδειχτο σουλτὰν Περσάναξ * 
Καὶ τηνικαῦτα δυστυχοῦντ᾽ ᾿Αλεξίῳ 
Ὥφθη παρηγόρημα xxi σωτηρία. 
Οὐτός γε τοίνυν, ἱκέτῃ τίνων χάριν, 
7580 Πρεσθεύεται δὴ πρὸς νεὸν στεφηφόρον, 
Καὶ παραχωρῆσαί γε τῆς χραταρχίας 
Τῷ πρὶν χρατοῦντι πενθερῷ παρηγγύα. 
Εἶτ᾽ ἐχστρατεύσας καὶ κατὰ Ρωμαΐδος 
Μετὰ στρατιᾶς δυσαριθμήτου μάλα, 
7585 ἤλγων μετ᾽ αὐτοῦ xal χρατοῦντα φυγάδα, 
Τὴν ᾿Αντιόχου καταλαμῦὔάνει πόλιν 
Τὴν πρὸς Μαιάνδρῳ τῷ ποταμῷ κειμένην. 


᾿Αλλ᾽ οὐδ᾽ ὁ χρατῶν τῶν καθ᾽ αὐτὸν ἠμέλει. 


᾿Αλλὰ προσοῦσαν στρατιὰν συναλίσας, 
7590 ᾿Ελπίδας ἐξάψας τε Χριστοῦ Δεσπότου, 
Ἐπὶ σουλτάνον ἴεται θαῤῥαλέως. 
Συῤῥήξεως γοῦν συμδολῆς τε συμδάσης, 
Τὸ πλεῖστον ἠφάνιστο τῶν στρατευμάτων 
"Avaxtoc, ὃν μάλιστα Λατίνων γένους. 
7505 Ἔργ᾽ ἀρεϊκὰ καρτερὰ δεδειγμένων * 
Ῥωμαϊχὴ δ᾽ ἔφευγεν ἀκόσμως φάλαγξ, 
Ταύτης μενόντων μετρίων κατὰ μάχην 
᾿Αγωνίας τέρμα τε πᾶν σχοπουμένων. 
Οὕτω δὲ νίχης μειδιώσης BapOdoon, 
7600 "Avo θέων κάτω τε σουλτὰν ἱππότης 
᾿Αναδιφῶν ἦν τὸν χρατάρχην Αὐσόνων * 
Καὶ τόνδε καθ᾽ ὅμιλον εὁρὼν ἱππότην 
Ῥώμῃ πεποιθὼς χαὶ σθένει βραχιόνων, 
Πλήττει κορύνῃ xavà χάρας αὐτίκα, 


1605 Καὶ κατὰ γῆν βέδληκε ῥίψας ἐχ δίφρου 


Πλησθέντα τύψει συστροφῆς τε καὶ σχότους. 


Ἔν χρῷ δὲ κινδύνου γε τῇδε τυγχάνων, 
Αἴφνης ἑαυτὸν ὀναλαδὼν ὁ χράτωρ 
Πλησθεὶς τε θείας ἐξ ἐπιπνοίας σθένους, 
7610 Σπαθεὶς ἐπὶ πόδας τε γενναίως μάλα, 
Στάθην τ᾽ ἐρύσας κουλεοῦ τέμνει πόδας 
θηλείας ἵππου Ηερσάνακτος εὐψύχως, 
Καὶ τόνδε χαμαὶ κατέδαλεν ὄψόθεν - 
ΕΤτ᾽ ἐξαπίνης μηδενὸς πῶς εἰδότος 
7615 Σουλτὰν χάραν τέτμητο τὴν μιαιφόνον * 
Καὶ λοιπὸν ἠνέγκατο τὴν νίχην χράτωρ. 
Τουτὶ τροπαιούχημα τὸν βασιλέα 
Ποιεῖ μὲν ἐχθροῖς βαρῦάροις φρικαλέον, 
Ἡδὺν ὑπηκόοις δὲ xal πεφιλμένον : 
7620 Πρὸς τοῖσδ᾽ ἱχανῆς ἐμπιμπλᾷ θυμηδίας 
Καὶ λήματος θάρσους τε τούτους εἰχότως. 


Β 


i 


CARSARES. 


À Dum ergo longo diversatu» tempore 


[n Michaelis ditione Alexius 

moritur ex morbo Euphrosyne regina 
atque in oppidulo sepelitur Arta. 

Ipse navigavit ad urbem Attali, 

ubi est susceptus animo libente 

& Turcarum sultano Iathatine, 

querr, ipse olim profugum a fratre 
Constantinopoli hospitem exceperat 

et in baptismo filium adoptaverat. 
quicum Byzantium quoque deseruerat. 
Sed postea Iathanines nescio quomodo 
feliciter reversus in patriam suam 
Turcarum rex et sultanus Iconii evasit. 
Hic ergo tunc erumnoso Alexio 

ara salutis fuit et solamen. 

Etenim reddens supplicanti gratiam, 
misso ad novellum Cesarem legato, 
hortatus est ut imperio decederet 
socero suo domino priori. 

Deinde sumptis contra nostros armis 
egressus est cum innumero exercitu, 
exaulem habens in comitatu Alexium ; 
Antiochiamque/occupavit urbem, 

illam videlicet ad Mosandrum sitam. 
At neque Lascaris rebus suis deerat 
qui congregatis, quotquot habuit, viribus, 
spemque suam collocans in Christo Domino, 
contra sultanum exiit auducter. 

Sed mox conserto prelio gravissimo, 
roaxima pars exercitus cesarei 

cesa est, Latinis constans stipendiariis, 
postquam ediderat strenua facinora : 
gentilis autem nostra confuse phalanx 
acie profugit, paucis exceptis 

qui pugne reliquum exapectarunt exitum. 
Dum sic victoria Barbaris arridet, 

hac illac eques sultanus oberrans 
Romanum vestigubat imperatorem : 
quem ubi vidit equitem in turba, 
robore proprii brachii confisus 

clava percussit Cesarem in capite, 
eumque epbhippio proruit in terram 
ietu patientem vertiginem, tenebras. 
In tanto versans Lascaris discrimine, 
illico tamen spiritum recepit, 
divinitusque robore repletus, 

pedibus insistens vigore magnanimo, 
evaginato ense succidit pedes 

fortiter eque sultanum gestantis, 
alque hunc humi precipitem sternit : 
mox improviso, incertoque auctore, 
crudele caput sultano preciditur; 
statimque ad nostros transiit victoria. 
Atque hic successus triumphalis Cesarem 
barbaris fecit hostibus terribilem. 

et subditis jucundum ac gratissimum : 
insuper populi recreavit animos 
idoneaque fiducia replevit, 


883 EPHBRJEMII CHRONOGRAPHI 


Exinde pacem cum Romano imperio 
superba gens Turcarum libens feoit. 
Quare imperator postea Latinis 
gerendis bellis expeditior fait. 


Nunc media ex pugna socero recepto 
exhibuit justum preter spem honorem : 


atque eum Nicenam transferens in urbem, 


imperii tantum detractis insignibus, 
dat Hyacinthi pro sede cenobium, 

in quo defunctus, sepelitur magnifice. 
Atque ita se res Lascareos habebant. 
Nunc nosítra historia iterum convertitur 
ad Michaelem cognomento Angelum, 
qui retinebat, ut superius diximus, 
subditam Epirum veterem cum JEtolía. 
Huic tres erant Michaeli fratres, 
Manuel, Theodorus, et Constantinus : 
ex quibus Theodorus Nicena in urbe 
apud Romanum versabatur Cesarem. 
Jam quia fllio legitimo herede 
principatus sui Michael carebat 

(nam quem habebat dictum Michaelem 
spurium de vetita susceperat copula) 
oravit Cesarem ut ex aula sibi 
Theodorum íllum liberum remitteret. 
Annuens Cesar statim misit bominem 
flde jurata sibi promittentem 
conservaturum animum benivolum 
atque sinceram, quoad viveret, fidem 
ipsi et imperii nempe successoribus. 
Sic Theodorus ad Occidentem veniens 
cum Michaele versabatur fratre 
JEtoliee, ut dixi, principe et Epiri. 

Sed postquam Michael crudeliter cesus 
ἃ viro cui Romano nomen erat 

noctu sopitus apud Bellegradum 

vitam repente cum nece commutavit, 
fratris principatum Theodorus excipit, 
dux beliicosus, strenuus pugnator, 
alter Briareus gigas in preeliis, 

qui mox fraternum patrimonium augens 
e parvo magnum spatiosumque reddidit, 
proferens hujus dilatansque fines; 
Bulgarorumque et Italorum urbibus, 
Illyricis oppidis et Triballicis 

efficiens opulentum et amplicans. 

Ut enim paucis dicam, sibi subdidit 
Achridem, Prilapum, Pelagoniam, 
cum 8uis agris et oppidis finitimis. 
Thessaliam occupavit cum Achaia, 

et Macedoniam cum Thracie particula, 
Dalmatiam acquisivit cum Epidauro, 
Illyrii tractum, monticolas Albanos, 
Sed nihil huic tantam gloriam peperit 
quantam Petri l.atini clades splendida. 
Hic quia sororem in conjugio habebat 
Errici et Balduini imperatorum, 

ἃ Papa coronatus Latinus Cesar, 


À 


7025 


7630 


7635 


764^ 


7645 


7695 


7660 


7670 


7675 


Ἐντεῦθεν ἐσπείσατο 'Ρωμαίων κράτει 
Ἡ πρὶν ἀλαζὼν Περσικὴ χώρα πρόφρων. 
Καὶ λοιπὸν ἐσχόλαζε Ῥωμαίων χράτωρ 


l'aig πρὸς Λατίνων συμπλοκαῖς τε καὶ μά. 


χαις. 
Καὶ πενθερὸν δὲ προσλαδὼν ix τῆς μάχης 
Τιμήσας εἰκότα τε καὶ παρ᾽ ἐλπίδα, 
᾿Απαγαγὼν δὲ πρὸς πόλιν Νικαέων, 
Καὶ παράσημα τοῦ κράτους ἀπεχδύσας͵ 
Μονῇ διάγειν Ὑαχίνθου προσνέμει * 
Ἔνθα θανὼν ἔτυχε ταφῆς ἐντίμου. 
Ταῦτα μὲν οὕτω συνέδη Λασκαρίῳ. 
Νῦν βούλεται λόγος δεδηλῶσθαι πάλιν 
Περὶ Μιχαὴλ ἀγγελωνυμουμένου 
Τοῦ πρὶν κυριεύσαντος, ὡς ἔφη λόγος, 
Παλαιᾶς ᾿Ηπείρου τε σὺν Αἰτωλίᾳ. 
Τούτῳ τριὰς ὑπῆρχε συγγόνων φίλη, 
Μανουὴλ, Θεόδιυρος, καὶ Κωνσταντῖνος * 
᾿Αφ᾽ ὧν ὁ θεόδωρος ἐν Νιχαέων 
Παρὰ βασιλεῖ διέτριδεν Αὐσόνων. 
᾿Ἐπεὶ δὲ παιδὸς γνησίου διαδόχου 
᾿Αρχῆς Μιχαὲλ ἰδίας οὐκ εὐπόρει, 
(Ὁ γὰρ παρ᾽ αὐτῷ Μιχαὴλ κεκλημένος 
Νόθος τις ὑπῆν ἐκ παρανόμων γάμων), 
Δεῖται κρατοῦντος τοῦ Θεοδώρου πέρι, 
Ἵνα παρ᾽ αὐτὸν ἀφεθεὶς καταλάδῃ. 
Πεισθεὶς ἄναξ πέπομφε τοῦτον εὐθέως, 
[1Πἰστεις ἐνόρκους βασιλεῖ δεδωχότα 
"H μὴν φυλάξειν εὐνοϊκήν ol σχέσιν 
Καὶ πίστιν ἀνόθευτον εἴς τέλος βίου 
Αὐτῷ τε δήπου xal διαδόχοις κράτους. 
Οὕτως ἐπιστὰς Θεόδωρος ἑσπέρᾳ 
Συνῆν ἀδελφῷ Μιχαὴλ, ὡς ἂν ἔφην, 
Αἰτωλίας ἄρχοντι xal τῆς Ἤπείοου. 
Ἐπεὶ δ᾽ ἀπηνῶς Μιχαὴλ σφαγεὶς ξίφει 
Πρὸς ἀνδρὸς οὕτω Ρωμαίου κεχλη μένου, 
Νυχτὸς καθεύδων ἐν Βελλεγράδων ὅροις 
᾿Βξαπίνης λέλοιπε τόνδε τὸν βίον, 
᾿Αρχὴν ἀδελφοῦ Θεόδωρος λαμθάνει 
᾿Ανὴρ στρατηγὸς, εὐσθενὴς χαὶ γεννάδας, 
Γίγας Βριαόχειρ τις ὀξὺς ἐν μάχαις " 
Ὃς παραλαδὼν συγγόνου χληρουχίαν, 
᾿Αρχήν τε μικρὰν εὐόριστον χαθάπαξ, 
Ἠὔξησεν, ἐπλάτυνε ταύτης τοὺς ὅρους 
'Ex Βουλγάρων γῆς, Ἰταλικῶν ἀστέων, 
Ἰλλυριῶν τε καὶ Τριδαλῶν χωρίων 
Ταύτην ἐπαύξων, εὐρύνων, μεγαλύνων, 
Ἔθηχε xal γὰρ ὑφ᾽ ἑαυτὸν, ὡς ἔπος, 
᾿Αχρίδα, καὶ Ηρίλαπον, Πελαγογίαν, 
Σὺν τοῖς πέριξ ἅπασι χωρίοις, τόποις 
Κρατεῖ Θεσσαλίας τε σὺν ᾿Αχαΐᾳ, 
Μαχεδονίας καὶ μέρους τινὸς θρῴφκης, 
Alpei Δαλματίαν τε σὺν ᾿Βπιδάμνῳ, 
᾿Ιλλυρίδα γῆν, ᾿Αλβανοὺς ὀριτρόφους. 
Εὐρὺ δὲ οἱ τίθησι μᾶλλον τὸ χλέος 
'H χατὰ Πέτρου Λατίνου λαμπρὰ νίκη. 
Γαμύρὸς γὰρ οὗτος εἰς ἀδελφὴν τυγχάνων 
Ἐῤῥῆ Βαλδουΐνου τε τῶν βασιλέων,Ἠ, 
Πρὸς πάπα χρισθεὶς εἷς χρατάρχην Λατίνων, 


$85 


7680 ᾿Εῤῥῆ θανόντος͵ εἰς Βύζαντος ἐστάλη. 
Εἰς ᾿Επιδαμνίων δὲ κατάρας πόλιν. 

Δι᾿ ᾿Αλδανῶν ἔσπευδε τὴν Κωνσταντίνου 
Μετὰ στρατιᾶς καταλαῤεῖν εὐόπλου 
᾿Αλλὰ προφθάσας θεόδωρος γεννάδας 

7685 Τοῦτον τροποῦται καὶ νιχᾷ κατὰ κράτος 
Αὐτύν τε xai στράτευμα δυὺς ἄρδην ξίφει 
Πρὸς τοῖσδε Δυῤῥάχιον αἱρεῖ τὴν πόλιν, 
Καὶ στρατιὰν μὲν ἐμπιμπλᾷ λεία σχύλων, 
᾿Αὐτὸς δὲ βασίλειον εἵληφε στέφος, 

7690 Πέτρνυ πεσόντος κατὰ μάχην, ὡς ἔφην. 
Οὗτος πλατύνας εὐτυχῶς ἀρχῆς δοους 
Ταῖς ἀλλεπαλλήλοις τε κεπφωθεὶς νίκσις, 
Ἐν οἷς ὑπῆρχε προσμένειν οὐκ ἠγάπα. 
᾿Αλλὰ φρονεῖ μέγα τι καὶ παρ᾽ ἀξίαν. 

7095 Φημίζεται γοῦν δασιλεὺς αὐτοκράτωρ 
Τῶν ὧν κατῆρχεν ἀστέων xal χωρίων, 
Στεφθεὶς κεφαλὴν βασιλιχῇ ταινίᾳ 
lIxp' ἀρχιθύτου Βουλγάρων Δημητρίου. 
Θεὸς δ᾽ ἐπευδόχησε τούτοις οὐδόλως. 

7700 Μιτεῖ γὰρ ὄντως ὑπερηφάνους φύσεις. 
Ὅθεν δίκην δέδωχεν ὕστερον θράσους, 
Σύέσιν ὑποστὰς τοῦ φάους τῶν ὀμμάτων. 
Κατὰ μάχην οὕτω δὲ χτανθέντος Hítpou, 
Παισί τ᾽ ἐπὶ τέτρασι λιπόντος βίον. 

7105 Ῥομπέρτῳ, Φιλίππῳ τε καὶ Βαλδουΐνῳ, 
Πρὸς τῇδε μιᾷ θυγατρὶ τῇ Μαρίᾳ. 

Τούτων χραταρχεῖ Ῥομπέρτος Βυζαντίδος 
Πράγμασι κοι οἷς μαλαχῶς χεχρημένος, 
Μετ᾿ Ἐῤῥῆν κατάρξαντα τὸν τεθνηκότα 

7710 ᾿Ανδρεῖον ἄνδρα καὶ πάνυ ῥωμαλέον. 
Εἶτα μετ᾽ αὐτὸν σύγγονος Βαλδυῖνος, 
Μέτριος ἀνὴρ, σωφρονικὸς, χαρίεις, 

'Ee' οὗ κραταῦντος ἡ Κωνσταντίνου πόλις 
«Ἐπανεσώθη Ῥωμαίων χραταρχίᾳ. 

7715 'H δ᾽ αὖ Μαρία πρὸς γάμου κοινωνίαν 
Τῷ Δασκαρίῳ βασιλεΐ συνεζύγη 
Πρώτης γυναιχὸς ἐχλελοιπυίας βίον, 

Τῆς δ᾽ ἀχ Κιλίκων δευτέοας εἷς πατρίδα 
Διά τι μῖσος ἀποπεμφθείσης πάλιν. 

7120 Οὗτος γυναιχάδελφον αὐτοῦ 'ἹΡομπέρτον 
Εἰς Εὐδοκίαν τὴν τρίτην θυγατέρων 
Σπεύδων ἀγαγεῖν γαμδρὸν ἀθέσμῳ τρόπῳ. 
Ἔριν ἐνῆχε ποιμενάρχῃ τῷ τότε 
Τῷ Φιλοσόφῳ Μανουὴλ χεχλημένῳ 

1125 Μὴ συγκατανεύοντι τῷδε τῷ γάμῳ. 
θεὸς δὲ λύει τὴν ἀθεσμογαμίαν, 

Πρὶν ἢ γενέσθαι τήνδε, τοῦ βασιλέως 
Βίον τὸν ἀνθρώπινον ἐκλελοιπότος. 
"Ext κραταρχοῦντί γε τῷ Λασκαρίῳ 

7130 Πράγματα πολλὰ καὶ μαχρὰς ἀγωνίας 
᾿Εῤῥῆς παρεῖχεν ὁ χρατῶν Βοζαντίδος, 
Τιθεὶς ὑθ᾽ αὐτὸν 'Αωμαϊχὰ χωρία, 
Αεηλατῶν τε xal κατατρέχων πόλεις" 
Δραστήριος γὰρ xal σθεναρὸς ὧν χἕρας 

7135 Καὶ πρὸς μάχας ἕτοιμος, ἄντικρυς "Apre, 

Τά Ῥωμαϊχὰ δ᾽ ἡσθενηκότα βλέπων’ 
Καὶ μᾶλλον ἀφ᾽ οὗ σουλτάνου κατισχύσας 
Λάσκαρις ἄναξ ἀπέδαλεν ἱππότας. 


C/IBBAR ES. 
À defuncto Errico, missus est Byzantium. 


Atque Dyrrhachium delatus ad urbem, 
mox per Albanos itinere pedestri 

ibat Byzantium oum instrsoto exercitu. 
Sed antevertens Theodorus strenuus 
Petrum insigni perculit viotoria, 
ipsum cum toto exercitu delevit. 
Urbem quin etiam tenuit Dyrrhachium, 
guumque preda ditavit exercitum : 
ipse regalem induit coronam, 

in acie Petro, ut diximus, occiso. 

Nam aucta sua feliciter ditione 

et cumulatis elatus viotoriis 

non fuit contentus acquisitis opibus, 
sed ad majora preter fas anhelans, 


B imperatorem Cesarem se dixit 


ejus que sibi suberat ditionis: 

atque regali coronatur stemmate 

8 Bulgarorum Demetrio archiprsesule. 
Sed Deus rem gestam minime probavit, 
qui mentes odit hominum superbas. 
Quamobrem Michael seram luit ponam 
utroque lumine orbatus oculorum. 
Petrus in pugna spoliatus vita 

quatuor reliquit liberos superstites, 
Robertum et Philippum ae Balduinum, 
preterea filiam feminam Mariam. 

Ex his Robertus imperavit Byzantii, 
sed administrans ignave rempublicam, 
post vita functum Cesarem Erricum 
strenuum virum et plane fortissimum. 
Post illum frater regnavit Balduinus 
modestus vir et temperans ac gratiosus 
quo dominante, Constantini civitas 

ad Romanorum rediit imperium. 

Petri Maria filia nuptiali vinculo 
imperatori Lascari conjungitur, 

qui uxorem primam fleverat exstinctam, 
secundam autem Cilice gente natam 
nescio quo odio in patriam remiserat. 
Idem Robertum conjugis germanum 
optabat generum, contra fas Ecclesie 
jugando tertiam filiam Eudociam. 

Cum Manuele patriarcha jurgium 

hinc ortum est, philosopho appellato, 
hujusmodi vetante ne fierent nuptie. 
Sed Deus abrupit illicitum conjugium : 
prius quam enim fieret, ipse Cesar 
humane vite terminum imposuit. 
Clerum adhuc imperante Lascare, 
molestias multas, prelia diutina 
Byzantii dominus Erricus exhibuit, 
dum aibi Romana oppida subjiceret, 
sus deque urbes diriperet, ageret. 

Vir enim erat efficax, forti manu, 
alacer ad pugnas semper, et Marti pari : 
qui cum Romanos laborantes cerneret, 
presertim quia dum sultanum debellaret 
Lascaris Cesar, equites amiserat 


287 


Italos viros strenuos mavortios : 

perpetuo nostros lacessebat bello. 

Quin cum in finibus obviarent nulli, 
tanta est elatus confidentia Erricus, 

ut usque in loniam faceret excursus 
vastatis late terris interpositis, 

nil bello intactum linquens, donec tandem 
coram Nymphsi regia tentorium flgeret. 
Sed mox Byzantium reducem tulit pedem. 
Hec Lascareos Erricique res fuerunt. 
Deinde pacis feedere coaluerunt, 


cujus bujusmodi conditiones erant : 
Nempe ut urbs Ochyra oum agro suo 
et pagi monti cireumjecti Cymino 

(qui mons ab urbe Ochyra non abest) 
Latinis dominis incolisque cederent. 
Calamus autem pagus, unde incipit 
Neocastrorum que dicitur provincia, 
neutrius partis esset ac deserta. 
Regiones autem ad Orientem verse, 
Neooastra videlicet atque urbs Pergamus, 
Celbianum, Chliara, atque Smyrna 
cum oirceumjecto regionum latere 
Lascari cuncta Cesari parerent. 

Nuno jam fert animus omnia que Bulgari 
per illud tempus contra nos fecerunt 
historie reliquo pandere sermone. 
Adhuc florente Byszantino imperio 
causa multorum exstitit malorum 

rei nostre publice Bulgarica natio. 
Nam et Isacium, Angelum cognomine, 
magna devicit apud Berroen clade; 

ita ut cum cetera preeda diripuerit 
crucis Dominice sacrosanctum lignum, 
quod erat nostris regibus in preliis 
ducis instar, robur. victoris omen. 
Theca fuit, specie eximia et ineffabili, 
auro gemmisque rutilans pretiosis, 

et laborati operis artificio, 

sinu complectens venerandum lignum, 
quod Dominus suffixo quondam corpore 
sanctiflcavit sanguine perfusum. 
Inerant et alie ex utroque latere 

thece ab auriflce pervenuste efficte, 
martyrum Christi reliquias gestantes, 
Deipareque Virginis lac sanctissimum, 
cum venerande zonule segmento, 
mirisque aliis rebus religiosissimis. 
Alexio quoque Isacii successori 

eque Comnenis Angelis progenito 
permultas Bulgari pugnas obtulerunt. 
Mox occupata ab Italis Byzantio 
ejusque imperio ad nihilum redacto, 
regnator Bulgarorum Joannes 

homo inhumanus vel cruentus canis 
Petri Asanisque frater detestandorum, 
Latinos obsidentes Adrianopolim, 
eamque summa vi nitentes capere, 


PY 


B 


C 


D 


T1740 


BPHBRJEMII CHRONOGRAPHI 
ἤΑνδρας Ἰταλοὺς, ἀρεϊκοὺς, γεννάδας, 


Συχνῶς ἐπεστράτευε Ρωμαίων ὅροις" 
Τῶν χωλυσόντων οὐδένων ὁρωμένων, 
Παρὰ τοσοῦτον τοῦ θράσους ἀφιγμένον 
Ὡς χκαταδοαμεῖν «αἱ μέγρις Ἰωνίας 
ΛΑεηλατοῦντα τὰ μεταξὺ γωρία, 


745 Δηῃοῦντ᾽, ἀψανίζοντα τῆς μάχης νόμῳ, 


Σχηνάς τε πῆξαι κατὰ χῶρον Νυμφαίου ; 

Εἴθ᾽ ὑπονοστήταντα τὴν πόλιν φθάσαι. 

Ταῦτ᾽ ἄρα λασχάριος, Ἑῤῥῇ συνέδη. 

Εἷς σπονδὰς ἀμφοῖν συμδάσεις τ' ἀφιγμέ- 
ίνων, 


7150 Αἱ συμδιβάσεις τάδε καὶ συμφωνίαι" 


Ὡς ἂν Ὀχυρὰν τῆν πόλιν xa! τὰ πέριξ 
Τὰ κατ᾽ ὄρος τ᾽ αὖ τοῦ Κυμινᾶ χωρία 
Τυγχᾶνον ἀγχοῦ φρουρίου λελεγμένου, 


Φῦλον κατάσχῃ xai νέμηται Λατίνων. 


7155 Κάλαμος ἣ κώμῃ δὲ, παρ᾽ οὗ τὸ κλίμα 


Τῶν Νεοκάστρων τὴν χαταρχὴν λαμὄάνει͵ 
Ἔρημος ἀοίκητος T, τε καὶ μένῃ" 

Τὰ δ᾽ ἀπὸ τοῦδε καθ᾽ ἕω νενευχότα, 
Νεόχαστρα ταῦτ᾽ ἐστὶ Πέργαμος πόλις, 


T100 Κελὄιανον τε xai Χλιαρὰ καὶ Σμύρνα, 


7165 


Σὺν τοῖς κατ᾽ εὐθὺ κειμένοις «αἱ πλαγίως 
"Anav:' ἀνεῖται βασιλεῖ Λασχαρίῳ. 
Πρόθυμον ὁρμᾷ καὶ τὰ παρὰ Βουλγάρων 
Επε'σπεσόντα '"Popgalóc τῷ τότε 

Τῆς ἱστορίας παραδοῦναι τῷ λόγῳ. 

Καὶ πρὶν μὲν εὖ ἔχοντος Αὐσόνων χράτους, 
Πολλῶν καχῶν αἴτιον ἔθνος Βουλγάρων 
Ὑπῆρξε Ῥωμαίοις τε καὶ κραταρχίᾳ. 
Ἰσάχιον γὰρ ἀγγελώνυμον πάλαι 


T1710 Κατὰ Βεῤῥόην ἐκνίχᾷ κατὰ κράτος 


7T19 


“Ὥστε πρὸς ἄλλοις xal σεθδάσμιον ξύλον 
Σταυροῦ διαρπάσαντας αὐτοὺς κερδάναι 
"Ov Αὐσόνων ἄναχτες ἐχθρῶν ὃν μάχαις 
᾿Πγήτορ᾽ εἶχον καὶ τρόπαιον καὶ σθένος 
᾿Αμήχανον, κάλλος τε xal ποιχιλίαν, 
Χρυσῷ τιμαλφέσι τε λίθοις μαργάροις 
Καὶ τεχνικαὶς χάρισιν ὡραϊσμένον" 
Τούτου μέσον φέροντα, τιμίου ξύλου 

"Q σωματιχῶς προσπαγεὶς ὁ δεσπότης 


7180 Χριστὸς καϑνγίασεν αἵματι τόδε: 


7188 


7190 


θήκας τ᾽ ἐφεξῆς ἐξ ἑκατέρου μέρους 
Χρυσοῦ τεχνίτῃ προσφυῶς εἰργασμένος 
Ἐν αἷς προσῆν λείψανα Χριστοῦ μαρτύρων 
Καὶ μητρανάνδρου Πάρθένου σεπτὸν γάλα, 
Τεμάχιον ζώνης τε τῆσδε τιμίας, 

Καὶ πλεῖστα τιμήεντα χαὶ θαυμαστέα. 

Καὶ τῷ μετ᾽ αὐτὸν παραλαθόντι κράτος 
᾿Αλεξίῳ γε Κομνηναγγελωνύμῳ 

Πολλοὺς ἀγῶνας προύξένησαν καὶ μάχας. 
"Apt: δ᾽ ὁλούσης ᾿Ιταλοῖς Βυζαντίδος, 

Καὶ τοῦ κατ᾽ αὐτὴν καταλυθέντος χράτους, 
'O χυριεύων Βουλγάρων ᾿Ιωάννης, 

Σκαιός τις ἀνὴρ καὶ φιλαίματος κύων 
᾿Αἰιὰν, Πέτρου σύναιμος ὧν ἀλαστόρων, 


7195 Ἔν ᾿Αδριανοῆ Λατίνοις σκηνουμένοις 


Καὶ τήνδε ἑλεῖν σπεύδουσι παντὶ τρόπῳ, 


289 C/JEBARES. 


Ἐπιστρατεύει σὺν στρατιᾷ σκυθίδι, 
Καὶ καταχράτος ἐχνιχᾷ σφᾶς τοῖς ὅπλοις 
Ὡς καὶ κρατάρχην σφῶν ἀνεζωγρηκέναι 
7800 Τὸν Βαλδουῖνον, ὡς ἀνόπιν ἐῤῥέθη. 
Ἐπεὶ δ᾽ ἐλεῖν ἔσπευδεν ᾿Ορεστιάδα 
Καὶ τοῖς ὑπ᾽ αὐτὸν ὑπαγαγεῖν φρουρίοις, 
᾿Αλλ᾽ ἦν χανὼν ἀἄντιχρυς ὡς λύχος μάτην. 
Ἐντεῦθεν οἷον ἐχμανεὶς ὁ μαινόλης 
7805 Καὶ κατεπχροθεὶς, Σεναχηρεὶμ ὡς πάλαι, 
Ἄλλως τε μηδὲν ἐμποδὼν ἔχων ὅλως 
Μαχεδονίαν καὶ Gpáxnv κατατρέχει, 
Κώμας ἐρημῶν καὶ κατασχάπτων πόλεις, 
Δῃῶν, σκυλεύων, ἐκ βάθρων ἀνατρέπων 
7810 Καταστρέφει πρῶτα μὲν Φιλίππου πόλιν, 
Ηόλιν περιώνυμον, εὐχλεεστάτην᾽ 
Ἔπειτα χατήρειψε τὰς ἄλλας πόλεις, 
Κύδιστον Ἡράχλειαν καὶ Σηλυύρίαν, 
Ῥαιδεστὸν καὶ IIdvtov σὺν Διαονίῳ, 
7815 Τραϊανοῦ τε καὶ Μάρωνος τὰς πόλεις, 
Πόλιν Μοσυνὄπολιν xai τὴν Σταγείραν, 
Καὶ πλείστας ἄλλας fj βέδηλος καρδία. 
Οὕτως ἐρημῶν καὶ σκυλεύων τὰς πόλεις, 
ᾧρανει περιώνυμον θεσσαλονίχην, 
Ἴ820 Κἀκεῖ βιαίως τὸν βίον καταστρέφει 
Πλευρίτιδι μὲν, ὡς ἀχούειν ἦν, νόσῳ᾽ 
Ὥς δ᾽ αὖ κλύειν πέφυχε σαφῶς εἰδότων, 
"Q τίθεται πᾶς, χριστομάρτυρος ξίφει 
θεσσαλονίχης προστάτου Δημητρίου. 
7825 Τούτου δ᾽ ἁποῤῥήξαντος, ὡς ἔφην, βίον, 
᾿Αδελφόπαις τις Βορίλας χεχλημένος, 
Σκχυθίδα θείαν γαμετὴν παρανόμως 
Γήμας, ὑπῆρξεν ἐγχρατὴς xal Βουλγάρων᾽ 
᾿Ασὰν δὲ παῖδα παιδαγωγός τις λάθρα 
7830 Νέον κομιδῇ παραλαδὼν ὡς τάχος, 
Πρὸς Σκύθας ἀπήγαγεν εἷς σωτηρίαν. 
Αννα βασιλὶς συζύγῳ Λασχαρίῳ 
θυγατέρας τέξασα τρεῖς, λείπει βίον, 
Εἰρήνην, Μαρίαν τε σὺν Εὐδοχίᾳ. 
7835 ᾿Αλλὰ Μαρίαν δευτέραν κατὰ γένος 
Εἰς κῆδος ἐξέδωκε ῥηγὸς Παιόνων 
Νύμφην ἐφ᾽ υἱῷ βασιλεὺς φυτοσπόρος, 
᾿Ἐπανιόντος ἐκ Σιὼν πρὸς πατρίδα. 
Πρώτην δ᾽ Εἰρήνην ἡρμόσατο πρὸς γάμον 
7840 llaXatoAÓvov Ex γένους ᾿Ανδρονίχῳ, 
Ὅν δεσποτιχῆς ἠξίωσεν ἀξίας. 
Τούτου θανόντος ὡς προφθὰς ἔφη λόγος, 
Ταύτην συνῆψε κατὰ δευτέρους γάμους 
πλήρει χαρίτων ἀνδρὶ χαριτωνόμῳ 
7845 Βατάτξῃ Δουχῶν ix γένους χατηγμένῳ, 
Σχόντι Διδυμότειχον ἄστυ πατρίδα 
Αὐχοῦντι τιμὴν πρωτοδεστιαρίτου. 
"Q πενθερὸς λέλοιπε βνήσχων τὸ χράτος" 
Ἐν δ᾽ Ὑαχίνθου τῇ μονῇ τούτου νέχυν" 
7890 ᾿Εγὺς βιώσας πεντήκοντά χρόνων 
Ἔξ ὧν ἐδασίλευσεν ὀκτὼ πρὸς δέκα. 


IQANNHX Ο ΔΟΥΚΑΣ HTOI O BATATZHZ 
ET. AT", 


᾿Ιωάννης οὕτω δὲ τυχὼν τοῦ χράτους, 
Εὐθὺς τεταινίωτο παρ’ ἀρχιθύτου 


À aggressus est cum Soythico exercitu, 
et summa clade affectos debellavit : 
quorum etiam principem Balduinum 
ab ipso vivum captum supra diximus. 
Deinceps Orestiadem tentavit Bulgaros 
ut sue ditionis oppidis adjungeret : 
sed inbiavit frustra tanquam lupus. 
Hinc ergo malo percitus furore 
superbusque ut aliter Senacherimus, 
cum nihil uspiam ipei jam resisteret, 
Thraciam Macedoniamque concursabat 
pagos desolans, oivitates diruens, 
vastans, depredans, ἃ fundamentis quatiens. 
In primis quidem evertit Philippopolim 
famigeratam urbem et nobilissimam 

B deinde et alias prostravit civitates, 
inclytam Heracleam, ac Selybriam, 
Rhedestum, Panium, cum Daonio, 
Maroneam insuper et Trianopolim, 
itemque Mosynopolim et Stagiram, 
aliasque plurimas, hic pessimus mortalis. 
Sio vastitati indulgens et latrociniis 
Thessalonicam denique illustrem venit, 
ubi immaturum habuit vite finem 
pleuritidis, ut fama fuit, exstinctus morbo : 
vel eum potius, ut aiunt, recte conscii, 
vulgoque oreditur, Christi martyr perculit 
Thessalonicam protegens Demetrius. 
Postquam tyrannus vivis exemptus fuit, 
hujus ex fratre nepos dictus Borilas 

C Sexthidi junctus amite incestis nuptiis, 
Bulgare gentis excepit dominatum. 

Asanis autem pedagogus filium 

puerum adhuc clandestina fuga 

consulens vite transtulit ad Scythas. 

Anna regina conjugi Lascario 

tribus flliabus editis vita excessit, 

Irene et Maria scilicet atque Eudocia. 

Mariam, quae nata erat secundo loco 

regis Peonie fllio in matrimonium 

Sione revertenti in patriam suam 

genitor Cesar tradidit desponsam. 

Majorem natu Irenem nuptui tradidit 

Paleogorum surculo Andronico, 

quem etiam despotee dignitate ornavit. 

Quo tamen exstincto, ut retro diximus, 

eamdem collocavit secundis nuptiis 

Joanni et re et nomine grutioso 

Vatatze de Ducarum stirpe genito, 

et oriundo urbe Didymoticho, 

protovestiarii dignitate ornato. 

Atque huio socer moriens imperium tradidit : 

ipse in Hyacinthi sepelitur cenobio, 

etatis anno ferme quinquagesimo, 

duodeviginti dominatus annos. 


JOANNES DUCAS VATATZES 
AN. XXXIII. 


Sic assecutus Joannes imperium;, 
statim a patriarcha est coronatus 


a 


291 EPHRAMII CHRONOGRAPHI 995 


Emmanuele, cul cognomen philosopho 

post Maximurn tenente sacrum thronum. 
Ille deinceps ad imperii regimen 

remque gerendam publicam gnave incubuit. 
Dux enim erat sapiens et consiliosus, 
animo instructus alacri et audace,] 

robusto brachio viribusque reliquis; 
precipue tamen praeditus prudentia, 

et sustinendis preliis invictissimus : 

rex bonus pariter bellatorque strenuus : 
beneficus, misericors apprime, 

benivolus in subditos et benignissimus, 
hostibus formidandus, intolerabilis, 
creditum sibi imperium prudenter tuens : 
verus recte factorum fons et thesaurus, 

et suo consentiens nomini, id est gratiosus : 
augens, dilatans ditionis fines 

armis, peritia bellica, et consilio, 

semper in aciem ducens, pugnisque occurrens, 


urbes Romano vindicans imperio, 
prudentia, voce, manu, et Martis opere, 
quas vel Latini subditas sibi fecerant, 
vel alii contra imperii rebelles perfidi : 
mitem comemque indolem pre se ferens, 
modestus, aditu facilis, liberalis, 
monachorum reverens el sacerdotum, 
episcopos angelorum instar habens, 
nibil in ecclesiasticis immutans moribus, 
apostolicorum dogmatum laudator 
statutarumque a Patribus regularum : 

- ingenti ad res preclaras instruotus animo, 
eujus demonstrat liberalitatem 
martyrum salutarium connobium nobile, 
quod mundi dicitur merito miraculum. 
Sed enim brevis quedam interdum nebulag 
virtutum ejus solem infuscabat ; 

amoris vincebatur quandoque illecebris. 
Erat et ipsi splendida tori socia 

Irene decus inclytus reginarum, 

pars optima conjugii, eximia indoles, 

ad res gerendas emula auxiliatrix, 
virilis mulier animi. Dei reverens, 
magnanima, pudica, novella Debora, 
seque cum viro publicam rem guberpans; 
gravesque secum regni curas dividens : 
femina pientissima, morata admodum, 
atque Amalthea verum, ut aiunt, cornu. 
Hujus opus mirum et pulcherrimum 
arte simul et marmorum varietate 
Prusea in urbe Precursoris templum; 
quod sanctuarium tradidit incolendum 

a 80 fundatum monachis Deique famulis. 
Ipsi placebant docti apprime homines, 
monachi quoque et Dei sacerdotes, 

et sublevabat opibus laute egenos. 

At vero Cesar egro ferebat animo 
Romanos brevi linea conclusos flnes, 
alque universi vineam imperii 


Τοῦ Φιλοσόφου Μανουὴλ κεχλημένου, 

7855 Ὅστις μετὰ Μάβιμον ἔ7γε τὸν θρόνον" 

Καὶ λοιπὸν ἐδράξατο τῆς χραταρχίας 
Κοινῶν τε λοιπῶν ἀῤῥενωπῶς πραγμάτων" 
"Hv γὰρ στρατηγὸς συνετὸς, βουληφόρος, 
Ἡυχῆς παραστήματι σὺν εὐτολμίᾳ 

7860 'Ρώμῃ βραχιόνων τε σώματος σθένει, 
Κοσμούμενος μάλιστα συνέσει πλέον, 
Καὶ χαρτεριχὸς ἐν μάγαις ἀντιπάλων" 
"Ava ἀγαθὸς xx! μαχητὴς γιννέδας, 
Εὐεργετιχὸς χαὶ φίλοιχτος εἰσάγαν, 

7805 Ὑπηχόοις μὲν εὐμενὴς, ἡδὺς μάλα, 
᾿Ἐχϑροῖς δὲ φριχτὸς καὶ δυσήέντνη toc θέα, 
Ἡροκινδυνεύων προφρόνως χληρουχίας, 

Ταμεῖον ὄντως τῶν ἀγαθουργημέτων, 
ὍὌγτως χαριτώνυμος, ἔνθεος χάρις, 

7870 Αὔξων, πλατύνων τοὺς ὅρους Ρωμαΐδος, 
Ὅπλοις, στρατηγίαις τε σὺν εὐδουλίαις, 
Συχνῶς στραταρχῶν, καρτερῶν ἐν ταῖς ud. 
v ἴχα:ς, 

Επανασώζων τὰς πόλεις Ῥωμαΐδι 
Γνώσει, λόγῳ, πράγματι xal πείρᾳ μάχες, 

7815 "A« oc ἑαυτοὺς ὑπέταξαν Aattvor, 
τῶν Αὐσόνων τ᾽ αὖ οὐ χαλῶς ἀποστάται" 
Προσηνὲς εὐέντευχτον ἦθος δειχνύων, 

Μέτριος, εὐθὺς, εὐπρόσιτος, χαρίεις, 
Τιμῶν μοναχοὺς καὶ Θεοῦ βυηπόλους, 

7888 "Ica προσεῖχε δ᾽ ἀγγέλοις ἀρχιθύταις, 
Ἐκχλησίας ἔριμα μὴ παρατρέπων, 
᾿Αποστολιχῶν δογμάτων ἐπαινέτης, 

Καὶ τῶν πατρικῶν καὶ νόμων τῶν XE! b vtov, 
Γνώμην μεγαλόψυχον ἐν καλοῖς ἔχων' 

7885 Δεῖγμά τι σαφὲς τῆς μεγαλοδωρίας, 
Μονὴ περιθρύλλητος ἡ τῶν σωσάνδρων͵ 
Ἢ μᾶλλον εἰπεῖν, θαῦμα τῆς οἰκουμένης. 
Ἰλὴν εἶχε μικρὸν συσχιάζον βραχέως 
Τῶν ἀρττῶν ἥλιον αὐτοῦ τι νέφος" 

7890 ττητο βραχὺ τῆς ἐρωτολνηψίας. 
Ὑπῆρχεν αὐτῷ xai σύζυγος ὀλόία 
Εἴρήνη λαμπρὰ βασιλισσῶν τὸ κλέος, 
Μερὶς ἀγαθὴ καὶ φύσις ἐξαισία, 
Βοηθὸς ἀνθάμιλλος εἰς τὰ πραχτέα, 

7895 ᾿Ανδρείχ γυνὴ καὶ Θεὸν φοδουμένη, 
Σεμνὴ, μεγαλόψυχος, ἄλλη, Δεδώρα, 
Οὐχ ἧττον ἀνδρὸς διέπουσα τὸ κράτος, ^. 
Καὶ συνδιχφέρουσα τῷδε φροντίδας, — 7. 
Πανευλαδής τε χοσμία, Etvr, φύσις, 

7000 Κέρας ᾿Αμαλθείας τε σαφῶς, ὡς λόγος, 
Ἤς ἔργον ἀμήχανον εἷς χάλλους λόγον, 
Εὐτεχνίας τε μαρμάρων ποικιλίας, 

Ὁ Προδρόμου κάλλιστος ἐν Προύσῃ δόμος, 
Ὃν εἷς σεμνεῖον καθίδρυσεν ἐνθέως E 

79005 Μονοτρόπων εὖ xai λατρευτῶν Kuplou, 
Αὕτη λόγων ἔστεργε πατέρας μάλα, 
Μονοτρόπους αὖ xa! θεοῦ θυηπόλους, 

Καὶ τῶν πενήτων ἦν χορηγέτις ξένη. 
Τῷ δ᾽ οὐχ ἀνεκτὸν ἦν βλέπειν στεφηφόρῳ 

1910 Τοὺς Ῥωμαϊκχοὺς εὐπεριγράπτους ὅρους, 
Τὴν ἄμπελόν τε τῆς ὅλης κραταρχίας 


208 


Συσὶ καθάπερ Ἰταλοῖς λωδουμένην᾽" 
“Ὅθεν πεπειθὼς συντρίδοντι τὰς μάχας, 
Καὶ νικοποιῷ πανσθενουργῷ Δεσπότῃ 
7915 Μάχην συνάπτει Λατίνοις φρικαλέαν 
Ἐν Ποιμανηνοῦ χωρίοις κεχλημένου" 
Οὗ ταγματάρχῃ τῶν ἄνω στρατευμάτων 
Νεὼς ἀνεῖται Μιχαὴλ πρωταγγέλῳ. 
᾿Βγοῦντο τοίνυν στρατιᾶς μὲν Αὐσόνων 
7020 Ἄλλοι τε πολλοὶ καὶ βασιλεὺς ἐμπρέπων 
Πᾶσιν ἀρίστοις ὡς ἐν ἡρώων ἵλαις 
Τοπρὶν ᾿Αχιλλεὺς ἀπολάμπων τοῖς ὅπλοις, 
Καὶ ταῖς κατ᾽ ἐχθρῶν ἀναδούμενος νίψαι; 
Τοῦ Λατινικοῦ δ᾽ ἀναριθμήτου σείφους 
7025 "Αλλοι τε πάλιν καὶ δυὰς ὁμαϊμόνων 
θεοδώρου Λάσκαρι τοῦ βασιλέως, 
t πρὶν ἀποδράσαντες Ex βασιλέως 
Τῷ τῶν Ἰταλῶν ὑπεκλίνθησαν κράτεέι' 
Καὶ τηνικαῦτα κατὰ Ῥωμαίων σφίσι 
8930 Καὶ συνεμάχουν καὶ συνεχρότουν μάχην" 
Καὶ συῤῥαγείσης ἐξ ἑκατέρου μάχης, 
Νίκην ἀπηνέγκατο Ῥωμαίων ἄναξ, 
Κατὰ κράτος 9' ἥττηντο Λατῖνοι πᾶλιν, 
Ἔνθα βασιλεὺς ὥπτο ῥηγνύων, τρέπων 
7935 ᾿Εναντίων φάλαγγας ἐνθέῳ σθένει, 
Πᾶσι κελεύων, ἐμπιπλῶν προθυμίας, 
"EvonAoc, ἱππότης 85, λογχίτης ἅμα, 
ἤΑνω κάτω θέων τε xál περιθέων, 
Ἔδαλλεν ἐχθροὺς τῷ δόρατι καιρίαν, 
7940 Αὐτὸς δ᾽ αὐξοῦ «7v μάχην καταρτύων᾽" 
Καὶ σὺν ὀλίγοις, ὡς εδεών τις γέος, 
᾿Αλλοθρόων ἥττησε τὰς μοριάδας" 
OUc μὲν ταρανάλώμα ᾿μαγαίρας δράσας, 
Οὔς δ’ «Βρμαλώτους ἀπὰγαγὼν δεὸμίδυς" 
7945 Ἑλὼν δὲ ἐὐφλοῖ xal Aücxaploóuc τότε. 
Τουτὶ τῤόπαϊούχημά, λατίνων ϑράσος 
'Ogpóv τε xal φύσημα συνξστεϊλέ πως" 
Ὕψωσε 'Ρωμαίων δὲ κῥάτὰἀρχίαν, 
Κἀπὶ μέγ᾽ ἀνήγαγε τῆς εὐτολμίας. 
7950 Ἄλλη δὲ πάλιν Λατινική τις φάλαγξ 
Σέῤῥας κατατρέχουσα τὴν πόλιν τότε 
Ὄλεθρον, ἤτξαν φυλετῶν γνοῦσα, τάχος 
᾿Εκεῖθεν ἀπέδρασε σὺν ἀχοσμίᾳ 
Καλῆς στρατιᾶς ᾿Αγγἔλου θεόδώρου, 
7955 Ὅν φθάσὰς ἱστόρησε τοπρόσθεν λόγος 
᾿Επίθεσιν δείσασα ροσδοχωμένην᾽ 7 
Οὗτος γὰρ, ὡς ἔφημεν, ἄρξας ἀστέων 
Ὀρεστιάδος, Σεῤῥῶν, Θεσσαλονίκης, 
Ἄλλων πολιχνίων τὲ xai χώῤαξ Une, 
7960 Καὶ βασιλικοῖς ὡραϊσθεὶς συμδόλοις, 
᾿Αντίμαχος χράτιστος ἦν τοῖς Λαξτΐνοις, 
᾿Αντίθετος δὲ καὶ χραταρχοῦντ᾽ Αὐσόνων' 
Οὗτος μὲν αὐτὸν ἠξίου μάλ᾽ ἐνδίχως 
Τῶν δευτερείων ἀπολαδειν τοὺ χράτους, 
7965 Καὶ τῶν ὑφ᾽ αὐτὸν κυριεύειν ἀστέων' 


Αὐτὸς δ' ἀπρὶξ ἦν τοῦ στέφους δεδραγμένος" 


Προὐδάλλετ᾽ οὔχουν δεσπότας παραλόγως, 
Καὶ σεθαστοχράτορας καὶ δομεστίχους, 
᾿Οφφιχίων ἄλλα τε καθάπερ χράτωρ. 

7970 Ὁ δ᾽ αὐτοκράτωρ ἐχνιχήσας, ὡς ἔφην, 


Α 


ue 


CABARES. 


ab Italis vastatam tanquam suibus. 

Quare confisus preliorum arbitro 
victorioso omnipotenti Domino, 

pugnam cum Latinis commisit asperam 

in Poenaneni oppidi territorio, 

ubi colestium ordinum tribuno 

templum consurgit Michaeli archangelo. 
Romanum ergo ducebant exercitum 

cum alii multí tum Cesar precellens 
fortibus cunctis, tanquam in heroicis 
Achilles quondam splendidus ordinibus, 
victoriarum gloria clarissimus. 

Latinum vero innumerüm exercitum 
ducebant, preter alios, fratres duo 
Lascareos Theodori regnantis nuper, 

qui ἃ Cesare Joanne deflcientes 

ad Italorum partes se contulerant ; 

nunc conspirantes cum hostili exercitu 
adversus nos in aciem prodierant. 

Ergo exercitibus utrimque ooncurrentibus, 
Cesar Romanus retulit victoriam, 

et Latinorum sunt prostrate vires. 

Tunc cernebatur Ctesar perrumpens, fügans 
hostium phalanges robore divino, 

cunctos imperio regens, audacia complens, 
vectus equo tataphractus et hastam tenens, 
8us deque currens, ordines perlustrans, 
hostes lethifera lancea percutiens, 

ipsemet manu propría bellum gerens ; 
paucisque comitantibus, ceu novus Gedeo, 
hostium magnas proterens catervas, 

quos partim gladio messuit in acie, 
partim constrictos vinculis abduxit ; 
Lasgcares quoqué captos excecavit. 

Atque hoc tropseum contudit audaciam 
superbosque spiritus Latinorum : 
nostratium autem extulit fortunam, 

et confidentiam plurimam restituit. 

Tunc alius quoque exercitus Latinus, 

qui Serras bello quatiebat orbem, 

clade suorum cognita, celeriter 

illinc tumultuaria recessit fuga :. 
nimirum metuens ne Theodori Angeli 
cujus jam nostra meminit historia, 

in se ruentem cerneret exercitum, . 
Hic enim, ut jam diximus, urbium dominus 
Serrarum, Orestiados, Thessalonice, 
oppidorumque aliorum cum agris suis, 

et jam assumptis regiis insignibus, 

Latina prelia egregie sustinebat. 

Sed nostro quoque resistebat Cesari, 

qui sane patiebatur equo animo 

secunduui esse Angelum in imperio 
suarumque urbium domfnum se gerere ; 
sed hio coronam retinebat mordicus, 
designabatque absurde sebastocratoras, 
despotas, et domesticos, atque alia hujusmodi 
nomina dignitatum tanquam Cesar. 

At imperator post víctoriam illam 


204 


295 


quam de Latino retulit exercitu, 
compressa hostium tumida superbia, 
urbes cum territoriis occupavit, 
Lentiuna statim aique Peemanenum, 
Charioron deinde et Vervenicum. 

Idem longarum navium classe instructo, 
multam Latinis prebebst molestiam 
ipsos aggrediens terra marique sepius, 
predas abducens, pro viribus atterens, 


urbes illorum armis intercipiens, 

quas inter Madytum et Calliupolin, 
cum ciroumjectis pagis ac territoriis. 
Atque in his bellis dum versatur Cesar, 
δὺ Andronico patitur insidias 

patruelis fllio, Nestongo dicto, 

qui conjuratos habuit viros nobiles 
fratrem Isacium, atque Tarchaniotam 
Synadenum, et Phlamulium, et Macrinum 
heteriarcham magnum, aliosque plures. 
Re cognita imperator, cremata classe, 
celeri cursu se recepit Ochyras : 

ubi questionem de negotio instituens, 
predictos culpe reperit affines. 

Quare Nestongum primarii rei fratrem, 
Macrinumque simul, multavit oculis : 
alios inclusit; Andronioum pariter 
vinclis Magnesie custodiendum tradidit, 
unde is elapsus abiit ad Turcas. 

Ex illo autem tempore imperator 
armatis se custodibus circumsepsit, 

ob corporis tutelam atque vite, 

omissa jam priore facilitate 

simplicis moris et procul suspicione. 
Atque ad hoc etiam adjutricem habuit, 
tori consortem et vite subsidium, 

virili preditam spiritu reginam 

atque regali ad res gerendas indole, 
Irenem, parem noniini, auctorem pacis. 
Jam cum Italici cernerent inutile 

ἃ se susceptum bellum contra Cesarem, 
pacis cum ipso fadus pepigerunt : 

et urbe quidem Pegis excesserunt 

atque aliis oppidia territorisque, 
quotquot ad Austrum nobis erant posita : 
sed borealem Byzantii viciniam 
retinuerunt, cum Bithyniae partibus. 
Deinceps vero quies. bellis erat. 

IIoc rerum statu, cives Orestiados 
mittunt ad Cesarem legationem supplicem, 
valde rogantes ut submisso exercitu 
ipsorum urbem gravi Latinorum 
ereptam Jugo libertati redderet. 

Is ergo cum exercitu statim misit 
protostratorem Isem et Cammytzem, 
qui progressi illuc, in urbem facile 
pronis excepti votis penetrarunt. 


(79) Acropolita tribuit hoc cognomen Synadeno; 
t Ephrem/us videtur Isacio daro. ! ᾿ 


ΕΡΒΕΖΜΙΙ CHRONOGRAPHI 


Α Τὴν τῶν ᾿Ιταλῶν στρατιὰν χατὰ χράτος, 
Καὶ καθελὼν σφῶν τὸν μεγαλόψυχον τύφον, 
"oet πόλεις χώρας τε ταῖς στρατηγίαις, 
Λεντιανά τε Ποιμανηνὸν αὐτίκα, 

7075 Καὶ BspOtv(xov xai Χαρίορον πάλιν. 
Ἰ]ηξάμενος δὲ xai νεῶν μαχρῶν στόλον 
Hapsiye πολλὰ πράγματα τοῖς Λατίνοις, 
"Ex γῆς ἐπιὼν καὶ θαλάσσης πολλάκις, 


Kal σφᾶς σχυλεύων καὶ κακῶς δρῶν ὡς οφέ- 


νος 
7980 Καὶ τὰς ὑπ᾽ αὐτοὺς παραλαμδάνων πόλεις 
Μάδυτον εἷλε xal πόλιν τὴν Καλλίου 
Σὺν τοῖς πέριξ ἅπασι χωρίοις τόποις, 
Ταύταις χρατοῦντος, ἐμόραδύνοντος μάχαις, 
Καττύεταί οἱ παρ᾽ ᾿Ανδρονίχου λόχος 
Β 7985 Πρωτεξαδέλφου Νεστόγγου γε τοὐπίχλην, 
Συνίστορας ἔχοντος ἄνδρας ἐντίμους, 
Ἰσαάκιον σύναιμον Ταρχανιώτην (79) 
Kal Συναδηνὸν xai Φλαμούλιγν μέγαν͵ 
ταιρειάρχην Μαχρηνὸν, ἄλλο στῖφος" 
7990 Ὃ γνοὺς βασιλεὺς καὶ πυρὶ δοὺς τὸν στόλον 
Πρὸς τὰς ᾿Οχυρὰς (80) τὴν πόλιν ἀποτρέχει" 
Kdxet τὸ πρᾶγμα δοὺς ἐτασμῷ xal κρίσει 
"Ymtug2voue soprxt τοὺς εἰρημένους. 
Καὶ Νεστόγγον μὲν σύγγονον πρωτεργἄτου 
7995 Καὶ τὸν Μαχρηνὸν ἑστέρησεν ὁμμάτων" 
Καθεῖρξεν ἄλλους" τὸν δ᾽ ᾿Ανδρόνικον πάλιν 
Εἰρχτῇ παραδίδῶσιν ἐν Μαγνησίᾳ 
᾿Αφ᾽ ἧς ἀποδρὰς ᾧχετ᾽ εἷς τὴν Περσίδα. 
'Ex τοῦδ᾽ ἑαυτῷ λοιπὸν ὁ στεφηφόρος 
Φρουροὺς περιέστησε xal ξιφηφόρους 
Πρὸς φυλακὴν σώματος ἢ σωτηρίαν, 
᾿Ελευθερίας τῆς πρὶν ἐχλελησμένος, 
Τῆς θ᾽ ἀπλυϊκῆς βιοτῆς τῆς ἀτέχνου. 
Ἔχων βοηθὸν καὶ συνεργὸν slc τόδε 
Κοινωνὸν εὐνῆς καὶ βοηθὸτ τοῦ βίου 
Τὴν ἀῤῥενωπὸν λῆμα προσχεχτη μένην 
Βθύς τε βασίλειον ἐν τοῖς πραχτέοις 
Εἰρήνην βασίλισσαν εἰρήνης δότιν 
᾿Ασύμφορον χρίναντες αὐτοῖς τυγχάνειν 
ἽἼστᾷν ᾿Ιταλοὶ πρὸς βασιλέα μάχας, 
Συνῆλθον αὐτῷ συμῦὔάσεις δεδρακότες, 
Καὶ παραδόντες ἄστυ Πηγῶν εὐθέως" 
Ἔπειθ᾽ ὑπεχστάντες δὲ χωρῶν ἁστέων 
Τῶν πρὸς νότον γε κειμένων χράταρχίᾳ" 
8015 Τῶν δ᾽ αὖ πρὸς ἄρχτον πλησίον Βυζαντίδος, 
"Ext κρατοῦντες σὺν Βιθυνίας τόποις. 
Καὶ λοιπὸν ὑπῆν ἀναχωχὴ τῆς μάχης" 
Οὕτως ἐχόντων, ὡς ἔφην, τῶν πραγμάτων, 
Οἰκήτορες στέλλουσι πρὸς βασιλέα 
8020 Ὀρεστιάδος λιπαροῦντας ἱκέτας, 
Ὡς ἂν σταλείσης στρατιᾶς, τούτων πόλις 
᾿Ελευθέρα γένοιτο χειρὸς Λατίνων 
Μετὰ στρατιᾶς τοιγαροῦν πέμπει τάχος 
᾿Ισῆν πρωτοστράτωρα σὺν τῷ Καμμύτζῃ, 
8025 ΟἹ τὴν πόλιν φθάσαντες, ἔνδον τειχέων 
Εὖ προσδεχθέντες εἰσέδραμον ἀσμένως. 


8005 


8010 


.(80) Hoc nomen v. 7757, singulari numero 'seri- 


bitur. 


296 


297 CASSARES. 


Ἐπεὶ δὲ Θεόδωρος ᾿Αγγέλων γένους 
Σχεδὸν κατῆρχε Μακεδονίας ὅλης, 
Τῆς γείτονος θράχης τε σὺν τοῖς χύχλῳ, 
8030 "Aveo Ῥοδόπης ᾿Αχριδοῦ Μελενίχου" 
Τούτων γὰρ ἦρχε Σθλάδος ὠνομασμένος, 
O0 τὰ κατ᾽ αὐτὸν ἐξερεὶ τά; a. λόγος" 
Ἐπεὶ κατῆρχεν ἐκ Θεσσαλίας ἄρας, 
Τὴν ᾿Αδριανοῦ καταλαμθάνει πόλιν, 
8035 Καὶ τῆσδ᾽ ὑπῆρξεν ἐγχρατὴς συμφωνίφ᾽ 
Ἐξηλάθη γοῦν στρατιὰ βασιλέως 
Καχῶν ἀπαθὴς, καὶ τῤέχει πρὸς τὴν ἕω, 
Οὕτω κατασχὼν Θεόδωρος τὴν πόλιν, 
᾿Αεὶ παρεῖχε πράγματα τοῖς Λατίνοις, 
8040 Τὰς σφὼν σκυλεύων xat κατατρέχων πόλεις. 
Ἐπῆλθε μὲν Βιζύῃ Λατίνων πόλει, 
Πρὸς δ᾽ αὖ γε Βρύσει χωρίοις θ᾽ ὁπηχόοις, 
Καὶ παντα πορθεῖ xal σχυλεύει τὰ πέριξ 
Ἑπιστρατεύει καὶ μέχρι Βυζαντίδος, 
8045 Καὶ τοῖς ᾿Ιταλοῖς ἐντίθησιν δειλίαν. 
Οὗτος πρὸς ᾿Ασὰν τὸν χρατοῦντα Βουλγάρων 
Σπονδὰς ἔθηχε συμὄάσεις τ᾽ ἐνωμότους" 
᾿Ασὰν δ᾽ ὑπῆρχεν οὗτος υἱὸς ᾿Ασάνη 


Τοῦ Βουλγάρων ἄρξαντος ἔμπροσθεν χρόνου" 


8050 Ὅστις θανόντος τῷδε τοῦ φυτοσπόρου, 
Καὶ τοῦ Βορίλα Βουλγάρων σχόντος xpátoc, 
Καθάπερ ἱστόρησε φθάσας μοι λόγος, 
Φυγὰς ἀπέδρα πρὸς Σκύθας παριστρίους" 
Εἴτα Σχυθικὸν 'Ρωσιχὸν λαδὼν στίφος, 

8055 ᾿Επιστρατεύσας τῷ χρατοῦντι Βορίλᾳ 
᾿Αναχαλεῖται τὴν πατρὸς χληρουχίαν' 

Καὶ κατὰ μάχην συμπλαχεὶς, τοῦτον τρέπει, 
Ἑλών τε τυφλοῖ xai χραταρχεῖ Βουλγάρων 
Πρὸς τόνδε τοίνυν ᾿Ασάνην ᾿Ιωάννην 

8060 ᾿Αναξ ἐπαχτὸς Θεόδωρος, ὡς ἔφην, 
Εἰρηνικὰς θεὶς συμδάσεις μεθ᾽ ὁρχίων 
Καὶ κῆδος ἔδρα, τοῦδε παῖδα Μαρίαν 
Τὴν ix νοθείας προσλαδὼν νύμφην φίλην 
Εἰς αὐτάδελφον τὸν Μανουὴλ ἐννόμως. 

8005 Μειὰ δὲ μικρὸν συμδάσεις διαλύσας 
Καὶ συναλίσας στρατιᾶς πλεῖστον στίφος, 
᾿Επεστράτευσε Βουλγάρων ἀρχηγέτῃ" 

Καὶ συῤῥαγείσης ἐξ ἑχατέρων μάχης 
Ἥτταν ὑπέστην Θεόδωρος ἐσχάτην, 

8070 Λύτοῦ στρατιᾶς ἀχλεῶς λελυμένης" 

Καὶ συσχεθεὶς αἴσχιοτα Μυσοῖς βαρύδάροις 
Πρὸς ᾿Ασὰν αἰχμάλωτος ἀπήχθη τάλας 

. Μετὰ λογάδων προσγενῶν ἐριτίμωών, 
ἌΛλλου τε πολλοῦ μυριαρίθμου στίφους. 

8075 ᾿Αλλ’ ᾿Λσἄάνης μὲν Θεόδωρον κατέχων 
Πολλῆς θεραπείας τε τιμῆς ἠξίου" 
Πλῆθος δ᾽ ἀλωτὸν ἐκλύει πρὸς πατρίδας 
IIoclv ἐλευθέροις τε καὶ δίχα φόθου 
᾿Επαναδραμεῖν ix φιλανθρώπου τρόπου" 

8080 Τάχα δ᾽ ἑχυτῷ xal τιθεὶς τὸ συμφέρον" 
Μετὰ γὰρ ἀπόλυσιν αὐτῶν εὐθέως 
Μετὰ στρατιᾶς ἐξιὼ, πρὸς τὰς πόλεις 
"Hps: τε ταύτας εὐχερῶς ἄνευ μάχης, 

Καὶ τοῖς ὑπ᾽ αὐτὸν συνέταττε φρουῤίοις. 


8085 Τὴν ᾿Αδριᾶνοῦ παραλαμάνέι πόλιν, 
PaTROL. GR. OXLIII. 


À At Theodorus ille stirpe Angelus, 


cuncta erat prope Macedonie dominus, 
finitimeque Thracis cum viciniis. 
Rhodope excepta Achride Melenico : 
(namque his terris imperabat Sthlabus.) 
Nunc age res gestae Theodori fabor. 
Hic e Thessalia cum armis progrediens 
δὰ Hadriani urbem semet contulit, 
quam occupavit, incolis faventibus. 
Quamobrem inde expulse regie copie 
in orientem rediere incolumes. 
Sic Theodorus urbe haoc potitus 
nunquam Latinis non erat molestus, 
horum coneursans urbes et depredans. 
18 Byziam quoque Latinorum urbem 
B insedit atque Brysin pagosque subditos, 
cunctamque late diripuit viciniam. 
Denique Byzantii monia progressus usque 
magnum Italicis intulit timorem. 
Hic cum Asane Bulgarorurn rege 
juratum fedus amicitie pepigit. 
Erat hic autem Asan Asanis filius 
Ejus qui olim imperabat Bulgaris : 
isque excedente vita parente suo, 
Bulgaricumque regnum rapiente Borila, 
veluti nostra historia jam retro dixit, 
fuga trans Istrum in Scythiam evaserat : 
mox comitante Bcythico Russoque milite 
dominatori Borile bellum inferens, 
recuperavit patrium imperium : 
C emulum enim acie profligatum. 
captum cacavit; ipse regnum tenuit. 
Cum hoc, ut dixi, Asane Joanne 
cesaree dignitatis usurpator 
foedus pacificum statuit Theodorus ; 
tum etiam affinitatem, nam Mariam 
istius notham filiam justis nuptiis 
germano fratri Manueli junxit. 
Sed enim paulo post contempto federe, 
contractoque plurimo copiarum numero, 
Bulgaro regnatori bellum intulit : 
mox concurrentibus utrinque viribus 
extremam cladem Theodorus pertulit, 
ejus dilapso turpiter exercitu. 
Ipse indecore captus ἃ Mosis barbaris 
infelix ad Asanem vinctus ducitur 
cum selectis nobilibus et precipuis, 
et cum ingenti vulgi multitudine. 
Verum Asanes captum Theodorum 
benignitate multa et honore habuit, 


captivumque vulgus militum in patrias suas 


libero pede solutumque metu 

sivit reverti ob suum clementetn animum, 
quin et fortasse ob suam utilitatem. 

Nam post emissos vinculis captivos. 


statim cum proprio exercitu percurrit urbes : 


. ea&qve obtinuit facile et sine prelio, 
susque adjunxit ditionis oppidis. 
Hadriapopolim occupavit urbem, 


10 


298 


299 EPHBJEMII CHRONOGRAPHI &Q 


munitumque oppidum Didymotichum, 
deinde Thraciam cunctamque Macedoniam 
Bolerum quoque cepit, Xantbiam, Serras, 
Prilapum, latos Pelagonie campos, 

cum circumjectis omnibus castellis. 
Cepit et Prespam, Deabolin, Achrin, 
Albaniam cunctam, lllyricam provinciam, 
Valacbie quoque concursavit fines ; 
postremo in patriam reducem tulit pedea. 
Oppida vero partiti nobis cessit, 

partim in sua retinuit potestate. 

Ob has reg gestas visus est Asanes 

vir ad mirandus, cunctis laudabilis : 
clemens reapse erat mitisque admodum, 
nec subditorum csedibus indulgebat, 
neque saevitia Borbaris ingenita 
stirpisque velut propria hic laborabat : 
neo rursus nostro sanguine gaudebat, 
velut priores impii reges Bulgari ; 

Bed bono erat clementique ingenio, 

et nostris eque ac Bulgaris gratissimus. 
Captivus vero, ut dixi, Theodorus, 

et jam expertus diu benivolentiam, 
postea moliri fraudes deprehensus, 
meritam penam excecatus pertulit. 

Ejus autem frater Manuel despota 
predicto e prelio fuga se subducens 
Thessalonicam urbem cursu petiit, 
ejusque nullo resistente dominum 

gà gessit, atque urbium caeterarum, 

qu& ad occidentem relique sibi fuerant. 
Hic cum vocari despota voluisset 

regias tamen usurpabat tesseras, 

nempe rubrica utens in subscriptionibus : 
in quem jocatus est acute admodum 
nescio quis dicens : Congruit vocari, 

ut est in psalmo, te regem et despotam. 
Ille etiam Sthlabus, cujus antea memini, 
Bulgarus gente Asanisque af(inis, 
iusederat presidium Melenici, 

et Rhsdopem tenebat cum castellis 
ejusque montis pagis dominio firmo : 
despote quoque acceperat dignitatem 

ἃ Byzantino imperatore Henrico, 


cujus et notham filiam habebat conjugem. 
Hio nunc Latinas sequebatur partes, 
nunc Bulgaris favebat popularibus, 
Comneno quoque sepe Theodoro : 
nemini vero firmam servabat fidem 
homo desertor atque versipellis. 

Jam cum Robertus Italus imperator 
vivendi finem in Bootia fecisset, 
Byzantii sceplirum Joannes excepit, 
decrepitus vir, qui Sionis rex erat. 
Atque hic nostro Cesari bellum intulit 
in orientem navibus directis, 

atque occupato Lampsaci navali. 
Verum nil ultra aggressus, retro cessit. 


Α 


8095 


8100 


B 


8105 


8110 


8115 


8120 


8125 


8130 
D 


8135 


8140 


Μεθ᾿ ἣν Διδυμότειχον ἀσφαλῇ πόλιν, 

Ἔπειτα Θράχην Μακεδονίαν ὅλην, 

Βουλερὸν εἷλε xai Ξάνθειαν καὶ Σέῤῥας, 

"Aat Πριλαποῦ, Πελαγονίας πλάτη, 

Σὺν τοῖς πέριξ ἅπασι χωρίοις τόποις" 

Αἱρεῖ τε Πρέσπαν, Δεάδολιν, ᾿Αχρίδα. 

᾿Αλδανὸν ἅπαν, Ἰλλυριῶν τὸ κλίμα, 

Καὶ τῆς Βλαχίας τοὺς ὅρους κατατρέχει" 

Ἕπει:τ᾽ ἐπανέζευξε πρὸς τὴν πατρίδα" 

Kai φῥουρίων μὲν τινα 'Ρωμαίοις νέμει, 

“Αλλα δ᾽ ἀφῆκεν ὑφ᾽ ἑαυτὸν τυγχάνειν. 

᾿Εντεῦθεν οὖν ἔδοξεν οὗτος ᾿Ασάνης 

θαυμαστὸς ἀνὴρ, μακαριστὸς τοῖς ὅλοις" 

"Hv γὰρ ἀληθῶς συμπαθὴς, πρᾶος πάνυ" 

Οὐ γὰρ ἐχρῆτο καθ᾽ ὑπηχόων φόνοις, 

Οὐδ᾽ εἶχεν ὠμότητα τὴν ἐν βαρδάροις 

Σύμφυτον otov συμπεφυχυῖαν γένει, 

"H 'Ρωμαϊκοῖς αἵμασιν ἐνετρύφα, 

Ὡς πρὶν κρατάρχαι Βουλγάρων καχοτῤόπως 

᾿Αλλ’ ἦν ἀγαθὸς xal φιλάνθρωπς φύσει, 

Τῷ τοι ποθεινὸς Αὔσοσιν ἦν Βουλγάροις. 

Φρουρούμενος δὲ θεόδωρος, ὡς ἔφην, 

Φιλοφροσύνης τ᾽ ἀπολαύων ἐν χρόνῳ, 

᾿Επεὶ τυρεύειν μη χανὰς ἐφωράθη, 

Τοὺς ὁμμάτων ἔσθεστο λύχνους ἐνδίκως. 

Λύτοῦ δ᾽ ἀδελφὸς Μανουὴλ ὁ δεσπότης 

Κατὰ μάγην ὧν καὶ φυγῇ κεχρημένος, 

θεσσαλονίχην χαταλαμθάνει πόλιν, 

Καὶ τῆς δ᾽ ἐκυρίευσε πραγμάτων δίχα 

Σὺν τοῖς γε λοιποῖς ἀστέων χαὶ χωρίων 

Τοῖς κατὰ δύσιν ἐγχαταλελειμμένοις. 

Οὗτος καλεῖσθαι δεσπότης ἡρημένος 

Ἐχρῆτο μᾶλλον βασιλικοῖς συμδόλοις 

Ἐν ὑπογραφαῖς διὰ κοχχίνου γράφων, 

Ηρὸς ὃν τις ἀπέσκωψεν εὐστόχως μάλα 

Ὡς Σοὶ προσάδειν ἀρμόδιον τυγχάνει 

Σὲ τὸν βασιλέα τε δεσπόνην ἅμα. 

Καὶ Σθλάδος ἀνὴρ, οὗπερ ἐμνήσθην ἄνω, 

'Ex Βουλγάρων φὺς προσγενὴς ὧν ᾿Ασάνῃ, 

Λαθὼν χατεῖχε φρούριον Μελενίκου, 

Καὶ τῆσ Ῥοδόπης "oy σὺν τοῖς φρουρίοις, 

Καὶ τοῖς ἐν αὐτῇ χωρίοις ἀραρότως, 

Καὶ δεσποτικῆς ἀξίας γε τυγχάνει 

Πρὸς τοῦ χρατοῦντος Εῤῥῆ τῆς Ἐωνσταντί 
(vos 

Οὗ xai συνήφθη τῇ θυγατρὶ τῇ νόθῳ. 

᾿Ενίοθ᾽ οὗτος συνεμάχει Λατίνοις, 

᾿Ενίοτ᾽ αὖθις Βουλγάροις τοῖς φυλέταις, 

Καὶ θεοδώρῳ τῷ Κομνηνῷ πολλάχις" 

Tivi δ᾽ ἀπάντων οὐ συνήρχετ᾽ εἷς λόγον, 

᾿Αλλοπρόσαλλος͵ εὐρίπιστος τυγχάνων. 

Τοῦ δὲ χρατοῦντος ᾿Ιταλῶν τοῦ Ῥομπέρτου 

Βίον καταστρέψαντος ἐν Βοιωτίᾳ, 

Σφῶν Ἰωάννης παρχλαμὔάνει χράτος, 

ἼἜξωρος ἀνὴρ, τῆς Zt» ῥὴξ τυγχάνων, 

Ὅς xat μάχτν ἵστησι πρὸς βασιλέα, 

Μετά γε νηῶν ἐχπεπλευχὼς εἰς ἔω, 

Καὶ τῆς Λαμψάχου χατάρας νεωρίῳ, 

Πλέον δὲ μηδὲν δεδραχὼς, ὑποσορέφει" 


901 CXSARES. 


Ὁ γὰρ βασιλεὺς Αὐσόνων Ἰωάννης 

8145 Γενναῖος ἀντίμαχος ἦν, ἀντιστάτης * 

Εἰ καὶ καθυπέστρεψεν ἄρτι τῆς μάχης 
Τῆς πρὸς Καίσαρα Γαδαλᾶν ἀποστάτην " 
Et xai τριήρεις καὶ δυνάμεις αὖ πάλιν 
Παλαιολόγῳ παραδοὺς ᾿Ανδρονίχῳ, 

8150 Ὃν εἶχε δομέστικον μέγαν τῷ τότε, 

Πρὸς τὴν Ῥόδον πέπομφε κατ᾽ ἀποστάτου * 
᾿Αλλ᾽ οὖν μετρίους παραλαδὼν ὁπλίτας, 
Ὅπλοις ἀπεῖργεν ἐχδρομὰς τοῖς Λατίνοις. 
Καὶ τὰ κατὰ μάχην δὲ τὴν ἀποστάτου, 

8155 Αἴσιον ἔσχε Παλαιολόγῳ πέρας, 

Καὶ χατὰ νοῦν τείνοντα τοῦ βασιλέως. 
Τοῦ λατινάρχου δ᾽ ἐκλελοιπότος βίον, 
Κληροῦχος ἀρχῆς Βαλδουΐνος γίνεται, 
Ἤπιος ἀνὴρ, σωφρονιχὸς, χαρίεις * 

8160 "Ava δὲ τιθεὶς τοῖς ὑπηκόοις σθένος, 

Καὶ τοῖς ὁπ᾽ αὐτὸν ἄστεσι xal χωρίοις 
Εἰρηνικὴν σύναρσιν εἴτε καὶ πλάτος, 
᾿Εναντίοις δὲ συστολὴν xal δειλίαν, 
Κῆδός τε κατήλλαξε μνηστείαν θ᾽ ἅμα 

8165 Ηρὸς τὸν κρατοῦντα Βουλγάρων τὸν ᾿Ασάνην, 
Καὶ πιστὰ συντέθειχεν δοχια πάλιν, 
Σπονδὰς ἐνωμότους τε καὶ συμφωνίας * 
Ὡς et παρείχοι συγαροτοῖτο προσφόρως, 
Kal συμμαχοῖτο πρὸς μάχας ἐναντίων * 

8170 Καὶ πάλιν εἰ δέοιτο χειρὸς Αὐσόνων, 
Καταπολαύει Βουλγάρων ἀρχηγέτης. 
Τούτων πραχθέντων ὅνπερ εἰρήχειν τρύπον, 
Συνέρχεναι δὴ πρὸς πόλιν τὴν Καλλίου 
Μετὰ συνεύνου καὶ θυγατρὸς Ἑλένης, 

8175 ᾿Ασὰν βασιλεῖ καὶ βασιλίδι τότε, 

Καὶ συντελοῦσι συνάφειαν υἱέων, 
θεοδώρου Λάσχαρι συνεζευγμένου 
᾿Ασὰν θυγατρὶ κατὰ νόμους ᾿Ελένῃ " 
Ἐπευλόγει δὲ τοὺς γάμους ἀρχιθύτης 

8180 θεῖος Γερμανὸς συμπαρὼν τελουμένοις, 
Τῷ τηνικαῦτα ποιμενάρχης Τρινόδου 
'Ti Βουλγαρίας (81) ὑποκείμενος θρόνῳ, 
Οὐκ οἵδ᾽ ὅπως χέχριτο συνόδου χρίσει 
Θεσπίσματί τε τοῦ κρατοῦντος Αὐσόνων 

8185 Τιμὴν πατριάρχου γε καὶ κλῆσιν ἔχειν͵ 
Κήδους τινόντων τῶν κρατούντων οἷ χάριν. 
᾿Επεὶ δ᾽ ἐπεπλήρωτο τὰ xavà γάμους, 
Βασιλὶς ΕἸρήνη μὲν ἅμα νυμφίοις 
Οἴχαδ᾽ ἀπήει κατὰ τοὺς ἕω τύπους * 

8190 ἸΙρὸς Μυσίαν δ᾽ αὖ ἡ βασιλὶς Βουλγάρων. 
Δυὰς δ᾽ ἀνάκτων σὺν δυνάμεσι πάλιν 
Μαχεδονίχν κατέδραμε xal Θράκην, 

Καὶ Λατινιχὰ χωρία τε xai πόλεις 
Αὐτοῖς διεῖλον καὶ κατέσχον ἀμάχως * 

8105 Τὰ Μάδυτα (82) μὲν καὶ Χεῤῥονήσου πλάκα 
Πόλιν Καλλίου σὺν ὄρει τε τοῦ Γάνου 
Μάχῃ παρεστήσατο προφθὰς ὁ χράτωρ, 

Οὗ καὶ πόλιν ἔχτισε πρὸς πόδας ὅρους * 
᾿Αρχῆς δ᾽ ὅρους ἔπηξεν ἄχρι Μαρίτζης * 


(81) Rectius Acropolita ait Κωνσταντινουπόλεως. 
Neque certe Joannes Grecus imperator decretum 
condidisset de episcoporum Bulgarorum inter 86 


À Joannes enim imperator noster 


validus erat obex et adversarius. 

Qui quanquam bello vix perfunctus fuerat 
adversus Gabalam Ceaarem rebellem : 
et quanquam naves eliam cum militibus 
Andronico traditas Paleologo 

(qui magnus illi tunc erat domesticus) 
rebellis causa Rhodum amandaverat ; 
attamen paucis stipatus militibus 
armis Latinas incursiones repulit. 
Insuper pugnam adversus rebellem 
prospero eventu gessit Paleologus 

et ex sententia Cesaris Joannis. 
Imperatore Latinorum mortuo, 

heres imperium Balduinus adiit, 

vir mitis ac modestus et gratiosus. 

At Ceesar noster subditorum auctis 
viribus, et secure pacis munere 

per cuncta imperii oppida florente, 
perterrefactis hostibus et repressis ; 
affinitatem quoque, quesitis nuptiis, 
cum Bulgarorum rege Asane junxit, 
juratamque fidem rursus obtulit 

et firmas amicitie conditiones : 

nempe ut utilem operam conferret sibi 
Bulgarus et bellorum socius fleret : 
idem vicissim, si Romano auxilio 
forte indigeret, frustra non requireret. 
His quemadmodum dixi constitutis, 
profectus est Asanes Calliopolim 

cum tori socia, flliaque Helena, 

ad Cesarem reginamque presentem ibi, 
et liberorum celebrarunt nuptias ; 
Asanis nempe filia datur Helena 
Lascari Theodoro in matrimonium 
benedixitque nuptiis patriarcha 

rei gest» presens Germanus venerabilis. 
Tempore illo Ternobi archipresul 
metropolite Bulgaro antea subditus 
patriarchalem titulum obtinuit 

nescio quo sacre synodi judicio 
decretoque simul nostri Cesaris 

qui affinitati tribuit hanc gratiam. 
Post celebratos nuptiarum ritus 

regina Irene cum novitiis sponsis 

in orientem redux domum petiit ; 


D et Bulgara regina in Mcesiam rediit. 


At reges ambo stipati exercitibus 

Thraciam Macedoniamque percurrebant, 

et latina castella urbesque captas 

absque labore bellico dividebant. 

Madyta quidem et tractum Chersonesi, 

Ganum etiam montem et Calliopolim 

antea noster bello Cesar ceperat ; 

oppidum quoque ad montis pedem struxere? : 
finesque imperii protulit Maritzam usque; 


prerogativis. 


(F2) Hoc nomen vers. 7987 effertur singulari nu- 


mero. 


903 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


verum regiones reliquas ad boream sitas 
rex Bulgarorum sibi vindicavit. 

Quin adeo Byzantina usque ad moenia 
cum armis ambo regea appropinquarunt, 
inoutientes mirum Latinis metum : 
verum instante hieme rex uterque 

in suum reversus est deinde imperium. 
Jam Theodorus imperatoris filius 
impubes adhuc tenereque etate. 
quanquam puelle nondum idoneus erat, 
diversabutur tamen cum eponsa Helena 
apud reginam matrem amantissimam. 
Sed enim Asan, ut credere par erat, 
gestae cum nostro Cesare rei poenitens, 
misso legato, precibus fallacibus 

ad se reduci petiit filiam suam, 

ut ejus alloquio et visu frueretur, 

quoad versaretur in Hadr:ani urbe 
conjuge cum dilecta et cum exercitu ; 

ad sponsum suum postea reversuram. 
Igitur missam flliam parens perfidus 
haud jam remisit, lacrymantem licet, 
neque promissum reditum concessit : 
verum cum ipsa abiit in Mosiam ; 
comites lantum retro jussit cedere. 

Mox infinita Scytharum multitudo 

Istro trajecto cum feminis ac liberis, 
invito Asane, per /Emum alque Rhodopen 
effusa est in agrum Macedonis, 

cum. universa Thracia hunc depopulans : 
JEnumque usque pervenerunt urbem 
atque ad occiduas item partes Scytha : 
quorum alii liberis vagabantur tribubus 
qua se flumen Hebrus in mare exonerat ; 
olii occupatis. villulis utrinque 

in hujus hora stationem fixerant, 

et per planitiem locaque marilima ; 
unde ruentes praedis indulgebant 

urbe capiendo, pagos exurendo, 

Scythica ubique facta solitudine. 
Denique captivam turbam in Grecis urbibus 
haste supposilam pecunia commutabant. 
Ast Italorum impudens gens fedifraga 
ingenti adversus nostros ira excstuans 
ob inflictas ἃ Cesare clades varias, 

cum Scythis et Asane fcedus pepigit ; 

et sio cum armis Scythicis et Bulgaricis 
contra Romanum Caeaarem commovit bellum. 
Ergo accesserunt ad Tzuruli arcem, 
atque hano machinis undique cingentes 
summis oppugnabant connisi viribus, 
jaculis ex adverso saxisque jactis, 

atque tormentis muros suffodientes 

nihil excidio idoneum omittebant. 

Veram omnes machine, arcus, tela 

in irritum lusumque recidebant. 
Erat enim arcis praeses duxque belli 
Nicephorus et nomine et factis victor 
Tarchaniotarum genitus familia, 


Α 8200 Τὰ δ᾽ αὖ xaz' ἄρκτον προσνενευχότα μέρη 
Κληρουγίαν εἵληφε Βουλγάρων ἄναξ, 
Kai £42: δ᾽ αὐτῶν τειχέων Βυζαντίδος 
ἤλναχτες ἄμφω προσπελάζουσιν ὅπλοις, 
Καὶ πτοίαν oiav ἐντιθοῦσι Λατίνοις * 

8205 Ἕκατερος δ᾽ ἔπειτα τῶν βασιλέων 
Χειμῶνος ὑπέστρεψεν εἷς χραταρχίαν. 

Ὁ μέν γε Θεύξωρος ἄναχτος γόνος 
κΑνηῦος ὧν τις xa! νεώτατος φύσει, 
El xai συνίει μηδαμῶς γε τῇ κόρῃ, 

8210 Πλὴν ἀλλ᾽ ἀνῆχτο σὺν ᾿Ελένῃ συζύγῳ 
Πρὸς βασιλίδος εὐμενῶς φιλοφρόνως * 
Μεταμεληθεὶς δ᾽ ὡς ἐνὴν ἀπεικάσαι, 

'Eo' οἷς ᾿Ασὰν δέδραχε πρὸς βασιλέα, 

Στείλας πρὸς αὐτὸν ἐχλιπαρεῖ σὺν δόλῳ 
p 8215 Αὐτῷ σταλῆναι τὴν φίλην θυγατέρα 

Προσρσεώς τε xai φίλτς θέας χάριν 

Ἐν ᾿Ανὸριανοῦ τῇ πόλει σχηνουμένῳ 

Μετὰ στρατιᾶς xai συνεύνου φιλτάτης, 

Μετὰ δ᾽ ἐπανήχειν q2 πρὸς τὸν γαμέτη)ν. 

8220 Σταλεῖσαν οὐκοῦν προσλαδὼν φυτοσπόρος 
Οὔχουν μεθῆχε καὶ δαχρύουσαν μάλα 
᾿Επαναδραμεῖν, ὡς ὑπόσχεσις, πάλιν - 
᾿Αλλὰ σὺν αὐτῇ πρὸς Μυσοὺς ἀποτρέχει, 
Μεθεὶς ὀπαδοὺς ἱέναι παλινδρόμους - 

8225 Εἴτα Σχυθιχὸν μυριάριθμον ττίφος 
Ἴστρον περάσαν σὺν γυναιξὶ καὶ τέχνοις, 
"Axovtoc ᾿Ασὰν, δι᾽ Αἵμου καὶ Ροδόπης 
Χύδην ἐπῆλθε Maxsóoovlac τόποις, 

Καὶ τήνδ᾽ ἐληΐσαντο σὺν πάσῃ Θράχῃ, 
C 8230 Εἰς Αἶνον αὐτὴν πεφθαχότες τὴν πόλιν, 
Καὶ τὰ πρὸς ἑσπέρας γε νεύοντα μέρη - 
Ὧν οἱ μὲν εἶχον τὰς νομὰς ἐλευθέρας, 
Κατὰ ποταμὸν Eópov ὠνομασμένον͵ 
Ὃς ἐχδολὰς τίθησιν εἰς ᾿Αμφιτρίτην " 
82335 Οἱ δ᾽ αὖ ἐνηυλίζοντο τοῦδε χωρίοις, 
Κἀν τοῖς πεδίοις χαὶ τόποις παραλίοις, 
Ἐφ᾽ ὧν ἐδέῴουν, ἐσκύλευον τὰ πέριξ, 
Αἱροῦντες ἄστη, πυρπολοῦντες χωρία, 
Καὶ πάντα δρῶντες Σχυθιχὴν ἐρημίαν * 
8240 Τοὺς δ᾽ αἰχμαλώτους εἰς πόλεις τὰς Αὐσόνων 
Πωλοῦντες ἦγον ἀργύρου χαὶ χρυσίου. 
Τὸ δ᾽ Ἰταλῶν ἔχσπονδον, ἀναιδὲς γένος 
Κατ᾽ Αὐσόνων μῆνίν τε καὶ γόλον τρέφον 
'Eo' οἷς καχῶς πέπονθεν ix βασιλέως, 
8245 Συνῆλθεν ᾿Ασὰν xal Σχύθαις εἷς συμθάσεις " 
Καὶ σὺν στοατιᾷ Σχυρθικῇ καὶ Βουλγάρων 
ἜἘπ᾽ αὐτὸν ὁρμᾷ τὸν κρατάρχην Αὐσόνων. 
Ὡς δ᾽ ἧκον ἔνθ᾽ ἔρυμα Τζουρούλου πέλει 
Περιλαθόντες μηχαναῖς πάσαις τόδε, 
8250 Μάχην ἐπ᾽ αὐτὸ καρτερὰν συνεχρότουν, 
Τόξοις, λίθοις βάλλοντες ἐξ ἀναντίας, 
Καὶ μηχαναῖς τύπτοντες αὐτοῦ τὰς βάρεις, 
Καὶ πάντα ὁρῶντες ὥστε πορθῆσαι τάδε. 
᾿Αλλ᾽ ἦσαν αὐτοῖς μηχαναὶ, τόξα, βέλη, 
8255 “Εωλα πάντα xii σαφὴς ληρωδία : 
Ὁ γὰρ ἔσω φρούραρχος fj στρατηγέτης 
Νικηφόρος χλήσει τε xal τρόποις πλέον 
Ταρχανειω τῶν ἐχ γένους χατηγμένος, 


305 


Ὁ τοῦ μεγάλου δομεστίκου νυμφίος 
8260 [Ιαλαιολόγων ix φυλῆς ᾿Ανδρονίκου, 

Εἰς πρωτόπαιδα Μαρίαν θυγατέρα, 

Τῆς βασιλείου τραπέζης ὑπηρέτης, 

Μετὰ δὲ δομέστιχος ὀφθείς τις μέγας, 

᾿Ανδρεῖος ἀνὴρ, συνετὸς καὶ γεννάδας, 
8265 Θεοῦ θεράπων νουνεχής θ᾽ ὑπηρέτης, 

Ταῖς εὐτυχίαις καὶ στρατηγίαις μέγας" 

Ὅς ταῖς κατ᾽ ἐχθρῶν ἀνᾳδούμενος vlxatc, 

Στεῤῥός τις ἀντίμαχος ἦν ἀντιστάταις 

᾿Αποτρέπων φάλαγγας αὐτῶν εὐψύχως, 
8270 Θεοῦ σθένει τε χαὶ στρατηγίας τέχνῃ. 

Οὕτως ἐχόντων, ὡς ἔφην, τῶν πραγμάτων, 

᾿Ασὰν τολυπεύοντι τὰ χατὰ μάχην, 

᾿Αγγέλλεται μήνυμα μεστὸν πιχρίας, 

Ὡς σύζυγός τε vai σὺν αὐτῇ παιδίον, 
8375 Καὶ Τρινόδου πρόεδρος αὐτίκα μάλα 

Τεθνᾶτιν ἤδη τὸν βίον λελοιπότες 

Ὡς οὖν ταῦτ᾽ ἐνώτιστο, λύσας τὴν μάχην, 

Εὐθὺς ἐπανέζευξε πρὸς τὴν Μυσίαν, 

Πυρὶ παραδοὺς τειχέων χαθαιρέσεις. 
8980 Μόνον δὲ φῦλον ᾿Ιταλῶν λελειμμένον, 

Καὶ τοῦτ᾽ ἐπανέζευξε πρὸς Βυζαντίδα, 

"Actu λελοιπὸς ἀσινὲς, βλάδης δίχα, 

᾿Ασὰν δὲ συνεὶς συμφορᾶς τὴν αἰτίαν 

Ὡς ἔχτισις πέφυχε τῆς ἐφορχίας, 
8285 [᾿ρεσδεύεται τάχιστα πρὸς βασιλέα, 

᾿Ανανεῶν χκῆδός τε καὶ συμΟιθάσεις, 

^A δέδραχε πρὶν, ἠθέτησε δ᾽ ὑστέρως. 

Ὁ δ᾽ ἀσμένως ἥχουσε mpsaóclac λόγους, 

Καὶ σπένδεται δὴ συγγινώσχει τ᾽ αὖ μάλα 
8200 Μετανοοῦντι Βουλγάρων ἀοχηγέτῃ, 

'Eo' οἷς χαχῶς ἔπραξεν ὅρκους συγχέας" 

"O« λοιπὸν ἐκπέπομφε καὶ θυγατέρα, 

Καὶ συμδιδάσεις ἐμπεδοῖ xal φιλίαν, 

Καὶ πάλιν Αὐσόνων τε Βουλγάρων μέσον 
8295 Ὑπῆρχεν εἰρήνης τε xai φιλίας χλέος, 

᾿Ἐξαπορηθεὶς τοῖς ὅλοις Βαλδουΐνος 

Ὡς συνελαθεὶς εἰς πόλιν πανταχόθεν, 

Πρὸς τεῦ κρατοῦντος Αὐσόνων ᾿Ιωάννου 

Ποὸς ῥῆγα Φράγγων ἐν τριήρεσι πλέει, 
8300 Καὶ συμμαγικὸν προσλαδὼν πλεῖστον μάλα, 

Καὶ διοδεύσας Γαλλίας, Ἰταλίαν, 

Εἰς Παιόνων ἔφθασε λιπαρὰν χθόνα" 

Ἀφ᾿ οὗ περάσας τὸν βαθυδίνην Ἴστρον, 

Προσέσχε Μυσῶν τοῖς ἀποχρήμνοις τόποις, 
8305 Οἵ καὶ παρέσγον δίοδον τοῖς Λατίνοις, 

Τὰς πρὸς χρατοῦντα σπονδὰς ἠθετηχότες. 

Εἶλον δ᾽ ᾿Ιταλοὶ καὶ Τζουρουλὸν τῷ τότε 

Σκύθας ἔχοντες συμμάχους παριστρίους 

Τοῦ Πετραλίφα πρὸς φυλαχὴν φρουρίου, 
8310 "Evxos0cv ὄντος εὐγενοῦς στρατηγέτου. 

λναξ δ᾽ ἐπελθὼν Νιχομηδείας τόποις 

Δι᾿ ὑγσοχέρσου στρατιᾶς ῥωμαλέας, 

Δαχιδύζης φρούριον εἷλε τῇ μάγῃ, 

Ἔρυμά τ᾽ ἄλλ᾽ d κλῆτις Νικητιάτου, 
8315 Καὶ λείαν ἀπήλασε πλῆθος λαφύρων. 

Πέπονης δ᾽ ἄλλως ἐν στόλῳ δυστυγίαν' 

Τοῦ γὰρ Κοντοφρὲ Μανουὴλ χεχλημένου 


CAERARES. 


À qui domestici magni gener erat 
Andronici gente Palewologi, 
cujus seniorem filiam Mariam duxerat, 
Idem et regie mense pincerna erat; 
mox et 'nagnus domesticus fuit creatus : 
vir sane fortis, prudens et magnanimus, 
admodum religiosus Dei famulus, 
fortuna et rebus bellicis preclarus. 
Hic ob relatas nobilis victorias, 
hostibus erat firmus adversarius, 
quorum phalanges repellebat fortiter 
divino auxilio fretus et arte bellica. 
Ecce autem rebus ita se habentibus 
Asani, ut dixi, ad bellum incumbenti 
nuntius venit plenus amaritie 

B quod ejus simul uxor ac filiolus, 
atque archipresul Ternobi, repente 
vitam cuiu morte nuper commutaverunt. 
Quibus ille auditis, omisso bello, 
statim in Mesiam maturavit reditum, 
igne consumptis bellicis tormentis. 
Tunc et Latina derelicta phalanx 
Byzantium sibi redeundum censuit, 
et 8ic Tzurulus perstitit incolumis. 
Tunc vero Asanes infortunium suum 
justam perjurii penam esse intelligens, 
prolinus misit ad Cesarem legatos 
pacem instaurans et affinitatem, 
quam olim is compositam mox rescidoerat. 
Cesar libenter legationem audiit, 

C fidusque renovavit, et veniam obtulit 
resipiscenti Bulgarorum regi 
de violato fidei jurate jure; 
qui mox et filiam remisit ad sponsum, 
et confirmavit fedus amicitie. 
Alque ita rursus inter nos ac Bulgaros 
benevolentie ac pacis munus floruit. 
At Balduinus rebus suis desperans, 
propterea quod in urbe Constantinopoli 
prorsus conclusus esset a nostro Cesare; 
adnavigavit ad Frencorum regem, 
ἃ quo permagnis instructus auxiliis 
permeatisque Galliis atque Italia 
ad Peonum pervenit pingue solum; 
ubi trajecto maximo Danubio 
accessit ad montanas Mossorum sedes, 

D qui transitum Latinis concesserunt, 
conira promissas Casari conditiones. 
Tunc Tzurulum quoque ceperunt Itali 
auxiliantibus Scythis Istri accolis ; 
quanquam illius arcis custodia tradita 
nobili duci Petraliphe fuerat. 
Nicomediensem Cesar invadens agrum 
forii ac potente stipatus exercitu 
vi superavit Dacibyze castellum, 
aliamque arcem dictam Nicetiata, 
magnamque prede copiam inde abegit. 
Verum accepi: mari detrimentum. 
Quoad eniin Manuel Contophreus 


907 REPHRARMII CHRONOGRAPHI 


dux sapiens et rei nautice peritus 
navarchus prefuit, classis bene habuit : 
sed postquam id officium obtinuit laphreus 
& Cesare, et cum Iislis pugnam iniit, 
summam ab his perpessus cladem est, 
in prelio amissis tredecim navigiis. 
Atque hic fuit predicte eventus rel. 
AÁsanes autem in fodere manebat, 

etsi non prortus, attamen ex parte. 

Is defuncta sibi, ut supra diximus, 
Ungarica consorte, secundis nuptiis 
duxit uxorem contra jus canonicum 
Tbeodori filiam Comnenangeli, 

quem ipse olim oculis orbaverat, 
nomine Irenem, aspectu formosissimam, 
fratris affinitatem haud reveritus. 

Erant huio Theodoro quatuor liberi, 
Joannes, et Cemeltrius, atque Anna, 
denique Irene uxor Asanis Bulgari ; 

que apud ipsum peperit tres liberos 
Michaelem, Mariam, et Theodoram. 
Carcere porro emissus ob istas nuptias 
Theodorus ilie, de quo sepe diximus, 
Thessalonicam venit haud absque dolo : 
nam cum galero pannosaque veste 

olam intra menia oppidi receptus, 
conjuratorum conspiratis viribus 
fratrem, ut dicam breviter, in vincla conjicit, 
pristinum ipse dominatum recipit. 

Moz unum e auis liberis Joannem 
insignibus ornari regiis voluit, 

atque hunc regem appellari jussit; 

ipse 8uscepit reipublicae curam. 

Porro germanum exsulem ad urbem Attali 
expulit, ejusque conjugem remisit, 


o fortune inconstantiam ! ad patrem Ásanem. 


Czeteroqui Manucl profectus Pergamo 

ad Cesarem Joannem supplex venit, 
ejusque nactus pium patrocinium, 

atque ut par erat peramanter habitus, 
pecunia instructus itemque sex triremibus, 
quibus ad terram posset tuto exscendere, 
ad Valachie oras direxit cursum : 
cumque appulisset naves Demetriadem 
contractis brevi copiis occupavit 
Pharsala, Platamonem et Larissam. 

Mox in colloquium venit cum duobus 
fratribus, Theodoro csco et Constantino : 
quibus obtemperans, jusjurandum violat, 
volens scilicet nolens, ut ait proverbium, 
quod nuper nostro Cmsari prrestiterat ; 

et cum germanis societatem iniit. 

Sed enim paulo post hic Manuel moriens 
amaram pre se tulit penitentiam 

ob violatam fidei religionem. 

Regina quoque Irene vita excessit 

atque ad coelestes transiit stationes; 


(83) Recole v. 8068. 


᾿Ανδρὸς στρατηγοῦ, δεξιοῦ vavapylav, 
Ὄντος στολάρχου τοπρὶν, εὐτύχει στόλος" 

8320 ᾿Ὡς δ᾽ 'Iagpt ναύχρχος ἐν βασιλέως 
᾿Αντιχατασπστὰς ᾿Ιτχλοῖς συνεπλάχη,, 

Ἥντταν ὑπέσχε παρὰ τούτον ἐσχάτην, 
Τρεισχχίδεκα ναῦς ἀπούχλὼν ἐν μάχη. 
Ταῦτα μὲν οὖν ἔσχηχε τόνδε τὸν τρόπον" 

8325 Ὁ δ᾽ ᾿Ασάνης ἔστεργε συμῦὄχσεις τέως, 

Εἰ μὴ καθαρῶς, ἀλλὰ τὸ πλέον μέρος. 
Τούτῳ θανούσης, ὡς ἔφην, τῆς συζύγου 
Τῆς ἐξ Οὐγγρίας, πρὸς γάμους γε δευτέρους 
᾿Πγάγετ᾽ ἀρέσμως τε καὶ παρανόμως 

8330 Τὴν Θεοδώρου παῖδα Κομνηναγγέλου 
Ὅν φωτὸς ἐστέρησι τοπρὶν ὀμμάτων, 
Κλῆσιν Εἰρήνην, ἀγαθὴν ὄψιν πάνο, 

Μὴ κασιγνήτου κῆδος (33) ἐν vip λαμδάνων: 
Παίδων δ᾽ ὑπῆογε τετραχτὺς θεοδώρῳ, 

8330 Ἰωάννης τε, Δημήτριος σὺν "Avvp, 
Εἰρήνη τ᾽ αὖ σύνευνος ᾿Ατὰν Βουλγάρου, 
"Il παῖδας ol τρεῖς ἀποτέξασα φθάνει, 
Μιχαὴλ, Μαρίαν τε χαὶ Θεοδώραν. 
Εἰρχτῆς δὲ δεσμῶν ἐχλυθεὶς κήδους χάριν 

8340 Ὁ μνημονευθεὶς Θεόδωρος πολλάχις, 
θεσσαλονίχην χαταλαμθάνει πόλιν" 

Μετὰ φενάχης δ᾽ εὐτελῶν τε ῥακίων 
Εἴσω παρελθὼν τῆσδε λαθὼν τειχέων 
Συνιστόρων σθένει τε χαὶ συνεργίᾳ 

8345 Δεσμοὶ τ᾽ ἀδελφὸν, ἐν κεφαλαίῳ φάναι, 
Καὶ τὸ πρὶν ἀνείληφε τῆς χώρας xpdvoc- 
Εἶτ᾽ ᾿Ιωάννην υἱέων φίλων ἔνα 
Τοῖς βασιλικοῖς ὡραΐίσας συμθόλοις, 
Πρὸς δ᾽ αὖ καλεῖσθαι θεσπίσας βασιλέα, 

8350 Λὐτὸς διεῖπε πραγμάτων τὰς φροντίδας. 
Τὸν σύγγονον δὲ πρὸς πόλιν τὴν ᾿Αττάλου 
ἜἝπεμψεν ἐξέριστον, αὐτοῦ δ᾽ εὐνέτιν 
᾿Ασὰν πατρὶ πέπομφεν, ἀστάτου τύχτς 
᾿Αλλὰ Μανουὴλ ἀπάρας ἐξ ᾿Αττάλου 

8355 Πρὸς τὸν χχοιτώνυμον ἄνακτα τρέχει, 
Καὶ τοῦδε τυχὼν εὐμενοῦς γε προστάτου 
Φιλοφρονηθεὶς δ᾽ ἱκανῶς ὥσπερ δέον, 
Χρήματα λαῦων xal τριήρεις ἔξ πάλιν 
Δι᾿ ὧν χατασχεῖν ἡδυνήθη τὸν τόπον, 

8360 Πρὸς τὰ Βλαχίας ἐξαπεστάλη μέρη" 

Καὶ χσταλαπὼν δηλητριάδος τόπον͵ 
Στράτευμ᾽ ἱκανὸν ἐν Βοαγεῖ συναλίσας, 
Ἄζχει Φαρσαλων, ΠΙλαταμῶνος, Λαρίσσης 
Εἶτα συνῆλθε τοῖν δυοῖν ὁμαιμόνοιν 

8365 Πηρῷ Θεοδώρῳ τε xai Κωνσταντίνῳ, 

Καὶ τοῖσδε πεισθεὶς ὀμελεῖ τῶν ὁρκίων 
᾿Εχὼν ἄχων, ὥς φασι, καὶ συγχειμένων 
Τῶν πρὸς κρατάσχην Λὐτόνων Ἰωάννην" 
᾿Εσπείτατο σφίσι δὲ xa! συνεχράθη, 

8370 Μετ᾿ οὐ πολὺ θνήσκων o3 Μανουὴλ ὅδε 
ἐχρῆτο πολλῷ xal πιχρῷ μεταμέλῳ 
Πχραθασίας ὁρκίων φρ'χαλέων. 

Λείπει δὲ βίον καὶ βχσικὶς Εἰρήνη, 
Καὶ πρὸς μονὰς βέδηχε τὰς οὐρανίους, 


909 
8375 Γυνὴ φίλοιχτος, ἀρχικὴ, σώφρων, ξένη, 


Χάρισι πολλῶν ἀγαθῶν χοσμουμένη. 
Μετὰ βραχὺ δὲ xai χρατάρχης Βουλγάρων 
᾿Ανθρώπινον λέλοιπεν ᾿Ασανης βίου, 
Ἤπιος ἀνὴρ καὶ φιλοικτίρμων φύσει, 
8380 “Αριστος ὀφθεὶς παρὰ Μυσοῖς βαρδάροις. 
Εὐεργετικὸς Αὔσοσι xal φυλέταις, 
Πᾶσιν ἐπαρχῶν τάς σιτήσεις ἀφθόνους, 
Μερίδα xai μέλλοντι προσνέμων βίῳ. 
Τούτου τελευτήσαντος, ἀρχὴν Βουλγάρων 
8385 lai; Καλλιμάνος παραλαδὼν χατέχει, 
Ὃν βασιλὶς ἔτιχτεν αὐτῷ Μαρία 
'Ex Παιόνων ἔχουσα σειρὰν τοῦ γένους * 
Ὑπῆρχεν αὐτῷ xal σύναιμος ἡ θάμαρ. 
'Ex δ᾽ ᾿Αγγελίνης Εἰρήνης ᾿Ασὰν ἔφυ 
8390 "Αννα, Μιχαὴλ, καὶ σὺν αὐτοῖς Μαρία. 
Καλλιμάνος γοῦν κράτος ἀνεζωσμένος 
Ἰὰς πρὸς χρατάρχτην ἐμπεδοῖ συμδιθάσεις, 
Καὶ πάλιν εἰρήνη τις ἦν ἐν τῷ μέσῳ * 
Πρὸς δὲ Θεόδωρος σὺν "Imdvvn 
8395 θεσσαλονίχης ἐχράτει καὶ τῶν πέριξ * 
Μεθ" οὖς ὑπῆρχε δεσπότης Κωνσταντῖνος 
μηροῦ σύναιμος καὶ Μιχαὴλ ἔγγονος, 


Μυσῶν χραταρχῶν Μανουήλ τε τοῦ λάχους. 


Οὕτως ἔχόντων πραγμάτων, ᾿Ιωάννης 
8400 Στρατηγετῶν χράτιστος, ἀνάχτως χλέος, 
Βουλεύεται δὴ χαθελεῖν Ἰωάννην 
Τῆς βασιλιχῆς ἀξίας xai τοῦ θρόνου, 
Ὡς τήνδε κατέχοντα μάλ᾽ ἀναξίως. 
Ὅθεν παρ᾽ αὐτὸν εἰσκαλεῖται καθ᾽ ἕω 
8405 Τὸν ᾿Ιωάννου θεόδωρον πατέρα, 
“Αναξ φρενήρης, xal τιμᾷ φιλοφρόνως * 
Εἶτα δυνάμεις Ῥωμαϊχὰς, Σχυρθίδας 
*A« εἶχε κλῆρον Ἰδιαίτατον δράσας, 
Εὖ συναθροίσας, ἐχστρατεύει προφρόνως 
8110 Κατ᾽ ᾿Ιωάννου διὰ Μαχεδονίας * 
Χριστοῦ πόλιν οὖν παραμείψας Στρυμμόνα, 
Προσέσχε φρουρίῳ γε τῷ τῆς ’Ρεντίνης 
Πάμπαν ἐρήμῳ τῶν συνοιχούντων ἔσω, 
᾿Λποδρασάντων τῶν φυλάκων ix φόδου * 
8415 Ὃ xai λαδὼν, φύλαχας ἔνδον εἰσάγει. 
“Ἔπειτ᾽ ἐκεῖθεν σὺν στρατῷ xai δυνάμει 
᾿Εφίσταται τἄχιστα θεσσαλονίχῃ ᾿ 
"His τειχέων ἄγχιστα πηγνύει φέρων 
Σχηνὰς βασιλείους τε καὶ παντευχίας * 
8420 ἸΙαρὰ δ᾽ ἑαυτῷ τῶν στρατευμάτων στίφος 
πάντ᾽ ἐδήουν ἐχδρομαῖς χεχρημένα, 
Λεηλατοῦντα τὰ πρόσοιχα χωρίᾳ * 
Σχύθαι δὲ μᾶλλον ἠφανιζον πλειόνω 
Συχνῶς ἐπιόντες γε πάντα τὰ πέριξ * 
8425 Καὶ ταῦτα δρῶντες Σχυθικὴν ἐρημίαν. 
Ὁ δ᾽ αὖ στύλος πάραλα χατεπυρπόλε; 
Οὔπερ στολάρχης Κοντοφρέ τις γεννάδας. 
Εἴποντο τῷδε βασιλεῖ στρατηγέται 
"Ανὸρες λογάδες, ἀρεϊχοὶ, γεννάδαι, 
8430 "Αρίστος ᾿Ανδρόνιχος ἐν στρατηγίαις, 
Παλαιολόγος ἐν δομεστίχοις μέγας, 
Πρωτοῦθεστιάριος Ραοὺλ τοὐπίκλην, 
Τορνίχης Δημήτριος ἀγαθὸς φύσιν, 


CEBABBS. 910 


À misericors, pudica, imperio digna, 


mirabilis et affluens virtute mulier. 
Paulo post etiam Bulgarorum dominus 
deseruit mortalem Asanes, vitam, 

vir clemens et misericors natura, 
oplimus sine dnbio inter Mosos barbaros, 
beneficus in nostros et cives suos, 
cunctis dilargiens vite subsidia, 
partem sibi reponens futuro seculo. 
Hoc vita functo, regnum Bulgarorum 
ipsius filius cxcepit Callimanus, 

'queim ex regina susceperat Maria 
genus de populo Peonum trahente. 
Erat huic etiam namar germana soror. 
Irenc vero peperit Ángelonyma 


] Asani Michaelem, Mariam, ÀÁnnam. 


Jam vero Callimanus imperio adito 
cum nostro Caesare fedus renovavit ; 
eratque rursus pax ambolus populis. 
Theodorus autem cecus cum Joanne 
Thessalonicam cum locis finitimis 
regebat, et sub illis ceci frater 

deaspota Constantinus, οἱ demum Michael 
Manuelis nepos partem Moesiae. 

Hoc reipublicae statu, Cesar noster 
optimus imperator et gloria regum 
Joannem illum Thessalonicensem 
imperatorio statuit detrahere gradu, 
quein iste nullo possidebat jure. 

Quare in orientem prudente consilio 
Joannis patrem Theodorum vocat, 
atque benivolis exoipit officiis. 

Deinde copiis propriis atque Scythicis, 
quarum selectam manum sibi asciverat, 
egregie comparatis, in Macedoniam 
contra Joannem pergebat alacriter : 
pretervectusque Strymmona et Christopolin 
ad Rentine castellum castra transtulit, 
quod sane offendit incolis desertum, 
ejus dilapsis pre metu custodibus; 
ipse occupatum muniit presidio. 

Illinc deinde cum potente exercitu 
Thessalonicam propere coutendit, 

et prope mania fixit tabernacula 
Cesar cum omni bellico apparatu : 
cujus dispersi copiarum manipuli 
omne vastabant late territorium 
predam agentes proximis e villis : 
precipue vero Scythe molesti erant, 
dum perpetuis per agrum incursionibus 
Scythicam facerent ubique solitudinem. 
Interim classis littora infestabat 

cujus navarchus fortis Gontophreus erat. 
Cesaris castra sequebantur duces 

viri praecipui strenui mavortii, 
Andronicus inclytus Paleologus 
experlus dux et magnus domesticus : 
Raulus item protovestiarius, 
egregiusque Tornices Demetrius : 


311 EPHRJEMIL CHRONOGRAPHI 


et qui concilium publicum regebat 
Tarchaniatorum de gente Nicephorus : 
protosebastus item Contostephanus, 

οἱ Petraliphas magnus chartularius, 
cum aliis multis claris senatoribus. 
Dum ibi imcumbit ad bellum exercitus, 
ecoe defertur nuntius ad Cesarem 

quod Tachariorum gens commisso prelio 
vires Turcarum penitus fregisset. 
Morari Cesar nequiens omissa 
obsidione conditiones obtulit, 

et mediatorem rei legatum misit 
ipsum Joanais patrem Theodorum. 
Mandabat autem Cesar ut Joannes 
imperii cuncta deponeret insignia 
calceos rubros, pyramidis lapillum ; 
nomenque et dignitatem haberet despote, 
benivolumque animum servaret Cesari. 
His actis, imperator inde aboessit 

post confirmatum sacramento foedus. 
Theodorumque Angelum filio tradidit. 
Reverso autem Cesari orientem 
Iathatines sultanus Iconii 

misit legatos atque enixis precibus 

ab eo suppetias peliit et societatem, 
male mulcatus scilicet a Tachariisg 
deque rerum summa jam periclitans. 
Utile sibi Cesar esse intelligens 

8i laborarti sultano subveniret, 

libente animo excepit legationem, 

et cum sultano venit in colloquium 
Tripolitana in urbe ad Meandrum, 

ubi conscriptis firmiter conditionibus 
de sufficiendis invicem auxiliis 

in suum quisque rediit imperium. 
Brevi post illud tempus in Thessalia 
excessit vila despota Joannes, 

vir bonua, pius legum servantissimus, 
modestus, comis, clemens erga subditos, 
et semper sacre deditus hymnodic 
cumque potioribus monachis conversans. 
Hujus defuncti stationem excipit 
deapote&que ἃ Cesare dignitatem 

frater Demetrius moribus incomptis, 
amori obnoxius, Veneris mancipium, 
viris plerumque pessimis se socians, 
et corruptorum juvenum familiaris. 
Tunc otiosus a bellis imperator 

paucis stipatus IIellespontum trajicit, 
occiduasque terras arniis appetit. 
Cissum castellum Thraci» preteriit, 
Hebrumqueo flumen vectus equo lranans 
Zichnorum illico adfuit urbeculw. 

Ibi intellixit, Bulgarorum regem 
Callimanum vitali privatuin luce. 
Attamen pergens Serras usque venit, 
quam et sagace obtinuit consilio, 

Moso Dragota oppidum tradente, 

cujus preaidioet cure mandatum fuerat. 


Α Ἱράγματα κοινὰ φροντίδας τ᾽ αὖ ἀνέχων 
8435 Ταρχανειωτῶν ἐκ γένους Νιχηφόρος, 
Πρωτοσεθαστὸς Κοντοστέφανος πάλιν, 
Καὶ Ηετραλίφας χαρτουλλάριος μέγας 
Μετά γε πολλῶν εὐχλεῶν βουληφόρων. 
᾿Αμφιπονουμένων δὲ τῆδε ταγμάτων, 
8440 ᾿Ατῖχτό τι μήνυμα πρὸς βασιλέα, 
Ὡς Ταχαρίων ἔθνος ὠνομασμένον 
Τούρχοις συνελθὸν, ἐχνιχᾷ σφᾶς ἐν μάχῃ, 
Ταῦτ᾽ ἐμδραδύνειν μὴ δυνάμενος κράτωρ, 
᾿Αφεὶς τὸ πορθεῖν, ἀφορᾷ πρὸς συμδάσεις, 
8445 Πρέσδυν μεσιτεύοντα ταύταις λαμδάνων 
Τὸν Ἰωάννου θεόδωρον πατέρα. 
Τὰ δ᾽ ὁρκίων ἦν ὡς ἅπαντ᾽ Ἰωάννην 
Τὰ σύμδολα ῥίψαντα τῆς κραταρχίας. 

Β {έδιλ᾽ ἐρυθρὰ καὶ πυραμίδος λίθον, 

8450 Κλῆσιν κεχτῆσθαι xai τιμὴν τὴν δεσπότου, 
Καὶ φίλον εὔνουν βασιλεῖ καθεστάναι. 
Οὕτω δεδραχὼς βασιλεὺς ὑποστρέφει, 
Κατεμπεδώτας ὁρκίοις τὰς συμδάσεις * 
Θεόδωρον δ’ ἽΛγγελον λιπὼν φιλτάτῳ. 

8450 Ὡς οὖν ἐπανέζευξε πρὸς τὰ τῆς ἕω, 
Ἰαρθατίνης σουλτὰν ᾿Ιχονιέων 
Ἔπεμψε πρέσδεις λιπαρῶν βασιλέα 
Τυχεῖν βοηθείας τε καὶ συμμαχίας 
Κακῶς πεπονθὼς, ὡς ἔφην, Ταχαρίοις, 

8460 Καὶ χινδυνεύων ἀπολέσθαι παντάπαν. 
Συνεὶς βασιλεὺς ὡς ἑαυτῷ συμφέρει 
Εἰ δυστυχοῦντι συμμαχήσει σουλτάνῳ, 
[Ἰρεσύειαν εἰσδέδεκτο xal μάλ᾽ ἀσμένως - 
Ὅθεν χρατάρχης xai σουλτὰν συνη λθέτγν 

8465 Ἐν τῇ Τριπόλει τῇ πρὸς Μαιάνδρῳ πόλει - 
Σπεισάμενοι δὲ καὶ δράσαντες συμβάσεις 
Ὡς ἂν συνασπίζοιεν ἀλλήλοις μάχῃ, 

Πρὸς πατρίδας ᾧχοντο καὶ χραταρχίας. 
Μετὰ δὲ μικρὸν ἀπολείπει τὸν βίον 

8470 ᾿Εν θεσσαλίᾳ δεσπότης Ἰωάννης, 
᾿Ανὴρ ἀγαθὸς, εὐλαδὴς, νόμων φύλαξ, 
Σώφρων, ἱλαρὸς, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
᾿Αεὶ σχολάζων ἱεραῖς ὑμυνῳδίαις, 

Καὶ ναζιραίων προχρίτοις ἐντυγχανων. 

8475 Τούτου θανόντος, λαμθάνει χληρουχίαν 
Καὶ δεσποτικὴν ἐξ ἄναχτος ἀξίαν 
Δημήπριος σύναιμος, οὐ καλὸς τρόπους, 
Ἔρωτος ἥττων, δοῦλος ἀφροδισίων, 

Τὰ πολλὰ συνὼν ἀνδράσιν ἀδελτέροις, 

D 8480 Καὶ μειρανίοις συνομιλῶν δυστρόποις, 
"Aquv δὲ μάχης ἀνακωχὴν ὁ χράτωρ, 
Περάσας Ἑλλήσποντον ἅμα βραχέσιν 
᾿Ἐπιστρατεύει τοῖς χατὰ δύσιν τόποις, 
Κισσὸν παραμείψας δὲ φρούριον θρῴφκης 

8485 Εὕὔ2ο. τε τὸν ῥοῦν ἐχπεράσας ἱππότης, 
Εὐθὺ Ζιγνῶν ἤλαυνε τοῦ πολιχνίου. 
Μήνυμα δ᾽ ἧκεν ὡς ὁ Βουλγάρων ἄναξ 
Καλλιμάνος λέλοιπεν ἡλίου φάος - 

Batvoy δ᾽ ὅμως πέφθαγε Σέῤῥας τῆν πόλιν, 

8490 “Ἣν «ai παρεστήσατο ταῖς εὐδηυλίαις - 
Μυτοῦ Δραγωτᾶ παραδόντος τὴν πόλιν 
Τοῦ τῆσδε φρουρἄρχου τε xai πρωτοστάτου. 


313 


Φιλοφρονηθεὶς δ᾽ Ex βασιλέως ὅδε, 
Πρὸς Μελενίχου τὴν πόλιν ἀπεστάλη: 
8495 Εἴτα (τί πολλὰ μηκύνοντα δεΐ γράφειν :) 
Σὺν Νιχολάῳ Μαγκλαθίτῃ τοὐπίχλην 
᾿Ανδρὶ φρονίμῳ καὶ πάνυ δραστηρίῳ 
Παραδιδοῦσι τῷ xpavapym τὴν πόλιν, 
Τοπρὶν προδάντων χρυσοσημάντων λόγων 
8500 ᾿Ἐρυθογράφων ἐξ ἄναχτος, ὡς ἔθος, 
Ηόλει τυπούντων δωρεὰς χορηγίας. 
Τούτων τελεσθέντων δὲ τόνδε τὸν τρόπον, 
Οἱ χκρείττονές τε καὶ περίόλεπτοι γένει 
Οἰκητόρων ἥχουσι πρὸς βασιλέα 
8505 Καὶ μᾶλλον οἷς Ἄρης τε xal. μάχη φίλα, 
Ανδρες σθεναροὶ, γεννάδαι, ῥωμαλέοι, 
Πλείους ἀριθμῷ πενταχοσίων τάχα, 
Καὶ βασιλεῖ τίνουσι πρόσφορον σέδας. 
Εἴτα χατῆρξεν ἀμαχεὶ στεφηφόρος 
8510 Στενομάχου τε Τ ζεπαίνης πολιχνίων, 
Χώρας τε πάσης πρὸς Ῥοδόπῃ κειμένης, 
Καὶ Βελέσδου Δίου γε σύμπαντος τόπου" 
Καὶ Βελεσσὸν εἷλε δὲ σὺν τοῖς Σχοπίοις" 
Κατέσχε xai Πρίλαπον ἅμα τοῖς πέριξ, 
8515 Πελαγονίας τοὺς ὅρους χαὶ τὰ πλάτη, 
Καὶ φρούριον Πρόσαχον ἅμ᾽ Εὔτζᾳ πόλει. 
Ταῦτα χαθυπέταξε τῇ κραταρχίᾳ 
ΓΑναξ χαριτώνυμος ἄνευθεν μάχης" 
"Eo' οἷς παρέσχεν αἰτήσασι Βουλγάροις 
8520 ᾿Εχέγγυον μόνοις γε τούτοις ἐμμένειν. 
Ἔπειτ᾽ ἐπῆλθε Θεσσαλονίχης ὅροις, 
Καὶ τῆσδε χρατεῖ τῇ θεοῦ συμμαχίᾳ. 
Ὄπαως δ᾽ ἑάλω, συνελὼν δήπου φράσω. 
Ταύτης κρατοῦντος, ὡς ἔφην, Δημητρίου 
8525 ᾿Ατασθάλου τε δυσαναγώγου νέου, 
Καὶ παιδιαῖς χαίροντες ἀεὶ καὶ μέθαις, 
Καταμελοῦντος ἀστιχῶν δὲ πραγμάτων, 
Καττύεταί οἱ σχέμμα xai σχευωρία 
Παρὰ πολιτῶν γνωρίμιον τῇ πατρίδι, 
8530 ᾿Ιατρυπούλου, Σπαρτηνοῦ, Κουνσουλάτου, 


Σὺν οἴς Καμπανὸς, Σίσυφος ἄλλος τρόπους" 


Ἐκ 9^ εὐγενῶν Λάσχαρις xal τις Τζιρίθων" 
Οἱ καὶ δόλῳ πέμψαντες ὡς βασιλέα 
Σχηνούμενόν ποὺ χαθ᾽ ὅρους Μελενίχου 
8535 Τοῦτον Καμπανὸν τῶν συνιστόρωθ ἕνα, 
Τῇ μὲν προφάσει πραγματεύσεως χάριν, 
Τῷ δ᾽ ὄντι λαθεῖν χρυσοσημάντων λόγων 
᾿Ερυθρογράφων ἀσφάλειαν πατρίδι. 
Ἅπαντα χρατῶν ἐχπεραίνει προφρόνως, 
8540 ᾿Αλώσεως ἤνυσαν ἅπαντα λόχον. 
᾿Ἐπαναδραμὼν Καμπανὸς γοῦν εἷς πόλιν, 
"Exacta σαφεΐ λάθρα τοῖς συνωμόταις" 
Εἶτα βασιλεὺς μηνύει Δημητρίῳ, 
Ὡς αὐτὸν ἐλθεῖν προσχύνησιν ἐχτίσων, 
8545 Καθάπερ ἐστοίχησε τοπρὶν ὁρχίοις, 
Τὴν δεσποτιχὴν ἀξίαν δεδεγμένος" 
'O δ᾽ ἀχλινὴς ἦν, μηδαμῶς ἐπαΐων. 
Τοίνυν ἐπιστὰς Θεσσαλονίχῃ χράτωρ 
Πάλιν ἐδήλου ταῦτα τῷ Δημητρίῳ" 
8550 ᾿Αλλ᾽ ἦν ἀπειθὴς ἀμελῶν συμόουλίας. 
Τῶν πραγμάτων οὖν τῇδε διακειμένων 


CJESARESB. 


A Hic delinitus a Caesare officiis, 

legatus est ad urbem Melenicum : 

is autem (ne rem longo sermone differam) 
cum Nicolao conspirans manolavita 
sagacis mentis viro et efficaci 
imperatori nostro urbem: tradidit : 
premisso tamen aureo libello, 

quem Ceesar rite minio subscripserat, 
urbi spondente largitiones plurimas. 
Rebus hoc modo denique compositis, 
ecce optimates et genere conspicui 
lucole& urbis ad Cesarem venerunt, 
precipueque viri sueti bellis, 

assecle Martis, strenui, pugnaces, 
quorum quingenti aut ferme paulo plures 
debitum obtulerunt obsequium Cesari. 
Ipse deinde sine prelio obtinuit 
urbeculas Stenimachum et Tzepenam, 
terrasque cunctas ad Rhodopen positas, 
Belesbum, Dium, cum omni territorio. 
Belessum insuper occupavit cum Scopiis, 
Prilapum quoque cum locis finitimis, 
et Pelagonie fines cum sua planitie, 
Prosacum castrum cum oppido Eutza. 
Hec, inquam, omnia subdidit imperio 
absque cruore Joannes imperator. 
Bulgaris autem promisit postulantibus, 
his se contentum terminis futurum. 
Thessalonicam postea perrexit, 

atque hac favente potitus est Numine, 
cujus rei ordinem breviter expediam. 
Urbem tenente, ut dixi, Demetrio 
scelesto juvene et pessime morato 
perpetue dedito crapule et lascivie 

et negligente publice rei curam, 

fit contra ipsum conspirata factio 
civium in patria minime obscurorum 
Iatropuli, Sparteni, Cunsulati, 


cum quibus erat Campanus, alter Sisyphus ; 


nobiles autem duo, Lascaris et Tziritho. 
Hi fraudulenter miserunt ad Cesarern 
tunc Melenici in agro demorantem, 
Campanum illum, ut dixi, conjuratum; 
pretextu quidem publici negotii, 
revera ut bullam auream impetraret 
minio subscriptam ad salutem patrie. 
D Annuit cunctis libenter imperator; 
illi dedende urbi navarunt operam. 
Namque Campanus in urbem profectus 
rem omnem gestam sociis patefecit. 
Mox imperator significat Demetrio, 
ut ad 80 veniat obsequium pr«biturus, 
quod se facturum sacramento obstrinxerat, 
cum dignitatem despot» impetraverat. 
Morem jubenti juvenis non gessit. 
Thessalonicam igitur accedens Cesar, 
idem mandatum Demetrio significat, 
qui id rursus surdis preteriit auribus. 
Qu& oum ita se haberent, en repente 


314 


8315 BPHRAEMII CHRONOGRAPHI 316 


fama clamorque diditur per urbem À Boy, τις ἔνδον ἁθρόως ἐξεῤῥάγη 


portam a viris patefactam aliquot 

mare spectantem, et manibus receptam 
phalangem armatorum jam irrumpere. 
Ibi tumultus maximus est ortus, 

et reseratis foribus introrsus, 

ingreditur exercitus Cesarque simul : 
Demetrius autem fugit in acropolin; 
qui mox salutis fide sibi data, 

semet cum arce imperatori tradidit. 

Sic urbs Thessalonica capta fuit : 

ubi imperator substitit parumper, 
ordinatisque rebus ex sententia, 

letus ad eoas provincias rediit 

a cunctis celebratus ceu triumphator. 
Reliquit autem exercitus occidui 
generalemque urbium rectorem 
magnum domesticum l'aleologum 
ducendi pugnandique scientissimum, 
atque ornamentis abundantem omnibus. 
Hujus vero filium Michaelem Comnenum, 
qui dein Romanum tenuit imperium, 
Serris prefecit atque Melenico, 

et circutmnjectis omnibus regionibus. 
Alios preeterea statuit prefectos 
regendis variis urbibus ac provinciis. 
Demetrium autem in urbe Lentianis 

diu retinuit custoditum carcere. 

Jam patriarcha Byzantii Germano 

vitam sedemque simul relinquente, 

ut in eeternas stationes pergeret; 
Methodius quidam de Hyacinthi cainobio 
insedit solium tempore brevissimo : 
quo moriente, gedes Byzantina 

perdiu caruit preside pastore. 

Paulo post etiam magnus domesticus 
mortali excessit vita Palaologus 
monachi in speciem rite convestitus : 
missus est autem Theodorus Philes 

qui copiarum regirnen exciperet. 

Tunc urbs Thessalonica et Berrhoa 
imperatorem ipsum babebant dominum. 
Theodorus autem cecus Angelonymus 
Bodenis imperabat et Staridolis, 

cum Ostrobi provincia et confinibus. 

A Platamone autem atque inferius 

in partibus ad hesperum conversis, 

neo non Dlachiam, Achaiam et viciniam, 
antiquamque Epirum cum /Etulia, 
Illyriumque et oppidum Dyrrachium, 
Prilapum etiam, Pelagoniam cunctam, - 
nobilem Achrin, splendidamque Prespam, 
Quem clandestinis nuptiis genuerat Michael 
Theodori frater Comnenangelus, 

cujus jam nostra meminit*historia. 

Bic erat rerum in occidente status. 
Cesar relicta regia Nymphai, 

vere appetente, Hellespontum transiit, 


Ὡς πυλὶς ἀνέῳχτό τισιν ἀνδράσιν 
Ἢ καθ᾽ ἄλα νεύουσα, καὶ συνεῤῥύη 

8555 Ὁπλιιτιχή τις ἔνδον τειχέων φάλαγξ. 

Ἐν τῷ δέ τις θροῦς παμμιγὴς ἤρθη μέγας, 

Καὶ τῶν πυλῶν ἔντοσθεν ἀνεῳψγμένων, 
τρατιὰ συνήλασεν ἔνδον xai χράτωρ᾽" 

Φεύγει δὲ Δημήτοιος εἰς ἄχραν πόλιν, 

8560 ᾿Εχέγγυον δὲ προσλαδὼν σωτηρίας 
Αὐτὸν τε φρουρὰν τῷ χρατάοχῃ προσνέμει. 
Οὕτως ἑάλω Θεσσαλονίχη πόλις" 

Οὗ διαγαγὼν βασιλεὺς βραχὺν χρόνον, 
Καὶ διαθεὶς ἅπαντα καθάπερ δέον, 

8565 Χαίρων ἐπανέζευξεν eic ἕω τόπους, 
Ὑμνούμενος ξύμπασιν ὡς νιχηφόρος. 
᾿Αφεὶς στρατηγὸν τῶν δυτιχῶν ταγμάτων 
llzvttov ἐπιστάτην τε γωρῶν, ἀστέων 
Παλαιολόγον ἐν δομεστίκοις μέγαν, 

8570 “λνδρα στρατηγίας τε καὶ μάχης ἴδριν, 
Καὶ παντοδαπαῖς χαλλοναῖς ἐνθισμένον" 
Tov 8' αὖ Κομνηνὸν Μιχαὴλ τούτου γόνον, 
Τὸν ὑστέροις ἄρξαντα Ρωμαίων χρόνοις, 
Ἐπιστατεῖν Σεῤῥῶν τε καὶ Me)ev(xov, 

8575 Καὶ τοῦ μεταξὺ xai πέριξ τούτων τόπου" 
Καὶ πάλιν ἄλλους ἀλλαχοῦ γῆς καὶ τόπου 
ἤάρχειν ἐφῆχε xai διευθύνειν πόλε:ς. 
Δημήτριον δὲ Δεντιανῶν ἐν πόλει 
Ἔμφρουρον εἶχεν ἐν μαχρῷ χαθειργμένον. 

8580 Τοῦ δ᾽ ἀρχιθύτου Γερμανοῦ Βυζαντίδος 
Βίον λιπόντος xat σὺν αὐτῷ τὸν θρόνον, 
᾿Αναδραμόντος δ᾽ εἰς μονὰς αἰωνίους, 
Μεθόδιός τις ἐκ μονῆς Ὑαχίνθου 
Ἐπὶ βράχιστον παραλαμθάνει θρόνον, 

8585 Τούτου θανόντος, εἰς μαχρὸν χρόνου θρόνος 
"ἔρημος ὑπῆν ποιμένος xai προστάτου. 
Μετὰ δὲ μιχρὸν καὶ δομέστιχος μέγας 
ΠΙχλαιολόγος ἐξαμεηδει τὸν βίον, 

Τὰ τῶν μοναχῶν ἐνδυθεὶς πρὶν, ὡς θέμις" 

8500 Καὶ φιλῆς Θεόδωρος ἐξαπεστάλη 
ἤλρχειν, στρατηγεῖν ἀντ᾽ ἐχείνου ταγμάτων. 
Θεσσαλονίχη xoi ΒέῤῥΤῥοια μὲν πόλεις 
Τὸν αὐσονάρχτην δεσπότην εἴχον τότε, 
Πνρὸς δὲ Θεόδωρος ἐχφὺς ᾿Αγγέλων 

8595 Κατῆρχεν αὖθις Βοδηνῶν, Σταριδόλων, 
Σὺν Ὀστροδοῦ χλίματι xai τῶν ἐν κύχλῳ. 
Τῶν ἐχ ΠΙλαταμῶνος δὲ xai κατωτέρω 
Μερῶν χλινόντων ὡς πρὸς ἑτπέραν τόπους, 
Σὺν ᾿Αχαΐᾳ Βλαχίας καὶ τῶθ πέριξ 

8600 ΙΙαλαιᾶς Ἠπείρου τε σὺν Αἰτωλίᾳ, 

"Au Ἰλλυριχῷ xat Δυῤῥαχίῳ πόλει, 

"Exc Περιλάπου Πελαγονίας ὅλης, 

Κλεινῆς ᾿Αγρίδος. σελασφόρου xai Πρέσκης, 
Ὁ Μιχαὴλ ἦν δεσπότης ὁ δεσπότης 

8605 Ὅς &x νοθείας Μιχαὴλ πρὶν ἐξέφυ 
Κομνηναγγέλου συγγόνου Θεοδώρου, 

Ὡς ἀνόπιν εἴρηχε φθάσας μοι λόγος. 
Οὕτω μὲν ἔσχε τὰ πρὸς ἑσπέραν μέρη. 
"Ava£ δὲ λιπὼ, βασίλειον Νυμφαίου 

8610 "ρος φανέντος ᾿Ελλήσποντον διέδη, 


917 


Kai βάλλεται χάραχα xat! ἄστυ φθάσας 


Τὸ τῆς Τζουρουλοῦ, καὶ νόμῳ τῷ τῆς μἄχης 


Καθαιρετιχῶν μηχανημάτων τέχνῃ 
Ῥᾷστα παρεστήσατο φρούριον τόδε" 

8615 O06 κασιγνήτην Εἰρήνης βασιλίδος 
Εὐδοχίαν ἔντοσθεν εὑρὼν εὐνέτιν 
Παρ᾽ Ἰταλοῖς ἄρχοντος ᾿Ασελδεκάε 
Κάλλητι παρέπεμψεν εἷς Βυζαντίδα, 
Πάντων γυμνώσας τῶν ἐνόντων πραγμάτων 

8620 Αὐτήν τε προσπόλους τε xal δορυφόρους. 
Ἐκεῖσε δ᾽ ὧν σύνευνος αὐτῆς ἀπέδρα 
Πρινὴ χρατάρχην προσθαλεῖν τῷ φρουριῳ, 
Τρόμῳ τε ληφθεὶς καὶ ψυχῆς ἀγωνίᾳ. 
Ἔδη παρεστήσατο xal τὴν Βιζύην 

8625 Πέὲμψας κατ᾽ αὐτῆς στρατιὰν αὐτοχράτωρ. 
Τούτοις ἑάλω τοῖς χρόνοις νῆσος 'Póboc 
Τοῖς Γενουΐταις Ἰταλοῖς μετὰ δόλου. 
Ἐπεὶ γὰρ ἀπόδημος ἦν ἐπιστάτης 
Ῥόδου Γαθαλᾶς ᾿Ιωάννης τῷ τότε 

8630 Ὅμαιμος ὧν Καίσαρος ἀρξαντὸς Ῥόδου 
Συνεχστρατεύων Αὐσονάρχῃ δεσπότῃ, 
Νῆσον κατέσχον οἱ λελεγμένοι λάθρα" 
Ὃ γνοὺς βασιλεὺς ἐν θράχῃ διατρίδων, 
Κανταχουζηνῶν ἐχ γένους ᾿Ιωάννην 

8635 Σὺν στρατιᾷ πέπομφε 'Ροδίων πόλει" 
Ὅς ἐχπεπλευχὼς xal χατάρας ἐν Ῥόδῳ, 
Κατέσ ε Φιλέρημον ἄστυ τῇ μάχῃ" 
᾿Αφ᾽ οὗπερ ἐχθροῖς ἀντεπιὼν εὐψύχως 


Ῥᾷστα χατέσπα τὴν ὀφρὺν σφῶν καὶ θράσος. 


8640 Καὶ τάχ᾽ ἂν εἷλε καὶ πόλιν κατὰ κράτος, 
El μὴ πρίγκιψ ἤμυνε τῆς ᾿Αχαΐας, 
Ὀπλίτας αὐτοῖς συμμάχους δοὺς ἱππότας. 
Ὡς οὖν ἐπανέζευξεν ἐχ μάχης ἄναξ, 
Ναὺς ἱππαγωγοὺς εὐτρεπίσας xal στόλον, 

8645 Ἵππους ἐν atc ἔόαλε τριαχοσίους, 

Εἴτ᾽ ἀποτάξας καὶ στολάρχην τοῦ στόλου 
Τινὰ Κοντοστέφανον avópa γεννάδαν, 
Πρωτοσεδαστοῦ τὴν τιμὴν εἶληχοτα, 
Εἰς νῆσον ἀπέστειλε τὴν τῶν 'Ῥοδίων" 

8650 Καὶ xatà μάχην συμπλαχεὶς Γενουΐταις, 
Κατὰ χράτος σφᾶς ἐχνιχᾷ xal συντρίθει, 
Καὶ νῆσον ἀνέσωσεν Αὔσοσι πάλιν. 

Ὁ δ᾽ αὐτοκράτωρ πρὸς Μιχαὴλ δεσπότην 
Κῆδός τε ποιεῖ συμθάσεις τ᾽ ἐνωμότους. 

8655 Παῖς δεσπότου γὰρ Μιχαὴλ Νιχηφόρος 
Εἷς γαμετὴν εἴληφε τὴν Θεοδώρου 
"Avaxtoc υἱοῦ Μαρίαν θυγατέρα" 

Τῆς τοῦ Μιχαὴλ συζύγου Θεοδώρας 
Δι’ ᾿Ελλησπόντου φθασάσης χώρους ἕω, 

8660 Μετά γε παιδὸς φιλτάτου Νικηφόρου 
Καὶ τὴν ἐπ᾽ αὐτῷ συγγένειαν δρασάσης, 
Εἴτα σὺν αὐτῷ πρὸς δύσιν χωρησάσης. 
᾿Αλλὰ Μιχαὴλ Αἰθίοψ ὥν χαρχίνος. 

Οὐκ εὖ βαδίζειν οὐδὲ ῤύπτεσθαι θέλει" 

8065 Συμφωνίας γὰρ ἠθετηχὼς συμὔάσεις, 
᾿Αναπέφανται δυσμενὴς ἀποστάτης, 
Σύμδουλον εὑρὼν πατράδελφον εἰς τόδε 
Θεόδωρον "Αγγελον εὔριπον τρόπους. 
Ὡς οὖν τάδ᾽ ἠνώτιστο τῷ στεφηφόρῳ, 


CJIESARES. 
À valloque statim circeumclusit arcem 


Tzuruli, et mox adhibito Martis opere, 
admotis machinis obsidionalibus, 
facile arcem sibi vindicavit : 

ubi sororem regine uxoris δυῷ 
Eudociam deprehensam, que nupserat 
Aseldecao Italo dynastae, 

celeri equo impositam Byzantium misit, 
erepto omni ornatu et supellectile 
ipsi, comitibusque et satellitibus. 
Nam sponsus ejus fuga se subduxerat 
percitus metu, consternatus animo 
priusquam arcem Cesar obsideret. 
Neque diu post cepit quoque Byziam 
missis infestis copiis imperator. 


p Per idem tempus astu fuit capta 


ab Italis Januensibus Rhodus insula. 
Num cum abesset exteris in terris 
Rhodi prefectus Gabalas Joannes 
(Cesaris frater qui Rhodi princeps fuerat) 
imperatoris domini castra sequens, 
hostes predicti clam ceperunt insulam. 
Rem ubi in Thracia novit imperator, 
Cantacuzenum cum copiis Joannem 

ad Rhodiensium oppidum direxit. 

Ille cum classem Rhodum appulisset, 
oppidum cepit prelio Phileremum; 

ex quo progressus fortiter in hostes 
ipsorum facile contudit audaciam : 
jamque capturus erat et metropolin, 
nisi obstitisset ipsi Achaia princeps, 
qui armatos equites hostibus concessit. 
Sed suo bello redux imperator 
equestribus navigiis cum classe instructis 
ibi trecentos equos imposuit. 

Tum et navarchum classi prepositum 
Contostephanum quemdam virum strenuum 
protosebasti dignitate praeditum, 

in Rhodiensem ire jussit insulam : 

qui Januenses in prelium vocatos 
potenter debellavit ac protrivit, 

et sic imperio insulam restituit. 

At imperator cum Michaele despota 
affinitatem panxit et amicitiam. 

Filius enim despote Nicephorus 
uxorem sibi Theodoro genitam 
imperatoris filio Mariam junxit. 

Et Theodora Michaelis conjux 

per Hellespontum ivit in orientem 

una cum dulci filio Nicephoro 

81 copulandas nuptias predictas : 

exin cum ipso rediit in patriam. 
Attamen Michael /Ethiops et cancer 

nec recte incedere poterat nec albescere. 
Namque deletis pacis conditionibus 
rabidum semet praebuit rebellém, 
nactus ad hoc conspirantem patruum 
Angelum Thcodorum versipellem. 

Hec imperator cum intellexisset, 


918 


319 RPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


Romanas vires denuo collegit, 

suosque duces robore praecipuos; 
Tarchaniotam scilicet Nicephorum 
nomen gerentem meritis idoneum, 

regii insignitum pincerna officio, 
domesticique magni gerentem vices : 
Slrategopulum strenuum Alexium : 
filium preterea magni domestici 
Paleologum Michaelem decus juvenum : 
demum Macrinum et tyrannum Budelum. 
His ducibus stipatus atque exercitu 
Thessalonicam contulit se in urbem : 


atque illinc pergens ad Bodenum castrum, ' 


ibi defixit regium tentorium, 

diuque monia perstans oppugnabat. 
Sed Theodorus evolarat arce 

ad Michaelem despotam profugiens. 
Mox ud Ostrobi lacum ivit Cesar, 
exercitumque misit contra despotam. 
Paulo post venit insperatus nuntius 
ad comitatum Cesaris Glabas quidam 
gratam Castoria referens notitiam ; 
simulque Petraliphas senator nobilis, 
qui Demetrii Tornice gener erat, 

et Michaelis despote uxori frater. 

Ut ergo ad Cesarem pervenit Petraliphas, 
ipsum exercitumque implevit gaudio : 
ait enim, illico deditam Castoriam 
cum territorio cuncto et cum Deaboli. 
Goleamus etiam nobilis Albanus 
regine [renes neptem in matrimonio 
habens desponsam, invitatus litteris 
lubens ad pacem confirmandam venit. 
Quos omnes Cesar benivole exceptos 
multis ornavit ultro beneficiis. 

Ubi hac rescivit Michael despota 
misit legatos, Naupacti episcopum, 
nobilem Maliasenum, ac Lampetem; 
qui conditiones firmarunt cum Cesare. 
Igitur Michael Prilapum concessit, 
Belessum, Croas, ditioni cesarea. 
Postea subscriptas misit conditiones 
ad Michaelem despotam imperator 
per Phocam episcopum Philadelphis, 
Isaacium ducam, et Hyaleam : 

qui Michaeli Larisse occurrentes 
pacis negotium rite transegerunt : 
atque abducentes illinc Nicephorum 
despola filium, cum eoque pariter 
qui rebellarat Angelum captivum 

ad Cesarem legati remearunt ; 

cui Michaelis hunc filium Nicephorum 
despote dignitate ornare placuit. 
Hesperiis rebus sic Cesar dispositis, 
atque Bodenis hieme transacto, 

veris sub ortu, reliquit ibidem 
plerasque copias; ipse comitantibus 
paucia armatis, castra nuper dedita 
invisit; nempe venit ad urbem Lychnidum, 


A 8670 


8675 


p 8685 


8690 


8705 


8710 


8715 


8720 


8725 


Τὰς ρΡωμαϊχὰς δυνάμεις συναλίσας 

Καὶ τοὺς ὑπ᾽ αὐτὸν εὐσθενεῖς στρατηγέτας, 
Ταρχανειωτῶν ἐχ γένους Νιχη φόρον 

Κλῆσιν ἀληθεύουσαν εὖ χεχτημένον, 

Ti,» ἀξίαν «s τὴν ἐπὶ τῆς τραπέζης, 
Πληροῦντα 9' ἔργα μεγάλου δομεστίχου" 
Στρατηγόπουλον ᾿Αλέξιον γεννάδαν, 

Καὶ φίλον υἱὸν μεγάλου δομεστίχου 
Π[χλαϊολόγον Μιχαὴλ κλέος νέων, 

Καὶ τὸν Maxpr,vóv xal τύραννον Βουδελόν-" 
Παραλαδὼν τούτους τε καὶ τὰς δυνάμεις, 
θεσσαλονίχνν καταλχμθάνει πόλιν. 
Κἀκεῖθεν ἄρας ἐν Βοδηνὼν φρουρίῳ 
᾿Αναχτορικὰς σχηνὰς ἐγχαθιδρύει, 

Καὶ τοῦτο πορθεῖ μνηχαναΐς xai σὺν γρόνῳ. 
Ἔφθη δ᾽ ἀποδρὰς Θεόδωρος φρουρίου, 

Καὶ τῷ Μιχαὴλ δεσπότῃ προτεῤῥήη. 

Εἶτα βασιλεὺς Ὀστρούοῦ ςθάνει λίμνην, 
Καὶ στρατιὰν πέπομφε χατὰ δεσπότου, 
Μετὰ δὲ μικρὸν παρὰ πᾶσαν ἐλπίδα 
Προσπελθέτην ἄναχτι Γλαύᾶς τοὐπίτλην 
'Ex Καστορίας, ἀγγελεὺς τῶν χρειττόνων, 
Καὶ Πετραλίφας εὐγενῶν τῶν ἐν τέλει, 
Γαμδρὸς Τορνίχη τυγχάνων Δημητρίου, 
Γυναιχάδελφος Μιχαὴλ τοῦ δεσπότου. 

Ὡς οὖν προσῆλθε βασιλεῖ ΠΙΠετραλίφας 
Αὐτόν τε γαρᾶς ἐμπιμπλὰ στράτευμά «e: 
Εὐρὺς προσεῤῥύη γὰρ ἡ Καστορία 

Kai τὰ πέοιξ ἅπαντα σὺν Δεαδόλει. 

Καὶ Γολεάμος ᾿Αλθανῶν εἰς ἐντίμων 
Αὐτανεψιὰν ΕἸρίνης βασιλίδος 

Σύνευνον αὐχῶν, εἰς ὅμηρα φιλίας 
Γράμμασι πεισθεὶς, αὐτεπάγγελτος φθάνει" 
Οὔσπερ κρατάρχης εὖμενως δεδεγμένης 
ΠΙολλαῖς ἐδωρήσατο ταῖς εὐποιίαις. 

Ταῦτ᾽ ἄρα μαθὼν Μ'γαΐλ ὁ δεσπότης 
Ἔπεμψε πρέσδεις, ποιμένα Ναυπαχτίων, 
Μαλιασηνὸν εὐγενῆ καὶ Λαμπέτην 

Πρὸς τὸν κρατοῦντα, xal 1100901 cuu datis 
Καὶ παραγωῤεὶ Μιχαὴλ τοῦ Πριλλάπου, 
Βελεσσοῦ, Κροῶν ἀστέων στεφηφόρῳ. 
El«' ἀσφαλεῖς τίθησιν ὅρχους ἐγγράφως. 
Καὶ Μιχαὴλ πέπομφεν ἄνχξ δεσπότῃ 

Av ἀρχιθύτου Φωχᾶ Φιλαδελφείας, 
Ἰσχχίου Δούχα τε xai Ὑαλέα, 

Οἵ πρὸς Aaplaar, Μιχχὴλ εὑρηκότες, 
Σπονδὰς πεπληρώχασι καθάπερ δέον" 
Ἔπειτα παῖδα τοῦδε τὸ, Νικηφόρον 
ΠΙαραλαδόντες καὶ μετ᾽ αὐτοῦ δ᾽ αὖ πάλιν 
Τὸν “Λγγελον δέσμιον ὡς φαυλεργάτην 
Αὖθις ὑποστῥέΐφουσι πρὸς βασιλέα. 

Τιμᾷ δ᾽ ὁ χρχατῶν ἄξιχ τοῦ δεσπότου, 

Τὸν τοῦ Μιχχὴλ παῖδα τὸν Νιχηφόρον. 
Οὕτω περάνας τὰ πρὸς ἑσπέραν χράτωρ, 
Κἀν τοῖς βοδηνῶν παραχειμάσας τόποις, 
Ἥρος φανέντος χαταλιπὼν αὐτόθι 
Πλεῖστον στρατιᾶς, σὺν ὁπλίταις μετρίοι ; 
Βλέψων ἀπῇε: προσρυέντα φρουρίων" 
᾿Αφῖχτο λοιπὸν εἰς Λυχνιδὸν τὴν πόλιν, 


321 


Ἕδλεψε Δεάδολιν καὶ Καστορίαν. 

8730 ᾿Ἑλθὼν δ᾽ ἐχεῖθεν ἀναλαδὼν δυνάμεις 
Θεσσαλονίκην παραμείψας τ᾽ αὖ πόλιν, 
Ἔνθα διχαστήριον ἀθροίσας μέγα, 

Κριτάς τ᾽ ἐν αὐτῷ xai δικαστὰς καθίσας, 
ἸΙροὔθηκεν ἐξέτασιν ἀστάτου λόγου 

8785 Ὅν Μαγχλαδίτης Νιχόλαος ἐκ φθόνου 
Ἔν τοῖς Βοδηνοῖς βασιλεῖ σχηνουμένῳ 
᾿Βξεῖπε λάθρα κατὰ Κομνηνιάδου 
Κλήσει Μιχαὴλ ΠΙχλλαιολόγων γένους. 

Ὁ δ' εἴχεν ὧδε, συντεμόντα με φράσαι" 

8740 ᾿Επεὶ γὰρ ἐκλέλοιπε Τορνίχης βίον, 
Ὅστις προσῆχε Μιχαὴλ κατὰ γένος, 

"Hv βαρυθυμῶν καὶ σχυθρωπάζων ὅδε, 
Ηενθων στέρησιν συγγενοῦς ἀνδρὸς τάχα" 
"Amsp δ᾽ ἐπὶ τούτοις γε φιλεῖ συντρέχειν, 

8745 Ὅτου χάριν, ἔφη τις, ἡγεμὼν στένει : 

'O πεῦσιν ἀκούσας δὲ τἀληθῇ λέγει, 
Λἴτιον εἶναι Τορνίχη φράσας μόρον. 
Ὁ δ’ ἀνανεύσας ὠδίνει πονηρίαν, 
Κἀκεῖνα φάσχει χατὰ ἰ]αλαιολόγου 

8750 "A μηδ᾽ ἐπὶ νοῦν ἐμδέδληκε παράπαν, 
Μήτ᾽ οἵδεν εἰπεῖν ἢ γινώσχειν συνόλως" 
Νοῦς δ᾽ ὑπέτεινε βασκάνῳ συνηγόρῳ 
Ὡς δῆθεν ἐν νῷ συστρέφει χαχουργίαν 
Γνώμην τ᾽ ἀποστάτιδα Παλαιολόγος" 

8755 Καὶ βούλεταί γε πρὸς γάμου κοινωνίαν 
Λαδεῖν ἀδελφὴν Καλλιμάνου τὴν θάμαρ" 
Εἶτα κατασχεῖν καὶ Μιλενίχου πόλιν 
Σὺν τοῖς πέριξ ἅπασι φρουρίοις τόποις" 
Κἂν τοῦτο συμδῇ, φεῦ τόποις τοῖς ἐνθάδε 

8760 Τοῖς ἄρτι κατάστασιν εὖ σχοῦσιν ἔφη. 
᾿Αποχριθεὶς δ᾽ εἴρηκεν ἄτερος τάδε" 
Ἑταῖρε, χἂν γένοιτε τοιοῦτον, φίλε, 

Οὐ χείρον᾽ ἔσται τὰ καθ᾽ ἡμᾶς καὶ πάλιν. 
"Ev Θεσσαλονίχῃ γὰρ ἡγεμὼν ἔνι 

8765 Παλαιολόγος ἐν δομεστίχοις μέγας" 

'Ev δ’ αὖ παρ' ἡμῖν Μιχαὴλ τούτου γόνος 
᾿Επιστατεῖ χώρας τε xal τῶν πραγμάτων: 
Ὥσθ᾽ ὑπὸ τούτοιν τὰ καθ᾽ ἡμᾶς ἠγμένα 

Οὐ κοσμιχὴν ἂν καθυποσαχίη ζάλην. 

8770 "Ex τῶνδ᾽ ἀναστὰς ἅτερος Μαγκλαδίτῃ 
Τὰ θατέρῳ πέφραδεν ὡμιλημένα" 
Ναγχλαθδίτης δ’ αὖ βασιλεῖ καταλέγει. 
Κατασχεθέντες τοιγαροῦν ἀνδρες δύο 
Οἱ καθ᾽ ἑχυτοὺς τὸν λόγον δεδρακότες, 

8770 ᾿Επυνθάνοντο τῶν λελεγμένων χάριν" 
Καὶ τῶνδ᾽ ὁ μὲν συνεῖπε νὸν λόγον φάναι 
Il,» ἀφ᾽ ἑαυτοῦ μηδενὸς συνειδότος 
Κατήγορος δ᾽ ἔφασχε xal συνειδότος 
Τούτου Μιχαὴλ Παλαιολόγου φάναι" 

8780 Ὁ δ’ ἀντέδαινεν ἴσχυρῶς ἀντιλέγων’ 
Καὶ λοιπὸν ηὐτρέπιστο τούτου δὴ χάριν 
Στρατηγιχή τις ἀπόδειξις ἐκ μάχης. 
Ἑχάτερος γοῦν ὁπλίτης δεδειγμένος 
Εἰσῆλθε τὸ στάδιον ἱππεὺς λογχίτης" 

8785 Εἶτα συνεπλάκησαν ἄμφω πρὸς μάχην᾽ 
Καὶ τὴν νίχην κατήγορος χομίζεται, 
"Plyac τὸν ἀνθάμιλλον ἀφ’ ἵππου κάτω, 


COESARES. 322 


* 


A spectavit οἱ Deabolin ao Castoriam. 


Moxque reversus, exercitu recepto 
''hessalonicam denuo migravit, 

ubi senatu celebri coacto, | 
delectisque questoribus ac judicibus, 
instituit questionem de dubio crimine 
quod manclavites Nicolaus invidus 
apud Bodenos ad Cesarem detulerat 
clam Comneniadem contra Michaelem 
Palaologorum genitum familia : 

cujus negotii seriem brevi evolvam. 
Postquam Tornices vitam dereliquit, 
qui Michaelem genere attingebat, 

hic erat moestus facieque tristi, 
cognati viri dolens desiderio. 

Ut autem his in rebus haud raro evenit, 
rogabat quidam, Cur dux noster gemit ? 
Porro is qui audiebat respondit vere, 
causam meeroris esse, Tornice fatum. 
Ille prior negans, parturit malitiam, 
eaque dicit contra Paleologum, 

qua prorsus ille mente non revolverat, 
nedum verbis attigerat aut notitia. 
Hinc acousator invidus putabat, 

mala consilia, mentem apostaticam, 
versare secum et alere Paleologum : 
et quod preterea conjugem ambiret 
Thamar Callimani ducere sororem : 
mox occupare Melenici urbem 

cum sua vicinia munitisque locis : 
quod si fiat, inquit, vae terris nostris 


C qua sunt recente vix pace composite. 


Alter respondens loquebatur ita : 

O sodes, etiamsi forte hec eveniant, 

res nostra publica pejus non habebit : 
Thessalonice etenim moderator 

magnus est domesticus Paleologus : 
apud nos autem filius ejus Michael 

res et provinciam magistratus regit : 
quare res nostre, talibus presidibus, 
magnis jactari incommodis haud poterunt. 
Jam hunc sermonem alter colloquentium 
ad Manclavile detulit notitiam : 

is autem Cesarem conscium rei fecit. 
Quamobrem comprehensi viri duo, 

quos habuisse scripsimus colloquium, 


D interrogantur quidnam inter se dixerint. 


Atque horum unus, sic locutum fassus; 
sed eponte sua, addidit, conscio nemine. 
At accusator affirmabat conscio 

dicta hec fuisse Michaele Paleologo; 
ille constanter contra pernegabat. 

Tum militari moro fit decretum 

rem cognoscendam esse per duellum. 
Uterque igitur cum lorica et galea 

venit in stadium eques hastam tenens; 
et mox conserto valido duello 
acousatori arrisit victoria, 

qui proturbavit adversarium equo. 


323 EPHRAEMII CHRONOGRAPHI 324 


Tunc iste eadez- super se rogatur, 
qui superiore constans in sermone 


rei Michaelem inscium affirmat : 
quamobrem gladio decollandus traditur; 
statimque vinctis manibus, velatis oculis, 
judicio injusto ad necem ducebatur. 

Sed cura cervicem jam offerret ictui, 
interrogatur rursus a carnifice : 

homo constanter adhuc et sancte dejerans 
immunem criminis Michaelem ait. 
Injusto tunc subducitur supplicio, 
traditur tamen carceris custodie. 
Queestio deinde exploratioque oriminis 

in Michaelem vertitur Comnenum ; 

qui ferrum candens tangere jubetur, 


atque ita ambiguam controversiam solvere. 


Hic confidenter respondit judicibus : 

Si testimonium quispiam in me diceret, 
huic ego armis equidem resisterem; 
nunc accusante nemine, non video 
contra quem possim judicio contendere. 
Quod si patrare jubeor miracula, 

homo peccator equidem non potero. 
Jam fervefactum igne siquis ferrum 
viventis nudis collocet in manibus, 
nescio cur manus non sit ambusturum. 
Ibi inter judices sedens episcopus 
Philadelphiz, gratificari volens, 

hunc Michaelem sevocat secreto, 

et sic cum illo insipienter loquitur : 
Cum sis tu nobili vir conditione, 

et de nobilibus genitus parentibus, 
oportet te pro generis dignitate 

el cogitare semper et operari : 

cum ergo testes criminis non adsint. 
divino te judicio committas velim, 
tuique facias per ignem peritiam, 
Audacter ille et commode respondit : 
Miror cur vectes, res sacra dicatur; 
quem hercle timet manus mea contingere, 
qui sum peccator, ut antea jam dixi. 
Tu vero sanctus et dius Dei sacerdos 
Deo sacrificium manibus offerre solitus, 
8i tibi placet, age, captis infulis 
totaque stola rite convestitus, 

vectem ardente fervefac camino, 
tuisque puris manibus sublatum 

in meas transfer sordidatas manus. 
Tunc sane spero omnipotentem Deum 
rem tui gratia miram peracturum, 
dissimulatis interim peccatis meis. 


Sio Michael. Respondit autem archipresul : 


Est hic, o sodes, Barbarorum ritus, 
Romanis minime legibus ascriptus, 
nequo sacris canonibus Ecclesise 


receptus unquam, neque sanctis Patribus : 


quare insuetus nobis hic mos barbaricus. 


Recte respondit Michael gciteque admodum : 


Kai πάλιν ἠρωτᾶτο τοῦ λόγου χάριν, 
Ὁ δ᾽ ἐμμένων ἦν τοῖς πρὶν οὐχ ἧττον λό- 
ἴγοις, 
8790 ᾿Αθῶον εἶναι Μιχαὴλ φάσκων λόγου" , 
Ὅθεν καταχέχριτο θανεῖν Ex ξίφους" 
Δεθεὶς οὖν χαὶ χαλυφθεὶς τὰ φάη 
᾿Απήγετ᾽ εἰς θάνατον ἀδίχῳ χρίσει, 
Προῦύτεινεν αὐχένα δὲ δέξασθαι μόρον" 
8705 Καὶ πάλιν ἠρωτᾶτο παρὰ δημίου" 
Ὁ δ᾽ ἀμεταχίνητος ἦν δεδογμένων, 
Ὅρκοις ἀθωῶν Μιχαὴλ φρικαλέοις" 
᾽Λλλ᾽ οὗτος ἐῤῥύσθη μὲν ἀδίχου μόρου, 
Καθειργμένος δὲ φυλαχὴν ὑπεισέδυ" 
8800 Ἡ δ’ ἐξέτασις καὶ βάσανος τοῦ λόγου 
Πρὸς τὸν Κομνηνὸν Μιχαὴλ μετηνέχθη" 
Β Καὶ τόνδε μύδρον χειρίσχι χατηξίουν, 
Καὶ σχέψιν οὕτως ἀπφιδάλλουσαν λῦσαι" 
Ὁ δ᾽ ἀντεπῆγε πρὸς κριτὰς πεποιθότως" 
8805 Ὡς Εἴ μὲν ἦν τις κατ᾽ ἐμοῦ τάχα λέγων, 
Πρὸς αὐτὸν ἂν ἡγωνισάμην σὺν ὅπλοις" 
Κατηγόρου δὲ μὴ παρόντος μοι τέως, 
Πρὸς τίνα δεῖ με τὴν δίχην καθεστάναι - 
Εἰ ρχυματουργεῖν δ᾽ ἐγκελεύεταί μέ τις. 
8810 ᾿Αλλ᾽ ὧν ἀλιτρὸς, οὐ δυνήτομαι τόδε, 
᾿Ενθεὶς δέ τις σίδη ον ἐχχεχαυμένον 
Πνέοντος ἀνδρὸς χερσὶν ἐψιλωμέναις, 
Οὐχ οἵδα πῶς ἂν οὐ καταφλέξοι χέρας" 
Παρὼν δὲ ποιμὴν τῆς Φιλαδέλφου τότε͵ 
8815 Λαχὼν δικάζειν καὶ τὰ πρὸς χάριν λέγειν, 
Τοῦτον Μιχαὴλ παραλαῤὼν ἰδίᾳ, 
Τοιαῦτά τὶ δήπουθεν οὐχ εὖ ὡμίλει" 
C Ὡς Σὺ μὲν ἀνὴρ εὐγενὴς ὧν τυγχάνεις 
Κἀξ εὐγενῶν ἔφυς δὲ πατέσων πάλιν" 
8820 Καὶ δεῖ σε λοιπὸν τοῦ γένους ἐπαξίως 
Ἰ1ἀντ᾽ εὐνοεῖν τε καὶ πέρατι διδόναι" 
' Ene! γὰρ οὐ πάρεισι μάρτυρες λόγου 
Θείᾳ τε δείξει καὶ σαφεῖ τεχμηρίῳ 
Μύδρῳ γρεὼν ἔλεγχον ἐχτίσαι, φίλε. 
8825 'O δ᾽ ἀνδριχῶς ἔφησεν εὐεπτόλως" 
Τέθηπα πῶς ἅγιον ᾷδεται μύδρος 
"Qnep δέδοικα χειρί μου προσεγγίσθαι, 
Ὡς ἂν χλιτρὸς, ἧπερ dvontv ἔφην. 
Σὺ δ’ ἁγιός τε καὶ 8«v3 θεῖος θύτης 
8830 Χερσὶ προσάγων Κυρίῳ τὴν θυσίαν" 
El γοῦν κελεύεις, ἐνδὺς ἱεραρχίας 
Σὺ τὴν στολὴν ἅπασαν, ὡς ἔστιν ἔθος, 
D Σιδύέξριον πύρωσον ἐν τῇ καμίνῳ, 
Καὶ τοῦτο λαδὼν τῇ καθαρᾷ χειρί σου 
8835 Χερσὶν ἐπίθες ταῖς ἐμαῖς ταῖς ἀνάγνοις" 
Καὶ δὴ Θεῷ πέποιθα παντοδυνάμῳ 
Ὦς θαυματουγήσει ταῖς aai; δυσωπίαις 
Ηληθὺν παριδὼν τῶν ἐμῶν ἁμαρτάδων" 
Οὕτω Μιχαήλ' ἀρχιθύτης δ᾽ ἀντέφη" 
8840 Ὡς Οὗτος, ὦ βέλτιστε, βαρδάρων νόμος, 
Οὐ Ῥωμαϊχοῖς ἐγχατάγραφος νόμοις, 
Οὐ κανόσι θείοις τε τῆς Ἐχκχλησίας 
Δεχτὸς πέφυχεν, οὐ Πατράσιν ἁγίοις’ 
Ἠμῖν δ᾽ ἀγνώς τις βαρδαρικός θ᾽ ὁ τρόκος. 
8845 Ἧ δ᾽ ὃς Μιχαὴλ προσφυῶς, ἐπηδόλως" 


325 


8850 


8855 


8860 


8865 


8875 


8880 


8885 


8890 


8895 


8900 


Οὐχοῦν, μέγιστε ποιμενάρχα Κυρίου, 
Τὰ xax! ἐμαυτὸν ἐχτελεσθῆναι δέον, 

Ὡς Ῥωμαϊκοὶ διατυποῦσι vópot: 

Ei μὲν γὰρ αὐτὸς ἐξέφυν ἐκ βαρδάρων, 
"H fap6aptxoic ἀνατέθραμμαι νόμοις, 
Τάχ᾽ ἂν δικαίως σφῶν ὑπήγομεν δίκαις" 
Ῥωμαῖος ὑπάρχων δὲ κἀκ τούτου γένους, 
Τοῖς Ῥωμαϊκοῖς ὑπαχθήσομαι νόμοις, 
Οὕτω Μιχαὴλ φαμένῳ τὰ τῆς δίκης, 
᾿Ανεῖται τηνικαῦτα πρὸς βασιλέως" 
Ὅμως παρεῖχεν οὐ μιχρὰν ὑποψίαν, 
Πέμπει τὸ λοιπὸν χαριτώνυμος χράτωρ 
Τοῦτον πρὸς υἱὸν xai διάδοχον χράτους 
Καὶ ποιμενάρχην Μανουὴλ Βυζαντίδος, 
Οὗτος γὰρ ἦρχε τηνικαῦτ᾽ ᾿χχλησίας" 
'O δ᾽ ὑποδάλλει Μιχαὴλ φρικαλέοις 
᾿Ἐπιτιμίοις, ἀφορισμοῖς καὶ λέγειν, 

Ἢ μὴν καθαρῶς εὐνοεῖν τῷ δεσπότῃ 
Καὶ βασιλεῖ πάντα γε τὸν ζωῆς χρόνον, 
Μισεῖν τ᾽ ἀποστάτιδα γνώμην ἐχτόπως, 
Τούτου πραχθέντος βασιλεὺς ᾿Ιωάννης 
Εἰς συνάφειαν γαμικὴν συζευγνύει 
Τούτῳ Μιχαὴλ Παλαιολόγων γένους 
Τὴν Θεοδώραν ἔγγονον τοῦ συγγόνου 
Τοῦ σεδαστοχράτορος ᾿Ισααχίου" 

Καὶ λοιπὸν αὐτὸν εὐμενῶς ἦν προσόλέπων, 
Καὶ συνέταττεν εὐνοοῦσι γνησίως. 

Οὕτω συνηνέχθη μὲν ὑπάρξαι τάδε" 

Ὁ δ’ αὐτοχράτωρ ἧκεν εἰς Νικαέων 
Μηνὸς περί που τέρμα Φεδροναρίου. 
Ἐπὶ χλίνης δὲ καθίσας xa0' ἑσπέραν 
Παρεῖχεν ἀνάπαυσιν αὐτοῦ capxit: 
Μετὰ βραχὺ δ᾽ εὕρητο πρηνὴς ἐν χλίνῃ 
Ἐξαπίνης ἄναυδος, οὐκ ἐπαΐων. 

[αῦτ’ ἄρα συνέδραμον ᾿Ασχληπιάδαι 
*Exagtoq συμφέροντες ἄκος τῆς νόσου, 
Πρὸς δ᾽ αὖ ἀμυχὰς ἐν ποσὶ τεθειχότες, 
Τἄλλα τε δρῶντες ὧν διδάσχαλος τέχνη" 
᾿Αλλ᾽ οὐδὲν ἧττον ἡμέραν εἰς δευτέραν 
Ὑπῆρχεν ἀκίνητος, ἄφωνος χράτωρ, 
᾿Ἐμπληξίας νόσῳ γε συνισχημένος" 
Νόσου δὲ μιχρὸν ῥαΐσας πλὴν δυσχόλου 
Εἶχε χρόαν σώματος ἠλλοιωμενην" 
᾿Αφῖχτο λοιπὸν εἴς βασιλείους δόμους 


Τοὺς ἐν Νυμφαίῳ᾽ καὶ βραχὺν βιοὺς χρόνον 


᾿Απῆλθε πρὸς Κύριον ἐκλιπὼν βίον" 
"Αναξ ἀγαθὸς χαὶ στρατηγὸς γεννάδας 
Πρὸς δυσὶν ἑξήκοντα βιώσας ἔτη, 

Ἔξ ὧν κατῆρξε πρὸς τριάχοντα τρία. 
᾿Επεὶ δ᾽ ἐτετρύχωτο χαλετῇ νόσῳ, 
Ἐπιπολάζων τοῖς τόποις ἦν Νυμφαίου, 
Κατὰ διαστήματα πάσχων τοῦ χρόνου" 
Ἔν παλατιῳ διάγων γὰρ ἔσθ᾽ ὅτε 

᾿Επὶ χλίνης ἄναυδος ἦν ἐῤῥιμμένος" 
᾿Ενίοτ᾽ αὖθις ἱππότης δεδειγμένος 
ἘἘχινδύνευεν ἐκπεσεῖν ἐφεστρίδος, 

Et μὴ παριππεύοντες ἀντεῖχον νέοι’ 
Εἶτα καθεστὼς τὸ φρόνημα λαμῦδάνων, 
Βάδην ὑπῆρχεν εἰς δόμους ὑποστρέφων 


CASRARES. 


A Igitur, o mi maxime Dei pontifex, 


me meo jure agero sit equum, 
atque Romanis legibus precipitur. 
Nam si parentibus natus essem barbaris, 
atque barbaricis innutritus legibus, 
juste, ut opinor, ad Loc jus compellerer : 
nunc cum Homana stirpe sim creatus, 
Romanis volo desceptare legibus. 

Sic Michaelem cibi patrocinantem 
Cesar tunc quidem dimittendum censuit ; 
neo tamen ille gravi suspicione caruit. 
Mittitur ergo a domino gratioso 

ad filium guum imperii Buccessorem 
Manuelemque presulem Byzantii 


(hic enim per id tempus Ecclesie preerat) 


qui perquam gravibus Michaelem minis 
canonicisque jussious cogit dicere, 

se vere domino bene velle Cesari, 
fidemque in omni vita servaturum, 
atque apostasia prorsus alienum fore. 
Peractis his Joannes imperator 
matrimoniali copulat consortio 

huic Michaeli stirpe Paleologo 
Theodoram neptem germani sui, 
Bebastocratoris scilicet [saacii : 
jamque eum benigno respiciebat vultu, 
atque amicorum habebat in numero. 
Hic fuit dicti exitus negotii. 

Postea Niceam ivit imperator 

ferme sub mensis finem Februarii. 


C Vespere porro lectulo decumbens 


corpuscu;i quieti indulgebat : 

paulo post subito cernuus in culcitam. 
mutus inventus est et nihil audiens : 
quamobrem accurrentes Asclepiade 
morbo medelam variam adhibebant, 
et pedes etiam punctim vellicabant, 
promentes artis omne magisterium. 
Nihilo tamen minus jai die secunda 
immobilis mutusque jacebat Cesar, 
Bensibus cunctis morbo consopitis. 
Mox aliquantum reviguit ; quamquam 
corpusculo defluxerat omnis color. 
Quare defertur in Nimphai regiam, 
ubi sat brevi tempore superstes, 


D postea defunctus ad Dominnm abiit : 


rex sane bonus et fortis imperator, 
annis duobus supra sexaginta 

vixit, in imperio triginta tribus. 

Is postquam gravem incidit in morbum, 
cirea Nymphaei regiam diversans 

ex intervallo deficiebat animo. 
Interdum enim in palatio degens 
loquela in lecto carens recumbebat : 
interdum etiam equitans in publico, 
lapsurus erat cernuus ephippio 

ni adequitantes subvenissent juvenes : 
et mox ereclus, spiritu recepto, 
revertebatur pedibus in regiam, 


327 EPHRAEMII CHRONOGRAPHI 


vel gestutus a famulis in sellula. 


THODORUS DUCAS LASCARIS AN. Ill. 

MENS. ALIQUOT. 

Sic vitae termino Joannes imposito 

heredem dignitatis et imperii 

filium reliquit Theodorum Lascarim 

cognomen id habentem a majoribus, 

annos tunc natum tres supra triginta, 

ut tradiderunt temporum periti. 

Huuc more solito clypeo sublatum 

imperatorem salutavit populus : 

isquo Nymphzi regia profectus 

Philadelphiam sine mora accessit, 

ubi cum sultano fadus confirmavit. 

]llinc Nicenam progressus in urbem 

regium plausum audiit solemniter. 

Mox congregatis undique pastoribus 

precipuaque rite cleri parte 

cum his de summo presule deliberabat, 

quoniam Manuel patriarcha obierat 

mensibus ante Cesurem duobus. 

Atque id urgebat, ut accepto stemmate 

in oecidentem iret cum exercitu, 

res ibi turbante Michaele Bulgaro 

quem ex Asane ediderat filia Angeli. 

Cesaris enim hic audito obitu, 

nostra incursabat graviter castella 

[lesperiisque nocebat provinciis. 

Itaque aliis alios eligentibus 

ad patriarche summam dignitatem, 

communis demum Blemmydam sententia 

Nicephorum honore digtium censuit, 

virum virtute el mente praestantissimum, 

omni exornatum doctrinarum genere, 

sucque etatis nemini secundum, 

diciplinarum omnium magistrum 

οἱ summo amore Cesari devinctum, 

cui litteras discenti preceptor fuerat, 

necnon ad alias pulchras disciplinas. 

Mire ergo Cesari placebat electio, 

qui hunc ad sacrum solium vocabat 


haud preces solutn sed vim quoque adhibens. 


Sed repugnantem dignitati cernens, 
neque se omnino patientem flecti, 

ad monachum Arsenium suffragium vertit 
degentem prope lacum Appolloniatis, 
nulla propemodum praeditum doctrina, 
unius leviter conscium grammatice, 
gravibus prorsus ecientiis expertem. 
Atque hunc accitum festinatim Cesar, 
jamque presentem, patriarcham elegit : 
pastoribusque precipit, celeriter 

ipsum ordinibus initiareut sacris : 

qui tridui spatio consecrant Arsenium 
diaconum presbyterum et episcopum : 
ἃ quo imperator corona redimitus 


(48) Hic est, cojus orationem de regis officio, ad Theodorum imp. scriptam, ego nuper edidi 


Vat. volumine secundo. 


À 8905 ἼΙ xai φορήδην τοῖς ὑπηρετουμένοις. 
ΘΕΟΘΔΩΡΟΣ ΔΟΥΚΑΣ O AAXKAPIZ ET. τ’, ς. 


Οὕτω τὸ βιοῦν ἐχμετρῶν ᾿Ιωάννης 
Θεόδωρον χλν»οῦγον ἀρχῆς καὶ χράτους 
Τὸν παῖδα χατέλιπεν, ix Λασκαρίων 
Τοὐπώνυμον φέροντα τῶν προπατόρων" 
8910 "Avyovza τριάχοντα τοῦ βίου y póvouc 
Ποὸς τρισὶν ἄλλοις, ἔφασαν εἰδότες, 
"Uc αὐτοχράτωρ βασιλεὺς ἐπ᾽ ἀσπίδος 
᾿Αναγορευθεὶς κατὰ κρατῆσαν ἔθος, 
Εὐθὺς ἀπάρας ἀπὸ χώρου Νυμφαίοο, 
8915 Τὴν Φιλαδέλφου καταλαμβάνει πόλιν, 
᾿Ατ᾽ o5 βεβαιοῖ τὰς πρὸς σουλνὰν συμδάσεις. 
Κἀκεῖθεν ἐλθὼν εἰς Νιχαέων πόλιν, 
Β Βασιλικῆς ἔτυχε τῆς εὐφημίας" 
ΕἾτ᾽ ἀρχιρθύτας ἀλίσας πανταχόθεν 
89020 Κλήρου τε παντὸς τοὺς λογάδας ὡς δίον, 
Σὺν τοῖσδ᾽ ἐδίφα προστάτην Ἐχκλησίᾳ, 
Τοῦ ποιμενάρχου Μανουὴλ τεθνηκότος 
Hp:vi, θανεῖν avaxza μησί που δύο. 
Ἔσπευδεν οὖν ὡς ταινιωθεὶς τῷ στέφει 
8925 Ἔπιστροατεύσε! τοῖς κατὰ δύσιν τόποις 
Πάσχουτ' καχῶς πρὸς Μιχαὴλ Βουλγάρου 
Ὃν ᾿Αγγέλου παῖς ἀπέτιχτεν ᾿Α σάνγ" 
Μαθὼν γὰρ οὗτος τὸν μόρον βασιλέως 
Σφοδρῶς ἐπήε: ᾿λωμαϊκοῖς φρουρίοις 
8930 Toi; κατὰ δύσιν χειμένοις χαὶ χωρίοις. 
Ἄλλων παρ᾽ ἄλλων τοιγαροῦν χαλουμένων 
Eis ποιμεναρχίαν τε xal προεδρίαν, 
C Ἢ δόξα κοινὴ Βλεμμύδην Νιχηφόρον (R4) 
Προοττασίας ἄξιον εἶναι προὐτίθει, 
8935 “Ανδρ᾽ ἀρετῇ τε συνέσει χεχασμένον. 
Ἴδριν σοφίας παντοδαπῆς καὶ λόγων, 
Καὶ τῶν κατ᾽ αὐτὸν οὐδενὸς λελειμμένον, 
Τετραχτύος διδάσκαλον μαθημάτων, 
Φιλούντα φιλοῦντα πρὸς βασιλέως, 
8940 Διδάσκαλον φανέντα τῷδε τῶν λόγων, 
Παιδείας ἀλλης καὶ χαλῶν διδαγμάτων" 
Καὶ βασιλεὸς οὐχ ἧττον ἡγάπα τόδε. 
Ἔσπευδεν οὐκοῦν τόνδ᾽ ἑνιδρῦσαι θρόνῳ, 
IIeipav προσάγων, προστιθείς τι xai βίας. 
8045 Ὡς δ᾽ εἶδεν οὐ θέλον α τὴν προεδρίαν, 
Τρόπῳ δὲ παντὶ μηδόλως πεπεισμένον, 
᾿Επὶ μοναχὸν ᾿Αρσένιον ἐτράπη, 
᾿Ασχοῦντ᾽ ᾿Απολλωνιάδος xat& λίμνην, 
Πεῖραν ὀλίγην γραμμάτων χεχτὴ μένον. 
8950 ᾿Επιπολαίως γραμματιχῆς ἠμμένον, 
Αυλων δ᾽ ἄγευστον ἐγχρίτων μαθῃ μάτων. 
Τοῦτον μετεστείλατο ταχέως χράτωρ, 
Καὶ δὴ παρόντα πατριάρχην δειχνύει" 
Καὶ ποιμενάοχαις ἐγκελεύεται τάχος 
8955 "Amavt' ἐπ᾽ αὐτῷ τὰ χατὰ νόμους δράσαι, 
"Qv καὶ τελοῦσιν ἐν τρισὶ τόνδ᾽ ἡμέραις 
Διχάονόν τε vai θύτην xai ποιμένα" 
Παρ᾽ οὗ βασιλεὺς ταινιωθεὶς τῷ στέφει, 


328 


in coll. 


829 


Ὡς εἴχεν ἐξώρμησεν εὐθὺς πρὸς δύσιν 
8960 ΙΙορθ μὸν διαδὰς ναυσὶν ᾿Ελλησποντίων" 
Καὶ χαταλαδὼν ᾿Αδριανοῦ τὴν πόλιν, 
Ἔν τῷδε διήγαγεν ἡμέραν μίαν" 
Εἴτ᾽ ἐχτρατεύει πρὸς τὰ ροδόπης μέρη 
Κατὰ Μιχαὴλ Βουλγάρων ἀρχηγέτου 
8005 Σὺν στρατιᾷ κατ᾽ Εὔρον ἐσχηγέτου 
Ὃς εἷλε Στενίμαχον, Τζέπαιναν, Οὔστραν, 
Κουθοὺς, Περπερίκιον καὶ Περιστίτζαν, 
᾿Εφραὶμ, Κριτζιμὸν, ᾿Αχριδοῦ πάντα τόπον, 
Ὑπήχοα φρούρια τῇ Ῥωμαίδι’ 
8970 Οὕτως ἐπιόντος δὲ xpatdoyoo δρόμῳ, 
Ὁ Μιχαὴλ γνοὺς ἐχ χατασχόπων δράμα 
Φυγὰς ἀπιὼν ᾧχετο πρὸς πατοίδα 
Αὐτός τε χαὶ στράτευμα διὰ δυσπόρων 
Συνηρεφῶν τρίδων τε καὶ δυσεχθάτων. 
8975 E520v κενόν δ᾽ ἕωθεν ἄναξ τὸν τόπον, 
"Ev! Βεῤῥόην ἦχε τὴν ἐν γειτόνων" 
᾿Ελὼν δὲ ταύτην καὶ σχυλεύσας τὰ πέριξ. 
Elc ᾿Αδριανοῦ τὴν πόλιν ὑποστρέφει 
Μετὰ λαφύρων ἀμυθήτων τε σχύλων᾽ 
8980 ᾿Αφ᾽ οὔ πεπομφὼς στρατιὰν ὅτι τάχος, 
Πόλεις παρεστήσατυ τὰς ἀποστάσας" 
Καὶ βασιλεύς δ᾽ ἔξεισι χατὰ 'Ροδόπης, 
Καὶ Στενίμαχον, Κρυτζιμὸν, IHepravictav, 
᾿Εχανχσώζει χράτει τῶν Αὐσόνων" 
"ἔμεινε δ᾽ ἀνάλωτος Τζέπαινα μόνη 
Διά τε χρυμὸν xai τόπου δυσχωρίαν. 
Ἧρος δ᾽ ἑπιλάμψαντος αὐτίκα γράφει 
Αναξ στρατηγοῖς τοῖς χατὰ Σέῤῥας πόλιν 
Τῷ Στρατηγοπούλῳ καὶ Τορνιχίῳ 
Μετὰ στρατιὰς προδαλεῖν τῇ Τζεπαίνῃ. 
᾿Βξβήεσαν οὖν παρὰ τόνδε τὸν τόπον᾽ 
Εἴτ᾽ οὐχ ἰδόντες στρατιάν ἐναντίων, 
Οὐχ ὁπλίτας ἰόντας εἰς μάχην ὅλως" 
Φύλλων δὲ χτύπων xal ψόφων σθημένοι, 
8093 ᾧχοντ᾽ ἀκόσμως ἐν φυγῇ λελοιπότες 
Ἴππους πανοπλίας τε xal σχευὴν ὅλην 
Τοῖς ἱπποφορῦοῖϊς καὶ συδώταις Βουλγάρων" 
"O γνωσθὲν ἡνίασεν ἄναχτα λίαν. 
Οὐχ ἧττον ἡνίασεν εἰσπεσὸν πάλιν 
9000 Λυποῦν τι καχὸν Δραγωτᾶς ἐχ Βουλγάρων, 
Ἄρχων στρατιᾶς τῆς κατὰ Μελενίχον" 
Ὅστις ἀποστὰς χαὶ στρατὸν συναλίσας 
Κατατρέχων ἥν τὰ πέοιξ Μελενίχου" 
ἼΑστυ δὲ συνέχλεισε πορθῆσαι θέλων. 
Ἤχουστο ταῦτα βασιλεῖ στρατηγέτῃ, 
Καὶ τὴν ταχίστην ἀετός τις καθάπερ 
Ὥκχιστος ἔπτη πρὸς Μελενίχου τόπους 
Μετὰ στρατιᾶς χαὶ στρατηγῶν ταγμάτων. 
. Καὶ καταπλήξας στρατιὰν ἐναντίων 
9010 Αἰφνιδίῳ τε καὶ στρατιᾶς τῇ στίφει, 
᾿Ετρέψατο σφᾶς εἷς φυγὴν χαταχράτος, 
Κτείνων, διώχων, αἰχμαλώτους λαμβάνων, 
Ὡς ix τοσούτων ἐχφυγεῖν βραχεῖς μόρον, 
Καὶ πρὸς Μυσίας διασωθῆναι μέρη. 
9045 Ὁ δ᾽ αὖ Δραγωτᾶς συμπατηθεις ἀθλίως 
Ἵππων ποσὶν τέθνηχεν ἐχλιπὼν φάος. 
Οὕτω βασιλεὺς διαθεὶς πάνθ᾽ ὡς δέον, 


PATROL. Gh. CXLIII. 


8985 


CJEBARES. 


330 


À in occidentem protinus discedit, 


ce 


c 


D 


Hellespontiacum navibus fretum transiens. 
Atque Hadriani delatus ad urbem, 

ibi vix uno demoratus die, 

castra promovit Rhodopem versus 

contra Bulgaricum principem Michaelem, 
qui cum exercitu ad Hebrum morabatur ; 
Stenimachum ceperat, Tzepenam, Ustram, 
Cribos, Perporacium, et Peristitzam, 
Ephremum, Critzimum, cunctam Achridem 
qu& nobis arces antea parebant. 

Nunc de irruente celeriter Cresare 

ab explorante Michael admonitus, 

fuga se statim retulit in patriam 

ipse cum copiis, per locos difficiles 
perque dumosos sine calle saltus. 

Mane cum vacuum locum reperisset 
Cesar, propinquam pervenit ad Berrhoen : 
qua capta, agroque proximo direpto 
Hadrianopolim semet recipiebat 

non sine multis spoliorum divitiis. 

Atque illinc misso protinus exercitu 
recuperavit urbes apostolicas. 

Ipse perrexit imperator ad Rhodopen, 
Stenimachumque, Peristitzam, Crytzimum, 
Romano rursus addidit imperio. 

Una Tzepena perstitit invicta 

ob loci asperitatem atque hiemis. 

Sed vere exorto, statim dedit litteras 

δ duces Caesar Serris demorantes 
Strategopulum scilicet et Tornicium, 

ut cum, exercitu quaterent Tzepenar.. 

Illi ad hunc agmine tendentes locum, 
cum nec vidissent hostilem exercitum 
neque ruentes in prelium armatos, 
foliorum tantum sonitu perterriti 

turpiter diffugerunt, abjectis etiam 

equis et armis et sarcina universa. 

que preda cessit armentariis Bulgaris. 
Rem autem Cesar pertulit egerrime. 

Nec minus aliud superveniens malum 
sensit, videlicet Bulgarum Dragotam, 
nostras regentem Melenici copias. 
Rebellans enim, congregato exercitu, 
populabatur Melenici fines 

ipsamque urbem obsidens premebat. 
Audiit hoc in castris imperator, 

utque volatum aquila emulatus 

vie compendio pergit Melenicum 

cum suis copiis ordinumque ducibus: 
perterritoque hostium exercitu 

subito adventu militumque numero, 
fugam ingentem atque cladem edidit, 
persequens, cedens, captivos intercipiens, 
ut pauci ex tot interitum vitaverint, 

qui fuga in Mosis partes evaserunt. 
Dragotas autem proculcatus misere 
equorum pedibus vit» rupit filum 

His Cesar actis ex animi sententia, 


331 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


et defectorum feminis aoc liberis 

alio translatis, procul Melenico. 
Thessalonicam illinc est reversus : 
unde transmisso Axio profundo, 
Bodenos venit aquis abundantes ; 

ubi laborans ventris doloribus, 

paulum propterea substitit diebus. 

Mox reoreatus, Prilapum invieit, 

ubi non paucis perstitit diebus. 

Deinde transiit ad Belesum oppidum; 
contra quod machinis bellicis directis, 
in deditionem mox cives accepit, 

qui obtenta nequid paterentur fide 
semet ao oppidum permiserunt Csesarl. 
Quamobrem arci imposito presidio, 
per Nautzapoleos aridam regionom, 
aqua laborans atque commeatu, 

egre pervenit tamen ad urbem Serras; 
ubi ex Oriente litteris perlatis, 

Turcas agente Tacharionum denuo 
periolitari intelligit et conturbari. 
Quod ubi Cesar novit, cursu concito, 
processit sine mora ad Hebrum flumen: 
ubi rumorem falsum essc intelligens. 
de itinere suscepto nonnihil devians 
Didymotichum contulit se in urbem, 
deinde ad inclytam Hadrianopolin, 

et ad Tzepenam oppugnandam rediit; 
sed cum nihil proficeret reversus est 
ad munitum oppidum Didymotichum : 
ubi relicto non modico exercitu 

cum ducibus et oppidi custodibus, 
Lascari Manuele, et Margarite 

homine rusticano et pulte alito 
Neocastrisque originem trahente; 
insuper belli ordine prescripto; 

ilino discedens Hellespontum transiit, 
Stationesque Lampsaci constituit : 

ubi suos duces celsis dignitatibus 
auxit, ornavit, preemiaque distrihuit. 
Georgium quidem vulgo Muzalonem 
protovestiarii et simul protosebasti 
nec non stratopedarche orvavit titulis: 
hujus autem fratrem Andronicum, 
magni donavit officio domestioi : 
Angelum denique fecit protostratorem. 
His actis imperator revertebatur 

ad suum regale Nymphai palatium: 
ubi per hiemis tempora versatus, 

vere appetente exercitum collegit 
innumerum pedestrem atque equestrem, 
concretum Mosis, Ilalis, atque Scythis. 
precipue tamen viris nostri generis : 
dirigensque iter in occidentem, 
Helespontiacam Lampsacum devenit: 
ubi cladem exercitus intellexit 
ducumque relictorum Didymotichi. 
Nam Cssare in longinquis absente locis, 
rex Bulgarorum conscripta Scytharum 


À Kal τὰς ἀπίστων γαμετὰς xal τεκνία 

Ποῤῥωτάτω θεὶς ἄστεος Μελενίχου, 

9020 ᾿Εκεῖθεν ἦκεν εἰς Θεσσαλονιχέων" 
'Ao' οὗ περάσας ᾿Αξειὸν βαθυδίνην 
"Actu Βοδηνῶν ὑδατόῤῥυτον φθάνει" 
Ἔνθα νοσήσας χοιλιαχόν τι πάθος, 
Μιχρόν τι qp προσμένει τούτου χάριν. 

9025 Εἴτα ἑαϊσας ἄστυ Πριλλάπου βλέπει, 
Οὗ διαγαγὼν οὐχ ὀλίγας ἡμέρας, 
Ἐπ στρατεύει Βελεσῷ τινι πόλει, 
Καθαιρετιχὰς μηχανὰς ἐπηγμένος" 
ἭΝπερ παρεστήσατο τῇ συμφωοίᾳ 

9030 Τοῦ μή τι’ παθεῖν δρχον εἰσδεξαμένων 
Τῶν ἕνδον ὄντων καὶ προδόντων τὴν πόλιν. 
Λπαντα τοίνυν εὖ διαθεὶς φρουρίου, 

Β Διὰ Ναυτζαπόλεως ἀνύδρου τόπου 
Σὺν ἀπορίᾳ καὶ ποτῶν xai βρωμάτων, 

9035 Εἰς Σέῤῥας ἦχε τληπαρῶς πλὴν τὴν πόλιν 
Ἔνθα γραφὴν δέδεκτο πρὸς τῶν ἐξ ἕω. 
Ὅτι τὰ Τούρχων πρὸς Ταχαρίων ἔθνους 
Κυμαίνεται νῦν xal ταράσσεται πάλιν͵ 
Ταῦτα διαγνοὺς, συντεταγμένῳ δρόμῳ 

9040 Πέφθαχεν Εὖρον τὸν ποταμὸν ἐν τάχει" 
Οὗ μήνυμα γνοὺς ἀερεχὲς μὴ τυγχάνειν, 
Τρίδου παρεχχλίνας τι χαταλαμθάνει 
Διδυμότειχον ὡνομασμένην πόλιν" 

Εἶτα χυδίστην ᾿Αδριανοῦ τὴν πόλιν. 

9045 Καὶ πάλιν ἐστράτευσε χατὰ Τζεπαίνης" 
Καὶ μηδοτιοῦν δεδραχὼς, ὑποστρέφει 
Κατὰ Διδυμότειχον ἀσφαλῆ πόλιν" 

Ἔνθα λελοιπὼς στρατιὰν οὐ μετρίαν, 
Καὶ ταγματάρχας καὶ φύλαχας φρουρίου, 

9050 Μανουὴλ τὸν Λάσχαριν xai Μαργαρίτην 
᾿Αγροῖχον ἄνδρα πιτύροις τεθραμμένον 
'Ex Νεοκάστρων σείρὰν ἕλχοντα γένους: 
Καὶ νουθετήσας σφᾶς δέοντα πρὸς μάχα, 
Ἔχεϊῖθεν ἄρας ᾿Ελλήσποντον διέδη,- 

9055 Kai σχηνὰς αὐτοῦ πηγνύει πρὸς Λαμψάχῳ, 
Καὶ τοὺς ὑφ᾽ αὑτὸν ἀξίαις ὑπερτάταις 
Τιμᾷ, χυδαίνει δωρεάς τε προσνέμει, 
Γεώργιον μὲν Μουζάλωνα τοὐπίχκλῃην 
Πρωτούεστιάριον ἀναδειχνυει 

9060 Πρωτοσεδαστὸν στρατοπεδάρχην μέγαν" 
᾿Ανδρόνιλον δὲ σύγγονον τούτου πάλιν 
Μέγαν χατωνόμασεν ἐν δομεστίχοις" 

Τὸν "Αγγελον δὲ πρωτοστράτωρα πάλιν 
Ταῦτα δεδραχὼς βασιλεὺς ὑποστρέφει 

9065 Πρὸς βασιλείους τοὺς ἐν Νυμφαίῳ δόμους 
Οὐ διαγαγὼν χειμερινὰς ἡμέρας, 

'Hp^« φανέντος στρατιὰν συναλίσας 
Μυριάριθμον πεζικὴν οὐ ἱππότιν 
ΝΜυσοῖς συγχροτουμένην, Σχύθαις, 

9070 Μάλιστα πάντων ἹΡωμαϊχῇ πληθύι, 

Ὡς πρὸς δύσιν ἔτεινεν ὅρμημα χράτωρ, 
Καὶ Λάμψακον πέφθαχεν Ἐλλησποντίαν-» 
Ἔνθα περ ἔγνω συμῳψορὰν στρατευμάτων 
Καὶ τῶν στρατηγῶν τῶν ἐν Διδυμοτείχῳ. 

9075 Ἐπεὶ γὰρ ἀπῆν βασιλεὺς μακρὰν τόπου, 
'O Βουλγαράναξ ἐκ Σχυθῶν συναλίσας 


C 


D 


333 


Χιλιάδας τέτταρας, εἴτε xal πλέον, 
Κατὰ θρέκης πέπομφε χωρῶν, ἀστέων * 
Οἱ πρὸς ποταμὸν "Pryiva χεχυμένοι, 

9080 “Λπαντ᾽ ἐποίουν Σχυθικὴν ἐρημίαν " 
Ἔνθα στρατηγοὶ προσταγῆς βασιλέως 
Οὐκ οἶδα τί παθόντες ἐκλελησμένοι, 
᾿Επαφιᾶσι τὴν στρατιὰν τοῖς Zxóga:q * 
Συῤῥήξεως οὖν συμθάσης ἑκατέροις, 

9085 Νιχῶσαν ἠνέγχαντο βαρδάρων στίφος, 
Καὶ κτείνεται στράτευμα Ῥωμαίων ξίφει " 
᾿Αλίσκεται δὲ Μαργαρίτης τοῖς Σκύθαις 
Πολλοῖς σύναμα καὶ πιπράσκεται σφίσιν " 
Ὃ γνοὺς ὁ κρατῶν καταταχήσας δρόμῳ 

9000 Βουλγαροφύγῳ προσπελάζει φρουρίῳ 
Καί τινας εὑρὼν βαρδάρων ἐν Βιζύῃ, 
Ἔργον σπάθης τίθησιν αὐτοὺς καὶ ξίφους, 
Πλὴν καταλαδὼν τὸν ποταμὸν ῬῬηγῖνα, 
Σχηνὰς ἐχεῖ πήγνυσι καὶ παραμένει " 

9095 Ἔνθα περ Οὖρον Ῥῶσον ὠνομασμένον 
Τὸν Παιόνων πέπομφε ῥῆγα (8 ) Μυσάναξ 
Πρὸς τὸν χρατάρχην Θεόδωρον Αὐσόνων, 
Ὡς ἂν ἐρωτήσειε τὰ πρὸς συμθάσεις. 
᾿Αφιγμένος γοῦν Ῥῶσος ὡς βασιλέα 

9100 "Qv πενθερός γε Βουλγάρων ἀρχηγέτου 
Καλῶς ἐδέχθη καὶ λιαν φιλοφρόνως, 
Καὶ συμδιδάσεις ἐχτελεῖ σὺν ὀρχίοις * 
AV δ᾽ ἦσαν, ὡς Ἰζέπαινα Ρωμαίων χράτει 
ρὸς Βουλγάφων ἄρχοντος ἀφεθῇ πάλιν * 

9105 Τούτων βασιλεῖ κατὰ νοῦν πεπραγμένων, 
Αρας ἐχεῖθεν, Θεσσαλονίχην βλέπει, 
Ἔχων μεθ’ αὐτοῦ xai Μιχαὴλ δεσπότου 
Σύνευνον ἅμα φιλτάτῳ Νιχηφόρῳ, 
Ὁδοιποροῦντας εἷς περάτωσιν γάμων. 

9110 "Hvosro τοίνυν τὰ τῶν γάμων ὡς ὅέον * 
Ilaióx χρατάρχου Μαρίαν Νιχηφόρος 
Κατὰ νόμους σχὼν εἰς γάμου κοινωνίαν. 
Πλὴν πρόσθεν ἀπέλυσεν Αὐσόνων κράτει 
Σέρδια Δυῤῥάχιον οὗτος δεσπότης 

9115 Περὶ γυναιχὸτ δειλιῶν χαὶ φιλτάτου * 
Ἐν τοῖσδε διάγοντος ἄνακτος τότε, 
Γραφήν τις ἐχπέπομφέν οἱ Βιθυνόθεν 
Διεξιοῦσαν ὡς ἀποδοάτας ἔχει 
Πρὸς Περσίδος γῆν ἡγεμὼν Βιθυνία 

9120 Ηαλαιολόγος Μιχαὴλ Κομνηνόπαις, 
Τοῦτ᾽ ἀναχυχᾷ x220(av βασιλέως * 
Ὅμως ἀπιὼν ἐν φυγῇ πρὸς Περσίδα 
Γράμμ᾽ ἐγχαράττει προστάταις Βιθυνίας 
Ἐν ὑπογραφαῖς ἀσφαλισϑὲν ἰδίαις * 

9125 Διαγορεῦον ὡς "Exsivoc μὲν τάχα 
Φεύγει δεδιὼς τὴν σδέσιν τῶν ὀμμάτων " 
Αὐτοὶ δ᾽ ἔχεσθε νουνεχῶς τῶν πραγμάτων. 
Καὶ πάντα δρᾶτε πρὸς φυλακὴν ἀστέων 


Χώρας τε λοιπῆς, φησὶ, χαὶ στρατευμάτων, 


9130 Τουτὶ χομισθὲν τὸν χρατάρχην ἡδύνει - 
Πλὴν διαθεὶς εὖ τὰ xa0' ἑσπέραν ἄναξ, 
Μετὰ στρατιᾶς ἐχτρέχει πρὸς τὴν ἕω 
Λιπὼν στρατηγοὺς κατὰ Θεσσχλονίχην 


CARSARES. 


À milla ferme quatuor aut etiam plura 
per Thracie immisit terras atque urbes : 
qui circa flumen, cui nomen Regina, 
vagi palantes omnia corrumpebant. 
Tunc nostri duces, Cesaris mandato 
nescio quo pacto oblivioni tradito, 
cum suis copiis aggrediuntur Scythas : 
et jam utrinque armis concurrentibus, 
barbara phalanx retulit victoriam, 
cesusque noster fuit gladio exercitus : 
ipse quin etiam Margarites capitur 
cum aliis multis, atque a Scythis venditur. 
Cesar re cognita, subditis calcaribus 
ad arcem Bulgarophygum accurrit statim : 
Byzieque nactus aliquantos barbaros, 

p ocoidione omnes gladio occidit. 
Verum progressus δὰ Reginam fluvium, 
tentorium ibi fixit, atque subatitit. 
Atque illuc Urum cognomentu Rosum 
Paonie regem misit rex Bulgaricus 
ad Romanum Caesarem Theodorum . 
ut de integranda pace verba faceret. 
Imperatorem igitur conveniens Hosus, 
qui socer erat regnatoris Bulgari, 
amanter est exceptus et honorifice, 
jurateque pacis sunt conditiones 
nempe ut Romano Tzepenam imperio 
rex Bulgarorum denuo concederet. 
Qua re peracta ex animi sententia, 
Thessalonicam illinc Cesar venit, 


C despote quoque Michaelis habens 


in comitatu uxorem cum filio suo 

ob peragendas nuptias Nicephoro. 

Ergo nuptiarum celebratur ritus, 
Cesaris filiam Mariam Nicephorus 
legitimo conjugio sibi copulat. 

Antea tamen cesserat imperio 

nostro Dyrrachium Serviorumque castrum 
despota uxori filioque timens. 

Dum in hoc Cesar versatur negotio 
accipit litteras missas ex Bithynia 
sighiflcantes profugisse ad Turcas 
Bithynia rectorem Paleologum 
Michaelem illum Comnenis ratum : 

que res turbavit imperatoris animum. 
Cum ille tamen ad Turcas profugeret, 
schedam Bithynie scripsit magistratibus 
quam propria manu subscribens firmavit : 
signiflcans, ae quidem extorrem ire, 

ne pateretur oculorum damnum ; 
ceterum ipsi rem prudenter gererent, 
et custodirent sedulo civitates. 
provinciamque et milites recte regerent. 
Quae res nuntiata imperatori placuit : 
jamque ordinatis in occidente rebus, 

ad orientem cum mlite excurrit, 

relicto duce Thessalonica 


334 


(85) Falli videtur Ephremius. Acropoltia enim dicit huno Urum Ungarie regis genecrosxn, won 


iegem. 


335 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


Lascari Michsele viro strenuo, À Μιχαὴλ Λασκάριον ἄνδρα γεννάδαν, 
Prilapi autem Scuterio Xylea 9135 Ἐν δὲ Πριλλάπῳ Xxovtipiov Ξυλέαν 
congruum sibi cognomen gerente. ᾿Ἐπωνυμίαν ἀτρεχῇ κεχτημένον * 

Belesso imposuit locisque (finitimis Ἐν δ᾽ αὖ Βελεσσῷ τοῖς περιχύχλῳ τόποις 
custodem Theodorum Calampacem. φύλαχα Θεόδωρον τὸν Καλαμπάχην * 
Illyrium denique Chabaroni tradidit. Ἰλλυριῶν δὲ Χαδάρων᾽ ἐπιστάτην. 

His super, summo dignitatis apice, 9/40 Πρὸς τοῖσδε Γεώργιον ᾿Αχροπολίτην 
constituit Georgium acropolitam "Apyovxa πάντων xal πρόεδρον δεικνύει, 
pretoris titulo pridem exornatum. Πρόσθεν τιμήσας τῇ πραίτωρος ἀξίᾳ. 
Georgius hio contulit se Berrhoeam, Οὕτως ἀφῖχτο πρὸς πόλιν Βεῤῥοιαίων, 
ubi exspectabant eum legati pape: Kaxsice πρέσδεις προσμένοντας τοῦ κάπκα 
quibuscum ex sententia negotium gessit, 9145 Εὖ τὰ xax' αὐτοὺς διαθεὶς ὥσπε; δέον, 
eosque posthinc dimisit in patriam. Ὑποστρέφειν δέδρακχε πρὸς τὴν πατρίδα. 
Deinde accessit δὰ Serviorum castrum, Εἴτα παρελθὼν φρούριον τῶν Σερδίων, 
preteriensque oppido Castoria, Kai Καστορίαν παραμείψας τὴν πόλιν, 
per Achrin iter faciens Albanum venit, B Av ᾿Αχρίδος πέφθαχεν ᾿Λλδάνου τόπον, 
atque illino demum ad urbem Bpidaurum : 9150 Κἀχεῖθεν ἦχεν εἰς ᾿Επίοαμνον πόλιν, 

in qua dispositis prout viaum est rebus, Κἀχεῖ διαθεὶς τὰ χατὰ νοῦν ὡς δέον, 
viam emensus per Chunabiam, Matem, Διὰ Χουναδίας τε xai Μάτης τόπων, 


Κιτζάδεως Δεύρης τε τῶν πολιχνίων, 


Citzabin atque Debren parvas urbes, 
Ὡς εἴχε χατέλαδεν ἄστυ Πριλλάπου - 


ut potuit pervenit ad urbem Prilapum. 


Atque ibi versanti Acropolite 9155 Ἔνθα διατοίδοντι xav' ἄστυ τόδε 

tristis repente rumor est intellectus, Δυσάγγελος φήμη τις Tav ἀθρόον, 
Chabarorem scilicet Constantinum Ὅτι περ ἁλοὺς Xa6apov Κωνσταντῖνος 
in Caninorum conclusum castello, Ἔν καστελλίῳ Κανίνων πρὸς Μαρίας 

a sorore uxoris Michaelis despote Γυναιχαδέλφης Μιχαὴλ τοῦ δεσπεότου, 
Maria deceptum nuptiis οἱ amore, 9160 Ἐρωτοδέσμαις ἀπατηθεὶς xal γάμῳ 
vinctum teneri ferreis compedibus. Elpxti,» xavaxixptro χλοιὰ xai πέδας. 
Interim vero Michaelem despotam Καὶ τηνικαῦτα Μιγαὴλ ὁ δεσπότης 

pacis cum Cesare violato jure, Τὰς πρὸς χρατοῦντα συμὔάσεις διαλύσας, 
ditionem nostram armis concursare : C Χώρας ἐπήίει ρωμαϊκὰς σὺν ὅπλοις, 
jamque invanisse cunctam Pelagoniam, 9165 Ilacv τε κατέδραμε Πελαγονίαν, 
universumque Prilapi territorium, Kai τὸν πέριξ ἅπαντα χῶρον Πριλλάπου * 
unico excepto Prilapi presidio, Τὸ φρούριον λέλειπτο ΗἩριλλάπου μόνον, 
quod tamen ipsam proditione cepit. Ὅπερ προδόντων συνέλαδε καὶ τόδε - 
acropolites autem in arce degens, ᾿Αχροπολίτης δ᾽ εὑρεθεὶς ἔνδον τότε, 
quadam conscensa castelli turricula, 9170 ᾿Βρύματός τι χαταλαδὼν Topylov, 
perstabat illic ; donec juratam fidem Ἐκεῖ διῆγε, καὶ λαδὼν πρὸς δεσπότου 
obtulit illi despota, force incolumem, "Opxta χαχῶν ἀπαθῆ ter, vivat 

atque ad suum Cesarem dimissum iri, Καὶ παραπεμφθῆναι δὲ πρὸς βασιλέα, 
Tunc se permisit hosti cum turricula. Αὐὑτὸν παραδέδωχε σὺν τῷ πυργίῳ. 
Michael tamen despota perjurus 9175 Ὁ Μιχαὴλ δ᾽ Égopxoc ὧν ὁ δεσπότης, 
solidis illum vinculis astrinxit. Δεσμοῖς περιἐδαλεν αὐτὸν ἀφύχτοις. 
Ecce autem Michael Comnemus ille, Ὁ δ᾽ αὖ Κομνηνὸς Μιχαὴλ, o9 πολλάκις 
quem sepe memoravit historia nostra, Μνήμην ἐποίησαμεν ἀνόπιν λόγου, 

non sine sacramento in fidem Caesaris Ὅρχια λαθὼν πιστὰ πρὸς βασιλέως, 
rursus recuptus, ἃ Turcis regreditur: D 9180 Πρὸς τόνδ᾽ ἔπανέζευξεν &x τῆς Περσίδος - 
οἱ cum Macedonumi militum exercitu "Q δοὺς στρατιὰν ix Μαχεδόνων ἄναξ, 

in occidentem mittitur contra despotam. Εἰς ἑσπέραν πέπομφε κατὰ δεσπότου - 

lg igitur 86 contulit Thessalonicam ; Καὶ χαταλαόὼν θεσσαλονίχην πόλιν 
moxque conjunctus Michaeli Lascari Καί που συνελθὼν Μιχαὴλ Λασχαρίῳ, 
simul in agrum incurrit Derrhoese, 9185 Σὺν τῷδ᾽ ἐπῆλθε τὰ μέρη τῆς Βεῤῥοίας, 
atque inde predam abstrahit innumeram. Kai λείαν ἀπήλασεν ἔνφεν μυρίαν. 

Sic perturbato rei publicie statu, Τῶν πραγμάτων οὕτω δὲ διαχειμένων, 
pessimus etiam Triballorum princeps Kai Tp:02Aapyns ἡ χάκιστος χαρδία, 
perjurus vir, crudelis, temerarius, "ἔχσπονδος ἀνὴρ, ἀποφρὰς, μιαιφόνος, 
mille conscriptis et amplius militibus, 9100 Ὑπὲρ χιλίους στρατιὰν συναλίσας, 
Romanas terras vagans infestabat. Τὰ Ρωμαϊχὰ κατέδραμε χωρία. 


Neque ceasabat in occidonte Michael, - Ὁ δεσπότης δὲ Μιχαὴλ τὰ πρὸς δύσιν 


Δῃῶν, ἐρημῶν οὐκ ἔληγε καθόλου 
Καὶ τῇ xax αὐτὸν προστιθεὶς ἐξουσίᾳ 
9195 Ὅθεν στρατιὰν ἱκενὴν ἀποχρίνας 
"Hc ἡγεμὼν mais Θεόδωρός τις νόθος, 
Πρὸς τὰ Βοδηνῶν ἐξαποστέλλει μέρη" 
Ἥ Ῥωμαϊκῷ συντυχοῦσά που στίφει, 
Ἥττησεν, ἐσχέδασεν αὐτὸ ῥᾳδίως" 
9200 Ὅ γνοὺς Μιχαὴλ Παλαιολόγος τόδε 
᾿Ανὴρ μαχητὴς, γεννάδας, Ῥωμαλέος 
Ὡς εἶχεν ἐξώρμησε κατ᾽ ἀντιπάλων’ 
Καί τινα τῷ δόρατι πλήξας ἱππότην, 
("Hv δ’ ἄρα Θεόδωρος παῖς ἀποστάτου), 
9205 Εἰς γῆν καταδέδληκεν ἐξ ἐφεστρίδος. 
Ὁ δ᾽ αὖ Κομνηνῷ προσδραμὼν ἠντιδόλει 
Ζωῆς τε χάριν xal ψυχῆς πεφιλμένης, 
Καὶ συμπαθοῦς ἔτυχε συγγνώμης τότε. 
Πλὴν ἠγνοεῖτο τίς ἄρα καὶ τυγχάνει" 
9210 Τῷ τοι παραδίδωσιν φυλάσσειν Τούρχῳ. 
Ὁ δὲ αὖ φονεύει καὶ παραπέμπει μόρῳ. 
Τουτὶ μὲν οὕτω Μιχαὴλ δεδραμένος 
Σὺν τοῖς δ᾽ ὑφ᾽ αὐτὸν ἀρεϊκοῖς ἀνδράσι 
Παφλαγονίαν πατρίδα κεχτημένοις, 
9215 Πολλοὺς μὲν ἔργον εἰργάσατο τοῦ ξίφους" 
Ζωοὺς δὲ συνέσχηχεν εἴχοσιν πάλιν 
ἤλνδρας τιμίους, ἐγκρίτους ἀποστάτῃ. 
Ταῦτα μὲν οὕτω συμδέδηχεν ὡς ἔφην᾽ 
Ὁ Μιχαὴλ Βουλγάρων ἀρχηγέτης, 
9220 "Oc δὴ γυναιχάδελφος ἦν βασιλέως, 
'Ex8pàc δ᾽ ἄσπονδος Αὐσόνων χραταρχίᾳ, 
Πρὸς Καλλιμᾶάνου καιρίαν βεδλη μένος 
Πρωτεξαδέλφου προσγενοῦς πεφυχότος, 
᾿Εξξαπίνης τέθνηκεν ἐχλιπὼν φάος" 
9225 Οὐ τῇ γυναικὶ συναφθεὶς Καλλιμάνος, 


Ἔδοξεν ἀρχὴν προσλαδεῖν καὶ Βουλγάρων. 


᾿Αλλὰ Ῥῶσος Οὖρος μὲν ὡς θυγατέρα 

Μετὰ στρατιᾶς συμπεσὼν προσλαμῦάνει" 

Φονεύεται δὲ Καλλιμάνος Βουλγᾶροις. 
9230 Ἕρημον οὐκοῦν γνησίου διαδόχου 


Ὑπῆρχε λοιπὸν τὸ χράτος τοῖς Βουλγάροις" 


᾿Αλλ’ οἱ παρ᾽ αὐτοῖς ἔγκριτοι Βουληφόροι 
᾿Αρχηγετεῖν τάσσουσιν ἀρχἧς Βουλγάρων 
Τείχου τὸν Υἱὸν τὸν χαλὸν Κωνσταντῖνον" 
9235 Ὡς ἂν δὲ χαὶ δόξειεν ἐκ χληρουχίας 
Εἰς βουλγαρικὸν ἐγκαθεστάναι θρόνον 
Ἐρίτιμοι πέμπουσι πρέσόδεις Βουλγάρων 
Πρὸς τὸν χρατοῦντα θεόδωρον Αὐσόνων 
Ἵνα συναφθῇ τῷ Τείχου Κωνσταντίνῳ 
9240 Εἰρήνη πρώτη τοῦδε τῶν θυγατέρων 
᾿Ασὰν κρατάρχου Βουλγάρων οὐσ᾽ ἐγγόνη" 
"À καὶ περατοῖ σὺν προθυμίᾳ χράτωρ. 
Ἐπεὶ δ᾽ ὁ Τείχου ἦν ἔχων ὁμευνέτιν, 
Ταύτην διαζεύξαντες ἀνδρὸς ἀνόμως, 
9245 Elc φυλακὴν πέμπουσι τῷ στεφηφόρῳ. 
Μετὰ δὲ ταῦτα χαλεπωτάτῃ νόσῳ 
Περιπεσὼν ἔχειτο χρατάοχης κλίνῃ; 
'H δ' ἣν ἀνιάτρευτος ᾿Ασκληπιάδαις, 
Kai σφῶν τέχναις ἄχαμπτος οὐδ᾽ 


CAZSARES. 
Α despota damnis omnigenis faciendis 


B 


εἴχουσά- 


[πως. 


9250 Τοίνυν ἀπογνοὺς καὶ διαγνοὺς ὡς δέον, 


et sue ditioni terris subigendis. 

Nam comparato idoneo exercitu, 
quem notho filio Theodoro tradidit, 
jussit invadere Bodenorum agrum : 
atque ibi nostras quas offendit copias 
vicit, dispersit facili negotio. 

Michael re cognita Paleologus 
bellator vir magnanimus, fortis, 
abrupta mora hostibus occurrit : 

et quemdam hasta equitem percussum 
(erat is filius perfidi Theodorus) 

humi projecit ephippio depulsum. 

Ille Comneni provolutus genibus 
vitam rogabat sibi conservaret, 

reque ipsa veniam mitem impetravit, 
quanquam ejus ignota conditio erat : 
Turceque homini custodiendus traditur, 
qui miserum captivum gladio perimit. 
Atque hanc victoriam Michael patravit 
Mavortiorum quos ducebat militum 
opera usus, patria Paphlagonum. - 

Et multos quidem interemit hostes, 
preterea viginti vivos cepit 

viros insignes de rebellis aula. 

Atque huno predicta res exitum habuit, 
Michael autem Bulgarorum dominus, 
cujus soror Cesari nupta erat, 

nostri feedifragua hostis imperii, 

8 consobrino suc Callimano 

mortifero repente percussus vulnere 
vitam cum morte statim commutavit : 
cujus uxore ducta Callimanus 

visus est regnum obtinere Bulgaricum. 
Sed regis socer accurrens cum[exercitu 
Rosus Urus filiam suam recipit : 
occiditurque a Bulgaris Callimanus. 
Jamque carebat successore legitimo 
Bulgarice reipublice vacans thronus. 
sed optimates gentis ac senatores 

ad Bulgarorum thronum advocarunt 
egregium Tichi filium Constantinum. 
Atque ut legitimo successoris jure 
regnum adire videretur Bulgaricum, 
ad Romanorum Cesarem Theodorum 
mittit senatus legationem petens 

ut jungeretur dicto Constantino 

Irene filia Cesaris natu major, 

que Asanis regis Bulgari neptis erat. 
Et Csesar noster rem libenter annuit 
Tum quia jam Constantino uxor erat, 
hano a suo viro abstractam illicite 
imperatori custodiendam mittunt. 
Morbo post hec correptus gravissimo 
Cesur Theodorus tenebatur lecto ; 

et nil medendo proficiebant medici, 
artem Hippocratis superante morbo. 


Quare spe vite prudenter abjecta 


338- 


339 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 340 


ornamentisque regiis depositis 


monachi Casar induit tuniculam, 

omnia sua confitens peccata 

coram hominibus sed presertim Deo 
(namque hunc transversum egerant illecebre 
amorque s8corti nobilis haud protriti). 


Accedens ergo ad Mitylenes episcopum 
cui confiteri solitus peccata fuerat, 

δὰ hujus pedes accidit prostratus humi 
eosque calidis perluebat lacrymis, 

ceu quondam Christi femina peccatrix : 
quare et madebat fletu pavimentum. 
Atque hec verba geminabat confitens : 
Te, Christe, dereliqui ; propitius esto. 
Bic continenter repetens bonus Cesar, 
ad stationes transiit calestes, 

fllio relinquens regnum Joanni 
septenni ferme etate aut paulo amplius : 
ipse quatuor nondum plenos annos 
Romanum sceptro rexerat imperium : 
vir sane bonus, regnator religiosus, 
hilaris, blandus, subditis benivolus, 
omni doctrina et litteris ornatus ; 
fidelis Domini atque prudens famulus 
qui regni talentum ampliavit, auxit, 

et patrimonium strenue protexit : 
princeps benignus, fortis imperator, 
quique in Ecclesia nihil innovavit, 
laudabilis tum vita tum imperio ; 
egregio demum ex hao terra transitu 
atque salubri poenitentia felix 

Delatum est cadaver ad cenobium 

ἃ patre exstructum salutarium martyrum, 
ubi et fundator jacet honorifice. 


JOANNES THEODORI FILIUS ET MICHAEL 
PAL/EOLOGUS. 


Moriens Theodorus tres reliquit domi 
filios, quem dixi parvulum Joannem 
heredem dignitatis et imperii, 
duasque innuptas ineuper virgunculas, 
Eudociam videlicet ac Theodoram. 
Nam major natu Irene Ticho nupserat, 
Mariam minorem duxerat Nicephorus 
filius, ut dixi, Michaelis despote. 
Tenera plane etate Joannes erat ; 
quamobrem cavens rex pater filiolo, 
huic supremis tabulis imperium liquerat, 
adactis prius in sanctum jusjurandum 
subditis universis ac magistratibus 

ut conservarent stabilem filiolo fidem : 
quem commendavit postea tutoribus, 


(86 Hinc intelligimus quid spectet Nicephorus 
sub predicte orationis initio, ubi graviter invebi- 
tur in amorem illegitimum. Quanquam Joannem 
quoque Theodori parentem prie oculis habere po- 
tuit cujus in amore fragilitatem noster innuit 


ᾶ Ῥίψας τὰ λαμπρὰ τοῦ κράτους xal τοῦ στέ- 
ίφους, 
Τὰ τῶν μοναχῶν ἐνδιδύσχεται ῥάχη 
᾿Εξαγορεύσας πάντα οἱ πεπραγμένα 
Ἔμπροσθεν ἀνθρώπων τε καὶ θεοῦ πλέον" 
9255 Πόρνης vào οὗτος σώφρονος θρυλλουμένης, 
Τὴν πίστιν ἐν νῷ προσλαθὼν καὶ τὸν πό- 
[ov (B6) 
Τῷ ποιμενάρχῃ προσδραμὼν Μιτυλήνης 
"Q σφαλμάτων ἦν ἀναχαλύπτων βάρη, 
Elc τοὔδαφος πέπτωχεν αὐτοῦ πρὸς πόδας, 
9260 Καὶ τούσδε θερμοῖς δάκρυσιν ἀποκλύνει 
Ὡς πρὶν γυνὴ βέθηλος Χριστοῦ δεσπότου" 
Ὡς xai γενέσθαι πηλὸν ix τῶν δαχρόων. 
᾿Ἐξαγορείας ταῦτα συνείρων λόγοις" 
Β Σὲ, Χριστὲ, χατέλιπνν᾽ ἵλεως ἔσο. 
9265 Οὕτω δεδρακὼς συνεχῶς χρηστὸς χράτωρ, 
Πρὸς τὰς μονὰς βέδηκε τὰς οὐρανίους, 
Λιπὼν τὸ χράτος παιδὶ τῷ Ἰωάννῃ 
ῬἙπταέτει ποῦ τυγχάνοντι καὶ πλέον" 
Μήπω καθαρῶς τέτταρας ὅλους χρόνους 
9270 Τὴν Ῥωμαϊκὴν ἰθύνας κοαταρχίαν" 
᾿Ανή ἀγαθὸς, εὐσεδὴς αὐτοκράτωρ, 
Ἡδὺς, ἱλαρὸς, εὐμενὴς ὑπηκόοις, 
Ἴδρις σοφίας παντοδαπῆς xal λόγων. 
Πιστὸς Κυρίου, νουνεχὴς ὑπηρέτης, 
9275 Τάλαντον αὔξων, πλατύνων χραταρχίας, 
Προκινδυνεύων εὐψύχως χληρουχίας" 
“Αναξ προσηνὴς, καὶ στρατηγὸς γεννάδας, 
Μηδὲν νεοχμώσας τι τῆς ᾿Κχχλησίας, 
C Ἐπαινετός τε τοῦ βίου xal τοῦ xoárouc, 
9280 Καὶ μαχαριστὸς τῆς καλῆς μετοιχίας 
Καὶ τῆς μετανοίας γε τῆς σωτηρίου. 
Τούτου θανόντος εἷς ταφὴν νέχυν φέρει 
Μενὴ πατρῴα Σωσάνδρων χεχλημένη, 
Οὗ καὶ πατὴρ τέθαπτο θανὼν ἐντίμως" 


IQANNHZ O TOY ΘΕΟΔΩΡΟΥ͂ ΚΑΙ ΜΙΧΑῊΛ 
IIAAAIOAOTOZ. 

9285 Οὗτος βίῳ λέλοιπε παιδία τρία, 

"Ov πρόσθεν εἶπον χαριτώνυμον νέον 
Κληροῦχον ἀρχῆς καὶ διάδοχον «pdtouc* 
Καὶ θήλεα δ᾽ ἄζυγα πρὸς τούτῳ δύο, 
Εὐδοχίαν τε χαὶ Θεοδώραν ἅμα. 

9200 Πρώτη δ᾽ Εἰρήνη τῷ Τείχῳ συνεζύγη 
Ἡ δευτέρα δὲ Μαρία Νιχηφόρῳ 
Παιδὶ Μιχαὴλ, ὡς ἔφαμεν, δεσπότου, 
Νεώτατος δ᾽ ἦν παῖς ᾿Ιωάννης πάνυ" 
Ὅθεν δεδιὼς τεχνίου φύτης ἄναξ, 

9295 Ἐν διαθήχαις τῷδε λείπει τὸ χράτος, 
Ηρόσθεν προδάντων ὁρχίων φρικαλέων 
Ὑπηχόοις ἅπασι xa: τοῖς ἐν τέλει 
Ἥ μὴν φυλάξειν τεχνίῳ πίστιν, σχέσιν" 
Εἶτα παραδίδωσι τοῖς ἐπιτρόποις, 


ἢ 


Ephremius v. 7896 ; Aliatius autem in adnotatio - 
nibus ad Acropolitam cap. 52 Nicephori ejusdem 
recitat epistolam de pellice Joannis Ma 

quam ipse Nicephorus sacra cede excluserat, 


341 

9300 Ὧν πρῶτος ὑπῆν Γεώργιος Μουζάλων 
Πρωτοῦεστιάριος ὧν τὴν ἀξίαν. 
᾿Αλλὰ τριταῖος οὐδέπω πρὸς τῷ τάφῳ 
"Exetto νεχρὸς ἄναχτος τεθειμένος, 
Καὶ πάντ᾽ ἀναμὶξ μεστά τε τριχυμίας, 

9305 Εἷς γὰρ Σωσάνδρων τὴν μονὴν ἀφιγμένων 
Τῶν ἐν τέλει τε xat στρατευμάτων στίφους; 
Ὡς ἂν ὁσίαν θῶσι τεθνηχότι, 

Τοῖς κασιγνήτοις συμπαρῆν καὶ Μουζάλων, 
Καὶ τῆς φρικώδους θυσίας τελουμένης, 

9310 Μουζάλων παρίστατο σὺν ὁμογνίοις * 
᾿Αλλ’ οἱ γερουσίας τε καὶ τῶν ἐν τέλει 
Συσπειραθέντες πάντες εἷς ὁμαιχμίαν, 
Ὡς ἄγριοι θῆρές τε xai βροτοχτόνοι, 
Ἐπὶ μονὴν ἥλαντο τὴν σεύδασμίαν, 

9315 'Ρινηλατοῦντες ἐκλαφύξαι σὺν βίᾳ 

᾿Πρωτοδεστιἄριον σὺν ὁμαιμόνοις * 

Σὺν κασιγνήτοις Μουζάλων ᾧσθημένος, 
Ἔνδον τραπέζης παναγοῦς ὑπεισέδυ. 
᾿Αλλ’ οἱ μιαροὶ καὶ φονικοὶ τοὺς τρόπους 

9320 Ποσὶ βεδήλοις εἰσδραμόντες εὐθέως 
Εἰς ἱερὰν τράπεζαν ἱλαστηρίου, 
Ξιφηφόροι τε xal θυμοῦ πεπνευκότες, 
Φεῦ ἀσεδείας βαρδαρικῆς μανίας ! 
Μεληδὸν ἐχτέμνουσι τοὺς ἀναιτίους, 

9325 Καίτοι διαθήχης τε χαὶ τῶν ὁρκίων 
Τρανῶς τε σαφῶς ἀνεγνωσμένων τρίτου 
᾿Επὶ γερουσίας τε καὶ στρατευμάτων, 

Καὶ τοῖσδε παντὸς ἐμμένειν εἰρηχότος * 
Μιτὰ δὲ τήνδε τὴν κακὴν φονουργίαν, 

9330 Οἵ γ᾽ ἐν τέλει τε καὶ λοχαγοὶ ταγμάτων, 
Κλῆρος πατριάρχης τε σὺν ἀρχιθύταις 
Συνεισδραμόντες εἷς μίαν συμφωνίαν, 
Σχέψιν ἐτίθουν πραγμάτων χοινῶν χάριν, 
Τίς ἂν χυδερνήσειε προσδεδεγμένος 

9335 Τῆς Ῥωμαϊκῆς ὁλχάδα χραταρχίας * 
᾿Επυνθάνοντο τοιγαροῦν χατὰ γένη 
Καὶ χατὰ τάξιν πάντες οἱ τῶν ἐν τέλει. 
Καὶ πλείοσιν ἦν ἡ ῥοπὴ καὶ καρδία 
"Eni Κομνηνὸν Μιχαὴλ τεταμένη. 

9340 Ὅθεν τί μαχροὺς δεῖ περιάγειν χύχλους ; 
Χειρίζεται δὴ τὴν διοίκησιν ὅλων 
Καὶ Ῥωμαϊκῶν πραγμάτων τὴν φροντίδα 
Οὗτος Μιχαὴλ Παλαιολόγων γένους, 
Δραστήριός τις καὶ πεφυχὼς πρὸς τόδε, 

9345 Εἴδος προδειχνὺς ἄξιον τυραννίδος, 
Βλοσσυρὸν ἦθος xai λεόντειον φέρων, 
Φριχτὸς μὲν ἐχθροῖς, ἥμερος δ᾽ ὑπηχόοις, 
"Avat ἀριστεὺς xal στρατηγὸς γεννάδας, 
Πρῶτα μὲν ἀξίωμα λαδὼν δεσπότου, 

9350 Μετὰ δὲ μικρὸν ταινιωθεὶς τῷ στέφει 
Παρ᾽ ἀρχιθύτου κατὰ τὴν Νιχαέων. 

Οὗτος Λατίνους ἐξελαύνει πατρίδος 
Τῆς Κωνσταντίνου βασιλίδος ἀστέων, 
Ἐλευθερώσας τήνδε Λατίνων βίας. 

9355 Τιμᾷ δ᾽ ἀδελφὸν Κομνηνὸν Ἰωάννην 
Τῇ σεδαστοχράτορος εὐθὺς ἀξίᾳ, 
"Ἔχδημον ὄντα τοῖς καθ᾽ ἑσπέραν τόποις " 
᾿Αλέξιον δὲ Στρατηγόπουλον πάλιν 


CASSARES. 
À quorum Georgius Muzalo primus erat 


protovestiürii tuno honore fungens. 

Sed enim necdum triduum peractum erat 
ex quo imperator tumulo jacebat, 
jamque estuabant omnia tanquam mare, 
Namque ad coenobium salutarium martyrum 
progressis magistratibus atque exercitu 
ut principi defuncto justa solverent, 
Muzalo quoque cum germanis venit. 
Dum ergo sacra celebratur missa, 
Muzalone cum fratribus adstante, 

en senatores aliique magistratus 
conspiratione unanimi conflata, 

ceu furibunda fere atque homicide 

in sanctum cursim irruunt cenobium 


B 0b lacerandum violentis unguibus 


cum suis germanis protovestiarium : 

qui re intellecta, sub asylum sacrum 
mense sanctissime raptim confugerunt. 
Verum scelesti illi et sanguinarii 
pollutis pedibus penetrale ingressi 

usque ad arc pacifice mensam sacram, 
districtis gladiis turgidi furore, 

hem tetrum scelus 1 hem rabiem barbaricam ! 
frustatim gladiis innocentes cedunt. 
Etsi supreme tabule ter fuerant 

cum sacramenti formula prelecte 

coram senatu et coram exercitibus, 

qui 8e in obsequio fore cuncti dixerant. 
Post hano scelestam perpetratam cedem, 
civiles magistratus et duces militum, 
clerus cum patriarcha aliisque episcopis, 
ad regni veluti coeuntes comitia, 

de reipublice summa deliberabant, 
quisnam videlicet in demortui loco 
Romani imperii navem clavo regeret : 

et rogabantur nobilium sententie 

per singulas familias perque ordines. 

Ac &uffragiorum sane major numerus 
Comnenum designabat Michaelem. 

Cur ergo longis differam rem sermonibus ? 
Rei publice universe moderamen 
Romanique imperii cura traditur 

huic Michaeli gente Paleologo ; 

qui vir erat efficax et rei idoneus, 
corporis formam regno dignam gerens; 
severo more et vultu truculento; 
hostibus forminandus, comis subditis ; 
optimus princeps, et fortis imperator. 

Is primo accepit dignitatem despote : 
paulo post autem in urbe Nicena 

ἃ patriarcha stemmate est redimitus. 

Hic est, qui nostra patria Latinos expulit, 
reginamque urbium Constantinopolim 
Latino jugo liberam assuerit. 

Is Comnenum Joannem fratrem suum 
creavit sine mora sebastocratorem., 
quanquam absentem in Hesperiis partibus 
Strategopulum insuper Alexium 


8.5 


343 EPHRAMMII CHRONOGRAPHI 344 


ad domestici magni officium legit : 
alium denique fratrem Constantinum 
Cesarea dignitate conspicuum fecit, 
atque ad tuendam misit Paphlagoniam, 
Ad Michaelem vero legavit despotam 
Philem Theodorum ob petendam pacem 
constringendumque vinculum amicitie, 
reposcendasque imperio arces aliquot : 
simulque ut duos captivos tristi eximeret 
Acropolitam carcere et Chabaronem. 
Despota tamen durus et refractarius 
imperatoris legationem audiit, 

nec postulanti quidquam prorsus annuit. 
Quamobrem imperator ira percitus 
scripsit ad fratrem sebastocratorem, 
qui in occidente, ut dixi versabatur 
cum selectis ducibus et cum exercitu, 
ut Michaeli bellum inferret despote. 
Quod jam commotum despota cognoscens, 
qui Castoriam cum armis insidebat, 
fugam arripuit per preruptos locos. 
Sebastocrator autem sic diffugiente 
Michaelis exercitu adversario, 

impetum fecit contra urbes despotee 
Bulgarum patriarcham secum ducens 
Cabasilam divum Constantinum, 

cujus egregiis monitis et consiliis 
inoclytam acquisivit urbem Achrin : 
Dealolin deinde arcem alteram 
machinis et belli viribus expugnavit. 
Tunc Michael de summa sollicitus, 
quotquot habebat copiis congregatis, 
Latinis quoque assumptis auxiliaribus 
ab Achaie principe, Sicilieque a rege, 
quorum uterque erat gener despote, 
ad committendam exiit nobiscum pugnam. 
Prateriens ergo Stani Soscique arces 

et Pelagonie humilem planitiem, 
Prilapi propter constitit presidium : 
ubi 8e angustis cernens versantem rebus, 
fortuneque aleum periculosam, 

noctu profugit cum filio Nicephoro, 
exercitum in castris illic deserens. 

Sed tamen mane postero res nocturna, 
ex his que sunt secuta, nobis notuit. 
Pars enim illa copiarum despote, 

que nostre gentis milite conflata erat, 
cum viris se nobilibus atque ducibus 
gebastocratori tradidit Joanni : 

alque in his erat fugientis despotoe 
&dulterinus quidam Joannes filius. 
Tum auxiliaris cunctus Latinus miles 
vinclis astrictus cum Achaie principe 
dimissus est ad Cesarem captivus. 
Provincia autem omnis cum urbeculis 
in nostram cessit subdita ditiouem. 
Postea domesticus magnus Alexius, 
Raul Joanaes et Srategopulus 

usque ad oppidum Arte decurrerunt, 


À Προὐθδάλλετ᾽ slc μέγιστον ἐν δομεστίχοις * 
93600 Κωνσταντῖνον ἄλλον δὲ σύγγονον πάλιν 
Τῇ Καισαριχῇ ταινιώσας ταινίᾳ, 
Πρόμαχον ἀπέστειλε τῶν Παφλαγόνων " 
Καὶ πρὸς Μιχαὴλ ἐκπέπομφε δεσπότην 
Τὸν Φιλῆν Θεόδωρον, αἰτῶν φιλίαν 
9360 Σύνδεσμον εἰρήνης καὶ τῆς συμφωνίας, 
Καί τινα λῦσαι φρουρίων Ρωμαΐδι" 
Πρὸς δ᾽ αὖ καθειμγμένους γε τῶν ἐξ Αὐσόνων 
Χαδάρωνά τε xai τὸν ᾿Ακροπολίτην. 
᾿Δλλ᾽ ἦν ἀπειθὴς Μιχαὴλ πρὸς τοὺς λόγους 
9370 Πρεσδευτιχοὺς ἄναχτος, ἀτεγκτος πάνυ, 
Καὶ μηδοτιοῦν ἐχτελῶν αἰτουμένων - 
Ὅθεν βαρυνθεὶς βασιλεὺς τούτων χόλῳ 
Τῷ σεδαστοχράτορι συγγόνῳ γράφει 
Β Τοῖς κατά δυσμὴν ἐμμένοντί που τόποις, 
9375 Μετὰ στρατιᾶς xal στρατηγῶν ἐκκρίτων 
Μάχην συνάψαι Μιχαὴλ τῷ δεσπότῃ. 
Καὶ τοῦτο δρῶντος συνεὶς ὁ δεσπότης 
Στρατῷ συνυπάργοντος iv Καστορίᾳ 
Φυγὰς ἀπέπτη κατ᾽ ἀποχρήμνων τόπων. 
9380 Σεθαστοχράτωρ δ᾽ ἐχποδὼν ὑπαρξάστ,ς 
Οὕτω στρατιᾶς Μιχαὴλ ἀντιμάχου, 
Kaz' ἀστέων ὥσμησε τῶν τοῦ δεσπότου, 
Ἔχων μεθ᾽ αὐτοῦ ποιμενάρχην Βουλγάρων 
Τὸν θεῖον Καδάσιλαν τὸν Κωνσταντῖνον - 
9385 O5 νουθεσίαις xxl χαλαῖς συμθουλίαις 
Πόλιν παρεστήσατο χλεινὴν ᾿Αχρίδος - 
Ἔπειτα Δεάδολιν ἄλλο φρουρίων 
Ταῖς μηχανουργίαις τε xal. μάχης νόμῳ. 
C ᾿Εξαπορηθεὶς Μιχαὴλ γοῦν τοῖς ὅλοις, 
9390 ᾿Ενοῦσαν αὐτῳ στρατιὰν συναλίσας 
Kal Συμμαχιχὸν προσλαδὼν ἐκ Λατίνων 
Τῶν τοῦδε γαμύρῶν πρίγκχιπός τ᾽ 'Ayatac 
Καὶ Σικελῶν ἄρχοντος ἄλλου νυμφίου, 
Εἰς ἀντιπαράταξιν ἦχεν Αὐσόνων " 
9395 Στανὸν παραμείψας δὲ, Σωσχὸν χωρία, 
Καὶ Πελαγονίας δὲ τὰς πεδιάδας 
᾿Αγχοῦ Πριλλάπου φρουρίου χυτεστάθη - 
Kaxei συνιδὼν ὡς στενά οἱ τυγχάνει 
Τὰ τῆς τύχης ἅπαντα xai πλήρη ζάλης, 
9400 Νύχτωρ ἀπέδρα σὺν τέκνῳ Νικηφόρῳ, 
Σχηνούμενον στράτευμα λιπὼν χὐτόθι. 
Ἕωθεν ἀμέλει δὲ διεγνωσμένου 
Τὰ 1026s τοῦ: δράματος ἐκ τῶν πραγμάτων, 
D Ἡροστίθεται μὲν ἐκ φάλαγγος δεσπότου 
9405 'H Ῥωμαϊκοῦ τοῦ γένους χατηγμένη 
Σὺν ταγματάρχαις ἀνδράσι τ᾽ ἐριτίμοις 
Τῷ σεδαστοχράτορι χαριτωνύμῳ * 
'Ev οἷς γε συντέταχτο xai παῖς τις νόθος 
Ὁ ᾿Ιωάννης τοῦ φυγάδος δεσπότου, 
9410 Συμμαχιχὸν ξύμπαν δὲ Λατίνων γένους 
Σὺν ᾿Αχαίας συσχεθέντες πριγχίπῳ, 
Πρὸς τὸν χρατάρχην ἐστάλησαν ἐν πέδαις. 
Χώρα δὲ πᾶσα σὺν πολιχνίοις ὅλοις 
Τῷ 'Popatxip καθυπεχλίθη χράτει. 
9115 ᾿Λλέξιος γοῦν ἐν δομεστίχοις μέγας 
Στρατηγόπουλος xai Ραοὺλ Ἰωάννης 
Καὶ μέχρις αὐτῆς κατέδραμον τῆς ἴἼΑρτης, 


940 


Λεηλατοῦντες, ἐχτρίδοντες ἐσχάτως 
Χώραν Μιχαὴλ δεσπότου σὺν φρουρίοις. 
9420 Σεδαστοχάάτωρ Ἰωάννης δ᾽ αὖ πάλιν 
Πρὸς Πάτραν ἐστράτευσε νὴν νεωτέραν 
Ἔχων μεθ᾽ αὐτοῦ καὶ τὸν υἱὸν δεσπότου. 
Οὗ φθὸὰς ἐμνημόνευσεν ἀνόπιν λόγος, 
Ὅστις σὺν ἄλλοις ἀπνδράσας μετρίοις 
9425 Τρέχει πρὸς αὐτοῦ πατέρα τὸν δεσπότην, 
Νήσους περιπλέοντα τὰς ἀμφιῤῥύτους, 
Τὴν τῶν Κεφαλήνων τε καὶ τὴλ Λευχάδα, 
Ἔρημος ὧν ἄθλιος ἀρχῆς πατρίδος" 
Ἐπεὶ δ᾽ ἐπανέδραμε πρὸς τὸν πατέρα, 
9130 Σὺν τῷδ’ ἁθροίσας στρατιὰν οὐ μετρίαν, 
Τὴν Ρωμαϊχὴν ἐξελαύνει μαχρόθεν 
"Opuv παλαιᾶς ᾿Ἠπείρου μάχης νόμῳ. 
᾿Αλλὰ χαριτώνυμος σεδαστοχράτωρ, 
Καὶ τοῦδ᾽ ἑκυρὸς Κωνσταντῖνος Τορνίχης 
9435 Ἐν τῇ Λαμψάκῳ βασιλεῖ προσηλθέτην" 
Καὶ τὸν μὲν αὐτάδελφον αὐτοῦ τὴν χάριν 
Τῷ δεσποτιχῷ ταινιοῖ λαμπρῷ στέφει" 
Εἰς ἀξίαν δὲ σεδαστοκρατορίας " 
᾿Αναδιθάζει Τορνίκην Kovocavcivov: 
8440 ᾽Αλέξεον δὲ Στρατηγόπουλον πάλιν 
Εἷς Καισάρων ἤγαγε λαμπρὰν ἀξίαν" 
Τὸν Καίσαρα δὲ σύγγονον Κωνσταντῖνον 
Ec σεδαστοχράτορα xal τόνδ᾽ ἀνάγει" 
Πλὴν χρυσουφεῖς ἀετοὺς φορεῖν νέμει᾽ 
6415 Ἐν τοῖς πεδίλοις, παράσημον ἀξίας. 
'Hpo« δ' ἐπιλάμψαντος ἄρας Λαμψάχου 
"Avat Μιχαὴλ σὺν στρατεύμασιν ὅλοις 
᾿ἘἘπιστρατεύειν τῇ Κωνσταντίνου πόλει, 
Εἴ πως δυνηθῇ Λατινιχῆς χαχίας 
9450 ᾿Ελευθερῶσαι τήνδε ταῖς στρατηγίαις. 
Καὶ ταῦτ᾽ ἐποίει τοῖς λόγοις πεπεισμένος 
Οὐχ ἧττον ἤπερ τῷ στρατευμάτων σθένει, 
᾿Ανδρὸς Λατίνου κλῆσιν ᾿Ασελδεκάς 
MóAtv προδώσειν βασιλεῖ προφαμένου. 
9455 ᾿Επεὶ δ᾽ ἐπεστράτευσεν ic Βυζαντίδι, 
Καὶ φανερῶς ἔγνωχε τὰ τῆς ἀπάτης, 
Λὖθις ἐπανέζευξεν εἷς ἕω τόπους, 
"Ἔνθα προσελρὼν Τορνίχης ἐκ Νικαίας 
Δι᾽ ᾿Αρσένιον λιπαρῶς ἠντιδόλει 
9460 Ὡς ἐγχρατὴς γενοιτο πάλιν τοῦ Opóvoo* 
"Enc! γὰρ ἐστέρητο ποιμένος θρόνος 
"Apt: θανόντος ᾿Εφέσου Νιχη φόρου 
"Oc δὴ μετήχθη πρὸς θρόνον Βυζαντίδος" 
Τοῦ 9' ᾿Αρσενίου τοῦτον ἀπειπαμένου, 
9405 ᾿Εδεῖτο πάλιν τόνδε λαδεῖν τὸν Opóvov: 
Δύσνουν δ᾽ ἑχυτῷ ποιμενάρχην μὴ θέλων 
ἤλρχειν βασιλεὺς, παρακλήσεις ἠχύρου. 
Οὗτος γὰρ ᾿Αρσένιος ὧν ἀρχιθύτης 
Στίφει Μιχαὴλ τῷ χραταρχιας στέφει, 
9470 "Avaxta δείξας αὐτοχράτορ᾽ Αὐσόνων᾽ 
Ἔπειτα φανεὶς δυσμενὴς οὐχ οἶδ᾽ ὅπως 
Σὺν ᾿Ανδρονίχῳ Σάρδεων ἀρχιθύτῃ 
Πρὸς δ᾽ αὖ Μανουὴλ τῷ Θεσσαλονιχέων, 
Μονῇ παραδέδωχεν αὐτὸν διάγειν, 
9475 ᾿Εκὼν λελοιπὼς τὴν λεὼ προεδρίαν" 
Ὄβθεν βασιλεὺς ποιμεναρχῶν τὸ στίφος 


CJEBRARES. 


À diripientes, vastitati dantes 
terram arcesque Michaelis despote 
Sebastocrator deinde Joannes 
ad novas Patras produxit exercitum, 
habens in comitatu filium despote 
spurium illum de quo retro diximus : 
qui fuga elapsus cum paucis comitibus 
raptim reversus est ad patrem despotam, 
qui oberrabat oymbis circa insulas 
Cephaleniam infelix atque Leucadem 
exsu) et patrio spoliatus regno. 
Sed enim post reversum ad se filium 
recuperatis adhuo non parvis copiis, 
exercitum nostratem procul expulit 
antiqua Epiro armis debellatum. 
Sebastocrator interim Joannes 
cum Constantino socero Tornice 
imperatorem Lampsaci convenerunt ; 
is autem fratrem propter ea quc gesserat 
gublimi dignitate ornavit despote : 
Tornicemque simul Constantinum 
promovit ad officium sebastocratoris : 
ite n Alexium Strategopulum 
splendido titulo decoravit Cesaris, 
Constantino denique fratri Cesari 
Bebastocratoris detulit honorem; 
aureas insuper aquilas concessit 
indicium dignitatis gestare in calceis. 
Mox vere exorto, Lampsaco discedens 
cum copiis cunctis imperator Michael 
Constantinopolim versus direxit iter; 
nimirum experturus an arte bellica 
hanc posset jugo Latino subducere. 
Idque tentabat confidens promissis 
(haud sane secius quam viribus bellicis 
Latini viri, cui nomen Aseldecae, 
urbem spondentis nobis proditurum. 
Sed ubiaccessit ad Byzantii monia, 
seque deceptum sensit imperator, 
in orientem flexit cursum denuo. 
lbi Nicena in urbe obvium habuit 
Tornicem supplicantem ut Arsenius 
patriarchalem sedem recuperaret. 
Nam destituta Ecclesia pastore fuerat 
mortuo nuper Ephesio Nicepboro 
p illinc translato ad sedem Byzantinam; 
quam cum Arsenius sponte deseruisset, 
nunc se volebat rursus in eam restitui. 
Verum infensum patriarcham respuens 
obtrudi eibi Michael abnuebat, 
Hic sane Areenius pontifex dum esset 
regiam coronam Michaeli imposuerat, 
Romanumque fecerat imperatorem. 
Mox Michaeli nescio cur iratus, 
cum Andronico Sardium episcopo, 
et Manuele Thessalonicensi, 
ad monasterii quietem se contulerat, 
sponte dimissa Byzantina sede. 
Quare imperator ex synodi sententia 


ea 


946 


347 


metropolitam Ephesi Nicephorum 

ad Byzantinas infulas transtulerat. 

Nunc postulante rursus utilitate, 

volens nolens, ut dicitur, Tornice orante, 
sedem Arsenio reddit imperator. 

Bic fuit dicti exitus negotii. 

Idoneum postea collectum exercitum 
Strategopulo Casari demandans, 

misit ad Hesperios debellandos hostes. 
Obiter tamen et Byzantium visere 
jussit, et illi minas ostentare. 

Res ita est acta. Cesar illuc veniens 
armatis vacuam deprehendit urbem, 
quia paulo ante classis profecta erat 

ad spoliandam insulam Daphnusiam. 

Ut ergo noctu aocessit ad menia Cesar 
comites habens quosdam ex urbe perfugas, 
&b his fuil certior factus, esse antiquitus 
urbani quoddam muri foramen patens. 
Protinus ergo adstitit illi loco : 

ubi introgressus per foramen miles 
reliquis sociis valde audaciam auxit ; 
ita ut aliud mox penetrarit miles ; 


deinde tertius, atque ad extremum quindecim : 


qui continuo refractis introrsus portis 
patentem cunctis copiis fecerunt aditum. 
At cives improviso perculsi casu 

in subterraneis adytis cellisque abditis 
in angulis obscuris sacrisque templis 
vel monasteriis semet abstrudebant. 
Latinus autem Cesar Balduinus 

cursim 8e regium contulit ad palatiurn, 
ex quo celeri navein patriam fugit. 
Interim noster miles spoliabat urbem, 
vias concursans, vicos et angiportus, 
Jam que ad Daphnusiam classis iverat 
cognovit urbis casum apud Anaplum, 
raptimque ad ejus tutelam advolabat. 
Verum jam noster miles Latinas domos 
igne subjecto cunctas concremabat : 

que res e mari procul spectata Italis, 
horum cohibuit impetum, dispersit claesem, 
Bic ad Romanum rediit imperium 
Constantinopolis urbium regina, 
Indictione quarta, Julii mensis 

quinta supra vicesimam labente die. 
anno ex quo mundus Deo creante coepit 
sexmillesimo et geptingentesimo. 
pretereaque nono et sexagesimo. 

Sub Italorum hostium dominio. 
quinquaginta et octo annos fuerat. 
Nimirum Deo collibuit ut Constantini 
omnium linguis celebrata civitas 

vere mundi miraculum et magnum decus 
liberaretur Latinorum tyrannide 
nostrique imperii rursus ditioni accederet. 
Michael imperator tunc diversans 

&d Meteorium audiit repente 

nuntium remorem voluptate plenum 


À 


B 


C 


EPHRJESMII CHRONOGRAPHI 


Νικηφόρον πρόεδρον ὄντ᾽ ᾿Εφεσίων 
Τῆς Κωνσταντίνου δειχνύουσι προστάτην. 
᾿Επεὶ δ᾽ ἐλειτούργησε τῷ χρεὼν τότε, 
9480 'Exàv ἄχων, ὥς φασι, λιτοῖς Τορνίχη 
᾿Αρσενίῳ δίδωσιν ἄναξ τὸν θρόνον, 
Ταῦτα μὲν οὕτω συμδέδηχεν, ὡς ἔφην" 
Στράτευμα δ᾽ ἄναξ ἱχανὸν συναλίσας, 
Καὶ τοῦτο δοὺς Καίσαρι Στρατηγοπούλῳ 
9485 Ka! ἐσπερίων ἐχπέπομφε δυσνόων 
Πλὴν ἐν παρέργῳ xal. Βυζαντίδα φθάσαι 
Καὶ τῇ δ᾽ ὁμοκλὴν προσδράσαι παρηγγόα" 
Ὑπῆρξεν οὕτω’ καὶ φθάσας Καῖσαρ πόλιν 
Ἔρημον εὖρεν ὁπλιτῶν οἰχητόρων, 
9490 ἸΙρὸς βραχέος σφῶν ἐν στόλῳ πεπλευκότων 
Ἐπὶ σχύλευσιν νησίδος Δαφνουσίας 
Ὡς τοίνυν ἦχε νυχτὸς εἷς ταύτην πόλιν 
Ἔχων ὁπαδοὺς φυγάδας ταύτης Καῖσαρ, 
"Ἔγνω παρ᾽ αὐτῶν ὡς ór τις τυγχάνει 
9495 Κατά γε τεῖχος συμθεθηκχυῖα πάλαι. 
᾿Ἐφίσταται γοῦν ἦ τάχος πρὸς τὸν τόπον, 
Καὶ δι’ ὁπῆς τις ὁπλίτης προσερπύσας, 
᾿Ενῆχε θάρσος οὐ βραχὺ συνοπλίταις" 
Εἶτ᾽ ἄλλος εἰσείρπυσεν ὁπλίτης πάλιν, 
9500 Καὶ πάλιν ἄλλος, καὶ τριὰς ποῦ πενταδων 
Εἶτα καταῤῥάξαντες οὗτοι τὰς πύλας 
ᾳστην παρέσχον εἴσοδον χάσαις ἴλαις. 
Οἱ δ᾽ ἐντὸς ἐν δράματι χατεπτηχότες 
Εἰς γῆς μυχοὺς ἔδυον, εἰς στοῶν βάθη, 
9505 Εἷς ἀποχρύφους xal σχοτεινὰς γωνίας, 
Εἷς ἱερούς τ᾽ αὖ καὶ σεδασμίους δόμους. 
Βαλδουΐνος δ᾽ ὥρμησε λατινάναξ 
Ἐπὶ μεγάλους καὶ βασιλείους δόμους, 
᾿Αφ᾽ ὧν φυγὰς ἔπλευσε πρὸς τὴν πατρίδα. 
9510 Στράτευμα δ᾽ ἐσχύλευε Ρωμαίων πόλιν 
Ταύτης ἐπιὸν καὶ στενωποὺς καὶ τρίδους. 
Ὁ 9' ἐχπεπλευχὼς εἷς Λαφνουσίαν στόλος 
Κατ’ ἀνάπλουν γνοὺς συμδεδηκότα πόλει͵, 
Τάχιον ἐκπλεῖ προσδοηθήσων πόλει, 
9515 ᾿Αλλ’ ἡ στρατιὰ λατινικαῖς οἰχίαις 
ἘΝνιᾶσι πῦρ καὶ φλέγουσι τὰς ὅλας" 
Ὅπερ θεαθὲν Ἰιταλοῖς καὶ μαχρόθεν, 
Ὁρμὴν ἀπεῖρξε xal σκεδαννύει στόλον" 
Ὑπὸ α«ραταρχίαν δὲ λοιπὸν Αὐσόνων 
9520 Αὖθις ὑπέχθη βασιλὶς τῶν ἀστέων 
Οὔσης τετάρτης ἱνδιχτιῶνος τότε, 
Καὶ πέντ᾽ ἄγοντος πεντάχις Ἰουλίου, 
"Exouc δ᾽ ἐπιτρέχοντος ἀρχῆς ἀπὶ' ἄκρῆς 
Χιλιάδων ἕξ ἑπταχοσίοις ἄμα 
6525 Ἡρὸς δ᾽ αὖ ἑνὸς δέοντος ἑπτάκις δέκα, 
Ἐχϑροῖς δ᾽ ᾿Ιταλοῖς ἤδε τυραννουμέγῃ 
Ὀχτὼ πρὸς πεντήχοντα τοῖς ὅλοις χρόνοις" 
Οὕτω Θεοῦ νεύσαντος ἣ Κωνσταντίνου 
Πόλις πολυθρύλλητος ἀνθρώποις ὅλοις 
9530 Οἰχουμένης θαῦμά τε καὶ μέγα χλέος 
᾿Ελευθερώθη Λατίνων τυραννίδος 
Καὶ 'Popatxip καςυπεχλίθη χράτει, 
Τῷ δὲ χρατάρχῃ Μιχαὴλ σκηνουμένῳ 
Περὶ Μετεώριον ἤχουστ᾽ ἀθρόως 
0685 Εὐάγγελος φήμη τις ἧδονης πλέα 


349 


Πρὸς κασιγνήτης φιλτάτης Εὐλογίας, 
ὩὭὩς τὴν περιλάλητον ἅπασι πόλιν 
Περιπολοῦσι τὰ στίφη τῶν Αὐσόνων᾽ 
Εἴτ᾽ ἄγγελός τις ὧν θεατὴς πραγμάτων 
9540 Ἐλθὼν σαφῶς ἤγγειλε τὰ πεπραγμένα" 
Μετὰ δὲ μιχρὸν xal λατινάρχου στέφος 
Πὲδιλ᾽ ἐρυθρὰ καὶ βασιλειον ξίφος 
Κομίζεται δὴ βασιλεῖ τῶν Αὐσόνων᾽ 
Ὅς δὴ ταχύνας καταλαμῦάνει πόλιν 
9545 Καί που κατεσχήνωσεν αὐτῆς πλησίον. 
Εἶτ᾽ ἀναδάντος τοῦ προέδρου Κυζίχου 
Εἴς τινα πύργων τὴς πύλης χρυσέας, 
Αὐτῷ συνουσης sixóvoc σεδασμίας 
Τῆς μητρανάνδρου καὶ πανυμνήτου Κόρης, 
9550 Ὡς μὴ παρόντος ποιμένος Βυζαντίδος 
θεῷ τ᾽ ἀναπίμποντος εὐχὰς Δεσπότῃ 
Πίπτει βασιλεὺς ἀκαλυφὴς εἰς χθόνα, 
Ἡάντες τε συμπίπτουσιν αὐτῷ χατόπιν, 
Μετὰ δὲ συμπλήρωσιν εὐχαριστίας, 
9555 Εἰσῆλθε πύλην χρυσέαν στεφηφόρος 
ἸΙεζῇ βαδίζων ἐς μονήν τοῦ Στουδίου, 
Ἔχων σεδαστὴν εἰχόνα Θεοτόχου 
"Eumpoc0sv ἡγμένην τε xal τιμωμένην᾽ 
Κἀκεῖ λελοιπὼς εἰκόνα σεδασμίαν, 
9560 "Eros ἧκεν εἰς Θεοῦ νεὼ μέγαν" 
Kai προσχυνήσας, εὐχαριστήσας ἅμχ 
Τῷ πανσθενουργῷ, θαυματουργῷ Δεσπότῃ, 
Μετὰ προπομπῆς βασιλιχῆς xal χρότων 
Εἰσῆλθε χαίρων εἰς ἀνάχτορον μέγα. 


Καὶ ποιμεναρχῶν τὸν χατάλογον σχόπει Ρώμης νέας͵ 
Βελτιστε, τῆς Κωνσταντίνου. 


9565 'II πρωτόχλητος ᾿Ανδρέας ἀποστόλων 
Τῆς εὐςεδείας ἐγκατασπείρων σρόρον 
Τοῖς Ποντιχοῖς χλίμασι καὶ Βιθυνίας 
ὋὉδῷ προϊὼν, καὶ Βυζαντίδα φθάνει" 
Ἣν ςαιδρύνας δόγμασιν ἐνθέου λόγου, 

9570 Χριστῷ τ᾽ ἀγείρας εὐσεθῶν ἐχκλησίας 
Εὐχτήριον τεύξας τε τοῖς πιστοῖς δόμον 
Ἐν Χρυσοπόλει τῇ κεχλημένῃ πόλει, 
᾿Επίσχοπον τίθησιν ἐν ταύτῃ Στάχυν (87), 
Ἕνα μαθητῶν ἑδδομήχοντα Λόγου" 

9575 Ὃς ποιμάνας θρέμματα καλῶς Δεσπότου, 


(87) De Byzantinorum episcoporum ante Cons- 
tantini Magni etatem falsa serie, a Stachy usque 
ad Probum, satis preter alios disseruit Lequinius 
in Orientis Christiani tomo primo. Hoo certe rec- 
tissime dicitur,supposituni illum Dorotheo martyri 
libellum, in quo predicta series proponitur, haud 
ante Photiana tempora fuisse conflictum ; quando- 
quidem et ille Byzantinorum episcoporum catalo- 
gus, qui & me in collectionis Vaticane volumine 
primo recitatus est seriem illam ignorat; quia vi- 
delicet is catalogus auctorem Photiano schismate 
seniorem habet. Desinit enim in Methodio I, qui 
sanctum illum Ignatium precessit, contra quem 
Photius tyrannus debacchutus est. Ephremium, 
presentis catalogi auctorem, schismatico fuisse 
animo, satis cognoscimus ex Alexii III, Theodori- 

ue I, Vitis. Is igitur, ut alii paris dogmatis par- 
tiumque Greci seriem predictam, invita licet ve- 
ritate, non est aspernatus ; que» vel patrie glorie, 


CJESARES. 
À significante dulci sorore Eulogia ; 


350 


nempe quod urbem orbis famosissimam 
jam occupassent agmina Romana. 
Deinde nuntius qui spectator fuerat, 
adfuit pure gestam rem significans. 

Mox insignia Cesaris Latini, 

coronam, rubros calceos, regium ensem, 
allata noster imperator accipit, 

qui properandum cennuit ad urbem, 
neo procul illa stationem cepit. 

Mox quia Byzantii patriarcha aberat 
Cyzici antistes contulit se in turrim 

que super aurea porta sublimis eminet, 
delata secum veneranda imagine 

ter gloriose Virginis Deipare, 

p ibique sacras Domino peregit preces. 
Interim nudo capite procubuit humi 
princeps, simulque omnis procubuit populus. 
Peraoctis autem Domino rite gratiis, 
portam ingreditur imperator Auream, 
pedester pergens ad coenobium Studii, 
sectans augustam Deipare imaginem 
pre se gestatam hymnisque celebratam. 
Exin relicta ad Studium imagine, 
eques ad edem Dei processit maximam, 
ubi adorato altari et gratiis actis 
omnipotenli prodigioso Numini, 
cum regia pompa, plausibus concrepantibus, 
imperatorium letus palatium adiit. 


Pairiarcharum accipe nunc catalogum novellz 
Roma Constantinopoleos. 


C 


Apostolorum Andreas protocletus 

dum religionis vere semen spargeret 

per Ponti regiones ac Bithyniae 

ultra progressus pervenit Byzantium ; 
quam cum divino verbo illustrasset urbem 
et conflavisset Christo credentium cetum. 
edem orandi causa piis fidelibus 
edificavit proxima in Chrysopoli, 
constituitque episcopom ibi Stachyn 

de septuaginta discipulis unum : 

qui administrato recte grege Domini, 


] ut fit, nimio amore, vel ob falsa exaggerandum 
Byzantini episcopatus antiquitatem, contra Ro- 
mane Ecclesie prerogativas, conficta fuit. Est 
igitur primus Byzantii indubius episcopus ille 
Metrophanes sub Constantino Magno : vel potius 
sub Severo imp. Philodelphus, secundum Simeo- 
nem Metaphrastem : neque enim credibile vide- 
tur Byzantium haud ignobilem urbem caruisse 
episcopo usque ad nove urbis fundatorem, vel po- 
tius veteris ampliatorem magnum Constantinum. 
Philadelpho dat successorem Metaphastes Kuge- 
nium ; huic Rufinum, denique Rufino Metropha- 
nem. Constantini evo viventem. Non agnoscit au- 
tem tum falsi Dorothei tum etiam ejus assecls 
Ephremii catalogus. hos episcopos PAtladelphum, 
Eugenium et Rufinum; quos tamen solos Maurini 
monachi in sua chronologia prudenter scripse- 
runt: itemque ab his tribus Lequinius seriem 
suam exorditur. 


351 EPHRZEMII CHRONOGRAPHI 


e terra ad coeli transiit stationes. 

Post quem pastores dati sunt fidelibus. 
Onesimus, fructuosus re et nomine; 
Polycarpus, Plutarchus, Sedecion, 
Diogenes, Eleutherius, atque Felix ; 
sanctus deinde Polycarpus alius. 

Atque hi cuncti metuentes ethnicos 

trans fretum pastorali vacarunt cure. 
Post hos Athenodorus sacerdos divus 
Byzantinz urbis Ecclesiam rezxit : 

qui nova quoque condita ad orandum sede 
in regione que dicitur Olea, 

ibi synaxes celebrabat pie : 

quam edem postea magnus Constantinus 
instauratam plurimum exornavit. 

Exin pontificatum gesserunt Zoilus, 
Laurentius, et Alypius, atque Pertinax 

vir oonsularis et senator nobilis, 

qui ediflcavit te 3plum mirum, splendidum 
quodam in loco cui nomen est Syce, 
Sequuntur Olympianus et divus Marcus 
Deinde Cyrillianus et Castinus, 

8ἃ quo Byzantii primo delubrum fuit 

δὰ locum justo nomine dictum Petrium 
martyrii Euphemis ἃ fundamentis conditum 
que nuper stadium vicerat martyrii. 
Christi deinde gregi prefuit Titus. 

Hinc Domitianus Probi imperatoris 


frater, haud minus animo quam stirpe nobilis. 


hujusque filii Probus et Metrophanes : 
sub quo postremo pius Constantinus 

&d Byzantinam urbem semet transferens, 
hujus pomerium protulit amplissime, 
eamque Romam jussit vocari novam. 
Postquam deseruit vitam Metrophanes, 
divus Alexander occupavit sedem 


facundia et sanctis moribus magis preditus, 


sub quo coacta fuit Patrum synodus 
Nicee prima ob damnandum Arium ; 
quem ipsemet sanctarum precum telo 
percussum letho confectumque tradidit. 
Deinde Paulus orthodoxix columen, 
qui alumnus fuerat presbyter Eoclesiz 
Alexzandrique episcopi discipulus, 

ad salutaria gregern minavit pascua. 
Idem Cucusum pulsus exul fuit 
propter rectorum dogmatum defensionem, 
ubi et violentum habuit vite exitum 

&b adversariis suffocatus laqueo. 
Postea hunc Eusebius Nicomediensis 
pontificatum tenuit Byzantii 

vesanie Ariana fervidus defensor ; 

qui Beryti episcopus olim fuerat, 

illinc translatus postea Nicomediam, 
denique jussu Cesaris Constantii 

in Byzantina ponitur sublimi sede. 
Postea senior Macedonius, lupus 


(88) Dorotheo est Εὐζώϊος. 


À Γῆθεν μετέστη πρὸς μονὰς οὐρανίους" 
Μεθ᾽ ὃν νομεῖς ὥφθησαν εὐσεδοφρόνων 
'O χλῆσιν Ὀνύήσιμος ἅμα καὶ τρόπον" 
Πολύχαρπος, Πλούταρχος, καὶ Σεδεκίων, 

9580 Διογένης, ᾿Ελευθέριος, xai Φίληξ, 
Ἄλλος τε Πολύχαρπος ἱερὸς πάλιν. 
Οὗτοί γε πάντες ἀσεδῶν ὑποψίᾳ 
Πέραν ὑπῆρχον ἰθύνοντες ἀγέλην᾽ 
Μεθ᾿ οὕς ᾿Αθηνόδωρος ἔνθεος θύτης 

9585 'Βχχλησίαν ἴθυνε τῆς Βυζαντίδος" 
Ὅς olxov εὐχτήριον ἄλλον καινίσας 
Κατὰ γε χῶρον ᾿Ελαία κεχλημένον, 
Ἐχεῖ συνάξεις ἐχτελῶν ἦν ἐνθέως" 
"Ov Κωνσταντῖνος εὐσεδοχοάτωρ μέγας 

9500 Ὕστατον ἀνύψωσε χαλλύνας μάλα" 

Β Εἴτα Ζωΐῖλος (88) λαμδάνει προεδρίας" 
Καὶ Λαυρέντιος, ᾿Αλύπιος, Περτίναξ 
Ὑπατιχός τις εὐγενὴς τῶν ἐν τέλει, 

Ὅς ναὸν ἀνίστησιν εὐαγῆ, ξένον 

0595 "Ev τινι £oxai προσχεχλι, μένῳ τόπῳ" 
Ἔπειτ᾽ Ὀλυμπιανὸς καὶ θεῖος Μάρκος, 
Πρὸς τοῖσδε Κυριλλιανὸς χαὶ Καστῖνος, 
Ὃς πρῶτον ἀνήγειρεν ἐν Βυζαντίῳ 
Εὐφημίᾳ μάρτυρι σηχὸν ix βάθρων, 

9600 "Bv τῷ Πετρίῳ τῷ θερωνύμῳ τόπῳ, 

Tóx' ἐχδραμούσῃ τὸν δρόμον μαρτυρίου" 

Μεθ᾿ ^ov τις Τίτος προστατεῖ Χριστοῦ λάχους 
Ἔπειτα χασίγνητος ἄναχτος Hoó0ou 
Δομετιανὸς (89) εὐγενὴς ψυχὴν, δέμας" 

9605 Καὶ τοῦδε παῖδες σὺν Πρόδῳ Μετροφανης" 
"Eo' οὗ μέγιστος εὐσεδὴς Κωνσταντῖνος 

C EK ἄστυ βυζάντιον ἐλθὼν τῷ τότε, 
Τὸντὶ μετεσχεύασεν εἴς εὖρος μέγα, 
Ῥώμην ὁρίσας τοῦτο καλεῖσθαι νέαν. 

9610 Μητρφάνους δὲ τὸν βίον λελοιπότος, 

Ὁ θεῖος ᾿Αλέξανδρος ἔσχε τὸν θρόνον. 
Κοσμούμενος λόγῳ καὶ βίῳ πλέον" 

Ἐφ᾽ οὗ γε συνήθροιστο Πατέρων στίφος 
Κατ᾽ ᾿Αρείου τῦ πρῶτον ἐν Νιχαέων, 

9615 Ὅστις βαλὼν ᾽Λρειον εὐχῆς τῷ βέλει, 
Τοῦτον θανατοῖ xal παραπέμπει μόρῳ. 
Ἔπειτα ΠΙαὖλος ὀρθοδοξίας στύλος, 
Πρεσθύτερος τρόφιμος Qv Ἐχχλησίας 
᾿Αλεξάνδρου μύστης τε σεπτοῦ ποιμένος, 

9020 Ποίμνην ποδηγεῖ πρὸς νομὰς ψυχοτρόφους, 
"Ov ἔσχεν ἐξόριστον Κουχουσὸς πάλαι 

D Ὑπερμαχοῦντα δογμάτων ὀρθοφρόνων, 
Οὗ χαὶ τέλος βίαιον εὖρε τοῦ βίου, 
Hagiv παρ᾽ ἐχθρῶν πνιγμονήν τε χαὶ βρόχον. 

0625 Μεθ᾿ ὃν τις Εὐσέδιος Νικομηδείας 
Προεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου, 
Θερμὸς πρόμαχος 'Aptizvov μανίας, 
Ὅς Βηρυτοῦ πρόεδρος ὕπαρξας πάλαι 
Κἀκεῖθεν ἀχθεὶς εἴς πόλιν Νιχομήδους, 

9040 Πρὸς Κωνσταντίου χαθιδρύεται τρίτον 
Τῆς Κωνσταντίνου τῷ πανυψήλῳ θρόνῳ. 
Πνευματομάχος Μαχεδόνιος γέρων 


(89) Dorotheo est Δομέτιος, 


353 


Λυμαντιχὸς λύχος τις, οὐ νομεὺς, ὅλως 
Ηαρεισφθαρεὶς ἔλαθε ποίμνῃ Δεσπότου" 
9635 "Ov ἀπελάσας Κωνστάντιος τοῦ θρόνου 
Δι’ οὕς γε προὐξένησεο ἀδίχους φόνους, 
Καὶ μᾶλλον οἴσπερ 1e2ov πατρὸς νέχυν 
᾿λναχομίσας ὦπτο ννοῦ Κηρύχων 
E'« ᾿Αχακίου μάρτυρος θεῖον δόμον, 
9640 "Αδοξον Εὐδόξιον 'Aptlou φίλον 
᾿Αντικαθιστᾷ λύχον ἀντὶ ποιμένος" 
"Oc τυγχάνων πρόεδρος Γερμανιχείας, 
Εἴτα χατασχὼν 'Avttoyelac θρόνον, 
Τέλος τυραννεῖ χαὶ θρόνον Βυζαντίδος. 
9045 Ποὸς τοῖσδε Δημόφιλος μύστης ᾿Αρείου 
᾿Επίσχοπός τις Βεῤῥόης τῆς ἐν ϑράχῃ 
Μετατεθεὶς ἤσχυνε τὴν προεδρίαν, 
Οὗπε; τὸ βιοῦν ἐκμετρήσαντος μόρῳ, 
Εὐάργιός τις- ὀρθοδοξίας φίλος 
9850 Προεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου 
Πρὸς Εὐσταθίου μαχαριστοῦ ποιμένος, 
Ὅστις πρὸς Οὐάλεντος ἐξώσθη θρόνου, 
Μηδὲ βραχύ τι τοῦ λάχους γεγευμένος, 
Εἴτα προέστη χοσμίως ᾿Εχχλησίας 
9655 Ὁ γρήγορος νοῦς, 1j θεηγόρος λύρα 
Θεῷ κινηθεὶς πρὸς χυδέρνησιν θρόνου, 
Ὅστις ἀνέτλη μυρίους τοὺς κινδύνους 
Ὑπερμαχῶν κάλλιστα τῆς ᾿Εχκλησίας" 
"Eo! οὔ συνέστη xaxà Μαχεδονίου 
9660 ᾽Λθροισμα σεπτὸν συνόδου τῆς δευτέρας 
Ἐν βασιλιδι τῇ Κωνσταντίνου πόλει. 
Αὐθαιρέτως τούτου δὲ λιπόντος θρόνον 
Ἢ σύνοδος χρίουσι ποιμένα πόλει 
Νεχτάριον λάμποντα βίῳ καὶ λόγῳ, 
9605 Συγχλητικῶν τε xal περιδόξων ἕνα, 
Χριστώνυμον μὲν, ἀμύητον δ᾽ εἰσέτι" 
"Ov ἅμα βαπτίζουσι, χρίουσι θύτην. 
Οὔπερ μεταλλάξαντος εὐαγῶς βίον, 
Κλέτς μοναστῶν ἅμα καὶ πρεσδυτέρων 
9670 Στόμα τὸ χρυσοῦν ἣ θεόσδοτος χάρις, 
Ἢ τῶν λόγων θάλασσα, φύσις ἣ ξένη, 
Λαμπτὴρ καθάπερ ἀρετῶν λάμπων φάει 
ἘΣ ᾿Αντιόχου κατηΐγασεν ἐνθέως 


Τῆς Κωνσταντίνου τὸν περιχλυτὸν θρόνον, 
9675 "II μᾶλλον εἰπεῖν τὴν τετράκλιμον κτίσιν 


Atbaaxa a: φαιδρύνει καθημέραν, 
Οἰχουμένης ἤλιος ὧν Ψψυχοτρόφος. 


Οὗ τοῦ θρόνου φεῦ | ἀπελασθέντος φθόνῳ, 


Εἰς δ᾽ ἀλλοδαπὴν ἐχδιωχθέντος χθόνα 
9680 Τὴν ἐν Κομάνοις ἐσχάτην ἐρημίαν, 
O5 μακαριστὸν ἔσχε καὶ τέρμα βίου, 
Γηραιὸς ᾿Αρσάκιος ἔμψυχος νέχυς 
Πρὸς βασιλίδος ἐγκατεστάθη θρόνῳ 
Εὐδοξίας, φεῦ οἷος ὦν μετὰ τίνα | 
9685 Μετ’ ἥλιον ζόφψωσις εἶτ᾽ ἀχοσμία, 
Τούτου καταστοέψαντος ἐν θρόνῳ βίον, 
Πρεσδύτερός τις εὐλαδὴς ᾿Εχκλησίας 
Κλῆσιν ᾿Αττιχὸς, ἐμπρέπων βίῳ, λόγῳ, 
Κοτμεῖ καθέδραν ἱερὰν Βχζαντιδος. 
90590 Μεθ’ ὅν τις Σισίννιος ἀνὴρ πρεςδύτης 
Τῆς κατ᾿ ᾿Ελαίαν ὦν θύτης ἐχχλησίας, 


CJRESARBS. 
À vorax, non pastor, ille Pneumatomachus 


B 


c 


c 


in gregem Domini clanculum irrupit : 
donec eum sede pepulit Constantius, 
propter patratas cedes, et presertim 
propter translatum Constantini patris 
sacrum cadaver e templo Apostolorum 
ad martyris Acacii sacram edem : 
substituitque infamem huic Eudoxium 
Arii studiosum, lupum pro pastore ; 

qui cum fuisset presul Germanicia, 
Antiochenam postea tenuisset sedem, 
denique et Byzantinam inique invasit. 
Secutus est Demophilus Arii discipulus 
qui ex episcopatu Berrohoes Threicie 
translatus, hunc primatum decoravit : 
cujus cum vitam fatum abrupisset, 
Evagrius orthodoxe tenax fidei 

ἃ beate memorie Eustathio episcopo 

in Byzantina sede constituitur ; 

qui statim 8 Valente exsul pellitur, 

ne parum quidem degzestato honore. 
Deinde prefuit magnifice Ecclesie 
Gregorius lyra et animo theologus 

& Deo promotus ad sedis gubernaculum: 
qui se innumeris obtulit periculis 

dum forti manu protegit Ecclesiam. 

Sub hoc coaluit contra Macedonium 
eecunda Patrum veneranda synodus 

in Constantini regia metropoli. 

Gregorio sponte sedem relinquente, 
synodus urbi preficit pastorem 
Nectarium vita et litteris fulgentem, 
genatorem nobilem et optimatem, 
usseclam Christi, sed nondum initiatum : 
quare baptizant simul et mystam ungunt. 
Atque hoc sancte vitam concludente, 
monachorum illud decus et presbyterii, 
aureum os, coelitus gratia data, 

mare eloquentie, ingenium prodigiosum, 
virtutum luce splendens tanquam lampas, 
Antiochia divinitus effulsit 

ad Byzantinam collustrandam sedem ; 
vel potius universo illuxit mundo, 

quem magisterio suo quotidie illuminat, 
vere universi orbis sol vivificus. 

Atque hoo sede ab invidis expulso 

atque ad extraneas proterrito regiones, 
nempe ad Comanicam Ponti solitudinem, 
ubi et beatum babuit vite terminum ; 
decrepitus Arsacius et vix spirans 
Eudoxie jussu augusta in pastorali 
(qualis post quantum !) sed constituitur ; 
nempe post solem tenebre et confusio. 
Hoc vitam simul sedemque relinquente, 
Atticus florens moribus et litteris, 

qui pius erat presbyter Ecclesie, 

sacram ornavit cathedram Byzantii. 
Post hunc grandevus etate Sisinnius, 
Eccclesie sacerdos ad Oleam posila, 


955 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


utilis, mitis, venerandus pastor. 

Quo mortuo, Nestorius sacerdos olim 
Antiochene Ecclesie, impii dogmatis, 
protervum os, et animus profanus, 
exitiosusque lupus, sedem insilit. 

Atque is tamen exutus dignitate, 

quia spuriorum dogmatum auotor erat, 
ab Ephesino tert:o concilio 

cui preerat Cyrillus Alevandrinus, 
justo in exsilium pellitur judicio. 
Deinde sedit Byzantina in cathedra 
*homo Romanus, Ecclesie sacerdos, 
Maximianus orthodoxie columen. 
Postquam hio terram cum colo commutavit, 
Patris Chrysostomi dilectus discipulus 
Sacer creatur patriarcha Proclus : 

qui ordinatus olim pastor Cyzici . 

ἃ beato Sisinnio patriarcha, 

& Cyzicenis nescio cur exclusus, 

interim vacuus ab officio fuerat, 

nunc ad Byzantii promotus est cathedram. 
Dominicum hic gregem recte pàvit, 
mortalesque exuvias magistri sui 
curavit pervehendas ad metropolim. 
Proclo ex convictu hominum sublato 
Flavianus veri dogmatis defensor 
Ecclesie nostre presbyter alumnus 
pontificatum adiit digne admodum. 
Post quem exatinctum ex calce Dioscori 
in Ephesina synodo latrocinali, 

ubi rectorum dogmatum protector erat, 
sacerdos Anatolius Alexandrinus 
creatur pastor Constantinopoleos ; 

opilio bonus, recte fidei turris, 

sub quo concilii quarti sacer cotus 
utiliter Chalcedone congregatus 
alienum declaravit ab Ecclesia 
Alexandrinum miserum Dioscorum, 
cum Eutychete et aliis paria furfuris. 
Postea Gennadius vir egregius, 

fidei typus et omnis honestatis, 
Ecclesie alumnus simul et sacerdos, 
clavum suscepit regendum Ecclesie. 
Post quem Acacius orphanorum praeses, 
presbyter Ecclesie, sed secta pessimus, 
patriarchatum improbe subripuit. 

Is etiam quartam venerandam synodum, 
quantum in ipso erat, abolevit miser. 
Post huno duplici vere exstinetum morte 
Flavitas presbyter ministerio addictus 
in templo Thecle martyris apud Sycas, 
profanus et blasphemus monophysita, 
atque Ácaciani dogmatis sectator, 
patriarchatum contra jus obtinuit. 

lloc autem breve mortuo post tempus, 
Enphemius tanto dignus sacerdotio 
presbyler pridem in Ecclesia Dei, 
Neapolique preses orphanorum, 

ad summam oathedram optime deligitur : 


Πρᾶος, γεραρὸς xai νομεὺς ψυχοτρόφος, 
Τοότου θανόντος, Νεστόριός τις θύτης 
Τῆς ᾿Αντιόχου δυσσιδὴς καὶ χχχόφριυν 

9005 Στόμα βδελυρὸν xai βέδηλος καρδία, 

Ἢ λυμεὼν λύχος τις, ἐμπηδᾷ θρόνῳ“ 
Ὅστις γυμνωθεὶς ἱερωσύνης θρόνου 
Av ἅπερ ἠρεύξατο δόγματα νόθα 
Hoà; συνόδου τρίτης τὴς ἐν Ἐφέσῳ 

9700 "Llc προστάτης Κύριλλος ᾿Αλεξανδρείας, 
E!« ἐξορίαν ἀπελήλαται Bux. 

Εἶτ᾽ ἐγκατέστη τῷ Βυζαντίδος θρόνῳ 
Γένει Ρωμαῖος καὶ θύτης 'ExxAnclac 
Μαξιμιανὸς ὀρθοδοξίας βάσις" 

9705 Γῆθεν μεταστάντος δὲ τοῦδε πρὸς πόλον, 
Μύστης φιλητὸς to) Ηατρὸς Χρυσοστόμιου 
Καθίσταται πρόεδρος ἱερὸς Πρόχλος, 
Ὅστις γε χρισθεὶς ποιμενάρχης Κυζίχου 
ἹΙρὸς Σισινίου μαχαριστοῦ ποιμένος 


9710 Καὶ Κυζιχηνοῖς μὴ δεχθεὶς οὐχ οἶδ᾽ ὅπως 


ἤΛγων σχολὴν δὲ τὸν διαμέσου χρόνον, 
Τότ᾽ εἰς καθέδραν ἡρἔθη Βυζαντίδος. 
Ποΐίμνην δὲ καλῶς ποιμάναντος Δεσπότου 
Διδασκάλου σῶμά τε συνηργηχότος" 

9715 ᾿Αναχομισθῆναί γε πρὸς πόλιν χράτους, 
Εἴτα λιπόντος γηγενῶν παροιχίαν, 
Ὀρθῶν πρόμαχος Φλαδιανὸς δογμάτων 
IIpea6óxepoc τρόφιμος àv ᾿Εχχλησίας 
Προεδρίαν εἴληφε μάλ᾽ ἐπαξίως. 

9720 Obnsp θανόντος λαχτίσει Διοσχόρου 
Ἐν Ἐφεσίων λῃστρικῷ συνεδρίῳ 
Ὥς ὑπερασπίζοντος ὀρθῶν δογμάτων, 
Θύτης ᾿Ανατόλιος ᾿Αλεξανδρείας 
Ποιμὴν ἀναδέδειχτο τῆς Κωνσταντίνου 

9725 Νομεὺς ἀγαθὸς, πύρλος ὀρθοδοξίας" 

Ἐφ᾽ οὗ τετάρτης συνόδου θεῖον στίφος 
Καλῶς ἁλισθὲν ἐν πόλει Χαλκηδόνι 
᾽Ἄλλοτριον τίθησι τῆς ᾿Εχχλησίας 
Διόσχορον δύστηνον ᾿Αλεξανδρείας 

9730 "Ap" Εὐτυχεῖ τε καὶ σφίσιν ὁμοτρόποις. 
Ἔπειτα Γεννάδιος ἀνὴρ γεννάδας, 

'Πἧς εὐσεδείᾳς καὶ χαλοὸ πσντὸς τύπος, 
Ἐκχχλησίας τρόφιμος ἅμα xai θύτης, 
Τοὺς οἴχχας tuve τῆς ᾿Ἐχχλησίας. 

9735 Μεθ᾿ ὃν τισ ᾽Αχάχιος ὀρφανοτρόφος, 
Ἐχχλησίασ θύτης τε χάχιστος σέδας, 
Κακῶς ἐπεισέφρησεν τῇ προεδρίᾳ" 
Ὅστις τετάρτην σύνοδον σεδασμίαν 
Τό γ᾽ εἴς ἑαυτὸν dxopot ψήφοις τάλας. 

9740 Τούτου θανόντος τὸν διπλοῦν ὄντως ἱλόρον 
᾿Ανὴρ Φλαδίτας μάρτυρος νχοῦ θέχλης 
Τοῦ χατὰ Συχᾶς διαχειμένου θύτης, 
'Avleooc, βλάσφημος, Οἰοφυσίτης, 
᾿Ακαχίῳ σύμπνους xal σύμφρων σέδας, 

9745 ᾿Αναξίως ἔσχηχε τὴν προεδρίαν. 

Τούτου τελευτήσαντος ἐν βραχεῖ χρόνῳ, 

Εὐφήμιος ἄξιος tepapy lac 

ΠΡρεσθύτερος μὲν τῆς θεοῦ γ᾽ ἔχχλησία 

Τῆς δ᾽ αὖ Νεαπόλεως ὁὀρφανοτρόφος, 
9750 [Πστεύεται κάλλιστα τὴν προστασίαν 


957 


Ὅσιος ἀνὴρ, ὀρθοδόξων προστάτης, 
Ὅντιν᾽ ἀναθέματι μὴ πεπεισμένον 
Καθυπούαλεϊν σύνοδον τρισολύίαν 
Ἐν Χαλχηδόνι συναλισθεῖσαν πάλαι 
Αναξ ᾿Αναστάσιος ἐχδαλὼν θρόνου, 
Τίθησιν ἐξόριστον ἀδίχῳ Oo: 
᾿Αντιχαθιστᾷ δ᾽ εἰς θρόνον Βυζαντίδος 
Σχευῶν μέγαν φύλαχα τῆς ᾿Εχκλησίας 
Θεῖον Μαχεδόνιον ἐκ πρεσδυτέρων" 
Ὅν ἀθετῆσαι μηδαμῶς ἧρη μένον 
Εἰρημένον σύστημα σεπτῶν Πατέρων, 
Εἰς Εὐχάϊτα φυγαδεύει τὴν πόλιν. 
Τιμόθεον δ᾽ ἄτιμον ἐγκαθιδρύει, 
Θύτην μὲν ὄντα, σχευοφύλαχά θ᾽ ἅμα 
'"Exx4nctac πρὶν, αἱρετικὸν δ᾽ αὖ σέδας, 
Ὀρθόφροσιν ἄχθος τι φανέντα μέγα. 
Τούτου χαταστρέψαντος ἀθλίως βίον, 
Ἰωάννης σύγχελλος ἅμα xat θύτης, 
Γένει Καππαδόχης δὲ, λαμὔάνει θρόνον" 
9770 Οὔπερ τελευτήσαντος ἐν προεδρίᾳ, 
᾿Βπιφάνιος ἐμφανὴς ὧν τὸν βίον 
Ηρεσθδύτερος σύγκελλος ἔσχε τὸν θρόνον. 
Τούτου θανόντος ὕλνθιμος Τραπεζοῦντος 
᾿Ἐπιύάτης δέδεικτο τοῦ σεπτοῦ θρόνου, 
9775 Νοσῶν Σεδήρου xal Διοσχόρου νόσον, 
Ὃν ᾿Αγαπητὸς καθελὼν Ῥώμης πάπας. 
Εἰς ποιμενάρχην τῆς βασιλίδος χρίει 
Μηνᾶν λόγῳ λάμποντα χαὶ βίῳ πλέον 
᾿Εχχλησίας τρόφιμον ὄντα xal θύτην 
9780 ᾿Αλεξανδρέα, τῶν Σαμψὼν ξενοδόχον. 
Οὕὔπερ μεταλλάξαντος εὐχγῶς βίον 
Εὐὀτύχιός τις καὶ μοναστὴς xai θύτης 
Μονῆς κατ᾽ ᾿Αμάσειαν εὐαγεστάτης, 
Λόγων ἑταῖρος ἀρετῆς τ᾽ αὖ ἐργάτης, 


9795 


9760 


9765 


9785 Νομεὺς ἀγαθὸς ὦπτο Χριστοῦ θρεμμάτων" 


Ἐφ᾽ οὗ γε πέμπτης συνόδηυ θεῖον στίφος 

Καλῶς ἀλισθὲν ἐν βασιλίδι πόλει 

Στοιχοῦν τετάρτης συνόδου θείοις ὅροις 

Αὐτοῖς γε συγγράμμασι τὸν Ὠριγέἕνην 
9790 Τίθησιν ἐχκήρυχνον ἅμα Διδύμῳ 

Καὶ Θεόδωρον τὸν τῆς Μοψονεστίας. 

Ἐξωσμένυυ θρόνου δὲ τοῦδ᾽ Εὐτυχίου 

Ἐφ᾽ οὔπερ ἐξέλεγχε τὸν βασιλέα 

Δόγμα στυγητὸν χρατύνοντα χαὶ νόθον 


ΟΣΒΑΒΚΒ. 
Α vir sanotus et protector orthodoxorum : 


quem renuentem subdere anathemati 
beatum illum coetum episcoporum 

qui Chalcedone olim coactus fuerat, 
Casar e sede depulit Anastasius 
extorremque fecit edicto iniquo : 
ejusque loco ad. cathedram Byzantii 
extulit magnum Ecclesie scevophylacem 
divum Macedonium tunc presbyterum, 
quem item renuentem valedicere 
predicto Patrum nobili concilio 

ad urbem Euchaiticam Cesar expulit . 
Timotheumque ignobilem obtrusit, 
sacerdolem quidem et scevophylacem 
Ecclesie pridem, sed heresi pollutum : 


B id quod »gerrime tulerunt orthodoxi. 


9795 Τῶν σάρκα φθαρτὴν μὴ λεγόντων σχεῖν Λόγον, 


Σχολαστιχός τις εὐσεδὴς ᾿Ιωάννης 
Τῆς ᾿Αντιόχου τυγχάνων θυηπόλος, 
Προεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου. 
Χρησαμένου τέλει δὲ τοῦδε τοῦ βίου, 
9800 Καὶ πάλιν Εὐτύχιος εὐτυχεῖ θρόνον. 
Μεθ’ ὃν χαθωράϊσε τὴν Ἐχχλησίαν, 
᾿Ανὴρ χαριτώνυμος, ὅλδιον κάρα, 
Νηστευτὴς τοὐπώνυμον ἐξ ἔργων φέρων 
Ἐχχλησίας τρόφιμος ὧν xal λευΐτης, 
9805 Σύγχελλος ἀξίαν δὲ Πνεύματος δόμος, 
Ὃς Μαυρίκιον ταινιοῖ λαμπρῷ στέφει. 
Τούτου δ᾽ ἀναλύσαντος εἰς θείους δόμους, 
Κυριαχός τις οἰκονόμος καὶ θύτης 
Θεοῦ μεγάλης ἀγίας ᾿Εχκλησίας, 


ἢ 


Post hujus autem infelicem obitum, 
syncellus simul et presbyter Joannes 
Cappadox gente sedem occupavit. 

Post quem pastoris in munere defunctum, 
splendidis predictus Epiphanius moribus 
presbyter et syncellus ad sedem venit. 
Hoc quoque mortuo, Trapezuntius Anthimus 
sedem sanctissimam jussus est conscendere, 
quanquam Severo deditus et Dioscoro : 
quo tamen Agapetus Rome papa 
exauctorato, fecit patriarcham 

Mennam Alexandrinum facundia clarum 
magisque moribus, alumnum sacerdotem 
Ecclesie, xenodochio prefectum Sampsonis. 
Quo pie mortalem deserente vitam, 
Eutychius quidam monachus et sacerdos 
ex Amaseno sanctissimo coenobio 

amicus litterarum, virtutis auctor, 
Christiani bonus pastor ovilis fuit. 

Sub eo quinte synodi divus cotus 

regali in urbe rite congregatus, 

insistens quarte synodi canonibus 
ipsisque ejusdem formulis, Origenem 
ejecit ab Ecclesia, simulque Didymum, 

οἱ Theodorum Mopsuestie episcopum. 
Eutychio postea cathedra depulso, 
propterea quod reprehendisset Cesarem, 
qui falsum dogma et pessimum fovebat 
de Christi in terra carne incorruptibili ; 
scholasticus Joannes homo pius 
Antiochena ex urbe tunc sacerdos 
patriarchatum adiit Byzantinum. 

Sed ubi is quoque vite metam attigit, 
rursus Eutychius in sede constituitur. 
Post quem Ecclesia splendidus illuxit 
Joannes alter, homo beatissimus, 

dictus verace titulo Jejunator, 

qui Ecclesise alumnus fuerat et levita 
syncellusque officio in ede Spiritus. 

Hic Mauricium redimivit stemmate. 

Cum autem superas adiisset sedes, 
Cyriacus oeconomus et sacerdos 

magne atque sancta Dei Ecolesie 


359 EPHRJEMII CHRONOGBRAPHI 
À 9810 Τὴν ἱερὰν εἴληφεν ἱεραρχίαν, 


sacrum successit in pontificatum, 
divinus vir et orthodoxie columen. 

Quo deserente terrenum hunc primatum, 
ad Thomam sacellarium et sacerdotem 
defertur populi sacer principatus, 
apostolicum hominem religiosissimum. 
Πυΐο solarem deserenti lucem 

Buccessor datus est levita Ecclesie 
ptochotrophii prefectus ad portum Phrixi 
Sergius pollutus dogmate monophysitico. 
Cui morienti Pyrrhus substituitur : 
haud minus Sergio heresi corruptus. 
Erat is magne presbyter Ecclesise, 
prefectus monachorum, conobii abbas 
quod est trans fretum in urbe Chrysopoli, 
divini Verbi Matri dedicatum 
antiquitusque conditum a Philippico. 
Postquam expulsus Pyrrhus Ecolesia fuit, 
Paulus Ecclesie cconoumus et sacerdos, 
preses custodum, dogmate perversus, 
semet ovili obstrusit tanquam lupus. 
Post quem defunctum impie in ministerio 
sedem recuperavit denuo Pyrrhus. 
Deinde Petrus pessimus ad sedem venit, 
levita Ecclesie, preses ptochotrophii, 
referendarius, curatorque senum 

in eo quod est Neapoli ptochodochio, 
Bergii Pyrrhique et Pauli sectans heresim. 
Hoc passo, ut vere dicam, mortem duplicem, 
Alius Thomas orthodoxie amans, 

qui Ecclesie alumnus erat et levita, 
preclare gubernavit Christi Ecclesiam. 
Atque hoc pie concludente vitam, 
pontificatum adiit Joannes, 

sacerdos et protecdicus Ecclesie, 
scevophylax, syncellus, et economus, 

et gerocomii Rosorum Dexiocratis 
prefectus ; pastor utilis ovili. 

Quo moriente, levita Constantinus, 
vasorum custos in Ecclesia Dei. 
periodeuta Thracie et Macedonie, 

&d Ecclesie summatum est provectus ; 
probatus vir, et decus orthodoxorum. 

Hoc in suprema cathedra demortuo, 
sacer Theodorus Christi Dei sacerdos 
sanctorum in Ecclesia vasorum custos, 
syncellus diznitate, prefectus monachis, 
summa cum laude prefuit Ecclesi, 
atque orthodoxa dogmata defendit. 

Sed tamen hoc injuste depulso sede 
Georgius religiosus Christi presbyter, 

qui summus erat scevophylax Ecclesim, 
et synocllus etiam patriarche, 
pontificatus munere fungi copit, 

opilio bonus, custos divine legis : 

sub quo, mandante Cesare Constantino 
orthodoxo principe Pogonato, 

divinus venerande coxus synodi 

regali in urbe rite congregatus 


θεῖός τις ἀνὴρ ὀρθοδοξίας στύλος. 
Τούτου λιπόντος τὴν χάτω προεδρίαν, 
Θωμᾶς σαχελλάριος, ἅμα xal θύτης 
ΠΙΠιστεύεται δὴ τὴν λεὼ προστασίαν, 

9815 ᾿Αποστολιχὸς, εὐσεδέστατος σέθας. 
Οὗπερ τὸ φάος ἐχλελοιπότος τόδε, 
᾿Αντιχατέστη λευΐτης ᾿Εχχλησίας 
Πτωχοτρόφος τε λιμένος τῶν τοῦ Φρίξον 
Σέργιος ἀνὴρ Οἰἱοφυσίτης σέδας. 

9820 Τούτου θανόντος, ἀντιχατέστη Πύῤῥος, 
᾿Ανὴρ ὅμοιος Σεργίῳ κατὰ σέθας, 
θύτης μεγάλης τοῦ Θεοῦ ᾿Εχχλησίας, 
Ἄρχων σεμνείων xal μονῆς ἐπιστάτης ^ 
Ἐν Χρυσοπόλει διαχειμένης πέραν, 


p 9825 ᾿Ανειμένης δὲ τῇ Θεοῦ Μητρὶ Λόγου 


Τῆς Φιλιππιχῷ συσταθείσης πρὸ χρόνων. 
Τούτου δ'ω θέντος δὲ τῆς ᾿Εχκλησίας 
Oixovóuoc xai θύτης τῆς ᾿ἔχχλη σίας 
Κἀπὶ φυλακῶν δυσσεδὴς Ηαῦλος σέδας 
9830 Παρεισεφθάρη ποιμνίῳ τις ὡς λύχος. 
Οὔπερ θανόντος 02271600; ἐν τῷ θρόνῳ, 
Καὶ πάλιν ἀπέλαδε τὸν θρόνον Πύῤῥος. 
Εἴτα Πέτρος χάχιστος ἔσχε τὸν θρόνον, 
᾿Εχχλησίας ὧν λευΐτης πτωχοτρόφος, 
9835 Καὶ ῥαιφερενδάριος xal γηοοχόμος 
Τοῦ κατὰ Νεάπολιν πτωχείου τότε, 
Σύμφρων Σεργίου καὶ Πύῤῥου καὶ Ἰ]αύλου. 
Τούτου gavovtoz τὸν διπλοῦν ὄντως μόρον, 
θωμᾶς τι: ἄλλος ὀρθοδοξίας φίλος 


( 9840 ᾿Εκχλησίας τρόφιμος ὧν καὶ λευΐτης 


Χριστοῦ καλῶς ἴθυνε τὴν Ἐχχλησίαν. 
Οὔπερ μεταλλάξαντος εὐσεδῶς βίον, 
Ἰωάννης εἴληφε τὴν προεδρίαν, 
Θύτης τε πρωτέχδιχος ὧν ᾿᾿χκλησίας, 
9845 Kai σχευοφύλαξ, σύγχελλος, οἰκονόμος, 
Γηροχόμος τε 'Ρωσῶν Δεξιοχράτους 
Ποίμνην ποδηγῶν πρὸς νομὰς ψυχοτρόφους. 
Τούτου θανόντος Κωνσταντῖνος λευΐτης 
Καὶ σχευοφύλαξ τῆς Θεοῦ γ᾽ ᾿ἔχχλη σίας, 
9850 ΙΠεριοδευτὴς Opfxvc, Μαχεδονίας 
᾿Αρχιθύτης δέδεικτο τῆς ᾿Εχχλησίας" 
Σπουδαῖος ἀνὴρ, εὐσεδοφρόνων χλέος. 
Τούτου καταλύσαντος ἐν θρόνῳ βίον, 
Θεόδωρός τις ἱερὸς Χριστοῦ θύτης 
9855 'ExxAncla; τ᾽ αὖ ἱερῶν σχευῶν φύλαξ, 
"Apyov μονῶν τε, σύγχελλος τὴν ἀξίαν, 
Προΐσταται κάλλιστα τῆς ᾿Εχχλησίας, 
Ὁρθῶν προμαχῶν εὐσεδῶν τε δογμάτων. 
Τούτου ῥιφέντος ἀδίχως ποίμνης θρόνου, 
9860 Κεώργιδς τις εὐλαδὴς Χριστοῦ θύτης 
᾿Εχχλησίας- ἐγεστος ὧν σχευοφύλαξ, 
Καὶ ποιμενάρχου σύγχελλος τὴν ἀξίαν, 
᾿Εχχλησίας εἴληφε τὴν προεδρίαν, 
Νομεὺς ἀγαθὸς καὶ θεοῦ νόμων φύλαξ" 
0865 Ἔν’ o5 κελεύσει χράτορος Κωνσταντίνου 
'Op8depovóc γε τοὐπίχλην Πωγωνάτου 
Ἑχτῆς σεθαστῆς συνόδου θεῖον στίφος 
Ἐν βασιλίδι συναλισρθὲν τῇ πόλει, 


964 


"En γε Χριστοῦ τοῦ θεανθρώπου Λόγου 

9870 Καλῶς ἐδογμάτισεν εὐσεδοφρφνως 
Διττὰς θελύήσεις καὶ φύσεις ἡνωμένας, 
Καὶ πάντα χατήσχυνεν Οἰοφυσίτην, 

O6 γῆθεν ἀπάραντος εἰς σκητὰς ἄνω, 
θεόδωρος αὖ ὀπολαμθάνει θρόνον. 

9875 Τούτου μεταστάντος δὲ πρὸς Θεὸν μόρῳ, 
Ἔκ βασιλείων ἀσηχρῆτίς τις Παῦλος 
Ποιμαντικῆς ἔτυχε καὶ προεδρίας, 
Ποιμαντιχῆς ἄξιος ὧν καὶ τοῦ θρόνου. 
Καὶ τοῦδε τὸ ζῆν ἐχμετρήσαντος μόρῳ, 

9880 Καλλίνικός τις γεννάδας θυηπόλος 
Καὶ σχευοφύλαξ Βλαχερνῶν ἐχχλησίας, ν 
'Aviip λόγῳ βίῳ τε καλῶς ἐμπρέπων, 
Λαδὼν ἐχυδέρνησε τὴν 'ExxAnclav- 
Ὄντινα Ῥινότμητος ἀναξ ἀδίχως 

9885 Πηρὸν δεδρακὼς ἐξελαύνει τοῦ θρόνου. 
Κῦρον δ᾽ ἀπ’ ᾿Αμάστριδος ἀγαγὼν θύτην 
"EvxAetotov ὄντα, ποιμενάρχην δειχνύει". 
Ὃν Φιλιππιχὸς βασιλεὺς ὁ Βαρδάνης 
Ὑπερμαχοῦντα δογμάτων τῶν ἐνθέων 

9890 θρόνου τε ποίμνης ἀπελάσας ἀδίχως, 
᾿Αντικαθιστᾷ λευΐτην Ἰωάννην. 

Ὅντα χαρτουλλάριον οἰχονομείου 
ἤλνδρα στυγητὸν, Ἐὐτυχοῦς, Διοσχόρου 
Ὁμόφρονα μύστην τε, τῆς ποίμνης λύχον, 

9895 Ὅς ἐξεδλήθη τοῦ θρόνου μάλ᾽ ἐνδίχως. 
θύτης δὲ Χριστοῦ χαὶ νομεὺς ψυχοτρόφος 
θεῖος Γερμανὸς ἀρεταῖς λάμπων λόγοις, 
'Eni λυχνίαν ἐντεθεὶς ὡς τις λύχνος 
Τῆς Κωνσταντίνου τῷ περιόπτῳ θρόνῳ, 

9900 Αόγον διδαχαῖς κατελάμπρυνε χτίσιν (90). 
Ὅστις προύδληθεὶς ποιμενάρχης Κυζίκου 
Καὶ τοῖς ἐκεῖσε μὴ δεχθεὶς οὐχ οἵδ᾽ ὅπως 
Ὑπῆν σχολάζων τὸν διαμέσου χρόνον" 
Μετατεθεὶς δὲ πρὸς Βυζαντίδος θρόνον, 

9905 Ποίμνην καθωδήγησεν εὐτεδοφρόνως, 
Τοὺδ᾽ ἀπελασθέντος δὲ χαχῶς τοῦ θρόνου 
Πρὸς χράτορος Λέοντος ἐξ ᾿Ισαυρίας 
Ιρώτου σεδαστῶν εἰχόνων χαταλύτου, 
'Eo' ᾧπερ ἐξηλεγχε τοῦτον ἐνθέως, 

9910 Níxuc (91) ᾿Αναστάσιος εἰκόνων λύτης 
Πρεσδύτερος σύγχελλος Qv 'ExxAnalac, 
Ποίμνην τυραννεῖ παραλαθὼν τὸν θρόνον. 
Μισθωτὸς οἰχτρὸς, ἄντιχρυς λύχος φθόρος, 
Ὃς πρῶτος ἐθέτησε τιμὴν εἰχόνων. 

9915 Τούτου διπλοῦν θάνατον ὑφεστηχότος, 
Κωνσταντῖνος ἄθλιος Συλαίου λύχος 
᾿Αναστασίῳ πάντ᾽ ἐοιχὼς εἷς σέδας, 
Σχολὴν ἄγων, ἥρπασε τὸν θεῖον θρόνον" 
Ὅντινα Κοπρώνυμος, αἰνῶ σ᾽, ὦ δίχη, 

9920 Θρόνο" κατασπάσας γε xai μάλ᾽ ἐνδίχως, 
(Οὐ πίστεως αὖ οὐδὲ δογμάτων χάοιν) 
"E0*,xsv ἐξόριστον εἰς ἀλλοτρίαν" 


(90) Germani hujus prolixum Tractatum de vite 
termino antea ireditum, habes in collectionis Vati- 
cane volumine I, P 285-315; quod scriptum sibi 
Photius in Amphilochianis usurpaverat, uti docui 
coll. pred. t. Il, p. 682, ubi ejusdem complemen- 


PATROL. Gà. CXLIII. 


CARSARERS. 
À de Christi Verbi essentia theanthropica 


rectam sententiam protulit et catholicam, 
duas voluntates statuens et duas naturas 
conjunctas ; omnes damnans Monophysitas. 
Georgio mox translato ad sedes superas, 
iterum Theodorus recepit pedum. 

Quo transeunte ad Dominum per obitum, 
Paulus qui in regia erat a seoretis 
patriarchali honore insignitus fuit, 

dignus revera postorali munere. 

Post hunc communi fato exemptum vivis, 
Callinicus egregius Dei sacerdos 

in Blachernarum templo vasorum custos, 
vir litteris et moribus spectatus admodum, 
Ecclesia curam gubernandae excepit : 


p quem Rhinotmetus Cesar iniquo jussu 


oculis excecatum sede pepulit : 
substituitque Cyrum ex Amaestride 
presbyterum, e monachis quos aiunt inclusos. 
Bed hunc aivina dogmata tuentem 
Philippicus Bardanes potitus sceptro 
sententia injusta pepulit ovili, 

levitamque ad sedem Joannem extulit, 

qui cconomatus erat chartularius, 
abominandum hominem, Eutycheti 
Dioscoroque deditum, in grege lupum; 
qui demum sede pulsus est justiesime. 
Sacerdos autem Christi et pastor bonus 
divus Germanus, litteris ac virtutibus 
8plendens, lucerna veluti in candelabro, 

e Byzantina eminus conspicua sede 
sermonis magisterio effulsit orbi. 
Cyzicenorum pastor electus fuerat ; 

sed neacio cur ab illis non receptus, 
interim mansit expers ministerio : 
postea translatus ad Byzantinam sedem 
gregem Christianum rectis minavit semitis. 
Sed enim hunc sceleste detraxit sede 

Leo Cesar Isauricus, qui bellum 

primus indixit sanctis imaginibus, 
objurgante divinitus Germano. 

Successit falso nomine Anastasius 
presbyter et syncellus in Ecclesia, 

sed iconomachus et tyrannus gregis, 
mercenarius misger, lupus exitiosus, 

qui honorem primus abrogavit imaginum. 
Hoc temporali morte eternaque exstincto, 
iufelix Constantinus Sylei lupus, 

par Anastasio dogmatis impietate, 

munere 800 vacuus, invasit sedem : 

quem Copronymus tamen, vah ! justa pana 
sede detraxit sane merentissimum 
(nequaquam fldei causa neque dogmatum), 
et procul urbe pepulit extorrem : 


tum ex alio codice protuli. 

(91) Argutia Ephremii est de contraria significa- 
tione νέχυς et ἀναστάσιος, quasi virificans, vel re- 
surgens, 


IV 


363 EPHRJAEMII CHRONOGRAPHI 364 


deinde rursus Byzantium revocatum, 
impositumque asello circeum4uxit ; 
dumque ederentur ludi in stadio equestres, 
miserum illic jussit truncari capite : 
quem ante extremum ictum interrogarunt, 
utrum probaret synodum Iconomacham ; 
et quanquam dixit recte sensisse synodum, 
nihilo tamen minus truncarunt capite. 
Successit huic Nicetas eunuchus servus, 
imo mancipium vile et inscitissimum, 
Apostolorum presbyter in ede, 
scevophylaxque templi Chalcopratiorum, 
&dvocatus Ecclesie et ccenobiarcha, 
sanctarum Christi imaginum destructor, 
qui irrepsit in ovile tanquam lues. 
Post hunc Nicetam in officio mortuum 
Paulus Cypro oriundus et vir laicus, 
neque sacrarum venerator imaginum, 
ad hierarchicum venit principatum. 
Hic morbo arreptus cathedram deseruit, 
atratumque et tonsum se fecit monachum, 
meorens lugensque quod fuisset presul 
dum vexaretur miserrime Ecclesia, 
et quod imagines coli vetuisset. 
Hunc internuntio misso regnatores 
quidnam gerendum esset interrogarunt : 
respondit is, cogendam esse synodum 
que malis obviam iret cecumenicam, 
onitatemque Ecclesie procurandam, 
neque salutis aliam spem esse reliquam. 
Illi remisso nuntio, rogabant denuo : 
Cur autem tu cum cathedram adires 
colendis imaginibus interdixisti ? 
Ille incusavit principum vesuniam. 
Et nunc ad Deum confugiens cum lacrymis 
universalem judicem exorabat 
ne de se ceu patriarcha judicaret ; 
pauloque post devenit ad vita terminum. 
Deinde sacram illustravit sedem 
Tarasius recta fidei defensor, 
litteris eque et moribus insignis, 
protasecretis, nobilis stirpe et animo : 
sub quo convenit ad Nicenam urbem 
venerandorum Patrum concilium septimum, 
qui decreverunt sacris imaginibus 


reddendum esse ut antea honorem debitum : 


Nicetamque, Anastasium, el Constantinum, 
mercenarios revera, non pastores, 
anathemate justo perculerunt. 

Jam cum Tarasius ad securum portum 

ex tempestate vite appulisset navem, 

Bedis ac morum pariter successor 
Nicephorus electus est protasecretis, 

vir sane stirpe nobili et patricius 
divinorum dogmatum tutelam gerens, 
atque ut par erat Christi gregem protegens. 
Porro hunc ovili depulit ac sede 

Armenius ille merito dictus Leo, 

quia dissidentem dogmate videbat 


Α Καὶ καταγαγὼν αὖθις αὐτὸν εἷς πόλιν 


Ἐπιδιδάτας καὶ θριαμδεύσας ὄνῳ 
9925 ἹἹπποδρομίας ἠγμένης ἐν στχδίῳ 
Τέτμηχεν αὐτοῦ τὴν παναθλίαν κάραν᾽ 
Ὃν ἤρετο πρὶν ἐκλιπεῖν ξίφει βίον, 
Εἰ σύνοδον στέργειε τὴν κατ, εἱχόνων. 
Καὶ τήνδε χαλῶς φαμένου δογματίσαι, 
9930 Οὐχ ἧττον ἐχτέτμηχεν αὐτοῦ τὴν κάραν" 
Μεθ' ὃν Νικήτας ἐχτομίας οἰκότριψ, 
Μᾶλλον δὲ χαὶ τρίδουλος ἀμαθὴς πάνυ, 
ΠΙρεσδύτερος μὲν χηρύχων θείου δόμου, 
Ναοῦ σχευοφύλαξ δὲ χαλχοπρατείων, 
9935 "Apyev σεμνείων, ἔχδικός τ᾽ ᾿Ἐχχλησίας, 
Χριστοῦ σεδαστῶν εἰχόνων χκαθαιρέτης, 
Tlolpyvr, παρεισέφρησε x201 τις λύμη. 
Β Ἰούτου χαταστρέψαντος ἐν θρόνῳ βίον, 
Ἐχ λαϊκῶν Παῦλός τις ἀνὴ» Κυπρόθεν 
9240 Οὐ χρηματίζων προσχυνητὴς εἰχόνων, 
Ηροεδρίαν εἴληφεν ἱεραοχίας. 
Οὗτος νοσήσας χαὶ λιπὼν προεδρίαν 
Μονῇ προσελθὼν χείρεται μελαμφόρος, 
Στένων, δακρύων οἷς κατέσχε τὸν θρόνον 
9445 ᾿Εχχλησίας αἴσχιστα τυραννουμένης, 
Kal σεπτὰς ἠθέτησε τιμζν εἰκόνας" 
"Ov οἱ βασιλεύοντες ἀπεσταλκχότες 
"Hpovto τούτοις ὑποθέσθαι πραχτέχ᾽ 
"H δ᾽ ὃς, Συνελθεῖν σύνοδον δεῖ Πατέρων 
9950 Οἰκουμενικὴν εἰς ἴασιν τῆς νόσου. 
᾿ἘΕχχλησιῶν θ᾽ ἔνωσιν ἀπεσχισμένων" 
ἴΛλλως τυχεῖν γὰρ οὐχ ἔνι σωτηρίας. 
C Οἱ δ᾽ ἀντεπῆγον τῷδ’ ἐπιστάντες πάλιν" 
Καὶ πῶς, προεδρίαν σὺ μέλλων λαμὄάνειν, 
9955 ᾿Απηγόρευσας προσχύνησιν εἰχόνων ; 
Ὁ δ᾽ αὖ κρατούντων ἡτιᾶτο μανίαν" 
Ὄθεν στένων νῦν προσπεφευγὼς Κυρίῳ 
Κατιχετεύων λιπαρῶς χριτὴν ὅλων, 
Ὡς ποιμενάρχτην μὴ χοιθῆναί με χρίσει“ 
9900 Μετὰ δὲ μιχρὸν ἀπολείπει τὸν βίον. 
Μεθ’ ὃν κατηγλάϊσεν ἱερὸν θρόνον 
Ταράσιος πρόμαχος ὀρθοδοξίας, 
Κοσμούμενος βίῳ τε λαμπρῷ χαὶ λόγῳ, 
Πρωτασηχρῆτις, εὐγενὴς ψυχὴν, δέμας" 
9965 'Eo' οὗ av,Estr, κατὰ Νίχαιαν πόλιν 
Τῆς ἑύδόμης ἄθροισμα σεπτῶν Πατέρων' 
ΟἹ xa! χκυροῦσιν εἰχόνας σεδασμίας 
Ὡς πρὶν τιμᾷν τε χαὶ σέδειν ἐπαξίως 
D Νέχυν δ᾽ ᾿Αναστάσιον καὶ Κωνσταντῖνον 
9970 Σὺν τῷ Νικήτᾳ μισθίους οὐ ποιμένας 
᾿Αναθέματι παρέδωχακχ εἰχότως. 
Πρὸς νηνέμους δὲ λιμένας Ταρασίου 
Βίον καθοομίσαντος ἐχ τοιχυμίας 
Διάδοχος θρόνου τε τοῦδε χαὶ τρόπου 
9975 Νιχηφόρος δέδειχτο πρωτασηχρῆτις, 
᾿Ανήρ τις ὄντως εὐγενὴς, εὐπατρίδης, 
Προχινδυνεύων δογμάτων τῶν ἐνθέων. 
Χριστοῦ τε ποίμνης ὑπεραθλῶν ὡς θέμις, 
Ὄντινα ποίμνης ἀπελάσας xal θρόνου 
9980 'E£ 'Appevlac θηριώνυμος Λέων. 
Οἷς συμφρονοῦντα μηδαμῶς ἔχων ck Ga 


960 CJEBARER. 


Μηδ’ αὖ συνυδρίζοντα Χριστοῦ τὸν τύπον, 
Τίθησιν ἐξόριστον εἰς νήσων μίαν. 
θεόδοτον δὲ Κασιτηρᾶν τοὐπίκλην 

9985 Ἢ Μελισσηνὸν ἐγκαθιδρύει θρόνῳ, 
"Av6pa βέδηλον, εἰκόνων xagatplenv, 
Καὶ λύχον αὐτόχρημα Χριστοῦ θρεμμάτων, 
θρέμμα πονηρὸν ἄστεως Ναχωλείας. 
Τούτου θανόντος δυσσεδῶς ἐν τῷ θρόνῳ 

9990 ᾿Αντώνιός τις Κασσυματᾶς τοὐπίχλην 
Νομεὺς Συλαίου δυσσεδὴς ἔσχε θρόνον, 
θεανδριχὸν τύπωμα μισῶν Δεσπότου. 
Etc Ιαννῆς ἄθλιος, ὁ σχαιὸς γόης, 
Τοῦ μισοχρίστου κράτορος θεοφίλου 

9995 Διδάσκαλος χάχιστος, εἰκόνων λύτης " 
Ὃν οἱ χρατοῦντες Μιχαὴλ, θεοδώρα 
θρόνου κατασπάσαντες ὡς λαοπλάνον 
᾿Αρχιθυτῶν ψήφῳ τε καὶ συμφωνίᾳ, 
ἤΑνδρα μοναστὴν καὶ Θεοῦ θεῖον θύτην 

10000 Μεθόδιον σύμμαχον ὀρθοδοξίας, 
Στίγματα βαστάζοντα σαρχὶ Δεσπότου (02) 
Εἰς θῶχον ἀνάγουσι τῆς βασιλίδος, 

Ἐπὶ λυχνίαν ἀναθέντες τὸν λύχνον. 
Τούτου μεταστάντος δὲ πρὸς τὸν Δεσπότην, 

40003 Ποιμὴν θεαυγὴς ὦπτο τῆς βασιλίδος 
Ἰγνάτιος παῖς Μιχαὴλ βασιλέως, 

Κανὼν ἀχριδὴς ἀρετῶν xal δογμάτων, 
Παιδεύσεως μέλημα καὶ λόγων χράτος. 
Ὃν ἐχτομίαν θηριώνυμος Λέων 

10010 Κράτος κατασχὼν ἀπέφηνε σὺν βίᾳ * 
Εἴτα μονάσας ὡς θεοῦ θεῖος νόμος, 
Ὕστατον ἔσχε τῆς Κωνσταντίνου θρόνον " 
Τοῦτον Μιχαὴλ καταγαγὼν τοῦ θρόνου, 
Μᾶλλον δὲ Καῖσαρ Βάρδας ἀδίκῳ δίχῃ 

10015 “Ανδρα πανοῦργον (03) καὶ σοφώτατον λίαν 
"Ex λαϊχῶν Φώτιον πρωτασηχρῆτις, 
᾿Αντιχαθιστᾷ ποιμενάρχην ἀδίκως. 

Τοῦδ᾽ ἀπελαθέντος ἐκ προεδρίας, 
᾿Ιγνάτιος ἔσχηχε τὸν θρόνον πάλιν. 

10020 Οὗ γῆθεν ἀπάραντος εἰς πόλου πλάτος, 
᾿Ανάγεται Φώτιος αὖθις πρὸς θρόνον * 
Οὗ καὶ πάλιν αὖ χσταχϑέντος τοῦ θρόνου, 
᾿Αδίδυμος Στέφανος ávaxtoc γόνος 
Tov Βασιλείου, λευΐτης τὴν ἀξίαν, 

10025 Προεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου. 
Μεθ’ ὅν τις ᾿Αντώνιος ἀσχητὴς μέγας 
Αὐχῶν πατρίδα τὴν βασιλίδα πόλιν, 
Ὅσιος ἀνὴρ, ἀρετῆς ἐστεμμένος, 

Οἴχτου νεὼς, ἀντιχρυς ἀγαθωσύνη. 

40030 Τούτου λιπόντος γεηρὰν οὐσίαν, 
Μεταδεδηχὅτος δὲ πρὸς θείους νόας, 
᾿Αρχιθύτης δέδεικτο τῆς Βυζαντίδος 
᾿Ανὴρ μοναχὸς, εὐλαδὴς, σοφὸς μέγας, 
Κλῆσιν μὲν Νικόλαος, ἄξιος θρόνου, 

10135 Μυστιχὸς ἀξίαν δὲ πρόσθεν τυγχάνων, 
᾿Εχφὺς ᾿Ιταλῶν, εὐφυὴς περὶ λόγους. 


(92) Quia scilicet fidei recte causa plagas perpes- 
sus fuerat. 

(93) En ut de Photio scbismatis primo auctore 
loquitur Ephremius, quanquam ipsemet addictus 


À neque illudentem secum Christi cruci : 
exsulem ergo misit in quamdam insulam. 
Pro quo Theodotum, vulgo Casiteram 
vel Melissenum dictum, in sede posuit ; 
profanum hominem, imaginum osorem, 
lupum revera in grege Dominico, 
germen infaustum urbis Nacolie. 

Post hunc in euo demortuum officio, 
Antonius quidam Cassimatas dictus 
impius Silei episcopus, fit patriarcha ; 
qui exsecrabatur Domini sacram crucem, 
Sequitur miser Jannes, ineptus magus, 
antichristiani Cesaris Theophili 

magister pessimus, imaginum destructor : 
quem regnatores Michael et Theodora 

B sede detrudunt veluti impostorem ; 
concordique suffragio episcoporum 
monachum atque dium Dei presbyterum 
Methodium recta fidei defensorem, 
Domini in carne sua ferentem stigmata, 
ad sacrum thronum evellunt metropoleos, 
in candelabro scilicet ponentes lampadem. 
Exin translato ad Dominum Methodio, 
splendidus pastor metropoleos erstitit 
Rhancabi Michaelis Ignatius filius, 
regula exacta dogmatum ac virtutum, 
doctrine cinnus, litterarum columen, 
quem fecerat eunuchum Armenius Leo 
injusta vi, cum raperet imperium, 
quique deinde monachus pie vixerat, 
postremo Byzantinam conscendit sedem : 
e qua deinde Michael hunc deturbavit, 
vel potius Bardas Cesar, injusto jussu : 
callido viro et plane versutissimo 
laico Photio tunc protasecretis, 
patriarchatum interim usurpante. 

Sed enim Photio pariter de sede pulso, 
stationem suam Ignatius recuperavit : 

quo transeunte ad superas regiones 

in sacram sedem revocatur Photius. 

Tandem ejecto denuo de sede Photio, 
Stephanus eviratus, levita officio, 
imperatoris Basilii fllius, 

pontificatum Byzantinum rexit. 

Post quem Antonius quidam asceta magnus, 
natus in urbe regia Constantinopoli, 

D vir sanctus, et virtutibus affluentissimus, 
misericordie templum et bonitatis. 

Hoc dimittente mortales exuvias 

atque beatos angelos conscendente, 
patriarcha Byzantii electus est 
monachus homo pius, sapiens, magnus, 
nomine Nicolaus, sede dignus, 

qui fungebatur antea officio mystici, 
Itala gente ortus, ornatus litteris. 


schismati. Multo autem deterius idem loquitur de 
Michaele Cerulario, Greci schismatis instaura- 


tore. 


307 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


Huno spoliavit honore Leo Sapiens 
quartas vetantem celebrari nuptias, 


syncellamque Euth ymium pro eo constituit. 


Verum hoc ipso dignitate exuto 

iterum Nicolaus recepit sedem. 

Sed hoc defuncto, Stephanus Amasenus 
eunuchus frugi, sacerdos ordinatus, 
pontificatum novae Rome obtinuit. 


Stephano communis fati exstincto viribus, 


fit patriarcha Constantinopoleos 
monachus Tryphon, religiosus senex : 
quem postquam sede depuleruat dolo, 
Romani imperatoris eunuchum filium 
nomine Theophylactum pedo donant : 
qui neque sancte vixit nec pastoraliter, 
sed venationi semper absurde deditus, 
equis nutriendis et cursim exercendis. 
Hoc vite et dignitatis faciente finem, 
promotus est ut esset Dei pontifex 
dignus sacrorum apice Polyeuctus, 
egregius sane vir cunctisque amabilis, 
gloria monachorum, virtutum typus, 


doctriuz luce clarus sed magis moribus. 


Hoc etiam relinquente caducam vitam, 
insedit cathedram Basilius monachus 
diotus ἃ patria vulgo Scamandrenus. 
Huic abrogato posthinc pontificatu, 
pius Antonius de Stadii coenobio 

fit patriarcha Byzantine urbis. 

Exin honorem abdicante Antonio, 
Nicolaus cognomine Chrysoberges 
evectus est ad sedem famosissimam, 
Quo transeunte ad Domini conspectum 
magister cathedram insedit Sisinnius, 
litteris doctus, medicina, et legibus, 
qui affinitatum scripsit justos gradus. 
Postquam vitalem lucem hic deseruit, 
sacram excepit dignitatem Sergius 
cenobii alumnus Manuelis dicti. 

Post cujus obitum presul constituitur 
Eustathius princeps presbyterorum 
qui in ede palatina rem sacram curant. 
Hoc quoque vite terminum attingente, 
potitus est honore Alexius monachus, 
ecclesiarcha in Studii conobio, 

vir liberalis, splendidus sacerdos. 

Quo sancto concludente vitam obitu, 
Michael cognomento Cerularius 
nobilis vir professione monachus 
episcoporum presul constituitur : 
turbulentus homo, coutemptor legum ; 
quem Isaacius Casar detractum sede 
non sine dolo misit in exsilium. 

Cujus post obitum cathedra potitur 

et patriarcha magnus constituitur 
Lichudes eviratus Constantinus, 

qui dignitate erat protovestiarius : 
prohatus homo, piue, et Deo dilectus, 
in negotiorum publicorum cura 


e 


À Ὃν ἐξελάσας τοῦ θρόνου σοφὸς Λέων 


Τετραγαμίας ἄγος οὐ δεδεγμένον, 
Εὐθύμιον σύγκελλον ἐγκαθιδρόει, 
10040 Τούτου διωχθέντος δὲ τῆς προεδρίας, 
| Πάλιν ὁ Νικόλαος ἔσχε τὸν θρόνον. 
Τούτου θανόντος, Στέφανος ᾿Δμασείας 
Σπουξαῖος εὐνοῦχός τις, ἱερὸς θύτης, 
Ῥώμης νέας εἴληφε τὴν προεδρίαν. 
10045 Τούτου τὸ βιοῦν καταλύσαντος μόρῳ, 
᾿Αοχιερεὺς δέδειχτο τῆς Κωνσταντίνου 
Τρύφων μοναστὴς, εὐλαδής τε καὶ γέρων " 
Τοῦδ᾽ ἀπελαθέντος δὲ τοῦ θρόνου δόλῳ, 
Kóvooyoc υἱὸς 'Pupavoo βασιλέως 
10050 Κλῆτιν Θεοφύλακτος αὐχεῖ τὸν θρόνον, 
Οὐχ εὐαγῶς ζῶν οὐδὲ κατὰ ποιμένας, 

B Κυνηγεσίοις προστετηχὼς δ᾽ ἐχτόπως, 
Ταῖς ἱππομανίαις τε xal τούτων δρόμαις. 
Τούτου χαταστρέψαντος ἐν θρόνῳ βίον, 

40055 ᾿Αντικατέστη ποιμενάρχης Κυρίου 
Πολύευχτος ἄξιος ἱεραρχίας, 
Εὐχταῖον ὄντως γρῆμα xai πᾶσι φίλον, 
Κλέος μοναστῶν, ἀρετῶν πασῶν τύπος, 
Διαπρέπων λύγῳ xai τρόπῳ πλέον. 
10060 Τοῦϑ’ ἐχλελοιπότος δὲ τὸν φθαρτὸν βίον, 
Μοναχὸς Βασίλειος ἔσχε τὸν θρόνον 
'Ex τῆς πατρίδος Σχαμανδρηνὸς τὴν θέσιν " 
Καθαιρεθέντος τοῦδε τῆς προεδρίας, 
᾿Αντώνιός τις εὐλαδὴς ὁ στουδίτης 
40065 ᾿Αρχιθύτης πέφηνε τῆς Βυζαντίδος. 
Τοῦ δ᾽ ᾿Αντωνίου θῶχον ἀπειπαμένου, 

C Ὁ Νικόλαος Χρυσοδέογης τοὐπίκλτ,ν 
Εἰς τόνδ᾽ ἀνήχθη τὸν περίπυστον θρόνον. 
Τούτου μεταστάντος δὲ πρὸς τὸν Δεσπότην, 

10070 Κατέσχε Σισίνιος μάγιστοος θρόνον, 
[1χιδείας ἴδοις ἰατρικῆς xal νόμων, 
Βαθμοὺς ὁ συνθεὶς συγγενιχοὺς ἐννόμους. 
Τούτου θανόντος χαὶ λελοιπότος φάος, 
Μονῆς προεστὼς Μανουὴλ χεχλη μένης 

10075 Σέργιος ἀνὴρ παραλαμῦάνει θρόνον. 
Τούτου θανόντος ἐγχαθίσταται θρόνῳ 
Πρῶτός τις Εὐστάϑιος ἐν πρεσδυτέροις 
Τῶν ἐν βασιλείοις γε χατειλεγμένων. 
Καὶ τοῦδε τὸ ζῇν ἐχμετρήσαντος μέρῳ, 

40080 ᾿Εχχλησιάοχης τῆς μονῆς τοῦ Στουδίου 
Μοναχὸς ᾿Αλέξιος εἴληφε θρόνον * 

D 'Avi,o μεγαλόδωρος, 0A6toc θύτης. 
Οὔπερ μεταλλάξαντος εὐχγῶς βίον, 
Κλῆσιν Μιχαὴλ Κηρουλάριος θέσιν 

10085 Εὐπατρ'δῶν εἴς xai μονοτρόπων ἅμα 
Καθίσταται πρόεδοος ἀοχιποιμένων * 
θερμουργὸς ἀνὴρ, ὑπερόπτης τῶν νόμων. 
Ὃν χαταγαγὼν ᾿Ισαάχιος θρόνον, 

Εἰς ἐξορίαν παρέπεμψε σὺν δόλῳ. 

10090 Ἔνθα θανόντος, ἐγχαθίδουται θρόνῳ 
Καὶ ποιμενάρχης ἀναδείκνυται μέγας 
Κωνσταντῖνδς τις ἐχτομίας Λειχούδης, 
Πρωτοθεστιάριος Qv τὴν ἀξίαν, 
Σπουδαῖος ὄντως, εὐλαδὴς, Θεῷ φίλος, 

10005 Ἐν δημοσίαις πραγμάτων λειτουργίαις 


360 


Φανεὶς ἀμεμφὴς ἀνεπίληπτος πάνυ, 

Πολλῷ δὲ μᾶλλον ἐν καλῶν ἐργασιχις, 

Οὗ τὸν παρόντα χαταλύσαντος βίον, 

Ξιφιλῖνος χαοίεις ᾿[Ιωάννης 

10100 ᾿Εχχλησίας ἰθύνει τὴν προεδρίαν, 

Βίῳ, λόγῳ γένει τε λαμπρῶς ἐμπρέπων" 

Ὅς πρόσθεν ὦν εἴς εὐγενῶν τῶν ἐν τέλει, 

Κόσμον λελοίπὼς, τὰ μοναχῶν ὑπέδυ, 

Καὶ ποιμενάρχης ἐχρίθη Βυζαντίδος 
40405 Τούτου τὸν ἀνθρώπινον ἐχύάντος βίον, 

Κοσμᾶς μοναχὸς ᾿Ιεροσολυμίτης, 

᾿Ανὴρ ἀγαθὸς, ἀρετῶν θεῖος δόμος 

Χειρίζεται δὴ τὴν λεὼ προστασίαν. 

"Oc δυσχεραίνων πραγμάτων τῇ συγχύσει 
10110 Ἑχὼν ἀπηγόρευσεν ἱερωσύνην, 

Καλῶς ὑπεχστὰς καὶ θρόνου χαὶ ποιμνίου, 

Εἶτ᾽ ἐγκατέστη τῷ πανυψήλῳ θρόνῳ 

Μοναχὸς Εὐστράτιος Ἰ᾿αριδᾶς θέσιν, 

Πρὸς πᾶν ὁτιοῦν μὴ πεφυχὼς χρειττόνων, 
10115 Παιδεύσεως ἄμοιρος ἄμα καὶ λόγων, 

Ἢ συχίᾳ τε, γωνίᾳ, μᾶλλον πρέπων 

Ἤ προστασίᾳ xai λεὼ προεδρίᾳ. 

Τεῦδ᾽ ἀπελαθέντος γε τῆς προεδρίας, 

Ὅσιος ἀνὴρ, εὐλαδὴς, πρᾶος φύσει, 
10120 Θεῷ προδληθεὶς Νικόλαος ἀξίως, 

Μοναχὸς ἐλλόγιμος, ἄξιος θρόνου, 

Ἐχχλησίας ἔθυνεν ὡς θεῷ φ'λον. 

Τούτοἄ μετασταντος δὲ πρὸς θείους νόας, 

᾿Ανὴρ χαριτώνυμος ἐμπρέπων λόγοις 
10125 Ἰερομνήμων λευΐτης ᾿Εχχλησίας, 

Τῷ τηνικαῦτα ποιμένι Χαλχηδόνος 

᾿Αγχοῦ καθ᾽ αἷμα xai γένος συνημμάᾶνος, 

Τὸ δ᾽ ἀγαπητὸς ὡς ἐπώνυμον φέρῳν, 

᾿Λνάγεται δὴ πρὸς θρόνον Βυζαντίδος. 
10130 Οὗ τὸν παρόντα καταλείψαντος βίον, 

Στυππῆς Κέων εἴληφε τὴν προεδρίαν, 

Οἰχονόμος ὦν, λευΐτης 'Exx) atas. 

Καὶ τοῦδε τὸ ζῆν ἐν θρόνῳ λελοιπότος, 

Πρόεδρος ὥσθη ποιμενάρχης αὖ μέγας 
40135 Σεμνὸς Μιχαὴλ ἀρεταῖς λάμπων, λόγοις, 

Μονῆς προεστὼς εὐαγοῦς τῆς ᾿Οξείας 

“Ὅστις ἐχὼν λέλοιπεν ἱεραρχίαν᾽ 

Πρὸς νησίδα δὲ χαὶ μονὴν τῆς Ὀξείας 

᾿ἘἘπαναδραμὼν, ὑποθεὶς τὸν αὐχένα 
40140 Ναοῦ πύλῃ δόχμιον, ὦ πράου τρόπου Ϊ 

᾿Πατεῖν παρεῖχεν εἰσιοῦσι τὸν δόμον" 

'Eg' οἷς ἀποστὰς τῆς μονῆς τῆς ἰδίας 

᾿Αξυμφόρως εἴληφε τὴν προεδρίαν. 

Οὕτω μεταστάντος δὲ Μιχαὴλ 0:óvou, 
10145 Κοσμᾶς ᾿Αττιχὸς χόσμος ἱεραρχίας, 

Τῶν ἀρετῶν ὄχημα, καλῶν ἑστία, 


Προφητιχός τις καὶ τὸ μέλλον προύλέπων, 


᾿Αρχιθύτης δέδειχτο τῆς Κωνσταντίνου, 
Ποιμὴν ἀγαθὸς χαὶ νομεὺς ψυχοτρόφος" 
10150 Ὅνπερ χαθεῖλε Μανουὴλ ἄναξ θρόνου, 
Ψευδεῖς προφάσεις αἴτιας τε συμπλάσας. 
Ὅθεν προαχθεὶς ποιμενάρχης ὁ βλέπων 
Ἤ μὴν μενεῖν ἄχαρπον ἄῤῥενος τύχου 
Μήτραν προηγόρευσε υῆς Βασιλίδος. 


CJESARES. 


À sine querela inventus et inculpabilis, 
nedum in rei sanctioris ministerio. 
atque hoc etiam dimittente vitam, 
vir gratiosus Xiphilinus Joannes 
Ecclesie ccpit regere principatum, 
stirpe, vita, litteris apprime clarus, 
nobilis quondam inter senatores ; 
deinde omisso mundo se fecit monachum, 
Byzanti demum evasit patriarcha. 
Jamvero hoc humanis exempto rebus 
monachus Cosmas Hierosolymites, 
vir bonus et virtutum thesaurus mirus, 
populi accepit sacrum principatum. 
Sed enim is turbatas res fastidiens, 
sponte abdicavit sacrum ministerium, 

B sede et ovili secedens laudabiliter. 
Exin statuitur in sublimi cathedra 
Eustratius monachus cognomento Garidas 
ad nullam rem preclaram natura i/loneus, 
egens doctrine omnis litterarum, 
angulis et silentio longe aptior 
quam dignitati et populi primatui. 
Ergo post hunc ejectum ministerio, 
vir sanctus, religiosus, miti ingenio, 
Deo volente electus Nicolaus, 
monachus eruditus, sede dignus, 
Ecclesie rem direxit ut Deo placet. 
Nicolao transeunte ad cetus superos. 
Joannes laude litterarum florens, 
hieromnemon, et levita Ecclesie, 


C, Chalcedonensi presuli conjunctus 


sanguinis jure 80 neccessitudine, 
dilectus dici ceu cognomento solitus, 

ad Byzantinam cathedram evehitur. 
Quo derelinquente caducam vitam, 
pontificatum adiit Styppes Leo, 
Ecclesie jam oconomus et levita. 

Hoc etiam vitam in sede dimittente, 
magnus processit pontifex et primas 
litteris Michael clarus et virtutibus 
sancii cenobii preces Oxitani : 

qui tamen sponte honorem abdicavit, 
atque ad Oxie monasterium insule 
reversus, collum prabuit protentum 

in templi foribus, proh mansuetudinem ! 
ingredientium omnium calcandum pedibus, 
propterea quod cenobio relicto suo 
inutilem honorem recepisset. 

Sic Michaele deserente sedem, 

Atticus Cosmas sacerdotii decus, 
cinnus virtutum, honestiatis apex, 
spiritu quoque preditus prophetico, 
processit presul Constantinopoleos, 
nutritor animarum, pastor bonus : 
quem tamen exauctoravit Manuel Csesar 
falsi copficto criminis obtentu : 

quare in judicium patriarcha adductus, 
ait prophetans uterum regine 

mascula prole sterilem futurum. 


970 


971 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


Posterum tempus dictum comfirmavit. 
Jam magno duci imperatoris genero 

ob id minanti graviter Contostephano, 
et dirum aliquid facere volenti, 
predixit ipsum periturum lapide. 
Utrumque dictum exitu non caruit. 
Post Gosmam autem Muzalo Nicolaus 
Cypro translatus Ecclesiam gubernavit, 
jpsius Ecclesie alumnus et levita, 
sacrarum Pauli interpres litterarum, 
Cypri deinde factus archipressul : 

quam tamen sedem abdicavit postea 
perosus humanarum ocolluviem rerum: 
Cum vero otiosus esset Constantinopoli 
ocnobiique preses ad Cosmidium, 
tunc quidem Byzantinam excepit sedem, 
hac tamen ipsa sponte dein recessit. 
Theodotusque monachus et sacerdos 
preses cenobii Christi resurgentis, 
quod nunc concluditur meniis metropoleos, 
donatus est Byzantinis infulis. 

Cujus demortui Chliarenus sedem 
excepit Constantinus, in Dei Ecclesia 
prepositus sacello et levita, 

Atque hoc etiam moriente, Lucas 
religiosus Chrysoberges monachus, 
egregie functus haotenus vita ascetica, 
pro suis meritis ad infulas devenit. 
Post Lucam Michael levita sacellarius 
philosophorum hypatus Anchiali 
tiaram Byzantinam egregie ornavit. 
Atque hoc translato ad cerula superna, 
Eugeniota monachus sacerdos 

coenobio Manganorum tunc prepositus, 
nomine Chariton, sedem occupavit. 

Hoc deserente terrenum incolatum, 
Theodosius qui in Boradii cenobio vixerat, 
vir sane honus et decus monachorum, 
Ecclesiam Christi rexit laudabiliter. 

Is tamen sacrum honorem abdicavit. 
Cui sedem vacuam sponte relinquenti, 
venerandarum heres infularum 
successit Basilius Camaterus, 

vir eruditus, chartophylax, levita ; 
quem Issacius imperator Angelus 
pontificatos exuit honore 

falsis omnino cireumventum criminibus. 
Pro quo levitam Ecclesie sacellarium 
nomine Nicetam cognomine Muntanem 
Tithono Thuecritoque annosiorem 
creavit presulem Constantinopoleos : 
quem ceteroqui paulo post deposuit 
tanquam effeete tetatis ac delirum : 
substituitque professione monachum 
asceticumque hominem Leontium mitem, 
e collibus Auxentii in urbem pertrahens. 
Atque hunc sibi ἃ Virgine Deipara, 


(94) Recole que dixi ad Vers. 4747, 


À 10155 Καὶ ταῦτα συμδέδηχεν ὑστέρῳ χρόνῳ’ 
Δουκὶ μεγάλῳ xai χρατοῦντος νυμφίῳ 
Κοντοστεφάνῳ πρὸς τόδ᾽ ἐπειληχότι, 
Δρᾶςαι δ᾽ κἀειχὲς τόνδ᾽ ἐπιδεθληκχότι, 
Ἔχειν προεῖπε τὸν διὰ λίθου μόρον. 

10160 Εἴλησε 9' ἄμφω τὰ προλεχθέντα τέλος. 
Μεθ᾿ 6» Μουζάλων Νικόλαος Κυπρόθεν 
Μετατεθεὶς ἴθυνε τὴν ᾿Εχκχλησίαν, 
᾿Ανὴρ τροφιμος, λευΐτης Ἐχχλησίας, 
Διδάσχαλος τ᾽ αὖ των ΠΙαὔλου λόγων (94), 

10165 εἶτ᾽ ἀρχιθύτης ἀνεδείχθη Κυπρίων. 

Καὶ δυσχεραίνας πραγμάτων τῇ συγχύσει 
Θρόνον παρῃτήσατο χαὶ προεδρίαν, 
Βαχάντιδος δ᾽ ὦν ἐν βασιλίδι πόλει 

Καὶ Κὀσμιδίου τῆς μονῆς ἐπιστάτης. 

Β 10170 Εἴληφε θῶχον τῆς Βυζαντίδοςτ τότε. 
Αὐθαιρέτως τούτου δὲ λιπόντος θρόνον, 
Θεόδοτός τις xal μοναχὸς xal θύτης 
Μονῆς προεστὼς ἀναστάσεως Λόγου 
Τῆς ἐν πόλει νῦν κειμένης βασιλίδι 

10175 Πρόεδρος ὥφθη τῆς Κωνσταντίνου θρόνου, 
Οὗπερ θανόντος, Κωνσταντῖνος λευΐτης 
Καὶ σακελλίου τῆς θεοῦ γ᾽ ᾽Εχχλησίας 
Ὁ Χλιαρηνὸς παραλαμθάνει θρόνον" 

Καὶ τοῦδε βίον ἐκμετρήσαντος μόρῳ 

10180 Λουχᾶς μοναχὸς εὐσεδὴς Χρυσοθέργης., 
᾿Ασκητικὸν κάλλιστον ἀνύων βίον, 
᾿Επαξίως ἔσχηχε τὴν προεδρίαν. 

Μεθ’ ὃν Μιχαὴλ λευΐτης σαχελλίου 
Φίλοσόφων ὕπατος τοῦ ᾿Αγχιάλου 

40185 Κοσμεῖ θρόνον κάλλιστα τῆς Κωνσταντίνου. 

C Τούτου μεταστάντος δὲ πρὸς πόλου πλάτος. 
Ἐγενειώτης ἐν μονοτρόποις θύτης 
Μονῆς προεστὼς χρηματίσας Μαγγάνων, 
Κλῆσιν Χαρίτων, παραλαμθάνει θρόνον. 

10190 Τούτου λιποντὸος τὴν χάτω παροιχίαν, 
θεοδόσιος ἐκ μονῆς Βοραδίου, 
᾿Ανὴρ ἀγαθὸς καὶ μονοτρόπων καέος, 
Χριστοῦ χαλῶς ἴθυνε τὴν Ἐχχλησίαν, 
Τούτου λιπόντος ἱεραρχίας θρόνον, 

10195 'Εχουσίως τε τὸν θρόνον λελοιπότος, 
Βασίλειός τις Καματηρὸς τοὐπίκλην, 
Λόγιος ἀνὴρ, χαρτοφύλαξ, λεΐτης, 
᾿Αντικατέστη τῷ σεδασμίῳ θρόνῳ" 

"Ov "Αγγελος σχὼν Ἰσχάχιος τράτος 

10200 Κατάγαγε θρόνου τε xai προεδρίας, 
Συνθεὶς προφάσεις παντάπαν ἀνευλόγους, 
Σαχελλάριον λευΐτην δ᾽ ᾿Εχχλησίας 
Κλῆσιν Νικήταν, Μουντάνην δὲ τοὐπίκλην, 
Παλαίτερόν γε Τιθωνοῦ χαὶ Θουχρίτου, 

10205 '᾽Λρχιθύτην δείχνυσι τῆς Κωνσταντίνου" 
Μετὰ μιχρὸν δὲ τοῦ θρόνου χατασπάσας 
Ὡς ἀφελῇ τεχαὶ χρόνῳ παρειμένον, 
ΓΑνδρα μοναχὸν ἀρετῆς ὄντ’ ἐργάτην, 

Τὸν πρᾶον Λεόντιον ἐγχαθιδρύει, 

10210 Λόφων ἀπ᾽ αὐτων ἀγαγὼν Αὐξεντίου" 

Ὃν τῷδε δεῖξαι τὴν ἀπείρανδρον Κόρην 


979 
Ἔφασχε νυχτὸς συλλόγων ἠθροισμένων, 
Εἴδός τε, χλῆσιν, ἀρετὴν τοῦδ᾽ εὐστόχως 
Καλῶς διαγράψασαν ὡς ἐν εἰχόνι, 

10245 ᾿Αλλά γε xal τόνδ᾽ ἀπελαύνει τοῦ θρόνου, 
Πάντα παριδὼν τὰ προηγορευμένα" 
Μετάθεσιν δὲ δραματουργεῖ ποιμένος" 
᾿Αρχιθύτην γὰρ τῆς Σιὼν τῆς ἁγίας 
Κλῆσιν θεοδόσιον (95) φῦντα Λατίνων, 

10220 Ἐθάδα (96) τῷδε xai προήγορον χράτους, 
Εἰς θῶχον ἀνήγαγε τῆς Κωνσταντίνου, 
'AXÀ! οὐδὲν ἀπώνατο τῆς χακουργίας" 
᾿Αμφοῖν γὰρ ἐχπέπτωχεν ἱεραρχίαιν 
Καὶ τῶνδ᾽ ἀτίμως ὁ προδληθεὶς ἀκρίτως. 

10225 Ἔπειτα Γεώργιος ὃ Ξιφιλῖνος 
Σχευορύλαξ ὧν τῆς Θεοῦ γ᾽ ᾿ξχχλησίας 
Ποιμαντιχὴν εἴληφε καὶ προεδρίαν (97). 
Τούτου θανόντος ἐγχκαθίσταται θρόνῳ (08) 
Ὁ Καματηρὸς εὐεπὴς ᾿Ιωάννης, 

10230 Ἴδρις σοφίας παντοδαπῆς xxi λόγων, 
Ἐπήθολός τε δογμάτων τῶν ἐνθέων, 
Ἐχχλησίας ὧν λευΐτης, χαρτυφύλαξ᾽ 
Ἐφ’ οὗ παρεστήσαντο Λατῖνοι πόλιν" 
Ὅς ἐξελαθεὶς δυστυχῶς πρὸς Λατίνων 

10235 θρόνου πατρίδος τῆς σεμνῆς (09) Βυζαντίδος, 
Οἰκεῖ Διδυμότειχον εἰς ἄστυ φθάσας, 

Ἔνθα θανὼν ἔλιπεν ἡλίου φάος. 
Νετὰ δὲ τοῦτον ποιμένες βυζαντίδος 
Οὔτοι προεδλήθησαν ἐν Νιχαέων᾽ 

10240 Πρῶτος Μιχαὴλ Αὐτωρειανὸς θέσιν 

Βαχελλάριος, λευΐτης Ἐχχλησίας, 
Ἴδρις σοφίας χοσμιχῆς θείας ἅμα. 
Οὐὑπερ μεταλλάξαντες ἐν θρόνῳ βίον, 

θεόδωρος εἴληφε τὴν προεδρίαν 

10245 Ἐχχλησίας ὦν λευΐτης, χαρτοφύλαξ, 
Τοὐπώνυμον σχὼν Εἰρηνιχὸς πατρόθεν, 
Φιλοσόφων ὕπατον ἀξίαν, λόγους. 

Καὶ τοῦδε θανόντος δὲ, τὴν προεδρίαν 
Μάξιμος αὐχεῖ xal μοναγὸς, xat θύτης 
40250 Μονῆς προεστὼς εὐαγοῦς ἀχοιμήτων. 
Μεθ᾿ ὃν Μανουὴλ Φιλόσοφ᾽ς τὸν λόγον, 
Φύλαξ ἀχριδὴς καὶ νόμων xal χανόνων. 
Τούτου λειπόντος τὴν χάτω παροιχίαν, 
Πολὺς Γερμανὸς τὸν βίον καὶ τὸν λόγον 

10255 ᾿Αρχιθύτης δὲδειχται τῆς Κωνσταντίνου, 
᾿Ανὴο μοναστὴς, καὶ Θεοῦ θυηπόλος, 

Αὐχῶν ᾿Ανάπθουν πατρίδα Προποντίδος, 
᾿Εχχλησίας τρόφιμος ὧν τῆς ἐν πόλει" 
Εἶτα μονάσας, καὶ φανεὶς Θεοῦ λάτρις, 

10260 Γεωργίῳ μάρτυρι xal πεφιλμένος, 

Ἔλαχε ποίμνην ἰθύνειν Βυζαντίδος. 


(95) Sic etiam v. 6030. Atqui hunc passim appel- 
lant alii Dositheum, quos inter Methodius infra a 
nobis edendus. Sed enim Dosiiheus nihil aliud est 
nisi metathesis τοῦ Theodosius. Sic in coll. Vat. t. 
II, p. 441, quem Polybius appellaverat Theotinum, 
Diodorus cum anagrammate dicit Timotheum. 

(96) Allatius de Cons. p. 702, legebat ἐνθάδε, quee 
mihi melior lectio videtur. Codex tamen noster 
tum hic tum v. 6031 habet ἐθάδα. 

(97) Recitat tres hos de Xiphilino versiculos 


CARBABBS. 


À dicebat Isaacius astanti turbe, 


814 


noctu monstratum, et affabre descriptam 
corporis speciem cum virtute ac nomine. 
Nihilo tamen minus hunc sede depulit 
nostea dictorum negligens suorum. 
Namque transferre voluit episcopum. 
Sancte nempe Sionis patriarcham 

stirpe Latinum, Theodosium nomine, 
cognitum sibi, atque imperii vatem, 

ad Byzantinas infulas provexit. 

Sed homini nil profuit facti novitas, 
ambobus enim sacerdotiis excidit 

cum ignominia, nequiter electus. 
Secutus est Georgius Xiphilinus 

e scevophylace in Ecclesia Dei 


p ad pastoralem cathedram subvectus. 


Hoc vita functo, stationem occupavit 
oris facundi Joannes Camaterus 
omnigena cumulatus sapientia ao litteris 
et divinorum dogmatum callentissimus, 
antea levita Ecclesie et chartophylax. 
Sub eo metropolim Latini expugnaverunt. 
Quamobrem infelieiter ab his expulsus 
sede atque alma patria Constantinopoli, 
Didymotichum transtulit stationem, 
ibique clausit oculos vitali luci. 

Post hunc pastores urbis Byzantine 

hi creabantur in oppido Nicea. 

Primus est Michael, dictus Autorianus, 
Ecclesie sacellarius et levita, 

mundanis litteris divinisque abundans. 
Post quem in sede exstinctum, Theodorus 
gacri primatus adiit honorem, 

antea levita Ecclesie et chartophylax, 
Irenici cognomen ἃ patre trahens, 

in studiis philosophicis gradu hypatus. 
Quo moriente, sacre rei primatum 
Maximus tulit monachus sacerdos, 
Acometarum prepositus cenobio. 

Post hunc philosophus oratione Manuel, 
legum defensor canonumque sedulus. 
Quo deserente terrenum incolatum, 
clarus doctrina et moribus Germanus 
creatur presul Constantinopoleos, 

vir monachatum profitens, Dei sacerdos, 
oppido oriundus Anaplo in Propontide, 
in urbe a pueritia Ecclesise alumnus, 
deinde factus monachus et Dei minister, 
carus praecipue martyri Georgio; 
postremo Byzantinus evasit pastor. 


Allatius de Georgiis p. 664, ed. Fabric. 

98) Ex hoc versiculo usque ad v. 10310 habes 
patriarchas Constantinopolittanos, qui in exsilio 
electi fuerunt, apud Allatium de Consensione lib. rr, 
cap. 14, p. 725. Item partim in adn. ad Acropoli- 
tam cap. 6. 

(99) Allatius in utroque citato loco pro σεμνῆς, 
alma, legit ἐμῆς, mez. Num ergo hinc orta est 
Allatio opinio quod Ephremii patria Byzantium 
fuerit; quandoquidem eum appellat Byzantinum? 


970 


Sed hoc per obitum transeunte ad Dominum 
et patriarchis sanctis connumerato, 
Methodius item monachus et Pei sacerdos, 
tunc Hyacinthi presidens cenobio, 
tempore sedem tenuit brevissimo. 

Quo moribunda deserente membra, 
pedum corripuit Manuel archipresbyter 
cleri, qui sacram edem palatii curat; 
senex benignus, mansuetis moribus. 
Atque hoc etiam concludente vitam, 
Arsenius inter monachos pietate fulgens, 
virtutum eximia atque animate sedes, 
electus est Byzantii patriarcha. 

Is natus quidem erat in urbe regia; 

sed in Nicenis monasteriis poslea 
totonderat capillum, et abbas fuerat : 
nunc solitarius uni Deo vacabat 

In Apolloniadis urbis ssceteriis; 

quo tempore Niceam fuit accitus 

& Theodoro Cesare Romano : 

ubi expletis cunctis Ecclesie gradibus 
ad summum hierarchia pervenit apicern. 
Cum autem sponte dimisisset pedum, 
monasticam quietem pie repetens, 

ad Byzantinum transiit patriarchatum, 
Epheeiorum Nicephorus archiepiscopus 
qui olim palatii fuerat archipresbyter, 
Innocens vir, perpetuus Parthenius. 
Atque hoc sedem cum vita deserente, 
Arseniua primus liberate urbis 

sacrum recuperavit principatum. 

Sed idem postea depositus sententia 
episcoporum aliorumque judicum, 
Ecclesiaque abscedere coucius, 

in Preconnesum insulam deportatur. 
Germanusque presul Hadrianopoli 
translatus est ad urbem Constantini. 
Verum Germano abdicante honorem, 
Josephus recte religionis columen, 
presbyterorum decus et monachorum 
sancto coenobio prepositus Galesii, 
mitis, benignus, divine legis reverens, 
nutritor egenorum, natura clemens, 
patriarcharum celebrem insedit thronum 
digne et canonicis regulis electus. 

Is regio in clero presbyter olim fuerat, 
sanctisque nuptiis filiam procreaverat : 
postea vero viduatus conjuge, 
monasticam professus libenter vitam 
coelestium virtutum arca apparuit : 
exin cenobii Galesini abbas, 

episcopus postremo et magnus pontifex. 
Cum autem Italorum dogma invasit 
Ecolesiam nostram haud laudabiliter, 


1) Allatius habet παρθένος. 

2) Imo schismatis tenacissimus,atquo idcirco & 
Michaele Palieologo imp. sede ejectus, quia concor- 
die cum Ecclesia Romana, quam predictus impe- 
rator conciliaverat, subscribere noluit. 


EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


376 


Τούτου μεταστάντος δὲ πρὸς τὸν Δεσπότην 
Καὶ συναφθέντος πατριαρχῶν ἀγίοις, 
Μεθόδιός τις καὶ μοναχὸς xal θύτης, 

10205 Μονῆς προεστὼς τῆς '"Yaxiv0ou τότε, 

Ἐπὶ βράχιστον ἀπολαύει τοῦ θρόνου" 
Οὐπερ θανόντος, xai λιπόντος τὸν βίον, 
Ὁ πρωτοθύτης Μανουὴλ ἔσχε θρόνον 
Τῶν ἐν βσιλείοις γε κατειλεγμένων, 

10270 Γέρων προσηνὴς, μειλίχιος τὸν τρόπον. 
Χρησαμένου τέλει δὲ τοῦδε τοῦ βίου, 
᾿Αρσένιός τις εὐλαδὴς μονοτρόπων, 

Τῶν ἀρετῶν χάλλιστος, ἔμψυχος θρόνος 
Εἰς ποιμενάρχην ἠρέθη Βυζαντίδος, 

40275 Σειρὰν γένους ἕλχων μὲν ix Βυζαντίου 
Κόμην δὲ xxptic ἐν μοναὶς τῆς Νικαίας͵ 
Καὶ τῇδε δειχθεὶς καϊ μονῆς ἐπιστάτης" 
Elg' ἡσυχάζων καὶ θεῷ προσανέχων 
Ἐν ᾿Απολλωνιάδος ἀσχητηρίοις 

10280 ᾿Αφῖχτο χλυηθεὶς εἰς πόλιν Νικαέων 
Πρὸς τοῦ χρατοῦντος Αὐσόνων θεοδώρου-" 
Καὶ πάντα βαθμὸν ἀνύσας ᾿Εχχλησίας 
Εἰς ὕψας ἤρθη ποιμεναρχίας μέγα. 
Αὐθαιρέτως τούτου δὲ λιπόντος θρόνον, 

10285 Μονῇ͵ δὲ αὐτὸν εὐαγῶς δεδωχότος 
Ν χηφόρος πρόεδρος ὧν ᾿Εφεσίων 
Προεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου, 
"O« ἀρχιλευΐτης πρὶν ἦν παλατίου, 
'Avi,o ἀμεμφὴς, παρθένιος (1) διὰ βίου. 

10290 Τούτου τελευτήσαντος ἐν προεδρίᾳ 
᾿Αρσένιος πρώτιστος ἀπολαμῦθάνει 
Τῆς βασιλίδος ἱερὰν προεδρίαν" 
Καθαιρέσει τούτου δὲ χαθυπηγμένου 
Πρὸς ποιμεναρχῶν xal δικαστῶν τῶν τότε, 

10295 Eix' ἀπελαθέντος τε τῆς Ἐχχλησίας, 

Εἰς Προιχόνησον δ᾽ ἀπαχθέντος νησίδα, 
Τῆς ᾿Αδριανοῦ Γερμανὸς ἀρχιθύτης, 
Μεταθέσει δέδειχτο xai Βυζαντίδος. 
Τούτου παρα!τήσει δὲ λιπόντος θρόνον, 

10300 ᾿Ανὴρ Ἰωσὴρ ὀρθοδοξίας στύλος (2), 
Κλέος μοναστῶν ἅμα καὶ πρεσδυτέρων, 
Μονῆς προεστὼς εὐαγοῦς Γαλησίου, 
Πρᾶος, χαρίεις καὶ Θεοῦ τρέμων νόμους, 
Πτωχοτρόφος, φίλοιχτος, εὐσπλαγχνος φύσει, 

10305 Εἷς πατριαρχῶν τὸν περίπυστον θρόνον 
᾿Ανάγετςι δὴ κανονιχῶς, ἀξίως, 

Κλήρου πέλων εἴς τοῦ βασιλείου πάλαι, 
Γήμας τε σεμνῶς xai τεχὼν θυγατέρα" 
Εἶτ᾽ ἀποδαλὼν θανάτῳ συνευνέτιν, 

10310 Ka! τὰ μοναχῶν ὑποδὺς ὁμοψύχως, 
Ὥφθη δοχεῖον ἀρετῶν τῶν ἐνθέων" 
"“Ἐπειταζποιμὴν τῆς μονῆς Γαλησίου, 
Καὶ ποιμενἄᾶρχης ἀρχιθύτης τ᾽ αὖ μέγας. 
Ἐπεὶ δ᾽ ᾿Ιταλῶν δόγμα παρεισεφθάρη 

10315 Ἐν τῇ xa' ἡμᾶς οὐ χαλῶς ᾿Εκκλησίᾳ (3) 


(3) Ephremium animum prorsus gerere sebhi- 
smaticum, alibi, quoque cognovimus; et nuno his 
factiosis in Josephum laudibus rursus demonestre- 
tur. Non est autem hic locus vrefutandi Grecorum 
errores et schisma; id quod jam doctissimi oatho- 


Τούτου διιθύνοντος εὐσεθῶς θρόνον, 
Καὶ τῷδ᾽ ἐπῆχτο τάδ᾽ ἐπαινεῖν τις βίᾳ, 
Ὁ δ᾽ ἀκλινῶς ἥδραστο δογμάτων βάσει" 
᾿Εχδάλλεται δὴ τοῦ θϑόνου μάλ᾽ ἀδίκως, 
10320 Ὡς ὑπεραθλῶν δογμάτων ὀρθῶν ἄγαν, 
Εἰς 8' ἀλλοδαπὴν ἀπελαύνεται χθόνα, 
Καθαιρετικὴν ψῆφον ἀρχιποιμένων 
Σχεδιασάντων κατὰ τοῦδ᾽ ἀναιτίως" 
Τοῦτ᾽ ἀπελαθέντος δὲ τῆς προστασίας, 
40325 Ἰωάννης τις τὴν ἐπίχλησιν Βέχχος 
᾿Αντιχκατέστη συμφρονῶν τοῖς Λατίνοις. 
Ἐκχχλησίας ὧν χαρτοφύλαξ λευΐτης, 
᾿Ανὴρ σοφός τις ἐντεθραμμένος λόγοις. 
Τοῦδ᾽ ἐχδιωχθέντος δὲ τῆς ᾿ἔχχλησίας 
10330 Νεύσει κρατοῦντος εὐσεδοῦς ᾿Ανδρονίχου (4) 
Ζήλῳ τε πιστῶν, ὡς προμάχου Λατίνων 
Πάλιν (5) ᾿Ιωσὴφ ἀπολαμθάνει θρόνον" 
Οὔπερ λιπόντος τὸν βίον καὶ τὸν θρόνον, 
Σοφός τις ἀνὴρ Γρηγόριος Κυπρόθεν 
10335 Λόγων σοφῶν παίδευμα, μουσῶν ἑστία, 
Εἷς πατριαρχῶν ἀνεδιδάσθαι θρόνον" 
Ὅστις πατρίδος καὶ πατρικῆς οἰκίας 
Φυγὰς ὑπάρξας παὶς ἔτι πω τυγχάνων, 
Παιδεύσεως ἔρωτι καὶ μαθημάτων 
10340 ᾿Ελθὼν κατοικεῖ πρὸς πόλιν Κωνσταντίνου 
Αὐτὸν δὲ μαθήμασιν ἐκδοὺς καὶ πόνοις 
᾿Αφῖχτο πρὸς μέγα τι παιδείας βάθος" 
Εἶτα καταστὰς γνώριμος στεφηφόρῳ 
Καὶ συνταγεὶς χλήρῳ τε τοῦ παλατίου, 
10345 ᾿Αρχιθύτης πέφηνε τῆς Κωνσταντίνου, 
Τὰ τῶν μοναχῶν πρὶν τελεσθεὶς, ὡς ἔθος 
Αὐθαιρέτως τούτου δὲ λιπόντος θρόνον, 
᾿Αθανάσιος ἐκ χαλῆς ἡσυχίας 
᾿Ασχητιχός τις ἐν μονοτρόποις θύτης, 
10350 Γεννάδας ἀνὴρ, καρτερικὸς πρὸς πόνους, 
᾿Αντιχατέστη τῷ Βυζαντίδος θρόνῳ. 
Τούτου παραιτήσει δὲ λιπόντος θρόνον, 
Ὅγτιος ἀνὴρ εὐλαδὴς Ἰωάννης, 
Γαληνὸς, εὐέντευχτος, ἀρετῶν θρόνος, 
10355 Κλέος μοναχῶν ἅμα καὶ πρεσδυτέρων, 
Πλέον δὲ πλουτῶν πραότητα καρδίας, 
᾿Επαξίως εἴληφε τὴν προεδρίαν, 
Ὡρμημένος μὲν ἐκ μερῶν Μεσημύρίας (6), 
Γάμοις ὁμιλήσας δὲ σεμνοῖς ἐν βίῳ, 
10360 Καὶ παιδὸς ὀφθεὶς ἀῤῥενος φυτοσπόρος 


CIEBARES. 
À pie Josepho sedem gubernante, 


378 


ipse ad consensum vi compellebatur, 

sed perstitit immotus in basi dogmatum. 
Pellitur ergo sede judicio iniqno, 
propterea quod pro recto pugnaret dogmate, 
atque in extraneum deportatur solum, 
postquam pastores primi contra innocuum 
depositionis tulerant sententiam. 

Post hunc remotum summo gubernaculo, 
Joannes quidam cognomento Veccous 
suffectus est, consentiens cum Latinis, 
chartophylax Ecclesie ac levita, 

vir sane sapiens et litteris innutritus. 
Sed hunc Ecclesia pepulit fidelium zelus 
et pii regnantis nutus Aadronici, 

ut Latinarum partium studiosum; 

et suam recepit cathedram Josephus. 
Quo deponente cum officio vitam, 
Gregorius sapiens vir oriundus Cypro 
alumnus doctrinarum, musarum ara, 

ad patriarchefdignitatem venit. 

Hic patriis laribus patrioque solo 

jam indeYa teneris exsulans unguiculis, 
addiscendarum cupidus disciplinarum 
migravit inquilinus Constantinopolim : 
ubi 8e studiis tradens impensissime 
magnum sapientie congessit thesaurum : 
unde regnanti Cesari flt cogaitus, 
adscribiturque clero palatino, 

et Byzantinus denique creatur presul, 
monachi adscitis antea, ut mos est, vestibus. 
Hoc autem sponte honorem deponente, 
sancta Athanasius veniens solitudine 
asceticus et presbyter inter monachos, 
magnanimus vir, laborum patientissimus, 
presul processit urbis Byzantine. 

Hoc item sacram abdicante sedem, 

vir pius Joannes sanctitate fulgens, 
affabilis, tranquillus, virlutum cinnus, 
presbyterii decus simul et monachatus, 
apprime tamen dives mansuetudine, 
digne assecutus est honoris apicem. 

Hic oriundus partibus Mesembrie 
nuptiis quoque in seculo contractis 
masouli filii edidit progegiem : 


lici prestiterunt, princeps quidem merito et infi- D cum Romana Ecclesia scriptis doctissimis defen- 


nita doctrina Allatius, tum Arcudius, Caryophilus, 
᾿ Caleca, Papadopulus, Baronius, Natalis Alexander, 
Lequinius in dissert, et. panopl., aliique piurimi. 
De defensoribus quidem Grecis legesis Allatium 
de synod. Ephes. cap. vit, p. 371. Ex iis autem, 
qui tunc concordiam eum Latinis dogmatibus, id 
est cum orthodoxia tuiti sunt, duos memorare sa- 
tis est; quorum primus Nicephorus Blemmyda, 
ab Ephremio nostro v. 8939. sqq. eximia laude, 
tanquam sapientia corypheus et patriarchatu di- 

nissimus, exornatus; alter Joannes Veccus, cu- 
us item sapientia ab Ephremio v. 10346 laudatur, 

ui lectis Blemmyde scriptis a schismate ad or- 
thodoxiam transiit, ut ait Pachymeres hist. V, 15, 
petriarchatum catholice gessit, concordiamque 


dit, et usque ad carcerem obitumgue retinuit. Le- 
esi8 Vecci testamentum apud Allatium Gr. orth. 
8 


. I, p. 378. 

(4) Nimirum Andconicus 1l, cum regnum adiret, 
ad id coactus fuit factione schismaticorum, ut 
historia notissima tradit. 

(5) Hinc usque ad v. 10363 edidit versiculos 
Allatius in op. De cons. p. 7:6, et in dissertatione 
de Georgiis, ubi agit de patriarcha Georgio Cy- 
prio, qui dicitur etiam Gregorius. Allatius autem 
Ν ebat, seu certe edebat, που pro πω, et ἐνδοὺς pro 
χὸούς. ᾿ 

(6) Lequinius dicit oriundum Sozopoli. Verum 
ntraque urbs Mesembria et Sozopolis pertinet ad 
Hemimontium, nec valde distant inter se. 


379 EPHRJRMH CHRONOGRAPHI 880 


sponte dimisso postea conjugio, À "Exóv τε λιπὼν γαμετῆς συνοιχίαν, 

diam asceticorum vitam ργϑίυ ἱξ : ᾿Ασχητικὸν προὔχρινεν ἔνθεον βίον" 

in quo vitse proposito diu persistens, Ἐνστάσεως οὖν συμπροϊούσης βίῳ, 
denique nove Romee fit patriarcha. Ῥώμης ἐδείχθη πατριάρχης τῆς νέας, 
Sed postquam sponte is etiam dimisit pedum, 40365 Τούτου δ᾽ ἑκόντος ἀπολιπόντος θρόνον, 
iterum Athanasius ad sedem venit : Πάλιν ᾿Αθανάσιος ἔσχε τὸν θρόνον" 

quod cum is rursus pondus (astidisset, Καὶ τόνδε λοιπὼν αὖθις ἀπειπαμένον, 
Cyzici Niphon translatus diccesi Μεταθέσει δέδειχτο Κυζίχου Νίφων 
reginam urbium rexit patriarcha; Τῆς βασιλίδος ἀστέων ἀρχιθύτης" 

vir monachalis, rebus agendis sagax, 10370 'Avijp μοναχὸς, ἀγχίνους ἐν πραχτέοις, 
communi quidem expers eruditione, Παιδεύσεως μὲν ἀδαὴς ἐγκυκλίου, 

sed prudens rerum οἱ &ffluens ingenio, Ἐπήδολος δὲ xal φρενῶν πεπλησμένος, 
Berrhoz» natus occiduis in regionibas, Βέῤῥοιαν αὐχῶν τὴν δυτικὴν πατρίδα, 
laure prepositus in Athone monte, Λαύρας ὁπάξξας προστάτης τῆς xav "Ago- 
metropolita postea factus Cyzici, 10375 Εἴτα κατέστη ποιμενάρχης Κυζίχου 
denique tenuit pontifex Constantinopolim. B Kai πατριάρχης τῆσδε Κωνσταντίνου. 
Verum et hic libello honorem abdicat. Τοῦδ᾽ ἐγγραφῇ δὲ θῶχον ἀπειπαμένου, 
Joannes autem cognomento Glyca Ἰωάννης τις ὁ Γλυχὺς δὲ τοὐπίχλην 

vir βοηδίογίϑ, et cursus logotheta, Συγχλητιχός τε καὶ λογοθέτης δρόμου, 
optimatium de numero et doctissimus, 10380 Εἴς ὧν ἀρίστων xal σοφῶν λόγων ἴδρις, 
populi sacrum presidatum adiit. Χειρίζεται δὴ τὴν λεὼ προστασίαν (7). 
Quo dignitetem pariter abdicante, Kai τοῦδ᾽ ὁμοίως Gu xov ἀπειπαμένου, 
Gerasimus vir monasticus ac presbyter, Γεράσιμός τις xal μοναχὸς xal θύτης, 
qui Philadelphi in urbe natus fuerat, Πόλιν Φιλαδέλφειαν αὐχῶν πατρίδα, 

οἱ Sosandrorum rexerat monasterium, 10385 Μονῆς προεστὼς χρηματίσας Σωσάνδρων, 
pontificatum tenuit Byzantii. Προεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου. 
Cumque hic in sede mortuus fuisset, Τούτου τὸ βιοῦν ἐν θρόνῳ λελοιπότος, 
monachus Isaias pietate insignis ᾿Ανὴρ μοναχὸς εὐλαδὴς ᾿Ησαίας 
benignus, venerandus, modestus senex, IIp&oc, γεραρὸς xai ταπεινόφρων γέρων, 
natalem habens terram Epirum veterem, 10390 Κλέος μοναστῶν τῶν βιούντων κατ᾽ "Ago, 


Athone in monte monachorum gloria, 
patriarchatus attigit summum apicem. 


C Ἤπειρον αὐχῶν πατρίδα παλαιτέραν, 
Ric ὕψος ἀνήνεχτο ποιμεναρχίας. 


(7) Habet hos versus de Glyca Allatius in diss. de Georgiis p. 638 (ed. Fabric.) ubi Ephremium no- 
strum appellat monachum. 





ANNO DOMINI MCCXX 


IHEOLEPTUS 


PHILADELPHIENSIS METROPOLITA 


NOTITIA 
(Φιλοχκαλία τῶν ἱερῶν νηπτιχῶν. Venetis 1782 fol. p. 855.) 


Theoleptus ille magnus et Philadelphiensium lu- [) Θεόληπτος ὁ μέγας ὄντως τῆς Φιλαδελφείας φω- 
men, regnante Andronico Paleologorum secundo, στὴρ, ἤχμασε μὲν ἐπὶ ᾿Ανδρονίχου τοῦ δευτέρου 
circa annum millesimum trecentesimum vicesimum τῶν Παλαιολόγων, περί που τὸ χιλιοστὸν τριακοσιο- 
quintum floruit. Anachoreticam primo vitam duxit στὸν εἰχοστὸν πέμπτον ἔτος. ᾿Εν δὲ τῷ τῆς ἀγιότητος 
in Monte Sancto; deinde Philadelphiensium oathe- ὄρει τὸν ἀναχωρητικὸν πρῶτον ἀσχήσας βίον, κἀκεῖ- 


381 


DE ABSCONDITA ΟΡΕΒΑΤΙΟΝῈ IN CHRISTO 


θεν ἔπειτα τὴν τῆς Φιλαδελφείας προεδρίαν ἀνα- A dram suscepit et preclarissimarum doctrinarum, 


δεξάμενος, καθηγεμὼν xal μυσταγωγὸς τῶν xzAÀA- 
στων μαθημάτων τοῦ ἀγίου Γρηγορίου τοῦ Θεσσαλο- 
νίχης καθίσταται. Τὴν τε γὰρ ἱερὰν νῆψιν, xal τὴν 
νοερὰν ἐχεῖνον ἐμυσταγώγησε προσευχὴν, ἔτι ἐν 
τοῖς χοσμιχοῖς τεταγμένον, ὡς ἐν τῷ δίῳ τοῦ αὐτοῦ 
Γρηγορίου τῷ ὑπὸ Φιλοθέου πατριάρχου συγγραφέντι 
ἐμφέρεται. 

Ὁ δὲ παρὼν φιλοπονηθεὶς αὐτῷ λόγος, ὑποτύπωσις 
ὧν ἀρίστη, καὶ κανών ἀχριδὴς τῆς ἐν Χριστῷ χε- 
χρυμμένης μελέτης, μετὰ τῶν συνεπομένων αὐτῷ 
κεφαλαίων, νοήμασι θείοις xai καθαρότητι φρά- 
σεως εἰς τὸ ἄριστον συντεθειμένων, ὧδε μετὰ τῶν 
λοιπῶν συνηρμόσθησαν. Χρήσιμα γὰρ, εἴπερ τι ἄλλο, 
καὶ ἀξιόλογα τοῖς ἐν βραχεῖ συλλέξαι ἐσπουδαχόσι 
τῆς πνευματικῆς φιλοσοφίας τὸ θεόσοφον μάθημα. 


quas sanctus Gregorius Thessalonicensis postea 
tradidit, magister fuit atque institutor. Sacrum 
enim jejunium et spiritualein orationem docuit ju- 
venem adhuc in seculo degentem, uti in ejusdem 
Gregorii Vita describitur, quam Philotheus patriar- 
cha exaravit. 


Presens autem ab ipso confectus est tractatus. 
Peroptime absconditam in Christo vitam describit 
et regulas tradit exquisitas : subsequuntur capita 
quedam que sanctis preceptis et sermonis ascesai 
optime cum reliquis procedunt. Hec maxime sunt 
utilia et pretiosa hominibus, qui spiritualis philo- 
sophie institutiones quasi in compendio collectas 
inquirunt. 





OEOAHIITOY 


MHTPOIIOAITOY OIAAAEAGOEIAX 


AOTOZ 


TIN EN XPIZTO EPYHTHN EYTAZIAN AIAZA9QN, ΚΑΙ ABIKNYQN EN BPAXEI TOY MONAAIKOY 
EIIATTEAMATOZ TOM KOLION 


THEOLEPTI 


PHILADELPHIENSIUM METROPOLIT/E 


TRACTATUS 


DE ABSCONDITA OPERATIONE IN CHRISTO ET PROFECTU IN 


VITA MONASTICA. 


Τὸ μοναδιχὸν ἐπάγγελμα δένδρον ἐστὶν ὑψίχομόν ἢ — Monastica institutio, quasi arbor altissima es 


τε xal γονιμώτατον, οὔκ ῥίζα piv, ἡ τῶν σωματιχῶν 
πάντων ἀλλοτρίωσις, κλάδοι δὲ, ἡ ἀπροσπάθεια τῆς 
ψυχῆς, καὶ τὸ μηδεμίαν σχέσιν πρὸς τὰ πράγμα- 
τα, ὧν τὴν φυγὴν ἐποιίσατο, ἔχειν' καρπὸς δὲ τῶν 
ἀρετῶν dj χτῆσις, xai ἡ θεοποιὸς ἀγάπη, xal d ix 
τούτων μὴ διαχοπτομένη εὐφροσύνη. Ὁ καρπὸς γὰρ, 
φησὶ, τοῦ Πνεύματός ἔστιν ἀγάπη, χαρὰ, εἰρήνη, 
καὶ τὰ ἑξῆς. Ἢ τοῦ κόσμου φυγὴ τὴν πρὸς Χριστὸν 
καταφυγὴν χαρίζεται. Κόσμον δὲ λέγω τὴν φιλίαν 
τῶν αἰσθητῶν πραγμάτων καὶ σαρκός. Ὁ ἐχ τούτων 
ἀλλοτριούμενος ἐν ἐπιγνόσει τῆς ἀληθείας, οἰκειοῦ- 
ται τῷ Χριστῷ, χτώμενος τὴν ἀγάπην αὐτοῦ, δι’ ἣν 
ἅπαντα τὰ τοῦ χόσμου ἀποποιησάμενος, τὸν πολύτι- 
μον μαργαρίτην, Χριστὸν, ἐξωνησατο. Χριστὸν ἐν- 
δέδυσαι διὰ τοῦ σωτηρίου βαπτίσματος, ἀπεδάλου 
τὸν ῥυπὸν διὰ τοῦ θειου λουτροῦ" τῆς πνευματιχῇς 
χάριτος τὴν λαμπρότητα ixoulaw , xal τὴν εὐγέ- 
νειαν τῆς πλάσεως" ἀλλὰ τί γέγονε; μᾶλλον δὲ τί 


atque fertilissima ; radice sua recedit ἃ corporali- 
bus,ramis autem ab affectibus animse,et nullo modo 
rebus adhaeret quibus se subtraxit. Fructus vero 
arboris virtutum acquisitio, divinse videlicet chari- 
tatis et letitie nunquam deflcientis. Dicitur enim : 
Spiritus fruges sunt charitas, gaudium, par, et reli - 
qua. Qui fugit ἃ seculo ad Christum confugit ; se- 
culum dico conjunctionem cum rebus sensibilibus 
et carnis amorem. Si quis veritatis cognitione ab 
his alienus est, habitat in Christo, ejus amorem si- 
bi comparavit, quo omnia mundi abjecit et pretio- 
sam emit margaritam, Christum Dominum. Per sa- 
lutarem baptismum Christum induisti et omnem 
immunditiam abjecisti divina lustratione; spiritua- 
lis gratie splendorem reportasti et creationis nobi- 
litatem. Ast quid evenit? seu potius quid homo ex 
inconsiderantia sua passus est? Propter amorem 
suum ad mundana immutavit in se lineamenta di- 


383 THEOLBPTI PHILADBELPHIENSIS 384 


vina et propter affectum carnalem imaginem deper- A πέπονθεν ὁ ἄνθρωπος ἐξ ἀδουλίας ; Διὰ τῆς πρὸς τὸν 


didit: passionum turbine obscuratus est anime 
oculus, quem Christus, sol sapientia, illuminaverat, 
Τὰ autem divino tremore percussum animam ha- 
bes : hujus enim mundi vicissitudines considerasti. 
et mentis distractiones intellexisti versantis inter 
perturbationes ; quo vanissinm:o hujus vite studio 
circeumagantur homines propius intuendo vulne- 
ratos ex jaculo et ad tranquillitatem te convertisti. 
Mentis et cogitationum quietem desiderasti, ver- 
bum enim audieras : « Inquire pacem et persequere 
eam !. » Refrigerium tibi inter vota fuit, cum le- 
gisses : « Convertere, anima mea, in requiem 
tuam *. » Quam igitur in baptismate recepisti no- 
bilitatem intelligis, mentem ἃ secularibus deside- 


rii8 revocas et indesinenter ad sanctas refers cogi- B 


tationes. Ad mentis opus perficiendum aulam in- 
troisti, pretiosas induisti penitentie vestes, et ge- 
nerose jurasti ad mortem usque in monasterio te 
perseveraturum esse. Secundum jam adjiciam 
incitamentum, quod ad finem hujus vite tendat ; 
primum enim presentem vitam respexerat. Initio 
propter pietatem accessisti ad Christum, nunc au- 
tem per sensuum conversionem conjungeris cum 
Christo; ibi gratiam invenisti, hicobligationem con- 
traxisti ; tunc junior eras et susceptam dignitatem 
ignorasti, etsi postea major evaseris et noveris 
doni pretium atque ori frenum imposueris ; nunc 
autem in perfecta stas consideratione et vim inati- 
tutionis perspectam habes. Vide ne statum hunc 
ledas, et quemadmodum vas omnino perfractum, 


projiciaris in tenebras exteriores, ubi est luctus et C 


Btridor dentium ; etenim extra ponitentis viam, 
nulla datur semita, que ad salutem conducat. Audi 
David dicentem: « In Altissimo pone refugium 
tuum?!» deinde si contristatam in Christo vitam 
essumpseris. ad te nunquam accedent mala, quee 
ex seculari conversatione emergurt. Cum poni- 
tentie viam persequaris, non te insectabunt reru. 
cupido, nec delicie, nec honores, nec forme cultus 
neque sensuum incontinentia ; tibi obvium non de- 
venient inique spiritus elationes, rentis captivitas, 
vanarum cogitationum conflictus, nec alia que- 
cunque voluntaria rationis perversio sive confusio; 
le parentum, fratrum, conjunctorum, amicorum 
et cotetaneorum amicitie non perturbant ; neque 


χόσμον φιλίας ἠλλοίωσε τοὺς θείους yapzxerpae, διὰ 
τῆς πρὸς τὴν σάρκα συμπαθείας ἠχρείωσε τὴν εἶκό- 
va. ἡ ἀχλὺς τῶν ἐμπαθῶν λογισμῶν ἡ μαύρωσε τὸ 

τῆς ψυχῆς ἔσοπτρον, δι᾿ οὗ Χριστὸς ὁ νου τὸς ἥλιος 

ἐμφανίζεται. Σὺ τῷ τοῦ Θεοῦ φύδῳ τὴν ψυχὴν παθήλω- 
σας, ἐπέγνως τὸν σχοτασμὸν τῆς χοσμιχῆς ἀνωμαλίας 
συνῖχας τὸν ix τῶν θορύύων συναγόμενον τῷ δια- 
volg cxopmiszuóv: ἑώραχας τὸν ἐκ τοῦ πολυταράχου 
βίου συναντῶντα τοῖς ἀνθρώποις μάταιον περισπα- 
σμόν' ὀνρώθης τῷ βέλει τοῦ κατὰ τὴν ἡσυχίαν ἔρω- 
toc ἐζήτησας τὴν εἰρήνην τῶν λογισμῶν ἔμαθες 
γάρ' « Εήτησον εἰρήνην, xai δίωξον αὐτήν, » ἐπό- 
ϑησας τὴν ἐχεῖδεν ἀνάπαυσιν, ἐπειδὴ ἤκουσας" 
« Ἐπίστρεψον, Ψυχή μου, εἰς τῆν ἀνάπαυσίν σου. » 
Διὰ γοῦν ταῦτα «αἱ διενοήσω τὴν εὐγένειαν, £v ár- 
ἐλχύες ἐν τῷ βαπτίσματι χατὰ χάοιν, ἀπεδάλου δὲ 
κατὰ γνωμνν διὰ τῶν παθῶν ἐν τῷ κόσμῳ, ἀνακα- 
λέσασθαι ἀμέλει διὰ τὴν ἀγαθὴν γνώμην" εἷς ἔργον 
ἐξέδαλες τῷ ἱερῷ φροντιστηρίῳψ παραδαλὼν, καὶ τὰ 
τίμα τῆς μετανοίας ἀυφια περιθαλλόμενος, xal τὴν 
μέχρι θανάτου xatauovi, ἐν τῷ μοναστηρίῳ ἐμϑύ- 
χως [7€ εὐψύχως) ἑπαγγειλάμενος" δευτέραν i6; 

συνθήχην πρὸς Θεὸν ἐποιήσω, τὴν πρώτην εἰς τὸν 

παῤόντα βίον εἰσερχόμενος, τὴν δευτέραν πρὸς τὸ 
τέλος τοῦ παοόντος βίου ἐπειγόμενος. Τότε διὰ τῆς 
εὐσεδείας τῷ Χριστῷ προσελήςθης, νῦν διὰ με- 
τανοίας τῷ Χοιστῷ πφεσηρμόσθης" ἐχεῖ χάριν εὗρες, 
ὧδε χρέως συνέθου: τύτε νηπιάζων, τοῦ δοθέντος 
σοι ἀξιώματος οὐχ ἐσθάνθης, εἰ xal ὕστερον αὐξη- 
θεὶς τὸ μέγεθος ἔγνως τῆς δωρεᾶς, xal χαλινὸν iz 
στόματος φέρεις" νῦν, ἐν τελείῳ φρονάματι διατι- 
λῶν, τὴν δύναμιν τῆς συνταγῆς ἐπιγινώσχεις, Ὃ;2 
μὴ καὶ ταύτην ἀθετήσας τὴν ὑπόσχεσιν, κχκαβάπε: 
τι σμεῦος συντριδὲν ὁλοχλήρως, ἀποῤῥιφῇς εἴς τὸ 
σχότος τὸ ἐξώτερον, ἔνθα ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς 
τῶν ὀδόντων᾽ ὀΐχα γὰρ τῆς κατὰ τὴν μετάνοιαν ὁδοῦ 
ἄλλη τρίδος ἐπανάγουσα πρὸς σωτηρίαν ὁ πέφυκεν. 
ἤλχουσον tí σοι Δαδὶδ ἐπαγγέλλεται « Τὸν Ὕψιστον 
ἔθου κατασφυγήν σου, » καὶ εἰ τὴν κατὰ Χριστὸν προι’- 
λου τεθλιμμένην ζωὴν, οὐ προσελεύσεται πρὸς σὲ κακὲ 
τὰ ix τῆς χοσμιχῆς ἀναστροφῆς ποοσδοθέντα σοι. Οὐχ 
ἕψεταί σοι μετανοεῖν αἱρουμένῳ ἔρως χρημάτων, 
τρυφὴ, τιμὴ, καλλωπισμὸς, ἀκρασία αἰσθήσεων" οὐ 

διαμενοῦσι παράνομοι χατέναντί σου μετεωρισμοὶ 


διανοίας, αἰχμαλωσία νοὸς, χαύνωσις ἀλλεκαλλήνν 


defatigant te intempesta et. inutilis conjunctio et D λογισμῳν, καὶ ἄλλη πᾶσα ἐκούσιος παρατροπὴ Ὁ 


confabulatio. Quam si amoveris corporis et animam 
separationem, neque doloris compunctio accedet 
ad animam tuam, neque tristitize jaculum cortuum 
confodiet, neque dejectio obnubilabit faciem tuam. 
Qui se ἃ jucundis retrahunt consuetudinibus et 
omnem affectum ad predicta deponunt, doloris acu- 
mina obtundunt ; Christus certantibus animabus 
adstat, gaudiumque ineffabile et spirituale cordi 
eorum infundit, itaut nec a rebus hujus mundi per- 
gratis neque affligentibus devinciri possiat. Sancta 


! [ Petr. 1, 2. ? Psal. cxiv, 7. ? Psal xc, 9. 


σύγχυσις" οὐδὲ φιλία γεννητόρων, ἀδελφῶν, συγ’ 
νῶν, φίλων, χαὶ συνήθων συναντέσει σοι" οὐδὲ à πρὸς 
τούτους ἀκαιρος καὶ ἀσυντελὴς συντυχία καὶ ὁμιλία 
παροικήσει ἐν σοί. El τούτῳ τὴν ἀποταγὴν ἀγαπή- 
σεις σώματι xal ψυχῃ, μάστιξ ὀδύνης οὖκ ἐγγιεῖ ἐν 
Tjj ψυχῷ σου, καὶ λύπης βέλος οὐ τρώσξι τὴν σὴν 
καρδίαν, οὐδὲ τὸ σὸν σχυθρωπάσει πρόσωπον. Ol γὰρ 
ἐνηδόνου συνηθείας ἀποδιιστάμενοι, xal τὴν πρὸς τὰ 
εἰρημένα πάντα προσπάθειαν ἀπωσάμενοι, τὰς ἀκχί- 
δας τῆς λύπης ἀμδλύὴουσιν᾽ ὁ Χριστὸς γὰρ τῇ ἀγω- 


385 


DE ABSCONDITA ΟΡΕΒΑΤΙΟΝΕ IN CHRISTO 


380 


νιζομένῃ ψυχῇ ἐμφανίζεται, καὶ χαρὰν ἀνεχλάλητον À enim exercitia, salutares recordationes; divini co- 


παρέχει τῇ καρδίᾳ, xal τὴν πνευματικὴν χαρὰν οὐδὲν 
τῶν ἐχ τοῦ χόσμου τερπνῶν, ἢ δεινῶν, αἴρειν ποτὲ 
δύναται * μελέται γὰρ ἀγαθαὶ, καὶ σωτηρ'ώδεις μνῆ- 
pat, καὶ θεῖχ διανοήματα, καὶ λόγοι σοφίας διαχο- 
νοῦντες τῷ ἀγωνιστῇ, διαφυλάττουσιν αὐτὸν ἐν πά- 
σαις ταῖς ὁδοῖς τῶν κατὰ Θεὸν ἔργων αὐτοῦ. Ὅθεν 
xai ἐπιδαίνει ἐπὶ πᾶσαν ἄλογον ἐπιθυμίαν, καὶ θυ- 
μὸν προπετῆ, καθάπερ ἐπὶ ἀσπίδα καὶ βασιλίσχον, 
χαὶ γαταπάτεϊ ὡς λέοντα τὴν ὀργὴν, γαὶ τὴν ἡδονὴν 
ὡς δράκοντα. Ἡ δὲ αἰτία, ὅτι πᾶσαν τὴν ἐλπίδα αὐ- 
τοῦ͵ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν εἰρημένων πραγ- 
μάτων ἀποστήσας, τῷ Θεῷ προσέδησε, καὶ γνῶσιν 


Θεοῦ πλουτεῖ, καὶ Θεὸν ἀεὶ νοερῶς πρὸς τὴν ἔχυτοῦ 


βοήθειαν ἐκκαλεῖται. « Ὅτι ἐπ’ ἐμὲ, φησὶν, ἤλπισεν, 
xal ῥύσομαι αὐτόν * σχεπάσω αὐτὸν, ὅτι ἔγνω τὸ ὄνο- 
μά μου * κεχράξεται πρός με, καὶ ἐπαχούσομαι, καὶ 
οὐ μόνον τῶν θλιδόντων ἀπαλλάξω, ἀλλὰ καὶ δοξάσω 
αὐτόν. » 

Ὁρᾷς τῶν κατὰ Θεὸν ἀσχουμένων τοὺς ἀγῶνας, 
καὶ τὰ ἐντεῦθεν βραύεῖα ; σπούδασον λοιπὸν τὴν 
κλῆσιν πρᾶξιν ποιήσασθαι * καὶ ὡς ἐμονώθης τῷ 
σώματι, ἀπυδαλλόμενος xal τὰ νοήματα τῶν πραγ- 
μάτων, μετημφιάσω τὸ σχῆμα, ποίησον καὶ ξένον, 
ἀπόθου xal τοὺς λόγους, xal τοὺς προσήκοντας χατὰ 
γένος. Εἰ μὴ γὰρ καταπαύσῃς ἀπὸ τῆς τῶν ἔξω πε- 
ριπλανήσεως, οὐ διαναστήσῃ πρὸς τοὺς ἔσωθεν ἑν- 
ἐδρεύοντας. Εἰ μὴ νικήσῃς τοὺς διὰ τῶν φανερῶν 
πολεμοῦντας, οὐ τροποῦσαι τοῦς ἀφανεῖς ἐπιδούλους, 

Ὅταν δὲ τοὺς ἔξω περισπασμοὺς καταργήσῃς, καὶ 
τοὺς ἔσω λογισμοὺς καταλείψῃς, ἐγείρεται τότε ὁ 
νοῦς ἐν τοῖς ἔογοις καὶ τοῖς λόγοις τοῦ πνεύματος * 
xai ἀντὶ τῆς συνηθείας τῶν συγγενῶν καὶ συνήθων, 
τοὺς τρόπους τῶν ἀοετῶν ἐχτελεῖς * xal ἀντὶ τῶν μα- 
ταίων λόγων τῶν ἐκ τῆς χοσμικῆς ὁμιλίας τιχτομένων, 
4 μελέτη, xal dj δήλωσις τῶν θείων λόγων τῶν κατὰ 
τὴν διάνοιαν γινουμένων, φωτίζει καὶ συνετίζει 
τὴν ψυχήν. Ἡ λύσις τῶν αἰσθήσεων δεσμὸς γίνεται 
τῆς ψυχῆς, x«l ὁ δεσμὸς τῶν αἰσθύσεων ἐλευθερίαν 
βραδεύει τῇ ψυχῇ c ἡλίου δύσις νύχτα ποιεῖ * xal à 
Χριστὸς ὑποχωρεῖ ix τῆς ψυχῆς, καὶ τῶν παθῶν ὁ 
σχοτασμὸς αὐτὴν χαταλαυθάνει, καὶ οἱ νοητοὶ θῆρες 
αὐτὴν διασπαοάττουσι, ᾿Ανέτειλεν ὁ αἰσθητὸς ἥλιος, 
xai θῆρες μὲν συνάγονται εἰς τὰς καταδύσεις αὐτῶν * 
ἀνατέλλει καὶ ὁ Χριστὸς ἐν τῷ στερεώματι τῆς εὖ- 
4outvrc διανοιας, xal πᾶσα dj τοῦ χόσμου συνήθεια 


οἰχεται, xai. ἡ φιλία τῆς σχροχὸς παρέρχεται, καὶ ὁ ἢ 


νοῦς διαπορεύεται ἐπὶ τὸ ἔργον αὐτοῦ, ἤτοι τῶν 
θείων τὴν μελέτην, ἕως ἑσπέρας, οὐ χαιριχῷ δια- 
στήματι περιορίζων τοῦ πνευματικοῦ νόμου τὴν 
ἐργασίαν, xai ἐν μέτρῳ ταύτην ποιούμενος, ἀλλὰ 
καὶ μέχρις ἂν τὸ πέρας τὴν παροῦσαν ζωὴν xataÀa- 
60» τὴν ἐκ τοῦ σώματος ἔξοδον τῆς ψυγῆς ἀπεργά- 
σεται. Ὃ δὴ xal δηλῶν ὁ προφήτης λέγει ^ « Ὡς 
ἠγάπησα τὸν νόμον σου, Κύριε! ὅλην τὴν ἡμέραν 
μελότη μού ἐστιν * » ἡμέραν χαλῶν ὅλον τὸν δίαυ- 
λον τῆς παρούσης ζωῆς ἑκάστου. Στῆσον τοιγαροῦν 


. * Psal. xc, 4, 15. 5 Psal. cxvii, 97. 


gitatus et sapientie verba colluctanti inserviunt ; 
ipsumque in omnibus viis custodiunt ut opera Dei 
perficiat. Ideo super omne irrationabile desiderium 
et velocen motum incedit, quemadmodum super 
aspidem et basiliscum, iram quasi leonem con- 
culcat et voluptatem sicut draconem. Causam au- 
disti cur spem ab hominibus retraxerit et ἃ rebus 
predictis atque reportaverit ad Deum; jam divina 
cognitione ditescit et Deum semper in adjutorium 
suum invocat. « Quia speravit in me, liberabo 
eum; protegam eum quod cognoverit nomen 
moum ; clamabit ad me et ego exaudiam ; et non 
a solis tribulationibus liberabo eum, sed et glo- 
rificabo illum *. » 


Nonne colluctantium in Deo certamina perspicis 
et que ipsis proposita sint premia? Jam propera, 
qui vocatus es, ut opera perficias! Corpore tuo 
separatus es a rebus, ast rerum quoque aífectus ex 
anima projicias; totum. immutes habitum et flag 
hospes ; sermones deponas patrios et quidquid ex 
genere habueris. Ni enim ab exterioribus redieris 
divagationibus, ad interna nunquam deveníies. 
Ni prius eos deviceris,qui te visibiliter oppugnant, 
quomodo insid:as hostium invisibilium superabis? 

Cum autem externas distractiones everteris in- 
ternasque composueris cogitationes, tunc aggre- 
dietur spiritus tuus opera et verba spiritus : neces- 
sariorum et conjunctorum usum familiarem in 
virtutum acquisitionem immutes; pro vanis, ex 
quotidiana mundana conversatione,oriundis verbis, 
sancta habes exercitia, divinorum sermonum com- 
municationem, quibus mens movetur, anima vero 
illuminatur οἱ edificatur. Sensuum solutio fit in 
anime vinculum; constrictioautem sensuumevadit 
in anime liberationem: solis occasus noctem iadu- 
cit, Christus vero recedit abanima,et passionum te- 
nebre inceduntetspirituales bestie dilacerant men- 
tem. Cum sol ille visibilis oritur ad latebras suas 
confugiunt fere: et si Christius assurgit ad confir- 
mandam mentem in oratione,statim diffluit omnis 
mundana affectio, dilabitur carnalis amicitia, et 
spiritus exit ad opus suum; attamen laboris divini 
fiaem, qui vesperas respicit, non ad diuturnam 
temporis mensuram refert, sed, spiritu legem 
perficiendo, ad vite terminum suam operationem 
extendit, donec anima ex corpore egrediatur.Quod 
et Propheta his verbis demonstrat: « Quoniam 
dilexi legem tuam, Domine, tota die meditatio 
mea est *. » Diem vero uniuscujusque dilabentem 
vitam nominat. Externas igitur cohibere velis con- 
versationes et tead internas confabulationes conver- 
tas, dum locum pur«e orationis invenias et domum 


387 


THSOLEPTI PHILADELPHIENBIS 


388 


in qua Christus habitat: ipse illuminabitte letitia A τὰς ὁμιλίας τῶν ἔξω, καὶ πύχκτευσον πρὸς τοὺς ἔσω 


que perfundet aotione et visitatione sua, efficiet 
quoque ut tribulationes in amorem ejus susceptas 
ceu gaudium habiturussis et a mundanis delioiig 
ceu ab absinthio sis recessurus. Spiritus maris 
gusacitant fluctus, et ni ceciderint venti, non desi- 
nunt fluctus nec ad serenum redeunt maría; epiri- 
tus autem malitie in anima incauta excitant ima- 
gines parentum, fratrum, conjunctorum, consue- 
torum, conviviorum, festorum , theatrorum et 
omnium voluptatum phantasmata ; desiderium 
inducunt hec omnia et oculis, et lingua,et eorpore 
sibi comparandi, eo fine ut presentem horam 
deperdas in rebus inanibus, el subsequens, cum 
solus in cellula fueris,in recordatione dictorum et 
visorum evanescat ; ita monachi vita terminatur 
absque utilitate: mundane operationes per memo- 
riam transeuntetindiciasua relinquuntinintelligen- 
tia, sicut et pedes hominis per nivem incedentis,ibi- 
dem vestigia suaimpresserunt.Bi feris victum prebe- 
mus,numquid illas destruimus? Si verbis et factis 
indulgemus insulsis amicitiis et consuetudinibus, 
nunmquid carnis appetitum mortificamus? Quando 
autem inquisituri sumus vitam quam secundum 
Christum sumus professi? Que ex pedibus in nive 
supersunt vestigia, vel solis radiis vel imbrium 
aquis destruentur, que vero memorie impressae 
sunt imagines ex jucundo verborum et factorum 
habitu ad nihilum redigentur,si Christus in mente 
per orationem assurgit et si ex corde contrito 
defluuntrivulilacrymarum. 


Si monachus se non rationali modo gerit,numquid 
insitas et impressas opiniones evellet ex animo? In 
corpore tuo perficies virtutes si seculare commer- 
cium deposueris. Bone formantur cogitationes et 
divini in mente habitant sermones, si continuis 
precibus effusis et corde contrito memoriam prio- 
rum actionum delevoeris.Fidei illuminatio que per 
recordationem Dei operatur et contritio cordis,no- 
vacule ad instar, malas cogitationes excidunt. Ad 
apium exemplar facias. Cum vesparum pullitiern 
citcumvolitantium sentiunt, remanent in alveariig 
et insidias devitant. Seculares canventus vespa- 
rum loco considera; hos si magno fugeris studio, 
&d interiorem te recipies monasterii portum, cellu- 
lam videlicet, ibique tentabis αἱ intimam tuam 
aditurus sis animam, in qua habitat Christus, et 
cum ipso adest pax, gaudium et tranquillitas 
firma. Haec dona sunt Christi, solis spiritualis ; 
sicut radios illa emittit et inmercedem animecon- 
cepit, que ipsum cum fide et amore suscipit. Cum 
in habitaculo tuo fueris, de Deo cogites, animum 
ab omnibus abstrahas et sine voce referas ad 
Deum; omnes cordis tui dispositiones ipsi aperias 
et adhareas per amorem. Hec enim Dei recordatio 
quasi.intuitio est: anime sensus et oculos ad se 
trahit Deus, qui lumine suo mentem considerantis 


xal λαληθέντων : 


ταῤῥαγέντος ὕδατος οἵχεται " 


λογισμοὺς, μέχρις ἂν εὕρῃς τὸν τόπον τῆς χαθαρᾶς 
προσευχῆς, xai τὸν οἶχον, ἐν d Χριστὸς κατοιχεὶῖ, 
φωτίζων xai γλυκαίνων σε τῇ ἐπιγνώσει, καὶ τῇ 
ἐπισχέψει αὐτοῦ, χαὶ παρασχευάζων τὰς μὲν ὑπὲρ 

αὐτοῦ θλίψεις ἐγεῖσθαι γαρᾶν, τὰς δὲ κοσμικὰς 

ἡδονὰς χαθάπερ τι ἀψίνθιον μὴ προσίεσθαι. Τὰ 
πνεύματα τῆς θαλάσσης ἐγείρει τὰ χύματα, καὶ 
εἰ μὴ παύσονται οἱ ἄνεμοι, οὐ χοπάζει τὰ κύματα, 
καὶ οὐχ ἡμεροῦται ἡ θάλασσα * καὶ τὰ πνεύματα τῆς 
πονηρίας ἀναχινοῦσιν ἐν τῇ ψυχῇ τοῦ ἀμελοῦς 
μνήμην γονέων, ἀδελφῶν, συγγενῶν, συνήθων, 
συμποσίων, πανηγύρεων, θεάτρων, καὶ τῶν ἄλλων 
πάντων τῆς ἡδονῆς φαντασμάτων, καὶ ὑπαγορεύου- 
σιν ὄψει, καὶ γλώττῃ, καὶ σώματι τὴν ἐντυχίαν 
ποιεῖσθαι, ἵνα καὶ ἡ ἐνεστῶσα ὥρα ἀναλίσχεται μα- 
ταίως, καὶ ἡ ἐπιοῦσα, ἡνίχα μόνος μένῃς ἔνδον τοῦ 
κελλίο"», δαπανᾶται ἐν ταῖς μνήμαις τῶν θεαθέντων 
καὶ οὕτω ἀσυντεαὴς ἣ ζωὴ τοῦ 
μοναχοῦ διανύεται, εἰς χοσμιχὰς ἐργασίας τὰς iav- 
τῶν μνήμας γλύφηυσιν ἐν τῇ διανοίᾳ, καθάπερ πό- 
ὃες ἀνθρώπου τὰ ἴδια ἴχνη ἐν χιόνι βαδίζοντες. Εἰ 
βρῶμα τοῖς θηρίοις παρέχομεν, πότε θανατώσομεν 

αὐτά: xal εἰ ἐν ἔργοις καὶ λογισμοῖς τῆς ἀλόγου 

φιλίας καὶ συνηθείας ἀδολεσχοῦμεν, πότε τῆς σαρ- 

χὸς νεχρώσομεν τὸ φρόνημα ; πότε ἣν ἐκηγχιλά- 
μεθα κατὰ Χριστὸν ζωὴν ζήσομεν ; 'O ἐν χιόνι τύ- 
πος τῶν ποδῶν, ἢ λάμψαντος ἡλίου λόεται͵ fj κα- 
καὶ al κοιλανθεῖσαι 
μνῆμαι ἐν τῇ διανοίᾳ &x φιληδόνου διαθέσεως xai τῶν 
πράξεων, ὑπὸ Χριστοῦ τοῦ ἀνατέλλοντος b τῇ χαρδίᾳ 


C διὰ προσευχῆς, καὶ τῆς εὐκατανύκτου βροχῆς τῶν 


δαχρύων ἐξαφανίξοντα:. 


'O γοῦν μὴ κατὰ λόγον πράττων μοναχὸς, πότε 
τὰς ἐν τῇ διανοίᾳ προλήψεις ἀπαλείψει: Τελεῖται 
πρᾶξις ἀρετῶν ἐν τῷ σώματι, ἐὰν καταλείψῃς τὴν 
τοῦ κόσμου συνήθειαν. Τυποῦνται μνῆμαι ἀγαθαὶ, 
καὶ θεῖοι λόγοι φιλοχωροῦσιν ἐν τῇ ψυχῇ, ἐὰν συν- 
εχέσιν εὐχαῖς, μετὸ θερμῆς κατανύξεως ἀνυομέναις, 
ἐν τῇ διανοίᾳ τὰς μνέμας τῶν προτέρων πράξεων 
ἐξαλείψῃς. 'O φωτισμὸς γὰρ τῆς πίστεως «ἧς τοῦ 
Θεοῦ μνήμης, καὶ dj συντριδὴ τῆς καρδίας, δίκην 
ξυρίου τὰς πονηρὰς ἀποξέουσι μνήμας, Νιμέήθετι 
τῶν μελισσῶν τὴν σοφίαν. 'Εχεῖναι yàp εἰδοῦσαι 
τὸ σμῆνος τῶν σφηχῶν περὶ αὐτὰς τὴν πτῆσιν τοῦ» 
μένων, ἔνδον τοῦ σίμόλου παραμένουσι, καὶ τὴν V 
τῶν ἐπιδούλων βλάδην διαδιδράσκουσιν, Σφηκίες 
νόει τὰς χοσμιχὰς συντυχίας. Ταύτας σπουδῇ πολλῇ 
φεύγων, παράμενε ἐν τῷ ταμείῳ τοῦ σεμνεῖον, 
κἀντεῦθεν πειρῶ πάλιν εἰσέρχεσθαι dv τῷ ἐνδοτέρῳ 
τῆς ψυχῆς φρουρίῳ, ὅπερ οἶκος Χριστοῦ ἔστιν, ἐν ᾧ 
εἰρήνη, xz! χαρὰ, xai γαλήνη βεδαίως ὅρται. 
Τοῦ νοητοῦ ἡλίου Χριστοῦ τὰ δῶρα ταῦτα, xatd- 
περ τινὰς ἀχτῖνας παρ’ ἑαυτοῦ ἐχπέμποντος, xal 
ὥσπερ τινὰ μισθὸν παρεχομένου τῇ ὅποδεχομένῃ 
αὐτὸν ψυχῇ μετὰ πίστεως xal φιλοχαλίας. Καθήμει- 
νος γοῦν ἐν τῷ οἵχῳ, μνημόνευε Θεοῦ, ἐπαίρων τὸν 
νοῦν ἀπὸ πάντων, xai πρὸς τὸν Θεὸν ἀφθ 


ἐπιῤῥίπτων, καὶ πᾶσαν τῆς καρδίας διάθεσιν ἐκχέων 


389 


DE ABSCONDITA OPERATIONE£ IN CHRISTO 


390 


ἐνώπιον αὐτοῦ, xai διὰ τῆς ἀγάπης αὐτῷ mposxoÀ- A illuminat. Qui spiritum suum ad Deum convertit, 


λώμενος. Μνήμη γὰρ Θεοῦ θεωρία Θεοῦ ἐστιν, 
ἕλχοντος τὴν ὅρασιν καὶ τὴν ἔφεσιν τοῦ νοῦ πρὸς 
ἑαυτόν, xal τῷ παρ᾽ ἑχυτῷ φωτὶ περιαυγάζοντος αὐ- 
τόν. ᾿Επιστρέφων γὰρ ὁ νοῦς πρὸς τὸν Θεὸν, ἐν τῷ 
χαταπαύειν πάσας τὰς εἰδοποιοὺς τῶν ὄντων βννοίας, 
ἀνειδεῶς ὁρᾷ * xal τῇ καθ’ ὑπεροχὴν ἀγνωσίᾳ διὰ 
τὸ τῆς δόξης ἀπρόσιτον, τὴν ἑαυτοῦ βλέψιν λαμ- 
πρύνει * καὶ μὴ γινώσχων διὰ τὴν ἀχαταληψίαν τοῦ 


retrahita rerum visibilium imaginibus et absque fl- 
guracontemplatur; attamen, propterinaccessibilem 
gloriam, Deum in se cognoscere nequit et solos re- 
cipit radios; dum videt incomprehensibilem, cogno- 
scit supereminentem existentiam illius, qui omnia 
superat; ex infinita autem Lonitate Dei amorem 
suum nutrit, omnem suam adimplet capacitatem, 
quietem habet indeflcientem et beatam. 


ὁρωμένου, γινώσκει διὰ τὴν ἀλήθειαν τοῦ χυρίως ὄντος, xai μόνου τὸ ὑπερεῖναι ἔχοντος * xal διὰ τὸ 
πλούσιον τῆς ἐκεῖθεν ἐχθλυζούσης ἀγαθότητος τρέφων τὸν ἑαυτοῦ ἔρωτα, καὶ τὴν ἰδίαν ἐντρέχειαν πληροφορῶν, 


ἀναπαύσεως ἀλήχτου xal μακαρίας καταξιοῦται. 
Ταῦτα μὲν τὰ τῆς ἀχριδοῦς μνήμης γνωρίσματα. 
Πρυσευχὴ δέ ἐστι διαλογὴ διανοίας πρὸς Κύριον, 
ῥήματα δεήσεως διανύουσα μετὰ τῆς τοῦ νοῦ πρὸς 
Θεὸν ὁλικῆς ἀτενίσεως. Τῆς διανοίας γὰρ συνεχῶς 
ὑπαγορευούσης τὸ τοῦ Κυρίου ὄνομα, καὶ τοῦ νοῦ 
ἐναργῶς τῇ ἐπιχλήσει τσῦ θείου ὀνόματος προσ- 


Signa autem et characleres perfecte recorda- 
tionis Dei sunt sequentia. Oratio primum est mentis 
colloquium cum Deo ; verba proferuntur orationis, 
dum animustotus ad Deum intendit. Mens suggerit, 
modo indesinente, nomen Domini, et animus conti- 
nuoinvocato nomine divinoattendit;exinde titutani- 


ἔχοντος, τῆς τοῦ Θεοῦ γνώσεως τὸ φῶς χαθάπερ φω- B ma tota quasi nube lucida obumbretur. Sedulam 


τεινὴν νεφέλην πᾶσαν ἐπισχιάζει τὴν ψυχήν. "Ene- 
ται δὲ τῇ μὲν ἀχριδεῖ μνήμῃ τοῦ Θεοῦ ἀγάπη καὶ 
χαρά * « Ἐμνήσθην γὰρ, φησὶ, τοῦ Θεοῦ, xal ηὐ- 
φράνθην. » Τῇ δὲ καθαρᾷ προσευχῇ, γνῶσις xal 
χατάνυξις " « 'Ev 7 ἂν ἡμέρᾳ γὰρ, φησὶν, ἐπιχα- 
λέσομαί σε, ἰδοὺ ἔγνων ὅτι Θεός μου εἶ σύ. » Καὶ 
πάλιν᾽ « Θυσίχ τῷ Θεῷ, πνεῦμα συντετριμμένον. » 
Νοὸς γὰρ καὶ διανοίας παρισταμένων τῷ Θεῷ δι’ 
ἐνεργοῦς ἀτενίσεως χαὶ θερμῆς δεήσεως, καὶ τῆς 
ψυχῆς 3 κατάνυξις ἀχολουθεῖ, Νοῦ δὲ, καὶ λόγου, καὶ 
πνεύματος προσπιπτόντων τῷ Θεῷ τοῦ μὲν, διὰ 
προσοχῆς, τοῦ δὲ, δι᾽ ἐπιχλήσεως, τοῦ δὲ, διὰ χατα- 
νύξεως καὶ ἀγάπης, ὅλος ὁ ἔνδον ἄνθρωπος λειτουρ- 
γεῖ τῷ Κυρίῳ. « ᾿Αγαπήσεις γὰρ, φησὶ, Κύριον 
τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου [ἐν ἀλλ. 
διανοίας σου]. » 

Πλὴν εἰδέναι σε xal τοῦτο βούλομαι, μήπως 
προσεύχεσθαι λογιζόμενος, μαχρὰν τῆς προσευχῆς 
βαδίζῃς καὶ ἀκερδῶς κάμνῃς, xal διαχενῆς τρέχῃς * 
ὅπερ ἐν τῇ τοῦ στόματος ψαλμῳδίᾳ τελεῖται, ὁ δὲ 
νοῦς ἀλλαχοῦ φέρεται, εἰς πάθη xal πράγματα με- 
ριζόμενος, ὡς ἐντεῦθεν χαὶ τὴν σύνεσιν τῆς ψαλμ- 
ῳδίας λυμαίνεσθαι * τοῦτο γίνεται xal ἐν τῇ διανοίᾳ. 
Πολλάχις γὰρ αὐτῆς διερχομένης τὰ ῥήματα τῆς 
εὐχῆς, ὁ νοῦς οὐ συνοδεύει, οὐχ ἐνατενίζει τῷ Θεῷ, 
πρὸς ὃν καὶ $ χατὰ τὴν προσευχὴν διαλογὴ γίνεςαι " 
ἐχτρέπεται δὲ ὑπό τινων ἐννοιῶν λεληθότως. Καὶ ἡ 
μὲν διάνοια λέγει συνήθως τὰ ῥήματα * ὁ δὲ νοῦς τῆς 
τοῦ Θεοῦ γνώσεως διολισθαίνει, Ὅθεν xal τότε ἡ 
ψυγὴ ἀκχατανόητος xal ἀδιάθετος φαίνεται, ὡς τοῦ 
νοῦ σχορπιζομένου εἴς τινας φαντασίας, xal μετε- 
ωριζομένου, fj πρὸς ἃ χλέπτεται ἢ βυύλεται. Εὐχτικῆς 
γὰρ γνώσεως μὴ παρούσης μηδὲ τοῦ δεομένου παρ- 
ἱσταμένου τῷ δεομένῳ παραχετλεῖν, πῶς γλυχανθή- 
esta. ἡ ψυχή ; πῶς εὐφρανθήσεται — xapóla 
προσποιουμένη εὔχεσθαι, ἀλλ᾽ οὐχ ἀληθινὴν προσ- 
ευχὴν περιποιουμένη ; Εὐφρανθήάσεται χσρδία 
ζητούντων τὸν Κύριον. Ζητεῖ δὲ τὸν Κύριον ὁ δια- 


recordationem divinam subsequuntur charitas et 
gaudium. Scriptumest: « Dei recordatussum, etsum 
gavisus?. » Si pura fuerit oratio, adstabunt co- 
gnitio et contritio cordis. « In qua die invocavero 
te, ecce cognovi quia Deus meus es tu 1, » Et iie- 
rum : «Sacrificium Deo spiritus contribulatus 5. » 
Cum spiritus et mens per activam in Deum se 
ferunt attentionem atque fervidam orationem, sub- 
sequitur anime contritio. Intellectus, verbum et 
spiritus Deo se presentant: intellectus quidem 
attendit, verbum facit orationem, spiritus vero 
perficit amorem et contritionem , ita totus homo 
internus Deo famulatur. « Diliges Dominum Deum 
tuum ex toto ccrde tuo * (in aliis cod. , ex tota men- 


C te tua). » 


Ast et unum te monitum volo, ne forsan teoran- 
tem putes, dum in oratione procedas, labores 
inutiliter et in vanum curras. Fit quandoque ut in 
orali psalmodia intellectus divagetur, dividaturque 
inter passiones et negotia seculi; hoc modo sensum 
psalmodie deperdit. Illud quoque in mentali ora- 
tione evenit. Orationis enim verba procedunt, quo 
inteiligentia non comitatur, nec refert ad Deum, 
etsi per orationem cum ipeo colloquium inati- 
tualur ; patet animam diverti alienis cogitationi- 
bus. Attamen consueta verba producit intellectus, 
spiritus autem in cognitione Dei non consistit. 
Tum videtur anima esse absque intelligentia atque 
ordinatione ; mens quibusdam indulget phanta- 
smatibus : circumfertur inter negotia et mundanas 
varietates. Presentem orationis notionem non ha- 
bet, nec petitionis necessitatem et materia sentit : 
quo igitur modo delectari posset anima ? quomodo 
gauderet cor de oratione, cum veram orationem 
non producat? Letabitur cor querentium Jomi- 
num. Deum inquirit, qui mente tota et fervida dis- 
positione ante Deum procumbit, omnia secularia 


* Psal. Lxxvi, 4. 7 Peal. Lv, 10. ? Psal. L, 19. * Deut. iv, 5. 


391 


THEOLRPTI PHILADELPHIENSIS 


392 


cogitata repellit per Dei notionem et amorem, qua A νοίᾳ ὅλῃ xxi διχθέσει θερμῇ προσπίπτων τῷ Θεῷ, xai 


ex continua et pura oratione deZluunt. 


Ut demonstrem qualis sit divina recordatio in 
Spiritus visione et qualis pura oratio in mentis 
petitione, hujus corporis oculum et linguam modo 
adducturus sum ad exemplar. Quod pupilla oculo et 
verbielocutio lingue, illud est est memoria relate ad 
intellectum et oratio relate ad mentem. Visionis 
sensu imaginem percipit oculus de objecto propo- 
8ito, verbum facit nullum, aitamen visionis ex- 
perientia habel notionem de objecto inspecto ; ita 
intellectus per memoriam elfective acceditad Deum, 
per experientiam repelitam adheret ipsi et in si- 


πᾶν νόημα τοῦ κύσμου CL'axoooóptvoc, διὰ τὴν τοῦ 
θεοῦ γνῶν.., χαὶ ἀγάπην, τὶς ἀναδιδομένας ix τῆς 
συνεχοὺς χαὶ χαθαρᾶς προσευχῆς. 
᾿Εγὼ δὲ σαφηνείας ἕνεχα τοῦ xatd τὴν θείαν 

μνήμην iv τῷ νῷ θεωῤήματος, xui τοῦ κατὰ τὴν 
καθαρὰν προσευχὴν ἀξιώματος ἐν τῇ διανοίᾳ, τὸν 
σωματιχὸν ὀφθαλμὸν xal τὴν γλῶσσαν εἰς εἰκόνας 
προτίθημι. Ὃ γάρ ἐστι κόρη τῷ ὀφθαλμῷ, καὶ 
προφορὰ λόγου γλώσσῃ, τοῦτο μνήμη τῷ v, καὶ 
προσευχὴ τῇ διανοίᾳ. Ὡς γὰρ ὀφθαλμὸς τῇ βλε- 
πτιχῇ αἰσθήσει τοῦ προκειμένον ὁρατοῦ ἀπολαδὼν, 
οὐδεμίαν φωνὴν ποιεῖται, τῇ πείρᾳ δὲ θῇς, ὁράσεως 
τὴν γνῶσιν τοῦ ὁρωμένου δέχεται " οὕτω καὶ ὁ νοῦς, 
διὰ τῆς μνήμης ἐρωτιχῶς τῷ Θεῷ προσχωρῶν τῇ 


lentio simplicissima Dei notione reflcitur, quod ἢ προσχολλήσει τῆς διαπείρου διαθέσεως xal τῇ cung 


illuminetur splendore divino et future claritatis 
pignus reportet. Lingua producit verba elocutionis 
et audienti invisibilem spiritus voluntatem mani- 
festat : ita mens facit brevius orationis syllabas, 
quas frequenter emittit et fervide ; animse postula- 
tionem notam dat Deo omnia scienti, assidet per 
vota el perseverantem contritionem cordis, viscera 
misericordie divingee commovet et salutis gratias 
recipit supereffluentes. « Cor contritum et humi- 
liatum Deus non despiciet 19,» Quod autem his in 
terris relate ad reges perficitur, conducet te ad 
puram orationem. Cum ad regem perveneris, ac- 
cedis corpore, lingua adprecaris, oculo consideras, 
ut regalem tibi conciliaturus sis favorem. Hoc 


quoque perficias, eive in conventu fueris ecclesie, C 


sive solus in tua mansione. Si cum fratribus in 
Domino congregatus fueris, per corporis positio- 
nem et lingue psalmcdiam teipsum profers Deo ; eic 
quoque verbis attendas mente tua et scias te verba 
ad Deum facere atque orationem. Que attente 
&tque devote orationi vacat, illa mens gaudio re- 
fioitur sempiterno et pace ineffabili. Si in cella tua 
absconditus fueris et mentalem habueris orationem 
cum mente sobria et spiritu contrito, tua proce- 
det consideratio propter sobrietatem, inhabitatque 
cognitio propter contritionem ; destruetur irratio- 
nabilis voluptas et divinus amor in te intrabit. 


τῆς ἀπλουττατης νοήσεως, ὑπὸ τῆς θείας ἐλλάμψεως 
καταυγάξεται, ἀῤῥαδῶνα τῆς μελλούσης λαμπρότη- 
τος κομιζόμενος. Καὶ ὥσπερ πάλιν ἡ γλῶσσα ῥί- 
ματα λόγου προφέρουσα, τὴν ἀόηλον θέλησιν τοῦ νοῦ 
ἐμφανίζει τῶ ἀχούοντι " οὕτω καὶ διάνοια τὰ βρα- 
χυσύλλαθα ἑήμντα τῆς προσευχῆς πυκνῶς xai! 
θερμῶς ἀναγγέλλουσα, τὴν τῆς ψυχῆς — atum 
ἀναχαλύπτει τῷ πᾶντα εἰδότι Θεῷ, καὶ τῇ εὐχτιχῇ 
προσεδρίᾳ καὶ ἐπιμόνῳ συντριθῇ καρδίας, xai ἣ 
συντριδὴ ἀνοίγει τὰ φιλάνθρωπα σπλάγχνα τοῦ συμ- 
παθοῦς, xai πλουσίαν τὴν σωτηρίαν εἰσδέχεται. 
« Καρδίαν γὰρ, φησὶ, συντετοιμμένην καὶ τεταπει- 
νωμένην ὁ θεὸς οὐκ ἐξουδενώσει. » Χειραγωγέσει 
σε εἰς καθαρὰν προσευχὴν, xai τὸ τελούμενον εἷς 
τὸν ἐπὶ γῆς βασιλέα. Ὅταν γὰρ προσέλθῃς βασιλεῖ, 
καὶ σώματι παρίστασαι, xal γλώσσῃ χαθικετεύεις, 
καὶ ὀφθαλμῷ πρὸς αὐτὸν ἐνατενίζεις, χαὶ οὕτω τὴν 
βασιλικὴν εὐμένειαν ποὸς ἑαυτὸν ἕλκεις. Τοῦτο καὶ 
σὺ ἐχτέλει χὰν τῇ συνάξει τῆς ἐχχλησίας, χὰν τῇ 
μονώσει τῆς οἰχίας. Συναγόμενος γὰρ ἐν Κυρίῳ 
μετὰ τῶν ἀδελφῶν, ὥσπερ τὴν διὰ σώματος παρά- 
στασιν ποιεῖς, καὶ τὴν διὰ γλώττης ψαλμῳδίαν προῦϑ- 
φέρεις αὐτῷ, οὕτως ἔχε χαὶ τὸν νοῦν προσέχοντα 
τοῖς λόγοις καὶ τῷ Θεῷ, καὶ εἰδότα τίνι διαλέγεται 
καὶ ἐντυγχάνε!. Εὐτόνως γὰρ καὶ καθαρῶς τῆς δια- 
νοίας τῇ προσευχῇ σχολαζούσης, χαρᾶς ἀναφαιρέτου 
xal εἰρήνης ἀνεχλαλίτου χαταξιοῦται ἡ καρδία. Κετὲ 


μόνας δὲ αὖθις ἐν τῷ οἴχῳ προσεδρεύων, τῆς κατὰ διάνοιαν προσευχῆς ἐξέχου * νήφοντι τῷ νῷ καὶ συν- 


τετριμμένῳ πνεύματι, καὶ θεωρία ἐπισχιάσει σοι διὰ νήψεως, καὶ γνῶσις 


χατασχηνώσει ἐν σοὶ bà τῆς 


κατανύξεως, τὴν ἄλογον ἡδονὴν ἐξορίζουσα͵ xal τὴν θείαν ἀγάπην εἰσοιχίζουσα. 


Confide mihi verum dicenti: si in omnibus ope- ἢ 


ribus tuis comitem assumpseris bonorum matrem, 
orationem videlicet, non dormiveris dum sponsum 
demonstraverit tibi, te introduxerit repleveritque 
cor tuum glorie indicibili et letitia. Omnibus 
enim impedimentis ademptis, semitam virtutis 
planam reddit, et querenti facilem prrestat. 
Modum quoque orationis mentalis considera. 
Instituta conversatio tollit passionis diffluentia 
verba ; mentis ad Deum conversio fugit s:eculi co- 
gitationes ; anime contritio refellit amicitias car- 


!* Psal. r, 19. 


Illavsocóv μοι τὴν ἀλήθειαν λέγοντι - at dy sin 
σου τῇ ἐργασίᾳ ἀχιύριστον ἕξεις τὴν μητέρα τῶν 
καλῶν, τὴν προσευχὴν, οὐ νυστάξει, ἕως ὁποδεῖξῃ 
σοι τὸν νυμφῶνα, καὶ ἔνδον ἀγάγη σε, xal δόξης à 
ῥήτου xai εὐφροσύνης πληρώσῃ σε, ἐπειδὴ, πάντε 
τὰ κωλύματα περιαίρουσα, τὴν τρίδον τῆς ἀρετῆς 
ὁμαλίζει, καὶ εὐχερῆ τῷ ζητοῦντι καθίστησι. 

Καὶ ὄρα τὸν τρόπον τῆς χατὰ διάνοιαν προσευχῆς. 
Ἡ διαλογὴ ἀναιρεῖ τοὺς ἐμπαθεῖς λογισμούς - $ τοῦ 
νοῦ πρὸς τὸν θεὸν ἀποσχοπὴ φυγαδεύει τὰς ἐννοίας 
τοῦ χόσμου * ἡ κατάνυξις τῆς ψυχῆς τὴν φιλίαν τῆς 


393 


DE ABSCONDITA OPERATIONE IN CHRISTO. 


394 


σαρχὸς dmocoÓct" xal ὁρᾶται ἡ προσευχὴ ix τοῦ A nis; oratio indesinenter profert nomen Dei, et ex- 


ὁπαγορεύειν ἀσιγήτως τὸ θεῖον ὄνομα, συμφωνίο 
χαὶ ἕνωσις νοῦ, καὶ λόγου, καὶ ψυχῆς. « “που γὰρ, 
φησὶν, εἰσὶ δύω ἤ τρεῖς ἐν τῷ ὀνόματί μου, ἐχεῖ 
εἶμι ἐν μέσῳ αὐτῶν, » Οὕτως οὖν ἢ προσευχὴ τὰς 
τῆς ψυχῆς δυνάμεις ἀπὸ τοῦ διαμερισμοῦ v πα- 
θῶν ἀνακαλουμένη, καὶ πρὸς ἀλλήλας, καὶ πρὸς αὐ- 
τὴν συνδέουσα τὴν τριμερῆ ψυχὴν, τῷ ἐν τρισὶν ὑπο- 
στάσεσιν ἑνὶ Θεῷ οἰχεισῖ' πρῶτον γὰρ διὰ τῶν τῆς 
ἀρετῆς τρόπων, τὸ τῆς ἁμαρτίας αἶσχος ix τῆς ψυ- 
χῆς ἀποξέσασα, εἶτα τὸ κάλλος τῶν θείων χαραχτή- 
pov διὰ τῆς καθ᾽ ἑαυτὴν ἁγίας γοώσεως ἀναζωγρα- 
φήσασα͵ παρίστησι τὴν ψυχὴν τῷ Θεῷ. 'H δὲ αὖ- 
τίχα γινώσκει τὸν ἑαυτῆς Ἡοιητὴν. « 'Ev f γὰρ, φη- 
civ, ἡμέρᾳ ἐπιχαλεσομαί σε, ἰδοὺ ἔγνων ὅτι Θεός 
μου εἴ σύ.» Καὶ γινώσκεται ὑπ’ αὑτοῦ. « Ἔγνω 
γὰρ, φησὶν, ὁ Κύριος τοὺς ὄντας αὐτοῦ. » Γινώσχει 
διὰ τὸ, καθαρὸν τῆς εἰκόνοζ' πᾶσα γὰρ εἰχὼν ἐπὶ 
τὸ πρωτότυπον ἔλει τὴν ἀναφοράν" γινώσχεται διὰ 
τὴν κατὰ τὰς ἀρετάς ὁμοίωσιν, δι᾽ ὧν xal γνῶσιν 
ἔχει Οεοῦ, καὶ ὑπὸ Θεοῦ γινώσκεται. Ὁ δεόμενος 
τυχεῖν βασιλιχῆς εὐμενείας, τριπλοῦν μεταχειρίζε- 
ται τρόπον’ ἢ φωναῖς ἱκετεύων, ἢ σιγῶν παρίστα- 
ται, ἢ πρὸ ποδῶν τοῦ δυναμένου βοηθεῖν ἑαυτὸν 
ἐπιῤῥίπτει. Καὶ ἣ καθαρὰ προσευχὴ, νοῦν, καὶ λό- 
qov, καὶ πνεῦμα πρὸς ἑαυτὴν συνάπτουσα. διὰ μὲν 
τοῦ λόγου, τὸ ὄνομα, διὰ δὲ τοῦ νοῦ, τῷ mapaxa- 
λουμένῳ Θεῷ ἀτενίζει ἀρεμθάστως, διὰ δὲ τοῦ πνεύ- 
ματος τὴν χαταάνυξιν, τὴν ταπείνωσιν, xal τὴν 
ἀγάπήν ἐμφανίζει, χαὶ οὕτω δυσωπεῖ τὴν ἄναρχον 
Τριάδα, τὸν Πατέρα, καὶ τὸν Υἱὸν, καὶ τὸ ἅγιον 
Πνεῦμα, τὸν ἕνα Θεόν. 

“Ὥσπερ ἡ ποιχιλίχ τῶν ἐδεσμάτων διεγείρει τὴν 
ὅρεξιν εἰς μετάληψιν αὐτῶν, οὕτως αἱ διάφοροι τῶν 
ἀρετῶν ἰδέαι τὴν ἐντρέχειαν τοῦ νοῦ ἐξυπνίζουσι. Διὰ 
τοῦτο τὴν ὁδὸν τῆς διανοίας ὁδεόων, τὰ ῥήματα τῆς 
εὐχῆς ἀναλέγου: xal διαλέγου τῷ Κυρίῳ ἀεὶ βοῶν, 
xai μὴ ἐκκαχῶν' πυχνὰ δεόμενος, καὶ τὴν ἀναίδειαν 
μ'μούμενος τῆς τὸν αμείλιχτον χριτὴν δυσωπησάσης 
χήρας. Τότε πνεόματι περιπατεῖς, xal σαρχιχαῖς 
ἐπιθυμίαις οὐ προσέχεις, καὶ λογισμοῖς χοσμιχοῖς 
οὐ διατέμνεις τῆς εὐχῆς τὴν συνέχειαν. Ναὸς δὲ 
Θεοῦ Χρηματίζεις, ἀπερισπάστως τὸν Θεὸν ἐξ- 
υμνῶν. Οὕὔχω κατὰ διάνοιαν εὐχόμενος, ἀξιοῦσαι καὶ 
εἰς μνήμην Θεοῦ διαθαίνειν, xal. ἐν τοῖς ἀδύτοις τοῦ 
νοῦ εἰσιένχι, xal μυστικαῖς θεωρίαις τὸν ἀύρατον 


Β 


inde quedam fit unio atque concertatio inter men- 
tem, intellectum et spiritum : « Ubi enim, inquit, 
duo vel tres congregati sunt in nomine meo, ibi 
sum in medio eorum 1!.» Ita ex passionum divaga- 
tione facultates anime revocat oratio, deinde coor- 
dinat illas, tripartitamque animam coordunat ad 
instar trium personarum in uno Deo subsistentium. 
' Etenim per virtutis modos ex anima radit peccati 
deformitatem, imprimit autem divinos characteres; 
propter sanctam cogitationem internam et refor- 
matam animam presentat Deo. Anima vero suum 
statim agnoscit Factorem, sicuti scriptum est: «In 
qua die invocavero te, ecce cognovi quia Deus meug 
es tu !*, » Deus quoque animam agnoscit : « Suos 
enim noscit Dominus ; » agnoscit quidem propter 
imaginis puritatem, quia omnis imago lineamenta 
refert e prototypo ; agnoscit quoque propter virtu- 
tum similitudinem, per quas et Deum noscit et ab 
ipso noscitur. Qui regis favorem aibi conciliare in- 
tendit, ad tres modos confugere potes : sive verbis 
apprecatur, sive silens astat, sive ad pedes illius se 
projicit qui juvandi facultatem possidet. Pura ora- 
tio mentem, verbum et spiritum colligit: verbo 
profert nomen, mente attendit invocato Deo, et spi- 
rita elicit actus contritionis, humilitatis et chari- 
tatis: contritionis, humilitatis et charitatis ; hoc 
modo Trinitatem veneratur eternam, Patrem, et 
Filium etSpiritum sanctum, unum videlicet Deum. 


Ciborum varietas ad sumptionem inducit, aic et 
diverse virtutum species mentis solertiam excitant. 
Itaquedum mentalem viam perficis, orationis verba 
revolvas, ad Dominum clames semper et non defi- 
cias, postulationi instes et improbitatem referas 
vidue que durum adierat judicem. Tunc ambulas 
in spiritu, carnalibus desideriis non inservis et 
profluentem orationem non dissecas cogitationibus 
seculi ; templum factus es Dei et Deum voce lau- 
das incessabili. Si eo modo orasin mente, adveniet 
ut ad Dei memoriam conducaris, in spiritus inte» 
riora penetres, ad mysticas visiones, ad Deum 
inaccessibilem ; in considerationis et amoris effu- 
sionibus tu solus cum solo Deo conjungaris. 


χατοπτεύειν, xal γνωςτικαῖς ἐνιαίως ἢ καὶ ἀγαπκητι- D 


xaiq ἐχχύσεσι, μόνος τῷ Θεῷ μόνῳ καταμόνας λει- 
τουῤγῶν. 

Ὅταν οὖν ἴδῃς σεαυτὸν χαυνοώμενον ἐν τῇ εὐχῇ, 
βιόλίον μεταχειρίζου, καὶ τῇ ἀναγνώσει προσεχων, 
τὴν γνῶσιν εἰσδέχου, μὴ παροδευτικῶς τοὺς λόγους 
διερχόμενος, διανοητιχῶς δὲ τούτους διασχοπούμενος 
καὶ τὸν νοῦν θησαυρίζων. Εἶτα μελέτην πσιοῦ τῶν 
ἀνχγνωσθέντων ἵνα γλυχαίνηταί coo jd, διάνοια x 
τῆς κατανοήσεως, xal ἀνεπίληστα διαμένῃ τὰ 
ἀναγνώσματα, κἀντεῦθεν προσανάπτηταί σου ἣ 


!1! Matth. xvi, 20, 13 Psal. rv, 10. 
PATROL. G8. CXLIII. 


Cum te in oratione divagantem deprehenderis, 
assumpto libello, lectioni attendas, sensui adha- 
reas, et non transeundo percurras materiam, at 
illam mente consideres et intelligentiam tuam lo- 
cupletiorem efficias. Postea meditationem insti- 
tuas circa res perlectas, ita et de materiis mens dul- 
cescat et memoria easdem semper retineat. Exinde 
tuus exardescet fervor in divinis cogitationibus, 


iV 


995 


THROLEPTI PHILADELPHIENSIS. 


996 


sicut scriptum est: « In meditione mea accen- À θέρμη iv τοῖς θείοις διανοήμασ'. « "Ev τῇῷ μελέτῃ 


detcr ignis !*. » Qui dentibus tenuatur cibus, gus- 
tum delectat, eloquia vero divina, que ab anima te- 
runtur, saginant animam et letitia perfundunt : « 
Quam dulcia sunt faucibus meis eloquia tua !*! » 
Evangelica verba et sanctorum Patrum apophtheg- 
mata ad cor tuum apponas, ipsorum quoque Vitas 
perseruteris, ut in noctibus tuis illam meditandi 
materiam insumas. 


Remissiorem mentem in oratione reflois lectione 
et meditatione divinorum Eloquiorum, imo aptio- 
rem comparas ad precandum si ad oralem psalmo- 
diam recurras ; attamen tranquilla cantes voce, 
cantatis attendas verbis, et nihil pretermittas nisi 
intellexeris. Si quando aberraverit attentio, ver- 
sum toties resumas quoties fuerit necessarium ut 
spiritus sensum verborum subsequatur. Spiritu 
enim et ore pates psallere et simul Dei recordari ; 
quod et experientia quotidiana edocet. Si quem ad 
confaebulandum adeas, cum illo loqueris et ad 
illum convertis oculos: ita et labiis cantare vales 
et memoria te ad Deum convertere. 


Genuum flexiones noli pretermittere. Etenim si 
genu flexeris, imaginem profers peccati decidentis 
et allusionem confessionis habes ; eum autem as- 
surgas, mentis conversionem indicas et vitam si- 
gniflcas, que ad virtutem redeat. Dum genuflexio- 
nem perficis, corde tuo invoca Christum Dominum ; 
quo enim modo anima et corpore procidit ante 
Deum, ita animarum corporumque factorem tibi 
comparas benignum atque placabilem. Si quodnam 
manuale opus absque fragore conjunxeras;cum ora- 
tione, ita ut somnum fuges remissionem, robur ad 
asceticam pugnam assumis, Omnes enim externe 
operationes,que cum oratione pergunt, mentem ace- 
rant, sublevant fatigationem, animam renovant, 
spiritum comparant sagaciorem et fervidiorem, et 
omnia ad mentalem operationem disponunt. 


Ligno signum perfragante, cella tua exeas, ocu- 
lis corporis terram aspicias, mente autem et me- 
moría ascendas ad Deum. Cum templum ingressus 
fueris et perveneris ad chorum, noli cum adstante 
monacho ineptas lingue fabulationes attingere, 
neque spiritu decurrere ad vanas divagationes ; at 
linguam unicead psalmodiam convertas et spiritum 
ad orationem. Cum missa facta fuerit, ad mansio- 
nem tuam redeas et vaces rebus regula statutis. 


Cum ad mensam accesseris, fratrum portiones 
noli circumspicere neque animam tuam dividere 
inter minus honestas suspiciones ; ast qui tibi pro- 
posita sunt aspicias, et tangas Tuncorituo cibum 
concedas, auribus autem lectionis auditionem et 


15 Psal. xxxvir, 4. !* Peal. cxvri, 103. 


μου γὰρ, φησὶν, ἐγχαυθήσεται πῦρ, » Ὡς γὰρ τὸ 
βρῶμα ἡδύνει τὴν γεῦσιν ὑπὸ τῶν ὀδόντων λεπτυ- 
νόμενον, οὕτω τὰ θεῖα λύγια στρεφόμενα ἐν τῇ 
ψυχῆ, gU τὴν διάνοιαν xai xattuopalvtt, « "Qc 
γλυχία γὰρ, φησὶ, τῷ λάρυγγί μου τὰ λόγιά σου Y» 
᾿Αποστήθιζε χαὶ λόγους εὐχγγελιχοὺς, καὶ τῶν μα- 
καρίων Πατέρων ἀποφθέγματα, xal τοὺς βίους αὖ- 
τῶν ἀνίχνευε, ἵνα ἔχτις ταῦτα μελέτημα ἐν ταῖς vo- 
ξίν. - 

Ὅπως τὴν διάνοιαν ix τῆς εὐχῆς ἀχηδιάσασαν τῇ 
ἀναγνώσει καὶ τῇ μελέτῃ τῶν θείων λόγων ἄναχαι- 
νίζῃς, xa! ἐννρεχεστέραν παρασχευάζῃς εἴς προσευ- 
χὴν, τὴν διὰ στόματος ψαλμῳξίαν ἐκτέλει- πλὴν 
ἡσύχῳ πάνυ φωνῇ, καὶ μετὰ ἐπιστασίας τοῦ νοῦ, μη 
ἀνεχόμενος ἀδιανοητόν τι τῶν λεγομένων καταλι- 
πεῖν. ᾿Αλλ᾽ εἴ ποτέ τι διαδράσει τὸν νοῦν, ἐπανάλαδε 
τὸν στίχον͵ ὁσάκις xal γίνεται, μέχρις Bv τὸν νοῦν 
ἐπαχολουθοῦντα inc τοῖς λεγομένοις, Ἰσχύει γὰρ ὁ 
νοῦς καὶ ψάλλειν τῷ στόματι, καὶ Θεοῦ μνν μονευεῖν 
Καὶ τοῦτο καταμάνθανε ix τῆς φυσικῆς πείρας. Ὡς 
Ὑλλ ὁ συντυγχάνων τινὶ, xal διαλεγόμενος, τούτῳ 
xai προσέχει τοῖς ὀφθαλμοῖς, οὕτω xai ὃ $dÀwv 
χείλεσι, καὶ Θεῷ ἐνατενίζειν διὰ τῆς μνήμης δὺν- 
ται. 

Κλίσεις γονάτων μὴ παραιτοῦ. "Ex μὲν γὰρ τοῦ 
γόνυ κλίνειν ἡ πτῶσις τῆς ἁμαρτίας εἰχονίζεται, 
ἔμφασιν ἐξχγορεύσεως παρεχομένη" ix δὲ τοῦ iv 
ἰστασθαι, ἡ μετάνοια ὑποσημαίνεται, ἐπαγγελίαν 
βίου τοῦ κατ᾿ ἀρετὴν αἰνιττομένη. Ἑ κάστν͵ δὲ qov»- 
κλισία τελείσθω μετὰ τῆς νοερᾶς τοῦ Χριστοῦ ἐπι- 
κλήσεως, ἵνα ψυχῇ xal σώματι προσπίπτων τῷ Κυ- 
pl'p, τὸν τῶν ψυχῶν xai σωμάτων Θεὸν εὐδιάλλαχτον 
ἀπεργάσῃ. El δὲ καὶ ἔργον ἀθόρυθον ταὶς χερσὶ πα»- 
iiec μετὰ τῆς κατὰ διάνοιαν προσευχῆς εἰς τό 
ἀποχρούεσθαι ὕπνον xai ἐφθυμίαν͵ καὶ τοῦτο τὸν 
ἀσχητιχὸν ἀγῶνα συγχροτεΐῖ. ][ἄσαι γὰρ αἱ δηλω- 
θεῖσαι ἐργασίαι μετ᾽ εὐχῆς ἀνυόμεναι ἀχονοῦσι τὸν 
νοῦν, ἀκηδίαν ἐξορίζουσιν, νεαρωτέραν τὴν ψυχὴν 
παρασχευάζουσι, χαὶ ὀξύτερον καὶ θερμότερον τὸν 
νοῦν εἷς τὴν xarà διάνοιαν ἐργασίαν ἀασχολεῖσθαι 
ποιοῦσι. 

Κρούσαντος τοῦ ξύλου, προέρχου τῆς χέλλης, τοῖς 
μὲν ὀφθαλμοῖς τοῦ σώματος τῇ γῇ προσέχων. rjv δὲ 
διάνοιαν τῇ τοῦ θεοῦ μνήμῃ προσερείδων. Yi) tov 
ἐν τῷ νχῷ, καὶ τὸν χορὸν συμπληρῶν, μή ἢ 


D γλώσσῃ ἀργολόγει μετὰ τοῦ πλησιάζοντος μονεχοῦ, 


μήτε tà νῷ μετεωρίζου εἰς ματαιότητας: ἀλλὰ τῇ 
μὲν γλώσσῃ τῇ ψαλμῳδίᾳ μόνῃ, τὴν δὲ διάνοιαν 
ἀσφαλίξου τῇ προσευχῇ. ᾿Απολύσεως δεγενημένης, 
ἀπέρχου πρὸς τὸν σὺν olxov, χαὶ τοὺ τυοωφβέντος σοὶ 
κανόνος ἐξάρχου. 

Εἰς τὴν τράπεζαν ἀπιὼν, μὴ περισχότπαι τὰς pe 
ρίδας τῶν ἀδεχφῶν, μηδὲ μέριζε τὴν Ψυχήν e 
ὑπονοίαις οὐ xaÀai. Τὰ παραχείμενα δὰ dveymét 
σου βλέποων xal ἁπτόμενος, τῷ μὲ) στόματι τὴν 
τροφὴν, τῇ ἀκοῇ δὲ τὴν ἀχρόασιν τῶν ἀναγινωσκο- 


397 


DE ABSCONDITA OPERATIONE IN CHRISTO. 


398 


μένων, τῷ δὲ ψυχῇ τὴν προσευχὴν δίδου, ἵνα σώ- Α anime orationem ; ita corpore et spiritu reficieris, 


ματι xal πνεύματι τρεφόμενος, ὁλοχλήρως ἐξυμνῇς 
τὸν ἐμπιπλῶντα ἕν ἀγαθοῖς τὴν ἐπιθυμίαν σου. 
Ἐχεῖθεν ἀναστὰς, μετὰ σεμνότητος καὶ σιγῆς εἰσέρχου 
εἷς τὸ κελλίον σου, καὶ ὡς φιλεργὸς μέλισσα φιλοπόνει 
τὰς ἀρετάς. 


“Ὅταν ἀνύῃς διακονίαν μετὰ τῶν ἀδελφῶν, αἱ 
χεῖρες ἐργαζέσθωσαν, σιωπάτω τὰ χείλη, χαὶ ὁ νοῦς 
μνημονευέτω Θεοῦ * χαὶ εἴ ποτέ τις χινηθείη ἀργολο- 
γεῖν, εἰς διακοπὴν τῆς ἀταξίας, ἐγειρόμενος ποίει 
μετάνοιαν. Λογισμοὺς ἀποτρέπου, καὶ μὴ παραχώ- 
pe: τούτους διατρέχειν τὴν καρδίαν, καὶ byypov ίζειν " 
ὃ χρονισμὸς γὰρ τῶν ἐμπαθῶν λογισμῶν τὰ μὲν 
πάθη ζωογονεῖ, τὸν δὲ νοῦν θανατοῖ * ἀλλὰ προσδάλ- 
λοντας αὐτοὺς αὐτίχα ἐκ πρωτονοίας ἐπείγου τῷ 
βέλει τῆς προσευχῆς ἀναιρεῖν. Εἰ δὲ ἐπιμένοιεν 
κρούοντες, xal συγχέοντες τὴν διάνοιαν, xoi ποτὲ 
μὲν ὑποχωροῦντες, ποτὲ δὲ ἐπερχόμενοι, logi. ὅτι ἐχ 
προλαθόντος θελήματός εἶσιν ὠχυρωμένοι. Διὰ τοῦτο 
δίκαια ἔχοντες εἰς τὴν ψυχὴν διὰ τὴν ἧτταν τῆς 
προαιρέσεως, ταράττουσι καὶ ἐνοχλοῦσι. Δεῖ οὖν aó- 
τοὺς στηλιτεύειν διὰ τῆς ἐξαγορεύσεως * θριαμδευό- 
μενοι γὰρ οἱ πονηροὶ λογισμοὶ, φυγαδεύονται. Ὡς 
γὰρ φωτὸς φαίνοντος τὸ σκότος ὑποχωρεῖ, οὕτω καὶ 
τὸ φῶς τῆς ἐξαγορίας ἀφανίζει τοὺς λογισμοὺς τῶν 
παθῶν. σκότος χαὶ αὐτοὺς χρηματίζοντας, ἐπειδὴ 
ἡ χενοδοξία, καὶ ἢ ἄνεσις, ἃς εἶχον τόπον ol λογι- 
σμοὶ, κατετράφησαν διὰ τῆς xatà τὴν ἐξαγόρευσιν 
αἰσχύνης, καὶ τῆς κατὰ τὸν κανόνα χακοπαθείας. 
Ὅθεν χαὶ τὴν διάνοιαν εὑρίσχοντες ἐλευθέραν ἤδη 


τῶν παθῶν γεγενημένην τῇ συνεχεῖ xai εὐχατα- (| 


νύχτῳ προσευχῇ, μετ᾽ αἰσχύνης δραπετεύουσιν. 
Ὅτε γὰρ πειρᾶται ὁ ἀγωνιστὴς τέμνειν τῇ προσευχῇ 
τοὺς ταράττοντας αὐτὸν λογισμούς, τέμνει μὲν πρὸς 
βραχὺ καὶ εἴργει τὴν πολύνοιαν αὐτῶν, ὡς παλαίων 
xai ἀμιλλώμενος, οὐ λυτροῦται δὲ εἰς ἅπαν " ἐπειδὴ 
τὰς αἰτίας τῶν ἐνοχλούντων λογισμῶν στέργει, τὴν 
ἀνάπαυσιν τῆς σαρχὸς, xal τὴν χοσμιχὴν φιλοτιμίαν, 
δι’ ἃς καὶ πρὸς ἐξαγόρευσιν ὁρμὴν οὐ ποιεῖται͵ 
Ὅθεν καὶ εἴρήνην οὐχ ὄγει, διότι τὰ τῶν πολεμίων 
κατέχει δίκαια. Τίς δὲ κατέχων ἀλλότρια σκχεύη, 
οὐκ ἀπαιτεῖται ταῦτα παρὰ τῶν ἐχόντων ; Τίς δὲ 
ἀπαιτούμενος, χαὶ μὴ ἀπολύων ἃ κατέχει χαχῶς, 
λυτροῦται ἀπὸ νῶν ἀντιδίκων αὐτοῦ ; Ὅτε δὲ ὁ ἀγω- 
νιζόμενος τῇ τοῦ Θεοῦ μνήμῃ δυνηθεὶς τὴν ἐξουδέ- 
νωσιν ἀγαπήσει xal τὴν χάχωσιν τῆς σαρχὸς, 
καὶ τὴν ἐξαγόρευσιν τῶν λογισμῶν ἀνεπαισχύν- 
τως ποιήσει, αὐτίχα οἱ μὲν πολέμιοι ἀναχω- 
ροῦσιν, ἡ δὲ διάνοια ἐλευθέρα τυγχάνουσα, τὴν 
συνέχειαν τῆς προσευχῆς, χαὶ τὴν τῶν θείων 
μελέτην ἀδιάχοπον ἔχει. Πᾶσαν ὑπόνοιαν χινουμένην 
ἐν τῇ xapólg κατά τινος παραιτοῦ παντελῶς, ὡς 
καταλύουσαν ἀγάπην καὶ εἰρήνην. Πᾶσαν δὲ συμφο- 
ρὰν ἔξωθεν ἐπερχομένν» γενναίως χαταδέχου, ὡς 
τὴν σωτήριον ὑπομονὴν προξενοῦσαν * ὑπομονὴν, τὴν 
μονὴν xal ἀν ἵπαυσιν χαριζομένην ἐν τοῖς οὐρανοῖς. 
Οὕτω τὰς «πέρς ἀνύων, ἐν μὲν τῇ παρούσῃ ζωῇ μετ᾿ 
εὐθυμίας D σεις, ταῖς μακαρίαις ἐλπίσιν εὐφραινό- 
μενος "ἐν δὲ τῇ ἐξόδῳ μετὰ παῤῥησίας μεταστήση 


atque ex totis viribus tuis illi gratias rependes, qui 
desiderium tuum adimpleverit. Si mensa decesse- 


: ris, cum modestia et silentio ad cellam redeas et 


ad operantium apium exemplar, cum amores instes 
virtutibus. 


Cum ministerium tibi una cum fratribus ad- 
implendum est, dum manus operantur, sileas 
labiis et corde tendas ad Deum ; si quis ad confa- 
bulationem moveatur. illam tollas inordinationem, 
eo quod assurgas et facias poenitentiam. Vanas 
mentis disquisitionesavertaset neutiquam concedas 
ut cor tuum incurrant et in eo remaneant ; si ad 
tempus diuturnum permanserint, generant passio- 
nes et occidunt animam. Itaque cum appulsantes 


B senseris, statim orationis sagitta confodias. Si de 


incursu deflectere noluerint et obsederint animam, 
tum illos ex voluntatis inclinatione corroborandos 
esse resciveris. Quadam ELoni,specie allegata, in- 
vadunt animam quae ab incepto declinaverit, 
eamque perturbant οἱ implicant. Confessionis sti- 
gmata offuscantibus inuras cogitationibus, et male 
illico aufugiunt bestie. Lrice oriente, recedunt te- 
nebre ; ita confeseionis lumen dissipat passionum 
caligines et obnubilantes umbras. Vane glorie et 
fatigationis speciem habent male cogitationes ; ast 
confessionis humilitate et ponis regule diffugantur. 
Etenim,cum ad mentem qu: passionibus libera est. 
accedunt male bestie, statim terga veriunt propter 
continuam orationis defensionem. Qui perturbantes 
cogitationes excidere cupierit pugnator, ad oratio- 
nem confugit, et quam citissime lalas concidit et 
maxime versutas ; attamen in agone nec ferro par- 
cat necremissioni indulgeat; etenim si insurgentium 
cogitationum partes susceperit,videlicet carnis ami- 
citiam et mundi amorem, ad nihilum proflciet. Nec 
victoriam neque pacem reportabit, quod defendat 
hostium causas. Si quis aliena possidet, nonne ad 
restitutionem tenetur? At δὶ sua reclamet dominus 
et a detentore injusto non obtineat, numquid illum 
ab obligatione liberabit? Qui pugnas divinas adierit 
in mente sua, amat nesciri, pro nihilo reputari, 
carnem mortificare et vanas cogitationes confiteri 
absque verecundia; sic recedunt inimici, anima 
liberatur et ipse continuam prosequitur orationem 
atque rerum divinarum meditationem assiduam. 
Omnem incordesurgentem suspicationem quam pri- 
mum expellas; perfrangit enirn amorem et pacem 
cum priximo. Omne malum ab extra illatum virili- 
ter suscipias : salutarem tibi inducit patientiam, 
per patientiam vero tibi in coelis tribuit habitacu - 
lum et sublevationem. Sic perficias dies tuos, in 
vita presenti magnum habeas animum et de futuris 
congaudeas. Cum autem ex peregrinatione tua 
redieris, confidenter aditurus sis loca refrigerii, 
48 tibi advenienti paravit Dominus et in merce- 
dem laborum his susceptorum retribuet. Regnabis 
cum illo, cui omnis convenit gloria, honos οἱ ada- 
ratio, une cum Patre sine principio, coxa texsXo τὸς 


399 THEOLEPTI PHILADELPHIENSIS. &00 


vivificante Spiritu, nuno et semper et in secula À τῶν ὦδε, καὶ εἰς τοὺς τόπους τῆς ἀναπαύσεως, οὖς 
seculorum. Amen. ἡτοιμάσατό cot Κύριος ἀπελεύσῃ, μισθοὺς τῶν dv- 
ταυθα πόνων ἀντιδιδούς σοι, συμασιλεύειν αὐτῷ * d πρέπει πάσα δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνησις, ἅμα τῷ ἀνάρχῳ 

αὐτοῦ Πατρὶ, xai τῷ ravavi«, καὶ ἀγαθῷ, καὶ ζωοποιῷ αὐτοῦ IIveópatt * νῦν, καὶ ἀεὶ, xal εἷς τοὺς αἰῶνας τῶν 

αἰώνων. ᾿Αμήν. 





TOY AYTOY ΘΕΟΛΗΠΤΟΥ͂. 


EJUSDEM THEOLEPTI. 


1. Spiritus, qui exteriora fugit et ad interiora D α΄. Ὅ νοῦς φεύγων τὰ ἴξω, xal συναγόμενος iz 


ge convertit, ad seipsum.reddit ; deinde ad verbum, 
quod intelligentie congenitum est, accedit ; per 
verbum autem hoc insitum devenit ad orationem 
et per orationem ad Dei notionem ascendit cum 
tota sua potestate affectiva atqueinclinatione. Tum 
carnis desiderium recedit, deflcit voluptatis ter- 
rene sensus, et speciosa hujus vite absque de- 
lectatione apparent. Quecunque enim ad corpus 
attinent, projecit anima propter Christi jucundi- 
tatem; ipsum insequitur cum modestis» operibus 
mentis castitate atque psallit: « Offerentur regi 
virgines et prosequentur !*; » Christum sibi repre 
sentat, previdet et dicit: « Prospexi Dominum co- 
ram me omni tempore, quia ἃ dextris est mihi 16.» 


Christo conjungitur per charitatem et clamat: C 


« Domine, omne desiderium meum est ante te ?7.» 
Christum semper intendit dicendo: « Oculi mei 
semper δὰ Dominum !*, » Per puram orationem 
cum ,Christo loquitur, delectatur et letiflcando 
canit : « Quam jucundumipsi eloquium meum ? ego 
autem gaudebo in Domino !*. » Qui orationis col 

loquium recipit Deus. amatur, invocatur et in ad- 
jutorium requiritur ; deprecanti anime ineffabilem 
gratiam concedit. Per orationis colloquium Dei re- 
cordatur anima et delectionem habet a Domino; 
« Dei recordatus sum et gaudio sum perfusus 30.» 


2. Cave 8 sensibus et rerum sensibilium jucun- 
ditatem innocuam poauisti. Cave ἃ jucundis intelli- 
gentie phantasiis, et innocuam effecisti idearum 
advenientium obstinationem. Qui post phantasmata 
non abiit nec illa captat spiritu, non vanis cogita- 
tionum desideriis informatur sed in omni simpli- 
citate se signat et munit, super res sensibiles 
incedit atque fictiones, ad Deum ascendi per in- 
telligentiam, nec quid aliud profert quam Dei no- 
men,sicut infantulus patrem suum repetitis invocat 
vicibus : « Invocabis me nomine meo, et Dominus 


15 Psal. xrLiv, 
* Pgal. Lxxxi, 20 


15 !* Psal xv, 8.!' Peal xzxvm, 10. :* Psal xxiv, 45. " Psal cn, δὶ 


τὰ ἔνδον, πρὸς ἑαυτὸν ἐπανάγεται " εἴτουν τῷ eun 
χῶς χατὰ διάνοιαν ἑαυτοῦ λόγῳ συγγίνεται ^ καὶ διὰ 
τοῦ συνόντος αὐτῷ οὐσιωδῶς λόγου, συνάπτεται τῇ 
εὐχῇ * καὶ διὰ τῆς εὐχῆς, εἷς γνῶσιν τοῦ Θεοῦ ἀν:- 
θαίνει μεθ᾽ ὅλης τῆς ἀγαπητιχῆς δυνάμεώς τε xz 
διαθέσεως. Τότε σαρχὸς μὲν ἐπιθυμία οὔχεται, cis 
δὲ ἢ καθήδονος ἀογεῖ αἴσθησις, καὶ τὰ epa ti: 
γῆς ἀηδῆ καταφαίνεται. ᾿Οπίσω γὰρ ἑαυτῆς ἡ wp 
πάντα τὰ τοῦ σώματος xal τὰ περὶ τὸ σῶμα Gaubr, 
ὀπίσω τῆς ὡραιότητος τοῦ Χριστοῦ γίνεται, αὐτῷ 
χαταχολουθοῦσα μετὰ τῶν ἔργων τῆς σεμνότητος 
xal τῆς κατὰ διάνοιαν ἀγνείας, καὶ ψάλλουσα᾽ 
« ᾿Απενεχθήσονται τῷ βασιλεῖ παρθένοι ὀπίσω εὑ- 
του" » Χριστὸν φανταζομένη, xai. προορῶσα, καὶ X 
γουσα * « Ηροωρώμην τὸν Κύριον ἐνώπιόν μου διὶ 
παντὸς, ὅτι ἐκ δεξιῶν μού ἔστιν * » Χριστῷ προς 
χολλωμένη διὰ τῆς ἀγάπης, καὶ χράζουσα - « Kó:, 
ἐναντίον σου πᾶσα ἣ ἐπιθυμία μου " » Χριστῷ δὰ 
παντὸς ἐνατενίζουσα, xai βοῶσα * « Oi ὀφθαλμοί poo 
διὰ παντὸς πρὸς τὸν Κύριον * : Χριστῷ διαλεγομένη 
διὰ τῆς καθαρᾶς προσευχῆς, καὶ dbóvoucu εὐφραι- 
νομένη * « Ἡουνθείη αὐτῷ ἡ διαλογή μου. "Ero. ἃ 
εὐφρανθήσομαι ἐπὶ τῷ Κυρίῳ. » ᾿Α ποδεχόμενος Tio? 
Θεὸς τὴν ix τῆς εὐχῆς διαλογὴν, καὶ ὡς ἀγαπώμι- 
νος, xal ὡς ὀνομαζόμενος, καὶ ὡς ἐπιζητούμενος εἰς 
βοήθειαν, τὴν ἄῤῥητον τῇ δεομένῃ Ψυχῇ χαρὰν χερί. 
ζετα!. Μνημονεύουσα γὰρ Θεοῦ διὰ τῇς κατὰ τὴν 
προσευχὴν διαλογῆς, κατευφραίνεται ὁπκὸ Kw ' 
« ᾿Ἐμνήσθην γὰῤ, φησὶ, τοῦ Θεοῦ, καὶ εὐφρέν- 
θην. » 

β΄. Φεῦγε τὰς αἰσθήσεις, xal ἤργῃησας τὴν Ὃν 
αἰσθητῶν ἡδονήν. Φεῦγε xac τὰς κατὰ διάνοιαν otr 
τασίας τῶν ἡδέων, καὶ ἤργησας τὴν ἡδυκάθϑειαν τῶν 
λογισμῶν. ᾿Αφάνταστος δὲ μένων ὃ νοῦς, ὡς uU 
ταδεχόμενος, μήτε ὑπὸ τῶν xa0' ἡ δονὴν τρόπων, μι 
ὑπὸ τῶν χατ᾽ ἐπιθυμίαν λογισμῶν τυποῦσθαί τε κὲ 
σφραγίζεσθαι ἐν ἁπλότητι εὑρίσκεται - καὶ bmw 
πάντων τῶν αἰσθητῶν καὶ τῶν νοητῶν γενόμενος, 
Θεὸν τὴν ἔννοιαν ἀναδιθδάζει, μηδὲν ἕτερον, ὅτι 9 
τὸ ὄνομα Κυρίου διὰ τῆς συνεχοῦς ἀνήμης 
ὑποφωνῶν, ὡς βρέφος τὸν πατέρα αὐτοῦ, « 





401 


DR ABSCONDITA OPERATIONE IN CHRISTO. 


402 


γὰρ, φησὶ, τῷ ὀνόματί poo, Κύριον ἐναντίον σου. » À ante te *t. » Quemadmodum Adamus, manu Dei 


Kal ὥσπερ ὁ ᾿Αδὰμ χειρὶ Θεοῦ πλασθεὶς ἀπὸ χοὸς 
γέγονεν εἰς ψυχὴν ζῶσαν ἐν φυσήματι θείῳ, οὔτω 
χαὶ ὁ νοῦς ταῖς ἀρεταῖς διαπλασθεὶς, πυχνῇ ἐπιχλή- 
σει Κύριον ἐκ καθαρᾶς διανοίας, καὶ θερμῆς διαθέ- 
σεως ὑπαᾳδομένη, τὴν θείαν ἀλλοίωσιν ἀλλοιοῦται, 
ζωυγονούμενος καὶ θεοποιούμενος ἐχ τοῦ γνώσχειν xal 
ἀγαπᾷν τὸν Θεόν. 

Y  ᾿Ἐὰν ἐχστῇς τῆς τῶν γηΐνων ἐπιθυμίας τῇ 
συνεχεῖ καὶ εἰλιχρινεῖ προσευχῇ, καὶ ἀντὶ ὕπνου xa- 
ταπαύσῃς ἀπὸ πάσης ἐννοίας τῆς μετὰ Θεὸν, xai 
στηριχθῇς ὀλιχῶς εἰς μόνην τὴν τοῦ Θεοῦ μνήμην, 
ἀνοιχοδομηθήσεται ἐν σοὶ καθάπερ ἄλλη βοηθὸς ἣ 
τοῦ Θεοῦ ἀγάπη. Ἡ γὰρ ἐκ προσευχῆς κατὰ διᾶθε- 
σιν βοὴ τὴν θείαν ἀγάπην ἀνχαδίδωςι, καὶ ἡ θεία 
ἀγάπη διυπνίζει τὸν νοῦν, πρὸς φανέρωσιν 
ἀποχρύφων. Τότε 6 νοῦς, τῇ ἀγάπῃ συναρμοσθεὶς, 
τὴν σοφίαν καρποῦται, χαὶ διὰ τῆς σοφίας τὰ ἀπόῤ- 
ῥητα καταγγέλλει. Ὁ γὰρ Θεὸς Λόγος, διὰ τῆς κατὰ 
τὴν προσευχὴν βοῆς κατὰ διάθεσιν ὀνομαζόμενος, 
λαμθάνει τὴν τοῦ νοῦ νοήσιν, καθάπερ πλευρὰν τὴν 
γνῶσιν χαρίζεται, καὶ ἀντ’ αὐτῆς ἀναπληρῶν τὴν 
ἀγαθὴν διάθεσιν, δωρεῖται τὴν ἀρετὴν, oixoBopsi τὴν 
φωτοποιὸν ἀγάπην xal ἄγει παρὰ τὸν ἐξεστηκότα 
νοῦν, καὶ ὀπνοῦντα, xal ἀναπαυόμενον ἀπὸ πάσης 
γηΐννης ἐπιθυμίας. Ἡ δὲ ἀγάπη ἄλλη βοηθὸς εὑὗρί- 
σχεται τοῦ χαταπαύσαντος νοῦ, ἀπὸ τῆς ἀλόγου τῶν 
αἰσθητῶν προσπαθείας. Ὅθεν καὶ διύπνίζει τὸν νοῦν 
ὡς καθαρὸν εἷς τὰ τῆς σοφίας ῥήματα. Τότε πρὸς 
αὐτὴν ὁρῶν ὁ νοῦς, καὶ καθηδυνόμενος, τὰς χρυπτὰς 
τῶν ἀρετῶν διαθέσεις, καὶ τὰς ἀθεάτους ἐνεργείας 
τῆς γνώσεως, τοῖς ἄλλοις δημοσιεύει, διὰ τῆς τῶν 
λόγων ἐκτάσεως. 

δ΄, Ἔχστηθι πάντων των κατ᾽ αἴσθησιν, χαὶ χα- 
τάλιπε τὸν τῆς σαρχὸς νόμον * καὶ ὁ πνευματιχὸς 
νόμος γραφήσεται τῷ σῇ διανοίᾳ. 'Q γὰρ ὁ πνεύ- 
ματι περιπατῶν», ἐπιθυμίαν σαρκὸς οὐ τελεῖ, xatd 
τὸν ᾿Απόστολον, οὕτω xal ὁ ἐξιστάμενος αἰσθήσεων 
καὶ αἰσθητῶν, σαρκὸς δῃλαδὴ xal χόσμου, εἰς τὸ 
πνεῦμα περιπατεῖν, xal τὰ τοῦ πνεύματος φρονεῖν 
ἔρχεται. Καὶ τοῦτε διδάχθητι, ἐξ ὧν ὁ Θεὸς εἷς τὸν 
᾿Αδὰμ πρὸ τῆς παραχοῆς κατειργάσατο, 

ε΄. Τὸν περὶ τὴν φυλαχὴν τῶν ἐντολῶν διαγωνιζό- 
μενον, καὶ ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς προσευχῆς διαχαρ- 
τεροῦντα, χαὶ τῷ Θεῷ προσεδρεύοντα διὰ τῆς συνε- 
χοῦς μνήμης, ὁ Θεὸς ἐξιστᾷ ἀπὸ τῶν τῆς σαρχὸς φι- 
ληδόνων ἐνεργημάτων, xxl ἀπὸ πάντων τῶν xac! 
αἴσθησιν χινημάτων, καὶ ἀπὸ πάντων τῶν xatà διά- 
votay σχημάτων, xxi νεχρὸν τοῖς πάθεσι xal τῇ 
ἁμαρτίᾳ παρασχευάζων, τῆς θείας ζωῆς μέτοχον κα- 
θίστησιν. Ὡς γὰρ ὁ ὑπνώττων, καὶ νεχρὸς παρειχά- 
ζεται, καὶ ζῶ ὑπάρχει “ τὸ μὲν, τῇ ἐνεργείᾳ τοῦ 
σώματος, τὸ δὲ, τῇ συνεργείᾳ τῆς ψυχῆς " οὕτω καὶ 
ὃ πνεύματι παραμένων, σαρχὶ μὲν xal χόσμῳ νε- 
Ἀροῦται, ζῇ δὲ τῷ τοῦ πνεύματος φρονήματι. 

ς΄. Εἰ γνώσχεις ἃ ψάλλεις, λαμδάνεις ἐπίγνωσιν. 
Ἔχ τῆς ἐπιγνώσεως κτᾶσαι σύνεσιν. 'Ex τῆς συνέ- 


31 Psal. xri, ὅ. 


τῶν Β 


creatus, et ἃ terra transiit in animam viventem 
sub afflutu divino, sic et spiritus, qui virtutibus 
informatur,frequenter Deum invocat pura mente 
et fervore magno, per divinam operationem immu. 
tatur, vivificatur et deificatur, quod Deum noscat 
et amet. 


3. 8i continue et pure orationi institeris, et 
appetitum rerum terrenarum abjeceris et per som- 
num ipsum omnes cogitationes tuas erexeris ad 
Deum, si totus in sola Dei recordatione flrmatus 
fueris, amor Dei ceu novus auxiliator in te habi- 
tabit. Quod per habitum orationis tibi inest adju- 
torium, divinam producit charitatem, charitas au- 
tem evigilat et excitat spiritum ut abscondita 
manifestet, Qui charitati conjungitur spiritus, ob- 
tinet sapientiam et per sapientiam  ineffabilia 
enarrat. Deus est Verbum, per orationis auxilium 
et habitum invocatur ; Spiritus postulantis sensum 
comperit et cogitationem concedit abundantem ; 
juxta bonam anime dispositionem largitur virtutes, 
illuminantem ibi collocat charitatem ; spiritum vero 
aberrantem,dormitantem et defatigatum abomnibus 
seeculi desideriis liberat. Qui ab omni irrationabili 
et sensibili appetitu liber est spiritus, magnum 
charitati prestat adjutorium : purus enim a somno 
ducitur et convertitur ad verba sapientie. Dum 
charitatem aspicit, magnam percipit voluptatem ; 
aliis facultatibus explanat absconditas virtutum 
formas et invisibles cognitionis operationes verbo- 
rum significatione communicat. 


4. Ab omnibus abstine sensibilibus et legem 
carnis derelinque: tunc lex Spiritus inscribetur 
cordi tuo. Quo ambulat spiritu, desideria carnis 
non perficit, uti Apostolus dicit ; qui sensus et sen- 
sibilia, carnem videlicet et mundum fugit in spiritu 
ambulare incipit et secundum, spiritum sapere. 
Quod et illis tibi compertum sit que Deus ante 
Adami delictum peregit. 


5. Hio de divinorum mandatorum custodia certat 
in paradiso, instat orstioni et Domino astat per 
orationem assiduam ; a Deo liberatur de jucunditate 
operationum carnis, de motibus seasuum, de men- 


D tis phantasmatibus ; mortuus est passionibus et 


illecebris peccati, imo vite divine factus est par- 
ticeps. Ita et dormiens, et si vivat, mortuo tamen 
potest assimilari: cecedit enim corporis operatio, 
Spiritus autem potentie subsistunt: sic qui spiritu 
conjunctus remanet in carne, huic sszculo mortuus 
est, vivit autem sensu spiritus. 


6. Si noveris que cantas, notionem acquiris ; ex 
cognitione procedis ad sensum ; ex sensus intelli- 


408 


THEOLEPTI PHILADELPHIENSIS. 


404 


gentia ad cognitionis fructum, id est, ad opera- A σεως ἡ πρᾶξις τῶν ἐγνωσμένων βλαστάνει. "Ex. τῆς 


tionem devenis. Per operationem vero habitualem 
percipis cognitionem, qua si usus fueris ad veram 
considerationem assurgis ; exinde, per illuminan- 
tia gratie verba oritur sapientia, que lumine 800 
mentem adimplet et exterioribus explicat res 8ὺ8- 
conditas. 

7T. Primum spiritus querit οἱ invenit ; deinde 
unitur cum objecto invento. Investigatio fit per 
verbum, uniflcalio autem per charitatem. Verbi 
investigatio fundatur in veritate, charitatis autem 
uniflcatio fit propter bonurm. 

8. Qui super fluctuationem rerum presentium 
ascendit, nec ad pretereuntia habet affectum, hic 
non despicit ad infima neque speciosa desiderat 


πράξεως τὴν χαρ᾽ ἕξιν γνῶσιν χαρποῦσαι. CH. δὲ iv 
πείρᾳ γνῶσις τὴν ἀληθῆ θεωρίαν ἀναδίδωσιν. Ἐχ 
ταύτης ἣ σοφία ἀνατέλλει διὰ τῶν φωτοδόλων λόγων 
τῆς χάριτος, τὸν ἀέρα τῆς διανοίας πληροῦσα, xat 
τοῖς ἔξω διασαφοῦσα τὰ χεχρυμμένα. 


C. Πρῶτον ὁ νους ζητει καὶ sóplaxsc " εἶτα ἕνουται 
τῷ εὑρεθέντι, xal τὴν μὲν ζήτησιν ποιεῖται διὰ τοῦ 
λόγου, τὴν δὲ ἕνωσιν διὰ τῆς ἀγάπης. Καὶ à μὲν διὰ 
τοῦ λόγου ζήτησις γίνεται διὰ τὴν ἀλήθειαν, ἢ δὲ τῆς 
ἀγάπης ἕνωσις διὰ τὸ ἀγαθόν. 

w.'O τὴν ῥοώδη τῶν παρόντων φύσιν Ὀπερῦὔαί- 
ver, καὶ τὴν ἐπιθυμίαν τῶν παρερχομένων παρα- 
τρέχων, οὐ βλέπει ἐπὶ τὰ κάτω, οὐκ ἐπιποθεῖ τὰ 


hujus mundi. Ast oculos sursum tollit, celorum p ὡραῖα τῆς γῆς" ἀλλὰ τὰς ἄνω ὁράσεις &voc[opivec 


pulchritudinem aspicit, et felicitatem intuitur nullis 
vieissitudinibus obnoxiam. Qui terrenis inhiat et 
carnisvoluptates insequitur, clausos habet coelos, et 
spiritus oculos obnubilatos; qui autem terrestria 
contemnit οἱ projicit, mentem elevat ad superna, 
eternitatis gloriam aspicit, οἱ reservatam sanctis 
claritatem intelligit ; descendentem recipit charita- 
tem Dei, flt templum Spiritus sancti, requirit 
mandata divina, Spiritu Dei conducitur, et in 
filiorum adoptionem transit; complacet Deo et 
Deum habet complacentem, uti scriptum est: 
« Quotquot Spiritu Dei aguntur, ipsi sunt filii 
Dei 33.» 


Nunquam et ne unur quidem diem, dum ducas 
apiritum,infirmitatis causa pretermittasorationem; 
dicentem audias: « Cuminflrmor,tunc potens sum. » 
Quod si feceris, magnam percipies utilitatem ; oratio 
enim brevi te sublevabit, divina cooperante gra- 
tia; ubi consolatio Spiritus, ibi non permanebit 
infirmitas nec tedium. 


33 Joan. 1, 12. 


ἔχει, xai τὰ ἐν οὐρανοῖς, χχτοπτεύει κάλλη, wal 

τὴν τῶν ἀκηράτων χατασχοπεύει μαχαριότητα. Ὡς 

γὰρ τῷ ἐπιχάσκοντι ταῖς ὕλαις τῆς γῆς, καὶ πρὸς 
τὰς ἡδονὰς τῆς σαρχὸς ἐγκύπτοντι, κεκλει μένοι εἰσὶν 
οἱ οὐρανοὶ, ὡς τοὺς νοεροὺς ὀφθαλμοὺς ἔσκοτισμέ- 
νους ἔχοντι * οὕτως ὁ περιφρονῶν τὰ κάτω καὶ &xo- 
στρεφόμενος, μετάρσιον ἔχει τὸν νοῦν, xai τὴν τῶν 
ἀϊδίων ὁρᾷ δόξαν, xal τὴν ἀποχειμένην τοῖς ἁγίοις 
κατανοεῖ λαμπρότητα. Οὗτος καὶ τὴν τοῦ Θεοῦ ἀγά- 
Try ἄνωθεν χατιοῦσαν ἐπ᾽ αὐτὸν δέχεται, καὶ ναὸς 
τοῦ ἁγίου Ἡνεύματος γίνεται, xai. τὰ θεῖα θελήματε 
ἐπιποθεῖ, xal πνεύματι Θεοῦ ἄγεται, καὶ υἱοθεσίας 
καταξιοῦται, καὶ τὸν θεὸν ἔχει εὐδοχοῦντα καὶ dpi 
σχόμενον αὐτῷ. « Ὅσοι γὰρ θεοῦ πνεύματι ἄγονται, 
οὗτοί εἶσιν υἱοὶ Θεοῦ. » 

Χάριν ἀσθενείας μὴ ἐάσῃς τὴν εὐχὴν μίαν καὶ μό- 
νὴν ἡμέραν ἕως ἐμπνέῃς, ἀχούων τοῦ λέγοντος" 
Ὅταν ἀσθενῶ, τότε δυνατός εἶμι * τοῦτο γὰρ ποιῶν, 
μειζόνως ὠφεληθήσᾳ, xal αὕτη ἐν συντόμῳ σε ἀνα- 
στήσει, συνεργούσης τῆς χάριτος * ὅπου γὰρ παρά- 
χλησις πνεύματος, ἀσθένεια ἢ ἀχηδία οὐχ ἐκιμίέ- 


νει, 





THEOLEPTI 


PHILADELPHIENSIS METROPOLIT E. 
CANTICUM COMPUNCTIONIS 


Ex meditatione seeterni judicii. 


(Bibl. PP. ed. Lugd. tom. XXII.) 


ODE I. 
Agedum, anima miserrima, seclusis hujus vite 
curis, el vitiorum cogitalionibus, carnisque volu- 


D ptatibus, futuri status hominum horribilia oonsi- 


dera. 
Angoringens et timor plurimus, animam omnem 


405 


CANTICUM COMPUNCTIONIS. 


406 


incesset, quando mortalium ossa omnia concur- ἃ Divina luce tua, ἃ bona, animam meam affeotio- 


santia, suas queque coagmentationes, et junctu- : 


ras diligenter requirent. 

Universa terra, velut mulier pregnans, cum tre- 
more mortuos suos ad annum edet. Tuba quippe 
horrendum insonante, illico unusquisque de loco 
redivivus prodibit. 

Ad opem tuam, ceu ad petram tutamque ancho- 
ram, immaculata Virgo confugio. Ne me repelle, 
sed toties in peccata lapsum erige. 

ODE II. 

Flebis affatim, et gemitus dabis altos, anima 
mea quando omnium s8zculorum mortales nudos 
resurgere, et ante judicem, qui muneribus non 
corrumpitur, stare videbis. 


num malorum tenebris offusam illumina : quo tan- 
quam filius lucis opera lucis faciens, a tenebris 
exterioribus liberer. 

ODE V. 

Mens et renes contremiscent, ubi terribilem il- 
liustubeclangorem clamoremque audierint, Abyssi 
ingemiscent, et virtutes coelorum commovebuntur. 

Invenient quo divertant, qui lugent, quippe pau- 
peres sunt secundum Deum, et castitatem colunt, 
οἱ qui per viam augustam ambulant, atque Eden 
hereditatem habent, in mansionibus intemeratis 
permanentes. 

Divites ardebunt igne humanitatis, el. pauperes 
in tabernaculis, atque in sinu Abrahe conspicien- 


In novissimo et terrifico illo die, fratres mei, p tes, guttam aque rogabunt, nec erit qui illis tri- 


omnes illic sistemur, in ictu oculi. Nam et fere 
bestie, et volucres, et pisces devoraverint red- 
dent. 

Rapidus ignis fluvius, colles, montes et opera 
hominum per terras furenter absumet. Flamma 
universa depascentis impetum et minas quis non 
pehorrescet ? 

Non est fidelibus portus alius, Virgo sanctissima, 
preter te que Christum, tanquillitatem securita- 
temque nostram, genuisti. Que omnes vexationi- 
bus, et injuriis inimici demonis ceu tempestate 
jactatos, quieti ac saluti restituis. 

Tria ista timeo, o anima : egressum e corpore. 
in hora mor'is occursum veniente communi om- 
nium judice : et quam idem pronuntiabit justam 
incorruptam sententiam. 

ODE III. 

Terra inflammabitur,mare subsidet ac decrescet; 
aer conculietur, et totum colum involvetur, lumi- 
na et astra ejus decident. Quomodo hec, anima, 
gustinebis? 

Lamentaberis vehementer, anim& mea, cum mis- 
sos festinato angelos, a quatuor terrarum finibus 
Deos placitos congregare cernes. 

En, totum genus humanum attonitum stupebit, 
cum judicem illum formidandum in duas partes 
quidquid est hominum secernentem, et actionum 
truitine subjicientem intuebitur. 

Dies retributionis veniet sicut fur in nocte, pec- 
catores omnes exterrens. Tum tu casta Mater, mi- 
serta mei, & supplicio me vindica. 


ODE IV. 

Pudor et confusio operiet facies eorum qui sibi 
verbo et opere commissorum conscii fuerint. Ete- 
nim actiones suas omnes vultu ipso inseparabili- 
ler pre se rerens unusquisque resurget. 

A rea et flagellante conscientia liberi, fiducia ple- 
ni et hilares apparebunt justi omnes. Suorum 
quippe laborum multorumque certaminum que 
subierunt mercedem exspectabunt. 

Clarisonus tum clamor dicet : Ecce judex venit, 
ut populos omnes judicet, et pro dignitate quili- 
bet suorum laborum premia juste accipiat. 


buat. Formidemus omnes. 

Da mihi, Virgo, pedicas et laqueos vite hujus 
vane, ao periture effugere, et vires sufflce, quibus 
δὰ vitam futuram curram, et a stridore dentium 
me libera. 

ODE VI. 

Judex est incorruptus, judicium imprimis formi- 
dabile, ira intolerabilis, et tribunal hoc nulla po- 
tesL calliditate versutiaque cireumveniri.Angeli cum 
timore et tremore ministrant; libri occulta imorta- 
lium produnt. De cetero depone mores improbos, 
anima, et amaras funde lacrymas. 

Cum hine emigravero, ne, Tirgo, me deseras. 
Tunc enim nequam spiritus animam meam capta- 
bunt. Heu me! qua ratione etfugiam illos, aut quid 
faciam? Heu mel! quomodo horribiles locos per- 
transibo? Tu spes mea, tu portus meus, et ante te 
ego famulus tuus me prosterno. 


ODE VII. 

Quis erit sensus anime, cum positi fuerint thro- 
ni, et ad judicandum "judex ille integerrimus con- 
sederit, et libri exhibebunt hominum actiones, co- 
gitationes et consilia? Ve tibi tum, o vilis anima 
et miserrima! 

Oratorum ad persuasionem accomodatsm argu- 
mentationes, et orationis ornamenta, artificia, 
verborum atropba ac fallacie desinent; sapientes 
omnes obmutescent,libri operum loquentur, homíi- 
nibus angelisque simul audientibus. 

Innumerabilium angelorum exercitus astabit aoc 
thronum circumdabit. Homines autem universi 
stabunt tristes, necessitatem horriferam videntes, 
et sententiam justissimam metuentes. 

Aspersione roris tui, intacta Virgo, ardorem li- 
bidinis mes restingue. Nam in te Verbum Dei si- 
cut pluvia in vellus descendit, fidelibus, géhenne 
rogum exstinguens. 

ODE VIII. 

Tunc ordines fidelium examinabuntur, episcopi 
quoque, sacerdotes, levite, monachi : nam in ar- 
dioe suo quisque resurget, ut quisque actorum 
suorum rationem reddat. 

Trepidabunt omnes principes, opulenti, reges et 


407 


queretur quomodo pacta conventa in baptismo 
inita servaverit. 

Patefactis et manifestis omnibus omnium actio- 
nibus, tremendam judex proferet sententiam, et 
justos & dextris constituet, peccatores in suppli- 
cium dimittet. 

Α flamma gehennse, ἃ tenebris et verme, a stri- 
dore dentium et tartaro, a lacu igniset omnige- 
num poenarum libera, Virgo, te in fide collaudar- 
tes. 

ODE IX. 

Mortalis omnis rebus caducis deditus, tuno vo- 
luptatos irridens atque contemnens, et acerbe plo- 
rens dicet : Ubi pater, ubi mater, ubi liberi, ubi 


GEORGIUS PACHYMERES. 


dynaste, consules ac presides. Ab omniChristiano A 


408 


Ibi anime lamentabuntur et frendebunt, a co- 
gnatis et amicis separationem perpetientes. Fra- 
tres enim devellentur, pater a filio, amicus ab 
amico, conjuges a conjugibus locis tormentorum 
Beviter discernentur ac disjungentur. 


Heges instar infantium flebunt, et expellentur 
principes ab Eden, projicienturque in gehenne 
ignem : hino iilinc videntes angelos, & quibus eo 
compellentur, illisque supplicantes, verum nihil 
proficientes. 


En amici, diei horribilis necessitatem audiviatis 
omnes. Preoccupemus Christi faciem in psalmis, 
et precibus. Ora pro nobis, Virgo ; orent angeli, 
Precursor, sanctorum apostolorum duodeearius, 


noti, ubi amici, ubi cognati, ubi honoris imagina- p 9mnes demum sancti. Amen. 
tio? Omnia evanuerunt. 








ANNO DOMINI MCCCXXX 


GEOGIUS. PACHYMERES 


NOTITIA 


(Ex Leone Allatio De Georgiis, sp. Fabric. Bibl. Gr. tom. X.) 





Georgius Pachymeres, Constantinopoli oriundus, sed Niosme ortus atque educatus, in sacerdotum no- 
merum cooptatus, hieromnemonis, protecdici (a) et diceophylacis honore auctus est claruitque sub Wi 
chaele et Andronicis Paleologis (b). Ipse de se in principio listorie. Γεώργιος Κωνσταντινουπολίτε 
μὲν τὸ dvÉxagev, ἐν Νικαίᾳ δὲ xal γεννηθεὶς, xal τραφεὶς, ἐν Κωνσταντίνου δὲ χαταστὰς αὖθις, ὅτε O0: 
νεύματι ὑπὸ Ῥωμαίων ἐγένετο, εἴχοσιν ἑνὸς δέοντος τηνιχάδε, xai χλήρῳ δοθεὶς θείῳ, xai ἀξιώμασιν ἐν 
ἐχχλησιαστιχοῖς διαπρέψας, xai ἐς πρωτεχδίχου φθᾶσας τιμὴν, ἔτι δὲ xal ἔν ἀναχτόροις εἰς δικαιοφύλαχα 
τιμηθεὶς, τάδε ξυνέγραψεν. Georgius Constantinopoli oriundus, Νίοα lamen ortus et enutrius Constantinope- 
limque rursus restitutus, cum Dei nutu in potestalem rediit Romanorum, decem el novem tunc annos salus 
et clero divino ascriptus, et dignitatibus ecclesiasticis condecoratus, et ad dignitatem usque protectici pronmo- 
ius, dimo et in aula diczophylacis officio insignitus hac conscripsit. Protecdilus male et epitome Cesne- 
riana in prolecdium, et in supplemento epitomes Antonii Verderii protectitum mutatus est; quod nihili 
est. 

1. Seripsit ín universam fere Aristotelis philosophiam epilomem (c) que & Philippo Bechio philosopho 
ac medico in Latinum sermonem conversa edita Basilee 1569, apud Frobenium in fol. cum Synesii 
orationibus. Hoc quippe compendio Pachymeres obscuriora Aristotelis loca non tantum de suo, s 
aliorum etiam sententiis atque expositionibus prolatis, nec ineleganter explanat; il& ab ipsa Porphy? 
Isagoge opus exorsus, et per omnes suas partea philosophiam percurrens, in ipsius metaphysicae oot 
pendiosa epitome finem facit. Bechius scribit hoc opus accepisse se ex Basiliensi admodum laeunoso 
mendoso, et quasi indistincto; altero Fuggerano multis in locis corrupto, fuisseque adjutum in loci 
diffilcimilis a Joanne Hospiniano et Gulielmo Xylandro; ut omnino in spem bonam venerit, áuctorem 
hunc non pessime a se rursum in lucem prodire. In reliquis, ubi Pachymeres, ait Bechius, pel sgas, vd 
aliorum meditationes affert, majori etiam dificultate propter obscuritatem sum versatus. Nam verbis δεῖ» 
dum utitur non adeo tristis ac usitatis, interdum sententias inchoat, el viz tandem inlerjectis  Bege δ 
parenthesibus, absolvit. Unum et integrum opus ob sui molem raro uno volumine clauditur, ideoqm* 
partes scissum sub diversis titulis, tanquam diversi tractatus proponuntur. Ejus partes editag et mast 
scriptas, ut vari» alio atque alio disperae in bibliothecis inveniuntur, hic referam. Ex hoo itaque com" 


(c) Grece superest ms. in variis bibliothecis, ε' 
in Coislinia, testes Montfaucono, p. 299, Versus 
quos Pachymeres ipse epitome huic suse prefixil, 
exhibet Allatius infra. 


(a) Ὑπομνηματπγράφος dicitur 
ms. apud Lambecium VIII, p. 385 

(8) Andronicus Paleologus Michaeli patri in im- 
perio successit A. C. 1282. 


Pachymeres in 


409 NOTITIA. A10 


pendio edita sunt, Γεωργίου διακόνου, xal δικαιοφύλακος, τοῦ Παχυμέρου, περὶ τῶν ἕξ τῆς φιλοσοφίας 
δρισμῶν, καὶ τῶν πέντε φωνῶν xal τῶν δίχα κατηγοριῶν. Georgii diaconi et dicwophylacis, Pachymerz, 
de sex philosophis definitionibus, et de quinque vocibus et. de decem praedicamentis. A Jacobo Foscareno 
translatum Grece et Latine Venetiis per Stephanum, et fratres de Sabio 1532, cum Pselii et Nicephori 
Blemmide compendiis in Logicam Aristotelis ; et postea Parisiis, anno 1548, 8. Grece auctiora apud 
Vascosanum, et una cum illis compendium in reliquos Organi Aristotelici libros, De tinterpreta- 
lione nempe, Priores, et Posteriores  Analyticos, Topicos, oc Sophisticos Elenchos (d); quse antea 
Latine ex interpretatione Joannis Baptiste Rasarii ediderat idem] Vascosanus ibidem, anno 1557, 
8. De hoc opere Michael Vascosanus : Arisiotelis universa opera Georgius Pachymeres, Grzcz facun- 
die auclor gravissimus ac magisler, ob nimium ejus protestatem, ac disserendi subtilitatem ab usu 
remolam, in epitomem contraxit, ita. tamen singulas ejus partes complectens, ul quo ad optimarum 
rerum cognilionem, alque in iis exercilalionem pertinerent, nihil eorum omiserit, qug res divinitus ad nos 
delapsa videtur hoc maxime tempore, quo omnes de prolixitate studiorum in. philosophia conqueruntur. Et 
Rasarius scribit codicis illius copiam sibi factam fuisse a Joanne Baptista Speciano ; in quo licet omnia 
Aristotelis opera brevi quadam via contracta, et in augustum redacta continerentur, ipse tamen, qui 
prius omnes Aristotelis libros, qui ad disserendi rationem pertinent, perlegerat,illam epitomem perlegit, 
et illam partem, que artem eloquendi petractabat, convertit, et edidit. Preterea, De sex philosophiz 
definitionibus, de divisione philosophiz, de quinque vocibus, de decem predicamentis, Latine impressa sunt 
Basilee per Joannem Oporinum, cum Porphyrii quinque vocibus, et Aristotelis predicamentis, etc., 8 
Joachimo Perionio versis. Epitome Generiana. Et de sex definitionibus et divisione philosophi? Greece 
cum Archyte Categoriis. Lipsie in 89 (e). Antonius Verderius in supplemento,nulla tamen cum re dubi- 
tavit, an auctor hujus epitomes idem sit cum Georgio Pachymere. Georgius diaconus prolecdicus scripsit 
Grzce epitomem Logices Aristotelis, Parisiis.-ín 8», apud Vascosanum 1346. Nescio an is auctor sit idem, 
qui el Georgius Pachymeres, cujus opera Graeca in epitome Biblioth. Gesner. continentur. Idem enim et 
unus est Georgius, epitomes Logices auctor, et aliorum operum que Pachymerio a Generianis epito- 
matoribus tribuuntur. 

2. Ejusdem, De lineis insecabitibus, Paraphrasis inter Aristotelis opera sub Aristotelis nomine edita 
est Basilee 1531, in lof., et alibi postmodum ex interpretatione Jacobi Schenchi (f). Georgio restituta 
Grece et Latine in editione Casauboniana, anno 1597, in 85, et 19046, in fol. Colonie Allobrogum, ubi 
additur ex nonnullorum opinione Paraphrasim illam Georgio tribui : cujuscunque tamen illa est, digna 
est et Georgio, et que inter Aristotelis opera conseatur, indigna tamen, que Aristoteli tribuatur. Vidit 
id Henricus Stephanus epistola ad Petrum Victorium, quam Aristotelis et Theophrasti scriptis quibus- 
dam prefixit (g),plus tamen nimio scriptioni detrahens:Mírum est vero exstitisse ullos homines lam παχεῖς, 
ut cum Ἠαχυμερίου paraphrasim in librum Aristotelis περὶ ἀτόμων γραμμῶν haberent, ipsum se Aristotelis 
librum habere sibi persuaderent. Quam mulla. enim vel in ipso limine reperiuntur, ex quibus id 
a lectore etiam dormitante deprehendi facile poterat? qua certe apud homines adeo παχεῖς, uli dixi 
λεπτομερῶς explicare me pudeat. 

3. Paraphrasis porro ín universam Aristotelis Philosophiam (h) Grece manuscripta visebatur in 
bibliotheca Antonii Augustini cod. 206. Georgii Pachymerz libri Xl de Philosophia. Primus re- 
spondet Organo  Aristolelis, secundus libris Physicorum, tertius libris de colo, quartus libris de 
orlu εἰ interitu, quinlus Meleoris, sextus libros de partibus animalium, septimus libris de motu e! 
incessu animalium, oclavus libro de sensu et sensili, nonus libris de Generalíone animalium, de- 
cimus libris Metaphysicorum, undecimus  Ethicis ad. Nicomachum. In bibliotheca regis Gallorum, 
Georgii Pachymerge  Synopis philosophim Aristotelis. Philosophica, lib. 12. De somno et vigilia, 
de alimento, de ínsomniis, de divinatione per insomnia, de molu animalium, de juveniule el sene- 
ctule, de respiratione. ἴῃ bibliotheca Bavarica cod. 170, et eod. 171, Georgii Pachymerzg, ορί- 
tome in metaphisicam Aristotelis. Liber philosophicas D. Georgii Pachymerg, qui est Epitome in 
Melaphisic. Aristotelis, cap. 43. In catalogo exhibitio a Grammatico apud Verderium, in supplemento ; 
qui et apud Joannem Suzium,eodem relerente, reperiebatur. Epitomatores Gesneriani:Georgii Protectii (i) 
in universum Aristotelis Organum. Commentarii cum. schmatibus et figuris, in 4* ms. Biblioth. Imper. 
Vienne : et, Georgius Pachymerius, qui Hieromnemon cognaminatur, scripsit philosophiz compendium quod 

(d) Compendium hoc Organi Aristoteli Grece 


À ] ) idem divisio in theoreticam practicamqueet quatuor 
et Latine recudi curavit Eduardus Bernardus Ozi- i 


efinitionem, 


nie 1666, 

(e) Sine anni nota, edente Joachimo Camerario, 
{αὶ adjunxit Nicephori lilemidz scriptum breve 

e quinque vocibus,quod incipii : Ἡ φωνὴ fj ἔναρ- 
θρός ἐστιν ἢ ἄναρθρνς. Et Anonymi διάληψιν περὶ 
τῆς καλουμένης λογικῆς τί τε xal ποῖόν τι ἐστίν. 
Incipit : τῆς φιλοσοφίας τῷ τῆς γνώσεως γένει. 
Nec non Anonymi μέθοδον εἰς τοὺς τρόπους τῆς 
φιλοσοφίας, ua sex definitiones philosophie a Py- 

agora, Platone et Aristotele tradite, philosoph L- 


methodi dialectice per divisionem, 
resolutionem et demonstrationem explicantur. 

(f) Scheghii.Confer si placet que de haeo Pachy- 
meris paraphrasi,et de libro Aristotelis ipso,quem 
IL Stephanus primus restituit, dixi, lib. ir, oc. 6, 
S 28. 
2) A. 4557, 8. 

) H^ Paraphrasis ab Epitoma philosophie Ari- 
stotelis, de qua supra, neutiquam diversa. 

(1) Proteodici. 


41 GEORGIUS PACHYMEBES. 412 


exstat in biblioth. Medicum. Ejusdem epitome totius physicze tractat ionis, fortassis idem libcr cum superiori, 
Rome exstat in Vaticana bibliotheca, et expositio in Logica, Historia. Commentaria in libros de Auculla- 
Lione naturali ibidem servantur, el apud Diegum Hurladum Venetiis; qui etiam habet. Paraphrasim hujus 
auctoris in Mechanica Aristotelis. Ejusdem Commentarii,aut Paraphrasis in libros Ethicorum exstat. Grace 
apud Hurtadum Mendozam. Fertur auteni in omnia. fere. Aristolelis opera Paraphrasim scripsisse. Pachy- 
merii in Organum Aristotelis copiosz? expositiones Graece. manuscript in. bibliotheca. Sambuci. Ejusdem, 
libri 12 Grzce manuscripti, Paraphrasis totius philosophis | Aristotelice in. 9ibliotheca Augustana. In 
catalogo bibliotheca: Thergius (7) nominatur. Ejusdem historia et logica problemata Grece in bibliotheca 
regis Gallorum servantur. Item de anima, de sensu, memoria, somno, vigilia, insomniis, elc., ibidem. E 
in alio indice manuscripto Greco, Γεωργίου Παχυμερίου σύνοψις τῆς πάσης ᾿Δριστοτέλους φυσιχῆ" 
φιλοσοφίας. Georgii Pachymerii Synopsis universz Aristotelis naturalis philosophiz. Et Mediolani in Am- 
brosiana, et in Indice bibliothece regis Catholici, quas Scoriaci est, notantur. Γεωργίου τοῦ llayupí£ooo 
εἰς τὴν Λογικὴν, καὶ ἐπιτομὴ αὐτῆς. Ἐξήγησις εἷς τὴν φυσικὴν ᾿Αριστοτέλους ἀχρόασιν. Ὡς δέ τινες͵ 
τοῦ βασιλέως Ἰωάννου τοῦ Κανταχουζινοῦ v. ζ΄. 7, παράφρασις εἷς τὴν ᾿Πθιχὴν ᾿Αριστοτέλους Νιχο- 
μάχειον. 11. λ΄, 2. Georgii Pachymerz in Logicam, et. Epitome ipsius. Enarratio in Physicam | Aristoelis 
Auscullationem, sed ut alii volunt, Imperatoris Joannis Cantacuzeni. Paraphrasis in Ethica Arüstolelis ad 

Nicomachum. Ex his plerosque in bibliotheca regis Gallie, Joannes Schenchius (k) in Bibliotheca 

Medica, οἱ Israel Spachius in Nomenclatore philosophico asservari retulerunt. Et index preterea Augusu- 

nus, Blemmida et Georgii Pachymerze Epitome philosophize complectans logicam, ethicam, physicam. Com- 
pendium hoc philosophiae quod contineat, adnotavit nescio quis : ᾿στέον οὖν, ὡς περιέχει ἡ παροῦσα 
πραγματεία βιδλία δώδεκα, φέροντα μὲν τίτλους μζ΄, κεφάλαια δὲ σλε΄ τὰ τῆς ᾿Αριστοτελιχῆς φιλοσοφίας 
ἀπάσης ὡς ἐν τύπῳ παρέχοντα θεωρήματα. Advcrtendum est prasens opus continere. libros duodecim, libros 
litulis quadraginta septem finiri, in capita 235 divisos ; qua Aristolelice universa philosophie speculationes 
brevissime complectuntur. 

A. Ejusdem in omnia Dionysii Areopagite opera quz exstant Paraphrasis edita est Greece Parisiis apud 
Guilielmum Morellum 1561, in 8», cum Dionysii operibus, et rursus apud Claudium Morellum 1615, 
in folio. Nunc demum Graece et Latine ex interpretatione Daltassaris Corderii in officia Plantiniana 
Baltassaris Moreti 1634, in-fol. Opus inscripsit Athanasio Alexandrino patriarche (/) cujus ille hortatu 
laborem aggressus fuerat, cum Constantinopolim advenisset. Nec ullam causam video cur inscriptio 
prefixa Paraphrasi delenda sit, qua dicitur, auctorem illum manus operi admovisse hortatu Athanasii 
patriarche Alexandrini tunc viventis, ut vult Possevinus, et ante Possevinum Baronius in pretermissis 
ad tomum secundum, cum scribit : Quamobrem »ejiwciendus est commentitius ille titulus, qui affixus est 
ejusdem Paraphrasi in ejusdem Dionysii epistolas, quo dicitur, auclorem opus illud egressum esse horiats 
S. Athanasii palriarchze Alexandrini, tum agentis Constantinopoli. Miratus sum equidem virum eruditum 
Godefridum Tilmannum qui eamdem Paraphasim Latinis edidit, et longam disputationem pro iisdem  scri- 
plis elaboravit, hec adeo manifesta non cognovisse, nec eliam correxisse. Quonam pasto, rogo, potuit ea 
scripsisse Georgius tempore S. Athanasii, si in illis Commenturiis meminit auclor hzresum  Neslorii el 
Eulychetis, quz post multos annos ab Alhanasii obitu. emersere? Nec est. quod. de secundo — Athamusi 
itidem episcopo Alexandrino ea poluissent intelligi, qui sedere cepit anno Domini 489, longe ante etiam 
quam viveret Pachymerius, fuilque ille non sanctus, sed haereticus, et Acephalorum patronus. Et. qui Bero- 
nium exscripsit Vincentius Riccardus Comment. ad orat, 6 Procli archiepiscopi CPolitani : Et ibi. Geor- 
gius Pachymerius, qui quidem minime floruit S. Athanasii Magni Alexandrini episcopi tempore, ul. perperam 
in ejus Commentariis prznotatur. Nam. in. comment. αὐ Epist. 3 et 1, ad. Caium, contra Nestorium εἰ 
Nestorianos invehitur, et. in epist. 6, contra Nestorium, Apollinarium, Eulychetlem εἰ Dioscorum, qui 
sane mullo post S. Athanasium fuere. Eutyches et Dioscorus in 1v universali concilio Chalcedonensi 
damnati fuere, S. Athanasius lempore concilii 1 Niczni floruit. His enim iisdem temporibus, quibus 
Pachymerius floruit, Ath&nasius patriarcha Alexandrinus vivebat, qui eum ad divini operis interpreta- 
Lionem exstimularat. An quia semel patriarcha in eo throno sederat Athanasius nomine, nom potuit 
alius,subsecutis temporibus eodem nomine Ecclesie illi preesse?At sciant preter hunc Pachymere cs5r- 
Xpovov,alios etiam ἃ Magno illo Athanasio diversos (m),ut ex catalogo illorum patriarcharum colligitur, 
quod neo Baronius negat, rexisse. Et eo ipso tempore rexisse constal aperte ex ejusdem Pachymers 
Historia, pluribus locis. Nec obstat Sancti nomen prefixum. In ea etenim Ecclesia etiam scelestissimia, 
sanctitatis nomen tributum adnotabam in Eustachio Antiocheno de Eusebio Cesariensi (m), δὲ alibi 
quod postea et apud Occidentales observavi. Haberi hanc Paraphrasim manuscriptam in bibliothw* 


(7) Pro Georgio. et Laur. Zaccagnii prefet. ad Collectanea monu- 


ἢ Schegkius. 
l) Hie fuit ab anno 1251 ad 1262 Vide Eusebium 
Renaudotum in Historia patriarcharum Alexandri- 
norum. Paris, 1715, 4, pag. 600 

(m) Athanasius, Petri Moggi successor ejusque 
defensor hereseos,cognomento Celetes sive hernio- 
41:8, &b A. 400 ad 497, Vide Henaudotum, p. 425, 


mentorum veterum, p. Lxiv. 

(n) Eustathio Antiocheno ἐπ Hezaem, statim sob 
initium Eusebius τῶν ἁγίων τις. Sed ex hoo ipso 
rectius colligas id scriptum non esse Eustathii ve- 
teris illius Antiocheni, cui Eusebius non erat san- 
ctus, sed hereticus. 


413 NOTITIA. A4 


Vaticana tradit Gesnerus ; et Medicea Possevinus in Indice : et Gallica,indices manuscripti. Vincentius 
Marinerius Valentinus epist. ad Franciscum Dazam anno 1536 edita, gcribit se Commentarios Pachymere 
in Dionysium Areopagitam in linguam Latinam vertisse. 

5. Scripsit preter jam dicta Historiam sui temporis, quam orditur a temporibus Michaelis Paleologi 
gub quo vixit. Illa, eed mutila asservatur in bibliotheca Augustana cod. 19, plutei 5, ex cujus codice 
carie confecto ac mutilo excerpta quedam exhibuit Wolfius post Nicephorum Gregoram. Partem 
illorum, que in Augnstano codice manuscripto deesse Wolfius admonuerat in synops! libri quinti,cum 
Nicephori patriarche Constantinopoli Breviaro historico ab obitu Mauritii usque δὰ Constantinum 
Copronymum, Grece nuper edidit Dionysius Petavius. Parisiis 4616, in 8. Integra tamen ea ex 
Lolliana bibliotheca in Vaticanam transvecta est, quie emendatior, fet charactere uti antiquiori, 
ita et elegantiori in Barberina conservatur, suntque ἱστορίας συγγραφικῆς λόγοι w^ Cod. 1 4 et 164. 
Inter Vaticanum δὲ Barberinum codices, ne id quoque nescius eis, lector, maximum non tantum in 
verbis. ac modo dicendi, sed rerum narratarum etiam quandoque ordine inesse descrimen, ipse non 
singula percurrens, neqne enim licuit, adnotabam : adeo ut mihi facile persuaserim, Pachymerium, 
quemadmodum supra diximus de Acropolita, et infra quoque de Phrantza dicemus, duas gum Historie 
editiones tempori ac genio inservientem conscripsisse, ideoque ex utrisque multa errata corrigi, obscura 
illustrari, mutila suppleri, ac demum historie corpus unum perfectum, in integrum absolvi posse exi- 
Btimo. Stylus est accuralus, ad antiquum succum ac sanguinem efformatus, et preter historie captum 
tumidior, et perplexa nominum connexione ambiguus et obscurus ; pro illo tamen evo, quo debacchari 
capere erat, mollis ac prudens. Auctor dum veritatis sectator videri cupit, in ecclesiasticos, et precipue 
Latini nominis fautores, Grecis suis nimis propensior, linguam acuit. Imperatorum etiam ac principum 
res gestas assiduus in pejorem partem rapit. Fidem tamen ita sue Historie astruit : Τὰ δὲ συνέγραψεν οὐ 
λόγους λαδὼν ἄνωθεν ἀμαρτύρους, οὐγ᾽ ἀχοῇ πιστεύων μόνον, ἣν τις λέγει ἑωραχὼ, ἢ καὶ ἀχούσας 
αὐτὸς» πισχοὺς δ᾽ ἀξιοίη τοὺς λόγους, εἰ μόνον λέγει, λογίζεσθαι, ὡς αὐτόπτης τὰ πλεῖστα, οὕτω ξυμδὰν 
γεγονὼς, εἰ καὶ μαθὼν ἀχριδῶς, παρ᾽ ὧν τὸ πρῶτον ὡράθη πραχθέντα, πλὴν δ’ οὐχ ἀμάρτυρα, ἀλλὰ 
καὶ πολλοῖς ἄλλοις συνηγαρούμενα, ὡς ἂν μὴ ὁ ξύμπας χρόνος, φύσιν ἔχων τὰ πολλὰ κρύπτειν συχναῖς 
κυχλικαῖς περιόδοις, καὶ τάδ᾽ ἀφανίσῃ κατὰ μιχρὸν ἐξίτηλα τῇ παραδρομῇ γενόμενα: διὰ τὸ φανέντα κρύ- 
πτεσθαι πάντα ἀνάγχην εἶναι, ὥς πού τις τῶν σοφῶν ἔφη, καὶ ἀληθῶς ἐγνωμάτευσεν, Hac composuit 
«on rumores olim sparsos. absque testimonio congerens, -πόὸ tantum  auditui fidens, δὲ quis se vidisse, 
aut audisse dicat. Eos porro sermones fide dignos esse sentit, quorum ipse, uL plurimum, si ita fieri contigit, 
oculatus spectator [uit, aul ab illis. accurale didicit, qui ea, cum primum gesta sunt, conspezere ; neque ea 
temere proferam, sed multorum aliorum etiam testimonio comprobata ; ne tempus futurum natura. sua 
Pleraque occultans, frequenti suo circuitu, hzc quoque paulatim transcursu continuo evanescentia. deleat. 
Quodcunque enim semel apparuit, contegi atque abdi necesse est, quemadmodum nescio qui e sapientibus 
dixil, vereque enuntiavit. Hec eadem Historia Pachymer:e licet fine mutila habetur in bibliotheca Veneta 
S. Marci, Scamno 21, num. 12,et Scoriaci in biblioth. Regis Catholici, Possevinus in Indice bibliothece 
Patmi insule : Historia conscripta α Gregorio quodam genere Constantinopolitano, et Nice. enutrilo : 
conscripta sunt autem acta Paleologorum regum usque ad Joannem Palzologum. Mendum est in nomine 
auctoris, est enim Georgius Pachymeres. In bibliotheca etiam regis Gallorum, Georgii Pachymerz 
Historie Conslantinopolitanz lib. XIII. Est etapud me integra, et optime note. 


6. Ejusdem Epistolas Grzcas alicubi in Italie bibliothecis exstare, tradit Gesuerus, quas licet anxius 
perquisierim ad hunc diem, nullas inveni. Eas tamen elegantissimas futuras,et dicendi antiquo nectare, 
preterquam quod eo &vo scriptores sueverant, plenas suspicor ; cum minus aliis in eloquendo Pachyme- 
rius, quod ex Historia et aliis ejusdem tractionibus colligi potest, ineptiat. 

7. Plura etiam in Rhetoricis ingenii experimenta non omnibus obvia edidit, digna tamen,que diu non 
Jateant, sed bono publico, et adolescentium potissimum ad eloquentiam viam sibi parantium publicentur: 
eorum Indicem,ut ab humanissimis, et bono litterarum natis Puteanis accepi ex cod 883 Bibliotheca 
Regie Gajlorum hic interponam. 

7. Γεωργίου δικαιοφύλαχος xal πρωτεχδίχου τοῦ Παχυμέροος μελέται εἷς τὰ προγυμνάσματα,, xal εἷς 
τὰς στάσεις. a) Μῦθος. Georgii Diceophylacis. el Prolecdici Ραολυ πιο» in Progymnasmala, δὲ εἰαίι!Σ exer- 
citamenta. Fabula. P.'Apéxou καιρὸς Tjv,xal γεωργοί. 

B) Διήγημα τὸ κατὰτὴν ᾽Οδυσσέα, Narratio de Ulysse. P. υσνέδη ποτὲ xai ἡ ἐπὶ τὴν "IAov. 

1) Διήγημα τὸ κατὰ τὴν χεχαυμένην ζώνην, Narratio ἀξ zona torrida. P. Ὁ τῆς οὐρανόθι ζώνης περὶ 
θέλων. 

δ) Χρεία λογική. Ολρία qux tantum sententia constat. P. Χαιρήμων ἔφη" Πάντιε τὰ ἀγαθὰ ἐν μόνῳ τῷ 
φοο)εῖν ἐστιν, 

ε) Γνώμη Δημοσθένους. Δεῖ δὴ χρημάτων, καὶ ἄνευ τούτων οὐδὲν ἔστι γενέσθθι τῶν δεόντων. Sententia 
Demosthenis. Opus est pecuniis, et sine his nihil quod opus faclu sil, fieri nequit. P. Οὕτως ἄρα τῷ Δημο- 
σθένει ὁ αἶνος ἦν ἰχανός. 

4) ᾿Ανασχευὴ τοῦ περὶ τοῦ ῥόδου διηγήματος, Destructio. Narrationem de rosa. nullo modo verosislaxee- 
6426. P, Εἴπερ ἀληθείας οὐδὲν ἀσφαλέστερον. 


A15 GEORGIUS PACHYMERRS. 416 


ζ) Kaxaaxeor, Ex τοῦ ἐναντίου τοῦ διηγήματος τοῦ xatà «à ῥόδον. Mssertio : Nauralionem illam verisimilem 
6446. P. γωγε μὲν φιλεῖν. 

) Κοινὸς τόπος κατὰ λοιδόρου. Locus communis contra Maledicum. P. "Avbpsc δικασταὶ, λόγων ὀλίγων 
πεπαιδευμέγων. 

θ) Ἐγκώμιον Αἴαντος τοῦ Τελαμωνίου. Laudatio Ajacis Telamonii, P, El μὲν ἦν τὸν ἅπαντα βίον. 

t) Ψόγος τοῦ Πάριδος ᾿Αλεξάνδρου, Vituperatio Paradis Alexandri. P. O66 τις καὶ χέρδος ἀπὸ κακίας. 

ια) Σύγχρισις ἐλαίας καὶ ἀμπέλου. Compario olipz, et vitis. P. Καὶ τὰ φυτὰ παρεοικέναι ἀλλήλοις. 

tB) Πθοποιία. Τίνας λόγους εἶπε φειδωλὸς ἀναγκαζόμενος ἔστιξι ἑτέρους χαλέσαντας πρότερον. Efhepaia. 
Qua dixerit avarus, cum cogerelur eos in convivium vocare, qui eumdem prius conviuio exceperant. P. Φεῦ! 
ὡς λαμπρὸς ἑστιάτωρ ἐγὼ, καὶ πρὸς τὰ δεῖπνα. 

tY) Ἔχφρασις τοῦ Αὐγουτεῶνος. Deseriptio Augusteonis. (o) P. Τὸ τοῦ Θεοῦ τέμόνος ἡ σοφίη πολλαῖς μὲν, 
χαὶ παντοδαπαῖς. 

ιδ) Θέσις, εἰ πλευστέον. Propositum, an navigandum. P. Καλὰ μὲν xai τὰ αὐθιγενῆ δῶρα τῶν πόλεων τοῖς 
ἐποίχοις. 

u) Κατηγορία νόμου τοῦ χελεύοντος τοὺς ἀπὸ ναυαγίου χαταίροντάς που σχυλεύεσθαι παρὰ τῶν 
ἐχεῖ. Accusatio legis praecipientis, naufragium passos, et appellentes in aliquem locum, ab iis, qua. inibi runt 
spoliandos esse. P. ᾿Εγὼ δὲ ἀλλὰ xal νόμον σανιστἄντα πολιτείαν ἀσπάζομαι, 

ις) Εἷς τὸ ἐναντίον, περὶ τοῦ τοιούτου νόμου, xal τῆς τοιαύτης συνθέσεως. Oppositum de eadem lege ei com- 
positione. 

t) Σκηπτοῦ κατενεχθέντος εὕρηνται χιλιαι πανοπλίαι ἐν τῇ τοῦ Περικλέους οἰκίᾳ, xal κρίνεται τυραν- 
νίδος ἐπιθέσεως. Μελετῶμεν τὸν φεύγοντα, ὃς xal ὡς στρατηγὸς λέγει, καὶ ὡς ῥήτωρ διισχυρίζεται. Ἢ 
στάσις στοχασμός. [οι fulminis in Periclis domo mille armature adinventz. sunt, εἰ in. judium vocatur de 
tentata tyrannide. Declamat reus, qui ut exercituum dux. sermonem concipit, δὲ ut. orator contentionem ἐπί" 
Status est conjecluralis. P. Οὐδὲν ὡς ἔοικεν ἐστὴν ἀνδρὸς συχοφάντου βαρύτερον. 

t») Φιλόσοφος ἔπεισε τύραννον καταθέσθαι τὴν τυραννίδα, καὶ αἰτεῖ τὸ γέρας τῶν τυραννοχτόνων. ᾽Αντι- 
λέγεται δὲ παρά τινων. Καὶ μελετῶμεν τὸν φιλόσοφον. Philosophus suasit tyranno tyrannidem deponere. Εἰ 
premium postulat tyrannicidurum : denegatur {{{| ab aliquibus. Declamat philosophus. 

t0) Ζωγράφος ναυάγια γράψας xal περὶ τοῖς λιμέσι στήσας, μὴ καταιρόντων ναυτῶν χρίνεται δημοσίων 
ἀδικημάτων. Pictor naufragii a se depictas tabulas in. ρογέϊδμε appinxerat, cum παμί won. appelleres 
publicorum criminum reus fil. P. Ἔδει ποτὲ xal ζωγράφον δημοσίων ἐγκεχλημένον παρελθεῖν ἐνθάδε. 

x) Στρατηγὸς πυρπολήσας τὰς ναῦς, ὡς ἔξω χρείας δοξάσας, καὶ διὰ ταῦτα νικήσως, χρίνεται δη μοσίων 
ἀδικημάτων Μελετῶμεν τὸν φεύγοντα. Dux exercitus concrematís navibus tum inulilibus, et hostibus postmo- 
dum debellatis, pnblicorum criminum reus fit. Declamet reus. P. ᾿Εγὼ μὲν καὶ γέρας ὑπελάμθανον, ἄνδρες, ἐκὶ 
τοῖς πεπραγμένοις χομίζεσθαι. 

καὶ Ἐν τρισὶν ἡμέραὶς νομὸς ἐχέλευε περὶ πολέμου βουλεύεσθαι. ᾿Βλάτειαν κατασχόντος Φιλίππου, συν- 
εὐούλευς Δημοσθένης αὐθημερὸν ἐξιέγαι, καὶ μάχεσθαι. Σύστασις πραγματική. Tribus diebus ex. praecepto legi 
de bello faciendo consulendum erat. Cum Philippus Etatium occupasset, Demosthenes hortatur eodem die 
urbe exire, et pugnam experiri. Status negolialis. P. Περὶ πολλῶν ἂν, ὦ ἄνδρες ᾿Αθηναῖοι, νομίζω προσήκειν 
ὀμῖν τοῦ πρὸς Φίλιππον ἀγωνίζεσθαι, 

xB) ᾿Αριστεύσας τις ἤτησεν εἷς τὸ γέρας πολίτου φόνον. Δέδωχεν ἡ πόλις. Εὕρηται προαπεκτονὼς 
αὐτὸν, καὶ χρίνεται φόνου. Μελετῶμεν τὸν χατήγορον. Cum in bello quispiam optime se gessisset, prz- 
mium sibi dari posiulavit, civis caput. Urbs concessit. Cum ante. impetratum premium occidisset, de ko- 
mícidio postulatur. Declamet. accusator. P. Τῆς μὲν ἀριστείας, ὦ νεανίσχε, πολλοῦ δεῖ xal τοῦ παντὸς 
ἐμφεσθαι: 

xy) Πολέμου ὄντος, καὶ πολιορκίας ἀνελθών τις ξένος ἐπὶ τὸ τεῖχος ἠρίστευσεν νόμου χελεύοντος μὴ 
ἀνιέναι ξένον ἐν τοιούτῳ καιρῷ, xal ὑπάγεται τῷ νόμῳ, Premente bello atque obsidione, advena qui- 
dam ascenso muro prima premia meretur. Verumiamen cum lez prohiberet, ne quis advena tempert 
belli murum ascenderet, de volatine legis postulatur. P. Ἐγὼ μὲν, ὦ ἄνδρες, xal πρὶν εἷς ἀπολογίαν κι" 
ταστῆσαι. 

x5) Νόμος τὸν ἀποκήρυχτον μὴ μετέχειν τῶν πατρῴων, κἀὶ πάλιν ἄλλος, τὸν ἐπιμείναντα χειμαζοβῆ 
vnt δεσπότην εἶναι τῆς νεώς, ᾿Αποχήρυχτος ἐπέμεινε πατρίδα νηΐ χειμαζομένῃ, καὶ εἴργεται αὐτῆς ὃς 
πατρῴας" Μελετῶμεν τὸν ἀποχήρυχτον. Lez est, abdicatus in paternis partem nom habeat. Et alis qui 5 
navi tempestate jaclata persliterit, dominus navis est. Abdicatus in. paterna navi procellis obruta prt 


(a) Heo Augustalis in templo Sophie CPolitano De Augusteone vide Goarum, in notis ad Codinum 
descriptio Grece edita a clariss. Boivino ad Gre- p. 130. 
goram p. 764, e codice 3119 Regis Christianissimi. 


“1. NOTITIA. 418 


veravit; ab ejus tamen possessione, quod paterna sit, abigitur. Declamet abdicatus. P. El xol ὁ ἐμὸς σο- 
φώτερον θέλων ἴσα πράττειν τῶν ἄλλων. 

χε) Νόμος τὸν ἐκ πόρνης γεγονότα μὴ λέγειν ἐπὶ τοῦ βήματος. "Ex πόρνου τις γεγονὼς χωλύεται λέγειν. 
Μελετῶμεν τὸ ἐκ πόρνης * γεγονότα. Lez ait, ez meritoria muliere satus, ne ex suggestu. concionelur. ad 
populum ; ex meritorio viro quidam natus a concione abigitur. Declamel qui ez meriorio natus est, P. Et 
xal Aéyelv ἐπ᾽ ἐχχλησίας κωλύομαι παρὰ τοῦ θαυμαστοῦ τούτου xai πιθανοῦ ῥήτορος, 

xc) Ἑταίρα χρυσία εἰ φορείη, δημοσία ἔστω. Π]εφώραταί τις ἑταίρα φοροῦσα χρυσία, καὶ δημοσίαν τίς 
φησιν ἀπὸ νόμων εἶναι. Ὁ δὲ παρὼν οὗτος, ὃν μελετῶμεν, οὐχ αὐτὴν εἶναι δημοσίαν φησὶν, ἀλλὰ τὰ 
χρυσία, προπαροξυτόνως ἀναγινώσκων [nempe δὴ μόσια]. Meretriz aurea si gestaverit, publica sit : deprehen- 
sam meretricem aurea gestantem ea, legibus contenditur publicam esse. At qui declamat, non eam publicam 
esse, sed aurea, immulato accentu asserit. P. Μισθοῦ μὲν, οὐδὲ δώρων ἕνεχα ταύτην τὴν γραφὴν ἔνεστησάμην 
ὑπὲρ τῆς τέως δοχούσης ἀτίμου. 

xt) Αἱ ἐπίλοιπο παρὰ τὴν ἀντίστασιν τῶν ἀντιθετιχῶν τρεῖς, τὸ ἀντέγχλημα, καὶ μετάστασις, καὶ ἡ 
συγγνώμη. Καὶ πρῶτον ζήτημα τὸ ἀντέγκλημα ἀριστεὺς πορνεύοντα τὸν υἱὸν ἀπέχτεινε, καὶ φόνου φεύγει. 
Μελετῶμεν τὸν ἀριστέχ. Pra? comparationis, sive compensalionis, tres alii sunt. assumptivorum status, re- 
criminationis, iranzlalionis criminis, et deprecalionis. Εἰ prima quastio recriminatio. Victor et de patria 
bene meritus scortantem filium inleremit, et in jus vocatur. Declamet de patria bene meritus. P. Τῆς μὲν 
ἐμῆς ἀριστείας πολλά xal μεγάλα τὰ δείγματα. 

xn) Τριαχόσιοι κύχτωρ τῶν πολεμίων ἀποδράντες, καὶ πρὸς ταῖς πύλαις τῆς πόλεως γενόμενοι ἱκέτευον 
τὸν στρατηγὸν ἀνοῖξαι τὰς πύλας τῆς πόλεως εἴς τὸ εἰσελθεῖν xai σωθῆναι" νόμου ὄντος μὴ νύχτωρ τὰς 
πύλας ἀνοίγεσθαι, οὐχ ἤνοιξεν ὁ στρατηγός. Φθάσαντες οἱ χαταδιώχοντες ἀνεῖλον αὐτούς. Kal χρίνεται ὁ 
στρατηγὸς τῶν δημοσίων ἀδιχημάτων. Μελετῶμεν τὸν χατήγερον Noctu lercentum ex hostibus profugi, 
cum ad [ores urbis pervenissent, ducem deprecabantur ut illis foribus apertis pro incolumilate ingressus in 
urbem pateret ; cum lex prohiberet noctu fores reserari, dux non aperuit. Deprehensi interim a persequentibus 
internecione deleti sunt : et dux. publicorum criminum reus fit. Declamet accusator. P. Μηδεὶς, ὦ παρόντες, 
νομίσῃ βασκαίνοντά με τῆς δόξης τῷ στρατηγῷ. 

xL) Στρατηγὸς ἁλοὺς παρὰ τοῖς ἐχθροῖς ἐπὶ πολὺ βασανιζόμενος εἰπεῖν τὰ τῆς πόλεως ἀπόῤῥητας, εἶτ᾽ 
ἀναγκασθεὶς, xal ἐξειπὼν ἀπολύεται xal τῶν βασάνωτ, καὶ τῆς αἰχμαλῶσίας, xal ἐπανελθὼν παρὰ τῶν 
ἰδίων χρίνεται δημοσίων ἀδικημάτων. Μελετῶμεν τὸν στρτηγόν. Cum diurnis tormentis secreta. urbis 
hostes a duce deprehenso deposcerent, vi tandem exsculpunt, ideoque ille et servitute, el tormentis liberatur. 
Reversus in patriam a suis publicorum criminum reus fit. Declamet dux. P. “Ἔδει θανεῖν παρὰ τοῖς ἐχθροῖς 
ἐπὶ τῶν βασάνων ἐχείνων, ἄνδρες, πρὶν fj δοῦναι λόγους πλημμελείας παρ᾽ ὑμῖν ἀναγκάζεσθαι. 

8. Scripsit preterea carmina de vita sua, cujus ipse meminit in Historiis libro x, cap. 14. 

Ka! τότε ἀστὴρ κομήτης ἀφ᾽ ἐσπέρας ἐξέλαμπε, περὶ οὗ καὶ ἐν τοῖς κατ᾿ ἐμαχτον OU ἐπῶν ὁπέμνησα οὕτω 
γράφων. 

"Hó» μὲν φρινοπωρὶς ἴσημερίη ἐπέλαυνεν, 

Πέλιος δ᾽ εἐχε παρθενιχῆς ἐρατεινὰ πρόσωπα, 

Καὶ τότε λαμπρὸς λάᾶμπε Θρῃΐχηθε χομήτης, 

᾿Εχτεταδίην τε χόμην ἔχων ἀντολίην τε ῥέπουσαν, 

Ἑσπέριος δ᾽ ἤχμαζεν ἐπὶ τόσον νυχτὸς ἰούσης 

Αἰὲν ἀπανύμενος τὸ πλέον νῦν fj τὸ πάροιθεν 

"Occov ἀνωτερίεσσ, διαλλάξεσιν ἔφασχεν. 

Οὐ γὰρ ἐν ἀπλανέων χατὰ μοῖραν χῶρον ἔτετμεν, 

᾿Αλλ’ &y' ἐκάστης νυχτὸς ἀνώτερα a ε χέλευθα 

Μέσφα ὑπερπόδισ’ ἀνώτερος ἀμφαναθαίνων, 

Ἔνθα οἱ ἄχρας τὰ πρῶτα τρόχες ἐμπεφύασιν, 

χα μαραινόμενος μείουρος, xal τότε Ants. 
Et tunc stella cometa ab occidente resplenduit; de qua in iie, que de me carminibus composui, mentionem 
feci, sic. scribens : Jam vero autumnale ssguinoctium finiebat, et sol habebat Virginis desiderabilem faciem 
et tunc splendidus illuxit ἐς Thracia cometes provexam comam habens in orientem vergentem ; vespertinu; 
splendebat in quantum noz procederet, semper vindicans magis decursu temporis, quam antea, qaantum 
superioribus immulalionibus lucebat : neque enim in fizagum regione locum invenerat ; sed qualibet nocte 
sublimiora itinera occupabat, quousque transgressus est. semper sublimior ascendens. Ubi illi in summitate 
primum coma innate fuerant : paulatim marcescens, mulilus, et decurtatus tunc desiit. Et cap. 15. El xai 
ἡμεῖς ἐν τοῖς xa0' αὐτοὺς ἐποποιοῦντες τῇ ἐκείνων ἠχολουθήχαμεν ἐξηγήσει. Et infra, καὶ ἡμεῖς οὕτω 
πως ἐν τοῖς ἡ μετέροις γεγράφαμεν' 

Μῆνα δὲ Ληναιῶ πρώτη βάσις ἵστατο μήνης᾽ 

Ἢ διχόμηνις ἔην, [αὶ di eolos xaAá una: 

Kai τότε νυχτὸς ἑνὶ τριτάτῃ σχεδὸν ἑσπερίηθεν 

Λάμπετ’ ἐπιδίφριος, αἴφνης δὲ σχοτόεσσα τέτυχτο 


* Leg. ἔχ πόρνου. 


419 GBORGIUS ΡΑΟΗΥΜΕΒΒΗ͂. 420 


᾿Αρξαμένη τὰ πρῶτ᾽ ἐχλείπειν ἀντολίηθεν 
Μέσφ᾽ ὅλη ἐξαπόλωλεν, £o! ὥρην μηδὲν ἐοῦσα. 

Ὥρης δὲ τρίτον ἔσδη, ἀτὰρ ἀπήρχετο φώσκειν. 

Καὶ πάλιν ἀντολίηθεν ἐς ὥρην ἔμπλεος ὦπτο. 

Ταῤῥὰ xai ἐς μετέωρα ἐειδώς τις ἔειπε. 

Καί γ᾽ εἰδῶν θηήσατο, ὃς γε προμάνθαν ἀχούσας, 
Licet nos in iis, quee de nobismet ipsis carmine explicavimus, in eorum expositionem (vimus. Et infra. Rt 
805 hoc modo £n nostris scripsimus. Carmina pon verti ; neque enim opere videbatur. Ut autem securius 
de itiusmodi Pachymere carminibus judicium feras, en alios duodecim versus, quos ille sus de phbilo- 


sophia epitome preflixit, adhuc ineditos. 

Δέχνυσο ἡμετέροιο πόνου ἐριούνιον ὕφος 

Εὐμορ’ ἐμῶν προπόλων πολέων χυδέστατε πασῶν 
Πλὴν εὐήτριον ix. Σταγείρης νήματ᾽ ἔνειχε, 

Ταῤῥὰ καὶ εὐφυέως £v ἐρχίσαι ἤθελον αὐτὸν 

"Qc κεν ἐὐπλοχίης, μηδ᾽ ὅσσον τυτθὰ λίπαιτο. 

Kal xtv ἀειχελίης μεταμώλια νήματ᾽ ὅλωνται, 

Ἕμπης δ᾽ αὖτε καθ΄ ἡμέτερον νόον οὔτι γ᾽ ἔλειψεν, 

Ἔργον ὅπως πυχάσαιμι ὑπέρτερον ἀσχολίης τεῦ. 

᾿Εντὸς ἀπαστοσύνης ἱερῶν τετελεσμένον εἰδῶν 

Πρώτῃ τῇδε μεταγραφίης μάλα νήϊδι δέλτῳ. 

Τῷ καὶ ὅσον τύχε συντελίης δόμα ὑψόθεν ἔστω. 

Ὅσσον δ᾽ αὖτ᾽ ἀπέχυρσεν ἁμαρτάξος ἦεν ἐμοῖο. 
Ferreus lpse sum, si quid est hisce carminibus in tota antiquitate durius. Chalybs ipse, οἱ incus, et s 
quid est in rerum nstura asperum, ac perversum pre his carminibus mollius est, et tractabilius. Ben 
factum, quod ea &misimus, nam in eorum lectione,nonnisi ferrea addisceremus ; jam fateor posteriorum 


Grecorum musas, nullas gratias, nullas veneres habuisse, δὲ omnia prater humanum sermonem sepe 


locutas. Hec postrema carmina ita vertit Philippus Bechius : 
Eumore, el affines inter sacrosque ministros, 
Maxima cura mihi, nostrorum carpe laborum 
Exim a telam non utilitate carentem, 
Rite quidem lextam, complexam haud cuncta Stagirz 
Fila tamen ; volut ingenit, quz texere et ipse 
Pro ratione mei, ne de tam stamine claro 
Fors quid omittatur, pereant si marcida fila 
Dissimilis telae. Tamen ul sententia nobis 
Firma stat, hand quidquam linquetur, site peribit. 
Nempe tuis ut opus studiis insigne pararent, 
Per pia confectum sacri jejunia luci 
Quod [ragili inscriptum huic tabulz transcribere primum 
Deinde errata mihi quoque jam dignare notare. 
Perfectum quoad ut fuerit tibi celica dentur 
Dona, quoad judicis ^, mihi crimen id omne putetur. 

9. Ejusdem, de quatuor mathematicis scientiis. In biblioth. regis Gallorum. Án opus idem (p) cum Psel- 
liano edito, vel diversum ? | 

10. Servatur preterea penes me ejusdem opusculum Grecum Περὶ κατάσχευασίας xai ἐξεργασίας τῶν 
ἐπιχειρημάτων. De apparatu el cons!ructione. argumentorum P. πᾶν κατασχευάζεται Ov ἕξ. Breve illud 
quidem, sed succo plenum. 

11. Nec non ejusdem Ηρὸς τοὺς λέγοντας, ὅτι ἀιὰ τοῦτο λέγεται Πνεῦμα Υἱοῦ ὁὀιὰ τὸ ὁμοούσιον͵ ἣ διὰ 
τὸ χορηγεῖσθαι ὑπ᾽ αὐτοῦ τοῖς ἀξίοις. Ad eos, qui dicunt, propterea. dici Spiritum Filii, quod. ejusdem 
cum eo substantie sit, vel quod ab eo dignis exhibeatur. Leges illud Grece et Latine 8 me conversum 
in meo syntagmate (9) de utriusque Ecclesie occidentalis, atque orientalis perpetua consensione. 

An recte de fide senserit? Possevinus erga Romanam Ecclesiam non bene affectum fuisse tradit, ideo- 
que circumspecte legendum, idque ex capitibus Latinis, ex ejus Historia adjunctis Gregoree deprehendit, 
Petrus Halloix quest. 2 de scriptis Dionysii Areopagite, vere catholicum vocat ; falso utique elogio.Nos 
potuit enim esse catbolicus, qui scbisma propugnavit (7), et contra Romanam Ecclesiam scripto etiam 
defenderit, et in eam sepius oblatrarit, ut ex ejus Historia liquido constat. Pachymere obitum Manus 


Phile in carminibus non ineleganter deploravit : 
* Versus ratio aliud requirit vocabulum. Sensus — (ientium srmone labefactatam, quamvis mulla os» 
est : Si quid peccatum fuerit. sii sit, nec obscure tuetur. Idem tamen spei 
(p) Ut diversum memorat Labbens p. 117 Bibl. —accuratissimusque rerum zvi sui Byzantinart 
scriptor dicitur & Stephano de Altimura siwe Mi- 


nove 188, 
(4) Lib. II, cap. 2, $ 13, p. 516-522, et in Allatii — chacle le Quien in ponoplia contra schisma Grer 


Greecta Orthodoxa t. I, p. 390.395 corum p. 369. Georgii Pacbymeris responsionem ad 
calumnias Georgii Cyprii allegat Nic. Comnenus b 


. (r) Passim eo nomine in Pachymerem Allatius 
invehitur, ut de consensu lib. it, c. 15, $15, p. 257 Prenot mystegog; ejusdem suggestionem 
9398. - 


784, et lib. 11, cap. 2, $ 11, p. 509. Favet utique — officio diaconi patriarchalis, p. 
schismalicis, causam | eorum ubique etiam vecte sen- 


421 NOTITIA. 499 


ἴΛλλον piv ἄνδρα ζωγραφεῖν ἴσως θέλων Α θέσπιζε, δογμάτιζε, τὰς στάσεις λύε 


Καὶ τῷ θεατῆ γειτνιῶντι δειχνύειν 

᾿Εκεῖνον αὐτὸν ἐν σοφῶ χεχρυμμένον, 
Συνηγόρους ἂν εἴχον εὐθὺς τοὺς λόγους, 
Ὡς xai πνοὴν χιρνῶντας ἰσχὺν τοῖς τύποις. 
᾿Επεὶ δέ σοῦ θανόντος, ὦ δ'ὀάσχαλε, 
Δοχοῦσι νεχραὶ τῶν λόγων αἱ χάριτες, 
Δέδοικα μὴ δύσφραστον εἰσοίσω χρότον 
᾿Ανδρὶ σοφιστῇ, καὶ παθῶν ἐλευθέρῳ. 

Πλὴν εἰ περιὼν ἐξ ἀτύφου καρδίας 

Καὶ τῶν ἀμαθῶν ταῖς βαφαῖς ἐπεχρότεις, 
Ὡς ἀν ἔχει πρόθυμον ἣ φύσις δρόμον. 

Νῦν τάφον οἰχῶν, καὶ σιγῆς λίθον στέγων 
Καὶ βιόλίων ἔρημον εὑρὺν πυθμένα, 

lli ἂν παρ᾽ οὐδὲν τοὺς ἐμοὸς ἄγεις λόγους, 
Καὶ ταῦτα μικροῦ συντελευτῶντας χάριν ; 


᾿Αλλ’ ὧν πόλεις πενθεῖτε χοινῇ τοὺς νόμους. 


Ὁ γὰρ παρ᾽ ὑμῖν. εὐσεδὴς Δημοσθένης 
Τῆς ῥητοῤικῆς οὐ σχαλεύει τὴν φλόγα, 
Μὴ χέρσος ὀφθεὶς τῶν δικαστῶν ὁ θρόνος 
"Ἔγκεντρο, ἐνδίδωσι λημμάτων βάτον. 
Ὅμηρε, πῶς τοτοῦτον ἡρεμεῖς χρόνον ; 
᾿Ιλιάδα γράφειν σε δευτέραν δέον, 

Καὶ τὴν παλαιὰν δυσπραγοῦσαν δαχρύειν. 
Εἴ μὴ γὰρ ἦν ἐχεῖνος ἐν ἐϊδασκάλοις 

'O νῦν σιωπῶν, xal χαθεύδων ἐν τάφῳ. 
Τίς ἂν τὸ βαθὺ τὴς πλοχῆς λύσας γέφος 
᾿Ανῆχε λαμπρὰν τῆς γραφῆς τὴν αἰθρίαν ; 
Νῦν xai σὺ νῦν τέθνηχας, ὦ γέρων Πλάτων' 
Οὐ γὰρ μετεμψύχωσις, οὐδὲ Σωχράτης. 
Γλώττης δὲ ταυτότης σε, καὶ τέχνης χράτος 
Ἔκμπνουν καθχρῶς ὠργάνουν τῳ χειμένῳ, 
᾽᾿Δριστότελες. ἄρα χομπάζεις ἕτι ; 

Καὶ μὴν χκρυδῆναι δεῖ σε, καὶ σιγὴν ἄγειν, 
Κλύσαντα σαυτοῦ δυστυχῶς τὰ B:6Ala. 

Ὁ γὰρ xatx σε τεχνιχὸς διδάσχαλος 
Αριστον ἐχτήσατο, xal φίλον τέλος 
Αναλυτιχῶς εχδοθεὶς τοῖς Πατρασιν. 
Ῥώμη νέα, στένυζε, xal θρήνους πλέχε. 
Τῶν γὰρ λόγων ὁ κόσμος εἷς γῆν ἐχρύδη. 
Πλὴν εἰ πάλιν αἴσθησιν εἰς λόγους ἔχοις, 
Παχυμέρη. ποόελθε, xal λογογράφει, 

Καὶ τοὺς τὰ μαθήματα συνθέντας vixa 
Καινὰς ἐπ’ αὐτοῖς ἐχδιδάσχων εὑσέσεις. 
Ἵνα δὲ τὰ πρέποντα συλλήδδην φράσω, 
Ὃ συλλογος πᾶς τῶν σόφων χόπτεσθέ μοι. 
Ἢ ya2 κιδωτὸς τῶν καθ᾽ ἡμᾶς βιδλίων 
Etc τὴν χιδωτὸς τῆς φθορᾶς ἀνετράπη, 
Δικαιοφύλαξ, εἰ μέτεστί σοι πάλιν, 
θεσμων φυλακὴ, xxi βραδεύεις ταῖς δίκαις. 





Τὴν ἀπροσωπόληπτον ἐξάγων χρίσιν. 
Ζῆλος γὰρ ὁ πρὶν οὐ συναπέθανέ σοι. 

"Ao! οὐχὶ καὶ ζῶν τὴν τελευτὴ» ἐσχόπεις, 
Καὶ τόνοε χαλῶς ἐτραγῴδεις τὸν βίον, 

"D κύχνε λευχὲ τῷ πρεπώδει τοῦ χρόνου, 
"Exetvo οὗτος xai τοσούτων φεῦ | πόνων 
Τὸν τοῦ τέλους τρίπηχυν às lov τάφον. 
Ὦ γλῶσσα δεινὴ, καὶ Γραφῶν θεῖον στόμα, 
Καὶ νοῦ καθαρὲ. ποῦ ποτ᾽ ἐχρύδης ; λέγε. 
Ἰδὼν ἔγωγε, φησὶ, τὸν θνητὸν βίον 

Ὡς ἔστιν οὐδὲν ἢ σχιᾶς ἴνδαλμά τι 

Καὶ φάσμα ῥευστὸν ἐν μετάρσει Εύρίπου, 
Καὶ πομφόλυξ, καὶ τέφρα χαι χαπνοῦ χύσις 
Ἤ παιχτὸς ἀστράγαλος ἐν μειραχίοις, 

"H κύδος ἑστὼς εἰς ἀσύστατον βάσιν 
Παρῆλθον εἰς τὸν δεῦρο τῆς ταφῆς τόπον, 
᾿Αναμένων σάλπιγγος ἐσχάτης «τύπον, 
"Yo' ἧς ἐπαρθεὶς εἰς συνάντησιν φθάσω 


B Τοῦ τὴν χτίσιν κρινοῦντος ἐνδιχῳ λόγῳ. 


Τὸ γοῦν ἀφιλόχομπον ἐνθάδε γράφων, 
Σιγᾷ τὰ σεμνὰ τοῦ γένους ἀθύρματα. 

ἩΙ γὰρ ταπεινὴ, xai πατουμένη χόνις, 
Κἂλ ἐχριπισθὴ, καὶ πρὸς αἰθέρα δοάμῃ, 
᾿Αλλ’ οὖν πάλιν χάτεισιν οἷάπερ χόνις, 
Ὅταν ὁ χλωστὴρ τῆς ζυῆς παραδράμῃ. 
Βίόλοι δὲ πᾶσαι, xai λόγοι, xai σχήματα. 
Καὶ συλλογισμοὶ, προτάσεις, xai στάσεις, 
Εἰς οὐδὲν ἐῤῥετωσαν, ὡς 0va2 μόνον. 

Ἡ δὰρ τελευτὴ συμπεραίνει τὸν βίον 

Etq τὴν ἀναπόδειχτον εὐτηρίαν. 

Σὺ δ᾽ ἀλλὰ μὴ θαύμαζε τῶν ἄλλων πλέον 
Αὐθαίρετον πενίαν, ἦθος μέτριον, 

Βίου τε παντὸς ἐμμελῖ, μουσηυργίαν, 

Καὶ τῆς ψυχῆς τὸν φθόγγον, s! βούλει, ξένε, 
Δι’ οὗ τὰ δεινα τῶν παθῶν ἦγε θράση 
Aópae μουσιχῆς ἐχμιμούμενος τόνους. 
Ὡς εὖγε σοι γένοιτο, χαὶ τῶν νῦν λόγων, 
Τῷ μυσταγωγῳ τῶν συφῶν παιδευμάτων. 
Οὐ γὰρ σιωπᾷ, ἀλλὰ χανταῦθα πλέον 

Τῆς ἀρετὴς τὸ χρῆμα δειχνύεις ὅσον. 
Ὥστε σχεδὸν ζῃς, xat δοχεῖς τι συγγράφειν, 
Οιχῶν, σοφιστὰ, τὴν στοὰν τὴν ἐσγάτην 
Καὶ τὴν περισπούδαστον ἀποδημίαν 

Ἤ τὴν τρὶν ᾿Αθήνησιν ἀχαδημίαν. 
Ἔγωγε δὲ μάλιστα νῦν μαθὼν ἔχω 

Ὅτι οἰχαιοις, ἂν τελευτῆσαι φθᾶ 

Ectat πρὸς ἀνάπαυσιν, ὃ Γραφὴ λέγει, 
Καὶ ζῇ καθαρὸν, καὶ παθων ξένον βίον, 
Εἷς φως μετελθὼν εὐτυχῶς ἐς ἐσπέρας. 





NOTITIA ALTERA 


(Fabric. Bibliotheca Greca ed. Harles, tom. VII) 


Georgius Pachymeres, Canstantinopolitano patre exule, Νίορῳ circa A. C. 1242 natus ibique educa- 
tus, et postea undeviginti annorum juvenis (a) Constantinopolim, a Mich. Camnemo Paleologo a 1261 
cuperatam delatus, animum omni genere doolrins imbuit, muneribusque insignibus in Ecclesia et 
aula CPolitana functus, diaconum, patriarche ἱερομνήμονα εἰ πρωτέχδιχον et. imperatoris δικαιοφύλαχα 
gessit. Manuelis Phile preceptor fuit, qui fumus ejus carmine Greco iambico deploravit, quod exhibet 
Allatius (in Díatriba supra). A Petro Halloisio vere cathotici elogio mactatur qu. 2, de scriptis Din- 
nysii Areopagitz : quod Allatius (b) ipsi invidens : Non potuit, inquit, esee catholicus qui schisma 
(Grece puta Ecclesie) propugnavit et contra Romanam Ecclesiam | scripto etiam defendit. Certe Δατι- 
vógpov non fuit, et patriarchis, Latina fautoribus Ecclesie, Josepho, Joanni Vecco et Gregorio Cypiro 
strenue sese oppoauit. Vitam non diu videtur produxisse ultra A. C. 4310 (quanquam Lambecius tom. III, 


(a) Pachymeres ipse sub inum Hist. Allatius — p. 839 sqq ; Saxius in Onom. II, p. 327 (Hanr.) 
De 6eorgiis, p. 305 ; Hanckius De scriptoribus Hist. (b) Allatius Ds Georgiis p. 373, et De consentv. 
By», lib. 1, cap. 31 : (FABR.) — Jac. Bruker Híst. utriusque ecclesize 11, 15, 15, p. 781. 
erit. phil. tom. III, p. 545. Hamberc. Z. N. IV, 


493 GEORGIUS8 PACHYMERES 424 


pag. 237 (c), et tom. VII, p. 71 (d), eumque secutus Neselius ait, eum anno 4340 obiisse). Neque enim 
post illud temporis in Historia CPol. memoratur, et Historiam suam continuasset saltem ad finem imperi, 
Andronici, a. 1332 denati, neque in anno ejus xxvi, a. 1308, subtitisset, si tam diu nltra ejus non 
modo etatem, sed junioris quoque Andronici annum undecimum imperii annos suos proximus centenario 
produxisset. 

Exstant ejus Historiz Bysanting libri XIII de rebus per annos xrix gestis, a tempore nati Michaelis 
Palaeologo, Α. C. 1258, Andronici Paleologi (senioris) usque ad a. 1508, qui fuit annus etatis ejusdem, 
Andronici xrix, imperii xxv. Est autem opus bipartitum ; nam priores sex libri res Michaelis Paleologi 
ante imperium et ipso imperatore gestas complectuntur ; posteriores libriseptem tradunt quee Andronico 
imperitante acciderunt per annos sex et viginti. Pachymeris et imperatarum, Michaelis atque Andronicis 
quemadmodum et Theodori Lascaris junioris (cujus et ipsius res in priore parte Historie Pachymere- 
attingit) icones, e ms. codice expressas, Hieronymus Wolflus premissit (e) suo Nicephoro Gregore. 
Basil. 1502 fol., recuso Paris. 1567 fol,, Francol. 1568 fol. Idem ad voluminis calcem argumenta capitum 
Historie Pachimeriane, ex eodem codice ms. bibl. Augustane verse a se Latine exhibet. Fragmenta 
quadam, qui in Áugustano codiese ms. deesse Wolfius admonuerat in Synopsi libri v Graece vulgavit 
Dionysius Petavius, ad calcem Breviarii historici Nicephori, patriarche, Paris. 1616, 8. Plura Pechy- 
meris Historie, tum adhuc inedite, loca Grece produxit Allatius in euis scriptis precipue in notis sd 
Acropofitam a. 1651 Lutetie excusis. Primus totum opus e bibl. Barberina cod. 163, 404 in 1ncem pro- 
tulit Petrus Possinus, S. J., vertitque Latine, et cum versione sua actribus observationum libris vulgavit 
Rem. 1666 et 1669, fol., duobus voluminibus, que rarius, quam ceteri scriptores Byzantini, Parisiis 
excusi, occurrunt, et centum amplius marcis Lubecensibus venduntur. Priore volumine libri sex de 
Michaele Paleologo, posteriore septem de Audronico continentur. Ex observationum vero Possinianarum 
libris tribus primus glossarium verborum obscuriorum exhibet, secundus notas et castigutiones, tertius 
chronologiam, cui jungende rarissime itidem obvie Mauritii Davidis, presbyteri Divionensis, animadver- 
tiones Chronologice in Pachymeris Michaelem Paleologum, quas in Bovinii notis ad Gregoram laudari 
vidi, in ipsas necdum incidi. (Rec. Venetiis in corp. Byzant. script. vol. XIIL et XIV, v. supra, p. 524) 
dem Boivinus p. 760 monet, opere pretium fore, si quis editionem Romonam Pachymeris conferat cum 
codice ms. regio 2548 scripto A. C. 1448 (f) quem possimus haud vidit, uti nec mutilum Augustanum, ex 
quo Hieron. Wolflus argumenta, de quibus supra dixit, protulit. Nescio, an de hoc Pachymere accipien- 
dum sit, quod Latinius tom. 1I, epist. pag. 102: Sirletus, inquit allatum esse etlam recens Geor- 
gium quemdam variarum rerum scriptorem, qui, cum multa de prime nol philosophis tanquam  cemser 
pronuntiavit, plurima, etiam Aristotelis loca obscura illustravit. Quandoquidem Latinis haud favet, itaqu 
parum aequus historicus appellatur Allatio lib. De consensu pag. 759, qui tamen alibi (9) stylum Pachby 
mere laudat; ceterumnotat, inter Lollianum codicem in bibl. Vaticana, et Barberinum, quum emendt- 
tiorem et charactere antiquiore atque elegantiore descriptum testatur, maximum non tantum in verbis 
ac modo dicenti, sed rerum narratarum etiam quandoque ordine inesse discrimen, ut verisimile sit, 
Pachymerium duas sue Historie editiones tempori ao genio inservientem conscripsisse, ideoque et 
triusque multa errata corrigi, obscura illustrari, mutila suppleri, ac demum historie corpus unum perfe 
ctum ac integrum posse absolvi. Cum, idem mss. codices ejus lem Historie, mutilum Venetum in bibl. 
S. Marci, et Scoriacensem, et ex Possevimo (qui male male Gregorium pro Georgio appellat), tertium 
bibliotheca Patmi insule, quartumque regis Christianissimi commemorasset, Est et apud sme, inquit, 
integra et optime note (FABR.). — In cod. Escorialensi (teste Pluero in Itin. per Hispan. pag 470), in 





index : exaratus vero dicitur a. 1443, Lambeocius 
continet Psaiterium totum cum eatena exoperibus | quoque in Comm., VIII. p. 1087 Kollarii dol! 
variorum vel, scriptorum ecclesiast., in his Pachy- — Possino de fuisse cod. Cesar. 67 (quem Lamb. ἃ 
meris,contexta, quem recenset Lambec. in vol. cit., 88. 1066 copiose recenset), in quo sunt Gregorii 
p. 93 sqq. (HaRL.) ypri epistole, ex quibus multa necessaria potui- 
(d) Seu pag. 153 ed. Kollarii, cujus notam confe- sent haurici, et Historiz Georg. Pachymeris, operit 
res. Ibi cod. recensetur 33 qui comprehendit Geor- difficilis, obscuritatem magis illustrari. Ex eodem 
gii Pachymeris expositionem totius Organi Aristotelis, | cud. publicavit, p. 1689 sq. ad supplendam Bisit- 
8. omnium ejus librorum, quiad logicam pertinent, riam Georgii Pachym., lib. II, cap. 5. formulas 
Lambecius itidem in nota À, p. 455 :» Protecdicus,  lemnem, qua patriarche, Gregorio Cypro ad 


(c In indice rd vol. III, p. 611, de codice X, qui 


ait, suscipiebatl captivos de clero in causis crimena- 
libus, et de iis judicabat, providebatque ne quis iis 
injuriam faceret. (HARL.) 

(e) Imagines Pachym. nec non imperatorum, 
Michaelis Paleologi sen. et Andronici Paleologisen- 
eri incisas exhibet quoque Lambec. ad p. 455. vol. 
comm. VII. De cod. Hugust. Vind. v. Reiseri cal, 
p. 68. (Han) 

(f) Montfauconus Paleograph. Greca, p. 79, 
Fabr. In catal. codd. París., bibl. publ. II, p. 393, 
numeratur cod. 1724, Georgii Pachymeris Historie 
Byzantine libritredecim : prefixus sex priorum 


roniiserunt, ipsum publice declaratum αὶ 
doxum et prorsus liberum ab omni labe p» 
cione prave doctrina, si is prius scripto 
tur, se, posit acceptum iliud innocem ig sua WF. 
monium publicum, sine mora dignitate patrisrdff 
8e abdicaturum esse —- In cod. 39, vo]. VIL pit 
est fragmentum Georgii Pachym. philosophicum 
περὶ ὕλης xai εἰδους. κεφ β΄, in cujus initio Geerg. 
dicitur σιλόσοφος χαὶ ἐιάκονος χληριχὸς D πομνηβδ" 
τογράφος χαὶ πρωτέχδιχος τῆς χαυολικ μεγενῆς 
τοῦ X. ἰιστοῦ Ἔκχλησιας. (Hanr.) "ie 


(gy) Allatius de Georgiis. p. 368, 369(supra col 413). 





A25 NOTITIA. 426 


cod. Venet. Marc. 404 (secundum cat. Gr. codd. p. 196, postremus tamen liber mutilus est), Pachym 
Romane Historie libri duodecim priores. — Secund. Montfauc. B. bibl. mss. Rome in B. Vaticana 
Georgii Pachym. Chronicon. (I, p. 10. 4.) — Paris. in bibl. Coislin. codd. 138 — 143, qui sex olim uno 
tenore CII inscripti erant, libri xir. In primo cod. sunt tres priores libri: usque ad finem cap, 16, in 
adversa pagina habetur versio Latina, diversa ab ea, quam adornavit et edidit Petrus Possinus; aliquot 
item in margine scholia, quie in edito non comparent. Quomodo differant librorum nuiueri ab editione, 
docet Montfanc. in bibl. Coislin. pag. 200 sq. — Georgii Pach. Historiam editurus erat cum versione 
Lat. notisque Matias Berneggerus, atque maximam laboris partem profligarat ; at vano Tarini, novam 
quoque edit, molientis, strepitu, auctoritate Rigaltii, denique morbi vehementia motus abjecit suum 
consilium:qua de re plura scripsit ad varios amicos in epistolis, ab Heumanco publicatis in Poecile, 
tom. Il, p. 219, sqq. impritnis p. 240 sq (Hanr.) 


De Sapientia Indorum, quam Latine α 86 versam ὁ Graco Possinus Pachymerz priori volumini, sive 
Michaeli Palsologo subjecit. 


Specimen sapientie Indorum, sive dialogus inter Absalonem, Indorum regem, et gymnosophistam 
quemdam, per fabulas scite confictas,animi sui sensa ei pandentem moresque instituentem,quem Possi- 
nus, utpote a Mich. Paleologo, apud Pachymerem singulariter commendatum, priori Pachymeris tomo 
Latine subjunxit, ab eodem versus est e Greco codice Allatiauo Simeonis Sethi (A), qui in Grecum ex 
Arabico transtulit circa a. C. 4100, in gratiam Alexii Comneni inip., postea Grece ex codice Holste- 
niano,qui exstat Hamburgi in bibl.Johannea, hunc eumdem librum,sed passim a Possiniano differentem, 
Grece cum nova versione sua Latina vulgavit Sebastianus Godfridus Starckius (i), Berolin. 1697, 8. 
Titulus in Arabico est Calila e£ Dimna, (j) cujus editionem promisit Tho. Hyde pref. ad lib. De 
ludis Orientaluum. In Greco Στεφανίτης xai ἰχνηλάτης, quasi coronatum et investigatorem dicas. Liber 
jucundus et utilis lectu, refertusque fabulis lepide et ingeniose excogitatis, quibus malitia, fraudes et 
sLultitia hominum, in vita communi et in aulis frequens, ad vivum depingitur.Dicitur scriptus ante duo 
amplius annorum millia,Indorum lingua (A),et deinde in gratiam Chrosrois, Persarum regis(vero nomine 
Nouechiruan sive (/) Nuschi-ranan, Justiniano imp. coevi). Persice (m) versus a Peroze, sive Perzoe 
medico (alii Stephanum Edessenum appellant). Nec minus Syriace (n),atque etiam Arabice (o),et iterum 
Persice (p) ex Arabico, tum ex Arabico Turcice (4), atque, ut dixi, Grece, que interpretatio in codice 


(h) Claruit hic Simeon Sethus, imperitantibus 


Michaele Duca,Nicephoro Bolaniata et Alexio Com- 
neno et in ms. regis Gallie 4261, vocatur πρωτο- 
δεστάρχνς τῶν ᾿Αντιόχου, ἢ. e. Protovestiarus in 
palatio Antiochi CPolitano, de quo Cangius in CPolt 
Christiana, lib. II, sect. 16, n. 5, et ad Zonaram, 
pag. 46. Maleinde ab Allatio de Simeonum  scri- 
ptis, p. 181, vocatur Simeon Vestus et magister 
Antiochenus. De aliis hujus scriptis post eurndem 
Allatium accuratius dicam infra libro VI, ubi ad 
Medicos pervenero. (Fanpna.) — Add. Fr. X, vol. X, 

. 824 sq. et que ego adnotavi ad vol. I, p.650 8j., 
in not. (HaARL.) 

(i) Obiit Berolini a. 1712, nec sine merito lau- 
datur ἃ B. D. Abrahamo Hinckelmanno preefat. ad 
Alcoranum, Arabice primum Hamburgi editum, in 
quo edendo Hiackelmannum juvit, Arabicaprius ab 
eo edoctus. Debemus huic Starckio preterea, ut 
orationes quasdam et prefsgid Andree Malleri Grei- 
fenhagii Alphabeta omittam,catalogum mss. maxi- 
mam partem orientalium, laudati Hinckelmanni : 
specimen versionis Coranice,et versionem Germa- 
nicam libri Io. Lockii de liberorum educatione,nec 
non biblia Hebraica forma minima et typis minu- 
tissimis excusa Berolini, quibus immortuus est. 
Nam Photio contra Manicheos, ἰδίου Alexandri 
Magni Hebraice, quam Ptolemaeo Lagi codex ms. 
tribuit, et aliis, que moliebatur, fata viri docti in- 
teroesserunt. (FABR.) V. acta erud. 1697, pag. 379 
566. et Heumanni Acta philos., tom. 11, p. 187 sqq. 
(Βαβι...) 

(j) Nomina hzc duo Thoum, que sect. I et II 
loquentes inducuntur. θῶες genus animalis vulpi 
simile etin Asia atque Africa non infrequens, de 
quo Bochartus III, 8 et 12, Hieroz., pag. 604, 801 
seq. 804. (FABn.) Θὼς est Persarum Schaka/ ; canis 
aureus ap. Lineum. V. meam et cel. Schreb eri not. 
ad Theoeriti idyll. f, v. 714, et in Indice ad voc. 
86x, Elian. De nal. anim. 1, cap.7,ibique Schuei- 
der- ο: Hardum. ad Plin. H. N.VIIL, cap.34.(HARL.) 


PaArzROL. GR. €XLIII. 


(k) Saphadius commentario ad carmen Tograi 
apud Hydeum prolegom. ad lib.De ludis Oriental., 
d. 3: Tria sunt, quibus excellant Indi, uibusque re- 
liquos homines prevertant, Liber Culcila et Dimna 
ludus Shatrangi, et novem figurz numerariz. ᾿ 

(ἢ Vide Herbeloti Bibl. oriental. in  Nous- 
chi-van. 

(m) Simeon Sethi pref. Confer B. Tenzelii mo- 
natl. Unterredungen, anno 1695, pag. 710, et a. 
1697, p, 572; Possimum ad Pachymerem, tom. II 
p. 482 seq. 

(n) Ebed Jesu in catalogo, cap. 161, auctorem 
Syriacz versionis libri Calaileg et Damnag, ex In- 
dico facte, laudans Bud Peridiotam. 


(0) Arabicam versionem ms. in bibl.Mazariniana 
memorat Abraham Ecchellensis notis ad catalogum 
Ebed Jesu, p.87,atque ex Iamaelis Schiahinsciah Hi- 
storiagentium narrat librum Clilah et Damnahcom- 
positam ease ab Isamo,quinto Indorum rege: Ara- 
ice autem redditum ex Indicotrecentisante Alexan- 
drum Macedonem annis.Habuit etiam Arabice,sed 
ex recentori longe versione B. Hinckelmannus 
noster et Hydeus. Verisimile enim est hisce codi- 
cibus,quemadmodum et in Mazariniano extare ver- 
sionem Arabicam factam e Persico, jussu chalifm 
Abiafari Almanzoris. 


(p) Hanc fortasse ex Oriente secum attulit Chri- 
sianus. 


(q) Persici et Turcic:ze interpretationis bina sibi 
exempla mss. ad manus fuisse testatur pref. ad 
Lexicon suum Franciscus a Mesgnien Meninski,illa 
scilicet, que in bibl. Vindobonensi asservantur 
Turcicam sub titulo Humaiun Name sive Speculum 
principum habuit etiam Golius et notis illustravit 
ut in catalozo ejus mss. adnotatur. Catalogum cO- 
dicumorientalium bibl. Vindobonensis idexo Mex - 


skius concinnavit, ubi nuin, ΑΘ Neveio NS & €Sa- 


gulari elegantia coromendsVor. 
AM 


421 


GEORGIUS PACHYMERES. 


428 


bibl. Vindobonensis refertur ad Secundum (7), philosophum,quam alii codices, ut Augustanus, Florenti- 
nus, Bodleianus, Leidensis, Holstenianus, Allatianus | Paris. n. 2231,bibl. publ.) aliique referunt,ut jam 
dixi, ad Simeonum Setbum (s). Hebruicam versionem (t) Rabbi Joelis memorat Germanica et Italica: et 
nescio quis Starckio spem ejus fecerat,membrana eleganter ante aliquotsecula descriptaet multis ima- 
ginum ornamentis conspicuz.Latinam ex llebraica vidi apud Jo.Philippum Palthenium,ürypbiswaldeza- 
sis academie, cum viveret,decuset a multis annis mihi junctum anicitia, qui editionem ejus parabat,et 
dedisset haud dubie, nisi morte ab hoc et majoris momenti aliis preclaris conatibus exclusus, vel potius 
lot et tantis,que patriam ejus ab eo tempore vexarunt,calamitatibus prereptus fuisset.Vidi autem excv- 
sam sine anni nota in foruia folii, hoc titulo : Directorium humana, vite, interprete Joamne. de Capua (u) 
Vidi etiam duplicem Italicam (v) versionem, diverso tempore excusam, et tum inter se, tum a Greco 
mire differentem. Differt itidem & Greco plurimum, licet fabulas et apologos multos eosdem habeat 
Gallica versio Gilberti Gaulmini, ex Persico Nasrallee Ben Muhammed a. 1644 composita δὲ Paris. 4698, 
12, atque in Belgio reeusa sub titulo Les fables de Pilpay (zx), philosophe indien, atque inde in hae urbe 


slianus Ravius, in cujus spolio Orientis Centur. 1, 
num. 20, Liber Lticus et politicus titulo CliLe 
et Dimn& Persice. Havii codicem extare in bibl. 
Berolinensi, testatur Starckius pref.ad Sapientiam 
Indoeum,qui preterea notat,occurrere Persice ms. 
Vindobore in bibl. Cesarea n. 137, et Vratislavie 
et Lugduni Batavorum, fuisseque inter libros 
Golianos. Alterius etiam meminit interpretationis 
Pereice Huctius De fabulis Romanensibus, pag.22. 
Califam Abiafarum Almanzorem deinde aiunt hunc 
librum ez iutomale Persico Arabice veddi  jussisse : 
alium ez Arabico in Persicum denuo vertisse, posl- 
que has interpretatione  Persicas aliam. elaboratam 
esse,a superioribus diversam,ad quam lamen Gallica 
(Gaulmini,sub titulo fabularum Pilpei) tnterpreta- 
tio sit exacta. Herbelotus Bibl. crientali, p. 118, 
Anuar Sohaili,leslumiéres de Canopus. C'est le 
titre d'un livre fori (fameux dans tout l'Ürient, que 
Hassan ben Sohail, Vizr du khalife Almamon 
traduisit du persien en araba ; c'est. pourquoi τί 
(ui donna son nom : car Sohaíil, en arabe, signifie 
l'étoile de Canopus. Cel ouvrage est originalement 
écril en indien, el a porté premiérement le nom de 
Teetament de Houschenk, ancien roi de Perse de la 
premiere dynastée, el celui de Glavidan Kird, c'est- 
a-dire la sagesss de lous les »siécles. 1l fut. premiére- 
ment (truduil de la. lingue indienne en la langue 
pehelevienne, qui est celle des anciens Persans, par 
Bux:ovieh , médecin. du roi Cosroés, surnoammé 
Nouschirvan, que ce prince avait envoyé exprés aux 
Indes pour recouvrer ce livre. Cette truductton porta 
le nom persien 16 Humaioun Nameh. livre auguste, 
Aboul Mauli mil cette Lraduction en langue persienne 
moderne: mais son. travail fut retouché et. enrichi 
par Haussain Kaschesi, et porta. depuis le. titre de 
Calilah u Damna, ausei bien que celle qui été faite 
en langue turque [pow le σι! απ Soliiman.Car . c'est 
un dialogue entre deux animaur,aurjuels on a. donné 
ces deux noms propres. Ges animauz. s'appellent. du 
nom de leur espéce schacal, et nous m'avoms rien 
dans ces pays-cy.qui en approche plus que le renard, 
soit pour la figure, soit pour l'instinct. Idem, p.245; 
Kodrdemir dit, que le livre Calilah ἃ Damna fut 
composé en faveur de Baharam Schah penultime 
suitan de la dynastie. (65 Gaznevides, prince. d'un 
ἰγάκισγαπά mérite, εἰ qui favorisait. beaucoup les 
gens de lettres. L'auteur du Lebtarikh (conter Schic- 
Kardi Tarich, p. 144 seq.) écrit dans la Vie de ce 
méme prince qu'il aimait extrémement les. lettres ct 
ceux qui en faisaient profession: que l'on lui dédia 

lusieurs beaux | ouvrages, et entre autres celui de 
(alilah et Damnah, composé pur Nasvallah, fils 
d'Abielhamid, cn l'état que nous le voyons aujour- 
d'hui dans la langue persienne eu. prose, et que ce 
fut le poéte Rondeki qui le mit depuis en. vers. C'est 
ce méme livre, lequel a été traduit en langue turque, 
et qui porte le titre d'Anvar Sohaili, les lumiéres de 
Sohail, ou de l'astre qui porte le nom Canopus. 

(r) Vide Lambecium, lib. VI, pag. 119 [pag. 272 
8q. Kollar.] 


(5) Id. Lanibecius, lib. v, p. 241 [p. 495.— edit. 
Kollar.) Starckius prefat. $23. Possinus in pref, 
ad Sapientiam Indorum et glossario, tom.l Pachy- 
meris, voce ἴχνηλατης, Allatius de Simeonibos. 
p. 183 seq. el de Georgiis, p. 345, ubi Georgi C- 
ramei janibicica in Simeonis Sethi Stephaniten et 
Icbnelaten commemorat. (Fasn) Kollarius, ]. c.. 
pag. 495, notitie Fabric. ea, quce sequuntur, addi- 
dit : « Turcice versionis, Humajvm Nabe inscri- 

Ue, auctor est Aali Tschelebi, Philippopolitanus, 

urcarum disertissimus. [In Hispanicum idioma 
Turcica versionis caput pjrimum convertit Vincer- 
tius Bratuti, Rarzusinus, atque in lucem protulit 
Madriti hac sub epigraphe: Espejo politico y moral, 
para principes, y ministros, y todo genero de per- 
sonas. Traducido de la lengua turca en ]la castel 
lana. Por Vicente Draluti Haguseo,interprete dea 
lengua turca de Felipe Quar*o el grande rey delas- 
E;anas, etc. Parte primera, en. Madrid, nor Do- 
mingo Garcia y Morras, anno 1654, ἴῃ ἃ. Eat. ul 
jam monui,solummodo caput primum celeberrimi 
hujus operi, ex quatuordecim cann. «constanix 
Utrum cetera a Bratuto typis edita, wel gajks 
conversa fuerint, mihi quidem non liquet, La 
mam bene longam Persice, Turcica et Hispanice 
versionis, tironum gralia, protulit Meninaskius, 
grammatice sue Turcice, a. 1680 Vienna edite, 
adjactam. Nos in eadem Meninskiana grammatica, 
excitationibus analyticis aucta, atque a. 175 
sub prelum revocata,versionis Turcica &apospasma- 
tium quoddam una cum apalysiet vergione nostrs 
vulgavimus tom. altero, p. 243.» Hactenus Kolle- 
rius (Hanr.) 

(^) De hac confer Wolfii bibl. Hebraicam. tom ! 
pag. 463. ' 

ἰὼ Titulus unius est: La moral philosophia ἀεὶ 
Doni trata da gli antichi Scritleri, 0 vero a pkile- 
sophia de sapienti antichi sciitta da Sendebar more- 
lissimo philosopho Indiano et trudotta. mella lingm 
Toscana da gli academici Peregrini ; Venet. 1552, 
$,additistiguris sive iconibua, quas imn edition 
Ferrat. 1610 ὃ, desiderantur. Altera versio illi 
ipsa, quam Allitius inspexit, lucem vidit Ferreri 
a. 1982, 8. Lelo Demno (ila male, pro Calileh t 
D'amnah ) del βουόγέο de regni, δοξίο morati t* 
sempiati animali ragionanti tra. lore | pri 
di lingua ltalíana. ? » rain po 

(v) De hac versione et editione, de auctgss iP 
variisque versionibus etc. copiose agit Frafsi ἢ 
Appar. liter. |l, p. 106 — 148 (HARL.) 

(z) In catalogo bibl. Leidensis pag. 904, δ 
Herbeloti bibl. oriantali pag. 200 et 455 vocet 
Bidpai, quod nomen interpretantur medicum m 
scricordeni. Sed llebeloii verba ascribenda sunt: 
llómaioum | Namch, ou Humatoun, Nameli. le livré 
Royal. ow Augusto. (δε. la traduction persi enne du 
livre intitulé Kalilah ve Damnah. Ce livre, qui ses 
qu'un. (issu d'apologues οἱ de fables tires des proprié- 
ἰός desaniviauz,[ut composé parun philosophe indien, 
nommé Bidpai, pour un roi des Indes, qui periait le 


429 NOTITIA. 430 


quoque Hamburgi a. 1707, 12. cum /Esopi fabulis subjecta prelo. In his recentioribus editionibus judi- 
cio viri eruditissimi, dum Gallica elegantiora dare voluerunt, de veteris prestantia non parum detrivere : 
on a gáté l'ancienne version en le mettant en meilleur francois. Ceterum jampridem Antonius Gallandius 
gpem fecit plenioris longe Gallice editionis vidende, siquidem is nactus est Turcicam versionem, editis 
Pilpzi fabulis quarto tanto ampliorem atque adeo integram ejusdem libri factam e Persico, cui titulus 
Humaioun Nameh, hoc est liber imperialis sive regius, quoniam artem imperandi libro illo contineri 
Orientales sunt persuasi. Castellana sive Hispanica versio in prefatione ad Italicam memoratur ; Germ:a- 
nica vero, que ex Latina Joannis a Capua composita csse traditur auspiciis Eberhardi I, ducis Wirtem- 
bergici, eepius lucem vidit, atque a Starckio memorantur editiones Ulm. 4483, fol (y). Beyspiel der alten 
Weisen von Geschlecht xu. Geschlecht, οἱ Argent. 1525, fol. das Buch. Weisheit darin erlenet wird der Welt 
Lauff, et sine loci notatione 1547, 4 der alien. Weisen Exempcl, Spruche und Ulerweisungen : et Fran- 
cof. 1565. 8, das Buch der Weisheit der alten Weisen von Anbeginn der Wett von Geschlechl. xu Geschlecht. 
Belgica denique Zachoeris Heins, Zwollva, 1623, 8, woorbelsels deoude wysenuyt d'Iudisebe spraake in 
d'Arabische, etc. [Ad omnem hunc locum ef. prefatio ad libellum inscriptum Στεφανίτης καὶ ᾿χνηλάτης 
e cod. ms. bibl, Acad. Upsal. edita et Latine sersa, dissertatione acad, quem. — presidio Jo. Flodoro, 
Prof. etc. publ. examini submittit. Petr. Fabian Aurivilius, — Ups. 1780, 4 Beck. 
Alia Pachymerz scripta edita. 

Preter Histor:am Byz. de qua dixi, et de cujus editione Possiniaua consuli etiam potest Jo. Gallesius 

in Ephemeridibus eruditorum, Paris. 6. Dec. 1666 et 2 Martii 1671, exstant non minus typis exscripta, 


eodem. Georgio Pachymere auctore : 
4. Paraphrasim operum Dionysii Areopogitz. ad Athanasium patriarcham tum Alexandrinum, in qua 
M&ximum fere semper secutus est, ita ut Pachymerem non magnis Dionysii, quam Maximi fidissimum 


nom de Dabschelim. ll est rempli de préceptes moraux 
eL politiques. Nouschirvan, roi de Perse, envoya son 
médecin nommé Buzrvieh. (hic in Graca versione 
vocatur lieptmé.) exprés pour recouvrer ce livre, 
qui élait gardé soigneusement dans la. bibliothéque 
des rois des Indes, et l'ayant entre les mains, il le 
fit traduire de l'indien en. langue pehelevienne, qui 
est l'ancien persien, et lui donna le nom de Humaionn 
Nameh. Abougiafar Almansor, second kalife dcs Ab- 
bassides, le fit ensuite traduire de l'ancien persien en 
arabe par l'imám Abulhassan Abdal'ab. ben Mocanna 
sous le titre de Kaldah et Damnah. Quelque temps 
aprés le saltan Nasser ben Ahmed de la. dynastie des 
Samanides, le fill encore tradutre de la langue arabi- 
que en persien plus moderne par un docteur inconnu, 
el cette version fut mise aussitót en vers par le célà- 
bre poéte persien nommé [oudechi. Baharam schacth 
fils 4e Massoud, sullan de la oynastie «e Gaznevides, 
mon content de cette version, fit travailler Nasrallach 
Aboulmáala, le plus éloquent homme de son temps, 
sur le texle arabique de Mocanna, et. c'est. cette 
version persienne que nous avons aujourd'hui sous 
le titre de Kalilah. ve Damnach. Ce livre a acquis 
une si grande estime dans l'Ürient, que dans (a fin 
du ueuvióme siecle de l'hégire l'émir Sohaili, géne- 
ralissime des armes de Houssain ben. Mansour, ben 
Baicurah ou Baicra, sullan de Khorassan, qui était 
de la postérité de Tamerlan, entreprit d'en faire (are 
une nouvelle version 'en langue arabique sur l'an- 
cien texte persien,) par le docteur Hussain Vaéxz 
dit al Kaschefi, laquelle surpasse toutes les autres en 
élégance et en. clarté. Celte nouvelle version porte 
le nom d'Anvar Sohaili, les splendeurs, ou les lu- 
sniéres 46 Canopus, à cause qu'elle ful Fo à l'in- 
stance de l'émir. qui portait le nom de cette cons- 
tellation ; et a été traduite en langue turquesque en 
rose et vers. Gemali l'a mise en vers pour Ba- 
jaxeth second. du nom sullan de la race des Ottomans. 
Idem pag. 390 : Giavidan Kird, la sacesse de tous 
Jes temps, c'est un lwre de philosophie morale, com- 
sé de Huschenk, ancien roy de Perse, lequet a été 
£radui plusieurs. fois, el en ptusieurs langues — 
[ne partie de ce livre a été traduite en frangois par 
David Said d'Ispahan οἱ imprimé à Paris 1044. 
sous le titre de livre de lumiére la conduite des 
roy8. Le traducteur dil dans sa préface, que ce livre 


fut traduit de persien ἐπ arabe par  Abulhassan 


bdalla, par ordre d'Abugiafar Alnansor , un des 


khalifes Abbassides, mais il se trompe: car re fut 
Hassan vixir d'Almamon, qui en fit la traduction. 
Idem pag. 206 : Bidpai et Pilpai, philosophe indien 
vixir de Dabschelim, ancien roy des Indes, est l'au- 
teur du Testament de Auschemek, second roi de 
Perse de la premiére dynastie. Ce livre, qui a changé 
plusieurs fois de nom, est le méme que Giavidam 
Khird, Homaionn Namé. Kalilah ve Daumah. et An- 
var Sohaili. [Idem pag. 465: Il est encore aussi peu 
vraisembluble que ce prince (Huschemek, roi de 
Perse,) soit l'auteur d'un livre intitulé Giavidam 
Khird, /a sagesse éternelle ou de lous temps, auquel 
on a donné aussi le nom de Testament de Huschenk : 
mais l'ancienneté et la réputation de ce monarque 
ont fait emprunter. son nom pour. donner plus d'au- 
torilé a cet ouvrage, qui est. d'ailleurs fort estima- 
ble et lequel est parvenu jusqu'a nous sows le titre 
de llumaion Nameb. 

(y) Hanc editionem uberius descripsit Kastuer in 
vermischten Schriften, part. 1, p. 210 sqq. Inscri- 
ptio autem heec est: Hie endet sich. das buch der 
weisheit der alten weisen von ambeginne per welt 
von geschlect zu geschlecht. Gedruckt und vollen- 
det durch lieuhart hollea zu Ulm nach eristi 1485, 
fol. add. el. Zapfii alteste Buchdruckergeschichte 
Schwebens, p. 86, sq. imprimis clar. l'auzer in 
Annalen der altern deurchen Litteratur, p. 143, sq. 
qui ex Preyatii notitia citata memoratu digniora 
excerpsit. Idem N. D. ibid. desgcripsit p. 452, edit. 
alteram Ulmensem ap. Itollen 1484, fol. et pag. 135 
ex Gerkenii itinerar. part. 1. p. 308. Das Buch der 
weisheit oder der alten weissen, etc. Auguste Vin- 
delic per Hans Schonfperger. 1484. fol. — p. 158. 
Das Buch der biespiel der altem weisen, etc. Ulme 
per Conr. Dinckrnot. 1485, fol. — pag. 256. Das 
Buch der weisheit etc. Argeutor per Hans Grunin- 
ger. 1001, fol. — Freytag l. c. p. 117, longiorem 
editionis alius a Starkio omisse, dedit notitiam : 
Der aIten weisen exempel, spruch mit vil schoenen 
Beyspicien und figuren erieuchtet, etc. Argentor. 
ap. Jac. Froelich. 1539. fol. Denique jam laudavit 
Brueker Histor. criticam philosoph. libr. 11, cap. 4, 
3 8, tom. [, pag. 210 sqq. — Italicas versiones, 
Venetiis. 4552. 4 — 1567, 8, — Trident. 1594, 8. 
— Vicentie, 1597, 8, — Venet. 1005. 4 — Feccz- 
rie. 1503, 8, οἱ 1610, 8, uberius ceeeuseX 9o 
in bibl. degli Autori — xoYgexvzzs Not, NN , v SP 
98. (HARL.) “ 


431 GRORGII PACHYMERBS. 432 


paraphrasten vocet Combefisius tiom. I Auciar. noviss. pag. 4960. Et quando τοὺς παλαιοὺς Jaudat, 
Maximum precipue intelligit, qui τῶν παλαιῶν τις 8 Pachymere appellatur, tom. 1l, edit. Dionysii 
Corderiene p. 64. Prodiit primum Grece apud Guil. Morellium Paris. 1551, 8, hoc titulo: To; 
λογιωτάτου xai σοφωτάτου ἱερομνήμονος τῆς ἁἀγιωτάτής τοῦ Θεοῦ Μεγάλης Ἐχχλησίας ΓΕΩΡΓΊΟΥ 
τοῦ ΠΑΧΥΜΕΡΗ παράφρασις εἰς τὸν ἅγιον ἱερομάτυρα Διονύσιον τὸν ᾿Αρεοπαγίτην ἐκ προτροκῆς 
χοῦ ἁγιωτάτου πάππα xai πατριάσχου ᾿Λλεξχνδρείας χυροῦ 'AGANAXIOY, ἐπιδνη μοῦντος τῇ ᾿λωνσταντίνου͵ 
᾿πρὸς ὃν xai τὸ προοίμιον. Preter illam editionem (non cum Dionyeii operibus, ut ex Simlero scribit 
Allatius, p. 367, de Georgiis, sed separatim excusam), prodiit hzc paraphrasis etiam Greece, juncta 
scriptis S. Dionysii in editione Greco Latina operum hujus Lansseliana Paris. 4615, fol., nisi quod para- 
phrasi in epistolas Dionysii, versionem suam Petrus Dansselius 8. J. addidit. totam Latine vertit 
Greceque et Latine cum Dionysii operibus et Maximi scholiis edi curavit Baltasar Corderius S, J. 
Antw. 1634, fol. Godfridi quoque Tilmani (1), Carthusiani, versionem Possevinus merrorat, et aliam 
Vincentii Marinerii Allatius, sed typis non exscriptam. (FaBn). Confer supra, in hoc volumine p. 9, 12 
et 13, et de codd. p. 14, 45 (ubi quoque citata est edit. Dionysii Áreopagite, cum parapbrasi Georgi. 
Pachym. Venet. 1755, fol. tom. 1. p. 6-152), et p. 16 conf. Jo. Fabricii Hist. bibl. Fabtie., part. 1, 
p. 112-116. — Item Dionysii Areopagite ccalestis Hierarchie fragment. cum paraphrasi Pegbymer. in 
cod. Barocc. in bibl. Bodlei. nr. 65 —- paraphrasis, etc., in cod. Escorial. teste Pluero in itmer. per 
Hispan. p. 170. — Opera Dionysii Areopag. cum paraphrasi Georgii Pachym. in cod. Coislin. 86, wxie 
Montfaucon in bibl. Coisl. p. 140, add. Bandinii catal. codd. Gr. Laurent. Medic. vol. I, p. 36 
HARL. 

2. HJ processione Spirilus sancti, πρὸς τοὺς λέγοντας, ὅτι διὰ τοῦτο λέγεται Πνεῦμα  Yloo διὰ τὸ 
ὁμοούσιον, ἢ διὰ τὸ χορηγεῖσθαι ὑπ᾽ αὐτοῦ τοῖς ἀξίοις, adversus eos qui dicunt propterea dici Spiritum 
Filii, quod ejusdem cum eo substantiz sit, vel quod ab eo dignis suppeditatur, Grece et Latine exetat in 
tomo I Graecia: orthodozz, un& cum editoris, Allatii, interpretatione, Rom. 1052, 4, p. 390-399. Adde 
eumdem De Consensu utriusque Ecclesize p. 517, seq. (FABR) Add. in vol. X, p. 384. (HARL.) 

3. Ἔκχφρασις τοῦ Αὐγουστεῶνος, Augustatis in templo Sophie CPolitano descriptio , Greece edita a 
Boivinio ad Gregoram, p. 764 tom. 11, e codice regio 3119, De Augusteone Codinus Origg. CPol, n. 3, 
Goarus ad Codinum p. 130. 

4. Ex paraphrasi in lotam Aristolelis philosophiam, que lib. xu titulis 47, et capitibus 435 [rel 
potius 258, v. Buhle in edit. opp. Aristot. tom. I, p. 166, et Lamb. VII, p. 234, Bandin. II, p. 235 
not.] comprehensa in Bibliothecis quibusdam integra adhuc Grece asservatur, prodiit (a), (b) Epit 
Logices Arislotelis : Τεωργίου διαχόνου πρωτεχδίκου xal διχαιοφύλαχος τοῦ Παχυμεροῦς ἐπιτομὲ τὶ 
Αριατοτέλους λογικῆς, Latine, interprete Jo. Baptista Rasario, Paris. apud Vascosan, 1347, à & 
Grece ibid. 1548, 8, et Grece atque Latine, Ed. Bernhardo curante, Oxon. 1606, 8. ἴῃ hac epitome 
sub initium statim leguntur, que De sex definitionibus et. divisione philosophi; ediderat Graece Joach. 
Camerarius Lipsie in sine8, anni nota (b), una cum Archyte libello De decem categoriis et cum alibis 


(2) ReprehendiL Possevimus Tilmanum, quod BavaAR. 171 est Pachym. epitome in Metaphysicam 
Pachymerem Athanasii σύγχρονον scripsit. Ac sane — Aristotelis — tum alia p. 2160, 220, 227. 220. 
non fuit equalis Athanasiiilliusantiqui Arianorum — et sepius. — In bibl. Escorial. sunt jp aliquot 
seculo IV mallei ; attamen non minus certumest, — codd. Pachym. 1) in universam Aristot. Logicam e 
etiam Paehymere etate fuissepatriarcham Alexan- — utramque philosophiam epitome; 2 Logica et phi- 
drinum nomine Athanasium cujus plus simplici —losophia; 3) paraphasis in libros Éthnicorum ad 
vice ille in Historia sua Byz. meminit, et cui para-  Nicomachum , 4) De mechanica, Cap. 20. — 5 in 
phrasim suam Dionysianam, suadenteipso compo- qyedam Aristotelis, teste Aluero 1, c, pag. 170. — 
sitam, inscripsit. (FABR.) ln codd. 996 bibl. publ. lorentie in cod. Laur. Medic. II, plut. 86, Ge. 
Paris. exstat Ge. Pachym. epistolaad Athanasium, — Pachym.compendium philosophiz ex mente Aristot. 
patriarcham — Alexandrie, Libye,  Pentaeoleos, libris constans xr, titulis 47, cap. 258. plura vide 
totiusque Egypti et /Ethiopie. (Hanr.) in Bandinii cat. codd. Gr. lll, p. 288 84. Addenot. 
a) Vide Allatium supra. seq. — Paris in bibl. publ. codd. 1930, 199! 
| Mabricius tamen rfra in vol. XII, p. 523, in οἱ 1935, exstat Pachym, paraphrasis in universas 
indice scriptorum Jo. Camerii non solum plenio- Arist. pbilosophiam ; in cod. 2136 opusc. De anim 
rem dedit hanc inscriptionem : Archytzz decem — — Vindobone in cod. Ceear. 67, nr, 4 
praedicamenta: anonymidelogica: quid et quale — fragmenta nonnulla de colo; — in cod, 39. gr. ἰ. 
quid quomodo definiendum esse videatur:alterius οἱ codd. 44 nr. 2, et cod. 95 nr. 2. Pachym. pel 


methodus εἷς τοὺς τρόπους τῆς ιλοσοφίας Georgii gomena in Aristol. libros octo Sa or do We 





Pachymerii de séx definitionibns philosophie:  tioni*, et nr. 18, cod. 44, excerpta ex Ge. 
omnia Grece: cum preliminari epistola Greca — de calo, sole, eclipsi solis, diebus δὲ noe 
Joachimi Camerarii δὲ Michaelem Sophianum. de quator anni temporibus; —in cod. 
Lipsie typis Mrnesti Voegelini, 8, sed eliam anno — expositio in Arist. naturalis auscultat. libros oti» 
1e64 editionem asserit, — adde seq., notum. De V. Lambec. comm VII, p. 237, 397, 473, 171, 
plurimis codd. jam supra in vol. III, in cap. de — 178, 181, 482. — "Taurini in bibl. Regia, cod. 
Aristolele sermo fuit p. 200, not. oo, Ge. Pachym. Ge. Pachym. liborum Aristotel. De physica anscul- 
expositio totius Organi Aristotelis et epitome uni- — la'ionesynopsis et compendiaria expositio, nondum 
verse Aristot. philosophie ; — p. 210, Pachym. edita; — in cod. 262 prolegg. in octo libros i- 
libri xi de philosophia in cod. Bavar. 170 (quorum — corum Aristot. V. cat. codd. Taur. Gr. p. te 
quidam, e. g. De colo, in Aristot. Ethica, etc., 372. — Venetiis in bibl. Marc. ood dos indez 
Aris. 


Sàoaraetim in codd. qjiis seperiuntur): in cod, philosophie Pachymere; — in cod. 949 


-- 


- 


433 NOTITIA. 4394 


quibusdam, qux supra lib 1, cap. 13, (vol, I, p. 834), in Arehyta recensui: Latine vero Oporimus 
Basil. 8, cum Porphyrii quinque vocibus (c) et Aristotelis predicamentis a Joach. Perionio versis. Et 
que Grece atque Latine cum Jacobi Foscareni versione prodierunt Pachymere De philosophie defini - 
tionibus et quinque vocibus ac decem przdiamentis, Venet. 1532, 8, addita Psel!i οἱ Nicephori Blemmide 
compendiis in Logicam Aristotelis. B) ms?! ἀτόμων γραμμῶν, de lineis insecabilibus libellus sepe 
utraque lingua in Aristotelis operibus editus οἱ Aristoteli ipsi ἃ multis, antequam errorem notarent. 
Camotius et H. Stephanus, perperam adscriptus.Latine vertit Jac. Schekius. Vide, si placet, que dixi 
lib. rr, cap, 5, 8 28 (3ol. ΠῚ, p. 261.) y) Epitone denique ipsa philosophie Laline ex interpretatione 
Philippi Bechii, philosophi ac medici, Basil. 4560, fol cum Synesii orationibus (d). Hanc epitomen 
Eumoro cuidam auctor dicavit, ut patet ex Pachymere ad eum versibus (surrn col. 410 editis). 

In Casaubonianis p. 21, laüdatur Georgii Pachymeris vita Chrysostomi, de qua nihil usquam legere 
me memini. Quam enim habemus scriptam a Georgio Chrysostomi Vitam, quod Casaubonus ignorare 
minime potuit longe antiquioris est, et Photio jam laudati Seoryii Alexandrini episcopi, de quo 
prolixe Hanckius, de scriptoribus Byz. part. 1, cap: 10. Sed Casauboni verba adscribam : Georgii 
Pachymcris de Vita Chrysostomi liber est eximus et propler argumentum et nonnihil etiam. propler 
scriptorem ipsum : pura est hujus oratio (at in. Georgio Alex. stylum reprehendit Photius) neque emni 
arlíficio nudata, et cura dictionis : ἐπιστάσεις αἰτιατιχαὶ quales in historicis  observabamus | frequen- 
tissima. 

Pachymeraz scripta. inedita. 

Proter Paruphrasim in universam Aristotelis philosophiam, de qua jam dixi, et cujus major pars 
Grece adhuc bibliothecis atque integra in Vindobonensi (e) delitescit, servantur in bibl. regis Gallis 
cod. 3149 (f) Pachymeris μελέται εἷς τὰ προγυμνάσματα xal εἰς τὰς στάσεις. Exercilamenta rhelorica in - 
progymnasmata et status. Singulorum titulos et initia exhibet Allatius de Georgiis p. 369, 370, 471 (supra 
col. 413) in quibus est etiam ἔχφρασις τοῦ Αὐγουστεῶνος, quam Boivini beneflcio habere nos jam monui. 
Epistolas, quas in bibliothecis Italie latere saripsit Gqenerus, nunquam reperire se potuisse, licet anxie 
perquisitas, testatur idem Allatius et dolet : Eas enim, inquit, elegantissimas futuras, et. dicendi antiquo 
neclare, praeterquam quod eo. xvo scriptores sueverant. plenas suspicor ; cum minus aliis in. elguando 


Ethic. Nicomach. libri X, cum Georgii Pachym. 
araphrasi marginali nondum edita V. catal. codd. 
Br. p. 412 et 114, et supra vol. III, p. 264. — In 
cod. Coislin. 164 Georgii Pachym. philosophia, 
libri xi1 ; v. Montfauc. bibl. Coisl. p, 222. (HARL.) 

c) V. supra. vol. V. p. 738. /HaRL.) 

d) Vide not. antec. — add. in cod. August. 
Vindel. Nicephori Blemide et Georgii Pacbym. 
epitone philossophica complectens Logicam, Ethi- 
cam et Physieam : teste Reisero in cat. p. 77. — 
Vindobone in cod. cesar. 67. Ge. Pachym. epi- 
tome universe Aristotelis philosophis, divisa in 
libros xi, titulos 37, et cap. . V. Lambeo, 
comm. VII. pag. 234 sqq., ubi inter alia, «que, 
ait, epitome primum quidem ἃ Phil: Bechio, phi- 
Josopho, medico, atque academic Basileensis pro- 
fessore dialectico ex aliis duobus mss. codd. et 
iis quidem, ut ipse testatur, valde lacunosis, men- 
dosis et corruptis. in Latinum sermonem translata, 
et a. 1560 Basil. typis Froben. in fol. Latine tan- 
tum edita est; beneticio autem tertii hujus codicis 
msti cesarei Grece simul et Lat. longe melius et 
accuratius denuo edit poterit. » Indicat hoc ibidem 
]pse Sambucius hac sue manus incriptione : PAi- 
lippus Bechius, medicus Basileensis, convertit. Ba- 
silez, et excudit Episcopius cum | Frobenio, a. 4560 
Verum hic codex longe duobus, quibus uti interpreti 
func licuit, inlegrior δὲ probior est, Bechius sepe 
4.60 verba apprehendit, nee sensus reddidit. Sambu- 
cus hunc emit octo coronalis, missum ez Italia, 
4 1583. In illo cod. prefationem excipit index to- 
tius operis, quem quidem Leo Allatius in diatriba 
de Georgiis p. 307, perperam existimabat ab alio 
quodam compositum ; contra Lambecius, ab ipso 

eorgio Pachym. esse confectum, ex connexione 
cum prefatione manifeste apparere contendit. — 
Quod Lambec. et Sumbuc. de eod. Vindob. predi- 
earunt, id etiam de cod. Florent. Medic. XXII, 
plut. 86, in quo est Pachym. compendiem philo- 
sophie (uti in cod. 2. in superiore nota laudato), 
Bandin. III, p, 365 sq. affirmat, ope illius codicis 
Medic. optimi atque integerrimi Grece simul est 


Lat. longe meliorem et accuratiorem editionem 
posse adornari. Ille tamen cod. preterea ab initio 
abet διαίρεσιν, etc.; divisionem locorum diale- 
clicorum, quemadmodum ipsos divisit Italorum 
quidam, dictus Boetius, qui quidem in Gr. linguam 
translati sunt. Tum in fine adduntur Man. Phile 
versusiambici centum sepulcrales in Pachymerem, 
quibus ille sui preceptoris obitum deplorat. — In 
cod. 1, nr. 3, plut. 80, excerpta tria ex Ge. Pach. 
p^raphrasi in universam Aristot. philosophiam. 
. Bandin. III, p. 284 sq. — In cod. Cesareo 95, 
nr. á, in Arsenii, Monembasis in Peloponneso ar- 
chiepiscopi, syntagmate logico insunt Michaelis 
Pselli, Nic. Blemmide et Georgii Pachymeris opu- 
scula varia ad logicam pertinentia, et quidem 
Pachym. libell. de sex philosophie definitionibus ; 
ejusdem divisio philosophie, ejusdem libellus de 
quinque vocibus et libell. de decem praedicamentis. 
. Lamb. VII, p. 380 sqq: qui quoque adnotavit, 
idem Arsenii syntagma logicum edilum esse Grece 
Paris. 1550, 42, et Latine, Jacobo Foscareno inter- 
rete, ibid, 1541, 12. — In cod. 39, nr. 6, est 
ragment. περὶ ὕλης, etc., ut jam supra adnotavi- 
mus. — In bibl, acad. Leidensi sunt Hermias Am- 
monius in Isagogen Porphyrii. Magentinus in libr. 
Aristot. De interpretatione et in priora analytica; 
Nili De ratiocinationibus libellus. Item Georgii 
Pachymerii in universam — Aréstotelis — disserendi 
arlem epitome, ex interprelalione Jo. Baptiste Ra- 
sarii. Lugduni 1547, fol. — Pselli introductio in 
sex philusophie modos, etc. — Nicephorus Bler;- 
midos de quinque vocibus, Georgius Pachymerius 
De ser phylosophsim definitionibus, etc. Grece. 
Venetiis (ut videtur), aliqua sunt adscripta Grece: 
in catal. B. Leid. p. 155, 163 et 105, — Georgii 
Pachym. in universam Aristotelis disserendi artem 
epitome, Latine, Jo. Baptista Rasario interprete. 
Paris. ap. Michael. Vascosanum 4545, 8. (Maittaire 
À. T. ITI, p. 379). HaRr. 
i, V. notas anteced. (HARL.) 
In cat. codd. Paris. tom. VW, e$. S55, woe e- 
tus 2083. 


435 PETRI ΡΟΒΒΙΝῚ DÉDICATIO. 436 


Pachymerius, qaod ex historia et aliis cjusdem tractationibus eplligi potest, inepiat (0) Refert autem nactum 
860 Pachymere opusculum Περὶ κατασχενασίας καὶ ἐξεογασίας τῶν ἐπιχειρημάτων, De. apparatu εἰ constru- 
clione argumentorum, cujus initium : Πᾶν κατασχευάζεται 6v ἕξ, Ait etiam, Pachymeree libellum De φααΐμον 
mathematicis scientiis exstare mis. in bibl. rezis Gallis, sed dubitat, idemne sit, qui sub Pselli nomine 
editus est, et de quo Allatius libro de Psaellis cap. 37. Saneidem scriptum Arsenius, cum primum Rome 
edidit, dubitavit. Enthymiumne an Pseellun huberet auctorem, licet Pselle a pluribus tribuatur : Labbeus 
vero in Bibliotheca nova ms., pag. 1417, tanquen diversa memorat Georgii Pachymere De quatuor ma- 
thematicis, aritlunetica, musica, geometria el astronomia (quo ipso ordine etiam discipline illae in Pselliano 
libello pertratautur), in codice regio 859, et de iisdem Euthymii Pselli codice 801. De iisdem imcerti 
codice 481. (FABR.) — Secundum codd. catal. . Paris. vol. II, in cod. 2338, 2339 et 2340, Georgii 
Pachym. vel Mich, Pselli arithmetico, musice, gcometrie et astronomis institutiones ; in cod. 2344, 
Georgii Pachym. arithmetica (ubi primum caput desideratur) geometria el stereometria. --- In cod. 
2438 (e cod. Vaticano a. 1591 descripto), nr. 3, Pachym. arithmetice quater inchoata descriptio dnorum 
librariorum manu diversa ; nr. 4, ejusdem /tarmonicz inchoata descriptio — in cod. 2536 opusculum de 
Mucica. e veterum et recentiorum scriptis a Georgio Pachymera in illorum gratiam, qui rei musice 
operam dant, collectus, opus ineditum, quod incipit δευτέραν ἔχε: τάξιν, — In cod. Naniano 255 Venetiis, 
ἡ τετράδιδλος τοῦ [Ιχχυμέρη — tum τοῦ σοφωτάτου χυροῦ εωργίου πρωτεχδίχηυ — τοῦ Wayowlon, 
σύνταγμα τῶν τεσσάρων, μαθημάτων, ἀριθμητιχῆς, μουσικῆς, γεωμετρίας xai ἀστρονομίας. Sequuntur 
triginta versus iambi senarii : post hos incipit opus. Plura ex illo cod. dedit auctor cat. codd. Nanian. 
pag, 448. — Leide inter codd. Vossianos ἁρμονικὴ μουσικὴ Hayopeztoo. V. cat. bibl. Leid. 394. nr. 62. 
— An etiam Pachymerem pertineant, que sunt in cod. Augustano Vindel (Reiser. cat. p. 87) 
epitome Iogica, initio mutila, reliquis etiam paginis magnam partem exesis ; alia epitome arithme- 
tices, etc, aliaque epitome musices, geometrie, astronomie, etc., collationo cum aliis codd. certiu: 
erit definiendum. (Hanc.) 

Τὰ καθ᾽ ἑαυτὸν, Carmina de vita sua memorat Pachymeres οἱ ex illis versus quosdam hexametros 
adducit lib. x Historie Byz., cap. 14 et 15. (FaBR) Florentiz in cod. Laurent. Medic. V, plut. 8', qui 
continet Aristot. physice ausculiat. libros viri, cum expositione marginali Georgii Pachymeris : in fini 
leguntur versus quidam heroici in laudem libri, ascripto nomine τοῦ Hz4vpi2», quos publici juris fecit 
Bandin. in cat. Gr. III, p. 385 sq. — In cod. Veneth Marc., qui continet Macarii Chrysocephali Po- 
δωνιὰν,, fol 231 adducuntur excerpta ex carminibus, quae Georgius Pachymeres de vita sua conscripsit, 
ix τῶν ἡρωϊχῶν ἐπῶν τοῦ Παχυμέρη χυροῦ Γεωργίου, δι’ ὧν τὰ καθ᾽ ἑαυτὸν διηγεῖται dy tuu 
ἐννέα, οἱ fol. 213 rect. τοῦ αὐτοῦ (Παχυμέρη) στίχοι ὑφαντοί' ἔστι δὲ ὁ ὑφαινόμενος στίχος, ein 
κάτω xal κάτωθεν ἄνω. V. cel. Villoison anecdoct. gr. tom. II, pag. 7, imprimis pag. 76 βα δὶ 
στίχος, istos quamvis barbaros ineptoeque. Grece vulgavit. In versibus autem heroicis laudatis Pay 
meres indice Villosionio, veteres poetas, precipue homerum et Gregorium Nuzianzenum, non inítli- 
citer imitando expressit. (HARL.) 


(g) Add. supra, vol. I, p. 703. (Hanr.) 














GEORGII PACHYMER/E 


MICHAELE ET. ANDROMCO: PAL ROLOGIS 
LIBRI XIII. 


PETRI POSSIMI DEDICATIO 


SANCT/E MEMORL£E URBANI VIII SUMMI PONTIFICIS 
GEORGIUS PACHYMERES. EJUS BENEFICIO REDIVIVUS, IMMORTALES GRA TIAS. 
Synagoga veteris pontificibus sacre littere memorant singulari privilegio  tribestum, 9i 


mor tc sua panderent reditum exsulibus, Plus posse nove legis et Christi Ecclesim 
feliciter experior hodie a te, cujus gratia dudum mortui jampridem et ipse mortwws fucci 


437 PETRI POSSINI PRRFATIO. 438 


aspicio. Propagasse me putaram vitam brevem in posthuma | ummortalitatis perennitatem, 
scribenda dum — viverem historia mei temporis, et actis. non. indignis cognitu. principatuum 
duorum, quibus et nos aliquod nomenque decusque gesteramus , ex ocuiata ποίιίια duplici 
volumine vulgantis : sed quam sint. incertz spes et providentie humanz sero deprehendi , 
post cineres demum sentiens ista duo a me longis elucubrata vigilüs , at parum  faustis 
auspiciis opera pro arce Minerve quam eis desponderam , mihil nisi carcerem  Latonz repe- 
rísse, ubi tenebrosis constricta vinculis famam secum meam oblivionis quodam. tumulo condi- 
tam premerent. Nempe illa Othomanica tempestas , qua deleto. imperio Orientali , subjugata 
Consiantinopoli , opes litterate Gracie [unesto naufragio submersit , mes quoque historia: 
ezempla  barbaricis fluctibus  absorpsit pleraque , tabulis duntazat truncis , et reliquis 
erilibus in quzdam velut littora ac partus bibliothecarum ejectis . Harum. in Augustana 
congestum | cumulum vidit. olim Wolfius , sed velut ille evangelicus Levita in  occurtu 
Hierichuntini | viatoris latronum. injuria saucii, cum esset. secus locum et videret, pertransüt , 
quid enim aliud fuit , omisso edendi vertendique o[ficio , lemmatum ας titulorum. exscriptione 
facili defungi ?  Aliquanto plus. sacerdos . fecit. , eruditissimus Petavius , qui qua via veterum 
monumentorum scrutandorum descendebat , [orte nactus narrationem mearum. fragmenta. ΠΟΙ͂» 
nulla, qualia invenerat edidit Parsiensibus typis. Verum et ipse praterivit, merito detrectans in- 
terpretandi operam , in tam corrupto , quale nactus erat, exemplari utique perdendam. Equidem 
(fatendum enim est) pejor: longe loco eram quax vulneratus αὖ Hierichuntinum iter. obsidentt- 

us sicariis viator , ille siquidem utcunque  confosus. spivabat. adhuc tamen ego  antmam 
ezhalaveram sensu plane cassus ac spiritu, non minus quam ille memoratus in libris Regum, 
quem qui humaturi ezierant, ínstantium lntrunculorum me'u. festinantes in. sepulcrum Elisa cou- 
Jecerent, casu ipsi fortunato : etenim contactu ossium prophetz revizit mortuus. Par mihi felicitas 
ez te contigit. Os. tuum et caro tua , E'minentissimus Franciecus cardinalis Barberinus , me con- 
clamatum, depositum, examinem colligens, tollens, amplectens, tandem ut viverem effecit, tuis sci- 
licet obsecutus votis et mandatis : tu entm exemplum mei operis integrum | accersitum e quodam 
angulo Gracim illius fidei vivens commiseras, hortans  intansque ut edendum aliquando curaret. 
In hoc ille nulli opena, contentioni, sumptui  perpecit, Misit, egit, movit multa longo tempore 
quoad longanimitate atque ef[ficact perseverantia obstaculis perruptis optati compos, mihi derelicto 
atque objecto verus beneficus Samaritanus sospitator exstitit. llle humo me sublatum ac pulvere 
isti a quo sum Latinitate donatus interpreti. velut stabulario commendatum, denariis muito ultra 
quam d»obus descriptionis et. ezeusionis αὖ amanuensibus ac. chalcographis necessaria mihi vul- 
gando opera redempta , tum  catteris omnibus in lucem emergendi subsidiis non munifice solum , 
sed magnifice etiam instructum, in. hunc. litterariz celebritatis meridiem protulit, ubi mea  Histo- 
ria, tanguam illa Memnonis statua. tnsueti sibi. solis percussa. nunc primum radiis, erumpat in 
voces immortale tuum ac tuorum , sanctissime Pontifex, in me ac rem litterariam meritum | orbe 
late toto przdicaturas. 





PETRUS POSSINUS LECTORI. 


I. Quod nunc primum e Grecie naufragiis emergit Georgius Pachymeres , historicus 
non minus alioqui luce dignus Latina quam multi ejus squales ac posteri jam pridem typis 
et litteris evulgali nostralibus, non sola infelicitas , sed culpa ejus quasdam fecit. Retrusus 
et antiquarius scriptor, quem loqui cum vulgo quidquam piget, preterea perplexus et hiantis 
sententie compositor, tot tenebris suas vigilias obvolvit, ut eruditissimorum, quibus innotuit, 
interpretum ἃ sui editione tentanda curas conatusque deterruerit ; idem passus quod sepias 
aiunt atque torpedines, qui pisces quod rarius mensarum honore dignentur, caligini quam 
offundunt, torpori quem afflant, imputent, illa oculos, hoc manus et brachia piscantium a nisu 
eos e nativo gurgite tollendi soliti repellere. 

ll. Erettamen haud dubium opere pretium in ejus publicatione historie, quz res magnas 
ac memorabiles per annos fere octoginta sseculi obscuri ac testium inopis gestas , si minus 
semper diserta , saltem prudenti , diligenti , morata et plerumque fideli narratione prosequatur ; 
quse postremax quasi scene Orientalis imperii sub domo Palieologa ita principia exhibet, ut 
in iis causas tragice catastrophes, qua Turcis et Muhammedi Constantini regia succubuit, 
advertere prudens lector manifestas queat; quz plurima docet nusquam alibi notata ; que ἃ 
Niceta et Acropolita ad Cantacuzenum, hiatum quemdam explens publice memorie, viam 
quasi regiam insternit albis velut quadrigis historice veritatis, qua nostra usque ad tempora nus- 
piam herente aut abrupta triumphi pompa invehatur ; que denique negotium omnis evi maxi- 
mum et celeberrimum, conciliationis ecclesiarum Greece cum Latina, sic a primis originibus 
evolvit, sic a deliberationum arcanis verisque rationibus, per anfractus inde fucosarum artiuxe 
hinc fidei sincere, ad suos exitus perducit, ut asserere non dubitem id argumecXoxa Wwygow Ὁ. 
nullo prius Greco scriptore lucis accipere. 


139 PETRI POSSINI PRJEFATIO. 440 


Ill. Non me fugit intercedi advcisus h&c speciosa el plausibili exceptione posse ἃ meriio 
querentibus Pachvmerianam hanc historiom non raro Griecorum schismati favere, Latinorum 
res et jura deterere narrando, auctoris pronum in partem sequiorem multis modis studium 
ostendere. Non nego, non excuso; et ita factum, et large in hoc peccatum a Nostro confiteor. 
Tamen contendo utilem jublieo ct ipsi quin etiam in his Ια δα: veritati atque ortodoxee fldei 
optabilem talis libri evulgationem esse. Neque ad lioc. evincendum utar prejudiciis Ecclesis, 
historias Eusebii Ciusariensis, Ariani a multis habiti; Socratis et. Sozomeni, palam  Nova- 
tianorum ; Nicephori Callisti e face licet. interdum haurientis hiresum, et alias suspec- 
torum pariter scriptorum , legi sinentis et probantis, Aio, vel si omnes quos nominavi 
exlerminarentur , peculiari nomine interesse apostolice sedis et liomane communionis 
universe , subjici oculis et teri manibus cunctorum hoc Pachymeris opus, in eo sanitas 
doctrine de processione Spiritus sancti ex Patre Filioque, de primatu papae et jure pro- 
vocationis ad ltomanam sedem ex quocunque patriarchatu: sincera charitas et vera sanc- 
timonia Gregorii X aliorumque lomanorum per ea tempora pontificum ; Joannis Vecci 
Constantinopolitani patriarchae , partes Latinorum studiosissime amplexi , constantissime 
tuiti, eruditio maxima, liberrimum idemque perspicacissimum ingenium, veracitas intrepida, 
vita inculpa mores sancti, divinis eliam illustrationibus probati, palam magnificeque pre- 
dicantur, idque ab oculato teste, et quod caput est, domo adversantium produeto, ipso- 

ue haud dissimulanter adversariis studente , ut quod dicit nobis favens, expressum exi- 
entia veritatis, quod contrarium immiscet, edurationis vitio inolitum, subornatum aduls- 
tione, ambitiosis spebus, obnoxiis a vi tyrannica timoribus contra oflicii conscientiam ex- 
torium, merito debeat intelligi. Ausim dicere: si totus orthodoxus esset Pachymeres, mi- 
nus juvaret. Sunt veneno carentes et prorsus inodoxii serpentes : Sed ii theriacam non 
faciunt. Viperis opus est exitiali succo turgidis, lethali dente infestis, unde salutare ale- 
xipharmacum possit exsistere ; adeo malis interdum etiam et pestibus sua inest utilitas ! 
Habes cur non tolerabilis solum , sed eliam expetibilis schismatici scriploris editio sit. 
Ceterum etsi non magis periculum esse video ne Catholicus e Pachymeris lectione schis 
ma discat, quam ne Christianus, deorum falsorum passim occurrente in libris veterum 
Grecis Latinisque vulgo tritis mentione, in idolatriam pertrahatur, dedi tamen diligentem 
operam in notis ad singula loca maculosa, ne calumnii ac mendacia impune auctori, fraudi 
lectori forent. 


IV. Quod superest, editionis hujus consilia, causas, facultates totamque rationem edis- 
serenti operam mihi*ne, quaeso, gravere , lector, brevem commodare. Sancte memorie 
Urbanus pontifex, ejus nominis octavus, duo historica Pachymeris opera, totidem  dislir 
ctis transmarine ac perantique manus exarata voluminibus, in suo thesauro librario st 
vabat, integra et haud paulo saniora quam qua Augustanus Wolfio visus codex  habut 
Prior tomus , in libros tributus sex, Michaelis Paleologi res gestas ante imperium et in 
imperio enarrat ; alter libris septem magnam partem actorum longi principatus Androrici 
Senioris exhibet. Utrumque illum a se perlectum commentarium , pro ea qua valebat 
Grece lingus peritia doctissimus is pontifex, dignum qui Latine legeretur judicabat ; id- 
que ut procuraret familiarissimo et fidissimo sibi capiti, eminentissimo cardinali Francisco 
Barberino, fratris, filio, &&pe impenseque commendavit. Quam ad hoc ille per hos anno 
viginti, et quod excurrit, diligentiam adhibuerit, infinitum sit minute persequi Satis fue- 
rit dixisse nihil in hoc genere quod ulcunque tentari posset, ab eo unquam uspiamve 
pretermissum. Obtulit, invitavit, rogavit, promisit, voce coram scriptis litteris, per amicos 
convenlis viris doctis : nihil denique non egit, quo Pachymeri Latini alicunde interpretis 
suppeleret copia, missis etiam procul extra ltaliam ipsis codicibus archelypis, quasi ut suam 
per se ipsi causam agerent et miserationem prisentes ac supplices moverent: quos tali occasione 
multis annis in viri doctissimi jacuisse scrimis multi sciunt, Successus fuit, qualem comitiorum 
de regno arborum sacer apologus memorat, ut nimirum vile, oliva, ficu, cunctis pro se quaque 
plantis felicibus recusantibus, ad rhamnum res devolveretur. Licet eram mihi conscius suppellec- 
{118 curte, minoris facultatis, temporis diversissimis occupationibus addictissimi, tamen cognitis 
desideriis viri summi de me optime meriti , verecundiae mea vim facientibus et imperiorum 
occupantibus partes, audere supra vires non dubitavi, ejusque onue negotii subire, in quo 
sustinendo defungendoque vice otii ingeniique omnis studium mihi esse deberet atque ob 
sequium 

V. Sic ad eum laborem aggrediens, in recensendo vertendoque fundum habui Barberr- 
num codicem, eum de quo multa dixi, omnium, opinor, qui exstant uspiam  intege 
mum et optimum , in charta transmarina, vetustatis auctori Pachymeri zequalis mw 
non speciosissimw quidem aut lectu facillim& , ceterum erudit: et exacte. Duos com 
lui alios in dubiis, Vaticanum et Allatianum. Priori ἃ bibliotheca pontificia, ubi asser" 
tur nomen feci. Fuit is quondam V. C. Aloysii Lollini , episcopi Bellunensis , qui eum 
moriens cum aliis mss. que multa collegerat, Vaticane  bibliothecs legavit Hunc ut inde 
domum  auferrem , ibique ad continuum et liberiorem usum multis mensibus tenerem 
S. D. N. Alexandri VIl praestans benignitas concessit. Tertium humanissime suppeditavit 
e privato peculio librario illustrissimus 1.60 Allatius , profectus bibltothece — Vaticane. 
Prefert is antiquitatem  quadragentorum facile annorum charte et scripture specie ac 
πίνῳ, Sed est ἀχέφαλος καὶ ἀτελής, decem circiter capitibus primis mutilus, finem item lacu- 


441 PRTRI POSSINI ΡΒΖΡΑΤΊΟ. 42 


nis interpolatum ct injuriis &vi ac tempestatum corruptum habens. Vaticanus longe recen- 
loris est manus. In Barberino codice pertusis casu quodam foliis duobus, in capilibus ὅ 
ct 6 libri 1, hiatus totidem fuere, quos explere non potui ex Allatiano, qui primis, ut 
dixi, capitibus decem caret, nec ex Vaticano, qui non tam apographum historiz Pachyme- 
ris quam compendium est, diversis pleraque verbis exprimens, non paucis pretermissis. Re- 
curri ergo ad exemplar asservatum in bibliotheca regis Christienissimi Parisiensi, unde 
meo rogatu R.P. Philippus Labbe, quod opus erat ambabus lacunis cosquandis, diligen- 
ter excripsit el misit. . 

VI. Interpretationis non anxie addictis, sed et in paraphrasim aliquando redundantis hec 
peculiaris excusatio est in hoc omnium, qui Grece historias ediderunt, obscurissimo scrip- 
tore. Lectorum alii Grece sciunt, alii (que major turba est) non item. Neutrorum accom- 
modatam rationibus putabam versionem scrupulose sedulam, balbutientum et illautam, quee 
jejuna squalidis, intricata perplexis, ambigua confusioribus mutaret. Nam Grece quidem 
docti, si queis cupido insit indolem noscendi Pacbymeriansw dictionis, longe id assequen- 
tur facilius Greco ipso contextu protinus visendo, quam male terso intuendo velul quo- 
dam speculo interpretamenli sesquibarbari, latinitatem invitissimam per omnia Grecismi 
vestigia lutulento tramite reptantis. Caeeterorum qui una freti Laüne lingue peritia histo- 
riam hanc in manus sumenl, manifestum est non id votum aut destinatum esse, noctium 
et labyrinthorum ambagiosi scripti experimentum presens capere, potius quam abscondita 
defosseque illic fidei gestarum vere rerum liquido lucidoque testimonio doceri. Studui ergo, 
quo his obsecundarem, indagatum magno plerumque labore meo hujus scriptoris sensum 
quam clarissime proponere, adeoque, ubi res posceret, distincta e confusis, ex horridis nitida, 
plana e pravis, aperta ex enigmaticis reddere. 

VII. Erunt tamen (scio) quibus nec facti defensio probabitur. Hi vero vel ostracismo me, 
licet, exterminent, modo teste causam ascribant Proscriptum te volumus, quod tenebríco- 
sissimum scriptorem primo aspectu intelligibilem feceris. Sed meliora Venusinus augure- 
tur, e diverso responsans: 


Solventur risu labule, tu missus abibis. 


Enimvero si mentem scripli non asseqvitur,si affngit aliena, si non reprsesentat quidquid 
subest, jure vapulet interpres; donec quidem latentia produci, involuta exerit, obruta eruit, 
dum nucleum, succum intimum, meram medullam sententi& abstruse fracto extractam 
corüci, velut cibi cocti etcondili paratum legenti ferculum apponit, sinant isti morosi ser- 
viri suis commodis, οἱ vereantur id damnare unde, nisi dissimulant, se quoque ipsos juvari 
sentiunt. Nec eo tamen hsec trahi velim quasi nuspiam offendisse me arroganter asseve- 
rem, aut ubi meruerim culpari abnuam. Unum deprecor, ne judicium precipitetur, neve ad 
primam nevi speciem veru ac nigrum theta plagosus censor expediat. Cognoscere prius 
ne gravetur in glossario et notis, que me ad sic interpretandum cause impulerint. Vel ab- 
solvet vel ignoscet, vel mitius forte castigabit perspecto quid in resit. Typographi menda ne 
imputentur mihi cur postulem, quod ipsa ultro sequitas largitur ? ne multa graviaque ínter. 
venirent, cura est non mediocri certatum : ne ulla vel levia irreperent vitare ultra humanam 
facultatem fuit. Index precipuorum appensus ad calcem observationum est, cujus admonitu 
manu adjuvet qui adverterit, et benefacti locum occupet. Chronologicas contreversias (nam 
erant et hic nodi ejus generit digni vindice) in librum proprium seposuimus, cui ἐπίμετρον 
superjecium est Specimen sapientie Indorum veterum liber tertio succedentium invicem 
translationum gradu ex Indico, Persico, Arabico Grzecus factus, et velut tunc notissimus 
Constantinopoli, ab imperatore ibi apud hune nostrum concionante laudatus, qusrendi sui 
necessitatem imposuit haud aliter intellecturis locum in quo memoratur. Inventus in locu- 
plete talium pen», museo illustrissimi Allatii, ejus benigna gratia visus ἃ me Latineque 
redditus, ejusdem judicio et hortatu editus hic integer est, non invenusta, ni fallor, pere- 
grinitate placiturus. Vale. 


443 


GEORGII PACHYMER.E 


AAÀ 





l'EOPITOY TOY IIAXYMEPH 
MIXAHA IIAAAIOAOTOX 


GEORGII PACHYMERJR 
MICHAEL PAL/EOLOGUS 


SIVE 


HISTORIA RERUM A MICHAELE PAL/EOLOGO ANTE IMPERIUM ET IN IMPERIO 
GESTARUM. 


INTERPRE PETRO POSSINO 8. J. 


À. 


α΄. Προοίμιον τοῦ ξυγγραφέως, xal περὶ τῆς ἀληθείας A xal μαθὼν ἀκριδῶς παρ᾽ Gv τὸ πρῶτον ἑωράθη πρα- 


τῶν λεγομένων. 

[P. 4] Γεώργιος Κωνσταντινουπολίτης μὲν τὸ ἀν- 
ἐκαθεν, ἐν Νικαίᾳ δὲ xal γεννηθεὶς xal τραφεὶς, ἐν 
Κωνσταντίνου δὲ καταστὰς αὖθις ὅτε Θεοῦ νεύματι 
ὑπὸ Ῥωμαίων ἐγένετος, ἔτη γεγονὼς εἴχοσιν ἑνὸς 
δέοντος, τηνικάδε xal χλήρῳ σωθεὶς θείῳ καὶ ἀξιώ- 
μᾶσιν ἐχχλησιασριχοῖς διαπρέψας xal ἐς πρωτεχδίχου 
φθάσας τιμὴν, ἔτι δὲ xal ἐν ἀναχτύρων εἰς διχαιο- 
φύλαχα τιμηθεὶς, τάδε ξυνέγραψεν, οὐ λόγους λαδὼν 
ἄνωθεν ἀμαρτύρους, οὐδ᾽ ἀχοῇ πιστεύων μόνον, 
ὥσπερ πολλάχις συμὔαίνει τῷ βουλομένῳ γράφειν, 
ἥν τις λέγοι ἑωραχὼς Tj xal ἀκούσας αὐτὸς, πιστοὺς 
δ᾽ ἀξιοίη τοὺς λόγους, εἰ μόνον λέγοι, λογίζεσθαι, 
ἀλλ᾽ αὐτόπτης τὰ πλεῖστα οὕτω ξυμδὰν γεγονως, ἣ 


χθέντα, πλὴν δ᾽ οὐχ ἀμάρτυρα ἀλλὰ καὶ πολλοῖς 
ἄλλοις guvr(opojueva, ὡς ἂν μὴ ὁ ξύμπας χρόνος 
φύσιν ἔχων τὰ πολλὰ χρύπτειν συχναῖς xux)uak 
περιόδοις καὶ τάδ᾽ ἀφανίσῃ κατὰ μικρὸν ἐξίτηλα τῇ 
παραδρομῇ γιγνόμενα διὰ τὸ φανέντα χρόπτεσμ: 
πάντα ἀνάγχην εἶναι, ὥς πού τις τῶν σοφῶν fà 
καὶ ἀληθῶς ἐγνωμάτευσεν. Οὐ μὴν ὥστε καὶ ὃ 
ἀληθὲς περὶ ἀἁλάττονος τοῦ ψεύδους ποιήσασθαι πρὶ 
τοιούτων λέγοντα' ἱστορίας γὰρ, ὡς ἄν τις εἴποι, 
ψυχὴ ἡ ἀλήθεια, καὶ τὸ τῆς ἀληθείας χρῶμα ixi 
ναγχες ἱερὸν, ὁ δὲ πρὸ ταύτης τὸ ψεῦδος ἄγων ἄντί- 
xpuc ἱερόσυλος. Ἄλλως τε xal ἡμῖν ἥκιστα πρό- 
θεσις τοῖς πραχθεῖσι μέγεθος ἐντιθεναι ὡσανείπερ 
κινουμένοις ix. μίσους ἢ μὴν εὐνοίας, ὡς ἂν πλέον 


I. 


4. Progmium, de auctore hujus. historiz, et qua fide B unius testimonio erediderit,sed multorum affirma- 


ts scripserit. 


Georgius Constantinopolitanus genere, ortus et 
enutritus Nices, Constantinipolim rursus trans- 
latus, quando ea, sio Deo annuente, sub Romano- 
rum dominium rediit, annos tunc natus undevi- 
ginti, clero ascriptus ac primis Ecolesie dignita- 

, ibus ornatus,adeo ut usque ad protecdici honorem 
eveheretur,in palatinis quoque officiis diceophyla- 
cis magistratu honoratus, hec litteris tradidit,non 
rumores longe petitos nulloque testimonio probatos 
excipiens, neque solum fame fidens,ut sepe 1-12 
scribenti usuvenit, dum nimis facile creditur omni 
qui dicat se audisse aut vidisse,verum qui per me 
ipse pleraque viderim sio contigisse ut refero vel 


tioni concordi. Scripsit autem, ne tempus sneapie 
natura involvens ac legens multa, crebrisque suis 
circuitionibus obruens,hac quoque deleat fugientis 
ipso decursu. Necesse quippe est, que» aliquando 
visa sunt, contegi tandem, ut doctus quidam asse- 
ruit ab vere pronuntiavit.Sed neque par est de bis 
rebus dicentem mendacio minoris facere veritatem. 
Historie namque, uti quis dixerit, anima veritas ; 
et veritas ipsa revera res sacra est. Is igitur qui 
pluris facit mendacium, aperte sacrilegus est. Al 
neque propositum nobis est gestis aliorum pondes 
addere,quasi vel odio vel benevolentia moveremst, 
ut et quod male accidit, plus equo laceretur, δὲ 
quod belle cecidit, impensius celebretur, historia 


8i ab aliis acceperim, diligenter excusserim a qui- (| legentibus imponente. Quandoquidem enim qut 


bus primum ea sint visa dum flerent, ac nec sic 


cunque, ubivis terrarum gesta sunt, licet quidem 


445 


DE MICHAELE ΡΑΙΞΟΙΟΘΟ LIB. I. 


A46 


* 


ἢ εἰκὸς ἢ τὸ κακῶς ξυμδὰν διασυρείη ἣ τὸ εὖ ξυμ- Α ἄρξαντας, χἀντεῦθεν ἄρχεσθαι τὰ ἐκείνων ἐπιόντας, 


πεσὸν ὑμνηθείη, τοῦ λόγου τὰς ἀχοὰς γοητεύοντος. 
᾿Ἐπειδὴ γὰρ τὰ ὁπουδήπου πραχθέντα ἔστι μὲν xai 
διεξιάναι, οἷς δὴ xal λέγειν βουλομένοις ἐστὶν, ἔστι 
δὲ xal ἐᾷν ἀδόητα, μὴ ἀνάγχης ὑπούσης, νιχᾷ xat 
ἐμὴν γνώμην τὸ σιωπᾷν ἢ τὸ λέγειν ἄλλως ἢ ὡς 
ἐπράχθησαν, xal χρεῖττον δήπου τοῖς ἀχούουσι τὸ μὴ 
μανθάνειν ὅλως ἢ τὸ μανθάνειν ἄλλως fj ὡς ἡ ὄντως 
Ἱστορία βούλεται, ὡς ἐχεῖθεν μὲν τῆς ἁπλῆς εἰσα- 
γομένης ἐκείνης ἀγνοίας, ἐξ ἧς οὐ μῶμος προστρί- 
ὄεται, ἐντεῦθεν δὲ τῆς διπλῆς, ὡς τὸ μὴ εἴδέναι 
συμδαίνειν τὸν εἰδέναι οἱόμενου, οὗ δὴ καὶ χεῖρον 
οὐδέν. Οὐ μὴν ἀλλ᾽ οὐδ᾽ αὐτὸς ἐγχεχείρηχα ἂν τῇ 
γραφῇ, ἤν μοι μὴ Eme: ἐλπίζειν προϊόντος τοῦ χρό- 


νου [P. 5] τὰ χείρω vai ἔτι ξυμδαίνειν, Ex. τῶν πα- 


ρόντων xal τὰ ἐσαῦθις στοχαζομένῳ, ἢ μᾶλλον ἐχ B 


τῶν συμῤάντων λογιζομένῳ τὰ συμδησόμενα. Πολλῷ 
γὰρ δήπου εἰς ἀκοὴν ὠτίου θαυμασιώτερον ix τοιαύ- 
τῆς, ἦν δὴ xai γεγεύμεθβα, ἡσυχίας xal xataata 
σεως εἰς τάδε ξυμφορᾶς τὰ πράγματα προελθεῖν, [| 
τοιαῦτα φανέντα xai οὕτω τῆς προτέρας εὐθαλείας 
δεινοῦ χειμῶνος ἐπεισφρήσαντος χαταῤῥεύσαντα sio 
τὸ ἀχμάζον χαταυαυθῆναι, ὥστε μὴ ὀπώραν εὐθα- 
λεῖν, ἀλλ᾽ οὐδὲ ζωτικῆς τὸ πνεῦμα παράπαν μετέχειν 
χινήσεως. 

β΄. Διὰ τί τὰ τῶν πρότερον βασιλευσάντων ἐνθάδε οὐ 

μνημονεύεται. 


Τὸ γοῦν ἀνατρέχειν ἐπὶ τοὺς πρότερον ἢ καθ᾽ ἡμᾶς 


narrare argumenta dicendi qnaerentibus, licet et 
omittere indicta,nullu necessitate scriberecogente, 
satius profecto sit, ut ego quidem arbitror, silen- 
tio preterire quam secus ac gesta sunt tradere. 
Prestat enim legentibus nihil eorum scire quam 
contra ac vere acta sunt doceri. Illinc enim ins- 
cientia quaedam, et simplex illa quidem,innascitur, 
nullam inurens turpitudinem 13: hinc duplex 
oboritur ignoratio, homine scire ac putante quod 
omnino nescit ; quo sane nihil pejus. Verumenim- 
vero nec ipse scribendi provinciam aggrederet,nisi 
futura ex preteritis estimans, magnopere timerem 
difficiliora asperioraque imminere in posterum. 
Multo enim videlicetauditu mirabilius est ex tanta, 
quam degustavimus,tranquilitate in hanc;ultimam 
calamitatem decidisse res nostras, quam hec nunc 
ita composita que cernimus, procella quadam nova 


ingruente, ex hac prosperitate deturbari in pertur- D 


bationem adeo miseram, ut ex specie ac floreomni 
prioris felicitatis tempestas atrox ingruens vix tan- 
tum satis agrisque modo virentibus reliqui faciat, 
quanto esset opus, nondicam perducendis ad ma- 
turitatem fructibus, sed vel ad vitam intus vege- 
tabilem, cum spe proditurorum iterum quandoque 
germinum, sgre 80 misere tundam. 


2. Cur omissa priorum principum acta. 


Ceterum non facile, opinor,fuerit, vel si maxime 
cuperemus recurrere ad propria tempora,et ab eo- 
rum qui ante nostram etatem rebus prefuerunt 


ὅπως ἀσφαλῶς xal μεθ᾽ ὅτι πλείστης τῆς εὐδουλίας, 
ἧς οὐδὲν ἄμεινον, διῴχουν τὰ πράγματα, τὴν ἀρχὴν 
ἐντεῦθεν χατοχυρηῦντες, χαὶ ταῦτα περιγραφείσης 
εἰς μικρὸν ταύτης αὐτοῖς ἐπὶ τρισὶ καὶ μόναις ἐπι- 
πολαζούσαις ἀρχῆθεν ταῖς πόλεσι, Nixalq, Προύσῃ 
τε xil τρίτῃ Φιλαδελφείᾳ, τῆς πατρίδος ἐχπεσοῦσιν 
ἐξ ὧν αἰτιῶν ἴδμεν μαθόντες, οὔ μοι δοκεῖ, κἂν λέ- 
γεῖν θέλωμεν, ἀνυστὰ τῷ τε πολλὰ xal μεγάλα ξυμ- 
ὀῆναι μεταξὺ χρατούντων ἐχείνων καὶ πολλῆς εἰπεῖν 
μάλιστά δεόμενα ἀσχολίας, xal τῷ μηδ᾽ ἡμᾶς ἐς 
τἀχριδὲς εἰδέναι τί xol ἐφ’ οἵαις ταῖς αἰτίας ξυνέ- 
πεσεν ἕχαστα, ἄλλως τε ὅτι καὶ ἄλλοις εἰπεῖν ἐπῆλθε 
περὶ ἐκείνων, οὐ πεπλανημένους, οἶμαι, καὶ ὥστε 
μὲν σφᾶς ἑαυτοῖς ἀσφαλῶς πιστεύειν ἐπεξιόντας 
χαθ᾽ ἕγαστον, ἀλλ᾽ ἀχριδῶς καὶ ὡς εἰδότας ἐξ ὧν 
ἐπὶ τῶν πραγμάτων ἦσαν χαὶ περιῆσαν ἔτι εἷς τέλος 
πραχθέντων xal τὸ τοῦ χρόνου μηχάνημα ἄπρακτον 
Tv, ἅμα πραττομένων καὶ ἅλα γραφῇ δεδομένων, 
ἀντιμαχομένου xai ἀντισχοποῦντος οἷον τοῦ Ἑρμοῦ 
τῇ Λητοῖ, ἢ xxl μᾶλλον τὴν ἐχείνη» πρόοδον ἀναχό- 
πτοντος. Ταῦτ᾽ hoa xai τὰ xav' ἐχεῖνο συμύάντα 
τοῦ χρόνου ἐαδέον ἡμῖν ὡς οὐχ ἀἁνυστὰ καὶ ἄλλως 
τοῦ προχειμένου σχοποῦ ἐξαγώνια, "Ev δὲ καὶ μόνον 
τέως λεχτέον ἐστὶ, xal ἴσως οὐ περιττὸν, ὅτι xai 
μόνον ἐχεῖνό τινες αἰτιῶνται xal τῆς τότε τῶν 
πραγμάτων ἀσφαλείας xal χαταστάσεως καὶ τῆς νῦν 
ἀνατροπῆς καὶ συγχύσεως, [P. 6] πλὴν οὐ κατὰ ταὖύ- 


principatibusactisque repetendishujusquam modo 


( meditamur initium historie ducere,exponendo ut 


Secure consultissimaque, qua nibil praestantius, 
prudentia rempublicam gubernaverint, imperium 
ea maxime cura munientes, utcunque angustis il- 
ludipsumocircumclusum (inibus,trium videlicet dun- 
taxat relinquarum tum ipsiscivitatum,Nicee,Pruse 
et tertie Pbiladelphie, in quas exolusi patria, iis 
quas didicimus causis, confugere ibique se conti- 
mere coacti fuerant. Mahna, sane ac scriptione nec 
brevi digna imperantibus illis evenerunt: verum, 
14 ut duxi, nobis perdifficilia narretu, tum quia 
rerum illius temporis haudquaquam exacta certa- 
que ad nos est memoria perlata, consiliorum prte- 
gertim ac causarum, ex quibus quidque tuno ges- 
torum contigit suscipi ; tam quod istud argumen- 
tum preoccupatum ab aliis jam est, non mala, ut 
equidem arbitror, fide in eo versutis, sed ex pre- 
senti notitia eventus in ipsorum oculis tum viven- 
tium patratos fideli prosecutis historia, que res, 
prout gerebantur, ex visu et experientia statim in 
litteras mitteret, sic machinationes eludens tempo- 
ris, conantis semper obumbrare veritatem, et suo- 
rum flexibus lapsuum involutam, quasi ne exstet, 
obruere, commisis invicem videlicet ac jacula 
contra infesta minantibus, ut Greci aiunt, Mercu- 
rio et Latona, aut illo potius hujus artes ac vim 
pravertente, ac quasi machinam rumpente. Quare 
acta ejus temporisindictaintentataque nobis relin- 
quantur, utique ad rem quam agimus non perti 


447 


GEORGII PACHYMÉEUE 


448 


τὸν οὕτως ἔχον, ἀλλὰ παρὸν μὲν xal ὡς ἐχρην τελού- À xataxcís250::, τῷ δὲ τῆς θαλάττης μέρει οὐχ oto! 


μενον ἀσφαλείας, ἀπὸν δὲ xal ὡς οὐχ ἐχοῖν maüpopu- 
μενον τῆς παρούσης συγχύσεως. 


γ΄. Ὅπως οἱ παλα!ιοἱ κατωχύρουν τὰς ἄχρας. 


Ἐκεῖνοι τοίνυν δυοῖν μέσον &yüpoiv ἐναπειλημ- 
μένοι, ἐξ ἕω μὲν Περσῶν, ix δύσεως δ᾽ Ἰταλῶν οὐ 
μόνον τὸ πρὸς τῇ θαλάσσῃ ἀλλὰ καὶ τὸ ἀνώτατον 
κατασχόντων, καὶ εἷς στενὸν χομιδῆ ἀμφοτέρωθεν 
καταστάντες ὡς μηδ᾽ ἐλευθέρως ἀναπνεῖν ἐᾶσθαι, 
τῇ μὲν ᾿Ιταλιχὸν ἔχοντες συμμαχικὸν ἐπήεσαν Πέρ- 
σαις, τῇ δὲ Σχυθιχὸν προσλαθόμενοι ἄοτι τότε φανέν 
τε xal προσληφθὲν ἀνώθουν τοὺς ἹἸταλούς. Σχοπὸς 
δ᾽ ἦν ἐχείνοις ἀσφαλέσι τὸ μέσον χατοχυροῦν. Καὶ 
τὸ μὲν πρὸς θάλασσαν οὐχ εἶχον ὀχυρώματι ἄλλῳ fj 
θαλάσσῃ χκατασφαλίζεσθα! " οὐδὲ γὰρ ἦν, θαλασσο- 
χρατούντων τῶν ᾿Ιταλῶν xai προσκατεχόντων τὰ 
πρόσω, ἀσφαλῶς τὸ λοιπὸν διάξειν" τὸ δὲ πρὸς ἕω 
ὀχυροῦν εἶχον ἐρυμνοῖς τε xal δυσδάτοις ὁρέων, εἰ 
προλάδοιεν. Καὶ διὰ ταῦτα ἐπεὶ oox εἴχον ἄμα πρὸς 
ἑχάτερα μάχεσθαι, καὶ ὅτι τὰ μὲν πρὸς ἕω ὄρη μέχρι 
πολλοῦ ἀνέχοντα χαὶ τὸ ἀσφαλὲς χατεγγυῶντα Ῥω- 
μαίοις, Πέρσαις δὲ, ὡς εἰπεῖν, ἀμελούμενα, προσδο- 
χίαν παρεῖχεν αὐτοῖς κατασχεῖν χἀντεῦθεν ἀσφάλειαν 


nentía. Ünum ex illa tantum preterita memoria 
resumendum hic nobis non inutiliter, ni fallor,est, 
propte-zea quod ille tale est, cui 8oli quidam ad- 
soribendam putaateteecuritatem Lranquilitatemque 
qua tunc fuitrerum, et perversionem ac confusio- 
nem qua nunccernitur,unacausa contrarios effectus 


τ᾿ ἦσαν γοήσασθαι ὁγχυρώματι πρότερον fj τοὺς "Ica- 
λοὺς ἐχδαλεῖν, δ'ἃ τοῦτο πλέον μὲν ἐσπένδοντο Πὲρ- 
σαῖς xai ἀνιχωχὴν ἐδίδουν τῷ πολέμῳ τῷ πρὸς 
ἐχείνους, ἐτήσιον τέλος τάξαντες, ὃ δὴ καὶ ἐδίδουν 
οὐχὶ μικρὸν, τοῖς δ᾽ ᾿Ιταλοῖς ὅλαις ἐπεῖχον ὁρμαῖς. 
Συχνοῖς δὲ πόνοις xai ἀκαταγωνίστοις πολέμοις ἕνι- 
δοοῦντες ἐχείνους μὲν ἐξῶσαν, καὶ ναυσὶν οἷκείαις 
πὰραπλέειν παρεσχνηχότες τὴν θάλασσαν ἱκανὴν τοῖς 
ἐχεῖσε τῶν Ῥωμαίων οἰχοῦσιν ἐδίδουν ἀσφάλειαν, 
εἶτα νῶτα στρέψαντες ἑκόντων ἀκόντων Ηερσῶν τοῖς 
ὄρεσιν ἐπεδάλοντο, συχνοῖς δὲ τοῖς πανταχόθεν ἐποί- 
xot, καὶ ἰσχυροῖς χατασφαλισάμενοι ἐρυμνὰ τείχη καὶ 
οἷον δυσεπιχειρήτους θριγχοὺς τῇ ᾿Ρωμαΐδι ταῦτα 
χατέστησαν. 

δ’, Ὅπως τῶν ἐν ταῖς ἄκραις ἐπεμελοῦντο ἀνδρῶν xal 

πραγμάτων. 

Οὐ μὴν δὲ καὶ [P. 7] ἀτημελήτους τοὺς πρὸς τοῖς 
ὄρεσιν οἰκοῦντας εἴων, ὡς ἑτοίμους μεταναστάντας͵ 
εἴ που ἀμηγέπη ὡς ἐναντίοι προσδάλοιεν, μηξὲν 
ἔχοντας τὸ πεῖθον μένειν xai παρὰ δύναμιν, εἴ ποι 
παρείχοι, πρὸς ἐκεῖνα ἀνδρίζεσθαι " ἀλλ᾽ ἀτελείαις 
μὲν τοὺς πάντας, προνοίαις δ᾽ ἐχ τούτων τοὺς ἐπιδο- 


ξοτέρους, xal οἷς τολμῆεν τὸ φρόνημα, γράμμασιν 


Quare cum pares non essent binis e diversa parte 
sustinendis hostibus, ut saltem interim pax a Per- 
sis esset, arcibus eos inde presidiisque objectis 
summovere decreverunt. Nec nimis difficile id 
fuit, quod et longus ibi tractus erat asperorum 
montium, et custodia vallium,per quas arctus, er 


non eodem statu ac modo producente,sed tranquil. C transitus, ferme abOrientalibus alio intentis negi- 


litatem quidem operaute quoad presto fuit et pre- 
sens adhibita est, postquani vero (quod minime 
oportuit) neglecta eadem omissaque est, perturba- 
tionem inducente qua nunc laboratur. 


3. Ut arces a veleribus munita fuerint. 


Illi ergo duplici utrinque obsessi genere hostium, 
Persis quidem ab Oriente, ab Occasu Italis, non 
oram modo maritimam, sed et superiora 1285 occu- 
pantibus, et valde in angustum undecunque con- 
trusi, vix ut libere respirare sinerentur, aliquando 
quidem usi auxiliaribus Italis Persas 'incursabant, 
aliquandoScythicis adjuti armis, qua non ita pri- 
dem apparere in his parlibus et societate nobis 


gebatur. Dilato ergo consilio muniendi oppida ms- 
ritima in id tempus quo Italos continenti ejectot 
longe submovissent, in quo tunc potissimum labo- 
rabatur, quietem interea redemerunt ἃ Persis pac- 
tione tributi annui, quod ipsis non modicum pen- 
debant: sicque toto Italos impe:u ruerunt, cre- 
brisque laboribus ac bellis difficillimis insudantes 
eos tandem expulsos propriis 120 navibus trans 
mare deporlarunt,magna sic stabilita tranquilitatc 
Romanis illic degentibus. Inde a Persis, vellent 
nollent deficientes, muniendorum montium cura 
resumpta, multis et robustis undique convocatis 
advenis, sedes in iis stabiles aesignarunt, iisdem- 
que oustodiendas commiserunt munitissimas,quas 


jungi cepere, repellebant Italos. Hoc autem in istis D extruxerant opere solidissimo, 80 fere inexpu- 


difficultatibus potissimum spectabant, ut quod hinc 
atque inde medium inter ipsos et hostes ipsorum 
erat, munitis et valido ;presidio insesssis arcibus 
firmaretur. Ac maritimis quidem locis non aliud 
adjicere munimentum potuerunt quam ipsum mare: 
non enim licebat, dominantihus mari Italis et par- 
tem continentis presidio tenentibus, ita illum mu- 
nere limitem, ut nihil inde timeretur. Confinium 
Orientalium alia natura erat. Pretentis enim &b ea 
parte altis et preruptis montibus, magna spes erat 
intercluendi hostibus transitus, si juga et anguste 
fauces subjacentium vallium — preoccuparentur. 


gnabiles arces. Quo modo Romanorum reg optimo 
gane loco posuerunt. 
4. Ut curaverint praesidiarios arcium et res 
ipsorum. 

Ceterum istos sic objectos hostibus et ad pre 
sens,siPerss Ingruerent, defeclionis et transful 
periculum expositos, utpotenihil habentes quod& 
fideacstationeconstentiam su aderet,haudquaqus& 
imperatores necessariain tali periculo destituerunt 
providentia, sed tales effecerunt utipsis expediret, 
et omnino vellent, etiam supra vires Persis ob- 
sistere. Id censequebantur plena iramunitate tribu- 


449 


DE MICHABLE ΡΑΙΞΟΙΟΘΟ 1.18.1. 


490 


ἐσωροῦντο βασιλικοῖς. Kal δὴ τοῦ χρόνου προϊόντος A οἰκούντων βρενθυομένων, καὶ οὐδὲν ὅτι μὴ πλούτου 


ηὔξανον ταῖς περιουσίαις, καὶ πλοῦτος ἐπέῤῥει σφίσι 
συχνός. Παρ᾽ ὄσον δ᾽ ἐκείνοις ἐνευθηνεῖσθαι ξυνέδαινε 
τοῖς χατὰ τὸν βίον, παρὰ τοσοῦτον χαὶ πρὸς τοὺς 
ἐναντίους ἐθάῤῥουν, καὶ πολλοῖς τοῖς ἐκεῖθεν ἐτρύ- 
φων, νυχτολοχοῦντες xai ὁσημέραι τὴν τῶν ἐναντίων 
περικόπτοντες xa! τὰ πολλὰ ληϊζόμενοι. ᾿ξ ὧν συνέ- 
Óawsv αὐτοῖς μὲν ὁμόσε τοῖς ἀντιπάλοις χωροῦσι 
προθεθλῆσθαι τῶν ἐνδοτέρων, τοὺς δ᾽ ἐξαρτωμένους 
τὰς ἐλπίδας ἐκείνων ἐπὶ τῆς οἰχείας διατρίόειν ἀνέδην 
χαὶ ταῖς οἰκείαις προσανέχειν φροντίσι, τοὺς μέντοι 
ἐπὶ τῶν ἀρχῶν τῆς στρατηγίας ὄντας, τῶν ὄπισθεν 
ἀσφαλῶς ὡς olóv τε ἔχοντας, τὴν μάχην ἑτέρωσε 
τρέπειν χαὶ μὴ οὖσαν ταῖς ἐπιθέσεσιν ἐρεθίζειν, καὶ 
φθάνειν καχῶς διατιθέντας ἑτέρους πρότερον ἢ ἀνα- 
μένειν πάσχειν ἑτέρωθεν τὰ δεινά, Τὸ δὲ σύμπαν ἦν 
χατορθούμενον τῶν ἀχρῶν καλῶς ἐχουσῶν καὶ μηδ᾽ 
ἂν εἴ τι καὶ γένοιτο τῶν ἐχεῖ χαθυπειξόντων ἀνδρῶν, 
εἴ τι xal ἀντιτείνειν τολμῷεν οἱ ἀντικείμενοι, καὶ 
ταῦτα xai τῆς ἀρχῆς ἐγγύθεν οὔσης, ἀνθεξούσης 
ἑτοίμου πρὸς ἄπαν τὸ ἀντιστησόμενον. Καὶ τὰ μὲν 
πρότερα τοιαῦτα καὶ οὕτως ἔχοντα, οὐ μόνον αἷς ἐῤ- 
ῥέθη ἀτελείαις τε καὶ προνοίαις ἀλλά γε καὶ xagm- 
μεριναῖς φιλοτησίαις βασιλικαῖς τῶν τὰς ἄχρας 


torum ac vectigalium limitem hunc incolentibus 
indulgenda, annuis quoque ex fisco pensionibus 
illustriores ipsorum honorando. Unde procedente 
tempore aucta isti plurimum re familiari, magnas 
plerique opes congesserunt. Porro quo meliori 80 
commodiori loco res domestica ipsorum ac fortune 
erant eo fortius alacriusque in hostes irruebant, 
illecti ad hoc ipsum frequentandum audaciusque 
tentandum gustu prede non semel nocturnis insi- 
diis abacte, assiduisque inde incursionibus hostem 
vexantes, ejusque sic infringentes impetum,vastau- 
tes quin etiam agros ac terras lateque populantes, 
manusque obvias cedentes, ac ipsa interiora Per- 
aidis latrociniis et excursionibus infesta sollicitaque 
reddentes, eademque opera Romanis 12 leta domi 
et opulenta otia prebentes, secure deinceps ac sine 
hostili ullo metu familiaria curantibus. Indidem 
ducibus quoque Romane militie, quippe quos jam 
nihil retro vereri ac respicere cogere, securitas et 
facultas aderat vim alio vertendi, ultroque, cum 
opere pretium erat, lacessendi hostes alios, pre- 


vertendique bella imminentia, consjliaqué suspec- D 


tarum gentium mature preoccupaadi,saluberrimo 
auxilii genere, non expectante malorum exortum, 
et precavere damno publica satius habente quam 
ulcisci aut. seve grassantia depellere. Hi fructus 
erant insessarum validis istiusmodi presidiis ar- 
cium. Que ne unquam desererentur retrocedenti- 
bus presidiariis ob vim majorem urgentium eos 
interdum acrius Persarum, satis providebatur col- 
locatis opportune non procul abillo limite Romanis 
castris, unde auxiliorum quantum esset opus, in 
tempore submitti laborantibus posset. Hic status 
tum illic rerum fuit, imperatoribus, qui ea tem- 


σημεῖον ἐχόντων, χἀντεῦθεν xal ἀῤῥᾳθυμότερον μὲν 
φυλασσόντων, θαῤῥαλεώτερον δ᾽ εἰσδαλλόντων καὶ 
ἀντισχόντων τοῖς, εἴ πη ἰσχύσειαν, κανοποιοῦσι τὰ 


ἡμέτερα. 


ε΄. Ὅπως ἀλουσης πάλαι τῆς πόλεως παρ᾽ Ἰταλῶν 
ἐξησθένησε τᾶ χατὰ τὴν ᾿Δνατολήν' xal περὶ τοῦ 

Χαδηνοῦ. 

[P. 8] Ἔξ ὅτου δ᾽ ἡ Κωνσταντίνου πόλις Ρωμαίοις 
ἑάλω, καὶ ἦν μεταναστρέφειν ἀνάγχη τῇ πατρίδι τὰ 
τέανα, καὶ πρότερον τῶν ἄλλων οἷς ἦν τὸ χρατεῖν, 
ξυνέδαινε μὲν ἔνθεν ἐξασθενεῖν ἐχείνους τῇ διαστά- 
ctt τῶν βασιλέων, ἔδει δ᾽ ἐχείνοις πάντως προνοίας, 
xxi μᾶλλον ἐφ’ ᾧ καθ᾽ ἑαυτοὺς οὐδὲν ἧττον θαῤῥοΐεν, 
εἰ μηδ᾽ ἄλλοθεν, ἀλλ᾽ οὖν νεῦρα πολέμου τὸν σφῶν 
πλοῦτον ἔχουσιν. ᾿Αλλὰ χρόνῳ ὕστερον τῆς βασιλείας 
μεταπεσούσης Χαδιηνός τις, ᾧ δὴ καὶ τὸ τῆς ἐπαρ- 
χίας ἀξίωμα ἐσαῦθις ἐπέθηκεν ὁ «ρατῶν, τὰ πολλὰ 
παρ᾽ ἐκείνῳ δυνάμενος ἐξ αἰτιῶν ὅσον οὐκέτι ῥηθησο- 
μένων (ἐκεῖθεν γὰρ xal ὁ παρὼν λόγος εἷς κατάστα- 
σιν τὴν πρέπουσαν ἀναχθήσεται), ἐκεῖνος τοίνυν 
συμφέρον δοχεῖν ἐθέλων συμθουλεύειν τῷ βασιλεῖ 
(Παλαιολόγος δ᾽ οὗτος ἦν Μιχαὴλ) βουλὴν εἰσάγει 
τήνδε xai λίαν ἐπισφαλῆ, ὡς τὸ πρᾶγμα ἔδειξεν 


pestate reipublice preerant, utilissimam istam li- 
mitaneorum militum alacritatem in hostes foven- 
tibus non modo immunitatibus et pensionibus quas 
dixi preestandis, sed et quotidianis extra ordinem 
largitionibus operam insigniorem et clariora que 
fevrentur arces obtinentium facinora regie remu- 
nerando. Unde passim presidiariorum istorum tan- 
tum animi creverant, ut minima par ipsis officii 
videretur tueri commissas arces, quod ludibunde 
ac nullo negotio prestabant, nisi audacissime lon- 
gissimeque incursarent hostiles terras, apparatus- 
que Persarum, ai procederent ad perfectum, rebus 
nostris perniciosos futuros, in exorsu protinus ipso 
primaque molitione disjicerent. 


5. Ut. recepta olim ez ltalís urbe, debilitate res 
Orientales fuerint ; et de Chadeno, 


Ex quo autem recepta Constantinopolis a Roma- : 


nis est, et reducere quemque filios in patriam 
oportuit, principes maxime, contigit presidia fi- 
nium Persicorum debilitari ob imperatorum in 
urbem reversorum distantiam ; ex qua fiebat ut 
pensiones ad diem prius reddi solite nequaquam 
18 ea (ide solverentur, qua tunc opus vel maxime 
fuerat ad excitandos militares animos, ut vellent 
atque auderant quantum iis locis et temporibus 
publice necessitates poscebant. Tamen aliquate- 
nus huic incommodo medebatur, quod illis abun- 
dabant opes proprie, que belli nervos suomini- 
strarent, donec posteriori tempore, in deteriorem 
statum imperio prolapso, Chadenus quidam, cui et 
prefecture dign'tatem deinde imperator contulit, 
multum in aula pollens ex causis paulo post me- 
morandis (ab hujus eniin mentione nostra in suum 
finem historia procedet consilium suggessit impe- 


451 


GEORG!I PACHYMERJE 


452 


ὕστερον. Καὶ δεχθεὶς ὡς δῆθεν συμφερόντως λέγων, À ἐχειν) μόγις ὑπεῖχον ποοσοιχοῦντες ἀντέχειν. Kal 


πέμπεται χαταπρᾶξυι ἃ φθάσας βεοούλευται. Καὶ 
δὴ ἐπιστὰς ταχέως τοῖς τόποι (οὐ γὰρ ἦν πρὸς τὰ 
ἔπεσταλμένα βραδύνειν ὅλως αὐτὸν χαταρξάμενον), 
ἄνδρας βαθυπλούτους εὐσὼν xai χτήματ' xal θρέμ- 
μασι βρίθοντας, στρατεύει τούτους ἐκ τῶν στετέσων 
ἐχείνων χαὶ οἷς ὁ ἑχάστου βίος συνεχεχρότητο, χαὶ 
εἰς τεσσαράκοντα νομίτιλατα τῷ tvi συμποσώσας, 
χαὶ τούτων τὸ πλεῖστον ἐχ τῶν αὐτοῦ, τὸ λοιπὸν τοῦ 
τεθέντος τέλους, οὐκ ὀλίγον ὃν, τῷ βασιλικῷ ταμιείῳ 
εἰσχομίζεσθαι ἕταξεν. Ὅ καὶ πραχθὲν, πρώτως πα- 
θόντων τῶν ἀνδρῷν ἃ οὐχ ἤλπισαν πώποτε, ἐπέχλασέ 
τε τὴν προθυμίαν βουλομένοις, καὶ χαθυφείχεσαν τῆς 
δυνάμεως. 


ς Ὅπως οἱ Πέρσαι χατέσχον xi Ῥωμαΐδος 
pn. 
"Ἐντεῦθεν xal τοῖς τῶν Περσῶν μαχίμοις xai 


οἷς ἐν μαχαίρᾳ τὸ ζῆν, τῶν ἄλλων ὑποχλιθέντων 
τοῖς Τοχἄροις ἄρτι χατασχοῦσι τὴν τῆς Περσίδος 
ἀρχὴν, συμφέρον ἐδόχει ἀφηνιάζουσι καταφεύ- 
{εῖν πρὸς τὰ τῶν ὁρῶν ὀχυρώτερα xal τὰ πλη- 
σίον χατατρέχοντας νόμῳ λῃστῶν ἀποζὴῆν [P. 9]. 
Ὅ καὶ γεγονὸς συνέστησαν χατ᾽ αὐτοὺς πλεῖστοι, xal 
συχνάκις ἴσχυροὶ ἐπετίθεντο ἀσθενέσι νενομένοις τοῖς 
ἡμετέροις, καὶ περιόντες xat! ὀχίγον ἀδυνατούντων 
ὁπείχειν ἐποίουν. Καὶ τάχα ἂν ἐσχωροῦντες ὁσημέ- 
ραι τοῖς ἐναντίοις τῶν θριγχῶν παρεχώρησαν, εἰ μή 
γε ταχθείσαις ῥόγαις (τὰ γὰρ σφέτερα οὐχ εἶχον κατ- 


ratori (fuit is Michael Paleologus) valde pernicio- 
sum eveniu deprehensum, cum ipse utile putaret ; 
eoque probato, exsecutor ipse missus est qui sua- 
serat. Quare is celeriter in illas Orientalis limitis 
profectus arces, cum degentes in iis reperisset 
predivites homines latifundiis agrorum, gregum- 
que atque armentorum provenitus opulantos, mili- 
tari censu habito initaque pecunie cujusque sum- 
ma, stipendium singulis nummorum quadraginta 
constituit, quod reliquum erat, prelii non parvi, ex 
annuis illorum tractuum vectigalibus, fisco dein- 
ceps praecepit reddi. Hinc evenit primum ut presi- 
diarii, que imminitne timuerant passi, frangerentur 
animo et antiquam alacritatem bellandi perderent, 
moxque, ut fit, minutis copiis multo infirmiores 
redderentur. 


6. Ut Perszx occuparint Romani limilis montes. 


Posthec viris fortibus inter Persas, quibus omnis 
vivendi spes et conditio in armis erat, caeteris in- 
clinatis ad Tocharos, qui nuper imperium Persa- 
rum occuparant, rebellantibus, visum opportunum 
est refugere 19 ad claustra castellaque montium, 
et inde vicina incursando raptu ac predis victui 
querere. Id consilium quo exsecutioni mandarent, 
convenerunt plurimi, vilidaque identidem conflata 
manu infirmiores jam nostros sunt adorti, ct pau- 
latim cireumveniendo tenues opibus et prioris 
parte haud modica potentie destitutos facile coege- 
runt sibi cedere. Et arces quidem ipsas quo minus 


ἀντεῖχον τέως, τὰ πλεῖστα μὲν xal ἐξ ἑαυτῶν, ἦν 
δ᾽ αὖ χαὶ πολλῶν ἐπεισφρούντων τῶν ἐναντίων δξλα 
τιρέντες τῷ ἡμετέρῳ στρατεύματι xal ἄπρακτον πολ- 
λάχις τὴν ἐχίνων ἐπισύστασιν χαθιστῶντες, Kai ταῦτ᾽ 
ἦταν ἕως ἐδίδοντο ἐόναι χα' οἷς ὡρισμένοις κατὰ τὸ 
σύνηθες. {Πλὴν ουλάσσεσῦχι μόνον ἦν τὸ καχὸν ἐπιὸν, 
xai μὴ προτ,ωρεῖν στῆς ἔτι μηδὲ περιγίγνεσθαι, 
ur) αὐτοὺς ζητεῖν χαχοῦν τὴν ἐκείνων χαταστρί- 
ψαντας, ἀλλ᾽ ξαυτοὺς συντυηοεῖν ἐπὶ τῆς οἰκείας μέ- 
νοντας, ὡς μαχουμένων μὲν, ὅτε ἐκεῖνοι ἐπὶ μέσυν 
τῆς ἡμετέρας τὸν πόλεμον ἐξενέγκαιεν, μὴ μαγου- 
μένων δὲ, εἰ μὴ ἐκεῖνο! θέλοιεν πολεμεῖν. Ἐπεὶ δὲ 
xal περὶ ταύτας οἱ ἀγχοντες ἐγλ'σχαεύοντο, xz! μέ- 
λις χαὶ ὑπερήνερον xa! παρὰ τὸ ἀρχαῖος μεῖον ἦν 

13 διδόμενον, ἐφ’ ᾧπερ καὶ οἱ κατὰ καιρτὼς τῶν 

στρατευμάτων ἡγεμόνες μερίτας ix χλεμμάτων Vr 

τοὺς εἰσῆγον, ἀπιύλετο μὲν ἡ πληθὺς ἐχείνων, τῶν 

μὲν ἔργον uayalzas γεγονότων, τῶν δὲ xal προσγω- 
ρησάντων τοῖς ἐναντίοις, ἄλλων δὲ χαὶ ἀλλαχοῦ που, 
ἐπεὶ οὐχ ἦν ἐχεῖσε ποοσμένουσι φευκτὰ τὰ δεινὰ, 
μετοιχησάντων xal ὡς εἶχον διχγαγόντων τὸν βίον, 
χατὰ πολλὴν δὲ τοῦ χωλύσοντος ἐρημίαν κατέσχον o 
ἐναντίοι τὰ ὀχυρώματα, ἐξ ὧν xal κατατρέχειν otc. 
τ᾽ ἦσαν, ὁσάχις ἦν αὐτοῖς βουλομένυι:ς, xal χαχῶς 
ποιεῖν οὐχ ὅπως τοὺς προσχώρους (τοῦτο viz εἶχον 
αὐτόθεν), ἀλλὰ xal ὧν ἐς μακρὰν ἀπεῖχον. Τοῖς δὲ τῶν 
Ῥωμαίων στρατεύμασιν ἀσχολίχν παρεῖχον οὐ ciy 


quotidianis valentiorum insultibusfracti desereren! 


(; hostibusque dederent, sola prohibuit stipendionz 


ab imperatore solutio, eatenus satis certa fide faci. 
Cum enim propria jam non haberent quee defen- 
derent, solo illo recte numerati stipendii vinculo 
utcunque in officio continebantur, eatenus taptum 
ul contra oppugnantes e vicino Persas propugnpa- 
cula castellaque tuerentur; uc δὶ quando majori 
ea vi Perse coeuntes adorirentur, necessaria € 
nostrorum castris auxilia evocarent, quibus Sape 
in tempore adjuli conatus hostium reddiderunt 
irritos. Res eo loco fuerunt, quamdiu processerunt 
ex imperatoris fisco statis pensionibus representata 
stipendia de more. Toto enim illo tempore presi- 
diarii non quidem ut quondam longe submovebart 
Persas et damna ipsis reponebant, excurrentes in 
terras eoruim,et illorum agros regionesque vastan. 
tes: tamen, ut dixi, loca obtinebant ipsis credits 
castrisque ac vallo clausi fortiter obstabant oppu- 
gnantibus, cessantibus et negotium non facessenti- 
busdeceteronon molesti. At postquam parcius dein- 
deacmalignius ceperuntstipendia persolvi,et naque 
δα diem neque 30 pari ac prius summa pecudes 

militibus numerabatur, quinetiam missi eo ομὲ 

intervallis duces exercituum prede ex hoste pet 

divisores se constituerunt, parte videlicet majer 

sibi ipsis exceptu, Romanorum illum limitem teen- 

tium multitudo varie dilapsa consumptaque et 

plerisque cesis, multis qua vi qua coacta deditiooe 

hosti subjectis. Sic demum arces in Persarum 


453 


DE MICHABLE PALJEOLOGO LIB. I. 


A54 


tuyoUcav, πρὸς ἐκείνους ἐφ᾽ ᾧπερ ἐπισχεῖν ἐς dsl A προνόμιον εἶχεν ἐκ παλαιοῦ εἰς χεῖρας ἄγειν τὸν 


ῥέπουσι, καὶ τῶν ἄλλων ἀφεμένοις οὐχ ὀλίγης χρῃ- 
ζόντων ἐπικουρίας, καὶ μᾶλλον τῶν πρὸς δύσιν, ἃ δὴ 
χαὶ χενωθέντων τῶν ἀνατολιχῶν ἐχεῖσε τάξεων πρὸ 
τέλους ἢ ταῦτα γενέσθαι μὴ ὅτι γε τὰ ἔῴα προσεζη- 
μίουν, ἀλλὰ xai κατ᾽ αὐτὰ ἀπόρως εἶχον τῶν δυτιχῶν 
ποτὲ μὲν ἐφ᾽ ἡμᾶς, ποτὲ δ᾽ ἐπ᾽ ἐχείνους τρεπομένων, 
xai τῇ τῆς γνώμης ἀστασίᾳ τριδὴν ἐμποιούντων τοῖς 
ἀμφοτέροις, ὡς παρόντων μὲν τῶχ στρατευμάτων 
χωρὶς ὑποκλίνειν ἀνάγκης, ἀναχωχῆς δὲ γενομένης 
ἐπὶ σμικρὸν πρὸς θάτερα αὖθις ῥᾳδίως τρέπεσθαι. 
εἰ μόνον ἴοιεν μεθ᾽ ὅπλων ἐπ᾽ αὐτούς. Οὕτω δ᾽ ἐχόν- 
τῶν τῶν τῆς ἀνατολῆς [P. 40] xai οὕτω τῶν δυσχε- 
ρῶν ἐπιόντων, ἐς ὃ τύχης ὕστερον τὰ χεῖθι πράγ- 
ματα προὔδησαν ἐσαῦθις ἐροῦμεν, προσθέντες xal 
τὰς αἰτίας’ τέως δ᾽ οὖν ἐπαναλαύόντες τὸν λόγον, 
τὴν ἀρχὴν, ἐξ οὗπερ xal οὐ χεῖρον ἄρχεσθαι, μετα- 
στήσομεν. 
C. Ὅπως ἐπὶ βασιλέως 
εἰς βασιλεῖς πίστει ὁ 
κατησφαλίζετο. 


Ἤδη μὲν αὐτοχρατοῦντος μετὰ πατέρα τοῦ Λά- 
σχαρη Θεοδώρου, ὁ ἐπὶ θυγατρὶ αὐτανεψίου ἐχείνου 
γαμδρὸς ὁ Παλαιολόγος Μιχαὴλ τῷ τοῦ μεγάλου 
χονοσταύλου διαπρέπων ἀξιώματι (τὸ δ᾽ ἀξίωμα 


τοῦ ᾿Ιωάννου ἐπὶ τῇ 


Παλαιολόγος Μιχαὴλ 


venerunt potestatem ; ex quibus erumpentes age- 
rent ferrentque Romanum limitem quoties liberet, 
Romanisque exercitibus molestissimum negotium 
preberent, alia, presertim in occiduis partibus, 
quantumvis urgentia et ope vel maxime indigentia, 
ut his obsisterent, omittere coactis, Que erat 
misera οἱ reipublice damnosa jactatio copiarum 
nostrarum, nunc a Persis, cum eos minuto numero 
citra magnum periculum instantes cernerent, ad 
Romanos 86 convertentium, rureus cum redire 
iidem fortiores formidolosioresque nuntiarentur, 
co respectantium totaque vi occurrentium, iata 
quadam incertitudine consiliorum ac desaultoria 
vicissitudine bellandi magnam securim infligente 
successibus ac tiünquilitati publice. Hoc statu 
Orientalem rerum, et in hunc modum ingruenti- 
bus adversis, quo tandem res nostras fortuna de- 
truserit, deinceps narrabitur expositis eventuum 
causis. Adeoque hinc sumpto exordio historiam 
auspicabimur. 


ἔχοντα τοῦτο ἅπαν τὸ ἐξ ᾿Ιταλῶν στρατιωτικὸν xal 
ὑπήχοον) ὕποπτος μὲν εἰς βασιλείαν ἀεί ποτ᾽ ἦν 
καὶ δῆλος, ἐξ ὧν ὑποχαθημένων εὖχε, νεωτερίσων, 
εἰ χαιροῦ λάδηται, τὰ πιστὰ δὲ δοὺς τῷ τοῦ χρα- 
τοῦντος πατρὶ ἀσφαλέσιν ὅρκοις, xxi δὴ wal ἀρχιε- 
ρατικχῖς ἐμπεδωθεὶς ἀφοριζούσαις τῶν πίστων 
ἐχεῖνον ἀραῖς, εἴ που xai ἀποστατεῖν προαιροῖτο 
χαὶ δυσνοεῖν ὅλως τοῖς βασιλεύουσιν. Καὶ ταῦτ᾽ 
ἐπράττετο, ὅτε τὴν τῶν δυτιχῶν ἐμπεπιστευμένος 
παρὰ τοῦ βασιλέως ἀρχὴν αἰτίαν ἔσχε τοῦ συνθήχας 
ποιεῖν δι᾿ ἀποῤῥήτων πρὸς τὸν δεσπότην τῶν δυτι- 
χῶν Μιχαὴλ τὸν Αγγελον, ἐφ᾽ d χατεγγυῆσαι τὸν 
δεσπότην ἐχείνῳ τὴν ἰδίαν παῖδα πρὸς γάμον, αὐτὸν 
δὲ παραδοῦναι τὴν τοῦ βασιλέως χώραν, καὶ ὑπ’ 
ἐχείνῳ γενόμενον συμπράττειν ὡς εἰχὸς τὴν ἀρχὴν 
τῷ δεσπότῃ καὶ πενθερῷ. Προσαγγελθεὶς δ᾽ ἐπὶ 
τούτῳ πρὸς βασιλέα πρὸς οἰχέτην, ᾧ δὲ καὶ τὰ τῆς 
βουλῆς, ὡς ἐχεῖνος χατηγορῶν ἔλεγε, προσανετί- 
θετο, ἀνήρπαστό τε τὴν ταχίστην παραλυθεὶς τῆς 
ἀρχῆς, xai τῇ φυλα-:ἢ σιδηρόδετος ἐῤῥιπτεῖτο, Μὴ 
δήλου δὲ γενέσθαι δυναμένου τοῦ χατηγορήματος, 
ἄδηλον ὃν εἴτ᾽ ἀληθεύοι ὁ προσαγγέλλων, ὡς ἐχεῖνος 
ἰσχυρίζετο, εἴτε συκοφαντοίη, ὡς ὁ Παλαιολόγος 
ἀντεπιφέρων ἔτοιμος ἦν ὑπὲρ ἀληθείας μονομαχεῖν 


cum spe aliqua tentande opportuna occasio pre- 
beret. Fidem ille tamen parenti imperatoris fir- 
missimo jurejurando astrinxerat : et se ultro, sub- 
jiciens pontificalium anathematum diris quam ma- 
xime borrendis, si unquam aut deficere aut omnino 
dissidere ab impecatoribus in animum induceret 
persuasisse videbatur se constantem in officio futu- 
rum ; cum Occidentis procuratione sibi ab impe- 
ratore credita, initarum occulte pactionum cum 
Occidentis despota Michaele Angelo insimulatus 
est. Nimirum inter eos convenisse ferebatur, ut 
despota flliam desponderet Paleologo, ille vicissim, 
pro ea qua polleret apud imperatori subjeotas gen- 
tes et apud exercitum auctoritate, ambitu οἱ suf- 
fragatione suo viam ad imperium socero muniret. 
Hac de re apud imperatorem per familiarem dela- 
tus (quem totius consilii, ut ipse accusando aiebat, 
participem fecerat) actutum compreheneus et re- 
dactus in ordinem ocatenisque contrictus carceri 
traditur. Ac quanquam nullo satis evidenti ex- 


7. Ut imperante Joanne, Michaelis Fakzologi fides D stante tanti criminis indicis, merito dubitaretur 99? 


erga imperatores firmata fuerit. 

211 Imperante jam Theodoro Lascari post patrem 
qui filiam nepotis ejus ex fratre matrimonio sibi 
junxerat, Michael Paleologus, magni convostauli 
dignitate conspicuus, et istius magistratus veteri 
jure ac privilegio Italioas omnes copias in potestate 
bsbens, semper obnoxius suspicionibus affectati 
regni, vota ejus generis mente clam intima sub- 
sidentia frustra ipso celante, cum vltro indiciis 
erumperent, manifestum argumcntum prasbuisse 
visus sst ambitionis inhiantis novitatibus, et ad 
aliqnid audendum prorupture, si se ulla rei 


verane delator ferret, ut ipse contendebat, an ca- 
lumniatur, uti contra pertendebat Paleologus, 
paratum se exhibens a1 suum innocentiam singu- 
laris certaminis experimento comprobandam, que 
dubiarum accusationum purgandarum ratioantiquo 
imperatorem comprobato usu invaluit, tamen nec 
sic amoleri suspicionem aut plene diluere cogitate 
defectionis crimen valens, longo tempore vinctus 
detinebatur. Cumque diu nullus esset qui pro tam 
suspecto reo imperatorem alloqui auderet, exsti- 
tit tandem tunc patriarchatus honore prefulgens 
Manuel, qui cum jam plures menses in Lydia una 


Abb 


GEORGII PACHYMERJE 


456 


χατά τι χρατῆσαν ἐπὶ τοῖς ἀδήλοις τῶν προσαγγε- À στοῖς ἀρχιερεῦσι, στέλλει πρὸς “ὃν κρατοῦντα, 


λιῶν ἀρχαῖον ἔθος τοῖς βασιλεῦσιν, ὅμως τὴν ὑπο- 
ψίαν οὐχ εἶχε διολισθαίνειν χαὶ τὸ τῆς ἀπιστίας ἔγ- 
χλημα εἰς τέλος διαδιδράσχκειν, ἀλλ’ ἐφ᾽ ἱχανὸν 
χρόνον τῇ φυλαχῇ κατείχετο δέσμιος, xai ἡ ὑποψία 
προσῆν. Ὡς δ᾽ οὐχ ἦν ὑπὲ; ἐχείνου ἄλλον τολμᾷν 
xal πρεσδεύειν [P. 11] τῷ βασ'λεῖ, ὁ τηνικάδε πα- 
τριαρχεύων Μανουὴλ ἐπὶ μησὶ πλείστοις συνδιάγων 
χατὰ Λυδίαν τῷ βασιλεῖ, ἐπεὶ πρὸς ἔδοξον ἦν καὶ 
δῆλος ἦν ὁ κρατῶν πρὸς χάριν τελεῖν t: τῷ ἱερεῖ 
προθυμούμενος, αὐτίχ᾽ ἐχεῖνος ἀφεὶς τἄλλα τὴν 
ὑπὲ 9 σιδηροδέτο: ἐσθεί ἰσῆγε i| ὦ 
p τοῦ σιδηροδέτου πρεσθείαν εἰσῆγε, καὶ ὡς 
συχοφαντούμενον ἱχέτευε κχατοιχτείρειν « El δ᾽ 
ὄν, ἀλλὰ μὴ παρὰ σοὶ χαθαρῶς, ἔ τῆς ὑποψία 
02V, a μη P 9 *) 97, v5. v $ 
ἀφεῖται, ὦ βασιλεῦ, ἀλλ᾽ ἐχεῖνος τὸ πιστὸν δώσει 
πρὸς τοὐπιὸν, τὰς τῆς ᾿Εχχλησίας ἐφ᾽ ἑαυτὸν ἐπιτι- 
^ jp" » N LÀ ^ JA 

μήσεις καταδεξάμενος, αἷς xat μᾶλα χατεμπεόου- 
μενος χαὶ αὐτὸ δὴ τὸ ἀκατέργαστον τοῦ νοὸς περὶ 
ἀποστασίας ἐνθύμιον οὐ προσήσεται, ἀλλά γε Χρι- 
στιανὸς ὧν τὴν τοῦ Θεοῦ δίχην φυλάξεται, καὶ ἀδόλως 
ἐμμενεῖ τοῖς ὅρχοις εἰς τὴν πρὸς σὲ πίστιν xai τὸ 

" μὴ - 4 ^r 

γένος τὸ σόν. » Οὕτως εἰπόντα δυσωπεῖ τὴν ὄξησιν 
6 χρατῶν, xal ἐπινεύει πρὸς τὴν τοῦ xataxoltou 


συμπάθειαν, εὐμενῆ συνόλως ἐχείνῳ τὴν ἰδίαν 
γενέσθαι ψυχὴν κχατεγγυησάμενος, εἰ κἀχεῖνος τὰ 


τῆς εἰσέπειτα πρὸς αὑτὸν εὐνοίας, ὡς ὁ ἱερεὺς 
ὁπέσχετο, πιστὰ καταστήσειε. Καὶ δὴ περὶ που 
τὴν ᾿Αχυράους ὁ ἱερεὺς γεγονὼς, σύναμα xai πλεί- 


cum imperatore fuisset alque in procinctu esset ad 
reditum, appareretque imperatorem ita in eum af- 
fectum ut non gravate concederet, si quid gratie 
loco posceret; omnibus aliie omissis preces obtulit 
pro Paleologo,et ut ejus tanquam calumniam passi 
miseretur oravit. « Quod si, o imperator, aie- 
bat, suspicionem de illo non plene deponis, at 
ille quidem in posterum qualicunque ac quanto- 
cunque voles fidei pignore tibi cavebit, seque cen- 
surigEcclesie subjiciet,quarum incurrendarum met 
vel ipsam defectionis umbram avereaturus omnino 
sit. Homo enim Christianus judicium utique Dei 
perlimescet, et ejus comminatione sancitis firme 
stabit promissis ; nec obligatam tali ceremonia tibi 
80 tuo generi fidem unquam in animum inducet 
fallere. » Hec loqentem illum imperator reveritus 
damnati carcere liberationem 223 annuit polli- 
cens insuper animo 80 in illum plane benevolo 
futurum, siis quoque pro se, uti patriarcha spon- 
debat, suum erga principem studium fidemque 
prestaret. Hinc cum apud Achyraum patriarcha 
cum plurimus simul presulibus aliis udesset,mittit 
ad imperatorem, prout ipse discedenti prescripse- 
ret, e familiaribus unum sacerdotio preditum, quo 
imperator excepto auditoque solvit continuo Paleo- 
logum vinculis et ad ipsum patriarcham perlibenter 
mittit cum comilibus pariler liberatis. Eo cum per- 
venisset, postquam audivit graves in synodo et ac- 
commodatas causes ac tempori ad minitiones et com- 
minationesPatrum ,obnoxis professus nihil recusare 
secanonice animadversionis ac penarum si deinceps 


οὕτως ἐχείνου πρὸς τὸν ἀρχιθύτην συνταξαμένου 
χαὶ οὕτω τἄξχντος, τινλ τῶν αὐτοῦ οἰχετῶν xai 
ἱερωσύνῃ κοσμούμενον, ὃν ὁ χρχτῶν δεξάμενος ἀνίη σι 
μὲν παραυτίχα τὸν χατεχόμενον τῶν δεσμῶν, ἀπο- 
λύει δ᾽ ἀσμένως ποὸς τὸν ἱεράρχην, ὀπαδοὺς αὐτῷ 
συνεξαγαγών. "Apa γοῦν ἐπέστη xal ἅμα παρὰ τῆς 
συ όδου tX £'xóta ἐνωτισάμενος τὴν ἐχείνων ἐπιτί- 
4 ^ -- M 
μησὶν εἰς dayaxi τῶν πρὸς βασιλέα ἰδίων ὅρκων 
βεδαίωσιν δέχεται. Καὶ πρὸς τὸν κρατοῦντα αὖθ'- 
ἐπανιὼν πολλῆς τῆς παρ᾽ ἐχείνου εὐμενείας ἐτύν- 
χανεν. Οὕτω τοιγαροῦν ἔχὡν καὶ οὕτω σπεύδων 
ἑαυτὸν φυλάττειν πάσης χαχυποψίας ἀνώτερον, x«i 
μᾶλλον ὅτι καὶ ἀξιώματος ἐπέδη μεγίστου, πολλῷ 
πλέον πρὸς τὸν μετ’ αὐτὸν τὸ χράτος ἔχοντα dava: 
τῆς ὑποψίας διεφυλάττετο. 
η΄. Ὅπως ὁ δεύτερος Λάσχαρις πολλοὺς τῶν ἐν ἀξιώ.- 
μᾶσιν ὑπερορῶν ἑτέρους ἀντιχαθίστησι. 

᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ θερμὸς ἦν ἐκεῖνος πρὸς πάντα, ἔτι Ux 

s 4 - - ^ . 
καὶ τὴν τοῦ [P. 12] καταφρονῆσαι ὁόξαν (ἣ γὰρ νότος 
ἐπεισπεσοῦσα xal μᾶλλον τρύχουσα ἔπειθε δεινὰ 
M AL ^ A5 "^ δ [ 
ὑπιδέσβθαι), παραλύει μὲν τοῦ ἀξιώματος εἷς πρωτ-- 
δεστιαρίου τεταγμένον τιμὴν τὸν 'Ραοὺλ ᾿Αλέξιον. 
ᾶΆ 4 4 
ἀντεισάγει δ᾽ εἰσ ταύτην τὸν ἐξ ’᾿Ατραμυτίου Teu 
Υἱὸν τὸν Μουζάλῶνα, συνοιχίσας αὐτῷ καὶ τὴν ἃ 
Κανταχουζηνῶν Θευδώραν, τοῦ Παλαιολόγου οὖσαν 
ἀδελφιδῆν, τὸν δὲ μετ᾽ ἐχεῖνον ᾿Ανδρόνικον μέγαν 
δομέστιχον, KAotctx τὴν τοῦ Ῥαοὺλ θυγατέρα οἱ 


peccaret, novum fidelitatis inviolate juramentum 
proprie sibi dictata ab iis formula concepit; sicque 


C ad principem reversus, magna est ejus bene 


lentia et significatione gratie dignatus. Hoc i? 

suarum statu rerum invigilabat sibi acriter, undi 
que circumspiciens ac sollicitissime observans, qao 
se omni superiorem prava suspicione servaret. [a 
eaque cura custodiaque perseverebat eo intentius, 
qno sein maxime apice dignitatis magis expo- 
situm invidie imperantiumque offensioni cernebat, 
presertim junioris ipsorum et successoris in prin- 
cipatu designati, a cujus presertim  guspicaci 
animo sibi et timebat et quantum poterat cavebat. 


8. Ut junior Lascaris plures e magistratibus con- 

temptim umaveri:, aliis suffectis. 

At quoniam hic ingenio ardenti cum praeceps in 
alia cuncta ferebatur, tum faclllimus erat ad opi- 
nandum sese contemni (morbus enim quo tene 
batur et multum urgebatur, opportunum eum pa- 
ratumque talibus credendis rebusque quas audire! 
aut cerneret in partem  sequiorem interpretendis 
faciebut), Raulem Alexium protovestiarii diguitab 
ornatum privat magistratu, et ejusin locum 
movet Georgium Muzalodem Atramyttinum, 
cui et Theodoram e Cantucazenorum gente, 1 
laologi neptem ex sorore, dedit conjugem. Huje 
quoque fratrem minorem Andronicum magst 
domesticum creat, collocata ipsi in maatrimobio 
Cloista Raulis filia. Tertium denique horum frt 
(rem prothieracarium sive summum  aocipilraria 





457 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. I. 


498 


συναρμόσας͵ τὸν δὲ τρίτον τῶν ἀδελφῶν προδάλλε- A δεδιότα διὰ τὴν ὑποτρέχουσαν τῆς ἀρχῆς ὑποψίαν. 


ται πρωθιεραχᾶριν, ἄνδρας οὐχ εὐγενειας μὲν μέτ- 
ἐχοντας τὸ παράπαν, εἰς παιδοπούλους δὲ αὐθεντο- 
πουλευομένῳ τεταγμένους αὐτῷ. Δύο μέντοι γε τῶν 
μδγιστάνων τῶν ὀμμάτων στερεῖ, ὧν ὁ μὲν εἷς υἱὸς 
ἣν τοῦ Στρατηγοπούλου ᾿Αλεξίου, ὁ Κωνσταντῖνος, 
ὃς ἠξιοῦτο καὶ κήδους (τὴν γὰρ ἀδελφιδῆν τοῦ βασι- 
λέως ᾿Ιωάννου ἐχείνου διδόντος εἶχε) περιφανοῦς 
xai μάλα λαιιπροῦ, ἅτερος ὁ Φιλῆς ἦν θεόδωρος. 
Καὶ πόλλ᾽ ἄττα ἐχαινοτόμει, τὴν ὀφοὺν τῶν πρὸς 
αἵματος καθαιρῶν, καὶ τὸ ἀσφαλὲς ἐντεῦθεν ἑαυτῷ, 
ὡς ᾧετο, προμηθούμενος * οὐ γὰρ ἀναπνεῖν εἶα 
ἐχεῖνον ἡ νόσος. νύχτωρ καὶ μεθ᾽ ἡμέραν τὰ μὴ καλὰ 
φανταζόμενον. 

θ΄. Ὅπως ὁ Κότυς τὸν Παλαιολόγον παρασχευάζει 

αὐτομολησαι πρὸς Πέρσας. 

Τότε δὴ xal τοῦ Παλαιολόγου εἰς χεφαλὴν τεταγ- 
μένου Μεσοθυνίας xai αὐτῶν ὀπτιμάτων ἐκείνου 
προστάξαντος, xal τὰ πολλὰ κατ᾽ ᾿Ιταλῶν πράττον- 
τος, προσῆν τις τοῦ παλατίου. Κότυς ἐπώνυμον τῷ 
ἀνδοὶ, καὶ εἰς τὰ μάλιστά οἱ τῶν φίλων ὦν. Καὶ 
δῆλος ἦν περὶ τούτῳ ἀγωνιῶν ἐξ ὧν πρὸς αὐτὸν 
διεξήει, xal, «Εἴ μὴ φυγαδείᾳ χρήσαιο, » ἔλεγεν, 
« ἡμερῶν ὀλίγων εἰς μέγα συμφορᾶς τὰ χατὰ σὲ 
προδήσεται. ᾿Αλλ᾽ οὐδ᾽ ἐμοὶ τοὐντεῦθεν ἀκίνδυνον 
μένειν, ἀλλ᾽ αὐτομολητέον πρὸς Ἡέρσας xal ἀμφοτέ- 
ροις, εἴ σοι μέλει τῶν ὀφθαλμῶν. » Ταῦτα λέγει, 
xal πείθει πληροφορῶν φίλος ὧν τὸν ἀεὶ περὶ ἑαυτῷ 


venationis et regii aucupii prefectum nominat, 
homines ratricie nobilitatis prorsus expertes, sibi 
vero puerili famliaritate notos ac commendatos, 
quod ipsi ab infantia inter honorarios ephebos 
apparuisseut. Duos quin etiam ex optimatibus 
oculis privavit ; quorum alter filius fuit Alexii 
Strategopuli, viri perillustrtris ac in primis splen- 
didi, Constantinua nomine, dignatus ab ipso affini- 
tate regia, siquidem neptam imperatoris Joannis 
illo tradente uxorem habuit. Alter Theodorus Phi- 
les erat. Heec ille et alia multa nova exempla ede- 
bat, in dies, intentus deprimendo supercilio prin- 
cipum regii sanguinis, inde securitatem sibi pru- 
denti, ut quidem arbitrabatur, consilio parans. Non 
enim respirare illum sinebat morbus diu noctuque 
prava imaginantem. 

9. Ut Colys Palzologo persuaserit fugam δά 

Persas. 

Tum enimvero Paleologo Mesothynie prefecto, 
»repositoque ipsis optimatibus jussu imperatoris, 
ac strenue eontra Italos rem gerenti, adfuit e pa- 
Ja*io quidam cognomeato Cotys, ex intimis ejus, 
vultu qui significaret eum non parem angi iis que 
dicturus veniebat ; quibus expositis : « Ας nisi te 
foga proripis, » adjunxit, « paucis diebus in ma- 
gnam calamitatem res tue prolabentur. Sed neque 
mihi tuta hic deinceps 25 mora est, verum trans- 
fugiendum ad Persas pariter utrique nostrum, ei 
oculorum cura tibi est. » Hec ille; que facile per- 
suasit amicus amico, sibi semper timenti propter 


PaTROL. G8. GXLIII 


C 


Οὐδὲ γὰρ οὐδὲ τὸν θεῖον τούτου εἰς μέγαν χαρτου- 
λάριον τεταγμένον, Παλαιολόγον Μιχαὴλ xal αὐτὸν 
ἀχούοντα, ἀκίνδυνον εἴα ἣ ὑποψία, ἀλλὰ περὶ τῆς 
ἀρχῆς ἐρωτηθέντα ἁπλοϊκῶς φάναι λέγεταὶ ὡς, εἰ 
χεχρεώστηταί τῳ πρὸς Θεοῦ τὸ ἄρξαι [P 48] ἀν- 
υπαίτιος ὁ καλούμενος * οὗ δὴ χάριν καὶ νεμεσηθεὶς 
οἷον παρὰ τοῦ χρατοῦντος, εἰ τοιοῦτος ὧν τοιούτοις 
μετεωρίζει τὸν νοῦν, τῇ φυλαχῇ δίδοται δέσμιος. 
Τότε τοίνυν μαθὼν xal ὡς εἶχὸς δείσας, εἰ μένων 
μὲν κινδυνεύοι, δεινὸν ἡγεῖτο xal λίαν ἐλεεινὸν, τὸ 
δ' αὐτομολεῖν αὖθις πρὸς ἀλλοτρίους σωτήριον μὲν, 
ἀλλ᾽ ἐπίμωμον ἔχρινε. Τέως δὲ δυοῖν νομιζομένοιν 
χαχοῖν, τοῦ φόδου προστεθέντος, αἱρεῖται τοὔλαττον. 
Καὶ δὴ ix πολλῶν, ὡς εἴχε, προμηθευσάμενος τὸ 
ἀφώρατον, παραλαδὼν xal τινας τῶν οἰχείων καὶ 
τὸν ποταμὸν περαιωθεὶς Σάγγαριν, τὴν εὐθὺ Περ- 
σίδος ἀνὰ χράτος ἴεται καὶ τῷ σουλτὰν προσχωρεῖ. 
Ὁ δ᾽ ἀςμένως ῥέχεται τοῦτον xal τιμᾷ τοῖς προση- 
χουσι, Τέως δέ γε κἀν τῇ ἀλλοδαπῇ σημαίαις βασι- 
λιγαῖς παραταξάμενος σὺν ἐχείνοις κατὰ τῶν ἐχ- 
θρῶν τοῦ σουλτὰν ἀριστεύει, τὸν βασιλέα, εἴ που 
ἀχούσοι, ἐντεῦθεν ἐχμειχδοσόμενος. Εἴτα μεταμελη- 
θεὶς, otov xal παλινδρομεῖν προαιρούμενος, τῷ 
τηνικάδε ᾿Ιχονίου προσέρχεται, xxl οἱ μεσίτῃ χρᾶται 
ποὸς βασιλέα, εἴ πως τὰ πιστὰ γράμμασι δόντος 
ἐχείνου, T, μὴν τὴν ὀργὴν χαθαρῶς ἀνασχεῖν, αὐτῷ 
χαὶ πάλιν ἐπανελθεῖν γένοιτο. Τοῦ δὲ ἱεράρχου 


clam grassantem de se suspicionem affectati im- 
perii. Nam ne patrum quidem ejus in magnum 
chartularium cooptatum, qui et ipse Michael Pa- 
leologus vocabatur, sine periculo esse patiebatur 
suspicio. Cum enim is interrogatus de imperio 
candide respondisse diceretur, si cui divinitus de- 
beretur, illum impune capessere qui vocaretur, ep 
dicto relato invisus exosusque imperatori, rein in- 
dignam nec ferendam arbitrato talem virum in 
ejusmodi cogitationes mentem attollere, custodie 
vinctus traditur. Quibus ille auditis, sibique non 
immerito metuens, hic quidein grave et perquam 
miserandum putabat cum tanto périculo remanere, 
inde vero ad externos tranefugere salutare quidem, 
at probrosum judioabat. Quare cum utrumque 
malum videretur urgente ad eligendum alterum 
periculo presenti, quod minus e duobus est visum 


D optavit. Itaque multa adhibita ad latendum etten- 


tione ac diligentia, aescitisque quibusdam e fami- 
liaribus, transmisso flumine Sangari recta in Per- 
sidem magnis contendit itineribus, sultanumque 
convenit, qui homirem cum gaudio et quibus par 
erat honoribus excipit. Hoc interim spetio apud 
exteros sub regiis vexillis cum hostibus sultani 
congressus fortissime se gerit, imperatorem inde, 
gi forte audiret, sibi consiliandum aut saltem deli- 
niendum sperans. Inde palam ponitens transfugii, 
ac 6 recurrere ad 8uos certus, οἱ qui tunc Ico- 
niensi Ecclesi: preerat consilium communicat, 
illoque deprecatore utitur apud imperatorem, ei 


ἈΝ 


459 


GEORHII PACHYMERJE 


A60 


γράμμασι σχεδιάσαντος τὴν ποεσοείαν ὁ χρατῶν À χαθεσθέντος τῷ ἵππῳ παρ᾽ ἐχείνου χαιρίαν βάλλεται 


χατένευσε τὴν συμπάθειαν, χαὶ βασιλιχαῖς συλλα- 
Cai; ἐπ᾽ ἀσφαλείᾳ τοῦ μή τι παθεῖν ἀνήκεστον ἐξ 
ὀργῆς ἐπάνεισιν. Ὁ δὲ καὶ δέχεται τοῦτον πρόφρων 
ταπεινωθέντα, xal ἀγχαλίζεται προσιόντα, xai ὁμο- 
Aoyoüvtz ὡς ἑαυτῷ σύνοιδε πταίσας ἀσύγγνωστα 
συμπαθεῖ, ναὶ ἐπὶ τῆς προτέρας ἔχων τιμῆς. 
c. Ὅπως ὁ Παλαιολόγος ἐπανελθὼν καὶ δεχθεὶς 
στέλλεται στρατηγὸς ἐν τοῖς κατὰ τὴν Δύσιν. 
Ἐπεὶ δὲ τῆς κατὰ δύσιν Ἐπιδάμνου χατειλημ- 
μένης πρὸς τῶν ἡμετέρων ἠγγέλλετο τὸ συμδὰν, 
xal τοῖς ἐχεῖσε ἔδει μὲν ἀρχιερέως, ἔδει δ᾽ ἡγεμόνος 
xal στρατιώτιδος τάξεως, ἀρχιερέως ἐπιχηρυχθέντος 
τοῦ Χαλχούτζη, ὃς καὶ τὴν τοῦ μεγάλου σχευοφύ- 
λαχος ἐπὶ τῆς Μεγάλης ἐχχλησίας εἶχε τιμὴν, τού- 
τῳ συνεχπέμπει χἀχεῖνον ἡγεμονεύσοντα τῶν ἐκεῖ 
προστάξας συμπράττειν τὸ δόξαν καὶ ἄλλοις μὲν 
ἀρχηγοῖς τοῖς ἐχεῖ, μάλιστα δέ γε τῷ ἱερεῖ, Ὡς 
Θεσσαλίας διὰ ταχέων ἐπέδησαν καὶ ἤδη πρὸς τὸ 
πιραιοῦσθαι τὸν ποταμὸν Βαρδάριον ἧσαν, [P 14) 
περαιοῦται μὲν ὁ ἡγεμὼν σὺν ταῖς τάξεσι πρότε- 
ρον, εὑρίσκει δὲ τὰ τῇδε συγχεχυμένα — xoi πρὸς 
απιστίαν κλίναντα, ὅ τε καὶ ὁ τοῦ δεσπότου Μιχαὴλ 
àx νοθείας σχότιος παῖς Μανουὴλ τυχὼν ἐχεῖσε σὺν 
ἱκανῷ στρατεύματι, καὶ συμπλαχεὶς τῷ πολέμῳ, 
τὰ πρῶτα μὲν ὁμόσε χωρήσας τῷ ἡγεμόνι τῷ κοντῷ 
συνωθεῖ καὶ ῥιπτεῖ, ἔπειτα δὲ συστάντος χαὶ ἐπι- 


forte impetrare posset regius litteras, quibus sibi 
fides certa fieret ire imperatoris plane sedate, 


μὴ λαδὼν ἴσην. 


t3. Ὅπως ἀποστέλλεται Χαδηνὸς ἀγαγεῖν 
σιδηρόδετον. 


αὐτὸν 


᾿Αλλὰ τοῦ Δυῤῥαχίου πρὸς Οεσσαλονέκνν ὕὗπο- 
στραφέντος διὰ τὴν σύγχυσιν, κἀκείνου ὡς εἰκὸς 
διαπονουμένο" ἐφ᾽ ᾧ συσταλείη τὸ ἀνθιστάμενον, 
φήμη προτρέχει τὸν τῶν βασιλιχῶν ἵππων κόμητα 
Χαδηνὸν ὅσον οὐχ ἄδη χαταλαμθάνειν Θεσσαλονέχην 
ἀγγέλλουσα, οὐχ ἄλλου χάριν fj τὸν Παλαιολόγον 
καθέξοντα ὡς βασιλέα δέσμιον ἐνεγκεῖν. Καὶ ὃς 
(ἔφθασε γὰρ διατρίδων ἐν θεσσαλονίκῃ τῷ τηνιχαδε) 
ἀκούσας τὸ φημιζόμενον δεινὰ ἐποάι, χαὶ στρέφων 
ἦν ἐπὶ λογισμῶν τί ποτε ἄρα τῷ βασιλεῖ δόξαν ὡς 


ἑχυτὸν οὐχ ὡς ἔπεμψεν ἐπανάγει, ἀλλὰ τιμῇ προ- 


B πέμψας ἐπανελθεῖν ἀναγκάζειν θέλει μετ᾽ ἀτιμίας, 


xal ὃν συμπαθείας ἠξίου διὰ γραμμάτων xai οὗτω 
καρτερῶς ἀμνημονεῖν ἐῴχει τῶν πεπραγμένων ὡς 
xai ἡγεμονίας ἀξιοῦν μεγίστης, τοῦτον, τὰς συνθή- 
xac ἀναλαμύάνων, ὡς ἐφ᾽ ὁμολογουμέναις καθοσιώ- 
σεσι χαταχρίνει. Ὅμως οὐχ ἔχων ὅποι τῶν λογισμῶν 
καὶ τῶν ὁδῶν τράποιτο, ἐπὶ Θεὸν καταφεύγειν ἔγν. 
Κοινοῦταί τε τῷ Δυῤῥαχίου τὰ κατὰ γνώμην, καί καὶ 
τῆς πρὸς τὸ Θεῖον ἱκετείας συνάρασθαι δέεται. Εὐθὺς 
τοίνυν (ἐδόχει γὰρ αὐτόθεν xai τὸ πρᾶγμα Gros) 
ἐπὶ τῆς τοῦ 'Axztovíou μονῆς ὑμνολογεῖται παρέ- 
χλησις νυχτὸς ἀφ᾽ ἑσπέρας, τῆς ἐπειγενησομένης 


44. Mitluur Chadenus ducturus Palaeoiogum caiesi 
vinctum. 


sicque tutus ipsi et securus contingeret reditus. ( — Verum Dyrrachi presule Thessalonicam ob€ 


At preeule negotium urgente missis sine mora lit- 
teris imperator annuit veniamque concessit,chiro- 
grapho cavens homini, nihil asperum ab ira aut 
grave passurum. Reversum benigne excipit, de- 
mittentem se et accedentem amplectitur, et fatenti 
nullam se mereri veniam parcit, eumque pristine 
restituit dignitati. 

10. Ut reversus el bene exceptus Palzeologus missus 

fuerit dux in Occiteentem. 

Quoniam vero de Epidamno in Occidente capta 
sermones et littere nostrorum proferebantur, ibi - 
que desiderabantur et presul et dux et militaris 
ucies, renuntiato presule Chalcutze, qui Magne 
Constantinopolitana ecclesie preerat sacrario 
cum hoc missus une Paleologus est ut ducis ibl 
rmnunere fungeretur, cui mandatum nominatim in 
in decernendis rebus cum ceterorum qui isthic es- 
gent ducum, tum in primis presulis consilio ute- 
retur. Hoc itinere celeriter trangressi Thessaliam, 
cum jam Bardarium flumen transmissuri essent, 
trajicit primum dux cum copiis, ubi omnia pertur- 
oata et ad defectionem inclinata reperit, quando et 
Michaelis despote nothuset obscurus filius Manuel 
cum haud sane contemnendo exercitu forte eo 
veniens, conserto prelio, primum quidem aggres- 
sus dueem lancea propellit 4 et projicit, deinde 
cum is assurrexisset et equo insedisset, vulnus ab 
eo lethale accepit, nec par reposuit. 


turbas reverso, eodemque, prout res poscobat, st 
tagente ut mitterentur qui tumulluantibus obasistt- 
rent, rumor praecurrit imperatorii equitatus oomi- 
tem Chadenum quamprimum perventurum Thesst- 
lonicam, non aliam ob causam quam ut Paleologun 
comprehensum vinctumque ad imperatorem duct- 
ret. Atille(versabaturenimetipse tunc T'hessalonice) 
audito quod ferebatur, sane quam eegre ferebat, 
secumque ipse animo multa versabat, desquirens 
qua causa tam inopinati consilii fuisset imperatori, 
αἱ tam diverso modo de se statueret, et quem tan 
honorifice modo miserat. stalim tam ignominios 
revocaret, cuique regiis litteris venia paulo ani 
securitateque stabilita cum plenaoblivione veteron 


ἢ delictorum gratie non vulgaris locum apud se t 


buerat, dignatus ipsum honore maximo, eum noX 
pactis conventis momento rescissis, velut crimisit 
detestabilis compertum, repente damnaret. Csit 
rumcum quid consiliii caperet quove ge d 
baberet, ad divinam petendam opem τοὶ mdi 
dum esse duxit; communicataque cum ^ 
chiensi cura, eum ut sibi adesse divina pro & W* 
imploranda ne gravetur rogat. Quo facile annsté 
(res enim per se pia Deoque grata videbatur pu 
in Acatonii monasterio a vespera nocturnae deo?" 
tat: sunt preces : postera quippe die sacrum faot? 
presul decreverat. ?8 Ut igitur illucesoente di 
statas ac solemnes horas percurrere, divinam factu- 





461 


DE MICHARLE PAL/EOGO LIB. I. 


402 


ἡμέρας ἐν vip θέντος τοῦ ἀρχιερέως τὴν ἱερὰν τελέ- À πονώτερον ἐρευνῶντα περὶ τοιούτων ἐγνωχέναι. Καὶ 


σαι μυσταγωγίαν. Ὡς γοῦν ἐπέφωσχεν dj ἡμέρα xa 
τὰς νομιζομένας ὥρας διελθεῖν ἔμελλεν ὁ ἀρχιερεὺ 
ἐφ᾽ ᾧ λειτουργήσειε, σιγὴν μὲν ἐπισκήπτει τοῖς ἔξω" 
θεν, αὐτὸς δὲ κατὰ μόνας ὡμίλει Θεῷ, καὶ τὰς συν. 
ἤθεις xai προτελεστιχὰς εὐχὰς μεθ᾽ ὅτι πλείστης 
ἀπεδίδου τῆς ἡσυχίας. Τότε δὴ τότε λέγεται ἀχοῦ- 
σαι φωνῆς τῆς αὐτῆς ἐχεῖνον ix τρίτου, οὐχ ἅμα 
ἀλλ᾽ ἐν τῷ μεταξὺ καιροῦ διαλείποντς. [P. 15] Καὶ 
ἡ φωνὴ λέξεως οὐ συνήθους, οὔτε μὴν οὐχ ὅπως Ἑλ- 
ληνικὴ, ἀλλ᾽ οὐδὲ τινι ἑτέρᾳ γλώσσῃ προσήκειν δο- 
χοῦσα * Μάρπου γὰρ ἐλέγετο, καὶ πλέον οὐχ ἦν, "Eo 
ᾧ δὴ θαυμάσαντα τὸν ἀρχιερέα εὐθὺς προσελθεῖν τῷ 
Θεσσαλονίχης (ὁ δισύπατος ἦν Μανουὴλ) xai ἀπαγ͵ 
γεῖλαι ὅπως τε σταθείη εἰς τὴν μετὰ ψαλμῳδίας ἐν. 
τυχίαν Θεοῦ, καὶ ὅπως ἀπροόπτως ἀφίχοιτο dj φωνὴ, 
λογιζομένῳ περὶ ὧν λογίζεσραι ἔφη. Καὶ ἐφ᾽ ἱκανὸν 
τὴν λέξιν σχεψάμενον, τὸ συμῦὰν ἐπὶ τὸ πάλαι Bi- 
κλας λαθεῖν ἐπὶ λογισμῶν, καὶ τὰ στοιχεῖα τῆς λέ- 
ξεως ἀναπτύξαντα ἀοιδήλως φάναι τὴν βασιλείαν 
Ῥωμαίων τῷ Παλαιολόγῳ μνηστεύεσθαι " Μιχαὴλ 
γὰρ "Αναξ Ῥωμαίων Παλαιολόγος ᾿Ὀξέως Ὑμνηθή- 
σεται, ὡς ἔλεγε, τὴν λέξιν δηλοῦν. Εἰσὶ δ᾽ οἵτινες 
λέγουσι μήτε τὸν Δυῤῥαχίου τοιαῦτα ἀχοῦσαι μήτε 
τὸν Θεσσαλονίχης τοιαῦτα φοιῤάσασθαι, ἀλλὰ σοφὸν 
ἐχεῖνον ὄντα, καὶ περὶ τοιαύτας βίδλους αἱ δὴ xal 
βασιλείας ἐς τοὐπιὸν διατυποῦσιν ἐπτοημένον, φιλο- 


rus rem copit, silentium indicit populo. solusque 
secum ipse Deum intentissime alloquens, que ante 
sacrificium rile fundi consueverunt preces summa 
tranquillitate recitabut. Tum enim vero vocem inau- 
disse tertio eamdem intermisso teinpore dicitur. 
Erat autem vox insueta plane, nullius affinis note 
lingue, nedum Grece. Marpou nimirum pronun- 
tiari audiebat, et nihil aliud. Quod presul admira- 
tus, statim Thessalonicensem convenit (is erat 
Disypatus Manuel), eique nuntiat agenti sibi cum 
Deo per sacram psalmodiam, et ea mente versanti 
qua 80 cogilasse referebat, missam et clare prola- 
tam quam retulimus vocem. Eam cum ille diu 
attenteque considerasset, aliquid in ea simile su- 
spicatus est ac deprehensum fuisset alias in voca- 
bulo divinitus pariter edito Beclas ; unde singulas 
ejus ignoti nominis excutiens litteras, planissime 
asseruit Romanorum imperium Paleologo promrtti. 


δὴ γνωρίσαι θέλοντα ταῦτα ᾧ γε καὶ dj τῆς βασιλείας 
χατηγγυᾶτο περιωπὴ, καὶ ἀναφέρειν οἷον ἐχεῖνον 
τῆς λύπης, ἐπεὶ καὶ περὶ αὐτῇ τῇ ζωῇ ἐδεδοίκει, τὸ 
μὲν ἐκ βίόλων εἰδέναι λέγειν μὴ ἔχειν ἐκείνῳ πι- 
στεύειν (οὐδὲ γὰρ ἀραρότως εἶχε ταῖς βίόδλοις ἐπ᾽ 
ἀδήλοις ταῖς ἀποδάσεσι), τὸ δ᾽ ix Θεοῦ φανερῶς 
ἀκοῦσαι, μὴ καὶ πολλάχις τὸν λόγον πιστεύειν δια- 
πεσεῖν δεδοικέναι, xal διὰ ταῦτα τῷ Δυῤῥαχίου περὶ 
τῶν τοιούτων χοινολογησάμενον αὐτῷ μὲν ὑποθέσθαι 
λέγξιν τῆς φωνῆς ἀχοῦσαι, ἐχεῖνον δ᾽ ἀναπτύσσειν 
προσποιεῖσθαι πρὸς ὅπερ καὶ βούλοιτο τὴν παρ᾽ αὖ» 
τοῦ συντεθεῖσαν λέξιν. *A δὴ τῷ Παλαιολόγῳ πι- 
στεύοντες χαὶ ἀμφότεροι ἐχεῖνον μὲν ἐπ’ ἀγαθαῖς 
ἐλπίσιν εἶχον μετεωρίζειν, ἑαυτοῖς δὲ, εἰ μὴ οὕτως 
ἀποδαίη. παραίτησιν ὁπελείποντο ὡς ἁμαρτοῦσι τῆς 
ἐξηγήσεως, ἄλλο τι τῆς φωνῆς τάχα δηλούσὴς ἢ ὡς 
ἐχείνοις ἐξήγητο. Πλὴν ἀλλ᾽ ἐν τοσούτῳ φθάνει xal 
ὃ τῶν βασιλικῶν ἵππων κόμης ὁ δηλωθεὶς Χαδηνὸς, 
καὶ ἐπιδαίνει ἀπτέρῳ τάχει θεσσαλονίχης, καὶ αὐὖ- 
tlxx τὸ πιστὸν τῆς φήμης ἔδειξε πράξας, τὸν Πα- 
λαιολόγον ἐν ἀσφαλεῖ χατασχών. Σιδήροις μέντοι οὐχ 
ἔγνω δεσμεύειν τὼ πόδε, ὡς δή οἱ καὶ προστεταγμέ- 
νον ἦν, οὐχ οἶδ᾽ εἴτε τὸ τοῦ ἀνδρὸς αἰδούμενος εὖ- 
γενὲς, εἴτε τι xal φιλίας πρὸς ἐχεῖνον * τὸ γὰρ ὑπο- 
νοεῖν τι πεοὶ ἐχείνου τῶν ἀγαθῶν τὰ τῆς ὀργῆς οὐχ 
ἐδίδουν. Τέως δ᾽ ἀφοσιωσάμενος ἐχείνῳ τὰ τῇς τιμῆς 


exhilarandum Paleologum eumdem tanto tunc op- 
pressum animi moerore, ut de vila ojus metuere- 
tur. Non sperasse autem seipsi persuasurum quod 
volebat, si ex libris id 8e bausisse afflrmaret, quo- 
niamob multas predictiones tales eventu frustratas 
haut erat verisimile huic eum tranquille ac secure 
&acquieturum. Propterea finxisse manifeste sibi au- 
ditam missam a Deo vocem, cui signo utpote raro 
et miro facilius crediturum Palaeologum putabat. 
Inde re cum Dyrrhachii presule communiesta, illi 
penitus suasisse ut is vocem inaudisse dicoret : se 
prout liberet eamdem a se confictam explicare si- 
mulaturum. Quibus Paleologo veluti ad aurem ab 
ulrisque creditis, in magnam spem hominem erexe- 
runt, sibique, si eventus ad extremum falleret, 
excusationem probabilem reliquerunt, quasi quos 
conjeotura induxisset in errorem, non satis feliciter 
interpretatos vocem aliud revera indicantem, prout 


lias enim hisce litteris designari vooes: Michael ἢ eventa monstrarent, quain quod ipsi suspicati tum 


Augustus Romanorum Paleologus Ocyus Vocabitur. 
Sunt tamen qui dicant hec neque a Dyrrhachiensi 
audita neque a Thessalonicensi fuisso dicta, red 
hunc ingenio atque arte rem totam commentum. 
Erat nimirum Thessalonicensis mire deditus lectioni 
«c meditationi librorum qui artem profitentur divi- 
nandi futuras quorumdam evectiones δὰ imperia, 
totoque in isto qualicunque artificio preodorandi 
eventura plurimum 39 exercitatus. Ergo cum res 
istius generis curiosissime investigrans nescio quid 
deimperaturo Paleologo com perisse sibi esset visus, 
&iunt ista eum notitia opportune uti voluisse ad 


fuissent. Interea dum hec geruntur, imperatorii 
equitatus dictus jam coines supervenit Chadenus, 
Thessalonicamque ingreditur perceleriter, statim - 
que quod communifamaatque omnium sermonibus 
vulgatum fuerat, reipsa ostensa confirmavit. Nam 
Paleologum secura custodia tenuit, parcens tamen 
euin ferrea stringere compede, quamvis id haberet 
in mundatis. Quod ille utrum tante nobilitatis ve- 
recundia,an amicitie quodam instinctu fecerit, haud 
affirmaverim. Vereor eniin ut satis verisimiliter 80 
suspicari liceat ministrum ire tam atrocis tam hu- 
manos gensusatqueaíTectus, dum sevum imperiuxe. 


463 


GEORGII PACHYMERJR 


464 


ὡς οἵόν τε [P. 10] ἀσφαλῶς, μὴ καὶ ἐπὶ πολλῶν ἐν- À φωνοῦντι xal ὁπὲρ δύναμιν. Ἐφ᾽ ᾧ δὴ xai τὸν δε. 


τὸς ἀτιμῷτο τῆς πόλεως τοῖς σιδήροις πεδούμενος, 
νυχτὸς ἔξεισιν. ᾿Επεὶ δ᾽ ἱκανῶς τῆς πόλεως ἀπηλ- 
λαττέτην, ὁ μὲν γνωρίζει τὰ ὁρισθέντα, xal ὡς αὐὖ- 
τὸς ἕν προνοίᾳ τινὶ τῆς ἐκείνου χάριν τιμῆς χαταπε" 
φρονήκει τῶν ὁρισθέντων, οὐχ ἐς πλέον δὲ τὰ τῇ 
τόλμης (οὐ γὰρ ἀσφαλῶς ἀμφοτέροις)  mpo6alveu 
ἐδούλετο : ὁ δ᾽ αὖθις xal χάριν ὑπὲρ τούτου πολλὴν 
ἐοικὼς εἰδότι, ἕτοιμον παρεῖχεν ἑαυτὸν ἐχείνῳ τοῦ 
τὸ προσταττόμενον ἐχτελεῖν. Καὶ δὴ σιδήροις περι- 
ὀαλὼν, ὥστ᾽ ἐχεῖνον xai ἐπὶ θάτερα τῶν πλευρῶν 
Ἵππῳ ἐπιχαθέζεσθαι, οὕτω σὺν ἐκείνῳ τὴν ὁδὸν 
ἄνυον καὶ ἀμφότεροι. Συνέβαινε δὲ καί τις τότε τὴν 
ὁδὸν ἀνυόντων, ὡς λέγεται, ἀγαθὸς ὄρνις xal οἷον 
προφοίδασμα τοῖς μιχρὸν γενησομένοις ὕστερον. Τὸ 


δ᾽ ἦν * διήρχοντο μὲν, ὡς εἰχὸς, ὁ μὲν πρὸς τὸ μέλλον Β 


ἀλύων, ὁ δ᾽ ἀναφέρων ὡς εἴχε τῆς λύπης ἐκεῖνον κα; 
μεταδάλλειν πειρώμενος πρὸς τὸ εὐθυμότερον * ἐπεὶ 
δὲ ποτε τῆς πολλῆς ἀναπνεύσας ἐχεῖνος λύπης προσ- 
ἐταττε ψάλλειν καὶ ὃ παρασταίη χατὰ νοῦν ἐχείνῳ 
καλλιφωνεῖν (ἦν γὰρ, ὡς ἔοικεν, εἴδησιν καὶ ὁ φέρων 
ἔχων πρὸς ταῦτα), ὡς ἂν, φησὶν, ἐντεῦθεν καὶ μι- 
χρὸν ἀνεθείημεν, τηνιχάδ᾽ ἐπήει ἐχείνῳ παραυτίκα 
ἐμμελῶς ψάλλειν « Νῦν προφητικὴ πρόῤῥησις πλη- 
ρωθῆναι ἐπείγεται,» οὐχ ἀνειμένως ἄλλως xal ἀνα- 
δεόλημένως, ἀλλ᾽ ἐνθουσιαστικχῶς olov μάλα ὑπερ- 


exsequitur, animo versare potuisse. Tamen illequa- 
licunque ex causa sio ejus dignitatis rationem 
habuit, non permittendo talem virum intra civita- 
tem in oculie civium ferreis vinctum compedibus 


σμώτην τότε μετχδαλεῖν πρὸς τὸ εὐθυμότερον xai 
ἡσθῆναι δόξαι, ὡς μὲν ἦν δοκεῖν xal τῷ φαινομένῳ, 
τῇ μελῳδίᾳ, τῇ δ᾽ ἀληθείᾳ καὶ ὡς οὐκ ἦν τὸν μελῳ. 
ὁοῦντα ὑπονοεῖν, τῷ ἐπὶ τοῖς παροῦσι δόξαντί οἱ 
χρηστῷ ὄρνιθι. ᾿Αλλ᾽ οὕτω μὲν ἐφ᾽ ἡμέραις τὴν ὁδὸν 
ἐξανυσάντων καὶ ὡς βασιλέα φθασάντων, ἐμφανίζε- 
ται μὲν ὅσον τάχος ὁ πεμφθεὶς τῷ κρατοῦντι xal 
ἀπαγγέλλει τὴν ἄφιξιν, tcv δὲ μηδὲ τὸ παράπαν 
εἰσαχθέντα ἡ εἱρχτὴ ὡς χατάχριτον δέχεται, Ἣν δ᾽ 
ἄλλως ὑπονοούμενον τοῦ ἐνευχαιρήσαγτος τοῦ κρα- 
τοῦντος ἐξετάσει τἀκείνου δοθήσεσθαι μείζονι ἣ κατὲ 
τὸν σότε χαιρόν. ᾿Αλλὰ χρόνος ἐτρίδωτο μοταξὺ vo. 
σοῦντος τοῦ αὐτοχράτορος, χἀχεῖνον εἶχε δεσμώτην 
ἡ φυλακὴ, πλὴν οὐχ ὡς ἐφ᾽ ὁμολογουμέναις χαθ- 
οσιώσεσιν. Οὐ γὰρ ἣν ἔγνγλημχ τὸ παράπαν, εἰ μή γε 
τὴν ὑποψίαν καὶ τὸ πολλους ἐν ἀποῤῥήτοις ἐκεέρειν, 
πρὸς οὖς ἦν πιστεύειν ὑποφωνοῦντας τὸ μόρσιμον 
ἔγκλημα θείη τις τῷ κατεχομένῳ, ᾿Εδόκει δὲ τέως 
καὶ ἢ πρόφασις ἔχγλημα " ἡ δ᾽ ἦν. -, ἀλλ᾽ ἀναχτέον 
τὸν λόγον. [P. 47] ἵν᾽ εὐμαθέστερον τῶν προκειμέ- 
νων ἔχοιμεν. 
(B. Ὅπως νοσῶν ὁ βασιλεὺς πάντας ἐπὶ μαγεί:ς 
ὑπώπτευε * χαὶ τὰ χατὰ τὴν Μάρθαν. 

Νόσος ἦν ἐνσχήψασα τῷ χρατοῦντι, xal ἢ νόσος 

δεινή " ἐπείληπτο γὰρ καταπίπτων συχνάκις. Τὸ δ᾽ 


eubito cantilenam exorsus est, cujus hoc erat 
initium : « Nuno prophetica predictio impleri fes- 
tinat. » Exorsus est autem non quidem remisse ae 
leniter, sed impetu pene fanatico vocem ΝΠ 


ignominiose traduci, ut simul satis provideret ne (; omnem modum ac prope supra vires attollens, cat 
, 


qua posset elabi. Quare illum magno suorum am- 
biens comitatu nocte educit ; ac ubi jam ambo ali- 
quantum extra urbem processissent, mandata, que 
acceperit queque honoris ejus gratia omiserit, in- 
dicat, simul admonens non audere se amplius 
indulgere suo in eum affectui : id enim utrique 
periculosum fore. Ad que ille iis verbis respondit 
que multum se ipsi eo nomine debere significarent, 
gratiasque agens plurimas, paratumque 86 continuo 
exhibuit ad subeundam omnem acerbitatem impe- 
ratorii mandati. Quare mox volens ferreas induit 
compedes, inseditque equo pendentibus in latus 
alterum ambobus cruribus ferro devinetis. [In hunc 
inodum cum copto uterque itinere pergerent, aliud 


quoque ipsis euntibus, ut fertur, oblatum est au- D 


gurium prosperum et velut omen eorum que paulo 
post erant eventura. Tale autem id fuit. Ibat Palieo- 
logus presentis, ut par erat, mali sensum frontis 
mostitia preferens, consolari eum, prout poterat, 
ctavoeare atristitiadolentem animum ad quamdam 
hilaritatem conante Chadeno. Cujus offlciosis ejus 
generis hortatibus quasi ut cedere se Paleologus 
inonstraret, composito vultu ad quamdam speciem 
respirantis ab egritudine animi : «Quin tu, » inquit 
(nam belle illum 816 psallere aiebant), « aures et 
inentem mihi demulces modulando aliquo cujus- 
cupque argumenti cantico, quod tibi cumque pri- 
mum in buccam venerit ? » Tunc ille quamdam 


tentione summa ; unde contingit recreari vinctan 
atque hilarescere, non tantum (quod solum videri 
cupiebat) suavi vocis sono, sed potissimum recor 
datione per id carmen ingesta vaticinii sibi regnum 
olim polliciti, cujus G8dem hoc casu inopinati canos 
velut novo quodam divine signiflcationig auspicio 
confirmare tacite sibi blandiens gratulabatur. [nte- 
rim diebus aliquot confecto itinere, imperatorem 
primo statim accessu adit comes, nuntiatque ad- 
ventum Palaologi ; quem admissione minimedigna- 
tum carcer excipit uti jam damnatum, quanquam 
ipse, ut diximus, arcana ex divinis ostensis fiducia 
de se prosperiora mente versabat. Dilata est autem 
ejus cause accurata cognitio in tempug quo impe- 
ratori per valetudinem liceretei rei attendere, Diar 
turna heo fuit mora, pertinacius durante prineipi 
morbo, et vincto tamdiu in custodia Dperstante, non 
illo quidem veluti convicto criminig majoris : solis 
enim fere suspicionibus laborabat antiquis illis, sed 
de novo eventilatis afflatu maligno delatorgm, sa 
inde clam insusurrantium imperii presagi à 
de Paleologo jactatas. Ea erat vera detentionadis 
causa, cui obtendebatur crimen affegtati reg? 
Verum altius repetenda narratio est, ut proposi 
res ad captum lectoris accorzmodatius treotetur. 
12. Ut imperator zgrotans omnes Vveneficiorum at 
prasstigiarum suspectos habueril ; e$ de Martha. 
82 Invaserat imperatorem morbus, et is quidem 





4065 


DER MICHAELE PALJ/ROLOGO LIB. I. 


ἦν, ὡς ἔοικεν, ἐκ ζέσεως φυσικῆς ἐγχαρδίου. Ὅθεν, À προτεινόμενοι ὅρχοι, οὐ βίων τῶν πρὸ τοῦ ἐξετάσεις, 


οἶμαι, καὶ τὸ εὐφυὲς ἐκείνῳ xal ὑπὲρ τὸ προστίκον 
ἦν, οὐ στέγοντος τοῦ μορίου τὸ πάθος κἀάντευθεν 
ἐχτρεπομένου τοῦ εἰχότος, ὡς μηδὲ χρησίμους πολ- 
λάκις ἀναπέμπειν τῷ ἐγκεφάλῳ τὰτ ἀναπνεύσεις, 
ὅθεν xal τὸ λογίζεσθαι. "Ev τούτῳ γὰρ καὶ φιλοσό- 
φων ἔριν περὶ τοῦ φρονεῖν συμύιδάζειν τις ἔχοι' 
πηγὴ γὰρ λογισμῶν dj καρδία, πλὴν ἀναγομένων 
πρὸς τὸν ἐγχέφαλον, ὡς ἐκεῖνος συμμετρίας ἢ μὴν 
ἀσυμμετρίας ἔχοι, οὕτως εἰδοποιεῖσθαι συμθαίνει τὸ 
ἀναγόμενον. Τότε τοίνυν ἐπιπιπτούσης συχνάχις τῆς 
νόσου, οὐχ οἵδ᾽ ὁπόθεν, μήνιμα εἶναι τὸ παθος ὁ 
πάσχων ἐκ μαγγανείας δαιμόνιον ὑπελάμθανε. Καὶ 
οἱ μὲν πολλοὶ τῶν ἔξω, οἷς ἦν τὰ τοιαῦτα πιστεύειν, 
τὸ ἔγκλημα προσέτριόον τοῖς Μουζάλωσι, παρὰ 
λόγον, καὶ ὡς οὐκ ἂν προσεδόχησαν, τῶν ἀξιω- 
μάτων τυχοῦσι " τῷ μέντοι γε πάσχοντι πᾶς ὕπ- 
οπτος ἦν, εἴ μόνον τις ἐπὶ μαγγανείαις χατηγο- 
ροίη. Ὅθεν καὶ πλεῖστοι xal τῶν τυχόντων συν- 
ελαμδάνοντο, εἴ πού τις γρύξειεν ἐγκαλῶν, Καὶ 6 
μὲν διώχων μαγγανείας ἄλλον ὑπὲρ ἑαυτοῦ πολλά- 
χις ἢ τοῦ πλησίον προὔδαλλε τοὔγχλημα, ὡς δί- 
χας ληψόμενος ἀποδείξας " ἀναγόμενον δὲ πρὸς 
βασιλέα τὸ ἔγκλημα ἐκ τοῦ παραυτίχα (οὐ γὰρ ἦν 
σιωπᾷν ἀκούσαντα), ὁ δὲ οὐχ ὑπὲρ ἄλλου του ἀλλ" 
αὐτὸς ἑαυτοῦ συνόλως ἀγωνιῶν προσέταττεν ἐξετά- 
ζεσθαι, Παράστασις δὲ τοῦ μὴ ψήφοις ἀπάσαις τὸν 
κρινόμενον αἱρεῖσθαι οὐ μαρτύρων παραγωγαὶ, οὐ 


gravis, epilepsia, qua subinde apprehensus conci- 
dobat. Origo ejus versimiliter imputabatur naturali 
effervescentis cordis (quam et causam ei fuisse 
reor ruboris in vultu flagrantis (1), haud sese videli- 
cet capiente ardore principis illius membri, quin 
foras usque in os et genas erumpente interni estus 
indicio se proderet. Sed et fuligines ex isto incendio 
sursum in cerebrum perlate rationis usum pertur- 
babant. Quod quemadmodvm fiat, quantumvis phi- 
losophi rixentur inter sese, certum tamen experien- 
tia suffragio est fontem recti judicii cor esse, ef 
prout exbalantur ex eo aocommodati ad sanum 
temperamentum capitis aut ei adversarii vapores, 
ita delirare hominem aut sapere. Tunocigitur istius. 
modi caliginum incommodo in cerebrum appulsu 
subinde perculsus eger, laborare se vi seva mali 
demonis magorum artibus immissa judicabat. AC 


οὐχ ἄλλ᾽ ἅττα οἷς τὸ ψεῦδος ἐλέγχεται " ἀλλ᾽ ἕν καὶ 
μόνον ἦν τὸ σῶζον τοὺς ἡλωχότας, [P. 18] εἰ μύ- 
Bpov ἐκ πυρὸς ἤδη ζέοντα, ὃ δὴ xal ἅγιον ἐπεφήμι- 
ζον, τολμώσῃ χειρὶ κύψαντες ἀναλάδοιεν καὶ τρὶς 
βηματίσειαν ἔχοντες, πρότερον τρισὶν ἡμέραις τοῦ 
ταῦτα γίνεσθαι νηστείᾳ καθηγνισμένοι xal προσευχῇ, 
ἐπισεσημασμένοι καὶ τὴν χεῖρα κεκρυφάλῳ καὶ βουλ- 
λῃ ὡς μήτις ἐπιχειροίη ἄλείφων τισὶν ἐφ᾽ ᾧ μὴ 
ψαῦσαι μηδὲ καῦσαι τὸ πῦρ. Καὶ εἶδεν ὁ γράφων, 
ἡδῶν τῷ τότε, ὁποστάντας τινὰς τοιαῦτα, πλὴν ἀλω- 
δήτως ἀπαλλάξαντας, τὸ θαυμάσιον. Τότε τοίνυν ὥρι- 
στο μὲν xal ἄλλοις παρὰ τοῦ χρατοῦντος λαμθάνειν 
εἰς γάμον εὖ τοῦ γένους ἐχούσας, κἂν ἐκεῖνοι πολ- 
λάκις ἐκ σπερμάτων ἦσαν οὐχ εὐγενῶν * πλὴν τὸ 
εὐγενὲς ἐκείνοις πρὸς τοῦ χρατοῦντος ἔῤῥεπε, καὶ 
ὡς σφᾶς ἔδει σεμνύνεσθαι ἀξιώμασιν, ἐν εὐεργεσίας 
μέρει καὶ ἀμφοτέροις τὸ κῆδος ὁ κρατῶν ἐτίθει, 
ὥστ᾽ ἐκείνους μὲν ταῖς ματρώναις, ὡς ὁ Ῥωμαῖος 
εἴποι, ὡς εἰχὸς μεγαλύνεσθαι, ἐχείνας δ᾽ αὖθις συμ- 
μετέχειν τῶν ἀξιωμάτων τοῖς ἁγομένοις. Προστάτ- 
τει τοίνυν σὺν τοῖς ἄλλοις καί τινι τῶν εἷς παιδοπού- 
λους ταχθέντων ἐχείνῳ τοῦ πατρὸς ζῶντος, Βαλανει- 
διώτῃ τοὐπίχλην, τὴν τῆς αὐταδέλφης τοῦ Παλαιολό 
Yo» Μαρίας, εἴτε χαὶ Μάρθας, κόρην Θεοδώραν, ἣν 
τῷ Ταρχανειώτῃ μεγάλῳ δομεστίχῳ ἐκείνη γεγέννη- 
xtv, εἰς γάμον νόμιμον ἀγαγέσθαι. Καὶ ἦν ὁ λόγος 
τοῦ βασιλέως αὐτοῖς βεδαία τις χατεγγύησις, κἀν - 


ad imperatorem accusatione (non erat enim libe- 
rum ei dissimulare quod ejus generis auditum 


C fuerat), statim is turbatus et estuans, tanquam non 


in alium quam in sese qui deferebatur noxias artes 
intendisset, disquiri de re jubebat. Elabendi autem 
e judicio atque innocentie probande una eret 
ratio, non iu calculis judicum aut laudibus testium 
aut jurejurando dato aut vite prius inculpala acte 
suífragio sita, sed in innoxia pertractatione ferri 
candentis, quod sanctum vocabant. Hujus purga- 
tionis hic ritus erat. Qui se ad illam offerret, triduo 
prius jejunio et oratione se parabat, custoditus in- 
terim et manu velo involuta, cui sigillum esset re- 
gium impressum, ne quis eam unctionibus adver- 
sus ignis sensum roborantibus muuiret. Tum pro- 
ductus in medium audacter arripiebat ignitum glo- 
bum nuda manu, et eum per tria conolavis spatia 


vulgus quidem ad talia credulum crimen ejus ma* ἢ portabat. Vidit qui hec scribit in etatem jam tum 


leficii impingebat Muzalonibus, quasi qui non con 
tenti dignitatibus concessis, ad majores, quibus 
inbiabant, viam sibi eo scelere sternerent. /Egro 
autem suspectus quiviserat, quem quomodocunque 
insimulari prestigiarum audiret. Quare statim ad 
primos susurros vel temere deferentium obvii pas- 
sim quique comprehendebantur. Quo animadverso 
qui aliquem oderant, certam eam inibant ru- 
tionem ejus male multandi, ut jam delatio ma- 
gi» indicium esset ire injuste ponas per 
S8 calumniam de inimicorepetentia. Perlata autem 


(1) Cf. Possin. Glossar. v. Εὐφυῆς 


poberem adultus quosdam isti examini subjectos 
citra ullam defunctos noxam candentis metalli 
tactu, mirantibus qui aderant, illesos integrosque 
recedere, Cum autem per id tempus non raro sole- 
ret imperator viris haud nobilibus premii loco vel 
gratie nobilissimarum virginum conjugia decer- 
nere, inter alia ojus generis exempla cuidam ado- 
lescenti e regiis ephebis, Balanidiole nomine, 
Theodoram $4 Marthe filiam sororis Paleologi, o 
magno domestico Tarchaniote genitam, desponderi 
jussit. Celebrata consensu partium mandato prin- 


467 


GEORGII PACHYMERJE 


468 


τεῦθεν, ἐπεὶ xal πρὸς τὸν γάμον τὰ μέρη ἦσαν συγ- À ὡς οὐχ οἵδ’ εἰ ὁ νυμφίος μεμίσηται τῇ παιδὲ iw 


χάταινα, ὡς γαμδρὸς ἀνέδην τὴν τῆς κόρης οἰκίαν 
εἰσήρχετο. ᾿Αλλὰ παρεῤῥυη γρόνος ὀλίγος ὁ τὴν μιντι" 
στείαν ἐκείνην ἐπιμετρῶν, καὶ οὐχ οἶδ᾽ ὃ τι παθὼν 
ὃ χρατῶν, πλὴν ἀλλ᾽ dj ἐξουσία χρεῖσσον δικαίου, τῷ 
τοῦ Καδαλλαρίου υἱῷ Βασιλείῳ εὐγενεῖ τε ὄντι ἐξ- 
εδίδου εὖ γένους ἔχουσαν τὴν ῥηθεῖσαν. Ὁ δ᾽ ἐν εὐερ- 
γεσίας μέρει δέχεται ἀσμένως τὸ δωρηθὲν xal κατ- 
ἐπείγει τοὺς γάμους. Ταῖς μέντοι γε γυναιξὶ πρὸς τό 
πρῶτον ῥεπούσαις συνάλλαγμα, προχατειλημμέναι:ς 
ἄτιμον ἐχούσαις τὸ ustafalvew, ἀπόστοργος ὁ νυμ- 
φίος ἦν. Τέως δὲ (ὁ γὰρ χρατῶν προσέταττεν) ἐχου- 
σῶν ἀχουσῶν ἐχείνων τὰ νομιζόμενα ἐτελεῖτο χαὶ 
περιφανῶς οἱ ὑμέἔναιοι ἤγοντο. ᾿Αλλ᾽ ὁ νυμφίος ἐφ᾽ 
ἡμέραις οὐχ ἐπλήρου τῇ xópp τὰ τῶν ἀνδρῶν. Καὶ 


πυνθάνομένου τοῦ βασιλέως ὅπως τοῦτο γένοιτο, 6 B 


δὲ πρῶτον μὲν ὑπεσχίαζε τὸν ἀπόλογον ὡς μὴ θἐ- 
λων ἀναχαλύπτειν δῆθεν, εἶθ᾽ ὡς xai δραστικώτε:ον 
ἀνεκρίνετο, μαγγανείαν τὸ ἐμποδὼν ἔλεγε. Καὶ εὖ- 
θὺς ὑποψία περὶ ἑαυτῷ τοῦ χρατοῦντος χαὶ θυμὸς 
[P. 19] πολλὰ δεινὸς, καὶ οὐδὲν ὁφεῖναι δοχῶν εἰ μὴ 
ὁμολογοῖτο 1j μαγγανεία. Εὐθὺς οὖν σάκχος ἀχυο- 
μιᾶς, καὶ γυμνὴ σύναμα γαλαῖς dj εὐγενὴς γραῦς 
ἐντὸς συναπείληπτο, ὧν λύγοις ἔξωθεν μυωπιζομέ- 
νων ταῖς τῶν ὀνύχων ἀχμαῖς ἐπερονᾶτο ἡ πάσχουτα, 
ἐφ᾽ ᾧ ἀναγχαζομένην καὶ ἄκουσαν ἐξειπεῖν τὸ ἀπόῤ- 
ῥητον. ᾿Αλλ’ οὐχ ἦν πλέον παρ᾽ ἐχείνης ἀχούειν ἣ 
τὸ μὴ συνειδέναι τι τοιοῦτον ἑαυτῇ πραξάσῃ, καὶ 


cipis rite sponsalia δβυηΐ, οἱ aliquanto indespatio is 
juvenis sponsi fiducia edes puelle frequentaverat, 
cum ecce nescio qua repentina mutatione impe- 
rator, jure ao pactis absoluta potestate seusque de- 
que habere jussis, inopinatissime imperat Tarcha- 
niote magni domestici flliam viro jnobili Basilio 
Caballarii filio nubere, In magne loco gratie id 
Basilius habuit, et pro se rem urgebat. Feminis, 
matri fllieque, charitate sponsi prioris illigatis, et 
indecorum arbitrantibus resilire a conventis ac 
fidem fallere, negotium omnino non placebat; quare 
apud illas gratia carebat intrusus procus. Tamen 
incumbente iteratis jussis in idem principe, volen- 
tibus nolentibus matre filiaque nuptie palam ac 
splendide celebrate sunt. At multis inde diebus 
nuptialis conjugum congressum haudquaquam se- 
quebatur. Cujus rei forte cognite percontatus ex- 


τῳ πρότερον xatny[ornutvn. Ὁ μέντοι γε βασιλεὺς 
εἴτε ποὸς τὴν ὑπονίαν χαὶ ἔτ' ἀμετάθετον ἔχων ὡς 
ἐχείνην μαγγνείχις εἰθισμένην εἰχὸς καὶ κατ᾽ αὐτοῦ 


τολμῆσαι τοιούτοις χούσπασθα!, συνυποπτευομένου χαὶ 
τἀδελφοῦ ὑπ᾽ αὐτῇ τραφέντος xai στεργομένου, εἴτε 


μὴν xai εἷς ἔννοιαν ἐλθὼν μή πως τῶν πραχθέντων 
ὡς tixàq ἀκουσθέντων ὁ ΠΙχλαιολόγος δδριοπαϑήσας 
ὡς ἀδελφὸς πρὸς νεωτερισμὸν ἀποχλίνειεν, οὕτως 
ἔχων πέμψας xal τῆς ἐγεμονίας ἐχείνον παραλύσας 
ἀνάγει δέσμιον, τῷ μὲν δοκεῖν περὶ τοῦ τῆς μαγγ:- 
νείας ἐγκλήματος ἀπολογησόμενον, τῷ δ᾽ ἀληθείᾳ 
πρόσχημα ἦν τὸ πραχθὲν δειλίας, τοῦ μή τι νεωτε- 
plex: ἀκούσαντα. Τὸ δ᾽ ἦν δῆλον Ex τοῦ μὴ ὅπως 
μετ᾽ ὀλίγον τῆς εἱρχτῆς ἐχεῖνον ἐσαῦθφις dvexziri- 
σθχ! καὶ συμπαθεῖν, ἀλλὰ xai περὶ ἑαυτῷ καὶ τοῖς 

αὐτοῦ πράγματι δεδοικότα διὰ τὴν νόσον ἀνάδογον 

ἀξιοῦν εἶναι τῷ γένει, xai ἀπομνημονεύειν τὴν γάλι 

αὐτῷ ἐν τούτοις, ὅτι παθεῖν καχῶς ἄξιον ὄντα διὰ 


τὰ φθάσαντα οὐδὲν ἐκεῖνον ix συμπαθείας ἀνήκεστον 


ἔδρασε. 
ιγ. θάνατος τοῦ βασιλέως Θεοδώρου, καὶ τὰ tc 
ζῶντος αὐτοῦ χατορθώματα, 

Τοῦ δ᾽ αὐτοῦ χρόνου πρὸς τὸ φθινοπωρινὸν àr- 
χλίνοντος ἐπὶ τέτρασι παισὶ μεταλλάττει τὸ βιοῦν" 
χρατῶν, τρισὶ μὲν θηλυτέραις, tvi. δ᾽ ἐνναέτει ὁ)- 
ῥενι παππωνυμοῦντι τῷ Ἰωάννῃ. ΑἹ γὰρ πρῶτε: 
τῶν θυγατέρω,, ἡ μὲν τῷ Βουλγαρίας ἄρχοντι Κων- 


questione sperabatur elicienda mulieri vera coc- 
fessio. Nihil tamen aliud expressum nisi se has 
consciam talis sceleris: ceterum virginem spo 

prioris neceesitudine devinctam ἃ secundo abho 

rere. liec audiens non ultra smvire imperator 
voluit, sibi metuens ab exercitata, ut suspicabator, 

diris incantationibus anu, ne vim maleficam it 
ipsum verteret, si amplius irritaretur; seu veritos 
ne Paleologus tam atrocem sororis injuriam defe 
ctione ulcisceretur. Atque hoc quidem ut praverte- 
ret, ini880, ut diximus, Chaldeno redactum in ordi- 
nem Peleologum et vinclum ad sese «curavit ad- 
duci, specie quidem ut veneficii causam diceret, 
revera, quod jindioavi, ne is audita contumelia ger- 
mane ad rebellandum induceretur. Id enim patuit 
ex eoquod imperatoreum paulo posteductum carce- 
re non ΕΟ’ ΠῚ venia donavit et in integrum restituit, 


Basilio causam imperator, ab eo primum eludeba- D sed et suis rebus, ob morbum ex quo periclitabt 


tur ambiguis responsis : tandem instans efficacius 
audivit nodum Veneris magico maleficio novis 
sponsis injectum. Hac mentione prestigiarum in 
familiares suspiciones revolutus rrinceps, et se 
quoqueipsum infernis artibus appetitum autumans 
ab eodem indicati fascini auctore, vehementer ex 
canduit, extrema experiri quaque certus ad artifi- 
cem veneficii noscendum. Saccus expeditur illico 
stramentitius, et in eum anus misera nobilissima 
matrona unda conjicitur cum felibus, qui videlicet 
acubus ir;missis pert textum ]legetis compuncti 
unguibus 33$ vetulum  discerperent. Ea inninani 


tur, metuens, proprios eiliberos commendavit, grt 

tiam in eum suam memorans ea indulgentia tesis 

tam, qua ipsum ob vetera utique erimina poena di- 

gnum: benigno affectu miserans, nulli atroci εἰ 

immedicabili supplicio subjecisset. 

13. Mors Theodori Augusti, et ipsius dum viverd 
priclare gesta. 

Eodem porro anno in autur;num vergente se 
tur imperator, pupillos relinquens quatuor libere 
tres feminas et novennem unum marem avo cogn 
minem Joannem. Nam filia priores collocat? 
dudum 36 fuerant in. matritioniuin, una quidem 


469 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. I. 


410 


σταντίνῳ τῷ Τείχῳ, ἡ δὲ τῷ τοῦ δυτιχοῦ δεσπότου Α ὅτι μάλιστα ἄριστον, ὥστε xal παμπληθὲς ἐχινδύ-- 


Μιχαὴλ παιδὶ Νικηφόρῳ πρὸς γάμον ἔφθασαν ix- 
δοθῆναι. Ὃ δὴ καὶ προεσήμηνέ τι σημεῖον " ἥλιος 
γὰρ ἐκλελοίπει ἐφ’ ὥραν τρίτην τῆς ἕχτης ἡμέρας, 
xai βαθὺ σχὅτος τὸ πᾶν χατειλήφει, ὥστε χαὶ ἄστρα 
φανῆναι κατ᾽ οὐρανοῦ, Καὶ δὴ ἁρπάζεται xal πρὸ 
ὥρας ἀνὴρ βασιλικῶς μὲν καὶ γεννηθεὶς καὶ τραφεὶς. 
- βασιλικῶς δ᾽ ἀναχθεὶς καὶ παιδευθεὶς, κἀν εἰ τῷ πα- 
τρὶ οὐ προσεῴκει τὸ βαθύ τε καὶ συνετὸν πρὸς ὅ τὶ 
λέξοι καὶ πράξοι καὶ τὸ τῆς γνώμης στεῤῥόν τε χα 
ἀμετάθετον, ἀλλ᾽ οὖν ἐκ πάππου μὲν ἔχων τὸ [P. 20 
ἐς πάντ᾽ ὀξὺ καὶ μεγαλόφρον καὶ ἀρεϊκὸν, ἔχ δὲ μη- 
τρὸς τὸ φιλοδωρότατον, ὡς ὅλαις χερσὶ τοῖς ὅπηχόοις 
τὰ χρήματα ἐξαντλεῖν καὶ ἐξαντλοῦντα οὐχ ὅπως 
ἀνιᾶτθαι ἀλλὰ καὶ χαίρειν, φιλολογώτατος δ’ ἐς τὰ 
μάλιστα ὦν, καὶ πᾶσι μὲν λογικοῖς εὐεργετικῶς 
' προσφερόμενος, οὐχ ἧττον δὲ xal αὐτὸς λογικῇ παι- 
δείᾳ προσεσχηχὼς, οὐ μᾶλλον ἐκ μαθήσεως ἢ φύσεως 
τὴν περὶ τὸ γράφειν δύναμιν ἔχων, ὡς καὶ πολλὰ 
ἐπιῤῥύδην ἐκτιθέναι, εἰ μόνον ὁρμήσειεν * ἔδει γὰρ, 
«αἱ σιωπῶ τὰ πλεῖστα, ἡ περιφανὴς ἁγίου ἐφειστή- 
χει μνήμη, οὐδὲν προσθέντα, ἢ ὅπως μαχρὸν τῶν 
πραγμάτων ἀνεθέντα, ἑνὸς τῶν τοῦ χλήρου σχολαιό- 
τερον τὸ προχαιαρχτιχὸν τοῦ ὄρθρου μονολογοῦντος 
ἑξάψαλμον κανόνα πλαχῆναι τῷ μνημονευομένῳ ἐς 


Constantino Techo Bulgarorum principi, allera 
vero Nicephoro Michaelis despote Occidentis filio. 
Nec planeimprovisus accidit hic casus, quippe pra- 
nuntatus colesti portento. Etenim 801] defecerat δὰ 
horam tertiam sexte diei, et dense tenebre cuncta 
comprehenderant, adeo ut apparerent stelle per 
colum. Ita preripitur acerba morte vir regie natus 
el nutritus, regie quoque educatus et edoctus, 
patri non ille quidem similis in profunda consum- 
mataque prudentia dictorum pariter οἱ actorum, 
neque in immutabili constantia semel recte decre- 
torum, catorum ex avo habens celerem ad omnia, 
excelsum 86 magnum belloque acrem animum ; ex 
inatre vero beneficentissimam naturam, qua am- 
babus manibus dona in subdditos effunderet, nullo 
moerore largissime, imo effundere gauderet. Stu- 
diossimus in primis litterrarum, et litteratos am- 
plecti beneficiis solitus, meditationi quin etiam 
optimarum artium intentus et non magis institu- 
tione quam indole magnam eleganter scribendi 
facultatem assecutus, ut multa diserte componeret 
quoties tanti duceret in id incumbere Cujus rei 
documentum (multa similia reticens) unicum pro- 
feram, ubi solemnius sancti cujuspiam festum 
illuxerat non alia adhibita preparatione quam 
avocatione mentis 8 negotiis, uno modo clericorum 
sedatius distinctiusque pronuntiante senarium 
psalmorum qui premitti consueverunt matutino 
cantui, elogium beati, quod vocant canonem, ex 
tempore pangebat, 87 ei cujus memoria celebra- 
batur laudes quam escitissimecontexensornatissimo 
preconio ; quod tam liberali largitione cumulabat 
ut spargore passim in quosvis ac pene projicere 


νευεν εὐεργετεῖσθαι μὴ ὅτι τοὺς ψάλλοντας, ἀλλὰ 
χαὶ αὐτοὺς τῶν ὕμνων ἀκροωμένους, κἂν τῶν προ- 
χοιτούντων ἣν τις κἂν τῶν ὁπλοφίρων καὶ σωμχτο- 
quÀ axoóvttov τῷ βασιλεῖ, κἂν ἄλλως ὑπηρετοίη τοῖς 
βασιλείοις, χἂν ἄλλως ἄλλοθεν ἐπελθών. Πᾶσι vp 
ἐξ ἴσου τὸ βασιλιχὸν ἀνεξαντλήτως ἔχευεν ἔλεος, 
στρατιώταις δὲ μᾶλλον καὶ olc ὁ λόγος τὸ σπούδασμα 
ἦν. Οὐ γὰρ ἦν ἡμέρα, οὐ νὺξ, οὐ χαιρὸς δυσθυμίας, 
οὐχ ὥρα χαρᾶς, οὐχ ἀνατέλλων ἥλιος, οὐ δυόμενος, 
ὅτε τις εὐεργεσίας δίχα τὸν ἄναχτα, ἢ εὖ ἐκεῖνος 
πάσχων fj ἄλλων τὰ ἴσα πασχόντων, ὁρᾷν ἢ xai 
ἀκούειν εἶχε. Τοιοῦτος δὲ ὧν βαρὺς ἔδοξε τοῖς ἐν τἰ- 
λει, ὅτι οὐ κατ᾽ εὐγένειαν xal κῆδος βασιλικὸν, ἀλλὰ 
ἀριστίνδην τοὺς ἐπὶ τῶν πραγμάτων ἐχλεγόμενος 
τοῖς προσήχουσιν ἐσέμνυνεν ἀξιώμασιν. Οἷς δὲ συν- 
ἐύαινε προσγενέσίν εἶναι καί οἱ πρὸς αἵματος, ἀρ- 
κεῖν ἔχρινε τὸ τοιοῦτον καὶ ἱκανὸν εἰς λόγον σεμνώ- 
ματος. Τὸ δὲ Tv, εἰ σχοποίη τις, ἀρετὴν ὀφέλλοντος 
ἄρχοντος xal παρακαλοῦντος πρὸς εὐδοκίμησιν τὸ — 
ὑπήχοον. Οὐ γὰρ βλαχείας χάριν, ἀλλ᾽ ἀριστείας xoi 
τοῦ καλῶς ἄγεσθαί τε πρὸς ἐκείνου xal ἄγειν ἄλλους 
τὰς βασιλικὰς φιλοτησίας ἔχρινεν διανέμεσθαι, Καὶ 
τὸ φούδερὸν προσῆν, ὡς ἑτοίμων xal τὸν ἄλλως ἢ ὡς 
ἔδει ποιοῦντα χολάζεσθαι xal τὸν χατορθοῦντα εδερ- 


dona videretur. Adeo non psallentes, non dantos 
operam canentibus, indonatos relinquebat. Seu 
qui in excubitorum ordine, seu in satellitum et 
corporis custodum numero, seu alio quopiam 
aulico ministerio imperatori appareret, sive etiam 
aliunde aliqui eo forle veniens tunc occurreret, in 
omnes ex equo regiam beneficentiam extendeba!. 
milites presertim et litlerarum studiosos. Non 
enim nox, non dies, non tempus mostum, non 
hora letior, non oriens sol non occidens ipsum 
vacantem ἃ beneflciendo reperiret. Videres audi- 
resque circa eum semperaut qui munus acciperent, 
aut qui accepto recederent, qui non frustra petc- 
rent, qui nacti quod voluerant gratias agerent. 
Atque hic tamen talis cum esset imperator, gravis 
erat primoribus procerum, idcirco qod in deman- 
dandis prefecturis non patricii generis aut necessi- 
tudinis cum principali domo rationem haberet ; sed 
quemque viritim ex propria prestantia verisque 


D dotibus wstimans, ad movebat rci gerend: ad quam 


aptus erat, ac meritis dignitatibus ornabat. Cogna- 
tis vero ac consanguineis suis censebat sufficere 
debre istum nataliumhonorem, suam sortem ac 
claritudinem prosapie abunde magne dignitatisloco 
ducere. Id autem .et judicium et factum erat, si 
quis recte consideraret principis virtutem promo- 
ventis, et provocantis subditos ad studium omnis 
vere laudis. Non enim auctoramenta inerlise, sed 
vel stadia vel premia heroice virtutis illustres esse 
magistratus ; quos ita et illis demum debere com- 
mitti decernebat qui et se 88 priclare ipsos in iis 
genere et alios commode salubriterque posse guber. 
nare judicentur. Inerat ejus moribus et terrificum 


471 


GEORGII PACHYMERJE 


472 


Ὑετεῖσθαι. Οὐ γὰρ μιχρὸν τὸ τοῦ μεγιστᾶνος σφάλμα À vov otov τὴν τῆς ἀμπεχόνης ἀκαιρίαν ὠνείδιζε, xai, 


Tj μὴν ἔμπαλιν τὸ κατόρθωμα, ἀλλ᾽ ἐχεῖνο μὲν ixto- 
μίου πάθει προσέοικεν ὡς τῇ τοῦ μορίου ἀφαιρέσει 
μέγαν ἔχοντος λόγον τῇ φύσει πάντα συμπαρασπᾶ- 
σθαι xai παρατρέπεσθαι, τὸ δὲ χατόρθωμα τῷ τοῦ 
κύχλου κέντρῳ, παμπόλλην ἀσφάλειχν τῇ περίφε- 
ρεΐᾳ προσνέμοντι, εἴ χατὰ χώραν ἐχεῖνο μένει. Καὶ 
πῶς γὰρ οὐχ ἔμελλεν τὴν ἀργὴν (P. 21] διοικεῖν κατὰ 
τὸ προσῆχον, ὅστις ὑπὸ τοιῷδε πατρὶ, μηδ᾽ ὄνομα 
βασιλείας ἔχων, ὧν ἐξ ἐκείνου καὶ μόνος, ὅμως ἀγε- 
λατεῖν ἀσφαλῶς προὐδιδάσχετο ; 

ιδ΄. Ὅπως ἐπαιδεύετο ὁ Αάσχαρ'ις παρὰ τοῦ πατρὸς 

᾿Ιωάννου εἷς βασιλείαν ἀναγόμενος. 

Ὃς ἐπεί ποτε xal χρυσοφορῶν ἐξήει εἰς χυνήγιον, 
ὑπέστρεφε μὲν ἐχεῖνος ἐχεῖθεν, συνήντα δὲ χατὰ τὸ 
προστυχὸν τῷ πατρί, Καὶ δὴ προσχυνήσαντί οἱ μὴ 
βλέπειν ἐχεῖνος μηδὲ προσέχειν προσεποιεῖτο, καὶ 
προσιόντος ἡμέλει. Ὃ δὴ xal συμῦδαῖνον ὀργῆς πρὸς 
αὐτὸν πατρόθεν σημεῖον, ὅπερ καὶ ἀληθὲς ἦν, ἔδο- 
ξεν. Ὅθεν ἀλύων καὶ ὅτι ἀμάρτοι διανοούμενος xai 
ζητῶν πρόσεισιν οὐ μάλα θαῤῥούντως τῷ πατρὶ xoz' 
ἰδίαν. Ὃ δ᾽ ἰδὼν εὐθέως xai ἀλαστήσας πρὸς ἐκεῖ- 


quid, vultu sermoneque declarantibus haud impune 
laturos qui aliter ac oporteret agerent, uti et e 
contrario, qui prout par erat offlcio fungerentur, 
nequaquam mercede carituros. Ingentis enim 
utramvis in partem omnino momonti est hominis 
in civitate primarii recte aut secus factum, prava 
siquidem vita et mala facinora nobilium par vitium 


« Τί καλὸν συνειδὼς ἑχυτῷ δράσας Ῥωμαίους, » ἔς, 
« πὰ ἐχείνων ἐχχέεις ἐν διατριδαῖς μηδὲν τὸ ἀναγ- 
xaiov ἐχούσαις ; Ἢ γὰρ οὐχ οἶδας,» φησὶν, « αἵματα 
εἶναι Ῥωμαίων τὰ χρυσύσημα ταῦτα καὶ Xmpixi, οἷς 
ὑπὲρ ἐχείνων ἔδει χρῆσθαι ἐχείνων γε οὖσι ; Ζητεῖς 
δὲ μαθεῖν καὶ ὑπὲρ ἐκείνων πότε; Ὅτε δηλαδὴ ἐπι- 
στῶσι ποέσύεσιν ἐξ ἀλλοδαπῆς τὸν ἐχείνων πλοῦτον 
λαμπρει μονοῦντες δηλοῦν ἔχοιμεν. 'O γὰρ βασιλέων 
πλοῦτος πλοῦτος τῶν ὑπηχόων λογίζεται, *zo' i 
αἰτίαν xai τὸ εἰς δουλείαν χαθυπείχειν ἑτέροις σοί- 
σιν Οὕτως ἔχουσι xai λίαν ἀπώμοτον. Οἷς σὺ διχες. 
vic χρώμενος οὐ λογίζῃ τὸ πλημμελὲς ὁπόσον. » 
Οὕτω xol ἐπὶ τοιούτοις ὁ εἰς βασιλείαν ἀναχθυησόμενος 
ἐπαιδεύετο. 

ιε΄, Ὅπως ὁ πρωτοδεστίαριος Μουζάλων τοῦ usi- 

pax(axoo βασιλέως ᾿Ιωάννου ἐπετρόπευεν. 

[P. 22) Τότε δὲ θανόντος ἐκείνου, ἐπεὶ καὶ ὃ πρω- 
τοδεστιάριος Μουζάλων τὴν ἐπιτροτεὴν τοῦ ἀσέλιχος 
βασιλέως ἔχειν ἠγγέλλετο παρὰ τοῦ πατρὸς καὶ Da. 
σιλέως τὸν μοναχὸν ὑπελθόντος, τῷ μὲν μειραχίσχῳ 
ἐχείνῳ ἄναχτι Ἰωάννῃ οὐχ οἵῳ τ᾽ ὄντι διὰ τὴν ἁλι- 


qui quidam indignationem pre se ferrent,« 
probavit illi cu)tus istius ao vestitus insolentian 
tali occasione 89 intempestivi : « Nam quid, » ait, 
« tibi conscius es perfecisse tein Romanorum com- 
modum, ut indetibi licentiam partam putesaboten- 
di opibus illorum in tuas remissiones ad privatum 
duntaxat tui animi fructum, non vero ad ullam 


reipublio;e important ac virilium exsectio humano ( pertinentes utilitatem publicam ? An nescis ists 


corpori, quod inde universum debilitaturenerveque 
fit ac flaccidum. Contra virtus et actio laudubilisg 
principum virorum similis eat centro circuli, quo 
recte constante ac situm immobiliter obtinente pro- 
prium status orbis ac circumferentie totius fixus 
ac fimus permanet. Enimvero quidni sperari de- 
buit tanta consiliorum sapientia usurum moderate- 
bue ac utiliter prefuturum rebus illum principem, 
qui rudimentum imperandi sub tali tantoque justi 
regiminis magistro, patre optimo, posuerit, a quo 
unicus licet et adultus filius in private sortis hu- 
militate relictus, exclususque consortio ac nomine 
imperii, accurate otioseque preexercitatus est in 
omnibus meditamentis artis spise ac multiplicis 
homines regendi ? 


14. Ut Lascaris a patre Joanne ad. imperium erudi- 
tus. fuerit. 


Huic aliquando venatum egresso cum veste auro 
texta, indeque domum redeunti, occurritforte pu- 
ter, et eum se dimississime venerantem nec aspectu 
dignatus velut inobservatum preeteriit, moxque ab 
adeunte conteinptim 56 avertit. Capuit id frigus, 
nec mule ratiocinatus, prudens filius in argumen- 
tum haud dubium palernein se iro. Unde postquam 
sstuasscl aliquundiu ct severe secum inquirens 
causan offensionis trusiru in sua conscionlia qui- 
giissct, privatim patrem convenitsane sollicitus nec 
Betu vacuus. Quem ille statim iis intuens oculis 


a&uro insignes οἱ sericas vestes sanguinem esse R* 
manorum;quibusidcircoin eorum tantum commoà 
utendum est, cum res ipsorum sint ὃ Quaeres fortss- 
se quando οἱ quomodo ille in ipsorum bonum ὑπο" 
pentur ? Tunc vidclicet quando admissa exterarom 
gentium legatione Romani populi opes ostentari 
in cultu et ornatu principis publici honoris interest. 
divitis siquidem regum divitie subditorum repo- 
tantur. Extra quam causam publica insignia meje- 
Btatis ad privatas etiam relaxationes adhibere, id 
vero sit dominum se monrtrare non principem, 
et quasi servitutem indicere civibus, qui cum libe 
ros se putent et haberi velint, ista vestium odiost 
superbia esse velut in mancipiorum ordinem redigi 
detestantesindignantesqueconquerentur. Num jam 
igitur intelligis, ista levitate traducti ad venatoriom 
usum regii ornatus quantum flagitii congciveris! 
Istiusmodi monitis, hac histitutione tam severe 
beresimperii a patre optimo ad moderatam et popt 
larem principatus administrationem informabalsr. 


15. Ut provestiarius Muxalon. pueri principis je 
nis tulelam susceperit. 


Iloc porro nunc mortuo, palam vulgatum esyf* 
tovestinrium tutorem pueri principis a patre imp 
ralore decluratum eo tempore quo morti proximet 
monachi hubituin induit. Sane succedenti in impt- 
riuin huic. puerulo. Joanni ca eate, cui nec δὰ 
providenduin sibi ratio, neque ad se tuendum vires 


473 


xlav τὸ ἀσφαλὲς περιποιεῖν ἑαυτῷ προνοίας ἔδει πάν. A δ᾽ 6 


τως τοῦ μή τι παθεῖν ἀπροόπτως, πολλῶν ὄντων τῶν 
ἐπιδουλευόντων, χἂν τι μιχρὸν χινηθείη, εὐθὺς δρα- 
σειόντων τὰ μέγιστα. Διὸ xal τῷ χατὰ τὸν Ἔομον 
τῆς Μαγνησίας φρουρίῳ ἐκεῖνον φέροντες ἐγχατ- 
ἔστησαν, συχνοὺς τοὺς ὀπτῆρας ἐπὶ βασιλικαῖς ὑπη- 
ρεσίαις τάξαντες. Ol δὲ μεγιστᾶνες, οἱ μὲν ἐν ταῖς 
τιμαῖς ἔτι μένοντες, οἱ δὲ xal τῶν ὅπη ποτὲ γῆς ἀχη- 
δέες ἔμενον ἐξ ὀργῆς γωνιῶν ἐξάλμενοι, τῶν μὲν 
πραγμάτων ἐλευθέρως εἶχον, τῆς δὲ γλώσσης οὔπω 
θαῤῥοῦντες (οἱ γὰρ Μουζάλωνες ἐφειστήκεισαν) ἐδυσ- 
σοδόμευον τὰς ὀργὰς, χαὶ πάντες προσεποιοῦντο 
πρὸς ἐχείνους τὸ εὐπειθὲς ὡς ὑπὸ βασιλεῖ δῆθεν τε- 
λοῦντες τῷ μειραχίσχῳ, εἰ καὶ ὁδὰξ οἱ παθόντες 
παρὰ τοῦ πατρὸς, φαγόντος τοὺς τῆς ὀργῆς ὄμφα- 
xac xal κόνδυ πικοίας ἐκείνους ποτίσαντος, αἱμωδιᾷν 
ὠρέγοντο τὸν υἱόν. Πλὴν καὶ οὕτως ἔχοντες δυσμε- 
νείας οἱ μὲν τῷ ἐπιτροπευομένῳ καὶ νέῳ, οἱ δὲ τοῖς 
ἐφεστηχόσι, παθόντες μέν τι καὶ ἐξ ἐνείνων τὸ πρὶν, 
οὐ μὴν δ᾽ ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἡ νέμεσις ἡρεμεῖν εἴα οὕτω παρὰ 
τὸ εἰχὸς τιμηθέντων μὴ δυσμεναίνοντας χαχουργεῖν, 
τῷ πρὸς ἐχείνους τέως φόδῳ συγχατεχλίνοντο. Τότε 


suppeterent, opus omnino erat idoneo presidio, ne 
quid improvisum pateretur. Multorum quippe ipsi 
clam insidiuntium infesta odia imminebant in oo- 
casionem ei nocendi ; quos sane, si quis motus re- 
rum vellevissimus exsisteret quo aliqua modo 
quidpiam novandi opportunitas daretur, avide illam 
caplaturos et vel extrema quaque 40 strenue au- 
Buros apparebat. Quare illum in munitissimam 
arcem ad Hermum Magnesie submovendum cen- 
sucrunt, addito idoneo comitatu et solita regie 
familiae ac palatini roinisterii frequentia, studiose 
delecta ex fidis viris et ad invigilandum saluti pu- 
pilli principisgnaviset acribus. Ceterum optimates, 
give qui in usu honorum et functione magistratuum 
perstabant, sive qui varie dispersi, indeque male 
animati erga exsilii auctores hac conversione re- 
rum prosilierant ex angulis, libere jam agere illi 
quidem audebant, continebant tamen linguas, et 
metu invigilantium acriter ct quasi e specula su- 
surros omnes aure anxia captantium Muzalonum 
taciti ringebantur, ira odioque penitus conditis et 
simulatione obsequii vclatis. Pre se ferebant enim 
parere se ipsis velle ut vicem gerentibus imperato- 
ris parvuli, cui etiam per ministros et vicarios 
imperanti libenter obtemperarent. Hac in speolem 
ostentabantur, interim dum ii presertim qui nu- 
pero principatu passi adversa fuerant, mordicus in 
proposito contrario h:rebant, ulciscendi videlicct 
in fllii caput aoceptas a patre injurias, uc vehemen- 
ter optabant efficere ut Joanni filio dentes obstupe- 
scerent ex eo quod Theodorus pater ejus uvam 
acerbam irr immitis et ipse mandisset et expres- 
sum ex ea succi amari poculum ipsis propinasset. 
Hujus generis infestis sensibus alque affectibus 
arcano passim gliscentibus partim in adolescen- 
tulum principem paterna laborantem invidia, partim 
in potentes rerum, ut quisque ab iis alias se aliud 


DE MICHAELR PAL/EOGO 1,18. I. 


AM 


πρῶτος τῶν Μουζαλώνων, ὅς xal τῷ τοῦ πρω- 
τοδεστιαρίου τετίμητο ἀξιώματι, ὁρῶν τὸν φθόνον 
πολὺν xal δεινὸν ὑφέρποντα, xai ὡς βασιλείᾷν παρὰ 
πολλῶν ὑποπτεύοιτο, κἀντεῦθεν τὸν μέγαν κίνδυνον 
ὁφορώμενος, ἔγνω συνετὸς ὧν πείρᾳ τὸ στράτευμα 
δοχιμάσαι, ἄμα δὲ xal τοὺς μεγιστᾶνας γνωρίσαι 
ὅπως ἔχοιεν ἐχείνῳ διαθέσεως, πολλὰ πρότερον ὑπο- 
ταγῆς καὶ δουλείας σύμδολα πρὸς τὸν ἀφήλικα δε- 
σπότην σπουδάζων οἷς λέγοι xal πράττοι ἐνδείχνυ- 
σθαι. Τότε τοίνυν συγχαλεσάμενος ὅσον ἦν τὸ τῆς 
γερουσίας xal ὅσον τοῦ βασιλείου γένους ὅσον τε 
τῶν ἀρχόντων xal ὅσον τῆς στρατιωτιχῆς τάξεως, 
παρόντων ἐχεῖσε xal τῶν τοῦ προπάππου [P. 23] 
τοῦ βασιλέως Λάσχαρι αὐταδέλφων, ὃς δὴ καὶ οὗτος 
τὸ πάλαι βασιλείας διέπρεπε διαδήματι χαὶ τὰ τῆς 
Ῥωμαΐίδος πράγματα συγχυθέντα ὡς εἶχεν ἀνεχαλεῖς 
το, οὐδὲ τυφλῶν ἐχεῖθεν ἀπόντων (ὁ Στρατηγόπουλος 
δ᾽ οὗτοι ἦσαν xai ὁ dic), καὶ παντὸς ἄλλου μεγι- 
στᾶνος συμπληροῦντος τὸν σύλλογον, ἐφ᾽ ὑψηλοῦ στὰς 
ὡς ἂν ἅμα οἵ τε πρῶτοι ἀχούοιεν xal οἱ ὕστατοι, 


ἔλεγε τάδε" 


quam quod optasset passum meminerat, pronum 
judicatu est haudquaquam temperaturam a conatu 
ledendi nocendique capitibus exosis multitudinem 
iratam, nisi metus potentie armate conscium sibi 
exiguarum virium furorem privatum coerceret. Ne- 
que hic tamsuspectus et minax tumor rerum quor- 


C sum tandem erumperet non verebatur Muzalonum 


natu maximus, protovestiarii eminens dignitate. 
Ergo is homo nec hebes nec incautus, perspecta 
non dubiis signis invidia contra se ingenti, cognito- 
que 41 tacitis suspicionibus multorum designari 
86 ac reum agilaffectati per scelus imperii, indeque 
quantum suo capiti periculum impenderet, pruden- 
ter zestimans, sapienti consilio decrevit experimen- 
tum capere voluntatis studiique militum erga se, 
explorareque que mad modum in 80 affecti optimates 
essent. Igitur multis priusdocumentis palam exqui- 
siti affectus fidei ac venerationis erga impuberem 
Augustum editis dicto factoque, ex quibus omnes 
intelligerentseab omnicogitatione insidiandi capiti 
aut majestati cjus essequamalienissimum, convo- 


[) eavit quotquot aderantsenatores principesque uni- 


versos regii sanguinis, quantumque magistratuum 
qaantum ex militari ordine cogi ex propinquo po- 
tuit. Convenerunt quoque in eum cotum fratres 
proavi imperatoris, Lascaris, qui et ipae olim 
magnam sibi laudem pcperitimperii preclare admi- 
nistrati, rem Romanam ex afflicta et retro lapsa in 
multo ineliorem revocans atatum. Ne ceci quidem 
abfuere Strategopulus et Philes, concurrentibus 
pro 8e quoque magnatibussimiliterceteris.Quibus 
cunctis consessu specioso ac venerabili conventum 
ornantibus apparuit stans in loco superiori proto- 
vestiarius, unde conspici pariter ob omnibus et ἃ 
primis non minus quam ab ultimis audiri posset, 
statimque in hunc modum loqui copil : 


478 


tg. Δημηγορία τοῦ πρωτοδεστιαρίου Μουζάλω- 

νος. 

« Τὸ μὲν τὰ ἡμέτερα ἀρχῆθεν πρὸς ὑμᾶς ἀρτίως 
συντάττειν, εὐγενεῖς ἄνδρες xai σύντροφοι, περιτ- 
τὸν, οἶμαι, δοχεῖ καὶ τοῦ παρόντος ἕξω καιροῦ" 
ἀνάγκη γὰρ ἐπείγει ταῦτα παρέντας τοῦ κατὰ πόδας 
διεξιέναι. Τέως δ᾽ οὖν μόνον οὐ γεννηθέντες ἐν τοῖς 
βασιλείοις ὑπὸ πατοὶ ὑπηρετοῦντι κἀχείνῳ τοῖς βα- 
σιλεῦσιν ἐτράφημεν, καὶ προσλτφθέντες ἀνήχθημεν 
παιδευόμενοι ὑπὸ τοῦ μαχαρίτου βασιλέως ἡμῶν 
ὀφηγεμονεύοντος τῷ πατρί. Καὶ ὡς πιστῶς ὑπηρε- 
τοῖμεν προσχείμενοι, ἐφ᾽ οἷς ἂν xal προστάσσοι, ἀγά“ 
πὴν φόδῳ μιγνύντες, πάντες ἂν μαρτυρήσοιτε. Οὐ 
γὰρ ἦν ἡμᾶς ἄλλο τι τρέπεσθαι ἢ κχαθυπουργεῖν ἀδό- 


λως τῷ χυριεύοντι, χἂν ἴσως τὸ εὐδοχιμεῖν οὐχ ἦν 


GEORGII PACHYMERJE 


4176 


À ὑπέρχεσθαι τὸν καιρὸν xal τὰ ἐς βλάδην τισὶ πραγ- 


ματεύεσθαι. [P. 21] Οἴδεν εἰς τοῦτο τὸ ἢ μέτερον 
συνειδός, Οὗτε γὰρ τὸ τοισῦτον ἦρξεν ἡμῖν τῆς τι- 
μῆς, καὶ τὸ μετὰ ταῦτα χρατύνειν οὕτως αὐτὴν λίαν 
ἡγούμεθα τῶν αἰσχίστων' ἀνδρὶ γὰρ δυναμένῳ μέγα 
παρ᾽ ἄρχοντι, εἰ τοὺς ἄλλους πτερνίζξοι ὑποδάλλων 
τὰ μὴ καθήχοντα, οὐχ ἔστιν ὅστις οὐ διχαίως ἂν 
νεμεσήσειεν. ᾿Αλλὰ καὶ τὸ μὴ θωπείαις ἀγεννέσι 
xai ἀνελευθέροις ὑποποιήσεσιν ὑποτρέχειν τὸν ἄ.- 
χοντα, καὶ πρὸς ἑαυτοὺς ἐφέλκεσθαι τὰς θύρας τῆς 
ἐχείνου εὐμενείας τοῖς ἑτέροις ἐπιζυγοῦντας, ἔδειξαν 
αἱ πολλαὶ τῶν ἐκείνου πληγῶν ἐπιφοραὶ, ὥστε πολ- 
λάχις ἡμᾶς ἐγγίζειν τῷ θανάτῳ μαστιγουμένους. 
Ὅπως δὲ καὶ πρὸς ὑμῶν ἕκαστον ἀγάπης εἴγομων. 


xai ὡς τὴν ὑμετέραν παρ᾽ ἐκείνῳ ἀποδοχὴν τοῦ παν- 


ἐφ᾽ οἷς προὐθυμούμεθα" πίστιν δὲ μετὰ προθυμίας, p τὸς ἐτιμώμεθα, πολλοὺς oipat γινώσκοντας ἐξειπεῖν. 


χἂν μὴ ἀνύῃ τις, καὶ δύσνουν νιγᾷν εὐδοκίμησιν οἴ- 
δαμεν. Τὸ δὲ xai τιμὰς λαθεῖν ἡμᾶς καὶ τῶν ἀξιω- 
μάτων παρ᾽ ὃ προσεδοχῶμεν τὰ μέγιστα βασιλεύσαν- 
τος τοῦ δεσπότου, ἐκείνου θέλοντος ἦν. Τί γὰρ ὑμῖν 
xal ἦν εἰς τὸ θαυμαστὸν, ὥστε xal τιμηθῆναι τοσαῦ- 
τα ; ὅμως ἐδόκει τῷ βασιλεύοντι, καὶ ἡμεῖς ἐπὶ τῶν 
ἀξιωμάτων ἦμεν, οὐ μὴν δὲ ὥστε xai καχεντρεχῶς 


46. Concio protovestiarii Muxalonis. 

« Res nostras a principio apud vos hodierna ora- 
tione repetere, viri nobilesequales etsodales mei, 
superfluum opinor videretur et alienum ab hoo 
tempore, quo aliud nobis objicitur necessarium di- 
cendi argumentum ,jisti utique prevertendum. Obi- 
ter solum innuam nos tantum non in paiatio geni» 
tos ἃ patre, ministro et ipso imperatorum, in aula 
43 educatos esse, οἱ in palatinum pedagogium 
adscilos sub imperatore, quem modo mortuum lu- 
gomus, rudimenta puerilisinstitutionis prima po- 
suisse. In ejus obsequio sub patre dominantis ado- 
levimus ; et qua ei fide servierimus incumbentes 
impetu affectuque toto in ea quejubebat, amorem 
cum metu miscentes, testari potestis universi vos. 
Nunquam enim vel tantillum defleximus a recta 
fidelis obsequii via, necaliud studuimus quamsine 
fraude ac fuco sincere obedire domino, etiam in bis 
ubiforte, quod studio summo conabamur, ad finem 
illi placendi non pertingeret. Sicenim statuebamus, 
fidem cum officiosa voluntate, licetsuccessu desti- 
tutam, preferri debere obsequio quod non stu- 


Ei δὲ ποι xal μὴ ἀνύοιμεν ἱχετεύοντες, οὐ πρὸς ἐμᾶς 

οἶδα τοῦτο. Ἡλὴν τὸ δύσχολον τοῦ καιροῦ πιριοὰλ- 

λειν μεγίσταις ὑποψίαις καὶ τοὺς μηδὲν δικαίως ἂν 
ἐγχληθησομένους, εἰ ὀρθῶς τις χρίνοι, οὐδὲν ἀπει- 
χὸς ἴσως. Ἡ γὰρ τοῦ καιροῦ δυσχαλία ἀψαμένη καὶ 
τῶν μεγίστων, καὶ ot; οὐκ ἦν παθεῖν ix δικαίου, 
ἐκείνοις μὲν συμφορὰν, ἡμῖν δὲ ὑποψίαν (οὐ γὰρ κ-- 


nobis possessionem bonorum turpissimum  istol 
genus astutie. Homini quippe apud principem ρο- 
tenti, si conetur supplantarealios, suggerens quod 
irritare adversus innoxios regnantem possit, nemo 
est qui non juste succenseat οἱ dira imprecetur. 
Sed neque nos adulationibus vilibus et libero ie. 
dignis assentatiunculis circumvenisse facilitatem 
principis, et ita in ejus irrepsisse gratiam ut fore 
ejus benevolentic supra nos attreheremus 43 ἐς 
cludendis aliis, satis indicant inflictee nobis ab ipeo 
liberis dictis offenso mu;te nec leves plage, itaol 
ad mortis sepe viciniam flagella nos ejus admove- 
rint. Charos autem nobis vos omnes esse, et ut 
vestram cujusque introductionem in ejus gratiam 
commodorum etiam nostrorum ac fortuna damno 
procuraverimus, multos puto dicturos, qui preeclare 
norint. Quod si quid ex cujuspiam vero impetrare 
supplicando nequivimus, nonidimputandum nobis, 
utique consciis sincerissimi in ejusmodi officiis stu- 
dii, sed tribuendum difticultatibus temporum,sug- 
gerentibus menti principis acres suspiciones in 
quosdam omnino inculpatos, si recte  judicare*ur, 


diose nec benevolo suscipitur affectu, licet pro- D Quis enim moris humani sciens non ita evenire so- 


spere ac cum agentis laude perpetretur. Quod au- 
tem honoresadmisimus et dignitates exspectatione 
nostra majores, atque adeo maximas, imperante 
domino nostro, voluntati ejusimputandum est.Quid 
enim nos egimus tam egregiumuttantum honorari 
mereremur ? Tamen ita imperanti visum. Et nos 
in dignitatibus sumus, non tamen ut astuta mali- 
gnitate immineamus occasionibus nocendi, et in 
cujusquam damnum potestate abutamur.Testem in 
id damus conscientiam nostram. Neque enim aut 
ejusmodidamnate artes viam nobis ad crescendum 
municrunt, aut conducere putamus ad firmandam 


lere novit ? Temporum, inquam, certis momentis 
confusa quedam maligne perplexitas summis etiam 
viris suspiciones iniquissimas aspergit, importat 
que calamitates iis qui multari ex merito non pt 
tuerant ; nobis autem familiaribus principis ss 
spicionem verisimilem, non veri tamen crims 

imponit, quasi causis et auctoribus malorum 

prevertere nequivimus. Ceterum hujuamodi uf 

nium judex si divinus oculus, qui scit malitia 
punire ; necei fraus cujusquam valet obrepere. Ità- 
que si que contigerunttalia, nobis invitis et plane 
innoxiis contigerunt. Et qua& pono innocentibus 


477 


κίαν εἴποιμεν) ἐκ τοῦ εἰκότος προσῆψε. Ἡλὴν ἔχά- À 


στου χριτὴς τὸ θεῖον ὄμμα, ὃς οἷδε κακίαν κολάζειν 
μηδὲν ἐχόντων παραλογίζεσθαι. Οὕτως ἡμεῖς ἐλεύ- 
θεροι τῶν τοιούτων, ἄν τισι συνέδη xal τὰ ἀνήχεστα. 
Τὸ γὰρ ἐκείνου θέλημα περιῆν παντὸς ἐμποδὼν ἵστα- 
μένου, d δὴ προσίστασθαι μὴ καὶ χίνδυνος ἦν ἐξ 
ἀνάγκης, καὶ ἡ ἀκαιρία προσῆν’ χρείσσων γὰρ βα- 
σιλεὺς, ὅτ᾽ ὀργίζοιτο χείρονι. Καὶ ταῦτα μὲν ὥστε 
δεῖξαι μήτε τὰ ἀξιώματα σπουδάσαντας σχεῖν, utt 
τῆς ἐπί τινας τῶν μεγιστάτων τοῦ βασιλέως ὀργῆς 
δικαίως ἔχειν ἡμᾶς αἰτιᾶσθαί τινας. 'AXM ἦν μὲν 
4«σως καὶ πταῖσμά τινι, ἦν δ᾽ ἄλλοις καὶ οὐχ ἐν ἀγα- 
θοῖς ὑποψία, ἦν δὲ καὶ βασιλέως ἐπί τισι θέλημα 
ϑυμῷ συγχροτούμενον. Καὶ ἄλλος ἀγαθὸς ὧν ἀδόχι- 
μος ἔδοξε καὶ παρώραται, ἥκιστ᾽ ἄξιος ὦν. "Hv οὖν 
ἐκείνων καιρὸς, οὕτω δόξαν τῷ χρείττονι. ᾿Αλλὰ 
νῦν, οἶμαι, ἔστι καὶ τῆς ἀνέσεως, ᾿Ιδοὺ γὰρ ὁ κρα- 
τῶν ἐχποδὼν, καὶ ὁ ἐξ ἐκείνου ἄξιος ἄρχειν μεῖράξ 
ἐστιν, ὡς ὁρᾶτε, xal διὰ τοῦτο πολλῆς μὲν πιστοῖς 
οὖσι τῆς ἐπ’ αὐτῷ δεῖ φροντίδος, συχνῆς δὲ τῆς ἑπι- 
μελείας, ὡς ἂν xai πρὸς τοὺς ἐντὸς καὶ πρὸς τοὺς 
ἐχτὸς ἀγρυπνεῖν ὀφείλουσι, μή πως λαθόν τι τῶν 
ἀνηχέστων γένηται. Ὅπως δὲ καὶ καλῶς ἔχει xal 
δίκαιον πιστοτέραν τὴν ὑπηρεσίαν νῦν ἢ τὸ πρότερον 
συντηρεῖν τῷ δεσπόζοντι, οὐδὲν ὑποστειλάμενος λέξω. 


deinde irreparabiles si inflicte sunt, sine con- 
sensu, sine culpa sunt nostra inflictee, sola et nobis 
ineluctabili regnantis voluntate. Dicet aliquis : Po- 
tuit talibus presens objicere se medium et injuries 
obstare. Potuit, sed patientibusinutiliter, sibi noxie: 
suam enim sic fortunam perderet, aliene non pro- 
deeset. Vis contra major et invicta necessitas rue- 
bat, obstantia queque perruptura. Prevalet enim 
rex, cum imbecillo irascitur. H»c dicta sint, ut 
demonstretur neque quod dignitates, non studio 
quaesitas, acceperimus, neque si que iratus prin- 
ceps Βῶνθ in quosdamoptimatum infesteque decre- 
verit, crimini nobis justea quoquam verti posse. 
Red vel his causam pra»buerit quis 4.4 lapsu quo- 
dam suo ; alios tanquam non bonos falsa suspicio 
traduxerit ; excesserit denique in aliquos ira con- 
sultrice non fideli usa voluntas priucipis. Perque 
similes his causas evenerit nt. qui bonus erat pro 
suspecto rejiceretur,preteriretur non minus dignus 
assumpto. Sic tum erant lempora. Sio tunc visum 
summam habenti potestatem. At preterito illi jam 
tempori aliud successit plane diversum, tempus re- 
missionis et securitatis. Ecco qui tunc regnabat 
sublatus e medio est: ei successit ex illo genitus 
dignus imperio. Puer est, ut videtis. Propter hoc 
fidorum plurium eget cura, frequenti etiam et solli- 
cita diligentia. Custodibustam chari capitis inten- 
denda vigilia est, tam in eos qui intus quam in eos 
qui foris sunt, ne quod ei alicunde malum iin- 
medicabile clam obrepat. Causas porro, cur fas 
et equum juri et officio consentaneum sit fidelius 
ministerium obsequiumque constantius pariter et 
alacrius nunc quam antea unquam exhibere nos ao 


DE MICHAELE PALZEOLOGO LIB. I. 


418 


[P. 25] Πρῶτον μὲν τὸ νέχις τῆς ἡλικίας φροντίσιν 
ἀττάλλειν καὶ μηδὲν ὑπορύττειν τὸν βασιλεύοντα πρὸς 
τὰ παρὰ τῶν ἀρχομένων πραττόμενα ἐφέλκοντός 
ἐστιν ἐφ᾽ ἑαυτὸν εὔνοιαν, μηδὲν ὑπονοούντων πείσε- 
σθαι, xxl τοῦ φόδου ἀπόντος μὴ δειλιῶντι xal περὶ 
ἑαυτῷ ἕτοιμος ἐσεῖται τὰ τῆς ἀγάπης ἐνδείκνυ" 
σθαι. Τὸ γὰρ σπουβαῖον, ἐφ᾽ ip τις ὁπηρετοίη, ἢ φό- 
ὄυυ ἣ μὴν ἀγάπης συνιστώντων, xal ἡμῖν ἀνάγχης 
πάντως οὔσης ὑπηρετεῖν, ἀπόντος τοῦ φόδου τῇ 
ἀγάπῃ τὸ πᾶν περιστήσεται παρούσης δὲ καθαρᾶς 
τῆς ἀγάπης καὶ ἀθολώτου οὖσ ἔστιν ὅστις χαθυφή- 
σει τοῦ πρὸς τὴν ὑπηρεσίαν ἐπιδάλλοντος ὥστε xai 
ἀμελεῖν. Καὶ πρῶτον μὲν τοῦτο, δεύτερον δὲ καὶ 
ὅτι ὑπὸ νέῳ καθισταμένψ δεσπότῃ βασιλευόμε- 
νει, ὅτι xal μὴ ἀναγχαίαν οὖσαν τὴν εὐεργεσίαν 
τὴν ἀπ᾽ ἐχείνου πρὸς τὸ ὑπήχοον ὁ χαιρὸς ἀναγκαίαν 
ποιεῖ, οὐχ ὅπως ἐχφύγοιμεν χαχῶς παθεῖν μέλλον- 
τες ζητήσαιμεν, ἀλλ᾽ ὅπως εὖ παθεῖν ἡμίν γένοιτο 
ἐλπίζοιμεν προσδοχῶντες. Ἑτοίμως δὲ xal ὦνπερ 
ἕχαστος θέλει, εἰ μόνον ἄξιος χρίνοιτο, τυχεῖν ἔστι, 
καὶ τὸ δαψιλὲς τῆς εὐεργεσίας προσέσται. Νέος γὰρ 
ὧν ὁ χρατῶν xal ὑπὸ χηδεμόσι τελῶν τῇ μὲν σφετέρᾳ 
βουλήσει, ὅθεν πολλάκις χαὶ τὸ σφάλλεσθαι πρὸς τὸ 
πρέπον ἐστὶν, ἀρχοντικχοῦ τύφου τοὺς λογισμοὺς 
ὑπερδαίνοντος, οὐχ ἕξει χώραν διδόναι. Τοῖς δὲ κη- 


navare communi domino, nihil diasimulens dicam. 
Primumilla simplicitas domini, puerili sinceritate, 
sine arte fuco quidvis agentis, nihil occultando, 
nibil clanculum aut arcane machinando, nihil su- 
Spiciose cogitando de iis que subditi faciunt, 
quid aliud quam trahit et ineluctabili quadam pel- 
lacia rapit ad sese omnium benevolentiam, studia, 
tenerrimos affectus, utique erga omni jam ex parte 
amabilem principeni, a quo nemo quidquam quod 
nolit passurum sese vel cogitando possit fingere? Ex- 
oluso autem metu omni restat pura charitas et libera, 
cujus solius generoso ac laudabili impulsu pronum 
est 45 ut studium quisque ostendatin principem, 
unde quod sibi metuat plane nihil est. Sane obse- 
quia civium in reges harum fere altera causarum 
movet, timor aut charitas. Quare cum nunc consti- 
terit timori nullum locum esse, sequitur id totum 
imputandum charitati. Ubi autem adest vera et sin- 
cera charitas, fierinon potest ut quidquam quisquam 


D recuset, quidquam negligat eorum que ad illius 


quem vere diligit obsequium pertinent. Altera que 
quod proposui suadet ratio, hec est. Recens insti- 
tuto principi beneflcentia in subditos,alio tempore 
libera, tali rerum articulo necessaria fit. Non modo 
igitur metu vacamus, sed in spes optimas vocamur; 
nec tota nostra in securitate a malo felicitas sita 
est, quibus preterea osteutetur expectanda copia 
bonorum. In promptu est quod quivis optat. Velit 
modo, accedat : accipiet, si dignus judicetur ; votis 
quamvis avidis occurret largitus minime avari, 
quippe juvenis, principis, ejusdemque non proprio 
arbitrio res dispensentis.Quod si esset, timeri ma- 
gis posset ne illi sua per se tracianti obreperet 


479 


GEORGII PACHYMERJE 


δεμόσιν ἔστι καὶ προσελθεῖν ἐχ τοῦ παραχρῆμα, xai A παῤῥησίας καὶ τῆς προσηχούσης ἐλεοθερίας εἶπεῖϊν 


νύξαι λέγοντα συνεχέστερον. Τῶν νῦν ἐλπίζειν ἐν- 
τεῦθεν ἑᾳδίως τυχεῖν ὧν ἕραταί τις, πῶς οὐ μετὰ 
ῥᾳττώνης ἀπάσης δουλευτέον τῷ βασιλεῖ: χωρὶς δὲ 
τούτων, Xil σιωπῶ τὰ πλεῖστα, τότε μὲν γὰρ xoi 
δέος ἦν μὴ κατορθώσας παραχρουσθῇ τις, ἄλλων τὴν 
βασιλικὴν ὑποποιουμένων ὁρμὴν τρόποις οἷς ἐχείνῃ 
πέφυχε χλέπτεσθαι, καὶ διὰ τοῦτο οὔτ᾽ ἦν σπουδά- 
ζειν ἐπὶ τὸ μεῖζον fj χατὰ τοὺς ἄλλους πράττειν 
πειρᾶσθαι, τοῦ δυνάμενου λέγειν πρὸς βασιλέα καὶ 
μαρτυρεῖν χαθαρῶς οὐχ ὄντος, καὶ μάταιος ἦν ἡ 
σπουδὴ τῷ σπουδάζοντι παραλογιζομένῳ πολλάχις 
καὶ ζημιουμένῳ τὴν ἐφ’ οἷς ἔπραξεν εὐδοχίμησιν. 
Nov δ᾽ ἀλλ’ ἐπὶ τῶν κηδεμόνων τῶν πραγμάτων 
τελουμένων χαλῶς ἂν ἔχοι τὴν ἑχάστου σπουδὴν φα- 
νερὰν εἶναι xal τοῖς ἀμείνοσιν ἀνταμείδεσθαι. Διὸ 
καὶ σπουδαστέον ἡμῖν, ἐπεὶ οὐχ ἔστι τὸ τὸν βασιλέα 
δεδιέναι, τὸ ὑπὲρ τοῦ βασιλέως φοῦὔεϊσθα!ι, ὡς ἐντεῦ- 
θεν ἢ εὖ, εἰ σώζοιτ᾽ ἐκεῖνος, ἢ χαχῶς, εἰ μὴ σώ- 
Cotto, ἡμῖν ἐλπίζειν συμόχίνειν. Καὶ ταῦτα μὲν 
πρὸς τοὺς ἐμοὺς συστρατιώτας ὑμᾶς xai συντρό- 
eouc* [P. 96) πρὸς δὲ τοὺς οἷς ὑπερέχει τὸ γένος 
καὶ διαπρέπει τὰ ἀξιώματα, ὑπέρχεταί μοι μετὰ 


consuetus regum fastus δὰ spernendos subditos 
minusque curandas necessitates eorum; metueretur 
etiam ne non adiri posset, ne non illi vacaret at- 
tendere. Nunc nihil oberit. Habetis expositos ad 
vestros usus curatores ejus ; convenire licet quando 
et quoties libebit, instare quin etiam, iterare peti- 
tiones, quam crebro et quam assidue opus fuerit 


ὡς dÀzOr λέξοντι, ᾿Εγὼ οὔτ᾽ ἰδίαις καὶ αὐτοδούλοις 
προχιρέσετιν οὔτε μὲν σχοπῷ τινι καὶ μελέτῃ ταῖς 
τοῦ βασιλέως προσανέχειν ἐπιτροπκαῖς fiov aat, ἀλλὰ 
πρῶτον μὲν ἐπιστολὰς πληρῶν βασιλέως, ἔπειτα δέ. 
'AXÀ οὐ βούλομαι λέγειν. Πλὴν καὶ δμῶν θελόν- 
των, οὕτω χαὶ μόνον προσανέχειν καὶ ἔτι ταῖς ἐπι- 
τροπαῖς βούλομαι. Εἰ δ᾽ οὖν, ὄλλ᾽ ὁμεῖς μὲν τὸν ἐπι- 
τροπεύσοντα ἐφιστᾶτε, ἐμοὶ δ᾽ ἀρκέσει τὸ ἐπ᾽ ἐσχά- 
τοις τάττεσθαι. Κἂν τις τὴν βασιλικὴν σωτνοἷτν 
πρεπόντως πολυωροΐη καὶ ἰδιωτεύσας ἀγαπήσω, 
xai προσλιπαρήσω μὴ ὀργίζεσθαι τὸν δεσπότην, εἰ 
λυπεῖν τινας ὑμῶν δοχοίη τὸ ἐμὸν ἀξίωμα. Κρεῖσσον 
γὰρ ὡς ἕνα τῶν στρατιωτῶν ἐξυπηρετοῦντα devpa- 
λῶς διάγειν ἢ φόδῳ καὶ ὑπονοίαις μετ᾿ ἀξιώματος 
ζῇν. ᾿Ιδοὺ τοίνυν xaz' ἀγαθὴν πάντως πρόνοιαν τοῦ 

Θεοῦ καὶ τὸ ὑπήκοον εὐπειθεῖ xal τὸ στρατιωτικὸν 

εὐταχτεῖ xal τὰ τῶν ἐχθοῶν ἡρεμεῖ. Καὶ πολλοὶ τι- 
νες ὑμεῖς καὶ μεγάλοι, οἱ μὲν πρὸς αἵματος τῷ κρα- 
τοῦντι, οἱ δὲ xai τοῖς ἀξιώμασι διαπρέποντες wai 
καθ᾽ ὃ τι ἂν τις εἴποι χαλὸν xal γενναῖον ὅπερτε- 
ῥοῦντες. Καὶ ἀνάγχης οὔσης νεοχομεῖσθαι τὸν pan 
Ada, ἐχλεγέσθω piv ὁ μὴ ἀπέδων, ἕψομαι δὲ oxiv 


et prosperitate illius pendent. Heo haotenus ιὲ 
commilitones et sodales meos dixi ; deinceps ad 
eos quorum eminet genus, quorum dignitates in 
republica prefulgent, hec dicenda judicavi, com 
ea libertate ao fiducia quam inepirat loquenti con- 
Boienlia veritatis. Ego non propria inclinatione 
privatisque consiliis ad tutelam principis accessi 


urgere. Annon igitur justa causa est facile ac (; nec arte aut ambitu incubui ut 8Ό ejus patre taz 


prompta voluntate obsequenti principi, spes cerla 
et fundata impetrandi et consequendi ab eo que 
quiseunque concupierit? Hec non essent, 8] res 
non gubernarentur per fidos et accesau facili oun- 
otis expositos ministros. Nam cogitate nupera, et 
conferte cum presentibus. Plurimas reticebo di(Te- 
rentias, 885 tantum indicans. Tunc metus erat ne 
qui etiam rectissime egisset, offenderet gratiaque 
excideret,aliis in eum principis iram concitantibus, 
iis modis 46 eaque arte quam ex observata na- 
tura ejus atque indole fore intelligebant ad scopum 
intentum efficacem. Hinc erat, inutile contendere 
studium et conari plura quam alios, cum nemo 
esget qui posset hoc ipsum imperatori significare 
ao debitum virtuti testimonium reddere. Vanus, 
inquam, erat labor impenderese publico et magna 
in rem principis moliri, cum sepe contingeret de- 
]usum et circumventum, qui sio egerat, pro laude 
80 gratia damna et contumeliam referre. Nunc re- 
bus ministrorum fidelium cure commissis, nullum 
recte factum latebit, cujusque virtus agnoscetur, 
studium palam erit, labor compensabitur condi- 
gnis premiis. Quare augendum studium est, con- 
tendenda industria in obsequium principis, et & 
quo nihil timemus, ei cuncta timeamus. Felices 
orimus si salvus sit, si quid illi acciderit, perieri- 
mus nos quoque. Bona el mala nostra cx forluua 


arduo negotio preficerer, sed primum eo prosik 
supremis mandatis imperatoris obsequens, deinde 
— &ed revoco me, nequeisto genere orationis vti 
volo. Id solum apud vos profiteor, ita me vell 
perseverare in hoc munere, si vos jubeatis. Decer- 
nite igitur quod placet. Preficite isti cure, si vi- 
detur, alium : cedain libenter, redigique me patiar 
in ordinem, loco 417 vel infimo contentus ; videns- 
que a vobis delectum alium idoneum qui pupilli 
principis saluti, ut par est, invigilet, smquissimo 
animo private quietis sortem amplectar. Agam 
quin eliam infimis precibus cum principe, ne mo- 
leste ferat recedere me ab ejus cura, quod ea tania 
tamque honorifica prefectura ornatum esse m« 
quibusdam vestrum non probetur. Prestabiliet 
enim longe est in militis vel gregarii conditione 80 
foriuna reipublice servire, quam metu et susp- 
cionibus anxium in dignitate vivere. Em igitur Mf 
beneficam providentiam Numinis et gubditi docilst 
ad parendum sunt, et disciplinam milites gerwe 
et quiescunt quiescoreque nos sinunt hoste 
iste vester ordoamplissimorum principum aysté 
numero,quorumquidam imperatoris con 

quidam primissunt dignitatibus illustres, doti 
que omnis generis preclaris, que quemque coli 
mendare vel maxime possint, summe  conspiosi. 
Ex his cligatur qui, quod res poscit ot necesse ett 


48ι 


DE MICHARLE PALJEOLOGO LIB. 1. 


482 


xai tip κοινῷ ψηφίσματι θήσομαι. Οὐ γὰρ ἰδίας A (P. 27] Ταῦτ᾽ εἰπόντος τοῦ πρωτούεστιαρίου ἄθρουν 


συστάσεις, ἀλλὰ τὴν τοῦ βασιλέως προὔργου παντὸς 
ποιούμεθα. Κἂν οὐ θέλοι τις ἄλλων ψηφιζομένων, 
οὐδὲν ἀνύσειεν ἂν μὴ θέλων ἐχεῖνος" ἡ γὰρ ὑμετέρα 
ὑπερτερήσει βούλησις. Οὕτως ἐγὼ δημοτικῶς ἔχω 
ὥστε καὶ μηδὲν ἐπὶ μηδενὶ ἀξιούμενος μείζονι ἀγα- 
πᾷν, καὶ θελόντων μὲν προφρόνων ὁμῶν ἐπὶ τῶν 
πραγυάτων μένειν αἱρεῖσθαι, μὴ θελόντων δὲ πάντ᾽ 
ἐᾷν καὶ μηδὲν πολυπραγμονεῖν ἐθέλειν, χἂν ζημιοῦ- 
μαι τὰ ἔσχατα. Παρακαλῶ τοίνυν μηδὲν ὑποχρυ- 
πτομένους xal ὑμᾶς τἀληθὲς ἐρεῖν. Τίς yàp d τῆς 
δειλίας ἀνάγχη τοῦ μὴ παριστάμενον λέγειν ; ὁ γὰρ 
ἀντιλέξων οὐκ ἔστι, xal φόθος οὐδεὶς, ἥν τις τὸ δο- 
xoUv λέγειν αἱρεῖται. Αὐτόθεν τοιγαροῦν xai βου- 
λευέτω τις xal πραττέτω σὺν ἄλλοις τὸ χρήσιμον, 
xai τό τινι παραστὰν εἰς γνώμην εἰπεῖν ἀσφαλὲς, 
ὡς εὐμενῶς ἀκουσομένων χἂν ὃ τι λέξειε. Δεσπότῃ 
Ὑὰρ προσχρούειν ἴσως οὐχ ἀσφαλὲς, ἐξ ἴσου δὲ 
προτφερομένῳ τῷ λέγοντι τὰ τῆς παῤῥησίας ἔχοι 
xxtoóv, ὡς μείζονος ὃν ἢ xav! ἐκείνους τὸ κρίνειν. 
᾿Αλλὰ καὶ τούτου νῦν οὐχ ὑπόντος, ὁ λέξων ὃ τι χαὶ 
βούλεται ἑκατέρωθεν ἔχει τὸ εἰς αὐτὸν ἀχίνδυνον. » 


tutelam pueri prinoipis exerceat. Assentiar, acoe- 
dam, et communibus calculis meum adjungam: 
non enim privatas rationes status fortuneque no- 
stre, sed principis utilitatem ac salutem ante om- 
nia queriius et cunctis preferimus. Qui electus a 
vobis fuerit, si deprecabitur honorem, frustra erit : 
vincet enim consensus vester ejus modestiam, nec 
gua cum verecundia judiciis omnium vestrum ad 


extremum  obnili patietur. Me quod attinet, ita C 


comparatus sum, ut nec si vos jusseritis pergere 
in suscepto munere detrectem, etiam nullo addito 
honore vel auctoramento majori; et si alio nutus 
vestri propcnderint, statim sim acquieturus et tran- 
quillo securoque animo recessurus domum, nihil 
inquirens de causis que vos ad sic de me statuen- 
dum impulerint, etiamsi damna fortunarum et 
status in me 48 inde graviseima redundarent. 
Oro igitur obsecroque vos ut et ipsi sine ullo fuco 
quod vere sententis efferatis. Que enim est timendi 
causa? Aut que obtendi posset exousatio idonea 
ignave dissimulationis ab eo qui sententiam de 
republica rogetur in hoc amplissimo et gravissimo 
concilio ? Promatur libere quidquid in animo. est. 
Excipietur equis auribus, neo erit qui mef'a con- 
tradicendi libidine oppuguet. Nullus denique metus 
impendet, quo revocari aut retardari quivis possit 
&b eo qualicunque proferendo, quod aut mentis 
judicio senserit aut voluntatis arbitrio elegerit. 
Agedum, statim ex nunc eatur in sententias, con- 
eulat quisque, in medium, agatque quod vult, quod 
putat utile. Securum et tutum est promere quid- 
quid demum in mentem venerit. Attentos, faciles, 
δὰ quivis audiendum paratos en nos omnes. Ubi 
princeps in senatu est, causa esse potest circum- 
spiciendi quid quis dicat: prona enim est dieenti 
apud dominum offensio, neo ea si que contigerit 


piv τὸ πλῆθος ξυμμιγῆ τὴν φωνὴν ἀφῆχαν, xai 
ὑπεραποδεχομένοις ἐῴχεσαν τῷ ὑπ᾽ ἐχείνῳ μετὰ 
τὸν βασιλέα τετάχθαι, ἐμφανεῖς τε ἦσαν ἐνασμενί- 
ζοντες μὲν τῷ χρατοῦντι, παρενείροντες δὲ κἀχεί- 
νῳ πλείστους καὶ παρὰ τὸ εἰχὸς ἐπαίνους ὡς ἀξίῳ 
μετ᾽ ἐκεῖνον σφῶν ἄρχειν ἐθεράπευον τὸν χαιρὸν οὐχ 
ἧττον, τὴν παραχινδύνευσιν δεδιότες, ἢ τὰ χατὰ νοῦν 
ἔλεγον. Τῶν δέ γε μεγιστάνων ἄλλος ἄλλο τι πρὸς τὸ 
παρὸν ὑποφωνοῦντες δῆλοι ἦσαν τῷ καιρῷ χαριζόμε- 
vot, σεμνολογοῦντες olov xai ἑαυτῶν ἐχεῖνον ὑπερτι- 
θέμενοι. Τῶν δὲ συμδάντων τοσοῦτον ἀπεῖχον ἐχεῖνον 
δοχεῖν αἰτιᾶσθαι, ὥστε xal τῷ βασιλεῖ μόνῳ τὰς 
αἰτίας προσῆπτον, χαὶ ὡμολόγουν οὐχ ἕξω τοῦ δι- 
χαίου παθεῖν, εἰ μὴ δι ἕν ἄλλο dj τὸ ὑπὸ δεσπότην 
τελοῦντας τὴν σφῶν εἰς χεῖρας ζωὴν ἔχοντα, ἐχείνῳ 
καὶ μόνον δοχοῦν ὑπευθύνους εἶναι καὶ τιμωρεῖσθαι, 
ιζ΄, ᾿Απολογία πρὸς τὴν δημηγορίαν τοῦ Παλαιολό- 
γου. 

Ὁ δέ γε Παλαιολόγος Μιχαὴλ xal μέγας κονοσταῦλος 
τὸ τηνικαῦτα, ἢ xal ταῖς ἀληθείαις ὧν θεῖος dx 
γυναιχὸς ἐχείνου xal συμμετέχειν ὥσπερ τοῦ γένους 


vacans periculo. Quali non est expositus qui loqui« 
tur ad sibi pares. Nullus hic principali eminens 
fastigio astat. dicendorum arbiter: similis condi- 
tio est omnium et commune judicium. Quare hio 
libere orationi et nihil metu reticenti, quameun- 
que in partem incubuerit sententia, hic profecto, 
δὶ usquam, locus est. » Hec protovestiario locuto 
conferta quidem multitudo nescio quid mistum 
confusis acclamavit vocibus, qua deolarare vide- 
rentur libenter se illi post iinperatorem subjici, ap- 
parebat ea dici studio assentandi principi. Congere- 
bant et in protovestiarium liberaliter laudes, etiam 
invidiosas, dignum videlicet eurn qui ipsis impera- 
rel predicantes. Que magis servientium tempori 
et libere orationis pericula caventium voces erant, 
quam que veros animorum sensus exprimerent. 
Optimatum vero 49 ahus aliud pro re presenti 
submiase ac perfunctorie dixerunt, ita ut gratifl- 
cari eos potientibus tunc rerum palam esaet. Lau- 
dabant protovestiar'um, et sibi ipsis preferebant : 
eorum vero que gravia quibusdam et publice invisa 
contigerant, tantum aberant ab eo criminando, ut 
causas omnium in imperatorem diserte conferrent, 


D addentes quod quasi eum excusarent, talia sese 


non plane injuria passos, si non ob aliud, certe 
quia impositum cervicibus tulerant dominum vite 
ipsorum arbitrium habentem, cui quod tantum ita 
videretur, reos se fuisse ac juste punitos. 


17. Responsio Palzologi ad concionem protovc- 

stiarit. 

At Michael Paleologus, magnus tunc conostaulus 
vel vere favens illi cujus uxoris avunculum 8e me- 
minerat, et communione generis in participationem 
quoque ipsius glorie se vezturum putans, vel quod 
et ipse adulationis haud expers captandam duceret 


483 


GEORGII PACHYMERJR 


48i 


ἐχείνῳ οὕτω xai τῆς δύξης οἰόμενος, ἢ μὴν xal θω- À vosurv: ὡς γὰρ ἐκεῖ τὸ γρεὼν ἀναγκαῖον κἂν νόσος 


πευτιχῶς πρὸς τὸν χαιρὸν ὑπερχόμενος, μετὰ τὴν 
τῶν ἄλλων ἀπολογίαν χαὶ τὴν ἐμφαινομένην ὑπόπτω- 
σιν παῤἹδὙησιαστιχώτερον πρὸς τοὺς λόγους ἀπελο- 
γεῖτο᾽ [P. 28] « Καὶ τ' ποτε ἄρα τοιαῦτχ λέγειν 
παρέστη σοι ποὺς ἡμᾶς ἀρτίως, ὁ ταῖς ἀξίαις ὑπερ 
ἔχων καὶ τῶν ἄλλων χρίτει βασιλείῳ ὑπερφερόμενος.. 
τί δὲ σοι καὶ περὶ ἡμῶν ἔχουσται ὡς ἐγχοτεῖν Of cv 
δοχούντων διοιχοῦντι τὰ βασιλέως ; τίς δέ σε xai 
αἰτιάσαιτο διχαίως ὧν ὀργισθέντος τοῦ βασιλέως 
ξυνξδη οἱ παθεῖν ; οὐδεὶς εἰς τόσον προεληλύθει 
ἀγνοίας ὥστε χαὶ βασιλέως ὀργὴν ἀγνοεῖν καὶ τὴν τοῦ 
χαιροῦ μὴ εἰδέναι πικρίαν, ὁπόση ἦν xal ὅπως 
ἐφῆπται πᾶσι, καὶ μᾶλλον τοῖς πλησιάζουσι. Κα 
τις γὰρ, εἰ μὴ ποῤ΄ῥω τῶν ἡμετέρων ἔτυχεν ὧν κἀκ 
γένους ἀλλοδαπός; Πλὴν ἐπεὶ ξυμδαίνει δολοῦσθαι 
ὅρχοις xal συνθήχαις ἐπὶ πίστει συνισχημένους, οὐ" 
δὲν ἀπειχὸς xal πάσχειν ἀνήχεττα δοκοῦν ἐχείνῳ» 
χἂν μηδεὶς ἐποτρύνῃ ἐπηρεάζων τῷ πεισομένῳ᾽ 
Ὅπου τοίνυν τῆς αἰτίας καὶ ὁ δράσας ἀφεῖται τοῖς 
τὰ τῆς μοναρχίας ἐπισταμένοις ἴδια, σχολῇ γ᾽ ἂν 
ἁλῷεν ἄλλοι συχοφαντεῖν ὑπονοούμενοι xai ἐξάπτειν 
τὰ τῆς ὀργῆς. Γέγονε ταῦτα xal παρῆλθε, xal τὸ 
περὶ τοιούτων ἀρτίως διεξιέναι ὅμοιον ὥσπερ ἂν εἰ 
περὶ νεχρῶν ὅπως ἐντεῦθεν ἀπῆλθον ἐπολυπραγμο- 


occasionem insinuandi se in gratiam tunc prepol- 
lentium, post eas quas indicavimus responsiones 
aliorum et significatam subniissionem, altius et 
quasi liberius vocem tollens, sic ad concionem re- 
spondit : « Qui tibi tandem,» inquiens, «in meatem 
venit hanc quam modo explicuisti ad nos oratio- 
nem habere? Quasi non meritis et dignitate pre- 
emineas judicio imperatoris prepositus cuncotis. 
Que porro nos apud te falsa infamuvit. delatio, 
tenquam qui videremur ei esse infensi qui vices 
imperatoris gereret? Quis autem tibi juste culpam 
imputet eorum qua 80 ira forte mortui principis 
ipsi pati contigerit ? Nemo tam ignarus rerum est, 
cui nota non sit natura ejus qui prius imperavit 
iracundior. Quis etiam ignoret quanta fuerit acer- 
bitas temporis illius, que in omnes grassata est, 
et magis in propinquiores ? $0 Plane hujus expers 
fuit fere nemo, nisi forte remotissimus a nobis et 
ortu exterus.Verum ab eo cui fidem sacramento et 
pactis conventis obligatam ut principi habemus, 
etiam intolerabilia ferenda sunt, si οἱ libuerit, 
utcunque nemo eum impellat aut malignis dela- 
tionibus irritet in. miserum, cui est infengus. Ubi 
ergo ipse qui nocuit injuries absolvitur, jure pro- 
prio regni cunctis noto, otiosum sane fuerit inces- 
sere alios suspicionibus calumniosarum suggestio- 
num, quibus iram videlicet quasi non per se satis 
ardentem accenderint. Fuerunt hec, et transierunt 
et in his modo sermone retractandis immorari si- 
mile fuerit ac si de mortuis cur decesserint anxia 
instituatur inquisitio. Ut enim ibi fatalis neces- 
sitas, sive morbus ingruerit sonticus sive non, 
causam absolvit, ita et heec nos pati fatum fuit, 


ἐνσχήψῃ xiv μὴ, οὕτως dvtao0x τὸ παθεῖν ἐγὺς 
τοῦ χρεὼν, χἂν εἶεν οἱ λόγους ὑποδαλλόμενοι xiv 
μὴ εἶεν. Καὶ τὸ τεταγμένον ὑπ᾽ ἄλλῳ xal δοῦλον 
ὄντα ὅσον εἰς λύπην παθεῖν διχαίως, τοσοῦτον εἰς 
παραμυθίαν τὸ ἀδίχως κἄν τὰ μέγιστα πάσχοι π- 
θεῖν. Ποῦ τοίνυν χαιοὸς τῶν τοιούτων ἧ μῖν οὕτως 
ἔχουσιει τῶν πραγμάτων μεμνῆσθαι, καὶ μηξὲν 
προσῆχον ὑμῖν ἐγχλημὰα περιάπτειν - τὸ δ᾽’ ὑμᾶς 
παρὰ τοῦ βασιλέως τιμᾶσβα: τοῖς μείζοσιν ἀξιώμα- 
σιν οὐ θέλημα μόνον ἦν βασιλέως xal σχέσις 110: 
ὁμᾶς ἄχχιρος xal ὁρμή τις ἄλογός τε καὶ περιττὴ 
(μαίνοιτο ἂν τις εἴ οὕτως ὁπονοοῖτο)- ἀλλὰ τὰ ὁμῖν 
προσόντα πλεονεχτήέματα, xai τὸ ὑκὲρ τοὺς πολλοὺς 
εἰδέναι καὶ λέγειν καὶ πράττειν, χαὶ ἢ πρὸς ἐχεῖνον 

ἄδολος πίστις xal χαθαρὰ, xai τὸ τῶν βασιλείων 

πραγμάτων ὑπερπονεῖν, xai tàÀÀa οἷς ἂν ὃ ἀλτϑὴὶς 

ἀνὴρ σεμνύνοιτο τοιαύτην ἔχων κατάστασιν, cuya 
τὴν βασιλέως ἔπειθε γνώμην χαλῶς ἔχειν ὑμῖν χαὶ 
τιμᾷν τοῖς προσύήχουσι, Τί δὲ παρὰ τοῦτο καὶ τις 
ἠδίκηται; ὥσπερ ἄν οὐχ ἄλλως ἦν τοὺς ἄλλους τι- 
μᾶσθαι, εἰ μὴ ἐν ἐσχάτῃ, τάξει ὑμεῖς τάττοισθι. E 
μὲν Υὰρ οὕτως ἦν τὸ τοὺς ἄλλους τιμᾶσθαι a τὸ 

ὑμᾶς παρορᾶσθαι, καλῶς ἂν εἶχεν ὃμᾶς dv zx 
slvav ἐπεὶ δὲ ἦν ἅμα xai ὑμᾶς τιμᾶσθαι xai τοῖς 


8ive adforent sive deforent maligni suggestores. 
Ceterum homini sub aliena potestate constituto et 
sue conditione fortune mancipato servituti supremi 
domini, quantum dolorem augit inflicti mali culpe 
conscientia, qua se id juste promeritum agnoscit 
tanlum ad consolationem valet etiam pessime mc 
latis innocentia, cujus ipai teste sibi sunt, et ceri 
inde nata persuasio sese injuste pati quae perferont. 
Quid ergo utique nobis vacat hoo reipublice atatu 
ejusmodi transactarum jam rerum et oblitterandi 
rum memivisse, crimenque vobis affingere a qu 
estis alienissimi ? Nam quod ab imperatore digni- 
tatibusestisamplissimisornati, non id imputandum 
solum gratie et benevoloin vosstudio faventis Augu 
gti, quasi is intempestivoin vosindulgensaffectuie 
impetum ratione carentem nimium sequens id fe- 
ceri. $8 Insaniat profecto quisic sentiat. Sed qoa 
insunt vobis eximie, quibus supra ceteris excellitis 
dotes,facultas intelligendi, loquendi etagendimeliw 
quam plerique, sincera in illum aoc fuci expers ἢ» 


D des, labores in administrationereipublice assidui οἱ 


magui, ceteraque, que summum ejas ordinis viros 
vel maxime commendent, imperatorem in istam ve 
promovendi et ut par erat honorandi sententise 
traxerunt. Quid autem hoc, quzeso, cuiquam noce? 
Quasi vero non aliter potuerint alii honorari,» 
vos in sortem ultimam detruderemini. Nam ss 
si ita res haberet ut aliis speratus optatugvalMf 
ex vestri despectu et depressione penderet, 

cum aliqua specie imputare vobis neglectum ptt" 
prium, quise preeteritos queruntur. Cum vero n 
prohibuerit quominus et vos ornaremini, et aliis 
contingerint merita aut concupite dignitates, cum 


485 


DE MICHAELE PALEOLOGO LIB. I. 


486 


ἄλλοις οὐδὲν ἧττον τὰ τῶν ἀξιωμάτων ὡς elxóc προσ- À δὲ πάντες ἐπιτάττειν ἔχομεν' ἄναρχον γὰρ τὸ mo- 


νέμεσθαι, καὶ τοὺς μὲν τὰ οἰκεῖα ἔχειν, [P. 29] τοὺ 
δὲ xal λαμθάνειν παρὰ βασιλέως τὰ σφίσι προσ, 
ἥκοντα, ποῦ δίκαιον, εἰ μὴ ἦν ἄμφω καὶ ἐνεχώρει, 
οὕτω δοκοῦν βασιλεῖ, ὅμως ὑμᾶς, δεξιᾶς πειρωμέ- 
νους τῆς τύχης, αἰτίους τῆς ἐχείνων δυσπραγίας 
κοίνεσθαι ; παῦσαι τοίνυν τοιούτους λογισμοὺς στρέ- 
φων ἐν τῇ ψυχῇ, ἐξ ὧν συμῦαίνει οὐχ ὀλίγα λυπεῖ- 
σθαι καὶ τοὺς ἀχούοντας, ὡς ἔγωγε πολλὰ ἂν εἰπεῖν, 
ἔχων περὶ τοιούτων ἔν val μόνον ἐρω, ὡς εἴπερ ἐπ 
ἀλλοδαπῆς ἦτε τοιοῦτοι ὄντες, πολλὰ ἂν εὐξαίμην ἂν 


ἐν ἀκαρεῖ, εἴπερ οἷόν τε, τοῖς ἡμετέροις, οὕτω xal. 


μᾶλλον ἔχουσιν, ἐπιστῆναι, fj ἀλλ᾽ ἡμᾶς αὐτοὺς καὶ 
χρήμασι xai τρόποις ἑτέροις ζητεῖν τὴν ὑμετέρα, 
πρὸς ἡμᾶς ἄφιξιν, καὶ ἀξιοῦν ἐπιστάντας τῶν ἡἧμετέ.. 
ρων ἀντιλαμόάνεσθαι. Σὺ δὲ, ὥσπερ ἂν ἀξιώτερος 
ἄλλος ἦν εἰς κηδεμονίαν βασιλικὴν, τὴν ἣ μετέραν 
βούλησιν ἀναμένεις, Τίς τοίνυν ἱχανὸς ἀναλύειν ψῆ- 
φον βασίλειον ; τίς δὲ παρὰ σὲ τὸ ἐχέγγυον ἔχων 
φανεῖσθαι ἐπὶ μεγίστῃ τοιαύτῃ προσεδρείᾳ xal βα- 
σι, ικοῖς πράγμασι ; σὺ γὰρ xal ταῖς ἀξίαις προέχεις 
χαὶ συνέσει ὡς οὐδὲν ἐλλείπων ὑπερτερεῖς. "Apys 
τοίνυν. χαὶ προνόει μὲν βασιλέως, προνόει δὲ καὶ 
τῆς τῶν Ῥωμαίων ἡγεμονίας πρπγμάτων. Καὶ ἡμεῖς 
εὐπειθοῦντες ἐψόμεθα' οὐ γὰρ πάντες ἄρξομεν, οὐ- 


simul fieri potuerit, ut et ii qui jam erant in honori- 
bus possessa conservarent, et qui digni erantnihilo- 
minus apta ipsisab imperatore acciperent, quomodo 
justum sit contraria et se invicem excludentia fin- 
gere que simul esse potuerunt? Et quo jure aliqui 
repulsas si quas sunt passi, et si que ipsis dolent 
exclusiones ab honoribus, favori imperatoris pro- 
penso in vos et vestre proprie fortune assignandas 
ut vere causa arbitrantur? Desine igitur talessuspi- 
ciones animo versare, quibus, cum eas verbis ex- 
primis, auditores non modice contristas.Atque ego, 
cum de his habeam multa qua possem dicere, 
unum modo addam: si vos, cum tales sitis, peregre 
in aliqua extera regione degeretis, votis optarem 
ardentibustransferri huc vos divinitus ὅ Φ momento 
temporiset gubernationi rerum nostrarum,quo statu 
sunt hodie, preponi, nedum ut moles ferrem vos 
ipsosimpensis modisquealiisvestrum hbucadventum 
procurare et dignari curam difficilem reipublice hoc 
tempore nostre suscipere. Tu vero jam scilicet, 


λύαρχον. ᾿Επεὶ δ᾽ ἕνα προέχειν μετὰ βασιλέα τῶν 
ἀνχγχαίων ἔστι, τίς ἄλλος καὶ προάρχειν ἄξιος εἰ μὴ 
ὁ ταῖς ἀξίαις ὑπερφερόμενος ; Τὸ γοῦν ἐμὸν ὅσον 
ἦν εἰπεῖν, εἴρηταί" ὅτῳ δ᾽ ἑτέρως δοχεῖ, χαλὸν tet, 
πεῖν τέως" οὐ γὰρ δέος χωλύσει, καὶ ἀκονσόμεθα͵ 
ἄν ἄλλως τέως ἔχει τις λέγειν. ᾿Αλλὰ μηδέ τις; τῶν 
πάντων, ὡς ἐκ τῶν πραγμάτων ἔστι μανθάνειν, μᾶλ- 
λον δὲ καὶ ἐξ ὧν ἀκούω λεγόντων, ἀμφιγνωμονήσοι 
πρὸς τὰ λεγόμενα. » Ταῦτα τοῦ μεγάλου χοντοσταύλου 
διεξελθόντος, οἱ ἐν τέλει πάντες ὡς ἀπὸ μιᾶς ὥσπερ 


ὁρμῆς καὶ προθέσεως, ὡς δῆθεν μὴ πλέον ἔχοντες 


λέγειν, ἐμφανεῖς ἦσαν συντιθέμενοι τοῖς ῥηθεῖσι, 
μᾶλλον μὲν οὖν ὥχθησάν τε xal βαρυνομένοις ἐῴχε- 
σαν mapayprpa, εἰ ἄλλο τι παρὰ τὰ λεχθέντα λέγειν 
ὑπονοοῖτό τις ἐχεῖσε παρών. Ὅθεν καὶ προὐλάμθα- 
νεν ἄλλος ἄλλου λεξων τὰ πρὸς χάοιν, καὶ δείξων ὡς 
τὸ ὑπ’ ἐχείνῳ τάττεσθαι τιῦ ἄρχειτ αὐτὸν Exetvoy 
περὶ πλείονος ἄγοι. Τὰ δ᾽ ἦσαν σχῆψις καὶ χόμπος 
ἄλλως, ὡς ἔδειξε. Τότε γοῦν τοῦ συλλόγου διαλυ- 
θεντος, τὰ πιστὰ λαδὼν ἐντεῦθεν ὁ πρωτοῦὔεστιά- 
ριος τοῦ χαὶ ἐκόντων δῆθεν τῶν μεγιστάνων βασι- 
λεως [P. 30] xal τῶν πραγμάτων αὐτὸν χαὶ μόνον 
ἐχεῖνον εἶναι διαφερόντως τὸν φροντιστὴν, ἀναλαδὼν 
τὴν πᾶσαν δύναμιν ἐπὶ Μαγνησίας ἐχώρει. Καὶ δὴ 


omnes possumus. Non omnes, inquam, regere 80 
precipere convenit aut fas est : ubi enim omnes 
presunt, nullus preest. Quoniam ergo sub principe 
unumimperare necessarium est, quis alius istoloco 
dignior quam qui meritis et dignitate preeminet? 
Aperui sensum meum, et effudi quantum in animo 
habebam. Dicat, si cui aliud videtur. Nullus obstat 
metus, secure licet. Omnes libenter audiemus,quis- 
quis erit, cui quod preferendum putet in mentem 
veniat. Verum nullus est omnium, prout res ipse 
monstrant, et quas audio multorum voces, qui non 
eadem nobiscum judicet et plane assentiatur [his 
qua jam dicta sunt.» Heccum magnus conostaulus 
perorasset,qui aderantia concilio viri primarii,uno 
velut omnes studio 80 proposito pre se tulerunt, 
53 quasi scilicet nihil haberent quod auditis adde- 
rent, sese dictis assentiri. Quin potius significarunt 
grave sibi &c molestum fore, δὶ quis illio presen- 
tiumsuspicaretur diversum ípsos quidquam a modo 
propositis sentire aut dicturos fore. Unde et preoc- 


quasi dignior te alius sit cui rerum adminístratio D cupabant se invicem affectatis a4 gratiam sermoni- 


tradatur, nutum,ut ais, ad id nostrumet voluntatis 
significationem opperiris. Quis autem nostrum aibi 
tantum arroget ut judicium de te imperatoris irri- 
tum faciat? Quem autem preter te inveniemus ad 
recte sustinendam istius supremi loci dignitatem 
resque imperiii, utdignum est, gerendas idoneis, et 
quibus confidi non temere possit,instructum opibus 
et dotibus; qui et meritis ac dignitate, idemque 
nihilominus prudentia et sapientia precellis? Perge 
igitur et gubernare imperium et consulere atque 
invigilare principi Romaneque reiac negotiis publi- 
cis. Nosobedienter obsequemur. Non enim imperare 


bus passim assentabundi, ac pro se quisque certa- 
tim ostentantes longe pluris esse ac multo malle 
protovestiario subjici quam ipsos imperare. H«c 
autem nihil aliud quam fucus et mendax ostentatio 
erant, ut eventus demonstravit. Tunc igitur soluto 
conventu plane persuasum protovestiario quod vole- 
bat est, velle nim.irum et gratum habere optimates 
et res imperii et tutelam principis sue unius cure 
arbitrioque permitti. Quare securus jam et certa 
con(irmatus fiducia universis secum copiis assum- 
ptis Magnesiam proficiscitur; ibique ad custodiam 
imperatoris certa fidissimorum sibimilitum cohorte 


487 
τὰς φυλακὰς τὴν μὲν 


χειρίσας, τὴν δὲ τοῦ βασιλικοῦ ταμιείου ἑτέροις 
ὁμοίως πιστοῖς καὶ ἀξίοις, ἀπὸ πολλῶν τὸ ἐχέγγυον 
ἔχουσιν, ὧν δὴ ὁ λογοθέτης τότε τῶν ἀγελῶν ὁ 'Avto- 
θεοδωρίτης ἐξηγεῖτο αὐτὸς ἐπὶ ταῖς τῶν κοινῶν 
διοιχήσετι μετὰ τῶν λοιπῶν ἑσπουξαιοτρίόει. Eov- 
ετάττοντο τοίνυν προστάγματα πανταχοῦ πόλεων τῆς 
Ῥωμαίων γῆς ἀποσταλησόμενα, καὶ κατ᾽ ἄλλας μὲν 
χρείας ἑτέρας, τὸ δὲ πλεῖστον καὶ μέγιστον χατά τε 
δήλωσιν τοῦ θανάτου τοῦ βασιλέως, ἅμα δὲ χαὶ τῆς 
τοῦ νέου βασιλέως ἀναῤῥήπεως, καὶ τοῦ εἰς ἐκεῖνον 
προστίθεσθαι χάριν συνθήκαις ὅρκων κατὰ τὸ σύν- 
ηθες. Καὶ ἐξετίθεντο μὲν τὰ προσταττόμενα παάμ- 
πληθϑεὶ, τὰς Oi δι᾽ ἐρυθρῶν βασιλικὰς ὑποση μάνσεις, 
ἐπεὶ οὐχ ἐν τὸν νέον βασιλέα χεῖρα χινεῖν χαὶ 


ὁποσημαίνεσθαι, τῷ δηλωθέντι λογοθέτῃ τῶν ἀγελῶν B 


ποιεῖν ἐνεδίοοσαν. Ὁ μὲν οὖν πρωτούεστιάριος πρὸς 
ταῖς περὶ τῶν ἄλλων φροντίσιν ἦ», καὶ ἀσχόλως εἷ- 
χεν, ἐλευθέρῳ χρώμενος ὡς μηδὲν ὑπειδόμενος τῷ 
φρονήματι ἐφ᾽ οἷς ἔπραττεν. 


ιη΄. Ἐπίθεσις τοῦ στρατοῦ χατὰ τῶν Μουζαλώ- 
νων. 

Ἣν δὲ ἄρα ὁ πρὸς ἐκεῖνον φθόνος οἱδαίνων βαρὺς, 
xal δεινὸς ὑφεῖρπεν ἐχείνῳ μὴ τὸ σύνολον ἐπαίοντι. 
Καὶ ἡ σχῆψις τῶν ἀποῤῥήτων κατ᾽ ἐχείνου τοῖς óp- 
γιζομένοις ὡς πιθανή" ἐδόχουν γὰρ καὶ ὑπὲρ paci- 


preposita, similiter erarium regium servandum 
aliis concredidit &que probatis ac multis variisque 
experimentis compertissimee sibi fldei viris, quorum 
dux erat agelarum sive gregum tunc logotheta 
Hagiotheodorites; quibus ita provisis, ipse. cum 
reliquis cetere gubernationi reipublice attente ao 
studiose vacabat. Scribebantur ergo edicla in omnes 
Romane ditionis urbes mittenda, cum ad elia que 
prasens poscebat usus, tum in primis, quod uni- 
verse omnes spectans maximi momenti erat, ut 
significaretur mors imperatoris, et pueri filii ejus in 
locum ejus successio; mandaretur ut omnes stude- 
rent anovo principe gratiam inire, obligandu ei fide 
consueto tali occasioae sacramento. In eam senten- 
tiam conficiebantur magno simul labore $4 plu- 
rium scribarum diplomata numero quam maximo, 
quorum rubras subscriptiones, que manuimpera- 
toris fleri debebant, quonium manum adhuo per 
etatem puer imperator movere ad id nequibat, 
modo memorata logothete agelarum faciende tra- 
debantur.Interim protovestiarius curandisaliis que 
usus poscebat presens sccure ac libere vacabat, 
nullas suspicatus insidias in se comparari negotiis 
publicis intentum. 


8. Seditio exepcitus in Muzalones. 


'Tumescebat autem gravis atque atrox in eum in- 
vidia, clamque serpens eadem periculose gliscebat, 
ipso nibil plane sentiente. Et erat arcane in ipsum 
ire causa infensis illi probabilis. Videbantur enim 
ipsis, se zelo fideli agi erga imperatores patrem 80 
filium, quorum illum quidem putabant procurato 


GRORGII PACHYMERJE 
βασιλέως ἀνδράσι πιστοῖς ἐγ- Α λέων ζηλοῦν, τοῦ μὲν ὅτι μαγγανείαις ταῖς παρ’ 


488 


ἐκείνων συσχευασθείταις νοσοίτ, καὶ ὡς χχκῶς ἀπαλ- 
λάξειε πρόωρος, τοῦ δὲ ὅτι βασιλειᾷ καὶ ὑφαρπάζειν 
τὴν ἀρχὴν μελετᾷ καὶ μεῖζον ἢ καθ᾽ αὐτὸν φρονεῖ, 
περιφρονῶν τοῦ βατιλέως xal τὴν βασιλείαν εὅπροσ- 
dme ὑποποιούμενος. Τοῖς δὲ τῶν ξενικῶν ᾿Ιταλοῖς, 
οὕς δὴ καὶ ὑπὸ χεῖρα εἶχεν ὁ μὲγας κχονοσταῦλος 
xal ἄλλα ἴδι᾽ rta ἦσαν τῆς xat ἐχείνων δρμῆς αἷ- 
τιάματα, ὡς παρὰ Μουζαλώνων, καὶ μᾶλλον [Ρ. 31!) 
ἑνὸς τοῦ πρώτου, στεροῖντο ζῶντος βασιλέως τῶν εἰς 
ῥόγας αὐτοῖς ἀποτεταγμένων, "ὡς καταφρονοῖντ᾽ 
ἐφ᾽ οἷς ἐδικαίουν ἑαυτοὺς τετιμῆσθαι, ὡς τῆς πρὸς 
βασιλέα ἀποχλείοιντο παῤῥησίας εἰσηγήσεσι ταῖς 
ἐχείνου, ὡς ἀτιμοῖντο τοῦ πρωτοδεστιαρίου προσ- 
τάσσοντος. Τούτοις χαὶ τοῖς τοιούτοις τὸ ξανθόν τε 

xal ἀρειμάνιον γένος ἐπεθιζόμενοι ἕτοιμοι ἦσαν χα- 

τασφάττειν ἐκείνους, εἰ μόνον τις παρορμψῃη. Ax 

δὲ ἔσχεν εἰς τοῦτο, ὡς ὁ τῶν πολλῶν λόγος iyu, 
τούτων τῆς φαλαγγος ἐξηγούμενος, ὃς xai wan 
μὲν ὡρλημένους αὐτοὺς τότε δ' ἐξαφθέντας πλίον 
ἀνεθέντας τοῦ φόδου xal δρασείοντας τὰ ἀνήκεστα 
ἐξ ἑτοίμου ἡρέθισε τὸν φόνον ἐπιτολμῆσαι aai 
ἔχοντας. Καὶ ὁ λόγος ix τῶν ὕστερον φέρει τὸ ré 

vóv' οὐδὲ γὰρ ἂν ἐτόλμων, εἴ μή τινας προδιδάπι 

εἶχόν, ἀλλοεθνεῖς ὄντες καὶ τὸ πλέον ἐπέλυδες. Xi 
εἰ οὕτως εἶχον καὶ μόνος θαῤῥεῖν, ἀνάγκη παντὸς 
μᾶλλον τὸν ἄγοντα ὑποπτεύεσθαι. 


hujus magicis maleflciis morboconsumptum οἱ dira 
immature morte sublatum,hunoe vero miserabantur 
mox privandum imperio injusta istius vi efferentis 
ge improbe supra privatum modum, et haud dubit 
regno inhiantis, contemptaque iugusti pueri etti 
imperium sibi honestis prelextibus parantis. Aui 
liaribus porro Italis,peculiari magni conostaulisob- 
jectis preefecture, preter alias quasdam, he vehe 
mentiores proprie erant odii in eum et meditati im- 
petus cause, quod se ἃ Muzalonibus, ct precsertim 
&b hoc inter eos natu maximo, privatos meminerant 
donativis et stipendiis ipsis ab adhuc vivente impe- 
ratore decretis, quod centemnerentur in iis quibus 
juste se honorari debere contendebant, quod aditu 
et gratia imperatoris suggeslionibus hujus excluce 
rentur, $5 quod protovestiarii jussu ignominia e 
contumeliis afficerentur. His et similibus rufumet 
bellicosum genus irritati, parati erant ad 608 truci- 
dandos, si quis vel paululum impelleret. Jactatum 
etiam est sermone multorum ducem istius ltalice 
phalangis partem istius culpe conscivisse non per 
vam, quippe qui suos olim In hinc cedem prone 
tunc autem occasione accensos nova, metu soloto 
et gestientes dirum facinus patrare, reparetais* 
taverit ut erumpere quo destinaveraut aude 
Qui quidem rumor ex iis qu» consecuta sus" 
similis fit: neque enim ausi tantum essent, V 
freti auctoribus et instincti persuasionibus idontih 
alienigene et plerique advenz: quo statu homine 
si vel cogitent vim inferre, prorsus necessse sit 
suspicari agi utique ad id ipsos impulsore 480" 
piam. 


489 


DE MICHAELE PALJ/SOLOGO LIB. I. 


À90 


ιθ΄. Ὅπως παρὰ τοῦ σρτατοῦ ἐτολμήθη ὁ φόνος Ἃ καὶ μὴ φαινομένῳ τῷ βασιλεῖ, καὶ ἐπενεχάλουν κατὰ 


τοῖς Μούζαλωσιν. 

Τέως δ᾽ οὖν ἡ ἐπὶ τῷ ἀποιχομένῳ ἐννατη χειμένῳ 
παρῆν, καὶ ἔδει τὴν qvum ἀγειν ἐκείνῳ κατὰ τὸ 
σύνηθες. ᾿Ανέρχονται τοίνυν εἰς τὴν τῶν Σωσάν- 
δοὼν μονὴν, ὅπου xal ὁ νεχρὸς τοῦ βασιλέως 
ἐχόμενα τοῦ πατρὸς τεθαπτο, τῶν ἱερωμένων ὅσοι 
παρῆσαν ἐκεῖσε, ᾿Δνέρχονται δὲ xal οἱ ἐν τέλει 
πάντες, χωρὶς δ᾽ ἐχείνων χαὶ τῶν qovatxüv αἱ 
προύχουσαι ματρῶναι, καὶ πᾶν ὅσον ἦν ὑπηρετιχὸν 
τοῖς χρατοῦσι. Τὸ μέντοι γε στρατιωῶτιχὸν ix προ- 
νοίας xal μᾶλλον χάτω περὶ τὸν βασιλέα ἐγκαταλέ- 
λειπτο. Ὡς γοῦν πανοιχὶ χαὶ οἱ Μουζάλωνες ἤεσαν, 
ἰδίαν περὰ τοὺς ἄλλους στοργὴν πρὸς τὸν θανόντα 
ἐπιδεικνύμενοι, τότε τὸ στρατιωτιχὸν, διχφερόντως 
δὲ τὸ ᾿Ιταλικόν τε xal 
xaipóv, οἱ μὲν ἀμύνεσθαι τοὺς λυπήσαντας ὁδρεγό- 
μενοι, οἱ δ᾽ ἐφηδόμενοι τοῖς, εἰ δυνηθεῖεν ἐχεῖνοι, 
τολμηθησομένοις (ταῖς γὰρ καινοτομίαις ἀεί mote 
χαίρουσιν ἄνθρωποι, xai ῥᾷόν τις ἰδὼν καινὸν 
χαχὸν τελεσθὲν ἐφησθείη τοῖς παθοῦσιν ἢ ἀγαθὸν 
συνησθείη τοῖς ἀπολαύσασι), συμμιγεῖς [P32] τῷ 
πλήθει γενόμενοι φωνὸς ἡφίουν δεινὰς χάτωθεν ἄνω 


49. Ut Muzalones ab exercitu interfecti sint. 

Tunc commodum nonus illuxerat ἃ morte impe- 
ratoris dies, quo ejus memoria consuetis honorari 
ritibus debebat. Conveniunt igitur in Sosandrorum 
monasterium, ubi corpus imperatoris juxta patrem 
sepultum fuerat, quantum erat ibi sacrorum homi- 
num ; conveniunt et inagistratus omnes, mulieres 
quoque prime dignitatis ac matrone, tum quidquid 
in obsequio principum erat. At militares copie de 
industria infra, quasiad custodiam circa principem, 
sunt relicte. Ut autem ipsi quoque Muzalones cum 
universisipsorum familiis eodem &scenderantosten. 
tande studio quasi precipue cujusdam ipsorum in 
defunctum charitatis, tuncexercitus, presertim vero 
Italice et auxiliares exlere copie, captata occa- 
sione, partim ultionis abiis quileserantexpetende 
desiderio instinct, partim conniventes audentibus 
quadam 56 dulcedine novitatis et curiositate spei 
mista mox videndi quis responderetsuoccessus anci- 
pitibus aliorum coptis, et annon forte aliquid ipsis 
utile privatim e statim perturbandarum confusione 
rerum oriretur (inopinatis enim mutationibus fore 


ξενικὸν, ἀρπάσαντες τὸν Β 


τῶν δῆθεν ἀπίστων, τοὺς Μουζάλωνας αἰνιττόμενοι, 
ζῆλον ὑπὴρ αὐτοῦ xal τοῦ γένους ἐνδειχνυμένοις 
ἐοικότες θερμόν. Καὶ ἵνα μὴ φθάσειαν ἐχεῖνοι πρὸ 
τοῦ παθεῖν δράσαντες, δεδιότες δῆθεν ἐπέσπενδον 
τὴν ἐπ᾽ ἐκείνους τοῦ βασιλέως ἐγχώρησιν, xxi ἅμ᾽ 
ἐδήλουν do εἴπερ ὁ βασιλεύων ἐφήσει" εἰ δ’ οὖν, 
ἀλλ᾽ ἐχεῖνοι xal οὕτως ἐπιδραμοῦνται xa? χαταπρά- 
ξονται. Ταῦτα λεγόντων ἅμα xal θομυδούντων, οἱ 


hv βασιλικὴν φυλακὴν ἐπιτετραμμένοι, δηλωθὲν 


χάχείνοις τὸ τόλμημα, ἢ xal παρὰ τοῦτο πρότερον, 
ἤἥ μὴν ἅμα τῷ θορυδεῖν ἐχείνους δείσαντες δῆθεν, 
ἐξάγουσιν εὐθὺς τὸ παιδίον, κατὰ δυσωπίαν ἐλπιζο- 
μένην ὡς ἐχείνους ἐμφαίνειν ποιοῦντας ἐμφανῆ τὸν 
χρατοῦντα, Ὡς δὲ φανέντος τοῦ νέοσ xal μείζων 
ἤρετο dj φωνὴ xal ἀταχτότερον ἐθορύδουν, Χειρί 
χατανεύειν οἱ ἀμφ’ ἐχεῖνον διδάσχουσι. Τὸ δ᾽ ἣν 
ἅμα κροῦον καὶ πρὸς ἀμφότερα, ὅτε τε ἀναστελλοι 
τὸν θόρυθον xal ὅτι ἐχχωροίη διδούς. Καὶ τοῖς μὲν 
περὶ τὸν νέον ἄρχοντα ἱκανὸν εἰς ἀπολογίαν ἐς ὕστε- 
pov πρὸς τοὺς ἄρχοντας 7| τῆς χειρὸς χατάνευσις 
ὑπολέλειπτο, ὡς δῆθεν ἐπισχεῖν οἰχονομοῦσι τὸν 
θόρυδον, τοῖς δὲ xal λίαν ὀρχοῦν ἐνομίζετο πρὸς 


impelli, nihilque studere aliud nisi preoccupare 
destinata jam ab istis dira in principem facinora, 
dareque operam ul nefarii latrones prius juste 
patiantur ea quibus digni sunt, quam immaniter 
exsequantur que in principis et reipublice perni- 
ciem cogitant. Hac benevola de salute imperatoria 
sollicitudine monstranda id agebant, ut assensum 
ejus in vim quam parabant elicerent, quasi cupien- 
les cum bona ejus veni& quod decreverant perfi- 
cere, simul subindicantes, si princeps remissior in 
indulgentia perstaret, se tamen procursuros quo 
intenderent, et destinata perpetraturos. Talia illis 
vociferantibus, simul et tumultuantibus, ii quibus 
commissa principis custodia luerat, sive a quopiam 
de re qua agebatur prius edicti, sive sibi ipsis in 
tanto tumultu metuentes, educunt puerum Augu- 
stum, pre se ferentes id se agere spe placande se- 
ditionis aspectu et reverentie principis, componendi- 
que nutu ejus in modestiam inquietos furores plebis 
δ effrenis. Ut autem objecto publicis oonspectibus 
adolescentulo major sublatus est clamor et impo- 
tentius bacchabantur, suggerunt ei qui circaipsum 


semper delectantur homines; et facilius quis videns D erantutmanuinnueret. Eratautem id signum anceps 


novum quodpiam inaliquos malumingruere, mali- 
gaum de aliena calamitate sential gaudium quam 
bono fruentibus colletetur), tunc, inquam, militares 
utriusque generis copie, partim furentes, partim 
faventes furentibus, plebi nihilo mitius animate 
passim miste, insanos attollebant clamores ex imo 
et atriis palatii sursum el fenestras versus, ubi im- 
peratorem, qui non apparebat, esse putabant, depo: 
scentes ad poenam perfidos, quo nomine Muzalones 
innuebant, zelum in Augustum et genus ejusosten- 
tantes et egregie simulantes ardentem, ac signifi- 
cantes metu se malorum Augusto imminentium 


PATROL. Gn. CXLIII. 


et inconlraria pariter ambiguum, cum et videri 
posset comprimere tumultum eo gestu voluisse, et 
interpretatione non inverisimili trahi posset idem 
in indicium concesse & principein parum ipsi fidos 
seviendi facultatis. Neque id ignorasse videbantur 
qui principi aderant: sed sibi, si hoc periculo in- 
noxie defungerentur qui rebus praeerant, receptum 
in excusatione parabant tanquam ab ipsis eo tan- 
tum animo suasa illa protentione manus, utseditio 
per eam comprimeretur. Αἱ tumultuantes satis 
clare sibi concessam eo gestu quod vellent agendi 
licentiam crediderunt. Statim igitur sublata vox eat 


AS 


491 


GEORGII PACHYMERJE 


492 


ἐκχώρησιν. Εὐθὺς οὖν βοὴ ἤρθη ὡς ἐχχωροῦντος À φέρει, μάλα θερμῶς κτἱσηγοῦνται., Οἱ δ᾽ ἠμέλουν 


τοῦ βασιλέως, xat ἅμα ἐχέοντο παμπληθεὶ, xai ὡς 
τιμωρὸς τῆς βασιλικῆς σωτηρίας συνέθεεν ἔχαστος 
ὡς καὶ προσχινδυνεύσοι, εἰ δεο!. Καὶ ἀλλήλους τῷ 
θορύδῳ παραχρατοῦντες ἐπὶ τῆς μονῆς ἠπείγοντο 
τῶν Σωσάνδρων, τὰ ἔσγατα χαχὰ τοὺς, ὡς αὐτοὶ 
ἔλεγον, δύσνους τῷ βασιλείῳ κράτει πραξείοντες. 
Εἰσὶ δ’ ol xai ἔμενον μὴ συναπιόντες, ποομν θέστε- 
ρον ποιοῦντες ἢ τολμηρότερον, xai ἅμα εἰ εχποδὼν 
Ὑενομένους τοὺς x10' ὧν συνέθεον μάῤθοιεν, αὐθα- 
δέστερον δρασείοντες ἐπὶ ταῖς σχηναῖς πρὸς τὸ 
ἐχφορεῖν τὰ χειμήλια' μὴ γὰρ εἶναι τὸν χωλύσοντα 
οὕτω τῶν χεχτημένωμ ἀπολωλότων. Ὡς γοῦν ol 
μὲν σύναμα xai τισι τῶν ἐν τέλει τῆς ὑμνῳδίας 
τελουμένης ἐντὸς εἱστήχεισαν τοῦ ναοῦ, οἱ δὲ συν- 
ἔθεον πανδημεὶ θορυδοῦντες παρὰ τὸ σύνηθες καὶ 
ἤδη τοῖς ἐντὸς ἐμφανεῖς ἦσαν εὐθὺ τῆς μονῆς ἱέντες, 
τινὲς τῶν ἐχτὸς ὄντων ὑπηρετῶν τὸν ἐχείνων ὑπο- 
τοπάσαντες θόουδον, μή τί moo xal τῶν ἀπειρη- 
μένων δράσαιεν σγεδὸν αὐτόνομοί ὄντες, Gua δὲ 
xxl τὸν νεωτερισμὸν ὑποπτεύοντες, δηλοῦσι σὺν 
ὠχρῷ τῷ προσώπῳ toic ἔνδον" Ot δὲ σπουδῇ [P 33] 
τοῖς χυρίοις τὸ δηλωθὲν ἀπαγγέλλουσι, xai ἐπι- 
ζυγῶσαι τὰς τῆς μονῆς πύλας τοῖς ἐρχομένοις συμ- 


assentiri Augustum et auctorem fleri. Tum vero 
pro se quisque procurrere, singulis viritim sese 
ultores injuriarum et vindices salutis principis opi- 
nantibus, et velut in studio rei preclare prevertere 
invicem festinatione mira cerlaptibus, ac periculum 
preoccupare quasi heroici facinoris perturbatissimo 
discursu et mutua extrusione ruentium impetu 
maximo versus monasterium Sosandrorum, fero- 
cibus extremorum malorum minis iisinferendorum, 
quos invidiosis vocabulis infidorum Auguste pote- 
stati principisque hostium designabant. Non tamen 
defuere qui subsisterent, continentes sese in illo 
efluso aliorum cursu, vel quod cautius quam auda- 
cius agere consultum ducerent, vel quod simul 
etiam sperarent, post negotium a currentibus con- 
fectum sublatosque potentes rerum, quaestuosiorem 
Bibirelinquendam operam irrumpendiin edesipso- 
rum et pretiosissima inde quique exportandi; 
quas in opimas predas utilius expromerent totam 
vim aüdacissime rapacitatis, nemine tum prohibi- 
turo, cuippe jam mortuis possessoribus opera 
eorum quos in id precurrere sinebant. Cum ergo 
dum hymnodiacelebraretur, Muzalones cum primo- 
ribus optimatum intra templum starent , 58 
ruens, ut dictum est, tumultu insolito multitudo 
adventabat. Et jam qui intus erantintelligere co pe- 
rant eam turbam recta in monasterium ferri, cum 
quidam e ministris Muzalonum foris opperientibus, 
veriti quo tempestas suspecta novitatis incumberet, 
et non sine causa metuentes ne armata et legum 
secura seditio in feedum aliquod desineret facinus, 
pallido vultu periculum nuntiarunt iigqui ex inte- 
riori comitatu Muzalonum intratemplum versaban- 
tur. Hi rem etalim ad dominos detulerunt et stu- 


ἀχούοντες, (μηδὲ γὰρ ἔχειν συμβαλεῖν ὁπόθεν ἐπὶ 
σφετέρῳ χαχῷ ἴοιεν οἱ συνθέοντες), ἔρχεσθαι δὲ 
xix&(vou; εἷς τὰς χοινὰς ἐχείνας τελεστὰς ὁπελάμ.- 
62vov. Ὡς δὲ καὶ αὖθις ἐξελθόντες ἐκεῖνοι πλησι"- 
σάντων λαὶ μᾶλλον τὸ θορυθῶδες xal ἄταχτον ὁς 
ἐνόουν, ἔτι μᾶλλον χατωῤῥώδουν καὶ μετὰ σπουδῆς 
εἰσήγγελλον τὰ γιγνόμενα, καὶ ἐπ᾽ ἐχείνοις ἄλλοι 
ταχυδρομοῦντες, xai αὖθις ἄλλοι" οὐδὲ γὰρ ἣν ὅστις 
τότε βλέπων μὴ ἐπὶ χαχῷ μεγίστῳ τὴν ἐχείνων 
ἄφιξιν ὑπενόει, “Ὅθεν λχὶ πολλοὶ μὲν περὶ ἑαυτοῖς 
δεδιότες ἐκ τῶν οὐ χαλῶν ἐχείνων ὑποψιῶν GAY 
ἀλλαχοῦ κατεδύοντο. οἷς δ᾽ ἔμελε τῶν Μουζαλώνων 
πλέον τῶν ἄλλων, προσιόντες καὶ αὖθις ἁτάχτῳ rc 
καὶ προσώπῳ τὴν εἰσόολὴν τῶν ἀνδρῶν ὑπεμέμνη - 
σχον, xal ἐφεατέον τὸ τάχος ἔλεγον προκαταλαδοῦσι 

τὴν ἐχείνων ὁςμὴν διὰ τῆς τῶν πυλῶν ἐκιθέπεως, 
μή πως xai φθάσιυσιν εἰσελθόντες: μηδὲ τὰρ ἐπὶ 
χαλῷ τινι τὸν τοσοῦτον θόρυθον εἶναι, ἀλλ᾽ εἴς τι 
λήξειν κακόν. Ot δὲ τῶν φόδους λεγόντων οὐχ ἤχουσαν 
ὅλως" ἦγε γὰρ, οἶμαι, τούτους τὸ μόρσιμον, χεὶ τὸ 
λεγόμενον ἀληθὲς, ὡς ἀφαιρεῖται τὰς φρένας 5 
ἀπολέσαι μέλλει τὸ Θεῖον, Οὐ μὴν δὲ ἀλλ᾽ οὐδρι vi 

παροῦσι τῶν μεγιστάνων ἔμελε τὸ δρώμενον s 


diose suggesseruntere videri templi valvas occluli 
venientibus; idque ardore maximo urgebant ut 
statim curaretur. Atilli audientes negligebant, null 
idonea conjectura fleri verisimile causati ad ullum 
ipsorum periculumistum cursum pertinere:nimirum 
opinabantur agi religione aut studio cohonestsn? 
principis turbam illam, et nihil aliud quam spectat 
aut frequentiorem reddere funebrem Augusti mor- 
tui panegyrim cupere. Ut autem qui heec suntiive- 
rant rursum egressi propius jam appulse multitc- 
dinis furentis fremitum e vicino terribiliorembhst 
sere sensibus, eo, plus cohorrescentes iterarom 
indicium crescentis mali, nuntiantes, ut prius, que 
recentius cognorant. Quod mox confirmarunt cursi 
anhelo festinantes alii super alios. Neque enim 
jam ulli, qui uteretur modo sensibus, dubium erst 
quin in tragicum exitum fanaticus iste accursos 
erumperet. Quare multi sibi privatim metuentes 
admonitu indiciorum ingruentis mali alius alibi 
abscondebant sese. Quibus autem major quam 
citeris Muzalonum cura erat, denuo trepido corst 


D vultuqueturbatoipsosadibant,impetum armatorst 


irruentium indicantes, et magnopere suadebust 
juberent opponi furentibus portarum obices 59d 
templum statim claudi jamjam intro irrupturis f 
pateret : nam tantum tumultum nihil boni port 
dere. Narrabantur ea surdis. Perstabant in sés* 
periculo temere securi. Agebat quippe il]ogs 49 
puto czcitas in decretum ipsis infortunium V9 
scilicet est quod dici solet, quos perdere vult Dui 
iis ante omnia mentem eripere. Sed neg qui 9l 
erant proceres, multum curare videbantur quorses 
spectarent quz audiebant fleri, vel quadam prese 
tione gerendorum, vel ad ipsos haud rati pertinere 


493 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. I. 


494 


oociw, εἴτε χατά τινα πρόγνωσιν τῶν μελλόντων, À τὴν μυστιχὴν τράπεζαν ὁπελθὼν ἐκεῖθεν peto σώ- 


εἴτε μὴν καὶ αὐτοῖς οὐ μέλον xlv ὅ τι xal δράσειαν 
συναχθέντες. ᾿λλλ᾽ ἐν τοσούτῳ τὰς εἰσόδους ποοχα- 
ταλαμδάνουσι xal χρατοῦσιν οἱ ἐπιόντες, καὶ ἅμ᾽ 
εἰσχεομένων ἐντὸς καχοὶ θόρυδοι ἦσαν, καὶ οἷς 
ἔδρων τε xal ἠπείλουν πρότερον Tj τὸν ναὸν εἰσελθεῖν 
δῆλοι ἦσαν φονῶντες. "Iv οὖν τῷ πρωτοδεστιαρίῳ 
γραμματικὸς οἰχεῖος, Θεοφύλαχτος τοὔνομα καὶ 
ἐμὸς συγγενὴς, προσόμοιος τῷ χυρίῳ τὰ πάντα. 
Ἐξελρόντος γοῦν ἐπὶ τῷ μαθεῖν ἐκχείνου σφάλλει 
τοὺς ἐπιόντας dj ὁμοιότης, συναιρομένης xal τῆς 
ἀμπεχόνης πενθίμου οὔσης ἐπ’ ἴσης xal μικροῖς 
xxl μεγάλοις διὰ τὸν βασιλέως θάνατον, χάκεϊνον 
ὑποτοπάσαντες τὸν ζητούμενον εἶναι εὐθὺς ἀναι- 
ροῦσι κοπίσι μυρίαις" οὐ γὰρ ἦν ὅστις xal τεθνη- 
κότι τὸ ἔγχος οὐχ ἔῤαπτεν ἐπ’ ἐχείνῳφ. Ὡς δὲ ἐγώ 
τινος ἤκουσα, ἀπεῤῥόφουν ἐκ τῆς δεινῆς μανίας 
τοῦ αἵματος, Πλὴν ἀλλ᾽’ εὐθύς οὐκ ἡγνόουν σφαλέν- 
τὲς τὸ γὰρ πέδιλον ὑποφανὲν τοῦ ποδὸς μέλαν 
ὄν [P 34] τῶν δεδραχόντων φανερὰν ἄγνοιαν χατ- 
ηγόρει. Καὶ παραυτίχα μεθ’ ὅτι πλείστης μανίας 
χαὶ ταραχῆς ξιφήρεις ἐμπίπτουσι τῷ ναῷ, καὶ 
παραχρῆμα φανέντων τῶν φονώντων ἐχεινων ὁ μὲν 
ἱερὸς ὕμνος κατασιλάζεται, ἄλλων ἀλλαχοῦ τῶν 
ψαλλόντων σχεξαννυμένων καὶ παραδυομένων γω- 
νίαις καὶ τόποις οἷς ἤλπιζον σώζεσθαι. ΟἹ δὲ Μου- 
ζάλωνες, ὁ μὲν τοῖς ἀδύτοις προστρέχει χαὶ ὑπὸ 


quod acturi erant qui concurrebant.Interim aditus 
preoccupantet presidio muniunt qui jam pervene- 
rantseditiosi: quorum infundenteseseva undique vi 
tota passim ade sacra tumultus ingens fuit. Ex his 
que et fecerant et minati erant priusquam tem- 
plum ingrederentur, palam erat cedem ipsos spi- 
rare. Erat protovestiario grammaticus familiaris 
Theophylactus nomine, meus consanguineus, 
domino per omnia similis. Hunc prodeuntem ut 
videret quid rei geretur, conspicati seditiosi pro- 
tovestiarium esse ipsum credidere, fallente ipsos 
oris et stature similitudine, et errorem confir- 
mante peri tum genere vestitus; quod ut in 
luctu et exsequiis principis, atrati omnes parvi 
eque ac magni, pulla similis admodum forme 
veste utebantur. Ergo huncipsum rati quem que- 
rebant, conficiunt innumerabilibus plagis : nemo 
enim erat qui in jam mortui corpore ferrum non 


ζεσθαι, ὁ δ᾽ ὄπισθε τῆς τοῦ ναοῦ πύλης ἑαυτὸν 
συνωθήσας ἐφ᾽’ αὑτῷ ἐφεῖλκε στεῤῥῶς καὶ ὡς εἶχεν 
ὡς συνιζάνειν ἐν ἐπιπέδῳ οἱ τὴν θύραν, ὡς καὶ 
προσχολλᾶσθαι δοχεῖν ἠνεῳγμένην τῷ ἀντιθύρῳ μη- 
δενὸς ἐμποδὼν ὅντος. Ὁ δ᾽ ἐκείνων γαμόρὸς (καὶ 
οὔτος γὰρ ὥσπερ τῆς εὐπραγίας τοῖς συγγενέσι 
μετεῖχεν, οὕτω xal κοινωνὸς ἔμελλε γενέσθαι τῆς 
δυσπραγίας) ἀλλαχοῦ περί mou τὸ τῶν βασιλέων 
ἡρῷον ὡς εἶχε παραδυόμενος λαθεῖν ἔσπευδεν. 'Q 
μέντοι γε πρωτοδεστιάριος ἐν τοῖς ἀδύτοις xal ἀὐτὸς 
εἰσελθὼν τοῦ ναοῦ, καὶ πρὸς τῇ κχόγχῃ γενόμενος 
τῆς προθέσεως, ἐπί τι χιονῶδες ἱστάμενον δπανέρ- 
χεται, xal τῶ ἐχεῖσε σχοτώδει σὺν τοῖς ἀδύτοις 
θαῤῥεῖ, ᾿Αλλ᾽ οὐχ ἦν οἱστισινοῦν ἐχείνων διαδρᾶναι 
τὸν κίνδυνον. Πλεῖστοι γὰρ ὄντες οἱ ἐφορμῶντες 
τοὺς μὲν ἄλλους ἐποίουν φεύγειν, περὶ τῇ σφετέρᾳ 
ζωῇ θέοντος ἐκάστου, ἀπενενοῦσθαι δὲ καὶ τοὺς ἐν 
τέλει συνέδαινε μηδὲν εχοντας πράττειν. ᾿Εκχεῖνοι 
δὲ ix πολλοῦ τοῦ πρὸς τὸ θαῤῥεῖν περιόντος πα- 
ράδαχχδν τι xal μανιχὺν ἐφαλλόμενοι ἀκριδῶς ἠρεύ- 
νων, μηδὲν τῶν τοῦ ναου χαταλιπόντες ἀνεξερεύνη- 
τον. Ὅθεν xal ἄλλος ἄλλον εὑρών τε xal κατασχὼν 
ἀπηνῶς xal ὡς αὐτῷ δοχοῦν διεχρᾶτο. Οὐ μὴν δὲ οἱ 
ἄλλοι κατεῤῥᾳθύμουν, ἀλλ᾽ ἐφ᾽ ἐνὶ πολλοί τινὲς πε- 
ριστάντες ἔδαλλον, ἔπληττον, ἠχίζοντο καὶ νεχρὸν 
τὸν ἄθλιον, ὡς x«i εἰς πολλὰ τὸν ἕνα χαταχεχό- 


attraxit nisu et quam potuit valide adduxit, appli- 
cuitque muro adverso tam arcte ut plane cohseren- 
tibus sine obice lateri valvis suspicio excluderetnr 
latebre illic humani corporis capacis. Illorum 
vero gener (et hic enim, ut prosperitatis affini- 
bus particeps fuerat, ita ei consors calamitatis fu- 
turus erat) irrepens qua potuit in tenebrosas an- 
gustias circa monumentum Augustorum |]latere 
studuit. Ceterum protovestiarius in adyta ingres- 
sus templi, cum observasset prope mensam altari 
collateralem vicinum  conche intercolumnium 
obscurum, in id se abstrusit, experturus an ibi 
posset vel loci religione vel tenebrarum benefi- 
cio servari.Sed aihil horum ipsis ad vitandum pe- 
riculum profuit. lrrumpentibus enim in sacram 
edem affluxu continuo plurimis, et inde late vul- 
gato terrore passim aliis studio vite tuende fugam 
captantibus, abire a templo magistratus quoque 


tingeret. Atque ut ego ex quodam ibi prasentidm D ipsos contigit, nihil esse quud ibi agerent ratos. 


audivi, etiam sanguinem occisi vosana rabie suxe- 
runt. Ceterum statim agnoverunt se deceptos : 
nam cum pedis caleeum in mortuo nigrum obser- 
vassent,per errorem se in illo sevisse intellexerunt. 
Ac GO confestim rabie ao strepitu quam maximis, 
armata strictis gladiis manu, in templum irrum- 
punt, ubi homicidis apparentibus statim sacer 
- eantus conticuit, cantoribus aliis alio dispersis et 
variein angulos, aut ubicunque posse latere spe- 
raverant,se abdeatibus. At Muzalonum hic quidem 
in adyta confugit, et sub mysticam se condens 
mensam ibiputabatse salvum fore:alter insinuans 
se retro portam templi, eam super se maximo 


Porro seditiosi, crescente usu et successus scele- 
ris audacia, furiosum plane in G8 modum bac- 
chabundi cursabant scrutantes attentissime cunc- 
ta, nullamque templi partem non inspectam et 
exploratam curiosissime linquentes. Unde factum 
ut alii alium repertum et correptum crudeliter quo 
velleat modo interficerent, aliis interim haud ces- 
santibus : nam nnumquemque comprehensorum 
multi circumstantes pulsabant,czdebant,excarnifi- 
cabant, etiam in ipsum saevire pergentes cadaver 
exanime,ita ut unumin multa dissectum fragmenta 
late spargeretur corpus. Tanta istog vesania urge- 
bat, eo provectos amentis ire,ut supra humewvxa 


195 


GRORGII PACHYMRREJE 


496 


᾿φθαι" οὕτως ὥπλιζεν αὐτοὺς d xaxía, xai ὁ θυμὸς A δύσνοι τοῖς βασιλεῦσιν. οἱ βασιλειῶντες, οἱ παντὶ 


μεμηνότας θὴρας ἐδείχνυ. Τὸν μίντοι γε πρωτοῦύε- 
στιάριον Καἀρουλός τις τῶν ἀδύτων χατατολμήσας 
χαὶ τὰ πολλὰ διερευνησάμενος, ἐπεὶ οὐχ εὕρισχὲν, 
ἀπειπὼν ἔμελλεν ὑποστρέφειν. ᾿Αλλ’ d μοῖρα οὐδ᾽ 
ἐχεῖνον εἴα τοῦ πάθους ἐχτος" τὴν γὰρ πρόθεσιν 
εἰσελθὼν χαὶ τῇδε κχάχεῖσε περιόλεψαμενος ἐπὶ 
γόνασι συνιζάνοντα χάτωθεν εἶδε τὸν οἴχτιστον, xal 
ἰδὼν ὁρμᾷ καθαιρεῖν ἀπηνῶς. Καὶ ὃς δυσωπεῖ τὸ 
οἰχεῖον αἷμα πολλοῦ τινος ἐξωνούμενος. Ὃ δὲ οὔτε 
πρὸς τὸ σχῆμα τῆς ἱχετείας ἀπεῖδεν οὔτε μὴν ὑπ- 
ἐχλάσθη τοῖς ἐπηγγελμένοις, ἀλλ᾽ εὐρὺς ατασχὼν 
ἀναιρεῖ ξιφιδίῳ. (P. 35] Καὶ δῆλον γεγονὸς τὸ πρα- 
χθὲν οὐχ ἦν ὅστις ἀπῆν, ἐχεῖθεν, ἀλλ’ ἔχαστος ἐπιστὰς 
ὡς εἶχεν οὐτάωζων xal μεθ᾽ ὕδρεων ἤχιζε, καὶ ἐς 
τοσοῦτον μελεῖστὶ χατεδάσαντο ὥστε xai τοὺς ἐν- 
ταφιαστὰς ὕστερον σάχκῳ τὰ μέλη καταθέντας οὕτως 
ἐχφορῆσαι χαὶ τάφῳ δοῦναι. ᾿Επεὶ δ᾽ εἷς τέλος τοῖς 
ἀνημέροις ἐχείνοις ἐπράχθη τὸ τόλμημα, συὸς τρό- 
πον θήξαντες τοὺς ὀδόντας ὡς μηδὲ xal τοὺς ἐν τέλει 
χατωπαδὶς ἐχείνων ἔχειν ἴστασθαι xal ἐλέγχει, ἢ 
μὴν ἐρωτᾷν τί παθόντες xai τίνος ὁρμήσαντος τοιαῦτα 
πράττοιεν, ἐπὶ τὰς σκηνὰς εὐθὺς ὥρμων τῶν φονευ- 
θέντων, xal ᾧ προστετύχει ἕκαστος μεθ᾽ ὅτι γεν- 
ναίου τοῦ παράστήματος, ὡς οὐδενὸς χαινοῦ γεγο- 
νότος, ἐξεφόρουν ἐπεγγελῶντες, xal τὸ ἐπὶ γλώσσης 
ἔγχλημα συχνάκις λεγόμενον ἦν, « Οἱ ἐχθροὶ xal 
modum ferina prorsus rabie ruerent. Querens de- 
nique protovestiarium Carolus quidam penetrare 
ausus in adyla,et ibi multa nequidquam scrutatus, 


desperata inventione recedere parabat. Sed fatum (ἢ 


. non sivit illum evadere immunem damni : nam re- 
sumpta repente Carolus scrutandi cura sacram 
. mensam subiens, et huc illucque versans oculos, 
depressum subtus in genua miserrimum depre- 
bendit, nec distulit in eum trucidaturus irruere, 
frustra illo deprecante, οἱ quantum vellet sui san- 
guinis offerente pretium,siquidem latro nec habitu 
supplicis flexus,nec rigore animi magnitudine pro- 
missorum vel tantillum infracto,sfatim apprehen- 
sum pugione confecit. Quod cum mox esset publi- 
catum, nullus fuit qui eo non accurreret ac supra 
. Stanscederet cumque contumelia conscinderet mor- 
tuum.Adeoque illum menbratim conciderunt,utqui 
deinde sepelire voluerunt,necesse habueruntlaceros 
et abinvicem discissosartusin saccum colligere quo 
δὰ sepulturam efferre possent. Postquam vero im- 
manes sanguinarii voti se coimnpoles perpetrato au- 
daciasimo scelere viderunt, tum vero stridere den- 
tibus instar aprorumi frendentium, ut nemo etiam 
optimatum aut magistratuum 622 propeipsis astare 
sustineret, mullo minus reprehendere, aut quid 
, passi quove instigante talia facerent rogare.Subito 
deinde edes irruperunt interfectorum, ibique 
quidquid cuique quod placeret, occurrerat, tam 
secura ludibundi ac ridentes efferebant audacia ac 
8i nihil novi contigisset, iu ore habentes ac crebro 
iterantes mortuorum crimen his expressum verbis: 
« Hostes et proditores imperalorum, principatum 


τρόκῳ, εἰ μὴ χεχώλυντο, οἷοί τ᾽ ἄρξαι, οἱ τοῦ στρα- 
τιωτιχοῦ ἀλιτήριοι, οἱ μαγγανείαις μὲν τὸν πατέρα 
μεθ᾽ ὑπουλότητος ὑπελθόντες, φυλαχῆς δὲ δόξῃ xai 
ἀσφαλείας τῷ υἱῷ ἐφεδρεύοντες, ὡς δεδώχασιν 
ἀξίας χαὶ ὡς ἔδει τὰς δίχας, ὡς εἰκότως διαπεπρά- 
χαται, καὶ ὡς εὐνοϊχῶς τοῦ λοιποῦ δουλεύσομεν τῷ 
δεσπότῃ τῶν ἐχεῖθεν ἀπαλλαγέντες χαχῶν. » Ταῦτ᾽ 
ἔλεγον, xai λείαν Μυσῶν τάχείνων ἐποίουν, ἀμςο- 
τέραις ἐξαντλοῦντες τὸν πλοῦτον ix τῶν σκηνῶν. 
Τούτων οὖν οὕτω τελεσθέντων, μηδενὸς οἵου τε δὸ 
κοῦντος μαργῶντι πλήθει καὶ ἀναρχίᾳ ἐμποδὼν 
Ἄατασθαι, τῶν μὲν ταῖς ἀληθείαις δεδιότων, τῶν δὲ 
καὶ χατὰ προσποίησιν (σημεῖον δέ * καὶ γὰρ τῆς 
τοῦ πρωτούεστιαρίου συζύγου ἐχεῖ παρούσης xzi 
δεινὰ ποιούσης καὶ λεγούσης ἐπὶ τοῖς τολμεη,θεῖσιν, 

ἐμδριθέστερον ὁ μέγας χονοσταῦλος καὶ θεῖος airi- 

θεν ἐπεῖχεν, ἐπιτάττων σιγᾷν φοδουμένῃ μη xd 
αὐτὴ πάθοι, εἴ μὴ σιγῴη, τὰ ὅμοια), — ὧς γοῦν 
συνεχύθησαν ἅπαντες, xai χύριοι xal ὑπηρέται ἐπ᾽ 
ἴσης εἶχον τῶν φοδερῶν, ἐχάστου ζητοῦντος τὸ σώ- 
ζεσθαι, ἀπαίρουσιν ἐκεῖθεν εὐθὺς, ἐφ᾽ B τι χαιὶ 
παραγένοιντο μὴ φροντίσαντες, καὶ σὺν οὐδενὶ χόσμῳ 

φεύγοντες. Τῷ μὲν βασιλεῖ ἀσφαλῇ πλέον f$ zw 

pov τὰ τῆς φυλακῆς ἐφιστῶσι, μήτι xal νεωτεριοῦτ, 
πλέον. Οὕτω συγχυθέντων ἀπάντων͵, ἕχαστος τὰ 
χαθ᾽ ἑαυτὸν, ὡς εἶχε, xatnooa) ίζετο. 

affectantes, et quovis modo, nisi sic prohiberentur 
ad tyrannidem perventuri,militaris ordinis oppres- 
sores detestabiles, magicarum artium clandestino 
maleficio in patrem Augustum grassati, filio pr- 
pillo specie custodie et prestande securitatis is- 
sidiantes,ut poenas dederunt prout oportuit digna! 
ut jure ac merido quod decuit factum est ! ut fideli 
ac devoto alacres animo, dira scelestorum liberati 
tyrannide, Domino deinceps serviemus ! » Hec 
simul loquebantur, simul impune velut e Mysis 
predam congerebant, agentes ferentesque res opi- 
mas e plena Muzalonum domo.Heo in hunc modum 
sunt acta, nemine sibi tantum auctoritatis aut 
virium inesse putante, quanto esset opus ad re- 
primendum furorem eífrenate multitudinis, ob- 
standiquecontumacis» legum et imperiivictrici,aliis 
revera timentibus, aliis simulantibus timorem.Ar- 
gumento sit uod protovestiarii uxorem illic pre- 
gentem, et quz par erat videntem talia deploran- 
tem ac loquentem,magnus conostaulus ejus patrus 
graviter increpitam corripuit et silere jassit, metu 
ne pateretur viro similia,si verbis irritare furentes 
pergeret. Ergo cohibitis in direpta domo pari timore 

63 cunctis eque dominis et. famulis, esoquoque 
in lucro ponente si salvus evaderetabscedunt inde 
tandem. nihil pensi habentes quo ferrentur, ac 
quasi fugientes nullo ordine, principi quidem vali- 
diorem quam prius custodiam apponunt, ne quid 
ex eo nova rei posset exsurgere. Sic confusis cun- 
ctis,unusquisque securitati ac saluti proprie quam 
poterat diligentissime cavebat. 


491 


DE MICHAELE ῬΑΙΪΖΞΟΙΟΘΟ LIB. I. 


498 


x . Ὅπως τῶν μεγιστάνων διὰ ταῦτὰ τινες ὗὅπο À χα, Ὅπως ἐφιλονείχουν οἱ ἄρχοντες περὶ τὴν 


εχώρουν, οἱ δὲ διεφυλάττοντο. 


[P 36] Καὶ οἱ μὲν ἀμφὶ τὸν Καρυανίτην πρω- 
τοδεστιαρίτην τότε τυγχάνοντα, ἀνδρα γεραρὸν χαὶ 
πολλοῦ τινος ἄξιον, φυγῇ ἐχρῶντο πρὸς Πέρσας 
αὐτομολοῦντες: οὐ βασιλεῖ ἐγχοτοῦντες, ἀλλὰ περὶ 
ἑαυτοῖς δεδοικότες δεὰ τὴν τῶν πραγμάτων σύγχυσιν. 
Εἴτε γὰρ αὐτοδούλως ὥρμων οἱ ἐπιθέμενοι μή τινος 
παρορμῶντος, ἔχειν καὶ πάλιν οὕτως ὁρμᾷν μηδ’ 
ὁτιοῦν χολασθέντας" εἴτε xal ἄλλοι σφᾶς ὁρμῶντας 
παρώτρυναν, ἐκχείνους καὶ κατ᾿ αὐτῶν παροτρύνειν 
ἔχειν, κἀντεῦθεν κινδυνεύειν μὴ προσδοχῶντας 
πολλοὺς, xal μᾶλλον τοὺς ἐπ᾽ ἐξουσίας ὄντας, οἷς 
ὁ φθόνος ὑφεῖρπε πολὺς xal δεινός. Οἱ μὲν οὖν διά 
ταῦτα αὐτονυχεὶ εὐρὺ Περσίδος ἀνὰ κράτος ἤλαυνον, 
ἄλλοι δ᾽ ἀλλαχοῦ ἀνεχώρουν, κινδύνους ὑφορώμενοι 
τοὺς μεγίστους, ἄλλοι δὲ καὶ ὡς οἷοί τ᾽ ἦσαν διεφυ- 
λάττοντο 'O μέντοι γε μέγας χονοσταῦλος τοὺς 
ἀδελφοὺς ἐπιστήσας, νέους ὄντας χαὶ συνετοὺς, ὧν 
ἁτερος μὲν ᾿Ιωάννης, ὁ δὲ δεύτερος μετ᾽ ἐχεῖνον 
Κωνσταντῖνος ἐλέγοντο, ὀφφιχίοις οὔπω σεμνυνο- 
μένους, τάς πρεπούσας ἑαυτῷ φυλαχὰς καθίστη. 
Ἐντεῦθεν μὲν xai συνεχέστερον ἐφοίτων πρὸς βα- 
σιλέα, καὶ διημέρευον σὺν ἐχείνῳ, οἱ πλείους δὲ 
xal διενυχτέρευον. Τὰ δὲ τῆς πρὸς ἐχεῖνον εὐνοίας 
xai πίστεως καὶ μᾶλλον φιλοτιμούμενοι πρὸς ἀλλή - 
λους ἐνεδειχνύοντο [P 37] ἐμφανῆ καὶ ὡς οὐκ ἄλλως 
γε μείζονα. 


τοῦ βασιλέως κηδεμονίαν. 

Ὅμως καὶ πρὸς ἀλλήλους ἐφιλονείχουν καὶ 
ἐρίζειν ἀπηρχοντο. Ἡ δὲ φιλονειχία ἐκ φιλοτιμίας 
σφίσιν ἐτύγχανεν' ἠμφισθήτουν γὰρ ἀλλήλοις τῆς 
περὶ τὸν βασιλέα φροντίδος, ἐχάστου τῶν ἐν ἀξιώ- 
ματι ὄντων μὴ φέροντος τοῖς ὁμοίοις ὑποτετάχθαι. 
Ἦσαν γὰρ ἔνθεν μὲν οἱ ἐκ Λασχαρίων Τζαμάν- 
τουροι, γήρᾳ τε xai συνέσει χεχοσμημένοι, οὐ 
μὴν δὲ ἀλλά xal τὸ πρὸς τὸν νέον βασιλέα συγγενῶς 
ἔχειν χαὶ παππιχῶς πολλήν ἐνεποίει τὴν τοῦ ταῦτα 
ζητεῖν παῤῥησίαν: ἔνρεν δὲ οἱ ix Τορνικίων τὸ 
γένος ἕλκοντες, ὧν ὁ πρῶτος καὶ μέγας πριμικὴριος 
ἦν. Εἶχον γοῦν xal οὗτοι τὸ πρὸς τὸ ἀμφιδαλλόμενον 
ἰσχυρὸν τὸ ἀπὸ πατρὸς οἰχεῖον χαὶ ἀδελφιχὸν ἐν 
γράμματι πρὸς τὸν τοῦ νέου πάππον xal βασιλέα 
Ἰωάννην τὸν Δούχαν, Ἐχεῖθεν οἱ Στρατηγόπουλοι, 
ὦν τοῦ γένους ἐπίδοξος ὁ ᾿Αλέξιος, πολλὴν φέρων 
τὴν αἴδῶὼ ὡς εὔγερῶς ἀπὸ πάντων xal πλεῖστα 
προσέτι κατωρθωχώς. Οὐ xal ὁ παῖς Κωνσταντῖνος 
γαμόρὸς ἐπ’ ἀδελφιδῇ τοῦ βασιλέως ᾿Ιωάννου ἐξ 
ἀριστείας φανεὶς ὕστερον στερεῖται τῶν ὀφθαλμῶν, 
ἄρτι Θεοδώρου τοῦ Λάσχαρι μοναρχήσαντος. Αἰτίαν 
δ᾽ ἔσχεν ὡς καθυπερηφανεύοιτο τοῦ χρατοῦντος, 
ὑπεροπτιχῶς πρὸς ἐχεῖνον ἔχων νεωστὶ μετὰ τὸν 
πατέρα τῶν σχήπτρων ἐπειλημμένον. Καὶ οἱ ἐκ 
τοῦ Ῥαοὺλ εὐγενεῖς ἄλλοι, μετὰ πατέρα τὸν τοῦ 
ἀξιώματος ἐχπεσόντα, ὡς φθάσαντες εἴπομεν, ἔτι 


20. Ut quidam magnalum propler hzc recesserint, (, habebat emulatio sollicitos invicemque commissos 


alii aliter sibi caverint 


At Caryanites quidem tunc protovestiarites, vir 
etate jam matura venerabilis meritique maximi, 
cum necessariis et familiaribus ipsa nocte recessit 
transfugiens ad Persas, non quod imperatori suc- 
censeret,sed quod sibi metueret ob perturbationem 
rerum. Sive enim id per se nemine instigante sedi- 
tiosi ausi erant, jure timeri paria rursus eosdem 
attentaturos impune, summo discrimine gerentium 
magistratus, in quos gravisincumbebatinvidia: sivo 
ipsos aliiimpulerant,etiamiterum concitandam vim 
militarem ab iisdem in minime opinantes multos 
jure formidari. Alii similiter alio se receperunt, 
maxima queque rati domi manentibus impendere 
pericula. Porro alii in attenta sui ipsorum custodia 
perstabant. At magnus conostaulus fratribus (quo- 
rum natu major Joannes, minorConstantinus voca- 
batur) ad communem tutelam adhibitis idoneam 
cuique subjecit presidiariorum manum. Adolescen- 
tes 64 hi prudentes erant, nondum ad officiorum 
promoti honorem, eoque, utpote alia vacui cura, 
apud imperatorem magis assidui, ac cum eo soliti 
non dies solum totos exigere, sed etiam non raro 
pernoctare, de fide in illum ac charitate certantes 
inter se, nullamque occasionem pretermittentes 
declarandi quam maxime poterant sui erga princi- 
pem studii prestantis. 

21. Contenlio. ínter principes de Lutela. principis 
puert. 

Verum omnes qui remanserant principes acris 


unoque sibi ambiente nec ulli alii cedere parato 
curam peculiarem ac tutelam imperatoris adhuo 
pueri. Erat ea singulorum nobilitas 86 dignitas, et 
ex harum conscientia sui opinio, ut subjici cuiquam 
eorum quibus se pares existimabant nemo unus 
equo animo passurus videretur. Hinc 8e offerebant 
e Lascaridum gente Tzamanturi, qui gravi sene- 
ctute venerabiles et fama prudentiv conspicui, effi- 
caciter sibi suffragari confidebant ad impetrandam 
procurationem pupilli principis οἱ communionem 
eum eo intimam sanguinis et aucloritatem quasi 
paternam a natura ipsis datam in natu minorem 
sue familie alumnum. E diverso 8e ostentabant 
orti e Torniciorum genere, quorum primus magnus 
erat primicerius. His flduciam auferendi preomni- 
busambiticeteris honorisdabat patrisipsorum apud 


D avumimperatoris Joanem Ducam Augustum summa 


gratia familiaritate intima conjuncta. Occurrebant 
aliunde Strategopuli, in quibus genere illustris 
Alexius,cujus omnes in canitiedecora magnis rebus 
gestis virtutem ac famam reverebantur. Hujus filius 
Constantinus Gregorius, affinis imperatoris Joannis 
ducta ejus nepte ac claris factis inclytus, postea 
privatus 65 oculis fuerat Theodoro Lascari re- 
gnante, gravi arrogantie poena qua superciliose de 
spexisse imperatorem visus erat, cum is post pa- 
tris morlem rerum habenas in manus sumere 
copisset. Accedebant et filii Raulis, alii patricii, 
qui post obitum Joannis Augusti dignitatibus ex- 
ciderant ; alteri preterea Paleologi, et cum his 


499 


GEORGII PACHYMERJE 


900 


νεάζοντες, xai Παλαιολόγοι. Σὺν οἷς xai Datázha: xxi A xf'. Ὅπως προετιμήθη εἰς τοῦτο τῶν ἄλλον ὁ 


ol τοῦ Φιλῇ, ὧν ὁ πατὴρ Θεόδωρος τετύφλωτο xai αὖ- 
τὸς σὺν τῷ Στρατηγοπούλῳ τῆς αὐτῆς ἐχείνῳ γάσιν 
αἰτίας, σὺν Καύαλλαρίοις τε οἱ Νοστόγγοι καὶ οἱ Ka- 
μύτζαι, σύν τε xal ᾿Απρηνοῖς xai ᾿Αγγέλοις οἱ At62- 
δάριοι, Ταρχανειῶται Φιλανθρωπηνοὶ καὶ οἱ εὐγενεὶς 
Κανταχουζηνοὶ, xxl ὅσοι ἄλλοι ot; 4$ μεγαλογενὴς 
σειρὰ xal χρυσῇ συγχεχρότητο. Ὁ μέντοι γε Νοστόγ- 
γος Γεώργιος καὶ προσεφιλοτιμεῖτο᾽ ἐχυδροῦτο γὰρ 
τῶν ἄλλων εἰς χῆδος βασιλιχὸν προτιμώμενος. Καὶ 
γὰρ ἔτι ζῶν ὁ χρατῶν ἀρμόξειν εἰς γάμον αὐτῷ τὴν 
παῖδα διὰ βουλῆς ἔχων πολλοῖς καὶ ἀλλοις ἐπίστευε 
τὴν βουλὴν, xxv ἐπλήρου καὶ τὸ συνάλλαγμα, εἶ 
μή γε [P 38] θάνατος τῷ βασιλεῖ ἐπελθὼν ἐμπο- 
δὼν ἔστη τῇ πράξει. Τότε δ᾽ αὖθις ἐπιθαῤῥοῦντα 
τοῖς ἐγνωσμένοις ὡς xai πάλιν τυχεῖν ἔσται οἵ τοῦ 
κήδους μέγα φρονεῖν dj ἐλπὶς ἐποίει, xa! χατηλαζο- 
νεύετο πρὸς τοὺς ἄλλους, xal μᾶλλον τὸν αὐτανέ- 
ψιον, ὃς ἦν ὁ μέγας κχονοσταῦλός, διχφιλοτιμού- 
μενος. Ὅθεν χἀν τοῖς βασιλιχοῖς προαυλίοις ἀνέδην 
ἐσκήνει, xal χαθ᾽ ἧδονὴν διατριύῆς ἱππαζομένοις 
τοῖς ἄρχουσιν ἐπὶ χοντῶν συντριόῇ ἢ καὶ κατὰ 
παΐγνιον σύνηθες σφίσι τῆς σφαίρας ix μεγάλου τοῦ 
θάῤῥους συνιππάζετο xal συνέπαιζεν, ἐγγὺς ἵστα- 
μέναις xal ὁρώσαις ταῖς βασιλίσιν ἐπιδειχνύμενος, 


Bataize et Philis filii, quorum parens Theodorus 
cumStrategopulo eamdem ob causam excecatus est, 
et cum Caballariis Nostongi ac Camytze, et cum 
Aprenis atque Angelis Libadarii, Tarchaniote, Phi- 
lanthropeni et nobiles Cantacuzeni ; tum si qui alii, 
quibus illa magnifica series et quasi aurea nobilis- 
simorum procerum corona constabat. Nostongus 
inter eos Georgius emulationis communis modum 
peculiari ambitionis arrogantia superabat, eo maxi- 
me in superbiam elatus quod imperator adhuc vi- 
vens filiam illi collocare in matrimonio decreverat, 
et multos istius sui consilii participes lecerat. et 
omnino mandaturus exsecutioni rem eam fuerat, 
nisi morte fuisset preoccupatus. Porro tunc adhuc 
Georgius in ea perstans fiducia perficiende hujus 
affinitatis jam ante destinata, ista ipsa spe in tu- 
morem non modicum inflabatur, cum alios superbe 
despiciens, tum ipsum maxime nepotem ex sorore 
magnum conostaulumimpotentius »emulans. Quare 
in atriis imperatorii palatii vane ac impvdenter sese 
jactabat, adeo ut non dubitaret puerilibus Augusti 
ludis se immiscere, collusorem se principi obtru- 
dens, et cum eo simul equitans in arundine, pari- 
terque, ut solitum illis, pila 66 ludens, et in 
similes ejus »tatis remissiones sese ingerens fami- 
lianitate nimis audaci, sicque sese reginis sororibus 
imperatoriscoram e propinquo spectantibus vendi- 
tans vano gloriole pruritu. 


22. Ut pralalus cxteris Paleologus fuerit, deman- 
data ei lulelu imperatoris. 


Verumenimvero cum diutius non posset parvulus 
imperator in tam imbecilla ac tenera [etate certi 


IlaÀAatoAóro«. 

Τέως γε μὴν, ἐπεὶ οὐχ ἦν ἀνεπιτρόπευτον μένειν 
τὸν βασιλέχ, ἐν ἀφήλιξι γνωριζόμενον χαὶ ἀπαλὸν 
ἦτορ φέροντα, συνελθόντες ἅἄμχ οἱ ἐν τέλει χαὶ 
βουλευσάμενοι ὡς οὐκ ἀσφαλὲς δίχα τῆς Ἐχχλησίας 
καὶ τοῦ ταύτης προεστῶτος ('Apsiviog δ᾽ οὗτος iv 

^ a iud ^ 41 
χαθιστᾷν τὰ τοιαῦτα, πρὸς μὲν τὸν ἐξ Αὐτωρε:ανῶν 
πατριάρχην πέμπουτι τὴν ταχίστην μεταχαλοΐ- 

ἐνοι Νιχαίηθεν τοῦτον, αὐτῶν δὲ χαθ᾽ ἐχυτοὺ- 

" 

tex ὃ ! 5 

ἐφ᾽ ἡμέραις διασκεπτομένων, ἄλλον ἄλλου εἰς 
χηδεμονίαν τοῦ βασιλέως προχρίνοντος, τέλος ἐπὶ 
τῷ ῥηθέντι Παλαιολόγῳ ἢ χοινὴ βουλὴ χαταντῷ ὡς 
αὐτοῦ v& xxi μόνου παρὰ τοὺς ἄλλους ἰχανοῦ πρὸς 
τοῦτο φανέντος" εἶπερ Ὁ) ἄλλον, στρχτηγικώτα- 
τον εἶναι τὸν ἄνδρα, xal οἱ ἐχ παλαιοῦ αὕταςνες 
εἶνα! τὸ εὐγενὲς, xal τρίτον τὸ πρὸς τὰν κρστοῦντα 
συγγενὲς ἅμα μὲν αὐτόθεν, ἅμα δὲ καὶ ix «Ec συ- 
ζύγου (τῆς μὲν γὰρ δεύτερος αὐτανέψιος ἦν, το} 
δὲ δευτέρου αὐτανενίου υἱὸς) πολλὴν ἐμποιεῖν σὐτῷ 
τὴν εἰς τὸ χηδεμονικὸν τοῦ βαφιλέως παρὰ τοὺς 
ἄλλους ἐχχώσητιν. ᾿Αλλὰ τὰ μὲν ἐχείνου πρὸς τὶ 
προτιμᾶσθχ! τῶν ἄλλων δίχαια ταῦτ᾽ ἦσαν, ε΄ 
ὑπὲρ ἐχείνονυ λέγων ταῦτα προὐδάλλετο- παρ: 
δὲ χαὶ τὸ εἰχὸς ἐννοεῖν ὡς χἀχεῖνος τὸ πρῶτ 


tutoris providentia destitutus relinqui, ad elecüc- 
nem apti ad id munus coeuntes magno numer 
precipui quippe magistratus atque aul: proceres 
anteomniadecreverunt haudquaquam tutum videz 


C tanta de re statueresine cleri etEcclesim consens 


ejusque consilio ac nutu qui rebus ecclesiastid 
tunc preerat (is erat Arsenius). Itaque per Exec- 
torianorum patriarcham illum ex urbe Nicsa corii 
culo accersunt. Ipsi vero interim serio in deliberr 
tionem ingressi post multam et attentam disquis- 
tionem disceptationesque varias, alio alium prefe- 
rente, landem in eam sententiam majori ex part 
conveniunl que curam imperatoris ac tutulam sz- 
pius memorato magno conostaulo Paleologo com- 
mittendam censebat : videri enim illum unum pre 
cunctisreliquis ad cam remidoneum maxime,utpot/ 
virum fortem et rei militaris experientissimum, 
cuique affatim suppeteretantiqua nobilitatis. Acce 
debat tertio loco domeatica sanguinig necessitndo 
cum imperatoribus avo et patre principig regnantis, 
ex utraque &tirpe paterna maternaque. Nam Angt- 
st» quidem pronepos, ex imperatoris vero pronepott 
natus erat. His vere firmamentis nitebatur palee 
logi spes, eaque allegabat potissimum qui q* 

electionem suadebat orator. Verisimile tameg & 

haud planehisargumentisconfisum eum, pret 

quae palam agebantur 63? dicebanturque adt 

visse clanculum arcanas artes corrogandis vari 

industria suffragiis studiisque velificari ejus esi 

tioni valentium, qualium multos putatur agp? 

sibi promissionibus adjunxisse, presertim ex ii 
qui nuperia aulz tempestatibus jacturam dignila- 
tum fecerant. Et suberat causa cur occasionem nog 


| 


! 


501 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. I. 


502 


ποικίλως μετεχειρίζετο, οὐχ ὀλίγους χλέπτων ταῖς αὶ διδόντος, xal τὸ λοιπὸν ὁ Παλαιολόγος μέγας δοὺξ 


ἀγαθαῖς ὑποσχέσεσι, καὶ μᾶλλον οἷς ἐχπεσεῖν τῶν 
ἀξιωμάτων συνέδη ix τῆς τοῦ καιροῦ δυσχολίας τὸ 
πρότερον. [P 39]. Ὁ δὲ ὑπελθεῖν μὲν τὴν φροντίδα 
μηδὲν μελλήσας κατένευε, πένησ ὧν xal μηδὲν ἔχων 
xatà τὸ μέτρον τοῦ ἀξιώματος φιλοτιμότερον δια- 
ζῇν' ὡς ἂν δὲ μὴ δοκοίη τῷ ἐξ ἑτοίμου λαμθάνειν 
χάριν τοῖς παρέχουσιν ἔχειν, μηδ᾽ ὡς φορτίον ἐπω- 
μιζόμενος παραιτεῖσθαι, ἐζήτει μὲν xad τὴν τοῦ 
πατριάρχου ὅσον οὔπω ἐπιστησομένου συναίνεσιν, 


. o0 κατὰ χρείαν μᾶλλον, ἀλλ᾽ ἵν’ ἀσφαλέστερον τὸ 


γινόμενον χαθιστῷτο, Πλήν ἀλλ᾽ ἀντιδοθῆναί οἱ καὶ 
τῆς ἐπὶ τῷ βασιλεῖ κηδεμονίας τὰ ψηλότερα τῶν ἀξω- 
μάτων προσαπαιτεῖ. 
αγ΄. Ὅπως Παλαιολόγος ἐτιμήθη εἷς μέγαν 
δοῦχα. 

Οἱ δὲ τῶν μὲν ἐχείνων βουλευμάτων τὸ χῦρος 
οὐχ ἧττον xal ἀπὸ τῆς ᾿Εχχλησίας ἤθελον εἶναι, οὐ 
μὴν δὲ ὥστε xal σφᾶς ἀναγκάζεσθαι ἐφ’ οἷς ἐδέδοκτο 
σφίσι μεταθουλεύεσθαι’ τὸ δὲ προθιδασθῆναι τὸν 
τοῦ βασιλέως ἐπίτροπον εἰς βαθμὸν τοῦ ἀξιώματος 
μείζονα εἶκός γε εἶναι διωμολόγουν, xal πως xal 
ἀμηγέπη διὰ ταῦτα χἀπὶ τούτῳ συνεφώνουν ol 
πλεῖστοι. Καὶ εἰς μέγαν δοῦχα ὁ τῶν βασιλικῶν 
πραγμάτων ἐπίτροπος μετατίθεται, βασιλέως δῆθεν 


negligeret, sed curam intenderet omni cunctatione 
omissa in rem sibi unice necessariam in statu pre- 
sentis fortuns, exhauste atque inopis, egestate 
siquidem pecunie summa laborabat, non habens 
omnino unde dignitatem tueretur, multo autem 


minus unde, quod naturaliter amabat,munifilce ac C 
. splendide viveret. Porro ne hinc quidem visus acci- 


pere nimis cupide oblatum honorem, obnoxium se 
ac gralia debitorem deferentibus conslitueret,inde 
vero formidareonusimpositi officii quasi conscientia 
infürmitatis videretur, mediam inter illa extrema 
viam tenens, primum petiit patriarcham auctorem 
fieri decreta sibi dignitatis, ideoque conclusionem 
deliberationis ultimam in ejus proximum, ut puta- 
batur,adventum differri, non quod hujus assensum 
omnino necessarium, sed quod eo accedente secu- 
rius transigendam firmiusque constituendam rem 
putaret. Deinde rogavit ut sibi boni publici studio 
difficilis et gravis procurationis subeunti pondus,in 
pretiumopere ac sollicitudinis regenda imperatoris 


xai τοῦ βασιλέως ἐπίτροπος φημιζόμενος πρὸς ταῖς 
φροντίσι τῶν χοινῶν ἦν, καὶ ἐξ ἐπιτάγματος ἀπαρ- 
αιἰτήτου συμπραττόντων χαὶ τῶν ἐν τέλει διῴχει 
ταῦτα. Καί πως ἀμηγέπη διὰ ταῦτα xav! ἀναγχαίας 
χρείας τῶν βοσιλιχῶν ταμιείων προσήπτετο, "Hv 
Ἱὰρ χρημάτων πλῆθος ἐνχποτεθησαυρισμένον ἐν 
Μαγνησίᾳ, οὐ ῥᾳδίως ἀριθμητὸν, συλλεγὲν καὶ 
ἀποτεθρὲν παρ᾽ Ἰωάννου τοῦ Δούχα καὶ βασιλέως. 
Τὸ γὰρ παρὰ τοῦ παιδὸς ἐχείνου Θεοδώρου τοῦ 
Αάσχαρι συναγόμενον ἰδίως ἄλλο [P 40] τι χρῆμα, 
εἰς βασιλείας αὔταρχες ὄγκον, ἐν τῷ xaxà ἄνω 
Σχαμάνδρου φρουρίῳ τῷ οὕτω πως ᾿Αστυτζίῳ ὑπο- 
χοριζομένῳ ἀσφαλῶς ἐναπέχειτο. Πλὴν οὐχ ἐχ- 
λογαὶ ταῦτα ἢ εἴσπραξις ἄδιχος, οὐδ᾽ ἀνθρώπων 
βίος xal πενήτων οὐχ ἧττον fj χρυσὸς αἵματα, ἀλλὰ 
πλοῦτος ἔχ τε τῆς περὶ τὰ ἴδια προμηθείας xal ix 
τῆς τῶν ἀλλοτρίων κατὰ προσένεξιν εἰσφορᾶς συλ- 
λεγείς τε xai αὐξηρείς" τὸν μὲν γὰρ ix γεωπονίας 
συνῆγον, τὸν δ᾽ ἐξ ἀλλοδαπῆς συνέλεγον. Πλὴν οὐχ 
ὥστε χαὶ ἀποτεθησαυρίσθαι τὸν πάντα μηδενὸς 
μετέχοντος, ἀλλ᾽ ἐξαιρουμένων τῶν ἀναγκαίων εἰς 
δόσεις xal ῥόγας xai δαπανήματα, xal μᾶλλον εἰς 
ἐπιφανῶν μὲν ἀνδρῶν φιλοτιμίας, πενήτων δὲ χορη- 
γίας, ὡς ἐχχεῖσθαι xat! ἀεννάων ποταμῶν πλημ- 


attolli. Quare id pluribus suffragiis 68 jusserunt. 
Magno igitur procerum consensu curator electus 
reipublice per teneram regnantis etatem, conce- 
dente imperatore, magni ducis appellatione insigni- 
tur. Itaque mox Paleologus simul dux magnus, 
simul tutor principis acclamatus, de publici consilii 
sententia rem administrare publicam ccpit, eaque 
occasione regium attigit &erarium. Erat autem vis 
pecunie condita in urbe Magnesia non facile nume- 
rabilis, collecta et ibi deposita a Joanne Duca im- 
peratore: nam que alia proprie a Theodoro Lascari 
ejus filio congregata pecunia fuerat tanta numero, 
αἱ ad quasvis imperii expensas posset sufficere, 
secure custodiebatur in arce ad Scamandrum aita, 
que diminuto vocabulo Astytzium, hoc est urbe- 
cula, vocatur. Ceterum non ex corrasionibus et 
extorsionibus iniquis E:e summe conflat fuerant. 
neque ejus generis erant hi thesauri quos raptim 
congestas in unum hominum vitas et pauperum 
sanguinem non immerito quis dixerit, sed ex tem- 


pueritia exantlande, annuere vellent excelsiores ἢ peranti parcimonia nate copie, fructus economica 


aule dignitates. 
23. Ut Palzologus magni ducis honore auctus 
fuerit. 

Quibus auditis congregati proceres morem illi 
gerendum in utroque quesito censuerunt: nam et 
ad auctoritatem immutabilitatemque rerura a se de- 
eretarum conducere putabant ratas eas ab Ecclesia 
haberi, absque eo tamen ut iterum in dubium ac 
deliberationem vocarentur; et equum plerisque 
consentaneumque visum est tutorem gubernande 
tenere principis etati prepositum in sublimiorem, 
quam in quo hactenus stetisset, dignitatis gradum 


prudentie perceptus ex proventibus agrorum aut 
justa commutatione commercii e terris exteris, 
innoxio redituum genere, nihil admistum habens 
odios: corrogationis ex slieno censu. Nec porro ibi 
detinebatar avara custodia necessarios invidente 
usus egentibus, sed non parce profundebatur, cum 
eratopus, in donativa, stipendia similesque sum- 
ptus, maxime in munificas largitiones, quibus vel 
insignibus viris magnorum laborum egregiorumque 
facinorum merces numerabatur, vel inopi turbm 
suppeditabatur undeviveret,ut ex his quasi fontibus 
regie misericordie in felicitatem publicam pereu- 


503 


GEORGII PACHYMEBRJE 


504 


μύρας τὸ βασιλιχὸν ἔλεος, τὸ λοιπὸν τῶν γρημά- A τί γὰρ ὁ τοῦ Χριστοῦ νόμος ἄλλο βούλεται ὃ διδόναι 


των τοῖς ταμιείοις ἐντεθησχύριστος Τὸ γὰρ ἐπὶ 
Κύρου καὶ Δαρείου τὸ πάλαι λεγόμενον ἐπ᾽ ἐκείνοις 
ἄντικρυς ἦν, καὶ ὁ μὲν Ἰωάννης πατὴρ Ῥωμαίων, 
6 δ᾽ αὖ Θεόδωρος δεσπότης ἐπωνομάζοντο. Ἐὶς τόσον 
xal γὰρ ὁ μὲν ᾿Ιωάννης προμηθευτικχῶς τοῖς ἀπασιν 
εἶχεν, ὥστε xal ἰδίαν πρόνοιαν τῆς βασιλικαῖς ἐξου- 
σίας τὰ λεγόμενα ζευγελατεῖα ἡδούμενος παρ᾽ 
ἕχαστον χάστρον xal φρούριον κώμας ἐπὶ τούτοις 
καθίστη, ἐφ᾽ ᾧπερ bx τῆς ἐκείνων ἐπικαρίας xal 
εἰσφορᾶς σιταρχοῖτο μὲν χαὶ τὸ παραχείμενον φρού- 
ριον, ἔχοι δὲ γε xal ὁ χρατῶν ἐντεῦθεν πολλοῖς ἢ 
xai πὰσιν ἐξαντλεῖν τὰς τῆς εὐεργεσίας ἁμάρας. 
Ὁ δέ γε Θεόδωρος εἰ xai δραστιχώτερον ἐχρυσολό- 
ει Ux. χοινῶν συνδόσεων, ἀλλ᾽ εἰς τὸ πολλαπλάσιον 
ἐξεχένου γνώμης ἀπλότητι, ἐξ ὧν ἀμπώτιδές τινες 
xal χαρύδδεις ὡς ἐχεῖ τῆς θαλάσσης ἐνταῦθα τῶν 
χρημάτων ἐδείχνυντο᾽ τὸ γὰρ ἀφαιρούμενον Emm. 
ροῦτο πάλιν ἐχ τοῦ ῥᾳδίως, καὶ ἦν ἢ τοῦ ὄντος 
ἀφαίρεσις τοῦ προσγινομένου τοῖς ἀφαιρεθεῖσι πρόσ- 
θεσις πλείων, ἐχάστου μεῖον μὲν συνδιδόντος διὰ 
τὴν χοινὴν εἴσπραξιν, πλέον δ᾽ ἔχοντος οὗπερ ἀφήρη- 
ται ἐχ τοῦ πάντας ἐχ βασιλέως ἔχειν, κἀντεῦθεν 
καὶ ἐπιχόρηγεϊν ὅτου δέοιτό τις ἐχ τοῦ προχείρου, 
χὰν τῷ διδόναι μᾶλλον χαίρειν fj τῷ λαμθάνειν. Καὶ 


nia flumina redundarent. Quod 69 vero istis super- 
erat sumptibus, sedulo conservabatur. Quod enim 
de Cyro Darioque dicebatur, hisce quoque omnino 
conveniebat principibus.Ac Joannes quidem Roma- 


norum pater, Theodorus vero dominus vocabatur. ( 


'Tam provida namque cura Joannes quidem cuncta 
gubernabat, ut nec indignum fastigio duceret 
ad procurationem humilem descendere instrumenti 
eliam rustici ac jumentorum ad agriculture mini- 
steria, vel aratra vel sarraca trahentium ; cujus 
generis provisores ac prefectos per castra singula 
constituerat,attributis cuique arci ejusque praesidio 
certis pagis, unde sufficientis annona copia non 80- 
lum militibus suppeteret, sed ex abundanti etiam 
inde princeps haberet quod larga in multos benefi- 
centia profunderet. Theodorus porro etai efficacior 
in auro ex communi collatione congregando,tamen 
idem erat pre simplicitate mentis haud satis caute 
in eodem prodige dispergendo profusior, ut. quod 
in maritimis estibus Euriporum ac Charybdum,hic 
quoquequadam alterna reciprocationeeffluentis re- 
fluentisque pecunis cerneretur, exhausti per lar- 
gitioneserarii damnis facili mox corrogatione repo- 
sitis,imo quod expensum erat abundantius redeunte 
per modicas licet singulis, ceterum propter multi- 
tudinem conferentium in summas vel maximas 
excedentes contributiones subditorum ; nec inde 
exhausta privata quorumcunque facultate, ulique 
quam late ad omnes promanantes et variein domum 
80 fortunam quamque perenni quodam cursu pro- 
fluentes principalis beneficentie alerent rivuli. 
Prompta quippe presto aderat omnium necessitali- 
bus larga benignitas principis libentius tribuentis 


πᾶσιν ἐπιτάττων αἰτοῦσιν ἢ ὥστε πάντας ἔχειν xai 
ἐξαπορεῖσθαι μηδένα, χοινοῦ προχειμένγυ τοῦ νόμου, 
ὡς ἄλλου παρέξοντος ἑτοίμου, εἴγε ἄλλος ἀπορήσει 
διδούς. Τοῖς δὲ γε μιχροψύχοις xal τὸ κατ᾽ ἐγγύην 
χρέος εἷς πολλαπλάσιον πρόσεστι, xal ἐγγυητὴς Θεὸς, 
τὸ θβχυυμάσιον. 

x9. Ὅπως νοτήσας ὁ βασιλεὺς Ἰωάννης πολλὰ τοῖς 

πένη τιν ἐχορήγησεν. 

[P 41]- Βούλομαι τοίνυν xai ἄλλο τι διηγήσασθαι 
περὶ τούτων, παραιτοῦμαι δὲ, ὅτι καὶ ὃ λόγος i 
τὸ γρήσιμον παραδέδατταί. Νόσος ἐνέσκηψε τῷ 
βασιλεῖ ᾿Ιωάννῃ ποτὲ ἀφαιρεθέντι τὴν ἐπ᾽ ἀγαθοῖς 
βοηθὸν σύζυγον, τὴν οὐχ οἷδΙι ὃ τι xai φῶ τῶν Qau- 
μασίων ὀνομάτων Εἰρήνην. καὶ ἣ νόσος ὡς χαλεπτί- 
ἐπείληπτο γὰρ διὰ τὸ γῆρας, οἶμαι. Τῶν χοῦν ia- 
τρῶν ἀπορούντων ἐφ᾽ ὃ τι xaí τράποιντο, αὐτὸς ἐπὶ 
Θεὸν καταφεύγει, καὶ τὸ ἐκείνου πρὸς πάντας ἔλεος 
χατὰ τὸ δυνατὸν ἐκμιμεῖται᾽' Ὥριστο τοίνυν, χαὶ 
σαχχοις ὁ χρυσὸς ἐξαντλεῖται, καὶ ἀνὰ ἕξ xai τρι- 
κοντα τῶν ἀχιθδήλων νομισμάτων ἑκάστῳ τῶν 
ὁπουδήποτε ἀούρων δίδοται, χωρὶς τῶν εἰς Bre 
ναοὺς xal μονὰς καὶ θευφιλεῖς ἄνδρας ἐξιαντὶῥ»- 
των, ἐπιμετρουμένου τοῦ ἐλέους πλείστοις ipm 
σάγμασιν. ᾿Αλλ’ ἐπιμετρεῖται τῷ ἐλέει τὸ τοῦ δῷ 


quam acciperet: quin enim 50 aliud Christi ln 
prescribit, dare cuivis petenti preecipiens? cojus 
beati fructus est abundare universos, egere nenmi- 
nem, compensante vicissitudine communiter utili 
mutuos defectus, dum presto est qui refundate 
publico quantum ex privato quilibet contulit. A qu 
ne abhorreant commercio animi pusilli, fide jus- 
rem, quod mirum est, se Deus offert, pollicen: 
se repensurum multiplicato fenore quod datum 
fuerit. 
24. Ut ὡΦρογοίαης imperator Joann paupr 
? bus erogaverit. er multa 

Nolo et aliud hujus generis narrare, petoqv 
veniam, si argumenti utilitate tractatus digressie 
nibus indulgeo. Morbo correptus aliquando estim 
perator Joannes recens viduatus preclara in rebr 
bonis adjutrice conjuge, illa, inquam, admirabi 
[rene, cui pco merito laudands& verba desunt. Ert! 
aulem rm:;orbus sane sonticus et gravis, quip 
casus inducebat epilepticis accessionibus similes 
etsi forte hi debilitati etatis jam provecte jertiet 
imputari potuissent. Incertis medicis quos vet- 
terent, eger ad Deum confugit, et ejus lgrgem v 
omnes misericordiam prout poterat imitatur ΒΨ 
ejus mandato hauritur et thesauris aurum plesí 
saccis, et ad sex et triginta probe moneta nami 
egenorum cuilibet ubicunque degentium divisissn 
preter ea qua in sacra Dei templa, in monasteri 
et viros Deo devotos sunt expensa, liberalitate € 
per multos onustos mulos quooportuit τηΐ 688. 880 
Augusti misericordia divinam in eum attraxil. 
Ergo is egritudine primum facta leviori, deinde 
plane convaluit, gaudio ejus et fructu animi, quan- 


505 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. I. 


506 


ἔλεος, xal ῥαίζει τῆς νόσου ὁ ἀσθενων, xal ἐπιγάν- À τινὰς, οὐ μᾶλλον κατὰ φιλοτιμίαν ἣ χατὰ πρόνοιαν. 


νυτάι, ὡς εἰκὸς, τῷ ἐλέει. Καὶ Ῥωμαίοις ἀπολο- 
γεῖσραι θέλων ὡς ἀμείωτα τὰ χοινὰ τοῦ τοσούτου 
προθάντος ἐλέου, αὐτὸν. ἐκεῖνον τὸν ἐλεήσαντα τῶν 
λεγομένων ἔφερε μάρτυρα πρὸς τὸν πατρίάρχην 
Μανουὴλ λέγων ὡς οὐδὲν ἐξήντληται τῶν χοινῶν, 
ἀλλ’ ix προμηθείας χτήσαιτο ταῦτα καὶ μελέτης 
ἰδίας, ἐξ ὧν γεωπονῶν οὐχ ἀνίει δι᾽ εἰδημόνων ἀν- 
δρῶν, ἔτι δὲ xal τῶν ἐν αὐτοῖς δὴ τοῖς χτήμασί 
θρεμμάτων διαφόρων ἐπιμελόμενος. Οὕτως ἦν αὐτοῖς 
τὸ θεοφιλὲς, καὶ οὕτω τὸ φιλοῤῥώμαιον ἔγνωστο. 
χε, Ὅπως ἐπιπολαίως ὁ μέγας δοὺξ τῶν βασι- 
λικῶν χρημάτων ἁπτόμενος περιεποίει ἑαυτῷ 
τὴν εὔνοιαν. 

Τόλε δὲ πολλοῦ τινος ἐν Μαγνησίᾳ τεθησαυρισμέ- 
voo χρήματος, οὐχ ἐξὸν ἦν τῷ μεγάλῳ δουχί τε καὶ 
ἐπιτρόπῳ ῥᾷστα λαμδάνειν xal χορηγεῖν ὅπου ἦν 
βουλομένῳ ot. ἐφειστήχει γὰρ τὸ Κελτικὸν xal πελε- 
κυφόρον, ἐφέξον ἤν τις ἐπιχειροίη, καὶ φυλακὴ ἦν 
τοῖς ταμιείοις [P 42], ὡς γνωστῶς δίδοσθαι ὅπου τὸ 
ἀναγκαῖον τῆς χρείας ἀπήτει. ᾿Εδίδοντο δὲ πολλάκις 
xal τισιν ἐπιτάττοντος προφάσετι χρείας οὐχ οὔσης. 
Κἀντεῦθεν ἀρχὰς ἑαυτῷ εὐμενείας προχατεδάλλετο, 
οἷς οὐκ ἦν τῆς εὐεργεσίας ὑπιλελῆσθαι, καὶ διχαίως 
ἂν ἀπολογησόμενος, εἰ μή τινι παρεῖχεν αὐτὸς διὰ 
τὴν ἐνοῦσαν πενίαν, ὅμος ἀφορμὰς ἐδιδου λαμδάνειν 


tum fas erat ex tam evidenti experimento divine 
misericordie capere. Tum purgare se apud Ro- 
manos volens,si forte quererentureífusain pauperes 
liberalitate publicum $11 erarium exhaustum, 
illum ipsum cujus gratia sanatus fuerat Deum 
testem allegavit, patriarche Manueli sancte affir- 
mans nihil prorsus ex iis que data fuerant, e the- 
sauris reipublice depromptum, sed ex privata penu 
et ex partis ac collectis propria industria ac pro- 
videntia, exercenda scilicet per gnavoset expe- 
rientes colonos agrorum cultura,gregibusqve atque 
armentis per idoneos homines curandis. Sio illi 
Dei amantes, sic pariter rei Itomanas studiosos 8e 
monsitrabant. 

25. Ut magnus dux levi delibatione repr pecunie 

hominum sibi benevolentiam conciliaverit. 

Hoc porro de quoscribimus tempore cum magnus 
apud Magnesiam publice pecunie numerus esset 
depositus, non erat facile magno duci οἱ tutori 
principis inde aliquid sumere erogandum in quos 


τῶν μελλόντων, ὡς ἔδειξε. Τὴν δ᾽ ἐχείνου πενίαν εἷ- 
πόντος ἐχείνου ποτὲ παρὼν καὶ ἀχούσας ὁ γράφων sl 
μαρτυροίη, ψεύδους ἁλῶναι οὐ δέδοικεν, ἐπεὶ xd- 
χείνῳ εἰς καύχημα δόξη ἦν ἡ πενία τότε λέγοντι. 
Τρισὶ γὰρ μόνοις νομίσματι κατὰ τὰς κατ᾽ οἶχον 
χρείας τὸ ποσὸν αὐτῷ, ὅτε βασὶλεύοι, ὡς ἔλεγε, πε- 
ριίστατο. Kal τὸν "Αγγελον ἀδελφὸν ὄντα τῆς αὐτοῦ 
πενθερᾶς, ὃν μέγον πριμιχκήριον αὐτὸς βασιλεύσας 
ἀπέδειξεν, ἐκάλει παρόντα, ὅπως αὐτὸς λαγχάνοι παρ᾽ 
αὐτοῦ δίκας ὅπερ τῆς τῆς ἀδελφιδῆς προιχὸς μαρ- 
τυρήσοντα, Κἀκεῖνος ἐγγὺς παραστὰς ἐμαρτύρει, 
xai ἡμεῖς ἠἡχούομεν λέγοντος xal ὄρκον προστιθέν- 
τος τοῖς λεγομένοις. Τότε τοιγαροῦν τοὺς πολλοὺς, 
χαὶ μᾶλλον οἷς εὐγενὲς τὸ γένος, ὑποποιούμενος παρ- 
εἶχεν ἐξ εὐλόγου δῆθεν προφάσεως τῶν βασιλικῶν 
χρημάτων ἀπόνασθαι, αὐτὸ τέως ὡς εἶχε συντηρῶν 
ἑαυτὸν τῶν λημμάτων ἀνώτερον. 


, 


XQ. Ὅπως ἐλθόντος τοῦ πατριάρχου πολλὴν ὁ 
μέγας δοὺξ ἐπεδείξατο τὴν ὑπόπτωσιν. 


Ἔν τοσούτῳ δὲ λαὶ ὁ πατράρχης σύν τε τοῖς ix- 
χρίτοις τοῦ χλήρου xal τοῖς ἀρχιερεῦσι παρεῖναι 
ἠχούετο" καὶ ὃς αὐτίκα μαθὼν πρὺ τῶν ἄλλων αὐτὸς 
ὑπαντᾷ μαχρόθεν, τιμὴν τὴν μεγίστην ἀφοσιούμενος 
τῷ πατριάρχῃ xal παντὶ τῷ ἱερῷ πληρώματι, πεζῇ 


non magis id agens ambitionis instinctu quam 88- 
pienti previsione futurorum, prout rei exitus mon- 
stravit. De illius porro modo memorata paupertate, 
si que audivit ex ipso quoundan presens hujus 
historie soriptor, hic pro testimonio dixerit, non 


^ 411" 
U sane veretur ne coarguatur mendax, neve hoc illi 


cedat in dedecus quod Paleologus glorise sibi 
fore autumans de se jactabat, ostentans pauper- 
tatem suam sane tantam ut affirmaret etiam jam 
45. imperans domestici sibi quot diebus usus 
omnes expeneas tribus solis nummis constare.Et 
hoc jurejurando confirmavit, cura in quadam lite 
fratris suse socrus Angeli, quem ipse imperans 
magnum primicerium creavit, de dote sue neptis 
judicio certantis, rogatus in testimonium adesse 
gravatus non fuisset, ea que diximus proferre Deo 
in testem vocato. Tunc igitur multos, presertim 
genere nobiles, variis ad id quesitis "preetextibus, 
et plausibiles in speciem pretendens causas dona- 
tivis, e publico curavit honorari, ipse interim in 


vellet: obstabat enim Celtaram securigerorum ἢ egestate familiari permanens superior cupiditate 


enexorabilis ei thesauro imposita custodia, haud 
sinens inde aliter quam cunctis presentibus et 
coram intuentibus dispensari quidquam. Jubebat 
tamen non raro quibusdam inde donari haud ne- 
cessariis de causis ; qua benignitas illi quasi fun- 
damentum fuit popularis in eum benevolentiae. 
Ceterum si quis eo nomine de ipso quereretur 
quasi no^ satis severo publice pecunie custode,ei sc 
purgabat negans in proprios se usus quidquaminde 
aeumere; in cujus rei fidem suam domesticam osten- 
debat paupertatem. Tamen quaesitis occasionibus 
identidem procurabat ut quidam inde acciperent, 


purasque omni avaro contactu manus servans. 


26. Ut venienlem ad se patriarcham dux magnus 
summa demíssione exceperit. 


Interim patriarcha cum electis ex clero et ar- 
chiepiscopis adventare audiebatur; quod simul 
Paleologus cognovit, ante omnes ipse longissime 
processit obviam, nihil ad summam tum erga pa- 
triarcham tum erga sacrum collegium veneratio- 
nem sibi reliqui faciens, quippe qui pedibus ince- 
dens, cerreptis manu muli quo patriarcha vehe- 
batur habenis, cum usque intro palatium regium 


507 GRORGII PACHYMERJE 508 


τι βαδίζων xai τὰν τῆς ἡμιόνου τοῦ lepus χαλινοὺς Α τὴν ἐχείνων ὁποποιεῖσθαι εὔνοιαν. Ὃ καὶ γινόμενον 


κατέχων, ἑως xal αὐτῶν ἐντὸς τῶν ἀναχτόρων προ- 
ηγούμενος χαθιστᾷ. Καὶ δὴ σχηνὴν μὲν βασιλικὴν 
ἐκείνου χάριν ὑποστῆναι χελεύει, ἄμα μὲν xal χατὰ 
τὴν εἰς ἐχεῖνον τιμὴν, ὑποτρέχων ἐν πᾶσι χαὶ θερα- 
πούων, ἅμα δὲ καὶ ἐς πρόφασιν ἀναγχοίαν τοὺ ἔχειν 
ἐκ τοῦ ῥάστου πλησιάξειν τῷ βασιλεῖ τοῦ χαιροῦ 
διδόντος αὐτὸν ἐχεῖνον [P A5) τὸν πατριάρχτν μηδε- 
μιᾶς ὥρυς τοῦ κρατοῦντος ἀπολιμπάνεσθαι. Σνγχε- 
᾿'χωρήκει δέ οἱ ἀσμένως πάντα ὡς οὐχ ἄλλως ἐπιτρο- 
πιύσων, εἰ μὴ αὐτός γε χελεύοι xal ἐπινεύοι d 
σύνοδος. Ὅθεν xai φέρων μὲ" τὸν νέον εἰς χεῖρας τῷ 
πατριάρχῃ ποιεῖται οὕτω χαὶ τοῖς ἄλλοις μέσον, τῆς 
βουλῆς δ᾽ ἐκείνου ἐξαρτᾷ τὰ παρόντα, καὶ πολλάχις 
ἄγει καὶ δείχνυσι τά χειμήλια, σιωπηλῶς τὴν ἐξου- 
σίαν ἐμφαίνων ἐξημμένην ἐχείνου xal μόνου, xiv 
αὐτὸς χελεύοι, ἐχεῖθεν τοὺς ἄλλους ἕξοντας. Ἦν δὲ 
ἄρα οἱ τὸ σοφὸν ἐχείνῳ μὲν ἐνδιδόναι τῶν ὅλων ἄρ- 
χειν, αὐτὸν δ᾽ ὑποποιούμενον τὸν ἐξάρχοντα λαμῦά- 
νειν οἷόν τ᾽ εἶναι ὡς ἐπ᾽ ἀναγχαΐίοις παρέξοντα καὶ 
ἐπεὶ ἀνάγκη ἦν ἐκ τῶν χοινῶν τοῖς περὶ τὸν πα- 
τριάρχην οἱκονομεῖσθαι, καὶ μᾶλλον τοῖς ἀρχιερεῦσι, 
τὰ ἐπιτήδεια, αὐτὸς λαμδάνων ἐδίδου, καὶ προσεπε- 
φιλοτιμεῖτο τά πλειονα, τὸ μὲν πρόδηλον ἐπ᾽ ἀναγ- 
καίαις ταῖς προφάσεσι, τὸ δέ γε σπουδαζόμενον παρ᾽ 
ἐχεῖνου σοφῶν ὀφθαλμοὺς ἐχτυφλώττειν δώροις xal 


preiens duxerit, tum ibi Augustalis fastigium in 

ejus gratiam dimitti jusserit, simul discursu per 

sese in omnem partem sollicito satagens in omni- 

bus qua ad honorem faciebant antistiis presentis, (] 
simul etiam necessario fungens obsequio turb:e 
submovende, ne quid obstaret quominus facile ad 
Augustum accederet patriarcha in ipso momento 
admissionis ac nullo deinde tempore ab eo $3 3 dis- 
jungeretur. Jam pre se ferebat pormittere se 
prorsus arbitrio patriarche electionem suam, 
neque aliter quam ipso jubente et annuente synodo 
tutoris officium subiturum. Quod ut significaret, 
productum puerum principem tradit in manus 
patriarche, medium inler ecclesiasticos proceres 
ciroumdantes undique, quasi ex ejus et sacri col- 
legii sententia et nutu pendere unice negotium 
promotionis sua volens. Quameamdem in speciem 
gepe producebat ostentabatque insignia delato sibi 
potestatis, sic tacite indicans agnoscere se provo- 
ctionem sui in eam dignitatem ex solo patriarcha 
nutu judicioque suspensam, ita ut, si juberet, alii 
eum haberent. Id vero ille sapienter omnino 816 
agebal, totum rei arbitrium patriarche deferens, 
nec sibi alias quam obtemperandi patres relin- 
quens, si e re publica censeret preficere se tutelo 
principis, et in eum locum conscendere jussis suis 
cogeret. Et quoniam suppeditari victus e publico 
debebat patriarche ac familiaribusejus, presertim 
archiepiscopis, id manu ipse sua faciebat large ac 
plane munifice, in speciem quidem rem ex more 
debitam reddens, arcana vero destinatione animi 
occasionem eam captans excemcaundi sapientum 


xa0' ἐχάστην ῥοπὴν εὐμενείας ἐνεποίει μεγίστην παρ’ 

ἐχείνων ἑαυτῷ διδόντι, xal τὰ τῆς πρὸς ἕκαστον ἐχε΄- 

νων τιμῆς τὸ xxl ὑροπιώσεως ἦσαν ὡς ὀλίγον τὸ με- 

ταξὺ διελθεῖν xal πάντας ἔχειν ἐχείνους Ex τῶν B 

νῶν xal ὄγειν δύνασθαι rr, βούλοιτο. Οὐδὲ γὰρ ἦν, 

οὐχ ἦν ἐχείνων ὅστις οὐ δι᾽ εὐφήμου uv μης ἐκεῖνον 
μὴ παρόντα ἐπὶ τοῦ κοινοῦ συνεδρίου ἐποίει, χαὶ ὃς 
οὐχ ἐξίου ὑπὲρ τοὺς ἄλλους τὸν Παλαιολόγον ἐπὶ τῶ 
χοινῶν εἶνα! χατασταθέντα, πλὴν xal ἐπὶ μεγίσταις 

ἀξίαις xai βασιλεωπάτορα φημιζόμενον, Ταῦτα δ' 

ἦσαν ai νυχτεριναὶ πρὸς ἐχείνους πεμψεις καὶ σχί- 

Vete xal πρὸς τὸ μέλλον ὑποσ) ἐσεις μεγίσταις e»y- 

χροτήσεσι, 

xL. Ὅπως κχατεδημαγώγουν τοὺς πλείστους o! 
περὶ τοῦ μεγάλου δουχὸς λέγοντες, καὶ δεαπὸ- 
της γέγονε. 

Τῷ γὰρ ὑπούλῳ τῆς γνώμης καὶ τῷ τῶν τρό- 
πὼν θωπευτιχῷ οὕτως ἑάλωσαν πάντες, ὡς bo 
σίχς γενομένης ἐφ᾽ dq τοὺς ἱεράρχας σύναμα τοῖς 
ἐν τέλει τερὶ τῆς ἀρχῆς σχέπτεσθαι [P AA], χαὶ ὁ 
χαιρὸς ἐζήτει τὸν τον πραγμάτων ἀφηγησόμεν». 
τοὺς τοῦ ἱεροῦ χαταλόγου πάντας ὑπὲρ ἐκείνω 4- 
γεῖν καὶ μὴ λαλοῦντος, ὡς οὐ χρὴ tóm τῆς Bari 
ἐπίτροπον, xai ταῦτα τοιοῦτον ὄντα, κατὰ τοὺς ἢ» 
λους εἶναι, ἀλλ᾽ ἐξῃρτιμένον τῶν πολλῶν μεγίστῳ 


oculos ingestis donis et eorum sibi concilisndi 
amoris. Iteratum enim quotidie id officium sugge 
rende annone singulis erogationibug momentum 
addebat novum benevolentie ipsorum erga tam 
liberalem prebitorem. Itaque tantum profecit illa 
diligentia honoris et demissa professione reverentia 
erga sacras illas personas, ut paucis diebus pos 
quam ita cum illis agere ceperat, omnes illos sibi 
obnoxios haberet, possetque quasi naso traeto 
quocunque vellet circumducere. Nec gane jam 
erat illorum quisquam qui non per Sese, nullius 
admonitu, ipsum absentem in Patrum concesso 
loquens laudibus in 24 colum ferret, et unum 
omnium dignissimum predicaret Paleologum qui 
preessetrebus potestate quam amplissima, cuique 
preter exquisitissimos quoque ceteros honore 
etiam appellatio patris principis merito tribuert- 
tur. Hic ei constabat fructus nocturnarum adipso 
missitaionum et artificiosarum significationum 

obsequii, adjunctis amplissimis in posterum pt 

missis. 

27. Ut magnus dux ingenti amicorum ambitu desee 

la renuntiatus fuerit. 

Nam ista callida utilium ad occultos ambitioss 
fines blanditiarum arte et pellacissima commet* 
tate morum ita omnes capti sunt, ut cum  ceswtt- 
tus haberetur quo sacrorum presides wupa ewm 
reipublice proceribus de imperio deliberarent 
universi sacri presules velut ex composito eum dé 
se silentem certatim  extollerent studiosissimis 
orationibus hujus ferme sententie : haud decere 
imperii tutorem, presertim iis moribus, ao dotibus 


509 


σεμνύνεσθαι xai βασιλιχῷ ἀξιώματι. 
xai φροντίζων ὁσημέραι πονοίη xal φόδον ἐν ἑαυτῷ 
τὸν μέγιστον ἕλχοι, εἰ μή τι xal κερδαίνειν ἔχοι ὁ 
τόσον ὄχλον ἀνχοεξάμενος ; xal ἄλλως οὕτως αὐτῷ 
καὶ τὸ τῆς ἐπιταγῆς ἀνυστὸν, εἴπερ ὑπὲρ τοὺς ἄλ- 
λους ὦν ἐπιτάττει. Καλὸν σεμνύνεσθαι δεσποτειᾷᾳ 
τὸν τοῦ βασιλέως ἐπίτροπον' οὕτω καὶ γὰρ αὐτὸς 
τηρήσει τὰ τῆς εὐνοίας ἀθόλωτα, πρὸς τὸν ἐκ γένους 
βασιλεύοντα ἀξίαν νομίζων ἀμοιδὴν τὸ ἀξίωμα. Τί 
δὲ καὶ ξένον χεχλῆσθαι δεσπότη, ᾧ δὴ xai ὁ πρὸς 
μητρὸς πάππος δεσπότης ὧν κατ᾽ ᾿Ιταλῶν χατώρθου 
τὰ μέγιστα ; "H γὰ; οὐχ οἴδαμεν τοῦτον ὡς θεοφιλῆ, 
ὡς ζῆλον ἔχοντα τοῦ καλοῦ, ὡς φιλομόναχον xal τὰ 
τῆς ᾿Ἐχχλησίας ἐχτόπως σέδοντα ; μαρτυρεῖ τὸ προσ- 
ὃν αὐτῷ τι πεινὸν xal δημοτιχὸν καὶ ἱλαρὸν πρὸς 
ἅπαντας, τὸ δὲ γε φιλόδωρόν τε xal μεταδοτιχὸν τὸ 
τῆς περιουσίας πενέστατον παραστήσει, ὥστε χαλῶς 
ἂν ἔχοι xai συμφερόντως τοῖς πράγμασιν, εἰ πρὸς 
τῇ βασιλεωπατορίᾳ xai ἀξίως τιμῷτο ὁ ἐπιτροπεύων 
τοῦ βασιλεύοντος, Ταῦτά τινων προτεινόντων, πολλοὶ 
μὲν τῶν ἀρχιερέων ὡς δικαίοις δοκοῦσι τοῖς λόγοις 
συνήνουν, xxi. τῶν ἐν τέλει τισὶ συνεδέδοχτο᾽ οἱ ἀλ- 
λοι 6$ διεφιλονείχουν καὶ τὰς γνώμας ἀλλήλοις οὐ- 


praeditum, eadem teneri conditione qua vulgus ho- 
minum, sed eximium eteminentem supra plerosque 
maxima et regia venerationi publice commendari 
dignitate. Cur enim tot se quotidie curis attereret, 
tantum angoroem ex metu assiduo periculorum im- 
pendentium subiret, si nullum ipsi lucrum rediret 
ex tam tumultuosa procuratione in publicum 
suscepta commodum, preserti meum ista quam ei 
optamus supra celeros excellentia efficacitatem 
reipublicz utilem adjunctura sit mandatis imperiis- 
qua salubribus,absque majori quam que nunc est 
jubentis auctorite facile impuneque negligendis ? 
Dignum prorsus equumque est ornari domini ap- 
pellotione tutorem imperatoris : sic enim ipse sin- 
cerum affectum paterne charitatis erga eum, cui 
sors nascendi jus imperii contulit, turbetur, eam 
vicem officii mutuam debere se sentiens ei cujus 
causa et assensu isto se viderit honore auctum: 
Quid 7 B porio extraordinarium et novum est eum 
dici despotam, cujus maternus avus eadem ista 
despote insignis potestste preclaris se facinoribus 
permultis bello contra Italos inclitum fecerit tan 
nescimus quanta insit ei charitas in Deum, quam 
ardens studium rerum honestarum, quantus amor 
in monasticuin ordinem, res denique omnes et per- 
sonasecclesiasticas quam impense veneretur? testis 
qui inest ipsi modestissima demissio, populari- 
tas hilaris ad omnes. Benignitatis porro ejus et 
profusionis in donando indicium idem effectusque 
est, summa paupertas rerum supra usum redun- 
dantium, quam sciens volensque in se ambit ac 
procurat liberalissima largitione bonorum talium. 
Quocirca et justum et reipublice utile fuerit, si 
preter appellationem patris principis aliis insuper 
congruis tali dignitati titulis honoretur tutor impe- 


DE MICHAELE PALREOLOGO LIB. I. 


D 


D 


010 


Ἐπι τί γὰρ A μενοῦν οὐ συνέδαινον. Ot. μὲν yàp, xai μᾶλλον ol ix 


τῶν Λασχαρίων Τζαμάντουροι, σὺν οἷς xai ὁ No- 
στόγγος Γεώργιος, τὸ μὲν βασιλεοπάτορα καὶ εἶναι 
xal ὀνομάζεσθαι μόλις μὲν ἀλλ᾽ ὅμως xal μὴ θέλον- 
τες ἐνεδίδουν, ἱκανὸν δ᾽ εἶναι τῷ ἐπιτρόπῳ τὸ τῆς 
δουχικῇς μεγαλεῖον ἀξίας διισχυρίζοντο. ᾿ὐφφικίῳ δὲ 
βασιλείας φέροντι ὅνομα σεμνύνεσθαι τοῦτον καὶ 
τοιαύταις ἀξίαις τιμᾶσθαι χρεΐττοσιν ἢ xat! αὐτὸν, 
μὴ καὶ ἐπὶ τοῖς μεγίστοις τε xal τιμίοις παράθασις 
εἴη. Εἶναι γὰρ βασιλίδας ὡραίας γάμων, ἄς ἀνάγχη 
γαμεῖσθαι τοῖς προέχειν δοχοῦσιν᾽ εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλ᾽ αὖ- 
ταῖς ἐξ αὐτῶν μέγα τὸ δίκαιον ἔχειν τοιούτοις μετὰ 
τῶν συζύγων σεμνύνεσθαι ἀξιώμασιν, αὐτοδέλφαις 
βασιλέως οὔσαις χαὶ βασιλίσιν ἐκ τριγονίας ἣ καὶ 
τετραγονίας μάλλον βασιλικῆς. Ot ἀμφὶ τὸν Στρατη- 
γόπουλον δὲ ᾿Αλέξιον xal οἱ τοῦ Φιλῆ, καὶ σὺν αὐτοῖς 
οἵ Τορνίκιοι xal οἱ τυφλοὶ μᾶλλον, οἵ δὴ xai παθόν- 
τες ἀμύνειν ἤθελον, (P 45] σὺν δ᾽ αὐτοῖς xal ὅσοι 
κατὰ συγγένειαν ἢ aoxav Tj ἐλπιζομένην τοῖς Ηαλαιο. 
λόγοις προσέχειντο, ἰσχυρῶς ἀντέσπων, δίκαιον εἶναι 
λέγοντες xal ἄλλως συμφέρον τὸν ἐγγὺς βασιλέως 
ὄντα καὶ πατρὸς ὄνομα φέροντα τιμᾶσθαι χαὶ δεσπο- 
τείᾳφ. Οὕτω γὰρ εἶναι τὸ συγχεχωρηχὸς αὐτῷ παρὰ 


ratoris. Heo proferentibus quibusdam multi e 
Patribus ecclesiastici conceasus presidibus sacro- 
rum applaudebant, utjustis et rationi consentaneis, 
prout ipsis videbatur : nonnulli quin etiam sena- 
tores et ex gerentibus primos magistratus consen- 
tiebant.Alii contra tendebant,sententiistamen inter 
sese discordibus. Nam hi quidem, maxime Lasca- 
ride Tzamanturi, cum quibus et Nostongus Geor- 
gius, vocari et esse Paleeologum patrem principis 
egre licet ac subinviti concedebant; tamen illud 
tenebant mordicus prefracteque contendebant suf- 
ficere debere tutori imperatoris prestantissimam 
dignitatem ducis magni: officio vero regni et su- 
premi dominii nomen habente insignire ipsum et 
istiusmodi honoribus privatum modum excedenti- 
busefferre, quid minus, aiebant, quam in maximis et 
summi momenti rebus prevaricari fuerit? esse 
enim regias virgines, sorores imperatoris, etate 
jam nubili, que honesteacconsentanee natalibus 
earum collocari 46 non possent nisi viris excel- 
leuti dignitate conspicuis, quam dignitatem vel ex 
80 jam habeant vel in talis matrimonii favorem ac- 
cipiant. Quare hisce servandos titulos istos, quos 
quidam cumulandos in unum jam abunde ornatum 
contenderent, ne occupatis cunctis gradibus subli- 
mioris honoris régie virgines, non ex patre solum, 
sed avo etiam, proavo et abavo regnantibus genite, 
deprimi nutiis nimis imparibus et misere in or- 
dinem ex augusto fastigio redigi necesse habeant. 
E contrario Strategopulus Alexius et Phile filii, 
cunque his Tornicii, et maxime qui excecati 
fuerant, utpoteque injuriam passi,vindicte cupidi, 
pariterque cum istis quinque cognatione atque 
affinitate presenti aul sperata ad Paleologos pro- 
pendebant, magno nisu aliorsum rein trahehes&, 


611 


GEORGII PACHYMERJE 


512 


πάντων, χαὶ οὕτω τὰ πράγματα διιθύνεσθαι, Παιδὶ Α ταῦτα ; "AAA ὅμως τῷ μὴ κατὰ τρόπον ἄρχεσθαι ἐξ 


γὰρ μὴ οἵῳ τε φρονεῖν τίσ ἂν καὶ προσέξει, Εἰ δὲ xai 
ὁ ἀντ᾽ ἐχείνου προστάσσων ἰδιώτης εἴη, οὐδὲν τὸ πρὸς 
ἀνάγχην πεῖθον ἐσεῖται. Μιμητέον τοίνυν τοὺς ἐπὶ 
τῶν νεῶν. ᾿Εχεῖνοι Ὑὰ0 xa ' αὐτοὺς τὸ ἐλεύθερον 
ἔχοντες καὶ αὐτόγνωμον, χατὰ πλοῦν ἀναγχαῖον ἐμ- 
δάντες ἐπίτροπον ἐχλεξάμενο: ἐφιστὰσι τοῖς σφῶν 
, T 67 , ^ L 
πράγμασιν, (d δὴ xal πείθονται δουλωθέντες ixóv- 
wv 4 , , 4 ^ γῆι A] ^? 
τες, εἴ tt λέγοι" ὁ δέ γ᾽ ἀπειθῶν δίδωσι τὰς δίχας 
ἀξίας ὡς εἷς δεσπότην τὰ μέγιστα ἁμαρτών. ΠΙλὴν 
οὐ χαθ' αὐτοὺς xal ὡς Eva πάντων αὐτων χαθιστᾶσιν, 


ἀλλὰ πρὸς τὸ σεμνότερον μετασχηματίζουσι, xal τῷ᾽ 


τῆς χαταστάσεως μεγαλειοτέρῳ τὸ πρὸς τοὺς ἄλλους 
ἀπ’ αὐτοῦ φοδερὸν σχεδιάζουσιν. Οὕτω xal πόλις καὶ 
ἀρχὴ συσταθήσεται πᾶσα τοῦ ἐφεστῶτος ὑπὲρ τοὺς 
πολλοὺς ὄντος. Ol δέ γε τυφλοὶ xal ἠλευθεροστόμουν 
καὶ παῤῥησίαστιχώτερον. « Μὴ διὰ βρέφος ἕν. » ἔλε- 
γον, « ἀρχὴ τοσαύτη xal τόσα πράγματα χκινδυνεύ- 
σειαν, ἀλλὰ καταστατέον εἷς ἀρχὴν τὰ παρόντα, tl 
μέλλο μεν σώζεσθαι. "II οὐχ οἴδαμεν ἐς ὁπόσον δυσ- 
τυχίας ἣ τῶν Ρωμαίων προῆλθεν ἀρχὴ, ὥστε καὶ 
ἀπελαθῆναι τῆς πατρίδος xai τὸ πᾶν ἀπολέσαι μι- 
χροῖς περιγραφομένην ὁρίοις, βασιλέων ὄντων καὶ 


equum esse oientes et alioqui utile, virum proxime 
admotum imperatori. et patris erga eum et neces- 
situdinem gerentem et nomen, honorari titulo des- 
pota. Cedi enim huic ab omnibus convenire, que 
omnium preter principem uni subjectio isto des- 
pote signstur vocabulo. Sic cursum publice rei 
prosperum fore. Puero enim ratione adhuc per 
&tatem uti non valenti quis obaudiendum putet ? Si 
vero qui ejus vice imperat privatus sit nemo erit 
qui non putet plane arbitrarium parere, nulla vi 
majoris auctoritatis obsequendi neccessitatem im- 
ponente. Imitandos igitur essc vectores in navi : illi 
enim utcunque singillatim liberi et sui quique 
juris, quod omnibus expedire communiter sentiant 
Ad finem cunctis eque propositum fortunandi cur- 
sus in cujus aleam se dederunt, gubernatorem 
eligunt sibique preficiunt,cujus et jussis et nutibus 
obtemperant servitute voluntaria ; qui vero contra 
ejus prescripta fecerit, dignas dat ponas, ut 
qui maxime in dominum pecoaverit. Ceterum non 
eum sicinstituunt, ut eo provectus similis nihilomi- 
nus deinceps cum ceteris sortis sit. sed ad ve- 
nerationem 3.7 quodam illum habitu induunt in- 
signioris auctoritatis;et ut eum universi vereantur, 
quodam ipsi velut impresso minaci charactere ma- 
jestatis assequuntur. Sic et urbs, et imperium to- 
tum recte ordinabitur, si qui preest vere supra 
multitudinem emineat. Fortior liberiorque, erat 
caecorum oratio, » Ne propter puerulum » aientium 
« lantum imperium totque res periclitentur. Sed 
constituendus in veri formam imperii presens re- 
rum status, si salvi esse volumus. An ignoramus in 
quantam infelicitatem Romanum imperium pro- 
lapsum sit, adeo ut patria ipsa exterminaretur et 
rerum summam perderet augustis flinibus circum- 


εὐπλοίας ὅτι θαυμαστῇς ἐναυάγησαν. El γοῦν τῷ μὴ 
καλῶς ἐς τὸ ἀχριδὲς ἄρχεσθαι τόσα συνέδη τὰ ὃδυσ- 
χερῆ, τὸ μὴ ὅλως ἄρχεσθαι πόσον εἰς κίνδυνον : 
Ἡμῖν μὲν οὖν καλὸν μὲν xal τὸ πρὸς τὴν βασιλέίαν 
πιστὸν ἥγηται, καλὸν δὲ καὶ τὸ τοῖς ὅρχοις ἐμμένον- 
τὰς σώζεσθαι’ xav ἀπῇ τὸ σώζεσθαι. μάταιον τὸ 
πιστόν. Κατὰ τί δὲ χαὶ λυμανεῖται τῇ βασιλείᾳ, εἰ 
προσέσται τῷ φροντιστῇ τὸ ἀξίωμα ; μᾶλλον μὲν οὖν 
xai συνοίσει τὰ πλεῖστα, "Ὄνομα γὰρ τίμιον περιθέ- 
μενος ἐπ᾿’ αὐτῶν τῶν πραγμάτων χρατυνεῖ μᾶλλον 
τὴν ἀρχὴν τῷ χρατοῦντι’ ix γὰρ πολλοῦ τοῦ περιόν- 
«oc πρέσδεσι μὲν χρηματίσοι, λαοῖς δ᾽ ὁμιλήσοι, ir- 
τάξοι δὲ στρατιώταις xal ἄρχουσι, καὶ οὐδὲν ὃ τι μὴ 
ὡς εἰχὸς χαταστύήσοι, δυσωπουμένων τὸ ἀξίωμα παν- 
των. Εἰ δέ τις τοῖς ἐξ ἴσου χἂν ἀρχοι προσφέροιτο. 
οὐ πείσει ῥᾳδίως ὃ τι προστάσσοι, μηδὲν ἐξ ὑπερτέ- 
pas χειρὸς ἐπιτιμῶν τοῖς ἀνθισταμένοις. [ P 46] 
Ῥωμαίων δὲ πολιτείαν εἰ ἄλλως ἢ κατὰ μοναρχίαν 
διοικεῖν ἐθέλοι τις, θαυμάζοιμεν ἄν. ᾿Αμέλει τοι καὶ 
προηγείσθω μὲν, κἂν ἀτελὴς ὁ χρατῶν εἴη, τὸ μοναρ- 
ysiv' μενεῖ γὰρ καὶ οὕτω, χἂν δοχοίη, τὸ σύνηθες. 
᾿Αρισταρχήσεται δὲ xav ἀνάγχην τὸ καθ᾽ dux; μα- 


scriptum ? Et heec acciderunt imperatoribus ibi do- 
minantibus. Sed quod ii recte non gubernarent, ex 
summa felicitate navigationis in miserum naufra- 
gium decidimus. Si ergo tanta in nos calamitas 
incubuit ex eo quod non bene regebamur, quid 
non timendum nobis malorum fuerit, si omniuo 
non regimur ἢ IIonesta sine dubio et laudanda res 


C habetur fides in principatum: sed tum demum 


honesta cum salus in jura fide perstantium inde 
consequitur" At si fructus fidei salus abfuerit, 
stulta fides est. Quid autem nocebit principatui, si 
ejus curatori accesserit dignitas ? Quin potius inde 
juvabitur plurimum. Nomine quippe venerabili as- 
sumptoejus administrator magis firmabitimperium 
principi. Sio enim incomparabiliter convenientius 
et efficatius legatos audiet, tractabit cum populis, 
militibus ac 24 magistratibus preacribet quod e 
re fuerit, nihil non denique recte constituet, veren- 
tibus dignitatem cunctis. Si vero quis simul impe- 
ret, simul in patricumsubditisconsistat gradu, ne 
is haud assequetur facile ut mandetur exsecutioni 
quodjusserit ;:quippe cujus manus principali aucto- 
ritate nuda et quodammodo inermis vindicare con- 
tumaciam mandata spernentium nequeat. Miremur 
autem si quis speraverit Romanam rempublicam 

alio quam monarchico gubernationis genere regi 

posse. Igitur ante omnia sua summa conservetur 

auctoritas monarchia, etsi qui eam interim admi- 

nistrathomo privatussit: illo enim dum principali 

fungitur munere, convenienter ornsto, manebit 
regni consueta sua species. Populus autem obe- 

dienter parebit, uni obsequi solitus, uno prefecto 

cieteris, qui simul potestate provaleat, simul pre- 
cellat dignitate. Qui quidem eo quod unus sit mo- 
narchie imaginem prefert : quod autem ex private 


513 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. I. 


514 


65v μοναρχεῖσθαι, ἄρξει δ᾽ εἴς τῶν λοιπῶν δυνάμει Α χονομάτου χκατηντήχει xatà τὴν πόλιν ἐς ὕστερον), 


προὔχων xai ἀξιώματι, ὡς ἄν τῷ μὲν εἷς εἶναι τὸ 
μόναρχον εἰχονίζοιτο, τῷ δὲ σὺν πολλοῖς πράττειν 
ἀδυνατεῖν κινδυνεύων τοῦ μονήρους χάριν νιχῴη τῷ 
ἀξιώμχτι. Οὕτως ἐστὶν ἐπάναγχες τὸν ἐχλελεγμένον 
εἰς ἐπιτροπείαν τῷ βασιλεῖ μέγα φέρειν καὶ τὸ 
ἀξίωμα. Κἂν ὁ ταχθεὶς ἐξ ἡ μῶν εἴη, αὐτῷ προσέσται 
χαὶ τοῦτο. El δ᾽ οὖν, ἀλλ᾽ ἄλλος ζητείσθω, ὅτι μηδ᾽ 
αὐτὸς ἀχλεῶς τὰς ἐπὶ τούτῳ φροντίδας εὐμαρῶς 
δπέρχεται. Κἂν ἐχεῖνος καὶ δίχα σεμνώματος χατα- 
δέχοιτο τὴν ἐπὶ τοῖς πράγμασι προσεδρείαν, ἀλλ᾽ 
οὖν ὁ τῆς ἀνάγκης λόγος οὕτως ἀπαιτεῖ, χαθὼς καὶ 
λέλεχται, τὴν ἐπιτροπείαν γίγνεσθαι. » 

Pu συνήνει τοῖς ὑπὲρ τοῦ 
wr Ὅπως ὁ Moe λέγουσι, ΤΡ 

Τούτων ῥηθέντων τῶν λόγων, ἐπεὶ χαὶ ὁ πρωτο- 
θύτης τὴν πλείστην ῥοπὴν ἐδίδου τοῖς ὑπὲρ τοῦ lla- 
λαιολόγου λέγουσι, — προχατείληπτο γὰρ καὶ αὐτὸς 
ἐπὶ τούτῳ ὡς καλῶς ἄρξοντι, προσπαθῶν ἐχ πολλοῦ, 
ἔτι δὲ xal τὸ μεῖζόν τι πρᾶξαι ἐκ πολλῶν συνηρπά- 
ζετο. Καὶ δῆλον ἐξ ὧν ἀγγελθὲν αὐτῷ ἐν Νικαίᾳ ὡς 
τεθρνήχει ὁ βασιλεὺς, οὕπω μαθόντων τῶν ἄλλων, 
ἐπίστευε μὲν τὸν λόγον τινὶ τῶν αὐτοῦ χαὶ οἰχείων 
(ὁ Γεμιστὸς δ᾽ οὗτος ἦν, ὃς xal μέχρι τοῦ μεγαλοι- 


conditione sortis illi deest auctoritatiset efficacita- 
tis ad flectendos in sui obsequium plurimos, sup- 
pleatur accumulanda ei dignitate, cujus vi cuncta 
vincat obstantia. Qua cum ita sint, prorsus necesse 
est electum in tutelam principis eminere subnixum 
excellentis titulo dignitatis , atque adeo etiamsi qui 
δὰ id munus adhibitus fuerit ex nostro sit ordine, 
debet omnino sic ornari ut fiat idoneus officio recte 
gerendo. Dicet aliquis : Ergo alius queratur, si re- 
periri forte possit, qui curis et laboribus tutele 
principis se parem existimet etiam sine istius 
adjunctione dignitatis. Ad id respondemus nos in 
hoc non persone consulere, sed praefecturam ipsam 
armare instrumento navande opere necessario. 
Quare non nos, sed res ipsaet naturanegotii exigit 
quod diximus, nempeutcumtutela principissumma 
dignitas jungatur. » 
28. Ut patriarcha faventium Palzologo studia com- 
probarit. 

19 Cum hec utrinque dicta essent, iis que al- 

legata pro Paleologo fuerant magnum ab.euetori- 


tate patriarche momentum accessit. Preoccupatus D 


is dudum fuerat affectu in ipsum, natoex opinione 
qua eum iis dotibus et artibus ducebat preditum 
que ad beneimperandum sunt necessariam. Quin 
et ad majus aliquid pro eotentandum multis causis 
incitabatur. Apparuit id ex sermone quodam ejus 
8rcano, qui nobis innotuit , Perlato ad eum Nicee 
degentem nuntio de morte imperatoris, priusquam 
res in populum vulgaretur, communicavit eam cui- 
dam e familiaribus suis Gemisto, qui postea usque 
δὰ magnum aconomatum in urbe pervenit. Cum 
ergo inter eos illa occasione de administratione 
reipublice sermo esset exortus, palriarcha non 


[P. 47] ἐπεὶ δὲ xal περὶ τῆς τῶν πραγμάτων διοι- 
χήσεως ὁ λόγος ἐχείνοις ἦν, τὸν Παλαιολόγον ἐχεῖ- 
νος προὐτίθει πάντων. ᾿Επὶ τούτοις οὖν ὁ πατριάρ- 
χης προκατειλημμένος ὧν εὐθὺς συγχάταινος ἦν τοῖς 
ὑπὲρ τοῦ ΠΠχλαιολόγου λεγομένοις, xai τὴν δεσπο- 
τείαν αὐτῷ ἐψηφίζετο. Kai δὴ ὁ μὲν ΙΙαλαιολόγος 
τὸν μέγαν δοῦχα εἰς τὸν δεσπότηε μετεσχευάζετο, ὁ 
δὲ βασιλεὺς παρεῖχε συνχιρομένου xai τοῦ πατρι- 
άρχου τὰ τῆς δεσποτείας xai σύμδολα. ᾿Αμέλει ὡς 
δεσπότης ἐπεδάλλετο μὲν ἀνέδην τοῖς πᾶσιν, ὑπο 
ἐποιεῖτο δὲ τοὺς ἐν τέλει φιλοτιμίαις ἀπάσαις xal 
τοῖς ἐχ τῶν χοινῶν χαρίσμασι. Βεύαίας δὲ xal τὰς 
πρὸς ἐκείνους ὑποσχέσεις παρεῖχε δοχεῖν ἐς ὕστερον 
ἐξ ὧν ἐποίει τῷ τότε, xal φιλοτιμότερον προσεφέρετο, 
Τοῖς δὲ γε τοῦ ἱεροῦ καταλόγου χαὶ ἐκ φιλοτιμοτέρας 
χειρὸς ἐχορήγει, xal χρύφα xal φανερῶς, τὸ μὲν ὡς 
ἀνάγκης οὔσης ἐφ᾽ d διαζῷν Exelvouc, τὸ δὲ χρύδδην 
νυχτὸς πεμπομένων, xal τὸ μεῖζον ὑπορύττοντος καὶ 
ζητοῦντος, ὡς οὔπω αὔταρχες ὃν ἐχείνῳ, εἰ συμόα- 
σιλεύει τῷ βασιλεῖ, Ποοὐδάλλετο γὰρ κινδύνους 
xai φόδους ἐπηρτημένους αὐτῷ, xal τὰ τῶν Μουζα- 
λώνων εἰσῆγεν ὡς χἀχείνων οὕτως ἀπολωχότων ἐκ 
φθόνου, xal τὸ τῆς ὑποψίας δεινὸν ὑπεδείχγυ ὡς αὖ- 


dubitavit Paleologum omnium ad eam rem aptissi- 
mum dicere. Isto igitur antiquo in Paleologum fa- 
vore preoccupatus patriarcha suffragio statim suo 
comprobavit qua in ejus gratiam dicta fuerant, ot 
despote dignitatem ipsi tribuendam censuit. Quare 
Paleologus ex magno duce factus est despota. Et 
imperator, adjuvante patriarcha, ei dignilatis ejus 
insignia contulit. Despotamque exinde cum palam 
ipse 8e ferebat, tum vulgo universi agnoscebant. 
Demerebatur autem optimates omni genere indul- 
gentie ac largitionibus e publico, simul presentia 
beneficia promissisin posterum amplissimiscumu- 
lans; sicque arte ambitionis magna studia eorum 
sibi parabat, Eamdem quoque liberalitatis preelarga 
machinam ad ecclesiasticss proceres sibi adjungen- 
dos adhibebat, prodiga in eos manu profundens 
$0 multa, tum palam tum occulte. Nam preeter- 
quam que dari eis e publico solebant, publice ac 
large conferebat, etiam noctu ad eosdem dona 
missitabat, insusurrans interim 86 blande insi- 
nuans nondum satis cautum securitati sue, neque 
prius in tuto se futurum quam imperii particeps et 
Augusti collega declaratus esset, Hoc ut persuade- 
ret, allegabat metum periculorum impendentium, 
et casum Muzalonum memorabat. Se porro aiebat 
non minori quam cui illi succubuissent invidie ob- 
jectum, ideoque anxium in acri sollicitudine vivere 
pezniciem in moirnenta singula, si vel minimum de 
summa custodia remiserit, timentem. Neque porro 
tot distentum suspicionibus satis posse commissa 
sibi cura custodiendi principis defungi, utique cum 
magnam attentionis ac vigilie partem in sui nece- 
sariem cautionem derivare necesse habeat. Mise. 
rum aimis essc estuare assidue intea diversas offi- 


5615 


GEORGII PACHYMERJR 


516 


τίχα κινδυνεύσων εἰ μὴ προσέχοι. Ὁ δὲ φυλάττειν, Α δεσπότης xal τοῦ μείζονος ἐπιλήψαιτο. Αὐτὸν γὰρ 


ἄλλον ἐπιτραπεὶς, αὐτὸς πολλοὺς φυλαττόμενος, οὐχ 
ἔμμονον ἕξει τῷ φυλαττομένῳ τὴν ἀσχολίαν, περὶ 
ἑαυτῷ δεδοικὼς τὰ πλεῖστα. ΠΙχντὶ δ᾽ ἐγχωρεῖν μᾶλ- 
λον ἣ φύλακι δεῖσθαι φύλαχος. 
χρῇ. Ὅπως ὑποποιούμενος ὁ Παλαιολόγος τοὺς 
πολλοὺς ἀπήτει δ᾽ αὐτῶν xai τὸ μέγιστον. 
Ταῦτα xai τὰ τοιαῦτα προτείνων πολὺς ἦν καὶ τὸ 
μεῖζον προσαπαιτῶν. ᾿Αμέλει τοι xai ὅθοις ὑπόπτως 
εἶχε χαὶ πρὸς τὸ παρὸν δυσχεραίνοντας χαὶ πρὸς τὸ 
μέλλον προστησομένους, ἰσχὺν ἐντεῦθεν λαθὼν καὶ 
χράτος“ ἔχων τὸ μέγιστον ἐκποδών ἐποίει, τοὺς μὲν 
ἐχρυσίους ὑποχωροῦντας [P. 48] χαὶ xx0' ἑαυτοὺς 
διάγοντας, τοὺς δὲ καὶ αὐτὸς χαθειργνὺς, χαὶ ἄλλους 
μὲν ἀλλαχοῦ, τὸν δὲ Τζαμάντουρον εἰς ΠΙροῦσαν ἐξ- 
αποστείλας xal οἱ φυλαχὴν ὡς καταχρίτῳ ἐγχατα- 
στήσας. Οἱ δὲ γε προσχείμενοι τούτῳ xai λίαν ἐν 
ἐλπίσιν ἦσαν χρησταῖς xal ἀνέδην συνήργουν ἐς 
ὅτι μάλιστα, θάτερον δὲ τῶν ἀδελφῶν ᾿Ιωάννην τῷ 
τοῦ μεγάλου δομεστίχου ἀξιώματι, τοῦ βασιλέως δι- 
δόντος δῆθεν, περιφαμῆ καθιστᾷ xal ἐπὶ τῶν πρα- 
μάτων μέγα δυνάμενον. Τότε τοίνυν xal μείζοσι 
θερμανθέντες ἐλπίσι, παρὰ τὸν πατριάρχην γενόμε- 
νοι χαὶ τὴν σύνοδον οὐχ ἀνήσειν ἐφασχου, εἰ μή γ᾽ ὁ 


cii publici et privatorum discriminum curas ; unde 
illum qui electus ad hoc sit ut salutem tueatur 
principis omnium undique telis et innumerabilibus 
insidiis expositum vel maxime ipsum prwsidio et 
excubiis egere. Quare prestabilius videri locum 
cedere cuilibet volenti quam in eo angore ac tor- 
mento vivere. 

29. Ut delinitis Palzeologus plerisque principum sum- 

snum honorem ebianditus sil. 

Hec ot ejus generis multa proferens vehementer 
incumbebat in petitionem supremi honoris. Porro 
interim quos suspectos habebat, quibusque intelli- 
gebat displicere praesentia, cordi esse nova, in spes 
futurorum inquietasimminentibus, eossane summa 
quam obtinebat potestate strenue utens amovit e 
medio, partim injecto terrore cffictens ut sponte ad 
sua se reciperent et domi se tenerent, partim vi 
publica coercens. Quo in genere cum alios alio 
amandavit, tum Tzamanturum relegatum Prusam 
ibi custodia teneri velut reum jussit. Interim ala- 
cres in spebus optimis florentesque 88 volitabant 
qui fortunam sequebantur Paleologi, clientes, 
&mici ac quocunque nomine necessarii, parati 
semper ad nutum , impigreque curantes quicquid 
&d communes rationes expedire videretur. In his 
alterum fratrem Joannem magni domestici amplis- 
sima dignitate ornari per imperatorem despota cu. 
ravit, sic eum et illustri honore et maxima geren- 
darum rerum potestate insiruens. Quo facto jam 
majoribus incensi spebus Paleologi fautores pa- 
tiarcham et sacram synodum ambire, ac dicere 
nullam quietem rebus fore aut securitatem imperio, 
quoad despota in unum adhuc gradum provehatur 
altius. Ipsum solum esse omnium qui, post princi- 


εἶναι xal μόνον τὸ μετὰ τὸν ἐχ γένους βασιλέα ἄξιον 
ἄρχειν xal σὺν ἐχείνῳ, καὶ δεῖν οὕτως ἔχουσι βασι- 
λέως ἐντελοῦς ἐς ὃ τι xal πράξοι., Τὸ μὲν οὖν àva- 
μένειν τὴν τοῦ ἀφήλιχος ἡλικίχν, μὴ xal φθάσει 
τις κηδεμονίας δεόμενος ἐμποδὼν γεγονὼς πρὶν ἣ ὁ 
εὖ πράξων ἐχεῖνον τελείαν λάδῃ τὴν ἡλικίαν" τὸ δ᾽ 
ἐπὶ τῶν πραγμάτων ὄντα τὸν χηδεμόνα μὴ ὡς βασ:- 
λέα πράττειν, μὴ καὶ ἀδέῤδαιος ἣ χάρις καὶ ἄστατος 
X. Ταῦτ᾽ ἔλεγον οἱ ἐν τέλει, xal τὸν πατριάρχην μα- 
λακιζόμενον ἔπειθον᾽ οὐδὲ γὰρ οὐδ᾽ ἐκεῖνος ἡ μέλει 
τῶν καθηχόντων xai οἷς ὁ ἱερὸς μαλάσσοιτο σύλλογος. 
Ὥριστο μὲν οὖν ἡ ἡμέρα τῆς ἀναῤῥήσεως, d δὲ ἦν ἡ 
τοῦ ᾿Εχατομθαιῶνος νουμηνία, τῆς τότε τρεχούσης δ" 
τέρτς ἐπινεμήσεως. 


Β λ΄, Ὅπως ὁ ἐν τῇ δύσει δεσπότης Μιχαὴλ κατεπήρβη 


τῶν πραγμάτων. 

Ἐν τοσούτῳ δὲ χαὶ ὁ ἐν τῇ δύσει δεσπότης Μι- 
χαὴλ, ὁ τοῦ προθεθδασιλευκότος Θεοδώρου ἀνεψιὸς, 
ἀχούσας τὰ xav' ἀνατολὴν ὡς εἶχον, xai ὅτι ἐχπο- 
δὼν γεγονότος τοῦ Αάσχαρι ἐν μειραχυλλίοις μὲν ὁ 
ἐξ ἐχείνου ᾿Ιωάννης τελεῖ, εἰς προνομὴν δὲ d τῶν 
Ῥωμαίων βασιλεία κεῖται τῷ βουλομένῳ, ἀνάγει τὸν 
νοῦν πρὸς τὸν Üciov Θεόδωρον, ὅπως κἀκεῖνος εὐχινὴς 


pem prerogativa nascendi jus adeptum, dignissi- 
mus imperio sit: idecque collegam ei adjungen- 
dum. Egere profecto rempublicam maturo jam 
principe et ad per se agendum quod sit opus apto, 
nec exspectari posse dum puerulusin virum adole- 
verit, ne H'omana res presenti vigentis imperatoris 
ope indigens Ael maxime, tot cincla periculis, pet 
tantam moram prius pereat corruatque funditus, 
quam qui eam vindicaturus ab interitu eit, in flo- 
rentem adoleverit etatem. Impositum autem cura- 
torem negotiis non ut principem agere, sed precaria 
quadam et auctoritatis principalis egena functione, 
et infirmum et instabile reipublice solatium esse. 
Talia cum optimates dicerent, persuaserunt pa- 
triarche per se. uL diximus, emollitoin Paleeologum. 
Sed necipsecujus res agebatur cessabat Paleologus: 
quin satagebat in cunctis ad spei affectum facien- 
tibus, in primis ad sibi deliniendos cleri &c sacro- 
rum antistitum animos. Denique his artibus impe- 
tratum ut dies diceretur proclamando in collegam 
imperatoris Palzeologo. Ea fuit neomenia Hecatom- 


D baonis seu Kalende Januaric, indictionetunc cur- 


rente secunda. 
$0. Ut in Occidente despota Méchael elatus in. spem 
majorem nova molitus sü. 

Dum hac geruntur, despota Occidenüs Michael, 
Theodori, 8? qui ibi imperaverat, fretris fllius, 
audito rerum orientalium statu,sublato videlicet e 
medio Lascari Joannem ejus filium esee adhuc in- 
fantulum, Romanum vero imperium cuivis rapere 
volenti in predam expositum jacere, mentem in 
spes amplasextulit, propositosibi exemplo Theodori 
patrui. Is nobilis atque adeo ex primanobilitate,a 
prioreillaRomanarum perturbationererum sumptis 


511 


DE MICHAELR PAL/ROLOGO 1.18.1. 


518 


ὧν xal τὰ πρῶτα (P 49] τῶν εὐγενῶν τῆς πρώτης À dac παρὰ μὴν τοῦ Μαφρὲ τρισχιλίους oUc αὐτοὶ λέ- 


ἐχείνης συχχύσεως συμπεσούσης Ῥωμαίοις ἑαυτὸν 
ἀναλαμδάνει, καὶ πλείστοις ὅσοις τοῖς κατ᾽ ᾿Ιταλῶν 


πολέμνις ἐνανδοαγυθήσας τῆς βασιλείας ἐπείληπτο,. 


στεφθεὶς παρὰ τοῦ ᾿Αχριδῶν ᾿Ιαχώδου, xal τὰ χατὰ 
δύσιν τοὺς ᾿ταλοὺς ἀφελόμενος προσεκτήσατο, μέγας 
ἐπὶ τῶν πραγμάτων ἀνχφανεὶς, μέλρι καὶ μοίρᾳ 
λαιᾷ προσχρούσας καὶ κατασχεθεὶς τῷ ᾿Ασᾶν ἀφῃρέ- 
θη τῶν ὀφθαλμῶν, Ταῦτα τοίνυν ὁ Μιχαὴλ ἐν vio 
θέμενος, χαὶ καταλχζονευθεὶς τῶν πραγμάτων ἀῤῥώ- 
στως ἐχόντων, ἐπεὶ xal τὸ κατά πόλιν ᾿Ιταλιχὸν 
ἠσθένει τοῖς καθ᾽ αὐτὸ πράγμασι, βουλὴν βουλεύ- 
εται ὡς λίαν νεανιχὴν xai τῆς αὐτοῦ εὐγενείας ἀξίαν. 
Ἡ δὲ βουλὴ, πλείστας ὅσας συναθροίσας δυνάμεις 
καὶ τῇ πόλει προσγὼν περικαθίσαι xal πειραθῆναι 
κατασχεῖν, xal οὕτω βασιλεὺς ἀναγορευθῆναι "Po- 
μαίων. μὴ γὰρ εἶναι πρὸς αὐτὸν μηδὲν μήτε Λάσχα- 
piv μήτ᾽ ἄλλον ὁντινχοῦν αὐτάρκη πρὸς βασιλείαν, 
εὐγενῆ τε ὄντα καὶ τῶν ᾿Αγγέλων' καὶ δὴ ἐπεὶ γαμ- 
δροὺς ἐπὶ θυγατράσιν εἴχε τόν τε ῥῆγα Πουλίας Μα- 
φρὲ, τὸν καὶ τῆς δεσποίνης τῶν Ῥωμαίων ἤλννης 
αὐτάδελφον, f| πρὸς τῷ γήρᾳ ὁ βασιλεὺς ᾿Ιωάννης 
ἡρμόσατο, Εἶχε μὲν οὖν ἐκεῖνον ἐπὶ τῇ θυγατρὶ 
Ῥλένῃ γαμδρὸν ὁ δεσπότης, εἶχε δὲ ἄλλον ἐπὶ τῇ 
“Αννῇ τὸν πρίγκιπχ τῆς ᾿Αχαίας Γουλίελμον. Πέμ- 


opportune animis, multis preclaris editis facino- 
ribus in plurimis contra italos bellis, imperium 
arripuit, coronatus ab Achridensi Jacobo, et occi- 
duas provincias Italis ablatas imperio restituit, 
magnam iis rebus gestis famam adeptus, quoad 
adversa prolapsus sorte et comprehensus ab Asane 
privatus est oculis. Talia Michael mente agitans, et 
in magna suarum virium fiducia contemnens inflr- 
mitatem que tuno esse videbatur Romanarum re- 
rum, cum ipsos Italos, qui urbem regiam tenebant, 
idoneis destitutos copiis animadverteret, rem aggre- 
ditur valde arduam et ipsius notabilitate dignam. 
Constituit videlicet contractas quam posset pluri- 
mas copias ipsi protinus admovere Constantinopoli, 
eamque obsidere et occupare conari, tum si nego- 
tium succederet, efficere ut ibi Romanorum impe- 
rator ipse proclamaretur. Neninem enim esse pu- 
tabat qui plus ad id haberet vel meriti vel verisimilis 
spei, non Lascarin, non alium quemlibet, utique 
quorum nulli vires sustinendo imperio idonessadesg- 
sent. Quippe se et nobilem et ex Angelorum gente, 
affinitatibusquin etiam potentissimis subnixum.Ge- 
neros enim habebat ex Helena quieem filia Manfre- 
dum Apulie regem, fratrem Anne 88 Auguste, 
quam Joannes imperator jam senior uxorem duxe- 
rat,ex Apna vero altera filia principem Achaie 
; Gulielmum. Et a Manfredo quidem per missos ad 
eum certos homines impetraverat tria millia lecto- 
rum ex Germanis militum, virum fortium, quos 
ipsi caballarios vocant; principem vero cum uni- 
versis ejus copiis socium expeditionis ad se traxerat. 
Habebatetnothum filium Joannem cum auxiliis non 
contemnendis populicui preerat. Hic ducta Tarone 


γουσι χαδαλλαρίους λαμδάνει, ἀνδρείους ix Γερμα- 
νῶν, τὸν δέ γε πρίγκιπα ὅλον εἶχε σὺν τοῖς στρατεύ- 
μασιν. Εἶχε δὲ καὶ τὸν ix νοθείχς υἱὸν ᾿Ιωάννην μετὰ 
τοῦ οἰκείου λαοῦ τὰ μέγιστα συναιρόμενον, " Exelvoc 
xxl γὰρ ἤδη xa0' αὐτὸν τῇ τοῦ Ταρωνᾷ θυγατρὶ 
συνὼν, λαὸν ἐξαίρετον ἔχων, δυνατὸς ἦν χαὶ μόνος 
στρατηγεῖν xal προσχτᾶσθαι’ τοὺς γὰρ τὸ παλα!ὃὸν 
Ἕλληνας, οὕς ᾿Αγίλλεὸς nyc, Μεγαλούλαχίτας xa- 
λῶν ἐπεφέρετο, ὥστε μηδ᾽ ἔξω προδαίνειν εἴα Βεῤ- 
ῥοίας τὸν ΠΙαλαιολόγον μέγαν δομέστιγον ᾿Ιωάννην, 
τὸν Στρατηγόπουλον ᾿Αλέξιον xal τρίτον τὸν Ῥοὺλ 
᾿Ιωάνννην, συχνὰς δυνὰμεις περὶ αὐτοὺς ἔχοντας. 
Τότε τοίνυν συναγαγὼν ὁ δεσπότης τοὺς εἰρημένους, 
ἔχων xal τοὺς ἑαυτοῦ ἐς ὅτι πλείστους, προσχροῦ- 
σαι μὲν τὰ πρῶτα τοῖς στρατηγοῖς xxi συῤῥήξας. 
ὡς ᾧξτο, mpos6aAsiv Θεσσαλονίχῃ καὶ τὰ κατὰ δύ- 
σιν χαταδραμεῖν xal αὐτῆς δὴ πειραθῆναι Κωνσταν- 
τινουπόλεως ἐπὶ νοῦν ἔστρεφεν" εὔχαιρον γὰρ xal 
τοῦτό οἱ ξυνέπιπτεν ἐξ αἰτίας τῆς ὅτι χαὶ ὁ Μαφρὲ 
παρὰ πατρὸς Φερδερίχου ὡς χλῆρόν τινα εἶχε τὸ τῆς 
Ἐκχκχλησίας ἀποστατεῖν, (P 50] ὥστε μὴ ξένον εἶναι 
τὸ Γερμανοὺς τοῖς ἐν πόλει ᾿Ιταλοῖς μάχεσθαι, Καί γε 
ὁ πρίγκιψ xav! ἑαυτὸν ἦν τὰ περὶ τε τὴν ᾿Αχαΐαν 
πᾶσαν χαὶ τὸν Μορέαν προσχεχληρωμένος. Ἐπεὶ οὖν 


filia dynasta genlis populoss, egregias sub signis 
habens copias et militaris artis eximie peritus, vel 
per se solum idoneus erat cuivis rei magne bello 
tentande adjungendisque ditioni sue terris ab alio 
possessis. Ex ea quippe gente sibi subjecta confla- 
tum exercitum ductabat, qu; Greci olimgeneris et 
nominis Achille imperatore militavit : nunc Megalo- 
blacuit:e vocabantur. Et ejus generis copiis succin- 
ctus tantum poterat, ut unus sufficeret coercendis, 
ne ultra Beream progrederentur, tribus adversario- 
rum ducibus, Joanni Palaeologo magno domestico, 
Strategopulo Alexio et Joanni Rauli, quorum quem- 
que numeroso stipabant copie. His igilur tunc 
congregatis in unum omnibus despota, et iisdem 
adjectis quot ex suis ipse terris poluerat cogere, 
cogitabat primum quidem acie decernere cum 
adversariis ducibus, tum iis, ut sperabat, victis 
aggredi Thessalonicam et occiduas regiones incur- 
Bionibus vastare, ipsamque adeo tentare Constanti- 
nopolim. Cujus rei majorem habebat ex eo faculta - 


D tem, quod cum Maníredus velut hereditariam a 


Friderico patre accepisset contumaciam et rebellio- 
nem in Ecclesiam, Germani, quos despota auxilia- 
rios miserat $44 bellis prius Italicis exercitatos, 
nihil sane turbabantur ad propositionem oppugna- 
tionis urbis, quippe ab Italis defense, cui dudum 
generi hostium assuevissent. Nec invitus eodem 
concurrebat princeps, cujus ditioni subjecta regio- 
nes, Áchaia nimirum universa et Morea, viciniam 
Italorum in urbe dominantium formidabant. Ubi 
ergo unum in locum tot simul copia convenerunt, 
jamque 8680 ad prelium parabant (nam et ipsi pro 
ge duces adversi, audito Italicarum tot copiarum 


519 


GEORGII ΡΑΟΗΥΜΕΒΣ 


δ20 


ἐς ταυτὸν αἱ δυνάμεις συνῆσαν xal ἤδη πρὸς πόλε- Α εἴη φάναι, τὸν Νιχηφόρον δείξας, ὃ ἐμὸς ἀδελφὸς, 


pov ἡτοιμάζοντο (οὐδὲ γὰρ οὐδ᾽ οἱ στρατηγοὶ ἠρε- 
μεῖν εἴχον, τόσον συνηθροῖσθαι τὸ ᾿Ιταλιχὸν πυνθα- 
νόμενοι, ἀλλὰ χαὶ αὐτοὶ ἐτέρωθεν εὐτρεπίζοντο), ὡς 
γοῦν ὅσον οὕπω ὁμαιχμήέσαντες οἱ τοῦ δεσπότου 
ἔμελλον προσθαλεῖν, $ μυθευομένη Ἔρις ἐχείνη ἡ 
μεταξὺ τῶν τριῶν θεχινῶν τὸ μῆλον ῥιψασα πρὸς 
φιλονεικίαν τὴν περὶ κάλλους, ἐχείνη χαὶ τούτοις ἐμ- 
πίπτει. Καὶ ἡ αἴτια παρὰ μικρὸν ἐμφερής. 


λα΄. Ὅπως τῆς "Ayala, ὁ πρίγκιψ Ῥωμαίοις 
ἑάλω. 


Αἐγεται γὰρ τοὺς περὶ τὸν πρίγχιπα μεγιστᾶνας, 
οὕς ἐχεῖνοι χαδαλλαρίους λέγουσι, τούτων τινὰς 
ἐποφθαλμίζειν xat! ἔρωτας τῇ τοῦ Aoóxa Ἰωάννου 
συζύγῳ, ἣν xal τοῦ Ταρωνᾶ θυγατέρα ὁ λόγος 
ἐδείχνυ. Τοῦτο δ' ἦν ἄρα τῷ ἐχείνης ἀνδρὶ εἷς προ- 
φανῆ τινα ὕδριν xal χαταφρόνησιν, xxl δὴ ὑὔριο- 
ποθῶν ἐχεῖνος ἐν τούτοις δεῖν ἐποίει xal τοῖς 
ὑδρίσασιν ἀνταμύνεσθαι χκατηπείλει. Καὶ ἔρις ἦν 
ἀμφοτέρωθεν ἰσχυρὰ xai εἰς πόλεμον ἐχορύσσετο, 
xai οἱ εἰς ὁμαίχμίαν κληθέντες xav ἀλλήλων 
συνίσταντο. Τότε λέγεται χαὶ αὐτὸν τὸν πρίγκιπα 
ὁρῶντα τὴν μάχην ἀγαναχτεῖν, xai τοῖς μὲν σφε- 
τέροις μὼ ἔχειν ἐπιπλήττειν, τῷ δὲ γε Δούχᾳ xal 
λίαν ἐπιμωχησάμενον χλευάσαι, xal τὰ εἷς γένος, 
ὡς vóQoc, λίαα λαμπρῶς ὀνειδίσαι. Καὶ ὡς οὗτος 


conventu haud cessandum rati,ad pugnam ipsi 
quoque procincti e regione stabant), tali inquam, 
articulo rerum ac temporis, cum tantum non acie 
instructi despotee milites signum conflictus expecta- 
rent, medium intervenit simile quiddam illi note ex 
fabulis discordie, que inter deas tres malum pre- 
stantis form» premium jaciens tragica eas emula- 
latione conmisit. Sic enim et nunc foederati princi- 
pes rixa, hic quoque non dissimili ex causa nata, 
distracti ab invicen sunt discidio funesto. 


31. Ut Achaiz princeps captus a. Romanis sit. 


Aiunt enim quosdam e comitatu Principis proce- 
res, quos caballarios illi vocant,cupiditatisadjecisse 
oculos in ducis Joannis conjugem, quam Tarone 
fuisse fllian diximus, in manifestam viri ejuscon- 
tumeliam et presentis contemptum ; cujus ille haud 
dissimulans dolcrem gravissime questus est, mina- 
tus etiam gravem ultionem auctoribus injurism, 
quibus ad ea superbe responsantibus certamen ac- 
censum est ultrumque vehemens, ireque ignescentes 
in bellum internecivum inflammabantur, mira bre- 
vis commutatione momenti, ut qui paulo ante socii 
communem aciem contra hostes ex adverso intru- 
ctos conflabant, se invicem infesti peterent. Tunc 
principem hec cernentem ferunt indignatum gravi- 
tersuosquidem objurgare non sustinuisse, αὶ ὅ duci 
&utem ut tumultus auctori succentem, eum con- 
tumeliose appellasse, exprobrato etiam luculenter 
ac palam dedecore natalium. Cum enim is Nicepho- 
rum ostendens « frater meus » dixisset, — «Apage,» 


σὺ δὲ σχότιος, μὴ οὐχ ὅπως ἐλεύθερος ἀλλὰ xai 
δοῦλος αὐτοῦ. Ταῦτα μετ᾽ ἐμύριθείας εἰπόντος τοῦ 


ellpiyxvxog ᾿Αχιλλεὺς ἦν ἄλλος ὁ ᾿Ιωάννης μηνίσας. 


C 


Τότε θέλων δεῖξαι αὐτὸς ὧν τὸ πᾶν τοῦ στρατοῦ, 
χαὶ οἷς ἂν προσχέοιτο, ἐχείνους νιχῶντας, πέμψας 
δι’ ἀποῤῥήτων νυχτὸς τοῖς στρατηγοῖς διαμηνύεται 
ὡς αὐτὸς μετ᾽ αὐτῶν ἔσται xai ὡς ἐπιθήσοιτο τοῖς 
μετ᾽ αὐτοῦ Ἰταλοῖς, [P. 51] pAatl καὶ τρυφεροὶῖς 
οὖσιν, εἰ μόνον ἐχεῖνον ὀρφῷεν. Ηλὴν καθιστῶν 
πρὸς ἐχείνους τοὺς ὄρχους, τὰ πιστὰ ἐτήρει τοῖς 
περὶ τὸν πατέρα xai τὸν αὐτοῦ ἀδελφὸν Νικηφόρον͵ 
ὥστε ἀλωδήτους αὑτοὺς διατηρήσαντας, τοῖς λοι- 
ποῖς Ἱταλοῖς οὖσι, καὶ διαφερόντως τοῖς, τοῦ lip 
χιπος, ὁμόσς χωρεῖν. Ταῦτα συνθεμένων ἐκείνων, 
καὶ ἀνταλλαξάντων εἰς τοὺς ἀρχους τὰ ἱερὰ περιάμ- 
ματα, συῤῥήγνυται μάχη μεγίστη ἔνθεν μὲν Ῥω- 
μαίοις σὺν Πέρσαις xal Σχυθιχῷ πλείστῳ, ἐκεῖθεν 
δὲ τοῖς τοῦ Πρίγκιπος ἱΙἸταλοῖς" τὸν γὰρ πατέρα 
xal ἀδελφὸν σὺν τοῖς περὶ ἐχείνους σφισι τὰ δεινὰ 
ἐπισείσας ἀποναρχᾷν πρὸς τὴν μάχην ἐποίει, xai 
οὐχ ὅπως τὸν πόλεμον ἀναδάλλεσθαι, ἀλλὰ wal ὑπὸ 
πόδα ἀναχωρεῖν, αὐτὸς δὲ χατὰ νώτου τοῖς Ἰταλοῖς 

προσεπιτιθέμενος δεινὰ ἐποίει. Καὶ τότε ἔγνωσαν 

᾿Ικαλοὶ παραδεδομένοι, xal ἀπεδίδρασκον. Οὐ μὲν 

δὲ καὶ τὸν κίνδυνον ὑπεξέφυγον, ἀλλὰ πολλοὶ τῷ 
Σχυθιχῷ στρατεύματι συγχαταλαμδανόμενοι, συχ- 


&it Princeps voce sublata, oculo eum comtemptore 
figens: « Tu enim spurius nec liber tenebrio, vix 
eo jure aspires ut servus sis. » His verbis haud 
mitius quam ille vetus Agamemnonis conviciis no- 
vus Achilles Joannes concitatus, in iram non minus 
memorem et exitu noxiam excanduit. Moxque ut 
demonstraret precipuam se partem harum copia- 
rum 6880, 86 quocunque inclinasset secum vieto- 
riam tracturum, missis arcanis noctu litteris ad 
duces hostium significat se cum ipsis fore, et im- 
petum eum suis facturum in Italiorum multitudi- 
nem mollium imbelliumque, si eos illi adorirentur. 
Cavit tamen, exacto in id ab eis jurejurando, patri 
suo despota ac fratri Nicephoro, ut salvi uterque 
innoxiique dimitterentur. In reliquos Italos, maxi- 
meque in milites Principis, omni vi belli gsviretur. 
His inter eos conventis, et firmata utrinque jure- 
jurando fide per commutationem sacrorum amule- 
torum, atrox pugna committitur, hinc quidem Ro» 
manis cum Persis et. Scytharum manu magna 


ἢ irruentibus, stantibus contra Italis, qui sub Prin- 


cipe merebant. Nam patri et fratri Joannes persua- 

serat, grave ni facerent periculum imtentans, ut 

non tantum abstinerent pugna, sed pedem etiam 

referrent atque in tutum se reciperent. Ipse porro 
a tergo Italos adortus magnam eorum stragem de- 
dit. Tum demum sese Itali proditos senserunt; 
sparsique infugam passim nec sic $6 periculuim fu- 
gerunt circumventi a Scythicis maxime copiis, 
quarum creberrimis confixi jaculis cadebant, alii a 
Persis capiebantur. Ipse ad extremum Princeps 


531 


DE MICHAELE PALJEOLOOGO LIB. 1. 


νοῖς τοῖς ὀϊστοῖς τιτρωσκόμενοι ἔπιπτον, ἄλλοι δὲ A δας πίπτειν βασιλεῖ γε ὄντι τελείῳ, El δὲ βούλοιτο, 


τοῖς Πέρσαις ἡλίσκοντο, Καὶ τέλος αὐτὸς ὁ πρίγκιψ 
ϑάμνῳ τινὶ παρεισδὺς ἐκεῖθεν ἐθάῤῥει λαθεῖν, ἀλλ᾽ 
οὐχ ἤνυε τὸ παράπαν " ἐπιστάντες γὰρ xal αὐτὸν 
ἀχλεῶς ἧρουν. Καὶ μέγα τι ἀκονιτὶ ἐν στενῷ κατόρ- 
ϑωμα τότ' ἐπράττετο, ἐν ὀλίγῳ πόνῳ κέρδος νεανι- 
adv. Τότε τοίνον τὰ θαυμαστὰ wal μεγάλα οἱ στρα- 
τηγοὶ ἀπενεγκάμενοι λάφυρα, ἐφ᾽ οἷς καὶ αὐτὸν δὴ 
τὸν τῆς ᾿Αχαίας πρίγκιπα, ἐπ᾽ ἀνατολὴν σύναμα 
xal τῷ περὶ αὐτοὺς στρατεύματι ἤλαυνον, κατοχυρώ-: 
σαντες ὡς οἷόν τε πρότερον xal τοὺς κατὰ δύσιν 
πόπους, ὡς ἐπὶ πλεῖστον φυλάττοιντο, Ὡς γοῦν 


ἐπανῆχον μετὰ λαμπρῶν τῶν τροπαίων, κατειλήφει 


μὲν καὶ fu ὃ Στρατηγόπουλυς ἕν ἀκαταστασία τὰ 
πράγματα, οὐκ ὀλίγα δὲ καὶ αὐτὸς τῷ Παλαιολόγῳ 
συναίρεται τῆς ὀρέξεως. Τὸν μέντοι qt πριγκιπα 
κατὰ τὸ παρεστὼς μὲν τότε τῇ φυλακῇ ἐδίδοσαν - 
μετέπειτα δὲ ἁλούσης τῆς πόλεως (ὡς ἂν καϑ' εἶρ- 
μὸν καὶ ταῦτα ῥηθείη καὶ μὴ τὸ τῆς διηγήσεως σὺν- 
εχὲς διακόπτοιτο, εἰ καὶ ξυνέπεσεν ὕστερον) τῆς 
γοῦν πόλεως ἁλούσης, ἐτοῖν παραδραμόντοιν δυοῖν, 
ὁ μὲν πρίγαιψ τὸν σοδαρὸν αὐχένα κλίνας τῷ βα- 
σιλεῖ καὶ ἄρτι πρῶτον- βλέπειν ἐκεῖνον ἄνακτα Ῥω- 
μανίας ἔλεγεν ἐπειλημμένον ὡς ἐχρῆν τοῦ θρόνου, 
wal γε ἑαυτὸν πείρειν χαθυποχλίνεσθαι xal εἷς πό- 


saltum ingressus arbustis densum ibi tulas se. in- 
venturum latebras sperabat frustra : ram detectus 
inglorie captus et ipse est. Magna tunc res brevi 
momento ac facile peracta, exiguique laboris ingens 
nec prudentibus sperabile pretium constitit. Sub 
hac Romani duces incredibili spoliorum vi ditati, 
captivum Achaie principem ducentes cum exercitu 
in Orientem reverlerunt, munitis prius quantum 
fas uil οἱ necesse visum est, ut quam diutissime 
secure tenerentur, Occidui limitis locis. Redux au- 
teur post illa splendida tropza Strategopulus cum 
sociis res haudquaquam adhuc in aula quietas re- 
perit, ac perstudiose Paleologo favens mullum ad 
ejus votorum effectum contulit. AL principem cu- 
stodie tum quidem tradiderunt. Postea vero capta 
eivitate (hic enim juvat res principis Achaie una 
simul se:ie dicere, ne si suis quidque posterius 
geslum temporibus servetur, incommode abrupta 
hiet narratio) quando, inquam, urbs a Romanis re- 
cepta est,annis post hzc duobus, flexit tandem 
superbam cervicem ea suorum Latinorum clade 
fractus animus principis, eL tunc primum agno- 
scere sibi visus in Michaele veram speciem ac ma- 
jestatem imperatoris, cum Romanis principem. 
dixit, eumdem professus est rite ac legitime thro- 
num occupasse. Denique affirmavit sejam minime 
dubitaturum prooidere ad pedes ejus, eique se sub- 
jicere ut justo imperatori, in quo Augusti fastigii 
tolum instar esset. 87 Preterea si traclari de sua. 
liberatione vellet, pretia libertatis ei soluturum 
que haberet optima. Hac utcunque Romani, an- 
tequam urbem in manibus haberent contemnere 
forle potuissent, nunc tamen confidere se el illos 


ParnoL. Gn. OXLIII, 





καὶ λύτρα διδόναι ὑπὲρ αὐτοῦ ὧν ἔχει τὰ κάλλιστα, 
ἃ εἰ μή γε ἀνὰ χεῖρας ἢ πόλις ἔκειτο, οὐκ ἂν ἠξί- 
ὠντο τοῖς lote τοῦ μηδενός " [P. 52] νῦν δὲ 
καὶ λαδεῖν ἀσμένως πιστεύειν καὶ ἔχοντας ἱκανῶν 

μεγαλύνεσθαι. Ὃ μὲν πρίγκιψ ταῦτα, ἀξιῶν καὶ 
δοῦλος ἐς ἀεὶ χεκλῆσῃαι xal τι σημεῖον ἔχειν ἐκ 
βασιλείας τῆς δουλείας σύμβολον - ὁ δὲ γε βασιλεὺς 
ἀκούσας μὲν χαὶ τὰ X ΒΙ εὶς nere 
Aus γὰρ ἐδίδου καὶ χώρας ἀπόμοιραν ῦ ἐν 
Πελοποννήσῳ ἱκανὰς εἰς δεσποτείας σέμνωμα μέγαν, 
ἀποδλέψας δὲ καὶ πρὸς τὴν εἰσέπειτα τοῦ Λατίνου 
δουλείαν, ὡς ἐντεῦθεν wal μεγαλύνεσραι τοὺς Ῥω- 
μαίους καί γε κερδαίνειν͵ ἔγνω σπείσασθαι τὰ πρὸς 
τοῦτον. Ἐπὶ ῥητοῖς γοῦν ἐχδάλλει τοῦτόν τε τῆς 


proe καὶ τῶν ἀμφ' αὐτὸν ὅσοι περιῆσαν ἐν 


C 


φυλακαῖς προσταλαιπωρούμενοι, τιμᾷ δὲ καὶ δεξιοῦ- 
ται τοῖς πρέπουσι, καὶ οὕτως ἑαυτῷ οἰχειοῦται ὥστ 
*al ἀνἄδοχον αὐτὸν καταστῆσαι παιδὸς ἰδίου dx 
τοῦ ἁγίου βαπτίσματος κατά τινα πληροφορίαν 
μεγίστην. Συνέθεντό τε μετὰ ταῦτα τοὺς ὅρχους 
φριχτοὺς, ὡς λέγουσί τινες, ὥστε xal φρύχτωρα 
ἀνάψαντας ἅμα τοῖς λεχθεῖσιν εἰς ὅρκους καὶ ἀρὰς 
τὰς παλαμναιοτάτας σθῆναι ποιῆσαι, ὃ δὴ καὶ εἰς 
ἀσφαλὲς τοῖς Ἰταλοῖς τῶν παρ' ἐκείνοις ἀφορισμῶν 


ealibenter accepuros, et cum habuerint, non pa- 
rum inde crevisse suam magnitudinem sensuros. 
Addebat non recusare se, quin etiam ultro cupere, 
subjici imperatori, etclientele nexu perpetum se 
suumque principatum ei obligare ; velleque hujus 
subjectionis signum ac symbolum sumere titulum 
officii ab eo impositi. His imperator auditis, et pro- 
bat: prelio rerum in redemptionem libertatis obla- 
tarum a principe (erant ha» urbes et regiones, pars 
non modica principatus ejus in Peloponneso, quan- 
tam qui possideret merito ferre titulum ac susti- 
nere dignitatem despota posset), simul etiam con- 
siderato quem amplum illi esset tantum interLati- 
nos dynastam clientem in posterum ac subditum 
habere, unde et decus Roman: rei et lucrum. ac- 
cresceret, optimum factu judicavit accipere qua 
offerebantur, et fedus ostensis conditionibus icére. 
Pactis igitur secundum dicta initis, educit princi- 
peum.e.carcere, et quotquot ex ejus familiaribus 
süsperstites sunt reperti; nam aliquos diuturnm 
custodie miserie absumpserant.Honoravitqueillum 
et splendide traclavit, ut decebat: tantumque sibi 
admovit, ut suscipi ab eo ex sacro baptismate pro- 
prium Filium vellet in signum et pignus certissi- 
mum reconciliate fide optima gratie. Celebrata 
deinde conventio est mutuo jurejurando, horrificis 
etiam, ut aiunt, utrinque sancito ritibüs : nam fu- 
nale accensum preferentes, ubi suum quisque ca- 
put, si a pacto resiliret, diris quam maxin;e formi- 
dolosis devovil, illud exstinxerunt ; cujusmodi ca- 
remonia putant. Italiexsecrationibusseu excommu- 
nicationibus more ipsorum 88 in quospiam intortis 
efficacitatem οἱ firmitatem adjungi maximam.Porro 


11 





523 


GEORGII PACHYMERJE 


τελεῖται, Ἥσαν δέ σφισιν αἱ συνθεσίαι, ἦ μὴν τὸν Α μετέπειτα συνεχεῖς καὶ μεγάλοι σφίσι xal ἀμφοτὲ 


μὲν πρίγκιπα Ῥωμαίοις δοῦναι χαὶ βασιλεῖ ἐξ 
αὐτῆς κατασχεῖν εἰς δεσποτείαν ἀναφαίρετον τὰ 
κατὰ Πελοπόννησον ταῦτα, Movtu6aciav, Μαΐνην, 
Ἰεράκιον Μυζηθρᾶν (᾿Ανάπλιον δὲ xai "Apyoc ἐν 
ἀμφιδόλοις ἐτίθει) καὶ ἅμα πᾶν τὸ περὶ τὴν Κιν- 
στέρναν θέμα πολύ γε ὃν τὸ μῆχος xal πολλοῖς βρύον 
τοῖς ἀγαθοῖς, xal γε αὐτὸν ἐς ἀεὶ δοῦλον κεχλῆσθαι 
Ῥωμαίων xal βασιλέως, καὶ ὀφφίχιον ἐντεῦθεν 
εἰς δουλείας σημεῖον ἀποφερόμενον͵ τὸν δὲ γε βα- 
σιλέα σεμνύναντα τοῦτον τῷ τοῦ μεγάλου ἀξιώματι 
δομεστίχου μετὰ τιμῆς ἀποστεῖλαι σύνχμα τοῖς 
ἀφ᾽ αὐτὸν, ὅσοι xai περιόντες ἦσαν, Καὶ δὴ ἐπὶ 
τούτοις γεγονότων σπονδῶν αὐτὸν μὲν ἀπέστελλε σὺν 
τιμαῖς πρεπούσαις, τοὺς δέ γε ληψομένους τὰ λύτρα 
προσεπεπόμφει, Καί γε ὁ πρίγκιψ τὰ ἴδια κατελάμ- 
Gave, πρίγκιψ ᾿Αχαίας καὶ μέγας δομέστιχος "Po- 
μανίας ἐπιφημιζόμενος, καὶ ἅμα τῷ ἐπιστῆναι 
μηδὲν μελλήσας ἀπεδίδου τὰ λύτρα ὡς προὐπέσχετο 
Κἂν ἐνέμεινε xol ἐς τέλος ἐνυπόνδως ἔχων πρὸς 
Ῥωμαίους τῷ τῆς Ῥωμαίος κλεϊζόμενος ὁςφιχίῳ, 
el μή γε ὁ πάππας ἀχούσας, παροξυνθεὶς καὶ ταῦτα 
πρὸς τοῦ ῥηγὸς, καὶ αὐτοῦ γε προσδραμόντος καὶ 
ἱκετεύσαντος (οὐ γὰρ εἷς συνοῖσον ἐδόχει οἱ τὸ διὰ 
τέλους σπένδεσθαι πρὸς Ῥωμαίους), τὰς συνθήκας 
ἐχείνας [P. 53] διέλυε xal τοὺς ὄρχους παρ᾽ οὐδὲν 
ἐτίθει ὡς ἐν φυλακῇ καὶ ἀφύχτοις δεσμοῖς, χαὶ μὴ 
ἑκουσίως, ὡς ἐχρῆν πράττοντος, Ὅθεν vai εἷς τὸ 


conventionum inter eos istarum capita hac erant, 


principem cedere Romanis οἱ imperatori, jure Qc 


quam optimo possidenda et in perpetuum ejus do- 
minium ex nunc transitura, hec in Pelopouneso 
sita, Monembasiam, Mainam, Hieracium, Myze- 
thram. Anaplium vero et Argos αἱ controversa et 
juris dubii relicta in mediosunt, utiet tractusuni- 
versus circa Cinsternam valde in longum patens et 
multis scatens bonis. Principem autem ipsum per- 
petuum fore Romanorum et imperatoris clientem, 
et insubjectionissignum officium inde sumpturum. 
Vicissim ab imperatore principem ornatum digni- 
tate magni domestici honorifüicedimittendum libe- 
rum, cum iis suorum qui tunc superstites repe- 
rirentur. In heo íodere facto dimisit prinoipem 
imperator eo quo par erat honore, missis simul 
cum illo qui pretia libertatis, de quibus convene- 
rat, reciperent. Rediit igitur domum princeps, 
Achais principis et magni domestici Romanis titu- 
los referens, nec quidquamcunctatus post reditum 
cuncta que promiserat. redemptionis pretia exsolvit. 
Mansissotque perpetuo in fide pactorum, quippe 
auotoratus Romanis memorato magni domestici 
officio, nisi papa re audita, cum per 80 indignatus, 
tum in id ipsum impulsus precibus regis Apulie, 
quorum neutrius rationibus accommodatum vide- 
batur tantum suarum hactenus partium principem 
süipendiarium Romanis permanere, pactum illud 
dissolvisset, juramentaque irrita declarasset quasi 
extorta ineluctabili vi necessitatis ab homine diris 


ἀνεῤῥώγασι πόλεμοι. Καὶ ταῦτα μὲν ἐπράττετο τ 


Ap. “Ὅπως ὁ Μιχαὴλ δεσπότης νιχᾷ Ῥωμ: 
xa: αἱρεῖ Καίσαρα. 

Ὁ μέντοι δεσπότης Μιχαὴλ νῦν μὲν καὶ ἀπὸ 
των χολουθεὶς τῆς δυνάμεως (πλείστῃ γὰρ ἐχ 
xii παρὰ τοῦ τῆς ᾿Αχαίας πρίγχιπος τῇ Guppa 
ἔτι δὲ xal παρὰ τῶν ἀμφὶ τὸν τότε σεδαστοχρά 
᾿Ιωάννην τὸν Παλαιολόγον μεθ᾽ ὕστερον τὰ x 
καχωβεὶς, ὡς xxi ἐν στενῷ καταστῆναι πάμπαν 
τε χωρῶν καὶ ταύτης τῆς στρατιωτικῆς δυνά, 
πέμψας πρὸς Μαρφὶ τὸν τῆς Πουλίας fpa x: 
ἐπὶ θυγατρὶ γαμδρὸν ἑπυτοῦ͵ καὶ πλείστην συ 
χίαν λαδὼν, παραδίδωσι τὰς δυνάμεις τῷ υἱῷ 
Νικηφόρῳ συμπράττοντι χἀχείνῳ, ὃς καὶ συμόλ 
περὶ τὴν Τριχόρφυον τοῖς ἀμφὶ τὸν Καίσαρα, καὶ μ' 
συῤῥλξας δεινὴν, πλείστους τε πεσεῖν τῶν Ἀικαξων 
ἐσχεύασε, πλείστους τε xal ἀλλους οὖς μὰν qovt 
οὖς δὲ πεῤισχὼν καὶ αὐτὸν αἱρεῖ Καίσαρα, Ὡς δ᾽ 
σπονδῶν γενομένων ἐλύετο, τότε μὲν τὰ κχατὶ 
πόλιν συμπράττει, περὶ ὧν αὐτίκα ῤὀν θήσεται. 
ρον δ᾽ αὖθις τοῖς δυτικοῖς xal. προσδάλλων rc 
πάλιν χαὶ τότε παρὰ τοῦ δεσπότου Μιχαὴλ τε ἐπ! 
στέλλεται πρὸς τὸν ῥῆγα Πουλίας τὸν Magd. u- 
τῷ παρ’ ἐκείνῳ δίδοται φυλφχῇ, χρόνῳ δ᾽ Ust 
δεσποίνης Ἄννης ἀδελφῆς οὔσης Maepà ἀνταμι 
ται, ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ἐσαῦθις ἐροῦμεν. 


vinculis constricto, ac per hoc non gui juris. 
ejus libertatis ac proprii arbitrii 899 com; 
que requirebantur ad hoc ut conventio rata 

daque esset, unde consecutis inde tem poribus 
tinua et magna inter utrosque arserunt belli 
ea quidem sic se habuerunt. 


32.Ut Michacl despola Romanos vicerit. et Czs 

acceperit. 

At despota Micháel in presensquidem ob er 
narrata minutus copiis, que illi plereque acce 
rant societate principis Achaie, presterea a s 
atocratore Joanne Paleologo plurimus postea d 
nis affectus, adeo ut multum iu arcto ipsi ret 
gent cum provinciarum tum exercitus, missise 
re legatis ad regem Apulie Manfredum suum ge 
rum, et magnas ab eo auxiliares copias adep 
eas tradidit suo fllio Nicephoro, suas strence 
idem propositum et opes et operam conferesé / 
cum Cesare circa Tricoryphum acri prebs & 
gressus maximam stragem Niceensium deli)! 
plurimos partim occidit, partim cepit, ipaum à 
que captivum abduxit Cesarem ; qui pao dei 
facta liber dimissus ea que mo refaremst 
urbem gessit, et rursum cum Oceidentalibus 
gna inita captus iterum est a Michael despols, 
ad regem Apulie Manfredum missus ab eo custo 
Lraditus est, insecuto deinde tempore cum dom 
Anna sorore Manfredi permutatus. Sed hec s 
locis deinde referemus. 


525 


DR MICHABLE PALEOLOGO LIB. 1]. 


920 


B. 


a Ὅπως ὁ πατριάρχης ᾿Δρσένιος ἐν φροντίσιν ἦν περὶ A ἐπιστήσομεν τῇ νηΐ. Κινδυνεύειν δ᾽ οὕτω καὶ τὸν 


τῆς ἀρχῆς. 

(P. 57] ᾿Αρσενίῳ δὲ τῷ πατριάρχῃ νέων ἦρξε 
φροντίδων ἡ τῆς ἐπὶ τῇ βασιλείᾳ καταστάσεως τοῦ 
Ηχλαιολόγου ἀνάγκη, μεγάλη τις οὖσα καὶ ἀπαραί- 
τητος. ἸΙλὴν γὰρ ὀλίγων, xal τοῦτο; χαιρὸν οὐκ 
ἐχὄντων διὰ τὴν τῶν ἄλλων πολλῶν καὶ μεγάλων ὄν- 
των βούλησιν ἐφ᾽ ᾧ ἐπίσχοιεν, φανερῶς οἱ ἄλλοι πάν- 
τες μιᾶς βουλῆς ἦσαν χαὶ γνώμης, ἀγαπητῶς ἔχον- 
τες εἰ βασιλεύοιντο ὑπ’ ἐχείνῳ. ᾿Αρίστην γὰρ βασι- 
λείαν εἶναι οὐ τὴν χληρωτὴν, ἣν ὀλίσϑῳ τύχης. τινὶ 
ἔστι λαγχάνειν καὶ τὸν ἀνάξιον, οὐδέζγε τὴν ἀπὸ γέ- 
νους, εἰς ἣν παρεισφθαρέντες πολλάχις λανθάνουσι 
xxi οἱ κάκιστοι, οὖς δὴ xal ἀποδοχιμᾶἄσειεν ἂν ὁ 
ἀγαρὸς ἄρχων καὶ ἐν ὑπηχόων ἐξετάζεσθαι μοίρᾳ, 
ἀλλὰ τὴν ἐξ ἀρετῆς xai δοχιμασίας ἀρίστης ὧν ap- 
χεῖν μέλλει. Αὕτη γὰρ καὶ λυσιτε) ἣς τοῖς πλήθεσιν, 
εἰδότων τῶν εἰς ἀρχὴν κχαταστάντων ἐπὶ τίνι xai 
προσεχλήθησαν, Ἰατρόν γὰρ οὔτε τὸν ix τύχης οὔτε 
τὸν ἐχ γένους εἰς τὸ ποιεῖν ὁγείαν τοῖς νοσοῦσιν ἀξιό- 
χρεων εἴποιμεν᾽ xai εἰ ἐχ γένους τὸν χυδερνήσοντα 
ἐγχρινοῦμεν, καταποντιστὴν μᾶλλον ἢ κχυδερνήτην 


» » 


μᾶλλον καθάρσεως εἴτ᾽ οὖν παιδεύσεως εἷς τὸ καλῶς 
βασιλεύειν δεόμενον ἀκάθαρτον εἶναι μάλιστα, ἅμα 
γεννηθέντα xal ἅμα τρυφαῖς xai σπατάλαις παρά- 
ληφθέντα βασιλικαῖς, ὑφεδρευούσης μὲν κολακείας, 
ἐχποδὼν δ᾽ οὔσης ἀληθείας, καὶ τῶν κακίστων ὡς 
χαλλίστων ὡποχοριζομένων, ὡς ὁ παλαιὸς λόγος 
ἔχει, ὅτε καὶ τὸ ἐμμελὲς βήττειν ἀκούειν ἦν ἐκ κολά- 
χων τῷ ἄμα μὲν ἄρχοντι ἅμα δὲ πάσχοντι, χἂν τις 
νουθετῶν ὑπογρύξῃ, ὡς δύσνους καὶ χάκίστος δι- 
εθάλλετο, ὡς τὴν παραίνεσιν πρόσταξιν ἐχόντων. Οἱ 
δὲ καὶ τὰ γινόμενα δυσχεραίνοντες οὐδὲν ἧττον χολα- 
χεύουσιν, ἀποσεμνύνοντες πλέον τοῦ μετρίου τὸν 
ἄρχοντα, καὶ τὸν τῦφον συναύξουσιν. Ἐκεῖνοι δὲ 
ὥσπερ ἐπὶ σχηνῆς διάφορα προσωπεῖα περιτιθέ- 
μενοὶ, πρὸς τὸ ἀρίστως βασιλεύειν τὸ γένος ἐχέγγυον 


Β οἵονται, ὥσπερ ἐν ταῖς πρώταις τῶν σπερμάτων 


χατχαθολαῖς βασιλικῶν τινων δυνάμεων εἰς ἀρίστην 
ἡγεμονίαν ἐνουσῶν. Ταῦτα λέγοντες ἐπέχειντο πλέον 
ἰδεῖν τὸν δεσπότην xal στεφηφόρον, καὶ ἤνυτον προσ- 
αναγχάζοντες συνεχῶς. (P. 58) Ἦν γὰρ καὶ ὁ Πα- 
λαιολόγος ἐντεῦθεν συγκροτηθεὶς τὰ αὐτὰ λέγων, xa 


II. 


1. Ut Arsenius patriarcha in. sollicitudine fuerit ob 
res imperii. 

90 At Arsenio patriarche novarum sollicitudi- 
num initium attulit magna et ineluctabilis necessi- 
tas imminens evehendi Palaeologum ad imperium. 
Nam preter paucos momentum non habentes, quod 
eorum suffragia multitudine contrariorum obrue- 
rentur, concordi omnes studio in unam senten- 
tiam desideriumque conspirabant Paleologo ut im- 
peratori serviendi. Vulgo ut optimam laudabant 
eam demum principatus formam, quee prineipis 
delectum non prerogative generis addiceret, ae 
sio permitteret arbitrio sortis, cujns temerario ju- 
dicio velut ceco alee casu non solum indignus 
interdum praflceretur, sed in summum sepe lo- 
cum irreperent pessimi homines, et omnino tales 
quos si satis exploraret gravis et accurrata cen- 
sura, vix in infimum subditorum gradum admit- 
teret. Tutissimum esseillum igitur eligendi modum, 
quo vita ejus et mores qui promovendus egi; ipso- 
rum quibas est prefuturus subjieiontur examini : 
ista enim rationem et populis eque utilem et 
ipsis principibus, utique per eam intelligentibus 
cur et ad quid offloii vocentur. Sane nunquam 
dixerimus aptissimum fore illum egro curando 
medieum, quem genus aut fortuna commendarint; 
, etsi ex genere gubernatorem navigantes adscive- 
rimus, demersorem potius quam utilem rectorem 
imponemus navi. Periculura porro esse ne qui 
sunt in regno nali omnium sint ineptissimi ad per- 
cipiendam institutione 98 disciplinam atque artem 
recte administrande reipublice, quippe quos et 
delicie in quarum sinu nutriuntur,et assidue im- 


perantium pestes, adulatorum greges, ita depra- 
vantutnecsensum habere veritatis assentationibus 
excluse, nec judicium recti et equi, aut formam 
capere moderati regiminis valeant, utique cum 
qui eorum et latera obsident et auribus insidiantur 
individui comites, δά gratiam loqui omnia parati, 
pessima queque, ut vetus verbum habet, pul- 
cherrimarum rerum appellatione cohonesten*, usu 
subactis principum animis ad ista et toleranda et 
credenda, adeo ut etiam libenter audiant viles istius 
focis hominum voces, quibus modulatam etiam sibi 
videri egrotantis principis tussim putidissime gar- 
riunt. Quibus si audeat intervenire quispiam s8a- 
piens, et que vera et justa sunt hiscere, continuo 
ut defectionem meditans et homo nequissimustradu- 
citur,iis siquidem qui sic imperant omnis admoni« 
tionis loco absoluta et liberrima quidvis imperandi 
licentia est, cum interim ipsi quoque qui ea moleste 
ferunt, accinere assentantibus cogantur, et ulir& 
omnem modum qualicunque principi encomia vel 


D maxima dicere, quibus scillicet magis magisquetue 


midus ejus animus inflatur. Atque hoc genus prin- 
cipes. diversas sibi larvas velut in scena imponen- 
tes, adoptimeimperandum abunde putantsufficere 
generis regii claritatem, quasi nascentium in pur- 
pura primigenia ipsa semina vin quamdam arca. 
nam secum ferrent, dotium ad preclare imperan- 
dum necessarium  prebitricem. Hec dicentes 
exardescebant in impatientem instantiam videndi 
prepositum rebus verum dominum et coronas di- 
gnum, seque compotes votorum, utpote subjectos 
principi ejus forme quam descripserant. Is quoque 
ipse quem istis vocibus designabant, Palecosm* 


527 


GEORGII PACHYMER/E 


528 


ὡς εἰ μὴ ἄξιος τῆς ἡγεμονίας κριθείη καὶ ὁ ἐξ αὐτοῦ, A ἀργοῦντος δὲ xal τοῦ σιδήρου, ὡς ἐπηρτημένου xi 


αὐτὸς ἐντεῦθεν ἐχεῖνον ἀποψηφίζεται. Πλὴν καὶ 
πολλά τινα χατορθοῦν ὑπισχνεῖτο, τὴν μὲν Ἐχχλη- 
σίαν ἀνυψοῦν ὅσον, τοὺς δ᾽ ἱερωμένους καὶ πλέον τοῦ 
μετρίου τιμᾷν, ἀξίαις τε μεγίσταις xal τοὺς ἀξίους 
τῶν ἐν τέλει προδιδάζειν, xai χρίσεις ὑπεραποδέχε- 
σθαι δικαίας, xal τοὺς ἀῤῥεπῶς χροινοῦντας ἐγχαθ.- 
Ἰσθᾷν, ὧν xai μάλα xai πρώτιστον τὸν Καχὸν Μι- 
χαὴλ xat Σεναχηρεὶμ ἐπικχεχλημένον, εὖ τῶν λόγων 
καὶ τῶν νόμων ἔχοντα, ἐν τῷ δοῦναί οἱ χαὶ πρωτο- 
ασηχρῆτις πάλει σύεσθὲν ἀξίωμα, xal οἱ θέλειν 
ἀσηχρῆτις ὁποτάξα!, ἐφ᾽ ᾧ ἀδεχάστως καὶ ἀνεριθεύ- 
τως χρίνοιεν. Ἔτι τε λόγον τιμῆσαι xai τοὺς ἐν 
λόγῳ περὶ πλείστου τῶν ἄλλων ποιεῖν. Τὸ δέ γε 
στρατιωτικὸν ὑπεραγαπᾷν, καὶ τὰς ἐχείνων προνοίας, 
χἂν ἐν πολέμῳ πίπτοιεν χᾷν ἀποθνήσχοιεν, γονιχὰς 
ἐγχαθιστᾷν τοῖς παισὶ, χἂν τισιν αἱ γυναΐχες χατὰ 
γαστρὸς ἔχοιεϊν τὸ κυοφορούμενον. Εἰσπράξεων δ᾽ 
ἀδίκων μηδ᾽ ὄνομα εἶναι, μηδὲ χώραν διδόναι διαῦο- 
λαῖς, ἀργοῦντος μὲν τοῦ ἐπὶ ταύταις μονομαχίου, 


eadem illa loquebatur, addens etiam 86, si forto 
imperaret et filium haberet non preditum dotibus 
artibusque ad bene regendum aptis, ultro abdica- 
turum redacturumque in ordinem. His insercbat 
promissienes magnificas perficiendarum, si decla- 
reretur 9$ imperator, laudatarum et cunctis ex- 
petitarum rerum Ecclesiam quidem sese in altis- 
simum fastigium evecturum, sacros vero mini- 
stros honoraturum exquisitissime. Preterea ma- 
gislratus et prefecturas non nisi dignis ὃχ primo 
ordine tributurum. Judiciorum curam susceptu- 
rum, ut juste ac sine calumnia flerent, equique 
tenaces et inflexibiles ad gratiam eireiviros pre- 
fecturum. Cujus rei jam nunc specimen et quasi 
pignus dedit in quopam rotissimo tunc et omnium 
primo judice, perdocto illo quidem et consultissimo 
juris, sed injustitia infami, undeillum Malum Mi- 
chaelem et] Senacheribum vulgo vocitabant. Quem 
specie honoris in posterum coercuit : extinclam 
enim prius dignitatem primi a secretis resuscitans 
ei tradidit, subjiciens si» illi assessores multos 
probos viros a secretis, hoc est arcanis suffragiis 
judicaturos, et sic citra personarum acceptionem 
sine ullius respectu ao verecundia, quod justum 
esset decreturos. Pollicebatur etiam sese litteratos 


eximie culturum prelaturumque cunctis: Ad hec ἢ tumvis equa diceret.Tuno porro patriarcha et ii& 


eximiam erga militarem ordinem caritatem  pro- 
mittebat, stipendiis ad diem numerandis donativis 
representandis, eorum vero qui in bello cecidis- 
sent et in obsequio reipublice vitam profudissent 
liberis, si quos reliquissent, debita patri premia 
reddendo : in eoque tam diligentem fore, ut si cu- 
jus occisi militis uxor pregnans superesset, fetus 
in ea concepti providentiam gereret eique servari 
mortui parentis honoraria curaret. Injustarum 
porro exactionum ne nomen quidem audici passu- 
rum. Nec locum daturum calumniis ; unde jam 
nemo ad earum depulsionem singulari certamine 


C 


κινδύνου μεγίστου, εἴ τις τολμῴη τῶν δυναμένων 
χαὶ ἐν ἀρχαῖς ὑπέχειν τὸν μόδρον χαταναγχάζειν. 
Τὰ δὲ τῆς πολιτείας οὕτως ἀφόδως ἐν εἰρήνῃ διατι- 
ρεῖσθχι, ὦστε xal τοὺς ἀποροῦντας xai ἱκανῶς τῖς 
περιουσίας ἔχοντας ἐπιδειχνυμένους τὰ ὕπΖρχοντα 
κυδροῦσθαι xxl τὸ παράπαν μὴ δεδιέναι. Ἐπὶ πᾶσιν 
ὑπαχούειν τῆς Ἐχχλησίας, xai μητέρα ταύτην ὡς 
εἰκὸς ἡγεῖσθαι, καὶ πᾶν τὸ εἰς κατάστασιν αὐτῖς 
πραγματεύεσθαι. Ταῦτα δὲ προσετίθει, ὅτι xai ἐν 
ὑπονοίαις ὁ προδασιλεύων Tv τοῦ καταφρονεῖν τῶν 
ἐχείνης προνομίων χαὶ βασιλιχῶς κατεπαίρεσθει, 
ὥστε καὶ ἐπὶ πολλοῖς τὸν πατριάρχην λυπεῖσθαι xc 
τὴν τοῦ λαοῦ προστασίαν ἀποποοσποιεῖσθαι, uio 
κἂν διχχίως ὑπέρ τινων λέγοι εἰσχκουόμενον. Ἣν 
οὖν τότε τῷ πατριάρχτ,, xai οἷς τῶν ἀρχιερέων τὸ 
εἷς τὸ μέλλον προμηθὲς ἦν, διττοί τινες λοτισμοὶ 
πρὸς ἀμφότερα κρούοντες καὶ ἑκατέρωθεν ἴσχυρο,. 
Ὅτε γὰρ πρὸς τὴν τῆς βασιλείας ἐντἔέλειαν ἀποῦδλέ- 
ψαιεν, καὶ τὸ παρ’ ἀμφοῖν βασιλέοιν, τοῦ μὲν νεοχο- 


decertaret, nemo contactu ferri can dentis ippxe- 
tiam probaret satis gnaro unoquoque aepsés- 
tuum magnum mali gravissimi sibi pericoli 
pendere, si vel tantum conniveret, ut quiri t 
latus ad experimentum masse candentis adiget- 
tur. Spondebat quin etiam summam securitalt 
pacis publice, per quam etiam tenues et prius93 
egentes jam tantum abundarent, ut nec ipsis deforei 
facultas ostentandarum opum et se familiamqe 
domestica copia honestandi, omni prorsus melt 
vacuis. Super omnia obedientissimum sese, ut pi! 
est, Ecclesie prebiturum, et matris illam lo« 
ducturum, nihilque non moliturum quod ad eje 
statum pacemqueservandam videretur conducibilt 
18 quo ut abundantius religionem ostentaret, i 
citabatur spe comparationis a populo instituend? 
faetorum suorum ejus generis cum contrari: 
exemplis imperatoris nuper defuncti, de quo scit 
bat invaluisse suspicionem haud magni eum factrt 
Ecclesie auctoritatem, effereque se in eam fast 
regio. Unde et contigerat eo regnante multas 0 
fensiones et dolendi causas patriarche offerri ad 
ut jam non auderet suscipere patrocinium popu). 
nec deprecatorem se ingerere in periculis miser 
rum, quoniam non spaoraret se auditum iri, qus? 


antistitibus qui futuri providentiam habebant, cof 
tationibus invicem adversis et valide utrinqueit 
contraria incurrentibus distrahebantur. 0 
enim bonum imperii statum reputabant, predt 
rum ipsis et populo salutare videbatur, adpi 
strari republicam nomine atque auotoritalt 
mul junctis principum duorum ; alterius pupil * 
in perfectam etatem debita cura educandi ; elteriet 
per se valentis resque opera consilioque propriis 
gerentis. Rursuscum extendebant animum ln pro- 
visionem rerum futurarum, hino quidem occurre- 
bat quantum expectari boni posset ex imperio 





520 


DE MICHAELE PALJAEOLOGO LIB. II. 


530 


μουμένου τοῦ δ᾽ ἐνιργοῦντος, ἄρχεσθαι ὡς xaÀàv Α λιστον ἀδικεῖν. Ταῦτ᾽ ἐχείνοις λογιζομένοις δέος 


ὁμοῦ xai τῷ ὑπηκόῳ σωτήριον χατενόουν. [P 29] Πρὸς 
δὲ χαὶ τὰ μέλλοντα προσγενήσεσθαι, ἅμα μὲν ἐξ ὧν 
τὴν ἱκανὴν πληροφορίαν ἐπὶ τἀνδρὶ εἶχον ἐκ πλεί- 
στου, ἅμα δὲ xal ἐξ ὧν τότε ὑπισχνουμένου xat- 
ἤχουον, ὑπεραποδεχομένοις ξἐῴχεσαν τὰ χατὰ βουλὴν 
πραχθησόμενα. Ὅτε δ᾽ αὖ πάλιν πρὸς τε τὸ τοῦ ἐνὸς 
ἀφιλονὲδικητόν τε xal ἀνερίθευτον xal τὸ ἐπὶ δυσὶ 
στασιαστιχόν τε xal μάχιμον ἐνοήσαιεν, vào θ᾽’ 
ἑκατέρωθεν ἐπιδουλὰς xal τὰς ὑποψίας ἑνὸς ἐπὶ θά- 
τερον χαὶ τέλος τὸν ἐφ᾽ ivi κίνδυνον παρὰ τοῦ xpa- 
τήσαντος, διεφώνουν χαὶ ἀπηγόρευον. Εἶναι γὰρ τὴν 
βασιλείαν καὶ ἄλλως χρῆμα μὲν ὀρεχτὸν xai τοῦ 
παντὸς ἄξιον, ὑποπτιχὸν δ' ἄλλως, ὥστε xal μὴ οὖ- 
σαν χαχίαν εἰδωλοποιῆσαι διὰ τὴν ὑποψίαν καὶ οὖσαν, 
μετιέναι παρασχεάζειν τὸν ἐπὶ τῆς ἀρχῆς, ὡς οὕτω 
μόνος ἀσφαλῶς βασιλεύσοντα, ἂν val τὰ μὴ ὄντα 
μΞτίῃ. "Q δέ τις πρὸς ταῦτα xal ὑποστέλλοιτ᾽ ἄν, 
τῷ μή τισιν ἄδιχος δόξαι τῇ υοναρχίᾳ ἐπιθέμενος. 
σοφόν τινα λόγον xal παλαιὸν ix τραγῳδίας εἶναι 
τὸν ἐξαιροῦντα τὸν ἐπὶ τῇ δόξῃ τῆς ἀγιχίας μῶμον, 
λέγοντα, εἴπερ ἀδικεῖν δέοι, ὑπὲρ τυραννίδος κάλ- 


Palzeologi, de cujus et sapientia et bonitate et for- 
titudine plene sibi persuasi videbantur; eoque 
momonto haud dubie propendebant in eam partem, 
qui» tali tamque probato et parato imperatori, 
tam fausta et optabilia tum promittenti tum idoneo 
prestare, certam et perpetuam collati jam honoris 
possessionem optabat.Iidem tamen ubi deinde repu- 


labant secum quam tranquilla, concors, a dissidiis 


et factionibus secura sejunctaque sit singularitas 
imperantis ; e contrario quam 94 infida, instabilis, 
&d rixurum, seditionum et civilium tumultuum 
presens periculum exposita sit duorum in uno im- 
perio societas, ques utrinque insidie, que suspi- 
ciones, quae machinationes uniuscujusque in emu- 
]um, ad extremum que clades quamque tragicus 
exitus maneat imbecilliorem, posquam potentiori 
aut feliciori succubuerit, hec, inquam, cogitantes 
revocabant damnabantque vota illa sua et consilia 
priora, toti videlicet defixi in imagine miseriarum 
imperii discordis. Existimari quippe vulgo impe- 
rium rem in primis expetibilem et quantovis bene 
pretio parandam, presertim iis qui ejus gustum 
experiendo perceperint. Idem porro esse suspicio- 
sissimum negotium; nec quiescere unquam animos 
collegarum in suprema potestate, quin se inquie- 
tissime torqueant curis anxiis in se vicem inten- 
tis imaginante unoquoque de alio infestissima 
queque, et eque ambobus tan sepe sine causa 
quam semper sine venia sese invicem insidiarum 
capitalium suspectos imo reos et convictos ha- 
bentibus, atque adeo in ista inquietissima vigilia 
suspicionumanxiarumet iniquissimarum spem ac 
rationem secure regnandi sitam esse ducentibus. 
Quod si cujus forte a vi scelerata perfidisque frau- 
dibus in collegam abhorreat animus, et. famam 
crudelitatis injuste vereatur, occurret statim in 


ἐπΐει " xal παρὰ ταῦτα μὲν πλησίον ἦσαν τοῦ 
πράττειν, τούτων δὲ προσχρουόντων τοὺς λογισμοὺς 
ἀργοὶ πρὸς τὸ δρᾷν ἦσαν, χἂν ὅσοι καὶ ὥρμων λέ- 
(4e. Νιχᾷ δ᾽ ὅμως τὸ μόρσιμον. Καὶ τοῦ μὲν τὴν 
ἀρχὴν ἐγχειρίζειν ἐκείνῳ οἱ πλεῖστοι γίνονται, 
xai σχεδὸν πάντες" ὅμως δ’ ἐμπεδοῦν τοῖς φριχώδε- 
σιν ὅρχοις, ἀραῖον ἔχειν ὑπὲρ θατέρου θάτερον τοῦ 
μή τι δεινὸν βουλεύσασθαι κατ᾿ ἀλλήλων τοὺς fa- 
σιλέας, τῶν εἰκότων ἐνόμισαν. 

B. Ὅπως ἀνίεσαν τὸν ]1Ιαλαιολόγον 
ὁπέκχειτο. 

[P. 60] 'Ετοίμως δ᾽ ἀφήρουν καὶ τὸ δοκοῦν τοῖς πρατ- 
τομένοις προσίστασθαι ἐφέσει τοῦ ταῦτα γενέσθαι. 
Ὥς γὰρ αἱ γεγονυῖΐῖαι συνθεσίαί τοῦ ]]Ἰαλαιολόγου 
πρὸς τὸν πάππον τοῦ βασιλέως καὶ αἱ δι᾽ ἀφορισμῶν 
ἐμπεδώσεις, T, μὴν μή τι κατὰ τοῦ γένους τοῦ βασιλείου 
βουλεύσασθαι, παρά των προὐτείνοντο, ὡς ἱστὸν ἀρ- 
άχνης ὁ τῶν ἀρχιερέων συλλογος τὰς συνθήκας ἐχεί- 
νας διέλυον. Μὴ γὰρ εἶναι τὸ τοιοῦτον κατὰ τοῦ 
βασιλευόοντος κάκιστον βούλευμα, ὁλλὰ μᾶλλον συν- 
epy(av τῆς βασιλείας καὶ συντήρησιν ἀδιάδοχον, κατὰ 


ἀρῶν αἷς 


gubsidium ambitionis contra humanitatem vetus e 
tragedia oraculum, quo edicitur,si jus violandum 
unquam sit, minime vituperabilem et maxime tem- 
pestivam ejus violandi causam esse plenam in so- 
lidum acquisitionem supreme auctoritatis : talia 
reputantes, et que ex istis pronum erat sequi me- 
tuentes, ecclesiastici proceres impelli se sentiebant 
ad fovendum ambitioni Paleologi : rursus vero in- 
currentibus ex adverso miseratione pupilli prin- 
cipis ac fide in domum Augustam, segnes ad 
agendum, mutijetiam ad loquendum que opus 
erant reddebantur. Vicit tamen divina predesti- 
natio que imperium Michaeli desponderat: nam ad 
huicimperium decernendum plerorumque ac ferme 
omniumsententie conspirarunt.Appositumid tamen 
in mutuam cautelam communi consensu tempera- 
mentum 97 est, ut ambo principes juramentis quam 
maxime horrendis, diris etiam exsecrabilibus ad- 
ditis, obligarentur ad fidem invicem charitatemque 
prestandam abstinendumque a vi omni ac fraude, 
qua in alterutrius perniciem tenderet. 


2. Ut Palzlogum anlistites solverint juramentis et 

diris quibus Lenebatur. 

Sacri porro antistites, hwc fieri valde desideran- 
tes, facile dissolverunt qux ipsorum exsecutioni 
obstare videbantur: siquidem ne novum jura- 
mentum rite a Palaeologo conciperetur, vide- 
batur obstare adhuc vigens religio veteris juris- 
jurandi, quo ille avo pueri principis dudum sa- 
cramento fidem addixerat, non in ipsius tan- 
tummodo personam, sed in stirpem ejusdem ac 
posteros, additis etiam anathematum, si falleret, 
incurrendorum devotionibus ac d:ris. Que nunc 
omnia cetus presulum ut telas aranearum disru- 
pit ac fecit irrila, magno consensu declarans, 


531 


GBORGII PACHYMERJE 


532 


xaipóv συναιρομένου τῆς ἀρχῆς τῷ νέῳ τῆς βοη- À νήν. Εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλ’ οὐδὲν ἂν καταγνοίη τις μεῖζον 


θείας χρήζοντι' Τὰς. τοὐντεῦθεν ὃὲ τῶν ὄρχων συμ- 
Θάσεις ἐπὶ τοσοῦτον τὸ ἰσχυρὸν ἔχειν xal ἀδιάλυτον 
ὥστε xal τὰς προτέρας συεῖναι ταύταις, ὡς καὶ 
ἀμφοτέραις τὸν Παλαιολόγον ἐνέχεσθαι, εἴ ποι τῷ 
νέῳ ἐπιδουλεύοι. ὦὑ μὴν δὲ ἀλλὰ xal ἀντιστρό- 
φως ἐζήτει τὴν ἀρὰν τίθεσθαι xal τοὺς Opxowc 
γίνεσθαι, εἴ ποι καὶ ὁ νέος κατ᾽ αὐτοῦ μελετήσας 
διαπράξοιτο, ὡς ἐξ ἀνάγχης τοῖς αὐτοῖς ἐνέχεσθαι, 
ΠΡροθαίνει ταῦτα, xal γραφαῖσ οἱ ὄρχοι κατοσφαλί- 
ζονται, Καὶ ὁ γράφων ὁ εἰς πρωτασηχρῆτις τεταγ- 
μένος Καχὸς ἦν. 


πως ὦὥμνυον xal ἑἐπ’ ἀμφοτέροις δουλείας 

ὅρκον 'Ρωμαῖοι, καὶ ἐν ποίοις διορισμοῖς. 
[Ρ. 61] Τάτεται δὲ xal τοὺς ὁπουδήποτε τῆς Ρω- 
μαΐδος ὀμνύειν ἐπ’ ἀμφοτέροις ὅρκον δουλείας χατὰ 
τὸ σόὄνηθες᾽ πλὴν προσέχειντο τοῖς συντεθειμένοις 
ἐπ’ ἀσφαλείᾳ xal ἀμφοτέρων μείζονι. 7; μὴν ἕτοιμον 
εἶναι τὸ ὁπήχοον ἐπ᾽ ἐχεῖνον ὁρμᾷν φονώσῃ χειρὶ, ὃς 
ἂν ἐπιδουλεύσοι θατέρῳ. ᾿Ωὡρχωμότουν γὰρ μετὰ τῶν 
ἄλλων καὶ τοῦτο, κατὰ φόδον, οἶμαι, ἢ χρείαν ἀληθι- 


quod fleri Palaologum contigerat participem im- 
perii, nequaquam esse nefarium et fidei jurate 
contrarium facinus, sed utilem reipublice colla- 
tionem opere in bonum imperii, et conservatio- 
nem principatus ei ad quem de jure spectabat. 
sine ulla spe potestatis istius precarie in prolem 
successione transmittende : qua salutaris tum rei 


B 


τῶν ταῦτα πραττόντων ἣ τὸ ἐμφυλίους πολέμους τῷ 
χοινῷ προξενεῖν, εἴ ποτε τοῦτο συμδαίη. Ὅμως 
ἐδόχει ταῦτα, καὶ εἰς ἔργον τὰ βοαλεύομενα προῦδαι.- 
vov. Χεῖρα τοιγαροῦν ἐτίθουν, xal ἐπὶ τῶν ἁγίων 
Εὐαδγελίων ὥμνυον ἦ μὴν καὶ ἀμφοτέροίς δουλεύειν 
καὶ ταῦτ᾽ ἐχτελεῖν. 
δ΄͵ Ὅπως ὥμνυεν ὁ Παλαιολόγος ἐπὶ τῷ aif 
xii ol μεγιστᾶτες. 

τέως δ᾽ ἡ κυρία παρῆν, Qt d», ὡς ἐῤῥήθι, 
᾿Εχατομβδαιῶνος νοτμηνία. Καὶ πρῶτος αὐτὸς 6 c; 
βασιλείαν προδιθαζόμενος ὥμνυεν Óxkp τοῦ παιδὸς 
τὰ εἰχότα καὶ Βασιλέως, πλὴν οὖχ ὡς δουλεύσων 
ἀλλ᾽ ὡς συμδουλεύσων ἔχείνῳ καὶ μηδὲν ἀνγίχκεστον 
μελετήσων xav! ἐπιδουλήν. Ὥμνυον δὲ καὶ ol μεγι- 
στᾶνες, xat ὡς δουλεύσοντες dg οις,, xal ὡς 
ἀνπιυνοῦντεν αὐτίχα, ἤν πού τις ἐδουλεύοι, τῷ ἐπι- 
θουλευθέντι. Καὶ οὕτω τελεσθέντων τῶν ὅρχων, 
ἀσπίδι βασιλικῇ ἐνιζάνει ὁ εἰς τὴν βασιλείαν ἔτο:- 
μαζόμενος, πρῶτον τὼ πόδε τοῖς βασιλικοῖς συμ'- 
λοις ἐναρμοσθεὶς, xxl χερσίν ἔνθεν μὲν ἀρχιερέων 
ἔνθεν δὲ μεγιστάνων ἀρθεὶς ἀναχτορικοῖς εγ-ἦνον 


obligarent. Sed ad majorem utriusque securius 

consuets talium formule adjungere tunc visu 
Deo similiter teste firmatam, professionem et pe 
missionem universi populi, bello et inexpiabili odio 
persequendi eum e duobus, cujus essent et in tcl- 
leg: vita vel nefaria vis velinsidie deprehenss. Tii 
extraordinario additamento populare juramentum 


Romans cooperatio peropportuna et necessaria ( cumulatum metu magis, ut opinior, nimio protli- 


judicabetur imbecille ac tali auxilio egenti pupilli 
pueritis. Itsque nihil obstante prioris sacramenti 
religione, novum juramentum ratum inviolabilem- 
que firmitatem habiturum, quippe cum neutra 
conventio quidquam alteri contrarium habeat, quo- 
minis ambe valere simul possunt; unde fore ut 
duobus de:nceps totidem federum sacramento san- 
citorum vinculis constrictus Paleologus teneretur, 
et si ullas unquam college puero insidias strueret, 
duplicis perjurii reus foret. Que Palaologus admit- 
tens vicissim petiit devinciri mutuo quoque jura. 
mento ad securitatem suam adolescentulum impo- 
ratorem, imprecando et ipsum sibi diras ct ana- 
thema atatim inevitabiliter incurrendumsi quid- 
quam unquam adversus Paleologum machinaretur 
aut ageret. Hec uti convenerat processerunt, con- 
ceplis utrinque juramentis et 96 re tota in publi- 
cas rite tabulas relata ad memoriam firmitatemque 
irrevocabilem, scribente ista οἱ authenticis com- 
mentariis mandante Malo illo. quem diximus, anti- 
quato prius et ejus causa reposito primi a secretis 
officio donatum. 

3. Ut fidelitatis juramentum utrique principi de novo 


prasstiterint el quibus de novo additis cautioni- 
us. 


Edictum quoque est ut per omnes Romano impe- 
rio subjectas regiones omnes utrique pariter prin- 


D ai 


cipi sacramento fidem obsequiumque suum de more : 


vis in regni societate dissensionis, quam ulla satis 
magna utilitate remedii ad tantum mali preverte 
dum ancipitis. Nam si recte quis &estimet, istci 
profitentes belli jam tum civilis et. internecini s 
gnum tollebant, ex prona et vix evitabili suspiciont 
facile a2 cito exarsuri. Ceterum qualicunque cons: 
lio, ista sic tune decrela et exsecutioni mandat 
sunt Romanis ubique virilim universis imposits 
sacris Evangeliis manu, jurantibus se et fidem utri- 
que principiconcorditerimperanti subjectionemqut 
preestituros, οἱ si quis ipsorum in alterum insorgt 
ret, auctorem injurie ulturos. 

4. Ut Palologus et proceres imperato 

rejurando caverint. 

Jamque aderat inauguralioni designati Augus 
cta dies,qua fuit,ut diclum est, kalendas Jas* 
rie, quando is qui ad imperium evehebaturge 
menta, de quibus convenerat, primus concepá 
verbis protulit, fidem per ea obligansg puero prir 
cipi non ut ei subditus futurus, sed ut conguitore 
ac suggesturus opportuna, ni*ilque in ipsum isé 
diose moliturus. Jurarunt post ipsum optimatet 
utrique subditos futuros, et 97 si quis ipsorem 
insidiaretur alteri statim ultionem de  ingidisiet 
sumpturos. Sic consummata juramentorum ort 
monia, designatus princeps scuto regio insedil, 
utroque prius pede imperatoriis insignibus ornato; 
οἱ manibus hinc quidem antistitum inde optimatum 


ri puero jt 


593 


DE MICHAELE ῬΑῚ,ΞΟΙΟΘῸΟ LIB. II. 


534 


καὶ χρότοις παρὰ πάντων ἐμεγαλύνετό τε xal ἔφη- Α ἀπολύων τοὺς ὡφληκότας, ἀπορουμένοις τε τὰ πρὸς 


μίζετο. 
ε΄. Ὅπως ὁ Παλαιολόγος χαταστὰς εἰς τὴν βασιλείαν 
ἐφιλοτιμεῖτο τὰ μέγιστα. 

[P. 69] Τὸ δ᾽ ἐντεῦθεν οἱ μὲν τῆς γερουσίας προσ- 
ἠκουσιν ὀφφιχίοις ἐνεσεμνύνοντο, χαὶ ἄλλοις μὲν 
ἄλλα τὰ μὲν ἐδίδοντο τὰ δ᾽ ἐν ὑποσχέσεσιν ἦσαν᾽ τὸν 
δ᾽ αὐτάδελφον Ἰωάννην, μέγαν δομέστικον ὄντα, τῇ 
τοῦ Τορνικίου Κωνσταντίνου θυγατέρι πρὸς γἄμου 
χοινωνίαν συνήρμοσε, κἂν ἐν ἀναθολαῖς ἦν τὸ ἀξίω- 
ua. θάτερον δὲ τῶν ἀδελφῶν Κωνσταντῖνον, ἔτι 
ἔχοντα ἐν ἰδιώταις, κατὰ χαιρὸν τιμᾷν ἀὐτὸς Καί- 
σαρα προθυμούμενος, συνήρμοττε δὲ xai αὐτῷ πρὸς 
γάμον τὴν τοῦ Βρανᾶ παῖδα εὐγενῆ οὖσαν, σοφόν τι 
ποιῶν χαὶ τοὺς ἐν τέλει τοῖς χκήδεσι προσποιούμε- 
νος. Καὶ τοὺς μὲν τῆς γερουσίας οὕτω μεγαλοπρε- 
πῶς ἐθεράπευε, προνοίας τούτοις ἐπαύξων χαὶ προσ- 
τιθεὶς καὶ χαίρειν ἀφιεὶς τοῖς πᾶσι, τῶν ἀγαθῶν 
τὰ μὲν λαμθάνουσι, τὰ δ᾽ ἐλπίζουσι" τὸ δὲ στρατιω- 
τιχόν τε xal τὴν πληθὺν, τοὺς μὲν καθημεριναῖς φι- 
λοτιμίαις ὥφελλε, καὶ χρυσοδούλλοις τὰ ὑπεσχημένα 
τούτοις ἐπλήρου, καὶ πρὸς τὸ μέλλον εὐθυμοτέρους 
χαθίστα ὡς ἀθανάτους τὰς τῆς ζωῆς προνοίας xai 
τὰ διδόμενα σινηρέσεα τοῖς παισὶν ἔξοντας, τοὺς δ᾽ 
ἐθεράπευεν, ἀνοιγνὺς φυλαχὰς καὶ χρεῶν δημοσίων 


sublatus, acclamationibus et plausu, quibus excipi 

novi imperatores solent, ab universis salulatus et 

Augustus declaratus est. 

5. Ut Palzologus evectus in imperium regia libera- 
litate cunctos demeruerit. 

Inde senatores quidem officiis pro cujusque me- 
ritis honorabantur, et aliis alia partim donaban- 
tur,partim promittebantur. Fratrem vero Joannem 
tum adhuc magnum domesticum sebastocratoris 
ornare dignitate equum censuit, et ei Constantini 
Tornicii flliam matrimonio conjunxit, destinatam 
dignitatem in tempus aliu3 differens.Alterum vero 
fratrum Constantinumin privatatunc quidem adhuc 
reliquit sorte, suo tempore creare ipsum Caesarem 
habensin animo. Dedit autem et huic uxorem 
Brane filiam sane prenobilem, sapienti consilio 
aífinitatibus patricios sibi devinciens. Bt senatores 
quidem in hunc modum magniflco demeruit, pen- 
siones iis adaugens, et donis superadditis cumu- 
Jans,cunctisque gaudendi materiam offerens hono- 


ζωὴ, διδοὺς ἁφθονώτερα, xal γε τοῖς ἠδιχημένοις 
ἀμύνων xal φιλοτιμότερον προχέων τὸ δαψιλὲς, ὥστ᾽ 
εἶναι ἅμα μὲν ἀνενεγκεῖν περί τού τινα xal ἅμα 
προδαίνειν γράμμα βασιλικὸν προστάσσον ἐχείνῳ 
τὸ χατὰ βούλησιν, εἰ καὶ δυσὶ χρόνοις ὕστερον dy- 
ἐλάμδανε τὰ προστεταγμένα. Κἂν πού τις ἐφ᾽ οἷς εἷ- 
χεν ὀχλούμενος τὸ γράμμα τῆς χάριτος προὔτεινεν, 
εὐρὺς φανὲν δευτέρας ἱνδιχτιῶνος ὅν, τὴν δόσιν ἀπ- 
εψηφίζετο, ὡς ἐν καιρῷ μηδὲν ἀκριδείας καὶ προσ- 
οχῆς ἔχον τὸ γεγονός. Τότε δὲ καὶ πόλλ᾽ ἅττα τοῦ 
χοινοῦ ταμιείου ἐξεφόρει, καὶ δημηγορῶν τοῖς σύνει- 
λεγμένοις πρὸς χάριν ἅπασαν, εἶτ᾽ ἀμφοτέραις ἐκχεί- 
νοις ἐξήντλει τὰ χρήματα, χύδην ἐκρίπτων κυνηδὸν 
συλλέγουσιν" 


Be Ὅπως τὰς ἄχρας ὠχύρου xai μήπω στεφθεὶς 


Παλαιολόγος. 

[Ρ. 63] "Hv ταῦτα, κἀκεῖνος μὲν καταχυροῦν τὰς 
ἄκρας προὔργου ποιούμενος, ἄμα δὲ καὶ δηλοποιού- 
μενος αὐτῷ προσώπῳ τὴν τῆς βασιλείας ἀνάῤῥησιν, 
ἐπὶ Φιλαδελφείας ἔγνω χωρεῖν, λιπὼν τὸν νέον ἐν 
Μαγνησίᾳ, βασιλικῶς, ὡς ἔδει, θεραπευόμενον. 
Συνείπετο δὲ οἱ καὶ ἅπαν τὸ στρατιωτιχὸν προασπί- 
ζον τοῦ βασιλέως μεθ᾽ ὅτι πλείστης εὐνοίας καὶ 
πρὸς τὸ πονεῖν ὁρμῆς ἑτοῖμον, ὅπου γε καὶ καθ᾽ ὧν 


condigno supplicio multatis.Et inerat multa popu- 
laritas in modo hec agendi, facilitate el amabilis- 
sima benignitate largientis dona per se grata multo 
reddente gratiora. Quippe non raro statim ac quis 
de sua quapiam necessitate retulerat ad principem, 
is sine mora diploma regium ipsi quod postulabat 
asserens in manum dabat,unde is letus abibat,etsi 
nonnunquam non nisi post biennium pensio nume- 
randa prescriberetur.Quod si quem, ubi scriptum 
legerat, tederet more referretque diploma et gra- 
tiam repraesentari posceret, placidus ille ac reni- 
dens recognoscebat scriptum, et ubi revera dila- 
tum iu secundam indictionem donum videbat, ul- 
tro damnabat scripturam quasi ἃ parum attento 
minimeque assecuto mentem suam librario forma- 
tam, jubebatque corrigi. His et similibus de cau- 
sis profundebat largiter erario prius regio condi- 
tas opes. Et ab concionem passim loquens omnia 
ad popularem gratiam composita, utraque mox 
manu hauriebat et publico thesauro vim pecuniam 


rum vel collatorum przsenti fruotu vel certa pro- D ingentem, effusissime projicie.s que avidissimo 


mitssorum exspectatione. Jamexercitum ac plebem 
varie delinivit : nam et plerosque quotidianis do- 
nativis juvit et quibus per diplomata bullis aureis 
munita promissum aliquid fuerat,cum fide represen 
tavit,sic illos in futurum securos et bene animatos 
efficiens, utpotejam certos processura ipsis et libe- 


-riseoruminomne tempusad victum decreta subsidia 


et 98 frumenti demensa constituta. Plebem vero 
precipue demulsit aperiendis custodiis, et iis qui 
fisco quid deberent nec solvendo essent, liberis 
dimittendis,priterea largiendoliberaliteralimenta, 
et passos injuriam consolando, vexatoribus eorum 


colligebantur. 


6. Ut arces munierit nondum coronatus Palxologus. 


leo quidem sic se habebart.Ceterum ille ope- 
re pretium se facturum ratus, si arces muniret, 
simul et presenti conspectu exhibiturus populis, 
qui ejus acclamationi non interfuerant, specimen 
sibi credite supreme potestatis,Philadelphiam de- 
crevit proficisci, relicto puero collega Magnesia 
cum regio, uli par erat, satellitio. Secutus eum 
est universus exercitus cireumdansprincipemoum 
omnibus et veris indiciis99 benevolentim swxexts , 


535 


GEORGII PACHYMERJE 


536 


lot, προθύμως πολεμησείοντες, Τὸν μέντοι γε πᾶ» À τῷ ἀγνοοῦντι τὸν βασιλεύσαντα, ἀλλ᾽ ἐς τὰ μάλιστα 


τριάρχην εἷς Νίχαιαν ἀποπέμπει, μετ᾽ ὀλίγον κατα- 
λαδεῖν xai αὐτὸς ὑπισχνούμενος σύναμα τῷ νέῳ, 
ταινιωθησόμενοι χαὶ ἀμφότεροι. Ὁ μὲν οὖν πατριάρ- 
χης σύναμα τῷ χλήρῳ καὶ τοῖς ἀρχιερεῦσι, συντα- 
ξαμενοι τὰ εἰκότα τοῖς βασιλεῦσι, τῆς ἐπὶ Nüxatav 
ἥπτοντο ὁ δὲ γε βασιλεὺς τὰς δυνάμεις ἀναλαδὼν 
χαὶ συντάξας συνάμα καὶ τοῖς ἐν τέλει ἐπὶ Φιλαδέλ- 
φειαν ἤλαυνε, καὶ δὴ ἐπιστὰς τῇ πόλει ἐχεῖθεν τὰς 
ἄκρας ὠχύρου, τοὺς μὲν πέμπων, ἄλλους δ᾽ ἐχεῖθεν 
δεχόμενος χατιόντας xal δώροις ὡς οἷόν τε φιλοτι- 
μούμενος, προθύμους εἷς φυλαχὴν ποιῶν καὶ θαῤ- 
ῥαλεωτέρους ἐλπίσι χρησταῖς χαθιστάς. Προῦδὰς δ᾽ 
ἐχεῖθεν μιχρὸν xal τὰ χύχλῳ περιελθὼν, xal τοὺς 
μὲν προσλαλιαῖς ἀγαθαῖς, τοὺς δὲ φιλοτιμίαις, 
τοὺς δὲ xal ὑποσχέσεσιν, ἔστι δ᾽ οὗ xal φόδυν 
χιρνὰς ἡμερότητι, τὰ παρεμπίπτοντα βασιλι- 
χῶς μετερχόμενος, ὡς οἷόν τε κχἀχεῖ καθίστα 
xal ἀσφαλέστερον φρουροῖς κατωχύρου" Εἶχε γὰρ 
τὴν ἐπὶ δύσιν μέριμναν, ὡς ἑτοίμων πρὸς τὸ ἀφη- 
γιᾷν ὄντων, εἰ εὐκαιρίας τινὸς ἐπιδράττοιντο, Ὅθεν 
xxi πρίσδεις εἷς Πέρσας ἐξαποστείλας, τοῦτο μὲν 
δηλώσοντας εἰς τὴν ἀρχὴν καταστάντα ὅν xal ἀχρι- 
Gu ἰδόντες ἤδεσαν, τοῦτο δὲ xai τῷ σουλτὰν περὶ 
τῶν ἐχεῖ πραγμάτων χοινολογησομένους, οὐδὲ τού- 


alacritatem quoque maximam preferens ad quos- 
vis subeundos labores pugnandumque ubicun- 
que et adversus quoscunque duceret. Patriar- 
cham interim Niceam  premittit, brevi eodem 
secuturum se pollicitus cum puoro Augusto, regii 


diadematis unacum illo rite assumendi gratia. C 


Quare Arsenius cum clero et przesulibus vale 
dicto Augustis, Nicam versus iter tenuit. Impera- 
tor vero sumptis secum copiis, salutatis in di- 
gressu optimatibus, Philadelphiam profectus inde 
munieudis arcibus curam impendit,mittens ad eas 
presidiarios,accersitosque qui illic fuerant beni- 
gne accipiens, et donativis pro copia presenti ina- 
gnificis liberalissimisque promissis bene anima!os 
δὰ perseverandum ín flde custodie credite speque 
plenos optima remittens unde venerant. Hino pau- 
]um progressus cuncta per circuitum lustravit, et 
hos quidem allocutionibus benignis, alios largitio- 
nibus, quosdam promissis demeruit. Fuit ubi 
et terrorem clementie submisceret. Denique ibi 
omnia auctoritate ac sapientia majestatem imperii 
decente constituit, et ad securitatem in posterum 
presidiis idoneis firmavit. Imminebat enim in re- 
rum Ocoiduarum curam, cum non ignoraret in- 
hiare rebus novis qui plurimum illic poterant, et 
ad detrectandum obsequium jugumque palam excu- 
tiendumnihil nisicommodam occasionem exspecta- 
re.[ndidem etiam legatos ad Persas misit; partim 
ut illis significaret suam evectionem in imperium, 
qui grata ipsis fuit ob priorem ejus notitiam et 
amicitiam veterem ; partim ut sultani quedam in- 
terius communicarentde modo et causis mutationis 
100 nuper facte,quemillum averterent a metuendo 


φίλῳ ὄντι, αὐτὸς τὴν ταχίστην ὑποστρέψας xal τὸν 
παῖδα παραλαδὼν ὑπὸ πολλῇ τρυφῇ τε xai δορυφο- 
ρίᾳ μεγίστῃ τῆς ἐπὶ τῆς Νικαίας ἥπτετο. Ὡς δ᾽ 
ἐπέστησαν μὴ μελλήσαντες (οὐδὲ γὰρ ἦν ἀμελεῖν 
περὶ τῶν δυτιχῶν σχοπουμένοις), εὐθὺς εὐτρεπίζοντο 
τὰ τῆς ταινιώσεως, ἐλπιζόντων πάντων, ὁ δὴ χαὶ 
συγχείμενον ἦν, [P. 64] ταινιωθῆναι μὲν τὸν νέον 
βασιλικῶς χαὶ πρώτως εὐφημηθῆναι στεφανωθέντα 
χαὶ προχατάγειν τὸν θρίαμύον, ἐχεῖνον δὲ xal τὴν 
ἐχείνου σύζυγον ἐν ὑστέρῳ στεφανωθέντας τῷ πρώ- 
τῳ μεθέψεσθαι χατὰ τὴν βασιλικὴν καὶ συνέθη προ- 
ἔλευσιν. 

ζ΄. "Ὅπως παρελογίσατο τὰς συνθήκας τῆς στεφηφορίας 

9 Ηαλαιολόγος. 

Τὸ δ᾽ ἦν ix πρώτης ἀφετηρίας δόλος xal παρα- 
σπόνδησις, εἰς οἷον ἧξον τέλος, οὐδὲν τὸ παράπαν 
ἀγνοηθὲν τοῖς πολλοῖς, Oi μὲν οὖν ἐν τέλει προ- 
κατελήφθησαν εὖ παθόντες χαὶ εὖ ἔτι τυχεῖν ἐλπί- 
ζοντες" ἐπέδησε γὰρ αὐτῶν τὰς γλώσσας, πλὴν ὀλί- 
γῶν τινῶν τὰ φιλοτιμήματα, xai εἶχον ἡσύχως καθ᾽ 
ὅ τι πραχθείη. Τινὲς δὲ τῶν χαχῶς παθόντων εἰς 
ἄμυναν λογιζόμενοι τὴν τοῦ παιδὸς καταφρόνησιν 
καὶ προσέχαιρον. Ὁ μέντοι γε πατριάρχης ἔτι καὶ 
αὐτὸς ἐν ἐλπίσιν ἦν τοῦ μηδέν τι παραδαθῆναι τῶν 


inde quidquam sinistrum herediTheodori prioris 


imperatoris sibi olim non ignoti,quinetiam amicis- 
simi. His peractis celerrime reversus, assumpto 
secum Joanne puero,cum splendido apparatu pom- 
paque magnifica numerosissimi satellitii Niceeam 
iter intendit. Quo ut pervenerunt, nihil cunctati 
(non enim tempus terere sinebat sollicitudo rerum 
Occiduarum) statim 86 accingere coeperunt ad so- 
lemnem coronationem. In qua eventus ostendit 
frustra speratum ab universis, ut, quemadmodum 
convenerat, priorimperatorio diademate insigni- 
retur et Augustus acclamaretur adolescentulus, 
preiretque cunotis in pompa triumphali, quee tali 
occaBione coronationis imperatorum soletinstitui, 
Paleologus vero et hujus conjux secundo post il- 
lum ordine procederet. 

7. Ut pacta conventa in coronatione transgressus. 

st Palzologus. 

Hoc vero fuit impingere in limen et a pri- 

mis aberrare carceribus per dolum et faderis 


D infractionem ; ex quo fedo principio in quem 


finem proclivis esset prolapsio, nemo fere pru- 
dentium non sentiebat. Verum preoccupati be- 
neflciis et suspensi spebus plerique potentiorum 
tacuerunt: linguas enim omuium, perpaucis ex- 
ceptis, ambitiosa largitiones devinxerent, ut quid- 
vis taciti ferrent. Quidam etiam a parte pueri qua 
non voluerant passi, dulcedinem vindicte quam- 
dam degustabant in depressione filii ejus 8 quo 
se affectos injuria putabant. Quare hoc ipsis ju- 
cundum accidebat, Patriarcha totus incumbens ad 
sperandum quod optabat,rata videlicet pacta con- 
venta in summa rei fore, nihil in his magnopere 


537 


DE MICHAELE PAL/AROLOGO LIB. 1I. 


538 


συγκειμένων, xal οὐδὲν τι προσεξηρεύνα, 'Exsivoc À 16 τῆς γερουσίας τινὲς xai προσηπείλουν κακῶς δρᾷν 


ξ τισι τῶν ἀρχιερέων τὸ σχέμμα χοινωσάμενος, καὶ 
ὡς οὐκ ἄξιον εἴη παιδὶ ὄντι xal τὴν ἡλικίαν ἀτελεῖ 
τὴν τῆς βασιλείας ταινίωσιν προδεδέχθαι καί οἱ 
προυθδεδηχότος ἤδη xxi τὸν βίον χατατετριφότος ἐν 
πράγμασι προηγεῖσθαι iv θριάμδοις xal εὐφημίαις, 
ἐρέῤῥει λαδὼν ὑποσχέσεις, ὡς xai αὐτοὺς ἀξιοῦντας 
ταῦτα χαὶ ὡς δικαίοις προσχειμένους τοῖς λεγομέ- 
vot; ἔχειν καὶ τὸν πατριάρχην συμπείθειν τὰς ἐπὶ 
τῷ παιδὶ ἀνχὀῥήσεις πρὸς τὸ παρὸν ἀναθδάλλεσθαι 
ὡς ἐγχαίρως ταινιωθησομένῳ. Εἵπετο δὲ πάντως 
ἐντεῦθεν, εἰ μὴ βασιλικῶς στέφοιτο, κἀν ταῖς εὐφη- 
μίαις xal πᾶσιν ἑτέροις τοῦ ἤδη ταινιωθέντος χαθ- 
υστερεῖν. Πλὴν σοφιστέον ἔλεγον τὴν ἐγχείρησιν, καὶ 
ἅμα τελουμένων κινητέον τὰ περὶ τούτου. ὅπως μὴ 
χαὶ προαισθόμενος τὸ στέφος δώσων τὰς ταινιώσεις 
ὑπέρθοιτο. 

η΄. Ὅπως ἐστέφθη ὁ Παλαιολόγος xal τὸ παιδίον 

παρεωράθη. 

[P. 65] "Hv ταῦτα, xai ἡ χυρία τῶν ἡμερῶν παρ- 
ἦν, καὶ πάντ᾽ εὐτρεπὴ ἦσαν, xai ἀρχιερεῖς τὰς στο- 
λὰς ἐνδύντες τὰς ἱερὰς πρὸς τὸ τὰ τῆς τελετῆς ἐνερ- 
γεῖν ἑτοίμως εἶχον, καὶ τοὺς βασιλεύοντας περιέμε- 
νον. ᾿Αλλ᾽ εὐθέως χινεῖται τὸ σχέμμα, xxl ταραχὴ 
ἦν, τῶν μὲν ταῦτα, τῶν δ᾽ ἐχεῖνα λεγόντων. Τῶν δέ 


scrutari voluit; unde nec nisi sero quid pararetur 
sensit. Paleologus autem totam Jam ante machinam 
cum quibusdam antistitum 801 sibi magisobnoziis 
composuerat, clam ipsos conveniens, et factu indi- 


gnum absurdumque affirtnans puerulum rationis C 


haud compotem augusto diademate, ceremonia re- 
ligiosissima, celebritate amplissima decoruri, plau- 
gusque et acclamationum primas ferre, ge vero eta- 
tis perfectze virum, tota vita gerendis negotiis maxi- 
mis tritum, asseclam larvati ornamento incongruo 
infantuli traduci regia pompa et plane triumphari. 
Quibus illi se persuasos fassi, spoponderunt da- 
turos operam ut patriarcha coronatione pueri in 
presens supersederet, specie illius in tempus ma- 
gis opportunum differende. Porro consequens hinc 
futurum ut, si puer ea die non ornaretur imperatoria 
corona, in honore acclamationis et cunotus id ge- 
nus auspiciorum ac jurium prerogativis omnino ei 
subjungeretur cui scli ea celebritate diadema im- 
perii augustis ritibus esset impositum. Qeterum 


addebant [utendum arte ac gubernandum arcano D 


consilio negotium, nec prius de tali re hiscendum 
quam jam inchoata communis inaugurationis ce- 
remonia, ne premature quid strueretur sentiens 
is qui diadema erat impositurus, totam solemita- 
tem et ex equo coronationem utriusque differen- 
dam in tempus aliud decerneret. 

8. Ut Palzologus coronatus, puer vero despectus 

ferit. 

His in hunc modum constitutis, adfuit dicta coro- 
nationi dies, cuncta erant ad ceremoniam parata, 
sacris induti vestibus praesules in procinctu religio. 
88 functionis stabant et Augustos exspeclabant, 


τὸ παιδίον xal διαχρᾶσθαι, εἰ ἄλλως πράττεις ἡ 'Ex- 
χλησία βούλοιτο. Λόγοι γοῦν ἐγένοντο, καὶ διεφιλο- 
νείχουν. Ὁ δὲ πατριάρχης ἐν ἀμηχανίᾳ ἦν, καὶ οὐχ 
εἶχεν οἷς προστεθείη, Παρήρχετο d ἡμέρα, xal συμ- 
φωνεῖν οὐχ εἶχον. Μόλις οὖν xai μετὰ τὴν πολλὴν 
διαφιλονεικίαν ol ἀρχιερεῖς πάντες πλήν τινων bmo- 
χλίνουτιν. Ἦσανν δ᾽ οὗτοι ᾿Ανδρόνικος ὁ τῶν Σάρδεων 
xai Μανουὴλ ὁ Θεσσαλονίχης ὁ τοὐπίχλην Ψαρᾶς καὶ 
Δισύπατος. ᾿Αλλ᾽ ὁ τῶν Σάρδεων ἅμα τῷ τὸν πα- 
τριάρχην πεισθῆναι xal αὐτὸς συνεπείθετο, τὰ πολλὰ 
συμδαλομένου τῇ καταθέσει τοῦ τῆς χατὰ τὴν Ὄρε- 
στιάδα ᾿Αδριανουπόλεως Γερμανοῦ, ἔτι δὲ Γρηγο- 
plou τοῦ ᾿Αγκύρας xal τοῦ Μελαγγίων Κωνσταντί- 
νου. Ὁ δὲ γ᾽ Ἐφέσου Νιχηφόρος εὐλαδὴς ὧν ἀνὴρ 
xai τίμιος οὐχ ὑπενόει τὸ ὑπορυττόμενον ὡς ἐν 
ἀπλότητι ζῶν, καὶ εὐθὺς συνυπήγετο. Τοῦτ᾽ ἔπα- 
σχον xai ἄλλοι πολλοι. Ὅ δὲ πατριάρχης ἔγνω μὲν 
ἄπατηθεϊς, οὐκ εἴχε ὃὲ ὅ τι πράττοι πολλῆς τῆς 
ἀνάγχης περιστάσης. Καὶ δὴ καθυπέγραφον μὲν 
οὗτοι τὰ ἐγνωσμένα, τῷ δέ γε Θθεσσαλονίχης οὐδ’ 
ἀχουστὰ ταῦτ᾽ ἦσαν, μηδ᾽ ἄχροις ὠσὶ δέξασθαι χα- 
ταδεχομένῳ ^ τὸν γὰρ τῆς βασιλείας χληρονόμαν 
πρῶτον ἠξίου ἐν πᾶσι γίγνεσθαι. Ὡς δὲ τὸ Μάρπου 
ὑπεμιμνήσχετο, χαὶ πέμπων ὁ βασιλεύων κατωνεί- 


cum ecce inopinatissime proponitur quid Paleolo- 
gus equum censeat. Turbatur statim, et vario 
murmur gliscit, haec quorumdam aliorum alia lo- 
quentium. Audite inter hec mine nonnullorum e 
senatu, vim puero inferendam et vitam adimendam, 
gi obfirmarent animum presules in consilio ejus sic 
10942 immature coronandi. Miscentur sermones, ar- 
descit contentio, estuat patriarcha incertus animi 
quam in partem se adjungant. Preteribat dies, nec 
finis dissensionum erat. gre tandem post multam 
contentionem antistites ad Paleologi desiderium in- 
clinantur omnes, paucis exceptis. Erant hi Andro- 
nicus Sardensis, Manuel Thessalonicensis cogno- 
mento Psaras, et Disypatus. Verum Sardensis, si- 
mul ac patriarche sententia plurium persuasa est, 
et ipse accessit, mullum ad hujus assensum elicien- 
dum conferente Germano Adrianopolis ad Orestia- 
dem episcopo, simul etiam Gregorio Ancyre et 
Constantino Melangiorum. At Nicephorus Ephesi- 
nus, vir pius et honoratus, pre innata simplicitate 
non pervidit quid clam molirentur qui hec move- 
bant, ideoque facile tractus in partes est, quod aliis 
item multis usuvenit. Patriarcham porro fraudem 
fieri non latuit : sed facere aliud nequivit, urgente 
undique insuperabili necessitate. Tamen in omnes 
gubscripserunt decreto communi, solo Thessaloni- 
censi ne mentionem quidem rci, quam iniquissi- 
mam putabat, vel primis admittente auribus. Nam 
imperii heredi praerogativam principatus servan- 
dam in omnibus contendebat. At cum esset ei re- 
vocatum in mentem vocabulum Marpov, quod ipse 
celo missum audierat, et per missos Paleologus 
exprobrasset haud consequenter ipsum agere, qui 


539 


GEORGII PACHYMERJS 


540 


διζεν ὡς αὐτὸς εἴη ὁ προχγγέλλων τὴν βασιλείαν ἐν A προσέμενος, ἀλλ΄ ἐξ ἀνάγχης xal βίᾳ τοῦ συνειδότος" 


ἰδιώταις ἔτι τελοῦντι ζῶντος τοῦ βασιλέως, ἐχεῖνος 
καὶ προσωμολόγει, xal ἕτοιμον ἑαυτὸν παρεῖχε δέ- 
χεσθαί τε καὶ στέργειν, εἴπερ ἐν ἅπασι προηγοῖτο ὁ 
κατὰ κληρονομίαν βασιλεύς. Ὡς δ᾽ ἐχείνῳ παρίστων 
καὶ τὸ παιδίον διερμηνεύοντες χατανεύειν τὸ ται- 
νιωθῆναι μόνον ἐκεῖνον, xai αὐτὸν ἀγαπᾷν, xat δὴ 
ταῦτα πρὸς τὸν ἀρχιερέα ψελλίζον ἔλεγεν ὧς χατα- 
δέχοιτο, εἴ μόνον αὐτὸ ζῴη μηδὲν παθὸν ἔχ τινος 
(P. 66] (πολλοὶ γὰρ καὶ ἠπείλουν προεξανίστασθαι, 
εἰ ἀντέχοιτο, καὶ τὸ Κελτιχὸν πελεχυφόρον περιεστὼς 
ἔτοιμον ἦν xal χατὰ φυλακὴν xal χατ᾽ ἐπίθεσιν 
πράττειν, εἴγ᾽ ὀρισθείη παρὰ τῶν δυναμένων μάλι- 
στα), ὁ ἀρχιερεὺς ὀλίγα τῶν παρὰ τοῦ παιδὸς λεγο. 
μένων φροντίζων ἑνὸς ἦν τοῦ ὑπὲρ ἐχείνου ἀντέχε- 
σῇαι. ᾿Αλλ’ ἀντίσχειν εἰς τέλος οὐχ εἶχε" πολλοὶ 
γὰρ καὶ προσωνείδιζον χαὶ προὐτρέποντο νεμεσῶν- 
τες, εἰ μόνος αὐτὸς ὁμόσε τοσούτοις χωροίη. Τότε 
τοιγαροῦν ὑπογράφει χἀχεῖνος πεισθείς, Hav εἷς 
πιθανὴν δοχοῦσαν παραίτησιν τὸ ὁμοιοτρόπως προσ- 
ἐθετο' τοῦ ὁμοίου γὰρ ἐπὶ χειρίστοις λαμθανομέ- 
νου παρὰ τῷ ποιητῇ, ἐξέφῃνεν ἐχεῖνος ix τούτου τὸ 
ἀναγχαστιχὸν χαὶ χαχότροπον τῆς ὑπογραφῆς, ὡς 
obx ἐν χαλῇ πάντως πίστει xal χάριτι τὴν πρᾶξιν. 


cui alias prwato, regnante adhuc hujus pueri patre, 
imperium pradixisset, nunc tam pertinaciter obsi- 
Sterel necessariam tuende dignitati rem petenti, 
recordari se ille 86 probare, dixit, sed sic demum 
Paleologi honori assentiri, si primas 108 omnium 
ferret qui hsereditario imperaret jure. Tunequi agen- 
tem hao constantia Thessalonicensem circumsta- 
bant,admonuerunt ut mentem adverteret ad inauen- 
tem ipsi pro quo tam pugnaciter certabat puerum, 
et gestu indicantem &qui bonique se consulere ut 
solus Paleologus eoronaretur; quo nihil! 1116 motus 
audivit etiam mox voce balbutiente sibi dicentem 
Joannem, sufficere sibi tunc quidem si tutus viveret 
et securus a vi. Multi enim minabantur se ipsum de 
medio sublaturos, si resisteret; aderatque Celtarum 
secures gestantium cireumstans cohors, ancipiti 
obsequio ad nutum potentiorum parata, vel tueri 
puerum vel tollere, ac facere omnino quidquid jube- 
retur. Sed contemnebat istas quoque ut pueri ez- 
pressas metu voces perstans intrepidus in cepta 
intercessione Thessalonicensis, in uno semper fixus 


Ὃ δὴ τὸ ὁμοῖον ὑπέφηνεν᾽ ὁμοῖος γὰρ πόλεμος xai 
ὁμοῖον γῆρας τῷ ποιητῇ λελέχαται. 

Ἐπεὶ γοῦν τὰ τῆς βασιλείου τελετῆς ἔνυσται xal 
ἔδει χωρεῖν τοὺς στεφθέντας πρὸς τὰ ἀνάχτορα, 
προηγοῦντο μὲν οἱ τὸ στέφος δεξάμενοι, μεθείπετο 
δὲ τὸ παιδίον οὐχ ἐν στέφει βασιλιχῷ, ἀλλ᾽ ἐν μόνῳ 
χεχρυφάλῳ ἡμιτυμδίῳ, λίθοις καὶ μαργάροις χε- 
χοσλη μένῳ. Ἣν δ᾽ ἐχείνῳ μέλον οὐδὲν μὴ νοοῦντι, 
ἕχαστος δὲ τὸ χαθ' ἑαυτὸν σχοπῶν οὐ προσεῖχεν. 
Ἔμελλε δ᾽ αὐτοὺς πάντως dj δίκη εἰς τὸ μετέπειτα 
μετελθεῖν, ὡς ἐγνώχαμεν. 

0, “Ὅπως στεφθεὶς ὁ Μιχαὴλ ὑπεποιεῖτο τοὺς πολ- 
λοὺς χαὶ λόγοις καὶ πράξεσιν, 

Τότε δὲ ἁτημελήτως τὸ παιδίον διάγον πρὸς παι- 
Ὑνίοις, ἦν παιδικοῖς, xai ὁ βασιλεύων ἐν δημηγο- 
ρίαις τῆς ἡμέρας συχνάκις. EIQ' ὕστερον xal προσ- 
φιλοτιμούμενος τοὺς πολλοὺς, κατὰ μέσον σφῶν 
ἐῤῥιπτει καὶ ἀμφοτέραις ἀργύρια. Οἱ 5k προσυλλέ- 
γοντες ἀνύμνουν δῆθεν τὸν εὐεργέτην, παιδίον xai τὰ 
κατ᾽ ἐκεῖνο χαίρειν ἐῶντες, μηδ’ οἵ καχοῦ εἰδότες γε- 
γόνασιν, Ἡ γὰρ κατὰ θατέρου ἐπιδουλὴ [P. 67) τοῦ 
ἑτέρου ἐντεῦθεν ἤρχετο. Τί γοῦν λοιπόν ; ὕγρῶν ὄν- 
ttv ἔτι τῶν γεγραμμένων αὐτοὶ χατημέλουν μὴ ξἰ- 


excusante conscientia; ideoque id similiter se facere 
dixisse, hoc est pessime, quo sensu simile bellum 
et simile senium Homerus dixerit. 

Ut ergo coronationis ceremonia peracta est, et 
procedere in palatium Augustos oportuit, preeive- 
runt qui coronati fuerant Paleologus cum 10.4 con- 
juge, post ipsos puer sine regia corona, sed simpli- 
citer redimitus vitta flmbriata gemmis et margaritis 
ornata. Nec ille id scilicet curabat, per elatem non- 
dum sentiens. Et ne ad istud magnopere presentes 
adverterent, ea causa erat, quod veriti passim quor- 
sum hec vergerent, vertebant pro se quisque cu- 
ras in sese, ac vel in metu vel in spe rerum pro- 
priarum habitabant. Omnes porro macbhinationis 
hujus insidiose participes divina deinde, ut cogno- 
vimus, suo tempore ultio excepit. 

9. Ut coronatus Michael multitudinem delinierit 

verbis et factis. 

Tunc vero securam vitam puer degens totus in 
ludicris et illius etatis remissionibus erat. Impera- 
tor sepius in die ad concionem dicebat, subinde- 


eo quod dixerat. Verum persistere ad extremum ἢ que, ut peroraverat, deliniende causa multitudinis, 


non valuit: coortus enim est clamor in eum pluri- 
morum certatim qua monentium qua increpantium, 
ecquid puderet unum tot et talibus viris coram in 
08 obsistere adversumque niti? Victus igitur deni- 
que subscripsit, sed iis verbis quz recte intelligen- 
tibus exortam manui subscriptionem, non animo 
sontentiam indicarent : adscripsit enim similiter se 
assenliri, memor apud poetam simile ad pessimi 
significationem trahi. Quare sic innuebat se co- 
actum extrema necessitate, contra mentem, ut bo- 
num approbasse visum, quod malum judicabat, 
reclamante persuasione animi ac vim incluctabilem 


argenteos utraque manu in medium conferti populi 
jactabat. Illi certatim colligentes laudibus videlicet 
tollebant beneficum largitorem, puerum et res 
ejus valere jubebant, ignari quidem quo malorum 
devenissent. Nam initia hzc erant insidiarum alte- 
rius Augustorum in alterum. Populus autem obli- 
tus tam cito jurat in primum insidiarum machi- 
natorem ,ultionis, adhuc udis ex recenti scriptura 
tabulis feederis inter Augustos sacramento firmati, 
tam longe aberat a stringendo gladio in auctorem 
injurie, ut ipsi effusissime applauderet. In ordine 
ecelesiastico clerus quidem in pari cum populo 


πα΄," 


5411 


qoc κατὰ τὰ ὁμωμοσμένα κινεῖν, Εἰ δὲ τῆς 'ExxÀn- À 


σίας xBv ὁ κλῆρος ἡμέλει, ἀ..λ' οἵ ye τὸ ἀρχιερατικὸν 
ἀξίωμα φέροντες, τί μὴ ἔχοντες ἀμύνειν, τὸν λαὸν 
οὕτω κχατενεπέδουν φρικώδεσιν ὅρχοις ὥστ᾽ ἐξ ἀνάγ- 
χης ἕν τῶν δύο τούτοις ἐπισυμύαίνειν, ἢ ἐμφυλίοις 
ἐνδιδόναι πολέμοις χαὶ σφάττεσθαι, ἢ μὴν τὰ μέγι- 
στα εἰς Θεὸν ἁμαρτάνειν ἐπιορχοῦντας. ᾿Αλλ᾽ ὡς 
ἔοικε, τὸ παρὰ πολλοῖς ὁμνούμενον ἀληθὲς, ὡς τὸ 
μέλλον γενέσθαι ἀντιπράττει xal τῷ φρονεῖν. "Exsi- 
νος τοίνυν μεθὸ καὶ δημηγορήσειε, χοντοῖς καὶ 
σφαίραις τοῖς ἄρχουσι συνιππάζετό τε καὶ συνέπαι- 
ζε, καὶ τρυφὴ ἦν τοῖς βλέπουσι τὰ πραττόμενα. Εἷς 


᾿ πόσον δὲ τὸ πλῆθος δημηγορῶν εἴς ἄνεσιν ἔτρεπε 


xx! σφιν γρηστὰς τὰς ἐλπίδας ὑπέτεινεν ὡς χαλῶς 
εἰς τοὐπιὸν βιώσουσιν, ὥστε xal χαρίτων ἀρχαίων 
πολιτικῶν ὑπεμίμνησχεν ἐλευθερίας φερουσῶν σύμ- 
6oXov. σαν δ᾽ ἐκεῖναι προσχλώθειν τὰς γενειάδας 
πέχοντας xal χαίρειν ἀνέδην' xal τινες προσέχλω- 
θον δίχα, καὶ σφᾶς ἑώρων ἐγὼ γαννυμένους ὅτι 
τοῦτο χελεύει ὁ βασιλεὺς, τὴν ἐπὶ τῶν πραγμάτων 
εὐμάρειαν ὑπισχνούμενος. σαν δέ τινες οὐχ οἷδ᾽ 
ὁπόθεν τῶν μελλόντων προφοιδασταὶ, xal κλώθειν 
προσέταττον χαίρουσι τοῖς ἐλπιζομένοις, ὡς συροῦσι 
λυπουμένοις τοῖς πραττομένοις, εἶ πεινῴῷεν ἑσύστε- 
ρον. Οἱ δ᾽ ὡς εἰκαίως λεγομένοις οὐ προσεῖχον, ἀλλὰ 


dissimulatione ac rerum que attentabantur negli- 
gentia versabalur : episcopi autem non habentes 
aliud quo puerum defenderent aut ejus violati sce- 
lus ulciscerentur, insistebant adigendo populo in 
nova et diris imprecationibus tremenda juramenta 
preestandi quod promiserat. Ex quo alterum duorum 
necessario secuturum erat, nempe ut aut civili 


bello temere suscepto sese trucidandos armatis . 


objicerent,aut inexpiabili se flagitio perjurii apud 
Deum obligarent. Sed verum est vulgare dictum, 
quod 1805 omnino futurum est nulla posse pru- 
dentia preverti. Ceterum Paleologus post illas 
conciones contis et pila colludens cum principibus, 
ludicra equestria magna spectantium voluptate 
decurrebat. Porro istis concionibus tantum bone 
spei letitieque popularibus animis injecerat, ut 
quasi certi durature felicitatis vitam sibi omnl 
prosperitate cumulatam in posterum augurarentur, 
et passim familiari gratulatione quedam ex anti- 


DE MICHAELE PAL/ZROLOGO LIB. II. 


542 


τῶν ἀγαθῶν ἦσαν ἐλπίδων, χἂν φόδους τις λέγοι. 
Εἰ γοῦν ἀληθῆ τὰ φοιδάσματα, ἔδειξεν ὁ καιρὸς, καὶ 
ἡμεῖς χατὰ τόπον ἐροῦμεν, μηδὲν προσθέντες εἷς τὴν 
τῆς ἀληθείας σύστασιν, Τότε τοίνυν ἐφ᾽ ἡμέραις 
τισὶ διατρίψας χατὰ τὴν Νίκαιαν, ἐπεὶ παλινοόστεϊν ἔδει 
ποὸς Νύμφαιον, τῷ πατριἄᾶρχῃ συνταξάμενος, xal τὸ 
παιδίον παραλαδὼν ὁ κηδεύειν ὑποσχὼν ἑαυτὸν, ἕξεισιν 
ἅμα τοῖς ἐν τέλει καὶ τῷ στρατῷ. 

(. Ὅπως ὑποστραφεὶς εἷς Νύμφαιον μετὰ τοῦ παιδὸς 

πρέσδεις ἐδέχετο πανταχόθεν. 

[P. 68] Καὶ ὁ μὲν χαταλαθὼν τὸ Νύμφαιον lltp- 
σῶν μὲν ἐδέχετο πρέσδεις xal δῶρα, καὶ τῷ σουλ- 
τὰν χαταιγιζομένῳ ἔχ παλιῤῥοίας πραγμάτων ὑπισ- 
χνεῖτο προσχωρήσαντά οἱ ὑπτίαις δέχεσθαι ταῖς 
χερσὶ xal εἰς καιρὸν πέμπειν αὖθις μετ᾽ ἀσφαλείας 
τῶν πραγμάτων ἡσυχασθέντων, Ὁ γὰρ Μελὴχ mpos- 
χεχωρήχει, καὶ δέος ἦν τῷ σουλτὰν μήπως ἐχεῖνος 
ἐπανήξῃ μεθ᾽ ἱκανῆς, xal ὅσην οὐχ ἦν ὑποστῆναι, 
δυνάμεως, ᾿Εγγύας δ᾽ ἐδίδου τοῦ μὴ φοῦὔεῖσβαι τὴν 
πάλαι συνήθειαν ᾿Επρεσδεύοντο δὲ πρὸς ἐκεῖνον xal 
οἱ κατὰ τὴν μεγαλόπολιν ᾿Ιταλοὶ, xai ἀναχωχὴν 
ἐδίδου τῇ πρὸς ἐκείνους μάγῃ, ὡς καὶ μετ᾽ ὀλίγον 
κραταιότερον σπεισόμενος σφίσιν, εἰ προτενοῦντός 
τινα ἐκπληροῖεν. Πλὴν καὶ τοὺς πρέσδεις Ῥωμαίους 
καὶ ἐκ 'Popalov ὄντας ὡς εἶχέ μετεχειρίζετο, καὶ 


licet pilos malarum pre gaudio sperate durationis 
hujus prosperi rerum status, postea illos vulsuri 
pie impatientia sevissime, que vobis fauces oppri- 
met, famis, » illi ludibundi nec attendere dignati 
tanquam anilia garrientes aspernabantur. Quee ta- 
men an ex vano jactareatur, eventus declaravit; et 
nos In loco dicemus, nihil adjungentes veritati. 
Tunc igitur Paleologus aliquot diebus per huno 
modum Nice transactis, ubi opportunum visum 
est redire Nympheum, salutato patriarcha et as- 
sumpto puero, ac renovatis promissis ejus paterne 
curandi, profectus est prinia nobilitate et exercitu 
comitantibus. 
10. Ut Palzologus reversus cum puero Nympheum 
undecunque legatos exceperit. 

Simul vero 1096 Nymphaum pervenit, Persarum 
legatos 'audivit οἱ accepit dona; sultanoque rebus 
retro lapsis periclitanti promisit seillum, si ad sese 
veniret, obviis ulnis excepturum, et ubi delonuisset 


qua memoria facete urbanitatis, libertatis omen [) ejus domestica tem pestas, securum ad sua remissu- 


babentia, dicta retractarent frequentarentque ser- 
monibus. Erant autem ea, licere nuno pilos barbe 
mulcere, pectere digitisqae torquendo crispare fas 
otiumque esse, utique profuse gaudentibus, Nec se- 
cus vulgo factitabant gestiente quadam alacritate, 
innatos genis pilos nonnulli bifariam discriminan- 
tes. Et memini me videre sic agentes exsultatione 
ingenti, et addentes sio jubere imperatorem, dum 
tam beata rebus otia tum praestaret, tum in poste- 
rum polliceretur, frustraobstrepenteinsanisgaudiis 
morosa tristitia vatam ominosorum, nescio unde 
hausta divinandi flducia mala denuntiantium, quo- 
rum has inter inauspicatissimas voces : « Vibrate 


rum. Causa timendi sultano fuerat quod audiebat 
Molecum adventare, verebaturque ne tantas secum 
ac tales copias duceret, quibus ipse sustinendis 
haud par esset. Pignus porro flducice erga Paleolo- 
gum sultano erat amicitia inter eos mutuis offlciis 
contracta cultaque, quo tempore in Perside simul 
fuerant. Venit eodem ad eumdem legatio magna in 
urbe degentium Italorum,quibus inducias concessit 
belli quod in eos gerebatur, pollicens firmius se 
mox et plenius cum ipsis foedus initurum, si qua- 
dam in antecessum, que propositurum se aiebat, 
exsequerentur. Ceterum ipsos legatos, utpote Ro- 
manos et ex lomanis ortos, quam potuit liberalie- 


543 


xal χρυσοθουλλείοις λόγοις χατησφαλ ίζετο τὰ διδό- 
μενα. Κἀντεῦθεν προσεφέρετο ὡς ἰδίοις, καὶ πεῖραν 
διδοὺς xai λαμόάνων ἀνήρτα τὰ τῶν σπονδῶν, προσ- 
δοχῶν τι μεῖζον ἐξ ὧν ἐμάνθανε τοῖς πρέσδεσιν ὁμι- 
λῶν. Τοῖς δὲ δυτιχοῖς προσετετήκει. Ὅθεν xal τὸν 
οἰχεῖον ἀδελφὸν ᾿Ιωάννην, μέγαν ἔτι δομέστικον ὄντα, 
σύναμα πλείσταις δυνάμεσι πέμπει. 

ια΄, Ὅπως ὁ τοῦ βασιλέως αὐτάδελφος ᾿Ιωάννης τὰ 

ἀξιώματα ἐλάμθανε. 

Ὅς τοῖς δυτιχοῖς ἐπιστὰς φοδερὸν ἔδοξε πνέειν 
ἐχείνοις, ἅμα μὲν τῷ θερμῷ τῆς νεότητος, ἅμα δὲ 
καὶ τῷ περὶ ἐχεῖνον στρατεύματι χουφιζόμενος, καὶ 
ἀπτέρῳ τάχει αἱμεῖ μὲν τὸ περὶ τὰ Κάνινα φρούριον» 
αἱρεὶ δὲ xal τὸ περὶ τὰ Βελλάγραδα καὶ Πόλογον 
καὶ Κολώνειαν, χειροῦται δὲ xal Καστορίαν καὶ Π1ε- 
λαγονίαν καὶ Δούρας Τζέρνικόν τε xai Διάδολιν xol 
Πρίλαπον Βοδεεινά τε xat. Βόστρον, [P. 60] ἔλλιμνον 
νῆσον, Πέτραν Πρέσπαν τε καὶ Στερίδολα xal 'Aypi- 
δαν καὶ τὰ ᾿Ιλλυριῶν ὀχυρώματα, καὶ ἕως Δυῤῥα- 
χίου φθάνει τὸ δόρυ χινῶν. Προσδάλλει δὲ καὶ Ἡάτρᾳ 
xal Toon, καὶ τὰ κύχλῳ κατὰ συνθήχας χρατήσας, 
καὶ ἀμαχεὶ τὰ πλεῖστα, εἰς φόδον μέγαν χαθίστησι 
τὸν δεσπότην xxi ἐν στενῷ κομιδῆ. Τότε καὶ ἐγγίονος 
ἀξιῶν τύχης αὐτὸν ὁ κρατῶν, πέμψας τὰ σύμθολα, 
σεδαστοχράτορα καθίστα. 


sime tractavit. Εἰ cum adhuc in urbe nihil haberet, 
tamen que in ea sibi ab ipso petierunt Jam tum 
concessit, traditurum se promittens, si unquam 
urbem recuperaret; idque diplomatibus aurea bulla 
munitis sanxit. Deincepsque sic cum iis velut cum 
suis egit, οἱ experimenta mutue fiducie dans vicis- 
sim et accipiens suspendit conclusionem foederis, 
exspectans aliquid majus ex his que legatorum 
sermone didicerat. Occiduarum porro rerum solli- 
citudo illum penitus urebat; quare illuc proprium 
fratrem Joannem, magnum tum adhuc domesti- 
cum, cum plerisque copiarum destinat. 
11. Ut imperatoris frater Jonnnes ad dignitates sil 
promotus. 

Is ad Occiduum delatus limitem magnis ibi spi- 
ritibus rem gerens terrorem sui per illos late 
populos ingentem sparsit. Fiduciam audendi ju- 
veni dabat et fervor etatis, et copiarum 107 qui- 
bus erat succinctus optimarum robur et numerus. 
Cepit ergo mira celeritate arcem ad Canina, arcem 
alia ad Bellagrada sitas, preterea Pologum et Co- 
loneam; subegit Castoriam, Pelagoniam, Duros, 
Tzernicum quoque et Diabolin et Prilapum, Do- 


GRORGII PACHYMERJE 
μηδὲν ἔχων ἐν τῇ πόλει ζητούντων ἐδίδου εἰ ἕξει, A ιβ΄. 


D 


deena item et Bostrum insulam in lacu, Petram, . 


Prespam, Steridola, Achridam et Illyriorum mu- 
nitiones, Dyrrhachium usque armata progressus 
manu. Aggressus eliam Paltram ct 'riccen, et 
cunctis per circuitum deditione potitua, olerisque 
sine admota vi solo terrore debellatis, maximum 
incussit metum dominanti illic despote, et in 
arctas illum angustias contrusit. Quibus Paloolo- 
gus cognitis, tam strenuum fratrem dignum ratus 
qui suo ipsius principali fastigio propius admo- 


944 


"Oro; Μιχαὴλ ὁ δεσπότης στενοχωρη θεὶς 
πίμπει τὴν σύζυγον xxl τὸν υἱὸν παρὰ τὸν 
βασιλέα. 


Ὃ δέγε Μιχαὴλ, μεθὸ συγχρησαμένου ταῖς ὑπὸ 
τοῦ γαμόροῦ Μαφρὲ συμμαχίαις τὰ κατὰ τὸν Katsa- 
ΟΣ συνέδη περὶ ὧν μοι προανετάχθη νοῦν λαδὼν 
ἀλούσης τῆς πόλεως πέμπει πρὸς βασιλέα τήν τε 
σύζυγον Θεοδώραν xai ᾿Ιωάννην τὸν παῖδα, ἐκείνην 
μὲν τὰς εἰρηνικὰς πρεσδεύσουσαν, τὸν δ᾽ υἱὸν ἐσό- 
μενον ὅμηρον, πλὴν ἐς διηνεχὲς, ἐφ΄ ὅσον ζῴη, ἀξό- 
μενον xal τὴν συνοιχήσουσαν προσηχόντως, ἦν δὴ 
καὶ δώσει ὁ βασιλεύς. Τότε γοῦν ἐχεῖνος διὰ τάχους 
καταστρεψάμενος τἀκεῖ ἀρεϊκῶς ἡγωνισμένος, μᾶλ- 
λον δὲ xai χαταστήσας, φρουροὺς ἐμδαλὼν xai φυ- 
λαχὰς ἐπιστήσας ἐπανέζευξε μετὰ λαμπρῶν καὶ πε- 
ριφανῶν τῶν τροπαίων, xal λείαν οὐχ ὀλίγην περι- 
δαλόμενος. 'O μὲν οὖν βασιλεὺς ἐχεῖνον, σὺν ἐκείνῳ 
δὲ xal πολλοὺς ἀλλους μεγίσταις δωρούμενος ταῖς 
ἀξίαις. 


ιγ΄. μεγιστᾶνας ἀξιώμασιν 


χρατῶν . 


"One τοὺς ἐτίμα ὁ 

Τὸν μὲν οὖν Ἰωάννην δεσπότην ἐγκαθιστᾷ, αἱ δέ γε 
πράξεις ἐκείνου καὶ μέγαν ἐφήμιζον, θάτερον δὲ τῶν 
ἀδελφῶν Κωνσταντῖνον σεδαστοχράτορα μετὰ Ἑαί- 
σαρας" [P. 70] ἅμα γὰρ τὸν ᾿Ιωάννην σεδαστοχρά- 


veretur, illum 'sebastocratorem missis ejus pre- 
celse dignitatis insignibus creavit. 

12. Ut Michael despota in arcto posilus comjugem 

et filium ad «mperatorem miserit. 

Ceterum Michael post ea que ipsi uso auxilia- 
ribus copiis ἃ Manfredo ejus genero submissis 
adversus Cesarem successerant, de quibus antes 
diximus, ad saniora tandem consilia inclinans 
animum, ubi deinde audivit urbem imperatoris 
potestati redditam misit ad ipsum conjugem Theo- 
doram et filium Joannem, illam ut de pace viri 
cum imperatore conveniret, huno obsidis loco 
mansurum in omne deinceps tempus in Augusti 
comitatu, et uxorem ibi ducturum, quamcunque 
ipsi dare imperator dignaretur. Sed heo postea. 
unc porro Joanncs Augusti frater domita brevis- 
simo tempore tota illa regione, bello magno for- 
tissime felicissimeque ac simul veiecissime con- 
fecto, qua victoria rempublicam illis partibus la- 
bantem egregie restituit, presidia ubi opus erat 
collocans, idoneos virtute numero quesitis con- 
servandis custodes apponens. Post que tropeis 
erectis illustribus, 108 spoliis et preda dives 
opima domum reversus est. Ample illum, ut erat 
meritus, honoravit imperator, et multos alios qui 
cum eo fuerant, maximis ipsos dignitatibus re- 
munerans. 

13, Ut. proceres dignitatibus imperator honora- 

cerit. 

Ipsum quippe Joannem constituit despotam, cui 
titulo ree ejus geste magni cognomen adjunxerunt. 
Alterum verum [íratrum Constantinum sebasto- 
cratorem post Cesarem creavit : simul enim Joan- 


" "Ua τὸ .9 


549 


DE MICHAELB PAL/EOLOGO LIB. II. 


540 


τορα xai Καίσαρα ἀπεδείχνυ. Τὸν δὲ γε πενθερὸν τοῦ A ταδέλφης υἱοὺς, νέους ὄντας ὑπερηγάπα xai ἐντὸς 


δεσπότου τὸν Τορνίχιον Κωνσταντῖνον ἐχ μεγάλου 
πριμικηρίου σεδαστοχράτορα xal αὐτὸν καθίστησι, 
πλὴν οὐ κατὰ τὸν πρῶτον καὶ ἀδελφίν " ἐχεῖνον γὰρ 
καὶ βασιλικοῖς ἀετοῖς κατὰ τὸ σύνηθες ἐμεγάλυνε, 
τοῦτον δὲ δίχα κῶν συμδόλων ἐκείνων ἐν μόνοις τοῖς 
κυανοῖς σεδαστοχράτορα ἔγραφεν. Ἐξεδίδου δὲ καὶ 
τὴν αὐτοῦ θυγατέρα τὴν μετὰ τὴν προτέραν, ἦν Ó 
δεσπότης εἶχε, τῷ τοῦ δεσπότου υἱῷ dx δύσεως 
Ἰωάννῃ, ὃν καὶ ὡς ὅμηρον πεμφθῆναι τῷ βασιλεῖ 
παρὰ τοῦ πατρὸς ὁ λόγος προέγραφεν. ᾿Αλέξιον δὲ 
τὸν Στρατηγόπουλον γέροντα προὐδάλετο Καίσαρα. 
Τὸν δὲ γέροντα Λάσχαριν τὸν τοῦ Τζαμαντούρου 
ἀδελφὸν (αὐτὸς γὰρ ὑπέδυ τὸν μοναχὸν) μέγαν δοῦκα 
ἐφήμιζεν. Ἰωάννην τε τὸν 'PaobÀ υἱὸν τοῦ πρωτο- 
δεστιαρίου Ῥαοὺλ, καὶ τὸν τοῦ πηρωθέντος Φιλῆ 
υἱὸν ᾿Αλέξιον, τὸν μὲν τῇ τοῦ πρωτοδεστιαρίου Μου- 
ζάλωνος, πρὸ μικροῦ χηρωθείσῃ τρόπον ὃς εἴρηται, 
Θεοδώρφᾳ, ἀδελφ'δῇ αὐτοῦ γε οὔσῃ, Εὐλογίας ἐκ Καν- 
ταχουζηνοῦ θυγατρὶ "fc αὐτοῦ αὐταδέλης, εἷς ya- 
pov συναρμόσας πρωτοδεστιάριον ἀποχαρθίστησι, τὸν 
δὲ εἰς ἕν λέχος τῇ αὐταδέλφῃ ταύτης Μαρίᾳ συναγα- 
γὼν μέγαν δομέστικον ἀποδείχνυσι. Τὴν δὲ ἐκ θατέ- 
ρᾶς τῶν αὐταδέλφων αὐτοῦ Μάρθας γεννηθεῖσαν Θεο- 
δώραν, ἣν καὶ ὁ Καδαλλάριος Βασίλειος εἶχε, δια- 
ζεύξας ἐκεῖνον αὐτῆς τῆς αὐταδέλφης δεηθείσης διὰ 
τὰ συμθάντα οἱ παρὰ τὴν ἑαυτοῦ αἰτίαν, τῷ Βαλα 
νειδιώτῃ ἐχδίδωσιν, ὃν καὶ μέγαν στρατοπεδάρχην 
τιμᾷ. Τοὺς δὲ ταύτης αὐταδέλφους, Μάρθας τῆς αὐὖ- 


nem sebastocratorem et Cesarem declaraverat. (Σ 


Socerum autem despoante, Tornicium Consttinum 
ex magno primicerio sebastocratorem fecit, sed 
eum aliqua a Cesare differentia : nam fratrem isto 
&fficiens honore imperatoriis quoque de more squi- 
lisinsigniverat, hunc vero sine illis symbolis in 
solis ceruleis sebastocratorem scripsit. Collocavit 
autom Tornicii filiam secundogenitam, sororem 
uxoris despote sui íratris, Joanni filio despote 
Occidentis, quem obsidem imperatori & parte mis- 
sum paulo ante diximus. Senem porro Alexium 
Strategopulum creavit Cesarem ; et senem Basca- 
rim Tzamanturi fratrem (hic enim monachi vestem 
induerat) magnum ducem appellavit.Josnnem vero 
Raulem, protovestiarii Raulis Filium, protovestia- 
rium creavit, conjunctaei matrimonio viduas proto- 
vestiarii Muzalonis nuper occisi quo modo narravi- 
mus. Hec autem vidua, nomine Theodora, neptis 
erat imperatoris Paleologi, ejus sororis Eulogie ex 
Cantacuzeno filio. Cujus Eulogie flliam alteram, 
germanam Theodore, Mariam, nuptiis copulavit 
109 Alexio, Phile qui excecatus fuerat filio, quem 
et magnum domesticum declaravit. Aliam preterea 
TTheodoram ex altera sorore su& Martha genitam, 
quam Basilius Gaballarius duxerat, ab eoadjunetam 
rogatu germans propter ea qu:& ipsi Martha ejus 
causa contigerant, uxorem dedit Balanidiote, quem 
magni stratopedarche honore decoravit. Hujus 
Theodore fratres quoque, Marthe sororis sue 


τῶν βασιλείων εἶχεν ἐχτρεφομένους (Μιχαὴλ δ᾽ ἦσαν 
xal ᾿Ανδρόνιχος xal γε ᾿Ιωάννης αὐτοῖς τὰ ὀνόμα- 
τα), ὡς καὶ πολλῷ ὕστερον καὶ τὸν ἐκ δύσεως Πα- 
λαιολόγον ᾿Ανδρόνιχον, ὃν καὶ ἐξάδελφον ἔγραφε, 
συναναθᾶντα τῷ δεσπότῃ σύναμα xal ἄλλοις πολλοῖς 
δυτικοῖς ἄρχουσι συνοικίσας τῇ τοῦ Ῥαοὺλ θυγατρὶ, 
χεχηρωμένῃ οὔσῃ καὶ ταύτῃ τοῦ ᾿Ανδρονίχου Μου- 
ζάλωνος, ὃν καὶ μέγαν δομέστικον ἀνεγράφομεν, 
πρωτοστράτορα ἀποδείχνυσι. Τότε δ᾽ ἐπὶ τῷ ἀξιώ- 
ματι τούτῳ τὸν Φιλανθρωπηνὸν ᾿Αλέξιον ἐγκαθίστα, 
Τὸν δὲ τῆς πενθερᾶς αὐτοῦ αὐτάδελφον "Αγγελον 
μέγαν ποιεῖ πριμιχήριον, πρωτοσεδθαστὸν δὲ τὸν 
Νοστόγγον Μιχαὴλ xai μυστιχὸν τὸν Παλαιολόγον 
Μιχαὴλ, οὖς καὶ αὐτανεψίους ἐλέγομεν εἶναι χατὰ 
γένος τῷ βασιλεῖ (P. 71]: Γλλλους τε πολλοὺς τῶν 
ἀρχόντων τοῖς ὀφφικίοις προσανεδίδαζεν, ὡς xal 
τὸν λογοθέτην τῶν ἀγελῶν ᾿Αγιοθεοδωρίτην λογοθέ- 
τὴν τῶν οἰχειαχῶν ἐπαναδιδάζων ἐχάλει, καὶ Μιχαὴλ 
τὸν Κακὸν πρωτασηχρῆτις ἀναδείξας εὐγενεῖ συνήρ- 
μοττε χόρῃ ἐκ τοῦ τῶν Φιλανθρωπηνῶν γένους, xai 
ἁπλῶς πολὺς ἦν τοὺς ἄρχοντας δεξιούμε:ος. 


δ΄. Ὅπως διὰ σπουδῆς εἶχεν ὁ βασιλεὺς τὸ τὴν πόλιν 
ἑλεῖν, καὶ ὅπως Σηλυύρίαν εἷλεν, 


"Hv οὖν αὐτῷ διὰ σπουδῆς μεγίστης xal τὴν πόλιν 
ἑλεῖν, xal προσηνάγκαζε τρόπους ἐφευρίσχων μά- 
χης πρὸς ᾿Ιταλοὺς, xal τὰ χύχλῳ ταύτης mpobxata- 
λαθεῖν ἠπείγετο, ᾿Επεὶ δὲ καὶ ἔτι map! Ἰταλῶν 4 


filios, adhuc adolescentulos, caros in primis habuit 
et apud 86 regie curavit educari. Nomina horum 
erant Michael Andronicus et Joannes. Similiter 
(quamquam hoc multo posterius) Androuicum alium 
Paleologum ez Occidente, quem et patruelem scri- 
psit, quicum despotaet aliis multis tractusOccidui 
principibus ad se ascenderat, collocata ei vidua 
Andronici Muzalonis, quem magnum domesticum 
fuisse jam scripsimus, protostrutorem creavit, 


- eodem tempore collegam ei simili dignitatis appel- 


latione tribuens Alexium Philanthropenum. Socrus 
autem ipsius fratrem Angelum, magnum facit primi- 
cerium, protosebastum vero Nostongum Michaelem 
et mysticum Paleologum Michaelem, quos ex genere 
consobrinos imperatori fuisse diximus. Pari modo 
multos aliosex principibus ad officia promovit. uti 
logothetam agelarum llagiotheodoriten, quem logo- 
thetam domesticorum constituit; et Michaelem 
cognomento Malum, primum a secretis antea crea- 
tum, 189 nobili virginiconjunxit e Philanthrope- 
norum stirpe. Denique multus erat in demerendis 
ac sibi conciliandis primaris viriis familiisque. 
14. Ut. imperator studium adhibuerit ad recuperan 
dam urbem; et ut. Selybriam ceperit. 7 
Item porro incumbebat omni studio in curam 
recuperanda urbis. Itaque invento pratextu belli 
contra Italos, loca Constantinopoli undecunque per 
circuitum vicinapreoccupare contendebet. Et quo- 
niam Selybria tunc adhuc erat in potestate Italo- 


947 


GEORGII PACHYMERJAE 


548 


Σηλυύρία κατείχετο, πέμψας αἱρεῖ κατὰ χράτος xal Α πρὸς ἐχείνους — xáxetvot πῤὸς τούτους, καὶ τρόπον 


τῶν Ῥωμαίων ποιεῖται τὴν πόλιν ἀχονιτί. Ἔτι τε 
προσεχώρουν ἐγγύτερον οἱ ἡμέτεροι, καὶ τὰ ἔξω τῆς 
πόλεως ἐν χερσὶν εἶχον πλὴν ᾿Αφαμείας ἴσχυροῦ 
φρουρίου χατεχομένου τοῖς ᾿Ιταλοῖς, Ἦσαν δὲ τινες 
χατοιχοῦντες ἀπὸ Χρυσείας τε xal ἐπέχεινα, ἀνέ- 
τους τὰς γνώμας ἔχοντες εἴτε πρὸς Ρωμαίους εἴτε 
πρὸς Ἰταλοὺς ἐθέλοίεν ἀποκλίνειν, τῶν μὲν Ῥω- 
μαίων προσχειμένων αὐτοῖς οὖσι Ρωμαίοις, τῶν δ᾽ 
᾿καλῶν φυλακὴν dx τούτων πιστευόντων ἔχειν διὰ 
τὸ πρὸς αὐτοὺς σύνηθες * οὐ γὰρ ἦν ἑτέροις πι- 
στεύειν. Τὸ δὲ καὶ τοὺς κατοικοῦντας ἐχδιῶξαι, μὴ 
xal χίνδυνος ix τῆς ἐρημίας προσέσται. "Hoav γοῦν 
μεταξὺ Ῥωμαίων καὶ Ἰταλῶν, καὶ διὰ τοῦτο ἐχέ- 
χληντὸ xal θεληματάριοι, τὴν ἔξω τῆς πόλεως γὴν 
καρπιζόμενοι, διαζῶντες ἐχεῖθεν xal map! ἀμφοτί- 
pov εἷς ἄνεσιν μένοντες, χρῃζόντων ἑχατέρων τῆς 
ἔχείνων ἀγάπης, ὡς ἄν γε μὴ βλάπτοιντο. Δῆλοι γὰρ 
ἦσαν διὰ μίσους τοὺς οὐχ οἰχείους ἕξοντες * ἦν γὰρ 
καὶ τοὺς ᾿Ιταλοὺς ix τοῦ ἀναχωρεῖν ἐκεῖθεν ἐχείνους 
βλάπτεσθαι ἐρημωθέντος τοῦ τόπου, καὶ τοὺς 'Po- 
μαίους, εἰ ἐγχειροῖεν ἐπί τι, μὴ ὅπως γε συνεργεῖ- 
σθαι, ἀλλὰ καὶ κατὰ χρἄᾶτος εἴργεσθαι παρ’ αὐτῶν 
διὰ τὸ πρὸς ἐχείνους μῖσος χαθαρῶς προσχειμένων 
τοῖς Ἰταλοῖς. Μετὰ γοῦν τὴν τῆς Σηλυύρίας ἅλωσιν 
οὐδὲν ἦν μέσον αὐτῶν τε καὶ τῶν ἡμετέρων, ἀλλ’ εἰ 
που συντύχοιεν ἀλλήλοις, φιλιχῶς εἶχον αὐτοί τε 


rum, missis copiis primo eam incursu cepit et fa- 
cile adjecit ditioni Romanorum. Propius etiam ad- 
moventes sese urbi nostri suburbana occuparunt, 
excepta Aphamea,munitione valido Italorum presi- 
dio defensa. Erantautem terre illius inquilini qui- 
dam ἃ Chrysea et locis ulterioribus profecti liberi 
homines etsui juris, anticipitiquein Romanos atque 
Italos favore, et ad alterutros prout libuerat incli- 
nare soliti, Romanis in ipsos upote Romanos na- 
turali caritate propendentibus, Italis gentis sibi ad 
tutelam finium perutilis demereri studiaconantibus 
consuetudine commercii utrinque questuosi com- 
modique. Non enim alios habebant quibus fide- 
rent; et si hos expellerent unioos suburbani terri- 
torii colonos, deserie ipsis inculteque regiones vi- 
ctum negarent. Cum ergo inter Romanos et Italos 
.neutrarum essent parium, Thelematarii (quasi 
diceres voluntarii) vocabantur, quod, ut dixi, ad 


quos volebant impune propenderent, campos urbi D 


vicinos colentes indeque viventes, neo Latinis ipsos 
neo Romanis infestantibus, quod eorum opera el 
benevolentia pariter utrique indigerent.Nam utroa- 
vis ob acceptas injurias odissent, afficere damno 
poterant, Italos quidem recedendo inde, el desola- 
tig incullisque relinquendis, unde victus partem 
maximam 1118 habebant, terris, Romanos vero 
ulciscendo, si irritarentur, el manu armata perse- 
quendo ;inquam partem erant per sese proniores, 
usu et instituto vitee palam incumbentes in favorem 
Italorum et a Romanisabhorrentes. Hi postequam 
capta est Selybria, nihi) jam habebant inter ipsos et 


μάχης οὐδέτεροι θατέρους ἐσχύλευον. ᾿Εδόχει γοῦν 
τῷ βασιλεῖ δι᾽ “Ἑλλησπόντου περαιωθέντα τὴν Σηλυ. 
ρίαν ἄρτι ἁλοῦσαν καταλαδεῖν, καὶ τὰ περὶ [P. 72] 
τοῦ πῶς ἂν ἡ πόλις Ρωμαίοις ἄλῴη bt χαθήμενον- 
πραγματεύεσθαι, λλὰ τὸ περὶ τὴν 'ExxAnciay 
συμδὰν οὐχ εἴα τοῦτον διαπερᾷν. 


) 


t^. Ὅπως ὁ πατριάῤχης ᾿Αρσένιος τοῦ πατριαρχείου 
ὑπεξίσταται. 

Ὃ γὰρ πατριάρχης 'Αρσένιος εἴτ᾽ ἐπιλογισάμενος 
τὸ ἐπὶ τῷ βασιλεῖ πραχθὲν, ὡς ἐξηπάτηται μὲν ab- 
τὸς, ὁ δὲ τῆς βασιλείας ὅρπηξ ἀγέραστος μένει πε- 
ριφρονούμενος, τῶν πραγμᾶτων ὅλων ὑπὸ τῷ Πα- 
λαιολόγῳ διοικουμένων, εἴτε xai. ἄλλου νύξαντος ὡς 


p ἐπινυστάξειε μέγιστα πράξας καὶ ἄληστα, εἴτε τι 


καὶ ἄλλο τι τὸ λυποῦν ἦν (οὐδὲ γὰρ ἐχεῖνος δῆλον ἦν 
ποιῶν ἐφ᾽ d ἐξεχώρει, αἰτίας δ᾽ ἐπλάττετο ὡς χατα- 
φρονοῖτο xal ὡς οὐδὲν παρὰ βασιλεῖ ἀνύοι λέγων 
ὑπὲρ τῶν τῇ ᾿Εχχλησίᾳ χαθηχόντων), ἅμ’ εἰπὼν πρὸς 
τὸν χλῆρον xal ἅμ ὁρμήσας τὴν πύλην τῆς πόλεως 
Νικαίας καταλαμδάνει πεζῇ, καὶ ὡς εἶχε τὸν περὶ 
αὐτὸν ὄχλον ἀποτιναξάμενος ἀμεταστρεπτὶ ἔεται, 
ὀλίγους ἔχων τοὺς συνεπομένους. Καί τινι πρὸς τῷ 
τείχει τῇ τοῦ ἀγάλματος προσχαθίσας μονᾷ, νυκτὶ 
τὴν πορείαν πιστεύει, xal φέρων ἑαυτὸν τῷ τοῦ 1.» 
σχασίου μονῇ δίδωσι, μονῇ πρὸς ἧσυχίαν εὐθέτῳι 


nostros medium.Tamen necessariis in illa vicinia 
occursibus amice pacateque defungebantur, nec 
Romanis ipsos nec ipsis Romanos inciviliter tra- 
ctantibus aut vim ullam injuriamve efferentibus. 
Tunc visum opportunum imperatori est transmisso 
Hellesponto in nuper captam Selybriam se conferre, 
ibique ex propinquo consilia capere rationesque 
inire urbis potiunde. Sed revocatus ab ea cogita- 
tione transmissioneque est eo quod preter opi- 
nionem in Ecclesia tunc contigit. 


15. Ut patriarcha Arsenius patriarchatu cesseril. 


Patriarcha siquidem Arsenius, sive reputans sibi 
illusum interversa eoronatione pueri Augusti, in- 
digneque ferens herede imperii contempto peneque 
in ordinem redacto ad nutum unius Paleologi cun- 
cta gubernari, sive indormivisse sibi conscius in 
maximis et publice notitie indelebiliter insculptis 
quis alius urebat occultus dolor (nam apparebat 
eum non fateri quid esset quo vere moveretur, ef 
fingere quas allegabat causas, quod nimirum ani- 
madverteret sese contemni ab imperatore el, cum 
ei de rebus Ecclesie loqueretur, nibil proloere), 
talia clero cum dixisset, repente impetu capto pe- 
des ad portam urbis Nices progressus est, ibique 
persequentem effuse turbam a se repellens irrevo- 
cabiliter se in viam dedit 88$ paucis comitantibus 
etcum inquodam vicino monibus monasterio Agal- 
matis vocato paulum consedisset, nooturno itinere 
se contulit ad monasterium Paschasii δὰ tranquil- 


549 


DE MICHAELB PAL/SOLOGO LIB. II. 


550 


ἔνθεν μὲν ἐχούσῃ τὴ θάλασσαν, ἔνθεν δ᾽ ὑπεράνω À ρεῦσι τὸ πραχθὲν τῷ πατριάρχῃ χοινοῦντι xal τὸ 


χειμένῃ τοῦ ποταμοῦ Δράκοντος, καὶ ἐφ’ ἡσυχίας 
ἐκεῖσε χαθῆστο. Καὶ ὁ μὲν οὕτω τῷ τόπῳ ἐνησυχά- 
ζων οὐδενὸς τῶν χαθηχόντων τῇ παριαρχίᾳ ἥπτετο, 
πάντ᾽ ἐάσας, ἑαυτῷ ὃὲ μόνῳ προσλαλῶν xai θεῷ. 
Οἱ δὲ τοῦ κλήρου, καὶ ὅσοι τῶν ἀρχιερέων τῇ Νικαίᾳ 
ἐπεδήμουν, δεινὸν τὸ συμῦὰν ἠγοῦντο καὶ προσεπὲ- 
στελλον ἱκετεύοντες, μή mou xai βασιλεὺς ἀχούσας 
ἐν δεινῷ τὸ πραχθὲν ποιήσοι, Καὶ ἅλλως δίκαιον 
εἶναι, εἴ τίς που xai λυποίη, αὐτοῦ που τοῦ πα- 
τριαρχείου καθῆσθαι xal γε ἐλέγχειν τὸν κατ᾽ ἐπή- 
ρειαν ἐνοχλοῦντα, προσναφέροντα xal τῷ βασιλεὶ, 
ei δ' αὐτὸς xal μόνος εἴη ἐνοχλῶν, αὐτὸν νουθετεῖν 
ἐλέγχειν παρακαλεῖν, σολλαμδανόντων καὶ τῶν ἀρ- 
χιερέων καθόσυν ἰσχύοιεν. Τὸ ὃ, ἀναχωρεῖν μὴ mpo- 
φανῶς τὰς αἰτίας λέγοντι, μὴ μάταιον νομισθὴ 
τὸ ἐγχείρημα. "Hv δὲ ἄρα καὶ ἀμφοτέροις ἀνήνυτα 
τὰ πραττόμενα, τοῖς τ᾽ ἐπιστέλλουσι [P. 73] xai τῷ 
ἡσυχάζοντι, δοκήσει τῶν μὲν τοῦ μὴ ἔχειν ἀποσπᾷν 
ἐκεῖθεν ἐχεῖνον, κἂν ὅ τι λέγοιεν, τοῦ δὲ τοῦ μὴ ἐπὶ 
ῥητοῖς ἱστᾷν τὰ τῆς ἀναχωρήσεως αἴτια, ἐφ᾽ ᾧ πολ- 
λάκις καὶ θεραπεία γένοιτο. Τριδομένου δὲ τοῦ χαι- 
ροῦ φθάνει καὶ ἐς βασιλέα τὸ δρᾶμα, καὶ βαρὺ αὐ- 
εἶχα δοκεῖ ἀχουσθέν. Καὶ ὃς τοῖς ἀμφ᾽ αὐτὸν ἀρχιε- 


lam quietem opportune situm, hinc quidem mari 
pretentum, illinc Dracone flumine, ad cujus ripam 
constructum erat ; ibique in altum se otium condi- 
dit, nullam deinceps usurpans ex propriis patriar- 
che functionibus, sed ounotis omissis, sibi uni 
Deoque colloquens.At clerus Niceensis, et quotquot 
episcopi in ea urbe tum regia negotiorum causa 
diversabantur, moti, ut par erat, tam insueto facto, 
scripserunt ad illum supplices litteras, orantes ut 
rediret, et suggerentes fore ut imperator re tali &u- 
dita offenderetur : quod si quid ipsi eorum quse 
fiebant displiceret, equum fuisse illum insidentem 
throno suo,patriarchali auctoritate perperam actum 
reprehendere, et 8i cui per se mederi non posset, 
ad imperatorem referre : quin ipso in imperatore 
si esset quod succenseret, moneret ipsum, objurga- 
ret etiam pro potestate divinitus &ccepta, hortan- 
doque ao rogando revocaret, cooperatoris in id 
ipsum pro virili ceteris episcopis. Sesedere vero 
non allegatis idoneis tante novitatis causis, videret 
etiam atque etiam ne parum sanum videri consi- 
lium posset. Hec et ejus sententim alie rfi 
lataque sunt, labore juxta soribentibus et ei cni 
consultum ibant prorsus inutili. Nam nec illum 
abstraxerunt a suis latebris, neo saltem spem ipsis 
relinquebat profliciendi quidquam in posterum taci- 
turnitas patriarehee, obfirmate perstantis ín non 
prodendo quas ob causas secessisset; quee si cogno- 
scerentur, 1138 ut plerumque contingit curari 
egritudines quarum origo non latet, iniri nonnulla 
fortasse potuisset utilis ratio remedii. Nuncin eseca 
ignoratione arcanorum senis sensuum, quamlibet 
multa dicerent, verba in irritum jactarent, uti qui 
jaculantur scopo non viso.Consumpto in his frustra 


ποιητέον ζητεῖ, Τοῖς μὲν οὖν προτροπὴ ἦν ἐπὶ τὸ 
διὰ πλείστου τιθέναι τὴν ἀνεχώρησιν τό τε τοῦ 
πράγματος ἄηθες χαὶ ἡ τῆς εἰρήνης συνήθεια καὶ 
τὸ μὴ ἐξ ἑτοίμου δόξχι ἀποπροσποιεῖσθαι τὸν πρῶ- 
τον καὶ ζητεῖν ἕτερον, πρὸ δὲ τούτων ἀπάντων ἡ 
τοῦ βασιλέως παράκλησις Μιχαὴλ, λιπαρῶς δεδιότος 
μὴ ἐφ᾽ αὑτῷ τὰ τῆς ἀναχωρήσεως γένοιτο αἴτια" τὸ 
γὰρ συνειδὸς ἀῤῥεπὲς χριτήριον ἦν xal τὸ λυποῦν 
ὀὐκ ἠγνόει, κἂν ἐχεῖνος οὐχ ἔλεγε φανερῶς, λυπὴν 
μόνην κωρὴν καὶ καταφρόνησιν προδαλλόμενος. 
"Exsict γοῦν τῶν ὁπουδήποτε συναχθέντων ἱεραρχῶν 
ζήτησις ἦν περὶ τούτων χαὶ σχέψις. Καὶ τέλος 
πέμπουσι τοὺς περὶ τὸν ᾿ραχλείας Νιχήταν (ἔτυγε 
γὰρ τότε xal πατριάρχης τῇ μονῖ, τοῦ ἁγίου Διο- 


Β μήδους προσμένων ) ἀγγελοῦντας μὲν πρὸς αὐτὸν 


xai τὰ ἀπὸ τῆς συνόδου μεταχαλουμένης αὐτὸν xal 
βαρεῖαν δοχούσης ἡγεῖσθαι τὴν ἀναχώρησιν, ἑτοίμου 
τ᾽ οὔσης πρὸς τὸ μαθεῖν εἰπόντος τὰ αἴτια, πλὴν δὲ 
χαὶ ὀνειδιοῦντας ὡς οὗ δεόντως διαπρέξοιτο, ἀλλὰ 
συναρπασθεὶς ἴσως ἐξ ὀδύνης τὸ μὴ κατὰ τὸ εἰχὸς 
ποιήσειεν, ἣν ἔδει συναχθεῖσι δηλοῦν xai διορθοῦν 
ἀξιοῦν πατριάρχην ὄντα xai τοὺς τῶν Πατέρων κανό- 
νας διὰ πλείστου τιθέμενον, :οῦ γὰρ τὸ ἐλέγχειν, ποῦ 


dierum aliquot spatio desperatoque regressu, per- 
fertur ad imperatorem rei fama, que gravis ei per- 
molestaque sane accidit. Itaque is communicato 
quod audierat episcopis qui forte adfuerunt, que- 
rebat ab ipsis quid faciendum tali occasione cense- 
rent. Perplexa eorum oratio fuit, primum exagge- 
rantium momentum inusitatissimi facti,secessisse 
de medio repente principem sacrorum nulla nota 
causa, in plena cum Ecclesie tum reipublice» pace, 
tum addentium haud in promptuesse rationem aut 
loco movendi primum antistitem, aut alium quae- 
rendi qui ei sufficeretur. Sed prx» hisomnibusauge- 
bat estum eorum qui consulebantur de re tali, ejus 
qui consulebat eminens ex vultu et frustra dissimu- 
lata perturbatio. Ipse quippe Michael dum rogabat 
quid opus facto, male metuebat ne audiret quod sua 
(cujus est inflexibile in gratiam Judicium) intusipsi 
exprobrabat conscientia, causam nimirum dedisse 
ipsum secedendi patriarcha, quantumvis ille id fa- 
teri recusaret, sed mutum dolorem obtentu nescio 
eujus, de quo solo querebatur, sui contemptus 


per- D occultaret.Continuo ergo episcoporum undecunque 


conquisitio fit. Evocatis deliberatio indicitur de re 
presenti. Convenitur in id tendem ut Nicetas epi- 
scopus Ileraclerw mitteretur ad patriarcham (nam is. 
tunc diversari dicebatur in monasterio S, Diomedis) 
perlaturus ad ipsum jussa synodi revocantis ipsum, 
et publice noxiam intempestivamque judicare se 
ipsius secessionem declarantis,seque parutam exhi- 
bentis ad audiendas ex ipso causas 114 ejus ino- 
pinatissimi nec probabilis facti; interim autem 
reprehensurus quod perperam egisset ille quidem 
forte in transversum actus egritudine quadam 
animi : ceterum illam, qualiscunque demum esset, 


501 


GEORGII PACHYMERUE 


502 


τὸ παραχαλεῖν, ποῦ τὸ ἐπιτιμᾷν, εἰ καὶ τούτου δεήσειε Α συνετάττετο τοῦ Ἡράχλείας ὑπαγορεύοντος, τὸ ἀνά- 


τέως δὲ xal ὡς θέλοιεν πάλιν μαθεῖν τὰς αἰτίας ὡς xai 
θεραπεύειν, εἰ δύναιτο, ἕτοιμοι. Καὶ ταῦτα μὲν ἧσαν 
πρὸς ἐχεῖνον' προστέταχτο δὲ τοῖς ἀπαγγελοῦσιν ὡς 
εἰ μὲν πραὔνοιτο καὶ ἐπανήξτιν ὑπόσχοιτο, εἰ δ᾽ οὖν, 
ἀλλ’ αὐτοὺς ἀναγκάζειν δυοῖν θάτερον ἐκτελεῖν, ἢ 
ἐπανελθεῖν παλιν καὶ τὰ τῆς Ἐχχλησίας ἀναλαθεῖν, 
ἢ μὴν εἰ μὴ βούλοιτο, διδόναι λίδελλον παραιτή- 
GE μηδὲ γὰρ καλὸν εἶναι τὴν Ἐχχλησίαν ἀποίμαν- 
τον, Ταύτας οἱ ἀμφὶ Νικήταν δεξάμενοι τάς ἐπιστο- 
λὰς ἐπὶ Νικαίας ἐχώρουν, σπουδῇ τὰ προστεταγμένα 
ἐπιτελέσοντες. Ὡς δ᾽ ἐξελθόντες ἐπέστησαν τῇ ἐν Xj 
χατῴχει μογῇ, προσελθόντες τῷ πατριάρχῃ κχαθὼς 
εἶχον τῆς ἀπὸ crx συνόδου χελεύσεως ἔλεγον. Ὁ δὲ 
τὸν μὲν τῆς αἱτίας χαιρὸν αὐτοῖς παρῳχηχέναι φή- 
σας, πρέπειν [P. 74] δὲ σιγῇ τῶν πραγμάτων ἐξί- 
στασθαι (μηδὲ γὰρ εἶναι θεραπεύειν τὰ ἀνιάτρευτα) 
ὅλος ἦν πρὸς τὸ παραιτεῖσθαι, Οἱ δ᾽ ὡς πολλάχις 
προδαλόντες, ἐφ’ ᾧ τῆς ἐχείνου γνώμης κρατήσειαν, 
ἐν ἀμηχανίᾳ τοῦ πράττειν τι χαὶ ἀνύειν ἐγένοντο, 
ὅπερ εἶχον Ov ἀποῤῥήτων πράττειν, ἐπὶ τούτοις 
ἐξέφαινον. Καὶ ἐξαιτούντων ἐχείνων παραίτησιν εὖ- 
θὺς παρητεῖτο. Ὥς δ΄ ἔδει συντάττεσθαι τσύτην xal 


' prius oportuisse significari convocatis ad id ipsum 
Patribus, et perquirendas ipsorum de remedio sen- 
lentias, ac ex eorum consiliis emendanda quae a 
recto declinarent, auctoritate que in ipso resideret 
utpote patriarcha, quem deceret plurimi facere ac 
religiosissime observare canones Patrum, et juxta 
scita eorum modo arguere, modo obsecrare, modo 
increpare, si et hoc opus esset ; denique iterato 
denuntiaturus ipsi velle omnino congregatos Patres 
exponi sibi causas qua illum ad secedendum impu- 
lerint,paratos ad adhibendum quam efficacissimum 
possent remedium cognitis malis. Ea mandata 
synodi ad patriarcham fuerunt. Imperatum autem 
misso est ut nisi obsequentem 8e preberet ac redi- 
tum polliceretur, omnino ediceret decernere syno- 
dum et citra omnem tergiversationem ab eo exigere 
ut alterum horum faciat quod malit, aut redeat et 
rursus Ecclesie curam sumat, aut si id recuset, 
det libellum cessionis throno : non enim bonum 
esse relinqui Ecclesiam sine pastore. His Nicetas 
mandatis et epistolis acceptis, strenué defuncturus 
commisso negotio Nicaam advolat, et inde quam 


ξιον προστεθὲν τῆς ἱερωσύνης el; τὸ τῆς παραιτή- 
σεως εὔλογον ἠγρίχινε τε τὸν ἄνδρα, xal ταραχὴ 
ἦν. Καὶ « T: δ᾽ οὐχ ἀρχούμενοι, » ἔλεγε, « τῇ ἐκ λό- 
(«v fj μὴν καὶ πράξεως παραιτήσει, xai. αἰτίαις οὐκ 
ἀγαθαΐς συμπλέχειν ἡ μᾶς βούλεσθε ; Ἑχόντες ἐξιστά- 
μεθα τῶν πραγμάτων, οὐδὲν ἡμῖν μέλον χἂν ὅ τι 
γένηται. » Οὕτω τοίνυν ἀποχρουσθέντες ἐμδριθῶς 
ἀποπεμπομένου, διὰ ταχέων τὸ μεταξὺ διανύσαντες 
πρὸς τὸν χρατοῦντα xal τὴν σύνοδον ἀπαντῶσι, xai 
ἀπαγγέλλουσι μὲν τὰ τῷ πατριάρχγ λεχθέντα, τέ- 
λος δὲ χαὶ τὰ τῆς παρενείροντες ἀμετάθετον τὴν 
ἐχείνου γνώμην διεδεδαίουν * ἀπολήψεσθαι δὲ καὶ 
τὴν πεῖραν ἀσφαλεστέραν, εἴ τινων σταλέντων τὴν 
βαχτηρίαν xai τὸ λαμπαδοῦχον ἀναλαδεῖν αὐτὸς 


B εὐθέως παράσχοι. Ὃ δὴ καὶ γέγονε, xal παρεχώ- 


pst λαμῦὄάνειν, εἰ βούλοιντο. Ὁ βασιλεὺς δ᾽ ἐπὶ τού- 
τοις οὐχέτι ἀνεχτὸν ἡγούμενος ἀναμένειν, εἷς ἱκα- 
νὴν ἀπολογίαν τῷ πατριάρχῃ τῶν ἐπιγενησομένων 
χαὶ τὴν παρ᾽ ἑαυτοῦ λιπαρὰν νομίσας ἀξίωσιν, ἄλ- 
Ame τε δὲ καὶ τοῦ Ἐφέσου Νικηφόρου μὴ κατὰ xa- 
νόνας προδῆναι τὴν χειροτονίαν ἐχείνου διαδεδαιοῦν- 
toc (σπουδὴ γὰρ ἦν τοῦ τότε κρατοῦντος Θεοδώρου 


successus, si pergerent instare, satis constitit, ad 

ea qus in arcanis mandata postremo &cceperant 
circa optionem offerendam devenerunt. Ea reaudita 
patriarcha statim se loco cessurum dixit. Ac quia 
libellum cessionis indicem conscribere oportebat, 
opera in id continuo collata est. Sed cum suggere- 
ret Heracleensis addere patriarcham debere, ut vi- 
deretur idonea cessionis causa, indignum se tali 
sacerdotio fuisse, exasperatus ea mentione Arsenius 
turbavit cuncta, ceptumque abrumpens,« Nempe,» 
inquit, « vobis non sufficit et verbo et facto renun- 
tiare me dignitati, sed causis preterea probrosis 
implicare me queritis ? volentes cedimus admini- 
stratione rerum,nec curamus quidquid inde secu- 
turum sit. » Sic tractatione indignanter abrupta di- 
missus inciviliter Nicetas, summaque celeritate re- 
mensus viam, ad Augustum et synodum rediit, 
retulitque primum quid dixisset patriarcha : deinde 
cessionis negotium quo in nodo stetisset, et quam 
frustra speraretur flecti eum ad quidquam eorum 
qua recusasset posse docuit. Adjunxit restare viam 
adhuo aliam explorande ipsius circa cessionem 


celerrime ad monasterium in quo tunc erat patriar- D sententie, si missis ad eum certis qui pontificium 


cha perveniens exponit ei que synodus mandaret. 
Ad ea ille respondit, quod causam secessionis sua 
quaererent, nihil jam attinere declarari eam,quippe 
cujus emendande tempus preteriisset ; nec sibi 
reliquum aliud esse quam ut tacitus a negotiis abs- 
cedat : non enim incurabilibus adhiberi remedium 
posse. Et apparebat eum inflexibiliter perstituruin 
in lacendo causam : adeo prefracte illam enuntiare 
recusavit, et expiscari ΒΕ δ ex eo aliquid sepius 
conatum semper Nicetam constantissime repulit. 
Tunc is habito consilio cum suis, postquam frustra 
se contendere nec spem relinqui ullam melioris 


lituum et candelabrum ab eo reciperent, utrumque 
preberet. Successu consilium non caruit : petenti- 
bus enim illa respondit patriarcha, sumerent, si 
vellent: se quidem haud prohibere. Quidem impera- 
tor cognitis nihil ad sui excusationem apud omnes 
et apud ipsum patriarcham,si quid ei minus gretum 
accideret, amplius expectandum ratus, oum pre- 
sertim Nicephorus Ephesi episcopus affirmaret mi- 
nime 816 canonicam patriarcha» Arsenii ordina- 
tionem fuisse (festinante quippe ad suas coronatio- 
nis ceeremoniam Theodoro tunc imperatore, et ip- 
sum perurgentibus Occidui limitis rebus illo tem 


553 


ἐφ᾽ dp ταινιώσεσθαι καὶ τεταραγμένοις τοῖς κατὰ 
δύσιν ἐπεισπεσεῖν πράγμασι " map! ἦν αἰτίαν παρ' 
οὐδεμίαν μεταξὺ σχεδὸν ἡμέραν, ἀλλὰ συνεχῶς ἀπά- 
σαις τοὺς τῆς ἱερωσύνης βαθμοὺς ἐτελεῖτο πάντας, 
καὶ οὕτω πρὸς τὴν πρώτην τῆς ἱεραρχίας τάξιν 
ἀνεδιδάζετο), διὰ ταῦτα ὁ βασιλεὺς τοῖς ἀρχιερεῦσιν 

πράττειν ὅ τι καὶ βούλοιντο, Καὶ δὴ σκεπτο- 
isis ἐπὶ πολλαῖς ταῖς ἡμέραις οὐδὲν πλέον 
ὑπῆρξε τῷ πατριάρχῃ παθεῖν ἀνυπομονησίας καὶ 
χαταγνώσεως, ὡς ἐξὸν λέγειν καὶ ζητεῖν διόρῃωσιν 
μικροψυχοῦντι καὶ τοῦ θρόνου ἑτέροις παραχωροῦν- 
c. Κἀκεῖνοι μὲν οὕτως" ἦν δὲ ἄρα, ὡς ἔδειξεν 
ni ui ὅτι γε δυσχερῆ θεραπείαν 
πρόαι G xal Ἐλωξοἀντάξον, διὸ. καὶ δίκην 
τῆς ἀγνοίας ἄντικρυς ἐκουσίαν εἰς ἀπολογίαν τὴν 
πρὸς Θεὸν ἐπιτιρέναι ἐβούλετο ἑαυτῷ, μὴ κατ' ἐλπί- 
δας προχωρησάντων [P. 75] αὐτῷ τῶν πραγμάτων. 
Ἐκεῖνοι δὲ τότε περὶ τοῦ τίς ἂν τὴν "Exo law κατὰ 
τὸ ἐχέγγυον παραλήψαιτο τὰ πολλὰ ζητήσαντες, καὶ 
μᾶλλον οἱ δοκοῦντες, ὧν καὶ τὸ λοιπὸν τῶν ἀρχιε- 
ρέων πλῆθος ἐξήρτηντο, τέλος μιᾶς ἐπὶ τῷ "Egison 
γνώμης γίνονται, ἀνδρὸς εὐλαδοῦς καὶ κατ᾽ ἀρετὴν 
ἐπιδόξου καὶ λόγῳ μετρίως κοσμουμένον, γηρῶντος 
ἤδη, ᾧ δῆ καὶ ζῆλος ἣν ἱκανὸς ὡς ὑπὲρ τῆς Ἐχ- 


pore turbatis, quo ad spem magni successus, si 
slrenue occurreret, vocabatur, precipitatam ejus 
jussu adeo fuisse inaugurationem patriarche, ut 
legitimis interstitiis ordinum non servatis gradus 
omnes sacerdotii quasi uno saltu, vix interposito 
dieeulee unius medio spatio pervolaverit, et sic ad 
tbroni patriarchalis fastigium transcenderit contra 
manifestas regularum Ecclesi: veterum sanctiones), 
his, inquam, simul cunctis Paleologus motus edixit. 
presulibus congregatis se nihil obstare quominus 
quod ipsis optimum videretur in re presenti decer- 
nerent agerentque, Tunc Patres aliquot diebus in 
inquirendo ac deliberando consumptis, nihil aliud 
quod vitio verterent patriarche repereruni nisi 
quamdam impatientiam et prematuram desperatio- 
nem emendationisrerum quas improbaret; quarum 
in correctionem prius debuisset incumbere,tum per 
Be ngendo, tum exquirendo ab aliis et in com- 
mune consulendo, non autem, ut fecit pusillanimi- 
tate victus, abjicere clavum periclitantis Ecclesie 
et ejus gubernationem aliis cedere. Ita illis yidoba«" 





DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. 1I. 


Α χλησίας καὶ τῶν αὐτῆς νόμων καταφρονουμένων 
ἐκχαίεσθαι. 


ιζ΄, Ὅπως ὁ τῆς Ἐφέσου Νικηφόρος πατριάρχης 


Συμδὰν δὲ καί τι, ὃ δὴ καὶ τὸν ὅλον τῆς ἵεραρ- 
χίας χρόνον ἐκεῖνον ἐπέχνιζεν (ἐψήφιστο γὰρ εἰς 
πατριαρχεῖον παρὰ τῆς συνόδου ἐπὶ Ἰωάννου τοῦ 
Δούχα πρὸ τοῦ πατριάρχου Μανουὴλ, xal ὁ βασι- 
λεύων τὰς ψήφους συνέχει, τὸν ζῆλον δεδιττόμενος 
τοῦ ἀνδρὸς, φήσας" ν ἼΠΝ οὐ δύναταί τις ὑποστῆναι 
ἀρχιδιάκονον ὄντα, πῶς ἄν πὰτριαρχοῦντα ὁπομεί- 
νειε; ». διὸ δὴ καὶ τῆς ᾿Βφέσου προχειρισθεὶς ὅμως 

τ ἀδιχεῖσραι παρὰ βασιλέως εἰς τὴν ἰδίαν τιμὴν δι- 
ετείνετο) τοῦτο δὴ μεσολαθῆσαν ἐποίει τότε τὸν ἀν- 
Spa πειθήνιον προσχαλούμενον, wal τὴν ἐκλογὴν 

Β ἀσμένως ἐδέχετο" εἶναι γὰρ ἔκτοτε τεταγμένον εἰς 
τοῦτο παρὰ τῆς χάριτος, εἰ καὶ χωλυρέντος παρὰ 
τὴν ῥηθεῖσαν αἰτίαν, ἱκανήν [P. 76] γε οὖσαν καὶ 
ταύτην μᾶλλον εἰς σύστασιν ἑαυτοῦ, τὸν αὐτοῦ τό- 
πὸν ἐξ ἀνάγκης ἀναπληρώσαντες εἰσήχθησαν ἕτεροι. 
Οὕτως ἐκεῖνος τὴν ἐκλογὴν θεόθεν χατὰ τὴν δικαίαν 
ἐκείνου χρίσιν ὑπολογισάμενος, οὐδὲν ἀναθαλλόμε- 
νος, ἀναγορεύεται πατριάρχης. Ὃν δὴ καὶ ἐν τιμῇ 
μεγίστῃ ὁ βασιλεὺς πρὸς Νίκαιαν ἀποστείλας, αὖ- 


attente circumspexissent diuque quesissent quis 
ipsorum videretur idoneus ad regimen Ecclesia 
capessendum, denique uno consensu in Ephesium. 
convenerunt. Erat is religione ac virtute omni con- 
spicuus, satis doctus, jam senior, cui zelus inerat 
non mediocris, adeo ut ubi Ecclesiam aut leges 
ejus despici videret, totus exardesceret. 


10, Ut Ephesi episcopus Nicephorus patriarcha sit 
factus. 


Contigerat dudum quiddam, unde is toto episco- 
patus aui tempore doloris et querelarum causam 
habere justum sibi videretur. Vacans olim patriar- 
inata prius ipsi quam, qui mox 
in eam successit, Manueli fuerat, haud dubio favore 
synodi : sed qui tune imperabat Joannes Ducas 
conseneui Patrum obstitit, zelum viri prefervidum 
metuens. Cujus enim, aiebat, spiritus adhuc archi- 
diaconi ferre vix possumus, ei q iuprema 
triarche. armalo--aüctoritàte resisteret? Sic ille in 
tanto inferiorem Ephesine submotus Ecclesize thro- 
num nec patienter unquam nec tacite interverti sibi 











tur. Ceterum poslerius apparuit insedi$se animo D supremi honoris injuriam, ut ipse passim quiritans 


patriarche altius vulnus, et don solum difficile 
curalu,sed plane insanabilé, penitentiarn videlicet. 
seram tolerate infractionis foederis pretermittenda 
coronalione hieredis imperii, cujus culpa tam acer- 
bus illum urebat sensus, nunc maxime videntem 

contra spem prius conceptam negotia succe- 

t, ut quo istius admissa licet per ignorantiam 
tonniventiz crimen apud Deum expiaret, volunta- 
1ium hoc exauctoralionis proprie supplicium sibi 
uliro consciscendum putaverit. Tunc porro Patres 
synodi, vel potius eminentes inter ipsos, ex quorum 
auclorilate ac nutu celeri pendebant, cum 417 


ParROL. Gn. CXLIII, 


vocabat, et contumeliam tulit. Ea illum animi pra- 
paratio facilem tum reddidit ad annuendum de: 
deriis synodi frequentis, et electioni libenter as- 
sentiendum su, constare siquidem ipsi videbatur 
jam pridem se ad patriarchatum divini gratia Bpi- 
ritus electum, etsi hactenus exclusum possessione 
debiti honoris insuperabili obstaculo humana po- 
tentim. Ergo ille nibil cunctatus, imo praedicans 
apparere manifestum Dei numen in sui restitu« 
tione, seque non delatum nunc primum suffregiis 
eligentium, sed justo dudum judicio Providentie 
sibi decretum nata divinitus occasione que 848 ad 


18 





500 


GEORGII PACHYMRRJE 


5500 


τὸς ἠπείγετο πρὸς τὴν Λάμψαχον περαιωθησόμενος À εἰσάγειν ἄλλους ταῖς ἐχχλησίαις ἐσχέπτετο, ὃ δὴ xal 


πρὸς τὴν ἀντιπέραν Καλλιούπολιν" συνεκρότει γὰρ 

χαὶ δυνάμεις οὐχ ὀλίγας χατ᾽ ᾿Ιταλῶν ἐφ᾽ ᾧ προσ- 

χαθίσας πειρῷτο χρατήσειν τὸ χαταντιχρὺ τῆς 

Βυζαντίδος φρούριον, τὸ οὕτω πως λεγόμενον Γα- 

λατᾶν. 

uj. Ὅπως ὁ Σάρδεων xii 5. θεσσαλονίχης ἐπὶ 
τούτοις οὐ συνεφώνουν τοῖς ἄλλοις" 

Τότε τοίνυν ὁ Σάρδεων ᾿Ανδρόνιχος καὶ ὁ θεσσα- 
λονίκης Μανουὴλ (ὁ γὰρ Καλοφόρος Σμύρνης εἰ καὶ 
παρῃτεῖτο, ἀλλ᾽ οὖν αἰτίας ἑτέρας προὐδάλλετο δο- 
ξάσας ἱκανὰς εἰς παραίτησιν): οἱ δὲ φανερῶς dvt- 
ἔτεινον, xal τῷ δοχεῖν μὲν ὑπὲρ τοῦ πατριάρχου 
χαχῶς ᾿παροφϑέ ντος ἐζήλουν, τῷ δὲ χρυπτομένῳ xai 
ὑπὲρ ὧν ὁ πατριάρχης ζηλῶν ὡς τέως οὐχ ἀνυστῶν 
ὑπεχώρει. Ὁ μέντοι γε τότε πατριαρχεύων Νιχη- 
φόρης ὁ ἀπ’ ᾿Εφέσου. συγχροτούμενος μὲν τῇ Guv- 
ὀδῳ, πολλῷ δὲ πλέον καὶ τῇ τοῦ βασιλέως θελήσει, 
ἔχων καὶ πολὺν συναχθέντα dx τῆς Ἐφέσου χρυσὸν 
ἐφίσταται τῇ Νικαίᾳ: Καὶ πρῶτοο μὲν ἐπειρᾶτο 
ποιχίλως τῶν σχιζομένων ἀρχιερέων ἐφ᾽ ᾧ συνέλ- 
θοιέν τέ οἱ xal εἰρηνεύοιεν, xal πολὺς ἦν αὐτοὺς 
μετερχόμενος ἀπειλαῖς. ἀλλ᾽ οὐχ ἔπειθε, πλέον δὲ 
παρέθηγε τὸν ζῆλον ἐκχείνοις, καὶ κατεγέλων τῶν 
μηνιμάτων. Ὡς δ᾽ οὐχ ἔπειθε πάντα πράξας, ἀντ- 


id cogeret, locum accipere, patriarcha renuntiatus 
est; quem cum summo honore imperator Niceam 
dimittens, ipse Lampsacum contendit, trajecturus 
inde in adversam Calliopolim. Collectis enim copiis 


in Italos non paucis eo condixerat, animo ten- ( 


tande occupationis arcis ex adverso Byzantii site, 
cui Galata nomen. 


17. Ut Sardensis et Thessalonicensis episcopi won 
consenserint in subrogationem patriarchae. 


Tunc igitur Sardensis Andronicus et Manuel 
Thessalonicensis episcopi palam declararunt se non 
probare qua facta fuerant, pretexentes zelum, ac 
pre se ferentes miseratione se moveri exauctorati 
non juste patriarch:».Calophoro quoque Smyrnensi 
displicebat factum : ceterum ille alias, ut ipsi vi- 
debatur,idoneas istius sui judicii causasobtendens, 
suas sibi separatim res agebat. Alii duo concordes 
in iis que retuli publice allegandia, aliud quiddam 
clam coquebant : nam ea ipsa quorum desperatione 
corrigendorum Arsenius recesserat, impatienter 
ferre putabantur. At novus ex Ephesi episcopo pa- 
triarcha Nicephorus, judicio synodi que ipsum 
elegerat, et multo magis imperatoris voluntate fre- 
tus, auro etiam abundans cujus vim magnam 
Epheso extulerat, Niceam pervenit; ibique multa 
varie conatus ad revocandos in concordiam dissi- 
dentes episcopos, ad extremum incubuit in minas, 
deterreri eos posse denuntiatione malorum magno- 
pere sperans. Sed frustra in hoc quidem fuit : 
quippe ira illorum sic magis irritata, obfirmati 
acrius in proposito, etiam adversus quas iste in- 
tentabat poenas se risu contemptuque securos fere- 


γέγονεν ὕστερον. Αὐτὸς δὲ τῶν ἄλλων ἐπεπειρᾶτο, 
καὶ |j ταραχὴ πολλὴ ἦν, καὶ τὸ κατ᾽ ἐκείνου axdv- 
ὄχλον ἤρετο᾽ πλὴν γὰρ τῶν εἰς ἄρχοντας τεταγμέ- 
νων τῆς Ἐχχλησίας οἱ λοιποὶ τὴν ἐχείφου χοινωνίαν 
ἀπέστεργον. "Og οἱ μὲν ἐχόντως οἱ δὲ καὶ ἀκόν- 
τως πλὴν ὀλίγων χαθυπεχλίνοντο, διασεσεισμένοι δ᾽ 
ὄντες τὰς γνώμας πράξει τοὺς μὴ πειθομένους 
ὠχύρουν. Τὸ δὲ λαϊκὸν πλῆθος τὸν νέον ποιμένες 
καὶ λίαν ἀποπροσποιούμενοι ἐζήτουν τὸν γνήσιον. 
[P. 17) Οὕτω γοῦν τεταραγμένων τῶν πραγμάτων, 
ἐπεὶ xai τὸν χρατοῦντα ἐμάνθανς μάχην μέλλειν 
συγχροτεῖν μεγίστην «ati φρουρίου τοῦ Γαλατᾶ 
ὦσθ᾽ αἱρήσειν, χἂν εἴ τι καὶ πάθοι (ἐκεῖθεν γὰρ xal 
τὴν τῆς μεγαλοπόλεως ἤλπιζεν ἄλωσιν), ὀλίγον κατὰ 
Νίχαιαν διαμείνας, ὁρμήσας αὐτίχα καὶ κατὰ τὴν 
πύλην γεγονὼς τὸν χονιορτὸν τῶν βλαυτῶν ἀποτι- 
ναξάμενος ὡς εἷς μαρτύριον 250cv ἐξήει, xal διὰ 
τοῦ κατὰ τὴν ᾿Ελενόπολιν τῆς θαλάσσης πορθμοῦ 
πρὸς ἐχεῖνον ἡπείγετο, ἅμα μὲν ἐνασμενίζων ἐκχεῖ- 
θεν τῇ ἐκ βασιλέως παραμυθίᾳ, ἅμα δὲ καὶ μεγάλα 
ἤλπιζε, συγχροτουμένην páytv βλέπων κατὰ τῆς 
πόλεως, ὡς ἀλούσης αὐτίχα τῆς ᾿Εχχλησίας ἐπιθὴ- 

σόμενος, ἀπαλλαγεὶς Νικαίας καὶ τῶν ἐχεῖ Ἐν ὅσῳ 

δὲ τὴν μεταξὺ πορείαν διήννεν, ἐν τῇ Σηλυθδρὶᾳ wol 


bant. Itaque cum alia non procederent, de transfe- 
rendis eorum ecclesiis in alios cogitare coepit, quod 
et postea contigit.Interim alios sibiadjungeretenta- 
bat, 11239 multaque erat perturbatio,ac magnum de 
ipso publice scandalum ortum est. Verum alii fere 
presules ecclesiarum ejus communionem ample- 
ctebantur, sed partim volentes partim inviti, paucis 
ex animi sententia in ejus partes inclinantibus, 
Cumque isti arcano dissentientes occulta suastudia 
non plane dissimularent, palam dissidentes eos 
quos dixi observata ista fautorum Nicephori tituba- 
tio in coeptae discissionis pertinacia firmabat. At 
laicum vulgus vehementer abhorrebat a novo pa- 
store, veteremque ut legitimum requirebat. Sic tur- 
batis rebus, Nicephorus audiens imperatorem ma- 
gno belli apparatu imminere Galate, certum quo- 
vis periculo ejus presidii potiri, sperareque se non 
solum ejus voti compotem futurum, sed ipsum quo- 
que magnam urbem preterea capturum, perum 

Nice moratus discessit inde, et ad portam civi- 
tatis excusso solearum pulvere, in testimonium 
scilicet, exivit. Moxque per fretum Helenopoleos 
ad ipsum ferebatur, simul recreandum se ibi spe- 
rans praesenti consolationeimperatoris ipsi propitii, 

simul amplum 510] et ad rationes ceetéras opportu- 

num ratus adesse illic se presentem, cum eivitas 
regia, quod brevi futurum augurabatur, oppugnanti 
nuno eam imperatori redderetur : sic enim fore ut 
ipse statim in illam ingressus veram patriarchalis 
sui throni primus possessionem iniret, Nicza et 
infensa illic sibi plebe valere deinceps Jussa. Dum 
autem ille in eo itinere est, Selybrite adhuc Augu- 
stus morabatur,quando et Sardensem ibidem adesse 


957 DE MICHAELE PAL/JEOLOGO LIB. 1I. 558 


ἔτι ἕν ὁ χρατῶν, ὅτε συνέθη xal ᾿Ανδρόνιχον τὸν Α δ᾽ ἀφεὶς παραυτίκα ἐξέρχεται τοῦ νεὼ, ὡς ὅ τι θἐ- 
Σάρδεων ἐκεῖσε παρεῖναι. Arotv γὰρ σχιζομένοιν, λοιῖεν ἀπόντος ἐχείνου πράξοντας, Ὁ δὲ xai οὕτω 
αὐτοῦ τε καὶ τοῦ Θεσσαλονίχης Μανουὴλ, ἐχεῖνος προσέρχεται xal τὸ σχῆμα δέχεται, ᾿Αθανάσιος ἀντ᾽ 


μὲν ἑαυτὸν εἰς ἐξορίαν ἐδίδου xai ἐξωρίζετο. ᾿Ανδρονίχου ὀνομασθείς. 
v». Ὅπως ὁ Σάρδεων κατὰ τὴν Σηλυδρίαν μοναχὸς ιθ΄. “πῶς πολλοὶ. τῶν ἐχχλησιαστιχῶν δι᾽ ὀλίγου 
ἀπεχείρατο. θνήσχουσιν. 


Ὁ δὲ Σάρδεων σοφόν τι οἰόμενος πράττειν, el μὴ τῷ θαυμάσειε δ᾽ ἄν τις xal τὴν δίχην τότε᾽ οὐδὲ γὰρ 
βασιλεῖ διχμάχοιτο τοῦ πατριαρχεύοντος ἀφιστάμε- ἐξ αὐτομάτου γενέσθαι τὸν τόσων ἐχχλησιαστικῶν 
νος, ἔγνω δι᾽ ἄλλης ὁδοῦ ὑπελθεῖν τὸν κρατοῦντα. Καὶ ἀρχόντων ὁποτοπάσεις θάνατον. θνήσχουσι γὰρ 
δὴ, ἐπεὶ ὁ μὲν Φιλαδελφείας Ἰωαννίχιος κατὰ τὴν ἐγγὺς τῶν δέκα ἐννέα μηνῶν ἅνδρες πολὺ τὸ σεμνὸν 
μονὴν τοῦ Σωτῆρος ἱερούργει τοῦ βασιλέως προτρε- — xai ἀξιοπρεπὲς ἔχοντες. Ἐφ’ οἷς ἔλεγεν ὁ τοὔναρ 
ψαμένου, ὁ δὲ βασιλεὺς παρῆν καὶ ὁ Σάρδεων συμ- ἰδὼν πρότερον ἣ θανεῖν ἐκείν oc! e ὁ Βέκχκος δ᾽ ἦν 
παρῆν, προσελθὼν αὐτὸς τῷ βασιλεῖ περὶ ἑαυτοῦ οὗτος Ἰωάννης, ὅς ἐσύστερον χαὶ μετὰ τὸν χαρτο- 
ὁπεμίμνησχεν ὡς τὰ τῶν μοναχῶν ἀνα) ηψόμενος φύλαχα πατριαρχεύσας πολλὰ πέπονθε τὰ δεινὰ, 
ταῖς τοῦ Φιλαδελφείας χερσί, Καὶ ὅς (οὐδὲ γὰρ ὡς ὁ λόγος χατὰ τὸν καιρὸν ἐρεῖ. --- Τὸ γοῦν ὄναρ 
ἠγνόει τὸ τῆς γνώμης τοῦ λέγοντος ὕπουλον, ὡς Β ἐχεῖνος ἰδὼν ἐξήγγελλεν οὕτως, ἔδοξε γὰρ ἐπ᾽ ἀγ- 
ἕξοντός ποτε, εἰ αἱροῖτο, πρόφασιν τὴν τοῦ ἄνα- ' χωμάλου πεδίου διερχομένους ἐφίππους τοὺς ἄρ- 
xtoc παρουσίαν, ὡς βίᾳ τῇ ἐκεῖθεν λαδόντος τὸ γοντας, πολλὴν ἐξηνυχότας ὁδὸν, χατὰ χεῖλος στῆ- 
σχῆμα: μηδὲ γὰρ θέλειν ἐκ προχιρέσεως), ἐκεῖνον ναι μεγίστου καὶ φοδεροῦ ποταμοῦ παραῤῥέοντος, 
μὲν καὶ τί παρὼν διηρώτα μετασχηματίζεσθαι ἄρξασθαι δ᾽ ἐκείνους χατὰ τὴν τάξιν τοῦ σφίσιν 
βούλοιτο, xai εἰς τί βλέπων τὸν ἠσύχιον xal ἀπράγ- ἀποδησομένου θανάτου περᾷν πρῶτον τόνδε xal 
μονα βίον αἱροῖτο᾽ ΗΙλὴν οὐδεὶς, ἔλεγεν, ὁ κωλύ- δεύτερον τόνδε καὶ ἐφεξῆς τοὺς λοιπούς, οὐδὲ γὰρ 
σων, εἰ οὕτω βούλεται. ᾿Βχείνου δὲ τὰς αἰτίας συν- σύνδυο xal σύντρεις ἐπεραιοῦντο, ἀλλ’ εἷς ἕκαστος 
εἰροντος [P. 78] καὶ τὴν τοῦ ὑπονοουμένου σχανδά- καθ᾽ αὐτόν. Ὡς γοῦν ὁ βλέπων ἱστάμενος καὶ θεω- 
Aou δόξαν διὰ πολλῶν ἀναιροῦντος, ὁ βασιλεὺς δια- ρῶν ἐξεπλήττετο, ἔμφροντις ὧν κἀκεῖνος ὅπως 
κόψας, ἐπεὶ καὶ τὰ τῆς λειτουργίας ἥνυστο, mpoc- περαιωθήσεται, ἀχούει φωνῆς ἔχποθεν διιχνουμέ- 
ἔρχεται μὲν τῷ λειτουργήσαντι xal σφραγίζεται, νης" « Τί φροντίζεις ; οὐ σὺ νῦν διεδήσῃ τὸν ποτα- 
λαθὼν el; ἀγιασμὸν χαὶ τὸ; ἱερὸν κλάσμα, ἐχείνους μόν' Ἔνι γὰρ καιρὸς καθ᾽ ὅν xal αὐτὸς ἐξ ἀνάγχης 


contigit. Nam duorum schismatis auctorum Àndro- — abrumpens imperator, ubi missa peracta est, ac- 
nici Sardensis et Thessalonicensis Manuelis, hio C cessit ad celebrantem, et 8ese cruce signanssacram 
quidem ultro exsilium sibi consciscens extra 420 “ particulam rite sumpsit, moxque templo excedens 


fines recesseral. ipsos reliquit facturos,se absente quidquid vellent. 
18. Ut Sardensis apud Selebriam in. monachum sit Processit nihilominus Sardensis ad destinatum, et 
detonsus. monachi habitum sumpsit,ex Andronico Athanasius 


Sardensis vero sapienter se facturum ratus,si vocatus. 
non palam repugnaret imperatori, patriarcham — 49. Ut multi ecclesiasticorum brevi tempore sint. 
quem ille probaret rejiciens, aliam ineundam sibi mortui. 
rationem duxit insinuandi sese et callidaipsum si- 121 Miretur autem quispiam tunc ostensum Dei 
mulatione fallendi.Itaquecum Joanniciusepiscopus — judicium. Non enim casu contigisse tot simul eccle- 
Philadelphie rogatu imperatoris et ipso presente —siasticorum principumobitussuspicari verisimiliter 
apud monasterium Salvatoris sacrum faceret, Sar. licet. Mortui quippe sunt apatio fere novemdecim 
densis, qui et ipse aderat, accedens ad imperatorem — mensium viri auctoritate dignitateque summa con- 
indicavit ipsi esse sibi in animo sacrum monachi — spicui, quorum obitus predixerat qui de iis premo- 
habitum ibisumere manibus Philadelphiensis. Ad — nitus per somnium fuerat, Eratis Joannes Yeccus, 
qui imperator non ignarus astuta id diebél agi — qui postea, postquam chartophylax fuerat, patriar- 
ratione, ut deinde, cum seipsi daret opportunitas D cha factus multa in ea dignitate gravia passus est, 
deponende larve, causari Sardensis posset vi ada- — ut hec nostra historia suo loco reddet. Somnium 
ctum sese minime volentem abimperatore presente porro istud suum ille narrabat in huno modum, 
! ad vestem monasticam induendam, quesivit ex eo — aiens visum sibi videre principes ecclesiastici ordi- 
quid passus quidve sequens mutatum iret cum — nis in equis incedentes per equam planitiem lati 
' habitu vite formam ex actuosa in tranquillam otio- — campi, longo spatio confecto pervenisse tandem ad 
-.s9amque se transferens. Ceterum, addidit, nemo — ripam maximi et aspectu terribilis amnis preter- 
prohibet quin facias utique quod velis. Hio Sarden- — fluentis, quem statim trajicere ceperint eodem 
sis ad hoc se moveri dixit causa tollendi scandali — ordine quo sunt postea mortui,primum illum,hune 
satisfaciendique offensioni moltorum falso de se — secundum, et sic reliquos: non enim duo aut tres 
persuasorum,tanquam penes ipsum turbarum que — simul, sed singuli seorsim trejiciebant. Ut autem 
tunc erant culpa resideret, tum alias preterea ipse qui videbat astabat stupens, sollicitus quo- 
nectebat causas. Eam verbosocontextam oratíonem — modo et ipse trajiceret, &àudisse vocem alicunde 


559 


GEORGII PACHYMERJE 


560 


περαιωθήσῃ. Nov δ᾽ ἀπελθὼν σώζου iv πραγμάτων Α ἐντὸς εἴων, ἀλλ᾽ ἀπήντων συχνῶς τηξαζόμενοι χατὰ 


ἡμέρῃ διατηρούμενος. » Οὕτως ἔλεγεν ὁ τοὔναρ 
ἰδὼν μετὰ χρόνους, καὶ ἡμεῖς ἀκούοντος ἐθαυμά- 
ζομεν. 'Exetvog δὲ καὶ ἄλλως φιλαλήθης ὧν εἰς πί- 
στιν τῶν λεγομένων προσετίθει xai ὅρχον, θχομά- 
ζων ἅμα xxi τὸ τῆς Προνοίας δραστιχόν τε xai 
ἄφυχτον. 

χ΄. Περὶ τῆς χατὰ τοῦ TaÀatà φρουρίου τοῦ βασιλέως 

προσθολῆς. 

[P. 79] Ὡς γοῦν ὁ χρατῶν τὰς δυνάμεις συν- 
ἀγαγὼν πολλὰς οὔσας xal διαφόρους τῷ Γαλατᾷ 
προσέδαλεν, αὐτὸς μὲν ἐφ᾽ ἱκανὸν μαχρόθεν σχη- 
νοποιησάμενος ἐφ᾽ ὑψηλοῦ χαθῆστο προσορῶν τὰ 
δρώμενα, ἄμα δὲ καὶ πειρώμενος εὐσύνοπτος εἶναι 
τοῖς ἐναντίοις πρὸς ἔχπληξιν, συνέῤῥεον δὲ παντα- 
χόθεν δίκην ῥυάχων οἱ πολεμεῖν μέλλοντες, xai δὴ 
ὅσον ἐξωτέρω βέλους εἶναι, καὶ αὐτοὶ σχηνοποιησά- 
μενοι ἕτοιμοι προσδαλεῖν ἦσαν, Εὐθέως δὲ προσ- 
δολὰς ἐποιοῦντο μερισθέντες, ἔστι δ’ οὗ καὶ τειχο- 
μαχιχὰ στήσαντες ἐπειρῶντο τοῦ τείχους. lino; 
δ᾽ ἦν μεῖζον ἢ κατὰ πόλεμον τοιούτου qpouplov: 
πρὸς γὰρ τοῖς ἄλλοις πολλοῖς γε οὖσι καὶ ἰσχυροῖς 
μάχεσθαι καὶ ἄνδρες τοξόται ἐκ τῶν κατὰ Νίχαιαν 
μερῶν ἐχεῖσε προστάττοντος τοῦ βασιλέως συνήχθη- 
σαν͵ καὶ εὔσχοπα βάλλοντες οὐδὲ παρακύπτειν τοὺς 


missam: «Quid sollicitus es? Non tu modo tra]icies 
hunc fluvium: erit tempus quo te quoque ipsum 
transfretare oportebit. Nunc salvus ebi in diem 
negotiorum reservatus.» Sic referebat longe postea 
ipse qui somnium viderat, audientibus et miranti- 
bus nobis. Ille autem vir alioqui veritatis amans,ad 
fidem adjungebat juramentum, admirans Providen- 
tie inevitabilem efficaciam. 


20. De oppugnatione arcis Galatz per imperatorem. 


14222 Sed ut ad imperatorem redeamus, cum ille 
copiis multis variisque collectis in unum Galatam 
aggressus est, ipse quidem idoneo a muris arcis 
intervallo fixo Augustali sedebat in loco excelso 
conspicuus, intuens que gerebantur, simul etiam 
ostendens sese hostibus, et experturus ecquid eos 
sua species et presentia terreret. Confluebant undi- 
que concitatorum ritu torrentium oppugnaturi ar- 
eem milites ducesque ; et fixis extra teli jactum 
taberneculis procincti ad irruptionem signum ex- 
spectabant. Mox in manus divisi multifariam oppu- 
gnationem inchoant. Fuit ubi erectis machinis qua- 
terent murum perrum pereque conarentur. Multi- 
tudoerat majorquam pro uniusoppugnatione arcis : 
nam preter alios sanemultos ac valentes sagittarii e 
partibus circa Niceam evocati ab imperatore ade- 
rant, qui assueti collimare ad scopum neminem ex 
arce caput e muro impune sinebant ostentare, ubi- 
cunque quivis apparuisset, statim eum in faciem 
misso jaculo petentes, At Itali novis ex urbe qnoti- 
die per piscatorias naviculas juvenibus, qui per 
vices alii aliis succederent et conferti porta mari- 
tima irrumperent, submfssis pomerium intus vallo 


στόμα. εἶ που φανεῖεν. ᾿Ιταλοὶ δὲ ἐκ διαδοχῆς καθ᾽ 
ἡμέραν νέοι ταῖς ἁλιάσι διαπεραιούμενοι, διὰ τῆς 
πρὸς θαλάσσῃ πύλης διεχπαιόμενοι, ἑαυτοὺς εἰσώ- 
θουν, xai ξύλοις μεγάλοις τὸ ἐντὸς εἰς περίπατον 
χρατυνάμενοι χαρτερῶς ἀπημύνοντο τοῦ τείχους, ἐξ 
ὧν συνέδαινε συχνοὺς καταπίπτειν τῶν ἕξω ἐξ ἀφα- 
νοῦς βαλλομένους. ποσὶ γὰρ ἀσφαλέσιν ἐστῶτες 
ἀχμῆτες ἄνδρες ἐκ διαδοχῆς ἄρτι φανέντες ἐνέτει- 
νόν τε ῥᾳδίως τὰ σφίσι συνήθη γε ἰοδόλα σχεύῃ, xai 
σχεπόμενοι ταῖς ἐπάλξεσι δι’ ὁπῶν χατηχόντιζον. 
ΟἹ ἔξω δὲ ταὶς τειχομαχίαις περιῆσαν πετροθόλοις 
βάλλοντες μηχανήμασι, πρὸς ἃ κληματίδας ξυμφο- 
ρήσαντες ἐξ ἀμπέλων xal τὰ πονοῦντα τῶν μερῶν 
πυχάσαντες ταῖς βολαῖς ἀντεῖχον. Αὐτοὶ δὲ προσ- 
καταθαίνοντες ταῖς στοαῖς τὸ ἀσφαλὲς μὲν χατὰ 
κεφαλῆς ἐχ τῶν χληματίδων εἶχεν ἐχεῖθεν δὲ χατὰ 
διοπτίαν ταῖς ὁπαῖς χρώμενοι ὡς εἶχον ἡ μύνοντο. 
Καὶ τοὺς μὲν πλῆθος καὶ ἰσχὺς μετ᾽ ἐμπειρίας 
παρεχρότει, ἅμα δὲ καὶ τὸ ἐφορῶντος τοῦ βασιλέως 
μάχεσθαι, ᾿Ιταλοὺς δὲ τὸ σπονδαῖον xal εὐσύνετον, 
ἔτι δὲ καὶ τὸ ἐχ διαδοχῆς εἰς ἡμέραν προχινδυνεύειν, 
οἴχοθεν ὡρμημένους. 'Exópoual μὲν οὖν οὐκ doya- 

λεῖς σφίσιν ἦσαν [P. 80] (τῷ γὰρ πλήθει ταὶ λίαν 

ἡττῶντο τῶν ἕξω), τόλμῃ δὲ τρεφομένῃ Bi συγ- 


e lignis alte per gyrum erecto firmaverant, indeque 
validissime propugnabant murum. Unde oontinge- 
bat multos exterius oppugnantium cadere telis ex 
occulto jactis. Nam pedibus in tuto positis viri 


D robusti fessis recentes assidue suffecti vivido sem- 


per,qualis est inchoantium, nisu intendebant quas 
longo usu tractare didicerant catapultas, et noxia 
pondera varii generis magna hostium pernicie jacu- 
labantur ipsi tati lorica murorum, per quorum fene- 
stellia hiantium inobservatas rimas tela 8 Φ8 exi- 
tiala jactabant. Oppugnantibus extra succedebat 
negotium quatiendorum menium que saxis ipngen- 
tibus balista intortis haud innoxio pulsabant; atque 
ad horum labem scalas admovebant materie vites, 
protentis scutis partes ictibus obnoxias tegentes. 
Qui curn sic ad summas monium porticus enite- 
rentur, capita quidem ascendentium in tuto erant, 
protecta, ut dixi, clypeis sursum obverais: tamen 
qui intus erant per fenestellas, quibus crebris hit- 
bat murus, collimantes tela vare nocebant,defensa- 


C bantque arcem pro virili. Nostros sua multitudo, 


tum virtus conscia peritiaque belli animabat, sed 
ante omnia imperatoris presentis aspectus quid 
quisque preclari faceret coram ooulo signantis. 
Italos suus ardor utique pro aris fooci &n- 
lium, presentiaque solertis animi, presertim] vero 
receptus fessorum facilis, stateque quietis vices 
successione quotidiana recentium, tum certamen 
quoddam laudis,verentibus semper qui subibant ne 
impares dentibus succenturisti viderentur, fir- 
mabant,accendebantque in acrem pertinaciam resi- 
stendi. Et ecupliones quidem ipsis haud erant se- 
cure,multitudine siquidem obsidentium obrueban- 


501 


DE MICHABLE PALEOLOGO LIB. HI. 


562 


χροτούμενοι ὁσημέραι διεκαρτέρουν, ᾿Αγὼν δ᾽ ἦν A λογίαν εὐπρεπῇ καταλείψοι ὡς xal πάλιν κατ᾽ ἀγαθὰς 


ἀμφοτέροις, τοῖς μὲν τοῦ χρατοῦντος ἑλεῖν ὡς ἅμα 
τῷ φρουρίῳ τὴν πόλιν ἕξουσι, τοῖς δ᾽ ἀντέχειν ὡς 
συναπολλυμένης ἐξ ἀνάγχης τῷ φρουρίῳ τῆς πό- 
λεως. Κατήντα δ᾽ ἡ μάχη σφίσι διαχρονίζουσι μα- 
χομένοις τοῖς μὲν περὶ τὸν βασιλέα εἰς αἰδὼ προ- 
φανῇ τοῦ μὴ περιγενέσθαι φρουρίου ἐπὶ τοσοῦτον 


᾿ μαχομένους τόσον πλῆθος οὐδὲν σεμνὸν ἔχοντος καί 


τισιν ὀλίγοις διαφυλαττομένου, τοῖς δ᾽ ᾿Ιταλοῖς εἷς 
φιλοτιμίαν τοῦ τόσους μὴ περιγενέσθαι παρασχευά- 
σαι αὐτοὺς ὀλίγους ὄντας ὡς μηδὲ τολμᾷν ἐξιέναι, 
ἅμα δὲ xal τοῦ αὐτὸν βασιλέα δόξαι νικᾷν xal πᾶ- 
cav τὴν αὐτοῦ δύναμιν ἐπὶ ταυτὸ συνελθοῦσαν ἅμα. 
Τότε γοῦν πολλῶν καθ᾿ ἡμέραν ἐκ τοῦ τείχους 
βαλλομένων τε καὶ πιπτόντων ἴοδόλοις μεγίστοις 
μαγγάνοις, ὥστε xal οἴχτίζοντο χατειρωνευόμενοι, 
μὴ θέλοντες βάλλειν, ἀλλ᾽ ἀποπέμπειν τὸν ἐντὸς τοῦ 
βέλους ἰόντα διὰ τὴν ἐγγύτητα, ὡς τῇ γυναικὶ, ὡς 
ἔλεγον, διασώζοιτο, καὶ ἅμα φήμης διαχυθείσης ὡς 
ἐξ ἀποστολῆς ἐπέστησαν ἄλλοι πλεῖστοι xal ἰσχυ- 
pol, ὑπερπαθήσας olov διά τε τὸ τοῦ χόπου κενὸν, 
καὶ μετὰ τὴν τῶν πεσόντων ἀποδολὴν sl xal γέ- 
Àeta ὦφλει μὴ καταπράξας, ἔγνω καταλύειν τὸν 
πόλεμον, πλὴν οὐ κατὰ συνθήχας, ἵν᾽ ἑαυτῷ ἀπο- 


tur. Audacia tamen vigebant quotidianis alta suc- 
cessibus oppugnalionis hactenus sine noxa tolerate 
obnixa utrimque studia vincendi, spe metuque 


inflammata contrariis, sperantibus videlicet nostris 


si arcem expugnarent, urbem statim dedendam, 
Latinis, quod hoc ipsum timerent, ultimo conatu 
certantibus neurbs in arcecaperetur. Longissimam 
vero perseverantiam neutra ex parte remissi prelii 
In imperatore quidem obstinabat pudor non capte 
tanto tempore atam multis toto impetu oppugnate 
baud famosissime ejusdemque ἃ paucis defense 
munitionis, in Italis vero ambitio glorieque ardor, 
ingens sibi decus fore 1294. cernentibus, se tam 
paucos ut prodire non auderent, ab ingruente unde- 
cunque innumerabili multitudine superari nequi- 
visse, blandiente preterea, si ad extremum invicti 
durarent, spe non vane gloriandi presentem ipsum 
Augustum cum coactis in unum universis imperii 
viribus Latinorum parva manu debellatos. Ceterum 
oppugnantium quotidie plurimis, telis ingentibus 
catapultarum ex crebris muri fissuris assidué Jacu- 


lantium, cadentibus, addebatur ludibrium damno, C 


etiam illudentibus ex tuto libratoribus, et quem in 
tra jactum per fenestellas cernebant, ex propinquo 
compellatum ironica misericordia timere vetanti- 
bus: haud enim sege ipsum utcunque contigaum 
telo petituros, ne tam bellus vir uxorcule suz peri- 


- vet. Super haec sparsa fama est mox afforea sede 


míssas apostolica lectas validasque copias in auxi- 
lium obsessis. Tunc demum imperator quasi fractus 
animo, quod preter irritum laborem et tot strenuo- 
rum militum jacturam etiam metueret ne magnosuo 
probro per vim inde re infecta pelleretur, sponte 
obsidionem solvere et opprgnatione absistere 


ἐλπίδας ἐπιθησόμενος. 
xa. Περὶ τοῦ νεχροῦ 
χτόγου. . 

Τότε δὲ τινες τῶν οἰχείων τῷ βασιλεῖ κατ᾽ ἄνεσιν 
διατριδῆς ἐξελθόντες ἐπέστησαν τῇ κατὰ τὸν "Ἔδδο- 
pov τοῦ θεολόγου μονῇ, ὄνομα μόνον, οὐ σχῆμα σω- 
ζούσῃ μονῆς, καὶ τὸν ἐχεῖσε ναὸν εἰσελθόντες, 
ἠρειμμένον καὶ τοῦτον xal εἰς θρεμμάτων (P. 81] 
ἔπαυλιν ὄντα, καὶ τῇδε κἀκεῖσε περιδλεπόμενοι καὶ 
τό ποτε τοῦ ναοῦ χάλλος ix τῶν λειψάνων θαυμά- 
ζοντες [ἦσαν δ᾽ οὗτοι οἱ περὶ τὸν ᾿Ιατρόπουλον Δη- 
μήτριον καὶ λογοθέτην τότε τῶν οἰχειαχῶν) ὁρῶσιν 
αἴφνης κατὰ γωνίαν ἱστάμενον ἀνδρὸς πάλαι τε- 
θνεῶτος λείψονον ὁλόκληρον xai τὸ πᾶν ὁλομελὲς, 
γυμνὸν ἐς πόδας ἐκ χεφαλῆς. Εἶχε δὲ καὶ ἐπὶ στό- 
ματος χαλάμην ποιμενιχῆς σύριγγος, εἰς χλεύην 
τινῶν οὕτω ποιησάντων οἷς ἔμελε θρεμμάτων. Ὡς 
δ᾽ ἰδόντες ἐθαύμαζον μὲν τὴν τοῦ λειψάνου ὁλομέ- 
λειαν, διηπόρουν δὲ οὔτινος ἂν χαὶ εἴη ὁ πεπηγὼς 
ἐχεῖνος καὶ ἔτι εἰς σῶμα συνιστάμενος χοῦς, ὁρῶσιν 
ix. δεξιῶν τὸ χενήριον καὶ ἐπ᾽ αὐοῷ γεγραμμένους 
στίχους δηλοῦντας τὸν χείμενον. Ἵν οὗτος, ὡς ἐδή- 
λου τὰ γράμματα, & Βουλγαροχτόνος Βασίλειος. Ὡς 


τοῦ βασιλείου Βουλγαρο- 


constituit, sed citra conventionem cum obsessis 
ullam,id ad qualemcunque valiturum excusationem 
autumans, quasi non tam omitteret inceptum quam 
in tempus opportunius differret, cum rei prosperius 
tentandz se offerret occasio. 


D 21. De cadavere imperatoris Basilii Bulgaroctoni. 


Tempore istius obsidii quidam ex familia impe- 
ratoris cireumquaque, ut flt, evagantes animi gra- 
tia devenerunt in theologi monasterium, in subur- 
bio cui nomen Hebdomum situm. Supererat nomen 
solum monasterii, forma ejus omnis ruinis deleta. 
Illi templum quod ibi fuerat ingressi, destructum 
et ipsum etin stabulumarmentorum mutatum, huc 
illucque circumferebant oculos, et miserabili specie 
reliquiarum, quanta fuisset illius cum adhuc staret 
edis sacre pulchritudo, non sine admiratione 18225 
quadam estimantes. Erat in his Iatropulus Deme- 
trius logothela tunc domesticorum. Ita circum- 
spectantibus apparet improviso in quodam angulo 
stans viri olim mortui cadaver, integrum plane ac 
membris suis omnibus apte coherentibus constans, 
nudum a capite ad pedes. Habebat autem ori affi- 
xam cannam pastoritie fistule, ludibrioquorumdam 
greges istic stabulare solitos curantium. Miraban- 
tur qui hec videbant integritatem corporis ex 
longo, ut apparebat, exanimi. Ambigebant autem 
cujus esset illud sic solide compactum et humanam 
adhuc formam retinens cadaver. Cernunta dextris 
sepulcrum et inscriptas ipsi litteras indicantes 
quis ibi jacuisset. Erat autem hic, prout littere 
significabant, Basilius Bulgaroctonus. Ut vero re- 
versi, quid vidissent, imperatori retulerunt, miso- 
ratione irtima tactus ille, continuo missis sericie 


563 


GEORGII PACHYMERUE 


564 


δ᾽ ὑποστρέψαντες σφίσι τὸ θεαθὲν τῷ βασιλεῖ mpoc- Α ρὸν, ἐκ τῆς χατὰ τὴν δύσιν τοῦ Ξηροποτάμου μονῆς 


ἀνέφερον, οἰχτίζεται αὐτίχα ὁ βασιλεὺς, xal πέμψας 
σηριχὰ χρυσόσημα πέπλα, ἔτι δὲ ἐξαποστείλας τοὺς 
δμνοπόλους σὺν οὐχ ὀλίγοις ἄρχουσιν, ὑπὸ πολλῇ τιμῇ 
xai δορυφορίᾳ, ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις, ἀναχομίζεται ἐν 
θήχῃ ttg πρὸς τὸν Γαλατᾶν τὸ λείψανον, κἀκεῖ 
προστάττει τῷ ἀδελφῷ σεδαστοχράτορι ἐνθεῖναι τῇ 
σφετέρᾳ σκηνῇ τὴν θήχην, πέπλοις τε χρυσοῖς ὑπ᾽ 
ἀχοιμήτῳ φωτὶ ἐχόμενα τῆς ἐχείνου στρωμνῆς θέντα 
τιμᾷν τοῖς προσήχουσιν, ἕως ἐχεῖθεν ἀναχωρούντων 
αὐτῶν εἰς Σηλυύδρίαν ἐντίμως xai λαμπρῶς μεταχο- 
μίσαντες ἐν τῇ τοῦ Σωτῆρος χαταθεῖναι μονῇ. 
᾿Εχεῖθεν τοίνυν ἐπανακάμπτουσι πρὸς τὸ Νύμφαιον 
καθιστῶντο τὰ κατὰ δόσιν, ἄχρι καὶ ᾿Ορεστιάδος xai 
τὸ ἐπέκεινα προφθασάσης τῆς βασιλέως φήμης καὶ 
χαταστελλούσης τὸ ἀνορμοῦν. 
κβ΄, Ὅπως ὁ πατριαρχεύων Νικηφόρος σὺν 
βασιλεῖ καταλαμδάνει τὸ Νύμφαιον. 
Καταλαδόντων δὲ σὺν πολλῷ τάχει τὸ Νύμφαιον, 
ὁ πατριαρχεύων συνὼν τῷ κρατοῦντι, ἐπεὶ ὁ Θεσσα- 
λονίχης xal ὁ τῶν Σάρδεων τοῖς δοξάζουσι σφίσιν 
ἀμεταθέτως ἐμμένοντες ἐχποδὼν ἦσαν ἐξωρισμένοι, 
ἀντικαθιστᾷ τούτων ἑτέρους. ταῖς ᾿Κχκλησίαις, καὶ 
τὸν μὲν Κυδώνην Ἰωαννίχιον τῆς τῶν Σωσάνδρων 
μονῆς [P. 82] ἐξάρχοντα θεσσαλονίχης, τὸν δέ γε 
Χαλαζᾶν 'Idxw6ov ix δύσεως προσχωρήσαντα τῷ 
χρατοῦντι Σάρδεων ἀποδείκνυσιν. Εἶχε δὲ xal εἷς 
ψῆφον Σμύρνης τὸν Ἰσαὰκ, ἄνδρα xai αὐτὸν γερα- 


ἅμα 


auro intextis velis, cantoribus quoque ac princi- 
pum non paucis eodem se conferre jussis, cum 
multo honore ac satellitio, psalmis et hymnis per- 
sonantibus, in theca pretiosa deférri curavit id 
corpus in castra ad Galatam, et ibi fratri suo se- 
bastocratori mandavit ut thecam qua erat condi- 
tum in tabernaculo suo servaret velis aureis oper- 
tam, et facibus circum noctu diuque lucentibus, 
prope suum ipsius stratum, eo quo par est honore, 
haberet. Sicque illic fuit, quoad motis inde castris 
recedentes illi Selybriam honoratis ac splendidis 
exsequiis portarunt, ubi depositum est in Salvato- 
ris monasterio. Hinc flexerunt versus Nympheum 
iter, utili consilio pacandis tractus Occidui tumul- 
tibus : nam progressa usque Orestiadem et ultra 
propinqui et 1226 quasi adventantis imperatoris 
fama multum valuit ad comprimendos inquietos 
motus illarum gentium. 


22. Ut patriarcha Nicephorus simul cum imperatore 
venerit. Nymphzeum. 


Cum autem magna celeritate Nympheum perve- 
nissent, patriarcha qui cum imperatore simul erat, 
videns Thessalonicensem et Sardensem in suis pri. 
vatis obtinatos sententiis amotos e medio exsulare, 
substituit ipsis alios in illarum curam Ecolesia- 
rum, et Cydonem quidem Joannicium, monasterio 
Sosandrorum antea prepositum, Thessalonicensi, 
Jacobum vero Chalazam, qui ex Occidente acces- 
serat imperatorem , Sardensi preficit Ecclesie. 
Elegerat etiam in Smyrnensem episcopum Isaacum 


ὁρμώμενον. ᾿Αλλ᾽ ἐν τοσούτῳ τῆς ἐκείνου χειροτονίας 
φθάνει πεσὼν εἷς νόσον ὁ πατριάρχης, καὶ προτρο- 
παῖς ἰδίαις ἢ μὴν καὶ τοῦ ἐξυπηρετοῦντος αὐτῷ (xal 
τοῦτο γὰρ λέγεται * ἐχεῖνος γὰρ ἠναισθήτει τὰ λοί- 
σθια πνέων) ὁ Ex. Θεσσαλονίχης Νικήτας Δυῤῥαχίου 
χειροτονεῖται. ᾿Αλλ’ ἡ χυρία τότε τοῦ θανάτου ἔφί. 
σταται τῷ πατριαρχεύοντι, xal ὁ ix τῆς τὸῦ Πέλοπος 
ix πριγχίπων μοναχὸς Θεοδόσιος, ἀνὴρ εὐλαδὴς καὶ 
ἐπὶ πλείστοις χρόνοις ἀσχήσας, ἔτι δὲ xal τὴν συν- 
ουσίαν ἡδὺς καὶ χαρίεις xal ποικίλος τὴν ὄμιλίαν, 
ὡς μόνον ἐχεῖνον ἰδόντα τινὰ, χἂν τὰ μέγιστα λυ- 
ποῖτο, χαρᾶς ἔμπλεων ἀπαλλάττειν, xal ὡς εὖ ἔχὼν 
τοῦ γένους θέϊος τοῦ χρατοῦντος ὄνομαζόμενος, τὴν 
οἰκονομίαν τοῦ ὅσον οὕπω τεθνηξομένου παρὰ τοῦ 
ἄνακτος ἐπιτρέπεται, ἐπεί τοί γε xal χρήμασιν ἐπλού- 
τει ἐκ τῆς ᾿Εφέσου πολλοῖς. Τότε γοῦν νύξαι τὸν 
κείμενον λέγεται τὸν ἐπίτροπον, εἴ πως αἱἵροῖτο ἐπεν- 
δυθῆναι τὰ μοναχῶν * ὁ δὲ οὐχ ὅπως ἐπείσθη, ἀλλὰ 
xxi βαρέως τὴν ὑπόμνησιν ἤνεγχεν ὡς τεθβνγξείων 
ἀρχιερεύς. Καὶ δὴ ἐξ ἀνθρώπων γεγονότος ὡς τά- 
χος, ὁ νεχρὸς ἐχείνου διακομίζεται πρὸς τὴν "Epe- 
σον, xàv τῇ μητροπόλει τῷ τάφῳ δίδοται, ἀνὴρ τὸν 

βίον μὲν φούερὸς, ἀχατάπληχτος δὲ τοῖς ἄρχουσι, 

τῶν δὲ γε φοδερῶν ὑπερόπτης, χατὰ ἀρετὴν παι- 

διόθεν συνήθης, δόξας δὲ τότε τοῖς πολλοῖς ἐπαχθὲς, 
οὐ διὰ τὴν μετάθεσιν τόσον ὅσον τὸ ζῶντος πατρι- 
ἄρχου γνησίου κὐτὸν μετατίθεσθαι, 


virum et ipsum honoratum, qui e monasterio Xe- 
ropotami, sito in partibus Occiduis, prodierat. 
Sed cum esset in procinctu ad hunc ordinandum, 
inciditin morbum patriarcha, cujus consilio ac 
voluntate, vel potius ministri ejus (nam et hoc di- 
citur) cum jam ipse destitutusofficio sensuum ageret 
animam, Thessalonicensis Nicetas in Dyrrhachien- 
sem promotus est thronum. Ceterum patriarche 
constituta morti dies illuxerat, et Peloponnesius 
monachus ex principum ibi dominantium stirpe 
Theodosius, vir pius, quique exlongo jam tempore 
vitam religiosam exercuerat consuetudine vero tam 
comi ac faceta varietateque jucundi sermonis grata, 
ut quivis quantumvis mosstus eo viso exhilaratuset 
gaudens abiret preterea nobilissimo genere, itaut 
patruus imperatoris nominareturadzministrandis bo- 
nis1227 moribundi patriarcha praedivitis,utdiclum 
eat, pecunia Epheso portata, prepositus ab Augusto 
est. Hic languentem sue cure commissum tentavit 
ecquid vellet monachi vestem induere. At ille adeo 
non est asseusus, ut etiam istam mentionem mo- 
leste tulerit, ostendens seomnino velle patriarcham 
mori. Porro hujus, postquam migravitex humanis, 
corpus celeziter deportatum Ephesum illico apud 
metropolitanum templum sepulture traditur. Vir 
fuit vita severus, intrepidus in obstando principi- 
bus, periculorum minarumque cuntemptor, virtuti 
& pueroagsuetus, visusautemtum multis instrusus 
in patriarchalem thronum, non tam quod transla- 
tus ex Ephesina sede, quam quod legitimo adhuc 
vivente patriarcha translatus fuisset. 


565 


DE MICHAELE PALAROLOGO LIB. II. 


566 


x['. Ὅπως ὁ βασιλεὺς τὸν viov Ἰωΐννην ἀπε- Α καὶ ἐμελῴδει, οὐδενὶ δ' ἔθελγε τὸ παράπαν. ᾿Αλλ’ 


σχευάσατο. 

Ὁ μέντοι γε βασιλεὺς ὅσον εἶχε διὰ γνώμης κατωρ- 
θωχὼς, μηδενὸς ἀντιπράττοντος (τὸ γὰρ παιδίον χατ᾽ 
ὀλίγον παρέῤῥιπτο xal ἠσθένει πρὸς τὴν ἀρχὴν, ὡς 
xai αὐτὰ δὴ τὰ τῆς βασιλείας σύμδολα ἄχθος φέρειν 
χενόν * ὥριστο γὰρ καὶ ταῦτα ἀποῦὔαλεϊν), διὰ τοῦτο 
ἐν ἀνχχωχαῖς ἦν xal ἐτρύφα, τῇ τῶν γυναιχῶν ab- 
ταδέλφων θεραπείᾳ θρυπτόμενος, αἷς xal εἰς πάντ’ 
ἐχρῆτο, τῇ μὲν Μάρθᾳ ὡς αὐτῷ φανείσῃ κατὰ μη- 
τέρα xal χατ᾽ οἶχον [P. 83] ἀναγούσῃ, τῷ μεγάλῳ 
δομεστίχῳ elc ὁμοζυγον οὔσῃ, πολλοῦ τινος τιμωμέ- 
wap τῷ βασιλεὶ (ὁ περίπυστος δ᾽ ἣν ἐχεῖνος Ταρχα- 
νειώτης), τῇ δ’ Εὐλογίᾳ ὡς καὶ αὐτῇ καλῶς ἐχούσῃ 
τοῦ ἤθους καὶ πλέον ἢ ἐχείνη τυρδαζομένῃ πρὸς βα- 
σιλέχ, οὐχ οἵδα δὲ εἰ xal τὸ ὑποτείνειν ἐλπίδας χρη- 
στὰς ἐπὶ τῇ μεγαλοπόλει τῷ βασιλεῖ ὡς ταύτην αἷ- 
ρήσοντι ix μορσίμου. Τὸ δὲ μόρσιμον, μεθὸ μὲν d$ 
πόλις ἑάλω, ἐκείνη τρανῷ διηγεῖτο στόματι καὶ ἀπε- 
θαύμαζε λέγουσα, ἔδει δὲ καὶ τὴν πρὸ τοῦ λέγουσαν 
θέλγειν, Τὸ δὲ ἦν, ὡς καταχοιμίζοιτο μὲν ὁ βασιλεὺς 
ὑπὸ τίτθης βρέφος ἐν Αἰχνῳ ποτὲ, πολλάκις δ᾽ 
ἠγρίαινέ τε xal ἐχλαυθμύριζε τὸν ὕπνον ἀποδιο- 
πομπούμενον, ἐπεὶ δ᾽ ἐχείνην ἔδει τινὶ μέλει διὰ τὸ 
ἀγριαῖνον χατασιγᾷν, πολλὰ μὲν ix μελέτης συνεῖρε 


23. Ut imperator puerum Joannem azauctoraverit 

Succedebant porro imperatori negotium trahenti 
ad se in solidum imperii, resque nemine jam quid- 
quam contra moliente procedebat. Puer enim pau- 
latim removebatur principatu, nec jam niai te- 
nuem et evanidam ejus speciem habebat, insignia 
regni gestansille quidem adhuc,sed tanquam inane 
pondus;que et ipsa ei auferendajam decretum erat. 
Quare Michael securo jam liberoque animo se in 
' quietem deliciasque relaxabat,prolixo in his indul- 
gentique admittendo ministerio sororum certatim 
Augustum fratrem obsequiis favore mollibus mulie- 
ebri sdulitate satagentium. Porro ille germanarum 
opera non in cura solum corporis, sed in aliis 
eque cunctis utebatur, plurimum utrique illarum 
in omni genere fidens tribuensque, Martham qui- 
dem studio fiduciaque filiali solitus amplecti, ex 
quo ab ea ut matre educatus amantissime fuerat 
habente ipsum secum in viri sui domo magni do- 
mestici,ab imperatore tum regnante multo in pre- 


ὅταν μεμυχόσι χείλεσιν ὑποχοριζομένη τὸ περὶ τὴν 
πόλιν διεξήει (ἦν δὲ τὸ λεγόμενον ὡς εὖγε τῷ βα- 
σιλεῖ τῆς πόλεως, xal ὡς χατὰ χρυσέαν πύλην εἰσ- 
ἐλθεῖν μέλλοι, καὶ ὡς τὸ xai τὸ ἐχεῖσε μεγαλυνό- 
μενος ἐχτελέσειεν), αὐτίχα τούτοις ὥσπερ "o 
τὸ παιδίον θελγόμενον κατεσίγα, xal πως μαλᾶκῶς 


xal ἡδέως χατεχοιμίζετο. Οὕτως ἦσαν αἱ αὐτάδελφαι 


zip βασιλεῖ καὶ πάλαι μὲν εἷς προμήθειαν τὴν προσ- 
ἔχουσαν, καὶ τότε δὲ πολυωροῦσαί τε καὶ κηδεύου- 
σαι, ὑφ᾽ alc λιπαρούσαις μὲν πολλά τισιν εἰς εὐερ- 
γεσίας ἔπραττε, συμδουλευούσαις δὲ προσεῖχε xal 
συγχατήνυε. Λέγεται δὲ xai ὡς βουλῇ σφῶν, xal 
μᾶλλον τῆς Εὐλογίας (0xtépa γὰρ περὶ τὰ πλεῖστα 
μαλαχώτερον εἶχαν), ἰδιωτεύειν τὸν Ἰωάννην αἷ- 


Β potto. 


x0. Τὰ κατὰ τὸν Χαλυφᾶν xai τοὺς Πέρσας, ὅπως 
Τοχάροις ὑπετάγησαν. 

Τηνιχαῦτα xal τῶν Τοχάρων, οὖς ἡ χοινὴ ᾿Ατα- 
ρίους λέγει συνήθεια, δίκην συῤῥευσάντων χειμάῤ- 
fou κατὰ Περσίδος, ὁ μὲν Χαλυφᾶς χρυσοῖς παρ᾽ 
ἐχείνων ψωμιζόμενος ἐτελεύτα, οὐ μᾶλλον κατὰ 
χρείαν σφαγῆς ἣ χατὰ χλεύην, ὡς ἐξὸν τὸν χρυσὸν 
ἐχχέειν xal νιχᾷν τὸν ἐχθρὸν, ὁ δ᾽ ἠγάπα πλέον 


fuisse illum sspe rabiosiuscule querulum etsomni 
difficilis,se vero sororia caritate soporanio frater- 
culo dantem operam rrultas et varias solitam ad 
eum demulcendum cantillare nenias, nulla earum 
pacante inquietudinem pueruli, donec semiapertis 
labris data opera balbutiens modulari coepisset 
cantilenam de urbe hujus fere forme:« Euge impe- 
rator urbis,in eam aurea inveheris porta, resque 
has et has isthic magnificas plane perficies. » Ad ea 
quippe statim verba puerulum velut Sirenum quo- 
dam cantu delinitum siluisse, mollique ac suavi 
quievisse somno. Tales et sio in ipsum affecte im- 
peratoris sorores erant; que et ipsum olim, cum 
ejus vel etas vel fortuna ipsarum auxilio oguit 
studio ac caritate providentissima fovissent et nunc 
ejusdem imperantis securitati ac conversationi per- 
vigili cura prospicerent ; quarum commendatione 
ac precibus multa in quosdam benefloia contulit, 
consilia vero earum et libenter audivit et ple- 


. rumque secutus est, Dicitur etiam harum sugge- 


tio babiti.Fuerat is iaclytus ille Tarehaniota. Altera D stione 1829 inductus, maxime autem Eulogiz (in 


erat 128 germana imperatoris Eulogia,suavissimis 
et ipsa moribus,frequentiusque solita itare ad prin- 
cipem fratrem seseque immiscere negotiis, haud 
scio an non ei peculiariter jucunda, quod aug urio 
ipsi prospero recuperationem magna urbis fratri 
ominaretur ut fato debitam. Unde autem in eam 
spem esset ingressa, sic illa, postquam est deinde 
capta civitas, narrare, consueverat, admirans divi- 
nam in eo providentiam. Oportebat autem eos qui 
hoc audire ex ipsa vellent, delinire ipsam prius et 
rogare. Referebat porro in hune modum : cum im- 
perator adhuc infans sub ubere jaceret in cunis, 


hanc enim teneriori fere videbatur propendere 

alfectu), redigere in ordinem et insignibus imperii 

exuere Joannem statuisse. 

24. De Chalypha et. Persis, ut Tocharis sint. sub- 
Jecti. 

129. Tunc Tocharis, quoa Atarios vulgus solet 
vocare in Persidem torrentis ritu confluentibus, 
Chalyphas auro liquefacto in osinfuso interemptus 
ab illis est,non tam quod non alium expeditiorem 
haberent ejus tollendi modum,quam in exprobratio- 
tionem ceca ipsius avaritie,qui cum facile potuis- 
set aurum efTundendo hostes vincere,malucrat auro 


567 


GEORGII PACHYMERJE 


568 


ἐκεῖνο ἢ ἰσυτὸν, ὡς xal χρυσοτραγήσων ἄντικρυς. Α ἀπορῥήτοις βασιλιχῶν, καὶ τὰ κατ᾿ αὐτοὺς εὖ δια.- 


[P. 84) Καὶ ὁ μὲν οὕτω κατ᾽ οἰκείαν χρίσιν δῆθεν 
ἐπνίγετο, τὰ δὲ τῆς Περσίδος ἤδη évóctt xal χαχῶς 
εἶχεν, ὡς μηδὲ δίχα φόδου καὶ αὐτὸν τὸν σουλτὰν 
᾿Αζατίην ἐᾶσθαι. Κατωῤῥώδουν γὰρ τὸ ἔθνος ol 
Πέρσαι xal κατημέλουν, ζητοῦντες χαθ᾽ αὐτὸν ὡς 
εἶχεν ἕκαστος τοῦ σώζεσθαι, Καὶ κατὰ τὴν ἀρχὴν δὲ 
τὰ τῆς Περσίδος ἐχλυδωνίζετο τῶν σατραπῶν ἐπανι- 
σταμένων, ὥστε χαὶ δύο τῶν μεγιστάνων ἐκεῖθεν 
προσχωρῆσαι τῷ βασιλεῖ, τοῦ σουλτὰν, ὡς βλαχικῶς 
διῆγε καὶ xav! ἰδιώτην ἀκόλαστον, ix. τοῦ προχείρου 
ὑπεριδόντας. ΟἹ Βασιλικοὶ δ᾽ οὗτοι ἦσαν͵, ἄνδρες ἐκ 
ἹΡόδου μὲν ἀνέκαθεν ὄντες, ἐκ θυμελιχῆς δ᾽ ἐπιτη- 
δεύσεως τῷ σουλτὰν προσῳχειωμένοι, οὐ μὴν δὲ 
ἀλλὰ χαὶ ὡς εὖ ἔχοντες τοῦ φρονεῖν τὰ πρῶτα φέ- 
ροντες ἐν ἐχείνῳ, βρύοντες δὲ χαὶ χρυσῷ πολλῷ, 
ὅσος ἦν ἐν ἐχπώμασι xal ὅσος χατειργασμένος εἰς 
Χαλυφιχὸν νόμισμα. Τὸ δὲ τῶν βήλων, ἔτι δὲ λίθων 
χαὶ μαργάρων αὔταρχες ἦν τοὺς εἰδύτας θαυμάσαι. 
Παλαιᾶς γοῦν φιλίας τῆς πρὸς τὸν βασιλέα ὑπομνη- 
σθέντες, ἱκανοῦ δοχοῦντος σφίσι xai τοῦ χρατοῦντος 
εὖ παρ᾽ ἐκείνων παθόντος πάλαι κατὰ τοὐπιὸν ἀπο- 
μνημονεύειν τὴν χάριν, βασιλέως καταστάντος xal 
δυναμένου, τὰ πιστὰ λαχόντες διὰ γραμμάτων ἐν 


parcere quam vite ac saluti propria prospicere, 
jure ab illo quod adeo perdite deamaverat metallo 
tragicum exitum nactus. Et hic quidem in hunc 
modum statuta ipsi proprie a divino judicio poena 
suffocatus est. Res vero Persidis graviter laborabant 


θέμενοι, ὅλῳ ῥυτῆρι πρὸς τὸν βασιλέα χωροῦσιν 
ἐν αὐτομόλων σχήματι. Ὁ δὲ δέχεταί τε ἀσμένως 
xal τιμᾷ τοῖς προσήχουσι, τὸν μὲν παραχοιμώμε- 
νον τοῦ χοιτῶνος χαταστησάμενος τὸν Βασίλειον, 
θάτερον δὲ τὸν Βασιλιχὸν μέγαν ἑταιρειάρχην ἀπο- 
δείξας. Καὶ ἐχρᾶτο τούτοις δεξιοῖς ἐς ὅτι μάλιστα 
εἰς τὰ πράγματα φαινομένοις, καὶ ἡ πρὸς αὐτοὺς 
φιλία τοῦ βασιλέως προσῆν. Οἱ δὲ πολλὰ μὲν οἴκοβεν 
ἔχοντες, οὐχ ὀλίγα δὲ καὶ παρὰ τοῦ βασιλέως εἷς 


οἰχονομίαν λαθόντες, πιστῶς μάλα xal εὐνοϊχῶς 
χατὰ Ῥωμαίους μετασχηματισθέντες ὑπηρετοῦντο 


τῷ βασιλεῖ * οὐδὲν γὰρ οὕτω συνίστησι τὰς εἷς τὴν 
βασιλείαν εὐνοίας ὡς 1, xav' ἀξίαν χάρις cote ἀξίως 
οἰσομένοις ἐξ ἐτοίμου προτεινομένη. Τότε xal ὁ 
σουλτὰν ἔτι μᾶλλον τῶν ἀμφ᾽ αὐτὸν χραδαινομένων 
ἅμα μὲν διὰ τὸ φανὲν τῶν Τοχάρων ἔθνος ἅμα δὲ καὶ 
ἰδίων πραγμάτων ἕνεχα, xal. μηδὲν ἔχων ὅ τι xal 
δράσεις τῶν ἀπάντων διεγηγερμένων, ἔγνω ἅμα 
γυναιξὶ καὶ τέχνοις, πρὸς δὲ καὶ γηραιᾷ μητρὶ, 
Χριστιανῇ εἷς τὰ μάλιστα οὔσῃ, καὶ ἀδελφῇ, xata- 
φεύγειν εἷς βασιλέα, ὡς ἐχεῖθεν xal μόνως ἔξων 
βοήθειαν χαὶ χατὰ χαιρὸν ἑἐπανήξων αὖϑις ἐξ 
ὑπερτέρας χειρὸς xal ἰσχύος. [P. 85] Wu τὰρ 


Quare cum ab illo arcanis prius convento nuntiis 
regias clam perlatas litteras,quibusipsis plene ca- 
vebatur, accepissent, suis illic otiose convasatis 
et-tuto asportatis rebus, summa celeritate se 
ad imperatorem conferunt specie transfugarum. 


malis et periculis magnis urgentibus, que nec ip- (* Eos ille cum libenter ao perbenevole excepit, tum 


sum sultanum Azatinem metu vacuum sinebant. 
Horrebant enim Perse vehementer gentem illam, 
et quasi desperato resistendi successu negligentes 
in commune consulere privatam sibi,prout quisque 
poterat, nundinari salutem satis habebant, etiam 
aliunde imperio Persidisnutante,insurgentibus pas- 
sim et res aliis alio trahentibus satrapis, adeo ut 
ex optimatibus duo illinc ad imperatorem accede- 
rent, spretosultano uthomineinerti desidia dedito 
et omissis principatus curis, tanquam si privatus 
quispiam nepos esset,luxuriose ac moliter vivente. 
" Hi Basilici vocabantur, oriundi ex Rhodo, lyrices 
olim ac fldium artificio 1n sultani gratiam insi- 
nuati, deinde quod consilio prudentiaque excelle- 
rent, ab eo in primis familiarium culti, iidem pre- 
divites auro multo vel 1830 in scyphos vasaque 
similia formato, vel cuso in monetam typo Chaly- 
phe signatam.Velorum vero,gemmarum et marga- 
rilarum tantum in recondito habebant, quantum 
δὶ cui ostenderent jure miraretur, Hi ergo antique 
recordati amicitie quam cum imperatore, quando 
is adhuc privatus ad Persas fugit, contraxerant, 
memores etiam se in eo signa observasse mutum 
in ipsos benevolentia:, non dubitarunt esse illum 
hominem iis moribus quem non frustra confiderent 
acceptam in privata fortuna gratiam in imperio 
etiur, postquam ad illud ascendisset, agniturum, 
et quo plus jam posset, eo liberalius repensurum. 


vt digni erant honoravit, alterum quidem eorum 
Basilium nomine excubitorem cubiculi faciens,alte- 
rum vero Basilicum magnum et heteriercham 
ereans. Expertusque mox eos ad omnia ad que 
adhibebantur dextros atque industrios, eorum 
opera frequenter utebatur, pronamque in ipsos 
suam gratiam haud dubiis declar&ebat indioiis. 
Porro illi multa ex se habentes, non pauca ipsis ab 
imperatore administranda commissa summa fide 
benevolentiaque tractarunt, gratissime semper uti- 
lissimeque servientes.Plane transformati in mores 
habitumque Romanorum fldelissimum obsequium 
imperatori prestiterunt : nihil enim ita subditis in 
principem verum amorem sinceramque fidem in- 
spirat ut gratia meritis prompte reddita et henefl- 
cium dignis ac referre scientibus ultro repre- 
sentatum.Tuno et sulianus,magissdhuo magisque 
vacilantibus qui circa ipsum erant, simul ob 

sese ostentantem terribili specie Tocharorum 

gentem, simul ob peculiarem rerum soarum 

131 statum nesciens quo se verteret cüive confi- 
deret,cunclis arrectis in spes metusve rerum im- 
minentium necsatis uspiam consistentibus,decrevit 
cum uxoribus et filiis cumque matre vetula optima 
Christiana, preterea cum sorore ad imperatorem 
confugere, a quo solu tali articulo rerum suarum 
juvari poterat etin posterum auxilium sperare,quo, 
si unquam resedisset illa tempestas,tentaret redi- 


509 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. 1]. 


510 


πιστεύειν ἔχειν ἑτέρῳ τὴν σωτηρίαν, ἐπεὶ καὶ ὁ ἣν κατὰ καιρὸν διξοὺς ἤλπιζε παρὰ τοῦ λαδόντος τὰ 


προῤῥηθεὶς Μελὴχκ πρὸ χρόνων αὐτομολήσας παρὰ 
βασιλέως κατείχετο, ὃν δὴ xai αὐτὸν ὑπώπτευεν 
ὁσημέραι μὴ λυθεὶς ἐπιστῇ μετὰ πλήθους xal οὐ 
χαλὼῶς ἔχειν τὸ εἰς ἀρχῆς κράτος ἐντεῦθεν γένοιτό 
ol. Ἐπίστευε δὲ xal ταῖς εἰς βασιλέα παλαιαῖς 
ἐκείναις φιλοφρονήσεσι, xal ἐθάῤῥει φανεὶς ἀνύσαι 
τὰ πρὸς θυμοῦ" Συμφορήσας τοιγάροῦν πλῆθος χρυ- 
σίων οὐ ῥᾳδίως ἀριθμητὸν, καὶ τὸν Περσῶν πλοῦτον 
περιθαλόμενος, ἅμα γυναιξὶ καὶ τέχνοις, τοῦ Πισσι- 
δίας προαγωγοῦντος ὡς βασιλέα χωρεῖ. Ὁ δὲ, ὡς 
εἰχὸς, ἀσμένως δεξάμενος οὐχ εἶχεν ὃ τὶ χρήσαιτο 
τούτῳ, πλὴν μάλα φιλοφρονησάμενος πρὸς ixsivov, 
xai ραῤῥεῖν διδοὺς ὡς κατὰ καιρὸν ἐπχνήξοι xal 
«τὴν ἀρχὴν ἀναλάδοι αὐτοῦ συνεργοῦντος, ἐφῆκε δια- 
{ξεῖν ὦ, οἱ σύνηθες ἦν αὐτῷ οἶχοι τῆς Περσίδος ἄρ- 
χοντι. Ὅθεν καὶ σέλμασι βασιλικοῖς τῷ βασιλεῖ 
παρεδροίαζε, καὶ φοδεροὺς περὶ αὐτὸν εἴχε σώματος 
qjAaxac , καὶ τοῖς τῆς ἀρχῆς συμδόλοις ἐχρῆτο 
ἐρυθροθαφὲς πέδιλον ὑποδούμενος. Τὰ πιστὰ δὲ καὶ 
πρὸς τὸ εὖ πράξειν εἶχε διὰ τὴν ἐξ ὑπογυίου χάριν, 


tum in principztum validis Romane potentis sub- 
nixus copiis.Cuncta enim circumspiciens, neminem 
tuno reperiebat cui recte committere salutem suam 
et fidere satis posset, quandoquidem et prius memo- 
ratus Melech, cum aliquanto antea ipse quoque 
transfugisset, ab imperatore detinebatur; ἃ quo 
scilicet quotidie metuebat ne qua nactus exitum e 
custodia numerosum in se duceret exercitum, et sic 
in irritum reciderent spes conatusque, quos inten- 
debat in statuendo sibi firmandoque principatu. 
Magnopere autem nitebatur vetere imperatoris ami- 
eitia, magnis sibi officiis, cum esset olim in Per- 
side, testata; confidebatque, simul ejus coram 
affandi contigissel copia, se quod cuperet ab eo 
impetraturum. Congesta igitur in capsas quas se- 
cum extulit aureorum multitudine non facile nu- 
merabili, et ditissimis luxu Persico vestibus indu- 
tus, cum conjugibus et liberis, Pisidie preside 
duce itineris, ad imperatorem se confert, qui eum 
humanissime excepit. Et quanquam non habuit 
tune in quo ejus opera utere!ur, omni tamen signi- 
fleatione benevolentie consolatus est; spemque 
ipsi fecit auxiliorum 8 se subministrandorum in 
tempore, quorum ope tuto rediret in Persidem, et 


χρείττω. Τὸ δὲ ἦν ἄρα οὐ σταθερά τις ἐλπὶς τοῖς 
νοοῦσι βαθύτερον. ᾿Αλλὰ τότε τὸν καιρὸν θεραπεύων 
ὁ βασιλεὺς τοὺς μὲν περὶ αὐτὸν, χαὶ μᾶλλον γυναῖ- 
κας καὶ τέχνα, xarà συντήρησιν πρὸς Νίκαιαν 
πέμπει, τῷ μὲν δοχεῖν τὸ ἀσφαλὲς ἐκείνοις παρέχων 
ἐφ᾽ d μὴ βλαδεῖεν ἀφύλακτοι ὄντες" οὐδὲ γὰρ χαλὸν 
ἐδόχει συνεχστρατεύειν τῷ βασιλεῖ ἀήθεις ὄντας καὶ 
τῆς γυναιχωνίτιδος * τὸ δὲ πάλιν σφᾶς διατρίδειν 
ἐπ᾽ ἀνατολῆς ἀναχωροῦντος τοῦ βασιλέως, μὴ καὶ εἷς 
χίνδυνον γένοιτο, Τὸν δέ γε σουλτὰν συμπεριάγων 
αὐτῷ σὺν προσηκούσῃ τιμῇ τὴν ἐπὶ τοῖς ἐχείνου 
συνεσχίαζε πρᾶξιν, ἣν τῷ μὲν δοχεῖν, ὡς εἴρηται, 
ὑπὲρ ἀσφαλείας ἐχείνων προσέταττε, τῇ δ᾽ ἀληθείᾳ 
δι᾽ ἐκείνων τὸ ἀσφαλὲς ἐχόντων τὸ ἐν ἀσφαλεῖ τὸν 
σουλτὰν εἶναι χαὶ μὴ συνισχημένον πραγματευόμε- 
voc. Προχατελάμθανε γὰρ τὴν πρὸς τὸν τῶν Τοχάρων 
ἄρχοντα Χαλαοῦ εἰρήνην, ὡς ἐνευκαιρήσοντος ἐν- 
τεῦθεν ἐκείνου τοῖς τῆς Περσίδος, μηδ᾽ ὀνομαζομένου 
τοῦ σουλτὰν ἐν ταύτῃ. Καὶ διὰ τοῦτο ἡμερῶν ἐφ’ 
ἡμέραις τριδομένων τὰ τῶν Ἱ]ερσῶν ὑπεχλίνοντο 


modicum quo nunc egeret accepturum plane confi- 
debat. Erat autem ea spes non usquequaque certa 
fundataque, judicio eorum qui non herentes in 
superflciaria specie res penitus ipsas introspice- 
rent ac profundiore prudentia examinarent. Cete- 
rum tunc quidem imperator in occasionem immi- 
nens familiam sultani, presertim uxores ac libe- 
ros, Niceam misit, pretextu plausibili necessarie 
securitatis, ut in tuto ibi servarentur neve cujus- 
quam injurie paterent in loco minus munito deposi- 
ti, aut militantem imperatorem cum sultane assec- 
tantes itinerum insueto labore parvuli mulieresque 
vexarentur, rursus ne si relinquerentur in urbe 
Orientali magis admota limiti, cum ab ea continge. 
rel imperatorem expeditionum occasione distare, 
non satis remoti essent ab omni discrimine quod 
inde jure timeretur. Porro sultanum ipsum circum- 
ducens secum quocunque iret, ac exquisitis ubique 
semper affleiens honoribus, ista familiaritatis ac 
reverentie specie id consequebatur imperator, ut 
ille nihil sinistri latere suspicaretur in illa filíorum 
et uxorum ejus Niceensi custodia; quasi in solum 
ipsius commodum et securitatem ejus familie de- 
creta. Revera tamen aliud spectabat astutus prin- 


principatu recuperato florentem ibi αἱ prius et tran- C ceps, cui erat propositum custodiendis certo sibi 


quillam domi su: vitam in consueta dignitate de- 
geret. Itaque in suggestibus regiis imperatori 889? 
assedit, et minaces ipse quoque circa se corporis 
custodes habuit, et insignibus imperii utebatur, 
rubros indusns calceos. Hzc autem honoris amo- 
risque signa non vane ostentari, sed ex vere pro- 
penso in ipsum ac sincere favente, queque pol- 
liceretur prestituro, imperatoris animo proficisci 
persuasit ipsi conscia memoria suorum in illum 
meritorum, quo tempore supplicem eum benevolo 
exceperat hospitio, cujus gratie vicem mutuam 8 
non immemore, el ab co cui plus contulerat, id 


et tuto loco tam caris sultano capitibus sultanum 
ipsum tot pignorum caritatequasi constrictum apud 
80 retinere, ne quo subito forte capto fugz consilio 
recederet. Quo ille faciendo demerebatur Tocharo- 
rum principem Chalaum, quicum certis jar condi- 
tionibus de pace transegerat : hic enim sultano pro- 
cul alibi detento, et ejus ob absentis diuturnitatem 
133 memoria sensim exolescente apud Persas, 
tanto facilius feliciusque universe potiri Persidis 
polerat, prout reipsa fecit. Imperatore quippe 
sultanum suspensum spebus inanibus tenente, 
sicque diem ex die ducendo moras assidue nectente 


571 


GEORGII PACHYMERJS 


572 


τοῖς Τοχάροις, ὡς xal τινὰς oUc ἂν slot τις σχηνί- À xc. Ὅπως εἴχον ol πρὶν βασιλεῖς περὶ Toy ápouc 


τας xal τῇ πολιτείᾳ ἀπηχθημένους, μὴ θέλοντας ὑπο- 
τάττεσθαι. (P. 86] καθ᾽ αὐτοὺς εἶναι, ἐπειλημμένους 
τῶν ἡμετέρων ὀχυρωμάτων, πλὴν καὶ τὸν ἐντεῦθεν 
ὑποτοπάζοντας χίνδυνον, εἰ φανερῶς ἐπιτιθοῖντο, 
κατὰ μὲν τὸ χοινὸν χαὶ χαθόλου ἐνσπόνδους εἶναι τῷ 
βασιλεῖ, καθ᾽ ἕνα δὲ νυχτὸς λοχῶντας τοῖς ix τῶν 
ἡμετέρων χλέμμασι χρῆσθαι. "A δὴ καὶ τῶν ἡμε- 
τέρων ἐξ ἴσου πρὸς ἐκείνους ποιούντων οὐ πόνος ἦν. 
"Ex παντὸς δὲ τρόπου τὸ ἔθνος τῶν Τοχάρων δι᾽ ἐν- 
νοίας ἔχων ὁ βασιλεὺς ὡς ἀνυπόστατον τὴν ὁρμὴν 
χατὰ τὸ εἰχὸς δοχοῦν ἔχειν ἄρτι, χινῆσαν, τοὺς μὲν 
χατὰ τὰ ὀχυρώματα Πέρσας καὶ λίαν ὑπεποιεῖτο, ὡς 
θριγγοῖς ἐλπίζων χρᾶσθαι εἰ ἐπιδρίσειαν ἐκεῖνοι, 
ἐχείνοις δ᾽ εἶχε διὰ μελέτης καὶ ἄλλως σπένδεσθαι 
διὰ κήδους. ᾿Επὶ τοσοῦτον γὰρ φοδερὸν ἐδόχει xal 
μόνον πρὸς ἐχείνους πόλεμον ἐννοεῖν, ὥστε χαὶ ἕως 
ἐχείνου xai τοὔνομα μόνον εἷς φόδον ἡγεῖσθαι 
[P. 87] καὶ δεδιέναι. 


Β 


ne rediret unde venerat, res Persarum omni alio 


destitute presidio tandem ad Tocharos inclina- 
runt, tam universali consensu, ut quidam ibi jam 
antea segreges, quos jure quis scenitas dixerit, 
semper soliti & communibus abhorrere consiliis 
et res sibi suas habere privatim, cum aliis omni- 
bus sponte subeuntibus imperium Tocharorum 
illi uni subjicere se ipsi recusarent, coacti fuerint 
in arces, de quibus diximus, nostri limitis rece- 
dere. Ubi satis intelligentes se haud sine suo pe- 
riculo tali tempore palam iade incursaturos Ro- 
manas terras, callido consilio universim quidem 
86 communiter federatos se imperatori profite- 
bantur, singillatim vero grassationibus nocturnis 
res nostrorum depredabantur, in quo damnum 
nostrum haud magnum erat; nam illi limitanei 
strenue par pari referentes clandestinis et ipsi 
rapinis infidos hospites ulciscebantur et facile 
amissa reponebant. Omni eutem ratione sibi con- 
ciliandam statuerat imperator gentem Tocharum 
tunc novo impetu et potentia ineluctabili motam, 
ut cui hostiliter irrumpenti nihil posset obsistere, 
eam beneficiis preoccupatam ab infestis consiliis 
averteret. Putavit etiam prudenter utendum illo, 
quem memoravi, adventu segregum Persarum in 
arces Romani limitis. Et hos enim blandissime 
definivit officiis promissisque, scilicet sperans 
istis se, quasi sepe objecta, mediis usurum ad 
arcendam Tocharorum *vim, si quando, quod a 
gente bellicosa barbara timeri prudentia jubebat, 
bellum cum Romanis quam pacem mallent. Stude- 
bat autem imperator vehementer quam arctissima 
necessitudine faderis Tocharos sibi devincire, quo- 
niam armis cum ea gente decernere rem adeo ter- 
ribilem putabat, ut ne cogitatione quidem prima 
tenus belli cum iis suscipiendi mentionem admit- 
tendam duceret. Omninoque adeo id horribile pu- 
tabat, ut vel solo prolato istorum nomine causam 
se habere idoneam duceret metus non ignavi et 


ἀχουομένους. 

Πρώην μὲν γὰρ 6 Δούχας Ἰωάννης χλέος μόνον 
ἐχείνων ἤχουε, xal χατωχύρο"» τὰ φρούρια σίτῳ xal 
ἅρμασιν, ὧν τὸν μὲν xal εἰς χρόνους προσέταττεν 
ἀποτίθεσθαι, βούλλαις μολυύδίναις τὸν ἐνόντα τοῖς 
ἐποίκοις σφραγίζων, φέροντας δ' ἔξωθεν ἐπιτάττων 
σιτίζεσθαι, τὰ δὲ xal ἀναγχαῖχ ἐτίθει τοῖς χτησο- 
μένοις, ὡς ἐχείνων πᾶν τὸ εἰς περιουσίαν ὅν ὗστε- 
ρεῖν. Προιχοδοτεῦντας γὰρ μετὰ τὴν σεδασμίαν 
εἰχόνα τὰ ὅπλα προσέταττε χαταγράφεσθαι' μηδὲ γὰρ 
ἔχειν εἰδέναι τί τὸ ἐξορμῆσαν τῶν σφῶν φωλεῶν ἔθνος, 
καὶ ὁποίοις τοῖς ἤθεσι χρᾶται, χἂν εἰρηνεύειν θέλοι 
κἂν μάχεσθαι. Τόσον ἦν ἄδηλον ἕως τότε τὸ ἔθνος. Παρὰ 
πολλοῖς δ᾽ ἐλέγοντο χυνοχέφαλοι, xal γε διαίταις ἀπει- 
ρημέναις ἠχούοντο χρώμενοι, ὥστε χαὶ ἀνθρωποφα- 
γεῖν ἐπιστεύοντο. θεοδώρνυ δὲ τὴν ἀρχὴν βασιλεύσαν- 
τος, ἐπεὶ ἐλέγοντο διὰ Περσίδος πρὸς ἐχεῖνον πρεσ- 
δεύεσθαι, καὶ ὁ λόγος ἀληθινὸς, φόθος δὲ καὶ τάραχος 


consternationis non reprehensibilis experiunde fa- 

tendeque. 

484 25. Ut se habuerint priores imperatores audita 
fama Tocharorum. 

Et antehac quidem Joannes Ducas, audita solum 
illorum fama, munivit arces frumento et armis. Ao 
frumentum quidem ea copia que suíficeret in usum 
quam longissimi temporis congeri jussit, obsigna- 
rique singula horrea bullis plumbeis indicantibus 
quantum in quoque conditum servaretur. Atque ut 
certius is numerus constaret, praeceperat eos qui 
id frumentum comportabant non inde ad proprium 
victum sumere, sed ipsis aliunde subministrari,quo 
interim, dum ei convectioni navabant operam, 
vescerentur. Armorum vero redundantem etiam 
numerum necessarium putabat, tale id esse genus 
rerum statuens, cujus nunquam affatim utentibusg 
sit, quippe quorum etiam dum innumerabilis vide- 
batur aífluere copia, sepe in occasione penuria 
sentiatur. Quare illos quibus incumbebat ex officio 
gratis quedam suppeditare militibus jussit adscri- 
bere catalogis suggerendarum e fisco rerum, post 
sacram iconem, arma cujusque generis et usus. 
Istius tam accurate provisionis prudenti huic prin- 
cipi causam prebuit rumor procul auditus parantis 
erumpere gentis barbare numerose vohementis, 
etiam cum nondum intelligeretur quid esset, quan- 
tum posset,cur suis latibulis exiret,quibus uteretur 
moribus, pacemque an bellum preoptatura videre- 
tur. Tam vulgo enim increbuerat cum borrore ter- 
roreque ad Tocharorum mentionem quasi panico 
istius ejusdem ccca quedam ignoratio populi, ut 
eos plerique caninis deformes capitibus dicerent, 
passimque audiretur de immani eorum genere vic- 
tus, ac crederentur humanis carnibus ingluviem 
explere. Cum vero ad Theodorum in imperio recen- 
tem dicerentur ii ex Perside legatos mittere (nec 
fama mentiebatur), magnum illi ea res metum et 
perturbationem admovit. Decrevit tamen imperator 


513 


DE MICHABLE PALJEOLOGO LIB. II. 


574 


ἦν. Ἔγνω δ᾽ ὅμως ὁ βασιλεὺς τὸ φοδερὸν πλασά- Α Τὸ δέ γε τῆς γερουσίας καὶ ὅσυν ἦν τῶν ἐν [Ρ. 88] 


μένος ἐχείνους χατασοφίσασθαι. Καὶ πρῶτον μὲν 
προαπέστελλεν ὡς δῆθεν ἀγγελοῦντας ἐπὶ Περσίδος 
ὡς ἐπ᾽ αὐτοὺς εὐτρεπίζοιτο, xxl. οἱ ταχυδρομοῦντες 
ἐπέμποντο, Μισθρὸς δ᾽ ἦν τοῖς ἀγγελοῦσι ταῦτα, εἰ 
χινδυνεύοιεν ἐνιστάμενοι χαὶ τὴν τῶν Ῥωμαίων 
ἀρχὴν ἀνυπόστατον πᾶσιν ὁμολογοῦντες ἔθνεσι, ὃα- 
ψιλῆ τέχνοις σφετέροις χαὶ γυναιξὶ σιτηρέσια, Εἶτα 
δὲ τοῖς πρέσθεσι προσελαύνουσι πέμψας τοὺς ὑπαν- 
τήσοντας ὡς δῆθεν χαὶ σφίσι τὰς ὁδοὺς ὁδηγῆσαι, 
δι’ ὅτι δυσχώρων ἐξεπίτηδες τόπων ἐχείνους διαῦι- 
Gate προσέταττε, κἄν τις ἀποχναίων ἐρωτῴη τὴν 
δυσχωρίαν, οὕτω πᾶσαν ἔχειν τὴν τῆς Ῥωμαΐδος 
γῆν ἀποκρίνεσθαι, ὡς ἑτοίμως ἐχόντων τῷ μὴ εἰδέ- 
vat πιστεύειν. Ἐπεὶ δὲ καὶ πρὸς βασιλέα πολλὰ 


τέλει καὶ τῷ βασιλεῖ πρὸς αἵματος, πάντας πρὸς τὸ 
μεγαλειότερον ἐσχευασμένους xai στολαῖς xal γεν- 
ναίῳ τῆς ψυχῆς παραστήματι, ὡς αὐτίχα τὸν κατὰ 
πόδας λαπάξοντας, πολλάκις διιόντας ἐξ ἀφανῶν ἐς 
ταυτὸ ξυμπίπτειν, ὡς τοὺς αὐτοὺς μὲν εἶναι ταῖς 
ἀληθείαις, δοχεῖν δ᾽ ἄλλους καὶ ἄλλους xal μηδέποτε 
τοὺς αὐτοὺς, τρόπον δαχτυλιδίου σφενδόνην μὴ 
ἔχοντος, ἤν τις βούλοιτο ἐπ᾽ ἐχείνου τὸ πρότερον xai 
τὸ ὕστερον θεωρεῖν, ὡς τὸ αὐτὸ μὲν πολλάκις λαμ- 
Gavópsvov εἶναι, δοχεῖν δ᾽ ἕτερον τῇ μεταλλαγῇ. 
Αὐτὸν δὲ βασιλικῶς ἐσταλμένον, μηδὲν τῶν φοδερῶν 
ἐλλείποντα, ἄνω που χαθῆσθαι σπάθην φέροντα ταῖς 
χερσὶ, βήλοις τε πολυτελέσι περιχεκλεισμένον, ἄλ- 


λων καὶ αὐτῶν φοδερῶν περιισταμένων, ἱκανῶν ὄν- 


» - 4 « 4 
πονίσαντες παραγένοιντος τηνίχα καὶ ἄλλ᾽’ ἄττα p xov καὶ τούτων χαταπλῆξαι τὸν ὁρῶντα xaO" ἑαυτους, 


φοδερὰ ὑπενόει ὡς αὐτίχα καὶ ix τῆς θέας φοδήσων. 
'Exitatte γὰρ τὰς δυνάμεις ἐν ταυτῷ συνελθεῖν; 
xal ὁπλισθέντας κατὰ φρήτρας καὶ φῦλα xal τάξεις, 
ἐν ποσοῖς τισι των ὁδῶν διαστήμασιν ἱσταμένους 
καταφράχτους σιδήρῳ, φόδον γατὰ παιδιὰς ἐμποιεῖν. 


dissimulata formidine ipsos fallere. Ac primum 
misit certos homines qui nuntiarent in Persidem 
Romanorum imperatorem comparare 42355 sed ad 
movendum in eos infestis signis. Hi alii super alios 
varie mittebantur quam velocissime, cum mandatis 
magnopereextollendi Romani imperii potentiam,ut 
resistere nulla quamvis fera et numerosa gens pos- 
sit, in eaque affirmatione quam eíficacissime incul- 
canda insistendi, quoad fldem facerent. Cujus rei 
periculo ne deterrerentur, provisum erat magnitu- 
dine promisse mercedis.Constituebanturquippe his 
qui istam operam reipublice navabant ampla de- 
mensa et publico et state perpetuoque duratur« in 
alimenta pensiones, quibus si quid humanitus, ut 
in periculoso ministerio, pati contingeret eos qui 
meruerant, uxores ipsorum liberiquo fruerentur. 
Alios etiam destinavit in occursum legatorum qui 
monstrarent iter : sed his precepit ut eos de in. 
dustria per loca maxime aspera inviaque ducerent, 
excusantes soli naturam et difficultatem situs.inde- 
que captata occasione commendantes istud ipsum 
ipsis exibitum officium tanquam videlicet impera- 
tor audito illorum adventu, et conscius asperitatis 
itinerum, multa benignitate obvios deductores vie- 
que indices miserit. Admonueratque ut si quis forte 
legatorum inter egre superanda precipitia rupium 
et saultuum perplexa offensus percontaretur, ecquis 
vel longo circuitu queri posset alibi commodior 
transitua,constantes concordesque asseverarent nu- 
squam quidquam tolerabilius sperandum : ubique 
enim similiter preruptam impeditamque terram 
Romanam esse, hoc siquidem facile credituros 
audacter indigenis affirmantibus peregre appulsos 
barbaros ob necessariam ignorationem tam longin- 
qua regionis. Quandocuuque autem post multum 
denique laborem ad imperatorem pervenirent, ex- 
cogitaverat modum objectandi eis illic scenam 


D 


οὕτω ποιεῖν χρηματίζειν τοῖς πρέσθεσι, μαχρὰν μὲν 
ἱσταμένοις, ὅσον εἰχἄζειν τὸν βασιλέα καὶ ὁρᾷν τὰ 
δρώμενα, ἐξαίφνης δ᾽ ἐξ ἀδήλου τῶν παραπετασμᾶ-- 
των διανοιχθέντων οὕτως ἐγγενέσθαι σφίσι βλέπειν 
τὸν βασιλέα ἐπὶ τοῦ θρύνου μᾶλα σοδαρευόμενον, 


plane terrificam, queque ipsos quamlibet feros 
primo aspectu percelleret. Preceperat enim exerci- 
tum convenire universum, omnesque mililes arma- 
tos per manipulos, cohortes, legiones, structis et 
digestis ordinibus, ad certa viarum intervalla sta- 
tionibus descriptis, apparere cataphractos et totos 
rigentes ferro, insuper monitos ut artem adderent 
negotio, efferandaque daia opera contumacia qua- 
dam oris ac superciliorum minis quasi per ludum 
formidinem augerent. Senatores quoque cunctos ac 
quotquot 136 in precipua dignitate erant preser- 
tim in;peratori sanguinis principes, jusserat quam 
magnifice ac speciosissime vestitos perculiari cura 
majestatem ac fastum affectare, imo trucibusoculis 
vultuque irato feros spiritus pre se ferre velut mox 
obtrituros quemcunque occurrentem, sicque ire 
redirequesepius,ostentare se rursusque occultare, 
statimque den:o intrare, ut alii aliique viderentur 
et numerus in speciem cresceret. Sicut enim annu- 
lum pala carentem qui secundo videl facile alterum 
credit, quippe non habentem quo discernatur aut 
unde judicet spectator eumdem unum secundo 
terliove sumi, quare illi facile persuadetur multos 
esse plane similes sibi succedentes, ita pronum 
erat exteros intrantem in aulam offerentemque se 
subinde senatorem aut principem eumdem pro 
diversis sumere. Porro ipse imperatoriis vestibus 
maxime augustis splendidissime ornatus precelso 
residens solio, minaciter supinus, vultu ac fronte 
terrorem spirantibus, ensem districtum manu vi- 
brans latebat intra septum velis undique pretiosis- 
simis oppansis clausum, non statim conspicuus ad- 
mittendis in aulam, quz aliis varie cincta terriculis 
haud dubia formidine perfusura erat quantumlibet 
constantem audacemque spectatorem. Traductos 
per istam terrorum pompam in ipso conspectu veli 
thronum regium tegentis mora longiuscula deti- 


575 


GEORGII PACHYMERUS 


570 


ὀλίγα τε εἰπεῖν καὶ ἀκοῦσαι μεταξυλογούντων τινῶν, À σάτα λαδόντα, προσέταττε τὸν πόλεμον πρὸς ἐκεῖνον 


qo6spd: δὲ καὶ ταῦτα δοχοῦντα, ὡς μόνον λεγόμενα 
καταπλῆξαι, Καὶ οὕτως ἐπ’ ὀλίγον ἀφοσιωσάμενον 
τὸν χρηματισμὸν, ἀποπέμπει διὰ τῶν αὐτῶν xal 
πάλιν δυσχωριῶν τοῖς ὁδηγοῖς ἐπαναγομένους. Τὰ 
γοῦν πρότερα ταῦτ᾽ ἦσαν, xal οὕτω δεδιότας ἔξυν- 
ἐόαινεν ἀντιφοδεῖν ἐκ συνέσεως * τότε δ᾽ ὁμαλῶς xal 
ἠπίως πάνυ ἐπεχείρουν πρεσδεύεσβθαι μὲν ἐπ᾽ ἐχείνους, 
ἐχεῖθεν δὲ πρέσδεις δέχεσθαι, ὡς αὐτίχα καὶ κατὰ χήδη 
σπένδεσθαι μελετᾷν. 

xg. ἸΙερὶ τῶν xatà δύσιν * xal ὅπως Καῖσαρ προσ- 

ἐθαλεν ἐκ παρόδου τῇ πόλει. 

Οὕτω δὲ τῶν τῆς ἀνατολῆς μερῶν χρατυνομένων 
xal xav' ἐλπίδας ἀγαθὰς, ὄντων, τὰ κατὰ δύσιν xal 
αὖθις ἐχύμαινον. 'O γὰρ δεσπότης Μιχαὴλ [P. 80] μὴ 
εὐχερῶς φέρων στερούμενος τῶν φρουρίων καὶ τῆς 
χώρας ἀπεληλαμένος, ἣν ὁ θεῖος αὐτοῦ χαὶ πατὴρ 
ὁ Θεόδωρος, ὃς χαὶ βασιλικῆς ἀναῤῥήσεως κατὰ 
δύσιν ἠξιώθη τοῦ ᾿Αρχιδῶν ταινιώσαντος ᾿Ιαχώδου, 
ἱδρῶσι πλείστοις χαὶ σπάθῃ ἐχσπάσας τῶν ᾿Ιταλῶν 
τοῖς ἰδίοις προσεποιήσατο, τούτων μὴ φέρων ὁ Μι- 
χαὴλ στερούμενος ἀνελάμθανέ τε τὰς πρὸς τὸν 
βασιλέα συνθήκας, καὶ τὰ κατὰ δύσιν ὁποποιούμενος 
εὐχερῶς πρὸς ἑαυτὸν διὰ τὸ χαὶ ἄλλως τῶν δυτιχῶν 
εὐρίπιστον ἔπειθεν ἀποχλίνειν αὖθις. Διὰ ταῦτα τὸν 
μὲν δεσπότην ὁ βασιλεὺς ᾿Ιωάννην, σπουδῇ τὰ φωσ- 


nuit : tum suspensus expectatione sollicita repente 
auleis undique reductis angusta illa et verenda, de 
qua dixi, majestate perculit; jussos dehinc dicere 
qui vellent contemptim aliud agens audivit, cui- 
dam identidem aliquid in aurem insusurranti par- 
tem attentionis commodans. Ubi perorarunt, per- 
pauca eaque minacia respondit. Ita dimissos impe- 
rat extra limitem per easdem confragosas 134 et 
preruptas vias duci. In hunc modum tunc ille su- 
spectam arrogantiam gentis barbare simulata pru- 
denter superbia retundere sategit, utili tum consi- 
lio. Sed aliud secuta post tempora poposcerunt. 
Quare non minus sapienter qui postea imperarunt, 
Tocharos etexceperunt venientes humaniuset vicis- 
gim honorificis legationibus convenerunt, omni eos 
ratione sibi consiliare satagentes οἱ feedere quam 
arctissimo conjungere. 

26 De rebus Occiduis; et ut Casar obiter urbem 

tentaveril. 

Sic Orientalium provinciarum statu qua pace in 
presens qua spe bona in posterum firmato, res 
Occiduorum tractuum fluctuare denuo cepere. Nam 
Michael despota iniquo animo ferens privatum 86 
arcibus et expulsum regione, quam patruus ejus et 
pater Theodorus (qui etiam acclamatus in Occidente 
imperator fuerat,coronante ipsum Jacobo episcopo 
Achridensi) multo sudore armata manu extortam 
Italis sue ditioni adjecerat, his, inquam, se spo- 
liatum Michael non ferens revocavit que pauloante 
imperatori promiserat, et Occiduas gentes rursus 
ad 86 trahere aggressus facile ad defectionem im- 
pulit leves ac faciles populos. Ob ca imperator 


ἐχφέρειν * ἐπεὶ δὲ καὶ ol ἀπὸ τῆς Σικελιχῆς ῥηγικῆς 
ἐξουσίας πολλὰ τῶν Ἱλλυριῶν καὶ τῆς νέας ᾿Ηπείρου 
προσεσφετερίσαντο, πέμπει χἀχεῖσε τοὺς ἀντιταξομέ- 
νους. Καὶ δὴ τῷ Καίσαρι ᾿Αλεξίῳ τὸ Σχυθικὸν παραδοὺς 
σὺν οὐ πολλοῖς ἄλλοις πρῶτον πρὸς θράφκην ἐξώρμα, 
τὰ χατὰ τὴν Ὀρεστιάδα χαλῶς ὡς εἶχε διαθησόμε- 
νον, ἐν δευτέρῳ κἀκεῖνα τιθέμενος, Τὸ γὰρ Βουλ- 
γαριχὸν οὐχ ἤθελεν ἠρεμεῖν, καὶ μᾶλλον xax' b 
θραν καὶ μῖσος τὸ πρὸς βασιλέα, τῆς πρώτης τῶν 
θυγατέρων τοῦ Λάσχαρι Θεοδώρου xal βασιλέως 
Εἰρήνης τὸν σύζυγον Κωνσταντῖνον, ὃν καὶ βασιλέα 
Βουλγάρων ὃ λόγος ἐδείχνυ, μάλα θερμῶς ἄξοτρυ- 
νούσης χαχοῦν τὴν χώραν, ἀντίποινα δῆθεν ὧν ὁ 
ἀδελφὸς ᾿Ιωάννης ἔπασχε. Τῷ γοῦν Καίσαρι προσ- 
τεταγμένον ἦν πρὸς βασιλέως ἐπιστάντι τοῖς τῆς 
θρέκης μέρεσι xai τῇ πόλει προσσχεῖν ἐκ παρόδου͵ 
καὶ ἐπισεῖσαι μὲν ἀπειλοῦντα τὸ ξίφος τοῖς Ἰταλοῖς, 
μὴ μὴν δὲ καὶ ὁτιοῦν, πράττειν " οὐ γὰρ ἱκανῶς 
εἶχε τῶν στρατευμάτων. Ὡς γοῦν τὴν Καλλίου ὁ 
Καῖσαρ περαιωθεὶς κατέλαδεν, ἔγνω πρότερον jj 
τοῖς χατωτέρω προσσχεῖν, xaxa Σηλυδρίαν γενέσθαι, 
xai τῇ πόλει ἐχ τῶν δυτιχῶν μερῶν [P. 00] προσεγ- 

γίσας (μηδὲ γὰρ εἶναι χωλύμην ἀπάντων τῶν ἐκεῖ 

τῷ βασιλεῖ ὑποτεταγμένων) κατοπτεῦσαι μὰν καὶ 

ταύτην ὡς εἶχε τότε χαὶ μαθεῖν τὰ τῶν ἐντὸς πῶς 


despotam Joannem jussum statim exercitum edu- 
cere ad Michaelem bello urgendum misit. Preterea 
quoniam misse copi: a rege Sicilie multa Illyrici 
et nove Epiri loca sibi subjecerant, destinavit 
etiam illuc qui ipsis obstiterent. Alexium insuper 
Cesarem, Scythis et auxiliaribus cum aliis non 
multis copiis traditis, primum in Thraciam immi- 
sit, cum mandatis ut invigilaret Orestiadi ejusque 
securitati quam 1838 posset optime prospiceret. 
In quo tamen aliud precipue spectabat. Videbat 
enim Bulgaros in apparatu esse novarum rerum, 
Irene videlicet Theodori Lascaris, qui nuper impe- 
raverat, filia Constantino, quem regem Bulgarorum 
factum superius diximus, nupta, virum instigante 
in Paleologum nunc imperantem, et ardenter ur- 
gente ad irrumpendum in terras ditionis ejus, sic- 
que repetendam ultionem injuriv quam ab ipso 
patiebatur Joannes frater ejusdem renes contre 
fas et pact& redactusin ordinem.Mandaverat porro 


D imperator Cesari ut,cum attigisset partes Thraciae, 


urbi ex propinquo minaretur, obiter id quidem et 
tentandi potius terrendique Italos gratia quam ex- 
pugnandi spe : non enim habebat idoneum tanise 
rei apparatum aut exercitum. Ut igitur trajecto 
Cesar freto Calliopolim tenuit, decrevit priusquam 
inferius descenderet, accedere Selybriam etinde a 
partibus Occiduis prope se admovere Constantino- 
poli (nihil enim erat quod id vetaret, cunctis ab illa 
parte imperatori subjectis), et sio e vicino con- 
templari quo tunc illic atatu res essent explorareque 
Latinos urbem ten^ntes, quid animi et virium 
haberent, voluntarios quoque, de quibus diximus, 


577] 


DE MICHAELE PAL/AEOLOGO LIB. II. 


578 


ἔχοιεν, ἰδεῖν δὲ καὶ τοὺς θεληματαρίους, οὖς xal ὁ A πειδὴ ὁ ἀνεψιὸς ἐχείνου ᾿Αλέξιος ἐπέκειτο προσια- 


λόγος προέγραφε, χαὶ ὁμιλῆται τά οἱ δοχοῦντα περὶ 
τῆς πόλεως. ᾿Ελθπν οὖν xal σκηνήσας ἐν τοῖς περι- 
πολίοις προσεχαλεῖτο χρυφηδὸν τοὺς δοχοῦντας 
ἐχείνων, xal γε χατεπίστευε σφίσι τὰ χατὰ νοῦν, 
ὁποτείνων κἀχείνοις ἐλπίδας, εἴ συνεργοῖεν, τὰς 
μείζους. Τῶν δὲ καιρὸν ἔχειν εἱπόντων ὡς ἐγχαίρως 
ἐπιθησομένων (τὸ γὰρ τῶν Ἰταλῶν πλώϊμον ὅσον 
ἦν ἐν τῇ πόλει ἐπὶ Δαφνουσίας ὡς ἀλῶσνν τὴν νῆσον 
χωρεῖν, καί γ᾽ ἐπὶ πλείσταις ἡμέραις προσταλαι- 
πωρεῖσθχι χαθήμενον, ὄχλον δ᾽ ἄλλως εἶναι τὸ xaxà 
πόλιν xal πολέμων ἀπείρατον), ταῦτ᾽ εἰπόντων xal 
-τὰ πιστὰ διδόντων ὡς συνεργήσουσιν (ὁμονοήσειν 
γὰρ σφίσι xal οοὑς λοιποὺς ἐπὶ τοῦτο), ὁ Καῖσαρ 
αὐτίχα, ὅτε μὲν πρὸς τοὺς ἀπ᾽ ἐκείνων λόγους ἀπεῖδε 
χαὶ τὴν προθυμίαν ἑώρα ὡς ἑτοίμως ἐχόντων προσ- 
δοηθεῖν, ἐθάῤῥΤει τὴν προσθολὴν, ὅτε δὲ πρὸς τὸ τῆς 
ἐγχειρήσεως δυσχερὲς αὖθις ἀπέόλεπε καὶ τὸ χινδυ- 
γῶδες τοῦ πράγματος, εἰ οὕτω μετ᾽ ὀλίγων xal ix 
παρέργου πόλιν τοιαύτην, ἣν καὶ πολλαὶ δυνάμεις 
οὐχ ἑλεῖν ἠδυνήθησαν, αὐτὸς ἐν ἀχαρεῖ παραστήσε- 
ται, κατώχνει καὶ ἀνεθάλλετο. Ὅμως val τοὺς λό- 
ἴους λαμθᾶνων ἐν χοινῷ τὸ πρακτέον ἐτίθει. Κἀν- 


videre, agereque cum illis que opportuna videban- 
tur ad spem urbis aliquando recuperande. Cum 
igitur accessisset et in ipsis suburbiis tabernacula 
fixisset, clam vocavit precipuos eorum, et ipsis 
confidenter quid in animo haberet aperuit, osten- 


tans eis spes maximi proventuri ipsis commodi, si 
conferre operam vellent.Quibusadmonentibus nun- ( 


quam opportuniorem quam nunc esset offerri posso 
occasionem capiende urbis, quoniam quantum in 
ea prius 12389 navalium copiarum ltali habuerant 
totum aberat, procul indeoccupatuminoppugnanda 
ínsula Daphnusia, quam multis jam diebus multa 
sua erumna obsiderent (superesse tantummodo in 
urbe vulgus imbelle), his ille auditis, et accepta fide 
cooperaturos pro virili ad expugnationem volunta- 
rios (consentientes enim sibi czeteros habebant qui 
loquebantur), non mediocriter animatus ad auden- 
dum est : faciebat quippe istorum et significata 
verbis et declarata vultu signisque ceteris alacri- 
tas, procinctorumque ad strenue juvandum ardor 
eminens, ut non usquequaque temerarium id 
ceptum videretur. Mox tamen cum ad diffioultütem 
negotii mentem adverteret,cumque reputaretsecum 
quanti periculi aleam jaceret, si cum tam paucis, 
obiter et consilio citra previam deliberationem in 
arena capto, urbem tantam aggrederetur, quam 
paulo ante universe vires imperii frustra oppugnas- 
sent, cunctabatur, eL querendum amplius putabat 
quid !ali occasione esset agendum. Cum autem 
vocatis super ea re in concilium ducibus Alexius 
ejus patruelis ad persuadendam oppugnationem 
vehementer incumberet, et quidam ex voluntariis 
cognomento Cutrit zaces fortissime in eam senten- 
iiam loquens operis etiam successum in se reci- 
peret (inevitabilis efficacie videlicet sunt decreta 


ζων, xal τις τῶν θεληματαρίων Kootpt:taxne τοὐπί- 
χλην μετὰ θαῤῥους ὅπως πραχθείη λέγων τὸ ἔργον 
ὑφίστατο (τὸ γὰρ εἱμαρμένον ἄφυκτον ὥσπερ ἐμψύχοις 
οὕτω xal πόλεσιν), ἀναθαῤῥεῖ τε κἀχεῖνος, καὶ πρὸς τὸ 
κρατῆσαι μετέωρος ἦν. Ὅθεν xal τῶν ἄλλων μα- 
θόντων τε xal συμφωνησάντων ἑτοίμως συγχατα- 
πρᾶξαί οἱ τὲν λόχον, αὐτὸς μὲν ἄλλοτε piv περιήει 
χαὶ τὸν τόπον ὡς εἴχὸς χατεσχέπτετο, τότε δὲ τὴν 
ὑποψίαν διαφυλαττόμενος ἐχποδὼν Ov, τοῖς ὑποῦαλ-᾿ 
λομένοις προσέχων, εὖ εἰδὼς τῶν τόπων συνήει, καὶ 
προσεσχέπτετο ὅπως ἄριστα γένοιτο χαὶ μετὰ σπου- 
δῆς τὸ μελετώμενον σφίσι, μή πως καὶ ἀντιλλαξάντων 
τινῶν τὸ ἐν χρυπτῷ φωραθείη. 
xt Ὅπως ἐάλω fj πόλις τοῖς Ῥωμαίοις. 

[P. 91] Ὡς γοῦν ἕστη τὸ πᾶν τῆς βουλῆς, xal ὃ 
καιρὸς ἐτάττετο νυχτὸς γὰρ τὴν ἐπιδουλὴν συνοί- 
σειν καὶ lx. τοῦ αἰφνιδίου μὴ προσδοχώντων ἔγνωσαν, 
Κἀχείνοις μὲν μέλον ἦν ἐπαναδεδηχότας τὸ τεῖχος 
διὰ χλιμάχων ἀψοφητὶ τοὺς φυλαττεῖιν τε τεταγμέ- 
vous χαταῤῥιπτεῖν ἄνωθεν καὶ τὴν τῆς πηγῆς πύλην 
ἀνοίγειν σφῆνας ἐμδαλόντας, τὸν ἐχ λίθων μόνων 
ποοσαρμόζοντα ταύτῃ τοῖχον χατερηριφότας πρότε- 


Providentie, non solum in interitu aut alio casu 
singulorum viventium, sed etiam in mutationibus 
fortunisque civitatum), tandem et ipse adductus ad 
audendum est, et nihil jam aliud nisi victoriam 
cogitans totus in negotium incubuit. Itaque ceteris 
similiter per exercitum cunctis consilium, simul 
cognoverunt, impense probantibus, expedientibus- 
que pro se quoque impetum ad omnem sive insi- 
diandi sive irruendi necessariam operam, ipso 
140 quidem interdum circuibat lustrans explo- 
ransque, ut par erat, cuncta, identidem autem, ne 
suspicionem Latinis urbem tenentibus moveret, 
recedens removensque 8e a conspectu, semper iis 
qua suggerebantur attendens: ibat enim una cum 
ipso idem ille Cutritzaces peritissimus locorum, 
pariter cuncta circümspiciens. Providebant autem 
ambo simul ut quam optime quamque celerrime 
quod meditabantur fieret : periculum enim erat in 
mora, ne aliquid alicunde sentientes custodes mo- 
nium vociferarentur et quod clam parabatur palam 
proderent. 


21. Ul urbs capta sit a Romanis. 


Ut igitur de omnibus convenit que conducibilia 
ad successum negotii sunt visa,et constitutum tem- 
pus est (noctu enim et ex improviso supervenire 
minime opinantibus decreverant), suis quique par- 
tibus strenue defungendis intenti expectabant si- 
gnum. Aliis enim cura demandata est conscendendi 
sine strepitu scalis admotis muro, eoque superato 
quos ibi custodes reperirent superne extra deji- 
ciendi, ac portam cui a fonte nomen est patefa- 
ciendi, cuneis impactis, ubi obductam ostio mace- 
riam prius diruissent. Cesari vero reservatum exci- 
tatos per noctem et pransos paratos secum teeSexe 


979 


GEORGII PACHYMERJE 


580 


ρον, τῷ δὲ Καίσαρι τοὺς στρατιώτας διὰ νυχτὸς A τοῖς ἐντὸς τὴν ἐπιδουλήν, Ὅθεν καὶ συνέδει διδόντος 


ἐφελχόμενον ἐτοίμως εἰσόάλλειν καὶ κατὰ τὴν ἀνοι- 
λθεῖσαν πύλην εἰσέρχεσθαι. Εὐθὺς τῆς ὡρισμένης 
νυχτὸς ἐπιστάσης οἱ μὲν ἦσχν πρὸς τοὔργῳ, xal 
τόπον εὔθετον στοχασάμενοι ἐχεῖσε προσῆγον τὴν 
χλίμακα, εὐφυλάχτως τὸ σύμπαν ἔχοντες, μή πιις 
τοῖς φύλαξι φωραθεῖεν καὶ τὴν θήραν ἀνασοδήσωσε, 
μᾶλλον μὲν οὖν καὶ μέγιστος αὐτοῖς κίνδυνος ἐπι- 
στῇ, εἰ ἀλῷεν ἐπιδουλεύοντες. Καῖσαρ δὲ τῆς νυχτὸς 
ἐχείνης τὸ Σχυθιχὸν xal ὅσον ἦν ἄλλο λαθὼν ἡπεί- 
γετο πρὸς τὴν πόλιν, xal ἐπεὶ πρότερον ἢ τοῦ 
πράττειν ἐχείνους ἔφθασαν xai ἡ νὺξ ἀργοῦσι πα- 
ρώχετο, περιδεῶς εἶχε πρὸς τὴν dpylxv καὶ ἀντεπι- 
ὀουλὴν ὑπώτευεν. ᾿Αλλ’ ὁ Κουτριτζάχης ἀνελάμ- 
θανὲ τε τῆς δειλίας ἐκεῖνον xal ἐλπίζειν εὐθαρσῶς 
παρεῖχεν ὡς ἐχείνων τι πραττόντων ἐντός. Οὐ μὴν 


δὲ xal ὑποψίας ὁ Καῖσαρ ὑφίετο" ποῦ γὰρ καὶ D 


ὁπενόησεν ἀργεῖν ἐχείνους ἐφ’ ᾧ κατερείπειν τὸν 
ἐπὶ τῇ πύλῃ τῆς πηγῆς Ux λίθων ξηρῶν ἐπιτειχι- 
σμόν ; ὅθεν xal ἐμφανεῖς προεξεδέχετο τοὺς χινδύ- 
νους, καὶ δῆλος n» χλευασθεὶς ἀλύων, Ὁ γὰρ θερα- 
πεύειν ἠλπισμένος ἐπίδουλος ὑπωπτεύετο, xal συν- 
δέειν ἐδοχίμαζε τὸν ἀναλαμύάνοντα ὡς συνειδότα 


milites, quos opportune immitteret el per apertum 
ostium cum ipsis irrumperet. Statim ergo ut condi- 
cta nox adfuit, illi quidem in opere prescripto 
versabuntur, clam scalis erectis idoneo ac solerter 
delecto loco, cautionem adhibenles summam, ne 
custodibus indicium sui darent, et quam venatum 
ibant predam strepitu intempestivo terrerent pra- 
mature moverentque. Ad quam sedulitatem cavendi 
excitabanlur magnitudine proprii periculi, utique 
quibus certa pernicies impendebat, si interciperen- 
tur in ipsa molitione insidiosi assultus. Cesar porro 
per eam noctem sumptis secum Scythis et cunctis 
aliis copiis 141 festinabat urbem versus. Et quo- 
niam ad viciniam porle cum tuis prius pervenit 
quam alii perfecissent id quod facturos ipsos con- 
venerat, et nox ipsis cessantibus abibat, male copit 
metuere ne cujus magni mali aut causa aut etfectus 
essot ista cessatio. Contrarias videlicet insidias et 
ancipitem proditionem suspectabat. Verum Cutrit- 
zaces revocabat eum ab illo metu quantum poterat, 
et spem optimam ut conciperet orabat, affirn:ans 
aliquid omnino facere intus eos qui murum conscen- 


ἐχείνου xal ἔτοιμον ixotóv παρεχομένου παθεῖν ὃ 
τι βούλοιτο, εἰ ἐχεῖνοι ἐπιδουλεύοιεν. Συγκατήνει 
δὲ τοῖς λεγομένοις καὶ ὁ ᾿Αλέξιος ἐπιραῤῥύνων τὸν 
θεῖον xai τὸ δέος ἀποχρουόμενος. Καὶ ὁ μὲν περὶ 
τὴν μονὴν τῆς πογῆς προσεχάθητο, τὸν στρατὸν 
χατέχων σιγῇ xal μετέωρος dv πρὸς τὸ σύμδολον 
(τὸ δ᾽ ἦν ἡ τῶν βασιλέων εὐφημία ἐπὶ τοῦ τείχους 
ὑψηλοφωνεῖσθαι μέλλουσα) (P. 93] οἱ δὲ ἡσύχως 
χαθ᾽ ἕνα ὑπαναθάντες τὰς χλίμαχας προσπαίουσιν 
εὐθὺς τοῖς φρουροῖς χοιμωμένοις, Ἰταλοῖς γε οὖσι, 
καί σφιν οἱ ἐπιόντες ὄναρ ἐπέστησαν φοδερόν' 
εὐθὺς γὰρ τοὺς μὲν μηδ᾽ αἰσθομένους ἐκποδὼν κα- 
τασγόντες ἐῤῥίπτουν, σφάττοντες πρότερον, τοὺς 
δὲ xai τῆς ταραχῆς ἐπαΐοντας xai πρὸς φυγὴν 
τρεπομένους φθάνοντες χατεσπάθιζον, ὡς μηδ᾽ 
ἄγγελον τῶν δρωμένων ὑπολελεῖφθαι, ὅπου γε καὶ 
τὸν ἀπὸ τοῦ γωλύσοντος φόῤον ἐνίκων αἱ προθυ- 
p/at καὶ δῆλοι ἦσαν, ἣν τις ἀντισταίη, μαχούμενοι. 
᾿Ἐλθόντες δὲ πρὸς τὴν τῆς πηγῆς πύλην xal ταύ- 
τὴν ἀναπεφραγμένην εὐρόντες λίθοις χατέσπων εὖ- 
θέως, κἀκ μέσου ποιοῦντες τοὺς λίθους δίοδον τῇ 
στρατιᾷ ἡτοίμαζον εὐμαρῆ, εἶτα δὲ χαὶ σφησὶ χαλ- 


fallaci sermone promoventem ei suspectum redde- 

ret. Quare statuit eum veluti conscium insidiarum 
constringere custodiendumque suis dare, quod et 
fecit volente ipso ac se paratum exhibente ad quid- 
vis supplicii subeundum, si quidquam insidiarum 
ab iis qui jam urbem intraverant strueretur. Com- 
probabat que a Cutritzace fidenter ea occasione di- 
cebantur Alexius, confirmans similiter patruum, et 
ut metum deponeret adhortans. Ergoille circa mo- 
nasterium ad fontem situm quiescebat, continens 
exercitum silentio, et intentus observando signo de 
quo convenerat. Erat autem id acclamatio, qualis 
fieri imperatoribus solet, supra murum edita voce 
sublata et late intelligibili. llli porro tranquille ma- 
gnaque 142 vitandi strepitus cura,singillatim con- 
scensis scalis, offenduntstatimcustodes dormientes 
(Itali hi eranl) et terribile illis somnium portant : 
subito enim eos neo sentientes corripiunt ac detur- 
bant deorsum,jugulatos prius.Socios vero quosdam 
ipsorum, qui tumultu exciti fugam expediebant, 
preoccupantes concidunt gladiis, ut nemo superes- 
set qui nuntiaret qux gerebantur. Nempo jam me- 


derant. Nec tamen illum audiens a suspicionecon- D tum, quo monia timide subeuntes xstuaverant, ne 


quiescebat Cesar: comminisci enim non poterat 
ubiel quamobrem tam diu feriarentur, nec quod 
statim facturos spoponderant, adhuc dissipassent 
murum subitarium elapidibustemere congestissine 
coemento retro portam fontis erectum.Que maxime 
res inquietissimum illi terrorem admovebat magni 
a mox erupturis hostibus periculi. ltaquevultu haud 
dissimulabat morrorem quasi sere ponitentie,quod 
illudi sibi ac fucum fleri seque ac exercitum fraude 
in insidias trahi passus esset. Quem illi errorem qui 
demere consolando conabatur,adeo parum proficie- 
bat, ut sese potius ipsum tanquam doli euccessum 


qua vi majore ab incepto prohiberentur, nuncdeni- 
que alacritate animorum ac fortitudine sucessu 
aucta vicerant exstinxerantque, planeque pre se 

ferebant se quemvis, qui adversaturus $6 objiceret, 

armis ultro adoriri non dubitaturos. Progressi ad 

portam fontis, et hanc maceria retro obstruetam 
reperientes, diruunteam statim abstraotis digjectis- 
que lapidibus raptim congestis ac temere super- 
etructis,quibus constabat ingressum irrupturo mox 
exercitui latum et inoffensum ea opera pandentes. 
Deinde autem cuneis eneis cardines valvarum de- 
molientes revellunt.Florte presens adfuit hoc illis 


“πο αν π᾿ 


B "uu AS c0 009 


581 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. II. 


582 


κίοις τοὺς θαιροὺς τῶν πυλῶν ἐχχρούσαντες κατα- À λαχὼς καὶ εἰδὼς τὰ τῶν ἀλώσεων δυσχερῆ, δεδιὼς 


σπῶσι. Καὶ εὐθὺς, ἔτυχε γὰρ παρὼν ἐχεῖσε καὶ 
τῶν ἱερωμένων ὁ Λακχερᾶς, ἐκ τῶν θεληματαρίων 
ὧν xal αὐτὸς καὶ συνεργῶν ἀνδρικῶς, ὑπαναδαίνει 
τὸ τεῖχος σύναμα Γλαδάτῳ τινὶ καὶ λοιποῖς ἑτέροις. 
Οὐδὲ γὰρ ἔτι ἐτόλμα, καὶ ἢ φωνὴ συναπεσδέσθαι 
τῷ δέει ἐγγὺς ἐκινδύνευεν, ὅπου γε xal τὸ τεῖχος 
δοχεῖν ὁ φόδος ἐδίδου κραδαίνεθαι, ὡς καὶ χατα- 
αἰπτεῖν τὸν μέγα φωνήσοντα τὴν τῶν κρατούντων 
εὐφημίαν. Ὅμως παρακρατούμενος τοῖς ἑτέροις τρε- 
μούσῃ φωνῇ τὴν βασιλικὴν ὑπεσήμαινε, καὶ συν- 
χουν οἱ κάτω τοῖς ἄνω, καὶ ἡ φωνὴ διήρετο χαθό- 
φον ἦν ὑψηλότερον. Τότε xal οἱ ἀμφὶ τὸν Καίσαρα 
τὴν φωνὴν καραδοκοῦντες ἀχούσαντες ἐχπηδῶσι τοῦ 
λόχου, καὶ ἅμα τάχει ἀπτέρῳ ἐπὶ τῆς πύλης ἐχώ- 
pouv, xal προχκαταλ:θόντες εἰσχέονται παμπληθεί. 
Ἔτι δ᾽ ὑπ᾽ αὐγαῖς ταῖς πρώταις τῆς ἡμέρας οὔσης 
ἐξαίφνης τὴν χώραν κατέθεον καὶ ἐπόρθουν τὸ προσ- 
τυχὸν σχυλεύοντες, Τὸ δέ γε Σκυθικὸν εὐσυνέτως μὴ 
σκεδαννύμενον εἶργον τὸ προσγινόμενον ix τῆς πό- 
λεως πλῆθος, εἴ που συσταϊέν τινες μαθησείοντες τὸ 
γινόμενον πλάσματι γὰρ τὸ πραχθὲν ἐῴχει λεγόμε- 
vov. Ὁ μέντοι γε Καῖσαρ στράτείαις πολλαχις ἐσχο- 


agentibus s&cerdos quidam nomine Laceras, e gente 
et ipse voluntariorum ; qui ubi ad porte demolitio- 
nem viriliter cooperatus ipsis esset, murum con- 
scendit cum quodam Glabato nomine et aliis reli- 
quis. Sed terror cum tantus constrinxerat ut vix 
exiedire posset vocem; parumque aberat quin ea 
in faucibus metu exstincta condicte acclamationis 
signum edere nequiret : nam etiam murus, post- 
quam in eum ascendit, tremere ipsi utiqueturbato 
videbatur et totus concuti. Quare opportunus ei con- 
firmando fuit comitatus aliorum, qui misere formi- 
. dantem ne, simul vocem attolleret in constitutam 
acclamationem Augustorum, de muro statim pre- 
ceps caderet, sic adhortationibus undique instantes 
&animarunt, sicque amplexando tenendoque a vano 
periculo ruendi ex alto securum fecerunt ut conarí 
tandem auderet, ac tremente quidem intermortua- 
que voce, solemnem formulam bene precandi Au- 
gustis utcunqve pronuntiaret. Responderunt statim 
qui 143 infra murum erant, et vocerr superne ac- 
ceptam multiplicam robustius frequentarunt, que 
late jam clareque audita ubi Caesarem cum suis id 


οχολῇ προσέδαλεν, ἕως τῆς ἡμέρας ὑπαυγασάσης 
τέλεον μάθοι τὴν ἐντὸς δύναμιν ἀχριδέστερον. Μετα- 
λαμθάνει δὲ τὴν δεϊλίαν ταύτην ἕτερος θόρυῤος, lxa- 
νῶν ᾿Ιταλῶν φανέντων ἐν ὅπλοις καὶ ἰσχυρῶς qatvo- 
μένων ἔχειν ἀμύνειν. ᾿Εγγὺς δ᾽ ἐλθεῖν ἐκινδύνευε 
διὰ ταῦτα πάλιν τραπέσθαι τε xal τὴν πρᾶξιν ἀνα- 
θαλέσθαι * οὐδὲ γὰρ slc μάχην ol εἰσελθόντες ἀξιό- 
χρεῳ ἐνομίζοντό οἱ, μόλις εἰς πεῖραν καὶ λόχον ἀρ- 
χέσοντες. [P. 93] ᾿Αλλὰ προστίθενται τούτοις xal οἱ 
θεληματάριοι, καὶ ἄλλως μὲν θαῤῥαλέοι ὄντες, ὅμως 
δὲ xal ὁ περὶ τῶν ὅλων κίνδυνος τότε xai παρὰ τὸ 
εἰχὸς σφᾶς ἐποίει ἀνδρίζεσθαι, ὡς μὴ περιεσομένους 
ἂν χρατοῖεν οἱ ᾿Ιταλοί. Τῷ τοι καὶ συσταθέντες xal 
Ἑχυτοὺς ἀρτύναντες ἀντεῖχον καὶ περιῆσαν, ὀλίγους 
μὲν ἀποθαλόντες, ἐνίκων δὲ καὶ χατετροποῦντο, καὶ 
νῶτα διδόντας τῷ εἰς φυγὴν τραπέσθαι ὑποδῦναι 
σχότος ἐποίουν, ἔνθα ἂν xai σωθεῖεν, Τότε τοιγαρ- 
οὖν τὸ μὲν Σχυθικὸν ἀνέδην ταῖς σχυλεύσεσιν ἐπε- 
βάλοντος, καὶ ἀποθήκαις τῶν χρειωδῶν προσπαίοντες 
ἐνεφοροῦντο τῶν ἀναγχαίων. Ὅμως δέ γε καὶ πάλιν 
ἀμφὶ τὸν Καίσαρα συνελἔγοντο τῆς ἡμέρας πολλάκις, 
καὶ περιτειχιζόμενοι τοῦτον ἐφρούρουν τε χαὶ ἐφρου- 


oppugnationum periculis, indeque reputans quam 
sit anceps et erroribus perniciosis obnoxia res ex- 
gugnatio urbium, sapienti cunctabundus metu non- 
nisi caute ac pedetentim procedebat, exspectans 
dum adulta jam die plene ac certo cognosceret 
qnantum intus esset copiarum. Quam ejus progre- 
diendi timiditatem aliuscontinuo tumultus excepit. 
Italis videlicet sat magno numero apparentibus in 
armis ea specie ut fortissime viderentur pro urbe 
liberanda pugnaturi. Hi cum se admovissent pro- 
pius Cesari parum abfuit quin ille receptui cane- 
ret opusque relinqueret inceptum: non enim ipsi 
videbantur. quos in urbem induxerat, resistendo 
pares, quippe quos vix ad tentandum ex insidiis in- 
sultum sufficere putabat. Verum iis se adjunxerunt 
voluntarii fortes alioquin et bello boni, tunc autem 
audaciores facti certitudine impendentis ipsis ex- 
tremi periculi, 144 si res eo loci deducta omitte- 
retur: neque enim erat dubium quin, si eo perl- 
culo incolumes Itali defungerentur, gentem sibi- 
obnoxiam, quie ipsos esset perdere conata, pari 
exigenda tam acris injuric vindicta funditus perde- 


ipsum exspectantes admonuit, exsiliunt ex Insidiis D rent. Coeuntes igitur magno numeroinstruentesque 


et volucri celeritate ruentes ad portam per eam oc- 
cupatam densi subeunt. Hora erat dilucescentis pri- 
mulum diei,quendo ingressi urbem milites Cesaris 
incursare regionem primum obviam ao diripere cc- 
perunt, spoliantes quotquot occurrerent. Αἱ Scy- 
, Miiem copie, prudenti saneconsilio, militariterordi- 

* mats perstiterunt, submoventes affluentem ereliqua 
urbe multitudinem, sicubi coeuntes quidam consi- 
sterentcup:di cognoscendi quid gereretur: non 
enim fidem faciebant qui rem uot erat narrabant. 
Cseterum Cesar longo usu rerum bellicarum edo- 
ctus, sepeque ac diu versatus in expeditionum et 


sese in aciem egregie restiterumt, tanderrque supe- 
riores, paucis suorum amissis, vicerunt fuderuntque 
hostes, et tergo vertere compulsosin latibula cuique 
nota compulerunt, ubi tenebrarum beneficio vitam 
servarent. Tunc demum secure ac palam Scythe 
congerendis ex hoste predis spoliisque operam de- 
derunt, et in apothecas rerum ad vi?tum paratarum 
incurrentes expleverunt se cibo potuque, sic tamen 
ut rursus circa Cesarem se subinde congregarent 
ipsumque vallarent, ac vicissim ab ipso copiisque 
quas ducebat protegerentur, ac sio omnes, si qui 
de novo adversariorum apparerent, eos alacriter 


δ83 


GEORGII PACHYMERAR 


584 


ροῦντο, ὡς, εἴ τινες φανεῖεν, εἴσδαλοῦντες προθύμως. A σφετέραις γυναιξὶ καὶ τέχνοις χατοῤῥωδήσαντες - 


Ὁ 86 γε βασιλεὺς ἐκείνων ὁ Βαλδουῖνος, ἐχπλαγεὶς 
otov ἀκούσας καὶ τῶν φρενῶν ἔξω γενόμενος, οὐδὲν 
ἀλλ᾽ fj πρὸς τῷ φυγεῖν ἦν. Καὶ δὴ καταλιπὼν τὰ τῶν 
Βλαχερνῶν ἀνάχιορα ὡς οὐ δυνατῆς δοχούσης ἀμύ- 
νειν τῆς γῆς, δρόμῳ χωρεῖ (ἐπίστευε γὰρ τῇ θα- 
λάσσῃ πλέον) πρὸς τὸ μέγα παλάτιον, xai ὡς εἶχεν, 
ἀφεὶς μὲν καλύπτραν, ἀφεὶς δὲ καὶ σπάθην, τὰ τῆς 
αὐτοῦ βασιλείας σύμδολα, vni καταδὰς πιστεύει τὴν 
σωτηρίαν. Τῆς ἡμέρας δὲ ταύτης οἱ τῆς Ῥωμαϊκῆς 
ἐπιστάντες φάλαγγος ἐφ᾽ ᾧπερ εὐρήσειν καὶ καθέξειν 
τὸν βασιλεύοντα, τῆς φυγῆς ἐχρῶντο συμδόλοις, καὶ 
ἀπεράῤῥουν πλέον ἐντεῦθεν δραπέτου γεγονότος τοῦ 
ἐπὶ τῷ φυλάσσειν τεταγμένον, τὴν δέ γε καλύπτραν 
καὶ τὸ ξίφος ἀναλαθόντες ἀπαρχὴν αὐτάρχη ταῦτα 
τῶν κατὰ πόλιν λαφύρων xai ἀχροθίνιον ἐποιοῦντο. 
Καὶ ἅμα σημεῖον ἦν τοῖς ἐπ᾿ ἐκείνῳ θαῤῥοῦσιν ὡς 
οὐδὲν ἐχεῖθεν ἀγαπήσαντος φεύγειν ἔχοιεν. ᾿Επεὶ δ᾽ 
ἔχπυστον ἐγένετο τῦ πραχθὲν, αὐτῶν γε xal ἔτι χατ- 
ἐπτηχότων καὶ μὴ καθαρῶς πιστευόντων ἔχειν τὰ 
ἐν χερσὶ κρατούμενα, ἀφιχνεῖται ταχέως xai ἐπὶ 
τοὺς περὶ τὴν Δαφνουσίχν φήμη γε οὖσα xai Θεὸς i 
φήμη, xai ἅμ᾽ ἤκουσαν διαπεφωνήχεσαν, κερὶ ταῖς 


adorirentur. Ceterum imperator Latinorum Baldui 

nus consternatus audito urbis capte casu, et men- 
tis impos factus, nihil nisi fugam meditabatur: et 
relicta regia Blachernarum, nihilque &d salutem 
spei amplius in terra constituens, cursu contendit 
ad magnum palatium: mari enim plus fidebat, et ut 


Ὅμως ἐτάχυναν ἐπιστῆναι xal ὡς εἶχον ἀμῦναι * 
περὶ γὰρ τριάκοντα καὶ πρὸς, λόγος ἔχει, μακραῖς 
ναυσὶ μονήρέἐσί τε καὶ τριήρεσι χατὰ Δαφνουσίας 
χρήσασθαι. Ταύταϊς ἁπάσαις ταχυναυτούσαις ἠπεί- 
γοντο πρὸς τὴν πόλιν, ἅμα θαῤῥοῦντες xal τῷ ix 
Σιχελίας μεγίστῳ πλοίῳ πολλοὺς ἔχοντι τοὺς ἐπιθά. 
τας, ὡς καὶ αὐτοὺς συναμύνειν τῷ γένει καὶ τοῖς 
ἐπιοῦσιν ὁμόσε χωρεῖν. Καὶ οἱ μὲν ἐπὶ τοιαύταις 
ἐλπίσιν ἠπείγοντο, [Ρ. 04] ὁ δὲ Καῖσαρ προαισθόμενος 
τούτων τὴν ἔφοδον τοὺς Ῥωμαΐζοντας προσκὰλ εἶται, 
ot καὶ ὡς Ρωμαῖοι ἐγόντες ἀχοντές τε συνήργουν τοῖς 
ἡμετέροις, "Hv οὖν τότε οἰκεῖος τῷ Βαλδουΐνῳ θερά- 
πων ὁ Φύλαξ λεγόμενος ᾿Ιωάννης, ἀνὴρ βαθὸς καὶ 
τοῦ φρονεῖν εὖ ἥχων εἰς τὸ ἀχρήτατον, ὃς καὶ βου- 
λὴν εἰσάγει τότε μάλα καιρίαν καὶ τῷ καιρῷ mpóc- 
φορον, ἣν χἂν ἄλλος εἰσάγειν ἀπώσνησε πρὸς τὸ τοῦ 
πράγματος ὀλέθριον ἀπούλέψας. Εἰδὼς γὰρ ἐκείνους 
μαχομένους ἐξ ἀνάγκης καὶ ὑπὲρ δύναμιν ὑπὲρ τε γυ- 
ναιχῶν καὶ γνησίων οἴχων τε xal. περιουσίας πάσης, 
καὶ συὸς τρόπον ἐπιτεθησομένους πὲ. αὐτῶν ὥστε 
ἣ περιγενέσθαι ἢ μὴν πεσεῖν εὐκλεῶς, εὐβούλως με- 
ρίζει τὴν χρείαν, καὶ πῦρ μὲν ἐμύαλεϊν ὁποτίθεται, 


fractique animis sunt horrore discriminis extremi, 
in quo versari carissima pigrors liberorum eonju- 
gumque sentiebant. Quare omnes uno impetu sol- 
vunt, occurrere ad defensionem aut ultionem festi- 
nantes. Aiunt classem Latinorum ad Daphnusiam 
fuisse navium longarum circitertriginta uniremium 


erat, emisso capitis tegmine abjectoque ense, ipsius (] aut triremium. Quibus cunctis toto impetu ad ur- 


insignibus imperii. navi raptim conscensa salutem 
credidit. Ea porro die duces Romane phalangis,quo 
militum studia incenderent ad investigandum ca- 
piendumque Latinorum imperatorem, palam osten- 
tarunt imperii ejus insignia, qua quod in hostium 
manus venissent judicio erant fugisse ipsum. Que 
res etiam valebat ad augendos 18485 Romanis ani- 
mos, utique qui viderent inde non difflcile nego- 
tium restare absolvende expugnationis urbis quam 
is cui proprie incumbebat ex officio tueri ac propu- 
gnare deseruerat. Tegmen ergo regium capitis et 
ensem imperatoris fugientis tanquam primitias spo. 
liorum urbis capte et votivum anathema consecra- 
runt palam &appendentes, id quoque consecuturi ut 
isto spectaculo fiducia omnis Byzantinis excutere- 
tur, si quam in Latinorum opibus tanquam idoneis 
ad ipeos defendendos collocassent: qui enim ab 
iis jam tale sperare possent cum eorum principem 
spem sues ipsius salutis ultro in fuga constituisse 
cernerent ? Accidit autem ea res tam mira, cum 
vulgata est, ut ipsi Romani victores inopinatissima 
successus novitate stupefucti vix propriis oculis cre- 
derent, ac se que manibus tenebant egre persuade- 
rentur possidere. Pervolavit autem celerrime ad 
Latinos Dapbnusiam oppugnantes capte urbis fama, 
vere fama, hoc est divinum nec humano delatum 
ministerio judicum cum adhuc res fleret divulgv- 
tum procul. Illi simul audierunt, simul consternati 


bem ferebantur, fidentes etiam oneraria que aderei 
ex Sicilia maxima, plurimis onusta vectoribus, quo- 
rum auxiliari opera pro necessitudine generis usu- 
ros 8e non dubitabant in prelio, si decernendum 
foret. Ilisilli spebus animati procedebant. At Cesar 
infestum eorum adventum presentions Romanos 
qui sub Italis in urbe constiterant convocat, et ad- 
monitos originis volentes nolentes adegit ad nostras 
pro virili juvandas partes. 18.46 Erat tuno familia- 
ris Balduini minister Joannes Phylax sive custos 
dictus, profundi vir ingenii, solertiaque summa 
preditus. Is consilium suggessitopportunum et tali 
rerum articulo utilissimum, ejusmodi tamen quod 
nemo alius propter ejus perniciosam atrocitatem 
sustinuisset proponere. Considerans enim eos qui 
ex Daphnusia desperati serum urbi jam perdite 
auxilium ferebant, caritate utique liberorum aca- 

rium, ultimes adactu necessitatis supra vires, apro- 

rum instar intra casses frustra frendentium, fero- 

cia nibil nisi in cladis cumulum cum exitio gentis 

profectura pugnaturos, quippe irrevoeabill raentes 

proposito aut vincendi, quod fleri non posset, aut 
honorifice cadendi ; videns hoc, inquam, et sapienti 
consilio decernens necessariis afflicte improvisa 
clade reipublice usibus illag reliquias servare, sub- 
jiciendum per urbem ignem domibus suasit. Cujus 
mirt propositionis rationes hunc fere in modum 
subducebat : Flamma in edes injecta consumet so- 


585 


DE MICHAELE PALZEOLOGO LIB. II. r 86 


ὡς καυσομένων xal οἴχων καὶ περιττῆς xal ἀρχή- À παρεκάλουν τοὺς ἕξω θεωμένους τὰ δρώμενα. Τότε 


στου ὕλης, γυναικῶν δὲ xal παίδων ἐξ ἀνάγχης δια- 
φυλαξομένων τῷ ἐχδραμεῖν, ἔστι δ᾽ οὗ καὶ φυλαξόν- 
των xal τινα τῆς καθαρᾶς xal εἰς πλοῦτον ὕλης, 
ἐχείνους δ᾽ ix νηῶν ἰδόντας πυρὶ μὲν΄, οἴχους ἀμαθυ- 
νομένους, γυναῖκας δὲ xal παῖδας τὰς χεῖρας ἐχτεί- 
νοντας εἷς ἀντίληψιν, τῶν μὲ» ὑπεριδεῖν ὡς μηκέτ 
ὄντων, ἐχείνους δ᾽ ἐχζητεῖν xal σώζειν, χαὶ οὕτω 
χάριν τοὺς διδόνεας τιθέναι τοῖς ἐχζητοῦσιν, ἀγαπω- 
σιν εἰ αὐτοὶ καὶ γυναῖκες xai τέχνα σώζοιντο. Εἶναι 
γὰρ ἐξ ἑτοίμου τούτοις καὶ τὰς τριήρεις ὁποδεξομέ- 
νας τὸ πλῆθος, χἂν ἄλλοι θέλοιεν, xai αὐτοῖς ἐφιέ- 
ναι" ἰχανὴ γὰρ ἡ ἐν Σικελίας ναῦς αὐτοὺς ὑποδέχε- 
σθαι. Οὕτω τῆς βουλῆς ῥηθείσης χαὶ ἀγαθῆς δοξάσης, 
xal μᾶλλον ἀντέχειν μὴ ἔχουσι διὰ τὴν τῶν ἀνδρῶν 
ὀλιγότητα, πῦρ ὑφάπτουσι maoxotixa ὅπου μᾶλλον 
οἶχοι xal πράγματα. Ὃ δὴ xal νεμόμενον, τοὺς ot- 
xouc ἐσπόδει. ᾿Βξέθεον δ᾽ οἱ ἐν οἴκοις τερορυδημένοι 
μελισσῶν τρόπον καπνιζομένων, χαὶ τοὺς λόφους 
τῆς πόλεως καταλαμθάνοντες γυμνοὶ ὡς εἶχον, ἅμα 
δὲ xai περιδεεῖς περὶ τῆς σφῶν σωτηρίας, δακρύοις 


lum materiam migraturis inutilem,hostibus profu- 
turam,et personas avellet salubri necessitate a noxio 
nuno complexu penatium in quibus nate sunt,quos 
nisi deserant,preeda hostibus erunt. Nec uxores so- 
lum liberique nostrurum sic salvi flent,sed pretio- 
sissima, ut fit, conditarum domi rerum secum as- 
portabunt. Classiarii porro nostri huc appulsi ubi 
ex navibus cernent ardentes quidem domus,conju- 
gos vero ac filios manus e littore tendentes obse- 
crantesque ut se in tutum recipiant, tecta quidem 
ut jam perdita negligent,chara vero capita periculo 
subducere contendent; et sic ablata in manifestum 
exitium ruendi causa,temerarium deponent propo- 
situm pugnandi sine spe cum hoste potentiori el 
certo victoris, satis habentes dulcissimos affectus 
domesticarum necessitudinum a flamma,gladio,et 
servitute hostili ereptos ealvos secum ipsis pariter 
incolumibus et tutos in navibus habere. Adfore au- 
tem triremes et capacia quantevis multitudinis ea 
ocoasione accursure πανὶ ρα, 47 presertim maaxi- 
mum unum e Sicilia, solum satis amplum cunctis 
fere qui terre pericula mari fugere vellent recipien- 
dis. Ea Joannes cum exposuisset,suadere utilia est 
visus, ea maxime ratione cunctos in assensum ne- 


C 


δὴ xal ἐν ἀμηχανίᾳ τοῦ δρᾷν τι γενόμενοι (εἴτε γὰρ 
ἀνύοιεν, οὐ χαλῶς ἔχειν αὐτοὺς γυμνωθέντας, xal 
ἅμα κινδύνου τοῖς σφετέροις ἐπιχειμένου * εἴτε δὲ 
xxi μὴ νιχῷεν, τελέως αὐταῖς γυναιξὶ xal τέχνοις 
ὀλέσθα!) πρὸς ἱχεσίαν τρέπονται, καὶ τοὺς οἰχείους 
μάλα θερμῶς ἐξαιτοῦνται, εἰ μὲν βούλονται, σύναμα 
xai τοῖς περιοῦσι πράγμασιν, εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλ᾽ αὕταρ- 
χες εἶναι τούτοις τὸ σῶς ἀπολαδεῖν τοὺς γνησίους. 
Τότε τοίνυν δεινά τε χαὶ σχέτλια ἐτελοῦντο, μέγιστα 
ὧν ὄψει χαὶ ἀχοῇ παρειλήφει τις [P. 95] γυναῖχες 
γὰρ ἀνύδριστοι καὶ παρθένοι ὑφ᾽ ἑνὶ χιτῶνι, διεῤῥω - 
γότι χαὶ τούτῳ, τοῖς τυχοῦσι περιστελλόμεναι, νηλί-, 
ποῖς ποσὶν ὑπὸ πολλῶν ὄψεσιν ἀτίμως πρὸς τοὺς οἷ- 
χείους ἐξέθεον. Ka! δίχας ἐτίννυον ἄντιχρυς ᾿Ιταλοὶ 
ὧν ἐκεῖνοί ποτε πρὸς Ῥωμαίους ἐποίουν. "Apa δὲ 
χαὶ τὸ παλαιὸν θέσπιον ἐπληροῦτο, « ᾿Αλέξιος ᾿Αλε- 
ξόπουλος xal ἐπὶ τούτοις Κουτριτζάχης, » "Eogact 
(ἂρ καὶ πρὸ τοῦ ταῦτα γενέσθχι ὁ συγγραψάμενος 
ἀχούειν παρὰ πατρὸς ὁμιλοῦντος ἄλλῳ xal τὸν τοῦ- 
tov λόγον λέγοντος. Ὡς γὰρ πολῖται ὄντες ἐχεῖνοι 


procul extra videbant vicissim intentos in ea quae 
fierent, cum lacrymis orantes ut succurrerent in 
extremo discrimine miserrima patientibus et me- 
tuentibus pejora. Tali spectaculo reducibus e Daph- 
musia Latinis objecto,steterunt hi aliquantulum in- 
certi et deliberabundi quid agerent. An, prout 
decreverant, exscenderent, et hostes invaderent?At 
inconsultum videbatur ipsos nudos, ut erant,appa- 
ralu terrestris belli, pro focis et re familiari, qui- 
bus se jam spoliatos populante cuncta incendio vi- 
debant, caeco impetu decertatum ruere, cum certa 
pernicie non sui solum ipsorun;,sed conjugum pre- 
terca et liberorum, nisi vincerent (quod sperari vix 
poterat), cum ipsis haud dubie periturorum. Hmc 
reputantes satius putarunt descendere ad preces, 
supplicesque instanter petierunt ut sibi necessarii 
domesticique redderentur, si quidera vellent, cum 
ea que superesset ?amiliari suppectili, sin minus, 
vel sola restitutione charorum capitum contentos 
abituros cum iis nudis licet, at incoelumibus et sal- 
vis. ΤΌΠΟ verograviora acerbioraquecontigere quam 
quisquam unquam visu audituque perceperit. Hone- 
βί mulieresac virgines indusiis modo aut tuniculis 
male tecte singulis, iisque 8438 pertusis, quales- 


cessarii consilii trahente,quod satis pateret n& ex - D cunque fugam expedientibus prime occurrerant, 


positis quidem in terram navalibus copiis eum se 
numerum habituros militum quo plane opus esset 
ad urbem in tali discrimine tuendam et victores 
inde pellendos. Igitur qua frequentissime confer- 


! tissimeque edes erant ignem statim inpjiciunt, qui 


momento in materiam grassatus, et obvia queque 


— avide correpta momento redigens in cinerem, quem 
1 par est credere tumultum ac trepidationem habi- 


tantibus objecit. Prodibant apum instar fumo ex 
alveis pulsarum,ineditiora urbis concurrentes loca, 
nudi aut eo habitu in quo eos flamme terror op- 
presserat, trementes, anxii de propria salute, quos 


PATROL. GR. CXLIII. 


nudis pedibus,sub oculis mu!torum, ad propinquos 
ignominiossime cursabant.Et poenas omnino equss 
Itali dederunt earum injuriarum quibus olim Ro- 
manos affecerant. Simul etiam veteri oraculo sua 
fides constitit. Ejus hec erant verba : «Alexius,» 
Alexopulus et super hos Cutritzaces.» Id ego hnjus 
historia scriptor,antequam urbs caperetur,memini 
me audire ex patre meo cum alio quodam de his 
agente et vaticinium nondum eventu patratum re- 
citante. Cum enim ambo illi Constantinopolitani 
cives essent et exulare cogerentur, patrie, ut fit, 
desiderio prophetias scrutabantur, si que recupe- 


AS 


587 


GEORGII PACHYMERJE 


588 


τὰ οἴχοι ἐζήτουν καὶ εἴ ποθι ἄλωσις τῆς πατρίδος Α μόνος, ἔτυχε δ᾽ ἐχεῖσε xal ὁ χαχὸς Σεναχηρεὶμ ἐν 


συμδαίη ἐσκόπουν ὑπὸ φωτὶ νυχτὸς (ἣν δ᾽ ἐγὼ ὁ τὸν 
χηρὸν χατέχων xai φαίνων ἐχείνοις), τοῦτο ξυνέ- 
ὄαινε λέγεσθαι παρ᾽ ἐχείνων ὡς εἰδότων ὡς εἰδόσι 
τάχα ὁπόθεν ἁλῴη" ἐπὶ γὰρ γενησομένου τινὸς βασι- 
λέως ᾿Αλεξίου ὑπενόουν τὴν τῆς πόλεως ἅλωσιν, καί 
τινων ἄλλων, οὕς ἔλεγεν ὁ χρησμός. Ἦσαν δ᾽ οὗτοι ὁ 
Καΐσαρ ᾿Αλέξιος ἀντιχρυς, ὁ ἀνεψιὸς ἐχείνου ᾿Αλέξιος 
τὰ πολλὰ συμδαλλόμενος, καὶ ὃ δοχῶν τῶν θελημα- 
ταρίων Κουτριτζάχης, ὃς καὶ τὴν βουλὴν πρῶτος 
ὑπεσήμαινε τῆς ἁλώσεως. 
κη΄, leo! τοῦ Ἡρωτασηχρῆτις Σενναχηρεὶδ, τί ἔπραξε 
διὰ τὴν τῆς πόλεως ἄλωσιν. 

᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν οὕτω κατὰ τὴν πόλιν ἐπραχθη- 

σαν. Ἐπεὶ δ᾽ ἐχρῆν πανταχοῦ φημίζεσθαι τὰ πρα- 


χθέντα, xal μᾶλλον ὅσον τὸ θβχυμασιώτερον εἶχον, Β 


ὡς ἐχ παρόδου ἀλῶναι τοιαύτην πόλιν τοῖς γε μὴ 
ἐπὶ τούτῳ τὴν ἀρχὴν ἀφιγμένοις, τινὲς τῶν ταχυς 
δρομούντων ἐπὶ συγχαρείας ἔθεον πανταχοῦ γῆς, 
' ὡς ἀλῴη ἀγγελοῦντες τὸ μέγα ἄστυ, ἡμέρας ἐπισή- 
μου, ἐφ᾽ ἐορτῇ τῆς θεομήτορος Αννης, μηνὸς 
᾿Ανθεστηριῶνος, ἀχονιτὶ σχεδὸν χαὶ ὡς οὐχ ἤλπισάν 
ποτε οἱ ἀλόντες. Σημεῖν δ᾽ ἀληθείας τῶν λεγομένων 
ἐκείνοις ἦν κοχχοδαφὴς σάρισσα δειχνυμένη. [P. 96] 
Ἐπεὶ δὲ xai εἷς Νιχυμήδειαν ἔφθασαν, ἐνεστώσης 
τῆς πανηγύρεως τοῦ ἐν μάρτυσι μεγίστου Ηαντελεή- 


rationem urbis regie promitterent. Versabantur 
autem in ea conquisitione per noctem,me ipso,qui 
hec scribo, facem ipsis ceream, ad cujus lumen 
lucubrabant, pretendente 80 sic e propinquo au- 
diente que inter sese loquerentur. Signiflcabant 
autem, quantum recordor, compertum sibi,ex isto 
videlicet vaticinio,capiendam aliquando Constanti - 
nopolim sed id faciendum opinabantur a quodam 
deinde regaaturo imperatore, nomine Alexio,adju- 
vantibus illis aliis post eum in oraculo expressis. 
Ceterum eventusdocuit non imperatorem expugna- 
torem urbis,sed Cesarem Alexium futurum; Alexo- 
puliautem nomine indicatum ibi Alexium juniorem, 
prioris patruelem,qui multum ad hanc rem coutu- 
lit, uti et inter voluntarios existimatione et aucto- 
ritate prestans Cutritzaces primus auctor consilii 
de urbis expugnatione tali tempore tentanda. 

23. De primo asecreteris Sennacherib, quid is. egerit 

audito urbis capl'? nuntio. 

Ac negotium quidem recuperationis civitatis 
regie transactum hoo modo est. Quoniam vero 
conveniebat divulgari facti famam eo celerius quo 
mirabilior res erat, obiter et ab aliorsum missis 
expugnari tantam 18.49 urbem,quidam velocissimi 
cursores tante gratulationis nuntii discurrerunt per 
omnem late terram, ubique promulgantes captam 
fuisse magnam urbem die insigni, sacra S. Anno 
Deiparm Virginis matri, mense Julio, facile ac fere 
Sine certamine, quo modo ne ipsi quidem qui ce- 
perant unquam sperassent capi posse. Ostentabart 
autem in signum veritatis nuntiate rei sarissam 
cocco tinclam. Horum aliqui Nicomediam cum ve- 


πρωτασηχρῆτις ὀφφιχίῳ μεγαλυνόμενον καὶ τὸ 
φημιζόμενον ἔχουσε᾽ πρῶτον μὲν διηπίστει xal ὡς 
πλάσμα τὸν λόγον ἀπέπεμπεν, ὡς δ᾽ ἐξελθὼν ἤκουσε 
χαὶ ἐπίστευεν, εἰσελθὼν ἅμα καὶ τῶν σφετέρων 
γενείων ἀπρὶξ ταὶς χερσὶ δραξάμενος, « Ὥ otov, » 
εἶπεν, « ἀχούω. Τοῦτο ταῖς ἡμετέραις ἐταμιεύετο, 
τί γε ἀμαρτοῦσιν ὡς ἐπιζὴν xal βλέπειν τοσαῦτε 
δεινά ; τοῦ λοιποῦ xaÀóv τις μὴ ἐλπιζέτω, in 
'Ρωμαΐοι xal αὖθις πατοῦσι τὴν πόλιν" » Ταῦτ 
ἔλεγεν ἐχεῖνος, καὶ δῆλος ἦν δυσχεραίνων τὰ παρὰ 
πολλοῖς θαυμαζόμενα. Ὅπου δὲ κατήντησαν ταῦτα͵ ὁ 
λόγος κατὰ τόπον ἐρεῖ, 


χθ΄. Ὅπως ἤχουσται τῷ βασιλεῖ dj τῆς πόλεως 
ωσις. 

[P. 97] Τότε πολλοὶ xal πρὸς βασιλέα ἠπείγοντο 
κατὰ τὸ Νύμφαιον διατρίδοντα, xal ἀντεφιλονείχουν 
ἀλλήλοις, ὅστις ἂν προφθάσας χηρύξοι τὰ εὐαγγέ- 
λια. Προφθάνει δέ τις κατὰ σπουδὴν, μηδὲ παρὰ τοῦ 
Καίσαρος γράμματα χομιζὄμενος. Καὶ ἐπεὶ μηδένα 
ἔδει ἀχούειν τῆς ἀγγελίας πρό γε βασιλέως αὐτοῦ, 
ἐχεῖνος μὴ οἷός τε ὧν τῆς πρὸς τὸ, βασιλέα προσόδου 
τυγχάνειν, ἀπελθὼν ἀπαγγέλλει τῇ ἀδελφῇ τοῦ βα- 
σιλέως Εὐλογίᾳ ὡς ἀλῴη καθαρῶς τὸ Βυζάντιον. 
᾿Εχείνη δ᾽ εὐθὺς τὸν λόγον δεξαμένη, lette καὶ 
παρὰ τὸ σύνηθες ἐλθοῦσα πρὸς τὰ ἀνάχτορα ἐφι- 


nissent quo die ibi celebrabatur panegyris S.Pan- 
teleemonis in martyribus maximi, fuit ibi forte 
malus ille Sennachoerib in primis a secretis officio 
magnifice se jactans. Is audito nuntio,primum non 


C credidit et tanquam figmentum rejecit. Ut autem 


alio abeunti undique occurrerunt tot veri args- 
menta que plane rem persuaderent, domum 
mostus ingreditur, pilos genarum utraque manu 
vellens, et, « Quid, inquiens, audio ? Hoo nostris 
diebus servabatur! quid peccavimus ut vita pro- 
duceremus in hanc horam et tam acerba videre- 
mus ? de cetero nihil boni speretur, Romanis 
iterum urbem calcantibus. » Sic est locutus ille, 
non dissimulans se molestissime ferre id ipsum 
quod passim populus admirans gratulansquepre- 
dicabat. Quid ex his deinde secutum sit, historia 
nostra in loco memorabit. 


29. Ut audita sit ab imperatore urbis expugnatio. 


D  Muli tano incitato cursu ad imperatorem fere- 


bantur Nymphai tunc comorantem, oontende- 
bantque omni conatu se mutuo preevertere,gratiam 
primum allati tam optati nümti pro se quisque 
affectantes. Prevolavit $50 co ante émpes celeri- 
tate usus summa quidam; qui cum ἃ Ciesare lit- 
teras non ferret, et satis intelligeret neminem 
prius tam fausto nuntio impertiri oportere quam 
imperatorem ipsum, ad quem tamen utstatim ad- 
mitteretur non poterat impetrare, sororem ejus 
adit Eulogiam, eique plane captum Byzantium as- 
geverantissime affirmat. Hec statim ab hoc audito 
summo mane preter solitum regiam ingressa re- 


589 


DR MICUAELE PAL/EOLOGO LIB. II. 


590 


σταται ὑπνοῦντι τῷ βατιλεῖ. Τὸ γοῦν διυπνίζειν ἅμα ἃ τῷ ἤθει ἐμφανὴς ἦν τὰ xat! ἡδονὴν ἐροῦσα, οὐ μὴν 


καὶ λέγειν τοιχύτην ἀγγελίαν οὐχ ἐδοχίμαζε, μή πως 
καὶ πάθοι τι ἐξαίφνης καὶ παρὰ προσδοκίαν ἀχούσας 
ἅμα τῷ τὸν ὕπνον διολισθεῖν, σοφόν τι χαὶ οὐ χατὰ 
γυναῖχας ποιοῦσα. Τοῦ γὰρ ἐμφύτου πνεύματος μετὰ 
τὴν τροφὴν περὶ τὴν πέψιν ἀσχολουμένου xai ἐντὸς 
εἰσδύνοντος ἀνάγκη τὰς αἰσθήσεις ἢ ἀργεῖν ὑπνούν- 
τῶν ἢ ἀτονεῖν γρηγορούντων, μὴ σφίσιν ἐπιπολ΄- 
ζοντος, εἶτα χἂν τι περὶ τὰ αἰσθητὰ συμθαΐίη μὴ 
καταστάντος xarà χώραν [ὑπνούντων; xai τι xal 
πρὸς ἀντίληψιν προσδιάζωνται, εἰ μὲν ὁμαλὸν xal 
τῶν συνήθων ἐστὶ τὸ ἀντιλαμδανόμενον. αἴφνης 
ἀχούσαντας χατεῤῥᾳθυμημένως προσέσθαι, εἰ δ' ἀτη- 
ρὸν ἄλλως fj τοὔμπαλιν χαρίεν καὶ τῶν ἀσυνήθων, 
μὴ ἱκανῶς ἔτι πρὸς ἀντίληψιν ἐχούσας θορυδεῖσθαι 
καὶ τῇ ψυχῇ εὐθέως τεθορυδημένας προσπαιούσας 
ἔχπληξιν ἀπεργάζεσθαι. Τότε volvo) ἐχείνη τῆς τοῦ 
βασιλέως ἀσφαλείας οὐχ ἧττον ἢ τοῦ τὰ ἡδέα λέγειν 
προὐνόει, καὶ κατ᾿ ὀλίγον γρήγορσιν ἀνελάμδανε. 
Τῶν γὰῤ τοῦ ποδὸς δαχτύλων τὸν μέγιστον xata- 
σχοῦσα μετρίως ἐπίεζε τοῖς δαχτύλοις ὡς ὁμαλῶς 
διυπνίσουσχ, καὶ διύπνιζε παραυτίχα. Καὶ ὃς τῇ 
μοναχῇ ἐνιδὼν ἰσταμένῃ, ὅ τι παθοῦσα πράττει 
τοιαῦτα διεπυνθάνετο. ᾽Β δὲ γέλωτι μὲν xal χαροπῷ 


perit dormientem imperatorem ; et in tanta licet 
tam expetite rei cito indicande prurigine mulie- 
brem cupiditatem sapientia majori in potestate 
babuit, moderata sibi, ne fratri e somno excitato 
tantam subito letitiam objiceret, qua periclitari 


δ᾽ ix τοῦ mapaozixa τὰ χατὰ νοῦν ἐξήγγελλε, μέχρις 
ἂν χατασταίη χατὰ τὸ εἰχὸς τὸ φρονοῦν. 'Emsi δὲ 
καθίστατο xai αὖθις ἥοώτα μαθεῖν γλιχόμενὸς τὸ 
Ὡδυνοῦν, ὡς ὑπενόε:, τότε προσετίθει τὰ εὐαγγέλια, 
ὡς ἢ τε πόλις ἀλῴη ὃ τε Καῖσαρ μετὰ τοῦ Σχυθικοῦ 
ἐντὸς ἀνέδην διάγοι, (P. 08] xal ὡς εὐαγγέλιχ ἐχεῖ- 
θεν ἥχοντος, ἐπὶ τούτοις ἰσχυριζομένου τὰ μάλι- 
στὰ ὡς ἐχεῖ πραττομένων παρόντος. ᾿Επεὶ δὲ 
χαὶ εἰ ἀποσταλείη παρὰ τοῦ Βαίσχρος οὗτος ἂν- 
ἐπυνθάνετο, ἣ δὲ οὐχ εἰδέναι μὲν ἔφασκεν, ὅμως 
αὐτὸν παρόντα αὐτάρχη εἶναι ἀποχρινεῖσθαι. Ὁ 
μέντοι γε βασιλεὺς ἐννοῶν μὲν καὶ τὸ τοῦ πράγμα- 
τος ξένον xai δὴ καὶ ὡς οὐχ ἀποστέλλοι ὁ Kaicap 
ἐπὶ τούτοις, ἐννοῶν δὲ xal τὸ τῶν ἐφεπομένων 
πλῖθος ὡς ἕλαττον ὃν fj ταῦτα πράττειν, xal ὡς εἰ 
βουληθείη, οὐχ ἂν ἠδυνήθη, οὐδ᾽ ὅλως τοῖς λεγομέ- 
νοις, ἑαυτὸν ἐδίδου, Τὰ δὲ χλεύη χαὶ πάλιν εἶναι, μὴ 
xa! ἀδέλτερος εἴη ὁ ταῦτα συσχευαζόμενος. Αὐτὸς 
οὖν ἔγνω καθίσας διερωτᾷν τὸν ἥχοντα, οὐ τῷ τοῖς 
ῥηθησομένοις ἐξ ἑτοίμου θήσεσθαι, τῷ δὲ νομίζειν 
ἐχεῖνυν εἰς φόρον κχαταστάντα βασιλιχὸν τἀληθῆ 
λέξειν, τἀληθὲς ἐλπίζων πυθέσθαι" Εἰσήγετο τοίνυν τοῦ 
βασιλέως προστάξαντος, χαὶ ἐρωτώμενος ἔλεγε, καὶ 


admiraos, satin'sana et quorsum ibi esset quidve 
agerel. Illa hilari arridens vultu sstis ipsa oris 
renidentia monstrabat prospere 86 rei adesse in- 
dicem. Nondum tamen quid afferretexposuit, otium 
prebens sensibus excutiendi torporis vigorisque 


valetudo ejus posset, extremi gaudii vehementissi- C resumendi. Tum ubi satis spatii datum nature ju- 


mum ex inopinato appulsum tali articulo haud ia- 
noxie fortassis excepturo semisomni corpore, si- 
quidem naturali spiritu post cibum sumptum in 
ejus concoctione occupato, et intus ea causa re- 
tracto, necesse est sensus aut plane otiari dor- 
mientium, aut recens excitatorum languere, copia 
videlicet spirituum, quorum affluxu vigent, tuno 
adhuc alibi delenta. Quare si, quod in momento 
quo quis expergiscitur movet sensum, lene fuerit 
et solitum, percipietur sine noxa, mediocri atten- 
tione, et qualis est ludibundorum et aliud ayen- 
tium, ad id sufficiente. Porro ad hanc satis in- 
8tructa facultas, est utcunque intro adhucteneatur 
pars major spirituum. Sin vero inopinatum quid- 


dicavitad restituendam instatum consentaneum in- 
telligendi facultatem, cupide flagitanti Augusto ne 
diutius taceret quod dulce auditu nuntiatura ve- 
nisset, tandem exposuit captam teneri urbem et 
Cesarem intra eam secure cum Scythicis copiis 
degere. ld certo sciri ex oculato teste homine 
inde summa celeritate profecto, constantissimeque 
affirmante sese interfuisse dum res gereretur et 
gestam vidisse. Interroganteveroimperatore ecquid 
ille missus a Cesare venisset, illa se nescire dixit 
ceterum adesse hominem et interrogari posso, 
quippe idoneum reddende sui rationi, Prudens 
imperator reputans quam nova el inopinata nar- 
raretur res, de qua nuntius a Cesare, qui gessisse 


dam et magnum objiciatur, in utrumvis mali eut ἢ dicebatur, nullus appareret, memor etiam pauci- 


boni, doloris aut gaudii extremum excedens, tur- 
bat animum vehementius, et eum raptim incitang 
ad exigendas e sensibus, tunc, ut diclum est spiri- 
tuum absentia debilitatis, acres operationes, ledit 
eos et valetudinem corrumpit, 151 corpore in- 
terdum in deliquium et symptoma sonticum re- 


Á fecto. Hec sapienter tunc reputans Eulogia instil- 


ε 


- 


gaudium quam superfundere fratri maluit ; 
pec nuntium felicissimum nisi preparatis idonee 


. Buspensionis mora expergiscentis auribus commisit 


Primum vellicato pedis articulo majori sopiti fra- 
&ris somnum excussit. Cumque is oculis apertis so- 
Jam eo loco ac tempore sororem vidisset, quesivit 


tatis copiarum cum cesare profectarum talis ut 
tantam urbem occupasse etiam ultro sine certa- 
mine apertam, vel si voluissent maxime, haud 
potuisse viderentur, sustinuit accensum nec fidem 
adhibuit nuntio, 1572 suspicatus quin etiam illudi 
sibi ab homine fortasse nimium simplici aut plano 
qui heo astute aut stulte conf(inxerit. Decrevit igi- 
tu ipse per otium eum interrogare, sperans agni- 
turum ex ejus responsis quid in re esset: nam 
metu presentis majestatis simulationem, si quam 
adhibuisset, ipsi excutiendam, fassurumque ex 
vero cuncta. Tunc igitur ad imperatorem jussu 
ipsius introductus cursor est, et ab eo interrogatus 


501 


GEORGII PACHYMERJR 


502 


ὡς ἴδοι ἐπιτελεσθεῖσαν τὴν ἄλωσιν ἐδεδαίου. Λέγων αὶ ἐκείνους γράμματα πέμπων συνεχάλει πάντας πρὸς 


οὖν χαθ᾽ ἕχαστον πολλοῖς μὲν ἐνειργάζετο πίστιν, 
πᾶσι δὲ χατάπληξιν. Ὁ μέντοι βασιλεὺς παρὰ τοὺς 
πολλοὺς δοχεῖν θέλων εἰδέναι, καὶ μᾶλλον ἐπὶ στρα- 
τείαις, καὶ ἅμα ψευδῶν μὲν ὄντων τῶν λεγομένων 
μὴ ξυναρπαγῆς ἔγχλημα φέρειν, ἀληθινῶν δὲ τὸ 
μετὰ δοχούσης ἀσφαλείας τῶν ὡς αὐτὸν ἀναφερομξ- 
νων χερδαίνειν, προσέταττε φυλάττεσθαι δεδεμένον, 
Πλὴν ἄσμενοι ἦσαν ἅπαντες, εἰ πιστεύοιντο Ἰταλοὶ 
οὕτω τῆς πόλεως ἐξωθούμενοι. Ὡς δὲ τὴς αὐτῆς 
ἡμέρας πλείους oi πεμπόμενοι πρὸς Καίσαρος ἦσαν, 
xal ἐπὶ τούτοις ὁ τὴν καλύπτραν xal τὴν σπάθην 
τοῦ Βαλδουΐνου ὡς βέδαιον χομίζων τεχμήριον, βα- 
σι) εἴ δὲ xai τὰ γράμματα ὅπως εἴ d πόλις συνει- 
λημμένη ἐδήλου, οὐχέτι ἀμφίδολος ἦν, ἀλλ᾽ ἐπίστευε. 


Καὶ ἀντεδίδου μὲν τῶν λόγων τὰ μείζω, τὸν μέντοι B 


q$ πρύτανιν τούτων xal παροχέα ὡς δυνατὸν ἐμεγά- 
λυνεν' οὐδὲ γὰρ μικρὸν οὕτως ᾧετο τῇ ἐκείνου βα- 
σιλείᾳ προστεθῆναι τοιοῦτον χατόρθωμχ. Καὶ δὴ με- 
ίστης ἑορτῆς ἄγων ἡμέραν ἐχείνην, μετημφιάζετο 
μὲν πρὸς τὸ μεγαλειότερον, συνεχάλει δὲ τοὺς συνή- 
σομένους, xal αὐτοὺς ὡς εἰκὸς ἐστολισμένους ποι- 
χίλοις, χαὶ σφίσι δημηγορῶν συνήδετο, μηδὲ τοὺς 
πόῤῥω κενοὺς ἀφιεὶς ἡδονῆς, ἀλλά γε χαὶ πρὸς 


constanter asseveravit spectatum a se coram ne- 
gotium confectum capte urbis, simul referens mi- 
nutim prout contigerint singula, multis quidem 
fidem fecit, cunctis admirationem ac stuporem mo- 
vit. At imperator, qui affectabat videri plus quam 
vulgus sapere in ceteris tum in militaribus negotiis 


maxime, simul cogitans, si forte ad extremum fal- C 


sum id deprebenderetur indicium, subiturum se 
notam levis credulitatis, nec deprehenso mendacio 
decorum sibi fore impunitam dimisisse impostoris 
audaciam ; sin veritas dictorum ejus tempore patoe- 
ret et consensu aliorum inde mox affuturorum fir- 
maretur, nihil illi fraudi fore moram caute su- 
Bpicionis brevem (representanda quippe ipsi cum 
fide premia debita velocitati qua prevenisset om- 
nes in 8afferendo tam leto nuntio), jussit homi- 
nem vinctum:custodiri. Tamen isto ipso, cujusque- 
modi tandem foret, indicio jam tum omnes lzta- 
bantur; precipiebantque presagis animis trium- 
phale gaudium quo perfundendi essent, ubi plane 
constitisset sic expulsos urbe Italos. Ut autem 


eodem die multi advenerunt missi a Cesare, et D 


super hos qui tegmen capitis ensem in certissi- 
mum recepte urbis argumentum imperatori cum 
Jaureatis Czesaris litteris afferret, plane affirmanti- 
bus receptam urbem Romano presidio teneri, non 
amplius dubitavit 153 imperator, sed omnino 
jam persuasus plura et majora quam promiserat 
est primo nuntio largitus. Ac ducem quidem facti 
auctoremque successus gratiis et laudibus quam 
potuit amplissimis prosecutus est : non enim exia- 
timabat parvum ornamentum imperio suo addi- 
tum facinore tam illustri. Itaque diem illum fes- 
qum egit solemnitate summa : quippe sumptis ipse 


εὐγαριστίαν τοῦ κρείττονος. 
λ΄, Δημηγορία βασιλέως ἐπὶ τῇ ἀλώσει τῆς 
πόλεως. 

[P. 99] « Οἴδατε,» λέγων πρὸς τοὺς παρόντας, 
« ἄνδρες βασιλείας ὑπήέχοοι τῆς Ῥωμαίων, ὅσοι τε 
μεγιστᾶνες χαὶ ἡμῖν πρὸς αἵματος xal ὅσοι τοῦ 
πλήθους, ὅπως πάλαι τοῦ Θείου μηνίσαντος ἀνέμοις 
ἐξώστχις οἷον τοῖς Ἰταλοῖς ἐξώσθησαν τῆς πατρίδος 
οἱ ἡμέτεροι πρόγονοι, xal ὡς εἰς στενὸν τὰ τῆς 
ἐχείνων ἄρχτς χκατηντήχεσαν, Καὶ παρεῶ τὰ πέ- 
λαι, ὅτε ἡ τῶν 'Ρωμαίων ἀρχὴ πρὸς ἕω μὲν Εὐ- 
φράτῃ καὶ Τίγριδι, πρὸς δύσιν δὲ Σικελίᾳ καὶ τοῖς 
πρόσω Πουλίας ὡρίζετο, Αἰθίοπας δ᾽ εἶχε πρὸς νὅτον 
καὶ πρὸς Βοῤῥᾶν τὰ προσάρχτια. ᾿Αφίημι ταῦτα. 
'AXM οἴδατε πάντως ἀχούοντες ὡς ταύτης δὴ τῆς 
θαλάσσης ἐντὸς πρὸς ἤπειρον οὐ δυοῖν καὶ τριῶν 
ἡμερῶν, ἀλλ᾽ ἔστιν ὅπου καὶ δέχα καὶ τούτων πλέον 
τόπου διάστημα παρὰ τῶν ἡμετέρων τότε κατείχετο, 
χωρὶς ἀπασῶν νήσων, xai τῶν μεγίστων. ᾿Αλλὰ 
Θεοῦ θέλοντος, ἢ μᾶλλον παραχωροῦντος κατ᾽ εἴσ- 
πραξιν τῶν εἷς ἐχεῖνον πλημμελημάτων, αὐτῆς 
ὡσανεί τινος καρδίας τῆς πατρίδος παϑούσης συνε- 
νεχρώθησαν πάντα, xal τὰ μὲν ᾿Ιταλοὶ τὰ δὲ locut, 


magnificentissimis vestibus ad proceres celebrandi 
causa communis gaudii ad se vocatos, splendido 
et ipsos varioque insignes ornatu, gratulatoriam 
orationem habuit. Ac ne absentes quidem ejus vo- 
luptatis expertes passus, scriptis et quoquo versum 
missis ejusdem cum oratione sententie litteris 
cunctos ad agendas Deo gratias publiceque letar- 
dum adhortatus est. 


30. Concio imperaloris super expugnatione urbis. 


« Nostis, » inquiens ad presentes, viri Romano 
imperio subditi, quique optimates nobisque con- 
sanguinitate juncti, ceteraque multitudo huc ade- 
Btis, nostis, inquam, ut olim Deo irato, ab Italis, 
velut ventis quibusdam vehementibus, majores 
nostri expulsi patria fuerint et in arctum contrusa 
ditio eorum. Ác vetera pretereo illa, quando Ro- 
manum imperium ab ortu quidem Euphratem ac 
Tigrim limites habuit, ab occasu vero Siciliam et 
hac ulteriorem Apuliam, in meridiem processit 
usque ad /Ethiopas, versus septentrionem usque ad 
admotas polo regiones. Omitto illa, tantum obiter 
memorans que fando audita cognovistis, intra 
illud mare versus continentem non solum quantum 
bidui aut tridui cursu emeüri spatium potest, sed 
quantum decem et eo plus diebus,"fm nostrum 
fuisse potestate, preter omnes insulas, in Quibus 
quedam 154 sunt amplissima. Ceterum Deo 
volente, aut potius permittente in ultionem inju- 
riarum ipsi factarum, cum ipsa rerum principe 
nostra patria, velut corde imperii, clade ultima 
oppressa, cuncta pariter reipublice membra lethali 
quasi morbo elanguerunt, dum eorum qusedam 
Itali, alia Perse, Bulgari, Triballiceetereque omnes 


ρίσαντο, ἔστι δ᾽ ἃ καὶ Ῥωμαῖοι τῇ βασιλείᾳ ὑπήκοοι 
νοσφισάμενοι καθ᾽ αὑτοὺς ἦσαν δεσπόζοντες. Τὰ δὲ 
d ἡμέτερα Νικαίᾳ καὶ Προύσῃ καὶ τρίτῃ, Φιλαδελ- 
φείᾳ καὶ τοῖς πέριξ διεγνωρίζοντο, Τὰ μὲν οὖν ἄλλα 
πῶς καὶ αὖθις ἀνεζωώθησαν, xxl γε ἀναζωοῦνται 
χατὰ μικρὸν ἐλεοῦντος πάλιν τοῦ Θείου, τί χρὴ καὶ 
λέγειν τ πλὴν ἀλλ' οὐδὲν τούτων ἦν ἀσφαλῶς ἔχειν 
λειπούσης τῆς βασιλίδος. Ποῖος γὰρ ἡμῖν οὐ προσ- 
ὠνείδισεν, εἴ που καὶ διεπρεσδευσάμεθα, 

ὡς πόλισι καὶ πόῤῥω τοῦ βασιλείου θρόνου κατ᾽ 
ἀνάγκην διάγουσιν ; [P. 100] ἄστρασι τοίνυν τὴν 
τινομένους ζητεῖν τὰ λοιπὰ, καὶ ἀνα-. 

χαλεὶ xy κατεχόντων, μηδ᾽ εἶναι τὴν ἀγω- 
ιν εὔλογον. Καὶ διὰ τοῦτο xal τῶν πρὸ ἡμῶν βα- 
EA πολλὰ πονεσάντων, οὐκ ὀλίγα δὲ καὶ ἡμῶν 
πρότριτα παθόντων οὐδὲν ἠνύσθη. Τὸ γὰρ καὶ φυ- 
λαττομένης πόλεως εἷς κενὸν ἀγρυπνεῖν, καὶ εἷς 
χεῖρας κειμένης αὖθις γενέσθαι εἰς μάτην τοὺς πει- 
ῥωμένους πονεῖν, Θεοῦ ἔστι μᾶλιστα, Θεοῦ, ὅς οἶδε 
xal τὴν εἰς κίνδυνον νομιζομένην κεῖσθαι φυλάττειν 
ἀφόλακτον οὖσαν, καὶ τὴν ἰσχυροῖς ὁπλίταις ὠχυρω- 


gentes barbare inter sese partirentur. Fuerunt οἱ 
nonnulla que ipsi Romano imperio, cui erant 
subditi, rebelles avulsa et seorsim tracta domino- 
rum nomioe tenerent, Nostre vero res Nicma, 
Prürsa tertiaque Philadelphia cum terris adjacen- 
libus definiebantur. Et alia quidem αἱ rursus re- 
vixerint (nam paulatim Deo miserante revaluerunt) 
quid attinet dicere? verum ne hac quidem vel 
servata vel recuperata secura nobis et cerla osse 
poterant, quandiu principe utbe carebamus.Quotus 
enim quisque legatos nostros, si quos rerum re- 
petendarum causa millebamus, non irrisos con- 
vicio repellebal tanquam ab exsulibus missos pa- 
tria ejectis et. procul imperii sede necessario de- 
gentibus? Quare illos qui domesticos lares, hostibus 
insessos, designare ubi tandem essent nonnisi geo- 
graphico radioex ralione astrorum quibus essent 
suppositi valerent, incongruum absurdumque esse 
reliqua tanto minus precipua imperii membra à 
üetinentibus resposcere.Qui maxime nodus7ne ante 
nos imperantium multiet magnilabores quidquam 
admodum proficerent obstitit, idem nostros quoque 
non paucos pro nostre facultatis modulo his retro. 
diebus tentatos conatus cassos effectu--reddidit. 





Quod porro novissime nunc accidit, multos aceres- D frangentur inflectenturque, velin: 


que custodes amplissim-opulentissimeque civi- 
tatis frustra vigilasse, et hostium reducem exerci- 
tum rei tum adhuc gerebalur supervenientem, 
recipere illam rursus ejiciendo paucos e nostris qui 
ineam penetrarant nequidquam conalusa155 esse, 
Dei profecto potissimum opus est, qui novit et 
periclilari visam, uteunque destitutam presidio, 
custodire civitatem, el eamdem validissimis arma- 
torum defensam cohorlibus, in manus hostium 
tradere cum libet, Nam quod nuper contigit, ut 
eamdem nos urbem trajecto tot erumnis et labori- 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. Il. [ 
Βοῤλγαροί τε καὶ Τριθαλλοὶ καὶ πάντες ἄλλοι διεμε- A μένην ἐγκαταλείπειν εἰς χεῖρας πίπτειν τῶν mole 


594 


ἰων. Τὸ πολλὰ καὶ γμεγάλα πραγματευσαμέ- 
πῶς περὶ Eug xal διὰ τοσούτων περαιωθέντας 
δεινῶν, μηδὲν ἐξανύειν πολλαπλασίους ὄντας τῶν 
ἐνοικούντων, δειανύντος Θεοῦ ἥν ὡς ἔργον ἐκείνου 
καὶ μόνου ἐξ ἐλέους ἔσται τὸ δοῦναι, οὗ δὴ καὶ τὸ 
λαθεῖν ἐπιστεύετο, Ἔφθασε τοίνυν ἡ τῆς εὐσπλαγ- 
χνίας κυρία. xal ξένον, ἡμῶν βασιλευόντων τῶν τίς 
ἄν εἴποι datis ἐχόντων. Καὶ δὴ εὐχαριστεῖν ἐστι 
δίκαιον ἀπολαδόγτας τὴν πατρίδα, καί γε ἐλπίζειν, 
ὥσπερ καταπεσούσης ταύτης συγκατέπιπτον τὰ 
λοιπὰ, οὕτως ἀναχληθείσης αὐτῆς οὐκ ἔστιν ὅπως 
"οὔκ ἀναχληθήσεσῃαι ταῦτα, CD γὰρ παλίμπους 
περιστήσεται δίχη, καὶ πολλῶν πρὶν φρυαττομένων 
αὐχένες (σὺν Θεῷ εἰρήσθω) καθυποχλιθήσονται πρὸς 
τὸ ταπεινότερον. Εἰ μὲν οὖν οἱ πατέρες ἡμῶν οὐκ 
εἶδον τὸ τοῦ Θεοῦ ἔλεος, dXX ἡμῖν ἰδεῖν γέγονεν, 
υἱοῖς ἐκείνων γε οὖσιν, οὐ γὰρ προσώποις, ἀλλὰ 
ἡένεσιν be τὰ μάλιστα χαὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν 
τιμωρίαν τοῦ Θεοῦ γενέσθαι. Τοῦτ᾽ ἐπράχθη καὶ 
ἐπὶ τῶν πάλαι. Καὶ τοῖς πατράσιν ἐπαγγειλάμενος 
τὴν ἀγαθὴν γῆν ἐκείνην τὴν πάλαι προχγγελθεῖσαν 





bus freto. validissimis et omnium ejus incolarum 
ingentem licet multitudinem numero longe supe- 
rantibus oppugnantes copiis re infecta recedere 
cogeremur, qui aliud fuit quam Dei admonilio 
declarantis suum id solius opus esse sus miseri- 
cordis reservatum, dare quando et cui dignabitur 
lantum istud decus regie recuperande civitatis ? 
Istud ergo diu suspirate misericordie momentum 
ecce nune beatum et fortunata dies illuxit, nobis, 
quod mirum est, imperantibus, qui nihil in nobis 
boni agnoscimus quo lantum beneficium merere- 
mur. Quare totos nos in gratiarum actiones effun- 
dere justum ost recepta patria; fas eliam spera- 
re, Sicut ea. quondam cadente celera pari ruina 
conciderunt,ita eadem in pristinum modo revocata 
slatum reliqua similiter que afflcta fuerant in 
fortunam restituenda meliorem. Nam divinum nos 
protegens injuriasque nobis faclas ulciscens judi- 
cium, quod a nostris quasi partibus deficiens nos 
deseruisse videbatur, iterum ex hoc principio vim 
suam in nostrum patrocinium seque.favens ac pro- 
pitium nostra caus: adjungil. Quare plurium isto- 
Tum nos supurbe prius descipientiam ille ardua 
indomilaque cervices (Dei fretus auxilio sic loquor) 
nolint, in sub- 
jectionem demisissimam. Haec felicitas servabatur 
nobis, ut usu visuque experiremur gratiam mise- 
rantis Dei : patribus nostris tanti. fructus gaudii 
negatus est, nobis utique filiis eorum abunde nune 
cumulateque representatus. Non enim personis 
singulis, sed generibus stat» vices allernis com- 
meantium in vitam bominum beneficiorum et sup- 
plieiorum divine providentia reddi solent. Hocita 
factum 156 cernere licel et in anliquis. Nam 
promissum patribus felicem terram, dudum pre- 
nuntiatam Ahr&hamo tanquam statim dandam 












595 


GEORGII PACHYMBRJE 


596 


τῷ 'A6paiu, ὡς αὐτίκα τῆς Αἰγύπτου ἀπαλλαγεῖσι Α σεται, πόλιν ἀντὶ πολιχνίων αἱρουμένων, τὴν ὄνομα 


ληψομένοις ἐκείνην, ὁ δὲ ἐκείνων μὲν ἐπὶ τῆς ἐρή- 
ioo πεσεῖν τὰ ὀστᾶ παρεσχεύχσε, τοῖς δ᾽ υἱέσι πλη- 
poi τὴν ἐπαγγελίαν, xal οὐ διέπεσεν ἡ ὑπόσχεσις. 
Οὔτω δικαίοις μέτροις καὶ σταθμοῖς αἱ θεῖχ: πράξεις 
οἰκονομοῦνται. Καιρὸς γοῦν μετοιχεῖν προστάσσον 
τος τοῦ Θεοῦ, οὐ σχιαδείοις ix φύλλων ἐν λαμπή- 
ναις (ταῦτα γὰρ ἦσαν τὸ πάλαι), ἀλλὰ σχεπομένοις 
χάριτι τοῦ Θεοῦ. Καὶ δὴ ἐξ αὐτῆς ἅμα πεμπέσθω 
τις τῶν ἀρχόντων, xal λαμδανέτω τοὺς οἴχους ol 
πανοιχεὶ χατοιχήέσει. Ei μὲν συμύαίνοι τοὺς πα- 
τρίους εἶναι χαὶ τοὺς τοῦ γένους περιόντας ἔτι, εὖ 
ἂν σχήσοι" εἰ δ' οὖν, ἀλλά τις ἐκλεγέσθω τοὺς ἁρ- 
μοδίους. ᾿Εχρῆν γὰρ Θεοῦ διξόντος [P. 101] τὴν 
χάριν χατὰ νόμους ἐχείνου ποιεῖν xal προσφιλοτι- 
μεῖσθαι τὸ μέρος ἑκάστῳ. Οὐδὲ γὰρ ἡμῖν μόνοις, 
ἀλλὰ καὶ ὑμῖν δίκαιον ἡγεῖσθαι τὸ Θεῖον χαρίζεσθαι" 
καὶ ὥσπερ τὸ ἀπεῤῥίφθαι χοινὸν τὸ τῆς ὀργῆς ἅμα 
πίνουσι κόνδυ, οὕτω xai τὸ ἐπαναχαλεῖσθαι χαθολι- 
χὸν τὴν εὑεργεσίαν λαμδάνουσιν. Ἕψονται δ᾽ ἕφε- 
ξῆς ἄλλοι, xai οὕτω πάλιν τὸ χενωθὲν ἀναπληρωθή- 


liberatis ex Egypto ipsius posteris, hi quidem non 
acceperunt in deserto mortui, sed eorum ossibus 
peregere relictis feliciores illorum filii desponsa non 
singulis quibusvis capitibus, sed universim Israe- 
litice genti hereditate adeunda fidem vaticiniorum 
liberarunt, splendideque demonstrarunt haud ex- 
cidisse ac ad extremum cassa eventu remansisse 
quaDeus predixerat. Sic justis mensuris equisque 
ponderibus divine semper dispensantur operatio- 
nes. Tempus igitur nunc est jubente Deo, ut non 
umbraculis foliorum aut ramorum attegiis protec- 
ti pompam curalipus tabernaculis festam traduca- 
mus (id erat veteris jam antiquati moris), sed or- 
natiDeigratiacelebremus letitiam quam ipse fecit, 
atque adeo jam nunc premittatur in urbem aliquis 
principum metator domorum avitarum, in quas 
sumus migraturi. Et siquidem illas ipsas quas 
patres incoluerunt hereditario cuique jure debitas 
idoneas repererit, bene habebit:sin vero, quas- 
cunque aptas inveniet, paret pro tempore. Decet 
enim nosliam singulari Dei beneflcio affectos legi- 
timus ei in ipsa illa quam liberalissime concessit 
Ecclesie et imperii metropoli gratiasagere, ae oum 
eo, ul divinalex jubet, in sua quemque postlimi- 
nio reducere. Non enim nobis solis, eed vobis 
eliam et vestrum viritim et singulis gratificari hoo 
miro eventu Deum voluisse putandum est. Quin 
sicut communiter ad omnes imperantes juxta sub- 
ditosque pertinuit expulsionis e patria calamitas, 
atcue in calice ire Dei per omnes circumlato 
partem quisque suam amare potionis hausit, ita 
convenit ut converse in melius sortis et exuberan- 
tis inde letitie sensu omnes profundantur. Post 
primos qui illuc remigraverint, sequentur eodem 
8uo deinde ordine reliqui. Et sio iterum exhausta 
replebuntur, unoquoque, 157 «ut par est, preo. 
ptaturo in urbe quam in municipiis degere, et 


ἔχουσαν τῶν ἀνωνύμων xal εὐτελων. Οὐ μὴν δὲ xai 
χαταφρονητέον τῶν τῇδε" ἀσφάλεια γὰρ τῶν ἐντὸς 
μεγίστη, εἰ τὰ κύχλῳ φεύγοι τὺν σάλον. Ταῦτα δὲ 
τὸν σάλον φευξοῦνται πολυωρούντων τῶν οἴχνητόρων 
ἅμα τοῖς πεμπομένοις ἄρχουσιν. ᾿Αλλὰ τὰ μὲν κατὰ 
xaipiv xai λεχθέσονται χαὶ πραχθήσονται, θεοῦ 
συναιρομένου δι᾽ ἔλεος *. νῦν δ᾽ χάἀχείνοις δι᾽ ὧν 
ἐπεμετρήθη ἡμῖν ἢ χάρις (καὶ γὰρ δίκαιον) γρά- 
φοντες τὰ εἰκότα δείξωμεν χάριν σφίσιν εἰδότες μετὰ 
Θεόν » Τῷ τοι χαὶ ἐκ τοῦ παραχρῆμα κελεύει γρα- 
φῆναι τὰ χαριστήρια, ἐκλέγεται δὲ καὶ οἷς ἄν πεμ- 
φθεῖσι τὴν κληροδότησιν ἐπιτρέφοι τῶν μεγιστάνων. 
Τοῖς γὰρ πολλοῖς γε καὶ ἀνεδάλλετο τὸ διδόναι, xoi 
πρόφασις ἐκείνῳ τὸ διὰ σπάθης ἑλόντος μηδένα s 
ναι τὸν δικαίως ἂν τῶν ἰδίων. εἴ mov παρεῖεν, ἐπὶ 
τῆς πόλεως ἀνθεξόμενον. ΠΙεριῆσαν γὰρ ἔτι οὐχ 
ὀλίγα xai τῶν τυχόντων, ἐν ὀχτὼ μόνοις πρὸς τοῖς 
πεντήχοντα ἔτεσι χατεχομένης τῆς πόλεως τοῖς ἐχ- 
θροῖς. Ἐν ol; xal πάντα ἂν περιῆσαν, εἴγε εἰρήνην 
εἶχον πρὸς ἐχείνους οἱ βασιλεῖς" εἰ γὰρ μὴ τῶν 


regia inclyteque splendorem clvitatis obscurorum 

et sine nomine oppidulorum augustiis et sordibus 

preeferre. Nam tamen heo ubi nuno sumus eper- 

nenda aut penitus relinquenda sunt.Nam ut media 
tuta sint, circeumjecta sunt tuenda ; nec potest se- 
curitas intus esse, si exteriora in tumultu sint. 
Providebitur autem ut hiec in pace contineantur, 
tum colonorum hic relictorum et sua eurantium 
fida custodia, tum adjuvante atque invigilante pro- 
videntia magistratuum ex urbe mittendorum. Sed 
hec suo tempore edicentur agenturque, Deo pro 
sua misericordia nobis adfuturo ; nunc, age, illis 
quibus ad tantum nobis largiendum bonum divina 
beneficentia ministris usa est, grates rependamus, 
quas per et equum est iis referri quibus secundum 
Deum debetur ἃ nobis plurimum.» Sub boo con- 
festim precepit conscribi authentico diplomate 
decreta victoribus premia: elegit etiam e proce- 
ribus quos ad urbem missos ibi preesse juberet 
distributioni domuum et terrarum, et ei qua rssidua 
e bonis ceteris erant, optimatum cuique faciende 
rerum ad ipsos ex paterna avitave successione 
hereditario jure pertinentium. Optimutibus autem 
nunc quidem solis in eo genere providit : plebi 
pariter consulere distulit, in animo habens id 
prorsus omittere, nullo se ad id astringi justitie 
officio existimans, quod urbem vi et armis recep- 

tam ex hoste,jure belli spectare [ἢ selidum ad prin- 

cipem et in predam ac fructum viélerje cedere 

equum esse duceret ; quo nomine questum: baud 
modicum fecit. Supererant enim adhuc e bonis 
privatorum et hominum e vulgo a dominis antiquis 
agnoscibilia non pauca, ut in civitate octo et quin- 
quaginta solur: annis ab hostibus detenta. In qua 
[lura etiam atque adeo cuncta servanda et in 
primo statu fuisse relinquenda verisimile est, δὶ 
principes qui post urbem a Latinis captam Ro- 


V 
J 
$ 


di 
- 
N 


Á 


) 
L 
b 
" 


DE MICHAELE PALAOLOGO LIB. II. 


598 


πιτηδείων ix τῶν συχνῶν μαχῶν ἐν σπάνει ἐγένον- À χκαθιστᾷν τὸ πλῆθος, Ῥωμαίοις piv πιστεύων, 'Izae 


το, οὐχ ἂν καὶ τῶν θαυμαστῶν ναῶν ἥπτοντο. Πλὴν 
τὰ ξένα κατέχοντες, καὶ aliv ἐν δειλίᾳ ὄντες τοῦ 
ἐξωσθῆναι τῶν μὴ σφίσι προσηκόντων, ἔσπευδον ἀλ- 
λος αλλο τι εἰς χεῖρας τὸ ἀλλότριον ἔχων ὑποσπᾷν τε 
καὶ ὑποχλέπτειν, ὡς ἐπὶ πολὺ μὴ ἕξων. Ὃ μὲν οὖν 
βασιλεὺς ταῦτ᾽ εἴπών τε xal πράξας διὰ ταχέων ἀπέ- 
στελλε πρὸς τὸν Καίσαρα, οὔθ᾽ ἅπαξ ἕνα οὔτε τοὺς 
πάντας ἅμα, ἀλλὰ συχνοὺς καθ᾽ ἡμέραν ἄλλους ἐπ᾽ ἀλ- 
λοις, ἅμα μὲν πλειστάχις πρὸς ἐκείνου ζητῶν μανθά- 
νεῖν περὶ ἑχάστων, ἅμα δ᾽ ἐπιτάττων καὶ χαθιστάναι 
τἀκεῖ, ὡς μετ᾽ οὐ πολὺ χἀχεϊῖνος σὺν τοῖς ἀμφ᾽ ατὐὸν 


- ἐπιδημήσων * εὐτρεπίζεσθαι γὰρ καὶ τὰ τῶν παλα- 


τίων προσέταττεν. Οἱ δὲ γε μεγιστᾶνες χαὶ αὐτοὶ 
xa0' ἕνα τὸν οἰχεῖον ἀπέστελλον ὡς αἰτήσοντάς τε 
καὶ ληψομένους τὰς εἰχίας * μηδὲ γὰρ xal αὖθις εἷ- 
ναι βραδύνειν βασιλέως κινηθέντος, 'Exstvot μὲν 
οὖν ἐπιστάντες, καθὼς ἵγαστος εἶχε, τοῖς προστε- 
ταγμένοις [P. 102] προσεῖχον. Ὁ Καϊσάρ τε διένεμε 
τοὺς οἴχους τοῖς τε προσώποις καὶ ταὶς ἀξίαις προσ- 
ηχόντως. Ἅμα δὲ καὶ διὰ σπουδῆς συνεχοῦς εἶχε, 
μη δ᾽ ἀναπνεῖν ἐώμενος ταῖς φροντίσιν, ἡμέρας μὲν 


mane rei prefuerunt, pace com 158 ipsis facta, 
quietos illos ac securos reliquissent. Nam nisi ex 
crebris bellis penuria urgeret,continuissent utique 
atemplissanctissimis rapaces manus. Verum exteri 
raptores magne neo spe secura possessa incuban- 
tes preda,utique assidue circumsonantibus minis 
insultibusque repetentium et ex urbe ipsos pellere 
conantium, fecerunt quod solent qui rerum aliena- 
rum brevem modo furtivamque nacti usuram iis 
non ut suis ac propriis parcunt, sed mox sibi ex- 
torquendas arbitrati, interim dum licet iis abu- 
tuntur veluti mox auferendis οἱ profuturis hosti, 
quod prevertere subtrahendo ac pro se quisque 
deripiendo prudens consilium putabant. His dictis 
et actis imperator misit ad Caesarem quam celer- 
rime non unum semel aut omnes una, sed multos 
quotidie alios, super alios, simul ut quam sepis- 
sime, mutuis expeditis ab eo nuntiis, certior fieret 
de singulis que ibi erant aut fiebant; simul ista 
BaaBdatorum írequentiau efficacius urgendum Casa- 
Fem ratus ad preparanda in urbe, quod maxime 
volebat, cuncta proxime sue isthuc migrationi 
cum familia et comitatu imperatorio. Quamobrem 


λοὺς δ᾽ ὑποπτεύων. Ἦν γὰρ ἐνσεσωρευμένον πλῆθος, 
ξύγχλυδες ἄλλως xal ἀπόλεμοι ἄνδρες, ταῖς χειρὸς 
ἐργασίαις προσέχοντες * ὅμως δὲ xal τὴν τούτων 
ὁρμὴν ὡς ἐπιθησομένων τὸ [γὰρ] τοῦ γένους ἀλλό- 
vptov, τό τ᾽ ἐξ ὑπογύου γυμνωθῆναι τῶν ὄντων auxi 
πρὸς τὸ νεωτερίσειν ἑτοίμως ἂν ἔχειν ὡς οὐ πολλῶν 
τῶν ἀντιστησομένων ὄντων, ἅμα δὲ xal μὴ ἀτρε- 
μούντων ἔτι, ἔπειθε δεδιέναι. Ταῦτ᾽ ἐν νῷ βαλλόμενος 
ἡμέρας μὲν διὰ μελέτης εἶχε χαταστέλλειν τὸ πλῆ- 
θος, φόθον ἐμποιῶν, νυχτὸς δὲ διατάττων τοὺς δια- 
τρέχοντας, xal νυχτεπάρχου τρόπον ἀγυιὰν ἑχάστην 
προσερευνῶν, μὴ xaxüc ἔξω πλσνῷτο * πανταχοῦ 
γὰρ ἐχέχλαστο xal τὸ τεῖχος, dp δὴ τοιαῦτα πράττειν 
ἦν βουλομένῳ. ᾿Αλλὰ καθ᾽ ἡμέραν ἐπισωρευόμενοι 
πλείους ἔξωθεν ξυνδιέφερον μὲν τὰς φροντίδας ἐχεί- 
νῳ, ἐν ἀφοδίᾳ δὲ τοὺς ἡ μετέρους χαθίστων. 
λα΄. Ὅπως ὁ βασιλεὺς εἴσησιν εἰς τὴν πόλιν μετὰ τῶν 
περὶ αὐτὸν ἀρχόντων. 

[P. 103] Ὁ δὲ βασιλεὺς συνταξάμενος ὅσον ἦν τὸ 
περὶ αὐτὸν, ἔχων μεθ᾽ ἑαυτοῦ xal τὴν Αὐγούσταν,᾽ 
ἔτι δὲ καὶ τὸ νεογιλὸν θἄλλος τὸν ἐξ ἐχείνου ᾿Ανδρό- 


gendo, uti et ceteris simul ejus loci ac temporis 
curis, ita occupsbsatur 159 ut respirandi vix 
spatium haberet, per dies quidem intentus conti» 
nende multitudini urbane; que cum e Romanis 
Italisque constaret, illis fidebat, hos ut suspectos 
observabat. Erat autem magna vis conferte plebis 
collectitii generis, vulgus plerumque imbelle, pa- 
rando manu victui variisartificiis attendens. Tamen 
et ab his cavebat, utpote qui si efferati vim para- 
rent (quo traherentur exteri de statu incerti, ne 
mox spoliarentur metuentes, pronum erat), vel 
ipso numero formidabiles erant, cum armati non 
sat multi ad manum essent qui eis opponerentur; 
quare utounque acquiescere presenti sorti vide- 
bantur, non tamen de iis securus Cesar erat, sed 
eventus incertos reputans, per diem quidem (ut 
dicere cepi) sedulam dabat operam compescendis 
turbis et coitioni disturbande plurimorum ; quod 
assequebatur plateasobiens cum idoneo armatorum 
comitatu, ac circumferenda per urbem terrifica 
sui specie, metum utilem incutieng: per noctem 
rursus vigilum cohortes cursare per vicos omnes. 
fora et angiportus obire cunctos jubens, scruta- 


peculiariter prescripserat purgari adornarique ἢ rique diligenter num quis uspiam domo egressus 


palatia in quibus veteres imperatores habitassent. 
Optimates pariter pro se quisque familiarem ali- 
quem mittebant propria ibi cujusque curaturos, 
petendo scilicet recipiendoque avitas ipsorum 5468 
et ad proximam habitationem instruendo, provi- 
entes haud sibi fas fore cunotari differreque re- 

litum in urbem, quando imperator, quod mox 
ieturum cernebant, eo iter intendisset. Porro qui 
publice aut privatim adormandis illic cunctis pre- 
fecti erant, strenue atque attente negotium oura- 
bant;et Cesar dividebat domos personis et di- 
gnitatibus, prout cuique conveniebat. In quo ur- 


aut in urbem per hiatus murorum, qui multi un- 
diquepatebantet facilem dabant aditum,ingressus 
vagaretur. Ceterum quotidie fugientes conferti. 
quo quisque posset, ex illa quam dixi collectitia 
multitudine plurimi parte sollicitudinis Cesarem 
levabant, securioresque reddebant nostros. 
31. Ut imperator comitantibus principibus 
sus inurbem sil. 

At imperator satis jam omnibus compositis 
universum quein secum habebat procerum ao fami- 
liarium comitatum ducens, Augustam quoque suam 
conjugem et regie stirpis tenerum surculum ex ea 


ingres - 


509 


GEORGII PACHYMERJE 


600 


w:xow, οὗ δὴ xai τῇ προσηγορίᾳ τὸν πατέρα οὐχέτ᾽ A ἐξῆρχεν. Ὁ μέντοι γε βασιλεὺς καὶ πᾶν τὸ περὶ 


ὄντα ἐτίμα, o5. τὴν μνήμην ὡς φιλοπάτωρ χαὶ ἐνόρ- 
χιοὸν ἐφ᾽ ἑχάστῳ ἐτίθει, τὸν μέγαν ἐπὶ γλώττης φέ- 
ρων δομέτπτιχον, καὶ τὴν τῆς Αὐγούστης μητέρα, 
ἣν μεγάλην xoplav χατὰ τιμὴν ὠνόμαζον οἱ πολλοὶ, 
cai τῇ γερουσίᾳ πάσῃ xai τῇ συγχλήέτῳ τὴν ἐπὶ 
τῆς πόλεως Oros, xal δὴ περαιωσάμενος τὸν Ἔλ- 
λήσπεντον ἐχεῖθεν ἐχώρει πρὸς τὸ Βυζάντιον. Ἐλθὼν 
δὲ καὶ τὴν Χρυσέαν πύλην κατειληφὼς, ἐχεῖ καθή- 
μενος ἐφ᾽ ἡμέραις τὴν εἰς πόλιν εἴσοδον, ὅπως θεο- 
φιλῶς ἅμα καὶ μεγαλοπρεπῶς γένοιτο, ἀνεσχόπει τε 
χαὶ συνέταττε. Καὶ δὴ πέμψας ἄγει ἐκ τῆς μονῆς 
τοῦ Παντοχράτορος τὴν σεθασμίαν εἰχόνα τῆς ἁγνῆς 
Θεομήτορος, ἣν λόγος ἔργον μὲν εἶναι τοῦ θείου 
Aooxz, ἐχεῖσξ που παρούσης χἀχείνης xai θεωμέ- 


νης, δῶρον δὲ μετὰ ταῦτα γενέσθαι Πουλχερίᾳ τῇ Β 


βασιλίδι παρὰ τῆς νύμφης αὐτῆς Εὐδοχίας τῆς ἐξ 
᾿Αθηνῶν xal δεσποίνης, xal δῶρον ἀξιόχρεων ὄντως 
ix ΠΙχλαιστίνης ἀποσταλέν. Ὑπὸ δὴ ταύτῃ ὁδηγῷ γε 
οὔσῃ, δι᾽ ἧς ἐπεπιστεύχει xal ἀπολήψεσθαι, εἰσελαύ- 
νων τὴν πόλιν ἀποχρώντως ἡγεῖτό οἱ ἔχειν τὴν εἷς 
ἐχείνην ἀπονέμειν χάριν, Ἔταττε δὲ xal τῶν ἐχεῖσε 
ἀρχιερέων ἕνα, τὸν τῆς Κυζίκου Γεώργιον, τὴν στο- 
λὴν ὑπενδύντα τὰ τῆς εὐχῆς ἄγειν xal τὴν ὑπὲρ τῶν 
πραττομένων εὐχαριστίαν ἀποπληροῦν. "Ἄνοιχτο τοί- 
yov ἡ Χρυσέα πύλη χρονία, καὶ ἀρχιερεὺς τῆς εὐχῆς 


susceptum Andronicum, cui tali tribuendo nomine 
honorare studuerat patris sui Andronici dudum 
mortui memoriam, perquam etiam quadam osten- 
tatione 160 filialis pietatis vulgo jurare consue- 
᾿ veral, cum quid affirmaret, magnum domesticum 
passim in ore habens, et Auguste matrem quam 
magnam dominam plerique honoris causa nomina- 
bant, denique cum majoribus natu cunciis et 
universo senatu in urbem iter arripuit, actrajecto 
Hellesponto processit inde versus Byzantium ; quo 
pervenien3 et ad Auream delatus portam ibi per 
aliquot dies substitit,sedulo providens et mandatis 
opportunis curans ut in 68,418 parabat in regiam 
civitatem invehitriumphali pompa, nihil ad religio- 
nis sanctitatem,nihil ad splendorem magnificentiae 
posset desiderari. Inter cetera jussit afferri ex 
monasterio Pantocratoris sacram imaginem inte- 
merale Dei Matris, quam aiunt opus esse divi 
Luca, ejus penicillo ac manu e vivente coramque 
spectata Deipara expressum, missum deinde ad 
Pulcheriam Augustam ab hujus fratria domina 
Eudocia Atheniensi ex Palestina, donum plane 
mittente et accipiente dignum. Hac duce preeunte 
ingrediendocivitatem quam ejus beneficio sibi aper- 
lam traditamque crederet, putabat se testaturum 
Satis cui tanti successus graliam deberet, et sic 
quantum posset officium grati animi patrone tam 
liberali repensurum. Jussit pretera unum e pre- 
sulibus qui aderant. Georgium Cyzicenum, stola 
induta solemnem precationem praeire ac conve- 
niente presenti gaudio gratiarum actione rite de- 
fungi. Tum denique,postquam diu clausa perman- 


αὐτὸν σχολαίῳ ποδὶ xai ἀνχτεταμένῃ διανοίᾳ μεθ’ 
ὅτι πλείστης τῆς πρὸς Θεὸν ἀνθομολογήσεως τὴν πό- 
λιν εἰσέρχεται, πεζῇ βαδίζων xal τὸ τῆς βασιλείας 
σοδαρὸν ὡς μὴ τοιαύτῃ τελετῇ πρέπον συνόλως 
ἀποτιθβέμενος. Ἣν δὲ τότε xai τὸ τῆς ἡμέρας με- 
σημόρινὸν τοῦ μετρίου πλέον ἐχκαῖον, τοῦ ἢ λίου κατὰ 
κορυφὴν ἱσταμένου, xai dj τῶν συνειλεγμένων mpe- 
θυμία πρὸς τὸ πνῖγος διεφιλονείχει, ὡς εἴ τι sal 
συμδαίη κχαταληψομένων σύναμα τῷ βασιλεῖ τὸ μέγα 
παλάτιον. [P. 104] Τὸ γὰρ τῶν Βλαχερνῶν οὐχ εὐ- 
πρεπῶς ἦν ἔχειν πρὸς τὴν τῶν βασιλέων xatolm- 
σιν “ ἔγευε γὰρ καπνοῦ xal λιγνύος ᾿Ιταλεικῇς, ἣν οἱ 
τοῦ Βαλδουΐνγυ δαιταλευταὶ ἐκ πολλῆς τῆς ἰδιωτείας 
ἐκείνου τοῖς τῶν ἀναχτόρων τοίχοις προσέπαττον, 
ὡς ἔργον εἶναι τὴν ἐχείνων κάθαρσιν. "Apa δ᾽ ὅτι 
χαὶ εἰς ἀσφάλειαν ἱχανῶς εἶχε βασιλεῦσι πρώτως 
ἐπιδᾶσι πόλεως τῶν πραγμάτων τεταραγμένως ἐχού- 
σης. Τὸ μὲν οὖν ἡσυχίᾳ χαῖρον τοῦ δήμου, ἄρτι πρώ- 
τως βασιλέα Ῥωμαίων ἐν τοῖς ἀνακτόροις θεώμε- 
vov, μεταθαλὸν τὴν ἔχπληξιν εἰς χαρὰν ἐν ἐλπίσιν ἦν 
τοῦ λοιποῦ εὐπραγεῖν ὑπὸ τούτῳ βασιλευόμενον. Δο- 
χοῦσι δέ μοι πρὸς ἐκείνην τὴν ὄψιν χαὶ οἱ κατὰ τὴν 

πόλιν ᾿Ιταλοὶ μεταδαλέσθαι ἂν καὶ ἀγαπᾶν οὕτω 

πραχθέντων (μηδὲ γὰρ ἀδοξεῖν τοιούτῳ δουλεύοντας), 
εἰ μή γε ἡ κατὰ γένος κόρυζα εἰς ὀλιγωρίαν ἐτύφου 


serat, subito aperta est porta Aurea, et antistes 
orationem inchoavit, quando imperator et univer- 
sus ejus comitatus gravi et tardo incessu, mente 
vero 161 in Deum penitus intenta, demississims 
professione summ: gratie ἃ se pro tam insperaia 
felicitate Numini debite, civitatem ingressus est 
pedibus ambulams, omni regie majestatis fastu 
velut tali ceremonia non congruente prorsus depo- 
Sito. Erat tunc hora meridiana etsummousm diei 
fervor, sole eupra verticem altissimo ignitos radios 
vibrsnte. Tamen devota pompsm celebrantium 
alacritas cum estu incommodo certabat, unoquo- 
que ipsorum, et Augusto pre ceteris,subire liben- 
ter parato si quid detrimenti valetudo pateretur ex 
ardentissimo coeli verticem insidentis meridie solis 
vapore tolerato, dum sic lento gressu ad magnum 
palatium feruntur, nondum apta ad imperatorem 
excipiendum regia Blachenarum propterea quod 
hao sordebat adhuc fumo plena nidoremque olens 
Italicum, parietibus illic passim fuligine inquinatis 
per Balduini coquos illita (ipso id haud digna prin- 
cipe negligentia fleri sinente), quee purgeari nisi 

longiori tempore etlaboriosiori opere nequiret. 

Preterea illa magni palatii visa est securior interim 

sedes futura principibus in urbem nondum plene 
pacatam ex tam diuturna hostili oppressione tuno 
primum ingressis.Plebs porro quiete gaudens, viso 
tum primum in urbano palatio Romano impe- 
ratore, stupore in gaudium verso bene de ortero 
sperabat, proventura ex talis principis presenti 
regimine leta sibi cuncta confidens. Mihi quoque 
videntur ipsi qui supererant in urbe Itali ad hanc 


601 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. II. 


602 


xai ἄλλως ἐξ ὁπογύου τὰ δεινὰ παθόντας. Ηλὴν τε- A στάτος ἐξουσιαστὴν εἴποι ἂν ἡ Ἑλλήνων γλῶσσα, 


λεσθείσης τῆς ἡμέρας ἐκείνης ἐπὶ κρότοις ἐπινιχίοις 
χαὶ θείοις σμασι, τὴν μὲν νύχτα φρουραῖς ἀσφαλέσι 
διείληπτο τὸ παλάτιον. 


λβ΄, Ὅπως προσηνέγκατο 


βασιλεὺς ταῖς τῶν Λατίνων 
φυλαῖς ε 


σελθών. 


Πρωΐας δὲ ὅλος ἦν πρὸς βουλαῖς, ὅπως τε τὰ κατὰ 
τὴν πόλιν χαταστήσας ὀχυρώτει φρουροῖς τὸ ἄστυ, 
καὶ ὅπως ἂν τοῖς δοχοῦσι τῶν ᾿Ιταλιχῶν γενων (οὗτοι 
δ᾽ ἦσαν Γεννουΐταί τε καὶ Βενετιχοὶ καὶ τρίτοι Ηισ- 
σαΐοι) σοφῶς προσενεγχάμενος xal ὑφ᾽ αὐτῷ ποιή- 
dot* οὕτω γὰρ ἂν αὐτῶν ὑποποιηθέντων, οἵων τ’ 
ὄντων τὰ μέγιστα συγχροτεῖν ἐς ὅ τι χαὶ ῥέψοιεν, 
τοὺς ἄλλους xal μὴ θέλοντας ἠρεμεῖν. Ὅθεν καὶ 
“προσκαλούμενος ἡμέρας ὅλης ἐχρημάτιζε τὰ εἰκότα, 
χαὶ ταῖς τῶν ἐλπίδων ἀμείνοσιν ὑπέσπα τε τῆς πρὸς 
τοὺς ὁμογενεῖς οἰχειότητος xai xxv' ὀλίγον προσεποι- 
εἶτο, καί γε τὰς ὁρμὰς σφίσι σοφῶς ταῖς χάρισιν ὑπετέ- 
uvtto,. Al δ᾽ ἦταν ἐν χαλῷ τε τῆς πόλεως xatotxeiv 
ἀνέδην, τόσον τοῦ τόπου λαδόντας, xal τὴν σφίσι 
συνήθη τάξιν ὁπ’ ἄρχοντι πεμπομένῳ [P. 105] παρὰ 
τοῦ χοινοῦ συνεδρίου τοῦ γένους αὐτῶν, ὄν καὶ ποτε- 


speciem multo augustioris majestatis aliquantum 
deliniri potuisse, ac non longe futuri fuisse ab 
acquiescendo presenti fortune, haud ignominio- 
sum sibi ducentes tali prinoipi subesse, nisi rancor 
ingenitus in contemptum potestatis homini non 
gui generis commisso trahere!, presertim 1.62 me- 
mores calamitatum recentis cladis, et pejora ex 


νόμοις ἰδίοις προσέχοντας πολιτεύεσθαι, ἀτέλειαν δ᾽ 
ἔχειν καὶ ἐλευθερίαν ἐφ’ ἅπασι ναυσὶ χρωμένους καὶ 
μεταχειρίζοντας xav' ἐμπειρίαν τὰ πράγματα. Καὶ 
ταῦτα μὲν Γεννουΐταις τὰ ἐπαγγέλματα, Ἠενετιχοῖς 
δὲ χαὶ ΠΙσσαίοις τὰ ὅμοια προησεφιλοτιμεῖτο, τοῖς 
μὲν ὑπὸ παϊούλῳ, ὃν Ἕλλαν ἂν εἴποι ἐπίτροπον, τοῖς 
δὲ Πισσαίοις χονσούλῳ, ἐφόρῳ νόμοις τοῖς αὐτῶν 
χρωμένοις, πράττειν τε τὰ αὐτῶν ἀκωλντως, ἐλευ- 
θέρως διαδιοῦντας. Πλὴν τοῖς μὲν Γεννουΐταις οὐχ 
εἶχε πιστεύειν ἐντὸς περιχεκλεισμένοις τοῦ ἄστεος. 
πολλοῖς γε οὖσι χαὶ οὐ κατ᾽ ἐχείνους ἐμφοτέρους 
σύναμαι, ἐχείνους δ᾽ ἠλαττωμένους τῷ πλήθει ἐντὸς 
χατέχων οὐκ ἤλγει. Τὸ δ᾽ οὖν διαιρεῖν τὰ γένη, καὶ 
τοῖς μὲν παροῦσι φιλικῶς ἔχειν, τοῖς δὲ χαὶ ἀποῦσι 


Β πόῤῥωθεν δώροις ὑποχαλᾷν τὰς ὁρμὰς, δεικνύντος 


ἦν ὡς δεδίε: τὴν ὁμαιχμίαν, καὶ μᾶλλον ὅτι Βαλ- 
δουῖνος φυγαῖς χρησάμενος καὶ Καρούλῳ συμμίξας, 
ἀνδρὶ σοδαῤῷ xal ὑπὲρ τὸ μέτρον φρονοῦντι, συνήλ- 
λάττε λαμόάνων ἐφ᾽ υἱῷ τὴν ἐχείνου θυγατέρα καὶ ol 
ὡς ἔδνα τὴν πόλιν ἦν οὐκ εἶχε διδούς, Ὁ δ΄ ἑλάμδανε 
xal μὴ ἔχοντος παρ’ ἐκείνου, ἐλπίζων ὡς καταλήψαιτο 
στόλον ἐξαρτύσας. 


fecti a. concilio gentis publico missi, quem Pote- 
&talem ipsi vocant, nomine significante praetorem 
aut magistratum rerum judicandarum et admini- 
strandarum, auctoritate preditum, propriis item 
obtemperantes legibus ; preeterea ut essent immu- 
nes 163 ac prorsus liberi in omni ratione navi- 
gationis ac commercii, negotia solita ipsis industria 


proclivi metuentes, alioqui superbos animos. Ce- (* gerentes. Hec Genuensibus promissa, Venetis au- 


terum consumpta tota ea die plausibus triumpha- 
libus et festis canticis, per noctem sequentem va- 
lido presidio palatium septum est. 


32. Ut se gesserit imperator cum diversis Latinorum 
post ingressum in urbem. 


Mane consecuto totum se imperator impendit 
consiliis et deliberationibus de optima ratione cons- 
tituende ac presidiis firmande civitatis, deque via 
ac modo conciliandi atque in partes suas, quoad 
posset fleri, trahendi precipuos quosque Italici ge- 
neris (hi erant Genuenses, Veneti et tertii Pisani): 
nam si hos sibi devinxieset, spes erat vel pariter 
assensuros et quasi vi quadam, vellent nollent, at- 
trahendos reliquos, vel si contumacia invictain odio 
perstarent, exarmatos eorum discessione minus 
deinceps ad nocendum vaiituros et quieluros neces- 
sario caeteros. Quare iis ad se vocatis alloquendis 
solidum sumpsit diem, idonea eommemorans deli- 
niendia ipsis, et spe commodorum cuique privatim 
oblatorum abducendis a communi universo Latino- 
rum generi conspiratione in odium Grecorum. Nec 
nihil proficiebat ista opera: sensim enim circura- 
bat feros, etsevosiratorum impetus beneficiisemol- 
liendo frangebat. Ipsis quippe indulgebat ut in bo- 
no urbis loco habitare secure possent, tantum loci 
occupantes quantum sibi sufflcero putarent, sua 
ipsorum propria utentes disciplina, sub cura pre- 


tem et Pisanis paria similiter ostentata sunt, nempe 
ut illi quidem sub bajulo (vocabulo, si in Gre- 
cum interpreteris,prepositum sonante), Pisani au- 
lem sub consule, quasi dicas ephoro aut edile, 
legibus ipsorum quisque prop:iis uterentur suas- 
que res agerent prohibente nemine, libere per om- 
nia viventes; ceterum Genuensibus satis fidere non 
poterat intra urbem degentibus, quod multiessent 
nec cum Pisaanis et Venetis communiter viverent, 
sed suas sibi separatim res haberent ; quos alla- 
trari, cum'apparerent, et plebis proscindi conviciis 
haud moleste ferebat, sic illos (quod sibi utile pu- 
tabat) cohiberi ne facile prodirent, et intus detineri 
gaudens.Ea porro industriatractandiseparatimcum 
unaquaque gente, et presentibus quidem benevo- 
lentiam exhibendi, procul veroabsentium iras exar- 
mandi donis missis et privilegiis indultis,ejus erat 
qui ostenderet formidare se rationum harum con- 
sensum et conspiretionem in communem expedi- 
tionem bellicam ; quem illi magis admovebat in- 
tendebatque metum acceptus de Balduino nuntius 
istum referens fuga eelatum ad Carolum,preferocem 
et magnorum spirituum virum, affinitatem cum 
eo contraxiese jungenda suo Caroli filia, imputata 
in patrimonium et maritalem dotem urbe Constan- 
tinopoli,quam licet qui assignabat non haberet, ad- 
misit nihilominus Carolus libenter,sperans seillam 
recepturum classe,quam ad idarmabat, immissa. 


603 GEORGII PACHYMERJE 604 


Ay. Ὅπως ἐτάχθησαν τὰ κατὰ τὴν πόλιν παρὰ Α τοὺς προσελῶντας ex τῶν χωρῶν καὶ εἷς χιλιάδας 


βασιλέως. 

ἸΙρῶτον γοῦν τῶν ἐχείνου ἔργων ἐντὸς τοῦ πολί- 
σματος τοὺς ἐποίχους εἰσάγειν τε xal οἰχίζειν, πρὸς 
τῇ θαλάσσῃ χατῳχισμένους τὸ πρότερον, δεύτερον 
χληροδοτεῖν τοῖς ἐν τέλει ἐχτός τε χαὶ ἐντὸς πόλεως 
τόπους εἷς γεωργίαν, ἐξῃρημένης τῆς εἰς χάριν γονι- 
χευθείσης τοῖς θεληυχταρίοις, τῆς ἐχείνων σπουδῆς 
xal εὐνοίας ἕνεχα γῆς ἀγαθῆς εἷς καρπογονίαν καὶ 
ἀρετώσης εἰς πᾶν τὸ χαταδαλλόμενον. Ἔτι τ᾽ ἀφο- 
σιοῦν ταῖς μοναῖς ἑτέρας μάλα πιείρας, "Hv γὰρ 
αὐτῷ τὸ σπούδασμα χαὶ ταύταις προσχομόττειν τὰς 
ἔξω, [P. 100] αἵ δὴ ὑπὸ πολλῷ πλούτῳ κατ᾽ ἀνατο- 
λὴν πχμπλυηθὲς αὐτάοχως ἔχουται τῶν ἐπιτηδείων 
συνίσταντο: οὕτω γὰρ ἐκεῖθεν xai ταύτας συνιστᾷν 
ἐγχώχει. Τρίτον τοῖς συνειλεγμένοις ἐχδιδόναι τόπον 
ἐφ᾽ ip κτίζοιεν ἐπὶ τέλει, Τὸ δὲ πρὸ τούτων xal μεῖ- 
ζον ἀρήγειν ἐπανηχούσαις πρὸ τὸ πρῶτον τὸ δο- 
xtv μοναῖς εἶναι, ἀναχτίζειν τε xal τὸ πόλισμα 
πάνυ σπουδαίως τοὺς ἀπὸ στρατιωτῶν ἐλαφροὺς 
εἰσάγοντα. Μηδὲ γὰρ ἠρεμήσειν οὕτως ἐξελαθέντας 
τοὺς ποὶν χατέχοντας, ἀλλὰ στόλῳ συνεπιθήσεσθαι. 
Τῷ τοι xal στόλον ἐξήρτυε xal ἐναυπηγεῖτο, καὶ 


43. Ut res urbis ordinal:e. sint ab imperatore. 
Primum imperatoris urbem ingressi opus fnit 
suburb:orum inquillinosin urbeminducere, ad mare 
prius habitantes : secundum distribuere 164 opti- 
matibus hereditaria bona intra et extra civitatem, 
domos et agros ad culturam, segregata tamen ea 


parte quam in gratia loco eximie voluntariis reser- (ἃ 


vaverat, premium debituin studio et benevolentiz 
ipsorum : erat uutem illa portio terre optime et 
in omni fructuum genere feracis. Excepit et partes 
alias monasteriis valde pingues. Erat autem ei in 
animo monasteria urbanaiisquemultaextra urbem 
variis per Orientem locis visebantur ditia, et magne 
multitudini alenda quod sufficeret habentia, con- 
jungere, sic fore autumans ut ex alterorum copia 
alteroruminopise subveniretur ; quam optimam pu- 
tabat monasteriorum urbis recte constituendorum 
rationem. Statuit quoque ut evocatis ad urbem 
frequentandam assignarentur loca in quibus edifi- 
carent, certo indicto vectigali quod flsco penderent. 
Ante hec et aliud instituit majus memoratuque 
dignius, decernens videlicet ut ope ac favore regio 
juvarentur eonatus eorum qui antiqua monasteria 
desolata vel destrucia restituere in pristinum splen- 
dorem curarent. Incubuit etiam studio ingenti 
m.enibus urbis instaurandis reficiendisque, qua 
hiarent aut labem facerent, imponendisqueturribus 
80 propugnaculis ad custodiam manu promptis 
expeditisque militibus. Satis enim intelligebat mi- 
nime quieturos pulsos inde Italos, sed classe quam 
primum armata venturos ad recuperationem ten- 
tundam sic amisse urbis. Quare et ipse classi 
apparande edi(icandisque navibus operam impen- 
dit. Et in navale ministerium e multitudine que 
in urbem, ex quo erat recepta, cononrrerat e 


ἔταττε πλείους. Λλλλα τε πολλὰ κατέπραττε, τὰ μὲν 

χατὰ γρείων τὰ δὲ xal, xav! ἔχπληξιν, προαναστέλλων 

τὰς ἐπιθέσεις. 

λδ΄. Ὁποῖαι ἦσαν αἱ περὶ τοῦ πατριάρχου ᾿Αρσενίου 
τῶν ἀρχιέρεων βουλαί. 

Ἣν δὲ 32x μέλον ἐχείνῳ καὶ τῆς ᾿Ἐχκλησίε; 
οὕτω χεχηρωμένης ποιμένος. Συνῆγε τοίνυν τοὺς 
ἱεοάργας καὶ βουλαῖς σὺ» αὐτοῖς ἐχρῆτο, τὸ τον: 
tiov θέλων μανθάνειν. Τοῖς μὲν οὖν ἐδόχει ἀν: 
λεῖσθαι ἔτι περιόντα τὸν πατριάρχην ᾿Αρσένισ᾽ 
μηδὲ γὰρ κανονιχῶς προδῆναι τὰ κατ᾽ ἐχεῖνον" du 
γὰρ ἐπιμένειν παραχαλοῦντας, καὶ μὴ ἐξν παρι»- 
θὺς ἀνέγχλητον ὄντα. Τοῖς δὲ τοὔμπαλιν αὐτὸν yb 
μένειν ἐφ᾽ οἷς κατέγνωστο ^ ἱκανὴν γὰρ εἶναι x: 
εἰς παραίτησιν τὴν ἐχχώρησιν, καὶ τὸ ἀξιούμενον ui 
χαταδέχεσθαι, ἀλλ’ ἀποπέμπειν τοὺς ἱκετεύοντας ὃτ- 
λοῦντος ἦν ὡς ἐπολέγοι τὴν προστασίαν. Τούτων 
οὕτω κινουμένων καὶ λεγομένων, ὃ βασιλεὺς καὶ ἀμ- 
φοτέροις τιθεμένῳ ἐῴχει προμν θείας τῆς κατ᾽ i» 
τὸν ἕνεχα. Τό τε γὰρ ἐχεῖνον μετακαλεῖσθχι xx! 
ἐφιστᾷν τοῖς ἐχκχαλησιαστιχοῖς πράγμασιν εὖ ἔχειν 
ἐδόχει, εἰ ὑπ᾽ ἐχείνῳ πατριαρχοῦντι εἰ χατὸ γνώ- 


cunctis undique regionibus, ad multa remigum 

millia centuriavit. Plura quoque ejus generis uia 
fecit, partim ad usum verum imminentis belli, 
partim ad speciem, sperans terrore ipso varii &p- 
paratus οἱ ostentata inde confidentia se represso- 
rum spes audaces inhiantium urbi Latinorum et 
novam in eam expeditionem parantium. 


34. Deliberalio antislitum de patriarcha Arsenio. 


165 Cure quoque imperatori fuit status Eccle- 
si: tunc viduatz pastore. Congregavit ergo episct- 
pos, et sententias eorum exquisivit, quid opus essei 
facto discere cupiens. Erant in iis quibus Arsenius 
revocandus ad sedem patriarchalem videretur. 
Negabanl enim canonice factam ejus exauctorstic 
nem :quippe aiebant oportuisse amplius exspectare 
postquam ille invitatus ad reditum fuerat, nec tam 
cupide procedere ad ejus nec accusati nec damntli 
depositionem. Alii contra dicebant satiw constitist 
de fixo ejus et irrevocabili abdicande dignitali 
proposito, ne aliam expressiorem  recusatione 
exspectari debuisse quam ipsum Secessum, ΕΣ qe 
nullis precibus missorum a sacra synodo remH 
potuerit. Inter heo ultro citroque mota dies 
alternans imperator, et modo his modo i]]isut* 
tiri visus, nunquam expediebat in utra potius e 
trariarum sententiarum acquiesceret qnia nescitbii 
utrum consilium esset utilins ad finem ipsi prept 
situm conflrmandi et in majus promovendi T€ 
suas. Nam hinc quidem bominem experte fseilite- 
tig, auctoritatis magne, rebus iterum ecclesiastici 
imponi honestum, amplium et vulgo placiturum ap 
parebat: et idem erat imperatori percommodum, 
si quo modo senem potuisset inducere ad ea qu£ 
habebat in animo, queque agere jam ocperat, 


DE MICHAELE PALZEOLOGO LIB. II. 


606 


μὴν προδαίη, ὥστε καὶ ὃ τι αἱροῖτο πράττειν xal À δυσνοίας πρὸς ἑαυτὸν ἐπῆγε xal ὑπεδλέπετο, ἔστι 


μήδὲν μηδέσιν ὑπολελεΐῖφθχι εἰς σχανδάλου πρόφα- 
σιν. [P. 107] ᾿Εδεδίει δ᾽ αὖθις μή πως ἐχκχρουσθεὶς 
ἁμάρτῃ τῶν χατὰ γνώμην, καὶ οἱ ἐντεῦθεν βυθὸς 
πραγμάτων ἀναῤῥαγείη. 'l'ó δ᾽ ὑπερφρονεῖν xal ἀντι- 
χαθιστᾷν ἕτερον προύαίνειν μὲν ἀχωλύτως ταῖς 
πράξεσιν οὐχ ἀμήχανον ἐλογίζετο, ταραχὴ" δ᾽ ἄλλως 
εἶναι, δι᾽ ἣν οὐδὲ τὰ γενόμενα προσήσεσθαί τινας, 
δεινὰ, χαὶ ἄλλως ὄντα, τῶν εἰχότων ἔγρινε. Μέσος 
οὖν ἐναπειλημμένος ἀμφοτέρων τῶν λογισμῶν ἐν 
ἀπορίᾳ καθειστήχει τοῦ τισι τίθεσθαι. Ὅμως ἐχχω- 
ρῶν τῷ καιρῷ προϊόντι ὡς κρεῖττόν τι ἐπάξοντι, 
- ἀφεὶς κατὰ σφᾶς τοὺς ἱεράρχας περὶ τούτου βουλεύ- 
εσθαι ὥστε xal ὁμολογεῖν ἀλλήλοις μὴ διχφωνοῦν- 
τας, αὐτὸς ἐπὶ τὰς τῶν χοινῶν ἐτρέπετο διοικήσεις, 
οὗ μὴν δὲ ὥστε καὶ ὀφροντίστως ἐκείνων ἕξειν. 


At. 


Ὅπως ὁ βασιλεὺς ἐκ ποδῶν τὸν νέον ᾿Ιωάννην 
ἐποίει. Καὶ ὅπως χατοιχίζοντο ᾿Ιταλοί. 
Τὸ γὰρ κατὰ νοῦν βυσσοδομευόμενον οὐχ ἠσυχάζειν 
ἐποίει τοὺς λογισμούς. Οὐκ ἀφανὴς γὰρ ἦν ἐξ ὧν 
τοῖς ὑπονοουμένοις τῷ Ἰωάννῃ προσχεῖσθαι ἔγκλημα 


patriarchalis auctoritatis nutu et suffragatione ro- 
boranda, Sio enim οἱ quod decreverat perficeret, 
et simul omnem omnibus offensionis ac querela- 
rum occasionem demeret. Sed rursus verebatur ne 
8pe ista excidens securim suis rebus magnam in- 
fligeret, ac quasi quadam mota Camarina novarum 
indetempestatum periculosissimasexcitaret nubes ; 
6 conirario si persisteret in Arsenio procul habendo 
aliumque patriarcham eligi curaret, occurrebat 
fieri quidem tunc posse ac facile sperari ut consilia 
de amovendo a spe imperii pupillo exitum habe- 
rent : ceterum $86 orituras inde turbas provide- 
bat, cupidis rerum novarum speciosum advereum 
sese conjurandi pretextum non neglecturis ; quo- 
rum utique seditiosi conatus favorem apud vulgus 
haud dubium inde traherent, quod justitia ac reli- 
gionis in vindicanda sacri capitia injuria, jam 
plurimum invidiosa, colore bonestissimo commen- 
darentur. His suspensus curis atque utramvis in 
partem ambiguus optimum judicavit permittere 
negotium quasi sortis arbitrio, ipsos qui convene- 
rant episcopos sinendo libere decernere quod vel- 
lent, sutumans,allaturum ut solet, aliquid forte in 
rem non incommodum tempus ipsum ac moram; 
quia ut longior contingeret, antistes jnter se 
commissos admonuit, dareut operum mature con- 
siderandis cunctis, nec deliberationi finem impo- 
nerent quoad omnes ad unum in concordem senten- 
tiam convenirent.Ipse alio curas vertitad instantium 
administrationem, haud tamen attentione penitus 
., aversa ab iis que in svnodoa Patribus agerentur. 
quos quasi furtivus obtulibus, aliud licet agere 
simul ins, perrexit observare. 
35. Ut imperator puerum Joannem | amoverit ; ul 
Italis domicilium attributum fuerit. 
Nam quod machinabatur animo, acquiescere 
ipsum in re tali et nimie flducie indormire non 


C 


δ᾽ ob xal αἰτίας πλαττόμενος ἀπηνῶς ἐχόλαζε, μηδὲ 
μέχρις ὀνόματος χοινωνὸν ἐπὶ τῇ βασιλείᾳ θέλων 
ἔχειν τὸν Ἰωάννην xai τὸ ἐκποδὼν τῶν ὅλων κατα- 
στῆσαι διὰ πλείστου ποιούμενης. "Iv δὲ τὸ μὲν 
ἐρεθίζον εἰς ταῦτα τῶν μὲν ἀνθρώπων οἱ περὶ τὴν 
ἀδελφὴν Εὐλογίαν, τῶν δὲ πραγμάτων τὸ τὸν υἱὸν 
᾿Ανδρόνιχκον τῇ ἡλικίᾳ προχόπτειν, ὃν μὴ κατὰ βασι- 
λέας ἀνάγειν δεινὸν ἐποιεῖτο καί οἱ οὗ φορητὸν ἐνο- 
μίζετο, τὸ δὲ πλέον dj μεγίστη φιλοτιμία καὶ τὸ 
ἄκαιρον ὑπερήφανον μένειν ἐπὶ μετρίοις οὐχ ἀρχου- 
μένου. Ἢ δὲ τοῦ δοχεῖν οὐχ ἀλογίστως ταῦτα βού- 
λεσθαι πρόθασις ἡ τῆς πόλεως ἅλωσις, [P. 1081] εἷς 
θρόνον βασιλείας λογιζομένης αὐτάρχη τῷ xata- 
σχόντι. αὐτὸν δ᾽ εἶναι xal μόνον τὸν εἰς ταύτην 
χληθέντα προτείνων, αὐτὸν χαὶ μόνον βασιλεύειν 
συνελογίζετο. Ἔτι δ᾽ ὅμως ὕπουλον ἦν τὸ δεινὸν xal 
τοῖς πολλοῖς οὐχ εὐσύνοπτον, εἰ χαὶ πως οἱ βαθύ- 
τερον ἐπιδάλλοντες ἔχ τε πολλῶν ἄλλων xal τοῦ μὴ 
συνεισελθεῖν τὴν πόλιν ἐκείνῳ τὸν ᾿Ιωάννην οὐ δυσ- 


χερῶς εἶχον ὑπιδέσθαι τὸ μελετώμενον, ὃ δὴ τρε- 


sinebat. Multorum in imperatorem gliscebant non 
obscuris excitate indiciis suspiciones, parum eum 
benevole in pupillum Joannem affici atque adeo in 
ejus circumventionem incuinbere, unde crimen 
perfidis in se ipsum attrahens obliquis plerorum- 
que indignitatem rei noa ferentium oculis designa- 
batur.Constabateum fictis causisgraviter multasse 
quosdam, quorum culpa non erat aliaquam Joan- 
nem imperatoremlibera voce predicasse ; quem ne 
nomine quidem tenus sibi adjungi collegam supre- 
me potestatis ferre poterat. Nec dissimulabat 
redigere plune se puerum in ordinem et ab omni 
funditus excludere participatione imperii omni 
studio cupere, ac in eo verti fortunam salutemque 
propriam ducere. Eo illum incitabant partim homi- 
nes, partim ipse res. Eulogia videlicet ejus soror 
nullum faciebat finem ejus iniquitatis suadenda. 
Andronicus autem puer, filius imperatoris Paloeo- 
logi, crescens in die spe indoleque bona, tacito 
sui aspectu parlem assidue 167 stimulabat, quasi 
deprecans ne se privatum adolescere permitteret. 
Quo tantum commovebatur,ut viderecharissimum 
filium expertem summi honoris rem plane intole- 
randam arbitraretur. Vehementissimum porro ma- 
chinationis injustissime inoentivum erat ingens 
ambitio et intempempestiva superbia moderari sibi 
atque infra 4nes, eque rmediocritatis se tenere 
dedignantis; cui pretextum coloremque cupiditati 
fucande suggerebataliquem recuperatio urbis, que 
sedes esset imperii precipua, quasi ea capienda 
proprie in imperii thronum ascendisset, ac ut in 
eam solus, suis utique expugnatam auspiciis, 
evocatus esset, sic imperare solus in ea et ex ea 
deberet. Porro id propositum habebat in arcano 
indeprehersibile primis obtulibueoccurrentium. Sí 
qui tamen penitius intro piscerent, cum ex aliis 
signis, tum ex eo quod secum Joannem in urbem 


607 


GEORGII PACHYMERJE 


608 


φόμενον ὑπ’ ἀγρίας πλεονεξίας, εἰς Θεὸν πειθούσης À ἰδίους τόπους πρὸς οἴχησιν. Ἔχειν δ᾽ ἕκαστον γένος 


ἀμαρτάνειν τὰ μεγιστα διὰ τῆς τῶν ὅρχων παραοὰ- 
σεως, μεῖζον ἤρετο ἣν ὥστε παρορᾶσθαι τῷ μελετῶν- 
τι, Τὸ δ᾽ ἦν ἄρα τὸ τοῖς Ρωμαίοις μεγάλων ἅρξαν 
xxxiv xal ταραχῆς ἀνυποίστου ῥεχθέν, Τότε δὲ τὰ 
τὴς πόλεως ὡς Oolóv τε χαθιστὰς πρὸς τὸ ἀσφαλέ- 
στερον, Γεννουΐτας μὲν τοὺς τ᾽ ὄντας τούς τε προσ- 
δοχωμένους προσγενέσθαι πλείστους ἐνιδὼν, χαὶ 
δυσχερεῖς ἢ ὥστε xal ὕποχλίνεσθβαι ἑᾳδίως Ῥω- 
μαίοις, ἀλλὰ xal ἐπὶ ταῖς τυχούσαις προφάσεσιν 
ὑποκινηθησομένους ἂν ὡς ὑπερόφρυς καὶ συδαροὺς, 
ἐντὸς μένειν τῆς πόλεως οὐκ ἐγνώχε! συμφέρον, 
ἰδίᾳ δὲ προσχαθῆσθαι, καὶ πρότερον μὲν χατὰ τὴν 
Ἡράχλειαν τῆς Θράκης φέρων κατῴχιζεν, ὕστερον 
δὲ χαταντιχρὺ τῆς περαίας παρὰ μόνον τὸ τοῦ Γα- 
λατᾶ φρούριον ἀσφαλὲς ἐδοχίμαζε κατοιχίζειν. Βε- 
νετιχοὺς ὃὲ xai Πισσαίους, τὸ κατὰ πλῆθος ὀλίγον, 
μένειν ἐντὸς ἐδικαίου, ἀποχεχοιμένους xxl τούτους 
τῶν ἄλλων. Ὅθεν xal ἐν ἀχινδύνῳ τῷ xxt! αὐτὸν 
ἐκέλευε μὲν αἀτίχα τό τ᾽ ἐντὸς ἀνοιχοδομηθὲν πρὸς 
τῷ κατὰ θάλασσαν μέρει τῆς ἀγορᾶς φρούριον τό 
τ᾽ ἐκτὸς τὸ τοῦ Γαλατᾶ ἀμφότερα χατερεῖψαι, xai 
οὕτω Γεννουῖτας μὲν χατὰ τῆν πρὸς δύσιν περαίαν 
πρὸς τῷ Γαλατᾷ σφᾶς αὐτοὺς ἐπιμήχιστου παρεχ- 
τείνοντας χατοιχεῖν, τοῖς δὲ λοιποῖς ἀποταχθῆναι 


non duxisset,subodorabantur quid pararet. Cogita- 
tum profecto nefarium et ortu primo exstinguen- 
dum. Nunc illud sinu gignentis factum et lacte 
quodam fere cupiditatis edoctum usque ad auda- 
ciam Deum ipsum fedifrago perjurio violandi, 


erupit denique magnam in perturbationem perni- C 


ciemque Romanorum. Sed hec postea: hoc vero 
tempore cepto imperator insistens operi res urbis 
in statum quam maxime securum componendi, 
Genuenses quidem, quique jam aderant quique 
mox venturi exspectabantur, plures et contuma- 
ciores cernens quam ut spes essetsubjici bona fide 
Romanis posse, providensque fore ut levibus 
quibusque subinde causis aut pretextibus ad arma 
et rebellionem  concitarentur, utpote homines 
arrogantes et feroces, eos intra ipsum habitare 
civitatem haud putavit tutum ; eponendos 168 
igitur duxit in proprie ipsis assignatum locum. Ac 
principio quidem Heracleam Thracie ipsos trans- 
tulerat. Deinde tamen securius existimavit colloca- 


τοὺς ἰδίους φόρους ἀχωχύτως προσέταττε. 
Ag. Τὰ κατὰ τοὺς εἰς τὸν πάπαν καὶ τοὺς ᾿Ιταλοὺς 
πρέσθεις τοῦ βασιλέως. 

[P. 109] Διεπρεσθεύετο δὲ καὶ πρὸς τὸν παππαν διὰ 
ταχέων ἐχμειλίσσων δώροις. Δύο δ᾽ ἦσαν οἷ πρεσεις, 
εἷς μὲν ὁ Νικηφορίτζης λεγόμενος, ἅτερος δὲ δ᾽ Αλου- 
ὀάρδης, ἄνδρες sl; ὑπογραμματέας τελοῦντες πρὶν 
τῷ τῶν Ἰταλῶν βασιλεῖ τῷ Βαλδουΐνῳ, αἰτίαν ἃ 
προδοσίας πρὸς Ρωμαίους σχόντες. Οἷς δὴ καὶ τὴν 
Ἰταλίαν χαταλαθοῦσι κίνδυνος ἐπιπίπτει βαρὺς, ὃν 
οὐδ᾽ αὐτὸ τὸ σχῆμα τῶν mpicÓsov μὴ παθεῖν τὰ 
χείριστα παρῃτεῖτο. 'BAA' εἰ χαὶ τὰ τῆς προδοσίας 
ὀνείδη ταῖς τιμαῖς συνεχάλυπτεν ὁ κρατῶν εἷς αὐ- 
τὸν παραπρεσθευόντων ἐκ πόλεως, ἀλλ’ ἐκεῖνοι 


Β χαλεποί γε ὄντες καὶ ἄλλως, παραχνιζόμενοι δὲ xai 


τῇ στερήσει τῆς πόλεως εἰς μανίαν μείζονα, κατὰ 
τῶν πεμφθέντων ἐπ᾽ αἴτιαις τῆς προδοσίας, ὡς 
ἐπιστάντας ἑωρῶντο, τιμωρεῖν ὥρμηντο, Ὅθεν xz 
τὸν μὲν Νιχηφορίτζην χατασχόντες ἐκ ποδῶν ἐς χε- 
φαλὴν ζῶντα ἀνηλεῶς ἐξέδερον, τιμωροῦντες αἴτια- 
θέντα, ἅμα δὲ xai ἐπ᾽ ἀτιμίᾳ τοῦ πέμψαντος ὁ δ᾽ 
᾿Αλουδάρδης προγνοὺς τὴν ἐπιδουλὴν ἀνὰ χράτος 

φεύγει. Καὶ ταῦτα μὲν τόνδε τὸν τρόπον συνέδη 


τοῖς παρ᾽ ᾿Ιταλίαν πεμφθεῖσι πρέσδευσιν. 


nens prescribi locos ad habitandum, et cuique 
genti suos census et vectigalia, nullo prohibente 
provenire. 


36. De legatis ad papam et Italos ab imperatore 

missis. 

Misitet quamprimumlegatosimperator ad papam, 
donis eum deliniens. Duo autem legati erant, 
quorum unus Nicephoritzes, alter Alubardes voca- 
batur. Uterque scriba Balduini fuerat nuper impe- 
ratorisItalorum ;unde quod ad partesRomanorum 
transissent, proditionis accusabantur a Latinis. 
Hos in Italiam appulsos grave periculum excepit, 
in quo ne nomen quidem sacrosanctum legatorum 
exlrema ipsis mala deprecari poluit, quanquam 
alias imperator proditionis in se reos ex urbe tum 
ἃ Latinis detenta subdole missos benigne accepis- 
get, crimen honore legationis occultatum se videre 
dissimulans. Itali enim cum alias irritabiles 169 
ac vehementes, tum incommodo recenti amisse 


re illos e regione Peree, et sua intra solam arcem ἢ Constantinopoleos efferatiudversus hos talitempo- 


Galate habere domicilia jubere. Venetos autem et 
Pisanos, quorum erat non ita magna multitudo, 
manere intra urbem permisit, sed separatos ab in- 
vicem et ab aliis, Inde ad omne periculum certius, 
quantum in ipso erat, prevertendum dirui et solo 
funditus equari jussit munitiones tum intraurbem 
arcis exstructe ad maritimam fori partem, tum 
extra suburbii Galatea. 1n quo sic propugnaculis 
nudatohabitere Genuenses ex adverso oppositeipsi 
ab occasu Peree, extensa quam maxime in lon- 
gum domorum serie, precepit, aliis quoque decer- 


re sese ipsi offerentes in rabiem solito majorem, 
ulcisci supplicio prorsus atroci crimen ipsis im- 
pactum proditionis aggressi repente sunt. Captum 
videlicet Nicephoritzen a pedibus ad eaput vivum 
crudeliter excoriarunt, non magis in ponam sce- 
leris ipsius quam in imperatoris ipsum mittentis 
ignominiam ac contemptum. At Alubardes, com- 
perito quid sibi pararetur, prevertit infortunium 
fuga matura. Hic successus misse in Italiam lega- 
tionis fuit. 


, 
ἔν 
e 
» 
r5 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. UI. 


610 


I". 


α΄. Ὅπως ἐσχόπει ὁ βασιλεὺς τὰ κατὰ τὸν πατριάρχην À ἢ μὴ μετελευσομένου τὸν ἁμαρτήσαντα. Τὰ δ᾽ clc με- 


᾿Αρσένιον. 

[P. 1413] 'O δὲ βασιλεὺς στοιχιζόμενος ταῖς ἐν- 
νοίαις, ὡς ἄλλως οὐχ ὃν πατριάρχου δίχα τὰ τῆς 
᾿ἘΕχχλησίας ἰθύνεσθαι, ἐσχόπει καθ᾽ ἑαυτὲν πῶς ἂν 
xai τὰ χατὰ τὸν πατριάρχην χατασταιῃ xal τὰ 
κατὰ γνώμην ἐχδαίη, θατέρου δ᾽ εὐοδήσαντος εἰ θὰ- 
τερον ἀπολείποιτο, τὸ πᾶν ἂν χωλεύειν ἀναγκαῖον 
ἡγεῖτο. Εἴτε γὰρ χαταστάντος τοῦ πατριάρχου αὐτὸς 
ἐμποδίζοιτο ταῖς βουλήσεσιν, ἐπὶ μεγίστοις ἀτυχεῖν" 
εἶτ᾽ ἀπόντος ἐχείνου αὐτὸς τὰ κατὰ βούλησιν πράτ- 
τοι, τῶν πρὸς αὐτοῦ μὲν ἥκιστα ἁμαρτάνειν͵ πολλοὺς 
δὲ συμπλέχοντας ταῦτα τῷ περὶ τὸν πατριάρχην 
συμδάντι ὡς οὐκ ἐνδίχως ἀπραχτοῦντος μεγίστην 
αἵρειν τὴν ταραχὴν, καὶ προσεῖναι τὸ εὔλογον, ὡς εἰ 
παρῆν πάντως, ἐμποδὼν ἂν ἐχεῖνον στῆναι ταῖς ἐπι- 
νοίαις. Νῦν δὲ προαιρουμένου τοῦ βασιλέως παρανο- 
μεῖν, παρανόμοις ἄλλαις ἀρχαῖς συμπέρασμα παρά- 
νομὸν ἐπεισῆχθαι, ὡς xal τὸν πατριάρχην παραλο- 
γίσασθαι xal τὸν βασιλέα πτερνίσαι ταῖς οὐ καλαῖς 
περὶ τὸ Θεῖον ὑπολήψεσιν, ὡς ἐχείνου ἢ μὴ ἐφορῶντος 


γάλην εἶναί οἱ τὴν ταραχὴν, ὡς καὶ χίνδυνον ὑπο- 
νοεῖσθαι. Ταῦθ᾽ ὁ χρατῶν λογιζόμενος συνάπτειν 
ἤθελε τὰ ἀσύναπτα, τήν τε τοῦ πατριάρχου ἀποχα- 
τάστασιν xal τὴν τοῦ γνησίου βασιλέως απραξίαν" 
τὰ δ' ἦσαν λίνον μὴ λίνῳ συγχλώθοντα πράττειν. 
Ἔγνω γοῦν πειρᾶσθαι τοῦ πατριάρχου, εἰ οὕτω τῶν 
χατὰ τὸν ᾿Ιωάννην ἐχόντων ἀπηοτη μένως πάντη xal 
ἀνειμένως αὐτὸς χκατανεύοι τὴν εἰς τὴν πόλιν εἴσο- 
δον, πρὸς δὲ xal τὴν προστασίαν τῆς Ἐχχλησίας, 
xai στέφειν αὖθις ἐχεῖνον βασιλιχῶς χατὰ τὸ δεύτε- 
pov προαιροῖτο ἐπὶ τῆς πόλεως (εἶναι γὰρ καὶ ἄλ- 
λως δίκαιον πρώτως εἰσαχθέντα xal πρῶτον τῶν 
βασιλέων στέφεσθαι), ὡς εἰ διδοίη ταῦτα καὶ τἀπὶ 
τούτοις ἐλπίζειν, ὡς ἐφησυχάσοι ποχχθέντων. Τρισὶ 
δ' ᾧετο πείσειν τοιαῦτα λέγοντα, τῷ τε μεμαλαχί- 
σθαι τοῦτον τῷ χρόνῳ ἐν ὑπερορίαις διάγοντα, τῷ 
τε δεδιέναι μὴ xxi αὖθις ἀντιχαταστῇ ἄλλος, γεγονὸς 
xxi ἐπ᾿’ ἄλλῳ ἤδη, xal τρίτῳ τῷ ἀνάγχην εἶναι xal 
αὐτὸν ἐρᾷν τῆς πατρίδος, ἧς ἀδύνατον ἐπιδῆναι, καὶ 
ταῦτα μεθ᾽ ὑπερτάτης τιμῆς τε καὶ δόξης [P. 114) 


III. 


4. Quid consilii ceperit mperatoo circa palriarcham 
Ársenium. 

At imperator multis undique cogitationibus oc- 
currentibus tandem intelligens fieri non posse ut 
res Ecclesie sine patriarcha componerentur, deli- 
berabat secum quo pacto consequeretur ut et. sedi 
vacanti daretur patriarcha et simul sibi ex senten- 
tia destinata procederent. Nam horum alterum si 
succederet, altero deficiente, claudicaturum neces- 
sario statum suum providebat. Quippe si restituto 
patriarcha ipse prohiberetur exsequi quod decre- 
verat,e maximis se spebusa im par lapsurum infor- 
tanium exhorrescens cogitabat: sin relicto illo ubi 
erat, ipse per sese que vellet efficeret,18 79 ingen- 
tem se subiturum invidiam et erupturis inde assul- 
tibus vix parem futurum reputabat,siquidem habi- 
taros parum sibi equos vlurimos,rebusimminentes 
movis, speciosum pretextum valide conflands fa- 
etionis, obtendendo videlicet arcanis odiorum cau- 
sis, livori et ambitioni, publice plausibili etin spe- 
ciem religioso zelo vindicandi ab injuria el repo- 
nendi in thronum ereptum exsulantis sine causa 
patriarche, ac verisimiliter jactando voluisse im- 


.* peratorem eo procul habendo amovere a se mole- 


I 


stum arbitrum, quem satis nosset haud unquam ἢ 


acquieturum ingratis ejus et injustis molitionibus, 
el quoniam preoptasset illegitimam monarchiam 


legitimo collegio supreme potestatis,ecclesiasticum 


quoque supremum magistratum illegitimum ma- 
luisse, quoniam ex eo, cum talis esset,suffragatio- 
nem in suum ipsi similem sperasset; ac duplici 
utraquescelestissimainjuriaconsciscendain patrem 
sacrorum, quem circumvenisset, in pupillum prin- 
cipem, quem supplantasset, male se de Deo sentire 


declararet, quippe quem videretur opinari aut non 
videre que in ipsum peccantur, aut connivere ad 
scelera, poenis eorum nunquam repetendis. Quibus 
ex rebus vel propria probabilitate vel artificiis ad- 
versantium populo persuasis maximam orituram 
perturbationem palam erat, tamque atrox excitan- 
dum discordie civilis incendium, quo periculum 
esset ne caput ac familia ipsius simul cum ipsa 
republica conflagraret. Talis reputans formidansque 
imperator connectere insociabilia voluit, patriarche 
videlicet restitulionem et exauctorationcm legitimi 
principis. Hoc autem erat telam texere lino linum 
nonjungendo,sed diversas nec natura cohecentes in 
unum stamen intricare materias. Hoc proposito 
aggressus ante omnia est tentare patriarche ani- 
mum, ecquid persuaderi seni posset ut relictis in 
suspenso et in incerto, vti tuno erant, Joannis pu- 
pilli rebus,venire ipse in urbem annueret, ac throno 
patriarchali in sua vera metropoli conscenso emol- 
liri se pateretur ad sese coronandum ibi denuo 
pompa et ceremonia solemnissima.Nec desperabat 
rem ipsi probari posse, quidquid 171 alias in co- 
ronatione repugnasset, quoniam eausa nunc erat 
idonea, ut qui prior imperatorum in urbem suis 
unius auspiciis captam intraverat, prior quoque ibi 
coronaretur. Que si ab Arsenio impetrarentur, spes 
erat in aliis quoque assensurum, accum forent 
perpetrata que imperator destinarat, factis acquie- 
turum. Tres autem secum reputans reperiebat cau- 
gag, que ipsi sperandum suaderent fore nunc exo- 
rabiliorem in his quam antea Arsenium. Prima 
erat, quod esset verisimile teedere ipsum exsilii tam 
longi, eoque tedio emollitum ad libenter paciscen- 
dum de reditu. Altera,quod vix esset dubium quin 


611 GEORGII PACHYMRERJE 619 


μὴ ταῦθ᾽ ὑπισχνούμενον ἐχτελεῖν. El δέ γε μὴ πεί- 
θοιτο, αὕταρχες πρὸς ἐκεῖνον εἶναί οἱ τὸ ἀξιῶσαι, 
Τοιούτοις τοιγαροῦν ὁ βασιλεύων συγχροτηθεὶς, ἔτι 
τῶν ἀοχιερέων διαφωνούντων, προστίθεται xal αὐτὸς 
τοῖς ἐκεῖνον ψηφιζομένοις, καὶ ἀμφιῤῥέπει τὰ τῇδε 
ποοστιθέντος τοῦ βασιλέως. Θάτερον δὲ μέρος ὡς 
ἀσθενῆσαν ἐντεῦρεν συγχαταχλίνεται, χαὶ μᾶλλον 
ὅτε ἐπὶ ἑττοῖς πρὸς βασιλέως καὶ τῆς συνόδου xa- 
λοῖτο. Ἧν γὰρ καὶ αὐτοῖς ἰδίως προσαπαιτούμενον 
ἀμνημονεῖν μέν σφισι τῆς εἴτε προπετείας εἴτ᾽ ἀδι- 
χίας χοὴ λέγειν, καὶ παραυτίκα χοινωνεῖν ἐχείνοις 
τῶν ἱερῶν καὶ τοὺς παρὰ τοῦ Νιχηφόρου χειροτονὴ- 
θέντας δέχεσθαι, καὶ μὴ σχίζειν τὴν ἙἘκχχλησίαν ἔχ 
τινος μιχροψυχίας μηδένα ἐχούσης χαιρόν. Ταῦτα 
συνθέντες ἀποστέλλουσι τοὺς ἀπαγγελοῦντας. Ὁ δ᾽ 
ὡς ἤχουσε τῶν διαμηνυμάτων, πρῶτον μὲν ἐσχετχιά- 
ζεν εἰ χαλοῖτο προσαπαιτούμενος xal μὴ παρακαλοῖτο 
συγγνώμην τῶν ἡμαρτημένων παρασχεῖν " τὸ μὲν 
γὰρ δίκαιον ἐχόντων ἐφ᾽ οἷς ἔπραξαν εἶναι, τὸ δ’ 
ἁμαρτόντων. Ὅμως παρακαλούμενος ἐπραύνετο, 
χαὶ ἕτοιμος ἦν πρὸς τὸ προσχωρεῖν. Πλὴν πεζῇ τὴν 
πορείαν ἐχεῖθεν διηνυχὼς ἐν τοῖς "Pouplvou γίνεται, 


metueret ne alius in patriarcham iterum se vivo 
eligeretur. proutjam semel erat factum,et id malum 
prevertendioblata occasione feret gavisurus. Tertia 
erat patrie charitas, qua eum sollicitari ad deside- 
randum in urbem jam receptam adventum suum 
necesse erat: uti et verisimile,sic affectum minime 
recusaturum oblatam conditionem regrediendi cum 
summo splendorein patriam charissimam,prescrtim 
cum intelligeret ea rejecta sibi spem nullam restare 
patrie urbis unquam revisende. Si autem ille sic 
invitatus admittere oblata et petita polliceri non 
induceret in animum,ipsam tamen istam supplicem 
invitationem idonez ad populum excusationis loco 
fore ad avertendam δὺῸ Augusto culpam omnem 
officii neglecti,et totam invidiam in eum qui com- 
pellatus renuissetexonerandam.In hunc ferme mo- 
dum subducta secum imperatorconsiliorum summa 
ingressus synodum bifariam scissam contrariis sen- 
tentiis. horum revocantium, illorum excludentium 
Arsenium, ipse ad revocantes se adjungit et sui 
accessione suffragii quasi momento alteri lanci ad- 
dito eatenus ambigue deliberationis mquilibrium 
depressit, accedentibus mox quoque qui Ársenium 
excluserant,presertim ubi per synodum, satagente 
imperatore, ipsorum et securitati ethonoricautum 
est abunde decreta oblivione nuper actorum, et 
sancito ne cuiquam fraudi foret illa, eive injustitia 
eive temeritas dicenda esset, qua fuerat vel exau- 
ctoratus Arsenius vel Nicephoruselectus. Communio 
ἘΠῚ quoque subito excommunicatis eo nomine 
reddita. Statutum etiam ut ordinati ἃ Nicephoro 
reciperentur, ne intempestiva morositate Ecclesia 
ecinderetur. llis constitutis synodi Patres mit'unt 
ad Arsenium qui ipsum ad reditum invitent. Quos 
ille ut audivit, primum graviter ferre visus est, 
quod tantum invitaretur, non etiam rogaretur ve- 


À ὡς τοῦτο μὲν προσαναπχυσόμενος, τοῦτο δὲ val τὰς 

ἀποχρίσεις ἐντελέστερον ἐκ τοῦ παρασχεδὸν δώσων i» 

ole ἀπήτητο. 

β΄. Ὅπως μεταχληθεὶς ὁ πατριάρχης εἰς τὴν πόλιν cl- 
σάγεται, καὶ στέφει αὖθις τὸν βασιλέα, 

(P. 115] 'Exciee τοιγαροῦν πεμπομένων πρός τε τοῦ 
βασιλέως καὶ τῆς συνόδου, xal χινουμένω) τῶν ζητη- 
μάτων, ὁ δὲ τὰ μὲν διδοὺς τὰ δὲ xal προσυποσχόμενος 
περαιοῦται τε τὴν ταγίστην, xal τῆς πόλεως Emi 
ψήφῳ κοινῇ xal γνώμῃ τὴν ᾿Εχχλησίαν xaxvaAaubi- 
νει. Πρῶτος οὖν ὁ βασιλεὺς ἀπολογούμενος ἐχείνῳ 
περὶ τῶν πραχθέντων μεγάλαις ἤγαλλε ταῖς τιμαῖς, 
xal ταῖς slc τὴν ᾿Εχχλησίαν προσόδοις ἐτέμα. Καῖ τὸ 
μὲν ἱερὸν ἅπαν μετεποίει πρὸς τὴν προτέραν κατά- 
στασιν, ἐχτραπὲν ἐπὶ πολλοῖς παρὰ τῶν Ἰταλῶν. Καὶ 
δὴ ἐπιστήσας τὸν μοναχὸν '"Povyav, ἄνδρα δραστή- 
ριον ἐπὶ τοῖς τοιούτοις, τό τε βῆμα xal ἄμδωνας καὶ 
σωλέαν χαὶ ἄλλ᾽ ἄττα βασιλικαῖς ἐξόδοις ἀνῳκοδόμει. 
Εἴτα πέπλοις καὶ σχεύεσιν ἱεροῖς τὸ θεῖον τέμενος 
καθίστα πρὸς τὸ εὐπρεπέστερον. Εἴτα καὶ χώρας 
προσετίθει τῇ ἐχχλησίᾳ, φθάσας προσθεῖναι καὶ ὅλ- 
λας εἰς τὴν τῶν ὑμνοπόλων olxovoulav, ὡς μὴ ἐν- 


niam dare ob ea que in se peccata fuersnt, cau- 

sando invitationem meram eorum esse quise nullius 
peccati conscios profiterentur: nam si agnoscerent 
culpam, utique deprecarentur. Tamen cum hao ejus 
exceptione admoniti legati preces etiam adbhibuis- 
sent, mitigatussenex exhibuit sepromptum ad eun- 
dum quo vocabatur. Reque ipsa partim terrestri 
partim maritimo itinere ad Hufini predia se contulit, 
vel paululum illic acquiescendi cauaa, vel inde cla- 
rius ex propinquo cerliusque respondendi, cognitis 
distinctius que peterentur. 

2. Ut revocatus patriarcha invectus in. urbem sit, el 

illic rursus coronaverit imperatorem. 

Igitur conventus illic patriarcha legationibus cum 
ab imperatore tum a synodo missis, postque disce- 
ptationem ultro citroque cunctorum accuratam, 
partim largitus pavtim pollicitus que postulaban- 
tur, celeriter transtretavit, et invectus in urbem, 
consentientibus jam omnium votis ac calculis, pa- 
triarchalem rursus insedit thronum.lbieum primus 
imperator, postquam diligenterexcusasset queacta 
fuerant, demisse veneratus exquisitis affecit hono- 
ribus, etin liberaliter a se collatorum Eoclesis 
munerum proventuumque possessionem misit. Ac 

D sacrorum quidem apparatum et ecclesiasticam sup- 
pellectilem, imminutam multis aversis per Italos, 
reposuit atque in pristinum reforznavit statum, 
preposito ei rei carande monacho Rueha, viro in- 
dustrio. 1823 Ornavit de novo altare; ambonem 
et soleam, tum alia quedam, refecit regiis impensis; 
velis preterea et vasis sacris Dei sedem instruxit ad 
convenientem speciem elegantie. Adjunxit etiam 
nova Ecclesie predia preter ea que prius attri- 
bueratad alimenta et stipendia cantorum sacrorum- 
que ministrorum, neii necessariorum patientes pe- 
nuriam officia sua neg!igentius obirent. Omnia ea 


643 

δεῶς τὰ τῶν ἐπιτηδείων ἔχον 
χιερεὺς καὶ ὡς εἰς τιμὴν μὲν τοῦ θείου ταῦτα γινό- 
μενα συνόλως προσαπεδέχετο, εἰδέναι δὲ xal χάριν 
ἰδίως, ὡς χάριν αὐτοῦ γίνοιτο, τῶν εἰκότων ἐνόμι- 
ζεν. Ὅθεν καὶ στέφειν ἤθελε τὸν διδόντα, καὶ ἀμνη- 
μονεῖν τῶν πραχθέντων τοῖς ἀρχιερεῦσιν ἐδούλετο, 
τοῖς δέ γε παρὰ τοῦ Νικηφόρου χειροθετηθεῖσιν ix- 
χωρήσας τὰ τῆς ἀρχιερωσύνης ἅπαντα, παρὰ μόνον 
τὸ συλλειτουργεῖν, ἐπὶ πᾶσι τοῖς ἄλλοις ἐχρῆτο * sl- 
ναι γὰρ νομίζεσθαι δίκαια τὰ εἰς ἐχεῖνον πραχθέν- 
τα, καὶ αὐτῷ συνδοκεῖν, εἰ τὴν ἐπὶ τοῦ βήματος ἐκεί- 
νων χοινωνίαν καταδέχοιτο. ᾿Ἐπεὶ δ᾽ ἔδει καὶ περὶ 
ποτοῦ ἐκ δευτέρου στέφειν τὸν βασιλέα κοινολογεῖσθαι, 
ἑτοίμως καὶ ταῦτ᾽ ἐδίδου. Καὶ μὲν δὴ xal à τῶν 


ἡμερῶν χυρία παρῆν, xai ἐπὶ τοῦ ἱεροῦ τεμένους 


vow 


μεγαλοπρεπῶς ἔστεφε. Μνήμη δ᾽ οὐχ ἦν τὸ σύνολον Β 


Ἰωάννου, ἀλλὰ μᾶλλον xai τῷ Καίσαρι ᾿Λλεξίῳ 
προσεπεφιλοτίμητο, ὡς δι᾽ αὐτοῦ ἁλούσης τῆς πό- 
λεως, τὸ μετᾶ τε τοὺς βασιλεῖς καὶ τὸν πατριάρχτν 
ἐν ταῖς συναπταῖς μνημονεύεσθαι. 
γ΄. Ὅπως ὁ βασιλεὺς διεπρεσδεύετο πρὸς Τοχάρους 
χήδη ποιῶν, καὶ πρὸς Αἰθίοπας. 

[Ρ. 116] Τότε δὴ τῷ βασιλεῖ τῶν πραγμάτων καλῶς 
χαὶ ὡς ἄθελε καταστάντων, ἐξήγοντο xal πρὸς τοὺς 
μαχρὰν πρεσδεῖαι, τοῦτο μὲν πρὸς τὸν ἄρχοντα τῶν 


patriarcha et ut in Dei honorem facta donataque 
religiose ao liberaliter jucundissime admisit, et ut 
in sui quoque gratiam studiosius impensa grate 
agnoscere imputareque in beneficii proprie accepti 
partem ac locum pre se tulit, Eoque maxime in- 
ductus est ad coronandum munificum largitorem, 
obliviscendumque priorum, omni deponendo inju- 
riarum nupera depositione sibi factarum sensu. Or- 
dinatis quin etiam a Nicephoro omnem functionem 
sacerdotii permisit, excepto solum secum una pa- 
riter, ubi sacris solemniter operaretur, ministrandi 
usu. In oeteris promiscue pari jure ac reliquos 
adhibuit. Causam autem exceptionis hujus allegabat 
hanc, quod videri posset ut justa et rite acta com- 
probare qu» gesta contra se fuissent, si ordinatos 
ab instruso in suum locum in consortium faciendi 


« Meeum ad aram sacri communis admitteret. Simul 


gutem est ei propositum videri convenire ut impe- 
rator iterum ritu solemni coronaretur, libenter ad 
id quoque annuit. Quare dies isti ceremonies dicta 


est Dotninica proxima, oua patriarcha imperatorem D 


magnifico apparatu coronavit, nulla prorsus facta 
meutione aut significata memoria Joannis, sed po- 
tius eodem tacite rejecto per id quod honorarii 
muneris loco concessum ea occasione Alexio Ce- 
sari est in premium capte urbis, ut videlicet sta- 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO 1.18. III. 


&psAotzy. Ὁ δ᾽ ἀρ- A Τοχάρων XaXao5, τοῦτο δὲ καὶ πρὸς τὸν τῶν Algiónv 


C 


644 


σουλτάν. Τὸν γὰρ τῶν Περσῶν μεθ᾽ ἑαυτοῦ εἴχε τὸν 
᾿Αζατίνην, ἐπὶ τῆς πόλεως βλαχιχῶς διάγοντα, χκώ- 
μοις χαὶ μέθαις ἀνὰ πᾶσαν διημερεύοντα ἄμφοδον " 
κενῆς γὰρ οὔσης ἀνθρώπων ἔτι τῆς πόλεως συνέθδαινε 
τὰς ἀμφόδους ὡς ἐρημίας εἶναι, ἐφ᾽ αἷς ἐχεῖνος 
ἀνέδην καθήμενος σὺν τοῖς ἀμφ᾽ αὐτὸν πολλοῖς xal με- 
γάλοις οὖσιν ὠργιαζέ τε τῷ Διονύσῳψ καὶ ἐμεθύσχετο, 
Ἰρὸς γοῦν ἐχείνους εἶχε διχπρεσθεύεσθαι xal αὖθις 
λαμδάνειν ἐχεῖθεν πρέσδεις. Τῷ μὲν Χαλαοὺ μετὰ 
τοῦ μοναχοῦ xai ἱερέως Πρίγχιπος ἐξεδίδου τὴν ix 
τῆς Διπλοῤατατζίνης ix νοθείας παῖδα Μαρίαν. Καὶ 
Πρίγχιψ, ἀρχιμανδρίτης ὧν τότε τῆς τοῦ Παντοχρά- 
τορος μονῆς, ὑπὸ μεγάλαις φαντασίαις τε xal ἀδρό- 
τησι σύναμα xxi πλούτῳ παντοδαπῷ τὴν κόρην ἐχό- 
μιζεν, ἐπιφερόμενος xal σχηνιχὴν νεὼ ix. πέπλων 
στιδαρῶν μετάξης, τὰς δὲ γε τῶν ἁγίων μορφὰς 
χρυσῷ πεποιημένας ἔχοντα, σταυροῖς καὶ σχοίνοις 
ἐρηρεισμένας, καὶ ἅγια σχεύη πολύτιμα χατὰ χρείαν 
τῆς ἱερᾶς θυσίας. Καὶ οὕτω μὲν πρὸς τὸ μεγαλέιό- 
τερον τὸ συνάλλαγμα ἐξηρτύετο, χἂν τοῦ Χαλαοὺ 
ἐξ ἀνθρώπων γεγονότος πρὶν ἐχείνους φθάσαι ἡ χόρη 
τῷ υἱῷ ἐχείνου ᾿Απαγὰ, διαδόχῳ γε τῆς ἀρχῆς 
χαταλειφθέντι, ἐν ὑστέρῳ φθάσάσα ἐνηρμόζετο. Τὸν 
δὲ γε τῶν Αἰθιόπων σουλτὰν ἄλλη τις χρεία τῷ fa, 


aptum putavit mittendis ad gentes longinquas loga- 
tionibus, ad principem videlicet Tochsrorum Chalau 
et ad /Ethiopas. Nam sultanum Persarum secum 
habebat Azatinem, in urbe vitam degentem igna- 
vissimam ac totos etium in triviis comessando com- 
potandoqueconsumentem dies,quippeexhausta tum 
adhuc et raris incolis pro sui magnitudine habitata 
civitate, vacare plateas frequentia civium et quasi 
desertas cernens, libera illa solitodinefruebatur, et 
sic tanquam rure degeret procul ab arbitris, secu- 
rus cum familiaribus et magnis suo gentis ac co- 
mitatus viris, mensis in propatulo positis assidens 
bacchanalia quotidiana celebrabat, vino sese bar- 
bara impudentia palam ingurgitans. Ad eos igitur 
quos dixi solos destinandas legationes habuit, et 
mutuas inde vicissim accipiendas. Atque ad Chalau 
quidem, principem monachum etsacerdotem misit, 
qui filiam ipsius notham nomine Mariam, quam ex 
Diplobatatzina susceperat, desponsam ipsi conju- 
gem comitaretur. Et princeps cum tuno esset ar- 
chimandrita monasterii Pantocratoris, splendidis- 
sima specie mollissimisimul ditissimiqueapparatus 
ista sponsz deductione functus est, circu mferens 
inter celera templum solutile tabernaculi ritu 
crassis e serico velia circum et superne tectum, 
sanctorum formas auro elaboratas habens,crucibus 
et funibus firmatas, preterea vasa sancla pretiosis- 


im post inperantes (hoo est $474 Augustum cum 
" eonjuge) et patriacham memoraretur in precibus 
: publicis, quas synaptas vocant. 
3. Ut imperato- legationem miserit αὐ Tocharos 
affinitatem cum iis conlrahens, el ad /Elhiopas. 
Hac vice rerum imperator succedentibus sibi ad 
votum negotiis, et pace domi constituta, tempus 


sima ad usum divini sacrificii. 175 Tali magni- 
ficentia nuptialie istaconventio celebrabatur. Verum 
Chalau mortuo antequam ad eum princeps cum 
sponsa pervenissent, puella sero licet adveniens re 
infecta non rediit: nupsit enim filio et successori 
Chalauin principatu, vocato Apaga. Sultanum porro 


945 


GEORGII PACHYMREUE 


010 


σιλεῖ σπένδεσθαι κατηνάγκαζε). Ἐχ Κομάνων γὰρ À ἐφ᾽ ἑκάστῳ, νωθροὶ δὲ τὰ ἐς ὁρμὰς xxi μαλαχοὶ 


ὧν ἐχεῖνος, εἷς τῶν εἰς δουλείαν ἀποδεδομένων, τὸ 
γένος ἐζήτει κατ᾽ αἴτίαν συνετὴν ὅτι χαὶ ἐπαίνων 
ἐγγύς. Τὰ γὰρ ἀντιχρὺ ἀλλήλων χλίματα τῆς γῆς, 
τό τε βόρειον xal τὸ νότιον, ἐμφύτοις τισὶ δυνάμε- 
σιν ἐπί τε σωματιχῇ καὶ ψυχικῇ διαθέσε: ἀντιπεπόν- 
θασιν, ὥσπερ δῆτα xal χράσεσιν, ἐν αἷς οὐ μόνον 
ζώων ἀλόγων πρὸς ὅμοια ζῶα διαφορὰς εὕροι τις 
ἐμφανεῖς, ἀλλὰ xal πρὸς ἀνθρώπους ἀνθρώπων. Bo- 
ρείοις γὰρ τὰ ζῶα λελεύκωται, νοτίοις δὲ μεμελαίνω- 
vat, [P. 117] Ἄνθρωποι δὲ ἐν μὲν βορείοις ἀσύνετοι 
ἄλλως xal μόλις λογιχοὶ χαταλαμθανόμενοι, ἐν οἷς οὐ 
λογικαὶ ἐπιστῆμαι, οὐ μαθήματα φυσικὰ, οὐ γνῶ- 
σις, οὐ φρόνησις, οὐ περὶ τὸν βίον olxovopíat xal 
τεχνῶν ἐργασίαι xai τἄλλα οἷς τῶν ἀλόγων ἄνθρω- 


πρὸς μάχας xal ἀπραγμοσύνῃ μᾶλλον συζῶντες 
ὀλίγα ἔχειν f; πολλὰ πολυπραγμονοῦντες αἱρούμε- 
vot. Τούτων δὲ τὸν ἥλιον αἰτιάσαιτ᾽ ἄν τις φυσιχεὺ- 
ὄμενος, τῷ μὲν ὁμιλεῖν ὀλίγα xal πρὸς ὀλίγον οὐ 
μετρίως θερμαίνοντα τὸν ἐγκέφαλον, ὅθεν xal ἡ 
εὐφυΐα προσγίνεσθαι πέφυχε, τὸ δέρμα δὲ συμπι- 
λοῦντα ἀπεργαξόμενον τοῖς μέλεσι τὴν στεῤῥότητα, 
ἐπὶ δὲ θάτερα τῶν μερῶν τῷ ἐπὶ πλέον ὁμιλεῖν βε)- 
μαίνοντο μὲν εἰς εὐφυΐαν, ἔκλυτον δ᾽ εἷς ἀνδρίαν 
ἀπεργαζόμενον τὴν ὁλομέλειαν τών σωμάτων “ συμ- 
μετατίθεσθαι γὰρ τοῖς σώμασι τὰς ψυχὰς ὃ φυσι- 
κὸς λόγος δίδωσι. Διὰ τοιαῦτα xal πρότερον μὲν 
πολλοῦ ετίμων τὸ Σχυθιχὸν Αἰθίοπες, χατὰ δουλείαν 
μὲν χτώμενοι, ἄλλως δὲ στρατιώταις ὑπὲρ αὐτῶν 


ποι διχστέλλονται, ὁρμὰς μέντοι παραδόλους xai p χρώμενοι. Τότε δὲ xal εἰς αὐτὴν τὴν ἀρχὴν κατα- 


ποὸς μάχην ἑτοίμους ἔχοντες, καί ἑτοίμως ὁρμή- 
σοντες ἤν τις ἐποτρύνῃ, παράδαλόν τι xal βαχχιχὸν 
ἔχοντες ἐπ᾽ ἀλλήλοις, xal τῷ "Ape! σπένδοντες * ἐν 
δὲ νοτίοις τοὐναντίον ἅπαν. Ἐκεῖνοι γὰρ εὐφυεῖς 
μὲν ἄλλως xal ἀγαν συνετοὶ xai ἄριστοι τὰ ἐς πολι- 
τείαν xal τέχνας καὶ λογικὰ μαθήματα xai βουλὰς 


AEthiopum alie utilitates impulerunt ad fedus cum 
imperatore faciendum. Erat is genere Comanus, 
venditus olim iu servitutem, qua in regnum mutata 
satagebat prudentilaudabiliqueconsilio utcommea- 
tus essot facilis popularibus suis ad eos quibus im- 
perabat, indigere ipsos sentiens tali auxilio. Sunt 
enimvero non magis situ quam indole naturalique 
qualitate inter se adverse atque e diametro oppo- 
sit» arctoe austrineque nationes, commissis invi- 
cem penitusque dissidentibus qua corporum qua 
etiam animorum affectionibus, pro differentia vide. 
licet temperamenti ao coli, que inter utrumque 
tractum intercedit ; cujus etiam vestigia cernuntur 
in brutis animantibus, quarum subSeptentrionibus 
nate aliteque a generis ejusdem genitis educatisque 
in regionibus meridianis haud modicis diversitati- 
bus differunt, color siquidem etiam ipse corporum 
discrepat, in Borealibus fere candidus, in Australi- 
bus ater. Sed animorum in hominibus majoris mo- 
menti discrimen est, stolidorum et vix ratione uten- 
tium in septentrionalibus, 'apud quos frustra re- 
quiras logicas physicasve disciplinas,scientiam aut 
prudentiam, cum ne ratio quidem parandi neces- 
sarii victus aut convenientis cultus, non artes, non 
opificia, non cietera quibus homines a belluis diffe- 
runt, in iis reperiantur. Vividi e contrario acres- 
que, projecti ad contemptum periculorum cupidi- 
que preliorum Boreales sunt, tum irritabiles, et si 
quis lacessierit, fanatico ruentes impetu in cades 
mutuas, 1476 martiale prorsus genus et cruento 
pugnax. Quorum cuncta in Australibus contraria, 
solerlibus, mansuetis, eximie callidis, politica ra- 
tionis consultis, industrii ad artes, rationalis disci- 
pline capacibus, fecundis consiliorum, et in omni 
occasione quid optimum factu sit momento viden- 
tibus, vicissim ad labores pigris, ad pugnas molli- 


στάντος Σχύθου τὸ Σχυθιχὸν ἀνεζητεῖτο ὡς στρατεύ- 
ματος σφίσιν ἐχεῖθεν συστησομένου, ὅπερ οὐκ ἀλ- 
λως ἦν αὐτοῖς ὠνουμένοις μεταχομίζειν, εἴ μὴ διὰ 
τοῦ στενοῦ τις Βὐξείνῳ προσύάλλοι θαλάσσῃ. Τοῦτο 
δὲ ποιεῖν μὴ ἀξιοῦντας τὸν βασιλέα ἀμήχανον. Διὸ 
xai πολλαῖς ἐδωρεῖτο τοῦτον ἀποστολαῖς, ἐφ᾽ ᾧ τὰς 


bus, otio gaudentibus, egere feriando quem sata- 

gendo abundare malentibus. Cujus tante discre- 
pantiea si quie Soli causam imputaverit haud ἃ vero, 
ni fallor, aberrabit. Quia enim ejus radii Arctoos et 
exiguo tempore et raro et oblique illuminant, non 
eam cerebris humanis vitalis caloris mensuram af- 
flant, quead expediendasoperationes mentium, sen- 
gusque communis acrimoniam requireretur. Frigus 
porroillius coli naturale, solaris teporis admistione 
liberum, addensat duratque cutem corporum, cras. 
sitiemque et soliditatem inducitmembris. Sub me- 
ridiano contra circulo aut in accedentibus ad illom 
terris frequentius imminens constantiusque immo- 
ransac superne incoquens subjecta vapor ardentis 
solis eliquat corpora, et ad omnen motuum ala- 
critatein audaciamque certaminum fluxos langui- 
dosque artus efficit. Afficit autem alterarique ani- 
mos consensu quodam qualitatibusettemperamento 
corporum, naturalis tradit ralio, experientia sane 
suffragante. His de causis et olim /Ethiopes valde 
gaudebant affluente ad ipsos copia mancipiorum 
Scythici generis quippe quorum opera cum ad 
omne laboriosum ministerium tum ad contentiones 


Ὁ impetusque preliorum in usu necessarie tuendis 


finibus militie percommode uterentur; quos minus 
mirum imperitatnem jam ipsis hominem ortu et 
natalibus exterum, cum proprio, tum populi cui 

praeerat genio, sua: gentis consortium-eonsuetudi- 

nemque affeclasse, militari utique, 408 egebat, 
manu non aliundeipsi quam ex empta evocataque 
inde juventute suggerenda. Quia vero Scythas ad se 
tuto deportare nisi missis ad Euxinum navibus ne- 
quibat, cujus maris fauces cum haud dubie forent 
in 174 potestate imminentis illis Constantinopo- 
litans civitatis, facile vibebat prudens barbarus 
nequaquam sibi, quod optabat, aliter quam gratia 


617 


DE MICHAELR PAL/EOLOGO LIB. III. 


618 


ἐχεῖθεν διαπλοϊζομένας νῆας ῥᾳδίως. Εὐξείνῳ προσ- A ἄλλως, ὡς καὶ παισὶ παίζεσθαι ἀγόμενον ix ῥινὸς, 


θάλλειν, καὶ τοὺς ἐν αὐταῖς πολλὰ διδόντας μείραχας 
Σκχυθιχοὺς ἐξωνεῖσθαι xal πρὸς τὰ ἴδια ἐπανήχοντας 
φέρειν, ὃ δὴ xal πολλάχις γεγονὸς ἔγνωμεν, ἐκεῖθεν 
μὲν τῶν χαρισμάτων πρὸς βασιλέα διαπεμπομένων, 
ἐντεῦθεν δ᾽ ἀνοιγομένης σφίσι τῆς πρὸς ἐχεῖνον χε- 
λεύθου. 


δ΄. Περὶ καμηλοπαρδάλεως, ὁποῖόν ἐστι. 


[P. 448] ᾽ν δὲ τοῖς χαρίσμασιν ἦν xal χαμηλο- 
πάρδαλις, ζῶον θαυμάτιον xai ἀσύνηθες, περὶ οὗ 
ὀλίγα θούλομαι λέγειν, τοῖς μὲν ἰδοῦσιν ὑπόμνησιν, 
τοῖς δὲ’ μηδὲ θεασαμένοις διδασχαλίαν. Σῶμα τούτῳ 
μέτριον κατ᾽ ὄνους οὕς κάνθωνας ὀνομάζομεν δέρ- 
μα κατὰ παρδάλεις, λευχὸν xal πυῤῥαῖς φολίσι κατά- 
στιχτον, θέσις σώματος χατὰ τὰς καμήλους ἐξ ὀπί- 
σθίων βουδώνων ἐς ὥμους ἀνωφερὴς, τῶν ἐμπροσθίων 
ποδῶν ὑπερχειμένων αὐτάρχως τῶν ὄπισθεν’ Τρά- 
ynÀoc κατὰ γεράνους ἐπὶ μήκιστον ἐχτεινόμενος καὶ 
ἐς κεφαλὴν ἀναγόμενος, ὡς ἀγέρωχον τὸ ζῶον ἐγχα- 
θιστᾷν. Κεφαλὴ δὲ βαιὰ xal χαμηλοειδὴς τῷ σχή- 
ματι. Λευχὸν τὴν χοιλίαν, χαὶ ἀπὸ τραχήλου διὰ 
ῥάχεως πάσης χαὶ ἕως οὐρὰς μετρίας γραμμὴν ἐπὶ 
στάθμην μέλαιναν ἰθύντατα περιχείμενον. [ΙΙόδες 
λεπτοὶ κατ᾽ ἐλάφους xal διχηλοῦντες. Ἥμερον δ᾽ 


et beneflcio imperantis illic posse contingere.Quare 
isto ut placato benevoloque uteretur, multis lega- 
tionum et missorum cum illis munerum conabatur 
officlis assequi. Nec votis excidit; augusto quippe 
annuentelibere commeabantin Euxinum missi cum 
auro multo ab /Ethiopum principe, qui Scytharum 


adolescentulorum maximum magna pecunia coem- ( 


ptum numerum ipsi perducerent; quod szpe facti- 
tatum novimus, ex quo blanditiis donorum delini- 
tus imperator eam aperiri et tuto frequentari per- 
misit viam. 
4. De camelopardali, quale animal sit. 
Celerum in donis hac de causa missis camelo- 
pardalis fuit animal rarum et mirabile, de quo 
pluscula hic sujicere decrevi, ut qui viderunt 
wecordentur qui non viderunt discant. Moles ei 
eorporis non magna,qualis ferme magnorum asi- 
norum, quos canthones vocamus. Pelle obducitur 
pardalibus simili, rubris in albo sparsim com- 
puncta maculis, magnitudinis ac figure squam- 
marum. Forma corporis camelos imitatur, a tergo 
et femore ad armos sursum eminens, anterioribus 
cruribus longitudine non modice superantibus po- 
gteriora.Collum utin gruibus longissime protensum 
alte in verticem assurgit fastidiose circumquaque 
despeotantem quodam quasi supercilio ferine super- 
bie. Caput exiguum a camelis figura non discre- 
pans. Venter albus, a capite per dorsi spinam 
usque ad caudam, quaes modica est, linea nigra 
velut ad normam reclissime producta signatur.Pe- 
des tenues in similitudinem cervinorum,fissisfl 7 8 
et ipsi ungulis. Ipsum alioqui animal mansuetum 
80 cicur, ut etiam ludendum se pueris prebeat 


PATROL. Gn. CXLIII. 


xal πειθήνιον ἐς ὅπου θέλοις ὁρμᾷν, ποηφάγον, καὶ 
ἄρτῳ καὶ χριθῇ κατὰ τὸ πρόδθατον ψωμιζόμενον. Τὸ 
δ᾽ ἦρος χειρόηθες, Ἢ δ᾽ ἄμυνα τούτῳ πρὸς τὸ λυ- 
ποῦν (τῷ μεγιστῳ γὰρ μέρει καὶ τοῦτο φιλοτιμεῖται 
τοῖς ζώοις dj φύσις, ὡς εἴ τις ἐπιτίθοιτο προσαμυ- 
νεῖσθαι) οὐχ ὁπλῇ κατὰ τοὺς ἵππους, ἢ χέρχτι κατὰ 
βοῦς (οὐδὲ γὰρ χέρασιν ἔστεπται), οὐκ ὀδόντι χατὰ 
τοὺς χάπρους, οὐκ ὄνυξι χατὰ τὰς γαλᾶς, μόνοις δὲ 
τοῖς ὁδοῦσιν, οἶμαι, διὰ δηγμάτων μετρίων, ὅσον 
xaX! ἀποσοδεῖν τὸ λυποῦν μὴ βλάπτον’ οὐδὲ γάρ τις 
ἰὸς τοῖς ὁδοῦσιν ἐντέθραπται xav! ἐχεῖνα ἃ δὴ τοῖς 
τοιούτοις ἣ φύσις ὁπλίζει. Τοῦτο ὡς εἴ τι τἔρας 
ἐχεῖθεν πρὸς βασιλέα διαχομισθὲν ἑκάστης θέαμα ἦν 
καὶ τρυφὴ τοῖς ὁρῶσι δι᾽ ἀγορᾶς ἐλχόμενον. 


B ὃ΄- Ὅπως αὐξηθέντες Αἰθίοπες τὰ κατὰ Συρίαν διεπρά- 


ξαντο. Καὶ τὰ xatà τὸν Νόγαν. 

[Ρ. 110] ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν τῷ χρατοῦντι πεπρᾶχα- 
ται δοχήσει τοῦ συνοίσειν τοῖς ἡμετέροις, Καὶ ὅσον 
μὲν εἰς εἰρήνην ἀνυστὸν ἦν τὸ πραγματευόμενον, 
ἄλλως δὲ xai ἐς μέγιστον ἐλυμήναντο" ταῖς γὰρ 
συνεχέσι μεταχομίσεσι τῶν βορέαθεν μειραχίσκων 
πλῆθος ἐν xatpip συστὰν στρατιωτικὸν ηὔξνσέ τε 
τὴν τῶν Αἰθιόπων ὁρμὴν, καὶ ὑπὲρ τὰ ἐσχαμμένα 
ἐπήδων, ὡς πολλάχις τῷ κατὰ σφᾶς ἀσφαλεῖ θαῤ- 


el naso tractum non invitum sequatur quocunque 
duxeris. Herba vescitur: sed et panem et hordeum 
non minus quam oves libenter gustat.Indoles tra- 
ctabilis nec iracunda. Si quid otfendat (nara ferme 
animantibusnaturaquibusinjurias propulsentarma 
non negavit), si quid, inquam, infestum ingruerit, 
non id calce ut equi, non ut boves cornu, quo ca- 
ret,non dente sanguinario et terribili, ut apri, non 
unguibus ut feles, sed solis, puto, non acutis den- 
tibus ulciscitur per morsus non rabiosos,sed mo- 
deratos, ut intelligas nolle ipsum aliis nocere,satis 
habensab sese quomodocunque propulsare noxam. 
Neque visulla veneni dentibus subest in perniciem 
dentes natura pro armis dedit. Talo peregrine 
forin: animalex £thiopiaad imperatorem missum 
spectaculum diu quotidianum et jucundum Byzan- 
tinis prebuit, per fora et plateas ductum. 


5. Ut aucli viribus JElhiopes in Syria rem gesserint, 
et de Noga. 


Quo imperator ostentabat eo consilio,ut populus 
delectatus fructu isto longinqui commercii panem 
et societatem initam cum /Ethiope ut nostris rebus 
utilem probaret. Et eratin ea forte conducibile 
quidpiam si quis in presentis usu tranquillitatis 
acquiesceret : sed qui longe consuleret in poste- 
rum,magnam summe rerum et nomini Christiano 
parari perniciem ista in barbaros indulgentia sen- 
liret. Experientia certe docuit auctoset corroboratos 
ZEthiopas isto libere concesso commeatu puerorum 
e borealibus tractibus, qui deinde in colo mitiori 
aífluente victus copia in acres bellatores adolescerent 
formidabiles evasisse, conscriptis exercitibus invi- 


20 


019 


GEORGII PACHYMRRJE 


620 


ῥοῦντας ὑπερορίους ἐχφέρειν πολέμους xal χατὰ A mesóvttov, τῶν μὲν πολέμου νόμῳ, τῶν δὲ xal ἄλλως 


Χριστιανῶν ἀνδροίζεσθαι. Τῶν γὰρ Ἰταλῶν τὴν τῆς 
Συρίας ἁπάσης παραλίαν κατεχόντων xxi Φοινίχης 
ἀρχόντων xal αὐτῆς ᾿Αντιοχείας τὸ χκοάτος ἐχόντων, 
διαμφιτόητούντων δ᾽ ἐξ ὑπερτέρας ᾿σχύος xal τῶν 
τῆς Παλαιστίνης τόπων ὡς ἁγιότητος δόξαν ἐόν- 
των, xil μᾶλα εἰχότως διὰ τὰς ἐχεῖσε τοῦ Σωτῆρος 
διατριδὰς xal τὰ τῆς οἰχονομίας τεραστιχὰ, αὐτοί 
γε θαρσήσαντες ταῖς dx τῶν Σχυθῶν συστάσαις δυ- 
νάμεσιν, ἐξελθόντες πᾶσαν ἐχείνην τὴν γῆν Μυσῶν 
τὸ λεγόμενον λείαν ἐπτίουν, ἕως οὖν wat! ὀλίγον 
(οὐδὲ γὰρ ἦν τοῖς ᾿Ιταλοῖς πρὸς αὐτοὺς σπένδεσθαι 
ἐχθρούς γε ὄντας xal λεγομένους τοῦ τιμίου σταὺυ- 
ροῦ) καὶ αὐτῶν δὴ τῶν μεγίστων πόλεων ἐξώσαντες 
αὐτὰς εἰς ἕδος χατέρειψαν. Kai νῦν κεῖται μὲν ἡ 
περιφανὴς ᾿Λντιόχεια, χεῖται δὲ ἡ ᾿Απάμεια, κατέ- 
σκαπταί τε Τύρος xai Βηρυτὸς, xai Σιδὼν τὰ ὅμοια 
πάσχει. Ἑτέρωθεν δὲ θρηνεῖ Λαοδίχεια. Τρίπολίς τε 
xai Πτολεμαὶς, τὰ μεγάλα τῶν ᾿Ιταλῶν ἄστεα, ὡς 
οὐδ’ Bv ἦσαν λογίζονται. Καὶ δὴ Δαμασχὸς ἢ χαλ- 
λίστη, τὰ ποτὲ τῆς Ῥωμαΐίδος ὅρια xa0' ἐῴαν, ἠφά- 
νισται παντελῶς, xxi ὅλως πλὴν τῶν εἰς ᾿Αρμενίους 
τελούντων οὐδὲν ὃ τι συνίσταται. Ὁ δὲ παμπληθὴς 
ἐχείνωῦ λαὸς πανταχοῦ γῆς διεσπάρη dveo τῶν 


ctis ; nec jam virium conscios suarum sese :níra 
cancellosd 4 9olim fixostenuisse aut secura posses- 
sione propriorum contentos doii acquievisse, verum 
&usos erumpere ao sempe bella finitimis inferre, 
sicque magno rei Cheisliane damno famain sibi 
parasse bellice virtutis. Italis enim oram Syria 
maritimam universam obtinentibus, imperantibue 
etiam Phonicie et ipsi urbium olim principi An- 
tiochie dominantibus, et eductis inde validis co- 
piis prospere subinde certare solitis de possessione 
locorum Palestine antiquasanctitatie fama merito 
inclytorum, quod in iis versatus, passus et mira 
operatus fuerit Deus factus homo, illi, de quibus 
agimus, /Ethiopes freti exercilibus ex juventute, 
ut diximus, Scythica conllutis, erumpentes e suis 
latebris istas regiones universas latrociniorum ct 
predatum campum habuerunt, ferentes illic agen- 
tesque cuncta, et tanquam de Mysis, quod dici 
solet, impuna spolia reaptanies, donec paulatim 
(Italis abhorrentibus a federe cum ipsis icendo ut- 
pote venerandam crucis notissimis et implacabili- 
bus hostibus),quoad,inquam,paulatim post ejectos 
Christianos e maximis urbibus ipsas solo equa- 
runt. Et nunc jacet quidem illustris illa Antiochia, 
jacet et Apamea. Destructa est Tyrus et Berytus. 
Sidon quoque similia patitur. Alia ex parte luget 
Laodicea. Tripolis et Ptolemais, mugne Italorum 
urbes,ac sinunquam fuissent, reputanlur.Pulcher- 
rima etiam Daniascus, terminus olim Romane ad 
Orientalem ditionis,funditua eversa est. Et omnino 
preter vectigales Armeniis regiones nihil ibi aub- 
aigtit. Numerosissima vero provincias illas opimas 
incolentium multitudo per omnes dispersa terras 
in miserrimo gemit exsilio, preter eos qui aut 


vóup μαρτυριχῷ, μὴ χαταδεχομένων τὴν ἄρνησιν. 
Καὶ ταῦτα μὲν Αἰθιόπων τὸ Χοιστιανιχὸν ἀπώναντο 
ταῖς ἡμετέραις ἀδουλίαις ἢ χαχονοίαις fj αὐτονόμοις 
ópuai; xai ὀρσέξεσι’ Τοράρων δὲ τοῦ θράτους καὶ 
ἔτι ἀνέχομεν, οὐ δυνάμεσιν οὔμενον [P. 420] θα- 
σαλέαις, ἀλλὰ φιλικαὶς εἴτ᾽ οὖν δουλικαῖς Sus) 
ctci, κήδη ποιοῦντες καὶ δωροφοροῦντες συχνάχι 
τὰ χάλλιστά τε χαὶ μέγιστα, ὡς καὶ δεύτερον Els 

μετὰ ταῦτα καὶ “ρόνοις ὑστέροις συνέστη, πρὸς wk 

δοτιχοὺς Τοχάδους, ix πόθεν ἀφανῶν ἐπιστάντας τὲ 

τὰ βόρει κατασχόντας μεθ᾽ ὅτι πλείστου DBuviyus, 
συνάλλαγμα τῷ ἄρχοντι τούτων Νογᾷ, ἐνδόντος το 
βασιλέως ἑτέραν παῖδά ol ix σχοτίων σπερ'ιζτον 
γεγεννη μένην, Εὐφροσύνην τοὔνομα, ἐξ ὧν σωνέδα:: 
μετὰ φιλίας ἐκείνους ἔχειν ἃ δὴ προπυταλαιπωροῦντες 
πολίμῳ μόλις ἂν ἐκτῶντο. 

ς΄. Ὅπως αἱ τρεῖς βασιλίδες ἀνδράσιν Ἦρμόσθησαν vii 

ὁποίο᾽ς. 

Τῷ μὲν οὖν βατιλεῖ μετὰ ταῦτα διέγνωστο ἀπαλ- 
λαγῆναι χαὶ τῶν βασιλίδων τῶν καὶ αὐταδέλφων τοῦ 
παιδὸς ᾿Ιωάννου, δοχουσῶν ἔγειν καὶ τούτων τὸ u£- 
ρος βατιλείας χλῆρυν ἀπὸ πατρός. Kai! διὰ τοῦτο 
βαρύ τι σκοπῶν ἐχεῖνος Ρωμαίους αὐταὶς οὐ συν ἠρ- 


bello ceciderunt aut tyrannicis tormentüs 880 
Cbrisliane causa fidei, quod eam abnegare jussi 
renueren| consumpti sunt. En quid Christiana 
respublica profecerit ex auctis ZEthiopum viri- 
bus imprudentia vel potius malitia nostra, consiliis- 
quo ambitiosis et privatis utilitatesbene quantovis 
emptas dispendio arbitratis cupiditatibus ! Tochr 
rorum vero in clades Christianorum  ferociat 
adhuc quidem utcunque coercemus non armorux 
ulique melu aut viribus nostris, quibus quam pt- 
rum fidamus ipsi aorunt, sed precario emendicati 
gratia illorum, sive, ut vero vocabulo rem utes 
exprimamus servilibus obsequiis,af(initatibus illos 
honorantes,et d:tantes donis creberrime rnissitalis, 
quam in rem optima et pretiosissima nostrorsm 
impendimus.Huc pertinet quod aliquanto post het 
tempora fedus inivit imperator cum Tucharis (c 
ciduis, ex prius ignotis prodere se no proferre is 
lucem incipientibus, et. qua nostris finibus a* 
ptentrione oljjacent vi maxima occupantibus.(* 
rum principi Noga dicto imperator aliam suss* 


ἢ liam, et ipsam ex pellice genitam, dedit ura?» 


Euphrosynem nomine. Unde contigit ipsw ali? 
a nobis amicitie nomine condonata aufert 
ancipiti et laborioso bello vixunquam acquirere Y 
tuissent. 


0. Ut tres reginz. tradite viris, et quibus fueris. 


Post hec decrevit irnperato amovere a se iri 
reginas pueri Joannissororesgermanas, qua vider. 
poterant partem aliquam juris ad imperium ἃ pt 
tre trahere. Quare cavendum etiam atque etiam 
putavit ne iis Romani conjuges darentur, ne qut 
inde cuiquam olferri rerum novarum imoliendarum 


621 


DE MICHAELR PALROLOGO LIB. III. 


632 


μοττε. Τὴν uiv γὰρ τῷ ἀπὸ τοῦ Νορέου εὐγενεῖ Aa- À λικῶς πάντα tpomov ἐπείρα τῆς σωφροσύνης περι- 


xlv Μαΐῳ Διδελικούρτῳ λεγομένῳ συνῆγεν εἰς λέχος 
ἐντεῦθεν ἐνδημήσαντι, τὴν δὲ δευτέραν Λατίνῳ με- 
γιστᾶνι, ὃν ἂν ἐχεῖνοι φαῖεν σεμνύνοντες κὄντον, 
ὄνομα Βιντιμίλια, ἀπὸ Γεννούας τότε προσελθόντι 
χατὰ φήμην τῷ βασιλεῖ, εἰς γάμον ἐχδοὺς καὶ δώ- 
ροις τὰ εἰκότα φιλοφρονησάμενος ἀποπέμπει σύναμ᾽ 
ἐχείνῃ συζύγῳ, τὴν δὲ τρίτην Βουλγάρῳ τῷ Σφεντισ- 
θλάδῳ κατὰ Μυσίαν τῶν κατὰ τὸν Αἷμον ὀρεινῶν 
ἄρχοντι δίδωσι. Καὶ οὕτως ἐκείνων ἀπαλλαγεὶς καὶ 
τῶν φροντίδων τῶν ἐπὶ ταύταις ῥαΐσας ἑτέραις πρά- 
ξεσιν ἐπιδάλλεται. 


ζ΄. Τὰ κατὰ τὴν δέσποιναν ᾿Αλαμάναν ὕΑνναν. 


(P. 121] Φθάνει μὲν οὖν τῷ πρὸς ᾿Αλαμάναν 
Ανναν, ἣν συνοιχοῦσαν ἐπ᾽ ὀλίγον εἶχεν ὁ τοῦ Λά- 
σχαρι πατὴρ Ἰωάννης ἐν ἐσχάτῳ γήρᾳ, Φρεδερίχου 
τοῦ τῆς Σιχελίας ἄρχοντος παῖδα, τοῦ Μαφρὲ δ’ 
ἀδελφὴν, ἣν δὴ xal ἐχ πρεσθείας ἐλθοῦσαν ταινιώ- 
σας ὁ δηλωθεὶς βασιλεὺς ᾿Ιωάννης Αὐγούσταν δειχνὺς 
σύνοικον εἶχε χαὶ ἔστεργε, --- τῷ γοῦν πρὸς αὐτὴν 
ἔρωτι ὁ βασιλεὲς Μιχαὴλ ἁλοὺς ἐν ἀσφαλεῖ μὲν εἴ- 
χεν ἐφ᾽ d τάχα μὴ ἀποδρᾶναι πρὸς τοὺς οἰκείους, 
ὅμως δ᾽ ἐκείνῃ προνοῶν τῶν ἐπιτηδείων βασι- 
posset occasio οἱ oriri perturbatio sibi familieque 
gure periculosa. Igiturunam quidemipsarum nobili 
Latino Maio de Bellicurto 1888 nuncupato, qui ex 
Moreo, unde ortus erat, Constantinopolim advene- 
rat, matrimonio conjunxit ; alteram Latino item 
megistani, quem sui perhonorifico apud ipsos voca- 
bulo contum appellabant, nomine Vintimilia, qui 
tuno famam secutus ex urbe Genua ad imperatoris 
comitatum accegserat, uxorem dedit, et donis eum 
magnificis honoratum in patriam cum nova remisit 
conjuge. Tertiam collocavitBulgaro Sphentisthlabo, 
montane circa Heemum regionisin Mysia principi. 
Sicque his imperatorii generis mulieribus procul 
amandstis, solutus ea parte curarum, aliis proar- 
bitrio gerendis jam securiorem applicuit animum. 


7. De domina Anna Alamanna. 


Ante omnia memorandum est quid de Anna Ala- 
manna tentaverit. Fuerat L.:ecexiguotempore conjux 
Joannis Augusti, patris Theodori Lascarieg, ab eo 
ducta in extremo senio, Friderici Sicilie regis filia, 
Manfredi soror, quam a legatis ad eam accersen- 
dam missis deductam et solemni, coronationis ritu 
Augustam declaratam memoratus imperator Joan- 
nes uxorem, eamque percaram, habuerat. Hujus 
amore captus imperator Michael custodivit eam di- 
ligenter ne rediret ad suos, magnifice tamen ipsi ac 
regie qux: opus ipsi erant ad victum cultumque 


( "suppeditans, at nullam non interim admovens ma- 


ehinam ad ejus, si. qua ratione posset pudicitiam 
expugnandam. In quo frustra fuit,artes ejus omnes 
indiosasque blanditias matrona repellente, quippe 
que sapienterreputaret quam probrosum foretsetali 
ortam domo, vita in summa dignitate per inoffen- 


γενέσθαι. Ὡς δ᾽ οὐχ ἔπειθε πολλὰ πράττων καὶ 
δεξιούμενος (μηδὲ γὰρ ἂν καλὸν εἶναι ἢ εὐπρε- 
πὲς βασιλέως ἀχούσασαν δάμαρτα * οὕτω μεγί- 
στου xal φούδεροῦ ἐν ὑστέρῳ τὸ λέχος αἰσχῦναι 
xai τῷ δούλῳ, εἰ καὶ βασιλεύοι νῦν, παλλαχεύε- 
σθαι μεγίστην οὖσαν ἐκ μεγίστων), ἄλλον τινὰ 
τρόπον ἔγνω θεραπεύειν τὸν τυραννοῦντα μανιχὴν 
ἔρωτα. Καὶ δὴ αὐτῇ μὲν ὑπέσχετο ἑαυτῷ συνοιχί- 
ζειν elc γάμον ἀφέντα τὴν ἑαυτοῦ, πλὴν ἐπὶ δοχού- 
cai εὐλόγοις προφάσεσιν, ἃς xal προὔτεινεν ἐπὶ 
πολλῶν, καλὴν μὲν εἶναι τὴν Θεοδώραν (οὕτω γὰρ 
ὠνομάζετο ἡ Αὐγούστα) καὶ γένους ἀξίου τούτου βα- 
σιλίακοῦ, καὶ μηδὲν ἔχεις ἐπαιτιᾶσθαι ἢ γένους ἢ 
σωφροσύνης τρόπων παραθεθασμένων fj τοῦ μὴ φί- 
λανδρον εἶναι καί οἱ ἀξίαν συμύασιλεύειν. ᾿Αλλ’ 
ἀναγκαῖον εἶναι πάντως εὐφυλαχτότερον χαὶ πρὸς 
τοὺς ἐχθροὺς ἔχειν ἐπὶ τῆς πόλεως ὄντας, ἧς πολις 
μὲν 6 ζῆλος ἀναγχαῖος δ᾽ ὁ κίνδυνος, οὐχ ὀλίγων 
ἐπεισφρεῖν ἐχόντων, καὶ ταῦτ᾽ ᾿Ιταλῶν τῶν ἐχόντων 
πρότερον, παραχεχνισμένων xal ἄλλως εἰς μῆνιν, 
ὅτι ἔχοντες ἀφῃρέθησαν. Καὶ νῦν παραχινηθέντας 
στόλον ἀχούεσθαι φοδερὸν ἐξαρτύεσθαι, αὐτοὺς δ᾽ 
ἀντωπεῖν ὁρμαῖς τοιαύταις μὴ ἔχειν " οὔτε γὰρ 


sam hactenus famam transacta, viduam maximi et 
potentissimi 1842? imperatoris, contaminare lectum 
ejus et augustale decus cum illustri memoria tanti 
conjugis fedissimo pellicatu profligare, subjiciendo 
hodie ad imperium evecti. Cujus honestissimi certa 
proposita cum tamen prudenter vereretur quorsum 
umor impotens desperati successus furiis incensus 
in tyrannica licentia posset erumpere, optimum 
factu putavit hanc deliniende flagrantis cupidita- 
tis inire rationem. Dixit imperatori haudquadam 
se abhorrere ab ejus conjugio, si quis modus repe- 
riretur ejus legitime sancteque committendi. Quare 
viderel ecquid eo quo nunc esset implicatus matri- 
monio sese rite posset exsolvere. Tali nexu libero 
80, ut honeste, ita non illibenter postea nupturam. 
Arrexit aures ad eo Michael, et excitatum oblata..- 
spe animum cupide advertit ad comminiseefidas et 
quibus opus erat artificiose insinuandas speciosas 
causaB repudiande, quam habebaL in contubernio, 
conjugis. Aiebat haud se hire inficias talem esso 
Theodoram (id erat Auguste nomen) in qua nihi] 
ad regii generis claritatem, ad pudicitie decus, ad 
morum sanctitatem aut caritatem in virum posset 
requirere, quominus dignissimarn fateretur qua 
secum imperaret. Considerandum tamen esse ne- 
cesgitatem gravem, immineti nunc rebus Romanis 
atroci periculo impositam, sollicite precavendi 
Latinorum iras, erepta nuper Constantinopoli 
furenlium. Opibus ipsos et numero valere, causa 
quoque irritari communiter plausibili, pulsos ex 
possessione diuturna et multis spoliatos, qua pro- 
pria dudum carissimaque habuerant. Concitatum 
audiri totum Italorum nomen, et armari conspi- 


629 


ναυσὶ τοσχύταις 
οὔτε μὴν οἵους τ᾽ εἶνχι στρατεύμασι πολεμεῖ) 
χατὰ γῆν. Τοὺς δὲ Βουλγάρους χαὶ αὐτοὺς ἐτέ- 
ρωθεν ἀπειλεῖν εἰσδάλλειν διὰ Θοζκης, xxl μᾶλ- 
λον τῆς τῷ τῶν Βουλγάρων, Xoyov: Κωνσταντίνῳ 
συνοιχούσης Εἰρήνης μὴ ἠρεμεῖν ἐώσης τὸν σύζυγον 
τῇ πρὸς τὸν βασιλεύοντα ἀπεχθείᾳ. Κύχλῳ [P. 122 
γοῦν τῷ; ἐχθρῶν παραχινουμένων γρῆντι φυλάσ- 
σεσθαι τὰς ἐπιθέσεις εἰς ὅσον δυνατὸν, ἰδίως δὲ δε- 
διέναι xal τοὺς τῆς βασιλίδος ἼΑΛννηῃς οἰχείους ὡς 
ἑτοίμως διὰ ταύτην χἀχείνους τοῖς ἄλλοις σύνεξορο- 
μήσοντας. El δὲ τι ποομηθευσχίμεθα, κρεῖττον χαι- 
ρὸν ἔχοντες, μὴ μόνον ἐχθροὺς ἐχείνους, ἀλλὰ val 
φίλους γενέσθαι, αἰδουμένους τὸ χῆδος, xal χατ᾽ 
ἀγχιστείαν, εἴ συνοιχίσομεν ἑαυτοῖς τὴν ἐχείνων, 
οἰχείως ποὸς ἡμᾶς ἔχοντας. Ταῦτα τοῦ βασιλέως 
βουλευομένου xal σοφ'στιχῶς λέγοντος (ἔπειθε γὰρ 
ὁ ἐκχαίων ἔρως, καὶ μᾶλλον παρὰ τῆς δεσποίνης 
"Avvre περιφρονούμενος) ἧ βασιλὶς Θεοδώρα πυθο- 
μένη χαλεπῶς εἴχεν ἐνέγχαι, εἰ δέσποινα ἐστεμμένη 
οὖσα xal γνησία γυνὴ, ὑπ᾽ ἀνδρί τε τῷ βασιλεῖ 
τεχοῦσχ παῖδας, χαὶ πρῶτον μὲν ἀποιχόμενον ἄλλον 


Ύ ^ M 
εἶνλχι πρὸς ἐχείνο"υς 


rantesententia potentiaque ferocissimarum gentium 
potentissimam classem, cui vix babeat Romanum, 
quo nunc statu est, imperium quid satis validum 
opponat. Neque maritimo apparatu haud dubieim- 
pares, terrestribus saltem copiis fidere possumus, 
quibus satis negotii facessent exurgentes e Bul- 
garia 888 motus, unde Constantinum principem 
assidue in nos stimulatum ardentissimis instigatio- 
nibus Irenes conjugis nobis perinfense minari au- 
dimus irruptionem in terras nostras per Thraciam. 
In tanta multitudine et rabie coorientium in nos 
ex omni circum parle ferocissimoruim hostium, 
quis non videt consulturum utique circumvente 
undique reipublice, qui dederit operam numero 
eorum minuendo quibusdam aut ad nostram gocie- 
tatem altrahendis aut ἃ communi certo aliorum 
conspiratione abducendis ? jam illud satis constat, 
in primis Latinorum ditione ac vi bellica impera- 
tricis Anne cognalos numerari. Porro istos com- 
munione nominis ac generis satis per se pronos in 
partes hostium nostrorum proprie in nos β ν᾽ 08 
commovebunt causie, repetendee reducendeque do. 
mum consanguinee matronae quasi detente; a nobis 
indigna custodia, nisi mature precavemus et ex 
ipsa mali causa remedium quzrimus, tempestiva si 
unquam affinitate contrahenda,qua propinquorum 
domine Anne non solum exarmentur ire sublatis 
incentivis odiorum sed etiam amores auxiliaque 
couciliontur, tanquam utique propinquis et neces- 
eitudine connubii cum sorore Manfredi filiaque 
Friderici jam quasi domesticis ipsorum. Talia ver- 
sare animo ac sophisticis honestare conari rationi- 
bus imperatorem (prout adigebat illum exurens 
intime veesanus amor, irrideri sese a ἃ domina Anna 
et vana objecta imagine nanquam successuri con- 
jugii deludi non sentientem)audiens Augusta Theo- 


GRORGII PACHYMERJE 


ἀντέχειν, Α τὸν Μανουὴλ, εἶτα δὲ xal. τὸν περιόντα "AvÓpóv uxo v: 


C 


D 


624 


ὃν βατιλιχῶς ὁ πατὴρ τρέφοι, καὶ τρίτον τὸν ἐπὶ 
τῆς πόλεως γεννηθέντα τὸν Πορφυρογέννητον Κω»- 
σταντῖνον, τοιαῦτα πάθοι ἀπολειφθεῖσα, στερηθεῖσα 
μὲν τοῦ ἀνδρὸς, στερηθεῖσα δὲ xal τῆς βασιλείας, 
καὶ πάσης ἀπεῤῥἑιμμένη τιμῆς, τὴν δ᾽ ἀντίζηλον 
ἐπὶ τοῦ θρόνου τῆς βασιλείας ὁρῶσα συμὄασιλεύου- 
cav τῷ ἀνὸρί. Ὅθεν xal πρὸς τὸν πατριάρχην πέὲμ- 
ψασα ἵχειεὐει τοιαύτην συμφορὰν ἀμῦναι ταύτι, 
xal νόμων θείων ὑπερμαχεῖν ἀξιοῖ. Ὃς δὴ pate 
καὶ ἀγάμενος, εἰ τοιούτοις ἐπιχειροίη ὃ βασιλὸς 
xai ἀνέδην τῶν ἀθίχτων ἅπτεται, ὧς καὶ τοὺς χε-- 
μένους νόμους ἐφέλειν χαταπατεῖν, αὐτὸς τοτοῦτος 
μὴ νομιζόμενος πρότεξον, δεινὰ ἐποίει xal διεμήνοι͵ 
τὸ μὲν ὀνειδίζων, τὸ δ᾽ ἐπισείων ἐκείνῳ xal τὴν ἐχ 
Θεοῦ ἀγανάκτησιν. Τὰς δὲ γε προφάσεις ὡς ἱστὸν 
ἀράχνης διέλυε" τὸ γὰρ oóOov θεῖον παρ᾽ o32tv. τί- 
θεσθαι χχακῶς χρίνειν εἰδότος εἶναι τὸ φοδερὸν, τὸ 
μέντοι γε τοὺς θείους νόμους φοδεῖσθει d o6:2v 
εἶναι μεγίστην τῷ φοδουμένῳ, κἂν δ τι προτείνοι 
τις ἐπὶ τῷ φοῦεῖν. Ταῦτα τοῦ πατριάρχου xal λέγον- 
τος xal μηνύοντος, ἔτι δ᾽ ἑτοίμου ὄντος ἀποχόπκτειν 


dora graviter, ut erat. consentaneum, tulit. Quam 
eniin intoleruandum contumeli: gonus fore se legi- 
timam conjugem, qua viro imperatori tres tLeres 
peperisset, primum Manuelem fato prareptom, al- 
terum Andronicum superstitem, regie ἃ patre 
educaturm, tertium, ex quo Constantinopolim mi- 
graveranl, ibi natum in purpura, Constantinum, 
inde Porphyrogenitum, post tanta merita nullius 
compertam culpe repudiari, exauctorari, vim 
imperio, honore omni privatam abjici, et emulss 
in losum suum intrusam 184 cernere. Hoc metu 
anxia miltit ad patriarcham qui eum suo nomine 
suppliciter rogarent ut tam atrocem a se injuriam 
arceret, dignareturque pro sua auctoritate ἀοίεϊ- 
rere imperatorem, ne tam proterve uxores pro 
libito commutando divinis legibus illudere auderet. 
Miratus plurimum hoc audiens patriarcha est cogi- 
Lari attentarique res tales ab imperatore, palam in- 
concessis inhiante, nec verente per conculoeatas le 
ges in cupiditatum obsequium ruere,quantLe illum 
nequilie capacem non ante credidisset. Quare bs 
molliter castigandam ratus erumpentem in teni 
verecundos uusus insaniam, gravissime illum 48 
exprobrando qua objurgando ircrepuit, miniselias 
intentatisirz divinge.Simulallegatos in obtentumpto, 
tervae lascivie pratextus ut telas aranearum amori 
ditflavitque, sapienter monens formidare vim bo£i- 
num et Dei numen ac vigilem in scelera vindi 
audaci licentia spernere nonnisi ejus esse qui & 
vere lerribil:bus pessime judicet, hino quidem 
stulte trepidus, inde prapostere securus. Quaecun. 
que sibi demum terrorum spectra prave formido- 
losi confingant, divinas vereri leges veram demum 
securitatem esse. Desineret igitar vana commi- 
nisci et trepidationem inanem justo et sancto Dej 
metu comprimeret. Heo et his consentanea gra- 


625 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. III. 


620 


ἐκεῖνον, εἰ ἄλλο τι πράττοι, τῆς τοῦ Χριστοῦ ὁλομε- A τοῦ πάππα xal τῶν τοῦ πάππα, xal ὡς αὐτοῖ φαῖεν ἂν, 


λείας ὡς μέλος σεσηπὸς ἤδη xal θεραπείαν μὴ προσ- 
ιἔμενον, ἐπεὶ ἔγνω προσχρούσας ὁ βχσ'λεὺς ἴσχυρο- 
τέρῳ τῶν αὐτοῦ δυνάμεων xal ὡς πρὸς Κρῆτα χρη. 
τίζει δῆθεν τὸν ἤδη μαθόντα τὰς ἐχείνου ὑπιχειρή - 
σεις (οὐδὲ γὰρ ἐπὶ μικρὸν οὐδ’ ἐχείνου ἠρεμεῖν e'a 
τοὺς λογισμοὺς dj τοῦ παιδὸς Ἰωάννου ἐπὶ τῇ Bact- 
λείᾳ παρόρασις), πρύμναν τε χρούεται, τὸ τοῦ λό" 
qoo, καὶ ὡς εἶχεν ἐφοδιάσας τὴν ἔσποιναν "Αν- 
ναν ἐπὶ τὰ οἰκεῖα πέμπειν αἱρεῖται, (P. 123]. πλὴν 
ἐπ’ ἀνταμοιδῇ τοῦ παρὰ τἀδελφῷ ταύτης Μαφρὲ 
χατεχομένου Καίσαρος: ἐκχεῖ γάρ οἱ ὃ πενθερὸς 
ἐκείνου Μιχαὴλ ὁ δεσπότης τοῦτον κρατήσας ἐξέπε:.- 
ψεν, ὡς προείρηται. Ὅτι δὲ σχῆψις ἣν ἐχείνῳ τὸ 
προδαλλόμενον, xai μόνον ἔτωτος θεραπεία χαὶ οὐ τοῦ 
χοινοῦ προμήθεια, ὁ τῶν πραγμάτων εἰδὼς ἀχριδῶς 
τὴν μελέτην συνελογίζετο. 


η΄. Τὰ κατὰ τὸν ἀδελφὸν Ἄννης τῆς δεσποίνης 
Μαφρὲ καὶ τὸν Κάρουλον. 


'H γὰρ Ἄννα Φρεδερίχου μὲν ἦν θυγάτηρ, Μαφρὶ 
δ᾽ αὐταδέλφη, ὡς ὁ λόγος φθάσας ἐδήλωσεν, ἀποστατῶν 


vitate tli persona digna monentem patriarcham, 
clareque insuper minantem sese illum, si porro 
cogitata promoveret, e Christi corpore velut mem- 
brum putridum et curationem respuens abscissu- 
rum, reveritus imperator, aut polius confusus de- 
prehensa turpis voti conscientia, eventumque de- 
sperans capti facultate (quod sero sentiebat) et 
viribus superioris, insuper metuens ne veteres pa- 
triarcha in se offensiones ob amotum ab imperii 
collegio Joannem reíricaret, acclare tandem intel. 
ligens frustra se fucum perspicacibus 185 facere 
conatum erumpente in notitiam male tecta fraude, 
remigium, ut sic loquar, inhibuit, et quasi a cursu 
temere initio se reprimens incubuit, quod dicitur, 
in porram, retro cessim nitendo, novo videlicet ex 
re capto consilio, dimittendi ad sua copioso in- 
structam vialico dominam Annam, ceterum postu- 
lans cum ea permutari et vicissim liberum dimitti 
Cs:esarem apud Manfredum Anne fratrem detentum 
eo quippe illum a se bello captum ejus socer des- 
pota Michael ducendum curaverat, ut dictum est. 
Porro istam ub imperatore ostentatam sollicitudi- 
nem prezcavendi ne cognati Anne Auguste eum ete- 
teris Latinis conspirarent, nihil nisi vanum et in- 


verisimilem pr&textum fuisge vafra simulatione ob- D 


tentum vitioso amori quo flagrabat, palam appa- 
ruit statum rerum tunc Italicarum ex vero scienti- 
bus. 


8. De fratre doming Annz Manfredo, et de Carolo. 


Fridericus enim et Manfredus,quorum illum qui- 
dem Anne patrem, hunc fratrem fuisse diximus, 
&mbo a papa et pape partibus defecerant, et ut ibi 
loquebantur, excommunicati ub Ecclesia ipsorum 
suas sibi seorsim res habebant. Non enim sicut 
ceteri obtemperare ac se morigeros prebere jussis 


τῆς αὐτῶν ᾿Βακλησίας, Οὐδὲ γὰρ ἐδούλοντο κατὰ τοὺς 
ἄλλους xal αὐτοὶ εὐπειθεῖν τε xal ὑποχατακλίνεσθαι 
καθ᾽ 5 τι λέξοι xal πράξοι ὁ τῆς ᾿Εχχλησίας ἐπει- 
λημμένος, ἀλλ᾽ αὐτονόμοις χαίρειν ὁρμαῖς καὶ οὔ- 
τως ἐπὶ Σικελίας καὶ τῶν ἐχτὸς τὴν ἀρχὴν διοικεῖν. 
Ὑδριοπαθῶν δ᾽ ὁ πάππας πρὸς ταῦτα, εὐρὼν δραστή- 
ριον ἄνδρα, ἀδελφὸν ῥηγὸς τῶν Φραντζίσκων ὄντα 
καὶ εἰς κόντους τεταγμένον τὸν Κάρουλον, τὸν xac' 
ἐχείνων ὡς δῆθεν ἀποστατῶν ἐγχειρίζει πόλεμον', 
τάξας ἐχεῖνον, εἰς τὴν αὐτῶν ῥῆγα, καὶ πόλεμον 
ἐμδαλὼν ἐχείνοις ἐντεῦθεν ἀχήρυχτον |P. 124] Πῶς 
οὖν οἱ τόσον διαφερόμενοι πρὸς τὸν Κάρουλον Ópat- 
χυεῖν μετὰ τοῦ βασιλέως ἔμελλον πώποσε; Ὅμως 
τὸ μελετώμενον ἀπεχρούσθη, xai ὁ βασιλεὺς ἔμενεν 
ἐπὶ τρόπου καὶ τὰ αὐτοῦ ἔπραττε. Τὰ δ᾽ ἦσαν τὸ 
βουλὰς ὑφαίνειν σὺν ἄρχουσιν, ὅπως ἀναχτίζοιτο 
μὲν ἣ πόλις διὰ ταχέων ἐπ’ ἀδήλῳ τῷ τί ᾿Ιταλοὶ 
φρονοῖεν περὶ αὐτῆς (δέος γὰρ μὴ ἀφανῶς ἐπιθοῖντο), 
ὅπως δὲ φυλαχθείη 'Ῥωμαίοις ἐπιστάντων ἐχείνων, 
καὶ μὴ φανέντες λαφύξα!εν ὡς ἐξ ἀνάγχης χραταιό- 
τερον ἐπιθέμενοι, Οὐδὲ γὰρ ἡρεμεῖν οὐδὲ μιχρὸν 


ac placitis moderantis Ecclesiam volebant, sed affe- 
ctabant usurpsbantque nemini obnoxiam licentiam 
agendi el statuendi prout liberet, ac sic ta. in Sici- 
lia quam extrema, plenoet nullum agnoscente supe- 
riorem dominio, regnare. Quarum intolerabilium 
injuriarum nactus papa idoneum ultorem Carolum 
fratrem regis Francorum, ex contorumsivecomitum 
ordine, virum strenuum, bello eum prefecit illis 
veluti rebellibus et apostatis indicto, regnum ipsis 
ereptum illi tribuens quani: optimo jure possiden- 
dum, si eos vi et armis inde pelleret ; id quod sum- 
ma ope tunc cum maxime ille ardens nihilque non 
movens conabatur. Quodnam ergo, queso, pericu. 
lum erat, ne isti 886 cum Carolo communis in nos 
expeditionis societatem inirent, quicum capitalibus 
commissi odiis internecino bello de statu et salute 
dimicabant ? In hunc modum ille de novo conju- 
gio imperatoris cogitationes evanuerunt, ipso in of- 
ficio permanenteac de cetero intento rebus suis. In- 
terquas qua&etuncurgebant, erant deliberationes cre- 
broabillohabitecum primissuorum derestauranda 
quamprimum urbe, sicque omni presidiorum ge- 
nere et intente vigili custodia firmanda, ut quie 
arcano comparari ferebanturadeamrecuperandam 
insidiose molitiones Latiaorum, quandocunque in 
vim erupissent, successu frustrarentur. Timebantur 
enim occulte artes et proditionum fraudes. Copia- 
rum quoqueac ceterorum apparatuum belli curaba- 
tur,ut tantum esset ad manum quantum opus erat 
ad prohibendum, ne statim atque in conspectum 
urbis venisset formidabilis ille, quem famae erat 
adornari, exercitus Italorum,eum absorberet,sed ab 
illorum quantu:nvis vehementibus defendereturin- 
sultibus et Romano imperio servaretur. Frequentes 
porro memorabant nuntii haud cessare ulla in parte 
Italos, sed in expeditionis apparatu dupliciteAss ewe 


627 


GEORGII PACHYMERJE 


628 


ἠκούοντο, ἀλλὰ στόλον μέγιστον ἀπὸ γῆς xai θαλάσ- A ἱκανῶν εἰς γεωργίαν τῶν ἀρουρῶν, ὅπου ἂν εἴησαν 


σης χατὰ τῆς πόλεως ἐξαρτύεσθαι, 
9. Ὅπως σανίσιν ἀνυψοῦντο τὰ πρὸς τῇ θαλάσ- 
c» τείχῃ, xai διὰ τί, Καὶ περὶ ἑτοιμασίας τοῦ 
βασιλέως. 

Ἐδόχει γοῦν πρὸς τὰ παραστάντα διὰ ταχέων 
ἀνυψοῦν τὰ τείχη τῆς πόλεως, καὶ μᾶλλον τὰ πρὸς 
τῇ θαλάσσῃ, ἃ δὴ χαὶ χθαμαλὰ ἦσαν εἰχύτως θα- 
λασσοχρατοῦντος τότε τοῦ πρώτως ἀνεγείραντος 
Κωνσταντίνου τοῦ οὐχ ἧττον τὸ σέθας ἢ τὰς πράξεις 
μεγίστου, χατεπείγοντος δὲ τοῦ xaipoo, ἐπεὶ οὐχ 
ἔχοιεν πέτραις σὺν τιτάνῳ τὴν ἀνοιχοδόμησιν ἔχτε- 
λεῖν, μόσυσι, σανίσι πλατείαις xxl ἐπιμήχετ: σὺν τῷ 
xai στιδχρὰς πρὸς τὸ ταῖς ἐπιφοραῖς ἀντέχειν εἶναι, 
τούς τε πύργους xai τὰ τείχη προσανυψοῦν, πρὸς 
δὲ γε τὸ αὐτάρχως ἔχειν τῶν ἀνθεξόντων ἐντὸς 
πλῖθος στοατιωτῶν ἔξωθεν εἰπσοιχίζειν, πλὴν ἐλα- 
φρῶν ὡς ἐντὸς μενόντων ἐπὶ τοῦ τῆς μάχης χαιροῦ, 
ἣν δέ τε ὁέοι xai ἀπὸ γῆς ἐχφέρειν πόλεμον, εἶναι 
τοὺς ὑποστησομένους ix στοχτευμάτων μεγάλων 
βασιλικῶν. Τὰ δέ γε τῆς τροφῆς αὐτοῖς, εἰ ἐπὶ 
μήχιστον παραμένοιεν προσχαθήμενοι, ἐτοίμως ἀπὸ 
τῆς πόλεως ἑτοιμάζεσθαι - εἰσαχθέντων γὰρ βοῶν 


nam et classem instruebant maximam, que mari 

rem gereret, et terrestrem exercitum prevalidum 

armabant, quo urbs undecunque oppugnaretur. 

9. Ul maniu urbis qux mare spectant suggestu tabu- 
larum aucla sint, et quam ob causam. Tum de 
cadtero imperatoris apparatu. 

Visum igitur est necessarium ad occurrendum 
instantibus ante omnia summa celeritate moenia 
urbis attóllere, presertim que mare spectabant, 
quippe que humiliora erant, eo qui condidit, quod 
mari dominaretur, munire illa diligentius ea parte 
superfluum rato. [8 fuit Constantinus, non religione 
minus quam civilibus et bellicis actis maxime in- 
clytus. Quia vero angustiis temporis urgebantur nec 
petre et calx ad manum erant, tabulis latis οἱ pre- 
longis usi trabibus, quas ubi deflciebat summitas 
depressioris muri, validis nexibus edificio 187 
priori committebant, suggestum corone moenium 
et surgentibus perintervalla turribus adstruxerunt, 
quanium sufficeret ad tegendos intus defensores; 
quorum ne deesset copia, foris accivit et intra ur- 
bem collocavit, domiciliis pomerio vicinis, magnum 
numerum militum levis armature : non enim loricis 
ceteroque gravi apparatu opus erat pugnaturis ex 
tuto, pinnis murorum protegentibus. Num ad eru- 
ptiones, si quas usus belli posceret, et apertas in 
campo dimicationes cum obsessoribus, presto ad- 
futuros cataphractos e castris majoribus imperato- 
res. Providit autem ne priesidiariis hisce urbunis 
alimenta unquam deforent, quantumcunque dura- 
rit obsidio, sed essel semper alTatim unde ipsis ex 
urbe suppeditarentur ad victum necessaria ; quam 
ad rem introduxit in urbem boum numerum, quun- 
tus sufíiceret cullure camporum suburbanorum, 
quorum opera iaduslrii agricole arando, serendo me 


C 


αὗται xai παρ᾽ ὧν κατέχοιντο, τῶν ἐντὸς λέγω τῆς 
πόλεως, αὐτοὺς γεωργεῖν ἔχεϊὶν νεοῦντας καὶ σπεί- 
ρύντας xai θερίζοντας, ὡς εἶναι καὶ τοῖς ἀνθρώ.- 
ποις αὐτάρχη τροφὴν, [P. 125] πρὸς τῷ καὶ ταρίχη 
προεισαχθῆναι τοῦτο μὲν ἐξ ὑείων χρεῶν τοῦτο δὲ γε 
καὶ ἐκ τοῦ τῶν προύάτων γέλαχτος, καὶ χιλὸν τοῖς 
ἵπποις προσαπομένειν, εἶναι δὲ καὶ γεωργοῦσιν ἐντὸς 
τὰ ἐς τροφὴν ἀνθρωπίνην τῶν ζώων ἐξ ἀνάγω: 
περιγινόμενα, ὡς τρέφειν ἵχπνως ἔχουσι. Περιδλὶ- 
ματα δὲ ix βοείων δερμάτων ταῖς σανίσιν ἐπιτεθβεῖ.- 
σθαι, μὴ xai πῦρ ἐναύσαντες ἐχχαίοιεν οἱ πολέμιοι. 
Τὰ μὲν οὖν τῶν σανίδων εἰς ἔργον ἐξέδη, καὶ πύργοι 
μὲν ὡς ἐπὶ τρεῖς ἀνυψοῦντο πήχεις, τείχη δὲ ἀναλόέ- 
ως τοῖς πύργοις τὴν αὔξην ἐλάμδανον' τὰ δὲ λοιπὰ 
ὑπερετίθεντο ὡς ἐπὶ καιροῦ πράξοντες. Τὸ δ᾽ ἐλα- 
φροῖς τῶν στρατιωτῶν οἰκίζειν τὴν πόλιν val λίαν 
ἐπ᾿ ἀνάγκης εἶχεν, ὅπου dt xal Αἄχωσι πλείστοις 
ὕστερον ἐχ τοῦ Μορέου ἀφιγμένοις ἐπιμερίσας τό- 
ποὺς ἐπὶ τῆς πόλεως παρεῖχε χκατοιχεῖν ὡς αὐτόχρο- 
σι, xal ῥόγαις ἐτησίοις δωρούμενος xai πλείστοις 
ἄλλοις φιλοτιμήμασιν ἐπὶ πολλοῖς χαὶ ἐντὸς καὶ 
ἐκτὸς ἐχρῆτο, ὡς ἀξίαν τριδὴν ἐν πολέμοις ἔχουσι. 


tendoque conficerent frumenti quod esset opos δὰ 

annonam in urbe degentium, addita quam pariter 
intro congeri curabat copia magna duratorum sale 
ac fumo ad diuturnam conservationem ciborum, 
partim ex suillis carnibus, partim ex ovino lace. 
Feni quoque vim ingentem in pabulum equorum 
reposuit, non defutura ipsis agricolis intra urbem 
degentibus el ex ea in culturam ruris undique vicini 
quotidie prodituris etiam obsidionis tempore qua- 
dam copia carnium etiam recentium, nonnullo uti- 
que numero anima'ium suburbanis pascuis alendo; 
unde non solum soboles succresceret apta labori- 
bus aratri ac plaustri, sed que in macelli quoq»e 
ac Inensarum usum urbanum abundaret. Porro co- 
ria boum sic in cibos absumptorum imponi agglo- 
tinariquejubebat exterius iis tabulis, quas dixi mu- 
ris additas fuisse,quo ille protegerentur ab ignebo- 
8tili, si forte injiceretur. Ac suggestus quidem ill 
murorum ex materia, uti destinatus fuerat, pers 

tus est,turresaltollens supra molem priorem ad ἐπ 

cubitos, et mania similiter, debita proportiones 

turres. Caetera ejus, generis ut minug urgentia it 

presens $88 suo temporecurauda dilata aunt Jllad 

quippe jam nunc necessarium mature ac eom sol- 

licitudine curatum, ut expediti leviterque um 

milites ad urbis presidium idoneo numero, admotis 
circum undique pomorio domiciliis, collocarentur. 
Quo in geiere Laconibus plurimis e Moreo póst re- 
ceptam Constantinopolim profectis assignatis locis 
edes attribuit, pensionibus illos, tanquam si essent 
indigena, anuuisdonans, celeraque plurima libera- 
litate sibi devinciens. Unde illos promptos habebat 
ad quavis obsequia, libentesque libenter adhibebat 
ad multa intus et extra urbem, quippe usu idoaeo 
preditos rei bellice. Gasmulico quin etiam Hybrida- 


629 


DE MICHAELR PALJEOLOGO LIB III. 


630 


Τῷ δὲ γε Γασμουλιχῷ, οὖς δὴ συμμίχτους d, τῶν Α νὸν πρὸς ἄρχειν ἕξει μὴ τοὺς ὁπηχόους εὐεργετῶν. 


Ἰταλῶν εἴπειε γλῶσσα (ἦσαν γὰρ ἔκ τε Ρωμαίων 
xal Λατίνων γεγεννημένοι), προσανεπαύετο ἐχπίμ 
πων ἐπὶ νηῶν ὅταν γὰρ τὸ μὲν προμηθὲς εἷς 
πολέμους καὶ συνετὸν Dx 'Ρωμαίων, τὸ δ᾽ ὁρμητιχόν 
τε χαὶ αὔθαδες ἐκ Λατίνων ἔχοντες. Καὶ στόλον 
μέτριον ἐξηρτύετο, val mpostxtato τὰ τῶν νήσων 
ἐγγύτερα, ῥόγας μὲν ἀποτάττων αὐτοῖς ἐκ τοῦ χοι- 
νοῦ ταμιείου xal φιλοτιμίαις αὔξων τὰς mpoflusias, 
ἀντιλαμδάνων δ᾽ ix τῆς ἐχείνων σπουδῆς xal ἐργα- 
σίας πλείονα. Βῖχε γὰρ ταῖς ἀληθείαις καὶ τὸ εὐερ- 
γετικὸν πρὸς ἅπαντας, καὶ ἀμφοτέραις ἐξήντλει 
πολλῶν προαποχειμένων, οὐχ οἶδα εἴτε τις τὴν 
φύσιν τοιοῦτος ὧν, fj προσποιούμενος δι’ ἄλλα μέ- 
γιστχ τὸ φιλότιμον, ἀναγχαστιχάς τὰς εὐνοίας 


ὑποποιούμενος, ὡς δῆθεν οὐκ ἐχδίχως ἄρξας, ἢ τό γε Β 


τρίτον, πρὸς τὰς τῶν προτέρων βασιλέων εὐερ- 
γεσίας ἀντιδαλλόμενος, κἂν μὴ τόσον εὐηργέτει 
μηδ᾽ οὕτως. Τέως δέ γε χατὰ βασιλεῖς ἠναγχάξζετο 
χρῆσθαι τοῖς πράγμασι, μὴ καὶ δόξοι σκηνιχῶς τὸ 
ἄρχειν ἐπιτηδεύων. Οὔτε γὰρ ἤλιος ποθεινὸς μὴ 
τὰς ἀχτῖνας παρίσχων τοῦτο μὲν γῇ τοῦτο δ᾽ ἀν- 
θρώποις xal ζώυις ἅπασιν, οὔτε βασιλεὺς τὸ ἀληθι- 


rum genere, quos Italorum lingua commisto dice- 
ret,confidit, partem tulibugreipublice committens, 
navalem videlicet militam, inquam eorum pleros- 
que conscripsit, aptos ei funclioni utpote pruden- 
tiam solertiamque ex Romanis, impetum vero et 
audaciam exLatinis haustam simulhabentes.ltaque 
ex his maxime classem instruxit satis magnam, 
qua vicinas insulas recuperavit et obtinuit, sti- 
peudia et donativa ipsis ex erario communi cons- 
tituens, ac cum fide representans, aliisque premiis 
ultro subin/le datis alacritatem ipsorum excitans 
augensque, vicissimque ab iis utilem operam stu- 
diumque in obsequia etiam periculosa promptum 
recipiens. Habuit enim hic imperator vere liberali- 
tatem in omne hominum genus cfTusam, utraque 
hauriens maru ex parata copia conditarum longa 
percimoniaopum, que late spargeretin usus egen- 
tium, haud equidem scio an instinctu indoleque 
nature, an judicio animiob presentem ejusrei uti- 
litatem bene'ici nomen etf2ctantis, eo scllicet adi 

gente nccessitate parandz sic vu!gi benovolentix, 
qua in primis opus 889 erat ei qui sibi esset 
conscius usurpatl fraude nec juste possesei princi: 
patus.Potest et tertiaexcogitari eausa, que Michae- 
lem Palaeologum ad large plurimis benefaciendum 
potuerit impellare, emulatio laudis in isto genere 
preclare illarum qui ante ipsum imperaverant ; 
quorum effusum studium bene merendi tribuendi- 
que ex priori memoria cumrepcteret, nunquain se 
pataret, quantumuis large pissim donandoconare- 
tur, decus hocipsorum ac famam δ quare imitando 
aut assequi. Mihi quidem sic videtur, illumex quo 
imperatoris nomen assumpserat, indixisse sibi in- 
eluctabilem necessitatem imperatorio more agendi, 
ne non vere imperare sed velut in scena simulare 


C 


D 


Ὅστις δὲ βασιλεύων γλίσχρος ἐστὶ πρὸς τὸ διδόναι, 
ἐχεῖνος σχηνὴν βασιλείας, οὐ βασιλείαν μεταχειρίζει. 
[P. 196] Τεκμήριον δὲ ὁ ἐπὶ σκηνῆς ᾿Αγαμέμνων 
x1i Οἰνόμαος, Οἰδίπους τε xal οἱ ἐξ αὐτοῦ καὶ 
Αδραστος βασιλεὺς "Acq0ouc καὶ ol λοιποὶ, ἵνα μὴ 
χαθ΄ ἔχαστον λέγω τῶν ἐπὶ σχηνῆς βασιλέων. Πότε 
γὰρ ἐξ ἐχείνων τις εὖ πάθοι, πότε δὲ xal εὐεργετη- 
θείη, ὑποχρινομένων τὰ τῶν βασιλέων πρόσωπα ; 
'AXÀ' ἐκείνοις μὲν ἔστι xal ἀπολογεῖσθαι xal τὴν 
μέμψιν διαφεύγειν τὴν τῶν πολλῶν * σχήματα γὰρ 
προσώπων καὶ οὐ πρόσωπα ὄντας ἀνάγκη xal σχή- 
past μόνοις εὐεργετεῖν * τούτοις δέ γε τίς ἀπολογία 
xai ὑπολέλειπται μὴ διδοῦσιν ; Εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλὰ cyn- 
ματίζονται xal οὗτοι τὸν βασιλέα, βασιλεῖς μὴ ὄντες 
μηδ᾽ ὁπωσοῦν. Το!οὔὗτοι δ᾽ ὄντες τί ἀξιοῦσι τιμᾶσθαι, 
μὴ ἀληρινῶς βασιλεύοντες ; d γὰρ τιμὴ βασιλεῖ 
μετὸν xa! οὐ σχηνιχώῶς βασιλεύοντι. Ταῦθ᾽ ὁρῶν 
ἐκεῖνος, χυὶ μᾶλλον ἐξ ὑπογύου βλέπων τοὺς παρὰ 
τῶν ἀπελθόντων βασιλέων εὐεργετουμένους, συνειδὸς 
ἔχων ἠλέγχετο, χαὶ εὐηργέτει μὲν, πλὴν οὐχ ὅσον 
ἐκεῖνοι, τὸ μὲν διὰ τὴν ἀνάγχην xal τοὺς ἐλέγχους 
δεδιὼς ὡς κατ᾽ ὀφθαλμοὺς ὄντας, τὸ δὲ φύσει χρώ- 


imperatorem videretur. Ut enim amabilis sol non 
esset nisi radios spargeret, per quos juvat lerras, 
homines et cunctas animantes, ita ille verum in- 
etar principis non habet, qui cumulare benoficiis 
non studeteosquibusimperat.Mea,inquam,senten- 
tia,qui regis babens nomen parcus et tardus ad do- 
nandum est, simulacrum et larvam gestat regni, 
minimeautem veram ejus tituli majestatem obtinet. 
Argumento aint illi tralatitii scenarum reges, Aga- 
memnon, OEnomanus, OEdipus et hujus posteri, 
Adrastus quoque Argorum rex, et ne singulos nu- 
merem, ejus forme ceteri ; a quibus qui unquam 
gpectatorum patientem ipsis operam inhianti si- 
lentio dantium, dum se magnificeostentant in pur- 
puranonsua,mutue quidquam accepitgratiee?Quem 
unum juverunt reulla? Cuicommodiquidquam aut 
doni tribuerunt ? Atque hi quidem excusationem 
habent purgandm ad populum illiberalitatis sue 
plausibilem,quod personati tantummodo suntprio- 
cipes ; quare ipsis ad utcunque dcfupngendum pre- 
cario iato quodum officio simulalae ud horam pote- 
statis abunde sit simulata item et vano expressa 
gestu beneficentia. At islis qui veros se reges 
putant, quid ad defensionem relinquitur; nisi lar- 
giantur, quo minus in larvatorum quoque regum 
numerum uc gregem compingendi sint? Prorsus 
vero exturbazdi longeque submovepndi a censu 
190 ac concessu verorum principum, quoruimn 
qui ergo s:bi honorem arrogant, cum tales non 
βίη! Naim honor regis veri propria res est, non 
mimi diadetnate larvati.Hec Michael clare perspi- 
ciens, nc beneflcia quse magna in multos exstabant 
priorum iieperatorum, suis comparata precellere 
sentiens ; simulque, quod ipse convincente intime 
conscientia tacitus fatebatur, ne alii monstrante 


68ι GEORGII PACHYMERJE 632 


μενος, ἴσως μὴ παρακατέχειν αἱρούμενος ζωὴν τας À φασί τινες, ἀρχὴν δ᾽ εἶναι τὸ οἷον κατασιγασθῆναι 


λαιπώρων ἀνθρώπων, τῶν προὔργου παντὸς ἄνχγ- 
καίου πορίζειν ἔχοντος τὴν τροφὴν ἐπὶ θεραπείαν 
ἐχείνων ἰόντων χατά τι ἀργαΐον νόμιμον. ᾿Αλλὰ 
ταῦτα μὲν ἴσως xal παραχαίρια, ἐφ᾽ ᾧ μόνον δεῖξαι 
φύσει προσὸν τῇ βασιλείᾳ τὸ εὐεργετικόν. Οὐ ἐχεῖ- 
να αὐτάρχως μετεῖχεν, οὐ τὰ πολλά γε μιχρολογού- 
μῖῆνος. ᾿Απέστελλε δὲ xal πρὸς τοὺς ἐπιδόξους τς 
Ἰταλίας, καὶ μᾶλλον τοὺς τῆς ᾿Εχχλησίχς, ςίλους 
ἐχείνους χαὶ μαχρόθεν χτώμενος. 
V. Ὅπως τὸν Ἰωάννην ὁ βασιλεὺς ἐχποδὼν ποιῶν 
ἐξετύφλου. 

[P. 427] Τότε δ᾽ ἐνευχαιρήίτας ἐκ τῶν ἄλλων τὸν 
τῆς χαρδίας ἔμμονον λογισμὸν ἔγνω καταστέλλειν 
καχίστοις ἐπιχειορήμασιν. Ὃ μὲν οὖν λογισμὸς τὸ 
καὶ εἰσέπειτά οἱ συνάοχειν τὸν ᾿Ιωάννην καὶ δυοῖν 
χεφαλαὶν (τὸ τοῦ λόγου) μίαν ἐπιχεῖσθαι χαλύπτοαν 
xai λίαν ἀπῷδον εἶχε, χωρὶς xai τοῦ μὴ ἐν ἀσφαλεῖ 
καθίστασθαι * τὸν μὲν γὰρ οὗτος τὸν δ᾽ ἐκεῖνος 
στέρξοι, ἀνὰ μέρος ἀποστέργων τὸν ἕτερον, καὶ οὔ- 
τως ἄταχτον τὸ πολύαρχον. Χρῖῆναι γοῦν σθεννύειν 
τὸ εἰς ἐκεῖνον τῶν πολλῶν θάῤΓος, xal δὴ χκαταρξά- 
μενον τελειοῦν. Ἥμισυ γὰρ τοῦ παντὸς τὴν ἀρχήν 


rerum evidentia cernerent et in 8e invidiose loque- 
rentur, metuens, cum hujus precavendaeignominie 
necessitate, tum indele bone nature haud susti - 
nente vitam miserorum hominum 'intevertenda 
operariis mercede ipjustis detinere manibus, quod 
antiquissima lex vetat, stimulis ultro additis haud 
mollibus innatam ad bene mereudum propensionem 


incitavit. Sed hec otiosius et forte intermpestive ( 


disputamus.Sufficiatigitur hactenus demonstrasse 
natura conjunctum cum suprer:a potestate benefa- 
ciendi studium esse. Quo ille, quantum aat esset, 
praeditus etiam ad illustres per Italiam vires, ργῶ- 
sertim ecclesiastici ordinis, pretii non exigui dona 
misit, longe aucupans sibi utilem*gratiam eorum 
ad arcanas opportunitates consiliorum votorum- 
que, qui mente versabat. 
10. Ut amotum ab imperii consortio Joannem impe- 
ralor excacaverit. 

Horum unum erat, et profunde quidem animo 
fixum olimque versatum, expunctio pupilli, cujus 
cogitationis ex hactenug utcunque dissimulata in 
opus apertum aliquando proferenda commodam 
nunc sibi videbatur opportunitatem temporis na- 
ctus. Absurdum et perincommodum putabat adhe- 
rere istum sibi puerum imperii collegam, nec ma- 
gistolerabileaut fucile quam duo(quod aiunt) capita 
uno tegi pileo. Nam preterquam quod sic nutare ac 
minime sibi certum existimubat fore principatum 
49.3 suum, volis videlicet homioum divisis, et 
quibusdam quidem uni duorum Augustorum, aliis 
alteriBtudentibus, etiam perturbatio reipublice to- 
tius et quc» sequuntur ex regimine plurium incom- 
moda inde jure timebantur. Omnino igitur expedire 
semina novitatum in multorum jam animis, pueri 
fiducia, periculosos ausus designantium eliderein 


τὴν ἐκείνου μνήμην, ὡς μηδὲ συνάρχειν ὑπολαμβά- 
νεσθαι * τὸ γὰρ xai δεύτερον στεφομένου μὴ κἀκεϊ- 
νον συντιμᾶσθαι xxi συνευφημεῖσθαι τοῦ πατριάρχου 
στέφοντος ἠρέμα πως ὑποῤῥεϊῖν ἀνάγχη, καί y" ci- 
χερὲς ἂν εἶναι καὶ τὸ πλέον ἐπιτεθῆναι, ὡς μηδ’ 
ἐλπίδα ὑπολελεῖφραι. Τούτοις χαταστραττ͵ γηθέντος 
τοῖς λογισμοῖς τοῦ βασιλέως (ὑπέχαιε γὰρ αὐτὸν i 
τῆς μοναρχίας ἔρως, καὶ τὴν παρερχομέντ,ν δέξη 

περὶ πλείονος ἐτίθει τοῦ θείου φόδου διὰ τὴν mi 

πλείονος ὄρεξιν) βουλὴν βουλεύεται μάλα μὲν cix 
στην, μάλα δὲ xai Θεοῦ πόῤῥδω βάλλουσαν, x 
πέμψας ἐχτυφλοῦν τὸν παῖδα προσέταττε, “παιδίον 
ἀπαλὸν xal μηδὲν ἔτι σχεδὸν τελέως ἢ τὸ «χαίρειν 
fj τὸ λυπεῖσθαι μαθὸν, xal x' ἐν ἴσῳ τιθέμενον τό «' à;- 
χειν χαὶ τὸ ἄρχεσθαι, μόνῳ δὲ τῷ πατριάρχῃ πιστεῦον 
καὶ τοῖς οὕτω τὰ xat αὐτὸν διοιχοῦσι, καὶ μηδὲ ὅτι τ' 
ἐστιν ὅρκος εἰδὸς͵ ἐξ οὐ xal θαῤῥεῖν εἴχε μὲν οὐχ αὐτὸς, 
ἀλλ᾽ ol περὶ ἐκεῖνον, ἐχεῖνον σώζεσθαι. Γίνεται γοῦν 
ὡς τὴν ἀρχὴν προσετάγθη, καὶ τοῦ βρέφους μικρὸν 
ὑπερδεθηχὸς παιδίον στερεῖται τοῦ βλέπειν, τοῦς 
μόνον φιλανθρωπευσαμένων τῶν ἐξυπηρετουμένων 
τῷ μιαρῷ τολμήματι, τὸ μὴ σιδήροις ἐχπυρωθεῖσι 


capile, matureque exstinguere mox etruptourerm e 

scintilla flammam; nec cessare in consummendo 
quod inchoatum, imo promotum δἱὲ : dimidium 
enim totius recte dici cepisse, coeptum autem du- 
dum et quidem feliciter, id negotium, abolita pene 
pueri memoria ac netmine jam fere imperare illum 
opinante, utique Michaele semel ac bis, sine vllt 
ipsius ut imperii college acclamatione aut omnis 
mentione, coronato per solemnem ἃ patriarcha 
ceremoniam ; unde sensim diffluere ac evanescere 
huno illius honorem necesse sit, ut facile jem sit 
quod deest addere, ac fastigium alie jam exstrucüs 
ultimamque velut manum operi provectoimponer 
demenda in posterum omni spe. Mjusmodi in 
Michaelis aniino, calcata juris et aequi reverentia, 
prevalebant impia» cogitationes, ambitione vesana 
et ceco amore principatus posthabere fluxa glorie 
Doi metum suadentibus. Itaque his impulsoribos 
expedilur impetus in immane quam atrox Deoque 
exosum facinus, mittenteimperatore qui suo jose 

excecarent puerum adhuc tenellum, et necdum ΝΗ 

quid sit gaudium aut dolor scientem per etates, 

cuique idem aut perindeesset imperare vel subesse 

infantia, que vixdum excesserat, talium res" 

ignorante discrimen, acquiescentem auteg unice 

fidei providentieque patriarche, nescientem wo 

quid juramentum sit queque vis religionis istius, 
quam non ipse, sed ii quibus erat cursprofoturem 
ei ad tutelain securitatemque frustra speraverant. 
197 Ergo privatur oculis parvulus paulum super- 
gressusinfantiam,hoc solum humane indulgentibus 
ministris barbari mandati, ut non ferreis clavis 6 
fornace candentibusocellostenellulos foderent, sed 
erepitaculo quodam ignito aciei luminum objecto 
videndi facultatein absumerent et sensim arefectam 


033 


DE MICHAELB PAL/ROLOGO LIB. III. 


634 


τοὺς ὀφθαλμοὺς λυμήνασθαι, ἀλλ᾽ ἠχείῳ τινὶ πυρω- A τελοῦντι γραμματικοὺς, ὑπὲέρπαθουντι δ᾽ ὅμως τοῦ 


ϑέντι ἐπὶ τῶν ὄψεων φερομένῳ ἐξοπτῆσαι τῷ νεα- 
νίσχῳ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἀπομαρανθέντας τῇ ἐχπυ- 
ρώσει καὶ ἠρέμα σδεσθέντας τὸ ὀπτικόν. Μεθὸ δὲ 
ταῦτ᾽ ἐτολμήθη χατὰ τὴν ἡμέραν τῆς ἑορτῆς τοῦ 
Σωτῆρος, καθ᾿ ἣν ἄρα xal ἐγεννήθη [P. 138] χειρὶ 
μὲν παρανόμψ,, προστάξει δὲ παρανομωτέρᾳ, qi- 
ροντες φόρτον ἐλεεινὸν καὶ οἷον ἄψυχον τῷ πρὸς 
θάλασσαν τῶν Νιχητιάτων τῆς Δαχιδύζης φρουρίῳ 
ἐν ἀσφαλεῖ χαταχλείουσι, χαὶ οἱ φρουροὶ ἐγχαθί- 
στανται, ἀποταχθέντος αὐτάρχους σιτηρεσίου τῷ 
ἐγκεχλεισμένῳ. Ὅρχοι δ᾽ ἐχεῖνοι καὶ συνθεσίαι καὶ 
ἐμπεδώσεις φρικταὶ ὡς λάχανα χατεδήδοτο βασιλεῖ 
δοκοῦντι θεοφίλειαν ἔχειν, OU ἣν καὶ προὐτιμᾶτο παρὰ 
τῆς Ἐχχλησίας εἰς τὴν ἀρχήν. ᾿Αλλ' ἦν ἄρα τὸ λεγό- 
μενον ἀληθὲς, ὡς ᾿Αρχὴ δείξει ἄνδρα᾽ ἔδειξε γὰρ d 
ἀρχὴ κἀκεῖνον, ὅπως ἔμελε οἱ τοῦ δικαίου xai τῆς 
περὶ τὸν Θεὸν εὐλαδείας. Πλὴν τυφλώττων χἀχεῖνος 
τῇ τῆς δόξης ματαιότητι τὴν ψυχὴν ἐχτυφλοῦν ἐχέ- 
λευε σωματιχῶς τὸν ἀναίτιον. 
ια΄. Τὰ περὶ τοῦ ᾿Ολοδώλου Μανουὴλ, καὶ τῆς τῶν 
λοιπῶν ὑπούλέψεως διὰ τὸν ᾿Ιωάννην. 

Τότε δὲ xal αἰτίας πλασάμενος τῷ ᾿ὈΟλοδώλῳ 

Μανουὴλ, παιδίῳ γε ὄντι xal εἷς τοὺς οἰχείους τότε 


depascerentur. Id facinus supra omnem modum 
erudele die omnium sanctissima et maxime festiva, 
Christi Salvatoris nostri natali, perpetratum est, 
manibus scelestissimis, mandato multo etiam dete- 
stabiliori. Quo statim facto harpyeimmanes iisdem 
unguibus, quibus predam innoxiam excarnificave- 


Ἰωάννου τοιαῦτα παθόντος ἀδίχως, ὦ δίκη | xal παρὰ 
τὸ εἰκὸς, ἀφαιρεῖται ῥινὸς αὐτῆς μετὰ τῶν χειλέων. 
᾿Εχεῖνος δὲ παραυτίχα ῥαχενδυτήσας τὴν μονὴν τοῦ 
Προδρόμου εἰσέρχεται, Καὶ δὴ ἀλλους πλεΐστους διὰ 
ταῦτα ὑποόλεπόμε)ος τοὺς μὲν ἐν οὐδεμιᾷ ἔταττε 
μοίρᾳ, τοὺς δὲ καὶ ἐχόλαζε. Τοιοῦτον γὰρ τὸ μὴ εὐ- 
νόμως ἄρχειν ἀλλὰ τυραννικῶς" οἷς γὰρ ἀμαρτά- 
νειν συμδαίνει τὸν ἄρχοντας τούτοις ὑπειδόμενον 
τοὺς τῶν ἀνθρώπων εὐσυνειδύτους ἄχθεσθαι, ἐπεὶ 
οὐχ ἔστιν ἐχεῖνον μετανοεῖν ἐφ᾽ οἷς ἐπραχθη xal 
συγγνώμην ζητεῖν παραιτούμενον, ἀνάγκη δικαίως 
πιστεύοντα ἀπεχθάνεσθαι μισεῖν ἐντεῦθεν τοὺς ὗπο- 
νοουμένους xal τιμωρεῖν. "Hv οὖν τότε χατὰ τὸ 
ἀρχεῖον ταραχὴ λογισμῶν φόδῳ σύμμικτος, τῶν μὲν 
λογισμῶν [P. 129] μηδὲ τὸν ἀνάλγητον φύσει ἠρεμεῖν 
ἐώντων, τοῦ δὲ φόδου, ὡς μή τις μαθὼν προσαγγείλοι 
xal οὐ φυχτά οἱ τὰ τῆς κολάσεως γένοιτο, παρευθὺς 
συστέλλοντος" δεινὴ γὰρ ἐν προσαγγελίαις διαφερόν- 
τως ἦν ἣ τοῦ τινα δοχεῖν προσχεῖσθαι τῷ παιδὶ ᾿Ιωάν- 
vn καὶ συμπαθεῖν. 
ιβ. Τὰ κατὰ τοὺς Ζυγηνοὺς, ὅπως ἀπεστάτησαν 
βασιλέως διὰ τὸν ᾿Ιωάννην. 
Ἡαρ᾽ ὃν αἰτίαν xai ὀλίγον ὕστερον οἱ χατὰ τῆς 


Alios item plurimos similem ob causam sibi suspe- 
ctos invisosque partim ultus contumelioso neglectu 
est, nullam eoram in distributione honorum aoc 
munerum rationem habens,partim quaesitis preetex. 
tibus male multavit. En fructus imperii non juxta 
leges tyrannice parti gestique. Quippe princeps 


rant, onus miserabile corpusculi luce cassi et velut (Σ istiusmodi, que large peccaverit ; cum ἃ probis et 


exanimi tollentes in arcem illud maritimam Nice- 
tiatarum, Dacibyze dictam, importarunt, tuta illio 
et impenetrabili custodia tenendum fldissimi presi- 
dii, annona in alimenta inclusi, quantum sat foret, 
provisa. Juramenta porro illa et pacta exquisiteeque 
ad firmandam fidem cautiones, horrende quinetium 
dirarum imprecationes in fallentem,ut olera deglu- 
tita sunt ab imperatore religionem habere viso, et 
ut tali eximie ab Ecclesia honorato preque cunctis 
ad imperium promoto. Verum nempe est quod dici- 
tur, Magistratus ostendet virum. Nam hunc quaiis 
esset, palam ostendit magistratus: quam illi cure 
jus fasque esset, qualis esset in Deum pietate, 
demonstravit imperium. Ceterum excecatus et ille 
animo, et caliginosis nebulis glorie caducee vere 
mentium lucis intuitu amisso, nefarie paecepit in- 
noc:ntem visu corporis privari. 

14. De Holobolo Manuele, et de suspicionibus odiis- 

que in reliquos Joannis causa. 

Neque hoc contentus, confictis tunc causis Ma- 
nuelem Holobolum, puerum tenere «etatis et in 
domesticorum grammaticorum tunc ordine 193 
msrentem, quod is graviter ferre visus esset que in 
Joannem tam orudeliler acta viderat, quam injuste 
(testor jus et equum/, quam ultra omnem modum 
immaniter, inutilari fede jussit abscisso cum labris 
naso. Ille autem miser ita deformatus centunculo 
indutus in monasterium Precursoris ingressus est, 


bonaconscientia hominibus aut animadverterit aut 
suspicatus fuerit vituperari, exardescat in furias 
necesse est ; et qui penitentiam profiteri perperam 
actorum aut veniam poscere alienum asua dignitate 
ac morte pejus vitandum censeat, toto incumbit 
animo ad existimandum pre seque ferendum justa 
esse que fecit. Unde quid est consequens nisi ut 
odisse cogatur et pro viribus ulcisci secus de se 
censentes ἢ Erat ergo tunc in aula confusio cogita- 
tionum metu perplexa. Nam hino quidem nemo 
quamvis ferus et ad sensum humanitatis gelidus 
informare animo poterat tragicam speciem exercita 
in puerulo ejus loci prorsus innoxiocrudelitatis tam 
immanis, quin commoveretur intixe et ad vindi- 
candum incitaretur: inde pariter omnes constringe- 
bat metus et sollicitudo cujusque de se ipso, ne si 
quod emanaret istorum sensuum indicium, cupide 
collectum a paratis delatoribus ad tyranni aures 
perveniret, secutura statim inevitabili eaque atroci 
pena, siquidem ex omni genere delationum ille 
impotentissime celerritneque concitabant in srevis- 
simos furores Michaelis animum, qua de quopiam 
forte nuntiarent condolere illum Joanni puero et 
casum ejus egre ferre. 
12. De Zugenis sive montanis, ut in. imperatorem 
rebellarint. Joannis causa. 

Propter quam causam etiam paulo post agrestes 

qui vicinos Nicese montes incolunt, aratores homi- 


635 


GEORGII PACHYMERJE 


636 


Nixalaq τἄχρα χωρῖται, ἀγρόται μὲν ὄντες xai A σαις ταῖς xav! ἐχεῖνον προυθμίαις ἐνεδίδου, καὶ ἅπαν 


γεωργίᾳ προσέχοντες, θαῤ'αλέοι δ᾽ ἄλλως, πίσυνοι 


τόξοις, ἅμα δὲ καὶ ταῖς κατὰ σφᾶς δυσχωρίαις τὸ 


πιστὸν ἔχοντες ὡς οὐ ῥᾳδίως πεισύμενοι χἂν τί πράτ- 
τοιῶν, εὐσόντες ἤχοντά ποθὲν νεανίσχον νότῳ λελυ- 
μασμένον τοὺς ὀφθαλμοὺς, φήμης ποοοδευούτης 
ἐχείνου παρὰ τῶν συσχευασαμένων τὸ δρᾶμα ὡς 
αὐτὸς εἴη τὸ παιδίον ὃ ᾿Ιωάννης, ἀπρὶξ συναχθέντες 
ἔχονται τούτου, ἅμα μὲν ὡς δεσπότου ὑπονηουμένου 
σφίσιν, ἐφ᾽ ᾧπερ xal ὅρκοις τοῖς πρὸς τὸν πατέρα 
πεδούμενοι ταῖς ὑπὲρ ἐχείνου προθυμίαις ἐσφάδαζον, 
ἅμα δὲ καὶ ὡς ἠδινγημένῳ προσαμύνοντες. Καὶ 
ἀποστατεῖν ἤρξαντο, οἶλοι ὄντες ἐξ ὧν ἐποίουν τοῖς 
ἐπιθησομένοις πολεμησείοντες. Καὶ δὴ περιστείλαν- 
τες τοῖς εἰχόσιν ἐχεῖνον xal δουλικῶς προσφερόμενοι 
προίστων εἰς βασιλέα xai ὑπὲρ αὐτοῦ κινδυνεύειν 
ὥρμων. Ὁ μέντοι γε βασιλεὺς μαθὼν τὰ περὶ τού- 
του, ἀνέζει τε τῷ θυμῷ xxi χαβεχτὴς οὐχ T, el 
ἄκραι τοιαῦται παρασπᾶσθαι τῆς ἐντρεχούσης φέμης 
ἕνεκα χινδυνεύουσιν, ἐξ ὧν t'xóq εἶναι χαὶ ἄλλους 
παρακινεῖσθαι πλείστους ἀποστατεῖν. “Ὅθεν xal πά- 


nes et 19.4 agriculture attendentes, fortes alioquin 
et audaces, arcubus freti, simul autem, propter 
asperitatem inaccessorum salluum etcacuminum in 
quibus sedes habent, confisi se non facile damni 
quidquam passuros quantumvis quid agerent quo 
imperatorem irritarent, cum invenissent profectum 
nescio unde adolescentulum morbo excecatum, do 
quo fama preiveraL opera quorumdam istius [Δ θυ] 
artificum esse illum puerum Joannem, congregati 
magno numero irrevocabiliter ei adheserunt ut suo 
domino, quem videlicet ipsum esse opinabantur 
Theodori nuper imperantis filium, cui se obstrictos 
existimabant religione sacramenti dudum ab ipsis 
rite concepti in verba Theodori patris et decessoris 
ejus, studioqueingenti ad quidvis pro hujus salute 
acdignitate:xudendum subeundumque incubuerunt, 
ultores injuriz atrocis ipsi facte se ferentes. Ergo 
palam ab imperatore defecerunt, si qui ab eo contra 
venirent,acriter se restiturosac qualecunquediscri- 
men pugne libentissime adituros demonstrantes. 
Primum omnium vestitu ornatuque Augusue maje- 
stati congruo indutum circumdatumque comitatu 
eum ut imperatorem agnoverunt colueruntque, ac 
80 pro illo cujusvis periculi aleam jacere paratos 


τὸ στρατιωτιχὸὺν dv ταυτῷ συλλέξας ἀπέστελλε mo- 
λέμους πολεμήσοντας ἐμφυλίους. Καί γε πολλοὶ τῆς 
χατὰ σοφὰς ἰσχύος κρείττονες ὥρμων δοχήϑει τῇς 
πρὴς βασιλέα εὐνοίας, καὶ Ep: ἣν 7» τις προκινδυ- 
νεύσας «χαρίσαιτο. [P. 130] Οἱ ὃὲ μαθόντες οὕτω πολ- 
λοὺς χαθ᾽ αὐτῶν ὁρμῶντας ὡς ἀποστατῶν ἄντικρυς, 
τὴν μὲν ἀποστασίαν πολλοῦ τινος συγκαλύπτειν 
ἐδέησαν, ὥστε xal ὡμολόγουν καὶ μέγα τι ἐδόχο» 


πράττειν εἰς δεῖγμα τῆς χατὰ σφᾶς εὐσεδείας͵͵ εἶ 
γε καὶ ὑπὲρ βασιλέως καὶ ἠδικημένου κινδυνεύομιν, 


Καὶ σύνθημα ἦν ἐχείνοις ἕν, fj νιχᾷν ἢ πάντας τἰ- 


πτεῖν. Ὅθεν περισχόντες τὰ ὀχυρώματα, ἀπ᾽ αὐτῶν 
τε τὰ διὰ τόξων βέλη iviesav καθ᾽ ὅστις ἂν xai εγ- 
γὺς πῤοσδάλλοι, καὶ προπηδῶντες γυμνῖται προσὲ- 


ὄαχλλον, τόλμῃ τε προσπίπτοντες μείζονι κατυχκόν- 
τιζον pi, καταθαῤῥοῦντας ἐχείνων τοὺς στρατιώτας. 
Οἱ δὲ καὶ πονοῦντες ὑφίσταντο xai δεινὸν ποιοῦντες, 
εἰ πλείους ὀλίγων x2i ἄγροικοι ἀστιχῶν περιγένοιντο" 
προσεδούήθουν τε ἀλλήλοις, xai ἐπέπιπτον χρατα:"- 
τερον, χαὶ πολλοὺς μὲν ἔφθειρον, οὐ μὴν δὲ ὥστι 


cupidi pro se quisque ostentandee precipuse cujus- 
dam erga imperatorein benevolentis,898 certatim 
5686 mutuo pravertorestudentes perizulis ultro de- 
poscendis adeundisque. Illi porroquos iste appara- 
tus petebat, cum audissent tantum in se numerum 
oppugnantium immitti tanquam in vere rebelles et 


hostes imperii, rebellionis quidem probrum atque 


invidiam enixe depellebant: quin contra profiteban- 
tur et ultro jaclubant magno se utique document 
monstrare fidem ac pietatem suam, qui pro impe 
ratore a gravissima injuria vindicando capita for- 
tunasque suas ipsorum sub extremum discrimen 
mitterent. Quare hac animati conscientia pie belli 
cause, hoo quasi pro tessera in ore ac mutuis ser- 
monibus assidue habebant forle atque irrevocabilt 
propositum vincendi aut omnino moriendi. Brp 
insessis magna multitudine areibue ac editis situ 
locis,inde ingentem telorum vim ejaculabantur ar- 
cubus tuebanturque spatium intra jactum, ne quis 
eo se impune admoveret : sedet auctis mox animis 
prosilientes inde, sine loricis et galeis, irruere 
audebant manu facía,et ultro aggreesores laceeset 
crebro jaculorum missu. Quibus milites imperat 
ris, haud ausi descendere iu certamcn cominus vd 


professisunt.Quibus imperator cognitis inoredibili- D &quo 86 campo credere, tuta procul jaculatione 


ter exarsit, mistis ira metuque indignationem vehe- 
mentissimam incendentibus. Extra enim sese fere- 
batur cum cogitabaL illa fum:e late vagantis vanitate 
periclitari sese, neilli montes et arces tanti rno- 
menti a suo imperio avellerentur; simulque reputa- 
bat verisimiliter indesecuturam plurimorum quoque 
aliorum defectionem. Quocirca totum, quo tunc 
motu primo ardens flagrabat, impetum ire continuo 
admisitad severe quamprimum vindicandam horum 
rebellionem. Itaque subito immisit in istud civile 
bellum raptim undique coactas imperii copias, in 
quibus plerique alacritate ruebant viribus majori, 


respondebant, magna pernicie ipsorum, cum in 

confertos nullum telumiret irritutn lli indignaotes 

tantum inferri sibi damni non ab exercitu acie in- 
struclo sed a presidiariisstationum sparsim posita 
rum,in quarum viciniam irruerent, ingensque rali 
guum dedecus si plures a paucis et durati frigore 
montano ac rustico labore ab innutritis otio urbano 
deliciisque vincerentur, concurrebant mejori nu- 
mero atque impetu, mutuosehortantesadjuvantes- 
que; unde el plures ipsorum contigit cadere sire 
gemque non parvam edi. Nee tamen jd ad minuen- 
dam audaciam eorum remittendosque ardentes im- 


637 


DE MICHAELR PALROLOGO LIB. III. 


0638 


καὶ ὑποχαλᾷν ἦν τὰς ὁρμὰς σφίσι, Μᾶλλον piv οὖν A τολμᾷν εἰσελθεῖν. "Emtrtov τοίνυν χαθ᾽ ἡμέραν οἷ 


καχουμένοις xal παρὰ τὴν αὐτῶν ὑπόληψιν ἐπήει 
ἀνδρίζεσθαι, xai ἀπτέρῳ τάχει τὰς δυσχωρίας χατα- 
λαμόάνοντες ἀπ’ αὐτῶν ἠμύνοντο βάλλοντες. Τοῖς 
δὲ οὔτε κατὰ τὰς φάραγγας προσιτὸν ἦν, χαὶ τὸ 
μακρόθεν βάλλειν μάταιον ἐνομίζετο" ἐπενδυόμενοι 
γὰρ ἐκεῖνοι τὰ δένδρα βάλλειν μὲν εἶχον καὶ εὐστο- 
χεῖν καθ᾽ οὗ τις τὸ βέλος ἐντείνας τὸ τόξον ἀνίῃ, 
βάλλεσθαι δὲ οὐδὲ τὸ παράπαν ἦν. ᾿Απορουμένων δὲ 
πάντοθεν τῶν ἐχτὸς μηδὲν ἐχόντων 7j προσύάλλοιεν, 
ἐδόκει πῦρ ἑνιέναι' ταύτῃ xal γὰρ xal μόνως ἀπο- 
χωρησάντων αὐτοὺς ἔχειν ἐγγίζοντας τοῖς οἰκείοις 
αὐτῶν ἐπεισπίπτειν. ᾿Αλλ᾽ ἡ δυσχωρία οὖχ ὑπήχους 
τῷ πυρί: ἐφ᾽ ὅσον γὰρ τὸ πῦρ ἥπτετο, ἐπὶ τοσοῦτον 
ὁποχωροῦντες ἐκεῖνοι κατὰ θάτερα παραταττόμενοι 
ἐκάχουν τοὺς ἑνιέντας xal ἀπεχώλυον. Ἐχείνοις ὃ 
ἦσαν οὕτω καὶ τὰ xav! οἶχον ἐν ἀσφαλεῖ, ὡς γυναῖχας 
μὲν καὶ παιδάρια ταῖς ὀσωτέραις παραδύεσθαι δυσ- 
χωρίαι, καὶ σταυροῖς δὲ ἐπιμήχεσι χαὶ ἁμάξαις 
διειλῆφθαι τὸν κύχλῳ τόπον, ὡς μηδ᾽ εἰσθαλόντας 


petus valuit: quin potius Inopinate sensu cladis 
velut stimulo ad contendendum enixius viriliusque 
pugnandum incitari visi sunt. ltaque suis redditi 
rupibus ac jugis inviis, quo summa celeritate se 
receperunt, innetantam quoquoversum telorum vim 
assidue 196 spargebant, ut plane jam nulli secu- 
rus esset aditus subjectarum vallium. Jaculis vero 
proculimpeterejaculantes ex alto vanum experien- 
tia deprehensum est : nam qui δα ἰὰ se accingerent 
in ipso conatu tendendi arcus preoocupabantur et 
sternebaniur sagittis montanorum, e densis ramis 
arborum quas inscenderant otiose ac secure in ex- 
posita undique collimantium, nemine illos vicissim 
contingere jaculis valente, quippe non conspicuos 
sed plane tectos obtentu frondium. In quibus diffi- 
cultatibus melioris inopes consilii milites imperato- 
ris optimum factu judicarunt ignem injicere obviis 
saltibus : silvis enim flamma populatis sperabant 
recessuros baud dubie rusticos, et iter apertum iri 
ad intimas latebras eorum, ubi familias absconde- 
rent. Ceterum ne id quidem succeeaum habuit, ipsa 
eadem obstante difficultate locorum, siquidem cum 
Ín unam partem incumbebatur immittenda flamma, 
inde fugientes rustici alio coibant, unde commodo 
in incendiarios jactu telis eos configebant, prohibe- 
bantque ne perficereat quod ceperant. Porro ipsis 
tuta erant domi omnia : mulieres enim et parvulos 
in sinus intimos maximeabruptorum submoverant 
montium, septoque ibi valido decussim innexarum 
per circuitum trabium vallaverant, ut neque si quis 
nostrorum militum eousque penetraret, tentareintra 
. M vallumaditum foret ausurus.Ducebatur hoc modo 
bellum,et telis montanorum multi quotidie Romani, 
lique ex prestantissimis, cadebant. Tum enimvero 
ardere ira exercitus et suocessu inopinatissimo fre- 
nere, quasi qui bactenus se idoneos arbitrati vel 
fortissimis et exercitatissimis pari numero profli- 
gandis copiis, nunc experimento deprehenderentur 


δοχιμώτατοι τῇ τοῦ θυμοῦ παραθηγόμενοι ζέσει, καὶ 
οὐκ ἐπ᾽ ὀλίγον ἐχαινοτομοῦντο στρατεύματα οἷά τε 
δοκοῦντα καὶ μεγάλων δυνά τεων χατευμεγεθεῖν, οὖς " 
ὀλίγο! τινὲς πρὸς ἐκείνους πλείους ὄντας καὶ ἀγρόται 
ἐπὶ πλεῖστον τοῦ χαιροῦ χαχουμένους τῷ πολέμῳ 
κατηγωνίζοντο. Πρὸς τούτοις τε αὐτοὶ μὲν ἦσαν ἐν 
ἀσφαλεῖ, κἂν ὃ τι ποιοῖεν οἱ ἔξω μὴ ἐπαΐοντες, τῷ 
τοῖς τόποις χατωχυρῶσθαι, κἂν πλείους ἔτι προσῦὔάλ - 
Aotev: οὐδὲ γὰρ ἦν f| αὐτοὺς προσπίπτοντας ἀλλή- 
λοις [P. 431] τῇ ῥύμῃ τῶν τόξων μηδ᾽ ἀντιχεὶῖν 
ἔχοντας παραπόλλυσθαι. ᾿Εχείνους δὲ, εἴ πού ποτε 
καὶ μερισθεῖεν χατὰ χρείας ἀνάγκην, ἀπολελειμμέ- 
νους ὀλίγους ἐχασταχοῦ κινδυνεύειν συνέδαινεν ἐξ 
αἰτίας τοῦ τοὺς μὲν τὴν χώραν πρὸς αὐτῶν ἔχοντας 


, p "αὶ μηδὲν εἰς χίνδυνον χατὰ νώτου προσδοχῶντας 


ἔχοιεν, τετραμμένους πρὸς τοὺς πρόσθεν, ἐπηλυλα- 
ζομένους καὶ τούτους ἐκ φόδων δένδρεσι, κατολιγω- 
ρεῖν, τοὺς δὲ προσδοχῶντας ἐφ᾽ ἅπασι: xal χύχλῳ 
τὸν κίνδυνον ἐχδεχομένους πολυωρεῖν, xai οὕτω 


ne tanto quidem paucioribus quam ipsi essent, iis- 
demque ab aratro 80 sarculo semiermibus rusticu- 
lis debellandis pares, cum quibus utique ne equo 
quidem Marte, sed longe pejori sua sorte, plurimis 
suorum 197 inultis cadentibus, tandiu pugnarent. 
Inter hec montanorum optimo loco res erant. In 
tuto ipsi laresque ac pignora ipsorum, non modo 
citra telijactum, sed etiam, quidquid intus agerent, 
extra notitiam et sensum frustra dudum obsiden- 
tium stabant, naturali situ et asperitate locorum 
abunde muniti. Contra quam si vel insanire oppu- 
gnatoribusliberet palam contra nitendo acieinstruc- 
ta, quidaliud quamignominiam damnocumularent 
8ua capita pro scopis ostendentes exercilatissimis 
arquitis, ex alio ettutoin densam turbam nunquam 
jactu irrito vibraturis spicula ? Quod si non univer- 
sis simul copiis sed per manipulos segregatos et 
seorsum immissos tenrtaretur assultus, id quoque 
cum frustra tum perniciose factum iri experientia 
monstrabat. Nam qui hactenus ob locorum multos 
simul non capientium angustias necessario divisi ἃ 
cieteris aggredi montanos voluerant, aut in conatu 
ceciderant, aut male multati coacti fuerant rece- 
dere. Cujus rei causa erat, quod nostri conscientia 
castrorum late cuncta que a tergo erant obsiden- 
tium circumveniri non timentes, et in solos ex ad- 
verso positos intenti hostes, quorum plerique non 
aspectabiles latebant inter ramos arborum et late- 
bras familiarium silvarum, falsasecuritate provehe- 
bantur in loca unde receptus non esset, propterea 
quod observantes eorum incuutum progressum ex 
occulto rustici eruptionibus illosopportunisa latere 
aut a tergo, unde ininime timebatur, coorti cede- 
bant. Porro ille ipse metus et sollicitudo montano- 
rum, reputantium se paucos a plurimis, loco uno 

clausos abuniversamlatecircum regionemobtinen- 

tibus impeti, acuebat eorum vigiliam in excubiis, 

ne opprimi a nostris ulla in parte improviso pos- 


GRORGII PACHYMRRJUE 


640 


συχναΐς ὅπου παρείχοι χρωμένους ταῖς ἐχδοομαῖς À Ἰωάννην, μηγ᾽ ἂν πάντες λέγοιεν" αὐτὸν γὰρ ἀπο- 


ἐπεισπίπτειν xai ῥοπάλοις (οὐ γὰρ εἶχον ἅπαντες 
σπαθας) καταγωνίζεσθαι. Οὕτω γοῦν ἐπὶ πολὺ τοῦ 
᾿πολέμου συνισταμένου χαὶ τῶν πραγμάτων τροιόομέ- 
νων, ini οὐχ ἦν σφίσι μαομένοις περιγίνεσθαι 
τῶν ἀνθισταμένων, ἔγνωταν εὐσυνέτως ὑπέοχεσθαι 
μετ᾽ εἰρίίνης, οὐ πάντας ἅμα" ἀδύνατα γὰρ οὕτως 
ἦν ὑποχλίνεσθχι σπενδομένους: τοῖς γὰρ ἐξ ἀρχῆς 
ἐγνωσμένοις ἐμμένοντες μεταῤδάλλειν ἠδοῦντο τὸν 
πλησίον ἕκαστος, καὶ τὸ δύσελπι σφίσι προσὴν ὡς 
ἀπολουμένοις εἰ ἐνδοῖεν. Τῷ tot xal καϑ' ἕνα πέμ- 
ποντες τῶν μὲν συμθάντων ἀμνησιίαν ἔ είν xal βα- 
σιλέα xal αὐτοὺς ὑπισχνοῦντο, ἐχείνοις δὲ μὴ δ'ηνεχῆ 
τὴν ἐπὶ χαχίστοις ὁμόνοιαν ποὸς τοὺς ἄλλους ἔχειν 
ὡς οἷόν τε συνεδούλευυν, χαὶ σφᾶς, εἰ θέλοιεν » 
vp EYov εἷς τόπους σεσημασμένηυς ὄντας, πλὴν μεθ 
ὁμήρων (οὐ γὰρ ἀπχτᾷν ὀρέγεστθχ!), ἐντυγχάνειν, 
ἐξ ὧν εἶναι μανθάνειν ὁπόσα πρὸς βασιλέως cósp- 
Ὑετηθήσονται ἐνδόντες μὲν τὰς ἐνστάσεις τῷ σπέν- 
δεσθαι, προδόντες δὲ καὶ τὸν εἷς βασιλέα φημιζόμε- 
γον πλάνον. Μηδὲ γὰρ εἶναι τοῦτον τὸν Λάσχχριν 


sent. Ab quanquam illorum plerique carentes ensi- 
bus clavas solum et ramalia nodosa pro armis habe- 
bant, tamen adjuvante iniquitate locorum nostros 
utcunque optimearmatos, pernota ipsis diverticula 
deprebensos, facileopprimebant vincebantque. llao 
conditione tam nobis damnosa belli cum longo jam 
esset tempore pugnatum nec res exitum haboret, 
versi ad artes nostri, qnod vis non euccederet, ten- 
tandum sibi putarunt, si paucos saltem hostium ac 
per vicem 1985ingulos, abducere ac conspiratione 
communiet ad pacis tractationem inclinare possent. 
Ratio hec erat consolii prudentis. Haud sperandum 
videbatur posse admitti ac vel audiri patienter ἃ 
communi consilio gentis, et iru flagrantis et suc- 
ceseu belli elate, compositionis mentionem: fixi 
quippe omnes crant in proposito vindicandi tuen- 
dique, quem se habere putabant, legilimi sui prin- 
cipis ; ad hec insidias in conventione suspectantes, 
et non sine causa metuentes ne doloseinductispecie 
pacis irritatissimis hostibus ad poenas atroces dede- 
rentur,cunctaejusgenerisstatim oblata respuebant. 
Ergo primum ad unumet alterum,moxsensim succe- 
dente negotio ad aliurn aliumque mittuntur certi 
neo ingrati privatim homines, qui oblivionem utrin- 
que transactorum proponerent, pollicentes optima 


fide ab imperatore sanciendam, siet ipsi paria D 


spondere de 86 vellent. Sub hac insinuabant sese 
illis, amice suggerendo consulerent rebus suis pri- 
valim, nec ceco se multorum impetu iu certum 
exitium abripi precipites sinerent. Non se postu- 
lare ut verbis crederent : capere licere presens 
experimentum rerum ipsarum. Venire modo ne 
gravarentur, obsidibus in tutum reditum acceptis, 
ad loca designata, ubi distinctius explicandum illis 
foret quantis essent ab imperatore cumulandi pre- 
miis, se redire cumeo in gratiam vellentimpostore 
illo, pro quo pugnassent, abdicando. Non enim 6586 
illum Joannem Lascarim, quidquid ipsis fuisset 


κεχλεῖσθχι τῷ τῶν Νιχητιάτων φρουρίῳ xai ἀσρα- 
λῶν iyxagstoyvosQa:. "Hv 6€ τις xal βούλεται βλέ- 
πεῖν ἐφ᾽ ὅρχοις λαδὼν τὰ πιστὰ φριχώδεσι, προϑεῖναι 
τοῦτον ἱέναι xal βλέπειν. Τούτοις xai πλείοσιν ἐχεί- 
νους ὑπεξάγοντες x20' ἡμίραν, dux δὲ καὶ προῦ- 
πίμποντες ἱχανὰ, μόλις ἕπειθρον xai ἐδούλουν τὸς 
Yv«opac χρυσίῳ μερίζοντες. Καὶ νῦν μὲν τοῦτον, v 
δὲ ἐχεῖνον ὑπερχόμενοι τοῖς μηνύμασι, τοῦτο uh 
θεραπεύοντες, τοῦτο δέ γε καὶ ὑπισχνούμενοι a 
πῆιθον τοὺς πολλοὺς, xal μᾶλλον τοὺς ἐπιδύήλυς 
Ol δὲ ὁσημέραι πλέον μαλαχιζόμενοι ὁποψίαν v3 
πρηδιδόνχι παρεῖχον τοῖς ἄλλοις. Πλὴν καὶ τῆς nius 
δολῆς αἰσθανόμενοι οὐχ εἶχον ὁ τι xal πράξειαν" 
μόνους Ὑὰρ τοὺς σπενδομένους ὑπελάμανον συ- 


D ζεσθαι, [Ρ. 13^] κἀχείνοις ὁσηλέραι πολλοὶ mzos- 


τίθεντο δέει τοῦ κινδυνεύιιν. "Hoxv δὲ καί τινες “1 
πολὺ χρείττονα τὸν ἐν τῷ πολέμῳ γοῦντο βάν:- 
tov τῆς πρυσδοχωμένης, εἰ χαθυφεῖντο xal mois 
(rsv, χολάστεως, καὶ ἀννέχειν διὰ ταῦτα διὰ cis 


ἔρελον. 


universi persuasum, sed agyrtam et planum, falso 
80 venditantem nomine ipsisque illudentem : et 
manifestam imposture convictionem offerebant, 
servari verum Joannem affirmantes tutissima cus- 
todia in arce Nicetiatarum, quo spcctatum se con- 
ferre sine ullo periculo possent : presumpturosenim 
quantascunque vellent juramentorum aut pignorum 
cautiones, sic.ue istuc equo ac securo intraturos 
animo, cum pleno arbitrio liberi reditus, citrs 
Ὁ] Δι suspicionis umbram. Ejusmodi 1399 blz 
mentis plausibilium sermonum aliquantulum isi 
labefactsta duritie quorumdam e montanis, scct- 
dente vero larga missitatione munerum vehemen- 
lius impulsa, vix tandem loco cessit, placida do- 
cilitate succedente ac plena promissione veri in im 
peratoris obsequia studii, auro, ut solet, distrahentt 
concordes et studia invicem votaque committente 
prius unanimiter conspirantium. Ea ratione trexze- 
runtin partes multos, et in iis capita ipsa nationis, 
auctoritate illic et existimatione principes. Quibus- 
cum utcunque isthaec arcano tractabantur, et ipsi 
sedulo celabant, tamen cum in deliberationibus de 
bello et in omni occasione similium sermonum? 
molliores in dies se praeberent, suspicionem 63 
moverunt quasi proditionem meditarentur. Moxque 
guspicioin opinionemtransiit, idoneis exsetantibus 
mutationis signis. Unde non parum conturbari con- 
tigit plerosque, videlciet existimantes sibi caveresoli 
ac salutem duntaxat proprium pacisci eos qui cum 
imperatore tractarent : ceteros omnes ira: hostium 
exposilos relinqui. Eo valuit hujus periculi metus, 
ut multi quotidie ad eosqui tractabant se aggrega- 
rent. Erant tamen qui mortem in bello minus acer 
bam ducerent malis suppliciisqi.e, quibus se subji- 
ciendos exspectabant, si aut ultro cederent aut alio- 
ruin dolo procederentur. Quare obfirmabant se in 
sententiu resistendi bellandique, quoad vincerent 
aut caderent. 


041 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. III. 


642 


ιγ΄. ᾿Απολογίχ τῶν Ζυγηνῶν πρὸς ἀλλήλους ὑνὲρ À ἀφέμενοι μέμφεσθαι, συναρπασθεῖσιν οὕτος καὶ χίν- 


τοῦ 5v ὡς ᾿Ιωάννην ὑπεδέξαντο. 

[P. 133] Ἐπλεονέχτουν δὲ μᾶλλον οἱ καὶ τὰ ὑπὲρ 
τοῦ τυφλώττοντος προθαλλόμενο:. Καὶ, « Τί γὰρ, » 
ἔλεγον, « δίκαιον ἡμῖν πέπρακται ἐπὶ τῷ ἀλλοδαπῷ 
τῷδε, εἰ κἀχεῖνοσ εἴη, εἰ ἄλλος ; ἐοειδὴ δεξάμενοι 
ἐτίθεμεν ὑπὲρ αὐτοῦ τὰς ψυχὰς, γυναΐχας καὶ αὐτὰ 
τὰ γνήσια προδαλλόμενοι, ἐς ὅς σωθείη ὁ εἷς χεῖρας 
ἡμετέρας καταφυγὼν, νῦν μεταδαλόντες χαταπροώ. 
μεθα; τί δ’ ἡμῖν εἰς ἀπολογίαν πρὸς τοὺς μεμφομέ- 
νους ἐπεῖται προδοῦσιν ; ὅτι παρώτρυνε μὴ θέλοντας ; 
Ἀλλ᾽ ἡμῖν γλιχομένοις ὑπὲρ δεσπότου πάτχειν ἐπέστη. 
'AAA ὅτι τά γαθ᾽ ἡμᾶς ἐν ταραχὴ κατέστησεν ; ἀλλ’ 
ἡμῖν γε προθυμουμένοις μᾶλλον fj τούτῳ μέμψοιτό 
τις. ᾿Αλλ’ ὅτι ὑπεχοίθη τὸν βασιλέα xal προσιχέ - 
τευσε; xai πρῶτον μὲν τίς οἷδεν ἂν ἀληθῆ ταῦτα ; 
ῥᾷον αὐτοῖς ἄλλον ἀντὶ τοῦ ἀληθοῦς" ἐμφανίζειν καὶ 
ἀπατᾷν, εἰ ἐπισταῖμεν, fj τοῦτον ἄλλον ὄντα ἐχεῖνον 
ὑποχρινεῖσθαι. Εἶτα ἔστω καὶ τοῦτο. ΠΙλὴν πᾶσι μὲν 
ἡ τοῦ πλείονος ἔφεσις, καὶ ἀγαπητὸν μέν αὐτὸν ἕχα- 
σιον ὄντα τὸν σπουδαζόμενον τῶν χαλῶν τυγχάνειν, 
εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλὰ xal τὸ δοχοῦντα μεγαλόνεσθαι μοῖραν 
οὐ τὴν τυχοῦσαν φιλοτίμίας ἔχει, Τί οὖν ἑχυτοῖς 


48. Allegata montanorum inler sese pro eo quem 
ut Joannem acceptum apud se habebant. 

Maxima horum pars erat miserantium caecum 
quem apud se habebant,et factu indignum conten- 
dentium illum, quicunque esset, prodere. Quo 
enim,aiebant, jure alienum huno,sive Joannes esl 
Lascaris sive non est hostibus ejus ad cruciatus et 
necem acerbam dederemus? Postquam enim pro 
illius ad nos confugientis salute capita nostra,uxo- 
res et charissima quaque in discrimen misimus,si 
hunc modo mutata repente sententia destituimus, 
quid nobis ad defensionem faciemus reliqui,quomi- 
nusab omnibus proditionis perfidiosissime damne- 
mur ? An dicemus nos ab ipso nolentes impulsos 
coaclosque ἢ À nobis jam antea paratis et 200 
gestientibus pro domino injusta passo vindicando 
pugnare supervenit.An illud causabimur,ejus gra- 
tia perturbatasres nostras esse? Atqui nostre verius 
precipili ad novandum audacie quam huio culpa 
istius tumultus imputabitur.An quod se imperato- 
rem esse simulavit,et ut tali sibi sucurreremusora- 
vit? Primum quis scit eimulasse illum,et non esse 
verum qualem se nominat Joannem ? Et cui certo 
poterit constare illum alium,quem ostendere nobis 
se paratos aiunt, custoditum apud ipsos cecum 
adolescentulum revera Joannem esse Lascarim ? 
Deinde esto ita, sit : tamen isli culpa, nea nobis 
tam atrocitervindicanda videatur, magnam partem 
detrahit invidia innata omnibus et late communis 
-eupiditas augendi fortunam suam,presertim inge- 
rente se crescendi occasione et studiis hoininum 
ultro ad majora vocantibus;quo tempore quis non 
veniadignam existimet ambitionem ejusquiregnum 
a volentibus delatum non recusaverit? Quid igitur 
attinet nobis culpa solutis illi crimen impingere ? 


δυνων ἐπανῃρη μένοις, μῶμον ἐκείνῳ προστρίδομεν, 
χαὶ ἀντὶ τοῦ σώζειν μεγίστῳ κινδύνῳ περιθάλλομεν, 
ἄλλως τε, εἰ καί οἱ τὰ παγχάλεπα πέπραχται, τὸ 
γοῦν σχῆμα τῆς ἱκετείας ἱχανὸν χαὶ τὸν χάκιστον 
σώζειν. Οὐδὲ γὰρ ἂν τί παθεῖν ἐχεῖνον, ἀλλὰ τί 
ποιεῖν ἄξιον ἡμᾶς προσχηπεῖν. » Ταῦτα τινῶν — A&- 
γόντων ἐδόχει τισὶν ἀδοξεῖν τὰ μεγάλα, εἰ χατα- 
προοῖντο τὸν ἱκίτην, Καὶ τὸ μὲν διηνεχῶς πολεμεῖν 
(καὶ γὰρ ἄν ἀνάγχῃ τοῦτ᾽ εἶναι μὴ περιγενομένους 
τῶν πάντων, τοῦτο δ᾽ ἦν ἀδύνατον) ὡς χινδυνῶδες 
χαὶ ἄλλως ὃν ἀπρεπὲς ἀπέλεγον, τὸ δ᾽ αὖθις xata- 
προεμένους τὸν ξένον σπένδεσφαι ἐπίμωμον ἔχοινον 
xai ἀδιχὴν πάντη πρὸς τὸν ἥχοντα, εἰ πιστεύσας 
ἐχείνοις σφάζοιτο, Τῷ το! xal τὴν μέσην χωροῦντες, 
αὐτὸν μὲν ἀπεῖπον μὴ προδιδόναι, αὐτοὺς δὲ σπέν- 
δεσθαι οὕτως, εἰ θέλοιεν" εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλὰ διὰ τέλους 
μάχεσθαι συνετίθεντο. "Ev τοσούτῳ οὖν τοῦ χαιροῦ 
τριθομένου xai τῶν μὲν μηδὲν ἐχόντων [P. 434] 
ποιεῖν, τῶν δὲ μή τι ἀποχρινεῖσθαι, ὁ μὲν ξένος 
ἀνεῖτο φεύγειν πρὸς Πέρσας, οἷς δ' ἦσαν ὑποσχέσεις 
παρὰ τῶν τῷδε xai συνθεσίαι, ἐσπένδοντο τὰ πιστὰ 
λαθόν:ες τοῦ μὴ παθεῖν, Οἱ δὲ ταῖς σπονδαῖς πρὸς 


Quem utique absentem desideratum, occurrentem 
evectum, ac si quid in eo deliquit, peccare a nobis 
coactum tueri potius et servare debereuus quam, 
quod sine justa vituperatione nequimusfacere,gra- 
vissimoillum pe"iculoexponere,sitientissimis cruo- 
ris ejus ipsum hostibuscondonando.Atqui vel atro- 
cissimi compertum conviciumque flagitii pessimum- 


( que palam caput habitus supplicisfasac verecundia 


confugientis in fidem atque asylum protectionis 
nostre, prestare intactum immunemque communi 
humanitatis officio deberet: neque enim tunc tam 
spectare oporteret quid eum pati justum esset, 
quam quid nos facere deceret. Talia quidam disse- 
rentes persuadebantaliquibus non possesinesumma 
suc gentis infamia prodi ab ipsis dedique hostibus 
supplicem.lidem tamem anxii secum inquirebant: 
quid igilur agendum? Utrum pugnandum semper ? 
Id quippe necessario consequiex proposito perseve- 
randi ad extremum $01 in defensione pueri.Nisi, ἢ 
quod sperari non poterat una ipsi nec magna gens 
universum in se conjuratum imperium vincerent, 
ac ne 8i quidem posset succedere, tamen tentari 
conveniret. Hio vere cum ad unicam oblatam com- 
ponenda pacis rationem referebant animum,ad de- 
ditionem nempe pueri hospitis, abhorrebant atque 
aversabantur, potiusque propendebant in anceps 
damnosumque consilium bellandi ad extremum pe- 
riculo quocunque. Inter bos multorum estus,cum 
longa perplexarum deliberationum mora certi consi- 
lii nihil expediretur, cecus advena,causa tantorum 
motuum, dimissus ad Persas fugit. Qui porro ex 
montanis pacisci cum nostris et arcano tractare 
dudum coperant, ii fedusjam palam icerunt,rece- 
ptique in gratiam, cum essent, ut dixi, et multi et 
precipui montanorum, reliquos infirmiores illius 


643 


GEORGH PACHYMERJE 


644 


ἐχείνους ἡμερωθέντες τοῖς ἄλλοις καχῶς xai ἀπηνῶς À χαὶ ὁ ἀδιχήσας χερδαίνειν δόξοι ἀνεχομένης τῆς 


προσεφέροντο, καὶ προσετίμων ζημίαις οὐ φορηταῖς 
χαὶ μείζοσιν ἢ ὥστ᾽ ἐνεγκεῖν ἐχείνους. Τὸ δ᾽ ἐλαύνειν 
ἐκεῖθεν ἐξορίζοντας, ἄσμενοι ἅν εἰς τιμωρίαν με- 
Ὑἰστην πράξοντες, ὅμως ἐχωλύοντο πράττειν, μὴ 
καὶ τὰς ἄχρας ἐρηυοῦν ἀνδρῶν τὰς ὁ» μὰς τῶν ΠΕερ- 
σῶν ἀνέχειν δυναμένων. Ταῦτα £pi τοὺς Tpiuxo«- 
χιώτας χαὶ τοὺς τοῦ ζυγοῦ διαπραξάμενοι ἀνεχώ- 
pouv ἐπ᾽ οἴχων. 

ιδ΄, Ὅπως γιετέθη ὁ πατριάργης μαθὼν τὰ συμῦάντα, 

χαὶ ὅπως τὸν βασιλέα ἀφώρισεν. 

Τὸ μέντοι περὶ τὸν παῖδα ᾿Ιωάννην συμῦὔὰν, μέγι- 
στον ὃν ἢ ὥστε χρυδῆναι, ἔκπυστον γέγονε xai τῷ 
πατριάρχῃ. Ὁ δ᾽ ἀκούσας ἐν δεινῷ ἐτίρει τὴν ἀγ- 
γελίαν, καὶ οὐχ εἶχεν ὅ τι xal πράξοι, οὐδὲ χαθεχτὸς 
ἦν ἀλύων. Εἶτα μὴ χρίνας ἀσφαλῶς ἑαυτῷ ἐπὶ τοιαύ- 
ταῖς πράξεσι σιωπᾷν xal μὴ ἐπεξιέναι ἐπιτιμῶντα, 
προσχαλεσάμενος τοὺς περὶ αὐτὸν ἱεράοχας, xal 
δεινὰ σχετλιάσας τὸ πρῶτον ὡς γλευασθεὶς, xai ὅτι 
νόμοι καταφοονοῖντο Θεοῦ διὰ τῆς τῶν ὅρχων παρα- 
6aclac ὁπεραγαναχτήάσας, τέλος τί δεῖ ποιεῖν κατε- 
σχέπτετο, ὡς μὴ ψεῦδος ἀληθείας καταχαυχήσαιτο 


gentis ire ministrorum imperatoris objecerunt;qui 
eos acerbe crudeliterque vexarunt,spoliantes into- 
lerabiliter miseros,et mulize nominesummas ab iig 
pecunie majoresextorquentes quam quas,ne vendi- 
tis quidem qu& habebant universis, possent confl- 
cere. Nec ulla imperatorios misericordia tenuit ab 
iis exterminandis οἱ exturbandis sede patria in 
ultionem rebellionis : sed ab eo consilio illa eos 
cura revocavit, quod providebant fore ut his inde 
pulsis nemo jam esset qui jugu illa, propugnacula 
Romani limitis, a Persarum assidue illis partibus 
insidiantium crebroque irrumpentium incursioni- 
bus tuta prestaret.Hlis circa Tricocciotas et monta- 
nos gestis Itomane copie domum reverterunt. 
14. Ut. affectus fucrit palriarcha audita excacatiane 
Joannis, e! ut imperatorem excommunicaverit. 
Ceteruin quod puero Joanni evenerat,majus uti- 
que atque atrocius quam ut taceri posset,ad aures 
patriarehe quoque perlatum $04? est. Is porro 
&cerbo consternatus nuntio estuabat animo, quid 
ageret incertus; nec teneri poterat quin 8e in cun- 
cta palam luctuosissimi dolorisindicia effunderet. 
Deinde ratus haud securum esse sibi super tali 
facinore silere nec juste id animadversionis ulcisci 


vindicta, convocatis qui sd manum erant presuli- ἢ 


bus, graviter conquerens primum se delusum irri- 
sumque tum fede contemptas Dei leges nefaria 
violatione juramentorum, indignitatem horrendi 
flagitii exaggeravit; ac denique deliberandum pro- 
posuit quid tali occasione se facere deceret, ne 
mendax perfidia de conculcata veritate impune glo- 
riaretur, neve grassator iniquissimus opimo,quod 
immanissime rapuerit, spolio gauderet,connivente 
justitia divina ; que si suis, ut plerumque solet, 
incompertis humano ingenio consiliis cunctelur, 
tamen nostris esse officiinon negligere quod possu- 


δίχης. « Τὸ γοῦν ἐξ ἡμῶν, « ἔφη, ἂν ἐκείνη πε- 
ρἰαργοίν,, δίχχιον γίνεσθαι, ὡς ἂν τῷ περὶ τούτων 
ἀγαναχτεῖν μισοπόνηροι δόξωμεν.» Ταῦτα [P 135j 
τοῦ πατριάρχου λέγοντος ἀπήχθοντο μὲν ol περὶ 
ἐχεῖνον ἐχτόπως xai ἀπεστύγουν τὰ παπραγμένε, 
τὲ δὲ πᾶν ἐπ᾽ ἐχείνῳ χεῖσθαι διωμολόγουν, ὡς κχεὶ 
αὐτῶν ἑψομένων, εἴ τι ἂν ἐχείνῳ καὶ δόξοι, Ὃ δ 
ὅρχων ἐχείνων χαταστενάξχς, xai μνησθεὶς Ux 
ἐμπεδοῖντο xai ἄλλοι μὴ οἷοί τε πράττειν τὰ ἐρω- 
μοσμένα, αὐτὸς τὸ εἷς ἐχεῖνον ἦχον ποιεῖν ἀνεδέγτι 
μόνος. Πλὴν οὐ σωματικῶς σφάττειν ᾧρεῖτο (οὐδ 
γὰρ ἄξιον)" ὅσον δ᾽ ἦχε χατὰ ψυχὴν πράττειν, οὐκ 
ἐῤῥᾳθύμει. Τὸ δ᾽ ἦν πάντως ὅπερ διὰ τῆς μαχαίρας 
τοῦ πνεύματος γίνεται, ὃ ἐστι ῥῆμα Θεοῦ“ ὡς δια:- 


Β μεῖν τὸν ἄξιον χαὶ τὸν ἀνάξιον, καὶ τὸν μὲν εὐλογεῖν, 
τὸν δ᾽ ἐχπέμπειν τῆς ὁλομελείας τοῦ σώματος τοῦ 
Χριστου. Ταῦτα στήσας καθ᾽ ἑαυτὸν, τῶν ἄλλων τῷ 


μὲν δικαίῳ δυσωπουμένων τῷ δὲ φοδερῷ συστελλο- 
μένων, μὴ καὶ ἀνεδέστερον ἀπεργάσαιντο, πέρα, 
ἐκεῖνος ἅμα τε ἐλέγχει ἀσεδήσαντα καὶ ἄμ᾽ ines 


τὴν τοῦ πνεύματος τομὴν τὸν ἀφορισμόν. ’Ενταῦδὰ 


mus, sed saltem demonstratione aliqua insigni 
muudo et posteris testari non sane probentibus aut 
tolerantibus nobis at vehementer indignantibus et 
detestantibus,tam atrox scelus fuisse perpetratum. 
Talia loquente patriarcha exhorruerunt ad mentio- 
nem fanatice crudelitatis qui aderant antistites, 
nul:ioquenon signo declararunt abominari sese tolis 
animis facinus adeo exsecrabile. Adjunxerunt, de 

cernerel quod tali occasione fas et equum poxttt 


C putaret : comprobaturos »ese ac pro virili sec** 


ros. Ad ea ille gravi ex alto pectore ducto καυϊία, 
recorduri 86 testatus qua religione jurisjurandi sete 
omnes astrinxerint ad statim vindicandam videi 
manu perfidiam, in utro Augustorum  exsisterst 
alteri contra pacta conventa insidiari ac grassari ia 
alterum audente,addidit,quoniam appareret deerst 
facultatem ceteris jurata exsequendi, se quides 
quod esset in se facturum. Nou stricturum avtett 
sensibilem gladium in corpus ac jugulum sacrilef 
(haud enim id sibi convenire), sed quod sus pott 
statis foret, minime cunctaturum exsequi, utewe 
gladio spiritus, quod est verbum ΦΘΦ 8 pei, δά 

dividendum justum ab impio, et illi quidem Ww 
precandum hunc vero abscindendum a Chris 


-Corpore. Heo 8e plane facere decrevigge cum ill 


significaeset, aliis ob manifestam rei smquitatem 
improbare non audentibus, et terrore tamen baud 
dubio concussis, ne diris omnes suppliciis, satelli- 
tibus abirritato anathematis ignominia imperatore 
immissis, conciderentur, patriarcha pronontiato 
palam et merita severitate objurgato Michaelis 
Augusti scelere,ipsum,legitima prolata talis judicii 
formula,spirituali sectione a communione Christo 
credentium rite resecat. Fuit in modo aco cireum- 
stantia quadam hujus facti quod jure quis repree 
henderet: sed neo defuit quod ad excusationem 


UMP 


045 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. III. 


046 


τις xal μέμψαιτο τοῖς γεγονόσιν ὡς οὐ κατὰ τρόποὐ Α σιν ὁ κρατῶν, καὶ πόπον διδοὺς τῷ διχαίῳ θυμῷ 


γεγονόσι, χαὶ ὑπεραποληγήσαιτο τῶν παοξάντων 
πάλιν ὡς οὐχ ἄλλως ποιεῖν ἐόντων. Καὶ ἡ μὲν 
μέυψις, ὅτ' θεὶς τὸν δεσμὸν ἐφῆχε τοῖς τοῦ κλήρου 
ψάλλειν ἐχείνου χάριν, ὥστε ol xxi χοινωνεῖν ix:l- 
νους διὰ τῶν ἱερῶν τελετῶν, αὐτός τε τὰς ἱερὰς 
ἐτέλει μυσταγωγίας, ἐφ᾽ αἷς ἦν ἀριδήλως τὸν δεσ- 
μοῖς πνευματιχοῖς χατεχόμενον μνημονεύσθαι. Ἡ 


᾿ δ᾽ ἐπὶ τούτοις ἀπολογία, ὅτι αὐτάρκως εἶχε τοιούτῳ 


προσώπῳ τὰ τῆς ἐπιτιμήσεως, ὡς εἰ καὶ προσετίθετο 
πλέον, κινδυνεύειν συγχεχύσθαι τὰ πάντα χατὰ τὸν 
Ἐμπεδόχλειον σφαῖρον, καί τι καὶ παράλογον προ- 
θῆναι τοῦ βασιλέως ἀπαυθαδίσαντος. Εἰ γὰρ δυσχε- 
pic μέγαν οἶχον μιχρὰν δυστυχίαν δέχεσθαι, ὥσπερ 
καὶ μικρὸν μεγάλην, ἀλλ᾽ οὖν τὸ τὴν μεγάλην δυστυ- 
χίαν τῷ μεγίστῳ ox ἐπεισπεσοῦσαν μὴ κατὰ τὸ 
εἰκὸς ἐχμειλιχθεῖσαν καθυφιέναι τῆς ἀπηνείας οὐχ 
ὀλίγα βλάψειν ἂν. Οἱὸδίποδες ταῦτα xat θοΐναι 
θυΐστου xai πλάνοι Ὀδύσσειοι μαρτυρήσουτιν. Οὕτω 
μὲν οὖν τοῦ πατριάρχου μετελθόντος τὸ τοῦ βασι- 
λέως τόλμημα, ἐκὼν μὴ θέλων δέχεται τὴν ἐπιτίμη- 


contra vicissim allegaretur pro sic agentibus, quod 
aliter vix possent. Inconsequens videri potuit pa- 
triarcham, excommunicato nominatim imperatore 
permittere, quemadmodum fecit, clericia ut congue- 
tas pro eo preces palam in choro pronuntiarent 
(nam hoc erat ipsos cum eo in sacris communicare 
qui ἃ communione abscissus fuerat), tum preterea 
patriarcham ipsum per se operari rei divine, in 
qua sciebat honorifice memorandum eum quem diri 
anathematis vinculis irretisset. Verum ad hec dici 
potest merito visum sufficere debere in tali persona 
severitatem animadversionis, quz: aliquid e summo 
rigore remitteret : periculum enim fuisse, ne si vel 
pauzillum plus acerbitatis admisceretur negotio 
per se odiogo,cuncta statim modico momentoin per- 
niciem precipitata confunderentur, quemadmodum 
in BEmpedocleo contingebat globo, quem ventis 
compreesis οἱ sopitis foetum si quis imprudentius 
contrectaret, ex eo repente procelle immanes cun- 
cta lute conquassantes erumpebant. Nam quo non 
erat verisimile prodire immanitatis posse efferatum 
nimis acri contumelia, irritabilem alioqui, ad heo 
summe potestatis sibi conscium imperatoris ani- 
mum, cui tenendo dum vehementi cupiditate rape- 


ἡσύχαζεν, οὔτε μεμφόμενος (οὐ γάρ ol ἀξιον), καὶ 
τὰ τῆς πράξεως ὡς εἶχεν ἀπελογεῖτο. Ὅμως ἐν 
ἀφύχτοις Οὐκ ἀγνοῶν κατεχόμενος ἡρέμα διέφερε 
τίν ÓoqAv, xal καιρὸν μετανοίας ἐζήτει ἐφ᾽ ᾧ τὴν 
συγχώρησιν δέξασθαι. "Hime γὰρ ὡς εἰ μιχρὸν 
ἠσυχάσας, εἶτα μεταγνῶναι δόξας τὴν λύσιν ζητοίη, 
ἔψεταί οἱ παραυτίχα καὶ ἡ συγχώρησις. 
t£. Ὅπως διὰ τῶν τριέρεων ἡνδραγάθουν ὁ τοῦ στό- 
λου τῆς ἱΡωμαῖδος λαός. 

(P 136] ᾿Αμέλει τοι καὶ μιχρὸν ἐπισχὼν τὰ αὐτοῦ 
ἔπραττεν. Ὁ δ᾽ οὖν σὴς τοῦ συνειδότος ὡς ὀστέον 
τὴν καρδίαν εδόσκετο, xal ταπεινὸς ἐδόχει, κἂν τῷ 
σοδαρῷ τῆς βασιλείας αἴρεσθαι προύνοεϊτο, ἐφ᾽ i 
μὴ καταφρονούμενος χαὶ τῶν ἀναγκαίων ἀποτυγχά- 
νοι. Τὸ γοῦν ναυτιχὸν ἔπλει, xal αἱ τριήρεις ταῖς 
νήσοις προσίσχουσαι οὐχ ὀλίγας ἐχείνων ἥρουν, xal 
παραυτίχα αἱ ἁλοῦσαι φρουροῖς ἠσφαλίζοντο, καὶ 
Ῥωμαίοις προσεχτῶντο αἱ Λατίνοις δουλεύουσαι. 
Ἔξ ὧν ἁλισκομένη μὲν ἔγνωστο Νάξος, αἱρουμένη 
δὲ Πάρος ἠκούετο, xal Κέως xal Κάρυστος ᾿Ωρεῷ 


bus precipitatos injuriis tota queritur antiquitas, 
responeantibus hodieque tragicis scenis. Itaque pa- 
triarche nunc quoque istius sus: moderationis hic 
fructus constitit, ut imperator suum facinus ana- 
themate diro vindicatum aut tulerit aut ferre simu- 
laverit patienter, ac volens nolens submissa ferienti 
cervice, dans locum juste ira, quieverit, non mur- 
murans de pona, sed factum ut poterat excusans : 
cum enim non ignoraret talis 86 compertum crimi- 
nis quod nulla satis posset defensionedilui, siquam 
intus in animo adversus ulciscentem iram conce- 
pit, prodere saltem distulit, in presens contentus 
leni responso, spatium ad penitentiam poscere, qua 
promereri veniam posset, sic »ecum subducta spei 
ac rationum summa, post brevem obnoxie quietis 
moram, si velut jam datis satis illustribus peni- 
tentie sus signis reconciliationem peteret, voti 
atatim se compotem futurum, quippe mox ab exo- 
ratis presidibus sacrorum libenter redintegrandum 
in statum pristinum. 
15. Ut navales Romanorum copiz triremilns bene - 
rem gesserint. 
Hoc consilio se ipeum cohibens aliquandiu suas 
sibi privatim res habuit, lucti indulgens, vero for- 


retur, infirmos esse verecundie cancellos atque I) tasse dolore, quem utique vermis conscientie, te- 


officii satis erat experientia compertum. Sane si 
non fere patientius domus magna parvum infortu- 
nium quam domus parva cladem maximam 204 
tolerat, quis neget prudenter factum ut de maxima 
in familiam potentissime regnantem necessario im- 
mittenda calamitate, quantum posset, detraheretur 
et adjungerenturdelinimenta quibus amarities Lem - 
peraretur, nestimulisjusto acutioribus ira concitata 
efferretur in desperatum impetum universa secum 
pessum in exitium trahendi ?Testes hujusrei OEdi- 
podes, cena Thyostis et Ulyssei errores, extrema 
omnia consilia, in que priscos heroas nimis aeri- 


redinis instar ossa intime rodentis, cor depascens 
animo penitus infigeret. Indehabitu tristi demisso- 
que majestatis imperatorie deprimebat faetum, 
cum eo tamen ut simul caveret ne in contemptum 
perniciosum rebus suis ista humilitate caderet. 
Que igitur opuserant nonoinittens vel tali tempore 
curare, jussit prodire navales copias; et 99905 tri- 
remes ad insulas appulsse non paucasearum Latinis 
antea subditas recuperarunt, captasque statim prie- 
sidiis impositis in Romanorum possessione firma- 
runt. Horum nuntii successum alii super alios ad- 
volantes merita gratulatione excipiebantur, dum 


ΘΗ 


᾿ἄχρα Πελοποννήσου ἀμφὶ Μονεμδασίαν σὺν Σπάρτῃ 
xai Λαχεδαίμονι ὑπὸ Ρωμαίοις ἐγένοντο, 
tS. Ὅπως οἱ ἀδελφοὶ τοῦ βασιλέως τὰς τῶν δυτιχῶν 
᾿ ἐνεχειρίσθησαν διοικήσεις. 

|P. 137] Τότε τοῖννν τοῖς ἀδελφοῖς ἐγχε!ρίσας τὰ 

. δυτικὰ, τῷ μὲν δεσπότῃ, Ἰωάννῃ τὰς -ἀνατολιχὰς πα- 
ραδοὺς δυνάμεις σύναμα τῷ Σκχυθιχῷ τὰ χατὰ γῆν 

. προσέταττε μετιέναι, xai τὰ τῶν ᾿Ιλλυριῶν μεθέπειν 
καὶ Τριδαλλῶν, καὶ τὰ τοῦ Πηνειοῦ πέραν, τὴν ἰδίως 

'EAA4óx λεγομένην, κατατρέχειν, τῷ δεσπότῃ Μι- 

χαὴλ πολεμοῦντα * οὐδὲ γὰρ ἦν αὐτῷ προφασίζεσθαι 

. Occ ἔξω που τῆς πατρίδος ὄντος τοῦ βασιλέως δι- 
. xatoit' ἂν κἀχεῖνος τὰ μέρη κατέχειν. Τὸν δὲ γε 
᾿σεβαστοχράτορα Κωνταντῖνον ναυσὶν ἐμδιδάσας ἐπὶ 

^ Μονεμθασίας ἐχπέμπει, παραδοὺς κἀκείνῳ ὅσον ἦν 
. ix. Μαγεδῶνος Ῥωμαίων, καὶ τὸ Περσικὸν ἅπαν " 
τὸ γὰρ ᾿Ιταλικὸν μὴ ἁρμόζον πρὸς μάχην ᾿Ιταλικὴν 
ὁ δεσπότης συνεπεφέρετο. Συνῆσαν δὲ τῷ μὲν δε- 
σπότῃ πολλοὶ μὲν χαὶ ἄλλοι τῶν μεγιστάνων καὶ ὁ 
Κανταχουζηνὸς Μιχαὴλ ὁ xai μέγας ἐν ὑστέρῳ xo- 
᾿ νοσταῦλος, οἱ ἀνεψιοὶ 
. ἄλλοι συχνοὶ ἐκ τῆς δύσεως τῷ βασιλεῖ προσχωρή- 
' σαντες, τῷ Oi γε σεδαστοχράτορ!: ἄλλοι τε πλεῖστοι 
Xil ὁ μέγας δομέστιχος ὁ Φιλῆς ᾿Αλέξιος, σὺν αὐτῷ 
δὲ xal ὁ Μαχρινὸς, ὃν παραχοιμώμενον ὁ χρατῶν 


. referrent modo Naxum occupatam, alias expugna- 
tam Paron, Ceon ac Carystum quoque cum Oreo 
subinde capta ; et ut cetera omittam, montana 
Peloponnesi circa Manembasiam cum Sparta et 
Lacedemone Romanis ea expeditione subjecta sunt. 


46. Ut fratribus imperatoris Occidug provinci 
commissa [uerint. 


Porro tune imperator suis fratribus Occiduas 

. provincias commendavit. Ac Joannem quidem de- 
. Spotam copiis Orientalibus et Scytharum auxiliis 
instructum terra gerere rem jussit per IlIyrios et 
Triballos, atque ultra Peneum regionem proprie 
Grecium vocatam incursare, bellando adversus Mi- 
chaelem despotam. Cui jam dempta eratilla excu- 
satio, qua prius, cum provincias illas repeteretur 
excipere solebat, parui convenire imperatorem, 
. qui urbe 8ua patria et imperii capite careret, mem- 
bra illa et partes ejusdem quasi corporis extremas 
requirere ac longo persequi. Scbastocratorem au- 
tem Constantium impositum navibus adversus Mo- 
nembasiam mittit, tradens illi quantum Romano- 
rum prius in Magedonum regione militaverat, et 
universam praterea militiam Persicam. Nam Itali- 
cum exercitum, hauJ aptum visum bello adversus 
Italos gerendo, Joannes despota secum abduxerat. 
Cum eodem porro despota comites expeditionis ive- 
runt alii qnoque multi optimatum, inter quos Can- 
tacuzenus Michael, qui postea magnus conostaulus 
fuit, illiusque patrueles Tarchaniota ; insuper alii, 
qui frequentes ex Occiduis tractibus ad partes im- 
peratoris transierant. Sebagtooratorem vero Beque- 


GEORGII PACHYMERJE 


κατὰ καιροὺς ἰδίους συνελαμβάνοντο, xxl σὺν ἄλλοις A εἶχε. Τὸ δέ γε ναυτικὸν ἔπλει ἐξ ἦρος ἐς ’Αρκτοῦρον, 


ἐχείνου Ταρχανειῶται, xal: 


648 


κἀν πολλοῖς εὐστόχει. "Hye. δὲ τοῦτο ὁ Φιλανθρωπη- 
νὸς ὁ πρωτοστράτωρ ᾿Αλέξιος, ἀνὴρ γεραρὸς xi 
γενναῖος, παρὰ τοσοῦτον εἰργόμενος τῷ μεγαλοδου- 
χάτῳ σεμνύνεσθαι ἀξιώματι παρ᾽ ὅσον ἦν ἄλλος ἐπὶ 
τοῦ ἀξιώματος, ὁ τοῦ παλαιοῦ Λάσχαρι τοῦ βασιλέως 
αὐτάδελφος, ἔξωρος ἤδη xal παρηδηκὼς ἐπὶ τῆς 
Κωνσταντίνου καθήμενος, βουλαῖς χαθ᾽ ἧσυχίαν τῷ 
βασιλεῖ τῆς τῶν χοινῶν φροντίδος ὡς ἐνὸν συναι-6- 
μένος, ὁ μέντοι γε Φιλανθρωπηνὸς ἀγχιστεύων * 
βασιλεῖ " τὸν yàp ἀνεψιὸν ἐκείνου τὸν τῆς Mei 
υἱὸν Μιχαὴλ γαμδρὸν εἶχεν ἐπὶ θυγατρί. Ὃ Qo» 
τοιοῦτος κατεῖχε τὸ πλόϊμον, καὶ ἦρος ἐξαρτυόμενος 
στόλον ἀπέπλεεν, ὅμως δ᾽ ἐσύστερον θανόντος τοῦ 
Λάσκαρι τὴν τοῦ μεγάλου δουχὸς ἀξίαν παρὰ βασι- 
λέως εἷς ἀμοιδὴὲν τῶν χόπων ἐλάμδανεν, ὡς ἐπθύ- 
σεται. ᾿Λλλ᾽ οὗτοι μὲν τριγῇ κοσμούμενοι ἀνὰ μέρος 
τὰ κατὰ δύσιν μεθεῖπον. Καὶ ὁ μὲν δεσπότης τῷ 
Μιχαὴλ δεσπότη ἐπεῖχε, καὶ ἀνεχαλεῖτο [P. 138] τὶν 
ἐχείνου χώραν ὡς πάλαι τῇ βασιλείᾳ προσήκουπει. 
Ὁ δὲ εἶχε μὲν πρότερον προφασίζεσθαι, καὶ ἐπρυ 
φασίζετο πιθανολογούμενος, ὡς οὐκ ἀνάγκη αὐτοῦ 
τοῦ βασιλέως τὸν τῆς βασιλείας θρόνον (ὁ δ᾽ 2v καὶ 
Κωνσταντινούπολις) μὴ κατέχοντος αὐτὸν ἀπαι- 
τεῖσθαι τὸ λεῖπον * ἀπαιτητέα γὰρ εἶναι μᾶλλον τὸν 
θρόνον τοὺς ᾿Ιταλοὺς fj ἐχεῖνον τὰ κατὰ δύσιν, οὕτως 


bantur cum alii plurimi $06 tum magnus domes- 
ticus Philes Alexius ; cum ipso Macrenus et quem 
imperator cubiculi paefectum habuit Classis navi- 
gavit a vere ad Arcturum, et multa cum success 
tentavit. Ductabat illam Alexius Philanthropeset 

protostrator, bonoratus vir et strenuus, designa 

jam dux magnus, et dignitatis istius titulo atquevsü 


C in tantum abstinens, quod vivebat adhuc aliusillo 


magistratu insignitus frater germanus Lascaris se- 
nioris Augusti, effetus jam senio et fere decrepitus 

in quietequam etas extrema poscebat, conesilliisim- 
peratoriopportunis adcommune regimen cooperans. 
Affinitate porro Philanthropenus imperatori arcta 
conjunotus erat, quippe qui Michaelem Martha im- 
peratoris sorore natum, collocata ipsi filia, generum 
haberet. Talis igitur vir navalibus praefectus copiis 
classe primo vere instructa navigavit, et Leser 

paulo post mortuo magnis ducis dignitatem sbi- 

peratore in premium laborum accepit, ut dicet. 

Hune in modum trifariam instructi fratres et ne 
cessariiimperatoris in totidem Occiduarum partium 
traclus moverunt, Ac despota quidem Michaelem 
despotam adortus repetebat occupatas ab eo pro- 
vincias ut olim ad imperium pertinentes. Ks cum 
antea reposcebantur; solebat ille plausibiliter cau- 
sari haud tempestivam repetitionem istam esse ; 
nam quid attineret imperatorem sede ipsa imperii 
urbe Constantinopoli, exclusum de rebus tanto mi- 
noris momenti recuperandis esse sollicitum ? Reei- 
peret primum ab Ilalis solium regni, tum sane de 
regiunculis istis Occiduis ?07 ab se reposcendis 
cogitaret. Nec porro istam rem, quam dixisse 


649 


DB MICHAELE PALEOLOGO LIB. III. 


€90 


ἀνηρτημένους πάμπαν xxl μόλις ὁριζομένους Θεσ- Α θεν ἐπαναζεύξαντος ὕστερον αὐτοὺς ἐγχαταλελεῖφθαι͵ 


σαλονίχῃ. Τοιαῦτα γοῦν ἀπελογεῖτο πρότερον, Τότε 
δὲ ἀλλὰ χώραν ἣν οἱ γονεῖς ἐχείνου πόνοις xal 
ἰδρῶσι καὶ μόνον οὐχ αἵμασι στάζοντες προσεχτή- 
σαντο xai χλῆρον χατέλιπον τοῖς παισὶ, πῶς ἂν 
xai διχαίως ἀπαιτούμενος ἀποδῴη ; ᾿Ιταλοὺς γὰρ 
ἀφαιρουμένους, καὶ μὴ Ῥωμαίους, κατὰ τὸ 6lxatov 
xai τοῖς ἐξ ἐχείνων εἰς διαδοχὴν χαταλείπειν ὡς 
σφέτεφον χλῆρον ἐξ ἀρετῆς" εὖ γὰρ χαὶ λελέχθαι 
ὡς οὐδὲν οὐδενὸς πλὴν τοὸ σπουδάζοντος χατὰ πό- 
λεμον. Καὶ οὕτω μὲν διαμφισδητούντων τὰ "Pu- 
μαίων τῷ δεσπότῃ στρατεύματα κατετρίδοντο" ὁ δέ 


γε σεῤδαστοχράτωρ τῇ Μονεμύασίᾳ xai τοῖς πέριξ΄ 


προσχαθήμενος χαθημερινοὺς πολέμους πρὸς τὸν 
Πρίντζην ἐξῆγε μηδὲ γὰρ ἀρχεῖσθαι τῷ μέρει τῆς 
νήσου, πᾶσαν δὲ κρατῆσαι θέλων, ὑπάρχους ἔχων τόν 
τε μέγαν δομέστιχον τὸν Φιλῆν xal τὸν παραχοιμώμε- 
νον Μαχρηνὸν, ὡς ἐνὸν ἡγωνίζετο. 


ιζ΄. Τὰ κατὰ τὸν παραχοιμώμενον Μαχρηνὸν 
᾿Ιωάννη». 


Ἣν δ᾽ εὐδοχιμῶν ὁ παραχοιμώμενηος, xai παρ᾽ 
ἐχθροῖς ὄνομα ἔχων ἐπὶ στρατείᾳ καὶ τὸ φοδερὸν 
ἐνδεικνύμενος, ὥστε xal τοῦ σεθαστοχράτορος ixti- 


omnino preverlendam, facilem aut brevi transi- 
gendam apparere : Italos enim tam procul esse a 
reddenda Romanis imperii metropoli, ut etiam spe 
non prorsus vana majoribus inhient, et adeo non 
contemnendis sint viribus ut eorum ditio segre 
Thessalonica finiatur. Hac, inquam, ejus omni, 
408 prius se jactaverat, oratione nunc sublata, 
illud modo pro se allegabat, regionem se obtinere 
quam patres sui laboribus,sucoribusactantum non 
fuso stillatim proprio sanguine parassent. Hanc 
hereditatem ab ipsis ad filios transmissam possi- 
dere sese jure quam optimo : quorsum ergo ipse 
illum inique repetentibus relaxaret? Sane si red- 
denda esset, iis potiusreddi oporteret quibus erepta 
sit. Nonautem Romanis, sed Italis prius jure belli 
obtinentibus terras illasvi extorsisse majores suos, 
quorum se posteros ac sobolem frui, quam legitime 
crevissent, hereditate ac patrimonio virtutis, quis 
non fas et equum esse fateatur? Vere siquidem 
dictum illud ferri, nihil cujusdam meliori jure 
proprium censeri quam quod satagens quisque ac 
periclitans manu sibi ac Marte quesierit. Inter has 
utrinqueinlongum procedentes sua jura hinc atque 
inde allegantium altercationes copie Joannis de- 
spot» ductu militantes tempus rem regendicontri- 
verunt. At sebastocrator Monembasiam et circum- 
posita obsideps loqua quotidie cum principe pugna- 
bat : non enim eaquam Romani jum occupaverant 
Peleponnesi parte contentus, universaro subjugare 
, affectabat, ad id ipsi pro virili cooperantibus quos 
sub se habebat duces, Phile presertim magno do. 
mestico et Macreno sacri cubiculi praefecto. 
17. De Joanne Macreno Augusti cubiculi prafecto. 
In his sacri cubiculi prefecti precipua erat glo- 


PATROL. GR. CXLIII. 


xai τοῦ στρατεύματος ἄρχειν, xal δὴ - μαχομένους 
πολλάχις μὲν εὐστοχεῖν, μίαν δέ γε σφαλένϊας χρα- 
τηθῆναι κατὰ πόλεμον xai ἀμφοτέρους. Τότε τοίνυν 
ἐπ’ ὀλίγον κατεχομένων [P. 139] ἐν φυλακαῖς ὁ μὲν 
μέγας δομέστικος ἀποθνήσχει, ἡ δ᾽ ἐχείνου πενθερὰ 
Εὐλογία δεινὰ ἐποίει τῷ βασιλεῖ προσαγγέλλουσα 
ὡς προδώη μὲν ὁ παραχοιμώμενος τὸν ἐχείνης γαμ- 
ὀρὸν, χαὶ ὡς ἐπίτηδες κρατηθείη xal οὗτος εἷς πό-- . 
λεμον, ὀρύσσων βόθραν τῷ συστρατήγῳ, xal ὡς 
ἀληθῶς ἐπὶ τούτοις χατηγορεῖται, λόγους ἔχων καὶ 
συμφωνίας πρὸς τὸν Πρίντζην AópÓdvew τὴν τοῦ 
Λάσχαρι Θεοδώρου τοῦ βασιλέως θυγατέρα (κχεχήρωτο 
γὰρ τοῦ ἀνδρὸς) ἐκεῖσε διάγουσαν, xal μετ᾽ αὐτῶν 
εἶναι παραδόντα τὴν χώραν, xal ἀντιπράττειν" τῷ 
βασιλεῖ. Ταῦτα λέγουσα xal γε προστιθεῖσα dj Εὐλο- 
γία πρὸς τὸν ἀδελφὸν πιθανὴ ἐδόκει. ἦν γὰρ ἐκ πολ- 
λοῦ τοιαῦτα ἀχούσας περὶ ἐχείνου χαὶ ὁ βασιλεύς. 
Συνίστα δὲ τὰς κατηγορίας καὶ τὰ τοῦ ἀνδρὸς κατ- 
ορθώματα, ὡς εἰκὸς εἶναι οὕτως εὐδοκιμοῦντα ὑπελ-. 
θεῖν ἐχεῖνον τὸν Πρίντζην xai τοιαῦτα μετ᾽ αὐτοῦ 
συσχευάζεσθαι, Τὸ δὲ xe πρὸς τὴν θυγατέρα τοῦ 
βασιλέως χῆδος καὶ λίαν ἱκανὸν οἰόμενος πείθειν ἐχεῖ- 
vov ὡς μεγίστοις ἐπιγαμδρευσόμενον, καὶ λίαν παρ- 


ria, jam apud hostes celebris fama peritie rerum 
bellicarum et eo nomine ipsis formidati. Unde seba- 
stocratore illinc postea recedente, is ibi cum Phile 
est relictus, ut exercitui prieessent, Qua in prefe- 


ctura cum sepe prospere pugnassent, ?08 semel .. 


offenderunt, ita ut prelio infausto ambo capti hos- 
tium custodia detinerentur, in qua magnus doiae- 


C aticus est morl(uus. Hujus socrus Eulogia cum istum 


nuntium dolore suo maximo auditum imperatori 
referret, proditum ab sacri cubiculi prefecto suuin 
generum questa est, asserens volentem Macrenum 
bello victum, fuisse, et ex composito inductum ab 
ipso in provisas insidias magnum domesticum. Et 
revera quedam increbuerat non prorsus inverisimi- 
lis talis perfidis opinio, multis ex suspicione affir- 
mantibus egisse clam et convenisse cum principe 
Macrenum, promissa huic ab illo Theodori Lascaris 
imperatoris nuperi filia : bec enim ibi nupta,.ut di- 
ximus viro deinde mortuo apud principem vidua 
perstabat. Pollicitum autem tali mercede Macrenum, 
aiebant traditurumsese principi qure Romani in Pe- 
loponneso ceperant, et imperatori quantum posset 
obstiturum. Hec Eulogia fratri dicens verisimilia 
loqui visa est, eo quod jamdudum talia de Macreno 
imperator audisset. Addebant autem accusationi 
fidem fortia viri facta,ex quibus credibile apparebat 
conatum fuisse principem delinire tam inclytum 
bello ducem et in suas eum partes attrahere. Quod 
porro addebatur de conjuge ipsi destinata filia im- 
peratoris Theodori, id et efficassimum incentivum 
quidvis audendi Macreno futurum videbat, utique 
summe expetibiles tales nuptias sibi credituro τὸ - 
pter affinitatem quam per cas cum maximis iniret 
domibus. Etquia idem matrimonium periculvsi:- 


21 


651 


GEORGII PACHYMERJE 


652 


ἔχνιζεν εἰς ὀργὴν διὰ τὴν τοῦ μίσους τῆς γυναικὸς À καὶ βασιλιχὸν φρόνημα ὁ ἀνὴρ, xal οὐ κατεδέγετο 


ὑποψίαν. *'Ofsv xai ὡς ἀληθινὰ τὰ πιθανὰ δεξάμε- 
νος, τιμωρεῖν παραυτίχα ἤθελε xai παρὰ τοῖς ἐχθροῖς 
ἐν τῇ φυλαχῇ συνισχημένον τὸν ἄνδρα. Καὶ πέμψας 
αὐτὸν ἀνταλλάττει μεγίστων προσώπων ᾿Ιταλιχῶν, 
xxi πχρασχεδὸν τῶν ὀφθαλμῶν ἀραιρεῖται, ἀξίας 
ἀντιδόσεις διδοὺς τῶν ἀνδραγαθημάτων ὧν ἐκχεῖνος 
εἰργάζετο κατὰ πόλεμον, τοῖς ἐχθροῖς γενναίως xai 
ἀνδριχῶς ἀνθιστάμενος. ᾿Αλλ᾽ οὕτω μὲν xai ταῦτα 
συνέδη" ὁ δέ γε πρωτοστράτωρ Φιλανθρωπηνὸς ᾿Αλέ- 
ξιος ταῖς νήσοις προσίσχων τὰς ναῦς (τὸ γὰρ Γα- 
σμουλικὸν θαῤῥούντως εἶχε πρὸς τὰς μάχας, ὡς 
αὐτοὺς μὲν πρὸς μάχην, τοὺς δὲ γε λεγομένους προ- 
σελῶντας εἰς ἐλασίαν xal μόνην τάττεσθαι), προσέτι 
δὲ χαὶ Λαχωνιχὸν ἔχων οὖς δὴ ἀπὸ Πελοποννήσου 
μετῴχιζεν ὁ χρατῶν, τούτους πάντας ἐπὶ νηῶν φέρων 
ἐχάχου τὰς νήσους xal τὸν τῶν ἐχθρῶν πλοῦτον προ- 
σῆγε τῷ βασιλεῖ. 

νη΄, ἸΙρεσδεῖαι πρὸς πάπαν, xal ὅπως ὁ βασιλεὺς 


τὰ περὶ τὸν Aluov διατεθείχει, αὐτὸς ἐπιτάτ- 
. σῶν τοῖς στρατηγοῖς τῶν δυνάμεων oixo: xa- 
θήμενος, 


[Ρ. 440] Οὐ μὴν ἀλλ᾽ οὐδ’ ὁ βασιλεὺς οἴχοι χαθή- 
μενος ἠπράχτει xai τῶν πραγμάτων χατεῤῥᾳθύμει, 
πόθεν ; πολλοῦ γε xal δεῖ, Εἶχε γὰρ τοῖς ἀληθείαις 


simum rebus suis futurum intelligebat,idoeirco quod 
eam mulierem utpote sororem exocecati ἃ se Joan- 
nis sibi esse infensam suspicabatur, concitatus in 
vehementem iram,et que tantum verisimititernar- 
rabantur, pro veris et omnino certis habens atro- 


περιφρονούμενος. Ὅθεν xal συχνάχις μὲν πρὸς τὸν 
πάπαν πρίσδεις ἐξῆγε xai δώροις ὑπέρχετο" αἱὲν 
Ὑὰρ ἐχεῖθεν τὸν κίνδυνον καθυώπτευεν, ὡς ur 
ὀπωσοὺν ἡρεμησόντων τῶν ᾿Ιταλῶν. Av ὧν χαὶ ci 
χεῖθι ὡς ἐνὸν χατασφαλιζόμενος ἐπεχείρει τοῖς 2- 
λοις θαῤῥἑούντως. Συχναῖς γοῦν πρεσθδείαις xal 
ξιώσεσι μὴ μόνον τὸν πάπαν, ἀλλὰ xol πολλοὺς τῶν 
καρδηναλίων xai τῶν παρ᾽ ἐχείνῳ δυναμένων ἔξεμε- 

λίσσετο. Πρὸς δὲ γε τοὺς Βουλγάςους, οὐδ᾽ bxows 

ἠρεμεῖν εἴα, ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ σύνεγγυς παρεκίνει. Ἣν ἡ; 

xai ἄλλως προφανὲς τὸ πρὸς ἐκεῖνον ἔχθος τοῦ Κων- 
σταντίνου, ἐξοτρυνομένου παρὰ τῆς γυναιχὸς Elpi- 
νης τοῦ παιδὸς γάριν Ἰωάννου ἀδελφοῦ γε ὄντος͵ 
χαὶ ὧν ἐξ ὑπογύου οὐκ ἐνδίκως, ὦ  Olxm, πέπονθεν. 
᾿Ανάγχη δ᾽ ἦν ἔχθος ἔχοντα παρ’ ἐκείνων τὸν 8:- 
σιλέα xai αὐτὸν ἐχθραίνειν xal ἀντιξύειν τὸν ξύοντε 

Μέχρις οὖν Ὁ ρεστιάδος ὁριζομένης τῆς "Pope; 

xxi μόλις πρότερον, ὡς τῶν ἐχεῖθεν ὁπὸ Βουλγέ;ο:: 
ὄντων, πέμπων αὐτὸς συχνὰς ἀποστολὰς gtpazu- 
μάτων, αὐτὸς ἐντεῦθεν διαταττόμενος, τὸ θαυμάτ: 

(xal γὰρ ἃ μὲν ξυνέδη ἰδεῖν, τούτοις γινώσκων τοὶ 
πεμπομένους ἐπέταττε, xal ὅπευ προσκαθίσαιντ᾽ D 
xai ὅπως ξυμόαλοϊεν xal ὅθεν ὁρμήσαιντ᾽ Bv, fi 
λόχων ἣ φανεροὶ, ἡμέρας ἢ καὶ νυκτὸς, τάττων ἐν- 


et orebro ad papam legatos misit, et donis eom 
delinivit : nam inde assiduepericulum suspectabat, 
nunquam quieturis, ut apparebat, Italis. Verum 
optimum factu putabat officiis δὲ propositionibes 
pacis, quoad fleri poterat, res ab ea parte firmar. 


citer ulcisci vel primam istius invisi sibi connubii C quo posset ipse securiorem jam ceteris res 


cogitationem in 499 Macreno constituit. Ergo 
eum ostium adhuc custodia detentum,permutatum 
cum maximis personis Italici generis ad se jussit 
adduci, et appulsum confestim excecavit, hanc ei 
dignam scilicet mercedem rependens tot heroico- 
rum facinorum ab illo editorum, dum contra ho- 
stes Romani nominis toties tam generose ac forti- 
ter pugnaret. Et hec quidem sic se habuerunt. 
Ceterum protostrator Alexius Philanthropenus, 
egressus cum classe, quam habebat egregie ins- 
tructam militibus Gasmulici generis, quibus ma- 
xime ín preliis fidebat (ijs solum ad bellicas res 
utens, aliis vero, quos Proselontes vocant, ad re- 
migium duntaxat), preterea Lacones seoum ba- 
bens, quos e Peloponneneso imperator transtule- 
rat, cum his omnibus bellum per insulas circeum- 
tulit, iisque vastatis opulentam ex hostibus pre- 
damimperatori rediens obtulit. 
18 Legationes ad papam; et ut imperator rem ad 
Haomum absens el domi residens bene gesserit. 
Haud porro interim otiosus domi desidebat impe- 
rator,aut indormiebat rebus,negotiorum occasiones 
pretermittens. Unde autem posset hoc quisquam 
de illo autumare,quia talis suspicione negligeatim 
longissime omnium abfuit ? Verissime quippe dici 
potest fuisse viro huic animum et spiritus plane 
regios; neque is se sane contemni sustinebat, unde 


advertere. Igitur frequentibus hisce missitatisit 
legatorum et largitionibus magnificis non wp? 
solum, sed multos, etiam $10 cardinaliom εὐ 
alioqui apud ipsum potentium studebat deme 
Quod Bulgaros attinet,nequeillos quiescere patitbt- 
tur, sed e vicino lacessebat. Erat enim publicene 
tum adversus imperatorem odium Constantini Βα" 
gari,continuo stimulati ad id abuxore Irene proplt 
puerum Joannem fratrem utique mulieris istiss. 
tam injuste,o jus fasque! immania passum occalb 
ex insidiis grassatione crudelitatis. Cujus sibi fsci- 
noris imperator conscius, cum non posset quis if- 
visus et capitaliter exosus tam propinquis epgesi? 
pupillo personis esset, sequebatur ex mors w 6^ 
malitie ut vicissim illosipseodisset ao putos ei- 
sione detereret obterentes 86. Cum igitur Romabt 
ditio finiretur Orestiade, vixque ultra eam ante 
porrigeretur Bulgaris videlicet ulteriora obtinenti- 
bus,crebraseoimmisit militarium copiarum manu', 
prescribens ipsis sigillatim quid vellet fleri. n qu 
erant solertim ipsius et periti& bellicae artis experi- 
menta prorsus mira. Nam si quos eorum loocorons 


ipse antea vidisset, edicebat absens missis litteris 


quo locostativa figere,ubi et quomodo pugnareopor-- 
teret, unde impetum facere, vel ex insidiis vel luce 
palam, aut etiam per noclem, ex memori visorum 
imagine apte cuncta ordinans, velut si coram in- 


653 


DE MICHARLE PAL/ROLOGO 1018. III. 


654 


«tüev τὰ πάντα' el δ' οὖχ εἶδε τὸν τόπον, χελεύων À δίχην ἀποθέσθαι, ὑπ’ ἀμηχανίας ἐοὶ μεσίτας πνεύ- 


διαγράφειν τοὺς εἰδότας αὐτὸς καθίστα προστάττων, 
xai ἦν ἐπηρτημένη χρίσις τῷ παραχούσαντι), αὐτὸς 
τοίνυν πέμπων τὰς δυνάμεις τῷ τότε συχνὰ τῶν 
&xet ὑπ᾿ αὐτῷ ἐποίει, xal ἡλίσχετο μὲν Φιλιππού- 
πολις, ἐχρατεῖτο δὲ Σθενίμαχον φρούριον, xai ἅπας 
ὁ ἔξω τοῦ Αἵμου ζυγὸς συγκατείχετο. "Edi δὲ τοῦ 
Μυλτζῆ διδόντος, ὡς λεχθήσεται, καὶ Μεσέμόρεια 
μεγάλη πόλις, καὶ ᾿Αγχίαλος συνηλίσχετο. Καί γε τὰ 
πέριξ ἐχείνων, ἅπαξ γευσάμενα τῆς μεταδολῆς, 
ἠγάπων ὑπὸ βασιλεῖ διοικούμενα [P 141] Κωνσταν- 
τίνῳ δὲ διὰ ταῦτα ἔκπληξις ἐμπίπτει, καὶ ἀμύνεσθαι 
μὲν οὐχ εἶχε τὸ τηνικάδε, ὅμως δ᾽ ἐνεχότει τοῖς πε- 
πραγμένοις, καὶ καιρὸν ἐζήτει, ὅν δὴ xoi τῶν mpa- 
γὙμάτων ψυχὴν λέγουσιν, ἀξίως ἀμυνεῖσθαι. 


ιθ΄. Ὅπως ὑπερχόμενος ὁ βασιλεὺς τὸν πατριάρχην B 


τὴν τοῦ ἀφορισμοῦ λύσιν ἐζήτει, 


Τῷ μέντοι γε βασιλεῖ xal ταῦτα πράττοντι ol 
λογισμοὶ ὁσημέραι διεταράσσοντο. Οὐ γὰρ ἠρεμεῖν 
ἐχεῖνον εἴα συνειδός" τὸ γὰρ τοιούτοις δεσμοῖς συν- 
δεδέσθαι ἴσα καὶ τὸ μηδὲν elvat ἐτίθει. Τῷ τοι καὶ 
μήτε τόπον ὀπολογίας ἔχων μήτ᾽ ἐπίνοιαν τοῦ τὴν 


tueretur. Quodsi locum in quo bellari contingebat 
nunquam presens spectasset, descriptionem ejus 
in tabula figuratam ab illio versatis habens pre 
oculis, minute omnia mandabat quecunque geri 
agique e re foret ; et sanciebat disciplinam metus, 
certo impendente non oblemperantibus periculo 
judicii, supplicio mox damnationem secuturo. [ἢ 
hunc modum missis tunc copiis pleraque illorum 
tractuum sibi subjecit. Nam captaest Philippopolis, 
occupatum Stenimachum castellum, jugum univer- 
sum exira Hemum Romanz adjunctum ditioni est. 
Recepta 211 est Myltza, ut dicetur, dedente Me- 
sembrea, magna civitas, cum qua et Anchialus in 
potestatem nostrorum venit. Porro que circum has 
urbes oppida pagique erant, gustu semel mutatio- 
nis accepto malentes imperatori subesse, certatim ἃ 
Bulgaro deficiebant. Urebant hzc intime Constanti- 
numimparem tunc resistendo etjacturis ac cladibus 
toties repetitis attonitum. Ringens ergo ac fremens 
(nam aliud in presentia non poterat) exspectabat, 
et inhianter coptabat ultionisopportunitatem,quam 


animam negotiorum quidam non immerito dixg- 
runt. ΄ 


19. Ut patriarcha convento δὲ suppliciter rogalo 
imperator excommunicalionis alsolutionem petie- 


rit. 

Bec agentis imperatoris cura ingens agebat fere- 
batque anxiis cogitationibus perturbatum animum. 
Non enim illum quietis partem ullam capere sinebat 
morsus intimus conscienti; ; adeoque fructum nul- 
lum presentis felicitatis sentiebat, dum se diri 
anathematis constrictum vinculis meminerat, ut 
tali statu esse ac nihil esse paria putaret. Itaque 
cum nec probabilem ullam criminis depulsionem 
nec viam aut rationem excutiende justis pons, 


C 


patct ζῶντας xal συνήθεις τῷ πατριόρχῃ ἐτρέπετο, 
χαὶ χατηντιδόλει θερμῶς τοῦ δεσμοῦ τὸν ἱχέτην 
ἀνεῖναι, xai μετεγνωχότι τὴν θεραπείαν ἐπάγειν, ἥν 
ἐκεῖνος βούλεται" εἶναι γὰρ ἕτοιμον πρᾶττειν ὅ τι 
προστάσσοι, τὸ μέντοι γε γεγονὸς ἀποίητον θεῖναι 
μὴ δυνατὸν ὅλως εἶναι. Οἱ δὲ παρὰ τὸν πατριάρχην 
ἐρχόμενοι ἀπήγγελλον μὲν χαὶ τὰ τοῦ βασιλέως, 
χαὶ ἀφ᾽ αὑτῶν δὲ πλεῖστα πρεσετίθουν τῷ βασιλεῖ 
χαριζόμενοι. Ὁ δ᾽ ὑπερεώρα τὴν δέησιν xal οὐδ᾽ 
ὅλως προσεῖχε. ΠΕεριστερὰν γὰρ βαλεῖν εἰς τὸν κόλ- 
vov ἔφη, χάχείνην μετασχηματισθεῖσαν sl» ὄφιν δῆ- 
ἔχι πρὸς θάνατον’ ὑπεδήλου δὲ δι᾽ ἀμφοῖν τῶν ἐναν- 
τιωτάτων ζώων τὸν αὐτὸν βασιλέα xai ἕνα, οὐ φύσιν, 
ἀλλὰ γνώμην σφίσι παρειχαζόμενον. Κπὶ ταῦτα piv 
ὃ πατριάρχης καὶ πλείω τούτων, xal ὡς οὐδ᾽ ἂν εἴ 
τι xal γένοιτο τὸν ἀσορισμὸν λύσειε, χᾷἂν προσα- 
πειλὴ τὰ κοχὰ, χἂν αὐτὸν θάνατον. Ot δ᾽ ὑπονο- 
στοῦντες χαὶ τὰ τοῦ πατριάρχου δηλοῦντες εἰς ἀμη- 
χανίαν πλείστην ἐνέδαλον τὸν χρατοῦντα. Καὶ ὅς, 
ἐπειδὴ χαὶ τὸ αὐτοπρόσωπον ἀντιφάρμαχον λέγουσι 
(τοῦτο γὰρ εἶναι ταῖς ὑπονοίαις καὶ τὴν Γοργὼ), 
αὐτὸς ἔγνω προσερχόμενος ἐντυγχάνειν καὶ τὴν 


multum licet cogitans, comminisci posset, inops 
expeditioris consilii vertit sese ad interpretes ao 
conciliatores pacis pro se ad patriarcham allegan- 
dos. Quam ad rem ratus idoneos quosdam vitz san- 
etioris professores, assiduos et familiares patriar- 
cha. per hos preces suas ad illum detulit,vehemen- 
ter orans ut se supplicem nodo quo stringebatur 
solveret, ac ponitenti satisfaclionem quam vellet 
imperaret : se quippe promptum paratum ad 
exsequendum quodcunque praciperet. Hoc restare 
unurn : nam quod factum sit infectum reddi arte 
aut conatu ullo non posse. Ea illi patriarcham 
adeunte copiose accuratleque imperatoris nomine 
egerunt, multaque adjunxerunt studio proprio, 
magnopere satagentes persuadendo ac placando 
patriarcha imperatori gratificari. At patriarcha 
talia precantes repulit, et ne audire quidem susti- — 
nens columbam 212 dixit se in sinum admjeisee, “΄ 
illam autem ibi mutatam in serpentem. morsum 
sibi letalem infixisse, unum eumdemque hominem, 
videlicet imperatorem, duabus istis maxime contra- 
riarum animantium designanssymbolis,ad indican- 
dum non nature in illo, sed morum mutationem 
factam. Post hac et alia in eam sententiam multa 
intulit, eo vultu ac spiritu qui satis declararent 
nunquam ipsum, quidquid fieret, inducendum ad 
excommunicationis absolutionem indulgendam, ne 
si quidem mala quantavis imperator mortemque 
ipsam minaretur.Quare deprecatores mestirepules, 
quz audierant imperatori referentes, in angustias 
eurn &stusque multo majores conjecerunt.llle autem 
memor vulgaris dicti quo significantur vim inesse 
praecipuam presenti facieri coram affantis medenti 
offensionibus et gratie demerenda (id enim indica- 
tum fabulosa Gorgone, oris ohjectu immutauete 


655 


GEORGII PACHYMERJS 


650 


λύσιν ἐξομολογούμενος ἐχζητεῖν, [Ρ 142] ᾿Εφίστατο A ἀπρὶξ τῶν γονάτων ἔχομενον. Οὕτως 1 ἁμαρτία 


τοίνυν πολλάχις, xai ὁ μὲν ἐζήτει τὴν θεραπείαν 
τοῦ τραύματος, ὁ γὲ τὰ τῆς θεραπείας πράττειν προσ- 
ἔταττε, πλὴν οὐλ ἐπὶ ῥητοῖς, ἀλλ᾽ ἀορίστως xai 
ἀφανῶς. Καὶ ὁ μὲν ῥητῶς ἐζήτει μαθεῖν ἐπὶ τὸ 
ποιεῖν προθυμως ὃ τι καὶ λέγοι, ὁ δὲ καὶ πάλιν ἀορι- 
σταίνων ἔλεγε, « Ποίει τὴν θεραπείαν, xai δέξομαι. » 
Ὡς δὲ πολλάχις ἐχεῖνος μὲν ἐζήτει τὰ φάρμαχα ὁ 
δὲ οὐ φανερῶς ἔλεγεν, εἰπεῖν τὸν βασιλέα, « Καὶ τις 
οἶδεν εἴ καὶ πλείω ποιοῦντα οὐ προσθήσῃ τοῦ δέ- 
ξασθαι ; » καὶ τὸν ἀποχρίνασθαι ὡς μεγάλων ἀμαρτη- 
μάτων μεγάλην εἶναι δεῖ καὶ τὴν ἀντίποινον θερα- 
πείαν. Καὶ τὸν βασιλέα πρὸς τὸ βαθότερον βαψαντα, 
« Τί δαὶ,» εἰπεῖν, « μὴ τῆς βασιλείας ἐκστῆναι χε- 
λεύεις ; » καὶ οὕτω λέγοντα τὴν σπάθην ἀποζών- 
νυσθαι χαὶ διδόναι, τὴς ἐχείνου διανπίας ἀποπειρώ- 
μενον. ᾿Εχείνου δὲ τὴν χεῖρα xata σπουδὴν προ- 
τείναντος ia^ d λαμῦὔάνειν τὸ δῆθεν διδόμενον μή 
πως τελέως χαὶ τῆς ὀσφύος ἀπολυθὲν, παλινῳδίαν 
τε ἄδειν τὸν βασιλέα, xai ὡς ἐπιδούλῳ οἱ τῆς σφε- 
τέρας ζωῆς ὀνειδίζεν εἰ οὕτω βούλεται. Πλὴν καὶ 
τῆς χεφαλῆς χαλύπτραν ἀποτιθέμενος ἐς πόδας 
ἐχείνῳ ἑαυτὸν ἐῤῥίπτει, xal πολλῶν βλεπόντων οὐ 
χκατῃδεῖτο. Ὁ δ᾽ ἀπέπεμπεν ἐμδριθῶς xal ὑπερεώρα 


homines) decrevit per se adire patriarcham et cri- 
men ei proprium confessus veniam coram rogare. 
[vit prociditque ipsi supplex sepius; et detecto 
animi vulnere curationem petiit. Ad que ille facere 
ipsum ea quibus curari tantum mali posset jussit. 
Ceterum qua ista essent non expressit, indefinite 
Bic atque obscure precipere contentus. Imperator 
vero rogabat indicare nominatim ne gravaretur 
quid fieri ἃ se vellet, se exhibens ad cuncta obsequi 
paratum quecunque dixisaet, patriarcha nihilomi- 
nus in illis indefinitis prescriptionibus perstanle, 
ac tantum illud dicente: « Exhibe satisfactionem 
culpe respondentem, et accipiam. » Cum autem 
ille sepius distincte prescribi sibi remedia petiisset, 
nec clare patriarcha responderet, dixisse imperato- 
rem aiunt: « Et qui8 scit an, cum ego plurima 
fecero, tu satis accepturus sis?» Cui graviter 
respondisse patriarcham ingentium criminum in- 
gentia esse piacula debere. 228 Tum imperatorem, 
ut penitius viri animum tentaret, « Quid porro ? » 
intulisse :« Num me etiam imperio jubes cedere ἣν 
Atque hoc dicentem ensem balthco solvere coepisse 
ipsique porrigere, causa experiundi quid tandem 
vellet. Patriarcha vero cupide manum protendento 
quasi ad accipiendum quod dabatur, revocasse 
Augustum sese, ac nondum a femore expeditum 
retinuisse gladium, exprobrasseque insuper velut 
insidianti vitae suz, qui se sic exarmatum iret; οἱ 
tamen tegmine capitis deposito abjicere se ad pedes 
ejus,multis videntibus, non dubitasse: patriarcham 
vero ipsum acerbe repulisse, nihilque inflexum 
despexisse arcto sibi complexu genua stringentem, 
adeo formidolosa conscientia sceleris est. Adeo vir- 
tus venerabilis | Cum autem sepius idem roganset 


περιδεὲς, οὕτως ἡ ἀρετὴ τίμιον. Ὡς δὲ πολλάκις 
παρακαλῶν ἠχολούθει καὶ χκατηνάγχαζεν, ἐχεῖνος 
εὐθὺς τὴν χέλλαν ὑποδυόμενος, ἀπεζύγου τὰς θύρας 
αὐτῷ χατὰ πρόσωπον xal ἀργὸν ἠφίει. Ταῦτα mol- 
λάχκις προσιὼν χαὶ δράσας τε xa! παρὼν xal priv 
ἀνύων ἐξηγρίαινέ τε αὐτίχα, καὶ σχληρότητα τοῦ 
πατριᾶρχου ἐπὶ πολλῶν χατηγόρει, καὶ ὡς τὰ χοινὲ 
χελεύοι καταπροεῖσθαι διελοιδόρει, χαὶ μήτε φόρους 
ἐχλέγειν μήτε τέλη πράττειν ἀήτε μεταχελίζειν 
πράγματα μήτε μὴν διοικεῖν τὴν ἀρχὴν ὅλως προο- 
τάττων, οὕτω θεραπεύειν αἱρεῖται ὁ τῶν ἡμετέρων 
θεραπευτὴς. Kai τέλος ἐπετίθει πολλάκις ὡς iri 
xai χανόνων ὑπερφρονεῖ ὁριζόντων μετάνοιαν͵ προ:- 
πίπτειν τῷ τῆς Ῥώμης πάππᾳ καιρὸς xai ἀντιθο- 
λεῖν σώζεσθαι. Οὑτως ἔχων, ἐγχόοτων ἐντεῦθεν xa! 
βαρυνόμενος ἐπὶ τὴν τῶν χοινῶν διοίχη σιν πάλιν 
ἐτράπετο, ἀπειπάμενος μὲν προσπίπτειν χαὶ αὖθις 
(ἤδει γὰρ οὐχ ἀνυσων), ἐγκαίρως γὲ τὴν ἄμυναν Bu 
θέσθαι τῶν δεόντων ἡγεῖτο. 
X. Ὅπως συνῆλθον ἐν ταυτῷ κατὰ συνθεσίας οἱ 
δεσπόται Ἰωάννης τε xal Μιχαὴλ ὁ τῆς i 
σεως. 


[P 143] Τότε τοίνυν xal πάλιν ἀπεπειρᾶτο τῶν 


vehementer instans etiam abeuntem sequeretur. 
quasi expugnande vi pia severitatis certus, ferunt 
patriarcham cellam ingressum fores in os arcte 
clausas obdidisse assectanti, sicque illum vacuum 
et precis irritum crude dimisisse. Nec semel talia 
expertus imperator, sed eadem hrec sepius etlIocu- 
tus et operatus et passus, nequidquam semper, 
efferatus ad extremum est, et de duritia patriarche 
apud multos est questus,invidiose exaggerans,velle 
jubere illum abjiei a se curam communium rerum, 
nec sinere se amplius aut e terris tributa aute 
mercimoniis vectigalia exigere ; denique tractatione 
omni publicorum negotiorum interdicere, ac ne 
ullam deinceps reipublice partem administrare aut 
omnimo attingere imperator audeat, vetare. Hunc 
sui curandi modum excogitasse patriarcham, cui 
ex officio incumbat querere optimam rationem ad- 
juvandorum et in statum pristinum reparandorum 
eorum qui humanitus lapsi sunt. Post hec dec/a- 
mata 7284 adjungebat, sepius iterans, quoniam 
patriarcha palam contemneret sacros canones dari 
lapsis penitentiam jubentes,tempus esse recurren- 
di ad papam Rome sedentem, et ab eo suppliciter 
petendi salutare peccati remedium. Sic indignans 
exasperatum tam 8: 18 repulsis animum ita dein- 
ceps ad reipublice administrationem retulit, ut 
amplius non curaret convenire patriarcham, satis 
gnarus se nihil profecturum, preterea judicans 
omnino convenire, ac curandum sibi esse oppor- 
tuno tempore, utistius atrocis inclementise culpam 
congruis aliquando pornis patriarcha lueret. 

20 Ut de pace convenerint inler se ambo despotx 

Jaannes et Michael in Occidente dominans. 
Quod nunc instabat, nulli prevertendam rei 


651 


ἐχείνους, xal διὰ τοῦτο οὐχ ἦν ἠρεμεῖν xal τὸν 
δεσπότην Ἰωάννην οὐδὲ πρὸς ὀλίγον, ἅμα μὲν κχαθέ- 
δρᾳ, ἅμα δὲ xal ὁρμητηρίῳ θεσσαλονίχῃ χρώμενον. 
Ἔνθεν tot xai αὖθις, χαίτοι τῶν χατ᾽ ἀνατολὴν 
πονούντων, ἅμα δυνάμεσι πλείσταις τὸν δεσπότην 
ἐκπέμπει, Καὶ δὴ τὴν ταχίστην ἐπιδὰς ἐκεῖνος Θεσ- 
σαλονίκης συνέταττε τε τὰς δυνάμεις καὶ πόλεμον 
ἐξάγειν κατὰ Μιχαὴλ εὐτρεπίζετο. Καὶ μηδὲ τελέως 
ἀχουσθεὶς ἐπιστὰς ἅμ᾽ ἠχούετο χαὶ ἅμα ταῖς χώραις 
προσέδαλλε, λείαν τε πλείστην περιδαλόμενος ὗπο- 
στρέφει. Καὶ ὁ μὲν τὰς δυνάμεις χατεῖχε διαχειμε- 
ριούσας περὶ τὸν Βαρδάριον, ὡς ἄμα ἦρι προσδαλὼν 
αὖθις. ὁ δὲ Μιχαὴλ φόδῳ ληφθεὶς οὐ μετρίῳ (τὸν 
γὰρ δεσπότην xal ἐξ ἀχοῆς ἐδεδίττετο τὰ πολλὰ 
πρὸ τοῦ τῷ ᾿Ιταλιχῷ στρατεύματι φρυαττόμενος * 
διὰ γὰρ τὸ πρὸς τὸν τοῦ Φρεδερίχου παῖδα τὸν 
Μαφρὲ χῆδος ἐπὶ τῇ θυγατρὶ ἕτοιμον βοηθῆσον εἶχε 
τὸ ἐχεῖθεν στρατιωτιχὸν) ἀφεὶς τὸ ἐπ᾽ ἐχείνοις θαῤ- 
ῥεῖν ἐπὶ σπονδὰς καταφεύγει, xal πέμψας ἰχετεύει 
τὸν ᾿Ιωάννην μεταχλαιόμενός τε τὰς προτέρας πα- 
λιμθολίας, καὶ πρὶ τῶν μελλόντων ἐχέγγυον ἀσφαλὲς 
τοὺς ὄρχους ἐδίδου. ᾿Εζήτει τε καὶ συνελθεῖν ἅμ᾽ 


putavit expeditionem in Occiduos tractus alteram ; 
non enim, non utique aut sperandum erat, aut 
omnino fieri poterat ut presentibus acquiescerent 
aut secure quiescere nos sinerent inquietissime 
gentes. Quare cessandum,ao ne cunctandum 4 ui- 
dem vel minimum, ab eis ultro invadendis et malo 
donandis Joanni despote non er&t, magnan ejus 


DE MICHAELE PALEOLOGO LIB. ΠῚ. 


- ς 
δυτικῶν. Οὐδὲ γὰρ ἦν, οὐχ ἦν ἐπὶ ταυτοῦ μένειν A ἐκείνῳ, καὶ πίστιν γενέσθαι βεδαίαν ἐκ τῆς πρὸ 


658 


ἀλλήλους θέας ἐδούλετο. Ὁ γοῦν δεσπότης τὴν πρε- 
σδείαν δεξάμενος, ὡς λαδὼν παρὰ βασιλέως ixyo- 
ρησιν, ἐχέλευε τοὺς ὄρχους γενέσθαι. Καὶ δὴ συνελθὼν 
αὐτῷ ἐφ’ ὀρισθείσης ἡμέρας, xal χατασπασάμενος ἀπλά- 
στῳ ἤθει, εἰ κἀκεῖνος xal πάλιν τὸν δόλον ἔκρυπτε, 
πρὸς τὰ οἰκεῖα ἐκπέμπει. 
xa'. Ὅπως 6 δεσπότης Ἰωάννης ἀπαλλαγεὶς τῶν Δυ- 
τιχῶν τοῖς κατ᾽ ᾿Ανατολὴν ἐχθροῖς προσὔάλλει. Καὶ 
μερικὸς ἔπαινος τούτου. 

(P 144] Τὸν μέντοι γε δεσπότην ᾿Ιωάννην μεταχα- 
λεσάμενος ἐκ Θεσσαλονίχης ὁ βασιλεὺς, μικρὸν ὅσον 
διατρίψαντά οἱ, ἅμα ταῖς δυνάμεσι πρὸς ἀνατολὴν 
ἐχπέμπει, τοῖς Πέρσαις ὡς ἦν συμμίξοντα, Ἢν δὲ 
χἀχείνῳ τρυφὴ τὸ ἐχείνοις ἐφεστάναι, χαί τι τῆς 
αὐτοῦ δόξης ἄξιον διαπράξεσθχι. "Hv γὰρ ὁ ἀνὴρ 
ταῖς ἀληθείαις ὀξύτατος, ὡς νῦν μὲν ἐνταῦθ᾽ ἀχούε- 
σθαι, νῦν δὲ παρεῖναι ὅπου τις μηδὲ προσεδόχησεν 
ἂν πώποτε, Σχευὰς δ᾽ ἐχείνας καὶ ταγμάτων πλήθη 
καὶ θεραπείας ἀφιεὶς. ἑσπέρας σχευχζόμενος ἵπποις 
ἐχρῆτο ταχυδρομοῦσι, xal τοῖς μηδ᾽ εἷς νοῦν τὴν 
ἐχείνου ἔχουσι παρουσίαν ἐφίστατο, Kal ἵνα μὴ 
καταχαλῷτο τὸ σῶμα ᾿χινούμενον ἐφ᾽ ἵππων καὶ ἀνα- 


immutabilis pignus atque obsidem obtulit juris- 
jurandi religionem, qua presenti se obstringeret, 
colloquii copiam ad id postulans, et sperare se 
&iens mutuo conspectu sincere sue voluntatis in 
eternam concordiam fidem, quantumlibet dubitanti 
se facturum. Haud aspernatus legationem despota 
Joannes, qui se plena ad tractandum potestate in- 


belli babentefacultatem secura possessione Thessa- (: Structum ab imperatore meminerat, diem locum- 


lonicensis urbis, ubi et stationom certam et ad im- 
petusincursionum inomnem circumquaque sitas ter- 
ras Michaelisubjectas despote habebatopportunam, 
cum parato receptu. His de causis eo rursus impe- 
rator Joannem despotam misit cum maximapar- 
te copiarum, licet iis laborantes et ipse Orientales 
provincie non parum indigerent. 18 porro cito per- 
vectus Thessalonicam exercitum in Michaelem adeo 
celeriter immisit, ut famam opinionemque prever- 
tens vix prius auditus cerneretur et sentiretur agere 
ferreque Michaelis ditionem omni clade belli. Preeda 
dehinc omnis generis onustas in tutum copias re- 
cepit, et circa Bardarium amnem hiemuturas locis 
commodis disposuit, ut videlicetex $88 propinquo, 
vere primum illucescente, hostiles ilerum regiones 
invaderent. At Michael, dolore damnorum que jam 
senserat imminentium metu cumulato, vehemen- 
ter afflictus ad Joannis vel solam mentionem cons- 
ternabatur, remissa non parum illa ferocia priori, 
qua solitus antea erat insolescere, fiducia utique Ita 
licorum auxiliorum a Manfredo genero, Friderici fi- 
lio, ipsi paratorum. Sed tunc ista spe opeque dam- 
nata quasi malisurgentibus reperta impari, ad trac- 
lationem pacis confugit; etlegatis ad Joannem sup- 
plicibus missis, serio jam penitere sese fraudum 
etinquietudinum prieteritarum obnoxie ac lamenta- 
biliter professus, fidei constantieque in posteram 


que juramentorum ceremooie constituit; eoque ad 
condictum occurrens, ut erat naturali facilitate et 
recti conscientia credulus, sincera ipse mente non 
pari candore jurantem ac dolos tunc quoque verbo- 
rum fallacia celantem audivit Michaelem, eumque 
foedere icto remisit ad propria. 

21. Ut despota Joannes perfunctus | expeditione. in 


Occiduos, cum hostibus in oriente til. congressus ; 
el laudum ejus distinclior predicatio. 


At imperator despotam Joannem 'l'hessalonica 


revocatum post modicam apud se moram cum oopiis : - 


inorientem mittit, adversus Persas illic pugnalu 
rum. Delectabatur hio viristo expeditionum labore, 
et summe illi voluptatis loco erat aliquid laude di- 


num gerere. Vera ejus gloria erat velocissimum 
D 


ducum omnium in belligerando esse, ita ut cum 
alicubi versari audiretur, mox illic adesset quo ne- 
mo unquam exiístimasset ?88 tam brevi tempore 
pervolare potuisse. Nempe impedimenta suppelle- 
ctilis castrensis et illas ambitiosas ducum sarcinas 
ministeriaque famulorum et longas clitellariorum 
mulorum mandras,apparatum tarde mobilem, ubi- 
cunque oppressieset vesper,omittens, pernicibus in 
equis expeditus vasta noctibus emetiens spatia, ibi 
repente apparebat quo perlatum tam volucri celeri- 
tate fidem omnem ac cogitationem excederet ; et ne 
rapiditate incitatissimi motus corpus in equis effu- 


659 


GEORGII] PACHYMERJ/E 


6paccóutvov . συνεχῶς, χειρίαις τὸ σῶμα διείληπτό A δέ γ᾽ ἀφιλοχρηματίας fj μᾶλλον uisoy or uatlac , 


τε xai συνεσφίγγετο. Διὰ ταῦτα xal ἐνδραγάθει τὰ 
μέγιστα, φοδερὸς ἅπασιν ὧν, ἄμ᾽ ἀχουόμενος xal 
ἅμ᾽ ἐφιστάμενος, Τὸ μέντοι γε στοατιωτιχὸν χαὶ 
λόγοις ἔθαλπε χαὶ δώροις ἐθεράπευε, καὶ τὸ μέγιστον, 
οὐ δεσποτιχῶς ἐχείνοις, ἀλλ᾽ ἀδελφιχῶς προσεφέρετο, 
ἀνὴρ θεοφιλὴς xal πρᾶος xal χρηστὸς, dvomóxpitoc. 
Εἰς δὲ φιλοδωρίαν xal πάντας ἐνίχχ. ᾿Επύνθει δὲ xal 
τὸ σῶφρον ἐκείνῳ, ὡς μηδὲν παρὰ μίαν ἀκουσθῆναι 
ὑποταγεῖσαν αὐτῷ πλὴν τὴν σύζυγον εἰς ἡδονῆς νό- 
θου χλωπείαν’ "Exelvm δ᾽ ix. νοθείχας xal μόνὴ τούτῳ 
θυγάτριον φυσιχὸν, ἀλλ᾽ οὐ νόμιμον ἀπεγέννησεν, ὃ 
καὶ τῷ Μέπε ᾿Ιὐηρίας Δαυίὸ εἷς γάμον ἐδίδοτο. Τὰ 
δ᾽ ἄλλα μέτριος ἦν χαὶ χαρτερικὸς dv! ἅπασιν, εἰς 
δ᾽ οἰκειαχὴν τάξιν xal. λίχν φιλότιμος, xal τὸ σύμπαν 
περιφανής. Καὶ ἀχριθὴ σημεῖα τῆς μὲν φιλαγαθίας 
αὐτοῦ xxl φιλοχαλίας πεοὶ τοὺς οἰκείους, [[45] ἐξ 
ὧν ἐχείνους παιδεύεσθαι συνέδαινεν ἐς τὸ ἀχριδὲς 
xal εἰς ἀληθινοὺς ὑπηρέτας ἀπούαίνειν, τὸ θανόντος 
ἐκείνου τοὺς ἐχείνου θεραπευτὰς ἐπ’ ἀξιώμασι με- 
γίστοις ἀξίους λογισθῆνα: δουλεύειν τῷ βασιλεῖ. Τῆς 


sissime currentibus estuans relaxaretur, devin- 
etum illud semper habebat fasciis, arto undique 
amplexu stringentibus. Ea preclarorum in bello 
successuum causa illi magna erat, imperatos ple- 
rumque sic deprehendenti hostes haud facile aliter 
superabiles, simul longe auditus, simul conspectus 
presens et vim inferens ineluctabilem ; unde terror 
ejus late in hostes manaverat, cunctis ad ejus men- 
tionem trepidantibus. Militarem multitudinem et 
verborum benignitate consolabatur et donorum 
largitate demulcebat; et quod caput est, non do- 
mini eupercilium, sed affectum fratris cum iis agens 
demonstrabat. Eratidem religiosissimus Dei cultor 
et amator, mitis, benignus, simulationis expers; 
muniflcentia vero et ad donandum pronitate omni- 
bus antecelluit. Efflorescebat in eo castimonie quo- 
que decus, adeo ut ne fando quidem aliquando sit 
auditum furtivis eum indulsisseamoribus autaliam 
unquam voluptatis causa mulierem attigisse quam 
propriam conjugem. At hec multum illi dissimilis, 
filiam ex alio peperit, naturalem sed illegitimam 
prolem, qua ei postea Mepe Iberiz Davidi data in 
uxorem est. De cetero moderatus erat el fortis in 
omnibus. Disciplina domesticos exacta continuit. 
Mirus in familia semper ordo, incompositum nihil 
cuncta ad splendorem dignitatemque illustri qua- 
dam et digna principe ambitione comparata. Quo 
in genere inaigne deinde argumentum exstitit dili- 
gentie $11 et elezantie ipsius in familiaribus cu- 
randis, quod quiei ministraverant, sicinomnilaude 
ietius officii eruditi et exercitati evaserunt uteos post 
ipsius obitum omnes requirerent, utpote qui callere 
ad unguem omnes artes aulici ministerii, et veram 
ideam perfectorum famulorumcunctisrepresentare 
viderentur ; quare digni habiti sunt qui promove- 
rentur ad maxima quaque et honoratissima officia 
domus Auguste. Verum hic idem vir quam non 


εἰπεῖν οἰχειότερον, xal τοῦ πάντα στρατιώταις προΐε- 
σθα:!, τὸ ἐξὸν πιθάχνας ἔχειν χρημάτων γχαὶ ὑπερ- 
πλουτεῖν ὡς πολλοὺς καὶ μεγάλους διενεγκόντα πολέ- 
μοὺς καὶ χώρας πάσας ταῖς στρατιωτικαὶς ἐμπειρίαις 
παραστησάμενον, ἔτι δὲ χἀκ τῶν ἐνόντων εἰς Wi; 
οἰκονομίας προσκτᾶσθαι πλείονα, τὸ μετριώτειν, 

ὅτι καὶ πολλοῖς δοχεῖ ἀρετῆς ἄχρας στ μεῖον τὸ τὸ 

οἴχεῖα καρπίζεσθαι μηδὲν ἔξωθεν προσχτωμένες, 1 

δὲ τοιαύτας εἷς τὸ πιουτεῖν ἀφορμὰς προδαλλοχέα: 

τῆς τύχης τὸ οὕτω πλουτεῖν dx πλεονεξίας ἐχτόνα 

ἀπέστυγε xai ἐμίσει, μόνῃ τῇ δόξῃ ἐνασμενέζων, t5 
οὐδὲν εἶχε προτιμᾷν ἀλλο, Μόνη γὰρ τῶν κατὰ δι" 
πραγμάτων δόξα τοῖς ἀπελτοῦσι παρέπεσθαι πέτιι. 
Καὶ ὁ μὲν νόμος τοῦ τῶν Χριστιανῶν νομοβὲΞ: 
Χριστοῦ, οὐ Σόλωνος οὐδὲ Αυχούργου, ἀλλ᾽ α5: 

τοῦ πλάστου xai ποιητοῦ χαὶ Θεοῦ, ἐκ τῶν mpuc- 
των διδόναι καὶ ἀντιλχμδάνειν τὰ μείζω. Ὃ δὴ x 
πιστευτέον ἐπάνχγχες, εἰ πιστεύοι τις τῷ Χριστὸ 
μὴ μόνον χαθότι βαπτίζοιτο, ἀλλὰ καθότι xai dir 
θινὸν ἐκεῖνον ἔχοι ἐφ᾽ οἷς ἐπαγγέλλεται. Βαπτισθέν:: 


amaverit pecuniam, aut potius quantum eam con 
tempserit, memorare convenientius fuerit. Erat εἰ, 
si vellet, facillimum doliis, ut aiunt, plenis conge 
rere opes et numerum omnisque generis pretiosr 
rum rerum acervos struere immensos, utique qui 
bello semper felix quascunque hostiles invasit re 
giones (invasit autem plurimas easque ditissimus: 
jure victorie diripuerit. llle vero predam sempe 
erat solitus, no minima quidem ejus parte sibia 
mie servata, militi condonare universam; δ) δὲ 
patrimonium quidem aut rem familiamm wi» 
augere consuetis et licitis artibus, et in melun 
splendidis expensis abunde sibi haredibusquesul- 
fectarum attente colligendo formare  magnopet 
unquam atuduit, licet id in parte laudabilis pr 
videntie boni etiam et. moderati numerent pli 
que. Alia ejus secta fuit planeque diversa rai, 
qui totum sibi sinum pandentis fortunes, vltroqv 
congerendis undique occasionibus lucrandi Bo 
injuste ad iunocenter ditescendumn invitantis, mt 
nera magno semper animo rejecerit, avaritis *p€ 
ciem in sedula congestione quantumvis ΡΥ 
partorum quamdam, sue virtutiexosarn abomibaMt- 
Amores ejus omnes in gloriam ferebantur: vM» 


; D speotabat, una illa delectabatur, nihil unquam 


miratus aut complexus quod illi preeferret, nibil 
quod pro illa promerenda parandaque non pacit- 
ceretur ac profligaret libentissime, quippe quam 
inter omnes res humanas sciebat unam esse qu£ 
duraret post hanc vitam et funeri superstes mortt 
hinc migrantes coronatura sequeretur. In eleemo 
synas profusus, hanc ejus ?18 studii rationem 
disserebat, legem esse non Solonis aut Lycurgi 
sed legislatoris Christianorum Christi, oreatori: 
ejusdem conservatorisque rerum omnium Dei, que 
nos jubeut quod possumus ex proesonti copia lar 
giri, spe certa recipiendi majore. Huic promission 


6061 


μηδὲ τὸ πρώτως πιστεύειν ἔχειν, γἂν ὅ τι λέγοι. Kod 
ὁ μὲν Χριστοῦ νόμος οὔτος ἀνταμείδεσθαι κατὰ τὸ 
ἑχατονταπλάᾶσιον ἐπαγγέλλεται “ χωρὶς δὲ xai τοῦ 
προσδοχᾷν ταῦτα ἀπόχρη xai μόνη d παραμένουσα 
δόξα, ἵν’ εἴποι τις xal κατ᾽ ἄνθρωπον, πείθειν τὸν 
συνετὸν οὐχ ὅπως πλεονεχτιχῶς χρήματίζεσθαι, ἀλλὰ 
xai τὰ προσόντα τοῖς τυχοῦσι προΐεσθαι. ᾿Εξαίρω 
δέ γε τοῦ λόγου τοὺς ἐπ᾽ ἀναγκαίαις δοκούσαις 
χρείαις τινὰ τῶν ὄντων παραχατέχοντας, εἰ μή γε 
xal αὖθις ἔχοιεν ἐκπορίζεσθαι. ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ὁ 


δεσπότης ᾿Ιωάννης καὶ λίαν ἔγνω, καὶ γνοὺς τά ol- 


συνοΐσοντα ἔπραττεν. Ἐπεὶ. δὲ οἱ ἀμφὶ τὸν μοναχὸν 
Νεῖλον, ὃς ix Σικελίας μὲν ὥρμητο, ἐπὶ καχῷ δὲ 
τῆς τῶν Ῥωμαίων πολιτείας ἐπέστη, διδάσκων 
γλισχρεύεσθαι χαὶ προμηθεῖς εἶναι τοὺς ἀνθρώπους 
περὶ τὴν δόσιν, μήπως λαθών τις μετρίως τῶν πρα- 
Ὑμάτων ἔχων λαδὼν τῷ μὲν διδόντι τὴν τοῦ καχῶς 
οἰχονομεῖν τά οἱ προσόντα προστρίψοι μέμψιν, τὴν 
δὲ χάριν ἐκείνην οὐκ ἐπὶ μισθῷ, ἀλλ᾽ ἐν κενοῖς γενέ- 


necessario credendum ab eo utique esl qui (idem 
in Christum profitetur, non solum quatenus bap: 
tismum suscepit, sed quatenus etiam palam ac- 
quiescit assentiens sacre doctrine passim in ecole- 
sja proposite. Porro baptizatum quempiam, et 
assentiri se irrevocabiliter Christianie dogmatibus 
professum, Christi deinde verbis fructum uberem 
eleemosyne pollicentibus non credere argumento 
est ipsum neque antea vere credidisse,quantum- 
cunque se credere simulaverit et affirmaverit., Nec 
vulgaris remuneratio est quam lex Christi largitori 
misericordi promittit, sed que centum pro uno 
referat. Me vero, et quemvis, ut. arbitror, pruden- 
tem hominem,etiam humano duntaxal usu senau- 
que de rebus judicantem, vel si nihil tale jubere- 
mur exspectare,moveret abunde ad benefaciendum 
egentibus ipse splendor efflorescentis inde glorie, 
in evum omne permansure; cujus spe invitante 
non modo avertor ab avare congerendis superfluis 
opibus, verum etiam facile inducor ad subtrahen- 
dum usilfha etiam ipsis meis qua in obvios paupe- 
res effundam,non tamen aut in aliis damnans aut 
mihi vetans reservare qua opportuna videbuntur 
vel jam urgentibus vel in posterum impendentibus 
necessitatibus vite,presertim ubi occasio presens 


largiendi non occurrit. Tales despota Joannes et D 


alte impressos pleneque persuasos versabat animo 
sensus, et iis consentanee operans ad propositum 
ipsi finem glorie tendebat. Istud tamen ejus in- 
censum large donandi studium paululum refrigera- 
runt sectalores Nili pseudomonachi e Sicilia huc 
magno malo Romane reipublice profecti,docentes 
parcimonie attendere, suadentesque hominibus 
magna circumspectione in dando uti 219 ne forte 
quis clam, alioqui habens quod satis ipsi sit, et 
callide simulata egestate, pecunia emungens parum 
cautum misericordem, labem illi allinat multum 
facilia et sua inconsulte dilapidantis ; pretereaque 


DE MICHABLE PALJESOLOGO LIB. Ill. 


δὲ xal πιστεύσαντα μὴ τοῖς λόγοις πιστεύειν Exelvou, Α σθαι παρασχευάσοι, ὡς 


6063 


ἐντεῦθεν μηδένα διδόναι τῶν 
πάντων ἐξ ἀνάγκης ἐχόντων τι, [P. 4460] διότι καὶ 
τοῦ εὖ πάσχειν κατὰ τὸν ἐκείνων νόμον ἀπείργοιτ 
ἂν εὐπρεπῶς, xal οὕτως ὁ τῆς μεταδόσεως ἀσθενοίη 
νόμος, --- ὦ πῶς ταῦτά τις καὶ ἐξαγγείλαι, ἰδίου 
χαιροῦ χρήζοντα ; ὁ γοῦν δεσπότης ἔχων πρὸς oic 
ἄλλοις καλοῖς καὶ τὸ φιλομόναχον, ἐκείνους που παρ- 
εἰσφρήσαντας τῇ οἰχίᾳ ὡς ἀρετῆς φίλους δέχεται, 
χἀντεῦθεν σύγχυσίς τις ἐπὶ μιχρὸν περὶ τὰς τῶν 
οἰχείων δόσεις ix τῆς ἐκείνων διδασκαλίας ἐπηχο- 
λούθει. Καὶ τὰ μὲν κατὰ τὸν δεσπότην οὕτω * ἐνέαζε 
γὰρ ταῖς προθυμίαις, καὶ δῆλος ἦν τὴν τῆς Ῥω- 
μαΐδος σύστασιν περὶ πλείστου ποιούμενος. Τότε 
τοίνυν τῶν κατὰ τὴν ἕω πραγμάτων καχῶς ἐχόντων 
σὺν πολλῷ τῷ τάχει τοῖς κατὰ τὸν Μαίανδρον τόποις 
ἐπεχωρίαζεν. Ἔτι δὲ καὶ περιφανεῖς χατ᾽ ἐκεῖνο καὶ 
μεγάλαι μοναὶ ὑπὸ σκοπῷ καὶ φύλακι τῷ δεσπότῃ 
συνίσταντο. Καὶ δὴ ἃ μὲν οἱ Πέρσαι προχαταλα- 
ὀόντες χατέσχον συνεκχωρησάντων τῶν πολλῶν ἐκεῖ- 
θεν τοῖς βασιλεῦσι, κἀκείνου λείποντος, τὰ περὶ τὴν 


illum fraudet frustra sperata rmr.ercede talis operis, 
quippequod non jam ipsi ad premiumimputandum, 
ged inter vana et otiosa numerandum sit. Ex hujus- 
modi doctrina credita receptaque necessario seque- 
batur ut nemo aliquid habentium quidquam alteri 
donaret, sicque omnis ex eleemosynis proventus, 
quo spes ratioque victusac status plerorumque te- 
nuium continetur, hac istorum prava disciplina 
funditus exterminaretur e consuetudine usuque 
hominum,illo plausibili pretextu inquirendi anxie 
ante largitionem, verene an simulate egerent qui 
petebant, nullum jam erogationi benefice locum 
relinquente; atque adeo hac arguta cavillatione 
tota lex eleemosynarum abrogaretur.O quis hujus 
perniciem dogmatis satis explicet! ad quod utique 
proprio ejus argumenti commentario esset opus. 
lgitur despota, cui laudes inter ceteras inerat 
amor nullus veneratioque monachorum, quosdara 
e Nili sectariis eam vitam profitentes et se insinu- 
antes in ejus domum facile in consuetudinem 


recepit, viros bonos e veste existimans. Unde -ο" 


contigit longe deinceps manare parcius, prave 
istius doctrine quodam obice prohibilum, fontem 
beneficentism greges inopum ex illo haurire solito- 
rum antea tam benigne irrigantem.Talis erat des- 
pote indoles viteque ratio, viri utique ad omne 
decus alacri impetu ruentis, natique,ut apparebat 
ac divinitus facti ad restituendam in decus pristi- 
num Romanam rem. Tunc ergo rebus Orientalis 
liraitis male habentibus, summa is celeritate :n 
regiones Meandro circumsitas se contulit,maxim 

inter csetera bono dudum ezxstructorum in illis 
terris magnorum atque illustrium monasteriorum, 
que providentia custodiaque ipsius & clade ruina- 
que ultima servata sunt Horum quedam jam Per- 
88 preoccupata detinebant, plerisque oppidis ac 
pagis in ea vicinia positis 82 in Perssrum di- 
tione simul aut vi ractis, aut ne traherentur ultro 


663 


GEORGII PACHYMERJE 


664 


Στρόδιλον λέγω xal. τὴν. Σταδιοτραχίαν, ὡς ἀδύνατα Α χώρους ἀντίποινα οὐκ ἐδιχαίου τὸ σύνολον. Mizv 


ὄντα ἐπαναχεχλῆσθα:, 


οὐδ᾽ ἐπεχείρε: χατὰ πεῖοαν 
χατασχεῖν . 


ὅσον δ᾽ ἦν τὸ χατὰ Μαίχυδοον xal Τοὰἀλ- 
λεις xai Καῦστρον, τὰ τῆς ᾿Ασίας βαθύτατα, ἐχρα- 
τυνέ τε προπολεμῶν xai τῆς χατὰ ooa; ἀσφαλείας 
μετέχειν ἐδίδου. Τοὺς ὃὲ γε Μαγεδωνίτας (ἐχάχου 
γὰ αὐτοὺς τὸ πολλῶν ἔνθεν εἷς τὰς xazà δύσιν δου- 
λείας μεταγομένων κχαταῤῥεῖν τῶν λελειμμένων 
τοὺς Πέρσας) «αἱ λίαν συνίστα xai ἐἀσφαλίζετο * ἦν 
γὰρ τὸ ἐχείνων πλῆθος πίσυνον τόξοις καὶ περὶ τὸ 
ἀντιμαχεῖν δεξιώτατον, xal γε τὰς προθυμίας ἐῤ- 
ῥώννυ χρυσίῳ, xal σ:ἃς ἐδωρεῖτο φιλοτιμίαις. ΟἹ 
μέντοι γε llizsa: τὸ τάχος τῖς ἐπιστασίας μαθόντες 
χατωῤῥώδουν τε, χαὶ αὖθις παλινοστοῦντες ταῖς δὺσ- 
χωρίαις ἐνεδύοντο, ἀπογνόντες δὲ τοῦ ρθαῤ'εῖν αὖ- 
τίχα διεπρεσθεύοντο ἀπέλυόν τε τοὺς αἰχμαλώτους 
χαὶ ἠγάπων σωζόμενοι. Ὁ δὲ τὸ μὲν ἡσυχίαν σχή- 
σειν ἐχείνους εἰσαῦθις xai μάλα θαῤῥῶν ἐπίστευεν, 
οὐχ ἐξ ὧν ἐχεῖνοι διωμολόγουν, ἀλλ᾽ ἐξ ὧν αὐτὸς 
οἶδεν ἐπιθησόμενος xal νιχήσων, εἴ που καὶ παρα- 
κινηθεῖεν * τὸ OE μὴ παθεῖν ὧν ἔδρασαν τοὺς προσ- 


cedentibus. Unde et alia illa tractus ejus jam im- 
peratoribus parere desierant: ea dico que Strobilo 
et Stadiotrachie ajacent loca, ita validis incessa 
presidiis hostium, ut corum recuperationem de- 
Bperatam netentandam quidem aut tunocogitandam 
- Joannes putaverit.Quantum autem erat circa Mziean- 
drum, Tralles ac Caystrum et Asis intima, con- 
firmavit propugnans,atque ut secure propriis indi- 
gene íruerentur, proferendo ultra bello effecit. 
Magedonum quoque gentem Romano asseruit im- 
perio,in extremo tunc positam discrimine deficiendi 
δὰ Persas aut ipsis succumbendi.Laborabantenim 
illorum res, plerisque illorum evocatis ab impe- 
ratore et militatum missis contra hostes Occidui 
limitis, ibique presidio relictis, idcireo quod ejus 
generis, utpote arcubus peritissime utentis, opera 
in velitationibus et praeliis laudaretur. Inde porro 
factum ut vicini Perse, qui alioqui numerosam 
nationem sagittandi exercilatione formidabilem non 
temere lacesserent,nunc eam delectibus exhaustam 
imparem ob paucitatem juventutis suis insultibus 
rati audacter invaderent, haud dubie subacturi, 
despondentibus jam animos exiguis illis reliquiis, 
ni a Joanne despota confirmarentur, auro ipsos et 
munificis largitionibus deliniente, sicque ad fldei 
erga imperium constantiam et resistendi hostibus 
alacritatem excitante. Perse porro incurrentis in 
ipsos tanta celeritate despote improvisis conster- 
nati nuntiis, terrore ac desperatione successus 
aversi retro sunt, seque statim in suorum, unde 
prodierant,inaccessa latibula montium recondide- 
runt. Ao velut ne illic quidem setutos rati, legatis 
mnissis captivis redditis, pacem fecerunt, in lucro 
ponentes quod salvi superessent. Joannes autem 
quieturos ipsos in posterum certo confidebat, non 
quoniam promissis ipsorum multum fldeitribueret, 
sed quia sibi conscius et virium et animi ad eos 


ἱχετεύοντας προσεδέχετο, xai σφίσιν ὅρους ἐτίθει, ἐς 


ὁπότον ἂν xal κιννθεῖεν προσχαταδαίνοντες ταῖς 
σχηναῖς, ὡς τὰς μεγίστας δώσοντες δίκας, εἰ xa222- 
σπονδοῖεν. Καὶ οὕτω μὲν ὁ δεσπότης τὰ xarà τὴν 
ἕω χαθιστῶν τῆς προτέρας δυσχληρίας ἀνελάμβεν: 
τοὺς ἑἐχεῖ, xal θαῤῥεῖν παρεῖχεν ἀνέδην τὰς αὐτῶν 
γεωργοῦντας καρπίζεσθαι. 
xp. Ὅπως ἐνόσει ἀπολλύμενα τὰ κατὰ M 
δηνοὺς, τὰ Βουχελλάρια τε xal d Παφῆεν. 
νία. 

[P. 147! Ἐνόσε: δὲ τὰ τῶν Βουχελλαρίων Mapon- 
δινῶν τε xa! ΠΙαφλαγόνων καὶ λίαν οἰκτρῶς. Τὸ 7 
αἴτιον ὅτι τοῦ χρατοῦντος τὰ τεθησαυρισμένα σχο:- 
πίσαντος χατὰ τε χήδη xal βαρείας φιλοτιμίας - 
πρὸς τὰ ἔθνη, συχναῖς ἀποστολαῖς χρωμένου. - 
[Ρ. 148] οὐχ οἶδα δὲ εἴ καὶ σχῆψις ἦν τὸ «“προῦα)- 
λόμενον, τὸ ἐνδεὲς δηλαδὴ πρὸς τὰς χρείας * μὴ xx 
μᾶλλον ἦν τὸ ὑπ᾽ ὀδόντα λεγόμενον, ὡς τὸ Drxxoo 
ὑποπτεύων διὰ τὰ συμόάντα τῷ ἀλαῷ χαχοῦν ":- 
μίαις συμφέρον ἔγνω, μὴ xal κατεξανασταῖεν ἐντρν- 


8i quid amplius moverent, ita male multandos vt 
preteritarum injuriarum cumulatas persoluturi 
penas forent,isto metu continendos illos in officio 
speravit. Pacem autem dedit iis petentibus, quos 
se bello superaturum, si conaretur, ΦΦΈ minime 
dubitabat, miseratione gentium vicinos ipsis inco 
lentium tractus, ne victi illi malorum ac cladium 
quas passi bello essent ultionem a debilioribzs 
vexationi opportunia, tempore deinde capto &- 
gerent.Creterum quo minus cause haberests pats 
resiliendi, fines iis praescripsit Satis layw wt 
quos abunde pascuorum suis armentis et greg! 
haberent, serio edicens, si ultra erurmperent, vit- 
lati fogderis piaculum maxima ipsorum calamilst 
luendum. In hunc modum per Orientis provinc! 
despota, deleta ignominia prius acceptarum illit 
cladium et rerum statu emendato, fiduciam illis 
gentibus fecit,otio ac pace ubique restituti, libere 
deinceps attendendi culture agrorum et secure 
legendi fructus uberes terrarum in quibus habit 
rent. 
22. Ut pessimo in slatu [uerinl plane perdit Jerttt- 
denarum Bucellariorumque regtones et Pap 
Laborabant autem et miserum in modumesle? 


D jacebant Bucellariorum et Maryandenorum regi 


nes,itemque Paphlagonia; cujus rei causa hecertt- 
Imperator jis qu: superiorum principum parcimo- 
nia congesserat consumptis in tot largitiones 8ὺ 
donativa ambitosa pretereaque in pretiosa munere 
principibus aut exteris gentibus missa, quibus illi 
ad federa et societates allicerentur, exhaustum 
erarium supplere crebro missis per omnes pro- 
vincias qui pecunias colligerent, curabat. Haud 
porro scio an vera illa fuerit exinanitio publici 
thesauri,an non potius,quod quidam introspicien- 
tes penitius submurmurabant, imperator eo falso 
pretextu obtento,vere metuens ne propterinvidiam 


005 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. II. 


666 


φῶντες. Ταύτης γοῦν τῆς αἴτίας ἢ οὕσης ἢ καὶ δο- A οἱ ταῖς ἄκραις προσκαθήμενοι, τῷ τε πάσχειν ἐνθένδε 


χούσης évtxa συχναῖς ἀναγραφαῖς τὰς χώρας ἐχαλα- 


μᾶτο. ᾿Ενεπίστευε δὲ τὰς τοιαύτας οἴχονομίας xa! 
ἐξισώσεις ἀνδράσιν οὐδέσι, μεγάλων ἐπὶ τούτοις 
τεταγμένων τὸ πρότερον Καΐσπρ γὰρ Ῥωμανὸς 
καὶ μέγας δομέστικος ὁ τοῦ βασιλέως πατὴρ iu. 
ταὶ χατὰ Σχάμανδρον ἦσαν. Πλὴν ἐχρυσολόγουν 
ἐντεῦθεν καὶ τῷ χοινῷ ταμιείῳ προσῆγον τὰ χρή- 
ματα. Τοῦτο συμδὰν xal τοῖς Παφλαγόσι καὶ τοῖς 
προσωτέρω, ἠργυρολογοῦντο τῷ χρόνῳ κάμνοντες. 
Τῶν μὲν χρεϊωδῶν xal γε λίαν εἶχον εὐπόρως δι- 
δούσης τῆς γῆς, νομισμάτων δὲ πενιχρῶς εἶχον ὡς 
κάντων γεωργούντων τὰ ἀναγκαῖα. Κεφαλαιουμένων 
γοῦν τῶν τελῶν ἐπὶ νομίσμασι χρυσίου xai ἀργυρίου, 
διδόντες τὸ τεθὲν ἐξ ἀνάγκης ἐξηποροῦντο. ἼἬσαν δ᾽ 


ἄλλως καὶ στρατείας οὐδὲν εἰδότες. Ὅμως ἔθνους φιλο- Β 


χερδοῦς πονηρίαν πολλὰ ἂν χάμοι τις διορθοῦν θέλων, 
εἰ χχὶ μὴ πάσχοι. εἶ δὲ πάσχει, οὐκ ἔστιν ὅπως μὴ 
ἀπραχτεῖν πᾶσαν ἐπίνοιαν. "Exsivot τοίνυν, καὶ μᾶλλον 


excecati Joannis οἱ inde secutam a patriarcha ex- 
communicationem  provinci» rebellarent, rebus 
tunc suis utile putaverit spoliare subditos et facul- 
tatibus privare,ne ad contra se insurgendum vires 
haberent. Ut cunque sit, ea tunc vel vera vel ficta 
causa egestatis crarii, crebris imperator censibus 
ac descriptionibus per ministros quoquoversum 
dimissos avare ac rapaciter exercitis ὁ Ὁ ὁ spicile- 
gia regionum factitabat, utens ad id opera homi- 
num nihili, cum antea hujuscemodi lustris con- 
dendis collationibusque exigendis populorum no- 
bilissimi quique prefici soliti essent : nam Cesar 
Romanus et magnus domesticus imperatoris pater 
censuras istius generis per regiones circa Scaman- 
drum s:tas gesserant. Hi porro vilissimi ministri 
aurum immisericorditer extortum undique in era- 
rium congerebant. Qui cum obirent Paphlagoniam 
et ulteriores regiones pecuniis acerbe corraden- 
dis, eo magis offendebant illos populos, quod ve- 
xationem per se odiosam intempostivitas tunc qua- 
dam aggravabat. Agriculture gentesilleplusquam 
mercimoniis dedit», rebus ad victum quas terra 
gignit abundabant, signate pecunie parum habe- 
bant. Quare ipsis erat perdiificile aureos argente- 
osque nummos, qui singula in capita indiceban- 
tur, numerare ; et se ad quod non possent damnis 
80 prehensionibus cogi indignissime scilicet fere- 
bant, presertim quoniam inde sequebatur toto ip- 
808 deinceps anno necessariis egere, postquam 
messes et vindemias, ut summas indictas quoquo- 
modo conficerent, alieno tempore vili pretio dis- 
trahere iolas exactorum  inclementia compulsi 
fuerant. Nullum quidera fere plerique illorum rei 
bellice usum habebant, ut rebellio minus timenda 
videretur. Tamen gentis lucri cupide, etiamsi 
nulla extorsione irritat, per se pronam ad que- 
Btuosum perjurium indolem cum semper magnus 
labor sit ab utili visa defectione cohibere, tum 


xal τῷ ἐλπίζειν ἐχεῖθεν τὰ λῴονα, εἰ μόνον προσ- 
χωροΐεν ἐκόντες, προσχωρεῖν ἔγνωσαν xal ὁσημέραι 
προσετίθεντο Πέρσαις. Τούτο γοῦν ἐπ’ ob^ ὀλίγον 
γενόμενον, σύναμ’ ἐκείνοις οἱ Πέρσαι ὁδηγοῖς ἅμα 
xai συμμάχοις χρώμενοι καταθαῤῥεῖν εἶχον τῶν λε- 
λειμμένων. Καὶ πρῶτον μὲν ἐχδρομὰς ποιοῦντες 
χατέθεον τὴν γῆν ἐχείνων, καὶ σχυλεόοντες ( οὐδὲ 
γὰρ ἐθάῤῥουν μένειν) ὑπέστρεφον * εἶτα τῶν piv 
ὁποχλινομένων, τῶν δὲ xol ἀποιχιζομένων δέει τῷ 
περὶ τοῦ ζῆν, εὐχερεῖν ἐκ τοῦ ῥᾷστα τοῖς ἐναντίοις 
ἦν, καὶ χατασχόντες τὴν γώραν χαχὸν ἦσαν γειτό- 
νημα τοῖς πλησίον. Τῷ μέντοι γε βασιλεῖ δόξαν ἄνα- 
χλητέὲον ἐχείνθν εἶναι, Ote δὴ καὶ θελήσοι, ὡς ἐπὶ 
θύρας οησαν, οὐ μέλον ἦν, ἀλλὰ πρὸς τοῖς δυτιχοῖς 
πᾶσαν εἶχε τὴν ἀγχολίαν, τὰ ἐν ποσὶ καταπροϊέμε- 
νος. Εἴωθε γὰρ ἀεὶ τὸ μὲν ἀνὰ χεῖρας καταφρονεῖς 
σθαι διὰ τὸ σύνηθες, ζητεῖσθαι δέ γε τὸ μὴ xpa- 
τούμενον ὡς θέλξον ἤδη ἐξ ἀσυνήθους προσγεγονός. 


certe quandoexacerbata damnis acribusque injuriis 
ad desperationem ef(ferata fuerit, frustra quantavis 
adhibebitur industria ad illam in fide officioque 
continendam. Igitur illi, precipue vero quorum ar- 
cibus Persico presidio insessis viciniores sedes 
erant, quod a nostris quidem atrocia paterentur, 
ab hostibus vero commodiora sperarent, pollicen- 
tibus videlicet illis et, si uliro se dederent, mite 
imperium spondentibus, deficere ad Persas decre- 
verunt, fiebantque aliorum post alios quotidiane 
transitiones ad benigniores,ut putabant, 223 domi- 
nos. Quod primo a singulis tentatum, et ubi succes- 
sus impune fleri probavit, crebrioribus exemplis 
frequentatum, irreparabili jacture provincie totius 
occasionom dedit, siquidem Perse his qui ad par- 
tes ipsoruin transierant dicibus et adjutoribus usi, 
paucitatem eorum qui constantes in fide impera- 
tori jurata perstabant contemnentes, terras corum 
crebris infestareincursionibus ceperant ; e quibus 
onusti preda, spoliatis subinde miseris, redibant 
domum, nondum ibi ausi considere, quoad multis 
islorum «experientia malorum inclinantibus ad 
Persas, multis quotidiana vite pericula fuga et 
voluntario exsilio redimentibus,subactu jam faciles 
Perse regiones sue ditioni subjunxere, fixisque ibi 


D domiciliis malam finitimis viciniam prestubunt, 


infestantes eos latrociniis. Hec audiens imperator 
eo accurere neglexit, existimans se istas provin- 
cias, quippe in propinquo sitas, recuperalurum 
quandocunq'e foret libitum, et tunc in res Occidui 
tractus spe ac cupiditate totus imminens, in eaque 
una defixas cura cogitationes habens, more ingenii 
humani, plerumque, dum inhiat longinquis, amit. 
tentis coram posita, et voluptalem ex absentium 
acquisitione eperatam, quod insolita sit potiorem 
arbitrantis fructu propter quamdam assuetudinis 
nauseam minus jucundo, qui ex presentium olim 
possessorum consueto amplexu percipitur. 


667 


GEORGII PACHYMERJE 


668 


χγ᾽. Τὰ περὶ τοῦ φανέντος πομήτου ix βοῤῥᾶ ἐπα περὶ τοῦ πατριάοχου. Ἔχτὶ γὰρ χαὶ τισιν ἐχινοῦντο 


μησὶ τοῖς θέρους, χαὶ τῆς ἐπὶ δύσιν 
τείας τοῦ βασιλέως. 
"Δρσενίου. 


ποτρα- 
Καὶ περὶ τοῦ πατριάρχου 


[P 449] Οὕτω τοίνυν ἐχείνων καχουμένων, ἀστὴρ 
κομήτης ix δώσεως χατὰ τὸ ἑωθινὸν ἐξέλαμπεν ἐξ 
ἦρος ἐς φθινόπωρον, ἐφόδει δὲ τοὺς ὁρῶντας πυρὶ 
χαπνὸν σύμμιχτον ἀποπάλλων, ὥς τι χαχὸν προση- 
μαίνων. Ἣν γὰρ, οὐκ ἦν, φαινόμένων τοιούτων ἔξαι- 
σίων κατ᾽ οὐρανὸν οὕτω, μὴ xal τινα χατὰ γῆν καὶ 
ἕθνη παρὰ τὸ σύνηθες γίνεσθαι, Εἰ δὲ xal τῶν κο- 
μητῶν εἶεν οἱ φοδερώτατοι, ὡς ἐλεῖνος ἦν τότε τὸ 
xaxóv πρόδηλον ἐλευσόμενον. Μαρτύριον δὲ τοῦ λό- 
γου xai τὸ λεγόμενον, « Οὐδεὶς χομήτης ὅστις οὔ. » 
προστιθεῖσι γὰρ χαὶ τὸ λοιπὸν οἱ εὖ εἰδότες τῶν 
τοιούτων, τὸ ε φύσει χαχός, »ὡς γίνεσθαι τὸ σύμπαν 
ἴαμδον. 

Τότε τοίνυν δόξαν τῷ βασιλεῖ τῶν δυτιχῶν καὶ 
αὖθις χινουμένων, ὡς xal παρασπᾶσθαι map! ἐχείνων 
τὰ τούτων, οὐχ ὀλίγας δυνάμεις συναγαγὼν τῆς ἐπὶ 
τῆς Θεσσαλονίχῆς ἥπτετο, ὡς ἐχεῖθεν συναρτύσων 
τὰ τοῦ πολέμου. Ei; Ξάνθειαν οὖν καταντήσας ἐχεῖσε 
κατασχεῖν ἔγνω διαχειμεριούσας τὰς συντάξεις. Τοῦ 
καιροῦ γοῦν τριδομένου, --- συνήχθησαν γὰρ ἀμφ᾽ 
ἐχεῖνον χαὶ τῶν ἱεραρχῶν οὐχ ὀλίγοι, καὶ ἦν σχέψις 


23. De cometa ex parte boreali apparente mensibus 
&slivis, el expedilione imperatoris in Occidentem; 
denique de Arsenio partriarcha. 


Illis in hunc modum male Eabentibus, cometaex 
occidente in ortum effulsit a vere usque ad autu- 
mnum : 
mistum evibrans; illa ipsa horribili specie cunctis 
suadente aliquod malum isto signo portendi. Vix 
enim in memoria omni reperias post talia ostenta 
per calum hoc modo visa non aliquas per terram 
ac gentes preter solitum mutationes secutas. 
Quodsi apparentes comete do genere peculiariter 
tervrificorum sint, qualis omnino hic fuit, manife- 
satum augurium est infortunii aut cladis imminen- 
tis, astipulante vulgari 4424 dicto. « Nullus co- 
meta quin eit, » cui inchoate sententie nemo pe- 
ritus audiens non continuo subjiciat illud ad ab- 
solvendum Graece senarium iambicum detloiene : 
« Natura malus. » 

Tunc porro visum imperatori, Occidui tractus 
incolis rursus turbantibus ita ut ab illis res nos- 
trorum raperentur, Thessalonicam proflcisci du- 
ctis secum copiis non paucis, ut illic e propinquo 
commodius bellum adornaret; sed cum Xantheam 
eo itinere venisset, ibi detinere decrevit in hiber- 
nis exercitum. Quare dum tempus expeditioni ap- 
tum exspectatur, per illud ibi otium, cum ad eum 
episcopi non pauci confluxissent, agi de patriar- 
cha coptum est quibusdam non dubitantibus 
reum ipsum pronuntiure irreligiose contumacie 
in neganda contra sacros canones poenitentia. 
Quare ex istorum sententia citatus is rite est, ac 


terrebat autem intuentes, ignem fumo C 


λόγοι πρὸς ἐχεῖνον ἀναφερόμενοι, ἔγχλημα ὡς Bron 
χαθοσιώσεως, xai διὰ ταῦτα διεμηνόετο xal ὁ ma 
τριάρχης κατὰ Ξάνθειαν ἀπαντᾷν, πεμφθέντων δυοῖν 
ἀρχειρέοιν εἰς τοῦτο, Κάχεϊῖνος οὐχ ὑπακούων, bus; 
τὸν καιρὸν [P 150) θεραπεύων, xai ἅπαξ καὶ ἐς ἃ 
τῶν τοῦ χλέρου ὡς βασιλία ἀπέστελλε, τοῦ; μὲν 

xal εἰρηνιχῶς περὶ τῶν βασιλιχῶν ὑγειῶν ueigs- 

μενος τοῦτο δὲ xal ἀνὰ μέρος ἀπολογούμενος ἃ 

προστείνειν αἰτίαν δολοῦσαν εὔλογον τοῦ μὴ παρεῖ- 
νεσθαι, Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς ixov ἄκων τὰς uoi 
γίας ἐδέχετο xai προσεποιεῖτο τὰς εἰρηνικὰς, mi 
πρὸς μὲν τὸν πατριάρχην ἀντιπέμπεον τὰ oui 
ὑπεχρίνετο, καὶ οἱ εὐμενῶς ἔχειν ἐδόκει. Τοῖς μὲν 
οὖν ἀρχιερεῦσιν, ὡς ἐννοεῖν ἦν, οὐδὲ γὰρ dlu- 
ἔγχλημα κατὰ τὸ λεληθὸς τὰ περὶ τούτου [xz 

οὐδὲ γὰρ ἐχρῆν, δημηγορῶν τις ἔλεγε, τὴν τοῦ τιν 
τὸς χαρδίαν τὸν βασιλέα μὴ παρὰ τῆς ἐκκλησίας τὶ" 
θάλψιν ἔχειν, ἀλλ᾽ ἐχεῖθεν ὥς τινα φθοροποιὸν ci: 
τὴν δύσνοιαν εἰσδεχόμενον κινδυνεύειν Καὶ τοῦ 
μὲν ὁ χρατῶν καὶ ἀλλα προὔτεινε πλεῖστα, ’᾿άποπρο: 
ποιούμενος μὲν τὴν πρὸς τὸν πατριάρχην δοχοῦτ:. 
δυσμένειαν, ἐχείνοις δὲ προανατιθεὶς ἐρευνᾷν ὡς 
ἄξιον ὄν ζητεῖσθαι κατὰ σχολὴν τὰ κινούμενα. 


jussus ad Xantheam se sistere, duobus ad illum 
anlistibus ea causa missis. Non paruit ille qui- 
dem, tamen aliquantulum de duritie remittensz 
tempori serviret, semel iterumque certos de** 
clero ad imperatorem misit officiose illus: € 
salutaturos, οἱ percontaturos ex usu inter £v 
consuetudinis humane ut Augustus cum conjet? 
ac liberis valeret, simulque excusaturos, velot n 
cessariam ob causas alias dicendas, eo nunc c 
curendi moram. His officiis quanquam non plese 
satisflebat imperatori, tamen ipse quoque in pr& 
sens animi vulnere diesimulato et salutationem εἰ 
excusationem placido excepit vultu, vicissimque 
per quosdam e comitatu allegatos patriarcham 
amice salutavit, placido 86 in illum egse animo si- 
gnificans. Ceterum inter episcopos causa cripet- 
que patriarche occulta 225 inquisition ὑπ’ 
ctabatur. Qua de re auditus ex illis nonnemotws 
hec concionabundus declamaret, nece consent 
neum neo ferendum videri principem, cor utiqu 
reipublice, non ab Ecclesia foveri ut id ex quo st 
lus unice pendeat publiea. Quale igitur fuerit, εἰ 
non modo inde non foveatur, sed maligno et pet- 
tilenti dissensionis spiritu afflato in diserimen mt 
nifestum inducatur ? Ea etsi clam procurante im- 
peratore agebantur, tamen is istis quee retalimus 
et aliis plurimis benevolentie significationibus in 
illum editis, diligenter simulabat equum erga pa- 
triarcham et offensione omni vacuum animum, 
sic libere sinens congregatos Patres per otium 
considerare quid tali stata rerum optimum ipsis 
factu videri 80 decernere par esset. 


069 


DE MICHARLE PALASOLOGO LIB. III. 


670 


κδ΄, Τὰ περὶ τοῦ Βέχχου xal Ξιφιλίνου τῶν τῆς À τριάρχην πλέον δύναιτο λυπήσειν, ἢ μὴ δόξειν ὡς 


᾿Εχχλησίας ἀρχόντων. 


Συμδαίνει δέ τι χατὰ τὴν πόλιν ὃ δὴ καὶ τὸν βασι- 
λέα εἴς ἄμυναν ἐξηρέθισεν. Ἥπτετο δὲ τὸ δεινὸν καὶ 
τοῦ πατριάρχου, κἂν πλαγίως ὡς ἄλλων πασχόντων. 
Too γὰρ Βέχκου τὸ χαρτοφυλαχιχὸν ἀξίωμα ἔχοντος 
(προνόμιον δ᾽ ἔστι τὸ προτροπαῖς ἐχείνου τὰς ἵερο- 
λογίας γίνεσθαι) τῶν τις ἱερέων ἐχδουλεύων xal ἐν 
τῷ κατὰ τὸν Φάρον ναῷ τῶν μεγάλων ἀναχτόρων 
νυμφίους ἱερολόγει διχα τῆς τοῦ χαρτοφύλαχος προ- 
τροπῆς. Καὶ εὐθὺς ἀχουσθὲν, ὡς πρόστιμον ἐχείνῳ 
ἡ τῆς ἱερωσύνης ἐπίσχεσις ἦν. Τοῦτο γοῦν οὐχ ἔδοξε 
τοισῦτον 3 τι ἄλλο μέτριον τῷ βασιλεῖ ἀγγελθὲν, ἀλλ᾽ 
ἀφορισμὸς ἄντιχρυς τοῦ βασιλικοῦ κχληριχοῦ. Καὶ 
εὐρὺς (συνυπενόει γὰρ καὶ τὸν πατριάρχην ὡς δῆθεν 
συμπράξαντα) ὑδριοπαθῶν οὖν οἷον ὡς ὑπεροπτιχῶς 
ἔχοντος θυμῷ ἦν κάτοχος, (P. 151] καὶ ὀργὴ ἦν κατὰ 
τῶν τῆς Ἐχχλησίας χοινὴ, xai ὡς 'O πατριάρχης, 
χεχραγὼς ἐπῆγε, τεθέληχε διὰ ταῦτα τὸ τῆς βασι- 
λείας χράτος ἐξονθενεῖσθαι xai τὰ ἱερὰ ἀνάχτορα 
ἀφορίζεσθαι. Ἦν γὰρ xal τοῦτο λῆμμα πρὸς τὸ παρ- 
ἰστάμενον, ὅτι ἐντὸς τῶν ἀναχτόρων ἔτυχεν ὁ πρε- 
σδύτερος, ὅτε οἱ τοῦ χαρτοφύλαχος πέμψαντος διε- 
μηνύετο ἡ ἐπίσχεσις. Καὶ δη τὸν μὲν πατριάρχην 
οὐχ εἶχεν ὅπως ἀμύνοιτο, ἄλλον δὲ τρόπον βαθύτερον 
καὶ τὸν καταφρονήσαντα ἀμυνεῖσθαι, εἰ xai τὸν πα- 


24. De Vecco et Xiphilino primarias prazfecturas 
in Ecclesia gerentibus. 

Contigit poro quiddam in urbe quo magis exas- 
peraretur imperator et ad ultionem irritaretur, ex 
qua quod secutum malum est ipsum patriarcham 
oblique perstrinxit, resiliente in ipsum ignominia 
qua aliis irrogabatur. Vecco chartophylacis digni- 
talem oblinente,cui magistratui juxta usum ac leges 
id juris competit ut sine illius nutu et assensu 
nuptiales benedictiones nun administrentur, sacer- 
dos quidum ministrans in templo Magni Palatii ad 
Pharum aito sponsis benedixit non requisito charto- 
phylacis assensu.Ea re statim audita is in penam a 
sacerdotii functionesuspensusest.Id sibi nuntiatum 
imperator atrociter accepit,quasi ea non mediocris 
aliqua censura,sed vera et suprerna excommunicatio 
fuisset regii clerici ; ac statim suspicatus id factum 
conscio et cooperante patriarcha, gravissime offen- 
sus eat,contemnise ratus, ira communiter $9?6 in 
universum ecclesiasticum ordinem exardescente 
vehementi ; unde in clamores erumpebat vociferans: 
« Nempe hoc patriarcha sic voluit consentanee ad 
prius in nos contumeliosissime gesta, ut nullam 
occasionem preetermitteretvilipendende et contem- 
ptu extremo conculcande imperatoria majestatis, 
regia etiam imperiali sacris prohibenda interdicto- 
que supponenda.» Hoc dicebat,quoniam intra impe- 
ratorium palatium forte repertus est sacerdos ille, 
quando ei missi a chartophylacesententiam suspen- 
sionis intimarunt. Totus porro defixus in cogita- 
tione vindicte, patriarcham tunc quidem ípsum 
recta in propria ulcisci persona non valens, modum 


ἀμυνεῖσθαι καὶ πλέον δύναιτο προύνόει. Καὶ πέμψας 
διὰ ταχέων τῷ σεδαστοχράτορι Τορνικίῳ προσέτατ- 
ev (αὐτῷ γὰρ τότε τὰ τῆς πόλεως ἐπετέτραπτο) 
χαταχαλᾷν μὲν τὰς οἰκίας τοῦ τε χαρτοφύλαχος xal 
τοῦ μεγάλου οἰχονύμου (οὗτος δ᾽ ἦν ὁ Ξιφιλῖνος θεό- 
δωρος), ἐχριζοῦν δὲ τὰς ἀμπέλους, καὶ αὐτοὺς δε- 
σμίους ὡς ἐκεῖνον ἐκπέμπειν. Ἐδούλετο δὲ τὸ προσ- 
ταττόμενον χυνὶ λέοντα ἐχδεδίττεσθαι, χαί γε τού- 
των ἀποκλινάἄντων πρὸς βασιλέα διὰ τῆς ἐπὶ τῇ 
τιμωρίᾳ προσπαθείας μηδὲν οἷόν τε εἶναι τὸν πα- 
τριάρχην καθ᾽ αὑτὸν ὄντα πράττειν, καὶ οὕτω χά- 
χεῖνον ὑποχαλᾷν ἀναγχάζεσθαι. Ὃ γοῦν σεόχστο. . 
χράτωρ ἐπιστὰς ἕτοιμος ἦν κατὰ τὰ ἐπιτεταγμένα 
πράττειν. ᾿Αλλ’ ἐκεῖνοι τὴν ἔφοδον πρυαισθόμενοι 
ἅμα γυναιξὶ xal παισὶ τὸ ἱερὸν προφεύγουσιν, ὡς 
ἐχεῖθεν τὴν ἀσυλίαν ἕξοντες. Ὡς δ᾽ ἐκεῖνος ἐπιστὰς 
τῷ ναῷ ἐχσπᾷν ἐπειρᾶτο (ἤδει γὰρ βλαδησόμενος μὴ 
ἀνύσας), λέων ἦν μετὰ ξίφους. Ὁ δὲ πατριάρχης 
αὐτίκα προσυπαντῶν xal ἐμόριθῶς ἀπέπεμπε τὸν 
ἐπιόντα, καὶ, « Τί παθόντες,» ἔλεγεν, « ὀφθαλμοὺς 
χαὶ χεῖρας καὶ ἀχοὰς ἡμετέρας, τοὺς μὲν ἐχτυφλοῦν, 
τὰς δ᾽ ἐχχόπτειν πειρᾶσθε ;» ἐπεδοᾶτο δὲ καὶ θεὸν 
xai ἀνθρώπους ὡς ἀδικοῖτο πλεονεχτούμενος * μὴδὲ 
γὰρ δίκαιον εἶναι Θεῷ καθιερωμένους ἄνδρας εὐθύ- 
νεσθαι κὀσμιχοῖς. Ὡς δ᾽ ἀπεπάγη πρὸς ταῦτα ὁ πρὸ 


astute commentus est eam ponam ab sui contem- 
ptore repetendi, que simul patriarche dolorem 
inureret ; sic se cumulateinjuriam utriusque ultu- 
rum ratus, curriculo mittit ad sebastocratorem 
Tornicium tunc praefectum urbi, qui ἃ se juberet 
diruere continuo illum edes chartophylacis et ma- 
gni ccomonii (erat ;hic Xiphilinus Theodorus), 
evellere stirpitus vineas amborum,ipsosquo vinctos 
ad se mittere. Volebat nimirum ista ratione terrere 
(quod aiunt) leonem exemplo male multati canis. 
Futurum autem sperabat ut hi supplicii metu ad 
obsequendum imperatori quodcunque vellet inclina- 
rentur ; quod ai contigisset, non modo nihil ausu- 
rum patriarcham solum et virorum talium in partes 
principis traductorum auxilio;.destitutum conira se , 
agere, sed etiam coactum iri cedere et de duritia 
remittere in causa excommunicalionis. Igitur seba- 
stocrator presto aderat stansin procinctu exsequen- 
di mandata.Ceterum de ejus infesto adventu pre- 
monitio ambo illi cum uxoribus et liberis ad 221 
templum confugiunt,jure illic asyli tuti futuri. Quo 
sebastocrator cognito, reputans magnum sibi ab 
imperatore malum affure nisi quie isjubebat effecta 
redderet, in templum ense stricto ut leo irruens 
extrahere illos inde conabatur. At occurrens patriar- 
cha eum graviter increpitum repulit, « Quid vobis,» 
inquiens, « volentes oculos et manus et aures no- 
stras, illos quidem eruere, istas autem abscindero 
postremo has obstruero conamini ?» testabaturque 
vociferans Deum ei homines, vini sibi per sacrile- 
gam injuriam fleri ; neque enim fas etse Deo sacros 
homines ἃ secularibus corripi. Obstupuit δὰ «x». 


071 


τοῖς μὲν ἀνδράσι τὸ ἱερὸν πατοῦσιν al ὁρμαὶ ἀνεῖντο 
μὴ δεδιόσιν, ἐχεῖνος δὲ πρὸς τὰς οἰχίας τρέπεται, 
᾿Αλμπέλοις δ᾽ ἐπιθέσθαι οὐχ ἦν, ὅτι οὐδ᾽ ἦσαν ἐχεί- 
νοις ἄμπελοι τῇδε. ᾿Αλλὰ καὶ τῶν οἰκιῶν ἀποτρέ- 
πεται ὡς μὴ σφίσιν ἀληθῶς οὐσῶν, ἀλλὰ μᾶλλον τῆς 
᾿Εκχλησίας λογιζομένων. ᾿Εχχρουσθεὶς οὖν τοῖς ὅλοις 
ὁ ἐπιτιμητὴς ἐχεῖνος πέμπει Νικαίαζε, xal. τὰ προσ- 
τεταγμένα ἐπὶ τοῖς σφῶν χτήμασι διαπράττεται. 
Κωλυθεὶς δὲ ἀποπέμπειν δεσμίους, ὡς ἡ πρόσταξις 
εἶχε, συνεδούλευε σφίσιν αὐτοὺς ἀνέτους ὡς βασιλέα 
χωρεῖν, [P (52] τοῦ ἀληθῶς φρουρίου ἀποσπασθᾶν- 
τὰς, ὡς ἦν ὁ ναὸς Xvttxpuc. ᾿Απολογίαν γὰρ ἐκεῖνον 
ἔχειν πρὸς βασιλέα τὴν ἀσυλίαν τοῦ ἱεροῦ καὶ τὴν 
τοῦ πατριάρχου χώλυσιν, xal ὡς αὐτοὺς εὐθὺ τοῦ 
βασιλέως ὁρμῶντας δεσμεύειν οὐχ ἦν, ὡς παρ᾽ αὐτοῖς 
μενούσης τῆς προσφυγῆς τοῦτο υὲν τῷ ἑχόντας 
ἀποφοιτᾷν, τοῦτο δὲ xal τὸν πατριάργην ἐπιτιμῶντα 
ἀμφέπειν πανταχοῦ διᾶγοντας, ΠΙροσέτι δὲ xai τὸ 
τῆς εἰς βασιλέα προσόδου σγῆμα τὸ ἀνέτους σφᾶς 
διατηρεῖσθαι δίδωσι * πρόσωπον γὰρ βασιλέως θεώ- 


pereulsusque a copto destitit qui tanto prius 
fastu extracturum se supplices, quidquid quivis 
contra moliretur, ostenderat; eoque sese domum 
recipiente re infecta, Veccus et Xiphilinus intra 
septa edis sacre tuti securique versabantur ; sed 
nec vineas exscindere potuit, cum neuter illorum 
vineta circa Constantinopolim haberet ; ab edium 
quoque quibus utebantur demolitione prohibitus 
est, denuntiato ipsi haud esse illas juris ipsorum, 
sed Ecclesie, quae usum duntaxat habitandi suis 
illio ministris precarium concederet. Ergo hic tam 
scer ultor undique rejeclus, et cunclis exclusus 
quas tentarat, ne nihil ageret, Niceeam certos mi- 
sit qui in prediis istorum in illo territorio sitis 
vastalionem ab imperatore prescriptam exerce- 
rent. Cum autem nequiret mittere illos vinctos, 
ut fuerat jussus, suadere ipsia institit ut ultro ad 
imperatorem proficisci vellent, id communiter 
tam ipsis quam sibi consilium esse utile disserens, 
quoniam si volenles ipsi sacro asylo absisterent 
adeundi principis causa, idonea ipsi apud impera- 
torem futura ;esset ex2usatio omisse comprehen- 
sionis et constrictionis ipsorum sibi ab eo impera- 
te. Nam ne illos intra templum caperet, sanctita- 
tem loci οἱ 928 occurrentis ac repellentis pa- 
triarchz auctoritatem prohibuisse, plausibiliter 
causaturum sese. Porro ipsos sponte abdicantes 
tutelam sacrorum adytorum ut communi domino 
se sisterent, fas haud fuisse absse corripi darique 
in vincula, facile quemvis videre, nec imperato- 
rem dubitaturum. Plenam igitur ab se quidem 
fore ipsis securitatem inviolate libertatis, si quod 
suadebat facerent. Nullum autem ab alio quovis 
metuendum ipsis esse tale periculum demonstra- 
bat, vel quod recta tendentibus ad principem 
nemo facessere molestiam auderet, vel quia decla- 
rato in ipsos patriarche palam protegentis patro- 


GEORGII PACHYMERJR 
μικροῦ ὑπέροφρυς ὡς ἐχσπάσων κἂν εἴ τι γένοιτο, À μενον συμπαθείας ἀνάγχην ἔχειν, κἂν γοῦν 


672 
πρὸς . 
ὥραν, τοῖς καταχρίτοις, Ταῦτα καὶ τὰ τούτοις ὅμοια 
λέγων ἔπειθέ τε τοὺς ἄνδρας ἀποφοιτᾷν τε τοῦ ναοῦ 
xai πρὸς βασιλέα χωρεῖν, Καὶ δὴ παρὰ τοῦ πα- 
τριάρχου ἐχχωρνηθέντες δόξαν συνοῖσον σφίσι τὸ 
ἀπελθεῖν (τὰ γὰρ συμόάντα τούτοις πικρὰ, xal ὡς 
εἴ ἐπὶ χαθοσιώσε!: εὐθύνοντο) εὐθὺς ταῖς τοῦ ἱερέως 
ἐφοδιασθέντες εὐχαῖς τε xal εὐλογίαις τῆς πρὸς cip 
θεσσαλονίχην φερούσης ἅπτονται. "A μὲν οὖν ἐπιμί- 
ξασιν ἐχείνοις θεσσαλονίχῃ xai. βασιλεῖ προσελθοῦ: 
συνέδη, οὐ τοῦ παρόντος λέγειν καιροῦ. ἸΙλὴν cle 
cait' ἄν τις ὡς οὐχ ἄν εὖ ἐχεῖθεν ἔπαθον, εἰ μή τ 
θεραπεύουσι τὸν χαιρὸν συνέδη ταῦτα παθεῖν. Τοῦτο 
δ᾽ ἦν μεμονῶσθαι τὸν πατριάρχην ὑποκλεθέντων, ὡς 
χαὶ τῶν ἄλλων, ἐχείνων. 


B κι΄. τὰ περὶ τοῦ σουλτὰν ᾿Αζατίνου, xai τὰ περὶ 3e 


Τοχάρων, 


[P 153] ᾿Αναληπτέον xa! τὸ τοῦ σουλτὰν 'Afm- 
you, ὃς μοῖρά τις γέγονε δυστυχὴς Μαχεδέσιν, εἴπω 
δὲ καὶ Θρᾳξὶ, καὶ τὸ τοῦ χομήτου προάγγελμα εἰς 


cinio tuti ubique inviolatique futuri essent, tante 
illius ac tam venerabilis respectu potestatis. 
Denique postquam eo pervenissent, ipso vultu ac 
conspectu principis certissimum aciebat accepturos 
ipsos salutis et securitatis pignus ; nam faciem 
imperatoris coram vel ad mornentum oculis objec- 
tam gratie ac venie erga intuentes, etiam pre- 
damnatos reos, necessariam causam existimari. 
Hec et hujus sententie alia cum allegaret, persur 
Bil quod volebat, siquidem illi conducibile id εἰ 
futurum rati, patriarche in id iter agsensu is 
trato, templi refugium relinquere adque impento- 
rem 8e conferre decreverunt, etiam inde allotené 
successus in tali consilio spe, quod satis inwli- 
gerent ea que in ipsos lam acerbe aota essen 
decreta esse ab imperatore arbitrato vwtilia il 
esse emolliende duritiei patriarchee et impetrande 
ab eo sue ipsius reconciliatonis cum  Koclesis. 
Statim igitur, bene precante ipsis in digressu ps 
triarcha οἱ viam votis prosequente, 'Thessaloni- 
cam versus profeclionem susceperunt, Qoid porre 
ipsis, postquam eo pervenerunt et imperatorem 
adierunt, contigerit, non hujus est temporis refer 
re. Ceterum facilis prudentibus conjectura sugge- 
ret haudquaquam illos quidquam gratias aut bene 
Ποῖ! fuisse ab imperatore accepturos, nisi quar 
tum promereri obsequendo potuerunt servientes 
tempori ; unde contigit (quod in primis avebt 
imperator tanto magis solum relinqui patriarcham: 
229 his quoque, sicuti jam alii fecerant, ad par- 
tes imperatoris transeuntibus. 


25. De sultane Azatino el de Tocharis. 


Resumenda nunc est naratio rerum sultenis 
Azatini, qui fatum triste atque infsustum quoddam 
Macedonibus exstititaio etiam Thracibus ; etque 
leva sevaquo minax cometa portenderet eventu 


* 


673 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. III. 


074 


ἔχδασιν ἔθετο προφανῆ. ᾿Εχεῖνος γὰρ ἐπὶ πλεῖστον À γνύειν, τὸ χρεῖττον τῆς λείας xal αὐτὸν διαφερόντως 


τῇ Κωνσταντίνου προστετηχὼς, καὶ ὁσημέραι προσ- 
δοχῶν ἐπανήξειν μεθ᾽ ὅτι πλείστης ἰσχύος, ἐπεὶ τὸ 
ἐν ἐλπίσιν ἀπέγνωστο (ἤδει γὰρ ἄλλα τὸν βασιλέα 
πραγματευόμενον, xal τὸ χῆδος ἔπειθε τὸ πρὸς τὸν 
᾿Απαγᾶν ὡς οὐχέθ᾽ ὑποστρέψειεν), εὐρὼν τῷ τότε 
χαιρὸν ὅν ἡ τοῦ βασιλέως ἀπουσί δέοντά οἱ παρεῖ- 
ysv, διαμηνύεται τῶν τινι συγγενῶν, ἐπιδόξῳ γε οντι 
xatà τὰ πρὸς Goxvov μέρη τοῦ Εὐξείνου πόντου, 
δυσωπῶν ἐπαμῦναί οἱ ἀσιδήρῳ πεφυλαγμένῳ παρὰ 
φίλῳ τῷ βασιλεῖ, οὐδὲν ἐγθροῦ διαφέροντι. Εἶναι γὰρ 
ἐχείνῳ, εἰ βούλοιτο βοηθεῖν, συνελθεῖν Κωνσταντίνῳ 
καὶ σπεύδοντα παροτρῦναι πρὸς τὴν τοῦ βασιλέως 
ἐπίθεσιν. Καὶ αὐτὸν οἰκονομεῖν παρ᾽ ἐχεῖνον ἱέναι, 
xxi οὕτως ἐχείνῳ συνόντα ῥξζον xag! ὁδὸν ἐχπεσεῖν 
εἰς χεῖρας ἐχείνοις. εἴ μόνον Τοχάροις συνεξίοι ἅμα 
Κωνσταντίνῳ μετὰ Βουλγάρων. Kai εἴ μὲν ἀλῷ xai 
αὐτὸς βασιλεὺς, εὖ εἶναι τοῖς ἐπιθησομένοις " εἰ δ᾽ 
οὖν, ἀλλὰ λείαν περιθαλομένους πλείστην ὅσην, ἔτι 
δὲ xal τῶν τοῦ βασιλέως πολλὰ λαδόντας ἐπαναζευ- 


manifesto, pernice publica patravit. Hic postquam 
diu apud Constantinopolim tediosa contabuisset 
mora, in dies exspectans reduci se cum magno 
exercitu in Persidem, ubi spes ejus rei omnis 
exstincta ipsi funditus est, tum longa infinitarum 
frustrationum experientia, tum maxime quod non 
ignoraret qui cum suis hostibus clam tractaret 
imperator, οἱ feedus ab eo ictum cum Apagane 
compertum haberet, unde satis intellexit. nullam 
sibi redeundi unquam amplius ad amissum prin- 
cipatum reliquam esse fiduciam debere, nactus 
accomodatam suis rationibus occasionem, absen- 
tiam imperatoris, allegat fidum sibi hominem ad 
quemdam e cognatis in septentrioaali Euxini Ponti 
tractu prepotentem, orans ut sibi subveniret ciira 
ferrum et vincula custodia detento ab imperatore 
amico in speciem, revera nihil ab hosfe differente. 
Posse enim illum facile, si vellet, auxiliari sibi opes 
eum Constantino conjungendo, et hunc sponte 
currentem incitando ad irruendum improviso in 
imperatorem. Sese ipsum jam id agere, ac conse- 
euturum sperare, ut adire imperatorem sibi liceat, 
eo consilio ut presens eum dissimulanter in para- 
tas per viam insidias precipitel. Venire tantum 
et eductos secum 'Tocboros cum Constantino 


B 


Bulgarisque in communem expeditionem.traheret ; D 


&c 8i quidem, quod pronum speratu videbatur, ca- 
peretur imperator, facile apparere quantum 480 
inde bonorum in ipsos redundaturum esset : sin id 
non succederet, certe non posse dubitari quin 
quastuossima ipsi foret ista militia, utique redu- 
cturo ex ea copias onustas opima preda, cum 
aliarum omnis generis rerum, tum apparatus ac 
supellectilis imperatorie, ex quibus excipere sibi 
prestantissimum quidque posset, et ipsum consan- 
guineum supplicem indigna custodia ereptum inco- 
lumen ac liberum cum pretiosis spoliis domum 
recipere. Meminisset prioris sum glorie, ex qua 


ἀγομένους. Μεμνῆσθαί τε συγγενείας προτέρας xal 
δόξης. Καὶ εἴ μὴ δι’ ἄμφω καὶ ὡς συγγενῆ σπεύδειν 
χαὶ ὡς ἐλπίζοντα μεταλαμθάνειν πάλιν τὰ μείζω 
θεῤῥεῖν, ἀλλ᾽ οὖν OU ἕν τούτων ἄξιον συμπράττειν 
οἴεσθαι, ἢ ὡς συγγενεῖ βοηθοῦντα ἢ ὡς εἰδότα κατ- 
ἐλεοῦντα, Ταῦτα δηλώσας τῷ θείῳ δ᾽ ἀποῤῥήτων, 
τὰ πιστὰ λαδὼν ἐχεῖθεν διὰ γραμμάτων προσεποι- 
εἴτο ἐφετὴν εἶναι οἱ τὴν βασιλέως θέαν, xal γράμ- 
μασιν ἐδήλου τῷ βασιλεί, καὶ ἱκέτευεν ἐφεῖναι παρ᾽ 
ἐχεῖνον γενέσθυ!" οὐδὲ γὰρ ἀνεχτά οἱ εἶναι ἐπὶ 
τοσοῦτον ἐστερῆσθαι τῆς βασιλιχῆς ὄψεως, El γοῦν 
προστάσσοι" εἴ Ó' οὖν, ἀλλ’ αὐτὸν ἥξει xal οὕτως, 
ἐπεὶ πόθθς ἐπείγει xal τυραννεῖ. Ταῦτα μαθὼν ὁ 
βασιλεὺς, (καὶ ποῦ γὰρ τὸν δόλον εἶχεν ὑπονοεῖν :) 
διὰ γραμμάτων [P. 154] ἐφίησιν ἀφικέσθαι παρ’ 
ἐχεῖνον " ἰδεῖν γὰρ xai δυτιχοὺς τόπους ἐγγενέσθαι 
ol, οὖς οὐχ ἦν ὁρᾷν xat' ἀνατολὰς διάγοντα. Ὁ μὲν 
οὖν σουλτὰν ἐκχωρηθεὶς τὴν ἔξοδον ἐπετάχυνε, 
χαὶ πλῆθος χοημάτων ἀφεὶς, ἔτι δὲ xal γυναῖχας 


felicitate in quam miseriam tam arta ipsi cogne- 
tionis necessitudine devinctus princeps decidisset, 
reputans miseretur. Quodsi hec parum moverent 
ad audendum quod suadebatur,ac fructum cogitaret 
inde ipsi proventurum uberem vel successu belli 
lucroso premiisque victoris, vel ἃ propria gratitu- 
dine sui ipsius, postquam seso in statum fortune 
pristinum reposuerit, omnia liberatori debituri. 
Hec si vilerentur infirma, singula, simul tamen 
conjuncta omnia vim habere maximam apud ejus 
animum par esse. Ageret igitur, et vel consangui- 
nitatis respectu auxilio veniret,vel sus infelicitatis, 
quam ipsi aperiret,'notitia indigna ferentem mise- 
raretur. His arcano exposilis patruo, litterisque 
ipsius mutuis .assensu ipsius fideque accepta, si- 
inulavit desiderare se majorem in modum conspec- 
tum imperatoris, in eamque sententiam ad impe- 
ratorem scripsit, orans ctiam atque etiam ut sibi 
permitteret ipsum adire.Nequeenim sibi tolerabile 
videri tanto jam tempore usu ac visu privari cha- 
rissimi alque honoratissimi sibi principis : jubere 
igitur quamprimum dignaretur se venire; sin gra» ^ 
tificari hoc sibi differret, sciret tanta se uri ejus 
coram intuendi cupiditate, ut vix sibi temperare 
posset ἃ profectione istuc injussu tentanda ; quod 
si faceretignosci equum fore,tyrannicam esse vim 
desiderii, et erumpere plerumque ultra rationis 
atque humani arbitrii prescripta frenum eluctatos 
ejus impetus. Hisimperatoracceptis, necquidquam 
de occultis quas diximus machinationibus suspica- 
tus, rescripsit humaniter indulgens sultani quod 
petebat, ultro quin etiam invitans ad occasionem 
usurpandam visendi provincias et. urbes Occidvui 
tractus, quarum nunquam hactenus, quippe sem- 
per moratus in Oriente, coram et usu presenti 
cognoscendarum copia ipsi contigisset.Non distulit 
sultan concessa ?31 uti facultate, sed stalim, 
pecunie magna vi opumque ceterarum, uxoribus 


075 GBORGII PACHYMERJUE 076 
x2! τέχνα xal ἀδελφὴν xal μητέρα, τὸ μὲν ἐπιλύων A Ταῦτ᾽ doa xai ἅμα μὲν ὁ βασιλεὺς πρὸς τὴν πόλιν 


τὴν ὑποψνίαν, τὸ δὲ χαὶ τὰ ἐμποδὼν ὑποτεμεῖν ἄρι- 
στὸν γνοὺς, ἔξεισι σὺν τοῖς οἰχείοις τῆς πόλεως, χαὶ 
χαταλαθεῖν τὸν βασιλέχ ἡπείγετο. Ὁ δέ γε ῥηθεὶς 
θεῖος ἐχείνου παρὰ τὸν βασιλέα Βουλγάρων Κωνσταν - 
τῖνον γεγονὼς, ἢ μᾶλλον τὴν ἐχείνου σύζυγον, τὰς 
κατὰ βασιλίως ὑποθέχας προτείνων χαὶ πάλαι 
παραχεχινημένους ἔπειθε. Καὶ δὴ πέμψας μεταχα- 
λεῖται πλῖθος Τοχάρων ὡς χερδανοῦντας αὐτίχα, εἶ 
ἐπεξίοιεν ἅμ᾽ αὐτῷ xal Βουλγάροις. Οἱ δὲ xal ἄλλως 
πλῆθος ὄντες αὐτόνομον ἔτι (οὕπω γὰρ τελέως τῷ 
Νογᾷ xaQ' ὑπηκόους ὑποτετάχατο᾽ ὁ γὰρ Νογᾶς τότε 
πρώτως ἀποστατεῖν τῶν δεσποτῶν ἔσχετο xal φίλος 
ἦν xxv αὐτοὺς ἐν ἴσῳ διάγων, ὅτι xal μετ᾽ αὐτῶν 
ἀποσταλεὶς παρ᾽ ἐχείνων οὐ τῷ Κάνῃ, ὡς αὐτοὶ 
φαῖεν, τὰς χώρας ἐχτᾶτο, ἀλλ᾽ ἀρετώσας ἰδὼν ἑαυ- 
τῷ σὺν ἐκχείνοις ἐσφετερίζετο) ἀμ’ ἀκούοντες τότε 
ἔσπευδον, δίχην χυνῶν ἀγαθὰς χώρας κατατρωξείον- 
τες. Ἔτι δὲ xai τὸ χῆδος τὸ πρὸς Νογᾶν οὔπω ἦν 
συνεστὼς, ὅπερ μετὰ ταῦτα ἐπὶ νόθῳ θυγατρὶ τῷ 
Εὐφροσύνῃ ὁ χρατῶν πρὸς ἐχεῖνον ἔμελλε συνιστᾷ». 


preterea liberisque cum sorore ac matre Constan- 
tinopoli relictis, itineri se dedit. Tantorum pigno- 
rum ibi dimittendorum causa illi fuit partim cura 
celandi que coquebat animo, et omnem a se suspi- 
cionem amoliendi, partim prudens metus ne non 
gatis expeditus esset ad ea que meditabatur, si 
tantis charorum capitum affectibus et pretiosarum 
sarcinarum impedimentis implicaretur. Ita ille 
cum familiari comitatu egreesus urbe ad imperato- 
rem festinabat. Interim autem ejus patruus profec- 
tus ad Constantinum Bulgarorum regem, cum ei, 
tum potissimum ejus conjugi consilia sibi suggesta 
imperatoris invadendi communicavit; et facile, 
olim videlicet eo propendentes,quo volebat perpulit. 
Ipse statim certis hominibus submissis magnum 
ad se Tocharum numerum evocavit. Nec difficilo 
fuit pellicere spe ostentanda ingentis ac parati 
lucri,si conjuncti Bulgaris predsestum in Romano- 
rum terras exirent. Tocharum numerosa gens 
tunc adhuc sui juris erat : nondum enim eam sibi 
plene Noga subjecerat.Hic videlicet Noga rebellare 
iunc primum οἱ dominorum jugum excutere inci - 
piebat, amici familiaritate cum: militibus suis 
Tocharis et equalitate civili vivens, socios tunc 
illos defectionis habere contentus : nam cum ipsis 
missus, opera illorum subactas bello regiones non 
Cani (principem illie sic vocant) acquirebat, sed 
uberes atque optimas illas esse terras animadver- 
tens suo proprio atque illorum obtinebat nomine. 
Hi tuno audita, quam diximus, invitatione ad pre- 
dam aecurrerunt quali canes ad saginam ruunt 
impetu, fertiles et opulentas devoraturi regiones. 
Nondum fedus affinitatis vinculoastrictum Nogam 
imperatori conjunxerat, quod ille filia notha Eu- 
phosyne Nog& in uxorem danda deinde contraxit. 
Tunc porro eodem prorsus articulo temporis et 
134? imperator urbem versus, rebus in Occidente 


τὰ χατὰ δύσιν περιελθὼν ἐνέτεινε τὰς ὁδοὺς, ἅμα δ’ 
ἐχεῖνοι ἐξαίφνης χαταὺραμόντες σὺν Κωνσταντίνῳ 
τὰς δυσχωρίας τοῦ Αἵμου διεχπαίοντες TO unt 
φανερῶς ἐστρατοπεδεύοντο, Οὐχ ἦν δὲ τούτοις καὶ 
σύνταξις μία xxi ἐφ᾽ ἐν! τόπῳ χυροῦσα, ἀλλ᾽ ἀγελη- 
δὸν κατ᾽ εὐλαμοὺς ἐπχεδάννυντο, xal κατὰ λόγους 
ἅμα τοῖς ἄλλοις προσέδαλλον,͵ καὶ δεινὰ ἐποίουν, αχυ- 

λεύοντες, σφάττοντες, ἀπαγόμενοι, οὐδὲν ὃ τι γὴ 

πράττοντες τῶν χαχῶν᾽ Ὃ μέντοι γε βασιλεὺς τὲ 

χατ᾽ αὐτοὺς ὡς εἰχὸς ἀχούσας (οὐδὲ Ὑὰρ λάθρα rx 
πεφυλαγμένως τὰς εἰσδολὰς ἐποιοῦντο, ἀλλὰ Bins 
πυρὸς ἀγρίου διὰ ταχέων τὸν χῶρον ἅπαιντα διελάμ- 
ὄχνον), τὰς φρένας χατασεισθεὶς ἀθρόον πεισε:- 
σούσης τῆς φήμης, ἐν ἀμηχανίᾳ παντοΐα τοῦ το; 


p ᾿ράποιτο T». Οὗτε γὰρ ἦν μάχεσθαι συνταξάμεν 


αἱ γὰρ δυνάμεις προδιελύθησαν εἰς τὰ ἴδια, xai uz 
ὀλίγων ἐκεῖνος xal τῶν τῆς αὐλαίας αὐτοῦ ravi] 
νυ, καὶ ἄλλως δὲ ἁμάχητα πρὸς Ῥωμαίους τὰ τῶν 
Τοχάρων. Οὔτε μὴν φεύγειν εὐώδει " χύχλῳ qi 
[P. 155] διειληφότες xai περισχόντες τὰ ὀχυρώμεατ: 


compositis, iter capessivit : et illi de quibus dix:- 
mus, junctis cum Constantino copiis, repente per 
invias asperasque Hemi saltuum ac faucium ango- 
gtias ingenti multitudinepopulabundi erumpentes, 
palam se hostes declararunt, castris in Romana 
terra positis. Non erat autem una eorum manos, 
neque uni pariter omnes imminebant ]1oco. sd 
gregatim per cohortes aut manipulos dispergebar- 
tur, et insidiis multis simullocis varie positis v5? 
omnia tempore infestabant, spoliantcs, mactsxe 
abducentes obvios, nullum non passim barbe: 
pacitstis ac crudelitatis edentes exemplum. ^ 
potuit non statim hec audire imperator, vt 
cum isti non dissimulanter autclanculum has gne 
eationes exercerent, sed libere ac palam mort 
ignis luculenter emicantis et cunctis quia vi sev 
comprehenderit arentis silve partibus exsuperen- 
tem alte flammam ostentantis procul. Ardentis 
igitur improviso isto incendio univers: ]ate regio- 
nis raptim ad imperatorem evolans fama percolil 
vehementer ejus animum, etin magnos eur aw 
talionum estu angustiasque conjecit. Nes! 
qui consilii caperet quove se verteret. NonU* 
instructus ad gerendum bellum ; copiis enim pet 
D confecta paulo ante sacramento solutis, domo? 
militum quemque demiserat ; et cum paucis ipst 
domestico duntaxat comitatu, quippe per pacatat, 
uti crediderat, provincias, in urbem revertebatlur. 
Et neo si haberet exercitum auderet committert 
cum Tocharis, terribili tunc Romanis gente 
neo bello a nostris superabili credita. Restabst 
fuge consilium : sed eam intercludebant valide 
hostium manus, quorum presidiis loca edita 
universa faucesque, denique aditus exitusque 
omnes tenebantur. Probabantque ubique se ades- 
86 unquam non stragibus edendis, et solutissi- 
ma melu omni quoquoversum incursandi licen- 


C 


677 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. 11]. 


678 


σὺν οὐδενὶ φόδῳ διέθεον πανταχοῦ, οὺς μὲν σφάττον- À σιλέχ περὶ ἑαυτοῦ φροντίζειν ὅπως σωθείη. Σπουδὴν 


τες παμπληθεὶ, οὖς δὲ ἀπάγοντες ἐλεεινὰ τοῖς βαρ- 
6420tc σχῦλα, ὡς μηδὲν εἶναι ὅπου προσθᾶς τις ἔθελε 
σώζεσθαι ἐπιεικῶς ἐλεύθερον. Καὶ δὴ χύχλῳ περι- 
στάντες ὅσον οὔπω προσμίξειν τῷ κρατοῦντι, Οὐδὲ 
γὰρ ὅσον καὶ ἡμισείας ἡμέρας ἱππηλατοῦντι διάστημα 
ἦν τῆς ὁδοῦ, ἐφ’ ὅσον παρ᾽ ἑχάτερα οἱ πολέμιοι διηγ- 
γέλλοντο τὰ δεινὰ πράττειν, ὡς ἐχείνους ἑσπέρας 
χατασχηνεῖν ὅθεν πρωΐας ἐξώρμα ὁ βασιλεὺς, καὶ 
ἄλλους ἐχεῖθεν ἐξορμᾷῷν τήμερον ὅπου χθὲς ἐχεῖνος 
χατέμεινε. Τόση τις ἦν σύγχυσις τῶν ἐπιόντων ὡς 
μηδ᾽ αὐτοὺς κατὰ φάλαγγας μένειν, ἀλλὰ πανταχοῦ 
ἐκθέειν λημμάτων ἐλπίδι ὑπὲρ δέος τοῦ παθεῖν ἅπαν. 
Ἤν δ᾽ ἀνὰ μέρος καὶ ὁ Κωνσταντῖνος ἐφ’ ἁμάξης 
φερόμενος (τὸ γὰρ σκέλος χατεαγώς ποτε οὐχ εἶχε 
χατὰ τρόπον τοῖς ποσὶν εἰς ὁδὸν τότε χρῆσθαι οὔτε 
πεζῇ, οὐχ ἧττον δὲ xal μεθ᾽ ἵππων), τοὺς Βουλγά- 
ρους ἀμφ᾽ αὐτὸν ἔχων, χαὶ αἰὲν ὅπη σχηνοίη ἐπέχων 
ὡς καταληψόμενος μονωθέντα. Oi γὰρ πεοὶ τὸν βα- 
σιλέχ πάντες, ὅσον ἦν θεραπευτιχὸν xai οἰχίδιον, 
ἀμφ᾽ αὐτοῖς ἕκαστος δείσαντες, ἄλλος ἄλλοσέ πη 
ὁρμῇ πάσῃ φεύγοντες παρεδύοντο, ἀφέντες xai βα- 


tia, cunctis pariter locis partim trucidatorum 
acervatim zumulos struentes, partim raptantes 
48 libera corpora omnis etatis in cervitutem ad 
barbaros miserabilem, ita ut omnino quocunque 
quis prodire cogitaret, nullam viam a presenti exi- 
tio non dico plane tutam, sed ne talem quidem cui 
verisimiliter aliquatenus posset fidere et caput sa- 
lutemque suam cum nonnulla vel dubia spe com- 
mittere, ullam usquam reperiret. Ceterum ii om- 
nia per circuitum in hune, quem dixi, modum 
velut indagine amplexi, ita ex omni parte prope- 
rabant, ut tantum non contigui telis ac mrnibus 
in momenta singula cominus,adorituri timerentur, 
vix tanto ab illis ponc instantibus spatio quantum 
itinere dimidise diei facile possent emetiri, impe- 
ratore cum familiaribus paucis equitante eodem- 
que assidue turbato accurrentibus ab utroque latere 
trepidis nuntiis direptionum ac cedium, quae 
nusquam non circumstantium locorum exerceban- 
tur. Admovebatque metum quod fere contingebat, 
unde mane discessisset imperator, ibi hostes ta- 
bernacula vespere figere, et in quo pago aut oppi- 
do ipse heri pernoctasset, ex eo prodire hodie in- 
festas ita licenter ac secure latrocinantium ma- 


γὰρ ἕκαστος ἐποιεῖτο τοῦ μόνον σωθῆναι, χαὶ ἀμελεῖν 
παρεσχεύαζον τοῦ πλησίον οὺς μὲν οἱ προμηθεὶς φό- 
ὅοι οὖς δὲ καὶ δειλίαι ἄχαιροι, τοὺς μὲν ὡς ἐξ ἀνάγ- 
χης, εἰ μὴ σπουδάσαιεν, ἀλώσεσθαι προσδοχῶντας, 
τοὺς δὲ μηδ’ εἰδότας οἵ κακοῦ γεγόνασι, τῷ βλέπειν 
ἄλλους εἰς ἔννοιαν ἐρχομένους καὶ διὰ ταῦτ᾽ ἀποχω- 
ροῦντας ὅπη τις ἤλπιζε σωθήσεσθαι. Οὐ γὰρ ἦν 
συνησπιχότας — xatà συντάξεις ἐπιόντας δέχεσθαι 
τοὺς ἐχθρούς" ὁ γὰρ ἄγων ἐκείνους καὶ αὐτὸς συντε- 
τάρακτό τε τῷ αἰφνιδίῳ, xal ὅπη φύγοι ἐσχέπτετο. 
Ὀλίγους γοῦν περὶ αὐτὸν ἔχων, xxl μάλιστα τοὺς οἷ- 
χειοτάτους xal οἷς ἐπίστευε πλέον, σὺν ἐκείνοις ἄμα 
μὲν τὰς ὑποχωρήσεις τῶν φοδερῶν ἐποιεῖτο καὶ ἂμ' 
ἑτέροις φοδεροῖς προσέχρουεν, ὡς τοὺς μὲν ἀποδι- 
δράσχειν τοῖς δ᾽ ἐμπίπτειν, xal τῶν προτέρων μὴ 
φθάνειν ἀνεῖσθαι φόδον καὶ δευτέρους ἐχδέχεσθαι 
μείζους. Καὶ γὰρ xai αὐτὰ τὰ τῶν ὁρῶν ἀναστή- 
ματα φαντασίαν παρεῖχον πολεμίων, ἐπεισπεσούσης 
δειλίας ἀφάτου. Ὅμως δὲ xai ἄλλως ἡγγέλλετο τὸ 
δεινόν οὐ γὰρ ἦν ὅστις xal προσιὼν ἣ xal φανεὶς 
ἐξ ἑτοίμου οὐ φόδον ἤγγελλε. Κἂν που xai παρεσχευ- 


festim irruendi capiendique ipsum pene jam solum 
relictum. Nam que turba illum familie 80 mini- 
sterii domestici comitari ceperat hoc iter ingre- 
dientem, diffluebat in horas, metu fldem ac reve- 
rentiam vincente, unoquoque pro se sollicito, mo- 
do suam ipsius veloci fuga οἱ penetratis latibulis 
ignotis hosti salutem in tuto possuisset parum 
pensi 244 habente quid sociis, quid ipsi contin- 
geret principi. In quo erat mira et misera varietas 
incondite quoquoversum ruentium, cum alios pru- 
dens timor, alios panicaconsternatio, alios rumor 
falsus, quosdam, ignaros alioqui quid ageretur, 
ipse tumultus anxie circeumspectantium et cursan- 
tium contagione inquictudinis quadam abriperet 
quo salvum se quisque sperabat fore, hoc jam 
effusius et verecundia rninori, quod nec si quid 
cuiquam presentis ad resistendum esset animi, fa- 
cultas ejus rei adesset ulla, utiqueipso ductore no- 
vitate mali subiti perculaso, spem palam repugnan- 
di damnante omnem, et nihil aliud quam fugam et 
latebras quarente. Hic ergo cum paucis quos habe- 
bat secum reliquos ex maxime intimis ao fidissi- 
mis, proreum retrorsum, leva dextra, in partem 
omnem 8e circumagebat vitabundus et incurrens, 


nus, ut manipulatim palare dispersi et quocunque D hinc repulsus terrore conspecti mali, pejus illic que 


alliceret preda inordincti acourrere non dubita- 
rent: eo fiducie ac contemptus nostrorum armorum 
impune hsctenus ausorum experientia devenerant. 
Ductabat in propinquo sejunctum a Tocharis suo- 
rum agmen Constantinus curru vehens: fracto enim 
quondam crure ita nunc adhuc utebatur debili, ut 
neo pedes incedere nec equitare potis esset. Te- 
nebat circa se Bulgaros plurimos expeditos in 
equis, evagari eos ut Tocharos non sinens, sed in- 
tenta cura semper inquirens ubinam diversaretur 
imperator, proposito scilicet ae cupiditate eo con- 


refugerat reperiens, tum a quesito alibi perfugio 
specie tetrioris inde se ostentantis exitii exclusus, 
anxius semper et s&stuans,perturbate, ut fit, menti 
errore occalorum formidinem addente, ac juga 
montium aliaque obiter apparentia in hostes arma- 
tos irruentesque deformante. Imaginabant subinde 
miseriam desperantis jam principis obviorum un- 
decunque atroces nuntii, vera, dubia, ficta, tristis- 
sima omnia horrendaque referentium. Id ssepe co- 
mites experti submovebant deinde venientes, nec 
affari principem sinebant, unde etiam utilium indi- 


679 


GEORGII PACHYMERJE 


680 


ἄζετο συγχατιένα! [P. 156] πρὸς τοὺς ἐχθροὺς ἐπὶ A χεῖρας τὸ τῆς Alvou φρούριον ὑπεισδύντες τῶν δει- 


τῷ μαθεῖν ὁπόσοι χαὶ ὅπως ἴοιεν, οἱ περὶ ἐχεῖνον 
διὰ τὸ μέγεθος τοῦ κινδύνου χατεῖγχον, ὡς ἐπὶ μόνον 
ὁρᾷν τὸ σώζεσθαι. Μόλις γοῦν voli xai παροδίαις 
βοηθούμενος προσδαίνει τῷ Γάνῳ, ἀπολιπὼν τοὺς 
λοιποὺς ζητεῖν ὅπη σώζοιντο, Τῶν γὰρ κατόπιν ἰόν- 
των xxi μάλ᾽ ἀπεγίνωσκεν ὡς ἀλωπομένων. Ἦσαν 
δ᾽ οὗτοι οἵ δὴ τὸ βασιλικὸν ταμιεῖον διεκόμιζον, xxi 
οἱ ἀμφὶ τὸν σουλτὰν ’᾿Αζατίνην  'Extivoc μὲν οὖν 
ὅὁποδὺς τὸ ὄρος, ταχυδρόμους πέμπων, ἔνθεν μὲν 
ἐσχέπτετο τοὺς ἐχθροὺς ἐπιόντας λανθάνων ἐχφεύ- 
γεῖν, ἔνθεν δὲ xxl ταχυναυτοῦσαν τριήρη προσχεῖν 
διὰ ταχέων τοῖς ὄρεσι παρεσχεύαζε, Καὶ δὴ τοὺς μὲν 
ἐχ τόπου τόπον ἀμείδω» συνετῶς ἐμφανεῖς ὄντας 
χατὰ τὸ λεληθὸς διεδίδρασχε᾽ τὴν δὲ μαθὼν εὐτρε- 
πισθεῖσαν παρεῖναι, συγχαταδὰς τοῖς λοιποῖς τοῦ 
ὅρους ἐπέδαινέ τε xoi ἐς Κωνσταντινούπολιν διεσώ- 
ζετο. Οἱ δ᾽ ἄλλοι διασχεδαννύμενοι πανταχοῦ τῆς 
Θράκης οἱ μὲν ἡλίσκοντο, οἱ δὲ ἐκ τοῦ παρὰ δόξαν 
χαὶ διεσώζοντο. Οἱ μέντοι γε τῶν οἰχείων, οἷς τε τὸ 
χοινὸν ταμιεῖον ἐπετέτραπτο, σύν τούτοις δὲ καὶ ol 
ἀμφὶ τὸν σουλτὰν, τὰς τῶν ἐχθρῶν μόλις διαδεάντες 


ces qui de hostibus quo loco essent el quid agerent, 
necessaria scitu suggesluri advolarant, inauditos 
repelli contingebat, imprudentia sine dubio exclu- 
dentium magna : sed sua eos excecaverat conster- 
natio, nimio, ut. fit 485 exitii metu in exitium 
ruentes. Tandem egerrime,faventibus noctium te- 
nebris, juvante ad latendum solitudine callium in- 
viorum, Ganum montem conscendit imperator, 
relictis comitibus, »t sibi prout quisque posset jussis 
consulere. Nam eos suorum qui pone asseclabantur 
magis magisque desperasbat effugere posse manus 
hostium. Erant autem hi qui penum et pecuniam 
imperatoriam portabant, et sultan Azatinus cum 
suis. Porro imperator ubi montem subiit, celeres 
in diversa mittens, hic quidem adventantes spe- 
culabatur, attentione eumma satagens latere ipsos 
et effugere; in alism vero partem missos curare 
diligenter jussit ut triremis quam primum occurre- 
ret, monti qua mare tangit confestim se admovens; 
et hostes quidem mox apparentes locum ex loco 
mutans solerter elusit, nunquam iis etsi acerrime 
indagantibus conspectus. Triremem autem cum co- 


gnovisset instructam presto esse ad designatum D 


littus, eo cum exiguis comitatus dilapsi reliquiis 
descendens e monte conscendit in paratam navim, 
et βίο Constantinopolim salvus tenuit. Alii passim 
dispersi per Thraciam partim capti sunt, partim 
preter opinionem incolumes evaserunt. At illi do- 
mesticorum quibus erat imperatorie suppellectilis 
et pecunie deferendze cura commissa, quibuscum, 
ut est dictum, sultan ibat, egre manibus hostium 
elapsi /Eni arcem subeuntes paululum a gravissimis 
erumnis respirarunt. Sed non longa illis contingit 
remissio laborum. Nam hostes cognita de sultane 
ubi esset, et eum cum aliis in /Eni arce versari, 
statim congregati oum Constantino universi urbem 


νῶν ἀναπνέουσιν’ Οὐ μὴν δὲ xal εἷς πολὺ oz 
ἦν d τῶν πόνων ἄνεσις, ἀλλ᾽ ἐχεῖνοι μαθόντες τὰ 
περὶ τὸν σουλτὰν, χαὶ ὅτι τῇ Αἴνῳ προσμένει, ἀ 
δὲ χαὶ περὶ τῶν ἄλλων, ἐκεῖσε mavÜv μεὶ σύναμε χα: 
τῷ Κωνσταντίνῳ συναθοοισθέντες τὴν πόλιν xi 
χάθηντο xal δεινὰ ἐποίουν, δῆλοι ὄντες ὡς ἀνάστατον 
ποιήσοντες, ᾿Ηχροδολίζοντο γοῦν xa0' ἢ μέρεν m 
χυχλοῦντες τὸ φρούριον, xa! ἠπείλουν τοῖς br, 
μὴ προδοῖεν, τὰ χείριστα, Οἱ δὲ ὁρῶντες μὲν χε τὸ 
δεινὰ ἐν γρῷ σφίσιν ὄντα, καὶ ὡς οὐ φυχτὰ τὰ gri 
σφᾶς, εἰ ἐπιδρίσειαν πλῆθος ὄντες οὐδ᾽ ἐπὶ pun 
λογιζόμενοι, ὁρῶντες δὲ καὶ τὸ φρούριον ὡς — 
ριμμένον καὶ ἐνδῶτον αὐτίχα εἰ μηχανι aot π:::- 
χρουσθῇ, ἐν δεινοῖς ἦσαν. Πλὴν οὐδ᾽ οἵ γε — 
θύμουν μὴ xxi προνοεῖν ἑαυτοῖς τὰ εἷς guam 
'Ev μέρει δὲ xal οἱ περὶ τὸ χοινὸν ταμιεῖον bo 
νοίαις μείζοσιν ἢ φέρειν ἦσαν, πῶς Bv Busy: 
τόσος σωρὸς χρημάτων, ὅσος ἐν νομίσμασι xai ὅτ: 
ἐν διαφόροις θεωρούμεννς εἴδεσι. Καί γε xal ct: 
πλείονος τῆς σφῶν σωτηρίας ποιοῦντες, δεινὸν ἦγον 
μενοι xal πεσόντων ἐχείνων εἰ τόσων τὸ χοινὸν gr 


obsederunt,oppugnantes quampoterant ferocissim:, 
ac plane pre se ferentes destructuros se oppidum 
cum arce. Corona igitur cinctam | munitionem st- 
gittis undique ?36 ac jaculis per diem contin 
petebant, et atrocissima quique preesidiariis, ni & 
dederint minabantur. Qui autem intus erant in tr- 
to se deprehensos, admota cominus et jam coten 
exorsa urere ineluctabilis vi mali, sentientes, 7* 
tuabant anxii et tantum non despondebant riw 
haudquaquam sese pares repellendis  ggmitibus 
hostium, ei, quod mox futurum apparebat Ws 
viribus irruerent, quippe qui se tanto ipsis infero- 
res numero viderent, ad hec arceinclusgos se infirmi 
et semidiruta, cujus quze restabant integra haul 
essentiam solidioperisutposssent machinarum mot 
undiqueadmovendarum sustinere im petum. Tamet 
in tantis malis memores virtutis nullam diligentie 
providentieque partem omittebant, omni retiore 
satagentes et seipsoset sibicommissam servare sr 
cem. Peculiaris inter bec sollicitudo erat cust 
dum imperatoris suppellectilis ac pecunie pobke, 
quo ferrentet ubi salvum ir tutodeponereptuntiB 
acervum rerum pretiosissimarum, quantumin ἀδλ 
conditum numerum ferebant partim aurez arget 
teque moneta, partim vasorum ac vestium consi 
cue artis ac pretiii. Tandem rei momento et si. 
ipsorum officii debito perpenso, suarum esse pet 
tiumstatueruntvitam potius profundere quam tanto 
thesauro in manus hostium tradendo irreparabili 
damno rempublicam affligere. Certi ergo conato 
omni atque industria contendere in custodiendo 
tanti pretii deposito primum  pretiosissima gem- 
mas et margaritas vclis quibua erant intexta detra- 
hentes, una cum ornamentis imperatoriis et eo 
quod in tota penu erat exquisitioris pretii, abstru- 
sissimis infodientes sub terra comrrendarunt late- 


681 


ἐχείνους xai μαργάρους τῶν πέπλων ἀπέσπων xai 
ἐν ἀφανεῖ κατέχρυπτον ἅμα καὶ τοῖς βασιλείοις φο- 
ρέμασι, [P. 457] καὶ πᾶν εἴ τι λαμπρὸν wal τίμιον 
παραθυοῦντες ἑτέρουν, αὐτοὶ εἢ πρὸς τῷ πολεμβῖν 
ἦσαν σὺν τοῖς λοιποῖς, καὶ ἐφ’ ὅσον ἴσχυον παρε- 
σκευάζοντο, ἔνδόθεν βάλλοντες τόξοις τὸ καὶ cQsv- 
δόναις. ᾿Αλλ᾽ οὐχ ἤνυτον τὸ παρέπαν" τῷ γὰρ πλήθει 
οἱ ἐχθροὶ περιῆσαν, καὶ χλίμαχας εὐτρεπίσαντες 
ἐπιθεῖναι τοῖς τείχεσιν ἐπειρῶντο * παριωτρυνβ γὰρ 
ἐχείνους πλέον καὶ ἢ τῶν χρημάτων εἰς χεῖρας ὅσον 
οὕπω γενησομένων ἐλπὶς, καὶ ἐπέδριθον ὡς λᾳφύ- 
ξοντες. ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν τὸ πολὺ πλῆθος, οἷς οὐκ ἦν 
ἄλλο dj τὸ χερδαίνειν προὔργου παντός. οἱ δὲ γε 
προεστῶτες xal οἷς ἦν d exiis, τὸ μὲν κερδαίνειν 
τοὺς ἐκείνων καὶ ἔξωθεν ἐκ τῆς χιύρας εἶχον ἕτοιμον 
ὄν xai πλέον ἄ τὴν σφῶν ἐμπιπλᾷν ἐπιθυμίαν, ao- 
τοὺς δ᾽ εἰ ἀστοχοῖεν τῶν ἐξ ἀρχῆς προχειμένων γέ- 
Awtz ὄφλειν ἐνόμιζον. Ὄθεν xal πέμψαντες μετὰ 
τὴν παράατασιν τῶν δεινῶν καὶ τὸ δεῖξαι! ὡς ἱκανοί 
εἶσι πϑριγενέσθαι καὶ πάντ᾽ ἄχειν, ἐφ’ ἑνὶ τῷ σουλ- 
τὰν τὸ πᾶν ἐτίθουν, καὶ ἀπύτουν ἐχεῖνον ἅμα λαῷ τε 


bris. Ipsi sic expediti aecinxerunt se cum erterig 
ad quam fortissime pugnandüm, jaculantes simul 
omnes e muris in oppugnatores arcubus et fübdis ; 
quanquam in hoc quidem proficiebant parum, ob- 
ruente multitudine $81 hostium, qui etiám pre- 
paratis scalis in muros ineilire conabantur. Addebat 
enim ruentibus calcar odor subemanans tante in 


DÉ MIOHAELS PALAEOLOGO LIB. ΠΙ. 
potro, πρόνοιαν φυλαχῆς ἐποίουν. Καὶ δὴ λίθους μὲν À καὶ χρήμασι, 


682 


xal τοὐντεῦθεν χαθυπισχνοῦντο σφίσὶ 
τὴν ἄδειαν. Τοῖς δ᾽ ἀκούσασιν ἡ βουλὴ διάνδιχα ἦν" 
τοῖς μὲν γὰρ ἐδὄχει διδόναι, ὡς χρεῖττον ὄν αὐτὸν 
ἑχονυίως ἐκδόντας τἄλλα περιποιεῖν ἢ μὴ θέλοντνας 
πρὰς τῷ συναποδαλεῖν αὐτῷ τὰ πάντα xal αὐτοὺς 
κινδυνεύειν, οἱ δὲ τὸν ix τοῦ βασιλέως ἀντετίθουν 
φόδον, καὶ dg ὑπρμρνητέον ἔλεγον' τάχα γὰρ κά- 
κεῖθεν προσαποστορλεῖ δύναμιν (μηδὲ γὰρ ἀμελήσειν 
τόσων χρημάτῳν) καὶ προσδοῃθήσει διὰ θαλάσσης 
xai ἡμῖν ἐκαμυγεῖ τὸν χίνδυνον. Εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλὰ τὴν 
τοῦ σουλτὰν κεφαλὴν ἀποτεμόντας ἔξω τοῦ τείχους 
τοῖς ἐχθροῖς ῥιπτεῖν, ὡς Tj καραδόχήσασιν ἀποχωρεῖν, 
ἣ ὁρμηθέντων ἀμύνεσθαὶ ἡμᾶς ἀντέχειν ἕως θανά- 
του, καὶ ἢ Θεοῦ που συνεργίᾳ περιγενέσθαι ἣ πίπτειν 
ὑπὲρ τῆς εἰς βασιλέα πίστεως. Ταῦτα βουλευομένων 
ἐχράτει μὲν ἡ δευτέρα βουχὴ, καρτερεῖν xal ἔτι ἐχ- 
δεχομένους βοήθειαν, καὶ τοῖς μὲν ἔξω ἀναρτᾷν ἐλ- 
πίδας ὡς ἐχδωσείοντας, αὐτοὺς δὲ μένοντας εὖ τὰ 
κατὰ σφᾶς ὡς οἷόν τε τίθεσθαι, ὡς ἀνθεξομένους 
ἐφ’ ὅσον mapsixs; xai μὴ βοηθείας φανείσής. Εἰ δὲ 
χινδυνεύοιεν πλεόνων ἑἐπιύρισάντων τῷν χαλεπῶν 
κεφαλὴν μὲν τοῦ σουλτὰν μήτ᾽ ἐχχόπτειν μήτε ῥι- 


nem cum populo et ρρομπὶᾳ dederent, ipsi salvi 
abirent quo liberet, emnise ab se molestie securi. 
His Romani guditigin duas se contrarias sententias 
sciderunt. Quibusdam videbatur prestabilius dari 
ultro mature quod mox extorquendum vi erat, et 
beneficio exitium redimere cum sibi tum iis pariter 
impendens, que stulta supra vires obslinatione 


propinquo ac quasi sub manum pecunie jacentis, « tueri contenderent. Ab his ulii diasentiebant, con- 


cujus opime objecte faucibus ac quasi famem 
afflato ex vicin& nidore proritsntis confestim abli- 
guriende admota prede spes immane quantum 
rapacissime gentis, toto dudum nisu incumbentis 
ad perrumpendum quidvis obstana, novis cumulis 
furorisinflammabatimpetus. Ee tamen cogitationes 
erant vulgi duntaxat minoris ac militaris fevcis, 
]ucrum intuentis unum, eocuncta referentis, extra 
id nihil magnopere curantis. Alia sentiebant opti- 
mates ac duces, quorum arbitrio deliberationeg 
coacludebaniur et regimen vertebatur universum. 
lios cupiditas inhians et avare spes in hujus arcis 
oppugnatione non tenebant, facile utique yidentes 
affatim extra prostare per regionem universam 
spoliorum ac prede, que raptu congestuque faei- 


'"* tra disserentes ista qua ab hostibus exitia metue- 


rentur, justius ab imperatore formidanda ; qui uti- 
que ipsos, si juratam fidem terrore ahjecerint, me- 
ritis legum suppliciis mactaturus 938 sit. Quare 
aiebantob(irmandumanimum üin resistendi constan. 
tia, et patienter exepectandas copias imperatoris 
ipsis sine dubio non ita multo post auxilio vonturas ; 
non enim neglecturum prudentem principem tan- 
iam suam pecuniam servare, missa strenue classe 
qua patente mari auxilia portaret obsidioni solven- 
de suffectura : id vel si deforel, censere 8680 ab- 
scissum sultanis caput ad hostes e muro euperne 
jactandum : &aut enim quos ihi detinnisset eatenus 
cupida ezepectatio recipiendi sultanis, deeperato 
jam ejus voti effectu recessuri confestim erant, aut 


lior ad exsaturandam quantamvis aviditatom datis D ipsis irritatis amici cede et eevius in nos ad ultio- 


esset. Sed eo movebantur quod providehant se, 
nisi destinata perficerent, risum debituros impune- 
que fore ludibrio. Quare dd finem propositum reo- 
tam hanc esse viam reti, territos, ut par erat 
credere, apparatu atque insultibus primis Romanos 
custodes arcis per certos homines tentarunt, sdmo- 
nentes haud esse ipsos resistendo, et satis pro sua 
prudentia videre posse Constantinum et Tocharos 
facile perficere quod erant aggressi, et arcem unam 
istam a fundo diruere. Consulerent igitur sihi et 
cladem ultimam matura neo indecora pactione 
preverterent. Has leges compositionis fore : Bulta- 


PATROL. GR. OXLIII. 


nem expetendam ruentibus, optabilem nobis occa- 
sionem datum iri vel fidei erga imperatorem nostre 
obita pro eo pugnando morte obsignande, vel 
gloriose, si Deus adjuverit, victoris. Talia ubi al- 
tercantes utrinque aliquandiu jaotarunt, media 
tandem sententia prevaluit, decernens perseveran- 
dum adhuc et exspectandum auxilium imperatoris, 
nectamen plane precidendam hosti deditionis spem, 
quin eam potius alendam industria et simulatione, 
quo ipsi suspendantur animis, et extreniis tempe- 
rantes conatibus re in longum tracta otium auxiliis 
nostrorum huo se admovendi prebeant : rebus ie5e-. 


23, 


683 


τόλμημα εἶναι, τὸ δ᾽ ἐν σπονδαῖς ἀποδιδόνχι τοῦ σώ- 
ζεσθαι τὰ λοιπὰ εὐδούλου ἐγγὺς προνοίας. Τούτοις 
συγχροτηθέντες τοῖς λόγοις πέμπουσι τὴν ταγίστην 
xai ὑπισχνοῦνται βουλευσαμένους [P 158] ἐφ᾽ ἰχανὸν 
ἐξανύειν ὅ τι ζητοῖεν. Καὶ ἦν μὲν αὐθημερὸν ἡ ἀνα- 
χωχή, οὐ μὴν δὲ xal ἐς πλέον ἡφίουν, ἀλλ᾽ ἐπολιόρκουν 
χυχλοῦντες xai μάχην χαρτερὰν συνίστων, πρὸς ἤν 
οἱ ἐντὸς ἀντέχειν χατηναγχάζοντο. Καὶ πολὺς ἦν ἡ 
ἐξ ἀμφοτέρων ἔοις. Ὡς δ᾽ οἱ ἐντὸς ἔδη ἠσθένουν 
χαὶ ὁ κίνδυνος ἦν κατὰ χεφαλῆῇς, πρεσθεύονται παρ’ 
ἐκείνους T, μὴν ἐχδιδόναι, πλὴν ὑφ᾽’ ὅρχοις τοῖς κατὰ 
8:02 xn: θείων (xai γὰρ πρὸς τὸν Κωνσταντῖνον διε- 
μηνύοντο) ἀσφαλῶς γενομένοις, Οὕτω διαπρεσὄευ - 
σάμενοι, χατανευσάντων χαχείνων, ἐπὶ πᾶσι χρῶν- 


GEORGII PACHYMBRJE 


vtelv: παραδόλων γὰρ ἀνδρῶν xxi θανατώντων τὸ À ἐπιγενομένης ἡμέρας καὶ δευτέρας μετὰ τὴν πρᾶξιν 


φαίνονται χατὰ θάλασσαν χαὶ αἱ τοῦ βασιλέως 


ἦρεις. Kai αἱ μὲν ὅσον οὔπω ἐνώρμουν πρὸς τοῖς 


λιμέσι, τοῖς δὲ μετέμελε τῶν συμδάντων. ᾿Αλλ᾽ οὐχ 
εἶχόν τι πράττειν οὕτω γενομένων. τὸ γὰρ ἔπιμτθι 
μεταμέλειν ἦν, ἀλλ᾽ οὐχ ἐξανύοι τὸ σύνολον. "Ofo 
xai ἐπεὶ οὐχ εἶχον μεταμελόμενοι τὸ γεγονὸς ἀποίτ- 
Tov θεῖναι, ἐπὶ τοῖς χρήμασι τοῦ ἀσφαλοῦς rz 
νόουν, μὴ χαὶ ἐπὶ τούτοις σφαλεῖεν. Ἑπεπλήμι 
γὰρ καὶ ἔπι ὁ τόπος ἐχθρῶν διασκεγαννυμένου τὸ 

πλήθους. Τῷ τοι χαταντιχρὺ μὲν τῆς πόλεως “: 
τριήρεις ἔστησαν φέροντες, στῖφος δ᾽ ὁπλιτῶν o; 
τεῖχος ἐφ᾽ ἕχάτερα στήσαντες οὕτως ἔξῆγον τὰ τῶν 
βασιλείων χρημάτων, χαὶ φέροντες ταῖς τριήρει 
ἐναπετίρουν. Τέλος δὲ xai αὐτοὶ ip 6e; :-- 


vat τῷ ἐχεῖσε ἀρχιερεῖ, 'O δὲ τὴν ἱερατικὴν στολὴν p mÀsov. 'Emti δὲ χατέλαδον τὴν ἙΚωνσταντινήτων 


ἐνδὸς, λαθὼν τὰς θεΐας εἰκόνας, σὺν παντὶ τε ἔξεισι 
χλήρῳ xai παρὰ τὸν Κωνσταντῖνον γίνεται. Καὶ δὴ 
τελεσθέντων τῶν ὅρχων ὑπὸ Θεῷ xal τῷ ἵεράρχῃ 
εἴσεισι μὲν ὁ ἀρχιερεὺς, ἐκεῖνοι δ᾽ εὐρὺς xal σουλτὰν 
καὶ πάντα τὰ ἐχείνου σὺν τοῖς ἀμφ᾽ αὐτὸν ἐχδιδοῦσι, 
xai αὐτίχα ἀνεχώρουν λαθόντες, μηδὲν ἀλλο, mpoc- 
ἐπιθέντες" ἦσαν γὰρ τὰ τῶν ὅρχων Y, μὲν τὸν σουλ- 
τὰν λχδόντας ἀρκεσθῆναι, μηδὲν πράξοντας πλέον. 
᾿Αλλ᾽ ὡς ἔοικε, τὸ μοιρίδιον ἰσχυρὸν, κἄν ὃ τι βου- 
λεύσαιτό τις ἀντιπεριστῷν τὸ μόρσιμον. Τῆς γὰρ 


rim nostris quam fieri poterit optime providendum, 
ut quam diutissime resistemus, tardante quantum- 
libet auxilio; ac si vis interea major ingruerit, 
nunquam eo tamen deveniendum ut aut abacinda- 
mus aut projiciamus sultanis caput : nam id facinus 
esset temero furentium et insana desperatione mor- 
tem sibi vituperabilem accersentium. Que porro 
quoad vires suppetierint defenderis fortiter, ea, vel 
potius reliquias eorum semiconsumptorut:n, defen- 
sione ipsa extremos jam discrimine urgente pro 
salute ac capite pacisci, sapientis affine providentiae 
censetur. In hec decreta ubi omnes consenaissent, 
mittunt statim qui hostibus promittant facturos se 
quod 4349 juberent, postquam aliquam, cessatione 
oppugnandi, liberam ipsisindulsissentad consultan- 
dum morum. Concesse in unu:n illum diem indu. 
cie, quas cum produci postulassent, nihil ultra 
impetrare valuerunt quin potius diestatim sequente 
omniex parte vehementissime oppugnati summa vi 


xai τῷ βασιλεῖ ἠγγέλλοντο τὰ πραχθεντα, rox 

ἐχεῖνος πρὸς τὴ» ἀγγελίαν παροξυνθεὶς ἄσχετος v 
τῷ θυμῷ καὶ δεινὰ ἐποίει, Καὶ δὴ τὸν μὲν ἀρχινῖς 
εἰς τὴν παρᾶ τῆς ᾿Εχχλησίας κρίσιν καθίστα, x 
ἐκρίνετο, xai ἐγγὺς ἦλρε τοῦ κινδυνεύειν εἰς τί: 
ἰδίαν ἐπιτιμίαν ὡς τοῖς πραχθεῖσι μεσολαῦττι: 
ἐχεῖνης᾽ τοὺς μέντο! Ὑ | 


, 


oixtlouz ὁ βασιλεὺς ματ-- 
ξας xal ὡς ἦν γυναιχειαις ἀτιμώσας στολαῖς ἐς 
προσώπου [P 159] ἐποίει: Καὶ πέμψας τὰς μὲν τὸ 
σουλτὰν εἷς γυναῖκα xai θυγατέρα, ἕτι δὲ xabyr 


tinum. Nullam die moram fecit Lromissorum ἃ ὦ 
fidem Deo teste sanciendi conceptis rite verbis, se? 
auctoritate ac nutu episcopi presentis, Qui cum: 
8uos rediisset, statim qui arcem tenebant κυ] ον 
dimiserunt cum suis rebus cunctis unives? 
ipsius comitatu. Eo recepto confestim hostatt* 
serunt, nihil amplius facessentes molestiae - cay? 
enim sacramenti formula diserte fuerat ut sulu& 
ipsis tradito contenti nihil ultra requirerent. li 
eventu apparuit ineluctabilis divini Pecreti potenti 
cui frustra obsistereconetur vis ac prudentia quat 
tavis. Die sequenti, secunda ab ea qua deditus 
gultan est, apparent in mari triremes imperatoris: 
quarum appulsu vicino tantum non jum subeuntius 
portum 2240 sera festinate deditionis ponitenti 
imperatorios invasit. Sed que facta erant infeca 
fleri nequibant. Cum ergo aliud non possent, m 
supellectilem et pecuniam imperatoris e tantis taz 
egre hactenus periculis servatas in aliquo adhw 


resistendo contendere sunt coacti. Certatum utrin- D discrimine relinquerent, utique in regione hostibus 


que totis viribus, quoad jam fatisceuntes obsessi, 
et futurum clare cernentes ut mox opprimerentur 
prevalente multitudine, mittunt tandem qui dedi- 
tionem pollicerentur, ea tamen conditione, si prius 
in pacta conventa jusjurandum solemne per Deum 
et divina rite ab oppugnantibus daretur. Ea legatio 
directa ad Constantinum est, quicum securius tra- 
otari posse videbatur; quo assentiente oblatis, 
etiam de consilii et ducum exercitus sententia, 
adhibitus ad juramenti oeremoniam ]loci antistes 
pontificalem indutus stolam, sacras imagines manu 
gestans, cum suo universo clero prodiit ad Constan. 


iisque rapacissimis redundante, ordinatis utriee 
in binam seriem ab arce in portum militibussrst 
tis regias illas gazas eduxerunt imposuerunt 
triremibus; tum super etipsi conscendentes solvt- 
runt. Inde ubi appulerunt Constantinopolim, δορὶ" 
tis imperator que contigerant immane quantum 


excanduit. Ac antistitem quidem ad tribunal eoole- 
siasticum reum fecit; parumque abfuit quin is 


acerbo supplicio lueret functionem recepti jusju- 
randi. Domesticos quidem suos ab /Eni aree redu- 
ces, prius flagellatos, inde muliebribus ad expro- 
brationem ignavis dehonestatos stolis, ἃ conspectu 


68. 


e», 
ep." 


685 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. III. 


686 


τέρα xal ἀδελφὴν ταττομένας, xal τοὺς ἐχείνου mat- À ἀπέλεγον μὴ ζητεῖν ; x«i τί γε ἄλλο f| σὲ xal τὰς 


δας σὺν τοῖς περὶ ἐχείνευς ἅπασιν εἰρχταῖς ἀσφαλέσιν 
ἐδίδου. Ὅσον δ’ ἦν ἐχείνῳ πλῆθος 'χρημάτων ἐν 
ἀργύρῳ τε xal χρυσῷ xal πέπλοις ἐξάλλοις, ἔτι δὲ 
xal στολαῖς xal ζώναις, ἀλλὰ καὶ μαργάρο'ς xal 
λίθοις, πάμπολυ ὃν, ὡς φασὶ, καὶ ἱκανὸν εἷς τρυφὴν 
Περσικὴν, τῷ χοινῷ ταμιείῳ προσανατίθησι. 

᾿ Ὅπως ὑπεδέξατο ὁ πατριάρχης ἐλθόντα τὸν 
ὼ Bara, xal ed ὅσου ἐλέγχου καὶ ζήλου. 

[P 160] Τέως δὲ, πρότερον ἢ ταῦτα γεγένηῆσθαι, 
ἐπεὶ πολὺς ὁ πατριάρχης κωλύων ἦν τὸν βασιλέα 
κατὰ Χριστιανῶν ἐχστρατεύειν ὡς οὐκ εδοδήσοντα 
πάντως ἐμφυλίους κινοῦντα πολέμους, τότε μὴ χατὰ 
τρόπον βασιλικὸν τῇ Κωνσταντίνου ἐπιδη μήσαντι, 


τῷ μεγάλῳ νεῷ ἐπιστάντι ἐφ’ ᾧ προσκυνῆσαι καὶ 


σὰς δυνάμεις εἰς μάχην τῷ δεσπότᾳ Μιχαὴλ ἰέναι 
καὶ τοῖς ἐκείνου στρατεύμασιν ; οὐχ ἅμα σὺ μὲν τῷ 
Χριστοῦ ἐνεσημάνθης ὀνόματι κἀχεῖνος λάτρης 
Χριστοῦ ; τίσιν εὐχτέον, ἔλεγον τότε, ποιοῦντας τὰς 
εἷς Θεὸν ἱχεσίας, καὶ κατὰ τίνων ὁμιλητέον Θεῷ ὡς 
ἐχσπόνδων ἐχθρῶν ; αἱ ὑπὲρ ἡμῶν εὐχαὶ χαὶ ὑπὲρ 
ἐχείνων πάντως, ἐπειδήπερ καὶ μιᾶς μάνδρας ἐστὲ 
τοῦ Χριστοῦ, Νῦν δὲ, ἀλλ᾽ εὐλογητὸς Κύριος ὁ Qu- 
σάμενός σε ἐξ ἐχθρῶν ἀνόμων. ᾿Επέσεισε γάρ σοι 
σφέας ἐφ᾽ ᾧπερ [P 161] ἀναμνῆσαι ὡς οὖς μὲν ὡς 
ἐχθροὺς ἐζήτεις, οὐχ ἐχθραντέοι πάντως διχαίως, 
Ὅρα δὲ τοὺς ἐχθροὺς, εἰ βούλει, οἷς οὐκ ἂν ὁμόσε 
χωρήσεις, ἣν μὴ ἐγὼ θέλοιμι. Ἔδειξε τοίνυν καὶ τοὺς 
ἐχθροὺς, καὶ φοδήσας μόνον μεταδαλὼν ἐῤῥύσατο. 


ἀποδοῦναι τὰ τῆς εὐχαριστίας ῥύσια, κατελθὼν ὁ p Οὕτως οἷδε Κύριος χρίματα ποιῶν, » Ταῦτα τοῦ πα- 


πατριάρχης ὠνείδιζέ τε αὐθὺς, προσεπιτιθεὶς καὶ 
τὰς εἷς Θεὸν τῆς σωτηρίας ἐκχείνου εὐχαριστίας, 
χαὶ, «Τῷ Θεῷ χάρις, » ἔλεγε, « ὅτι σέσωσαι, xai 
χερσὶν οὐ παραδέδοσαι τῶν τὴν σὴν ψυχὴν ζητούντων 
ἐχθρῶν. Τί δαὶ τὰ παρ᾽ ἐμοῦ σοι τότε λεγόμενα; fj 
οὐ μέμνησαι ὡς τὴν ἐχστρατείαν ἐχώλυον ὡς οὐ 
,»συνοίσουσαν ἄντιχρυς ; οὐ τούς ἐμφυλίους πολέμους 


imperator removit suo, palatinis ofliciis privatos. 
Tum missa militum manu sultanise uxorem et filiam, 
matrem preterea et sororem filiosque ejusdem cum 
domesticis et cuncta familia omnium eorum secure 
custodie mandavit. Quantum porro eidem eultani 
divitiarum ibi fuit in auro argentoque signato aut 
facto velisque insignibus, stolis ac zonis,unionibus 
quin etiam et varii generis exquisiti pretii gemmis, 
quod er usu luxurie Persic» plurirnum omnino 
fnisse aiunt, totum corrasit et in publico erario 
deposuit. 


26. Ut exceperit patriarcha redeuntem imperatorem, 
quam acri reprhensione ac xelo. 


??441 Ceterum priusquam hec flerent, oppor- 
tune occasionem arripuerat imperatoris objurgandi 
patriarcha. Multus is dudum fuerat in dehortando 
imperatore ab expeditionibua adversus Christianos 
suscipiendis, non successuras feliciter eas ipsi de- 
nuntians: neque enim civili contra ejusdem reli- 
gionis professores bello Deum adjutorem fore. 
Talia frustra sepe a ee monitum videnstunc; non 
ut imperatore dignum fuerat, sed indecorà fuga 
vix salvum sese recipientem Constantinopolim,ubi 
primum is ἃ reditu magnum in templum se contu- 
lit Dei adorandi et pro evitato summo discrimine 
gratias agendi causa, cominus accedens increpavit 
palam verbis baud mollibus, id tantum intermis- 
cens delinimenti, ut gratulari se simul ipsi salutem 
insperato servatam, reddendis Deo pro ea gratiis, 
signiflcaret : « Deo gratias, » inquiens, « quod 
salvus evasisti, et non es traditus manibus ho- 
stium querentium animam tuam. Ecquid autem 
eorum meministi que sepe apud te egi,expeditio- 
nes istiusmodi dissuadens ut prorsus noxias? Non 


D 


τριάρχου λέγοντος εὐμενῶς ὁ χρατῶν ἐδέχετο τὰς 
ἐλέγξεις καὶ προσεπή “ει " ἀντιλέγειν γὰρ ὡς διχαίοις 
οὐχ εἶχεν, ἀλλ' ἐπῆγεν ὡς δῆθεν ἀπολογούμενος ὡς 
χαὶ εἰρήνην μᾶλλον τὰ τῆς ὁδοῦ κατηντήχεσαν χαὶ 
ὡς κῆδος μεσολαδῆσαν τὰς εἰσαῦθις σπονδὰς ἐόε- 
δαίωσεν. Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς οὕτως εἰπὼν (οὐ γὰρ 
ὁ χαιρὸς ἐδίδου χαὶ πλείονα λέγειν) ἀποπεμφθεὶς 


dixi οἱ serio denuntiavi tibi ne bella civilia sus- 
ciperes? Cur ergo te tuasque copias Michaeli 
despote exerciluique ejus in aciem progressus ob- 
jecisti? nonne et tu nomine Christi signatus es et 
ille Christum agnoscit. Dominum? Inter tales, aie- 
bam, prelio commisso pro quibus orabimus? Utris 
victoriam, utris cladem impetrare conabimur a 
Deo, dum sacris operamur ἢ Neutros hostium 
habere numero possumus, utrisque astricti com- 
muni federe religionis. Quas pro vobis preces of- 
ferimus, ezdem pro illis valent, quandoquidem ad 
unum eque ambo pertinetis ovile pastoris Christi. 
Nunc autem benedictus Dominus, qui liberavit te 
ab hostibus a lege Christi alienis, quos immisit in 
te ut 242 admoneret non juste a te illos hostili- 
ter impeti quos hostes tibi quesisti, exhiberet au- 
tem et tuis objiceret oculis veros hostes, quasi 
diceret: En in quos fas piumque sit, si pugaare-- - 
libet,omnem belli vim effundere; quos ipsos tamen 
frustra debellare prelio adortus conaberis, nisi 
ego volens et propitius adfuero. Ostendit igitur 
tibi hostes, et terruisse contentus eorum a te vim 
arcuit,e periculis insidiarum in tutum incolumem 
transferens.Sicagere novit Dominus judicia faciens.» 
Hec loquentem patriarcham placide audivit impe- 
rator, reprehensionique acquievit obnoxie, ultro 
comprobans et meruisse confitens: quid enim 
contra opponeret veris et palam justis, non habe- 
bat.lllud tantum ad quamdam excusationem sub- 
jecit: « Atqui ad pacem, » inquiens, « cum Chri- 
stianis sanciendam ista qua sum periclilatus 
via properabam : huc enim ferebar ut fedus 
jam ictum cum illis, quos me habere hostes 
vetas, etiam affinitatis necessitudine astringerem, 
firmitate in posterum certiori. » Tantum impera- 


687 


GEORGII! PACHYMERJE 


688 


ταῖς εὐχαῖς ἐχώρει πρὸς τὸ παλάτιον, τὰ δὲ περὶ τοῦ À χήρωτο γυναικὸς (i γὰρ θυγάτηρ τοῦ βασιλέως 


χήδους οὕτως ἦσαν. 


xL. Κῆδος ἐπί τε τῇ θυγατρὶ τῆς Εὐλογίας ἤΑννῃ 
καὶ Νικηφόρῳ δεσπότῃ υἱῷ τοῦ δεσπότου Νι- 
χαήλ. 


Ἐπειδὴ γὰρ πολλάκις ἀποστείλας ὁ βασιλεὺς καὶ 
τὰς δυνάμεις προσδαλὼν ἀπεχρούετο (ἐχρῆτο γὰρ xai 
ὁ Μιχαὴλ τῷ Ἰἰιταλικχῷ εἰς βοήθειαν, καὶ καρτερῶς 
χρατυνάμενος τὰς δυνάμεις ἀντεῖχε, χαὶ οὐδὲν ὁ 
ἐπιὼν ἤνυεν, μᾶλλον μὲν οὖν xal προσεζημιοῦτο 
ταῖς ἐν χενοῖς ἀσχολίαις), μόλις χατὰ τὴν πολλὴν 
πεῖραν, ἱχετεύσαντος τοῦ δεσπότου xxl πρεσθείαις 
συχναῖς ἐχμειλιξαμένου τὸν αὐτοχράτορα, πρὸς s!- 
ρήνην x«i οὗτος ἀπέχλινε, Καὶ ἐπεὶ παῖδες ἦσαν τῷ 
Μιχαὴλ τρεῖς μὲν γνήσιοι, ὧν ὁ μὲν ᾿Ιωάννης ἀνὰ 
χεῖρας ἦν τοῦ χρατοῦντος, πεμφθεὶς μὲν πρὸς πα- 
πρὸς, δοθεὶς δὲ χαὶ παρὰ μητρὸς ἡχούσης εἷς ὅμη- 
pov, ὃν xal γαμδρὸν τοῦ σεδαστοράτορος Τορνιχίου 
ὁ λόγος προὐπεδείχνυ, δύο δὲ παρὰ τῷ πατρὶ, Νιχὴη- 
φόρος τε καὶ Δημήτριος, ἕτερος δ᾽ ἐχ νοθείας ὁ 
Ἰωάννης, χαὶ ὁ μὲν Δημήτριος ἀντίπαις ἦν ἔτι καὶ 
ἐν ἀπραγμοσύνῃ ζῶν διετέλει, ὁ δέ γε Νιχηφόρος χε- 


tor locutus (non enim tempus id erat plura disse- 
rendi) recessit in palatium, bene precante in di- 
gressu patriarcha.Affinitas porro cujus modo facta 
est mentio, sic se habuit. 


21. Affinitas inter imperalorem et despolam Michao- 
lem contracta, Anna Eulogiz filia sororis Augusti 
Nicephoro despotz Michaelis Alio in uxorem data. 


Cum sepe imperator vel aliorum vel proprio 
ductu immissis in tractum Occiduum copiis, illic- 
que cum hostibus congressus, semper repulsus 
esset, propterea quod ibi dominans Michael δυχὶ- 
liis Italicis utebatur et horum vi confirmatus re- 
sistebat validissime, adeo non proflcientibus contre 
quidquam Romanis utetiam male multati plerum- 
gue redirent, longa experientia militia damnose 
tandem persuasus otium ibi et operam in nullius 
frugis, nullius spei negotio male consumi, induxit 
inanimum non jam aspernari amplius crebras des- 
pote preces, nec se, ut hactenus, inexorabilem 
prebere delinimentisejusdem et supplicibusoffleiis, 
sed ad pacem cum ipso inclinare. Quoniam autem 
*48 Michaelis erant despote filii tres legitimi, 
quorum Joannes quidem in manibus ac potestate 
imperatoris erat, missus quidem a patre, traditus 
autem in obsidem a matre presente, ad concilian- 
dam conventionem ultro Constantinopolim pro- 
fecta, quem et generum factum sebastocratorig 
Tornicii superius docuimus; duo autem degebant 
apud patrem, Nicephorus et Demetrius, cum tertio 
ex pellice genito Joanne; ac Demetrius quidem 
primum tunc pubescens immaturus negotiis nihil 
nisi puerilibus remissionibugs vacabat. Nicephorus 


.[P 162] Λάσχαρι ἐτεθνήχει), τούτῳ ἐγνώχεσαν xal 


ἀμφότεροις τὴν τρίτην τῶν τῆς Εὐληγίας θυγατέρων 
"Avvav ἐχδοθῆναι πρὸς γάμον, δεσπότῃ γε ὄντι, ix 
τοῦ προτέρου χήδους παρὰ τοῦ προδεδασιλευχότος 
᾿Ιωάννου ἔχοντι τὸ ἀξίωμα. Καὶ δὴ peri πολλῆς δο- 
ρυφορίας ἀποστείλας τὴν Ανναν τοὺς γάμους ἐτέλει, 
εἶτα xai τὸν Νικηφόρον εἷς ἑαυτὸν συγκαλέσας κατὰ 
τὴν Κωνσταντίνου χρατύνει μὲν τὸ ἀξίωμα, χαὶ τι- 
pais μεγαλύνας xal δώροις ἀγήλας πρὸς τὰ οἰκεῖς 
ἐχπέμπει. Καὶ οὕτω τὰ χατὰ δύσιν χαταστήσας τὰ 
τῆς ἀνατολῆς πονοῦντα προσανεχτᾶτο, xal ἄλλους 
ἐν πλείστους προσαποστέλλων, ἐξαιρέτως δὲ τὸν 
δεσπότην Ἰωάννην, ᾧ δὴ ἐπεθάῤῥει αὐτάρχη τὴν 
τῶν χαχουμένων ἐπιχουρίαν * ταῖς γὰρ ἀληθείαις 
ἀσχολουμένου τοῦ βασιλέως τοῖς δυτιχοῖς ὡς δῆθεν 
ἀνακαλουμένου τῇ βασιλείᾳ τὸ λεῖπον, ἠσθένει τὰ 
καθ’ ἕω διχόθεν, τῷ τε τὰς ἐχεῖ δυνάμεις πρὸς τὴν 
δύσιν ἐγπέμπεσθαι xai τῷ κχαταμελεῖσθαι μακρόθεν, 
᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν, τῶν δυτιχῶν ἠσυχαζόντων, πέμ- 
πὼν ὁ βασιλεὺς καθ᾽ ὅσον οἷόν τε ἀνεχτᾶτο wal 
πρὸς τὸ πρότερον ἐπανῆγεν. Οὐ γὰρ ἦν, οὐκ ἦν τοῦ 
δεσπότου φανέντος ἐχεῖσε τοὺς Πέρσας μὴ ἠρεμεῖν, 
Tj μᾶλλον xal μὴ σὺν φόδῳ πλείονι ἀναστέλλεσθαι. 


vero viduus erat nuper mortua ipsius conjuge, 
filia Lascaris Augusti, huic decreverunt communiter 
tertiam Enlogise natarum Annam copularenuptiis, 
titulum ac dignitatem despote jam ex priore ha- 
benti ἃ socero imperatore Joanne acoceptam. Ita- 
que cum multo satellitio splendidoque comitatu 


C Anna missa nnptias imperator istas peregit ; tum 


vooato ad se Constantinopolim Nicephoro, preter- 
quam ei dignitatem confirmavit, bonoribus etiam 
illumauctum majoribus donisque dignitatum do- 
mum remisit.Sicque constitutis in Occidente rebus, 
Orienti jamdudum laboranti recuperando attende- 
bat,cum aliis eo missis plurimis tum presertim Joan. 
ne despota,quo maxime innitebatur,abunde illum 
idoneum eonfidensemendandissarciendisque cunc- 
tis per illum tractum detrimentis reipublice,et illis 
periclitantibus populis, quanto esset opus ad illos 
imperio servandos, auxilio juvandis tegendisque. 
Revera enim intento imperatore Occiduis rebus, 
et omni cura satagente illa divulsa membra imperii 
corpori conjungere iterum ac restituere, infirmari 
80 debilitari contigit provincias $44 ad Orienta- 
lem limitem sitas duplici ex causa, primum quod 
qu& illas prius defendebant copiainde in Occi- 
dentem abstraherentur, deinde quod in necessita- 
tibus urgentium et remedio preeenti egentium 
casuum propter longinquitatem negligerentur. Cae- 
terum ubi, ut dixi, pacatus fuit Occidens, missis 
ad illas partes imperator copiis quantam potuit 
maximam iis recuperandis curam impendit, fere- 
que in statum pristiaum reduxit. Nam despote 
Joannis ea virtus, ea fama erat, ut eo apparente 
fleri non posset quin Perse quiescerent, aut po- 
tius cum metu et terrore majori reprimerentur. 


689 


DE MICHARLH PALJEOLOGO LIB. III. 


690 


xw. Περὶ τοῦ φημισθέντος ψεύδους διὰ Τοχάρων Α σαν, Τοχάρων ἔθνος τῷ πλήθει θαρσῆσαν, τοὺς τῶν 


πιδρομὴν κατὰ Νίκαιαν. 

Τοῦ δ᾽ αὐτοῦ ἔτους, μηνὸς Κρονίου, τῶν θείων 
ἡμερῶν τῆς νηστείας τελουμένης, ἡμέρᾳ τῆς δευτέ- 
ρας ἐδδομάδος δευτέρᾳ συνέδη τῇ Νιχαίᾳ ix παρα- 
δόξου τε καὶ ἐξαίφνης πρᾶγμα πραχθὲν μὲν φοδερὸν 
xai μηδενὶ ἄλλῳ εἷς λόγον ὕπερδολῆς παραχωροῦν 
τῶν πρωτείων, γὰν ὃ τι xal ὅπως συμδαίη, ὅσον «f 
προσδολῆ καὶ μονῇ καὶ τῇ τῶν δεινῶν προσδοχίφ, ὡς 
ἤδη μεγίστοις χαχοῖς περιδεόλῆσθαι ἀναγκαῖον εἶναι 
τοῖς δεχομένοις καὶ μηδὲν [P. 163] τῶν εἷς σωτηρίαν 
ἐλπίζειν, λεγόμενον δὲ μὴ τόσον ἔχον εἰς φόθον 
καὶ συστολήν, ΕΒἴωθε γὰρ ὁ λόγος τοῖς μετρίοις 
μέγεθος ἐπιφέρειν ὡς οἷός τ᾿ ἐκείνων περιεῖναι, 
τοῖς δὲ μεγίστοις ἐξχτονῶν ὕστερος σφῶν φαίνε- 
σθαι. Πλὴν καλὸν ἐν τοῖς τοιούτοις μὴ τοῖς λεγο- 
μένοις ἐμμένειν τοῖς λόγοις προσέχοντας, ἀλλὰ 
xa! ἐς μάλα τὸν νοῦν ἐπανάγειν xai ὡς ἐπ᾽ αὐτῶν 
ὄντας τῶν πραγμάτων ἀναπολεῖν τὰ λεγόμενά, Πρώτῃ 
τοίνυν φυλακῇ τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ὑπεραναθδεθηχό- 
τὸς τὸν ὁρίζοντα τοῦ ἡλίου ὅσον xai ἐπὶ μοίρας ζω- 
δίου τριάκοντα, ἐπ᾽ ἔργοις ὄντων τῶν ἀνθρώπων τῶν 
μὲν πνευματιχοῖς τῶν δὲ χαὶ σωματικοῖς, ἐξαίφνης 
φημίζεται λόγος οὐχ ἐν τῷδε μὲν τῷ μέρει τῆς πό- 
λεως ἐν τῷδε δ᾽ οὔ, ἀλλὰ χύχλῳ περὶ τὴ» πόλιν ἅπα- 


28. De Vulgata Nice? falso nuntio invadentium 
eam urbem Tocharorum. 

Ejusdem autem anni mense Martio, cum sacri 
dies jejunii celebrarentur,die secunda hebdomadis 
secunde, contigit Nice ex inopinato et subito 
quiddam adeo terrificum, ut si curn maxime tur- 
bulentis et tumultuosis eventibus, qui maximam 
afferre consternationem solent, conferatur, nulli 
omnium diritate commotionis ac popularis formi- 
dinis insana concitatione concedat. Unde ac quo- 
modo acciderit tam vehementer ingruens, tam 
longum durans, tam anxia exspectatione mali gra- 
vissimi crucians terror, tam inevitabiliter in sum- 
me calamitatis sensum quasi presentem cum exz- 
trema desperatione salutis quos corüprehendebat 
miseros conjiciens, conandum est dicere, utcunque 
sit difficile narratione rem exprimere utl se habuit, 
quippe quz sit necessario minus atrox apparitura 
legentibus quam eam experti senserunt. Nam que 


πυλῶν κρεουργῆσαν φύλαξας, εἰσελθεῖν τὴν πόλιν 
μεθ᾽ ὅτι πλείστων καὶ δεινῶν ὁρμημάτων, ὥστ᾽ ἐν 
ἀκαρεῖ τοὺς ἐμπίπτοντας σφίσιν ἀπροσδοχήτως ἀπη- 
νῶς χατασφάττειν. Καὶ ὁ λόγος ἅμα μὲν ἐῤῥήθη, ἅμα 
δὲ xal τὴν πόλιν περιελάμδανεν. ᾿Εχπηδήσαντες 
τοιγαροῦν τῶν οἰχιῶν, χαθὼς ἕχχστος ἔχων εὑρέθη, 
ἐξέθεον ἀσυντάχτως χατὰ τὰς ἀμφόδους, χαὶ οἱ μὲν 
ἔνθεν, οἱ δ᾽ ἐκεῖθεν φερόμενοι ἀλλήλοις προσέπιπτον. 
Ἢν δὲ xal τούτοις χἀχείνοις εἷς xal ὁ αὐτὸς πόνος. 
Καὶ ὥσπερ κατὰ νώτου xal ἀμφοτέροις ἐπείγοντος 
τοῦ κακοῦ συγκρούοντες ἀλλήλοις, ἅτεροι ἐξ ἑτέρων 
μανθάνειν ἤθελον τίς ἣ φήμη, καὶ εἰ ἀληθῆ τὰ λεγό- 
μενα. Οὔτε δ᾽ οὗτοι οὔτ᾽ ἐχεῖνοι ἀσφαλῶς εἴχον φρά- 
ζειν, πλὴν τοῦ ἀληθῆ εἶναι ταῦτα συμφώνως ἀπάν- 
των ἰσχυριζομένων εἰς τοῦτο. Kai ἕχαστος περὶ 
ἑαυτῷ ἀμφιδόλως ἔχων τὸ σώζεσθαι, ἀναμφιδόλως 
εἶχε περὶ τὴν φήμην. Ἔν ὅσῳ δὲ ταῦτ᾽ ἐχείνοις ἦσαν, 
χατόπιν ἄλλοι ἐχτρέχοντες ἐτρχαγῴδουν τὰς συμφο- 
pic, καὶ οἰκείοις ἔλεγον ὀφθαλμοῖς τεθεᾶσθαι τοὺς 
ἐπιόντας τὸν ἐντυγχάνοντα σφίσι μεληδὸν χατασφάτ- 
τοντας, ὡς εἶναι τὴν ἐχείνων θέαν ἅμα καὶ θάνατον 
οἴχτιστον, τῶν φόδων, οἶμαι, εἰδωλοποιούντων τὰ 
πάθη χαὶ γρηγοροῦσι καὶ τὰ μὴ ὄντα πλαττόντων 
ὀφθαλμοῖς τὸ ὀπτιχὸν πλανωμένοις xal τῆς ἀληθείας 


hac quidem urbis parte, in illu vero non, sed late 
per urbem totam uno circum undique tenore, 
gentem Tocharorum multitudine fretam trucidatis 
porte custodibus in civitatem irrupisse rapidissimo 
et sevissimo simul impetu, ita ut passim ipsis 
inopinato ubivis occurrentes momento ab iisimma- 
nissime omnes conciderentur. Et rumor hic simul 
prolatus, simul universam pariter complevit com- 
prehenditque civitatem. Exilientes igitur extra 
domos eo quisque habitu quo illo rerum articulo 
repertus est, discurrebant confusissime per vias et 
angiportus, ruentes ille huc, hic illuc, alter in alte- 
rum accidentes mutuo collisu, labore utrinque con- 
trario, ed pari; in quem illos trudebat opinio 
cuique instantis 8 tergo mali. Ac sese pulsantes 
percontabanturque hec esset fama, et ecquid vera 
narrarenlur. Porro neque hi neque illi certum 
quidquam expedire poterant. Ceterum omties voce 
consona verissima dici affirmabant; nam quam 


mediocribus quidem affingere magnitudinem ars [) quisque incertus erat consilii de via modoque 


atque amplificatio sermonis potest,eadem infra ma- 
ximarum per se rerum subsidere fastigium impar 
assequendo solet. Quare sapientis lectoris est sub- 
levare judicio in talibus inflrmitatem scriptionis 
cui cognoscende dat operam, et quasi supplere 
imaginando quod dictio minus exprimit, evolante 
animo in ipsam presentiam periculi, sensusque 
induente quales fuisse consentaneum sit eorum 
quibus contigit in -:A5 re, dum gereretur ipsa 
versari. Primo igitur trihorio diei illius, eminente 
supra horizontem sole quasi partibus signi triginta, 
cum operibus homines vacarent alii spiritualibus, 
corporeis alii, confestim fama dissipatur, non in 


proprie salutis in tuto collocande, tam certum se 
ferebat de veritate gliscentis fama.In his dum isti 
erant, ecce a tergo alii currentes miserabiliter de- 
plorabant infandam cladem, propriis modo se vi- 
disse oculis memorantes, 246 dum hostes quem- 
piam sibi obvium membratim concerpserint, dif- 
ficili judici immaniorne illa crudelitas cedis an 
tristius et miserabilius spectaculum fuerit. Credide- 
r m terrorem, partes invadentem Morphei, somnia 
vigilantibus tetra quedam objectasse, atque ut 
per noclem imaginationi solet sopor, ita oculis 
luce palam illusisse, visa ostentando falsa. Vis 
nempe illa est insane formidinis, ubl mentem 


694 


GEORGII PACHYMERJE 


692 


ἀποτυγχάνουσι. Τὸ γὰρ xatX νοῦν φοδερὸν λαμβάνον Α οἷά τινες διΐζττοντες συνεχεῖς, καὶ οἱ μὲν ἔνθεν, οἱ δὲ 


τὸ ὀπτιχὸν, ὡς τοῖς ἔξω σχοτασῃὲν διὰ τὸ περιὸν τῆς 
δειλίας, καὶ κατὰ τρόπον βλέπον, προσεῖχεν ὡς ἀλη- 
θεῖ εἰδωλοπλαστουμένῳ τῇ φαντασίᾳ, xal ὃ ὑπενόει 
μόνον ὡς ὃν ὑπετόπαζε. Τί γὰρ ἐκείνοις [P. 463] ἧ- 
βούλετο τὸ τὰ ἀνύπαρχτα ὡς ἐν ὑποστάσει ὄντα πι- 
στοῦσθαι, οἱ δ᾽ ἀχούοντες τῶν πρόσθεν μὲν ἐξεχοού- 
οντο, παλινδρομοῦντες δ᾽ ἐς οἴχους οἱ μὲν ταῖς γω- 
νίχις ἐζήτουν πχοχδύεσθαι χατὰ τὸ σφίσιν αὐτοῖς εἷς 
σωτηρίαν ἱχανὸν νομιζόμενον, xal οἱ μὲν τάφους 
πάλαι χατατεθρνεώτων ἀνοιγνύντες εἰσξέδυον, οἱ δ᾽ 
ἀσφαλέσι τόποις ἑχυτοὺς ἐγεπίστευον: ἄλλοι δὲ ἀν- 
δρῶδές v: καὶ θαῤῥχλέον ἡγούμενοι πράττειν ὅπλα τε 
περιετίθουν xai λόγχαις σὺν ἀσπίσιν ἐχρῶντο καὶ 
τὸν ἡγησόμενον ἐξεζήτουν, Ἦσαν δὲ τότε ὁ μὲν εἷς 
προστασίαν τῆς πόλεως τεταγμένος οὐχ εὖ εἰδὼς 
πολέμων, ἀλλὰ λημμάτων ὁ Μανουηλίτης Νικόλαος, 
τιμὴν ἔχων τὸ προχαθῆσθαι τῆς πόλεως, ἄλλοι δὲ 
πλεῖστοι πολεμιχαῖς ἐμπειοίαις ἐντεθραμμένοι, οἷς 
οὐδεμία τις ἐνῆν τὸ τηνιχάδε ἔννοια τοῦ πολλάχις 
xal ψεῦδος εἶναι τὸ φημιζόμενον, ἀλλὰ πᾶσι κοινὸς 
προσπεπαίχει φόδος. Καὶ μὴ μόνον τὸ χατὰ σφᾶς 
ἤθελον, ἀλλὰ χαὶ τὸ κατὰ πᾶσαν τὴν πόλιν σώζεσθαι. 
ὋὉπλισθέωτες τοιγάρουν διέθεον πᾶσαν τὴν πόλιν, 


consternaverit, furorem inde oculis offundere, ut 


sibi coram. cernere meosta tetraque simulacra vi- 


deantur, que nusquam sint alibi quam in errore 
delirantis animi,unici artificis illorum, persuasione 
quamvis vana stultaquein certo affirmandi fiduciam 
&bundante.Talia qui a contra venientibus audierant, 
referebamt retro pedem domos veraus;parsangulos 
gcrutabantur, sicubicavum invenirent quo se com- 
pingerent : alii aliud salutis spem offerens latibu- 
lum captabant ; nec deerant qui sepulcris dudum 
mortuoruin sese insinuantes ibi musearent ; locis 
quidam munitis et firmi operis caput vitamque 
commendabant. Ab his diversi nonnulli digno vi- 
ris, et ut ipsis videbatur, generoso consilio, armis 
indutis, arrepta lancea scutoque, qui duceret ad- 
versus hostem quaerebant. Homo erat urbi prepo- 
situs predarum quam preliorum scientior, Man- 
nelites Nicolaus. Hic honor obtigerat presidendi 
iunc Nicem. Erant et alii plurimi, militie usu 
nonnullo, multorum aunorum stipendiis imbuti. 
Horum nulli tum venit in mentem cogitare vanos 
plerumque ferri ejusmodi rumores, ideoque sérlo 
441 disquerire quid in re esset ; sed pariter om- 
nes una communi perculsi formidine, satagebant 
non se solos, verum et cives tectaque servare. Ar- 
mati ergo discurrebant per totam civitatem, velut 
quidam ultro citroque continue commeabundi ce- 
leres nuntii. Ac dum hi hanc, alii aliam in par- 
tem impetu feruntur, nihil quidem eorum que di- 
cebantur videbant : solum ejulatus undique plan- 
ctusque audiebant, velut capta civitate lamentan- 
tium ; erantque voces acclamores plane quales ho- 
minum, quos cum maxime presens pungit ac pe- 
nitus vulnerat atrocis ingruentis mali sensus ; ni- 


ἐχεῖθεν μεθ᾽ ὁρμῆς ἐξαλλόμενοι οὐδὲν ἑώρων τῶν 
λεγομένων, μόνων δὲ ὁδυομῶν χαὶ στεναγμάτων 
ἤχουον ὡς ἀλόντος τοῦ ἄστεος xal ὡς τοῦ δεινοῦ 
σφίσιν ἐν χρῷ γεγονότος, xai σχῆμα ἣν ἄντιχρυς 
ἀλούσης πόλεως τὰ πραττόμενα, πλὴν οὐχ ἐχ τῶν 
δρώντων εἰχονιζομένων τῶν χαλεπῶν, ἀλλ᾽ ix τῶν 
πασχόντων τὰ τῆς ἀλώσεως. Οὐ γὰρ κενὸς ἐχάλει 
χενὺν ὡς ληψόμενος τὸν ἀργὸν πρὸς τὸ λήψεσθαι, 
οὐδὲ πλήρης ὥν ἄλλος παρώτρυνεν ἕτερον, ἀλλ᾽ οἷον 
ἐχσπασθέντες τῷ φοῤόληπτοι γεγονέναι, καὶ τοῖς 
οἰκείοις ὡς ἀλλοτρίοις προσπταίοντες, ὑπώπτευον xal 
τοὺς συνήθεις ὡς πολεμίους, παρὰ τοσοῦτον οὐ 
σφάττοντες παρ᾽ ὅσον χαὶ τὸ “πρὸς ἐχείνων παθεῖν 
ἐφυλάττοντο, δύσμοροι τῆς ὁμαιγμίας καὶ ἀθλιο: τῆς 


B κατὰ σφᾶς προθυμίας ἕκαστος. Τότε xal oi ἐν eip- 


κταῖς σιδήροις πεδούμενοι (πολλοὶ γὰρ τῶν πολεμίων 
κρατηθέντες ὡς εἱρχτὴν λήθης τὴν ἐν Νιχαίᾳ φυλα- 
κὴν κατεχρίνοντο, ὡς οὐ ῥᾳδίως ἂν ἀποδράντες) 
ἐκεῖνοι τοίνυν τὴν χοινὴν θεώμενοι ταραχὴν ἐπί- 
στευον τοὺς ἐχθροὺς εἰσιέναι xal χρατῆσαι τὸ ἀστυ, 
οὐχ ἐξ ὧν ἐκείνους ἔόλεπον, ἀλλ᾽ ἐξ ὧν τὸν τῶν ἐποί- 
χῶν θόρυδον ἐθεῶντο. Καὶ δὴ τῶν πεδῶν ἐχλυθέντες 
οὐραγοί τινες ἦσαν προεχθεούσης τῆς φάλαγγος, 


hilque deerat ad scenam tragicam extreme cala- 
mitatis, qualis in direptione urbis expugnate cer- 
nitur, nisi quod sole qus patiebantur per:onse 
partes illic, et quidem perfectissime, agebant suas, 
vim inferentes comparebant nusquam. Non enim, 

ut fit in depredationibus captarum civitatum, va- 

cuus vacuum exhortabatur ad secum rapiendum, 

et in hoc segnem increpabat. Non rursus plenus 

prede alius ostentabat socio spolia exposita, in- 

citans ut strenue auferret. Nihil, inquam, spec- 

tabatur tale, sed tantum turba tumultuans avul- 
sorum domibus et temere cursantium metu 
Jymphatorum : qui ubi in domesticos procursu 
o(fenderant, cohorescebant tanquam in hostes in- 
cidissent, terrore panico, quo erant fascinati,fami- 
liares deformante in barbaros, quos ne occidere 
conarentur sola tuendi 8e ipsos ab eorum scilicet 
infesta vi et armis cura retardabat. Infelices dira 
caecitate, qui non discernerent cives et socios 
ab hostibus ; nec minus miseri fortitudine intem- 
pestiva, qua in amicos atque adeo in se ipsos mu- 
croem impetumque unusquisque vertebat. Tunc 
bi quoque quos custodie ferro vinctos tenebant 
(multi enim bello capti perpetuo carcere. Nice 
detinendi damnati erant, ad id ista delecta civitate, 
quod inde difficilius vias fugiendi reperire posae 
viderentur), isti, inquam, communi«animadversa 
perturbatione, persuasi revera ingressos hostes 
2248 et in urbe prevalere, non quod ipsos vide- 
rent, sed ex trepidatione quam cernebant civium 
ducta conjectura, soluti vinculis se comites addide- 
runt iis de quibus dixi armatis, et extremo velut 
agmine cohortem auxerunt obeuntem, utest memo- 
ratum, vias urbis, et precurrentes sequebantur, 


693 


DE MICHAELR PAL/ROLOGO LIB. III. 


604 


πλὴν οὐ xar! ἄμυναν, ἀλλὰ κατὰ προθυμίαν του φυ- À ol δ᾽ ἐκείθεν φίόντες, ἅμα xa0' ἡμίσεις ταῖς xaO 


λάσσεσθαι. "Hv δὲ τὸ τῆς ἐκδρομῆς τέλος ἐπὶ τὰς 
πύλας livat τῆς πόλεως, Καὶ ὁ λαὸς [P. 165] εἴπετο 
χύδην, χαὶ ἐν ἀλογίστῳ τῇ χαθ᾽ αὐτὸν ἀσθενείᾳ 
ὠῤῥώδουν ἕκαστος, ὡς ἢ τεθνηξόμενος τῶν πρώτων 
πεσόντων, εἰ οἱ πολέμιοι ἔξωθεν διεχπαίοιεν, ἢ 
τούτων ἀνωθούντων τοὺς εἰσχεομένους καὶ ἀναστελ- 
λόντων ἔνδοθεν αὐτὸς οὐραγῶν συνελευσόμενός τε 
xal ἐχφευξόμενος. Τὸ δὲ ἦν ἄρα ὄνειδος αὐτοῖς. 
ἱροσπεσόντες γὰρ ταῖς πύλαις οὐ μετὰ τῆς αὐτῆς 
xai μιᾶς προθέσεως ἐπήρχοντό τε xal ἀνεχώρουν, 
ἀλλ᾽ ἐν ταραχῇ καὶ σὺν οὐδενὶ κόσμῳ ἐμπίπτοντες 
μεθ’ ἡσυχίας xal σὺν καταστάσει τῇ προσηχούσῃ 
ἀνεζεύγνυον. EUpiexov γὰρ χαθ᾽ ἢσυχίαν ᾿χαθημέ- 
νους τοὺς φύλακας καὶ μηδὲν ἐπαΐουτας τῶν ἀνὰ τὴν 
πόλιν γενομένων. Ὅθεν xal μᾶλλον ἤλγουν ὡς τό- 
σον ἠπατημένοι, fj ὠῤῥώδουν ἐν ἄλλαις πύλαις ἐλ- 
πιζόμένον τὸ xaxóv. Ὅ δὴ καὶ πλείω παρεΐχεν 
ἐχείνοις τὴν ταραχὴν, εἰ οὕτω βραδυνάντων τῆς πρὸς 
τὰς μηδένα φόδον ἐχούσας πύλας ἁπτομένων οἱ ἐχ- 
θροὶ καθ᾽ ἑτέρας πύλας μετ᾽ εὐχερείας πάσης εἶσε- 
λῷεν. Καὶ δὴ ἐκεῖθεν διασκιδνάμενοι, οἱ μὲν ἔνθεν, 


non illi quidem animo aut impetu pugnandi ultio- 
nisve ab hoste sumende, sed tedio carceris occasio 
nem, ut fit quomodocunque oblatam usurpands li- 
bertatis libenter amplexi. Ista porro cunctorum 
sic euntium proocursio ad portas civitatis fereba- 
tur. Sequebatur autem multitudo confusa populi, 
exhorrescente pro se unoquoque, dum reputat quam 
infirmus per se sit ad propulsandum malum in- 
gruens, et ita se pluribus applicante, sic fere sub- 
ducta errantium cogitationum summa, aut se sta- 
tim morituros, 8i hostium ferro per portam paten- 
tem extrinsecusirruentium primi armatorum, quos 
sequebantur, cecidissent ; aut si hi fortuna usi me- 
liori repellerent ingredientes barbaros et majore 
impetu incumbendo reprimerent vim ipsorum, 
non desperabant singuli eorum, quos dizimus cu- 
stodiis elapsos, invenire in communi trepidatione 
viam sibi privatim consulendi, erumpendo per 
aperta ostia simul cum referentibus pedem hosti- 
bus, et ita effugium alicubi captandi. In fine autem 
hujus vite ludibriámsuirisumque repererunt.Cum 
enim ad portam, quo iter intenderant, pervenis- 
sent, non eodem estu et anxietate animi qua vene- 
rant redierunt, sed tumultuose inordinateque eo 


ἐχάτερον πύλαις ἐφίσταντο. ἀπογνόντες ὡς μὴ mo- 
νούσης τῆς xaÜ' ἕω. Ὡς δὲ τὰ ἴσα καὶ ἐν ἐκείναις 
ebpov (τὴν γὰρ πρὸς αἰγιαλὸν οὐδεὶς ὡς προδώσου- 
σαν χκαθυπώπτευεν), εἴς ἕν συναχθέντες χαθίσταντό 
τε τὰς ψυχὰς xal ἐν ἀμηχανίᾳ τοῦ τί πράττειν ἦσαν" 
μὰ γὰρ ἂν κατ᾽ ἀέρος πεσεῖν τοὺς ἐχθροὺς πτέρυγας 
περιθέντας. Ὡς δὲ xai τὴν ἐς αἰγιαλὸν φέρουσαν 
ἐπιστάντες ἐλευθέραν xai ταύτην δέους εὗρον παν - 
τὸς, τῶν φυλάχων xal εἰς χλεύην τιθεμένων σφίσι 
τὴν ἀπάτην, ἀνέπνευσάν τε εὐθέως τοῦ δέους xal τὴν 
αἰτίαν τῆς φήμης ἠρεύνων: μὴγὰρ ἂν αὐτόθεν γῆς 
μυχησαμένης ἐξενεχθῆναι, εἰ μή τις πρῶτος τὸν 
φόδον ἐψευδολόγησεν. "Em! πολλὰς γοῦν τραπόμενοι 
τὰς ὁδοὺς, μηδὲ τὸ τυχὲν παριδόντες, ἤν τις προδάλ- 


B λοιῖο, οὐδὲν πλέον εἶγον εὑρέσθαι τοῦ ἐξ ἀφανοῦς ἅμα 


C 


γε γεννηθῆναι xal &wa τραφέντα συνδιειληφέναι τὰς 
τῶν πολλῶν ἀχοάς, Τὸ δ᾽ ix προχείρου καὶ πιθανὸν iq 
αἰτίαν τὸ τῆς εἰχόνος τῆς θεομήτορος καθ᾽ ἱκεσίαν ἐχ- 
φερομένης πλῆθος ἕπεσθαι γυνχιχῶν, ἃς δὴ καὶ ἐχφω- 
νεῖν ἀναγχαῖον τὴν δέησιν χατόπιν ἡχούσας. ούτων 
οὖν ὀλοφυρτικῶς κατὰ Περσῶν χαὶ Τοχάρων θεοκλυτου- 


Quare rursus anxii partiuntur sese bifariam ; οἱ δὰ 
duas que restabant (preter Orientalem , quam 
vacare incommodo videbant, et maritimam, qua 
nemo suspicabatur venire hostes potuisse) duas, 
inquam, eodem tempore reliquas portas adierunt ; 
ut autem ne in bis quidem repererunt damni aut 
guspicionis quidquam, respirarunt videlicet men- 
tesque ἃ gravi perturbatione receperunt. Tamen 
adhuc incerti quo se verterent, ubi delitescerent, 
unde, quairruissent hostes, omnia circumspectando 
querebant, Quid enim? dictitantes : an illos puta- 
bimus alis per aerem invectos superne intra urbem 
involasse ? Cum autem postremo illam ipsam que 
littus maris spectabat, portam lustrantes similiter 
liberam omni metu deprehendissent, et custoduin 
ibi quoque errorem ipsis et credulitatem expro- 
brantium ludibrio irrisi essent, respirarunt ah 
omni formidine tunc plane, et solutis jam animis 
investigabant que origo false opinionis quisve 
auctor mendacis indicii fuisset : non enim videli- 
cet terre quodam mugitu extitisse vocem que- ' 
ingressos denuntiasset hostes, sed omnino primum 
aliquem fuisse vani nuntium metus. Postquam 
vero diu et diligenter in ista sunt inquisitione ver. 


progressi tranquilli securique recedebant, cuatedes D) sati, explorantes circum omnia nihil aliud reperire 


siquidem porte quiete desidentes sine ullo adhuc 
rerum qua per urbem gerebantur sensu inveniunt. 
Unde una re dolebanpt, quo illusum sibi esset, non 
tamen omniadhuc sollicitudine vacabant, reputan- 
tes potuisse fieri ut per alias portashostesin urbem 
penetrassent. Imo cum attentius cogitaverant, illa 
ipsa, quam videbant, 349 nimia securitas custo- 
dum curam ipsis admovebat augebatque, reputan- 
tibus pari forte negligentia solutos aliarum porta- 
rum presidiarios, facile oppressos subito incursu 
hostium, aditum 'TTocharis in urbem prebuisse. 


potuerunt nisi mendacem famam multis eodem 
momentolocissimulnatam, simulincrebrescentem, 
simul vulgi complesse aures, simul animos inani 
terrore perfudisse. Una tantum que aliqua verisi- 
militudine niteretur publici erroris causa memora- 
batur, supplicatio tunc forle per urbem ducta, 
cireumdata de more in thensa per solemnem ea dic 
pompam imagincDeipare, turba mulierum sequente 
quod solet in supplicationibus acclamari ab mala 
deprecantibus carmen pone frequentantium : 250 
86 videlicet que tunc maxime timebant, distincte 


695 GEORGII PACHYMERJE 606 


σῶν, εἰχὸς τὰ τῆς φωνῆς διελθεῖν, xal συμδῆναι τὰς Α ἐχόντων πρὸς τὸ παρεμπῖπτον τῆς φήμης θορυδου- 
μὲν κατ᾽ ἐχείνων μεγαλοφωνούσας ποτνιᾶσθαι, τοὺς μένους εὐθὺς θορυθδεῖν * δεῖν γὰρ ἐννοεῖν τὸ τοῦ 
δὲ πέριξ xal ἔξωθεν τὴν φωνὴν δεχομένους τὰ κατ᾽ πράγματος ἀνυπόστατον, xal ὅπως ἔχθροὶ μὴ περι- 
ἐχείνων [P. 166] ὡς περὶ ἐκείνων ἐρχομένων ὅποτος καθήμενοι πόλιν μηδ᾽ ἐν χρῷ τῶν πύργων ὄντες, 
πάζειν, καὶ οὕτω διαδοθῆναι σύναμα φόδῳ τὸν λόγον, ἀλλὰ μόλις καὶ ἀκουόμενοι διάγοντες ἐν Περσίδι, αὐ- 
καὶ tic τῶν πολλῶν ἀχοὰς πληροῦντα παρχθῆξαι τίχα παμπληθὲς ἀπέχοντες πετασθέντες ἔμβαῖεν 
τὸν θόρυδον. ᾿Αλλ’ ἐχεῖνοί μὲν οὕτως, 6 δέ γε βασι- δίχα πολέμου xai προσθολῆς. Ταῦτα καὶ τὰ tour: 
λεὺς μετὰ ταῦτα μαθὼν ὅπως γένοιτο, ὑπερεπάθησέ γράψας xai ὀνειδίσας ὁ βασιλεὺς εἷς τὸ ἑξῆς xafira 
τὸ χαὶ πέμψας διὰ γραμμάτων τὰ πολλὰ κατεμέμ- πρὸς τὸ εὐφυλαχτότερον τὸν λαόν. 

ψατο. Μηδὲ γὰ0 ἀνδρῶν εἶναι φρονίμων xal νοῦν — 


poscenda eorum liberatione nominatim exprimen- tum litteris scriptis haud perfunctorie duces pre 
tium, neo sine ejulata ingeminantium : « Defende — sertim primoresque reprehendit, negans virores 
nos, Deus, a Persis, a Tocharis eroe, ἃ barbaris prudentium 86 ne sensu quidem communi stis 
nos, Deus, protege, » talia cum meticulosum ge- — expedite utentium fuisse, statim usque ede iar 
nus muliercolarum et in iis consternatiores ani- — bari fama temere illata, primum siquidem expo 
eule quidam vociferarentur acutius, oredibile B rare oportulsse quo fundamento rumor nime, 
est voces illas Persarum et Tocharorum percus- presertim male eohserentia nuntians : quom 
sisse aures quorumdam aliud agentium, et novi- enim hostes intra urbem et in civium jugulis, à 
tate ipsa 86 tono formidinem ciente, multos, indis- — quibus auditum nundum esset foris approximssse, 
cusso statim indicio gliscente, in absurdam ingrese —circumsidere muros, turribus se admovisse ἢ Que- 
sorum urbem istorum, quos appellari audierant — modo qui paulo ante dicti essent haesrere in Persi- 
nominum, opinionem ac fidem fuisse ridicule per- — de, subito alissumptia volucris exercitus supra sta- 
tractos. Nam ne cito deprehenderetur primus er-  rentimminentes desuper cervicibus, tantum inter. 
ror, perturbationem ex dira mentione statim na- — vallum, ubi et arces et presidia Remana sint, vic 
tam obstitisse, οἱ persuasionem cum metu late  toriis momento emensos ? Heo et his similia merito 
disseminasse ; ita tumultum urbis et illam insa- ^ exprobrans per epistolam Niceensibns imperator 
namtrepidationem ortam auctamque, sicilliconjec- — id agebat utin posterum cautiores illos redderet in 
tantes disserebant. Ceterum imperator ubi ea post — occursu similium casuum. 

cognovit, cum humaniter compassus errori est. — 


N 
α΄. Δημηγορία βασιλέως πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς περὶ (j μενος ἐξ ἀνάγχης ἀπαραιτήτου, ὡς μέγα τι αἱ τὸν 
τῶν κατ᾽ αὐτόν. ἀπὸ τοῦ πατριάρχου δεσμὸν ἐφόλκιον xw. 
[P. 170] Ἄρχεται δ᾽ ἐνθένδε τὰ κατὰ τὸν πατριάρ- Ἐχρῆν δ᾽ οὐχ οὕτως. ἀλλὰ xal αὐτοὺς τῷ πράγμττ 
χὴν ᾿Αρσένιον. Ὁ γὰρ βασιλεὺς πᾶς γιγνόμενος νεμεσᾷν, εἰ πλημμελήματος μὴ οἵου τ᾽ ὄντος τῇ εἰς 
πρὸς τὸ πεῖσαι αὐτῷ τε ἡπίως προσενέγχασθαι xxi τὸ ἀρχαῖον τῶν πραγμάτων ἐπαναχάμψει ἐξαλη)λ- 
τὸν δεσμὸν λύειν, ἐπεὶ ἀπέγνωστό οἱ τὰ τοῦ σκοποῦ, φθαι ὁ πρὸς τὸ θεραπεύειν ταττόμενος δυοῖν dtt 
πολὺς ἦν ὀριγνώμενος ἐκ παντὸς τρόπου ἐχεῖνον πράττοι, fj τὰ πρότερα ὡς εἶχεν ἀνταπαιτῶν, ἣ τὴ! 
ἀποσκευάσασθαι. Ὅθεν xal πολλάχις τοὺς ἀρχιερεῖς θεραπείαν ἀναδαλλόμενυς. Τὸ μὲν γὰρ ἀδύνατον, τὸ 
συγκαλῶν ἐμαρτύρετο τὴν ἀνάγχην, ὡς « Δέον ὃν δὲ πάντως ἀνοιχονόμητον. Καὶ δέον ὃν παραινεῖν xii 
ἄγοντα τῶν ἄλλων σχολὴν τὰ τῆς ἀρχῆς πολλὰ ὄντα τὴν τοῦ μεταγνῶναι δειχνύειν ὁδὸν xal ctp μηδὲν τοῦ 
xai δυσεξάνυστα προσχοπεῖν, ὁ δὲ χἀκείνοις ἐνειλού- πλημμελήματος αἰσθομένῳ ἢ xal καταῤῥᾳθυμοῦντι 


ΙΝ. 


1. Oralio imperatoris ad. episcopos de rebus suis. D necessitate curas imperii, tales omnino que solo- 

?51 Hinc incipiunt res adversus ipstriarcham — tum ἃ c&teris animum requirerent, ao vel sic vixa 
Arsenium geste. Cum enim imperatortotus hacte- —salagente connitenteque prout oportebat expediren 
nus fuisset in deliniendo patriarcha, omnibusque tur, inde autem obstantem duritiam patriarche 
officiis eblandiendo ut mitius agere secum vellet et — impedientis se ac quasi constrictum trahentis diris 
anathematis injecti vinculum solvere, postquam — vinculis anathematis infandi. Considermrent hec , 
animadvertit se nihil proficere desperavitque plane οἱ viderent an non esset equius venire ipsos secum 
meliorem in posterum successum petitionis istius — in partem sollicitudinis publice, improbanda ista 
sue, conversa velificatione vehementer in consi- — intempestiva pertinacia. Patriarcham, cujus essent 
lium incubuit ejus omni ratione amovendi. Ei rei — partes adhibere curationem lapsis, obfirmasse in- 
premuniende, sepius convocatis sacrorum presi- flexibiliter animum in prosecutione alterius harum 
dibus, contestans exponebat angustias quibus con- — duarumrerum, aut ut reponatur in priorem statum 
flictaretur,«inter hinc quidem urgentesineluctabili — id quod meo peccato mutatum est; aut ni hoc flat, 


697 


DE MICHAELB PALJEOLÓGÓ LIB. IV. 


698 


ix προαιρέσεως, ὁ δὲ xai τὸν ἐξ αὐτοῦ νυττόμενον À βασιλείας καὶ ἰδιωτισμῷ μετιέναι τὸ ἔγκλημα βούλε- 


τῷ γνησίως μεταγνῶναι, καὶ τὴν θεραπείαν ἐχτόπως 
θέλοντα δέχεσθαι, χἂν χαυστῆῤσιν οἰχονομοῖτο, ἐχεῖ- 
νος ἀπωθεῖται, χαὶ τῷ μεταγνῶναι τὸ ἀπογνῶναι 
συνείρει, ὡς χρεῖττον ὃν μὴ μεταγνῶναι ἢ απογνῶ - 
ναι μεταγνόντα * τὸ μὲν γὰρ ἀναλγησίαν κατηγορεῖ, 
τὸ δ᾽ ἀπώλειαν αἰωνίζουσαν, Αὐτὸν μὲν οὖν xai πολ- 
λάχις προσελθόντα ἀποπέμπεσθαι, καὶ ζητοῦντα τοὺς 
τρόπους τῆς ἰατρείας οὐχ ὅπως λαμθάνειν, ἀλλὰ καὶ 
προσονειδίζεσθαι, χαὶ τέλος οὐδὲν ἄλλο πυνθάνεσθαι 
πλὴν τὸ ἀνάγχην εἶναι τὸ τραῦμα ἰᾶσθαι, ὅπως δ᾽ 
lipro μὴ μανθάνειν, ἀλλὰ πρὸς τὸ πράττειν προτρέ- 
πεσθαι μηδὸν εἰδότα τῶν πράττειν ὀφοιλομένων, εἰ- 
vat δ᾽ ὑποπτεύειν τὸ πᾶν χλεύην. Ὥρα γοῦν δεδοι- 
χέναι μή τι xal πράττοντος ἐχεῖνος ἀναλαμύάνων 


ται. Τῷ δὲ, ᾧ ἂν καὶ συνενέγχοι σκοπῶν, οὐδ᾽ ὅλως 
εὐρίσχω. "Em! μὲν οὖν τοῖς χοινοῖς, αὐτόθεν δῆλον, 
xal οὐδὲν δεῖ ἐρωτῶντας μανθάνειν * τὸ γὰρ μήτ᾽ 
ἐχείνου οἵου τ᾽ ὄντος τὰ πράγματα διοιχεῖν, xai μη- 
δὲ συμδάντος ἐχστῆναι, ὡς μέγα τι τὴν. ἐρημίαν λο- 
γίζεσθαι, οὐδὲν ἀλλ᾽ ἢ ζητοῦντος οἶμαι χοινὸν ὄλε- 
θρον xx! Τελχῖνος τρόπον ἐνδειχνυμένου, Ὃ δὲ xal 
μᾶλλον διαφερόντως τῶν ἄλλων ἅπτεται τῶν ἐμῶν, 
μαχρὰν ἂν τὴν δημηγορίαν κατέτεινα ἂν, ἣν μήγε 
xal ἀφ᾽ ἑνὸς μόνου οἷός τ᾽ ἦν παριστᾷν τὴν βλάθδην. 


TU γάρ μοι xal. ἐχέγγυον τοῦ δὲ αὖθις ἀπραγμόνως 


βιῶσαι χαταθεμένῳ τὴν ἐξουσίαν ; Τί δὲ γυναικὶ καὶ 
παισὶ μᾶλλον ; οἷς ἂν παρευθὺς μοῖραν ἐφεδρεύειν 
ἀνάγκη ἧς ὁ τυχὼν οὐ γηθήσειεν, ᾿Εμοὶ μὲν οὖν οὐχ 


τὸ ἔγκλημα, ὡς μηδενὸς αὐτάρχους γενομένου, μὴ p ἔστιν ἀμφισθητεῖν ἐχείνῳ τῆς πνευματιχῆς ἴδμοσύ- 


χαταδέχοιτο, χαὶ οὕτω πονέσας ἀνήνυτα γνώσομαι. 
Ὃ δ᾽ οὖν xai ἑμφαίνει πλαγίως, ἀχούσαντες ἂν 


διαγνῶτε ἣν ὅλως συμφέροι. [P. 171] ᾿Αποθέσει γὰρ 


mihi omnes spes redeundi unquam ad communio- 
nem Eoclesis inexorabili severitate precidatur. 
Atqui, ut vos pro vestra prudentia videtis, alterum 
quidem ietorum fieri non potest ; alterum perquam 
inhumanum est et ab Ecclesia maternain suos in- 
dulgentia 952? maxime abborrens. Veri pastoris 
et providi patris munus fuerat hortari ad peniten- 
tiam, et viam ostendere aberranti, calearque ad- 
dere, ut sd Deum frugemque rediret, etiam suam 
miseriam non sentienti, negligentique ac respuenti 
obstinata contumacia remedium. Ille autem me ul- 
tro damunantem detestantemque scelus meum, me- 
omnia vere poenitentie signaexhibentem, me etiam 
atque eliam poscentem ponas mihi imponi saluta- 
res me patientia obnoxia profitentem sectionis 
quoque et ustionis austeris subeundis curationibus 
paratum, rejicit atque aspernatur tamen, et culpe 
utcunque a resipiscente damnate conscientiam 
equum censet extrema desperatione constringere. 
Mihi vero minus malum minusque noxium videtur 
non agnoscere culpam propriam, quam ejus impro- 
bate revocateque veniam desperare. Prius enim 
illud duritiam solum arguit alias emendabilem im- 
ponitentis in presens animi : hoc posterius in 
eterne utique damnationis exitium inevitabile de- 


νης, κἂν ὅ τι χελεύοι * τέως δ' ἐν τούτοις πολλοῦ v6 
δέω προσεπαινεῖν. 1952 432 xai τίνι ποτ᾽ ἔθνει τὸ 
τοιοῦτον ἔδλαστε ; καὶ εἷς τί παράδειγμα βλέπων ὁ 


si ultro aggrediar satisfecere pro crimine, ubi 
multa impendero, multa tentavero multum audans 
nitensque in sceleris expiationem mei peregero, 
haud ea tamen ille satis accipiat, sicque contentio- 
nes me illas erumnasque perdidisse spretus ad 
extremum ac repulsus sentiam ? Audite autem et pro 
vestra sapientia estimate quale sit et ecquid expe- 
diat reipublicee, quod per istas ambages oblique 
258 innuit. Videturjvelle me deposilione principa- 
tuset reditu ad vitam privatam expiare scelus quod 
conscivi. In hoo ille quid spectet,et in quem trans- 
ferre cogitet principatum mihi ereptum, commini- 
sci equidem nequeo. Quanta porro quamque per- 
niciosa inde foret oritura perturbatio, subjicere 
sibi quisque cireumspiciendocuncta potest,ut alium 
consulat neminem. Cum enim ille cui interversum 
imperium patriarcha jure queritur, nec per eta- 
tem aut experientiam par sit moli ferende publi- 
carum rerum, pretereaque in calumitalem incide- 
rit cum immedicabilem tum omnimo talem, que 
uL abunde cuncta cetera suppeterent, omnem ei 
prorsus facultatem ac vim adimat principatus un- 
quam quomodocunque fungendi, satis patet quam 
perniciose consulat reipublice, qui me amoto re- 
dactoque in ordinem solum istum et destitutum 


trudit pecatorem. Expertus omnia hec queror. ἢ ope college universo rerum omnium regimini pre- 


Nihil non tentavi. Adivi supplex patriarcham se- 
pius ; toties rejectus sum. Rogavi ut mihi satisfa- 
ctionis modus prescriberetur: non modo non im- 
pelravi, sed acriter increpitus, sed contumeliose 
objurgutus sum, ἃ non aliud extremi responsi loco 
ad finem adjiciente, nisi necesse essecurari vulnus, 
quae autem ei possit fleri medicina, se nescire. 
Verumenimvero an non irrideri se superbo ludibrio 
ille jure suspicaretur,cuisuadeatur et tanquam ne- 
cessarium prescribatur efficere aliquid, et tamen 
quo id modo quaveratione queat suscipi ac perduci 
ad exitum, ipse qui jubet ignorare se testetur? 
Nonne hino justa causa mihi relinquitur timendine, 


ficiat. Hoc enim quid esset aliud quam in exitium 
certissimum cuncta projicere, ac mali demonis in- 
videntis rebus bene constitutis indolem praeferre ? 
Idem hoc porro consilium quam meis privatis ra- 
tionibus status, fame, salutis capitale atqueimma- 
niter infestum sit, distinctius exsequererer longa 
oratione singula enumerando, nisi totam latissime 
patentis injurie perciciem brevi possem compendio 
oculis, in uno veluti specimine, subjicere. Quem 
enim idoneum mihi vadem dabunt tranquille me ac 
secure deinceps victurum, postquam imperium ab- 
dicavero ? Quid tunc fiet uxori, quid meis liberis ? 
quos utique principali delapsos fastigio illa exspe- 


699 ΘΕΟΒΟΙΙ PACHYMERJR 700 


ἱεράρχης ἀνεμεσήτως ἀξιοῦν ἔχοι τοῦτο xal ἐν ἡμῖν; À σμοῖς. Τί δαὶ, οὐ τῇ Ἐχχλησίᾳφ μετάνοια ὥρισται: 


ἢ οὐχ οἵδε τὸν τοιαύτης γευσάμενον χαθάπαξ μετα- 
θολῆς μὴ τρόπον εἶναι μετεγχλίναντα τελευτᾶν ; πό- 
σοις γὰρ ἐφεδρεύεται βασιλείχ ; ὁπότοις δὲ xai ἡ 
πίστις ἔψυχτα: ἐπὶ τοῦ σχήματος, σωζομένου xal ἔτι 
τοῦ βασιλέως, οὺς καὶ κχαθυφεικότος ὡρμημένους 
πάλαι θαῤῥεῖν ἀνάγχη. KXv αὐτοὶ μὴ δρῴεν ἱάπτον- 
τες ἄλλως, ἀλλὰ τῷ γ᾽ ἐπὶ τῆς ἀρχῆς κχκαταστάντι, 
ὥσπερ ἀντιζηλοῦν εἰχὸς, οὕτω xal δρᾷν τὰ χείριστα 
ῥάδιον. Τί δὴ xa ἀνάγειν εἰς τὴν ἀρχὴν ἔδει, ὃν μετ᾽ 
οὐ πολὺ χατάγειν ἐδούλετο, ὡς γεύσαντα μόνον ἀπο- 


στερεῖν ; χωρὶς δὲ τούτων xal Θεὸν, εἴπε; τινὶ ἄλλῳ 


μεγίστῳ, καὶ χαταστάσει βασιλείας συνιένχ! πιστεύ- 
ομεν. Θεοῦ δὲ βουλὴν διασχεδᾷν ἐθέλειν ὡς δ΄ αὐθα- 
δες, ὡς δὲ καὶ μέγαν ἔχον τοῖς τολμῶσι τὸν χίνδυνον. 
Ταῦτα τοίνυν ἐνθυμουμένους δεῖ κα' ὑμᾶς τῷ δίχαίῳ 
τῆς βασιλείας συμπράττειν, καὶ μὴ οὕτω χαταμε- 
λεῖν ἡμῶν ἐπὶ τοσοῦτον ἀπαγχομένων τοῖς λογι- 


etat, illa statim excipiel vitae sors, qua vix homo de 
vulgo contentus degeret. Que ego dum reputo, elsi 
haud preefracte iverim inficias inesse fortasse spiri- 
tualem patriarche prudentiam in aliis plerumque 
qu& prescribit, tamen adduci unquam nequean ut 
credam posse illum mihi juste ac sapienter tantum 
detrimentorum ac calamitatum, quantum ista 
perniciosissima fortunis capitique meo ac meorum 
exauctoratio continet, pone nomine medicinalis 
aut poenitentie salutaris specie injungere. Ubi enim 
locorum, qua in gente, tale quidquam exstitisse 
fando unquam audivimus ? et cujus tandem. quod 


οὐ νόμοι ταύτης θεῖοι προδέδληνται ; οὐχ ὃμεῖς xz 
ἐχείνους τοὺς πολλοὺς θεραπεύετε; ἢ τοῖς βασιλεῖ: 
διχφερόντως πρὸς τοὺς πολλοὺς οἱ τῆς ᾿Ἐκχκλη, σας 
πρόχειντα! νόμοι ; εἴ δ᾽ obo, ἀλλ’ εἰ μὴ παρ᾽ ὑμῖν 
μετανοίας θεσμοὶ, ἀλλαχοῦ τῶν ἐχχλησιῶν, ilz, 
xal προσδραμοῦμαι ταύταις, καὶ παρ᾽ ἐχεΐνων Qro: 
πευθήσομαι. Ἢ ἵν μὲν οὖν τὰ χατὰ γνώμην εἴρηται, 
ὑμῖν δὲ σχεπτέον τὸ ποιητέον βουλευομένοις cóvay 
ἐχείνῳ. [P 472] Οὐδὲ γὰρ xa! εἰσέτι ἀνέξομαι τὸ- 
σχεῖν ἀνίατα. Καλὸν γὰρ f, παρ᾽ ὑμῖν ἰᾶσθαι, ἣ ἴτ- 
τεῖν τὸν τρόπον τῆς θεραπείας ἑτέρωθεν. » Tov 
τοῦ βασιλέως διαλαλήσαντος τοῖς ἀρχιερεῦσι, xz 
οἷον πρὸς τὰ τῆς μάχης ἀχροδολισα μένου, ἐχεῖν: 
ἐφ᾽ ἑχάστῳ τῶν λεγομένων τοῖς ἀχθομένοις zo 

otxÓtt, δῆλοι ἦσαν τὰ πρὸς βασιλέα τοῦ mr 

συνόλως οὐχ ἀποδεχόμενοι, xai διὰ τοῦτο meni ur 

αὐτοὶ προτιθέντες xai ἅμα συνείροντες θερχῖιαν 


cipitem dejicere conaretur, tanto miserius sento- 
rum calamitatem, quanto eam experientio priu: 
degustate in suprema potestate felicitatis acerbio- 
rem intolerabilioremque reddiderit ? Preter hzc. 
si quod humanum majoris momenti negotium leu: 
peculiari cura dignatur, evectionem alicujus in 
imperium rem esse, utique cui semper interveniat 
studiosior aliqua Numinis providentia, vulgo et 
merito existimamus. Quod igitur divino consilio 
decretum eífeotumque sit revocare ac rescindere 
hominem conari, quis non videtquam temerarium. 

quam insolenter arrogans, quam denique audent- 


veluti 254 exemplar fuerit intuitus, auctoritate (! bus periculosum censeri debeat? Hec vobiw:s 


probati alias facti tantam istam se putavit excu- 
gare posse, aut etiam commendare, novitatem ? An 
nescit ei qui ex vita privata in imperium evectus 
principatum semel degustaverit, non aliam quam 
cum presentissimo conjunctam mortis periculo 
conditionem ostendi fortune prioris resumende ? 
plurimorum,etenim semper insidiis principatus ob- 
sidetur: plerorumque vero subditorum fides et 
amor in principem vana duntaxat superficie osten- 
tati exterius obsequii totus expromitur, intus nihil 
habens solidi. Quare necesse est eum ἃ quo vio- 
Jando 80la reverentia potestatis odia malevolorum 
coercebat, οὐαὶ primum nudatus presidio imperii 
telis invidie fuerit objectus, iis insultibus impeti 
vel palam oppugnantium vel clam faventium oppu- 
gnantibus, quibus salvus haud possit obsistere. 
Quas cum equos et sapientes omnes «estimatores 
rerum reputare apud sese par fuerat, tum eum 
maxime qui me suo ipse in primis suffragio ad im- 
perium extulerit, hoc est invidiose et offensionibus 
exposito implicuerit negotio. Unde ipsius est tueri 
quod fecit, non autem id agere, mea exauctora- 
tione procuranda et per eam in me armanda in- 
vidia emulorum,ut quem detulit superemus honor, 
in extremum mihi vertatur exitium. Quid enim at- 
tinebat in summum fastigium evehere quem paulo 
post in perniciem ultimam detrahere inde ac pre- 


4δὅ reputantes, equum est, Patres, da τὸ 
operam ut imperialis dignitatis, prout fas piwnqt 
est, ratio habeatur, neque negligere nos tantom 
tempore misere suspensos alque e&estuantes inop: 
consilii. Quid enimvero? an non ab Ecclesia pc- 
nitentiam dari poscentibus definitum est ? nonre 
hoc olim ejus leges divine sanxerunt ? non juxta 
eas quotidie quisque vestrum quoscunque opus est 
(plurimi autem offeruntur tales) preescribendis ss- 
tisfactionibus curatis? an pejori conditione princi- 
pes sunt? an illos uaos Ecclesia ab universali sus 
id filios indulgentia exceptos exclusosque vult, 
nec legum omnibus latarum frui beneficio patitur? 
Respondete num ita sit; declarate, inquam, non 
esse apud vos ponitentiee locum, nec excipi a vo- 
bis resispiscentem qui ponas sibi sceleri purgando 
injungi salutares petat : tum mee partes erunt mibi 
consulere, et alibi querere rem necessariam, cujus 
hic copia non suppetit. Alie aliis in locis ecclesie 
sunt: eas adibo, ab iis poenitentiam petam etcon- 
sequar. Exposui vobis sensus intimos animi mei: 
considerandum vobis relinquo,et cum ipso patriar- 
cha consultandum, quid fleri conveniat. Non enim 
amplius patiar pro deposito me abjici. Jam, in- 
quam, mihi plane decretum est aut accipere cu- 
rationis modum a vobis aut alibi quierere. » Talia 
episcopis locuto imperatore, ac per hec quasi prima 


701 


DE MICHAELB PALAEOLOGO 1,18. ΤΥ, 


702. 


ἤθελον τὸν χρατοῦντα. Οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ xag- A ἠγρίαινε xal ἀμεταθέτως εἶχε τῆς γνώμης, ὡς καὶ 


υπισχνοῦντο μόνον xal αὐτοῦ βασιλέως προσπέμψαν- 

τος αὐτοὶ τὰ μεγάλα συλλήψεσθαι. 

β. “Ὅπως τὸν τοῦ Γαλησίου Ἰωσὴφ πρὸς τὸν 
πατριάρχην ἀπέστελλεν ὁ χρατῶν, ζητῶν λύσιν τοῦ 
ἀφορισμοῦ. 

[P 175] Ὁ γοῦν βασιλεὺς χαὶ ἄλλους μὲν καθ᾽ ἕνα 
πλείστους ἀπέστειλεν ἀξιῶν τὸν ἱεράρχην λῦσαί οἱ 
τὴν ἀθυμίαν, ἑτοίμῳ ὄντι, ὡς ἐκεῖνος ὑπισχνεῖτο, 
τὸ χελευόμενον ἐχπληροῦν " τέλος δὲ xal τὸν τῆς 
μονῆς τοῦ Γχλησίο" προϊστάμενον ᾿Ιωσὴφ, ὃς δὴ xai 
Γαλησίου φανερώτερον ἐχαλεῖτο, ἄνδρα πνευματιχὸν 
καὶ εἰς πατέρα τεταγμένον τῷ βασιλεῖ, ἀποστέλλων 
χατηντιδόλει δέχεσθαι τὴν πρεσθείαν xal συγκατα- 
νεύειν τῇ ἀξιώσει. "AAA ὁ πατριάρχης πολλὰ μὲν 
παρὰ τῶν ἀρχιερέων ὑπὲρ τοῦ Βασιλέως ἱχετευόμε- 
νος, ὡς οὐχ ἄξιον λεγόντων οὕτως ἐπὶ τοσοῦτον τῷ 
ἐπιτιμίῳ συνίσχεσθαι, πολλὰ δὲ xal παρὰ τοῦ πνευ- 
ματιχοῦ ἐχείνου xai θείου ἀνδρὸς ἀξιούμενος ἐφ᾽ ᾧ 
τὴν παιδείαν ἄλλως οἰχονομοίη τὸν δεσμὸν λύσας καὶ 
προστιμῴη τῷ βασιλεῖ τῶν εἰκότων, ὁ δὲ χαὶ μᾶλλον 


velitatione auspicato prelium, illi ad singula quse 
dicta fuerant dolore significato, declararunt, que 
severe ac dure patriarcha erga imperatorem ageret, 
sibi minime probari: ac propterea post multa invi- 
cem collata disceptataque paratos se ostenderunt 
ad offerendam Augusto ponitenti reconciliationis 
viam. Non tamen tuno adhuc ulterius processerunt 
quam ut promitterent se intercessuroB apud pa- 
iriarcham quam elficacissime possent, suadentes ut 
pro se ipse de novo allegaret ad eum oratores 
supplices, quibus ad impetrandum quod rogarent 
ipsi se pro virili cooperaturos recipiebant. 

2. Ut prepositum Galesii Josephum ad patriarcham 
allegaverit imperator, petens absolutionem ab ez- 
communicatione. 

Igitur imperator cum alios singillatim allegavit 
256 plurimos, suppliciter orans patriarcham ut 
se cura mostitiaque liberare dignaretur, offerens 
se paratum ad quidvis exsequendum quod juberet. 
Tandem et Josephum ad id misit monasterio Gale- 
Bii prepositum, cenobii quod regebat nomine quam 
8uo ipsius vulgo notiorem, virum spiritualem et qui 
imperatori patris loco esset, quippe audiendis, ejus 
confessionibus prefectus. Hunc ergo pro se suppli- 
cem allegans, obsecrare obtestarique patriarcham 
institit utitandem inflezxusinduceret inanimum non 
arnpliusaspernari preces suas. Vehementer idipsum 
ab eodem episcopi contenderunt orantes, argumen- 
tis etiam adhibitis, etindignum videri contestantes 
principem tanto tempore isto quasi ergastulo diri 
anathematis constrictum detineri. Urgebat pro se 
quoque ardenter rem eamdem spiritualis Pater 
supplicis, ille, quem dixi, vir reverendus, demis- 
8Sissimo deprecans suscopti sui nomine ut castiga- 
tionem quam equam judicasset prescriberet, ei ea 
perfunctum miseratus anathematis vinculosolveret. 
Surdo hec cauebantur. Obduruit, quin etiam exa- 


τοῖς πρεσθεύοτσιν ἐπιπλήττειν καὶ αὐτῷ δὴ τῷ Ἰω- 
σὴφ γενναίως ἐπέχειν, τολμῶντι ὡς δῆθεν τὰ τῆς 
βασιλέως ἀναδοχῆς παρὰ τὴν ἐχείνου θέλησιν. Αἱρεῖ 
δὲ xal λόγος παρὰ πολλοῖς ὡς καὶ ἐπιτιμήσειεν ἐφ’ 
ᾧ μηδὲ πνευματικὸς ἀναδέχοιτο * ὃ δὴ χἂν γεγονὸς ἢ 
ἐφυλάχθη ἢ καὶ παραδαθὲν ἐλύθη ἢ xai ἄλυτον 
ἔμεινε, κἂν μὴ γεγονὸς ἐφημίσθη, ὡς xzi ὁ ᾿Ιωσὴφ 
πατριαρχεύσας ὕστερον ἀπολογούμενος ὑπὲρ τούτου 
διισχυρίζετο, ὅμως πολὺς ἐντεῦθεν ἀνεῤῥάγη χλύδων 
τῇ Ἐκχλησίᾳ, ὡς ἰσχυρὸν προτεινόντων τῶν 'Ap- 
σενιατῶν xav ἐχείνου ἔγχλημα πατριαρχεύσαντος 
σχιζομένων. 

γ΄- Ὅπως λίδελλος κατηγορίας κατὰ τοῦ 

ἐδόθη τῷ βασιλεῖ. 

[P. 174] Τότε τοίνυν Βοηδρομιῶνος ἱσταμένου xai 
τῶν συνήθων νηστειῶν τελουμένων, ἑορτῆς ἀγομένης 
ἣν ᾿Αχάθιστον σύνηθες ὀνομάζειν, τῶν τις τοῦ χλή- 
ρου ἐν νοταρίοις τῷ πατριάρχῃ τελῶν μετὰ τὸν σφῶν 
πριμικήριον, ὃν καὶ Μεσίτην εἰώθασιν οἱ πολλοὶ 
σεμνύνοντες λέγειν, τοὐπίχλην ᾿Εψητόπουλος, λίδελ- 


πατριάρχου 


speratus efferatusque magis est audiens ista pa- 
triarcha. Adeoque inflexibiliter hesit in proposito, 
ut etiam ea rogantes objurgaret, et ipsum Josc- 
phum acriter coerceret, eo scilicet nomine quasi is 
imperatorem absolvere ausus esset contra patriar- 
che voluntatem. Fama certe increbuit per multos 
vulgata, prohibitum interdicto Josepho a patriar- 
cha fuisse ne deinceps ipse confessiones, ut solc- 
bat, ejus privatas acciperet eumque absolveret: 
Quod interdictum, si vere contigit, an observatum 
sit, an id transgressus Josephus transgressionis 
istius venia impetrata restitutus in integrum fuerit, 
&n postrer:o crimen istud contumacise contra in. 
terdictum et revera consciverit Josephus et inex- 
platum id manserit, in medio relinquam. Fama 
quippe illi priori cortraria sparsa quoque est, as- 
seren8 nunquam perlatum a patriarcha tale inter- 
dictum. Et hao defensione Josephus ipse, factus 
257 postea patriarcha, utebatur, asseverantis- 
sime affirmans nequaquam id sibi prohibitum un- 
quam a patriarcha, contradicentibus nihilominus. . 
etin asserto perseverantibus auctoribus oppositi 
rumoris, quiin satis magnam inde celebritatem 
abiit. Adeoque id unum et potissimum erat in 


D criminibus, que Arseniani objectabant Josepho, ab 


eo schismate discisai. 


3. Ut libellus accusationis contra patriarcham datus 
sit imperatori. 


Tunc igitur sub initium Aprilis, solemnis jeju- 
nii tempore, dum festum ageretur quod Acathistum 
vulgo nominant, quidam ex clero Epsetopulus co- 
gnomento, in ordine notariorum patriarche inser- 
viens, post ipsorum primicerium, quem Mesiten 
sive mediatorem plerique solent amplo nomine vo- 
care, libellum a sedigestum accusationibus plenum 
sponte imperatori tradidit, noctu post finem hym- 


103 


ρ'ζει τῷ βασιλεῖ, νυχτὸς τότε οὔσης μετὰ τὴν τῆς 
ὑμνῳδίας ἐκπλήρωσιν, Ὃ δὲ τοὺς παρατυχόντας ix 
τῶν τοῦ χλήρου συγχαλέσας Gua ἠρώτα εἰ καὶ αὖ- 
τοὶ συνοίδασι τῷ ἙΨητοτούλῳ τά οἱ πραχθέντα. Ὡς 
δ᾽ οὐχ ἦν χατανεῦται ἀχούοντας πλὴὲν ἑνὸς ἢ xal 
δευτέρου, περί τε τῶν χεφαλαίων διεπυνθάνετο, καὶ 
ὁποίας εἴη τῆς ὑπολέψεως ὁ τὸν λίδελλον ἐγχειρίσας. 
Ὡς δ' ἐμαρτύρουν μὲν τῷ διδόντι τὰ μέτρια, περὶ 
0b τῶν χεφαλαίιυν ἀπελογοῦντο, ἀνάγχην τὸν εἰς 
τοιούτους ἀγῶνας ἀποδυσάμενον χαὶ τοὺς συνειδότας 
ἔχειν ὁ βασιλεὺς εὐθύς οἰηθεὶς, καὶ εἰς γεῖρας ἔχειν 
τὸν λέοντα, ἀπρὶξ εἴχετο τῶν γραμμάτων xal καιρὸν 
ἐτίθει τῆς περὶ τούτων σχέψεως. Οἷς δὲ κεφαλαίοις 
ὁ λίδελλος συγχεχρότητο, τάδ᾽ ἦσαν͵ ὡς εἰπεῖν χαθ᾽ 


GEORGII PACHYMRRJE 
λον κατηγορημάτων πλήρη συνθέμενος ἀσμένῳ ἐγχει- À σὺν τοῖς 


101 


σατράπαις αὐτοῦ κατὰ τὸ ὀρθρινὸν τῆς 
λαμπρᾶς χαὶ μεγάλης Κυριαχῆς τῷ πατριάρχῃ λιτα- 
νεύοντι συνέλθοι τε xal συλλιτανεύσειε. Καὶ ἃ μὲν 
τῷ λιδέλλῳ διειλήφατο, ταῦτά τε xal. τοιαῦθ᾽ ἕτερα" 
τῷ μέντοι γε matpidpym τὸ παράπαν ἀγνοεῖν οὐχ 
ἦν, ὅμως δὲ Θεῷ τὸ πᾶν ἐπιτρέπων ἡσύχαζεν. Ὁ δὲ 
γε βασιλεὺς τῶν γραμμάτων ἅπαξ ἐπειλημμένος τοὺς 
ἐπιδημοῦντας (P. 475] τῇ Κωνσταντίνου τῶν ἀσχιε- 
ρέων ἐπισυνῆγε, xal δὴ προὔτεινε μὲν ἐκείνοις sl; 
Ἡνῶσιν τὰ γράμματα, ἐκοινοῦτο δὲ σφίσι τὴν σχέψιν 
ὅπως ποιοίη. Οὐ γὰρ ἦν ὑπερθέσθαι πρᾶγμα δοκοὺν 
συμδάλλεσθαι τῷ σχοπῷ, κἂν οὐχ ἐδόχει ἀποχρῶν 
πρὸς τὸ τὸν πατριάρχην δεδίξεσθαι. Ἕχεξνος γὰρ xr 
μὴ πρὸς ἀπολογίαν ἔτι καλούμενος ἀπελογεῖε, τὸ 

μὲν τοῦ ψαλμοῦ, ὡς αὐτὸς εἴη ὁ τάξας τοῦτο τὸ zs- 


ἕχαστον * πρῶτον τὸ ἐν ἀρχῇ τῆς ὀρθρινῆς ὑμνῳδίας p τον, ὡς τοῖς μοναχοῖς σύνηθες ὃν, xdv τῷ im 


τὸν ὑπὲρ τοῦ βασιλέως ψαλμὸν ἐγκόψαι, μόνῳ δὲ τῷ 
τρισαγίῳ χαὶ τῷ ἐπ᾽ αὐτῷ μνημοσύνῳ χελεῦσαι προ- 
οιμιάζεσθαι " δεύτερον τὸ προσχεῖσθαι τοῖς τοῦ XooÀ- 
τὰν εὐμενῶς, ὡς καί σφιν ἐφεῖναι τῷ λουτρῷ τῆς 
ἐχχλησίας συχνάχις ἐλλούεσθαι, τιλίων χαρχχτήρων 
σταυροῦ ἐκεῖσε τοῖς μαρμάροις ἐγχεχαραγμένων, 
᾿Λγαρηνοῖς οὔσι καὶ ἀμυήτοις * τρίτον ὡς xal τοῖς 
υἱέσιν ἐχείνου τῷ ἰδίῳ μοναχῷ μεταδιδόναι τῶν ἁγια- 
σμάτων κελεύσειεν, ἄδηλον ὃν εἰ τῷ θείῳ λουτρῷ 
ἐτελέσθησαν, καὶ τὸ ἐπὶ τούτοις, ὡς ὁ αὐτὸς Σουλτὰν 


nodise. Imperator convocatis qui forte presentes 
adfuerunt e clero, simul omnes interogabat ecquid 
consensu et conscientia ipsorum Epsetopulus id 
egisset. Cum autem nemo annueret audientium 
proter unum aut alterum, de capitulis perconta- 
batur, simulque cujus esset existimationis qui li- 
bellum obtulerat. Ad ea clericis datori quidem li- 
belli mediocre testimonium reddentibus, crimina 
vero excusantibus, opinatus statim fleri non posse 
quin haberet conscios qui tantum se in certamen 
daret cupide scriptum oblatum tenuit, occasionem 
inde sibi nascituram augurans leonis, cujus tantam 
experiretur sevitiam, in potestate habendi. Mox 
diem prescripsit examini. Capitula libello com; re- 
hensa hec ferme erant, primum, ex principio ma- 
tutine 258 hymnodie psalmum pro imperatore 
recisum ἃ patriarcha,jubente solo Trisagio et super 
eo commemoratione proemium absolvi. Secun- 
dum, nimium se propensurm et familiarem Sultani 
prebuisse, adeo ut ei el comitibus permiserit 88- 
pius lavari in lavacro ecclesie, ubi sunt signa ve- 
nerandea crucis marmoribus insculpta, cum isti 
essent Agareni et Christi mysteriorum expertes. 
Tertium, quod filiis ejus communicari per suum 
monachum sacras Eucharistie reliquias jussisset, 
cum non constaret an sacro baptismo in:tiati fuis- 
sent. Pretereaque ipse sultan cum suis satrapis 
per matutinum splendide magnaeque Dominice 
patriarche litanias celebranti adfuisset et simul 
Litanías recitasset.Hec et id genus alia libello ine- 
rant.Porro patriarche haud usquequaque ignotum 
erat quid gereretur : tamen is totum Deo permit- 


τελεῖσθαι, xai αὐτὸς ἀθετοίη πάλιν ὡς αὐτάσενα 

δοκοῦντος τοῦ τρισαγίου σὺν τῷ μνη μοσύνῳ εἰς ti 

χῆς ἐχπλήρωσιν " καὶ δικαίως ἂν ἀπολογησόμενος εἰ 
χαὶ τοῦτο τελοίη οὕτω τοῦ βασιλέως ἔχοντος, πῶς 
ἂν διχχίως ἐγχαλοῖτο χαθυφεὶς τοῦ. παντός ; τὸ δὲ 
τοὺς τοῦ Σουλτὰν ἐπὶ τῷ λουτρῷ λούεσθαι αὐτὸν μὲν 
μήτ᾽ εἰδέναι μήτε χελεύειν. « Τέως δικαίως ἂν ἐχ- 
χλείοιντο πάντων ἐκεῖνοι τῶν λοετρῶν, οὐχ ἧττον f 
τοῦ τῆς ἐχχλησίας, ὡς τῶν ἄλλων πρὸς τοῖς χαράγ- 
μασι τοῦ σταυροῦ καὶ εἰκόνων εὐμοιρούντων ἁγίων. 


tens quiescebat. Αἱ imperator admissa semel dela- 
tione scriptisque accusatoriis receptis, congregra- 
vit episcopos aliarum urbium qui tunc Constanti- 
nopoli suat reperti, eisque ad notitiam scripta sii 
tradita protulit, οἱ αἱ communiter secu m considm- 
rent quid sibi esset faciendum petiit. Non wm 
erat our differretur negotium quo dudum agpirabe 
viam pandens, etsi non videbatur sufficiens adter- 
rendum patriarcham. Ille quippe, utcunque non- 
dum citatus ad pro se dicendum, respondebat ob- 
jectis, ad primum quidem de psalmo, aiens se au- 
clorem fuisse istius psalmi tali tempore cantandi, 
et cum antea solis a monachis id fleri consuevis- 
set, primum se in Ecclesie usum induxisse. 959 
Verum eumdem se id postea improbasse revocas- 
seque, quod suíficere videretur Trisagium cum 
commemoratione ad orationis expletionem. Pre- 
terea ?i alia facti hujus defensio deesset, illa se uti 
justa potuisse quam suggereret presens status im- 
peratoris; qui quo jure queri posset exclusum se 
particula quadam ecclesiasticarum precum, post- 
quam patienter et demisse acquievisset excommu- 
nicationi, qua omnium sacrorum participatione 
arceretur ἢ Ad sultanis comites quod attineret, 
lotos eos ecclesi» balneo nescire se, neque id jus- 
sigse.Ceterum si allegata ratio valeret, exoluden- 
dos eos esse cunctis pariter urbis balneis, non mi- 
nus quam illo quod ad ecclesiam pertineret, cum 
alie quoque therme, preterquam signis crucis 
insculpte sint, sacris etiam imaginibus ornentur. 
Si autem id non obstat quominus iis, quantumvis 
vert religionis expertibus, usus permittatur alio- 


706 


DE MICHAELB PALAOQLOGO LIB. IV. 


706 


Εἰ δὲ τἄλλα σφίτιν ἀνεῖται xol ἀσεθδέσιν οὖσιν, εἰς A ἐς μέσον παρ:ὼν τὸν λίθελλον προὔτεινεν, ὁ δ᾽ ἄνε - 


τί τοῦ τῆς ἐχκλη σίας λουτρῶνος ἐχδιωχθήσονται ; Τὸ 
δὲ τῷ Σουλτὰν καὶ τοῖς υἱέσιν ὡς Χριστιανοῖς προσ- 
φέρεσθαι ἀρχιερέως μὲν μαρτυροῦντος τοῦ ΠΠσσιδίας 
ἀνεύθυνον οἶμαι" εἰ δ᾽ ἄλλως ἐλέγχοιντο ἔχοντες, 
ἐχείνου xai μόνου, ἀλλ᾽ οὐχ ἐμὸν τὸ πλημμέλημα. » 
᾿Αλλ᾽ οὐχ ἱκανὰ ταῦτα τοῖς ἀμφὶ τὸν βασ)λέχ ἐδό- 
χοὺν τὰς εὐθύνας ἐξελέσραι τῷ πατριάρχῃ, ἀλλὰ 
σύνοδον ἤθελε συγκροτεῖν ἐξ ἀπάντων τῶν ἀρχιε- 
ρέων, παρόντῳν ἐνταῦθα χαὶ πατριαρχῶν δύο, τοῦ 
τε ᾿Αλεξανδρείᾳς NixoAdou χαὶ τοῦ ᾿Αντιοχείας Εὐ- 
θυμίου. Ὅθεν καὶ βασιλικαῖς συλλαύαϊς μετεστέλλετο 
τοὺς ἀρχιερεῖς πανταχόθεν, ὥστε παριμχηχυίας τῆς 
ἐορτῆς ἀνυπερθέτως ἀπαντᾷν πάντας, μηδεμιᾶς προ- 
φάσεως ἀποχρησούσης πρὸς παραίτησιν, "Apa γοῦν 
τελείῳ ἦρι συνήγοντο, xai τὰ κατὰ τὸν πατριάρχην 
συναχθεῖσιν ἐπιμελέστερον ἐχινεῖτο. 


μι e 


δ΄, “Ὅπως xai ὅπου ἐζητοῦντο τὰ κατὰ τὸν πατριάρχην 
᾿Αρσένιον, 


Τόπος δὲ τῆς αὐτῶν συνόδου ὁ βασιλικὸς ᾿Αλεξιαχὸς 
τρίκλινος Tv, ἵνα χαὶ προὐχάθητο μὲν ὁ χρατῶν, συγ- 
χαθέζοντο δὲ χαὶ οἱ μεγιστᾶνες xal ὅσον ἐν ἀξιώμασιν 
Ev, συνεδρίαζον [P. 1761 δ᾽ οἱ ἀρχιερεῖς, καὶ πᾶν τὸ τῆς 
συγχλήτου παρίσταντο. Συνῆσαν δὲ καὶ ἀπὸ πασῶν 
τῶν μονῶν οἱ προὔχοντες μονήρεις συνάμα τοῖς σφῶν 
προεστῶσιν. ᾿Αλλ’ οὐδὲ τὸ τῆς πολιτείας ὅσον ἦν 
περιφανὲς χαὶ δῆλον ἀπῆν. Καὶ ὁ μὲν χατηγορῶν 


rum lavacrorum,quid est cur repellantur ab eccle- ( 


sie balneo? Denique cum sultane et ejus filiig 
tanquam cum Christianis egisse irreprehensibile 
videri,quoniam id auctore idoneo fecerit, episcopo 
videlicet Pisidie tales illos esse testante. Quod si 
jam ostendatur nequaquamipsos fuisse Christianos, 
illi soli ascribenda, non mibi ejus facti culpa fue- 
rit. Sed he defensiones imperatori non videban- 
tur sufficientes ad purgandum patriaroham : ve- 
rum decrevit congregare synodum ornnium antisti- 
tum, cui interessent duo patriarchz, Alexandrinus 
Nicolaus et Antiochenus Euthymius. Itaque regiis 
litteris convocavit undique presules ut post festum 
sine mora convenirent, nullo pretextu ad recusa- 
tionem 400 suffecturo. Pleno igitur vere conve- 
nerunt, et causa patriarche ventilari a congrega- 
tis est coepta. 

A. Quando et ubi quzsium de patriarcha Arsento 

sil. 

Locus synodi regium Alexiacum triclinium tuit, 
ad id delectus ut presidere posset imperator. As- 
sidebant et aulas magnates,ac quotquot in dignita- 
tibus erant, simul cum episcopis. Aderat et sena- 
tus universus, et ex cunotis monasteriis precipui 
monachorum cum suis quique prepositis; nec 
aberant clariores illustrioresque civium. Et Accu- 
sator quidem in medium prodiens libellum obtulit. 
Is cunctis audientibus recitatus est. Tunc cum es- 
sel visum citari debere patriarcham, mitteptes 
tres episcopos et tres clericos ipsum vocarunt ad 


γινώσκτο ἐπὶ πάντων. Kai ἐπεὶ ἐδόχει προχαλεῖ- 
σθαι xal τὸν πατριάρχην, πέμποντες τρεῖς μὲν τῶν 
ἀρχιερέων, τρεῖς δὲ τῶν χληριχῶν προσεχάλουν ἀπᾶν - 
τήσοντα πρὸς ἀπόλογον. Ὁ δ᾽ ἀνένευε πάμπαν, καί 
1ε χρίσιν μὲν μὴ παραιτεῖσθαι, τρόπον δὲ χρίσεως xai 
τόπον καὶ πρόσωπα φεύγειν ἔλεγε, χαὶ διχαίως, ὡς 
οἴεσθαι" πατριάρχην μὲν γὰρ χρίνεσθαι παρόντος μὲν 
βασιλέως, παρόντων δὲ μεγιστάνων καὶ κοσμιχῶν, xai 
ἐν ἀναχτόροις, xai ταῦτα xai βασιλέως οὕτως ἔχοντος 
xai εἰς ἄμυναν προειλημμένου, οὐχ ἄξιον οὐδὲ τῶν Ot- 
χαίων εἶναι τὸ σύμπαν. Ταῦτα πρὸς τοὺς ἀπεσταλμέ- 
γους τοῦ πατριάρχου λέγοντος, γραφῇ ἐδίδοντο τὰ λε- 
γόμενα, ὡς μή τι συχοφαντηθείη. Ot δ’ ὑποστρέφοντες 
ἐδήλουν πάντα μετ᾽ ἀσφχλείας xoig ἀποστείλασι, xal 
σύλλογος διελύετο. Τοῦτο δὶς εἶτα xal τρὶς γεγονὸς 


ἔχ τινων χαιριαχῶν διαλειμμάτων (ἔμελε γὰρ καὶ 


χανόνων ἐχείνοις τοιαῦτα πράττουσιν) οὐ ἐν ἦν πλέον 
ix τούτων ὅτι μὴ τὸν πατριάρχτν παραιτεῖσθαι τὸν 
τρόπον. τῆς χρίσεως, τοὺς δ᾽ ἀντεπιστέλλειν ἐχείνῳ, 
ὡς ἐπιστημονάρχου τοῦ βασιλέως εἶναι δικαιουμένου 
ἐν τοῖς ἐχχλησιαστιχοῖς πράγμασι, μὴ δίχαιωυν εἶναι 
μηδ᾽ εὔλογον τὰ τοιαῦτα μέγιστ᾽ ὄντα δίχα βασιλικῆς 
ἐπιστασίας χινεῖσβαι. 


ες Ὅπως ὁ πατριάρχης πρὸς βασιλέα ἀφίχοιτο xai 
ὅπως παρὰ μιχρὸν παραλογισθείη. 


Ἐν ὅσῳ δὲ ταῦτ᾽ ἐπράττετο, ἐννοήσας ὁ πατριάρ- 


caugam dicendam. Ille autem omnino venire renuit, 
cum diceret judicium quidem haud se recusare, 
modum autem et locum judicii personasque fu- 
gere, ἃ qua exceptione juris species non aberst. 
Nam judicari patriarcham presente imperatore, 
presentibus optimatibus et secularibus personis, 
idque in palatio, presertim imperatore sic consti- 
tuto et palam occasionem vindictae captante, indi- 
gnum videbatur, et tota res inique comparata. Ea 
porro loquente patriarcha missis a synodo, excepta 
sunt scripto verba ejus,ne quid calumnisinterveni- 
rel. Inde qui missi fuerant redeuntes ad eynodum 
cuncta ex fide retulerunt ad eos qui miserant, et cce- 
tus solutus est. Idem iterum et tertio est factum, 
certis intervallis temporis interpositis : studebant 
enim quibeo agebant, nihil omittere eorum que ca- 
nonesineogenere prescribunt. Geterum nihll aliud 
ex 261 iis missitationibus et responsis elici potuit 
nisi displicere patriarche judicii modum, et ob id 
comparere recugare. At que hoc erat Patrum re- 
sponsum patriarche pér remissos δὰ ipsum voca- 
tores redditum, cum sit olim existimatum equum 
imperatori tribui principem locum in cognitione 
rerum eoclesiasticarum, nec justum neo rationi 
consentaneum esse, qu: ex eo genere negotia nuno 
egitarentur, maximi utique momenti alibi aut 
aliter quam presente aoc presidente principe moveri. 


5. Ut patriarcha αὐ imperatorem accesserit; et. ut 
parum abfuerit quin deciperciur. 
Dum autem hsec ita gererentur, intelligens pe.- 


701 


χης, ὃ xal ἀληθὲς ἦν, ὡς οὐδέν ἐστιν ἄλλο τὸ χινοῦν 
τοιαῦτα ἢ τὸ τοῦ χρατοῦντος πρὸς αὐτὸν ἀμυντιχὸν͵ 
ὅτε χαὶ χινδυνεύοι χαγῷ τὸ χαχὸν ἰᾶσθα!, τῇ τοῦ 
πατριάοχυυ καταδίχῃ τὸ πρὸς ἐχείνου ἀπεχθὲς xal 
ὀχλῶδες, ὥστε xai ἀπεσχευάσθαι ταῦτα βούλεσθαι, 
παριδὼν πᾶσαν μιχροψυχία"», ἵππου τε ἐπιδὰς, μὴ 
πρότερον εἰωθὼς ἐξ ob τὴν Κωνσταντίνου κατέλαδε, 
xal βασιλεῖ πρόσεισιν, Ἡμέρα δ᾽ ἦν χαθ᾽ [P. 177] 
ἣν ταῦτ᾽ ἐπράττετο χυριώνυμος. Ὁ γοῦν βασιλεὺς 
χαιρὸν ἐχεῖνον οἱηθεὶς ἐπιστῆναι ὃν xai ἐζήτει πά- 
λαι, τὸν τῆς ἀνέσεως (ἔπειθε γὰρ ἐννοεῖν τοιαῦτ᾽ 
ἐχεῖνον τό τ᾽ ἐπιῦῆναι ἵππου τὸν πατριάρχην xal 
παρὰ τὸ σύνηθες πρᾶξαι, τά τε χινούμενα ὡς ἐν 
χρῳ καταδίχης xai αὑτὸν γεγενῆσθαι), καὶ ὡς 
ἐχμειλίξασθαι παραγένοιτο, φιλοφρόνως ὑποδέχεται 
προσιόντα, καὶ πλεῖστον ὁσον ὁμιλεῖ τὰ χαρίεντα. 
Ὡς γοῦν καιρὸς τῆς ἱερᾶς λειτουργίας ἐπέστη xai 
ἤδη ἦν ὁ κρατῶν πρὸς τὸ τῷ ναῷ ἐπιστῆναι, πέμψας 
ἐχεῖνός τινα τῶν αὐτοῦ τοὺς ἐπὶ τῆς λειτουργῖας κατ- 
ησφαλίζετο, χαὶ ἐχέλευεν ἅμα θεασαμένους αὐτὸν 
μήτε περιμένειν τὴν πρὸς τὰς ἁγίας εἰκόνας προσέ- 
λευσιν αὐτοῦ προσχυνήσοντος μήτ᾽ ἄλλο τι περιαρ- 
γοῦντας πράττειν, ἀλλ᾽’ εὐθὺς ἐχφωνεῖν μὲν τὸν 
διάκονον τὸ Εὐλόγησον, εὐλογεῖν δὲ τὸν Θεὸν με- 


triarcha, quod verum erat, non esse aliam horum 
motuum causam quam iram in se imperatoris ul- 
tionem expetentis, in qua prosecutione periculum 
erat ne is malo aliud malum pro remedio appone- 
ret, suo videlicel in patriarcham odio et rancori 
palriarchee ipsius damnatione procuranda mederi 
&aut potius obsequi satagens, speravit uno sui cum 
infenso imperatore congressu istud preverti die- 
crimen posse. Quare pusillanimitate posthabita 
equum inscendit, desuetus id facere jam ex quo 
Constantinopolim advenerat, et imperatorem adit. 
Dies qua hec gesta sunt Dominica erat.Igitur im- 
perator ratus optatam diu sibiremissionem anathe- 
matis ad se ultro deferri (auadebat hoc enim equi- 
tatio illa insolita patriarche adventusque inopina- 
tus, et verisimilis conjectura, impulsum illum 
metu intentati judicii et periculo damnationis 
imminentis ad hunc conatum sui deliniendi), 
perhumaniter occurrit venienti, et eum benevole 
accedentem atque hilariter excipit, tum blandis 
perdiu sermonibus detinet. Ut ergo sacre litargie 
4262 tempus adfuit, imperator jam in procinctu 
adeundi templi misit certum e suis qui premuni- 
ret, prout oportebat, sacrificii ministros, jubens 
eos, simul imperatorem ingredientem viderent, 
statim, non exspectato dum ille ad sacras imagines 
&adoraturus accederet, nullaque omnino alia qua- 
cunque ex causa mora interposita, protinus in- 
choare functionem sacram, diacono versiculum 
Benedic pronuntiante, et Dei benedictionem solem- 
nem sacerdote pariter proferente voce contenta. Ac 
consilium in his imperatoris hoc erat : se una simul 
cum patriarcha intra templum stante missesacrum 
rite peragi,taeita quedam futura ipsi videbatur sui 


GEORGII PACHYMRREUE 


708 
γαλοφώνως τὸν ἱερέα κατὰ τὸ σύνηθες, xal τῆς λει- 


τουργίας ἀπάρχεσθαι. Τοῦτο δ᾽ ἦν πάντως πρὸς ὃ 
ταῦτ᾽ ἐχεῖνος παρεσχευἄζετο, τὸ τὸν ἱεράρχτ,ν ἅμ᾽ 
αὐτῶ ἐπ’ ἐχχλησίας συναγαγεῖν, χἀντεῦθεν σιωπι- 
Λὼς τὴν τοῦ δεσμοῦ λύσιν πραγματευσάμενον ἔχειν. 
Καὶ δὴ ηὐτρέπιστο μὲν τὰ τῆς ἱερᾶς λειτουργίας, ὁ 
κλῆρος δ᾽ ἅπας μετασχευασάμενος τοῖς εἶχόσι χα- 
ραδοκοῦντες τὸν βασιλέα ὅσον οὔπω ἀφιξόμενον πε- 
ριέμενον. Ὁ δὲ βασιλεὺς τοῦ ἱεροῦ μανδύου τὸν 
πιτριάρχην κατέχων, κατά τινα ποσὰ διαστματε, 
ἅμα μὲν ἱστάμενος ὡμίλει, ἅμα δὲ καὶ ὡς ἐπὶ τὸν 
ναὸν προσήγετο. Ὡς δέ ποτε τοῦ οὐδοῦ ἐπέδη xs ὁ 
διάκονος τὸ Βὐλόγηπον ἐξεθόα καὶ εὐθὺς d, ix τοῦ 

ἱερέως εὐλόγησις, ἐχσπᾶται τῷ παραδόξῳ Ó qrzd,- 

χης, καὶ τὸν δόλον συνεὶς αὐτίχα ἀντέσπα xi; 

χειοὸς τοῦ χρατοῦντος ἐξώλισθε, καὶ, « Τί, ipe. 

οὕτω δολερῶς χκλέπτεις τὴν εὐλογίαν, καὶ mapa 
(Uy τὸ Θεῖον ἄνθρωπος ὥν, οὐ δέον ὃν οὐδὲ συμοί- 
ρον ; » Ἔτι δὲ καὶ, « Καλά γε ταῦτα, » προσονειδί- 
ζων, « καί γε βασιλεῖ ἐννόμως ἄρχειν προαιρουμένῳ 
πρέποντα, καὶ δυσφόρητα τοῖς ἄλλοις ἀχοῦσαι, dett 
xai ἐπαινεῖν,» εὐθὺς ἀετὸς ἦν λιπὼν ἐχεῖνον χατ- 
αιδεσθέντα xal ἀφιπτάμενος, χαὶ διὰ τῆς σιδηρᾶς 
τοῦ τριχλίνου πύλης ὡς τάχος πεζῇ διαθέων, 3j πο- 


a dudum injecto anathematis vinculo solutio.Atque 
ita compendio quodam opportune occasionis con- 
secuturum se sperabat quod tanto jampridem 
circuitu captatum iverat. Succedebatque illi hac- 
tenus dolus egregie. Nam clerus universus pre- 

monitus, ut dixi,ad inchoandum misse sacrificzz 

proxime instructus omni convenienti apparet & 

ornatu, exspectabat dum appareret advenam 

imperator. Qui astute ad quod intendebat sacrem 
penulam comitantis secum patriarche tenebat mano 
incedens una, et per intervalla urbane interposita 
consistens, confabulansque plane familiariter, do- 
nec eum intra templum simul ingrediens induxit. 
Supergresso autem ipso limen, statim diaconus 
Benedic inclamavit; quam vocem secuta continuo 
est sacerdotis benedictio. Perculsus inopinato facto 
patriarcha, et dolum subito intelligens, proripuit 
se, ac manui tenentis imperatoris elapsus est : 
« Cur, inquiens, dolose furaris benedictionem, et 
decipere Deum conaris, homo cum sis? quod nec 
oportebat nec expediebat a te tentari. » Addidit 


D preterea haud molliter exprobrans : « Pulchrane 


hec putas et convenientia imperatori magnifice 
professo se juxta leges ?638 imperare velle ? quid 
homines dicent ubi audierint? an laudare ista, ad 
saltem vel tolerabilia censere poterunt? » Et his 
repente dictis avolavit instar aquile, pudore ocon- 
fusum imperatorem relinquens; ac per portam 
triclinii ferream,pedes quanta maxima posuit per- 
nicitate currens, pervenit ad mare, ibique nave 
conscensa domum se retulit. At imperator plenus 
licet contumelise, uc tam probrose repulse sensu 
intimo doloreque estuans, tamen magnanimitate 


' simulata sacrificio perrexit attendere,quoad missa 


709 


δῶν εἶχεν ἐχώρει πρὸς θάλασσαν, xal νεὼς ἐπιῦας Α ς΄. 


χατελάμθανε τὰ οἰχεῖα. Ὁ μέντοι γε βασιλεὺς 
ὑδοιοπαθήσας οἷον xai αἰδεσθεὶς προσποιεῖται οὖν 
ὅμως τὸ μεγαλόψυχον. Καὶ ἐπεὶ τέλος τὴν ἱεραν λει- 
τουργίαν ἐλάμθανεν, ἐξελθὼν, σταθεὶς ἐν τῷ ᾿Αλε- 
ξιαχῷ τριχλίνῳ, τοὺς τε τῶν ἱεραρχῶν παρατχχόν- 
τὰς χαὶ τοὺς τοῦ χλήρου μεταστειλάμενος, (P. 178] 
ἐπενεχάλει τῷ πατριάρχῃ σκληρότητα, καὶ, « Ἴδετε, 
λέγων, ὅπως ἀμαθῶς οὕτω τῶν ἡμετέρων χειρῶν 
ἀπεδίδρασκε. Καὶ εἰ λυπήσων ἐφάνη, χατὰ τί γε 
καὶ παρ᾽ ἡμᾶς ἀφῖχται; ἀλλ᾽ ὡς ἔοιχε, τοὺς ἐλέγ- 
χους διαφυγγάνειν πραγματευόμενος, ἔλαθεν ἔαυ- 
τὸν συνωθήσας μάλιστα πρὸς τὴν δίχην. Μὴ γοῦν 
ἐπὶ πλέον φευγοδιχῶν χερδαινέτω, "AX ἐπεὶ τὸ τρί- 
τον ἐναπολέλειπται μήνυμα, συναχθέντων γενέσθω 
xal τοῦτο, xal εἰ μὲν ἀπαντήσει, χρινέσθω, εἰ δ᾽ 
οὖν, 'AXÀ ἀὺμῖν γε μελήσει πῶς ἂν φυγοδιχοῦντα μετ- 
ελεύσεσθε. Τὸ δ᾽ ἐμὸν ἀναθετέον Θεῷ ὅπως ἂν ὡς 
ἐχείνῳ δουλητὸν οἰχονομηθείη. » Ταῦτ᾽ εἰπὼν xal 
προσθεὶς χατά τινα πρόληψιν χάχεϊῖνα εὐμεθόδως, 
ὅτι xxl τὸ τούτους πολλάχις ἀναφέροντας περὶ τῶν 
χατὰ σφᾶς ἐχχλησιῶν μὴ εἰσαχούεσθαι αἰτίαν μίαν 
εἶναι τὴν τοῦ πατριάρχου πρὸς αὐτὸν ἀπέχθειαν, 
χαὶ ὡς εἰ ἐχποδὼν τὸ σχάνδαλον γενηται, αὐτοὺς τὰ 
μεγάλα παρ᾽ αὐτῷ δύνασθαι, καταπαύει τὸν λόγον. 


peracta regressus stansque in Alexiaco triclinio, 
apud eos quos ibi forte reperit episcopos, et alios 
ex clero quos vocaverat, questus est de patriarcha 
duritia : « Videte, inquiens, quam inurbane nostris 
se manibus proripuerit. Si offensurus prodierat, 
quid attinebat etiam ad nos accedere? Verum, ut 
apparet, effugere judicium moliens induit se magis, 
intricavitque illis ipsis quos declinare cupit laqueis 
questionis de ipso cepte ; quam censeo sine mora 
urgendam, nec committendum ut cavillationum, 
quibus eludere leges nititur, fructum optatum 
secure auferat, ;uesitam impunitatem. Quoniam 
igitur tertia tantum citatio superest, ea, velim, 
congregatis statim vobis decernatur et flat ; et si 
vadimonium citatus stiterit, continuo judicetur : 
sin minus, vestrum erit videre quid de contumaci 
recusatore judicii equum sit statuere. Id equidem 
in vestro arbitrio relinquens, Deo permitto ut 
prout illi placuerit gubernetur. » Ea cum dixisset, 
illud preterea per quamdam utilem intento pre- 
occupationem adjunxit, quod plerumque continge- 
ret ipsos de negotiis ?64 suarum ecolesiarum 
audiri postulantes non admitti, unam causam 
esse odium in se patriarche; tolleretur istud modo 
scandalum : visuros eos statim quam multum apud 
se possint preces omnes et significationes volun. 
tatis ipsorum. In ea verba loqui desiit. 


6. Ut congregatis Patribus ultima citatio et post eam 
damnatio contigerit. 


Postridie congregatus rursum cetus est. Ibi pos, 
multa varie dicta, postque aliquam imperatoris ad 
specimen modestiae affectatam recusationem inter- 


DE MICHAELE PALJ/EOLOGO LIB. IV. 


710 
Ὅπως συναχθέντων τῶν ἀρχιερέων τὸ τέλειον 
μήνυμα καὶ ἐπὶ τούνῳ ἡ ἀοόφασις γέγονεν. 

Τῆς δὲ μετ’ αὐτὴν ἡμέρας ἅμα συναχθέντων xal 
πάλιν μετὰ πολλὰ τὰ λαληθέντα χαὶ τὴν τοῦ βασι- 
λέως οἵον παραίτησιν, ὡς μηδὲ αὐτὸν θέλειν mapet- 
vat, εἰ μή γε τῆς Ἐχχλησίας δεσμοὶ ἐξεχώρουν καὶ 
προσχατηνάγχαζον, χαὶ τὸ λοιπὸν πέμπεται μή- 
νυμα, ἀρχιερέων χὰν τούτῳ μεσολαδησάντων καὶ 
χληρικῶν. Ὡς δὲ xal αὖθις ὁ πατριάρχης ἀπεῖπε 
τὴν ἄφιξιν, προστιθεὶς ὡς ε Τὸ δοχοῦν ὑμῖν ἀπόντος 
γενέσθω οὐδὲ γὰρ ἁπαντησαιμι χἂν ὃ τι γένοιτο, » 
τότε μετὰ τὴν πολλὴν σχέψιν οἱ ἱεράρχαι κανόσιν 
otov ἐπερείδεσθαι θέλοντες εἶχον μὲν καὶ τὸν τῆς 
φυγοδιχίας κανόνα τῶν ἀποστόλων τὰ πολλὰ σφίσι 
πρὸς τὸ τὰ δοχοῦντα ἀποφαίνεσθαι συμδαλλόμενον, 
ὅμως δὲ γε ἐν ἀσφαλεῖ βουλόμενοι πράττειν, inel 
xil ἐπὶ πάσης ὡς εἰπεῖν τῆς πόλεως ταῦτ᾽ ἔπρατ- 
τον [P. 179] τοῦ βασιλέως οἴχονομοῦντος διὰ τὴν 
τῆς ἀπεχθείας ὑποτρέχουσαν ὑποψίαν, xai ἵνα μὴ 
χαὶ αὖθις σχίζοιντο μαθόντες τὰ γεγονότα, παρίστων 
xai αὖθις ἐπὶ μέσου τὸν ᾿ΕΨψητόπουλον. Ὁ λίδελλος xa' 
ἕν χεφάλαιον ὑπανεγινώσχετο͵ xai el ἔχοι τοὺς μαρτυ- 
ρήσοντας ἠρωτᾶτο. Ὁ δὲ γε, « Πραγμάτων φανερῶν, » 
εἶπεν, « οὐ τόνδε ἢ τόνδε ἀνάγχη εἶναι τὸν μάρτυρα, 
ἀλλ᾽ ἅμα σύμπαντας, ὅτι καὶ πάντες συνοίδασι γε- 


veniendi synodo, si per vincula Ecolesie, quibus 
constringeretur, id minime liceret, tantem i8, velut 
consensu coactus invitantium Patrum, ingressus asse- 
dit. Ad ultimaminde, que sola supererat, patriarche 
citationem rite peragendam episcopi, ut antea, et 
ex clero aliqui missi sunt.Cum autem moresolito pa- 
triarcha se venturum negasset, addidit : « Me utique 
&bsente, quod vobis videbitur, fiat : nunquam 
enim omnino, quidquid ad id moveatur, adducar 
ut illic me sistam. » Tunc pcst multam delibera- 
tionem et considerationem attentam Patres, ma- 
xime studentes inniti canonibus, reperiebant in 
primis accomodatum ad rem presentem canonem 
apostolorum de recusatione judicii. Quanquam 
autem is sufficere ipsis videbatur ad sententiam 
jure ferendam, tamen quia in oculis universe, ut 
sic dicam, civitatis, prout imperator ordinaverat, 
hac gerebantur, per quam erat vulgatissima opinio 
ac notitia simultatis, qua is a patriarcha sibi vi- 
cissim infenso dissidebat, ne per eam causam in- 
firmandi judicii tanquam ex odio ad imperatoris 
gratiam lati occasio quepiam et ex ea pretextus 
schismatis nasceretur iis qui forte rem uti nunc 
gerebatur narrari postea audirent, statuerunt 
iterum in medio Epsetopulum ; et libellum sigil- 
latim expensis capitulis relectus $265 est, et an 
testes haberet quibus confirmaret que aocusa- 
bat, interrogatus est delator. Ille vero respon- 
dit rerum palam manifestarum huno aut illum 
adduci lestem non debere, sed simul universos, 
quod eque omnes conscii factorum a se allegato- 
rum aint. Ut autem selecti quidam ex clero inter- 
rogati preesertim de sultane, utrum ille simul lita- 


711. 


GEORGH PACHYMERAR 


712 


νομένοις. » Ὡς γοῦν ἐχλεγέντες τινὲς ἠρωτήέθησαν τῶν À xal χρεῶν ὑείων ὀρέγεσθαι τὴν χατὰ Χριστιανοὺς 


τοῦ χλήρου, xai μᾶλλον πεοὶ τοῦ σουλτὰν, καὶ εἰ 
συλλιτανεύσας τῷ πατριάρχῃ συδκχθίσειεν ἀνχγ'- 
νωσχομένου τιῦ θεολογιχοῦ λόγου xazà τὸ σύνηθες, 
εὐθὺς ὡμολόγουν οὕτω γενέσθαι, τὸν δὲ σουλτὰν εἰ 
Χριστιανύς ἐττιν εἶτοὸ xal μὴ μὴ εἰδέναι! ἔφασκον, 
τέως δ᾽ ἐχεῖνον τότε Χοιστιχνὴν νομίζειν ἀντιχρυς. 
Οἱ γοῦν χρίνοντες τοῦτο μόνον λαμόάνειν ἤθελον τὸ 
συλλιτανεύσαντα χαβθευθῆνα!, τὸ δ᾽ εἴτε Χοιστιανὸς 
εἴτε xal μὴ, οὐτοῖς ἔφασκον ζητητέον εἶναι, xai ἐπὶ 
τούτοις πολλοὶ παρήγοντο μαρτυρήσοντες τὸ Gióis 
ἐχείνῳ μὲ κατὰ Χριστιανοὺς εἶνα!, οὐχ οἶδα δ᾽ εἶτ᾿ 
ἁληθὲς, εἴτε μὴν θεραπεύοντες τὸν χρατοῦνχ. Τέως 
δὲ γε, ὡς ὕστερον ἡμᾶς πυνθάνεσθαι τῶν τοιούτων 
τέλος λαδόντων, ὁ σουλτὰν ἀποστείλας πρὸς τὸν xoa- 
τοῦντα, ἐπεὶ παρὰ τὶν αὐτοῦ αἰτίχν μεμαῦνχει τὸν 
“πατριάρχην ἐξελαθέντα, σὺν ἄλλοις οἷς ἐμήνυε, καὶ 
τοῦτο γαριέντως ἢ μᾶλλον xai βαθέως ἀπτόμενος 
προσεμμήνυεν, ἀξιῶν στεῖλαί οἱ τῶν ἐχείνου δ'αφεσόν- 
τως τὰ ἱερὰ περιάμματα, ἃ δὴ xal ἐγκόλπιχ ὁ xo:- 
νὸς ὀνομάζει λόγος, xai εἰ βούλοιτο, καὶ χοΐρο. τα- 
ριχευθέντα μηρὸν ὡς ὀρεγόμενος φάγοι, Καὶ τοῦτ᾽ 
X» τότε τῷ βασιλεῖ περὶ τοῦ πατριάρχον ἐλ:γλος 
ἄντιχρυς, τῷ μὲν εἶναι τῶν θείων ἐχτυπωμάτων 
χροσχυνητὴν τὸ σίύας αὐτοῦ παριστῶντος, τῷ δὲ 


nias recitasset cum patriarcha, et duin legeretur 
divinus sermo de more, assedisset una, statim re- 
sponderunt ita factum fuisse, sultan vero Chsistia- 
nus necne 81 ge nescire; ac tum quidem se putasse 
illum Christianum. Velle autem se aiebant, judices 
hoc solum pro testimonio accipere, simul orasse et 
assedisse sultanem : qualis autem fuerit, Christia- 
nue an paganus, querendum ex se non esse. Pre- 
ter hos ergo producti alii multi sunt qui teslilica- 
rentur non esseillum religionis Christian cultorem. 
Quod utrum illi ex vero affirmacent anobsequentes 
imperatori fingerent, haud habeo comperlum. 
Cognovimus lamen postea, perlato jum et exscecu- 
tioni mandato judicio, sultanein ubi audisset sua 
causa depositum patriarcham, misisse ad impernto- 
rem (sive id joco sive serio aut quocunque derum 
consilio fecerit) qui eum rogarent ad se miltere ne 
gravaretur quedam ex suis sacris amuletis, que 
vulgaris sermo vocat encolpia, icunculas videlicet 
gestari de collo pendentes ad sinum religioniscausa 
solitas, et jussisse ut adderent se, si vellet itpera- 
tor religionis suse specimen caperc, vel porci salitum 
femur avide comesturum. Quo testimonio plane 
4606 confirmabatur imperatori culpa in hoc vacare 
patriarcham, cum revera Christianum sultan se 
probaret tum exhibendo se sacrarum imaginum 
veneratorem, tuin se gustare libenter carnes suil- 
las declarando. Ceterum iunc cum in illia de pa- 
triarcha disquisitionibus quasi pro fundamento po- 
neretur minimo illum tuisse Christianis mysteriis 
initiatum, utique videbatur inte impendere peri- 
culum patriarche. Erant qui callidius et ad fioem 
intent&' damnationis assequendum efficacius argu- 


πολιτείαν ἐμφαίνοντος. Τότε δὲ ὡς ἀτελέστου περὶ 
ποῦ σουλτὰν βουλευομένων ἐκείνων ἐδόχει χίνδυνος 
590a: τῷ πατριάρχῃ. Ἦσαν δ᾽ ἄλλοι oi χαὶ γλ:- 
φυρώτερον ἐπτχείρουν ὁῆθεν προσεπιτιθέμενοι ταῖς 
χατηγορία!ς, ὡς εἴπερ χκάκεϊνος εἷς Χριστιανοὺς air 
θῶς ἐτέλει, τὸ γοῦν περὶ ἐλεῖνον Περσικὸν χχλ᾽» 
ἦν ἐκτόπως τὸν πατριάρχην φυλάττεσθαι- μηδὲ yu 
χἀχείνους πάντας Xo αὐοὺς εἶναι ἢ xai λογίξε. 
σθαι. ὡς γοῦν πρὸς τὸ τὰ δοκοῦντα ἀποφαίνεσί:: 
ἦσαν, οἱ μὲν πλείους, ἢ καὶ πάντες παρὰ wii 
Ποντοηραχλείας θεόωρος οὗτος 43» , ὃ Εὐχαιτὼν 
᾿Αλέξιος, ὁ ὁ Βρύσεως Ἰωάννης, xai μετ᾽ αὐτῶν 22}0-" 
ὁ Yi [Ρ. 180] M υλήνης Γρηγόριος τὰ τοίὰΣ τῷ 

πατριάρχῃ, προσέχων, ἐπεὶ τὴν δ' χὴν ἀπιγίαν 

ἑώρα οἱ, νύσον σχηψάμενος ἀπῆν, «p OR κε. “' 

ἐμδριθείας ὁ χρατῶν ἐμὲ ὡς νοταριον aroruse 

fj ἀπαντῆν ἢ διδόναι τὴν γνώμην ἐκέλευε, xai i3: 
τὴν οἰχείαν γνώμην τῷ τε Λαρίσστ,ς Θωμᾷ, τῷ NX 
πάχτου ᾿Ιωάννῃ xai τῷ ᾿Αὐριανουπόλεως Γερμανξ 
προπσανετίθετο), oi γοῦν παρὰ τοὺς εἰρημένους ἐκ τῷ 
παραγοῖμα γαβχΐίρεσιν τοῦ πατριάρχου xa ep. 

ζοντο, πλὶν ὡς φυγοδιχοῦντος τὸ πλέον- τὸ a 
σουλτὰν εἶτε Χριστιανὸς εἶν εἴτε x«l μὴ, ἐπ᾽ auge 
θόλοις ἐτίρουν, ὁποχρῶὼν δὲ πρὸς καταδίχην τῷ xi 


mentarentur, allegantes parum ad summam crimi- 
nis referre sultanis ipsius statum quoad religione. 
Ut enim ille revera Christianus fuerit, certe 
Persis ejus comitibus pariter et prosmicue simt! 
cunctis admittendis cavere debuisse patriarchiz 

cum satis constaret nequaquam illos universi 

fuisse aut habitos esse Christianos. Ut auzav 

dicendas sententias ventum est, plerique &ut poiius 

omnes preter quosdam (hi fuerunt "Theodor? 
Heraclew Ponti, Alexius Euohaitarum, Joan" 
Brysis, et cum his alii : nam Gregorius Mitylene:, 

patriarche multum deditus, ubi prospexit ei dar 
nationem imminere, simulato morbo abfuit, ai 
quem impetu ardenti imperator me, pro eo qu 
tunc fungcebar notarii munere, ire confestim jussi: 
denuntiaturum ut omnino aut veniret aut senten- 
tiam suam mihi ad synodum relaturo ederet ; aj 
que is egre tandem reaponsum expediens, dixi 
se, quod Thomas Larisse, Joannes Naupacti, Ger- 
manus Adrianopoleos episcopi cénserent, eliam 
ipsum sentire, ac velle tribus ipsorum suffragiis 
suum quartum plane consentiens adjungi), exceptis, 
inquam, his quos modo nominavi, reliqni omnes 
presentem exanctorationem patri archa enncordibus 
calculis decreverunt, sed majori ex parte ob con- 
tumaciam ?64 non sistendi se judicio : nam 
crimen de sultane longam nec necessariam aiebant 
poscere disquisitionem de religione ejus, qua de- 
fungi liceret, in smbiguo relinquendo Ghristianus 
necne fuerit, nitendo autem ad damnationem ac- 
cusati eo quod et certo constaret et secundum 
leges. sufficeret, recugatione videlicet comparendi 
ante legitimum tribunal, quo rite citatus luerit. 


713 


DE MICHAaLE PALJEOLOGO LIB. IV. 


14 


τηγορουμένῳ τὸ τῆς φυγοδιχίας xal μόνον ἐνέμιζον Α νεγχόντας τὴν τῆς δίκης ψῆφον τῷ πατριάρχῃ. Ὃ᾽ δὴ 


ἔγκλημα, ὡς ἐπ᾽ ἐγχλήμασι τῷ φυγοδιχοῦντι συμ- 
6aivov. Οἱ ὃὲ χαὶ΄ τίσιν ἀντέδχινον ἱκανῶς, ὡς εἰ 
μὲν ὡς κοινων ἧσας ἀλλοσεδέτιν 4 πατριάρχης εὐθύ- 
νοιτο, πρῶτον μὲν, ἀλλ᾽ ἄδηλον ὃν εἰ ἀσεθεῖς ἐχεῖ- 
νοι, τὸ ἔγχλημα συμθαίνειν ἐξασθενεῖν. Εἰ δὲ xal 
ταὶς ἀληθείαις ἔξω τῆς αὐλῆς τοῦ Χριστοῦ ὁ σουλ- 
τὰν, τὸν μὲν πατριάρχην καὶ οὕτως ἀνεύθυνον εἶναι, 
τοῦ παντὸς ἐπὶ τῷ μαρτυροῦντι χειμένου * ὁ δ᾽ ἦν 
ὁ Πισσιδίας Μαχάριος. Εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλὰ συνευθύνεσθαι 
xai τοὺς ἄλλους τῷ πατριάρχῃ, Χριστιανούς γε ὃν- 
τας καὶ προσχεκληρωμένους τῷ θείῳ, καθ᾽ ὀνδηποτ- 
οὖν εὑρισχομένους βαθμὸν, οἷς δὴ καὶ ὠφείλετο ἐξ 
ἀνάγχης ὑπομιμνήσκειν τῷ πατριάρχῃ xai ἀναστέλ- 
Atty. τὴν ἐχεῖθεν βεδήέλωσιν. Τὸ δὲ τούτους παρα- 
δραμόντας ἐπὶ μόνῳ τῷ πατριάρχῃ δίκην ἱστᾷν μὴ 
εἶναι δίκαιον τὸ παράπαν μηδ᾽ ἐπιεικῶς εὔλογον. Ὁ 
δ᾽ οὖν Πισσιδίας πρὸς τὸ ἀποδησόμενον ἀφορῶν (τὸ 
γὰρ ἔγκλημα μερτύριον ἦν τοῦ καὶ τοῦτον τῇ κατα- 
δίχῃ συνυπάγεσθαι * οὐ γὰρ ἂν δόξαιεν πάντως τὸν 
πατριάρ᾽(ην δικαίως καταδεχάζειν, εἰ μὴ καὶ αὐτὸν 
εὐθύνοιεν) ἐφ᾽ ἡσυχίαν καθήμενος ἦν, Τόσον δ᾽ ἐχεί- 
νοις ἔμελε τούτου ὥστε οὐδὲ τὸ πρῶτον συνεχὰ ἐ- 
σαντο μαθεῖν ἐξ ἐχείνου τὰ περὶ τοῦ σουλτὰν. Τέως 
δ᾽ ὅμως οὐκ ἦν αὐτὸν δέχεσθαι τοὺς δι’ αὐτὸν ἐπε- 


His, quatenus in ambiguo relinquebant crimen de 
sultane, obsistebant alii satis verisimili ratione, 
contendentes plane purgatum de eo videri debere 
patriarcham. Nam eum quidem quo pacto equum 
sit damnari, quia profunos in rerum sacrarum 
communionem admiserit, si profanos istos quos 
admisit fuisse non constet ὃ Et. utcunque se res 
babuerit, idoneum eos pro Christianis habendi 
patriarcha habuerit auctorem Macarium episcopum 
Pisidie, penes quem in solidum ejus, si qua est, 
acti culpa resideat? preterea non patriarcha so- 
lus eo nomine damnandus venerit, sed et alii 
multi qui simul tunc cum eo in templo fuere, non 
Christiani eolum,sed etiam clero ascripti, quorum 
singulos pro ratione graduscujusque stringebat sua 
pars officii ad excludendos adytis profanos et non 
communicandum in mystica functione cum non 
initiatis. Quis enim possit dubitare quin saltem ii 
debuerint admonere patriarcham,et cum non fece- 
rint, quin ejus, si quod est,piaculi contagionem in 
se traxerint, ob quam et ipsi sint poene obnoxii ? 
Preeteritis porro tot aliis participibus culpae,in uno 
pun;iendo severitatem haerere patriarcha neque 
equum neque tolerabile omnino videri posse. Heo 
videns Pisidie antistes, et vim prejudicii ad se 
quoque in eamdem cum patriarcha damnationem 
involvendum pertinentia secum reputans, tacitus 
268 sedebat. Nocuit illi nimius favor Patrum. 
Nam ut ei parcerent, abstinueranti ub eo juridice 
interrogando tum cum discuteretur patriarche 
circa sultanem factum, cujus ipse pars fuerat. 
Nunc serum erat illum vocare, manifesto utique 
prejudicio damnatum. Nec poterat locum amplius 


PATROL. GR. CXLIII. 


xai συνέδη, ἐξορισθέντος ἅμα τῷ χαθαιρεθῆναι, ἣ 
μᾶλλον καὶ ἐρήμην ἁλῶναι, κἀχείνου, Ὡς δὲ πολλῶν 
τότε χατατεινομένων λόγων τέλος καὶ οὗτοι συνῆλ- 
θον τοῖς ἄλλοις ἐχόντες ἄχοντες, κυροῦται 1j ψῆφος 
xai ὁ πατριάρχης ἐπὶ καθαιρέσει χαταδιχάζεται. 
Λύσαν δ᾽ αἰψηρὰν ἀγορὴν, ποιητικῶς φάναι, τῶν ᾿ 
βασιλέων εὐφημηθέντων χατὰ τὸ σύνηθες. Ἡλὴν καὶ 
δύο τάττονται παρὰ |P. 181] τῶν ἱεραρχῶν ἱεράρχαι 
ἀπελθόντες τὰ παρὰ τῆς συνόδου πραχθέντα σημῆναι 
τῷ καταδίχῳ. 
ζ΄. “Ὅπως ἀπελθόντες τρεῖς ἀρχιερεῖς ἐξ ἀποστολῆς 
τῶν ἄλλων τῷ πατριάρχῃ τὰ τῆς καθαιρέσεως 
παρεδήλωσαν. 


Ὀψίας γοῦν δείλης πρὸς ἐκεῖνον ἀπηντηχότες, 


Β παρόντος xai τοῦ χλήρου παντὸς, ἐδήλουν τε τὴν . 


ἀπόφασιν xal ὡς ἐξελθεῖν ἐτοιμασθείη διεχελεύοντο.͵ 
Ὁ δὲ πρῶτον μὲν εὐχαριστήσας Θεῷ ἕτοιμον ἑαυτὸν 
παχεῖχε»ν ἀπέρχεσθαι, ὅπη xal βούλοιντο. Ἔπειτα 
δὲ xxl πρὸς τὸν χλῆρον στραφείς " « Τὰ μὲν χατ᾽ 
ἐμὲ ὅπως συνέθη παραχωροῦντος Θεοῦ, οἴδατε, 
τέχνα * δεῖ δ᾽ ὅμως εὐπειθεῖν τῷ θέίῳ θελήματι, χἂν 
ὅπως οἰχονομοίη τὰ καθ᾽ ἡμᾶς. Ἡμεῖς μὲν οὖν ποι- 
μένες ταχθέντες χρίμασιν oi; οἷδε τὸ Πνεῦμα τὸ 
ἅγιον τὸ καλέσαν, εἰ xal ἀναξίους, ἡμᾶς, ὅπως κατὰ 


habere qualiscunque ipsius defensio, jam prolatis 
inultorum sententiis in eos qui cum profanis com- 
municassent, quae suffrsgia nihilo minus Pisidien- 
eem quam ipsum patriarcham affligebant. Itaque 
damnato patriarcha,aut potiusindicta causa propter 
neglectum vadimonium deposito,Pisidiensisquoque 
in exsilium pulsus est.Post multa in ista concerta- 
tione ultro citroque allegata,tandem et hi volentes 
nolentes cum aliis convenerunt, et concordi jam 
syaodi judicio depositio patriarche sancita est. 
Solverunt autem, ut poetice dicam, subitum con- 
ventum, et acclamationibus in honorem imperanp- 
tium editis de more, pretereaque duobus presuli- 
bus electis qui nomine synodi exauctorationem 
patriarche denuntiarent suam, tinis impositus ne- 
gotio est. 


- 


7. Ut missi a synodo ad patriarcham duo episcopi 
suam ei damnationem significaverunl. 


Inde sub vesperam conveniunt patriarcham ii 
quos diximus ad id ἃ synodo electos, et clero pre- 
sente universo, postquam suam illi depositionem 
juridice declararunt, eadem ipsum auctoritate jus- 
serunt expedire sese ac comparare ad proximum 
discessum.At ille gratiis primum Deo actis,promp- 
tum paratumque se exhibuit ad eundumquo vellent. 
Tum ad clerum conversus, « Ree, inquit, uti se 
mes habeant Deo permittente, nostis,filii: oportet 
tamen 86quiescere divine voluntati, et boni consu- 
lere quidquid de nobis Providentia decrevit. Nos 
cum fuissemus pastores prefecti judiciis notis Spiri - 
tui sanoto, qui vocavit nos quamvis indignos,269 
tamen prout potuimus gregem pavimus et vos V«- 


TS 


715 


GEORGII PACHYMERJE 


716 


τὸ δυνατὸν ἡμῖν ἐποιμάναμεν xal τὰ xa0' ἡμᾶς διεξ- A στραφεὶς πρὸς τοὺς πεμφθέντας, « ᾿Αδελφοὶ, » εἶπεν, 


ἤγομεν, οὐ xzÀoq μὲν ἴσως, ἱκανῶς δὲ χατὰ τὴν 
ἡμετέραν δύναμιν, οἴδατε " τί τὰ δῆλα xai λέγω ; 
ὅμως πολλοὺς μὲν ἴσως καὶ ἐλυπήσαμεν, παρὰ πολ- 
λῶν δὲ xai ἐλυπήθημεν, συνδιαφέροντες ἀλλήλοις 
τὰς παρ᾽ ἀλλήλων ἀπεχθείας. Τοιχῦτα γὰρ τὰ τῆς 
᾿Ἐχχλησίας σπλάγχνα. ὡς καὶ βαρυνομένων ἡμῶν 
ὡς πατέρων ὑμᾶς ὡς τέχνα ἀνέχεσθαι, καὶ ἀπεχθα- 
νομένων τινῶν ὑμᾶς αὖθις ἁλογοῦντας τῆς ἀπεχθείας 
ὡς μέλη γνήσια περιέπειν τοὺς ἀπεχθανομένους. 
Νῦν οὖν χαιρὸς ἀλλήλοις ἀφεῖναι τὰ ὀφειλήματα͵ 
Καὶ δὴ τὸ μὲν ἀπ᾽ ἐμαυτοῦ ἐχπληρῶ, xxi συγχωρῶ 
κᾶσι, καὶ ὅπη τῷ Θεῷ βουλητὸν προθύμως ἀπέρ- 
χομαι. Ὑμεῖς δὲ ἀλλὰ τὰ τῶν σχευῶν τὰ τῆς 'Ex- 
χλησίας, xai ὅτα ἐν πέπλοις τιμίοις xai λειψάνοις 
ἁγίων xal βίδλοις, ἀπελθόντες [Ρ. 182] καὶ καθ᾽ ἕν 
ἰδόντες καὶ ἀναψηλαφήσαντες παραδέξασϑε, μὴ καί 
τις ἱεροσυλίας ἡμᾶς γράψηται, Καὶ τὸ λοιπὸν χαί- 
ρετε ἐν Κυρίῳ, τέχνα, xai σώζεσθε. μῖν δὲ ὁ 
ἐπενδύτης xai τὸ πυξίον xa. τρία τῶν νομισμάτων, 
ἃ δὴ xai τῷ πατριαρχείῳ προσδαίνοντες εἴχομεν 
xatà χανόνα τῶν μοναχῶν, xal ταῦτα ἰδίοις χόποις 
τοῖς ix μετεγγραφῆς ψαλτῆρος χτηθέντα πάλιν λα- 
δόντες ἔξιμεν. » Ταῦτα xai τοιαῦθ᾽ ἕτερα πρὸς τὸν 
χλῆρον εἰπὼν, ὥστε καὶ ἐχ τοῦ σχεδὸν ἀπελθεῖν τι- 
νας ἐπὶ τῇ τῶν ἁγίων παραλήψει, ὧν xal αὐτὸς ἦν, 


clesiamque gubernavimus, forsitan non bene, ve- 
rumtamen, quantum virium facultatisque nostre 
tenuitas tulit,fideliter. Testes vos habemus omnium: 
quid attinet nota proloqui ? Inter hec fleri potest 
ut nos molestiam multis facessiverimus,uti et vicis- 
sim perpessi eumus molestias plurimorum.lIgnosca- 
mus.condonemusque nobis invicem mutuas offen- 
siones in visceribus ecclesiastice charitatis. Nam 
inter nos comparata necessitudinis poscit officium, 
ut et nos patres libenter feramus que gravia per- 
peti a filiis contingit, et vos filii quod a paterna 
gubernatione minus gratum interdum accipit tole- 
retis; itemque quz forte a fratribus offensiones 
exsistunt, non mutuis ulcisci odiis,sed ut membra 
ejusdem corporis vera illos ipsos graves vobis et 
infestos amplectamini.Tempus nunc est dimittendi 
invicem debita. Equidem, quce in hoc mee partes 
sunt,quam plenissime possum exsequor,indulgens 
. eondonansque cunclis cuncta ; et quo Deo placi- 


« ἰδοὺ ἡτοιμάσθην, καὶ οὐ ταραχθήσομαι, x&v 6 τι χαὶ 
ἐπ᾿ ἐμοὶ βούλοισθε. Τὸ οὖν ὑμέτερον, ὡς φατὲ, χει- 
ἐπράχθη Πραττέτω καὶ τὸ λεῖπον ὁ Βασιλεὺς, χαὶ 
ὅπου ἱτέον ἡμῖν ἐξ αὐτῆς χελευέτω, ἢ μᾶλλον wu 
πέτω καὶ τοὺς ἀπάξοντας. Οὐδὲ γὰρ ἐρίσομεν τὸ m- 
ράπαν, xiv ξίφος προσετοιμάζοι κἂν θάνατον.» 
Ταῦτ᾽ εἰπὼν ἀπέπεμπε μετ’ εἰρήνης πάντας, αὐὰκ 
δὲ τοῖς ὅλοις ἐξαμελήσας ἐκάθητο, τὸ ἀπὸ τοῦ χοε- 
τοῦντος ἀναμένων πρύσταγμα. 

',. Ὅπως πέμψας ὁ βασιλεὺ A xr 
Ἵ τριαρχείου πῇ ᾿ B rii καὶ τὰ m en- 


οάντα. 
Νὺξ ἦν, περί που τὰ τελευταῖα Πυαντιῶνος 5 
καὶ πρὸς τὸ αἰθριώτερον καθίσταται ὁ ἀὴρ τῶῦ 


B τοῦ χειμῶνος ἀπαλλαγεὶς δυσχερῶν, τὸ πολὺ 


νοτίδος ἀποδαλών. Καὶ δὴ τὴν πρώτην φυλακὴν 7 
νυκτὸς ἐκείνης οἱ τοῦ βασιλέως πέμπονται ἐφ᾽ gum 
τὸν χαταδιχασθέντα χαταγαγόντες ἄπαγαγεῖν ὅξε; 
xal προσετάχθησαν. Ὡς γοῦν αὐτίχα κατήγετο. ἐξ- 
θὰς τοῦ μεγίστου ναοῦ, στὰς πρὸς ταϊς μεγίσταις 
πύλαις, ἀφωσίου τῷ Δεσπότᾳ Χριστῷ τὰ εὐχαριστί- 
pia προσχυνῶν τε xxi συνταττόμενος. Ὡς δ᾽ ἔμελλι 
διὰ τῆς xav! ἀνατολὰς πύλης ἐξέρχεσθαι ἐφ᾽ ᾧ xr 
λαδεῖν τὸ ἐν τῇ Βαρθάρᾳ χελλύδριον τοῦ βαυμ-- 
τουργοῦ Νιχολάου, ὃ δὴ xai συνίστατο τότε πρὸς τί 


perarejussis quibusdam epresentibus, quorumeg 
unus fui,ad sacram, 0 ut dixerat, supellectiles 
numerato recipiendam,conversus ad missos asy 
do:«Fratres,inquit,en paratus sum Θὲ non turb:* 
quidquid de me volueritis.Quod vestrarum ut 
tis,erat partium, fecistis. Faciat et imperato qi 
reliquum est, et quo eundum nobis sit exteape 
prescribat,aut potius qui eo deducant mittat; noi 
enim resistemus, aut quidquam omnino recussb- 
mus, sive is gladium sive mortem etiam paret.» 
llis dictis dimisit in pace omnes. Ipse placide or 
nium securus asaedit, ab imperatore mandatum 
exspectans. 


8. Ut mittens imperator eduxerit. patriarchali dome 
patriarcham; et quz lunc contigerint. 


Mox erat circiter extrema Maii mensis, cum in 
serenitatem exhilaratus aer ex hiberno rigore et 
humoris per vernos tepores exuberantis parte 


tum est, alacris pergo. Vos ite, censum facite ec- D magna resoluta, liquido liberius ccelo ridet,quande 


clesie vasorum ; et quidquid velorum oetereque 
pretiose vestis, quidquid sanctarum reliquiarum 
et librorum ecclesiastice habent capse, recogno- 
scite, probate, numerate, accipite, ne quis deinde 
nos sacrilege rapine possit accusare. De cetero 
gaudete in Domino, filii, et salvete. Nos palliolo, 
pugillaribus et tribus nummis, mercede opera li- 
brarie describendo psalterio locate, que omnia 
juxta monasticam regulam prius possedimus quam 
patriarchales edes ingrederemur, ut propriis re- 
sumptis, eximus. » Hec et alia ejusmodi quedam 
effatus ad clerum,et tanquam mox discessurus pro- 


circa prima vigiliam adfuerunt quos imperet 

miserat ad condemnatum abducendum quo jossi 

erant. Is cum abduceretur,superatis gradibus ten- 
pli maximi stans ad portam majorem gratias egit 
venerabundus Christo Domino, adorans et ut it 
digressu valedicens. Mox cum exiturus esset per 
obversam orienti portam, ut ad cellulam in Bar- 
bara sitam mirifici Nicolai se conferret (ea tonc 
domuncula mari admota, et ad Oxeensis monaste- 
rii jus dominiumque pertinens, ideo parata fuerst 
obiter excipiendo Arsenio, quod ei sedem emxeilii 
&pud Oxeam, opportunitatem quamdam 1oci secu- 


7AT 


DE MICHABLE PALAROLOGO LIB. IV. 


718 


θαλάσσῃ xal ὡς μετόχιον τῇ "Ofelg ἡρμόζετο (ἐκεῖ Α ἐκείνου ἀπέχθειαν ὡς μὴ παρ᾽ ἐκείνου εἷς χοινω- 


γὰρ προχαίρως χατεδιχάζετο ἀπελθεῖν, καὶ τοῦτο 
xav' οἰκονομίαν οἶμαι Θεοῦ, ὅτι xai τὸ ῥάχο ἐκχεῖ- 
νος ἐν τῇ Ὀξείᾳ πρώτως ὑπέδυ τὸν μοναχὸν μετ- 
αἀμφιεννύμενος) — ὡς τωίνυν πρὸς τῷ ἐξόδῳ τῆς 
ἐχχλησίας ἦν, [P. 183] αἰθρίας ἐς τότε οὔσης xat 
οὐρανὸν ἑξαίφνης νέφος σχκοτόεν ἐπλήρου τὸ πᾶν, 
xil ῥαγδαῖος σύναμα χαλάζῃ κατεφέρετο ὑετὸς, 
χρῆμά τε ἐξαίσιον ἀστραπῶν τὸν ἀέρα πυρεχδολοῦν 
ἐξέχαιε, καὶ χτύποι βροντῶν συνεχεῖς τὰ τῶν ἀχου- 
ὄντων συνετάρασσον ὦτα. Κἀκεῖνος ἐν τόσοις δεινοῖς 
τοῖς ἀπάγουσιν εἵλχετο, ἕως xal ἐς τὴν μονὴν xa- 
τηντήχεσαν, Ἐκχεῖσε γοῦν διαγαγόντος τὴν ἡμέραν, 
τῇ ἐπιγενομένῃ νυχτὶ νηὶ ἁλιάδι ἐνθέμενοι περιώ- 
Εἰζον ἀνὰ τὴν Προιχόννησον, τῷ ἐκεῖσε μονυδρίῳ τῷ 


ἄνω τῆς ἐγχωρίως λιγομένης Σούδας χειμένῳ ἐγχα- D 


ταχλείσαντες, τάξαντες xai ὀπτῆρας ix τῶν βασιλιχῶν, 

ὡς μὴ θεῷτο τοῖς βουλομένοις, 

θ΄. Ὅπως οἱ τῆς ἀνατολῆς πατριάρχαι, ὁ τῆς ᾿Αλε- 
ξανδρείας καὶ ᾿Αντιοχείας, περὶ τὴν καθαίρεσιν τυῦ 
πατριάρχου διετέθησαν. 

Οὕτω μὲν οὖν τὰ κατ᾽ ἐχεῖνον διαταξάμενοι, ἐπεὶ 
xal τοὺς πατριάρχας ἐπ’ ἐχείνῳ γνωμοδοτεῖν τῶν 
ἀναγχαίων ἐνόμιζον, ἀξιουμένων ἐχείνων ὁ μὲν "Av- 
τιοχείας Εὐθύμιος ὡρμημένος καὶ πάλαι εἰς τὴν χατ’ 


tus, imperator decreverat, id quod equidem non 
sine numine factum arbitror, dum animo reputo 
sacram monachi vestem ac professionem primum 
$11 ab Arsenio susceptam apud Oxeam), cum 
inquam, in eo esset ut templo egrederetur et su- 
dum purumque colum esset, foeda repente nubes 
teira cuncta caligine complevit, vebemensquesimul 
imber mista grandine decidit, fulguribus horrendis 
late aerem incendentibus. Per has ille srumnas ab 
abducentibus trahebatur, quoad in illam, de qua 
dixi, domunculam pervenerunt; ubi cum diem po- 
Bterum transegissent, nocte insecuta navi Arsenium 
piscatorie imponentes, deportatum ultra Procon- 
nesum incluserunt mansiuncula illic site supra lo- 
cum, quem vulgo incole Sudam vocant, appositis 
custodibus et satellitio imperatoris, ne adiri exsul 
& quibusvis invisere volentibus posset. 

9. Ut Orienlales patriarche Alexandrinus εἰ Antio- 


chenus circa patriarcha deposilionem affecti fue- 
nnt. 


νίαν δεχόμενος, αἰτίαν φέρων, εἰ ἀληθῇ ἄδηλον v, 
ὅμως δὲ φέρων ἐκ φήμης ὡς συγχοινωνοίη χατά τι 
τοῖς ᾿Αρμενίοις, τότε διὰ ταῦτα xal προσαπεδέχετο 
τὸ ἐχποδὼν ἐκεῖνον γενέσθαι χαὶ συνήνει γνωμοδο-- 
τῶν. Ὃ δ᾽ ᾿Αλεξανδρείας Νικόλαος τοσούτου συναι- 
νεῖν ἐδέησεν ὥστε καὶ χαθάπαξ τῶν χαταψηφισαμένων 
ἐσχίζετο, καὶ ἔμεινεν ἕως τέλους ἐν τούτῳ, μηδὲν με- 
ταλλάξας τῶν ἐγνωσμένων. 

v. Ὅπως ἤθελεν ὁ πατριάρχης ἐπὶ τῆς τιμῆς ὧν 

ἀναχαλεῖσθαι ὡς ἀρχιερέα τὸν Σάρδεων. 

Τῶν δ᾽ ἀρχιερέων, πλὴν τῶν προτέρων ἐχείνων, 
Μανουήλ τε τοῦ θεσσαλονίχης xal τοῦ Σάρδεων 'Av- 
δρονίχου, (P, 184] οὐδεὶς ἄλλος ἦν ὁ σχιζόμενος. Τὸν 
᾿Ανδρόνιχον, ὡς καὶ κατὰ μοναχοὺς ἀποχαρείη, φθά- 
σαντες εἴπομεν. "Ov xal ἐπὶ τῆς αὐτοῦ πατριαρχίας 
᾿Αρσένιος, εὖ εἰδὼς ὡς δι᾽ ἐχεῖνον τὸ πρῶτον ἐξορι- 
σθέντα ὑπέδυ τὰ μοναχῶν ἐξεπίτηδες, ἤθελεν ἀνορθοῦν 
ἀποθέιλενον εὐθέως τὰ ῥάχη. ᾿Αλλ᾽ οὐχ ἐξεγένετό οἱ 
εἰς τοῦτο χαὶ τοὺς ἱεράρχας συμπείθειν. Ἐπειδὴ γὰρ 
ἐχεῖνος τότε τῷ πατριάρχῃ κατ᾽ ἰδίαν χοινολογησάμε- 
νος εὗρεν, εἰ μόνον θελήσοι xai ἢ σύνοδος, κατανεύοντα, 
ἐξελθὼν ἐχεῖθεν ἕγνω πείρᾳ διδόναι τὸ πρᾶγμα. Καὶ. 
δὴ κατὰ μίαν τῶν συνοδιχῶν ἡμερῶν, συνεγνωκότος 
xai τοῦ πατριάρχου, μανδύαν τε doyiepatixóv πε- 


est, et sus illam sentenliae auctoritate adjuncta 
confirmavit. At Alexandrinus Nicolaus tantum ab- 
fuit a comprobando facto, ut semel ea causa illos 
qui Ársenium damnaverant ἃ su& communione 
abscissos 27? nunquam amplius admiserit,neque 
eorum que tali occasione deoreverat mutare quid- 
quam ad finem usque voluerit. 


10. Ut Arsenius in patriarcha dignitate adhuc con- 
slitulus restituere in integrum voluerit. episcopum 
Sardensem. 

Episcopum vero, preter priores illos Manuelem 
Thessalonicensem et AndronicumSardensem,nullus 
alius schisma faciebat. Andronicum detonsum in 
monachum superius diximus. Hunc Arsenius, post- 
quam restitutus patriarchali throno fuit, sciens sua 
causa expulsum,ut exsiliumlucrifaceret, monasticam 
vestem induisse,reponerein statum pristinum voluit 
sed non valuit aliorum in id antistitum elicere con- 
sensum. Res in hunc transacta modum est. Egit 
secreto Andronicus cum Arsenio iterum patriarcha, 


Horum in hunc modum contra patriarcham Arse- I) et ex eo intellexit per ipsum non stare quominus 


nium actorum magni referre, quinimo necessarium 
esse, qui egerant putabant, ut ceteri patriarche 
auctores flerent concordibusin ea suffragiis dandis. 
Cum igitur illi ut id annuerent rogarentur, Antio- 
chenus quidem Euthymius facile assensus est: erat 
enim haud obscure jam olim Arsenio infensus, 
quod ab ipso in communionem non reciperetur. 
Causa ferebatur (haud equidem definierim an vera, 
sed hanc tamen vulgus sermone celebrabat) quod 
Antiochenus communicasset quadam in re cum Ár- 
meniis. Quare idem occasione ultionis cupide ar- 
repta exauctorationem adversarii libenter amplexus 


continuo deposito monachico centone episcopales 
iterum infulas sumeret: addi modo ad suam curaret 
Patrum quoque ac synodi voluntatem. His Andro- 
nicus cognitis experiri negotium decrevit; et qua- 
dam die, qua congregati antistites erant cum patri- 
archa rei conscio,episcopalem bumeris mandyam, 
capiti cidarim imponit, et sic ad fores sedens po- 
stulat admitti. Nuntiatur Patribus quis,quo ornatu, 
quid peteret. Displicuit plerisque ausum esse in- 
jussu monachum episcopalem resumere ornatum. 
Ergo hominem consensu rejecerunt; et cum aliquis 
quamdam ejus opistolam protulisset, cui eexesxe 


719 


GEORGII PACHYMERJE 


1720 


ριδάλλεται xai ἐπὶ χεφαλῆς τὴν ἱερὰν ἐπιτίθεται Α ὑπήχοοι, μηδένα τῶν ἀπάντων ὑμῶν ἐπὶ τοσοῦτον 


κίδαριν, xai χαθεσθεὶς ἔξω χαιρὸν ἐζήτει συνελθεῖν 
τῇ συνόδῳ τῷ πατριάρχῃ συνεδρευούσῃ. Ὡς δ᾽ ἠγ- 
γέλλετο τῇ συνόδῳ τὰ περὶ τούτου περιμένοντος xai 
ἀρχιερατιχῶς ἐστολίσθαι ἐμάνθανον, δεινὰ ἐποίουν 
καὶ οὐχ ἤθελον δέχεσθαι. Ὡς δέ τις ἐχείνων καὶ 
τὴν ἐπιστολὴν ἐνεφάνιζε τὴν ἐχείνου, ἐν y, ἐπέγρα- 
φεν ἑαυτὸν οἰχείαις χερσὶν ᾿Αθανάσον, aócixx τῷ 
μὲν πατριάρχῃ τὴν τοῦ βοηθεῖν ὁρμὴν ἠμόλύσθαι 
καὶ τὸ ὑπὲρ ἐχείνου θερμὸν ἐψῦχθαι συνέθαινε, τῷ 
| δ᾽ ἀναχοπέντι καθυφεῖναι τῆς πείρας καὶ ἀπραγμό- 
νως ἐντεῦτεν διάγειν. ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν πρότερον 
τότε δὲ πολλοὶ τῶν τε μοναχῶν xal τῆς λαώδους μοί- 
ρας ἀποσχισθέντες κατ᾽ αὐτοὺς συνελέγοντο, « Μὴ 
ἅψᾳ μηδὲ θίγῃ τὸ παράπαν, » λέγοντες, « ὃς ἂν συν- 
qoin τῇ καθαιρέσει τοῦ πατριάρχου ἢ μὴν χοι- 
νωνοίη τοῖς συναινοῦσιν. » ᾿Αλλ’ ὁ βασιλεὺς, ἐπεὶ 
οὐχ ἦν τὴν Ἐχχλησίαν ἀποίμαντον διαμένειν, τοῖς 
μὲν ἀρχιερεῦσιν ἐφῆχε ψηφίζεσθαι τὸν σφίσι δο- 
χοῦντα, αὐτὸς δὲ βαρύ τι συνορῶν, xal ἀναστέλλειν 
θέλων τὰ σχίσματα, σύναξίν τε κοινὴν παραγγέλλει, 
xai πάντων ἐν ταυτῷ συλλεγέντων ix τοῦ παραθύ- 
ρου τῆς αὐτοῦ χέλλης, ὃ δὴ χαὶ σιδηροῖς τοῦτο μὲν 
ὀρθίοις, τοῦτο δ᾽ ἐγχάρσίυις περιεδρυφαχτοῦτο τοῖς 
χάμαξι, λόγων ἥπτετο πρὸς αὐτοὺς τοιῶνδε, 

ια΄, Δημηγορία τοῦ βασιλέως περὶ τῶν σχιζο- 

μένων. 


[Ρ. 185] « Ἐγὼ νομίζω, ὦ τῆς ἐμῆς βασιλείας 


manu propria Athanasium inscripserat, contigit 


patriarche quoque ipsi juvandi ejus hebetari impe- C 


tum et studii erga eum refrigescere ardorem, ipsum 
vero perculsum infelici succeseu ad quietem vite, 
quam frustra excutere $3 8 tentaverat, constantius 
deincepsamplectendam domitum repulsa convertere 
animum. Sed hec prius evenerant. Tuno aulem 
multi monachi et laici e plebe, a&abscindentes sese 
€communione eorum qui damnaverant Arsenium, 
seorsim convenerunt, et vulgare carmen aversan- 
tium usum commerciumque profanorum adbiben- 
dum sibi nunc ad excludendos ase reliquossanxe- 
runt: « Ne tractes, « dicentea,» ne tangas, ne omnino 
δὰ ullam consuetudinis partem admittas ullum eo- 
rum qui vel petriarche exauctorationem probave- 
rint vel probantibus communieaverint,. » Ceterum 
imperator intelligens non posse relinqui Ecclesiam 
sine pastore, electionem patriarche liberis antisti- 
tum suffragiis permisit.Ipse altius reputans perni- 
oiem schismatum, si ruere qui errare ceperint 
sinantur, concione omnis generis hominum vocata, 
e fenestra cubiculi clathrata ferro, rectas transver- 
sis decussatim nectenlibus virgis invicem que in 
cratis formam implexis, huno ferme in modum 
disserere orsus est. 


14. Oratio imperatoris de schismate avulsis. 


«Equidem existimo, o meo imperio subjecti, 
neminom omnium vestrum eo stultitiae processisse, 
ut non suo ipsius, sed alterius solum uti possit 


ἥχειν φρενοδλαδείας ὥστε μὴ ἑχυτῷ δύνασθαι χρῇ- 
σθαι συμύούλῳ, ἀλλὰ τῷ πέλας. Εἰ γὰρ καὶ ἣ παρὰ 
τῶν ἄλλων βουλὴ συλλαμῦδάνειν τὰ πλεῖστα πέφυχε 
τοῖς βουλευομένοις (ταύτῃ γὰρ xal συμδουλὴ λέγεται 
εἰς ταυτὸ συναγομένων ἀμφοῖν τῶν βουλῶν), ἀλλ᾽ 
ἀναγκαῖον τοῦτο ἐφ᾽ ὅσοις ἐπ᾽ ἀμφιδόλῳ κεῖται τὸ 
βουλευόμενον, ὡς ἀμφοτέρωθεν λογισμοὺς ἰσοῤῥό- 
ποὺς χινεῖσθαι, x&v ὁποίας τις ἅψηται, Ἐφ᾽ ὅσοις 
δὲ ἑτεροῤῥεπὴ τὰ τῆς δόξης, ὡς ἐντεῦθεν μὲν μετὰ 
τοῦ καλοῦ xai τὸ πάγιον ἀναφαίνεσθαι, ἐχεῖθεν δὲ 
δῆλον εἶναι τὸ βλάπτον, ixaiov ὄντως xai ἀλυσιτε- 
λὲς λογισμῶν συντρόφων ὑπερορῶντα ἀλλοτρίοις 
χρῆσθαι, οἷς ἔνι μὲν ἀδουλία, ἔνι δ᾽ ὄρεξις πρὸς τού- 
τοις χαὶ τὸ ξένον ἀεί ποτ᾽ ἀνάλγητον, ὡς παντὸς τοῦ 
olxslou πεφυχότος πιέζειν. Δεῖ τοίνυν γε xal ὑμᾶς 
τοῖς ἐφ᾽ ἑαυτῶν λογισμοῖς προηγουμένως χρῆσθαι, 
χαὶ οὕτω δοχιμάζειν τοὺς ἔξωθεν. Ὃς δὲ τῶν οἰγείων 
ὑπερφρονῶν ἑχυτὸν τοῖς ἔξωθεν λογιζομένοις παρέ- 
χει ὡς εἴ τι ἂν φέροιεν ἐχεῖνοι προσέξων, ὃ τοιοῦ- 
τος ὁμολογῶν ἴστω ὡς ἄφρων ἐστὶ τὸ xaÜ' αὐτόν. 
"Agpovoc δὲ πάντως τὸ μήτ᾽ ἀφ᾽ ἑαυτοῦ συνιέναι, 
καὶ τὸ xài τις xai τῶν ἔξωθεν λέγοι, μὴ διαχρίνειν 
εἰδέναι τὸ xpsivtov τε καὶ τὸ ysipov: xai λοιπὸν οὐδὲ 
τῆς θυραίας ἐκείνῳ συμδουλῆς ὄφελος. Τὰ οὖν ξυμ- 
πεσόντα οἴδατε πάντως, xai οὐδὲν ἐξ ἡμῶν τῶν 
γενομένων χέχρυπται “ ἐπὶ τούτῳ γὰρ xal ῴχονο- 
μεῖτο ἣ ἐφ᾽ ἑχάστῳ ὁμῶν ἐνταυθοῖ συνδρομὴ, οὕτω 


consilio. Etsi enim aliorum sententiam exquirere 
ac cum sua conferre deliberantes solent, unde 
Grecum consilio nomen ortum est, ut συμδουλή 
diceretur quasi sententiarum in unum collatio dua- 
rum, tamen id tantum locum habet in rebus qua- 
rum in ambigno pendet judicium, paribus utrimque 
argumentis aiendi negandique incertum eligendi 
arbitrium librantibus. Ubi autem haud dubiis in 
lancem alteram momentis $2 4 fas et equum ver- 
git, adeo ut hine quidem manifeste honestum et 
tutum appareat quod proponitur, illino quod os- 
tenditur evidenter noxium cernatur, tum enimvero 
vanum inconsultumque sit quempiam innato inti- 
moque nature ac menti proprie sensu abdicato 
alienis uti consiliis, quibus inest. quidem impru- 
dentia, ines et cupiditas, pretereaque prurigo 
novitatis et qusedam malesuada dulcedo inexper- 


D torum, inquieto conjuncta tedio solitarum et 


quotidianarum rerum. Faciendum igitur vobis est 
ut ante omnia vestris ipsorum mentibusac judiciis 
auctoribus utamini, et ad horum examen vocelis. 
qua vobis aliundesuggeruntur. Nam qui suis ipsiug 
ratiocinationibus rejectis, aliunde oblatis advertit 
animum et inhaeret obnoxie, is sane habendus pro 
fatente se stultum et judicii expertem. Stulti quippe 
ac judicio destituti omnino est nihil ex se intelli- 
gere, sed quidquid aliunde offertur ceca creduli- 
tate recipere, melius id sit an pejus nihil discer- 
nendo. Tali autem non video quid prositsuggestum 
ab alio consilium. Que nuper contigerunt scitis 


721 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO 1.18. IV. 


192 


τοῦ ἡμετερου χελεύσαντος κράτους. Τοῦτο γὰρ xal A γὰρ καὶ τις σχανδαλισθείη ; ὅτι μεταλλάττεταί τι τῆς 


ἄλλοτε ξυνέδη. Πλὴν τὸ ἐπὶ ταῖς αἰτίαις διαλλάττον 
ἀμφισδητεῖν παρέζει τισί, Τότε μὲν οὖν ἐθελίμου 
παραιτουμένου τοῦ ἐπὶ τῆς πατριαρχίας ὄντος ἄλλος 
&vtixaglocato* νῦν δὲ χαὶ ἐπὶ χεφαλαίοις χαθαιρε- 
θέντος, ὡς οἴδατε, ἄλλον ἐγκαταστῆναι τὸ εἰχὸς δί- 
δωσιν. Ὃ γοῦν ix τοῦ παρελθόντος ἐσφάλη, τοῦτο 
πρὸς τὸ μέλλον βέλτιστον προοιχονομεῖν. Τότε τοί- 
voy τινὲς τῶν τῆς ὁχλώδους μοίραὰλ καὶ ἀπαιδεύτων 
οἷς ἡ ταρχχὴ τῆς Ἐχχλησίας ἀσμένισις, παρεισδυό- 
μενοι ταῖς τῶν ἀνθρώπων οἰχίαις πορισμεν εἶχον 
ἐντεῦθεν τὸ σχίσμα. [P. 180] Κἂν μετῇμεν ἐκεί- 
νους, εἰ μήτε τὸ βοαχὺ τοῦ χαιροῦ ἐκείνοις τε τῆς 
ἀταξίας καὶ ἡμῖν τῆς ἐπεξελεύσεως ἐμποδὼν ὡρμη- 
μένοις ἔστη. Τοιοῦτὸν τι χαὶ τὰ τῦν ὑποπτεύεται 
γίνεσθαι" οὐ γὰρ ἀπόλωλεν $ ἀταξία, ὥς τινας ἐπει- 
λημμένους αἵἴτίας πάλιν ἀνασοθεῖν xol τὴν ᾽Ἔχχλη- 
alav τοῦ Θεοῦ σχίζειν πειρᾶσθαι. Τὸ γοῦν ἐχείνους 
ζητεῖν, φύσιν ἔχοντας ἄντιχρυς ἐξ ἐθισμοῦ συνεχοῦς 
ταῖς γωνίαις ἐπηλυγάζεσθαι καὶ χρυφη δὸν τὸ αὐτῶν 
πράττειν ἔργον, ἅλλως δὲ γε xal περιτιόν' τοῖς δ᾽ 
ὁπαγομένοις οὕτως ἀδούλως τοῖς ἐχείνων ὀαρισμοῖς 
προστιμᾷν τῶν χειρίστων οὐ χατονήσομεν. Εἷς τί 


omnes : nihil eorum quemquam vestrum latet. 
Idcirco huc concurristis, vocante ac jubente me. 
Quod factum modo est, contigerat et alias. Verum 
similium eventuum duorum diveres cause ambi- 
guitatem objicere quibusdam possent. Tuncquidem 
τ ei qui voluntarie dignitatem patriarchalem abdicu- 
verat, subrogatus est successor : nunc cum ob cri- 
mina depositi, ut scitis, locum alteri tribuere opor- 
teat par et equum est precavere, ne quod priore 
illa simili occasione perperam actum est, iterum 
hoc tempore attentetur. Tunc δ᾽ quidam et 
turbulento genere indoctorum hominum, quos de- 
lectat Ecclesie tumultus, insinuantes se domibus 
fructum inde ipsis optatum sehisma retulerunt. 
Describerem informaremque plenius quinam illi 
fuerunt, nisi quam mihi prescripsi brevitas, illos 
bonore mentionis nostre, nos labore de iis fuse di- 
cendi, licet ad id promptos inclinatosque prohibe- 
ret. Iteranda nunc fore que tunc acta sint, prona 
prudensque suspicio est : non enim perversitas ex- 
stincta est funditus. Facile, inquam, est quosdam 
arripientes occasionem nocendi, conturbare iterum 


δόξης αὐτῷ ; 'AXX οὐδὲν τῶν ἡμετέρων παραδέδα- 
σται, μὴ δή τι καὶ παραδαθείη τὸ σύνολον, ᾿Αλλ’ ὅτι τοῦ 
συνήθους ἐξέστραπται ; ᾿Αλλ’ οὐδὲν ἔχοι ἂν τις εἰπεῖν, 
χἂν πολλὰ χάμοι. ᾿Αλλ’ ὅτι ὑπὸ ηοιμένα τελοῦντες, 
ἐχείνου παρακινάθέντος αἰτίας ἱχαναῖς, ἄλλου τὸ πα- 
ρᾶπαν οὐκ εὐμοιρήσετε ; ᾿λλλὰ μὴν καὶ εὐμοι ρήσετε 
xal χρειττόνως ὑπ᾽ ἐκείνῳ διάξετε ποιμαινόμενοι. 
Τίνι γὰρ ἀπ᾿ ἑχείνου τῶν πάντων εὖ ἐξεγένετο πρά- 
ξειν καὶ τὰ τῆς ἡμετέρας εὐμενείας ἔξειν, ἤν που 
ἀδουλήτοις xal περιπέσοι ; διὰ τί ; καὶ πάντως οὖς 
νῦν εἰς ταὐύτὴν ὑμᾶς συνῆξα σχοπῶν ὅπως ἂν αὐτὸς 
τοῦ ἡμετέρου κράτους χκατηγοροίην᾽ ᾿Αλλὰ τὴν αἰτίαν 
λέγω, καὶ οὖκ ἐπιχρύπτομαι, τοῦ μή τι τυγχάνειν 
τῶν προσηχόντων ix βασιλιχῆς νεύσεως τὸν ἐλέους 
χρήζοντα. Οὔτε γὰρ ἐκείνῳ τὰ πρὸς ἡμᾶς εὔοδα, κω- 
λυούσης τῆς ἀπεχθείας, οὔθ᾽ ἡμῖν μὴ παρ’ ἐκείνου 
ἀξιουμένοις τὰ τῆς εὐμενείας ἀνυστὰ ποὸς τὸν χρύ- 
ζοντα, ὅπου γε xai εἰ ἠξίου, οὐχ ἂν ἐτύγχανε τῶν 
δεόντων, καὶ, τί γὰρ δεῖ ἐπιχρύπτειν , οὐχ ἡμῶν 
πρὸς τὸ εὖ πράττειν ἀποπεφυχότων, AAA ἐχείνου μὴ 


᾿οἰχονομοῦντος τῇ ἀξιώσει τὸ εὔχαρι. Τίχτεσθαι γὰρ 


χάριν χἄριτι μεμαθήχαμεν, καὶ οὐχ ἦἧν αὐξάνειν τὸν 


pro virili dabimus. Quid :gitur? An quia verti ali- 
quid contigit eoruni quibus insueveramus ? At id 
quidem ne interdum accidit vitari nulla contentione 
possit ; quare vanum sit bao de re queri. Àn deni- 
que quod pastorem vobis prepositum sortiti, eo 
deinde justis et necessariis amoto causis, despera- 
tis fleri posse ut alium unquam eque commodum 
nanciscamini ? Atqui ne dubitate : nanciscemini 
etiam commudiorem, a quo indulgentius curemini, 
sub quo felicius vivatis. Nam ab isto quidem ejec- 
to cui uni tandem vestrum 16 omnium juvari 
unquam et beneflcio affici contigit ? quem etiam 
dolens indignansque recolo fructum nostre in vos 
prone ac parate in necessitatibus que inciderant 
liberalitatis intervertisse. Peenitens boo, inquam , 
et me reprehendens reputo : quin idcirco vos huo 
convocavi, ut me ipse accusarem spud vos beni- 
gnitatis rarius ac parcius exercita. Simul tamen 
clare dicam ejus errati causam, neo dissimulabo 
amplius impedimento fuisse patriarcham ne qui bx 
vobis egerent a nostra liberalitate quo opus habe- 
bant consequerentur. Etenim cum nec ille ventita- 


et Dei Ecclesiam scindere conari. Quid hoo genus ἢ ret ad nos, prohibente odio quo 8 nobis immaniter 


hominum spectet, quid venentur et captent isti, ex 
usu assiduo quasi naturam habentes delitescendi 
in angulisetsuumopus clanculum actitandi, super- 
vacaneum 511 dicere : illud non cunctlabore facere, 
quod puto necessarium, increpare videlicet pro rei 
pernicie acriter stoliditatem inconsultam illorum 
qui abduci se sinunt susurrationibus istorum. Quid 
est enim cur quis hino scandalizetur? an quod im- 
mutatum ipsi quidquam sit de Christiano quod 
tenebat dogmate? Verum nec hactenus quidquam e 
sacre doctrine placitis motum est, ac ne quidquam 
in posterum moveatur, et vota facimus et operam 


abhorret, nec nos ad illum accedere possemus, 
quippe qui sciremus haud admissum iri, nulla res- 
tabat nobis via cognoscendi legitimo et consueto 
Patris communis indicio necessitates pauperum, 
iisque providendi. Quanquam (fatebor enim) neque 
si maxime indicaret ille rogaretque, idoneus inter- 
veniret deprecator nobisa1 misericordiam flectendis 
aut quidquam impetraret, non quod natura duri si- 
mus et a dando aversi, sed quod in summa ills di- 
gnitate ingratissimum erga nos se prebens, indi- 
gnum se reddiderit, cui gratiticari tanti duceremue. 
Gratia quippe, ut sepe dici audivimus, gignit gra- 


723 GEORGII PACHYMERJR 72À 
ἔρωτα γεννηθέντα. μὴ ἐπιγεννηθέντος xa! τοῦ dvti- A ἐχεῖνοί ἴσως ἂν χαὶ λέξειαν διαδάλλεντες) ἀποχαρα- 


ρωτος, Τάχα ἂν μυθολόγον με οἴγθείητε. ᾿Αλλὰ τὸ 
τοῦ μύθου ὡς ἀληθείᾳ προτπαῖον ἐπαινετόν. ἔφησε 
γὰρ xxi τις τῶν ἔξω ἐρημίας γείτονα τὴν αὐθάδειαν 
τῷ γὰρ αὐράδε: οὐδεὶς προσέξοι προσδάλλων, χάν- 
τεῦθεν ἐρημωθέντι τῶν ἄλλων χαθ᾽ χὐτὸν αὐτὸν O:a- 
γεῖν ξυμθαίνει. Τί γοῦν τὸ εἰσέπειτα ; Εἰδύσετε πάν 
τως xal εὐμενείας ὑμῖν προσθαλλούτας ἀχτῖνας͵ τοῦ 
ποιμένος χινοῦντος τὴν ἡμετίοαν γνώμην ὑπερτά- 
τοις μεσιτείας τρόποις. Μόνον μή τις ἐνδῷ πρὸς τὸ 
χεῖρον, μηδὲ τις τὸ xa0' αὑτὸν σχοπῶν jP. 187] xai 
μόνον ἐν οὗ παιχτοῖς παιζέτω, μηδ᾽ οὐχ ἐπὶ ἀνυ- 
στοῖς σπουδαζέτω. Τὰ γὰρ χαθ᾽ ἕκαστον ὀλισθήματα 
ἐμπιπλᾶσι πραγμάτων τὰς πόλεις, καὶ ἑνός ἀμαρ- 
τάνοντος πολλοὶ τῶν χαχῶν ἀπηύρων. Φεύγετε τοί- 
vuv τὰς πιρασυνάξεις, καὶ τοῖς σχίσμασιν ἀπεχθά- 
νεσθε. Παλλοὶ σαχχοφόροι ταῖς οἰκίαις ὑμῶν παρεισ- 
δύσονται, οὐχ ὅπως ὑμῖν εὖ γένηται προθυμούμενοι, 
ἀλλ᾽ ὅπιυς ἂν αὐτοῖς παο᾿ ὑμῶν πορισθείη τὰ χατὰ 
χρείας σκοποῦντες. Εἶτα χατηγορήσουσι μὲν βασι- 
λέων, καινὰ δὲ τοῖς παλαιοῖς μίξαντες μὴ χαλῶς 
ἔχειν τὰ τῆς Ἐχκλησίας ἐποίσουσι, xal διὰ τοῦτο 
καὶ αὐτοὺς τάχα πλανᾶσθαι τὴν διόρθωσιν (οὕτω γὰρ 


neo potest amor natus adolescere, quin paribus 
assurgat incrementis alius post priorem genitus, 
mutuus amor, Aateros, vocatus. Hec 2e loquentem 
parum aberitquin fabulatorem opinemini. Ceterum 
fabula, ut in scopum veritatis recta collineans non 
raro utilis et laudabilis habetur. Non male quidam 
externorum dixit solitudini dnitimam superbiam 
esse, idcirco quod superbum nemo curat , nemo 
adit, unde necesse fit eum semotam a consuetudine 
hominum et solitariam vitam degere. Quid autem 
in posterum ? Aio et confirmo vobis : mutationem 
in melius magnam experiemini. Pervenient ad vos 
benigni radii nobis innate beneflcentie, nulla jam 
intereepti nube patriarchalis offensionis : 277 
quin imo grato nobis in locum retrusi et implaca- 
bilis istius successuro pastore, commoditates apud 
nos vestras decentibus illam personam eflicacibusg 
intercessionibus procurante, large in vos effundi 
gentietis bona que desideratis omnis generis. Tan- 
tum ne quis vestrum agi se in transversum sinat ; 
nec sua unius spectans com;moda ludat in rebus 
qu& ludum non admittunt, aut ea que perfici non 


δοκοῦντας. Τί γοῦν ποιητέον Ópiv ἐστί ; Τὸ piv ut- 
ταδιδόναι χαὶ τοῖς ἄλλοις τῶν ὄντων ob φθόνος" 
πραττέω cQ ὡς βηύλεται τοῦτο. Τ7ό δὲ τοῖς λόγοις 
αὐτῶν χαθυπάγεσθαι xai σὺν ἐχείνοις πλανᾶσθε: 
οὔ μοι δοκεῖ οὔτ᾽ ἐμοὶ ἀνεχτὸν οὔθ᾽ ὅμεν ἀσφαλές 
Διὸ προσθάνει τῆς τιμωρίας ἡ ἀπειλὴ, μή πως ἐκ: 
τῶν ἔργων γεγονώς τις ππθὼν εἴσεται. ᾿Δνάγα; 
Ὑὰρ τοῖς ὀλίγοις συνδιαστρέφεσθαι τοὺς πολλούς 
xai τοὐντεῦθεν τίς οὕτω νυστάζων ὡς μὴ Qu 
φτῆσαι τὴν ῥύμην ; ἐγὼ μὲν οὖν διακελεύομει χε 
ἀνδρὶ xal γυναικὶ, καὶ πρεσδύτῃ καὶ νέῳ, ἀετῷ 
τε αὖ xal àypobup, δοκιμάζειν πρῶτον τοὺς εἰ)- 
σιάζοντας, xai οὕτω χρῆσθαι. Τὸ γὰρ wm» à 
τῶν ὑγιαινόντων ἔχει τὰς βοηθείας" εἰ δ᾽ dris 
Ὑνώμας νοσοῖεν, τί ἂν τοῖς ἄλλοις mapásyentr 
θόν ; ἀλλὰ τὰ μὲν ἐκείνων ὁ καιρὸς ἔσως ks 
ὑμῖν δὲ τὴν ἐκείνων καχίαν ἀπομοργνυμένοις & 
τοῦ ὀρθοῦ ἐχχλίνουσιν οὐ συνοίσει. Κἂν ἐχεῖνοι b 
διδράσχοιεν, ὑμῖν τὸ ἔγχλημα περιστήσεται. Min 
μὲν ἔρῶν oióa, ὅμως δὲ καὶ ὑμῖν δοκοῦν, ὅτι τὸ sve 
σχίσματος ἔγχλημα ἐν ἴσῳ καὶ ἀπιστίας σεθϑήσετει͵ 
καὶ ὁ ἐγκληθεὶς ἐπὶ τούτῳ χολάσεις ὄφέξει χαϑυσιώ- 


Iis quibus respublica pessum iret. Sic enim illi for- 
sitan garrient, criminaates eos qui sapienter cor- 
ctantur circumspicientes omnia, et in occasionet 
imminent opportune procurandee publicae salutis. 
Quid igitur agendum vobis est ? Quin e vestra c 
pia largiamini quibus videbitur, nulla invidia αἱ 
Faciat in eo genere quisque ut volet. Abduci anus 
persuasionibus istorum, et cum errantibus το 
riter errare, nec probarim equidem mec pst; 
non enim est tolerabile, ac n8 vobis quidemuy 
dit. Propterea precedit ecce ultionem comminli. 
ne quis sero sapiat, ubi deprehensus qua meni 
patietur. Cum enim necessario ex tolerata pris 
tate paucorum multi pervertantur, quis tam dormi 
tans custodiende reipublice prepositus non reli 
nes ineat et conatum adhibeat, quo, si posit, sit- 
tat impetum ruentis in preceps ἢ & multitudinis 
incaute? Ego igitur diserle denuntians precipio 
viro cuivis et mulieri, seni juxta juvenique, urbano 
pariter et rustico, ut exploret prius quales sinl qui 
δὰ se accedunt, tum si bonos reperit, vlalur. 
Nam eger a sanis juvetur : si autem animo, labo- 


possunt serio conetur. Nam singulorum perperam D) rantem mente corrupti adierint, quid ex iis er- 


offendentium civium lapsus universas tricis implent 
turbisque civitates, natura rerum ita ferente ut ex 
une peccante pomna in multos propagatur. Fugite 
igitur conventicula, aversamini schismata. Multi 
saccis induti domos in vestras se insinuant, non 
ut vobis prosint, sed ut sibi eblandiantur aut quo- 
modo conflciant ex vobis qu& cupiunt, quibus in- 
digent. Inde imperatorem quidem accusabunt : 
tum nova veteribus miscentes, haud hene habere 
res Ecclesie subinferent, et propterea videlicet lar- 
giter erratum in viis correctionis ineundis, nullo 
inter ecclesiasticos idoneo reperto emendandis ma- 


spectare boni queat ? sed istorum quidem nequiliss 

dies forsitan deteget. Vobis autem eorum ali- 

tium imitantibus et ἃ recto declinantibus, vert "Ὁ 

clare predico, non abibit stulta facilitas impune. λὺ 
illi forte penam fuga lucrifacient : vog deprehende- 
mini ; hberebit in vobis luendum crimen. Magnum 
scio esse quod edico comminans, sed tamen tale 
quod vobis attente considerantibus equum con- 
fido visum iri, schismatis crimen pari cum aposta- 
sía pana multandum. Et qui convictus ejus fuerit, 
debita sacrilege defectioni supplicia perferet. Vos 


ergo circumspecto rerum presentium statu, quid 


725 


DE MICHAELE PALAOLOGO LIB. IV. 


726 


σεως. Ὑμεῖς γοῦν οἵδᾶτε ὅπως ἕξετε πρὸς τὰ παρ- A μετ᾽ αἰδοῦς xal τοῦ πρέποντος προσεφέρετο, χαὶ λό- 


ὄντα, ὡς ἢ τῷ ἡσυχάζειν ἐπ᾽ ἀγαθοῖς ἐσόμενοι, fj 
τῷ τοιαῦτα ζητεῖν μηδὲν ὅλως ὑμῖν προσήχοντα τι- 
μωρηθησόμενοι. » 


ιβ΄. Ὅπως ψηφίζεται ὁ τῆς ᾿Αδριανοῦ Γερμανὸς εἰς τὸ 
πατριαρ(κεῖον, xal ὁποῖος οὗτος. 

Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς τούτοις τε χαὶ ἄλλοις τοιού- 
τοῖς τὰς προαναφωνήσεις δοὺς τῷ λαῷ, ἀπολύει ἐπ᾽ 
οἴχων πορεύεσθαι τῶν οἰχείων (P. 188] ἕκαστον * οἱ 
ἀρχιερεῖς δὲ τὸ ἐνδόσιμον λαθόντες ψηφίζεσθαι τὸν 
δοχοῦντα σφίσιν ἐπὶ τῇ μεγίστῃ προστασίᾳ τὸν ἐπιτή- 
δειον, ἐν ταυτῷ συνίασι πάντες κατὰ τὸ ἱερὸν xai 
μέγα τῶν Βλαχερνῶν τέμενος, καὶ ἄλλον ἄλλου προ- 
Θαλλομένου τέλος ἐφ᾽ ἑνὶ πάντες συμφωνοῦσι, τῷ 
᾿Αδριανουπόλεως Γερμανῷ, ἀνδρὶ ἐλευθέρῳ τὸν τρό- 
πὸν καὶ ἱεραῖς διεξαγωγαῖς πρέποντι, ἔτι δὲ xal τὴν 
ἐχ βασιλέως Ex παλαιοῦ πλουτοῦντι διάθεσιν. Ὧν 
γὰρ ὁ ἀνὴρ ταῖς ἀληθείαις φιλόκαλος μὲν xai φιλο- 
λόγος ἐς ἄκρον, καλὸν δ᾽ ἅπαν εἰδὼς ὃ ἂν xal εἰς τὰ 
πράγματα χρησιμεύοι, μὴ μόνον εἰς ἀρετὴν, ἐν mpo- 
τιμήσει πολλάχις τῶν ἐπαίνων ἐτίθει τὸν μετ᾽ ἐν- 
τρεχείας καὶ τὸ ἐς ψυχὴν ἀσφαλὲς ἔχοντα τοῦ ὅλως 
ἀρετῇ συζῶντος γυμνῇ, εἰ κατὰ βίον xal μὴ ἐπ’ 
ἐρημίας διάγοι. Ὅθεν λόγιος μὲν οὐχ ἦν, λογίοις δὲ 


vestrum unicuique conducat,decernite. Videte, in- 
quarn, au non sit melius quiete vivendo bonis frui 
quam intricando se rebus as vos nihil attinentibus 
in ponas incidere gravissimas. » 


12. Ut suffragiis electus sit in patriarcham Adriano: C 


poleos episcopus Germanus; et qualis hic fuerit. 


Hec imperator et ejusmodi alia locutus conticuit, 
locum dans acclamationibus populi solitis, concio- 
neque soluta remisit domum unumquemque. At 
episcopi facultate accepta eligendi liberis suffragiis 
quem omnium aptissimum judicarent ad supremam 
Ecclesie prefecturam coeunt omnes in sacrum ac 
magnum templum Blachernarum,et postquam alius 
alium proposuisset,ad extremum universi copvenc- 
runt in Germano $79 Adrianopoleos episcopo, 
virolibere indolis et sacris functionibus decore pera- 
gendis idoneo,ad hmc gratioso plurimum jam olim 
apud imperatorem.Erat enim revera homoeleganset 
eruditus ut qui maxime,uc cum in nullo non exer- 
citatus laudabilium genere artium, tum illas ex iis 
qua non ad solam virtutem sed ad res bene ac cum 
successu gerendas essent utiles, preeferre plerum- 
que judicio ac commendatione ceteris solitus,et ex 
hominibus eum qui cum dexteritate agendi versan- 
dique in rebus salutis anime rationes in tuto habe- 
ret, illo existimare potiorem in se totum nude ac 
mere virtuti dederet si ei non in sollitudine sed in 
societate acusu hominum vivendum esse.Unde cum 
non esset ipse quidem eloquens, disertos tamen 
gcita et reverenti consuctudino demerebatur,bene- 
volus auditor perorantium, amorisque in id homi- 
num genus exiniii professor ; quibus rebus assequo- 


qoo ἀκούων ἠγάπα, xal φίλος ἦν ἐς τὰ μάλιστα τῶν 
τοιούτων, ὡς xal αὐτὸς τοῦ χαλοῦ μετέχοι ὡς ἄρι- 
στα. ᾿Αρετῆς δὲ μετῆν τῷ ἀνδρὶ οὐχ ἣν ἂν οἱ παρ- 
ὄντες αἴνοῖεν, ἢ μᾶλλον οἱ παρ᾽ ἑαυτοῖς προὔχειν 
δοχοῦντες τῶν ἄλλων, βρώματα καὶ πόσεις φιλοχρι- 
νοῦντες xal ἡμέρας τούτων ἐχάστῳ πρεπούσας καὶ 
παρὰ τὸ e'xüc ποοσνέμοντες, πεζῇ τε xai βάδην αἷ- 
ρούμενοι διέρχεσθαι τὰς ὁδοὺς, ἀνιπτόποδες χαὶ χα- 
μαιεῦναι χαὶ μονοχίτωνες, ἐν δευτέρῳ δὲ τούτων τὸν 
οἶχτον καὶ τὴν ἀγάπην τιθέμενοι, ἔτι δὲ xal τὴν φι-᾿ 
λανθρωπίαν καὶ δὴν συμπάθειαν χαὶ τὸ ὅλον εἰπεῖν 
τὴν διάχρισιν, σχληροί τινες ὄντες καὶ τοῖς ἄλλοις 
μωμητιχοὶ xai μεμψίμοιροι, ὡς ἑαυτοῖς σφίσι καὶ 
μόνοις τὴν ἀρετὴν περιποιεῖν αἱρούμενοι, κἂν ὅ τι 
ἐχεῖνοι καὶ πράττοιεν, ἀλλ᾽ ἀρετῆς τῆς κατ᾽ ἄνθρω- 
πο. ὄντως, καθ᾽ ἣν ἂν xal ὁ ἀληθινὸς χαραχτηρί- 
ζοιτο ἄνθρωπος, xai μᾶλλον ὁ ἐπ’ ἐξουσίας, ᾧ δὴ καὶ 
τὸ μετριοπαθὲς τοῦ ἀπαθοῦς μᾶλλον ὀφείλεται * οὗ 
δὴ βίου [A. 189] εἰ ἐξαρεῖς τὴν διάχρισιν, τὸ πᾶν 
ἀπώλεσας ἐξ ἑνός. Τοιαύτῃ τοίνυν χοσμούμενος 
ἀρετῇ, ἣν δὴ xal πολιτικήν τινες λέγουσι xal τὸν 
κατ᾽ αὐτὴν βίον πολιτικὸν, μέσον ὄντα θεωρητικοῦ 
τε xal ἀπολαυστιχοῦ, ὁ δηλωθεὶς τῆς ᾿Ορεστιάδος 


ἀρχιερεὺς προχριθεὶς τῶν ἄλλων (xal γὰρ ἐλέγετο 


batur, αἱ dootrine ao sapientie, quam in aliis 
amabat, vel plurimum in se habere videretur. 
Virtus vero quam in vita exprimebat, non erat illa 
quidem qualem hodierna laudarent tetrici, aut po- 
lius qui arcano conscientie fastu prestare se reli- 
quis existimant, magnoperesibi placentesin moroso 
quodam ciborum ac potionum delectu, euis unicu- 
que, voluntaria religione, ultra presoriptum com- 
muniter ordinem diebus assigandis, affectantes 
itineraconficere pedibus, quos etiam semper illotos 
ostentare amant, humi cubantes, una tunica con- 
tenti, ceterum misericordiam hisce charitatemque 
post habentes preetereaque benignitatem et huma- 
num condolendi morentibus officium, denique ut 
uno verbo cuncta complectar, discretionem, asperi 
quidam et superciliosi censores,nullam carpendi ao 
vellicandi cuncta obvia modum 989 finemve fa- 
cientes, su& mirantes, se unos rectam vita sequi 
sectam, unos sapere, penes unos vim decusque 
laudis ac religionis residere omnis, in cunctis que 


D agunt se opinari pro»ferentes. Non talis, inquam, 


hojus viri virtus erat,sed longe diversi generis, ac- 
commodata omnimo ad humanum captum, quali 
eum insigniri fas sit qui verum hominem vera hu- 
manitate sese prestet, prout presertim eum deoet 
qui contsitutus in prefectura sit,a quo non exigitur 
ut perturbationum funditus expers sit, sed ut eas 
mediocritate quadam temperatas habeat in potesta- 
te; aquo vite generesi discretionemtollas,omnia ex 
uno perdidisti. Hujusmodi ergo ornatus virtute, 
quam civilem quidam vocant,ut et vile secundum 
eam ducta civilis appellationem tribuunt, medias 
cuipiam inter conlemplavitam et voluptariam, ille 


721 GEORGII PACHYMERJE 798 


γὰν τῷ χατ᾽ ἀνατολὴν ὄρει τῷ μέλανι xal τῇ xxv Α μὲν ἁπλότητος πλεονέχτημα εἷς κατηγορίαν ἀξια- 
ἐχεῖνο μονῇ ἐγχρονίσας ἀσχῆσαι τὸ πάλαι τὰ μέγι- φορότητος πεοιίστατο, τὸ δὲ τῆς εἰς βασιλέα ali; 


στα) παρὰ τῶν λοιπῶν ἐξιοῦτο τὴν τῆς Κυνσταντ'- 

νουπόλεως προστασίαν ἀναδέξασθαι, Σὺν οἷς καὶ ὁ 

βατιλεὺς τὴν ψῆφον ἀποδεξάμενος χατυηντιδόλει τὸν 

ἄνδρα, xal ἐφ᾽ ἡμέραις προσιὼν ὅλαις ὁρμαῖς παρώ- 

τρυνε xa: ἠξίου μὴ ἀποπέμψασθαι τὰ τῆς χλήσεως. 

ty, Ὅπως ἀνάγεται Γεομανὸς εἰς τὸ πατριχρχεῖον, 
xai τί διχποάττεται, 

Kal δὴ παρακληθεὶς εἶξε. Καὶ μηνὸς Matgaxtn- 
ριῶνος ἐν τῇ τοῦ ἁνίου Πνεύματος ἑορτῇ ὑπὸ τόμῳ 
χοινῷ γεγονότι πατριάρχης ἐπιπηούσσεται, χαὶ 
σφίσιν ἅμα συλλειτουργήσας τῷ ἱερῷ ἐφιζάνει θρόνῳ 
καὶ τῶν ἄλλων προΐσταται. μα δὲ τῷ προσθῆναι 
τῷ θρόνῳ ἔργον ἐχείνῳ ἀσχολίας rcr ὑπέρτερον 
τιμᾷν τε τοῖς προσήκουσι τοὺς ἀρετῇ δοχοῦντας ἣ 
καὶ λόγῳ προέχειν τῶν ἄλλων, τοὺς μὲν ἀξιώμασι, 
τοὺς δὲ φιλοτησίχις ἁπάσαις καὶ δώροις παντοίοις. 
"liv γὰο καὶ περιφρονητὴς χρυσίου τὰ μάλιστα, ὡς 
μηδὲ κεχτῆσθαι βαλάντιον, ἀλλὰ τὸ προσαγόμενον 
ἔχποθεν ἐπὶ τῆς στιδάδος ἐχείνου χελεύειν τίθεσθαι, 
ὡς ἕτοιμον εἶναι ταῖς “χρείαις τῆς εὐποιίας ὅπου ἂν 
ἐχεῖνος χελεύσειε, Τοιούτῳ δ᾽ ὄντι ἐχείνῳ τὸ τῆς 


supra memoratusOrestiadis episcopus,prelatusaliis 
etiam commendatione vite quondam ascetice sum- 
ma laude diu exercitate in monasterio Nigri Montis 
&d Orientem siti,a reliquis orabatur ut prefecturam 
ecclesiasticam Constantinopolitane urbis capesse- 
ret : cum quibus et imperator electionem compro- 
bans, magnopere incumbebat ad idem ab eo im- 
petrandum, quotidie adiens et omni persuasionum 
οἱ obsecrationum impetu adurgens, ne respueret 
vocationem. 


13. Ul evectus Germanus. in patriarchalem sedem 
fuerit ; el prima ejus acta. 


His ille precibus moveri se tandem passus, mense 
Junio in festo saucti Spiritus concordibus suffragiis 
decreto communi perlato patriarcha declaratus est, 
et sacro cum illis celebrato, sacre impositus sedi 
presidere cunctis cepit. Simul autem thronum at- 
tigit, opus omni actione superius ratus afficere 
mentis honorum praemiis virtute aut doctrina pre- 
cellentes aliis, qui 9818 tales essent partim dign:- 
tatibus partim donativis et largitionibus omnis 


C 


τε xal χυδερνήσεως εἰς ἔγκλημα κολαχείας χεὶ 
ψεύδους πρὸς τοὺς πολλοὺς ἄντικρυς. Τῷ γὰρ ἀπλῷ 
τοῦ τρόπου χαὶ ἀνυπούλῳ ναὶ ἐλευθερίῳ πρὸς τὸ 
τοῖς παροῦσι χρήσασθαι μὲν χαὶ αὐτὲν, ἐφεῖναι ξὶ 
καὶ τοῖς ἰδίοις χρῆσθαι, τὴν τοῦ καταχρῆσθαι xo 
εἰλήσει δόξαν. [P. 490]. Τῷ δὲ κυδερνᾷν τὸν χρ:- 
τοῦντα, καὶ μᾶλλον ἐφ᾽ ἱχετείαις, ὅτε ἐκχεῖνος μὲν 
προσαναφέρων ἠξίου, ὁ δὲ χρατῶν οὐ ῥᾳδίως κατί- 
νευε͵, κἀντεῦθεν κατὰ τὸ δοχοῦν ᾧκπονόμει τῷ ὃδεν- 
μένῳ τὸν ἐλπισμὸν, ὡς μὴ ἀπογνοΐη ἀποπεμεμὶ, 
ἐλπίζων ἴσως ἀνύειν ἐσύστερον, κἂν λέγων πολλά: 
οὐχ ἤνυε, τὴν τοῦ ψεύδους ὑποψίαν προασιρώκοις 
κατεχρίνετο. Τὰ δὲ ἐγχλήματα ταῦτα χκαρίμἐ wi 

τῶν πολλῶν ψυχαῖς ἐνιζήσαντα EET E τὸ ἐκ 

πολλῶν μῖσος, ὅτι τε ἀντίζηλος εἴη τῷ meum 

τὴν ἐχείνου χατασχὼν ᾿ἔχχλησίαν͵ καὶ ὅτι ἀτὸ Vw 
νοῦ τῆς θυγατρὸς τῷ θρόνῳ τῆς μητρὸς (οὕτω τὸ 
τὰς ἐχχλησίας ἐχάλουν) ἀνέδην οὕτω καὶ ziehe. 
εἰσπηδήσειεν, ὅθεν καὶ δυσὶν ἐνισχομένου ἐγκλήμε 
σιν οὐκ ἦν ὅστις ἀγαθὸν ἐλάλει περὶ ἐχείνου, τὸν 
μὲν προσχειμένων τῷ πατριάρχῃ, τῶν δὲ καὶ ἐπομί- 


spicionum libertatequoslibet promiscue obviosaffari 
excipereque consuesset,cumque suis domesticis li- 
beriorem istiusmodi pariter cum quibusvis conver 
gationem permitteret,usus ille utroru mque securi 
&pud suspiciosum vulgus in abusuum oecultorsz 
opinionem incurrit. Tractatio autem Obsequion ἢ 
verecunda cum principe,ex qua ille fiduciam so» 
bat suspendenti affeclum supplicationum pass 
che, id agens isto ambitioso artificio differm* 
gratie, cujus spem non auferebat, ut eum quin 
diutissime sibi supplicem et sic obnoxium test 
in causa erat. ut cuin qua patriarcha impetratum 
8e recepera!, ad diem non provenirent. qui frost 
exspectarant, verba sibi ab eo data quererentor;s 
vero nossent aditum ab eo revera principer, fri 
gide id ac timide nimium ab eo,videlicet assentant^.- 
actum rati, auctoritatem et robur dignitati pairiar- 
che» consentaneum in eo desiderarent, 8.6 propteret 
tali loco minus idoneum ducerent. H:ec sinistra de 
Germano judicia multorum semel animig infizs 
subjectis invidie facibus exardescebant in offensio- 
nem ?87 publicam, multis jam illum intuentibus 


generis liberalissime ornare ac'cumulare orsus est. D) ut intrusum pro vero patriarcha, ereptam injuste 


Erat enim auri contenptor ut qui maxime, necru- 
menam quidem habere dignatus : sed quidquid un- 
decunque offerretur, supra lectum a portantibus 
deponi jubens, quo ibi expositum in promptu esset 
ad usus beneficentia,erogandum ejus mandato quo- 
cunque rationes egentium poscerent. Tali autem 
huic viro abundantia simplicitatis solutioris in vita 
licentit accusationem comparavit : pudor vero erga 
imperatorem,et in agendo cum eo cura vitanda of- 
fensionis adhihita,labem ipei apud niultos adulatio- 
nis et mendacii aspersit. Cum enim is sincerz ab 
omni fuco indoli obsequens, candida ac secura su- 


innoxio Ecclesiam tenentem, δὲ e throno filie iz 
thronum matris (sic enim ecclesias vocabant) i2- 
pudenter ac temere insilire ausum. Quibus sensim 
gliscentibus sensibus,evenit tandem adeo illum mt- 
culosum apparere duplicis istius labe criminis, vt 
non esset qui de eo boni quidquam jam loqui sueti- 
neret, conspirantibus in unum odiis ambarum fac- 
tionum, tam ejus videlicet que Arsenio favebat, 
quam alterius que suas privatas secuta ratiopes ἃ 
Germano abhorrebst. Nec deerant maleferiati bla- 
lerones in maledicentiam faciles, qui per scomma 
cum Marmutzan nominarent, vocabulum ipsi Per- 


1729 


DE MICHABLE PALEOLOGO LIB. IV. 


“50 


- 4 4 - - " 
νων ἴσως ταῖς γνώμαις ἐχείνων. Ἦσαν δὲ xal τῶν À ἀγωγὴν εἷς παίδευσιν λογικὴν, τὸ ἰχεῖνον ἐχ τῆς τοῦ 


περιττῶν xai εἰς χατιγορίας εὐχόλων, οἵ καὶ προσ- 
ονειδίζοντες Μαρμουτζᾶν προσωνόμαζον, προσά- 
πτοντες ὄνομα Περσιχὸν ἐξ αἰτίας τῆς ὅτι ἐχεῖνος τὸ 
γένος τὸ σύνεγγυς Λάζος ἦν, τὸ δ᾽ ἀνέκαθεν xal T'a- 
δρ»ᾶς. Τέως τὸν τρόπον μεμφόμενοι τὸν ἐχείνου δῆθεν 
τοῦτο μὲν ὡς ἀπερίσκεπτον xai θρασὺν μὴ εἰδότος 
ἧς οὐ μετὸν ἐπιόαίνει τιμῆς, τοῦτο δὲ xai ὡς ἐπὶ 
κολακείᾳ διαδαλλόμενον tT, πρὸς βασιλέα, προσεμω- 
χῶντο τὸ γένος ὡς ἐχεῖθεν ὃν ὁπόθεν xai τὸ Περσι- 
κὸν εἶναι διωμολογεῖτο. Ὅμως γέρων ὧν xxi παί- 
δευστιν ἀοχαίαν ἔχων ἐχχλησιαστιχὴν Γερμανοῦ τοῦ 
μαχχοίτου, πολλὰ τῶν τῆς τάξεως τῆς ᾿Εχχλησίας 
καθίστα πρὸς τὸ ἀρχαιότερον παρῃρημένα xai χρόνῳ 
[P. 191] καὶ ἀμελεία'ς. 
ιδ΄, Ὅπως τὸν Ὁλόδωλον μεταγαγὼν ὁ πατριαρχεύων 
εἰς τὴν τοῦ θεοῦ ἐχχλησίαν ὀφφικίῳ ῥήτορος ἐτίμα 
χαὶ διδάσχαλον καθίστα. 

Τὸ δὲ μεῖζον ὅτι xal φιλολόγος ὧν τὰ μάλιστα τῷ 
Ὁλοδώλῳ εὐφυεῖ γε ὄντι xal πλήρει λόγων καὶ προσ- 
ἐτετήχει, ὥστ᾽ ἀποχρῶν xxvà τὸ παρεστὸς ἡγούμενος, 
τοῦτο μὲν εἷς τὴν ἐχείνου παραμυθίαν παθόντος οἷα 
πεπόνθει, τοῦτο δὲ xai εἰς τὴν τῶν ἐχχλησιαστιχῶν 


sicum aptantes,quod genus suum proximum ἃ La- 
zis, remotius a Gabra urbe Persidis duceret, simul 
eadem dicti contumelia lacerantes ejus mores,quasi 
bominis inconsiderati et barbare audacis,qui caeca 
sui provectus ignorantia inconcessum non dubitas- 
set sacri honoris fastigium invadere, non sine ad- 
mista amara irrisione adulationis ejus erga im- 


Προδρόμου μονῆς ἐξελθεῖν xal προσοχεῖλα: τῇ ἐχ- 
χλησίᾳ, ἔργον πάσης ἀσχολίας ἐπέχειν τίθεται τὸ 
(nio τούτου πρεσθεῦσαι τῷ βασιλεῖ xal τὸ τῆς πρε- 
σδείας ἐπαγωγὸν προθαλέσθαι, ὡς « Ἤδη μὲν ὁ 
᾿Αχροπολίτης καὶ μέγας λογοθέτης Γεώργιος Ad 
ἱχανὸν ἐκ προστάξεως σῆς, βατιλεῦ, ἐνιδρώσας 
παραδιδοὺς τὰ μαθήματα, ἔδη καὶ ἀποχεχαμήκνει, 
χαὶ χρεία ἐστὶν ἄλλους ἀνάγεσθαι, χαὶ τῶν ἄλλων 
οὐχ ἧττον τοὺς τῆς ἐχχλησίας, παρ᾽ ὅσον χαὶ ἀνάγχη 
προθαίνειν τούτους τῷ λόγῳ ταῖς ἐχχλησιαστικαῖς 
χρείαις ὡς μάλιστα χρησιμεύσοντας. Κατάνευε τοί- 
νυν div ἀξιοῦσιν ὡς ὑπὲρ τῆς Ἐχχλησίας πρε- 
σδεύουσι, καὶ ἐξευμενίζου τῷ Ὀλοθώλῳ, καὶ δέχο- 
μαι τοῦτον καὶ κατὰ τὸ εἰχὸς τιμῆσαι καὶ εἷς διδα- 


p σχαάλον χαταστῆσαι τοῖς προσφοιτῶσι τῆς λογικῆς 


παιδεύσεως. » Καὶ ταῦτα μὲν τὸν πατριάρχην Uxsi- 
νον εἰπεῖν, καὶ ἐπόντος εὐθὺς κατανεῦσαι τὸν βασι- 
Aix καὶ τῇ ἀξιώσει χαθυποχλῖναι. "Hw γὰρ ταῖς 
ἀληθείαις χἀκεῖνος πρὸς τὰ παλαιὰ τῆς Κωνσταντί- 
vou παραχνιζόμενος, ὡς χαταστῆσαι μὲν χλήρους, 
ἕνα μὲν ἐπὶ τῷ περιωνύμῳψ τῶν ἀποστόλων ναῷ, θάτε- 
ρον δὲ ἐπὶ τῷ τῶν Βλαχερνῶν, καὶ ὑμνοπόλους ἐῤ- 


landi ejus in tam acerbacalamitate.Moliendum ergo 
Sibi putavit ut cum bona grotia imperatoris,illume 
monasterio. Precursoris eductum ecclesie applica- 
ret,ibique schole ecclesiastice preficeret,erudien- 
dos ipsi committens juvenes clericos. Idque nego -- 
tium cunctis prevertendum ratus, confestim adiit 
imperatorem, cum eoque,nihil non adbibens quod 


peratorem infamia late manante dissipate, velut ( velere ad impetrandum arbitraretur posse, hunc 


innuentes familiare id illi et domo allatum inesse 
vitium,utpote homini qui suos majores ex ea urbe 
oriundos fateretur, quam omnes scirent esse Per- 
sicam. Tamen isqui ad multam etatem veleris ec- 
clesiastice eruditionis plurimum adjunxisset exem- 
plo et auctoritate Germani alterius sibi cognominis 
patriarche,qui Patrum memoria laudabiliter eam- 
dem Ecclesiam rexisset, multa ex ejus tempore 
in deterius per incuriain prolapsa ad veterem 
exactamque revocare disciplinam castigando est 
&ggressus, 60 successu ut non pauca in melius 
restitueret. 


414. Ut. Holobolum patriarcha Germanus translatum 
in Dei ecclesiam officio rhetoris honoraverit et 


magistrum constituerit. 

In his palmare fuit quod suo ingenti,de quo dixi, 
et cognoscendarum ct promovendarum doctrinarum 
obsequens studio, complexus est favore ac patro- 
cinio Holobolum ingenii prestantis hominem et lit- 
lerarum ?83 plenum ; de quo cum judicaret 
idoneum ac sufficiens, si preüceretur studiis , 
instrumentum eum fore provehende ad celebritatem 
literature ac reponende in florem pristinum,sua 
sane illum opinio non fefellit; quanquam ad hunc 
ornandum non sola utilitatis publice ratione motus 
est, sed misericordia prseterea infesti casus, quo 
ille infeliciter afflictus fuerat,curaque debita cor.so- 


ferme in modum egit : « Acropolita et. magnus - 
logotheta Georgius tuo dudum, Auguste,jussu ver- 
satus in tradentis disciplinis, postquam multis jam 
anpis insudavit ei opere,fractis demum viribus fa- 
tiscit,et ut ei emerito alii succedant opus omnino 
est. Id cum universim juventutis gratia me sugge- 
rere teque curare dignum est, tum presertim mihi 
convenit ecclesiasticis in eo genere adolescentibus 
prospicere,quos ita educareutquam aptissimi eva- 
dant ad omnes functiones ordinie nostri, quarum 
plereque litteris ct exquisita doctrina indigent, ad 
nostram in primis providentiam pertinel. Annue 
igitur orantibus nobis et universe Ecclesie nomine 
petentibus veniam gratiamqueerga Holobolum tuam 
permittens ut Lranferam illum accipiamquein col- 
legium cleri nostriet cum debito honore magistrum 
prefleium nostre juventuti, disciplinis liberalibus 
in ludo litterario operam dcture. » Hec locuto pa- 
triarcha concessit statim prolixe quod volebat im- 
perator; erat enim et ipse proprio genio non parum 
inclinatus ad revocandum in omni glorie parte an- 
tiquum $84 sulendorem urbis; quam sd rem duo 
clericorpora constituerat,unum collocans in celebri 
apostolorum templo,alterum in templo Blacherna- 
rum,cantoresqueannuis stipendiis utrique addide- 
rat ex sacerdotibus urbis. Preterea apud sacram 
edem magni Pauliinantiquis orghanotrophiis gram- 


731 


GEORGII PACHYMERJE 


732 


ῥόγους τάξει τοῖς χλήροις τοὺς ix τῆς πόλεως ἱερεῖς, Α γοινωνίαν τῆς tt βουλῆς καὶ τῆς πράξεως προσχλη- 


συττήσασθαι δὲ xal xazà τὸν τοῦ μεγάλου Παύλου 
νεὼν ἐν τοῖς ἀρχαίοις ὀρφανοτροφείοις Ὑραμματι- 
χευομένων σχολὴν, xai ὁόγαις ἐτησίοις ἐπιῤῥων- 
νύειν τόν τε διδάσχαλον xal τοὺς παῖδας, ὡς Éct- 
στάνειν ἐνίοτε τῇ σχολῆ, xai ὁποῖος ἕκαστος xai ὅπη 
λόγων προχόπτοι, ἔστι δ᾽ οὗ χαὶ τὰ εἰχότα φιλοτι- 
μεῖσθαι, εἰ δ᾽ οὖν ἀλλ᾽ ἄνεσιν τοῖς παισὶ διδόναι τῆς 
ἀσχολίας κατά τι πάτριον σύνηθες. Τότε δ᾽ οὖν ὑπο- 
χλιθέντα ταῖς τοῦ ἱεράρχου αἰτήσεσι προσπαθῆσαί 
τε αὐτίχα τῷ χαταδίχῳ xai ἐξελθεῖν χελεῦσαι. Ὃν 
δὴ κἀχεῖνος δεξάμενος πολλοῖς [P. 192] ἦν ἀγάλλων 
τοῖς ἀγαθοῖς, προσεπισφραγίσας xai ἑήτορα,, xai 
ὑπ’ αὐτῷ διδάτχοντι πᾶσιν ἐξηνοίγνυ τὸ τῶν μαθημά- 
τὴν διδασχαλεῖον. 


ιε΄’ Ὅπως ἐγκχληθέντες τινὲς τῶν τοῦ παλατίου ἢ 


χαθοσιώσεως, xzl τὸν πατριάρχην εἰσῆγον 'Ap- 

σένιον. 

Τοῦ ἔτους ἐχείνου xal χαθοσιώσεως ἔγχλημα τοῖς 
περὶ τὸν Φραγγόπουλον, οἰκεῖον βασιλεῖ γε ὄντα, 
κἀχείνοις ἀριθμουμένοις εἰς δώδεχα προσετρίδετο, 
ὧν δὴ xa! κατὰ τοῦ βασιλέως μελετησάντων ὡς 
χτενούντων εἶ εὐοδοῖεν αὐτίχα, Καρουλός τις, ᾧ δὴ 
xal τὴν πρωτοδεστιαρίου Μουζάλωνος σφαγὴν ὁ λό- 
γος ἐξεργασθεῖσαν ἐδείκνυ τὸ πάλαι, εἷς κἀχεῖνος εἷς 


matice βοῃοίδιη instituerat, et pensionibus annuis 
tum magistri tum puerorum sustentationi provide- 
rat, adeoque rem curabat ut non dedignaretur in- 
visere per se interdum ludum illum et coram pro- 
bando cognoscere quantum auditorum quisque 
proficeret, datis etiam, ubi res posceret, premiis 
ingenio &o profectui merentium, necnon et more 
patrio feriae pueris indulgens. Tuno igitur inflexus 
patriarchs precibus remisit subito ponam olim 
damnato, et ut. monasterio educeretur precepit. 
Porro hunc patriarcha paterno sinu exceptum 
quamplurimis potuit amoris signiflcationibus do- 
nisque recreavit, rbetoremquediplomateritesigil- 
lato declaravit; ac ludum omnibus aperuit, ubi ab 
hoc praeceptore discipline traderentur. 

15. Ut accusati palatinorum quidam lgse maje- 


statis palriarcham  Arsenium in. eamdem secum 
eriminatinem involverint. 


Illo porro anno crimen lese sacre majestatis 
impactum est Phrangopullo cuidam,quoimperalor 
intime familiari utebatur, et aliis,ipsi consciis nu- 
mero duodeciin.Conspirasse dicebantur in impera- 
torem, quem etiam interficere quamprimum de- 
creverant, si quam invenire rationem commodam 
possent rei conflciende. Vocatus ἃ conjuratis in 
partem et consilii et facti fuerat Carolus quidam,a 
quo trucidutum protovestiarium Muzalonem supe- 
rius docuimus; verum is non sustinens malefacere 
285 imperatori cooperando cedi ejus, totam per- 
niciem avertitin capita machinatorum tanti scelerig 
a quibus erat in ejus communionem ascitus. Eos 
enim detulit in id atque patefecit; undesubito com- 
prebensi omnes sunt. Tum dira questione toti ut 


θεὶς, ὁ δὲ μὴ ἀναμείνας γενέσθαι τῷ κρατοῦν:: 
xix); ix πράξεως, ix προσαγγελίας ἔφάνν, xx 
τοῖς χαλέσασι, xil εὐθὺς προσήέγγελλε, xai ἑλίσκοντο. 
Οἵ δὴ xai ἑταζόμενοι ταῖς βασάνοις ἐφ᾽ ᾧπερ τοὺς 
συνειδότας εἰπεῖν, xai μᾶλλον εἴ xai ὁ πατριάρχης 
συνήδει πραξείουσιν, οἱ δὲ ἄλλους μὲν οὐκ εἶχον 
ὁμολογεῖν, τὸν δὲ γε πατριάρχνην χᾷἂν ἀληθῶς xh 
ix βίας τῆς ix βασάνων τῇ εἰδήσει ἔλεγον συνεσχξ- 
σθαι αὐτὸν προσαναγγειλάνυτων. Kaxstvot; μὲν 
ἀπήντων αἱ δίχαι βαρεῖχι, ποινὰς διαφόρους xri 
τὸν τῶν ἁμαρτημάτων λόγον ἐπάγουσαι. ᾿Αλλ’ eX 
ὁ πατριάρχης ἀνεῖτο τοῦ προστριδέντος ἔγελζει- 

τος, ἀλλ᾽ ἐπέγων xai μᾶλλον ἐπεμδαίνων ume 

οἱ ὁ βασιλεὺς ἐπενεχάλει τὸ ἔγχλημα πρὸς ti 

oóov xal δεινὰ ἐποίει, εἰ μὴ ἐχδικοῖτο μὴ ἀνεξ 

νος. Αὐτοὺς μὲν γὰρ ἐπ᾽ ἐγχλήμασιν ἐχχλγϑιεῖ. 

κοῖς τὴν δίχην ἐπαγαγεῖν, αὐτὸν δὲ, εἰ μὴ xit 
τῷ πρὸς βασιλέχ ἐγχλήματι ὑπόσχοι ἑτέραν δίχην 
τὴν πρέπουσαν ὁ προδήλως κατηγορούμενος, μὲ 
ἀνεχτῶς τὸ σύνολον ἔχειν, κἂν ὅ τι πεπόνθει πρότι 
pov: μηδὲ γὰρ εἶναι καλὸν μηδὲ δέκαιον τὸν ὑτὶ: 
τοῦ βασιλέως πολυωρεῖν ὀφείλοντα τοῖς ἐχθροῖς 3:- 
σιλέως χαταπροίεσθαι, (P. 913] Ὡς γοῦν ocxrrtoui- 
νων τὰ περὶ τούτου ἐδόχει χαλὸν ἀποστέλλειν xr 


conscios proderentet nominatim de patriarchainter 
rogati alium quidem nominarumneminem, patrie 


. cham autem,seu ex vero seu vi tormentorr m me 


tiri cogente,participasseipsis in meditati facin 

conscientia declararunt.Ac illi quidem meritiss? 

jectisuppliciis sunt, unoquoqueipsorum pro m 

culpecongruapona multato. Sed necde patriar& 
neglectum indicium est. Quin arripuit crimen imp 
rator vehementi erumpensimpetu in prosecutionet 
ultionis;causamqueardenterad synod um detulit pro 
rei atrocitate conquerens,et pre se ferens neutiquam 
acquieturum se,quoad tantum sce'us, prout pareret 
vindicaretur: « Enimvero, aiebat, indigna nimium 
et minime ferenda iniquitas esset,episcopos quidem 
cumipsis nos videmur in ecclesiasticum aliquodin- 
currissecrimen,statim penam imponere, meveroin 
horrendo scelere contravitam ac caput imperatoris 
deprehenso,tamen pre modestia judicium tanti me 
doloris ac periculi per me attingere verentem, sed 
obnoxie confugientere ad tribunal ecclesiasticum, ρα" 


D tirepulsam aut frustrationibuseludi.» Multa quidem 


ge bactenus gravia tulisse :tamen huic injuries tole- 
randeimparem ultro fateri suam esse patientiam; εἰ 

quidquid antea dissimulaverit,in posterum profeeto 
neutiquam passurum adeonihili pendi majestatem 
imperatoriam, ut vitam et sanguinem captis reipu- 
blice nefariis perduellibus prodere impune liceat ei 
ipsi cuiexofflcio potissimum incumbebat saluti ejus 
invigilare.His tam acerbis expostulationibusimpere- 
toris coacti Patres negotium ?8G 0o&pessere,conoor- 

dibus suffragiis decreverunt mittendos qui reum 
interrogarent,et sive falereturorimen,sive quantum. 
vis infitians idoneis tamen indiciis teneri facti con- 


1733 


DE MICHAELR PAL/ROLOGO LIB. IV. 


"34 


ἐρωτῷν, χἂν εἰ ὁμολογοίη ἢ καὶ μὴ ὁμολογῶν ἀλί-- Α νος. Πέμπτην μὲν τότε καὶ εἰχοστὴν εἶχεν ὁ "AvOc- 


σχοιτο, ἐπιφέρειν, τὴν δίχην, εἰ δ’ οὖν, καὶ ἐσαῦθ'ς 
σχέπτεσθχ!, ὁ βασιλεὺς αὐτόθεν ἠξίου σχεδιασθῆναι 
τὸν τῆς συνόδου ἀφορισμὸν, xal οὕτως ἀπελθόντας 
οὖς ἂν xal τάξοιεν ἔρεσθαι, xal εἴ ὁμολογοίη, ἐπε- 
νηνέχθαι τὸ πρόστιμον δίχχιον ὃν ὑπὲρ βασιλέως τῷ 
κατὰ βασιλέως τοῖς ἐπιθησομένοις συμπράττοντι, εἰ 
δ᾽ οὖν, «a! μὴ ὁμολογοῦντος, τὸν δεσιλὸν χεῖσθαι xal 
ἐπανχοτᾶσθαί οἱ πρὸς ὅ τι xal σύνοιδε περὶ τούτων, 
ὥσνε ἐνέγεσθαι μὲν, εἴ τέως ἀλίσχοιτο χαχουργῶν, 
εἰ δ᾽ οὖν, ἐλεύθερον εἶναι τοῦ βάρους ὡς ἀδίκως δια- 
θαλλόμενον. Ταῦτα τοῦ βασιλέως προσαπαιτήσαντος 
xai dj τῶν ἀρχιερέων πληθὺς συγκχατένευον. 


,* 3 


ις΄, Ὅπως ὁ συγγραφεὺς σὺν ἄμ᾽ ἀρχιερεῦσιν εἰς ἐκεῖ- 
γον πέμπεται, καὶ περὶ ὧν αὐτοῖς συνέδη. 

Καὶ δὴ σχεδιάζεται μὲν τὸ τῆς δίκης γράμμα, 
ἐχλέγονται δὲ τὴν ταχίστην ἐκ μὲν σφῶν αὐτῶν δύο, 
ὃ τε Neoxatoaps!ag Μονοχωνστάντινος, φίλος ὧν xai 
μᾶλλον ἐκείνῳ, καὶ ὁ Μωχησσοῦ, προεδρεύων τότε 
τῆς ᾿Εχχλησίας Προικοννήσου κατὰ λόγον ἐπιδόσεως, 
bx δέ γε τῶν χληοιχῶν ὁ τὸ τηνιχάδε ἐπὶ τῶν σεχρέ- 
των Γαληνὸς, xal σὺν αὐτοῖς ἐγὼ τέταρτος, βίᾳ μὲν 
συνυπαχθεὶς xal χελεύσει βασιλιχῇ, τέως δ᾽ ὅτι 
παρ᾽ ἐχεῖνον ἱχοίμην, καὶ τὸ μέρος προσχποδεχόμε- 


scientia convinceretur,continuo aflceretur condignis 
ponis: siveronecpropria confessione necsufficien- 
tibusad plenam probationem argumentis reus scele- 
ris delati peragi posset, deliberaturam iterum de 
causa synodum. llocsatis imperatori non eat visum 
sed petiit jam nuno absolute excommunicationis 
sententiam in Arsenium asynodorite ferri reo coram 
intimandam a mittendis ad ipsum; ac si quidein ille 
fateretur scelus, supplicium ei statim iaferretur, 
quod pati equum est qui sicariis parricidis cedem 
imperatoris machinari ausis assenserit consciusg;sin 
is negaret, tamen ut ex delatione deipso a consciis 
moriLurisclare facta plus nimio suspectusexcommu- 
nicalioni subjaceret, quoad aut plene convictus pu- 
niretur,aut siforte contingeretsufficienter purgari, 
noxa omni liberaretur tanquam injustecalumniam 
passus. Eam petitionem imperatoris Patres synodi 
plerique arbitrati equain, ut ita fleret annue- 
runt. 


16 Ut auctor hujus hislorie una cum episcopis ad 
Arsenium missus sit, et quid iis contigerit. 


Perscriptum igitur festinato criminationis instru- 
mentum est, etelecti celeriterqui reum convenirent, 
e Patribusquidem duo, prior episcopus Neoczesaree 
Monoconstantinus, multum amicus Arsenio, altec 
Mocessenus, tuncecclesie Proconnesi specialis con - 
cessionis privilegio presidens, e clericis vero, cui 
tunc secreta commissa erant, Galenus, et cum his 
ego quartus, vi quidem in id adactus utique jubente 
imperatore,tamen quod illum cui studebam quomo- 
docunquerevisum irem, ex parte perlibenter.Quinta 
et vicesima die Julii mensis navem conscendimus 


C 


D 


στηριὼν, xal ἡμεῖς τῆς νηὸς ἐπιύάντες, δυσὶν dipi- 
ραις ὕστερον προστχόντες τῇ νήσῳ τῷ πατριάρχῃ 
ἐμφανιζόμεθα, xal περὶ τῶν προχειμένων πρὸς 
ἐκεῖνον γίνονται λόγοι. Ὁ δὲ ἠγρίαινέ τε παραυτίχα 
μηδὲ τὴν ἀρχὴν ἐνεγκὼν, xal « Τί μοι xaxóv πρὸς 
τὸν βασιλέα πέπρακται, P. 194] μετ᾽ ὄδύνης πλεί- 
στης καὶ συνοχῆς ἔλεγεν, « εἰ αὐτὸν μὲν ἐγὼ ἴδιώ- 
τὴν ὄντα τῆς βασιλείας ἐπέδησχ, ἐμὲ δ᾽ ἐχεῖνος 
πατριάρχην εὑρὼν οὐ χαλαῖς αἰτίαις ἠτίμωσι ; χαὶ 
νῦν γε χάθημαι ἐπ᾽ ἀκρωρείας ταυτησὶν ὡσεί τις 
ἀτίμητος μετανάστης, τὸν παρὰ τῶν Χριστιανῶν 
xa40' ἑχάστην ἐπεχδεχόμενος ἔλεον. Ὅμως καλὰ τὰ 
συμθάντα, καλὰ ταῦτα, καὶ ὁ πατριάρχης αὐτοῦ εὐ- 
λογείτω σὺν τῇ Εὐλογίᾳ τἀχείνῳ πραττόμενα. » 
᾿Εδήλου δ᾽ ὁ λόγος τὴν αὐταδέλφην τσυ βασιλέως, 7j 
δὲ χακῷς εἶχεν ἐχεῖνος ὡς τὰ xatà τοῦ παιδὸς 
᾿Ιωάννου συμθουλευσάσῃ τῷ βασιλεῖ. Ὡς δ᾽ ἀνε- 
πτύσσετο χαὶ τὸ γράμμα ὑπανχγνωσθησόμενον, 
ἐχεῖνος γνοὺς ἔχποθεν τὸ ἑχεῖ ἐμφερόμενον ποχὺς ἦν 
ἀντιδαίνων καὶ ἀνεισπῶν μὴ ἀχούειν ὅλως, xal 
προσαπεχώρει ταχέως ὑπαναγινωσχομένου ὡς μὴ 
ἀκούσεις. Κἀχείνων ἐπιχαταλαμδανόντων ἀποδιδρά- 
cxovta παρὰ τὸ χαθῆχον χινουμένοις xai ταχέσι 
ποσὶν, ἐπέδυε τὰ ὦτα τοῖς παρηρτημένοις τῆς χα- 


solventem: biduo post ad insulam appulsi patriar- 
cham adiimus, et $84 quorum causa vener,mus 
agere cum eo co pimus. Ad primam rei mentionem 
ille vehementer exacerbatus ne audire quidem ulte- 
rius sustinuit, sed cum imnienso doloreet angustia 
in has querimonias prorupit: « Quid imperatori male 
feci? ego ipsum ex privato in imperii solium extuli; 
ille vero me cum patriarcham reperisset non hone- 
$tis ex causis honore privavit. Et nuno desideo in 
hoc jugo deserti montis, ubi velut infamis exsul 
Christianorum quotidie misericordiam exspecto. 
Tamen bene habent que contigerunt; pulchra 
hec,inquam, per me sunto: suus ei patriarcha 
bene precetur, et cum benedictione comprobet que 
ab illo fiunt. » In his Greco benedictionis vocabulo, 
quod ipsum nomen erat Eulogie sororisimperatoris 
illa ipsa mulier designabatur, cui erat Arsenius 
peculiariter infensus, quod ipsam maxime sciret 
fuisse fratri auctorem eorum qu crudeliter et 
impie in puerum Joannem attentaverat. Ut autem 
explicate littere sunt velut mox ipsi legende, Ar- 
senius cum alicunde presensisset quid in iis esset 
scriptum, vehei;enli nisu sese contorquens ac re- 
trahens auditionem aversatus omnino est; el cum 
legi nihiloruinus ceptum esset celerrime recessit, 
ne audiret. Sed qui aderant cursu insecuti fugien- 
tem,vix tandem comprehensum (currebat enim ve- 
locius quain ab illa etate gravitateque exspectari 
potuisset) retraxerunt invitissimum ad auscultanda 
qu& ex scripto clara voce proferebantur. At ille 
appendicibus galeri ad aures ambas utraque manu 
valideappressis sonum lectionis frustra pronuntiate 
non accepit. Deniquegravissimum significans animi 


733 


λύπτρας ἑχατέρωθεν τῶν 
ἐπαΐειν ἀναγινωσχομένου τοῦ τράμματος, Τέλος 
δυσθυμήέσας οὐρανόν τε xai γῆν ἐπεμαρτύρετο μεγί- 
σρῃ φωνῇ ὧν δὴ xal πάσχοι, καὶ μὴ μό-ον οἷς εἶπον 
οἱ χατειπόντες ἠξίου προσέγειν, ἀλλὰ xal ἀντήχουον 
ἂν παρ᾽ αὐτοῦ εἴπερ ἀνέφερον ὅλως προσηξίου cx- 
πεῖν, εἰ μὴ ἐπείχοντο ἐμύριθῶς, εἰ μὴ καὶ μεγάλως 
ἡποιλοῦντο χολάζεσθαι πρὸς Θεοῦ, ἐπιχειροῦντες 
ὅλως. Καὶ ὡς ε Καλῶς Ἂν, » ἔλεγεν, « ἠρχιερατεύσα- 
μὲν, φόνον τῷ βασιλεῖ συνυφαίνοντος, ot δὴ xai ἐν 
ἐσχατιζ ταύτῃ πχραῤῥΓιφθέντες Θεὸν εἰς καλὸν ἐπει- 
λῆφθαι τῆς ἐχείνου ψυχῆς ἱκετεύομεν, χἂν ἐχεῖνος 
λιμῷ xai δίψει ἐπ᾽ ἐρημίας ὡς καταδίχους ἀπόλ- 
λυσι. » Ταῦτα χαὶ τοιαῦθ᾽ ἕτερα ἐν ὀδύνῃ ψυχῆς χαὶ 
πιχρίᾳ ἐξενεγκὼν, τὰ μὲν αὐτῷ βασιλεῖ, τὰ δὲ χαὶ 
τῷ ἐς τὸν θοόνον χαταστάντι προσενειδίσας, fj xai 
ἐποιχτιτάμενος μᾶλλον, ἀπέπεμπεν. Ἡμεῖς δὲ καὶ 
αὖθ'ς τῆς ἐπελθούσης ἡμέρας προσελθόντες, xal 
ὅσον ἦν τὰ mposavaxtlusva ἐχτελέσαντες, ἀφωρμοῦ- 
μὲν τοῦ λιμένος αὐτίχα, xal τοῦ βορέου λαμπροῦ 
καταδαίνοντος διὰ τῶν χατὰ δύσιν τῆς νήσου μερῶν 
ἀνεκτότερον ἐγούμεθα πλέειν ἐπισκεπτομένους τοῖς 
ὄρεσιν, Αλλὰ μᾶλλον ὁ χλύδων μέγιστος ἐπηγεί- 
peto, xal ὥδινεν ἡ θάλασσα πλέον, xal τῷ Γαληνο- 
λιμένι μόλις προσσχόντες τὴν ναῦν, ὃ δὴ xal Γαλη- 


angorem, coelum terramque voce maxima testes 
adhibuit eorum $88 ques paleretur.Et non solum 
ad ea quas ipsi denuntiabantur non attendit: sed 
neque qui eum alloquebantur audivissent omnino 
ab 50 quidquam de negotio proposito, quod ad sy- 


nodum referrent, nisi eum expedire seab ipsis C 


summopere conantem vi majori utique tenerept,et 
graves intontarent a Deo minas, si persisteret in 
contumacia. Tandem summis conatibus responsum 
exprimere qualecunque satagentinm visus cedere: 
« En, inauit, ut bene patriarchatum gessimus, ne: 
cem imperatori machinantes! cui videlieet etiam 
projeeti e rebus humanis inhocextremum desertae 
insule Deum propitiare non cessamus, obsecrantes 
utejusanime bene consulens misereatur, utcunque 
ille fame ac siti nos velut marte damnatos in hac 
soliludine interflciat. » [ec etejusmodi alia summo 
dolore atqueamanitudine animi profatus, multa si- 
mul imperatori, simulin tbronum intruso expro- 
brans aut potius imprecans, dimisit ad se missos. 


GEORGII PACHYMRERJE 


ὥτων ὡτίοις, ὡς μηδ᾽ A νολιμὴν ἰδιωτικῶς ol ἐπιχώριδι παραφθείροντες λέ- 


736 


γουσι, μεγάλοις ἑχεῖσε φούεροϊς ἐνετύχομεν, xat 
εἴσπραξιν οἶμαι τοῦ μὴ [P. 195] μετ᾽ εὐλογίας ἀπο- 
λυθῆναι τοῦ πατριάρχου. Ὅ δὴ xai ἥθελε piv ἕχα- 
στος ἀνὰ μέρος, ὡς ὕστερον ὡμολόγουν πρὸς ἀλλή- 
λους μεταμελόμενοι. Ὅμως δὲ τὴν ἐντεῦθεν χατη- 
γορίαν ὁφορώμενοι κατημέλουν. Νυχτὸς γὰρ μέσης 
σεισμὸς ἐπεισπίπτει βαοὺς, xal 19 ὅρος θραυσθὲν 
xal πεσὸν εἰς θάλασσαν τὸν ἐχεῖσε τόπον χατέχλυσε, 
δόχησίν τε xal ἡμᾶς χαταχλυσθῆναι παρέσχε xax' 
αἰγιαλὸν μένοντας. ᾿Αλλὰ μόλις πολλὰ τῇ θαλάσσῃ 
προσταλαιπωρήσαντες τῆς Κωνσταντίνου ἐπέῤημεν, 
μηνὸς ἐξχαιδεχάτῃη Ποσειδεῶνος, xai τῷ πατριαρ- 
χρῦντι πρότερον προσελθόντες χαὶ τὸ πᾶν ἀναγγεί- 
λαντες θερμὴν ἀξίωσιν οἷον ἠξιούμεθα παρ᾽ ἐκείνου, 


Β πᾶν λυπηρὸν τῆς ἀπαγγελίας ὑπεξελέσθαι πρὸς βα- 


σιλέχ λέγοντας, xal εἴ τι λέλεχται. Οὕτω δ’ ᾧκχονό- 
pxtat τὰ τότε πρὸς βασιλέα, ὥστ᾽ ἀχούσαντα δια- 
γνῶναι μὲν τὴν ἀπολογίαν, ὅτι xal εἰχὸς ἀχούσαντα 
ἐπισχεῖν ἐχείνους, μὴ θέλοντα δὲ τοὺς xa0' ἧμδιν 
ἐμφανίζειν σιγᾷν, δεινὸν δὲ xal τὸ κχαχοπαθεῖν 
ἐχεῖνον ἡγήσασθαι, ὥστ᾽ αὐτίχ᾽ ἐπιτάξαι τριαχοσίοις 
ἔτησίοις νομίσμασιν ἑχεῖνόν τε xal τούτς πεοὶ ἐκεῖνον 
χαθιχανοῦν, ὑπεραπολογούμενον xai μεθ᾽ ὅρχου ὡς 
καὶ πρότερον ἐπιτάξοι οὕτως xal- ὡς παρ᾽ ἐχεῖνον μὴ 


penitontes invicem fatebantur; sed verente pro se 
quoque ne id sibi crimini verteretur, pariter id 
omnes neglexerant facere. Nam nocte media terre 
motus incidit gravis, et abruptus mons imminens 

ac superne procipitatus in mare illud coegit in ter- 

ram late vicinam inundare, tanto estu ac tumultu 

ut qui stabamus inlittore noscontinuo demergendos 

crederemus. Ceterum erumnosissimo inde cursu 
transfretantes egre Constantinopolim tenuimus 
sexta decima die mensis Augusti, et primum adito 
patriarcha, ubi que contigerant retulimus, quam 
potuimus ardentissime illum oravimus ut pro ea 
qua valeret apudimperatorem auctoritate gratiaque 
nobis adesset que acta erant renuntiantibus, ao 
si quid necesssrio diceremus quod Augusti animum 
pungeret, deliniret ipse presens qua valebat arte, 
atque ut cuncta boni consuleret daret operam. Fe- 
cit cumulate quod petiimus; eoque mox successu 
cum imperatore egimus, ut ille placatus Arsenio 
acceptaque defensione ips:us ultro significaret cre- 


Nos autem illo iterum postridie convento, et omni ἢ dere 860, si quid de conjuratione in vitam suam 


eo quod sperari potuit effecto, e portu confestim 
solvimus, et valido ingruente Borea in Occidusm 
insule oram,satius duxi:nus navigare protegentibus 
montibus. At vehemens coorta procella eet, intu- 
muitque commotum amplius mare. Quare navim 
egre applicuimus ad locum Galenolimena nuncu- 
patum, quasi portum serenum diceres. Accole 
lingua vulgari, corrupto vetere vocabulo,Galilolimen 
appellant. Magnis ibi poriculis sumus exerciti, in 
penam, opinur, non petite et accepte a patriarcha 
in digressu benedictionis. Quod facere unusquisque 
sigillatim voluerat,ut postea, in malisensu sero 289 


. facta cognovisset Arsenius, conaturum eum fuisse 


conjuratos a nefario capto avertere ; siluisseque, 
8i quid horum novit, abiis indicandis religione co- 
hibitum quadam, quod suam forte personam decere 
non putaret irritare principem in subditos horum 
in ipsum macbinationibus illi manifestandis. Pre- 
terea simul audivit a nobisegestatem miseriamque 
qua ille in exsilio conflictabatur, adeo motus in 
misericordiam est ut statim juberet trecentos ei 
nummos annuosad sui suorumque victum assignari 
affirmaretque in excusationem suam, juramento 
etiam interposito, se prius decreturum ipsi eam 


757 


DE MICHAELE ΡΑΪΞΟΙΟΘΟ LIB. IV. 


638 


θέλοντα δέχεσθαι τὸ μὴ δεδόσθαι ἦν, τέως δὲ xal A γενέσθαι παρά τε τοῦ πατριάρχου xal πάσης τῆς 


αὖθις δεδιότα μὴ ὅπως δέχοιτο, προσανατιθέναι τῇ 
δεσποίνῃ τὴν χορηγίαν, ἐφ᾽ ᾧ αὐτὸν μὲν ἀποστεῖλαι 
χαὶ αὔθις φίλους ἐκείνῳ νομιζομένους χατά τινα τὴν 
ἀπ’ αὐτοῦ παραμυθίαν τε χαὶ εὐμένειαν, τὴν δὲ 
δέσποιναν μετ’ ἐκείνων πέμπειν ὡς ἀφ᾽ ἑχυτῆς τὰ 
νομίσματα. Ὃ δὴ xal μετ᾽ οὐ πολὺ πέπραχται, xal 
ἀποστέλλονται ὁ τῆς "Ex«Anslag ὑπομνηματογρᾶφος 
Γεμιστὸς, ὁ τοῦ βασιλιχοῦ χλήρου λαμπαδάριος ὃ 
Οἰναιώτης, καὶ τρίτος ὁ τῆς ᾿Ιερᾶς ἱερομόναχος 
Mapxoc, ἄνδρες ἐκ παλαιοῦ φίλοι ἐχείνῳ τὰ μάλι- 
στα, οἷς δὴ xai παρὰ τῆς δεσποίνης τὰ εἴς χρείαν 
συναπεστέλλοντο. Τῷ μὲν οὖν βασιλεὶ οὐχ ἦν ἐς 
τοσοῦτον τὰ τῆς σπουϑῆς, ἀλλὰ xai τὸ πλέον προσ- 
ἐπεζήτει, μᾶλλον δὲ χαὶ οὗ χάριν ταῦτ᾽ ἐπράττετο. 


συνόδοο, τὸν δὲ λύσαντα ὑφεωρᾶτο μὴ xal δόξοι ἄλυτα 
λύων ἐκ τοῦ πρὸς ἐκεῖνον τὸν λαὸν ὀλιγώρως E εἰν 
τοῦτο μὲν διὰ τὸ μὴ ἐπ᾽ ἐκείνῳ πληροφοῤεῖσθαι, 
τοῦτο δὲ χαὶ διὰ τὴν ἐμφαινομένην τοῦ θρόνου με- 
τάθεσιν. Ὁ δ᾽ ἐννοίας τοιαύτας ὑποδάλλων τῷ fa- 
σιλεῖ ὁ Or Ane, Γαλησίου ἦν ᾿Ιωσὴφ, ὃς οὐ τόσον 
ὑπερεπάθει τοῦ ᾿Α»σενίου ὅσον τῷ Γερμανῷ ἀπη- 
χθάνετο διὰ τὴν Ex θρόνου ταπεινοῦ εἰς τὸν ὑπέοτα- 
τον ἐπιπήδησιν. Τῷ cot λαὶ ἐσχίζετο μὲν ἐκεῖνος, 
ὑπέτεινε δὲ xal τῷ βασιλεῖ οὐ γχαλὰς ἐννοίας περὶ 
ἐχείνου ὡς οὐ λύσοντος, ἄν γε xal λύοι * οὔτε γὰρ 
ἱχανὸν εἶναι τοῦτο παρὰ Θεῷ xal αὕταρχες, οὔτ᾽ 
ἀχατάγνωστον τῷ βασιλεῖ. Ὡς γοῦν ταῦτ᾽ ἔλεγεν ὡς 
ἐν ἀνθρώποις εἷς πατέρα τεταγμένος αὐτῷ, καὶ 


Τὸ δ᾽ ἦν ἄρα ὅτον ἐν σπουδῇ ἐκείνου τοῦ ἀνυσθῆνχι, p πείθειν ἦν ἐχεῖνον ix τοῦ προχείρου xai δι᾽ ἄλλα 


τόπον ἐν ἀπορίᾳ τοῦ πῶς ἂν ἀνυσθείη xal παρὰ 
τίνος. 
iz. Ὅπως ὁ βασιλεὺς ἐδουλεύετο τὰ περὶ τῆς ἑαυτοῦ 
λύσεως, καὶ πρὸς τίνος. 
Ἤθελε [P. 1906] μὲν οὖν τὴν τοῦ δεσμοῦ λύσιν 


summam fuisse, si sperasset induci eum posse δὰ 
istam a se pensionem acceptandam ;sed cum super- 
stitione ipsum quadam abhorrere ἃ communione 
quacunque secum 899 intelligeret, ingerere quod 
scrupulosum senem offenderel non ausum. Ác ne 
nunc quidem velle molestiam facessere infirma 
hominis conscientie, ideoque metuentem ne recu- 
Sarel necessarium subaidium si suo ipsi nomine 
offerretur, consentire se ut id Auguste imputetur. 
Denique velle 86 mitti ad eum aliquos ex amicis 
ejus ad quamdam calamitosi senis consolationem 
et recreationem, et iis deferendos ad ipsum tradi 
trecentos illos nummos tanquam donatos ab Au- 
gus&ta, cum certa promissione rediture quotannis 
ab eadem manu paris summe. Id quod non mul- 
to post ila factum est. Delegati enim ad Arse- 
nium sunt Ecclesie Commentariensis Gemislus, 
cumque hoc regii cleri lampadarius OEnsmota et 
tertiua monaterii [liere dicti monachus Marcus, 
viri omnes ipsi olim charissimi; qui et memora- 
tum ipsi ab Augusta subsidium apportarunt. Que 
cum altius reputo, suspicor equidem non hoc tan- 
tum in senem parum sibi equum studium ex sola- 
tum miseratione imperatori natum esse, homini 
utique minime simplici aut unum et cuivis obvium 
. spectare in iis quae ageret solito; quare puto il- 
lum plus in eo vidisse, atque hoc facto studuisse 
munire ac complanare sibi viam ad antiquum, quo 
dudum tendebat, scopum absolutionis impetrandz; 
quam rein quanto vehementius cupiebat, tanto so- 
lertius cogitabat quanam optime ralione et a quo 
facilius honestiusque consequeretur. 
17. UL modos quzsierit. imperator sug. absolutionis 
inpetrandaz, εἰ a quo. 

Cogitationum porro ejus summa in id confere- 
batur, ut curanduiun existimaret solvi sese ab 
anathematis vinculo per patriarcham et per eyno- 


piv πρὸς τὸ δοχεῖν lxavà, μάλιστα δὲ xal ὅτι ἐπ’ 
ἐχείνῳ πεπληροφόρητο τὰ πολλὰ πατρί γε νομιζο- 
μένῳ, ἐν ἐννοίαις ὁ χοατῶν Tip, καὶ μᾶλλον ὅτι xal 
τὸ σχίσμα πλέον ἐγένετο διὰ τὴν μετάθεσιν, χἂν 
ἐχεῖνος χατωλιγώρει τῆς εἰς αὐτὸν ὅδρεως xal γε 


dum. Da patriarcha verebatur ne parum eo exo- 
raudo proficeret, ipso libenter quidem assensuro ; 
sed quoniam exigua ejus apud populum et gratia 
erat et auctoritas, timendum videretur ne invidia 
uucloris actum infirmaret et talem absolutionem 
pro nulla plerique irritaque haberent, tanquam 
latam ab homine cujus auctoritati parum fiderent, 
et de quo an legitime promotus esset, propter ve- 
titam canonibus de throno in thonum translatio- 
nem abigeretur. Auctoret 4?91l suggestor hujus- 
modisollicitudinum Augusto fuit supramemoratus 
Joseph Galesii pro:fectus, non tam ille quidem in 
hoc miseratione in Arsenium quadam motus quam 
indulgens minimedissimulato adversus Germanum 
edio,quem palam culpabat quasi e sede humiliori in 
supremam saltu ambitioso nec per sacras leges 
concesso transcendisset. Unde cum se ipse ab ejus 
communione segregavit, tum istas quas dixi ad- 
versas Germano cogitationes atque formidines im- 
peratoris animo subjecit, metuendum denuntians 
ne non idoneam ille haberet solvendi potestatem, 
ac quod erat inde consequens, si a tali absclutus 
fuisset imperator,nec apud Deum nec apud homines 
vere liber a diro vinculo censeretur. Qua Augustus 
audiens ab eo quem patris habebat loco, cui et ut 
conscientis Β8 arbitro et ut omnium qua ad pro- 
curationom spectarent animarum consultissimo 
passim habito fidei plurimam venerationisque tri- 
bueba!, anxietate constrictus est maxima, quam 
subinde magis magisque intendebat augescens in 
dies schisma multorum ob invidiam translationis 
Germani communionem aversantium, ipso secure 
nimis indormiente injurie sus tante, neo purgare . 
aut delinire omnino gliscenterh invidiam ulla re 
conante. Nam tametsi omnes illi nuntiarent quee 
contra illum dicebantur et flebant, nemini suc- 
censuit, nullum compescuit,nullum vel minimum, 


739 


GEORGII PACHYMRRJE 


74 


9» ^8 *^ , 4 
οὐδὲν οὐδενὶ ἠνώχλει, κἂν πάντες προσηγγελλον. Α τὴν Νοστογγόνισσαν συνέστησαν : οὐ βλέπεις τοὺς 


Μεταθαλὼν γοῦν τῆς γνώμης ὁ βασιλεὺς πολὺς ἦν 
^ J - "IJ ^ - - 4 
ὀριγνώμενος διὰ ταῦτα ἐχστῆνχι τοῦ θρόνου τὸν 
3 lal ν. 9 - 4 a1 
Γερμανὸν, χὰν μὴ ἐξ ἑαυτοῦ μαρὼν ὑπεχσταίη, ἀλλ᾽ 
T Ν 4 9» - , 4 
οὖν ἄλλον ἐπιθαῤότσαι συμδουλεύειν ἐχείνῳ τὴν 
φ «ν,.ἢ “-«-- * 
ὑποχώῤησιν. Ἕτοιμος δ΄ ἦν εἰς τοῦτο τὸ mapautixa 
?, * * . 4 
ὁ ᾿Ιωσὴφ, πλὴν ἀνεμφάτως, καὶ ὡς ἂν οἰηθείη τις 
4 ^ “-- , * - . 1 , 
ἀγνοοῦντος τοῦ βασιλέως * ἐχεῖνος v3p xai ἐς τέλος 
τὴν ὑποψίαν ταύτην [P. 197] διεφυλάττετο, 


vn. Ὅπως ὁ Ἰωσὴφ τῷ Γερμανῷ συνεδούλευεν 
ἀποθέσθαι τὴν πατριαρχίαν. 


Καὶ δὴ τοῦ βασιλέως ἐνδόντος, ἐν ἀποῤῥήτοις ὁ 
Ἰωσὴφ tip Γερμανῷ προσιὼν ἐν σχήματι συμδούλου 
χρηστοῦ τὴν πατριχρχίαν συνεθούλευεν ἀποθέσθαι, 
Πολὺν γὰρ εἶναι τὸν τάραχον, xai οὐχ οἷόν τ᾽ ἔσε- 
σθχι ἐς μαχρὰν ἀντισχεῖν ἐχείνου, χἂν ὅσον παρὰ 
τοῦ βασιλέως συνέχοιτο * ἁἀπαυδήσειν q42 ποτε val 
αὐτὸν βασιλέα μαθόντα τὸ σχίσμα. « Ἵ οὐχ ὁρᾷς 
ὁπόσοι τε ἀμφὶ τὸν Ὑάχινθον ὁπόσοι τ᾽ αὖθις ἀμφὶ 
τὴν Θεοδοσίαν xal τὸν αὐτάδελφον αὐτῆς Ἰωάννην 
τὸν τῆς Μάρθας χαὶ τὴν ἐτεροραλῆ ἀδελφὴν αὐτῶν 


ut oportuit, nascenti et augescenti malo remedium 
objecit. Mutata igitur sententia imperator multus 
jam eratin disquirendo eecum qua maxima ratione 
posset consequi ut e throno Germanus amoveretur. 
Cupiebat consilium ultro inde recedendi per se 
illum capere. Quod cum ei suggerere pudor suus 
non sineret, optabat alicunde aliquem exsistere 
liberum monitorem, qui suadere homini auderet 
ui quod omnes desiderarent occuparet volens fa- 
cero ao vim arbitrio preverteret. Commodum ad- 
fuit in id officii paratus ipse primus tricarum ar- 
tifex talium Josephus, monitus tamen, et inslinc- 
tu pronus in idem, periculo velut proprio tentan- 
dum id gumere, nec $992? pre se ferre consensum 
in hoc ullum aut conscientiam Augusti; quam ille 
cautionem ad finem usque negotii fideliter adhi- 
buit, suspicionem talis molitionis ab imperatore 
avertens, ot videri affectaus proprio nomine ac ju- 
dicio id agere. 


48. Ut Josephus Germano suaserit abdicationem 
patriarchatus. 


Igitur clam concedende imperatore Josephusg 
arcano Germanum adiens, specje ac persona bene- 
voli consiliarii suggessit optime facturum illum «i 
ultro patriarchatu cederet : intumescere quippe 
vulgarem offensionem in molem invidie tam vali- 
dam, cui mox, ubi paulo plus se corroboraverit, 
perrumpende par non sit fururus. Nec faventi sibi 
Augusto nimium fideret : et ipsum enim pro sua 
sapientia, simul invaluiese schisma viderit, nili 
contra Lorrentem frustra et pernicie certa desitu- 
rum. « An enim, addebat, non vides quam multi 
cum Ilyacintho, quam multirursus cum Theodosia 
fratreque ipsius Joanne Marthe filio et sorore 
horum ex alio parente Nostongonissa conspira- 


D 


D 


μοναχοὺς ἀποτοιτήσαντας τῶν μονῶν, αἷς ἑνίδ 
ἐγγηράσαντες τοῖς ἀσχητιχοῖς πόνοις - st δ᾽ ἐπὶ τὶ 
Εὐλογίᾳ θαῤῥεῖς, ἀλλ᾽ ἰὸς τὴν ἀδελφὴν αὐτῆς Με 
θαν, ἴδε τὰς αὐτῆς θυγατέρας, ὅπως τῷ 'Apsuw 
προστετήχασι xai σοῦ ὀλιγωροῦσιν ὡς μηδενός. Οἱ 
δὲ κοσμιγοὶ, ἀλλ᾽ οὐχ ἔχω σοι λέγειν ὅπως τῷ Ts 
κίνθῳ πρόσχεινται xai τῇ Νοστογγονΐσσῃ poveri, 
f» ἀδελφὴν οἴδας οὖσαν Θεοδοσίας xai Ἰωάννου zn 
εἰρημένων. Τί γοῦν σοι λοιπὸν ἐν απολειφθήσετε, c 
q* xai βασιλεὺς ἀπειπὼν ἀπολείψοι cs; σχὼν 
μετὰ τιμῆς ἐξελθεῖν, ὡς καιρὸν ἔχεις τοῦ ἀφ᾽ i 
πράττειν, μή πως ἐπιστάντος σοι τοῦ ΟΣ nf 
ὃν ἀδουλήτως πράττειν ἀναγκασθυίσγ,, xal met 
ὄφλοις, ἀποχωρῶν τῆς ἐχκλησίχας καὶ ἄχων. να 
μὲν οὖν ἐχεῖνος ἐν ὑποθέχης τρόπῳ πρὸς τὸν 
τοῦ πατριαρχείου συνεῖρεν * ἀλλ᾽ d ὄρεξις τρὸ 
στατο τοῦ ἀκούοντος, xai ὁ λέγων οὐχ ἔπειρι. δὰ 
γὰρ καὶ εἰς νοῦν ἐχείνῳ, ὡς καὶ βασιλεὺς imt 
ταῦτα xal τὰ τῆς συμδουλῆς ᾿Ιωσὴφ ἐκεῖθεν 2 
ναχέχρουσται ; Ἔμεινε γοῦν xal ἔτ: xal ἐπεστ-οίζεπ 
χληριχούς τε xxi ἱεράρχας χειροτονῶν, ἀφορῶν τι 


verint in exauctorationem tui? Non cernis mori- 
chos turmatim ad eadem urgendam erumpens 
claustris, quibus insenuerant asceticis insudande 
laboribus? Contra que si Eulogiz» potentia te sat: 
munitum putas, at reputare te oportet opes fers 
pares in contrariam non dubie addite factiones 
sororis ejus Martha. Considera quippe filias huj 
ut studeant Arsenio, ut in ejusfavorem veheme 
ter incumbant, ut te pro nullo et suposititio pales 
spernant. Qui seculares? dicere tibi vereor qua 
indivulse adhzereant Hyacintho et Nostongoris 
monachz quam Theodosie 86 Joannis modett 
moratorum sororem nosti. Quid igitur tibi fet πὲ 
qui,si Augustus metu schismatis adigatur δὸ 
deserendum? Preverte, si mihi credis, ignominiam, 
et festina cum honore inde exire, unde mox cum 
498 dedecore extrudendus es. Breve restat i00 
spatium arbitrio, brevis est occasio voluntarie δὲ 
laudate defungendi. Si negligis, Statim tempus ade- 
rit quo jam coactus et cum risu emulorum ecclesia 
invitus excedere compellarie. » Hzc illo, fidi se 
consilii benevolum auctorem ferens, patriarchalem 
dignitatem gerenti suggessit. Sed non reperi! 
editum in audientis animo zviditate jn gosü 
presentis boni defixa preoccupato qualis iss 
cunque suggeslio : quomodo enim id persosderi 
sibi Germanus sineret, ignorans quo inclinare 
imperator, ac ne suspicari quidem valens talia 
sibi nutu ejusdem ac impulsu proponi? Perstitit 
igitur adbuc in proposito tuenda possessionis 
throni seque in ea firmandi, ad hoc affectans tunc 
cum maxime usum ostentare labantis potestatis, 
quasi eam sibi multo illius exercitio magis asse- 
reret. Frequentes ego clericorum δὲ episcoporum 
ordinationes celebravit, fretus soilicet ostentato 
principis fuvore, qui tamen ludibrium merum et 


141 


DE MICHAELE PALROLOGO LIB. IV. 


749 


τὴν τοῦ χρατοῦντος εὐμένειαν. Τὸ δ᾽ ἄρ᾽ ἦν χλεύη Α κινθος μοναχὸς ἦν ix δύσεως, καί γε Νικαίαθι  yeyo- 


καὶ γέλως, xal τὸ εἰς ἐχεῖνον ἐλπίζειν ὅσον xal τῷ 
ἐν μνίοις θαλάσσης, ἐπεὶ τῆς νεὼς ἀποπέσοι, [P. 
198 θαῤῥοῦντι σώζετθοι. ᾽Λλλ᾽ ὁ χρατῶν τὴν ὑπο- 
ψίαν ἐχχλίνειν ἐθέλων xal συνέχειν προσεποιεῖτο 
καὶ εὐμενῶς προσεφέρετο, χαὶ παρεῖχεν ἐκείνῳ 
πλεῖστα, ἐφ᾽ d διδοίη καὶ τὰς τῶν πολλῶν ἐξωνοῖτο 
qvac, ὥστε xal τῆς τῶν βαίων ἑορτῆς ἐπιστάσης͵ 
ὅτε xal ἧ συνήθης ἐξ ὄρθρου λιτανείᾳ τελεῖται, αὖ- 
τὸς πέμψας πλεῖστα ἐξ ἀργύρου xal χιλκοῦ νομί- 
σματα πρὸς τοῦ χρατοῦντος ἐλάμδανε, καὶ ἁρπεδό- 
σιν ἐνδεῖσθαι παρασχευάσας τὰ συνήθως λέγόμενα 
ἐπιχόμπια xal αὐτὸς, μέχρι καὶ των τεσσαράχοντα 
μαρτύρων τὴν λιτὴν κχατατείνων, ῥιπτεῖν ἐχέλευς 
τῷ λαῷ. Καὶ τοιαῦτ᾽ ἦσαν τὰ πρὸς ἐκεῖνον τοῦ βα- 
σιλέως ἐπιχαλύμματα, ἐφ᾽ d μὴ γνωσθείη μηδ᾽ 
ἀμηγέπη τὴν ἐχείνου θέλων ἐξέλευσιν. 
t9. Περὶ Ὑακίνθου, ὅστις xal ὅθεν, xai τῶν περὶ 
αὐτόν. 

Οὐ χεῖρον δὲ λέγειν χαὶ τὰ περὶ Ὑαχίνθου καὶ 
αὐτῆς δὴ Θεοδοσίας χαὶ ᾿Ιωάννου χαὶ τῆς αὐτῶν 
ἐτεροθαλοῦς τῆς Νοστογγονίσσης. Ὁ μὲν οὖν Ὑά- 


irrisio erat; cui vana simulationi benevolentie 
niti eum magnopere simile nimirum fuit quiddam 
80 si quis navigans spumosa superficie undantis 
maris,crusta quadam fluxa innatantium sordium, 
muscosi cespitis aut ingeste arenis alge solidita- 
lem mentientis, sustineri se speraret posse, alque 
ad extremum a demeraione servari, ubi e navi 
excidisset. Cieterum imperator suas quasdam 
secutus rationes, ob quas vitandam putabat 
suspicionem averse ἃ Germano voluntatis, egregie 
perstitit in simulatione fovendi protegendique 
ipsum, non solum vultu sermoneque in congres- 
Sibus,cunctis verse benevolentie indiciis monetran- 
dis, verum etiam pecuniis large donandis, quibus 
ille videlicet adversas sibi reconciliaret voluntates, 
Quo in genere contigit instante Palmarum festo, 
quo selemnis duci per urbem supplicatio precibus 
decantandis consuevit; ut cum missis ad impera- 
torem suis patriarcha ei confidenter indicasset indi- 
gere se lineis hamo esca induto instruetis,quibus ad 
se homines traheret, iztelligens ille petere ipsum 
nummos,quibus imminente pompa spargendis in 
plebem studia parum sibi faventium emerentur, 
continuo $9.4 misit magnam copiam eres argen- 
teeque monete qua ille que vulgo vocant epicompia 
concinnari curans ea jactari jussit in populum 
toto spatio quo pompa supplicantium processit, 
ad sanctorum quadraginta martyrum templum 
usque producta. Tali callidus imperator astute 
dissimulationis artificio fucum faciebst nimium 
credulo antistiti,ne subolere ipsi quidquam posset 
arcrane voluntatis, qua cupiebat amoveri eum ἃ 
sede patriarchali. 
19. De Hyacintho, quis el unde essel 2 ac de. ipsi 
adherentibus. 
Non intempestivum, opinor, fuerit quadam hic 


v& ἔν τινι τοῦ ἀοχ'στρατήγου ναῷ, ἐγγὺς τοῦ ἐχεῖσε 


πατριαρ(είου προσχοθίσας ξένος τε χαὶ ἀγνὼς τὰ 


πλεῖστα, παϊὸάς τε ἐπισυνάγει, καὶ τούτους ἀνάγων 
τὰ εἰς προπαιδείαν ἐπορίζετο τὰς τροφάς. ᾿λλλὰ τῷ 
πατριάρχῃ προσαγγέλλεται ὡς 650:v ἀταχτῶν μο- 
ναχὸς παῖδας ἐχδιδάσχων * χαὶ ὃς προσεχαλεῖτο xal 
ἀνηρώτα, καὶ ἐπεὶ δεξιὸν ξώρα τὸν ἄνδρα xal ἄλλως 
ἀδεὴῆ τε xal ἐς παῤῥησίαν ἕτοιμον, ἦν δ᾽ ὡς ἔλεγε 
χαὶ τῶν ἱερωμένων, προσλαμύόάνει τε τοῦτον xal ὡς 
οἰκείῳ ἐχρῆτο. Εἶτα συμθάντων τῶν χατὰ πατριάρ- 
χην, ἐπεὶ xal αὐτός δόκιμος ἐφάνη ὑπὲρ τῶν ἐχείνου 
ζηλῶν, ἔτι μᾶλλον τὰ εἰς φιλίαν ἐχείνῳ συνήπτετο. 
Καὶ ἐπεὶ [P. 199] ἐν τῇ Κωνσταντίνου πάλιν ὁ πα- 
τριάρχης ἀνήγετο, συνῆν ἐχείνῳ πιστότατος τῶν 
οἰκείων, συνάμα xxi 'Lyvatip Ροδίῳ, ἀνδοὶ val 
αὐτῷ εὐλαδείας πλήρει xal μοναχιχῆς κχαταστά- 
σεως. Συνήτην οὖν ἄμφω τῷ πατριάρχη κοινωνοὶ 
χαὶ τῶν θλίψεων χαὶ τῶν βουλευμάτων, καὶ μᾶλλον 
ἐδειχνυέτην ζηλοῦντε ὑπὲρ ὧν xal ὁ πατριάρχης 
ζηλῶν ἠγωνίζετο. Ἐπεὶ δ᾽ εχεῖνος ἐξεδέδσλητο τῆς 
πατριαρχίας, χἀχεῖνοι ὡς εἶχον παρεισδύντες γω- 


dicere de Hyacintho deque ipsa Theodosia et Joanne 
sororeque horum ex patre Nostongonissa. Hyacin- 
thus monachus fuit ex Occidente, qui Niceam 
profectus, in quodam sancti celestis militie prin- 
cipis templo, vicino palatio patriarchali quod in ea 
urbe est, degens, homo peregrinus et plerisque 
ignotus pueros in contubernium congregavit, qui- 
bus non tantum litterarum elementa et liberales 
artes per se traderet, sed etiam alimenta suppedi- 
taret. Id dum agit delatus ad patriarcham, quasi 
contra ordinem discipline quam profiteretur mo- 
nachus pueros doceret, ideoque citatus ab eo et 
presens interrogatus, gnavus industriusque vir est 
visus, pretereaque intrepidus, et ad quod opus 
esset libere agendum et loquendum expeditus. 
Quare cum is preterea se sacerdotio initiatum di- 
ceret, assumpsit ad se illum et in familiarium nu- 
mero habuit. Deinde cum incidissent ea patriarche 
tempora de quibus diximus,cum in iis Hyacinthus 
fidem constantem et studium patrono ardens pro- 
basset, arctiori ei amicitie necessitudine junctus 
est. Ac ubi Constantinopoli rursus patriarcha re- 
positus in thronum est, adfuit illi familiarium in. 
timus, et cui plurimum fideret, 42985 una cum 
Ignatio Rhodio, viro et ipso pietatis et monachum 
decentis gravitatis pleno. His maxime duobus in 
illis augustiis rerum suarum participibus malorum 
et consiliorum auctoribus usus ; est ; quorum er- 
stabant amborum studia sensibus affectibusque 
patriarche consentieatia per omnia. Illo demum 
ejecto e patriarchali sede abdiderunt hi sese amo- 
verunique & conspectu: non enim est iis permis- 
sum exeulatum eunti se comites addere, clademque 
illam ac calamitatem rati propriam, in luclu ac 
dolore malum ineluctabile ferebant, Non diu post 
hec Ignatius vitam' cum morte commutavit - Wxs- 


743 


GEORGII PACHYMERJE 


74 


vv ἀφανείᾳ (οὐ γὰρ εἰῶντο τῷ πατριάρχῃ συνο- Α xal πρὸς τὸ μοναχιχὸν ἀποχλίνουσα. Συνῆν δὲ τού-- 


παδεῖν) τὰ τῆς ἀνάγχης ἀλγεινῶς μὲν, ἀλλ᾽ ἀναγχαίως 
δείφερον Καὶ ὁ μὲν φθάνει τὸν βίον ἐχ τοῦ πλησίον 
ὑπιξελθὼν, Ὑάκινθος δὲ σὺν τοῖς ἀμφ᾽ ἐχεῖνον τὸν 
βασιλικὸν ὑφπρώμενος φόδον, ἐπεὶ καὶ τὴν ἀδελφὴν 
ἐχείνου Μάρθαν ἑώρα τῷ πατριάρχῃ προσχειμένην 
τὰ μάλιστα, ἐκείνῃ δὴ προσφοιτῷ, xai που παρεισ- 
δὺς τὰ ἐς τροφὴν ἐχεῖθεν εἴχε, μη δὲν τοῦ βασιλέως 
εἰδότος. ἿΝν οὖν τῇ μοναχῇ Μάρθᾳ καὶ ὁ ᾿Ιωάννης 
υἱός. Τρίῶν γὰρ αὐτῇ τῶν ἀῤῥένων ὄντων, ὁ μὲν 
Μιχαὴλ τε χαὶ ᾿Ανδρόνιχος συνῆσαν τῷ βασιλεῖ, καὶ 
μετ᾽ οὐ πολὺ τούτων ὁ μὲν τὸ τοῦ μεγάλου πριμιχη- 
ploo ἀξίωμα ὁ Μιχαὴλ, ὕστερον δὲ ὥν τοῦ ᾿'Ανδρονί- 
xou, παρὰ τοῦ χρατοῦντος ἐλάμύανεν, ἅτερος δὲ ὁ 
᾿Ανδρόνιχος μέγας κονοσταῦλος προεχειρίζετο' παρ᾽ 
ἣν αἰτίαν χαὶ ἐπὶ ταῖς τιμαῖς ζηλοῦντος τοῦ πρώ- 
του πλεῖστα ξυμδεδήχει, ὡς γατὰ τόπον ἱχανῶς 
ἐροῦμεν. Καὶ οἱ μὲν δύο οὕτω συνήτην τῷ βασιλεῖ, 
μηδὲν πουλυπραγμονοῦντες: ὁ δ᾽ ᾿Ιωάννης ὕστερος 
Qv τέως μὲν πρὸς τοῦ θείου xal δεσπότου Ἰωάννου 
ἐχείνῳ καθυπηρετούμενος ἐπαιδεύετο, τὴν δὲ μητέρα 
προσχειμένην βλέπων τῷ πατριάρχῃ καὶ αὐτὸς ἐχ- 
τόπως ἐζήλου, « Μὴ ἅψη, μὴ θίγῃς » μέχρι καὶ τῶν 
εὐτελεστάτων ὑποφωνῶν καὶ διατήρούμενος. Σὺν 
ἐκείνῳ ἦν καὶ ἡ ἀδελφὴ Θεοδοσία τοῖς αὐτοῖς προσ- 
ἔχουσα, ἤδη κεχηρωμένη τοῦ ἀνδρὸς Βαλανειδιώτου 


cinthus autem cum suis et defuncti superstitibus 
&micis iram imperatoris metuens, presidium 
adversus eam sibi querendum apud Martham 
putavit ejus sororem, quam commpdum perspexe- 
ral favere plurimum et coudolere expulso patriar- 
che. Ergo ad eam venlitans adeo se insinuavit in 
ejus gratiam, ut etiam victum inde haberet, horum 
ignaro funditus principe. Erat porro Marthe mo- 
nachae Joannes filius. Tres enim illa cum mares 
genuisset, eorum Micbael et Andronicus apud im- 
peratorem erant, quos etiam ille non multo post 
h»c honoribus ornavit: nam Michael minor àn- 
dronico magni primicerii dignitatem ab Augusto 
accepit, Andronicus magnus conostaulus declara- 
tusest ; perquam ambitionem honorum, embulante 
primo alterum, multa inter fratres contigerunt a 
nobis memoranda quantum erit opus 8uo loco. In 
hunc modum hi quidem duo in imperatoris comi- 
tatu versabantur, nihil his se immiscentes. At 


D παρασχευαζομένου, 


τοις τὰ αὐτὰ φρονοῦσα ἡ Νηαστογγόνισσα μοναχὴ, 
ἥν ἐτεροθχλῆ ὁ λόγος ἐδείχνυ, ὅτι ἐχ πρπτέρας γυ- 
ναιχὸς τῷ Ταρχανειώτῃ γεγέννητο. Ἦσαν οὖν οὗτοι 
πάντες τῷ Ὑαχίνθῳ συνόντες, xal ζηλοῦντες ἐχ- 
πτόπως ὑπὲρ τοῦ πατριάρχου χαχῶς, ὦ νόμοι θεῖοι 
χαὶ δίχη, ἐξορισθέντος. ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν εἷς το-- 
σοῦτον. 


x. Ὅπως xai διὰ τοῦ Σάρδεων Χαλαζὰ ἐπιχειρεῖ 
ὁ βασιλεὺς τῷ πατριαρχοῦντι Γερμανῷ. 


[P. 200] Ὃ δέ γε βασιλεὺς καὶ ἄλλην πεῖραν τῷ 
πατριαρχοῦντι ἀρτύει, Τοῦ γὰρ Χαλαζᾶ Σάρδεων ἐφ, 
ἱκανὸν τῇ Κωνσταντίνου προσδιατρίψαντος, ἐπεὶ ἔδει 
πρὸς τὴν λαχοῦσαν ἐχεῖνον ἀποδημεῖν, εἰς τοῦτο 
ὑποθήχας ἐμπιστέύδει οἱ δι’ 
ἀποῤῥήτων ὁ βασιλεῦς ἐφ᾽ dq fj αὐτοπροσώπως ἕντυ- 
χεῖν τῷ πατριάρχῃ χαὶ τὰ αὐτὰ τῷ ᾿Ιωσὴφ εἰπεῖν 
πρὸς ἐχεῖνον, ἢ καὶ γράψαι xai ἐπιστεῖλαι μᾶλλον 
ix Χαλχηδόνος ἐξορμῶντα πρὸς τὴν ἀνατολίν. Kal 
τὸ σχέμμα ὡς βαθύ τε xal εὐπρεπές, Τό τε γὰρ 
ὑψίρρονον παρὰ τοὺς ἄλλους λέγειον πρὸς ἐκεῖνον τὰ 
αὐτὰ ἐδίδου, καὶ τὸ χειροτονίας ὄντα τὸν Σάρδεων fjv 
6 ᾿Αρσένιος οὐχ ἐδέχετο, τοιαῦτα τῷ πατριάρχῃ παρ- 
αινεῖν, δέον παρ᾽ αὐτοῦ δεχθεὶς ἀγαπᾷν, δεικνύντος 
ἂν εἴη ὡς ἄλλο τι βαθύτερον ὑπορύσσων τοινῦτα λέ- 


Studiis, que vidua relicta morte Balanidiote con- 
jugis δὰ monasticam 86 vitam receperat. Ilis 
adherebat concordi sententia Nostongonissa etiam 
monacha, quam horum ex patre sororem supra 

memoravi, quoniam ex priori conjuge & Tarcha- 

niota genita fuerat. Horum erat omnium arcta con- 

suetudinis et consiliorum cum Hyacintho necessi- 
tudo, ardenti pariter affectu condolentibus cunctis 
misero Arsenio, injuste (o jus fasque ! o divine 
leges !) e sede patriarchali in exsilium ejecto. Sed 
hec hastenus. 


20. Ut per Sardensem Chalaxzam iterum imperator 
Germanum patriarcham tentaverit. 


At imperator patriarche novam alteram tentatio- 
nem adornavit. Cum enim 8ardium episcopus Cha- 
laza sat diu Constantinopoli moratus differre non 
posset suum in propriam ecclesiam reditum,atque 
adeo in procinctu ejus profectionis esset,egit clam 


Joannes ambobus minor natu hactenus in familia D eum eo imperator ut aut verbo coram, antequam 


et obsequio aulico ?98 avunculi despote Joannis 
educabatur. Hic matrem observans benevole affec- 
tam patriarche in hancse partem, vehementer 
etiam incumbens cremulansque supra modum,addi- 
derat, adeo ut nemo eo frequentius, nemo pugna- 
cius tritam illam formulam aversantium commu- 
nionem adverse tanquam profans factionis verbis 
factisque usurparet, ad omnem occursum partes 
tuentium Germani : « Cave contingas, » inclainans, 
superstitione usque ad minimi quoque ac levissimi 
usus fastidiosissimam declinationem abundante. 
Cum eo in his erat Theodosia soror iisdem praedita 


abiret, aut scriptis Chalcedone in digressu versus 
Orientem litteris eadem patriarche suggereret que 
frustra Josephus suaserat. Callide id excogitatum, 
utpote ad spem successus non parum accommoda- 
tum, consilium fuit ; nam et auctoritatis habitura 
plurimum suasio 4294 videbatur ab eminentis 
throni antistite profecta, et maxime purgatam ab 
omni suspicione partium futuram eamdem erat 
consentaneum,idcirco quod cum Arsenius Sarden- 
518 ordinationem admittere pro legitime renuisset, 
palam hic ab Arseniana factione alienissimus pu» 
tabatur. Quin hac ipsa ex causa insinuabatur 


115 


.DE MICHAELR PALJROLOGO LIB. IV. 


746 


qot τε xal συμδουλεύοι ol ἀφεῖναι τὸν θρόνον. El μή Α τὸν γράψαντα ἐφ᾽ ᾧπερ κριθείη τοιαῦτα πρὸς τὸν πρῶ. 


τι ἄλλο γὰρ, ἀλλ᾽ οὖν τὸ τῆς μεταθέσεως ἂν καὶ παρ᾽ 
ἄλλοις ὡς ἔγχλημα τῷ μετατιθεμένῳ ἰσχυρὸν ἐδόχει, 
ὥστε xal ἐχχωρεῖν ἀναγχάζεσθαι" ἀλλ᾽’ οὖν ἐκείνῳ 
παρὰ τοιούτου τοῦ ἀπ’ ᾿Εφέσου Νιχφφόρου τὴν ἀρ- 
χιερωσύνην λαδόντι προσίστατο ἂν τὰ μετάλα, ὡς 
οὐ μᾶλλον ἐκεῖνον καταδιχάζειν ἢ ἑαυτὸν, τοιαῦτα λέ- 
ὕοντι. "A δὴ καὶ τὸν πατριαρχοῦντα τότε λαδόντα τὰ 
παρ᾽ ἐκείνου γράμματα, ἐπειδὴ τὸν Θρᾳκιχὸν ἐκχεῖ- 
νος περαιωθείς Βόσπορον ἅμ᾽ ἐπέθαινε τῆς νεὼς καὶ 
ἅμα τοιαῦτ᾽ ἄττα χινητικὰ πρὸς παραίτησιν ἔγρα- 
φεν, εἷς οὐχ ἀγαθὰς ὑπονοίας ἐνῆγε, καὶ ὡς οὐκ ἂν 
ἐχεῖνος τολμώη τοιαῦτα γράφειν xal τὸν πρῶτον χα- 
θυύρίζειν, εἰ μή γ᾽ ἄλλοθεν εἶχε τὸ ἐγχωροῦν. Τέως 
δὲ πείρᾳ τὸ πρᾶγμα διδοὺς παραυτὰ πρὸς τὸν βασι- 
λέα πέμπειν ὡς εἶχεν ἔγνω τὸ γράμμα, μαρτύριον 
τὸν ἐκεῖθεν ἐχθησόμενον τῶν παρόντων θέμενος ἀψευ- 
δέστατον, ὡς et μὲν ἐπαλγήσει τοῖς γραφεῖσιν ὁ βα- 
σιλεὺς x&v δεινῷ θήσει τὸ πρᾶγμα, ὥστε καὶ ἀπο- 
στέλλειν χαὶ ὑποστρέφειν [Ρ. 204] χαταναγχάζειν 


commendabaturque Germano velut sincerum et ex 
vero studio profectum consilium talis auctoris, cui 
privatim utile appareret peretare in patriarchatu 
Germanum, 8 quo utique pro vero episcopo agno- 
sceretur. Quare ut is tamen ipse contra proprias 
utilitates secessum inde consuleret, prona erat con- 
jectura occultioribus eum quibusdam et diversis ab 
iis que vulgo allegarentur rationibus moveri. Nam 
quod ab aliis excipi soleret contra Germanum de 
translatione sedis, apud Sardensem momentum 
habere nullum manifestum erat,cum hunc consta- 
ret ab eo patriarcha suam ipsius, quam pro legi- 
tima tuebatur, ordinationem accepisse, quem om- 
nes scirent ab Ephesina sede in Constantinopoli- 
tanam fuiese translatum. Quomodo enim is ex ista 
translationis ex Adrienopolitano throno causa 
Germani promotionem posset irritam ducere vide- 
ri, qui Nicephori transitum ex Ephesina in patriar- 
chalem urbis sedem non solum pro canonico agno- 
verat, sed etiam a tali accepta sua ipsius inaugu- 
ratione in Sardensem sedem, cujus se verum ju- 
stumque profiteretur possessorem,rejicere nequiret 
quin se ipse damnaret. Quare aliud quidpiam idem- 
que magnum par erat existimari vidisseSardensem, 
quo ad tam inopinatam suggestionem impelleretur. 
Talis ergo epistolam sententie que abdicationem 
patriarchatus consuleret, scriptam ad se trajecto 
Bosporo a navem ad discessum conscendente Sar- 
densi, Germanus accipiens, in perplexam ingres- 
sus suspicionem est, merito reputans nunquam 
fuisse futurum ut ille auderet ista scribere ac pri- 
mum 86 auctorem ferre consilii contumeliosi pae 
triarche,quem palam probaret imperator,nisi huic 
haud ingratum id esse perspexisset. Ergo experi- 
mentum dubie rei capere certum volens, episto- 
lam eam statim ad imperatorem mittit, 298 te- 
stimoniura ex eventu veracissimum omnium qua 
tunc haberi possent eliciturum 8086 ratus, quo 


PATROL. GR. OXLIII. 


τον ἐχθέμενος, δῆλον εἶναι ὡς οὐχ εἰδότος τοῦ βασι- 
λέως προέδη ταῦτα, xal ἀσφαλῶς ἔχειν ἐντεῦθεν εἶ- 
ναι τῆς χαταστάσεως᾽ et δὲ μαθὼν παρ᾽ οὐδὲν θήσει 
τὰ γεγραμμένα, ἀλλὰ προφάσεσιν ἐπειλύει καὶ ἀναρ- 
τᾷ ὡς κατὰ καιρὸν ἴσως ζητήσων, f] xal ἄλλως πῶς 
᾿ἐπιστείλειν ὡς δᾷθεν χαταπαύων χαὶ ἡμερῶν, 
τοὐντεῦθεν μὴ εἶναι πλέον εἷς τὸ μαθεῖν ὡς ὁ βασι- 
λεὺς περὶ αὐτὸν ἡψιχόρησε xal βουλῇ τούτου τὰ 
τοιαῦτα γέγραπται. Ταῦτ᾽ ἐν νῷ θέμενος, προσθεὶς 
ix μηνυμάτων xal ἀλγεινὰ ὡς λυποῖτο τὰ πλεῖστα, 
ἐκπέμπει τὸν τὸ γράμμα διαχομίσοντα. Ὁ δὲ λαθὼν 
τε καὶ ἀναγνοὺς οὐχ ὅπως τοῖς γεγραμμένοις ἑπήλ- 
γησεν, ἀλλ᾽ οἷον ἑαυτὸν ἐπαλαστήσας εἰ οὕτω ταῖς 
τῶν χοινῶν σειραῖς συσφιγγόμενος χαὶ περὶ τοῦ πα- 
τριάρχου φροντίζειν ἐπαναγχάζοιτο, αὐτίχα μηδὲν 
μελλήσας μηνύει ὡς « 'Ev χερσὶν αὐτὸς ἔχεις τὸν 
ἄνδρα, οὕτω τῶν χανόνων διδόντων, xal οἱ περὶ σὲ 
πολλοὶ τῶν τοιούτων χριταὶ, καί σοι τὰ περὶ τούτων 
ζητεῖν ἐφειμένον ποίει ὡς βούλει: βασιλεῖ γὰρ οὐ 


clare intelligeret quid arcane his de rebus senten- 
tie imperatoris animo subesset. Si enim visis lit- 
teris dolorem significaret et displicere sibi factum 
ostenderet, milteretque post epistole auctorem 
qui eum ex itinere retractum Constantinopoli si- 
sterent, repetendum utique rationem in judicio le- 
gitimo irreverentis ausi, quo δὰ principem sacro- 
rum tale scriptum suo nomine non dubitasset dare 
tuno sane fore manifestum ignaro imperatore 


(| contigisse ista, et securum sibi statum ea ex parte 


esse. Si autem re cognita totum illud scriptarum 
temere litterarum crimen videretur nihili ducere, 
sed pretextus ei excusando quereret aut judicium 
suspenderet tanquam videlicet in tempore de facto 
inquisiturus, vel si etiam non ignoto ipsi artificio 
rescriberet humaniter quasi demulcendi ac miti- 
gandi officio,tum sane non fore sibi exspectandum 
indicium certius ad plane intelligendum imperato- 
ris satietale jam sui capti consilio et voluntate 
talia fuisse scripta. Hoc animo consilioque Ger- 
manus acceptam a Sardensi, adjuncta alia a se 
scripta, qua signiflcaret vehementer ea se re of- 
fensum in suo gravissimo dolore ad notum exper- 
tumque imperatori; gratie presidium confugere, 
per fidum hominem ad imperatorem mittit. Ille au- 
tem acceptis lectisque litteris adeo non indoluit 
amici causa, υἱ eua potius egre ferens quereretur 
inique secum agi,cui curis reipublice gravissimis 
oppresso etiam alienarum de patriarcha sollicitu- 
dinum nulla misericordia onus injiceretur. Hisque 
indignanter dictis statim conversus ad nuntium 
responsum ei quod referret patriarche in hano 
sententiam reddidit, habere ipsum hominem in 
manu,potestati utique juxta prescriptum sacrorum 
canonum subjectum sue. 399 Adesse ipsi anti- 
stites multos, legitimos talium judices. Iret, que- 
stionem institueret, ageret quod vellet : imperato- 
rem enim in ejusmodi negotia non se ingerere, 


2&4 


747 


GRORGII PACHYMERJE 


TAS 


μετὸν τούτων, ἀλλὰ πραγμάτων καὶ θορύδων τῶν À προσδιάζεσθαι, el μή γε ἀχούοι, xal οὐδὲν ἐλλείπει 


χατ᾽ αὐτὸν, πολλῶν ὄντων xal ταῦτα καὶ ἀναγκαίων. » 
Ταῦτ᾽ ἀντιμαθὼν ἀχούσας ὁ πατριάρχης ἔγνω τὴν 
σκῆψιν, καὶ ἀντιλέγειν ὅλως οὐχ ἔχων (μηδὲ γὰρ 
ἐριστὰ τὰ πρὸς βασιλέα εἶναι ἐχείνῳ) ἐξίστασθαι τοῦ 
πατριαρχειου παρεσχευάζετο, 


κα. Ὅπως ἐξῆλθε τοῦ πατριαρχείου ὁ Γερ- 
μανός. 
[P. 202] Μὴν μὲν ἐφειστήχει τότε Γαμηλιὼν, 


ἤγετο ὃὲ d τοῦ τιμίου σταυροῦ ἑοοτὴ, ἣν xal Ὕψω- 
σιν ὀνομάζομεν. Ἐν ταύτῃ γοῦν τὰ ὕστατα στολισά» 
μενος, xal τελέσας ἅμα μὲν τὴν ὕψωσιν τοῦ ctdu- 
ροῦ͵ ἅμα δὲ καὶ τὴν θείαν ἱερουργίαν, τῆς αὐτῆς ἡμέ- 
ρας ὀψίας δείλης ἀποχωρεῖ, καὶ πρὸς τὰ ἕν ταῖς 
Μαγγάνοις αὐτοῦ χελλία τὰ πρὸς θάλασσαν ὠχοδο- 
μημένα ἐλθὼν ἡσύχως διάγειν ἐκεῖ τοῦ βίου distro. 
᾿Αλλ’ ἅμα ἕῳ φωτχούσῃ xal ὁ βασιλεὺς ἀχούσας s5- 
θὺς ἐφίσταται ἄμα μὲν συγκλήτῳ, ἄμα δ᾽ ἀρχιερεῦσι 
καὶ παντὶ τῷ τῆς ἐχχλησίας πληρώματι, καὶ τὸν 
λυπούμενον προσποιεῖται, xal ἀξιοῖ, xal ἀπειλεῖ 


satis habentem alibi quod curet, plurimisque tam 
tumultuosis quam necessariis publice administra- 
tionis officiis districtum.His renuntiatis patriarcha 
agnovit tandem quid princeps, quantumlibet dis- 
simulans, cuperet. Ac certus non reluctari (va- 
nam enim et stultam contra intellectam impera- 
toris voluntatem contentionem fore) ad cedendum 
patriarchatu se accinxit. 


21. Ut Germanus patriarchatu cesserit. 


Mensis inierat September, et agebatur venerande 
crucie festum,quod Exaltationem appellamus. In ea 
sacris ultimum vestibus indutus, sicque celebrata 
crucis exaltatione, sacraque diei ejus liturgia rite 
functus,vespere sub crepusculum recedit,etin suas, 
quas sibi ad mare in Manganis extruxerat,cellulas 
gese recipiens quiete illic deinceps vivereconstituit. 
At diluculo postere diei audita re imperator statim 
adfuit, una cum senatu et episcopis universoque 
cleri corpore,ac dolere se simulans orat ut rever- 
tatur, et coacturum se minatur, nisi precibus an- 
nuat; denique nihil ad omnem veri studii volunta- 
tisque significationem sibi facit reliqui, quominus 
ex animo cupere procurareque velle putaretur re- 


ποορυμίας τε xà) θελήσεως τοῦ μὴ ἀνάγειν χαὶ πά- 
λιν αὐτόν. Πρὸς Κρῆτα δ᾽ ἕχρήτιζε πάντως. Ταῦτ᾽ 
ἄρα χἀχεῖνος τὸν μὲν ἀγνοοῦντα προσεποιεῖτο, καὶ 
χάριν τῆς εὐμενείας λέγειν xai. εἰς τὸ ἑξῆς εἰδήσειν 
οὐχ ὥχνει, αὐτὸν δ᾽ εἶναι γάρᾳ κατειργασμένον καὶ 
ἀσθενείᾳ, xai πρὸς τὸ διδόναι xai παραίτησιν τοῦ 
τῆς Κωνσταντινουπόλεως θρόνου χαὶ λίαν ἀσμένως 
ἔχοντα, ἣν χαὶ δέχεσθαι ἀντηξίου xal βασιλέα xai 
τοὺς παρόντας ἀρχιερεῖς, &p' ἐχδαλὼν καὶ δεικνὺς 
τὸ γράμμα" μηδὲ γὰρ ἂν τοῦ λοιποῦ, χἂν εἴ τι συμ- 
Gals, τὴν προστασίαν λαμὔάνειν, χἂν αὐτὸς ἀναγχά- 
ζοι ὁ βασιλεύς. Τότε τοιγαροῦν ὁ χρατῶν ἔχων ἐν 
χερσὶ φανερῶς ὃ ἐν ἀδήλῳ ἐδούλετο, τοῦ μὲν αὐτὸν 
xai πάλιν προσαναγχάζειν ἀνῆχε, σχῆμα δειχνὺς 
ἀπειπόντος, τὸ δ᾽ ἀγάλλειν ἄλλως xal τιμᾷν destro. 
Καὶ τὰ πρῶτα μὲν τὰ δοχοῦντά οἱ περὶ πατριάρχου 
ἑχεῖνον ἠρώτα, τῷ σύμθδουλον ἀξιοῦσθαι ἐπ’ ἄλλῳ 
προστησομένῳ ἐξημερῶν τὰ τῆς αὐτοῦ παραιτή- 
σεως᾽ εἶτα xal τὸ πατέρα ἔχειν αὐτὸν καὶ γράφειν 
προσεφιλοτιμεῖτο, ὃν ἐχεῖνος, ὡς λέγεται, πρῶτος 


omnino, aut quidquid contingeret, remissurum de 
proposito,aut iterum admissurum patriarchalis ec- 
olesi& regimen, vel si Augustus sese ad id adigere 
conaretur.Tunc imperator habens jam in manibus 
quod votis tacitis optarat,partes tamen semelsusce- 
ptas agere perseveravit, contendens, citra tamen 
imperium ac vim,ne in recusandi consilio perstaret, 
cunctisquegestibusac modis personam egre ferentis 
exprimens, accum diu nihil proficeret, quasi victus, 

ad propositum certe profitendum verissimum de- 

Bcendens semper ejus eximie impenseque hono- 

rendi. Quod exsequi ccpit ante omnia benevolen- 

tissime roganda Germani sententia circa electionem 
guccessoris ejus,plane pre se ferendo (et eo videli- 
cet ipso delinere satagendo,*i qua ei superesset in 
ipsum offensio penetrata forsitan'Augusti arcana vo- 
luntate,cujus esset respectu ad abdicationem coa- 
ctus) plane,inquam,declarando se omnino velle ple- 
num ei arbitrium servari oirca delectum novi 
patriarche. Addidit quin etiam se patris dein- 
ceps loco ipsum habere decrevisse, celebravit- 
que istum honorem scriptis ei ambitiose litteris 
tali titulo,quem splendidiorem faciebat attributum, 
ut ferebatur, a Germano primo omnium imperatori 


ditum ejus ad thronum.Ad ea Germanus,cum Cre- D gloriosum cognomen novi Constantini : quid enim 


tensi, ut dicitur, cretizans, et in simulatione igno- 
randi mentemintimam principis gnaviter persistens, 
plurimas se benignitati ejus tante et sgere jam et 
deincepssemperhabiturum referrequehaud cuncta- 
turum,ubi posset, gratias respondit : 800 ceterum 
senio se et infirmitate fractum, indeque imparem 
oneri tante administrationis, ad libentissime dan- 
dam rite conceptam cessionem Constantiuopolitanae 
sedis promptum paratumque esse,eamque ut acci- 
perent rogare imperatorem et preesentes episcopos. 
Simul ea dicens scriptam cessionis formulam por- 
rexit,graviter edicens ne sperarent acquieturum se 


majus videri poterat quam in patris affectum et 
auctoritatem ἃ novo Constantino suscipi? Neo omit- 
lam qualicunque occasione de ista nomenolatione 
explicare aliquid distinctius.Ejus inventor quidem 
et primus artifex Germanus fuit, sua quadam in id 
excogitandum provectus innata indole obsequiosis- 
sime gratificandi regnantibus.Excepit autem impe- 
rator non ut elogium temere delatum,sed ut 801 id 
in quo perspici gauderetquamsibi non vanum omen 
fuisset domestici veteris cujusdam augurii,quo se, 
ut aiebat,recordubatur Constantinum a parentibus 
vocitari puerulum solitum. Sunt tamen qui non 


749 


DE MICHAELE PALAOLOGO LIB. 1V. 


760 


τῶν ἄλλων νέον Κωνσταντῖνον προσεπευφήμει. Τί δὲ Α προνοεῖν περιττὸν ἄλλως xai οὐχ ἀναγκαῖον τοῖς xal 


μεῖζον εἶναι τοῦ εἰς πατέρα τετάχθαι τῷ νέῳ Κων- 
σταντίνῳ καὶ βατιλεῖ; Τὰ γὰρ περὶ τούτου πλατυ- 
χῶς εἰπεῖν, ἔταξε μὲν Γερμανὸς ποῶτος τῷ βασιλεῖ 
χαριζόμενος, οἷος ἐχεῖνος τὴν πρὸς τοὺς ἄρχοντας 
θεραπείαν, ὑπεραπεδέξατο δὲ καὶ βασιλεὺς ὡς [P. 203] 
οὐχ ἀπλως συμύάντος, ἀλλ’ ὅτι ποτὲ νηπιόθεν Kov- 
σταντῖνος παρὰ, πατέρων, ὡς ἔλεγεν, ἤχουε. Oi δὲ 
Μανουὴλ λέγουσιν’ ὃ καὶ ἀληθικώτερον οἶμαι διὰ τὸ 
παρ᾽ αὐτὸ προφοίδασμα ἰσαριθμῆσον τὰ μέτρα τὰ 
τοῦ βίου, τῆς «λήσεώς τέ φημι καὶ τοὐπωνύμου. Ὅ 
δὴ καί τινας ἔσφαλλεν ἰστῶντας τοὺς γρόνους, ἐς δε- 
χαεπτά. Τὸ γὰρ Παλαιολόγος Μιχαὴλ στοιχεῖα ζ΄ 
φέρει. Προσνείμενον δὲ τὸ Μανουὴλ τὸν εἰχοσιτέταρ- 
τον τῆς βασιλείας γρόνον ἐδήλωσεν ἄντιχρυς. Τότε 
γοῦν xxl περὶ τῆς κατ᾽’ ἐχεῖνον προσχοποῦντος προ- 
νοίας xal γε οὐκ ὀλίγα προσεπαγγελλομένου, « Ὄψε- 
ται Θεὸς τὸν εἰς τὸ ποιμαίνειν αὐτάρκη, πρὸς δὲ καὶ 
συνεπιλήψεταί οἱ τῶν ἱερῶν μεριμνῶν. Τὸ δ᾽ εἰς πα- 
τέρα τετάχθαι τῷ βασιλεῖ μέγα μὲν καὶ ἄλλως σε- 
μνόν' πλὴν ὃν xal θεὸς εἰς υἱοθεσίαν προσεπελάθετο, 
τίς ἱχανὸς εἰς πατέρα χεχλῆσθαι τούτῳ, εἰ μὴ ὃν 
ἑχεῖνος μὲν μόνος ἀξιον εἰς τὴν ἐπιτροπείαν χρινεῖ ; 
τὸ μέντοι γε τῶν ἀναγκαίων προμηθεύεσθαί τι καὶ 


Constantinum, sed Manuelem appellatum ln in- 
fantia Michaelem Paleologum  prodiderint. Id 
quod equidem puto verius, quod sic eventu per- 
petratum appareat auspicium e numero litterarum 
cjus nominisductum ad predestinalum ipsius impe- 
rio temporis spatium indicandum. Nam is numcrus 
tunc tantum cum numero annorum quibus impe- 
ravit convenit, cum non sola veri ejus nominis, 
Bed preterea cognominis istius elementa in unam 
conflata summam fuerint. Nam inde deceptos quos- 
dam novimus, qui regnaturum hunc principem an- 
nis duntaxat septemdecim autumaverant, eo quod 
nomen hoc Michael Paleologus totidem constet lit- 
teris, nonanimadvertentes adjungendum huic fuiag- 
secognomentum Manuelis, cujus elementisad prio- 
raseptemdecim additis numerusabsolveturqustuor 
et viginti, quotannis fuisseillum imperaturum even 
ta demoustrarunt. Tunc igitur cum preeterea impe- 
rator effunderetur in omnem significationem libe- 
ralis benevolentie, ultro pollicendo censusannuos, 


τὸν τοὺς νεοσσοὺς τῶν χοράχων τρέφοντα ἔχουσι. 
Πλὴν ἀλλὰ xai ἡ ἐμὴ ἐχχλησία » (ἐδήλου δὲ τὴν 
᾿Αδριανούπολιν) « τὸν ἐμὸν ἀρχιερέα πλουτοῦσα, 
ἔχει τρέφειν καὶ ἄμφω, σύναμα xxl θεῷ χορηγοῦν- 
τι.» Ταῦτα μὲν οὖν τότε ὁ Γεομανὸς ἐπὶ πᾶσι τοῖς 
προδληθεῖσι παραιτούμενος ἔλεγεν. Ἣν δ᾽ ὃν ἔλεγεν 
ἑαυτοῦ τῇ ᾿Αδριανουπόλει ἐπιχηρυχθέντα μετ᾽ αὐτὸν 
παρ᾽ αὐτοῦ ὁ ἀνεψιὸς ἐχείνου Βαρλαὰμ εἴτ᾽ οὖν Βα» 
σίλειος, ὃς πρὸς μὲν τὰ εἷς πνευματιχὴν πολιτείαν καὶ 


λίαν ἀμελῶς εἶχεν. 


χβ΄. Περὶ τοῦ "Αδριανουπόλεως Βασιλείου εἴτ᾽ οὖν 
Βαρλαάμ. 

[A. 204] Ἴλλλως δὲ φιλόχοσμος ὧν ἵπποις ἐχρῆτο, 
ἔστι δ᾽ ὅτε xal ὅπλοις, καὶ προσεφιλοτιμεῖτο ὁμόσς 
τοῖς πολεμίοις χωρῶν. Ταῦτ᾽ ἄρα καὶ ζῶντος μὲν τοῦ 
θείου ἐν χαταγνώσει ταῦτα πράττων συνεγινώσχετο. 
ὕστερον δὲ xal ἄλλων προστριδέντων αὐτῷ χατηγορη- 
μάτων, τοῦ γέροντος μεταλλάξαντος, ἐπεὶ εἰς χρίσιν 
χαλούμενος ἐπὶ πολλαῖς ἡμέραις τὸν ἐπίληπτον ὅπε- 
χρίνετο ὡς προσποιεῖσθαι μηδὲν τῶν χαθ᾽ αὐτὸν sl- 
δέναι͵ τέλος ὑφίστατο τὴν ἀπὸ τῆς συνόδου χαθαίρε- 
σιν. Καὶ εὐθὺς μεθ’ ἡμέρας ὁ ἐχστὰς δῆθεν ἔμφρων, 


visionem victus, minus eam duco necessariam,eum 
utique nutritium habentibus qui pascit pullos cor- 
vorum. Ceterum et mea 8075 ecclesia (Adrianopo- 
litanam designabat) illi quem ei domestica mihi ne- 
cessitudine obnoxium antistitem prefeci, eas copias 
suppeditat que ad nos eque ambos alendos abunde 
aint. 'l'alis tunc Germanifuit oratio, que ipsi obtu- 
lerat imperator generose recusantis. Fuit autem is 
quem dixit a sesuiloco prepositum Ecclesie Adri- 
anopolitane, ipsius ex fratre vel sorore Barlaam, alio 
nomine Basilius dictus, eorum que ad religionem 
et sacram disciplinam pertinebant admodum ne- 
gligens. 
22. De episcopo Adrianopoleos Basilio sive Barlaam. 
Ceterum decori cultus studiosus equis utebatur 
interdum et urmis, in quo etiam ambitiose genero- 
sitatem ostentareamabat, cominus congredienscum 
hostibus. Et hec quidem jam tum patruo vivente, 
parvipendens ejus utcunque contrarium vel judi- 
cium vel exemplum, pulam actitare cum cernetur, 


proventusque copiosos, ad ea simul omnia Germa- ἢ impune tulit, veniam juvenili levitali gravis el gra- 


nus responditin hunc modum: Quod primum defers 
ul successorem meum nominem, minime id opus, 
est ; providebit Ecclesie sue Deus idoneum pasto- 
rem et ei propitius adjutor auctorque aderit in sa- 
cris ejus ardue functionis curis. Eligi deinde assu- 
mique me in Patrem imperatoris magnam equidem 
rem et summe dignationis honorem esse judico: 
verum ejus quem Deus adoptarein filium estdigna- 
Lus, quis homo se talem ferat ut recte vocari pater 
possit, nisi quem ipse Deus, et quidem solus nec 
humani preventus preerogativasuffragii,dignumju- 
dicaverit cui gubernandam committat Ecclesiam ? 
Quod jam attinet ad obblatam mihi necessarii pro- 


tiosi senis conciliante verecundia. Postea tamen, 
cum aliorum quoque impactorum ipsi criminum 
invidiosis accusationibus premeretur, sene jam de- 
functo citatus ad dicendam causam, multis diebus 
simulata insania et per eam secura ignorantia 
molitionum que in ipsum struebantur, judicium 
eludere conatus nequidquam est, synodo nihilomi- 
nus depositionem ejus rite decernente; que res 
illi simulationem excusit. Nam ille prius scilicet 
impos mentis. nec aut sciens quid in se pararetur 
aut quid ageret quidve pateretur, ut videri volebat, 
pensi habens, capit repente sapere, et imperatorem 
adiens oravit, sineret se obsequi nature propria 


" 


751 


GEORGII PACHYMERJE 


752 


χαὶ ὁ μηδὲ περὶ ἑαυτοῦ εἰδὼς ὃ τι ποιοίη καὶ ὃ τι Α σχευασάμενος περὶ πατριάρχου συνεσχόπει τοῖς le- 


πάτχοι, περὶ ὧν ἐκείνῳ λόγος οὐδεὶς διετείνετο, καὶ 
τὸν βασιλέα λιπαρῶς ἠξίου ἐφεῖναί οἱ χρῆσθαι τῇ 
ἕξει χαὶ στρατηγεῖν ὡς οἵῳ τ᾽ ὄντι ὁμόσε τοῖς 
ἐχθροῖς ἰέναι καὶ συχνὰ τὰ ἐχείνων ἱστᾷν τρόπαια. 
Τὸ δ᾽ ἄρ᾽ ἦν τοῦ βασιλέως ἀχούσαντος εἷς ὑποψίαν 
ἐχείνῷῶ χαχίστην, εἶτα καὶ κίνδυνον. Συννοήσας γὰρ 
ὃ χρατῶν ὡς ὁ ταῦτα λέγων δυνατὸς ἐσεῖται χαὶ 
πρᾶξαι (ἢ τε γὰρ ἡλικία xxl τὸ τοῦ σώματος ἰσχυρὸν 
xai τρίτον dj περὶ ταῦτα πεῖρα πιστὴν ἡγεῖσθαι τὴν 
ὁποψίαν ἐδήλου) xai γ᾽ ἐπειλημμένος ἀνέσεως οὐχ 
ὑπὲρ ἡμῶν μᾶλλον xav ἐκείνων, ἀλλὰ xag' ἡμῶν 
μετ᾿ ἐχείνων τῷ ἀποδρᾶναι καὶ μελετήσει ἴσως καὶ 
διαπράξεται, ἐν φυλαχαῖς δέσμιον χατασχὼν ἐτήρει, 
μὴ δὲ φθάσας, φησὶ, xa0' ἡ μῶν ἐχτελέσας ἃ χατὰ τῶν 
ἐχθρῶν ἐπηγγείλατο. Εἶτα τῆς περὶ ἐχεῖνον φροντι- 
δος ἀνεῖσθαι θέλων, προστάσσει τῷ ἘΤζυχανδύλη, 
ὀτρηρῷ γε ὄντι ποὸς ταῦτα, ἀπαγαγόντι πρὸς Νί- 
χαιαν αὐτόν τε xal σὺν αὐτῷ Βούλγαρον xal αὐτὸν 
ὄντα ἐν ὑποψίᾳ τοῦ ἀποδρᾶναι, Τζουΐλαν, πρὸ τοῦ 
εἰς τὸ χάστρον εἰσαγαγεῖν ἄμφω στερησαι τῶν ὀφθαλ- 
μῶν, ὃ δὴ καὶ γέγονε μετὰ ταῦτα, 


xy. Ὅπως εἰς πατριάρχην ψηφίζεται παρὰ τῶν 
ἀρχιερέων ᾿Ιωσήφ. 


[P. 205] Ὁ μέντοι βασιλεὺς τὸν Γερμανὸν ἀπο- 


ipsum indole in rem bellicam trahenti ; auctoraret 
ergo sese aliqua militari prefectura, qua ipsi pre- 
dito, ut dudum optaverat, liceret lacessere manu 
hostes et de iis fusis cesisque crebra statuere tro- 
pea. Id quod :mperatori audienti gravem et ad ex- 
tremum supplicanti exitiosam suspicionem movit. 
Nam reputans Augustus baec ioquentem facile quae 
$03 minabatur acturum, utique cui nec flos etatis 
neerobur lacertorum nec, quod caput erat, ususjam 
aliquis ausorum istiusmodi deesset, in eam ex su- 
spicione fixam opinionem transiit, timendum ome 
nino ne,siei quod vellet agendi liberum ostium da- 
retur, aut transfugiens ad hostes aut in factionem 
aliquam reipublice infensam sese addens istum in- 
quielum animum et gladiatorias vires ad patrie per- 
riiciem conferret, machinareturque et attentaret pe- 
riculose multa contra quietem publicam. Constrin- 
gendum igitur precipitis ingenii bominem putavit, 
et illo carceri mandando prevertendum, ul aiebat, 
ne nostro damno perficeret quod in hostium exi- 
tium esse dixisset meditari. Postea vero defungi 
semel cupiens ancipiti cura in tuto detinendi reum 
difficilis custodie, Tzycandyle cuidam, impigro et 
talibus obsequiis is idoneo ministro, mandavit ut 
hunc simul cum Tzuila Bulgaro, et ipso transfugii 
guspecto, Niceam abductum, ambos priusquamillic 
in castrum conderet, oculis privaret : id quod pos- 
Lea est facturm. 

23. Ut suf]ragiis episcoporum in patriarcham elec- 

tus fuerit Josephus. 

Hoo porro tempore imperator, amoto e sede 

Germano, idoneum qui patriarchali throno impone- 


ρεῦσιν, ὡς μηδὲν εἰδὼς δῆθεν, οὐδ᾽ ἕτοιμον ἔχων ὅν 
xai ἐν χαρδίᾳ προὐχατεδάλετο. Οἷς γοῦν οὐχ ἐν ἐπι- 
στάσει τὰ τούτων, τούτοις ἐπιπολαίως λογιζομένοις 
ἔνθεν μὲν τοῦτον, ἔνθεν δ᾽ ἐχεῖνον οἱ τῆς καρδίας 
ὑπέγραφον λογισμοί, Ὅσοι ὃδὲ xal εἷς νοῦν ἔόαπτον 
^00 χρατοῦντος xai χατηυστόχουν τῶν ἐννο:ῶν, ἕχεί- 
νοις εἴς xai μόνος ἐδόχει ὁ εἰς τὴν προστασίαν ἔἐπι- 
τήδειος ὁ καὶ θυμήρης τῷ βασιλεῖ. Κοινῶς γοῦν 
συνδιασχεψάμενοι τὸν Γαλησίου ᾿Ιωσὴφ ἐψηφίζοντο 
ἄνδρα πνευματιχόν τε xal ἀγαθὸν, ἀπλοϊκὸν xal 
εὐήθη τοὺς τρόπους, φέροντα δέ τινα xal ἐκ τῶν 
ἀναχτόρων, ἐπεὶ γυναικὶ συζῶν τῷ τῆς μαχαρίτιδος 
δεσποίνης Εἰρένης συνετάττετο χλήρῳ καὶ κατ᾽ ἀνα- 
γνώστας ἐξυπηρέτει, καὶ ἐλευθερίας ἱκανὰ δείγματα, 
Ἠγάπα δὲ καὶ τὸ τῶν εἰς χεῖρας πεσόντων μεταξι- 

δόναι τοῖς ἄλλοις, Sax καὶ ἀσφαλῶς ἀποφήνασθαι, ὡς 

ἄλλοι δὴ οἱ καθ᾽ ἡμᾶς τὸ γλισχρεύεσθαι. Τὸ δὲ ξένον 

ὅτι xal τῇ μοναχικῇ πολιτείᾳ ἐνχσμενίζων ἐν ψαλ- 
μῳδίαις, ἐν ἀγρυπνίαις, ἐν νηστείαις, ἐν ὁδροποσίαις, 
Ov ἔδει, ἐν πρσότητι καὶ δικαιοσύνῃ xai ἤθει χρη- 
στῷ καὶ ἀπλότητι χαὶ συνόλως ἀκαταγνώστῳ διαγω- 
Yü, οὐδὲ τῆς χατ᾽ ἄνθρωπον ἀρετῆς ἡμέλει, τοῦ xai 
προεντυχεῖν τινι xai προσπτύξασθαι καὶ τὰ φιλικὰ 
συλλαλῆσαι xai μειδιᾶσαι xal διαχυθῆναι πρὸς γέ- 
λωτα, εἴ που ἐλέχθη παρά τινος xav' ἄνεσιν ἣ καὶ 


retur iuquirebat una cum episcopis, egregie dissi- 
mulans quid in votis baberet, nec ullasignificatione 
prodens paratum sibi designatumque unum menti 
obversari, quem prelatum om nibus impense cupe- 

ret. Quotquot ergo antistitum simplicioribus ar- 

canus erat sensus principis ignotus, ab iis sane, 

utpote rem estimantibus e superficie, et quam re- 
linqueret ipsis integram evehendi quem mallent li- 
bertatem vere se habere arbitrantibus, alius alius- 
queprocujusqueanimotacitis cogitationibus ad eum 
honorem designabatur. At perspicacioribus aliis 
quos 804 non laterent imperatoris intimi affectus, 
unus et solus ad istam praefecturam aptus scilicet 
videbatur, quem prerogativa gratie principis taci- 
torumque in id votorum commendaret. Consilio 
igitur interse habito concordibuscalculisJosephum 
Galesii prefectum elegerunt, virum spiritualem et 
bonum, simplicem natura facilemque moribus, non 
nihil in usu vits e palatina elegantia trahentem. 
Nam uxorem habens in familia principis femine vi- 
Xerat, ascriptus olimclero domestico domine renes 
pie memorie, ibi ministrans in ordine lectorum ; 

unde liberalis fiducice, qualis esse in aulis educa- 

torum solet, multa in ejus sermone ac conservandi 
forma vestigia exstabant. Communicare quin etiam 
largiendo aliis ex in ejus manus incidentibus, que- 
cunque secure ostenderentur, sic amabat, ut fere 
aliis quod novimus, t&lia recondunt et sibi avaro 
servant. His ejusmoribusinopinatum admiscebatur 
quiddam, quod videlicet homo ex animo amplecti 
pre se ferenssanctimoniam monasticam in psalmo- 
diis, in vigiliis, injejuniisfrequenter, in potu abste- 


753 


DE MICHAELE PALJAOLOGO LIB. IV. 


154 


ἐπράχθη sÜyapu xal ὑπελθεῖν ἄρχουσι δυναμένοις, À δὲ γε Μιτυλήνης Γρηγόριος ἐκ παλαιοῦ φέρων τὴν 


καὶ ζητεῖν ὑπερ ἄλλων, xal ἁδραῖς τραπέζαις σὺν 
διαφόροις οἴνοις τε xal τραγήμασι τοὺς πολλόὺς 
ἑστιᾷν, xai μᾶλλον ὅσοις ὁ βίος ἅπορος xol ἀπα- 
λαμνος καὶ τῆς χατ᾽ αὐτοὺς ἀναδοχῆς ἔχρῃζον. Τοῦ 
γοῦν τοιούτου χαταδεξαμενου τὴν ψῆφον, ὁ βασιλεὺς 
el; πατριάρχην τοῦτον προδάλλεται, μηνὸς Zxtpo- 
φοριῶνος εἰκοστῇ ὀγδόῃ τῆς δεχάτης ἑπινεμήσεως 
τοῦ ᾿ςψοε᾽ ἔτους, ᾿Εκατομύαιῶνος δὲ νουμηνίᾳ χει- 
ροτονηθεὶς εἰς ἀργιερέας τελέσται. Ηερὶ δὲ γε τὴν 
χειροτονίαν καὶ τοιοῦτόν τι γίνεται. 

xj.  "Oroc παραδοχιμηθέντος τοῦ ραχλείας 

Πιναχᾶ, ὄντος τῆς χειροτονίας τοῦ Γερμανοῦ, 

ὁ Μιτυλήνης Γρηγόριος χειροτονεῖ τὸν ᾿Ιωσήφ. 

[Ρ. 206] Ὁ γὰρ Ἠιναχᾶς μοναχὸς παρὰ Γερμανοῦ 
τὴν χειροτονίαν δεξάμενος Ἡραχλείας τῆς κατὰ 
Θράκην ἦν ἀρχιποίμην, ᾧ δὴ xal προνόμιόν ἐστιν 
ix παλαιοῦ διχαιουμένῳ ἐχ Βυζαντίου, ὡς ἀνέχαθεν 
τελοῦντος ὑπὸ τὴν Ἡράχλειαν, τὸν πατριάρχην 
χειροτονεῖν. ᾿Απεπροσποιεῖτο γοῦν τὴν ἀπ᾽ ἐχείνου 
χειροτονίαν ὁ Ἰωσήφ. Καὶ ὁ χρατῶν σοφόν τι ποιῶν 
ἐχεῖνον τότε προσχαλεῖται πρὸς τὰ ἀνάχτορα, ἐν τῷ 
xav' ἐχεῖνα ναῷ λειτουργήσοντα. Καὶ δὴν ἐχεῖνος 
μὲν ὑπὸ πολλῷ μισθῷ τὴν λειτουργίαν ἐπλήρου, ὁ 


mio,quando erat opus,in mansuetudine,in justitia, 
in benigno animo et simplicitate, uno verbo in ir- 
reprehensibili conversatione,non tamen negligebat 
humanitatem consuetudinis urbanz,frontem letam 
exhibens occursibus,obvioscompleotens,blando ser- 


- 4 


χειροτονίαν χειροτονεῖν τὸν πατριάρχην ἐκχλέγεται. 
Ὅλου γοῦν τοῦ μηνὸς ἐκείνου ὁ βασιλεὺς, ἐπεὶ οὐχ 
ἣν ἐχείνῳ τῆς τοῦ ἀφορισμοῦ λύσεως προύργιαίτε- 
ρον, ἐδίδου τῷ πατριάρχῃ καιρὸν σὺν τοῖς ἀρχιε- 
ρεῦσι σκέπτεσθαι πῶς ἂν καὶ κατὰ τρόπον γένηται, 
προλαμδάνων αὐτὸς ἐχάστης διὰ τοῦ πάντ᾽ ἐχχλη- 
ροῦν ῥᾳδίως, περὶ ὅσων ὁ πατριάρχης ἐχεῖνον ἠξίου, 
εὔοδα ποιεῖν τὰ τῆς λυσεως. Ἐς τοσοῦτον γὰρ ἡδέως 
αὐτοῦ λέγοντος ἔχουεν, ὥστε καὶ δὴ ὁρισμῶν πεμ- 
πομένων ἑκασταχοῦ τῆς τῶν Ρωμαίων ἐπικρα- 
τείας προσέταττεν αὐτὰς δὴ τὰς τοῦ πατριάρχου 
γραφὰς ἀντὶ προσταγμάτων ἰδίων δέχεσθαι τοὺς ἐπ 
ἐξουσίας, προσπειλουμένων καὶ χολάσεων τοῖς μὴ 
χατὰ τὰ ἐπιτεταγμένα, ὑπὲρ ὅτου ἂν χαὶ γράψοι, 
τελέσουσιν. ἼΠνοιξε μέντοι χαὶ φυλακὰς xal πολλοὺς 
τῶν ἐγκεχλεισμένων ἐξείλετο τῶν δεσμῶν, καταδί- 
χους συμπαθείας ἠξίωσεν, ἐξωρισμένους ἀνεχαλέ- 
σατο, xal οἷς ἀπεχθῶς εἶχε χάχείνοις ἐξιλεοῦτο, τοῦ 
πατριάρχου μεσιτεύοντος, 


χε. Ὅπως ἐλύθη τοῦ ἀφορισμοῦ ὁ βασιλεὺς 


παρὰ τοῦ Ἰωσήφ, 
[Ρ. 207] Ἐπέστη γοῦν d μηνὸς Ληναιῶνος δευ- 


quem ille honorem questu ingenti conjunctum pro- 
pter ditissima stipendia ejusmodi fungenti officio 
decreta dum libenter accipiens ibi celebrat, Mity- 
lenensis Gregorius, adversus cujus ordinationem 
utpote antiquam nulla erat exceptio, eligitur ad 


mone detinens,non renidens modo,sed et in risum C ordinandum patriarcham. Totum porro reliquum 


se effundens, si quid facetea quoquam forte dicere- 
tur aut lepide fleret ad gratiam.Idem non ignorare 
artem insinuandi se ad principes, ab his 805 pro 
aliis petendi,non refugere ad delicatas mensas,cum 
vinis varii generisetbellariis, multos etiam vulgaris 
sortis adhibere, presertim quibus ratio victus in 
ario esset,nec per se hobantibus nec parare aliunde 
gnaris,ideoque indigentibus hospitali benignitate 
amicorum.Hunc talem justo suffragiorum compro. 
batum numero ad patriarchatum imperator evexit, 
mensis Decembris die octava supra vigesimam, 
Indictionis decimse,anni 6775. Mox kalendis Janua- 
riis ordinationem idem episcopalem rite accepit; 
crica quam ciremoniam tale quiddam/contigit. 


Januarium mensem imperatov,2ui nihil erat magis 
optatum quam solutionem anathematis, cui subja- 
cebat, rite ac modo nulli calumnie obnoxio conse- 
qui, concessit novo patriarche ut per otium cum 
ceteris episcopis consideraret quanam illa posset 
ratione optima confici,interim, quod ad se attine- 
ret, nulla die omittens studiosissime 806 cunct1 
exsequi, que vei necessaria vel opportuna prepa- 
rando negotio suggereret patriarcha, cujus preces 
omnes ac signa voluntatis promptissima quidvis 
largiendi fazilitate statim explebat, adeo libenter 
illum,quidquid ad 86 referret, audiens continuoque 
indulgens, ut etiam missis quoquoversum edictig 
per omnes imperii terras sanxerit, ut littere pa- 


24. Ut posthabito Heracleota Pinacha, quod is ordi- D triarchae prescriptzeqne voluntates quocunquemisse 


nalus fuissel a, Germano, Mitylenensis Gregorius 

Josephum ordinaceril. 

Pinachas monachus,qui ordinationem a Germano 
acceperat, Heraclese Thracise archiepiscopus erat, 
et ei ut tali competebat ex antiquo jus consecrandi 
Constantipopolitani patriarche, inde ducta ratione 
privilegii, quod urbs Byzantina primis Ecclesise 
temporibus sedi [leracleensi fuisset subdita.Nolebat 
autem Josephus impositionem manuum ab isto ac- 
cipere. Hujus expediendi nodi rationem opportu- 
nam excogitavit imperator. Pinacham videlicet in 
edes imperatorias accitum palatinis sacris prafleit, 
misse illio sacrificium solemni ritu poracturum ; 


ἃ cunctis locorum magistratibus sic exciperentur 
et exsecutioni mandarentur, tanquam si que iis 
indicabantur, qualiacunque forent, ipse imperator 
jussisset, minis etiam poenarum gravium ascriptis 
in eos qui secus feeissent. Aperuit quin etiam 
custodias publicas, et multos illic detentorum vin- 
culis solvit; damnatis quoque gratiam indulsit 
supplicii decreti, exeules revocavit, οἱ quibus erat 
iratus condonavit offensas, intercedente patriarcha 


25. Ut solutus anathemate imperator [uerit a 
Josepho. 


Adfuit tandem decreta imperatoris absolutisws 


T55 


GEORGII PACHYMERJE 


796 


τέρα. καθ’ fjv xal ἡ ᾿βχχλησία ἄγει τὴν τῆς Ὑπαπαν- Α εἰκὸς ποοσχυνήσας xal συνταξάμενος, ἐχώρει πρὸς 


τῆς ἑορτήν. Καὶ ὁ πατρίαρχης σύναμα πᾶσιν ἀρ- 
χιερεῦσιν ὑπὸ πολλῷ τῷ τῶν λαμπάδων φωτὶ χαὶ 
ὕμνοις τῇ ἑορτῇ πρέπουσιν, ἔτι δὲ xal ταῖς ὑπὲρ 
βασιλέως πρὸς Θεὸν ἱχετείαις, ὡς ἔδει xal περιφα- 
νῶς παννυχεύσας, τὴν ἱερὰν λειτουργίαν ἐπιτελεῖ, 
Καὶ ἤδη ὡς ἤνυστο πᾶσα, τοῦ βασιλέως ἐν βασιλι- 
καὶς ἱσταμένου δορυφορίαις σύναμα συγχλήτῳ πάσῃ 
καὶ πολιτείᾳ, τοῖς ἁγίοις προσεγγίζει θυρίοις, τῶν 
ἀρχιερέων ἔνδον τοῦ βήματος ἱσταμένων. ᾿Αποθέ- 
μενος οὖν τὴν ἐπὶ τῆς χεφαλῆς χαλύπτραν, ἀκαλύφῳ 
τῇ χεφαλῇ προσπίπτει Θεῷ xal ποσὶ προηγουμένως 
τοῦ πατριάρχου, χαὶ μεθ᾽ ὅτι θερμῆς τῆς προθέσεως 
τὴν συγχώρησιν ἐξαιτεῖ, ὁμολογῶν μεγαλοφώνως τὸ 
τόλμημα. Καὶ δὴ ἐπ’ ἐδάσους χειμένου τοῦ βασι- 
λέως, ὁ πατριάρχης χάρτην ἀνὰ χεῖρας ἔχων ᾧπερ 
$ συγχώρησις ἐνεγέγραπτο, διεξιὼν xal ῥητῶς τὸ 
πλημμάλημα λέγων τὸ ἐπὶ τῷ τοῦ βασιλέως πα!’ δὶ 
δηλαδὴ ᾿Ιωάννη. συνεχώρει τρανῷ τῷ στόματι, xai 
ἐπ᾿ αὐτὸν ἄλλος xal μετ᾽ ἐχεῖνον ἕτερος xal χσθεξῆς 
οἱ πάντες, (p ἐφ’ ἑχάστῳ προσπίπτοντος xal τὴν 
συγχώρησιν αἰτουμένου, ἐκεῖνοι χαθ᾽ ἕνα τὸν χάρτην 
ἔχοντες ἀνὰ χεῖρας, τὸν αὐτὸν τῷ πατριάρχῃ συν - 
εχώρουν τρόπον, πῶλλῶν χεομένων διαχρύων, καὶ 
μᾶλλον τῶν ἐκ τῆς σῃγχλήτου, πρὸς ἐξιλέωσιν. Καὶ 
τέλος ἀναστὰς xal τρόφου ἱεροῦ μετασχὼν͵ xxi ὡς 


ἀΐθ8, secunda mensis Februarii, qua Ecclesia cele- 
brat festum Hypapantes; et patriarcha cum omnibus 
episcopis ad multam lampadum lucem hymnis de- 
cantandis solemnitati consentaneis,imperatore quo- 
que suas Deo preces suppliciter o:ferente, splen- 
dide, ut ritus et mos legitimus poscebat, nocte 
pervigilata, sacram liturgiam celebravit; que ut 
peracta tota est, imperator, qui eatenus seorsum 
gteterat,stipante regio satellitio, una cum universo 
genatu et civium corpore, procedens admovit se 
gacris valvis,episcopis intra septam altaris stanti- 
bus. lbi ille abjecto capitis tegmine, nudo vertice, 
coram 807 Deo procidens, ad pedes ante omnia se 
ub jicit patriarche et quam ardentissima supplica- 
tione veniam poscit, confitens magna voce scelus 
suum. Tunc patriarcha,humi sic prostrat:, impera- 
tore, chartam quam in manibus habebat et in ea 
scriptam formulam absolutionis legens, et distincte 
pronuntians facinus iniquum iu filium imperatoris, 
videlicet Joannem, attentalum, illud imperatori 
clara voce condonavit. Post hunc eamdem pariter 
formulam recitavit alius episcopus, inde alius, et 
sic ordine universi legentes e scripto, coram uno- 
quoque ipsorum vicissim se prosternente Augusto 
et veniam enixe postulante, cunctis, sicut patriar- 
cha fecerat, coandonantibus : mullis inter hzc la- 
crymantibus, przesertim e senatu, ac Dei pacem 
exorantibus. Tandem surgens princeps sacro im- 
pertitus epulo est, sub quod debita rite adoratione 
perfunctus, salutato denique coetu, in palatium 
recessit.Decrevit autem) incluso apud Nicetiatas in 
arce Dacibyze Joanni pensiones in victum vesti- 


B 


C 


τὰ ἀνάχτορα. ᾿Κπέταξε δὲ xal τῷ ἐγχεχλεισμένῳ 
κατὰ τὸ τῶν Νιχητιατῶν τῆς Δαχίδύζης φροῦριον 
Ἰωάννῃ εἰς τροφῆς o'xovouíav xai ἐνδυμάτων τὰ 
ἱκανὰ, πολυωρῶν ἐχεῖνον συχνάχις καὶ τοῖς ἀναγ- 
καίοις xaÜ' ἕχαστην σχεδὸν φιλοφρονούμενος. "Ev'- 
τεῦθεν xai πρὸς τὴν διεξαγωγὴν τῶν χοινῶν σπου- 
δαιότερον τρέπεται. 
πο. Περὶ τοῦ χήδους τοῦ τε Ταρχάνειώτου ᾽Αν- 
δρονίχου νἱοῦ τῆς τοῦ βασιλέως ἀδελφῆς 
ápÜac , xal τῆς θυγατρὸς τοῦ δυτιχοῦ ᾿Ἰωαν- 
νου. 

[P. 208] Καὶ ἐπεὶ πάλιν ἀνοιδαίνειν ὥρμων τὰ 
δυτιχὰ, τοῦ δεσπότου Μιχαὴλ ἐξ ἀνθρόπων γεγονό- 
τος, χαὶ τὸν μὲν Νιχηφόρον ἐπὶ τῇ ἰδίᾳ ἀρχᾺ xrtr- 
λείψαντος, τῷ δέ γε νύθῳ Ἰωάννῃ χώραν οὐκ ὀλὶτιν 
διανενεμηχότος ἰδίαν, xa! ὁ μὲν Νιχηφόρος rimi 
κατέχων τὰ ἕαυτοῦ, ὁ δὲ Ἰωάννης xal ὑπὲρ τὰ 
ἐσχαμμένα πηδᾷν ὠρέγετο xai τῶν τοῦ ἀδελφοῦ ἀπο- 
σχόμενος τῶν ἡμετέρων προσήπτετο, σχυλεύων τὸ 
προστυχὸν, πολέμῳ μὲν ἐχεῖνον ὁ βασιλεὺς μετιέναι 
οὐκ ἐδοχίμαζε θερμουργὸν ὄντα καὶ νέον ἀρχῆς ἀψά- 
μενον, δι᾽ εἰρήνης δ᾽ ὑπελθεῖν xal χατὰ κῆδος σπέν- 
δεσθαι πολλῷ χρεῖττον ἡγεῖτο τοῦ πολεμεῖν. Ὅθεν 
καὶ πρεσύείαις μὲν τὸ σκληρὸν ἐχείνου μαλάσσει xal 
αὔθαδες, ἐπεὶ δ᾽ ἐκεῖνος xai ὡραίαν γάμου ἔτρεφε 


tumque eopiosas, sollicite deinceps eum curans, 
multis subinde, qui eum necessariis large suppe- 
ditandis consolarentur, et sibi carum esse verbis 
rebusque quam officiosissime testarentur, missita- 
tis. Hinc jam solutiorem animum ad reipublice 
procurationem studiosius vertit. 


26. De nuptiali federe inter Tarchaniotam Androni- 
cum filium Martha? sororis inperatoris, et filiam 
Joannis in Occidente dominantis. 

Tumere 3einde rursus et tumultum minari Occi- 
dui tractus res ceperunt, despota Michaele mortuo. 
Is principatum quidem suum legitimo transmisit 
successori Nicephoro filio, fratri autem ejus notho 
Joanni non parvam regionem propriam excepit, 
qua is sibi peculiari frueretur ;808 ac Nicephorus 
quidem contentus sua sorte quiete agebat,Joannes 
vero inquieti vir ingenii, sstuans intra limites 
angustos et erumpere gestiens, fratris tam;en di- 
tione abstinebat, nostras sibi finitimas incursabat 
terras, agens ferensque quidquid occurreret. Ea 
injuria imperator cognita bello tamen adoriendum 
non putavit juvenem prefervidum et novitate 
principatus projectum ad audendum quidvis, tutius 
arbitratus insinuare se ipsit?pacatis artibus, et affi- 
nitatis cum necessitudine conciliare sibi. Quare 
ferocem ejus animum legatione blande supplici 
deliniens, hominem ad pacem invitavit nuptiali 
fodere firmandam, filia, quam is habebat nubilem, 
cuidam ex imperatoris consanguineis jungenda. 
Erat hic Joannes indole strenuus, manu promptus, 
ingenio praeceps, et quocunque incumberet, vehe: 
niens, ad hec usu preditus rei militaris tanto, ut 


751 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. IV. 


798 


θυγατέρα, ἐδούλετο διὰ κήδους βεδαιώσασθαι viv A ctt, οἱ δ᾽ ὑπ’ ἐχείνῳ πολλοί τε ὄντες καὶ μέγιστοι 


εἰρήνην. Ἦν γὰρ καὶ ἄλλως ὁ Ἰωάννης δραστήριος, 
ὡς xal τῇ τῶν ἐπιτηδευμάτων ταχύτητι σὺν τῇ περὶ 
τὰς μάχας συνέσει xai λίαν ἀριστουργεῖν, xai εἰς 
δέος τὸν δεσπότην πολλάκις ἐτίθει, μή πως καὶ αὐ- 
τὸν ἐπιτηδευόμενος παραχφούσαιτο xal τῇ τῆς νίχης 
ἀδοξίᾳ περιδαλεῖν δυνηθείη. Διὰ ταῦτα χαὶ σπεύσας 
ὁ βασιλεὺς λίαν σοφῶς τε xal ἀσφαλῶς τὴν ἐχείνου 
προχατελάμδανεν εὔνοιαν, xal τὴν θυγατέρα τοῦ 
Ἰωάννου τῷ ἀνεψιῷ αὐτοῦ χαὶ υἱῷ τῷ τῆς Μάρθας 
᾿Ανδρονίχῳ, πέμψας xal σὺν οὐχ ὀλίγῃ τιμῇ ἀγα- 
γὼν, εἷς γάμον ἐδίδου, ὀνομάζων ἐξ ἀξιωμάτων 
τὸν γαμθρὸν μέγαν χονοσταῦλον, τὸν δὲ πενθερὸν 
Ἰωάννην σεθδαστοχράτορα. Καὶ τῷ μὲν ᾿Ιωάννῃ 
ἐσπένδετο διὰ ταῦτα, xal ὅσον τὸ μέοος ἐκείνου, 
ἀναχωχὰς οὐ τὰς μιχρὰς εἶχον τὰ τῶν Ῥωμαίων 
στρατεύματα. Οὐ μὴν δὲ καὶ τῶν λοιπῶν ἀποπεφρον- 
τίχει, ἀλλὰ πολὺς ἦν ἔνθεν μὲν ix θαλάστης τῷ 
ναυτιχῷ χρώμενος, ἐκεῖθεν δὲ κατὰ γῆν Τριδαλλοῖς 
τε χαὶ Ἰλλυριοῖς προσεπέχων. Καὶ τὸ ναυτιχὸν 
ἦγεν ἀνὴρ γενναῖος ὁ Φιλανθρωπηνὸς, πρωτοστρά- 
τωρ μὲν ἐξ ἀξίας, τοῦ δὲ μεγάλου δουχὸς Λάσχαρι 
ἐξώρου ὄντος ἤδη καὶ μὴ οἷου τε πολέμοις ἐνχσχο- 
λεῖσθαι xai μάχαις τὸ γῆρας ἀνέχων [P. 209] καὶ 
τὴν ἐκείνου τάξιν ἀναπληρῶν. Καὶ ὁ μὲν Φιλανθρω- 
πηνὸς ἐπεφέρετο τὰ πρωτεῖα χαὶ τοῖς ὅλοις ἐπεστά- 


ne fratrem quidem suum tot successibus bellicis 
clarum despotam Joannem tuto cum eo committi 
posse imperator duceret,metoens Martem commu- 
nem anticipitesque preliorum casus,nec satis fidens, 
si bellarent invicem, nunquam eventurum ut aut 
viaperta superatus aut fraude cireumventus despota 
preteritarum decora palmarum pudenda clade cor- 
rumperet. Hec pro sua prudentia imperator repu- 
tans, provido securoque consilio preoccupare ac 
devincire sibi periculosum adversarium decrevit, 
et consecutus quod optaret videbatur, filia Joannis 
istius, de qua dixi, splendido a se misso comitatu 
e paterna domo Constantinopolim deducta, collo- 
canda Tarchaniote Andronico Augusti nepoti e 
sorore Martha, quendo generum pariter socerum- 
que novis amplissimis imperatoris aule dignitati- 
qus honeslavit, nepotem quidem suum magnum 
conostaulum, Joannem autem sebastocratorem 


ereans. In hunc modum pax cum 809 Joanre D 


constituta,et quies ab hac quidem parte securitasg- 
que non exigua firmata Romanis est exercitibus. 
Sed me reliqua curare imperator negligebat, hinc 
quidem in mari strenue classe rem gerens, inde in 
continente non segnius terrestribus copiis Triballos 
Illyriosque observans et admoto mali metu in of- 
&cio continens. Classi preerat Philantropenus, vir 
fortis, dignitate interim protostrator, ceterum ma- 
gni ducis Lascaris, evo jam effeti nec per statem 
fere decrepitam amplius apti curis laboribusque 
bellicis, in illo maximi honoris título successionem 
exspectans, intereaque locum ejus ac vices obiens. 
Ac Philantropenus quidem suprema erat pote- 


εἰς λοχαγοὺς xai ταγματάρχας xal κόμητας καὶ 
ναυάρχους ἑτάττουντο. Ὁ γὰρ στόλος πολὺς καὶ 
πολλαῖς ναυσὶν ἐξηρτύετο, τὰς μέντοι γε ναῦς ἄνδρες 
ἑπλήρουν νεανιχοὶ, τὰς ὁρμὰς χαὶ τὰς προθυμίας 
λαφυχτιχοὶ, οἱ ἀνὰ τὴν πόλιν Γασμοῦλοι (o0q ἂν ὁ 
Ῥωμαῖος διγενεῖς εἴποι) Ex Ρωμαίων γυναιχῶν 
γεννηθέντες τοῖς Ἰταλοῖς, ἄλλοι τε πλεῖστοι ἐκ τῶν 
Λακώνων, οὖς xal Τζάχωνας παραφθείροντες ἔλεγον, 
οὖς ἔκ τε Μορέου καὶ τῶν δυτιχῶν μερῶν, ἅμα μὲν 
πολλοὺς, ἅμα δὲ καὶ μαχίμους, ἅμα γυναιξὶ καὶ τέχνοις 
εἷς Κωνσταντινούπολιν μετῴχιζεν ὁ κρατῶν, Ἧσαν δ᾽ 
αὐτοῖς καὶ εἰς ὑπηρετῶν τάξιν οἱ πανταχόθεν προσε- 
λῶντες, ὡς εἴ τις εἴποι νηῶν εἰς τὸ πρόσθεν ἐλάται, οὖς 
πανταχοῦ τῶν xai' αἰγιχλοὺς χωρῶν xaÀoSq τε xal 
πλείστους ἀπέταξεν ὁ χρατῶν' οὗ γὰρ ἦν ἀσφαλῶς 
κατέχειν τὴν πόλιν τοὺς Ρωμαίους, ὡς αὐτὸς ἔλεγε, 
μὴ τὸ πᾶν θαλασσοχρατοῦντας. 
xt: Ὅπως xai ὁπόσχις δυνάμεσι στρατηγοῦντος τοῦ 
δεσπότου, xal ἑπὶ τοῖς δυτιχοῖς συχνάχις ἐπιχωριά- 
ζοντος, τὰ ἀνατολιχὰ ἀπώλοντο. 

Τῶν γὰρ κατὰ γῆν δεσπότης Ἰωάννης ἐξηγούμε- 
νος πολλοὺς xal μεγάλους εἶχεν ὑφ᾽ αὐτῷ στρατη» 
γοὺς, τὸ δὲ στρατιωτιχὸν ἐν ἀλλαγίοις, ὡς αὐτοὶ 
φαῖεν ἂν ol imi τῶν ταγμάτων χοινολογούμενοι, 
πλείστοις συνίσταντο. "Hv γὰρ τὸ Παφλαγονικὸν 


state cunctis navalibus copiis prefectus, sub se 
autem habebat multos et maximos titulis preefectu- 
rarum inferioribus insignes, tribunos, ordinum 
ductores,comites, navarchos.Classis quippe magna 
erat, ingenti constans numero navium plenarum 
flore pugnacis et avide predarum juventutis. Pars 
hujus ex urbe Gasmuli,quos Romanus digenes,hoc 
est duplici mistos genere dicere!, e Romanis mu- 
lieribus et viris Italis natos, alii plerique ex Laco- 
nibus (bos vulgus corrupte Tzaconas vocat), quos 
uti ex Moreo,sic alios ex Occiduis partibus,multos 
bellicososque cum uxoribus et liberis Constantino- 
polim ad urbem frequentandam imperator transtu- 
lerat. Aderant his abunde qui servirent ministeriis 
nauticis undecunque coacti,quos Proselontas vulgo 
vocant, quasi dicere navium in anteriora propul- 
sores, valentissimi remiges, quos e cuncta circum 
ora maritima robustissimos et plurimos congregari 
curaverat Augustus,intelligens, 81 0 quod et dicere 
solebat, nunquam in urbe securos Romanos fore, 
nisi toto late mari classe invicta dominarentur. 
21.Ut Romanis maximis copiis, duce despota Joanne, 
crebro. in QOcciduos tractus  aversis, Orientales 
perierint. 

Nam terra in tu!o res videbantur, Joanne ibi 
despota multis maximisque suo se ducibus nume- 
rosas et bonas copias regente. Conflabatur hic 
exercitus ex differentibus corporibus et velut col- 
legis militum, que Allagio solent appellare qui 
militarium vocabula ordinum lingua efferunt vul- 
gari. Unum erat Paphlagonicum, numerosum et 
maximum,aliud cum et ipsum multitudine tux τῷ 


759 


GBHORGII PACHYMRREJE 


700 


πολύ τε xal μέγιστον, ἦν δ᾽ ἐξ ᾿Αλιζώνων πλεῖστον À τὴν τῶν ἐθνῶν ἐπίθεσιν, ἄπας δὲ ζυγὸς ἐχεῖνος τῶν 


χαὶ τὰ εἰς πόλεμον ἀγαθὸν, οὖς χαὶ Μεσοθινίτας ὁ 
χοινὸς εἴποι λόγος. Ἦσαν ἔνθεν μὲν Θρᾷκες, ἐκεῖθεν 
δὲ Φρύγες, ἔνθεν μὲν Μαχεδόνες, ἐκεῖθεν δὲ Μυσοὶ, 
καὶ Κᾶρες ἄλλοι xal πολλοί. Τὸ ἐκ Μαγεδῶνος καί 
Ὑε τὸ Σχυθιχὸν προσῆν, xal τὸ ξενιχὸν ᾿Ιταλιχὸν, 
πλεῖστον ἄλλο. Καὶ ἁπλῶς φάνα; τὸ ὅλον ἐν ἀνυπο- 
στάτῳ δυνάμει συνεχροτεῖτο, οὖς κινῶν ὁ δεσπότης 
φοδερὸς ἦν ὅπηπερ ἐπισταίη, xal μᾶλλον τοῖς δυτι- 
κοῖς. [P. 210] Παρ’ ἣν αἰτίαν xai τὰ τῆς ἀνατολῆς 
ἐξησθένουν, τῶν Περσῶν ἐπιθαῤῥούντων xai εἶσδαλ- 
λόντων ταῖς χώραις παρὰ πᾶσαν τοῦ χωλύσοντος 
ἐρημίαν. Ὅθεν x«i Μαίανδρος μὲν ἐξῳχεῖτο, οὐχ 
ἀνδῥῶν μόνον τῶν ἐν πλείσταις τέ xal μεγίσταις 
χώραις, ἀλλὰ καὶ αὐτων μοναχῶν. "AAA γὰρ [1α- 
᾿λαιστίνη ὁ χῶρος ὁ περὶ Μαίανδρον ἦν, οὐ βοσχη- 
μάτων xal μόνον αὐξῆσαι ἀγέλας xal ποίμνια, οὐδ᾽ 
ἀνδρῶν φορὰν ἐνεγχεῖν ἀγαθὸς, ἀλλὰ χαὶ μοναχῶν 
οὐρανοπολιτῶν ἐπιγείων συστῆσαι πληθύας ἄριστος, 
παρὰ τοσοῦτον ἐπ᾿ ἄλλοις τὰ πρωτεῖα φέρων πρὸς 
Παλαιστίνην παρ᾽ ὅσον ἑνὶ xal μεγίστῳ ἡττᾶτο, τῷ 
τὰς διατριδὰς ἐχεῖσε γενέσθαι τοῦ ἐμοῦ Χριστοῦ 
xai Θεοῦ. Καὶ οὕτω μὲν κατ᾽ ὀλίγον Μαίανδρος 
ἠρημοῦτο, εἰσχωρούντων ἐνδοτέρω τῶν ἐκχεῖσε διὰ 


et arte prestans bollica ex Halizonibus, quos Me- 
sotLinitas vulgare dicat idioma. Erant item hinc 
quidem Thraces, inde autem Phryges, illino Mace- 
dones, isthinc Mysi,aliunde Cares, et hi numerosi. 
Tum qui ex Magedone venerant. Super his Scy- 
thice copiz et extere Italice, plurimeque alise, ex 
quibus membris unum,vere dicam, valentiesimum 
et ineluctabilis potentie coalescebat corpus; cujus 
quasi animus despota, dum illud movet et quo- 
cunque circumfert, terribilis ubique apparebat 
presertim in Occiduis tractibus, ubi frequentius 
militabat; quz causa fuit cur limes Orientalis de- 
bilitaretur. Persisabsentia praesidiorum ejus vexandi 
fiduciam sumentibus,incursantiLus aclatrocinio va- 
stantibus miseras illas regiones,nullo plane prohi- 
bente. llaque Maeander domo,ut sic dicam, cedere 
coactus plane desolatus est, non aliis solum inco- 
lis plurimarum illarum amplissimarumque regio- 
num, sed ipsis etiam inde passim migrantibus 
monachis, alia siquidem Palestina terra illa unde- 
eunque Meandro amni pretenta videri ac dici 
potuit, quippe non solum leta pascuis et. gregum 
armentorumque opima genitrix altrixque, non so- 
lum hominum quoque multorum el egregiorum 
ferax, sed preterea 8:11 monachorum, hoc est 
coli civium in terris peregrinantium, condendis et 
concursu lectissimorum conventuque frequentandis 
aptissima coloniis, tanto in ceteris Palestiua su- 
perior, quanto in uno ei,eodemque maximo, sine 
controversia cedit, quod hec nimirum vita et con- 
versatione Domini mei et Dei Christi honorata 
pre cunctis fuerit. Talem ob causam Meeander, ut 
dixi,paulatirn desertcs et in solitudine: redactus 
est, recedentibus in interiore qui prius illic babi- 


D 


Νεοχάστρων, "᾿Αὔθαλά τε xai Καύστρου χῶραι xal 
Μαγεδὼν xai ἡ περίπυστος Kapla πᾶσα τοῖς ἐχθροῖς 
χατετρέχοντο. ᾿Βὼ λέγειν Τραχεῖαν xai Στάδια 
Στρόδιλόν τε xai τὰ ἀντιπέραν Ῥόδου, ἃ χθὲς xal 
πρώην ὑπὸ Ῥωμαίους τελοῦντα ἐχθρῶν ἐν ὀλίγῳ 
χρόνῳ ἐγένοντο ὁρμητήρια. Τὰ δὲ πρὸς θατέρᾳ θα- 
λάσσῃ φῦλα, ἵνα μὴ τὰ μέσα λέγω, ὅσα τε ἐν Μα- 
ρυανδηνοῖς τε xai Μόσυσιν xai ὅσα ἐν τοῖς μεγαθύ- 
μοις ᾿Ενετοῖς ὄντα τῇ Ῥωμαίων ὑπήχουον, σὺν οἷς 
xal ἔτι τὰ ἔνδον μέχρι Σαγγάρεως, ἐπὶ τοσοῦτον 
ἠφάνιστο ὥστε xal Μαρυανδηνοῦ θρηνητῆρος χρήζειν 
ἀξίως τἀχεῖ θρηνήσοντος. Τῶν γὰρ δυνάμεων, πολ- 
λῶν τε καὶ θαυμαστῶν οὐσῶν, συγχατατριδομένων 
τοῖς δυτιχοῖς xal χατ᾽ ὀλίγον δαπανωμένων, roi; 
xat' ἀνατολὴν τοσοῦτης ὁ χίνδυνος περιέστη, bm 
μηδ᾽ εἰς αὐτὴν Ἡράκλειαν τὴν τοῦ Πόντου βαδίζειν 
εἶναι πεζῇ τοὺς ὁρμωμένους ix πόλεως, τῶν ἐχεῖσε 
ὁρίων τῷ Σαγγάρει περιχλεισθέντων, χαὶ τῶν πέ- 
pzv πάντων λείαν γεγονότων οὐ Μυσῶν, ἀλλά γε 
Περσῶν Μόνα δὲ τὰ πρὸς θάλασσαν φρούρια χατ- 
ἐλείφθησαν, τὰ περί τε Κρῶμναν xal ἽΔμαστριν 
xal Tiov xai Ἑράχλειαν, τόπων ὀνόματα μόνα σώ- 


ζοντα᾿ ἃ δὴ εἰ μὴ τῷ θαλάσσῃ προσεχρῶντο, xai 


taverant propter incursiones barbararum gentium. 
Universum autem jugum illud arcibus nuper con- 
ditis antea insessum.Abuta quoque et assiste Cay- 
stro regiones et Magedon et inclyta Caria, impune 
hostium grassationibus conculcabantur. Mitto di- 

cere Tracheam et Stadia, Strobitum et sifas e re- 

gione Rbodi terras, que loca paulo antea Romano- 

rum subjeeta ditioni exiguo tempore latronum 

receptacula barbarorumque stativa facta sunt. Ob- 
verse autem ex parte altera mari nationes, ut nihil 
de mediis dicam, ac quantum in Maryandenis, in 
Mossynibus, in magnanimis Enetis gentium loco- 
rumque censebatur, cuncta Romano subjecta im- 
perio, simulque his interiora usque ad amnem 
Sangurim, ita universa vastata destructaque sunt, 
ut Maryandenumlugubriscantusartificem adhibere 
debeat qui hec volet pro dignitate deplorare. Nam 
copiis Romanis, que multe mirificzeque erant, 
morantibus in Occiduo tractu, et iis paucis que 
relicte Orientalium presidio fuerant sensim ab- 
sumptis, in tantum infestantis itinera latrocinii 
periculum increvit, ut ne Heracleam quidem usque 

Ponticam via terrestri liceret ex urbe proficisci, 

finibus illinc imperii Sangari 882 circumscriptis, 

ulterioribusque plane cunctis in predam non My- 

serum,sed Persarum eondonatis. Maritime tantum 
arces retent:e utcunque sunt circa Cromnam et 
Amastrein et Tium et Heracleam, sola looorum no: 
mina servantes ; qua nisi prompto maris ad auxitie 
opportune accipienda commercio uterentur, du- 
dum utique fortunam eamdem urbium ac locorum 

quibus adjacent experirentur, cumque istis ditioni 
Pareice adjectis Romano imperio periissent. Quod 
autem in exitum harum provinciarum cooperatum 


761 


DR MICHAEBLB PALJEOLOGO LIB. IV. 


702 


καῦτα, τῶν χωρῶν κατεχομένων τοῖς Πέρσαις. πάλαι À γὰρ ἦν ἡσυχάζειν αὐτοὺς, ἀλλ᾽’ εἰσδυομένοις τας 


ἂν ταῖς χώραις καὶ αὐτὰ συναπώλοντο. "Ev δὲ τὸ 
συντελέσαν τῇ τούτων ἀπωλείᾳ χαὶ τῶν ἄλλων μέ- 
γίστον, ὡς αὐτὸς ὁ βασιλεὺς ὕστερον ἔλεγεν, ὅτε 
μικρὸν πρὸ θανάτου πατῶν τὸν τόπον ἐώρα σὺν οὐχ 
ὀλίγῳ καὶ ταῦτα στρατῷ, xal τὰ πλεῖστα χατῳχτί- 
ζετο, ἣ τῶν πεμπομένων ἐκεῖσε ταξιαρχῶν γλισχρό- 
τῆς τε xal. φειδωλία [D. 211] καὶ ἡ ἐπὶ τῷ λαμῦά- 
νειν σπουδὴ πὖ περιοριζομένη μέτρῳ καὶ χόρῳ, καὶ 
ἡ ἐχεῖθεν πρὸς τὸν χρατοῦντα ψευδολογία μηδὲν 
ἐχστρατεύοντα, ὡς ὀλίγιστόν τι ἀπώλετο, ὡς ἐπὶ 
μικροῖς ἡ ζημία, ὡς τὸ πᾶν ἐπὶ κεφαλαίοις ἵσταται 
καί τὸ ἀφχιρεθὲν σπουδῆς ὀλίγης ἀναχαλεῖσθαι, καὶ 
τἄλλα ol; συνεχέσι ποτίμος μὲν τῷ φαινομένῳ, ἀλ- 
μυροῖς δὲ τῇ ἀληθείᾳ τὰς βασιλικὰς ἀχοὰς περιήν- 
τλοὺν xal γράφοντές το xal διαμηνυόμενοι. Τὸ δὲ 
τῆς στρατείας αἴτιον, ὡς ταὶ τοῦτο αὐτὸς ὁ βασιλεὺς 
ὡμολόγει, τὸ συῤῥαγὲν σχίσμα τῆς ᾿ἘΕχχλησίας xai 
τὸ πολὺ τῶν ἀνυποτάχτων ῥαχενδυτῶν τε καὶ cax- 
χοφόρων πλῆθος, χαὶ ὁ πολὺς ἐχείνων φορυτὸς τῶν 
εἷς αὐτὸν χατηγορημάτων, xal ἣ πρὸς ταῦτα τοῦ 
βασιλέως δειλία τὴν ἀποστασίαν ὑποπτεύοντος. Οὐ 


vel maxime est, hoc fuit, prout ipse sero agnoscens 
confessus imperator est, quando paulo ante mor- 
tem ea loca cum exercitu non modico perambu- 
ljans oculis omnia fidelibus subjecit et clare perspe- 
cta miseratus plurimum est prefectorum qui illuc 
mittebantur tenacitas et avara parcimonia cum ar- 
denti immensa inexplebili undique capiendi ac 
congerendi aviditate conjuncta. Quibus accedebat 
indidem nata circumventio principis mandacissi- 
mis decepti relationibus vaferrimorum hominum, 
qui privatis suis rationibus pernicie ρα θα non 
dubitantes consulere imperatorem ab expeditione 
in eas partes, υἱ erat necesse, suscipienda, de- 
prehendi, sei res coram paterent, et multari me- 
tuentes, avertebant, elevando fallacissime jacturas 
factas, et ut queque arces aut urbes capte a Per- 
sis erant,minimum id quiddam et momenti nullius 
esse dicendo : capita enim ipsa rerum et quasi 
claves limitis adhuc teneri,minuta isca nunc ablata 
quoties volemus exiguo conatu recuperanda. Ejus- 
modi vanissimis commentis tum scripto procul 
missis, tum voce coram inculcatis, lactatum im- 
perantis animum indormire malis facile initio cu- 
rabilibus cogebant, nibil pensi habentes, dum res 
agerent suas,iosidiari credulis principum auribus, 
et eis infundere quasi plenis poculis exitialia qui- 
dem venena, sed arte assentandi βίο diluta condi- 
taque ut virus eorum non sentiretur. Porro istam, 
de qua dixi, seram perditis rebus in ista loca 
expeditionem imperatoris ipse fatebatur a se metu 
erumpentis jam in spertam perniciem Eoclesiz 
schismatis 888 susceptam. Cum enim timeret in 
tanta colluvies claustris egressarum excusso jugo 
discipline vagantiumque quoquoverseum pannoso- 
rum quorundam et saccis cilicinis horrentium, in- 
sinuentium se obviis, domuum intima penetran- 
tium, cuncta implentium murmurationibus in 


τῶν ἀνθρώπων οἰχίας σφίσιν ἦν ἐκ προχείρου συν-. 
εἰρειν τὰ πολλὰ κατὰ βασιλέως, ὡς τὸν κληρονόμον 
ἀδικήσειεν, ὡς ἐξελάσειε τοῦ θρόνου τὸν πατριάρ- 
χην. 'AAX οἱ ὅρκοι, ἀλλ᾽ αἱ συνθῆκαι, ἀλλὰ τὸ καὶ 
τὸ, οἷς ἐχεῖνοι μὲν πορίζεσθαι εἶχον, πλεῖστα τῶν 
ἀχουόντων ἀπολαμδάνοντες, ἐμὲ δὲ, φησὶν, οἱ φόδοι 
xal αἱ δειλίαι περιίσταντο, μὴ xal τι τῶν ἀδουλή- 
τῶν νεωτερισθείη. ᾽ξ ὧν συνέδαινον ὑποψίαι, ἅς 
ἀνάγχη φυλαττόμενον ἀποχεχλεῖσθαι xal ἡρεμεῖν, 
τὸ χαθ᾽ αὑτὸν πολυωροῦντα xal τὰ τῶν πραγμάτων 
τοῖς τυχοῦσιν ἐπιτρέποντα. Ταῦτ᾽ ἔλεγε μέν ὕστερον 
ὁ χρατῶν πρὸς τὸν ᾿Αλεξανδρείχς ᾿Αθανάσιον, ὡς 
αὐτὸς ἡμῖν ἀπήγγειλεν, ὅτε συνὼν χάχεϊνος ἐπὶ τῆς 
ἐχστρατείας χατὰ παραμυθίαν τῷ βασιλεῖ ἑώρα 
μὲν τὰς τῶν χωρῶν οέραν τοῦ Σαγγάρεως ἐρημώ- 
cttd, χατήχουε δὲ τῶν τοιούτων ἐποιχτιζομένου τοῦ 
χρατοῦντος ταῖς ἐρημώσεσιν. ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν xai 
ἡμεῖς κατὰ τόπον ἐροῦμεν πλατύτερον, 

x». Περὶ τοῦ κατ᾿ Ἐχχλησίαν σχίσματος, xal περὶ 

τῶν Παντεποπτηνῶν μοναχῶν. 


[Ρ. 242] Τότε δὲ χαὶ ταῖς ἀληθείαις τὸ σχίσμα 


principem, passimque invidiosissime ocriminan- 
tium ab illo tutore cirerumscriptum oppressumque 
nefarie pupillum, ab eodem avitam patriamque 
hereditatem: imperii legitimo successori et posses- 
sori Augusti filio interversam iniquissime, his ad- 
ditam ejectionem in exsilium deturbati de throno 
patriarche, cunctaque ista perjurio perfidiaque 
cumulata ab eo qui nullo jurisjurandi quo se ob- 
strinxisset,feederum que sanxisset respectu hec et 
illa (plurima sigillatim exaggerabant) altentasset, 
aique his vulgofplausibilibus populariter buccinan. 
dis emungentium pecunia credulam plebem et lar- 
gascorradentium predas,quo minusillos abstituros 
tam utili privatim cepto erat verisimile, -- cum, 
inquam, hec intelligens Augustus formidaret ne 
tam vehementibus seditionum flabrie aperte re- 
bellionis et belli civilis incendium,egerrime postea 
restinguendum,inflammaretur,ad necessariam pree- 
cautionem mali tanti, atque ad explorandam inspe- 
ctione presenti eorum fidem quibus non satis sibi 
perspectis arces et provincias commiserat,istam se 
profectionem suscepisse deinde declaravit ipsemet 
familiari sermone Atbanasio Alexandrino patriar- 
che, illius tum ipsi via comiti,confldenter viro tali 
euas animi egritudines et non vanos metus sguspi- 
cionesque aperiens,qua illeaudiens non omittebat 
qua poterat consolatione delinire.Porro ex isto ipso 
nos hec eadem Athanasio, audita tum sibi postea 
referente,cognovimus.Addebatque ista occasione se 
oculis usurpasse miserrimum plane ac meritissimo 
presenti 88A imperatori deploratum statum regio- 
num ultraSangarim,extrema vastitate desolatarum. 
Verum ista nos quoque fusius exsequemur suo loco. 


28. De Ecclesie schismate, 


et Pantepoptenis 
monachis. 


Hoc porro tempore in quo enarrando versamur, 


7168 


GEORGII PACHYMERJR 


764 


τῆς ᾿Εχχλησίας ηὐξάνετο, ὡς λαὶ κατ᾽ οἴχίαν τοὺς À τῷ ἀπὸ τοῦ πατριάρχου ἀφορισμῷ, ὃν ἀφωρίσθαι ἐπὶ 


ὄντος διῃρῆσθαι. xal ἄλλως μὲν πατέρα διάγειν, ἄλ- 
λως δ᾽ υἱὸν, καὶ μητέρα καὶ θυγατέρα, xal νύμφην 
xai πενθεράν. ἼΠσαν δὲ πλείους xal οἱ περὶ τὸν 
Χάχκινθον μοναχοὶ, ἄστατοί τινες xal εἷς τόπους ix 
τόπων τλανώμενοι, ὑπὲρ τοῦ πατριάρχου ζηλοῦντες 
ἐξορισθέντος. ΓΑλλοι δέ γε καὶ εἰς ἀρετὴν διαδεδοη- 
μένοι ἔχ τε τοῦ Γαλησίου xal ἐτέρων μονῶν, ὡς οἱ 
τότε τῇ τοῦ Παντεπόπτουρ μονῇ προσχαθήμενοι, 
ἀποῤῥαγέντες τῆς ποίμνης ἕχαστος τὴς ἰδίας xa0' 
ἑαυτοὺς διέζων μηδ᾽ ὁπωστιοῦν τὸν Ἰωσὴφ εἰς χοι- 
νωνίαν δεχόμενοι, τοῦτο μὲν ὡς xai αὐτοῦ ἐπιδάντος 
δῆθεν τοῦ θρόνου ἐπὶ τῷ πτερνίσαι τὸν Γερμανὸν, 
τοῦτο δὲ xai ὡς αὐτοῦ τὸ πρῶτον ὑπὲρ τοῦ πατριάρ- 
χου ζηλοῦντος καὶ τὴν τοῦ Γερμανοῦ χοινωνίαν ἀπο- 
τρεπομένου xai τοῖς ἄλλοις προτρέποντος, "ἔγχλημα 
δ᾽ εἶχε xai οὗτος ἴδιον μεῖζον τοῦ προλαθδόντος. ἐχεῖ- 
voc μὲν γὰρ τῇ μεταθέσει προσέχρουεν, ὁ δ᾽ Ἰωσὴφ 


minime jam dubiis iisdemque magnis incrementis 
scbigma Ecclesie augescens quotidie gliscebat, uti- 
que jam in domuum intima receptum funestis con- 
junctissimorum dissidiis. Fervere ibi jurgiis cuncta, 
patre cum filio, filia cum matre, nuru cum aocru 
commissis, declaratis in partes contrarias pertina- 
cique contentione propugnatis judiciis et studiis. 
Valentissima erat Hyacinthi factio, ingenti promota 
numero vagorum quorumdam et hinc inde, rursus 
illinc huc, inquietissime cursantium monacborum. 
His intoleranda declamabatur Arsenii patriarche 
injusta in exsilium ejectio, omnibusque modis eju- 


τῷ μὴ τὸν βασιλέα εἰς πνευματιχὴν υἱότητα δέχε- 
σθαι. Οἱ δ᾽ ἐπὶ τῆς τοῦ Παντεπόπτου μονῆς μοναχοὶ 
xai ἀπεράῤῥουν καὶ παῤῥησιαστικώτερον ἔδαλλον, 
ἅμα μὲν ὡς ἐπιδήτορι, ἅμα δὲ καὶ ὡς ἀφωρισμένῳ 
τῷ πατριαρχοῦντι ἐπέχνντες. ᾿Εντεῦθεν γὰρ καὶ 
μέγα τι συνελοηγίζοντο, τὸ xal λύειν ἄλυτα, xai 
μᾶλλον εἰς χρῖμα καὶ εἷς ἐπίτασιν, οὐχ ὅπως ἀμετό- 
χως, ἀλλὰ καὶ τοῖς αὐτοῖς ἐνεχόμενον τὸν λύοντα. 
Πολλὴν δὲ xai τὴν dx λίγων ἐπιφέρειν πιθανότητα 
ἅμα μὲν τῷ τῶν προσώπων σφῶν σεδασμίῳ, ἄμα δὲ 
χαὶ τῷ συζηλοῦν ἐκείνοις ὅπερ τοῦ πατριάρχου τὸν 
᾿ωσὴ, ὃν χαὶ ὡς ὀστράχου μεταπεσόντος ἐπὶ τοῦ 
πατριαρχιχοῦ θρόνου ἤχουον ἐφιζάνοντα. Τούτους 
περὶ πλείστου ποιούμενος ἤ πείθειν fj ποιεῖν ixso- 


B δὼν (ὀξεῖαι γὰρ ἀχίδες χοτὰ ψυχὴν εὐσυνειδητοῦσαν 


οἱ ἔλεγχοι) εὐπροσώπως χρῆται τῷ βασιλεῖ, [P. 213) 
καὶ ἐπειδὴ τὸ πείθειν οὐχ ἦν (ποῦ γάρ ;) ἄνδρας 


vetitum οἱ olim ἃ patriarcha fuisset habore deinceps 
imperatorem loco spiritualis filii et illius confessio- 
nes, ut antea consueverat, in posterum accipere, 
quod facere tamen perexisset. Atque hoc utroque 
nomine :um invasoris in veri antistitis viventis lo- 
cum, contra fas intrusi, tum excommunicati pro- 
pter conscitam culpam cujus prohibitioni fuerat 
anathematis ipso f&cto incurrendi denuntiatio an- 
nexa. Pantepopteni presertim monachi liberrime 
audacissimeque omnium Josephum exagitabant, 
alteram in primis criminationem vehementer exag- 
gerantes, ejusque indignitatem argumentis e jure 


sdem procuranda restitutio pro unico videbatur (; ac disciplina ecclesiastica speciose collectis de- 


proposits scopo. Exsurgebant aliunde prodibant- 
que, alia quedam vociferantes emendanda fama 
virtutis inclyti sodales Galesii coenobii necnon quo- 
rumdam aliorum, uti qui in ea tempestate in mo- 
nasterio Pantepopte dicto morabantur, a suo sin- 
guli avulsi grege et viritim consulentes, dux 
&auctorque sibi quisque. Commune his cunctis 
Josephi recentis patriarche plane communionem 
aversari, nec eum rite promotum agnoscere, tum 
quod et ipse invasisset scilicet alienum thronum, 
supplantato indeque detruso Germano; tum ob in- 
constantiam, qua miserari antea solitus Arsenii for- 
tunam et eum restituendum pairiarcbatui dicere, ex 
eoque aversari communionem cum Germano et aliis 
aversandam suadere, adeo jam contraria prioribus 
illis dictis actisque facta ostenderat, in partem se 
inserens agnite sibi quoque damnateque palam in- 
juris,et Jocum insidens unde inique depulsum que- 
gtus esset viventem adhuc patriarcham legitimum. 
Verum hoc cum esset illi commune cum alio cri- 
men, alia erat peculiaris que illum vehementer 
gravabat invidia. Ut enim Germanus supra injuriam 
exclusi Arsenii propria laborabat infamia mutate 
conlracanones sediset Constantinopolitani ex Adria- 
nopolitano transcensi throni, sic et offendebat in 
815 Josepho probrum illi uni conveniens idemque 
late d.ffamatum, quod illum aiebant in excominu- 
nicationem incurrisse, sub 6ujus intecminatione 


monstrantes, quod non tantum absolvere absolu- 
tionis incapacem, privatus ipse nominatim juris- 
dictionis potestate, altentasset; sed preterquam 
expers auctoritatis solvendi alterius, etiam ligatus 
ipse quoque et contracti conscitique anathematis 
vinculo constrictus, istud ipsum presumpsisset : 
in quo non oratione tantum, loco utique vecti 
plausibili, ad persuadendum valebant, verum 
etiam auctoritate propter speciem sanctimonieme 
personeque ac oris commendabilem reveritam- 
que vulgo gravitatem, persuadere semper quidvis 
idoneam, tum autem efficacia ineluctabili trahen- 
tem, quando, ut tunc usu veniebat, eodem impel- 
lebant quo studia sponte plerorumque incurrebant, 
jam per se incredibiliter infensorum Josepho ut 
subsessori Arsenii, proque illo solo vero legitimo- 
que, cujus oppressam innocentiam vindicare opta- 
bant, patriarcha momentanea conversione, velut 
temerario tegule lapsu, repente supposito subintru- 
soque pseudoantistiti.Que Josephusinitia tumultus 
animadvertens, et minime contemnenda recte cen- 
sens, talem eorum sopiendorum rationem iniit,que 
multo vehementiorem in ipsum invidie flammam 
accenderet. Cum enim adhibito in consilium dolore 
contumelie proprie, cujus acerrimi sunt stimuli er- 
ga sibi recteconscías mentes,omnino sibi faciendum 
statuisset ut auctores injurie qua conflictabatur, 
aut de sententia deduceret aut de medio tolleret: 


“66 


DE MICHAELE PALJAROLOGO LIB. IV. 


T06 


ἀμειλίχτους τὴν ἔνστασιν, χολάζειν ἡροῦντο. ᾿Ανατί- A τοῦ σώματος ἰσχυρῶς, ὡς πολλάκις τοῦ μηνὸς ἣ καὶ 


θεται τυίνυν τὰ περὶ τούτων τῷ ᾿Αχροπολίτῃ Γεωρ- 
γίῳ καὶ εἰς λογοθέτας μεγάλῳ xal σοφῷ τὰ μάλιστα, 
πλὴν χατημελημένως τῶν εἰς συνείδησιν ἔχοντι, Καὶ 
δὴ ἐπὶ οἰκίας ἐπχγαγὼν χαλεπῶς ἠκίζετο, δαίρων, 
κρεμαννύων, μαστίζων, τοὺς δέ γε χρείττους ἐκεί- 
νων xai ἀτιμῶν τῷ δι᾽ ἀγορᾶς θριαμεύειν ἀτίμως 
ἐπ᾿ αἱτίαις χαχίσταις χσὶ πεπλασμέναις, ἄνδρας 
πολὺ τὸ ἀξιοπρεπὲς ἔχοντας ix τοῦ βίου xai τῆς 
σφῶν καταστάσεως, οὖς xxi μετὰ τὸ πιχρῶς ὡς οἷόν 
τε μετελθεῖν ἐξορίαις ἐδίδου, τοὺς καθάπαξ τῆς γῆς 
καὶ τῶν γηΐνων ἐξωρισμένους, Καὶ τότε πρώτως 
πολλοῖς ἐπέχλασε τὰς συνειδήίσθις ὁ Ἰωσὴφ, καὶ τῇ 
τούτων παχοαθέσει ὁ προλαδὼν τὸ κρεῖττον ἐφέρετο 
ὡς μηδὲν μηδενὶ ἐνοχλήσας χαθότι xal λέγοιεν. "Q 
δὴ χαὶ ὁ χρατῶν χαὶ αὖθις ἐχρῆτο, καὶ πατέρα ὠνό- 
μαζε, καὶ εἰς βουλὴν εἶχε, καὶ εἰς πολλὰ ἐχοῆτο 
συλλήπτορι, xai ἡδέως ἥχους μεσιτεύοντος, "Hv γὰρ 
ὁ ἄνθρωπος καὶ τῷ χόσμῳ σύντροφος, xal δεινὸς 
ὑπελθεῖν ἄρχουσι, xai πεῖσαι ὅτε καιρὸς, xa: θυμὸν 


μαλάξαι xai ἀγριᾶναι- Εἴχε δὲ σὺν τῇ γνώμῃ καὶ 


primo non succedente (quomodo enim homines 
capto communiter impetu 316 irrevocabiliter ru- 
entes blande ac tranquille dedocendo placaret ac 
sisteret?) potentia imperatoris,pro gratia qua apud 
illum precipua valebat, ad alterum efficiendum vi 
seva inoubuit.Demandavit autem negotium Georgio 
Acropolite inter logothetas magno,et in primis eru- 
dito callidoque,sed conscientie parum temere,mi- 
nimumque pensi habere in rebus gerendis credito 
quid fas et officium moneret.Ille igitur domos ob- 
iens patriarcha obtrectatores prehensos abducebat, 
vexans, cedens, proscindens, suspendens, flagel- 
lansg,qui vero inter illos eminerent dignitate,probris 
debonestans ac per fora ignominiose traducens, 
pretentis vere, quam celabat, cause odiosissimis 
iisque confictis criminibus, intolerabili utique ἰγ- 
rannide viris ante conspicuis et inoffeaso cursu ho- 
noris eatenus in vita usis; quos etiam postquam 
tali acerbitate deformasset, exilio multabat, nihil 
sanctam reveritus professionem religiosorum, qui 
semel abdicato mundo exsules se terre ad co:lestem 
ultro conversationem transtulissent. Fructum con- 
silii talis hunc Josephus tulit, ut multorum qui οἱ 
hactenusstuduerant hac violentia conscientias offen- 
deret abs seque alienaret voluntates. Apparuitque 
indequanto saniori consilio decessor ejus Germanus 
in incommodo simili fuisset usus,contumeliam dis- 
simulans,et nemini molestiam eo nomine facessens 
quod in se quidvis aliter quam vellet comperisset 
dictum. Ergo hic etiam post casum; et redactus in 
ordinem, existimatione gratiaque floruit, gratus 
ipsi principi.Pater ab eo vocatus, in consilium ad- 
hibitus,procuratione demandata negotio: um hono- 
ratus, et libenter ac effectu impetrationis sequente 
auditus cum pro amicis intercederet. Erat eaim 
homo innutritus mundo, multo usu vite civilia, 
insinuere se principibus sciens, persuadereque quz 


C 


D 


τῆς ἑδδομάδος ἐνίοτε πρόσοδον ποιεῖσθαι πρὸς βασι- 
λέα, τοῦιο μὲν καὶ ἀφ᾽ ἑαυτοῦ, τοῦτο δὲ xal χαλού- 
μενος. 


χθ΄. Ὅπως ἀποστέλλεται elc Παιονίαν μετὰ τοῦ μεγά- 
λου δουχὸς τόῦ Aáoxapi ὁ προπατριαρχεύσας Γερ- 
μανὸς, κἀχεῖθεν ἤγαγε νύμφην τῷ τοῦ βασιλέως 
υἱῷ, καὶ προσεστέφθησαν. 

[P. 214] Ἐπεὶ δὲ xav ὁ υἱὸς τῷ βασιλεῖ ἤνδρωτο 
'AvBpóvixoc, ὃν καὶ εἰς βασιλείαν διάδοχον ὡς xal 
τῶν ἄλλων πρότερον προητοίμαζε, καὶ ἔδει συναρ- 
μόττειν αὐτὸν τῇ πρεπούσῃ συζύγῳ, τὸ μὲν πρὸς 
τοὺς ᾿Ιταλοὺς πρεσδεύεσθαι εὐόδως οὐχ εἶχε, τοῦ 
Καρούλου μεταξὺ χειμένου χατὰ τὴν Πουλίαν, ὅν 
xai ἐχθρὸν ἀκήρυχτον ἑαυτοῦ καὶ Ρωμαίων ἐγίνω- 
σχε διὰ τὴν πόλιν καὶ τὸ μετὰ τοῦ Βαλδουΐνου ἐπὶ 
τοῖς παισὶν αὐτῶν xfZóoc ἥδη γὰρ τὸν Μαφρὲ χατα- 
λύσας ἐμεγαλύνετο δὴξ ὁ πρότερον χόντος, ὡς τοῦ 
ῥηγὸς Φραγγίας αὐτάδελφος" τοῦτο γάρ οἱ καὶ συμ- 
πεφωνημένος μισθὸς ἦν παρὰ τῆς ᾿βχχλησίας τῆς ἐπὶ 
τῷ Μαφρὲ ἀποστατοῦντι ὁρμῆς, ἂν εἰς τέλος νιχῴη. 


opus esset; tum eosdem placare concitareque prout ' 

res poscerent. Accedebat his animi bonis et corpo- 

ris robur palatine militie laboribus par: neo enim 

317 huic, ut multis aliis, obstabat valetudo quo- 

minus sepius in mense, interdum plus semel in 

hebdomade, adiret imperatorem, partim ultro par- 
tim accersitus. 

29. Ut missus in Pannoniam cum magno duce Las- 
cari expatriarcha Germanus inde sponsam impe - 
raloris filio duxerit, utque novi sponsi coronati 
sunt. 

Quoniam vero jam in virum adoleverat filius im- 
peratoris Andronicus, quem is ut primogenitum 
sibi principatus successorem destinabat, eique 
propterea idoneam jam nunc conjugem expediebat 
jungere,circumspiciebat Augustus ubi ad id aptam 
inveniret. Ac ne talem in Italia quereret prohibebat 
presens ibi status rerum. Regnabat in Apulia,hoo 
est in parte [talie Orientali obversaimperio,Carolus, 
palam et irrevocabiliter Constantinopolitanis infen- 
gus ob ereptam Latinis urbem ejectumque inde Bal- 
duinum,quicum ipsi affinitatis arcta necessitudo in- 
tercedebat, liberis amborum connubio fcederatis. 
Quare manifestum crat legatis Romanis,si forte in 
ulteriorem mitterentur Italiam filie cujusdam ille 
imperitantium Augusto filio poscenda,perirreconci- 
liabiter infestos Romano nomini terrarum marium- 
que tractus iter,ut necessarium,ita minime tutum 
fore.Jam enim Maufredos&mulo perculsoabjectoque 
victor Carolus, frater regis Francise, ex conto sive 
comite, qualis prius vocabatur, regium magnifice 
nomen assumpserat, ampla ea mercede ab ecclesia 
remuneratus ob navatam ei fidelem et felicem 
operam in Manfredi defectione ulciscenda ipsoque 
rebelli profligando. Hec reputans imperator ani- 
mum et spes vertit in Pannoniam, eoque legatos 
decrevit mittere. Rex ibi dominabatur partewm Ws- 


701 


GEOBRG!I PACHYMREUR 


168 


Ἐπεὶ ταῦτα, ἔγνω πρὸς Παίονας τὴν πρεσδείαν A τεμένους τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγου σοφίας, τοῦ πατριάρ- 


στεῖλαι: ὁ γὰρ ῥὴξ ἐχείνων υἱὸς Tv Ῥωμογενὴς ἔχ 
μητρὸς τῷ ῥηγὶ γεννηθεὶς τῆς τοῦ παλαιοῦ Λάσχαρι 
θυγατρός. Τρεῖς γὰρ ἐχείνῳ βασιλεύοντι τηνιχάδε 
θυγατέρες ἦσαν, αὕτη μία, καὶ θαυμαστὴ Εἴρήνη 
δευτέρα, ἣν ὁ ᾿Ιωάννης σχὼν ἐῤδασίλευσε τὸν πενθε- 
ρὸν διαδεξάμενος, xal τρίτη 34 τῷ μεγάλῳ χυρίῳ 
χατὰ τὴν πόλιν ἐχδοθεῖσα Εὐδοχία, ᾽ξ ἐχείνης γοῦν 
τῆς προτέρας ὁ τῆς Πχιονίας ῥὴξ τῷ ῥηγὶ καὶ πατρὶ 
γεννηθεὶς γυναῖχα πάνυ ὡραίαν ἐκ Κομάνων xal 
, αἴχμάλωτον, ὡς λέγουσιν, ἐαυτῷ διὰ τὸ χάλλος dp- 
μυσάμενος θυγατέρα γεννᾷ. Ταύτην ὡς εὐγενῆ xal 
ix τῶν Λασχαρίων χαταγομένην συναρμόττειν ὁ βα- 
σιλεὺς ἐδούλετο τῷ υἱῷ. Καὶ δὴ εἰς πρεσδείαν ἐχλέ- 
γεται περὶ τούτων τὸν ἀπὸ πατριαρχῶν τοῦτον Γερ- 
μανὸν xal τὸν μέγαν δοῦχα τὸν Λάσχαριν, ἔξωρον 
ἤδη ὄντα, διὰ τὸ πρὸς ἐκεῖνον αὐτοῦ συγγενές" τοῦ 
γὰρ πάππου τὸν τόπον τῷ ῥηγὶ ἐπλήρου ὅσα xai 
ἀδελφὸς τοῦ Λάσχαρι βασιλέως. Ot δὴ καὶ ἀπελθόν- 
τες πεζῇ τὰ τῆς πρεσθείας ἐπλήρουν, xal τὴν τοῦ 
. ῥηγὸς θυγατέρα τῷ υἱῷ τοῦ [P. 215] βασιλέως καὶ 
βασιλεῖ νύμφην φέρουσιν, ἦ δὴ xal "Avvav ὄνομα 
τίθησιν ὁ χρατῶν, χαὶ περιφανεῖς τοὺς γάμους τε- 
λεῖ αὐτῇ τε καὶ τῷ υἱῷ ἐπὶ τοῦ θείου καὶ μεγάλου 


mani generis ex matre trahens senioris Lascaris 
filia. Huic enim apud nos imperantis tres tantum- 
modo filie fuerunt, quarum una regi nupta Panno- 
niae ipsius filii nunc regnantisgenitrixexstitit.Altera 
Joanni viro imperium a socero transmissum secum 
attulit; tertia denique Eudocia magno apud urbem 
domino elocata est. 8188 Ex prima ortus qui nunc 
regnubat in Pannonia, filius et heres regis patris, 
uxorem e Comanis captivam olim, sed insignis, ut 
aiunt, forme merito e servitute in regnum ev?ctam 
habuit ; ex eaque genuit filiam, quam ut Romano 
Lascarice gentis prenobilem sanguine dignam im- 
perator duxit quam filio et designato successori 
desponderet suo.Legatos igitur ad illam postulan- 
dam illuc destinans,idoneos ad tale negotium puta- 
vit expatriarcbam Germanum simulque magnum 
ducem Lascarim, emerite jam licet ac parum apte 
gerendis rebus etatis virum : sed illum eximie ad 
hanc quidem tractationem commendavit nomen et 
consanguinitas,quz in regem virginis poscende pa- 


trem auctoritatem ei quasi avi tribuebat, utpote ἢ 


germano Augusti Lascaris genitoris ejus matris. Hi 
terrestri itinere quo destinabantur perlati, negotio 
e sententia confecto, brevi reduces filiam memorati 
regis sponsam adducunt filio imperatoris, jam ipsi 
imperii participi. Virgini Augustus senior Anne 
nomen imposuit.Tum illustri pompa et magnificen- 
tia precipua nuptias ejus cum suo filio celebravit 
apud magnum templum Sanete divini VerbiSapien- 
tie, bene precante novie sponsis Josepho patriarcha. 
Anno inde secuto, die octava mensis Novembris, 
regie ambos ipse pater, presente ac sacris operante 
patriarcha coronavit, deincepsque Andronico ut 
jam imperatori familiam et ministerium auxit in 


C 


χου Ἰωσὴφ εὐλογήσαντος. Ka! αὖθις τοῦ ἐπιόντος 
ἔτους μηνὸς Μουνυχιῶνος ὀγδόῃ βασιλικῶς αὐτοὺς 
σὺν τῷ πατριαρχοῦντι ὁ βασιλεὺς καὶ πατὴρ ταινιοῖ͵ 
χαί οἱ ὡς βασιλεῖ τὰ τῆς θεραπείας πρὸς τὸ μεγα- 
λειότερον ἀποτάττει. Τάττει δὲ τούτῳ xai τρία τῶν 
ὀφφικίων ἰδίως ὡς ἀναγχαΐα, καὶ τὸν μὲν Αιδαδά- 
ριον πιγχέρνην ἀποχαθίστησι, τὸν δέ γε Βρυέννιον 
ἐπὶ τῆς τραπέζης τιμᾷ, καὶ τρίτον τὸν ἐκ Χριστοῦ 
πόλεως Τζαμπλάχωνα τατᾶν τῆς αὐλῆς αὐτοῦ ἐγκα- 
θίστησιν. Εὐτρέπιστο μέντοι τούτῳ καὶ βακτηρία 
βασιλικὴ χρυσῇ ὑπόξυλος, ἐς ὃ χρατεῖν ταύτην ἐπὶ 
τῶν θείων ὕμνων, ὡς ἔθος, σὺν τῷ πατρέ, Καὶ 
ἐπράχθη καὶ τόδε, ἅπαξ fj καὶ δεύτερον Tj xal πλέον 
ἡμῶν ἰδόντων χρατοῦντα. Ἔπειτα δόξαν τῷ βασιλεῖ 
(μίαν γὰρ εἶναι τὴν ἀρχὴν, βαχτηρία δὲ τῆς ἀργῖ: 
σύμθολον, χρῆναι νὲ xai ταύτην μίαν εἶναι) διὰ ταῦτα 
ἠθέτητο τοῦτο. ᾿Εδόθη δὲ καὶ προστάσσειν καὶ Ómo- 
γράφειν βασιλικῶς, πλὴν οὐ μηνολογεῖν, ὡς ἔθος, τοῖς 
βασιλεῦσιν, ἀλλὰ γράφειν δ᾽ ἐρυθρῶν οἰχείᾳ χειρὶ, 
« ᾿Ανδρόνιχος Χριστοῦ χάριτι βασιλεὺς Ῥωμαίων. » 
Οἱ δὲ πρὸς τὸν πατέρα οἱ ὄρχοϊ καὶ βασιλέα μετὰ τὴν 
εἰς Θεὸν καὶ τὴν Ἐκχχλησίαν ἐγγράφως ἀσφάλειαν, 
ὡς μὴ ἐπιδουλεύοι, ἀλλ᾽ ὑποτάττοιτο, καὶ Αίαν ἀσφα- 


mo dum supreme dignitati convenientem,tres pre- 
fleiens palatinis Auguste majestati necessariis 
officiis. Nam Libadariumimperatoris novi pincernam 
constituit, Bryennium autem honoravit 389 pre- 
fectura mense regie; tertium denique ex Christo- 

poli Tzamplaconem Tatam aule ipsius declaravit. 

Paratus Augusto juniori quoque est baculus regius 

auro exterius obductus, intime ligneus, quem tene- 
ret de more cum patre, quoties divinis hymnis 
interesset.Idque factum est semel,iterum aut etiam 
sepius, nobis videntibus. Aliud postea visum Au- 
gusto seniori. Nam cum reputaret unum esse prin- 
cipatum,utcunque communicatum principibusduo- 
bus, sceptrum imperii symbolum unum tantum 
ostendi deinceps oportere censuit. Concessa etiam 
Andronico est facultas edicta condendi,subscriben- 
dique cbartisregiis utimperatores solent,exceptata- 
men appositione mensis,quam sibi reservatam uni 
voluit senior Augustus, ita ut filio in imperio col- 
lege liceret solum extense ac citra compendium 
scribere rubrica manu propria in bunc modum.An- 
dronicus Christi gratia imperator Romanorum. 
Juramenta deinde a novo Augusto,post cautionem 
Scripto datam de sua in Deum et Ecclesiam flde 
obsequioque, exacta sunt talia, que clare pietatem 
et obedientiam ejus erga patrem Augustum plenam 
inviolatamque prestarent, distincte ipso, Deo teste 
pollicente se non insidiaturum, se in subjectione 
obnoxia peratiturum. Sub hec a populo et eccle- 
siasticis juratum in verba novi Augusti. Decretum 
quoque pontifices rite pertulere,quo excommunica- 
tioni subjiciebant eum quisquis foret,qui in novum 
imperatorem insurgeret. Id actum est curante s6- 
niore,fratrum propriorum ambitionem suspectante 


709 


DE MICHAELB PAL/EOLOGO LIB. IV. 


710 


λεῖς προέδαινον, 'Eg' οἷς οἱ τοῦ λαοῦ πρὸς αὐτὸν A τῶν μὲν εὐφημούντων τὸν εὐεργέτην, θεοῦ δ᾽ ὅπισ- 


ὅρκοι καὶ οἱ τῆς ᾿᾿χχλησίας ἐγίνοντο. ᾿Ετομογράφουν 
δὲ xal οἱ ἀρχιερεῖς, ὑπ᾽ ἀφορισμὸν ποιοῦντες τὸν ὃς 
καὶ ἐπανασταίη τῷ βασιλεῖ, Εἴχε γὰρ εἰς ὑποψίαν 
τοὺς ἀδελφοὺς ἔτι, χαὶ μᾶλλον τὸν δεσπότην ᾿Ιωΐᾶν- 
νην. πολὺ τὸ θερμὸν παρ᾽ ἐκείνῳ βλέπων εἷς μάχας, 
xai τὴν πρὸς ἐκεῖνον παρὰ ἀπάντων δ'ὰ τὸ eos2vt- 
τιχὸν xai πρὸς τὰς δόσεις πρόχειρον τοῖς αἰτοῦσιν 
ἀγαθοθέλειαν. Οὐδὲν γὰρ οὕτω δουλοῖ τὰς ψυχὰς τοῖς 
ἀνθρώποις ὡς ἡ μετὰ χάριτος εὐποιία. Κἂν ἀφέλοιο 
τὸ εὐεργετιχὸν τῶν ἀρχόντων, εὐρήσεις ἐχείνους 
ἀλαλάζοντα τύμπανα, ἃ χτύπον ἔχουσιν ἐν τῷ μᾶλ-- 
λον εἶναι κενά. Οὕτω καὶ λόγος παρ᾽ ἄρχουσιν ἄπρα- 
χτος, χρεῖττον ὃν τὸν δυνάμενον εὖ ποιεῖν πρᾶξιν 
ἔχειν τὸν λόγον ἢ λέγοντα μόνον τὸν ἄρχοντα ψεύδε- 
σθαι. Καὶ μαρτύριον ἀψευδὲς αἱ ὠφελοῦσαι βοτάναι 
χαὶ τῷ βίῳ τῶν ἀνθρώπων χρήσιμοι, αἵ δὴ σιγηλῶς 
τὸ ὠφελοῦν [P. 246] προΐσχονται. El δέ τινας μι- 
χρολόγως dj τῶν χρημᾶτων ἀπουσία λυπεῖ, δειξάτω- 
σαν ἐχεῖνοι τὴν παρουσίαν, τί πρὸς ἡδονὴν συμὔάλ- 
λεται. Καὶ εἰ ἡδονὴν ζητοῖεν, πολλῷ χάλλιον τήν τ᾽ 
ἐνεστῶσαν ἔχειν χαὶ τὴν μέλλουσαν ἐλπίζειν. ἀπάν- 


maximeque despote Joannis, quem ad quidvis spoe- 
randum magnis videbat presidiis instructum, forti- 
tudinis bellice tot preliorum successibus spectate, 
studiique erga eum precipui omnium propter ejus 
benevolentissimam 8990 in donando et quidquid a 
quovis rogaretur prolixe gratificando largitatem. 
Nam nihil sic animos mortalium hominibus subjicit 
ut beneficentia grate ac liberaliter exercita; quam 
si principibus abstuleris, invenias illos aliud nihil 
nisi tympana resonantia, que eo plus strepunt quo 
magis sunt vacua. Horum enim inani sono similia 
sunt promissa principum effectu sequente destituta, 
eum melius longe sit, eum qui potest reipsa dare, 
nihil dicendo, sed vice verborum opera exhibendo, 
quam pollicentem que minime deinde praestet, 
principem mentiri. Hujus rei manifestum exem- 
plum videre est in herbis utilibus vite humane, 
qus juvant et non loquuntur succosque salubres 
tacit:e ministrant suos, eo grutiores quo Simplicius 
et ab ambitione disjunctius prosunt. Quodsi quibus 
avare sordidis dolet abjungere a se donando pecu- 
niam, cujus a conspectu remote desiderium scilicet 
non ferunt. ii queso, dicant quam veram et non 
imaginariam voluptatem nummorum ipsis sub 
oculis et in manu positorum afferat prasentia. δὶ 
gaudere querunt, quod gaudium eo majus, quod 
vel presens largiendo percipitur vel certo inde se- 
ceuturum speratur? Homines jam nunc beneficiis 
affecti benefactores acclamationibus faustis laudi- 
busque dulcissimis cumulant : Deus autem etiam 
in futurum ingentia se repensurum beneflciis pra- 
mia confirmat. Sciant autem ejusmodi angusti ani- 
mi principes unum istum ipsis proprium et semper 
mansurum divitiarum constitutum fructum,gloriam 
qui ex distributione ipsarum in eorum nomen re- 
dundat. Nam alioqui Ptolemeus Alexander et ille 


χνουμένου τὸ μέλλον. Ἴστωσαν δ᾽ ὅτι Πτολεμαίου 
μὲν καὶ ᾿Αλεξάνδρου καὶ τοῦ τὴν βασιλείαν τῇ εὐερ- 
γεσίᾳ ὁρίζοντος (οὐ γὰρ ἔχω λέγειν τοὔνομα, οἶμαι 
δὲ, Τῖτος ἦν) ταῦτα τὰ χοήματα, δι᾿ ὧν ἑαυτοῖς 
προστοιήσαντες τὴν ἀθάνατον εὔκλειαν ἡμῖν καὶ 
αὖθις ἀφῆκαν μηδὲν δαπανήσαντες. Καὶ οὗτός ἐστιν 
ἀδαπάνητος πλοῦτος, ἣ εὐποιία, ἣν ἐκεῖνος ἔχων 
πρὸς πάντας xal ὑπὲρ βασιλεῖς ἐκλείζετο. Ταῦτ᾽ ἄρα 
xal ὑποπτευόμενος πολλὰ παρῃτεῖτο τῶν ὄντων. 
Τὴν γὰρ ἀρχὴν ἐνεχωρεῖτο τούτῳ μὴ ὅτι βαρδαρειώ- 
τας χαὶ χορτιναρίους μόνον χαὶ τοὺς ἐπὶ τοῦ χοιτῶνος 
ἔχειν, καί γε τοὺς ἐπὶ τῆς εἰσαγωγῆς, οὖς δὴ καὶ 
ἑταιρειάρχους λέγουσιν, ἀλλά τι xal πλέον τῶν τῆς 
βασιλικῆς θεραπείας συνεπιφέρεσθαι, ᾿Αλλ᾽ εἰς τὸ 
πρόσθεν ἰὼν ἐξησθένει, τὰ μὲν Exov, τὰ δ᾽ ἄχων 
προσαφαιρούμενος" xal γὰρ xai τὸ πολὺ τῆς olxo- 
νομίας ἀφήρητο. Νῆσοι γὰρ πᾶσαι τὸ πρότερον, Mi- 
τυλήνη λέγω καὶ Ῥόδος, xal xatà γῆν πλεῖστά τε 
xxi μέγιστά οἱ εἰς αὐτάρχη πρόνοιαν ἦσαν. Τότε δὲ 
χαὶ τὴν δουλείαν ἐμφαίνων πρὸς τὸν νεωστὶ βασι- 
λεύοντα, εἴ πού τι χαὶ εἰς φιλοτιμίας λόγον χλαμύδα 


alius (nomen nunc non occurrit), qui utilitatem 
principatus sola definiebat facultate bene merendi 
de hominibus (Titus opinor, is fuit), eas ipsas pe- 
cunias, quibus largiendis immortale consecuti sunt 
decus, inconsumptas poleris moriendo transmise- 
runt, unum ex ipsis lucrati bonum inamissibile, be- 
neficiorum famam «eternam. Qua Joannes despota 


(; late clarus 821 apud omnes, pius etiam quam im- 


D 


peratores ipsi, predicabatur. Hinc videlicet in sus- 
piciones incurrebat regnanlium; quibus illi sol- 
liciti acri cura incumbebant ad detrahendum de 
opibus ejus ceteraque gloria, quantum citra decla- 
rati odii publicam professionem possent. Cum ergo 
principio concessum ei fuisset non Bardareotas et 
cortinarios solum ac praefectos cubiculi habere in 
ministerio domestico, sed et admissionales, quos 
heteriarchas dicunt, et si quid his amplius in re- 
gio fere satellitio censetur, quocunque iret cireum- 
ducere libere permissum, deinceps ista contrahi 
sensim ac restringi cepta sunt, modo hoc modo 
alio ex illis privatum excedentis modum honoris 
insignibus ablatis, nunc ipso, quod ita expedire 
sentiret invidie placande, sponte abdicante, nunc 
dominis vel ab invito auferentibus. Quin etiam 
splendorem ejus obscurare domesticum non con- 
tenti, plerasque attribute olim potestatis partes 
paulatim carpendo rese mebant, simul dignitatem, 
simul ejus sustinende fundamenta, proventus pe- 
cunie annuos, malignitatis jam male dissimulate 
minime obscura grassatione minuentes. Date illi 
prius insule fuerant plereque nec parum uberes, 
Mitylene, inquam, et Rhodus alieque, tum in con- 
tinenti plurima maximaque territoria, unde illi 
mercedes ad victum sumptumque caeterum amplis- 
sime redirent. Cunctis hisce demptis, non modo 
in ordinem, sed et in tam miserum servitutis re- 


7 


GEORGII PACHYMERJE T 


παρὰ βασιλέως ἐλάμδανε, μέγας Qv μιχροῖς ἱμα- Α ὄντι χρόνος ἐτρίδετο πλεῖστος, οὖκ οἶδ᾽ ὃ τι παθὼ 


τίοις xal εἷς γόνυ μόλις πεοιεστέλλετο, xai ὁ ἥρως 
ἐχεῖνος ἐπὶ τῶν ἀναχτόρων πολὺ πλέον ταῖς ma:ót- 
χκαῖς ἀμπεχόναις ἐνηγλαίζετο ἢ τοῖς ἰδίοις xal κατὰ 
τρόπον τοῦ σώματος ἔχουσιν. Οὕτως ἐκεῖνος ix τῶν 
ἔξω xoi otc ἐποίει, τὴν ἔνδον διάθεσιν xai ἃ ἐλογίζετο 
παρενέφτινεν, ὅπου καὶ αὐτὴν δὲ τὴν διὰ μαργάρων 
καλύπτραν xal τὰ ὀξύλευχα παράσημα ἀπεῦθάλετο, 
χατὰ τρόπον ὃς xai μετ᾽’ οὐ πολὺ ῥηθήσεται, τὸ 
ταπεινὸν ἑαυτῷ προνοῶν διὰ τὸ ἐχεῖθεν ἀσφαλὲς xal 
πάσης χαχυποψίας ἀνώτερον. 


λ΄. Τοῦ áÀou χονοσταύλου τοῦ Ταρχανειώτου 
πρὸς τὸν πενθερὸν αὐτοῦ ᾿Ιωάννην αὐτομό- 
λησις. 


[P. 217] ᾿Αλλὰ πρότερον fj τοῦτο ῥηθῆναι, τὸ χατὰ 
τὸν μέγαν χονοσταῦλον τὸν ᾿Γαρχανειώτην ᾿λνδρόνι- 
κὸν xal ἀνεψιὸν τοῦ χρατοῦντος λεγέτθω, Ἔφθασε 
μὲν ὁ λόγος καὶ γαμδρὸν ἀπέδειξε τοῦτον τοῦ Δούχα 
Ἰωάννου xxi ἐξ ἀξιωμάτων σεδαστοχράτορος" Τούτῳ 
τοίνυν τὰ xarà τὴν ΄Ορεστιάδα τε xai τὰ ξυδότερα 
τοῦ Αἵμου ἐπιτετράφατο, xal ἦν αὐτῷ σύναμα τῇ 
γυναιχὶ κάθισμα ἡ ᾿Αδριανούπολις, Ὡς γοῦν ἐχεῖσε 


dactus est gradum, ut palam jam cerneretur am- 
bire aulica sedulitate Augustum juniorem, ac si 
quando is ipsi, velut in premium obsequii, ali- 
quam e suis chlamydem donaret, reverenter acci- 
peret indueretque, etsi ea, quippe ad formam 
nondum plene adulti adequata corporis, viro, qua- 
lis erat ipse, perfecte «etatis statureque altioris 


parum conveniret. Ergo videres heroa illum tan- ( 


ium per regiam fratris aulam curtis et paulum 
modo excedentibus puerilium mensuram tunica- 
rum :zgreque ad genua promissis sese multo 
majus ac libentius ostentare vestibus quam pro- 
priis e euo domestico depromptis, suoque vide- 
licet ipsius adaptatis modo corporis. Sic ille, 
qua 322? penitus esset in animo affectus, modes- 
iam fastuque superiorem omni demissionem ha- 
bitu factisque gaudebat exterius proferre. Quo in 
genere tegmen quoque capitis margaritis distinc- 
tum et ex roseo candentia deposuit insignia ultro 
80 volens, ut paulo poat dicetur, obsequiose mo- 
destie instinctu, humilem in se speciem affectans 
propter speratam ex ea securitatem et malarum 
de 8e suspicionum abolitionem plenam. 


30. Magni conostauli Tarchantolz ad Joannem 
ipsius socerum Lransfugium. 


Sed ista priusquam referimus, de magno cono- 
staulo Andronico Tarchaniota sororis Augusti filio 
dicatur. Hunc paulo superius narravimus generum 
fuisse factum ducis Joannis, dignitate sebastocra- 
toris : porro eidem post istas nuptias credita fue- 
rat gubernatio provincie, que preter Orestiadem 
et adjacentes huic terras atiam interiora Hemi 

complectitur; qua cura ut commodius ex propin- 
quo fungeretur, domicilii sedem Adrianopoli fixe- 
rat, ubi cum uxore morabatur. Ibi longo jam 


ὡς 9 ὁ τῶν πολλῶν λόγος ἔχει, τῷ ἀδελφῷ Moysi 
ὑστέρῳ γε ὄντι αὐτοῦ εἰς μέγαν δομέστικον xi 
στάντι ἐγχοτῶν ἐχτόπωας, δι᾽ αὐτὸν δὲ καὶ τῷ cui 
σαντι, βουλὴν βουλεύεται λίαν αἰσχρὰν καὶ τοῦ viv 
ἀναξίαν. Εἰς νοῦν γὰρ βαλλόμενος αὐτομολεῖν xz 


τὸν πενθερὸν, ἐπεὶ ἐν χαταστάσει τῶν ἐκεῖ πραγμι 
τῶν ὄντων οὐχ ἀνυστά οἱ τὰ τῆς αὐτομολίας διἐγκ 
γίγνεσθαι, τὴν ἐπὶ τῆς πέτρας σηπίτην uus 
᾿Εχείνη γὰρ (καὶ σιωπῶ τὸν φυσικὸν λόγον οὐχ ὡς 
ἐξέρασμα τὸ μέλαν δοχόμενον, ἀλλ᾽ ἀκούσιον διαγώ- 
prpa ῥυὲν ἐξαίφνης τῷ φόδῳ συστελλομένης rd 
extuczc δυνάμεως, d δὴ καὶ συμδεδηκότος τὸ on 
εἰς βοήθειαν χρῆται καὶ ἀποφυγὴν τῶν δεινῶ; τὴν 
τοίνυν θέλουσα φεύγειν τοὺς θηρατὰς üe dw 
λαν xai τὸν πόντων συγχέει, καὶ οὕτω m3 
[P. 218] φυγαδείᾳ χρῆται. Κἀκεῖνος συγχίϑθον 
τὰ πράγματα ὡς βοηθησόμενος πρὸς τὴν gom 
συγχύσει. Τογάρων ἐξελθεῖν γένος παρασκχευάϊε. ἡ 
χαὶ φανέντες τὴν γῆν πᾶσαν ἐχείντην ἐπέθεον ὡς ἴ- 
χέρδει συγχληθέντες. "A τοίνυν ἐκεῖνοι τὸ cuna 
τοὺς ἀνθρώπους ἔδρασαν, ἰδίαν ἀπαιτεῖ σχολὴν zs 


tempore versatus, repente nescio quid passus, τἱ 
vero plerique aiunt, audita promotione Michul: 
fratris sui minoris in dignitatem magni domestici 
incredibiliter offensus tam ipsi quam eia quo 3 
fuerat in istum evectus gradum, ad cogitatioxs 
valde vituperabilem et genere indignam suo ap* 
cat animum, consilium iniens transfugiendi 5 
socerum. Quia vero tranquillo, ut tunc erant," 

rum statu tuto atque impune id se facere p: 

desparabat, quo ei ex sententia negotium sot 
deret, sepiam herentem petre sibi putavit imis: 
dam. De bujus aquatice animantis natura brc 

dicere non omitto, quod qui observarunt à 

tius, tradunt non eese illi atra&mentum in pous$- 

quasi id sponte cum vult evomat, sed atrum is 

liquorem piscis hujus visceribus conceptum exe* 
mentum ipsi 88 8 esse, quod ex contractis mei 
infirmi et formidolosi animalculi membris nett 
sario effundatur. Astutie porro quasi cuidam tjt: 
tribuitur, quod ipsam necessitatem velut verte 
in consilium, ista suffusione liquoris atri saloter 
plerumque sibi conficit, manus sic effugiens pren 
santium, Cum enim piscatorem  iraminere sib 
captantem sentit, evomit atramentum, et aquaz 
in qua est, prius pellucidam, turbat obfuscatqve : 
atque in illis tenebris effugii viam inveait 8) 
Andronicus Tarchaniota, ut secure ac sine impe- 
dimento deliberatum exsequeretur transfogium. 
turbare prius ac miscere omnia constituit, acci 
in Romanas terras Tocharis, qui statim ad osten 
sam accurrentes predam, magno numero intr 
fines imperii sunt visi. Quantum autem illi tun 
cladis, et omnis generis injuriarum miseris illoruz 
tractuum hominibus intulerint, proprii neo parv 
operis argumentum esset, pro magnitudine atro 
cium raalorum non litteris, sed lacrymis soribendi 


718 


χρυσι γνωριούμενα. πλὴν ὡς ἂν ὀσφαλῶς εἴποι τις, 
οὐχ ἥττω ταῦτα τῶν μετὰ τοῦ Κωνσταντίνου προτέ- 
ὠῶν σφαγῶν. Αὐτὸς δὲ τῇ τούτου συγχύσει προσδοη- 
θούμενος ἅμα γυναικὶ αὐτομολεῖ πρὸς τὸν πενθερὸν" 
Ὁποίας γοῦν τῆς ἀναδογχῆς ἐχεῖθεν εὐμοίρησε, πε- 
ριττὸν ἴσως καὶ λέγειν, ὅμως δὲ ὕλην ἐδίδου τὴν 
μάχην ἀνάπτεσθαι. Καὶ γὰρ τέως ὁ Δούχας τιῖς ἰδίοις 
ἀρχούμενος ἡσύχαζεν ἀναμένων, ἔστι δ᾽ οὔ xal τὸν 
ἴδιον τρόπον κατασκευάζων ἐπὶ τὰ τοῦ βασιλέως ἐπι- 
τεϊχίσματα χαὶ τὰ περὶ τὰ ᾿Ιωάννινα παρασπῶν. 
Ἡρεμεῖν δ᾽ οὐκ ἦν ὅλως ἐχείνῳ ἀνδρὶ μάχαις χαί- 
ροντι xal πολέμοις, ἐξ ὧν κερδαίνειν ἀεί ποτ᾽ ἤλπι- 
ζεν, Ἡ γὰρ τοῦ εὐεργοῦ σχολὴ xai ὑπὲρ τοῦ ἀργοῦ 
ἀσχολίαν τὰ μεγιστα χατεργάζεται' ὡς γὰρ ἀργῆς 
ψυχῆς καὶ κατεῤῥᾳθυμημένης τὸ ἐνεχαιρεῖν ἐν 
χενοῖς, οὕτω θερμῆς καὶ σπουδαίας τὸ χωρεῖν ὁμόσε 
τοῖς πράγμασιν. Οὕτως ἦν ἐχεῖνος τῷ τότε τῆς αὐ- 
τῆς πείρας xal στρατηγίας ὅλῃ τοῖς παραπέμπουσι 
χρώμενος, οὐ πολεμῶν ὅτε δόξοι τοῖς ἐναντίοις, 
ἀλλὰ μᾶλλον τῷ ἐνεργεῖν διεγείρων xal τὸν ἀπάλα- 
μνον, 


Ceterum id dici sine mentiendi periculo breviter 
potest : calamitatem vastitatemque ista occasione 
buic importatam regioni nihilo mitiorem, minusve 
acerbam crudelitate credium, avaritiaque rapina- 
rum ea fuisse, quie aliquanto ante iisdem populis 
irruptione Constantini Bulgari Tocharos secum 
ducentis fuerat illata. Per hano ille sibi ad finem 
destinatum utilem confusionem rerum, ad socerum 
una cum conjuge profugit. Ut autem exceptus ab 
eo fuerit, et quis ipsi novi fractus hospitii consti- 
terit, superfluum opinor nobis sit exsequi : illud 
constat, quod ad nostram rem facit, submini- 
stratum inde pretextum Joanni duci belli in nos 
movendi. Eatenus enim ille suis contentus utcun- 
que quiescebat occasionem exspectans : et quan- 
quam erumpebat nonnunquam impatiens foederum 
animus, tentandis, cum aderat opportunitas, muni- 
tionibus imperatoris : quo in genere que circa 
Joannina sunt ad se attraxerat : tamen larvam 
adhuc haud plane abjecerat; non ille quidem na- 
tura talis ut in illa diu 8:?4 simulatione teneri 
posse speraretur. Quippe vasti pugnacisque vir 
animi, nibil nisi vim et bella spirans, ex quibus 
aueturum sese forlunas, et lucris ingentibus di- 
tandum jconfidebat. Porro viri strenui vel ipsum 
otium, negotio remissi ac languidi, rebus peragen- 
dis maximis efficacius est. Nam ut anime desidis 
ac negligentis est in vanis sibi placere, ac felicem 
se putare complexu exsilium bonorum : sic acris 
e contrario atque arrecte ardenterque majoribus 
usque inhiabunde proprium est, prorumpere in 
opus quavis occasione, ac nullam frustra offerri 


DH MICHAELE PALJSOLOGO LIB. IV. 
τὴν τῶν δεινῶν ἐξαγγελίαν, οὐ γράμμασιν, ἀλλὰ δά- A λα΄. 


C 


D 


movendarut:n rerum ansam ainere. Talis tunc erat - 


dux Joannes; ipsis illis quas furtim primum atten- 
taret grassatiunculis et successibus modicis pro 
fundamento ulteriorum utens : neo exspectans 


714 
Ἐχστρατεία τοῦ δεσπότου Ἰωάννου σύναμα 


χιλιάσι στρτοῦ πρὸς τὸν ᾿Ιωάννην, xal τὰ τῆς 

ἀνδραγαθίας τοῦ ᾿Ιωάννου. 

[Ρ.. 219] Ταῦτ᾽ ἄρα καὶ βασιλεὺς δεινοπαθῶν ἐπὶ 
τούτοις δυνάμεις παρασχευάζεται πλείους, πλῆθος 
ὡσεὶ τεσσαράκοντα σὸν τῷ ναυτιχῷ χιλιάδων, ὡς 
λέγεται, καὶ παραδοὺς τῷ δεσπότῃ πέμπει διὰ τα- 
χίων ἐπὶ τὸν ᾿Ιωάννην. Συνεχπέμπει δ᾽ ἐκείνῳ καὶ 
ἄλλους πλείους τῶν λοχαγῶν xai ix μεγιστάνων, 
ὧν εἷς ἦν καὶ ὃν εἶχε δομέστιχον τῆς τραπέζης. Ὁ 
δ' ἦν ὁ Καθαλιιάριος ᾿Αλέξιος. ἀνὴρ γεννάδας καὶ 
ἀνδρικὸς, ὃς xal παραπήλαυσεν ὕστερον τοῦ πολέμου 
τοξευθεὶς iv τῇ μάχῃ παρά του, κάκείνῳ μὲν κλέος, 
ἑαυτῷ δὲ πεσεῖν εὐχλεῶς παρέσχεν οὔ κχάλλιστον 
τοῖς νέοις πιπτειν πεσών Ὡς γοῦν τὰς δυνάμεις πα- 
ραλαδὼν ὁ δεσπότης πρὸς δύσιν ἤλαυνε θαῤῥῶν ταῖς 
παρασχευαῖς ὡς καὶ αὐτὸ χινήσων τὸ ἔδαφος, ὁ βα-- 
σιλεὺς xal λαὸν διὰ θαλάσσης ὁπλίζει, xal στόλον 
ἐξαρτυσάμενος ἱκανὸν ἐκ πόλεως χαὶ τῶν ὁπουδή- 
ποτε χωρῶν τε xxi νεωρίων, ὡς εἶναι τας πάσας 
ναῦς μαχρας τε ἅμα xai ταχυναυτούσας τροῖς πρὸς 
ταῖς ἑδδομήχοντα, παραδοὺς ταύτας τῷ πρωτοστρά- 


tunc bellare cum hosti videretur; sed ex sua spe 
ac commodo articulos occasionum captans; et non 
minis admonens, sed agendo expergefaciens ad- 
versarium indormientem rebus. 


31. Expeditio Joannis despotae cum mullorum millium 
exercitu adversus Joannem ducem; el de hujus fa- 
cinore insigni. 

Hec ita erant : quibus cognitis indignatus impe- 
rator, exercitum comparat ingentem ; numero, ut 
fertur, quasi quadraginta millium, navalibus in 
eam summam oomprehensis copiis. Et hoo tanto 
apparatu tradito Joanni despote, vadere illum 
confestim infestis signis in Joannem jubet. Misit 
etiam cum eo plures alios tribunorum et magna- 
tum,quorum unus erat, quem domesticum mense 
habuit, Caballarius Alexius, vir generosus et fortis. 
Hunc Mars hoc bello pignoratus est, sagitta in 
prelio sublatum a quopiam ignoto,qui sibi gloriam, 
hosti honestum funus peperit. Sic enim decus illi 
contigit gloriose mortis ibi oppetite, ubi cadere 
juvenibus est honestissimum. Eum igitur succin- 
ctus magnis hisce terrestribus copiis despota Joan- 
nes tantis animis in Occidentem movit, ut 89955 ter- 
ram haud dubie seconcussurum confidere videretur, 
destinavit imperator eodem quoque classem onera- 
tamque superbissimo delectu, cum ex urbe tum ex 
cunctis provinciis ao navalibus diligentissime habi- 
to, ita ut numerus navium partim longarum partim 
celerum ad tres et septuaginta ascenderet; quas 
commendaas protostratori Philanthropeno, jussit 
eum cum ea classe oras legere Latinicarum regio- 
num, infestasque habere, ac sicubi res ferret ex- 
scendere incursionibusque urere, sic arbitratus 
certius faciliusque processuras ad spem plene vi- 
ctorie belli universi rationes, si proprio implioiti 
periculo Latini cogitare de mittendis Joanni auxi- 


718 


ΘΕΟΒΟΙ͂Ι PACHYMERJE 


710 


τορι Φιλανθρωπηνῷ xai αὐτὸν ἐχπέμπει, ταῖς Λατι- A ἐχεῖνος ἐλάμθανε τῆς ἀποφυγῆς «nl τὰ ἔξω wpoc- 


τιχαῖς χώοχις προστάττων, εἴ ποι παρείχοι, προσ- 
θάλλειν. οὕτω γὙὰρ μᾶλλον εὐοδεῖν τὸν χατὰ γῆν 
πόλεμον ᾧετο, εἰ ἔχοντες χαθ᾽ αὐτοὺς οἱ Λατῖνοι τὸν 
περὶ σφίσι φόδον τῆς πρὸς τὸν ᾿Ιωάννην βοηθείας 
ἀπόσχοιντο. Καὶ δὴ τὴν τεχίστην τῷ τόπῳ τῶν νέων 
Πατ;ῶν ἐπιστάντος τοῦ δεσπότου ἔχπληξις χατεῖχε 
πάντας χαὶ ταραχὴ. ὡς προσχωρεῖ, μὲν ἐντεῦθεν 
ἐχείνῳ τάς χώρας, γνωσιμαχεῖν δὲ τὰ φρούρια ὡς 
μικρὸν ἀντισχόντα, ὅσον ἀφοσιώσασθαι τὴν πίστιν 
τῷ Ἰωάννη, προδοῦναι μὴ ἐνεγχόντα τὴν ἔφοδον" 
ποῦ γὰρ ἂν τις xal ἔλπισεν ἐξ ἄλλου τινὸς τρόπου 
καὶ μηχανῆς σώζεσθαι ; ὁ μέντοι γε ᾿Ιωάννης τοὺς 
περὶ αὐτὸν χαὶ μόνους ἔχων, τῷ πλήθει χατὰ πολὺ 
λειπόμενος, ταῖς ἐπινοίαις ἐπεχείρει σώζεσθαι. Ὅθεν 
καὶ νῦν μὲν ἔνθα, νῦν δ᾽ ἐχεῖσε προδαίνων, ὡς οἷόν 
τε ἦν, κατησφαλίζετο τὰ αὐτοῦ" τὸ γὰρ χωρεῖν εἰς 
μάχην ἕν τι τῶν ἀδυνάτων ἐδόκει. ᾿Αλλ᾽ ol τοῦ δε- 
σπότου ἰχντλατοῦντες οἷον ἐχεῖνον ἐπέτρεχον συνε- 
χέστερον, προχαταλαμθάνοντες [P. 220] τόπους οἷς 
αὐτὸν ᾧοντο σώζεσθαι, ὅθεν καὶ τῷ ἀποχωρεῖν μὲν 
προσῆγεν ἐχείνους, τῷ δὲ γε δειλίαν ἐμφαίνειν θαῤ- 
ῥαλεωτέρους ἐποίει προσδάλλειν: τῷ γὰρ πλύθει 
περιῆσαν, καὶ χατημέλουν διώχοντες. Ὡς δὲ χόρον 


liis prohiberentur. Cum ergo velociesime despota 
Joannes in locum esset pervectus novarum Patra- 
rum, ingens ibi cunctos terror et consternatio tur- 
bavit, adeo ut ei passim pagi et oppida se dede- 
rent, arcium vero presidia inter ancipites senten- 
tias fluctuarent. Exigua nec longum, ut apparebat, 
valitura fidei Joanni date reverentia cohibente ab 
ipso ad primam statim irruptionem prodendo; 
nam ad extremum vitare se posse deditionis ne- 
cessitatem desperaverant, utique cum circumspi- 
cientibus cuncta, salutis alia via expediende ratio 
humanitus appareret nulla. Inter hec Joannes 
ipse passim desertus a plerisque, nec alio jam fere 
quam familiarium domesticorum septue comi- 
tatu, arte atque ingenio supplere defectum opum 
el capili ac summe rerum suarum quam posset 
optime consulere nitebatur, loca ex locis mutans, 
nusquam diu consistens, nunc hic, mox illic im- 
proviso apparendo, conatus insequentium, quoad 
poterat, frustrans. Nam manum conserere, et 
aleam jacere prelii, destitutum copiis, ultra omnem 
ut facultatem, ita cogitationem erat. Porro duces 
ac milites despote late per regionem sparsi ducem 
hostium ubi lateret omnibus vestigiis indagabant, 
sorutantes assidue loca cuncta quibus 3896 eum 
abscondi vel exigua suspicio esse posset. Unde 
cum ille latebras subinde mutuans continue fu- 
geret, trahebat post se hostes, ulterius sic semper 
in ejus ditionis sese promoventes intima : quos 
ille ipse manifestis deprehensus indiciis ducis fu- 
gientis timor audaciores scilicet in eo invehendo 
faciebat, fretos utique qua clare prevalebant mul- 
titudine, nec magnopere formidandum quidquam 
arbitrantes ab eo qui viribus palam diffidens, spes 


ὑπώπτευεν ἤδη τῶν ἀπάντων καταληφθέντων, ἔγνω 
φρουρίῳ ἑχυτὸν πιστεῦσαι, χαὶ φέρων kxutóv ταῖς Π2- 
τραις ὀχυρᾷ πόλει xai ἐκ νέου συστάσῃ δίδωσι χε 
πιστεύει φυλαχθησόμενος. Καὶ Ó μὲν καταφυγὴν óy- 
ρὰν süps τὰς Πάτρας, οἱ δ᾽ ἀμφὲ τὸν δεσπότην με- 
θόντες τὴν πόλιν χύχλῳ περικαθίζουσιν. Καὶ σΌγνΣ: 
πρὸς τοὺς ἐντὸς διαμηνύσεις ἐδένοντο τοῦ δεσκότο;, 
ἑαυτοῖς μὲν προνοεῖν τῶν βελτίστων, ἐχεῖνον ξὲ τε: 
ραδόντας σώζνσθαι" μή γὰρ ἀποχωρεῖν ἐχεῖθεν, kj 
ἄλλοθί που τραπέσθαι, μὴ φροντίσαι τὰ zip κε! 
οντα xal ἀγροὺς κατασχάπτοντα καὶ ἐχκιλῶν; 
τέμνοντα, καὶ τέλος xai αὐτοῖς ὡς πολεμίοις y» 
μενον τέλεον ἀφανίζειν, χἂν ὄπη καὶ ὁ ya c» 
6aln. Ταῦτα τοῦ δεσπότου διαμτνι,)νόοντι i» f 


B ταῖς ἀληθείαις f, παρ᾽ ἐχείνου προδιξαζόμε ἂν 


ὄντος, ἠπιως, τε ἀπελογοῦντο καὶ προυὰπ5 
σφᾶς τῶν ὁρμῶν ἀνεῖναι, μετ᾽ οὐ πολὺ τρῶς | 
καὶ τὸν ᾿Ιωάννην χκαθυπισχνούμενοι, Ὡς γοῦν gr 
χρόνος ἐτρίδετο, καὶ οἱ μὲν ἀναδολαῖς ἑναιώρον τι 
προδοσίαν, οἱ δὲ ὅσον οὕπω ἀνύσαι «à πᾶν Dti, 
ἐπιχειρεῖν τι τῶν συνήθων ἔγνω ὁ ᾿Ἰωάνν"ς. δὲ 
σχοπητέον ὡς ἄριστα. Νυχτὸς γὰρ ξαυτὸν epo 
διὰ τοῦ τείχους καταχαλάσας, ὡς μὴ φωραμᾷ, δὰ 


salutis omnes in fuga reponeret. Ut autem μὲ 
denique illum desultorii erroris et fuge infit 
tedium cepit, simulque cunctantium ab exti 
auxiliorum suspicatus conjectura causam, abor 
versis jam se sociis derelictum intellexit, arci σ᾽ 


C piam muniti caput salutemque confidere decr& 


Ergo se Patras conferens (prevalida hec enti 
propugnaculis recens structis munitissima ciribi 
eo se inclusit, idoneum id presidium ratu αἱ 
summam rerum et reliquias fortuna ip ertw* 
discrimine custodiendas recte crederet. At ded 
Joannes qui tanquam indagine clausam fere* 
nator undique vestigans nullum finem qua 
Joannis ducis inque suam potestatem redigere ὦ 
nandi faciebat, ubi cito cognovit Patris eum ist 
sum, eo confestim exercitum rapiens corona urbet 
cireumdedit, prono ad id usus studio duenm* 
militum, quos et ipsos belli uno in capite patri 
percupidos alacritate pelliciebat ad contendendus 
mira ipsa non dubia vicinia prede, cui dudum 


D inhiaverant, quam suis utique jam manibus elabi 


negabant posse. Crebris ante omnia colloquiis εἰ 
promissionibus tentati obsessorum ab obsidentibss 
animi sunt. Proponebatur ipsis per subinde missos 
pellax et questuosa conditio, paciscendi sibi preter 
incolumitatem securam, amplissima certissimaque 
premia, que promereri statim possent facili dé- 
ditione unius hominis, cause tot malorum ve 
presens urgentium vel in futurum imminentium. 
Sic enim certo haberent, nunquam inde abscessu- 
ros, aut alio quovis respectu avertendos Ftomanos 
nisi confecta re; nec interim parcituros, aut ulla 
misericordia revocandos ab urendis tota regione 
frugibus ac tectis, agris ac satis conoulcanda cor- 


77] 


DE MICHAELE PALZOLOGO LIB. IV. 


7T8 


στρατοπέδου βαδίζων, εὐθύς τε μετασχηματίζεται À λιπαρεῖ βοηθεῖν, εἰς πίστιν δὲ τῶν σπονδῶν ἕαυ- 


χαὶ χλαῖναν μὲν μέλαιναν πεοιτίθεται, χρατεῖ 

ἀνὰ χεῖρας ἵππου ῥυτῆρα, παὶ κατὰ θεράποντα με- 
τασχευασάμενος κχαθευδόντων περὶ μέσας νύχτας 
ἅπαν τὸ στρατόπεδον διεξήει ἐρωτηματικῶς ἐχφωνῶν 
συχνάκις 'περὶ ἴππου δῆθεν ἀπολωλότος. Καὶ ot μὲν χα- 
τημέλουν, οἱ δὲ καὶ ἀπελογοῦντο ἔνδοθεν τῶν σχηνῶν 
μὴ ἰδεῖν τὸ σύνολον, ἐκείνου καὶ τὰ εἰς εὕρεσιν δαψιλῆ 
χαθυπισχνουμένου. Καὶ οὕτω λαθὼν τὰς ἁπάντων 
γνώσεις ἀπολύεται μὲν τοῦ Ῥωμαϊκοῦ στρατοπέδον, 
ἐνσχευασθεὶς δὲ ἅμ᾽ ἕῳ, xai δι᾽ ἀδήλων τὰς θήδας 
ἐν ἡμέραις μετρίαις καταλαδὼν, μηδενὸς τῶν αὐτοῦ 
εἰδότος (οὐδὲ γὰρ οἱ ἕνδον Πϑερῶν πλὴν τῶν οἰχείων 
καὶ οἷς ἐπίστευεν ἤδεσαν, οἵ δὴ xai ἐφ᾽ ἡμέραις 
ἔμελλον συσκιάζειν τὸ δρᾶμα τοῖς ἐν τῇ πόλει μὴ 
φαινομένου τοῦ ᾿Ιωάννου), ἐκεῖσε τοίνυν τὸν μέγαν 
χύριον χαταλαμὔάνει, ὁμωνυμοῦντά οἱ [P. 221] (Συ- 
ριωάννης γὰρ κατὰ. γλῶτταν ἐλέγετο), καὶ δὴ προσ- 


rumpendis, exoidendis vineis, denique ipsis, si 
accipere oblata recusarent,tanquam hostibus inexo- 
rabiliter infensis,omni belli clade perdendis,quan- 
tacunque $2? ad id perficiendum patientia opus 
esset. Nam sibi abundare otium, et unice vacare 
soluto curis aliis,quantumlibet spatium in ea obsi- 
dione consumere. Talia denuntianti despote Pa- 
trenses sive vere sinceraque mentis proprie senten- 
iia, sive ita faciendum suggerente, quem intus 
secum habebant, Joanne duce, mansuete modeste- 
querespondebant; excusantes,maturam in presenti 


rem non es886 ; suppliciter orantes remitti tantisper (: 


oppugnationis impetus; magnum brevis more 
pretium fore ; nam se interim confirmatis viribus, 
ubi presidio, quod impositum cervicibus perfer- 
rent, eluctando satis possent, omnia qu;e posce- 
rentur effecturos et Joannem in suam redactum 
potestatem tradituros. Audita preces sunt. Vis gus- 
penditur ; fides exspectatur promissorum. Longum 
in his tempus abit, hinc Patrensibus in artificio 
quod prodesse coperat, gnaviter perstantibus, 
inde Romanis spesibi vana victorie proximo blan- 
dientibus.Hoc articulo rerum tentandum aliquid 
magnum dux Joannes constituit, adhibita in con- 
silium,preteripsi familiarem innatamqueaudaciam, 
extrema necessitate rerum suarum ultimo jam in 
discrimine pendentium : noctu per fidos paucoa, 
juratos arcano factum habituros, demitti se cura- 
vit funibus per murum, veste antea mutata, ne 
posset agnosci. Tum ut erat sago nigro in famuli 
speciem larvatus, equi habenas manu tenens,nocte 
concubia dormentibus cunctis, per media transit 
castra, identidem inquirens supplici clamore, si 
qui sciret quo abiisset sibi elapsus equus do- 
mini, monstrare ne gravaretur : magnam indicii 
mercedem fore. Sic euntem si qui vigiles vide- 
bant, procedere sinebant, nihil suspicati : alii ab- 
diti tabernaculis quos somnus ab audiendo non 
arceret, negligenter reddita intus voce responde- 
bant negantes equum sibi visum. In hunc modum 


PaTBOL. Gn. CXLIII. 


τοῖς xal χῆδος ἐτίθει γενέσθαι, ὡς λαθεῖν ἐχεῖνον 
γαμδρὸν ἐπὶ θυγατρί. Ὁ δὲ μέγας χύριος ᾿Ιωάν- 
νης τὰ xa! αὐτὸν μὲν παρῃτεῖτο, ὡς μηδ᾽ εἶναί 
οἱ δυνατὸν ἐπὶ συζυγίᾳ καταληφθῆναι ἀσθενεῖ γε 
ὄντι χαὶ ποδάγρᾳ δεινῇ προσπαλαίοντι, ἀδελφὸν 
δὲ οἱ εἶναι τὸν παῖδα Γουλίελμον, ὅν καὶ εἰς κῆδος 
οἷον ἐκεῖνος προὔτεινε xai λίαν χρήσιμον παρεδείχνυ. 
᾿Αλλὰ τὰ μὲν τοῦ χήδους xal ὕστερον ἔλεγε τελεσθή- 
σεσθαι τῶν συναλλαγμάτων χειμένων, 6 δὴ καὶ γέ- 
γονε" τότε δὲ τριακοσίους χαδαλλαρίους δοὺς αὐτῶ, 
ἢ καὶ πλείους, ὡς λέγεται, ἐξ αὐτῆς ἀποπέμπει, 
ἄνδρας ἀρεϊκοὺς καὶ πολλῶν τινων χαθυπερτεροῦν- 
τας. Οὖὕς λαδὼν xal τοῖς αὐτοῦ προσμίξας διὰ τα- 
χέων, ὡς μηδενὶ φωραθείη, καιρὸν ἐπιτηρήσας ἐμ- 
πίπτει τῶν πραχθέντων μὴ αἰσθομένοις μηδέ τι 
προσδοχῶσιν, ἀλλ᾽ ἐν ἀνέσει παντοίᾳ διάγουσι λο- 
γισμῶν ὡς ἔνδον ἐγχεχλεισμένου. Τέως δὲ ὡς εἰσ- 


impune trajectis quam late patebant castris Roma- 
nis universis, sub auroram per vias occultas con- 
tendit Thebas versus, quo paucis diebus inexspe- 
ctatissimus pervenit. Qui enim ibi quidquam pre- 
moneri de 828 ejus adventu potuisset, quem ne 
Patrenses quidem Patris excessisse adhuc noverant, 
paucis illia domesticorum factum, cujus soli erant 
conscii, silentii quod sancte promiserant tide sum- 
ma celantibus. et prout convenerat Joannis absen- 
tiam tegentibus artificio facile avertente curiosas 
suspiciones sollicite presertim et alio attente tali 
statu civitatis. At Joannes magnurm Thebis domi- 
num invenit sibi cognominem : Syrioannes quippe 
linga illic usitata vocabatur. Huno 'adiens infimis 
precibus orat ut sibi auxilietur, oblata in pignus 
foederis propria filia ipsi nuptura. Ad ea magnus 
dominus Joannes negabat se aptum nuptiis,quippe 
cum malis desperati remedii aliis, tum incurabili 
presertim conflictatum podagra. Sed fratrem sibi 
esse adolescentem Gulielmum, quem in istam affl. 
nitatem sibi valde probatam et utrimque judica- 
tam utilem offerret. « Verum haoc, » inquit, « jam 
nunc inter nos conventa suo videlicet curabuntur 
tempore, » prout est revera factum, istis deinde 
rite celebratis nuptiis : « nune ut quod instat 
prevertamus, accipe a me auxilia que postulas. » 
Datisque illi caballariis trecentie, aut, ut quidam 
asserunt, pluribus, eum continuo dimisit. Erant 
bi bellatores lectissimi omnes, pluriumque instar 


 singuli.Hos suis admistos summa celeritate pari- 


que silentio, ne ullo sensu rei que parabatur 
hostes admonerentur, castris ad Patras positis 
admovens, in ea opportuno captato tempore totis 
viribus irrumpit. Omnium horum prorsus ignari 
Romani erant nihil tum minus quam tale quid- 
piam exspectantes. Quin, ut in supina securitate 
fieri amat, in omnis se generis remissiones rela- 
xaverant, curas solvente cunctas opinione, cui ut 
certissima acquiescentes persuasissimum habe- 
bant Joannem utique ducem ἃ quo uno metuere 


25V 


719 


GEORGII ΡΑΟΗΥΜΒῈΣ ἽΝ 


θάλλει ποτὲ στρατὸς ἀχούσαντες σχεδὸν ἐτα:άχθηῃ- A "ExAivQr δ᾽ ἡ μάχη, εἶπεν ἄν τις ποιητικῶς, καὶ τὸ 


σαν, ἀγνοοῦντες τὸ δρᾶμα. Τότε τοίνυν συμμίξαντες 
ἔνθεν μὲν οἱ περὶ τὸν Ριμψᾶν Ηέρσαι͵ πολὺ δὲ τὸ 
Ῥωμαϊχὸν καὶ οἱ περὶ τὸν δεσπότην χράτιστοι, 
ἐκεῖθεν δὲ οἱ περὶ τὸν ᾿Ιωάννην Ἰταλοὶ xai οἱ αὖ- 
τοῦ πολλοί γε ὄντες «αἱ μάχιμοι συνεῤῥήγνυντο. Καὶ 
συμπεσόντες ὀλίγοι πλείους ἐνίχων. Οἱ μὲν γὰρ τῇ 
κατ᾿ αὐτοὺς συντάξει θαῤῥοῦντες ἀχμῆτες ὄντες xai 
ἐξ αὐτῆς ἕτοιμοι προσδαλεῖν χατὰ τρόπον ἐνέπιπτον᾽ 
οἱ δὲ τοῦτο μὲν τῷ ἀπροσδοχήτῳ καταμλαγέντες, 
τοῦτο δὲ καὶ πλῆθος σύμωιχτον ὄντες, ἐν οἷς ἀνάγκη 
καὶ τινας xal παρὰ τὸ χρεὼν ὀῤῥωδεῖν, ἀἁτάχτως 
καὶ ὡς οὐ σφίσι θαῤῥοῦντες ἐμάχοντο. Καὶ τέλος τῆς 
πρώτης φἄλαγγος ἐχλυθείσης αἱ κατόπιν ἐν οὐ προσ- 
ηχούσαις δειλίχις ἦσαν, xal συνεταράσσοντο καθ᾽ 
αὑτοὺς θορυδούμενοι, xal μικρὸν ὀπισθοποδοῦντες 
τέλος εἰς φυγὴν ἔδλεψαν, xai τὸν πρότερον ὁ ἐπιὼν 
χατηπόδει, χἀχείνῳ ἄλλος προσέπαιε, καὶ οὕτω συγ- 
χυθέντες ἀπεδύοντο μὲν τὰ ὅπλα, ἀπέλυον δὲ τοὺς 
ἵππους, καὶ μόνοις ποσίν ἐθάῤῥουν τὸ σώζεσθαι, 
πολλὰ τοῦ δεσπότου τὸ μὲν συνισῶντος εἰς θάῤῥος, 
τὸ δ᾽ ἀπειλοῦντος, ἔστι δ᾽ οὗ γε xai παροτρύνοντος. 


aliquid poterant,conclusum teneriarce,quamarotis- 
sima 889 ipsi undique obsidione cireumcingerent. 
Ad primam igitur impressionem re videlicet inopi- 
natissima perculsi turbatique nostri omnes sunt: 
steterunt tamen in armis Perse sub Rimpsane, 
magna pars Romani exercitus,in primis vero Joan- 
nes despota cum fortissimis suorum. In hos inve- 


τοῦ δεσπότου φωνῶν ἠλόγουν, περὶ ἑαυτοῦ tttzcus: 
νων ἔχαστος, δοντο γὰρ μὴ τριαχοσίους f xa! τι 
των διπλασίους fj xxi πλείονας εἶναι - ἀλλὰ τῷ xri 
σφᾶς πλύθει τὸ πλῆθος τῶν ἀντιπάλων [P. 229] à:- 
ζον, ὡς οὐκ ἀν θαῤῥησάντων, sl μή γε καὶ ax 
πλείους ὄντες τοῖς τόσοις ἐπῴεσαν. Τότε χαὶ ὁ ὃ» 
σπότης ἀποχαραδοχήσας τρέπει τε χαλινοὺς καὶ τὸν 
ἵππον ἀνιεὶς κατὰ κράτος φεύγει. Κάντεϑδιν ἵν 
βλέπειν ἄλλους μὲν πίπτοντας, ἄλλους δὲ om 
τας, τοὺς δὲ θάμνοις χρυπτομένους xal πρὸς τὸ ee 
ζεσθαι ἱκετεύειν ἑτοίμους ὄντας, ἄλλους D ini» 
ᾶς καὶ πέτρας καταλαμδάνοντας, ἄλλας ὁ εἰ; 
ἀπαγομένους, ὁπόσων ἡ λίχνη χεὶρ ἔχεν εε᾿ r* 
τὸ σφάττειν ἀπότομος τῷ μεταδόλῳ τῆς ὑπ κ'- 
λασσομένη παρὰ τὸ δόξαν σφίσιν ἐφείδιι δε | 
à μοῖρα ἦν ὄλεθρος, σώμασι, χρή parete, (nz 
ποις, αὐτοῖς ἐνδύμασι " τὸ γὰρ ὅμογενες μὴ ὑῶν 
ἔπειθε σφάττειν, τὸ δὲ γυμνοῦν τὸν Ava 
δυμάτων πᾶσιν ἐπ᾿ ἴσης ἦν. Τέλος φευγόντων 5 
φορηταῖς οἰχίαις ἐπιθέμενοι τῶν two oU 
αὐτοῦ γε τοῦ δεσπότου πολὺν ἐξεφόρουν τὸν t7 | 


tudine unice omnium versa. Putabant enin E 
trecentos aut duplo triplove plures, sed jx ' 
pari saltem, forte superiore ipsis numero bo^ - 
instare victores : quomodo enim nisi multitoézs- 
sibi conscii majoristalem exeroitum invadereoti 
tenus sustinuerat despota belli sortem exspedss 
tunc tandem desperatis haud dubie rebus, w* 


ctus dux Joannes cum suis Italis, plurimis οἱ ipsis (» equi habenis in fugam se quam effusissiman 


manuque promptissimis, prelium cominisit acre ac 
cruentum,quo Romani ab Italis plures a pauciori- 
bus plane victi sunt. Nam hi confirmatis animis, 
ordine servato, fortes ipsi exercitatique congressi- 
bus bellicis, parati re provisa, discipline industriem- 
que vim admiscentes ineluctabilem ruebant in ad- 
versos. llli primum easus novitate attoniti, deinde 
ut vulgus e vario mistum genere male coherentoes, 
nec ita lecti omnes ut non inter fortes ignavi qui- 
dam horrore periculi trementes incomposite pugna- 
rent et dilfisi presentibus tutiora cireumspicerent, 
succubuerunt ad extremum. Porro ista phalange 
priore dissipata fractaque, qui retro in subsidiis 
stabant, pudendo correpti metu, confusam et tu- 
multuabundam utcunque objicientes aciem, statim 
pedes retulerunt, initio cum quadam ordinis cura, 
mox effuso temere quoquoversum impetu trudentes 
invicem incurrentesque in sese mutuo, dum pre- 
vertere precedentem posterior studet. Denique jam 
confusione prevalente pro se quisque arma exuere, 
equos dimittere, pedibus salutem querere,despota 
quidem revocante ad officium, hortante, incre- 
pante, minas ubi cetera non profuerant addente, 
postremo corripiente manu quosdam et in hostem 
vertente. Frustra omnia : inclinata semel, ut poe- 
tice quis dixerit,pugna, metu videlicet lymphati ne 
sentire quidem voces despote, nedum curare vide- 
bantur, ad sibi privatim 880 consulendum sollici- 


tit. Hinc jam iniserabilis facies campi, Vides 
alios cadentes,alios fugientes, quosdam se sié9 
inter ramos arbustorum,paratos tendere μὰ : 
manus ; tutiores alios latebras in prarupiist 
rum fissuris querere; non paucos in gs 
trahi, quibus videlicet preter spem paroers? 
deles licet ille ac in cedes prompta, manus, 
tate steviendi, aut emolliente quodam miseri 
humane sensu in tam subita ccnversigpne RE 
Fatale autem ingruerat exitium cunctis pari '* 
bus, corporibus, pecuniis, armis, equis, 

ipsis miserorum,quibus si forte com mendatiso 
munione generis condonaret vitam misericors !* 
manilas victoris, ἃ spoliandis tamen  jjsdem ni 
avaritiam tempus suum nactam avertebat. lisi 
pessim congestarum avida spoliatione vestium Bt- 
gni et invicem fere pares unicuique Ftalorss &** 
vi conetabant. His in campo gestig, rapscilas iD 
stativa desolata fuga exercitus incubuit. Teberne- 
cula portatilesque domos illic procera Romni οἷ" 
litantes, despotaque in primis, pro copia cujusque 
magnifice instructas habuerant. In has predators 
versi multum inde divitiarum expertarunt. Pocol 
enim illa, qualibus principes utuntur, exquisitas 
supellectilem, arma, equos, alia instrumenta usu! 
familiaris,totumque illum speciose delicatam appt- 
ratum superbe regieque luxurie converrentes etr. 
hauserant, avara usque ad pulvisoulum diligentis, 


γ8ι 


DR MICHABLE PALAOLOGO LIB. IV. 


782 


τον ἐκπώματα γὰρ ἐχεῖνα xal ἔπιπλα xal ὅπλα xal À σχερὲς ἐχεῖνο xal ἀπροσδόκητον σύμθβαμα, πολλοῖς 


ἵππους xal θεραπείαν ἄλλην χλιδῶσαν τρυφῆς ἐξε- 
κένουν, μέχρι xal αὐτῶν τῶν ἐπιπόδων μυώπων, 
πλεῖστα παραχερδαίνοντες' xai τηνιχάδε ol τότε 
ἔδειξαν προφανῶς τὸ τοῦ ᾿Αντισθένους ἀληθινόν" 
φησὶ γὰρ ἐχεῖνος πάντ᾽ εὔχεσθαι τὰ καλὰ τοῖς 
ἐχθροῖς πλὴν συνέσεως, ὡς πάνθ᾽ old τε παρὰ τού- 
τοις γευέσθαι, ἣν σύνεσιν ἔχοιεν. ᾿Εδηλωσαν δὲ καὶ 
τὸ τῆς εὐδουλίας χρῆμα τοῖς ἀντιξοοῦσι xat μᾶλλον 
χρήσιμον’ χιλιὴδατ γὰρ τόσας ὡς καὶ εἰς μυριάδας 
ποσοῦσθαι ἕν παρεστήσατο βούλευμα, καὶ οἱ χθὲς 
πλουτοῦντες χαὶ τρυφῶντες τοις πλήθεσι σήμερον 
ταπεινοί τε xal πενιχροὶ, ᾿ἀνταγωνισαμένης τῆς 
ἀδουλίας. "Apyovta γὰρ χρὴ πειρᾶσθαι xal χινδυ- 
νεύοντα ὡς ἢ νικήσοντα ἢ εὐχλεῶς πεσούμενον. Κατὰ 
τί γὰρ καὶ ἄρχοι, εἰ μή γε προμηθοῖτο τῶν ἄλλων, 
ὧν ἄρχειν ἐτάχθη ; Καὶ σχοπὸς μὲν οὐχ ἀνεύθυνος, 
εἰ μὴ προείποι καὶ προυλάξηται, ἄρχων δ᾽ ἀνεύθυ- 
νον πάντως, εἰ μὴ προκινδυνεύοι ὧν ἐτάχθη σχο- 
móc ; Οὐμενοῦν, οὔ" πολλοῦ γε καὶ δεῖ. 

Οὕτω μὴν οὗ παραλόγου τῆς τύχης συμῦθάσης xal 
τῶν ὑπολελειμμένων χκατεπτηχότων, ἀνεῖσα τὸ πτε- 


ρὸν dj φήμη θεὺς οὖσα, ὡς λέγεται, περιαγγέλλει τὸ δυ- 


siquidem ipsos quoque aculeos caloarium sedulo 
331 colligentes apponebant lucro, tali successu 
demonstrante manifeste quam prudens votum fuerit 
Antisthenis omnia hostibus optantis bona preter 
mentem : nam cui consilium defuerit, ejus the- 
sauri quantivis in pradam sapientiori cedent. In 


μὲν εἰς λύπην ἄλλοις δὲ xal εἰς ἔκπληξιν, τοῖς δ᾽ elc 
χατάγελων, οὖς δὴ χανχφρονεῖν ἔπειθε τῶν μηχέτ᾽ 
ὄντων καὶ τοῖς λειπομένοις προσεπιτίθεσθαι. ᾿Αχού- 
σαντες γὰρ τὸ περὶ τὸν Εὔριπον ναυτιχὸν, οἷς δὴ 
xal εἷς τριάκοντα [225] ναῦς ὁ στόλος ὀλίγου 
δέοντος ἐξηρτύετο, χατεθάῤῥουν τῶν ἐπὶ δὶς καὶ τρὶς 
πλείστων. Καὶ δὴ ἐξ αὐτῆς γε ναυστνλησάμενοι χατὰ 
τοῦ βασιλείου στόλου ἐξώρμων ναυλοχοῦντος περί που 
τὴν Δημητριάδα, ὡς αὐτίκα φανέντες αἱρήσοντες. Καὶ 
ἅμ᾽ δρμήσαντες ἔφθασαν, τῇ παραυτίχα τόλμῃ καὶ 
μόνῃ ἀραρότως ἐλπίζοντες καταπλῆξαι τοῖς πρὸ τοῦ 
χατεπτηχότας σφάλμασιν. ᾿Εφῆπται δ᾽ ἄρα xal τού- 
τοις παρὰ μιχρὸν οὐ μιχρὸς κίνδυνος. Τοῦτ᾽ ἀγγελ- 
θὲν τῷ δεσπότῃ διάγοντι κατὰ τὴν Δριμίανιν, fj καὶ 
μᾶλλον τὸ ἀληθὲς εἰπεῖν χαὶ ἀλύοντι τοσούτου συμ- 
ὀάντος πράγματος, ἀνέζεσέ τε τὰς τῆς ψυχῆς ὁρμὰς 
καὶ ὑπερεπάθησε δείσας περὶ τῷ στόλῳ, εἰ τοσού- 
τοῦ γεγονότος μὴ ἐμπλησθῇ τὸ μοιρίδιον, ἀλλὰ xal 
πέρα τῶν γεγονότων προέλθοι. Καὶ δὴ ἐξ αὐτῆς 
δυοῖν ἡμερῶν διάστημα ὅλης xai μόνης μιᾶς ποιεῖ- 
ται νυχτὸς, χαὶ τὰ τοῦ πεζοῦ στρατοῦ συναθροίσας 
ἐγκαταλείμματα, παραλαθὼν σὺν αὐτῷ, τῇ Δημη- 


risum nostro ludibrio movit. Denique non defue- 
ru5&t qui ex metu, quo prius tenebantur Romanes 
potentie, in contemptum transirenj,et precipuum 
copiarum imperii robur 882? excisum dilapsum- 
que gratulantes, delendarum quoque reliquiarum 
impetum caperent. Nam Latina classis que ad 


millia bellatorum toties multiplicata ut myriadem (j Euripum stabat, navium paulo minus triginta, sio 


non unam conflarent,ita evertit afflxitque momento 
consilium hominis unius, et tot illi ac tanti ex 
heri opulentis et copia rerum usque ad luxum et 
delicias circumfluentibus hodie humiles, egentes, 
vagi palmas porrigerent, non mendicitate magis 
quam professione dedecoris proprii, quos sua 
ipsorum socordia debellasset. Nimirum ducem 
exercitus fortero quidem et vitam quoque ac san- 
guinem pro gloria victori& pacisci certum, sed 
preterea vigilem ac futuri providum esse oportet, 
semperque acri solertia intentum, ne quis inopina- 
tus ingruat casus. Id enim officii omznis preefeotura, 
maxime autem militaris, eustinet. Ad hoo, inquam, 
tales in summo collocantur, ut longe prospiciant. 
An enim speculator in culpa est qui non previ- 
derit, pon prwindiacverit perniciem ingruentem 
cujus observando appulsui constitutus in speculs 
fuerit : dux habebitur innocens, qui non prescie- 
rit, non precaverit insidias, furtivosque impetus 
sagacitate preoccupans, mature obvians averterit, 
quod potissimum ut faciat in id evectus fastigium 
est ? Non profecto. Minime id, inquam; nec de hoc 
quisquam qui sapiat dubitaverit. 

Ceterum ut hunc inopinatissimum casum stre- 
nue, ut solet, in omnes late partes fama vulgavit, 
varios in variis repens nuntius excitavit animorum 
motus.Multos gravi dolore affecit;non paucos usque 
ad stuporem perculit; quibusdam letus accidit, et 


animis aucta est audita nostri terrestris exercitus 
clade,ut non dubitaret triplo numerosiorem impe- 
ratoris navalem exercitum, stationem tunc circa 
Demetriadem habentem,incursu repentino aggredi. 
Inspirabat alacritatem in audax consilium certa 
fiducia pari fortuna utendi maritimo quoque pre- 
lio. Persuaserantque sibi, si perculsis incommodo 
terrestri et recenti clade territis infesti superveni- 
rent, specie ipsa 8ui presentique occursu debella- 
turos, potiturosque mox navibus, portu presertim 
inclusis et per angustias explicare sese in navalem 
aciem non valentibus. Et parum abfuit quin spei 
compotes flerent, momentoque ingens periculum 
summe illic rerum fuit. Cujus cum esset raptim 
indicium perlatum ad Joannem despotam in locum 
cui nomen Drimianis fuga receptum,in quanquam 
plenus cladis et pudore meroreque confusus, 
excitavit sese tamen, haud molles admovente sti- 
mulos justo metu, ne si novus iste quoque succe- 
deret ad votum hostium conatus, non solum ac- 
cepto jam incommodo fatalis cumulus adderetur, 
sed ulterius quoque usque in irreparabilem impe- 
rii ruinam damni pernicis excederet. Quid enim 
timeri mitius poterat, si classis, sola tunc pars 
virium Romanis salva, deleretur? Hac sollicitudine 
instinctus ex effugio illo ac latebris erupit suis ; et 
quod Drimianim ac lemetriadem intererat iter 
bidui una nocte pervolans, raptia secum, quas 


783 


GEORGII PACHYMER/E 1 


πριάδι ἐφίσταται, xal τὸν στόλον ἐν γοῷ κινδύνου A φωνῶν τε καὶ ποτνιώμενος, καὶ ὥς αὐτὸς ὃ δεσ' 


χαταλαμθάνει. Ἴδη γὰρ καὶ αἱ τῶν ἐχθρῶν νῆες 
ἐμφανεῖς ἦσαν προσδαλοῦσαι τὸ τηνικάδε, Ὡς γοῦν 
κατὰ στιχας ἔστησαν, χαχεῖναι μὲν ἅμα προσέθα- 
λον, αἱ δὲ τῶν Ῥωμαίων στιχηδὸν κατὰ δεκάδας 
ἐπήεσαν, αἱ μὲν τῆς πρώτης διχάδος τὴν πρώτην 
ἐδέχοντο μάχην, καὶ τῆς δεχάδος f) πρώτη προώρμα, 
ὅπσυ xal ὁ Φιλανθροπηνὸς πρωτοστράτωρ ἦν xal 
τὸ βασιλικὸν ἀνεγήγερτο σχῆπτρον, ὡς σύνηθες, 
καὶ δὴ συμπεσοῦσαι μάχην ἤγειραν χρατεραν. 'Αλχ᾽ 
οὐχ ἦν μίαν ἐπεισφρησάντων πολλῶν ἐνεγκεῖν" ὅθεν 
καὶ περιῆσαν ἐπιθέμενοι μαχομένοις, σφάττοντες 
ἀντεχομένους, χαταδάλλοντες ἀνθισταμένους. Τότο 
μὲν πολλοὶ καὶ μαχαίρας ἔργον ἐγένοντο, πολλοὶ δὲ 
καὶ ἐπὶ τῶν ὑδάτων ὁλισθαίνοντες ἐναπέθνησχον, 
ἄλλοι δ’ αὖ τραυμακίαι γεγονότες εἰς τέλος ἀντεῖ- 
χον. Τὸν δὲ γε πρωτοστράτορα xai πολλαῖς ἔδαλλον 
ταὶς ἀχίσι, κυὶ ἐπεὶ καθιχέσθαι οὐχ ἦν ὡπλισμένου 
πεσόντος, τὰς μαχαίρας ἐμδάλλοντες τῶν ὅπλων ἐν- 
τὸς ἠχίζοντο. Τοῦτο ταῖς λοιπαῖς ναυσὶ δίχα xal τοῦ 
xat' αὐτὰς χινδύνου εἷς δειλίαν ἀνήχεστον περι- 
ίστατο. Ὁ δέ γε δεσπότης τοῖς αἰγιαλοῖς ἐφιστάμε- 
νος ὥρεγε χεῖρας, xal κατηντιδόλει τὰ μέγιστα 


eolligere potuerat, reliquiis exercitus terrestris, 
extremo jam disorimine periclitantem Romanam 
ibi reperit classem, Apparebant ab alto expedite 
ad invadendum prelium hostiles nuves ordinate 
seriatim.Stabant ex adverso Romane productisin de- 
cadas 883 versibus, acie per multiplices ordines 
profunda; cujus que frons erat decas prima com- 
mittere jam coeperat, excipiens primum impetum 
irruentium vi summa Latinorum. In his decem 
nostris princeps erat ipsa pretoria, qua vehebatur 
Philanthropenus protostrator, unde erectum promi- 
nebat de more alte conspicuum sceptrum imperii. 
Ea expedito ante omnes procurau miecuerat se bo- 
Btibus strenueque dimicabat,imitantibus pro virili 
novem ceteris. Verum cum in unam) illam extra 
ordinem evectam undique Latini coorientes cona- 
tibus pro se quisque vehementissimis irrumperent, 
non sustinuit vim atrocem ad extremum, admi- 
misitque victores, qui eluctati constantiam resi- 
stentium fortissime nostrorum,trucidantes adver- 
sos,dejicientes obvios,miserabilem ediderunt stra- 
gem. Tuno multos absumpsit confossos gladius, 
multos hausit in aquam delapsos mare.Alii tamen 
adhuc, licet semineces vulneribus, ad finem usque 
resistebant.Protcostratorem ipsum multis petierunt 
telis, que quoniam perferre ictum in corpus ne- 
quibant valida ubique protectum armatura, gladiis 
per rimas et commissuras armorum insinuatis 
seve illum excarnificabant per intima fodientes. 
Id vero animadversum ab aliarum militibus na- 
vium, acerrimis et ipsarum insultibus laboran- 
tium, fregit denique pertinacem in id loci constan- 
tiam,tristi et immedicabili injecta ex desperatione 
formidine, quando apparuit e littore despota ma- 
nus tendens, ac supplici clamore vociferans, sta- 


της εἴη xal προσδοηθεῖν ἔχοι, xal ὁ καιρὸς ἀνπ' 
θῆναι σφίσι σφάλμα, εἰ μόνον προσέχοιεν. "0: 
τε χεῖρας ἔξωθεν τοῖς ἐντὸς, καὶ προθυμίας παρε 
σύμθολα, [P. 224] ὡς ἐντεῦθεν πέμψων Bote: 
Οἱ δὲ καὶ παρὰ τὸ εἰχὸς ἠνδρίζοντο, καὶ δίχην ir 
συῶν κατεσφάττοντο. Ὁ δὲ ταῖς παρατυχοῦσιν ἐλ: 
σιν ἀαμῆτα λαὸν προσέπεμπε xai προσεκεδοήε. 
xal φωναῖς xal σχήμασι πρὸς ἄμυναν maxi, 
ἐφ’ ᾧ μὴ σφαλείη xai τὰ ἐκεῖ. "Qc δ᾽ dxinx 
ἐχείνοις ὁ κίνδυνος ἵστατο, ἄλλως ἔγνω παρετὶῦ 
x«l θερμῶς ἱκετεύειν αὐτῷ δὴ τῷ ταπεινῷ “γίρε: 
ἐκ γὰρ τῆς δεινῆς ἑχατέρωθεν ἄντιστέκων roit 
τῶν πιπτόντων [P. 225] ἦσαν͵, καὶ Miser Xn 

αἵματι. 

B AB. Ὅπως κατὰ θάλασσαν ὃ m i We 
ανθρωπηνὸς νιχᾷ τοὺς Ἰταλοὺς xiu. . 
συνεργοῦντος ἔξωθεν καὶ τοῦ Bem * 
ἄννου. 

[Ρ. 225] Ἴδη δὲ xa! ἣ πρωτοταχτοῦσε mum 
ζετο ναῦς xai ἤδη τοῖς ἐχθροῖς ἀπήγετο, eiu. 
ὁ τῶν νηῶν ἔξαρχος ἦν καὶ al βασιλικαὶ curi 
xai ol τῶν μαχίμων ἀνδρῶν πρόχριτοι. b τῇ 


rent adhuc animis : en adesse sese despotn t 
ilia ferentem ; occasionem adesse reponende δ 
stibus cladis nupere, si paulum modo conniit 
tur.Hoc loquens vultu, oculis, manuum protest 
commonebat, e terra intuens in navibus pogoe* 
nutu, gestu, omni preterea significatione ind? 
adducere se auxilium prevalidum mox m* 
adfuturum. Id enimvero plurimum valvit. P 
milites a nota $34 facie ac voce novis rv? 
animis, instar aprorum,qui circumventi w9* 
in ipsa morte dirum frendent, haud im pert** 
dabantur. Interim iis subsidio despota, p? 
forte naviculis repertis, lectos bellatorum st* 
los submittere; vocibus pariter et signis p 
ut ceperat,animare; concitare in ultionem, si* 
nere ultimum id tempus fore servandae Rot" 
rei, haud dubie periture, si offensioni ier" 
clades maritima superveniat. Heec ardentis? 
agens licet, parum proflciebat : intendebi: 
enim periculum, et parum ἃ conclamata perni 
res aberat. Ille conspicatus magis magisque K 
manos cadere, congeminari Ca&des, coacervari ti 

D davera suorum, decoloratum cruore pontum, is 
luctabili vi ruere victores, aliunde jam ratas auri- 
lium querendum, Dei opem veniamgque «ardente! 
invocat quam demississimo habitu sgpplex, nO! 
frustra, ut mox videbitur. 


32. Ut mari protostralor Philanthropenus Jtados i 
cerit, adjuvante a terra despotfa Jeanne. 


Jam pretoria nostra expugnata vi hostium : 
ipsis abducebatur, et in ea universe» classis pr: 
fectus, imperatoria insignia, ipsumque adeo rob 
nostre militie navalis, lectissimi fortissimiq! 
bellatores, quando, ut dictum est, novam adden: 


785 


DE MICHAELE PALAOLOOO LIB. V. 


786 


τὰς προθυμίας ἐκείνων ἐπαύξων ῥιπτεῖ xatà γῆς A ᾿Αχριδῶν Κεραμέᾳ, θέα ὄντως ἐλεεινὴ «αἱ δαχρύων 


τὴν καλύπιραν τῆς χεφαλῇῆς, xal κόνιν πάττεται, 
xai δάκρυσιν ἱκετεύει Αἰαν ἐλεεινῶς μὴ χαταπροέσθαι 
τῶν συμδόλων ἀπαγομένων. Οὕτω τὰ πολλὰ xata- 
λιτανεύων καὶ λόγοις καὶ σχήμασι καὶ τῷ τοῦ τρόπου 
«ταπεινῷ, πολλούς τε προσεπιδάλλων τοῖς ἔξωθεν ὡς 
ἀναπληροῦσθαι τοὺς λείποντας, ἀνήγειρξέ τε τοὺς 
μαχομένους καὶ παρεθάῤῥυνε, xai ἀναισθήτουν πί- 
πτοντες, χαρτεριχοί τινες xal παρὰ τὸ δέον φαινό- 
μενοι. Καὶ τέλος περιγίνονται τῶν ἐχρῶν σὺν πόνῳ 
πολλῷ xal μόχθῳ xal δὴ δυοῖν f| καὶ τριῶν ἀπο- 
δρασασῶν αἱ λοιπαὶ κατὰ κράτος ἁλίσχονται " xai 
οἱ μὲν σφαγέντες πεσόντες εἷς θάλασσαν ἀπεπνί- 
q4ovxo, ἰχθύσι μᾶλλον ἢ ἀλόχοις καὶ τέχνοις ἦσαν 
φίλτατοι " οἱ δ᾽ ἄλλοι συγκλεισθέντες γαστέρι νηὸς 
ἰδίας ἔχαστοι πρὸς τὴν 
χρὰν ὅσην παραμυθίαν ἐπὶ τοῖς προλαδοῦσι δεινοῖς 
τοῖς σφαλεῖσι θέμενοι. 'O δὲ δεσπότης xal οἱ σὺν 
αὐτῷ γυμνοὶ τῶν ἀπάντων ὄντες, προσδαλόντες τῷ 


victis animi rationem ineundam ratus despota teg- 
men capitis in terram abjicit, pulvere se agpergit ; 
et quo habitu numinis opem imploravcrat, in eo- 
dem perseverans vehementissime cum miserabilibus 
lacrymis milites orabat, ultimum prohiberent ab 
imperio dedecus, Augusta signane impune abduci, 
ne triumphari ab hostibus sinerent. Talia diu la- 
mentabiliter ingeminans, demissioneque 80 sup- 
plici gestu obtutuque vocem adjuvans, nec segnius 
continuo submittens recentes laborantibus, que 
opportune subvenirent, fortium virorum manus, 
unde caesorum damna supplerentur, robur auda- 
ciamque pugnantibus immisit excitavitque animos, 
uijam supra vires conniterentur, projicerentque 
8e in tela hostilia ceco quidam impetu.Ardor erat 
in mortem ruentium, quem amentum 80 rationis 
impotem diceres. Nec minori opus erat tali arti- 
culo desparatarum rerum. Sic pene 335 victo- 
res a jam perculsis superati tandem sunt, sudore 
quidem multo cruoreque : sed tanti decus fuit 
conversa e discrimine ultimo publice fortune in 
successum tantum,ut duabus tribusve tantummo- 
do elapsis relique omnes expugnate Latinorum 
naves a Romanis caperentur, plerisque veotorum 
lapsis aut projectisin mare, ubi gaudium epulo 


πόλιν ἀνήγοντο δείλαιοι, μι- Β 


ἀξία, περιστέλλονταί τε ὡς εἰχὸς παρ᾽ ἐχείνου τοῖς 
ιδρεθεῖσι, xal ὡς οἷόν τε θεραπεύονται. Τότε δ᾽ 
ὑπερπαθήσας χαὶ ὁ δεσπότης xai περιαλγήσας τῇ 
συμφορᾷ, δεσπόσυνον τρόπον φεύγων ὅσον ἐκ τῶν 
συμδόλων ὁ δουλείας ἐντὸς παρὰ μιχρὸν κινδυνεύσας 
ἐλθεῖν fj καὶ ἐλθὼν τό γε μέρος τῶν ἄλλων xal τῆς 
συνόλης δυνάμεως, σύμθολᾶ τε τῆς δεσποτείας ἐχεῖνα, 
[P. 226] ὅσα ἐν καλύπρτᾳ xal ὑποδήμασι xal γς ἐν 
ἐφεστρίσιν ἵππων xai χαλινοῖς xal τῇ ix πορφύρας 
ὑπογραφῇ, ἀποτίθεται, οὕτω διχαιώσας ὀφθῆναι τῷ 
βασιλεῖ, οὐχ οἷδα χατὰ λύπην σφετέραν ἢ καὶ τὴν 
ἐχείνου ἐχμείλιξιν *. ἄλλοις δὲ κοινοῖς καὶ χαλύπτρᾳ 
ἐξ ἐρίων καταστολισθεὶς, οὕτως ἤϊεν εἷς τὸ πρόσω 
τῷ βασιλεῖ ἐμφανισθησόμενος. Καί γ᾽ ἐμφανισθεὶς 
τὸ πολὺ τῆς ὀργῆς καταπαύει τῇ τῶν συμδόλων 
ἀπαμφιάσει, xàx μόνης τῆς θέας δόξας ἐλεεινὸς τῷ 
πρὸ τοῦ ὠργισμένῳ τὰ μέγιστα. 


superstites intra naves quique suas diligenti cu- 
stodia servati deductique in urbem sua miseria 
gratum infensis spectaculum fuerunt, qualicunque 
solatio precedentis cladis. At despota cum suis 
spoliati omnibus que habuerant, ad Achridensem 
Gerameam pervenerunt, miserabili prorsus et di- 
gna lacrymis specie. Ille nudos et omnium egenos 
vestivit recreavitque, quantum pro presenti copia 
humanissime potuit. Hino jam sensu pudoreque 
offensionis tantae 80 tam insolito ictu adverse for- 
tune fractus animo despota insignia istius tituli 
abjecit indignum iis sese reputans, qui modo in 
tam propinquo servitutis periculo fuisset, ἃ qua 
non sua illum opes aut virtus,sed casus et fuga 
liberassent. Quare, iis que usurpare prius erat so- 
litus in capitis tegmine, in calceis, in phaleris et 
frenis equestribus, in rubra subscriptione, symbo- 
la despotice potestatis, deinceps abstinens, sic 
imperatori se sistit, haud scioan magis testando 
proprio dolori, an ire illius deliniende. Et hoc 
quidem ipsi ex voto contigit. Videns enim eum 
Augustus in communi vestitu, privatoque ex lana 
pileo, multum de indignatione, quam audita exer- 
citus clades in ejus 8386 animo excitaverat ma- 
ximam, remisit;commovente vicissim ista humili 


saginaque sui maximum piscibus dederunt, quan- Ὦ specie misericordiam in fratre, viri tanti, subita 


tum scilicet allaturos sese conjugibus et liberis 
triumphali domum reditu speraverant. Alii Latini 


conversione gortis et tanta gloria dejecti. 


E. 


, 


α΄. Ὅπως μεταξὺ λύπης xal ἡδονῆς ἐγένετο ὁ 
χρατῶν διὰ τὰ συμύάντα ἐν τῇ δύσει. 


(P. 230] Οὔτω μὲν οὖν τῶν xarà δύσιν ξυμπεσόν- 


Υ. 


4. Ut medius inter marorem et gaudium. imperator 
fuerit ob δα quae in Occidente evenerant, 


Rebus in hunc modum in Occidente gestia, et 
offensione terrestri successu navali compensata, 


των, καὶ τοῦ xatà γῆν σφάλματος ἀντισηχωθέντος 
τῷ κατὰ θάλασσαν εὐτυχήματι, λύπης ὁ βασιλεὺς 
μεταξὺ καὶ ἡδονῆς ἦν. "Opt δὲ τοῖς λογισμοῖς ἐπι- 


cum medius aliquandiu inter luctum et letitiam 
quasi pependisset imperator,tandem caetera liberis 
hominum judiciis utriusque facti estimatione per- 
missa, magis inse incumbensin auspicaltiorem par- 


181 


GEORGII PACHYMERJE 1 


τρέπων τὰ πράγματα, τὸ μὲν δυστύχημα χλαπεῖσιν A εἶναι δεσποτείας ὄνομα φέρειν τοὺς ἔξωθεν, xai zx 


ἐτίθει, τὸ δ᾽ εὐτύχημα περιφανῶς ἀριστεύσασι, xai 
τὸ μὲν χλεύην οἷον ἡγεῖτο τοῦ ἀποστάτου ἐσγολα- 
θοῦντος τὰ παρὰ δύναμιν, τὸ δὲ πολέμου κατόρθωμα 
καὶ τρόπαιον ἄντιχρυς. Ὅθεν καὶ τὰ τῆς ἑδονῆς 
ἐνίχα, νῆας ἐχείνας ἐννοοῦντος τῶν πολεμίων xai 
ἄνδρας ἐν αὐταὶς πλείστους, τὰς μὲν χαταχθείσας 
τῷ νεωρίῳ, τοὺς δὲ ταῖς εἱρχταῖς ἐχδοθέντας σιδη - 
ροδέτους xal μόνῃ θέᾳ τὸ χατ᾽ αὐτῶν δειχνύντας 
«ρόπαιον. ᾿Ελύπει δέ γε τὸν βασιλέα xal ὁ ταῖς χο- 
πίσι κατάχοπος στρατηγὸς, ὡς ἐγγὺς δοχεῖν εἶναι 
διὰ τὰς πληγὰς τοῦ θανάτου “ πρὸς γὰρ ταῖς ἄλλαις 
xal μίαν τὴν xatà νεφρῶν εἶχε χαιρίαν ἀπειλοῦσαν 
θάνατον. Ὅθεν xai ἰατροῖς ἐπιμεληθεὶς xal μόλις 
πρὸς τὸ ὑγιεινότερον χλίνας τὸ περὶ αὐτοῦ δεδοιχέ- 
ναι τοὺς πολλοὺς ἀφῃρεῖτο. ᾿Επεὶ δὲ xai ἀγάλλειν 
ἔδει τοῦτον τὸν βασιλέα ἀντίποινα τῶν δεινῶν ὧν 
ἐχαρτέρει, τῷ τοῦ μεγάλου δουχὸς τιμᾷ ἀξιώματι. 
Ὃ μέντοι γε ἀδελφὸς τοῦ χρατοῦντος Ó ᾿Ιωάννης 
τὴν αἰτίαν ἀπαιτηθεὶς παρ᾽ ἦν χαὶ τὰ τῆς δεσποτείας 
ἀπέδαλε σύμόολα, καὶ γ᾽ ἀποχριθεὶς τὰ ἐς χάριν, 
ὡς υἱῶν ἐχείνου ἀνδρωθέντων ἤδη μὴ dv δίκαιον 


tem, infortunium furtive grassationi hostium, vi- 
ctoriam generositati heroice suorum,cunctas sortis 
iniquitates fortitudine splendide prevalente palam 
vi aperta perrumpentium, equum censebat impu- 
tari.Atque illud quidem contemni debere conten. 
debat velut quoddam joculare ludibrium fadifragi 
nebulonis ausi majora suis viribus, hoc magni fleri 
ut arduum et glorie solide plenum experimentum 
vere bellice virtutis, cui honos tropei jure quam 
optimo deberetur. Facile igitur vincebat in ejus 
animo gaudium morrorem, recurrente presertim 
memoria tot hostilium navium navalibus additarum 
suis, tot hostium in iis captorum indeque detruso- 
rum in custodias, ubi ferro vincti tacito sui spe- 
ctaculotropeum quasi quoddam exsetarent Romane 
felicitatis. Hic tamen ne plane purus Augusto 
esset fructus animi, periculum  Philanthropeni 
temperabat, 837 ita decumbentis ex vulneribus 
navali prelio acceptis ut ejus vite timeretur. Ho- 
rum erat vulnerum unum presertim in renibus 
gravius, ex quo secuturam mortem plerique omi- 
nabantur. Evanuit tamen triste augurium,medicis 
enixe ad curandum egrum nec sine successu 


contendentibus, ita ut brevi post tempore non du- D 


biis rediturz valetudinis indiciis exstantibus, qui 
ejus causa solliciti fuerant, cura solverentur, 
quando imperator suarum esse partium ratus con- 
solari passum et periclitatum sua causa talem vi- 
rum,pretium ei erumnarum ac plagarum rependit 
amplum, magni ducis dignitate ipsum honorando. 
Frater autem imperantis Joannes,cum esset ex eo 
quaesitum cur despota insignia deposuisset, obno- 
xie ad gratiam respondit, postquam jam (ilii ex Au- 
gusto nati in viros adolevissent, haud equum esse 
despotice potestatis nomen in extraneis herere. 
Accepta responsio est,libenterque uti deinceps sua 


ἀπεδέχθη. Ὅθεν xal χοινὴν ἄλλως ix poco 
ματος καλύπτραν ἐνθέμενος, μελαμβαφέσι δὲ x 
λοις xal τοῖς καθ᾽ ἵππον στολισμοῖς χρώμενος, μόν 
τὸ δεσπότης χεχλῆσθαι ἀναφαίρετον εἶχε. 


B. Ὅπως σχιζομένων τῶν κατ᾽ ἀνατολὴν ὁ τι 
πριάρχης διὰ ταῦτα τοῖς ἐχεῖ ἐπιδημεῖ. 


[P. 2311] Τὰ μέντοι τῆς "ExxAmolac ἐνόσει m 
φανῶς, καὶ τὸ σχίσμα εἰς μέγα ἤρετο, τῶν "Aza- 
νιατῶν ἐπὶ πλέον προστιθεμένων, ὡς gl μένις 
ἐκείνους oi δὴ τῷ πατριάρχῃ ᾿Αρσενίῳ ἐντυγόπε 
εἶδον σχίζεσθαί τε καὶ ζηλοῦν ὅπὲρ is di 
xai τοὺς μηδ’ ὅλως ἰδόντας xaÜozmpiex nz 
ἄλλοις. Ποτὲ δὲ xai τὸ περὶ τοῦ ᾿Ιωσὴς exime, 
ὡς ἀφωρισμένος εἴη, αἰρόμενον τὰς ua vim 
ψυχὰς ἐκτόπως ἐχύμαινε, κῶν ἐκεῖνος ema τ 
θάνων παρὰ βασιλέως γρήματα τὸ edita τι 
προσχειμένοις ἐπηύξανεν. Οὐ γὰρ $9 Dim 
παρευθὺς ἐλάμδανεν, ὡς λέγειν πολλᾶχις cni 
λέα, τοῦ ἱερατίχοῦ μανδύου τὸν πατριάρχην iv 
χοντα, ὡς αὐτὸς εἴη ὁ τὰς τῆς Ἐδὲμ πύλες τὴν 


ista modestia Joannem imperantes permiserol. 
Ergo is pro aureo fimbriíato, quem prius gest 
rat, vulgarem promiscui usus capiti pileum iz 
suit; nigris quoque induit pedes calceis, niz: 
equos proprios ephippiis instravit. Vocitari ts5£ 
in posterum quoque despota, ut ante, non de 
populo ex censuetudine deferente, ne b 


C gustisinvidentibus,merum et re significate vy 


nomen. 


2. Ut schismate per Orientem invalescente, ar 
lriarcha contulerit pacis conciliand;e gné 


2. |nterim ecclesiastice res manifestin P 
quam ut posset dissimulari laborabant,et so? 
incrementis ingentibus augebatur, plurimis &* 
dies ad Arsenaitarum factionem addentibus e? 
enim ii solum qui Ársenium patriarcham videt! 
eique studuerunt, abscindere se jam a commoti 
advereariorum ejus et pro ipsius restitutione οἱ 
tare palam cernebantur, sed et alii passim nul 
illius peculiari notitia, nullo in eum proprio ail 
ctu preoccupati unquam antea,tamen in eas ptr! 
ambitu et studio sectariorum ejus attralebanio 
Vulgo in primis illud omnium 282348 ore celehr: 
tum de Joscpho, esse illum sibi congcium erc 
municationis contracte, vehementer pertorbabe! 
plerorumqueanimos.Et quantumvis iste accepus 8 
id ἃ principe pecuniis large profundendis exsu 
guere invidiam, quaesito per beneficentiam favo! 
conaretur, in eamque indulgentiam tam pron 
incumberet, αἱ nemo ab eo quidvis poseeret qu 
statim assequeretur,tamen neo sic etficiebat qu 
magna et tristis circa eum solitudo cerneretu 
Quo facete alludens imperator, manu sspe pr 
henso patriarche presentis pallio, dicere solit 
erat aperuisse illum sibi paradisi Januas, quo ip 


89 


DE MICHAELE ῬΑΙΞΟΙΟΘΌΟ LIB. V. 


790 


&votyvoc , ὡς ἅμ᾽ ἐκείνῳ καὶ αὐτὸν εἰσελθεῖν πι- Α τος. Αὐτὸς δ᾽ εἶναι παρὰ τοὺς ἄλλους δοχιμάσαι τὸν 


στεύειν χατόπιν, μηδενὸς ἐμποδίζοντος. Τοὺς μὲν 
οὖν ἄλλους, οἵ κατὰ πόλιν διατρίδοντες ἡνώχλουν 
ἀνέδην ἐχτρεπόμενοι τοῦτον, οὐδὲν ἔχων δρᾷν ἄλλο 
fj τὸ μηδὲν φροντίζειν ἐκείνων εἰς τιμῆς λόγον καὶ 
προστασίας, οὐχ ὅπως ἐξίου, ἀλλὰ καὶ ἠλόγει λε- 
γόντων τὰ μάλιστα. ΓΑνδρας δὲ πνευματικοὺς εἰδὼς 
xav' ᾿Ανατολὴν ἐνιδροῦντας καὶ Θεῷ μόνῳ ζῶντας, 
ἀχούων xal περὶ ἔχείνων ὡς σχανδαλίζοιντο, ἔσπευδε 
χἀχείνων τὰς γνώμας προχατασχεῖν, αὐτοῖς ὄμμασι 
θεαθεὶς τοῖς ἐχείνων. Καὶ δὴ περὶ τούτων τῷ βασι- 


λεῖ χοινολογησάμενος, ὑπὸ πολλῇ aX σπατάλῃ iv- 


σχευασθεὶς ἐπ᾽ ᾿Ανατολῆς ἤλαυνε, xal τοῖς ἀνδράσιν 
ἐπιστὰς, ὧν δὴ χαὶ εἴς τὰ μάλιστα ὁ θαυμαστὸς ἅμ᾽ 
ἀρετὴν καὶ λόγον Βλεμίδης ἦν, πολὺς ἦν τοὺς ἄν- 
δρας ὑποποιούμενος. Καὶ προσέπειθε λέγων προσ- 
χεῖσθαι μὲν 
ἡγεῖσθαι, τῶν κατ᾽ ἐχείνου συσχϑβυασθέντων διαχε- 
νῆς μηδὲ τὸ βραχὺ φροντίζων. ὅμως δ᾽ ἀνάγχης 
οὔσης τὴν ᾿Ἐχχλησίαν ποιμαίνεσθαι, ἀνάγκην εἶναι 
τινὰ τὸν ἐχείνου τόπον ἀποπληροῦν, ἐχείνου μὴ ὄν- 


post eum, nullo turbse obstantis impedimento, 
facile ingressurus videretur. Ac eos quidem qui 
palam in urbe adversus Josephum declamantes po- 
pulum ab eo avertebant, cum is jam omnía fru- 
stra expertus nihil baberet aliud quod ageret, con- 
temnere optimum putavit negligereque, nulla eo- 
rum in distributione prefecturarum et honorum 
ratione habenda, rejiciendisque petitionibustalium, 
ac si qua forte urgente necessitate studiosius cum 
eo quidpiam cogerentur agere, auribus superbe 
avertendis, duritia quam facile sentirent in contu- 
macie ipsorum ultionem affectari. Ceterum idem 
audiens viros spirituales per Orientem insudantes 
virtutibus. Deo viventes soli, 'etiam ipsos in sese 
gcandalizari, prevertendum inde ingruens malum 
omni studio putavit, dignamque rem eam statuit 
cui presens procurande nulli parcens opere va- 
caret, spe videlicet invitante fore ut apud eos au- 
ditarum in se absentem criminationum calumniam 
conspectu ultro oblatus blandusque coram sermo 
refelleret. Consilio igitur imperatori communicato 
probatoque, comitatu multo splendidoque usque 
&d luxum apparatu, ia Orientem profectus est ; 
ibique cum alios viros celebres repertos, tum illum 


xal αὐτὸς ᾿Αρσενίῳ xai πατριάρχην᾽ 


χρησιμεύοντα * αὐτῷ γὰρ προσχεῖσθαι καὶ βασιλέα 
πληροφορούμενον, ὥστε μὴ ὅπως ξυμῦαίνειν τισὶ 
χαλεπὰ καὶ ἀνήχεστα ποοσχειμένοις ἑχείνῳ ; ἀλλὰ 
xai πολλοῖς ἄλλοις [P. 282] εὖ γίγνεσθαι διὰ τὴν 
πρὸς αὐτὸν βασιλέως ἀγαθοθέλειαν. Τοῦτο xal πρὸς 
ἄλλους τῶν πνευματιχῶν ἀνδρῶν ἔλεγε, τοῦτο καὶ 
πρὸς αὐτὸν Βλεμμίδην, καὶ παρεσύλα τὰς ἀπ᾽ bul- 
νων εὐνοίας φιλοφρονούμενος, Τῷ δέ γε Βλεμμίδῃ 
καὶ ἄλλο κατὰ σχοπὸν ἦν τὸ πεῖθον ἑχεῖνον δέχεσθαι, 
᾿Βπειδὴ γὰρ ἑχεῖνος φιλόσοφον διαζῶν βίον ὅλος 
τῶν ὦδε ἑξήρητο xai ἀπαθῶς εἶχε πρὸς τὰ γινόμενα, 
οὔτε τινὶ προσπαθῶν οὔτε μὴν ἐμπαθῶν, ἀλλ’ ἦν ὁ 


. νοῦς ἐχείνῳ ὡς εἴ μὴ σώματι ὅλως κατείχετο, ἕν 


ἐλογίζετο καὶ ᾿Αρσένιον εἶναι καὶ ᾿Ιωσὴφ, οὐ γυμνοῖς 
αὐτοῖς προσέχων τοῖς γιγνομένοις, ὡς τὸν μὲν xpl- 
νειν ἀδιχηθέντα, τὸν δ᾽ ἑπιδήτορχ' ταῦτα γὰρ χα- 
μερποῦς τινος διανοίας xal μηδὲν ἐχούσης τῶν πα- 
ρόντων π)έον εἰς θεωρίαν ἡγεῖτο, ἀλλ᾽ εἰδὼς Θεοῦ 
μὲν τὸ εὐσταθὲς xai ἀκίνητον, ἀνθρώπων δὲ τὸ μη- 
δὲν ἕν μηδενὶ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ χὰν βραχὺ μένειν (εὖ 


se revocabili injuria ejecti. Secutum autem in hoc 
judicia multorum,aptum se ad id necessarium Ec- 
clesie in necessitate tanta exhibendum officium 
censentium, ob eum maxime vel auctoritatis vel 
gratie locum quem apud imperatorem obtineret, & 
quo audiretur,qui suis consiliis deferret, suis pre- 
cibus annueret, prout esset utilitate probatum pu- 
blica. Non modo enim opera fuisse sua mitigatam 
imperatoris iram in Arsenii fautores, effectumque 
ne iis ulciscendis maleque multandis summa prin- 
ceps potentia uteretur, sed procuratum etiam cum 
successu, multis ut aliis bene esset, propensa in 
se privatim imperatoris benevolentia in cunctorum, 
quoad potuisset, egentium commune beneficium 
derivanda. Talia cum religiosis illis ascetis, cum 
ipsi 8lemmide, sigillatim quemque conveniens, 
omni ea adhibita, quam habebat plurimam, conci- 
liandorum quibuscum ageret suavi efficacia, me- 
morasset, vertit nimirum in sese studia eorum 
affectusque rapuit, cooperante in id ipsum non pa- 
rum liberali largitione, quo cunctos opportune de- 
linivit, non illibenter admittertes; quanquam hao 
quidem res parum ad errolliendum ipsi Blemmi- 
dam valuit. Longe alice viro illi, pro genio pecu- 


in primis admirandum religione ac doctrina Blem- D liari ac secta discipline cujusdam propris, Jose- 


midam, ut suis partibus adjungeret, 339 enixe 
nec plane frustra laboravit. Persuasit enim eis fere 
quod volebat, cum diceret studuisse se quoque 
ipsum Arsenio, et pro vero illum habere patriar- 
cha, existimareque vanas inique structas contra 
eum hactenus et artificiose compositas macbima- 
tiones omnes, actaque ista cuncta ducere pro ir- 
ritis nec nauci facere. Sed cum iis obsistere nequi- 
ret,videret autem destitutam Ecclesiam gravissi- 
mis esse periculis expositam, ad eam sublevandam 
et certissir:o exitio subtrahendam acceasisse,Sup- 
plendo utcunque laco pastoris veri, aliena nec ἃ 


phum rationes commendarunt. Inerat Blemmide 
animus alta quadam et aspernatrice vulgo specta- 
tarum rerum philosophia subnixus, abstracta mens 
quedam a concretione corporis, et procul abjuncta 
contagione humilium curarum.Nil magnopere mi- 
rari;ne tangi quidem tenerrimis affectibus natures, 
non indolere tristibus, non exsultare laetis, non ef- 
ferrispeciosis,omnia unumesse ac perinde haberiom- 
nium securo; nullo discrimine odii gratieve de 840 
personis, nullo respectu privatarum rationum de 
quibuscunque judicanti. Ergo huic tali Arsenius aut 
Josephus nomina erant mera, quibus auditis nihilille 


791 GEORGII PACHYMEEJE 792 
γὰρ xal Ἡρακλείτῳ εἰρῆσθαι τὸ μὴ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ A ἢ τὴν xav ἀνθρώπους τιμὴν, ἣ δὴ δεξιώσεις ἔχει 


εἶναι δὶς βάπτειν, xal Κρατύλῳ μᾶλλον ὡς μὴδὲ 
ἅπαξ, τῶν πραγμάτων δίκη" ἀείῤῥου ῥεύματος πα- 
βατρεχόντων), μὴ καινὸν εἶναι μηδ᾽ ἄλλως ξένον, εἰ 
καὶ ᾿Αρσένιος ἀδικοῖτο. Τὸ γὰρ ἀναγχαῖον ἕν εἶναι 
καὶ μόνον τὸ εὐσεδὲς, τούτου δὲ τηρουμένου τἄλλ 
ἀπεῤῥίφθαι ἀνάγκη τοῖς αἱρουμένοις ζῆν κατὰ τρό- 
πον. Ταῦτ᾽ ἄρα xal ᾿Ιωσὴφ ἐδέχετο, χαίτοι πρὸς 
ἐχεῖνον οὕτως ἔχων ὡς μηδὲ τῆς χέλλης ἐξελθὼν 
προὐπαντήσαι, ἀλλὰ μηδὲ προσιόντι προεξαναστῆναι 
μαχρόθεν, μηδ᾽ ἄλλο τι τῶν εἰς θωπείαν καὶ σμι- 
χῤοπρέπειαν εἰς χάριν αὐτῷ διαπράξασθαι. Τὸ γὰρ 
πρὸς φιλοσοφίαν ἐπικλινὲς καὶ τὸ πρὸς τὰ εἴδη xal 
μόνα τῶν πραγμάτων ἐπιόλητικὸν ἀμείλιχτον ἐχεῖ- 
νον ἐτίθει τὰ πρὸς ὕλην, καὶ τὸ ἐφετὸν χατὰ νοῦν 
ἔχων παρεώρα τὸ ἐφιέμενον, Ὅθεν οὐχ ἀνθρώποις, 
ἀλλὰ πράγμασιν ἐπιδάλλων, ἐχείνοις μὲν ἐτήρει τὸ 
θαῦμα xal ὑπερεξεπλήττετο xal ἄλλως τιμᾷν ἡᾧρεῖτο 


gane ad favorem invidiamve moveretur.Unum inter- 
esse putabatsua,justumamplecti,nocentem aversari 
Tum de causis protinus ipsis sine prejudicio a 
personis ducto statuenti Arsenius quidem injuste 
dejectus, Josephus illegitime intrusua videbatur. 
Trahi enim in censendo judicium a studio,et pen- 
dens arbitrium libere mentis inclinari momentisaut 
obsequii obnoxii aut questuosarum rationum, vitio 
imputabat animes humi reptantis, neo attollere se 
apte aupra massam hanc vilem crasse concretionis 
in contemplationem sibi congenerum et se digna- 
rum idearum superioris sphere. Ceterum ut in 
rivo profluente tam momentaneus est iransitus 
succedentium invicem irrequieto cursu partium 
equas, ut nemo bis in eamdem, quod recte dice- 
bat Heraclitus, digitum immersum possit tingere, 
imo ue semel quidein, si Cratylo creditur, existi- 
manti unicam quoque tiuctionem pluribus vicissim 
respondere particulis semper labentia unde, nihil 
novum aut inopinatum videri debere, si rebus hu. 
manis instabili sese vertigine volventibus,nullaque 
vel ad breve spatium irumota perinanente, Arsenius 
quoque vice sua passus esset injuriam. Porro ne- 


cessarium in vita unum esse, tenere officium re- 


ligiose Deoque subjecte mentis; in quo qui per- 
Blare volet et ex prescripto virtutis vivere, abjicere 
hunc oporteat curas mortalium eventuum, et an- 
xiis studiis sapienti casuum occurrentium neglectu 
semel defungi. Hec cum peculiariter familiaria 
eibi doginata tum Blemmidas Josepho coram ipsi 
disseruisset, comprobavit ille laudavitque; nec 
mutam ab illo tamen assentationis ullius expres- 
sit vicem. Adeo enim 80 huic adulando abfuit 
Blemmidas, ut neque ad se invisentem patriarchum 
obvium e cella prodire dignaretur, ac ne ingresso 
quidem et ad sedentem ipsum pergenti ex inter- 
vallo assurgeret aut ullam omnino tralatitie istius 
urbanitatis venerationem curaret adhibere, pusilli 
esse atque ad servitutem abjecti animi reputans 
ad hujusmodi sese aucupia gratie demittere. Mens 


C 


xal προὐπαντήσεις xal δουλοπρεπεῖς καταστάσεις 
xai ἀλλ’ ἅττα, οἷς δὴ χαίρομεν ἄνθρωποι. Καὶ ταῖς 
μὲν ἕξεσιν ἐχείναις οὕτω δὴ τιμητικχῶς εἶχε xai 
ὑπερεθχύμαζε, δῶρα θεοῦ ταύτας ἡγούμενος" τοῖς 
δ᾽ ἔχουσι, καθὼς ἂν xai χατελάμθανεν, εἶχεν, ὡς οὐ 
παντὸς γινομένου τοῦ γινομένου κατὰ Θεὸν χαὶ ἀξίως, 
ἀλλ᾽ ἐνίοτε καὶ χατ᾽ ἄνθρωπον, παραχωροῦντος Θεοῦ. 
Τὴν γοῦν τοιαύτην δεισιδαιμονίαν ἀεί ποτ᾽ ἀποτρε- 
πόμενος ἔδειξε xal τῷ ᾿Ιωσὴφ τότε τὴν ἕξιν οὐ 
προθέμενος αὐτὸν ἀτιμοῦν, ἀλλ᾽ ἐπ᾽ ἴσων πᾶσιν ἔχειν 
τὴν κρίσιν αἱρούμενος. [P. 233] Οὕτω γὰρ καὶ τὸ 
φιλόσοφον φιλοσόφως ἐπλήρου τῷ μὴ λαμόάνειν πρόσ- 
wx εἰς τὴν τοιχύτην χρίσιν, ἣν xai καθ᾽ αὐτὸν 
χέχρικε, Πλὴν κἀχεῖνος εἰδὼς ἄνθρωπος ὧν καὶ τὸ 

χρεὼν λειτουργήσων, ἐπεὶ τὰ xag! αὐτὸν διαθέμενος 

χάρταις ἐδίδου τὸ βούλημα, --- τὸ δ᾽ ἦν καθ’ αὐτὴν 

τὴν μονὴ ἀεί ποτε διαμένειν, μηδὲν κατὰ μηδένα 


nimirum ejus exaggerate cujusdam et modum su- 
pergresse vulgarem philosophie 8418 theorematis 
irretorto defixa suspectu, adeoque ex altissimis 
duntaxat assueta rationibus estimarereshumanas, 
rigidum sustinebat illum et inflexibiliter erectum 
ab ista humilitate officiorum aulicorum omninoque 
& quovis respectu materie, quippe qui abstracte 
intuens quod optandum erat, quod passim opta- 
batur negligeret. Unde non hominibus sed rebus 
intentus, his quidem servabat admirationem, bis 
attentissime — considerantis instupescebat, alia 
eas veneratione prosequendas statuens quam ista 
superstitiose sedula commercii humsni, que con- 
stat exceptionibus ad blanditiam compositis, atfe- 
ctata renidentia vultuum,occursibus officiosis c&- 
teraque servilis obsequii professione simulata, 
quales nos illusiunculas invicezrn. commutare in 
consuetudine vite urbane homines gaudemus. Ille 
autem babitus quidem istos a concretione materie 
sejunclos (nam hos sic nude spectabat) et vene- 
ratione prosequebatur magna et supra modum ad- 
mirabatur, dona Dei illos reputans. Eos porro in 
quibus cernerentur, pro modo quo eos ab ipsis 
arbitrabatur parlicipari tractabat, sic apud se 
statuens, non eque omnes, quibus inessent, illos 
secundum Deum digne possidere,sed quosdam in- 
terdum secundum hominem, Deo permittente. 
Usum porro istum suum et morem libere omil- 
tendi superstitionem istam quemdam personarum 
anxia sedulitate venerandarum etiam tuno in Jo- 
gepho tenuit, non eum przcipue contemnens, sed 
exceptionem a suo universali judicio et modo sibi 
prefixo cum omnibus agendi in hujus unius gra- 
tiam sibi non faciendam censens. Ita enim se 
philosophice obsequi putabat prescripto illi suz 
philosophie jubenti non ad mittereullum respectum 
singularium personarum in judicio de rebus, nude 
ac mere ut sunt ab eo, ut dictum est, spectari 
estimarique solitis. Ceterum vir hic talis repu- 
tans se hominem, et commune nature debitum 


703 


DR MICHARLE PALAOLOGO LIB. V. 


704 


τρόπον ὑποπεσοῦσαν ἑτέρᾳ, xal ἅπερ εἶχεν ix βασι- Α θΘράκῃ ἐναχωχὴν γενέσθαι, ini πολὺ δαπανωμένων 


λέων φιλοφρονήματα, ὡς συμποσοῦσθαι τὸ πᾶν τῶν 
νομισμάτων εἴς ἑχατὸν λιτρῶν ἀριθμὸν, καὶ αὐτὰ 
τῇ μονῇ τοῦ ὄντος Θεοῦ (τῷ γὰρ ὄντι χυρίως xal 
προσανέχειτο) ἀναφαίρετα διατηρηθέντα εἷς περι- 
ποίησίν τε χαὶ τὴν τῶν ἐλλειμμάτων ἀποπλήρωσιν 
εἶναι. Τὸν δὲ τοιοῦτον τῶν ἀποτεταγμένων χάρτην 
καὶ αὐτὸν ἡξίου τὸν πατριάρχην ὑποση μαίνεσθαι, 
χαί γε βασιλέα ἐπιχυροῦν λιπαρῶς ἀξιῶσαι πρὸς τὴν 
πόλιν ἐπανελθόντα. Καὶ γέγονεν οὕτω, κἂν ἀποθα- 
νόντος ἐκείνου, ὁστράχου φασὶ μεταπεσόντος, ἀνε- 
λάμθανόν τε τὰς ἐπιχυρώσεις καὶ τὰ διατεταγμένα 
διέλυον, ὡς τὰ μὲν νομίσματα τῇ Μεγάλῃ savent 
ἐχχλησίᾳ προσανατεθῆναι εἰς περιποίησιν, τὴν δὲ 
μονὴν ἐχείνην τῇ τοῦ Γαλησίου μονῇ ὑποτεθῆναι εἷς 
μετόχιον. Ὁ γοῦν ἱεράρχης Ἰωσὴφ τῇ ἀνατολῇ ἐφ’ 
ἱχανὸν διατρίψας ὑπέστρεφεν εἰς Βυζάντιον, 


. Ὅπως τῷ Βουλγάρων βασιλεῖ Κωνσταντίνῳ ἣ τῆς 
Y Εὐλογίας δυτάτηρ εἷς γάμον ἐξεδόθη. 


(P. 234] Καὶ μετὰ μικρὸν τῆς τοῦ βασιλέως Βουλ- 
γάρων Κωνσταντίνου συζύγου Εἰρήνης μεταλλαξά- 
σης, εἷς σπονδὰς ὁ χρατῶν ἐχεῖνον θέλων συνάξαι ἐς 
ὃ τοῖς χατὰ τὸν Αἷμον καὶ αὐτῇ γε Μαχεδονίᾳ καὶ 


se soluturum sciens, testamento condito de suis 
rebus statuit in huno modum. Monasterium, 842 
in quo degebat et perseverare semper decreverat, 
sic ut tunc erat, manere semper liberum, nulli 
unqnam subjiciendum alteri, jubebat. Quod au- 


tem pecunie possidebat largitione imperatorum, C 


centum librarum summam conflciens, hoc totum 
monasterio eidem Deo qui est sacro (nam heo 
erat peculiaris ejus domus nuncupatio) proprium 
servari perpetuumque attribui mandabat in fun- 
dationis augmentum aut supplementum amissorum 
vel quovis modo casuve deficientium. lis porro 
tabulis supreme sue testibus voluntatis, quibus 
ista commendarat, subscribere patriarcham voluit ; 
impetravitque ab eodem ut cum reversus in urbem 
essel, curaret easdem ratas haberi ab imperatore, 
et ipsius auctoritate ad quantam possent maximam 
firmitatem roborari. Quod et factum est, exiguo 
quidem opere pretio. Nam Blemmida deinde mor- 
tuo, cunctis illis promissis et spebus, velut tegula, 


quod aiunt, inter'apsu, in irritum evanescentibus, ἢ 


rescissum id revocata confirmatione et cassum 
effectu testamentum fuit. Ac pecunia quidem ma- 
gne huic ecclesie in dotis auctarium attributa 
est, monasterium vero, cui tam sollicite Blemmi- 
das caverat, Galesii monasterii dominio suppositum, 
ex eo pendere eique inservire jussum est. Ceterum 
Josephus per huno modum, aliquanto tempore 
moratus in Oriente, Constantinopolim revertit. 


8. Ut regi Bulgarorum Constantino filia Eulogiz 
Maria in uxorem data sit. 


Non multo post regis Bulgarorum Constantini 
conjuge Irene mortua, studens istum regem impe- 


τῶν στρατευμάτων τοῖς συνεχέσι πολέμοις, πέμψας 
διαπρεσδεύεται, ὑπισχνούμενος εἰς χῆδος ἐχείνῳ 
δοῦναι xal τὴν ἀδελφιδῆν ἐαυτοῦ Μαρίαν τὴν τῶν 
θυγατέρων τῆς Εὐλογίας δευτέραν, 7j δὴ συνῴχει τὸ 
πρότερον ὁ Φιλῆς ᾿Αλέξιος καὶ μέγας δομέστιχος. 
Καὶ δὴ τῶν ὅρχων προδάντων ὡς συλλαμδάνεσθαι 
τούτοις xoi Μεσέμόρειαν καὶ ᾿Αγχίαλον (ἐχείνου 
γάρ οὔσας κατασχεῖν βασιλέα, xoi αὔθις ἄξιον εἶναι 
τὸν πρὶν ἔχοντα λαμύάνειν αὐτὰς ἐπὶ τῷ γενησο- 
μένῳ ὡς προῖχα κήδει) ὁ μὲν βασιλεὺς τὰ μὲν τοῦ 
κήδους ἐπλήρου ὡς λίαν φιλοτίμως καὶ βασιλιχῶς. 
Συνεξήει γὰρ τῇ νυμφευθησομένῃ αὐτὸς βασιλεὺς 
χαὶ ὁ πατριάρχης, χἀν Σηλυύρίᾳ γενόμενοι, ἐχεῖσε 
δεσποινικῶς μετασχευασάμενοι τὴν εἰς γάμον πεμ- 


Β πομένην τῷ Κωνσταντίνῳ, ἐχείνην μὲν ὑπὸ πλείστῃ 


δορυφορίᾳ πρὸς ἐκεῖνον ἀπέλυον, αὐτοὶ δ᾽ ὑπέστρε- - 
φον. Καὶ τὰ μὲν τοῦ κήδους οὕτως ὁ βασιλεὺς ἐξε- 
πλήρου, τὰ δὲ περὶ τὰς πόλεις ἀνεδάλλετο, ταῖς μὲν 
ἀληθείαις εἰδὼς ἐντεῦθεν παραιρεθησομένην τὴν 
Ῥωμαΐδα τὰ χράτιστα, τῷ δὲ Κωνσταντίνῳ προφά- 
σεις ἐπλάττετο πιθανὰς, ἄλλας τε χαὶ τὸ μὴ ἔχειν 
ἐνθέως δοῦναι, μὴ τῶν ἐποίχιυν χαταδεχομένων τῶν 
πόλεων * Ῥωμανίας γὰρ εἶναι μέρος ἐχείνας καὶ 


rator devincire sibi firmiori aliquo vinculo, et sio 
regionibus Hemo subjectis, uti etiam Macedonis 
ac Thracie, pacem ac quietem asserere, quod eo 
tunc magis factu necessarium putabat, quia tot 
continuis expeditionibus ac bellis magna jam pars 
Homane militie absumpta fuerat, missis eum le- 
gatis ad fedus invitavit, pollicens 8.48 in sponsam 
86 illi daturum propriam neptem, Eulogie sum 80- ὁ 
roris filiam secundo genitam Mariam, quam 
prius in matrimonio habuerat Philes Alexius ma- 
gnus domesticus. Processit, Constantino annuente 
tractatus usque ad conventionem fcederis sanciti 
juramentis, quae distincte comprehenderent Mesem- 
bream et Anchialum, ad Constantini utique ditionem 
pertinentes urbes, sed hactenus occupatas ab im- 
peratore, quas utrisque tum visum est equum 
esse bona fide reddi antiquo possessori et impu- 
teri in partem dotis nove sponse. His hinc pro- 
missis, illinc stipulatis, imperator doductionem 
aponse ambitiose ac regia plane pompa celebravit, 
ipse proficiscentem mulierem cum patriarcha co- 
mitatus Selybriam usque, indeque illam ad Con- 
stantinum frequenti ac superbo satellitio perducen- 
dam curans, ac 8ic Constantinopolim reversus 
eatenus fidem pactorum imperator prestitit. Nam 
quod promissarum altinebat restitutionem urbium, 
in ea non festinandum ratus varios ojus differende 
pratextusquesivitrevera periculum direvastationis 
ex ea imminens terris iinperio subjectis precaven- 
dumcensens. Ceterum interim Constantinum lacta- 
batspeciosis obtentibus multiscolorem aliquem ha- 
bentibus, quorum hioc verisimilitudine inductus non- 
nulla videbatur. Aiebat videlicet istarum incolas ur- 
bium recusare Bulgari subjici, cum ipsi Romani 


705 


Ῥωμαίους αὐτοὺς, 
μαίοας [P. 235] ὁπὸ Βουλγάρῳ τελεῖν. Οὐ μὴν δ᾽ ἐς 
τέλος ἀπίλεγε τὴν δόσιν ὁ βασιλεὺς, ἀλλὰ mpos- 
ανήρτα καιρὸν τὸν τῆς τεχνογονίας ὅζηεν, ὡς ἂν 
xai κληρονόμου τούτῳ φανέντος ix γένους ᾽ρωμαϊΐϊχοῦ 
εὐπροσωποῖτο xal h ἀπόδοσις. Τὰ δ᾽ ἦσαν γέλως 
ἄντιχρυς xal συνειρόμενον Ψεῦδος τῷ χρόνῳ συγ- 
χρύπτοντος. Ὅμως δέ γε xal. ἄχων ὃ Κωνσταντῖνος 
ὑπέμενε xal ἐσπένδετο, εἰ xai ἢ δοθεῖσά οἱ οὐ το- 
σοῦτον βοηθὸς ἐχείνῳ ὅσον τῇ Ῥωμαίδι ἐπέμπετο. 
᾿Βπεὶ δ᾽ ἐξ ἐχείνου παιδίον ἑώρα τὸν ΜΓ: χαὴλ ἑαυτῇ, 
δεινὰ ἐποίει, xai τὸν σύζυγον χατηνάγχαζε τὰς 


σπονδάς γε λύειν xal πολεμεῖν τὰς πόλεις T203- 


ἀπαιτοῦντα. Ἐάντεῦθεν χαὶ δεινὰ οὐχ ὀλίγα ξονέ- 
θαινε, xai ξυμδεδήχε: ἂν πλεῖστα, εἰ μή γε ὁ βασι- 
λεὺς κῆδος πρὸς τὸν Νογᾶν ἐπὶ νόθῳ τῇ Εὐφροσύντ, 
φθάσας ποιῆσαι ἀνεῖχε τὰς ὁρμὰς ἐχείνου τῇ πρὸς τὸν 
Νογᾶν δεξιώσει καὶ διέλυε τὰ βουλεύματα, ὡς αὐτίχα 
χατόπιν ἐπιδραμουμένων τῶν Τοχάρων, ἣν αὐτὸς ἐπίῃ 
«οἷς βασιλέως. 
δ΄͵ Τὰ περὶ τοῦ Νογᾶ xai Τοχάρων, ὅπως εἶχον τὸ 
π lv. Kal περὶ τοῦ πρώτου βασιλέως καὶ νομοθέτου 
αὐτῶν. 


Ὁ δὲ Νογᾶς αὐτὸς χράτιστος ἦν ἀνὴρ τῶν Τοχά- 


essent, nec seadhuc,quantumvisconaretur,potuisse 
huic eorum aversioni mederi. Ut res flat suaviter, 
exspectandum videri, dum natus Constantino filius 
foret ex nova conjuge: tunc enim fore omnía pro- 
niora, rege tum scilicet 8444 Bulgarorum hzredem 
habente Romani sanguinis, cui sacramento dicere 
Romanos non dedeceret. llec allegabantur, que, 
ut vere loquamur, mera erant elusio et mendacium 
promissione tempus obducente inumbratum, nec 
plane fallens Constantinum, quanquam is vo- 
lens nolens dissimulare cogebatur, et tacite dolere 
fucum sibi factum obtrudenda conjuge, que non 
tam ipsiadjutrix quam terre Romane dataesset. Ma- 
ria vero postquam Constantino pepererat Michaelem 
fllium omnijam excusationecunctationi demptaipsa 
quoque íransire palam in viri sensus et utrique 
factam injuriam accusare indignanter capit, mari- 
tum assidue sollicitans ad repetendas bello injuste 
negatas urbes. Unde mulia mala orta sunt; et plura 
gravioraque prodiissent, nisi Augustus mature sibi 
preoccupasset novo federe Nogam, dala in uxo- 
rem ei filia sua notha Euphrosyne. Qua necessitu- 
dine devinctus imperatori Nogas palam ostendit 
irrupturum se cum Tocharis, quibus preerat, in 
Bulgarorum lines, statitn atque Constantinus regio- 
nes incursare Romanas copisset. Suspendit hic 
metus consilia Bulgari, et maloruin inducias Ro- 
manis fecit. 


4. De Noga et Tocharis, originibusque gentis, deque 
primo eorum rege ac legumlatore. 


Hic porro Nogas potentissimus Tocharorum 
erat, bellice artis longis experimentis multam 
peritiam adeptus, usu rerum in tractatione nego- 


GBORGII PACHYMERAE 
μὴ εἶναι δ᾽ εὔλογον Ῥω-Α ρων, tlc στρατηγίαν τε ξυνετὸς καὶ τρίδων τοῖς 


796 


πράγμασιν, ὃς ἅμα πλείσταις δυνάμεσιν ἐξ ὄμογι- 
νῶν Τοχάρων, οὖς αὐτοὶ Μουγουλίους λέγουσιν, ἐξ- 
ἀποσταλεὶς ix τῶν χατὰ τὰς Βασπίας ἀρχόντων τὸ} 
γένους, οὖς Ἀάνιδας ὀνομάζουσιν, εἰσδάλλει τοῖς 
ἀνὰ τὸν Εὔξεινον βορείοις ἔθνεσιν, ἃ δὴ τὸ πέλα: 
τοῖς Ῥωμαίοις ὑπέχουε, τῆς πόλεως δ᾽ ἁλούσγ: 
καὶ τῶν πραγμάτων εἰς στενὸν καταστάντων 'Ῥω- 
μαίοις, τῶν χυρίων ἀπολειφθέντα, αὐτόνομα i». 
Ταῦτ᾽ ἄρα xal ἀχονιτὶ φανεὶς προσελάμβανε xr 
χατεδουλοῦτο, Ιδὼν δὲ χώρας ἀρετώσας καὶ lb; 
εἰς ἀρχὴν κατὰ σφᾶς αὐτάρχη, ἀφηνιάζει μὲν τῶν 
πεμψάντων xal ἑαυτῷ τὰ ἔθνη προσκτᾶτ». D ὦ 
χρόνου τριδομένου, ἐπιμιγνύντες σφίσιν εἰ x τὴν 
μεσόγαιον κατῳχημένοι, ᾿λλανοὲ λέγω, 1 35 
Ζίχχοι xxi Γύτροι, Ῥῶσοι καὶ τὰ προνυῶνι 
τούτοις διάφορα γένη, ἔθη τε τὰ ἐκείνων prit. 
xal γλῶτσαν τῷ ἔθει μεταλαμδάνουσι καὶ rs 
καὶ εἷς συμμάχους αὐτοῖς γίνονται. Kal uc v 
πολὺ εἰς πλῆθος ἀριθμοῦ χρεῖττον ὃ ἐπελθὼν τὸν 
Τοχάρων λαὸς ἀνδίδωσι, καὶ ἀνυπόστατοι ὅπου ivo 
γίνονται ταῖς δυνάμεσιν, ὡς xal τινας τῶν ἄνω τ’ 
ρίων πολέμου νόμῳ ἐπ᾽ αὐτοὺς ἀποστάτας liv: 
οὐχ ὅπως περιγενέσθαι, ἀλλὰ καὶ σφαλῆναι τὰ τλιῖ- 


tiorum tritus. Is cum magnis σορὶΐθ e gener, 
cujus erat et ipse, Tocharorum, qui se ipsi Muge 
lios nominant, missus a principibus ejus gent: 
(Canidas appellant)circa portas Caspias degentibus, 
irruperatinboreales Euxino gentes Romanis quot- 
dam subditas, sed que post captam a Latinis urber. 
et res imperii redactasinartum, necessario neglect 
845 a dominis sui tunc juris erant. Has facilex 
sine magno certamine prima statim ostensiont ti 
cepit sibique subjecit. Et animadvertens uber" 
terras ac populos ad constituendum per se τερον 
idoneos, frenum excussit imperii eorum a qu? 
eral missus, et res agere suas inetituit, prop: 
principatu constituto. Processu deinde tempor: 
miscentes se ipsis qui mediterranea illic incolut 
Alani videlicet, Zicchi, Gotthi et Rhosai, quiqv* 
finitimas hisce habitantterras diversorum generum 
populi, mores paulatim ipsorum didicerunt, e! 
cum vite usu lingnam etiam ac vestitum eorum 
usurpantes, in militiequoque consortium assumpti, 
non ita multo post exercitus confecerunt innumt- 
rabiles, quarum conscientia usuque virium ip p 
tentium immane quantam Tocharorum gens prof- 
cit, adeo ut quocunque se verterent, ineluctabilittt 
cuncta prosternerent, et cum e superioribus domi 
nis quidam ad ipsorum defectionem  ulciscendem 
eosque sub juguin revocandos bellicas in eos ex- 
peditiones suscepissent, non modo ipsos non 
vincerent, sed magnis acceptis oladibus in lucro 
ponerent quod plerisque suorum bello eadentibus 
pauci salvum reditum haberent. Gaudet heo gens 
vita simplici; herent invicem mutuo nexu civilis 
charitatia ; tolerantes sunt laborum, in bella prom- 


 ptissimi ; paucis ad victum cultunique indigent, 





791 


DE MICHABLE PALJEOLOGO LIB. V. 


798 


στα πεσόντας. Ἔστι τὸ ἔθνος ἀπλότητι μὲν χαῖρον A τὸν ἵππον ἐχχεντοῦντας ἐχροφᾶν αἵματος εἰ δέ τῳ 


καὶ φιλαλληλίᾳ, καὶ ὀξύ τε πρὸς πολέμους καὶ πο- 
νηρὸν, καὶ τὴν ζωὴν αὕταρχις, χαὶ γε τὰ χατὰ βίον 
ἀνεπινόητον τε χαὶ ἀπρομήθευτον. Ἐχρήσαντο γὰρ 
ἀνέχαθεν νομοθέτῃ οὐ Σόλωνι ἣ Λυχούργῳ ἣ Δρά- 
xovtt (οὗτοι γὰρ ᾿Αθηναίοις καὶ Λαχεδαιμονίοις καὶ 
τισιν ἄλλοις οἱ νομοθέται σοφοὶ σοφοῖς xai συνετοῖς 
τὰ ἐς λόγον λόγιοι), ἀκλ᾽ ἀνδρὶ ἀγνῶτι xal τὸ πὰν 
πονηρῷ, χαλχεῖ μέν τὸ πρῶτον. εἶτα δὲ xal εἰς 
Κἄνιν (ἄρχοντά τις εἴποι) χαταστάντι, ὃς xal ix 
Κασπίων πυλώνων ἀνιστῶν τὸ ἔθνος ἐξελθεῖν θαῤ- 
ῥῆσαν, καὶ σφίσιν ἀεὶ τὸ νιχᾷν ὑπετίθει, εἰ τοῖς 
ἰδίοις νόμοις προσέχοιεν. Ol δ᾽ ἦσαν τοῖς ἀδροΐς 
ἀπέχεσθαι, τοῖς τυχοῦσιν ἀρκεῖσθαι, τὸ φιλάλληλον 
ἔχειν, τὸ αὐτόνομον ἀποστρέφεσθαι, τὸ χοινωνιχὸν 
ἀσπάζεσθαι, τὸ μηδὲν περὶ βίου σπεύδειν, τὸ πά- 
σαις χρῆσθαι τροφαῖς, μηδὲτ τῶν βεδήλων ἔχοντας, 
τὸ γυναιξὶ συνοιχεῖν πλείσταις, χαὶ ταύταις προσ- 
ανατιθέναι τὸν τῶν ἀναγκαίων πορισμὸν, ὡς ἅμα 
μὲν τὸ γένος πληθύνεσθαι ἅμα δ᾽ ἔχειν xal ὧν 
δέοιντο, τὸ μηδὲν τῶν xaÜ' ὑπόστασιν προσχτᾶσθαι 
χτημάτων, μηδ᾽ ἐμμένειν χδίσμασιν οἴκων, ἀλλὰ 
μεταδαίνειν xal μεταφοιτᾷν πρὸς τὸ χρήσιμον, χἂν 
χρεία τροφῆς εἴη τῳ, ὀϊστῷ χρωμένους θηρᾷν ἣ xal 


nec sollicite congeruut aut consulunt in futurum 
&avara provilentia. Ad hano scilicet formavit eos 
disciplinam priscusipsorum legislator quidam,non 
sane Solon aut Lyeurgus aut Dracon (hi enim 
Atheniensibus, Lacedemoniis, et quibusdam aliis 


B 


sapientes sapientibus, eruditi doctis, ad rationem C 


exactascondiderunt leges), sed idiotia ignobilis, vilis 
opificii labore tritus, prius faber 846 ferrarius, ex 
officine ac fornacis fuligine in imperium produ- 
ctus et Canis declaratus : sic illi principem appel- 
lant. Hic gentem excitavit istam ut e Caspiis 
portis prodire non dubitaret, polliceri ausus, quo- 
cunque bellum inferrent, nunquam victoria frau- 
dandos, si legibus a se propositis accurate obser- 
vandis attentam diligentiam impenderent. Summa 
legum hec erat : Delicias aversantor. Obviis con- 
tenti sunto. Mutua societatis charitatem servanto. 
Privatim sibi pro arbitrio consulere vitanto. Nihil 
in vita victuque exquisitum affeclanto. Cibis qui- 
buscunque sine mundi immundive discrimine 


καὶ στεγανωτέρας προσδέοι τροφῆς, ἐγκάτῳ οἷὸς τὸ 
αἷμα συγχλείοντας ὁπὸ τὴν ἐφεστρίδα τιθέναι, ὡς 
ἐντεῦθεν μικρὸν συσταθὲν ἐκ τῆς ἐχείρεν θερμότη- 
toc δεῖπνον τίθεσθαι, κἂν τί που ῥάχος ἐντυχὼν τις 
εὕροι, ἐπιῤῥάπτειν τῇ ἀμπεχόνῃ, κἂν οἷον ἐκεῖνο καὶ 
Ji λὰν ἡ ἀμπεχόνη μὴ δέοιτο (ὁ γὲ σκοπὸς, ὡς ἂν καὶ 
ἄνευ χρείας τοῦτο ποιοῦντες, ἐπὶ τῆς χρείας ποιεῖν 
ἀναγκαζόμενοι μὴ αἰσχύνοιντο, τοῖς παλαιοῖς τὰ vla 
προσεπεμδάλλοντες), xal οὕτως αὐτοὺς μὲν ἐν ἀν- 
ἐσει παντοίᾳ ζῇν, σάριτταν xal ἐφεστρίδα xal ἔνδυμα 
καὶ αὐτὴν ζωὴν παρά τῶν τῆς γυναιχωνίτιδος ἔχον - 
τας, αὐτοὺς δὲ πολεμοῦντας τὰ τῶν ἄλλων ἔχειν, 
μηδὲν πολυπραγμονοῦντας. [P. 237] Ταῦτα τοῦ vo- 
μοθέτου Τζιγχίσκανι (νῦν γὰρ ἀνεμνήσθην τοὔνομα" 
Τειγχὶς γὰρ τὸ ὄνομα, ὁ δὲ Κανις βασικεὺς) τὰ 
παραγγέλματα ἐν ἀσφαλεῖ ἔχοντες ἀλήθειάν τε dv 
λόγοις ἀσχοῦσι xal διχαιοσύνην ἐν πράξεσι, τὸ μὲν 
ἐλευθεριῃ προσῆχον ψυχῆς, τὸ δ᾽ εὐθύτητι γνώμης, 
ὡς ἀνεξαπάτητον μὲν εἶναι οἷς ἂν ἀχούοι τις ἑτέρον 
λέγοντος, ἀνεπιδούλευτον δὲ ol, πράττοι ἂν πρὸς 
ἐχεῖνον ἕτερος. ᾿Αλλὰ Νογᾶν μὲν κηδεύσας ὁ βάσι- 
λεὺς τηνικάδε, τὸν ἐχείνων ἄρχοντα, πέμπων οὐχ 
ἀνίει πλεῖστα, ὅσα τε πρὸς ἐνδυμάτων χρῆσιν καὶ 


lacere segmentum forte abjectum occurrerit, 
sublatum statim vesti, qua tegitur, assuito, etiamsi 
bona sit neo sarto egeat. Nimirum hoo citra neces- 
sitatem fieri jubens id agebat, ut, cum opus foret, 
neminem puderet indumentum manu sua proprium 
sarcire el consarcinatis per veteramenta novis 
assuta pannis vestiri centonibus. Porro his pre- 
Bcriptionibus sperabatassecuturum se utsuisumma 
vite securitate fruerentur, exp:ditosque ad nutum 
844 haberet semper omnes, nulla uspiam aollici- 
tudine affixos, quippe quibus sarissa, ephippium, 
vestis et alimenta, quibus unis egebant, muliebri 
ministerio cuncta e gyneeceo suppeditarentur, ipsi 
rei bellice uni vacarent spoliandisque alienis, 
nihil preterea negotii habentes, aut curiose inqui- 
rentes quid futurum esset. Talium auctor legum 
Tzinciscanis fuit. Nam cum proprio nomine Tzincis 
hic vir vocaretur, Canis vocabulum, quod regem 
sonat, ejus private adjunctum appellationi Tzin- 
ciscanis nomen efficit, nunc memoria commod:m 


utuntor. Uxores simul plurimas habento; et his [) 9ccurrens : nam cum agere de hoc copi, nondum 


curam parandarum rerum ad victum vestitumque 
utilium mandanto : inde multiplicationem gentis, 
indidem necessariorum abundantiam nacturos. 
Prediorum ao soli possessiones  aspernantor. 
Fabricandis domibus non im.norantor :vitam de- 
sultoriam hinc illuc, quocunque utilitas vocaverit, 
assidue migrabundam adamanto. Ubi cibus defue- 
rit, aut sagitta et venatu paranto, aut secta equi 
vena eanguinem sugunto. Si solidiori opus alimento 
sit, intestinum ovis sanguine oppletum sub ephip- 
pium ponunto. Sic mora concretum et illo calore 
coctum sanguinem, cum vescendi desiderium fue- 
rit, vor&nto. Ubicunque cuivis panni aut pellis 


venerat in mentem. Ceterum his ejus prescriptis 
&acquiescentes contingebat istos populos veracitatem 
in loquendo, &quitatem in agendo tenere, quorum 
illud libertati animi convenit, hoc rectitudini mo- 
rum illud rursus tutum prestat audientem a cir- 
cumventione fraudulenta mentientis socii : hoc 8 
cunctisquemqueinsidiose grassantium dolisliberat. 
Hujus gentis principem tunc Voyam 8ibi foedere 
conciliatum imperator cum missis affatim luxurie 
nostratis instrumentis ad delicias Romani usus 
invitaret, minimum profecit, quod ad mollitiem 
quidem vestium ei suadendam spectat. Nam cum 
ciborum ei exquisiti gustus offerri curasset vaciexe. 


799 


GBORGII PACHYMERJE 


- 


ὅσα πρὸς τροφῶν ποιχιλίαν, πρὸς δὲ xal ἀνθοσμιῶν A λείᾳ προσέχων. Τοῦτον τοιγαροῦν ἔχων ὃ βασιλεὺς 


οἴνων ὅλας πιθάχνας φιλοτιμούμενος. Ὁ δὲ τὰ μὲν 
εἰς βρῶσιν xal πάσιν μαθὼν ἠγάπα λαμὔάνων, xai 
χρυσὸν δὲ xal ἄργυρον ἐν ἐχπώμασι προοσεδέγετο" 
τὰ δὲ ποικίλα ἢ πρὸς χαλύπτρας ἢ πρὸς ἐνδύματα 
(ἐφιλοτιμεῖτο 422 xai ταῦτα προσαπαστέλλων ὁ βασι- 
λεὺς) ἀφώμενος ταῖς γεοσὶν ἀνηρώτα τὸν διχχομ!ισά- 
μενον, εἰ χρησιμεύοι πρὸς χεφαλὴν ἐπὶ τῷ ἄπονον 
εἶναι xal ἀνάλγητον ἡ χαλύπτρα, εἰ ὁ ἐπανεσπαρμέ- 
νος μάργαρος ἀμύνειν ἔχοι ταύτη τὰς ἀστραπὰς εἰ 
εἷς βροντῶν χτύπους, ὥστε μὴ ἐμόδρόντητον γίνεσθαι 
τὸν φοροῦντα, ὁ λίθος συνχίροιτο, εἰ τὰ πολυτελῇ 
αὖθις ἐνδύματα εἷς ἀπονίαν μελῶν συλλαμθάνοι' Εἰ 
μὲν οὐχ ἔλεγον, παρεῤῥίπτει, εἰ xal ἐνδυθεὶς ἐπ’ 
ὀλίγον ὅσον τὰς φιλίας ἀφοσιώσασθαι, ἀπεχδυόμενος 
παραυτίχα μετελάμδανε χυνὴῆν Tj προδατῆν τὴν συν- 
305, καὶ φορῶν ἐχυδροῦτο πλέον fj ὅσον ταῖς πολυ- 
τελέσι στολαῖς. ᾿ὡὠσχύτως xai ἐπὶ ταῖς χαλύπτραις 
ἐποίει, τὴν πρὸς χρῆσιν ἀναγκαίαν τῶν περιττῶν, 
xlv ἦν τῶν πολυτελῶν, ἀνθαιρούμενος. Εἰ δ᾽ ἐχεῖνος 
πλαττόμενος ὄνησιν φέρειν ἔλεγε τῷ φοροῦντι τὸ 
χέρας τὴν οανοῦν τε xal ὁπουδήποτε, εὐθὺς πι- 


στεύων ἔφορει, οὐ λίθοις οὐδὲ μαργάροις, ἀλλ᾽ ὦφε- 


copiam vinique odorati tota dolia, his quidem non 
ilibenter est usus. Aurum item et argentum in 
vasis poculisque dono datis probans admisit. At 
versicoloria varii generis tum capitis tegmina tum 
membrorum indumenta ceterorum, quarum item 
rerum vim magnam regia eidem muniflcentia 
imperator miserat, hec, inquam, aspernabundus 
3848 in manus sumens percontabatur ab offe- 
reute an id certo prestaret bellus iste pileus ca- 
piti quod tegeret, ut nullo deinceps mali appulsu 
lederetur, nullum dolorem sentiret; an inspersi 
huic uniones cetereque insertae gemme vim ha- 
berent arcanam quampiam fulgura fulminaque 
avertendi a gestante ; vestes item ille speciose ac 
molles num membra que ambirent lassitudine in 
labore prohiberent. Tum illo scilicet negante, 
Nogas quidquid horum interrogans attigerat fasti- 
diose rejectabat. Ac quanquam amicitie mutuae 
contestande causa unam e missis ab Augusto ve- 
stibus sibi circumdare sustinuit, Lrevissimo eam 
tulit spatio, familiare statim e canina vel ovina 
pelle vestimentum resumens, eo se magnifice os- 
tentans, nec minus, ut apparebat, in illo sibi 
quam quovis regio paludamento placens. Sic et in 
operimentis capitis fecit, opportuna et sibi assueta 
pre specicsis pretiosisque eligens. Quod si qui 
hac ipsi attulerat forte fingens respondisset inesse 
iis quam requirebat vim doloris ac fatigationis 
malive omnis arcendi, tunc sane ille statim cre- 
dens cuncta induisset perseveranterque gestasset, 
non gemmas aut margaritas videlicet, verum pro- 
missam ulilitatem curans. Istum igitur tam poten- 
tem principem habens paratum imperator ad ir- 
rumpendum in Bulgariam, quoties inde se comuno- 
visset Constantinus ad depredandas aut quoquo- 


C 


ἕτοιμον τοῦ Κωνσταντίνου καταγραμεῖσθαί xai τὴν 
ἐχείνου σχυλεύειν χώραν, εἴ τοῖς τοῦ βασιλέως ἐχεῖ- 
voc ἐπίοι, οὐ Μεσεμύρείας μόνον στεῤῥῶς ἀντεῖγετο 
χαὶ τῆς ᾿Αγχιάλου, ἀλλὰ xai Σωζόπολιν xai ᾿Αγα- 
θιούπολιν καὶ Κανστρίτζιν καὶ ἄλλ᾽ ἅττα φρούρια, 
ἅπερ οἱ τοῦ βασιλέως ἐπισχευασάμενοι ροσεχτῶντο 
τῷ βασιλεῖ, καὶ λίαν ἐν χεροῖν εἶχε, μτι,δὲ φρουρίου 
σχιὰν προϊέμενος. Μεσέμόρειαν γὰρ καὶ ix διχεΐ 
πάλαι ποτ’ εἶχε, λαθὼν παρὰ τοῦ Mott. 
ε΄. Τὰ περὶ τοῦ τοὺς Σέρύους κήδους τοῦ βασι. 
λέως xal διὰ ταῦτα τῆς τοῦ πατριάρχου ir- 
δημίας ἐκεῖσε. 

Ὁ δὲ Μτυζῆς οὗτος, [P. 238] ἵν᾽ ἐπανεεόον ο- 
μαθέστετον διηγήσωμαι, γαμθρὸς μὲν ww» Wt 
τρὶ τῷ ᾿Ασὰν, σύγγαμόρος δὲ Θεοδώρου τοῦ Mx 
pt. ᾿Ασὰν δ᾽ οὗτος ἦν ὃν λόγος καὶ Ἰωάννῃ ΓΝ 
θεῖν τῷ Δούχῳᾳ xai βασιλεῖ, καί γε σὺν iu 3 
xatà δύσιν ἐπιδραμεῖν, φιλοκαλίας πάσης ἔχοηῖ 
δείγματα. Ὡς γοῦν ἐχεῖνος ἐτελεύτα καὶ οὗτος τ 
ἀρχὴν ἐδέχετο τῶν βουλγάρων βούλγαρος ὧν, eni- 
ὀαινέν οἱ μὲν προσχρόζειν xal βασιλεῖ, ὡς καὶ το)" 
λάχκις δι’ ἔχθρας xai πολέμων τοῖς τῶν Ῥωμδίον 


modo infestandas regiones imperio subjectas, non 
Mesembream solum et Anchialum securus parto- 
rum mordicus tenebat, sed preterea Sozopolim, 
Agathiopolim, Canstritzim et alias quasdam arces, 
a ducibus ejus oblata usis occasione captas; qu£ 
ille omnia sic arripuerat, ut certus videretur no 
amittere de manibus, &c ne umbram quidem ullio: 
ex his nuper acquisitis vel minute munitiuncul 
unquam 349 rejdere. Nam Mesembream oli 
possessam jure jam suo se putabat obtiv* 
quippe sibi donatam a legitimo tunc ejus dos 
Mytze. 


5. De Mytixe, εἰ ut. is. imperatori — Mesembrea 
dederit. 


Hic porro Mytzes, ut altius repetens distinctio: 
rem exponam, gener erat Asanis ducta ejus filis 
cujus sororem in matrimonio habuit 'Theodorvs 
Lascaris, pari Asani affinitatis gradu admotus.Asan 
autem hic est, quem historia docet Joanni Duce 
imperatori socium fuisse, junctisque cum eo copiis 
incursasse cormumuniexpeditione Occiduas regiones, 
magna omnis elegantie indicia prebentem.Ut δυ- 
tem Joanne jam mortuo Asan regnum Bulgarores 
Bulgarus ortu accepit, contigit eum apud impert- 
torem offendere, simuliatibus in bellum quoque 
apertum prorumpentibus, Asane non semel suas 
copias Romanis opponente. Sed et item contigit 
parum gratum suis ipsum evadere Bulgaris, multis 
et pricipuis ipsorum ei graviter offensis infensis- 
que. Unde is in perturbationes haud parvas incidit, 
proceribus, quos ab eo alienaverst invidia, incli- 
nantibus ad Constantinum, dimidium generis tra- 
hentem ex Serbis ; cui nulla cum Asane cognaQjone 
juncto quantum ad suffragium principatus deerat 


801 


DE MICHABLE PALJEOLOGO LIB. V. 


802 


ἰέναι στρατεύμασι, συνέδαινε δὲ προσχρούειν χαὶ À περιποιεῖ τοῖς Ῥωμαίοις, τὸν δέ γε Μυτζῆν διὰ τοῦ 


πολλοῖς ἅμα xai μεγιστᾶσι τῶν Βουλγάρων xai 
ταραχαΐς οὐ προσηκούσαις ἐμπίπτειν. Ταῦτ᾽ ἄρα χαὶ 
τούτῳ διαφθονούμενοι πρὸς τὸν Κωνσταντῖνον ix 
Σέρδων ἐξ ἡμισείας τὸ γένος ἔχοντα ἀποκλίνουσιν. 
Ὅσιν οὖν ἐνέλιπέν οἱ πρὸς τὴν ἀρχὴν ix σφετέρου 
Ὑένους, μηδὲν τῷ ᾿Ασὰν προσήχων, τὴν ἐχείνου Ex- 
Ὑόνην λαδὼν εἰς qovaixa τοῦ Ἰωάννου πέμψαντος, 
ἐπ’ ἴσων εἶχε τὸ πρὸς τὴν τοῦ ᾿Ασὰν βασιλείαν δίχαιον 
Μυτζῇ᾽ κἀκεῖνος μὲν τὴν Τέργονον εἶχε, xai τὰ τῆς 
βασιλείας κλέη ἐπεφέρετο μεγαλοπρεπῶς" ὁ δὲ Νυτ- 
ζῆς τὰ κύχλῳ περιχρατῶν ποτὲ μὲν ἠρχεῖτο τούτοις 
xal xaüncSyats, ποτὲ Ó' αὖθις xal ἀντεφιλονείχει 
πρὸς Κωνσταντῖνον, ὃν xal ποτε διώχων ἀπέκλεισεν 
εἷς Σθενίμαχον ἡμέτερον ὄν. Καὶ εἰ μὴ ταῖς τῶν 
Ῥωμαίων δυνάμεσιν ἐχρήσατο πρὸς βοήθειαν, τάχ᾽ 
Bv xal ἁλοὺς ἀπώλετο. ᾿Αλλ᾽ d τύχη ῥέπει τὰς 
πλάστιγγας, καὶ δυναμωθεὶς αὖθις ὁ Κωνσταντῖνος 
τὸν Μυτχῆν διώχει θαῤῥαλεώτερον. Ὁ δὲ ἅμα τέ- 
xvot, χαταλαδὼν τὴν Μεσέμύρειαν, ἐχεῖθεν ἱχετεύει 
[Ρ. 239] τὸν βασιλέα δέχεσθαι τοῦτον χαὶ λύτρα λαμ- 
6dveiv τὴν πόλιν. Στέλλει γοῦν ὁ βασιλεὺς ἐξ αὐτῆς 
τὸν Γλαδᾶν χουροπαλάτην χαὶ μέγαν παπίαν ἐσύστε- 
ρον, xal ὃς ἄλλοις σύναμα μετὰ xal αὐτάρχους 
στρατοῦ, καταλαδὼν τὴν Μεσέμδρειαν, ἐχείνην μὲν 


ex genere, supplevit affinitas, que illum dueta in 
uxorem Irene filia Theodori et Asanis nepte, a patre 
Theodori Joanne Augusto in Bulgariam ad has nu- 
ptias missa, in pari jam juris ad Asanis successio - 
nem gradu cum Mytze constituit. Et Constantinus 
quidem urbem Bulgarie regiam Tenobum tenens, 
ceteris etiam cunctis ejus principatus ornatus in- 
signibus, pro haud dubio Bulgarorum rege sese pa- 
lam magnifice ferebat. At Mytzes circumsitis regioni- 
bus imperitans interdum quidem his contentus ac- 
quiescebat, interdum 850 contendebat cum Con- 
stantino, ac fuit cum eum bello persequens inclu- 
dere sese cogeret in arcem quamdam nostram cui 
Sthenimachum nomenest, ubi quominus caperetur 
et periret, opportune allatum a Romanis copiis au- 
xilium prohibuit. Sed fortuna deinde vices alter- 
nante successuum, auctus rursus animi et viribus 
Constantinus tanto tamque valido impetu incubuit 
in Mytzen, ut his impar resistendo Mesembream 
cum liberis confugiens, inde legatis ad imperato- 
rem supplicibus missis pactus cum eo deditionem 
Sil cum sui tum ejus civitatis, qua in sui servati 
pretium offerret. Nec recusavit imperator, sed sta- 
tim Glabam curopalatam,qui postea magnus papias 
fuit, cum aliis et idonea manu militum "misit. Is 
ingressus Mesembream ejus rite possessionem iniit 
imperii Romani nomine; tum Mytzem per Hemum 
itinere terrestri perduxit ad imperatorem, qui ei 
perhumaniter excepto omnique amoris significa- 
tione recreato uberes fundos apud Scamandrum 
assignavit, quorum annui proventus ad victum ei 
cultumque splendidum abunde sufficerent. Ubi et 
ipse deinceps cum filiis diversatus est, pacto prius 


D 


Αἵμου πεζῇ ἄγει πρὸς βασιλέα. Τὸν δὲ xal δέχεται 
πρόφρων xal παρηγορεῖ εὐμενῶς, xxl πρὸς τῷ Σκχα- 
μαάνδρῳ ἀποχρώντως προμηθευσάμενος ἐχεῖσέ που σὺν 
τοῖς τέχνοις κατασχηνοῖ, συνθήχας πρὸς αὐτὸν ποιησά- 
μένος ὥστε xai τὸν πρώτιστον υἱὸν ᾿Ιωάννην συναρμό- 
σαι τῇ θυγατρί. 
C. Τὰ περὶ τὸ Δυῤῥάχιον, xal τοῦ σεισμοῦ τοῦ ἐχεῖ 
ἐνσχήψαντος. 

᾿Λλλλὰ τῇ μὲν πρωτίστῃ τῶν θυγατέρων Εϊρήνῃ 
οὕτω προὐνόει τῶν γάμων, τὴν δέ γε δευτέραν "Av- 
ναν ἡρεῖτο πέμπειν τῷ υἱν Μηλωτίνῳψ (ὁ γὰρ ὁμω- 
νυμῶν τῷ πατρὶ xai πρῶτος τῷ ῥηγὶ Ilawov(ae εἷς 
θυγατέρα γεγάμδρευτο) εἰς γάμον συνάπτειν, Καὶ δὴ 
τῶν πρὸς ἀλλήλους συνθεσιῶν στέλλει μὲν εἷς πρεσ- 
δείαν τὸν ἱεράρχην, συνεχπέμπει δὲ xal τὴν κόρην 
ὑπὸ θεραπείᾳ μεγίστῃ βασιλιχῆ. Kal γε καταλα- 
θοῦσι τὴν Βάῤῥοιαν σφίσι τὰ τῆς βουλῆς ἔστη πεμ- 
φθῆναι πρὸς τὸν Οὔρεσιν Στέφανον τὸν χαρτοφύλαχα 
Βέχχον, ἅμα δὲ σὺν ἐχείνῳ χαὶ τὸν Τραϊανουπόλεως 
Κουδουμηνήν. "Hv δὲ καὶ πρὸς τῆς δεσποίνης ἐντε- 
ταγμένον τῷ χαρτοφύλαχι αὐτὸν προαπελθεῖν χαὶ 
γνωρίσαι τὰ κατὰ τοὺς Σέρδους τρανότερον, ὅπως 
μὲν σφίσιν ἐστὶν ἡ δίαιτα, ὅπως δὲ ἡ τάξις τῆς ἐχεί- 
νων ἀρχῆς διιθύνεται" ἐχείνη γὰρ καὶ μεγίστην τὴν 


cum imperatore inito, quo inter ipsos mutuo con- 

venit ut Mylze primogenito Joanni primogenita 

item imperatoris filia desponderetur. 

6. De fodere imperatoris cum Serbis, deque profec- 
Lione patriarcha 1n Serbiam ea de causa. 

Sic Irene maxime natarum Augusti provisum 
conjugium est. Ab hac vero secundum Annam de- 
crevit pater mittere ad cralem Serbie Stephanum 
Uresim, secundo ejus filio Melotino nupturam : nam 
primogenitus patri cognonomis jam uxorem habe- 
bat regis Pannonie filiam. 38511 Cum igitur de 
omnibus ante conventum es8et, ad exsecutionem 
pactorum mittit imperator legatum patriarcham 
et cum eo sponsam virginem regio magnifice sti- 
patam comitatu. Ilis simul cunctis ubi Berrheeam 
pervenerunt, expedire communiter visus est pre- 
mittendos ad Stephanum Uresim chartophylacem 
Veccum et cum eo Traianapoleos episcopum Cu- 
dumenen. Fuerat autem ab Augusta peculiariter 
commendatum chartophylaci ut precederet spon- 
sam, priorque in Serbiam adveniens exploraret ad 
liquidum quodnam id esset hominum genus, que 
ibi forma vites cultusque, que ratio consuetudinis 
civilis, quis ordo publice rei, ac jus ususque prin- 
cipatus. Nam cum illa proficiscenti fllie appara- 
tum et pompam quam potuerat maxime regiam, 
et cum specie ac pretio ad magniflcentiam, tum 
usu, et copia ad mollitiem deliciasque compara- 
tam, etnbitiose attribuisset, muliebri scilicet cu- 
riositate nosse avebat ecquid paria illis, aut qua 
istis proportione respondentia, repertura esset sua 
filia. Ea de causa jusserat priorem eo proficisci 
Veccum, et sibi per nuntios significare qua com- 


807 


GEORGII PACHYMERJE 80 


νίου γὰρ ἐνστάντος μηνὸς ἀσυνήθεις ψόφοι τὴν γῆν Α κατά τινα τύχην ἐπιπεσούσης ἄλλης συνελαμὄάνετο 


ἐτάρασσον συνεχῶς, οὖς δὴ βοασμοὺς xotvoAoqun εἴ- 
ποι τις, καὶ ὄῆλοι ἦσαν σημαίνοντες ἐπιὸν ἐγγύθεν 
xxxóv. Μιᾶς γοῦν ἡμίρας καὶ συνεχέστερον ἐπηχουν 
οἱ χρότοι καὶ μεῖζον fj, πρότερον. Toi» μὲν οὖν ἐμ- 
πεσοῦσα δειλία ἔξω που χατοιχεῖν τοῦ ἅττεος ἔπει- 
θεν, ὡς εἶ πλέον γένηται ἀλυξείουσιν. ᾿Αλλὰ νὺξ ἦν 
ἐπιγινομένη τοῖς ἡμερινοῖς ἐχείνοις θορύδοις, xal 
σεισμὸς ἐμπίπτει βαρὺς χαὶ τῶν μνημονευομένων 
μείζων. Ἦν δ᾽ ἐχεῖνος οὐ τρόμος, ὡς ἄν τις εἴποι, 
γῆς κατὰ τὸ λέχριον χινουμένης, ἀλλ κατὰ σφυγ- 
μοὺς ἀνατιναγμὸς, ὡς ἐν ἀκαγεῖ πᾶσαν τὴν πόλιν 
ἐχείνην ἐχ θεμελίων ἀνατραπῆναι xal πεσεῖν εἰς 
τοὔδαφος. Oxo: δ᾽ ἐχεῖνοι xal. ἀναστασεις χτισμάτων 
μηδὲ τὸ βραχὺ ἀντιτχόντες ἐνεδίδοσαν καὶ χατέπι- 


πτον, ἐναπολχμύανομενων ἐντὸς τῶν ἀνθρώπων, μηδε- Β 


νὸς ἔχοντος ὅπη φύγοι. Τὸ γὰρ τῶν οἴχοδομη μάτων 
συνεχὲς τῇ ἐχείνων φυγῇ προσίστατο, xal πολλῷ ἦν 
ῥᾷον ἐντὸς οἰχιῶν ἢ ἐξιόντας σώζεσθαι, πλὴν χἀχεί-- 
νων σωθεισῶν ἐχ μέρους οὐδὲ γὰρ ἦν ἥτις χαὶ κατὰ 
τὸ ἀχέρχιον διεγένετο. Ἄλλη γὰρ ἐπ΄ ἄλλη συνέ- 


πιπτε͵, καὶ ὁ ταύτης πεσούσης τὸν χίνδυνον ἀποδρὰς 


continuum; quales boasmos sive boatus cum vulgo 
loquens quis dixerit. Hi nimirum clare denuntia- 
bant immirens malum.Cum sicaliquandiu inferne 
tonuisset, repente die quadam acutius et continen- 
tiusinsonuere cepta tonilrua,quo eorum augmento 
moti quidam in formidinem acriorem tectis exces- 
serunt, diversorio extra urbem quesito, ut si quid 


inde funestius ingcueret,salutem in tuto haberent. ( 


Nocte porro superveniente diurnis hujusmodi tu- 
multibus terremotus incidit gravis et omnibus de 
quibus est fando auditum vehementior.Non enimis 
erattremor quasi quis dixerit terre in obliquum nu- 
tantis, sed reciprocus validissimus impulsus, nunc 
velut contrahentis sese, nunc impetu contrario 8e 
dilatantis et ejicientis soli. Quo ex alterno succussu 
contigit universam illam momento a fundamentis 
everti concidereque civitatem. Domus enim, que, 
illam conflabant, et illa quantavis exstructa firmi- 
tudineexaggerataque ediflcia,haud paria resistendo 
prostrata sunt,deprehensi3 intus hominibus misere 
oppressis, nemine quo aut qua effugerel habenLle. 
Namerumpentibuse proprio domicilio domuum un- 
dique aliarum ruineoccurrebant,utsperabilior 856 
salus sub tecto manentibus quam prodeuntibus vi- 
deretur. Sed et 8i qua pars domuum terre assulti- 
bus obsisteret (nulla autem fuit domus que non aal- 
tem ex parte iis dejiceretur),si cujus, inquam,zdi- 
fiii membrum flrmius non labefactaretur con- 
cussu terre, superne tamen obterebatur altiorum 
in vicinia murorum casu. Alia quippe super aliam 
cadendo cumulabatur domus,ita ut siquem in pri- 
masuccussione fortuna servasset quz?dam, nonlon- 
gum id beneflcium esset : alia enim moxsuperinoi- 
ders domus exitium frustraservatorepresentabat. 
Quam ergo subitum ac vehemens,tam ineluctabile 
ulla vi, ulla fuga vitabile malum erat, ut comino- 


Καὶ ἦν àpóov μὲν τὸ δεινὸν, δυσχερὲς δὲ f ὧπ 
τινὰ φυγόντα σώζεσθαι. Πολλοῖς δὰ καὶ ὄναρ» ἐπέστι, 
οἵ καὶ πρὶν μαθεῖν τὸ συμδὰν οὐκ ἔφθανον Gol; 
μένοι. Παιδάρια δὲ καὶ βρέφη μη δ᾽ ἔχοντ᾽ εἰδένα: τὶ 
χαλεπὸν τοῖς ἐρειπίοις συγαατεπνίγοντο. Τοσοῦτ»ς 
δ᾽ ἦν ὃ ἐξαίφνης χτύπος xzl θόρυδος, ὥστε καὶ τί: 
θαλάσσης ἀναδρασσομένης ἔξωθεν τοὺς περιγεγονέ- 
τας ὑπονοεῖν, οὐχ ὅπως ἀρχὴν ὠδίνων (P. 243] ἐχε;- 
va, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν τοῦ χόσμου ἐπιστῆναι συντέλε:-:ν᾽ 
τῷ γὰρ παραθαλασσίαν μὲν τὴν πόλιν ἐχείνεν εἶνε, 
δεινὸν δὲ καὶ τιναγμὸν ἐμπεσεῖν ἐξαΐφνε;ς, τόσου xh 
θορύδου γεγονότος ἀνθρώπων, τόσου δὲ rro in 
καταπιπτόντων ἀλλήλοις τῶν οἶχν͵ κάτω, εἶ ζοῦν 
εὑρεθέντες μειζόνως χατασεισθέντες τὰς wk υ"- 
δὲν εἶχον ὑπονοεῖν ἕτερον ἢ τοῦ κόσμου τος t 
ἀφάνισιν. 'Em' οὐχ ὀλίγον οὖν τοῦ σεισμὼ πεν 
σαντος, ὡς μηδὲν ἐστὼς ἐγκαταλ ειφθῆναι, àhe 
τὸ ἐντὸς καταπεσεῖν xal τοὺς ἀνθρώπους sz 
χῶσαι, παρὰ μόνην αὐτὴν τὴν ἀκρόπολιν (bum, 
καὶ ἀντέσχε xal οὐχ ὑπήχουε τῷ σεισμῷ), iui; ἃ 
φανείσης συντρέχουσιν οἱ περίοικοι ἅμα uni): 


dissima sors plerorumque videri potuerit,quosd»t 
mientes, velut triste somnium, mors invasitlucr- 
fecerunt enim angustias precessuri, si vigilaren, 
fatum extremum metus et desperationis seris 
mos horrores, qui calamitate improvisa citra se 
sum hausti sese perire nescierunt. Que preciput 
felicitas lactentium aut nondum, per statem ratiot 
compotum puerulorum fuit. Tales enim obriti σ' 
focative unam experiebantur miseriam corpor 
nullo previo exacerbatam angore animorum. [οἱ 
hac cum ad sonitum ruentium tectorum, ada 
mores et geinitus pereuntium hominum acce&* 
horribilis fremitus insolito quoque simul & 
effervescentis maris, qui adhuc supererant !5 
tamatrocium initia dolorum non uni quantoviso* 
tato infortunio rerum humanarum, sed uli! 
consummatlioni natureeac mundi universi preludet 
putabant. Cum enim ad mare tumultuosius t0 
quam antea unquam intuinesccns aita Dyrracbier- 
sis urbs esset, cumque ex urbis universe verit 
ruina, ex collisione caducarum molium, ex ejuli- 
tibus consternatorum aut morientium concentus 
horrifice mistis immanium sonorum fragorum- 
que aerem compleret, qui extra Dyrrhachium ills 
nocte fuerunt, accipientes attonitis auribus tems" 
tuosissimam istam confusionem vocum, et stp. 
tuum horribilissimorum, nihil sane sugpiceri πὶ- 
tius poterant quam advenisse finem $335 7 exuemum 
rerum humanarum et fatalem coli ac terre destra- 
ctioni diem.Hac violentia per spatium temporis non 
exiguum grassatus in urbe terremotus nihil ibi 
jam in quod pergeressvire reliquum fecerat ; pre- 
ter arcem, que una illesa stetit, omnia edificia 
collapsa omnes in iis repertos homines communi 
sepulcro tumulaverant. Eam tragioam ubi late os- 
tendit oculis speciem ortus diei, que tam diram ezi- 


809 


DR MICHAELE PALEOLOGO LIB. V. 


810 


«χε xal δικέλλαις xal παντι τῷ προστυχόντι ὄργανῳ À Aoc, ἔκπαλαι τὸν Μαφρὲ καταγωνισάμενος, ἐν ἀχμῇ 


πρὸς ὀρυγὴν χρώμενοι, καὶ προσπεσόντες ὥρυττον, 
ἵνα γοῦν καί τισι ταλαιπώροις ἔτι ζῶσιν ἀπαμύνα!:εν 
τοῦ χινδύνου, τὸ δὲ πλέον ὡς ἂν καὶ πλοῦτον παντο- 
δαπὸν ἐχφορήσαντες τοῖς ἐρειπίοις χατασπασθέντα 
λαθόντες ἔχοιεν " τότε γὰρ τοῖς πράγμασι τῶν πε- 
σόντων καὶ οἱ κληρονόμοι συγχατεδύοντο, καὶ ὃ λαγ- 
χάνειν τὰς ἐξούλης δίκας ἐκείνοις οὐχ ἦν. Ἐφ᾽ ἡμῖ- 
ραις οὖν ἅπαν τὸ γεγονὸς εἰς ἔδαφος χατασχάψαντες 
xal χρυσοῦν ἀμήσαντες θέρος 'AX6avot τε xal ol 
περίοιχοι, ὡς ἄμαις χρώμενοι ταῖς διχέλλαις, τέλος 
ἔσημον ἀφιᾶσι τήν ποτε πόλιν ἐχείνην, γνωριζομένην 
σημξίοις τισὶν ἀμυδροῖς, ἐν οὖσι καταλεγομένην οὐ 
τῷ εἶναι, ἀλλὰ μόνῳ τῷ ὀνομάζεσθαι. Ὁ δ᾽ ἐχεινης 
ἀρχιερεὺς Νικήτας εὐοεθεὶς κἀχεῖνος τῷ τότε, καὶ 
φυλαχθεὶς μὲν, ἀλλ᾽ ἐν πολλοῖς τῶν μελῶν τὰ σύυ- 
GoXAa τοῦ κινδύνου φέρων, πικρὰν ἰδὼν συμφορὰν 
xai» ἥκιστ᾽ ἄν τις καὶ προτεδόκησε mms, xati- 
φυῦος φεύγε', ἀφεὶς ἔγημον οὐχ ἕάυτοῦ μόνον, ἀλλὰ 
χαὶ τῶν ταύτης ἐποίκων xal χάλλους κτισμάτων xal 
πραγμάτων αὐτῶν τὴν μητρόπολιν. 
n. Τὰ κατὰ τὸν frs Κάρουλον, xal ὅπως στό- 
ον ἐξηρτύετο. 
[Ρ. 244] Τότε τοίνυν καὶ ὁ ῥὴξ Πουλίας Κάρου- 


cepit noctem, concurrerunt ex agris undique quam 
maximo numero, sumptis in manibus ligonibus et 
marris omnique terre movende apto instrumento, 
quod cuique tn manum querenti venerat. Cum his 
acervum illum immanem ruinarum,qui pridie urbs 
fuerat, undique aggressi fodere cceperunt, sivo ur- 
gente charitate, si quem forte miserum adhuc spi- 
rantem inter rutaetcesadicutarum edium vindicaro 
ab interitu possent, sive, quie maxima pars erat, 
instinctu avare cupiditatis, ut tot divitias ibi cum 
possessoribus sepultas nec alium jam habentes le- 
gitimum heredem, dominis cum sobole et cogna- 
tione universa pariter occumbentibus, in suos ipsi 
usus auferrent, securi forensium tricarum nec me- 
tuentes interdictum unde vi. Hic aliquot dierum la- 
bor fuit, quo illa versando scrutandoque evoluta 
congeriesetin unam utcunqueequatam complanata 
superficiem est, Ex eo multi campo messuere se- 
getem auream, ligonibus usi vice falcium, Albanite 
cieteriquecircum habitantes,demumque cum preda 
recedentes plane desertam reliquerunt illam olim 
urbem, ubi fuerit signis nunc tantum exilibus mon- 
strantem,in urbibus numeratam dicistantum causa, 


et nomine lenus, cum modo urbs non sit. At ejus. 


antistes Nicetas unus repertorum inter ruinas, et 
servatus superstes ille quidem, ceeterum in multis 
cicatricibus reliquis ex plagis quas illapsu saxorum 
tignorumque acceperat, luculenta vestigia mirabili- 
tet vitati periculi cireumferens,memuriaipsa cladis, 
quam viderat et senserat atrociorem 8588 opinione 
omni, perculsus adeo est ut iocum fugerit nec susti- 
n uerit insistere sepulcro sue metropolis, quam or- 
batam civibus, corona monium et edificiorum ele- 
gantium omni ornatu, opibus quoque spoliatam, 


ParROL. GR. OXLIII. 


ἣν τῶν καθ᾽ αὐτὸν πραγμάτων, xai νεῶν παρα- 
σχευαῖς πλείστων ἐμεγαλύνετο, ἔχσπονδος ὧν βασι- 
λεῖ τὰ πλεῖστα ἐπ’ αἰτίαις τῶν Βαλδουΐνου συναλ- 
λαγμάτων, ὡς ἐντεῦθεν ἐπὶ τῇ πόλει οἴεσθαι διχαιοῦ- 
σθαι. ΙΙχρεσχεύαζε μὲν καὶ τὸ ναυτικὸν πλεῖστον 
ὅσον, καὶ σώμασι καὶ ὅπλοις xal χρήμασι συνεχρό- 
τει" οὐ μόνον δὲ, ἀλλὰ xal τὸν πάππαν προσελιπάρε' 


χαὶ θερμῶς ἐδέετο ἐφεῖναί οἱ τὴν χατὰ τῆς πόλεως 


ἐχστρατείαν, ὡς καὶ ἄλλως δίκαιον ὃν ζητεῖν τὰ τῶν 
πιίδων αὐτοῦ, ἐφ᾽ οἷς σφίσι συμφωνοῦσι xal ἡ 'Ex- 
χλησία συνῇῆνει καὶ συνεργεῖν τὰ μέγιστα ὑπισχνεῖ- 
το. Καὶ ὁ μὲν ἐν τούτοις ἦν, ἐκ πολλοῦ παρασχευα-- 
ζόμενος * ὁ δὲ βασιλεὺς ἀνέριστα τὰ πρὸς ἐχεῖνον 
διαγινώσχων xal τὸ πᾶν ἀδήριτα, ὅτι καὶ πλεί- 
σταις μὲν ταῖς ναυσὶν ἐξηρτύετο, πολλῷ δὲ xal 
τῷ κατὰ γῆν πεζιχῷ διὰ Βρεντησίου περαιω- 
θησόμενος εἰς τὸ τοῦ Δυῤῥαχίου ἐπίνειον, ἐρήμου 
ὄντος Tj xal μᾶλλον παρ᾽ ἐχεῖνου χατεχομένου, εἰς τὸ 
ἀναχτισθῆναι χρησόμενος, ὡς ἐλέγετο, δυνατὸς ἦν, 
χἀντεῦθεν διττὸν ᾧχονόμει τὸ στράτευμα, ἄλλως 
ἔγνω τὴν πρὸς ἐχεῖνον μάχην μεταχειρίσασθαι. Καὶ 
δὴ πολλάχις μὲν οὐχ ἰδίους πέμπων παρὰ τὸν πάπ- 
παν (οὐ γὰρ ἐδύνατο ἐχείνου χατὰ θύρας ἀπαντῶν- 


hec ad extremum sui pastoris accessio reliquit plane 
desolatam. 


8. De rege Carolo, ut is classem armaverit. 


Hac tempestate fortuna regis Apulie Caroli, qui 
jampridem Manfredum debellaverat, in flore atque 
apice felicitatis erat. In primis apparatu ingenti 
navali potens et formidandus habrtur. Palam au- 
te: seferebatinfensum imperatori ob societatem affi 
nitatefirmatam queipsicum Balduino intercedebat. 
Cui velut jus vindicaturus pristinum, expeditionem 
in urbem Constantinopolim adornabat, navesque ad 
id et prevalidas et plurimas et tum corporibus tum 
armis tum ceteris utilibus ad scopum rebus copio- 
sissimo instructas compararat et congregaverat. 
Neque his contentus a Papa etiam petebat et arden- 
tibus instabat precibus, ut Constantinopolitane hu- 
jusmodi expeditionis auctor ipse fleret seque isti 
negotio preficeret : dignum enim esso id bellum, 
quo videlicet repetenda filiorum ejus esset heredi- 


p (a3, quod Patris communis nomine auspiciisque 


generetur. In. que illis consentientibus, Ecclesia 
quoque consilium probavit, et cooperaturam se ad 
effectum volorum quam posset maxime promisit. 
His tunc agitandis conficiendisque intentus Carolus 
erat. Imperator vero prorsus imparom se sentiens 
isti sustinendo bello, nec quidquam dubitans quin 
succumberet Romana res, si contra eam Carolus 
duceret tum illam, de qua dixi, instructissimam 
classem, tum simul fortissimum, quem item para- 
verat, terrestrem exercitum, Brundusio in Dyrrha- 
chii navale jam vacuum et occupanti expositum 
mox, prout destinaverat, 889 deportandum. Bi- 
fariam enim isto modo partiri copias Carolus de 


26 


811 


GEORGII PACHYMERJR ( 


voc), ἄλλως δὲ γραμματοφόρους χρυφηδὸν, καὶ δὴ A λοις ἐπίστευε φίλοις, εὔοδα τὰ τῆς πρὸς τὸν xíz 


καὶ Ἰταλῶν ἐπιδόξους ὅσους ἔδει φιλοῦντας xal τῆς 
ἐχείνων συμμορίας Ὑγινωσχομένους, ἔστι δ᾽ ἐνίοτε xa! 
οὕς φρερίους αὐτοὶ λέγουσιν, ἀδελφοὺς δῆθεν, ὑπερ- 
χόμενος καὶ θωπεύήων, πολὺς ἦν δυσωπῶν τὸν Do- 
μης ἀρχιερέα καὶ καταποτνιώμενος μὴ ἐφεῖναι Ka- 
ρούλῳ τὰ κατὰ νοῦν πράττειν, μηδὲ συγχωρεῖν 
Χριστιανοῖς ἐπὶ Χοιστιανοὺς στρατεύεσθαι" εἶναι 
Ὑὰρ καὶ Ῥωμαίους, οὖς αὐτοὶ Γραιχοὺς ὀνομάζουσι, 
τοῦ αὐτοῦ Χριστοῦ xal τῆς αὐτῆς ᾿Εχχλυ σίας τοῖς 
'[vaÀoi;, ἔχειν δὲ xal αὐτὸν τοῦτον πατέρα κνευμα- 
τιχὸν xai λογίζεσθαι ἀσχιερέίων ὄντα τὸν πρώτιστον. 
Ἤδη δὲ καὶ ὑπισχνεῖτό οἱ τὰ χρηπτότερα" [P. 215] 
τὰ δ' ἦν τὸ μίαν μάνδοχν γενέσθαι τὴν "ExxAnsizy 
Θεοῦ, xal ἀρθῆναι τὸ μέσον σγχάνδαλον, ἀνόνητα 
ἐπεισφρῆσαν ix παλαιοτέοου ταῖς ᾿Εχχλησίαις ^ μηδὲ 
Ὑὰρ εἶναι λοιπὸν ἐμποδὼν τοῦ ταῦτα γίνεσθαι ἀπο- 
χατασταθείσης τοῖς ἐξορίστοις τῆς πόλεως. Ταῦτά τε 
συχνάχις διεμήνυε, xai χρυσὸν πέμπυν Καδδηνσ- 
λίοις (στρόφιγξιν ὁ Ἕλλην εἴπωι, ὡς θύρας οὔσης 
τοῦ πάππα χατὰ τὴν Χριστοῦ μίμησιν) xai οἷς ἀλ- 


ὀγουθγδαῖ ; et jam misisse Dyrrbachium dicebatur 
qui solum preoccuparent ubi steterat illa civitas, 
quam etiam, ut ferebatur, reficere cogitabat. Cum, 
inquam, hec secum reputaret imperator, alia om- 
nino ratione quam vi aperta instantibus occuren- 
dum malis ceneuit. Missitabat igitur frequenter 
preces et litteras supplices ad papam, non per le- 
gatos aut homines agnitos pro suis (frustra enim 
tales mittere conaretur, tenen'e citeriores Roma 
provincias et quasi portas ipsas aule pontificis 
Carolo, haud dubie prohibituro ne transirent), sed 
per alios fidos et non suspectos ob dissimulatum 
habitum tabellarios,et per quosdam Italos illustres, 
quorum sibi amicitiam paraverat quosque a Caroli 
partibus alienos norat. Utebatur et ad id inter- 
dum ejus generis hominum ministerio, quos Latini 
Frerios vocant, quasi diceres fratres, quos ad id 
Bibi officii prestandum artificio blanditiarum attra- 
xerat. Horurm interventu omnium multus erat in 
obsecrando obtest&ndoque Pontifice Romano, ne 
sineret Carolum exsequi que destinaverat, neve 
permitteret Christianos Christianis beilum inferre : 
esse enim nos quoque Romanos,quos Latini Gre- 
cos appellarent, uni eidemque subjectos Christo, 
unum unius Ecclesias corpus cum Italis conflantes; 
8e quoque papam habere atque agnoscere spiritua- 
lem Patrem,episcoporum omnium principem. Huic 
professioni promissiones in posterum  plausibilio- 
res addebat, daturum 86 οἱ videlicet efficacem 
operam quo in unum ovile redigeretur Ecclesia 
Dei, nationum discrimine sublato, et scandalo dam- 
nosi discidii, quo dudum perniciose communis 
concordia dirimebatur, de medio amoto : nihil 
enim jam obstiturum quominus id fleret, restitutis 
in patriam antiquam suam Constantinopolim illis 
qui ex ea 800 dudum pulsi per Latinos fuerant. 
Talia simul subinde inculcabat, simul aurum trans- 


B 


ἱκετείας χαθίστα, καὶ ὁ Κάρουλος ἐκωλύετο, A; 
δὲ καὶ πλέον ὁ βασιλεὺς τὴν πρὸς τὴν Ἐχχαλι- 
εἰρήνην ἐπισυνδίων, τοὺς μὲν ἐκχεῖδεν ἐρχομίνι 
καὶ μᾶλλον sl τῆς ᾿Εχχλησίας ἐκείνης εἶεν, 9e: 
νως προσίετο, ὡς xal ποτε τὸν Ἐροτώνης ixz 
πον, ἄνδρα λόγιον ὄντα καὶ διγλωσσοῦντα xri ix 
στήμην τὴν θείαν, ὃν καὶ τῷ πατριάρχᾳ πέμπων x 
χυδερνῶν μετὰ xa:póv μετη μφίαζε πρὸς τὸ "Ep. 
κώτερον, καὶ ἐχχλησίαν διδόναι οἱ τῷ λόγῳ τὶς ἐς. 
δόσεως, ὡς σχολάζοντι τῆς λαχούσης, fg)i a: 
dxovóptt* κἂν ἐγένετο, εἰ μή γε φιορυθεὶς as: 
εἰς δύσνοιαν xai τῶν ἡμετέρων βλάδεν» τἰ αἱν τ 
Ἕλληνας ἐστολίσθαι χαὶ πάλιν εἶχε, τῷ ὦ dara 

xiv εὐμένειαν ἀπολωλεχὼς περί που dybraa- 

χλειαν ἐξωρίζετο. Τέως δ᾽ οὖν τῷ ᾿ἘἘχκλιειαῖν 

ἐμποδὼν χατὰ πᾶν ἐχείνῳ συγχρξσθαι exu 

τι. Γλλλους δὲ πολλοὺς πλείστους qotoio; BT 

xat πρὸς τὴν ἐχχλησίαν ἔπεμπεν doyuxsm τ. 
πατριάρχῃ, ἐκ τῆς προσφορᾶς αὐτῶν χοινυσεῦ 
ψαλμοῖς, ἐν ταῖς ἐπὶ τῶν ἀδύτων εἰσαγωγεῖς an. 


inittebat ad cardinales, quz vox Latina Gree "- 
spondet signiflcanti cardines, studens hao art p- 
pam, qui et ipse, quod de Christo dicitur, qu: 
ostium est, his quasi cardinibus ei affixis in qu 
ipsi esset utile partem invertere, quod non fros3 
tentavit, impetrato tum ἃ papa quod petebi.t 
Carolo ne sibi bellum inferret probibito. [ρὲ 
tem interim imperator magis magisque attends 
paci Ecclesie procurande arctiusque strings 
homines ltalice ditionis, maxime si eccless 
essent et Latini ritus, forte Constantinopoli pt 
grinantes aut degentes benevolentissime adziti 
adhibensque. Id quod observare licuit in epist" 
quondam Crotone, viro litteris diviuis pererst? 
et lingua juxta utraque diserto, quem in patrii? 
comitatu collocatum eique commendatum post 
quod tempus eacris Greci ritus vestibus ink: 
volens procuransque ul ecclesia hic ei gubernisi 
per delegationem, ut solet dici, traderetur; ej 
delegationis capax erat, quippe qui ejus, qu5 
primum fuerat sortitue, cura et gubernpationelibe 
esset. Quod effectum haud dubie fuisset, pisi δ 
hec ille deprehensus moliri nescig quid inimic 
animo in nostrum damnum, in vestitu quide 


D Graco perseverare permissus etiam postea fuissel 


tamen amissa deinde imperatoris gratia exselei2f 
cirea Heracleam. Ponti missus esset o] pese quatn 
civilem causam. In qua ipsa eam adhibuit modett- 
tionem, ut declararet non obstare se quominus eo 
licet exsulante suo jussu, Ecclesia ad quodcunqu 
utilem putaret uteretur. Alios vero Latinos plur 
mos et in iis sepissime Frerios, humaniter excep 
et in ecclesiam misit, ut ibi ab episcopis et patria: 
archa in omnem libere sacrorum communione: 
admitterentur, oblationis, psalmodie, ingressi 
adytorum, stationum, participationis 38611 divi: 
panis, quem antidorum vocant, cunctis hisce com 


813 


DR MICHAELE PALJEOLOGO LIB. V. 


814 


στάσεσιν, ἐν μεταλήψει τοῦ θείου ἄρτου, ὃν ἀντίδω- A χῆθεν xal ἐπὶ μεγαλειότητι ἐξουσίας τιμώμενον, 


ρον λέγουσιν, ἐκ πάντων ἄλλων πλὴν μεταλήψεως 
(οὐ γὰρ ἔχρηζον) τὴν stc ἐγγύας κειμένην τῶν 'Ex- 
χλησιῶν εἰρήνην χατεμπεδῶν τε xal προασφαλιζό- 
μενος, 


0. Ὅπως πρέσδεις ὁ βαοιλεὺς πρὸς τὸν ῥῇγα 
Φραγγίας ἀπέστελλεν. 

(P. 246] ἜἜπεμπε δὲ xai ἄνδρας ἐχκχλησιαστιχοὺς 
πολὺ τὸ ἀξιοποεπὲς ἔχ τε τρόπου xal ὀτφικίων ἔχον- 
τας πρὸς τὸν ῥῆγα Φραγγίας, αὐτάδελφον μέν τοῦ 
Καρούλου τὸ γένος ὄντα, τοὺς τρόπους δὲ ἥχιστα 
ἀδελφίζοντα. Οἱ δ᾽ ἦσαν ὃ τε τῆς ᾿Εχχλησίας χαρτο- 
φύλαξ ὁ Bexxog xai ὁ τοῦ βασιλικοῦ ἀρχιδιάκονος 
χλήοο. Μελιτηνιώτης. Oto δη xxl οὐχ ἐχχωροῦν εἷς 
βρεντήσιον διαπεραιοῦσθαι καὶ γῇ χρωμένους βαδί- 
ζειν, τὴν μὲν μέχρι καὶ Αὐλῶνος ὁδὸν ἵπποις χρω- 
μένους ὁδεύειν παρεῖχεν, ἐχεῖθεν δὲ νηὸς ἐπιδάντας 
xai θάλασσαν τέμνοντας τὴν ἐς τὸν ῥῆγα, ὅπου mot 
ἂν εὑρεθείη διάγων, ποιεῖσθχι διαπεραίωσιν, Ἦν δέ 
οἱ ὃ τῆς πρεσθείχς σχοπὸς χάχεϊνον δώροις xai λό- 
γοῖς ὡς δυνατὸν ἐχμειλίσσεσθαι, xai παρασχευάζειν 
εἰρηνικὸν ὄντα ταῖς φήμαις γράφειν μὲν xal προς 
τὸν ἀδιλφὸν τὰ εἰχότα xal τὸ θράσος ἐχμαλάττειν 
xal τὰς ὁρμὰς ἐκείνου ἀνέχειν. Ῥᾶον γὰρ, ὡς xal 
τινα οἴεσθαι, πρῶτον ὄντα xal ρῆγα τετιμημένον ἀρ- 


municalionibus (excepta interim sola perceptione 
sacri calicis : non enim hanc illi querebant),quam 
serio procuraturum spoponderat et perpetraturum 
receperat, Ecclesiarum pacem jam nunc auspicans 
et sensim usurpando obstaculaqueamoliendo pre- 
muniens. 


9. Ut Legatos imperator ad regem Francis miserit. 


Misit autem et viros ecclesiasticos multe digni- 
tatis, tum merito virtutum tum officiorum auctori- 
tate que gerebant, ad regem Francia, Caroli genere 
fratrem, quanquam utriusque mores minimum 
inter se germanitatis pre:ferebant, Hi autem fuere 
chatophylax ecclesie Veccus et regii archidiaconus 
cleri Meliteniotes. His cum non licet recta Brun- 
dusium trajicere propter ibi dominantis Caroli 
metum, prescriptum ut via terrestri Aulonem 
equitando se transferrent, indeque nave conscensa 
per altum in Franciam tenderent, illic regem con- 


venturi ubicunque versari eum contigisset. Scopus D 


legationis erat regem donis et verbis quantum fieri 
posset delinire, conarique adducere ipsum, quem 
fama ferebat pacis esse studiosum, ad suadendum 
fratri scriptis litteris ne bello inquietaret Orientem 
Erat autem verisimile magnum pondus habituram 
auctoritatem majoris natu germani, qui rex ἃ 
principio fuisset tentumque ipsi potentia prestaret, 
ad hec qui vita rectus et moribus inculpatus 
haberetur, δὰ emolliendum animum et feroces 
impetus frenandos Caroli minoris natu fratris, qui 
nuper tantum vocari rex copisset, angustiusque 
ac opibus 8892 fraterno inferius regnum haberet, 


πρὸς δὲ xal τοὺς τρόπους εὐθὺν, τὸν δεύτερον καὶ 
χθὲς εἰς ῥῆγα τετιμημένον, πρὸς δὲ xal τῇ ἐξουσίᾳ 
λειπόμεπον χαὶ δὲ σχολιὸν πείθειν μηδὲ γὰρ ἀπευ- 
θύνεσραί ποτε τὸ δοθὸν πρὸς τὸ σγολιὸν, εἰ δ᾽ οὖν, 
μηδ᾽ ἀποσχολιοῦσθαι, ἀλλὰ τὸ σχολιὸν πρὸς τὸ εὐθὺ, 
παρ᾽ ὃ xal ἡ προσηγορία τῆς ποιότητος εἴληπται, 
Εἴ μὲν οὖν πείθοι, ἀλλ᾽ οὖν ἐντυγχάνειν τῷ πάππῷ 
ὑπὲρ Γραικῶν, ἀδελφῶν χαὶ αὐτῶν ἄντων καὶ τοῦ 
αὐτοῦ ἠξιωμένων ὀνόματος, xai οὕτως ἐκκόπτειν 
πειρᾶσθαι τὰ χατὰ τῶν Ῥωμαίων τοῦ ἀδελφοὺ μη- 
χανήματα. Ταῦτα τοῦ βασιλέως ὁὀναθεμένου τοῖς 
ποεσόευσιν, ὑπὸ μεγάλῃ θεραπείᾳ λαοῦ τε καὶ Ba- 
σιλικῶν εἰχόνων xxl ἐχπωμάτων xai βαρείας ἐξόδου. 
ὡς xai φανέντας μόνον ἐχχλῆξαέ, ἐξήεσαν. Ὡς δ᾽’ 
Αὐλῶνα φθάσαντες xal νηὸς ἐπιδάντες Παχύνῳ ἄχρᾳ 
Σιχελίας προσέσχον, μανθάνουσι πέραν πρὸς Καρχη- 
δόνα, ἥν Τούνισιν λέγουσιν, ἀπελθόντα τὸν ῥῆγα 
τοῖς κατὰ Λιδύην Αἰθίοψι πολεμεῖν. Καὶ δὴ ἐφ᾽ 
ἡμέραις ἐχεῖσε ναυλοχησάμενοι ἀπαυτόθεν εὐθὺς 
Τουνίσεως ἤλαυνον, τὸ Σιχελιχὸν γαταμετρούμενοι 
πέλαγος, [P. 247] ἐφ’ οὖν δὴ καὶ ναυαγίῳ χρησάμε- 
νοι παρ᾽ ὀλίγον ἦλθον τοῦ βυθισθῆναι. Ὡς δὲ μόλις 
πολλὰ παθόντες ὁπέδαινον, τῷ μὲν ῥηδὶ ἐν ἀῤῥωστίᾳ 
ὄντι χαλεπῇ προσελθόντες τὰ βασιλιχὰ ἐνεχείριζον 
γράμματα, Ὁ δὲ ῥὴξ μὴ ἔνων ὃ τι καὶ δρῴη, τοῦτο 


denique obliquorum et a recto inflexorum morum 
homo,quibus dirigendis aptissima esset amussis 
domestici exempli et late celebrata rectitudo sancti 


C ejus regis tam arto illi sanguinis vinculo conjuncti: 


non enim rectum ad obliqui normam exigendum 
est (enimvero depravatio heec quidem,non correctio 
esset),verum obliquitas detorti exequanda ad rec- 
tum, ut sic sua constet regule ratio ac vis origine 
indicata vocis a regendo et dirigendo ducte. Quod 
δὶ persuadere fratri non posset, certe ageret apud 
papam pro Grecis, fratribus et ipsis et eodem 
Christianorum nomine dignatis, sicque conaretur 
infringere fratris machinationesin Romanos. His 
&b imperatore mandatis acceptis, dant se in viam 
legati comitatu ac satellitio stipati numeroso paritcr 
et ornato,regio ipsicultu instructuque supellectilis 
splendide, imperatoriarum imaginum ac vasorum, 
ut longo isla portantium tractuceteraque magnifi- 
centia illustris pompe mirificam egredientes urbe 
attonitis visu populis speciem fecerint. Aulonem 
pervecti, ubi nave illic conscensa Pachynum Si- 
cilie tenuerunt, audiunt transgressum regem in 
&adversum littus prope Carthaginem, quam nuno 
vocant Tunissim, cum /Ethiopibua Africam tenen- 
tibus bellare. Ergo ibi morati paucis diebus, sol- 
ventes ad Siculum emetiendum fretum Tunissim 
versus, navem illocursu fregerunt, et parum abfuit 
quin mergerentur. Ut autem vix tandem multa 
perpessi exscenderunt, regi ex gravi morbo decum- 
benti litteras imperatoris reddiderunt.Rex incertus 
quid ageret, hinc quidem morbo urgente, inde 
belli districtus curis, supersedebat expeditione ne- 


815 


GEORGII PACRGYMERAE 


μὲν ἀῤῥωστῶν, τούτο δὲ καὶ πολέμοις ἐνασχολούμε- A εὐθὺς ἐνσκευασάμενοι τὸν νεκρὸν ἐχείνον ὡς ἐν: 


voc, ἀνήρτα τε τούτοις τὰ πράγματα xai πρὸς τὸ 
νοσοχομεῖσθαι ἦν. ΟἹ δὲ xag! ἡμέραν θέχμα ἑώρων 
ἐλεεινὸν ᾿Αγχρηνῶν μεταξυ καὶ Λατίνων, Ἔξω γὰρ 
θαλάσσης ἐπιταφρευτάμενοε ᾿Ιταλοὺ ὀχυρώματι 
ἐχρῶντο τῇ τάφρῳ, τὸ μεταξὺ χατέχοντες" Alto ες 
δὲ Καρχηδόνι φρουρίψ τε xzl ὁρμητηοίῳ χρώμενυι 
εἶχον μὲν ἐν ἀσφαλεῖ χαθῆσθαι, εἶχον δὲ xai ὅπη 
παρείχοι θαῤῥούντως ὁρμᾷν. Καὶ συνεχῶς xaÜ' ἠἡμέ- 
pa» διεπολέμουν πρὸς ἀλλήλους, ὡς πλείστους ἀμφο- 
τέρωθεν πίπτειν. ᾿Επέχειτο δὲ λοιμὸς ἰσχυρὸς, ἔθνη - 
σχον δὲ ἐπασσύτεροι, xai ὁ θάπτων οὐχ ἦν, πυρσὶ 
δὲ νεχύων οὐ xalovto χατατεθνηώτων. Ἧ τάφρος 
δ᾽ ἐχείνη εὐρεῖά τε xal ῥαθεὶα οὖσα οὖς ζῶντας 
ἐτήρει, τούτους xal θανόντας ἐδέχετο, xal οὕτω 
πλείστους ὥστε xal ἀναχωμχτοῦσθαι χατὰ μέρη xtv- 
δυνεύειν ἀγχωμαλοῦσαν. οὕτω συχνοὶ ἕνθεν μὲν τῷ 
πολέλλῳ, ἐχεῖρεν δὲ τῷ λοιμῷ ἔπιπτον. "Opp δ᾽ ἐχεί- 
νοις ἀνέζει ὡς ὑπὲρ σταυροῦ χινδυνεύουσι. Τότε xai 
ὁ ῥὴξ, ἐπεὶ χεῖρον εἶχε xai οἱ τὰ τῆς σωτηρίας απέ- 
Ἴνωστο, ὅσην ἦν χρηματίσας ἐχείνοις, xal δείξας 
ῥοπὴν πρὸς εἰρήνην ἔχων xai γ᾽ εἶ περιέσται καὶ 
συγχροτήσων εἷς δύναμιν, ἐχέλευεν ἀναμένοντας 
ἡσυχάζειν. ᾿Επεὶ δ᾽ τῆς ἐπιούσης ἐπέστη οἱ τὸ 


χρεὼν xai ἤδη ὁ ῥὴξ ἐτελεύτα, ol μὲν ἀμφ᾽ ἐχεῖνον 


gotiorum, intentus valetudini 868 curande. Per 
has moras feriebantur oculi quotidie nostrorum 
spectaculo luctuoso atrocium et cruentorum La- 
tinos inter Agarenosque certaminum. Aliquantum 
ἃ littore fossam Itali longam duxerant, et quod 
eam inter ac mare patebat spatii tenebant. JEthio- 
pes Carthagine pro arce usi ad receptaculum tuta, 
ejus fiducia erumpebant audacius in hostes. Hino 
quotidiane velitationes et pugna conserebantur, 
plurimis utrinque cadentibus, Grassabatur interim 
perniciosa pestis, densabanturque mortes, adeo ut 
funeribus Libitina deesset, soperstitibus ad cada- 
verum sepulturam non sufficientibus. Unum scilicet 
illud ad tragicam Iliacorum malorum faciem deerat, 
quod pyre mortuorum non arderent, sed fossa 
eadem illa profunda et lata, que vivos tuebatur, 
defunctos hauriret, tanto jam numero, ut brevi 
complenda videretur et ad equalitatem attollenda 
eampi ; tam in eam multi quotidie partim hostili 


ροφορίᾳ φκχειωμένου Θεῷ, μύροις ἀλείφοντις 
βράσμασι λεδήτων ἐνέψοντες, τιμίοις χηλοῖς b: 
τίθουν τὰ λείψανα ὡς τῇ πατρίδε ἀναχομίσονι:ς 
δὲ γε πρέσθεις χεναῖς, ὃ λέγεται, τῶν ὑπεσχερῶ 
ὑπέστρεφον ταῖς χερσίν, ᾿ΑΔλλ᾽ ὁ βασιλεὺς oii: 
προσμηχανᾶσθαι ἁμαρτὼν τῶν ἐκ τοῦ ῥητνὲς, U 
πολλοῖς ἑτέροις μεδολαθοῦσι πρὸς πάπαν (E vic 
Καρούλου ἐπίθεσις ἔπειθε) τὰ τοῦ εκοκοῦ ἔιενὰ 
ἐξ ἅπαντος ἐπειρᾶτο. 


V. Ὅπως ἀχουομένου τοῦ στόλου τὲ mur 
ὃ βασιλεὺς παρεσκευᾶζετο, 


Οὐ μὴν δὲ καὶ τῶν εἰσ παρασκειὰτακήζεσας- 
μένως εἶχε xal ἀμελλῶς, ὡς ἐκεῖθεν vm meris- 
xiv ἀποχρώυτως γενήσεσθαι, [P- S δὲ κὶ 
αὐτὸς ὡς εἶχε παρεσχευάξετο. Ε ἰσαγαγὼν uw l 
θεν σῖτον ὥστε πύργολς πλυιρῶσαι τῷ one 
λοιπὸν τοῖς πολίταις παρεῖχεν εἰς oleum 
χαιρὸν αὖθις ἀντιπαρέξουσι, xai y ^io ὃς τὸ 
λας, xal αὐτοὺς ἐπεμέριζε τοῖς πολίτεις m 
καὶ πλέον fj xal ἐλλεῖπον ἑκάστῳ διδοὺς ὦσι 57 
ttv. xal αὐτοὺς ἀποχερδαίνοντας τὰ iic 
ταρίχη τῷ xowip φυλάττειν, ὅπλα τε put 
ὀιστοὺς xai ὄργανα πετροδόλα, ὁπλοτέχνεις mim 


meriio anime, quam Deo esse charissimtt * . 
suasissimum habebant, unguentis delibub3 !! 
alienis ferventibus incoctum pretiosis condit : 
864 loculis, venerandas illas secum in μῥ | 
reliquias relaturi. Legati vero nihil nisi * 
quod dicitur, manusex tantis promissis f? 
runt domum.Ceterum imperator per regis st 
spe frustratus sua,non tamen destitit aliud 8€ 
natum via grassari, sed multis aliis apoi μι 
intercessoribus adhibitis (nam ingens 1 UP 
metus omnia experiri suadebat) impetrare uf 
Caroli expeditionem impediret conabatur. 

10. Ui ad jamam venture infesto classis is ^ 
imperalor praparaveri ia patat 
ei luendz. pP Tide mecessaria 
Nec porro idem his conatibus arte Marien 

tendi adeo confidendum putavit tanqusm bit 

dubie successum optatum habituris, ut apptrtt: 

negligere, bellicos : simul enim providendisis c: 


caesi ferro, partim lue pestifera exstincti devolve- ἢ nem eventum quz ad vim arcendam opus esse? 


bantur. Vigebant tamen animis reliqui ; et sibi 
conscii pro crucis gloria periclitari eese, ardorem 
audaciamque 8 causa belli tralentes, fortissime 
adversus quantamvis fortune iniquitatem niteban- 
tur. Rex interim morbo invalescente in eum re- 
daetus statum ut de vita ejus desperaretur, allo- 
cutus tamen legatos est, magnam ostendens pro- 
pensionem ad pacem interimperatorem fratremque 
procurandam. Eamque conciliationem pro viribus 
se promoturum, si vita suppeteret, promisit, 
exspectare interea ipsos et quiescere jubens. Ab 
hie dictis poster& ei dies suprema illuxit. Rege 
mortuo, qui oi astabant, defuncti cadaver, pro 


diligentem impenditoperam.Primum omaisz /* 
mentum invexit in urbem tanta copie, st quod 
Bb horreis publicis et turribus explet moltut 
adhuc supererat,deponeret apud cives sigpato ot 
mero, representandum ab ipsis peri meno 
quando repeterentur. Induxit et nnmerosissim 
suum greges, quos item civibus distribuit, det 
cuique plus minusve porcis assífgnatis. Hos ( 
accipiebant, occidere confestim Jubebantur, et i 
testina quidem sibi habere, mombra solida sal 
publico servare. Immensam ad heo comport 
curavit armorum omnis forme copiam, jaeuloro 
presertim, sagittarum ac telorum cujusvis gener 





817 DE MICHALLE PALAOLOGO LIB. V. b LI 
χανικοῖς τὸ ἱκανὸν παρέχων, ἡτοίμαζε, Kal τὸ ναυ- A ἀνδράσιν, ἀσφαλέστερον δὲ πράγμασι, τὸ πρὸς τὸν 
τικὸν ἐξήρτμεν ἄπαν, Οἰκοδόμους τ᾽ ἐπιστήσας πλείο- Β) Ruiiountt 


vag xai ἐπιστάτας ἐδιδύμου τὸ τεῖχος τῆς πόλεως 
τὸ πρὸς θάλασσαν " τὸ γὰρ πρὸς τὴν τῆν δεδίπλωτο 
πάντως, Καὶ λαὸν πλεῖστον wal μάχιμον, ὅσον ἀπο- 
χρῶντα τοιαύτῃ παρασκευῇ πολέμου ᾧετο, ἐξ αὐτῆς 
διέταττεν, ὡς εἰς καιρὸν εἰσαχθησομένους ἄμ' ὄπλοις 
καὶ δαπανήμασι, Πέμπων ve τοὺς μὲν τῶν κατ’ αἷ- 
γιαλοὺς κατωχύρου καὶ νήσους, τοὺς δ᾽ ἀνέστελλε. 
Καὶ τὸ ἐν Βλαχέρναις νεώριον οὐκ ἀποδεχόμενος ὡς 
κατὰ πρόσωπον παρέχον ταῖς ναυσὶ πρὸς τὰς τῶν 
ἐχθρῶν τὴν μάχην, τὸ δὲ, κατὰ πρόσωπον δυσχερὲς 
εἶναι ὡς ἀντιστατούσας ἰσχυρῶς μάχεσθαι, τὸν 
ὅμοιον τρόπον καὶ τῷ παλαιῷ νεωρίῳ προσήχθετο 
(λέγω δὲ παλαιὸν οὐχ ᾧ χρὲς καὶ πρώην Λατῖνοι 


Ἶ 
H 


1 





2 
Ξ 
1 
i 
ziirf 


ἐχρῶντο, τῷ πρὸς τῇ μονῇ τοῦ εὐεργέτου Χριστοῦ, [| vos, ἄλλως δὲ καὶ παρέσπα καὶ ἰδίους ἐποίει (λυζίους 


ἀλλὰ τὸ πρὸς τῇ πύλῃ τοῦ νεωρίου ἐκεῖθεν ὦνο- 
μασμένῃ) ὡς πάντως τοῦ χατὰ θάλασσαν κέρατος 
λιμένος ὄντος καὶ ταυτὸν τοῖς ᾽Ρωμαίων ναυσὶν ὅσον 
καὶ ταῖς τῶν. ἐχθρῶν διδόντος, ᾿Αλλ’ εἰδὼς τὸ κατὰ 
γώτου γινομένας μάχεσθαι ὅσον θαῤῥαλεώτερον μὲν 


Ballistas preterea et. machinas ejaculandis saxis 
fieri plurimas jussit, fabris earum artificibus justa. 
mercede numerata. Classem in primis expedivit 
suam, cunelisque necessariis instruxit. Archileclis 
itemetstructoribus uno tempore adhibitis pluribus, 
murum urbis qua rare spectat geminavit alio a- 
8lructo : nam qui partibus civitatisad lerram vereis 
prelendebatur duplicatus ubique dudum fuerat. 
365 Multitudinem quoquequam maximam fortium. 
et exercitatorum bellis hominum, quaniam abunde 
suffecturam rebatur euntis simul locis vasta urbis 
defensundis,jam nuno congregatam certis extra ur- 
bem stationibus disposuit, introducendam in tem- 
pore cum armis et commeatu, qux foris habuisset. 
Misit etiam per littora et insulas qui maritimos adi- 
tus munitionibus preoccuparent; in quo delectum 
et judicium adhibuil,non portuum ex equo cuncto- 
rum, suspiciendam defensionem censens, navale 
siquidem Blachernarum non probabat, quod naves, 
si que ibi relinquerentur, hostili conira appulsurae 
classi adversas objiceret; id quod ad pugne sueces- 
sum plurium vi summa ex alto invehentium contra 
pauciores terr admotas, periculosum existimnbat. 
Vetus pariter navale ipsi non placebat. Vetus navale 
voco non illud,quonuper Latini urbem tementes ute- 
bantur,quodest prope monasterium Christi benefao- 
toris,sed aliud porte vicinum, quee ab illo porti nava- 
lisnomen accepit.Causa cur hoc displicereterat,quia 
totum illud cornu mari pratentum lale portuosum 
est,etparem commoditatem ibi standi hostilibus jxta 
Romanisque prebebat navibus.Sed intelligens fore 
utile Romanis navibus posse Latinas a tergo ado- 
riri (sio enim et audacius pugnaturos viros,et rebus 
securius consultum iri),Contoskelium quod Blanc 
adjacet reediflcare voluit. ltaque locum ambivit 
murolapidibus maximisexstructo,etcomprehensum 
eo gyro mare profundius effecit, deprimi Jubens 






εἶπεν ἂν τις ἐχείνων) ταῖς εὐμενείαις. Kal ταῦτα 
πράττων καὶ κχατασχευαζόμενος πρεσδείας αὖθις 
συχνὰς ἀποστέλλειν οὐκ ἀπώκχνει παρὰ τὸν πάππαν 
διὰ θαλάσσης, καὶ μᾶλλον ὅτι καὶ συνεχῶς οἱ πάππαι 
ἀπηλλάττοντο, τῷ θανάτῳ. Καὶ τὸ τῶν πρεσδειῶν 


fundum immisso argento vivo. Moli quoque illi 
muri circularis inzdificavit loricam idonee altitu- 
dinis ad naves intus positas tegendas; tum ostio 
claustri ejus catenam ferream imposuit exlerius 
&rle commissam foramini ad eam inserendam in 
saxis vi cavalo. Hiec consecuturum se putabat isto 
munimento, ut totas a vi omni ea statione haberet 
naves, et ut ille inde 366 opportune in hostiles 
as possenl erumpere : providebat enim fore 
ut invehenles sese ad ostium ejus porlus [δἰ πιο 
naves, adituque prohibite obice catenz, ibi diu 
propter maris (luxum consistere nequirent, sicque 
in eas, simul proras vertissent, nostr» a puppi 
facile ac tulo possent impetum facere. Preoccupa- 
vit quoque renovato federe ac premunivit Genu- 
enses habitantes in Perza, ne Latinis se adjunge- 
rentad urbem simul oppugnandam, sed volentes in 
fide pactorum perstarent quiescerentque. Quin 
etiam ud quantum posset pravertendum. ne libido 
eos caperet eum popularibus ipsorum Italis, ubi 
armati advenissent,aliquam saltem communicatio- 
nem usurpandi,quo utiqueimpulsura erat eos neces 
situdo cognitionis et generis ac patrie communis, 
et peculiariter invitatura hostium ab ipsis verisi- 
militer vim belli temperaturorum moderatio, pel- 
lexit blanditiis benefleiisque praecipuos eorum ut 
clientes sibi el (quod eorum vocabulum esl) ligii 
flerent, hoc singulari professi subjectionis offlcio 
ad fidem ínconcussam devincli. Inter hrec varie 
providenda parandaque non cessabat variis sub- 
inde missilalis via marilima instare apud Papam, 
urgendo quod ecperat; et quia contingebat fre- 
quenti pontificum morle alios ex aliis papas fieri» 
ut quemque de novo creatum noverat, statim deli- 
niendam per suos sibique ut poterat eonciliandum 
curabat.Ineapiteharumomniumocum papa tractatio« 
num ponebatur speciosa illic ei optata res, coaoi- 





819 


GEORGII PACHYMEBJE 


820 


κεφάλαιον ἣ τῶν Ἐχχλησιῶν ἕνωσις xal τοῦ παλαιοῦ À τοιούτων εἰρηνικῶν σπονδῶν τὸ σχάνδαλον λύεσθαι, 


σχανδάλου ἀναίρεσις. Συγχρίνων γὰρ τὸ ἐπὶ τοῦ 
Δούκα ᾿Ιωάννου συνοδικῶς γεγονὸς παρ’ αἰτίαν τοῦ 
ἀποστέλλειν ἐχεῖθεν xal συμμαχεῖν τοῖς ἐν τῇ πόλει 
ἀποσχέσθαι, ὡς ἑτοίμων τῶν ἡμετέρων ὄντων λει- 
τουργεῖν ἐχεῖσε χαὶ μνημονεύειν τοῦ πάππα ταῦτα 
ὑποσχνουμένου (καὶ ἀπεστέλλοντο ὅ τε Σάρδεων "Av- 
δρονιχος xai ὁ Κυζίκου Γεώργιος, καὶ τάχ᾽ ἂν ἐγε- 
Ὑόνει, οἱ ἐχεῖνοι κατεδέχοντο) --- συγχρίνων οὖν 
ἐχεῖνο πρὸς τοῦτο, xal ἀνχγχαστιχώτερον εὐρίσκων 
τὸ νῦν fj τὸ πρότερον, ὅσῳ τότε μὲν προσλαδεῖν ἠπεί- 
q9v*o τὸ μὴ παρ᾽ αὐτοῖς ὃν, νῦν δ᾽ ἀποδαλεῖΐν τὰ ἐν 
χερσὶ χινδυνεύουσι, τὰ αὐτὰ προὔτεινε χαὶ οὕτω 
τοῖς πάλαι. Μηδὲ γὰρ ἄλλως ἔχειν πείθειν τὸν πάππαν 
ὑπερμαχεῖν τῶν Γραιχῶν, εἰ μὴ ταῦτα λέγοι xai 


πράττοι προσίστατο γὰρ τὸ σχάνδαλον, καὶ τὸ λευ- Β 


χοὺς ᾿Αγαρῃνοὺς εἶναι Γραιχοὺς παρ’ ἐχείνοις μεῖ- 
(cv ἤρετο, Ταῦτ᾽ ἄρα xal χονόμει διὰ μὲν τῶν 


liatio Ecclesiarum et antiqui scandali amotio. Ad 
hoc ille sic agendum movebatur exemplo e Joannis 
Duce principatu repetito. Memoria quippe non 
ita vetus exstabat, Joanne Duca imperante synodi 
consensu decretam missamque legationem ad pa- 
pam, qua nostri profitebantur separatos obsequi 
pontifici Romano ejusque in sacra liturgia men- 
tionem rite facere, si is societatem abrumperet 
cum Latinis urbem Constantinopolim tenentibus, et 
se illis auxilia non missurum polliceretur. Ea .le- 
gatione functi sunt episcopi duo, 867 Sardensis 
Andronicus et Cyzicenus Georgius. Fecissentque 
nostri quod offerebant, si illi propositam conditio- 
neum acceptare voluissent. In hao recordatione 
Celebris facti comparans imperator ambo tempora, 
reperiebat magis nunc necessarium id consilium 
videri, siquidem tunc, ista majores nostri pacisce- 
bantur ad recuperandum quod non tenebant : mo- 
do autem agi de non amittendo quod in manu es- 
set. Solet autem majus putari malum perdere 
quod possideas, quam non acquirere quod tibi de- 
bitum existimes. Si ergo recie ac prudenter tuno 
nostri pro spe recuperandi urbem talia promittere 
potuerunt, quidni nos easdem aine justa vitupera- 
tione paciscamur in presenti metu ejusdem urbis 
&mitlende; cujus nempe jacturam vitare aliter 
non possumus? Manifestum autem esse non posse 


διὰ δὲ τῆς τοῦ σχανδάλου λύσεως ἐπισχεθῆναι τῷ 
Καρούλῳ τὸν στόλον, διὰ δὲ τοῦ πάλιν ἀσφαλῶς τοὺς 
Ῥωμαίους ἔχειν καὶ μὴ χθὲς καὶ πρὸ τρίτης μόγις 
ἰδόντας τὴν πατρίδα χαὶ δυσχερῶς ἐπανασωθέντας 
πάλιν ἀφέντας ἐπαναχάμπτειν, πρὸς τῷ xai ἄλλως 
ἐξῆφθαι τοῖς πλείτοις κίνδυνον. Ταῦτα διανοούμε- 
νος πολὺς ἦν χαὶ πατριάρχην πείθων καὶ σύνοδον. 
Οἱ δ' ἀφωσιωμένως οὕτω καὶ ἐπιπολαΐως ἀκούοντες 
πτερῷ, τὸ τοῦ λόγου, τὰ ὦτα χνωμένοις ἑξῴκεσαν. 
Οὐ γὰρ ἦν αὐτοῖς ἀντιστῆναι τὸ πρῶτον καὶ ἀπολέ- 
γειν τέλεον, ἀλλὰ μένειν καὶ αὖθις ἐν τῇῷ xupig τὴν 
᾿Ἐχχλησίαν ἡγούμενοι, [P. 250] καθὼς xai ἀρχῆθεν 
εἶχε, καὶ μὴ παρὰ χαπήλων χινδυνεύειν χρίνεσβαι 
καὶ βαναύσων, πρῶτον μὲν οὐχ εἶχον εἰς νοῦν οὖ- 
τῶς ἐν ἀχαρεῖ τελεσθῆναι τὸ παρὰ τοῦ βεσιλέως 
χινούμενον, ἀλλ᾽ ὡς xai πολλάχις κινησάντων Qan- 
λέων ἄλλων τὰ περὶ τούτων ἀναχυπτουσῷν αἰτιῶν 


conditionibus memoratis paciscenda : scandalo 
porro amoto, pronum deinde speratu erat non 
egre impetrandum ut expeditio maritima Caroli, 
que presertim timebatur, inde impediretur.Qua ex 
re Romanis presens idernquequantivis pretii fructus 
exsisteret, nempe ut firmarentur in secura posses- 
sione nuper tanto vix labore recuperate palris, 
neu cogerentur, quod miserrimum idemque non 
vitabile aliter esset, quam ab heri aut nudius fere 
tertius revisere coopissent ex tam diuturam tamque 
dira servitute summa vi receptam dulcissimam 
patriam, relinquere iterum et in longinqua exsilia 
redire. Talia imperator assidue secum reputans, 
et apud familiares disserens cum continua inculca- 
tione periculi extremi eque 868 cunctis impen- 
dentis, cujus hec una pravertendi offerretur via, 
multus item erat in suadendo ista tum patriarche 
tum synodo. Illi autem etsi obiter heo potius ac 
perfunctorie quam libenter audiebant,per se tamen 
tunc tulerunt gratam eam sibi jucundamque inferri 
mentionem, velut ea ipsorum demulceretur au- 
res ; quod falso simulabatur, longe ab arcanis dis- 
crepans sensibus. Verum illis ut non placebat ne- 
gotium,ita nec suppetebat presens anim;us ad ob- 
slandum coram in os principi contra nitenti,cujus 
gratia et verecundia obnoxie constricti acquiescen- 
tium speciem prebebant. Uteunque illis certum 


ulla ratione agi cum papa spe inducendi eum ad D erat perstare deinceps quoque in semel adita pos- 


favendum Grecis, nisi prima in fronte tractationis 
talium rerum promissio certa collocetur: quandiu 
enim conciliatio Ecclesiarum non ostenditur, per- 
Blat scandalum vetus, et conventionis omnis viam 
obstruit lapis quidam antiqua offensionis,invetera- 
taque Latinis consuetudo Graecos existimandi vocan- 
dique Sarracenos alios; qui sensus quoad in ipso- 
rum viguerit animis,frustra spereturullam unquam 
processuram cujusvis cum iis concordie ineunde 
rationem.Quare suo serviens tempori omnino con- 
siituit hoc :eternorum dissidiorum semen et ne- 
cessarie concilialionis unicum obicem tollere,pace 


gessione auctoritatis independentis, qua Ecclesiam, 

ut prius, ab omni absolutam alieni primatus sub- 

jectione se fixum habebant tuiluros, ne ceuponum 

illiberalis sortis homuncionum subjici unquam 
ipso (quod abominabantur) judicio contingeret. 
Dissimulare autem in istis initiis tuto se putarunt 
posse, primum quia nunquam ipsis in mentem 
venit uno sic momento consummandam rem, quam 
movere incipiebat imperator, verum eventurum 
nunc quoque confidebant quod siepe aliis alias im- 
peratoribus idem aggressis usu venerat,nempe ut 
digturbaretur per sese negotium, sponte natis, ut 


821 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LiB. V. 


822 


ἐχωλύετο, οὕτω γενέσθαι xai τότε, δεύτερον δὲ ὡς A διαδεδοημένου εἰς ἀρετὴν xal ζηλωτοῦ τῆς ἀρχαίας 


εἰ xal μὴ γένοιτο, μὴ ἄν οὕτως ἀρθῆνχι μέγα τὸ 
X10' ἡμᾶς σχάνδαλον. Ἐν τούτοις μὲν οὖν τὰ bal- 
νων. Καὶ φρείοις μὲν xai λοιποῖς Ἰταλοῖς ἀγαπτ͵- 
tux προσεφέροντο, xal ὅσον ἦν τὸ χατὰ Χριστια- 
γνοὺς οὐ διίστανιτο, ἐπὶ δὲ τῷ πλέονι οὐδ᾽ ἐγνωσιμά- 
χουν, μαμάχουθοί τινες ὄντες (fj τί ἂν εἵποιμι ;) 
ἀναισθήτως τῶν πραττομένων ἔχοντες. Ἔδει γὰρ 
ἀρχῆθεν ἐπέχειν καὶ ἀντισπᾷν μὴ καταδεχομένους, 
κἂν ὃ τι γένοιτο, εἴπερ τῶν ἀπηγορευμένων ἐνόμι- 
ζον τὸ τελούμενον. ᾿λλλ᾽ ἐχεῖνοι τὴν ᾿Εχχλησίαν ἔχειν 
ἐν ἀσφαλεῖ otópsvot, ὡς προείρηται, καθ᾽ ὅ τι καὶ 
πράξοι νομισθὲν συμφέρον, ἡσύχαζον, xal χινουμέ- 
νων παρὰ βασιλέως τῶν τοιούτων (ἐπὶ πολὺ γὰρ 
ἐτρίδετο τὸ κινούμενον) κατημέλουν xal ὡς οὐδὲν 
ἐνόμιζον. 
ια, Ὅπως σταθέντος πάᾶππα τοῦ Γρηγορίου, ὁ 
βασιλεὺς πρὸς τὴν μετ᾽ ἐχείνου εἰρήνην ᾧχο- 
νομεῖτο, 


[P. 251] Τέλος τοῦ χατὰ Συρίαν Γρηγορίου, ἀνδρὸς 


fit, in ipso tractationis decursu offensionibus colli- 
dentium sese votorum studiorumque inter partes 
longe diversis utrinque preoccupatas affectibus et 
sensibus ; undein plenum effectum sincere concor- 
die perduci tractatio nunquam posset. Deinde 
quia vel si forte conventio partium asssensu coa- 
lesceret in pacta utrinque stipulata, [haud secutu- 
turam tamen unquam opinabantur ex parte Greco- 
rum exsecutionem propter alte impressaro animis 
nationis illius universe aversionem 8 ritibus mo- 
ribusque, ac presertim imperio spirituali auctori- 
taleque in rebus ecclesiasticis superiori agno- 
scenda Lutinorum ; ex qua iras odiaque in tantum 
exarsisse dissidiorum eternorum inceadium vide- 
bánt, cui bona fide restinguendo nullam suffectu- 
ram appareret qualiscunque conciliationis inter 
capita partium, quantavis sancite religione, reve- 
rentiam. Ei fiducie Ecclesie tunc nostre principes 
indormientes,preterquam,ut dixi, placide admise- 
O,runt primam illatam ab imperatore mentionem sub- 
jectionis papa profitende, ultro etiam,quasi &uspi- 
cantes concordiam, Frerios ot reliquos Italos, qui 
tunc Constantinopoli versabantur,benevolentia non 
vulga:zi amplecti deinceps affectarunt communio- 
nem sine discrimin eadmittentes eorum in omnibus 


τῶν Ἐχχλησιῶν εἰρήνης xal ὁμονοίας, elc τὸ παππιχὸν 
προσχληθέντος ἀξίωμα xal ἤδη τὴν ἐπὶ Ρώμης ix 
Συρίας ἀνύοντος, γίνεταί ol ἐνθύμιον (ἄκουστο γὰρ 
ἐκείνῳ χἀκ τῶν τοῦ βασιλέως μηνυμάτων πρὸς πάπ- 
πᾶν ὡς τὴν εἰρήνην τῶν ᾿Εχκλησιῶν alpoito) πὲμ- 
ac πρὸς βασιλέα, καὶ φιλικῶς μὲν τὰ πρῶτα ἐκεῖ- 
νον ἀσπάσασθαι, ἅμα δὲ καὶ δηλῶσαι τὴν κλῆσιν, καὶ 
ὡς τῆς εἰρήνης ἐχτόπως τῶν ᾿Εχχλησιῶν ὀρέγοιτο 
κἂν βούλοιτο τοῦτο xal ὁ βασιλεὺς, οὐχ ἂν ἐν ἄλλῳ 
γενέσθαι κάλλιον dj αὐτοῦ γε τὴν παππιχὴν ἀξίαν 
χατέχοντος. Ταῦτα τοῦ Γρηγορίου διὰ φρερίων δια- 
υηνυσαμένου, δῆλον ἦν ὡς ὁ μὲν χρατῶν χατὰ δει- 
λίαν τὴν πρὸς τὸν Κάρουλον τὴν εἰρήνην ἐζήτει, ὡς 
αὐτῆς γε μὴ οὕτης μηδ᾽ εἴς νοῦν φέρειν ἐκείνην πώ- 
ποτε, οἱ δὲ πεοὶ τὸν Γρηγόριον δι᾽ αὐτὸ τοῦτο τὸ τῆς 
εἰρήνης χαλὸν xal τὴν τῶν ᾿Εχχλησιῶν ἕνωσιν. Μηδὲ 
γὰρ δίκαιον μηδ᾽ ὅλως εὔλογον ἔθνὴ τοιαῦτα ἐπὶ 
μιχροῖς τισι διαφέρεσθαι, ἀλλ᾽ Tj ἀποδούμενον τὰς 
αἰτίας τὸν αἰτιώμενον εἰρηνεύειν παρέχειν τοῖς 


viderentur. Illi autem in tuto mansuram salvis suis 
privilegiis ac juribus Ecclesiam, quidquid impera- 
loristis molitionibus utilitatis intuitu presentis 
efficeret, arbitrari, ut dictum est, quieverunt, vel 
ipsos illo quodam tacito silentii suffragio compro- 
bare visi quae imperator movere de talibus incep- 
tabat. Nec processu ipsos negotii per lentas tracti 
moras excitati sunt, stolide securi per opinionem 
falsam, qua copta ejusmodi nunquam ad finem 
provehenda persuasum habebant. 


11. Ut constituto papa Gregorio imperator cum eo 
traclari pacem procuraverit. 


Dum hec agitantur, Gregorio qui erat in Syria, 
virolate celebrato fara virtutisetinsigniterstudioso 
antique Ecclesiarum pacis atque concordie, tan- 
dem in papalem dignitatem vocato eteSyriaRomam 
jam ad hoc proficiscenti, venit in mentem mittere 
ad imperetorem certos homines cum litteris, qui 
eum primum ἃ se benevolentissime salutarent, 
indicarentque sui vocationem ad papatum, denique 
declararent ingenti se ardere desiderio procuranda 
pacis Ecclesiarum et firme inter eas conciliande 
concordie. Quocirca signiflcarent, si pari studio 
tenerelur imperator (audierat enim Gregorius quid 


qua Christianam religionem attinebant; et si D ab ipso moveri ceptum de hoc genere fuisset, 


369 quid plus exigeretur, haud se prefacte-repu- 
gnaturos prw se ferebant,nimium simplices quidam 
ac stulti (quid enim dicam lenius ?)quinon sentirent 
quid ageretur,et quem in exitum ab his principiis 
pronus lapsus esset, pre mentis hebetudine non 
proepexerint.Oportuerat enim a primis jam initiis 
obstitisse acriter ac clare raclamasse, denuntiando 
neutiquam se accepturos aut ratam unquam habi- 
turos conventionem ullam,qua dudum apud ipsos 
sancita de prerogativa sui sodis deque aliis dog- 
matibus ac ritibus,ab usu sensuque Latinorum ab 
horrentibus, rescindi vel infirmari quoquomodo 


quidque jam super ea re decessori suo pape Cle- 
menti nuntiandum a se curasset),nunquam ei fore 
commodius tempus ejus negotii 840 tractandi 
quam se papalem obtinente dignitatem. Talia cum 
Gregorius imperatori per Frerios denuntiasset, 
manifestum fuit imperatorem quidem per pusilla- 
nimitatem solum, metu consternatum apparatuum 
Caroli, ad istud procurande pacis Ecclesiarum 
consilium appulisse animum, nullam unquam abs- 
que hoc foret rei talis cogitationem suscepturum : 
Gregorium vero in idem studium fneumbere sola 
captum ejus rei honestate, quod videret quantum 


823 


ἀδελφοῖς, ἢ μὴν ἐν τοῖς ἰδίοις ὀφφιχίοις εἴτ᾽ ovv. προ- 
᾿γομίοις ὄνθ᾽ ἑχάτερον [P. 259] μὴ οὕτω διαφόρως 
ἔχειν καὶ ἀχηρύχτως ἀλλήλοις ἀπεχθάνεσθαι" ἀο- 
κεῖν γὰρ ἀμφοτέροις τοὺς ἐχθροὺς τοῦ σταυροῦ, ὧν 
τὸ τέλος ἀπώλεια, καὶ ἀγαπητὸν ἀποχρώντως φέρον- 
τας ὄνομα τοῦ Χριστοῦ πρὸς ἐχείνους μάχεσθαι, 
ὅπου καὶ τὸ νιχᾷν ἐπαινετὸν καὶ τὸ ἀποτυγχάνειν 
σωτήριον, ἔογῳ τὴν προθυμίαν δείξασιν. Οὔτω μὲν 
οὖν πρὸς ἀλλήλους ἔχοντες βασιλεὺς xal Γρηγόριος, 
ὁ μὲν ἤϊεν εἰς τὸ πρόσω τὴν χειροτονίαν δεξόμενος, 
βασιλεὺς δὲ πολὺς ἦν ἐντεῦθεν τῇ συνόδῳ ἐπέχων 
χαὶ τὸν πατριάρχην θὠπευτιχῶς ὑπερχόμενος ὑπο- 
κλίνειν χαὶ ἀνύειν τὸ σπουδαζόμενον " εἶναι γὰρ καὶ 
ἄνδρα τῆς εἰρήνης τὸν πάππαν χαὶ ἐπιθυμίας τῆς 
χρείττογος. Μετ᾿ οὐ πολὺ δὲ χαταστάντος τοῦ Γρη- 
qoplou πρέσδεις ἐκεῖθεν χαταλαμδάνουσι τὸ Βυζάν- 
vtov, xxl οἱ πρέσδεις φρέριοι, ὧν εἷς ἦν Ἰωάννης 
Παράστρων ὠνομασμένος, πολίτης ἀρχῆθεν xal ἔυν- 
ετὸς τὰ ἐς γλῶσσαν Ἕλληνα, ᾧ δὴ καὶ ζῆλος ἦν 
ὑπὲρ τῆς τῶν ᾿Εχχλησιῶν ἐνώσεως, ὡς ἐκχεῖνος λέ- 
Ὑῶν παρίστα, ὥστε xal πολλάχις χατεύχεσθαι ἕαυ- 
τοῦ αὐτίχα θἄνατον, ἣν μόνον προδαίη τὰ τῆς si- 


boni ex ea conciliatione redundaturum in publicam 
felicitatem foret, reputaretque nec justum nec 
conveniens esse tales ac tantas gentes exiguis 
causis in eternas implicari simultates, quantoque 
conducibilius futurum esset, quecunque ipsarum 
in culpa deprehenderetur, cam bona fide emendare 
80 purgare crimen suum, sublataque offensione 


prebere fratribus pacem, vicissimque acceptam ( 


sincera mente colere ; aut certe si post disquisitio- 
nem constaret nihil in utravis esse quod Jure cul- 
paretur, perseverare tranquille ambas in propriis 
unamquamque officiis ac ritibus usu legitimo 
statutis,nihil alteri succensentem,nec internecinis, 
ut hactenus, invicem odiis contentionibusque com- 
missas implacabilium et exitiosarum utrique discor- 
diarum funem ducere; sufficere quippe utrisque 
hostes crucis,quorum flnis interitus. Abunde, in- 
quam,ac multoplus quam sit satis suppetere gen- 
tium infensarum,in quibus oppugnandies qui Chri- 
sti nomine censentur virtutem suam bellicam ex- 
perirentur, quibus bellis et vincere gloriosum et 
vinei salutare est propter ingentem mercedem illis 
qui suum studium, opera etiam successu cassa, 
ostenderint a Deo fidelissime representandam. Sic 
inviccm affecti animis imperator et Gregorius, hic 
quidem copta via progrediebatur, ordinationem 
percepturus suam; ille autem multus erat inam- 
bienda synodoeblandiendoque patriarchae consensu 
in ea que cogitabat,passim commemorans el cun- 
otis subinde inculcans, esse Gregorium perstudio- 
sum 871 hominem pacis, et vero instinctum 
desiderio boni publici ac splendoris rei Christiane 
universe. Paulo post a jam inaugurato et in sede 
apostolica riteconstituto Gregorio eodem adfuerunt 
Constantinopoli legati Frerii, quorum unus erat 
Joannes Parastron nominatus,origine civis noster, 


GEORGII PACHYMERJE 


824 


À ρήνης, 9 δὴ xal γίνεται ὕστερον. Ταῦτ᾽ ἔλεγε, xai 


ταῖς ἀληθείαις σπουδαστὴς ἦν τῆς εἰρήνης θερμό- 
τατος, ὥστε πολλάχις xal παραδάἄλλων παρτιἄρχη 
τε χαὶ τῇ συνόδῳ κατελιπάρει χαὶ ταύτην ἐπέσπευ- 
δε, τὰ μὲν χαθ᾽ ἡμᾶς ἐχθειάζων, ὥστ᾽ ἐνίοτε xai 
ὅτε ὁ πατριάρχης λειτουργοίη, αὐτὸν ἀποτιθέμενον 
τὴν καλύπτραν, οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ τοὺς μετ᾽ αὐτοῦ 
συλλαμθάνοντα, εἰσέρχεσθαι τὰ ἄδυτα, καὶ παρὰ τὸν 
τυχόντα ἀρχιερέα ἱστάμενον τὰς μυστιχὰς συνανα- 
γινώσχειν εὐχὰς μετὰ πάσης ἐνθουσιότητος. Τοῖς μὲν 
οὖν ἡμετέροις οὕτω κοσμίως xol εὐλαδῶς προσεφέ- 
ρετο, πρὸς δ᾽ Ἰταλοὺς ἀφορῶν χαλὸν εἶναι καὶ ἄσφα- 
ἐς ἔλεγεν ἀφεμένους τῆς προσθήκης εἰς σκάνξαλον 
προειμένης τοῖς ἀδελφοῖς οὕτως εἰρηνεύειν. Ei δ᾽ 
οὖν, xal αὐτοὺς ἀπολογουμένους ἐπὶ τῇ προδθήχῃη 

δίχαιον δέχεσθαι, ὥστε xol τοὺς μὲν λέγοντας E 

Ηατρὸς Υἱοῦ τε, ὑμᾶς ἐχ Πατρὸς δι’ Υἱοῦ τὸ Πνῶμα 

τὸ ἅγιον ἐχπορεύεσθαι, παραπληχτίζειν καὶ ἄμφω 
εἰς Θεοῦ μυστήρια παραχύπτοντας. ᾿᾽Εχεῖνος μὲν 
ταῦτ᾽ ἔλεγε καὶ συσκιάζων τὸ ἐπὶ τῷ Συμδόλῳ τόλ- 
μημα, πρέσδις ὧν xal προὔργου μᾶλλον παντὸς τὸ 
πρεσδευόμενον θέλων ἀνύτειν " οἱ δὲ τῆς ᾿Εχχλησίας 


prudensque ac diaertus Greca lingua. Hic et ver- 
bo affirmabat et factis pre se ferebat ingenti se 
studio flagrare conciliande inter discordes Eccle- 
eias pacis,adeo ut sepe audiretur optare atque im- 
precari sibi mortem tanquam nihil consenti sibi 
restare amplius quod in vita cuperet, si modo 
contigisset procedere feliciter ad desideratum fioem 
negotium quod tractaretur pacis ; cujus et compos 
voli deinde factus est. Hec ille loquebatur, et re- 
vera promotor erat ardentissimus ecelesiasticse 
concordie, adeo ut sepe de negotio trsctans cum 
patriarcha et synodo Patres illos vehementissime 
oraret,ut que suarum essent cujusque partium 
in rem studio communi conferre ne gravarentur, 
res interim nostras magni faciens, usus, inquam, 
ceremoniasque nostri ritus dilaudans et venera- 
tione palam prosequens summa, ita ut interdum 
sacrum faciente patriarcha, nudato ipse capite. 
ceteraque adhibita significatione infime reveren- 
tie suis secum comilibus assumptis ingrederetur 
adyta, et coram quocunque illic reperto astans 
presule mysticas simul cum eo legeret precos cum 
omni fervore religionis.Et ille quidem erga homi- 
nes nostri ritus ita pie decoreque se gerebat: 
Italos autem presentes intuens, equum et tutum 
aiebat esse dimisso eos amotoque additionis ad 
symbolum scandalo cum fratribus, quos viderent 
coram, Grecis conciliari;vera ita demum coalitura 
pace. Simul tamen admonebat nostros, par esse 
ipsos quoque quas Latini allegarent additamenti 
symbolo inserti excusationes non aspernari, sed 
potius ut idoneas accipere. Qui autem omni 85 
rejecta compositione, invicta utrinque pertinacia, 
in contentione perstare vellent, vociferantes hino 
quidem ex Patre Filioque,illino autem ex Patre per 


. Filium procedereSpiritum sanotum,nullojurgiorum 


— — ww 
es DE MICHAELE PALROLOGO 118. V. L- 
καλὸν μὲν ἔλεγον τὴν εἰρήνη: χαὶ πῶς πόμερα, ὡς μὴ καλὸν ἄλλως ὃν μηδ' ἀσφαλὲς τὸ 
wie We es iip Pens ue uapbiors ἐπεγχειρεῖν, κἂν ἐντὸς 
γον ἐχούσαις τοῖς [P. 233] ὁπουδήποτε τοῦ εἰρηνάρ- λέγοιεν τοῦ ὀρθοῦ, pres ἡμῖν προτείνειν τὰ 
jo» Χριστοῦ μαθηταῖς, πλὴν μετ᾽ ἀσφαλείας καὶ ὅμοια; Τίς γὰρ ἡμῶν ἐτόλμησε πώποτε οὕτως 

οὐχ ὡς ἔτυχεν" εἶναι γὰρ τὸν κίνδονον μέγαν τοῖς λέγεις μετὰ προσθήκης ὁμολογεῖν : Καλὸν οὖν͵ 

τοῦ ὀρθοῦ ὁπωσοῦν ἁμαρτάνουσι. « Καὶ τοῦτο υὐχ συμφέρον τὴν σε σπεύδοντα τῶν Ἐκκλησιῶν 
ἡμῖν ἄρτι ξυνέδη mempüyüat, ὡς καὶ αἰτίαν ἔχειν οὕτω πειρᾶσθαι αυνιστᾷν ταύτην, σοφῶς οἴκονο- 


τοῦ τε καινοτομεῖν ἃ οὐδεὶς πρότερον, καὶ τοῦ μὴ 
θέλειν μεταδάλλειν πάλιν εἰς ὃ καὶ πρὶν ἦμεν’ ἀλλ᾽ 
ἄνδρες μεγάλοι τὴν ἀρετὴ καὶ σοφοὶ τὴν γνῶσιν 
περὶ τούτων λαλήσαντες διηνέχθησαν, xai δόξαν 
ἐκείνοις διέστησαν, Τὸ δὲ καὶ εἰς πλέον τὴν ἔριν 
ἐκτείνεσθαι τοῦ μετρίου οὔτ᾽ ἐκείνοις ἣν θελητὸν, 
χαὶ τοῖς πλεονάζουσιν ἀμαθὲς ἄλλως καὶ τολμηρὸν 
ὁ πλεονασμός. ἱἸλὴν τὸ καὶ ἡμᾶς τὴν προσθήκην 
προφέρειν ὑμῖν τότ᾽ ἂν χώραν εἶχε καὶ δικαίως 
ὀνειδιζοίμεθα, εἰ δυσσεδείας ὑμᾶς i| ἀσεδείας, τὸ 
χείριστον, διὰ τὴν πρόσθεσιν ἐγραφόμεθα, ὡς ὁμοίως 
καὶ ἡμῶν ἀσεδούντων διὰ τὴν προσθήκην τὰ ὅμοια. 
Ἐπεὶ δὲ τὴν ἐπὶ τῷ Συμδόλῳ προσθήκην ἀποτρε- 


fine, eos, quicunque essent, insanire pariter aie- 
bat, et inverecundos serutatores mysteriorum Dei, 
ultra quam fas esset humane inlirmitali, curiosos 
in profunda Divinitatis immittere oculos. Hac ille 
ancipiti ambas in partes oratione, minuere obum- 
brando tegereque conabatur invidiam temere atten - 
tateadditionisad Symbolum,pro suo videlicet legati, 
hoc est sequestri mediatorisque inter invicem ad- 
versos, officio ae munere; in quo sane fungendo 


μοῦντα map! Ἰταλοῖς τὴν τοῦ σκανδάλου ἀφαίρεσιν, 
κἂν ἡμεῖς ὥμεν οἱ αἰτιώμενοι τοῦ σκανδάλου, δι- 
salus ἡμῖν ἐπιπλήττοντα ὡς ἑτοίμοις οὖσι δέχεσθαι. 
τὴν ἐπίπληξιν. El δὲ παρ᾽ ἐκείνοις τὸ σχάνδαλον 
ἐδλαστεν,, ἀνάγκη πνευματικὸν ὄντα καὶ πρεσδευ- 
τὴν τῆς εἰρήνης ἐκείνοις ὠθεῖν πειρᾶσθαι τὸ ἐπὶ τῇ 
χαινοτομίᾳ τοῦ Συμδόλου ἁμάρτημά. » Οὕτως ἔλεγον. 
οἱ τῆς Ἐχχλησίας, καὶ οὕτως εἶχον ὡς οὐδὲν ἀχουσό- 
μένοι βασιλέως, εἰ προστάσσοι ἐν τούτοις, καὶ εἴ γε τὰ 
μέγιστα ἀπειλεῖ. 
ip. ὁ βασιλεὺς τοὺς τῆς Ἐχκλησίας watt, 
[eie pe P dear ein 
᾿Αλλ’ ὁ βασιλεὺς ἅπαξ τοῦ τοιοῦδε σκοποῦ γενόμε- 


si ἱπιρίαυδ doctrine vos propler istam additio- 
nem accusaremus.Tunc enimjure causaremini nos 
dogmate per additionem indicalo rejiciendo istud, 
quod vobis falso impingeremus, impietatis crimen. 
vere consciscere. Cum autem non dogma in addi- 
tione reprehendamus, sed conlendamus lantum 
universim nec probabilis nec securi exempli rem 
esse,immutari pralicenter aliquid aut adjungi seri- 
ptis prius editis eL cum summa consideratione tum 


fide optima diligentiaque suma versabatur, nihil (; eterna flrmitate stabilitis, quantumcunque quod 


non experiens, nihil tanti ducens, quo pro spe 
assequendi legationis suz scopi libenter pacisci re- 
cusaret. Ad ea porro Ecclesie nostre proceres ia 
hune modum respondebant : « Honestam sane ac 
expetibilem pacem esse, quis hoc quidem neget? 
prosertim inter Ecclesias adeo conspicuas, queque 
haud dubie capitum iastar haberent estimatione 
universorum, qui ubivis terrarum degunt, discipu- 
lorum Christi principis pacis. Verum pacem istam 
secure ac tulo, non autem quomodocunque conci- 
liandam. Magnum enim impendere periculum a 
reclo in ulramvis partem aberrantibus. Quod ad 
hanc conventionem mutari a nobis vultis, non re- 
cens aut nunc primum institui contigit a nobis, 
quibus ideo jure impingatur crimen aut usurpata 
audaci novitate rei quam nemo prius attentaverit, 
aut obstinate recusationis eo redeundi ubi antea 
eramus : sed viri magni virtute, doctrina sapien- 
les, ista multum inter se tractata constituerunt in 
hunemodum,etdogmatis summa constantia tenen- 
di eis auctoritatem indiderunt. Quod autem inde 
seculum esl,ut contentio in rixas immodicas erum- 
peret, nee ipsi voluerunt, et culpa ejus omnis im- 
peritis et audacibus ultra fas hac 323 in parte 
excedentibus imputanda est, Ceterum quod quere- 
mini culpari vos a nobis ob additamentum symboli. 
iunc querela hec locum haberet, et juste id nobis 
exprobraretur, si aliene aut, quod pessimum, fal- 


mutatur aut additur intra recti fines sistat, eoque 
duntaxat nomine vestram istam additionem repro- 
bemus, quo jure in hoe quidem cawsari potestis 
paria nos in hoc genere peccare, cum a nemine, 
quod sciatur, nostrum fando unquam sit audiLom 
professionem fidei cum ulla tali adjectione recita- 
tam. Bonum igitur conveniensque fuerit te conci- 
liare pacem Ecclesiarum sincero, quemadmodum 
pre te fers, studio conantem eam potissimum eo 
perveniendi viam insistere qui rectissima ad sco- 
pum istum est, nempe ut Ilalos pro tua et s: 
tia et auctorilate gratiaque apud ipsos satagas ad- 
ducere ad scandalum amovendum, positum utique 
ab ipsis, utcunque id factum a nobis falso erimi- 
nenlur. Nam si penes nos scandali objecti vere 
culpa resideret, merito nos objurgares et patienter 
reprehensionem exciperemus, quod sumus parati 
facere quoties erimus nobis conscii meruisse re- 
prehendi. Si vero scandalum ab illis ortum est 
oportet te, cum spiritualis sis et tractalor pacis, 
amovere ab illis conari erimen temere presumplae 
novitatis in immulatione Symboli. » Sio loqueban- 
tur Ecclesi proceres; et sic comparati erant, ut 
imperatorem audituri non essent, quidquid circa 
hic juberet, etiamsi gravissima queque minaretur. 


12. Ut imperator ecclesiasticos urseril ad pacem. 
814 Perstabat ille tamen fixus irrevocabiliter in 





821 


GEORGII PACHYMERJE 


828 


vos, οὐχ οἶδα εἰ θέλων ἣ xal προσδιαζόμε)ος, ὃ δὴ A νῦν πράγματα συνεχρίνετο. Προὐδάλλετο δὲ καὶ τὰς 


κἀχείνοις μὲν ὑπεχρύπτετο, ἡμῖν δ᾽ ἐνεφάνιξε, φό- 
60»; παραπλέχων καὶ πολέμους xai χυθησόμενα αἵ- 
ματα, ἀμεταθέτως εἶχε xav ἀ τί τις ἔλεγε. [P. 254] 
Μιᾶς γοῦν συνιόντων περὶ τὸν βασιλέα τοῦ τε πα- 
τριάρχου xai τῶν ἀρχιερέων xal τινων Ex τοῦ χλύ- 
ρου, ἐμόριθέστερον σφίσι περὶ τῶν προχειμένων ὁ 
χρατῶν διελέγετο, συνείρων μὲν xal τοὺς φόθους 
συνήθως, οὐ μὴν δὲ ἀλλ᾽ οὐδὲ πάμπαν ἐπισφαλὲς 
ἐδείχνυ τὸ γενησόμενον. Εἴχε γὰρ xai τοὺς ὑποδαλ- 
λοντας, τοὺς ἀμφὶ τὸν ἀρχιδιάχονον λέγω Μελιτη- 
νιώτην, τοὺς ἀμφὶ τὸν πρωταποστολάριον Γεώργιον 
τὸν Κύπριον, xai τρίτον, εἰ xal μὴ οὕτως ὡς toj- 
τους, ἀλλ᾽ οὖν ἀφωσιωμένως xai ἐπ'ιπολαίως, τὸν 
ῥήτορα τῆς ἐχχλησίας Ὁλόδωλον. Καί γε λαμὔά- 


νων χαὶ ἄπ᾽ ἱχείνων τὰς τῶν ἱστοριῶν συνάρσεις, 


προὐδάλλετο μὲν τὸν Δούκαν Ἰωάννην xal βασιλέα D 


καὶ τοὺς ἀμφ’ ἐχεῖνον ἀρχιερεῖς xal τὸν πατριάρχην 
σφῶν Μανουὴλ, ὅπως ἐνεδίδου ἀπελθόντας ἀρχιερεῖς 
λειτουργεῖν τε xal μνημονεύειν, εἰ μόνον ὁ πάππας 
τῆς πρὸς τοὺς ἐν τῇ πόλει βοηθείας ἀπόσχοιτο. Καὶ 
ἅμα μὲν τὸ χωδίχιον τῆς Ἐχχλησίας εἷς πίστιν 
προιχομίζετο, ἅμα δὲ xal τῷ βασιλεῖ τὸ τότε xal 


prosecutione istius copti, haud scio &n volens an 
coactus ; quod illis quidem «abscondebat, nobis 
autem indicabat, sermone perplexo preferens solli - 
citudinem anxiam bellorum impendentium plurimi- 
quesanguinis fundendi; quibus malis prevertendis, 
immutabiliter herebatflxus in proposito negotii quod 


xat' ixetvov ὡς δῆθεν σφῶν γραφὰς, πῶς μὴ κατη- 
γοροῦντες ὅλως ἀσεδείας τοὺς ᾿Ιταλοὺς ἠξίουν παρ- 
αιροῦντας τὴν προσθήχην τοῦ Συμδόλου, ἐν ταῖς 
λοιπαῖς γραφαῖς ἀνάγραπτον ἔχοντας, συνδιιέναι τοῖς 
πεφρασμένοις ἀναγινώσκοντας. Προὔτεινε δὲ καὶ 
ἐφ᾽ ὅσοις τῶν μεγίστων μυστηρίων οὐ διχστέλλοντα 
Γραιχοὶ χοινωνεῖν ᾿Ιτχλοῖς οὐδ’ ὁπωστιοῦν, (P. 255] 
ἀλλὰ καὶ τὴν ἐχείνων πρὸς τοὺς ἡμετέρους μετάδα- 
σιν ὁμοίαν εἶναι εἰ γλῶσσαν γλώσσης ἤμειδον, ᾿Ελ- 
ληνικὴν τῆς σφετέρας. Τίνα δ᾽ ἔχει ἀντικανοίαν ἡ 
ἐπ᾿ ἐχχλησίας ἀναφορὰ τοῦ ὀνόματος, ὁποῦ s χαὶ 
μὴ πάππας ὄντας τοὺς ἄλλους ἀνάγκη μετέχειν 
τοιᾶσδε τῆς χοινωνίας τοῖς ἐχχλησιάζουσιν guvista- 
μένους, λειτουργοῦντος τοῦ ἱερέως xai τὴν τῆς Τριά- 
δος χάριν πᾶσι διδόντος χοινῶς ; ᾿Αδελφὸν δὲ καλεῖν 
xai πρῶτον ixsivov μείων αἰτία, ὅπου xal mri 
τὸν ᾿Αὐρχὰμ ἐκάλει ὁ ἐν τῇ φλογὶ πλούσιος, τόσον 
ἀπέχων τοὺς τρόπους ὅσον καὶ τὸ μέσον ἐχείνων 
χάσμα τῆς ἐχείνωτ διαστάσεως ἦν μαρτύριον. El 
δὲ διδοῖμεν καὶ ἔχκχλητον σχολῇ τινα τόσην τέμνον- 
τα θάλασσαν τῶν διχαίων ἀμφισθητεῖν. Ταῦτα καὶ 
τοιαῦτα τοῦ βασιλέως λέγοντος, ὁ πατριάρχης παρὼν 


et ut proprias censeri ab ipsis, qui nuno eodem 
essent loco, debere contendebat, in iis considerari 
jubens ut Patresilli omnino abstinuerintabarguen- 
dis Italis impietatis aut haereseos propler additio- 
nem in Symbolo attentatam ; quam tolli solum a 
Symbolo petebant, indulgentes ut in ceteris et 


coeperat urgendi,quidquid contra quivis allegaret. (; haberetur et quemadmodum cetera legeretur. Com- 


Quadam igitur die cum convenissent apud impe- 
ratorem patriarcha, antistites et ex clero quidam, 
instantius iis efficaciusque imperator de pacis nego- 
tio disseruit, intexens, ut solebat, orationi sue 
formidines atrocium 1inalorum, que vitandi ratio 
hec una offerretur. Adjungebat nihil esse periculi 
in assentiendo Latinis quod cuperent, multis id 
rationibus demonslrans : habebat enim qui talium 
ei argumentorum copiam suggererent, auctores 
gtudiosos ejus pacis, archidiaconum Meliteniotem, 
protapostolarium Georgium Cyprium, et tertium 
(quanquam minus ardenter, sed fere dicis causa et 
superficiarie rem ejusmodi amplectentem) rhetorem 
ecclesie Holoboum. Proferebat ergo e penu ab iis 
historie deprompta memorie veteris exempla, 
maxime illud imperatoris Joannis Duce et antisti- 
tum qui tunc erant simulcum putriarcha Manuele ; 
ut consenserint, promiserintque, missis etiam epi- 
scopis qui in hec paciscerentur, communicaturos 
8e Latinis in sacra liturgia et pape mentionem in 
ea facturos, si modo ille abstineret ab auxillo 
juvandis Latinis qui urbem obtinebant. Ad cujus 
rei fidem codex ecclesis, in quo ea perscripta erant, 
prolatus in medium est. Cirea id vero factum 
disserebat imperator, comparans statum rerum 
. qui tunc erat cum 878 presenti. Proferebat etiam 
prescriptas et chirographo munitas de hoo sen- 
tentias presulum illius temporis, quas ratas haberi 


memorabat deinde distincte persequens maxima 
queque mysteria, in quibus Greci communicare 
Latinis non dubitarent aut vel minimum cunetaren- 
tur, iidemque pre se ferrent transitionem ipsorum 
ad nostros ritus simile quidpiam esse ac si quis 
lingiam cum lingua commutet et Grece prius 
locutus Latino deinceps uti sermoae malit, aut e 
converso. Quid porro habet canonibus adversum 


.prolatio nominis Papae publice in ecclesia pronun- 


tiali ? utique cum multos, qui pape non sunt, 
mos8 obtinuerit et ex usu inducta necessitas imper- 
tiendi tali genere communionis, nominatim expri- 
mendo illos dum presentes in ecclesie conventu 
adsunt celebrante sacerdote ac Trinitatis gratiam 
omnlbus dante communiter. Fratrem autem illum 
et primum vocare minus habet offensionis, cum 
patrem Abraham vocet in flamma dives, tantum ab 

illo distans moribus quantum chaos illud magnum 

inter ipsos interpositum demonstrabat. Si autem el 

provocationem demus, periculum scilicet est ne 
quis tam vasto et infesto mari litem illuc secuturus 
naviget? Hec et ejus generis alia disserente impe- 
ratore, pairiarcha presens, ubi aliquandiu frustra 
exspectavit ut chartophylax, cui ut erudito et in id 
argumentum parato fidebat, pro Latinia dicta extem- 
plo 3746 refelleret, intelligens eum, ne quod promi - 
gerat facere auderet, imperatoris contrerium palam 
sensum studiumque demonstrantis verecundia con- 


ΝΕ δὲ δι *ee- δ" 


ἀκεῖσε xal τὰ πιστὰ φέρων τῷ χαρτοφύλαχι ὡς αὐ- À ιγ 


«ἴχα ἐλέγξοντι ἐκ τῆς ἀπ᾽ ἐχεινου βίας xal ἀχουσίως 
ἀφορισμὸν ἐπιτίθησιν ἱσταμένῳ, ἔφ᾽ ᾧ κατ᾽ ἀνάγχην 
εἴποι τὰ εἰς χρίσιν ἰδιαν περὶ τῶν ᾿Ιταλῶν. Ὁ δ' 
ἐνσχεθεὶς ἀυφοτέρωθεν, ἔνθεν μὲν τῷ τοὐῤβασιλέως 
φούῳ, ἐκεῖθεν Ob τῇ τοῦ ἀφορισμοῦ εὐλαδείᾳ, μέσος 
ἐναπολειπτό, καὶ γε ὡμολόγει τὸ πάθος, ὡς δυοῖν 
κρήμναται ἀυφοτέρων φόθου xai εὐλαδείας, xal ὅτι 
τὰ τοῦ πνεύματος προτιμητέα ἢ τὰ τοῦ σώματος. 
Τότε διαιρῶν ἔλεγεν ὡς, « Οἱ μὲν ἐπί τινι xai εἰσὶ 
καὶ λέγονται, οἱ δὲ οὔτ᾽ εἰσὶν οὔτε λέγονται, οἱ δὲ 
λέγονται μὲν, οὐχ εἰσὶ δὲ, οἱ δ᾽ ἀνάπαλιν εἰσὶ μὲν, οὐ 
λέγονται δὲ - ἐν τούτοις ταχτέον χαὶ ᾿Ιταλοὺς, μὴ 
λεγομένους μὲν, ἀλλ᾽ ὄντας ἐνόχουσα ἱρέσει. » Τοῦτο 
τὸν μὲν πατριάρχην ἐθαῤῥυνε πλέον, βασιλεῖ δὲ δει-- 
νὸν ἔδοξε xai βαρύ. Λῦσε δὲ λαιψηρὴν ἀγορὴν αὐτί- 
xa, μὴ οἷός θ᾽ ὑπενεγχεῖν τοὺς Aóvouc* ἀνασεσόδηται 
Ὑὰρ ἐντεῦθεν ἡ θήρα τῷ βασιλεῖ, xal οὐχ εἶχεν ὅ τι 
xzl λέξει, ὡς ὑπ᾽ ἀνάγχης ἀληθεύειν δοχοῦντος. ᾿Αλλ᾽ 
οἱ ἀμφὶ τὸν ἀρχιδιάκονόν τε χαὶ τὸν πρωταποστο- 
λάριον δίχην σφηχῶν ὁρμήσαντες ἐνοδίων ἐπεῖχον 
στεῤῥῶς τῷ Βέχχῳ ὡς καχῶς χρίνοντι, λογίῳ καὶ 
ταῦτά γε ὄντι xal ὑπὲρ τοὺς πολλοὺς δοχοῦντι φρο- 
νεῖν. 


stringi, tandem invitus licet in necessarium con- 
silium trahitur imperandi ei sub anathematis, si 
recuset, incurrendi pona, ut quid judicaret de 
Italis proferret. Hoc imperio perturbatus Vecous 
est, inter hinc quidem haud molliter urgentem 
presentis Augusli metum, inde autem contra sti- 
mulantem consciscendi anathematis scrupulum 
medius in arcto deprehensus. itaque hujus ipsius 
confessione anguslic orationem ingressus, ei exor- 
dio subjecit sese, cum hinc a seculari potestate, 
cujus vis in corpus est, inde a spiritali, quae in 
animam valet, in diversa propellatur, potius ani- 
m consulere velle quam corpori. Tum usus par- 
titione sic dixit : « Quidam et sunt et dicuntur 
heretici; nonnulli neque sunt neque dicuntur; 
alii dicuntur quidem, sed non sunt; postremo ali- 
qui vice versa sunt, licet non dicantur, tales. In 
hano ultimam classem r«digendos puto Italos, 
quippe qui cum hereseos non dicantur rei, revera 
tamen eo crimine tenentur. » Ea libera vox ma- 
gnam adjecit patriarcha confidentiam, perculitque 
eadem imperatorem, qui non leviter indignans sic 
obductum consiliis suis ostium, conventum subito 
abrupit, cum non haberet in promptu quid repo- 
neret inopinato dicto, cui necessitas ipsa illa, qua 
fuerat expressum, veracitatia auctoritatem adjun- 
geret. Verum archidiaconus et protapostolarius 
inetar irritatorum in trivio crabonum coorli acri- 
ter in Vecoum in os illi vehementer obsistebant 
ut male iniqueque judicanti, quamvis cetera sa- 
piens easet et prestare multis doctrina videre- 
tur. 


830 


DE MICHAELE PAL/AROLOGO LIB. V. 


Ὅπως ὁ Χοῦμνος Ἰωάννης κυτηγόρει τοῦ 
χαρτοφύλαχος Βέχχον. 

[Ρ. 256] Ἡμέρα παρῆλθεν ἐχείνη, χαὶ ὃ χαρτο- 
θύλαξ τῷ βασιλεῖ ἀπηχάνετο, αἰτίας ἐργολαθοῦντι 
τοῦ βλάψαι. Καὶ δι᾿ ὑπερδολὴν ὀργῆς τὸν χοῦμνον 
προστησάμενος Ἰωάννην ὡς παραπρεσθδευτὴν ἐχεί- 
vou διώκοντος ἔχρινεν. Εἰσάγει τε τὴν κατηγορίαν ὁ 
Χοῦμνος ἐπὶ συνόδου, καὶ ὁ χατηγορούμενος τὴν ὑπό- 
θεσιν παρεγράφετο χαὶ τήν κατηγορίαν ὡς ὑπερήμε- 
ρον παρεκρούετο, κατηγορίαν λέγων ταύτην καὶ μό- 
voo τοῦ βασιλέως, αὐτὸν δ᾽ οὐχ οἷόν τε εἶναι μετᾶ 
δεσπότου κρίνεσθαι. Ταῦτ᾽ ἔλεγεν ἐπὶ συνόδου στα- 
θεὶς ἐπ᾿ αὐτοῦ τοῦ τόπου οὗ τὸ πρότερον ἐχαθέζετο, 
τοῦ Χεύμνου μέσον ἱσταμένου xal χατηγοροῦντος, 
τῶν δὲ συγχλητικῶν ἀρχόντων, τοῦ μεγάλου λογουέ- 
τοῦ τοῦ ᾿Αχροπολίτου, τοῦ λογοθέτου τῶν οἰχεισχῶν 
του ᾿Ιατροπούλου καὶ ἄλλων, συνεδριαζόντων τῇ 
συνόδῳ xal θελόντων χρίνειν ὡς Ex προσώπου τοῦ 
βασιλέως πεμφθέντων. Τότε τοίνυν οἱ μὲν ἀρχιερεῖς 
παρῃτοῦντο τὴν κρίσιν, μὴ ἔχειν χρίνειν λέγοντες 
κληριχὸν πατριάρχου, εἰ μὴ αὐτὸς ἐπιτρέψειεν. Ὁ 
δὲ πατριάρχης ουδ᾽ ὅλως ἐδίδου, ἀλλ᾽ ἀπαξ εὑρὼν 
συνεργὸν ὑπερομαχεῖς ἔθελεν. ᾿Απραξία δ᾽ ἐντεῦθεν 
χκατηχολούθει xai συνόδῳ xal ἄρχουσιν, ὡς εἰπεῖν 


13. Ut Joannes Chumnus accusaveril chartophylacem 
Veccum. 

In hunc modum transacta eo die res infixum 
imperatoris animo reliquit gravis in Veccum indi- 
gnationis aculeum,quo ille stimulante causas 84 4 
nocendi quarens eo ire vehementia elatus est, ut 
apposito ei accusatore Jounne Chumno dicam 
male obite legationis impegerit. Detulit aulem 
Chumnus ad svoodum id crimen. Contra quod 
Veccas8 prescribens exceptione falsi etiam delatio- 
nom ipsam ut seram et intempeslivain rejiciendam 
conlendebat, addens satie apparere non Chumni 
accusationem islam, sed imperatoris esse : sibi 
&utem haud tantum suppelere virium opumvo, ut 
litigare cum domino auderet. Hiec apud synodum 
locutus est, persistens in ipso loco ubi prius 
sederat, Chumno, qui accusabat, in medio stante. 
Intererant synodo ab imperatore missi senatorii 
magistratus, Acropolita magnus logotheta et Iatro- 
polus logotheta domesticorum, aliique nonnulli 
considentes una cum Putribus. Hi porro impera- 
toria causa magnopere nitebantur, ut delatio acci- 
peretur et judicium fleret. Verum id episcopi re- 
cusabant, nefas esse dicentes clericum patriarche 
judicari nisi ipso permittente. Patriarcha vero id 
Sese permiseurum palam negabat : nactus enim 
semel ad quod optabat adjutorem, eum omni sibi 
ope ac contentione tueri decreverat. Hio nodus ne- 
gotio injectus cum Patres synodi, tum quos dixi 
magistratus, ignaros quid agerent tenebat. Ut tan- 
dem exsurgens synodoque excedens magnus logo- 
theta diceret : « Chartophylax synodum sibi ob- 
noxiam naso quo vult trahit; unde cum hic nobis 
non satis constet quid facere oporteat,id quesituri, 


831 GEORGII PACHYMRRJE 832 


τὸν μέγαν λογοθέτην τότε χαταφερόμενον τῆς συνόδου, À αὐτίχα εὐθὺ ἄπεισι τοῦ καλοῦντος, καὶ πρὶν ἐμφα- 


Ὡς ἀπὸ ῥινὸς ἔλχει ὁ χαρτοσύλαξ τὴν σύνοδον, χαὶ τί 
ποιητέον οὐχ οἶδα. Οὕτως ἀποχρουσθέντες ὑπέστρε- 
φόν τε πρὸς βασιλέα, xal & συμόεδήχει ἀπήγγελλον. 
Hsp! μέντοι τοῦ xa0' αὑτὸν ὁ χαρτοφύλαξ ὑποστελ- 
λόμενος, ὡς μὴ δοχοίη προσχρούειν τῷ βασιλεῖ, ἀπελ- 
θὼν ἠντιδόλει μὴ ἀχαταιτιάτῳ μηνίειν. Αὐτὸς γὰρ 
ἔτοιμος slvat xax! ὀφφίχιον ἀποθέσθαι καὶ πᾶσαν 
ἀφεῖναι τὴν πρὸς αὐτὸν πρόσοδον, κοινωνικὸς δὲ εἶἷ- 
ναι τῇ Ἐχχλησίᾳ, χἄν ὄὅ τι πράξοι, μὴ παραιτεῖσθαι 
τὴν βασιλέως χάριν xal τοῦτο, ὡς μὴ σχίζειν τὴν 
Ἐχχλησίαν δοχοίη. Εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλά xal εἷς ἐξορίαν 
πέμπεσθαι, εἰ θελητὸν (P. 257] τῷ χρατοῦντι, xai 
τοῦτ᾽ sivat πρόθυμος. Ὁ μέντοι γε βασιλεὺς τὴν τῆς 
ὀργῆς ἀδοξίαν τῷ δῆθεν πρὸς αὐτὸν φιλανθρώπῳ 
συγχρύπτων, ἀπέπεμπε πρὸς τὰ οἴχοι μηδὲν εἰπών. 
Ὁ δὲ xal εἰς ἐξορίαν χροητοιμάζετο, xai τὰ αὑτοῦ 
τῷ cxtuoguAaxip τῆς ἐχχλησίας ἀνατιθεὶς ἱματίων 
πενιχρῶν ἑαυτῷ προύνόει, xal γε τοὺς ἰδίους φέρων 
χαὶ ἑαυτὸν τῷ μεγάλῳ ναῷ κατεπίστευεν. ὭὩς γοῦν 
οὐχ ἀνυστὰ ἐδὸχει τὰ πρὸς ἐχεῖνον τῷ βασιλεῖ τῷ 
ναῷ προσφυγόντα, πέμψας βασιλικὰς συλλαδὰς ἐν- 
σεσημασμένας τῷ ἐρυθρῷ μεθ᾽ ἀπάσης ἐχεῖνον μετ- 
εχαλεῖτο τιμῆς. Καὶ ὅς χαθυπήχουε, xal ἐξελθὼν 


alibi recedimus.» Ita repulsi redierunt ad impera- 
torem, et que contigerant narrarunt. At charto- 
phylaz apud se considerans quo statu res essent 
Sue, contrahi animo copit; et ne temere Jacessi- 
visse imperatorem atque in ejus offensionem 878 
ultro incurrere videretur, eum adiens rogat ne 
sibi innocenti irascatur. Nam se paratum esse vel 
ad officium abdicandum, renuntiandumque emo- 
lumentis et proventibus que inde perciperet. 8e 
quidem esse de cleri corpore : tamen quocunque 
statu sit, non recusare imperaloris gratiam, quin 
magni facere ac sibi ambire ipsius Ecclesie causa, 
ne scindere ipsam videri posset. Quodsi gratia se 
indignum imperator sua judicans amandare in 
exsilium vellet, etiam ad tantum mali subeundum 
80 promptum exhibere. Hec imperator audiens 
iram penitus animo conceptam sibi dedecori futu- 
ram, si proderetur, ratus, fucata benevolentie in 
Veccum specie occultans, remisit hominem domum 
nullo verbo addito. At ille in exsilium se compa- 


C 


νισθῆναι χατέχεται, xal εἰς φυλαχὴν τὴν τοῦ ᾿Ανεμᾶ 
πύργου τοῖς Κελτοῖς σωματοφύλαξι δίδοται. Ὁ μὲν 
ἐν τούτοις ἦν. 


ιδ΄. Τὰ περὶ τοῦ τόμου ὅν ἀπέστειλε πρὸς τὴν 
Ἐχχλησίαν ὁ βασιλεύς, 


Ὁ δὲ βασιλεὺς τοῖς περὶ αὐτὸν λογίοις χρησάμε- 
νος, ὧν πρῶτοι xal χράτιστοι ὁ ἀρχιδιάκονος xal ὁ 
πρωταποστολάριος ἦσαν, συντίθησι τόμυν καὶ ἀπὸ 
διαφόρων ἰστοριῶν τε καὶ χρήσεων ἀχαταιτίατα τὰ 
χατὰ τοὺς ᾿Ιταλοὺς παριστᾷ, xal πέμψας πρὸς τὸν 
πατριάρχην τὸν ᾿Αχαπνίου ᾿Αρσένιον, ἄνδρα γερα- 
ρὸν μὲν xai τίμιον, τὰ δὲ γε κατ᾽ ἐχεῖνα τὰ πράγ- 
ματα ἐπ’ ἀμφοτέραις χωλεύοντα ταῖς ἰγνόαις, δέξα- 
σθαι μηνύει τόνδε τὸν τόμον καὶ χοινὸν πρὸς ταῦτα 
πὸν ἀπόλογον σχεδιάσαι, πλὴν ἐξ ἱστοριῶν καὶ γρ6- 
φιχῶν χρήσεων. « Τὸ γὰρ ἀπὸ χοιλίας φωνεῖν ἀσϑε- 
νὲς μὲν ἄλλως xal μάταιον * πλὴν δ' ἀλλ᾽ οὐδ᾽ αὐτὸς 
δέξομαι. » ᾿Εχεῖνος μὲν οὕτω ταῦτα, θαῤῥῶν ὡς οὐκ 
ἀποδύσεταί τις πρὸς τὰ γραφέντα" τὸν γὰρ χαρτο- 
φύλαχα ἐν ἀφυλάχτοις εἶχεν, ἐν ᾧ σαλεύειν εἶχε τὰ 
πάντα, νικήσειν ἐκ λόγων ᾧετο, ᾿Αλλ’ ὁ πατριάρχης 
σὺν τῇ συνόδῳ περὶ τοῦ τόμου διασχεψάμενοι, πέμ- 


14. De scripto quod misit ad Ecclesiam imperator. 

. Atimperatoreruditione usus doctorum hominum, 
quos circa se auctores adjutoresque hujus negotii 
habebat, quorum primi valentissimique erant prius 
memorati archidiaconus et protapostolarius, scri- 
ptum composuit ex variis contextum historiis et 
testimoniis, quibus demonstrare conabatur 879 
nullam inesse Latinis hereseos labem. Hoo deferri 
ἃ 8e curavit ad patriarcham manu Arsenii filii 
Acapnii, viri gravis et honorati, sed circa istas 
controversias in utramque, quod aiunt, tibiam 
claudicantis. Hic patriarche volumen reddens-ad - 
didit mandare imperatorem ut illud legat, et si 
quid deinde haberet quod his opponeret δὰ suse 
sententie defensionem, contrario id apologetico 
BCcripto complecteretur. Ceterum videret ut in eo 
nihil allegaret nisi ex probatis et fidei non dubie 
historiis sententiisque idoneorum auctorum : nam 
auctoritate propria et quasi Pythonisse instar ex 
ventre loqui infirmum ad fidem et vanum fore; et 


rabat. Et sua familiari supellectile, excepto quem ἢ diserte jam nune proflteri Augustum se, si quid 


inde sibi ad presentem providit usum paupertino 
vestitu, in apothecis ecclesie deposita, ipse obso- 
leta veste cum suis asylo magni templi se commi- 
git. Quo imperator comperto, haud se jam videns 
perficere posse que cogitabat propter religionem 
loci sacri quo Veccus confugerat, missis regiis 
litteris rubrica insignibus, omni eum honoris si- 
gniflcatione ad se vocavit. Nec ille recusavit, sed 
statim exiens ad vocantem recla pergebat. Verum 
priusquam admitteretur, comprehensus est et in 
carcerem turris Aneme conclusus, Celtis satelli- 
tibus custodiendus traditur. Et hic quidem in his 
erat. 


tale offeratur, haud accepturum. Hiec ita mandabat 
imperator magnopere fretus invicta, ut putabat, 
soliditate scripti; nec putans fore unquam ut ali- 
quid plausibiliter excipi contraillud posset, maxim, 
oum securus jam esset a chartophylace, in quo 
utique partis contrarie spes universa penderet, et 
ἃ quo videlicet uno jure timeri aliquid in boc ge- 
nere potuisse videbatur. Itaque eibi certo pereua- 
serat se rationibus et auctoritatibus illo scripto 
allegatis plane causam evicturum. Patriarcha vero 
consilio habito cum synodo de eo quod oirca id 
scriptum agi oporteret, congregandos putavit eos 
quos suarum esse partium credebat. Erant hi 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. V. 


834 


ψαντες συνῆγον τοὺς μετ᾽ αὐτὸν εἶναι δοχοῦντας. Α λεὺς δεξάμενος τὸν ἀπόλογον xai ἀκριθῶς διελθὼν 


*Heav οὖν xai ὅσον τὸ τῆς ᾿Ἐχχλησίας ἔχχριτον. 
Ἥσσαν δὲ xai οἱ περὶ τὸν Τερνικιχόπουλον ᾿Ιωαννί- 
χιον, σχιζόμενοι μὲν τοῦ πατριάρχου περιφανῶς, 
ὅμως δὲ τῆς χρείας καλούσης (P. 258] τὰ τῆς μιχρο- 
ox lac ἐχείνης χώραν οὐχ εἶχον. Σὺν τούτοις δὲϊ παρῆν 
xal ἣ τοῦ βασιλέως αὐταδέλφη Εὐλογία, καὶ πᾶν 
ὅσον ἦν μετ᾽ αὐτοῖς ἐν μοναχοῖς καὶ λογίοις ἐξεταζό-- 
μενον. Οἷς σχοπὸν εἷς ἦν πρὸς τὸν τόμον ἀπολογεῖ- 
σθαι τῷ βασιλεῖ, Καὶ δὴ ἀνεγινώσχετο μὲν ὁ τόμος, 
ἄλλος δ᾽ ἄλλο τι πρὸς τὸ παρεστὼς τοῖς προχειμένοις 
ἀντέλεγεν. Ἐπεὶ δὲ χαὶ χοεία ἦν συμφρασθῆναι τοὺς 
λόγους xal εἰς ἕνα συντεθήσεσθαι τόμον, xal ἐζη- 


ει αεῖτο ὁ συνθήσόμενος, ἀνεδέχετο μὲν τὸ ἔργον ὁ 


ἸΙασίτης Ἰὼδ, εἶχε δὲ καὶ ἄλλους καὶ μᾶλλον τὸν 
συγγραφέα τῶν τοιούτων ἐμὲ τῶν ἐννοιῶν συλλήπτο- 
ρας. Καὶ μετ᾽ οὐ πολὺ ὁ τόμος ἐξείργαστο, ὃν δὴ 
χαὶ χοινῶς ἀναγνωσθέντα πάλιν τοῖς ὅλοις, χαὶ ὅσον 
ἦν πρὸς τὸ εὐσχημότερον μεταπλασθίντα, ὡς μὴ 
λυποίη σχληρῶς ἔν τισιν ἔχων τὸν ἄναχτα, μετ᾽ αὐὖ- 
τοῦ δὴ τοῦ ᾿Αρσενίου πέμπουσιν. Ὁ μέντοι γε βασι- 


lectissimi quique δὸ flos delibatus Ecclesie. Neo 
abfuit ab eo numero Ternicicopolus Joannicius 
cum suis, utcunque illi palam se a patriarcha se- 
paraverant. Tamen nuno communi utilitate vo- 
cante minutas illas offensiones animorum, causas 
ejus simultatis, seponendas tantisper putaverunt. 
Cum his adfuit et soror imperatoris Eulogia, simul- 
que quidquid in monachis et aliorum ordinum 
doctis laudatisque hominibus eximium et spectate 
claritatis fuit. 8860 Horum unus erat animus, el 
conspirans in id ardor incumbebat, ut scriptum 
concinnaretur volumini ab imperatore misso con- 
trarium. Ad eam rem visum opportunum recitare 
cunclis audientibus imperatoriam scripturam; et 
ut quodcunque ex illa caput auditum esset, con- 
tinuo quemque proferre qua forte occurrerent uti- 
liter in contrarium alleganda. Negotium deinde 
colligendi cuncta et in unum diversa digerendi 
suscepit ad id delectus Iasites Job; qui et alios 
habuit adjutores ejusque participes laboris, in 
primis hujus historie auctorem. Omnes hi collata 
diligentia in ordinandis collocandisque variorum 
sensibus, brevi tempore volumen confecerunt, id- 
que conscriptum in communi coetu cunctis audien- 


tibus legerunt, unoquoque admonente si quid mu- D 


tandum aut temperandum censeret, in id maxime 
universis intentis, ne quidquam in eo relinquere- 
tur aculeatum aut durum, quo imperator offende- 
retur. Denique opus elimatum quantum satis ost 
visum, per eumdem Arsenium ad imperatorem 
mittunt. Is eo accepto et attente lecto multum se 
opinione illa falsum agnovit, qua negotium scrip- 
tione sua illa mittenda statim conficiendum exis- 
timaverat. Tamen huno ipsum presentem sensum 
animi dissimulavit, erubescendi, si is enotesceret, 
necessitatem sio prevertendam putans. Publicam 
vero scripti oblati lectionem differebat contemptu 


ἐπεὶ ἔγνω πολλῷ λελειμμένος τοῖς λόγοις, καὶ εἴπέρ 
ἐμφανισθείη, αἴτιος αἰσχύνης ἑαυτῷ γενησόμενος, τῷ 
δοχεῖν ὑπὸ περιφρονήσεως καὶ οὐ χατὰ δειλίαν, ὡς ἦν 
ἀληθὲς, ἐπεριορᾷν, ὑπερηφάνει, xal ἀνεθάλλετο τὴν 


ἀνάγνωσιν. 


ιε΄, Ὅπως ὁ Βέκκος εἰς φυλαχὴν εἰργμένος, ὅμως 
βιαζόμενος χατετίθετο. 


Οὕτως οὖν ἐχχρουσθέντες οἱ περὶ τὸν βασιλέα 


τῆς ἐγχειρήσεως ἄλλως ἔγνωσαν ὑπελθεῖν τὸν 
Βέχχον ἐν φυλαχαῖς. Τεμάᾶχια γὰρ ix βίδλων 


συλλέγοντες ἱερῶν, ἐπεὶ xal λογίῳ ἀντιχαθίσταν - 
το χαὶ λόγοις ἦν ἀνάγχη πείθειν, λόγους γοῦν 
ἀγίων, ὅσοι χαὶ ὑπὲρ ᾿Ιταλῶν ἐδόχουν εἶναι, 


p τροὔτεινον ἐκείνῳ xavà φυλαχὴν χαθημένῳ. Ὁ δὲ 


λαμύάνων xxi διερχόμενος [P. 259] ἡμέρα πως εἷς 
εἰρήνην συγχατεχλίνετο. Καί γ᾽ ἁπλοῦς Qv xal φι- 
λαλήθης εἰς ἅπαν τῷ μὲν ἀπλῷ ταῖς γραφαῖς xa0- 
ὑπήγετο, ταυτό γε πάσχων τοῖς ἀποροῦσὶν, εἰ με- 
τρίως ἀποροῖεν, ἀπροσδοχήτως τὸ πᾶν οἱομένοις 


quodam, ut videri volebat : sed vera causa erat 
ejus more convictionis metus, superciliosi obtentu 
fastidii velatus. 

15. Ut Veccus carcere detentus, et ibi nihilominus 

sollicitatus, attractus in partes fueril. 

Tali consiliorum successu repulsus ab optatis 
imperator et qui cum eo sentiebant, alia sibi gras- 
sandum via statuerunt, Vecco ipso intra carcerem 
tentando. Animadvertentes enim hominem, qualis 
erat Veccus, sapientem ac doctum non alia cer- 
tius expugnandum videri machina quam argu- 
mentis et testimoniis ex ecclesiastica eruditione 
petitis, 8811 ei custodia detento considerondas 
obtulerunt excerptías ab ipsis sacrorum librorum 
sententias que Latinorum causa faverent. Eas ille 
in manus sumptas attente perlegens sensim ad 
pacem inclinabatur, duabus ad id ei suffraganti- 
bus dotibus, candore quodam animi fuci expertis 
et innato amore veritatis. Quarum 8 priori asse- 
batur ut, cum simpliciter ac citra prejudicium 
suspicionemve fraudis ad cognoscenda que pro- 
ponebantur accederet, facile induceretur similitu- 
dine veri, passus idem quod mediocriter dubi- 
tantes solent, qui levi momento in partem incli- 
nantur alteram, et ubi vel paululum imminutas 
conspicantur ambigendi rationes, quibus antea in 
suspenso tenebantur, continuo causas se nactos 
idoneas rati dubitationis deponende, tenere se 
rem ipsam et liquere jam sibi negolium prius 
obscurum existimant. At altero illo sincero studio 
profitende veritatis prohibitus affirmare quod non 
erat, cum nondum omnem sibi abstersam caligi- 
nem sentiret, haud sane simulare sustinuit sibi 
plane esse perspectum id quod apparere ipsi dun- 
taxat et prima blandiri specie ceperat : verum 
nullo tardatus malo pudore ingenue fatebatur se 
non adhuc clarissime videre quid penitus in re 


830 


GEORGII PACHYMERJE 


ἔχειν. Τῷ αὖ φιλαλήθει οὐκ ἠδόξει δι':ολογεῖν μὴ el- A ῥότως ἔχειν, ὡς οὐ καθυφείη π’στεύοντας, καὶ oxw; 


δέναι τε μὲν ἐντυχεῖν. Καὶ ἡ αἰτία τὸ ἐφ᾽ Ἑλλη- 
wxal; σχολάζοντι μὴ θείχις γραφαῖς ἐγγενέσθαι οἱ 
ξμμελετῆσαι. Θέλειν μέντοι χαὶ δεῖ, τὰς βίδλους 
καὶ ἀναγνῶναι ἐπιμελέστερον, ἐφ᾽ ᾧ τῷ vip τῶν 
γραφῶν προτπέξειν, xal οὕτως ἢ πεισθέντα ἀνάγειν 
ἔχειν ἐπ᾽ ἐχείναις τὸ θάῤῥος καὶ παγίως ἴστασθαι 
ἐς ὃ τι καὶ χλίνοι, ἢ μὴ πειτρέντα τὰς αἰτίας ἐμ- 
φανεῖς παριστᾷν δι’ ἃς μὴ πείθοιτο, Ταῦτ᾽ ἔλεγε, 
xai ὁ βασιλεὺς χατίνευεν, ἐξχγχγών τε τῆς τυλαχῆς 
τὰς βίδόλους εἰς ἀνάγιωσιν παρεῖχεν ἐπὶ σγολῆς. To 
μέντοι γε πατριάρχῃ μέλον T» ἐφ᾽ ἑχάπτῳ τῶν πρὸς 
βασιλέα ἀποχοίσεων, μειζόνως ἤδη ἐπιτιθέμενον χαί 
Υὐ ἡρεμεῖν μὴ ἐῶντα. 

ig. Ὅπως ὅ πατριάργης γνωματευων ἐγγράφως 

ὥμνυε μὴ καταδέχεσθαι τὴν εἰρήνην. 

Ta30' ὁςῶν ὁ μοναχὸς ᾿Ιὧδ ᾿Ιασίτης, καὶ περὶ τὴν 
Ῥώμην ὁῤίωδήσας τοῦ πατριάρχου, μὴ καθυφείη 
τῆς ἐυστάσιως ἀπειπὼν, μηχανᾶταί τι τοιοῦτον ἐπὶ 
τῷ τὴν γνώμην τοῦ πατριάρχου στηρίξαι. Ὑποτίθε- 
ται Ὑὰρ γνώμην γράφειν χαὶ πέμπειν τοῖς ὁπουδή- 
ποτε εὐλαδέτιν ἀνδράτιν εἰς πληροφορίαν δῆθεν, 
προστιθέντα xai ὅρκον ἐφ᾽ p μὴ χλονοῖντο, ἀλλ᾽ ἀρα- 


essel, negabatque satis convictam sibi mentem ad 
ultimum expediendum de controversia tanta judi- 
eium. Et causam ejus cunctationis ex eo repete- 
bat, quod haclenus secularibus plurimum inten- 
tus litteris minus otii studiique tribuisse! sacre 
scriptorum divina tractantium eruditioni medi- 
tands. Quare cupere sese attentius ieta cognos- 
cere, librosque ipsos perlegere diligentius, quo 
ipsa jam penitus introspecta sententia oraculo- 
rum aut certo eo stitueret nihil exceptionis ido- 
neo superesse, quo minus plane confideret irre- 
vocabili amplectendum assensu ad ipsum in quod 
inclinari jam coeperat, aut si non persuaderetur, 
causas explicaret ob quas hmreret. Eam viri ora- 
tionem probavit imperator, et ei continuo e cus- 
todia educto libros per otium expendendos pre- 
buit. Patriarcha interim in acri erat meditationo 
defixus, disquirens apud sese quid probabilis re- 
sponsi opponeret argumentis imperatoris, quem 
pro euscepta palam causa nunc jam vehementer 
instantem utique nec in posterum 8872 quieturum 
gatis apparebat. 


16. Ut patriarcha sua palam scripto edita sententia 
juraverit se in pacem non consensurum. 


In ea conflictantem meditatione patriarcham 
conspicatus monachus Jobus lasita, et non sine 
causa veritus ut par ad extremam foret eluctande 
conirariarum rationum et molitionum instantis, 
tale quidpiam machinatus est ad firmandum in 
resistendi constantia patriarche animum. Sugge- 
rit illi consilium scribende mittendeque pasto- 
ralis ad universos cure sus subditos fideles epi- 
Btole, qua et illos admoneret quid tenendum in 
bis esset, et quo efficacius iis perauaderet in com- 


ἕλξειν ἐκείνους πρὸς τὸ εὐμενέστερον, ὥστε xai. cy- 
ζομένους τὸ πρῶτον δέχεσθα!. (P. 260] Τούτοις τοῖ 
λόγοις ὁ ἱεραρχης πεισθεὶς ἐγχωρεῖ ol ἐχτιθέναι τὴν 
γνώμην, καὶ ἐξετίθετο τὴν ταχίστην. Πρὶν δὲ za- 
φθῆναι, ἔδοξε τῶν ἀρχιερέων ἀποπειρᾶσθαι, ὡς uie 
el εἷς τέλος ἀντίσχοιεν Συναχθέντων τοίνυν ὕξεν- 
γινώσχετο μὲν ἡ γνώμη τοῦ πατριάρχου, ἡἠρωτῶντι 
δὲ εἴ γε καὶ αὐτοὶ ἐμμένειν ἔχοιεν κατὰ τεύτην. Le 
ὡμολόγουν αὐτίκα, xal τὴν γνώμην ἕχιτος H3 
ὑπογραφῇ, πλὴν τῶν προνοεστέρων, ἐδεξείο τε σε 
χατησφαλίζετο, Ὡς γοῦν ἐπέμφθη μὲν & pras, ὁ 
ἀφύχτοις δ᾽ ἦν ὁ πατριάρχης τοῦ μηδ᾽ shear ww 
νοιτο μεταδάλλειν (τοῖς γὰρ ὅρκοις συνοχενν! δῇ- 
λος ἦν καὶ ποὸς βασιλέα λέγων ὃς οὐ τὰν κὦ 
χαταπραξάμενος τὴν ἐγχείρησιν. Ὃ μένα τε» 
σιλεὺς ἀπογνοὺς οἷον ἐντεῦθεν ctc ἐχείνον πον 
σεως (δεινοὶ γὰρ οἱ ὄρχοι χωλύειν) ἐν δεινῷ δὰ ὃ 
συμδὰν ἡγεῖται (ἐπ᾿ ἴσης γὰρ ἦν αὐτῷ βουληὸ 3 
mpo6,vat τὴν ποΐᾶξι" εἰς τέλος τῷ μετὰ τοῦ wu 
άρχου προδῆναι), ὅμως δ᾽ ἀποκοουσθεὶς Lxslwo τὴς 
ἀρχιερεῖς προσήρχετο ἐμδριθέστερον. Ἐν τοῖν ἃ 
καὶ ὁ Βέχχος ἐνσχολάσας ταῖς βίδλοις, χαὶ cww 
πολλὴν ἐντεῦθεν ἐπὶ τῇ πράξει βοήθειαν, ὡς wi» 


mendatis constantiam, juramento palam inlerp- 
sito sponderet nunquam se detluxurum a riget 


semel fixe sententie, aut eo descensurum, qu» | 
tumvis a quovis traheretur, ut a quibus jure t | 


suosque abscissos hactenus putasset, eos in cc 
munionem acciperet. His Jobi suggestionibus & 
quiescens patriarcha ei commisit ipsi negotiu 
formande in eam sententiam oircularie epistol 
Qua statim composita, priusquam emitteretur* 
sum patriarche est experimentum capiendum jc 
dicii de his rebus episcoporum, ut inde perspicere 
ecquid sic animati apparerent, ut recte confidi pos 
set eos usque ad finem inflexibiliter in recusanii 
constantia mansuros. Congregatis ergo ipsis lect 
est prescripta, ut dixi, a Jobo monacho patriarsbe 
sententia. Moxque interrogati singuli sunt an idet 
et ipsi sentirent, et num certo deocrevissent in € 
perseverare. Omnes etatim assenserunt, et cunclo 
rum preter providentiores paucos propriis firmat 
subscriptionibus epistola missa quoquoversum est. 
Ea vulgata,constrictoquepatriarcha insolubili nert, 
ne in ullam circa h:eo mutationem sese posset re 
laxare, quippe cui jam non esset integrum  set- 
tentia tam publica professione declarata resilire e 


D risjurandi utique, religione devincto, is sane pre se 


ferebat senegaturum irnperatori 883 quod petebat, 


et nunquam consensurum in concordiam Ecolesia- 


rum que& tractabatur. Quare desperato imperator 
assensu patriarche propter juramenti obstaculum 
incluctabile, &estuabat animo, difficilem inde fore 
negotii exitum providens. Nam utrumque ex equo 
imperator optabat, et iniri concordiam et in eam 
consentire patriarcham. Tamen inde repulsus ad 
urgendos episcopos vehementius incubuit. Inter 


831 


DE MICHAELB PALROLOGO LIB. V. 


πλέον τολμησάντων τῶν ᾿Ιταλῶν ἴσως 3j τὸ ἐπὶ τῷ À ἀμφ᾽ αὐτὸν λογίων λαμδάνων. Ὅθεν xal τοῖς dpy:e- 


Συμδόλῳ προσθεῖναι, καὶ τὴν τοῦ θαυμαστοῦ Κυρίλ- 
Aou λέξιν παρῆγεν, ἡμᾶς τε χἀκείνους κατὰ τὸ ἐγ- 
χωροῦν συμδιθάζουσαν, τὴν « Τὸ ἐξ ἀμφοῖν οὐσιω- 
δῶς ὑπάρχον, τουτέστιν £x Πατρὸς δι’ Τὶοῦ, » ὡς 
ἐχείνων μὲν ἐχόντων τὴν ix, ἡμῶν δὲ τὴν διὰ, καὶ 
ἀμφοῖν τούτων ἐχεῖνον συμδιδαστὴν γίνεσθαι. Ταῦ - 
τα xal πολλὰ τῶν τοιούτων ἰδὼν, xal πρὸς τούτοις 
τὸν μέγαν Μάξιμον εὑρὼν μαρτυροῦντα, ἐν μιᾷ τῶν 
ἐπιστολῶν πρὸς Ῥουφῖνον μετὰ πολλὰ οὕτω λέ- 
q4ovta* « ἜΣ ὧν οὐκ αἰτίαν σφᾶς τὸν Μονογενῆ τοῦ 
Πνεύματος ἀπέδειξαν λέγειν, ᾿ἀλλ’ ἵνα τὸ δι’ αὐτοῦ 
προΐεναι δηλώσωσι καὶ ταύτῃ τὺ συναφὲς xal ἀπαρ- 
ἄλλαχτον τῆς οὐσίας παραστήσωσιν. » ἀδύνατον δ’ 
εἶναι xai τοῦ μεγάλου ᾿Αθανασίου χατήχουεν, ἐν τῇ 
τῆς Τριζδος τάξει τὸ Πνεῦμα γινώσκεσθαι μὴ πβοο- 
διχῶς ὃ ἐκ Θεοῦ δι’ Υἱοῦ, ἀλλὰ ποιητιχῶς, ὡς λέ- 
γουσι. Τούτοις τε χαὶ τοῖς τοιοὕτοις συγχροτηθεὶς 
οἷον ὁ Βέκκος ἐφ᾽ ᾧ τὴν ἰδίαν θεραπεῦσαι συνείδη- 
σιν, ὑπεχλίνετο πρὸς εἰρήνην. Καὶ ὁ βασιλεὺς πολ- 
λὴν ἐντεῦθεν ἐλάμθανε τὴν ῥοπὴν, πολέμου δὲ τοὺς 
ἐφεστῶτας καὶ αἵματα ἐχχυθησόμενα προδαλλόμε- 
νος, ὅμως δὲ ἐν ἀσφαλεῖ μένειν πράξαντα παρὰ τῶν 


hec Veccus lectis libris,cum in iis observasset multa 
que& conventionem Ecclesiarum multo quam puta- 
rat expeditiorem ostenderent, quippe cum inde 
constaret summam demum peccati Latinorum in 
additamento verbi unius ad Symbolum consistere, 
et quod dogma ipsum attinebat, exstaret sancti 
Cyrilli testimonium, quod nos et illos in hoc quidem 
capite conciliabat, illud nimirum quo sanctus ille 
doctor ait Spiritum sanctum substantialiter ex duo- 
bus exsistere, hoc est ex Patre per Flium: ut jam 
tota controversia jn prepositiunculam redigeretur, 
nempe ambobus eque agnoscentibus Filii cum 
Patre in spiratione consortium, cum hoc solo dis- 
crimine quod Laiini ex Filio, Grieci per Filium pro- 
cedere Spiritum dicerent; que parva erat et nullius 
momenti differentia, nihil prohibens quominus in 
summa dogmatis consentire Ecclesie viderentur. 
llis, inquam, et multisejusmodiconsideratis Veccus 
insuper invenit aliud ad eam rem palmare testi- 
monium sancti Ma «imi in epistola ad Rufinum, ubi 
post multa aic scribit :« Ex quibus non principium 
se Unigenitum Spiritus ostenderunt dicere, sed ut 
per ipsum procedere significarent, et e ratione co- 
hesionem inseparabilis substanticz constituerent. » 
Suadebat idem auctoritas magni Athanasii diserte 
affíirmantis fieri non posse ut in Trinitatis ordine 
Spiritus agnosceretur, 884 quin ex Deo per Filium 
non progressive, sed efficienter, ut loquuntur, ex- 
sisteret. llis tandem et horum similibus attente 
perpensis Veccus omni jam exempto conscientie 
scrupulo, totus ad pacem propendebat. Que res 
magno incitamento imperatori fuit ad inceptum 
urgendum, Ergo eo jam fidentiua illas sibi solitas 
formidines allegabat, bellorum videlicet, ni con- 
cordia iniretur, impendentium cruorisque funden- 


B 


D 


ρεῦσι [P. 261] πολὺςἦν ἐμπίπτων xai 
ζων τὴν πρᾶξιν, ἐγχρενιζόντων καὶ 
πρέσθδεων. 


καταναγχά- 
μᾶλλον τῶν 


dz. Περὶ τῶν ἀποχρισιαρίων τοῦ βασιλέως, καὶ 


τῆς τοῦ πατριάσχου ἀποχωρήσεως. 

Ὡς γοῦν xal ἔτι ἀνήρτηντο τὰ τοῦ πράγματος, 
xal ἦν ἀνάγκη πρέσδείς πέμπεσθαι ἐφ᾽ ᾧ παρ᾽ ixsl- 
νων τὸ ἀσφαλὲς γενέσθαι, ὡς ἐντεῦθεν μὲ ὑποπτεύ- 
εἰν τόν χίνδυνον ὑποταγέντας τῇ τῶν ᾿Εχχλησιῶν 
πρωτίστῃ xal ἤδη γνησίους ἐχείνης νομιζομένους, 
ἐξελέγοντο μὲν οἱ πρέσθεις, οἱ δ᾽ ἦσαν ὁ προπατρι- 
αργχεύσας Γερμανὸς xal ὁ Νιχαίας Θεοφάνης, καὶ 
τῶν συγχλητιχῶ, ὁ μέγας λογοθέτης ᾿Αχροπολίτης, 
ὃ πρυχαθέμενος τοῦ βεστιχοίου ΠΙανάγετος, xxl ὁ 
μέγας διερμηνευτὴς Βεῤῥοπιώτης. Ol δὴ καὶ ἀνὰ μίαν 
τριήρη, ἐντεῦθεν λὲν οἱ -τῆς ᾿Εχχλησίας, ἐχεῖθεν δὲ 
πλὴν τοῦ μεγάλου λογοθέτου οἱ ἐχ τοῦ βασιλέως, 
λαθόντες ἀνήγοντο, ἐπιφερόμενοι xal πολλὰ τῶν ἱε- 
ρῶν δώρων, στολὰς λέγω xal χκατάλρυσα «lxovi- 
σματα xai σύνθετα πολύτιμα θυμιάματα, πρὸς δὲ 
χαὶ τὴν τῆς ἐχχλησίας ἐνδυτὴν x χρυσοπάστου 


di, addens nullam esse causam tam necessarie 
precautionis omittende, cum quod ad prevertenda 
tanta mala petebatur, securum innoxiumque quid- 
dam esset judicio prestantium theologorum, et ab 
omni erroris aut culpe periculo remotum. Quare 
multus erat in instando episcopis, iisque omni co- 
natu perurgendis ad negotium conficiendum, ex- 
spectantibus ad ipsum qui aderant a Romano pon- 
tifice legatis, οἱ reditum differentium spe tandem 
obtinendi quod petebant. 

17. De legatis imperatoris el secessu patriarchae. 

Hic erat tunc status negotii pendentis. Quo arti- 
culo rerum jam maturum alque adeo necessarium 
visum est legatos ad Papam mutuos mittere, quo 
videlicet tanto securius formidata Latinorum expe- 
ditio suspenderetur, pretextu jam dempto Carolo 
Gracos oppugnandi ut schismaticos, quorum essct 
in Italia legatio Romanam Ecclesiam principem 
ecclesiarum agnoscentium, el obsequium profiten- 
tium, ac ut suam rite venerantium dominam et 
matrem. Electi ergo in legatos hi sunt, Germanus 
qui patriarcha fuerat, et opiscopus Nicee Theopha- 
nes, praeterea ex sonaloriis magnus logotheta Aocro- 
polita, prises ves'iarii Panaretus, ct magnus inter- 
pres Berrhoota. His triremes ab imperatore date 
sunt due : unam qui ex Ecclesia erant simul con- 
scenderunt, altera regii vehebantur excepto magno 
logotheta. Extulerunt autem secum multa et pre- 
tiosa 885 supellectilis sacre dona, stolas, inquam, 
et aureas effigies, tum composita ex variis speciebus 
aromatum ingentia pretii thymiamata. Ad hec et 
majoris ecclesie endyten sive tapetem altaris, rosei 
coloris, auro illusum, unionibus insertis. Hunc im- 
perator,quando est anathemate solutus,divino tem- 
plo sacraverat, donum revera tali persona et tali 


839 GEORGII PACHYMRRJR 840 
ófelac διὰ μαργάρων, ἣν ὁ βασιλεὺς προσενεγχὼν Α τέρας ἐπινεμησεως τοῦ, ςψπβ' ἕτους, xatbyov καὶ 


τῷ θείῳ τεμένει δῶρον ὄντως ἐπάξιον, συγχωρούμε- 
voc, ἐπεὶ οὐκ ἔφθχσεν ἑτέραν εὐτρεπισθῆναχι τῷ με- 
γάλῳ τῶν Κορυφαίων ναῷ, ἀνταλλαγὴν τοῦ γινομέ- 
vou πρὸς τὸ ὃν οἷον ποιούμενος, λχαδὼν ἀπέστελλε 
xai αὐτὴν. Οἱ μὲν οὖν οὕτως ἀναχθέντες ἀπέπλεον᾽ ὁ 
δὲ βασιλεὺς ἐπεὶ οὐχ εἶχε ῥᾷον ἀποσχέσθαι τοῦ πατρι- 
ápyou (χντείχετο γὰρ ὡς λεπὰς πέτρας ἐκείνου διά τε 
τὴν ἀπ᾽ ἐχείνου cu y prato καὶ τὴν πρὸς ἐχεῖνον fT - 
ροφορίαν. ὡς ὑπ᾽ αὐτῷ σωθησόμενος), συνθήκας ποι- 
sitzt μετὰ τοῦ πανριάρχου [P. 262] (οἱ γὰρ ἀρχιερεῖς 
xxi μόγις χαθυπεχλίθησαν) οὕτως ἐχούσας, αὐτὸν 
μὲν ἐξελθόντα τοῦ πατριαρχείου ἐν τῇ τῆς ἸΙερι6λέ- 
πτοὸῦ χαθῆσθχι μονῇ, σωζομένων τῶν προνομίων 
αὐτῷ χαί γε μνημονευομένου χατὰ τὰ τὸ σύνηθες, 


ἀπελθόντων δὲ τῶν πρέσδεων εἰ μὲν ἡ πρᾶξις ὁπωτ- Β 


δήποτε διαχωλυθείη, αὐτὸν xai πάλιν εἶναι τὸν πα- 
τριάρχην εἰς τὸ πατριαρχεῖον ἀνελθόντα, χαί γε μετὰ 
τῶν ἀρχιερέων εἰρηνεύειν, μηδὲν τῶν συμῆάντων 
ὑπολογιζόμενον" εἰ δὲ προδαίη καὶ εὐοδοῖτο εἰς τέ- 
λος τὸ προτεθὲν, αὐτὸν μὲν ἐντεῦθεν ἀργῆσαι πάμ- 
πον, ἄλλον δὲ ἄντ᾽ αὐτοῦ ἐπιστῆσαι τῇ Ἔχχλησιᾳ ὡς 
p3 χωροῦν ἐχεῖνον εἶναι, τοῖς ὄρχοις προχατειλημ- 
μένον. Ταῦτα πρὸς ἀλλήλους συνθεμένων ὁ μὲν πα- 
τριάρχης κατελθὼν εἰς τὴν τῆς “Περιθλέπτου μονὴν 
προσχαθίζει, ἐνδεκάτῃ μηνὸς ᾿Εχατομῦδαιῶνος, δευ- 


ceremonia dignum. Receperat autem illum apud se, 
animo curandi ut similis forme alius fleret, 8 se 
magno principum apostolorum templo dicandus. 
Occasione porro invitatus hac proficiscentium Ro- 


mam legatorum eum ipsis tradidit,compensaturum C 


ge abunde recipiens quidquid ecclesie, subtracto 
isto ei dudum parto donario,deperire videretur. Et 
illi quidem in hunc modum solverunt Italiam versus. 
At imperator avelli se ἃ patriarcha haud facile fe- 
rebat : ei enim herebat ut lepas petre, vel sensu 
beneflcii,quod ab eo se meminissct anathemate so- 
lutum, vel antiquo usu etex eo nata fiducia salutis 
per eum assequenda. Quare illum quoquomodo 
segregare ἃ causa schismatis studens (alios enim 
episcopos in suam tandem sententiam pertraxerat) 
convenit in hec cum illo, ut patriarchali palatio 
egressus diversaretur in Periblepti monasterio, 
Balvis ei proventibus et bonore consueto commemo- 
rationis in sacro. Quod si qu res obstarel no pro- 


fecti Romam legati negotium conficerent, rediret ἢ 


ille in patciarchales :des et sue ut prius dignitatis 
usurparet munia, tumque in communionem recipe- 
ret episcopos, nihil illis succersens quod in pacem 
cum Latinis consensissent. Sin ^cpta ex voto per- 
agerentur, fixo ipso manente in rejecticne pacis, 
quippe cui acquiescere fas sibi non putaret ob 
juramentum, tum sane absisteret honore, locum- 
que alteri Ecclesie vice 886 ipsius preficiendo 
concederet. His inter ipsos conventis patriarcha 
in Periblepti monasterium migravit die 14 Ja- 
nuarii secunde indictionis anni 6782, fruens ibi 
reditibus suis annuis sine diminutione. Sic Eccle- 


τὰ αὐτοῦ προνόμιχ ἀναφαίρετα. Τὰ δὲ τῆς Ἔχκλη- 
σίας ἔτι ἐν γαλήνῃ ἦσαν πλὴν τῶν τῆς Ἐκκλησίας 
τεταγμένων εἰς ἄρχοντας. 


wy. Περὶ τῆς τοῦ βασιλέως πρὸς τοὺς χληρι- 
χοὺς ἀνάγχης. 

Ἐχείνοις γὰρ καὶ λίαν ὑπόπτως Ó χρατῶν εἶχεν 
ὡς οὐ συνθησομένοις ῥᾳδίως, xal μᾶλλον πολλάχις 
αὐτοῖς τοῦ Bixxou διαλεγομένου xai προδαλλομένου 
τὰ τῶν ἁγίων ῥητὰ μὴ πειθομένοις πάμπαν, ἀλλὲ 
δήλοις οὖσι μὴ καταδεξομένοις, εἰ προδαΐίη, τὴν 
πρᾷξιν “Ὅθεν καὶ αἰτίας σφίσιν Ó χρατῶν ἐπλάττετο 
ὡς πρὸς αὐτὸν τὴν πρὸς δουλείαν ἀφηνιάζουσι xal ὡς 
ὀνειδίζουσι μὲν ἀρχιερεῦσιν ὑποκλιθεῖσι, καταρωμέ- 
νοις δὲ βασιλεῖ τ.ιχῦτ᾽ ἀναγχάζοντι γίνεσθαι. "Aue: 
τοι χαὶ πρῶτον σφᾶς θωπείαις ὑπελθεῖν ἔγνω, καὶ 
προσεχαλεῖτο, xal τιμητιχῶς προσεφέρετο χύχλῳ 
καθίσας χαὶ τὰ συνήθη προδαλλόμενος. Μηδὲ Ὑὰ᾽ 
χάριν ἄλλου πραγματεύεσθαι τὴν εἴρένην ἢ τοῦ δει- 
νοὺς πολέμους ἀναχοπῆναχι xxl Ῥωμαίων αἵματα 
περιποιηθῆναι ἐχχυθήσεσθαι κινδυνεύοντα. Μένειν 
δὲ χαὶ πάλιν τὴν Ἐχχλησίαν ἀχαινοτόμητον, μηδὲ 
τοῦ τυχόντος [P. 263] παροφθησομένου. ΤΡρισὶ 
δὲ χεφαλαίοις χαὶ μόνοις τὸ πρὸς τὴν τῶν 
Ῥωμαίων ᾿Εχχλησίαν πραττόμενον περιστήσε- 


sie quidem corpus in quadam tranquillitate erat, 
non item qui ei pr&erant. 
18. Ut imperalor quam potuit vehementissime 
clericos urserit. 

Hos enim valde suspectos habebat imperator, 
haud facile assensuros autumans, utique cum dis- 
serenti plerumque apud eos Vecco, et testimonia 
sanctorum Patrum, quibus fuerat ipse convictus, 
proponenti, non acquieverant, sed in sententia 
perstabant, pre se ferentes non accepturos om- 
nino concordiam, si conventum de illa foret. Hinc 
irritatus princeps comminiscebatur quee ipsis im- 
pingeret crimina; quasi subjeclionem ipsi debi- 
tam detrectarent, exprobrarentque episcopis pa- 
cem probantibus, imperatorique maledicerent, 
quod eos in suam sententiam traxisset. Prius ta- 
men quam bzo persequeretur infestius, blandis 
eos experiundos suasionibus putavit, si posset de- 
linitos adducere. Convocatis igitur iis δὲ exceptis 
perbonorifice medius considens solita illa sibi 
et ssepius ante allegata memoravit, non alia se 
moveri causa ad tractandam pacem  profitens 
quam necessaria precautione imminentium ioe- 
vitabiliter, nisi de illa conveniret, bellorum atro- 
cium, οἱ pia parcimonia Romani sanguinis, quem 
aliter immanissime fundendum periculum pre- 
sens esset. Ne porro dubitarent quin post istam 
quoque pacem mansura in statu pristino, citra 
ulam momenti majoris immutationem, foret 
Ecclesia. Cordi hoc sili fore; heo quidquam in 
ea cura neglecturum sese certo cnnfiderent. 
Tribus demum 5solia capitulis totum; hoe concor- 


841 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. V. 


842 


σθαι, πρωτείῳ ἐκκλήτῳ xai. μνημοσύνῳ, ὧν ἕχαστον Α περὶ τούτων ἔστι καιρὸς εὐθετεῖν καὶ πληροφορεῖν 


εἴ τις ἀκριθῶς σχοποίη, χενὸν εἶναι ἀνάγχη. « Πότε 
γὰρ καὶ παρουσιάσας ὁ πάππας προκαθίσει τῶν ἄλ- 
λων ; Πότε δέ τισι καὶ ἐπέλθοι δίκην ἔχουσι θάλασ- 
σαν τοσαύτην ταμέσθαι καὶ τόσον ἀναμετρῆσαι mi- 
λαγος, ἐφ’ ᾧ τῶν νομιζομένων πρωτείων τυχεῖν ; 
τὸ δ᾽ ἐπὶ τῇ ἡμετέρᾳ καὶ μόνῃ ἐχχλησίᾳ, καὶ δεὺ- 
τέρᾳ τῇ καθ᾽ ὑμᾶς καὶ μεγάλῃ, τὸν πάππαν μνημο- 
νεύεσθαι τοῦ πατριάρχου λειτουργοῦντος, τί ἂν τῷ 
ὀρθῷ προσσταίη ; πόσαις οἰχονομίχις οἱ Πατέρες 
πρὸς ὅ τι γενέσθχι συμφέρον ἐχρήσαντο ; καὶ αὑτὸ 
δὲ τὸ τὸν Θεὸν γενέσθαι ἄνθρωπον καὶ σταυρὸν 
ὑπομεῖναι καὶ θάνατον χαταδέξασθαι, ἄλλως ὄντα 
Θεῷ ἀπρεπῆ, εἰ μὴν xal θεῷ συνειλημμένῳ σώμα- 
τι, ἀλλ᾽ οὖν xax! οἰχονομίαν τὴν ἀνωτάτω γέγονε, 
χαὶ τῶν μὴ πρεπόντων Θεῷ σαρχοφόρῳ γενομένων 
πᾶτα dj οἰχουμένη σέσωσται. Οὕτω χρῆμα θαυμα- 
στὸν ὁ οἰχονομία. Καί γ᾽ ἡμεῖς εἴπερ οἴχονομικῶς 
τὸν ἐπηρτημένον χίνδυνον φύγοιμεν, οὐχ ὅπως εἷς 
ἁμαρτίαν λογισθήσεται, ἀλλὰ καὶ προσαποδέξονται 
oi γνώσεως ἀρίστης ἐπήδολοι. Ὑμεῖς δὲ, ἀλλ᾽ ὡς 
ἀκούω, xxl ἀρχιερεῖς εἰς τοῦτο συγκατανεύσαντας 
ἀποστρέφεσθε, καὶ τὴν ῬἘχχλησίαν πειρᾶσθε σχί- 
ζειν, xal ἡμῖν, ὡς ἤκουσται, καταρᾶσθε. Τὰ μὲν οὖν 


die cum Ecclesia Romana negotium 387 conti- 
neri, primatu, appellatione, commemoratione. Quo- 
rum unumquodque, si quis recte consideret, in 
vanum abiturum appareat. Quando enim venturus 
Constantinopolim papa primatus istius sui ac presi- 
dentie presens sit possessionem aditurus? Quem 
autem putarent causam hic dicentem provocaturum 
Romam, et tanto intervallo vasti maris, lite illuc 
sequenda jus ex provocatione cognoscendi assensu- 
rum Romano Pontifici? Mumorari autem Papam in 
nostro primario et patriarchali templo, in altero 
item illo vestro magno, sacris opcrante patriarcha, 
quid utique a recto exorbitans videri sapienter 
estimantibus queat? Àn latet prudentes rerum 
quam obsequiosis accommodationibus consueverint 
Patres libenter redimere publicas utilitates? Exem- 
plo utique ipsiua Dei, non indignum majestate 
eua rati accommodare sese nobis usque ad susce- 
ptionem humane naturz, et in eo ipso nostrorum 
simili assumpto corpore perpessionem crucis et 
mortis. Qua benignissima supreme Dlivinitatias 


xai ἀνὰ μέρος πληροφορεῖσθαι" οὔτε γὰρ ἡμῖν εὐ- 
πρεπὲς τοιαῦτ᾽ ἀχούειν, οὔθ᾽ ὑμῖν ἀσφαλὲς τοιαῦτα 
λέγειν καὶ φόθον ἐμδάλλειν πολλοῖς ὡς οὐ στησό- 
μεθα ἡμεῖς ἐπὶ τούτοις, ἀλλὰ προσδιασόμεθα ἐφ᾽ ᾧ 
xal ἤθη ἀλλάττειν καὶ ὁμολογεῖν ὡς ἐχεῖνοι λέγουσι, 
Ταῦτα πληροφορεῖν ἔστι καιρὸς, xal πληροφορήσο- 
μεν. Τὸ δὲ νῦν xal βουλῆς τῆς ἐξ ὑμῶν χρήζομεν, 
xal λεγέτω ἕκαστος ὃ οἱ δοχοίη: μόνον μὴ τῷ οἷ- 
χείῳ στοιχείτω θελήματι αὐταρεσχῶν ἄντιχρυς, ἀλλ᾽ 
ἐκχλησιαστιχὸς ὧν ἐχυλησιαστικῶς καὶ λεγέτω. Τὸ 
γὰρ κατεπεῖγον ἕν ἐστι, τὸ φυγεῖν κίνδυνον ἀναγκαῖον 
εἰ ταῦτα πράττοιμεν. Ὅπόσν δὲ τοῦτο, καθ᾽ αὐτὸν 
ἕχαστος ἐννοῶν οὕτω προφερέτω τὴν γνώμην, ὡς ἄνευ 
ἐχείνου o00' ἡμῖν κινητέα ταῦτα xal ὑμῖν τὸ περὶ τού- 


p τὼν ὅλως σχοπεῖν ἀνόνητον. » Τούτοις καὶ τοιούτοις 


ἑτέροις τοῦ βασιλέως χαταδημαγωγοῦντος τοὺς τῆς 
Ἐχχλησίας προΐχοντας, ἐχεῖνοι xal ἀπρεπὲς σφίσι 
χαταρᾶσθαι τῷ βασιλεῖ καὶ ἄλλως κινδυνῶδες ἠγοῦντο, 
xa! πάμπαν ἐξ αὐτῆς ἀπηρνοῦντο, (P. 264) καί γε 
ςφᾶς πρὸς τιμωρίας ἑτοίμως ἐδίδοσαν, εἰ ἀληθῶς 
ἐλέγχοιντο. Τὸ ὃΣ πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς διαφέρεσθαι 
μὴ εἶναι τῶν ἀπειχότων ἔλεγον *. διισταμένους γὰρ 
ταῖς πράξεσι τοὺς λόγους ἐναντίους ποιεῖσθαι τῶν 


plicatum notitia constet. Neque enim talia vel no- 
bis audire decorum est 888 vel vobis securum 
loqui, et falsum incutere populo metum, quasi nos 
ulterius quam preferimus, simus in hoo pacis ne- 
gotio processuri, et in animo habeamus mores 
etiam et ritus nostros commutare cum Latinis ac 
per omnia idem cum illis profiteri. Hsc ac liqui- 
dum, uti dixi, explorandi nunc tempus est; dabi- 
musque operam ut de iis plane constet. In presens 
consilio vestro egemus; quare dicat unusquisque 
quod ei videbitur. Tantum ne nimis indulgeat pro- 
prio affectui, sibi unice plucens, sed cum sit eccle- 
siasticus, ecclesiastice loquatur; quod enim nos 
urget, unum est, effugere periculum, inevitabile ni 
hec facimus. Quantum autem id periculum sit, 
quisque apud se cogitans estimet prudenter prius, 
et sic quid opus facto judicel dicat. Certe nos, 
absque isto periculo foret, ista non moveremus. 
Inutile autem fuerit vestrum quempíam tota ista 
de re deliberandi, quasi jam integra, judicium su- 
mere. His aut hujus sententie verbis cum delinire 


carne induti ad nostras miserias demissione orbi D sategisset imperator prscellentes in Ecclesia, illi 


universo parata salus est. Nobis igitur adeo non 
imputabitur ad culpam, si periculum impendens 
simili accommodatione declinaverimus, ut potius 
eo nomine peritis rerum et perspicacibus commen- 
dandi simus. Vos vero etiam episcopos, qui tam 
justis adducti causis nobiscum sentiunt, aversa- 
mini, ut audio, et Ecclesiam conamini scindore : 
imo nobis, ut fertur, male peccamini. His provi- 
dendi nunc tempus est, et ante omnia explorandi 
ad liquidum quid vere in re sit, ut et vobis quid 
nos velimus, et nobis qvid vos aut cogitetis aut 
egeritis, mutuo perspectum plenaque sigillatim ex- 


PATROL. GR, CXLIII. 


ante omnia crimen diluere curarunt quo erant in- 
simulati maledixisse principi : id enim valde ipsis 
indecorum, nec minus aliunde periculosum arbitra- 
bantur. Quare id confestim infitiati sunt, et se ad 
quaevis subeunda paratos supplicia obtulerunt, si 
vere de hoc convincerentur. Dissidere autem sese 
&ab episcopis, qui contrariam amplexi sententiam 
essent, ultro sunt fassi : sed id non esse inconve- 
niens dixerunt, cum valde esset. consequens con- 
trarios eorum esse sensus et sermones, quorum 
essent facia contraria. Ceterum in hoc dissidio 
versaatos citra maledicentiam in adversarios, quid- 


21 


843 


λίαν ἀκολούθων εἶναι. Πλὴν οὐ χαχολογοῦντας, ὡς À ἀχινδύνως 


αὐτοί gast, χαὶ τὴν χατάνευσιν ὀνειδίζοντας σοίτι. 
Γνώμης γὰρ ἰδίας ἕχαστον slvat χύριον, vai ὃ σήμεσον 
οὐ δοχεῖ τινι, αὔριον ἴσως στέσξειν͵ χαὶ ἀγζαπύσειν οὐ 
παλίιμμθολόν τινα ὄντα χαὶ γατὰ τὸ τυχὸν ἐχτοεπόμενον, 
ἀλλὰ λογισμοῖς δουλεύοντα, ἐχείνων μεταχλινομένων 
ἐς ὃ τι xal δόξοι συμφέο.ν xai αὐτοὺς πράττειν, Καὶ 
τοῦτο εἶναι τὸ μὴ 


2 
ὰ ὡς πιστεύομεν, 
κυ * 
Τὸ ὁὲ περὶ τῶν προχε! 


bh 
g2/2:6T,719, 


tov μὲν ὡς οὐ μετὸν ἡ αἷν τῆς 

ἐχ χανόνων, ὑπ᾽ ἀρχιερεῖ τελοῦσι χαὶ Ovi). 
ἔπεσθαι, τί γρὴ καὶ λέγειν ; πλὴν ὃ 

xaÜ' αὐτὸν ἐρωτάσθω, χαὶ ἵπτως φόζος 
σῆς βασιλείας εἰς βουλὴν προτιθείτης τὸ 
νον, λέγειν τὸ παριστάμενον, Τότε τοίνυν € 
νων ὁ μὲν ἀπέλεγε χαὶ τὰ voix" μηδὲ γὰρ τούτων 
χαταλαθεῖν ὅλως τὴν ἔχκλυησίαν ἑνὶ 

μόνω, χρῆναι! δὲ διχτη εἶν χαὶ τοῖς ὃν 
ὃ δὴ σφεῖς &x 
σείεται χίνδυνος, αὐτοὺς μὲν μὴ γρεὼν Ὄροντ 
πλὶν μὴν τοῦ εὔχεσθαι, τὸν ὁέ γε χρχτοῦντα ui 
ἀνιέναι μηδὲν τῶν εἷς μέριμναν ἐχόντων, Ἐφ᾽ p 


Jnsxpgivn xai 


P 
t epos int 
z (OYT, SOLEO 


^ 


, * rod -* * 
τῶν προτέρων Txpikaot. E: δ᾽ £z:- 


quid ipsi falso quererentur, et citra exprobationem 
ullam mutate sententie. Judicii enim proprii 
quemque arbitrum esse; et 389 quod quis hodic 
non probaverit, cras forle preferet atque ample- 
ctetur, non inconstantia vel fortuita levitate eeso 
versans, sed momenta rationum sequens. Credere 
gese illos antistites, qui sententiam mutassent, ali- 
quid vidisse quo moverentur ad propendendu:n in 
partem alteram, fecisseque in eo ipsos quod sibi 
expedire judicassent; nequo censere ista in re ab 
ipsis contra conscientiam peccatum. Quod vero 
imperator ipsorum de his sententiam rogarot, ad 
id sic responderunt, primum sibi per sacros cano- 
nes non licere deliberare de talibus, qui patriaych:e 
gubessent, ejusque sequi judicium et preceptis ob- 
temperare deberent. Quare non habere se quod in 
commune dicerent. Posse autem quemque privalim 
interrogari. Sic cnim metus scilicet nullus tardabit 
sigillatim interrogatos ἃ majeslate sua, ne, quid 
ipsis in mentem venerit, proferant super iis quae 
proponentur. Fecit hoc statim imperator; et eorum 
quos privatim audivit, alius tria ex equo cuncta 
eapitula rejecit, nullum eorum accipi ob Ecclesia 
posse contendens, qu: uni supremo carzili patriar- 
che suo parere didicisset ; oportere autem tenere 
et transmittere ad posteros, quod a Patribus acce- 
piesent. Pericula porro qu: impendere dicerentur, 
sui privati muneris non esse alio modo prevertero 
quam orationibus pro eorum amolitione Deo fun- 
dendis. Principis vero id solum postulare officium, 
ut is nihil politics belliceeque sollicitudinisomittat, 
que precavendis malis et reipublice abiis incolumi 
eervande profutura videatur. Erant nonnulli qui 
duo priora capita, primatum et provocationem, sine 
magno damno relaxari posse dicerent, quippe quo- 
rum neutrum ultra nomen et speciem ad factum 


GEORGII PACHYMERJE δ 


, 


τὸν κίνδυνον ἄλλως ἐχεύγοι μεν. "Hoz 


D P SEL 1r ete “ 
47: πρωτεῖον μόνον ἐδίδουν wai ἔχχλγτον, iii 


οἷ 
FRAN aj - * , er » , Li 
Soy vf γαὶ μήνων οἰῶν τ᾽ οντῶν ὑποχριβύτα 
* ; * 7: , Lon D - ἃ 2 v - » ' " 
X2: 0/74 ξεῖν χτ ὄνομα πλὴν τοῦ mpiltuc 
, ^s. - -— .- 
νη αὐπονον ὃς μετεῖναι τῷ πάππῃ δοχοῦντι ἔπ 
. lU - " 
pt202:, ἐπὶ Συμθύόλῳ xz! ταῦτα tiw, μὲ π 
τῶν A4) ἁπειοΥυ ui T bep 
τῶν Aur) ἀπειρτ μένων Jj 'O Ck Ξιςελῖνος uin; 
χονόμος ὧν τῷ τότε, Sp γύρα τε χαὶ τῇ mS 
ani) in σον εἰ πισπειζον ERENNK 
βασιλέα covr sia πιστεύων, xai προσελιπῖοε: στρα: 
?, - * —- 
xal «£ τῶν γονάτων τοῦ βασιλέως ἑετόμενς, 7 
-- 4 . -1 ^ M " 
ζητῶν duagasiuiw ἀλλότριον πόλεμον, ἴδιον c 
ἡμᾶς αὐτοὺς προσεπινοεῖν" μιν) δὲ γὰρ dprwie m 
"^p 5 T p. ᾿ , , 
τας, χὰν ἡμεῖς, Ὁησὶν, εἰοννε 72:1. 


(Q. Ὅπως εἰς δύσνοιαν δ'αθαλλόμες καὶ ripas? 


B γνολουῦντο. 
Sp. δή Ἕν πούτοις ,;- ik. ἃ 
" -0». Ἐν vo. τῆς daipncwke 
ἐκεῖν ν £TUJJO0W τῷ μέσαις Ó Bates, τὸ sin 
Lj * t^ * - - es oct 
ως £9 X 28St9* πὰ MGR Ἔχκχλυσίας priu | 
4T Mt 
£92 09 TA122157/:X201 Ὁ οὔῇξεν ἀνένδοτος τὸ 7A 


θέντα, πρῶτον μὲν σχεδιάπας τόμον σχοτὸν τῖν T5 

* oj * ν᾽ » * . 

βασιλέα εὐνοιαν ἔχοντα ἐκέλευεν ὑπογράθεν, "ἃ 
- hd " 


procederet, sed sub obtentu vano subjex: 
ostentat», non exhibitze reipsa, integram βεῖ τῷ : 
interruptam usu Grecis servaret juris hri; 
usurpali possessionem. Longre ab his diversz ^ ; 
deri 890 abire tertium de commemoratione * 
in sacro. Per id enim induci jus in usum, εἰ ΕΠ 
facto sanciri : tum enimvero id concedi qv? 
obnixis hactenus studiis recusatum a nost» 
per est, ut scilicet palam in nostram coms? 
nem admitlantur ii quos constat in scrip* 
publicam, et eam quidem ipsam qua fidei πὸ 
traditur, nempe in Symbolum, ausu intol*- 
peccasse. At Xiphilinus magni tunc econori 4 
cium exercens, ca fiducia. quam ei auctoritit 9 
nectutis et multa cum imperatore famili 
dabat, eum orare stans aggressus, mox etiam j^ 
cidit coram ad pedes, et genua principis amp 
his enm obtestabatur : « Vide etiam atque e£. 
domine. ne satagens nimis anxie avertere ἃ 8} 
externum bellum intestino difficiliori nos imrlit 
cum eoque pacem pariter ulramque, ecclesiastit 
ct civilem, perdas. Ncque enim vol si nos in 83! 
pacem convenerimus, in pace illi scilicet cor 
perstabunt. » 
19. Ut calumniam passi clerici quasi parum jd 
1mperatori essen!, vezuti co nomine {μετα 
In his illa consumpta die, per aliquot isft € 
secutis nihil novi Augustus movit. Tandem «btt? 
tumultum in Ecclesia increbrescere faction 
commissis, dum unus alium in communionem nx 
recipit, et qui fixus in antiquo sensu perstat, eur 
qui novis propositionibus assensit ut profanur 
aversatur. gliscenti obviam ire malo decrevit it 
hune niodum. Antc omnia scriptam concinnavi 
quo solum id agere videbatur ut fidem et obsequium 
imperatori a subditis debitum sibi firmaret. Sub 


C 


845 


846 


οἶδ᾽ ἐπὶ ποίαν χρείαν πλὴν τοῦ δόξαι σχεῖν τῶν τῆς Α δὲ μέχρι Σηλυδρίας xal Ῥαιδεστοῦ, τινὰς δὲ xal 


'ExxÀrnsias ὑποσημάνσεις, χἂν αἱ ὑποθέσεις τὸ διά- 
φορον εἶχον. Κἀχεῖνοι προθύμως ὑπέγραφον τὸ πρὸς 
τὸν "AÓpaàp. τοῦ Θεοῦ, « Οἱ εὐλογοῦντές σε εὐλογη- 
μένοι, xal οἱ καταρώμενοί σε κελατήρανται, » "ἔπειτα 
πέμψας τοὺς ἰδίους οἰκίαν ἑκάστου χατεψηλάφα, ὃς 
τ᾽ αἴτιος ὅς tz καὶ οὐχί. Καί ἡ πρόφασις, ὡς αὐτὸν 
μὲν εἶναι τὸν κατασχόντα τὴν πόλιν, καὶ πρὸς τοῖς 
ἄλλοις αὐτοῦ χαὶ μόνου xai τὰς οἰχίας εἶναι, ἀποχα- 
ρίζεσθαι δὲ ταύτας τοῖς εὐνοοῦσι, τοῖς δὲ χατά τι 
ἀφηνιάζουσι xal τὴν χάριν ἀνατρέπειν, δίκαιον δ᾽ 
εἶναι xal τὰ τῶν ὄπισθεν χρόνων ἀναζητεῖν τοὺς 
ἐνοιχοῦντας ἐποίχια. ᾿Ανεχεφαλαιοῦντο παραυτίγα 
χόσμιά τε παντοῖα χαὶ ἔπιπλα καὶ πᾶν ὃ τι τις εἴχε, 
xai τὸ μεῖζον ἐκοίνοντο xai εἷς χαθοσίωσιν. Ἣτοιμά- 
ζοντο δὲ xal φορτίδες τοῦ ἐξορίζεσθαι τοὺς ἤδη χα- 
ταχρίτους δοχοῦντας, Οὐ μὴν δὲ xal μέχρις ἐλπι- 
σμῶν τὰ δεινὰ ἦσαν, ἀλλὰ καὶ πείρᾳ τινὲς τῶν δεινῶν 
μετεῖχον, ὡς τοὺς μὲν εἰς Λῆμνον, τοὺς δ᾽ ἐς Σχῦρον, 
ἄλλους δ᾽ ἐς Κέω xx! ἄλλους ἐς Νιχχίας πόλιν περιορί- 
ζεσθαι, ἄλλοτς δ᾽ αὖθις τῆς πόλεως τοὺς μὲν dxou- 
σίως, τοὺς δ᾽ ἑχόντας ἐξορίζεσθαι, [P. 266] ἄλλους 


scribere illi jussit unumquemque, haud scio quem 
ad usum, nisi forte ut subscriptiones ecclesiastico - 
rumexpressisse tandem ipsum fama vulgante,multi 
putarent ipsos ad omnia assensos,qui scilicet igno- 
rarent nihil ecclesiasticum eo scripto contineri. 
Promptos se passim ad isti subscribendum formule 
ecclesiastici prebebant, prolixe imperatori bene 
precantes, verbis illis Dei ad Abrahamum : « Qui 
benedixerint tibi, sint ipsi benedicti: 8911 qui 
maledixerint tibi, maledictioni subjaceant. » Post 
hec immisit satellitium suum passim in domos 
BCrutatum et contreciatum odiose intima, sine dis- 
crimine innocentis aut culpati. Allegabat, ex quo 
ipse urbem ex hoste ceperit, in suum proprium jus 
transisse domos ejus universas. Harum porro usum 
citra pretium indulgere se fidis sibi : suspectis au- 
tem et quadam in re sibi parere abnuentibus istam 
nolle gratiam facere, sed et ex his jure so utentem 
suo pretium locationis respondens concesse habi- 
tationi tot retro annorum repetere. In suznmam 
ergo conferebatur pecunia debita pro usu edium 
ab annis jam ante multis; et ejus presens solutio 
exigebatur, idque peracerbe pignoribus statim ca- 
ptis et eo nomine ablata familiari supellectile. Ita 
corradebatur quidquid ornamenti aut pretiose rei 
cives in edibus habebant. Naves etiam parabantur, 
que illos,qui jam satis ejus criminis comperti dam- 
ratique viderentur, in varia exsilia deportarent. 
Nec jam in minis aut sola exspectatione mala here- 
bant, sed in presens illorum experimentum miseri 
trahebantur; quorum aliqui in Lemnum, alii in 
Scyrum, nonnulli in Ceum, quidam denique in ur- 
bem Niceam relegabantur. Alii passim extermi- 
nabantur urbe, vel jussi excedere nominatim vel 
spoate necessitalem  prevertentes, quibusdam, 
quoad adbuc deliberarent, usque ad Selybriam et 


ἐντὸς τοῦ χατὰ τὸν Φάρον λιμένος γνωσιμαχήσαντας 
ὑποχλῖναί τε καὶ ὁποστρέψαι. 


κ΄, Τὸ κατὰ τὸν ῥήτορα τῆς ἐχχλησίας διηγημα, καὶ 
τοῦ συγγραφέως σχετλίασις, 

Γούτοις προσκείσθω καὶ τὸ χατὰ τὸν ῥήτορα Duj-* 
Ὑπμᾶ, φοδεοὸν ὃν ἰδεῖν, φοδερὸν δὲ xai παθεῖν, πλὴν 
οὐκ ἐπὶ τούτου τοῦ χαιροῦ γεγονὸς, ἀλλὰ πρότερον. 
Συνάπτομεν δὲ τοῖς δεινοῖς τὰ δεινὰ εἰς τὴν τῆς τότε 
βίας παράστασιν. Αἱ αἱ ὅτι χαὶ τοσαῦτα παθόντες 
τοῖς ὕστερον ἐλθοῦσι μηδὲ φανεῖσι, μὴ λέξασι, μὴ 
παθοῦσι, μόνον δ᾽ ἀφανείᾳ χρυδεῖσι xxi τοῦ μηδε- 
ptg ἀξιοῦσθαι φροντίδος χάριν, ἀπηνῶς ἐχρινόμεθα, 
εἴπω δὲ xal χρινόμεθα. Ὑμεῖς, ὦ οὔτοι, τοὺς τῆς 
᾿Εχχλησίας" ποῦ στάντες ἢ ποῦ βάντες ἢ τί καὶ 
χρέσιμιον ἐνδειξάμενοι ; ἀλλ᾽ οὐχ ὑμῖν, τοῖς δὲ δεξα- 
μένοις ἢ μέυψις, καὶ μᾶλλον ὅτι χἀχείνοις ἐπιτιθε- 
μένοις ἐχρώμεθχ. ᾿Αλλὰ τὰ μὲ» περὶ τούτων ἅλις. 
ἡμῖν δὲ χχιρὸς τὸ καινὸν διηγεῖσθαι διήγημα. Ἡμέρα 
ἦν ἐν τοῖς ἱεροῖς ἀναχτόροις συνάξεως, χαὶ ἡ σύναξις 
ἱερὰ, xai ὅσον ἐν ἱερομονάχοις xal ἄλλως ἱερωμένοις 


Rhedestum exsilio prefinito, nonnullis citra por- 
tam qui ad Pharum est; quorum multi mulo ad 
assensum tracti, professique se paci acquiescere, 
postliminio revocati redibant domum. 


20. Narratio supplicii atrocis irrogati rhetori, et de 
eo lamentatio historici. 


C His addatur narratio de rhetore, atrox quedam 


et terribilis etiam spectantibus, multo magis pa- 
tienti. Quanquam hzc quidem res non hoc tempore 
contigit, sed paulo ante. Referemus autem hoo 
loco, 3942? conjungentes similia similibus, gravia 
gravibus, in specimen exercito tunc violentie, 
Heu! heu miseros nos! quod tanta passi ab his qui 
posterius venerunt, quorum in hoc toto negotio nec 
facies visa nec audita vox est; qui quod nihil passi 
sunt, obscuritati sux» vilitatique debuerunt, utique 
non tanti habiti, ut curare de ipsis aut omnino co- 
gitarc dignarentur qui bxc movebant. Ab his, in- 
quam, non judicabamur; et quid dico judicabamur? 
nunc quoque judicamur. Vos alloquor, o ecclesia- 
stici, ubi stantes, aut quo progressi, aut quid om- 
nino in communem utilitatem operati? sed vestra 
bec culpa non est. Illi sunt reprehendendi qui ista 
acceperunt; quanquam est aliud majus quod iis 
guccenseamus. Non enim tolerasse vel approbusse 
contenti quod ulii agebant, in partem ipsi injuriee 
venerunt; ipsi in nos infesti ruerunt, ipsorum auxi- 
Jianrem operam nostris oppressoribus navantium . 
experti vim sumus. Sed querelarum satis. Id potius 
quod suscepimus agamus : nam rei nova inopina- 
teque referende hoc tempus elegimus. Dies erat 
ecclesiastici conventus in sacro palatio. In sacrum 
eum catum collectum fuerat quantum erat tum in 
urbe sacerdotum et monachorum. Aderat et patriar- 
cha cum universa synodo. Deliberationis argu- 


847 


GEORGII! PACHYMERJE 


καὶ μοναχοῖς πάνδημος. Παρῆν δὲ xol πχτριάγχης χαὶ A ῥησίχζεν. ἡ δ᾽ ἦν, ὡς ἐκεῖνον λέγειν, ἡ τοὰ 


ἅπασα σύνοδος. Ἡ δὲ σχέψις πεοὶ τῆς κινουμένης εἴρη- 
νης ἐχείνης, Τότε γοῦν καθεσθέντων, τιμηθέντων δ᾽ 
ἐπὶ καθέδρᾳ καὶ ἀμφοῖν τούτοιν ὡς συναγωνιζομένοιν 
τῷ βασιλεῖ, τοῦ τε ἀρχ'διακόνου Μελιτην:ώτου καὶ 
τοῦ πρωταποστολαρίου Κυπρίου, ὁ ói4tw2 Ὀλύόδω- 
- Aoc ἴστατο, προσδοχῶν τὴν ἀπὸ βασιλέως xq prt. 
Ὡς δ᾽ οὐχ ὠρίζετο ἐπὶ καθέδρας xai αὐτὸν ἕζεσθαι, 
ἐξελθὼν χαθῆστο. ᾿Επεὶ δὲ λόγων χινουμένων καὶ ὁ 
ῥήτωρ ἐζητεῖτο καὶ χρήσιμος ἐδόχει [P. 207] ἣ παρ- 
ουσία ἐχείνου, ἀνεζητεῖτό χαὶ παοίστατο, οὐ μὴν 
δὲ ὥστε δοχεῖν εὐμενὴς τὰ πρὸς βασιλέα διὰ τὸ ὡς 
δῆθεν τῆς ἀτιμίας ἐκείνης ὑπόγυον. Ὅθεν xai ἐρω- 
τώμενος οὐχ ἀπεχρίνετο, χαὶ ἐλπιζόμενος τὰ πρὸς 
χάριν λέγειν, ἐχεῖνος παλινῳδίαν οἷον πρὸς τὰ πρό- 
τερον ποιησάμενος, τὴν ἐναντίαν τῷ βασιλεῖ δῆλος 
ἣν βαδίζων ὡς μὴ συνοίσοντος οὐδαμοῦ τοῦ εἰς ζή- 
τησιν προχειμένου. Καὶ εὐθὺς αἴρεται μὲν τῷ βασι- 
λεῖ ὁ θυμὸς, xai or, ἦν, καὶ ὡς δύσνους ἀεὶ xxl τῷ 
φρονήματι ἀλλοπρόσαλλος, καὶ ὅτι οὐ παρ᾽ ἄλλυ,ν αἰ- 
τίαν ἀλλ᾽ αὐτὸ τοῦτο τὸ ἀεὶ δυσνοεῖν xal τὸ ἐπὶ τῆς ἑινὸς 
πέπονθεν, αἰνιττομένης τῆς ποινῆς ἐντεῦθεν. Ὃ ὁὲ 
ἀχράτῳ πάθει φιλοτιμίας καὶ δόξῃ καταφρονήσεως 
θυμὸν ἄκαιρον μίξας τὴν τῆς ποινῆς αἰτίαν ἐπαῤ- 


mentum erat propositum, pax Ecclesiarum illa de 
qua instituta tractatio fuerat. Considentibus jam 
cunctis, et dignatis honore cathedre a presenti 
Augusto duobus illis, quibus ad id negotium adju- 
toribus fidis utebatur, archidiacono Meliteniota et 
protoapostolario Cyprio, rhetor Holobolus stabat 
exspectans ut imperator ipsum quoque juberet assi - 
dere; sed cum id diu frustra exspectasset, exiens ig 
in proximo consedit. Disputatione mox inchoata 
requisitus est rhetor, cujus opera presentis profu- 
tura 893 videbatur. Ille accitus adstitit, sed im- 
placito in principem animo, a quo se spretum 
omissa delatione sessionis penitus indignabatur. 
Ergo interrogatus primo preter opinionem siluit. 
Urgente vero imperatore,qui eum confidebat, in 
suam, ut antea, sententiam locuturum, ille non dis- 
simulane ponitere 8e prius actorum, et contrarias 
imperatori partes deinceps secuturum pre seferens, 
libereaffirmavit negotium quod proponebaturhaud- 
quaquam fore utile videri. Perculsus inopinatissimo 
dicto imperstor excanduit, increpavitque homi- 
nem magnis clamoribus : nempe illum vociferans 
exprobrabat non nuno primum sibi infensum, aimn- 
biguum jamdudum et in contraria versatilem, non 
alia magis causa per opposita circumagi quam ma- 
levola libidine sibi obstandi, quem pessiie odis- 
get. Ferre illum istius su& malignitatis stigmata in 
naso, illi videlicet olim abscisso in penam aversi 
animi ἃ principe. Ea rhetor audiens elatus incon- 
sulta ira, quam ambitio impotens opinione contem- 

ptus irritata ultra fas propulit, veram islius qua 

sibi nunc exprobraretur poene causam est liberrime 

professus, clare dicens se naso multatum, quod 

Joanni puero, legitimo imperatori, fidem et bene- 


maióa ᾿Ιωάννην xa! βασιλέχ εὔνοια, Καὶ ὁ un 
Tiv, οἱ δὲ πεοὶ τὸν βασιλέχ ὡς δῆθεν εὐνοοῦντι: 
χάριν ἄλλος ἀλλοθέν πόθεν ἐχπηδύέσαντις Dc 
ὥρμων. 'AAA! ὁ βασιλεὺς ὡς δῆθεν φιλανθοωτ:.: 
νος διεχώλυε, χαιρὸν εἷς ἐκδίκησιν θεὶς, ὡς ἰὲτ 
ὕστερον: Ὃ μὲν οὖν ὁἥτωρ τὴν τοῦ κρατοῦντος i— 
ὑποπτεύων τῇ ἐχχλησίᾳ προστρέχει, καὶ Ξαρ' 1t 
ἤλπιζε σώζεσθαι. Ὁ δὲ Aa64» bug n; 
εἰς Νίχαιαν, ὡς ἐπ᾿ εὐμενείᾳ δῆθεν εἰς τὶν - 
Ὑαχίνθου ἀποστέλλων μονήν, Οὕκω χρόνος τὸ 
λεσται, καὶ χινουμένων τότε τῶν igni, ἐΞ 
xáxeivov ἤχουε τῶν δεδογμένων rwr, ἐ: 
μενος xai χατηγοσίας T, προσησεάε; ro ur 
ὁπωσοῦν, ἄλλοθεν xatpÓv νομίσας ur μὲν τι- 

μωρῆσαι, ἡμᾶς δὲ ὀεδίξχσθα: ἐχεῖνον DE ὁ τῖ- | 
mov:a, πέμπον ὑπὸ δεσμοῖς ἄγει, m τῶ ὦ 

ἀπηνῶς προστάσσει χαὶ ἀπανθρώεως UO | 
ἔπειτα δὲ τὸν χαινὸν ἐκεῖνον θρίαμδον τρίς. | 
Iqo: γὰρ μακρᾷ τῶν coa λων YiAL/2: απ 
ἐχεῖνόν τε πρῶτον χαὶ τὸν ᾿Ιασίτην Mun ic 
χαὶ ἑξῆς ἄλλον, ἕως xai ἐς δέχα τοῦ tA» 7 
ἀνδρῶν ποσωθέντος, ὕστατον δὲ xr τ, VU 
ἀνεψιὰν εἰς τὴν τῶν μαγειῶν δῆθεν ἔνδεῖ», 7 


volentiam debitam prestaret. Haec eum iX 
qui circa imperatorem erant, alii aliunde erz^ 
tes, quod sic ei gratificari se putarent, qu^ 
cerpturi petierunt. Verum eos im perator iX? 
moderationis spscie prohibuit, penam not 
C nans, sed in aliud tempus differens, ut poss 
ruit. Rhetor autem iram imperatoris 
ecclesiam confugit, sacro se asylo ad salut? 
rum sperans. Αἱ imperator blandis inde ilit 
sionibus extractum perpulit ut quasi anim: t 
in inonasterium Hyacinthi se conterret, com^ 
videlicet 89.4 diversorium ; quo facto hominc? 
mane consulendi specie relegavit Nicsam, U: 
id monasterium situm. Nondum annus elfux^ 
cum inter hasce nostras de concordia Eck? 
rum motas ardentius Controversias, certis οἷ 
perto nuntiis imperator Holobolum e prieiz* 
alias ostenderat judicio pacis istius consiliu* F^ 
bante palam jam resiliisse, perindigne id kf 
aures facile prebuit calumniatoribusg indigns d 
p dam et a tali viro aliena de Holobolo defereo:l* 
Quare occasionem eam commodam ratus siz9? 
visi capitis ulciscendi, simul deducendi ne^ 
nione, quam de ejus ul viri prastaptis asi 
doctrinaque preclaram habebamus, aidoci eu" 
vinctum in urbem jubet. Hio primum ἴδοι e^ 
liter immaniterque concidi flagris imperat, dti? 
novi hujus spectaculi per civium ora pompam ! 
ducit. Longum de collo trahentes funem prim 
Holobolus, secundo loco Jasites Melias, tum 
continua serie virorum decadem explentes, adj: 
cta undecima muliere, Holoboli ejusdem nel 
ostentui tracta velut maga, per universam urb 
et peculiariter virca ecclesiam fasdo triumpho dt 








849 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. V. 


μὲν δύο τοὺς πρώτους ὡς xal ἐπὶ τῇ ὑποθέσει μὴ A εἰς νοῦν βαλεῖν μέχοι καὶ ἐς χεραίαν μέαν καὶ ἰῶτα 


χατανεύοντας xai ἐγχάτοις προθάτων ἐπιφορτίζει 
σὺν αὐτοῖς τοῖς ἐχείνων διαχωρήμασι, τὸν ῥήτορα 
δὲ διαφερόντως xal ἥπασι προδάτων κατὰ στόμα 
χελεύει τύπτεσθαι συνεχέστβρον, xal οὕτως ἀνὰ τὴν 
πόλιν ἅπασαν θριαμδευομένους χύχλῳ τῆς ἐχχλησίας 
περιαγαγεῖν, ἀτιμοῦντας ἐχεῖσε πλέον εἷς φόδου χαὶ 
ἀπειλῆς τοῖς χληριχοῖς ἔνδειξιν, ,P.. 268] ᾿Επράττετο 
μὲν οὖν ταῦτα ᾿Ελαφηδολιῶνος ἕχτῃ μηνὸς τοῦ 
ἐπιόντος ἔτους, τοῦ πατριάρχου ᾿Αρσενίου πρότερον 
ἢ ταῦτα γίνεσθαι ἡμερῶν ἕξ κστὰ τὴν νῆσον μεῖ- 
αλλάξαντος, εἴτ᾽ οὖν τριαχοστῇ Γαμηλιῶνος μηνός. 
Οἱ δὲ τοῦ χλήρου τὸν χίνδυνον σφίσιν αἴωρούμενον 
βλέποντες καθικέτευον τὸν κρατοῦντα ἀνεῖναι αὐὖ- 
τοὺς τῆς ὀργῆς ἐφ᾽ p ἡςύχως καθῆσθαι, μέχρι ἂν οἱ 
προέσδεις ἐκ Ῥώμης ἐπαναζεύξωσιν. ἀλλ᾽ οὐχ ἔπει- 
θον πολλὰ λιπαροῦντες, ἀλλ᾽ ἄντικρυς ἐχρίνοντο τῆς 
πρὸς βασιλέα χαθοσιώσεως, ἣν μή γε τὰ τῆς ὑπο- 
γραφῆς τελοῖεν. Ὡς δέ τινες εἷς φόύθον κατέφευγον 
τοῦ μή tt καὶ πλέον προσθιασθῆναι, ὁ βασιλεὺς αὐ- 
τίχα προστάσσει, xal λόγος ἐχτίθεται χρυσοδούλ-- 
λειος, πλήρης μὲν φρικωδεστάτων ἀρῶν, πλήρης δὲ 
xai ὅρχων παλαμναιοτάτων, Tj μὴν μὴ ἐχδιάσασθαι 
πλέον, μὴ διαπράξασθαι, μὴ παρεγχειρῆσαι μηδ᾽ 


sunt. Et duo quidem priores, quasi videlicet objecta 
sibi et satis probata crimina pertinaciter negarent, 
intestinis ovium ipso adhuc fimo refertis impliciti 
onustique procedebant, addito in singularem Holo- 
boli dehonestationem, ut pertotam viam ]jecinoribus 


earumdem ovium e ventre recens extractis in facie C 


continenter cederetur. Οὐδ sic acta sunt non magis 
ad ignominiam infelicis illius quam ad deterrendos 
perstantes adhuc in pacis rejectioneclericos, quibus 
hoc exemplo luculenter ostentabatur quantum ipsis 
in tali proposito perstantibus impenderet mali. 
Hec gesta sunt. incunteanno die sexta Octobris, 
patriarcha Arsenio 89 ὅ sex prius diebus quam ea 
fierent in insula mortuo : suprema enim illi dies 
fuit tricesima mensis septembris. Porro clerici tali 
edito specimine ire imperatoris, proprii haud vana 
imagine periculi territi, rogarunt imperatorem bre- 
ves inducias, et ne in ipsos aut decerneret aliquid 
graviusautomnino urgeret, quoad qui Romam missi 
fuerant inde legati redissent. Sed nihil impetra- 


runt, quantumvis ardenter orarent. Quineis severe D 


denuntiatum est inexorabiliter damnandum lese 
majestatis, quicunque ipsorum non statim subscri- 
beret capitulis concordie que tractabatur. Quarum 
lerror minarum cum quosdam in fugam egisset, 
veritos ne vi majori cogerentur facere quod aver- 
sabantur, jussu imperatoris vulgatum statim ejus 
diploma est, aurea munitum bulla, quo sub impre- 
cationibus dirissimis etjuramentis horrificis conte- 
stabatur haud in animo sibi esse, ac ne prima qui- 
dem cogitatione tenus venisse in mentem, adigere 
ulterius quemquam aut urgere inducereve ad ad- 
mittendam vel unius iota minutissime apicis adje- 
otionenm ad symbolum. Contentum se omnino fore 


τοῦ συμθόλου παραγαγεῖν, μὴ πλέον τῶν τριῶν κε- 
φαλαίων, πρωτείου xal ἐχκλήτου καὶ μνημοσύνου, 
xal τούτων ἐπὶ ψιλοῖς ὀνόμασι xav! otxovoplav, ζη- 
τῆσαι, εἰ δ᾽ οὖν, ἐξώλη τε καὶ προώλη γενέσθαι καὶ 
τὰ φοδερώτερα ὁποσχεῖν. Ταῦτα γράψας καὶ ὑπο- 
γράψας, προσέτι δὲ καὶ βούλλῃ χρυσῇ χατασφαλι- 
σάμενοις, πέμπει τῇ ᾿Εχχλησίᾳ διά τοῦ πρωταση- 
χρῆτις Νεοχαισαρειώτου Μιχαήλ. "Q δὴ χαὶ βεδαιω- 
θέντες ὑπογράφουσιν, ἄνευ xal τότε τινῶν, ol δὴ 
xal ἐξορισθέντες, μετὰ καιρὸν συγχκαναθέμενοι, κατ- 
ἀγονται xal ἑνοῦνται τῇ Εχχλῃσίᾳ, οὐδενὸς τῶν 
τοῦ χλήρου ἐλλείψαντος. 


χα, “πως οἱ πρέσδεις τοῦ βασιλέως χατὰ a- 
λασσαν ἐχινδύνευσαν. 


[P. 269) ᾿Αλλὰ ῥητέον xal τὰ τῶν πρέσδεων. 
"Extivot γὰρ παρὰ χαιρὸν πλεύσαντες (Κρονίου γὰρ 
ἀρχόμένου μηνὸς ταῖς ναυσὶν ἐμδάντες ἀπέπλεον) 
πρὸς αὐτῷ τῷ Μαλέᾳ, ὃν xal ξυλοφάγον χαλεῖν εἰώ- 
θασι, λήγοντος τοῦ μηνὸς γίνονται, καὶ τῇ ἐνιστα- 
μένῃ τότε μεγάλῃ πέμπτῃ ἑσπέρας ναυγίῳ χρῶνται 
δεινῷ. Αὐτίχα γὰρ ὦδινε μὲν ἣ θάλασσα, καὶ χατέ- 
ύαινεν Ἑλλησποντίας λαμπρὸς, σὺν δὲ νεφέεσί γαῖαν 


assensu ounctorum in tria duntaxat capitula pri- 
matus, provocationis et commemorationis, quee et 
ipsa nomine solum tenus, necessaria quieti ac se- 
curitati publice accommodatione, concedi cuperet. 
In hec niobtemperarent, perniciosissima sibi que- 
que ac prorsus exitialia mox ase ipsis eventura 
certum haberent. Quas minas quam exaggeratissime 
atque asseverantissime inculcans intentabat in illo 
diplomate, quod scriptum et subscriptum, et aurea 
preterea munitum bulla, mittit Ecclesie per primum 
a secretis Neocesariensem Michaelem. Eo pleriquo 
persuasi securique effecti subscripsere, quibusdam 
tamen adhuc tunc quoque id facere recusantibus ; 
qui propterea in exsilium missi, post aliquod tem- 
pus resipiscentes, 896 assensu dato revocati sunt 
et Ecclesie conjuncti, nemine jamex clero residuo, 
qui non consentiret in pacem Ecclesiarum ad vo- 
tum imperatoris. 


21. Ut legati imperatoris in mari periclitati fuerint. 


Sed dicendum de legatis. Illi enim alieno navi- : 
gare orsi tempore, subinitium videlicet Martii nave 
conecensa, ad Maleam, quein vulgo lignivorum ob 
crebras illic navium submersiones vocant, extrema 
mensis ejus decade pervenerunt. Ibi quinta die 
majoris hebdomade sub vesperam naufragium mi- 
serabile fecere. Subito enim sequor intumuit, et 
validus ab Hellesponto ventus ingruens terram pa- 
riter et pontumaterrimisobduxitnubibus. Nondum 
quidem prorsus dondito in occasum solecommissa 
nox erat: verum opacabat late cuncta nox alia 
quedam nihilo tetra minus quam illa naturalis, ex 
umbra terrei globi solita induci, eo etiam tristior, 
quod nullus eam luns astrorumve temperabate 


851 


GEORGII PACHYMERJE 


852 


ὁμοῦ xai πόντον χάλυψε. Kal νὺξ μὲν οὐχ οὐρανό- Α νύχτα πᾶσαν πρός τε χῦμα πρός τε θάλασσαν δια. 


θεν ἀρώρει, ἀλλ᾽ ἦν ταῖς ἀληθείαις νύξ ἡ σχιὰ γῆς 
xal συνήθης, πλὴν ἀσέληνός τε vai ἀλαμπὴς ἐξ ἀστέ-- 
ρων. Ἡ 6€ τοῦ ἀέρος ἀχαστασία χαὶ σύγχυσις τὸ 
δεινὸν ἐπηύξανε τῆς θαλάσσης, xal δεινὸς ἐφῆπται 
τοῖς πλέουσι χίνδυνος. Πρῶτον μὲν οὖν διέσχεν ὁ 
χλύδων τὰς ναῦς ἀπ᾿ ἀλλήλων, καὶ οἱ ἐν αὐταῖς οὐχ 
εἴχον εἰδέναι ποῦ προΐασιν ἄμα ἑχάτεροι' ἐνέδοσαν 
γὰρ τῷ χύματι σφοδρῶς πλημμυροῦντι ὅπου προσ- 
ἀράσσων ἀγρίως xxi φέροι. Ὅθεν xal οἱ περὶ τὸν 
Γερμανὸν καὶ τὸν μέγαν λογοθέτην ἀνώθουν τε πρὸς 
πέλαγος τὴν τριήρη κχαὶ ἐξουοίαζον, τῷ πελάγει 
πιστεύσαντες οπφώτερον ἢ χατὰ τοὺς λοιπούς. "Exei- 
νοι γὰρ μιχροψυχέσαντες διὰ τὸν κίνδυνον, 
ξηρᾷ ἐγγὺς οὖσῃ ἐλπίζοντες σωθήσεσθαι εἰ λιμέν! 
ἐντύχοιεν, τὴν γῆν μὲν ὀφυλάσσοντο τὸν ἀπὸ ταύτης 
δεδιότες χίνδυνον, πλὴν 8, ἀλλ᾽ οὐδὲ πάλιν τῶ πελά- 
γει ἐπίστευον, Ὅθεν xai χατὰ μικρὸν τῆς φορᾶς 
τῶν χυμάτων ἡττωμένου τοῦ χυδερνήτου ἀφανῶς 
ταῖς ἀχταῖς προσπαίουσι, xal οὕτως αὐτόνεῳ χατα- 
δύονται, δῶρα ἐκεῖνα βασιλικὰ xal τὴν τῆς ἐχχλη- 
σίας πολύτιμον ἐνδυτὴν αὐτοῖς ἀνδράσι συγχαταδύ-- 
σαντες, ἑνὸς xal μόνου διασωθέντος, ὃς δὴ καὶ ἀγγε- 
λος ἐγεγόνει τῆς συμφορᾶς. Καὶ οὕτω μὲν οἱ ἀμφὶ 
τοὺς ἄρχοντας ἐξαπολωλότες ἠγγέλλοντο᾽ οἱ δὲ περὶ 
τοὺς τῆς ἐχχλησίας xal τὸν μέγαν λογοθέτην τὴν 


χαὶ τῷ 


colo splendor. Violentissimi vero motus procellosi 
aeris conflictusque collidentium sese ventorum 
horribili fragore tumultum vehementer magis au- 
gebant, gravissimo inde imminente navigantibus 
periculo. Ac primum vis tempestatis distraxit ab 
invicem, tamque longe abduxit triremes duas, ut 
neutrius harum veotores sciren! quid sociis actum, 
quove aliam navem vis coli salique propelleret, 
hoc tantum eque utrisque sentientibus, cedere se 
necessario ineluctabili vi:-stuantisvehementissime 
pelagi, nec quo impetu tantoimpingerenLur explo- 
ratum habentibus. In hoc incerto tamen rectores 
triremis qua Germanus cum collegis et mayno lo- 
gotheta ferebantur, sapientius consuluerunt, tru- 
dentes in altum navimet totis accipientes velis abi- 
gentem a terra ventum, quod tali tempore plus a 
littore quam a lato equore metuendum recte duce- 
rent. ln quo alios ratio fefellit 397 stulta pusilla- 
nimitate pelagus vitantes, terre viciniam alfectan- 


tes, quasi spes inde salutis ostenderetur, portu, si D 


legere oram pergerent, facileinveniendo, quotutus 
receptus foret. AL quanquam interim illi quidem 
satis, ut gibi videbantur, ab impingendoin procur- 
rentia littora cavebant, nave sustinenda ne propius 
equo terre admoveretur, ad extremum tamen arte 
ipsorum omni conatuque victis, validissimo impulsu 
ruentium in littus fluctuum impacti ripe navem 
fregerunt, demersique cum illa perierunt omnes 
uno excepto, qui nuntius calamitatis natavit, e quo 
casus ille tristis ut evenerit est postea cognitum. 
Eo naufragio preter homines mare absorpsit regia 
illa, de quibus diximus, dona, et in his insignem 


γαυμαχοῦντες, xal. πολλάχις ἐγγὺς ἐλθόντες τοῦ xa- 
ταδῦναι, μόλις χαὶ σὺν πολλῇ βίᾳ ὑπαυγαζούσης 
ἡμέρας πρὸς Μεθώνην γίνονται, μόγις ἀποδράντες 
παρ᾽ ἐλπίδα πᾶσαν τὸν ἐφεστῶτα χίνδυνον. Ἐχεῖσε 
δ᾽ ἀνέσχντες ἡμέρας πλείους ἐφ᾽ ᾧ μαθεῖν τὰ τῆς 
ἄλλης τριήρεως [P. 270] εἴ που τοῦ χλύδωνος δια- 
γένοιτο, ἐν εἰδήσει γίνονται τῆς πιχρᾶς ἀγγελίας 
μετ᾽ οὐ πολύ. ΟἿ δὴ xai μόνοι λειφθέντες, ἐπεὶ οὐχ 
ἦν ὑποστρέφειν, τοῖς πρόσω ἐπιδαλλόμενοι πρὸς τὴν 
Ῥωμὴν ἀπέπλεον. Καὶ δι’ ὀλίγων ἡμερῶν χαταλε- 
θόντες τὸν πάππαν τὰ τῆς πρεσδείας ἐπλήρουν, 
ἀσμένως ὑποδεξαμένου τοῦ πάππα ποὺς πρέσεις, 
ὥστε xai τιμῆσαι σφᾶς τιάραις τε χαὶ μίτραις χαὶ 
δαχτυλίοις, ὡς ἡ ἐκείνων ἔχει ἐπ᾽ ἀρχιερεῦσι συνή - 


B θεῖα. "ἕαρ οὖν «zi θέρος ἐχεῖσε διαγαγόντες, xai τὰ 


εἰκότα φιλφρονηθέντες παρὰ τοῦ πάππα,, τὰ τῆς 
πρεσόείας δ'ευθετοῦσι. Καὶ φθινοπώρου λέγοντος 
σύναμα προέσθεσι τὴν πόλιν καταχαμθάνουσιν. 

xp. Ὅπως ὁ πάπας ἐμνημονεύετο 


ἀργήσαντος 
τοῦ πατριᾶρχαυ. 


"Hv οὖν ἀπεντεῦθεν ἀργῆσαι μὲν τὸν πατριάρχην 
κατὰ τὰ συγχείμενα τέλεον, μνημονεύεσθαι δὲ τὸν 
πάππαν, xai εἶθ᾽ οὕτως xai τὸν εἰς πατριάρχην 


ἀνάγεσσαι μέλλοντα ψηφίζεσθαί τε xai 


χαθιστῶ». 


illam ac pretiosissimam endyten sive pallium altaris 
ecclesie Majoris. Αἱ episcopi cum magno .logotheta 
noctem totam cum fluctu marique omni nautarum 
industria luctati, ac sepeinextremum demersionis 

admoti discrimen, egre summa vi sub auroram 

Methonem tenuerunt, elapsi preter omnem spem 

periculo przsentissimo. Ibi quieverunt diebus ali- 
quot,exspectantes indicium de eo quod comitibus 
evenisset, si quo forte tempestas similiter salvam 
appulisset sociam triremim. Verum non multo post 
tristis eos ejus naufragii nuntius perculit. Unde 
intellecto sibi jam solis haud amplius coilegas ex- 
&pectandos, nec causam esse cur re infecta rever- 
terentur, versus Romamsolverunt,et paucis diebus 
pervenientes ad Papam legatione funcli sua sunt, 
perhumaniter 898 illos excipiente Papa, adeo ut 
eos honoraverit tiaris, mitris etannulis, quibus in- 
signibus episcopos ornari mos illic obtinet. Vere 
igitur et insequenti estate ibi exactis,omnibus culti 
a Papa benevolentie indiciis, transegerunt que in 
mandatis habebant. Tum extremo autumno mutuos 
ipsis adjunctos ἃ Papa legatos Constantinopolim 
perduxerunt. 


22. Ut Pape commemoralio facia n sacro sil, 


exauctorato patriarcha. 


Ex hoc legatorum adventu'pacem factam referen- 
tium duo consecuta sunt, vi prius conventorum, 
exauctoratio patriarche, et pape in sacro comme- 
moratio publica ; quin etiam δὰ electionem succes- 
Buri in patriarchatum palam vocuti quibugin id jus 
est Buífregii. Ao quod primum quidem horum ati- 


853 


DE MICHAELE PAL/ZEOLOGO LIB. V. 


854 


Τὸ pi» οὖν τὸν πατριάρχην παρακινεῖσθβαι ἐργῶδες Α βασιλεῖ ἐκεῖσε παρόντων, ὁ ἀπόστολος εἴτ᾽ οὖν d) πε- 


ἦν, ἐπεὶ οὐχ αὐτόθεν ἐκεῖνος παρῃτεῖτο τὴν προ- 
στασίχν. Ὡς γοῦν οὐχ T9 παραιτεῖσθαι, μαρτυῦᾶς 
τῶν πρὸς βασιλέχ λόγων ἐχείνου ὡς ἣν παραστή- 
^) cT * LA 1 ^ Lu. 5) . Syon: 
σαντες (οἱ δ᾽ ἦσαν οἱ περὶ τὸν διχχιοφυλαχα Σχου- 
, M Y * 7^ * LA 4, T. * 7 ^ ; * 
ταριώτην) ὡς ὑπισ,νουμένου δῆθεν τοῦ πατριάρχου 
4 * - 
τὴν ἐχουσίαν ἐχχώρησιν εἰ εὐοδοῖτο τὸ ἔργον, ταύὐ- 
τὴν τὴν φωνὴν ὡς παραίτησιν τελείαν, προσέτι δὲ 
| 1 i . 
xxi τὸν δρχον ἔχρινον οἱ ἀρχιερεῖς, τὴν μὲν ὡς 
[4 "A ^. δὲ t 15 Md tp ^n Τὸ * 
ὑπόσχεσιν, τὸν ὡς χωλύμην ἄντιχους. Τὸ γὰρ 
ἔνθεν μὲν μὴ χαταδέχεσθαι τὴν πρᾶξιν ὀμνύουτα, 
ἐχεῖθεν δὲ γεγονυίας ἐχχωρεῖν ὑπισχνούμενον, - δη- 
λοῦντος ἦν πάντως προχωρούσης τῆς πράξεως τὴν 
ἰδίαν παραίτησιν" ἐπὶ τί γὰρ καὶ ἐπὶ τῶν τῖς 'Ex- 
χλησίας πραγμάτων εἶνα! τῆς πράξεως ἀποδάτης, 


ἧς χάριν xal ὅρχους ἐτίθει τοῦ μὴ δέξασθαι xal p 


. , - ? «Ἢ , 64 . ' 

ὑποσχέσεις τοῦ ἐχχωρεῖν αὐτίχα προδάσης ; Διᾶ τοι 
ταῦτα xal ἀργίαν ἐχείνου χαταψηφίζονται, xal γε 
μηνὸς 'E«arouÓauovog ἐννάτῃ παύεται τὸ τούτου 
υνημόσυνον, [P. 271] xai πρὸς τὴν κατὰ τὸν ᾿Ανά- 
πλοὺν Λαύραν ἐχ τῆς περιθλέπτου μεταφοιτᾷ, Τοῦ 
^3 *, - * ». ; ὃ , - X λ δό ^ 
δ᾽ αὐτοῦ μηνὸς Extn xx! δεκάτῃ, τοῦ Χαλκηδόνος 
Νιχολάου ἱερουργοῦντος χατὰ τὰ ἀνάχτορα, ἀναγι- 
νώσχεται μὲν διττῶς, τῶν πρέσόεων σύναμα τῷ 


net, nonnullius nogotii res fuit deponi e sede pa- 
triarcham,ipso dignitatem eam ultro non abdicante, 
nec sperari sinente abdicaturum. Interrogare au- 
tem eum an paratus esset sponte cedere, et rem 
alee committere non explorati responsi, haud tutam 
est visum. Expeditius judicatum est interpretari 
voluntariam ejus abdicationem velut jam factam 
ex iis qua pactuscum imperatore fuerat. Auditi 
ergo testes sunt idonei, princepsque in iis Diceo 
phylax Scutariores; qui confirmarent promisisse 
Josephum, si legati Rome negotium concordie 
transigerent, patriarchatu se cessuruimn ; eumdem- 
que juratum asseverasseseconsensurum nunquam 
in islam pacem. His compertis congregati super 
hoc episcopi concordibus votis statuerunt videri 
e hoc ipso patriarchum a Josepho jam nune ultro 
depositum, utique conditione, ex qua ille suam li- 
beram abdicationem suspenderat, jam clareimpleta, 
ipsoque manifeste deinceps inhabili, propter jusju- 
randum quo se obstrinxerat, ad eam gerendam di- 
gnitatem. Nec istam longe quaesitam interpretatio- 
nem censeri posse, sed veram expressionem certi 
voluntatis, que ex conditionata in absolutam eventu 
ipso rei per conditionem expresse transierit, pre- 
sertim cum qui fidem ad id suam etiam religione 
irrevocabili juramenti 399 obligaverit, omnem 
sibi ad inde resiliendum occluseritexitum, nec in- 
legrum sibi amplius reliquerit, conclusa jam Ec- 
clesiarum concordia, in ea sede perstare, in qua se 
non perstiturum, si de ista pace convinerentur, 
Deo palam teste pollicitus sit. His de causis con- 
cordi suffragio Patrum vacare sedes Constantino- 
politana judicataest. Itaque mensis Januarii unde- 
cima die primum sacra fieri cepta sunt sine con- 


ρικοπὴ τῆς τῶν Πράξεων βίόλου (Πἔτρου γὰρ τοῦ 
χορυφαίου τῶν ἀποστόλων ἤγετο ἑορτὴ, ἂν ἑορτάζει 
ἡ ᾿πχχλησία ἐπὶ τῇ Καταθέσς: τῶν θείων ἀλύσεων), 
ἀναγινώσκετα! δὲ ὠσαύτως xal τὸ θεῖον δὐαγγέλιον 
Γ-αἰχικῶς τε ὁμοῦ xal Ῥωμαϊχῶς, xal οὕτω χατὰ 
τόπον οἷχ ἴον καὶ ὁ πάππας παρὰ τοῦ διακόνου 
ξιμνη μουξύετο, Ὁ δ᾽ ἦν ὁ Γρηγόριος ἄκρος ἀρχιερεὺς 
τῆς ἀποστολιχῆς ᾿Εχχλησίας καὶ οἰχουμενιχὸς πάππας 


μνημονευόμενος. 
κγ΄. Περὶ τοῦ σχίσματος χαθόλου τῆς ᾿Εχχλησίας. 


ντεῦρθεν τὰ τῆς ᾿Ἐχχλησίας ἐνόσει, καὶ διεστέλ- 
λοντο ἀπ’ ἀλλήλων ἄνθρωποι, καὶ ὁ μὲν ἐκοινώνει 
τῷδε τῶν θείων συνάξεων, οἱ δὲ « Μὴ ἅψῃ, μὴ θίγῃς » 
μέχρι xal ἐκπωμάτων αὐτῶν xxl προσφωνημάτων 
ἀπαχριδούμενοι. "Ἄρετο δὲ μεῖζον τὸ σχίσμα, xol ὁ 
χηὲς ἐπὶ τῷδε πληροφορούμενος σήμερον ἀπεστρέ- 
φέτν, Καὶ ὥσπερ εἴ τις καχοσπλάγχνως ἔχων ἐπι- 
συμθάντος xal ἄλλου νοσήματος διπλοῦν ἔχει τὸ 
ἄλγος, καὶ τὸ πρότερον αὔξεται τῇ τοῦ ἐπιγενομένου 
προσχρούσει, ἐχεῖνα δ' αὖθις πρὸς ἄλληλα διαφέρε- 
τον ὥστε τὸ εἰς θεραπείαν τούτου xal συστολὴν εἰς 
αὔξην θατέρου γίνεσθαι xal ἀπαγορεύειν τὸν χα- 


sueta Josephi ut patriarche mentione; et ipse ad 
Lauram prope Anapium sitam ex Periblepti mona- 
sterio migravit. Ejusdem porro mensis die sexta 
decima, Nicolao Chalcedonensi sacris operante in 
palatii sacra ede, duplici lingua pronuntiata est, 
quam vocant, epistola; fuit ea sectio ex libro Ac- 
torum : Petri enim principis apostolorum festum 
ea die agebatur illud, quod consuevit Ecclesia ce- 
lebrare titulo Depositionis sacrorum vinculorurm. 
Sacrum quoque Evangelium simili differentia lin- 
guarum Grece pariter et Latine recitatum est. Et 
sic loco proprio Pape etiam per diaconum solem- 
nis mentio est facta, et Gregorius summus ponti- 
fex apostolice Ecclesie ac cecumenicus papa pro- 
clamatus. 


23. De schismate universam Ecclesiam turbante. 


Hinc res Ecclesie laborabant, et disjungebantur 
ab invicem homines, dum alterins alter communio- 
nem admittit, alii odiosas illas divortii formulas 
usurpant : « Cave adire, cave tangere, » supersti- 


D tiosam istam contaminalionis ex promiscuo usu 


formidinern usque ad vitandum poculorum etiam 
contactum, uaque ad compellationes allocutiones- 
que omittendas 400 extendentes : augescebatque 
in dies schisma, ita ut qui heri non dubitasset 
consuetudine uli cujuspiam, eumdem hodie aversa- 
retur. Ac veluti si cui jam male interius affecto no- 
vua aliunde insuper morbus accesserit, duplicatur 
misero dolor, et prius malum a superveniente lJan- 
guore rravitatis ac molestie augmentum accipit, 
quin etiam ipsi ambo morbi pugnant inter sese in 
perniciem sgroti, cujus ad incommodum miseriam- 
que redundat quod que remedia levando forte lan- 


855 


GEORGII PACHYMRRJUE 


856 


μένοντα, τὸν αὐτὸν τρόπον xal τότε τῇ τοῦ Θεοῦ Ἐχ- Α χορύζης ὁπόση | Ὃ τι δ᾽ àv τις ἔχεινον xal πείσειε 


κλησίᾳ συνέδαινε. Προόντος γὰρ ἀποχρώντως τοῦ 
χατὰ τὸν ᾿Αρσένιον σχίσματος, ἐπισυμπίπτει xal 
δεύτερον τόδε, ὥστ᾽ εἶναι μὲν xal ἄμφω τὰ μέγιστα 
ἀῤδωστήματα xal τὸ μέγα τῆς Ἐχχλησίας σῶμα 
xai ἀστασίαστον οἷά τε διαλυμαίνεσθαι, καθ᾽ αὑτὰ 
δὲ καὶ λίαν ἀξύμδατα, αὐτοὺς δ᾽ αὖθις τοὺς ἑκατέρας 
μερίδος πρὸς ἀλλήλους διαφωνεῖν, καὶ τοὺς μὲν 
[Ρ. 272] οὕτως, τοὺς δ᾽ ἄλλως xal τοὺς μὲν ἀπλῶς, 
τοὺς δ᾽ ἀχριδέστερον διακεῖσθαι ἐπὶ τῷ σχίσματι. 
Τίς ἄν τὰ τότε ἀξίως θρηνήσοι, ὅπου γε καὶ πᾶν 
xai τῶν ἀπειρημένων πλημμέλημα οὐδὲν ἐδόχει xai 
εἰς συγχρίσεως Λόγον τοῦ χοινωνεῖν ἀνεχτότερον ; 
οὐδὲ γὰρ ὅσον χαὶ πέπραχτο ἐπὶ τοὶς ἔξω διεφημί- 
ζετο, ἀλλὰ προσετίθουν πλείω xal χείριστα. ᾿Επιδα- 
ψιλευόμενοι τοῖς χαχίστοις, ὡς ἄν ὑπαγάγοιεν xal 
τὸν ποσῶς ἡσυχάζοντα. Τό γε γὰρ τῶν λεγόντων χα- 
χοῦργον καὶ τῶν ἀκουὄντων ἰδιωτιχόν τε καὶ ἀγροΐ- 
xov ἐπῆγε πίστιν τοῖς λεγομένοις, Σῶφρον μὲν οὖν 
τὸν ἀγροῖκον μὴ πολυπραγμονεῖν, ἀλλ᾽ ἀπραγμόνως 


ἐᾶσθαι σώζεσθαι. "liv. δέ τις χινοίη xal. διεγείροι - 


πρὸς τὸ δῆθεν ἀσφαλίζεσθαι τὰ εἰς πίστιν, φεῦ τῆς 


gnorum alteri utilla admoventur,eadem simul alteri 
vires accumulent, sic Dei Ecclesiz tunc contigit, 
cui cum jam antea abunde malorum esset ex Arse- 
niano schismate, alterum hoc supervenit, grave 
utrumque per sese vulnus, sed quodvis eorum ex 
mutua societate importunius actetrius, magno Ec- 
clesie corpore utcunquetum ab heresium seditio- 
nibus libero per hos quosdam infestos invicem 
assultus compugnantium intraejus viscera pestium 
duarum varie discerpto misereque lacerato. In quo 
illud etiam inopinatum cernebatur, utqui unam in 
partem conscensisse videbantur, rursus inter se 
contenderent,ea de quibus convenerant,quibusdam 
hoc, nonnullis alio modo interpretantibus, his caput 
controversie simpliciter accipere contentis, illis 
gubtilius enucleantibus velut arcanos ejus sensus ; 
et dum obnixe in sua quique placita incumbunt, 
scissuram propagantibus. Quis hec pro dignitate 
deploraverit? ubi totum demum scelus assentiri re- 
nuentium, si quis ex vero censeret, nihil esse de- 
prehenderetur,ac certe comparatum cur incommo: 
dis ex promiscua cum prius absciesis communione 
orientibus :olerabilius reperiretur. Neque enim 
quantum intus in eo est actum, fideli fame indicio 
foris enotuit. Addebant scilicet palam ostensis abs- 
trusa plura, eademque pessima, liberales isti ex- 
trusores mercium pestilentissimarum, quibus scili- 
cet addictius sibi adjungerent, quos natura vel usu 
401 remissiores non satis habebant utcunque 
acquiescere videri, quando hino fraus artiflciosa 
dicentium, índe audientium incaute simplex rusti- 
ceque indocta simplicitas, conspirabant in conei- 
liandadictisflde.Atqui sobrie moderationis officium 
fuerat temperare ab inquietando curiosis allegatio- 
nibus crasso captu idiotarum; et si quid quisquam 
ipsorum dubii moveret, ac pretextu scilicet fir- 
mandi se in flde recta questionis interponeret, non 


^ 


λέγων. μετριάζειν πρὸς ταῦτα ὡς μηδὲν πλέον εἰδότα 
μακέλλης τε xal σχαπάνης xai βιοτῆς ἀπράγμονος. 
Τοιούτους πολλοὶ τοὺς πολλοὺς εὑρόντες (οὐδὲ γὰρ 
πάντων ὁ λόγος ἅπτεται) οἷς δὴ xal λόγος τῆς δια- 
φορᾶς προειστήχει xai ἱστορίασ μέλημα ὧν καὶ γρα- 
qai, προσεῖχον xal τὸ τῆς αἰτιάσεως ὁπόσον ἦν ἐγ'- 
νωσχον, xal οὐχ ἧττον μετρίως fj ἀσφαλῶς ἐχρῶντο 
τοῖς πράγμασι, μεῖζον ἐποίουν ἢ ὅσον ἔδει τὸ σχίσμα. 
Ἐχρῆν γὰρ ἴσως ὁπόσον ἦν χθὲς τὸ πρὸς τοὺς Ἱτα- 
λοὺς ἐχείνοις διάφορον, τοσοῦτον xal πρὸς τοὺς ἰδίους 
ἔχειν, ὅπου γέ τινες χαὶ αὐτοῖς δὴ τότε κατὰ χρείαν 
χοινωνοῦντες χαθ’ ὃ τι τις εἰπειε, τῶν ἰδίων ἀδελ- 
φῶν ὡς ἐναγεστάτων διίσταντο. ᾿Αλλὰ τὰ μὲν ἐχεί- 
νων οὗτιυ, xal ὁ λόγος παρενήνεχται τοῦ εἰχότος, τοῦ 
πάθους χινήσαντος. Οὐδὲ γὰρ ἐγκαλεῖν ἀλλ’ ἵστο- 
ρεῖν προεθέμεθα. Ὅθεν xai ὁ μὲν λόγος δὰ τὰ 
πραχθέντα τίθησιν, ἐξέσται δὲ χρίνειν τῷ βουλο- 
μένῳ. 
χδ΄, Hepi τῆς ἐχλογῆς τοῦ Χαρτοφύλακος Bixxov 
εἰς τὸ πατριαρχεῖον. 
[Ρ. 273] Τότε τοίνυν τοῦ μὲν Ἰωσὴφ ἀργήσαν- 


uti isti, hen quam putide! faciebant, effundenda 
eruditionis intempestive occasionem sumere ob- 
ruendis oblimandisque non intelligendorum inge- 
slione rudium mentibus, sed monere ipsos ut in 
mediocritate isti statui accomodata se tenerent, 
neu ultra marram etligonem vitamquetranquillam 
affectarent de his sapere. Verum haud sic agebant 
qui multi multos tales repererunt. Non enim omnes 
hec mea reprehendit oratio, sed solos eos qui 
perspectum et propositum oculis babentes discri- 
minis articulum etcontroversie tunc agitaUe verum 
statum, quippe qui nec in historia peregrini essent, 
et Scripturis attenderent, et quantum in se invicem 
dissidentes Ecclesie culparent plane cognoscerent, 
eo tamen quod eam in hoc negotio haud adhibuere 
moderationem, qua& a1 pacem publicam securita- 
temque optanda fuerat, majus longe quam opor- 
tueret schisma fecerunt. Satis enim et plusquam , 
gatis, opinor, fueratnon abhorrere nos fastidiosius 
a nostris qui modo conciliati Latinis sint, quam 
Greci Latinique prius 8 se invicem abhorrvissent: 
nunc quosdam Grecos vidimus, qui cum antea ne 
ipsos quidem ita essent Latinos aversati ut non 
aliqua saltem eos humani usus ac civilis commercii 


D communione dignarentur, quos postea intelligerent 


pacem Ecclesiarum amplexos, fratres licet suos 
&abominarentur ut detestabiles.Sed de his hactenus: 
jam enim sentio exire me fluxu sermonis ultra 
officii cancellos, dum efferor affectu, immemor non 
accusandi, sed narrandi suscepisse me provinciam. 
Quare in 402 orbem jam nunc redeat oratio, res 
nude ut geste sint proponens judicataris pro arbi- 
trio lectoribus. 
24. De electione chartophylacis Vecci in patriarcha- 
lem dignitatem. 

Tunc igitur, vacante, utdictum est, per deposi- 

tionem Josephi patriarchali sede, et ei qui succe- 


857 


DE MICHAELE PALAROLOGO LIB. V. 


858 


tow, ὡς προλέλεχται, τῆς δ᾽ 'ExxAwslac ζητούσης À χος ἐδέδεκτο ἀξιώτερος τά τε ἄλλα καὶ ὅτι λόγιος ὃ 


τὸν πηοστησόμενον,͵ πολλοὶ ἑνεχοίνουτο τῶν δοχούν- 
των ἀπό τε των μοναχῶν xal τῶν ἄλλως ἰεσωμένων, 
ἔῤῥεπε δὲ πλέον ἡ ψῆφος τῷ Πρίγχ'πι, ἀνδοὶ εὐγενεῖ 
μὲν τὰ ἐς γένος, ἐκ lipryx!imov δὲ τῶν χατὰ Π{ελο-- 
πόννησον χατάγοντι τὸ ἀνέχαθεν, ὁπόθεν νέος ξενι- 
τεύσας χατ᾿ ἀρετῆς λόγους xal πολιτείας ἀκοιῦε- 
στάτης ἔν τινι τῶν xziÀ τὴν ἀνατολὴν μονῶν τοῦ 
Μέλανος ὄρους, ὅπο» γε xal τὸν ἀπὸ πατριαρ (ὧν 
Γερμανὸν ἀσχεῖν ἐλέγομεν, φέρων ἐχυτὸν ἐγχλείει. 
Ἐκεῖθεν δὲ μετὰ χρόνους τῷ βασιλεῖ προσχωρεῖ, 
χαὶ τὴν τοῦ Παντιχοάτορος μονὴν πιστευθεὶς, χατα- 
στὰς εἰς ἀρχιμανδοίτην, εἶτα xal τὰ ποὺς τοὺς ἄνα- 
τολιχοὺς Τοχάρους διχπρεσδεύσας, τὴν vóQov Μα- 
οίαν τοῦ βασιλέῶς εἰς νύμφην ἀγαγὼν ἐχεῖσε τῷ 
᾿Απαγῶζ, πρός τινι χελλίῳ τῆς τῶν ᾿Οδηγῶν μονῆς 
ἐπανελθὼν ἡσύχαζεν. Ὕστερον δὲ xàv τῇ τῆς 'Av- 
ιοχείχς ἐχχλησίᾳ εἰς πατριάρχην χαθίσταται, Τότε 
t καθ᾽ αὐτὸ, ὄντι xal ἡσυχάζονυντι ἡ ψῆφος ἔῤῥεπε 
τῶν λοιπῶν πλέον εἰς ὃ τῆς χατὰ τὴν Κωνσταντινού- 
πολιν Ἐχχλησίας προστίσεσθαι. Κἂν ἐγεγόνει τοῦτο, 
jv μή γὲ τινες των ἀρχιερέ »» εὐδόχουν ἐπὶ τῷ Βέχ- 
χῳ, ἅμα μὲν χαρτοφύλαχι ὄντ', ἄμα δὲ xai μεγάλῳ 
σχευοφύλαχι, xai χλέος ἔχοντι μέγιστον. ᾿Ανατεθέν- 
των δ᾽ ἐπὶ τῷ βασιλεῖ τῶν κατὰ τὰς ψήφους, ὁ Βέχ- 


O2 εἴ 


deret in sui curam Ecclesia poscente,multi quidem 
idonei ad hoc visi designabantur, qua ex mona- 
chis,qua ex alterius instituti sacerdctibus.Plurium 
tamen in Principem suffragia propendebant. Erat 
is genere nobilissimus, e veleri prosapia Principum 
Pelopponneso imperitantium ; unde juvenis profe- 
ctus vite*perfectioris profitendae gratia in quod- 
dam Orientalis tractus monasterium Montis nigri, 
ubi et expatriarcham Germanum monasticam exer- 
cuisse vitam diximus, eo sese inclusit. Inde multo 
post tempore ad imperatorem accedens, commisso 
sibi Pantocratoris monasterio archimandrite pote- 
state prefuit. Deinde legatione functus ad orien- 
tales Tocharos, et Maria imperatoris filia notha 
in sponsam eo ducta conjunctaque Ápage,reversus 
in quadam cellula monasterii Hodegorum tran- 
quilla vite ac contemplatieni se reddidit.[Insecutis 
temporibus vacanti pastore Antiochene Ecclesie 
patriarcha est prepositus. Hunc tum apud se 
agentem tranquillequereligioni operantem plurium, 


utdixi,caleuliad Constantinopolitane sedis regimen D 


vocabant. Pervicissentque c;0d volebant, nisi non 
parvo antistitum numero potior ad eam rem Veccus 
fuisset visus, qui et in officiis momenti maximi, 
chartopuylacis supremique custodis supellectilis 
sacre, fidem atque industriam nunc cum maxime 
probaret, et summa in existimatione 403 apud 
omnes esset. Ea suffragiorum differentia cum 
delata ad Augustum esset et ejus voluntat 

compromisso permissa,ille haud cunctatus Veccum 
praetulit cum aliis prestantem dotibus tum maxime 
doctrina, postremo quod is vir tam longo usu 
ecclesiasticarum rerum, tanta fama sapientie auc- 


ἀνὴρ xal χαταστέλλειν ἔχει τὸ σχίσμα τῇ ἐπὶ τῆς 
Ἐχχλησίας πολυχρονίῳ πείρᾳ xai λογιότητι. Ὅθεν 
xal συναχθντες οἱ ἀρχιερεῖς ἐν ταυτῷ ἐπὶ τοῦ 
θείου χαὶ μεγάλου τεμένους ἔνα xal τὸν αὐτὸν xal 
πρῶτον καὶ δεύτερον ψηφίζονταί τε καὶ τρίτον. Καὶ 
ὁ Βέχχος εἴχοστῇ μὲν xal ἔχτῃ Πυανεψνῶνος μηνὸς 
χατὰ τὴν ἑορτὴν τῶν ἁγίων Πατέρων τῶν ἐν Νιχαίᾳ 
πατριάρχης προδέόληται, δευτέρᾳ δὲ Ματμαχτηριῶ- 
νος, τῇ ἐπιούσῃ Κυριαχῇ, ἐν ἐπισήμῳ ἡμέρᾳ τοῦ 
Πνεύματος, τὰ τοῦ Πνεύματος δέχεται xai τελειοῦται 
: ^2 (Y al ont : 
ἀρχιερεύς. 'O μέντο! γε βασιλεὺς ἐπ᾽ ἐχείνῳ μιχρὸν 
σχολᾶάσας τὸν νοῦν, ὡς ἂν Ye κατασταίη ποὸς τὴν 
[P. 971] πνευματικὴν ἐχείνην ἀρχὴν, τὸ λοιπὸν 
χοσμιχαῖς ἐδιδου φροντίσιν, εἰδὼς ἰχανὸν ἐχεῖνον ὄντα 
τὰ τῇς Ἐχχλησίας ἰθύνειν μετ᾽ αὐτάζχους πείξας xal 
τῆς περὶ ταῦτα παμπόλλης συνέσεως. llapeiye δέ 
οἱ ἔτοιμον ἑαυτὸν συλλήψεσθχι ἐς ὃ τι καὶ δέοιτο, 
ἐλπίζων παρ᾽ ἐχείνου xa! αὐτὸς τὰ ὅμοια πάσχειν. 
'Eóíóoo δὲ οἱ xai παῤῥησίας χώραν ἐντυγχάνειν ὑπὲρ 
ἀνθρώπων τὰ πρέποντα, xxl γε ἀνύτειν, ὡς οὐ παρὰ 
τὸ δέον ἐντευξόμενον. Διένεμε λὰρ ἐχυτὸν δίχα τοῖς 
τε δεομένοις ἐξ ἐλέους εὖ πάσχειν τοῖς τε φερομέ- 
νοις καὶ τι πρὸς ἀποφυγὴν τῶν ἐγχλημάτων διχαίω- 
μα. Καὶ τοῖς μὲν τὰς ἐφ᾽ ἑαυτοῦ προσωποποιῶν λι- 


toritateque preditus unus utique omnium aptissi- 
mus videretur ad comprimendum schisma, nego- 
liumque concordi: eatenus promotum fine optato 
coronandum. Ergo rite congregati apud templum 


C majus episcopi, prerogativam imperatoris sequen- 


les, magno consensu studioque primis, secundis 
tertiisque suflragiis Veccum eumdem unum pa- 
triareham declararunt. Veccus igitur sexta et 
vicesima mensis Maii, festo sanctorum Niceensium 
Patrum, patriarcha creatus est: secunda vero Junii, 
dominica proxime secuta, illustri de Spiritus sancti 
Spiritus ejusdem per sacram ordinationem parti- 
ceps factus, rite inauguratus in patriarcham est. 
Imperator sub hec initia per tempus non longum 
studio sollicitudine immoratus in stabiliendo tali 
homini isto spirituali principatu, securam deinde 
mentem imperii negotiis advertit, so'utus omni 
metu de Ecclesia, utique cujus regimen et com- 
mendatum sciret, qui et experientie satis et 
prudentiae plurimum habens nullo deficeret eorum 
qui ad res ecclesiasticas recte salubriterque re- 
gendas possent desiderari. Exhibnit autem 8e novo 
patriarche paratum ad cum adjuvandum quacun- 
que in re opus haberet, sperans vicissim ab illo 
in occasione similia. Dedit eidem et fiducie locum, 
quo auderet suscipere agereque secum causas 
hominum egentium gratia principis, non frustra 
se id facturum: sperans : confidebat enim nihil 
eum risi quod fas esset concedi petiturum. Porro 
Veccus has interveniendi pro miseris partes toto 
animo capessens, parlitos habebat in duo genera 
quos isto misericordie officio juvaret : prius erat 
carentium 4604 necessariis, quorum esset egestati 


τὰς τε δυσσᾶς τε 
^ — r » , * - ^ $; * 
τὸν ἐχ τοῦ βασιλέως ἔλεον, ὁμολογῶν μὲν αὐτὸς 
ὑπὲρ ἐχείνου τὸ πταῖσμα, δεόμενος δὲ ἀτεθῆναι τοῦ 
προστιμωμένου τῷ πταίσματι " τῶν δὲ xai (apla- 
M , - “7 " ^ Tum M ^ ^ * 1 L] * 
λεώτερον νπερμαχων τῳ χοατουντι ως ἀδ'χουμένων 
δ * , 
ἐζήτει τὴν λύσιν. Οὐ γὰρ ἐνμηνέως ἔχρῃζεν ἐς 6 τι 
μάθοι τὰ τοῦ δεομένου πῶς ἂν ἔχοιεν, ἀλλ᾽ αὐτὸς 
4 ’ , 5» Ἂς ,. * j4 € 
ἀχούων, μόνον ἀξιῶν ἀληθεύειν τὸν λέγοντα ὡς ἀνυ- 
, —- - ν᾿ , ^ 
σθησομένων τῶν λόγων, τῷ βασιλεῖ αὐτὸς διαχρίνων 


3 


τάς ἀναδοχὰς ἐποιεῖτο χατὰ τὰς χρίσεις. Εἴποντο δὲ 
χαὶ οἱ πρὸς τὸν χρχατοῦντα λῦγο! χατὰ τὰς ἀνχδοχᾶς. 
Προῳγονόμει γὰρ ποὸς τὸ χοήσιμον χαὶ τὰς περὶ 
ἐχάπστου ἀναφορὰς, ὡς τὴν μὲν προτάττεσθαι, τὴν δ᾽ 
ὑποτάττεσθαι, χαὶ τὴν μὲν πρωτολογησομένην, τὴν 
δ᾽ ὑστερέσχσαν, ὥστε xal πολλᾶάχις μετεγγράφεσθαι 
τὸ τῆς ἀναφορᾶς γραμμᾶάτιον συμκθεδήχει, ὡς δευ- 
τέρου ἢ xai τρίτου ἢ καὶ ὑστάτου τεθησομένου τοῦ 
παραξυσμὸν éx των εἰκότων χινῆσαι βασιλέως ὑφο- 
ρωμένου, πρῶτον δὲ γε τοῦ ἢ ἑφδίως ἀνυσθησομένου 
3j xal εἰς χαριεντισμόν τινα δόξοντος, "Em αὐτῷ 
γὰρ καὶ τῶν πολλῶν ἐθάρσουν αἱ τόλμαι ὡς μέχρι 


largitione consulendum, alterum delatis criminibus 
periclitantium, quibus vel ad depulsionem objec- 
torum falso patroni efficacisopera vel ad delicti con- 
victi veniam impetrandam auctoritas deprecatoris op- 
taretur.Ac horum quidem eo studio causas amplec- 
tebatur ut officiosas illas hominum generi noxe 
medicatrices Litas,quas Homerus claudas, rugosas, 
distortis oculis inducit, ipso corporis habitu agens 
representaret, tali caplans specie miserationem 
principis susceptis suis necessariam, confitens 
quidem ipse eorum nomine peccatum, remitti 
autem ponitentibus penam rogans. Pro aiio 
miserorum genere culpa vacantium interveniebat 
confidentius, obnixe contendens et principem 
urgens, ut penuria laborantibus opem jure quodam 
ipsorum debitam ne indulgere cunctaretur, velocis- 
simus ad intelligendas necessitates indigentium, 
ut eis exponendi eas fusius seu laborem seu vere- 
cundiam lucrifaciens, perspicacitate benigni animi 
auditu statim primo cuncta comprehendentis, sine 
mora operave diligentioris interpretis. Abundabat- 
que patroni charitas ad omnem falsi suspicionem 
abolendam plenamque conciliandam clientulis fi- 
dem, dum suas angustias narrabant. Occurrebat 
quin etiam diffidentie supplicum, et impetrabilia 
petere ipsos asserens ultro addebat timide agen- 
tibus animos audendi, suggerebatque ad persua- 
dendum aptas,pro genere ac statu causa, postulati 
evincendi rationes; easdemque digerebat accom- 
modato ad finem optatum ordine, perite dijudicans 
qu:e illarum proponi prior, qua subjici alteri, que 
postremo subjungi loco deberet. Unde contingebat 
sepe refingi rescribique libellum supplicem, etiam 
jam oblatum principi,usque interdum ud principis 
ejusdem 405 offensionem cui et stomachum et 
suspiciones nonnunquam movebat, quod iterum et 
tertio interpolatus una de re ipsi libellus inoulca- 


GEORGI! PACHYMRBRJE 
παραδλῶπάς τ᾽ ὀφθχλμὼ, ἐθὴρα Α βασιλέως ἀναχθησόμεναι, xal ἔνδοξος ἦν ὁ τολμῶν 


860 


αὐτίχα πεοὶ τῶν στετέρων διχαίων λέγειν, ὡς ἀλη- 
07, δόξαν λέγειν Ov ἐκείνου πρὸς τὸν χρατοῦντα. O5- 
τως Tv ποὸς τὰς ἀναδοχὰς τῶν ἀνθρώπων Ó ἀνὴ2- 
δοχιμώτατος, ὥστε xal προλαύεῖν οὐ χεῖρόν τινα τῶν 
αὐτοῦ εἷς δεῖγμ᾽ ἀχοιθοῦς παῤῥησίας xal τῆς περὶ 
τὸ δίχαιον ἀντιλήψεως. Θέρους ἦν ἀχμὴ, καὶ ὁ χρα- 
τῶν περὶ τὸ τῆς μεσημύρίας σταθερώτατον, μετὰ 
τὸν μετ᾽ ἄριστον ὕπνον, χατὰ τὰ ὠάτου μέσα xa07- 
μενος ἐναιθοίαζε. Συνεδριάζων δ᾽ ἦν ἐχείνῳ xai 
πατριάρχης ἐγγύθεν ἔκ τῆς χώρας ἔχων, τηνίχα 
χαὶ βασιλεὺς ἐξ ὕπνου ἀνέγροιτο, ἐκ τοῦ ῥάστου 
παραγίνεσθαι. Ἐνετύγχανε τοίνυν, xai ἣ ἐντυχία 
[P. 275] ἀξίωσις ὑπὲρ ἀνθρώπου ἦν ὅν ἠδιχῆσθ: 
μὲν ὁ ἱερεὺς διεγίνωσχεν, οὐ χαλῶς δ᾽ ἔχων 6 βασι- 
λεὺς περὶ ἐχεῖνον οὐ χατένευε σώζεσθαι. Καὶ ἡὶ ἐν- 
στασις ἀμφοτέρωθεν ἱχανὴ Tv θορυδῆσάι καὶ τὸν 
ἀχούοντα. Τοῖς δ᾽ οὐχ ἔληγεν ἔτι, ἀλλὰ τῷ μὲν ὡς 
ὑπὲρ δικαίου λέγοντι ὁ ζῆλος ἀνέζει xal παῤῥν,σιλ- 
στιχώτερον ἔπληττε, βασιλεῖ δὲ τὸ ἐπὶ τῷ διαπρε- 
σθευομένῳ ἔχθος πρὸς τὴν κατὰ toU πρεσδεύοντος 


retur, ut jam qui primam propositionem acceperat 
placidus vultuque benigno spem fecerat, ad toties 
relicatas instantias corrugaret frontem, metuensne 
jam sue facilitati illuderetur,presertim increbres- 
cente confidenlia multorum, qui freti conciliatore 
udmissionis et eodem supplicationis suffragatore 
patriarcha, audientiis sine fine captandis produ- 
cendisque aures imperatoris obtundebant et vide- 

licet irritabilis natura fortunaque hominis fatiga- 

bant patientiam, eo ipso gratiam ad populum 

patriarche cumulante, quod eum, ut consuleret 

miseris, videret ne favoris quidem apud principem 

proprii cavere dispendium.Tam effusum efficaxque 
in novo patriarchaeminebatsublevandoruminopum 
studium. Cujus hie singulare aliquod exemplum 
haud inutile fuerit referre, unde specimen prudens 
lector capiat libere fiducie viri istius fortisque 
in justitia propugnanda constantis. JEstas erat 
summa, et imperator altissimo stante sub medium 
diem sole recens & pomeridiano somno in medio 
cenaculo frigus captabat. Obsidebat autem fores 
audientiam exspectans patriarcha e vicino ad hoc 
profectus et ibi considens, ut ad primam ab exper- 
recto imperatore paratus admissionem staret. 
Admissus tandem causam agere copit hominis,ut 
ei compertum erat, injuste damnati. Ceterum odio 
quodam in hunc hominem preoccupatusimperator, 

salutem miseri quam petebat patriarcha non an- 

nuit. Hinc presule ad instantius deprecandum 
incumbente, principe vero in negandi proposito 
perstante, certamen ortum est utrinque sic ac- 
censum ut audientes conturbarentur, cum finem 
patriarcha urgendi, Augustus renuendi non faceret. 
Ad extremum conscius patriarcha 86 pro justitia 
pugnare,in zelum exarsit, et liberioribus imperato- 
rem pupugit verbis.Illeodium quo flagrabatin reum, 
in nimis vehementem, 406 ut putabat, ejus pa- 


861 


DE MICHAELZ PALASOLOGO LiB. V. 


862 


βαρύτητα τρένχυτα συνέύαινε παροξύνεσθαι. Καὶ ὁ A δοκοῦντος ἔχειν τὸ δίκαιον ἐφ᾽ οἷς καὶ βασιλέως δέε- 


μὲν ἐδέετο, ὁ δ’ ἀνένευεν. Ὃ μὲν xal δραστιχώτε- 
pov ἠντιθόλει, ὁ δ' ἠγρίαινε. Τέλος ἀλλ᾽ ἀδιχεῖσραι 
τὸν ἄνθρωπον ἔλεγεν, ὁ δ᾽ οὐχ ἐφρόντιζεν. Ὡς δὲ 
xai δῆλος ἦν πράξων παραδολώτερον, ἣν μή γ᾽ 
ἀχούοι, ὁ δ᾽ ἀλλ᾽ οὐχ ἐδίδου τὸ παράπαν τὴν λύσιν, 
x&v ὃ τι xal πράξοι. Καὶ εὐθὺς ζῆλος εἰσέδυ τὸν le- 

4 e? NS M 4 . b] , NJ - 
pla, xai, « Τί δὲ,» φησὶ, « xai ἀπὸ τίνων ἀοχ!'ερεῖς 
εἶναι ἄξιον ἢ μαγείρους xal στράτωρας, οὕς ὑποχλί 
νεὺν ἀνάγχη χἂν ὃ τι θέλοιτε; » Ταῦτά τε εἰπεῖν 
xai ἀθρόον τὸ τῆς πατριχρχίας σύμύολον δίψαι τὴν 
βαχτηρίαν, τὴν δ᾽ ἐπιῤῥοιζῆσαι πρὸ ποδῶν τῷ βα- 
σιλεῖ πεσοῦσαν, τὸν δ' ἀμ’ ἀναστάντα, ἦ ποδῶν εἴχεν, 
ἔξω χωρεῖν. Καὶ τὸν μὲν βατιλέα ἐν αἰσχόντ, πο'οὖν- 
τα τὸ πρᾶγμα ἐνεὸν ἀνίστασθαι, ἐκεῖτον Ob, πολλῶν 
ἐπεχόντων xoi γε τῶν ἐκ βασιλέως συχνῶν πεμπο- 
μένων xai ὑποττρέψαι παραχαλούντων ὡς εἰς λύπην 
τῷ βασιλεῖ γενησομένης τῆς ἐχχωρήσεως, τὸν δὲ 

Ww. e*t - - * 4 - - bi ^ 

μηδ᾽ ὅλως ἀχοῦσαι, ἀλλὰ πεζῇ, διελθεῖν xal τὴν μο- 
νὴν τῆς χώρας χαταλαθεῖν, ἔοσγῳ ὁὀειξαντα τὴν τοῦ 
ζήλου φύσιν ὁποία, xxi ὡς οὐ λαμόάνει πρόσιοπον Xu 
χατὰ Θεὸν γίνηται. "Aloe δὴ πάλιν (προτρέχει 
4 - t - [2 4 ?, ^p, 
γὰρ xal τοῦτο ῥηθῆναι) ὑπὲρ ἀνθρώπου δέησις ἦν 


ironum vertens, asperius el ipse responsavit. Pro- 


cesserat pene in juvgium lis,poscente hoc,abnuente 
illo, efficacius hoc deprecante, contra illo excan- 
descente. Tandem contestante praesule injuriam 
bomini fieri, principe nihil id se curare osten- 
dente, presule se adhuc fortius acturum, ni audi- 


retur, pr» se ferente, principe contra ostentante, C 


quidquid faceret aut dicere!, nihil impetraturum, 
ne tum quidem patriarcha victus abscessit aut 
susceptum suum deserere sustinuit, sed stu 
elatus effervescentis intus zeli : « Quid igitur ? in- 
quit; an censes equum episcopos apud vos nihilo 
pluris esse quam coquos nut stratores, quibus 
omnia vobis obsequi et ad nutum scrvire necesse 
est ? » Simul hac dicens pastoralem baculum, pa- 
triarchalls insigne dignitatis, ante imperatoris 
pedes abjicit : ipse impetu exsurgens velocissimo 
passu se foras ejicit. Id videns imperator et ad 
ignominiam pertinere sua:1 reputans, sollicitus 
assurgit, multis digredientem tenere patriarcham 
conantibus, et aliis super alios ab imperatore mis- 
8is ejus nomine rogantibus ut rediret ad vocantem 
Augustum et discessum huno ejus molestissime 
ferentem. Ille ad omnia surdus cureum tenuit, 
quoad in vicinum, ubi diversubatur, monasterium 
pedes pervenit, reipsa ostendens qua indoles zeli 
sit, quamque ille, cum Dcum habet auclorem, 
reverentia quantevis etiam presentis persone non 
retardaretur. Alias rursus (nam et huc impetu 
semel digrediendi capto prono lapsu procurrat 
oratio) alias, inquam rursus orabat patiarcha pro 
homine, cui justum censebat ab imperatore id 
indulgeri quo egebat, sed replicata sepius nihil 
proficiebat oratio ; et 407 jam longa adeoqueinfi- 
nita videbatur sepe frustra rogati auxilii mora. 


ται. ᾿Αλλὰ πολλάχις εἰπὼν οὐχ ἠχούσθη, xai ὑπερ- 
ἥμερος ἐφαίτετο ἡ βοήθεια, Δράττετα! τοίνυν ὁ ποε- 
σθεύων χαϊροῦ, xal ὁ καιρὸς ἑορτὴ ἦν τοῦ ἐν μάρ- 
τῦσι περιφανοῦς Γεωργίου xai σύναξις ἀνδρῶν οὐχ 
ὀλίγων ἀνὰ τὴν τῶν Μαγγάνων μονήν. Kal ὁ μὲν 
ἱερεὺς τὴν ἀναίμαχτον ἐτέλει θυσίαν, ὁ δὲ βασιλεὺς 
ἱστάμενος ἐτελεῖτο. "Ene! δ᾽ ἐτελεύτα ἡ τῶν δώρων 
ἀναφορὰ xai ἔδει τὸν βασιλέα νιψάμενον προεισελ- 
θεῖν ἐφ᾽ d τε μετασχεῖν ἀντιδώρου xal εὐλογίαν 
παρὰ τοῦ λειτουργήσαντος δέξασθαι, ἀνοίγνυνται τὰ 
ποόσθεν τῶν ἀδύτων θύρια, ἐμφανίζεται ὁ τὴν εὐ- 
χὴν τελέσων τῷ βασιλεῖ, mpóstis: βασιλεὺς ἐχτείνει 
τὰς χεῖρας τοῦ θείο" ἄρτου ληψόμενος, ἐπέχει τὴν 
δεξιὰν ὁ ἱερεὺς τὸ τοῦ ἱεροῦ ἄρτου χλάσμα κατέγου- 
σαν. |P. 276] Καὶ οὕτω τῶν μὲν χειρῶν ἐχτεταμέ- 
νων τῷ βασιλεῖ, τῆς δὲ δεξιᾶς τῷ ἱερεῖ ἀτρεμούσης, 
3, γλῶτσα θέρει τὴν ἱχεσίαν «al τῷ λυπουμένῳ ζητεῖ 
τὴν λύσιν, Εἴδες ἂν τότε γενναῖον παράστημα ψυχῆς, 
τοῦ μὲν ἱχτεύοντος δοῦναι τὴν λύσιν, xai τοῦ μὲν 
εἰς xatpóv ἀναρτῶντος ὡς μὴ ὄντος Exslvoo χαιροῦ 
λύσεως, τοῦ ὃὲ καὶ μᾶλλον ὡς ὄντος ἐξαναχράζοντος 
ἄμα μὲν ἁγιασμοῦ ἐκ Θεοῦ, ἅμα δὲ xal συμπαθείας 


Arripitagituroccasionem intercessor,quam a reli 
gione fore putavit efficacem. Festum agebatur per- 
illustris inter martyres Georgii, et conventus erat 
non modice multitudinis apud edem sacram mo- 
nasterii Manganorum, incruentum ibi sacrificium 
offerente patiarcha. Imperator sacris  astabat. 
Ubi vero perfecta oblatione donorum tempus adfuit 
quo ex more lotus imperator accedere debebat ad 
perceptionem pauia benedicti, quem antidorum 
vocant, et eulogiam a celebrante accipere, reclu- 
duntur anteriores adytorum fores, et prodit qui 
bene precaturus imperatori juxta morem erat. 
Presto est Augustus : et manus porrigit sacrum 
sumpturus panem. Cohibet dexteram sacerdos, 
qua fragmentum sacri panis tenebat, Et sic exten- 
sis imperatoris palmis, manu vero  patiarche 
rigide suspensa, lingua ejus toties antea rejectam 
supplicationem iteravit, et homini egre habenti, 
ut ab imperatore quod optabat, contingeret precata 
est. Videres hic utrinque obnixam in proposito 
constantiam duorum invicti rigoris animorum. 


D Nihil enim de sententia dimotus imperator frag. 


mentum petebat, patriarcha vicissim veniam orabat 
pauperi. Atque imperatori excusanti non esse id 
aptum venia isti concedende tempus, et differri 
negotium poscenti, patriarcha contra reponebat 
optime conjungi cum perceptione gratie ex Deo 
indulgentiam in homiuem venie ; tum asseverabat 
nunquam se tributurum sacrum panem, nisi quo 
petebatur largiretur imperator. Finem cerlamen 
non habebat,quoad tandem intentiori supplicatione 
institit Augustus ut sibi panis daretur, non tam ad 
usum fructumve, ut aiebat, proprium quam ad 
offensionem spectantis populi vitandam, apud quem 
existimationis jacturam subiret, si vacuus et sacri 


863 


GRORGII PACHYMERJE t 


πρὸς ἄνθρωπον. Τέλος ἀντιδολεῖ βασιλεὺς τὸ χλάσμα Α πρὸς ἔχαστον, διὰ τὸ ἀξίωμα ἀγανακτεῖν xai 27; 


λαμθάνειν, οὐ κατὰ χεείαν μᾶλλον, ὡς ἔξειξεν, ἢ 
Ld LI 4 , φ 
£.Y€ χενὸς ἀποστρέψε: τὸν λαὸν αἰσψυνύμενος. Ὡς 6 
οὐχ ἐδίόου, εἰς χοῖμα λέγων λαμὄανειν, εἰ αὐ λύε: 
τῷ διχχενῖς λυπουμένῳ τὶν λύπην, μετχώχλεῖν τε 
4 μ ψ à 413 μ 

τὸν βασιλέα τὸ ἱλαρὸν εἷς ὀργὴν, xai μηδὲν ποοσ- 
2 a ^" , , ^ * 7. ' ω Ld - 
θέντα τοῦ, « ᾿Ανέορτα, » εἰπεῖν, « ξυρτάσαμεν, » yo 
— 4 * LÀ 

pn2a. πρὸς τὸ παλάτιον. 


Ὅπιυς 
πατρ' Δ5χ00 ἐν 


χεὶ μὴ φέρων ὁ βασιλεὺς τὴν παρά τοῦ 


yr: τὴν τρίτην ἔταττεν. 


UO 


ὅπως ταπεινωθείν͵ τὸ τοῦ ἀνδοὸς ἀχατάπληκτον, τῷ 
δὲ γε τέως τοῖς περὶ αὐτὸν ἀπολογούμενος ὅπως πολ- 
λάχις ἀντιθαίνει xal οὐ πείθεται μεσιτεύοντος, τὴν 
συνεχῖ προτεδρίαν ἐτιᾶτο τῆς ἀπειθείας, καὶ ὡς 
συνεχῶς ἐνοχλούμενος ταυτόν τι πάσχει τοῖς ἀγ'χό- 
ροις πολλῶν παρατιθελένων βρωμάτων" ὀργίζεσθαι 
q32 ἐχείνους, ἦν μή τις ἀποτχευζηται τὰ τεθέντα, 
καὶ αὐτὸν πολλῶν χαθ᾽ ἐχάστην ἐπαντλουμένων τῶν 
ὑποθέσεων, χαὶ ταῦτ᾽ οὐχ ix μηνυμάτων, ἀλλ᾽ αὖ- 
τοπροσώπως, ὁπότε xal ἢ ἀντιλογία κάιρὸν ἔχει 


408 expers ferculi ab ara reverteretur. Verum ex 
adverso patiarcha magis timendum cavendamque 
studiosius indicans Dei offensionem : Acciperes in 
judicium, Auguste, inquit, huac sacrum cibum, 
quoad certum fixumque tibi erit homini iujuste 
vexato solatium negare. » Tunc vero caperata 
fronte imperator, et priori placiditate vultus in 
manifesta ire indicia mutata, cum surgens dixis- 
Set: « Ergo festum infestura egimus, » nullo pre- 
ter ea verba addito in palatium recessit. 


25.Ut non ferens imperator molestiam.quam ei nimis 
crebrz patiarchae pro egentibus supplicationes [aces- 
scbant, tertiam. ipsi feriam ad admissionem assi- 
gnavit. 


His experimentis veritus imperator tam acrem 
in urgendo virum, cupiebat alicunde aliquam 
expediri rationem commodam intrepide ejus et 
inflexibilis retundende vehementi». De qua cum 
apud suos familiares sese purgans ageret, accusare 
contumacis pertinacie solebat irrevocabilem illam 
patiarche perseverantiam in usque οἱ usque in- 
stando ad impetrandum id quod iterum, et s»pius 
petitum, idoneis causis negatum fuisset. Addebit 
fatigatum ee molestis hisce obtrusionibus petitio- 
num frequenter rejectarum, idem pati quod nau- 
seantes solent ingestis cibis magna copia, quibus 
iram commovet importunitas reponere non desi- 
stentium fastiditam cramben. Multa quoditie sibi 
negotia ejus generis ingeri assiduitate insatisabili. 
neque id per litteras aut nuntios, sed coram ab 
ipso astante per seque agente patriarcha ; unde 
fleret ut quoties quod concedi non expediret pete- 
retur, grave sibi et permolestum esset renuere 
propter verecundiam viri tante auctoritatis pre- 


B μονὴ, εἰς Tv xal ὑποστρέφων ἐνίοτε, 


C 


λαΐνειν πρὸς τὴν χατάνευσιν, πολλῶν Unt 
ἄλλοθεν ἄλλων xx! μεθελχόντων ἐχάστου πρὸς ii 
τὸν νοῦν τὸν βασίλειον. Καὶ τὸν μαθεῖν χαὶ 7l 
xatgóv ἐντυχίας ἴδιον, μιᾶς ἣὯ μέρας εἷς τοῦτ’ - 
ἑπτὰ ἐχλεγείσης. Καὶ ἐχλεγῆναι τὴν τρίτην, ὡς: 
ναι μόνην ταύτην τῆσ ἐδδομάδος ἀπέάσης κα-οὐνὶ 
τυχίας ὑπὲρ ἀνθρώπων τοῦ πατριάρχου πρὸς 3:: 
λέχ, ταχθῆναί τε xal γραμματικὸν ἴδιον τὸν Ξ:- 
λῖνον Μιχαὴλ, ἐφ᾽ ᾧ τὰς λύσεις τῶν ἀνχευ:: 
ἀναδεχόμενον γράφειν. Οὕτως ἦν ἢ τρίτη ἄξω: 
σμένη Θεῷ ἐλέους καὶ παρακλήσεως. Ὡς ἄν i 
ἀφαιροῖτο ἡ $ui2a τοῦ προνομίου, ἀσχολγϑέντος ἐξ 
ἄλλοις κατ᾽ ἀνάγκην τοῦ ἄνακτος, TW Dar) 
σεως τοῖς περὶ τὸν mazpidpyr vw ἡ τῆς γάρες ezyor 

$35 0wafe 

μὴ ἀνύπσειεν ἐξ ἀναγχαίας ἀσχολίας ize; 

τῷ βασιλεῖ, ἡ δείλην ὀψία μέχοι καὶ ἐς we 
χτῶν ἀνεπλήςου τὸ ἐλλειφθέν. Kat πολλῶν xo 
ix τῆς περὶ ταῦτα τοῦ πατριάρχου σπουξῆς TD 
vavto ἄνθρωπο:!, ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ἐς τοσοῦτον, : 
xal xa0' εἱρμὸν προσλαδὼν ὁ λόγος ὑπέμνησεν. 


5T 


sentia incussam. Id per se incommodum intoleri- 
bilius reddi concursu et gravitate principaliuz 
curarum et oocupationum, undeounque ingru- 
tium principis in diversa trahentium.His ut τοῖν: 
adhiberet, coustituit certam  prescribendam ;* 
triarche congressibus 409 diem, unam e 86}. 
orbem heddamodarium conflantibus, extra qe 
ab audiendo patriarcha, patrocinio reorum € 
egentium fungente, vacatio principi certa cost 
ret. Idonea ad id visa feria tertia patriarche :* 
missioni tales causas acturi assignata propria ts: 
ordinatusque notarius in id oflcii proprius Xip2- 
linus Michael, qui etcausas tali audientia rela: 
et responsa imperatoris ad singulas in commen: 
rium referret. Sic Deo et solatiis afflictorum conse 
crata dies hebdomadis tertia est. Ne vero intere: 
talis in id temporis usuram, superveniente for': 
principi alio neccessario negotio, unquam contip£ 
ret, diversorium in eam diem patiarchz»e provisum 
est in monasterio vicini&; in quod is subin& 
recedens, si qua inevitabili avocatione imperatori: 
averteretur attentio, immineret e propinquo i 
occasionem resumende opportune  tractationi* 
ita ut quod mane perfici non potu:sset absolverit/ 
vesperi, excurrente nonnunqnam in aliquot (42 
miss» jam noctis horas et antistitis diligwstit *' 
patientia imperatoris. Non facile dixerim quem 
multa cemmoda ex hoc tam assiduo benevoloqut 
patriarche studio in homines solatio egentes re- 
dundare contigerit. Sed de his hactenus, que 
variis transacta temporibus unam in seriem, ordi- 
nis et momorite compendio, oratio nostra complexa 
eat. 


ἐστέλλοντο. 


(P. 278] Ὁ μέντοι γε βαπτιλεὺς πρέθεις εὐτρεπι- 
σας ἀποστέλλει πρὸς πάππαν, ἄμα μὲν δηλώσοντας 
τὸν τῆς πράξεως ἐπιτελεσμὸν, ἂμα δὲ καὶ τὰ κατὰ 
τὸν Κάρουλον μαθησείοντας, εἰ χάθυφῆχε τῆς ὁρμῆς 
ἐχείνης καὶ πρὸς τὸ ταπεινότερον ὑπεκλίθη. ΟἹ δὲ 
παραγενόμενοι τὰ μὲν τῆς εἰρήνης δηλώσαντες ἀπε- 
δέχθησαν, χκαταλαμῦδάνουσι δ᾽ ἐχεῖσε τὸν Κάρουλον 
θυμοῦ πνέοντα καὶ λιπαρῶς τῷ mümmq προσχείμε- 
νον χαὶ προσλιπαροῦντα ἐφεῖναι τούτῳ τὴν ἐπὶ τὴν 
πόλιν ἐπέλευσιν. Ἑώρων οὖν ἐχεῖνον ὁσημέραι τῶν 
ποδῶν τοῦ πάππα προκυλινδούμενον, καὶ ἐς τοσοῦτον 
ταῖς μανίαις συνισχημένον ὥστε xai τὸ ἀνὰ χεῖρας 
σχήπτρον, ὃ σύνηθες κρατεῖν τοῖς τῶν ᾿Ιταλῶν με- 
γιστᾶσιν, ὀδοῦσιν Ux μανίας χαταφαγεῖν, ἐπειδὴ λι- 
τανεύων καὶ τὴν πρὸς ἀπαρτισμὸν ἔξοδον προῦαλ- 
λόμενος xal προτείνων τὰ αὐτοῦ δίχαια οὐδ᾽ ὅλως 
τὸν πάππαν ἔπειθεν ἀπολύειν, ἀλλ᾽ ἦν παρὰ χωφῷ 
λέγων. ᾿Αντεπῆγε γὰρ καὶ ὁ πάππας τὶ ὑπὲρ τῶν 
Γραικῶν δίκαια, ὡς ἐχείνων οὗτα ἡ μεγαλύπολις 
ἐχείνοις πάλιν χαὶ προσεγένετο, χαὶ ὅτι νόμος ἀν- 
θρώποις ταῦτα, καὶ δῶρα πολέμου xai πόλεις καὶ 
χρήματα, τὸ δὲ μεῖζον τῆς ᾿Εχχλησίας υἱοὶ καὶ Χρι- 
στιανοί. Χριστιανοῖς δὲ κατὰ Χριστιανῶν ἐφεῖναι, 
μὴ καὶ εἰς παροργισμὸν τοῦ Θείου πράττοιμεν. 


26. Ut iterum ad Papam legati sinl missi. 

Ceterum imperator expeditos instructosque le- 
gatos mittit ad Papam, simul significaturos perpe- 
tratum jam negotium et exsecutioni conventa 
mandata, simul clam sciscitaturos quid rerum 
moliretur Carolus, et ecquid adhuc demisisset 
animum, fero illo quo in Grecos antea incitabatur 
410 impetu remisso. Legati appulsi nuntiarunt 
consummatam pacem, elexcepti perbenevole sunt. 
]nvenerunt autem ibi Carolum minas spirantem, 
et omni contentione precum incumbentem ad exo- 
randum Papam ut sibi permitteret expeditionem in 
urbem Constantinopolim. Videbant igitur quotidie 
advolventem se Pape pedibus, et eo subinde 
furoris inquietissimi prorumpentem, ut quod ma- 
nibus more Italicorum principum gestabat sce- 
ptrum, commorderet rabiose admotis dentibus, 
indignans sibi negari, quam instantissime petebat, 
facultatem exsequendi quod constituerat, paratum 
scilicet exercitum adversus imperatorem educendi : 
juribus ad id frustra commemoratis suis, haud 
persuaso ut id bellum approbaret et surdo ad 
preces omnes tales persistente Papa. Qui vicissim 
allegabat Carolo Grecorum jura, placide admonens 
possessam abillis dudum Constantinopolim, iterum 
ad antiquos dominos fortuna revolutam. Eas esse 
rerum humanarum vices, et urbes et opes demum 
caeteras premia esse belli, eique legi acquiscen- 
dum, presertim cum Greci quoque Ecclesia filii 
Christianique essent: « Neque, aiebat, possumus 
Christianos cum Christianis committere, ne iram 
in nos Dei provocemus. » 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. V. 


xc. Ὅπως xal αὖθις πρὸς τὸν πάππαν πρέσδεις À xU. Ὅπως Ἰκάριος προσχωρῆσας 


C 


866 


τῷ βασιλεῖ 
χαθίσταται ἐπὶ τοῦ στόλου 

Οὕτως ἀναχαιτιζομένου τοῦ Καρούλου, ὁ βασιλεὺς 
τῶν ἐξ ἐχείνου φροντίδων ἀπολυθεὶς ἐπεθάλλετο τοῖς 
ἐγγὺς χκραταιότερον, Καὶ Ἰκάριον προσχιυρήταντα 
δέχεται, ἄνδρα πολλὴν μὲν τὴν ἐς μᾶχας π.οῖραν 
ἔχοντα, κατάρχοντα δὲ xai νήσου μεγίστης, [P. 279] 
ἣν ᾿Ανεμοπύλας ἔθος τοῖς ἐχεῖ λέγειν, συμθάμχτι δὲ 
τύχης ἐχεῖρεν φυγόντα. Τὴν γοῦν νῆσον προσχυροῖ 
βασιλεῖ, xxi αὐτός τοῖς τοῦ βασιλέως οἰχείοις ἐγ- 
γράφεται, Βασιλεὺς δ᾽ ἀπούδαλὼν μὲν πρὸ ὀλίγου 
σεθαστοχράτορα, ἀποθαλὼν δὲ xal δεσπότην, τοὺς 
αὐταδέλφους, ἔτι δὲ πρὸ τούτων xai ἄλλον σεόασττο- 
χράτορα xai Καίσχρα xai πρωτοῦδεστιάριον xai μέ- 
γαν δοῦκα xai ἁπλῶς τοὺς iv τοῖς μεγίστοις ἀξιώ- 
μασιν, ἄλλους ἀναγχην εἶχεν ἱστάναι, Kal δὴ τοῦτον 
μὲν τὸν 'Ix3otov xzi ἔτι ἕν ἰδιῴταις εἶχε, χαὶ ἅμα 
δυνάνεσι πεζιχαῖς ἐμόιόάσχς ναυσὶν ἐχεῖνον ἐπ᾽ 
Εὐρίπου πέμπει τῷ μεγάλῳ χυρίῳ ᾿Ιωάννῃ συμμί- 
ξοντα, Καὶ δὴ ἐπεὶ στρατὸς τῶν νεῶν ἀπέδχινε περί 
ποὺ τοὺς Σωρεοὺς, ὁ Ἰωΐννης πυθόμενος τὴν ἐχείνων 
ἀπόδασιν, xxl γ᾽ ὡς εἶχε ποδαλγὸς ὧν τῆς πρὸς 
ἐχείνους οὐχ ἀπέσχετο μάχης, ἀλλ᾽ αὐτόθεν συντα- 
ξάμενος xai τὸ ΛΑατινιχὸν εὐτρεπίσας εὐθὺ τῶν 
ἀχουσθέντων ἤϊε. Καὶ μάχην χρατερὰν συμμίξας 
ἀχοντισθεὶς πίπτει ^ τὸ γὰρ τῶν ποδῶν ἄλγημα οὐ 


27. Dt Icarius αὐ imperatorem transfugiens classi 
prepositus fuerit. 

Sic represso imp^tu Caroli, imperator ista cura 
levatus eo animosius incubuit in res suas quam 
optime consfituendas ex presenti usu, quando ad 
se confugientem l.«nigne Icarium excipit, virum 
multa preliorum experientia militarem scientiam 
adeptu:za. Princeps is fueratinsule maxime,quam 
quiillicdegunt Ancinopylas, hoc est ventorum por- 
tas, 4131 vocare consueverunt. Inde autem casu 
ut conversione quadam sortis ad imperatorem fu- 
gere compulsus jus in eaminsulam suum ei cessit, 
ipse in domesticorum Augu:ti censum ascriptus. 
Imperator autem amisso paulo ante sebastocra- 
tore, amisso item despota fratribus suis, et ante 
hos morte pariter sublatis alio sebastocratore, 
preterea Cesare, tui protovestiario ac magno 
duce, et ut verbo complectar uao, plerisque illo- 
rum qui dignitatum maximarum titulos gerebant, 
cum deberet sufficere alios in eorum loca, hunc 
quidem Icarium adhuc in privatorumordinetenuit: 
ceterum eumdem cum pedestribus copiis imposi- 
tum navibus inEuripum mittit, cum magnodomino 
Joanne dimicaturum. Expositis hisce in terram 
copiis et usque circa Soreos progressis, audito 
earum excensu Joannes, el si eger podagra, pre- 
lium non detrectavit, sed subito instructam Lati- 
norum aciem eo recta ducens ubi versari hostes 
audierat, acri commissa pugna telo ictus concidit. 
Pedum enim dolor haud passus eum librare se 
firmiter in equo et scalis equestribus utrinque 
pendentibus robuste insistere, vim ademit susti- 


“ε στεῤ'ῶς 
ἐφεστρίδος χλίμαξιν, ἀλλ᾽ ἀμ’ ἐκχοντίζετο χαὶ παρευ- 

πίπτε xai ἡλίσχετο, Καὶ σὺν αὐτῷ ἄλλο! τ: 
πολλοὶ συμποδίζονται, xai δὴ vai ὁ τοῦ '[xa2íoo αὐ- 
τάδελτος. Ἔν τούτῳ δὲ xai στρατὸς ἀπὸ ἔνοᾶς 
εἰσβάλλει, οὕς Ζγεν ὁ μέγας στρατοπεδάρλης Συνα- 
χυνοσταῦλ'.ς ὁ Ka02À- 
αήπαντες ἐπὶ Φάςσαλα 
χε: λόγος, ἐφ᾽ ᾧ σιταῦ- 


δηνὸς Ἰωάννης xai 6 μέγας 
λάριος Migz4X. Καὶ £7, óc: 
φρούριον, ὃ Φρίαν ὁ παλαιὸς € 
οουρίῳ, ποοσπίπτουτ' τῷ ix vo- 
σφίσι συῤῥαξας πόλεμον 


- * DJ ΠῚ 
τὸν Eova6T, νὸν 


κυῖεν τοὺς ἐν τῷ 
θείας ᾿ἸΙωΐνντ,, ὃς 
γενναῖον xai ἀνδοικῦν aot 
καὶ μέγαν στρατοπεόχοχην, τὸν μέντοι qi μέγαν χο- 
νοσταῦλον ὁ ὑπ᾽ ἐχείνῳ λαὸς ᾿Ιταλὸς διώχων χατα- 
λαθεῖν οὐχ ἔσγοτεν, ἀλλ᾽ ὅλαις ἡνίαις ἐκεῖνος ἐνδοὺς 
εἰς ουγὴν ἔλαυνε, wi τοὺς μὲν διώοντας πολὺ π2ο- 


4 


«X 


^ ^ * ᾶΪ 
ἔων ἐξέλυξε, τὸ 0 γε μοιοίδιον ἀλύξαι οὐχ ἦν ἐχε΄- 
. . v , 3 “4. 
Vg, γὰν παντ ἔπραττεν, ᾿Αταχτόύτερον XL ξλχύνων 
τὸν ἵππον, τοὺς 
ξχξίνοις μόνοις ἔχων τὸν νοῦν ὅπως ἐχφύνο!, προῦ- 
(s: δένδρῳ μεθ᾽ ὅλης τῆς τοῦ ἵπποὺ φορᾶς, xa! 
T1: £: - oU ps i^ * S8 LI Οὐ) φ ΟΊ", α΄ 
«- - ^ ^r 

χατὰ στῆθος συνθλᾶτα!. Μόλις δέ τίνες τὸν ἵππον 
πτήταντες (οὐ yào ἦν ἐχείνῳ μέλον τοῦ ἵππου, ἀλλά 
ἦν ᾿ντες ᾿ Y ; i e ῳ l w^ [9 2; Xe 
γε τῆς πληγῆς τε καὶ τοῦ θανχτοῦ) ἡμιθρνῆτα κατα- 
διδάζουσι, καὶ ὡς εἶχον πρὸς Θεσσαλονίχην ἀπα- 
Ἰαγόντες ἐχεῖ θάπτουσι τελευτήσαντα, [P. 280] Τοῖς 


LU 
ὑπισθεν οἱόμενος civit) xai ποὺς 
dts - 5 με * 1 - . 4“ PT 


nendi 86 post ictum, effecitque ut primo statim teli 
qua percussus est impulsu sellaexcussus corruerit 
captusque subito fuerit, et cum eo alii multi casu 
eodem implicati, quippe necessaria subveniendi 
duci laboranti cura a fuga maturanda prohibiti, 
comprehensi pariter in cuatodiam sint dati. In his 
fuit ipsius Icarii frater. Interim etexercitus a terra 
irrupit, quem ductabat magnus stratopedarcha 
Synadenus Joannes et magnus conostaulus Cabal- 
larius Michael. Hi cum .$8? Pharsala tenderent 
(arx ea est, cui nomemantiqnui Phthiafuit)animo 
commeantum imporlandi prisiáio,inciduntin Joan. 
nem nothuim, qui statim eos arri prelio adortus 
non minus fortiter quam feliciter remi gessit captis 
cum aliis pliürimis, tum ipso Synadeno magno 
stratopedarcha. Magnum conostaulum Itali milites 
Joannis diu peraecuti assequi nequivere. ]lequippe 
totis habenis eiTusus in fugam longum inse- 
quentibus preceperat spatium, ul jam periculo 


defunctus videretur. Sed fatalem horam noc ista D 


quidem contentione conatuque summofrustrariaut 
differre infelix potuit: dum enim incautius equum 
impellit securus anteriorum, 8 tergo solum in- 
gruere periculum existimans eoque sollicite respe- 
ctans, jn obviam arborem toto cqui currentis 
impetu impactus dirupto pectore concidit, equo 
libero abeunte: neque enim equiti, diro casu et 
letali vulnere afflicto, vacabat de eque cogitare. 
Hunc tamen egre aliqui morati, seminecem ei 
caballarium impositum Thessalonicam cum depor- 
tassent, mox ibi mortuum sepelierunt. Joannes 
interim cum suis multa impune facta nostrorum 


GEORGII PACHYMERJE 


ἀντιδαίνειν τοῖς du! ἔχάτερα τῆς A δὲ περὶ τὸν Ἰωάννην ἀνέδην ov κτείνειν τὸν π’:. 


D 


--— 


-Ψ. ἡ 


τυχόντα γαὶ πολέμου γέρα σκυλεύειν, "E voc 
΄-ἷ A [4 - . - . 
δὲ xal τότε Ῥωμαῖο: λειφθέντες μάχτ, τοῦ ἸωΣ- 
vou* οὐ γὰρ ἐξ ἐμφανοῦς ὥρμα παραταξίμενο, 
ἀλλ᾽ bx λόχου προσθαλὼν, οἷος ἐχεῖνος τὰ 0:71, 
χατέπληξε θεαθεὶς, χα! λαὸν  Exxpttov xai ize; 
μαχῶν ἐμπεῖρον τῷ παρ᾽ ἐλπίδα πεχίσματι die 
χῶς χαταγωνισάμενος δόξαν εὐκλείας ἀποί-τν 
-J [στ τ᾿ cc , A * 2t. . 
Vo μεγίστης. Τὸ o£ dt vaottxOv xai ὅσον ἐν 273; 
ναυσὶν ἦν abr ptos διατηοηθέντες, fj μᾶλλον xai Y 
μάχης ἐπενεγχάμενοι τοὺς περὶ τὸν μίγεν χύ:τν 
Ἰωάννην, εὐθύμῳ χαρδίᾳφ πρὸς τὸν κρατοῦντα v- 
νουται, Καὶ οἱ μὲν duo! τὸν μέγαν χόριον ὑτὸ 3- 
σμοῖς φρουρᾷ δίδονται, τιμᾶται: δὲ ὁ bens 
τοῦ μεγάλο» xw» 
ἀξιώματι. "O μέντοι! γε τῶν Θνδῶν Aes 
φὺν Ἰωάννου Τουλίελμον μέναν κύριον wor 
στᾶτιν. ᾿ϑχεῖνον δ᾽ ἀγήλας ὃ Βασιλεὺς χεὶ ire 
σας λαμθάνειν γαμδοὺν ὑφ᾽ 6oxo:z ἀσφαλὲδν Ἐ- 
λυς. Μετέωρο: δ᾽ ἦταν οἱ Ὑζμο: χαθ᾽ ὑξοσχέτες 1: 
μόνας. ᾿Αλλ’ ἐχεῖνος &p' ἐπιοὰς cz; πατρίδος, i 
περ' πεσὼν τελευτᾷ. Λιαδέχεται δὲ ὁ ἀδελτὸς is 
νου Γουλίελμος, ὃν καὶ γαμδρὸν Ἰωάννου ὃ Mc 
παρίστα, ὁλοτελῶς τὴν τοῦ τεθνηκότος χοριύτιτι 
Kai ἣν πρὸς Ῥωμαίους ἀντιφερόμενος, εἰ χαὶ χττ 
» . - , 
τος ὁ στόλος ἐχεῖσε προσδάλλων  dxdxoo cix» 


ποινὰ τῶν ἀζώνων τῷ 
τὸ 


cede, spolia plurima pretiosamque predam victo: 
premium tulerunt. Hoc altero jam eventu Romar: 

tristis experientia docuitquis etquantus bello e*. 

Joannes hic nothus, vir omnium  callidissimes& 

insidias struendas, tum ubi ex iis in pluresc* 

paucis erumperet, imperterriti dux animi τοῖα 

que perrupturi quidvis oppositum. Ergo is m" 

quoque non palam occurrens ex adverso, sed à 
latibulis improviso irruens, inopinatissima! iit 
specie copias alioqui bonas et satis exercitat: 
413 primo perculit, mox impressione vehemen: 
disjecit stravitque, gloriam &uo nomini maxima" 
tali facinore adeptus. At navalis exercitus univ 
eus incolumis, quippe incruenta victoria potitos, 
insuper spoliis dives, Joannem cum guis bei 
captum ducens, gaudio et gratulatione ingenti i 
imperatorem rediit. At Joannes quidem cum s«i: 
vincti custodie traduntur: Icario vero ment 
opere bello feliciter navaterepresentata estmart 
conostauli attributa dignitate. Sub hag popa 
Thebarum íratrem Joannis Gulielmum marw* 

dominum pro eo constituit. Verum Joannem ipsi 

imperator honorifice tractatum, propria ej £iia it 

conjugem promissa, postfirmatum jureju rendo Ve- 
dus liberum dimisit, nutante adhue conjugii sp* 
quippe non ultra pacta et sponsalia progressi. 
Ceterum destinatus sponsus simu] patriam attigit, 
morbo correptus obiit, successorem priucipatus 
in solidum universi relinquens Gulielmum fra- 
trem quem superius diximus Joannis pothi filiam 
duxisse, quique ideo soceri partibus addictus in- 
fensus Romanis mausit: quare classis in ejus 


869 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. V. 


870 


xai οὐδὲν εἴα ἀνύειν, περιζωσαμένου τὴν τοῦ μεγά- A ἄλλως λόγιον xal ἐπὶ τοῖς πράγμασι τρίδωνα,) Bpa 


Àoo δουχὸς ἀξίαν τοῦ Ἰχαοίου xal τὸν στόλον ἅγον- 


τος. 


Ἰωσὴφ 


Ἔτι τὰ χατὰ τὸν πατριαρχεύσαντα 


χη΄. 
χαὶ τὸν Βέχχον. 

Τοῦ Ἰωσὴφ ὃὲ χαθημένου ἐν τῇ κατὰ τὸν ᾿Ανά- 
πλοὺν μονῇ, νόσος ἐπεισπίπτει τῷ ᾿Ιωΐᾶννῃ πατριαρ- 
“᾿κοὖντι δεινή" ἦν δ᾽ αὐτὸς 6 Βέχχος ὁ xai πρότερον 
χαρτοφύλαξ. Kai δὴ πολλὰ παθὼν xal ῥαϊσας, τοῖς 
ἰχτροῖς δόξαν ἐν σχολῆς τόπῳ μετατεθέντα τὸν ἀῤ- 
ἑωστοῦντα χατ᾽ ἰδίαν θεραπεύε 7021, μὴ χαὶ ἡ ἀσχο- 
λίχ τριόγν ἐμποιῇ τῇ νόσῳ, ἐπεὶ xal ἑῥαΐσας πρὸς 
τῷ xai πόμα [P. 281] χαθαρτιχὸν προσφέρεσθαι ἣν, 
ὁ τῆς Λαύρας πρὸς ταῦτα τόπος ἐκρίνετο γρήσιμος. 
Ka) ὁ μὲν Bast λεὺς διὰ ταῦτα μεταθεῖνα! τὸν "lo- 
σὴ: ἐφ. τὸς ἄλλως ὃν ἐν μιᾷ 
μονῇ διατρίόειν τόν vs ἀργὸν ἐκ πατριαρχίας xa! 

'AXLA! ὁ Ἰωάννης ἅμα uiv 
αὐτοῦ σχεδὸν 


χαὶ ὡς 
- 4 
πἴῖς Ἐχχλυησίας 


ὄλετο, ὡς οὐκ εὐπρεπ 
τὸν ἤδη πατριαργχεύοντα. 
* wn ? [2 

εἰδὼς τὸ ἱλαρὸν, 

L $;. -.T 4 ^ 1) 

ψηφισαμένου εἐχξῖνος τὰ CT0XA:3 
ἐλάμβανε («ai γὰρ τὴν ἀπ᾽ ἐχείνου βουλὴν θέλων 6 
λαμδάνειν περὶ προσώπου διεπυνθάνετο, 
τοῦτον παρὰ τοὺς πολλοὺς ἐξελέγετο ὡς 


τοῦ Ἰωσὴφ 


X200 
χἀχεῖνός 


terram. quotannis invecta eam vastabat, damnis 
afficiens ingentibus; nec Gulielmo spatium pro- 
spere quidquam agendi ac ne respirandi quidem 
dabat hostis ei oppositus impiger Icarius, magni 
jam ducis potestate classem ductans. 


28. Rursus de expatriarcha Josepho et de V'ecco. 


Diversante porro, ut dictum est, Josepho in mo- 
nasterio ad Anaplum sito, morbo corripitur gravi 
Joannes patriarcha, Veccus nimirum, idem qui 
chartophylax prius fuerat. Per eum languorem cum 
multa vel 4124 a malo ipso vel a remediis passus 
meliuscule jam habere videretur, medicis visum 
transferri eegrum oportere in seductum a turba ne- 
gotiorum locum, ubi curari per otium posset,nulla 
interpellante molestia quotidianarum occupatio- 
num. Decreverant autem in ista ei quiele propinare 
purgantia quidam pharmaca, morbi videlicet reli- 
quias el noxios humores ejus causas funditus ex- 
haustura. Secessus porro ad eam rem aptissimus 
Laura putabatur eadem illa ubi degebat qui patriar- 
cha fuerat Josephus, quem ideo imperator alibi 
collocare statuerat, haud consentaneum existimans 
codem hospitari domicilio decessorem successo- 
remque patriarchatus. Verum Joannes simul com- 
pertam habens comem hilaremque Josephi indo- 
lem,simul conscius ipso tantum nonclare palamque 
suffragante sese nuper ad Ecclesie fuisse guberna- 
cula promotum (etenim Josephi sententiam de suc- 
cessore volens imperator explorare, consuluerat 
cum de persona qua:n ei muneri aptam judicaret; 
et Josephus Veccum pre multis ad id elegerat ut 
et alioqui disertum ac doctum,praterea negotiorum 
administratione tritum, denique preter cetera, 


C 


D 


μὲν οὖν διὰ ταῦτα, ἅμα Ob xal τῷ τῆς σφετέρας 
γνώμης πιστεύων εἰρηνιχῷ, ὀιεχώλυσε μὲν τὸν '[o- 
σὴφ μετατίθεσθαι, οὕτω δ᾽ ὄντος ἐχεῖσε καὶ αὐτὸς 
τῇ μονῇ ἐνδνημεῖ, xal ἦν τὸ ἀπὸ τοῦδε xal mpocamo- 
στέλλων πρὸς Ἰωσὴφ, x«i τὰς ἀπ’ ἐχείνου ἀποχρί- 
σεις φιλοφρόνως χαὶ μετὰ προπτηνείας πάσης δεχό- 
μενος. "Hv γὸρ ὁ ἀνὴ ἐχεῖνος εἰρηνικός τε xal 
ἱλαρὸς, χαὶ τοσοῦτον τῇ τῆς Ἐχχλησίας πράξει 
ἀπήχθετο ὥστε μηδ᾽ αἰσχύνετθαι πολλάχις ὁμολονεῖν 
τὸν ὅρχον γενέσθαι χυλύνλην τοῦ xal αὐτὸν ἐν τούτοις 


εἶναι, ἐπεὶ πλέον οὐχ ἦν γενέσθχι τῶν πραχθέντων, 
ὡς ὑπελάμθανεν. "Ev τούτοις διάγων ὁ ᾿Ιωάννης 


πολλὰ μὲν γραμμάτια εἰς Μεῖρας εἶχε λαμθάνων, ἃ 
δὴ χαὶ οἱ etg νοι ἐξετίθουν, δεικνύντες τὴν πρᾶ- 


ξιν ὡς σφαλερὰν wal Θεοῦ πόῤῥω βάλλουσαν, ἅμα 
6E χαὶ τοὺς Ἰταλοὺς ἐνόχους alog3:251) Οὐ συνεσκια- 


σμΐναις ἄλλως χαὶ du εἰδόλοις, ἀλλ’ ἐμφανέσι xal 
λαμπραῖς. Εἶχον δὲ xai ἀπὸ Γραφῶν ὡς ὃξθεν τὰς 
ὑποδείξεις, XQ wal χατεττρώννυον συνεγέπτερον, XV 
ποῦ τι xul ἁγίοις ἐῤῥήθη ρθελημχτιχὸν, εἴποι τις, 
καὶ τὸ χατὰ σοῖς παριστὰν ἰδίως, ὡς περὶ εἰρήνης 
οἷον ὡς εἰρηνευτέον μὲν ὅπου μὴ θεὸν (a αιούμεβα, 
xai πολεμητέον αὖθις ὅπου ζημιοῦσθαι Θεὸν κινδυ- 


quod ejus tranquillo et studioso pacis ingenio con- 
fiderct), hiec, inquam, Joannesreputansobstititquo. 
minus inde Josephus amoverctur. Illo igitur ibidem 
permanente, eodem et ipse divertit, missitans 
subinde officiosas ad eum salutationes, et mutuas 
ab ipso comitatis humanissime significationes reci- 
piens.Erat cnim Josephus adeo pacifice placideque 
nature, ut eo quod hactenus Ecclesia egerat ad 
pacem oblatam disturbandam offenderetur, nec 
veritus fuisset foteri sepius se, nisi preoccupatus 
juramenti a se palam editi religione fuisset, ad 
omnia fuisse assensurut : nec. enim. 415 jam 
suspicabatur quod antea timuerat, rem ulterius 
processuram qcam quo esset hactenus promota. 
Eo igitur hospitio Joanncs utens, multos in manus 
sumpsit legitquc libellos ab iis compositos qui per- 
severübant in schismate ; quorum erat ecopus os- 
lendere suspectum hoc totum pacis negotium esse, 
longeque a Deo ac vera religione nos abducens ; 
preterea Italos hzreseon teneri reos, earumque 
non occultarum aut ullo modo dubiarum, sed evi- 
dentium et meridiana claritate compertarum. Ta- 
lium assertorum documenta se habere scilicet aie- 
bant manifesta planeque convincentia testimonia 
ecriptorum authenticorum, quas et ambitiose con- 
texentes proferebant. Ac si quod sanctorum asser- 
tum in contrarium opponeretur, primum excipie- 
bant arbitrarium, ut. quis dixerit, id esse, hoc est 
pro sola voluntate paci studentium ad concordie 
oblate comprobationem accommodari. Deinde con- 
cedebant faciendam sane pacem, sed tunc tan- 
tum, quando non exigeretur consensus in id quo 
Deum offendi constaret : neque enim Dei jactura 
bene tranquillitatem emi; satiusque multo esse 


871 


GEORGII PACHYMERJE δὴ 


νεύγμεν, ταῦτ᾽ ἐχεῖνο! ποὸς τὸ καθολικώτερ.ν μετα- Α γὲν ἐχεῖνος τότε, τὲς τῶν σχιζομένων λεμῆζ.: 


φίοοντες, xai ἄλλα πλεῖστα τοιαῦτα παρενείοοντες 
ταῖς στῶν στγγραφαῖς, παρίσπτων τὴν πρᾶξιν ὡς 
σοαλεςαν. "Hw δὲ τὸ ἑπόμενον ἐξ ἀνάνχης γράτειν 
*. - 4 * - .» 9 0! - ls 1 
χαχείνον x2! ἀπολογεῖσθαι iz EX171tp t!'Uv AzvOuzi- 
νων. "AA! εἰδὼς alzóusva σχάνδαλα ὡς λόγων λόγοις 
4.» - 4 " ^ ^-^ ^ , φιὰ * 

μαχομένων, ἐξ ὧν οὐχ ἔττ' διαδιδ άσκειν ἢ οὖσαν ἢ 

* Ἂ ^. [] - . 
παοαῦχτε! τῶν μειζόνων τὸν 


4 
», 


δοχοῦταν χατη γοσίαν ἐπὶ 
* » -τῤ- »- * 8 

γράφοντα, ἔμενεν Tosutov. Καὶ τε τῷ Ξιφιλίνῳ, ἀνδρὶ 
γεραρῷ χαὶ μεγάλῳ οἰχονόμῳ τῆς Ἔχνυλη τίας ὄντι, [P. 
282] χαθυπισχνεῖτο μὴ ἂν xal τράψα! ποτὲ εἰς ἀντίὁ- 
ἐν τιν ὄηθεν, « Μὴ δόξωμεν, φητὶ, τοῖς χει μένοις 
πυσεγχειοοῦντες χὰν ὃ τ' λέγοιμεν. Ἐχείνοις μὲν 

«- «.ν * -Ἠ 4 - 
δοχοῦσ' νεωτερισμῷ civi ἐπὶ τοῖς ἐκχλησιαττιχοῖς 
ἀνέχειν πειρᾶσθαι, κἀν εἴ tt φαῖεν, 


διλύσε μωοεῖν xà 
L] . M - , , ^ 
ποἷς κειμένοις Tm20340520:ty ὁόυ- 


χὰ φαν:ηῶς χαὶ 
' '. ? 4 4 * , 4 LJ »g* ) $ 

paw, αὐτάοχης QTmoQU(T, τὸ ὑπὲ τῇς ἔχχλυπίας 

δῆθεν ἵστασθαι, χαὶ τὴν τῆς ἐγγολαψίας πεῖραν ὁξζον 

- ^^ 5 M , 

ἐχχλίνοιεν Rv διῖν δὲ, xav τὰ φανότατα λέγοιμεν, 

ἊΝ «δι εὖ ^ - / l e , 1.3 ἢ L] ; 

ἀγαπητὸν t: T7, wpo37s/o:psüx μυνον, ἀλλὰ qut, xat 
«- Ld , [4 DR 4 

περὶ τροπῆς τῶν χειμένων φεύγοιμεν, » Ταῦτ᾽ ἐλε- 


decertare, nbi ne a Deo veraque religione excida- 
mus presens periculum sit. Talia illi in maxime 
catholicam conformantes speciem scribebant dis- 
screbantque, multa :n eam sententiam accuratis lu- 
cubrationibus plausibiliter congerentes, quibus 
appareret anceps istud totum ac periculi plenum 
videri debere negotium Ea ille legens, necessita- 
tem subire videbatur manifestam scriptis ista con- 
truriis refellendi respondenditque sigillatim ad sin- 
gula. Sed idem providens ex isto aienlium et 
negantium conflictu scriptorum eruptura scandala, 
raris lectoribus ea luce animi vigentibus, ut blan- 
dientem utrinque in comrnissis invicem argumentis 
altercantium verieimilitudinis speciem sano judicio 
discernerent, nec facile scriplori quamvis cauto 
foreeam in tali tractando argumento moderationern 
tenere, ut satis sese subtraheret plerorumque re- 
prehensionibus, 416 verum ei nut apparens pre: 
varicationis in rebus maximis crimen impacturis, 
sustinebat se ἃ scribendo quietusque perstabat. 
Quin et Xiphilino viro gravi, magno tunc a conomo 
ecclesia, confirmavit se haud quaquam commenta- 
riia ejus generis clucubrandis operam unquam 
daturum : Ne videamur, inquiebat, seniel constituta 
rursus in dubium vocare, quasi qui semel fixa 
tenere decrevimus, eo ipso in concertationis aleam 
do novo jaciamus, quod cum iis qui contraria 
palam sentiunt quosque pro novatoribus in rebus 
ecclesiasticis habemus, ultro descendamus in cer- 
tamen audire cognoscereque sustinentes quid illi 
pro se allegent. Cum enim manifestum sit eos 
semel statuta rataque habita conari convellere 
dogmata, unum nobis idemque sufflciens adversus 
instantias eorum omnes, in contrario palamque pro 
nobis stante Ecclesie consensu, patet effugium, 
quo abunde securis, nullo fine miscendarum litium 
8c jurgiorum, licet nobis compendium facere dis- 


ἀνὰ χεῖρας γραφὰς, αἷς πολὺ τὸ ςαθρὸν lyon; 
ἐπὶ πολὺ οἷς ἔλεγον ἐδούλετο μὲν ἀντιλέγειν, in 
τὸ δὲ, xà» τέλος τὴν πεῖοαν οὐ διέδ-α, o8n 
χαὶ πολλοῖς περιπεπιτώχει τοῖς χαλεκοῖς, Toc 
ἐτ᾽ ἡμέραις τῇ Λαύρᾳ προσκαρτερήσες xa! xziüne: 
ὑγιάνας εἰς Κωνσταντινούπολιν ἐπανίστριτε, τ 
᾿Ιωσὴφ μεθ΄ ἱλαρότητος συνταξάμενος. 


x0'. Ἔτι τὰ χατὰ τὸν πατριάοχτ,ν Ἰωσης. 


Οὐχ ᾿νδὲ τινὰς ἠτεμεῖν ἐντεῦθεν, ὥστε καὶ τὸν 1. 
σήφ ἐκεῖσε χαθήμενον ἀναπαύεσθαι, ἀλα᾽ cru 
προττοιτῶντες ἠνώχλουν τὸν ἄνδρα xri τχναῖς τι 
ριέθαλλον ἀσχολίχις, τὸν αὐτοῦ ζῆλον (καὶ γὰρ χα: 
ὁλίγον χατίψυχτο tf, τῶν τοροπων ατολότεητς ἄντ | 
οοῦντες οἷον χαὶ πρὸς [P. 233] τὸν δερμότενον ἐν | 
γείϑοντες. Ἢν 43p ὁ avi2 ἐπὶ ποσοῦτον Uxrác C 
μέτριος, ὧστε xal εἴπεῦ χΞεία γεγύν:: nc o! 
τῇ ἜἘχχλυσίᾳ χοινωνούντον προσξοιτῆν e 
δ᾽ ἤθελον εὐλογεῖσθα!, μένον ἦν ixi 
πτεῖν καὶ τὴν εὐλογίαν ἐπιζντεῖν, xa! 


ceptatione declinanda, qua utcunque pro tc 
parte clarissima argumenta proferamus, vis? 
possumus assecuturos nos ut quae allegawrr- 
attente cognoscantur; multo autem verismii: 
timere possumus ne nobis imputetur refictio e 
catioque in dubium semel oimnni firmitate const: 
tcrum dogmatum ; quod odiosius et nobis fors 
dum vel maxime crimen est. Ea tunc ille dies 
quoties in manus sumeret herentium adhr£ 
smati cornmenlarioa auctorum ; quos tama 
deindelegeret,animadvertens multam eoruz $* 
fraudeinque,impetum interdum capiebat refec 
splendide que mendaciler affirmabantur, εἰ iti 
ratiocinationi»us detrahendi larvam. Se ; tege" 
ne id faceret, ea quam dixi ratione ; qua icc 
excussus ad exiremum est, venire cogetgs ad t 
perimentum scripto disputandi adversus coti 
senlientes ; unde in multas et graves contigit t: 
angustias incidere. Tunc. autem sat multis ditb 
diversetus apud Louram, ct jam plene resi 
valetudini, Constantinopolim revertit. galquto ἵ 
digressu humanissime Josepho. 


*9. Adhuc de Josepho quondam patriarca. 


D 417 De reliquo haud Poterant quidam wii* 


quiescere vel quiescere sinere fruentem, isto sm 

Josephum,sed quotidianis hominem turbesbeattt 

gressibus, multum ei negotii facessentes dum Q* 

languescentem, ut querebantur, nimis morum $t 
plicitate zelum exeitare ac quasi subjectis facibu: 
accendere tenlabant. Erat autem ie tam remissm « 
comis na'ure vir, ut si cui eorum qui oum Eccle. 
sia communicabant cauea incidisset adeundi ejus 
et qui accedebat, vellet. benedictionis ipsius parti: 
ceps fieri, non opus aiio l'aberet quam procidere e! 
benedictionem petere : statim enim quemcunque 
ad communionem admissum prolize impertieba! 








 π- -— 
813 DE MICHAELE PALAOLOOO LIB. V. 81 
οινωνεῖν ἐκείνοις τῶν γαρισμάτων τοῦ Πνευματος" À τῶν, ἡνωρίμων συχνοὺς εἰς παράλλη-. 
Pn τοῖς περὶ ἐκεῖνον καὶ λοιποῖς ἄλλοις οὐκ οἰστὸν pers. τὴ ἄνετον ἀφέντα 
ἦν. Διὰ τοῦτο καὶ ὁσημέραι προσφοιτῶντες ἀνεθάῤ- ἀκαταιτίατον μὴ μέ; μὲν Ἰωσὴφ 
dvow πλέον πρὸς τὸ τελέως σχίζεσθαι. Τοῦτ' dxou- ἀπεκρίνατο, ᾿ πλέον εἰς κακουχίαν τῶν παρόν- 
σθὲν τῷ κρατοῦντι, ὁ δὲ πληροφορίαν τὴν εἰς ἐκεῖ- τῶν ιν, al τῇ διαθέσει, Huxcup- 
νον ἐκείνην ἀφεὶς, καὶ τὸ ἐπὶ πολλοῖς συγκεχωρηκὸς νὰς τοῖς λόγοις , βαρύτητος οὐκ ὀλίγον, εἶ τῆς 
ἐκ προθέσεως οὐ πάνυ μετρίας, ὡς οὐ δίκαια πά- τιμῆς ποιεῖν ἐθέλει καὶ τῆς ἀπὸ τῶν 


σχὼν κατεμέμφετο, εἰ αὐτὸς μὲν συνήδεταί οἱ ταῖς 
ἀναπούσεσιν ὗς εἰκὸς προσαποδεχόμενος, ἐκεῖνος δ' 
ἀνδράσι προσφέρεται εὐμενῶς καὶ οἰχείως πάνυ 
πολὺ τὸ πρὸς αὐτὸν διεστηκὸς ἔχουσιν, ὥστε καὶ τὸ 
σῶμα κατατέμνειν τῆς Ἐκκλησίας, Χρῆναι 0 ἐκεί- 
νοὺς αὐτῷ, καὶ μὴ αὐτὸν σφίσιν ἔπεσθαι͵ ἐχθροῖς 
ἀριδήλως οὖσι καὶ ἐπὶ τοῖς μεγίστοις διαφερομένοις. 
Προὔπεμπε τοίνυν τοὺς ἀπεροῦντας μὴ δέχεσθαι 
σφᾶς, ἤν μέλοι οἱ τοῦ καθ᾽ ἡσυχίαν καθῆσθαι. Ἰω- 
σὴφ δ᾽ ἀπεχρίνατο, ἣν αὐτόν τε περιορίζειν θέλοι 
xal τοὺς ἀμφ' αὐτὸν, οὕτω καὶ ἀναγκαίως τοὺς 
προσιόντας μὴ δέχεσθαι, πρότερον δ᾽ οὐ καλῶς ἔχειν 
κατηγορεῖσθαι, ἤν τινας προσιόντας καὶ δέχοιτο" 
ἀνάγκην γὰρ εἶναι προσφοιτᾷν σφίσι καὶ τῶν ἀγνώ- 


gratia saneti Spiritus ; quod et iis qui circa ipsum. 
erant et reliquis aliis videbatur intolerabile.Quare 
ipsumquotidieadeuntesetiam atque etiam urgebant, 
αὐ plane se ac palam abscinderet ab omni consue- 
udine partem contrariam sectantium. ld vero sibi 
"wnuptiatum imperator gravius accepit quam pro 
cmlera sua in eum haetenus demonstrata benevo- 
lentia et fide, culpans in eo quod nimis se facilem 
preberet studiiis faetiosorum; in quo ejus cum pru- 
dentiam coustantiamque requirebat, tum preterea 
querebatur injuste ab eo secum agi, quiei tam libe- 
ram tranquillamque,quod ea ipsum gaudere arbi- 
traretur,quietem ao securritatem daretzipse autem 
non dubitaret nec cessaret in intimam etiam fami- 
liaritatem admittere homines, a quibus longe alia 
sentientibus et in contrariam tolo nisu facLionem. 
incumbentibus corpus Ecclesie laceraretur, cum. 
potius oportuisset ipsum pro auctoritate sua dare 
operam uLilli sese ipsi uccommodarent acquies- 
cendo publice decretis et tranquille vivendo, non 
autem committeret exemploeorum turbulentisque 
consiliis abripi ipsumet partes 488 palam sequiho- 
stium manifestorum,in rebus maximis ab Ecclesia 
reque publica irrevocabiliter dissidentium,appare- 
ret.Misitergo ad Josephum imperator certos bo- 
mines,qui suo nomine vetaront ne talium deinceps 
hominum convictum congressumque admitteret,si 
quietis, qua gauderet, certam sibi vellet constare 
possessionem. Respondit Josephus unam rei quam. 
juberet exsequend:e rationem esse, si se ac eos qui 
secum essentin exsilium amandaret imperatortre- 
legatis enim facultatem defore istos quorum fami- 
liaritate interdiceretur alloquendi. Quandiu vero eo 
loco degeret, haud se jure culpari quod adeuntes 
ad se aliquos non excluderet : nam nisi humano 
solatio carere omni in isto secessu vellet, necesse 
Sibi esse officia non aspernari ultro ad se venti-« 


ParRoL. Gn. CXLIII. 





D 





ἀνῃρώπων παραχλήσεως ἔρημον. Ὁ δὲ βασιλεὺς 
οἷον ἐκ τῶν λόγων λαδὼν τό οἱ συνοῖσον, καὶ ὅτι 
κατῆρξεν ὁ πεισόμενος λέγων οὔ αὐτὸς βουλόμενος 
ἴσως ποιεῖν κατὰ τὴν πρὸς ἐκεῖνον δυσωπίαν ἀπέ- 
σχετο, εὐπροσωπον olow ἐντεῦθεν τὸν περιορισμὸν 
ἐκείνου θέμενος ὡς ἐκείνου πρώτως μνησθέντος, πέμ-: 
as ἐξάγει τε τῆς Λαύρας, χὰν τῇ Χηλῇ (φρούριον δ᾽ 
αὕτη ἐπινησίδιον πρὸς τοῖς ἄκροις τῆς Εὐξείνου θαλάσ- 
σης) περιορίζει, εὐχερεῖ μὲν ἐνεαρίζειν, δυσχερεῖ δὲ 
πάμπαν διαχειμάζειν, ὡς κατά στόμ᾽ ἀπαντῶντος 
τῷ νήσῳ βορέου καὶ τὴν πικρίαν ἐχπνέοντος τῆς 
ψυχρότητος, Τινὰς δὲ καὶ τῶν μοναχῶν, οἱ δὴ xà- 
κείνῳ προσέκειντο, [P. 384] ἄλλον μὲν ἀλλαχοῦ ἐξ- 
ορίζει καὶ νήσοις τοῖς κατ᾿ Αἰγαῖον περιορίζει, τὸν 


tantium eliam ignotorum, multo autem magis ad- 
mittere notissimos sibi olimet familiares plurimos. 
Aut igitur exsilio me m.ultet imperator, aut libere 
me frui sinat hoc quod indulget otio;neo colloquiis, 
sine quibue vita hic quidem vitalis non sit, crimi- 
nis quo carent notam appingat. Hec fuit ad missos 
ab imperatore oratio Josephi non illius. quidem 
ejici volentis, aut a suburbani secessus, quo liben- 
ter utebatur, quiete divellijsed magnopere fidentis 
olim in se prospecto affectu imperatoris; quem 
nunquam eo venturum sperans ut tam charum sibi 
eaput amandare sustineret, de indusi 
fecit exsilii mentione verbis est ἂν 
non parum sono ipso preeferentibus, cum sicexag- 
gerans diceret: Exterminet sane nos,postquam ho- 
nore dejecit; et si omni humano privatos solatio 
vult, in feram aliquam ejiciat solitudinem,tali sci- 
licet commemoratione confidens commoturum 86 
aliquam in animo principis sibi devinclissimi aut 
misericordiam au verecundiam sui. At longe opi- 
nione falsus est. quippe imperalor, cujus in 
animo tener ille vetus ac filialis in Josephum amor 
refrixerat non parum,hoc illius responso plausibi« 
lem nec sibi neyligendam offerriexcusationem apud 
vulgu scredidit sententie durioris,magnam invidie 
partem detractum iri recte ratus decreto in Jose- 
phum exsilio, si, quod egit, studiose divulgaret id 
uliro sibi conscivisse poposcisseque ipsum ; se in 
eo tantum voluntati ejus apertis verbis indicata 
219 annuisse.Ergo illum educit Laura,et deportari 
curat Chelam. Arxeaestinsularis in extremo Euxino 
mari, babitatio jucunda verno tempore, hieme 
aspera nec fere tolerabilis, quippe illam Septentriont 
obversam insulam sivo totis faucibus Borea per- 
flante ét frigus. inhalante rigidissimum. Quosdam 
vero tnonachorum, qui ei adberebant, alium alio 
exsulatum misit, varie in /Egei relegans insul^s 


28 















875 


GEORGII PACHYMERAR ( 


δὲ γε μοναχὸν Ἰασίτην Ἰὼδ ἐν Καθαίᾳ (φρούριον Α πραγματείας, ἀλλὰ καὶ τῶν Ἐενετικῶν πλούτῳ 


ó' αὕτη πρὸς τῷ Σαγγάρει κείμενον ποταμῷ) ὑπ᾽ 
& σφαλείαις πεμψας περιορίζει. 


λ, Ὅπως τοὺς xatà τὴν πόλιν Γενουΐτας ἐτα- 
πείνου ὁ βασιλεύς. 


Τότε μὲν οὖν xal ὁ βασιλεὺς ἐχστρατεύειν ἐπ᾽ 
Ὀρεστιάδος παρχσχευαζόμενος, τοὺς Γενουΐτας πα- 
ραχινουμένους ἐξ ἀναιδείας ταπεινοῦν ἐδούλετο, Πρό- 
τερον μὲν γὰρ πολλῷ προεῖχον σφῶν Βενετικοὶ καὶ 
τὸ κατὰ σφᾶς συνέδριον πλούτῳ τε καὶ ἄρμασι xal 
παρασχευαῖς ἁπάσαις, ἅτε xal τῇ θαλάσσῃ προσ- 
χρωμένους πλέον ἐχείνων, καὶ μαχραῖς ναυσὶ τὰ 
πελάγη διαπεραιουμένους, xal προσχτᾶσθαι πλείονα 
κέρδη συνέδαινεν ὧν οἱ ΓΕενουῖται προσεχτῶντο 
πραγματειῶν μεταχομίσεσι xai κινήσεσιν. Ἔξ ὅτου 
δὲ τοῦ Εὐξείνου πεχάγους ἐγκρατεῖς ἐγένοντο Γε- 
γουῖται βασιλέως διδόντος καὶ ἐν ἐλευθερίά πάσῃ 
καὶ ἀτελείᾳ, xal χατετόλμων αὐτοῦ xal μέσου χει- 
μόνος ἐν συστελλομέναις xatà μῆχος ναυσὶν, ἃς 
ἐχεῖνοι ταρίτας λέγουσι, πλέοντες, μὴ μόνον Ῥω- 
μαίοις ἀπέκλεισαν τὰς κατὰ θάλασσαν χελεύθους xal 


At monachum Jasiten Jobum Chabeam, que arx est 
ad Sangarem amnem aita, fida ibi custodia tenen- 
dum misit. 


30. Ut Genuensium in propria ipsorum urbe degen- 
tium fastum depresseril imperator. 


Circa hoc tempus imperator expeditionem in Ore- 


Bliadem adornans, Genuensium 8686 insolenter ( 


afferentium fastum deprimere constituit. His antea 
quidem Veneti haud dubie precelluerant opibus cee- 
teroque splendore, ita ut horum proceres, unde 
concilium publicum et gentis senatus constat,divi- 
tiis, armis et reliquo apparatu omnis generis Ge- 
nuensibus longe copiosiores apparerent.Causa erat 
differentie, quod Veneti plus mari uterentur, et 
navibus longis assidue ultro citroque commeantes 
questuosissimis commerciia vim pecunie congere- 
rent,haud paulo majorem quam quantam lucrari 
contingeret Genuensibus intra fines anguetiores et 
quasi timidius negotiantibus.Ex quo autem Euxini 
potentes maris, concedente imperatore, fuere Ge- 
nuenses cum plenalibertateatque immunitate por- 
toriorum et vectigalium quorumvis,tanta et atten- 
tione et assiduitate in rem incubuere, ut ne media 
quidem hieme 420 dubitarem Pontum transfretare, 
utentes ad id non penitus rotundis, sed contracte 
longitudinis navibus, quas ipsi Taritas vocant. Hac 
illi strenuitate ac diligentia non modo Romanis ma- 
ritime negotiationis vias omnes interclusere, fru- 
ctumque ac lucrum ad se traxere navalis universi 
commercii : verum etiam id consecuti sunt, ut 
numero pecunie, et quod inde plerumque conse- 
qui*ur, cultu ac luxu ornatus varii pompaque do- 
mestica speciosa» pretios:eque supellectilis Venetos 
jam ipsos post se relinquerent. Hinc more ingenii 
humani contigit ipsis efferre sese arrogantius et 


xai παρασχευαῖς ὑπερέσχον. Διὰ τοῦτο Lad. 
σφίσι καὶ καταλαζονεύεσθαι μὴ μόνον τῶν τοῦ 
νους ἐχείνων, ἀλλὰ καὶ Ῥωμαίων αὐτῶν. Il: 
φιλοτίμηται μὲν οὖν βασιλεὺς ἰδίως καὶ τινι T 
Γενουΐτῃ, Μανουὴλ λεγομένῳ τοῦ Ζαχαρίου, τὶ 
xat ἀνατολὴν Φωχαίας (P. 285] ὀρεινὰ, pui. 
στύψεως ἔχοντα, iy! ὧν δὴ κατοικέσας πύνα: 
ἰδίῳ λαῷ εἰργάζετο. Καὶ πολλὰ τῆς ἐργασίας i 
νάμενος χαὶ πλέον ἔθελεν ἔχειν ἐχ τῆς τοῦ xor» 
τος πρὸς ἐχεῖνον εὐμενείας καὶ διαθέσεως. CE: 
γοῦν μὴ ἀνεῖσθαι Γενουΐταις ἐκ -ὧῶν ἄνω μερῶν. 
θαλάσσης Εὐξείνου χατάγειν στυπτηρί:ς μέταλλ' 
ἐπεὶ πολλῖ, τινι χρῶνται ταύτη, τὰ ἐξ ἐρίων ὑφάτυξ 
μιαίνοντες χρώμασι διαφόροις, ὡς ὁρᾶν ἔξεστι. Κὶ 
ὁ βασιλεὺς κατανεύων ἐπέταττεν. Oi μὰν οὖν ἢν 
πόλει Γενουῖται ἅμα μὲν al6o 5 1zvot τὴν Dansr 
πρόσταξιν, ἄμα δὲ xal ὡς τὴν πόλιν τὶν ism 
ἀπόδασιν ἔχοντες, ἔμενον ἐπεὶ τρόπου τοῦ τ. 
σταλμένα πληροῦν. Ἄλλοι δέ τινες ix Trés 

οὐδὲν τὴν πρόσταξιν θέμενοι, V LO TET 70d? ἘΠ» 
φορτίδα στρογγύλην τῶν βαρυφορτηγουσῶν V^ 


insolescere, non aliis modo Latinis pre se spe 
nendis, sed Romanis etiam in Oriente dominar: 
bus.Attribueratautem liberali privilegio imperez 
cuidam Genuensi nobili, cui Manueli nomen ἐπὶ 
Zacharie fllio, Phocee monata qua Oreic 
spectant,quibus insunt aluminis fodins. ii 9] 
habitans cum sibi subjecta operarum multi 
indefesse laborabat eruenda distrahendag 3 
merce ; accum inde plurimum congessiss&T- 
gustu, ut fit, questus in amplius ditescendis? 
accensus voli se hujus fore compotem sperti: * 
benignitate imperatoris, quem sibi faventez?* 
expertus, ulterius uti pergeret. Cum igitur e? 
guisset prono ad illi gratificandum Augustoscc 
modatis simum ad sui compendii rationes fort. * 
negaret deinceps aliis Genuensibus facoltatem ἰδ: 
portandi alumen a superioribus per Pontum Eur 
num partibus, inde siquidem vim inferre magu 
illi consueverant istius mercis vendibilis in prizs 
quoniam plurimus, prout hodieque cernitur, tj? 
usus est in panniselanatexta colore vario fücan? 
impetravit quod voluit; et edicto Augusli πίε" 
gnato interdictum ea negotiatione Genuensibui& 
Isti decreto, ubi enotuit, ea quidem Genuens? 
pars, que domicilium Constantinopoli hse 
sede fortunarum jam illic constituta poe 4/0? 
alibi uspiam receptum 8e habere sen εἰμ elu 
auctoritati principis, in cujus dictione vivere, 0t 
ausa, lalis deinceps invectione mercimonii 491 εὐ" 
tinuit obnoxie, mandatis imperatoris obtempt 
rans. Verum alii quidam ex ea gente domicilia Ge 
nu& habentes,prescripto imperatorisnihili habito 
fabricatinavem ingentem rotundaeformee onerariam 
e proprio solventes portuet in 'Tbracium evec! 
Bosporum per Ponti fauces in Euxinum penetra 
runt, nulla cura aut ratione habita vel imperatori: 


877 


DE MICHAELR PALESOLOGO LIB. V. 


818 


τῆς σφετέρας, καὶ δὴ τῷ Θρφκιχῷ προσοχείλαντες Α λῆς κατεφαίνοντο ὄρη, xal ἦν μὲν αὐτοῖς ποτὲ ἐξ 


Βοσπόρῳ διέπλεον τὰ στενὰ τοῦ Hóvtou, ἀφροντίστως 
ἔχοντες xal βασιλέως καὶ τοῦ κατὰ σφᾶς συνήθόυς " 
μηδὲ γὰρ εἶναι τὸν προσίσχοντα τοῖς ἐνταυθοῖ ix 
Γενούας, πρὶν ἄν πρὸς ταῖς Βλαχέρναις γενόμενον 
βασιλέα τε εὐφημεῖν τὰ εἰχότα καὶ προσχυνεῖν, ἐτέ- 
ρωθι τρέπεσθαι. Τότε τοίνυν ἐχεῖνοι xat αὐτῶν συν- 
θεσιῶν τῶν χατὰ σφᾶς ἀμελήσαντες, οὐρίῳ χρησά- 
μενοι τῷ ἐκ νότου πνεύματι ἀνήγοντο ἀφροντίστως, 
xai τὸ στόμα διεχθάντες τοῦ Πόντου πρὸς τοῖς βα- 
ρείοις τῆς θαλάσσης λιμέσιν ivàppov. Κάκεϊνοι μὲν 
τὰ πολλὰ ἐπὶ χρόνον πειρατεύοντες διετέλουν. Ὕστε- 
ρον χαὶ φορταγωγοῦσαν ληϊσάμενοι ναῦν, οὐχ ὀλί- 
γον μέρος τοῦ φόρτου xal στυπτηρίαν ἔχουσαν, ἐν 
ταύτῃ τὰ πάντα νηησάμενοι xav ἀσφάλειαν θαῤ- 
ῥοῦντες κατέπλεον. Βασιλεὺς δὲ πυθόμενος τὴν διά- 
ὄασιν ἐν δεινῷ τὴν καταφρόνησιν ἐποιεῖτο, xal ἐπὶ 
λογισμῶν ἔστρεφε πῶς ἄν ἐγγένοιτο ἐν Χερσὶ 
τοὺς καταφρονήσαντας περισχεῖν. ᾿Αλλ’ οὐδ᾽ ἐκείνοις 
ἠγνόητο τὸ παράπαν ἡ τοῦ βασιλέως θέλησις. ᾿Αμέ- 
λει τοι καὶ διὰ φροντίδος ἐποιοῦντο τῆς οὐ τυχούσης 
τὸν πλοῦν εὐοδῆσαι σφίσι xai αὐτοὺς διαδρᾶναι τὸν 
κίνδυνον, ὅν ἐπυνθάνοντο ἐπηρτῆςθαι τούτοις παρὰ 
βασιλέως. Ὧς γοῦν ἐχεῖθεν πλέουσι τὰ τῆς ἀνατο- 


vel antique consuetudinis ipsorum,qua soliti eate- 
nus fuerant,ubi primum comparebant in his parti- 
bus, adire recta palatium Blachernarum,nec quid- 
quam antea rerum gerere aut quoquam divertere, 
quam ibi suum obsequium imperatori professi so- 
lemni acclamatione ac veneratione fuissent. Tunc 
igitur iis omnibus contemptis, aoc cunctis officii 
modestieque rationibus susque deque habitis, au- 
stro inffante vela valido secure trajecerunt per an- 
gustias Bospori, et in Septentrionales Ponti portus 
invecti non sua solum illic per otium negotia tra- 
ctarunt, sed predis agendis et piratica toto illo 
mari facienda non parum temporis triverunt.Tan- 
dem in onerariam incurrentes magnam et pretiosis 
gravem mercibus, quarum pars erat non exigua 
pondus ingens aluminis, ea expugnata predaque 
universa in suam navem condita retro proram in 
patriam verterunt, transituri denuo securissime 
praeter urbem ac portum Constantinopolis,sine ullo 
cujusquam metu, per summum Romane potentie 
contemptum. Ejus audacie superbizque certior fa- 
tus imperator indignissime, ut par erat, injuriam 
tulit; decrevitque non. committere ut se impune 
tantum ausos gloriari Genuensibus liceret. Disqui- 
rebat autem modum quo isto sub manum ac potes- 
tatem suam redigere contemptores posset. At neque 
his ignotum erat votum studiumque imperatoris. Ita- 
que curam ac diligentiam non vulgarem adhibebant 
in expediendo cursu explicandoque sese ab insidiis 
4't2 Romanarum pavium,quarum rectoribus scie- 
bant ab imperatore mandatum ut observare ipsos 
in transitu ac omni ratione comprehendere cona. 
rentur. Ut igitur ipsis e Ponto patriam versus cur- 
sum tenentibus montes Orientis apparuerunt, fa- 


οὐρίων πλέειν, ποτὲ δὲ xal λεχρίους πρὸς τὸν ἐμπί- 
πτοντα ἄνεμον, ὅπως ἄν σφίσι ῥέποι τὸ πνεῦμα, ἐν 
ἄλλοις μὲν αὔταρκες ἦν τὸ τοιοῦτον xai σφίσι ἀπο- 
χρώντως εἶχε πρὸς εὔπλοιαν, τῇ Φάρῳ δὲ προσί- 
σχουσιν ἔν καὶ μόνον ἐδοχιμάζετο πνεῦμα χρησιμεῦ- 
cov τὸ τοῦ βοῤῥᾶ, [P. 286] πλὴν οὐχ ἀνειμένον xal 
καταῤῥᾳθυμημένως ἄον ὡς καὶ εἰς νηνεμίαν ἀμφι- 

ἄλλεσθαι τὸ τοῦ ἀέρος κατάστημα Ex τοῦ τὰ λαίφη 
καὶ μόνον ψαίρειν, ἀλλ’ ὃν ἄρα xai Ταναΐτην ὀνομά- 
σετέ τις τῶν ναυτιχῶν *. τούτῳ γὰρ καὶ μόνῳ εἶχον 
ἰσχυρίζεσθαι, ἀπηλπικότες τῶν ἄλλων, πρὸς τὸν ἀπὸ 
τοῦ βασιλέως λόχον ταῖς πορείαις αὐτῶν ἐφιζάνοντα. 
Καὶ γ᾽ ἐφ’ ἡμέραις προσδοκῶσιν ἀσμένοις σφίσιν 
ἐπέστη καὶ λαμπρὸς ἔπνει, χαὶ ἐξ οὐρίων τὸ πνεῦμα 


Β ἵστατο τῇ vni. Ὦ δὴ θαῤῥήσαντες τὰς τόλμας ἐθάδ.-- 


Quvov τὰς ἰδίας, xal τοὺς φώσσωνας αὐτίχα διαπε- 
τάσαντες ὅλους xatà ῥοῦν ἐφέροντο, πίσυνοι μὲν xal 
τῷ τοῦ πνεύματος σφοδότητι, οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ xal 
τὰ πλευρὰ τῆς νηὸς βόαις αὔαις ἐξήρτυον καὶ ὅπλοις 
κατεχοσμοῦντο, ὡς ἀποχρώντως ἀνθεξούσης μέν 
πρὸς πῦρ καὶ πᾶν τὸ βαλλόμενον τῆς νεὼς, πολεμη- 
σόντων δὲ καὶ αὐτῶν, εἴ τινες ἐκ βασιλέως ἐπίθοιντο. 
Τὰ μὲν οὖν περὶ τούτων ὁ βασιλεὺς πυθόμενος ἀπο- 


cile usi sunt,ope artis nautice,vento,qualiscunque 
tunc spirabat, non plane adversus, illum nunc ree 
cta oppansis velis,nunc obliquatis capientes, prout 
opus erat ad flectenda promontoria:ad quod suffi- 
ciebat aura modica. Ergo sic progressi continenter 
eunt ad Pharum usque, ubi subductis rationibus 
instituti cursus et periculum impendentium, sta- 
tuerunt deinceps non quemcunque sibi a Septen- 
trione ventum satis fore; qui enim tunc flabatlenis 
erat, molliter solum stringens, non pleno impetu 
impellens vela, ut malacie proprior cceli status vi- 
deretur.Egere se autem ad eluctandos quos provi- 
debant occursuros obices vehementi Borea ; qualis 
est ille quem Tanaitem naute vocant. Huic,inquam, 
confidere uni 8e statuerunt posse; qui nisi contin- 
geret, plane desperabant insidias se Romanarum 
posse navium effugere. Ecce autem postquam ali. 
quot ibi dies substitere, commodum ille ipse opta- 
tus ventus spirare ab arcto vehemens ocpit; nec 
cunctati videlicet illi sunt totos illi libentissime 


D pendere linteorum sinus, audacterque invecti spe 


optima ferebantur,evolaturos sese rati vi aure tam 
prospere trans quamlibet infestos insidiantium co- 
natus. Navis latera quin etiam siccis boum coriis 
munierunt, ut ab igne forte injecto aut alia quavis 
ab hostibus ejaculata peste tuta forent. Arma ipsi 
expedierunt, vim repellere parati quecunque ab 
imperatoris iaferretur. His imperator compertis 
A**3imperavit Genuensibus Peres degentibus mit- 
terequi sisterent hos populares suos,et iis suaderent 
non sic insalutato imperatore preterire. Fecerunt 
id illi studiose; sed nihil profecerunt, perstantibus 
aliis in proposito et monita convicio repellentibus. 
Quare illi, ne sibi fraudi esset aliena contumacia, 


879 


GRORGII PACHYMERJE i 


στέλλων προσέταττε τοῖς χατὰ περαίαν Γενουΐταις À φώτσωνας xai πολυοποὺς ποιούντων “τὸ στε: 


πέμπειν τοὺς χωλύσοντας, οἵ χαὶ συχνοὺς πέμποντες 
τοὺς ἀπεροῦντας μὴ πλεῖν προσωτέρω οὐχ εἶχον 
πείθεν. ΟἹ δ᾽ ἀπεστύγουν μὲν πρὸς τὴν ἔνστασιν, 
ὅμως τὸ ἐφ᾽ ἑχυτῶν προορώμενοι μόνον εἴς τε τὸ 
πρὸς βασιλέως εὔνουν χαὶ εἰς τὴν πρὸς τὸ γένος 
ἐπιστροφὴν, ἡφίουν τὸ πᾶν ἐπ᾽ ἐχείνῳ. Ὁ μέντοι γε 
βασιλεὺς ἐσχάτην περιορόνησιν ἡγησάμενος, καὶ γ᾽ 
εἷς ἀτιμίας μείζονος λόγον, εἰ χαθυφειχότος ἐχπλεύ- 
σειαν, ἐπαγείρει μὲν τὰς χατὰ τὴν πόλιν εὐρεθεί- 
σας ὀλχάδας, περισυνάγε: δὲ xai χαθώς cu ἐπαχτὴρ 
χύνας τὸ ἀνὰ τὴν πόλιν Γασμουλιχὸν, ἐφιστᾷ δὲ 
τούτοις τὸν βεστιάριον ᾿Αλέξιον τὸν ᾿Αλυάτην. Κὰ- 
χεῖνος ἅμα τοῖς περὶ αὐτὸν τὸν Βότπορον ὡς εἶχε 
διαπεραιωθεὶς δεινὰ ἐποίει προστάσσων" xal εἰ μὴ 
τούτους χαταλωνίσονται, ἴσον ἐτίθει xal τῷ τῆς do- 
yii« στέρεσθαι. Συνταξάμενοι τοιγαροῦν οἱ ἐπὶ τῶν 
νηῶν, οἱ δὲ χαὶ ἐπὶ τοῦ αἰγιαλοῦ παραταξάμενοι, 
τὴν φορτηγὸν κατιοῦσαν ἐδέγοντο. Kai οἱ μὲν προσ- 
πίπτοντες καὶ γε χύχλῳ περιπτυσσόμενγι μαχτ τῶν 
ἔργον ἐπλήρουν, ἀλλ᾽ οὐχ ἤνυον τὸ παράπαν ἢ τε 
γὰο ἐξ οὐρίχας ὁρμὴ καὶ τὸ ὑπερανεστηχὸς τῆς vr? 
ἐκείνοις ἐς ὅτι μάλιστα ἐδούήθει, καὶ μάταιος τοῖς 
ἀνθισταμένοις ἦν ἡ σπουδή" Καὶ οἱ μὲν ἐπεῖχον óo- 
μῶντες ἐφέξειν, οἱ δ᾽ ἐπὶ τῆν νηὸς χατημέλουν ὡς 
μηδὲν ἀνυσοντων συχνῶν γὰρ ὀϊστευόντων τοὺς 


retulerant imperatori se quod suarum erat partium 
sedulo egisse, dolere autem quod hi sui cives sibi 
morigeri non fuerint: coerceret eos ipse pro sua 
potentia, nec peccantium culpam imputaret inson- 
tibus, aut gentis universe proprium esse duceret 
paucorum crimen. His imperator auditis summe 
gibi fore ignominie reputans tam proterve se con- 
temníi sibique illudi sinere,immittit in eos repente 
quantum expeditarum in navalibus et portubus re- 
pertum est navium. Hi omnes universis e Gasmu- 
lica navali militia,qui tum Constantinopoli fuerunt, 
plene,canum instar irritatorum coorte in transeun- 
tes Genuenses sunt undique, vehementissime in- 
stantes. Impositusad hocdux ipsis fuerat vestiarius 
Alexius Alvattes, qui cum suis confestim trajecto 
Bosporo nihil sibi reliqui ad omnem contentionem 
faciebat, mandans atque instigans, sicque in ani- 
mum inducens,sl non expugnaret tali loco temera- 
rios piratas.nihilo sibi minus id fore dedecus quam 
&i prefectura ignominiose privaretur.Ordinati ergo 
hino quidem in foris navium,hinc et terra in littore 
milites, pro se quisque ejaculando impetebant one- 
rariam. Sed cum nihil minus quam quantum ab 
oplimisexspectari militibus poterat tali temporefa- 
cerent, frustra erant tamen, utique adversus one- 
rariam exstantibus alte, iisque munitis, lateribus 
protectam, et valido a pupi impulsam vento, sic- 
que prorsum irrevocabili ruentem cursu, sirepitus 
4324 vani circum tumultuantium egregie securam. 
Ridebantigiturejus vectores conatus hostium inanes 
et cum distenta vento carbasa crebris undecunque 
sagittis perforarentur, iis utcunque pertusis pedem 


B 


D 


ἐνίχα τοῦ πνεύμττος, xal προσεχώρει μεῖνον ἢ ὁ 
ἐπισχεθῆναι τοῖς |P. 257] κάτωθεν ἐμποδίγουτι, 
x17 ὀλίγον διολισθαίνουσα διεφύγγανε τοὺς dz 
μένους κύχλῳ, πολλοὺς πρὸς ὀλίγους ὄντας. Ὁ 
βασιλεὺς ἔξω ποῦ χαθρήμενος ἔσφυνε τὰς Óouií 
ορῶν τὰς ἀποςυγὰς, xal συχνοὺς ἕκεμπεν, $4» 
ἐπεράῤὝῥυνεν, ἄλλους κελεύων καὶ πιοσχπειλ:,: 
νος. Αἱ σπουδαὶ δ᾽ ἦσαν ἀνόντ,τοι, καὶ τῶν 232^ 
τῶν τὰς χεῖρας τῷ οὐρίῳ τοῦ πνεύματνς ὁ υἱ 
ἀπεδίδρασκεν. “Ὡς γοῦν ἐκεῖνοι μὲν ἐν ἀτύροις In 
ὃ βασιλεὺς δ᾽ ἐν ἀθυμίᾳ δεινῇ, χλεύην τὸ zm 
οἰόμενος καὶ ἄντιχρυς γέλωτα, εἴσάγε: εἰς τῶν ἂμ: 
αὐτὸν βουλὴν δοχοῦσαν συνοίσειν, Ἡ δ᾽ ἶν p 
μένους παρὰ Καταλάνων cf σφῶν «πῇ, μεύτι τῶν 
ἄλλων οὔσῃ, ἐπιδῆναι τοὺς αὐτάρκεις πολεμδ:)::- 
xil οὕτως ἐπεμθαλόντας τοὺς ἐκείνης οώσσις κα 


^ ^ ; M e " 
Tp00203330vt! πνεύματι ὡς πρώτως ur 
τοὺς τέως ὠργυιωμένους ἐπιτειχίσαι, ὥστι τ' 


ἀπνοεῖν, xal οὕτω τῆς ὁρμῆς καθυς εἴσεν iz ur 
νὴν ὁρμᾷν τοὺς ἐπὶ θατέρας ὄντας. Τοῦτο γ:} 
βουλευθὲν ἄμα τῷ λόγῳ τὸ ἔργον dvi, χαὶ δὲ 
τὴν ταχίστην ἐμδάντες dx πρόμνν,ς γίνονται. τῇ 
χπταγομένης " ἔτυχε γὰρ καὶ ἢ ναῦς ἐγγὺς, καὶ 5 
χερὴς ἦν μετενεχθῆναι πρὸς τὰ προηγούμεν:. b 
χείνης πεσούσης πρόσθεν αἱ τῆς δευτέρας "i 









nihilo secius facere pergebant, abundante vii; 
propitie; qua longius ante a tergo sequente: 
rebantur, quam ut esset periculum nea quor 
eorum prope adiri,nedum capi aut teneri pos 
Quie veronavesr a lateribus incurrerent, eas ve 
bumiliores et minores ludibunde repellebat :£* 
mole et plenis velis oneraria pervolana. Ce 
hec imperator ex edito longe intuens, alios 5Ξ 
tans superalios, adhortane, jubens,rminans. δε: 
ipsius jubentis et parentium cunctorum equeit 
nia effectuque cassa studia erant, evolante 13" 
manus navi beneficio venti prosperi. Cum € 
milites quidem quo 8e verterent ignari, imper 
autem sui contemptu ludibrioque tanto in irt 
irratus maximam, va&rie, sed inutiliter mstoar 
fuit qui Augusto consilium e re nata non impr 
bile suggereret. Id erat ut in quamdam, que τ΄ 

gna et prevalida forte illic stabat. Catelano* 

navem commodato ἃ dominis acceptam, indo 
repente quot ea posset capere militibus,jobet “ 

lam continuo expansis eidem vento totis νεῖ i* 

puppim fugientis invehi,et sic infracta γε 

que Borea obstrueta,velocitatem inp jgeeteroen- 
tis cursumque retardare.Dictum in opus conie. 
Momento seadmoveta-$2 5 tergo inumbreans οἱ vet 
tumintercipiens neraria, latitudine vaste paten tior 
alarum obicem opponens vento propelienti Genuen 
sem navem; que sic destituta constitit, otiumqu 
admotis hostibus dedit in insiliendi. Adjuvab: 
id agentes e Catelano paris alitudinis navigio vs 
rius et vehemens undiqueconatushumiliorum un 
diquenavium omniex parte adorientium.Necobsis! 


881 


ἐμπαίουσι τῇ προτέρᾳ, 
φωσσώνων τῆς πολεμίας εἰς ὀλίγον περιστὰν αὐτίκα 


ὀκίνητον τὴν ναῦν ἐνειργάζετο. ᾿Εμπιπτουσῶν τοι- 
Ἰαροῦν ἀμφοῖν ἐχ θατέρας ἐχθοροῦντες εἷς ἐχείνην, 
xal τῶν κάτωθεν προσδοηθουσῶν, μεγίσταις προθυ- 
μίαις ἔδαλον. Καὶ οὕτως ἐπ᾽ αὐτοῖς ἄλλοι xai ἐπ’ 
ἐκείνοις ἕτεροι ἐπεμδαίνοντες, τοῦ βασιλέως mapz- 
θαῤῥύνοντος ἔξωθεν, χρατερᾷ μάχῃ ἐπὶ πολὺ τῆς 
θαλάσσης προελθοῦσαν αἱροῦσι τὴν ναῦν. Καὶ ταύ- 
τὴν μὲν πρὸς τῷ βασιλχῷ νεωρίῳ ἱστᾶσι χατάξαν- 
τες, αὐτοὺς δὲ ταῖς ὁξίαις δίκαις ὁποδαλόντες ἔτι- 
μώρουν, Πολλοῖς δ᾽ ἐχείνων xal τοὺς ὀφθαλμοὺς 
ἐξώουττον τοῖς προστυχοῦσι πασσάλοις, ἀντίποινα 
τῆς πρὸς τὸν βασιλέχ καταφρονήσεως. Ηαρεοιχὸς 
τούτῳ ξυμπίπτει xai ἄλλο τι, χἀὶ τοῖς Γενουΐταις 
προστρίθεται ἔγχλημα. Τινὸς γὰρ ἐκείνω; ὑπερηφα- 
νευσαμένου προσελῶντι, xal εἰπόντος ὃς « Ἢ πόλις 
xai πάλιν ἔσται τοῖς ἡμετέροις, » ζηλῶσας ἐχεῖνος 
βάλλει κατὰ κόῤῥης xal τὸν ὀφθαλμὸν ἀχρειοΐῖ τῷ 
Λατίνῳ, καὶ εὐθὺς τῷ πλήξαντι ὁ διὰ μαχαίρας 
ἐσχεδιάζετο θάνατος. Τοῦτο μαθὼν βασιλεὺς δεινὰ 
ἐποίει, καὶ τὸν ἴδιον προσερέτην οὐχ ἀνίει ζητῶν. 


[Ρ. 288] Ὡς δ᾽ οὐκ ἐδίδουν (οὐδὲ γὰρ ἦν,) εὐθὺς θυ- 


diutius potuit. Alii super alios irrumpentes perrupe- 
runttandem aditum ; et postlongam alracemque pu- 
gnam, adhcrtante suos e loco conspicuo presente 
imperatore, capta tandem oneraria in urbis navale 
deducta est, vectores autem ejus meritis subjecti 
penis.Multis enim eorum effossi sunt oculi sudibus 


forte repertis sub iniserorum palpebrasinflxis,debi- C 


to, ut exprobrabant,supplicio,despectui habere non 
veritis Augustam majestatem.Contigit et quiddam 
alias huic non absimile, unde gravis in eosdem 
Genuenses et invidia publicaet indignatio principis 
exarsit. Cum enim quidam ipsorum jactabunde 
Proselonti dixisset : « [terum a nostris urbs obtine- 
bitur,» indignans ille infregit colaphum tam valide 
Latino ut oculi ei usum sdemerit, non impune: 
nam statim percussor gladio confossus interiit.Qua- 
dam ejus rei fama sparsa commotus imperator 
hane certo factum explorandi rationem init.Suum 
reddi sibi remigem a Genuensibus poscit, graviter 
id urgens, et ni faciant rcinans. Ut autem illi non 
reddebant (nec sane poterant euni representare 
qui nusquam jam esset),pro convictis hoc ipso pa- 
trate cedis eos habens, nec ferendum id facinus 
ratus,Manueli Muzaloni subito imperat, 426 exter- 
minet sine mora genus universum Genuensium.lIlle 
mnmento, quantum erat in urbe, quantum insub- 
urbana vicinia militum, cogit. Adstabat acies visu 
ipso terribilis, minis et procinctu seviendi formido- 
losior multo, iis utique quibus presens pernicies 
intentabatur. Cireumeunt extemplo cunctorum do- 
mos, ferventes impetu proximo diri adoriendi ne- 
gotii, ad quod nutum modo imperatoris exspecta- 


DE MICHABLE PALZSOLOGO LIB. V. 
χαὶ τὸ πολὺ φύσημα τῶν À μὸς αἴρεται κατ᾽ ἐχείνων, καὶ τῷ Μουζάλωνι Mo- 


888 


νουὴλ αὐτίχα προστάσσει τὸ γένος ἐξαναστατοῦν 
ἅπαν μηδὲν μελλήσαντα. Συνῆχτο τοίνυν ἐν ἀκαρεῖ 
τὸ στρατιωτικὸν, ὅσον ἦν ἐν τῇ πόλει καὶ ὅσον ἔξω- 
θεν προσεγένετο. Καὶ ἄμα φοδεροὶ μὲν ἰδέϊν, φο- 
δερώτέροι δ᾽ ἐπιθέσθαι τὰς ἁπάντων olxlac χυχλοῦσι, 
xal πρὸς τῷ ἐγχειρεῖν ἦσαν, τῆν ἀπὸ τοῦ βασιλέως 
ἀναμένοντες κέλευσιν. Ol δὲ τῷ φούερῷ ἐχπλαγέν- 
τες, xal καθ᾽ ὅσον οἷόν τε συστείλαντες τὸ ἔμφυτον 
τοῦ θυμοῦ, ἀπηνεοῦντο πρὸς τὰ πραττόμενα, καὶ 
τῆς κατὰ σφᾶς ἰσχύος ἀμείνους τῇ ὑποχλίσει καὶ 
τῷ ταπεινῷ σχήματι κατεφάνησαν, xal δὴ πρὸς 
ἱκεσίας ἐτράποντο, καὶ προσελιπάρουν τῶν ἰδίων 
τραχήλων ἐχδήσαντες dao τοὺς ἐς 6 τι καὶ βούλεται 
ὁ χρατῶν χρήσασθαι, ὁμολογοῦντες ἥττους εἶναι τῆς 
βασιλικῆς ἐξουσίας, xal ὅ τι προστάσσοι εὐπειθεῖν 
ὑπισχνούμενοι, μηδ᾽ ἀναφυγὴν εἶναι σφίσι πλὴν τὴν 
ἀπὸ τοῦ βασιλέως συμπάθειαν. Οὕτω ταπεινωθέντες 
τῷ φόδῳ πλῆθος ἄθρουν πρὸς τὸ χελευόμενον ἐνεδί- 
δουν, xal πολλῷ χρυσίῳ προστιμηθέντες τὴν βασιλι- 
χὴν ὀργὴν μόλις χαταμαλάττουσι, πολλῷ τῆς σφῶν 
χορύζης ἐχείνην ἀνυσιμωτέραν γνωρίσαντες. Καὶ 
ταῦτα μὲν ἐν τούτοις. 


bant. Fregit hec species quantumvis audaces alias 
&nimos, et tumentes licet intus innate, offen- 
8ione nova irritate ferocie compressit spiritus. 
Cum enim sedatiori mente reputarent quam in pre- 
cipiti res ecrum salusque penderet,facile viderunt 
non esse id tempus experiendarum virium, quas 
male comparato sertamine succubituras, si cam 
imperatoris potentia committerentur, haud esset 
dubium. Ira ergo propria in potestate habita, ad 
alienam, unde metuerent,exarmandam efficacissi- 
mum delinimentum adhibuere supplicis demissio- 
nis, siquidem humili provoluti habitu ad pedes 
principis, et funibus in suas ipsi cervices injectis 
apparentes, misericordiam implorabant, obnoxios 
se ferentes, paratosque ad quidvissubeundum quod 
decerneret Augustus, cujus potestate se inferiores 
agnoscerent et majestati obsecuturos ad nutum 
sanete pollicerentur. Unum sibi tutum in clemen- 
tia ejus a clade imminente videre perfugium : in 
id se confugere,ac ne illo excludantur etiam atque 
etiam orare. Sio metu in modestiam subacta con- 


D ferta illa plebs pertinaciam remisit prius ostensam 


prompte quod mandabatur exsequens. Indictum 
enim multa nomine magnum auri pondus exsolve- 
runt, lucro non parvo imputantes vel sic placare 
atque a propriis capitibus quantovis fortunarum 
damno avertere potuisse imperatoris iram, eam 
jam tandem agnoscentes efficaciorem ad vindican- 
dum scelus quam esset ipsorum ad audendum per- 
petrandumque projecta temeritas. Et hec quidem 
eic se habuere. 


GEORGII PACHYMERJS 


Q'. 


. Ὅπως xal i« ποίων τῶν αἰτιῶν τὰ κατὰ τὸν Α οντας ἔλεγεν, ἐν δεινῷ δὲ ποιουμένη καὶ τὴν τ' 


Αἷμον καὶ αὖθις παρεχινοῦντο. 


[P. 202] Βασιλεῖ δὲ xai αὖθις φροντίδων ἦρξε τὰ 
χατὰ τὸν Αἷμον χινούμενα. Αἱ γὰρ συνθεσίαι τοῦ 
Κωνσταντίνου xai ἐπὶ τῷ κήδει σπονδαι συνεχέοντο 
ἤδη, τῆς Μαρίας κινούσης τὸν ἄνδρα πρὸς ἔχθραν 
ἐφ᾽ οἷς καὶ παιδοποιησαμένων τὸν Μιχαὴλ ἐν dva6o- 
Aat; τὰ περὶ τὴν Μεσέμόρειαν ἦσαν, καὶ δῆλος ἦν 
βασιλεὺς ἐχείνοις πλαττόμενος ἀφορμὰς τοῦ μὴ δι- 
δόναι & καὶ καθάπαξ διδόναι οὐχ ἦν βουλομένῳ ἐκεί- 
wp. ᾿Ανεῤῥίπιζε δὲ τὸ μῖσος xal dj πρὸς βασιλέως 
τῆς μητρὸς ἐχείνης Εὐλογίας παρόρασις. Τὸ δ᾽ ai- 
ttov ἡ περὶ τῶν γεγονότων τῇ Ἐχχλησίᾳ διαφορὰ, 
ὡς εἰς ἐχθρὰν λογίζεσθαι τῷ χρατοῦντι μὴ ὅπως 
αὐτὴν σχιζομένην τῆς πρὸς τὴν Ἐχχλησίαν χοινω- 
νίας, ἀλλὰ καὶ πολλοὺς τῶν σχιζομένων περιποιοῦ- 
σαν xal περιθάλπουσαν. Ταῦθ᾽ ἡ Μαρία πυνθανο- 
μένη τῶν ὁσημέραι map! αὐτὴν φοιτώντων (ἦσαν 
γὰρ καὶ τῶν μοναχῶν οὐχ ὀλίγοι τὴν εἷς ἐχείνην 
στέρξαντες ἱκετείαν) δεινὰ ἐμελέτα χατὰ τοῦ θείου, 
στυγοῦσα μὲν καὶ τὴν πρᾶξιν, ὡς πρὸς τοὺς ἱκετεύ- 


VI. 


1. Ut et quibus de causis ad monlem Hzmum tur- 
bari pax coeperit. 

A421 Ceterumimperatori novarum initium cura- 
rum attulerunt res apud Hemum iterum turbate. 
Nam conventiones Constantini et illa federa, 
nuptiali uteunque necessitudine firmata,jam con- 
fundebantur, Maria viram in hostile adversus 
Romanos odium movente eo efficacius, quo pluris 
ea esso apud ipsum coperu.t edito ei filio, qui 
Micbael est dictus, cessante interim imperialium 
promissorum fide. Nam cum pactis sponsalibus 
recepisset imperator Mesembream Constantino se 
cessurum, nondum eam tradiderat ; et satis appa- 
rebat deliberatum esse ipsi nullo unquam fine 
comminisci pretextue non dandi quod amitteret 
invitissimus. Subjecit jam per se ardenti offen- 
sioni flammam nova injuria neglecte spreteque 
ab imperatore Eulogie, que mater erat uxoris 
Constantini. Causa inter eos dissidii fuit Eulogie 
declarata propensio in eas que minus imperatori 
probabentur factionum ecclesiasticarum partes, 
quam ille odio sororis in se cuidam imputabat. 
Sane matrone hujus in ea re ita eminebat stu- 
dium, ut non contenta se ipsam a communione 
consentientium fratri Augusto segregare, plerosque 
etiam auctores partioipesque schismatis conciliare 
demerendo sibi fovereque patrocinio palam affecta- 
ret. Hec Maria quotidianis audiens nuntiis (cursi- 
tabant enim inter matrem filiamque nundinandis 
in causam schismatis mulieribus suffragiis intenti 
monachi non pauci) gravia inavueculum machinari 
orsa est,invita ipsa quidem et abhorrens ab impio 
in speciem facto, ut dicere solebat impiorantibus 
ejus opem quos dixi monachis, tamen excusans, 


μητρὸς πρὸς βασιλέως ἀπέχθειαν. Ὅθεν xai z 
ἴσα δεικνῦσα τὸ ἔχθος πειρᾶται πρέττειν καὶ e| 
f| xaxà γυναῖκα * τὸν γὰρ ᾿Ιωσὴφ σὺν ἄλλοις͵ ^: 
xx! Ka0apóv ὠνόμαζον, πέμπει πρὸς Diae 
ἅμα μὲν τῷ τῆς Αἰἱλίας πατριάρχῃ τὰ πρεχὰς 
διασαφήσοντα, ἅμα δὲ καὶ τὸν σουλτὲν κατὲ je 
λέως ὡς ἐνὸν ἐκείνῳ παρακινήσοντα͵ ὥσθ᾽ ἄμε ἐκ 
νον μὲν ἔνθεν, Βουλγάρους δ᾽ ἐντεῦθεν συνελθύ 
τὴν χώραν τοῦ βασιλέως χακοῦν - εἶναι γὰρ χα: 
Θείῳ ἀπηχθημένον τὸν βαςι:λέα ὡς παραδένι: τ 
πρὸς ἐκεῖνον θρησχείαν, οὐδὲν δ᾽ ἄλλο den: 
νοῦν Θεὸν ἐπ᾽ ἀνθρώπους ἢ τὸ παραδῆναι mk 
πρὸς ἐκεῖνον νομιζομένην δόξαν ἀρχῆθεν͵ ΠῚ 
οὖν πατριάρχῃ οἱ παρὰ τῆς Μαρίας mysk 

B πιςτὰ λέγειν ἐδόκουν, xal παρ᾽ ἄλλων ux 

Ὑεγονότα * ὅθεν xai παρὰ μόνον τὸ gm 
προστιθέντας τὸ πρᾶγμα ἀληθινοὺς πρός Els 
xai οὐχ ἐπολυπραγμόνει τὸν πέμψαντα. "Begin 
τοὺς περὶ τὸν ᾿Αλεξανδρείας ᾿Αθανάσιον τε 
τὸν ᾿Αντιοχείας Εὐθύμιον ἐκεῖνο πράττειν ὅ χε! 

















sinere inullam se non posse 4498 aversioxt' 
matre sua quam pre se ferebat impersiw:;5 
proinde parem odii mensuram rependere agg 
plas nocere conata est quam verisimiliter pots 
ἃ muliere timeri, siquidem Josephum quez 
coyhomento Catharum cum aliis in Pale? 
misit, partim ut JElie patriarche manife? 
( quae acta fuerant, partim ut hujus opera, o»* 
rantes eodem et ipsi pro virili, sultanem i&* 
minantem in imperatorem concitarent ; qv? 
inde, Bulgaris ex parte alia irrumpentibus, i5*. 
ratori subjecte provincie ancipiti utrinque 5" 
vexarentur. Nam exosum esse utique Deo iz* 
ratorem ob ea quae conira ritus patrios in relig? 
immutasset : una re autem maxime moveri ett? 
citari Deum adversus homines, si eos videt c 
sancita ecclesiastica doctrine dogmata legitin: 
que usum sacrorum corrumpere intrusa ποῦν 
non vereri. Àc patriarche quidem missi s *' 
facile persuaserunt que narrarunt, utpote ips 
ab aliis audila; itaque cum hi novi cognit* 
antea rerum nuntii nihil nisi exaggerareot is? 
tatem fama jam celebrium actorum, pro yi 
et sincere agentibus legatis habuit, pico 
indagans circa mentem ejus ἃ quo gg 
aut inquirendum suspiciose ducens de toto XU 
legationis consilio,ecquid arcani quidpiam arti! 
et politicarum privatarumve rationum speci 
zeli pro religione obtentu celaret. Itaque ta 
studio in negotium incubuit, ut vel si conting 
Alexandrinum Athanasium et Antiochenum Evt 
mium imperatori assentiri, profiteretur solum 
non dubitaturum obsistere.Sultanem quod atti; 
inexspectatissima hec ei &coidit legetio, qui 


885 


DE MICHAELE PAL/JROLOGO LIB. VI. 


886 


νος ἠξιοῦτο [P. 293] ποιεῖν. Τῷ δέ γε σουλτὰν παρ᾽ À λεσμένοις ἐπιστὰς ἔκρινε δεῖν ἠσυχάζειν, τοῦ μὲν 


ἐλπισμὸν ἦν πάντα ἡ ἐκχείνων πρεσδεία ὡς μηδὲ 
xot ἄλλοτε γενομένη τοῖς πρὸ αὐτοῦ τῆς Αἰγύπτου 
ἄρχουσι" προσέτι δὲ xai τὸ ἔθνος τῶν Βουλγάρων 
μὴ περιφανὲς Óv ὥστε xal εἴς ἀρχὴν ἀνάγεσθαι, ἐν 
ὑπονοίαις τὴν προεσδείαν ἐποίει, καὶ σιγηλῶς ἀπέ- 
meums, Τὸ μέντοι γε δοχοῦν τῷ τῆς Δἰλίας πατρι- 
ἀαρχεύοντι. Γρηγορίῳ καὶ λίαν ἀληθινὸν ἦν. Ὁ γὰρ 
᾿Αντιοχείας χαὶ προεπεδήμησε τῇ Καωνσταντινου, 
ῥυσθεὶς τῶν τοῦ ῥηγὸς ᾿Αρμενίας χειρῶν. ᾿Κκεῖνος 
Ὑὰρ ἔχθος τῷ πατριάνγῃ τηρῶν xxi θέλων ἐχποδὼν 
ποιῆσαι, ἐπεὶ ἀνὰ χεῖρας εἴχε τὸν ἄνδρα, ἐκδίδωσι 
τοῖς ἀπάξουσιν ἢ δὴ xxl ἀπολλύναι ἐκ τοῦ παραχρῆ- 
μα ξυμθαίη. Καὶ οἱ λαδόντες ἀμφιάλῳ κατεκίστευον 
πέτρᾳ, ἐρέμῳ οὔσῃ xal ἀπανθρρώπῳ τὰ εἷς παρά- 
xÀngtv. ᾿Αλλ᾽ ἐκεῖνος ῥυσθεὶς, ὡς ἔλεγε, ταῖς τοῦ 
θαυματουργοῦ Νιχολάου ἐπιστασίαις, βασιλεῖ προσ- 
τρέχει καταχθεὶς εἰς πόλιν. Ὁ δά γε ᾿Αλεξανδρείας 
xa! αὐτὸς ὕστερος τῶν πραχθέντων γεγονὼς, ἀνα- 
λύειν μὲν οὐκ εἶχε τὸ γεγονὸς, ὅμως δ’ εἰρήνευεν, 
ἐμποδὼν ἔχων τὴν ξενιτείαν τοῦ ταῦτα ζητεῖν. Οὐ 
γὰρ προσχέκλητο ἐπὶ τούτῳ, ἀλλ᾽ αὐτὸς κατὰ παρα- 
μυθίαν ὧν ἔπασχεν λυπηρῶν ἐν τοῖς ἀθέοις διάγων 
ὡς ἐπὶ λιμένα τὸν βασιλέα χατέφευγε, καὶ ἐπιτετε- 


qualem nullam unquam ἴδε ἀο esset auditum deces- 
sores suos 7Egypti principes accepisse. Offendebat 
etiam obscuritas Bulgarice gentis parum hactenus 
celebris 4929 nec multum posse judicate ; quare 
ab ipso tota res pro suspecta contempta est, lega- 
tique silentio dimissi. Ceterum Elie patriarcham 


sua minime fefellit opinio Gregorium, in iis que C 


de aliis duobus patriarchis autumaverat. Nam 
Antiochenus quidem jam tum Constantinopolim 
advenerat, liberatus e manibus regis Armenie. 
Hic enim rex ei patriarche infensus, et amovere 
de medio ipsum cupiens, forte incidentem in suas 
manus tradiderat certishominibus abducendum eo 
ubi perire illum brevi necesse esset. Et illi ac- 
ceptum rupi deserte mari cireumfue commise- 
rant ad certum exitium, omni quippe humani 
subsidii commerciique destitut:e facultate. Verum 
ille liberatus inde, ut aiebat, cceleeti auxilio thau- 
maturgi Nicolai, ad imperatorem confugit, Con- 
stantinopolim se conferens. Alexandrinus autem, 
post ita que de religione nuper sancita quidam 


συμπρᾶξαι παντελῶς ἄπέχων, τὸ δ᾽ ἀνακινεῖν καθ- 
ἐστῶτα ἠγούμενος ἄχαιρον. 


β. Ὅπως ἡ Μαρία χατεσοφίσατο τὸν Σφεντίσ- 
ϑλαῦον. 


[P. 294] Ἡ μέντοι γε Μαρία Μιχαὴλ τὸν παῖδα 
καὶ παρὰ τὴν ἡλικίαν στέψασα βασιλικῶς ἔτρεφε 
χαὶ ἀνῆγε, τὴν εὐφημίαν μετὰ πατέρας τῷ παιδὶ 
παρέχουσα. Ὑπόπτως δὲ τῷ Σφεντισθλάδῳ καὶ λίαν 
ἔχουσα, δεσπότῃ γε ὄντι, ὑποποιεῖται δὲ δολίως ἐχεῖ- 
voy * τὰ τοῦ Κωνσταντίνου ἀσθενῶς ἔχοντος γὰρ 
ἐποίει τοιαῦτα κατασχευάζειν περὶ τῷ παιδὶ δειλιῶ- 
σαν. Πέμψασα γοῦν, ὅρχοις μὴ ἐπιδουλεῦσαί οἵ, 
πείθει παραγενέσθαι τὸν Σφεντίσθλαδον παρ᾽ αὐτήν. 
Ὃ δὲ τοῖς ὅρχοις θαῤῥήσας εἰς Τέρνοθον ἧχε, xai 
ἤδη παρηδηκότα υἱοποιεῖσθαι ἠξίου, Καὶ δὴ ἐπ᾽ ἐχ- 
4Anclac περιφανῶς τῇ Μαρίᾳ ἐκεῖνος υἱοπεποίητο" 
μετὰ γὰρ τὰς τοῦ ἱερέως ἐντεύξεις καὶ τὰ ἐπ᾽ αὖ- 
ταῖς φῶτα, διασχοῦσα τὸν ἐπενδύτην ἄμφω Μιχαὴλ 
καὶ Σφεντίσθλαδον παρ᾽ ἑχάτερα τῶν αὐτῆς ἀγκα- 
λῶν ἐτίθει, καὶ συνθεσιῶν γενομένων ἀπελύετο ἐπ᾽ 
οἴχου υἱὸς χεχλημένος τῆς τῶν Βουλγάρων δεσποί- 
νης μετὰ Μιχαὴλ ὁ Σφεντίσθλαδος. Οὔπω πολὺς 


abstinens tamen diserta comprobatione jam δοῖο- 
rum, verum iis quomodocumque semel statutis 
intempestivum nunc quidem existimans a 8e con- 
troversiam moveri. 


2. Ut Maria Sphentisthlabum deceperit. 


Interim Maria Michaelem filium etate immatura 
coronari curavit,regieque inde alebat educabatque, 
in acclamationibus publicis locum 480 οἱ post 
parentes tribuens. Sed his illam intentsm contur- 
babat a Sphentisthlabo molesta suspicio,jus utique 
non inverisimile ad Bulgarie principatum habenti, 
nec contemnenda ad id tuendum potentia subnixo, 
quippe qui despota jam esset; quare optimum pu- 
tavit dolis illum aggredi, pretextu fraudis indidem 
sumpto unde causa ipsi pro puero timendi major 
erat, e morbo videlicet regis et viri sui Constantini 
sine spe decuinbentis. Mittit ergo certos homines 
ad Sphentisthlabum, qui postquam juramentis ei 
quam religiosissimissincere in ipsum Marie bene- 
volentis fidem plenissimam fecissent, quam blan- 


improbabant evectus in thronum, retexere prius D dissime rogarent venire ad ipsam ne gravaretur. 


acta non curavit; quare quietus permanebat, eo 
securius quod propter locorum ubi degebatlongin- 
quitatem ἃ Constantinopoli minime aspergendum 
sese confideret qualicunque invidia rerum illio 
iransactarum, presertim ad quarum ipse consilia 
vocatus non fuisset. Accedebat quod multis, ubi 
erat inter Barbaros vere religionis hostes vivens, 
adversis conflictatus, obstruere sibi quem unum 
habeat ad confugium paratum portum gratie im- 
peratoris e re sua non putabat.Itaque obnoxium se 
illi ἃ quo solatium exspectaret prebuit, nihil suoc- 
censens ab eo constitutis,sed quielem ampleotens, 


Persuasus ille ac fretus religione jurisjurandi, 
Ternobum se confert. Nec ibi a&spernatus senex 
annosus est ridiculam a tanto juniori femina obla: 
tam adoptionem, que fratrem illum, et quidem 
minorem,faceret pueruli lactentis. Res palam in 
ecclesia celebrata sic est. Post adhibitos a sacer- 
dote solemnes in talibus occursus benedictiones et 
ritus ceteros, magno allucente funalium numero, 
Maria regium diducens pallium ambos hinc atque 
inde ulnis admovit,Michaelem pusionem ac senem 
Sphentisthlabum; e quibus hic in hunc modum 
fosdere sancito, domum retulit novum titulum filii 


887 


χρόνος τὴν υἱοποιίαν παρεμέτρει, xai δολιευσαμένη 
κτείνει ἡ δῆθεν μήτηρ τὸν υἱοποιεῖσθαι πιστεύσαν- 


τα, 'AX ἡ Δίχη οὐχ ὥσπερ ἔθος αὐτῇ τὰ πολλὰ 
κατημέλει, ἀλλ᾽ ἀνιστᾷ τὸν ἐχζητήσοντα τὸ αἷμα τοῦ 
ἀδίκως πεφονευμένου. Καὶ ὁ λόγος ἄνωθε; βούλεται 
μεθελθεῖν τὰ τῆς διηγήσεως. 


Υ. Τὰ κατὰ τὸν Λαχανᾶν ἀρχῆθεν, καὶ ὅπως τὸν 
Κωνσταντῖνον πεφόνευχεν. 


"Hv ἀγρότης ἐχεῖσε μισθοῦ βόσχων “οίρους, Kop- 
δόχουδας χεχλημένος. τὸ ὃ’ ὄνομα d Ἑλλήνων 
qoaa εἰς λάχανον ἐχλαμύάνε:, xal λαχανᾶς ἐντεῦ- 
θεν φημίζεται. Οὗτος τῶν γοίρων ἐπιμελῶς ἔχων 
ἑαυτοῦ χατημέλει, οὔτ᾽ ἐπὶ τροφαῖς οὔτ᾽ ἐπ’ ἐνδύ- 
μασιν ἀσχολούμενος, [P. 285] μόνῳ δ᾽ ἄρτῳ ἀποζῶν 
xal ἀγρίοις λαχάνοις ἀπεοίττως εἶχε xai ἀφελῶς͵ 
xai πρὸς τοὺς ἑταίρηυς xal αὐτοὺς xav! ἐχεῖνον 
ὄντας οἷς διεξήει πολλάχις, δῆλος ἦν μεγάλα περὶ 
ἑαυτοῦ φανταζόμενος. Oi δὲ οὐχ ἧττον χατεγελων ἢ 
μὴν ἐπίστευον. Ἐντεῦθεν ἐχεῖνος τοιαύταις οὐχ οἵδ᾽ 
ὁπόθεν ἐλπίσ: μετεωρίσας τὸν νοῦν ἑαυτῷ προσεῖχε, 
χαὶ εὐχὰς ἀπεδίδου Θεῷ ὡς ἔχων ἔτυχε ποῦ γὰρ 
ἐχείνῳ μετὸν xal θείων λογίων χἣν ἐπὶ νοῦν, ἐν 
«οῖς ἀγροῖς ἴσα xal τοῖς παρ᾽ αὐτοῦ βοσχομένοις 


domineBulgarorum a Michaele puero secundi.Non 
multum ab hac adoptione tempus processerat,cum 
circumventum insidiis, eo facilius quod a sibi ca- 
vendo fiducia eum nove contracte necessitudinis 
averterat, egregia mater adoptatum occidit. At di- 
vina iustitia non qua solet in plerisque patientia 
sceleris hujus ponam distulit. Statim excitavit qui 
sanguinem impie cesi requireret. Cujus eventus 
narratio paulo altius repetenda est. 


3. Initia Lachanzg, et ut is Constantinum interfe- 
cerit. 


Erat in iis partibusrusticusquidam mercede por- 
608 pascens,Cordocubas appellatus, cui voci cum 
quedam inesset usu popularis illic 488 lingue 
oleris notio, Greci qui olus lachanum vocant, 
istum, ubi cepit innotescere, hominem Lachane 
vocabulo celebraverunt.Hic ita sollicite suibus sibi 
commendatis attendat ut sese negligeret, non 
ourans quid vestiret aut quo vesceretur, naturali 
simplicissime defungens victu, solo pane et herbis 
agrestibuscontentus.Familiaribus utebatur indolis 
et educationis similis homunculis; quibus plerum. 
que magna de 86 quedam olim futura quasi vatici- 
nans jactabat, szpe illisirridentibus,nonnnunquam 
etiam non plane detrectantibus credere. His ille 
nescio unde spebus inflatus, gravitatem affectare 
coepit insolitam,componereque se in speciem sano- 
timonie,colligens subinde animum,et Deum invo- 
cans quibus uti poterat precibus homo funditus 
omnis institutionis rudis,quippe in agris semper 
versatus pascendisintentus porcis. Apparebatigitur 
fare cogitabundus, verbis sepe significans volvere 
8e animo ncscio quau: machinationem novi oonati- 


GEORGII! PACHYMERJ/E 


À χοίροις τὸ παράπαν ἐκδεδιῃτη μένῳ καὶ Uk 
ἔχοντι ; Σύννους οὖν τὰ πολλὰ διέγων, καὶ δῶν 
προύργου τιθέμενος τῆς πρὸς ἀρχήν τινα acm. 
σεως, πολλάχις τὰ αὐτὰ διεξήει τοῖς ἀγρότε: ἃς- 
νοὶς καὶ συφορθοῖς, ἀγίων τινὰς ἐντυχίας λέγω 
παραχινήσεις τὰς παρ᾽ ἐχείνων εἷς ὃ χινηθῆνε 
ἔθνους ἄρξαι. Ταῦτα πολλάκις διεξιὼν dx 
Καὶ ἤδη ἀλλως προσεῖχον αὐτῷ fj ὡς ἐδόχει" τὴν - 
προθεσμίαν ἐγγὺς ἐδήλου τοῦ κινηθῆναι. Ma: 
τὸ τῆς ὁρμῆς σύνθημα λέγων λαθεῖν, αὐτί 
νοὺς ἐφέλκεται πρὸς τὴν ξαυτοῦ 
ἕπονται ὡς μέγα τι ἐλπίζοντες όταν ai 
ται γοῦν elc χώραν, xai τὸ τοῦ συφορδοῦ ΠΡ 
touctv ὄνομα, ὡς θεόθεν Y;xé ol τοῦ ἄρξαι civ 
Καὶ 3ux λέγοντες ἔπειθον, xal προσεξεῖ 
πλείους ἑχάστης. Κἀκεῖνος πρὸς τὸ εὐσταλίς- 
μετεθάλλετο, ἀμπεχόνην τ᾽ ἐνεδιδύσχετο xai 
θην πεοιεζώννυτο ἵππου τ᾽ ἐπέδαινε, xai ἔξ 
πρὸς ἔργα μείζω f κατ᾽ αὐτόν. Τοῦ γοῦν kw 
τίνου ἀσθενῶς τοῦ σώματος ἔχοντος (τὸ và 
κατεαγὸς ἔχων ἀχίνητος ἦν, xXv που xs! in* 
ἔδει, ἐφ᾽ ἁμάξης ἐφέρετο φόρτος κενὸς) πολλοὶ xr- 
λιγώρουν, xal μᾶλλον οἱ πρόσοικοι Τόχαρει, : 
μὰς ἑκάστης ποιοῦντες xal Μυσῶν ὄντως en | 


| 
tuendi principatus, quem quasi ad scopum aad 
meditamenta cuncta sua dirigeret. Habebsim! 
talibus ad suos illos sodales rusticos et so 
serios stepe sermones, memorans mira etia 
et quasdam apparitiones sanctorum, a qui* 

(. pelli se aiebat ud jugum excutiendum et sibf 
pandum gentis imperium. Ejusmodi tam sep? 
geruit, ut quantumvis incredibilium fidem ls 
Jamque alio ei plerique studio quam prius εξ 
debant,maxime cum ediceret fatale tempus def 
Bibi divinitus potentie imminere, moxque s? 
pturum in ejus arripiendee conatum quem pros 
guccessu fortunanduin sciret. Ad hec arrecis? 
quandiu subito diem pronuntiavit, qua die pr* 
turus esset e latebris et maturo jam pred 
coepto felix auctore Deo auspicium daturus. V! 
dubitavit aut renuit. Concelamarunt omnes duc 
quo vellet; se alacriter in cunctis obsecutz^ 
Nec facta dictis abfuere.4898 Addunt addicun? 
ipsi se frequentes, magnis elati spebus.Cursar! 
regionem proclamantes subulcum ἃ Deo mise 
etad'manum jam conflatam ingentem erí£ 
undique accurrentium aggregant numoerss ?* 
8cebat in dies multitudo, et novus dux sco 
taneum assumpte dignitati se fingens SN 
abjectis centonibus honestiorem induit vesui 
enseque succinctus, equo insceneo, ad opere: 
jor& quam ejus hactenus fortuna caperet palam 
accinctum ostentare ausus est. Valetudine tum 
dictum est, Constantinus infirma atebalur : n 
crure dudum fracto facultatem incessus amise! 
et si quopiam esset necesse profleiseci,curru pon: 
iners trahebatur.Ea res coptémptum illi concilii 
plurimorum. In his Toohari fünitimi, fare gent 

















Μασῶν τιθέντες. Φὰ 
σας ὁ Λαχανᾶς ἐμπίπτει σφίσι μεθ' ὧν , 
aal κατὰ κράτος νικῇ, o ἄλλῃ, καὶ οὕτω 


ζυγὸν μετήνεγκε τὸν νοῦν πρὸς τὸ ἀπροσδοκήτως 
φανὲν καὶ ὡς οὐκ ἂν μὴ ὅτι γ᾽ οὗτος, ἀλλ’ οὐδ᾽ ἄλ- 
λος τις φήθη ποτέ: Ὁ δὲ βασιλεὺς τοῦτο μὲν καὶ 
τάκεϊ καταστῆσαι θέλων, τοῦτο δὲ καὶ πρὸς τὰ 
ἀκουσθέντα διατάραχθεὶς, προλαθεῖν ἠπείγετο xal 
τὰς ἄκρας χατοχυροῦν. Καὶ δὴ ἐξελθὼν τῆς Κων- 
σταντίνου ἐπ’ ᾿Ὀρεστιάδος ἤλαυνεν ὅλῳ ῥυτῆρι, 
Χειμῶνος δ᾽ ἐξελθὼν καὶ πάγοις ἐπιὼν πάσχει τι 
καὶ τῶν ἀνηκέστων: συμποδίζεται γὰρ ὁ ἵππος ἐπὶ 


assueta rapto vivere, nihil ἃ claudo principe'timen- 
tesliberrimisin Mysiam excursionibus agebant fere- 
bantque passim cuncta, et veteri celebratas prover- 
bio predas Mysorum impune frequentabant, In 
horum unam manum incurrens cum suis Lachanas 
eam internecione delet, Alia die deprehensam simi- 
liter cohortem istorum alteram ut priorem inter- 
ficit. Hinc paucis diebus celebre fit ejus nomen, et 
videlicet non parvis et populi et regionum accessio- 
nibus opes ejus augescunt, cunotis pro se quoque 
spem in eo summam emendandi publica incom- 
moda collocantibus. Fama interim ambitioso pre- 
conio Lachanas ubique buccinabatur. Nec dies 
preteribat qua non el ejus numero cresceret exer- 
citus, et qua nop ipse aliqua se insigni de hoste 
victoria commendaret. Conturbarunt hec non pa- 
rumsubindenuntiata Constantinum. [psum quoque, 
ubi fides tandem non 433 creditis primo indiciis 
fame constantia facta est ipsum, inquam, quoque 
inopinatissimanovitas vehementer commovit impe- 
ratorem. Hunc sua suspectare prudentia cogebat, 
ne subesset his quidpiam incomperli mali: quo- 


modo enim homo tam vilis tam secure prodiret, D 


nisi productus fiducia opum non apparentium, et 
multo majorum quam que cernerentur, sibi co: 
scius virium ? Ceterum in. communi admiratione 
amborum Constantinus solus, quem periculi vis 
propinquior ureret, trepidis raptim habitis toto jugo 
delectibus, admovendam strenue putavit manum 
remedio mali longeultra quam quisquam imaginari 
potuisset inopinatissime nascentis crescentisque. 
Porro imperptor nondum ille quidem. expedivit 
consilium bellandi; tamen eibi proficiscendum ver- 
sus istum limitem conslituit, partim ut ex propin- 
quo cognosceret certius et, si quid ibi labaret, con- 





προσκρού- A. βαίνων τῷ B 
podre 


ἐποχούμενος πτῶ! 





σταντῖνος ὁρμᾷ μετελθεῖν τὸν ἤδη wal αὐτοῦ κατολι- 
γωροῦντα, Καὶ δὴ συνταξάμενος τὰς δυνάμεις ἐφέ- 
pro μὲν ἐφ᾽ ἁμάξης. Οἱ δὲ οἷς ἐκεῖνος ἐπίστευε τὰς 
ὑπὲρ ἐκείνου ὁρμάς κατεκλῶντο. Ὃ δὲ Λαχανᾶς 
ὁμόσε χωρήτας ἐκείνῳ, ἅμα φανεὶς ἐπεισπίπτει καὶ 
κατὰ κράτος αἱρεῖ, κἀκεῖνον μηδὲν κατὰ πόλεμον 
πράξαντα βασιλείας ἄξιον δίκην ἱερείου κατασφάτ- 


firmaret; partim ntqui ab illa parte patebant in 
Romanam ditionem aditus, per quos ne Lachanas 
irrueret audita de illo timere cogebant, praesidiis 
et munitionibus idoneis preoceuparel. Hoo unimo 
dum citatis equis versus Orestiadem contendit per 
Coneretos rigida hieme gelu campos properans, 
contigit el pati eum et periclitari gravissime. Nam 
equus quo vehebatur lapsus in glacie, eum sesso- 
rem efludit, tum eupra ipsum lota mola concidens 
tantum non oppressil, vulneratum in manibus et 
vultu adeo non leviter, ut vix totius ejus diuturna 
expeditionis spatio persanari plage potuerint, aut 
*eflici quin luculente cicatrices reducem ipsum in 
urbem adhuc deformarent. Ceterum tunc illi eo 
itinero Adrianopolim advenienti occurrit certus de 
cade Constantini nuntius. Cum enim adolesceret in 
dies potentia Lachans, et Bulgari passim a rege 
suo ipsis spreto ad subuleum deficerent, nec qui 
potuisset obsistere Sphentisthlabus 43:4 superes- 
set,insidiosis Marie .delinimentis miser lucratus 
exitium, procerum vero genlis quí maxime Con- 
Stantino studuerant, partim sceleratis Marie moli- 
tionibus interfecti fuissent, qui vero adhuc vive- 
bant partim falso suspectarentur quasi rebellibus 
faverent, partim revera regnantibus offensi pende- 
renLin prevalescentem factionem, Constantinus 
ferme solus in medio relictus acri necessitate com- 
pulsus est tentare cum paucis opum antiquarum 
reliquiis aleam belli et se Lachanie jam ipsum con- 
temnenti objicere. Instructam ergo contra inferens 
aciem ipse in curru vectus, el fidi ei pauci repri- 
Tere impetus impune hactenus grassantium sunt 
adorti. At Lachanas contra se venientibus occur- 
rens, simul vidit, simu) admovit, simul vesano 
irruens impetu cadit exercitum et plene vincit; ac 





801 


GEORGII PACHYMERJE 


892 


τει. Τινὰς δέ τῶν ἐχείνου χαταγωνισάμενος τοῖς À ἅμα δὲ xal τὰ ἀρχαΐα προσαφαιρεῖσθαι χλίνουσαν 


λοιποῖς ὡς σφετέροις ἐχρῆτο. Καὶ ἤδη βεδαίως ἐπι- 

σχὼν τὴν χώραν xai πόλεων ἥπτετο, xa! γ᾽ αὐτὰς 

αἱρῶν οὐχ ἀνίει ὡς χογων καὶ βασιλεὺς φημιζόμενος. 

᾿Αλλὰ τὰ μὲν κατ᾽ ἐχεῖνον οὕτω, xal οὕτως ὁσημέραι 
, L4 4 ΟΝ P P^ 

πλέον ἐμεγαλύνετο xal εὐοδούμενος ἐπεδίδου. 


ὃ, Ὅπως ὁ βασιλεὺς τῇ θυγατρὶ Εἰρήνῃ τὸν 
᾿Ασὰν εἰς γάμον ἥρμοσεν. 


[P. 297] Ὁ δὲ βασιλεὺς τῷ μὲν παρὰ δόξαν συμ- 
δάντι ὡς εἰχὸς ἐπαλγήσας, τὰ δὲ χαθ᾽ αὐτὸν ὡς 
ἐνῆν χατασφαλιζόμενος, ὅσον ἀσφαλῶς εἶχεν ἐκ Κων- 
σταντίνου πεσόντος, ἐπαύζειν ἔθελε ταῖς πρὸς τὸν 
Λαχανᾶν ἀγχιστείαις. Καὶ πέμψας μὲν ἐπεπειρᾶτο 
τοῦ βαρθάρου, ἐφ᾽ p καὶ γνῶναι εἰ ἱκανῶς ἔχοι καὶ 
πρὸς τὸ ποόσω γωρεῖν, οὕτως ἀρξάμενος μὲν ἀπεριτ- 
τως. τὰ μέγιστα δ᾽ εὐτυχηχὼς ἐκ τοῦ ῥᾷστα. Καί 
γε καὶ γαμδρὸν ἐπὶ θμγατρὶ διενοεῖτο ποιεῖν, εἰ 
σφίσι δόξειεν ἐνιχανωμένος χαὶ πρὸς αὐτὴν τὴν τῶν 
Βουλγάρων ἀρχήν. Ὅμως δ᾽ ἐνορῶν καί τὸ τῆς τύχης 
ἄστατον, ὡς ἅμα μὲν χαρίζεσθαι καὶ τὰ μέγιστα, 


regem ipsum, qui nihil eo prelio fama dignum ac 
tanti nominis fastigio egisset, misere instar victime 
victor obtruncat, reliquos suis adjungit. Et jam 
aperte plene regionis potens, ad urbessibi subji- 
ciendas convertit animum, solito successu : nunc 
enim hanc, nuuc iliam capiebat ; nec quieturus 
videbatur, quoad rextotius haud dubie Bulgarie 


τὰ ζυγὰ, ἀρετῇ δὲ xai τὸ προσγενόμενον  otxstoy 
xzi τὸ ἀπογενόμενον οὐχ ἀνέλπιστον, ὑπώπτευε 
τὰ πολλὰ τὴν τύχην, μὴ δοῦσα μεγάλα ἐξαίφνης τὸ 
πᾶν ταχέως ἀφέληται, καὶ dpetno μὴ οὔσης μηδὲ 
βραχὺ καὶ τὸ παρ’ ἐχείνης διδόμενον ἀμαυρῷτο, ὡς 
μὴ φθάνειν ἐπιτυγχάνοντα θαυμάζεσθαι xai ἔλεεϊσθαι 
ἀποτυγχάνοντα, Διὰ τοῦτο καὶ ταῦτα στρέφον ἐπὶ λο- 
γισμῶν, βουλὴν συνέλεγε τοὺς ἀμφ᾽ αὐτὸν συγκαλῶν. 
"E6Aene γὰρ τὴν τῶν Βουλγάρων ἀρχὴν τοῦ προστα- 
τήσοντος χρήζουσαν ἐξ ἀνάγχης, παρετίθει δὲ xal 
τῷ Λαχανᾷ τὸν ix. τοῦ Μυτζὴ Ἰωάννην, καὶ τῷ μὲν 
τύχην καὶ θράσος χαὶ τὸ ἐπὶ τῶν πραγμάτων εἶναι εἰς 
πρόσθασιν τῆς ἀρχῆς συντελέσοντα ἐγίνωσχε, "Lody- 
νην δὲ τὸ γένος καί τὴν ἀφ᾽ αὐτοῦ σύναρσιν κατοχυ- 


B ροῦν εἰς ἀρχὴν οἷα τ᾽ ὄντα xal μᾶλλον διέχρινε. Καὶ 


πολλοῖς γε ἔρεσχεν ἡ βουλὴ, τὸν τοῦ Μυτζῇ υἱὸν εἰς 
γαμόρὸν γενέσθαι τῷ βασιλεῖ, καὶ οὕτως ἐπὶ τῇ 
πρόσθεν βασιλειᾷ χαταστάντα συνεγερθῆναι xal ἀπ᾽ 
αὐτοῦ [P. 298] βασιλέως, ἅμα μὲν διὰ τὸ πρὸς τῷ 
Μυτζῇ δίχχιον καὶ τὸ ἀπὸ τῶν πατέρων αὐτοῦ πρὸς 
σφᾶς ἱλαρὸν, ἄμα δὲ καὶ διὰ τὴν τοῦ βασιλέως πρὸς 


rem conditionem ac naturam, cui et quae insunt 
bona vere propria inamissibiliter possidentur, et 
qua desunt verisimiliter sperantur, vereri magno- 
pere coepit ne cuncta hsec sortis beneficia cita 
ejusdem, mature ponitere donorum solite, muta- 
tione auferrentur; et vel si perseverarent, tamen 
quod virtutis ne modicum quidem subesset, eadem 


ubique acclamaretur.Sic se res Lachane habebant, (» brevi mora obscurata obsolescerent, seroque intel- 


quotidianis proficientes successibus, et ad sum- 
mam brevi, ut apparebat, potentiam perventure 


4. Ut imperator filie lreng  Asanem | conjugem 
dederit. 


Imperator vero indoluit quidem, ut par erat' 
inopinato casui : ceterum securitati rerum suarum 
quam fieri optime poterat studens consulere, co- 
nandum existimavit id quod ex Bulgari ditioneolim 
usurpaverat, cujus possessionem firmatam sibi 
videbat Constantini morte, sibi certius asserere, 
quinetiam augere, conciliando ac jungendo sibi per 
affinitatem Lachana. Misit igitur qui tentarent ani- 
mum Barbari, et eadem 4355 opera dissimulanter 
erplorarent vires opesque ejus, ecquid tante, 80 
cetera ejus omnia tali loco essent, ut exspectari 
jure posset eum qui tam tenuia initia protentose 
felicitatis multiplicatis hactenus successibus cumu- 
laverat, pari deinceps quoque profectuum tenore 
ad culmen fortune summum perventurum. Quodsi 
horum relatu cognovisset non esseilluminidoneum 
regno Bulzarie, nec imparem ejus nominis susti- 
nendae utcunque majestati, haudquaquam abhor- 
rebat a cogitatione generum sibi illum asciscendi 
propria ipsi collocanda filia. Tamen reputans atten- 
tius cum inconstantiam fortune simul maxima 
indulgentis, simul subita inclinatione lancis etiam 
antiqua eripientis, tum virtutis tanto prestabilio- 


ligeretur non fuisse properandum in nimium mi- 

rando consecutum ista, aut eo qui talibus careret 
misero putando. Quare perpensis istis alio vertens 
animum, convocavit viros pudentes quos habebat 
secum, iisque exponens videre se necesario pro- 
videndum principem Bulgarie, duos proposuitqui 
ei prefici posse viderentur, Lachanam et Mytze 
fllium Joannem ; etilli quidem fortunam suffra- 
gari, inesse animum audendi, magnisque uec im- 
prosperis ceptis munitum abunde ipsi videri posse 
iter ad summam isthic potentiam. Joanni tamen ut 
non desperandum videatur posse od optatum suc- 
cedere conatum istuc aspriandi. facere genus ipsius 
etcetera in ipso sita bona presidiaque, quibus 
haud dubie attolleretur ad spem non imprudentem 
in eo prevalendi, si tentaret. Addidit in hunc ma- 
gis esse propendere, meliusque cellocandam in hoc 

promovendo arbitrari operam. Idem plerisque pla- 

cuit, magnoque assensu probatum imperatoris con- 
silium est asciscendi 436 Joannem in generum.et 
jus ei genere ac hereditaria ratione competens ad 
istum principatum imperii viribus fulciendi. Nec 
videri dubitandum quin eo magis inclinarent Bul- 
gari, ac facile preferrent barbaro subulco juvenem 
nobilissimum, tum patris ejus Mytze respectu cui 
regnum Bulgarie debitum fuisse meminissent, tum 
memoria mitis in ipsos letique imperii majorum 
ejus ceterorum, tum denique metu palam ei fade- 


893 


DE MICHAELER PALJKOLOGO LIB. VI. 


804 


αὐτὸν χηδεμονίαν, ὅσα xal πενθεροῦ πρὸς γαμύρόν. A τολῆς ἐπισκόπων παρῆσαν, οἱ μὲν bxeigev ἰόντες, οἱ 


Εἰκὸς δὲ xa! τὸν Λαχανᾶν ἐκ τύχης ἐξαίφνης φυση- 
θέντα, ὑποχαλάσαντα τὰς ὁρμὰς φανεισῶν 'Ρωμαΐ- 
κῶν ἐχεῖσε δυνάμεων 7j πρὸς δουλείαν ὑποπεσεῖν fj 
μὴν xal που χρυδῆναι φεύγοντα, μὴ ἔχοντα ὅπη ἄρα 
καὶ ἰσχυρίσαιτο. Μαρίαν δὲ καὶ παῖδα ταύτης ῥᾷον 
τοὺς Τερνοδίτας προδοῦναι * τὰ γὰρ πρὸς αὐτοὺς 
ἑχείνης καχὰ οὐ τοσοῦτον μιχρὰ ὥστε καὶ λήθῃ δι- 
δόναι. “ 


ε΄. Ὅπως ὁ βασιλεὺς ἐπὶ τούτῳ πέμψας ἐζήτει βουλὴν 
καὶ παρὰ τοῦ πατριάρχου. 

Ταῦτ᾽ ὁ βασιλεὺς βουλευσάμενος, καὶ τὴν ἀπὸ τοῦ 
πατριάρχου βουλὴν πέμψας ἐν ἀποῤῥήτοις ἐζήτει. 
Καὶ ὃς τὰ πολλὰ πρὸς τὸν Μυτζῆν ἔῤῥεπε, καὶ γρά- 
φων τὴν ἐπὶ τῇ βουλῇ ῥοπὴν ἐδίδου: Τοῦτο xai Π]ρίγ- 
xt ὁ ἱερομόναχος Θεοδόσιος, ἀξιωθεὶς καὶ οὗτος πρὸς 
συμδουλὴν τὴν περὶ τούτων, ἔγραφεν, ἤδη εἰς ψῆφον 
ὧν πατριαρχείου * ὃ γὰρ Εὐθύμιος ἐτεθνήκει τῆς 
θεουπόλεως, Τὸ δ᾽ ὅπως οὐ χεῖρον εἰπεῖν. Κεχήρωτο 
μὲν οὖν τὸ πατριαρχεῖον, καὶ πολλοὶ τῶν τῆς ἀνα- 


rati tamque arto et insolubili pietatis domestic» 
vinculo irrevocabiliter adstrictiimperatoris,quanta 
inter socerum et generum intercedit necessitudo ; 
ex quo certi essent totis eum imperii viribus adju- 
vandum; quod videntem Lachanam erst verisimile 
remissurum statim multum de audacia, et com- 
presso tumore quo aspirantis fortune aura levem 
hactenus hominem inflasset, fuere tam licenter 
desiturum, atque ubi Romanas acies in suo sibi 
solo videret oppositas, aut servitutem relapsurum 
pristinam, aut fuga matura, damnatis prevalendi 
spebus, latebras alicubi captaturum.Mariam porro 
filiumque ejus facile prodendos a Ternobitis, iu 
quorum essent uterque potestate, verisimile ex eo 
esse, quod tante ac tam recentes exstarent mulie- 
ris ejus in ipsos injurie,ut earum ipsos jam plane 
oblitos credibile non esset. 


9. Ut imperator de affinitate cogitata consilium a 
patriarcha per missos quasierit. 

Hec cum ἃ concilio dicta essent, imperator pa- 
triarche super ea re sententiar) exquirendam pu- 
tavit, arcanis per viros idoneos missis litteris. 
Illein Mytzam sponte dudum sua propensus, ce- 
leri rescripto id consilium prolixe commendavit, 
et videlicet prerogativa tant» auctoritatis ultimum 
in eam partem pendenti deliberationi momentum 
addidit. Eodem concors accessit judicium hiero- 
monachi Theodosii cognomento Principis: nam ad 
hunc qnoque imperator consilium postulans scri- 
pserat, utpote 487 justo suffragiorum numero 
designatum patriarcham in locum  Theopolitani 
Euthymii jam mortui. Quo de toto negotio non abs 
re fuerit distinctius bio aliquid ponere. Viduata 
pastore patriarchali Antiochie sede aderant multi 
Orientalium antistiium, quidam ea causa e suis 
ecclesiis Constantinopolim profecti, nonnulli jum 


δὲ xal ἐνταῦθα ταῖς ἐκείνου προτροπαῖς γενόμενοι" 
ἤρεσχε γὰρ ἐπὶ τούτοις xal ἣ τοῦ 'AvatápOou θεο- 
δωρήτου βουλὴ, εἰς νόσον ἤδη κλιθέντος τοῦ πατριάρ- 
χου, τοὺς ἱκανοὺς ἐκ προτροπῆς ἐκείνου γίνεσθαι, 
ἐφ’ d τὸν μετ᾽ ἐχεῖνον προσχληθησόμενον ἀνεπιλή- 
πτως ὡς ἱκανῶς ψηφίζοιντο. Ὡς γοῦν ἐζητεῖτο ὁ 
χοησιμεύσων, [P. 299] καὶ οὐδεὶς τοῦ Πρίγχιπος 
ἀπεγίνωσχεν, ἦν οὖν εὐθὺς xai ψηφίζεσθαι καὶ 
προσχαλεῖσθαι τὸν ἄνδρα. "AAA! ὁ βασιλεὺς σοφόν τι 
συνορῶν ἐπὶ τούτοις ὑπώπτευε τὴν χλεύην, xai τὸν 
κρεμάμενον ἐχ τῆς ὑποψίας χατάγελων μήπως ὀφληίσῃ 
προὐνόει. Τὸ γὰρ Ἡρίγκιπα μὴ δι’ ὅλου τῇ Ἐχχλη- 
σίᾳ ἑνούμενον διὰ τὰ συμδάντα οὐδ᾽ ὅλως ἠγνόει, τὸ 
δὲ συνυπογλίνεσθαι χατὰ τιμὴν ὑπεοτάτην προτει- 
νομένην ᾧετο μὲν, οὐχ εἶχε δ᾽ ἀραρότως πιστεύειν, 
Εἰ γοῦν ψηφισθεὶς ἀπερεῖ, εἶναι μὲν Exelv τὴν ὅτι 
xxi ἀξιούμενος οὐχ ὑπήχουσεν αὐτάρκη τιμὴν, τοὺς 
δέ γε χαλέσαντας ἐξ ἀνάγχης ἀποφέρεσθαι τὸ ἧττον, 
ὅτι xal ἀξιοῦντες οὐ προσεδέχθησαν. Γράφει γοῦν 
xai ταῦτα ἐν ἀποῤῥήτοις τῷ πατριάρχῃ, πειρᾷν 


antea a degente illic Euthymio vocati, huic enim 
ex morbo quo decessit decumbenti persuaserat ei 
assistens Theodoritus episcopus Anazarbi,e sui 
patriarchatus presulibus idoneum ad sese jam 
nuno evocare numerum, qui videlicet, si quid ei 
deinde contigisset bumanitus, ejus successorem 
justis possent suffragiis eligere. Inter hos Euthy- 
mio jam mortuo de substituendo ei viro loco isto 
digno disceptantes satis constabat ounctorum ju- 
dicio concordi neminem Principi videri preferen- 
dum.Nec ulla per quemquam ipsorum mora erat 
quin protinus perferretur decretum evectionis ejus 
in dignitatem istam, isque in eam rite vocatus 
inauguraretur, nisi paulisper supersederi delibe- 
rationemque suspendi jussisset imperator. Vere- 
batur is, pro ea qua solebat intimum rerum oc- 
currentium profunde perspicere prudentia, ne 
sibi obrepi illudique in hoc negotio sineret, me- 
ritoque sapientibus risum deberet, si hominem 
circa eam que tunc flagrarei in Ecclesia contro- 
versiam a se diversa sentientem,contra se acquam 
putaret meliorem causam, tanta repente armari 
auctoritate permitteret. Ceterum quia eumdem il- 
lum Principem ita videbat non dissimulasse in- 
clinationem propriam in factionem schismate 
avulsam, ut tamen non tam in eo fixus irrevoca- 
bilisque videretur quin sperari posset transitio 
ejus in partes eorum qui supremi ejus honoris vo- 
luntaria delatione nihil non ab eo meruissent, ne- 
cessarium esse credidit hujus spei pignus anteca- 
pere nec rem tantam nimis periculose ales com- 
mittere. Quid si enim aliter ille jam proclamatus 
et inauguratus patriarcha quam 'speratum erat 
saperet ; et dignitatis summe, quam a stulte con- 
fidentibus accepisset, toto pondere incumberet in 
depressionem ipsorum eorumdem qui sic ipsum 
inexplorato 488 promovissent ? His de causis 


805 


GEORGII PACHYMER/E 


πρότερον, εἶθ᾽ οὕτω καὶ ἐφιέναι ψηφί ζεσθαι. Ἢ δὲ A πληθὺν θριχμδεύων τοὔνομα, καὶ δίκας προστθις 


πεῖρα ἦν διὰ τοῦ συγ: ἄφοντος ταδε ' οὗτος 13? 
συνήθειαν ἔχων εἰς Exsivow τὴν μεγίστην χαὶ ἐπὶ τῇ 
πείρᾳ ταύτῃ, τῶν ἄλλων προὐχρίνετο. Τότε γοῦν 


κατὰ τὰ ἐν ἀπο όῥγτοις ἑπεσταλαξνα μὲν πρὸς βατι- 


Àia τῷ πατοιάσχτ, ἐπεσταλμένα ὃὲ παρὰ πατο'19- 
x» τῷ MS ns gut ὧν ἕχείνῳ συχνάκις xai τὰ 
περὶ τοῦ t2tapysíoo προτεινόμενος, εἰδὼς μὴ 


εἰδότι τὸν νοῦν ἐθη ώμτην καὶ τὴν γνώμην ἐνεχύρα- 
ζον, καί γ᾽ ἐπληροφήφουν πληροφοτούμενος ὡς «λη,- 
θεὶς ὑπαχούτειε καὶ τὴν εἷς τὸ πατριχρλεῖον χλῆσιν 
προσήσεται. livovs ταῦτα, xai ὡς ὑπονηφίῳ ἐντεῦ- 
θεν προσφερόμενος ὁ κρατῶν τὰ ci)txi τε ἐπέστελλε 
καί γε τῶν ἀναγκαίων χατὰ βουλὴν χοινωνὸν ἐποίει, 
Τότε τοίνυν τὰς αὐτῶν δεξάμενος συμδουλὰς, καὶ 
πρό γε τούτων τὴν τῆς ὁεσποίνης, ἔργῳ τὰ τῆς βου- 
λῆς ἐπλήρου, xai πέμψας ἄγει τε εἰς ἑαυτὸν τὸν 
Ἰωάννην ἐκ τῶν χατὰ Σκάμανδρον Τρωϊκῶν (ἐκεῖ 
γὰρ καὶ τὰς διατοιδὰς ἐποιεῖτο, αὐτχῦχως τῶν εἰς 
πρόνοιαν ἔχων) x1! μετασ νη ματίσας Ὑαμδρὸν ἐχά- 
λει xai βασιλέα Βουλγάρων. Μετετίθει δὲ xai τοῦτον 


εἷς τὸ τοῦ πάππου ᾿Ασὰν ἀνὰ πᾶσαν τὴν πεοὶ αὐτὸν 


scripsit imperator arcano patriarohe videri e re 
fore, si priusquam destinate electionis monachi 
Principis in patriarcham indicium emanaret, ex- 
perimentum caperet ejus animi,et s.c tantum per- 
ferri faventia ipsi suffragia permitteret, si qualia 
vellent et ad Ecclesie pacem expediret, facturum 
eum certo constitisset. Hoc porro experimentum 
per scriptorem hujus historia captum est:is enim 
ex longo familiarissimus Principi ad ista explora- 
tione fideliter feliciterque fungendum idoneus pre 
cunctis est judicatus. Huic ergo patriarcha juxta 
sententiam arcane imperatoris epistole arcana 
soripto ipse quoque mandata cum misisset,ille pro 
amicitia sepius adiens Principem monachum, 
ei subinde, quasi ficta sermonis causa conditione, 
mentionem patriarcbatue, ignaro quid de se copgi- 
taretur, sciens ipse ita intulit, ut. certo expisca- 
retur penitissimum ejus sensum animi ; qui cum 
talis esset qualem imperator et patriarcha Con- 
stantinopolitanus optubant, οἱ utrique porsuasus 
prius ego persuasissem illum, si patriarcha deola- 
raretur, sSecuturum non invitum quo 80 Augusto 
et urbis patriarcha consentientibus vocaretur,itum 
& Patribus nullo jam obstante in suffragia est, et 
conspirantibus legitimo numero calculis rite est 
electio perlata. His ita cestis imperator Theodosio 
uti jam electo et designato patriarche honorem 
habens, et amice scribere et communicare de- 
liberationem de rebus magui ad rempublicam mo- 
menti,in qua versabatur, ejusque super iis consi- 
lium exquirere bonum factu censuit. Horum tuno 
porro responsis per omnia congruentibus acce- 
ptis, et ipsius in primis, quam item consuluerat, 
AÁuguste, consilium in rem contulit. Accersitum 
enim e Scamandro et Troicis regionibus Joannem, 
ubi ille prius morabatur, abundante ipsi esuis ibi 


τὰς ἀξίας τοῖς qd€ μὴ οὕτως λέγουσι κατά τιν 2- 
μνη μένοις χρείαν. Kal τῶν Βουλγέρων τοὺς d: 
προσμωρεῖν ἑτοίμως ἐχάλει ὡς αὐτίχα εὐεργιτίν». 
δὲ τι xa! προνοοῦντας τοῦ ἀσφαλοῦς τὲ: 
δώροις μὲν ἔναλλεν, ἀνεῤῥώννυε δὲ ταῖς dris. 
εὖ πράξοντας εἰ τὸν ᾿Ιωάνντ,ν δέξοιντο βασιλέα ν 
στάντες λίχρίας. Ταῦτα μὲν οὖν ἐκ τῆς ᾿Αὖρ: 
ῴᾧκονόμει, [P. 300], καί τινας αὐτίκα PS μόνην 7 
φήμην προσχωροῦντας εὖ ἔδρα, καὶ κετιδη ματν: 
Βουλγάρους ταῖς ὑποσχέσεσιν. 


τοὺς 


τὸν ,M: 
yxp pov 


zi) x δύσεως iz: 
ποιήσατ',. 


ς΄. Ὅπως xa! 
Ἐπανελθόντι δ᾽ ἐς πόλιν ἠγγέλλετο χαὶ ἱ τὸ Μ'- 
433, ἐκ τῶν δυτιχῶ, ὅσον οὐχ ἤδη ἀφιξις. 0 δ 7 
ὁ τοῦ Μιχαὴλ δεσπότου υἱὸς ὕστατος, Δημήτρ'": n 
τὸ xat ἀρχὰς λεγόμενος, θανόντος δὲ τοῦ τ|ι:. 
τοὔνομα κατὰ μνήμην ἐχείνου ἀνταλλαξάμενς s, . 
δὴ xai μοῖρα τῶν τοῦ πατρὸς χωρῶν mpesuad v 
μὲ ἔνη οὐχ ἀποχρῶσα τῷ μεγξθει τῆς κατ᾽ αὐτὸν 5. 
ἧς παρὰ τοῦ κρατοῦντος ἐτύγχανεν ἥδη qv 


priediisad victumcultum que splendidum prose: 
rauutato habitu 489 generum simul suum, sz 
regem Bulgarorum appellavit ; cognomentur τ 
que ipsi addiditab &vo Asane, et univers - 
comitatui, novo isto illum celebrans nominu? 
gnilice ostentavit, penis etiam decretis in e: 
quocunque incidente ueu mentionem ejusdes 
C faciendi, aliter quam Asanem et regem Bv 

vocarent. Bulgaros quoque quotquot in p* 
parati ad accedendum eunt reperti, spe benc 
rum statim a se percipiendorum ovocavit: ad &/ 
qui adhuc deliberarent,idoneos qui allicereni 25 
donis eos jam nunc deliniens, in posterumscZ 
spebus corroborans quasi consecuturos t0 
quie cuperent ad viue florentem statum, si & 
cientes a Maria Joannem regem accepissent. ἔξ 
ex Adrianopoli providit; et quosdam ad prin 
talium famam statim concurrentes beneficiis 8: 
cit, ceterosque Bulgaros magnis pollicitatior:s 
trahere iu partes populariter sategit. 


6. Ut Michaelem etiam ex Occidente ad se profe 
imperator generum fecerit. 


D Reverso post hec in urbem imperatori nosós 
tus eat! appulsus mox futurusadventantis Car 
tinopolim ex Occiduo tractu Michaelis. καὶ 5^ 
Michaelis despote filius natu minimum, fenetre: 
ἃ principio vocatus,sed patris postea mor Ww 
men ad ejus memoriam omisso proprio usurpaY 
rat;cui cum qua jure contigerat beereditario p 
terne ditionis pars sufficere non videretur magn 
tudini sustinenda πον quam tum primum inib 
dignitatis generi imperatoris (sic enim esse et aj 
pellari jam coeperat, Augusti fllia ipsi a patre d 
Sponsa), ea relicta se ad imperatorem transtuli 
confisus litteris ejus jurejurando firmetis. Era 


897 


DE MICHAELÉ PALAOLOGO LIB. VI, 


ὁπεσχημένος γενέσθαι, οὐδαμῶς ἐδόκει. Τῷ τοι xd- Α τούτων σχεψομένης καὶ τῆς παρ’ αὐτῆς λύσεως. 


κείνην ἀφεὶς βασιλεῖ προσιχώρει, πιστεύων γράμ- 
μασιν ὅρχοις κατησφαλισμένοις, Ἦσαν μὲν οὖν τῷ 
βασιλεῖ ἑκατέρων τῶν θυγατέρων Εἰρήνης ἅμα καὶ 
"Avvne (ἡ γὰρ Εὐδοκία μικρὰ ἣν xai ἔτι) αἱ πρὸς 
τοὺς νυμφίους συναρμόσεις ἐμπρόθεσμοι - ἀλλ’ ol 
τῆς Εἰρήνης γάμοι τῷ ἤδη βασιλεῖ ψηφιζομένῳ 
Βουλγάρων ᾿Ασὰν ἐτελοῦντο περιφανέστερον. Συμ- 
δόλοις γὰρ ἐχρῆτο βασιλικοῖς, ἐξ ἐρίων μὲν xat 
ἐφεστρίδας, τοῖς δ᾽ ἄλλοις τοῖς αὐτοῖς βασιλεῖ" καὶ 
συνθεσίαι ἦσαν, εἰ μὲν εὐοδοῖντο ἐπὶδαίνειν Τερνό- 
600 σύναμα xal ταῖς τοῦ βασιλέως δυνάμεσιν. [P. 301] 
εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλὰ, xal αὖθις εἰς δεσπότας τῆς Ρωμαΐδος 
σεμνόνεσται. Toig: μὲν οὖν τετελεσμένοι ἦσαν οἷ 
γάμοι, καὶ βουλαὶ προὐτίθεντο συνεχεῖς ὄπως ἄν- 
xxi τὰ πρόσω κατ᾽ εὐμάρειαν προχωροῖεν. Τοῖς δὲ 
τοῦ Μιχαὴλ γάμοις xxl τῆς δευτέρας τῶν βασιλέως 
θυγατέρων ἔλννης προσίστατό τι τῶν τῆς ᾿Εχχλησίας 
χανόνων, οὕς δὴ Σισίνιος πάλαι θεὶς ἀφορισμοῖς 
ἐχράτυνεν ἀσφαλέσιν, Ἡ μὲν οὖν τοῦ δεσπότου Nt- 
χηφόρου Αννα τῆς τοῦ βασιλέως θυγατρὸς ἔΑννης 
αὐτανεψία ἦν, Νιχηφόρος δὲ καὶ Μιχαὴλ αὐτάδελφοι 
πάντων. Περιισταμένου γοῦν τοῦ κατ᾽ αὐτοὺς cuvot- 
χεσίου εἷς ἔχτον βαθμὸν τὸν ενθεν μὲν ἐχ τεσσάρων, 


ἐχεῖθεν δ᾽ ἐκ δύο συγκείμενον, ἔδει συνόδου περὶ 


igitur Augusto ambarum filiarum Irenes et Anne 
(nam Eudocia parvula 440 adhuc erat) decrete 
jam et in procinctu expedito nuptie. Ceterum Ire- 
nes cum declarato jam palam rege Bulgarorum 
Asane illustriori celebritate matrimoninm perage- 
batur, rex siquidem gener insignibus utebatur,re- 
giis, quod colorem quidem solum in phaleris et 
etratis equestribus, que ex lana tantum erant, 
in ceteris autein iisdem plane cum ipso Augusto. 
Conventionum nuptialium hec erant capita, ex- 
peditione in Ternobum communi junctis Asani 
copiis imperatoris, conari civitatem illam et cum 
ea Bulgarie regnum novo Augusti genero acqui- 
rere: 8i fortuna cepto non responderet, eidem 
in aula imperatoria despote honorem auctorita- 
temque conferri. In hec pacta peractis nuptiis, 
continue jam consultationes erant qua optima 
et facillima ratione possent Jestinata circa regnum 
Bulgarie ad votum confici. Michaelis cum altera 
filiarum imperatoris Anna connubio nonnihil ob- 
Stabat ecclesiastici 
quondam a Sisinios perlatis et excommunicationis 
δὰ firmitatem omnem comminatione munitis. 
Etenim Nicephori despote uxor Anna filie impe- 
ratoris Anne consobrina erat, quippe nata ex so- 
rore imperatoris ejusdem : Nicephorus autem et 
Michael germani omnino fÍratres. Intercedebant 
ergo inter ambos designatos conjuges sex gradus 
aflinitatis, ex una quidem parte quatuor, duo ex 
altera; et opus erat synodo ad rite de isto im- 
pedimento cognoscendum illudque relaxandum, 
si expedire judicaretur. Sed ubi Patribus consul- 
tantibus visum, propter bonum pacis que inde 


impedimenti ex canonibus D 


Ἐπεὶ δ᾽ ἐσχέπτοντο, xai τὰ τῶν βασιλέων συναλ- 
λάγματα ὡς εἰς εἰρήνην γινόμενα ἐδόχουν πλείω τὴν 
ἄνεσιν ἔχειν ἢ δὴ τὰ τῶν ἄλλων, ἀντισηκοῦσθαι τὸ 
ὡς δῆθεν παρὰ χανόνας γινόμενον τῷ πρὸς τοὺς δεο- 
μένους ἐλέει κοινῶς ἐδόχει. Καὶ τόνδε τὸν τρόπον 
τοῦ προσισταμένου λυθέντος ἐτάττετο μὲν εἷς δεσπό- 
τας ὁ Μιχαὴλ. τῇ Ἄννῃ δὲ βασιλίδι οὔσῃ γε συνεζεύ- 
Ὕνυτο. Καὶ ἦν ἐντεῦθεν ὁ μὲν Μιχαὴλ βασιλεῦσι 
δοῦλος ἐν ὄρχοις, ὁ δ᾽ Ἰωάννης ἔνσπουδος δι᾽ ὄλου, 
εἰ βασιλεύσοι Βουλγάρων, Ρωμαίοις ἐν ὅρχοις, el δι' 
οὖν, ἀλλά xal αὐτὸς δοχοις πιστῶς δουλεύσων τοῖς 
βασιλεῦσιν, ὑπὸ τούτοις δεσπότης ταττόμενος, 
ς. Τὰ κατὰ τὴν Μαρίαν, καὶ ὅπως τῷ Λαχανᾷ 

συνῴκησε. 

᾿Εὐθούλετο δὲ βασιλεὺς προλαμύὔάνειν Μαρίαν, μὴ 
xai φθάσῃ τὰ καθ᾽ αὐτὴν εὖ θεμένη ἁλιώσῃ τε τὴν 
βασιλέως βουλὴν, xxi κατέσπευδε συχνοὺς ἐπ’ ἐχεὶ- 
νὴν πέμπων, οὐ tósov τὰἀχεῖ χαταστρέψοντας ὅσον 
ἡμέρως μεταχειριουμένους ἐφ᾽ ᾧ παραδοῖεν Μαρίαν 
καὶ τοὺς τοῦ βασιλέως δέχοιντο παῖδας. 'H μέντοι 
γε Μαρια ἐν ἀφύχτοις ἔγνω γενομένη xal δυοῖν μέ- 
σον ἐναπειλημμένη xa«oiv: [P. 320] ἔνθεν μὲν γὰρ 
τὸ φανὲν ix νέο» καχὸν ὁ Λαχανᾶς προσχείμενος 


firmanda speraretur, causam esse justam faciendee 
regiis sponsis gratie cbstaculi canonici, quo eo- 
rum conjunctio vetabatur, magno consensu itum 
est in sententiam permittendarum nuptiarum, ex 
quibus quod nasciturum apparebat publice quie- 
tis commodum,abunde preponderaret indecentie, 
si qua inesset ex canonicis prescriptis in connu- 
bio 441 personarum tali prius invicem necessi- 
tudine innexarum. Quare suffragiis cunctorum in- 
dultum principibus quod petebant est, et titulo 
despotee Michael honoratus Anne regint, quippe 
imperatoris filie, rite matrimonio junctus est. 
Inde Michael idem sacramento Augusti in clien- 
telam obligavit fidem.Joannes autem Asan juratus 
promisit se foedus cum Romanis societatis serva- 
turum, si Bulgarici sibi regni secura possessio 
contingeret. Sin id non succederet, clientelari 
nexu subditum permansurum Augustis, gradu sub 
ipsis inferiori despote, cujus titulo dignitatis, si 
regni Bulgarici spes non succcderent,insigniendus 
esset. 


7. De Maria, ut Lachanz nupserit. 


Studebat autem imperator ante omnia capere 
Mariam, ne illa spatium liberum sibi consulendi 
nacta res suus bene constitueret obicemque impe- 
netrabilem opponeret consiliis etspebus imperato- 
ris. Ergo is festinabat alios subinde atque alios 
contra ipsam mittere, non tam hostiliter illic grag- 
&aturos aut vastaturos regionem, quam blande 
pellecturos Bulgaros ut Mariam dederent et gene- 
rum filiamque imperatoris in regnum loco ejus 
acciperent. H»c Maria intelligens redactas in ar 


GEORGII PACHYMERJS 9i 


ἠρήμου τὴν χώραν xal προσεχτᾶτο τὰ πέριξ προσ- Α οὖν τῶν ἀπὸ βασιλέως καὶ μᾶλλον ἱκανῶς ir. 


άλλων μόνον, ἐκεῖθεν δ᾽ αἱ δυνάμεις τοῦ βασιλέως 
ἐπιοῦσα: πλείους ὁῦλαι Tsav τὸ μὲν ταπεινὸν xl 
630v ἐχτὸς ζημιοῦντες, τὸ δὲ ἐντὸς χαὶ περ'φανὲς 
ix παντὸς τροόπο» ὑποποιούμενο!. Ὅθεν καὶ περὶ 
ἐχυτῇ τε xal τῷ παιδὶ τετρεμχινούσῃ δειναὶ φροντί- 
0t; ἐτάραττον τὴν Ψυγὴν, «ai ποὸς ἀμφότερα μέρη 
μὴ σθένουσα ἴστασθχι θάτέοον ἔξη λεροῦν ἔγνω, πλὴν 
ὅσον χαὶ ταύτην ἀπόνασθχ! τῶν χαθ᾿ ἡ μέγωτσιν 
πραχθέντων τὰ μείζω. Τὸ μὲν οὖν πρὸς βασιλέα 
χλίνειν τῶν εἰχότων μὲν ἔχοινε, xal ἄλλως εὐπρεπὲς 
ἑαυτῇ σωζούσῃ μὲν τὰ τῆς σωφροσύνης καὶ τὰ πρὸς 
τὸν ἀποιχόμενον δίκχια (δίχαιχ δὲ πάντως μκὴ συνοι- 
xtiv τῷ σφαγεῖ,) ζητούσν͵ δὲ παρ᾽ ἐχείνου σώζεσθαι 
παρ᾽ οὐ δὴ xal τὴν τιμὴν ἐχτήσατο. Διὰ ταῦτα γοῦν 
τὸ πρὸς βασιλέχ πέμπειν xal ἔχετεύειν τῶν δικαίων 
ἔχοινεν. Ὅσον ὃὲ τὸ xa0' αὐτὴν συνοῖσον xag' 0 ἦν 
βουλομένη, καὶ λίαν ἀπζδον ἐγίνωσχεν " αὐτῇ uiv 
γὰρ τὴν τιμὴν κχτοχυροῦν αὐτῇ τε xal παιδὶ Μιχαὴλ 
διὰ σπουδῆς εἶναι, βασιλέα δὲ μηδ᾽ ἂν ἐν ὕπνοις 
θελῆσαι ἀφέντα τοὺς παῖδας, οὕς δὴ xai ἤρξατο 
χαθιστᾷν, ἐχείνοις περιποιεῖν τὴν ἀρχήν. Οὕτω μὲν 


tum res 8.088 sentiebat, duobus in se unam hinc 
atque inde ingruentibus mulis. Hinc enim nuper 
exorta pestis Lachanas victricibus instans copiis 
regionem desolabat, quocunque intenderat cuncta 
statim adventu primo capiens, et sic plerorumque 
circa Ternobum locorum jam dominus effectus. 
Ex altera vero parte copie ab imperatore plures 
supervenientes increscebant, quarum ducibus id 
apparebat esse propositum, ut extra urbem quid- 
quid infirmum et expositum injurie jacebat de- 
presdarentur agentes ferentesque,intra ipsam porro 
civitatem precipuos quosque procerum promissis 
ad defectionem 4492 delinirent. Quare illi pro se 
ac filio sollicite trepidzt* cure acres animum tur- 
babant.Ac cum ambobus simul hostibus obsistere 
nequiret, placare si posset allerum decrevit. In 
quo festinandum judicabat, ne sibi, dum hec pa- 
rat,ab altero interim duorum vehementer utrinque 
instantium irreparabiliter oppressz serum deinde 
talia moliendi consilium et conatus irritus evade- 
ret. In hac illi deliberatione dubium non erat quin 
ipsam officium et pudor ad imperatorem potius 
traheret. Quo enim decentius, quo honestius 
quam ad avunculum neptis, ad amicum viri de- 
functi vidua confugeret ? Potius utique (cum al- 
terum vitari non posset) quam interfectori mariti 
se dederet, et cum summa injuria defuncti conju- 
gis torum ejus prostitueret subsessori a recenti 
adhuc illius ezede cruore mananti. Prius igitur, 
ut par fuit, eo propendit,ut ab illo salutem quere- 
ret a quo dignitatem acceperat,et ad imperatorem, 
per quem se meminerat in regnum Bulgarie pro- 
vectam,legatos supplices mittere rectum et conve- 
niens putavit. Sed »quitati honestatique acris ad- 
versaria in contrarium incumbens obluctabatur 
utilitas, alio avertens deditam spebns avaris et 


exs, τὸ Ob πρὸς τὸν βάρδαρον πέμπειν xib do 
σπενδομένην καθ’ αὐτὴν διατελεῖν τοῦ ἔθνους 157 
σαν, οὗτ᾽ ἔχειν λόγον τὴν ἀξίωσιν ἔχρινε " τὸν τ 
ἀρχῆς ταύτης ἀντιποιούμενον σπένδεσθαι ποὸς τι 
κατέχουσαν ταύτην ἀδύνατον. Καὶ τὲ ἀπὸ fasi 
συννοοῦσαν φροντίζειν ἐποίει᾽ μηδὲ γὰρ ἠρεμεῖν! 
σιλέα ἄπαξ ὑπὲρ παίδων πεοὶ τῆς ἀργῆς dobia 
διαφέρεσθαι. “Ἕγνω τοίνυν παριδεῖν μὲν τὰ τοὺ iz; 
χομένου δίκατα, παριδεῖν δὲ καὶ ἀνθοώπων vigi: 
εἰ τοιαύτη τις οὖσα τοιούτῳ ἑαυτὴν ἔχξδοιῃ, τὶ 
μόνον δὲ τὸ δοχοῦν συνοῖσον αὑτῷ τε καὶ πειξὶ :,» 
ἰδεῖν. Τὸ δ᾽ ἦν͵ ὡς ἐδόχει, ὅλην ξαυτὴν ixdiUr τῇ 
co9opb/p, καὶ ὑπανοῖδαι θύρας αὐτῷ ap rs; x: 
πόλεως, αὐτῷ τε συνεῖναι xal συνοικεῖν im 
δίσποινα. Ταῦτα διανοησαμένν͵ αὐτίχα πέμτ:: Jj 
γὰρ ἠρεμεῖν εἴων αἱ τοῦ βασιλέως ἀποστολαι. " 
διασαφήσοντας τῷ βαρδάρῳ τὰ τῆς βουλῆς τι 
ἀξιώσεως. Καί ὃς ἀχούσας πρῶτον μὲν καθυτι:: 
νεύετο δῆθεν xai τοῖς ἀπεσταλμένοις ἀπεσεμνύτεὶ 
διαθρυπτόμενος otov, εἰ ἀρχὴν ὅσον οὔπω χτησοαυῖν" 
αὐτῷ σπάθῃ καὶ δυνάμει [Ρ. 303] κρείττονι ἐχείνν zi 


| 


questuosis rationibus defixam mentem muli: 
mordicus sua tenentis, et nihil non agere ac x 
cisci certe pro statu ac regno sibi filioque as* 
rendis. Ab hoc autem proposito perquam ab 
rens consilium erat confugiendi ad imperato | 
cujus menti nullam, ne per somnium quiden.? 
vereaturam unquam cogitationem apparebt 
gni Bulgarici Marie Michaelique puero serm: 
quippe quod regnum jam spe avara propriis γ' 
sare addicereque filiis ccperat,in id irrevocal 
incumbens; ut genero illud fllieque subj 
Quare id quidem misere perfugium preeclusi ὃ 
speratio inde impetrandi quod emptum αι" 
pretio volebat.Inde autem repulsa quo se verte 
ram a Lachana per legatos poscere ut secum δ: 
quam Bulgarie regina iis conditionibus prt 
448 vellet, que integram illi et Michaeli ρου 
certamque relinquerent possessionem principii: 
petitio erat tam ἃ spe omni consecutionis pre 
remota, ut nec proponi dignam Maria ipsa j^ 
caret: quando enim aut quibus in id ille: 
pactis fretus numero, ferox succegsibus barbar:: 
regnum quod palam affectaret, cujus partem [με 
teneret, proprium in solidum iis cederet quie 
id summa contentione tum cum mazime &^ 
quere conabatur? Unum ergo restabat, ἐξ qui- 
dem et probrosum, sed nibil non pro γαρρὺ quia 
parate necessarium, vale bonori ac fame 5v 
spretis juribus regie viduitatis, mmaculata nobi! 
tate imperatorii Sanguinis, prostituere se subulc 
vilique ac cruento latrone simul in civitatem s 
mul in torum admittendo pudoris et existimati: 
nis quantovis damno ambitioni litare. Tanti erj 
&rbitrata, ut regina ipsa, ut mater designati Bu 
garorum regis dici pergeret, Lachane uxor es 
vocarique, cupide ac raptim (nam ab imperato: 


















904 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. VY. 


902 


vot χαρίζεσθαι. Ὅμως καὶ τὰ τοῦ λέχους προσίετο, πο- Α ὅλως καὶ ὑποσχεῖν ἐχεῖνον ἐπιδρίσασαν ἐκ Τοχάρων 


vnpüx ἄγαν xai βαθέως, οὐχ ὥς τις ἂν εἴποι φιλογύνης 
xai τῆς γυναιχωνίτιδος ἐραστής" τὸ γὰρ μαλάττειν τὰ 
ἤθη τῶν δεξομένων xai λίαν ὡς χαταφρονησόντων 
αὐτίχα διεφυλάττετο, ἄλλως δὲ xoz' εἰρήνην καὶ τοῦ 
μὴ χέσθα: ἐμφυλίοις πολέμοις αἵματα κατεδέχετο, 
ὡς χάριν διδοὺς, οὐ λαμδάνων. Ὅρχων οὖν γενομέ- 
νων xal συνθηχῶν ἐξ ἑχατέρων ὑπανοίγνυσί τε αὐτῷ 
τὰς πύλας͵, xal ἐντὸς δεξαμένη τελεῖ ἑχυτῇ σὺν 
ὀκείνῳ τοὺς γάμους, xal τὰς ταινιώσεις τῆς βασι- 
λείας καὶ αὖθις σύναμα δέχονται, xal γε παρασχευά- 
ζει τῷ βασιλεῖ ἀντίπαλον, ὡς ᾧετο, ἱκανόν. Τοῦτο 
συμῦάν τε xai ἀχουσθὲν τὸν βασιλέα αὐτάρχως xai 
ὡς ἐνῆν διετάραξεν, ὑπεχρίνετό τε χκαχεῖνος μὴ ἀθυ- 
μεῖν σφαλλόμενος τῶν ἐλπίδων, ἀλλὰ στυγεῖν τῷ 
παρ᾽ ἀξίαν ἐκείνης πταίσματι, ὥστε xai τὸ γένος 
χαταισχῦναι xai τὴν ἀρχὴν προσαπολλύναι τῷ μη- 
δενὸς ἀξίῳ κανεγχειρίσασαν: μηδὲ γὰρ ἀνθέξειν 


metus cunctari non sinebat) mittit ad Barbarum 
qui suas illi nuptias cum dotali offerrent regno. 
Ad ea ille primum aspernabundo similis talis in- 
terpretes feederis superciliose repellebat, cavillans 
ridicule offerri quod majori ex parte jam teneret, 
gratieque imputari regine quesitum jam sibi 
armis victoriisque principatum. Tamen ne durus 
nimis ferusque videratur, nuplias talis fo mine 
admisit,astute id ipsum tamen,quasi aliene indul- 
gendo voluntati, non proprie obsequendo libidini, 
annuens,in quo erat profundior ejus quedam quam 
ab homine sic nato sperares prudentia. Vitandam 
enim recte putavit contemptum ipsi parituram 
apud suos opinionem uxorii et in voluptates ex 
bellica ferocia emolliri facilis viri. Quin et huma- 
nitatis famam aucupans moveri pre se tulit mise- 
ratione fundendi civilis, si qua ccoperat tenderet, 
sanguinis. Ad extremum ea verborum voltusque 
gravitate qua non accipere ipsum quidquam gratie 
sed beneficii loco tribuere se significaret, qui» 
offerebantur accepit.Scribuntur mox conventiones, 
444 pacta jurejurando utrinque dato muniun- 
Lur. Nec Maria moram fecit aperiendarum Lachane 
portarum Ternobi, seque ipsi nuptiis jungendi. 
Coronationis inde novorum conjugum ceremonia 
splendide celebratur, acclamata denuo regina 
Bulgarie Maria novo titulo uxoris Lachane regis. 
Sic illa se comparasse gravem adversarium impe- 
r&tori avunculo putabat. Quo non parvam ei revera 
nec parum molestam adjecit curam. Quanquam 
ille quidem audita repente rei fama, dissimu- 
latione se solita involvens, diligenter cavit ne 
causam aoloris, quo intime urebatur, veriorem 
precipuamque proderet, quod nimirum excidisse 
se votis et interversas sibi spes proxime jam ad 
exitum perductas cerneret.Ostentavit autem plau- 
sibiliores alias de facto isto dolendi rationes, infa- 
miam videlicet quam illa infelix istia esset flagitiis 
promerita maximam, generi ac familie probrum 
fodissimum  inurens. Simul autem cum honore 


C 


δύμαμιν fv εἰχὸς ἐπεισπίπτειν, ἅμα μὲν ὡς ἐχθρὸν 
προφανῆ, ἅμα δὲ xal παρὰ τῶν οἰκείων χαταφρο- 
νούμενον. Ταῦτα λέγων οὐκ ἀνίει καὶ αὖθις πέμπων 
τε δυνάμεις ἀγωνιουμένας xai τὰ πρὸς καταδολὴν 
Μαρίας κατασχευαζόμενος, Ὁ τοίνυν Λαχανᾶς πρὸς 
τὰς τῆς γυναιχὸς θρύψεις καὶ ἀπηχθετο καὶ Bap6a- 
ρικῶς ἤθελε διαζῇν, τοῦς ἀμφ᾽ αὐτὸν καὶ λίαν ὑπο- 
ποιούμενος" ἔγνω γὰρ ἀμφοτέρωθεν ἐξαρτυομένους 
πολέμους καὶ τὰς βλαχείας μηδέν οἷας τε οὔσας 
χκατευνάζειν τοῦς Ex τῶν πολέμων χινδύνους, ὥστε 
xal πολλάκις πρὸς ἐχείνην διαφιλονειχοῦντα ἐντεί-- 
νειν πληγάς. Αὐτὸς OE κρείττω πάσης ἀσχολίας τὰ 
χύχλῳ συνανιστάμενα χροίνων ὑπεποιεῖτό τε τοὺς 
ἄρχοντας τῶν Βουλγάρων, xai πρὸς πολέμους ἧτοι- 
μάζετο τοὺς κατ΄ ἄμφω, Οὐδὲ γὰρ ἦν οὔτε Toyaootq 
διὰ τὰ πραχθέντα σπένδεσθαι οὗτε τοὸς τοῦ βασιλέως 
ὁπωσοῦν ἀναρτᾷν. Διὰ τοῦτο xaÜ' ὅσον ἴσχυεν ἀντι- 


dignitatem ac nomen regium perditum ivisset ; quo 
ipso mox privanda, sensura esset. inutiliter se 
peccasse, dum id ecelus spe tuto regnandi conasci- 
verit. Nam regnum quod homini nulla re nisi 
mala digno turpissimetradilisset, ipsi mox extor- 
quendum a Tocharis,quorum potentie irruptionem 
in Bulgariam parantium nihil posset Lachanas 
opponere quod par resistendo foret. Tocharos 
autem, ut movere quamprimum in Lachanam non 
omittereat, due cause incitabant : etenim quod 
eos prior ille lacessiviss:t eorum copias cedens, 
ulciscendi hostem apertum necessitate ad eam ex- 
peditionem impellebantur ; et rei ad id audendum 
facilitate incitabantur,quod Lachanam esse scireat 
hominem nihili, exosum et spretum etiam suis 
Bulgaris. Talia passim apud familiares imperator 
disserens,non cessabat interim alias super alias in 
Bulgariam copias inittere,omnemque admovere ma- 
chinam ad dejiciendam eo regno Mariam.At Lachaas 
cito pertesus regii luxus et deliciarum uxoris,iis 
cum stomacho rejectis, immundam illautamque 
barbarici ritus, cui dudum insueverat,vitee ferina 
A445 rationcm usurpabat, hoc ipsum videlicet es- 
timans utile demerendis sibi familiarium suorum 
alfectibus et studiis, quorum alenda augendeque 
in sese benevolentie cuncta que ad id conferre 
viderentur sedulo adhibebat. Satis enim intellige- 
bat quantam indigeret eorum opera, utique cum 
sibi duplici ex parte diversa οἱ magna imminere 
bella cerneret. Qua ipsa ex causa muliebrem victus 
cultusque mollitiem exercitam oblatamque ab uxore 
contumaciter adeo reprobabat, noxiam criminans 
et enervande tunc maxime necessarie beilice vir- 
tuti accomodatam,ut eo nomine Mariam non solum 
plerumque increparet verbis, sed verberibus ettam 
ac plagis miseram contunderet, intentus interea 
sane, prout res poscebat, sollicite cunctis per cir- 
cuitum parandis ad excipiendosingruentium utrin- 
que impetus hostium.Quam ad rem arte qua poto- 
rat maxima delinire 80 conciliare sibi satagebat 


903 
παρετάττετο τὸ μὲν ἑἐχὼν, τὸ δ᾽ ἄκων, ᾿Αρχὴν γὰρ 


λαδὼν ἣν οὐχ ἤλπιζεν, ἔσπευδε μὴ υόνον ἔχειν͵ ἀλλὰ 
καὶ συνιστᾷν. Ἐπιτιθεμένων δ᾽ ἄλλως xal τῶν ἔξωθεν 
ὁσημέραι xxi ἄχων χατηναγχάζετο μάχεσθαι" ἤδει 
γὰρ καὶ βάρδαρος Ov πολεμήσοντα ἐξ ἀνάγχης τὸν 
μὴ θέλοντα πολεμεῖν. Διὰ ταῦτα γοῦν τὰ κατ᾽ ἐχεί- 
νου εὐώδει παραδολώτερον συμπλεχόμενα, Ours. γὰρ 
οἱ ἀνθιστάμενο: ἴσχυον [P. 301] ὁρμαῖς ἀταχτούσαις 
ἀντισχεῖν, xai τὸ διευτονοῦν χατωῤἼώδει τὴν ἀπέν- 
τευξιν ὡς μὴ χαλῶς χρησομἔνου τοῦ περιγεγονότος. 
Τὸ γὰρ εἰς χεῖρας γενέσθαι τῷ Δαχανᾷ ἴσα καὶ θά-- 
νατος ἦν ἀπηνείας ἕνεκα τῆς ἐσχάτης" βαρύαρα γὰρ 
ἤθη τὰ ix τύχης ἐλεεινὰ μαλάσσειν οὖχ οἷδεν. “Ὅθεν 
xxi πολλάκις ταῖς τόλμαις περιγενομενοι παραυτίχα 
τῷ τῶν δεινῶν ἐλπίσμῷ, εἰ ἀλῴῷεν, συστελλόμενοι 
ἀπηντεύχτουν. Πολλαῖς μὲν οὖν ταῖς ἀμφὶ τὸν ᾿Ασὰν 
δυνάμεσι πεοιεστοιχίζετο᾽ πλὴν οἱ ἐχεῖθεν ἐνίοτε 
xal ἄχοντες ἀλισκόμενοι ἐν χαλοῖς ἦσαν διὰ τὸ προσ- 
πίπτειν αὑτίχα, ὡς δῆθεν τυράννου μέν ἀπαλλαγέν- 


primores principes Bulgarorum, ut eorum ad 
bellum, quod utrinque atrox expectabat, fida stre- 
nuaque uti opera possct. Non enim ei supererat 
spes salutis aliunde ulla quam ex vi aperta, cum 
esset manifestum neque cum Tocharis, quos impla- 
cabiliter irritatos magnis 8 seaccepit cladibus soci- 
ret,nequecum imperatore,quem domesticis rationes 
ad irrevocabiliter urgendam generi filieque in Bul- 
garie regnum evectionem compellebant, tractatio- 
nem iniri ullam aut vel tentari conventiones fade. 
ris posse. Quocirca quantum valebat maxime ad 
fortiter resistendum se parabat, vellet nollet eo il- 
lum adigente necessitate tuendi regni ; quod cum 
capessere ausus eeset, non modo tenere, illud sed 
etiam sibi firmare atque asserere contendebat. 
Cum autem assidue inodo hac modo illac bostes ir- 
rumperent, Lachanas raptim ad omnia occurrens 
preliari ferme quotidie cogebatur. Id ipsumque 
alacriter agebat, quippe quantumvis homo barba- 
rus, satis judicii babebat ad intelligendum quod 
est verissimum, pugnaturum eum cum non volet 
qui non pugnat cum potest.Ac propter istam impi- 
gram audaciam ad quevis ultro pericula oocur- 
rendi favebat ei plerumque fortuna belli,vehemen- 
tibus, licet inordinatis, ruenti incursibus ; quos 
sepe, ineluctabiles experti milites nostri, parum 
jam fidebant discipline atque ordini quem obser- 
vare ia acie didiceranf, ao passim horrebant cum 
eo congredi, presertim quod exempla crudelitatis 
quz homo ferus et immanis in bello captis edere 
solebat, late vulgata refrigerarent impetus misso- 
rum coelra eum militum nostrorum, 446 inde 
morte pejus horrentium manus cum tali hoste 
conserere, quem nulla calamitatum humanarum 
misericordia molliret ad sublevandam indulgentia 
vel minima eorum sortem,quos in ejus potestatem 
Mars varius infelici casu redegisset. Huic certe 
cause imputabatur, quod majori sepe commissi 
potentia Lachanam non vincerent, quia nimirum 


GEORGII PACHTMERJE 


ἃ τες, βασιλεῖ δὲ προσγίνόμενοι. Τοῖς δ᾽ ἐντεῦλιν iz 
γομένοις ἐχεὶ οὐχ ἦν ὁπονοηθῆναι τὸ σῶζον͵ 31: 
ἐχθροὶ ἐχολάζοντο. 


η΄. Ὅπως Μαρία μὲν παρεδόθη, β:σιλεῖ, 'Acb. 
[P. 305] Ἑτρίδοντο μὲν οὖν ἐντεῦθεν τὰ x:r2 


τα, ἄλλην δ᾽ ἀπχλλαγὴν τῶν κακῶν οὐκ ἦν ἐλτν 
σθαι εἰ μὴ τοῦ βαρδάρου ἀπαλλαγάν. "He χεὶ ἡ 
χέως ἐξελθόντος ἐπιστάσης (τὸ γὰρ καλίμθολον 3 
τύχης ὅσον οὕπω οὐχ ἦν ἐκφυγεῖν ἐκεῖνον, xai zi 
λον φυσηθέντα τὸ πᾶν ἐκ τύχης, ὅθεν xxi Toy: 
ἡττημένος ἠγγέλλετο) ταῖς ἐκεῖθεν φήμαις tur: 
Τερνοδίταις καιρὸς ὡρμη μένοις πάλαι χατὰ Me: 
καὶ ἅμα παιδὶ προδιδόναι ταύτην ἔγνωσαν " 
βασιλέως, τὸν ᾿Ατὰν δὲ δεσπότην ἐδέχον: ci 
xai ἐκ παλαιοῦ προσῆχέ οἱ τὰ Βουλγάρων sor. 
'H piv οὖν Μαρία ἔμφορτος οὖσα τῷ ἀπὸ τὸ» 
64pou χυήματι, dpx παιδὶ Μιχαὴλ πρὸς [xz 
(ἐπεδήμει γὰρ τῇ ᾿Αδριανοῦ τὸ δεύτερον) ἔτ΄ 








totis suis viribus non uterentur, et horrore c: 
vitatis nimio constricti retardarentur a conni'a 
quantum possent. [In hoo tum nodo herd 
lum. cito alioqui finiendum. Nam δὲ plurine! 
florentissime undecunque conclusum Lach 
Asanis copie tenebant; nec tamen debellii 
metu perculsis Romanis militibus ob nimium ét: 
sam conditionem utrinque captivorum. Nemps 
& nostris bello capiebantur,felices dupliciter 
tum quod sevilice diri tyranni, cui servieran 
tracti essent, tuin quod in lenem atque hu 
trausissent potestatem clementis principis :: 
trario qui a Lacbane militibus abducebantr 
tum habebantnullam euperesse salutis spem; 
statim,ut hostes,inexorabili feritate trucidab 








8. Ut María quidem tradita imperatori, Asas^ 
intra Ternobum admissus [uerit. 


Extracti per has moras in longius sequo t$ 
belli Bulgaridi non aliunde à prudentioribosti? 
exspectabatur quam a clade Lachang: qualent 
brevi ssperventuram aliquam verisimilis gpes es 
quod is frequentissime periculosissimequedisi* 
reti, nec semper superaturum appareret propt 
solitam inconstantiam sortis, praesertim comi? 
flatus successibus multa temere inconsulteque 9.5 

1) ciperet. Id non fulso provisum haud molis P 
constitit, fama vera vulgata victi & Tw? 
prelio Lachane. Quo nuntio exoiti Tesis δὶ 
capiandam dudumoptatam oceasionegertoteo e. 
cervicibus fede tyrannis Marimque deseenie 
in quat antiquis odiis flagrabant, dedere ipsu 
decreverunt una 4441 cum filio duoibus exercit 
imperatoris, Asanemque in dominum recipere,c 
jus vetus competebat ex genere ad sucoessionem . 
regaum Bulgarorum. Maria igitur uterum gere! 
ex barbaro Lachana, siinul eum Michaele puer 
deducta ad imperatorem Adri&nopolim est (in ea 
enim urbem imperator secundo advenerat), u 


905 


χαὶ σὺν Εἴρήνῃ, οὐχ ἅμα, ἀλλὰ μετὰ τὸν ᾿Ασὰν 
ἐκείνη, βασιλέως πρὸς πόλιν ἐλθόντος ἀνέδην ἐπέ- 
θαινον Τερνόδου xxi βασιλεῖς ἐφημίζοντο. Ἦν δ᾽ ἐν 
τοῖς μάλιστα τῶν προὐχόντων xal Τερτερῆς, ᾧ δὴ 
xa! μεγάλως τὸ Βουλγαοικὸν προσεῖχε xal παρ' ixel- 
vo; ἐμ:γαλίζετο. Τοῦτον ἐδούλετο μὲν βασιλεὺς τῷ 
᾿Ασὶν κατὰ γένος συνείρειν xal τιμᾷν ἀξιώμασι" τὸ 
γὰρ δφέρπον ἀπ’ ἐκείνου πρὸς βασιλείαν πολὺ dv, 
ἐπεὶ καὶ στρατηγῶν δῆλος ἦν τοῦ μείζονος ἐφιέμε- 
voz. ᾿Εμποδὼν δ᾽ ἦν τοῖς βουλευομένοις ἡ σύζυγος" 
τὸ γὰ» ταύτην ἔχοντα τιμᾶσθαι μηδὲν τῷ ᾿Ασὰν 
χατὰ γένος συνάπτοντα λαμδάνοντος μᾶλλον ἦν πρὸς 
τὴν τῶν ὑπονοουμένων ἄναψιν πλεῖστον ὅσον ἐλπύ- 
ρευμα. Διὰ τοῦτο xal Δεσπότην προτείνει ποιεῖν, εἶ 
τῆς γυναιχὸς ἀποστὰς τῇ τοῦ ᾿Ασὰν αὐταδέλφῃ εἰς 
Ὑάμον συνάπτοιτο. Γέγονε ταῦτα, καὶ ἡ μὲν τοῦ Τερ- 
τεοὴ σύζυγος ἀχθεῖσα πρὸς βασιλέα τῇ χατὰ Νίχαιαν 
ἐδίδοτο φυλαχῇ σὺν υἱῷ Ὀσφεντισθλάδῳ, ἡ δὲ τοῦ 
᾿Ασὰν αὐταδέλφη τῷ "l'egxepr, συνηρμόζετο xal τῶ τῆς 
δεσποτείας ἀξιώματι ἐσεμνύνοντο. 


custodie convenienti commissa est. Ásan vero non 
tunc simul cum Irene (illa enim post Asanem eo 
venit, imperatore jam Constantinopolim reverso) 
inagna celebritate invecti sunt Ternobum et reges 
acclamati. Erat porro inter proceres dignitate in 
Bulgaria prestante quidam  Terteres, maxime 
apud eam gentem existimationis et gratie vir, 
summisque ab iis efferri et honoribus et laudibus 


DR MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. VI. 
xal φυλακαῖς ταῖς προσηχούσαις ἐδίδοτο' ᾿Ασὰν δὲ A 


906 


θ΄. Ὅπως ᾿Ασὰν ἐκ Τερνόδου ἀπεχώρησεν. 

[P. 306] Εἴχεν οὖν ἐντεῦθεν τῷ δοχεῖν τὰ μεγάλα 
πρὸς συνεργίαν ὁ ᾿Ασὲν, καὶ χρόνος ὀλίγος αὐτῷ 
παρεμίτρει τὴν τῶν Βουλγάρων ἀρχήν. ᾿Επεὶ δὲ 
ταχέως παρακεκχίνηντο (πρὸς γὰρ ἀπιστίαν τὸ Βουλ- 
γαριχὸν ἕτοιμον, καὶ αὔραις ἔστι πιστεύειν ἀνέμων 
μᾶλλον ἢ σφῶν εὐνοίαις), xai τὰ τῆς ἀποστασίας 
δῆλον ἦσαν ἐκ πολλῶν ὠδίνοντες, ἀνεζωπύρει δὲ τού- 
τοις τὰς γνώμας καὶ Τερτερῆς χρυφηδὸν βασιλειῶν 
ἤδη, καὶ τἄλλα φανερὸς ὦν εἰς τὴν ὑποψίαν μόνῳ τῷ 
πρὸς τὸν ᾿Ασὰν κήδει συνεκαλύπτετο, ὡς μὴ προδώ- 
σων δῆθεν ᾧ χατὰ γένος συνήπτετο, συνιδὼν τὴν παρα- 
χίνησιν ὁ ᾿Ασὰν, καὶ δείσας μὴ προλαδόντες ἐκρή- 
Eotev τὸ δεινὸν καὶ οὐ φευχτὰ ἔσοιτό οἱ τὰ τοῦ κινδύ- 
νου, τὰν φυγὴν εὐσχημόνως ποιεῖσθαι προύὐνόει καὶ 


p μετὰ χέρδους. "O δὴ xal ἐνεχώρει κερδαίνειν" τὰ 


γὰρ τῆς βασιλείας τῶν Βουλγάρων πράγματα, ἃ δὴ 
xa! χάλλιστ᾽ εἶχον ἐκ Ρωμαίων λαδόντες ἥττη μένων 
τὸ πάλαι στρατηγοῦντος τοῦ βασιλέως ᾿ἸΙσααχίου, καὶ 
γ᾽ ἐνέκειντο τεθησαυρισμένα γατ’ αὔχημα μᾶλλον fj 
κατὰ χρείαν, ταῦτα δὴ καὶ ὅσον ἦν ἄλλο φόρτος 


tulisse videbatur; sed videbatur tantum. Nam 
eventu mox ipso apparuit non diuturnam eum ejus 
principatus Bulgarorum possessionem adiisse. Nu- 
tare illa cito ccepit nobilissime levitate gentis: 
Buleari enim adeo ad perfidiam fa-iles habentur. 
ut aure atque incertissimis flatibus ventorum 
quam horum'benevolentis confidere sit tutius. Ào 
defeclionem quidem ab Asane machinari eos ex 


solitus. Hunc imperator voluit Asani affinitatis ,, multis apparebat : excitabat autem ipsorum in id 


necessitudino jungere et dignitatibus honorare, 
preversurum 80 ratus hoc pacto periculum insi- 
diarum imminens novo regi ab homine quem po- 
tens facto suorum clam ad regnum promovebat, 
et ipsum bellice peritis fama inclytum, quique ita 
militares gessisset praefecturas, ut plus quidpiam 
privato fastigio spectare a penitius intuentibus es- 
set amimadversus. Ceterum huic imperatoria stu- 
dio incommode obstabat uxor quam tum habebat 
Terteres; cui si in eo primo conjugio perstanti 
honores et beneficia imperator congereret, nihil 
Asanem juvaret, sed potius ejus periculum augeret 
potentía ejusczmuli novis opum accessionibus cor- 
roboranda, et quasi accumulando novo fomite, 
quo facilius exardesceret incensium formidatum. 


Igitur proponendum Terteri curavit imperator se D 


despotam eum ereaturum, si repudiata, quam ha- 
beret, conjuge vellet in novam sponsam accipere 
sororem ÁAsanis. l'acta hec sunt, cito assentiente 
Tertere, cujus conjux prior cum filio, Oaphentis- 
thlabo, dicto, ad imperatorem .$48 ducta hujus 
jussu custodie mandata apud Niceam est. Asnnis 
vero germena Terteri, nupsit, et novi sponsi titulo 
despotarum cobonestati sunt. 


9. Ut Asan Ternobo recesserit. 


Hec Terteris affinitas magnam Asani facultatem 
obtinendi secure quod capessere coeperat regni at- 


PATROL. GR. CXL II. 


studia Terteres arcanis molitionibus regnum affe- 
ctans. Exstabant quidem indicia non vana qus ta- 
lis hunc ambitionis suspectum merito facerent : 
sed ea ne animadverterentur inumbrabat aífinitas 
ejus cum Asane. Quis enim facile crederet suo 
ipsum insidiari generi, et prodere ac eventere velle 
hominem cujus haberet in matrimonio sororem ? 
Tandem tamen erupit res in notitiam minime jam 
dubiam Ásanis. Quare ille veritus ne opprimeretur 
improviso quodam assultu nec salvus periculum 
evaderet, preoccupare fugam statuit, honestum 
pretextum obtendens consilio, ut rebatur, neces- 
sario; quod etiam quastuosum facere studuit 
predo adjecta. Occasionem enim ejus rei commo- 
dam sibi nactus videbatur habens in potestate the- 
saurum regium Bulgarie, in quo sapelleu speoio- 
eissima et pretiosissima servabatur ex Romanis 
olim parta, quando ducente Iseacio Augusto male 
ii cum Bulgaris pugnaverunt, amissis impedimen- 
tis, in quibus fuerunt ipsa insignia imperii: que 
ex illo tempore condita Ternobi custodiebantur ad 
ostentationem potius quam ad usum alium. Hec 
et alia quecunque elatu facilia reperta tum sunt in 
regiis apothecis Bulgarorum, clam compilata sac- 
cisque 449 indita exportari noctu Asan ex urbe 
Ternobo curavit: ipseque mox cum uxere ac co- 
mitatn quasi animi gratia ruris amoenitate fruitu- 
rus, egressus indidem summa celeritate Constan- 


29 


907 


GEORGII PACHYMBRJR 


εὐχόμιστος, lv. ἀφανεῖ περισχόντες σάχχοις xai τῆς Α τὰ τῆς matpiapy lec διαφέροντι, κατὰ μῆν izv. 


πόλεως ἐχβαλόντες νυχτὸς, αὐτοὶ τοὺς εἷς ἄνεσιν 
καὶ τρυφὴν τῶν ἔξω mou τῆς πόλεως ἐξιόντας σχν)- 
ματισάμενοι ἀνὰ χράτος εὐθὺ τῆς μεγαλοπόλεως 
ἔφευγον. Καὶ πρῶτον εἷς Μεσέμόδρειχν ὑπὸ βασι- 
λικῷ χόμπῳ καὶ τρυφῇ φθάσαντες, ὡς μὴ φωρα- 
θεῖεν φεύγοντες, οὕτω θαλάσσῃ χρῶνται χαὶ πλῷ 
πρὸς τὴν πόλιν. Καὶ δὴ χαταχθέντας τῷ κατὰ τὸν 
᾿ῬΑνάπλουν τοῦ ἀρχιστρατήγου μονῇ ἐφ᾽ ἡμέραις ὁ 
κρατῶν οὐχ ἐδέχετο, ἐν ὀργῇ παντοίφ τὴν ἀποφυγὴν 
ποιούμενος, καὶ τὸ πᾶν δειλίᾳ vai χαχανδροίᾳ ἐχείνων 
κρίνων, πολλῶν πόνων χαὶ ἐξόδων ἀπώλειαν ἐν βρα- 
χεῖ. Ὡς δ᾽ οὐχ ἦν τὸ γεγονὸς ἀναλύεσθαι, ἐκείνοις 
μὲν ἐχχωρεῖται τὴν πόλιν εἰσελθόντας τῷ βασιλεῖ 
ἐμφανίζεσθαι, [P. 307] ὁ δέ γε Τερτερῆς ἐρήμης 
βασιλείας, θελόντων xai τῶν Βουλγάρων, ἐπιλαμά- 
νεται. Καὶ ἐν ὀλίγῳ ἀμ’ ξκούετο βασιλείας ἐπιθαί- 
νων, καὶ ἅμα ταινιούμενος χατὰ βασιλέας ἐγχρατὴς 
τῶν Βουλγάρων ἦν. ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ἐς τοσοῦτον, τὰ 
δ᾽ ἐντεῦθεν ἐσαῦθις ἐροῦμεν" 


V. Ὄπως κατηγορία! κατεσχευάσθησαν χατὰ τοῦ 
πατριάρχου Βέχχου. 


Ἤδη δὲ χρόνων παρῳχηχότων τεττάρων ᾿Ιωάννῃ 


tinopolim versus iter arripuit. Ac Mesembream 
quidem usque regia pompa luxuque speciem secu- 
ritatis ostentarunt: qux» simulatio necessaria erat 
ne fuga deprehensa sisterentur. Ceterum ibi nave 
conscensa mari Byzantium feruntur. Exceptos illio 
primo exscensu sancti Archangeli Michaelis mona- 


&terio prope portum sito imperator aliquot diebus C 


admissione exclusit, iratus ipsis vehementer ob 
fugam quam judicabat intempestivam ; totumque 
id consilium vane ignaveque formidini ascribebat, 
qua fructus laborum expeditionumque multarum 
uno momento inconsulte levitatis jacturam irre- 
parabilem querebatur factam. Denique tamen, 
cum quod factum quomodocunque fuerat infectum 
fieri nequiret, permisit iis ingressis civitatem sibi 
ge sistere. Interim Terleres vacuum Asanis fuga 
regni thronum, magna Bulgarorum voluntate, pa- 
Jam occupavit, unoque nuntio auditus est et occu- 
passe regnum et solemni ritu coronatus sicque in 
plena et certa constitutus possessione Bulgarici 
principatus. Hec tunc in hunc modum 80 habue- 
runt. Que secuta sunt, in tempore reddemus. 

10. Ut accusationes adornalz. sint contra. patriar- 

cham Veccum. 

Jam autem evolutis annis quatuor ex quo Joannes 
patriarchatus honor; precellebat,mense Februario 
geptimz indictionis, graves in eum accusationes a 
quibusdam ecleroconflantur,mendaces ille quidem 
ac plane inanes, non tamen ejusmodi quas egre 
imperator admitteret.Studebatenim ille vel maxime 
nancisci modum hebetandi aciem nimii, 450 que 
dudum offendebatur,zeli patriarche.Pupugerant au- 
tem eum et exasperaverant non parum illa que nu- 
per ausus inipsum agereac coram loqui libereatque 


B πορνείαν γἂν Πηλεὺς ὦφλεν ἂν f ἐχεῖνος, ic 


τῆς ἐδδόμης ἱνδικτιῶνος δειναὶ χετηγηρία τ 
παρά τινων τοῦ κλήρου συῤῥάπτονται, (doi; 
καὶ διαχενῆς τὸ παράπαν, οὐ μὴν δὲ xa 6m 
τῷ xpzzoüvtt δέχεσθαι. Ἣν Ὑὰρ kxsív Oii τε 
πλείστης ὑποχαλᾷν τὸν τόνον τοῦ ζήλου τῷ τ 
ἄρχῃ, xai μᾶλλον τὰ οἱ πραχθέντα i i 
ἔχοντα, περὶ ὧν ἀνωτέρω ἐῤῥέθη. Ταῦτα τ 
ἄλλ' ἄττα πλεῖστα ἐπισυμδαίνοντα ἀνῆπτε μὲν 
βασιλέως ὀργὴν, οὐ μὴν δ’ εἶχεν ὅκως cic: 
ἐπίσχὸ τὸν ἄνδρα καὶ ἄλλως δρμηνίαν ὄντα m 
μουργὸν, πλὴν οὐ τὰ καθ᾽ αὐτὸν (τούτων τὰ 
ἀπεριμερίμνως εἶχεν), ἀλλὰ τὰ καϑ' ἑτέρους : 
σοντα. Ζητοῦντι γοῦν τρόπον χαθ᾽ ὃν ὑτοχλν 
λέοντα, χρήσιμ᾽ ἦσαν τὰ κατηγορημένα, is 


ἀληθῆ δοκοῦντα οὔδ' εὐπαράδεκτα. 'Pori;- 









δὲ ἔγκλημ᾽ ἂν ἀπηνέγχατο χαὶ ὁ ἐπ’ ἐπι 
ἀδωρότατος ᾿Αξιστείδης μᾶλλον ἢ ἐχείνῳ " 
προσήπτετο, Τὸ δὲ εἰς βασιλέα ὡς καταρῷτο, 
θεν τὴν συχοφαντίαν προΐσχετο ἀχοοόμενον. T6 
γὰρ πάλαι πρεσδεύων εἴς βασιλέα ὑπέρ cvs: 
χρῃζόντων ἐλέους πολλάκις μὲν xarà mim 3 
*ttv& τά οἱ δοχοῦντα συνοίσειν, τοσαυτέκς δή 


ardenter patriarcha fuerat, prout superius s 
ravimus. Ea, inquam, et alia, plurima ejus 
que subinde occurrerant, bilem haud dubi s 
rant non patientissimo principi ; cui tameni' 
num nonerat frenum aliud ullum quo im 

cohiberet, viri natura vehementis, et cum si 
diendum ardua facilis, tum in urgendo egy 
vocabilis ardoris. Verum hec in quorum: 
tionem sic studio prodibat, haud erant cus? 
ejus rationibus aut queestu proprio implià* 
lium enim supra vulgarem modum x4 
erat. Exardescebat autem in iis accgrgi' 
ad aliorum utilitates Spectarent. Quare: ' 
Augusto modum hujus quasi cujusdam ? 
exarmandi, utiles he sege crimiltationes à 
bant, quamlibet alioqui destituta veri sf 
nec digne quarum haberetur ratio, Nam i£! 
dicitie verisimilius insimularetur peleus & 
ille : direptarum vero sacrarum rerum plaosibi 
crimen appingeretur Aristici, cujus eret in υἱ 
etiam oblatis repudiandis donis abstinentia v? 









D notissima. Male denique precatum AugustoYet* 


qui dicebat, statim calumnim  convincepste 7 
simplici narratione facti, unge (cages "t 
minandi delator sumpserat, Id tajenyir Aquam 
pro more suo Veccus adierat im pera torem cum 9o 
plice cui erat imploraturus misericordiam hg? 
Sepe in conspectum producto illius, frostra sem 
ei propitiare principem studuit, toties sb eo « 
stomacho rejectis que pro suscepto allegabat. " 
igitur longotempore suas quisque parte stre 
agere perseverarunt,reus dem issesupplicandi,pa 
archa patrocinandi ardenter urgendo, denique 
perator, procrastinandi ae differende sine fine 


909 


DE MICHAELE PALJROLOGO LIB. VI. 


910 


βάλλων οὐκ ἤνυτε τὸ παράπαν. Τριῶν οὖν ὁ μὲν Α τοὺς ἐπισχόπους γίνεσθαι, ὧν δήπου καὶ αἱ ἐνορίαι 


[P. 308] ἐδέετο συνεχέστερον, ὁ δὲ προσέχειτο καρ- 
τερώτερον, βασιλεὺς δὲ τρίτος ὑπερετίρετό τε καὶ ἀνε- 
δάλλετο. Καὶ ὁ μὲν ἐδέετο προσαναφέρειν καὶ πά- 
λιν, ὁ δὲ πείρᾳ γνοὺς οὐκ ἀνύσων (ἔδει γὰρ xal 
ποροργίσων, εἴ αὖθις λέγοι), τὸ καθ᾽ ἑαυτὸν οἷον 
πρὸς τὸν ἱκέτην ἀπολογούμενος ὡς οὐ καταῤῥᾳθυ- 
μήσας τῷ βασιλεῖ προτείνειν τὰ τούτου δίκαια, Θεὸν 
παρεισῆγε τῆς σπουδῆς μάρτυρα καὶ, « θεὸς ὁρᾷ τὰ 
περὶ ὧν προδάλλῃ, » ἔλεγεν. Ὁ δ᾽ ἐκεῖσε παρὼν συ- 
χοφαντήσας τὸν λόγον συμπλάττει τὸ ψεῦδος, ὡς 
Θεὸν δῆθεν κατὰ βασιλέως ἐκλαλουμένου τοῦ ἱερέως 
εἰς τὴν τῶν ἀδικουμένων ἐχδίχησιν. Τούτοις ὡσπερ- 
εἰ τισιν ἰσχυροὶς χατασείσταις ὑποχαλᾷν τὸν πύρ- 
γον τῆς ἐχείνου ψυχῆς ᾧοντο. "Hw δ᾽ ὁ τὰς ὁρμὰς 
cols ὑπανάπτων ὁ τῆς Γφέσον Ἰσαάκ, εἰς πα- 
τέρα τεταγμένος τῷ βατιλεῖ, οὐδεμίαν δ᾽ ἔχων αἰτίαν 
ἀπεχρείας τῷ πατριάρχῃ παρόσον τὸ τὰ δοκοῦντα- 
ξυμπράττειν αἱρεῖτθαι τῷ βασιλεῖ, ἢ γοῦν τοῦτο μό- 
νον ἢ xal δεύτερον τὸ τὰ xat! ἀνατολὴν πατριαρχικὰ 
ὑφ᾽ αὐτῷ θέλειν ποιεῖσθαι, μηδὲν ἀξιῶν πλέον ἔχειν 
τὸν πατριζρχην εἷς ἐνορίαν ἢ κατὰ póvr» Κωνσταν - 
τινούπολιν περιοριζόμενα, τὰ δ᾽’ ἔξω ταύτης ὑπὸ 


tie. Quadam vice instabat vehementius apud 
Veccum cliens, ut pro se iterum imperatorem 
451 rogaret. llle autem experientia jam gnarus 
negationi dilationem obtendi, necnon intelligens, 
si denuo de hoccompellaret imperatorem, in iram 
se illum concitaturum, ut saltem clienti se purga- 


εἰσί. Ταῦτ᾽ ἔσπευδε xal κατώρθου οὐχ ἄλλῳ τῷ um- 
χανήματι ἢ τῷ διστῷν βασιλέως τὸν ἱερέα. ὃ δὴ 
χαὶ ἐποίει τοὺς κατηγοροῦντας δεχόμενος καί γε 
χατὰ τὸ δυνατὸν ὑποθάλπων. 


ια΄, Ὅπως βασιλικὴ νεαρὰ προδαίνει ἐπὶ τοὶς 
σταυροπηγίοις. 

[Ρ. 309] Προδαίνει γὰρ νεαρὰ βασίλειος ἄλλ᾽ ἅττα 
πλεῖστα διοριζομένη xai τάττουσα, xal τὸ τὰ ὁπου- 
δηποτοῦν πατριαρχιχὰ, ὅσα ἐν χώραις καὶ μοναῖς, 
ὑπὸ τοὺς ἐπισκόπους ὧν αἱ ἐνορίαι τελεῖν. ᾿ἔγχλημα 
γὰρ ἐφαίνετο καὶ παρὰ xavóvac τὸ ἐχ παλαιοῦ γινό- 
μενον, ὑπερόριον κεκτῆσθαι τὸν Κπνσταντινουπό- — 
λεως δίχαιον, μηδὲ τοῦτ᾽ εἰδότος τοῦ λέγοντος, ὡς 
χολούει τῷ πατριάρχῃ τὸ οἰχουμενιχὸν, ἐντὸς αὐτὸν 
περιορίζων τῆς Κωνσταντίνου, μηδ᾽ ἐνορίαν ὅσα xai 
τοῦ τυχόντος ἐπισχόπου προσνέμων. ᾿Αλλ’ ὃ Ἰσαὰκ 
τότε τὸν χαιρὸν τῆς ἀπεχθείας ἁρπάσας ὡς ἕρμαιον, 
περιεποίει τοῖς ἐπισκόποις αὐτοῦ͵, ταυτὸν δὲ καὶ 
ἑχυτῷ λέγειν, τὰ τῆς Κωνσταντινουπόλεως δίκαια, 
Τὸν μέντοι γε πατριάρχην οὐχ ἀνίει παρ᾽ ὅλους δίο 
μῆνας ὁ βασιλεὺς ποτε μὲν εἰς χρίσεις ἑγκαθιστῶν, 


narie potestati patriarche subjecta remanerent: 
qui extra urbem essent, eorum auctoritate subja- 
cerent presulum qui dicceses ubi erant illa posita 
episcopali auctoritate gubernarent. Id ille olim me- 
ditatus tunc perfecit, non alia efficaciori adhibita 
machina quam imperatoris a patriarcha vel procu- 


ret forte suspectaturo ex eventu remissius egisse (1 rando vel provendo dissidio. Quod fecit hujus ac- 


patronum, Deum testem adhibuit sinccri sui ea in 
causa studii, alta voce contestans Deum utique, 
quem nil lateat, videre qua fide, quoque effectu eo 
patrocinio fungeretur. Ex hac Dei mentione calum- 
nie ansam qui presens forte tunc adfuit delator 
sumens, multo deinde posterius in malignam istam 
accusationem processit, criminans scilicet patriar- 
cham, dum supplicis causam ageret, diras ÀAugus- 
to imprecatum in ultionem negate supplici gratie. 
His quasi quibusdam machinis aut validissimis 
arietibus concussuros et dejecturos sese turrim il- 
lam invicti animi calumniatores nequissimi puta- 
bant.Incitabat autem eos accedens ad rem urgen- 
dam Ephesi antistes Isaac, quo spirituali Patre at- 
que arbitro conscientie tunc Augustus utebatur, 
non quod ullam ipse quidem proprie haberet odii 
causam adversus patriarcham,sed ut gratificaretur 
imperatori in eam quam ille hac arle procuratum 
ibat retusionem confidentis Vecci, ne deinceps 
tam libere agere secum auderet,efflcacem pro virili 
conferret operam. Quanquam non aliena solum 
causa, sed proprii etiam respectu quaestus in hoc 
motum suspicabantur quidam, opinali studuisse 
per hoc ipsum rapta opportune occasione ex pe- 
riculo Vecci, suo juri subjungere loca jurisdic- 
tioni patriarch:zx reservata in cunctis per Orientem 
dicecesibus, ita ut ea tantum sacra loca que intra 
unam urbem Constantinopolim sita essent, ordi- 


cusatoresadjuvans, 45$ 2 et tota sua fovens potentia, 


11. Ut perlata promulgataque fuerit imperatoría 
novella de stauropegiis sive locis sacris proprie 
patriarcha subjectis. 
Prodiit enim imperatoria Novella, qua cum alia 

decernebantur quadam, tum illud in primis, ut 

quz ubicunque vel cujusquemodi loca vel, mona- 
8teria patriarche uni subjecta eatenuscensebantur, 
ea deinceps episcopis, quorum ille proprie dic- 
ceses essent, jure ordinario subjacerent. Addebatur 
decreti ratio, per abusum videri etcontra sacrorum 
canonum auctoritatem attentum id quod ex longo 
hactenus tempore factitatum fuerat, ut nerape 
patriarchze Constantinopolitano ultra fines dicecesis 


ἢ Propriejus competeret. Quod qui dicebat, non in- 


telligebat eripere se patriarche titulum ecumenici, 
quippe quem circumcluderet urbe Constantinopoli, 
nec saltem ei concederet dioecesim quanta et qualis 
cuivis etiam vulgari tribuitur episcopo. Verum id 
tum quidem nihil pensi habens Isaac, et in lucri 
parte numerans oblatam occasionem gratificandi 
quomodo cunque amicissuis episcopis,quos multos 
offendebant ist: in propriis dioecesibus exceptiones 
locorum subtractorum ordinarie ipsorum potestati 
86 patriarche auctoritati subjectorum ; et passim 
contendebant non plus juris Constantinopolitani in 
alienas dioceses quam cuiqueipsorum inConstauti- 
nopolitanam esse. Caeterum patriarcham imperator 


911 


ποτὲ δὲ xii ὑπὲρ ἐχείνου ἱστάμενος 
μάτων ἀπολύων ὡς συχοφαντούντων 
ἄν,τιχρυς. "ljv δὲ διττὰ στρέφων, τοῖς μὲν κατηγό- 
po:$ κατὰ πρόωπον ἐγχαλεῖν ἐφ'εἰς χαὶ Ore ἐλέγ- 
χειν, ἐκεῖνον δ᾽ αὖθις τὸ μέρος χκαταψῶν τε χαὶ πε- 
ριποιούμενος τῷ γ᾽ ἐπιχπίνειν ὡς πιχρῶς συχοφαν- 
τοῖεν οἱ λέγοντες, xai εἰ τθελεν οὗτος λέγειν, οὐχ 
ἄν συχοφαντίας ἠνοίψοντο στόματα. lv δ᾽ ἐμφανὴς 
ἐντεῦθεν προσονειδίζων τῷ ma:p:227/1, τὸ πρὸς ἐχεῖ- 
νον φίλερι" ἔριν Ὑὰρ τὸν ζῆλον, xai τὸ ὑπὲρ τῶν 
ἀδικουμένων λέγειν ἐνοχλεῖν Exptvtv. 


τῶν χατνγόρων 


ιβ΄. Τὰ συμδάντα τῷ πατριάρχῃ διὰ τὴν τῶν Κο- 
λύδων ἀποστολήν. 


* 4 


[P. 310] Οὐ χεῖρον δὲ xai τὸ ἐν ἀρχῇ τῶν κατη- 
γορημάτων συμύλν, ὡς χάριεν, ἱστορῆσαι, xal δεῖ- 
ξαι ὁπόσα πονηρία ποοσλαδοῦτα χαιρὸν ἀνύει, Σύν- 
θεὲς μὲν οὖν ἦν περιφανῶς τελεῖσθαι τῇ ᾿ἔχχλη σία 
τὴν τῇς Ὑπαπαντῖς ἑορτὴν, ἅτε xat! ἐχείνην co- 
χόντος παρ’ ᾿Ιωσὴφ τοῦ χρατοῦντος τῆς συγχωρή- 
σεως. ἦν δὲ καὶ ἑφθῷ σιτῳ σύναμα καρποῖς ὁπω͵ ὧν 
ποιχιλλομένας τὰς τῶν ἐχπωμάτων πλατείας εἷς 


εὐλογίαν προτίθεσθαι, ὧν ὡς ἀπαρχή τις ἡ χρείτ- 


ex suo voto his calumniis egregie exercitum per 
duos totos menses habuit, nunc sententiis eum 
judicum permittens,nunc ei visus suffragari crimi- 
nibusque ipsum solvere,mentiri accusatores et nihil 
nisi meras atferre calumnias asserens. Bustinebat 
autem in hac quasi scena personam duplicem,hinc 
quidem palam accusatoribus permittens criminari 
patriarcham eteidicam inos coram impingere,inde 
rureuseumdem seorsum conventum deliniens, con- 
dolere illi simulans quasi per calumniam injustis- 
sime vexato. In quo quam male cohererent dictis 
facta palam erat. Si enim tam erat illi perspecta, 
quam videri volebat, innocentia delati,curdelatores 
tam licenter obstrepere tanto tempore sinebat,quos 
latebat neminem ne hiscere quidem ausuros, si eis 
vel semel declarasset imperator sibi displicere quod 
illi agerent? Sed hoc 4538 omnes videbant ab au- 
stuto principe ita fleri, ut per se patriarcha, intel- 
ligerel luere se poeaum contentiose pertinacie qua 
jurgari cum principe non esset veritus. Jurgium 
enim ille ac contentiosam pugnacitatem appellabat 
religiosutn zelum patrocinandi circumventiscalum- 
nia vel alia quavis injuria oppressis. 


12. Quid contigerit patriarchae ex missione Coly- 
orum. 

Non abs re fuerit et quod initia hujus accusa- 
tionis accidit joculare 82 dictu lepidum referre, ut 
ex hoc specimine lector estimetquantum sibi licere 
malignitas velil et quid non occasione arrepta per- 
ficiat. Ad consuetum ubique ac semper celebrem 
apparatum riturique augustum anniversario cultu 
hororande solemnitatis Hypapantes aliquid Loc 
tempore ceeremonie exquisitioris adhiber: erat soli- 
tum in gratiam atque honorem imperatoris, quod 


GEORGII PACHYMERJE 
xal τῶν ἐγκλη- À τῶν τῷ βασιλεῖ προσήγετο ἐπιδορκπιος. "Ez 


τὰς χαλχᾶς ἐχείνας πλατείας ὑποδοχὰς r5: 
σας ἔξωθεν ἐρανίζεσθαι, σὺν ταῖς al); 
δοχοῦσα xal πρωτεύειν τῷ κάλλει καὶ ἀξία τῷ, 
προσάγεσθαι, ἢ δὴ xai Ὑράμμασιν Αἶγυτι: 
ποιχίλμασί τισιν ἐνεσχεύαστο. εἌιστᾶ: «: 
ἐλέγετο, Αἰγυπτίοις ἄντ᾽ ἄλλων τινῶν πο.:χ; 
ἔν τε πέπλοις xai φωταγωγοῖς xai σκεύεσ: — 
τοῖς γράμμασι χρῆσθαι. ἜΣ τυχον ξὲ τὰ vz 
τοῦ χαταράτου Μαχούμετ, ταυτὸν δ᾽ εἰπεῖν xj! 
μεθ, ὄνομα φέρειν εἷς ἔπαινον, Toro xa: 
πλατείᾳ ἐγγεγραμμένον τοὺς κατὴγιροῦντο; 
ἔλαρε, Καὶ δὴ ἔξω χειμένης ἔτι πρὶν ἦν ἐπ 
τῷ βασιλεῖ, οὗτοι πέμψαντες ἀναγγέλλειν ἐν: 
εἰσιτά γε τὰ τῆς πλατείας εἰς βασιλέι x 
ἐξάγιστον ὄνομα, καὶ ὡς 6 πατριάςχης ic 
σχενάσα!ιτο ἐκείνην πεμφθτναι τῷ βασιλεῖ, ἢ 
μόνον οὐχ εὐλογίας μετὸν διὰ τὸ τῆς qe. 
ρὸν, ἀλλὰ xai μύσους τὰ μέγιστα προετ- 
Ταῦτα πυθόμενος ὁ βασιλεὺς, πείρᾳ θέλων τε! 
τὰ ἀγγελθέντα, ἐξ αὐτῆς πέμπει τὸν τοῦ r3 
παραχοιμώμενον τὸν βαπιλικὸν Βασίλειον 7 
ὄντα γραμμάτων ᾿Αγαρηνῶν, καὶ ὃς dva 





is, ut dictum est, tali die commmuniori Er 
restitutusetanathemate solutus aJosephocs 
bis autein que ex abundanti addebanturs: | 
usitatos ejus religionis ritus, illud eratu'i 
bus encauslico opere variegatis, pictun 
fere autumnales exprimente, frumentur^ 
palriarche ad aram facientis benedictione 
candum offerretur,tum harum lancium er? 
primitiarum rituquodam, epulanti August 
secundis inferretur. Quouiam vero snesrt 
modi lancium ad hos usus corrogari i 
plurimos necesse erat, inter illas que 54 
commodatee a variis (üerant, una [orte sk 
visa ceteris, et eo digna pre cunctis que it: 
tori sisteretur, seposita ad hoc ipsum ei 
porro, preter ceteram inducti eleganter * 
speciem, /Egyptii quoque inscripti charace* 
rant. Cousuetum quippe, ut aiunt, /Egypls 4 
velis candelabris vasisque reliquis insgt 
istam et litteris ipsorum Speciose illitis orbs 
rationem affectare. Forte autem eveait, ot qe? 
imperatori destinatam lancem elementa E 











D pingebant, exsecrabilis 4 ἃ Machumetisst 


idem est, Mahometis, honorifice nomes 9^" 
rent. Non latuit accusatores circum oit! 
patina abominaudum id vocapgjyg sto? 
Cum ea igitur adhuc in tem plo sepesila-40t7 
modum est dictum, ut ad imperatorem delttt 
&turet, misso hi certo homine ej puntiant X 
ipsi offerendum studiose deleetam a patrie 
quz detestabilis esset nominis ascriptione | 
nata, ut videlicel pro eeparata Augusta ex 
sucri apophoreti participatione gratia maculi 
infandi piaculi contagione velut quadam exse 
superstitionis allineretur. Hsec audiens impe! 


913 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. VI. 


914 


xai τὸ ἀληθὲς προσπεμαρτύρει τοῖς ἀπαγγείλασιν. À κλησία ποιμένος χεχηρωμένη, μήτ᾽ ἐκείνου mapóv- 
Ἢ μὲν οὖν πλατεῖα οὐχ εἰσήγετο διὰ τὴν συνείδη- “τος, xal ἄλλον ἀντεισάγεσθαι οὐχ ἦν ὅλως τῷ βασι- 


σιν, τὴν ἀποστολικὴν παραίνεσιν τοῦ βασιλέως τη- 
ρήσαντος" τὸ δὲ τῇ ἑξῆς ὡς ἔγχλημα καὶ τοῦτο 
προὐτίθετο μέγιστον. 


Q'. Ὅπως παρητήσατο τὸν θρόνον ὃ πατριαρ- 
χεύων 'Ioxvvic. 
[P. 311] Ὡς τοίνυν τὰ κατὰ τὸν πατριάρχην ἐπὶ 
- "n 

μησὶ δυοῖν ἐτρίδετο xxl οὐδὲν ἠνύετο, μόνον δ᾽ ὅθλος 
xa! λοιδορία xai πᾶν ὅ τι χκάχιστον ἦν, (χαὶ τί γὰρ, 
ὅπου καὶ κλίμαχχ χατὰ φιάλης ἐνσχευασθεῖσαν τῷ 
πατριάρχῃ κατὰ τινα ἄνεσιν δένδρων ἐκεῖσε κατα- 
φυτευθέντων παντοίων, ὕλην εἶχον χαὶ ταύτην τῆς 
xav ἐκείνου συκοφαντίας, παρ᾽ ἤν αἰτίαν xal μόνον 


Aet θελητόν " ἐν τῷ μεταξὺ γὰρ πέμπων καὶ αὐτὸν 
δὴ τὸν αὐτοῦ τὸν βασιλέα ᾿Ανδρόνμιχον ἐπειρᾶτο 


μαλᾶττειν" 


ιδ’, Τὰ κατὰ τοὺς πρέσδεις τοῦ πάππα xai τὸν 
πατριάρχην Ἰωάννην. 

Ἐν τοσούτῳ δὲ xal πρέσδεις tx ἹΡώμης παρά τοῦ 

2 , , - , ^ - 
πάππα ἐφίστανται ἔξω που πόλεως τῆς ᾿Αὐριανοῦ 
ἐπανήχοντι βασιλεῖ, Kai ὥς θέλων συσχιάζειν σφίσι 
τὰ κατὰ τὸν πατριάοχην, ἐχείνοις μὲν αἰτίας πλατ- 
τόμενος ὡς ἀπειρηκὼς ἔλεγε πρὸς τοὸς πόνους Ó 
πατριάρχης, καὶ ἀνεθῆναι θέλων ἐπὶ πολὺ, ἐχχωρεῖ 
πρὸς καιρὸν τοῦ πατριαρχπίου, (P. 312] καὶ γε μέλλειν 


ἀκούσας χατὰ πᾶν ἐχέλευε xai γ᾽ ἀφανίζειν τέλεον :) Β ἐντυχεῖν σφᾶς ἐχείνῳ παρά τισι τῶν χατὰ τὴν πόλιν 


ὡς γοῦν οὐδὲν ἄλλο fj λοιδορία ἠνύετο, σχοπὸς δ᾽ ἦν 
ἐχεῖνον ἀπειρηχότα πρὸς τὰς ἐπιφορὰς τῶν ὕδρεων 
παραιτεῖσθαι τὸν θρόνον, μηνὸς Κρονίου, μεσούσης 
νηστείας, λίδελλον γράφειν τῷ συγγραφεῖ παραιτή - 
σεὺς ἐπιτάττε!, xal γ᾽ ἐπιδοὺς faciet προσποιου- 
ἔνῳ μὴ δέχεσθαι ἀπηλλάττετο, xal φέρων τῇ τῆς 
Ηαναχράντου μονῇ ἑαυτὸν δίδωσιν. "Hv οὖν ἡ 'Ex- 


quo ab liquidum exploraret an ita haberent, cur- 
riculo mittit Augusti cubiculi prefectum Basilium, 
peritum Sarracenicarum litterarum, qui ubi legis- 
set, rem vere fuisse nuntiatam imperatori retulit. 
Prandenti ergo mox Augusto cum esset de more 
lanx allata, non admissa ab eo est, quasi religioso 
metu conso'scende noxae, et cura obsequendi 
Apostolico mandato jubenti eum qui cognoverit 
cibum ipsi appositum oblatum prius idolo fuisse, 
abstinere illius esu propter conscientiam. Postri- 
die porro ad orimina patriarche afficia novum 
istud tanquam omnium maximum invidiosissime 
adjunctum est. 


13.Ut patriarcha Joannes throno renuntiaverit. 


Cum igitur duobus,ut dixi,mensibus agitata hec 
patriarche accusatio fuisset, nec quidquam profi- 
ceretur, sed ludibrium, contumelia, et quidquid 
dici pessimum potest, in re tota versaretur, (quid 
enim pro bono et equo facturos speres, qui etium 
scale formam peregrinis litteris, ludo quodam 
pictoris inter anaglypha implexarum arborum 
amens varietatis 4 ὅ ὅ per phialam conacribillate, 
in atrocem calumniam traxerint quasi piaculi ne- 
fandi, cujus ad solam mentionem conclamandum 
exterminium esset ultimum ei quicunque insimu- 
laretur tam horrendi videlicet sacrilegii?) cum, 
inquam, judicium id nihil nisi petulans convicium 
el ignominiosa trzaductio patriarche nominis et 
existimationis esset, facileque apparerei vnuni 
illud spectare auctores fautoresve tumultuose 
hujus criminationis,ut qui ea licentissime incomi- 
tiabatur, ferende impar istiusmodi vexationi atque 
iufamia sedein honoremque detrectaret,id Joannes 

intelligens, mense Martio circa medium quadra- 


μονῶν * ἐχεῖνον δὲ πέμψας ἠξίου ἀποθέσθαι μὲν τὰ 
τῆς μιχροψυχίας ὡς ὄντος καιροῦ μᾶλλον fj βουλή- 
σεως, ἀπελθεῖν δὲ πρὸς τὴν μονὴν τῶν Μαγγάνων, 
χὰχεῖ τοῖς ποέσύθεσιν ἐντυχεῖν παραγεγονόσι, μηδὲν 
τῶν ποοτέρων σημήναντα. Οὕτως ἔλεγε, καὶ ἄμ 
ἐχείνοις τὴν πόλιν εἰσήρχετο. Πρὶν δ᾽ ἐντυχεῖν ἐκεί - 
νους συνόδῳ xal πατριάρχῃ, ὁ βκχσιλεὺς γνοὺς τὸ 


genarii jejunii,me hujus historie scriptorem jussit 
libellum abdicationis suse conscribere; quem cum 
imperatori obtulisset, illo simulante se non acci- 
pere, continuo recedens in Panachrante monaste- 
rium seabdidit. Erat ergo Eclesia pastore viduata, 
hoc quidem non comparente, et alium in ejus 
locum subrogare nolente omnino impera'*ore. Nam 
inter alios quos ad patriarcham ex isto recessu 
revocandum et ut publico ac suo muneri se redde- 
ret orandum per id tempus allegavit, ipsum etiam 
filium proprium et imperii collegam Andronicum 
conferre 8e ad illum et conari exorare jussit. 


14. De legatis papa et patriarcha Joanne. 


Dum hec geruntur, legati Roma a Papa missi 
occurrunt imperatori revertenti Adrianopolim et 
illam civitatem nondum ingresso.His illein primis 
studuit que circa patriarcham nuper evener.nt in 
Bpeciem quam minimum invidiosam fucare, ac 
quod dissimulari nequibat factum, inumbare com- 
miniscendis causis, cum diceret pregravatum pa- 
triarcham laboribus functionis istius, quo ab iis 


D respiraret otiosius seque reflceret, e patriarchali 


ad tempus excessisse palatio,futurum tamen ipsis 
presto cum eo congressuris apud quedam urbis 
monasteria. Ipsum autem Vecum per certos a se 
missos rogavit, deponeret pusillanimitatem omnem; 
456 que acta essent imputaret tempori potius 
quam voluntati sue; conferre sc ne gravaretur in 
monasterium Manganorum congressurus cum lega. 
tis illuc occursuris, quibus orabat ne significaret 
quidquam eorum que nuper contigissent.Sic pre- 
munito patriarcha ingressus urbem estcum legatis 
imperator;et quorsum ea legatio specturet intel- 
ligeng, dedit operam ne illi cum eynodo cumque 


915 GEORGII! PACHYMEEUE 916 


τῆς πρεσθείας κεφάλαιον, τὸ δ᾽ ἦν μὴ λόγοις εἶναι 
τὴν τῶν ᾿Εχχλησιῶν εἰρήνην καὶ μόνοις, ἀλλ᾽ ἔργῳ 
δειχνύντων τῷ καὶ σφᾶς xav! ἐχείνους τὴν πίστιν 
ὁμολογεῖν, καὶ οὕτω πληροφορεῖν τὴν ἔνωσιν. Hapto- 
τρύνοντο γὰρ χἄν τοῦτο χαὶ παρὰ τῶν ἡμετέρων, 
ὡς ἔλεγον, σχιζομένων, ol δὴ xal πολλοῖς τῶν ἐν 
ἐχείνοις φοερίων μιγνύτες χλεύην ἔλεγον τὴν εἰρή- 
νὴν εἶναι, καὶ δεῖν δοκιμάζειν εἰ xal αὐτοὶ τὸ Τύμδο- 
λον οὕτω λέγοιεν, οἰομένων ἐντεῦθεν εἰς μερίμνας 
ἀγειν τὸν βασιλέχ, ὡς δυοῖν ἐξ ἀνάγχης γενέσθαι 
θάτερον, ἢ μὴ καθυποχλιθέντος τὴν εἰρήνην συγχέε- 
σθαι, ἢ χαὶ τι τῶν χειμένων παραδάντα μειζόνως 
ἀμαρτεῖν, καὶ σφᾶς ἰσχυρίζεσθαι φεύγειν ἔτι δι- 
χαίως τὴν ἔνωσιν ὡς ἄντιχρους παραδάντων. Γνοὺς 
ταῦτα τοίνυν ὁ βασιλεὺς, καὶ εἰδὼς ἐξαπιναίως ἀχού- 
σαντος θορυδηθησομένους xal τοὺς τέως εἰρήνην 
ἄγοντας, πέμψας πεταχαλεῖται χαὶ ἀρχιερεῖς καὶ 
χλῆρον ἄπαντα, xal σφᾶς χατ’ ἰδίάν λαθὼν (κοσμι- 
κοῖς γὰρ ἀπείρητο μὴ παρεῖναι). 
ιε΄. Πληροφορία βασιλέως πρὸς τοὺς τῆς 'ExxAm- 
σίας νὰ en παραλόγους ἀπαιτήσεις τῶν 


πρέσδεων. 
[P. 313] « Τὰ μὲν τῶν παρόντων, εἶπεν, ὅπως xal 


patriarcha prius agerent, qnam ipse que ad rem 
putabat opportuna prevertisset. Quod precipunm 
in mandatis legati habebant hoo erat,serio denun- 
tiare Grecis pacem Ecclesiarum non meris verbis 
contineri, sed factis. Probare ipsos et prestare 
rebus ipsis oportere que dictis ostentassent, se 
nimirum in unius ejusdemque confessione fidei 
convenire cum Latinis.Sic eos demum persuasuros 
pacem inter Ecclesias concordiamque vere coali- 
tam. Atque in hoc, ut contino fieret vehementer 
insistere jussi erant argumento necessitatis ducto 
a schismate quod aiebant inter nostros esse, aliis 
alios aversantibus, prout scilicet admitterent aut 
rejicerent pacem de qua conventum videbatur. Et 
revera quidam etiam nostrorum,Freriis sese mul- 
tis iis admiscentibus assenei,pariía cum his et ipsi 
loquebantur, affirmantes pacem que velut firmata 
jactaretur, nihil hactenus nisi ludibrium videri. 
Unde tanto jam speciosius legati contenderent ve- 
niendum ad explorationem, et certum experimen- 
tum capiendum fidei ac sententie Grecorum. 
Ejus porro pignus idoneum fore,si et ipsi Symbo- 
jum sicut Latini pronuntiarent.His illi postulandis 
in arctum se coacturos imperatorem arbitrabantur. 
utique necessario ex his secuturo duorum altero, 
auLut eo non annuente quod petebant pax re- 
scinderetur, aut ut eodem transgressionis conven- 
torum palam convicto, ac per hoc criminis majoris 
manifestereo, plausibilior jam ipsi causa suppe- 
teret constanter abnuendi communionem cum eo 
velut adhzrente trangressoribus pactorum mani- 
festis. Talia versace animo legatos cum presensisset 
imperator, et inde intelligeret Grecos, qui eatenus 
451 actis utcunque jam acquiescebant, ejusmodi 
audita oratione legatorum statim tumultuaturos, 


À κατεπράχθη «αἱ μεθ᾽ ὅσης τῆς δυσχερείας ἠνύσθν, 
οἴδατε πάντως. ἐπεὶ οὐδ᾽ ἑἕμοὶ τόσον ἀναλγήτως 
ἔχοντι τάδ᾽ ἐφῆπται. Olba γὰρ καὶ πατριάἄρχην ἐν- 
τεῦθεν παριδὼν, τὸν Ἰωσὴφ, λέγω, ὅν δὴ ἴσα χαὶ 
τὸν γεννησάμενον ἔστεργον, μᾶλλον δὲ καὶ ἔτι πλέον, 
ἐπεὶ ἐχεῖνος μὲν τῆς εἰς σφᾶς προόδου, οὗτος δὲ -τῖς 
εἷς τὸ χρεῖττον ἐπανελεύσεως αἴτιος γέγονεν. Οἷῥα 
xal πολλοὺς βιασάμενος καὶ τοὺς φίλους σκχανδαλί- 
σας, πρὸς, δὲ καὶ τοὺς ἡμετέρους λυπησας. Καὶ 
μαρτυρήσουσιν οἱ ἐν φυλαχαῖς, προσγενεῖς, οἷς παρ΄ 
οὐδὲν ἄλλο ἢ τὸ πρὸς ᾿Ιταλοὺς πραγματευθὲν χαὶ 
μόνον ἢ τε πρὸς ἡμᾶς ὀλιγωρία ξυνέδν, καὶ ὁ ày 
ἡμῶν αὖθις ὀργὴ σφίσιν. Εἶχον μὲν οὖν ἐπὶ λογι:- 
μῶν ἀνύσαι τὸ πᾶν ἐντεῦθεν, ὡς μηδὲν πλέον ζητη- 
σόντων τῶν Ἰταλῶν - οὕτω γὰρ xal πρὸς ὑμᾶς 

p ἐποιούμην τὰς συνθετίας, xai ὁ ἐν τῇ ᾿Εκχλησίς 
χρυσοδούλλειος λόγος τοῖς λόγοις που μαρτυρήσει. 
Ἐπεὶ δὲ τῶν ἡμετέρων τινὲς, ὡς πέπυσμαι, xai 
μᾶλλον οἷς ἁνδάνει τὸ σχίζεσθαι, οὐχ οἵδ᾽ δ᾽ τι παθόν- 
τες, εἰ μή τις πεῖράν θ᾽ ἡμῶν ταῦτ᾽ εἴποι xal μερι- 
μνῶν ἐπανάστασιν, φρερίοις ἐντυχόντες χατὰ πο» 
τὴν περαίαν χλεύην τὴν εἰρήνην εἶπον χαὶ ἀπάτην 
εἶναι, καὶ προὐδίδασαν ζητεῖν σφᾶς τὸ πλέον κατὰ 


missis quoquoversum ccrtis hominibus ad se 

convocavit episcopos et clerum universum,illisque 

seorsum adhibitis (nam seculares adesse vetuit) 

in hec verba locutus est : 

15. Oratio qua imperator cerio persuasa eceesta- 
slicis sua in proposito constantia, praemuntvM eos 


Qo mneturbarentur ad. inconvenientes petttiones lega- 
torum. 


«Qus in statu presenti Ecclesie cernuntur, 
quemadmodum acta sint et quantacum difficultate 
perfecta,scitis omnino; neque mihi adeo hebes ad 
molesta sensus est, ut tam cito memoria evola- 
verint ea quorum eventus acri meo dolore redemp- 
tus est. Recolo enim me ne tenerrimis quidem 
affectibus, ut ea conlicerem, pepercisse. Unum, 
ut scitis,habui cui nihil minus pietatis et amoris, 
quam genitori tribuerem : imo aliquanto plus 
ei rne debere rebar, quoniam cum pater in hano 
me lucem eduxerit, hic mihi exorto sacramentorum 
religionis usuram et communionem Ecclesie 
restituit,quod deneflcium arbitror majus.Josephum 
tamen charissimum mihicaputhaccausa despicere 
sustinui.Multis praterea vim feci,securus offensio- 
nis amicorum.Et vestro quoque corpore non paucos 
haud leviter vexavi. Testes sint qui e nostris 
quoque propinquis in custodiis squallent; quibus 
isla cum Italis conventio causa fuit unica et ob- 
Bistendi nostre voluntati et ire vicissim nostre 
subeunda, Sic autem cum illa gererem putabam, 
constiturum intra hos terminos negotium,nec plus 
ad ejus perfectionem Italos quesituros. Ita enim 
promisi dudum vobis,et exstatin Ecclesia nostre 
hujus persuasionis illustte documentum, diploma 
in hancsententiam disertum cum appositione bulle 
aurem.Quoniam vero nostrorum quidam, quibus 


917 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. VI. 


918 


τινα δοχιμὴν, xal τοῦτό ἔστι τὸ τῆς ἐπιστάσης πρε- À οὕτω τὰ καθ’ αὐτὸν διασχευάζεται ὡς μηδὲ τῶν εἷς 


σδείας κεφάλαιον, βούλομαι προλαδὼν μικρὰ πρὸς 
ὑμᾶς εἰπεῖν καὶ πληροφορῆσαι, ὡς ἂν μὴ ἐξαπιναίως 
ἀκούσαντες ταραχθείητε, μηδέ τι πάλιν ἡμῶν τὸ 
πρὸς σφᾶς κυδερνητιχὸν ἰδόντες ὑποψίαις ταῖς οὐ 
χαλαῖς περὶ ἡμῶν βληθείητε. ᾿Βγὼ γὰρ, κἂν συνί- 
στωρ εἴη Θεὸς, ὑπὲρ τοῦ μή τι παρακλυθῆναι τῶν 
ἡμετέρων μέχρι καὶ αὐτῆς χεραίας fj μὴν ἰῶτα, αὐὖ- 
τὸς ἐγὼ χαθυπισχνοῦμαι αὐτὸ τὸ θεῖον Σύμδολο» τῶν 
Ηατέρων ἐνθεῖναι σημαίᾳ, καὶ πολεμῆσαι μὴ ὅτι γε 
Ἰταλοῖς, ἀλλὰ καὶ παντὶ ἔθνει ὑπὲρ τούτων ἀμφι- 
σδητοῦντι. Καὶ αὕτη μέν ἐστιν ἡ πληροφορία, ἥν 
δίδωμι πρὸς μᾶς" ἄλλως δὲ κυδερνῆσαι καὶ μετ᾽ 
εἰρήνης ἀποπέμψαι (P. 314] τοὺς πρέσδεις οὔτ᾽ ἐμοὶ 
νέμεσις πάντως οὔθ᾽ ὑμῖν ἀδικία τὸ σύνολον. ᾿Αξιῶ 
οὖν χαὶ προσπτύσσεσθαι σφᾶς φιλικῶς καὶ ἀσπάζε- 
σθαι εὐμενῶς, μήπως καὶ τὴν θήραν, ὃ δή φασιν, 
ἀνασοδήσωμεν, καὶ μᾶλλον πάππα γεγονότος νέου, 
xai οὐ κατὰ τὸν Γρηγόριον ὄντος εὐμενοῦς οὕτω τοῖς 
ἡμετέροις πράγμασι. Τὸ δ᾽ ἐντεῦθεν ἐμοὶ μελήσει, 
μηδὲ διωρίαν λαδόντι βουλῆς, τῆς πρὸς αὐτοὺς ἀπο- 
χρίσεως. » Ταῦτα τοῦ βασιλέως εἴπόντος ὁ μὲν πα- 
τριάρχης ἐφίσταται τῇ τῶν Μαγγάνων μονῇ, καὶ 


nimirum discidium cordi est, nescio qua moli 
causa (nisiquis dixerit ad probationem hec nostram 
et angorum cumulum A458 contingere) cum 
Freriis apud Peream congressi dixerunt nihil nisi 
ludibrium et fraudem banc pacem esse, et hoo 
imprudenti dicto Latinis occasionem prebuerunt 
exquirendi plus aliquid, ut experimento satis certo 
constet serio ac vere rem peractam, unde hzc, 
quam audituri mox sumus, legatio nata est, cujus 
Scopum precipuum esse comperi hoc quod modo 
dixi a nobis exigere, volo paucis preoccupare ac 
premunire vos, ne ubi que illi loquentur audietis, 
gubito conturbemini, neve in vestros animos 8u- 
spicioni de nobis sinistre ulli pateat aditus, utique 
postquam clare perspexreritis quam sincera quam- 
que constanti ratione in tota hujus cum Latinis 
gubernatione negotii versemur. Ego enim sancte 
polliceor, et ut conscium habeo Deum, ita testem 
invoco eumdem irrevocabilis propositi : profiteor, 
inquam, et verissime promitto rigorem inflexibilem 
usque ad exclusionem vel iot» vel apicis unius. 
Confirmoque me neutiquam passurum addi Sym- 
bolo Patrum vel minimam notulam; et si opus 
sit, ea causa bellum suscepturum, non solum cum 
Italis, sed cum quavisomninogente ad id nosadigere 
volente. De hoc certi estote, in quod do vobis 
fidem plenissimam. Cum eo tamen deprecor ne 
placide rem administrure ac pacifice dimittere le- 
gatos vel mihi ad reprehensionem imputetur, aut 
ad damnum ullum vestrum injuriamve pertinere 
omnino censeatur. Volo igitur et amplecti eos 
amice et salutare benevole, ne forte, quod dicitur, 
feris intempestive terrendis venationis fructum 
perdamus. Que magis nunc necesearia est cautio, 
cum papa novus ait, isque haud pari ac Gregorius 


αὐτὸν πραχθέντων γνῶσίν τινα παρασχεῖν σφίσι * 
τῶν δ’ ἀρχιερέων τε xal τῶν ἐχχρίτων τοῦ κλήρου 
ἀμφ᾽ αὐτὸν συναχθέντων ποραγίνονται χαὶ οἱ πρέ- 
σῦεις. Καὶ τὰ τῆς πρεσδείας κινοῦντες, δῆλον ἦσαν 
ἐχεῖνα προτείνοντες ἃ δὴ φθάσας ὁ βασιλεὺς προε- 
δήλου παρ᾽ ἣν αἰτίαν καὶ προενηχηθέντες εὐμενῶς͵ 
ἤκουον, ἃ δὴ μὴ προμαθόντες καὶ λίαν δυσχερῶς ἂν 
ἡνωτίζοντο. 


tg. Ὅπως ἀπεστάλησαν οἱ πρέσύεις ἰδεῖν τοὺς 
ἀποχλείστους ἐν φυλαχῇ. 


Ταῦτ᾽ ἄρα καὶ βασιλεὺς ὡς οὐ χλεύην εἶναι τὴν 
εἰρήνην πληροφορῶν, τὸν Ἐφέσου ᾿Ισαὰχ σὺν πρέ- 
σύεσιν ἀποστείλας χαθειργμένους ἐδείκνυ προσγε- 
vei, ἐν ταῖς φυλαχαῖς. Oi δ᾽ ἦσαν ὁ πρωτοστράτωρ 


Β Παλαιολόγος 'AvBpóvixoc, ὁ πιγχέρνης ἹΡαοὺλ Μανουὴλ 


C 


ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ ᾿Ισχάχιος, xal τέταρτος ὁ τοῦ πρωτο- 
στράτορος αὐτανέψιος ΠΙαλαιολόγος ᾿Ιωάννης" οἵ δὴ 
καὶ τέτραχα χοσμηθέντες, εἴποι τις ποιητὴς, βαρείαις 
ἀλύσεσι φυλακῆς τετραγώνου γωνίαν ἐπεῖχεν ἕχα- 
στος, Τότε καὶ ὁ πιγχέρνῃς Ῥαοὺλ ἰδὼν τὸν Ἐφέ- 
σου, xai οἷον ὑπερπαθήσας εἰ αὐτὸς μὲν ἐν ἀνέσει 


favore in res nostras instinctus. Mes de cetero 
cure fuerit ita illis respondendo satisfacere, ut ἃ 
fixa in statuto jam consilio 4859 constantia ne 
minimum quidem deflectamus. » Talia locuto im- 
peratore, patriarcha quidem in Manganorum mo- 
nasterium se contulit, et ita se gessit ut nulla 
eorum qua in eum acta fuerant notitia per eum 
ad legatos emanaret. Congregatis porro ibi ad eum 
episcopis ac primoribus cleri adfuerunt et legati, 
et videlicet palam et libere illa ipsa protulerunt 
que postulaturosipsos jam imperator premonuerat. 
In quo ejus providentia fructus is constitit, uttante 
offensionis verba placide ac sine tumultu audierint, 
irrilabiles alioqui homines, quos, nisi prudenti 
fuissent admonitione preparati, cerlo certius est 
in acre jurgium prima illa mentione prorupturos. 


10. Ut deducti sinl eats ad custodias publicas, 
visuri eos qui illic clausi tenebantur. 


Excogitavit et aliud imperator perefficax futurum 
ad persuadendum legatis non esse ludibrium 
pacemjam factam.Misit videlicet Ephesiepiscopum 
Isaacum cum legatis in custodias publicas,jubens 
ipsis illio ostendi cognatos ipsos ac necessarios 
suos ibi detentos, quod paci non consensissent. 
Illi erant protostrator Paleologus Andronicus, pin- 
cerna Raul Manuel, frater bujus Isaacius,et quartus 
protostratoris ex fratre nepos Palrologus Joannes; 
qui sane in aspero ornatu, ut poeta quispiam dice- 
ret,quadratiuniuscarceris singulos singuliangulos 
tenebant, gravibus vincti catenis. Tunc pincerna 
Raul Ephesinum videns, et scilicet indignans eum 
quidem libere in remissione ac deliciis vivere, se 
autem cum 800118 conflictari tetri carceris erumnis 
ecclesiasticam ob causam, pro qua ipsum nimirum, 


919 


ζῇ, ἐχεῖνοι δὲ προσταλαιπωροῦνται τῇ φυλαχῇ, ὑπὲρ 
ὧν ἐχεῖνον μᾶλλον ἢ αὐτοὺς ἔδει μάχεσθαι, συνάγει 
τε αϑληθότως τὴν ἄλυσιν ἣν ἐφόρει, προάγων ὅτον 
ἦν ἐγγυτέρω, καὶ σφάχελλον ποιήσας τὸ πτύγμα 
κατ᾽ ἐχείνου ῥίπτει ὡς πλέξων, κἂν ἀπετύγχανεν εἰς 
ἑαυτὸν τοῦ τραχήλου τὴν ἅλυσιν ἕλχοντος, 


ιζ. Ὅπως ἀνήχθη ὁ ᾿Ιωάννης ἐς τὸ πατριαρχεῖον τὸ 
εὕτερον. 

(P. 315] ᾿Αλλ’ ὁ βασιλεὺς ἐς πίστιν ἐντεῦθεν τοῦ 
ἀληθ πράττειν τοῖς πρέσβεσιν ἀφοσιωσάμενος, 
προὔργου παντὸς τίθεται τὸ xal αὖθις τὸν πατριάρ- 
χὴν ἀναγαγεῖν. Οὗὐτε q35 ἐν πχραδοχῇ τὰ τῆς παρ- 
αἰτήσεως τοῖς ἀρχιερεῦσι, κἂν ὁ βασιλεὺς ἐδέχετο 
ταύτην ἀλλ᾽ οὖν οὐ προΐίσχετο ὅλως αὕτη τῶν» ἱερῶν 
πραγμάτων ἀνάξιον, μόνον δὲ θόρυθον παρά τῶν 
καὶ ταραχὴν ἄλογον, xai ὅτι πληχθέντων ἐπὶ τού- 
τοις τὰς συνειδήσεις τινῶν οὐχ ἔχρινε δεῖν προσμέ- 
γειν, μή πως, φησὶ, τισὶ παρὰ συνείδησιν ἦ τὸ προσ- 
ἔρχεσθαι. Τοῦτο δὲ τί ἂν παραιτήσεως ἔχοι ; st μὴ 


utpote antistitem, certare ac dura subire fuerat 
&equius, collegit clam ia manum e pendentium, 
quibus ligabatur, tractu 460 catenarum volumen 
grave, οἱ ohservato tempore quo episcopus tam 
prope ad ipsum accesserat ut contiguus intra ja- 
ctum videretur, ferream in eum intorsit fascem, 
ferire studens ; etsi aberravit ille quidem, catenis, 
ipso collum retrahente unde pendebant, ad ipsum 
intacto antistite redeuntibus. 


17. Ut Joannes in patriarchales ades inductus denuo 
sil. 

Ceterum imperator hoc quasi primo officio de- 
functus demonstrandi legatis serio rem a 8e actam, 
qui non dubitasset tante dignitatis viros ea de 
causa tetro carceri addicere, opere pretium se pre- 
terea facturum existimavit, si patriarcham libere 
suse potestatis functioni restitueret. Rem eam sui 
arbitrii putabat esse, quippe non alia corrogatione 
suffragiorum aut repetitione electionis egentem. 
Haud enim vere vacasse unquam Constantinopoli- 
tanam sedem Vecci abdicatione, quam utcunque 
imperatori significatam et oblatam episcopi nec 
admisissent nec probassent. Sed neque is ipse 
libellus recusationis sedis, quem imperatoria Joanne 
datum diximus, iis erat formatus verbis, que veras 
canonicasque legitim: dopositionis causas expri- 
merent. Etenim haud in eo quidquam allegabatur 
quo appareret Joannem ut indignum eo loco et ad- 
ministrationi Ecclesi: ineptum aut imparem inde 
gubmoveri. Causabatur ibi tantum ipse Veccus 
tumultuari contra se quosdam, a quibus etsi pate- 
retur injustam vexationem ipse innoxius, tamen 
vereri sese offensionem infirmorum, qui forte 
vulgatis iu 86 calumniis moti ad dubitandum ec- 
quid citra ποχᾶπ et piaculi contagionem possent 
tam diffamati hominis uti consuetudine, oblatis 
deinde occasionibus cum ceo agendi estuarent 


GEORGII PACHYMERJE 


Α καὶ μᾶλλον ἐλέγχου τοῖς τὴν καχίαν οἷοις τ' c. 
χωλύειν. Ὅθεν καὶ κοινῇ σχέψει ἀξιοῦσιν jjj 
τὸν ἀνδὴὸχ τὴν προστασίαν δέχεσθαι. Ὁ P εὐ τὲ. 
X?)t, ζητῶν τὴν ἐπὶ τοῖς συχοτ ἄνταις xb. 
δ᾽ ἣν καὶ ἕν τῶν ἀδυνάτων τῷ βασιλεῖ, προῖτῃε 
συνήθειαν ἄλογον τῶν χρατούντων, καθ᾽ ἣν τὶ; 
συχοφαντίαν ἰᾶσθαι xal τὸν σωυχοφαντούμενον i: 
τοῦ χινδύνου, συχοφάντην δὲ μηδ᾽ ὁπωσοῦν τι; 
σθαι, χἂν συχοφαντοίη τὰ ἔσχατα, τέταχται". 
γὰρ εἶναι τὸ ἀληθὲς τῷ βασιλεῖ μανθάνειν, ὅν, 
p3, ἀποδείξοντι χίνδυνον ἐφζφθαι ξυμβαῖνοι. T 
ἄρα xai μὴ ἀνύων, καὶ μᾶλλον ἀφιέναι τὸ xc: 
παραχαλούμενος, μίμησιν φέροντα τοῦ Χριστοῦ, 
πρόχλησιν δέχεται, xal ἕκτῃ Ποσειδεῶνος 
λαμπρᾷ τῇ δορυφορίᾳ συγκλητικῶν ct ἄμε τ 
χλησιαστιχῶν, τῆς αὐτῆς ἰνδικτιῶνος, hr 
Τότε συμπλασάμενοι γράμμα τῆς πρὸς τὸν τεὶ 
ἀπολογίας (Οὐρδανὸς δὲ τότε ἦν) πολλαῖς μὲ 
γραφαῖς μήτ᾽ ὄντων ἐπισχόπων μήτ᾽ ἐπισχοτο 
σῶν, μιᾷ καὶ τῇ αὐτῇ χειρὶ τοῦ γραφέως, ὡς 3 














r 
animo, et forte contra officii prasscriptum er 
natum operarentur. Ea de causa ducere sar 
nuntiare dignitati, et eo loco cedere ubi se 
cum aliquo scandalo aut saltem periculo 
pusillorum conscientias ledendi herere pot 
judicaret. In. his autem que vola quodqw 
gium abdicationis appareret ὃ Ubi potis? 
querela sugillarentur illi qui cum pwE 
improborum malitie obsistere, auxiliari 7 
venie innocentie omisissent. His cum ab/ 
tore tum ἃ synodo consideratis, communi? 
consensu visum est restituendum  Joanoe? 
termissumfexercitium nunquam &brogate i 
potestatis. 468 Ad quod cum idem 
vocaretur, renuebat obsequi, postulas qt 
penis meritis, qui se calumniose crimi" 
duxissent. Verum id posse impetrari abinp* 
sperandum non erat: causabatur enim ilt* 
facere nequire. Tenebat videlicet mordicus ** 
ratum in aulis morem delationeg cojos 
inter principatus instrumenta censendi, εἰ αὶ 
lumnie medendi, cum regnantibus expeéi* 
libet, ut eximatur quidem periculo male cof 
insons, impune autem omninc ferat iniquus & 
sator quantumvis false atque impudentis cri 
D tionis scelus. Cui flagitioso abusui hanc sf 

causam obtendere, quod omnis spes ac fas 
principi eriperetur cognoscendi quidquam &*? 
ohinationibus occultis, que contra ipsum auf 
publicam iniri contingeret, si gravi periculo 6^ 
rerentur ab audenda denuntiatigne quales 
delatores. Ergo imperator certug conviclat* 
calumniatores non ulcisci, egit ipse cum V* 
rogans etiam atque etiam, condonaret iis n^ 
exemplo Christi. Nec ille ad extremum abnsil; δ 
assensus jam studiis cunotorum die Boxta rens! 
Augusti ejusdem indictionis, splendido dederit! 
comitatu senatorum ei Ecolesie procerum, is pit 















C 


921 


εἰ μὲν καὶ πατριάρχῃ δοκοῦν, οὐχ οἶδα, τέως δέ γε 
χαὶ λίαν τῷ βασιλεῖ, φέρειν πίστεις προνουμένῳ 
ἐπὶ τῇ τῶν ᾿Εκκλησιῶν συμόάσει παρὰ δοχούντων 
πολλῶν xal xav! ἐχείνους ἐπισχόπων. Καὶ γὰρ σφί- 
σιν οὕτω τὰ τῶν ἐπισχόπων ἐπεπύχνωτο [P. 316] ὡς 
χαὶ εἰς ἑχατοστύας ἀριθμεῖσθαι πλείστας τὴν παρ᾽ 
ἐχείνοις σύνοδον. Ταῦτ ἄρα καὶ τὰ ἡμέτερα ἐξισά- 
ζϑιν θέλων ἐχείνοις ταῦτ͵ ἔπραττε. Πολλαῖς δ᾽ ἑτέραις 
γραφαῖς τῶν ἡμετέρων Πατέρων, ταῖς ἐχ τοῦ Υἱοῦ 
δηλαδὴ προχεῖσθαι, χορηγεῖσθαι, δίδοσθαι, ἐκλάμ- 
πεῖν, ἐχφαίνεσθαι, καὶ ταῖς ὁμοίαις, τὴν τοῦ ἐχπο- 
ρεύεσθαι λέξιν ἐπείλυον, δηλοῦντες xal τοῦτο, ὡς 
« Καὶ τοὺς μὴ πειθομένους εἴρηνεύειν ταῖς ἀξίαις 
δίκαις χαθυποδάλλομεν. » Τὸ δ᾽ ἄρ ἦν ὄνειρος, καὶ 
ἐπὶ ψεύδεσιν ἐγκληθέντες ἀπολογούμενοι οὐ διαλύειν, 
ἀλλὰ συνιστᾷν τὸ ἔγκλημα τοῖς εἰδόσι διεγινώσκοντο. 
Ἔμελλε δὲ καὶ τοῦτο τοῖς ταλαιπώροις τῆς. ἘἜκχλη- 
σίας ἐσύστερον πρόσχομμ᾽ εἶναι, ἐγχαλουμένοις ὡς 


tium patriarche iterum soiemni ritu invectus est, 
Hinc jam data est opera concinnando scripto quo 
papa (is tunc erat Urbanus) super mandatis per 
legatos renuntiatis satisfleret. Hunc libellum stu- 
dueruntambitiosa subscriptionum pompa commen- 
dare; in quo multos pro episcopis obtrusere qui 
nec ordinati unquam fuerant in istum gradum, 
neo a quibus denominabantur loca, episcopatus 
titulum aliunde habuerant quam a librarii, qui 
scriptum hoc formavit, manu; que etiain varia 
peritia chirographos eíffinrendi de suo addidit no- 
mina plerorumque illic subscriptorum tanquam ab 
ipsis videlicet pcsita, eum quoque in numerum 
congerens multosesacris hominibus fama illustres, 
ut tanto certius persuaderetur quod optabant. Heo 
an conscio patriarcha sic acta sint, haud equidem 
babeo compertum.Imperatoris emulationem in hoc 
quamdam video, ambitiose conati exiequare cum 
Latinis rea Ecclesie Grecorum. Cum enim in in- 
strumentis 462 allatis Roma sancite illic cum 
Grecis concordie densissima subscribentium iis 
episcoporum nomina vidisset (crebri enim adeo in 
illis partibus episcopatus sunt, ut eorum [synodi 
plurimis sape centuriis episcoporum constent), 
imperator vel ad fidem tanto pleniorem faciendam, 
vel, ut dixi, ad ostentationem quasi cujusdam in 
hoc quoque zqualitatis O:ientalis Ecclesie cum 
Occidua, istam tum adbibuit multiplicationem spe- 
ciosam nostratium presulum. Illud etiam in eodem 
scripto curatum est, ut in expressione dogmatis de 
Spiritus sancti processione numero ingenti conge- 
rerentur varie undecunque corrase Patrum no- 
strorum locutiones, aientium sanctum Spiritum ex 
Filio profundi, preberi, dari, explendescere, micare 
aulostendi,similesque,quibusaccumulandisid clam 
agebant,utquasiobzuerent procedendi usitatum La- 
tinis verbum, etcum id aliorum istorum obtentu te- 
geretur,tacite abrogarent, ejusassertoribus ista pro- 
latorum a nostcigin speciem equipollentium specie 


DE MICHAELE PALAOLOGO LIB. 1. 
πολλῶν ἱερῶν ἀνδρῶν xai μεγάλων χατησφαλίζοντο, Α ἐξεκηρύχθησαν οἱ ὀρθόδοξοι, 


922 


xal αἱ ποὸς τὸν πάπ- 
παν γραφαὶ, φασὶ, μάρτυροι σοφώτατοι. Τὸ δ᾽, ὡς 
ἐμὲ γοῦν εἰδέναι, ἄλλως εἶχεν, εἰ xal πρὸς τὸν πάπ- 
παν xatd τινα θωπείανγοὕτως ἐγράφετο. 


ιη΄. Τὰ κατὰ τὸν ᾿Ιγνάτιον xai Μειλέτιον, ὅπως εἷς 
τὸν χάππαν ἀπεστάλησαν. 

Ὄτι δὲ χκάχκείνοις μάταια ἦσαν τὰ τῆς θωπείας, 
Μελέτιός τε xxi ᾿Ιγνάτιος ἔδειξαν, [P* 317] σχιζόμε- 
vot μὲν τῆς Ἐχκλησίας περιφανῶς, δίκη δὲ πρὸς 
βασιλέως ὑποσχόντες ἀπαχθῆναι πρὸς πάππαν ὡς 
τὰ xa? τὰ πεισόμενοι. Καὶ παρεδίδοντο πρέσδεσι xal 
ἀπέγοντο. Τῷ δὲ τοσοῦτον κολάζειν ἐμέλησεν, ὥστε 
xal ἐποιχτίζεσθα: εἰ ᾿Εχχλησιῶν μεγάλων εἰρήνῃ 
ἐμποδων ἴστανται. Καὶ μεθ’ ἱλαρότητος πάσης τῷ 
βασιλεῖ ἀντεπέμποντο, ἀξιοῦντος τοῦ πάππα xai βα- 
σιλέα ἀνθρώποις δοχοῦσι τοῦ ἀσφαλοῦς ἀντέχεσθαι 
κατ᾽ εὐλαύειαν ἱλαρῶς xal αὐτὸν προσφέρεσθαι, "Hv 
οὖν ὁμοίως xal τὰ τῶν γραμμάτων ἐκείνων θωπευ- 


aversis a requirendo quidquam ulterius a nobis.Ad- 
debatur in scripto ad extremum: «Si quis huic pacis 
conventioni non o^temperabunt, eos dignis ponis 
afficiendos decernimus. » Que vana erant cuncta, 
nec ultra inanem quasi somnii speciem solida, eo 
quidem affectata, ut abjectum mendacii ac trans- 
acti non bona fide hujus negotii crimen diluerent, 
sed revera, si quis introspiceret penitus et rem ad 
liquidum pernosceret, talia que istius ejusdem 
eriminis reos peragerent eos ipsos qui illud tanta 
cura depellebant. Caeterum hec in futurum quon- 
dam eriminationum argumentum et vexationisocca- 
sionem miseris ecclesiasticis cessura erant, olim 
accusandis quasi orthodoxis anathema dixissent ; 
cujus rei velut testes certissimi he tunc ad papam 
Bcripte littere allegande erant. Quanquam ille 
meo quidem judicio non eo revera scripte sensu 
sunt, quem vel in speciem preferebant vel persua- 
sum tunc Latini habuerunt, fucal siquidem per 
assentationem ad papam fuerant in speciem illic 
placituram. 


18. De Ignatio et Meletio, ut ii ad papam missi 
fuerint. 


Nec vicissim non ipsi Latini assentati nobis in 
hoc negotio quedam sunt, prout in Meletii et 
Ignat:i causa apparuit. Hi quod 463 plane ac pa- 
lam se abscissos ab Eeclesia ferebant, damnati ab 
imperatore ac dediti Pape sunt, gravibus ab eo 
videlicet multandi ponis; ad idque revertentibus 
Romam traditi legati, eo demum perducti. Verum 
t&htum abfuit ut eis pontifex ullum supplicium de- 
cerneret, ut ultro miseratus ipsos sit, quod invi- 
diosa suspicione gravarentur, quasi obstare vellent 
ne inter magnas Ecclesias pax stabiliretur. Itaque 
cum omni significatione benevolenti: remissi adi 
imperatorem, etiam commendatitias ἃ papa e 
reddiderunt, quibus ille rogabatur ut homines sino 
cauga suspectos, et qui viderentur rectam et secu^ 


923 


GEORGII PACHYMERJE 9 


τιχὰ, ἄλλως προδάσης ὡς πολλοὺς εἰδέναι τῆς ἔχχη- A ζομένων, πλὴν ἐπ᾿ ἀσφαλείᾳ περιφανεῖς, ὧν dcn] 


ρύξεως. ᾿Επειδὴ γὰρ τίνες τῶν περιττῶν χαὶ εὐχό- 
λων, οἷς οὐδ᾽ ἦν τὸ παράπαν εἰδέναι τὰ τῆς Ἔχχλη- 
σίας τῶν ᾿Ιταλῶν, οὔτε μὴν xal ἀξιοῦσ'! ξυνιέναι, 
ὡς πάλαι ποτὲ ἦταν ἐν πρώτοις ἑνωμένοι τῶν ἄλλων 
πλέον, κἂν τι συμπεσὸν πχοέλυτε τὸν δεσμὸν, ὅλως 
δὲ πάλιν ἀπαράθοαυστα μένουτιν ἐμῖν τε xdxtlvotq 
τὰ τοῦ Χοιστιανισμοῦ μυστήρια, ὡς μηδὲν παρεγχει- 
ρεῖν τολμᾷν τινας ἐοὶ τε τελεσμῷ βαπτίσματος xal 
ἱερωσύνῃ xal γάμῳ xal μοναχιχῆ καταστάσει καὶ 
τοῖς λοιποῖς οἷς ἄρα xal ἡ χαθολικὴ xal μία "ExxAn- 
σία τοὺς αὐτῆς ἐπιτελεῖ τροφίμους, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἃ 
ἐχ δρυὸς ἢ ἀπὸ πέτρης ἀρχῆθεν ἦσαν, μηδὲν τῶν 
τοῖς Χριστιανοῖς ἀνηκόντων εἰδότες xal διὰ ταῦτα 
ἐκείνους ἐχτόπως ἀποστρεφόμενοι, xal τὰ παρὰ 
τοῖς ἡμετέροις ἐδδελύσσοντο ἄγια xai χοημνοῖς καὶ 
κοταμοῖς χαὶ ὄρεσιν ἐδίδουν ὡς μηδὲν ὄντα τίμια, 
κἀντεῦθεν ἐχώλυον τά τῆς πίστεως, ἀναλαμθάνει 
ζῆλον ὁ βασιλεὺς, καὶ πάντας ἐπισχόπους προσχα- 
λεῖται καὶ μοναχοὺς, ἔστι δ᾽ οὗ xai τινας τῶν σχι- 


ram religionis viam insistere, blande ipse quo- 
que 86 humaniter exciperet apud seque haberet. 
Ut hec porro assentatorie agebantur et scribeban- 
tur ex parte Latinorum, sic erant et ille, quas dixi, 
& nostris ad papam date littere non expertes adu- 
latorii fuci, profitentes videlicet nec ullum jam 
agnosci qui Latinos aut iis adherentes pro excom- 
municatis haberet, et si quis in posterum id 
audere detegeretur, haud impune laturum, cum 
tamen multis notum esset non deesse qui ita sen- 
tirent et palam anathema dicerent amplectentibus 
pacem. Erant hi supervacanee morosi quidam et 
delicatis superstitiosi fastidiis, qui cum et funditus 
ignorsrent et discere non curarent res Ecclesie 
Latinorum, ut videlicet cum iis olim in dogmatibus 
mysteriisque precipuis vel omnium intime conjun- 
cti Grecis fuissent, etsi nescio quid deinde inci- 
dens illud antique concordie vinculum paulisper 
relaxasse visum esset, tamen etiam postea inviolata 
permanserit utrinque consensio in flde ao usu 
capitalium Christianismi sacramentorum, ita ut 
nentrubi quidquam temere attentatum publico con- 
gilio fuerit circa ritum baptismatis, sacerdotium, 
matrimonium, monasticum statum, et reliqua my- 
steria quibus una et catholica Ecclesia suos alu- 


mnos initiare consuevit. Cum, inquam, hi non D 


magis horum quidquam que in Christianorum jam 
olim 464 republica versabantur notum haberent 
quam δὶ querei stipites aut lapidee moles essent, 
ea ipsa ignorantia in superciliosum elati contem- 
pium cum Latinos ipsos impotentissime aversa- 
bantur, tum nostra ipsorum sacra post sancitam 
pacem, quasi admissione consortioque Latinorum 
profanata pollutaque, non verebantur exsecrari, 
devovere diris, et (que erant blaspheme ipsorum 
voces) precipitiis ac fluviis preruptorumquetesquis 
inviia montium abjiciend&a abolendaque, tanquam 
nullum jam prisce religionis decus servantia, di- 


xxi ὁ iv Φρυγανοῖς 'AxXxtoc καὶ ὁ μαθητὴς 5: 
Γερμανὸς xal λοιποὶ πλεῖστος, μέσον τὖνν 
ἵσταται, xal ᾿'χαθιχετεύει ἐκ τῶν ᾿Ιχνηλάτου Ur 
δυλικῶν, τοῦ μὴ προλαδεῖν τοὺς ἐπιτιθεμένοι; 
γούντων, ὡς xxi πολλοὺς μνημονεύειν, x12 
πρόσφορον προοιμιασάμενος, μὴ παριδεῖν x 
νεύουσαν τὴν θρησχείαν, μηδὲ σχήματι εὖ 
προδιδόμενα τὰ τίμια παρ᾽ οὐδὲν τίθεσθαι, ἀλλ᾽ n 
νειν παντὶ τρόπῳ τοῖς τῆς ᾿Επχκχλησίας [P. 
θεσμοῖς. Εἶναι γὰρ μεγάλην ἀνίαν, fjv bu τι 
εἰσφρῆταν xat' οἰκονομίαν τῶν μὴ συνήθων, ἀν 
χης παραπεσούσης, αὐτοὶ τῆς ᾿Εκκλησίας ἀπο: 
τοῦντες οὐχ ὅπως τὸ μὴ δοχοῦν φυλάττοιντο z 
καθ᾽ αὑτοὺς, ἀλλὰ xai νόμους 'Εἰκχκλησίας zr: 
λύειν τολμῷεν, ὧν τοῖς τολμήμασιν Ἐν μόνον xx. 
λείπει, τὸ μὴ χριστιανίζειν ὁμολογεῖν. Ὥστε 27 
τος τούτου ἰσχὺν τοὺς ἀναχαιτίσοντας ἔχειν τῷ Γ᾿ 
τῆς ᾿Εχχλησίας δεσμῷ, ἐφ᾽ ᾧ 7f, καὶ αὐτοὶ δέει Av. 
τες ἀπόσχοιντο τοῦ χατὰ τῶν ἴδίων σπλάγχνων" 











cere. Hec cum in gravem ac perniciosam C: 
sliane fidei grassari perturbationem impe 
cerneret, zelo pro indignitute rei assumpto, oct 
ad se cum episcopos tum monachos conwoi^ 
in his quosdam in parte schismaticorum illt. 

data ipsis ad hoc securitate. Horum un^ 
Acacius Phryganorum, alter ejus discipulu / 
manus, cumque hs alii quoque plurimi. Ἐ’ 
in consessu cunctorum medius imperator 
Ichnelate Paraebolicis, cujus libri et loci? 
tempus opportuni plerosque ipsorum record 
fildebat, ne potius mallent ruere imitatione μὲν 
Btinantium impatienter in negotiis, quam sdhi£* 
cunctatricem cessationem dantium spatium p 
quende maturitati ceptorum lente proficietiun* 
successus seros. Sic sermonem ingressus, obstt 
vit cunctos qui aderant, ne religionem  despitrtt 
periclitantem, neve otiosi absque  auzxiliandi (Ὁ 
videre sustinerent, dum specie pietatis sanctistiz 
quieque proderentur. Cui enim recte erga δα 
siam affecto non gravem mororem afferat €^ 
rum hominum temeraría protervia, qui non? 
tes induci quidpiam in usum preter soli? 
quanquam ea et summe rei nihil nocens, nec* 
riis incidentibus causis per prudentem  accomri 
dationem facta innovatio fuerit, erumpunt in ftt 
motus, rebellantes in Ecclesiam ; et neque ist: 
furorem ferre saltem tacitum ac conceptum ani! 
citra hominum conscientiam tegere volentes, | 
Jam Ecclesise leges effringere non dubitant, quor 
audacie unum 465 modo illud deest, ut se Ch 
stianos non esae fateantur. Quod cum negare ! 
audeant nec possint, isto ipso vinoulo ecolesiast. 
conjunctionis, quo 8e teneri adhuc agnoscunt, ! 
telligere debemus vim nobis atque auctoritst 
conferri plenam eos pro potestate coercendi, 
vel ipsi metu repressi desinant in proprie matr 
Eoclesim viscera ensem velut quemdam  feetiot 








925 


DR MICHAELE PALJROLOGO LIB. VI. 


"- 


ξίφος ὠθεῖν, ἢ μὴν ἀποναρχᾷν εἴη οὕς μέλλουσι πεί- Α χανᾶν ἡρεμεῖς ἀφαιρεθέντα καὶ Τερνόδου καὶ συνοι- 


θειν πράττειν ἀνόσια, Ταῦτ᾽ ἦν τότε τὰ τῷ βασιλεῖ 
προδαλλόμενα, μὴ ἀνθρώπους ἐκχηρύττειν ἀσφαλι- 
ζομένους, οὔμενουν, ἀλλὰ κακίαν ἀναστέλλειν παρὰ 
τὸ εἰχὸς προδαίνουσαν, ἐπεὶ πολλοί γε τῶν τὴν εἰ- 
ρήνην ἐχείνην δυσχεραινόντων παρῆσαν ἐχεῖ χαὶ 
συγχατεψηφίζοντο τὴν χατάραν τοῖς τὰ τίμια χαθυ- 
ὀρίζουσι. Μαρτύριον τῶν λεγομένων τὸ πολλῶν καὶ 
μεγάλων ὄντων καὶ συμπληρούντων ἐχεῖ σύλλογον 
μηδένα διστάσαι, μὴ ἀντειπεῖν, μὴ ἀποσχιρτῆσαι, 
μήτε μὴν ἐνδείξασθαί τινα ῥοπὴν ὁπολογισμοῦ. 
Ἐχρῆν δὲ πάντως, εἰ οὕτως ἀνέδην ἀριστιανοὶ ἐχ- 
κηρύττοιντο. ᾿Αλλ’ ἦν ταῖς ἀληθείαις πρόδλημα εὖ- 
λαθείας τὸ πραχθὲν ἐχεῖνο τοῦ μὴ πάντα τολμᾶσθαι 
ἐχ τοῦ πρώτως παραστάντος τισὶν, ἀλλὰ καί τὴν 
κατάραν εἷς ὑπολογισμὸν εἶναι πάντως τοῖς εὐλαδῶς 
μετιοῦσι τὰ τίμια, ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ἐς τοσοῦτον. 


᾿ ' - u 
ιθ΄. Ηάλιν τὰ χατὰ τὸν λαχανᾶν, χαὶ ὅπως παρὰ 
τοῦ Νογᾶ πεφόνευται. 


[P. 319] Τοῦ δ᾽ αὐτοῦ ἕτους, ἐπεὶ οὐκ ἦν τὸν Aa- 


scissionis adigere; aut si fuerit ipsorum immedi- 
cabilis furor, saltem alli retardentur a pravis ho- 
rum suasionibus sequendis et imitanda temeritate 
ausorum impiorum. Talis quedam tunc fuit impe- 
ratoris oratio, fucans inumbransque artificioso 
obtentu verum statum controversie, neo de ipso 
dogmate prescribens quidquam, sed in genere da- 
mnari homines aut. pro excommunicatis ἃ quo- 
quam privatim haberi vetans; quo non excludceba- 
tur tacita exceptio subintellecte conditionis, si 
nempe illi orthodoxe sentirent; unde ista generalis 
prescriptio reprimendae in ausa nefaria prorum- 
pentis licentie caput ipsum mali veramque causam 
tumultuum non tangebat. Argumentum hujus rei 
manifestum est, quod cum in eo catu multi essent 
qui egre ferrent sancitam pacem eamque impro- 
barent, nemo tamen eorum recusavit suffragio 
comprobare proprio istam universalem definitio- 
nem, qua diris in genere devoverentur qui sancta 
violare contumeliose attentaret, non exprimendo 
distinctius quinam illi tandem forent, Nullus, in- 
quam, palam infensorum paci, quales et plurini 
et magne auctoritatis ac potentie viri presentes 
isto in conventu cernebantur, ad ejus damnationis 


propositionem resiluit restititve ; ne dubitavit qui- D 


dem vel minimum, aut ullum reclamandi vel 
quidpiam in contrarium excipiendi vel primum 
impetum significavit.Obstitissent autem sine dubio 
acriter vehementerque reclumassent, si istam uni- 
vereim editam Christianos quoscunque damnandi 
et tanquam pravi reos dogmatis aversandi prohi- 
bitionem in se quisque ipsos intelligerent latam. 
Ergo revera obtentus hic merus fuit et superficia- 
ria provisio, pro tempore, quantum opus erat ad 
speciem, retardatura fervidiores quosque,ne quid- 
vis licentius auderent et ad primum prolatam im- 
probate ipsis rei mentionemefferati vociferarenlur 


χούσης,͵ λαὸν συναθροίσας τὸν ἱχανὸν τοῖς Τερνοῦί- 
ταις περιεχάθητο. Καὶ ἔτι μὲν τοῦ ᾿Ασὰν ἐντὸς ὄν- 
τος, ἔζων μεθ᾽ ἑαυτοῦ Τζασίμπαξιν πρωτοστράτορα, 
ὃν καὶ βασιλεὺς ἐτίμα τῷ αὐτῷ ὀφφικίφ ᾿Ασὰν εὐ- 
γοοῦντα τὸ πρότερον, τὰς τῶν Ῥωμαίων δυνάμεις 
ἔδρα τὰ χείριστα. Καὶ γὰρ πρῶτον μὲν περὶ δέχα 
χιλιάδας οὔσας χαὶ συμμαχούσας ἔξωθεν τοῖς ἐντὸς, 
ἃς ὁ πρωτοδεστιαρίτης Νουρῖνος ἦγεν ἐπὶ τῷ Δια- 
θαινᾷ στρατοπεδευσάμενος, Λαχανᾶς πολλοῖς μὲν 
μετ᾽ ὀλίγων προσδάλλει, καὶ ἐπταχαιδεκάτῃ μηνὸς 
᾿Ανθεστηριῶνος συῤῥάξας πόλεμον σφίσι κατὰ χρά- 
τὸς νιχᾷ, xal πολὺν φόνον ἐργάζεται, οὕς μὲν χατὰ 
πόλεμον, οὕς δὲ χαὶ αὐτὸς κατασχὼν, ἀπηνῶς ὕστε- 
ρον χατασφάξας. Αὖθις δὲ μετ’ ὀλίγον Ηοσειδεῶνος 
πεντεχαιδεχάτῃ τοῖς ἀμφὶ τὸν 'Ampmvóv πρωτοῦε- 
στιαρίτην ἐπεισπεσὼν χατὰ τὸν ἔξω ζυγὸν, ὡσεὶ 
πέντε χιλιάδας μαχίμων ἄγοντα, τοὺς μὲν εἷς τέλος 
χατηγωνίσατο, τὸν δ᾽ ἔργον δεικνύει μαχαίρας. Καὶ 
πολλὰ τὸτε λυσσομαχῶν κατειργάζετο. Ὕστερον δὲ 
ἀποχωρήσαντος τοῦ ᾿Ασὰν, τοῦ Τερτερῆ δὲ τὴν βα- 


et jurgia miscerent. Hos autem in silentio ac pa- 
tientia continuit illa videlicet secreta fiducia, qua 
est eorum sibi quisque tacite blanditus, diris ista 
sanctione generatim intortis nullum devoveri 466 
qui recte sentiret et sancta religiose tractaret, 
quales cum se putarent esse, nihil hic decerni 
quod ipsis privatim obesset pro certo statuentes, 
secure acquiescebant. Sed de his hactenns. 


49. Rursus de Lachana, et ut is ἃ Noga inler[ectus 
fuerit. 


Eodem porro anno Lachanas, quem sperandum 
non erat erepta ipsi urbe regia Ternobo et uxore 
regina quieturum, contracto satis magno exercitu 
Ternobitas circumsedit, cum iis adhuc intra eam 
urbem he'rente Asane, ipse habens secum Tza- 
simpaxim protostratoris officio sibi servientem, 
quem prius imperator, tunc Asani benevolum, 
titulo simili honoraverat. Per eam obsidionem 
magis a Lachana cladibus attriti Romani sunt, 
Primum enim circiter decem milia nostrorum mi- 
litum in obsessorum auxilium venientia duce pro- 
tovestiarite Murino, cum loco Diabena dicto se 
admovissent, ubi castra Lachanas Labebat hoc 
cum paucis erumpente die septima decima mensis 
Julii fusi victique sunt,cum strage ingenti partim 
prelio cesorum, partim captorum & Lachana et 
ab eodem crudeliter postea interfectorum. Rursus 
paulo post, die quintadecima mensis Augusti,idem 
Lachanas circa jugum exterius in Áprenum pro- 
tovestiariten irruens, quinque circiter bellatorum 
fortium millia ductantem, hos quidem plane de- 
bellavit,illum gladio confecit. Similia idem exem- 
pla multa tuno edidit rabiosi ardoris in pugnando. 
Aliquanto post heo, egresso jam Asane Ternobo et 
Tertere illio regnante, decrevit Lachanas confu- 
geread Nogam et ejus opem implorare. Aliunde 


927 


GEORGII PACHYMERJE Es. 


σιλείαν λαδόντος, ἔγνω Νογᾷ προσχωρεῖν, xai ol α μηδὲν πράττειν μέλλων, κατασχεῖν τὸν Λαχεῖ ἐς 


ἀμύνειν χαθιχετεύει. Οὐ μὴν δὲ xai βασιλεύς ἐτέ- 
ρωθεν χατημέλει, ἀλλὰ χαὶ αὐτὸς πρὸς No av τὸν 
᾿Ασὰν πέμπει σύναμα xii δώροις πλείστοις, ἀξιῶν 
μὴ παριδεῖν τὸν Ex γένους Βουλγάδων ἄσχοντα, ἀλλὰ 
προσεπαμύνειν ἀδελφῷ ὄντι xai τῶν χαθ᾽ αὑτὸν ὃι- 
καίων οήζοντι. Ὃ μέντοι: γε Νογᾶς δέχεται μὲν 
καὶ Λαγανᾶν ἐλθόντα πρότερον, δέχετα: δὲ χαὶ ᾿Ασὰν 
εὐμενῶς. Πλὴν δῶρα μὲν δέχτο χαὶ ἀμφοτέρων, πό- 
voy δ᾽ ἀμέγαρτον ὄφελλε. ατέχων γὰρ ἐχείνους ἐπὶ 
πολὺ, xxi γε περιφέρων μεθ᾽ ἐχυτοῦ (ἡ γὰρ προεσδεία 
μία ἦν ἀμφοτίοοις χατὰ τοῦ Τεοτερῖ, εἰ «ai xa 
ἑαυτοὺς ἠωφισύξτουν πρὸσ ἀλλήλους (P. 320: τῆς 
βασιλείας xai πλεῖστον ὅσον δι'ενηνεγμένοι Tav) 
οὐδὲν ἐχεῖνος ἐποίει, ἀλλ᾽’ ἔτριόε χρόνον, ποτὲ μὲν 
τούτῳ, ποτὲ δὲ θατέρῳ προσυπισχνούμενος, Ἐδού- 
λευον δ᾽ ἐκεῖνοι xal ἄχοντες ταῖς ῥοπαῖς. Τέλος «a- 
θίζει συμπόσιον, xai ὁ πότος ἐς πολὺ προέδαινε πί- 
νοῦσιν, Ὡς δὲ μέθυος ἦσαν πλήρεις xal ὁ λογισμὸς 
ἐχείνοις παρήγετο, εὐτὺς ὁ Νογᾶς οἷον ἐξ ὕπνου θο- 
ρὼν xal τῶν ἀμφισδητήσεων ἐχείνων ὡς ἦν τότε 
μνησάμενος (xai γὰ; τὸν μὲν ᾿Ασὰν παρ᾽ ἑαυτῷ εἶχε 
χαθήμενον, Λαχανᾶν δὲ xai τὸν αὐτοῦ πρωτοστρά- 
τορα Τζασίμπαξιν κατωτέρω, πλὴν ἐφ᾽ ixattoa) προσ- 
τάσσει τοῖς αὐτοῦ ἀπεριμερίμνως οὕτως, ὥσπερ 


imperator haud negligens rea Bulgaricas. Ásanem 
ad Nogam eumdem mittit cum 3464 donis 
plurimis majorem in modum rogans ne auxilio 
destitutum sineret legitimum et jure generis here- 
ditario nitentem Bulgarorum regem, ipsi Noge 
quasi fraterna necessitudine devinctum, quod uxo- 
res Asanis et Noge sorores essent;quare hominem 
tam intima sibi affinitate junctum ope ipsius egen- 
tem juvare ne graveretur in recuperando injuste 
ablato principatu. Nogas jam antea venientem La- 
chanam humaniter exceperat;Asanem quoque po- 
sterius appulsum benigne admisit. Ceterum ille 
accepit quidem utriusque munera, crumna vero 
eque ambos immensa cumulavit, detinens simul 
utrumque perdiu et secum quocunque circumdu- 
cens.Unus utriusque legationis scopus erat impe- 
trare auxilia contra Terterem communem hostem 
amborum, a se invicem non levius quam 'ab ipso 
Tertere dissidentium. Cum ergoilli pro se quisque 
assidue contendentes juris ad regnum Bulgaricum 


εἶχεν ἐκεῖνος χαθήμενος. Kat τὸν μὲν εἰπεῖν͵ «Ὁ, 
τος ἐχθοός ἐστι τοῦ πατρός μου βασιλέως, x 7] 
ὅλως οὐχ ἄξιος, ἀλλὰ τέμνεσθαι, » ἐχείνους ὃ αὶ 
πιναίως χατασχόντας τὰς χεῖρας ἑκατέρωθεν 21: 
ραν ἐμδαλεῖν τῷ φάρυγγι καὶ φονεύειν bu 
σόντα. Elv' αὖθις xai τὸν ἸΤζασίμπαξιν 01201: 
προστάξαι μὲν xzv' ἐχείνου «à χείριστα, καὶ δὲ 
χεῖνον εὐθὺς χτείνειν τὸν ὑπηρέτην, ἐμδαλόνι 
αὐχένι χοπίδα. Τότε καὶ ὁ ᾿Ασὰν βλέπων πρὸς 
θέαν ὅλως ἀποπίπηχτο, καὶ περὶ ἑαυτῷ φόδον ὑ 
τὸν μέγιστον, xiv τὰ ὅμοια κἀκεῖνος τότε mix 
£l μή (i ἡ Εόφροσνη περιποιησαμένη ἀπὲτι: 
μετ᾽ ὀλίγον. ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ἐς τοσοῦτον. 











[ 
x. Ὅπως ἐχστρατεύει ὁ βασιλεὺς ᾿Ανὸρ( τὲ 
εἰσ 'AvxroÀY v. 

Ὁ δὲ βασιλεὺς xal πάλιν τὰ κατὰ τὴν àv 
νοσοῦντα μαθὼν, ἐξ ὅτου περ ὃ δεσπότης ler 
ἐξ ἀνρρώπων γεγονὼς ἐχεχε:ρίαν παρεῖχεν ἐς “ὦ 
τον Πέρσχις ὥστε xxi ἰσχύειν Ῥωμαίοις inl 
σθαι xai χαχοῦν (τὰ γὰρ xztà Μαίανδρον xi b 
ρίαν xai ᾿Αντιόχειαχν ἤδη καὲὶ τετελευτήχει, i 
τούτων χαὶ [Ρ. 321] ἔτι ἐνδοτέρω δεινῶς ii 
xal τοῦ ἰατρεύσοντος ἔχρῃζον, xal ἡλίσχο,το zc 


convivium. Pocula eousque frequentatur v 5, 
jam cuncti vix mente constarent.'T'unc subi? 
e somno expergiscens Nogas, et ancipitesir: 
strationes, quibus se usum hactenns mss 
decidere aliquando volens in favorem Ass" 
tunc sibi ad latus assidentis (inferius aos" 
invicem adversi hino Lachanas, inde protsó 
hujus Tzasimpaxis consederant) imperat 4685 
tranquille ac quasi nihil acturus, corripias; € 
recumbenterm, ut erat, Lachanam ; idqoe dum i. 
agunt,dicit:«Hic hostis est imperatoris patris W- 
et plane indignus qni vivere sinatur;» que illit 
dientes correptisinfelicis utrinque manibusculuz 
in jugulum demittunt, e& mox ibidem cadet- 
enecant. Iteratur mox ferum imperium in Tus 
paxim et adverso spectantem,qui impacta in ssl 
cervicem manu satellitis securi trucidatur.Tr^ 
spectaculo perculsus Asan sibi vehementissit- 
muit, non sine causa : nam paria ot ipse pf 
esset, ni tunc. Euphrosynes interventu ao s 











sui fl?nmamenta proferrent,disceptantes et quasi sub D servatus, paulo post incolumis dimissus esset.) 


judice causam perorantes propriam,ille sic audiebat 
ut sententiam expediret nunquam,infinita eos-mora 
suspenderet, utrique se tamen per vices venditans, 
et modo huic modo alteri promittens, miseris quan- 
tumlibet invitis adulantibus,eoque magis se obno- 
xios prebentibus ad nutus ejus omnes, quo ille 
alterna ostentatione favoris aut tedii sperandi ti- 
mendique miscebat causas artificioso intextu, et 
communium votorum accendebat cupidis pretium. 
Hunc tandem exitum res habuit post suspensionem 
diuturnam. Sedebat ad mensam aliquando oum 
hospite utroque Nogas. Celebratur hilaritate maga 


que hac quidem se in hunc modum habuere. 


20 Expeditio imperatoris Andronici in Orientem. 


At imperator, comperto laborare res Orientale 
ex quo sublato ex humanis Joanne despota fid 
ciam lantam Perse sumpserant, ut non modo no 
dubitarent ultro Romanos invadere, eed passi! 
fines eorum incursando vastarent. Regiones circ 
Meandrumet Cariam et Antiochiam jam plane pe! 
ierant : sed et his adhuo interiora greviter debili 
tata jacehant mefrici sospitatoris ope vehemente! 
egentiu. Diripiebantur vicina C&ystro et Priene joc* 


929 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. VI. 


930 


κατὰ Káüctpov xal Ἰριήνην, ἡλίσκοντο δ᾽ ἤδη xai τὸ Α ἥπτοντο xai προὔχοπτον ἀνοιχοδομοῦντες, τὴν εἰς τὸ 


xx:à Μίλητον, xai Μαγεδὼν xai τὰ πρόσχωρα κατὰ 
πολλὴν τοῦ χωλύσοντος ἐρημίαν ἐξηφανίζοντο), δεῖν 
ἔγνω τὸν υἱὸν αὐτοῦ xal βασιλέα ᾿Ανδρόνιχον σύναμα 
xai ταῖς χατ᾿᾽ ἀνχτολὴν δυνάμεσι πέμπειν. Καὶ δὴ 
παραγεγονὼς ἅμα δεσποίνῃ τἀχκεϊ χαθίστα, ἔχων 
ἄμφ᾽ αὐτὸν σὺν πολλοῖς ἄλλοις μεγιστᾶσι τόν τε μέ- 
γαν δομέστικον Μιχαὴλ τὸν Ταρχανειώτην, ὃν δὴ καὶ 
Παλαιολόγον ἔγραφον μητρωνυμιχῶς xal ἐς πρωτο- 
δεστιαρίου ἀνῆγον τιμὴν ἐσύστερον, xai τὸν παρα- 
χοιμώμενον τῆς μεγάλης σφενδόνης Νοστόγγον, xai 
σὺν αὐτοῖς ὅτι πλείστους τὰ τῶν δουλειῶν διευθύνον - 
τας. 'O δὲ βασιλεὺς ᾿Ανδρόνιχος τὸ παρὰ Μαίανδρον 
διερχόμενος εἴὸε xal πόλιν μεγίστην τὰς Τράλλεις, 
xxi δὴ ἑάλω τε ταῖς τοῦ τόπου χάρισι, xal οἱ λογι- 
σμὸς Pret ἀνεγείρειν πεσοῦσαν xal τοὺς ἐξῳχηχότας 
ἐκεῖθεν σὺν ἄλλοις πλείστοις οἰκίζειν, xai χαταστάσῃ 
ma2íystv τὸ ἐξ αὑτοῦ ὄνομα, ὡς μὴ Τράλλεις ἐντεῦ- 
θεν, ἀλλ᾽ ᾿Ανδοονικόπολιν εἶτ᾽ οὖν Παλαιολογόπολιν 
ὀνομάζεσθαι. Σπουδὴν γοῦν τὴν μεγίστην περὶ ἐχεί- 
νὴν εἰσῆγε, χἀὶ τὸν μέγαν δομέστιχον ἐπιστήσας 
ἀνοικοδομεῖν ἐχέλευε τὴν ταχίστην. Ὡς γοῦν ἔργου 


ferebantur etiam et agebantur quotidiauis incur- 
gantium pradis Milesius ager et Magedon, queque 
hie affinia, in summa destitutione presidii omnis 
injuriis hostium exposita.Cum hac, inquam, Au- 
gustus reputaret, faciendum sibi statuit ut. filium 
suum et inimperio collegam Andronicum eo mitte- 
ret cum copiis quante per Orientales 469 pro- 
vincias erant. [s igitur eo cum Augusta profectus 
lapsas ibi res constituit, habens circa se cum multis 
aliis procerem magnum domesticum Michaelem 
Tarchaniotam, quem in Paleologam transcriptum 
gentem 8 matre denominabant et in protovestiarii 
dignitatem postea evexerunt. Aderat preterea cu- 
stos magni sigilli Nostongus, et cum ipsis quam- 
plurimiaule ministeriis fungentes. Porro imperator 
Andronicus regiones ad Meandrcm lustrans vidit 
civitatem olim maximam, tunc eversam "Tralles,et 
loci opportunitate grataque amoenitate captus cogi- 
tationem euscepit ejus restaurande frequentande- 
que reducendis postliminio qui reperiri uspiam pos- 
sent dudum exterminatis hujus civibus, et aliis un- 
decunque ad justum urbis magne complendum 
numerum addendis. Decrevit autem sic restituta 
civitati nomen a se novum indere, ut non Tralles 
dienceps, sed Andronicopolis aut Paleologopolis 
vocaretur. Studio igitur quam maximo in id incu- 
buit, preposito isti operi magno domestico, qui 
impigre fabricam adorsus moliri tecta ac muros 
capit. Commodum autem, 1nole jam edificii cre- 
scente,alacritatem perducendi ad colophonem coepti 
miram injecit forte inventum inter rudera oracu- 
lum, insculptum marmori, litteris quibus significa- 
batur exstiturum quemdam qui urbem eam pro- 
stralam iterum attolleretet in meliorem quam prius 
fortune ae felicitatis statum excitaret. lis autem 
signis adumbrabatur iste novus instaurator Tral- 


πονεῖν προθυμίαν καὶ μᾶλλον ἐπηύΐξει χρησμὸς süpt- 
θεὶς ἐκεῖσε ἐγγεγραμμένος μαρμάρῳ ὡς δῆθεν dva- 
στήσοντός τινος ταύτην πεσοῦσαχν xal πρὸς τὸ 
κρεῖττον ἢ πρότερον ἐπανάξοντος. Ὃς δὴ χαὶ παρ- 
ἐμφερὴς ἐῴχει πρός τε τὰ πραττόμενα xai τὸν 
ἀναστήσοντα κατὰ πάντα, ὥστ’ αὐτὸν λογίζεσθαι 
βασιλέα χαθ᾽ ὃν εὖ πράξειν ἐχρησμολογεῖτο τὴν πό- 
λιν. Καὶ διὰ ταῦτα πολὺς ἦν ᾿Αὐδοόνιχος βασιλεὺς 
ἐπισπεύδων τὴν τῆς πόλεως ἐξανάστασιν εἱμαρμέ- 
νους xai Ὑὰρ χρόνους tólóou τῷ ἀναστήσοντι ὁ χρη- 
σμός. Καὶ ἀνῳχοδόμουν μηδὲν μέλλοντες. Χλεύη δ' 
&p' ἦσαν καὶ ὄνειρος τὰ γραφόμενα" εἵμαρτο γὰρ 
κἀντεῦθεν xal μυοιοστύχς ὅλας ὀλέσθαι τῶν ἐχεῖ xat- 
οιἰχησόντων, ὡς ὁ λέγος ἤδη δηλώσει. Ὡς γὰ2 ἀνί- 
σταντο μὲν τὰ τείχη xai πόλις τῶν μεγίστων τὸ 
ἐρείπιον ἦν παρὰ γαληνὰ ῥέοντα Μαίανδρον, ἔδει δὲ 
xal τοὺς χατοιχήσιντας πανταχόθεν συλλέγεσθαι, 
ὡς ἂν μὴ μόνον τείγετιν, ἀλλὰ xal ἀνδηάσιν ἐν περι- 
φανέσι τῶν πόλεων ἀριθμῷτο, ὡς ὑπὲρ tp:áxovta 
μὲν καὶ ἕξ χιλιάδας τὸν τῶν ἐποίχων ἀριθμεῖσθαι 
λαὸν, μεγάλα δ᾽ ἐλπίζειν σφᾶς σχήσειν τῷ οἴχισμῷ 


lium eversarum, que commode in Andronicum 
cadere viderentur, t! non putaretur duhium quin 
hec ipsa quae unc (;^rebanturverus eventus istius 
essent vaticinii, adeoque qui aderat princeps, ille 
plane ipse foret cujus 440 moelioribus auspiciis 
reponendam in florentiorem quam unquam antea 
lortunam prophetic.e iste littere spondebant. Hinc 


Q scilicet animatus Andronicus multus erat in opere 


urgendo, illectus m:xime spe longissimi vita ac 
regni spatii, quod 'l'rallium instauratori post eas 
restitutas divinitus ibi promitti videbatur. Summua 
ergo festinatione accuratum opusest, et ἰδη 88 urbis 
edilicatio brevi perlecta. At ludibrium et somnium 
ea fuit inscriptio: id enim vere demum in fatis erat, 
prout eventa demonstrarunt, multa mortalium 
millia, qui recens isthic domicilia fixissent, male 
peritura, prout contigisse mox docebimus. Ut enim 
erecta per circuitui inonnia fuerunt, e parielinis 
rediviva urbs exstitit maxima, ripi insistens pre- 
terfluentis placide Maeandri.Eam porro ne siructuris 
conspicua solis in claritatem novo conditori desti- 
natum non effloresceret,frequentari nimiruin opor- 
tuit convocatis magno numero colonis. Summo id 
studio curatum, eu successu ut brevi recens indu- 
ctorum illuc civium sex et triginta millibuscapitum 
inu[titudo censeretur. Hi omnes optimis alacres 
spebus, quippe auspiciis faustissima spondentibus, 
nova habitationis encenia celebrabant,ignari se re 
maxime necessariu carere. Non enim cisternas pa- 
raverant, aut mrnanu effossa circumque structo et 
solide inducto tectorio munita conceptacula aqua- 
ruin vel excipiendarum e callo, cum plueret, vel e 
fluvio comportandarum in usus domesticos et tem- 
porum annonam dubiorum. Hujus rei prevertende 
causa erat, si advertissent, necessaria, natura soli 
illius venarum expers subtus manantis aque,ita ut 


931 
Ἠγνόουν (P. 322] δὲ ἄρα μὴ ἔχοντες τὸ ἀναγχαιό- 


τατον. Οὗτε γὰρ ὑδάτων εἶχον ὑποδοχὰς. ὡς κατὰ 
καιρὸν ὑδρευσύμενο!ι χαταφερομένων ὁμόρων, εἴτε 
xxl τοῦ ποταμοῦ ἀνιμωμένου᾽ τό τε χατορύξαντας 
εὐρεῖν ὕδωρ ὑπόγαιον τῶν ἀδυνάτων ἐφαίνετο, Αἴς- 
vtov δ᾽ οἶμαι τὸ μὴ στεγανὸν x02. πεδίου διὰ τὴν γει- 
τονοῦσαν ἰχμάδα τοῦ ποταμοῦ, ἢ» οἵαν τε μὴ οὖσαν 
ἐμμένειν ὁ προσδάλλων ἥλιος θερμὸς ὧν ἀνιμᾶσθαι 
πεφύχο: πρὸς τὸ ἐπιπολάζον ἀνασυρομένην τῆς γῆς, 
xal τὸ ξηρὰν ἤδη καθάπαξ γίνεσθα! τῷ συχνῶς ἀνι- 
μᾶσθαι τῷ ἡλίῳ τὴν ἰκμάδα διὰ τὸ τῆς ὑγρότητος 
μᾶσθαι τῷ ἡλίῳ τὴν ἰχμάδα διὰ τὸ τῆς ὑγρότητο 
ἔχλυτον τῆς συχνῆς ἐχ τοῦ ποταμοῦ χαὶ αὖθις εἰς τὰ 
κενὰ προτρύσεως μὴ ξώσης, τὸ δ᾽ εἰς βάθης προσόαί- 
νειν τὰς λιόάδας, ὡς xai εἰς διώρυγας εὐπετεῖς εἴ- 
ναι καὶ ἀνοίξεις φρεάτων, τοῦ ἐπιπολαίου τῆς γῆς 
χωλύοντος, οἶμαι, ἅμα δεχομένου τὴν ixtispiousav 
νοτίδα καὶ ἅμ᾽ ἐξεμοῦντος. Πέφυχε γὰρ καὶ ὕδωρ 
xai πνεῦμα τῷ ἀρχῇ συγχινεῖσθαι τὸ πᾶν ἐφεξῆς, 
ὡς ὅπη ποτὲ ῥυῇ τι τούτων λαὸν ἀρχὴν, ἐκεῖσε καὶ 
τὸ λοιπὸν ἐξ ἀνάγχης συνεχῶς φέρεσθαι. lap! ἣν αὖ- 
τίαν xal τῷ συνεχῶς μὲν τὸ ὃν ἀπογίγνεσθαι, συνεχῶς 
δὲ xal τὸ μὴ ὅν προσγίνεσθαι, τῆς ἰχμάδος μὴ ἐπι- 


puteus Trallibus viva scaturigine perennis ex iis 
esset rebus que sperari non possent, quasque qui 
conaretur operum perderet. Causa, opinor, est paulo 
profundius subsidentis soli ariditas exsucca, nec 
par soliditas liquori continendo pre solubilitate 
cinerem simili, cum tamen superficiem versus ad 
aliquam altitudinem exudel passim humus madore 
lutoso. Id oritur ex prope stagnantis humore flu- 
minis, quem vis 421 solis ibi potentior sustinet 
jugi attractu, nec eublabisinit,extenuansin vapores 
terrr: superne rare meabilem levitatem imbuentes 
indeque sursum exhalantes, sic in his absumpta 
humiditate tota suffusi laticis, ut ne stilla quidem 
reconditiores influat tellurisintimesquallentissinus 
naturasiquidem hec quedam et conditio communis 
aque et aura est, ut in principia refundantur suas, 
eodemque resolvantur desinentes unde nascentes 
prodiere, decursu nativis usque elfluxibus consen- 
taneo, nec exorbitante fere a limite quem originis 
impetus signavit. Nec aliunde repetendam causam 
duxerim celebrate felicitatis soli Trallensis in gi- 
gnendis maturandisque omne genus fructibus. 
Presto nimirum est abundans iis alendis uber 
quoddam soli contigui stirpibus, superficiario exu- 
dantis succo, nec quidquam derivantis sue copie 
in demissiores partes ariditate maceratas intima, 
sed vitalem illum totum effundentis humorem in 
pinguedinem pomorum et baccerum mitissima 
galiva celebrium. Inde (ut ad rem me referam) ἴῃ - 
telliges excavaturis istbic puteos duo invicem con- 
traria obstitisse. Prius erat paludosa mollities vi- 
cine superficiei terre, in grave fodientium impedi- 
mentum redundans; quam si quis difficultatem 
patienter egerendo vinceretluto, occurrebat alterum 
impedimentum, soli depressioris strigosa siccitas, 
preter sitim arentis glebe eliam ob friabilitatem 


m 
ἐν 


GEORGII ΡΑΟΗΥΜΕΒΑ 


Α λειπούσης, τοὺς μὲν καρποὺς τρέφεσθαι Lá. 
ἐς ὅτ' μάλιστα, ὑφίστασθαι δ’ ὕδωρ εἰς βαθο: τι - 
φυχέναι. Τοῦτο τὰ πλεῖστα τοὺς κατοιχήτα 
ἴσφηλε. Τέως γὰρ τοῦ ποταμοῦ πίνοντες χαὶ zz 
Àov μὴ προορώμενοι ἀφροντίστως εἶχον. Ἦγ ἐν 
ἄρα ὅτι ρομηθεὺς πολλῷ κρεῖττον ᾿Ἐκιμηθέως, : 
τὸ xaz' ἀνάγχην ξυμδαῖνον διωρέαν οὐχ ἔχει! 
λῆς. 


χα, Ὅπως αἱ Τράλλεις ἀναχτισθεῖσαι ὑτὸ - 
Iitpsiov ἑάλωσαν. 


[P. 333] Οὕτω τοίνυν ἔχουσι, καὶ οὕτω γ:1- 
ἀπηῃωρημένος ταῖς ἐλπίσιν ὡς πολίταις iu 
τως τοῦ βασιλέως διάξουσιν, ἐφίσταταί σφιτ: D 
Περσῶν" πρὸς γὰρ τὸ ἐλπιζόμενον &vttzodv 
Unio τῶν λοιπῶν ἴστασθχι ἡ σπουδὴ τῶν db 
νων ἔσπει, Καὶ Σάλπαχις μὲν, ὃν ἂν ὁ ἐκ:- 
γλῶσσα ἀνδρεῖον εἴποι, Μανταχίας τοὔνομα, τι 
τινι γαυριῶν τῷ πλήθει: Tfj πόλει προσῦαλ)::. 
περιχάθηται, ὁ δὲ στρατηγὸς 6 μέγας χαρτου):: 
Λιδαδάριος ἐν ἀμηχανίαις παντοίαὲς Ew, οἱ δ᾽ s 
ἐλίμωττον xal πλέο; προσεταλαιπώρουν tho. 


fluxi pulveris fundum negans capacem liti: 
nendo, nisi et pavimentum substerneres et 
circeumzjificares opere solido perduceresq:: 
summum, unde manu repositam vel calo lits i 
deinde aquam ad usum promeres. Id tom i 
novi Trallenses neglexerunt, gravi et gravie* 
luendo postmodum errore. In presens s 
abunda ipsis ad potum suppetebat latex X 
cxamne profluente, quo se interclusum iri* 
haud tum sane providebant, infelices qui πα 
quanto Prometheus prestantior git Epime 
quanto, inquam, 42? salubrius prereri- 
impendentia malasagacis precautione provident? 
quam nil profuturis ad extremum lamenüs & 
penitentie deplorentur: verum quod fatsli nec 
sitate ingruit, nec averti nec differri consilio po£ 


21. Ut T alles restaurale a Persis captz sis!. 


Novis enim Trallensibus in illa felicium 80: 
ciorum gratulatione secula sibi aurea spondent 
(nam quid non spe presumerent Junioris Aug 
longum, ut;erat verisimile, ac florena impe: 
inchoantis, peculiares clientes ac cives, inde pr 

D puo semper apud eum in loco gratie futuri?) 
pervenit ecce inopinatissimus exercitus Persar 
quos eedem videlicet ad obstandum initiis δὶ 
colonie impellebant causa, quae Andronicum 
condendam eam moverant: ut enim hic fret 
licentie. predandi ac receptaculum copiarun 
clades Persidis imminentium constitutum in 
vicinia voluerat, ita illi ea ipsa metuentes o! 
mature incumbendum conatu censebant ad ex 
tiendum hoc jugum velut impositum cervicibus 
certam perniciem a suo limite removendam. E! 
Mantachias quidam cognomento Salpacis, que v 
linga Persica fortem sonat, innumeris quas duc! 


933 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. VI. 


934 


δρίᾳ, ὡς ἐκεῖθεν μὲν xal τῶν ἀπηγορευμένων ἅπτε- Α θεμέλια, τὸ δὲ γ᾽ ἐπικείμενον τῶν χτισμἄτων ξύλοις 


σθαι, ἐντεῦθεν δὲ ὕδατι πονοῦντας ὑγροῦ τινος μη- 
χανὴν ἐχζητεῖν, καὶ σννεχῶς φλέθας τῶν ἵππων 
τέμνοντας τοῦ αἵματος ἐχροφᾷν. ᾿Αλλ᾽ οὐχ ἦν ἐν- 
τεῦθεν τὸ πᾶν τῆς δίψης ἰᾶσθαι. xal ἔρνησχον ἐπασ- 
σύτεροι. Πρὸς γὰρ τὸν λιμὸν καὶ μᾶλλον dvttiyov' 
ἐπήρχουν δὰρ σφίσι καὶ τὰ τῶν θνησκήντων ἀλόγων 
σώματα. xal γε αὐτῶν θνησχόντων πολλάχις, οὕτως 
ἐνδεῶς εἶχον τῶν ἀναγκαίων ὡς xal αὐτῶν ἅπτεσθαι. 
Τῇ δέ γε δίψη καὶ μᾶλλον οὔσῃ βιαιοτέρᾳ οὐχ ἦν 
ἐπινοῆσαι θεραπείαν, καὶ ταῦτα τὸ μεσημύρινὸν τοῦ 
ἥλιου φλέγοντος. Ὅθεν καὶ προσεχώρουν ἐκόντες 
τοῖς πολεμίοις. ἀνχεχτότερον ἡγούμενοι θανάτου τρό- 
πὸν ἅπαντα τοῦ διὰ λιμοῦ τε xal δίψης, καὶ χαγ- 
χκάνοις προσλιπαροῦντες τοῖς χείλεσιν, ὡς ἐντεῦθεν 
ἐλέους τύχοιεν, ἐχεντοῦντο xal ἔπιπτον ἀχηξδεῖς, 
μηδὲ ταφῆς ἀξιούμενοι, Πέρσαι δὲ καὶ ἔτι τοῖς ἐντὸς 
ἀντίσχουσιν (ἤλπιζον γὰρ ἀφίξεσθαί ποθεν συμμᾶ- 
χίαν ἢ uA ἐπιχουρίαν τῆς συμφορᾶς) ἔπενόουν τὰ 
χαλεπώτατα, καὶ πέλσαις συχνοὶ τῶν θυρεαφόρων 
ἐφιζάνοντες ἐχολλῶντο τοῖς τείχεσιν . Ot δὴ καὶ 
ὑψόθεν πέτραις βαλλόμενοι τῶν βολῶν ἠλόγουν᾽ 
πατάγῳ γὰρ καὶ μόνῳ περιῆν ἐκείνοις τὸ φοδερὸν, 
χάτωθεν ὑπορύσσουσι μοχλοῖς τε καὶ χατασείσταις. 
Τοῦτο πολλαχοῦ γεγονὸς τοῦ τείχους ὑπεσπῶντο μὲν 


bat succinctus copiis urbi Trallium se admovet, 
eamque undique obsidione amplectitur. Statim,ut 
in improvisa re, magnis conflictatus angustiis est 
summus nove civitatis magistratus, magnus char- 
tularius Libadarius.Nam cives famis subito ac sitis 
incommoda tam gravia senserunt, ut et cibis im- 
mundis infandisque ora polluere, et cum arentes 
fauces humor omnis deficeret,sectis equorum venis 
eductum sanguinem avide haurire cogerentur. Ác 
eibi quidem desiderium tolerabilius initio fallebant 
substitutisin locum meliorum carnibus morientium 
sponte jumentorum et omnis generis animantium 
brutorum ; quarum non aufficientem copiam multi 
non raro supplebant vorandis 47 8 hominum quo- 
que fato absumptorum cadaveribus. Sitis levande 
difficilior erat ratio, quod illa quam dixi, cruoris 
equini potio nec satis ardorem restingueret, et ta- 
bem ingenerans mortes frequentaret.Itaque destitu- 
ti liquore omni, meridie presertim sole flagrante, 
ultro ad hostes accedebant, quamvis diram necem 
minus horribilem rati lento sitis ac famis viscera 
depascentium vivicomburio. At miseri siccis labris 
aquam suppliciter petentes adeo non flectebant ad 
misericordiam barbaros, ut hastilium mucronibus 
confossi repellerentur ; et qui plerique istis vulne- 
ribus occumbebant, foede inhumati jacerent, nec 
pulveris injectione dignati. In his tamen spe auxi- 
lii ἃ Cesare venturi constantiam circumsessiobsti- 
nabant, qua Perse indignati oppugnare hactenus 
tantum obsessos omni ope decreverunt. Manibus 
igitur se densi admovent, illieque perstant scutis 
capita protecti, et sub tnta testudine casus omnes 
devolutarum ex alto molium excipientes innoxie, 


ἕτοιμοις eq ἄναψιν ὑπηρείδετο, — xal μόνον ἦν 
πῦρ ἐμδαλεῖν ὡς μηδὲ πρὸς ὀλίγον ἀνθέξουσι. 
Καὶ δὴ πολλάκις ὁμολογίαις τὴν πόλιν παραστή- 
σασθαι βουληθέντες, [P. 324] ὡς καὶ πέμπον- 
τες ἠξίουν, xal σώζειν τοὺς περιόντας, οἱ δ᾽ 
ἀποχρουσθέντες τῶν σφίσε βεδουλευμένων μᾶχαις 
αἱροῦσι καὶ κατασχάπτούσι, xal τὴν πρὶν ἐν χρη- 
σμοῖς χειμένην περιφανέσι xal. δ᾽ ἐλπίσιν ἀπῃωρὴ- 
μένην χρησταῖς εἰς χοῦν χαταδάλλουσι, xal πλῆθος 
ἐχεῖνο πὰν οὐ ῥᾳδίως ἀριθμητὸν ἔργον μαχαίρας 
ποιοῦνται, Τοῦτο ξυμδὰν κατόρθωμα δεύτερον Πέρ- 
σαῖς μετὰ τὸ πρῶτον τὸ χατὰ Νύσσαν, dp δή ὁ πα- 
ραχοιμώμενος Νοστόγγος ἐλλελειμμένος μεγίστοις 
ἀνιαροῖς τοὺς ἀμφ᾽ αὐτὸν περιέδαλεν, ὥστε μετὰ 


Β τὴν σφῶν ὧν μὲν σφαγὴν, ὧν δ’ ἅλωσιν xal αὐτὸν 


ἁλῶναι, μεγάλως πρὸς θάῤῥος ἐπῇρε, καὶ tà τῆς 
ἀνατολῆς χατέθεον χοαταιότερον, Βασιλεὺς δὲ ὁ νέος 
πύόλίζετο τέως κατὰ τὸ Νύμφαιον, ἐμπρόθεσμος ὧν 
ἄπανταν πρὸς τὸν πατέρα χατὰ μιχρὸν, 


xp. Ὅπως ὁ πουφυρογέννητος Κωνσταντῖνος 
εἷς τὰ πατὰ Δύσιν ἀποστέλλεται. 
Βασιλεὺς δὲ καὶ τὸν μετὰ τὸν βασιλέα πορφυρο- 
γέννητον Κωνσταντῖνον γυμνάζειν οἷν θέλων πρὸς 


Tum securi experta soliditate tegminis, omne aliud 
preterquam strepitus et inanis soni dejectorum 
superne ac citra damnum resilientium telorum in- 
coinmodum arcentis, suffossioni muri per otium 


C vacabant,terebris ferramentisqueid genus emolien- 


tes locis subinde varii, et egerentes saxa, quoad 
fondamentaipsa subvellerent molemque superiorem 
tibicinibus e ligno subditissuspenderent.certa mox 
secutura murorum strage,ubi subjicendus in tem- 
pore ignis tigna consumpserit. lnter hec crebris 
lacessebant invitationibus obsessos ad salutem de- 
ditione paciscendam ; quascumilli repe!lerent,sub- 
ruli undique muri ruinam fecerunt, aditus ape- 
rientes vastos irruentibus Persis.Sic destructa mox 
&b ortu suoest infelix civitas,mendacibus ominibus 
vaticiniorum 4424 illustrium in spes vanissimas 
inflata ; et ille non facile numerabilis populus gla- 
dii barbarici miserabilis victima concidit.Alter hic 
successus fuit armorum Persicorum a priori ad 
Nyssam relata victoria, qua prefectus sigilli No- 
stongus cum suis circumventus etin maximis sine 
auxilio derelictus angustiis, cunctis quos habebat 
eecum aul morte affectis aut servituti addictis,ipse 
quoque captus multum et fiducie et facultatis vi- 
ctoribus addidit universum deincéps Orientalem 
limitem impune incursionibus vastandi. Dum hec 
agcbantur, junior Augustus ad Nympheum diver- 
sabatur, constitutam propinquo ad patrem occur- 
&ui opperiens. 


22. Ut Porphyrogenitus | Constantinus | in. tractus 
Occiduos missus "Τί. 


Imperator autem junioris Augusti fratrem natu 
minorem Porphyrogenitum Constantinum imbuere 


΄ς 


935 


GEORGII ΡΑΟΗΥΜΒΉΣ ( 


Μάχας ἀρεϊχὰς, ἄλλως τε δὲ καὶ τῶν Τριδαλλῶ, A κίαν τὴν τοῦ Κοσμιδίοο μονάν. Καὶ δ'ὰ ταῦτ 


χεχινημένων, ὡς xai tt Κοτανίτζῃ͵ ἀποστατήσαντι 
βασιλέως τὰ στοατεύματα ἐγχειρίζεσθαι 
bl , - * * - - 4 
καὶ μέχοι Σεῤῥῶν δι᾽ αὐτῶν χαχοῦσῆαι τὴν χώραν, 
πολλοὺς καὶ μενάλους χηυχοντας παραδοὺς πρὸς δύ 
σιν ἐχπέμτε!΄ αὑτὸς δὲ τῶν xa ἕω χαχῶς ἔχειν 
M ΗΝ ; v epe. “ἢν ΠῚ "i [ ed - 
ἀγγελλομένων, 630v. πεοὶ Σάγγαρι» ἦν €x ὙΞ στο 
- 4 * - e 
μίου xai μέχοϊ Ποούτης, ἐξ αὐτῆς, ὡς εἶμεν ἐνσχευα- 
σθεὶς διαπερᾷ τὸν Βύσποσον, καὶ ποὺς τοῖς ποόποσι 
πὸ) χατασχυ, νοΐ, 


4 
&XE iy (Ων 


Φ 


.)- 


τοῦ ἁγίου Αὐξεντίου βουνοῦ ἐχεῖσε 
ἀναμένων στράτευμα δυτιχὺὸν ἐπὶ 
μενον (3:6 Tx2' ἐκεῖνον ivt 
Καὶ δὴ ἐπεὶ x3! πα ὰ τοῦ "|t37T72, ὃς 
ἐξώριστο, ἡξιοῦτο ἐφ᾽ ᾧν μετοιχίζεσθα! (εἶν! 
τόπον δυτγεοΐ χειμεριοῦσιν, [P. 325] ὡς καὶ πείρᾳ 
γνοὺς ἐμάνθανεν ἐχεῖσε τὸν χειμῶνα διενευχὼν, 
χἂν εἰ τὸν ἐπιόντα διαγαγεῖν ἀνχγχάζοιτο, μὴ ἂν 
ἀντισχίντα περιεἶναι), πέμψας μεταχαλεῖται͵, χαὶ 
γὲ παρ᾽ ἑχυτῷ χατεῖχεν ἐν ταῖς σχηναῖς. Καὶ ταῦτα 
μὲν ἐπράττετο μυνὸς Μαιμαχτηριῶνος, κχάκχεϊνον 
ἔχων παρ᾽ ἑαυτῷ xal πολλάχις τῆς ἡμέρας βλέπων 
ὑποποιούμενος περιέθαλπεν, ἡδέως ἀκούων xai 
πολλοῖς ἀνύωο δι’ ἐχείνου μεσιτεύοντος τὰ αἰτη- 
ματα. ᾿Απένεμε δέ οἱ καὶ πρὸς τὴν ἐσαῦθις χατοι- 


13? 


rudimentie militaris artis et experientia jam tum 
formare ad fortitudinem bellicam cupiens, ejuo in 
expeditionem | mittendi occasionem sumpsil ex 
quodam motu Triballorum, eousque progresso ut 
ii adscito in ducem exercituum suorum quodam 
Cotanitza, qui ab imperatore defecerat. regiones 
imperio subjectas incursare usque sd Serras 
vexando vastandoque nuntiarentur. Movit ergo 
Constantinus in Occidentem jussn patris,qui viros 
ei primarie dignitatis multos et magnos militie 
comites istius et ministros potestatis assignavit : 
Ipse autem Augustus denuo comperto certis nun- 
tiis periclitari vexarique Orientalem quam late 
patet circa Sangarim tractum, ab hujus ostio 
retro usque nd Prusam,confestim instructus quam 
optime licuit ex copia preesenti,transfretat Bospo- 
rum, et ad radices collis Sancti Auxentii fixis ta- 
hernaculis moratur exspectans Occidui limitis 
exercitum, qui locis interim condictis congrega- 
batur, quo deinde simul junctus imperatori se 
A15 adjungeret eumque in expeditione sequere- 
tur. lllic diversanti perlate preces ἃ Josepho sunt, 
exseulante, ut dictum est, apud insulam Chelem ; 
unde transferri petebat, causatus inclementiam 
ilius coli per hiemem, cujus rigorem hibernis 
jam unis expertus affirmabat constare sibi certo 
haud se posse aliam illic hiemen vita salva tra- 
ducere; quare cogi manere illic nihil mitius esse 
quam occidi. Hia annuens Augustus statim accer- 
gitum senem apud se in tabernaculis habuit,Junio 
qui tunc currebat mense, gratumque bospitem 
rursus veteri benevolentin dignatus humanissime 
fovebat, sepius in die visens, libenterque qua ro- 
gabat audiens; unde multis tunc contigit ejus 
interventu impetrare ab imperatore quod optabant. 


C 


γέρων ἠπίως καὶ προσηνῶς ποοσεφέρετό o, — 
χαὶ τὸν μὲν βασιλέα χαριεντιζόμενον ἐχεῖνον c- 
πατριχυχεῖον χαλεῖν, xdxeivov λέγειν ἕτοιμον 3 
εἰ μόνον ἀναλυθείη τὰ γεγονότα. Ox i» 
τότε λύεσθαι ταῦτα, GÀÀà xai αὖθις νέου στ 
πάππα τοῦ Νιχηλάου ὁ μὲν χοατῶν χαὶ πι}.- 
vc2' ἔχεῖνον ἐλευσομένους ἔπεμπεν. ᾿Λπέστο"! 

τὰ ταῦτα xai τὸν τῆς Ἐχκλησίας δο"ε 
Μανδᾶν ἢ xa! Mspxobptov εἰς τὰ περὶ 'Árou 
ἔννοιαν δώσων ἐκείνοις τὸν πάππαν, εἰ μὴ τι: 
τὰ ἐπεσταλμένα’ εἰς τοῦτο χαὶ γὰρ τοῖς ἐπὶ 
στιχοῖς γοῆτθαι πρέσδεσιν. Ὅς καὶ moie 
τοῦ ὁνηγὸς Καρούλου ἁλίσχεται- xal αχῦθις τ’ 
ὡς πρωτηχῆρυξ τῆς ᾿Εχχλησίας à συσγεβε.: 
προσταχθὲν αὐτίχα παρὰ τοῦ πάππα, φυλκχεῖ: 
λύετα!. Καί ταῦτα μὲν ὁ κοατῶν iot, 
τῆς φαινομένης ἐνεΐνης εἰρίνης Duro. 
χαὶ χώραν 0o)4 εἶχον οἱ τοῦ Ἰωσὴς πρὸς iE 
λόγοι, πλὴν τοῦ φςιλιχῶς ἔχειν xxl τὰ εἰς ἀντ 
ἐχείνῳ προσνέμειν. t 
xy. Ὅπως ὁ Βέχχος γράφων δι᾿ ocn 

περί τῶν ὁογμάτων ἐχίνει. 
Τῷ δὲ πατριαρχεύοντι ᾿Ιωάννη Οὐχ ἦν zu 












d 


re 


e, 


ym 


Assignavit autem ei in habitationem coz 
rem.qua deinceps uteretur, monasterium (i; 
His delinitus senior placide 5 miceque, ouai 
offensionibus,cum Augusto agebat parifass? 
respondente,adeo ut quodam inier eos eie 
colloquio quasi jocans imperator seni i"* 
86 illnm patriarchali sedi restituere T 
renidens reposuit Josephus paratum εὐ 
modo jam acta revocarentur. At ilia in" 
firmitatem cosluerant, ut rescindi tow ? 
nequirent.Quin potius nova tunc nuntiata t 
pape Nicolai, estringendis fortius pactis it^ 
tor intentus legatos ad enm alios destinaci. Y 
et deinde domesticum Ecclesie Mandam si? 
curium in partes Apulie, coafisus inviolatoz 
ob perspectam imperatoris &pud pontiüiez: 
tiam. Et quia intel zebat pontificio favore S 
gendum efficacius ecclesiasticum,tali potius 
eliam reipublice tractandas quam e:eculr? 
batur. Nec spes in hoo eum plane sua f^ 
nam cum Mandam rex 426 Carolus comp 
sum custodire dedisset. papa cortior factos: 
qui mancipatus carceri fuerat Ecclesise prec 
rem esse, solvi eum confestim et dimitti lib 
curavit. In hunc modum multus erat imperat 
ista, fucata licet nec ex vero coalita, pace! 
mentanda.Quare locum apud eum non inven 
illati contra eam sermones a Josepho, qui gr: 
apud principem antiquam nova reconcilit 
resarcitam eatenus tenuit, ut ipsi tunc res 
in familiaritatem pristinam etiam de commt 
diversorio ad votum provideretur, 

23. Ut Veccus scribere aggressus, ea occasiox 
dogmate controversiam. enoverit. 

Ceterum patriarcha Veocus tenere ge no! 










937 


γίας φυλάττειν, ἃς πρὸς τὸν γεραρὲν 
τὸν μέγαν οἰχονόμον [P. 320] τῆς 'ExxÀnslaq τὸν 
Ξιφιλῖνον ἐποίει Θεόδωρον, ὡς οὐ γράψοι, ὡς οὐκ 
ἀντείποι περὶ δογμάτων χἂν ὅ τι λέγοιεν ἄλλοι " 
ἀλλ᾽ ὁσημέραι δεχόμενον τὰ τῶν ἄλλων, οἵ δὴ καὶ ἐς 
μέγα ηὔξανον τὴν παραδασίαν ἐξ ὧν ἀπὸ Γραφῶν 
δεικνύειν ᾧοντο οἷς πρὸς τοὺς ᾿Ιταλοὺς εἰρήνευσαν, 
xal τῷ χατὰ σφᾶς ἀσφαλεῖ τὴν τῶν ἄλλων ὀργὴν 
ἐξέκαιον, εἰ τοιούτοις συνισχημένοι τοῖς χαλεποῖς 
ἀγνοοῦσι. Διὰ ταῦτα παρῆγον χἀχεῖνον γράφειν, καὶ 
ἀπὸ Γραφῶν συνιστᾷν ὡσαύτως ὡς οὐχ ἔσφαλται 
colew ἐπὶ τοσοῦτον τὴν τῶν Ἐχχλησιῶν χαταπρα- 
ξαμένοις εἰρήνην, ἀλλὰ καὶ χωρὶς τοῦ εἰς συμφέρον 
προδῆναι, αὐτὴν καθ’ αὐτὴν ἀσφαλῶς ἔχειν ἐκείνοις 
πράξασι, συγκροτουμένην καὶ ἀπὸ Γραφῶν ἄλλοθεν. 


DE MICHAELE PALROLOGO LIB. VI. 
ἐκεῖνον ἄνδρα Α Μεγάλη ἐκκλησία, ἐν τιμίοις καὶ εἶχε yaptogUAaxa 


938 


ὕστερον δὲ ἡ μεγαλόπολις Θεσσαλονίχη ἀρχιερέα 
ἐπλούτησεν iv ὅλοις πέντε λόγοις τὰ τῶν θείων 
Γραφῶν ὑπὲρ τῆς εἰρήνης τῶν ᾿Εχχλησιῶν ἀνελίτ- 
τουσα. Καὶ ταύταις οἱονεὶ θεμελίοις χρησάμενος 
συνεῖρε τὰ πλεῖστα, χατὰ σχοπὸν μὲν τῶν ἐκείνοις 
γεγραμμένων βάλλειν ἐθέλων, ὅμως δὲ καὶ λίχναις 
ταῖς γραφαῖς ὁρμῶν ἐπιμελέστερον ἀνηρεύνα, καὶ 
πάντ᾽ ἴϑυνε πρὸς τὸν πρῶτον σχοπὸν ἐχεῖνον, ὡς im 
ἀσφαλεῖ πεπραγμάτευται. Πλὴν οὐχ ἐπ᾽ ὀλίγοις ἴστα 
τοῖς ἀριδήλοις τοὺς λόγους, ἀλλὰ xal imi τοῖς μὴ 
ἁρμόττουσι λιχνευόμενος, οἷς καὶ ἀντιλογία εὔλογος 
ἑφῆπτο, ταυτόν τ᾽ ἔπασχε τοῖς χαχοσίτοις, οἵ χρησί- 
μὴν τροφὴν καὶ τῷ στομάχ ῳῤᾳδίαν κατασχεῖν προσ- 
φερόμενος, ὕστερον καὶ τοῖς μὴ χρησίμοις ἐπιχή- 


Πίπτει γοῦν εἰς χεῖρας ἐκείνῳ τὰ τῷ σοφωτάτῳ p ναντες, ἐξέμεσαν σύναμ’ ἑκχείνοις καὶ τὴν συνοίσου- 


Βλεμμίδῃ γραφέντα πρός τε τὸν βασιλέα Θεόδωρον, 
ἀοχὴν ἔχοντα τὸ, « 'O ζητῶν ἐν οὐ καιρῷ χαὶ λαμ- 
δάνων ἐν καιρῷ, » καὶ τὰ πρὸς τὸν Βουλγαρίας Ἰά- 
χωδον, τὸ, « Ἔστι μοι πάθος ὅπερ ἐξαγγελῶ" πρὸς 
ἀκέστορα γὰρ ἱερὸν » προοίμιον φέροντα. ᾿Ἐμπίπτει 
καὶ βίόλος ἄλλη τοῦ Μαρωνείας Νικήτα, ὃν ἡ μὲν 


tuit intra fines pactorum quibus uliro se obstrin- 
xeratviro illi prestanti magno cconomo Ecole- 
sip Theodoro Xiphilino, pollicens se non scri- 
pturum aut contradicturum circa dogmata, 
quidquid alii dicerent. Cum enim quotidie acci- 
peret nova adversantium scripta, quibus invidiose 
exaggerabantorimen admissorumincommunionem 
Latinorum, quod nihil minus quam nefariam apo- 
Slasiam esse contendebant, id demonstrare se 
putantes certis qua  allegabant Soripturerum 
testimoniis, adjungebantque ipsos falsa ista et 
perversa securitate, qua impio facto velut recto et 
laudabili per errorem deluse conscientie acquie- 
scebant, accendere in se iras odiaque aliorum 
propter cecitatem animi, qua non cognitis quibus 
impliciti hererent malis in iis sibi placerent, — 
cum hujus, inquam, sententie libeilos prodire 
spargique in vulgus plurimos cerneret, pertractus 
tandem ad scribendum est, contraque demon- 
strandum testimoniis pariter scriptorum authen- 
ticorum, nihil a se aut a suas partes sequentibus 
erratum in omnibus que hactenus egissenl pro 
pace concilianda Ecclesiarum, sed vel si nulla 
ratio haberetur utilitatum ingentium que ex hac 
reconciiiatione in reu publicam universam redun- 
darent, ipsum per se concordiam honestissimam 
fuisse remotamque ab omni periculo consocientie 
ledende, quippe cujus quitas et sanctitas 
auctoritatibus veterum Patrum  gravissimisque 
4143 omnis generis sacre antiquitatis suffragiis 
egregie commendata probaretur. Procincto autem 
Vecco ad hoc tractandum argumentum inciderunt 
forte in manus que sapientissimus Blemmidas ad 
imperatorem Theodorum scripserat hoc initio : 
« Qui querit non in tempore et accipit in tem- 
pore ;» et aliud ad Jacobum Bulgarie ejusdem 


PaTBR0L. GR. OXLIII. 


σαν. Τί τὸ ἐντεῦθεν ; Mdym τις ἐπ’ οὐ καιρίοις καὶ 
φιλονεικία συνίσταται. Τὸ δὲ τῆς μάχίις χεφάλαιον 
ὅτι κινοῦνται δόγματα. Μέλεοι, εἶτα ὑμῖν μὲν ἐφεῖτο 
Ec ὅτι χρήσασθε δόγμασι, xai εἰσιτὰ Eq. οἶχον Κυρίου, 
ταυτὸν δ᾽ εἰπεῖν xal δογμάτων, χἂν ὃ τι Above 


ἄλλοις δ᾽ οὐχ ἦν μεμνῆσθαι δογμάἄτων ἀπολογουμέ-" 


viri scriptnm, cujus est hoc exordium : « La- 
boro morbo quem aperiam : cum sacro enim 
medico sermo mihi est. » Prweterea opus aliud 
Maronensis Nicete viri venerabilis, qui ex ma- 
gna ecolesie chartophylace magne  Thessalo- 
nicensis Ecolesie archiepiscopus fuerat, quo 
opere libris quinque exrplicabantur e divinis 


C Scripturis que ad pacem ecclesiarum constituen- 


dam pertinerent. Hec igitur Veccus accurate sibi 
lecta scriptionis quam meditabatur quasi funda- 
menta habuit; quibus aliunde colligens astruxit 
plurima, pro scopo intuens illud ipsum quod 
istorum commentariorum auctores sibi proposue- 
rant. Contendens autem ad istum finem cupido 
quodam impetu scribendi, indeque perscrutatus 
singula diligentius, cuncta direxit ad primum 
illum scopum demonsirandi recte ac secure in 
hac concordie tractatione acta esse omnia. Ve- 
rum capto semel impetu scribendi non in paucis 
illis constitit que demonstrantur evidenter : at 
prolapsus aviditate quadam alia his attexuit non 
convenientia, quibusque non sine ratione conira- 
diclum est, simile quid passus iis qui crudi, et 
stomacho infirmo,ubi cibum utilem et facilis con- 
coclionis perceperunt, alia super ingerunt non sa- 
lubria, gule inhiantis aviditate tracti, unde con- 
tracta nauses profuturum, si solum fuisset, ali- 
mentum, una cum noxio pariter evomunt. Quid 
aulem 478 inde consecutum est ὁ Conflatum 
nempe certamen intempestivum commissumque 
jurgium, acriter repugnantibus Vecco plurimis ; 
quorum in ipsum querelarum hoc caput erat quod 
per eum moverentur dogmata, quod tam ipse 
quam ei adhierentes rixas inanes sererent. Adde- 
bant :« Liceat sane privatim istas inter vos de 
dogmate agitare controversias, sed abetinete ab 


30 


939 


GEORGII! PACHYMEREB —. 


νοις περὶ δογμάτων, χἂν μεμνῶνται ἀναγχαζόμενοι, Α δεινόν. Διδοὺς 0 αἰὲν ὑπεχχαύματα wp; 


ἀδιχοῖεν Xv ; ᾿Εγὼ μὲν οὐκ οἶμαι. Πλὴν μέχρι xal 
αὐτῶν βασιλικῶν ἀχοῶν τιτες ἀνῆγον τὸ ἔγχλημα, 
καὶ γ᾽ εἰρηνεύειν [Ρ. 327] ὑπισχνοῦντο, εἰ βασιλεὺς 
ῥητῶς προστάσσοι μὴ λαλεῖν τινὰ δόγματα, κἂγ οἷα 
xai ὕπως λέγοι. Ὧ μέντοι γε βασιλεὺς θέλων μὲν 
xal τὴν εἰρέγην ἐκείνων, δυσχεραίγων δὲ xal τὴν 
αἴτησιν, ἐχτίβεται δύγμᾳτᾳ γιάμμασι, δοκοῦν μὲν 
ἀσφαλὲς φφίσιγ ἐφ᾽ ᾧπερ ζητοῖεν, ἀλλως δ᾽ ἔλεγχον 
προϊσχόμεγον. θεοῦ γὰρ, ἔλεγε, μνη μονευτέον μ8λ- 
λον fj ἀναπνευφτέογ. Δύόγμα ἄρα μνήμη G50j. Τὸ 
μέντοι γε τῶν Γραφῶν παρεχχλίνειν χωλυτέον εἶναι 
καθάπαξ προσέγασσεν. Οὐ μὲὴγ δὲ καὶ αἰτίας ὁ πα- 
τριαρχῶν ἀπολέλυτο, πρᾶγμα σχιῤῥωθὶν ἤδη χρόνοις 
πλείστοις ἐξαπιναίως μαλάττειν ἐθέλων, xai ταῦτα 
τιμωρίαις μεγίσταις τοῦ βασιλέιΗης τοὺς ἀποστατοῦν- 
τας εὐθύνοντος. Σῶφρον oüv ἦν, εἰ σιγῶν διετέλει 
χαὶ τὴν χατηγαρίαν διέφερε πράως ἧττον γὲρ ἣν τὸ 


his rizis introducendis in domum Domini, » quasi 
dioerent:«Sentire vos et loqui privatim de dogma- 
tibus ut vultis,fuerit tolerabile. Illud deprecamur: 
temperate ab his disceptationibus vulgandis et 
turbanda simplicitate rudis populi bona (ide tra- 
ditis asquiescentis. » H:& multorum voces audie- 
bantur occasione scriptorum Vecci, in quibus et 
illud quidam reprehendebant, quod in iis iniqua 
conditione certamen cum adversariia capesseret, 
disceptans ipse de dogmate, qua de re sciebat 
aliis silentium indictum. In quo si eos lacessere 
pergeret,et ii pro necessaria propugnatione re- 
cepte doctrine mentionem in respondendo facere 
cogerentur dogmetum, an contra interdictum 
agerent et jure mulctarentur? equidem haud cre- 
diderim. Illud scjo, perlatas usque ad aures prin- 
cipis accusationes eo nomine adversus Veccum a 
nonnullis, pollicentibus &acquieturos sese porro 
jam statutis et in pace tranquille perstituros, 
modo diserte vetaret imperator ne quisquam in 
iis que deinceps ederentur scriptis dogma ipsum 
attingeret, pacem tueri ac recte justeque initam 
quibuscunque aliis vellet ac posset argumentis 
defendere contentus. His auditis imperator, qui 
οἱ istos se quomodocunque continere in usu et 
amplexu pacis magnopere optaret, nec tamen 
probaret quod petebant,ingratam petitionem elusit 
vulgando ambiguo edicto, 
Becuros eos quantum opus erat reddere super eo 
quod proposuerant, callide se tamen subducebat 
invidie querelisque partis contrarie ; qui ei 
etiam se commendabat arcana submista suggilla- 
tione horum ipsorum quos placare tunc velle 
videbatur. Haec enim erat edicti sententia : Dei 
utique mentionem pari cum respiratione frequen- 
tia iterari jus fasque esse. Quare dogmatis, quod 
Dei memoria contineretur,professionem adeo non a 
se 4729 vetari, ultro etiam commendaretur. At 
pervertere Scripturas aut declinare ἃ vero eorum 
sensu perruitti nulla ratione posse. Itaque se id 


6 


quo cum videretur D 


ἀσφαλέτι πάμπαν ἀντιλογίαις ἐκείνοις μὲν n: 
λαθὰς, ἑχυτῷ Ot xal τοῖς χοινῳγοῦσι τὴν ἱπ' 
βλχύην προὐξένει. Τότε δὲ τὴν Ἰωσὴφ zA 
ἄφιξιν, ἔτι δὲ καὶ τὴν τοῦ ᾿Εφέσου τῷ βασιλεῖτ 
eüpiqv. ἐν οὐ χαλαηῖς ὑποψίαις ποιούμενος, ἐτ Ξ 
λει τῷ 'Eziqqo, προστιθεὶς τὸ πᾶν τῷ i 
κατὰ θωπρίᾳν, τῷ γράφειν πεανιερώτατον. Bx 
ἐντυγχάνειν ἠξίου, τὴν εἴς ἐκεῖνον τοῦ πατος 
ἄφιξιν εὐμενῶς χκατανεύειν, εἰ δὲ χαὶ onum πο: 
δεξάμενος γράμματα, θέλων ὁποκρίνεσθει τ 
λοῦντα (ἦν γὰρ οἱ καὶ ἔτι τῶν χθιζὰ χιντϑιν, 
τῆς ἀπεχθείας αἴτια (ἀναγχαῖον vào καὶ zc 
εἰπεῖν) ἦσαν μὲν τινᾳ χαὶ ἄλλα, ὧν οὐ ποΡῬὺς: 










σοι; πρὸς ταῦτο £:0:90at χάριν οὐ μετρίαν τῷ 
ἐργήσαντι. ᾿Εχεῖγος μὲν οὖγ τὰ τοῦ Ν 
ριν παρασπαΐρουσα d ἀπέχθεια), βασιλεῖ - 
q5$AÀ6t xa: οἱ ἀνύει τὴν πρὸς Éx&ivov. ἄφιξιν 


^ ra 


quidem omnino prohibere. Sic ille. Ne: 
tamen plane culpa solvebatur patriarcha. c: 
induratam inveterata possessione longis: * 
poris repente mollire aggrederetur ; agzs:-! 
que invidiam pana atrooes ab imperat E 
gnantibus inflicts. Sapientius igitur factz-^ 
δὶ taceret. azeusarique sese moderate acci 
sustineret: minus enim id malum eni. €^ 
omnes coniradictiones exardescens, εἰ 7^ 
aemper nova flagranti plus satis per &7* Ϊ 
jiciens, contentiones accendit in aligc?^ 
extremum perniciosum erupturas : r5" 
rautae multa djeputare poterat, quin £9 
advergariis, quas illi quandoque  arrips* 
etejus sequacibus haud levia deinde i 

damna. Tunc porro audito Josephi adizi* 
rem accessu, tum preterea cognito ΕΞ 
cum eodem imperatore assidue versar. 5 
cionem ingreaaus non inanem, facile feri S 
bi quidpiam adversum se moverent; ejos ^ 
prevertend: hano rationem iniit. Seribit οὐ 5 
ginum ; eumque nt ipsa inscriptione denex* 
non simpliciter ἱερώτατον sanctissimum, (5 
titulus episcopis tribui, sed πανιερώτατο D 
sanctissimum in fronte litterarum παρ" 
ipsa deinde epistola etiam atque etiam ὁ" 
gravetur impetrare sibi ab Augusto [βου 
conveniendi, cumulaturus beneücium, s: 
operam ut ad hoc ultro ab ipso principe ! 
retur. Certe ageret efficaciter ut se ad! 
proficisci saltem placide annueret, Inge 
gralie in omne tempus ei debitorem fore, : 
sibi votum ex sententia conficiat. His Epb 
litteris acceptis gnaviter persistendum stat 
simulatione amicitis. Etsi ergo multum, nec 
sus familiaribus obscurum, in ejus penitus : 
flagrabat arcane in Veccum offensionis ob 
gesta, imperatorem tamen adiit, et erposit 
triarche desiderio, ut ei quod cupiebat indu 
persuasit. Aversionis porro Ephegini a 456 ! 






941 


DE MICHAELE PAL/&QLOGO LIB. VI. 


942 


τὸ δὲ χείριστον ὅτι ol περὶ τὸν Ἐφέσου xai πολλοί A δ᾽ οὐχ ἦν ἀρεστὸν νὕτω, ἀλλ’ sl vi, δεικνύοι xal 


τινες τῶν ἀρχιερέων, πολλὰ παθόντες πρὸς τὸ xata- 
δέξασθα! τήν εἰρήνην, οὕτω μόλις χαθυπεχλίθησαν 
xil τῷ δοχεῖν εἰρήνευον, θεραπεύοντες τὴν συνείδη- 
σιν οὐχ ἀπὸ γραφῶν μᾶλλον (οὐ γὰρ ἦν ix τούτων 
καιρὸς), ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ πολλὰ τοιαῦτα πολλάχις olxovo- 
μηθῆνα! τῇ Ἐχχλησίᾳ χάριν μειζόνων χαλῶν, ἀντι- 
στατιχῶς εἴποι ἄν τις τῶν ῥητορευόντων, ὅταν, τι 
τῶν οὐ χαλῶν γίνηται καὶ δι᾽ αὐτοῦ τοῦ πεπραγμέ- 
νου μεῖζον ἀπαντήσῃ καλόν. Οὕτω γὰρ xai Παῦλον 
ξυρήσασθαι xal ἁγνεῦσαι xal περιτεμεῖν Τιμόθεον * 
οὕτω τὸν Μοψουεστίας μὴ ἐκχηρυχθῆναι παρὰ τῆς 
τρίτης συνόδου Θεόδωρον * οὕτω πρὸ τούτου τὸν μέ- 
γᾶν Βασίλειον [P. 328] τὰ τοῦ Οὐάλεντος δῷρα τῇ 
ἐχχλησίᾳ προσχαγόμενα δέχεσθαι " οὕτω τὰ χαὶ τὰ, 
ἵνὰ μὴ καθ᾽ ἕκαστον λέγοι τις, δοχιμασάντων τῶν 
ἐπὶ τῶν πραγμάτων τότε πεπρᾶχθαι. Οὕτω τοίνυν 
xa! οὗτοι τὴν εἰρήνην ἐδέχοντα, ὥστε καὶ προσομο- 
λογεῖν ἡμαρτῆσθαι σφίσιν, ἤν τις σχοποίη πρὸς 
τἀσφαλὲς, xal τοῖς ἀποστατοῦσιν ὁσίως προσφέρε- 
σθᾳι ὡς ἀπηχριδωμένοις μᾶλα πρὸς τὰ ὀρθόν. Τῷ 


causas exponere hic distinctius opere pretium ju- 
dica. Erant quidem et alip jncentiva hujus odii 
non multis nota ; ceterum oapitale in iis et imtne- 
dicabile maxime unum eminebat, quod tam Ephe- 
8jnus ipse quam alii plurimi paria sentientes epi- 
8copi, magnis adacti malis ad amplexandam pa- 
cem, ea [antum tenus in eam consenserapt, ut se- 


posita ratione dogmatis et nulla re in scriptis ac (: 


decretis immutata,quorum in dubium voeandorum 
aut de novo discutiendorum tempus negabant 
esee exterius duntaxat concordiam cum Latinis te- 
nerent, salvo se fidei ac religionis offleio consen- 
tire in jd posse rati accomodationis necessaria 
temporibus ratione, cujus exempla multa in Eccle- 
sie veteris historiis habebant. Censebant, inquam, 
sicduntaxat tuta conscientia Latinorum communio- 
nem admitti, ut rem non per se probabilem aut 
usquequaque ad fidei regulgs exactam, verum ut 
qua tolerari prudenter posset metu incommodo- 
rum graviorum ; quodque non absolute, sed com- 
parative, ut magistri artis rhetorices loquuntur, 
commendaretur et bonum putaretur, non prout in 
se spectabatur, sed quatenus conferebatur cum 
majoribus, que ex hec nascebantur bonis. Sic 
nempe Paulum caput sibi totondisse aliosque usur- 
passe purificationum Judaicarum ritus; sic ab eo- 
dem Timotheum circumcisum ;sic abstinuisse ter- 
liam synodum ab excommunicando Theodoro Mo- 
psuestiae;sic antea magnum Basilium Valentis dona 
Ecclesie illata suscepisse; sio alia et alia in pri- 
scis rerum gestarum monumentis ejus generis no- 
tata reperimus, ne sigillatim persequamur singula. 
Hoc igitur hi modo pacem nuper sancitam acci- 
piebant, ut faterentur in eo peecatum a se videri 
posse ei qui de re ipsa per se censerel, et de of- 
ficio religionis, quo jubemur abberantium a flde 


σφάλλοντας τοὺς προτέρους δῆθεν ἐχ τῶν γραφῶν, 
ot δὴ xal τὴν πρὸς ἐχείνους εἰρήνην οὐ χατεδέχοντο, 
οὐδὲ βιωτὸν εἶχε τὸν βίον. Ὅθεν χαὶ συχνὰς συνόδους 
χαθίστα, xai προσεκαλεῖτο πολλοὺς xal τῶν ἔξω, καὶ 
βίόλους ἀνείλιττεν, xai ἄλλας ἐξετίθετο πλείστας, 
δειχνήόων, ὡς εἶχε, τὴν εἰρήνην τὸ ἀσφαλὲς ἔχουσαν, 
χαὶ τὰ πλεῖστα προσελιχνεύετο. Δέον γὰρ Λαμασχη- 
νόν τε χαὶ τὸν θεῖον Μάξιμον χαὶ ἐπὶ τούτοις τὸν 
θεῖον Ταςάσιον, ταυτὸν δ᾽ εἰπεῖν καὶ τὴν ἐδδόμην 
σύνοδον πᾶσαν, Ott χαὶ πάντες τὴν ἐχείνου ὁμολο- 
γίαν τὴν πρὸς τοὺς ἀνατολιχοὺς πεμφθεῖσαν ὑπεση- 
μήναντο xai διὰ τῆς ἐχεῖσε προσθήχης ἐπὶ τῇ τοιαύ- 
τῇ ὁμολογίᾳ, ἐκ Πατρὸς γὰρ διά τοῦ Υἱοῦ ἐχπορεύε- 
σῦχι διδασχόμεθα παρ᾽ ἐχείνων λέγειν, δέον οὖν ταύ- 
τας προϊσχόμενον xal αὐτὸν ὅσον ἐπὶ τῇ προσθήκῃ 
καὶ θεραπεύεσθαι καὶ θεραπεύειν, xal μηδὲν παρεγ- 
χειρεῖν ἐξηγήσεσιν, ὁ Bi πολλὰς τῶν Γραφῶν συν- 
ἐφόρει. Καὶ τὸν μέγαν Βασίλειον εὐρὼν τὴν ἐπὶ 
τοῦ Υἱοῦ ix τὴν διὰ μεθαρμόζοντα ὡς ὑπαλλατ- 
τομένων τῶν προθέσεων, ὡς τὸ, « 'Εχτησάμην ἀν- 


communionem rejicere, severe et rem ad vivum 
resecando statueret. Vecco autem ista exceptio 
ron 4S8 placebat, sed nisi demonstrare evince- 
retque ex certis, ut putabat, ecriptorum authenti- 
corum testimoniis errasse priores in repudianda 
communione Latinorum. Vitam sibi vitalem non 
putabat. Unde et crebras coegit eynodos, et convo- 
cavit multos externorum quoque, et libros evolvit 
veteres, ediditque multos novos, omnem lapidem 
movens ad astruendum posse ac debere cunctos, 
cum omni securitate conscientis, huic paci ut 
per se probe justeque adherere; neo quidquam 
in hoo sibi ad summam contentionem faciebat 
reliqui, studio intemperanter indulgens. Cum 
enim illum oportuisset eo esse contentum quod 
tradiderat Damascenus et divus Maximus ac su- 
per hos divus quoque Tarasius aut, quod idem est 
dicere, septima synodus universa, cujus Patres 
omnes prerogativam ejusdem "Tarasii secuti con- 
fessioni de hoc articulo, que Orientales missa 
fuerat, subscripserunt, siquidem ab his, dum 
occasione additionis tali professioni insertze dg- 
gma ipsum explicant, dicere docemur Spiritum 
sanctum ex Patre per Filium procedere, — eum, 
inquam, oportuisset Veccum eas in hoc expli- 
cando mysterio adhibeatem voces quas nostri 
Patres usurparunt, additamento Latinorum ad 
eas quoad posset, accommodando, ejus et suam 
ipsius invidiam purgare aut minuere excusando, 
contra ille extra terminos suscepta tractationis 
declarationum argutiis evagans multa congessit 
scriplorum veterum loca; inter quae cum repe- 
risset magnum Basilium illud ez, quod de Filio 
dicitur, in per commutantem, tanquam essent he 
prepositiones invicem  equivalenter mutabiles, 
prout probatur his Scripture auctoritatibus, 


943 GEORGII PACHYMERJE 944 


θρωπον διὰ τοῦ Θεοῦ,» τουτέστιν, ἐκ τοῦ Θεοῦ, A δὲ ἐξ αἰτίας ὄντος πάλιν ἀλλὴν διαφορὰν ἐννοοῦμεν " 


xxl, « Γεννώμενον ἐχ γυναικὸς, » τουτέστι διὰ γυ- 
ναιχὸς, ἵνα μὴ τὴν ὡς διὰ σωλῆνος αἵρεσιν, φησὶ, 
παρεμφήνῃ ὁ θεἴος ᾿Απόστολος, ταῦτα xal τὰ τοιαῦτα 
ὁσημέραι συνερανιζόμενος πολλὰ χαὶ τὴν ἐχ εἰς τὴν 
διὰ παρεξῆγε, χκ ἐντεῦθεν δῆθεν τὴν ἐχ ἐθεράπευε. 
Τὴν δὲ τοῦ θείου Δαμασχηνοῦ ῥῆσιν εὐρὼν τὴν διὰ 
λόγου προθολεὺς ἐχφαντοριχοῦ Πνεύματος λέγουσαν, 
καὶ τὸ πποδολεὺς εἰς τὸ αἴτιος μεταλαμδάνων, αἵ- 
τιον μὲν οὐχ ἔλεγε τὸν Υἱὸν νεύματος, αἴτιον δὲ διὰ 
τοῦ Υἱοῦ τὸν [Ἰατέρα τοῦ Ηνεύματοσ ὡμολόγει, ἐπεὶ 
xai διὰ Λόγου προδολεὺς εἴτ᾽ οὖν αἴτιος λέγεται τοῦ 
Ἠνεύματος ὁ Πατίρ. Ταύτην τὴν ῥῆσιν τινὲς μὲν ὡς 
νόθον γέννημα τοῦ Ηατρὸς Δαμασχηνοῦ οὐχ ἐδέχοντο" 
τινὲς δὲ xal δεχόμενοι μετήμειόον τὸ προθδολεύς 
εἰς τὸ παροχεὺς, xal τὴν ἐχφαντορίαν οὐχ εἰς [P. 
329] τὴν ὕπαρξιν ἐξελαμύάνοντο, ἀλλ᾽ εἰς τὴν ἐς 
ἀΐδιον ἔχφανσιν. Μέντοι γε xal σχανδάλων μεγάλων 
ἀφορμὰς τὰ τοιαῦτα παρέςχον τοῖς ὕστερον, Ὥσπερ 
δῆτα xai τὸ τοῦ Νύσσης Γρηγορίου Ηατρὸς ῥητὸν τὸ 
χατὸ διαίρεσιν προαγόμενον xal οὕτω πως λέγον, 
ὡς τὸ μὲν αἴτιον πιστεύειν τὸ δὲ ix τῆς αἰτίας, τοῦ 


« Possedi hominem per Deum !, » id est, ex Deo, 
et, « Factum ex muliere?, » hoc est per mulierem, 
ne 484? illam haeresim insinuasse divinus Apo- 
stolus putetur qua Christus quasi per canalem 
transisse per virginem fingitur : hec, inquam, si- 
miliaque undique conferens quotidie plurima, ex 


τὸ μὲν γὰρ προσεχῶς ix τοῦ πρώτου, τὸ δὲ διὰ τοῦ 
προσεχῶς ἐκ τοῦ πρώτου, τῆς τοῦ Υίοῦ μεσιτείας 
καὶ ἑαυτῷ τὸ μονογενὲς φυλαττούσης χαὶ τὸ Πνεῦμα 
τῆς τοῦ Πατρὸς σχέσεως μὴ ἀπειργοῦσης. Ταῦτα 
μὲν ὁ πατριαοχεύων εἰσῆγε, δειχνὺς τὴν μεσιτείαν 
τοῦ Υἱοῦ ἐξ ἀτάγχης εἰσάγουσαν τὴν διὰ, καὶ διὰ 
ταύτης τὴν ix τῶν Ἰταλῶν προσιέμενος ὡς ἀντιπε- 
ραχωρουσῶν τῶν προθέσεων. Οἱ δὲ περὶ τὸν ᾿Εφέσου 
xai τὸν ᾿Αθηνῶν Μελέτιον καὶ ἄλλοι πλεῖστοι ἐσχαν- 
δαλίζοντο, μείζονος χαχοῦ τοῦ δοχεῖν παραχινεῖν 
δόγματα ἔλαττον χαχὸν τὸ ἡμαρτῆσθαι σφίσι ποιη- 
σαμέ"οις εἰ ρήνην μετὰ σφαλλόντων ἐν θείοις δόγμα- 
σιν ἀνθαιρούμενοι. ᾿Αλλ᾽ ὁ μὲν Μελέτιος χαὶ λίαν 
ἐπαῤῥησιάζετο, καὶ ὡς μιᾶς πολλὰ ἐν συνόδῳ λαλῆσαι, 


Β καὶ τέγος τὸν ἐπενδύτην κελεῦσαι τῷ ὀπαδῷ ἀράμενον 


ἕπεσθαι ὡς xal εἰς ἐξορίαν ἕτοιμον, ὡς ὑπὲρ τοιού- 
των ἀγωνιζόμενος. Οἱ δὲ περί τὸν ᾿Εφέσου προνοη- 
τιχῶς μὲν εἶχον διὰ βασιλέα, μὴ θέλοντες δοχεῖν clo- 
ἄγειν ἐν χαθεστῶσι σχάνδαλα " ὅμως δὲ xal βαρέως 
ἔφερον καὶ ἐχποδὼν ποιεῖν χατὰ τὸ λεληθὸς 
ἐχεῖνον, ὡς ἐδούλοντο. 


rentiam intelligimus : hec 'enim continue er 
prima, ista per mediationem Filii qui continue 
ex prima est, qua mediatione Filius idem et 
sibi Unigeniti proprietatem servat et Spiritum 
ἃ relatione Patris non arcet. » Hao allega- 
bat patriarcha, ostendens 488  mediationem 


in per immittebat, eas particulas conflando in (1 Filii necessario inferre prepositionem per, et 


notionem unam; sicque videlicet diluebat crimen 
additamenti in Symboluimn intrusi, quo sanctus 
Spiritus, ut ex Patre, ita ex filio procedere alfir- 
matur. Praeterea idem inventa divi Damasceni 
sententia qua Pater per Verbum  vpo6o)eb  emis- 
sor enuntiatorii Spiritus dicitur, et vocem mpo6o- 
λεὺς emissor sive prolator tanquam idem signifl- 
cantem quod αἴτιος causa sive principium usur- 
pans, ubi observasset non dicere quidem Damas- 
cenum simpliciter Filium esse causam sive prin- 
oipium Spiritus sancli, fateri tamen Patrem esse 
causam Spiritus sancti per Filium, quandoquidem 
&b eo Pater per Verbum Spiritus sancti προδολεὺς, 
quod idem sonat ac αἴτιος, esse affirmetur. Hanc 
sententiam aliqui ut subdititiam et falso attributam 
Patri Damasceno rejiciunt. Quidam autem eam 
admittentes, loco vocabuli προδολεὺς substituunt 
in illa παροχεὺς prebitor, et que illis mentio ad- 
jungitur ἐχφαντορίας enuntiatoris prolationis, non 
ad ὕπαρξιν exstaotiam referunt, sed ad ἀίδιον 
ἔχφανσιν ieternam exhibitionem. Enimvero scanda- 
lorum magnorum occasiones (talia prebuerunt 
posteris, ut videlicet et hoc Nysseni Gregorii Pa- 
tris dictum, in quo divisim de personis divinis 
agitur his verbis : « Ut illam quidem causam cre- 
damus, hanc autem ex causa rursus aliam dilffe- 


! Gen. iv, 1. 3 Galat. iv, 4. 


propter hano prepositionem &x, quam Latini 

usurparent, admittendam contendens, quoniam 
promiscue permutabiles inter sese has particulas 
esse appareret. Verum Epbesinus unaque Athe- 
niensis Melesius et alii plurimi scandalizabantur, 
existimantes movere ac de novo in disceptationem 
vocare olim constituta dogmata majus esse ma- 
jum quam ut consciscere id ipsi possent, quamvis 
gravium malorum prevertendorum causa cons- 
centias suas accomodassent ad levius illud pecca 
tum admittendum, quo se obligsssent pace cum 
illis facienda qui in divinis dogmatibus errarert.Ac 
Meletius presertim magna de his libertate disse- 
rebat, adeo ut die quadam, postquam multa super 
hoc argumento in synodo declamasset, pedisse- 
quum jusserit sublato pallio procinctum ad iter 
sibi adesse tanquam in exsilium tali de causa 
mox parato proficisci. Moderatius se gerebat 
Ephesinus imperatoris respectu, apud quem se 
providebat offensurum, si videretur offendicula et 
turbarum causas iis objicere qui bona fide con- 
ventis acquiescebant. Ringebatur tamen et ipse 
penitus, egerrime cum suis ferens que a Vecco 
agebantur; apparebatque non dubitaturos ipsos 
conari, si possent, clandestinis artibus illum a se- 
de patriarchali amovere. 


945 


DE MICHAELE PALAOLOGO LIB. VI. 


946 


, , ^ - [4 . - ^ 
40. Ὅπως εἷς τὸ ὄρος τοῦ ἁγίου Αὐξεντίου ἀπ- Α πρῶτον, ἐπ᾽ ἐχείνῳ δὲ καὶ τὸν Ἰσαάχιον στερεῖ τῶν 


ἦλθεν ὁ πατριάρχης. Καὶ περὶ τῶν τοῦ βασι- 


λεως ἐχεῖ. 

[P- 330] Τότε τοίνυν δωδεκάτῃ ᾿Ανθεστηριῶνος 
μηνὸς τὸν Βόσπορον διαπεραιωσάμενοι εὐθὺ βασι- 
λέως ἠλαύνομεν, καὶ τῇ τῆς λυχίας μονῇ ξεναγη- 
θέντες ἐχεῖθεν xa0' ἡμέραν τῷ βασιλεῖ συνεμίσγο-- 
μεν. Τὰ δ᾽ ἐχείνῳ τότε πραττόμενα δαχρύοις μᾶλλον 
ἢ μέλανι γράφειν ἦν ἀξιον. Λογισμοῖς γὰρ ἀγρίοις 
διεχδαχχευθεὶς ὁ χρατῶν xal πᾶσιν ὑπόπτως ἔχων, 
οὐχ οἶδα καθ᾽ ὃ τι, τέως δέ γε τοῖς φαινομένοις 
καὶ τῷ δοχεῖν ὑπὲρ ἑαοτοῦ καὶ τῆς αὐτοῦ δῆ- 
θεν θρησκείας πονῶν, εἰ ὀρθοδοξῶν ἐς τὰ pd 
λιστα τά πρὸς παρατροπὴν πίστεως διαθδάλλοιτο, 
δεινὰ ἐποίει, Ὅθεν καὶ πέμψας ἐξάγει τῆς φυλαχῆῇς 


ὀμμάτων χελεύσας ἄμφω καὶ μόνους " ὁ γὰρ Καν- 
ταχουζηνὸς ἀπαγόμενος δειλιάσας ὑπέχλινεν. Ἐπ’ 
ἐχείνοις γὰρ μόνοις τὸ παθεῖν καὶ μὴ ἦν, καὶ διὰ 
τοῦτο ἐχείνῳ μὲν ἦν ὑποχλιθέντι σώζεσθαι, οἱ δὲ 
τὴν τοῦ διαπράξασθαι & μηδεὶς ἄλλος ἐτόλμα δόξαν 
ὁπὲρ πατρίων ἐθῶν ἀπηνέγκαντο, πολλὰ πρότερον 
καὶ αὐτὸν πατριάρχην ἐπὶ βασιλέως ἐλέγξαντες, ὡς 
ἐχεῖνα πείθονται τούτῳ ἅ δὴ ἐφ᾽ ἑαυτοῦ dy ὡμολόγει 
καὶ ἐπιτιμίοις πεδούμενος, καὶ οὐχ ἃ τέως μετ’ 
ἀξιώματος. Καὶ εἶδε μία ἡμέρα ἐστερημένους ὁμμά-- 
των οὕς μία γαστὴρ GOtve, καὶ οὕς ἣ τε σχέσις συνῆγε 
xal τὸ ὑπὲρ ἑνὸς παθεῖν, τούτους ἀπ᾽ ἀλλήλων διῃρη- 
μένους, ὡς τὸν μὲν ἀλλαχοῦ πού, τὸν δὲ Μανουὴλ ἐν 
ταῖς κατὰ Σχάμανδρον Κεγχρεαῖς ἀπανθρώπῳ τινὶ 


τοὺς εὐγενεῖς ἄνδρας ἐχείνους ὧν xal πρώην ἐμνή- p φρουρίῳ ἐγχαταχλεισθῆναι φρουρούμενον. Ἐπ᾿ ἐχεί- 


σθημεν, τοὺς ἐκ Ῥαοὺλ αὐταδέλφους, τὸν Μανουήλ 
τε xai τὸν Ἰσαάχιον, xai τρίτον τὸν dx Κανταχουζη- 
νῶν Ἰωάννην (ὁ γὰρ πρωτοστράτωρ ᾿Λνδρόνιχος 
φθάσας ἐν τῇ φυλακῇ προτετελευτήχει), xal σφᾶς 
πρὸς ἐαυτὸν καταχρίτους φέρει. Οὔς δὴ καὶ ἐφ᾽ ἡμέ- 
ραις ἐτάζων λόγοις χαὶ ὕδρεσι πλείσταις τε xal 
δειναῖς, τέλος ἐπεὶ οὐχ ἦν σφᾶς ὑποχλίνεσθαι τῷ τοῦ 
κρατοῦντος θελήματι, (P. 331] τὸν μὲν Μανουὴλ 


24. Ut ad montem Sancti Auzentii iverit patriarcha ; 
el de actis imperatoris illic. 

Tunc igitur duodecima Julii mensis Bosporum 

transgressi ad imperatorem recta contendimus; et 

obiter hospitio excepti apud monasterium Lych- 


nim, qua inde discessimus die imperatori astiti- C 


mus. Eo tempore que ab illo gesta sunt lacrymis 
potius quam atramento dignum erat scribere. Fe- 
ris enim quibusdam sensibus per acerbas intem- 
peries egri animi debacchatus princeps est, omnes 
suspectos habens, nescio quamobrem, 484 nisi 
quod, ut apparebat aut videri volebat, de se sua- 
que videlicet religione sollicitus iniquissime se- 
cum agi querebatur, qui etsi nibil studii ac. con- 
tentionis omitteret in quaerenda tenendaque recta 
divini cultus ac sane doctrine via, fldem tamen 
pervertere per summam calumniam  accusaretur. 
Inde missis satellitibus educit e custodia nobiles 
illos patricii generis viros, uuorum nuper memi- 
nimus, fratres scilicet duos Raulis filios, Manue- 
lem et Isaacium, tertiumque Joannem ex Cantacu- 
zena familia (nam protostrator Andronicus prius 
in carcere obierat), sistique eos sibi non ut judi- 
candos sed ut jam damnatos jubot. Hinc cum eos 
per dies aliquot verbis agperrimis contumeliisque 
plurimis ac gravissimis vexasset, ad exiremum 
inflexibiliter recusantes obtemperare voluntati 
principis, Manuelem quidem pridem, deinde 
vero [saacium quoque oculis privari mandat. In 
Solos hos duos atroci hac sevitum pena, qguo- 
niam Cantacuzenus seorsum ab his conventus el 
minis territus manus dedit , idem haud dubie 
quod duo illi passurus, nisi salutem et lucis usu- 
ram obedientia redemisset. lili ergo ambo soli 


νοις χαὶ τὸν τοῦ δεσπότου Μιχαὴλ υἱὸν ᾿Ιωάννην, 
ὃν ὡς ὅμηρον ἡ μήτηρ τῶν συνθηχῶν ἀναγαγοῦσα 
ix δύσεως τῷ βασιλεῖ ἐνεχείριζε καὶ γαμῦρὸν ὁ 
χρατῶν ἐτίθει τοῦ Τορνιχίου σεῤαστοχράτορος, xàv 
ἐχεῖνος τὴν σύζυγον ἀποστέργων χαθ᾽ ἑαυτὸν ἐμο- 
νοῦτο, πέμψας ἄγει δέσμιον ἐκ Νικαίας - ἐχεῖσε γὰρ 
στρατηγῶν χατώρθου τροπαίοις Περσῶν ἐναγλαϊζό- 
μενος, ἐφ᾽ ᾧ καὶ ὑποψίαν ἔσγε βασιλειῶντος, οὐκ 


gloriam tulerunt constantis invictee in agendo pa- 
tiendoque pro patriis moribua que nemo alius au- 
sus essel facere ac subire. Prius autem quam 
excecarentur, voce liberrima coram ipso impera- 
lore patriarche exprobrarunt credere se et ad 
extremum credituros que ab ipso didicissent, tunc 
quando ex sensu loquebatur proprio, quando sup- 
plicia et vincula pro illa fide tolerabat: nolle au- 
tem credere que jam doceret corruptus ambitione, 
pretium mutate sententie patriarchatum nactus. 
Sub hec una dies vidit luminibus orbatos 4845 
ques unus venter pepererat; eosdemque quos ne- 
cessitudo germanitatis et patiendi causa junge- 
bant, longe invicem abductos, Manuele videlicet 
relegato Cenchreas ad Scamandrum, ibique in 
tetri cujusdam et humano destituti cultu castelli 
custodiam incluso, altero alio uspiam abducto. 
Aliud post hoc, et ipsum acerbum visu, spectacu- 
lum datum est. Joannem Michaelis despotz filium, 
quem sua quondam mater ab Occiduis Constanti- 
nopolim profecta partibus obsidem icti tunc fede- 
ris imperatori adducens dederat, quemque postea 
ille Tornicii sebastocratoris generum fecerat, quan- 
quam ipse conjugem aversatus seorsum ab illa res 
sibi habebat suas, curavit imperator vinctum ad se 
Nicea duci. Ibi enim ille copiarum dux, multis 
preliis secundis erectisque ob devictos Persas 
tropeis plurimis late factus inclytus, suspicionem 
incurreratimperii affectati, non aliis id argumen- 
tis suadentibus quam ejus in bello felicitate et cla- 
rilate apud populum invidiosis efferre ipsum lau- 
dibus solitum. Incendebat istam imperatori suspi- 
cionem,quod audierat Theodorum Cotyn monachum 
crebros et longos semotis arbitris interdiu et de no- 


947 


ΘΕΌΒΟΙ ΡΑΟΒΥΜΕΆΈΖΙ 


9048 


ἄλλῳ τῷ μαρτυρίῳ ἢ τῷ κατορθοῦν xxl ὑπὸ τοῦ À συχνῶς προσεδρεύειν συνήθειαν τιᾶτο xal τὸ ἐπὶ 


λαοῦ δοξάζεσθαι. Ἣν δὲ xal τὸ τὴν ὑποψίαν ἐκχαῖον 
ὃ Κότυς Θεόδωρος μοναχὸς μόνος μόνῳ κατὰ σχολὴν 
ἡμέρας πολλάχις xai νυχτὸς συγγινόμενος. Οὗτος δὲ 
ὁ Κότυς ἦν ὅς δὴ πάλαι μὲν τελῶν ἐν τοῖς κοσμικοῖς, 
τὴν xatà τούτου δὲ τοῦ τότε μεγάλου χονοσταύλου 
πεῖραν πυθόμενος, ὡς βασιλεὺς ἐχτυφλοῦν ἐκεῖνον 
ἐδούλετο, ἐλθὼν προσαγγέλλει χατὰ φιλίαν xxi σὺν 
ἐκείνῳ ἐπὶ Περαίδος αὐτομολεῖ. Τῷ γοῦν χἀχείνιῳ 
τότε βασιλειῶντι τοιαῦτα, ὡς οἶμαι, λέγειν, καὶ ol 
λόγοι προὔθαινον, τοῦτ᾽ ἦν τὸ xal τὴν κατὰ τοῦ 
Ἰωάννου ὑποψίαν βεδαιοῦν, ὡς εἰδότος ἐχείνου xai 
ἔτι πλέον. Πέμψας γοῦν ἄγει κἀκεῖνον. Τὸ γοῦν χι- 
γούμενον προφανῶς ἔγχλημχ ἦν ὡς καχηγορήσείε τὸν 
Πορφυρογέννητον, xal ὡς ἐπειδὴ βασιλεὺς mpoctdc- 
Gv ἐχεῖνον ἐπὶ Πέρσας ἐφώρμα, ὁ δὲ χατειρωνευό- 
μένος τῶν ἐπεσταλμένων λέξειεν, ὡς ᾿Ελθέτω πορ- 
φυρογέννητος ἀποσταλεὶς ἐφ’ ᾧ κατορθώσει τὸ προσ- 
ταττόμενον. Τὸ γοῦν προῦπτον τοῦτ᾽ ἦν, ὃ δὲ νυχτὸς 
ἔζήτει, ἐχεῖνο, τῇ ὑποψίᾳ συνταραττόμενος, Κάπει- 
δὴ οὐχ fjv δείχνυσθαι, τὸν Κότυν, εἰ μὴ ὁμολογοίη, 
[P. 332] δεινὰ ἠπείλει ποιεῖν, xal τὴν συχνὴν προσε- 
δρίαν ἐς ὅτι μάλιστα ἀναχρίνων. Ὁ δὲ τοῦ μὲν 


cte cum Joanne sermones habuisse.Hio Cotys ante 
tnohasticam professionem, secularis δ ἢ δ, olim 
hüic ipsi nunc Imperanti, tunc magno nohostaulo, 
cülisilium impératoris éxcecáre ipsüm parantis 
&mice indicaverat, addiorque fuerat üt fügeret in 
Persidem,quo et ipsum erat comitatus. Quia vero 


sibi tunc imperium optanti forte recordabatur (| de rebus Antipodum. His imperator haud 


predictam ab eo, nec falso, ut eventa mornstra- 
runt, felicitatem istam, tale ipsum quoque quid- 
piam tractasse cam Joanne et hoc arcanarum in- 
ter eos argumentum fuisse collocutionum opina- 
batur. Ergo et Cotyn 6omprehendi sistiqüe sibi 
rhandat. [n Joannem porro quod publice Jáctaba- 
tur crimen erat maleilluth 486 de Porphyrogé- 
nito locutum. Ferebant enim, cum ab imperatore 
mandatum fuisset Joanni perlatum bellum infe- 
rendi Persis, dixisse illum non sine ironico acu- 
leo: « Veniat palris missu Porphyrogenitus, pro- 
spere scilicet exsecuturus quidquid injungetur. » 
Ac de hoc quidem luce palam Joannes interroga- 
batur. Alia instituebatur de eodem nocturna quae- 
slio, qua curiosissime indagabatur ecquid extundi 
conjecture posset, que suspicionem maxime tuno 
inquietantem principis animum ambiti ἃ Joanne 
imperii roboraret. Quia vero convinci haud aliter 
ejus criminis Joannes quam Cotys testimonio po- 
terat, hunc imperator gravibus urgebat minis ad 
fatendum quod res erat, subjecturum se, ni face- 
ret, acerrimis eum tormentis denuntians, et nul- 
lum finem faciens instantissime quaerendi quid 
tandem longis illis assiduisque cum Joanne ser- 
monibus egisset. Ad ea Cotye, quod assiduus apud 
Joannem fuisset quodque ipsum frequenter allocu- 
tus, causam fuisset dicebat coalitam inter ipsos ex 
amicitia familiaritatem . Intetvenisse quinetiam 


B 


ῥητοῖς συμφωνεῖν τὴν τοῦ σφετέρου χτή ματος πρᾶ- 
σιν (τὸ δ᾽ ἦν ἡ Βρύσις τῆς Γραίας, ἐκ πατέρων 
ἐκείνῳ προσχληρωθὲν), τὸ δὲ περὶ διαδοχῆς βατι- 
λείας εἰδέναι ἴσον ἐτίθει xal περὶ τῶν ἀντιπόδων 
διισχυρίζεσθαι. Τὰ δὲ λέγων οὐκ ἔπειθεν. ᾿Εδούλετο 
δ᾽ ἐρευνᾷν καὶ τὰ χατὰ τόν ἰατρὸν Περδίκκαν, ἐφ᾽ ᾧ 
τι μαθεῖν παρ᾽ ἐχείνου τῶν xa0' ὑποψίαν κατ᾽ "Imdv- 
νου, ὡς παρ᾽ ἐχεῖνον σχολάζοντος. Τῷ τοι καὶ αὐτὸν 
μὲν φυλακαῖς ἐδιδου, τὸν δὲ Κότυν τοῖς Κελτοῖς 
παραδοὺς χρεμαννύειν καὶ ἑτάζειν ἐκέλευεν. Ὁ ὃ 
οὐχ ἔφθη δεθεὶς, xal τῷ φόδῳ διάπεφώνη xe, xi 
φόρτος ἐλεεινὸς ἀοθεὶς πολλῶν βλεπόντων τῇ Ti 
παρεδίδοτο, ᾿Ιωάννην δὲ xal οὕτως ἀφαιρῶν ἠτίμου 
τὴν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς καλύπτραν μεγιστῆσιν οὗτσαν 
ἀξίαν, καθ᾽ ἤν ἐτίμα τὸ πρύτερον. Εἴτα δέ γε xs 


τῷ πάραχσιμωμένῳ βασιλειχῷ ἐγχέιρέθας, προνοίς 


τοῦ λαθεῖν ἐλεῖνον παντοίᾳ, εἷς Λαματρύα ἐξεληλα- 
Xóta ἐκτυφλοῦν κελεύει, πολλὰ πρότερον τοῦ Μιχαὴλ 
δεσπότου καὶ αὐταδέλφου λιτανεύοντος μὲν δέσποιναν, 
λιτανεύοντος δὲ πατριάρχας τε xal οἷς 6 χρατῶν 
ἐπληροφορεῖτο πνευματιχοῖς ἀνδράσιν, ἐφ᾽ ᾧ τὴν 
ποινὴν ἀργῆσαι. ᾿Αλλ᾽ οὐχ ἔπειθον λιτανεόοντες. Ὡς 


negotium : tractatam enim inter ambos fuisse 
vénditionem agri, qui Ootyl hereditate a  parenti- 
bus obvenerat et Fons vetule vocübalur. De suc- 
cessiohe autem in imperium, asseverartissime 
affirmabat hatid magis tneminisse δὲ Séire se 
quidquam tüti vel prima mentione tnotum, quam 
e 

sus explorare preteréa voluit medióum Perdic- 
cam, expefturus ébquid ab eo, Quem etipsum 
constaret qui apdd Joahnem cottnoretum, possét 
expiscari quo ddstrueretur concept& suspicio. Ἰρὶ- 
tur et hunc δαὶ custodie prrecepit, Cotyn autem 
Celtis tradidit suspendendum et diris adigendum 
cruciatibus ad prodenda que eelaret. At. ille cum 
ligaretur ad suspendium, exanimatus metu conci- 
dit; et pondus miserabile sublatus 487 multis 
cernentibus terre mandatus est. Neo tamen Joanni 
profuit desperata inde conviclio. Jam tuno enim, 
ad quoddam prejudicium, dehonestatus is est 
ablato capitis tegmine, quod insigne precipue di- 
gnitatis viris summatibus concedi solitum ipsi 


D prius tribuerat imperator. Qui et statim inde pre- 


fecto Augusti cubiculi Joannem eumdem tradidit 
abducendum Damatrya ibique excecandum, com- 
mendato prius ut quod illic factutus esset, quam 
cautissime toto itinere dissimularet. Id antequam 
exsecutioni mandaretur, Michael despota instan- 
tissime oravit ut fratri tam diri supplicii gratia 
fleret. Ambivit ad hoc precibus Ihfimis Augustam, 
ámbivit patriarchas veterem et novutn, ac quo$- 
cunque intelligere potuit apud principem aliquid 
in persuadendo valere, sanctitatis opinione com- 
mendatos viros. Nec illi aut detrectarunt offloium, 
aut eo segniter functi sunt; Ceterum quahtocun- 
que agerent studio, nihil plane impetrarunt. Cum 


949 


DR MICHABRLÉ PALAOLOGO LIB. VI. 


950 


δ᾽ ἢ γῇ μεσημόρίας ἐσείε:σ͵ μεθ᾽ ἡμέραν, ὁ Περδίχ- Α ἄρα ἢ ὁμωνυμίά τὸ μάντευμά' ἐχεῖνος μὲν γ3ρ τὸ 


κας, ὅτι μόνον οὐ τὸ τὴν γῆν σείεσθαι, ἀλλὰ τὸ μὴ 
καταπίπτειν ἐχείνοις τὸ ὄρος τοιαῦτα πράττσυσιν 
ἔλεγε τεθηπέναι, ποινὴν ὑπέσχε τὴν ἐχτομὴν τῆς 
ῥινός, Καὶ ἄλλος ὅτι μόνον οἰκεῖον ἐχείνῳ παῖδα ἐκ 
παλαιᾶς συνηθείας ἰδὼν τὰ φιλικὰ προσεπτύσσετο, 
σχισμὰς τῶν ῥωθώνων τῶν παιδιχῶν ἀπώνατο. Τῷ 
δὲ τοῦ Παχωμίου Γεωργίῳ γραμματιστῇ γε ὄντι καὶ 
ἐλλογίμῳ, ἐπειδὴ τῷ Στρατηγσπούλῳ Μιχαὴλ συνὼν 
κατὰ τὴν Πόντου Ἡράκλειαν ὡμίλει διὰ τὴν ἥμερι-- 
νὴν πρὸς tÀ.À' ἀσχολίαν νυχτὸς τὰ πλεῖστα, xal 
προϑθηγγέλλοντο, ἐχεῖνον μὲν τῆφ στρατηγίας παρα- 
λύσας ἀγαγὼν ἔχρινεν ὡς βασιλειῶντα; τῷ δὲ τὴν 
τοῦ λέγειν περὶ τούτων ἐκ βίόλων δῆθεν εἰδότα βασι- 
λειῶν δεινὴν ὑποψίαν ἀνῆπτε. Κἀπειδὴ προθέμενος 
ἐχτυφλοῦν ἐχεῖνον ταῖς τῆς δεσποίνης δυσωπίαις (ἦν 
γὰρ αὐτανεψία ἐχείνου) xal παρά γνώμην ἀνεχαιτί- 
ἕετο ἐχείνῳ μὲν καὶ ἔτι τὴν ποινὴν ἀνήρτα, Πα- 
χωμίῳ δὲ τὸ πᾶν τῆς δργὴς προσῆπτε. Τὸ γὰρ ὄνομα 
φρ'χτὸν ὃν ἀχούειν (P, 333) καὶ μόνον ἔκ τινῶν Qot- 
δασμάτων ἐχποδὼν ποιεῖν τὸν ἔχοντσ παρεσκεύαζεν, 
ὥς τί οἱ xaxóv xarà μοῖραν περιέχον. ᾿Εξέκρουε δ᾽ 


autem inter hec contigisset a meridiana parte per 
diem moverit terram,Perdiccas dixisse delatus noti 
ge mirari terram concüti, sed non ruere vicinum 
montem supra talid agentes, ponam dioti tulil 
truncationem nasi. At alius qui propinquum hu- 
jus adolescentem, veteri familiaritate charum,tune 
forie obvium &manter amplezus fuerat, narium 
abscissionem 88 in puérum amoris signifloalione 
lucratus est. Dicendum et quod Georgio Pachomii 
contigit, litteratorl in paucis ejus geheris pre- 
etanti ceteraque honesto. Is nuper apud Herdá- 
cleam Ponti sus& professionis operam navans pre- 
fecto illic Strategopulo Michaeli, cuti hujus publli- 
cis occupationibus prohiberetur munus istud suum 
de die obire, plerumque noctu soholas suas ha- 
buerat.Hoc auditum imperator interpretatus atro- 
citer, repente Michaelem quidem abrogaáto magi- 
8Stratu redactum in ordinem 4488 citat ad sese 
dicturum causam affectati regni. Neo morata mi- 
seri damnatio est, poena excecatlonis e$ ipsi de- 
creta, continuoque inferenda, nisi preelbüs infl- 
mis contentioneque annisa summa, ques reo erat 
neptis, Augusta segre tandem aupplieli dilationem 
impetrasset. In Pachomium ira effusa orhnis sine 
obice pervenit. Ex hujus fama doctrine eum no- 
cturnis istig,de quibus erat nuntiatum, comparata 
congressibus in eam suspiciosissimug princeps 
opinionem incubuerat, esse illum unum aliquem 
ex istis aucupibus prenotionum de futuro, qui 
libros scrutari reconditos soliti fata imperiorum 
et successionum in hae seriem, audacibus explo- 
rata conjecturis, questuose ouriosis venditant. 
Suberat et alius haud ita multis notus odii fomes, 
horror ex omine vocabuli. Quippe imperator, et 
ipse avidus captator presagiorutn, nescio quid 
submurmuratum inaudierat, quo Paeliomii nomen 


μόρσιμον φεύγων ἐξετόφλου τὸν ἄνδρα, τὸ δέ γὲ 
xatà Μαχεδονίαν τοῦ Παχωμίου χωρίον ὅσον ἤδη 
ἐχεῖνον ἀναμένον τὰς ἐπὶ τῷ θανάτῳ εὐπρέπιζεν οἷ- 
μωγάς. Κὐκεῖνος μὲν τυφλὸς ἀλᾶτο, πάξον ἀνθρώ- 
πων οὐκ ἀλεείνων, ἀλλὰ πληρῶν θαυμασμοῦ, εἴ μέ- 
χρι καὶ ἐς τοιούτους ἄνδρας χώραν ἔσχον el περὶ 
ifc βασιλείας ὑποψίαι" ὁ δὲ, τὰς τυφλὰς ἐλπίδας, 
ᾧετο μὲν δραπετεύειν, οὐ μὴν δὲ καὶ κατὰ τὸ ἀλη- 
θὲς ἐδραπέτευεν. ᾿Εντεῦθεν ὀργὴ κατὰ μοναχῶν οὐχ 
ὅτι τῆς Ἐχχλησίας ἀποστατοῦσιν, ἀλλ᾽ ὅτι ἡμέρας 
ἀριθμοῦτιν αὐτοῦ xal χρόνους περίορίξουσιν, ὡς 
ἁνασείοντες τῶν χκαχῶν ἐντεῦθεν. Καὶ δειναὶ μὲν 
ἦσαν αἱ xav! ἐχείνων ἀπειλαὶ ἐξ ὀργῆς ἀνημμέναι, 
ὅμως B' ἀνηρτῶντο προνοίᾳ τοῦ μὴ δοκεῖν κολάζειν 
ἀλόγως, εἰ καὶ μιχρὸν ὅσον xa! Γαλαχτίωνα μὲν τῶν 
ὄμμάτων στερεῖ, Μελέτιον δὲ ἀφαιρεῖται τῆς γλώϑε 
σης. Αἱ δ᾽ ἐξορίαι καὶ μᾶλλον τοῖς ἀνδράσιν ἐμετρι- 
dtovto, ἐχχλίνουσι τὰς ποινάς. Λάζαρον μὲν οὖν τὸν 
Γοριανίτην; ἄνδρα σεθάσμιον, ἀποστείλας τοὺς ἐχ-- 
τυφλώσοντας ταῖς ποιναΐῖς ὑπῆγε. ΠΙρὸς δὲ xa! Μα- 
χάριον, τὸν xal Περιστέρην παρονομασθέντα τοῦ 


cum sua ipsius pernicie fatalis hexu necessitatis 
impliearetur. Id ille, quod optiinus vatioiniorum 
interpres postmnodtüm eventus explicuit, noh elare 
intelligens quo pertineret, et quo vergeret impo- 
tenter exhorrescens, in eam perscuasionet rapuit 
ut sibi suoccessurum in imperio huhe Pachomium 
portendi crederet. Id vero ratiohe omni prever- 
tandum ratus, istum infelicem reddere itnperio 
ineptum immani ooulorum éffossiene occupat. 
Nec sic, infelicior ipse emcis spebus in erudele 
tractus facinus, instantem vitavit, si non potius 
arcessivit, calamitatem, que ipsum apud Macedo- 
niam in agro dicto Pachomii, in hujus et aliorum 
ultionem scelerum, haud longo post tempore rma- 
nebat. Interim miserrimus Pachomius instrumen- 
tis litterarie sut professionis luminibns orbatus, 
adeo non jam providereamplius arcanorum indicio 
librorum futura poterat, ut ne presentia quidem 
cerneret et vitare ambulando inoürsurh obviorum 
nisi alieno nequiret admonitu, admirantibus, qui 
hec videbant ounetis etiam usque ad ludimagi- 
etros, alienissime homines a regno sortis, ambi 


p tionis atrociter zemulantis armatas furore suspi- 


ciones non dedignatas esse descendere. Eadem 
hac afflatum atra rabie imperatoris rhox in mona- 
chos odium erupit, non ea illis infensi causa 
quod Ecolesie rebelles schisma facerent, sed 
quod dies ipsius numerarentet definirent tempora, 
morte scilicet ejus se defuncturos malis 489 que 
patiebantur arbitrati. Hos ille acribus et ira fla- 
grantibus percellebat minis, quas nestatimin rem 
conferret,quedam sustinebat fame cura, et me- 
tus ne videretur sine causa idonea sevire. Tamev* 
et hunc paulo post respectum eluetatus, Galactie- 
quidem eruit ocnlos, Meletio exo σαντο wot 
dit. Exsili& deternebDexX ταῦτα. cuu vexit 9 


951 


GRORGII PACHYMERJE 


952 


ἁπλοῦ xai ἀχάχου χάριν, ὑπαγαγὼν δίχῃ καθοσιώ- À τῆς περὶ τὸν πλησίον ἀπεχθείας: αὐτὸν δ᾽ ἀκού- 


σῆως ὡς τοὺς δυτιχοὺς ἄρχοντας χατὰ βασιλέως διε- 
γείραντα, ἔξω που τῶν ἡμετέρων ὁρίων καθήμενον, 
ἐπαγγείλας τῷ Ἰκαρίῳ τὴν τοῦ μεγάλου δουχὸς 
περιεζωσμένῳ τιμὴν, εἰς χεῖρας ποιεῖται, καὶ προ- 
τείνων τὴν χσθοσίωσιν τοῦ ἐγχλήματος ἀνίη, sl τὴν 
εἰρήνην δέχοιτο, εἰ δ’ οὖν, ἀλλὰ τῇ δίκῃ χαθυπά- 
γειν. Ὁ δὲ τῇ ἐνστάσει διαχαρτερῶν τὴν τιμωρίαν 
ὑπέχει: Κόχχους δὲ μοναχοὺς xal τοὺς κατ᾽ ἐχεῖνον 
io. Ἐς τόσον γὰρ παρωξυσμένος ἣν ὥστε προῦθαλ- 
λειν ἦν μόνον τινὰ κινηθέντα, xal. τὴν προδολὴν d 
ποινὴ διεδόχετο, ὥστε καὶ πιστὸς ἦν ὁ λέγων μόνον 
εἰπὼν, ταῖς πρὸς τοὺς ὑπηκόους ὑπονοίαις ὡς ixa- 
ναῖς μαρτυρίαις ἰσχυριζόμενος. Καὶ πρὸς τὸ τῆς ὀρ- 
q5« ἀπαραίτητον ἀνδράσιν οἷς ἦν παῤῥησιάζεσθαι 
πρὸς ἐχεῖνον ἀπολογούμενος βασιλιχοὺς προέτεινε 
νόμους, ὡς μὴ χαλὸν ὃν οὐδὲ δίκαιον xatà μοναστὰς 
τοὺς Ρωμαίους πολιτεύεσθαι, ὡς μετανοίαις ἐξιᾶσθαι 
τὰ πταίσματα. Ἔχειν δὲ xal τῷ προσαγγέλλοντι 
δυσμενῶς, ὅτι λέγοι Tj ἀκούσας Tj xal πλαττόμενος Ex 


clementiam volebat. [taque Lazarum Gorianitem, 
virum venerabilem, ista moderatio servavit : cum 
enim misisset qui eum excecarent, revocatis iis 
exterminare satis habuit. At Macarium neo sua 
innocentissima simplicitas, quad? cognomen illi co- 
lumbe pepererat, nec locorum ubi degebat dissi- 
torum a nostris finibus longinquitas, imperatoris 
geevitie subtraxit. Hic enim illum postulatum ma- 
jestatie, quasi conatum in se concitare Occiduo- 


rum dynastas trectuum, comprehendi curavit per C 


Joarium, titulo et honore magni ducis classi pre- 
fectum ; captoque conditione lata, ut vel debitas 
reo perduellionis poenas lueret, vel eas redimeret 
approbanda Ecclesiarum concordia, cui eatenus 
&cquiescere renuerat in eum se obfirmantem in 
rejectione pacis lege actum est. Coocos vero mo- 
nachos pretereo, et eos qui apud illum erant. Ita 
enim irritabilis erat in hoc genere, ut. quicunque 
proferret tnodo aliquid de controversiis que tunc 
agitabantur in contrariam ipsi sententiam, statim 
prolationem exciperet presens pomna. Neo vero 
discrimen aut delectum adhibebatin admittendis 
de re tali delationibus : sed quisvis quemcunque 
accusaret, dicto primo faciebat fidem. Quin etiam 


σαντα ἀνάγχην εἶναι μετιέναι (P. 334] τὸ ἔγκλημα, 
Ταῦτα πολλάχις ἀπελογεῖτο, καὶ ὅτι φίλος μοναχῶν 
ἀχούων βρεφόθεν εἰς ἀνάγχην ἦλθε μισεῖν μοναχοὺς 
διὰ τὴν σφῶν δύσνοιαν. Δύσνοιαν δὲ τὴν ἀποφυγὴν 
τῶν ᾿“πραττομένων ἐχάλει. γαρ᾽ ἣν αἰτίαν ἴσως xai 
χρόνους ἠρεύνων ὁπότε μὴ βασιλέως (ἀδασιλεύτοις 
γὰρ οὐδὲ ξυνήγχε ζῇν, ὡς σώματι μὴ καρδίαν 
ἔχοντι), ἀλλὰ τῶν κατὰ σφᾶς χακῶν ἀπαλλάξουσιν. 
Ὁπότε γὰρ τὸ τῆς γνώμης δηλοῦται ἀνθρώποις obo, 
πλασθεῖσιν αὐτεξουσίοις, ἑνὶ θελήματι xBv ὅποι ji 
qot ἀναγχαζομένοις ἄγεσθαι, εἰ μὲν εἰς σῶμα τὸ 
κινδυνῶδες ὁρᾷ, καὶ τότε παγχαλεπον (ταυτὸν và 
τὸ εἶναι τῷ τ᾽ ἄρχοντι τοῖς τ᾽ ἀρχομένοις, καὶ ἄλλως 
οὐχ ἔστι σφίσι σώζεσθαι, εἰ μή γε ἑχουσίως χαὶ 
συμφωνοῖΐεν), εἰ δὲ καὶ ἐς ψυχὴν, ὡς τότ᾽ ᾧοντό τι- 
νες, σωτήριον ἡ ἀπαλλαγὴ πάντως. "O κχάἀχείνοις 
ἴσως ζητοῦσι δεινὰ παρὰ τοῦ χρατοῦντος ἐφῆπται. 
Καὶ δέον τὸ cxau6óv πρὸς τὸ ὀρθὸν ἀπευθύνεσθαι͵ 
ὡς ἰσάζοιεν, ὁ δὲ τὸ ὀρθὸν πρὸς τὸ σχαμδὸν ἀπευθύ- 


admitti. Hac ille sui defensione sepius utebatur, 
&djungens in parte infelicitatis numerare se, quod 
qui ἃ puero audisset amicus monachorum, nunc 
istud genus hominum odisse cogeretur propter 
ipsorum malevolum animum ; malevolentia vide- 
licet ascribebat, quod illi refugerent approbare 
que fiebant. Ex hoc porro declarato imperatoris 
in monachos odio fiebat ut illi curiose indagarent 
tempora, presentiscere divinationibus conantes, 

quando non quidem imperatore(nam sine principe 

vivere 8e haud posse, uti nec corpus sine corde, 

satis norant), sed malis urgentibus Vberarentur. 

Enimvero quoties hominibus arbitra sui potestate 
Dei conditoris beneficio preditis, ex declarata 
voluntate jus habentis ipsis imperandi, necessitas 
faciendi quidpiam incutitur, intentata, ni fecerint, 
comminatione gravis multe, si non aliud in obse- 
quendo periculum appareat quam incommodi cor- 
porei, subeundum illud est, οἱ quantumcunque 
malum ejus generis exhauriendum libenter mem- 
bris, quo capiti cohereant, hoo est principi, cujus 
indivulsa connexione cum subditis salus universi 
reipublice corporis continetur, Sin ne obedistur 
revocet pernicies anime, quod istis tunc quibus 


suspicionibus meris in subditos velut testimoniis [) dam videbatur, tunc sane salutaris et propterea 


innitebatur ; et cum a viris gravibus, quihus lice- 
bat libere 490 cum illo agere, nimis in hoc 
severitatis argueretur, allegabat ille contra in de- 
fensionem sui regiasleges usitatumque principibus 
agendi modum, addens haudquaquam rectum esso 
Romanos ab imperatore gubernari sicut monachos 
a suis prepositis,qui delicta suorum cenobitaruin 
penitentiis expiare salis habeant. Facilitatem 
autem credendi delatoribus quadam efficaciter 
occurrendi nascentibus malis necessitale purga- 
bat, cum diceret,qualecumqueindicaretur principi 
crimen,sive auditum vere a deferente sive flctum 
inalevole, 6 bono communi e688e accusationem 


tacilis 491 saltem votis expetibilis omnino est 
mutatio talia jubentis principis ; cui tamen hi ni- 
mium forte indulgentes sensui,nec satis caventes 
nein apertum arcana desideria prodirent, dum 
presagiorum mortis Augusti auguria captant im- 
prudentius, ejus iram in se ipsos acuentes ingen- 
tium sibi fuerunt malorum cause. Agebat ille in 
hoc quidem non recte ; qui, cum oportuisset obli- 
quum ad recti normam corrigere sicque ambo 
exequare,contra cogebat detorquere quod per sese 
rectum fuerat, conformareque ad pravitatem obli- 
qui, non emendans id quod erat vitiosum, seu 
crimini vertens, si non depravaretar quod bene 


953 


DRE MICHAELE PALEOLOGO LIB. VI. 


954 


νειν ἠνάγχαζεν, οὐχ εὐθύνων tà μὴ χαλῶς ἔχον, A γεγονὸς, ἄνδρα εὐλαδείας μὲν εἴς ἄχρον μεταποιού- 


ἄλλ᾽ ἐγκαλῶν, εἰ μὴ στρεύλοϊτο, τῷ χαλῶς ἔχοντι. 
Ὅτι δὲ καὶ τισιν ἐχείνων παρεξήγετο τὰ τοῦ ζήλου 
χαὶ τοῦ μέσου παρολισθαΐῖνον τοῖς ἐναντίοις προσ- 
ἐπαιεν, ἔξεστι τῷ διαχρινοῦντι σχοπεῖν. πλὴν τὰ 
τῆς τιμωρίας σδεννύειν εἶχε xai τὸ ἀμηγέπη ἐπὶ 
τοῖς πραττομένοις εὔλογον. 

'᾿Εχαλεχομμέννς τοίνυν τῆς παῤῥησίας τοῖς ἐλευ- 
θέροις ὑπὸ σχότον φάμουσα ἐῤῥιπτοῦντο, τὴν τῆς 
ἀρχῆς παραδασίαν ἐλέγχοντα. Οἱ δὲ τὸν γράφοντα 
μὴ ἔχοντες τιμωρεῖν (οὐ γὰρ ἦν ἐμφανίζεσθαι) τοῖς 
εὑρίσχουσι βαρέως ἐπεῖχον ὡς αὐτοῖς ὑδρίζουσιν " 
ὕδριν γὰρ ἐκάλουν τὸν ἔλεγχον. ᾿Εγγράφως τοι- 
γαροῦν ἐχυροῦτο d τιμωρία τῷ μόνον εὑρήσοντι, εἰ 
αὐτὸς ἀναγνοίη, εἰ ἄλλῳ ἐξείποι, εἰ μὴ χάοι παραυ- 
τίκα. Ἰρὸς δὲ xal τῷ βασιλογραφείου ἐγκαλουμένῳ, 
ὡς ἔχοι μόνον, ἣ ἀπειλὴ θάνατος ἄντιχρυς. 


xt'. Περὶ τοῦ Καλοειδᾶ xal περὶ τοῦ ᾿]ωάννου 
τοῦ Δούχα. 


[P. 335] Τεχμηριοῖ δὲ καὶ τὸ περὶ τὸν Καλοειδᾶν 


habebat. Neque diffiteor tamen peccatum a mona- 
chis, quibusdam eorum inconsulti zeli offervescen- 
tia prorumpertibus quo minime conveniret. Ve- 
rum ne ipsum quidem imperatorem, dum his 
obsistit, medium laudate moderationis tenuisse, 
sed excedendo impegisse in contrarium extre- 
mum, confido judicaturos sapientes , ubi que 
fleri tunc contigit attente perspexerint. Ceterum 
cum utrinque acta sua quadam coloraret rationis 
species, valere illa debuit ad extinguendos vel 
certe temperandos utrorumque insanos ardores, ut 
nec monachi tam contumaciter Augusto repugna- 
rent, pacem Ecclesiarum reipublice utilissimam 
accomodatione multis probata procuranti , et 
vicissim imperator mitius eos coerceret, quorum 
estuantium metu peccandi, licet vano, infirmis 
equm erat conscientiis ignosci. Ut ut porro quis- 
que de his statuat, inde faclum est ut oppressa 
publice sevis suppliciorum exemplis contradi- 
cendi libertas in furtivam maledicendi licentiam 
erumperet, famosique libelli clam noctibus spar- 
gerentur, quibus imperatori exprobrabantur ve- 
tera scelera invasi perjurio imperii circeumscripto 
pupillo excecatoque vero herede. 

His imperator cum suis supra modum irritati, 
quam in auctores libellorum suis latebris tutos ef- 
fundere iram nequibant, in eos qui sustulissent in- 
ventos apud seque tenerent , penarum crudelitate 
satiabant. Nam et objici talia, uteunque vera, sum- 
mam contumeliam putabant : et hujus contumeliae 
veros auctores eos arbitrantur, qui nefaria et visu 
primo abolenda scripta cum ipsi legerent, tum le- 
genda ceteris servarent. Fixa igitur in publico lex 
est hujus sententie : « Qui famosum invenerit, si 
legerit ipse, si alii dixerit, si non statim combusse- 
ril, si apud se habere deprehensus fuerit, capitis 
dainnator.» Questiones inde acres diraque 49 ju- 


μένον, παρθενίᾳ συζῶντα, xal ἐλεημοσύνην χαὶ τὴν 
πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπην ἀσύγκριτον. ἐξυπηρετού- 
μένον δὲ τῇ δεσποίνῃ τῶν ταμιείων, ὃν, ἐπεὶ μόνον 
ἔχων τοιοῦτον ἑάλω, οὔτε τὸ εὐλαδὲς ἔσωζεν οὔτε 
μὴν ἢ ὑπὲρ ἐκείνου τῆς δεσποίνης σπουδὴ περι- 
ἐποιήσατο, ἀλλὰ τῶν ὀμμάτων στερεῖν χελεύων μόλις 
τὰ τῆς 'κολάσεως εἴς τὸ ἀνεχτότερον περιίστα διὰ 
τὴν τῆς δεσποίνης συχνήν ἱκετείαν, Προστάσσει γὰρ, 
[Ρ. 336] καὶ ἄγεται ὁ κατάχριτος παρὰ τὸν τοῦ φό- 
ρου χίονα ἐν Κωνσταντιαναῖς. Καὶ τοῖς χληριχοῖς 
ἀπαντᾷν ἐπιστέλλει τὴν ταχίστην μηδὲν εἰδόσι, καὶ 
τῷ τόπῳ ἐφίστασθαι. Κληρικοὸς δὲ πάντως ἐκάλει, 
ὑπόπτως ἀεὶ πρὸς αὐτοὺς ἔχων, ὡς ταῖς εἰς ἐχεῖνον 
τιμωρίαις δεδιξόμενος. “Ὅσοις οὖν οὐχ ἐν εἰδήσει ἦν 
τὰ πραττόμενα, ἀφικνοῦντο’ οἱ δ᾽ εἰδότες ἐπραγμα- 


Β τεύσαντο τὴν ἀποφυγὴν, ὡς εἴχεν ἕχαστος, ᾿Ιστῶσι 


τοίνυν τὸν ἄνδρα, xai πρῶτα μὲν τὰς τρίχας τῆς 
χεφαλῆς οὐχ ἐν χοῷ χκείραντες, ὡς συνεργοῖεν καί- 
οντι τῷ πυρὶ, ἐμδάλλουσι πῦρ τοῖς χάρταις βεύρά- 
ναις οὖσι xal τῇ κεφαλῇ ἐντιθεῖσιν ὡς ἅμα ταύτῃ 


dicia frequentsta de hoo crimine, quod basilogra- 
phium nuncupabatur. Hujus ut reus quis peragere- 
tur, satis erat reperiri penes cum aliquem ejus ge- 
neris libellum. Convicto mors intentabatur. 


25. De Caloida el de Joanne Duca. 


Quam autem non vana quamque irrevocabilis ea 
supplicii extremi comminatio fuerit, abunde de- 
monstravit, quod Caloide contigit, viro eximie re- 
ligionis summequesanctitatis, in virginitate viventi 
exercentique se assidue in eleemosynis ac ceteris 
id genus erga proximos, sine differentia deleciuve 
personarum, misericordis charitatis operibus. Erat 
autem idem de familia imperatricis, penus ejus cu- 
ram gerens. Hunc tantummodo habere librum 1&- 
lem deprehensum non sua pielas servavit, non pa- 
trong Auguste quantum posset pro fido et caro 
cliente ac ministro satagentis suffragatio studio- 
sissima pro*exit. lllud enim duntaxat ardentissimis 
et creberrime ingeminatis conjugis sue pro Caloida 
precibus vix tandem Augustus relaxavit , ut poena 
mortis in excecationem inutaretur. Jussu ergo ejus 
damnatus ad fori columnam in Constantianis sisti- 
tur. Advocantur eodem et clerici, repentino eoque 
acri ac minis in cunctantes sanocito acoitu, ignari 
quum ob causam. Adesse autem eos idcirco prin- 
ceps voluit, ut genus id hominum sibi dudum con 
tumacie suspectum exemplo diri supplicii terrere- 
tur. Quicunque igitur ex iis quid specialuri voca- 
rentur ignorarunt, quo jubebantur sunt profecti ; 
qui rem presenserant, fugam expedierunt qua 4υΪ8- 
que potuit tutissime. Perducio ad lucum Οδ] οἰ 
coma detonsa e8t., non ad cutem, sed pilis a ra- 
dice ad aliquam adhuc altitudinem relictis exstan- 
tibus, ut pabulum igni essent per hos intime qel- 


lem. ipsam 86e calvam ambueG Neve VEXWESSTS-, 
WAS δα. 


Applicate debino trcVeq ue wopteuem Y 


P 


4T 
n 


959 


GEORGII PACHYMRRJE 96 


ἐκείνῳ τὰ τῆς τιμωρίας ἐς τόδε, ἀλλὰ xai ἀπὸ mpos- Α ἤθελε, βασιλεὺς δὲ οὐ τὸ ἐφ᾽ ἑαυτοῦ μόνον προορω. 


ώπου ἐποίει xal τῆς τῶν χοινῶν μεσιτείας παραχι- 
νεῖν οὐχ ἀπώχνει. Καὶ παρεωραμένος διετέλει μέχρις 
οὗ οἰχειοχείροις ἀσφαλείαις μὴ μόνον πορσήχατο τὴν 
εἰρήνην, ἀλλὰ xal πλέον ἦν ἕτοιμος, εἰ κελεύοι, 
πράττειν, Ὁ δὲ τοῖς μὲν παροῦσιν ἀρχούμενος, ἐπὶ 
δὲ τὸ πλέον ἐχείνου μὲν καταγνοὺς δῆθεν ὡς χατα- 
ψυχθέντος τὸν ζῆλον, ἑαυτὸν δὲ μηδ᾽ ἀνεχόμενον 
παριστῶν ὅλως παραθαίνειν πλέον τῶν συγχειμένων, 
δεξάμενος αὖθις τοῖς πραχθεῖσι μόνοις ἐμμένειν 
ἐπήγγειλε. 


xb. Ὅπως ἐχ δύσεως ὑπέστρεφεν ὁ Πορφυρο- 
γέννητος, καὶ τὰ κατὰ τὸν Κοτανίτζην. 


[P. 339] ᾿οῦ δ' αὐτοῦ ἔτους ὑποστρέφει μὲν ἐξ 


ἀνατολῆς ὁ βασιλεὺς ᾿Ανὸρόνικος, τὴν δέσποιναν Β 


ἐχεῖσε καταλιπὼν, ἀνήγετο δὲ πρὸ τούτου καὶ ix δύ- 
σεως ὁ Πορφυρογέννητος, οὐδὲν εἰς τρόπαιον φέρων 
ἣ τὸν Κοτανίτζην ὑπὸ χεῖρα ποιησάμενος ὁμολογίαις 
ἐνόοχκοις τοῦ μηδέν τι παθεῖν ix βασιλέως ἀνήχεστον. 
Καὶ ὁ μὲν ἐμμένων τοῖς ὄρχοις ἐς τέλος εὐορχεῖν 


instanteque tam inexplebiliter Augusto, ut cum 
baculus in tundentis manu vehementia iztuum 
fractus dissiliisset in frusta, nondum ira satiata 
sumi alterum jusserit plagasque accumulari. Ne- 
que hic infelici malorum finis. Eumdem et a suo 
conspectu et ab administratione rerum amovet. In 
eoque ejus despectu perseveravit, quoad ille victus 
malis et prioris fortune desiderium non lerena ad 
preces infimas descendit, declarataque perperam 
actorum ponitentia, et idoneis quasi vadibus ac 
pignoribus de 86 datis, exhibitione contrariorum 
operum et sensuum, fidem promissi fecit quo se 
obstringebat non solum ad deincepsaequiescendum 
paci, sedet si quid ulterius eo in genere Augusto 
cordi esset, citra ullam exceptionem 497 aut 
moram obtemperandum cunctis qua juberet, in 
hoc quoque nimius, ut imperator ipse judicavit, 
qui quod efferebatur eatenus duntaxat accipiens 
ut Muzalonem perstare deinceps in statutis circa 
pacem Ecclesiarum gauderet, improbavit apud se 
graviter preparationem animi quam ostendebat 
ad ulterius, si juberetur, progrediendum, in quo 
animadvertebat, non sine tacito contemptu, refri- 
xisse zelum ejus usque ad relaxationem necessa- 
rie constantie, quam in rebus religionis inviclau 
exhibere Christiani est officii. Ipse porro impera- 
tor et tuno et semper alias ore se lulit abhorrere 
omnino sea plus concedendo Latinis quam quan- 
tum erant conventionibus stipulati. Muzalonem 
igitur in locum pristinum recipiens, jussit ea solum 
inconcussa tenere in que utrinque ἃ concordiam 
tractantibus convenerat. 


27. Ut ex Occidente redierit Porphyrogenitus ; et de 
Cotanitza. 


Eodem anno rediit ex Oriente imperator Andro- 
nicus, domina ibi relicta. Redierat ante huno ex 


μενος εἴς τε τὴν ἀπ᾽ ἐχείνου δουλείαν καὶ τὸ Ez; 
πρὸς εὔνοιαν ἀδολίευτον, ἀλλὰ xal τὰ ὀψὲ τῶν xr. 
ρῶν σχοπούμενος ἐγτυφλοῦν ἐδούλετο- pA vi. 
αὐτὸν ὀμνύειν, ὡς ἐπιορχίας ἁλῶναι, ἀλλὰ τὸν υἱὸν 
ὑπὲρ αὐτοῦ μηδὲ συναινοῦντος ὅλως. Τὸν δὲ x»» 
προεώρα xaxóv, οὐ θεσμῷ μαντείας, ἀλλὰ ozn 
Ἡνώσει προορῶν τὸ μέλλον" τὸν γὰ τοῦ λῃσιεῖο 
εἷς πεῖραν ἥχοντα μηδὲν ὁρμαῖς ἑτέρου δουλεύον-: 
ἀγαπῆσαι. Ὡς γοῦν ἀμεταθέτως εἴχεν ὁ fasc 
ἐπὶ τούτψ, καὶ τὸν υἱὸν τοὺς ὅρχους προτείνονι 
ὅλως ἐπιορκίας ἀπήλλαττε λόγοις (αὐτὸν καὶ ὴ 
φυλάττειν τοὺς ὅρχους ὡς μηδὲ προδιδόντα $ oo 
χοῦντα τὸ σύμπαν, ἐχείνῳ δ᾽ ὄντι τῶν Boxe Uc 
θέρῳ ἀχινδύνως πράττειν ἐξεῖναι), ἀπειπὼν c: 
τοὺς λόγους καὶ τὴν ὑπὲρ τοῦ ἱκέτου ἱκετείαν dcs | 
νοῦσαν ὑρῶν ὁ δεξάμενος βουλὴν εἰσάγει τῷ xx 
νεύοντι χαταφυγεῖν πρὸς τὸ Μέλαν xal τὰ τῶν - 
γαχῶν ἀμφιέσασθαι, εἴ πῶς ἐντεῦθεν σωθείη" 3 
γὰρ ἅπαξ τὰ τοῦ χόσμου ὁμολογίαις ἀποθεμέν-. 
φριχταῖς μὴ ἂν τινα δυνατὸν εἶναι ὑπόπτως ἔχειν o 






Occidente Porphyrogenitus, nibil ad tropeum ἰὸς 
rens. Non enim bello vicerat, sed ultro subjectum 
potestati ejus Cotanitzam secum ducens, postquam 
ei jurejurando caverat nihil illum grave ab imye- 
ratore passurum. Ac Porphyrogenitas quidem 
quantum 1n ipeo erat, prestare juratam fidem δ 
extremum volebat. Imperator autem turbolesisz 
Cotanitze ingenium satis perepectum Jess e 
quanquam in presentia nihil ab eo (mesdum vi- 
deret, in posterum providenter met uensw uya* 
aliquando tempore negotium heredi fatessets 
depositaque obsequii larva, quam οἱ despento 
rerum suarum utiliter modo induisset, ad fraude: 
perfidiamque solitas revolveretur, preevertere for- 
midatam perniciem suspecti capitis excecatione cu- 
piebat. Nec enim quo minus id ageret, religione 
sacramenti se teneri disserebat, utique cum non 
ipse jurasset, sed absque jussu consensuque su? 
filius; cui 498 suf(iceret ad exsolvendam fidem 
abstinere ipsum a supplice multando, nonad & 
preterea perlinere arbitrantem, si quid aliud su 
quodam consilio pater decerneret. Mali porro pr 
vique hominem animi et esse et fore Cotari- 
zum pro certo habebat imperator, non edocis 


— —— —— 


D oraculo aut vaticinandi monstrante vi. sed nalu- 


rali prudentia quod erat eventurum presagiens, 
nec persuaderi sibi sinens ferocem juvenem gi- 
$tala semel latrocinii dulcedine, hona fide sub 
alieno imperio vielurum, temperaturumve in oc 
casione novandarum rerum a jugo excutiendo. Ab 
Loo autem, cui inflexibiliter haerebat, proposito 
frustra Porphyrogenitus Augustum dimovere cona- 
batur, datum a se jusjurandum obtendens : respon- 
debat enim pater ipsi ad conscientie securitatem 
salis esso, quod nec prodente nec suadente nec 
assentiente se quidquam in dedititium aliter ac 
sperasset statueretur; se s&utem sineret, quate- 


96t 


DE MICHAELE PALXOLOGO LIB. VI. 


σεραφήσεται πρὸς τὰ πρότερα" σεδασθῆναι TID ἐκείνου 


τὸ σχῆμα τῷ βασιλεῖ, ὥστε ἀποδέχεσθαι τὸν ἐνδεδυ- 
χότα μὴ τιμωρεῖν. Ῥαῦτα λέγων πρὸς ἐκεῖνον à Πορ- 
φυρογέννητος, καὶ βουλὴν εἰσάγων τὴν δοκοῦσαν 
συνοίσειν, δῆλος ἦν ἀπολύων [P. 840] ἐγκλήματος 
ἑαυτὸν τὸ μέρος, εἰ μὴ ποιῶν κινδυνεύοι" τὸ γὰρ ἐξ 
αὐτοῦ ὅσον ἦν βοηθεῖν δυνατὸν, πεπρᾶχθαι, Κοτα- 
νίτζῃ μὲν οὖν καὶ τῷ γαμόρῷ Ῥορνιχίου ἐπηρτημέ- 
vov τὸν κίνδυνον βλέποντι ἀγαθὸν ἐδόκει τὸ βούλευ- 
μα, καὶ τῷ βουλεύσαντι χρῆται μεσίτῃ πρὸς βασιλέα 
ἐφ᾽ ᾧ τὸν μοναχὸν ὑπενδῦναι, κόσμον καὶ τὰ κόσμου 
χαίρειν ἐάσας. Ὡς δ' ἀπήτητο καὶ αὐτὸ τὸ τέλειον 
σχῆμα λαμθάνειν xal χατένευεν αὐτίκα, ἀπολυθεὶς 
τελεῖται τὰ μοναχῶν, καὶ ὁ χθὲς λῃστεύων σώφρων 
ἑωρᾶτο καὶ ἄναχος, πλὴν οὗ τῇ τῆς ψυχῆς προθέσει, 
ἀλλὰ μόνῳ τῷ φαινομένῳ" ὁ yàp μεμεριμνημένος 
σκοπὸς ἐπὶ τούτῳ xal λίαν ἀπῆν, ἀνάγκης δὲ ἄρ' 
ὑπούσης τὸ γινόμενον ἀσθενές, Ἐς ὁπόσον δὲ χατὰ 
τούτον προέδη, ἐσαῦθις ἐροῦμεν. Ὃ γοῦν Πορφυρο- 
γέννητος ἐπὶ τούτοις κατ᾽ ἀνατολὰς γίνεται, καὶ τοῦ 


nus citra perjurii periculum posset, quieti publicae 
consulere. Hiec scrupulum non eximebant Porphy- 
rogenito: qui eum ob obfirmato in id quod semel 
decreverat patris animo impetraturum se quidquam 
desperaret quantislibet pro suscepto suo precibus, 
ei ipsi patefacta re suasit ut, qui» una restabat 
vitandi exitii ratio, confugeret ad montemNigrum, 
illieque monastico induto habitu vitam religiosam 
profiteretur. [ta videri fore ut securus de eo jam 
Augustus voluntatem ejusoculis privandi deponeret, 
quippe et venerari eum id instituti genus,et a semel 
abjuncto a rebus humanis facile inducendum vi- 
deri ne rebellionem et civiles turbas metueret. 
Hac parum quidem ad geniumCotanitze faciebant: 
tamen homo solertior quam religiosior ingressus 
intime in curam rerum suarum sic repulare secum 
institit, istud sibi amice suggestum a Porphyroge- 
nito consilium fore ilii apad omnes excusationis 
idonem loco, ne perfidi culparetur ob. exezcatio- 
nem dediti, cui scilicet avertendze nihil omisisset 
in potestate situm sua ;sibiautem uni, si parere 
salutaria monenti renueret, calamitatem imputan- 
dam suam. Quare 499 cum summme rei rationi- 
bus subductis non alia certior appareret via decli- 
nande pestis ejus gemini quz Joannem Tornicii 


i; Β 


μεταχειρίζων τάνεϊ, 
κη΄ Θάνατος τῆς — EUNT καὶ vk τότε 


"AM ὀλίγον diireD; xal à δέσποινα μὲν “Ἄννα, 
ἐκεῖ τελευτῷ τὸν βίον. ἀγγέλλεται δὲ μετ᾽ ὀλίγον τῷ 
βασιλεῖ, καὶ ὃς προνοίᾳ τοῦ μὴ μαθεῖν τὸν υἱόν τε 
καὶ βασιλέα, ὡς ἐπ᾽ ἀποῤῥήτῳ, στέλλει τὸν αὐτοῦ. 
μὲν ἀρχιδιάχονον, τῆς Ἐχκχλησίας δὲ χαρτοφύλαχα, 
τὸν Μελιτηνιώτην Κωνσταντῖνον, ἐφ' d μεταχομί- 
Kev τὸν νεκρὸν, ὡς ἐχρῆν, εἰς Νίκαιαν, "Apa δὲ 
καιρὸν λαθὼν εὐπρεπῆ τοῦ τὸν Πορφυρογέννητον, 
ἀποθαλόντα διὰ τὸ πένθος τὰ ἐρυθρὰ, μὴ φορεῖν 
ἄλλοτε παρασκευάσαι, εὐτρεπίσας ἀλλόχροα τὰ σὺν 
λευκῷ πυρφυρᾶ χρυσῷ ποικιλτὰ, καὶ διὰ μαργάρων 
τὸ βασιλικὸν (P. 341] σημεῖον τοὺς ἀετοὺς περιβεὶς, 
καὶ πέμψας ἐκ τούτων πέδιλά τε καὶ χαλινὰ, σφίσιν 
ὡς παρασήμοις τὸν υἱὸν προσέταττεν ἐμπομπεύειν, 
μόνῳ τῶν ἐρυθρῶν ἐκστάντα τῷ βασιλεῖ. Σοφὸν δὲ 
ἄρα καὶ τὸ τοῦ καιροῦ ἦν, ὡς μὴ δόξαι τὰ ἐπισημα 


proprie elerne salutis seopum. Colanitza sane 
non spectabat,amoliri periculum instans hoc quasi 
mimo poenitentia contentus! ex quo quid conse- 
cutum denique sit, suo referemus loco. Sub hec 
porro Porpbyrogenitus in Orientem est. profectus, 
patris, qui paulo ante inde recesserat, vices obi- 
turus, sustentandis prout posset, illic in ruinam 
pronis rebus imperii. 





28, Mors dominze Anna: et quie lunc. contigerunt. 


Non longo post hzc intervallo domina Anna vi- 
tw finem invenit illic ubi eam hesisse diximus, 
viro ex Oriente reverso in urbem. Perlatus brevi 
ud imperatorem est ejusacerbicasusnuntius,quem 
is magnopere haberi studuit arcanum, ne citius 
quam opus esset perveniret ad nolitiam Junioris 
Augusti, tali morte charissima uxore viduati.Misit 
ergo confestim in Orientem, celata diligenter mit.- 
tendi, causa, Melitenioten Constantinum suum qui- 
dem, hoc est palatini cleri, archidiaconum, ecele- 
Bie vero chartophylacem, ut cadaver defuncte por- 
tari de more Niceam curaret, Simul etiam occa- 
sionem se commodur offerentem prudenter 500 
arripuit redigendi ad convenientem deinceps orna- 
tum Porphyrogeniti Constantini minoris sui filii ; 


generum nuper oppresserat, mentem ad necessa- ἢ cui quod hactenus indulserat, ut rubris vestibus 


rium consilium appelens, ipso Porphyrogenito 
interprete veniam ab Augusto abstulit sequendi 
quod ostendebatur. Cumque petitum ab ipso esset 
ut ipsum habitum professionis vite perfecte in- 
dicem sumeret, statim annuit, et mundo vale di- 
cens in sacram se transcripsit militiam, mutatione. 
mira ex hesterno latrone hodiernus monachus, 
innocentie ac temperanti& modo sludens, longe 
aliter vivere nuper assuetus. Sed verum intus 
propositum ad ratam religionem necessarium si- 
mulatori deerat animo. Nimirum quem intueri so- 
lentqui sponte fiunt monachi, divini eultus et 


etiamque calceis simililer atqueipse uteretur,tem - 
pestivum amplius non erat,adulto et ad imperato- 
riamevecto dignitatem primogenito ejusAndronico: 
poterant enim emulationeset ambitiose spes inde 
nali fratres committere, cum perturbatione pu- 
blice tranquillitatis. Ut igitur, quod necessario 
faciendum erat, quam minime moleste captato 
apte opportuno tempore fieret, hunc rerum articu- 
lum accommodatissimum ad id ratus, quo ipse 
ultroConsiantinus propter luctumAugustie mortua 
rubra deposuisset, jussit imperator Meliteniotem 
illi a se offerre quales gestare illum deinceps opor- 


968 


GBORGII ΡΑΟΗΥΜΕΒΑ͂ 


961 


μεταλλάττειν xal ἅμ᾽ ἀποδαλόντα τὰ ἐρυθρὰ μετα- A ὁσίας τὰ πολλὰ χερδάνας, εἰ xai τὴν yelpa d, γνώμι, 


λαμθάνειν τὰ ποιχιλτὰ, ἀλλὰ χρόνου ῥυέντος διὰ τὸ 
πένθος ἐπὶ μόνοις μέλασιν ἀνεχτὴν τὴν μεταύθολὴν 
δεδόχθαι, ὡς ἐξ ἀρχῆς χοσμηθέντος τοῦ φορέσαντος 
τοῖς μετὰ βασιλέα λαμπροῖς, ὡς ἐπὶ ῥηταῖς γέρασι 
βασιλείας τούπίσημον ἔχοντος. Καὶ δὴ ἤπειγέ τε τὸν 
αρχιδιάχονον ὁ κρατῶν, xai παραυτὰ μηδὲν μελλή - 
σας ἀπέστελλεν, ἐφ᾽ ᾧ μὴ γνοίη ὁ βασιλεύς. ᾿Αλλ᾽ 
ἐχεῖνος μὲν xal τὸν δοθέντα χειρὸν συντεμὼν ἤλαυ- 
νεν ἐφ΄ ἑῴας, βασιλεὺς δὲ πειράσας διαλαθεῖν ὅμως 
τὸ κατὰ βουλὴν οὐχ ἤνυεν, ᾿ἀλλ᾽ εὐφώρατον γέγον! 
τὸ ἀπόῤῥΤητον, καὶ τὴν συμφομὰν ὁ παθὼν ὡς εἴχε 
διέφερεν. 'O μέντοι γε πεμφθεὶς ἐπιστὰς βαρὺς ἔδο- 
ξεν, ἄδωρα δῶρα φέρων τῷ υἱῷ παρὸ βασιλέως. 
Ὀλίγον δὲ προλιπών ὅσον ἐπισκευάσαι τὸν νεκρὸν 


εὐάγωγον καθ᾽ ὁδὸν, σπεύσας ᾿εἰς Νίχαιαν φέρει. Β χρ΄. 


Καὶ παραυτὰ μὲν στέλλεται τὲν ἐκὶ Νιχαίας ὁ πα- 
τριάρχης, στέλλονται δὲ χαὶ ἱεράρχαι ὅσοι δὴ χατὰ 
πόλιν ἦσαν, καὶ τὰ τοῦ χλήρου ἔχκριτον ξύμπαν. Τὰ 
δέ γε τῇ ὁσίᾳ προσήκοντα χαὶ λίαν περιφανῆ ὁ χρα- 
τῶν ηὐτρέπιζε. Τότε τοίνυν τὰ νενομισμένα τῇ 
κειμένῃ τελέσας ὁ πατριάρχης, καὶ πολλοὺς τῶν 
γνωρίμων χρυφίοις ἱκανοῖς δωρησάμενρς, ἐκ τῆς 


teret vestes, versicolores albo mistag δὲ purpura, 
intextu auri variegatas, superadditis pro Cesprgo 
insigni aquilis opere phrygionico formatis contes- 
seratione margaritarum. Ejus generis et forme 
tum indumentis crurrm pedumque tum ephippiis 
ac frenis, declaravit imperator per Melitenioten, 


velle sese atque :equum censere in posterum uti (; 


Constantinum, solius unicoloris et impermiste pur- 
pure usu concedentem fratri majori jam Augusto. 
Btrenue curavit quidquid demandatum fuerat ar- 
chidiaconus,et celerrime clamAndronico pervecius 
in Orientem ante omnia Constantino Porphyroge- 
nito et mandata et dona,parum licet grata,parentis 
Augusti reddidit. Ceterum haud sio aroano haberi 
mors Auguste diu potuit, ut amentem falleret vi- 
rum ejus Augustum juniorem; qui cito cognitum 
Bibi luctuosissimum casum tulit ut potuit. Corpus 
porro domine mortue simul compositum et cu- 
ratum ex regio $08 more est, idoneo in id spatio 
impenso ut jam efferri etin ponipa ostendi salvo 
Augusta majestatis decore posset, splendidis ex- 
sequiiseum a Porphyrogenito tum ἃ Meliteniote 
deportari curatum, magnoque deductum comitatu 
Niceam eat; quo etiam missu imperatoris patiar- 
cha occurrit cum episcopis, quotquot tunc Con- 
stantinopoli fuere, ac flore insuper ipso urbani 
cleri universi. Magni(ice jam ibi sc plane regie pa- 
rentatum defuncta est, nihil ad splendorem appa- 
ratus pompesque quam augustissimam speciem 
omittente imperatore cure ac sumptus. Sub heo 
perfunctus ceremonia funebri patriarcha sibi olim 
familiares ac necessarios multos aureis, quos illo 
funere lucratus plurimos fuerat, liberaliter elar- 
giendis demeruit, tanta id propensi &d dandum 
&nimi declarata vultu ipso ac gestu alacritate fa- 


μέμφεσθαι εἶχε τῷ φιλοδώρῳ τῆς προαιρέσεως, τὴν 
πρὸς τὴν πόλιν xal αὖθις ἤλαυνε. Πυθόμενος δὲ τὸν 
βασιλέα ᾿Ανδρόνιχον πάλιν ἁπτόμενον τῶν xaO ἕω 
διαπεραιωθήναι τὸν Βόσπορον, αὐτίχα παρεγκλίνας 
ἐν τῷ τοῦ ἀγίου Αὐξεντίου βουνῷ χατὰ ποὺ τοὺς 
πρόποδας σκηνουμένῳ συγγίνεται. Κἀπειδὴ Μαιμα- 
χτηριῶνος λέγοντος ἢ τῶν ἁγίων ἀποφτόλων προσέ- 
λαυνεν ἑορτὴ, ἐχεῖσε μιχρὸν ἐπιμείνας τῷ βασιλεῖ 
ὁμιλῶν τὰ εἰκότα (ξῴχκει γὰρ xai συνδεδέσθαι ταῖς 
πρὸς αὐτὸν ἀγάπαις ὁ βασιλεὺς), τέλος civ θείαν 
ἐχτελέσας μυσταγωγίαν ἐν τῇ μονῇ τοῦ ἀρχιστρατή- 
you xarà τὴν ἑορτὴν, xal ὡς εἰχὰς ἐπευξάμενος 
ἀπαλλάττεται. | 


Exstpateía Μιχαὴλ βασιλέως πρὸς Σάγγαριν, 
xai τὰ γεγονότα ἐχεῖ. 

[Ρ. 842] Βασιλεὺς δὲ καὶ αὖθις ἀγγελθὲν üxsiw 
ὡς τὰ πέραν τοῦ Σαγγάρεως ἄφθενεῖ, Πέρσαι a 
συχναῖς ἐπιτίθέμενοι πείραις χᾳτὰ πολλὴν ἄδειαν 
διαπεραιούμενοι κακῶς ποιοῦσι χαὶ τὰ ἐνδοτέρω τοῦ 
ποταμοῦ, δυνάμεις συναθροίσας ὅσας Ó καιρὸς ἐδ’- 


δου xal ἐνεχώρει τότε xax! αὐτὸν πραγματα, ἀπτέρῳ 


ciens,ut satis appareret non respondere facultatem 
voluntati, et plus longe profundere paratam men- 
tem benefioam quem quantum manus pro dantig 
voto exiliter instructa suggereret. His actis Yeccus 
se in urhem referens, obiter audito Andronicum 
Augustum trajooto Bosporo versus Orieníem iter 
capassere,de via deolinans eum cogyenit ed radices 
monti Banofi Auxentii posito Auqgstali divgraan- 
tem. Erat tunc tempus desinentis duvii,testu mque 
imminebat sanctorum Apostolorum, quod Audro- 
nious illic celebrare constituerat. Eg causa pariar- 
cho ibi paulo diutius detento copiam; prebuit libe- 
riorem longiorum colloquiorum cum Augusto, et 
ut apparebat, bene aífeoto ap per hoo ipsius con- 
suetudine gaudente. Tandem solemni sacrificio die 
sanotorum Petri et Pauli rite apud SanctiMichaelis 
archangeli monasterium ἃ patiarcha celebrati 
valedicens is imperatori, ipsique in digressu d 
more bene precatus, coepto urbem versus itineri δὲ 
reddidit. | 


29. ExpeditioMichaelis imperatoris versus Sangarim: 
et ibi gesta. 


502 AL imperator rursus non dubiis nuntiis 
certior factus ulterioresSangari regiones laborere, 
Perse siquidem opum ibi Romanorum infirmitate 
crebris incursionum experimentis abunde comperta 
tantum flducie jam sumpserant ut amne securis- 
sime trajecto etiam citeriorcs Sangari tractus agere 
ferreque rapinis et vastationibus non dubitarent, 
contraolis copiis quantas pro tempore proque ρΓῶ- 
senti copia potuit cogere, summa celeritate illucse 
contulit, Sangari transmisso. Tunc cernens illic 
Scythicam quamdam (ut vulgo dicunt) solitudinem 
tam acri doloris urebatur sensu,parum ut abesset 


9065 


DE MICHABLH PALAOLOQGO LIB. VI. 


960 


τάχει τἀχεῖσε xavaAapÓdvet διαπεῤαιωθεὶς τὸν Σάγ- A οἵ δὴ γλισχρότητος μὲν ἡττημένοι λημμάτων, δέει 


γαριν. Τότε τοίνυν βλέπων τὴν Σκυθῶν, εἴποι τις, 
ἐρημίαν ἐχεί μονονοὺ τρίχας ἔτιλλε. Κατῳχτίζετο 
μὲν γὰρ ἐχτόπως τὸν τόπον, καὶ τὴν χλεύην χατω- 
δόμετο τῶν ἰδίων. Πρὸς δέ γε τὸν ᾿Αλεξανδρείας πα- 
τριάρχην, ἐκεῖσε χατὰ παραμυθίαν τῷ βασιλεῖ συν- 
διάγοντα, τὴν τοῦ ταῦτ᾽ ἠρημῶσθαι αἰτίαν χαρδίας 
στεναγμοῖς ἰσχυρίζετο, τοῦ τόπου μὲν μεμνγ, μένος 
ὡς εἶχε τὸ πρότερον, ὅτε κατ᾽ ἐπιτρηπίαν αὐτὸς 
ἐστρατήγει, ἐς ὁπόσον δὲ συμφορᾶς χκατηντήχει τῷ 
τάτε βλέπων, ὡς μηδὲ βατὸν ἀνθρώποις εἶναι, δέν- 
. δρεφιν ὑψικόμοηις χατειλημμένον. Τὸ δ᾽ aitov, φη- 
, σὶν, dj τῶν ζηλωτῶν ἐπίθεσις, καὶ τὸ ἐκπολεμοῦγ 
βασιλεῖ τὸ ὑπήχοον σπευδειν, ὡς τὰ καὶ τὰ πέπρα- 
χκται λέγοντας, καὶ ὡς παρανομοίη ὁ βασιλεὺς͵ καὶ 
. 4dÀÀa οἷς τὰς καοδίχς τῶν ἀνθρώπων ἀλλοτριοῦντες 
vod βατιλεόοντος ἐποίουν καὶ βασιλέα περὶ ἑαυτῷ 
λεδοικέναι, xai τὴν xa0' ἑαητὸν ὀῤῥωδίαν πάντως 
καρδίας οὔσης τὰ μέλῃ συγκατασπᾶσθαι ξυνέθαινεν. 
Αὐτίχα γὰρ μέλλησις ἠχαλούθει, xai τὸ ἐπιτροπαῖς 
στρατηγῶν καὶ μόναις διοιχεῖσθχι τὰ κατὰ τόπους, 


quin pilos ipse sibi oapitis velleret. Miserabatur 
enim incredibiliter calamitatem locorum illorum ; 
et tam impune ibi suos ludibrio esse barbaris ad 
propriam ipsius pertinere ignominiam reputabat 
moerens. Aderat ei hujus expeditionis ad solatium 
comes Alexandrinus patrigrcha. Apud huno exone- 
rangs animnm, non sine altis e corde suspiriis, 
affirmabat compertam sero sibi veram causam ob- 
versantis oculis desolationis, quz quanta quamque 
miserabilis esset ipse optime omnium nosset, ad- 
jutus ad id memoria florentis quondam ac beati 
regionum harum status, qualem ae spectasse re- 
cordabatur, cum antequam in imperium evehe- 
retur, Romanis copiis ibi preesset. Comparans ergo 
animo quam uberes, quam frequentes olim felici- 
bus incolis terre, in quantam nunc, qus cernere- 
tur, calamitatem devenissent, ut non exhausta civi- 
bus colonisque solum, sed ne pervie quidem jam 
bominibus essent, nullo passim vestigio viarum, 
stirpibus atque arbustis densis atque altis enatis 
ubique temere. Causa, inquiebat, mali tanti heo 
demum est, eruptio inconsulti zeli subditos efferens 
in conatus rebelles impugnandi principem ; ubi 
prodire aliter in rem non possunt, maledicas inci- 


tanteslinguas ad seditiose murmurandum adversus D 


imperantem, hec et illa ejus acta percensentes, 
qu& prava esse contendunt,et reum illum violata- 
rum legum et reipublice pessime administrate 
licentissime peragunt; $908 per hec ab eo alie- 
nantes animos hominum, et metuere ipsum sibi 
cogentes : naturale quippe cuique est ad objectum 
grave vite ac stalus proprii periculum horrere. 
Hinc capite reipublice de se sollicito, et ea neces- 
saria sui cura a consulendo efficaciter subditis 
avereo, membra imperii discerpi contigit. Hino 
torpor, addebat, obrepsit nobis; hinc tardi ac se- 
gues fuimus in occurrendo per nos provinciarum 


δὲ τοῦ μή τι παρὰ βασιλέως παθεῖν ὡς παρὰ τὸ si- 
χὸς ἐλλελειμμένους, τὰ πταίσματα συγχαλύπτοντες, 
τῷ κατὰ σφᾶς ἀδεεῖ ψευδῆ τράφοντες, ἠρήμουν τὴν 
χώραν καὶ τέλος Éonuov τὴν οἰκουμένην ἀπέφηναν. 
Ταῦτα λέγων, τρυφὰς βασιλικὰς ἀφειχὼς χαὶ θερα- 
πείαν ἄπασαν, ὡς σιτεῖσθαι xal τοῖς τυχοῦσι, τῶν 
πρόσθεν ὡς εἶχεν ἐπέόδαινε. Πέρσας δὲ, ἅτον ἐκεῖνος 
προσεχώρει, ὑπὸ πόδα [P. 343] χωρεὶν exei. τοῦ βα- 
σιλέως διημερεύοντος, ὡς καὶ ἔτι θερμὰς τὰς ἑστίας 
ἐχείνων χαταλαμόάνοντος, ὅπου δὲ βασιλεὺς ἐφειστύ- 
χει, ἐκεῖθεν πρὸ μιᾶς φθανόντῳν ἐχείνων Tj xai 
δευτέρας μετασκηνοῦν. llAz0og δ᾽ ἦν ὁπωρῶν ixxe- 
χυμένων κάτω τῶν δένδρων, ὡς ἐκεῖθεν τὸ πλέον 
τοῦ στρατιωτιχοῦ σιτίζεσθαι: τὸ γὰρ εἰσαχθῆναί 
τισι τῶν ἐδωδίμωγ ἐκεῖ xal λίαν διὰ τὸ 030; ἀπώ- 
μοτον ἦν, Ὅθεν xai πολλάχις πέμπων ὁ βασιλεὺς 
τὰ τῆς τραπέζης τρύφη, τὸν σχληρὸν πιτυρίαν xal 
μέλανα, γυναιχί τε ἅμα xxl πενθερᾷ xal γε ma- 
τριάρχῃ καὶ τοῖς γνωρίμοις παρίστα τὸ δυσπαθὲς, 
γράφων μῃδ᾽ αὐτοῦ πηγιμαίου ὕδατος εὐπορεῖν, τὰ 


malis ; hinc defungi eogebamur perfugctoriis pro- 
visionibus, mittendis hao in loeg prmfectis, quo 
venire ipsos nos orportuerat. Et venissemus, nisi 
falsis isti nuntiis necessitatem nostri adventus ab- 
sconderent. Erant hi homines avari, rapinis intenti : 
predarum suarum et concussionum hic exercita- 
rum lestes habere Augusti presentis oculos time- 
bant. Ideo litteris fallacibus occultabant offensiones 
belli ruinasque locorum, ne remedium iis, sí note 
fuisgent, adhibendum a nobis rationibus ipsorum 
privatis incommodaret. Ergo utimpune ipsis esset, 
ut violeptarum extarsionum penas non luerent, 
mendacibus nos lactantes scriptis regionem hano 
vastarunt, et in frequenti olim ac passim habitata 
terra solitudinem, quam gementes cernimus, fece- 
runt. Hec deplorans, omissis deliciis regiis, cultu 
ac fastu principali neg;ecljs, curandi quin etiam 
corporis adeo immemor ut obviis quibusque sine 
delectu aut apparatu vesceretur, ultra quoad potuit 
tendebat. Coegitque tum Persas, quantum est ipse 
progressus, retrocedere. Erat autem itineris ea 
tunc ratio, ut ubi precedenti vespere Perse fue- 
rant, posterum ibi diem imperator exigeret, in ho- 
spitia, quibus illi erant usi, focis adhuc ipsorum 
fumantia succedens. Itaque diecule vix unius aut 
summum bidui intervallo locus idem et Persas di- 
miserat pedem sua versus referentes et instantem 
vestigis ipsorum excipiebat Augustum. Apparebant 
autem tota passim regione strata sais queque eub 
arboribus poma decidua fructusque omnis generis 
maturi, tanta copia ut majori exercitus parti oibus 
inde sufficeret. Nam alia ratione praeberi forum et 
inferri castris illis commeatum, interdicto dudum 
vi ac metu hostili per $0.44 omnem hunc late tra- 
ctum commercio, sperandum haud erat. Itaque ssepe 
in specimen miseri quo tunc utebatue xieXes τον, 
imperator ad Augustam eXeocruxo , eÀ oeEvexSo9 o. 


967 


GRORGII PACHYMERJAR 


968 


δέ γε ποταμοῦ τρυγοίπῳ διηθούμενον xai ἐξαιθρια- Α τῶν τῆς Πρρούσης μερῶν ἀνάγεται, τὰ τῆς αὐτῶν 


ζόμενον μόλις προσιτὸν εἶναί οἱ ποτόν. Μὴ γοῦν 
ἱχανῶς ἔχων τότε διώχειν ἐν δυσχωρίαις τὸ IHspot- 
χὸν, ἄλλως τε xzi ἐνδείας ἐπιχειμένης τῶν ἀναγ- 
καίων, τὸ τέως ἔγνω τὸν τόπον κχατοχυροῦν͵ xal δὴ 
φρουρίοις μὲν συχνοῖς τὰ παρ᾽ ἑχάτερα τοῦ ποτα- 
μοῦ διελάμδανε, τὰ μὲν πεπονηχότα τῷ χρόνῳ ἐπι- 
σλξυάζων xal συνιστῶν, ἄλλα δὲ αὐτὸς ἀνιστῶν ὅπου 
τοῦ ποταμοῦ λειψυδροῦντος πόρον ἔδει γίγνεσθαι, ὡς 
ἂν ἅμα μὲν τῇ τῶν φρουρίων πυχνότητι, ἅμα δὲ 
xal ταῖς τῶν ἀναγκαίων τόπων προχατοχαῖς ἐν ἀμη- 
χάνοις τὰ τῶν Ι]ερσῶν γίνωνται, Συστεῖλαι δὲ θέ- 
λων καὶ τὰς ἐφόδους τῶν ἐπιόντων ὡς μὴ ἀνέδην 
ὁπόθεν βούλοιντο διεχπαίειν καὶ ἐπεισπίπτειν ἀδή- 
λως, ἀξινηφόρους ἐς πολὺ πλῆθος συναθροισθῆναι 
χελεύει, xal μῆχος μὲν παραμετρήας τοῦ ποταμοῦ 
ὅσον ἦν ἀναγκαῖον χατοχυροῦσται, πλάτος δὲ τὸ lxa- 
νὸν λογισάμενος, σπουδῇ τὰ δένδρα χόπτοντας ἐπι- 
τάττει ἐπιχαταδάλλειν ἕν ἐφ᾽ ἑνὶ, xal οὕτω κατα- 
πυχνῶσαι τοῖς χλωσὶ τῶν δένδρων τὸν τόπον ὡς μηδ’ 
ὄφιν οἷόν τ᾽ εἶναι σχεδὸν διέρχεσθαι. Ταῦτα πρὸς τὸ 
παρὸν ἐπιτάξας τε χαὶ χατασχευάσας τῷ ἐπιμεῖναι 
ταλαιπωρούμενος, τέλος σιταρχήσας τοῖς ἐν τοῖς 
φρουρίοις τὸ ἱκανὸν, παρὰ τὸν ποταμὸν μέχρι καὶ 


etiam et alios familiares, furfurosum panem durum 
et atrum, has esse 8cribens lautitias sue mense; 
et adjungebat iisdem litteris ne fontane quidem 
sibi aque copiam ad potum suppetere, sed et tur- 
bido haustum flumine, coli transmissione obiter 
purgatum refrigeratumque sub dio,quem sitibunde 
fauces aegre admitterent, liquorem propinari. Cum 
autem hostes sic instando contrusisset in asperos 
jam neo facile pervios limitis ipsorum saltus, haud 
se idoneis instructum copiis sentiens ad eos ulte- 
rius persequendos, et aliunde rerum necessariarum 
penuria urgente, cogitare de reditu coactus prius 
lamen, quoad res sinebat, munire limitem studuit 
arcibus ad utramque fluminis ripam excitatis et 
presidio insessis plurimis. Quarum aliquas vetu- 
state ac temporum injuriis semirutas refecit insiru- 
xitque, novas ipse aliquas adjungens, ibi presertim 
ubi parcior aque amnis vado trajici potest, ut sic 
et crebritate presidiorum et preoccupationo loco- 
rum necessariorum, inopes consilii Perse redde- 
rentur. Quorum etiam incursiones coercere obice 


ἐπισχέψεως, ὥστε xai τῶν ἐχθρῶν τελέως ἐχδιωχθῆναι 
εἰς χαιρὸν εὔθετον ἀναθέμενος. 


Α a M , - 
τος πρὸς τὸν πᾶπαν Μαρτῖνο, 


á:coxptatap!ouc. 

[P. 344] Ξυνἔδη δὲ τότ᾽ ἀνὰ Ηροῦσαν διάγοντι 
xai τὰ κατὰ τὸν πάππαν μαθεῖν, ὃς δὴ καὶ Map 
γος μετὰ NuxóÀaov ἦν. Πρὸς γὰρ αὐτὸν ἔφθασε πέμ- 
ψαι τόν τε Ἡραχλείας Αέοντα xai τὸν Νικαίας 
Θεοφάνην. ΟἹ δὴ xal ἐπιστάντες οὐ κατ᾽ ἐλ πίδας͵ 
ἃς εἶχον ἀποστελλόμενοι, παρ᾽ ἐχείνων ἐδέχοντο, 
ἀλλὰ τοὐναντίον ἅπαν. Τὰ γὰρ καθ᾽ ἡμᾶς ὡς εἶχον 
μαθόντες, καὶ ὅπερ ἦν ὑποτοπάσχντες, χλεύην τὸ 
γεγονὸς xai οὐχ ἀλήθειαν ἄντιχρυς (παρὰ μόνον 1E 
βασιλέα xal πατριάρχην xal τινας τῶν περὶ αὐτοὺς 
πάντες ἐδυσμέναινον τῇ εἰρήνῃ, καὶ μᾶλλον ὅτι xr 
ποιναῖς ἀλλοχότοις ἤθελεν ἀσφαλίζεσθαι ταύτην : 
βασιλεὺς) ἐκείνους μὲν ἐν ἀτίμοις εἶχον, xal εἰν 
εἰς τὸν πάππαν πρόσοδον ὀψὲ xal μόλις παρεῖχον, 
τέλος δὲ βασιλέα μὲν καὶ τοὺς ἀμφ’ αὐτὸν ὡς χλευα- 
χτὰς ἐπιτιμίοις xal μὴ ἀληθείαις στοιχοῦντας ἀφο- 
ρισμοῖς κχαθυπέθχλον, τοὺς δὲ πρέσδεις μηδενὸς 
ἀξιώσαντες τῶν εἰκότων ἀπέπεμπον. Ταῦτα γνοὺς 


χατὰ 


λ' Τὰ 


nona in arces quanta opus erat illata, legens flumi- 
nis ripam Pruse partibus se admovet, diligentiori 
inspectione locorum eorumdem, uti et plena exr- 
pulsione inde hostium, in tempus opportunum di- 
latis. 


C 80. De apocrisiariis ad popam Martinum missis, 


Contigit autem tunc apud Pruse&m imperetori 
corumoranti afferri nuntium de staturerum suarum 
apud papam. Martinus hic erat, qui Nicolao suc- 
cesserat. Ad hunc maturaverat mittere Heracleer- 
sem episcopum Leonem et Nicenum Theophanem. 
Verum hiappulsi quo mittebantur, baud seo: ndum 
exspectationem ipsorum istic sunt excepti, quin 
omnia potius speratis experti contraria. Nimirum 
edocti ad verum Romani de rebus nostris, et quod 
reserat suspicati, istam, que magnopere jactabatur, 
pacem nihil demum aliud nisi fucum et ludibrium 
esse (preter quippe imperatorem solum et patrisr- 
cham quosdamque cum his assiduos, ceteros plane 
omnes tedere concordie), insuper etiam illas ab 


opposito studens, ne ut antea prelicenter citra me- D imperatore ad fidem pacis sincere inite faciendam 


tum illum quo lubebat irrumperent, inobservati ex 
improviso irruentes, securigeros magno numero 
congregari precipit, et longitudinem fluvii dimen- 
Bus quantam expediebat opere muniri, huicque 
idonea latitudine juxta congruam proportionem 
&ccommodata, festinato cmsas arbores invicem 
coacervari una uni superposita jussit, colligarique 
mutuo implicatis ipsarum 50405 ramis, densitate 
tanta ut ne sangui quidem fere quedam hec velut 
Sepes preberet trausitum. His in presens ordinatis 
et provisis. cum ulteriorem istic moram incom- 
moda gravescentia non permitterent, tandem an- 


aíTectatas poenarum ab Ecclesie mansuetudine alie' 
narum atrocitates improbantes, frigide legatos ac 
contemptim habuere, nec eos nisi sero vix tandem 
et egre ad papam introduxerunt, eo demum suc- 
cessu legationis, ut imperator cum suis tanquam 
illusores, et ostentationibus suppliciorum ad simu- 
landam, quam vere noninierant, concordiam abusi, 
anathemati subjicerentur. Quo facto legatos nulla 
dignatos benevolentie aut honoris significatione 
dimiserunt. $06 Hec ubi renuntiata imperatori 
per Nieenum sunt (nam Heracleota eo itinere obie- 
rat) indignissime tulit, adeo ut cum inter sacra de 


969 


DE MICHAELR PALAOLOGO LIB. VI. 


970 


βασιλεὺς παρὰ τοῦ Νιχαίας ἐπανιόντος (ὁ γὰρ 'Hpa- À λα΄. Περὶ τῶν διαθηκῶν τοῦ πατριάρχου ᾿Ιωσήφ. 


χλείας ἐτεθνήχει) ἐν δεινῷ ἐποιεῖτο, ὦστε χαὶ τοῦ 
διακόνου μέλλοντος μνημονεύειν τοῦ πάππα xatd 
τὸ σύνηθες βασιλέως παρόντος Ó χρατῶν διεχώλυε, 
χαλὰ λέγων τῆς ἀγάπης ἐχείνων ἀπόνασθαι, ὥστ᾽ αὐ- 
τὸν μὲν ἐκπολεμῶσαι δι᾽ ἐκείνους ἑαυτῷ τοὺς οἰκείους, 
ἐκείνους δὲ μὴ ὅπως “,ἄριν ἔχειν, ἀλλὰ καὶ προσαφο- 
ρίζειν. Τότε δὲ xal διαλύειν ἤθελε τὰς σπονδάς, Κἂν 
διελύοντο, εἰ μή τι προσίστατο τῇ βουλῃ. Αὐτὸν μὲν 
γὰρ πολλὰ παθεῖν διὰ ταῦτα καὶ μόλις ἀνύσαι, χἂν 
ἐξαπιναίως λύοι παλινῳδῶν, ἐπιστάντος xal αὖθις 
χαιροῦ τοῦ ταῦτα ζι,τήσοντος μὴ [P. 345) ἂν ἀνυστα 
γενέσθαι τὸ σύνολον. Χωρεῖν δὲ ἄλλως καὶ εἰς μετα- 
δολὴν τὰ τῆς ᾿Εχχλησίας πιάγματα τοῦ ᾿Ιωσὴφ ἐπι- 
χαταττάντος. Αὐτὸν μὲν οὖν xal εἰρηνιχὸν εἰς ἅπαν 
εἶναι, xai μηδὲν ἐξ αὐτοῦ πιστεύειν τῶν ἀνηχέστων 
Ὑίνεσθαι, οὐ μὴν ἀλλ’ ἀνάγχην εἶναι χαὶ τοὺς 
χινέσοντας. Καὶ ταῦτ᾽ οὐχ ἁπλῶς ὑποπτευων ἔλεγεν, 
ἀλλά γε τὸ πρὸ τούτων συμύαν ἀνὰ τὸν Σάγγαριν 
διχτοίδοντος δειλιᾷν ἐποίει περὶ τῶν ὅλων τὸν βα- 
σιλέα, εἴ πως ὡς ἐπισφαλῆ τὰ συγχείμενα διαλύ- 
σειεν, 


more, imperatore presente, diaconus consuetam 
pape commemorationem pronuntiaturus esset, 
princeps ne faceret prohibuerit. Palam autem ad 
familiares conquerens, aebat preclarum enimvero 
Bibi fructum constare charitatis in Latinos sus : 
8e nempe causa eorum necessariis etiam suis 
certamine suscepto, ne penis quidem acribus du- 
bitas se ipsos comprimere, illos autem pro gratiis 
sua tante in fideipsorum constantis debitis diras 
et exsecraliones referre. Tunc igitur revocare om- 
nia prius sancita et tutum concordie tractatum 
rescindere voluit. Fecissetque continuo, ni ab hoo 
euin consilio quedam revocassentR.eputabat vide- 
licet, si quod tam longa et laboriosa molitione vix 
tandem summis suis erumnis perfecisset, momento 
disjiceret , mutationemque ac revocationem tam 
certo ac palam conlestate prioris sententie ultro 
profiteretur , inde armanda forte contra ipsum 
odia malevolorum , et futurum non inversimiliter 
tempus quo non esset ipsi utile priora hec ejus 
acta suo ipsius videri suffragio damnata. Veritus 
ergo ne 8i hanc palinodiam precipitaret palamque 
divulgaret,id ageret quodaliquando infectum vel- 
let, satius duxit supersedere , videns presertim 
Ecclesie res in notabilem mutationem pronus. 
Quanquam enim , 8i Josephus , quod futurum ap- 
parebat , denuo in sede patriarchali reponeretur , 
ab ipso quidem, cujus mite ac pacificum ingenium 
perspexerat, nihil adversum se sinistrum aut infe- 
stum tentatum iri confldebat, tamen quod idem 
esset facilis ad sequendos impulsus aliorum , nec 
defuturi viderentur qui eum ad exempla edenda 
in pacis invisa: auctures instigarent, temperandum 
judicavit ἃ se ipso ultro predamnando. Quam au- 
tem non vane tale quid metueret ab asseclis et con- 
siliarig Josephi, demonstrabat recens factum, 


ParROL. Gn. CXLIII. 


C 


Ὁ piv γὰρ Ἰωσὴφ προσδοχήσιμος Ov ἐπὶ τῷ θα- 
νεῖν τὰς διαθήχας ἐξήνυεν, ἦν δὲ χρεία μεμνῆσθαι 
xal βασιλέως xal τῆς ὑπὲρ ἐχείνου εὐχῆς. Καὶ ἐμέμ- 
νητό γε καὶ ηὔχετο, οὐ μὴν δὲ προσετίθει τὸ ἅγιος, 
0 σύνηθες ἔχειν ὡς χρισθέντας μύρῳ τοὺς βασιλεῖς, 
Ὁ δὲ βασιλεὺς οὕτω πεμφθείσης ἐχείνην ἰδὼν ἔχου- 
σαν ἐδυσχέραινε, χαὶ γράφει μὲν πατριάρχῃ, γρά- 
φει δὲ καὶ τῷ τὴν πόλιν ἐπιτετραμμένῳ, μανθάνει 
ἐρωτῶντας πῶς τοῦτο πέπραχταί ol xal ἐφ᾽ ὃ τι τῆς 
βασιλείας χολούει τὸ ἅγιος Μή πως ὡς ἀνάξιον, φησὶ, 
ps κρίνων τῆς ἀγιστείας οὕτω γράφει; Γέγραπται 
δ᾽ ὑπὲρ τούτων xal τῷ ᾿Αντιοχείας πατριάρχῃ τῷ 
Πρίγκχιπι. OU xai πέμψαντες ἐπυνθάνοντο τὴν αἴτίαν 
τοῦ οὕτω γράφειν, ὡς θέλοντος γνῶναι καὶ βασι- 

ἕως. Καὶ ὃς μετετίθει τὴν τούτων αἰτίαν εἰς τοὺς 
ἀμφ᾽ αὐτὸν μοναχοὺς, xal εἰς πίστιν ἄλλην προῆγεν 
οὕτως ἔχουσαν ἐπὶ πᾶσι πλὴν προσχειμένης τῆς 
ἁγιότητος. Ταύτην γοῦν ἐμφανίζων ἔλεγε γράφειν 
τὸ πρότερον" ἐπεὶ δὲ οἱ περὶ αὐτὸν σχανδαλίζοιντο, 
μετεγγράφειν ἀσαῦθις τὴν ἐς χεῖρας ταύτην γεγο- 
νυΐϊαν τῷ βασιλεῖ, Οὕτως ἦν ἐκεῖνος εἰρηνιχὸς ἐφ᾽ 


quod eo apud Sangarim nuper agente contigerat: 


31. De testamento patriarcha Josephi. 


Cum enim per id tempus , brevi moriturus , ut 
tum putabatur, Josephus testes ultime voluntatis 
tabulas rite $07 conficiendas censuisset, in iis ex 
more mentionem imperatori8, ipsi bene precando 
faciens, nomini ejus vocabulum ἅγιος, hoc est, 
sanctus aut sacer, non adjunxit, quo tamen passim 
imperatores honorari consueverunt, ex quo sacri 
unctione olei sunt inaugurati. Eas tabulas ad se 
delatas imperator,legens, miratus in iis omissionem 
novam, scripsit ad patriarcham ea de re conque- 
rens : scripsit etiam ad praefectum urbis , jubens 
serio inquirere quo id errore quove consilio factum 
ita esset : Vide, inquiens, quorsum Josephus me in 
ordinom redegerit et immperii nostri majestatem 
imminuerit negato titulo sacri : an quod me pecu- 
liariter illo indignum putet ? Scripsit etiam in sen- 
tentiam eamdem Principi Anticheno patriarche;qui 
cum ambo miaissent ad Josephum, querentes cur 
hoo fecisset, cupere enim imperatorem id scire, 
ille utrique respondit, culpam ejus erroris penes 


D monachos ipsi ministrantes residere. Et in fldem 


dicti sui protulit archetypum exemplar testamenti 
cetera omnia simile perlato ad Augustum exemplo 
nisi quod titulus ἅγιος, qui desiderabatur in apo- 
grapho, clare in autographo legebatur. Se igitur 
prius ita scripsisse : quoniam vero qui cizca ipsum 


. erant scandalizarentur , postea refinxisse in eam 


formam qua imperatori esset oblata. Ea ingenua 
confessione Josephus et suam pacificam indolem et 
suorum ministerium in Augustum invidiam decla- 
ravit ; causamque huic justam prebuit timendi, ne 
tam male animati in ipsum homines occasionem 
aliquam arriperent ejus accusandi quasi Ecclesie 


91 


071 


GEORGII PACHYMERJE 91 


ἅπασιν. [P. 346] ᾿Αλλὰ τοὺς περὶ αὐτὸν ὑποπτεύων α φοῦς. Ὡς δὲ δόλῳ κακῶς ἀπεκτόνει, πέμψες τοὺ 


ὁ βασιλεὺς, ἅμα δὲ xai τοῦ μὴ δόξαι συνιστᾷν τὴν 
καθ᾽ αὐτοῦ χατηγορίαν, ὡς χατὰ χλεύην xai οὐ πρὸς 
ἀλήθειαν ποιησάμενος, τὰ περὶ τούτων τοῖς ἐφεξῆς 
χαιροῖς τῷ τέως ἀνήρτα. 


λβ΄. Ὅπως συνέδη τὰ γατὰ Βελλάγραδα. 


Ἐν τούτοις δ᾽ ὄντος τοῦ βασιλέως χαὶ τὰ κατὰ 
Βελλάγραδα διηγγέλλοντο. ᾿Αλλ᾽ ἀναληπτέον μιχρὸν 
ἄνωθεν. Ἰλλυριοὶ μὲν οὖν βασιλέως ἀποστατήσαντες 
xat' αὐτοὺς ἦσαν. ΠΕερισγχόντες δ᾽ ἐρήμην πόλιν τὴν 
Δυῤῥαχίου ἐκ τοῦ προγεγονότος σε!σμοῦ ἀναχτίζουσί 
«s χαί τινας συναποστάτας σφίσιν ἐχεῖ χατοιχίζουσι. 
Τῷ ῥηγὶ δὲ Καρούλῳ ἐξ ἐγγίονος γειτονήματος τοῦ 
ἀπὸ τῶν Κανίνων φιλίως εἶχον χαὶ χατὰ συνθήχας 
εἰρήνευον. Τὰ μέντοι γε Κάνινα πάλαι μὲν ἦσαν τοῦ 
Χιλίππου ᾿λμηραλῆ, ἀνδρὸς δυναμένου πλεῖστα, ὃν 
καὶ Μιχαὴλ δεδιὼς ὁ δεσπότης, καὶ μᾶλλον ἰσχύσαν- 
τος κατὰ τοῦ Maopi τοῦ Καρούλου ὡς xai ἀποχτεῖ- 
ναι xal τὴν ἀρχὴν ἐχείνου Aa6eiv συμμαχίᾳ πλείστῃ 
τῆς ἘἘχχλησίας, κήδει ἐποιεῖτο, xai τὴν πάλαι τῷ 
Ζφαντζῇ συνοιχήσασαν, ἀδελφήν γε οὖσαν τῆς αὐὖ- 
τοῦ γυναιχὸς, χεχηρωμένην ἐχείνου πέμψας συναρ- 
μόζει οἱ, ἐκχωρήσας αὐτῷ καὶ Κανίνων xal Κορυ- 


illusisset simulanda pace falsa. Quod crimen quia 
confirmare potuissent quadam velut confessione 
ipsius rei, si revocasset imperator ultro quod fece- 
rat, ideo se ille tunc ab eo faciendo continuit, 
508 integra ut erant omnia relinquens suspen- 


EE ἀδήλων κστοϊστεύσοντας, xal τὸ δρᾶμα ηνύετο 
xai ὁ λμηραλῆς ἐτεθνήχει, ἐδούλετο μὲν χατασγὼ 
Κάνινα ἔχειν, ἐμποδὼν δ᾽ ἦσαν ol ἐν ἐχεΐνοις £j: 
σχόμενοι ᾿Ιταλοὶ, οἵ xai τὸν τῆς ἥττης συνδιχγαγ:»- 
τες χχιρὸν αὖθις ἀπέγλιναν πρὸς τὸν Κάρουλον. k:- 
βουλος δὲ πέμψας χατωχύρου τε τὸ φρούριον, xr 
ὡς ἰδίῳ χρώμενος ἐχεῖθεν &Eopugv τοὺς αὐτοῦ xri 
τῆς Ῥωμαίων ἐδούλετο. Τότε τοίνυν ἐθάῤῥυνε μὲν 
ἐχεῖνον xai ἡ τῶν ᾿Ιλλυριῶν ἀποστασία, ἔχων ξὲ χε: 
τὸν κότον ἀρχῆθεν ὡς ἐκχρουσθεὶς ταῖς τοῦ βασιλίν: 
μηχαναῖς τῆς ἐπὶ τὴν πόλιν ἐχπλοίας, λαὸν ia 
ἐχ Βρεντησίου ἅμα μὲν ἱππότην, ἅμα δὲ χαὶ Tis. 
[P. 347] ὡς εἷς τρεῖς χιλιάδας ποσούμενον, Quz 
ραιοῖ τὸν ᾿Ιόνιον. Ot δὴ xat χαταλαδόντες τὰ Kaos 
x4: ὡς tlyov ἐνσχευασάμενοι, οὕτως ἐκεῖθεν i 
μων ὡς τῇ χατὰ σφᾶς τόλμῃ οἴεσθαί τινὰς ui: 
χαὶ πόλεως Θεσσαλονίκης, ἔτι δὲ xal πόλεως 27." 
πεζῇ συμθαλεῖν. "Eni τοσοῦτον δ᾽ ἐθάῤῥουν τῇ x7 
αὐτοὺς δυνάμει ὥστε xal κατ’ ἐλπισμὸν τὸν κρεῖττι 
διχμερίζειν χαὶ χώρας xal πόλεις ἑαυτῷ ἔχαπο 
τῶν προὐχόντων. ᾿Ἐξῆρχε δὲ τούτων ἁπάντων ὁ χ- 
τῷ φρονήματι τοὺς πᾶντας ὑπερφερόμενος. P 
Σολυμᾶς, μέγιστος μὲν ἡλικίᾳ, σοδαρὸς δὲ ταῖς τί: 


subornalos ad hoc jaculatores interfecit. coni:: 
ille quidem est sceleris sui fructum carpere (a 
ninis domino jam carentibus recipiendis. Sed :: 
id posset, obstiterunt reperti tunc illic Iuli, c: 
cum Philippo fuerant, quando est occisus. Hj 


densque in futurum rerur, ut se habebant, pre- C fidiam insidiatoris detestati $69 rursazs 24 oan 


sentem statum. 
32. Ut res ad Bellagrada gesta contigerit. 


In his imperatori versanti nuntiata sunt que 
δὰ Bellagrada contigerant. Ea explicaturis hic 
nobis paulo altius repetendum exordium est. lllyrii 
quidam dudum excusso imperatoris jugo, sic quasi 
gui juris essent, res sibi suas habebant. Hi nacti 
eversam terre motu Dyrrhachiensem civitatem, 
eam a se restauratam colonia frequentant e sibi 
fidis et pariter imperatori rebellibus, federe icto 
cum rege Carolo vicinum his presidium apud 
Canina obtinente; qui locus quo casu in ejus 
potestatem venerit, dicam. Canina olim sub ditione 
fuerant Philippi Amerale viri potentissimi, dotali 
ei conditione attributa a Michaele despota. Hic 
enim a Philippo sibi metuens, presertim postquam 
Carolus adversus Manfredum praevaluit et hujua 
toccisi regnum obtinuit, auxiliis Ecclesie maximis 
ad eam victoriam adjutus , preoccupare gratia 
quem formidabaet sibique adjungere affinitate sta- 
tuit. Obtulit ergo ei in uxorem conjugis proprie 
germanam, qne Sphantze nupserat, et tunc eo 
mortuo vidua Philippo isti nuptiali feedere sociata 
est, conciliante ac mittente despota, qui etiam 
hac occasione Caainis et Corypho novo affini 
cessit. Postquam autem idem Michael cireumven- 
um insidiis Philippum telis ex occulto jactis per 


lum inclinarunt. Ille autem missig impigre copi 

arcem illam opere et presidio munitam w vv 

priam deinceps babuit, stationem istam oppora- 

nam judicans ad effectum veterum suarum matti 
nationum : inde enim commode se sperabat erupto- 
rum in subditas imperatori regiones, quas dudum 
invadere optabat. Ocoasionem porro ejus rei 
prospere tentande offerri sibi maturam ratus à 
rebellione Illyriorum, eoque unimosius obsequens 
ire, qua pridem in imperatorem ardebat, quod 
ille artiliciosis suis cum papa íractatibus expedi- 
tionem ab eo paratam in urbem Constantinopolim 
effeclu cassam reddidissel, multitudinem sat mat 
nam partim equitum partim Peditum, tria gims 


|; millia militum explentem Brundusio per Ioniut 


trajecit. Mi perlati Canina, cum ibi se quam 
potuerunt optime comparassent, eruperunt audi 
ciesime vastis inflati spebus, quasi non solom 
obvia cuncta usque Thessalonicam subacturi , 
sed ad urbem quin etiam ipsam inoffenso expedi- 
tionis terrestri cursu perventuri. Tantum aulem 
confidebant suis opibus ac viribus, ut velut non 
dubia spe leti successus jam nuno precipui duces 
ipsorum inter se partirentur regiones urbesque, 
quas quisque post victoriam proprias haberet. 
Preerat autem universis illis omnium longe fero- 
cissimus Rhos Solymas, vir altissimese stature , 
animi superbiesimi , superciliosissimi in congres- 


973 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. VI. 


974 


ψυχῆς κχαταστάσεσιν, ὑπέροφρυς δὲ ταῖς ἐντυχίαις, Α τοῦ φρουρίου περιχαθίζουσι, xal δὴ ἐπιστήσαντε 


ξχυθὸς τὴν τρίχα, xal ὑπεοαύχην Ex ψυχικοῦ τινος 
ἐχθέρμου κινήματος. Οἶμαι δὲ χἀντεῦθεν τὴν ὀνομα- 
σίαν σχεῖν, παρὰ τὴν πρὸς Ῥὼς ὁμοιότητα. Προ- 
αχθέντες τοίνυν ταῖς τόλμαις οἱ ᾿Ιταλοὶ ἐπὶ τὰ Βελ- 


λάγραδα πρῶτον ὥρμων ὡς ἐξ αὐτῆς αἰἱρήσοντες." 


Τὸ δέ γε φρούριον ἔνθεν μὲν τὸν οὕτω πως λεγόμε- 
νον ἐπιχωρίως ᾿ΛΑσούνην ποταμὸν προϊσχόμενον ἐπί- 
χειταί οἱ κατὰ πλευρὰν, πλὴν οὐχ ἐπ’ ἀγχωμάλου, 
ἀλλ᾽ ἐχχρεμὲς πλημμυροῦντι χάτω γεωλοφούμενον" 
o0 δὴ xal ἔξωθεν ἐμδόλῳ τινὶ σχευχστῷ, ὡς μὴ τοῖς 
ἐπιτιθεμένοις ἐμποδὼν ἱσταμένοις κωλύοιντο, ὑδρεύ- 
ονται ὁσημέραι τοῦ ποταμοῦ πίνοντες. Τόσον δὲ τῷ 
oo002lp ὁ ποταμὸς παράχειται ὥστ᾽ ἀπὸ ἐγγίονος 
θέχς τοὺς ἐντὸς σχρίτταις ἀπείργειν τοὺς ἐμποδί- 
ζοντας, xxl γ᾽ ὡς πέλταις τῷ σχεπάσματι τοὺς ἐφ’ 
ὕδωρ ἰόντας χρῆσθαι. "Exi θάτερα ὃξ τούτου λόφος 
ἕτερος ὑπερανέχει τῆς πεδιάδος, χαταντιχρὺ xsíus- 
νος, οὗ δὴ xai ποταμὸς Βοώσης λεγόμενος ἄλλος 
πλημμυρῶν χατὰ μέσην ἀπείργει τὰ Κάνινα. Παμ- 
πληθεὶ γοῦν ἐκεῖνον περα!ωσάμενοι, κατασχόντες τὸν 
λόφον μετεώρους ὄντας ἐπὶ τῷ μέλλοντι φόδῳ τοὺς 


sibus despectus, flavus crines, cervice insolenter 
elata incitatis cireumagenda motibus naturalem 
quemdam ardorem praeferens: unde crediderim 
eum Rhos vocatum ex similitudine capitis ejustum 
come tum vultus colore rubescentis,cum nota specie 
phalangii Rhox dicta. Ista igitur confidentia Itali 
ruentes, admovent se primum Bellagradis: arcis 
id nomen, quam $10 primo se speraverant 
impetu capturos. Hujus autem talis quidem est 
situs.Habet hinc quidem pretentum amnem propria 
indigenarum lingua vocatum Asunem. Adjacet 
autem amni arx a latere, non plano equa campo, 
sed suggestu quodam eminens nativi collis, cujus 
imum solum fluvius alluit. Ex quo ne haurire 
ad quotidianum usum hostili vi presidiarii prohi- 
berentur, protensum a radicibus clivi ad flumen 
aggeste molis brachium tegebat, opus olim ad 
dubiorum discrimina temporum paratum. Tanta 
porro amnis ad arcem vicinia est, ut qui ex eo 
aquari externi obsidentes volunt, si id ubi pro- 
ximus est conspectus tentent, sarissis intus de- 
gentium contigui sint. Quare nonnisi protecti 
peltis id tuto aggrediantur. Ex adverso autem 


hujus quem arx insidet collis, alius eminet supra D 


sequor camporum tumulus, ad quem alter fluvius, 
Booses appellatus, profluens et planitiem secans 
mediam flnes Caninorum dirimit. Boosem ergo 
amnem universe Latinorum copie transgresse 
tumulum quem dixi occupant, et sane sollicitos 
quo apparatus iste desineret Bellagradenses cir- 
cumsident; moxque ballistis admotis grandium 
incussu lapidum labefactare murum aggrediuntur. 
Perlata, velocitate summa, bujus oppugnationis 
fama ad aures imperatoris, subito ille haud pa- 
rum conturbatus est: etiam usque ad anxiam de 
summa rerum formidinem nuntio tali perculsus. 


μηχανήματα πετροδόλα  ixeigev βολαῖς ἰσχυραῖς 
ἐχάχουν τὸ τεῖχος. Ἡ τούτων γοῦν φήμη ἀπτέρῳ 
τάχει μέχρι χαὶ βασιλικῶν ἀχοῶν φθάνει, καὶ τοὺς 
λογισμοὺς ταράσσει τῷ βασιλεῖ, xal περὶ τῶν 
ὅλων τετρεμαίνειν ποιεῖται, θυμῷ γὰρ συγχράτους 
τόλμας πῦρ ἐλαίῳ μιγνύμενον ἤν τις λέγοι, οὐχ 
ἂν τῆς εἰγόνος ἁμάρτοι. Οὐδὲ γὰρ ἄλλο τις εἶχε το- 
πάζειν ἐχεῖνο ἢ τὰς ἐπισχεθείσας δυνάμεις ἐχ μη- 
χανῶν τόσων διὰ θαλάσσης μηδὲν ἰέναι, ταύτας ἤδη 
διὰ ξηρᾶς εὐοδεῖν, πλέον ἐχούσας ἐχείνου τὸ δύνα- 
σθαι τῷ ἀπ’ αὐτῆς βαλύϊδος τῆς μάχης χερδαίνοντας 
ἀποζῷν. [P. 348) Τῷ τοι καὶ καταφεύγειν μὲν ἐπὶ 
Θεὸν ἔγνω, ἑτοιμάζειν δὲ καὶ δυνάμεις τὰς ἀποχοών- 
τως ἀνθεξούσας πλῆθος, ὡς ἅμα τῷ φανῆναι στῆναι - 
σφαλέντας xàx τῆς πρώτης πείρας τὸ πρόσω μα- 
θόντα: ἄδατον. Τὰ μὲν οὖν πρὸς Θεὸν οὕτως ἐξητοι- 
μάζετο᾽ παρήγγελτο γὰρ πατριάρχῃ τε καὶ ἀρχιε- 
ρεῦσι σύναμα παντὶ τῷ χλήρῳ πρῶτον μὲν πάννυ- 
Xov ἱχετείαν πρὸς Θεὸν xav' ἐχείνων ποιήσασθαι, 
εἶτα δὲ ἅμ᾽ ἕῳ πατριάρχην τε xal σὺν αὐτῷ ἕξ dÀ- 
λους τῶν προὐχόντων ἀρχιερέων, τὰς ἱερὰς στολὰς 


Reputabat videlicet incitari Latinos in hanc ir- 
ruptionem vi duplici utraque vehementi, iraet 
audacia, quarum simul mistarum ex mutuo crescit 
consortio pernicies, velut cum igni oleum additur. 
Ergo $11 expertus quanta difficultate tot arti- 
ficiis tractatuum, tot objectis apparatibus classium 
egre hactenus vixque obstitisset, ne mari Latine 
copie in nostram continentem  importarentur ; 
videns jam eas potiri campo, et expeditum dein- 
ceps planumque terrestri progressu in ipsa viscera 
iurperii iter insistere, ultimo sibi conatu conten- 
dendum statuebat, quo istum primum retunderet 
impetum; nam eo si non solum impune defungeren- 
tur, sed ex hoo etiam cum fructu opereque pretio 
redirent, in tantum augendos apparebat feroces 
ipsorum animos, ut iia obsisti amplius nequiret. 
Igitur ut in tam ancipiti discrimine summe rerum 
faciendum omnino sibi putavit, ut ad Deum ante 
omnia recurreret: simul tamen deinde tam nume- 
rosas tamque validas eo destinaret copias, ut eorum 
objectu solo repressi retroque trusi re infecta 
hostes primo experimento discerent, quam non 
facile pervia ipsorum armis ulteriores, imperii 
regiones forent, quarum utique limen ipsum ac 
limitem viderent ineluctabili potentia vallatum. 
Porro que ad Dei propitiationem attinebant, in 
hunc modum preparata sunt. Denuntiatum pa- 
triarchz, episcopis, universo clero est, primum 
quidem ut noctem simul totam implorando contra 
hostes Dei auxilio pervigilem ducerent, sub auro- 
ram vero diei insequentis patriarcha, sex aliis e 
precipuis episcoporum secum assumptis et sacris 
omnes stolis induti, cunctis interim aliis Deum 
invocantibus, benedictionem sacri olei solemnem 
rite peragerent; tum paratos ad id fasciculos 
segmentorum papyri consecrato tingerent oleo; 


975 


GEORGII PACHYMERJE 


97 


ἐνδυθέντας, τῶν λοιπῶν ἐχεῖσε θεοχλυτούντων, ἐπι- Α τοὺς τοῦ φρουρίου τοὺς πειράσοντας ἔγνωσαν ἀπο. 


τελεῖν εὐχέλαιον, φαχέλλους δὲ παπύρων ποιήσαντος 
τῷ χκαθαγνισθέντι ἐλανμ βάπτειν, xai οὕτω διδόναι 
τοῖς ταῦτ᾽ ἀπάξουσι πρὸς τὸ στράτευμα, ὥστ᾽ ἄπο- 
χρῶντ᾽ εἶναι τῷ τῶν στρατιωτῶν πλήθει, ἐφ΄ d ἕν 
καὶ ἕχαστον τῶν παπύρων ἕνα χρατοῦντα ὁμόσε 
χωρεῖν τοῖς ἐχθροῖς. Ταῦτ᾽ ἐπετέχτατο καὶ τὴν τα- 
χίστην ἐπέπρακτο, χαὶ οἱ θεῖοι φάχελλοι τῶν παπύ- 
ρων σχεύεσιν ὑελίνοις ἐμδεύλη μένοι ἅμα μὲν μετ᾽ 
εὐχῆς, ἅμα δὲ xal μετ᾽ ἀσφαλείας ἐπέμποντο, Βασι- 
λεὺς δὲ τὸν αὐτοῦ γαμύρὸν Μιχαὴλ τὸν δεσπότην xal 
τὸν μέγαν δομέστιχον τὸν Ταρχανειώτην xal αὐτὸν 
Μιχαὴλ, ἔτι δὲ τὸν μέγαν στρατοπεδάρχην Συναδη- 
vóv Ἰωάννην, xal τέταρτον σὺν τούτοις τὸν ἐχτο- 
μίαν ᾿Ανδρόνιχον, τατᾶν μὲν τῆς αὐλῆς ὄντα τῷ 
τότε. ᾿νοπολίτην δ’ ἐπικεχλημένον, ἐγχειρίσας δυ- 
γάμεις ἱκανὰς πρὸς τοὔργον ἐχπέμπει, ὀῤῥωδίαν μὲν 
πᾶταν ἐξ αὐτῶν ἐχδάλλων, θάῤῥος δ' ἐντιθεὶς πλεῖ- 
στὸν ταῖς ἀπὸ τῶν εὐχῶν τῶν ἱερέων συνάρσεσιν. 
Οὗτοι μὲν οὖν ἀπελθόντες ἀπωτάτω ὅσον ἦν ἐγχω- 
ροῦν ἑστρατοτεδεύσαντο, xal προσδαλεῖν μὲν ἐξαπι- 
ναίως οὐχέτ᾽ ἑτόλμων (ἀλογίστῳ γὰρ ἀντισχεῖν θρά- 
ctt ἐδόχουν, xai μᾶλλον οἱ περὶ τὸν μέγαν δομέστι- 
x^», ᾧ δὴ χαὶ τὸ πᾶν ἐπετέτραπτο, ἀεὶ προμηθείας 
θρόνον τιμῶντα), σιταρχεῖν δὲ 30v, λιμῷ λελοιπότας 


mox darent expeditis cursoribus, qui hos ad exer- 
citum portaturi in procinctu stabant. Erat. autem 
numerus chartularum oleo tinctarum quantus 
gufficeret, ut unicuique militi contra hostem ituro 
sua tribueretur, quam secum in praelio gestaret. 
ll;c ut imperata, sio exsecutioni mandata con- 
festim sunt. Et sacri fasciculi chartarum in vasa 
vitrea ipjecti, simul religione congrua, simul 
velocitate 5122 summa mittuntur in castra. Pre- 
miserat enim imperator eo copias quantas ad quod 
optabat suffecturas putarat, sub ducibus Michaele 
despota suo genero, magno domestico Tarchaniota, 
el ipso prenominato Michaele, magno stratope- 
darcha Joanne Synadeno, et quarto cum his eu- 
nucho Andronico tunc aule tata, cui Eonopolite 
cognomen erst. Hos mittens omnem  abjicere 
timorem jussit; et certa victorie spe niti, mag- 
nopere confisos auxilio divino, quod ab exorato 
precibus sacerdotum numine haud dubitantes ex- 
gpectaren:. Sic illi profecti admoverunt se castris 
hostilibus quam proxime licuit. Et irruere quidem 
in hostes primo statim adventu noluerunt. Incon- 
sulte quippe id fore temeritatis arbitrabantur: que 
fuit precipue sententia magni domestici, cui cura 
universa negotii totius οἱ suprema in universum 
exercitum auctoritas commissa fuerat, ita ut ex 
ejus providentia ac judicio cuncta ibi penderent. 
Decreverunt autem mittendos e suis qui commea- 
tum obsessis jam fame laborántibus importarent. 
Ad hoc videbatur profuturus ipsis fluvius, arcem, 
ut divi, prelabens: nam et impositis illi noetu 
navibus facile versus arcem promoturi videbantur 
necessariam annonam; et si hostes id prohibere 


B 


στέλλειν. ᾿Εῴχει γὰρ xal ὁ παραῤῥέων τὸ φρούριο 
ποταμὸς τὰ πολλὰ ξυλλαμδάνειν σφίσιν, ἅμα μὲν ὃ: 
αὐτοῦ φορτηγυύντων νυχτὸς, ἅμα δὲ καὶ τῷ xz 
χρείαν ὑδρεύσεως ἐμδόλῳ πρὸς τὴν ἐπὶ τὸ opos 
ἀναγωγὴν τῶν φορτίων ἐν ἀσφαλεῖ χρησομένων τῶν 
ἐπὶ τῷ σιταρχεῖν τεταγμένων. Ταῦτα διανον θέν:. 
τοὺς φορτηγοὺς εὐτρεπίσαντες καὶ ixxvà νηησάμ:- 
vot τῷ ποταμῷ πιστεύοντες ἔπεμπον, καὶ τοὺς πα: 
[Ρ. 349] τὸ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ αὐτάρκεις πρὸς ui 
χὴν τῶν ἐπιθησομένων τάξαντες. Τοῦτο γινόμεν:. 
μὴ λαθὸν ἐκμαίνει τοὺς ᾿Ιταλοὺς, καὶ ἐπισχεῖν c: 
ἂν οἷοί τ᾽ ἦσαν ἐξέθορον. Οἱ μὲν οὖν παρὰ θατε:: 
τοῦ ποταμοῦ ᾿Ασούνη σταθέντες ἕτοιμοι ἔσαν ix: 

τας ἀμύνεσθαί τε χαὶ χωλύειν τὴν σιταρχίαν, X 

μᾶλλον τὸ φρούριον ἐλπίζοντες ime | 
δέ γε Ῥὼς Σολυμᾶς, σύναμα τοῖς περὶ ἐχεῖνον τὶ: 

στοις χαὶ ἰσχυροῖς οὖσι, διέγνω τὸν ποταμὸν Cu- 

ραιωσάμενος τοὺς παρὰ τὸ χεῖλος ἐπὶ φυλαχὴν (c. 
χαταγωνίζεσθβαι. Καὶ δὴ τῷ ἐἑεύματι μεθ᾽ ou 

ἐμδαλόντες πλείστης ἱστῶσί τε τὴν τοῦ ὕδατος jan | 
xai γατὰ θάτερα τὴν ταχίστην γίνονται, — 
χαὶ μόνοις τῶν χατὰ σφᾶς ἀγερώχων ἵππων xr 

πλήξειν τὸ ἀνθιστάμενον ἅπαν οἰόμενοι. Ὡς yt» 

τῷ θάῤῥει προπηδῶντες εἰκαίως ἐπὶ τοὺς iuo 
conarentur, beneficio valli ab arce ad fuir 
producti aquationis tuto faciendae CAUSA, SU 
quoque convectores rei cibatrie commode s 

offensum transitum tegendos verisimiliter anicit 

bant. Hoc consilio bajulis ex peditis, oneracs: 
commeatu ratibus, eas secundo immitto amne, 

dispositis in ripa idoneo numero militibus tà vn- 
petus obstare $33 conantium arcendos. n 
latuit hostes quid pararetur. Erumpunt statim 
furioso contra impetu Itali. Parg horum in a 
versa fluvii Asune instructi ripa stabant, procirc- 
ti ad repellendos eos qui alimenta obsessis inferre 
moliebantur: hos enim 86 fame compulsuros δὲ 
deditionem speraverant. Αἱ Rhos Solymas con 
magna suarum manu, virorum utique fortium e! 
roboris precipui, trajiciendum sibi ultro fluvium 
statuit ad eos debellandos qui ex adversa ripa se 
cundoamne fluentium transitum defensabant,. Erf 
equitatu denso eluctati torrentem impetum flu 
nis, ulteriorem oram brevi tenuere, fastu anis 


D ut solo fremitu et hinnitibus ferocium equorum 


quibus insidebant perculsuros se aversurosque 
statim in fugam adversarios omnes confidere vide 
rentur. Cum igitur exsilientes e flumine quss 
perfunctorie οἱ contemptim prenimia certi suc 
cessus fiducia in nostros ibi stantes inveherentur, 
hi partim prudenti cautione periculi, partim arte 
quadam stratagematis,ad eliciendos hostes in lo- 
cum iniquiorem, paululum retro cesserunt, Nacti 
vero locum aptum, fixis in eo vestigiis insequentes 
equites armatura impeditos gravi jacutis petere 
ceperunt. Ac in. ipsorum quidem corpora galeis 
ac loricis protecta perferre se ictus sagittarum 


977 


DE MICHAELE ῬΑΙΞΟΙΟΘΟ LIB. VI. 


978 


τας ἐξώρμων, ol μὲν πρὸς μὲν τὴν πρώτην ἐμδολὴν Α κατὰ στόμα παιόμενοι διεφθείροντο (οὐ γὰρ πρὸς τὸ 


τοῦτο μὲν φυλαττόμενοι, τοῦτο δὲ καὶ τεχνιτεύοντες 
ἐπιεικῶς εἴξαν, ἐπιτήδειον δ᾽ εὑρόντες τόπον μετὰ 
βάρους ὅπλων ἰόντας χατοΐίστευον. Κἀχείνων μὲν 
ἐφιχέσθαι τῶν ἀδυνάτων ᾧοντο, ἐπείρων δὲ βάλλοντες 
τοὺς ἵππους, εἴ πως χατευστοχήσαντες τοὺς ἐπὶ τῶν 
ἵππων γαννυμένους πεζοὺς ἀποδείξαιεν. ᾿Ετρώθη- 
σαν γοῦν xai ἄλλοι τῶν ἵππων, τιτρώσχεται δὲ καὶ 
ἣ τοῦ Ῥὼς Σολυμᾶ, πλὴν οὐ καιρίως ὥστε καὶ 
ἐξαπιναίως καταπεσεῖν. Ὅμως (τὸ γὰρ βέλος ἤπειγε) 
καὶ τοῦ πολλοῦ θράσους καθυεῖτο xal τὸν ἐπιδάτην 
εἰκαίως ἔφερεν, ὥστε xal σιτοδοχείῳ χατὰ γῆς προσ- 
παῖσαι ἄνεῳγότι͵ συμποδισθῆναί τε xal. τὸν ἐπιθά-- 
τὴν χαταδαλεῖν. Οἱ δὲ μὴ δυνάμενον κινηθῆναι τὸν 
σοδαρὸν περιστάντες χερσὶν ἁλίσχουσι. Φημίζεται 
γοῦν παραυτὰ ἔνθεν μὲν τοῖς τοῦ βασιλέως, ἐκεῖθεν 
ὃὲ τοῖς κατὰ τὸ φρούριον jj ἐχείνου ἅλωσις. Καὶ ol 
μὲν ἐν χερσὶν εἶχον τὸν τέως μέγα σοδαρευόμενον, 
οἱ δὲ τοῦ φρουρίου καὶ πρὸ τοῦ τοὺς ἀγγελοῦντας 
παραγενέσθαι ἐφηδόμενοι τοῖς ἐχτὸς τὴν ἅλωσιν 
ἤγγελλον. Ἅμα γοῦν ἕῳ οἱ ἐντεῦθεν συνησχπιχότες, 
χρατοῦντες ἕχαστος xai τὸν θεῖον ἐξ ἐλαίου πάπυρον, 
περαιωθέντες τὸν ποταμὸν τεταραγμένοις ἐμπί- 
πτουσι xal ἅμα πρὸς φυγὴν τρέπονται. Ol μὲν οὖν 


posse desperantes, in equos collimabant, partem 
85 ferocie dempturos superbe se ex equis osten- 
tantibus rati, si pedites ex equitibus facerent et 
sic eos perculsos casu, mole armorum gravatos, 
facilius obnoxios haberent. Igitur cum alii vulne- 
rati equi sunt, tum equa generosa et preferox, 
qua Rhos Solymas insultans minaxque 514 fere- 
batur, percussa telo est; non lethali quidem ictu, 
quo statim, concideret: tamen sensu qualiscunque 
satis alte penetrantis vuineris turbata non parum, 
multum de priori remisit audacia, sessoremque 
jam segnius et titubanter sustinebat, quoad im- 
pingens forte in excavatam illic foveam frumento, 
ut fit, condendo, implicetam cavo pedem expedire 
non valens concidit, equitem superciliosum prius 
illum ferumque dejiciens ; quem ob pondus armo- 
rum immobilem haerentem nostri undique accur- 
rentes comprehensum adducunt.Divulgata momen. 
to est totis imperatoris castris et intra ipsam 
obsessam arcem ducia hostium comprehensio. Et 
in castris quidem certa fldes erat oculorum, pra- 


ἀντισχεῖν, ἀλκὰ πρὸς τὸ μαθεῖν μόνον τί τὸ γινόμε- 
νον ἐτρέποντο χατὰ πρόσωπον), ol δὲ κατὰ πώτου 
πληττόμενοι διωλίσθαινόν τε τῶν ἵππων xal mi- 
πτόντες ἔθνησχον, ἔστι δ᾽ οὗ xal ζῶντες συνελαμι.- 
δάνοντο. Σπουδὴ γὰρ ἦν τοῖς μὲν τὸν ποταμὸν Boo- 
σην φθάσαι χαὶ περαιωθεῖσι σωθήσεσθαι, τοῖς δὲ 
τοῦ [P. 350] βασιλέως τὰς ἐπὶ τὸν ποταμὸν αὐτῶν 
δρμὰς διαχλείειν προφθάνουσι. Mtv δέει τοῦ μὴ κω- 
λυθῆναι παντάπασιν, αὐταῖς σχευῖς χαὶ γυναιξὶν 
ἐνειλούμενοι, xal ὁ ἐπιὼν τὸν προϊόντα χαταπατῶν 
τε xal χατασποὸῶν, αὐτοὶ παρ᾽ ἑαυτῶν τὰ πλεῖστα 
ἐσφάλλοντο, πολλοὺς δὲ xal ὑπετέμνοντο οἱ ἱππεῖς 
πρὶν φθάσχι τὸν ποταμὸν, xal ἔργον εὐζώνου πεζοῦ 
ἱππεὺς ἐγένετο σοδαρὸς, ὡς ἁλισκεσθαι μὲν πλεί- 
στους, ἅμα δ᾽ ἑαλωχότας ἀπάγεσθαι πρὸς τὸ φρού- 
ριον, xal πάλιν ἄλλους xal ἐπ᾽ ἐχείνοις ἄλλους, xal 
οὔτως ἐφεξῆς τοὺς υὲν φονεύεσθαι, τοὺς ὀνομαστοὺς 
δὲ συλλαμδάνεσθαι, μέχρις οὗ χαὶ τὸν ποταμὸν 
Βοώσην φθάσαντες οἱ μὲν ἑχοντὶ ἑαυτοὺς ἐῤῥίπτουν 
κατὰ τοῦ ῥεύματος, τὸ ἐξαπολωλέναι προτιμῶντες 
τοῦ μετ᾽ αἰσχύνης πεσεῖν εἰς χεῖρας “Ρωμαίων, ol 
δὲ βίᾳ τὸν ποταμὸν διεχπαίοντες Ex πολλῶν ὀλίγοι 
πρὸς τὸ τῶν Κανίνων φρούριον διεσώζοντο φεύγον - 


resistendi animo, subito dejectis. Fugientium 
autem jam pariter omnium terga insequentes 
nostri valide incussis missilibus oedebant. Unde 
prosternebantur equites, vulnere aut offendiculo 
equis lapsantibus evoluti. Horum plerique occum- 
bebant: vivi nonnulli capiebantur, interclusi co 
quod summo studio captabant. Id autem erat 
pervenire adBoosem fluvium et eo transito salutem 
in tuto ponere. At imperatorii $25 cursum istum 
retardare tum ἃ tergo lacessendo, tum precur- 
rendo viamque obstruendo, varie certabant. Inter 
qua Itali confusi, qua metu ne prohiberentur in 
tutum evadere, qua mistione inordinatissima 
sarcinarum et mulierum quas una secum trahebant 
quibusque impliciti conflictabantur, trudebant de- 
jiciebantque sese mutuo, temere invicem incur- 
rentes 86 conculcantes, ita ut eorum multicurren- 
tium ad flumen equorum ungulis contererentur ; 
et afflicti lapsu superbe cataphracti,equites preda 
facilis erant peditum expeditorum. Horum plurimi 
simul capiebantur, simul ad arcem custodiendi 


gentem, que manibus teneretur, predam cernen- D trehebantur, redeuntibus mox qui deduxerant, et 


"lium ac scilicet illudentium in eam servitutis 
humilitatem jam redacto tam tumide paulo ante 
gloriatori. Obsessi vero etiam antequam ad eos 
pervenissent qui hoc nuntiaturi missi erant, nescio 
quomodo casus ejus facti certiores, signa letitise 
ediderunt, ex quibus nostri procul intelligerent 
jam scire ipsos quid contigisset. Ergo sub auroram 
nostri omnes armis sumptis, correptaque quisque 
in manum tincta oleo sacro chartula, trsjecto 
amne in turbatos clade ducis hostes ruunt. Hi 
sialim funduntur fuganturque, paucis qui os 
obverterant speotandi potius curiositate quam 


aliis alios aliosque similiter, statim ubi corripues 
rant, in tuta custodia locantibus, eo in his discri- 
mine servato, ut vulgus quidem et gregarii neca- 
rentur, insignioribus et primariis reservatis. Per 
hunc tumuitum qui tandem e Latinis ad Boosis 
ripas pervenire potuerunt,se volentes in flumen 
precipitabant, nortem preoptantes ignominiosm 
sub Romanis captivitati.Fuere tamen quibus cona- 
tus transnatandi succederet.Hi perpauci e plurimis 
in Caninarum tandem arcem tutum ex effusa fuga 
receptum habuerunt, nudi, inermes, qui pauloante 
fastuosi ac minaces universu 


979 


GEORGII PACHYMEBJE 


980 


τες, γυμνοί τε xai ἄοπλοι xai πεζοὶ ol πρό μιχροῦ Α στοιχηδὸν διεληλακότας γατανοήσας' σώματα στυγνὰ 


σοδοῦντες xal ὡς νοσσιὰν τὴν "Puuatóa χαταλαδεῖν 
xaz' ἐλπισμὸν ἔχοντες. 
λγ΄. θρίαμδος τῶν ἑαλωχότων χατὰ τὰ 
Βελλάγραδα, 

[P. 351] Ἄξιον δὲ μηδὲ ἐκεῖνον τὸν θρίαμθον τὸν 
ἐν τῇ πόλει γεγονότα παραδραμεῖν. Ἐπειδὴ γὰρ 
κατὰ χράτος ἐνίχων οἱ βασιλέως, μᾶλλον δὲ χαὶ 
ἀχονιτὶ τὰ θαυμαστὰ κατὰ τῶν ἀλαζόνων κατώρθουν, 
τοὺς μὲν πεσόντας ἔσχυλευον, πλοῦτον συλλέγοντες 
ὅπλων τε xal ἐνδυμάτων xai ἵππων xal φχευῶν παν- 
τοίων ἐξησχτ μένων, τοὺς δὲ γε ζῶντας αὐτοὺς τε 
χαὶ ἵππους αὐτῶν ἐπισυναθροίσαντες, χαὶ τοὺς μὲν 
πέδαις ἀφύχτοις δεσμήσαντες, τοὺς δ᾽ ἀνέντες εἰς 
ὑποξύγια, σφίσι τὴν στρατιὰν ἀναλαθόντες (οὐδὲ 
γὰρ εἶχον ἐντεῦθεν δεδιέναι πανστρατιᾷ ἑχλωχότων) 
ἐς βασιλέα μετὰ γε τροπαίων λαμπρῶν ἀνεζεύγνυ- 
σαν, θέα ὄντως φιλορωμαίοις πανθαύμαστος. Ὁ γοῦν 
βασιλεὺσ δεξάμενος μὲν τοὺς ἰδίους. μαθὼν δ’ ἐς τὰ- 
χριδὲς τὰ πραχθέντα, ἔτι δὲ καὶ ἰδὼν ἕχαστον 
αὐτοῖς ἵπποις τε xal σχευαῖς, toig μὲν κατεσχλη- 
κόσι xal μόνοις ὀστέοις χαὶ δέρμασι τὴν πάλκι δει- 
χνύουσιν εὐχληρίαν, ταῖς δὲ διεῤῥωγυίαις οὐχ αὐταῖς 
Ἴσως αἷς xal πρώην ἐχρῶντο, ἀλλὰ ταῖς τυχούσαις 
χαὶ αἷς ἂν ἐχείνους ἐπολυώρουν οἱ ἐλεοῦντες, καί γε 


8e tanquam avicularum nidum implumium impune 
rapturos, ablaturos ludibunde, speraverant. 


33. Triumphus captorum ad Bellagrada. 


Dignum porro fuerit neo illum triumphum pre- 
terire, qui hujus gratulatione successus celebratus 
in urbe est. Postquam enim plenissimam ὅθ Ce- 
sarei victoriam reporterunt, aut potius facile ac 
sine pulvere tam mira in arrogantissimos jacta- 
tores gesserunt, mortuos quidem spoliarunt, unde 
divitias congesserunt plurimas ex armis,vestibus, 
equis,vasis elaboratis omnis generis; superstites 
autem et equos ipsorum congregantes : illos com- 
pedibus vinctos validis, hos solutos et abactos in- 
ter jumenta, copias secum universas quas duxe- 
rant resumpserunt ( neque enim erat cur ibi ad 
presidium limitis pars earum ulla relinqueretur, 
ubique hostibus plane deletis! οἱ redire ad 
imperatorem instituerunt, splendidis illic prius 
tropsis positis. Spectaculum sio euntes passim 


piv τῷ τότε xal ofa μηδὲ σώματ᾽ ἂν τις εἶπεν, ἀλλὰ 
σχιὰς τῶν πάλαι γιγάντων, ψυχὰς δὲ τῷ μὲν χατὶ 
σφᾶς πάθει xai. λίαν χαμπτομένας, τῇ δὲ τῶν Tpos- 
Gov τάσει xal τῷ τοῦ φρονάματος ἔμόριθεϊ τὴν 
πάλαι δηλούσας ἐλευθερίαν, ἐπεχάμφθη μὲν τοῖς 
xat' ἄνθρωπον συναντήμασι, χεῖρας δ᾽ αἵρει πρὸς 
τὸν Θεὸν χαὶ ὁμολογεῖ τὴν χάριν τρανῷ τῷ στόματι, 
καί γε θέλων ἀνάγραπτα θεῖναι προστάσσει γράξτε- 
σθαι τοῖς τῶν ἀναχτόρων τοιχίσμασι, πλὴν οὐκ αὐτὰ 
xal μόνα, ἀλλ᾽ d δὴ xal ἀρχῆθεν Θεοῦ γέγονεν ἐλεοῦν- 
τος, χἂν ἐχεῖνα μὲν καὶ αὖθις ἐν προστώοις γεγρό- 
φατο, τὰ δ᾽ οὐχ ἔφθασε τελεσθῆναι ἐπελθόντος τῷ 
βασιλεῖ τοῦ θανάτου. ᾿Βχείνους δὲ, τὴν τοῦ Θεοῦ χέ- 
ριν δεικνύναι θέλων ἐπὶ πάντων, οὐκ αὐτὸς μεγα):- 
ζόμενος τοῖς πρώϊζα τελεσθεῖσιν old τις ἀπειρόχαλος 
καὶ μιχρόψυχος, ἀλλὰ μᾶλλον Θεὺν μὲν εἰδὼς atte 
Θεὸν δὲ xai μεγαλύνειν προθέμενος, θρίαμδον προν- 
τάσσει χαταγαγεῖν. Ὁ δ᾽ ἦν, ἵστατο [P. 352] μὲν 
ἄνωθεν ἐξ ἀπόπτου ὁ βασιλεὺς ἐν τοῖς ἀνακτόροις τῶν 
Βλαχερνῶν, πρὸς χατὰ θάλασσαν δυτικὸν ἀφορῶν, 
ἐφ᾽ ᾧ ἅμα μὲν θεῷτο, ἅμα δ᾽ εὐσύνοπτος εἴη τοῖς 
θεωμένοις. ἼΠγοντο στοιχηδὸν ἐχεῖνοι χαθ᾽ ἕνα, ὡς 
εἶχεν ἕκαστος ἐφ᾽ ἵππον, κατὰ θάτερα τῶν πλευρῶν 
καθήμενος. ᾿᾿δίδοτο δ᾽ ἑχάστῳ χρατεῖν xai κοντὸν ix 


gam digestos seriem intuensAugustus attente sin- 
gulos, corpora observabat squallida illa tunc quis 
dem luridaque, sed que non tam corpora quis 
diceret quam umbras veterum gigantum ; quorum 
anime tamen, casu licet ac malis/racte, quadam. 
exporrectione facierum et eminente in fronte ac 
superciliis audacia veterem libertatem vrm se ad- 
huc ferrent, motus intima est miseretione $137 
humanorum casuum, manus autem ad Deum sus- 
tulit, clara voce gratias ei referens; et quasi vo- 
tivis volens tabulis gratitudinem hanc suam ex- 
Slare in posterum testatam, precepit pingi super 
parietes palatii totam hujus victorie ao pompe 
triumphalis seriem, non hoc autem solum, sed 
et alios preterea prosperos successus, quibus 
&ntea quoque suum Deus imperium dignatus eret 
fortunare. Continuoque inchoatum id opus est in 
vestibulo porticuum regie : sed perduci ad finem, 
et hujus ultime adjunctione victorie compleri mo- 
numentum id non potuit ante mortem hujus im: 


prebebant mirifice jucundum bene alfeclis erga D peratoris Michaelis, que paulo post contigit. Porro 


res Romanas. Imperator ubi qua par erat gratie 
signiflcatione suos excepit, ubi rem ut gesta erat 
e sigillatim οἱ exacte narrapntibus audivit, ubi 
etiam otiose inspexit unumquemquo captivorum 
cum equis et vestitu, equis strigosis et exsucois, 
tamen in illa macie nihil preter pellem obductam 
ossibus trahentium signa non obscura monstranti- 
bus pristini vigoris, vestitu obsoleto et lacero, non 
eo videlicet quo prius domo allato usi fuerant, sed 
ex forte obviis centunculis ad necessarium tegmen 
spoliatorum corporum precario ascito aut spectan- 
tium misericordia concesso ; bos, inquam, in lon- 


istos tunc captivos ostentare per urbem triumpbo 
traductos voluit, non ille quidem jactationis suse 
causa, quasi sibi laudem glorianter ascribens vi- 
ctorie istius nuper parte, id quod insolenter 
vani pusillique animi nota non careret, sed eo stu- 
dio ut et Deo ipse grates debitas profiteretur, et 
cunctos invitaret ad divinumNumen ob preclarum 
nobis indultum beneficium laudandum. Pompa 
igitur ipsa in hunc modum processit. Stabat iw- 
perator excelso in loco palatii Blachernarum juxta 
mare in occasum obvereo, ut simul speotaculo 
frueretur, simul esset ipse late oonsplouus multi- 


981 


DE MICHAELR PALAOLOGO LIB. VI. 


982 


« 4 * 
παπύρου ἢ τινος ἄλλου sixaloo, ὡς τρόπαιον πάντως αὶ xal ἀλαπαδνὸς ἐπ᾿ εὐσωματοῦντι, χαι χαταπεπτωχῶς 


υοῦ χατὰ σφᾶς πταίσματος, Ὄχλος δὲ παρ᾽ ἑχάτερα 
πλεῖστος ἵστατο, οἱ μὲν τὰ τῆς τύχης ἐποικχτιζόμενοι 
καί γε ἐλεοῦντες εἰχαίως ἀγομένους τοὺς μεγιστᾶ- 
νας, οἱ δὲ xal. ἐπιμωχώμευοι, δειχνύντες οἷον ἐς ὁπό- 
σον φέρε: μετανοίας ἡ ἀπόνοια, ἢ μικρὰ μὲν σαίνει, 
μεγάλα δὲ τὰ xaxà φέρει. "A)Àor δὲ xal συρίττον- 
τες, οἷα τοῦ πλήθους, ἐχλεύαζον. Τρυφὴ δ᾽ ἦν αὐτοῖς 
ἣ τῶν ἀλωμένων πομπὴ, οὐ τόπον ἐχ τόπου μετα- 
λαμδάνουσιν ὡς δῆθεν μεταφερομένων καὶ xsvóv 
σφῶν ἀφιέννων τοὔπισθεν. ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἤγετο, ὁ δ᾽ 
ἐπάγετο, xal τρυφὴν ἱκανὴν ὁ πρῶτος τοῖς οιλοθεά- 
μοσι παρασχὼν τῷ μόνῳ φανῆναι ἀπὼν οὐχ ἐλύπει, 
ἑτέρου διαεχομένου τὸν τόπον χαὶ τὴν τάξιν τοῦ 
τέρψαντος. Μᾶλλον μὲν οὖν xal ἀεὶ νέον ἐπιόντες τῷ 
ἄλλος καὶ ἄλλος φαίνεσθαι χατὰ τὴν ἐν τῷ κύχλῳ χα- 
τατομὴν ἕτερπον τῷ καινῷ πλέον τοὺς θεωμένους. 
Ἢν δ᾽ ἄρα μὴ μόνον ἀοιδὴ νεωτάτη ἐπίηρος τοῖς 
ἀκούουσιν, ἀλλά γε καὶ νέα θέα ποιχίλη τοῖς ὁρῶσι 
τρυφή. ᾿Αντίπαις γὰρ ἐπὶ νέῳ, χαὶ νέος ἐωὶ παρ- 
ηθηχότι, xal γε γυμνὸς ἐπ᾽ ἐνδεδυμένῳ, καὶ ἀκαλυφὴς 
ἐπὶ χαλύπτραν φέροντι, καὶ κατηφιῶν ἐπ᾽ ἀγερώχῳ, 


tudini spectantium. Ducebantur continua serie 
captivi sigillatim, idoneo intervallo invicem dis- 
creti. Equo quisque proprio vehebat, non libratus 
in dorso cruribus hinc inde pendentibus, sed se- 
dens pedes compede vinctos in alterum equi latus 
demittebat.Inditus erat manui cujusque contus ex 
papyro aut vili alia materia, insigne videlicet offen- 
sionis belli qua erant in istam redacti sortem. 
Turba constipabatur utrinque densa, quorumdam 
miserantium fortuns casus infestos, presertim 
ubi in principes ac primarios viros tali traductos 
ignomina incurrebant oculi ὅ 8:8 aliorum contra 
irridentium insultantiumque ultro increpando,me- 
ritum eos ferre vesanie sus fructum,seram poni- 
tentiam,qua proles esse eolet inconsulte amentia, 
modicum quidem initio quos abripit mulcentis,ad 
extremum gravissime multantis. Erant e fece 
presertim plebis qui etiam miseros exsibilarent. 
Durabat autem dulcis spectaculi voluptas uno licet 
in loco hzrentibus, nec opus habebant alio mi- 
grare, ut viso, quod placuerat, pretereunte frue- 
rentur.Succedebat enim assidue preeunti sequens 
pari suo dedecore ludibrium exhibens, et oculos 
abunde pascens, ne preterlapsum sequi aut re- 
quirere curarent. Quin potius crescebat dulcedo 
spectandi,przevertentesatietatem continue quadam 
velut mutatione scen:, sannis presertim gregarice 
multitudinis et petulantis etatis materiam preben- 
te ridicula tonsura fede rasorum orbe toto capi- 
tum, novitatis apud vulgus specie jucunda. Qua 
sicut gaudebant oculi, sio et aures demulcebantur 
confusis improperiis in hostes jactis digna patien- 
tes; qua instar habebant nove cantilene, placere 
plurimum (ut vetus habet verbum) populo solite. 


(1) Cf. Glossarium v Ζευξίππου φυλαχή. 


τῷ πάθει ἐπὶ τῷ λογισμοὺς ὀρθοὺς φέροντι ἐποίχιλ- 
λον τὰς τῆς θέας, καὶ ὀφθαλμοὺς εἰστίων τῶν συμμι- 
γῶν ὄψεων. Οὐδὲ γὰρ ἐς ὀλίγον ἡ σχοινοτενὴς ἐκείνη 
σειρὰ τῶν ἀνδρῶν, ἀλλ᾽ ἐς ὅτι πλεῖστοο συχναῖς ἕκα- 
τοστύσι διείληπτο. "Exacrog δ᾽ ἰόντων ἔπι τὸ παρ 
ἑχάτερα τοῦ βασιλέως γινόμενος xal ἄκων ἐδίδου, 
κύπτων ἐξ ἐφεστρίδος͵ τῷ βασιλεῖ τὴν προσκύνησιν, 
μορφάζων τὸ ταπεινὸν xal τὸ τῆς ψυχῆς οἰδαῖνον 
μετασχηματίζων εἰς ἱλαρότητα. Οὕτω μὲν οὖν εἶσελ- 
θόντες τὴν πόλιν, xal διὰ μέσης ταύτης ἐξ ἄκρων 
εἰς ἄχρας τοῖς κατὰ σφᾶς ἀνιαροῖς ἐμπομπεύοντες, 
τῷ τῆς Ζευξίππου δίδονται φυλαχῇ (*), τοῖς τυχοῦσι 
μὲν χλεύη, ἐλεεινοὶ δὲ τοῖς ἐπιεικεστέροις γινόμενοι. 
᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ἐπράχθησαν τῇδε. 


B λδ΄. Τὰ κατὰ τὸν ἄρχοντα τῶν Λάζων Ἰωαννην, καὶ 


ὅπως αὐτὸν ὁ κρατῶν ἐπεγάμόρευσεν. 


[P. 353] Βασιλεῖ δὲ οὐ μόνον τῶν αὐτοῦ μετῆν εἰς 
κόσμον σφᾶς ἄγειν τὰ πρέποντα, ἀλλὰ καὶ τοὺς μη- 
δὲν προσήκοντας κατά τινα δεσποτείαν ὑπερηρμένους 
τὰ μέτρα συστέλλειν διὰ σπουδῆς ἦν. Καὶ τοὺς μὲν 


Distinguebatur autem pompa multa varietate, et 
ipsa delectante , dum adolescentulo guccedebat 
juvenis, intermiscebantur juvenes viris ; semper 
inexspectatum aliquid vices varie multiformis 
spectaculi offerebant, dum nudus post vestitum 
trahebatur, succedebat pileatus intecto verticem, 
dejectus vultum ferociter contumaci,macer pingui, 


C fortunam abjecte ferens excelsum animum oris 


constantia monstranti; quz velut erant fercula 
varia, et hoc ipso gratissima, exquisiti oculorum 
epuli, tanto producti spatio temporis per quantum 
loci $189 protendebatur longissima catena,vinctas 
innectens intervallis inter singulos justis,plurimaa 
hominum centurias. Porro singuli ut ad locum 
venerant, unde superne despectabat [imperator, 
venerari eum vel inviti profunda ex equis capitis 
demissione cogebantur, id tamen se plerisque li- 
benter facere quadam modestiee affectatione simu - 
lantibus, quin etiam quo penitus contabescebant 
animi mororem renidentis oris ascititia hilaritate 
fucantibus. Sic ingressi civitatem, et si per eam 
quantum patet universam probrosa eui dedecoris 
traducti pompa, in carcerem Zeuxippi conjecli 
gunt, vulgarium, ut dixi, hominum intemperanti 
ludibrio irrisi, elegantiua institutis et per hoc hu- 
manioribus infelicitati condolentibus ipsorum.At- 
que hzc quidem acta in huno modum sunt. 

34. De Lazorum principe Joanne,ut eum imperator 

sibi generum fecerit. 

Ceterum imperatori non solum cure erat, ui 
qui cum eo et. sub eo vivebant, intra fines sese 
continerent decentis moderationis ; sed et istam 
extendebat providentiam ad alienos quadam inter- 
dum intumescentes fiducia potentie, quorum elfe- 


983 


GEORGII PACHYMERJE 


981 


ἄλλους δόρυ χινῶν ἠνάγχαζε τοῖς μετρίοις χρῆσθαι, A Μείω γὰρ φθόνον πεδίλων εἶναι χοχχοδαφῶν καὶ βα- 


τὸ μὲν αὐτόνομον ix τύχης ἔχοντας σφᾶς χοὶ συμδᾶ- 
ματος, τὸ δ᾽ ἄλλως ὑπὲρ τὰ ἐσχαμυένα πηδᾷν καὶ 
βασιλείας δικαίοις χατωφρυῶσθαι κινδυνῶδες ἕαυ - 
τοῖς μαθόντας. τῷ δέ γε τῆς τῶν Λαζῶν ἄρχοντι 
Ἰωάννῃ παρασήμοις βασιλικοῖς ἐμπομπεύοντι, οὐ 
μετὸν ὅλως βασιλείας ἐχείνῳ, πέμπων ποόολλάχις 
ἐπήγγελλε τῆς μὲν xa0' αὐτὸν ἐξουσίας ἀνέδην ἔχειν 
ὡς βούλεται, ὀνομάτων δὲ xal παρασήμων βασιλικῶν 
φείδεσθαι" μηδὲ γὰρ ἄξιον, αὐτοῦ βατιλέως ὄντος, 
ἐπ’ αὐτοῦ βασιλείου θώχου xai πόλεως, xai τινας 
ἄλλους ἐπὶ τοῦ μείζονός τε καὶ ὑπερτάτου φημίζε- 
σθαι ἀξιώματος, ἀλλὰ μέρος ὄντα χἀκχεῖνον ἐπισυνά- 
πτεῖν τῷ ὅλῳ, μηδ᾽ οὕτω βασιλιχῇ τάξϑι τὴν σύγχυ- 
σιν ἐπιφέρειν. Τοῦτο γοῦν πολλάχις ποιῶν οὐδὲν 
κλέον ἤνυτεν ἢ τὸ δοχεῖν μηδὲν ἔχων ἀνύτειν" Ὑπερ- 
ἡφάνει γὰρ βάρδαρος ὦν xal ὑπερεώρα τὴν πρόσ- 
ταξιν, xat τινας προφάσεις τοῦ μὴ αὐτὸς κατάρξαι 
τῆς ἐπὶ τούτοις παραδασίας, ἀλλ᾽ ἀπὸ πατέρων ἔχειν 
ἐπλάττετο" προσέτι δὲ μηδὲ τοὺς περὶ αὐτὸν ἐᾷν 
ἔλεγε κολούειν οὕτως ἀξίωμα πατριχὸ» ἐκ πλείστου 
χαὶ ἐς αὐτὸν κατιὸν, μηδ᾽ ἀχλεεῖς χαὶ αὐτοὺς εἶναι 
τὸ μέρος εὐχλείας στερηθέντος ἐχείνου βασιλιχῆς. 


rentem sese supra modum arrogantiam temperare 
86 comprimere studebat. Quo in genere alios qui- 
dem quos fortuna casusve aliquis sui juris et omni 
subjectione liberos fecisset, manu armata fastum 
demittere coegit, belli offensionibus edoctos quam 
periculosum ipsis esset transilire cancellos, et su- 


σιλείας ὀνόματος τῷ ]P. 354] xà μείζω ἔχοντι" τὰ 
δ᾽ ἦν, ὡς ἔλεγεν, ὑπόπτωσίς τε xai δουλικὴ ἐντυχί: 
xai εἰρηνικαὶ σπονδαὶ xal πρὸς τὸ συγχεχωρηχὸς 
ἐφ᾽ ἅπασιν. "Ἔγνω γοῦν ὁ χρατῶν διὰ ταῦτα μετελ- 
θεῖν ἄλλως τὸν ᾿Ιωάννην, xai μᾶλλον ὅτι καὶ νέον 
ἐπὶ τῆς ἀρχῆς χαθίστατο. Κήδει γοῦν θέμενος εἰσ- 
ποιήσασθαι xal τὸ δι᾽’ ὑποψίας εἶναι τοῦ χολούειν 
ἄλλως θέλειν τὴν ἐξουσίαν xal μὴ κατ’ αὐτὸ τὸ τῆς 
βασιλείας δίγαιον ἐπαγγέλλειν τὴν μεταμφίασιν ἀἄντι- 
ρεῖν (παισὶ γὰρ οἰχείοις μὴ ἂν ἔχειν χώραν βούλεσθαι 
τὸ τῶν δικαίων σφίσι χαθυφειχὸς), πρῶτον μὲν ἃ 
πλείστου μεγιστᾶσι xai σοφοῖς τὰς πρὸς ἐχεῖνον 
πρεσθείας ἐκπληροῦν ἔγνω, ὡς ἂν ἄμα μὲν τῷ τῶν 
προσώπων ἀξιωματιχῷ ἱκανοὺς τὰ ἐς πίστιν ἔχῃ τοὺς 
λόγους δειχνύειν ὄντας, ἅμα δὲ xal τῷ; κατ᾽ αὐτοῦ: 
ἐπιστήμῃ τῶν λόγων πείθειν οἷς λέγῃ καὶ πᾶσαν χε" 
ρίστην ἐχχρούειν ὑπόνοιαν. Διὰ ταῦτα καὶ ὁ μέγε 
λογοθέτης ὁ ᾿λκροπολίτης ἔτι ζῶν ἀπεστέλλετο, x 
6 τῆς Μεγάλης ἐχχλησίας μέγας οἰκονόμος ὁ Eig 
λῖνος, μεσολαδήσοντες μὲν καὶ τὰ τοῦ κήδους (ἣν 
γὰὸ xal τρίτη θυγάτηρ τῷ βασιλεῖ Εὐδοκία, f» δὴ 
συναρμόζειν εἰς γάμους tip ᾿Ιωάννῃ ἐδούλετο), πεί- 


dorisillius antiqui res iduisadhuc quibusdam quasi 
radiis fulgerent. Nec esse cur invideatur honos 
rubrorum calceorum et regni nomen majora utique 
habenti. Sic ille, per illa majora, quibus frui se 
gloriabatur, innuens prostrationes ipsi a subditis 
in occursu venerantibus fieri solitas, δὲ tractatio- 


pra quam sors et opes ipsorum ferrent, usque ad ΑἹ nes pacis ac federa equo jure cum maximis re- 


usurpationem jurium regiorum assurgere.Lazorum 
$20 vero principi Joanni, qui regni insignibus 
temere ac preter fas assumptis se ostendebat, se- 
pius denuntiavit nihilse quidem obstare quominus 
dominio sui principatus prolibito uteretur:illud ma- 
gnopere monere, abstineret nomine regio,nec eum 
vestitam aut ornatum adhiberet, qui characterem 
preferret Cesarese potestatis. Meminissetque non 
decere ipsum, qui pars esset imperii Roraani, 
ejus sibi cultum et notas majestatis arrogare, qui 
legitime constitutus in throno Augusto imperatri- 
cis urbis loci ejus ipsius et summe dignitatis offi- 
cio cogeretur dare operam, ne membrum exsequa- 
ret se capitiet discrimina graduum honoris ambi- 
tione turbulenta confunderet. Verum ex hiísce, 
licet sepius iteratis monitis, non alium Augustus 
fructum retulit. quam desperationem quidquam 
deinceps hao via proficiendi. Superciliosus quippe 
barbarus tumore se inflabat suo admonitionesque 
spernebat, pretextus obtendens vanos,fingensque 
se non primum inchoare ista, quorum scilicet 
usum a patrum exemplis duceret; ac. quando re- 
digere se ultro in ordinem vellet,haud passuros id 
suos,ad dedecus proprie reipublice pertinereratos, 
81 transmissum avita successione principatus decus 
dynasta ipsorum degeneri vilitate abjiceret. Haud 
eniiu 80 tam contemptibilem imperiilate clarissimi 
partem esse, ut indigni videri deberent qui splen- 


gibus inita. His turgentem magoificis 828 de se 

sensibus Joannem, flore preterea viridis etatis et 

principatus novitate ferooiorem, facie inteMexit 
imperator non alia ratione adducendum ad subje- 
ctionem erga se aliquam si eum affinitate pre- 
occupatum adoptionis modo quodam in familiam 
insererot suam. Sic enim se illi suspicionem, qua 
abalienabatur absse,dempturum,modestiam istam 
cultua et titulorum non alio ipsi animo ab impe- 
ratore prescribi quam ut exauctoraret ipsum el 
jure ditionis patrie privaret.Ubi enim is sensisse 
vocari se ad honorem imperatorii conjugii, haud 
amplius formidaturus videbatur talia imperatorem 
machinari, cum natura non ferat soceros deterere 
dignitatem minuereque opes generorum velle;quos 
contra patria charitate complectantur, et aucios 
fortunis ac titulis etiam supra hereditaria bona 
cumulatia cupiant. Hoc animo imperator ac spe, 
viris summatibus iisdemque prudentissimis lega- 
tiones ad Joannem demandavit,ut et dignitas ipso- 
rum conciliaret promissis fidem, et eloquenlia 
dexteritasque tractandi cunctas eluctata suspicio- 
nes que obstarent,persuadere quod optabatur tan- 
dem posset. Itaque cum Acropolita magnus logo- 
theta, dum viveret, tum Xiphilinus Magne eccle- 
sie c conomus ad Lazos missi, ut offerrent Joanni 
nuptias tertie imperatoris filie Eudocism, nihil . 
omiserunt industrie atque arlis, quo vel ipsum 


985 


σοντες δὲ αὐτὸν δὴ xai τοὺς περὶ αὐτὸν, ἐχείνους μὲν À veÀMav , 


ἐφεῖναι τῷ νέῳ τὴν πρὸς βασιλέα ἄφιξιν, αὐτὸν δὲ 
πιστὰς ἔχοντα τὰς ἐλπίδας ὡς ἐπὶ καλοῖς προσχαλού- 
μενον ἀπαντᾷν μετὰ θαῤῥους. Ὃ μὲν οὖν βασιλεὺς 
ταῦτα, τοὺς δὲ μήτ᾽ ἐχείνους ἐφιίναι τὸ παράπαν 
μὴτ᾽ αὐὐὸν προθυμεῖν ἥκειν: πολλοῖς Ὑὰρ πρότερον 
χρόνοις τοὺς ἐκ γειτόνων πρὸς τοὺς ἄρχοντας αὐτῶν 
ἐχγαμίζεσθαι xal xa0' αὑτοὺς εἶναι, τὰ βασιλέως ἐν 
ἄστροις μανθάνοντας, xal γε πρὸ τῶν ἀπ᾽ αὐτὴς χα- 
λῶν xal μεγίστων τὰ χατὰ σφᾶς αἱρουμένους μέ- 
τρια. Ὡς γοῦν ποιχίλαις συμδουλίαις οἱ πρέσθεις 
οὐκ ἔπειθον λέγοντες πάντα δεύτερα τιθεμένομς τῆς 
σφῶν θελήσεως, πρὺς βασιλέα ὑπεστρεφον μηδὲν τὸ 
παράπαν ἀνήσαντες. Οὐ μὴν δὲ xai ἐς τέλος πειρᾷν 
διαφῆχεν ὁ βασιλεὺς, ἀλλά προσαποστέλλων συχνά- 
χις τὸ μὲν ἠπειλει, τὸ δὲ xal τοῖς ἀφ᾽ ἑαυτοῦ γενη- 
σομένοις ἐχείνοις χαλοῖς ἐδελέαζεν ἂν μόνον πει- 
σθέντες ἥχοιεν. Τέλος στέλλει τὸν λυγοθέτην τῶν 
οἰχειαχῶν Ἰατρόπουλον, σύν αὐτῷ δὲ xai τῆς 'Ex- 
χλησίας πρεσθύτερον, τὸν μὲν κατὰ τιμὴν τοῦ προσ- 
καλουμένου χαὶ τῶν ἀπὸ τοῦ βασιλέως χαλῶν ἀγ- 


juvenem Joannem vel ejus familiares ac consilia- 
rios pellicerent, illum quidem ad proficiscendum 
metu omni deposito Constantinopolim, summis 
illic honoribus dignandum, hos autem ad idipsum 
euadendum suo principi. Successu tamen is cona- 
tus tum quidem caruit. Nam nec Lazice aule pro- 
ceres auctores fieri Joanni voluerunt itineris talis, 
nec ipse per se princeps 52:2 in id propendit, 
cum concordibus omnes sensibus dicerent exem- 
plis se domesticis doceri non evagari affinitatibus 
extra ditionis limites patria, sed sponsas in gentis 
ejusdem optimatum domibus querere : imperato- 
rium vero genus 80 stirpem, velut res votis acca- 
ptu propriis superiores,sic intueri ut stellas homi- 
nes ac coli sidera mirari solent, que scilicet ita 
suspiciunt ut ad contactum eorum a natura nega- 
tum non aspirent. Viderent igitur quam non fuis. 
sel opus commendari ab imperatore modestiam 
iis qui nunc oblatorum ultro ipsis honorum maxi- 
morum splendorum non dubitarent recusare tan- 
quam mediocritatis ipsorum, qua contenti essent, 
excedentem modum. Ergo legati omnia frustra ex- 
perti, redire tandem ad imperatorem re infecta 
sunt coacti. Neo tamen ille adhuc despondit ani- 
mum, sed aliis eo atque aliis legationibus crebro 
missitandis, hino terrere illo minis, inde allicere 
promissis, et cum universos tum singulos privatim 
accomnodatis ad cujusque spes ac captum tentare 
sermonibus non deslitit, terribilia intentans ni 
facerent, montes aureos pollicens, si audirent, 
quoad tandem misso illuc logotheta domesticorum 
latropulo, cui comitem Ecclesie presbyterum ad- 
junxit, sic secum reputans, logothete dignitatem 
valiturem ad faciendam fidem sinceri imperatoris 
animi in promittendis bonis ingentibus que tali 
interprete offerret,cumulum vero persuasionis ad- 
dituram ecclesiasticam gravitatem elucentem in 


DE MICHAELE PALZROLOGO LIB. VI. 


986 


τὸν δὲ κατὰ τινα πληροφορίαν καὶ πίστιν 
τῶν λεγομένων, ὡς ἐπὶ τούτοις χαὶ τῆς ᾿Εχχλησίας 
πρεσθευούσης, μηδὲν εἰδυίας κατὰ τὸ εἰχὺς, ὡς ἐχεῖ- 
νος ἔπειθε λέγων, ἐφ᾽ ol; ἂν xai [P. 355] συνομο- 
λογοίη Ψεύδεσθαι, ὥστε παρέντας τὰς ὑποψίας αὖ- 
τοῖς τοῖς πράγμασι κρίνειν εἰ παῖδα ἅμα ποιεῖν 
ἐχεῖνον xal καχὸν βούλοιτο. Ταῦτα λέγοντες ἔπειθον, 
xa! ὅρκους ταμόντες T] μὴν xal γαμδρὸν γενέσθαι 
τοῦ βασιλέως τὸν ᾿Ιωάννην καὶ μετὰ πλείστων τῶν 
ἀγαθῶν ἐπανήξειν, καλῶς καὶ τῶν περὶ ἐχ εἶνον ós- 
X0nsouivev, μαχρᾶς νηὸς ἐπίδάντες ἐς πόλιν χατύή- 
γοντο. ᾿Επεὶ δὲ ὁ βασιλεὺς μὲν ἔτυχεν ἐπὶ τοῦ παρ- 
ὄντος ἀπὼν, διατρίδων ἐν Λοπαδίῳ (ἐχεῖ γὰρ τὰ 
κατὰ Σάγγαριν διελθὼν xal γ᾽ ὡς 3v χατασφαλισά- 
μένος ἔστησε τὴν πορείαν, ὡς ἐχεῖθεν χατοχυρώσων 
xa; τὰς χατὰ τὴν ᾿Αχυράους ἄχραςί, ἐχεῖνος δὲ τῶν 
ὁρίων τῆς Ῥωμίων ἐπιδαίνων, βουλὴν καὶ οἱ πρέ- 
cst, εἰσάγουσι τοῖς ἀμφὶ τὸν Ἰωάννην ἀποθέσθαι 
τοῦτον τὰ ἐρυθρὰ καὶ πεδίλοις μέλασιν ὑποδήσασθαι, | 
ὡς δὴ παντὸς εὐθὺς παρὰ βασιλέως γενησομένου τοῦ 
κατ᾽ αὐτὸν ἐξιώματος. Πν γὰρ συγχείμενον σφίσι 


ejus βοοῖο, nec dubitaturos ipsis credere polliei- 
tationibus quarum Ecclesia que fallere nesciret, 
se vadem quodammodo exhiberet, compos effectus 
votorum Augustus est. Cum enim ambo illi pro 
860 quisque constestarentur optima fideac volontate 
imperatorem vocare Joannem in necessitudinem 
523 lii, paterno deinde aflectu illum omni bono- 
rum genere aucturum, discussis denique suspi- 
cionum umbris Lazi plane assenserunt; ac jure- 
jurando ἃ legatis accepto, quo nomine imperatoris 
el sua ipsorum fide sancte spondebant omnino 
fore ut Joannes Constantinopolim proficiscens ibi 
filiam imperatoris duceret uxorem, ac mox bonis 
honoribusque cumulatus remitteretur domum, 
comites quoque suos liberalitate Augusti ditatos 
reducens secum, nave simul omnes longa conscen- 
88 versus urbem solverunt. Quoniam vero lorte 
tunc contigit abesse ab urbe imperatorem com- 
morantem ad Lapadium, ibique intentum vel pre- 
vertendis damnis vel ruinis reparandis regionum 
circa Sangarim (hoc enim ut ageret ilinere versus 
illas partes suscepto, Lopadii consistendurm sibi 
putaverat, inde videlicet vicinia sui ceteraque pro- 
videntia firmaturus adversus vim Persicam arces 
illius limitis sitas ad Acheraumí, legati Romam) 
Joannem Lazum deducentes, ea imperatoris ab- 
sentia oLiter cognita, ubi primum fines Romanos 
attigerunt,occasionem indeopportune sumpserunt 
suggerendi Joanni eleganter facturum illum, si 
rubris calceamentis paulisper exutis nigra indue- 
ret usque ad imperatoris brevi adfuturi reditum. 
Et si enim in discessu conventum inter ipsos fuerat 
profecturum Joannem cum sibi solitis insignibus 
despotice potestatis, tamen causam esse idoneam 
disserebant cur in eo tum quidpiam remitteret 
cum fenore glorie mox recepturus honorifico 
Avgusti judicio id quod volens ad tempus brevissi- 


987 


GEORGII PACHYMERJE 


988 


καὶ τὰ τῆς δεσποτείας ἐχεῖνον ἀμφιδαλλόμενος A ἡρεμεῖν, ἀλλὰ καὶ αὖθις σπονδὰς ἐχείνας συγχέας 


σύμθολα, ἅμα τῷ παῖδα γενέσθαι, περιφανῶς ἐσαῦθις 
χλεἴζεσθαι. Τὸ δ᾽ ἐπ᾽ ἐρυθροῖς μεταλαμὄάνειν τὰ ἐχ 
πορφύρας δίχροα μὴ xai ὅλως ἀπρεπὲς d, πρὸς τῷ 
χαὶ ἄλλως δυσχερὲς φανῆναι τῷ βασιλεῖ, Ταῦτα λέ- 
ξαντές τε xal πράξαντες τῇ πόλει προσίσχουσι, xal 
χατὰ τὸν λιμένα τὸ Κέρας ἀποδάντες νηὸς ξενα- 
γοῦνται πολυτελῶχ ἔν τισι τοῖς χατὰ τὴν πόλιν οἷ- 
κήμασι. Καί γ᾽ ἐφ᾽ ἡμέραις τὸν ἀπὸ τῆς θαλάσσης 
ἀποσχευασάμενοι θόρυδον, ἐντολὰς δεξάμενοι βασι- 
λέως, πρὸς τὸ Λοπάδιον γίνονται. Καὶ δὴ τὰ εἰκότα 
φιλοφρονηθέντες, ἅμ᾽ αὐτῷ βασιλεῖ πλῷ χρησάμε- 
vot, τὴν πόλιν χαταλαμθάνουσιν. "Ἢπειγον γὰρ αὖ- 
τὸν τοῦτο μὲν οἱ γάμοι τῆς θυγατρὸς, τοῦτο δὲ καὶ 
ἐκ δύσεως Τόχαροι ἀγγελθέντες ἐξέρχεσθαι, οὕς αὐ- 
τὸς βασιλεὺς, Νογᾶν ἀξιώσας χατά τοῦ σεδαστοχρά- 
τορος Ἰωάννου, ἐχείνου πέμψαντος ἐξεδέχετο. τῷ 
τέως γοῦν μηνὸς Γαμηλιῶνος λήγοντος ἐπιστὰς «οὺς 
γάμους ἐτέλει τῇ θυγατρί. Ὅλον δ᾽ ᾿Ελαφηδολιῶνα 
διαγαγὼν ἐξήρτυς δυνάμεις καὶ πρὸς ἔξοδον ἡἧτοι- 
μάζετο. 


Àe. Ὅπως ὁ βασιλεὺς μετέκαλέσατο Τοχάρους 
χατά τοῦ σεδαστοχράτορος ᾿Ιαάννου, 


[P. 356] Τῷ γὰρ σεθδαστοχράτορι Ἰωάννῃ οὐχ ἦν 


mum deposuisset. Imperatori quippe decretum 
esse Joannem, statim atque id necessitudinem filii 
admotus is sibi foret desponsa ipsi propria fllia, 
magnifice ornare iis symbolis supreme dignitatis; 
que despotis in aula imperatoris tribui solebant. 
Doliturum autem ipsi, siJoannem videret ea per se 


occupasse, qua habere illum suo beneficio, et sibi C 


sudque erga illum benevolentire imputari cuperet. 
Quin et alioqui parum convenirejam purpura uten- 
tem bicolores ex roseo et candido,que proprie des- 
potarum essent, vestes assumere. ltaque ne grava- 
retur primum occursum imperatori exhiberein eo 
cultu, qui facultatem ei non preriperet ipsum, 
quod avebat, insolitis honoris insignibus decoran- 
di. Hac dicentes 54 persuserunt quod vole- 
bant, cumque Lazorum principe eo quem optave- 
rant modo vestito ad urbem appulerunt, excen- 
dentesque e navi ad portum Ceras dictum splendide 
sunt hospitio excepti in suburbanis domiciliis, ubi 
per aliquot dies refecti e jactatione navis et maris 


nausea, mandato ad se veniendi 80 imperatore 


accepto Lopadium profecti, quibus decuit benevo- 
lentie significationibus admissi tractatique ab eo 
sunt, moxque cum ipsos navi vecti rursus urbem 
tenuerunt. Festinabat enim imperator tum quod 
filie nuptias conficere quamprimum e re duceret, 
tum quod nuntiarentur ex Occiduis partibus ad- 
ventare Tochari, quos a Noga impetraverat ad- 
versus Joannem sebastocratorem auxilio sibi mitti. 
Tunc igitur Septembri mense desinente regressus 
in urbem nuptias filie celebrat. Octobrem inde 
totum comsumpsit copiis instruendis expeditione- 
que apparanda. 


ἐπεχείρει τοῖς μὴ προσήχουσιν. “Ἄλλως δ᾽ ἐπισγ εἶν 
αὐτὸν τῶν βουλευμάτων βασιλεὺς οὐκ ἔχων (τὸ v1; 
θερμουργὸν ἐχείνου xai αὔθαδες μέχρι καὶ ἐς ir» 
χήέρουξιν ἐχεῖνον ὡς ἀποστάτην ἐτίθει), εἰ μή γε Τ’- 
χάρους ἐπαγαγὼν πᾶταν μὲν τὴν ἐκείνου rien 
αὐτὸν δ᾽ ἐν στενῷ χαταστήσει πραγμάτων τι πὶ 
ἐλπίδων, εἴ τέως διχδράσει τὸν χένδυνον ταῦ τ 
νοῦν στρέφων Τοχάρους ἐπῆγεν. Εὔκαιρον δ᾽ εἶ 
xai τὸν ἐφεστῶτα χειμῶνα’ χειμῶνος γ᾽ x 
σύνηθες ἐχείνοις στρατεύειν. ὃν xal προχαταλαῦεῖν 
ἠπείγετο, ὡς ἔξω πόλεως συμθαλεῖν Τοχάροις. T: 
δὲ ἀρα τὸ μελετώμενον μέλημα μὲν ἄλλως στρατιῶῖ 
πρέπον ἐπιειχῶς, Χριστιανῷ δὲ xal λίαν ἀπᾷξδον 
ἀσεδεῖς γὰρ ἐπὶ Χριστιανοὺς ἐξορμᾷν καὶ γ᾽ i05 


COCHESEEPEERENRPREERDRPrEEPERIERENUEPUR n —— erem, 


ἐφ᾽ ἱερὰ, μὴ xal τῶν σφόδρα θείου φόδου ἀνεπ'πτοῦ-᾿ 


φων τὸ τόὄλμημα ἧ. ᾿Αλλ᾽ ἐκείνους μὲν ἐξῆγεν 
ἀπὸ βασιλέως ἀξίωσις πρὸς Νογᾶν, xai τὸ 02^ 


πάντως ἐχεῖνον ἐξαφανίσαι καὶ χώρας ἐκχεῖνας x. 


τὸν ἐχθρόν' οὐχ ἦν δὲ ἄρα καταῤῥᾳθυμεῖν τὴν Om 
ἀλλὰ παλίμποῦς οὖσα τότε μᾶλλον xal προηγεῖ:: 
ὡς μετὰ μικρὸν ὁ λόγος ἐρεῖ. Τηνίκα δὲ Μουνυχιῶν; 
μηνὸς ἐνστάντος ἐκεῖνος μὲν πρὸς τὴν ἔξοδον four 
ζετο, οὐ τόσον τῷ xat' αὐτὸν πλήθει xai ταῖς iwi 


35. Ut imperator Tocharos accersiverit οὐπίγα 
Joannem sebastocratorem. 

Causa hujus expeditionis fuit,quod Joannes, quez 
suus inquietus animustranquille vivere non sinebat, 
rursus fcedere nuper inito violato conabatur inv 
dere non sua. Ea res Augustum movit, feros δὲ 
audacesque impetus compescere aliter non πὴ 
tem, ad eum proscribendum ut rebellem,Teite 
quein eum immittendos,qui vastitate territips t 
Jectis inferenda spes resque ipsius in artum to2* 
rent. Talia versantem animo urgebat hiems immi 
nens, ineptum rei a suis gerenda tempos, 525 
quamvis opportunum Tocharis, qui libentius € 
tempestate prodire ad bellum solent. Tamen tt: 
et suorum, causa prevertere oportebat, matur 
occurrendo extra urbemTocharis,ut illos bene ani- 
matos dimilteret ad diripiendas ferroque ac flam- 
ma deformandas ditioni Joannis subditas gente. 
Cogitatio hic erat bellatori quidem forte non it 
congruens, at Christianum dedecens vel maxim. 
Impios enim in Christianos armare, et atbheo 


D sacrilegosque raptores insacraet templa immittere 


facinus fuit immane quantum alienum a timent? 
Deum et Christi cultore principe. Tamen exercitus 
barbare illius gentis à Noga precibus imperatoris 
flexo missus, jam e flnibus egressus suis ad nutum 
paratus stabat, ut in ditionem Joannis hostilitet 
irrumperet. Nec hujus sceleris vindicta, quanquam 
alias cunctari solita, tarde nuno occurrit : verum, 
ut mox dicetur, quam celerrime representata est, 
Tunc ergo sub mediumNovembrem procinctusim- 
perator in expeditionem imminebat oum paratis 
copiis, haud tantum harum multitudine oonfisus 
quantum robore feritateque Tocharorum. Augusta 


989 


DE MICHAELE PALJROLOGO LIB. V). 


μεσιν [Ρ’ 357] ὅσον Τοχάροις θαῤῥῶν" d δ' Αὐγούστα Α τῇ παρὰ τῆς Αὐγούστης οχλήσει xal ταραχῇ, ὡς 


τοῦτο μὲν ἀφορῶσα xai πρὸς τὸ τῆς ἐκστρατείας 
παραλογόν τε xai παραχαίριον, τοῦτο δὲ xai ἀῤῥω- 
στίαν ἐπιχειμένην κατανοοῦσα τῷ βασιλεῖ ἐχ τῆς 
κατὰ τὸ θέρος δυσπραγίας ἐπισυμύᾶσαν, xal τι τῶν 
ἀδουλήτων ὑπονοοῦσα, ἐπεῖχέ τε σθεναρώτερον xal 
ἐξιέναι οὐχ εἴα, οὐχ ἀφωσιωμένως, ὡς ἂν τις εἴποι, 
xal ix πλαγίου, ἀλλ᾽ ἐνστατιχῶς ἄγαν καὶ φανερῶς, 
ὡς μέγα τι χαχὸν ἐξ ἀνάγκης προξενούσης τῆς 
ἐχστρατείας, Kal, « Τί παθὼν, ἕλεγεν, ἀφειδεῖς μὲν 
σώματος, ἀφειδεῖς δὲ xai αὐτῆς ζωῆς ; ὃν εἰ μή τί 
q' ἄλλο εἰς ὑποψίας ἂν ἐνῆγεν οὐχ ἀγαθὰς xal δεί- 
μᾶτα χαίρια, ἀλλ᾽ οὖν d) νόσος αὐτὴ καὶ τὸ μὴ εὖ- 
ρώστιυς ἔχειν ἱκανὸν χωλύειν ἂν ἐνομίζετο. » Τῷ δὲ 
ταῖς ἀληθείαις κατὰ νοῦν ἦν, περὶ ἑαυτῷ δειλιῶντι 
κἀκείνῳ, τὴν Θρᾳχην χαταλαδόντα συμμίξαι μὲν 
τοῖς Τοχάροις χαί γε λόγοις καὶ δεξιώσεσι διεγεῖραι, 
οὐ μὴν δὲ καὶ συνεχστρατεῦσαι, ἀλλ᾽ ὅσον ἐγχωροῦν 
προϊόντα σὺν σφίσιν ἐκείνους μὲν τοῖς οἰκείοις πα- 
ραδοῦναι xai τάξαι τὸ ποιητέον, αὐτὸν δ᾽ ὑποστρέ- 
qat. 'Exexpmplou δὲ ταῦτα καὶ τὸ συνεξελθεῖν υἱέσι 
τε xal γαμύροϊς, ἅμα xal αὐτῷ δὴ τῷ πρότριτα 
γαμδρευσαμένῳ τῷ Ἰωάννῃ. ᾿Αλλ᾽ ὅμως ὑπὸ πολλῇ 


vero reputans quam alieno tempore profectionem 
talem adornaret imperator, συ vel benevalenti 
periculosa foret : quanto ergo magis infirmo cer- 
tam allatura perniciem videretur (nam confractus 
erumnis preterite mestatis ab imperatore morbus 
etsi alios ijpsocelante latebat, perspectus Auguste 
tamen erat), omni ope removere virum ab hoc iti- 
nere suscipiendo conabatur. In quo non artiflcioso 
circuitu aut per obliquos anfractus grassabatur, 
sed palam damnabat consilium eundi, clareque de- 
nuntiabat gravissimam nec aliter quam domi per- 
manendo evitabilem 1$9?6 perniciem ista ipsi ex- 
peditione cudi. Ejusque ad virum he sepius, ite- 
rale voces erant: Qua te, malum, precipitat in. 
quietudo inconsultissima ? quin parcis egro cor- 
pori ? eur dubiam valetudinem in certum exitium 
projicis ἢ quae tanti demum tibi res aut spes est 
quam vite manifestajactura recte putesemendam ὃ 
Hec ita pulsabant imperatoris aures, ut animum 
quoque commoverent intime,  perterrerentque 
sinistro etiam omine et auguratione infauta 
tristissimi successus. Sed et ipse morbi sensus 


μηδὲ τοῖς ἐχτὸς ἀγνοεῖσθα τὰ δρώμενα διοῤῥωδού- 
σης τὸ μέλλον, ἢ μᾶλλον προφοιβαζούσης τῆς ψυχῆς 
ἐχείνης τὸ συμθησόμενον, ἐπιτεταραγμένως οἷον xal 
ἀνειμένως » βασιλεὺς, τὴν τῆς δεσποίνης ὀῤῥωδίαν 
οὐχ ἀγαθὸν οἰωνὸν κρίνων, τοῖς γνωρίμοις συνταξά- 
μενος ἔξεισι. Καὶ δὴ μέχρι Στλυδρίας αὐτός τε xal 
παῖδες ἵπποις χρώμενοι ἔεσαν' ἐπεὶ δὲ τὰ τῆς νό- 
σου ἐπεδίδου xal οὐχ ἦν βαδίζειν ἐχεῖνον πεζῇ, 
ἐχεῖθεν θαλάσσῃ χαὶ νηΐ διεγνώχει μέχρι 'Ῥαιδεστοῦ 
χρῆσθαι. Καὶ ἅμ’ ἐμδάντων (ἠγγέλλοντο γὰρ ἐγγὺς 
ὄντες xoi Τόχαροι, καὶ οὐκ ἦν ἀναδάλλεσθαι ἣ μὴν 
ἀμελεῖν xal διὰ τὴν νόσον ὑπερτίθεσθαι" ἐχαχο- 
σπλάχγνει qXo xai τῶν ἐγκάτων ἀῤῥώστως εἶχεν), 
ἅμα τοίνυν ἐμδάντων αὐτοῦ τε καὶ παίδων στοχαστής 
τις ἂν τότε, xal πρὸς τὴν τῶν μελλόντων γνῶσιν ἐξ 
ἀγχινοίας οἰχείως ἔχων, εὐσκόπως ἅμ᾽ ἐξ αὐτῆς τὸ 
μέλλον Bv χατετόπασεν. 


λφς. Ὅπως κινδυνεύων κατὰ θάλασσαν ὁ βασιλεὺς 
ὕστερον ἐξελθὼν ἐτελεύτησεν. 


[P. 358] Αἴφνης γὰρ εὐδίας οὔσης πρὸς τὸ χειμε- 
ριώτερον μετέδαλλεν ὁ καιρὸς, θάλασσὰ τε ἡ τέως 


fere nuptiarum efllie thalamo abreptum, secum 
prodiens duxit; quod nunquam faceret, si hiemare 
in expeditione cogitasset. Ergo inter illas quas 
dixi ominoses reclamationes Auguste, que non 
ita tegebantur penenetralibus regie quin δὰ notitiam 
externorum erumperent, turbatus augurio et se- 
creta presagitione mentis exhorrescens, obfirmatusg 
tamen in proposito, vale necessariis dicto, egredi- 
tur urbe; ac Selybriam 5227 usque ipse cum filiis 
equis vectus, cum invalescere morbum sentiret 
nec itineri terrestri jam esset par, mari et nave 
decrevit usque ad Rhedestum uti. Conscendenti- 
libus supervenit nunlius indicans in proximo 
esse Tocharos, ut cunctandi jam amplius facultas 
nulla restsret, sed quantumvis retardaret morbus 
ingravescens, occasio urgens necessario traheret, 
Causa languoris, quo in horas magis magisque 
debilitaba!ur, in visceribus male aífectis erat, 
eumque intime acri admonens sui sensu turbabat, 
ne bene sperare posset. Nec illum consternabat 
solum minax moror auspicii funesti; nenio in illam 
cum eo conscendit navem, qui mala solvere illam 


per vitalia grassantis facile conscio monstrabat D alite et cursum exitiosum inchoare ominaretur. 


haud vires nunc suppetere militie presertim hi- 
bernse laboribus ferendis. Igitur utcunque simu- 
labat aliud, revera non ultra Thraciam decreverat 
progredi; destinabatque, visis ibi Tocharis, et ad 
rem strenue gerendam animatis cum: allocutione 
tum donis, non quidem in hostem eos una secum 
ducere,sed postquam eos esset comitatus aliquanto 
ejus vite spatio, commendatos suis,qui porro cum 
iis, pergerent et vice sui quid fleri vellet precipe- 
rent, ipse dimittere ac 810 reverti domum. llujus 
arcani consili signum fuit, quod .una secum et 
filios et generos, etiam ipsum Joannem postridie 


Quorum facies illo pallore attonitas qui cerneret, 
non sane oraculis egeret δὰ presentiendum quod 
instaret. Suus cuique sagax animus vates erat 
certus occursuri mox ipsis infortunii, vaticinii ἢ“ 
dem statim explere incipientibus eventis. 


96. Ut in mari periclitatus imperalor, deinde posi- 
quam ezscendil, sit moriuus. 


Nam subito ex sereno in turbidum mutatur tem- 
pus, et mare prius tranquillum efferatur, valido 
incumbente, borea, Nec placidum tenere cursum 
poterat navis imperatores vehens, sed feris con- 


991 


GEORGII PACHYMERAR 99? 


ἥμερος ἐξηγρίχινε λαμπροῦ πεσόντος τοῦ ἀπαρχτίου, À φθάσας τετύφλωιο, ὡς μὴ ἐντελεῖς τὰς ὑποψίας 


καὶ οὐχ ἦν τὴν τοὺς βασιλεῖς ἄγουσαν ναῦν εὐστα- 
θεῖν, ἀλλ’ ὥσπερ ὑπὸ κυμάτων ἀγρίων ἐνοχλουμένην, 
τῇδε χἀχεῖσε φερομένην ἀνάγωγον, μηδὲν ὑπείχουσαν 
τοῖς χελεύσμασιν, αὔτανδρον ὡς εἶχε χαταποντίζε- 
σθαι, ὥστε xai πολλάκις μὲν χαταδύεσθαι οὐχ ἐσαῦθις 
ἀναδυομένην, τοσαυτάχις δὲ ἀπελπιζομένην ἀναδύε- 
σθαι πάλιν, xxi νουτῶν ἀπορούντων xal χυδερνήτου 
ὅπως χρήσονται τῇ θαλάσσῃ. Τότε χαὶ τὸν βασιλέα 
προφανῆ τὸν χίνδυνον βλέποντα, xal περὶ ἑαυτῷ τε 
xal πᾶσι τοῖς παισὶν ὀῤῥωδοῦντα, εἰπεῖε πρὸς τὸν 
χυδερνήτην ὡς ἀγωνιστέα xal ὑπὲρ δύναμιν" cl γὰρ 
μὴ χόσμον πάντα, ἀλλ᾽ οὖν Ῥωμχίδα πᾶσαν ἐπὶ 
ξύλου ἄγειν ὀλίγου, τοὺς βασιλέας ἔχοντα. Καὶ τὸν 
ἀπειπεῖν μὲν ὀχνεῖν, μὴ καὶ χίνδυνος ἀντιχρυς 
ἐξαγγέλλοι, προτρέπειν δὲ τὸν ἐξ ἑχυτοῦ λόγον τοῖς 
πράγμασιν, ὡς ἀνχγχαῖον ὃν, εἰ μὴ Θεὸς ἀρήγοι, 
χανεῖν πρὸς θάλασσαν πάντας" οὕτω xal τέχνη vau- 
«vc πᾶσα τῶν χινδύνων ἑττᾶτο σφίσιν ἐχ χρῷ xst- 
μένων. Μόλις γοῦν διαμαχόμενοι πρός τε χῦμα xal 
θάλασσαν ἀγριαίνουσαν, xai πολλάχις ἐγγὺς ἐλθόντες 
τοῦ καταδῦναι, τῇ Ῥαιδεστῷ ἡμιθνῆτες ἐκ φόδου 
προσίσχουσιν. ᾿Εχεῖσε γοῦν ἐφ᾽ ἡμέραις τῆς ταραχτς 
ἀνέσαντες xai τοῖς ἵπποις αὖθις χρησάμενοι ἐξεληλα- 
κότες μέχρι καὶ τῆς ᾿Αλλαγῆς χώρας κατήντησαν. 
᾿Αλλαγὴ δ᾽ ἦν ἐχείνη καθ᾽ ἣν καὶ τὸ ζῇν μεταλ- 
λάττειν εἵμαρτο τῷ χρατοῦντι' καὶ ὁ μὲν Παχώμιος 


cussa fluctibua huc subinde atque illuc impingens, 
planeque an nautarum imperia contumax, nihil 
certius spondebal quam proximam demersionem 
sui vectorumque. Nam et sspe ita deprimebatur ut 
nunquam speraretur emersura, tam nautis quam 
ipso gubernatore ignorantibus qua jam vi aut 
arte maris furorem eluctari possent. Tunc impe- 
ratorem ferunt intuentem periculum presens, et 
quo loco sus filiorumque spes salutis essent cum 
horrore reputantem, navarcho dixisse contenden- 
dum ei utique supra vires esse; si minus enim 
mundum 5428 universum. universam certe Roma- 
nam rem exiguo illo ligno contineri quo ambo im- 
peratores veherentur. Porro hunc, haud se quidem 
vel cessasse hactenus vel omissurum quidquam 
in posterum conatus industrieque profltentem, 
&ddidisse, verbis qu: satis appareret nolenti ex- 
pressa irritis experimentis conatuum summorum, 
vitari nulla vi posse, nisi Deus adjuvaret, quin 
pariter omnes hiante mari absorberentur; adeo 
palam vinci omnem artem nauticam vehementia 
ingruentis mali. Tandem extrema diu contentione 
obluctati fluctibus ac ventis, et sepe ad ultimum 
demersionis admoti discrimen, . Rhedestum metu 
Bemineces appellunt Ibi diebus paucis e jactatione 
recreati, equis rursum inscensis pervecti Allagen 
Bunt. 

Hec nimirum Allage locus erat, ubi vite finem 
imperatori occursurum irrevocabili olim Deus de- 
creto stetuerat. Atque ille quidem excecatus antea 
Pachomius ostenderat quam vanis suspicionibus 


ποιοῖτο, τὸ δέ γε τοῦ Παχωμίου χωρίον τὸ μόρσιμον 
ἐξεπλήρου. Ὡς γὰρ éxeicb που χατεσχήνουν ἅμε 
βασιλεῖς καὶ στρατὸς, xal ἡ νόσος ἐπέχειτο πλέον 
ἔφθασαν δὲ xai οἱ Τόχαροι σπεύσαντες συμῦὔαλεν 
βασιλεῖ, βασιλεῖ μὲν οὐχ ἦν οὔθ᾽ ἱππαζομένῳ [P. 359] 
ὁρᾶσθαι οὔτε μὴν ὁμιλεῖν εἰς νόσον χειμένῳ, ὅτε χαὶ 
τὸν Νοέμόριον ὑπογράφοντι συμδὰν τὰς τοῦ Νοχε- 
ραίας συμμῖξαι, ἐπελθεῖν εἴπεῖν λέγεται ὡς ἰδοὺ 
συνέχλεισεν ὁ Νοέμδοιος. Τὸ δ᾽ ἦν ὁπονοηθὲν ὡς 
συνέχλεισαν αἱ πράξεις τῷ βασιλεῖ, τῆς Ψυχῆς τὸ 
μέλλον ὑποδηλούσης. "Hw οὖν τῇ τοῦ ἑῥαΐσαι τς 
νόσου προσδοχίᾳ εἰς ἀναδολὰς τιθεὶς τὸ ἐντυχεῖν 
ἐπιστᾶσι τοῖς Τοχάροις " ἐπεὶ δὲ d) νόσος ixp- 
ταιοῦτο χαὶ τῷ ἀπὸ ταύτης δέει xal ἢ ἀπὸ τοῦ ἔθνος 


Β ὀῤῥωδία συνῆπται (οὐ γὰρ ἦν ἄλλως ἐλπίζειν ἢ x- 


νηθέντας ἀφανίζειν τὸ πρὸς ποσὶν, εἰωθὼς ἄλλα 
λῃστείαις ἀποζῆν, τοῦ βασιλέως μεταλλάξαντος), 
ἀναγχασθεὶς δὴ διὰ ταῦτα ὁ βασιλεὺς xai ἀπ᾽ αὐτοῦ 
σχίμποδος τῆς ὀδύνης ὁμιλεῖν σφίσιν ἔγνω, καὶ τοῖς 
μὲν πλήθεσιν ἄλλως ἐς χάριν ποιεῖν, τοὺς δέ γ᾽ z;- 
χοντας σφῶν εἰσαγαγεῖν τε xal τὰ προσήχοντα εἰπεῖν 
τε καὶ ἀκοῦσαι. Τότε τοίνυν xal παρασχευασάμενος 
ὡς εἰχὸς, xal γε τοὺς οἰχείους ἐφ᾽ ἑἕχάτερα παρα- 
στήσας, αὐτὸς xal βίᾳ καθήμενος ἐπὶ σχίμποδος, ὡς 
ὃ χαιρὸς ἐδίδου xal τὰ κατ’ αὐτὸν πράγματα ἐνεχώ- 
ρουν, ὀλίγοις τισὶ λόγοις τὴν ἐχείνων ἀφωσιοῦτο 


formidata fuisset successio ejus in imperium.Ager 
porro cui Pachomii nomen a domino adbeseraft, 

vulgati oraculi,cujus ambiguitas suspectum reddi- 

derat Pachomium, fatali eventu fidem explevit.Cum 

enim ibi fixis tentoriis hererent imperatores pariter 
et exercitus, ingravatus seniori Augusto morbus 
est. Ecdem porro brevi accurrerunt festinatis ac- 
citi nuntiis Tochari : sed iis frui non licuit optato 
utrinque conspectu,imperastore decumbere ob mor- 
bum coacto,ao nein equo quidem valente se sociis 
ostendere,coramque illos,ut cuperet,affari, quaado 
et ei contigit ut nescio cui libello subscriptionem 
in lecto apponens regiam, in expressione temporis 
5229 solita, mensem qui tum in cursu erat, No- 
vembrem, litera N designaret, apicibus quibusdam 
adjunctis qui reliquorum ejus vocabuli elemento- 
rum vicem explerent, ac chartam ita signatam 


D reddens diceret : « Ecce conclusus November est.» 


Quibus altiori quam quo ipse loquens penetraret, 
significatu indicabatur acta imperatori cuncta con- 
clusa, presagiente id ipsius anima, et istud ipsum 
augurium iis verbis efferente.Interim exspectatione 
melioris rediture valetudinis differebatur congres- 
sus affatusque Tocharorum. Yerum imminuta ejus 
rei spe propter ingravescentem in dies morbum, 
et metu majori accedente,ne gens effera,desperata 
galute principis,regiones,in quos erant ejus accitu 
ingressi, solita ipsis rapacitate depredarentur, 
coactus imperator est admittere ad audientiam du- 
ces ac primores Tocharorum, eosque e lectulo al- 
loqui. Ergo vulgus quidem militum, nationis ejus 





993 


τὰ κατ᾿ ἀξίωσιν ἐχτελέσαντι, χάσιν δ᾽ ἔχειν κἀχεί- 
νοις ὡς προθύμως ἐπὶ βοήθειαν ἀπαντήσασι, δυσχε- 
ραίνειν δ᾽ ἐπὶ τῇ νόσῳ ὅτι μὴ χαθαρῶς iq τὴν πρὸς 
αὐτοὺς ἐντυχίαν γίνεσθαι, ἐν ἐλπίσι δ᾽ ἔχειν ῥαΐσαι 
τῆς νόσου xai τὰ πρὸς θυμοῦ ἐχτελέσαι, εὖ ἐκείνους 
ποιοῦνεα ὡς ἄξιον. Ταῦτ᾽ εἰπόντος ἐχείνου τοὺς To- 
χάρους σχῆμα μὲν ἀλγούντων ἐνδείξασθαι, σχῆμα 
δὲ xal ἐλπιζόντων αὖθις ἐμφαίνειν ὡς ῥαΐσοι τε τὸ 
πάθος μετ᾽ οὐ πολὺ καί γε σφίσιν ἔσται τὰ ἀπὸ τοῦ 
βασιλέως χαλὰ ὑγιαίνοντος. Καὶ οἱ μὲν ταῦτα, ἡ 
νόσος δὲ ἐπεδίδου xal τὰ ἑαυτῆς πληροῦν ἔμελλεν͵ 
Ὡς γοῦν ἡ xopla ἐνέστη xal ἤδη τὰ τοῦ θανάτου, 
xxi μᾶλλον τοῖς ἰατροῖς, προσδόχκιμα ἦν, τῷ μὲν 
ἀχτουχρίῳ Καθαστίλᾳ οὐκ ἀσφαλὲς τὸ ὑπομιμνήσχειν 
τὰ τοῦ κινδύνου ἐδόχει (νομίζεται γὰρ τοῖς νοσοῦσι 
χαὶ τοῦτο μοῖρα θανάτου, ὥσπερ ἂν εἶ αἴτιον ἦν ἐπὶ 
τούτοις τὸ λέγειν τοῦ γίνεσθαι), ἀφεῖναι δὲ πάλιν 
ἀπελθεῖν ἀνέτοιμον οὐ τῶν καλῶν ἐδοκίμαζε. Τῷ τοι 
προσελθὼν τῷ ἐξ ἐχείνου βασιλεῖ ᾿Ανδρονίχῳ ἐθάῤ- 
pet τὸν λόγον τῆς ἀποφάσεως ὡς οὐ β'ιώσοντος ἔτι 
τοῦ βασιλέως. Καὶ ὃς οὐδ᾽ αὐτὸς ὑπομιμνήσχειν τὸ 
ἀπευχταῖον ἐθάῤῥει, ὅμως δὲ τὴν ἑτοιμασίαν σοφί- 


donativis curavit deliniri: proceres autem in cubi- 
culum,ubi eger decumbebat, accitos audire coram 
affarique constituit. [d quam decentissimo, pro 
statu prissenti rerum, apparatu sic actum est. Cir- 
eumstabant utrinque necessarii ac familiares im- 
peratoris.Ipse connisu,quantum debilitas corporis 
ferebat, erectus et lectulo insidens,obsequium be- 
nevolorum sociorum ad amicam invitationem stu- 
diose occurrentium impense commenudavit,gratum 
id sibi et memori animo condezdum officium pro- 
fitens. In primis se Noge gratias ugere hbaboreque 
plurimas contestatus est,quod is tam prompte,tam 
prolixe petenti sibi quod optarat annuisset ; quo 
nomine, ut ipsia quos spectabat presens, qui tam 
strenue auxilio venissent, eicilli qui benigne mi- 
gisset, :eternum se obstrictum fore. Perincommo- 
dum tali articulo sibi morbum hunc intervenisse, 
plus ideo molestum quod quibus destinaverat offi- 
ciis indiciisque 84330 veri amoris excipere genero- 
80S socios sua causa tam longe profectos interim 
prohiberetur.Ceterum sperare brcvi remittendum; 
sibique valetudine recuperata optatam mox facul- 
iatem affore gratam suam erga ipsos voluntatem 
consentaneis et merito ipsorum et suo studio be- 
neficiis expromendi.Hzc eo paucis et egre locuto, 
Tocharii pre se tulerunt dolere se incommodo 
principis amici, cupereque ac sperare brevi eum 
restituendum in salubritatem pristinam ; tuncque 
86 sinceriori percepturos gaudio promissa ab ipso 
bona. Ita illi. Ceterum morbus inde augescens vi 
qua grassabatur seva, haud obscure Augustum in 
interitum urgebat,adfuitque non multo post mini- 
mine dubiis agnoscenda indiciis suprema «egroto 
dies, quando medicis nihil mitius quam maturum 
decumbentis obitum palam ominantibus, actuario 


DR MICHAELE PALJROLOOO LIB. VI. 
θεραπείαν, χάριν μὲν ἔχειν ἐκφαίνων xal τῷ Νογᾷ A ζεται. Εὐθὺς 


994 
γὰρ τὰ τοῦ δεσποτικοῦ θανάτου σύμ- 
ὄολα εὐτρεπίζεται, ἃ λαδὼν [P. 360] ὁ ἱερεὺς τῶν 
τοῦ χλήρου χαὶ εὐλχδῶν, στολισθεὶς ὡς ἔδει, παρ- 
ἰσταταί οἱ ἀνωΐστως πάμπαν μηδὲν εἰδότι. Ἔτυχε 
δὲ πρὸς τὸν τοῖχον ὁρῶν βασιλεὺς, καὶ τὰ καθ᾽ αὐτὸν 
(ἦν γὰρ καὶ τοὺς λογισμοὺς ἐῤῥωμένος) ὡς εἶχε 
διανοούμενος. Ἵστατο γοῦν ὁ πρεσθύτερος παρὰ 
θάτερα, τὰ ἅγια δῶρα κρατῶν ἐν χερσὶ, xai τὴν 
ἀπ᾽ ἐχείνου xal μόνου ἐπιστροφὴν πρὸς αὐτὸν παρα- 
δοχῶν ἐφ᾽ ἱκανὸν σιωπῶν ἵστατο, Ὁ δὲ εἴτε τι τοιοῦ- 
τον ὑπονοήσας, εἴάε καὶ ἄλλως ἐπελρὸν αὐτῷ, 
ἐπεγχλίνει πρὸς τὸν πρεσθύτερον, xal ἅμ᾽ εἶδε καὶ 
ἅμα συνῆκε, Τὸ δρᾶμα, καὶ, Τί, φησὶ, τοῦτο ; Τοῦ 
γοῦν ἱερέως ὡς ὑπὲρ αὐτοῦ εὐξάμενοι φέρουσιν εἷς 
βοήθειαν xai τὰ δῶρα τὰ εἰς ὑγείαν συνοίσοντα λέ- 
Ἴοντος, αὐτὸς διχαόψας ἀναθαῤῥεῖ, xal τῆς κλίνης 
ἀνέγρεται, χαὶ ζητεῖ ζώνην, χαὶ τὸ ἅγιον διέξεισι 
σύμόολον, καὶ τὸ, « Κύριε, ῥῦσαί με ἐχ τῆς ὥρας 
ταύτης, » εἰπὼν, χαὶ τὰ εἰχότα ποτνιασάμενος πρὸς 
τὸν Ὕψιστον, τὴν ἀμίαν μετάληψιν δέχετα:, καὶ πε- 
σὼν αὖθις χαὶ καιρὸν ἐπισχὼν τὴν ψυχὴν ἀφίησι. 
Καὶ δὴ τελευτήσας οὐχ ἧττον τοῖς τῶν Τοχάρων ij 
τῶν οἰχείων τετίμητα: δάχρυσιν, Οὗ τὸν νεχρὸν τὸ 


Cabasile haud animus tamen adfuit, prevalente 
metu offensionis, iudicandi Augusto periculum 
suum. Nam et hoc fatalis hora ingruens afferre so- 
let in primis noxium mortalibus, ut indices quan- 
tumvis benevolos in:minentiv obitus, tanquam si 
ejus causa essent, exosos fere habeant.Idem porro 
Cabasillas ieligioni inmerito ducebat sic imparatum 
ex vita excedere Augustum sinere. Quare defun- 
eturum isto se erga illum οὔ οἷο putavit, si filio 
succeasorique ejus Andronico discrimen denuntia- 
ret patris extremum, quod et statim fecit. Verum 
ne Andronicus quidem ausus est tam trislem p&- 
renti afferre nuntium. Tamen aliquid excogitavit 
quo suum utcumque silentium suppleret. Jussu 
scilicet ejus subito promuntur Dominice mortis 
symbola,que sacerdos cleri palatini venerabundus, 
quo par erat ornatu accipiens, improviso prorsus 
ad $81 nihil minus cogitantem Augustum accessit. 
Erat eger tunc forte νυ] τὰ ad parietem averso, 
curis ut apparebat familiaribus intentus: vigebat 
enim animo nec de judicandi ejus aut ratiocinandi 
solerti acrimonia quidquam morbus imminuerat. 
Stabat igitur in contraria parte presbyter sacra 
dona manu sustinens, et dum ille se sponte con- 
verteret, sat longo tempore silentio exspectans. 
Tandem imperator, sive quo excitatus siguo sive 
instinctu proprie 'mentis admonitus, ubi faciem 
aliorsum retorsisset, viso presbytero statim intel- 
lexit quorsum is venisset. Interrogavit tamen quid 
sibi eo ornatu, co statu vellet. Illoque respondente 
8686 post preces pro cjus salute fusas etiam utilia 
ei juvando cífferenda sacra dona putavisse, quorum 
perceptio ad morbi quoque valitura exsulsionem 
foret, non exepectato dum id totum pronuntiasset, 
eger statim excitans se ipsum supra lectum ex- 


P. ῬΟΒΒΙ͂ΝΙ OBSERVATIONUM LIB. I. 99 


τάχος ol εἷς τοῦτο ταχθέντες συστείλαντες νυχτὸς A ἐν πῖ στοιχείου τριγράμματον τὸν ἐκ’ ἐχείνῳ τύμῦο 


παρὰ τὴν νέαν μονὴν, ἐγγύς που τῶν ἐχεῖ χεμένην, 
μεταχομίζουσι. Καὶ οὕτως ἀπέρχεται βασιλεὺς ζύή- 
σας μὲν τὰ σύμπαντα ἔτη πεντήχοντχ xal ὀχτὼ, 
βασιλεύσας δὲ ἡμερῶν δεουτὼν εἴχοσι τὰ εἴχοσι τέσ- 
σαρα. Ὑποδεῖται μὲν γὰρ τὰ τῆς βασιλείας ἐρυθρά 
᾿Ἐκατομδαιδινος πρώτῃ, ὡς λέλεκται, θνήσχει δὲ 
Σχιροφοριῶνος ἐνδεχάτῃ, ἡμέρᾳ Παρατχετῇ. Καὶ 
οὕτω xal τὸ ἐπ’ αὐτῷ σημεῖον ἐτελειοῦτο, Ἦν γὰρ 


surgit, zonam postulat, sanctum symbolum pro- 
nuntiat, addens et illud : « Libera me, Domine, ab 
hora hac, » tnm quibus par erat demiseionis signis 
Altissimum presentem veneratus sacram commu- 
nionem accipit, et in lectulum relapsus exiguo su- 


λον. Δέλωσις δ᾽ οἶμαι ταῦτα τοῦ τε xat ix: 
αὐτῷ λεγομένου (Παλαιολόγος γὰρ), τοῦ τόκου x: 
ὃν ἔμελλε τελευτῆν (τοῦ Παχωμίου γὰρ τὸ yu:* 
ἐλέγετο) καὶ τῆς ἐπιτελευτίου ἐπὶ τούτοις dui 
ἡμέρα γὰρ ἣν Παρασχευὴ xa9' fj ταῦτ᾽ ixi 


ἐνδεκάτη, ὡς εἴρηται, Σχιροφοριῶνος τοῦ -:": 
ἔτους. 


demptis diebus viginti. Nam imperii insigne prr. 
puram induit prima die Januarii, ut dictum 521 
est : obiit autem undecima Decembris, 4ie Pars 
sceve. Et sic impletum eventu est quod significas: 
videri potuit sigillum, quod adhibere o bsignar: 


perstes intervallo, paulo post animam emittit. B consueverat. Exprimebat autem id characte 


Cujus mox cognita mors non minus Tocharorum 
quam ipi subditorum honorata lacrymis est, Ejus 
cadaver festinato compositum, quibus id negotii 
datum fuerat, noclu ad novum monasterium in illa 
vicinia situm deportant. Sic hinc migravit impera- 


formatum ex tribus figuris elementi Greci c. - 
dicantem, quantum interpretor, primo cognor: 
familie ipsius,quod erat Palaeologus ; deinde locc- 
ubi erat moriturus, qui Pachomii ager dicebatu 
denique diem obitus que Parasceve fuit,undeciri 


tor, postquam vixisset omnimo annos octo et quin- αἱ dictum est, Decembris anni 6791. 


quaginta, imperasset autem quatuor et viginti, 





PETRI POSSINI S. J. 
OBSERVATIONUM PACHYMERIANARUI 


AD 


HISTORIAM RERUM MICHAELIS PAL/EOLOGI 
LIBRI TRES. 


LIBER PRIMUS. — GLossARIUM : quo declarantur obscuriora verba usurpata in histori: 
rerum Michaelis Palazlogi. 

LIBER SECUNDUS. — Norzs: quibus loca perplexa aut quomodocunque | declaration: 
vel emendationis egentia qua illustrantur, qua opportunis cautionibus muniuntur. 

LIBER TERTIUS. — GCanoNoLociCUs : ubi characteres temporum in hac historia not 
considerantur, ordo gestarum rerum exquiritur, extricantur confusa : denique in e Jepas: 
tabula annorum [fere triginta epoche praecipuorum eventuum a. Pachymere memoratorus 


suis annis affiguntur. 
(Revocatur Lector non ad columnas nostras, sed ad numeros typis grandioribus in textu expressos.) 


LIBER PRIMUS. 


GLOSSARIUM. 


533-4635 [Ρ. 363] ᾿Αγιάσματα p. 258. Esse (j tiati in corpus et sanguinem Christi Domini, de- 
ἀγιάσματα particulas sive reliquias tum panis tum — moustrare suífecerit ex uno et altero loco liturgie 
vini eucharistici rite consecrati et transsubstan- 8. Basilii, ubi inter orationes quae post consecra- 


997 


tionem ante communionem a sacriflcante pronun- 
tiantur, una est in qua dicitur : Σὺ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ 
προσδεξάμενος τὰ δῶρα ταῦτα, χαθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ 
παντὸς μολυσμοῦ σαοχὸς xal πνεύματος, χαὶ δίδαξον 
ἁγιωσύνην ἐπιτελεῖν ἐν φόδῳ σου, ἵνα ἐν καθαρῷ τῷ 
μαρτυρίῳ τῆς συνειδήσεως ἡμῶν ὑποδεχόμενοι τὴν 
μερίδα τῶν ἁγιασμάτων σου, ἐνωθῶμεν ,Θἴ6. Hic μέ- 
ρις ἁγιασμάτων vocatur manifeste particula quam 
quisque communicantium percipit ex pane ac vino 
consecratis. Paulo inferius in eadem oratione 8a- 
cerdos rogans utdetur participaturis Eucharistiam 
perseverantia in gratia usque ad extremum gpiri- 
tum, quo ista sacra symbola sint illi pro viatico in 
vitam eternam, sic loquitur ? Δὸς ἡμῖν μέχρι τῆς 
ἐσχάτης ἡμῶν ἀναπνοῆς ἀξίως ὑποδέχεσθαι τὴν ἐλ- 
πίδα τῶν ἀγιασμάτων σον εἷς ἐφόδιον ζωῆς αἰωνίου, 
eic. Cum autem ἁγιάσματα  Eucharistig reliquias 
hic verti, nihil diversum ab ipsa Eucharistia signi- 
ficare volui ; quippe qui profiter cum catholi- 
cis omnibus sub qualibet sacrarum specierum par- 
ticula totum christi corpus esse, [P. 364) et ut 
Ecclesia canit inter sacra, tantum esse sub fragmen- 
to quantum toto tegitur. Unde qualibet mica τῶν 
ἁγιασμάτων utique ἁγίασμα et vera Eucharistia 
eat. Usus autem sum ill& forma loquendi ut morem 
innuerem antiquum, in quem historicus hoc loco 
digitum intendit, significans tunc solitum in Con- 
stantinopolitana Ecclesia fuisse reliquias $86 par- 
ticularum eucharisticarum pueris baptizatis con- 
sumendas dare. hoo idem et Nicephorus Callistus. 
Hist. Eccl. xvi, c. 25, testatur his verbis: "ἔθος 
χεχράτηκεν ix πολλά τῇ βασιλίδι τῶν πόλεων, ὡς 
ἐπειδάν πολύ τι τῶν μερίδων τοῦ ἀχράντου καὶ 
θείου σώματος τοῦ Κυρίου xal Θεοῦ xai Σωτήρος 
ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ἐναπολειφθείη, μεταστέλλε- 
σθαι τοὺς ἱερέας παῖδας ἀφθόρους ix τῶνὲς χαμαιδι- 
δασκάλου φοιτώντων, καὶ ταύτας νήστεις ἐσθίειν. ὃ 
δὴ καὶ ἐμοὶ πολλάχις νεωτέρῳ κομιδὴ γε ὄντι ἐπι- 
συνέδη γενεσθαι, etc. ; Consuetudo α multo tempore 
imperanti urbi (uit, ut cum plusculum de partibus 
immaculati divinique corporis Domini et Dei et Ser- 
valoris nostri Jesu Christi reliquum esset, sacerdotes 
pueros incorruptos ex iis qui ad praeceptorem infe- 
rioris ludi eum accerserent, qui jejunii reliquias eas 
ederent. Quod quidem mihi quoque sapenumero, 
cum puer admodum essem, contigit. Hic Callistus ; 
qui cum historiam inscripserit Andronico Paleo- 
logo, hujus nostri Michaelis filio et successori, ma- 
nifestum est quo tempore hec que nunc narrat 
Pachymeres co ntigerunt, hunc adhuc morem vi- 
guisse. Qui quidem ἃ Dionysio Areopag., Clemente 
Alexand.et aliis antiquissimis Patribus testimo- 
nium habet. Unde ejus honorifice meminit conci- 
lium Tridentinum, sess. 21, cap. 4. Cum enim 
definivisset parvulos ante rationis usum non obli- 
gari ad perceptionem Eucharistie, hec addit: 
Neque ideo lamen damnanda est. antiquitas, si eum 
morem in quibusdum locis aiiquando servavit. Ut 
enim sanctissimi illi Patres sui [acti probabilem 


GLOSSARIUM. 


C 


908 


causam pro iliius temporis ratione habuerunt. ita 
certe eos nulla salutis necessitate id fecisse, sine 
coniroversia credendum est. Sic sacra synodus. 


᾿Αδιαφορότης p. 281. Dudum est cum ecclesia- 
stici, presertim ascetici, scriptures aliquid inno- 
varunt in notione vocis ἀδιαφορία, pro qua Noster 
ἀδιαφορότητα hoc loco posuit. Cum enim philoso- 
phi veteres Greci de moribus agentes inter bonum 
et malum medium quiddam ἀδιάφορον vocarent, 
uti culpe ita et laudis expers, Christiani, docti 
forte evangelica Christi sententia, verbum etiam 
otiosum reddende rationi obnoxium esse denun- 
tiante, τὸ ἀδιάφορον vitio accenguerunt. Quod pre- 
serlim in S. Basilio οἱ aliis qui ἀσκητικὰ scripserunt 
cernere est; prout alias memini annotare me ad 
epist. S. Nili 335. Ex hoc usu Pachymerea hoo 80- 
lutiorem nec irreprehensibilem agendi libertatem 
ἀδιαφορότητα vocavit. 

Αἴτιος p. 482. Quod theologi Latini frequentius 
principium appellant in divinis productionibus ad 
intra, Grecis passim αἴτιον et αἰτίαν dicunt. Neo 
vocabulum causa usquequaque abeo usu abhorret. 
S. Hilariue De Trinit. lib. xi. Patrem vocat causam 
Nativitatis Filii. lib. xir, agens de generatione 
Filii, Et ez causa, inquit, perfecta atque indemuta- 
bili nascens necesse est ex causa in causm ipsius 
proprielate nascatur. S. Augustinus 537 lib. 
Quaest. Lxxxim, quest. 16 : Quod autem rerum. om- 
nium causa est, eliam sapientie sug. causa est. Nec 
unquam Deus sine sapientia, Igitur  sempiternse. 
sw sapientid? causa est sempiterna. Victorinus 
Afer, adversum Arium lib. 1: /£qualis Patri, sed 
major Pater, quod ipse dedi ipsi omnía, el. causa 
est ipsi Ftlio ui sit, ut. isto modo sit. Utitur et 2. 
Anselmus et Richardus Victorinus hoc modo lo- 
quendi. Quamvis 8. Thomss Opusc. contra Crecos 
cap. 1, et in Summa 1 p. quest 33, art. 1, et Eu- 
genius IV, in concil. Florent. (P. 365) in lit. Un. et 
idem concilium sess. 15, doceant, quod Greci cau- 
iam in Trinitate appellant, a Latinis securius el 
melius principium dici. 

Αἰψηρὴ ἀγορή p. 268. Sumptum ex Homero 
lliad. τ, v. 276 : ὦ &p' ἐφώνησεν, λῦσεν δ᾽ ἀγορὴν 
αἰψηρήν, qui versus idem repetitur Odyss. β, priori 
loco explicat scholiastes vetue αἰψηρὴν τὴν ταχέως 
ἀθροισεῖθαν. Ab hoc dissentit Eustathius, dum ad 


D geminum locum Odyss. B. pag. 1444 ed. Rom. 


sic adnotat: Αἰψηρὴν δὲ εἴπεν οὐχ ἐπιθετιχῶς, 
οὐ γὰρ αἰψηρή ἐστιν ἀγορὰ πᾶσα, ἐπιῤῥηματιχῶς 
δὲ μᾶλλον ἀντί τοῦ ταχύ’ xai ἔστιν ὅμοιον τῷ, τότε 
μοι χάνῃ εὐρεῖα χθών. Videshio sentire Eusthatium 
solutam concionem subitam dici, eadem sententia 
quasi scriberetur solutam subito, epitheto adverbii 
munere fungente, ut in illoalio versu, tunc tellus 
mihi lata dehiscat, lata ponitua pro late. Quod et 
imitatur Virgilius, dum de lupo ait, gregibus noctur- 
xus abambulat ; et de /Eneau : Se matutinus agebat. 
Crediderim equidem Pachymerem magis adhesisse 
priori sententie que αἰψηρὴν verum ἀγορᾶς sive 


909 


συνόδου adjunctum agnoscit. [8 enim toto hac nar- 
ratione satis indicat se favere patriarche Arsenío, 
et injuste damnatum putasse. Unde σύνοδον ἃ qua 
damnatus cst αἰνηρὴν vocando, visus est indicare 
voluisse judicium istud ejusprefestinatum etcupide 
perlatum fuisse, in gratiam imperatoris incumben- 
tis in ultionem duritiei patriarche, potius quam 
ex culpe merito. Adhibet et alibi hanc quasi pro- 
verbialem formulam Pachymeres, ut lib. v, cap. 
42, sub finem ; ubi cum ambo codd. B et A habc- 
rent λῦσαι δὲ λαιψη σὴν ἀγορὴν, manifesto mendo, 
manu remedium attulimus rescribentes, ut opor- 
tuit, λῦσεν δ᾽ αἰψηρὴν ἀγορὴν, ὁ8 verba, ut. plerum- 
que solet, in οσουγεὰ abhorrentium a vulgari usu, 
secure omittente Vaticano codice. 


'Axágizzos p. 257. Celebrabatur hoc festum 
ἀχάθιστον dictum τῷ Σαδόάτῳ τῆς πέμπτης bo8o- 
μάδος τῆς τεσσαραχοστῆς, ail Rituale Grecorum: 
hoc est Sabbalo quinlz hebdomatis Quadragesima. 
Unde apparet quo pertineat illa mentio τῶν συνή- 
θων νηστειῶν τελουμένων. Origines porro institu- 
tionis istius festifuse disseruntur in eodem Rituali. 
Hec summa est. Profecto in Persidem adversus 
Chosroen Heraclio imperatore, Chaganus Mysorum 
et Scytharum dux, rupto cum Romanis fodere, 
536 ab Occiduis partibus cum nutnerosissimo 
exercitu infestus Constantinopolim se admovet, 
obvia queque fede vastans etmulta blaspheme in 
Deum minans. Eodem tempore Sarbarus missus ἃ 
Chosroe cum copiis validissimis Orientales provin- 
cias late populatus et ipse alteraex parteConstan- 
tinopolim aggreditur, ferro flammaque passimsa- 
viens. Inde ex composito Barbari ambo terra mari- 
que urbem simul oppugnaut. Sed cum patriarcha 
Sergius populum ad fidendum in Deipare patroci- 
nio ipsamque invocandam non frustra esset adhor- 
tatus,tam manifesta ira Dei in utrumque hostilem 
exercitum incubuit, ut et terrestres copie inter- 
necione delerentur, οἱ classis universa exortu pro- 
celle subiti:e, ex sinu Ceratis dicto ab substructio- 
nes templi Deipar:z in littore ad Blachernas siti, 
allisa frangeretur. 1n gratiarum actionem pro tanta 
victoria populus Constantinopolit anus noctem per- 
vigilavit in laudibus Deiparse, et anniversaria de- 
inceps religione idem repetens initium dedit huic 
festo,quod deindein prennemflrmitate ^eststsbili- 
tumDuplici alioDeipare beneficio.Nam cum postan- 
numtricesimum sextumimperiiConstantiniPogonati 
Saracenorum innumerabiles copie Constantinopo- 
lim toto septennio circumsedissent, evidenti ope 
implorate ἃ Constantinopolitanis in auxilium Dei- 
pare primum hiemantes Cyzici multos suorum 
amisere, mox metu in fugam classe acta ad Sy- 
loeum [P.3066]ingruente sevissima tempestatesub- 
mersi cuneti sunt. Postremo sub Leone lsauro 
lisdem Saraceni victoriis tumidi, quod Persarum 
regnum evertisseat. Egyptum,Africam,Ethiopiam, 
ipsam etiam Hispaniam incursionibus vastassent, 
cum mille octingentis navibus Constantinopolim 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


B 


C 


D 


10 


oppugnantes, jam jamque ut sperabant captu: 
Deipare suam urbem tuentis ope contriti sun 
primum plus quam viginti millibus ipsorum a B. 
garis cesis, deiude [(adissimo ad Sosthenium :a 
fragio classe maxima ex parte deleta: deniq; 
seva fame ipsorum reliquiis usquead esum hor: 
norum cadaverum, quin et stercorum, a: 
dum tot mala pauci superstites fungientes cum: 
siduis navigiis per /Egeum currunt, immissadir- 
nitus grandine ardenti, cujus fervor picem qu 
ἴθ}. naviumagglutinubantur liquofecit, cum su 
ibi omnes classe perierunt, tribus tantum naviic: 
ad cladis indicium domum reversis : Διὰ τοῦ 
(subjicit idem auctor) τὰ ὑπερφυῦ θγομάσιχ τ΄ 
πανάγνου χαὶ Θεομήτορος τὴν παροῦσαν ξορτὴν ἢ: 
πάζομεν. ᾿Ακάθιστος δὲ εἴρηται, διότι á:0orui- 
τότε πᾶς ὁ λαὸς χατὰ τὴν νύχτα ἐχκείντ,ν τὸν PE 
tij τοῦ Aóyoo μητρὶ ἔμλελψαν, xal ὅτι ἐν πᾶσι τ΄ 
ἄλλοις οἴκοις καθῆσθαι ἐξ ἔθους ἔχοτες, ἐν τι, 
παροῦτι τῆς Θεομήτορος ὀρθοὶ ττάντες üxpomui 
hoo est: Propter hzc omnio tam admiranis: 
castissima Dei Genitrice opera patral praises 
diem [festum celebramus. Acathistos UErO, Quas i- 
rens sessione, dictus est, quod populus ota καὶ 
stando hymnum Deiparz concinat, quodqu (5 
539 in aliis edibus ez more sedere liceat. isis 
diving Matris erecli omnes stantes auscullamu. 


᾿Αχτουζρίος p. 530. Quare hic Cabasils 57 
ceteris intellexerit imminere mortem am» 
Augusto, non aliam comminisci verisim sc 
causam queo, quam quod huic ex officio ipiX* 
rit peculiaris cura τοῦ νοσηλεύειν xal yes? 
imperatorem morbo laborantem ,in tima sq, t 
qua tale tempus postulat, febrienti corpo uin 
steria exhibendi.Curporrotalem ministrum zc: 
ρον Pachymeres vocet uon facile occurret peu 
cupatis opinione communi, quam secutus Cast 
bonus,notis in Trebellium Pollionem, reprehen?! 
PreoniumGrecum interpretemEutropii, quod quic 
in lib. rx Brevarii Eutropiuni, ubi de Victor , 
agitur, Latine scriptsm repererat actuarii vocet 
ipse Graeca ὑπομνηματογράφου non reddiderit, s 
propriam eam viri nomen putaverit, in quo sec 
do sine dubio Peonius peccavit. Esi enim i£ 
ex auctoris mente ac(uarius, ut ex Aurelio Vic 
et Trebellio Pollione, quos Eutropius exscribi 
clarissime patet non proprium persone, sed app 
lativum vocabulum, vite genus et conditione? 
exprimens. De cetero erraturum contendo fuiss 
Peonium, si ὑπομνηματογράφον pro actuario μρ0- 
suisset, errorem eorum qui speciem pro genere 
usurpant. Quantum enim ex multis colligens au- 
tumo, actuarii universim dicuntur, qui ministeria 
humiliora usus quotidiani opus his habentibus δά- 
hibent, quales servi plerumque veteribus erant, 
unde non usque adeo imperite idem P&opius δού- 
Àoo vocem ἀχτουαρίῳ a junxit.Sub hac universa- 
litate familiarium administrorum putocompreben- 


808 commentarienses, ὑπομνηματογράφους, sed et 


1001 


GLOSBSARTUM. 


1002 


νοσοχόμους infirmorum curatores et chirurgos et A hensus. Qui ipse Salmasius dum sub]icit militares 


horum in quavis vite necessitate aut commoditate 
subadjuvas. Qualium cum plurimam esse oporteret 
copiam in obsequio castrorum Romanorum, ex iis 
fuisse non parva ex parte conflatum arbitror 
actuariorum corpus, quod Aurelius Victor illam 
ipsam Victorini tyranni per Attititianum quemdam 
actuarium, cujus ille uxorem stupraverat, procu- 
ratam cedem memorans, describit his verbis: 
Tantum actuariorum, quorum loco Attitilianus ha- 
bebatur, in exercitu [acliones. vigent, ut arduum 
petentibus malitia patraretur. Genus hominum, prz- 
serlim hac tempestale, nequam, venale, callidum, 
seditiosum, habendi cupidum atque ad. patrandas 
fraudes velandasque quas: a natura [actum, anno- 


dici eos qui missionem a militia acceperant, ut 
consulares dicuntur qui consules fuerant, mihi 
quidem non persuadet rem ita semper habuisse, 
etsi non negem aliquando id usu venisse. Non 
credo, inqua m, quoties apud quemlibet soriptorem 
militaris aliquis dicitur, toties intelligi militem 
emeritum. Nam sepe militaria ea vocantur que ad 
milites pertinent, ut arma et vestimenta et equi, 
et calonum, lixarum, institorum, qui castra fre- 
quentant ut militibus inserviant, militaris turba 
dicitur.,Quidni ergo qui militibus quocunque no- 
mine ministrant, quales erant actuarii, ut ostendi- 
mus, militares dici potuerint ? Sane ita vocem il- 
lam usurpatam ἃ Pollione, attentius verba ejus 


nz dominans, eoque utilia curantibus et foriunis ara- p perpendenti patet. Quia enim dicturus erat necis 


torum infestum, prudens in. tempore [P 307] his 
largiendi quorum vacordia damnoque opes contraxe- 
ril. Hec Aurelius Victor ; que cuncta ὁπομνὴ ματο- 
γράφοις, amanuensibus aut exceptoribus eorum 
qua dictantur, convenire qui dixerit, ne is milites 
Romanos fecerit nimis literatos : tum preterea 
laboravi in expedienda ratione, cur id genus 
annond dominaretur ? quam verisimillimam 540 
reddat, qui panifices, pistores, opsonatores, cau- 
pones, coquos, propolas, pincernas, castrorum 
frumenti menstrui dimensores, et ceteros id genus 
ad inserviendum militantibus auctoratos, in istum 
numerum compegerit.Ego vero non parvam talium 
ministrorum partem fuisse arbitror egrorum aut 
morbo aut vulnere corporum curatores, chirur- 


gos, pharmacopoos, valetudinarios; qualium as- C 


sectari solitam exercitus Romanos numerosissimam 
multitudinem ex officio et publicis impensis extra 
omnem dubitationis aleam est. Atque adeo ex hac 
observatione puto lucem affundi ad intelligendum 
locum quemdam in Novella Justiniani cxvn, ubi 
praescribeas imperator qua certitudine debeat mu- 
lieri mors viri ejus militatum profecti constare, ut 
rite possit ad alteras nuptias transire, decernit, 
$iguidem in scholariorum classe vir ille meruerit, a 
primis schol in quam scriptus. fuerat, δὲ insuper 
ab actuario, hoc est, ut opinor, a chirurgo vel 
valetudinario ministro, qui videlicet ei morienti 
astiterit, testimonium jurejurando firmatum reddi 
de ejus morte. Verba legis hec sunt: Εἰ δὲ σχολά- 
βίος εἴη ἐχεῖνος οὗ περὶ τελευτῆς ἡ ἀμφισδήτησίς 
ἐστι͵, παρὰ τῶν πρώτων τῆς σχολῆς xal ἀχτουα- 
ρίου etc.Hosce generatim actuarios militarium no- 
mine designatos a Trebellio Pollione crediderim 
equidem, dum in libro De triginta tyrannis de 
Victorino, cujus supra memini, sic scribit : Solus 
Victorinus in imperio remansit, qui et ipse, quod 
matrimoniis militum et. militarium corrumpendis 
operam daret, a quodam actuario, cujus uxorem 
stupraverat, composita factione Agrippina percus- 
sus, etc. In his Trebelli: verbis alterutram istarum 
vocum militum et militarium superfluam esse pu- 
tavit Casaubonus, jure in hoc a Salmasio repre- 


PavROL. Ga. CXLIII. 


causam Victorino fuisse uxorem &actuarii stupra- 
tam, premittere illum opportuitnon militum solum 
sed tuilitarium etiam, hominum quovis offi^io mili- 
tiam sequentium, ex quo genere actuarii erant,ma- 
trimoniis corrumpendis eum operam dedisse. Quare 
militarium vox ad paulo post inductam actuario- 
rum mentionem digitum intendit. Ὁ mihi fuere 
suspicandi cause, Cabasilam $41 cujus hic me- 
minit Pachymeres, vocoxópov et valetudinarium cu- 
ratorem Michaeli Paleologo moribundo adbesisse; 
cui cum intima ejus temporis admoveret ministe- 
ria, facile signa mortisinstantisobservare potuerit. 
Tales enim imperatoribus Constantinopolitanis per 
hec tempora ministrare consuevisse, qui actuarii 
nomine in Palatine dignitatis honorem evecto in 
aula versarentur curandz Augustorum valetudini, 
docet nos locus Georgii Acropolite in Hist., p. 34, 
ed. Reg. : ᾿Αντιλέγει δὲ τοῖς λεγομένοις ὁ ἰατρὸς Νι- 
χόλαος, ἀνὴρ ἥκιστα μὲν φιλοσοφίας μετασχὼν, 
ἄκρος δὲ τὴν οἴχειαν τέχνην, καὶ μάλιστα τὴν διὰ 
πείρας γινωσχομένην, Ildvu δὲ οὗτος ἠγαπᾶτο τῇ 
βασιλίδι, ἀκτουαρίου δὲ εἶχε τιμήν. En Nicolaus 
medicus in arte sua excellens, δὲ presertim ejus 
praxi atque usu dexter, in obsequio erat Irenes 
Auguste actuarii dignitate: quidni parem operam, 
pari auctoramento tituli, Michaeli Augusto memo- 
ratus hoc loco Cabasilas navaverit ? 


᾿Αλλάγια p. 340. [P 368] Hic vocem ἀλλαγίοις 
Vaticanus interpolator, ut solet quando non intel- 
ligit, omitit. Ne queramus originem hujus vooca- 


D buli in Greca lingua, deterret auctor ipse, qui non 


obscure indicat peregrinum id esse ef usu illic 
vulgari militum plerumque exterorum tritum. 
Ego donec verisimilius aliquid afferat quispiam, su- 
spicor Gallicum esse aut. deformatum ex Gallico. 
Nam Galli siveFranci, ut notissimum est, permulti 
ab annis ferme ducentis occasione sacrarum expe- 
ditionum in illis partibus militaverant. Hi porro 
cum soleant sedes ad hibernandum attributas mili- 
tibus in pagis aut oppidis allogiamenta sive allogia 
vocare (hodie dicunt les logemens de gens deguerre), 
ca Pachymeres unius littere mutatione allagia vo- 
caverit. Res autem satis suadet ipsa, ista corpora 


Q2. 


1003 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. 1. 


1004 


diversi generis militum contuberniis et hospitiis À vetuisset nominatim ne etiam ejus confessarius 


fuisse divisa, ita ut Paphlagones verbi gratia uno 
in oppido stationem haberent, Thraces in alio, 
Phryges,Macedones,Mysi, Cares et reliqui similiter, 
atque adeo tot essent corpora quot allogia sive ho- 
spitia aut loca hibernis attributa, unde invaluerit 
ut ipse illae legiones a/logia siveallagiadicerentur. 
Hec si minus cuipiamarriaerint,remittam equidem 
ejus causa non gravate de origine ac notalione: 
de notione quidem vocis vereor ut possim, cum 
ejus auctorem habeam idoneum. Georgius Acrop. 
c. 59. Hist., p. 66 ed Reg., de quodam Constan- 
tino Margarite, primum dicit fuisse illum ἄρχοντα 
ἀλλογίου αὐτοῦ. nimirum imp. Theodori; tum pag. 
sequente id ipsum explicans ait ; Ὁ δὲ βασιλεὺς Θεό- 
δωρος ἄρχοντα τῆς αὐτοῦ χατωνόμαχε τάξεως. Con- 
stantinum Margaritem quem ante dixerat ἀλλαγίου 
βασιλέως ἀρχοντα, nunc vocat ἄρχοντα τῆς τάξεως 
βασιλικῆς. Igitur idem τάξις οἱ ἀλλάγιον, Τάξεις 
autem οἱ τάγματα legiones aut cohortes Grecis di- 
ctas quis nescit (1)? 

549 'AX6avixu p. 257, Agit de vicinis Dyrrha- 
chio populis, aut potius suburbanis rusticis. Alba- 
norum regionem in Macedonio Ptolemaeus agnoscit. 
Porro antiqua Macedonia postremis hisce Orienta- 
lia imperii senescentis temporibus in quatuor divisa 
partes priscum nomen in sola mediterranea reti- 
nuerat. Pars vero ejus confinis Dalmatie et Illyrico 
Albania jam tuno, uti et hodie, appellabatur; ubi 
erat Dyrrhachiensis civitas, cujus casus terre motu 
everse hic memoratur. Ex Albania porro recte 
gentile nomen formatur Albanite. 

᾿Αμηραλῆς p. 508. Videtur usurpare ἀμηραλῇ 
ut proprium viri nomen, quanquam et videri possit 
appellativum vocabulum diguitatis, preefectum ma- 
ris indicans ; cujus et notionis et vocis usum satis 
celebrem apud hos scriptores Neogrecos quivis in 
iis versatus novit, et docet Meursius verbo ᾿Αμηρά- 
λιος et ᾿Αμηρᾶς. Ego sine prejudicio rem integram 
in medio relinquo, exprimens in versione Latinis 
litteris eam ipsam vocem, quam lector pro suo ar- 
bitrio vel proprie vel appellative sumere poterit. 

᾿ἈΑναδέχεσθαι xai ἀναδοχή p. 290. Hoc loco 
duas [P 369] illas voces ἀναδοχῆς et ἀναδέχοιτο 
peculiari quadam usurpari ecclesiastica notione, 
facile attentiusomnia circumspicienti patet. Videtur 
autem prius vocabulum ἀναδοχῆς in eo hic signifi- 
catu poni, utindicet absolutionem sacramentalemin 
tribunali confessionis arcane impertiri penitentibus 
solitam asacerdotejurisdictionem ad id ordinariam 
vel delegatam habente. Similiter verbum ἀναδέχε- 
σθαι exprimitactionem ipsam sacerdotis absolven- 
tis. Continet autem posterior pars hujus sententite 
rationem prioris: ideo enim scribit auctor incre- 
pitum Josephum quasi absolvisset in foro conscien- 
tie Augustum contra voluntatem patriarche ; quod 
postquam excommunicaverat Augustum patriarcha 


Josephus ipsum arcano confitentem deinceps audi- 
ret aut absolveret. Id tamen sibi fuisse prohibitum 
negabat Josephus. Sane scimus dissirmulando per- 
misisse patriareham ul Augustus, licet a se inter- 
dictus sacris, aliqua tamen participatione sacrorum 
uteretur; ut distincte Pachymeres refert, inconse- 
quentiam ejus facti excusans, ]. 11, o. 14. Quare 
fieri j.otuit ut etin relinquendo illi usu libero con- 
fessionis arcane conniveret, non interdicendo 
Josepho ejus confessario ne ipsi penitentie sacra- 
mentum privatim ministraret. Vide que adnota- 
mus verbo πνευματιχός. 

᾿Αναφορά p. 375, 'Avapopá hic sonat prolatio- 
nem, ut alibi προφορά, Notum enim προφορικὸν λό- 
γον opponi ἐνδιαθέτῳδρυὰ Grecos,ut apud Latinos 
opponitur sermo voce prolatus mente concepto 
Videri etiam potest adhibita vox qua propter com- 
positionem ex prepositione ἀνὰ, repetitionem aut 
resumptionem significante, innueret istam pronun- 
tiationem inter $48 sacra publicam nominis papse 
non nunc primum institutam, sed cum olim ante 
Bchisma fuisse usitata, nunc restitutam. 

᾿Ανέμα πύργος p. 378. De Joanne Vecco ait. 
Turris hec Aneme, que, ubi et unde aic dicta sit, 
docet Anna Comnena, ]. xi1 Alexiadés, p. 364, uni 
postquam deprehensam Michaelis Anemein impe- 
ratorem Alexium conjurationem retulit, et se ipsam 
curasse decreteipsiin penam excecationisgratiam 
damnato fieri, subdit ductum eum fuisse in turrim 
prope palatium edificatam, et ibi habitum in cu- 


C stodia.Ascribit deinde hzc verba, queindicantisti 


deinceps loco turris Anem:? appellationem  adhse- 
sisse. Οὔπω δ᾽ οὗτος τῆς εἰρχτῆς ἠλευθεροῦτο, xal 
τὸν Γρηγόριον αὖθις dj τοῦ ᾿Ανέμα εἶχεν εἰρχτή. 
Πύργος δ᾽ ἦν τις τῶν ἀγχοῦ τῶν ἐν Βλαχέρναις δι- 
αχτόρων διαχειμένων τειχῶν τῆς πόλεως, ὁ τοῦ 
᾿Ανεμᾶ καλούμενος, ὥσπερ τι λάχος τὴν ἐπωνυμίαν 
ταυτηνὶ χληρωσάμενος διὰ τὸ πρώτως τὸν ᾿Ανεμᾶν 
σιδηρόδετον δέξασθαι ἐπὶ πολὺν ἐν αὐτῷ χρΌνοτρι- 
ὀήσαντα χρότον. Hec ibi Anna ; quee sic olim verti- 
mus : Nondum is eo carcere liberatus fuerat, cum 
adum hospitem Gregorium hac que prius Anemz 
fuerat unius custodia excepit. Turris aulesn. erat una 
quedam ex iis qug per maenium civilatis partem 
Blachernarum regíam proxime spectantem certis in- 


D /ervallis disposit sunt. Ea insignem ex eo quem 


narramus eventu appellationem in omne tempus pro- 
priam nacta est: turris jam passim Ancmo. vocata, 
propterea quod Anemam ferro vinclum primum acce- 
perit diuque tenuerit. 

᾿Ανεμοπύλαι p. 410. De eario ait fuisse illum 
κατάρχοντα νήσου μεγίστης ἣν ἀνεμοπύλας ἔθος τοῖς 
ἐκεῖ καλεῖν. Non esse hoc ncmen illius insulae vul- 
gare ubique, docet ipse auctor, dum ab incolis id 
proprie usurpari solitum admonet. An verum et 
omnibus notum hujus insule nomen Lipara fuerit, 


(1) Cf. Possin. Glossar. alterum (Andronic.) v. ᾿Αλλαγή extr, 


1008 


maxima et unica inter omnes habitata fertur, 
(P. 370] viderint peritiores. Ego ἐπέχω, quoad in- 
dicium occurrerit certius.Si hoc sit, apparet causa 
cur hanc insulam Pachymeres μεγίστην mazimam 
dixerit, licet neo Cret» nec Sicilie comparabilem 
respeotu videlicet ad sex aut novem /Eolias mi- 
nores. 


Αντίδωρον p. 561. Rursus de eodem p. 407. 
Erathic merus, non consecratus aut in Christi 
corpus conversus panis, qui cunctis promiscue in- 
ter sacra in ecclesia distribuebatur apud Grecos, 
uti et apud Latinos, ritu hodieque vigente, dictus 
ἀντίδωρον, quod vice sacri doni Eucheristis, dispo- 
sitione, quam exquisitissimam Christi corpus re- 
quirit, non preparatis, ministraretur. De hoc fuse 
et erudite Jacobus Coar Grd. Pred., Notis ad Eu- 
cholog., p. 154, quem vide. 


᾿Αντιχανονία p. 501. Hanc vocem a Pachymere 
P. 373 usurpatam ad significandum illegitimum, 
irregularem et sacris ὅ 4.4 canonibus contrarium 
usum, conjectura divinavi, cum codices omnes ibi 
manifestissime corrupti aliter nec intelligibiliter 
eum locum exhiberent. Advertam equum animum 
prudens lecter et judicet. [sto quod indicavi capite 
libri v disserens imperator apud patriarcham et 
gynodum de concilianda inter Ecclesias Latinam et 
Graecam pace, enumerat capita de quibus conve. 
niendum esset,ut pax illa coalesceret; et contendit 
demonstrare nullum eorum tale esse a quo admit- 
tendo abhorrere quisquam debeatlmetutculpe con- 
sciscende. Primum enim λειτουργεῖν τε καὶ μνημο- 
νεύειν, quibus verbis, prout ea suis locis in hoc 
Glossario enarramus, significavit, priori quidem 
admittere Latinos in communionem sacre Litur- 
gie, hoo est eam ipsis presentibus et communiter 
orantibus non aversari celebrare, altera vero men- 
tionem pape facere publicam inliturgicis precibus: 
ea, inquam, ambo esse licita evicisse sibi visus est 
auctoritate Manuelis patriarche cum sua synodoet 
Joannis duce imperatoris, quos missa legatione 
illa ultro promisisse pape,si abstineret a juvandis 
Latinis qui Constantinopoli tune potiebantur, 
ostendit ex codice Ecclesie ad fldem ejus rei gestae 
faciendam prolato. Demonstrat deinde eorumdem 
auctoritate Latinos propter additionem inSymbolo 
non es8e habendos heereticos, cum illi nihil tunc 
aliud ἃ Latinis exegerint, nisi ut additamentum 
istud ἃ Symbolotollerent, nihil prohibentes quomi- 
nus in ceteris scripturis id retinerent et legerent ; 
quod ostendit doctrinam ipsam ac dogma nequa- 
quam ipsis displicuisse, ac consequenter crimen 
hic heresis, judicio eorum, non fuisse. Hanc puto 
esse sententiam illorum verborum, alioquin hujus 
scriptoris more 86 peculiari genio sane perplexo- 
rum : Πῶς μὴ κατηγοροῦντες ὅλως ἀσεδείας (huic 
voci Vaticanus substituit αἵρεσιν, non male) τοὺς 
Ἰἰταλοὺς, ἠξίουν παραιροῦντας τὴν προσθήχην τοῦ 
συμδόλου, ἐν ταῖς λοιπαῖς ἀνάγραπτον ἔχοντας, συν- 


GLOSSARIUM. 
que septem aut,utalii, decem Eoliarum insularum A 


1006 


διιέναι τοῖς πεφρασμένοις (ita clare ambo codices 
optimi B et A, cum fragmentum a Petavio editum 
πεφραγμένοις legat) ἀναγινώσχοντας, Hec sio ad 
verbum sonat : Ut omnino non accusantes impie- 
tatis sivs harrescos ltalos, petierint, sublato modo 
additamento e symbolo, in reliquis scripturis id. con- 
scriptum habentes, simul efferre cum aliis qug ez. iig 
chartis pronuntiando legerent. Hanc plane senten- 
tiam, Paulo claribus duntaxat verbis, inter- 
pretatio ejus capitis nostra exprimit. Transit deni- 
que ad demonstrandum nihil esse illiciti in admit- 
tenda commemoratione nominis pape in liturgicis 
precationibus Grecorum. Et de hoc capite sic lo- 
quitur in codice Barberino : Τινὰ δ᾽ ἔχειν τὴν xoi- 
νωνίαν ἡ ἐπ᾽ ἐχχλησίας ἀναφορὰ τοῦ ὀνόματος, ὅπου 
qt καὶ μὴ πάππας ὄντας τοὺς ἄλλους ἀνάγχη μετ- 
ἔχειν τοῖς ἐκχλησιάζουσι συνισταμένους λειτουργοῦν- 
τος τοῦ ἱερέως, xai τὴν 'Γριάδος χάριν παραδιδόντος 
χοινῶς. Allatianus in hoc tantum discrepat ὅ 48 
quod articulum prepositivum τήν ante vocemxotvw- 
νίαν non habet; uti neque editio Petaviana. [P.371j 
Porro cubare in mendo verba illa ἔχεν χοινωνίαν 
vel τὴν χοινωνίαν inde madifestum est, quod inflni- 
tivus ἔχειν non potest cohsercre, salva syntaxi, cum 
nominativo ἀναφορὰ, qui sequitur. Unde sine dubio 
Pacbymeres scrpserit ἔχει in presentis indicativi 
lertia persona. Quid ergo iltud v redundans in om- 
nibus exemplaribus, in Barberino vero omnium 
optimo preterea articulis τὴν: quid hec, inquam, 
aliud dixerim quam vestigia in apographis adhuo 
exstantia archetype scripture? Auctor videlicet 
sic initio scripserit, τίνα δ᾽ ἔχει ἀντικανονίαν : pro 
quibus exscriptores perperam posuerunt τίνα δ᾽ 
ἔχειν κοινωνίαν, securi σολοιχισμοῦ et perturbatio- 
nis inextricabilis in quam tota sententia per istud 
ipsorum παρόραμα implicata remanet ; ut nihil di- 
cam de tediosa repetitione ejusdem nominis χοινω- 
vía altero statim post versu, et quidem sensu in- 
gulsissimo. Quid enim magis ἀσυλλόγιστον fingi po- 
testquam hoc modo argumentari : Quam enim habet 
rommunionem prolatio nominis, cum alios qui papa: 
non sunl necesse sil. participare communioni ? etc. 
Non me fallit videri alicui posse vocem χοινωνίαν 
priori loco positam usurpari in ea nutione qua 
κοινὸν interdum immundum sonat, ut significet ja- 
bem ac maculam, sententia jam utcunque tolerabili, 
sed que non tollit verisimilitudinem longe majorem 
emendationis nostre, ad quam ideo "non dubitavi 
conformare editionem. Si quis querat quomodo 
Vaticanus codex hunc locum expresserit, sciat to- 
tum omisse: sio plerumque, cum quid ambigui 
occurrit, defungi solitus. 


᾿Αντιλλάξας p. 140. Agit de militibus Cesaris 
insidiantibus urbi Constantinopolitane, quam im- 
provisio intercipere parabant, summo propterea si- 
lentio agentes,ne responsantibus e muro quibusdam 
proderentur. Codd. B et A cum simplici À scribunt, 
Vatic. alterum λ addit. Audioin vulgari Grecis 
hodie usitata lingua ἀντιλλάξας dici pro ἀντηλλάξας 


4007 


P. POBSINI OBBERVATIONUM LIB. 1. 


1008 


ab ἀνταλλάττω. noto jam vocabulo ; quod fortasse A cos aliquid, etallini sibl Latinorum usu passosessc 


noster expresserii more populari. Si minus hoc 
placet, reponi posset ἀντιχλαξάντων ab ἀντιχλάζω 
quasi ἀντιχλάγγω. 

᾿Αντιστατιχῶς. p. 480. Habebat, ut apparet, in 
animo hec scribensPachymeres locum Hermogenis 
περὶ στάσεων, ubi explicans quod sit ἀντίστασις 
scribit : Γίνεται ἀντίστατις ὅταν ὁμολογῶν ὁ φεύγνω 
πεποιηχένχι τι ὡς ἀδίχν μα ἀνθιστῷ τε; ὁν τι εὐεργέ- 
τημᾶ μεῖζον δι᾿ αὐτοῦ τοῦ ἀδικήματος πεπραγμένον, 
Hoc est : Fit ἀντιστατιχῶς sive comparatio, quando 
reus confitens se [ecisse aliquid quod malefcium vo- 
cetur, opponit ex adverso majus aliquod beneficium 
cujus auctor [uerit maleficium illud commiltendo. 
Veluti cum peregrinus accusatos quod contra leges 


ut armaturam etinsirume nta inferandiaut propul- 
sandi vim ea signiflcarent, docet "Thomas Magister 
id reprehendens bis verbis : Ἅρμα ἐν ᾧ ol tzz: 
ζεύγνυνται. Οἱ δὲ ἐπὶ ὁπλων λαμόανοντες οὐ xz); 
χρῶνται. Perorebuit id tamen satis, ut adverso 
ejusmodi censuram tueri se quispiam exempli 
queat. Omitto que testimonia ejus notionis refer: 
Meursius,quaque apud scriptores etiam non usque- 
quaque barbaros facile occurrent. Ad moneo tantum 
Pachymerem, utcunquealias antiquarium, hujoi 
εωτερισμοῦ teneri manifeste. Duo ejus annotar 
loca in quibus vocem ἅρματα 8i quis currus inter 
pretaretur, ab ejus mente aberraret. P. 434, si 


scribit de Joanne duca imperatore : Κατωχύρου zi 


murum urbis conscenderit, fatetur id & se factum, B φρούρια σίτῳ xai ἅρμασιν. B4 Specie ipsa prim 


sed addit se hoc agendo servasse civitatem, repul- 
sis hostibus, qui tunc $46 nullo civium sentiente 
murum infesti ecalis admotis superaverant. Hino 
patet qui velit hoc loco noster, dum ait pacem ab 
Ephesino et aliis ἀντιστατιχῶς duntaxat. admissam, 
confitendo nimirum eam malam esse,sed majorum 
malorum vitandorum causa recte toleratam arbi- 
trari. In quo detegitur ultimus receptus schisma- 
tice contumacis, et declaratur quam parum 8in- 
cera flde plerique tunc Grecorum istam cum La- 
tina Ecclesia concordiam siut amplexi. 
᾿Αποστολή p. 424. Inter causas que imperato- 
rem Paleologum moveruntad absistendum capta 
oppugnatione Galat obsidionemque solvendam, 
enumerat sparsam famam auxiliorum asede apo- 
stolica jam submissorum obsessis validorum et 
jam [P. 372] adventantium ; ἀποστολή igitur hoc 
loco nihil aliud quam sedem apostolicam Roma- 
nam sonat 
᾿Απόφασις p. 268. Denuntiarunt patriarche da- 
mnationem ipsius et depositionem judicio synodi 
decretam. Unde intelligitur in titulo cap. sexti,qui 
sic habet: Ὅπως συναχθέντων τῶν ἀρχιερέων τὸ 
τέλειον μήνυμα καὶ ἐπὶ τούτῳ ἡ ἀπόφασις γέγονε, 
vocem ἀπόφασις damnationem sonare. Scio non 
esse hanc vulgarem hujus vocabuli notionem. Ta- 
men aliquid simile significare interdum,ostendunt 
loca clagsicorum auctorum, vulgaribus etiam lexi- 
cis relata. Mihi s»fficit Hesychius,spud quem lego: 
᾿Απόφασις, χρίσις, ψῆφος, δίχη Εἰ vetus lexicon 
anonymi editum a Vulcanio : Απόφασις, sententia. 
᾿Απροσποιοῦμαι p. 496. Verbum istud alibi non 
reperi. Et Vaticanus, ut soletin obscuris, et hoo et 
comma cum eo totum omisit.Ceterum hujus notio 
ut contraria τῷ προσποιοῦμαι debet, opinor, accipi. 
Notum autem non quid προσποιεῖσθαι sil, assumere, 
adjungere, admovere sibi ; ut solent principes eos 
quc sua gratia dignos putant. Ergo ἀπροσποιεῖσθαι 
crit excludere ac rejicere. Quod huc bellequadrat, 
ut Acropolita favore ac familiaritate imperatoris si- 
gniflcetur excidisse. 
*Appa:a 1n notione vocis ἅρμα qua currum 
designari sciunt omnes,inuovasse recentiores Gre- 


apparet complecti eum duo maxime necessaria pre 
sidiariis arcium, alimenta et arma. 8i quis tame: 
contentiosior currus etiam in apparatu tuendaro 
arcium non inutiles interdum aut etiam ad copre 
ctionem commeatuum necessarios hio memore:c 
velit, ne huic extorquebit pertinaciam quod ibidez 
mox περὶ ἁρμάτων dicitur, ea esse ex eo genet 


rerum cujus nunquam affatim utentibus sit:oy: ! 


mox additur, id reputantem illum imperatorez 
jussisse addi catalogis gratis suppeditandreunr: 
fisco militi rerum arma oinnis generis et usus ; i5 
in Greco ex vox ὅπλα manifeste ut. synonym x 
ἅρματος prius memorati posita. Clarissime ἐπ 
eadem vox ἅρματα pro ὅπλα usurpata repe 
419, ubi Pachymeres ait Nenetogs aliquandeti*ó 
splendidioresque Genuensibus fuisse, a quibut, 
rerum humanorum, postea divitiiset cultus magnit- 
centia superati sint. Ergo priorern illamVenetoruz 
magnificentia memorans, ait eorum συνέδριον 
hoc est proceres, patricios, ex quibus in ea ue 
senatus constant,rÀoóte xal ἅρμασι καὶ παραταῖν 
ἁπάσαις Genuensibus olim prestitisse. Hic ἢ 
ἅρματα currus interpretemur, prohibet, si nibi 
aliud, certe situs urbis Venetae ad maris sstoarit 
sic posite ut cymbis per eam, non rhedis comme 
tur. Quare ridiculum faceretPachymerem, qui eu: 
dicere juberit senatores olim Venetos in sua vu 
specie rhedarum et magnificentia curruum coss 
ostentasse.Ut omittam ex aliis hujus historiselo 
(P. 375] quod alibi observo, apparere, ne in vrl 
bus quidem in plano et sicco edificatis, iisque rt 
giis, frequentem ea tempestate curruum ,rhedarsm 
aut essedorum, splendide presertim ornatorom, 
usum fuisse. Ergo sino dubio πλούτῳ xal ἄρμασι 
divilis et armis vertendum fuit.Nimirum armis pre 
tiose ornatis instructi gaudebant upparere, more ἃ 
Satyricolaudato,dum adducitex heroicis temporibus 
exemplum cujusdam gemmis non ad ornanda po- 
cula, ut Virro quidam faciebat, ut so!iti,sed 688 ἰῃ 
vagine fronte ponere,hoc est in capitulo,conspicuo 
videlicet loco, ostendare :alludit enim illud Virgilii 
stellatum jaspide fulva ensem ZEnea tribuentis. Sed 
hec iv παρέργου μέρει. Summa sit, ἅρματα in his 


1009 


duobus Pachymeris loois pro ὅπλοις positum, et A 


arma Latina notione designare,nec ad currus nisi 
absurde referi posse (1). 

᾿Αρπεδὼν p. 203. Αὐτὸς πέμψας xxl ἀρπεδόσιν 
ἐνδεῖσθαι παρασχευάσας. Hec licet in contextu 
disjuncta sic aptanda sunt. Significat Germanum 
patriarcham valida ad ipsum throno dejiciendum 
conflata factione, persuasum supina credulitate 
studere sibi imperatorem quam maxime, confiden- 
ter indicasse ipsi opus sibi esse donativis, quibus 
spargendis adversantium  reconciliaret animos. 
Quam ad rem, in dissimulatione persistens 548 
Michael Augustus, nummos ei a&ereos argenteosque 
misit,quosdum solemnis litaniarum pompain festo 
Palmarum procederet, patriarcha jactaret in con- 


GLOSSARIUM. 


fertam plebem. Hec dona vocat noster ἁρπεδόνας, B 


qua vox proprie significat lineas aut funes hamo 
prefixos,quibus pisces esca inhiastes inflxe avide 
voratis capti trahuntur in piscantis manum.Atque 
haud scio an non propterea lineam divitem hujus- 
modi gratuitas rapinasin plebem 80} 1 {1080 sparsas 
alicubi vocaverit Martialis, quod his velut lineis 
piscatoriis, sed aureis et amabilioribus, hominum 
studia et voluntates capiantur. Quanquam nec 
ignoro nec improbo qua alia eruditi interpretes in 
eum locum commentantur. 

᾿Αρχή p. 17. Sententia loci exigit ἀρχήν bic 
vocari aulam sive comitatum imperatoris, aut ur- 
bem imperii sedem. 

᾿Ατηρόν p. 150. Pro ἀτηρόν hoo loco Vatioanus 
codex scribit λυπηρόν: notius id enim.Noster vide- 
licet veterum scriptorum abstrusiora vocabula 
libentius usurpat. Hesychius ἀτηρόν exponit βλα- 
6spóv. Inde fit ἀταρτηρός per epenthesim, vox 
Homero Hesiodoque írequentata. Eustathius ad 
Iliad. a originem vocis ἀτηρόν ducit a nomine 
ἄτη noxa, calamitas, damnum. Cave obtemperes 
Constantinoin Lexico jubenti pro ἀτηρός rescribere 
ἀτειρής. Quae mihi causa fuit hec hoc loco admo- 
nendi, alioqui tacituro de voce ἀτηρός, ut ex 
vulgari veteris Hellenismi notitia satis perspecta, 

Αττάλλειν p. 44. Agit ibi loquens Muzalo de 
puero Joanne Augusto; quem eo subditisamabilio- 
rem videri debere ait, quod per etatem adhuc 
simplicem, sine fuco, puerili securitate operetur. 
Est ἀττάλλειν, inquit Eustathius ad Iliad. ὃ, ix 
τοῦ ἅττειν xai ἄλλεσθαι. Quod idem repetit ad 
lliad. s, addens ob euphoniam dempto uno τ 
scribi ἀτάλλειν, quod tamen Noster hio non est 
secutus. Sonat autem id verbum movere ao pro- 
fere se libere in omnem partera, nature indul- 
gendo, citra metum aut respectum ; quod et be- 
stiarum est et puerorum,quos nondum ratio com- 
pescit. Vocabulum plane Pachymeriani genii, pri- 
scum populariter loquentibus musitatum, e scho- 
liastis poetarum in historiam intextum : qualibus 
hic auctor delectatur. 


(4) Cf. Glossar. alterum v. ᾿Αρματοφυλάχιον, 


C 


1010 


[P. 374] Αὐθεντοπουλεύειν. Puer princeps aut 
regnantis filius psrvus,cum procedente in primam 
pueritiam infantia comitatum natalibus congruum 
accipit et ministerio ac satel'itio circumdatur, αὐ- 
θεντοπουλεύειν dicitur Grecie recenti, cujus usu 
vox ποῦλος ὑποχοριστιχή est. Ut ergo αὐθέντης 
dominum. ita αὐθεντόπουλος parvum dominum 
sonat. Hinc intelligitur quod scribit Noster, p. 24, 
de Muzalonibus tribus fratribus Theodoro impera- 
tori charis, quod ei, cum primum puer familiam 
principalem habere ccpit, in ephebos honorarios 
datia fuissent. "Ανδρας οὐκ εὐγενείας μὲν μετέχοντας 
τὸ παράπαν, εἰς παιδοπούλους δὲ αὐθεντοπουλευο- 
μένῳ τεταγμένους αὐτῷ. 

B49 Αὐτοπρόσωπον ἀντιφάρμαχϑν p. 212. 
Proverbium indicans efficaciam presentie in tra- 
ctandis negotiis, presertim reconciliationum, que 
longe ocitiuset facilius a coram affante etos ac vultum 
notum exhibente transiguntur quam ab absente per 
litteras aut internuntios. Hoc adagium in vulgatis 
collectionibus nondum reperi. 

᾿Αψιχορέω p.298. Verbum hoc ab alio usurpatum 
videre non memini. Tamen ex vulgata aotione 
vocabulorum ἁψίκορος et. ἁψικορία Platoni, Plutar- 
cho et Luciano tritorum, facile intelligo recta ana- 
logia formatum verbum ἁψιχορεῖν, quod sonet in 
satietatem cito venire rei aut persone alioujus. 
Perapte ad sententiam loci, quo significatur cito 
pertesum imperatori Germani patriarche, quem 
paulo ante tanto studio promoverat. 

Bap6doa p. 270. Res indicat regionem quamdam 
aut partem Constantinopolitane urbis aut subur- 
biorum ejus Barbaram dictam , forte ἃ vicino 
templo S. barbare martyri dicato.Sane Constanti- 
nopoli fuisse templum celebre S Barbare nomine, 
docet Petrus Gillius, 1. τι, 6. 2 Topographie Con- 
stantinopol., quod videtur collocare in prima 
regione. Quia vero hoc χελλύδριον, de quo hic 
agitur, dicitur fuisse miriflci Nicolai, hoc est ei 
dicatum et ex eo nuncupatum, suspicari licet 
proxime illud adhesissetemploin honorem ejusdem 
S. Nicolai & Justiniano olim extructo, ut refert 
Procopius, 1, 1 De zdificiis, c. 6. 

Βαρδαρειῶται p. 321. Corrigenda forte sit hujus 
vocis scriptura, mutato st in t, ex Codino, c. 5, 
ubi postquam Bardariotarum vestitum et ministe- 
rium explicuit. de iis hec subjungit: Τούτους πάλαι 
Πέρσας xaxà γένος ὁ βασιλεὺς μετοικίσας ἐκεῖθεν 
el; τὸν Βαρδάριον ἐκάθισε ποταμὸν, ἀφ᾽ οὐ xal 
Βαρδαριῶται χαλοῦνται. Hos genere Persas impe- 
rator inde translalos constituit. prope Bardarium 
omnem , ex quo Badariole vocantur. Bardarum 
bunc amnem appellat Anna Comnena, l. 1,p. 18, 
ubieum describit et in Thessalia collocat, uti et 
noster eum memorans]. 1, c. 10. Eum Nicetas 
initio 1. rir videtur "A£etoev Axeum vocare. Veri- 
simile est Pachymerem,cum Βαρδαρειώτας scripsit. 


1011 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1012 


id gentile nomen non ex Bardario Codini, sed ex A originatio ἀπὸ τοῦ βοᾷν et fodtew, unde reotior 


Bardaro Anne formasse; unde recta analogia Bap- 
δαρεύς et Βαρδάρειος fluere possunt. Utut sit de 
vocabulo, de re ipsa constat, gentem hanc origine 
Persicam, domicilio Tessalam, ab imperatoribus 
Bizantinis aut etiam proceribus horum consangui- 
neis adhiberi solitam ad certum genus satellitii 
propriis insignibus distincti, eo ferme modo quo 
principes Europei hodie Helvetiis utuntur. 

[P. 275] Βασιλογραφεῖον p. 492. Ita codd. 
omnes, etiam Vaticanus. Unde intelligendum 
crimen libelli contra imperatorem scripti, lecti, 
habiti peouliari vocabulo βασιλογραφεῖον fuisse 
vocatum, et ei mortis penam oonstitutam. 

550 Βεύράναις p. 402. Ita concorditer tres 
oodd. nisi quod Vat. ad βεύράναις addit, συμπίσσῃ, 
omissa voce οὖσι. Voluit, opinor, ponere σὺν 
πίσσῃ, ut signiflcaret picem additam membranis 
urendis supra caput Caloidse ; qui sio capillis 
flamma applicata correptis exceecatus miser est. 
Bs6pávai; puto dictum pro μεύράναις ex voco 
Latina membranzg: quid enim aliud, suspicer ? quin 
nisi me deterreret consensus codicum, crederem 
errore librariorum scriptorum βεδράναις pro μεῦρά- 
vatc, 600 deceptorum, quod in primis exemplaribus 
unde exscripsere, τὸ f ea figura pingeretur quie 
parum distat a μ. Hoo fieri plerumque solitum 
esse, norunt qui in codicum Grecorum manu exa- 
ratorum fectione versati sunt, Locum porro hunc, 
ut in cod. duobus B et A legebatur, mendandum 
ex Vaticano putavi, restituto in locum verbi οὖσι 
τῷ σὺν πίσση, quod ille suggerit satis ad rem 
faciens. 

Βἔχλας p. 28. Τὸ συμδὰν iml τῷ πάλαι. Bi- 
χλας. Notissima est impostura Photii.qua sui revo- 
cationem ab exsilio eblanditus est a decepto Basilio 
imperatore fabulosa ejus genealogia supposita, in 
qua ipsum Basilium prophetice designatum com- 
miniscebatur vocabulo Beclas,formato e primis 
litteris nominum Basilii ipsius,tum hujus conjugis 
Eudocie, flliorum preterea ipsius quatuor. Con- 
Btantini, Leonis, Alexandri, Stephani. Ea fuse 
narrantur a Niceta in Vita S. Ignatii patriarche 
CP. et a Constantino Manasse. 

Βλάγκαρ. 365. Τὸ δὲ πρὸς τὸν Βλάγχα. ]ta cod. 
Allatianus. Barberinus vero τὸ πρὸς νῷ Βλάγχᾳ 
κοντοσχέλιον. Vaticanus sine mentione χοντοσχελίου 
sic habet: Τὸ δὲ πρὸς τὸν Βλάγχαν, id. referens ad 
vocem νεώριον, παυαίδ, superius positam.. Quid 
fuerit hic Blanca vel Blancas, in monumentis aut 
descriptionibus Constantinopolitane urbis reperire 
nondum potui. 

Βοασμούς p. 355.Sic optimus codex Barberinus, 
cujusauctoritate corrigendum putamus Allatianum 
qui βοασχούς clare legit. Nam Vaticanus, licet 
in hoc vocabulo balbutiens, magis ad Barberinum 
inclinat, dum sic exhibet hunc locum : Οὖς δὴ 
βοχσμοὺς οἱ χοινοὶ λέγουσιν. Apparet boatus Greca 
lingua vulgari βοασμούς dictos, et prompta est 


B 


analogia potius βοασμόν formaverit quam βοασκόν. 

Γαδρᾶς p.282. Invenio Γάδρα nomen civitatis 
Persice apud Ptolem eum; ex qua majores Germani 
patriarche, de quo hic agitur, ortos oportuit. 
Ceterum ratio ἀντιθέσεως exigeret ut 8 Graba 
gentile nomen formaretur, quod responderet τῷ 
Λάζος ; (P 376) nisi noster Γαύρᾶς in recto pro 
Ta6pe5c aut Γαδραῖος posuerit, norma quadam sua 
propria, ut amat cum paucis loqui. 

Γασμοῦλοι et Γασμουλιχόν p. 300. "Vulgus 
Byzantinum Hybridas ex Latinis patribus,matribus 
Grecis natos 58 γασμούλους vocare consueverat, 
ut docet nos hoc loco Noster. Origo talis appella- 
tionis incerta est.Suspicari tamen licet allusum in 
ea ad vocem Latinam mulus Grecis etiam usitatam. 
Lego enim in Basilic. Eclog, 19 : Καὶ ὁ μουλίων͵ 
ἐὰν δ᾽ ἀπειρίαν xal ἀσθένειαν οὐκ ἐκράτησε τῶν 
μουλῶν: Et mulio, si οὐ imperitiam vel infirmitatem 
mulos aut mulas tenere nequiverit.Qui& ergo mulus 
διγενὲς est animal, ex commistione duarum spe- 
cierum natum, ex ejus vocabulo Greci formaverint 
nomen quo exprimerent istud genus Hybridarum 
Constantinopoli ortum ex conjugiis Greecarum cum 
Latinis. Universa porro talium natio Γασμουλικόν 
dicebatur. Pachymer., p. 188: Τῷ δέ γε Γασμουλικῷ 
οὖς δὴ συμμίχτους ἡ τῶν Ἰταλῶν εἴπειε γλῶσσα- 
Non dissimulabo "Vaticanum codicem in hoc 
secundo loco (nam prior p. 309, in eo non com- 
paret) vocabulum istud per secundam litteram 
inchoare: scriptum enim exhibet τῷ βασμουλιχῷ. 
Reperio etiam Nicetam Choniatem lib. t in Ma- 
nuele Comneno,describentem idem genus hominum, 
βασμουλοὺς non γασμούλους vocare. Pachymeres 
tamen in utroque meliori codice constans est in 
hoc nomine per tertiam litteram auspicando . 
Utrius prevalere debeatauctoritas,arbitrio relinquo 
prudentis lectoris. 

Γονικευθείσης p. 1064. Ita cod. uterque, B et 
A. Vaticanus autem : τρίτον ὅπερ ἦν ἔξῃρη μένον 
τῆς γῆς τοῖς θεληματαρίοις. Apparet verbum he 
esse agrimensorum arva dividentium et sua cuiqué 
assignantium jugera. Nusquam alibi hoc vocabu- 
lum memini me legere. Suspicor autem formatum 
8 γόνος significante μίτον, hoc est filum sive fa- 
niculum, quo in designatione prediorum, que 
cuique in partitione terrarum attribuuntur, uti 
coloniarum deductores solent. Unde sunt illi in 
Scripturis tam sepe usurpati funiculi heereditatum 
I Paral, xvi, 18; Josue, xvi, 5 et 144; xix, 9 
et 29; Psal. xxvi, 54; civ, 41 et alibi. Fundus 
mihi conjecture Hesychius est apud quem lego 
γόνον μίτον. Posset etiam forte cuipiam videri 
deductum verbum γονιχεύειν ἃ voce. γονία focum 
gigniflcante, ut Meursius tradit, quod in ejusmodi 
assignationibus agrorum singulis focis,hoo est fa- 
miliis, sua terre arabilis portio tribuatur. 

Δαιταλευταί, p. 164 Pro δαιταλευταί, quod in 
duobus codd. B et A legitur, Vaticanus habet μά- 


4013 


GLOSSARIUM. 


1014 


γειροι, quod secutus sum in interpretatione voca- À quam valido illisus impetu interiit. Sane mortem 


buli a me quidem alibi non visi. Reperitur quidem 
δαιταλεύς conviva, sodalis ; sed ful'ginis et carbo- 
num, quibus parietes deturpatos ab istis δαιταλευ- 
ταῖς noster queritur, mentio aptius in coquos qua- 
drat. 


Διαδαινᾶς p. 466. Addit Vaticanus ἐπὶ «ip Ata- 
δαινᾷ τόπῳ, quod indicat locum quemdam fuisse 
circa Ternobum, ita vocatum. 


(P 377) Διαφωνεῖν. Duplicem habemus hujus 
verbi usum aqud Pacebymerem, inusitatem aut 
rarum utrumque ac propterea enarratione 557? 
indigentem. Prior exstat, p..145. Non usurpari 
hoc loco verbum διαφωνεῖν in vulgari discre- 
pandi aut dissentiendi notione, satis attendenti 
patet. Agit auctor de Latinorum Constantinopolim 
obtinentium exercitu Daphnusiam oppugnaante, 
tum cum capta est Constantinopolis ab Alexio 
Cesare. Cujus rei, dum adhuc fieret, fama quasi 
divinitus ad Latinos Daphnusie oppugnatores mo- 
mento perlata consternavit illos horrore periculi 
in quo versari apparebat uxores et liberos ipsorum 
Constantinopoli relictos. Unde statim solverunt, 
suppelias,si pervenirent in tempore,laturi.Nullum 
hic indicium dissensionis inter ipsos. Quare ver- 
bum διχπεφωνήχεσαν male hoo loco interpretare- 
tur, qui discordibus tumultuatos sententiis ad 
talem nuntium Latinos diceret. Nec dubito quin 
auctor, studiosus alffectator eruditionis antique, et 
captare gaudens notionesabstrusas, τὸ δαπεφωνή- 


illius nigri pugilis ex illo casu secutam indicari 
verbo διεφώνησε oatendit plausus ibi statim me- 
moratus favitorum Andree, qui candidati ea vi- 
sione apparebant, et gratulatio tanquam plena 
victoria nece adversarii patrata : Κρότος δὲ μέγας 
inquit, τῶν λευχειμόνων xal χαρὰ γλυχυτἄτη τότε 
ἐγένετο. ΠΟ non commemorassem, nisi necessaria 
essent ad alium Pachymeris nostri locum decla- 
randum, p. 486. Agit de Cotye quodam, qui jussu 
imperatoris correptus ἃ tortoribus, cum vinci- 
retur diris suppliciis excruciendus, eorum $53 
ipso metu exanimatus conciderit mortuus. Unde 
statim eumdem addit pondus miserab:le sub- 
latum et humo mandatum fuisse multis cernen- 


B tibue. Ut non sit necesse ad intelligendum mortem 


hujus verbo διχφωνεῖν8 Pachymere significari, - 
recurrere ad Vaticanum paraphrastem hunclocum 
sic exprimentem : Ὁ δὲ πρὶν δεθεὶς κρεμασθῆναι 
τῷ φόδῳ τὴν ψυχὴν ἀποστίθησιν. Hoc. est : [s vero 
priusquam vinctus suspenderetur, metu animam effta- 
vit. 

Διδυμόω p. 364. Διδυμοῦν pro geminare vix 
apud veteres reperias. Sed origo apparet, et recte 
constat analogia. 

(P 378) δοκῶν p. 148. Ita codd. Bet A. Va- 
ticanus autem more suo libere mutans que ob- 
scuriora putat, ὃ πρῶτος pro ὃ δοχῶν ponit, non 
male sententiam interpretans. Sunt enim Grecis 
eliam veteribus οἱ δοχοῦντες, qui auctoritate, exi- 


κεσαν usurpaverit eo sensu quo 8 LXX positum id (! stimatione, dignitate in aliqua gente aut ccetu emi- 


verbum est Ezechielis c. xxxvit, 11 : ᾿Απόλωλεν 
ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, διαπεφωνήχαμεν, quod vulgatus ex 
Originibus vertit: Periit spes ποείγα δὲ abcissi su- 
mus. Est enim in Hebreo "371A nigzarenu ἃ "3 
gaxar, quod est abscindere ; et additur *3* lanu no- 
bis, quod nisi abundat, ut alibi non raro, videri 
potest eo pertinere ut signiflcetur divisio animi 
quasi a se ipso, sive, ut alibi Scriptura loquitur, 
confractio cordis, qualis contingit subita et magna 
calamitate comprehensis, cujus depellende nulla 
aut tenuis spes est. Vatablus vertit : Succisi sumus 
nobis. Puto Hesychio hunc ipsum LXX interpre- 
tum locum obversatum animo, cum διαπεφωνήκα- 
pev interpretatur ἀπωλόμεθα periimus,qua est vox 
desperantium, et in occursu ineluctabilis mali 
angorem animi, qui verbo διαφωνεῖν signiflcatur, 
exprimentium. Greci tamen posteriores, ex illo 
fortasse aut LXX Seniorum aut Hesychii loco, 
verbo διαφωνεῖν exanimandi aut exspirandi notio- 
nem subjecerunt. Auctor anonymus Actorum fu- 
sissime scriptorum B. Andres cognomento Sali, 
qua exstant Grece in cod. Vaticano 1574, p. 5, 
referens quamdam luctam per somnium ostensam, 
qua idem B. Andreas commissum secum Ai hiopem 
postravit occiditque eliso ejus ad petram eapite, 
sic scribit; Ἔχτυχεν αὐτοῦ QUEthiopis) τὸ κρανίον 
εἰς πέτραν, καὶ κατενεχθεὶς παραυτὰ διεφώνησε, 
hoo est: Forte ruens incidil capile in. petram, ad 


nent, antiqua et proba, sed ratiori et ideo hioc 
non frustra declarata notione. Talis autem erat 
inter hos thelematarios seu voluntarios Cutritzaces, 
quem superius Noster, p. 138, ubi narravit Cesa- 
rem τοὺς δοχοῦντας θεληματαρίων convocasse, in 
iis fuisse precipuum demonstrat, dum illum vice 
ac nomine omnium locutum refert. 

Δόξα p. 275. Vox δόξα hic peculiari notione 
sumitur.pro dogmate sive doctrina sacra, quam 
inconcussam tenere, pro qua pacisci vitam et 
sanguinem Christiani cujusvis officium est. Vatica- 
nus sic παραφράζει locum hunc: EM τί γάρ τις 
σχανδαλισθείη. ὅτι μεταλλαγή τις γέγονε τῆς παρα- 
δεδομένης ἡμῖν δόξης ; ἀλλ᾽’ οὐδὲν, χορηγοῦντος 
θεοῦ, παραδέθασται, etc. infra lib. vr, c. 1 usurpa- 
tur hec eadem vox eadem notione in his verbis: 
Τὸ παραδῆνα: σφᾶς τὴν πρὸς ἐχεῖνον (Θεὸν) νομιζο- 
μένην δόξαν ἀρχῆθεν. 

Ἐγχόλπια p. 265. Intelligimus hinc sacras 
icunculas, quales habemus cereas effigies agni 
Dei, aut id genus sacra amuleta gestare de collo 
suspensa Graecos Christianos solitos, et hoc speci- 
men atque indicium fuisse Christians religionis, 
Nam eo nomine sibi talia mitti Sultan postulat, 
ut sic probaret se Christianum esse, de quo vi- 
debat dubitari. Patet. unde ejusmodi religiosa ge- 
stamina ἐγχόλπια vocentur, quod nimirum e collo 
apta in sinum penderent. Fuisse autem, quod dizi, 


1015 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1016 


formas aut effigies quasdam sacras iis impressas, À quod Cantacuzeno dicitur ἐμπεδοῦν τὴν πρᾶξιν 


manifeste docet Nosfer paulo post, dum ait Sulta- 
nem petendo res tales se demonstrasse τῶν θείων 
ἐχτυπωμάτων προσχυνητήν divinarum [formarum 
veneratorem.Erygo illz illaque appellavitispà περιάμ-- 
ματα et ἐγχόλπια, erant eadem θεῖα ἐχτυπώματα, 
expresse rerum sacrarum forme, Christi nimirum 
aut sanctorum. Unde per heo jurare solitos Chri- 
8tianos Orientales ad sanciendam pactorum fidem, 
docet Cantacuzeni locus, l. m, c. 47, p. 403 ed. 
Reg., Συμθάσεις, inquiens, δὲ θέμενοι περὶ τοῦ 
γάμου, xal κατὰ τὸ Ῥωμαίων ἔθος XY ἐγκολπίων 
ἐμπεδώσαντες τὴν πρᾶξιν. Video 854 hunc locum 
parum efficacem visum iri ad confirmandum id 
quod dixi,de juramento firmandis pactis per ἐγκόλ- 


aut τὰς ἰσυμόάσεις δι᾽ ἐγχολπίων. Et quis scit an 
non inde apud Occidentales quoque Christianos 
invaluerit, quod hodie in usu videmus esse, ut 
manu pectori admota fides verbi aut pacti confir- 
metur ? Tam universalem porro fuisse consuetudi- 
nem Orientalium Christianorum gestandi hujus- 
modi religionis signa, ut necessitatem induceret, 
apparere potest ex eo quod Noster innuit, l. n 
c. 25, distribui gratis solitas militibus σεδασμίας 
εἰχόνας sacras icones; quas videlicet e collo sus- 
pensus in fidei ao religionis tesseram portarent. 
Dicet forte adversus hactenus statuta argutior 
quispiam , 555 istam ἐμπέδωσιν συμδάσεων γάμου 
$0 ἐγκολπίων, cujus Cantacuzenus meminit,referri 


πια dari solito, si lector de isto Cantacuzeni p δὰ jusjurandum non posse, quoniam statim post 


testimonio judicet ex versione eruditissimi Jacobi 
Pontani nostri. [s enim nihil ibi agnoscit sacrum, 
δὰ civilem  mereque humanam observationem 
cuncta detorquens, dum sic verba modo descripta 
Latine reddit : Paciscentes nuptias, et more Romano 
pronubis monilibus de collo gestandis acta confirmantes 
Cum &b omni reprehendendi quemquam supercilio 
abhorreo natura, tum hujus viri precipua me du- 
dum veneratio valde alienum facit ab ejus cogita- 
tione sugillandi. Tamen quia veritas cunctis affe- 
ctibus antistat, non possum abstinere quin hic 
meum ab ejus sententia diversum judicium propo- 
nam, presertim cum illum videam que in inter- 
pretatione posuit, etiam in Notis affirmare astrue- 
reque diligentius ; ea porro sint ejusmodi ut nisi co- 
arguantur, locum tenere suum ao probari nequeant 
que noster Pachymeres hio affirmat. Accenset 
ibinimirum PontanusévxóAn:a nuptiali supellectili, 
arrhas et pronuba munuscula, ea interpretans, 
qualibus vir, iuquit, sponsam seu uxorem sibi futu- 
ram oppignerare quodammodo consuevit. Et mirum 
statim in (P. 379] talium rerum numero nominari 
annulum, manus utique ac digitorum gestamen, 
non sinus 80 pectoris, prout erat necesse, ut ad 
ἐγχολπίων, rerum e collo in sinum pendentium, 
classem referretur. Contra ea nos dicimus cum 
nostro Pachymere vulgaris usus ac promisocui 
ἐγχόλπια fuisse, plurimumque, a vero aberrare, 
talia solum ἃ procis in conjugii pignus data,a solis 
accepta gestataque nupturientibus fuisse feminis. 
Pheterea contendimus religionis ista insignia, 
non muliebris tautum aut civilis ornatus monilia 
fuisse ; quippe que Octa ἐχτυπώματα, divinas for- 
mas impressas aut insculptas preferrent,et merito 
idcirco vocarentur ἱερὰ περιάμματα sacra amuleta, 
Putamusautem illum,cujes Cantacuzenus meminit, 
Romanorum morem Ῥωμαίων ἔθος non ad pacta 
nuptialia proprie restrictum, sed ad omne late 
pertinuisse conventionum genus, ita ut ex consue- 
tudine Constantinopolitanorum, quicunque quidvis 
invicem promiterent ac stipularentur, manu ad 
pectus admota et reverenti attactu pendentium 
illic sacrorum amuletocrum polliciti fidem facerent; 


idem auctor juramentorum his adjunctorum dis 
tincte meminerit his verbis τοῦ παραχοιμω pvo: 
δὲ xal ὅρχους προσθέντος φριχώδεις ἐπὶ τούτῳ. 
Primum respondeo vocem προσθέντος ad $pxow 
φριχώδεις relatem potius confirmare quod nos 
diximus : signifloat enim Apocauchum, qui isthic 
loquitur, cum vehementi studio incumberet ad 
persuadendum patriarche quod volebat, ad prius 
illud jusjurandum lenius, gestu tantum et tactu 
ἐγκολπίων exercitum, alia  horibilia φριχώδη 
adjunxisse, dira sibi nimirum imprecando si falle- 
ret, quo,certius faceret fldem dictorum. Deinde 
aio istas horrendas exsecrationes et capitis devo- 
tiones sui, δ Apocaucho tuno facetas, non ad 

pacta nuptialia pertinuisse, sed ad cetera que 

persuadere patriarche cupiebat, nempe vera esse 

que deconsiliis magni domestici patriarobarndejicere 
throno meditantisfalso etcalumnioseadipsum patri- 
archam detulerat;ejusque calumnie utfidem faceret. 
80 seilli intime jugendo fraudis omnis atque insi- 
diarum suspiciones amoliretur,affinitatem obtulerat 
per nuptias sue filie cum fllio patriarche; in quam, 
ut est dictum, jam ambo consenserant, eti consen- 
sum firmaverant δι᾽ ἐγκολπίων per tactum sacre 
iconis, quam uterque ipsorum de more ante pec- 
tus pendulam gestaret. Quare recle heo ultime 
verba Ponianus in noatram sententiam sic vertit : 
Apocaucho insuper caput. suum horrendis exsecratio- 
nibus dovovente, ni sincerus sit. En quo spectarent 
hi6pxot φρικώδεις δάϊαποί! ἐμπεδώσει δι᾽ ἐγκολπίων, 
non jam ad sponsalia firmanda, sed δὰ delationis 
8Sinceram veritatem persuadendam. Dedique ob- 
servet prudens lector evidentem et irrefragabilem 
horum,que dixi,confirmationem ex ipso loci con- 
spectu palam exstantem. Refertur in illo citato 
historia Cantacuzeni capite colloquium arcanum 
Apocauchi cum patriarcha : inter id ille huic 
filie proprie cum ejus filio nuptias obtulit : patri- 
&archa admittente, pactum ab utroque mutuum 
δι’ ἐγκολπίων firmatum est ad duobus patribus de 
liberorum conjugio in horum absentia transigenti- 
bus jure paterno. Quem hic ergo locum habere 
post arrharum nuptialium aut pronubi annuli 


1017 


plus satis. 

[P 380]Elpxc) γήθης p. 247. Non dubito quin 
haec scribens habuerit in animo Pachymeres Proco- 
pii locum 1. 1 De belle Persico c. 5, ubi de Persis 
deliberantibus quid de rege Cabade redacto in or- 
dinem decernerent, auclor ait : Οἱ δὲ κτεῖναι ἄν- 
ὅρα βασιλείου αἵματος οὐδ' ἔγνωσαν, ἀλλ’ ἐν φρουρίῳ 
καθεῖρξαι, ὅπερ τῆς λήθης καλεῖν νενομίκασιν' ἦν 
γάρ τις ἐνταῦθα ἐμδληϑεὶς τύχῃ oix ἔτι νόμος σφίσι 
νήμην αὐτοῦ εἶναι, ἀλλὰ θάνατος τῷ ὡνομακότι 
ἡ ζημία. Διὸ καὶ τὴν ἐπωνυμίαν ταύτην πρὸς Περ- 
σῶν ἔλαχεν. Hoc est ex novissima optima versione: 
Abhorruere. $86 lamen. eorum animi αὖ effun- 
dendo regio sanguine, satisque habuerunt asservare 
Cabadem im castello oblivionis, ila. dicto ex lege, 
quz de eo qui fuerit illuc conjectus mentionem un- 
quam fieri vetat, pena. eliam capilali iis proposita 
qui ipsius nomen pertulerint. Quz causa fuit appella- 
Lionis ejusmodi.Vides in his, ut rem, sic appella- 
tionem εἰρχτῆς λήθη ex Perside venisse. Et luisse 
ibi videtur certa custodia, in quam qui darentur, 
de iis mentionem deinde inferre vllam cajyitale 
foret. Pari exemplo imperator Michal Palzologus, 
qui, dum esset privatus, in Perside fuerat. ut Noster 
docet 1. 1, videtur imitatione usus quem ibi visum 
probaverat, instituisse ut quos Niczensi cuidam 
carceri mancipasset, in perpetuum ibi tenerentur, 
nec quisquam orare pro iis aut. omnino satagere 
vel mentione tenus auderet. Hanc imitationem 
innuit particula similitudinis ὡς, indicans Nieeen- 
sem custodiam Paleologo fuisse pro arce aut ca- 
atello, quam Perse vocabantnomine equivalente bis 
Grecis vocibus φρούριον λήθης. Nam non est audien- 
dus Christophorus Persona, dum ibi φρούριον λήθης 
Latine reddit custodiam quz lethe vocabatur, quasi 
λήθη lethe Persicum, non Grecum vocabulum sit. 
Haud paulo prudentius ultimus lempore,non merito, 
interpres Procopii Claudius Maltretus noster φρού- 
piov λήθης castellum oblivionis Latine reddidit. In 
quo videri possit si casu quodam preivisse Pachi- 
meres, dum l. 1v, de isto eodem agens ergastulo, 
in quod ea conditione subibatur ut nefas esset 
illuc semel introductorum  memisse, illud x4- 
axpov castrum sive castellum ἀντονομαστιχῶς; appel- 
lat. Cum enim de Barlaamo quodam, inquieti ac 
suspecti ingenii homine, retulisset decrevisoe im- 
peratorem eximere sibi sernel omnem in posterum 
de illo metum sollicitudinem, quo id asseque- 
retur, ait precepisse cuidam e sibi fidissimis eum. 
Niceam abducere, ac ibi πρὸ τοῦ εἰς χάστρον εἰσα- 
γαγεῖν στερῆσαι, τῶν ὀφθαλμῶν, priusquam in ca- 
stellum indroduceret, oculis privare. 

Εἰσιτά p. 478, Mulla tolo hac commate ἀνάρ- 
fuz et invicem inconnexa ponuntur. Exprimun- 
tur enim carptim, solis initiis sententiarum deliba- 
tis, que Greci, pacem cuin Latinis haud exanimo 
probantes, in scriptis Vecei reprehendebant. Quid 
aulem hic sonet aut quid si vox εἰσιτά, haud in 


Ὰ GLOSSARIUM. 
traditio, quam hic interpres cogitavit ? Sed de his À expedito est Forte 


Dn 


1018 


ut εἰσιτόν significet introduci- 

bile, ut sic dicam, vel in i a 
vellent, questiones que ἃ Vecco moverentur, non 
esse dignas que introducerenturin domum Dei, hoc. 
tst ecclesiam. An potius existimabimus εἰσιτά, 
positum pro εἰσιτέα, eo sensu ut negare velint 
introducenda hac fuisse in Ecclesiam, quippe quie 
ejus quietem turbarent. 

Ἔκχλητον p. 375. Hic manifeste τὸ ἔχχλητον 
sonat jus provocalionis. Alioquin inanis esset. qua 
affertur ratio ad $57 leniendum [P 384} conces- 
sionis hujus incommodum, Nempe quod tale jus, 
licet a Grecis concessum, haudquaquam tamen 
redigendum in praxim videret» ; nemine verisimi- 

p liter curaturo conferre se Constantinopolh Romam 
laborioso et periculoso tot marium trajectu, ad 
litem suam provocatione illuc translatam ibi perse- 
quendam. Est ergo sine dubio τὸ ἔχκλητον, jus pro 
vocationis ajudicio patriarche Constantinopolitani 
et aliorum Orientalium ad pontificem Romanum ; 
cujus juris agnitio professioque unum erat etribus 
precipuis capitibus que ad ecclesiarum con: 
lionem a Grecis exigebantur. Ea capila his tri- 
bus verbis designabantur τὸ πρωτεῖον, τὸ μνημό- 
συνον, τὸ ἐχχλητον. Primatus papi, ejusdem. inter 
sacra publica commemoratio, postremo jus appel- 
lationis ad eumdem a sententiis synodorum àut pa- 
triarcharum. 

Ἐλλησποντίας, p. 3060. Venti nomen, ut ἀπαρ- 

( las. Ventus vehemens flans ab Hellesponto. 

Ἐναιρριάζειν p. 405. Non est hio ἐκαιθριά- 

ζειν sub dio esse : summa enim zstate, ul. tuno 
erat, meridiano sole fervente, haud esset illa com- 
moda slatio. intelligendum ergo imperatorem ad 
auram e septentrionali forte patente fenestra flan- 
tem frigus captasse. Aut si frigoreaeris camere vi 
2 coli ardore defensi clausis fenestris utebatur, ἔνα! 
θριάζειν pro refrigerari positum fuerit; ex eo 
quod plerumque flat, ut quie sub ccelo aperto ja- 
cent refrigerentur, translato eo verbo etiam ad re- 
frigerationem quie aliter evenit. L. vr, c. 29, men- 
tio fit ὕδατος ἐξαιθριαζομένου aque sub dio re[ri- 
geratze ; quod, et si tunc quoque estas erat, facilius 
iutelligitur per noctem factum. At hoc loco diserta. 
fit dici mentio, cum designatione hore pomeri- 
diano. 

'E»Borj, p. 385. Recle Meursius docet ἔνδυ- 
πήν esse supremum sacre mense instratum, Pri- 
mum enim insternebatur are quod dicitur ἄντι- 
μίνσιον, sacra mappa, tunc tantum necessario 
imponendaaltari, quando non constabat an illud 
fuisset ccnsecratum. Supra illud, autsupra nudam. 
aram certo sacratam, extendebatur in prepara- 
tione sacrifiei linteum, quod appellabant xaxá- 
sapxx, supra quod videlicet ἀμέσως corpus sive 
caro Domini in eucharistia post consecrationem 
presens reclinabatur. Id velum corporale Latini 
vocamus, Neo plus eral in ipsa functione sacrificii. 





1019 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


| 
ial 


At post ipsam ara operiebatue tapete" sive iv- À confessoris, qui agens de ἀντιμινοείοις, E 


δυτῇ, textus plerumque maegniflei; unde in illos 
usu pretiosa stragula offerebantur, qualis hec 
fuit ἐνδυτή ab imperatore Michaele Paleologo pri- 
mum magno templo S. Sophie donata, deinde 
etiam ad pontificem Romanum misse. Credibile est 
ex islo tapete super aram explicato speciose pe- 
pendisse in frontem altaris fimbrias, tuborum eut 
nolarum vel etiam malorum formis distinctas ; 
unde Hesychius ἐνδύταν, si forte idem cum iv- 
δυτῇ sit, αὐλωτόν dixerit, quomodo αὐλωτοὺς φι- 
μούς Pollux memorat lib. x, ubi de ornamentis 
equorum. 'ExaAo)vto δέ τινες, inquit. ὅδ αὐλω- 
τοὶ φιμοὶ διὰ τὸ χώδωνας ἔχειν ἐπηρτημένους, οἷς 
ἐγχρεμετίζοντες ἵπποι ἦχον ἐποίουν προσόμοιον 


ρίως δὲ, inquit, ἐπ’ ἐχείναις τῶν τραπεζῶν «ier. 
ἃς καθιέρωσις οὐχ ἡγίασεν. Proprie vero super κὶ 
sacras »nensas ponuntur, quas consecralo non w- 
ctificavit. Non igitur &bsolute dicit Meursius τὸ: 
τασάρχα supra ἀντιμίνσιον Sterni. Vidi autez 
accurate perpendi indicatum aGoare contra Me 
sium Symeonis Thessalonicensis locum, qui: 
babet, are ad sacrificium  instructs ap 
memorans : Κατασάρχα δὲ τὸ λεγόμενον εὐθὺς, c 
μετ᾽ αὐτὸ τραπεζοφόρον κέκτηται. — Quod 
catasarca, statim ; post. illud trapezophorum luv 
Agit de ara utique consecrata. Quee si talis nor» 
set eut esse non sciretur, non negaret superim) 
sitionem 848 necessariam ἀντιμινσίου. Honc :-" 









αὐλῷ. Ita ille, ad sonum referens, quod,non inve- B cum Symeonis Thessalonicens Goar sic vet 


risimiliter ad speciem quoque pertinuit. Nam alio- 
qui κωδώνων, utcunque hinnitibus responsantium 
sonus non multum ad tibie cantum accedit. Forma 
voro tubi aut nole in appendicibus ephippiorum, 
uti et militarium ehlamvdum, elegantiam ad aspe- 
otum habet. Has appendices calliculas sive gal- 
liculas vocabant, quas glosse veteres «poyá- 
δας Greece interpretantur, ea voce rotundum ali- 
quid et volubile designantes ; qualia erant tintin- 
nabula et malogranata ex ora vestis Aaronice de- 
pendentia, (P 382) Exod. xxxix, 23. Passio S. Per- 
petose describens vestitum Pomponii diaconi in vi- 
sione apparentis : Erat vestitus distinclam candidam, 
habens multiplices calliculas. Hec candida videri 


potest fuisse ἐνδύτας αὐλωτος Hesychii. Ad cujus Q 


formam ἐνδυτή, operimentum are, et. ipsa αὐλω- 
τός facile fuerit, multiplici appendice callicularum 
eleganter ornata, insertis etiam speciose unionibus 
ut hic Noster memorat. Diversa ἃ superius dictis 
περὶ ἐνδυτῆς xal τοῦ xatacd;xa docet Jacobus 
Goar ad Euchologium p. 627, Meursium corrigi 
jubens : sed non persuadet, quoniam quem!lau- 
dat fundum sue sententie Symeonem "Thessalo- 
nicensem, postquam consului, haud faventem ipsi 
reperi. Ait in eo errare Meureium quod χατα- 
σάρκα non ἀμέσως are nude, sed supra ἀντιμίν- 
cov Sterni solitum asserat. Atqui non hoc sim- 
pliciter aut universaliter Meursius asserit, sed 
tantum quando non constabat de consecratione 
altaris ; cujus asserti testem producit Manuelem 
patriarcham in hec verba : Τὰ ἀντιμίνσια οὐχ εἰς 
πάσας ἀνάγχη χεῖσθαι τὰς ἁγίας panitac , ἀλλ’ 
εἰς ἃς οὐ γνώριμόν ἐστιν εἴτε χαθιερωμέναι εἰσὶν 
eite οὔ. AnLimensia non omnibus imponi sacris men- 
sis necesse esl, sed in eas de quibus non est. nolum, 
consecralze. sinl. necne. Addit statim rationem : 
Τὰ γὰρ χαθιερωμένων ἀγίων τραπεζῶν τόπον ἐπέ- 
* χοῦυσι, Antimensia enim — vonsecratarum sacrarum 
mensarum locum obtinent. Unde concludit : Kal 
ἕνθα εἰσὶ γνώριμοι καθιερωμέναι, οὐ χρεία ἀντι- 
μινσίων ἐχεῖ. Εἰ ubi perspectum est. aras. esse con- 
secratas, opus antimensiis non est. ibi. Addit et 
&liud testimonium Nicephori Homologete sive 


Interulam vero vestem, qua ad carnem dici. 
superne. mantile adepta est. 'Tria non pre 
quod τὸ κατὰ σάρκα interulam, quod τραπεζος 
mantile, quod κέχτηται reddat adepta es: τ΄ 
χέχτηται hoo loco est possidet aut habet. Kaze; 
nomen proprium veli sacri in quo ἀμέσως 7| 
natur'eucharistia sive corpus et caro Domini. & 
clesiastico vocabulo debuerat exprimi. Deniqe τὸ 
πεζοφόρον velum potius est quo superne κ΄" 
conteguntur, quale quod nostro more supn 3* 
cem aut sacram pyridem Christi corpus avt 3" 
guinem continentessupra aram extenditur. Decit 
hoc mox Thessalonicensis ibidem Ὅτι, inquo 
τάφος ἐστὶ xal θρόνος 'Imcoo- Significat: «7 
eucharistia super aram isto quem describi! 129* 
ratu oculis fidelium proposito duos indi Cir 
status, jucentis in sepulcro et resu rrexissis cU 
conspicui tanquamin throno. Pergit ideattan", 
Kal τὸ piv (χατατάρχα) ἐστὶν (Sc σινδὼν $us 
Λήθην vexpóc. Ac catasarca quidem, sime corp? 
sindaaem reprzsentat qua mortuus Christus inv 
tus est. Τὸ δὲ. ὡς δόξης περιδολὴ, ὡς καὶ ὃ ἔ- 
τούτῳ ἐν τῷ τίθεσθαι ἐμφαίνει ψαλμὸς. Ext 
ἔδασίλευσε, λέγων, εὐπρέπειαν ἐνεδύσατο lllul t" 
(hoc est. τραπεζοφόρον) μὲ gloria; amicius (ps 
hic addit de suo interpres nescio quare), uli d: 
dum superponitur (sanctis velum) cani solet Pf 
mus demonstrat, dicens: Dominus regnavit, ἀκα 
indui. Hactenus Thessalonicensis ; ex quibusf? 
verbis apparet nihil Meursio  Thessalonice»** 
adversari, sed potius refellere ipsum interpre 
Euchologii, in eo quod ad ordinem lotionis s 
mense, p. 027 τραπεζοφόρον mantile fuisse 06 
illud preterea confundens cum ἐνδυτῇ, que 
illi neutiquam concesserim, nisi testem laudet. 


[P 383) 'Evopla p. 452. Quas nos hodie vulgo dit 
ceses vocamus, ἐνορίας Greci dicunt, region 
episcopi cujusque ditioni 8o potestati ordintri 
proprie subjectas ; nam diocesis vocabulum lati! 
olim patebat. 


᾿Βξαυτωρειανοί p. 66 Πρὸς μὲν τῶν Efav^ 


βειανῶν πατριάἄάρχην. Hoo est Arsenium patria 
cham. Sio duo codd., Vatie&no omittente, αἱ 5 


1021 


- 


GLOSSARIUM. - 


y, 
| 


let in obscuris. Manifeste hic Ec tt ᾿Ἐπίχειν p. 250. vVidelar hoc loco ἐπέχειν nove 
el castigare. 


chaquidem Exautorianorum distinctus a patriarcha. 
simpliciter et κατ᾽ ἐξοχὴν sic dicto, Exauetoriani 
qui dicerentur, suspicari licet ex bis qua tradit 
Meursius verbo ἑξαυτωρεία, ubi docet ex Suida 
ἐξαυτωρείαν dici ἐλευθερίαν ἀπὸ στρατείας mis. 
sionem a militia. Quod οἱ innuit Leo in Tacticis 
Const. 20, militares dividens in duo genera. Ὅσοι. 
ποῦ στρατοῦ εἰσι, aib xal ὅσοι τῆς λεγομένης ἔξαυ- 
τωρείας. Hinc videlicet ἐξαυτωρειανοί vocabantur 
qui emeriti aut aliis idoneis sese legitime missi 
a militia militum privilegiis ga: int. [nter que 
suspicari licet et hoo fuisse, ut ubivis agerent, 
non a loci episcopo, sed a patriarcha in 5 
ritualibus penderent. Qoare presto habebant vi- 
carium patriarche, ad quem illo absente recurre- 
rent. Quia vero ubi erat imperator, ut tune Ma- 
gnesie, magnus erat exautorianorum numerus, et 
cum illis propatriarcha proprius ipsorum, ad hunc 
eongregati proceres mittunt ut patriarcham, cujus 
erat vicarius, accerseret Niczea, quod ejus opera et. 
auctoritate presentis res de qua traclabatur egeret. 
Hiec opinababar in loco perplexo, donec quid cer- 
tius occurrit, non nesciens tamen pos! caplam u 
Latinis Constantinopolim δὲ mortem Joannis Ca- 
materi, sub quo patriarcha Greci ex ea urbe pulsi 
per Latinos sunt, electum ab iisdem Graecis im- 
perii sedem Nicae habentibus patriarcham titulo 
nihilominus Constantinopolitanum, qui is pre 
sideret, Michaelem Auctorianum, quem alii Sauria- 
num vocani ; quin etiam Arsenium hoc capite 
memoratum, qui a Michaelo Autoriano seplimus 
exmdem patriarchalem Niciee sedem tenuil reperio 
Autorianum quoque dictum. Sed quid hao ad 
πατθιάρχην ᾿Βξαυτωρειανῶν, de quo hie mentio ? 
querendum igitur amplius, nisi quis conjecture 
a me prius propositze acquiescendum puter (a). 
Ἐπαλαστέω p. 298. Οἷον ἑαυτὸν ἐπαλαστή- 
σας. Repelii et l, v, c. 6. Non posui hoc verbum 
in hoc catalogo ut lectorem decerem quid valeret, 
(confido enim id ipsum ex Homeri lectione didi- 
cisse, apud quem Ὄδυσσ, a, v. 252 legerit. Τὸν δ' 
ἐπαλαστήσασα προσηύδα Παλλὰς ᾿Αθήνη. Ubi Didy- 
mus exponit, ἐπὶ τοῖς λεχθεῖσιν, ὡς ἀλαστοῖς xal 
δεινοῖς οὖσι, δεινοπαθήσασα), sed ut admoneam 
de genio Pachymeris, quem delectat verba vel se- 
mel poetarum cuipiam veterum usurpata in ora- 
tione sua ponere ; quie una ex causis est ejus 
obscuri . Sed et hoc preter Homeri auctori- 
latem novat, ut verbum apud illum neutrum ipse 
activum faciat, Non enim ἑαυτὴν ἐπαλαστή- 
σασα Homerus posuit ut Noster. Et si qui id re- 
fert, simplex quoque hujus, àAasrisac, idem 
princeps poetarum absolute sine regimine casus 
posuit Iliad. μ, v. 165, ubi ἅσιος Ὑρτακίδης, . . . 
ἀλαστήσας ἔπος ηὔδα, non autem ἑαυτὸν ἀλαστήσας 
αἱ hic Michuel Palieologus a Pachymere inducitur. 

















positum pro coercere. verlas aspire ali- 
quem. Vide voces ἀναδέχεσθαι el πνευματικός. 
nam ex ibi dietis patebit ratio interpretationis mem. 

[P 384] ᾿Ἐπευκτεῖν p. 288. Lego hie ἐπευχτη- 
σάμενος a verbo ἐπευχτεῖν satis inusitato ill 
quidem, non tamen abhorrente a stylo hujus seri- 
ptoris antiquarii, si quis alius, et fastidire obvia, 
sectari avia palmarium putantis, Forle in legerat 
apud LXX Jerem. xx, ἐπευχτὴ ἡμέρα, hoc est, ut. 
Hesychius interpretatur, ἐπιθυμητή, nt Suidas, 
εὐχῆς ἀξία. Satis hoc illi fundamenti fuerit ad ver- 
bum ἐπευχτεῖν fabricandum, ut alia passim mulla. 
Nam quid *hic aliud, quod ad rem faciat, commi- 
niscamur? Codex $61 Barberinus habet imzu- 
τησάμενος, Allalianus ἐπιχτησάμενος, Valicanus , 
ut in similibus solet, pro eo quod non intellexit, 
alia omnia nec sententie consentanea subjecit. 
Manifestum aulem est neutram illarum vocum 
hue quadrare, Nec aliud occurrit quod ad mentem 
auctoris tolerabililer se accommodet, quam ἔπευ- 
χτησάμενος, 

Ἐπίδοσις, p. 286. Κατὰ λόγον ἐπιδόσεως. Bi- 
gnificat non ordinarium et proprium fuisse hunc 
Proconnesice eoclesia» pastorem, sed hoc in ea pro- 
tempore offieium exercuisse ex commissione aut 
delegátione, ut loquuntur, precario et conces- 
sione, qua hic ἐπίδοσις vocatur; uli et p. 300, 
ubi de quodam Latino episeopo quondam Crotone 
scribitur, voluisse imperatorem xzi ἐκκλησίαν δι- 
δόναι οἱ τῷ λόγῳ τῆς ἐπιδόσεως ὡς σχολάζοντι 
τῆς λαχούσης commendare ipsi ecelesiam. admini- 
sirandam ez delegatione, mon ordinaria poteslale, 
eum is ecclesi quam dudum  [uerat. sorlitus, cura 
jam vacaret. 

Ἐπικόμπια p. 294. Ha cod. Allat., ex quo 
putavi corrigendum Barber., qui ἐπιγκὅόπια exhi- 
bet. Vatie, clare Allatiano eonsentit. Suat autem 
ἐπιχόμπια ea que ab aliis ἐπιχόμδρια vocantur 
ἃ Meursio laudatis eo verbo, nempe sudariola aut 
linea segmenta, que ligatis intus certo numero 
numrulis materie diverse in plebem confertam 
jaciebantur solemnitatibus certis. Jo. Cantacuze- 
nus, 1. 1, c. 4l, p. 125 ed. Reg. Tf ἡμέρᾳ καθ᾽ 
ἣν à βασιλεὺς χρισθεὶς ἔξεισι τοῦ ναοῦ, mapd τινος 
τῶν συγκλητικῶν, ὃν ἂν βασιλεὺς ἐθέλοι, εἰς τὸν 

Ὁ δῆμον ῥίπτονται ἃ λέγουσιν ἐπικόμδρια " δύναται 
δὲ τοῦτο ἀποδέσμους τινὰς ἐν ὀθονίων τμήμᾶσι δε- 
δεμένους, ἔνδον ἔχοντας νομίσματα χρυσᾷ τῶν 
βασιλικῶν τρία καὶ ἐξ ἀργύρου τοσαῦτα ἢ καὶ 
πλείω, xal ὀδολοὺς ἀπὸ χαλκοῦ τοσούτους. Hoc est 
ex versione Pontani nostri: Die quo imperator 
unrlus a templo exit, ab aliquo ejus optimalium, 
qum ad hoc elegerit, in populum jaciunlur que 
wocant epicombia. Sunt autem fasciculi segmentis 
linteis illigata habentes numismala aurea imperata- 
ría lria, lotidem argentea aut. plura, εἰ obolos zereos 


(a) Hic loeus citra causam nimis turbavit hominem doctum ; nam si ἐξαυτωρειανοί dividas, seribasque ἐξ Αὐτω- 


ρεοιανί, qui ez. Autorianorum fam 


ilia erant, omnis evanescot difüicullas corzuxnius ín not ad Testamentum Arsenii 


4028 P. ῬΟΒΗ͂ΙΝΙ OBSERVATIONUM LIB. I. 4 
totidem. Hec ille. Ex quibus obiter collige cur À γει δὲ καὶ ἀπὸ ἐλάττονος τιμῆς εἷς μείζονα, 62 


auri non flat in nostro Pacbymeriano loco men- 
tio, sed argenteorum duntaxat ereorumque num- 
mulorum. Aurei scilicet nummi largitionibus im- 
peratorum causa et nomine factis reservabantur : 
hec autem patriarchica erat, non imperatoris epi- 
com biorum sparsio. 


Ἐπιλυγάζειν p. 353. Τὰ ὡμολογημένα ἐπιλυ- 
γάζετο. Duo ultima verba Vatic de more παρα- 
φράζων his aliis commutat : xà συμπεφωμένα 
ἐπεσχεπάζειο. Significat auctor hunc legatum 
cralis Serbie dissimulasse in tractando prius con- 
venta et stipulata inter imperatorem et eralem, 
ustuto illa silentio legendo, ne mentione facta il- 
lorum ea rata habere videretur. Λύγη interpre- 


δὴ ἀπὸ ἐπισκοπῶν εἰς μητρόπολιν, $ ἀνδρὸς xc 
$ πόλιν τιμῶν, Hec ibi aliaque, in quibu 
cui forte is auctor videatur potestatem hoc 
indicatam extendere latius quam ut possit 
neri intra terminos sacris canonibus et exea; 
orthodoxorum principium dudum flixos, presi 
idonea in contrarium exceptio: nempe hoc: 
schismatici, qualem se Demetrius hic eodemi 
scripto palam declarat, auctoritatem nibil legi 
preescribere contra doctrinam catholicam. 

᾿Επίσχεσις p. 225. Agit de sacerdote qui 
tentaverat benedicere nuptiis sine facultate c 
tophylacis, cui ideo in pcenam suspensio1^ 
ctione sacerdotii irrogata sit. Est ergo ἐξ: 










tibus Homeri est iv ἴσῳ τῷ ἡλύγη, 8 ἐστι σχέπη, B σις ecclesiastica notione, quod juris canonici: 


σχιά, Unde est. 8698 λυγαῖον (P 385] φῶς maligna 
lux. llinc ἐπιλυγάζειν valebit obsecurare, caligine 
offundere, artifici silentio ivolvere. 


᾿Επιστημονάρχης p. 201. ᾿Ἐπιστημονσρχης 
vox est composita ex ἐπιστήμων et ἀρχὴ. ad 
significandum principem cognitorem , hoc est, 
eum oui in primis cognoscendi de re aliqua 
jus competit. Aptum vocabulum ad explican- 
dam principum aut magistratuum secularium in- 
terventionem in synodis aut ceetibus ecclesiasticis. 
Non enim iis president ut judices cum jure suffra- 
gii decisivi, sed intersunt ut testes, solo cognitio- 
nis approbatricis arbitrio decretis auctoritatem 
conferentes, et ad exsecutionem robur seculares 
potestatis adjungentes. Ubi notandum primatum (ὦ 
istum icognitionis, qui competere principibus, non 
ecclesiasticis hic dicitur, esse respectu ceterorum 
sui ordinis, hoc est laicorum, inter quos primis 
ipsis convenit talia nosse. Alludunt igitur hec 
nostri auctoris verba ad veterem memoriam histo- 
rie ecclesiastice, que Constantinos. Theodosios, 
Marcianos aut ab his missos legitime presedisse 
conciliis fidem facit, isto nimirum quem exposui 
modo. Quare vox βασιλέως hic universim et inde- 
finite sumenda, quatenus non banc determinatam 
personam, sed quemcunque ad imperiale fastigium 
evectum indicat. Participium autem ei adjunctum, 
δικαιουμένου, designat jus talis cognitionis ct pre- 
sentis arbitrii in ecclesiasticis cetibus, usu anti- 
quo et patrum Ecclesie veterum consensu, prin- D 
cipibus competens. Reperio usum hoc vocabulo in 
eadem notione Demetrium Ch5omatenum archiepi- 
scopum Bulgarie in responsionibus ad Constanti- 
num Cabasilam arcbiepiscopum Dyrrhachiensem, 
relatis a Leunclavio l. v Juris Greco Romani, p. 
3l6 et sq. ed. Francofurtensis an. 1640 ; ibi enim 
hec leguntur : Ὁ βασιλεὺς γὰρ ola χοινὸς τῶν 
ἐχχλησιῶν ἐπιστημονάρχης xal ὧν xai ὀνομαζόμε- 
γος val συνοδιχαῖς γνώμαις ἐπιστατεῖ xal τὸ χῦ- 
poc ταύταις χαρίζεσαι . ἐχχλησιαστικὰς τάξεις 
ῥυθμίζει, xal νομοτεθεῖ βίῳ καὶ πολιτείᾳ τοῦ βή- 
βατος, ναὶ μὴν xal δίκαις ἐπισχόπων καὶ χληρικῶν 
καὶ πρός γε χηρευουσῶν ψήφοις ἐχκλησιῶν., 'Evá- 


eulli suspensionem $638 vocant, speciem ec 
siastice "censure excommunicatione minc, 
Quod etiam indicant verba mox sequentia : T7 
γὰρ οὐκ ἔδοξε τοιοῦλον fj τι ἄλλο μέτριον τῷ ὃς: 
ἀγγελθὲν, ἀλλ᾽ ἀφορισμὸς ἄντικρυς. Quibus st 
ficatur imperatorem re sibi nuntiata ita exisz 
quasi non suspensio illud, sed excommot 
major fuisset , confundendo species gredi 
censürarum canonicarum. Vaticanus soliti 5 
tate hunc locum παραφράζει, pro illis verbs - 
πρόστιμον, . . ἐπίσχεσις ἦν, sic scribens: Ἐ 
χόλαστο τῆς ἱερωσύνης παρὰ τοῦ πατρ:άρχου 7 
καιρόν. De suo addit mentionem patriaches. 

[ἢ 386] Ἑταιρίαρχοι p. 324. 'Tob ἐπὶ c? 
γωγῆς οὖς ἑταιριάρχους λέγουσιν. Hinc, prezz^ 
qui de hac voce notat Meursius, ἐμίσει 
introductores sive admissionalegs upreoom 
hatteriarchos dictos, quod nempe tribos kot 
norum, quibus proprie id nomen conwü, pt 
rumque isto admittenti ad principem officio t» 
gerentur. 

Ἑτεροθαλής p. 292. Τὴν ἑτεροθαλὴ Hv 
αὐτῶν, nempe Joannis et "Theodosism liber: 
Marthae sororis imperatoris. Cap. sequenti de * 
dem Nostongonissa loquens Noster habet iter: 
xai τῆς αὐτῶν ἑτεροθαλοῦς τῆς Νοστογγονίσα 
Quid sit hoc loco ἑτεροθαλήής, clare docet E? 
thius ad Iliad. y, p. 1283 ed. Rom. Παῖδες πὰ 
μὴ ὁμομήτριοι ἑτεροθαλεῖς λέγονται. Fili * 
tris ejusdem, sed matris diverse. Res porro in ΜῈ 
senti sic se habuit, ut diserte tradit Pgchyme* 
sub finem c. 19. Tarchaniota, vir Marthe et &* 
pater Joannis et Theodosis, ex priore uxore & 
nuerat antea Nostongonisam, cui videtur ad ἐΐ 
tinctionem maternum familie nomen adhetis 
Haec eo notavimus quia in vulgaribus lexicis bi 
satis disertim exprimitur heo istius notio vocabo 

Εὐλογία p. 407. Etsi videri potest agere auc! 
de benedictione & patriarcha post perceptione 
antidori, hoc est, ut suo loco demonstravimt 
panis benedicti, accipienda, tamen verisimilius : 
εὐλογίας vocabulo panem ipsuin benedictus: ἢ 
significari, ut ἕν διὰ δυοῖν historicus expcesser 


1095 


quo ejusdem unius rei vocabula continuans. Reti- 
nui porro Latine nomen eulogiz, quippe in hac 
notione Latinis ecclesiastice scribenlibus tritum. 
Unum affero exemplum e plurimis passim occur- 
suris, ex decreto Pii pape ejus nominis primi,quo 
putatur hunc usum sanxisse benedieli panis in 
ecelesia distribuendi his qui ad Eucharistize perce- 
ptionem parati non essent. [ἃ sio habet Concilio- 
rum tomo 1, p. 234 ed. Reg. De oblationibus quae 
offeruntur a populo, et consecrationibus quz super- 
sunt, vel. de panibus quos deferunt fuleles ad. eccle- 
siam, val certe de suis, presbyler convenienter partes 
incisas habeat in vase nitido δὲ convenienti, ul post. 
missarum solemnia, qui communicare mon fuerint 
parati, eulogias $64 omni die Domintcoet in diebus 
festis exinde accipiant, quae cum benedictionis prius 
faciat. Hec Pius papa et marLyr,Ex quibus vides cur 
exclusus participatione eulogim in festo S. Georgii 
Michael Augustus dixerit, ἀνέορτα ἑωρτάσαμεν, fe- 
stum infestum celebravimus. Hoc est: non id feri- 
mus quod fleri festo die ad ejus legitimam cele- 
brationem fas est et usus ecclesiasticus poscebat. 


Εὐφυής. p. 32. Sic Pachymeres, causam morbi 
quo gravi et longo laboravit imperator Joannes 
Lascaris indicans, seripsit :Τὸ δ᾽ ἦν, ὡς ἔοιχεν, Ex. 
ζέσεως φυσικῆς ἐγκαρδίου. Ὅθεν, οἶμαι, καὶ τὸ 
εὐφυὲς ἐκείνῳ καὶ ὑπὲρ τὸ προσῆκον ἦν. Hie ego 
in hunc modum verteram : Orig» ejus versimiliter 
imputabatur naturali e[fervescentiz cordis ; quam et 
causam ei fuisse reor ruboris in vultu flagrantis. nj 
Super his, edita jam priori parteillaPachymeriana 
historie, convenit me viret dignitate illustrissimus 
et ingenio ac eruditiones praestans, idemque huma- 
nissimus ac meilonge supra meritum amans: et 
mirarise dixit quod τὸ εὐφυὲς, quo vulgo inge- 
nium industria, bona indoles; in classicis auctori- 
bus sigaatur, ego ad vullus ruborem contulerim. 
Huic ego gratiis prolixe habitis, et ex vero signifi- 
catu docilitate mea ad obtemperandum recta mo- 
nentibus, ostendi quid secutus a nola vocis ejus 
notione deflexiasem. Et ille me audito, innuere 
non est gravatus satisfaclium. Quia vero eru- 
ditis quoque aliis lectoribus simile quidpiam oc- 
cursu ejus loci venturum in mentem est credibile, 
que illi respondit, palam hic exponere opere pre- 
tium putavit. Non me latet εὐφυὲς adaptatum ho- D. 
mini plerumque sonare τὸ δέξιόντοῦ νοῦ xal εὖ 
πεφυκὸς πρὸς τὸμαθεῖν, industriam et facilitatem 
quamdam acris ingenii. Sed et scio Hesychium 
εὐφυῆ explicare per ὡραῖον formosum.Formz autem 
partem in vultu quis negel ruborem ense ? et quid 
aliud ad formam pertinensi ζέσεως φυσικῆς ἐγ- 
χαρδίου, ex naturali fervore cordis, quam ruboren 
hic dici exsislere verisimiliter comminisci potui? 
Recte Eusthatius ad Iliad. 3, p.172 ed.Rom. Ῥητέον 
ὡς διττὴ ἡ qui, ἡ μὲν κατὰ τὰ ἐκτὸς... δεξιότης 
οὖσα σωματικὴ καὶ εἰς ταυτὸν ἤκουσα τῷ κάλλει... 
ἀφ᾽ ἧς καὶ πρόσωπον εὐφυὲς..... καὶ αὐτὴ μὲν ἡ 





GLOSSARIUM. Σ 
dum et ἀντιδώρου el εὐλογίας distinete. meminit A κατὰ, 


σῶμα φυὴ.... κατὰ νοῦν, ὅθεν 
εὐφυὴς, a er εἰς εὐ lea. Vides hie ore. 
distingui duplicem vim verbi ᾿ 





speciem pertineat altera.Juxta priorem nequaquam 
hic Pachymerem locutum suadet, quod si incon- 
sequens promptitudinem ingenit nimig ac morbo- 
se ecardis elfervescentie tanquam proprium effe- 
clum assignare, presertim cum mox addat rem. 
plane contrariam, nempe [uligines ez isto cordis in- 
cendio cursum im cerebrum — perlalas ralionis in. 
Joanne Augusto usum perlurbasse. Haec enim est sen- 
tentia verborum illorum : Οὐστέγοντος τοῦ μορίου 
τὸ πάρος κἀντεῦθεν ἐκτρεπομένου τοῦ εἰκότος, ὡς 
μηδὲ χρησίμους πολλάκις ἀναπέμπειν τῷ ἐγκεφάλῳ 
τὰς ἀναπνεύσεις, Quin et dum reputo Pachymerem 
lectione antiquitatis plenum polius in seribendo 
respicere quid apud auctores viderit quam curare 
quid minus ipso tritus in veteri erudilione lector 
intellecturus statim sit, in animo, cum haec charte 
illineret, babuisse simul illos Homeri versus i/iad. 
3, Τοῖοί τοι Μενέλαο μιάνθην αἵματι μηροὶ εὐφυέες, 
simul Plutarchi ex libro, Πῶς ἂν τις αἴσθοιτο ἑαυτοῦ 
προχόπτοντος ἐπ᾽ ἀρετῇ, locum hunc de juvene pro- 
gressio jam in studio virtutis: ᾿Αλλὰ xal προσαγο- 
ρευθεὶς ὑφ' ἑτέρου ταύτῃ τῇ προσηγορίᾳ (φιλοσόφου) 
φράσειεν ἂν εὐφυὴς νέος, ὥστ᾽ εἰπεῖν μειδιάσας καὶ 
ὑποπλησθεὶς ἐρυθήματος, Οὔ τίς τοι θεός εἶμι, cum 
in primo cruentam rubedinem, in altero verecun- 
dum ruborem faciei, conjuncta cum vocabulo εὖ- 
φυής videret, illad in sua scriplione posuisse ani- 
mo indicandi conspicuum ardorem vultus flagran- 
tis, qualem in Joanne Lascari ex cordis inflamma- 
tione, ut credebat, ortum observaverat. 


Εὐχέλαιον p. 544. Ad. vocem εὐχέλαιον heec an-. 
ποίδι Meursius : Sic dicebatur 3, ἀχολουθία qum in 
consecratione olei — psallebatur a seplem sacerdo- 
libus, Eruditus interpres Euchologii notis ad εὐχέ- 
λαιον p. 454 sic scribiL: Passim autem rursus εὐχέ-- 
λαιον vocalur quasi dicas (non olei consecrationem, 
uL barbare Meursius in Glossario) oleum. cum 
oratione, compositis ad invicem εὐχῆς et. ἐλαίου vo- 
cibus. Hec ille; qui vereor ut tam facile preslet 
equitatem suecensurequamMeursius ab interpre- 
tatione sua barbarici notam eluat. Nam revera 
tota ceremonia ac ritus multisorationibus ac bene- 
dielionibus constans qno conseerabatur oleum, 
εὐχέλαιον vocatur. Videturautem auctornotarum 
ad Euchologium tdem hoc loco paesus, quod hu- 
manitos [P 387] contigisse refert Gellius 1. vir 
Noctium. Atticarum, c. 17, grammatico cuidam cele- 
bri a se interrogato de nolione vocis obnozius. 
quo sic ibi Gellius scribit: Qua vero ille grammali- 
cus finitione usus est, ea videtur in verbo lam multi- 
plicí unam tantummodo  usurpalionem ejus motasse. 
Sic enim et P. Goar, cum plures εὐχελαίου species 
fuerint, omnia ad unam trahit, eam qua oleum ad 
unctionem infirmorum parabatur; a qua tamen 
ipse alibi diversam memorat p. 444, cujus àxo- 


1027 


λουθίαν sive officium ac consecrationis ritum edi- 
tum se vidisse ait, etsi sue collectioni non ourave- 
rit inserere propter suspicionem cujusdam in eo 
ἐθελοθρησκείας et superstitionis. Certe hoc quoque 
cujus hic Pochymeres meminit εὐχέλαιον, tum ab 
illo non immerito Goari, suspecto euchelso pro 
mortuis, quam Greci vocant τελετὴν ἐλαίου ὑπὲρ 
τῶν χοιμηθέντων, tum a consecratione olei pro in- 
firmis, manifeste diversum est. Quin docuit me 
eruditissimis Allatius usu obtinuisse apud Grecos 
ut quidam ritus εὐχέλαια vocentur, inquibus nul- 
lus olei usus intervenit, uti exempli gratia ali- 
quando,inquit, florem aut ramulum sancti cujus- 
piam reliquis aut imagini precipuse (venerationis 
admotum ad egrum deferunt, qui confidens sancti 
ejus precibus juvari, eo flosculo, remo aut etiam 
linteo dolentia sibi membra contingit. Hoc, ut 
qui vidit fide dignissimus testatur, εὐχέλαιον ap- 
pellant. Neque hic ἐλαίου mentionem κυρίως ac 
proprie, sed μυστιχῶς et (ilgurate usurpari putant, 
quatenus olei symbolo Dei, que his ritibus implo- 
ratur, misericordia designaretur et ἔλαιον ἐντὶ 
ἐλέου sumitur. 


Ζευξίππου φυλαχή p. 549. Agit de Latinis 
captis ad Belidagrama,quos Constantinopolim due- 
tos et illio ostentatos plebi, deinde ait historicus 
in hunc quem vocant τῆς Ζευξίππου  Zeuxippi 
carcerem fuisse conclusos. Nullum vidi idoneum 
auctorem qui fuisse Constantinopoli carcerem sic 
dictum doceat. Procopius, l.1 Pe bell. Pers. p. 70 
ed. Reg, et l. item 1 De edif. p. 23 βαλανείου bal- 
nei publici meminit quod ὁ Ζεύξιππος vocaretur. 
Nicephorus ítem Callisti.l. 1x, c. 9, p. 697ed. Paris. 
δημόσιον λουτρὸν περιφανές τε xal μέγιστον, publi- 
cum lavacrum conspicuum el. maximum, τὸν Ζεύ- 
ξιππον fuisse nominatum tradit. Thermas a Severo 
conditas has ferunt in templo Διὸς Ζευξίππου 
Jovis equos jugentis seu curru subjunctis equis 
tracto vehentis, quod Ζευξίππου vox indicat, for- 
tasse sio dicto qui tali specie Jupiter olim in eo 
templo effictus videretur. Ex veteri porro illo 
fano vocabulum recentiori Thermarum edificio ei 
adjuncto adhesisse apparet. Estque id verisimilius 
quam quod alii suspicantur, ἃ Zeuxis pictoris ta- 
bulis, quales illic prostarent, locum nominatum. 
Statuis enim et signis fuisse videtur insignior 
quam tabulis : vide que ne loci ejus ornatu exqui- 
sitissimo collegit e veteribus Petrus Gyllius 1. i1 
De pogto. Constan t., c. 7, ubi prolivum exhibet 
catalogum statuarum illic electarum. Frequentari 
solitum concursu curiosorum indicat Nazianzenus 
orat. 25, ubi Zeuxippum propterea vocat novam 
Jerusalem, quod templo a S. Helena in Calvario 
condita ei nova Jerusalem vocato splendore ae 
magniflcentia non cederet. Quare solus Pachyme- 
res articulo fem. generis τῆς Ζευξίππου φυλα- 
κήν dixerit, non plane comperi. Suspicabar po- 
sterioribus temporibus, collapsa &vo parte anti- 
quarum balnearum (nam ante hos centum annos 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


13 


A nulle restare vestigia Zeuxippi testatur Gylliu: 
rudera ἴῃ στοάν porticum efformeta, juxi qu 
spatiis vacuis septo cireumdatis multitudo 
captorum bello Latinorum, quam urbis ordin 
carceres minus caperent, conclusa tnnc fuer: 
hec a nostro τῆς Ζευξίππου (subaudi στοᾶς) ej 
vocata. Sic hodie apud Algerium, ex veter: 
casaria deformatum nomen, ἃ piratis captic 
Btodiuntur in balneo, nel bagno, prout ab ape: 
didicimus. 

Ζυγῆνοι in titulo captis 42, 1. τι, (p. 6) τὶ 
τοὺς ζυγήνους, et similiter in titulo e. 13, ἐς: 
γία τῶν ζυγήνων. Esae hoc nomen non prop: 
gentis, sed appellativum, ut ἀγρόται 6j 
χωρῖται, quibus istos alias vocabulis indi 
Noster, manifeste parte ex fine capitis 13, u* 
legitur in Allatiano Ταῦτα περὶ τοὺς τοῦ ". 
διαπραξάμενοι. En quos ζυγένους dixerat; 
τοὺς τοῦ ζόγου vocat, hoc est, jugum incole: 
Barberinus tamen et Vaticanus vocem 7 
νους hic quoque retinent. 

Ἡμιάνδριοι p. 351. Quid aliud ἡ μισνδ- 
interpretemur in comitatu virginis regie cx 
semiviros eunuchos, ministrare in Oriente px 
pibus feminis solitos ? 

θεραπεία p.211. Orat imperator excomnctt 
tus patriarcham τοῦ δεσμοῦ ὃντ Ἱκέτην ἀνεῖκ τὶ 
μετεγνωχότι τὴν θεραπείαν ἐπάγειν ἣν bus s 
ται. Hic θεραπεία peculiarem et ecclesi | 
habet notionem, significans — opera que €f 
satisfactio, puta jejunia, humiliationes οἱ «zi? 
rei magni et publici criminis ad erpasosem t 
nonicam injungi solita veteri Ecce dacpint- 
Quare θεραπεία hic id ipsum est quod aisi eae 
siastici scriptores penitentiag vocant; và e 
tentes, qui. culpas expiant, suppliciis, h;rs? 
Philoni, S. Basilio et aliis Grsecis dicuntur. Ti! 
apud Pachymerem esse significatum hojus v 
demonstrat quod infra eodem capite patrui 
imperatori θεραπείαν πράττειν προσέταττε. Εἰ p 
post bec patriarche ad imperatorem verba * 
tantur: Θεραπείαν ποίει xal δέξομαι : ad ve? 
fac penitentiam el. accipiam. Unde mox ταῦ 
ἀντίποινος θεραπεία, et additur eam quadam 
litate respondere gravitati criminis debere. 

[P. 388] Ἱερολογία p. 225. Quid eit Βα κῶ 

D ἱερολογία et ἱερολοχεῖν merito quaritur. Vir eic 
tus, editor et. illustrator Euchologii give Rib 
Grecorum, ἱερολογίας sacra. registra interpres 
et, ἱερολογεῖν in regisira recensere. Describens t! 
in Euchologio p. 268 et sequentibus opusculi! 
cui tilulus est Τάξις τῆς ἁγίας Μεγάλης ἐχχληϑ! 
heec ex eo verba de chartophylace ἔχων δὲ τὰς i 
λογίας τωμνηστειῶν, ἱερολογῶν αὐτάςε gic Lati 
reddit: Sacra insuper registra matrimoniorum f 
nés δ6 habet, quz postquam in. registra recenmic 
Huic expositioni meus me vetat auctor acquiesce 
dum hio scribit προνόμιον fuisse chartophylacis 
nutu arbitratuque duntaxat ipsius istae quecunq 













1029 . 


demum sint Hierologiz fieront. Hesychius προνό-. 
μια esso docel τὰ ὀφειλόμενα τῷ ἀξιώματι, decora 
δαὶ privilegia que eximie debentur alicui dignitati. 
Splendidus in primis ac precellens chartophylacis 
magistratus esL: cui propterea vix esl ut credi. 
possit attributum vice. προνομίου et honorarie 
prerogative pensum ac laborem non solum penes. 
8e habendi registra matrimoniorum, sed etiam manu. 
propria conficiendi, nomina nubentium in registra. 
recensendo, ut idem interpres loquitur, reddens 
vocabulum ἱερολογῶν, quopropriam chartophylacia 
functionem Grecus scriptor declaravit. Atqui haec 
quidem munera $66 nihil honorificum aut tanto 
fastigio dignum habentia actuarios polius ac. vul- 
gares scribas vel ad summum tabularii custodes 
deceant. Longe aliter Thessalonicensis Symeon 
quid auctorilalis ciroa matrimonia chartophylax 
exercuerit indicat his verbis: Kal τὰ τῶν γάμων 
νομίμως φροντίζει γίνεσθαι" UL. legitime: celebrentur 
matrimonia curat. Porro institutione Christi, qui 
matrimonium ex civili contractu in sacramentum 
evexit, ut id rite perpetretur opus est sacra aliqua 
ecclesiasliei ministri functione, qua, ut. Evaristus 
antiquissime pontifex epist. ad episcop. Africanos 
loquitur, nubentes suo tempore sacerdotaliler, uL 
mos est, cum precibus et oblationibus α sacerdote 
benedicantur. Hujus benedictionis electus qui sit, 





 GUOSRASRQM: 


dum ante me docuerat 
sar sub finem libri ur Commentariorum ame. 





editorum, ubi narrans Teresa sop iin 
omne fas 

cum Maria 
deturbati adhuc. viventis, refert, cum jam. sponsi 
ambo in ecclesiam venissent, sacerdotem qui ad eam. 
unionem peragendam paratus fuerat (ὁ μέλλων 
τὴν μνηστείαν τελέσαι) collegisse se et quantum 
piaculi conscisceret e! reputantem, si bigamum, cu-- 
jus etiam secunda uxoradhuc viverel, cum mu- 
liere cujus ilem maritus adhuc superstes esset, 
ecclesiastica benedictione conjungeret, [P 389] cun- 
clatum esse prodire rx altari; tunc aulem coneilia- 
torem 867 sacrilegarum nuptiarum lsaacium Ca 
sarem alium istius loco sacerdotem submisisse, ὃς 
xal τὴν Ἱερολογίαν ἐτέλεσεν, qui nuptialis ritus czre- 
moniam peregit, Heec Briennius Cesar, qui paulo 
anle functionem eamdem verba εὐλογεῖν designa- 
verat,de metu ac scrupulo prioris sacerdotis sic 
scribens; Συναγαγὼν ἑαυτὸν xal γνοὺς ὅπη κακοῦ 
φέρεται μοιχείαν ἅμα καὶ τριγαμίαν εὐλογῶν, ubi 
εὐλογεῖν idem est quod ἱερολογεῖν : utrumq; 
iem significat sacrum illum ritum quo sacerdos 
illos sponsos in matrimonium conjungit; quem 
benedictionem ab antiquis ecclesiasticis scriptori- 








docet Siricius item pontifex, epistola ad Himerium — bus Latine vocatum vidimus, in quo tamen est 
Tarraconensem, c. 4, ubi interrogatus sí desponusa- ^ preterea observandum esse et aliam benedictio- 
tam alii puellam alter in. matrimonium | possit acci- — nem nuptialem, que conjungibus per verba, ut lo- 
pere, respondet : Hoc πὸ fiat modis omnibus inhibe- — qui solent, de praesenti rato jam matrimonio a sa- 
mus, quia illa benedictio, quam mupturz sacerdos C cerdote copulatis solet adhiberi; de qua intelligi- 





imponit apud. fideles, sacrilegii inslar est, si ulla 
transgressione violeur. Hanc benedictionem praesen 
libus in ecclesia sponsis ἃ sacerdote conferri anti- 
quissimi per omres ecclesias moris est. Concil. 
Carthag.iv, can. xir: Spomsus δἰ sponsa cum be- 
medicendi sínl a sacerdote, a parentibus suis vel 
paranymphis offerantur. Quia vero episcopi est de- 
signare sacerdotem, quem potissimum velit isla 
sacra circa conjuges ceremonia defungi, patriar- 
cha Constantinopolitani hano proprie curam char- 
tophylaci sive cancelli sua demandaverant, ut 
vel ipse per sese sponsis hoe modo benediceret,vel 
sacerdotem eligeret qui id facerel, adeo ut citra 
ejus assensum 80 jgssum nullus presbyter id rite 
aclegitime posset agere. Hoc est quod docet hic 
Noster, dum ait προνόμιον esse. chartophylacis τὸ 
προτροπαῖς ἐκείνου τὰς ἱερολογίας γίνεσθαι, mon 
sine [acullate ac mandato ejus adhiberi sponsis a 
sacerdote ullo nuptiales benedictiones, Quare ille τὰς. 
τῶν ἱερέων ὃς δίχα τῆς τοῦ χαρτοφύλαχος mpotgo- 
πῆς νυμφίους ἱερολόγει, sacerdos quidam qui citra. 
mandatum ac nulum | chartophylacis sponsis. bene- 
dixerat, suspensionis ob id poena. est multatus, ut. 
mox Pachymeres subjungit, Est igitur ἱερολογία. 
sacra functio sacerdotis circa sponsos, quando in 













(4) Cf. Glossar. alter, v. Ἰχνηλάτης. 


lur illa questio quam theologi movent, An sit pec- 
catum consummare matrimonium ante Ecclesizm 
benedictionem, etc. Vide Sanchez. l. m, disp. 12. 
Ceterum prior illa de qua diximus benedictio est 
que hie ἱερολογίας et ἱερολογεῖν vocabulis expri- 
mitur. Huc faeit Georgii Aeropolite locus, Hist, 
n. 83: Πληροῦσι τὴν τῶν παίδων συνάφειαν. τοῦ 
πατριάρχου Γερμανοῦ τὰ τῆς ἱερολογίας τελέσαντος. 
Agit de nuptiis Theodori Junioris Lascaris cum 
Helena filia Asanis Bulgarie regis. Adde et titulum 
can. 6 Neocesarien! 8 Maltheo Blastare 
verbo γάμος » qui sic habet: Περὶ τοῦ μὴ συνε 
στιᾶσθαι τῷ διγαμοῦντι τὸν ἱερολογήσαντα, 
Ἰχνηλάτης (1) p. 404. Καθικετεύει ix τῶν ἴχνητ' 
λάτου παραδολικῶν, etc. Ait imperatorem, oum 
videret quosdam inconsullo zelo improbare con- 
cordiam cum Latinis initam, congregari jussisse 
episcopos omnes et monachos ; tum ipsum in illo 
consessu medium orationem inchoasse, rogando ex 
lebnelatm Parabolicis, cujus loci ad hoo tempus 
opportuni plerosque ipsorum recordari confidebat, 
ne polius mallent imitari avide prefestinantes 
quam prudenti patientia maturitatem occasionum 
et rerum exspectare cessando solitos. Multos dies, 
nedicam hebdomadas, in hujus sum loci medita- 








4081 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


109 


tone versatus. Cujus oum intelligendi una spes et A Persica et Arabica, quas fuisse diversas ponimus, 


ratio sita esset in notitia seriptoris in eo laudati, 
totum me dedi investigationi istorum παραδολιχῶν 
᾿Ιχνηλάτου hic memoratorum, ignotissimi tum mihi 
operis,quoad eruditissimus juxta humanissimusque 
Leo Allatius ὁ πάνυ primo indicium, deinde etiam 
copiam perrari ejus et Latinis prorsus hactenus 
incogniti commentarii fecit. Totum avide perlegi : 
quin etiam, quod sic expedire visum est, raptim 
Latinitate donatum in harum Observationum ap- 
pendicem conjeci. Ibi videbit, si tanti judicet, stu- 
diosus lector quem ejus hic indigitat imperator 
locum, dissertatione parabolica sexta, qua fabellis 
ad id aptis sultitia tradacitur eorum quos ipsis 
statim exordiis longorum negotiorum impatiens 
868 abripit aviditas ad fines successusque prevo- 
randos. Hic agendum mihi puto de nomine lyvz- 
λάτης, quod cum tanquam proprium istius vel au- 
etori8 vel operis ponatur, neutri tamen ex origine 
convenit; que mihi fuit causa illud ab ejus titulo 
in Latina interpretatione removendi. Primus vo- 
cabolum ἰχνηλάτης ac hunc librum appellandum 
adhibuit Graecus illius interpres Symeon 8eth, imi- 
tatus, ut ipse ait, sed ex parte duntaxat, Arabem 
innominatum, qui ex Persica dialecto, in quam has 
parabolicas dissertationes Perzoes ex Indicis origi- 
nibus transtulerat, Arabice illas reddens, operi ti- 
tulum imposuit compositum ex nominibus duarum 
personarum, quarum dialogus majorem implet 
partem dissertationis prime ut ad secundum etiam 
extenditur. Earum Indica vocabula que fuerint, 
nescimus ; quorum tamen ut propriorum retineri 
sonus et aliarum litteris exprimi debuerat lingua- 
rum. Ac ne illa quidem memorantur que in sua 
interpretatione Persica posuit medicus Perzoes. Pri- 
mus Arabs, qui secundus interpres (P. 300] fuisse 
dicitur ; non solum duos istos interlocutores Ara- 
bicis ex origine vocibus indigitavit hisce Cylile et 
Dimne, verum etiam operi quindecim dissertatio- 
num universo easdem pro titulo preposuit. Id con- 
stat ex admonitiuncula Allatiano codici prefixa, 
quam hic describendam duxi : Βιδλίον φυσιολογι- 
κὸν μεταχομισθὲν ἐκ τῆς ᾿Ινδίας xal δοθὲν τῷ Ba- 
σιλεῖ Χοσρόῃ ἐν Περσίδι παρά τινος Περζωὲ σοφοῦ 
xai ἰατροῦ τὴν τέχνην, xal μετενεχθὲν εἰς τὴν 
᾿Αράδων γλῶσσαν, παρὰ δὲ Συμεὼν μαγίστρου 
καὶ φιλοσόφου τοῦ Σὴθ εἰς τὴν ᾿Ελλήνων διάλεκτον 
μεταθληθὲν, καλούμενον ᾿Αραδιστὶ μὲν Κυλίλε xal 
Διμνὲ, Ἐλληνιστὶ δὲ Στεφανίτης xal ᾿Ιχνηλάτης. 
Ἔχει δὲ μύθους παμπόλλους καὶ πᾶσιν ἀνθρώποις 
ὠφελίμους. Hec ibi; que sic Latine sonant: Li- 
ber physiologicus delatus ex India et datus regi Cho- 
sroi in Perside a quodam Perzoe,sapiente et. medico, 
translatus etiam in. Arabum livguam ,a. Symeone 
vero magistro et philosophocognominato Sethin Grz- 
corum dialectum conversus, vocatus Arabice quidem 
Cylile et Dimne, Graece vero Stephaniles et Ichnelates 
Habet autem fabulas permultas et omnibus hominibus 
utiles. Video ex his verbis restare dubium leotori,an 


non una revera et eadem fuerit versio. Dicitu 
enim hic tantum librum hunc ex India in Perside: 
delatum ἃ Perzoe, it& ut quod additur de tru 
latione in linguam Arabicam, tribui eidem Perz: 
queat et intelligi versumab eo Arabice Chosroi obi 
tum et vulgatum in Perside fuisse,ubi forte ling: | 
Arabica non incognita vulgo fuerit. Verum omne 
ambiguitatem tollit quod ad calcem operis sobju:- 
gitur ab ipso Greco interprete 8Symeone 8eth, yx 
quintam decimam Dissertationem  ascriptum b 
plane verbis: Ταῦτα τὰ w' τμήματα ὃ σοφὸς ix 
Περζωὲ μετέδαλεν ἐκ τῆς Ἰνδιχῆς εἴς τὴν Hu 
διάλεκτον, μεταχομίσας ix τῆς ᾿Ινδίας τῷ fas: 
Χοσρόῃ. 'Ex δὲ τῆς Περσιχῆς εἰς «2» δ69 -- 
᾿Αράδων μετεδλήθησαν γλῶσσαν, ἐκ δὲ τῆς ᾿Αρτ' 
παρ᾿ ἡμῶν εἰς τὴν Ἑλληνίδα, καὶ εἰσὶ παρ᾿ ἐν 
μέχρι τῆς σήμερον εἰς ὠφέλε αν τῶν ἀναγινωστι᾽ 
των. Hoc est ad verbum : Has 15 sectiones sari. 
medicus Perxoes transtul!. ex. Indica ἔπ Pers 
dialectum a se deportatas ex India regi Chosroi. E 
Persica vero in. Arabicam verse linguam suu, ': 
Arabica demum a nobis in. Graecam. Εἰ sunt qr 
n0s usque in hodiernum diem ad wtilitatem let 
tium. I:a ibi. Unde manifestum est Persicam q:* 
dicitur Arabicamque versionem fuisse plane dist 
888. Cum autem, ut ex prius descripto ejusitz 
Symeonis prologo constat, titulus Cylile αν 
Arabice versionis proprius fuerit, uti et ips / 
vocabula Arabica ex origine putantur, dice 
est et Indica archetypa et Persicam a Perzoe &* 
cinnatam interpretationem vel caruisse £5 πὶ 
aliter inscripta apparuisse. Unde gziris equ 
concesserit nobis, qui noninterpretaüwn rer 
aut Arabicam, sed opus ipsum ortu primolottom 
Latine reddimus, necesse non fuisse Arabite 15 
Grece nomenclationis habere rationem,presetz 
cum ea parti tantum operis, hoc est duabus d 
taxat dissertationibus,conveni at,quibus Coronili^ 
Vestigatoris colloquia recitantur. Quasivi ex τι" 
gistris Arabice lingue an Cylile et Dimne Ort! 
στεφανίτην xal ἔχνηλάτην, hoc est Latine c^ 
natum et vestigatorem signiflcarent. Responder 
in Cylile quidem agnoscere se aliquid quoi * 
rone notionem redoleat, in Dimne nihil repe? 
quod ad vestigii significatum vergat. Ex quo fé 
tasse suspicari liceat mendum exscriptoris in 5 
peregrina voce reddenda, sicut omnino inesse ** 
detur in particula xal, prout illa cum Arabicis o0 
jungitur vocibus, cum Greca sit, Credibileest eniz 
Sethum scribentem Grecis characteribus Ars 
cum titulum Κυλίλε ou Διμνξ posuisse : illud 80" 
tem ov, quae copula est Arabibus. Grecus libri 
riusin xal converterit. Refert doctissimus Altatius 
diatriba de Symeonum scriptis p. 184 prodiisse 
Ferraria an. 1584 quamdam hujus operis interpre- 
tationem Italicam multia locis mutilam, in cujus 
prologo iegatur hunclibrum ex Indica id Agarenam 
linguam ἃ Lelo Deruno Sara&eceno versum fuisse; 


1033 


GLOSSARIUM. 


1094 


ridiculo errore, cx eo nato quod liber idem &b Arabe A litteresacrs sine additoappellantur,vocabulo etiam 


interprete Cylite u Dimneinscriptus fuerit. Id valere 
potest ad comprobandum meum consilium aliene 
ab originibus nomenclationis removende, ne se- 
militer errandi cuipiam eimpliciori daretur occasio 
[P. 391] existimaturo fortasse ichnelaten nomen 
esse auctoris, qui primus hoc opusculum condidit 
cum id sine certo scriptoris nomine editum in In- 
dia Symeon Seth innuat, dum scribit initio prefa- 
tionis suse: Ἢ παροῦσα f6Aoc ἐγράφη μὲν παρὰ 
σοφῶν ἀπό τε μύθων xal παραλαδῶν, hunc librum 
composilum fuisse a sapientibus ex. fabulis eb para- 
bolis; quod indicat nullum ei fuisse inscriptum 
singularis auctoris nomen, jureque ideo me illud 
specimen sapientiz Indorum velerum nuncupareB 3 0 
potuisse. Sed de hic jam plus satis: alia enim vo- 
cant. 

Καδαλλάριοι p. 328. Retinui caballarii vocabu- 
lum in versione, idcirco quod existimavi haud sine 
causa Pachymerem ista voce hic usum potius quam 
ipsis notissima et obvia ἱππέων. Nempe caballarius 
consuetudine jam tum illius temporis non quem- 
libet equitem, sed insignem el primarium sonabat 
eratque (id quod hodieque in Italica lingua inde 
ductum perseverat) in eo verbo nobilit&tis quadam 
emphasis, minime conveniens equiti gregario. Ita- 
que cum Noster ejusdem hujus initio capitis bunc 
in modum scribit, Ὁ χαδαλλάριος ᾿Αλέξιος ἀνὴρ 
γεννάδας καὶ ἀνδρικός, intelligendus est ejus viri 
nobilitatem claritatemque isto nomine signasse. 
Nec mihi est incredibile trecentos istos ex eo equi- 
tum genere fuisse, qui usu hoJie militie Gallice 
snaistres magistri dici solent ; quoruin videlicet 
unusquisque alios equites sub se merentes du- 
ctat. 

Καδδηνάλιοι n. 209. Ita constanter scribitur hoc 
vocabulum in tribus codd. in hoc et aliis hujus hi- 
storie locis, unde non videtur dubitundum quin 
vocem nobis usitatam cardinalis sic tunc Greci 
suis litteris exprimerent. Nec id imputandum igno- 
tioni ejus originis ex vocabuio cardo. Nam hanc 
haud ignotam declarat Pachymeres, l. v, c. 8. 
ubi de imperatore scribit, Kai χρυσὸν πέμπων" xaó- 
δηναλίοις, στρόφιγξιν 6 Ἕλλην εἴποι ὡς θήρας οὔ- 
σὴς τοῦ πάππα. Ubi vides vocem cardinis exprimi 
Greeco vocabulo στρόφιγγος. 

Καθοσίωσι p. 284. Καθοσιώσεως ἔγχλημα τοῖς 
περὶ τὸν Φραγγόπουλον. Hi accusati sunt, ut. clare 
docet auctor in consequentibus, conjurationis in 
imperatorem, quem interficere decreverant, ut ipsi 
fassi sunt. Hine irtelligitur ἔγχλημα χαθοσιώσεως 
dici crimen lese majestatis, et quidem in primo 
capite, ut solent loqui. Ad hoc indicandum ideo 
accommodatur χαθοσιώσεως vocabulum, quia vite 
personeque principum res ss&cre sunt, quas violare 
sacrilegium immane sit. Unde passim majestati im- 
peratorum copulatur adjunctum sacre; et corum 


(1) Cf. Glossar. alter. v. Κᾶνις. 
PATROL. GR. CXLIII. 


Grecis usitato. Usurpat et alibi Noster χαθοσιώσιν 
hac notione, l. v, c. 19: Καὶ τὸ μεῖζον ἐκρίνοντο xai 
εἰς χαθοσίωσιν ; et o. 20: 'AAÀ οὐκ ἔπειθον πολλὰ 
λιπαροῦντες, ἀλλ᾽ ἄντιχρυς ἐχρίνοντο τῆς πρὸς βα- 
σιλέα χκαθοσιώσεως. Denique ut. alia omittam loca, 
l. vi, c. 24: Ὑπαγχγχαὼν (Maxaptov) δίκῃ καθοσιώ- 
σεως ὡς τοὺς ὄδυτιχοὺς ἄσχοντας xarà βασιλέως 
διεγείραντα. 


Κάνης (1) p. 241. Non dubium quin hoc loco Κά- 
vn& nomen 8it principis, a quo Nogas cum Tocha- 
ris missus fuerat et a cujus dominio, ut paulo ante 
dixit historicus, deficere incipiebat, ὅ 34 suas res 
agens et sibi proprie vindicans qu:e bello acqui- 
rebat. | P 392] Agitur ergo hic de Tartarorum prin- 


B cipe, qui magnus Canes hodieque appellatur ; lib. 


C 


v, €. 5, scribitur hoc vocabulum per t: et inflecti- 
tur Κάνις Κάνιδος t 


Κάστρον p. 303. De Barbam et Tzuila Tzycan- 
dale ab imperatore mandatum refert, ambos πρὸς 
Νικαίαν ἀπαγαγὼν, πρὸ τοῦ εἰς χάστρον tioaa- 
We. στερῆσαι τῶν ὀφθρχλμῶν. Video hie κάστρον 
pro ipsa urbe Nicca posse accipi : nam Justinianus 
Novella 128, vocem κάστρον synonymam voci mó- 
Àtg videtur indicare, dum scribit ἐν ταῖς πόλεσιν 
fot κάστροις. Quod si recipitur, sensus loci sit 
jussisse imperatorem excacarci Barlaamum et Tzui- 
lam in itinere priusquam Niceam intrarent. Et 
sunt exempla similium excamcationum obiter facta- 
rum, ut Bausilacii ad locum Clempinam dictum 
prope fontem ab hoc casu deinde nominatum βού- 
σις Βασιλακίου, ut fert Anna Comnena, l. τ. His 
tamen apud me obstat primum quod in illo justi- 
niani loco particula 7,::o non expositive, sed disjun- 
ctive videri potest usurpata, et sic contrarium po- 
tius ostendet : nempe πόλεις et κάστρα diversas 
res esse. Deinde quod, utcunque forte minores et 
mediocres urbes castrorum vocabulo designate in 
terdum fuerint, id tamen non videtur fieri potuisse 
in Nicea urbe maxima, et que, dum a Latinis Con- 
stantinopolis tenebatur, sedes Orientalis Grecorum 
imperii fuerit. Denique quod cum praecedens par- 
ticipium ἀπαγαγών, indicativum preteriti teinpo- 
ris, significet prius abductos Niceam duos illos 
quam excecarentur, id tantum factum debere vi- 


D deatur intelligi puisquam in arcem sive χάστρον 


perpetue custodie ipsorum destinatum includeren- 
tur. Docet autem Noster;alibi Nice fuisse in hunc 
usum castellum contra vim munitum, quod qui sub 
issent. eorum de liberatione vel verbum dicere 
capitale foret, unde εἱρχτὴ λήθης carcer oblivionis 
vocabatur,ad quem vocem que annotavimus vide, 
si tanti est (2). 


Κίλλα p. 245. 'Exsivog (ὁ πατριάρχης) ᾿Αρσένιος 
εὐρὺς τὴν χέλλαν ὑποδυόμενος. Cella ergo cubi- 
culum dicitur non monachorum solum, sed et alie 


(2) Cl Glossar. alter. v. Κάστρον 
33 


4 35 


P. ῬΟΒΒΙΝΙ OBSERVATIONUM LIB. I. 


103 


rum : nam patriarcha tuno non videtur in mona- A jucunde audirent, Ad blanditias titillationem e 


sterio fuisse. 

Κελλύδριον p. 270. Cellulam verti. Est χελλύδριον 
ὑποχοριστιχόν in tertio diminutionis gradu. Puto 
autem significari sacellum cui adjuncta esset do- 
muncula. Id suadet mentio 8. Nicolai, cui dicata 
videlicet esset edicula. Nota est ex vetustissimis 
scriptoribus cell? usurpatio pro loco religioso cu- 
juspiam cultui dicato. 


Κελτοί p. 486. Unde essent hi qui Celti vocaban- 
tur Constantinopoli, docet Vaticanus paraphrastes 
hunc locum sic exprimens: 832? Tóv δὲ Κότυν 
τοῖς Αλαμάνοις δοὺς χρεμαννύειν, otc. Ergo Celti 
Pachymeri dicuntur Alamanni. 

Κέρας p. 524. Κατὰ τὸν λιμένα τὸ Κέραε dmo- 
ὀάντες νηός. Agit de Joanne Lazorum principe 
Constantinopolim &ppellente ad portum Ceras di- 
ctum. Κόλπον sinum appellat Procopus, l. τ De 
&dificiis, c. 5, originem etiam nominis indicans ; 
᾿Αμσὶ τὸν χόλπον, ait, ὅπερ Κέρας ol ἐπιχώριοι 
ἙΚεροίσσῃ τῇ Βύζαντος μητρὶ τοῦ τῆς πόλεως οἷ- 
χιστοῦ ἐπωνύμως χαλοῦς. Hoc est ex nova ver- 
sione Claudii Maltreti : Circa sinum αὖ indigenis 
dictum Ceras, de nomine Ceroesse mairis. Byzantis 
qui urbem condidit. 

(P. 393) Κλέπτειν p. 352. Inter sordes cralis 
Serbie numerat illantum et tumultuarium cibatum, 
nulla munditie mensarum, nullo ordine ministerii; 
cunctis pro se quoque aviditate venatoria, quid- 
quid quasi furtim arripuerant, vorantibus. Tulem 
quamdam subesse intelliget notionem verbo x4£- 
πτεῖν hoc loco posito, si quis mentem sententiam 
perspexerit. 

Κλίμάκες p. 411. Non dubitavi Latine vertere 


scalas equestres, hoc est, ex equorum ephippiis 


utrinque pendulas, vecentiori equilandi disciplina. 


Nam heroicis temporibus Gracie Latiique instru- 


mentum istud quo pedes equitantium sustinentur, 


usu ignotum, nomen non habuit. Postera ctas et 


rem et vocabulum invenit. Grecis quidem citerio- 
ris evi id ἀνχθολεύς diclum) est, Latinis scala. 
Utriusque testis Suidas, ᾿Αναδολεὺς δὲ, inquiens, ἡ 
παρὰ Ῥωμαίοις λόγομένη σχάλα. Ex quo vocabulo 
sua8 hic χλίμακας Paclymeres traxit. Res enim 
elamat ipsa agere illum de stapcdibus sive sta- 
pedis aut stapiis, quas subices pedaneos Budeus 
dixit. Ego scale nomen, tesiimonio Suide ante 
multa jam secula in hac notione Latinis usitatum, 
καλίμαξιν Pachymerianis rependere debui. Est au- 
tem ratio in promptu cur stapia scala dicta sit, 
quod videlicet inscendenti equum homini scalw 
vicem prestet. 

Κνώμενοι p. 368. Πτερῷ τὸ τοῦ λόγου, tà ὦτα 
χνωμένοις ἐῴχεσαν. Erant, inquit, patriarcha el ei 
assistentes episcopi, ad nientionem ipsis reconci- 
liotionis cum Latina Ecclesia factam, similes iis 
quibus auricula penna affrictu leni stringitur, et- 
si revera id obiter et perfunctorie, non aufem, ut 
videri volebant,gratificantes imperatori,libenter et 


B πεπονθὼς τοῖς τὰ ὦτα πτεοῷ κνωμένοις. Ex qui: 


D jungam locum II ad Tim. 


γαργαλισμόν referri proverbialiter a veteribus stri 
cturum auricularum affrictu pinnule, demonstra: 
accuratius debeo propter causam quam mox re» 
ram. Lucianus libro Περὶ ὀρχήσεως non longe i 
principio Cratinum inducit successentem Lycis: 
quod sederet in Theatro spectans saltantes et cc 
voluptate audiens tibiarum cantus et molliamr 
lascivorum carminum sonos : Κάθησαι χαταυλο. 
μενος θηλυδρίαν ἄνθρωπον ὁρῶν ἐσθῇσι μαλαχαῖς xs 
ἔσμασιν ἀνολάστοις ἐναδρυνόμενον, καὶ μιμούμεα: 
ἐρωτικὰ 873 γύνάια τῶν πάλαι, τὰς prox 
Φαίδρας xal Παρθενόπας καὶ Ῥοδόπας τινὰς, εἢ 
ταῦτα πάντα ὑπὸ χρούσμασι xai τερετίσμασι « 
ποδῶν χτύπῳ, etc. Tum paulo post: K3i0792: ci 5: 










manifeste patet : audire cum voluptate cantil 
et »umerosum strepitum saltantium, ceteris 
aurium deliciis affici, a Luciano dici nati rez: 
milem iis quibus auriculae penna striguntur. C 
firmatur id ipsum evidentius ex alio ejusdemL , 
cíani loco, in libro Βερὶ διαθδολῇς De columziz, i; 
sit : Οἷδα γοῦν τινας οὕτως ἥδεως γαργαλιζομίν. 
τὰ ὦτα ὑπὸ τῶν διαδολῶν ὥσπερ τοὺς rus 
χνωμένους. Scio igitur quosdam tam suavi à 
niri zolitos auditu calumniarum,ul ii quibus esr 
penna siringuntur. Hec afferenda testimoni i 
runt. ut interpretationem hujus Pachimeriti:: | 
nostram tueremur adversus COntrariam ei se£ 
liam paraphraste Vaticani, qui pro his que 
uostrum auctorem in duobus optimis codic 
et A leguntur de patriarcha et Patribos 42 
Πτερῷ, τὸ τοῦ λόγου, tà ὦτα Ἑεκνω ήνις ἐφχεξαν, 
sic reddit : Οἱ ὑὲ οὔδ᾽ ἄκροις ὠσὶ uvm de 
χοντο. Illi autem ne summis quidem auris wir 
sustinebant. Perperam omnino, ut sepe ius εὶ 
conira auctoris mentem locique sententiam, q 
plane exigit bic intelligi patriarcham et epist 
pos, (P. 394) ut imperatori gratificarentor, eti & 
Bistere non poterant, simulaasge libenter aX 
quod is proponebat de ineunda cum Latinis μὲ 
cum revera intus in animo id avergarentur et 
nisi perfunctorie audirent,intim um et verum μ΄ 
sensum exprimere non &udentes, nec adeci* 
cessarium putantes, quod confiderent rem st 
tremum successu carituram, His ex occasio V 
IV, 3, ubi fit δὰ 
hominum χνηθομένων τὴν ἀκοήν, hoc est, αἱ vulit 
tus eleganter vertit, prurientium Guribus, ii» 
psv huic enarrato hoc loco formulg ex met 
Hesychii. Nam is ubi exposuieset xv, θόμενοι τ" 
ἀχοήν, per bec verba: Ζητοῦντές τι ἀχοῦσαι xf 
ἡδονήν, querentes aliquid audire ad  volwpisi* 
postea χνώμενοι interpretatur equivalent vocabulo 
χνηθόμενοι. 


Κόχχοι p. 489. Quos dicat hic Pachymeres Coc- 
008 monachos, Vaticanus ipse videtur ignorasse 
paraphraetes : nam hoc verbum omisit : ut cetera 
fere que non intelligit transilire consuevit. Ne 


1037 


GLOSSARIUM. 


1038 


proprium id nomen putem, obstat numerus : nam Α sualoqui ἀπὸ χοιλίας φωνεῖν, proverbiali, opinor, 


qua ratio: patitur ut multi nomine uno velut pro- 
prio sint usi? an peculiaris quedam monachorum 
soladilas hoc vocabulo designata est, sic forte ap- 
pellatorum a colore vestis coccineum preferente 
quippiam? Id quidem suspicabar ; et fulciebat 
conjecturam quod statim subjungitur, fortassis ex- 
positive xai τοὺς κατ᾽ ἐχεῖνον, quod licet interpre- 
lari et eos qui circa ilium, nempe imperatorem, 
erant. Non paucis hujus historie locis, presertim 
capitibus 2 et 18 libri vr, video indicari Josephum 
ante patriarchatum adhuc monachum essiduum 
fuisse apud imperatorem, adeoque ὅ 4 quod hinc 
sequitur, in palatio diversatum,utique non solum: 
nam et illi adhesisse sui instituti comites pronum 
est creditu, et fratribus aut filiis imperatoris alios 
monachos sirnilem operam navasse nonest inveri- 
simile. Quid si opinemur hos quasi palatinos mo- 
nachos, eliam ut ceteros domus regie ministros, 
vestitus aliquando genere aut colore a ceteris dis- 
cretos, χόχκους μοναχούς vocatos, forsitan quod coc- 
cineum aliquid gestarent ? Ego tamen ἐπέχω, plus 
lucis in hac caligine alicunde, si forte affulgeat, 
opperiens (1). 

Κόλυδα. L. vi titulus c. 42 sic habet, 'l'à^cop- 
θάντα πατριάρχῃ διὰ τὴν τῶν χολύδων ἀποστολήν. 
Vaticanus χολύμδων legit; quid quidem hocloco non 
describens auctorem,sed more suo[liberrime παρα- 
φράζων, Bic scribit: Ἔν τοῖς ἐχπώμασιν, οἷον τῶν 
χαλχῶν πινάχῶν, αἵ τὸν ἐφθὸν σῖτον φέρουσιν, ὡς 


(legendum puto 6v) ἢ συνήθης γλῶττα xólupóa λέ- 


1*: Hino habemus ἐφθὸν σῖτον lingua Greca vul- C 


gari χόλυμδα dictum. Sed multis experimentis 
comperta mihi hujus paraphraste indiligentia,non 
satis illi fidere possum, ut auctoris ipsius nostri 
duobus exemplaribus optimis B et A probatam 
lectionem hujus vocabuli non proferam, presertim 
cum ei palam euffragetur Ruidas. Lego igiturxoAó- 
6v, non χολύμδων, et. voce κόλυδα intelligo, sic 
docente Suida. σῖτον ἑψητόν, frumentum coctum. 
Pachymeres in hocc. σῖτον ἐφθόν vocat, idem, ni 
fallor, quod antiqui molam vocabant, fazris nempe 
moliti farinam inspergi hostiis solitam. Significat 
ergo hic locus solitum tunc Coustantinopoli fuisse 
in festo Hypapantes offerri patriarche sacris ope- 
ranti patinas plenas isto farre tosto, quibus cum 


formula ex iis ducta sacre Scripture locis qus 
Pythonissarum mulierum venatiloquarum memi- 
nerunt Act. xvi, 16, et [ Reg. xxviu, ubi pro eo 
quod vulgatus habet, v. 3: Saul abstulit magos et 
ariolos de terra, LXX legunt Hepietào τοὺς ἐγγα- 
στρὶμύθους, sustulit ventritoquos, Et ib. v. 7. Dixit- 
que Saul servis suis : Querite mihi mulierem haben- 
tem. Pythonem. LXX, Ζητήσατέμοι γυναῖκα ἐγγα- 
στρίμυθον. Spiritus malus qui Phyton vocabatur 
nomine ducto ἃ Greco verbo πυθέσθαι ex πυνθά- 
νεσθαι, quod responsa cederet, Hebreis loco illo, 
c. xvii libri 1 Samuelis 84285 vocatur hebres 0b ; 
que vox libri Job c. xxxu 20, utrem significat 
quia scilicet demon iste insidebat ventrem fana- 
tioarum istarum, ex eoque in modum utris inflato 
voces emittebat, quas stulti consulentes pro ora- 
cullis habebant. Hinc que quis rpoprio sensu sine 
majorum auctoritste affirmaret. ἀπὸ χοιλίας φω- 
νεῖν Pachymeri dicitur. 

Kotvóv p. 280. Ὑπὸ τόμῳ κοινῷ qevovóxti. Cave 
putes χοινῷ adjunctum hic esse nominis τόμῳ. 
Est enim xotwóv noutrum substantivum, σοί 
communem et corpus universum Constantinopoli- 
tani celeri in unum congregatum significans, no- 
tione antiquis etiam usitata. Quid sit autem hunc 
conventum haberi τόμῳ sub tomo, dicelur verbo 
τόμος. Vide etiam verbum ὑποψήφιος. 

Kotwovixóc p. 378 Κοινωνικὸς δὲ εἰανι τῇ 'Ex- 
χλησίᾳ. Sic loquens Veccus non ea communione 
se conjunctum Ecclesie dicit, qua quilibet Chri- 
stianus, etiam laicus, ei adheret, sed alia pecu- 
liari, ascriptorum clero propria, et proventibus ec- 
clesiasticis eo nomine participantium. Quo perti- 
nent superiora his contigua ejusdemVecci verba : 
Αὐτὸς γὰρ ἕτοιμος εἶναι xal ὀφφίχιον ἀποθέσθαι xal 
πᾶσαν ἀφεῖναι τὴν πρὸς αὐτὸν πρόσοδον, Videtur 
aliquid hodie simile in usu curie Romane, ubi 
notarii quidum apostolici participantes dicuntur, 
qua vox χοινωνιχοῖς respondet, ad differentiam 
aliorum. 

Κονοσταῦλος. Sic scribit passim hoc vocabu- 
lum Hachymeres, pronuntiationem, ut apparet. 
Francorum, a quibus id nomen Graci sumpsere, 
proprius asseclatus. Illi enim co:estable hanc digni- 
tatem vocant. Et sic, ut es credibile, tcnc quoque 


bene precatus solemni benedictione fuisset anti- p) per Orientem, ubi multi versabantur, profcrebant. 


stes, ee ut sacra apophoretadistribuebantur pre- 
sentibus, et una earum mittebatur ad Augustum, 
quam mos erat ei prandenti offerri sub secundam 
mensam inter bellaria. Hoc sonant beo nostri 
verba : Ὧν (patinarum nimirum earum quas ἐχπω- 
μάτων πλατείας vocat) ὡς ἀπαρχή τις d κρείττων 
τῷ βασιλεῖ προσήγετο ἐπιδόρπιος. Vide que dicimus 
verbo πλατεῖαι ἐχπωμάτων. 

[P. 395] ᾿Απὸ κοιλίας φωνεῖν p. 379. Vocat 
propria auctoritate sine idoneo testimonio in causa 


(1) Cf. Glossar. alter. v Kóxxot. 


Hoc adinonendum visum, quoniam alii longe aliter 
id nomen efferunt, et ne quis me in versione cono- 
staulum reddere miretur. 

Κόντος p. 181. Vocem comitis, ut dignitatem 
notat, scriptoribus citime velustatis tritam, Pa- 
chymeres hic exprimit, prout vulgo pronuntiari ab 
Italis solebat, conto, aut ut effertur hodie conte ; 
quod Graece κόντον reddit et non contum expresei- 
mus. Rem autem ipsam quod attinet, etsi Pachy- 
meres passim iniquior Latinis coutum huno, de quo 


4039 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. ; 


agit, ambitiosevocatum a suisdicat, quasi ampliori A facero : alioqui nee sultanem Persidis nec Ca 


vocabulo quam mo1us ejus domestice dignitatis 
ferret, tamen cum hunc Genuensem nominatum 
dicat Vintimilia, andivi ex iis qui antiquitates Ge- 
nuensium perspectas habent, revera comitis no- 
men isti familie cx vetustissimo tempore tribui 
consuevisse. [P. 395] Verum fortasse nostrum mo- 
vit, ut istam nimis spleadidam civis Genuensisap- 
pellationem putaret, quod maximi tunc principes 
68 honorari satis haberent. Quo pertinet, quod 
ejusdem libri c. 8, scribit, de Carolo agens rege 
Sicilie : ἀδελφὸν ῥηγὸς τῶν Φραντζίσκων ὄντα καὶ 
εἷς χύντους τεταγμένον τὸν Κάγουλον, Carolus ni- 
mirum, frater 8. Ludovici regis Francorum, 526 
quaudo vocatus est ad regnum Neapolitanum et 
Siculum, comes erat Provincie, unde conte ab 
Italis tunc vocatus eat ad regnumNeapalitanum et 
Siculum, comes erat Provincie, undo conte ab 
Italis tunc vozabatur. Quo etiam contentus titulo 
tunc erat, princeps licet in paucis opulentus et 
prepotens, dynasia Sabaudiae. Cantacuzenus, l. 1, 
c. 40, p. 120 ed. Reg: 'Enz$0óv:o ὡς τοὺ τῆς Za- 
δωδίας ἄρχοντος, ὃν xóvzov ἡ Λατίνων γλῶσσα xa 
Aet, etc. 

Κοντοσχέλιον p. 305. RHeperio apud Pelrum 
Gylium in Topog. urb. Constant. 1.1, c. 20, men- 
tionem porle Condescale, que Grece Κοντόσχε- 
^o« dici potuit. Forte illi vicicum et ex ea nomen 
ducens navale olim istad fuitContoscelium dictum, 
quod tunc dirutum readiflcare voluisse Michael 
Augustus hic dicitur. 


Κορδοχούδας p. 450. Pronum suspicatu est lin- C 


gu& Mysorum cordocubs vocabulum aliquid ex 
oleris notione duxisse, propagatum forte ex qua- 
dam corruptione Grece vocis χόρχορος notissimam 
designantis oleris speciem, et vulgari olim adagio 
celebrate : Kai x4pyopo« lv λαχάνοις. 

Κορτινάριοι p. 321. Qnatuor genera palatinorum 
ministrorum gradatim dignitate cresceatia memo- 
rat, Bardariotas ostii custodes instar Helvetiorum, 
cortinarios, cubicularios οἱ admissionales. Corti- 
narii fuisse in aulico satellitio ii videntur,quoruta 
erat munus ad cortiaam, extra velum intimum, la 
Potiera cubiculi regii, prestolari subitos nutus et 
fortuita imperia principis, et admissionibus mini- 
strare. 

Kopoeo p. 508. E-t hic Κορυφώ recentius no- 
men insule Corcyre, hodie et ex aliquot retro 
seculis vulgo Corfa dicte, quod ideo retinere in 
interpretatione debui, quandoquidem id auctor 
sciens insurpat, veteri sibi non ignoto praeferens, 
uti eliam in Μορέῳ vel Mopég,pro Peloponneso, et 
in similibus fecit. 

Κράλις ]|. v, c. 6. Sepe nominat Pachymeres 
Κραλιν Zep6icc; quam vocem etsi non ignoro a 
quibusdam pro appellativa accipi equivalente vo- 
cabulo βασιλεύς, taiuen cum et. Noster et Cantacu- 
zenus el alii eam relLineant, nec verbo βασι- 
λεύς commutent, non ebt quod nos dubitemus idem 


(1) Cf. Glossar. alterum. 


D 


aut Canem Tocbarorum nee Mepe Iberis à: 
deberemus, sed regis nomen pro istis vocibus 
ner?, quod nemo probaverit. 

Aaumivat p 156. ᾿Εν λαμπίναις. [ta ute: 
cod. B et A: nam Vat. hzc comittit. Aauziv; ; 
sit, non reperio.Nimirum [P. 397] ex usn for: 
linguz vulgaris Pachymeri obrepserit, ut: pr: 
in hoc vocabulo poneret : nam λαμπήνη noti j 
vox est. Hesychius: Λαμπήνη εἶδος ἁμάξης ἐν 
ὀχοῦνται ἔνιοι, ἀπήνη, ἢ ἅρμα σχεπαστόν ἤποὶ 
congerens multa qua simul integram vocis qc 
explicat absolvunt notionem. Et sane omnia qc: 
drare videntur in hunc locum et in mente ser: 
ris 823 fuisse. Illa porro verba: To 
ἦσαν τὸ πάλαι, videntur respicere festum Sc 
pegie aut Tabernaculorum ἃ Judeis olim « 
brari solitum in memoriam vits a patribus i» 
bernaculis transacte per annos quadragini. 
deserlo. Etei autem Scriptura ubi hoc festuz E 
scribit, meminerit tantum diserte tabernaenlc: 
erectorum extra domos, satis tamen pronur c 
ditu est adhibita ad hunc vsum plaustra τεῦ: 
rentibus superne tecta, et cetero splendo* π᾿ 
rii ornatus agrestis festivitatis ]etitie cekiow 
de  accomodata, que hic Noster c 
vocat. | 

Λειτουργεῖν p. 374. Hoo loco res ipsa exit 
τὸ λειτουργεῖν non simpliciter sonet missus: 
sacram liturgiam celebrare, ged id facere ^ 
cum Latinis, iis una communicando; in q4t* 
sita schiematicis amotio : nam schisma 6^ 
Latinos ut ex communicatos et hri £7 
Sortiuin sacrorum admittere recu gajgat. 

Aiza; p. 385. Ὡς λέπας πέτρας. Vit yn 
bium ex Aristophane in Pluto, ubi Chrenyoz 5 
loquentem facit eub finem : 


Ὡς εὐτόνως, ὦ Ζεῦ βασιλεῦ, τὸ 


Ὥσπερ λέπας ttp μειραχίῳ προσ ϑᾳοόιον 


Ζχεται" 
ad quem locum sic adnotat vetus acholiastes:'" 
χογχύλιον ἐφιζάνον ταῖς πέτρα:ς, bv! αὐταῖς τι!" 
νυται, δυταποσπάστως ἔχον, ἐπειδάν τις ας 
βουληθείη λαδεῖν. Similia idem | docet ad w* 
hunc alium ejusdem Aristophanis in Vespis, 
longe a principio. 


Προχαθεύδει mpq πάνυ 
Ὥσπϑρ λέπας πράσεχόμενος τῷ κίονι, 


Idem alii scriptores tradunt. Lepadem hanc &* 
cham Plautus Latine vocat non semel. Plinius '* 
men videtur buccinnm appellare, Ub enim 1. 1 
c, 36, buccinum dixit esse minorem copchamad 5 
militudinem ejus buccini quo. sonus editu, wxde € 
causa nomini, paulo post addit : buccinum ROn RIS 
petris adhzret, circaque scopulos legitur (4). 
Μαχαρίτης p. 282. v. 'Ex Γερμάνου τοῦ pax: 
τον. Aliquando credidit designari hoe loco S. Ger 
mauum P. C. scriptis clarum, quiChristi anno 714 


1041 


GLOSSARIUM. 


1042 


imperanlo Anastasio Augusto, ex Cyzicena sede in À ἦσαν : Scuiider autem et Mummachutum et Meliti- 


Constantinopolitanam est translatus. Impellebat ad 
sic opinandum mentio antiquitatis bis hoo loco re- 
vetita, quasi indicapsGermanum hunc patriarcham 
novum ex ultima vetustate exempla et precepta 
emendanda Ecclesie inde usque ab actiset scriptis 
sancti Germani accersere studuisse. Verum re at- 
tentius considerata probabilius existimavi agi boo 
loco de Germano longe recentioris memorie patri- 
archa, cujus mortem et elogium habes ὅ 58 apud 
Acropolitam in imperio Joannis Duco Batatze sub 
quo floruit : "Exoxs μὲν πρὸ χαιροῦ τὸν πατριάρ- 
χὴν Γερμανὸν τὰ τῇδε χαταλιπόντα πρὸς τὰς θείας 
ἀπᾶραι σχηνὰς, χαλῶς xai ὁσίως βιώσαντα xal xa- 
λῶς τὴν αὐτοῦ ποιμάναντα ποίμνην. Bio Acrop. 


p. 39 Hist. Ut huno potius indicari hio putem, B 


suadet vox μακαρίτης civilem magis quasi quem- 
dam, ex usu Grecorum, quam religiosum, qualis 
sanctis ab Ecclesia declaratis debetur, honorem 
designans, [P 398! preterea recentiorem quamdam 
defunctorum memoriam indicans. Non enim qui 
anie multa secula sunt mortui. cum nominantur, 
paxapitat dici solent, sed ol προσφάτως τελευτή- 
σαντες, quos qui viderint adhuc vivant. Sio hujus 
libri c. 23, Irenem Augustam Joannis Duce uxo- 
rem, qua commodum eodem eum hoc Germano 
vixerat tempore et ante virum decesserat, uxxa- 
ρίτιδα vocat. Nullo agitur modo agit hoc loco Pa- 
cbymeres de suncto Germano patriarcba illo vetu- 
slíssimo, quem si nominaret, non μακαρίτην, sed 
μαχάριον diceret, verum de isto altero qui viginti 
circiter annis prius decesserat, memoriam sui lau- 
dabilem relinquens. 

Μαμάχουθος (1) p. 369. Vituperat hic Pachy- 
meres patriarcham et aniistites, qui ei aderant, 
quod non acriter obstiterint prime  propositioni 
reconciliationis Ecclesie Grece cum Latina, sic 
suum animum ostendens schismati addictum et 
aversum ἃ pace, ulcunque aliud aliquando simu- 
laverit. Μαμακούθους autem Grecos illos presules 
vocat, stultitie illos insimulans, ut ostendit, quod 
mox adjungit quasi declarandi gratia, ἀναισθήτως 
τῶν πραττομένων ἔχοντες, [d porro vocabuli mu- 
tuatus videtur a suo Hesychio, quem librum ipsi 
fuisse familiarem ex aliis locis intelligimus. In 
Hesychii vero lexico hodie legitnr Μαμάκυθος, μω- 


dem, necnon Amphictidem , qui celebres. insania 
fuere. Ubi significat iata propria fuisse nomina in- 
sanorum quorumdam,que deinde in similium ipsis 
appellationem translata fuerint, prout de Sanna no- 
minatim observaverat, sic antea scribens : τὸν μωρὸν 
οἴδαμεν Σάνναν καλεῖσθαι ὡς ἀπό τινος κυρίου ὀνό- 
ματος. Slullum scimus Sannam vocarl tanquam a 
quodam proprio nomine. Cujus rei testem facit 
819 Cratinum comicum, ita continue subjungens: 
Kal παράγεται Κρατῖνος χωμῳδῶν τοιοῦτον τὸν 
Θεοδοτίδην Σάνναν. Quia vero Eustathius constan- 
ter banc vocem cum duplici p scribit, forte sic ca 
apud Pachymerem, et si amho codd. optimi B et A 
concorditer cum unico p. scribant, emendanda fue- 
rit. Vaticanus solite sibi licentie in hoc pre ce- 
teris capite indulgens, cum alia passim in eo scri- 
pta verbis quibus libuit effert, tum in hac voce 
quidam χαινοτομεῖ. Sio enim habet : Μάκχουθοί 
τινες ὄντες. Videtur autem ex alia origine hanc vo- 
cem accersere, nec viri singularis olim fuisse no- 
men proprium agnoscere, eed propagatam putare 
ex verbo μαχοᾷν, quod Hesychius exponit παρα- 
φρονεῖν, προσποιεῖσθαι μη ἀχούειν, desipere, simu- 
lare se non audire. Et hanc potissimum secundam 
dissimulati auditus notionem huicsic a se decur- 
tato vocabulo imputandi occasionem fortasse sum- 
pserit ex eo, quod paulo superius legerat apud au- 
clorem, patriarcham cum synodo ab irnperatore 
provocatos ad serio cogitandum de ineunda cum 
Latina Ecclesia concordia ἐπιπολαίως ἀκὴχοέναι 
perfunclorie audisse, οἱ cum rem aversarentur, 
non tamen obstitisse, sed quasi dissimulantes se 
percepisse,quod dictum fuerat, astuto silentio lucri- 
fecisseinvidiam aut periculum palam resistendi: Οὐ 
γὰρ ἦν αὐτοῖς ἀντιστῆναι, non enim dis ineral resistendi 
vis. Eos tamen non se continuisse intra fines mere 
dissimulationis aut silentii, sed preterea etiam, ut 
imperatori gratiflcarentur, significasse placere sibi 
mentionem illatum ab eo pacis, manileste affirmat 
Noster, ut ostendimus superins verbo χνώμενοι. 
Quare non illos μαμαχούθους aut μαχούθους id- 
circo vocavit, [P 399] quod simulaverint se non 
audire, sed quod declaraverint sibi probari quod 
proponebatur, haud satis providentes quid inde 
consecuturum esset, in quo ponitstultitiam eorum 


p9«. Verum ego non dubito quin in suo meliori D hoc verbo reprehensam. 


exemplari Pachymeres legerit μαμάχουθος : unde 
hic posuit μαμάκουθοι, Id colligo ex EustatEio, qui 
(ad v. 562 et 563 Od. x, ᾿Ελπήνωρ δέ τις Éoxs veo- 
τατος, οὔτε τι λίην ἄλκιμος ἐν πολέμῳ οὔτε φρεσὶν 
ἦσιν ἀρηρώς) multos enumerans etultitee infamia 
celebres, postSannam, Corebum, Margiten quorum 
nolissima dementia in proverbium et scomma si- 
mili vitio laborantium transierit, hec adjungit : 
Ὁμοίως δὲ xal τὸν Μαμμάχουθον καὶ τὸν Μελιτί- 
δὴν xal τὸν ᾿Αμφιετίδην, οἵ διαδόητοι ἐπὶ μωρίᾳ 


4) Cf. Glossar. alterum sub verbo. 


Μανδύας p. 262. Hesych. Μανδύας εἶδος ἱματίου 
Περσῶν πολεμικόν. Forle πολεμιχοῦ, Eustathius ad 
Od. τ, sub principium ; Αἵλιος Διονύσιος λέγει ὅτι 
Περσικὸν ὄνομα xal ὁ μανδύας, Ἔοιχε δὲ, φησὶ, 
φαινόλῃ. Ait lius Dionysius Persicum esse nomen 
tandyam. Similis autem est penulg. Veteres glosse 
verborum juris, μανδύας ἱμάτιον, τὸ Aoupixtov. Sed 
hec ut tiara et alia cum res tum nomina ad usnin 
sacrorum sunt translata. Docet eruditissimus Pater 
Goar O. P.(notisad Missam S. JoannisChrysostomi 


1043 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


404. 


p. sui Euchologii 113), fuisse mandyam inter pon- À virginum patriciarum, quibus illi deinceps matro 


tificales vestes id quod cappam aive pluviale Latini 
Cbristianorum rituum expositores vocant. A qua 
nec forma nec notione multurn abest penula ; quam 
δὰ sacrorum usum jam tuin ab apostolicis accom- 
modatam temporibus non immerito viri doctissimi 
suspicantur ex Peuli loco II ad Tim. 1v, 13. Fuit 
preeterea inandyas propria monachorum vestis ex 
humeris ad pedes usque defluens et totum ambiens 
corpus, a parte sola anteriori aperta ; qualem 
etiam in Ecclesia Greca retinere in ponficatu 
880 ii solebant qui erant ex monachis promoti. 
Ex quo genere cum esset Arsenius ex Apolloniensi 
monasterio ad thronum patriarchalem olim as- 
sumptus, ut tradit Gregoras l. 111, non. mirum δἰ 


nis ampli ac beati forent. 

Μεγαλούλαχϊται p. 83. In. his apponenda po 
xa àv distinctiuncula, notula fuit, que mss. deer: 
ne dici videretur Achillem jam tum suo temp: 
Phthiotas suos Megaloblachitas appellasse. Sic 
cum participium xaàov Joanni adjungitur, id :: 
intelligendum, ut non solus ita eos vocaret : co 
muniter 588 enim ea tempestate invalueri : 
Thessalia niontana Magna  Blachia vocarer 
Nicetas in Dalduino Frandro, p. 343 ed.. Bu 
an. 1557 : Ἐπὶ δὲ τούτοις xat ἄλλοε τις τὲ & 
ταλίας χατέχων μετέωρα, B νῦν μεγάλη Bi: 
κιχλήσχεται͵ τοπάρχης ἦν τῶν ἐκεῖ. Hujus, quis 
pore Balduini Megaloblachitis imperitaverat, τ: 


mandyam etiam extra sacras gestaret functiones. p e successoribus fuit hic Joannes Michaelis des» 


Nam civili et ordinario vestitu fuisse tunc indutum 
illum, cum privatim et familiariter imperatorem 
domi sus inviseret, res ipsa exigit. Nondum me 
poenitet uzv6óavsacram penulam hoc loco vertisse; 
et qui perpenderint qua de penule forma et usu ἃ 
veteribus traduntur, et ea cum traditis de mandya 
eontulerint, haud multum, ut spero repugnabunt. 
Vide et Codinum s&pius vocem μανδύας usurpan- 
tem. 

Μαρμούτζας p. 283. Μαρμούτζαν προσωνόμαζον. 
προσάπτοντες ὄνομα Ἱ]ερσιχόν. Erat igitur Map- 
μούτζας nomen Persis familiare ; quod in ea gente 
multi proprium baberent. Id autem idcirco a male- 
dicis Germano imponebatur, quod is, ut paulo post 
dicitur, remotiorem originem gencris a Gabra urbo 
Persidis, propinquiorem a Lazis duceret. Codex 
Allat. Μαρχουτζᾶν legit, anonymus vero ms. quem 
Allatius exscribit in Exercit. contra Creygtonum, 
p. 0605, Μαλχουτζάν. Et fortasse μαρχουτζᾶς in 
Barberinolegendum fuit, fallentein ms. similitudine 
characterum μ et x (1). 

Μάρπου p. 28 et 102. Dyrrhachiensi episcopo pro 
Michaele Paleologo adhuc privato et tum pericli- 
tante ac sollicito Deum oranti audita vox refertur 
incognita, nullam ad linguam pertinens, Marpou, 
quam sibi recitatam Manuel Disypatus episcopus 
Thessalonicensis sic est interpretatus, ut portendi 
per eam imperium Michaeli diceret : indicari enim 
isto vocabulo, ex primis sex vocabulorum litteris 
ἀχροστίχως conflato, hanc sententiam divinitus 


nothus, de quo hic Pachymeres. Meminit et 
μεγάλης Βλαχίας Georgius Acropol. Hist. secti 
p. 23 ed. Reg. et sect. 38, p. 33. | 

Μέλεοι p. 478. Τὸ δὲ τῆς μάχης --- μὲν iz 
Hec valde perplexa sunt, more ac indoleaurt" 
non raro quedcem dimidiala congerentis. Vice 
autem hic summatim et. fastagia carpens inta 
que essent tunc hominum querelse de xr; 
Vecci. Porro vox μέλεοι sic ibi abrupta με τ 
punctis clausa in utroque ms B et A : mz 
canus hunc locum, ut fere'cseteros difficiles *t* 
rus transilit. Μέλεον, ut notum est, significai 7- 
cassum ; undo et nomen μέλεος est, vanum εἰ * 
pervacaneum sonans. Siemendationecurandc? 
locus esset, poeset rescribi μέλεον, ut intellire?? 
dogmata moverirfrastra, incassum, jsezpei"" 
Sed melius citra uliam in contextu gestione '- 
telligemuscommemorari sum marie et anos 
tantum seetias, que tunc ore vulgi com Wwe 
cum et ei adgerentes jactabantur, hec muro? 
moveri ab ad ipsis intempestive dogmata. Vases st 
mines et inania. miscentes jurgia, etc. Experc 
incompleta oratio posset repetendo τὸ ὅτι sup" 
positum, in huno modum, ὅτι χινοῦνταιδόγυ 
ὅτι μέλεοί εἶσι, eto. Mox recitat verba ipsa rtf 
hendentium Veccum et sequaces ejus : Ei: ? 
ἐφεῖτο, elc. 

Μεσάζων p. 352. Chronicon Constan" 
μεσάζοντα nomen dignitatis agnoscit, quam" 
magni ducis, magni domestici et protostrato* 


ostensam : Michael Augustus Romonorum Palzo- D protovestiarii dignitatibus smpliseimis comp! 


logus ocius vocabitur. Sic Latine expressimus sBer- 
vata elementorum veritate illa Greca : Μιχαὴλ 
ἄναξ Ῥωμαίων Παλαιολόγος ὀξέως ὑμνη θήσεται" 

[P. 400] Ματρώνα p. 33. Matrone nomen inveteri 
usu Romanorum sonat mulierem patriciam et gente 
nobilem. Clemens in Actis Petri :Ὡς καὶ τῶν tó- 
γενῶν γυναιχῶν τὰς περιφανεστέρας, καὶ ἃς ὁ λόγος 
ματρώνας οἵδε καλεῖν. Ait ergo Coster solitum Theo- 
dorum Augustum viris domo minime nobilibus, 
ca&terum apud segraticsis, conciliare matrimonia 


(1) Cf. Glossar. alter. v. Μεσιτεύοντες. 


eam tunc tributam memorat cuidam Cantscur" 
qua'erat familia ex primariis. Unde intelligit 
magistratusid nomen fuisse in Constantinopolit 
aulo in primis splendidi, cui proportione simi 
apud suos Serbos hic memoratus Georgius get 
Sequestrum Latine dicere poteram : sed cum* 
dixi et Meursius observat, dignitatis proprie ( 
corum nomen, usitatum ipsis vocabulum relit 
galius est visum (2). 

[P 401) Μεσοθινία xai Μεσοθινῖται P. 310. Al 


(2) Cf. Clossarium alterum. 


1045 


GLOSSARIUM. 


1046 


nas, sive ut Eustathius scribendur precipit pleris- À dicta, cumpendio militariterloquentibus tum forte 


que non obtemperantibus, Halizonos, memoratos 
Homero,Herodoto, Straboni, Stephano el aliis,quan- 
quam cum aliqua scripture varietate, Scythie Eu- 
rope populos, communi Grecie Byzantine recen- 
tioris dialecto Mesothinitas dictos oredendum scilicet 
Paschymeri est. Ad intelligendam autem ejus ap- 
pe:lationis rationem affulgere ὅ 88 forte lux nobis 
a Plinio poterit, qui l. v, c. 30 Halisernem (nisi 
error in scriptura est) eorum civitatem in ea ora 
collocat quam idem deinde c 32 a Thynis univer- 
eam docet habitatam, unda quod in media Thynia 
essent facile Mesothyni ἃ Grecis dici potuerint. A 
qua etymologia si quis abhorreat ob discrepantem 
scripturam vocis, Thynia per y scripta, a Thinia 


usitato; quale adhiberi hodieque videre me memini 
in narrationibus preliorum aut oppugnationum in 
nostra Gallia, ubi legiones, Navarica exempli causa, 
vel Nortmannica, Navarra et Nortmannia dici non 
raro leguntur. Jam satis coheret quod additur, καὶ 
αὐτῶν ὀπτιμάτων, in quo modus ipseloquendi gra- 
dationem indicat, utal:quid amplius licetin eodem 
genere optimates isti fuisse intelligantur. Nempe 
non solum imperator Michaelem $83 Palzologum 
legioni Halizonum Mesothinis vulgo nuncupat εἷς 
κεφαλὴν ἕταξεν meil en teste, ut Galli hodie loquun- 
tur, hoc est, ducem preposuit: sed etiam, quod 
honorificentius fuit, subesse eidem voluit cohortem 
ὀπτιμάτων dictam, de qua voce videsis, lector, que 


Pachymeri memorata, quam illeubiqueper i scribit, p paulo inferius adnotabimus. Non omittam admo- 


accipiat aliud veriloquium in Strabonis testimonio 
fundatum. Is enim, l. xii, in Troadis descriptione 
Allazonium oppidum Halizonum istorum, quos alii, 
ut indicavi, Allazonas vocant, collocat ad levam 
JEsepi amnis : quia enim θίν littus Grecis sonat, 
Halizones inter littora hinc fluminis JEsepi hino 
Propontidis sitam rogionem incolentes merito μεσο- 
θινῖται dicti fuerint. Nee omiltenda ex occasione 
declaratio loci nostri auctoris, c. 9, ]. 1, cui que 
hic diximus facem preeferunt., Scribitur ibi eic: 
Τότε δὴ xai τοῦ Παλαιολόγου εἰς χεφαλὴν τεταγμέ- 
νου Μεσοθινίας καὶ αὐτῶν ὀπτιμάτων ἐχεΐνου προστά- 
ξαντος, xxi τὰ πολλὰ κατ᾽ ᾿Ιταλῶν πράττοντος, etc. 
Narratur illic Michaelem Paleologum tum cum 
maxime ac strenue exerceret praefecturam sibi 
creditam Romanarum copiarum contra Italos pu- 
gnantium, monitum 8 Coty quodam de consilio 
imperatoris excecare ipsum parantis fugiese cum 
monitore in Persidem. Sed quid sibi vult quod 
Paleologus εἰς κεφαλὴν τεταγμένος dicitur μεσο- 
θινίας καὶ χὐτῶν ὀπτιμάτων ἢ Traditam illi fuisse 
regendam Mesothiniam provinciam nulla usquam 
alibi est mentio. Et provinciam hic sive regionem 
Μεσοθινίας vocabulo indicari, vix ferat continue 
adjuncta mentio optimatum, el quidem cum prono- 
mine ipsorum, καὶ αὐτῶν ὀπτιμάτων. Quid hic 
dicemus ? Aliud sane, postquam multa disquisivi, 
non occurrit nisi μοσοθινίαν hio poni pro legione 
quadam aut partie Romanarum copiarum ex iis 
conflata militibus qui Mesothinite vulgari lingua 
dicebantur. Hoc videtur nos docere noster auctor, 
dum illo c. 27, l. iv sic loquitur ex versione 
nostra,de Romanis agens copiis validissimis Joan- 
nis despote ductui permissis: Conffabalur hic 
exercitus cx differentibus corporibus et velut collegii 
militum . . . unum erat. Paphagonicum . . . aliud 
cum et (psum multitudine tum vi el. arte. prastans 
bellica. ex Halivonibus quos Mesothinitas vulgare 
dicat idioma. En quid Mesothina hec fuerit cui 
tunc prepositus Michael Paleologus ab imperatore 
fuerat: non regio, sed legio μεσοθινία Pachymeri 


(1) Cf. Glossarium alterum. 


nere apud Acropolitam c. 64 Hist.. Μεσοθυνίαν, de 
qua hic actum. cum v scribi. Codices Pachym. 
cum t Μεσοθινίαν constanter scribunt. [P 402] Hos 
nos expressimus, Sic et in Tocharorum et aliis 
quibusdam vocabulis Acropolita a Nostro differt, 
nec nostri judicii est definire uter erraverit. Quare 
rem integram relinquimus: quodreperimus damus. 

Μέπε p. 216 Ait Mepe Iberie Davidi datam in 
uxorem filiam spuriam conjugis despote Joannis, 
Ubi quid suspicemur aliud quam supremam in 
Iberia potestatem vocabulo isto designari, ut sicut 
cralis in Serbia, sultan in Perside tunc dicebatur, 
qui rebus illic preerat, sic Iberorum Asiasticorum 
rector Mepe vocaretur. De quo tamen amplius pro- 
nuntio, quoad certius ejus rei testimonium sup- 
petat (1). 

Μετάληψις p. 301. Ait admissos ad omnem 
communionem sacrorum Latinos a Grsecis jusau 
imperatoris, reconciliationem Ecclesiarum procu- 
rantis, excepta μεταλήψει, quam non querebant 
Et tamen antea dixerat eos communicasse etiam ἐν 
μεταλήψει τοῦ θείου ἄρτου, ὅν ἀντίδωρον λέγουσιν, in 
perceptione sacri panis quem antidorum dicunt. Qui 
panis cum represenlaret Eucharistiam, videntur 
etiam Latini non recusaturi eam cum Grecis per- 
cipere. Nimirum μετάληψις ex usu Grecorum pro- 
priesignificat sumptionem vini consecrati, sive 
specierum sanguinis Christi, quam ideo in commu- 
nione laica Latini non qucerebant, οὐκ Eypntov, 
quod ea sibi sciebat interdictum ritu Occidentalis 


D Ecclesis. Doeuit me hanc proprietatem vocis μετά- 


ληψις vir pereruditus et in primissciens Grecorum 
rituum Jacobus Goar O. P. qui uotis ad Liturgiam 
8. Joannis Chrysost. p. 150 Eucholog. refert Grecos 


in ipsa altaria concha depingere imaginem Christi 


Domini pontiflciis vestibus ornati, decussatis mani- 
bus panem consecratum dextra, calicem vero si- 
nistra proferentis inscripto ad dexteram et sacrum 
Christi corpus vecabulo μετάδοσις, δά levam vero 
et calicem nostra hac voce μετάληψις, Hine habe- 
mus μεταλήψεως vocabulum aliquando proprie ac- 


4047 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 10: 


commodar| ad perceptionem sacri calicis. Dixi A autem id facile discerneretur in eoausa erat, quo: 


aliquando, quia preter id quod superius, ut modo 
sadmonebam, μετάληψις adjungitur τῷ θείῳ ἄρτῳ, 
etiam infra, c. 36, 1. vi, imperator moribundus 
dicitur τὴν ἁγίαν μετάληψιν δέχεσθαι. Videtur 
autem indicare illic historicus voluisse, sumpsisse 
tuncillum Eucharistiam quo modo solebant sumere 
morituri apud Grecos, hoc est sub utraque specie 
Nam 58.4 sque, opinor, ad utramque speciem 
pertinent memorata paulo prius σύμόολα τοῦ Δεσπο- 
τιχοῦ θανάτου. Nisi forte qui suspicetur extremo 
languore conflictantibus dari solitam alteram tan- 
tum speciem, nempe liquidam, quam commodius 
transmitterent per fauces catarrhaopsessas, et ideo 
μεταλήψεως solius, hoc est vini consecrati conver- 
sique in Christi sanguinem,factam hic mentionem, 
quod id solum tuin Augustus perceperit. Nam soli- 
tos jam olim Grecos fuisse egrotis in eum vi morbi 
slatum redactis ut egre panis species glutirent,ne 
sine viatico abirent speciem vini ministrare solam, 
docet petrus Areudius. l. ur De concordia Ecclesi 
Oriental, et Occidental. etc., p. 335. 


Μετόχιον, d. 270. Agit de domuncula cum sa- 
cello divi Nicolai ad mare sita, quam dicit fuisse 
μετόχιον τῆς ᾿Ὀξείας meltochiun Oxee insule Pro- 
pontidis, ad quam deportari jussus expatriarcha 
Arsenius. In. ea edicula&, quippe imminente in 
rectissimum illuc trajectum, aut forte etiam ad 
monasterii Oxeensis, cui addicebatur eo relegatus 
Arsenius, jus dominiumque pertinente, obiter is 


depositus est. L. v, c. 2, nomen idem iterum a (Q 


Nostro [P 403] adhibetur in his verbis; Τὴν δὲ 
μονὴν ἐκείνην (loquitur de monasterio quod fueret 
Blemmida) τῇ τοῦ laAnclou μονῇ ὑποτεθῆναι εἷς 
μετόχιον. Indicat monasterium quod fuerat. Blem- 
midie, contributum et subjectum monasterio Ga- 
lesii. Aliqua religiosz familie habet extraordina- 
rias domos, quzdam que vocant hispitia, ubi 
diversentur illarum ministri aut religiosi, qui ne- 
gotii causa in locis illis peregrinantur. Videtur 
qui simile voce μετόχιον hic designari. 

Μηνολογεῖν p. 319. Hoc loco μηνολογεῖν signi- 
ficat mensem apponere diplomatibus aut chartis 
regiis; quod sibi uni Michael Augustusreservatum 
voluit, nominatim excipiens ne id Andronicus 
fllius, quem in imperii consortium admittebat, 
facere se vivo posset. Unde idem Noster in Andro- 
nico (quod aliud opus. Deo dante, mox edemus) l. 
I, 0. 1, narrat eum post patris Michaelis mortem 
primum in scripto jussu regio mensem apposuisse 
ἄρτι πρώτως μηνολογησάμενος πρόσταγμα. Quo 
eodem scripto ad patriarcham perlato ait illum, 
cum mors Michaelis celaretur, Hachymeri sibi ipsi 
forte astanti regiam illam chartam dedisse, 'Epo- 
τῶν εἴ αὐτὸς ἔχοι γνῶναι διαστοχασάμενος οὗ τινος 
ἂν εἴη τὸ μηνολόγημα, ρμδγδης num qua ipse conje- 
clura certo posset. dignoscere cujus manu expressus 
mensis essel. 8i enim Andronici esse constaret, 
certum foret argumentum obiisse Michaelem. Ne 


manus etformalitterarum Andronici sic congre. 
cum paterna, ut nonnisi egre etiam a perio óc 
tingueretur: 'Eni τοσοῦτον γὰρ xai mumotüxto t0: 
πατρὸς ὡς μὴ ῥᾳδίως διαγνῶναι: ἔχειν xal τὸν c» 
μονα. Gregoras (1. 1v, p. 52 ed. Basil. an. [563 πε 
rens ornatum insignibus imperii ἃ patre Andr 
cum addit : 'Exixpsys δ᾽ αὐτῷ ὃ πατὴρ B8S5 x: 
ἐρυθρῶν ὑπογράφειν γραμμάτων προστάγματ:, 

μέντοι μῆνα καί ἴλδιχτον, ἀλλὰ ᾿Ανδρότικος X;— 
χάριτι βασιλεὸς Ρωμαίων. Permisit vero ipi 
edictis subscribere rubris litteris. caeterum sine 
et indictione ; sed, Andronicus Christi gratia : 
rator Romanorum.Hec Gregoras ; ex quibus i 
liges quid sit quod Pachymeres scripsit ὑπογ, 










B βασιλικῶς, subscribere regie: est enim id ósorz: 


δι᾽ ἐρυθρῶν, subscribere rubris litteris. 


Ννημονεύειν xal μνημόσυνον p. 374. Hz. 
ferebantur ἃ Grecis papse, si vellet abstinere: . 
vandis Latinis Constantinopolim tunc occupat: 
Verbo μνη μονεύειν significatur distincta mentiopi 
in sacris Grecorum litturgiis publice ac nomina 
facienda. Ipsa porro talis commemoro τὸ ..-- 
συνον absolute autonomasia com pendiaris &: 
in hac historia, ut superius diximus verbom: 
Ab hac Romani pontificis inter sacra commis 
tione cur tantopere Greci adhorrerent,cauus 
esse sapienter ostendit imperator, his illostr 
verbis: Tiva δ᾽ ἔχει ἀντικανονίαν dj ἐπ᾽ ca^ | 
ἀναφορὰ τρῦ ὀνόματος (subaudi paps), 5 
xal μὴ πάππας ὄντας τοὺς ἄλλους vip, EU 
τοιᾶσδε τῆς χοινωνίας, τοῖς ἐκχλησιάζουσιν 02 
μένους τοῦ ἱερέως. Quasi diceret : Quid tani: * 
fugitis a nominando inter sacrum papi? 
multos alios, minoris utique dignitatis, n5? 
exprimi usu olim legitimo invaluerit? Vers 
hec sunt. Nam in Liturgia sancti Joannis Chrrse 
stomo hac legimus, p. “8 Ruchologii : ἀπτ: 
ἱερεὺς μνημονεύει ὧν θέλει“ ζώντων καὶ chis 
Ὑπὲρ ζώντων λέγει. Ὑπὲρ cuc plac, ima 
ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ 0^ 
Hic sacerdos meminit quorum vult vivorum εἰ * 
tuorum, Pro vivis dicit. Pro sa (ute, proleciiont? 
máíssione peccatorum servi Dei N. En ut nomiz 
mentio flt in sacro quorumvis ad arbitrium s 


D dotis. P. deinde 79: Ὁ δὲ ἱερεὸς ἐχφωνεῖ 


πρώτοις μνέσθητι, Κύριε, τοῦ πανιερωτάτου Ui 
πολίτου ἡμῶν τοῦ δεῖνος. Sacerdos wero δχείδι 
[P. 404] In primis memento, Domine, sacrati: 
metropolite nostri N. Quilibet igitur episcop 
sacerdote in diocesi ejus celebrante nomine 
presso memoratur. Quin etiam, ut mox add 
idem honos habetur simplici sacerdoti et iml 
toribus. Sic enim ascribitur : Kai ὁ διάχονος 
τῇ θύρᾳ στὰς λέγει" Τοὺ δεῖνος TY LEO 
μητροπολίτου fj ἐπισχόπου, ὅστις Bw Ὁ καὶ 
τοῦ προσχομίζοντος τὰ ἅγια δῶρα ταῦτα εὖ; 
τάττου ἱερέως τοῦ δεῖνος " ὑπὲρ σωτηρίας 
εὐσεθεστάτων καὶ θεοφυλάκτων βασιλέων ἡμῶν 


— zm 
1019 n GLOSSARIUM. 
πάντων xal πασῶν, Ὁ χορός Καὶ πάντων καὶ πα- A tonem 


σῶν. Εἰ diaconus ad. januam δίας dicit:.., EL pro 
offerente sacra munera hee devotissimo sacerdole. Ν, 
pro salute piisimorum et a. Deo eustoditorum. ímpe- 
ralorem moslrorum, et cumelorum el cunelarum. 
Chorus |repetit: EL cunclorum el. cunelarum. Quia. 
enim imperatorum $86 vocabulo Auguslua et 
Augusta cuim liberis eorum significabantur, adde- 
batur ista utriusque sexus expressio. 

Μνία p. 293. Non solum alga el muscus, sed 
quidquid innatans aquis soliditatem aspectu men- 
Utor quamdam, μνίων vocab ulo designatur, quan- 
tum ex collatis Hesychii,Suidz, Oppiani, Nicandri 
et aliorum locis datur intelligi. 

Μόρεον p. 180. Qua olim Peloponnesus dice- 
batur, eam hodie Greci vulgo Moream vocant. 
Videtur autem Pachymeris etate τὸ Μόρεον dieta ; 
unde et hane vocem supplevimus in lacuna capitis 
9 ejusdem lib. nt. Ad quem loeum vide nolas. Ali- 
cubi lamen Pachymeres Mopézy scribit: sed con- 
stanlius in neutro id vocabulum-usurpat. 

Νότσυνες p. 311. Scio alios scriptores Mosynos, 
non Mosynas hos populos vocare : tamen cum 
Μόσυσι non possit essea recto Μόσυνοι, «ed a 
Μόσυνες, plus sapere quam mens auctor nolui, 

Μουγούλιοι p. 344. Videlur dicere eos quos By- 
zantini Tochuros vocarent, ipsorum "Tocharorum 
usu et lingua Mugulios dici consuevisse. 

Μυριοστύς p. 470. Hoc vorabulum μυριοστύας 
sic scribitur in duobus mss., Vaticano omittente. 
Flectitur videlicet a resto μυριοστύς. Quo non du- 
bito, etsi alibi exemplum non reperi, quin Paehy- 
meres μυριάδα signiflcet, sicut c, 38, l. νι, bxa- 
τοστύα centuriam appellat, sic scribens : Ἐς ὅτι 
πλεῖστον συχναῖς ἑκατοστύσι διείληπτο, Et ejus 
:wqualis seriptor Georgius Acropolita χιλιοστύα 
chiliadem nominat in bls verbis p. 4 ed. Reg. : Οἱ 
δὲ αὐτομόλοι πρὸς τοὺς πολεμίους χωροῦσι γλιο- 
στύες πολλαί. Ubi recte doctissimus interpres Leo 
Allatius χιλιοστύας πολλάς reddit ; multa millia. 

Νοσιά ρ. 515, Vocabulum νοσιάν sio clare seri- 
bitur in eodd. Barber. et Vatic. Allatianus autem 
videtur legere νοετάς : sed éx ceteris quoque ve- 
stigiis titubantis illic calami satis apparet errorem 
esse ac omnino rescribendum ubique νοσιάν, Vide- 
tur autem νοσιὰ positum a Pachymere συγκοπικῶς 
pro νεοσσία., quie (P. 405) vox significat midum 
cum pullis implumibus. Perstringilur enim prover- 
biali similitudine confidentia Latinorum, qui Ro- 
maniam, hoe est. imperatoris Constantinopolitani 
ditionem universam, tam facile se comprehensuros 
sperarent quam ludibunde a forle ineurrente tolli- 
turavicularum recens ovis exclusarum tota cum 
ipso nido familia. 

Οἰκειόχειρος p. 497. de Muzalone malis inflexo 
ad obsequendum imperatori. Qua sint iste οἰκειό- 
Xt'po: ἀσφά) εἰαι divinandum : nam illud οἴκειό-- 
X*pov alibi uon reperi. Licet opinari voluisse si- 
gnificare auctorem, non solum epopondisse Muza- 





peepulninde soldi sii xr 0 
ex propriis in antecessum répresentatis spondentis 
officiis acceptie. 

"Otia p.385. Duo hie sunt adjectiva feminina- 
sine suis substantivie, supplendis videlicet a le- 
elore,ut üt cum frigida simpliciler ponitur pro 
aqua frigida. Voci χρυσόπαστος viderelur ex uuelo- 
ris mente subjungenda iep/c uut ξυστίς ex Eu- 
bulo comico, eojus Pollux initio libri. sexti hec. 
refert verba: Ταῖς ξυστίσι ταῖς χρυσοπάστοις 
p “τρώννυνται, Verbum στρώννυνται ἐνδύτῃ convenit, 

qui stragulum aut instratam supremum erat arie 
maxime, ut suo loco. declaramus. Vocabulo ὀξεῖα, 
equidem βαφήν adaptaverim ex Eustathii loco mox 
describendo verbo ὀξύλευκος : ex. quo intelligitur 
ὀξεῖαν βαφήν rosenm esse tineturam. 

"OtjAsuxa p. 332. Verli e roseo candentia ἐμεῖς 
gnia, doclus ab Eustathio ad Od. n, ubi cum ex 
Cberemone retulisset. ὅτι κοινῶς μὲν τὰ ἄνθη ἔαρος 
πέκνα ἐκάλεσεν, Ἰδίως δὲ τὰ ῥόδα ὀξυφεγγῆ καὶ ἕα- 
ρος τιθηνήματα, sic continuo admonet: "Ἔνθα ὅρα 
τὸ ὀξοφεγγῆ χρήσιμον ὃν elg τὸ νοῆσαι τοὔνομα τῆς 
δξείας βαφῆς. Ubi observa vocem ὀξοφεγγῆ ulilem. 
ad intelligendum quaenamvere siLtinclura quam ὀξεῖαν 
mominant. Quibus verbis satis indicat ὀξεῖαν βά- 
φήν trahere aliquid e colore vigentis rose, καὶ po- 
lium eumdem ipsum esse. Itaque jure, opinor, meo 
ὀξύλευκον sum interpretatus e roseo candens. Ne- 
que tale fuisse imperii gradu inferiori a despota 
parlicipati insigne novum est, cum et rubens εἰ 
candicus, ex quibus ὀξύλευχος mistus est, ambo 
regim potestatis characterem usu antiquo prefe- 
rant utique cum.purpura in veste rej candor 
in diademate commendaretur. Sed el habemus Pa- 
chymeris ipsius testimonium hoe conlirmans,l. vi, 
c. 34, ubi cum retulisset decrevisse imperatorem 
ornare Joannem principem Sazorum, postquam 
ei filiam Eudociam despondisset, insignibus que 
tribuerenturdespotis usu auleConstantinopalitanz, 
moxillaipsainsignia despotm vocal τὰ bx πορφύρας 
δίχροα, bicoloria ez purpura, hoc est, ut hic loqui- 

D tur, ὀξύλευχα, ez candido el roseo mista. 

Ὀπτιμᾶτοι p. 24. Docuit nos pridem eruditis- 
simus Rigaltius in Glossario, quod ipse didice- 
rat ab auctoribus idoneis ibi laudatis, ὀπτιμά- 
τοὺς vOcem esse casirensem, cerium genus aut 
ordinem militum signantem. Unde tanto magis 
confirmantur que de vocabulo μεσυθυνία legionem 
aut cohortem sic nominatam indicante supra suo 
loco diximus. (P 406) Omnino illo Pachymeris loco 
Michaelis Palaologi militaris Italico navata bello 
indicatur opera. Unde illa verba «à πολλὰ xax" 
᾿Ιπαλῶν πράττοντος de indusirin sio verti, ul de 
bellicis ejus quo de agitur facinoribus sermonem 











1051 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 1 


* 


hic esse lector intelligat. Quenam vero et ex quo À videtur Pontanus assecutus initio sui Cantaenes.: 


δ88 genere hominum cohors hsc legiove opti- 
inatum dicta in. Romano tunc esset excitu, diffi- 
cile divinatu sil in scriptorem ejus temporis ea de 
re silentio. Fieri potuit ut nobiles voluntarii 'et 
suo sumptu militantes sic appelarentur, qui opti- 
matum vocabulum domo afferrent indicium nata- 
lium patriciorum aut census domestici.Forte etiam 
qui militarem fortitudinem experimentisillustribus 
probassent, in certam honoris gratia segregati 
legionem hoc designabantur nomine ; quomodo 
auctor est Olympiodorus in Excerptis Photianis τῶν 
Ῥοδογαίσου Γότθων τοὺς χεφαλώτας, capita ipsa e! 
prestantissimos quoque Gotthici exercitus quem 
ductabat Rodogsisus, optimatos sive optimates 
fuisse vocatos. Habemus etiam ex Mauritio, l. 11 
Straleg., c. 3, unumquemque optimatum mili- 
tem sibi obsequentem secum duxisse, qui ἀρμάτος 
armatus dicebatur. Quod ipsum argumentum est 
excellentioris supra vulgus militum dignitatis ὀπτι- 
μάτων, ad quam respicit vox αὐτῶν hic ἃ Pachy- 
mere posita, indicans superiorem honoriset digna- 
tionis gradum in prefectura optimatum supra pr&e- 
fecturam Mesothinie fuisse. 


Οὐδέσι p. 292. Videtur hic nove usurpatum 
adjective vocabulum οὐδέσι in dat. plurali ob οὐ- 
δείς ad significandum viles homunculos de fece 
plebis ac nibili. Nam τοῖς οὐδέσι statim opponit 
μεγάλυυς, sic subjungens : μεγάλων ἐπὶ τούτοις 
τεταγμένων τὸ πρότερον. L. ΠῚ, c, 18, Josephus Ga- 


589 ex cujus sententia interpretor, ut dizi: 
χοιμώμενον boc loco cubiculi prefectum, nemy, 
imperatorii, sive ut interdum dicitur, 880 CU» 
culi. Quia vero hujus erat officium excubare r 
clu imperatori aut excubiis preesse, sspzuu 
μένος vocatur plus significante vocabulo qur 
sonet, haud ad interpretutionem suoffecturo e: 
bitoris nomine, (P 407) quod sque cuivis cor: 
vigilum gregario conveniret. Bachymeres, |j 
c. 42: Ἐξ αὐτῆς πέμπει τὸν τοῦ xottwvoc 
χοιμώμενον τὸν βασιλικὸν Βασίλειον. En ut 5 
lari nomine effertur hoo nomen personam indi 
prestantem; majorisque dignitatis quam quex 
capiat excubitoris simplex mentio. Videtur οἱ 
simile ejus quod in aula Romana hodie τὸ: 

maestro di camera,etin Gallica premier gentilhor 

de la chambre. Sed οἱ παρακοιμώμενον gene 

interdum vocabulum esse, omnes indicans qs: 
oílicio in cubiculo imperatorio stationem ordine 
habebant, intelligitur ex iiS quee adnolamu εἰ 
vocem σφενδύνη. 


Παραπληκχτίζειν p. 372. Ex abunde yr 
notione vocabulorum  xapamAYE et maoiu:c 
licuit significatum divinare verbi xz: 
ζειν lexicographis vulgaribus  indicti et ur! 
sancto Gregorio Nazianzeno usurpati, cujos itc , 
Joannes Parastron, qui hic loquens ioducitur^ - 
auctoris nomine recitat. Sanctus enim ille & 
Oratione de Spiritu sancto ante medium, eum? 










lesii Germanum patriarcham alloqueus ait: Kal (* proposuisset interrogationem heretici Preszé 


σου ὀλιγωροῦσιν ὡς μηδεκός. Hio quoque positive, 
ut sic loquar, usurpatur τὸ μηδείς : nempe non 
verug,sed intrusus et supposititius patriarcha Ger- 
manus habebatur. Hoc exprimit noster verbo nullus 
μηδείς. 

Παπίας p. 350. De magno papia sic Codinus, 
c. 5, n. 34 : Ὁ μέγας παππίας (sio enim scribit, 
cum Noster π simplex ponat) εἶχε μὲν πάλαι ὑπη- 
ρεσίαν ἀνεπίγνωστον, νῦν δὲ οὐδεμίαν: Magnus pap- 
pias habuit olim ministerium incognitum,nunc autem 
nullum. Tamen Pontanus noster ad Cantacuzenuun 
docet ex Zonara magnum psppiam dictum judicen 
illum summum ad quem commentarienses de per- 
sonis reorum et numero, de qualitate delictorum 
de clausorum ordinibus referre debebant. 

Ἰαρακοιμώμενος p. 2060. "Ov παραχοιμώμσνος Ó 
χρατῶν εἶχε, et paulo post xai τὸν παραχοιμώμε- 
voy Maxpwvóv. Apparet ex his officii aulici id vo- 
cabulum esse; unde et mox eo sine proprio no- 
mine vir idem designatur, dum additur ἦν δ᾽ εὖ- 
δοχιμῶν ὁ παράχοιμώμενος. Erat nempe hio, ut 
loquitur Codinus, cubiculariorum et epheborum 
imperatoris caput: 'O παραχοιμώμενος τοῦ xot- 
τῶνος εὑρίσκεται χεφαλὴ τῶν ἐν τῷ κχοιτῶτι παιδο- 
πούλων καὶ τῶν χοιτωναρίων. Quodcirca equidem 
prefeotum nubiculi Latioe dixi, licet viderem Wol- 
flum in excerptis Gregore subjunctis cubicularium 
interpretari. Sed veram ejus vocis notionem magis 


machi, Τίς οὖν à ἐχπύρευσις 5; guae igitur & Γ᾽ 
cessio respondet : Εἰπὲ ob τὴν a ul τ 
Ματρὸς, κἀγὼ τὴν γέννησιν τοῦ You ors 
xal τὴν ἐχπόρευσιν τοῦ Πνεύματος.  Kdisset & ἘΝ 
ingenerabilitatem Patris, εἰ ego generate Re 
enarrabo et processionem Spiritus. Tum sobdit : δι 
παραπληχνίσομεν ἄμφω εἰς Θεοῦ pucripr τι: 
κύπτοντες. Et insaniemus ambo ἐπ Dei πι)ειετὶδ ἐδ 
mittentes oculos. Ita scribitur hic locus in οὐϊ!" 
mere Greca Basileensi anni 1550, p. 221,' 
longe melius quam in Parisensi Greco-Ls 
ubi παραπληχτήσομεν legitur quasi ex map 
χτέω, quod rectum non est. 

Παροχεύς, p. 155. Τὸν μέντοὶ γε πρύτανιν “ 
ttv xal παροχέα ὡς δυνατὸν ἐμεγάλυνεν. [ta οὐ 
Bet Α. Vaticamus pro his habet καὶ τὸν Jt 
τοχομιστὴν ἐγεγάλυνε. Preterquam error ἐπὶ 
scriptura 0 intruso in locum « in voce Yep 
χομιστήν, etiam videtur, ut non raro solet 
interpolator potius quam descriptor Pachyme! 
aberasse a mente auctoris : qui cum dicit πρύτι 
τούτων xal mapoyía μεγαλυνθῆναι, auctorem 
prebitorem horum magnificatum fuisse ab im| 
ratore, non vult significareipsum praemio affetti 
tabellarios, qui letum nuntium  attulerant 
mercede quippe istis liberaliter pergolota di 
rat antea : Καὶ ἀντεδίδονρ μὲν τῶν λόγων 
μείζω), sed vel agit de Cess&re, qui rem tant: 


1058 ' 


GLOSSARIUM. 


1054 


foliciter fortiterque peregerat, cui propterea se de- À sanctimonis hominem, suspicionibus impudioitite 


bere profiteretur imperator suocessum $90 istum, 
et ejus virtutum 80 meritum eo nomine celebra- 
ret: vel per voces πρύτανιν xa! mapoyta Deum 
indicavit bonorum omnium fontem, cui peculia- 
riter acceptam referens tam insignem felicitatem 
eum magniflcaverit, Hoc confirmari potest ex iis 
qua mox subdit : Συνεχάλεξ πάντας εἰς εὐχαριστίαν 
τοῦ Κρείττονος. Provocabal cunctos ad gratias Nu- 
mini agendus. Et hüjus gratulationis occasione 
habita concio, que capite sequenti recitatur, multa 
habet in hanc sententiam. Quod hic peculiariter 
notandum venit, est vox παροχεύς posita, ut vide- 
tur, pro πάροχος przebilor, largilor. Cujus forme 
exemplum haud passim reperias. Legitur tamen et 
inferius l. vi c. 23, ubi recitato D. Damasceni loco 
Patrem eternum προδολέα τοὺ ξαντοριχοῦ Πνεύ- 
μᾶτος prolatorem sive emíssorem enuntiatorii Spiri- 
lus vocantis ait quoadam ut falso affictum Pama- 
sceno hoc dictum rejicisse, quosdam autem id 
legitimum ejus sancti doctoris testimonium agno- 
scentes in eo vocabulum προδολεύς in  mapo- 
yt?« mutasse. 

( P 408) Πηλεύς (4) p. 450. Peleum hic memo- 
rari patrem Achilis et in exemplum castimonie 
proponi apparet, ut statim post Aristidem in spe- 
cimen abstinentie a furto alienissime. Non tamen 
occurrit adhuc mihi testimonium antiqui scriptoris 
istam eximiam pudicitie laudem Peleo asserentis, 
cujusmodi quodpiam obversatum animo scribentis 
hec Pachymeris suspicor. Neque enim videlicet 


omnia qua ille legit in nostras venere manus ; ac (ἃ 


fortasse ne nune quidem supersunt. Quam multa 
enim vetustatis Grece monumenta quingentis his 
fereannis, quot a Pachymeris etatead banc nostram 
intercedunt, perire funditus contigit. aut certe hac- 
tenus ἀνέχδοτα servari. Sed neo cunota edita vi- 
dimus. Adnimadverto tamer, Homerum crebra quam 
infert mentione Pelei frugalitatis ei virtutisque 
laudem fere tribuere videri ; quarum videlicet me- 
rito ab Actore Phthis regnante, ad quem ex JEgina 
confugerat, propriis flliis prelatus generque ao 
regni successor electus fuerit, ut Eustathius refert 
ad Iliad. 8 p. 321 ed Rom.,ad quam forte historiam 
alluserint fabule qua praelatum diis ipsis judicio 
principis deorum in felicitate nuptiarum, concessa 


quam si fictum ex $91 creta et luto corpus, non 
autem ex carme concretum habuisset. Invenio allu- 
eionis non usquequaque absimilis exemplum apud 
Bustathium (ad J/iad. τ p. 772 ed. Rom.) explican- 
tem dictum facetum in cauponem qui venale 
vinum turbare fecium admistione solitus audivit 
a quodam : Μὴ ποίει τὸν Οἰνέα Πηλέα, Ne facias 
OEncum Peleum. Quod ut εὐτραπέλως salse dictum 
bi auctor laudat, sic enarrans : Μὴ τρυγίαν χυχῶν 
xal i τεϊρητῆρι παραμιγνὸς, μετάδαλλε τὸν οἶνον 
ὡς εἰς πηλὸν, d δοκεῖ παρωνομάσθαι παιγνημόνως 
ὁ Πηλεύς. Ne feces diluens et crateri admiscens muta 
vinum velut in. lutum : ludicra enim paronomasia 
videtur verbo Peleus lutum indicasse. ll&o qui non 
probarit, condoleat infeliciter conantibus, et me- 
liora, si habet, suggerat grate accepturis. 

Ἰϊλατεῖαι ἐχκπωλάτων p. 453. Quserebam hioc 
quid essent ἐχπωμάτων πλατεῖαι, quas ex mro 
fuisse mox indicat noster de iisdem iterum agens 
his verbis: Χαλχᾶς ἐκείνας πλατείας ὑποδοχάς. 
Solus Vaticanus χαλχᾶς πίνακας appellat, sed huic 
fides apud me quidem dudum est ex quo decozit, 
Certe πίναξ nimis generale vocabulum est: neque 
in tabulis aut laminis ereis commode id frumen- 
tum coctum, sive jam molitum, mola videlicet 
farris tosti, ut antiqui loquebantur, sive granis 
integris naturali forma, commode gestari potuit, 
Ne multis : mihi attente consideranti hunc locum 
veniebat in mentem ἐχπωμάτων πλατείας πγα- 
τείας ὑποδοχάς dici hio ἃ Padhymere vasa mensa- 
ria que sottocoppe Italis hodie dicuntur ; quorum 
est usus in scyphis porrigendis. Habent ea superne 
latitudinem capacem scyphorum simul multorum 
(unde πλατεῖαι ἐκπωμάτων recte vocentur), labro 
per circuitum ad aliquam latitudinem recupinato 
coronatam, innitentem pedi supposito rotundo, qui 
et manubrii usum prestat ministranti pincerne. 
Ejus forme lances, aut si dicere liceat, capedines, 
argentesm [P 409] fere hodie visuntur in procerum 
conviviis : tenuiores flctilibus utuntur. /Etate 
Pachymeris nondum Peruaníis ditata metallis eres 
increbuerant : sed materie vilitas encausto picture 
varia fructus autumnales assimulantis tegebatur, 
ut docet hoc loco noster. Negari non potest quin 
percommoda fuerit istiusmodi vasis forma ad istas 


ipsi in sponsam Thetide quam Jupiter ipse pro se ἢ eulogias frumemti cocti tum decore admovendas 


ambire potuisset, celebrant Peleum : cujus generis 
illa sunt Catulli : 
Teque adeo, eximie tzdis felicibus aucte, 
Thessaliz columem, Peleu, cui Jupiter 4pse, 
Ipse suos divum genitor concessit amores, 
Neo forte a genio Pachymeris 'multum aberraret 
qui suspicaretur ita meminisse illum Pelei herois 
Inculpati, utalluserit adetymon nominisejus ix τοῦ 
πηλοῦ, quod lutum significat, formati, velut in- 
nuens non magis affinem fuisse Veccum, spectate 


(1) Cl. Glossarium alterum. 


aris, tum inde post sacerdotis benedictionem de- 
portandas in domos tuto, latitudine, ex qua πλα- 
τοῖαι dicuntur,paulisper concava, et coupacis rotun- 
ditatis, facile admittente materiam talem, et a 
lapsu prohibente beneficio editi circeum marginis, 
illius nempe de qua dixi, modice reducte et alte per 
circuitum exstantis loriculae. Vocesquoquetum ἔχπω. 
άτων tum ὑποδοχή aptissime in nostram senten- 
tiam accidunt. Indicant enim usum istius vasis eo 
facti ut pocula, ἐκπώματα, imposita exciperet, sic 


4055 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. i 


offerenda convivis nanu pocillatoris. Porro xÀa- A porro quid Josephus responderet, commemon. 


τεῖσι videntur substantive dici, $98 nisi quis ma- 
lit, cum sola hec vox ponitur, subaudiendam ct 
tacite supplendam illam alteram ὑποδοχαί. 


Πνευματιχὸς xxi πνευμχτίζων p. 256. Jose- 
phum monasterio Galesii prepositum vocat Pa- 
chymeres ἀνδρα πνευματικὸν xal εἰς πατέρα τε- 
ταγμένον τῷ βατιλεῖ, Primo aspectu vox πνευμα- 
τικός hoc loco videtur idem sonare σα ἢ eo quod, 
l. i1, c. 19, memoratur πνεύματι ζῶν spirilu vt- 
vens, quod ibi dicitur de monachis sonctimonie 
opinione venerandis, sumpta ex Paulo apostolo 
formula loquendi, quales imperator pro se adhi- 
buit μεσίτας πνεύματι ζῶντας xal συνήθέις τῷ 
πατοιάρη. Tamen 8i quis introspiciat, aliud in ea 
latere deprehendet haud negligends notionis. Ar. 
gumento sit quod paulo post eodem capite scribi- 
tur, fanam emanasse. interdictum Josepho huicab 
Arsenio patriarcha fuisse ne fungeretur officio πνεὺ - 


ματιχοῦ est Grecis sic habent : ὡς καὶ ἐπιτιμήσειεν ἐφ΄ 
ᾧ μηδὲ πνευματικὸς ἀνχδέχοιτο, Nimirum πνευμα- 


τιχός est. Grecis Christianis idem quod Latinis 
ecclesiasticis confessarius, αἱ eliam recte dudum 
Meursius observavit. Itaque suspicor τὸ xal abun- 
dare, ut sepe alibi apud nostrum, sic in loco de- 
BCripto ; et cum πνευματιχὸς xai εἰς πατέρᾳ τεταγ- 
μένος τῷ βασιλεῖ Josephus dicitur, nihil aliud 
indicari nisi eum patrerr spiritualem, hoc est con- 
fessarium imperatori fuisse. Ex qua observatione 
lux affulget posterioribus a me descriptis Pachy- 
meris verbis. Horum enim hinc patet esse senten- 
tiam, iratum imperatori patriarcham vetuisse ne 
Josephus deinceps etiam privatas ejus confessiones 
exciperet (ἀναδέχοιτο,) dequo verbo que suo loco 
notamus, huc confer) aut ipsum ín foro, ut loquun- 
tur conscientia absolveret, hactenus siquidem post 
anathema imperatori publice dictum in quibus- 
dam que antiquus usus vetabat excommunicatis 
permetti, connivendum putaverat patriarcha, ut 
Pachymeres superius admonuit. De hoc genere 
videtur et hoc fuisse, nimirum tolerare ut privatim 
confiteretur et in foro conscientie absolveretur. Id 
quod nunc tandem offensus instantia Josephi pro- 
hibuerit ; et videlicet jurisdictionem abstulerit ne- 
cessariam ad absolutionem valide impertiendam. 
Unde cum nihilo secius postea Josephus perrexis- 
set dare, ut prius operam confitenti Augusto, et 
illum videlicet de more absolvisset, ansam Josephi 
criminandi Arseniani ab eo jam patriarcha schi- 
smate discissi sumpserunt, quasi attentaeset. rem 
nefariam ferendo sententiam absolutionis sacra- 
mentalis sine potestate jurisdictionis, quo modo 
lata talis sententia sine dubio irrita est, unde id 
attentasse in sacramento nihil minus sit quam sa- 
erilegium. Est autem id extra dubium, emanare 
ab episcopis ordine hierarchico jurisdictionem 
istam, Quare si eam rite patriarcha revocasset, 
certum erat non potuisse deinde imperatorem ἃ 
Josepho audiri aut absolvi sacramentaliter. Ad id 


Pachymeres, quamvis subobscure in cod., Bet 4 
Sed in 598 Vaticano clarius, negatum ;Pi! 
nempe ab ipso factum : pertendisse, inquam, 'ir? 
eo devenisse Arsenium patriarcham utl ubi με 
dictionem adimeret et omnino  interdiceret id 
lutione imperatoris. Verba heo sunt historici sj 
finem ejus capitis ; Κἂν μὴ γεγονὸς ler pct, ἢ 
xal ὁ ᾿Ιωσὴφ πατριαρχεύσας ὕστερον, roc 
μένος ὑπὲρ τοῦτο, διισχυρίζετο. Sic in codd. itl 
bus. At Vaticanus sic habet: Ὅμως ὁ e 
πατριαρχεύσας ὕστερον διισχυρίζετο ψεῦδος ὁ 
τὸν λύγον Joseph postmodum patriarchatum gereur) 
tendebat [alsum. esse quod a — multis {αὶ 
Nempe ut paulo superius dixerat, ὡς χωρὶς τι ἢ 










p 72791420» βουλῆς ἀντιποιήσοιτο (Josephus) 


βασιλέως ἀναδοχῆς, sine nutu et assensu pat 
che Josephus ingesserit se ad audiendam s 
meutaliter confessionem imperatoris. Φέρει: 
subjungit statim, καὶ λόγος παρὰ πολλοῖς x- 
ἐπιτιμήσειεν ὁ πατριάρχης ἐκεῖνον (Joseph 
ὥστε μὴ εἶναι τοῦ βασιλέως ἐωπνευμχτιχύν. Fe] 
scilicel sermone »nullorum patriarcham interizs 
Josepho ne esset. confessarius imper altorü. là :* 
rius, ut dixi, Vaticanus paraphrastes ; ἃ quz. 
manarm: auctoris sententiam hic expressam ti: 
mal Pachymeres ipse, prout ejus contex:: 
optimis codicibus exhibetur, infra, l. iv, c.5 € 
de Josepho dicens : Ὃν ἀφωρέίσθαι ἔλεγον τὸς 
μὴ τὸν βασιλέα sl; πνευματικὴν υἱότητι " 
σθαι. Que iLi sic vertit : Quod illum αὐ ὸν 
excummunical ionem incurrisse, sub cuumcst 
lione celitum ei. olim «& patriarcha assi 5 
deinceps imperatorem loco spirituaiis μά, ὁ Uv 
confessiones, ul antea consueverat, ἐπ picto 0c 
cipere. Non poterit autem me quisquam, 9. 
reprehendere, quod πηευμχτικόν coníessarum i 
terpreter, quin prius arguat vulgatum Floruit 
ccumenice synodi interpretem, | qui pagi ' 
fomi XXXII, ed. Conc. Reg., illa verba uw 
πνευματικὸς χύρις Γρηγόριος mic Latine rex 
Honorabilis a confessionibus domnus Gregorius? 
scilicet confessarius imperatoris Grecorum, 
concilio [Florentino interfuit. Ut omittam " 
ejusdem notionis verbo πνευματικός subjecàt 
stimonia a Meursio, ut dixi, recitata, que si € 


D omnia consideraverit, ne is haud poterit judi 


addidisse me quidquam sensis auctoris mei, ài. 
ab eo memoratam πνευματικὴν υἱότητα ad mic 
Birationem privatam sacramenti poenitentis ὃ 
exceptionis secretarum confessionum retulit. 


Ποιότης p. 362. Hap' ὃ xal ἡ προσηγορία τί. 
ποιότητος εἴληπται. Hoc est si ad verbum redis 
Juxta quod et appellatio qualitatis 3umplta est. Qui 
autem istud est relativo quod indicatum 2 Nempe o 
apparetex precedentibus,obliquum ad aptari etext 
quari debere ad rectum, non e convergo rectum t: 
obliquum . Confido vel ex hoo looo, cui multi ali 


1057 


GLOSSARIUM. 


simili ἀσυστασίς et insuspicabili cohesione tene- A 


brosi per hanc historiam occurrunt, assensurum 
mihi lectorem prudentem si dixero ὅ9 4 OEdipum, 
non Davum osse oportere interpretem Pachymeris, 
scriptoris, si quisquam ullus, antiquarii, cuique 
meliori jure quam illli in quemLatinus epigram- 
matarius hoc versu lusit, exprobraveris : 

Non leclore tuis opus est, sel Apolline libris. 


Sed παρεργωέν T, προοιμίων ἅλις, Opus vocat ipsum; 
et attentus consessus dici a me causam exspectat 
cur in ποιότητος vocabulo non, ut vulgo consuevit, 
qualitatem sed regulam intellexerim. Vercor enim 
ut apud plerosque satis sit aliegare,quod verissime 
possum, manifestum ex inspectione precedentium 
verborum, loci sententiam id flagitasse. Non enim 


1058 


quo Vulcanius legi jubet grumare ὅθ διοοθῶσ, 
uti pro eo quod ibidem mox cernitur gruma βασι- 
λικὴ γνώμη reponendum contendit gruma. διόπτρα 
τεχτονιχή, Videtur vocabulum — istud antiquum 
gruma a priscis Latinis ex Greco γράμμα forma- 
tum. Est autem γράμμα, ut alie glosse Greco- 
Latine veteres docent, ὁ σταθμός scripulum. Scru- 
pulum autem sive scripalum, ut ex Varrone et 
Columella libris de re rustica viri docti colligunt, 
mensura estjadhiberi solita metiendis agris,nempe 
gruma sive groma, quae erat instrumentum cujus 
ope dirigebatur oculus ad lineas ducendas exac!e 
rectas, promiscui usus architectis et agrimensori- 
bus, unde διύπτρα τεχτονιχή dicta, ut. vidimus. Ex 
his liquet groma sive gruma idem esse quod γνώ- 


deerunt qui exigant etiam aberrationes et deliria pj κλ σταθμὸς, διόπτρα τεχτονιχή, scriptulum sive 


scriptorum ab interpretibus exprimi; atque adeo 
in isto genere quam superstitiosissime ineptire fi- 
dem vocent. Aio igitur opinatum esse me vidisse 
aliquid uspiam Pachymerem quo motus ad existi- 
mandum sit,ro:óc7:a regulam interdum significare, 
istamque ut solet, quamvis raram,notionem oblata 
qualicunque occasione usurpare aífectasse. Non 
est inverisimile hominiobsoletorum verborum au- 
cupi talium collectorem et enarratorem diligantum 
familiarem Hesychium fuisse : cujus vocabularii 
haud paulo correctiora Constantinopoli ante hos 
quadringentos [P 411] annos, hoc est etate Pachy- 
meris, exemplaria fuisse quam illud ex quo Aldus 
Manutius editionem expressit suam,nemo prudens 
dubitaverit.Suspicor itaque Pachymerem in verbo 
ποιότης apud Hesychium longe aliud legisse quam 
hoc ibi hodie apparens nullius pretii : Ποιότης χρῶ- 
μα ἡδονὴ νότος. Quid quaeso νότος, quid ἀδυνὴ ad 
ποιότητα ? Quid illum ipsum χρῶμα ἢ quam inopi- 
natum et, ut libere dicam, ἀπροσδιόνυσον ? ac pro 
illis quidem ἡδονὴ νότος reponendum putarim, ex 
iis qua» ad verbum γονιχεύειν adnotavi, ἢ γόνος, ul- 
vos. Quod nune attinet, γρώμα pro χρῶμα in He- 
sSych:oPachymeriano suspicor scriptum apparuisse. 
Groma vox est exquaquiagrorum metiendorum ra- 
tionem tradidere, in unum collecti corpus, groma- 
tici scriptores, nomen invenerunt. Est enim id 
instrumenti vocabulum ista in arte precipui, quo 
ad dirigendas limitum lineas in terrarum partione 
aut dimensione utebantur. Groma sive gruma, vt 


C 


scrupulum, que omnia vocabulis Latinis amussis, 
normz γέρε respondent,et instrumenta signifi- 
cant, quibus visus humanus ad dijudicationem re- 
cti ἃ curvo aut ad exe'quationem obliqui ad exacte 
directum utitur ; ad quod cum esset usus opportu- 
nus funicolorum, etiam γόνος, μίτος hoc instru- 
mentum dici potuit; que verba Hesychio funem 
sonant agrimensorium. Porro cum Hesychius, qui 
tarn multa nobis ignota monumeuta vetera viderat, 
alicubi forte reperissct hoc instrumentum, γρώμαν 
sive γράμμαν dictum; ποιότην aut. ποιότητα vocari, 
et hoc intor notiones abstrusas vocabulorum, qua- 
les innumeras opere illo euo complectitur. expri- 
mendum pntasset, ficri facile potuit ut ex eo Pa- 
chymeres, captator cupidus verborum  inusitati 
significatus, ποιότητος vocabulum hoc loco pro 
regula posuerit. Hactenus scripta cum ostenderem 
illustrissimo D. abbati Octavio Falconerio, ipsius 
ea limatissimo judicio subjiciens,suggessit ille vi- 
deri posset antiquum Etruscum vocabulum piota e 
Greco ποιότης expositae hic notionis ortum, pro- 
miscuo tunc usu genlium ambarum, et Latinis 
sive Italis perrcultis Constantinopoli et in multis 
aliis Orientalis imperii insulis et locis peregrinan- 
tibus aut degentibus, et vicissim non paucis Gre- 
cis Pisas atque Etruriam visentibus, varie com- 
merciorum vice. Constat sane apud Dantem Ali- 
gherium, antiquum et maximi nominis poetam 
Tbuacum, vocem piota pro pede usurpari. Vide ejus 
Infernum sub (inem cantus xix. Vocabuli autem pes 


vulgo explicant, mensura quzdam est qua flexz D et equivalentinum in cunctis linguis usu est fre- 


vie ad lineam diriguntur, &ut, ut. Nonius habet, 
loca media in qus direct: quatuor congregantur 
vie, quod nimirum inillo centro campi dimittendi 
agrimensores grumas suas intenderent,et iis adjuti 
vel lineas ipsi primis rectas designarent velcurvita- 
tatem prius descriptarum deprehensam corrige- 
rent. Istorum hanc actionem expresit Ennius cum 
grumam dirigere, scripsit. In Glossariis veteribus 
ab Henrico Stephano et BonaventuraVulcanio editis 
legitur gruma γνώμων. Unde verbum grumat, quod 
ibi explicatur per illa Greca μετρεῖ, ἐξισοῖ, Paulo 
post ibi ponitur grumari καταστρέψαι Aopüxat, pro 


quentissimus ad significandam mensuram aive 
instrumentum metiendi. Unde ille tritus Horatii 
versus: 

Metiri se quemque suo module ac pede verum est. 
Ejusdem generis et nominis erant instrumenta 
plures simul pedes demetientia, [P 412] qua pro 
ratione nuieri, retento pedis nomine, distingue- 
bantur. Ex his erat decempeda dimetiendis usi- 
tata porticibus ex Horatio eodem: 


Nulla decempedis 
Metata privatis opacam 
Porlicus excipiebat Areton. 


1069 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


i i 


5906 Nam, ut supra vidimus, architectis οἱ agri- A vir Tbeodosius vocatur, uti et c. 22, 1. τ. E bir. 


mensoribus commmunia erant hojusmodi instru- 
menta mensurarum. Quia porro plerumque flt ut 
mensure» nomen rei mensurate tribustur, et dica- 
tur exempli gralia pes lerra,palmus sive ulna 
panni, etc., ita videmus Italicum vocabulum plola 
terre interdum tribui, forle ex dimensione agri- 
mensoria cujus iustrumentum piota vocaretur. 
Piola, aiunt auctores accuratissimi Lexici Etrusci, 
diciamo la zolla di ferra che abia seco l'erba. Ad 
quod citant Pietro Veteri Tratiato vi, in hec verba : 
Non vengono a sliar molto fuor della terra per ca- 
varsi del semenzario con essa, cieó inuna piota etc. 
Piota ergoltalice idem quod pes,unde etinstrumen- 
tum agris metiendis dictum sic fuerit,et vox ποιότης 
Greci sevi sequioris eadem notione usurpata, 
istum usum HesycLio notante et Pachymere exscri- 
bente, prout hactenus diximus, non affirmantes, 
sed querentes et quasi micantes in tenebris. 


Πράγματα p. 448. Hoc loco vox πράγματα 
similem notionem habet ejus de qua adnotasse 
aliquid memini scholiis ad Catenam Grecorum 
Patrum in Bvangeliuin S. Marci. brevi, nisi littere 
amicorum fallunt, Parasiis edendam. Similem, in 
quam, non enim pecuriam signatam, sed sigua, 
vasa, gemmas et ejus generis pretiosam et specio- 
sam supellectilem hic eo verbo designari loci 
sententiam exigit. De re ipsa hic indicata, hocest de 
clade Isaacii Augusti,cujus occasione ista venerint 
in potestatemBulgarorum, dicimus in notis ad eum 
Jocom. Pro voce χάλλιστα in cod. Barberino lege- 
batur μάλιστα, sed et in ejusdem ora codicis κάλ-- 
λιστα tanquam verior lectio agnoscebatur ; et cum 
eam solam optimus et ipse codex Allatianus in 
contextum reciperet,non dubitavi quin preferenda 
esset. Vaticanus solita securitateutramqueomittit. 
Convenit autem adjunctum χάλλιστα satis apte ad 
significandam speciem insignem corone, sceptri, 
vasorum aureorum, torquium, monilium, gemma- 
rum vestiumque imperatoriarum, quahoc loco dc- 
signantur verbo πραγμάτων. Galli hodie usu si- 
mili vocant effets res pretio estimatas, prout dis- 
tinguuntur a pretio ipso et nummis. 


(P. 413] Πρίγκιψ xa: Πρίντζης, p. 402. Ait 
plurium suffragiis destinatum patriarchatui Con- 
stantinopolitano fuisse monachum nomine Princi- 
pem ex familia Principum Peloponnesi. Agit de 
eodem ]. 111, c. 3, Noster, dum hunc ab imperatore 
missum ait ad Challia Techorum Orientalium dy- 
nastam deduxisse filiam totham imperatoris ipsi 
Chalau desponsam ; quietamen cum eo pervenisset, 
reperto mortuo Chalau, ejus fllio et succcessori 
Apage vel Apagani nupserit. Verba Pachymoris 
sunt: Ti μὲν Χαλαοῦ μετὰ τοῦ μοναχοῦ xal le- 
ρέως Πρίγκιπος ἐξεδίδου τὴν Ex τῆς Διπλοδατατζίνης 
3x νοθείας παῖδα Maplav: xai ὁ Πρίγκιψ dpyiuav- 
δρίτης ὧν τότε τῆς τοῦ παντοχράτορος μονῆς, ete. 
Is postea creatus Antiochenus patriarcha ibidem 
dicitur, et res narratus $97 1. vi, c, 5, ubi hic 


habemus ita fuisse pecullare Principis nomen à»- 
nastis Peloponnesi, ut pro vocabulo familie ade. 
rerel singulis ex ea domo prognatis, usu videlic: 
Grecorum, verum et gentile nomen illius stirpisc-- 
gine Francice vulgo nosse minus curantium,qur- 
quam illud doctiores non nescirent. Nam Georgi ς. 
Acropolita, Historiz sue c. 48, Archaie et Pr- 
ponnesi principem Βιλαρδουΐν Villarduinem τοῦ. 
natum docet. Gregoras vero l. vir, p. 109, titeic 
Principis Peloponnesoimperitantibus tributum c 
jam ἃ tempore ConstantiniMagni, uti et Athenanr 
dynaste nomen magni duc:s et Thebarum Bec; 
rum domino appellationem magni primicerii yr: 
λου πριμιχηρου, quie postea usu vulgi in privi 
xoploo nuncupationem degeneraverit .  obtinc 
denique Siciliam regis nomen. Ridicule, quasi ". 
tum etate Constantini Magni Sicilia, Thebas, 4: 
ni, Peloponnesus avulsa ἃ corpore Romaniimx 
dynastis propriis subessent, non modo id tole 
nove Rome conditore, sed etiam, si superis δὲ: 
cet, istos regulos amplis honorare appellaticoi: 
curante. Porro l. dmt c. 16, hanc vocem εἰ 
Pachymeres scribit in his verbis: Kaz uz: | 
πολέμουςπρὸς τὸν ΠΙρίντζην ἐξῆγε. Loquii 
sebastocratore frater imperatoris circa Mower 
siam quotidianis velitationibus adversus Pelege- 
nesi Principem decernente, quem Ἠρίντζην Prz- 
zem vocat, vocabulo proprius accedente ad τος 
Franciscam Prince, quam Francici tunc ineo 
loponnesi proprium dominum indigitabart. 









, 


Προδολεύς p. 482. Merito hio Veceu cz: 
λεὺς εἷς τὸ αἶτιος μεταλαμδάνει, be est, ípcase 
vocabulo προδολεύς vim notionemqu yc 
activi ac cause contendebat. Sic enim plane 'am- 
dem vocem intellexit et usurpavit Gregorii Na 
zianzenus, Oretione de Filio, in his verbis: kx 
τοῦτό ἐστιν ἡμῖν ὁ Πατὴρ xai ὁ Υἱὸς χαὶ τὸ mp 
Πνεῦμα, ὁ μὲν (nimirum Pater) γεννήτως καὶ τὸ" 
θολεὺς (λέγω δὲ ἀπαθῶς καὶ ἀχρόνως χαὶ ἀσα; 
τως), τῶν δὲ (et Filii el Spiritus sancti) τὸ : 
γέννημα, τὸ δὲ πρόδλημα. Ubi clare Pater T 
τωρ Filii eterni, προδολεύς autem sancti Spirz 
dicitur, vicissim autem Filius Patrig γέννημα, i 
ritus autem sanctus ejnsdem «o46) μα. Ex quit 
patet verbum προδάλλειν non quamcunque emis? 
nem Latine significare, sed eam que sit cum it 
fluxu activo conjuncta; qualisest emissio ramort? 
ex vivente trunco. Quaelium emissionum est me 
tio Cant. iv, 45: Emissiones tua paradisws κι 
lorum Punicorum. Quare mihi videtor siis 
bene respondere Greco huic verbo προδάλλι" 
Latinum producere, quod etipsum causas notionem 
habet, adeo ut προδολεύς recte explicetur vocabulo 
productor, sicque in testimonio Damascenus pate 
eternus productor sancti Spiritus per Fijlium dict- 
tur. Multa de vocabulis προδολεύς et προθολή eru- 
ditissime disputat Pelavius noster c, g.]. v, I 
Trinitate 898 et alibi in eo Opere, que videri 


1061 


GLOSSARIUM. 


1062 


apud eum possunt, Hoo enim quod diximus, nobig A Πόλαι xal πύλα p. 365. Hio vocem ἀραρυΐας 


pro instituto, et loci quem tractamus intelligentia, 
gufficit in presens. 


[P. 413.] Ποοσελῶντες p. 209. Remiges hos fuis- 
se, qui προσελῶντες quasi proprio artis aut ordinis 
vocabulo dicebantur, et ipea origo suadet vocis ἀπὸ 
τοῦ προσελαύνειν Sive προσελᾷν prorsum impellere, 
et diserte Noster tradi, tum hic tum c. 30, l. v, 
ubi quem semel προσελῶντα dixerat, postea συν- 
ωνύμως vocat προσερέτην. Wolfius in excerptis 
Pachymerianis Gregore subjectis vitiosam hujus 
vocabuli scripturam exprimit, ex mendoso videlicct 
codice, dum hanc recitat ex hoc haud dubie loco 
gententiam : Gasmulicum ad bella erat animosum, 
Pyzsylontes vero agendis remis strenui, 


Hpocnalo p. 276. Vix alibi reperies προσπαίειν, 
ets] παίειν, uti alia ex eo composita. frequens 
$it. Quid aliud putemus quam metaphoram hic 
esse a sagitta in scopum intenta [P 413] et illum 
feriente ductam ? sic enim ait fabulam incurrere in 
verum ac illud percutere, ut saggittam scopum. 
Simile quiddam sacrarum Litterarum interpretes 
adnotant ad illud 8. Pauli ad Rom. x, 4 : Finis le- 
gis Christus. Lex ibi vocatur tota historia vetus 
sacris libris commendata, quibus et res a patribus 
geste et sacrorum apparatus ac ceremoniz tradun- 
tur, omnia Christum venturum prefigurantia. In 
quo allusisse Apostolus putatur ad originem vocis 
Hebraice legem significante, Y thora enim a 
radice iarah est cujus prima notio est Jecit, 
projecit. Undeejusest usus proprius in ejaculatione. 
I Regum xx, 36, de Jonathane sagittam ejaculante 
scribitur *y*ys ^" -NT m vehu iarah hachetsi : et 
ipse jecit sagiltam.Quo pertinere putatur multorum 
Psalmorum inscriptio: In finem, hoc est in Chri- 
etum.In quem procul iadicandum et quasi indigi- 
tandum pleraque ibi scripta dirigebantur. Nec 
früstra ; veritate quippe prophetis exacte respon- 
dente, figure in rem  incurrerunt. Fabule morale 
preceptum adumbratis par ratio est. Ut enim 
figura prophetica, cum res figurata exhibetur, προσ- 
παίειν ἀληθείᾳ, in veritatem incidere dicitur, sic et 
&pologus, cum eo significatum officii monitum de- 
claratur et quasi ad rem ipsam applicatur. 

Ἡρῶτος p. 2908. Πρὸς τὸν πρῶτον ἐκχθέμενος. 
Hie πρῶτος absolute et subtantive usurpatur pro 
supremo illic preside sacrorum nempe patriar- 
cha. 

Ἡρωτοχῆρυξ p, 476, Quem antea vocaverat 9o- 
μέστικον ἐχχλησίας, nunc appellat πρωτοκήρυκα, 
eynonynam, opinior,ursurpens eam vocem pro πρω- 
τοψάλτης. Nam ut  Cordinus habet c. 17, n. 40, 
Οὐ πρωτοψάλτην ἔχει ἐκκλησία, ἀλλὰ δομέστικον. 
Quibus signifloat precentorem, hoc est, eum cujus 
officium est cantum inchoare in choro, non «puo. 
ψάλτην solere dici, ut res exigeret, sed domesticum 
Ecclesie. Hec mihi causa fuit $99 opponendi 
in versione πρωτοχήρυχος vocabulo Latinnm prz- 

entoris nomen. 


emendavimus indicio syntaxis, cum  dpapula, 
quod in codd. B et A, Vaticano omittente, legebatur, 
quadrare ad vocem πύλας non potest. Probain hune 
locum est παράφρασις Vaticani codicis his verbis; 
Kal πύλας ἐν ταῖς πέτραι, ἤγουν ἄλυον (lego ἄλυσιν) 
σιδηρᾶν xai ἰσχυρὰν κατεσχεύαζε. Non ergo porte 
aut valve ex ferro solide intelligende hic fuere: 
neque enim id sinit rei subjectis natura. Non, 
inquam, portui, ut domui aut conclavi obduci 
solidum ostium poteet. Qui enim aut quibus mo- 
liendi machinis tante latitudinis postes essent, 
quanta explere atque obturare, quam vaste hiat, 
valerent totum os peritus, quo magne 80 longe 
naves prxzlongos hinc inde protendentes remos, 
eeque non singulares sed plures interdum simul, 
aditum exitumque h.bere commodum debeant? 
Ergo hic Noster cum πύλας dixit, intellecturum 
putavit prudentem tectorem taleostium quod portui 
claudendo apponi posset, catenam nimirum ferream. 
Addam hie satis raram notionem vocabuli πύλη 
aut πύλα, cujus usum reperi in Greca versione 
Speciminis Sapientie Indorum, quem librum Lati- 
nitate ἃ me donatum huic historie imperii 
Michaelis Palaeologi Augusti, a quo id opus in 
quadam concione allegatur, horiatu amicorum 
tanquam παρεμπύμευμα adjunxi. Ibi in prima 
preventione que historiam inventionis et deporta- 
tionis ejus libri ex India in Persidem recitat,pagina 
codicis quo utebar G:s&ci nona, sic legitur : Πλὴν 


C διὰ τό cot ἀρεστὸν λήψομαι μίαν πύλαν Ex τῶν 


ὑφασμάτων τῆς χώμης Φουϊστὰν, ἵνα ἐν αὐτῇ δοξα-- 
σθήσομαι χἀγὼ δοῦλός σου ἐν πάσῃ τῇ συγγενείᾳ 
μου. Λαδὼν δὲ ὁ Περζωὲ ἐκ τῶν βασιλιχῶν ἰμα- 
τίων eto. [Ρ. 414] In his verbis primum  occurit 
querendum quid sit πύλα ἐκ τῶν ὑφασμάτων, Nam 
pori notio, que naturalis est πύλῃ, quam hic sit 
intempestiva nemo non videt. Omnino agnoscen- 
dum est πύλα hic pro πτύλα positum ἃ πτύστω 
plico involvo, ut volumen aut scapus panni cujus- 
piam hoc vobabulo nuno significetur. Fundum 
habeo conjecture Eustatium, qui ad illum versum 
411 llíadis, 0, πρώτῃσι δὲ πύλῃσι πολυπτύχου 
οὐλόμποιο, 810 annotat p. 721 ed. Rom. Παρηχητικῶς 
66 πως ἢ ἐτυμολογιχῶς παράχειται ἡ πύλαι xal ὁ 
πολύπτυχος" παρὰ τὸ πτύσσειν γὰρ καὶ ἅμφω, ἵνα 
ἦ πολύπτυχος ὁ πολύπυλος. H&c ille; in quibus 
vides πύλην ἃ πτύσσειν deduci, extrito subjuncto 
τ. Addam ex occasine de panno hic memorato 
pagi Phuistan, quod in illo videlicet pago texere- 
tur: forte inde natum vulgare nomen hodie in 
Gallia panni cujusdam ex gossypio texti, quod 
fustaine, fustanium appellatur. Ex consequentibus 
porro verbis intelligitur genus hoc panni regia aut 
regie familie usibus fuisse reservatum, ita ut 
vestiri eo nemo posset sine concessu peculiari re- 
gis. Unde characterem haberet 600 eximii hono- 
ris οἱ apud principem gratie indumentum tale. 
Propterea enim addit Perzoes accipere se istam 


1063 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


| 
msi 


vestem ob prerogativam bonoris ei annexi com- A immobilibus possessionibus subjectorum ipsi νιον 


muni restimatione : ἵνα, inquit ἐν αὐτῇ δοξασθήσο- 
μαι κἀγὼ δοῦλός coo ἐν πάσῃ συγγινείψ μου. In 
quo etiam significat non sua se solius causa istum 
δα mitere honorem, sed familie ac cognationis inde 
conspicue futura, sic ambitionis invidiam pietatis 
et charitatisin consanguineoslaudabilisostentatione 
redimens aut saltem minuens. Confirmant aulem 
quod diximus de reservatione hujusmodi panni ad 
usus regios, illa extrema verba: Aa60v δὲ ὁ Βερζωὲ 
ix τῶν βασιλιχῶν ἱνατίων. Cur enim, que prius 
nominaver&t ὑφάσματα τῆς κώμης Φουϊστάν, nunc 
ἱμάτι βασιλιχά vocaret, nisi quod iis uti regi soli 
et familie ipsius licereret, et si quibus privilegium 
jdem a rege eximii honoris gratia tribueretur ? 

Ῥώς p. 509. Ait ducem Latinorum, quem de- 
scripsit ferum, ardentem et capite rufum, hominem 
vaste stature, cui erat nomen Thos Solymas, vi- 
deri natum apellationem ex similitudine cum eo 
qued vocat 'Poc Ros. Quid autem est hoc? an 
scripserit Pachymeres 'Poc pro gof? Po sane 
constanter scribunt duo codd. optimi DB. et A. Va- 
ticano hoc comma omittente. Atqui 'Po; nihil, 
quod sciam, huc faciens signiticat. Ρώξ. autem ex 
Eustathio Hzpsx6oAai; ad Od. « p. 1633. ed. Rom. 
est φαλαγγίου εἶδος, species animalis noxii dicli pha- 
Jangii. De hoc Plinius, ]. xxix, c. 4: Phalangtum.... 
est plurium. generum, unum simile [ormicz, sed 
multo majus, rufo capite. Huic comparatum hunc 
ducem a Pachymere crediderim. Dixerat enim an- 
tea et rufa eum coma fuiase et vultu rubente, 
quippe accenso naturali ardore. Unde credibile sit 
vel £ in « scienter mutatum ab antiquario ecripto- 
re exemplum ejus mutationis alicubi forte scripto- 
rum veterum nacto,vel errore hic librarii ῥώς pro 
pot positum. 

Σάλπαχις p. 472. Ait Salpacin, quod erat cogno- 
mentum Mantachie cujusdam ducis exercitus 
Persarum, Persica lingua significasse fortem. 


ExavpoT ta. L. vi, titulus est capitis 41 : Ὅπως 
βασιλικὴ νεαρὰ προδαίνει ἐπὶ τοῖς σταυροπηγίοι, 
Apud Matheum  Dlastarem tituius est : Ὅτι μόνῳ 
τῷ πατριάρχῃ Κωνσταντινουπόλεως δίδοται σταυ- 
ροπήέγια παντοῦ πέμπειν. Soli patriarche | Constan- 
Linopoleos concessum esse slauropegia quocunque 
mittere. Tum rem ipsam sic explicat : Μόνῳ τῷ 
πατριάρχῃ — KuvstxvttvoomóAeoq — ix συνηθείας 
[P. 415] ἐφεῖται μακρᾶς σταυροπήγιά τε διδόναι 
χαὶ τὴν ἀναφορὰν xal μνήμην τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ 
ἔχειν, οὐ μόνον ἐν οἷς χέχτηται ἰδίοις χωρίοις ómou- 
δήποτε κειμένοις xal τοῖς ἀχινύήτοις χτέμασι τῶν 
ὑποχειμένων τούτῳ μοναστηρίων, ἀλλὰ χαὶ ἐν ταῖς 
τῶν μητροπόλεων αὐτῶν ἐνορίαις, ἔνθα ἂν παρὰ 
τοῦ τὸν νεὼν ἀνεγείροντος δηλαδὴ προσχληθείη, 
Soli patriarche | Constantinopolis ΘΘΈ ez longa 
consuetudine permittitur stauropegia, sive. crucium 
fixiones, concedere et relationem ac snemoriam nomi- 
nis tbi habere, non solum in przdiis aut terris qua 
peculiari jure possidet, ubicunque sila sint, et. in 


sleriorum, sed etíam in dic cesibus  metropolem ipi; 
rum, ubi videlecet ab atiquo templum  zdificante αἱ 
vocalis fueril. Ex his licebit intelligere cra::7; 
γίων nomine hic significari, jus supremum pur 
che in ecclesias patiarchatus, suoi, quo pee 
eximere que loca quasve personas vellet a p 
state episcopi cujusvis, et intra fines dimos: 
suum licet antistitem habentium certa sibi m 
Steria vel ecclesias valeret, exipere, citra nu 
aut assensum proprii locorum illorum metropo: 
llanc autem potestatem videtur exercuisse pitz 
cha frequentius in prediis et agris sibi vectigi:: 
et iu templis de nevo erectis, quorum fundat: 
ad operis amplitudinem et commendatione: f 
sati pertinere, affectabant ut uni ἀμέσως par 
che illa subjicerentur, ἃ jurisdictione propric 
loci presulum exempta. Qui vero, cum lc 
aliquem in aliena diecesi situm, eximere ab is 
ritate ordinarii et sibi reservare patriarcha τι. 
id declarare solebat fixa ibi cruce cum ceri: 
scriptione, cujus formulam videre licet apud Y7 
sium,ideo ipsa exemptio et jus illus cr:- 
iov verbo:iodicabatur. Id clare patet ex ix: 
quo versamur loco nostri historici. [8 enim t: 
titulo capitis mentionem potuisset Novelle iz 
ratorie circa σταυρνπήγια, ejus Novelle s 
tiam in ipso capite sic refert : Hpoóoalvz vi Σ᾽ 
σίλειος ἀλλ᾽ ἄττα πλεῖστα διοριζομένη xz RR 










& M ^ ^ 
xal τὸ τὰ ὁπουδη ποτοῦν πατριαρχ'χὰ, 0:17 
βαις xat μοναΐῖς, ὑπὸ τοὺς ἐπισχόπους ὧν «' 5- 


C τελεῖν, Prodiit. imperatoria | Novella gas (25 £5 


decernebantur quedam, turn illud in pnis sí P8 
ubicunque cujusque modi przadia vel aemula V- 
triarcho juri reservala censerentur, «e inuts 
episcopis, quorum in propriés  dizecessibus itla u^ 
sita subjicerentur. Ita ille ; quibus verbis vides & 
clarari quid in titulo voce σταυροπηγίων intelat 
rit. Plura de his non dico, quod et Meursius τεῦ 
σταυροπήγιον et post illum vir pereruditus Jac 
Goar O. P. pag. 612, et 615 sui Euchologii co^ 
ac diligenter hoc vocabulum edisserant, pla 
sententiam nostri Pachymeris. 


Στύψις xai στυπτηρία, p. 420. Non dE 
quin utroque hoc vocabulo alumen desig? 
merx expetila ob usum celebrem ἴῃ ting 


D pannis laneis, ut ait hic Pachymeres noster, ἐξ 


πολλῇ τινί χρῶνται ταύτῃ τὰ ἐξ ἐρίων ὁφσμτα. 
Quod distinctius Plinius exsequens, docet |. ταῦ" 
c. 15, cum sint aluminis species dus. candidi 4 
nigri, inficiendis claro colorelanis candidum liqui 
dumque utilissimum esse, contraque fusco 85! 
obscuro fuco iisdem imbuendis nigrum aocomme 
datum. Mox ibidem Plinius 609 loca percensen: 
ubi alumen provenit, Pontum memorat, unde bit 
Noster refert solidos illud per Euxinum exportar 
Genuenses. Phocee tamen non meminit. ubi fodi 
nas aluminis ponit Pachymeres, Serius videlice 
detectas neo Plinii jam tum eetate colebres. 


1065 


GLOSSARIUM. 


1066 


Σύμθολα δεσποτιχοῦ θανάτου, p. 350. Mani- Α Joanni duci, Unde intelligitur additionem illam 


feste in his sacra Eucharistia designatur illis ver- 
bis . Σύμθολα Δεσποτιχοῦ θανάτου dominice mor- 
tis symbola, quz statim post ἅγια δῶρα nuncupat. 
Cujus appellationis rationem nemo requiret, [P 
410] qui meminerit illud Apostoli ad I Corinth., 
xi, 26 : Quoliescunque manducabitis panem hunc. e 
calicem bibelis, mortem Domini annuntiabitis, donec 
menit. Unum addo de voce Σύμόολον, cum  sim- 
pliciter dicitur summam Christianorum dogmatum 
indicare apud hunc nostrum quoque, ut cum ís 
mox addit meribundum imperatorem in procinctu 
sacri 'accipiendi viatici τὸ ἀγιον διεξιέναι Σόμδο- 
λον, Symbolum videlicet apostolicum fidei sus 
profitend:e recitasse. Alibi sepe in hac historia, 


Symholum Nicenum absolute Symbolum nominat, B 


Intelligebatur enim de quo diceret, ex subjecta 
materia, cum tractaretur controversia de additione 
Filioque Symbolo Niceno, vel si exactius loquimur, 
Constantinopolitano, a Latinis inserta. Vide que 
annotarmus a1]. v, 11. 

Συγχωρέω χαὶ συγχώρησις, p. 385. Aut oblatum 
ab imperatore sacro templo pretiosissimum altaris 
velum, cum absolveretur ab excommunicatione, 
dignum se ac tali gratulatione donum. Ut hic, sic 
et alibi verbum συγχωρεῖν in ista notione sumitur. 
Uti et συγχώρησις pro ipsa absolutione hoc ipso 
capite : ἀντείχετο ὡς λεπὰς ἐχείνου (Josephi patri- 
archa novi, qui eum ab excommunicatione solve- 
ral) διά τε τὴν ἀπ᾽ ἐκείνου συγχώρησιν, propter 
absolutionem, quam eum írustra,ab Arsenio petiis- 
set, a Germano accipiendam non potuisset, deni- 
que 8 Josepho tertio ab Arsenio patriarcha impe- 
traverat. 

Συναπτή, p. 174. Synapte nomen Latine reti- 
nui, quia non reperio unum aliud in nostra lin- 
gua verbum quo res voci συναπτή subjecta satis 
exprimatur. Multa de ea utiliter docet Meursius. 
Videtur aliquid simile illi parti litaniarum nostra- 
rum, qua Deo, continua serie multo commendan- 
tur, ecclesia pontifex etc., adjuncta cuique accla- 
matione populi : Te rogamus, audi nos, pro quo 
Grecis est, Τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν Dominum rogamus. 


Zovov, p. .87. Pachomius litterator dicitur τῷ 
Στρατηγοπούλῳ Μιχαὴλ συνών. Hic τοῦ συνεῖνα 
verbo non quelibet indicatur presentia, sed inti- 
mus convictus domesticumque in re litteraria mi- 
nisterium, quale divites olim exihebant ab iis quos 
apud se habebant, ut eorum eruditione, cum es- 
«et opus aut vacaret, juvarentur. Hi haud fere 
u'ier quam συνόντες vocabantur, ut intelligitur ex 
longo et perefeganti Luciani de his libro, cujus 
ipse titulus (inscribitur enim Βερὶ àv ἐπὶ μισθῷ 
603 συνόντων) hanc quam asserimus hujus voca- 
buli notionem demonstrat. 

Συριωάννης, p. 328. Agit de Joanne duce pro- 
fecto Thebas, et illic reperiente magnum domi- 
num, quem lingua popularium ibi Syrioannem vo- 
citatum ait, et tamen cognominem ipse fuisse 


ParROL. Gn. CXLIII. 


l 


C 


prime syllabe ad nomen istud non pertinere, sed 
adjunctam ei consuetudine illarum gentium origi- 
nis Francicae, vel ex longa cum Francis consuetu- 
dine, nomen Syre. quod ex Greco χύριος factum 
putatur, suo principi accor:modantium. Suspicor 
idem nomen, licej paulum diverse scriptum, fuisse 
Συριωάννης, quod cuidam nobili Comano in ba- 
ptismo inditum refert Cantacuzenus, l. 1, c. 11. 


Σφαῖρος Ἐμπεδόχλειος, p. 203. Primo mihi 
loci hujus occursu venit in mentem laudari hio 
sententiam philosophi veteris e discipulis aut se- 
ctariis Empedoclis. cui nomen Sphero esset. 
Quidni enim talis appellationis quispiam dedisse 
operam Empedocli (P 417] potuissel, eum Spherus 
alius e Cleanthis schola, notus auctor multorum 
operum, Diogeni Laertio memoratus sit ? Animad- 
verti postea obortam opinionem eamdem Hiero- 
nymo Wolfio hunc locum in sua Excerpta confe- 
renti. Sed consideranti rem attentius brevi patuit 
σφαῖρος hic pro σφαῖρα positum plane significare 
follem, orbicularem, quales videmus pilas majores 
spiritu confertas, quas Itali palloni, Galli ballons 
nominant. Excipiat aliquis contra non reperiri 
nomen istud hac forma, sed feminine ubique termi- 
nationis et generis apud scriptores classicos legi- 
Concedo. Quid tum postea ? an est adeo alienum 
a Pachymeris more quiddam in talibus καινοτο- 
μεῖν ? Preterea suspicari licet visum ipsi aliquem 
librum idonei auctoris ex ilis multis qui ad nos 
non perveneruünl, ubi σφαΐρος pro σφαῖρος pouere- 
tur. Sed verbi controversiain profligaverimus, re 
semel ipsa constituta. Demonstrato, inquam, loci 
quem tractamus sententiam exigere ut οφαίρος fol- 
lem rotundae forme significet, simul evicerimus 
istam hujus vobabulli hoc loco notionem esse miai- 
me dubiam. Ergo ad id nos accingamus. Ait hic 
Pachymeres patriarcham — Arsenium, postquam 
Michaeli Paleologo imperatori ob excecatum pu- 
piliura et collegam suum in imperio Joannem pue- 
rum sacris interdixerat, dissimulasse tamen, dum 
quadam fieri videret minime coherentis eum ana- 
themate rite intorto. Nam cum eum qui tali, ut 
paulo ante loquitur, gladio spiritus a communione 
fidelium plane abscissus fuisset nefas esset juxta 


p) 8acros canones admittere ad ullam participationem 


sacrorum, tamen ex eo tempore non destiterunt 
Constantinapolitanisacerdotes et clerlci nominatim 
memorare in sacro choro atque inter ipsa liturgie 
mysteria imperatorem licet excommunicatum, con- 
nivente ad hoc coram se usurpatum patriarcha 
metu majoris mali. Verebatur 60.44 euim ne, si 
et hoc vetuisset, excussa qua utcunque contineba- 
tur imperator verecundia quada: sacre potestatis, 
omnia in extremam perturbalionem impelleret, 
eveniretque iale aliquid quale in Ulyssis nave, 
dormiente, ipso, feliciter ad portum aspirante, te- 
meraria cupiditate comitum ejus accidit, qui 


᾿Ασχὸν μὲν λῦσαν, ἄνεμοι δ᾽ ἐκ πάντες ὄρουσαν 


ὋΝ 


4067 


Τοὺς δ᾽ aly' ἁρπάσασα φέρεν πόντονδε θύελλα 
Κλαίοντας γαίης ἀπὸ πατρίδος, 
ut ipse Ulysses lugens Alcinoo narrat Od. x sub 
initium : 
Utrem quidem solveruut: venti autem omnes erupere: 
ipsos vero subito rapiens tulit in. Ponium procella 
lentes a terra patria. 
Ejusmodi quempiam /etum tempestatibus utrem, ut 
alicubi loquitur Horatius, hie σφαίρου vocabulo 
designavit Pachymeres, ejusfigura imperatoris irri- 
tabilem animum adumbrans, quem jam estuantem 
ira gravi ob anathema inflictum, si rursus patri- 
archa lacesseret, periculum erat ne is totas habe- 
nas furori laxarat. Audio, dicet forte quidam eru- 
ditus lector : ged tunc oportuerat hunc czaipov 


IP. POSSINI OBSERVATIONUM LTIB. I. 
Α pingendorum in utres eorum similes quos Eo: 


Ὀδύσσειον, non Ἐμπεδόχλειον dictum a Pachy- B 


mere. Nam quid utribus /Eoliis cum  Empedocle ὃ 
Ad hecoccursurus rogo equum arbitrum rerum 
informare secum ne gravetur ideam ingenii Pa- 
cbymeris supra modum antiquarii, se eruditionis 
abstruse, quod multis ex locis patet, ostentatoris 
pene putidi. Ergo is non satis habens indicasse 
notam sibi ventorum in utres coactorum ab Eolo 
et Ulyssi traditorum fabulam, etiam innuere cura- 
vit haud se ignorare quodnam esset ejus funda- 
mentum fabule. (P 418) Non enim de nihilo illa 
Homerus finxit, sed allusitin eo ad magicam vim 
utrium quorumdam, quibus sd ventos sopiendos 
prestigiatores jam olim uterentur, e quorum post- 
ea numero fuit Empedocles. Hic enim inter alia 
magice artis experimenta, qualium edendorum 
modum ac viam 80 traditurum jactabat, sedando- 
rum et excitandorum ventorum arbitrariam pote- 
statem numerat, sic in quodam poemate, discipu- 
lum alloquens : 


Παύσεις δ᾽ ἀκαμάτων ἀνέμων μένος, oz ἐπὶ γαῖαν 

᾿Ορνύμενοι πνοαῖσι χαταφθίνουσιν ἄρουραν, 

Καὶ παλιν ἣν x' ἐθέλησθα, παλίντιτα πνεύματ᾽ ἐπά- 
ἰξεις etc. 


Sedabis indefessorum ventorvm, furorem, qua supra 
[terram 


Ruentes flatibus devastant sata : 
EL rursus, si libuerit, revocata reduces eorum flabra 


Quomodo autem hec praestaret, tradit Timaeus Hist. 
l. 18, sic recitatus a Diogene : Ἐτησίων ποτὲ σφο- 
δρῶς. πνευσάντων, ὡς τοὺς xapmobq λυμῆναι, χελεύ- 
σας (Ἐμπεδοχλῆς) ὄνους ἐχδαρῆναι καὶ ἀσχοὺς πο:ῆ- 
σαι, πρὸς τοὺς λόφους xal τὰς ἀχρωρείας διέτεινε 
πρὸς τὸ συλλαδεῖν τὸ πνεῦμα. Etesiis aliquando 
vehementer flantibus, sic ut (ruclus corrumperentur, 
jussis excorriari asinis, utres ex earum pellibus fa- 
ctos expandit. hiantes auram. versus in. jugis 6085 
collium οἱ montium, quasi ad. spiritnm comprehen- 
dendum. Innuit autem historicus hine consecutam 
tranquilitetem, velut ventis in carcerem compa- 
ctis. Quod populus admiratus Empedocli χωλυσα- 
víuou ventorem inhibitoris cognomen  indiderit. 
Eustathius quoque Παρεχύολαϊς ad '08. x meminit 
Empedoclis tanquam arte predili ventorum com- 


C 


| 


Ulyssi donavit. Ejus heec verba sunt: 'Avuac 
ται γένος ἐν Κορίνθῳ ἀνέμους κοιμίγοντες., εἰς ὑπ: 
δεξιῶς λέγεται διαχεῖσθαι καὶ ᾿Εμπεδοχλῆς, οἷ τ 
εἰς αὐτὸ τέχνη ἱστόρηται. Anemocziz sect ka 
num nomen est Corinthi ventos sapientium; qu: 
luisse in. primis peritia dicitur Empedocles, a. 
in hoc genere ars ab historicis cclebrata esl.1a 5E 
locos alludens non solum modo memoratos T: 
et Lasertii, sed aliocum etiam, historicorum,: 
Porphrii, cujus in Vita Pithagore, editionis κὲ 
steniane, typis Vaticanis, hec leguntur p. καὶ 
Ὧν μεταλαδόντας Ἐμπεδοκλέα τε καὶ "Ecos 
xai "Αὔχριν πολλάχις ἐπιτέτελεχέναι cour 
δ᾽ αὐτῶν τὰ ποιήματα ὑπάρχειν. “Ἄλλως: 
ἀλεξάμενος μὲν ἦν τὸ ἐπώνυμον Ἐμπεδοι! 
Que postrema verba eruditissimus Holstenius 
vertit ; Quin. et Empedocli cognomen erat 5: 

nemi sive averrunct ventorum. Hanc ex vw 
lectione de Empedocle famam observantem i, 
Pachymeres habens, dum periculum ezitiosis- 

procelle prudenti conniventia vitatum ab A 

patriarcha, utrium JEoli Ulyssi traditarum ἐ: 

ejus comitibus ingenti pernicie ipsorum ὅς 
contrectatarum exemplo illustraret non&:^ 
quin fabulam cum historia commistam ere 
lectori, Homericos ventorum folles cum wi. 
Timeo memoratis Empedoclis utribus up s^ 
ne conjungens σφαίρου ᾿Ἐ μπεδοχλίου. Sitz? 
conjectabar. Recte an. secus, equi leclot* 

judicium. 










μεγάλης p. 460, Καὶ τὸν Tapaxoiiin u 
μεγάλὴς σφενδόνης. Meminit hujus o/ici Godin 
C. 4, ubi tradit τὰ τοῦ WX oOx: uogim TANT. 
φορέματα, quibus is vestibus δὲ insigwtus W^ 
stalis uteretur. Gretserus noster ibi vertit : Przit 
cti sigilli seu annuli signatorii gestamim, ni 
quam Junius, qui παρακοιμώ μενον szpiv V 
cubitorem fundz interpretatur, aut etiam qz 
interpres Juris Grece-RBomani cui z22x5:09- 
νος τῆς μεγάλης σφενδόνης accubitor magnat! 
dicitur Σφενδόνη proprie funda saxis jaco?" 
usitatissima traaslatione ἃ forme quadam * 
litudine ducta, palam annuli significat, ut^ 
simum est; nec minus perspectum obsignin^ 
ras olim solitas annuli pala certis insculpt 
racteribus aut. formis, cere chartis apposite * 
pressa. Hinc σφενδόνη pata annuli, sigillum did? 
quod [P 419] cum duplex δὰ multiplex impe 
tibus esset, maximi omnium custos rapax o 
μενος μεγάλης σφενδόνης hoc loco appelliist 
Quareautem παραχοιμώμεον ? 60€ Opinor qu 
ex iis erat qui ex officio assidue apparere cire? 
imperatorem aut in proximo ad subitas evocili* 
nes semper esse debebant, cubiculum principis 
diu fere noctuque frequentantes. Vide que dir 
mus verbo παοαχοιμώμενος. 


Σχολή, p. 50 et 353. Peculiarem, ni fallor, vit 
habet vox σχολή hoo loco, emphasim ferens cujus 








1069 


GLOSSARIUM. 


1070 


dam interrogationis ironia submiste. Agitur de , locum exscribens particulam pro negligit. Sicenim 
Serbis populis, quos propria civium'et popularium habet : Solea vel ea dicilur qux solo pedis subjici- 


suorum rapere solitos, verisimile non esset ab 
externis per eorum fines peregrinanibus tempera- 
turos, hac ferme sententia : Qui suos diripere non 
dubitant, ab alienis scilicet abstinebunt? Iterum 
in simili notione usurpatum hoc vocabulum habe- 
tur, l. v, c. 12, in his verbis : Ei δὲ διδοῖμεν xal 
ἔχχλητον, σχολῇ τινα τόσην τέμνοντα θάλασσαν 
τῶν δικαίων ἀμφισδητεῖν, Si vero. et jus provocatio- 
nis concesserimus, periculum fuerit. scilicet ne quis 
tam vasto mari jus suum persecuturus Romam se 
conferat? Alium habeo hujus idiotismi testem Sy- 
meonem Seth in Greca ex Arabico interpretatione 
libri quem ipse ἔχνηλάτην vocat. Huno nos Latine 
redditum ad calcem harum Obervationum mantis- 


s: loco damus. Ejus in secunda dissertatione sic B appellantur : 


Grece legitur: Εἰ γάρ μή ὑπὲρ αὐτοῦ ἀπολογὴση- 
ταί τις, σχολῇ γ᾽ ἂν ἑτέρου ὑπερασπίζοιτο. Qui. enim 
ne se quidem ipsum ín periculo defenderit, αὐ eo 
scilicet exspecletur ut fortiter pro alterius capite de- 
certet ? [n septimaquoque sic regina maritum allo- 
quitur, conquerens non communicari sibi ab eo 
scitu necessarium arcanum : El γὰρ ἔμοιγ᾽ ἂν ἀπο- 
χρύψης, σχολῇ γ᾽ ἂν ἑτέροις πιστεύσῃς" δὲ enim de hoc 
me celas tuam. conjugem, aliis id. scilicet fateberis ? 
]ta etiam loquitur Georgius Acropolita in Procmio 
Historie p. 2 ed. Ceg. 


Σωλέας, p. 172. Quid sit σωλέας, magna et per- 
plexa quastio est. Legi accurate, diu meditatus 
sum, que de hoc argumento viri doctissimi Joannes 
Meursius, Leo Allatius, Jacobus Goar ord. Pred., 
Jacobus Gretserus et Ludovicus Collotius societa- 
tis nostre scripsere. In rei deinde inquisitionem 
ipsus attentione longa et acri incubui. Exponam 
hic, si potere, breviteret clare quid discussis cun- 
ctis verisimillimum compererim, luce presertim 
mihil affusa ex eruditissimadiatriba illustriss. Leo- 
nis Allatii ad Fabium Chisium, hodie Alexandrum 
VlI, de hoo proprie argumento novissime et accu- 
ratissime scrip:a.Incipio a consideratione nominis. 
Σωλέας sive, utSimeon Thessalonicensis dialogo de 
sacramentis emendatius scribit, σολέας, vel etiam 
ut apud Euchologium in ordinationediaconi legitur, 
σολέα, non est vocabulum Grece originis, utomnes 
facile consentiunt ; nec fere vidi qui dubitent quin 
Latinum sit, in Hellenismum, ut alia plurima, usu 
intrusum. Si ergo disquisierimus, quid Latinis va- 
leat solea, forte non [uerit id inutile ad judicium 
statuendum de re ipsa voce hac indicata, quenam 
landem sit. Sextus 607 Pompeius Festus, optimus 
enarrator antiquarum notionum verbis Latinis sub- 
jectarum, non sua solius sed Marci preterea Verrii 
Flacci, antiquioris nec minus accurati grammatici, 
auctoritate significatum — vocabuli solea nobia 
edisserit his verbis : Solea, ul ait Verrius non est 
so*um ea quz solo pedis subjicitur, sed. etíam pro 
materia robuslea (vel ut habet alia lectio, robusta), 
super quam partes cratitius exsiruitur. Paulus hunc 


tur... cel. materia robustea, super quam paries cra- 
litius exstruitur. Yn margine editionum optimarum, 
Venete anni 4560 ex bibliotheca Antonii Augusti- 
ni, et Parisiensis Scaligeriane anni 1584, ἀντὶ 
τοῦ pro suggeritur alia lectio per, [P. 420] ex qua 
conjectura forte non vana ducatur, scriptum olim 
in archetypo fuisse pes e maleria robustea, etc. 
Nam pes dicitur quod aliud sustinet, ut pes mens 
Plinio, ]. xit, c. / : Eodem ebore numinum ora 
spectarentur el mensarum pedes ; quo sensu stereo- 
baton pes est stylobsti. Vitruvius, l. ur, c. 3 : Su- 
pra terram parietes exsiruantur sub columnis dimi- 
dio crassiores quam columnz sunt fulurz, uti fir- 
miora sint inferiora superioribus, qux stereobata 
nam excipiunt onera. Paulo post: 
Exstructis autem — fundamentis αὐ libramentum 
sty lobatze, sunt collocanda, supra stylobatas colum- 
na disponendz, etc. Malerie porro mentione ro- 
bustee non proprie intelligendum hic querceum 
lignum, sed metonymice corpus quodvis duritiei 
quante opus est moli gravissime portande. Allu- 
ditur enim in similibus origo architecture, qua 
primum evo rudiori lignis edificabat, ex quibus 
querceum fundando aptum judicabatur ob dotea 
quas memorat Vitruvius, l. 11, c. 9, his verbis : 
Quercus terrenis principiorum salietatibus abundans. 
parumque habens humoris el aeris οἱ ignis, cum. in 
terrenis operibus obruitur, infinilam habel zlerni- 
tatem, ex eo quod cum tangitur humore, non habens 


C foraminum cavitates propler spissitatem | non potest 


1n corpore recipere liquorem, sed fugiens ab humore 
res?stit. Retinebanturautem, etiam post substitutos 
in structuris ligno lapides, vocabula priora. Ut 
Paulus ex Festo verbo fiubum tradit Robum dictum 
in carcere locum quo precipitatur maleficorum 
genus (puta fastigium propugnaculi in preceps 
imminens, unde maleflci convicti dejiciebantur, ut 
Manlius ex rupe Tarpeia). Causam appellationis 
statim tradit, quod ante arces robusteis include- 
bantur, hoc est, quoniam apud veteres mos erat 
arcium claustra ad summum usque monium lignis 
roboreis exstruere, inde postea quoque quam e 
saxis tolli propugnacula consuevere, mansit pri- 
scum vocabulum materise,utrobusetiam tum fasti- 


D gia aggerum ad pinne murorum dicerentur. Quan- . 


guam ipsum roboris aut robustei nomen materiae 
quercee proprium non est, sed coloris : unde bos 
robus sive rubus priscis erat. Paulus ex 608 
Festo : Robum rubro colore, et qua rufo significari, 
ut bovem quoque rustici appellent, manifestum est. 
Unde δὲ materia. que plurimas habet venas ejus 
coloris, dicta est robur. Hinc et homines volentes et 
boni coloris robusti. Hsec Festus, que demonstrant 
nihil referre ad rem ipsam que solea in mdificiis 
vocatur, ligneane sit au saxea, marmorea vel 
serea stractura,. Hactenus informatam ex originibusg 
Latini sermonis ideam rei que solea dicitur, con- 


1071 


P. POSSINI OBSSRVATIONUM LIB. I. Ww 


feramus ad usum disquisilionis presentis, et inda- Α στήθεα, quibus designantur alte exstantia ligu τ 


gemus in templis Grecorum ecquid fuerit quod in 
hanc formam incideret ; unde statuere possimus 
ipsium id αὐτόχρη ua fuisse, quod vocabulo σωλέας 
indicatur et & nostro hic Pachymere et a Grecis 
recentioribus passim plurimis. Adyta in Christia- 
nis apud Grecos templis inde usque ab originibus 
relig2onis septa repagulis fuere, que et gressus ab 
jia profanorum et ocuios arcerent. Ao princlpiis 
quidem exiguo defungebantur, necessarium secre- 
tum majestati sacrorum contenti quomodocunque 
obduxisse. Are gradibus inferne, supra solum 
obtendebantur e materia cancelli: hi gressus ex. 
cludebant non initiatorum ἃ sacro septo. Super 
hos vela tendebantur : hec conspectum mysterio- 
rum coucioni adimebant. Eusebius, ]. x, o. 4, de 
CorsStantino templa Christiana Gceecis exstruente 
ecribit : Τὸ θυσιαστήριον, ὡς ἂν εἴη τοῖς πολλοῖς 
àÓatov, τοῖς ἀπὸ ξύλου περιέφραττε διχτύοις, 
Altare, ul esset inaccessum populo, ligneis sepsu cla- 
thris. Sic ille de cancellis memoratis, quos alii 
χκιγκλίδας vocant, ut Symeon Thessalonicensis. 
Gregorius vero Nazianzenus singulari numero 
totum cancellorum septum κιγχλίδα vocavit illo 
versu : 
Κιγχλὶς διείργουσ᾽ οὐ βίους, ἀλλ᾽ ὀφρύας. 

Quia enim intra septum locus erat sacerdotibus, 
plerisque tunc ejusmodi ut fastu solum ao super- 
bia, noa exercitatione virtutum supra vulgus 
ominerent, eleganter ait cancellos, qui dirimebant 


sacerdote ἃ populo, non vitas, sed supercilia dis- C 


crevisse. Similiter loquitur Constantinus Porphy- 
rogenitus infra referendus. Erant hi cancelli pervii 
portulis, per quas aditus exitusque presbyteris 
patebat : (P. 421] Hae καγκελοθυρίδες Codino dicte. 
Sed tam he quam intercolumnia, aut spatia. ocu- 
lis pervia cancellorum, velis oppansis protege- 
bantur a populi aspectu. Βηλόθυρα his nomens, quo 
non tantum Codinus est usus, sed etiam Anastasius 
Bibliothecarius in Stephano, his verbis : Fecit el in 
eadem basilica egregii doctoris gentium velothyra 
quatuor, ex quibus unum auro Leztum. Paulo post 
velothyrorum usum qualem dicimus distinctius 
indicans, ait data a pontifice eodem velothyra serica 
tría in circuitu altaris, hoc est, ut apparet, inten- 


denda tegendo ab oculis populi presbyterio, quod D 


et in Latino ritu erat circuin altare. lllustrat haec 
omnia S. Germani locus in Mystagogia, quem ideo 
describant : Κιόνια ἤτοι τὰ στήθεα διαχωρίζοντα 
τὸ βῆμα ἀπὸ λοιποῦ ναοῦ, xai χάγχελλά εἰσι τῆς 
προσευχῆς τόπον GO09 δηλοῦντα, ἐν οἷς σημαίνει 
τὴν μὲν ἔξωθεν τοῦ λαοῦ εἴσοδον, τὴν δὲ ἔσωθεν τὰ 
Ἅγια τῶν ἁγίων ὑπάρχουσαν xai μόνοις τοῖς ἱερεύ- 
σιν οὖσαν ἐπιδατόν: Columelle sive Lhoraces sepa- 
rantes allare a reliquo templo, et cancelli locum ora- 
Lionis manifestant el signant. quousque  exterlus in- 
gredi populus possil, ac quod interius. est, Sancta 
sanclorum esse, locum solis servium sacerdotibus. 
.n his verbis notari velim voces lllas χιόνα xai 


δρυφάχτου ἢ διχτύου cancellati septi reticulatc c 
hiantis, rimis tamen aut intervallis velorum oppi: 
tectis, ut diximus, Atque beec prius fnere. Po: 
invenit imperatorum magnificentia rationeim ἰξ 
ornandi et salvo usu religioni ac necessitate : - 
in augustiorem cooformandi speciem. Pro :- 
eellato e materia seplo  pretiosiorem e marz- 
aut ere, argento quin etiam et auro, illumiru:- 
bus opus gemmis quoque inserti, scenam oL 
derunt sacro altari, omni architectonica elegir: 
visendam, columnis, sign;s, vasis, floribus, fir 
visu pulcherrimis. Constantinus Porphyr 
de vita et rebus gestis Basilii Augusti, pos';z 
re.ulisset eum munificentia plane regia i-- 
quod exstruxit, parietes dextra lemvaque tec: 
ex argenle aureis interstincto floribus et ger 
obduxisse (ΟἹ ὃὲ ἐκ δεξιῶν xai εὐωνύμων τ΄ 
ἄργυρον ἄφθονον xai αὐτοὶ ἐπικείμενον ἐς. 
διηνθισμένον χρυσῷ χαὶ τιμίοις πεποιχιλ μένον o 
xai μαργάρων λαμπρότητι), statim addit de x 
septo sive solea : Ἡ δὲ διείογουσα τὰ ii: 
θείου οἴχου τούτου χαγχλὶς, Ἡράχλεις, ὅτον 
ἐν ἔχυτῇ περιείληφεν, ὥς οἱ στῦλοι μὲν τ 
κάτωθεν ἐξ ἀργύρου διόλου τὴν σύστασιν Br 
δὲ ταῖς χεφαλίσι τούτων ἐπιχειμένη Byz ἃ τὸν 
ροῦ χρυσίου πᾶσα συνέστνηχε, τὸν πλοῦτον z^ 
τὸν ἐξ ᾿Ινδῶν περιχεχυμένον πάντοθεν ἔχουτα, ii 
κατὰ πολλὰ μέρη, καὶ ἡ θεανδρικὴ ποῦ R»29.- 
μετὰχυμεύσ εως ἐχτετύπωται. Qui tem^ 
hujusce divini templi separant cancelli, Deu V 
quanias in 46 divillas. continuent Ὁ Quor,a con 
portesque unz omnes €x. argento cgsciz ist, ὦ 
capitellis earum supertncumbepn s trah wa ἐς wr 
auro constat, universas Indorgus dirus cwm € 
parle circum[usas habens ἔπ Qua mulli locis t 
theandrica Domi forma opere chysnico ἐμ δ. 
Hec Constantinus; qui et alibi similia de riz 
e decoratione templi alterius pere 
em Basilium Augustuin facta ico 
dixit templi parietes et ipsa δον, 
adytorum argento, ΔΌΓΟ, 6 Ὠλῖ8 et unionibusi 
didissinie incrustata, proprie addit de e£ 
facie sepli altare abscondentis : kai ἐχ τῶν δ" 
διείργουσαι τὰ θυσιαστύρια κιγκλίδες χαὶ ᾽ 
αὐταῖς περίστυλα, xai τὰ ἄνωθεν οἵον bz 
χρηματίζοντα, οἵτε ἐντὸς θᾶκοι, xat αἱ πιὸ τ 
βαρμῖἴδες, χαὶ αὐταὶ αἱ ἱεραὶ τράπεξαι, ἐξ Ὁ 
πάντα περιχεχυμένον ἔχουσι τὸν χρυσόν. δὶ φεὶ ? 
exteriori templi parte. sanctuarium. secludu;t 6}} 
cancelli, et in. ipsis columnz, qua Super ce n" 
hyperbhyra, et intus seltae, ipsaque sacrg mv 
omnia ex urgenlo circumfusum  habeyut qurum. i 
ille ; quibus similia Codinus de tem plo 8. Sopb'? 
memorat. tes porro ipsa loquitur, et architecior? 
ralio exigit, isti moli columnarum €t casleri orD&- 
tus substerni busim debuisse e solo eyxstantem ; 
quam et Constantinus indicavit illis prioris tesu- 
monii verbis oi στῦλοι μὲν xa? τὰ κάτωθεν, ὦ 






1078 


GLOSSARIUM. 


1074 


lummea partesque uma omnes quibus exprimit eam À quod spatium statio antistitum οἱ sacerdotum 


substructionem isti scene sustinende quam ex 
Vitruvio superius vocavimus stereobata, super quiae 
stylobata ponuntur columnarum sedes proxima. 
Hoc autem veteri Latino verbo propriissime solea 
est. [P 422] Id quod ipsi Greci intellexerunt, 
superpositos isti quasi crepidini ornatus σολίους 
uppellantes, vocabulo a solea cui innituntur ducto. 
Theodori Studite verba hec recitat Georgius Ha- 
martolus in Leone Armeno : Ot τε θεῖοι χίονες xai 
οἱ σόλιοι χαλούμενοι, ἃ τὸ σεδάσμιον τοῦ ἱεροῦ δια- 
τειχίζουσι θυσιαστήριον. Necnon sacre  columnz, 
el qui soli vocamfur qum venerandum a lemplo 
inlersepiunt. altare. Parem κυριολογίαν — videtur 
Cedrenus affectasse, dum τοὺς σωλίας verbo plu- 
rali vocat multa illa et varia vestibulum et quasi 
proscenium are sacre componentía ornamenta. 
Verba ejus hec sunt: Ἡ τρούλλα τῆς ἁγίας τοῦ 
Θεοῦ Μεγάλης ἐχχλησίας φουρνικὴ οὖσα ἔπεσε, 
τόν τε ἄμδωνα καὶ τούς σωλείας ἐξ ὀνυχίτου λίθου 
ὄντας συνέτριψε xal εἰς χοῦν ἀπετέλεσε’  Trulla 
sancta Dei Magna ecclesie. comerata in. fornicem 
concidit, οἱ ambonem ac soleas. qni erant ex onyehite 
lapide, contrivit ei in pulverem conminit. Hec 
Cedremus. Tam erat, opinor, in ea ecclesia unus 
σωλέας quam unus ἄμδων. Cur igitur historicus 
ἀμόωνος in singulari σωλειῶν in pluraii meminit ὃ 
Quid verisimilius dicamus quam idcirco id factum, 
quia σωλέαν a σωλεαῖις Bub οωλείοι (nam forte 
σωλείους scripsit) studuit distinguere, verisimi- 
litudine etiam narrationis consulens. Nam contri- 
tum illaruina in minutum usque pulverem soleam» 
hoc est stereobata solide structa ex materia pre- 
dura marmorum aut etiam metalli, credibile minus 
erat: de columnis, sigillis, liliis, pomis et aliis 
figuris ex onychite gemma supra s0leam erectis, 
qua cuncta σωλείων vocabulo intelligit, res erat a 
fide non abhorrens, quod ista et subtilioris formae 
el mollioris materie, insuper etiam primo impetus 
ruentium ex fornice lapidum excepisseot. Non 
infitias iverim tamen alios passim auctores, uti et 
nostrum hic Pachymerem, dum soleam simpliciter 
nominant, eque stereobata cum superpositis stylo- 
batis, basibus columnis, capitellis, trabe, cyma- 
tio, epistyliis, sigillis, vasis ac reliquo ex arte 
coronamento, una verbi notione comdrehendere. 
Quin etiam pro cerlo, habeo, idque magnopere ani- 
madvertendum puto, non solam hanc substructio- 
nem cum suis ornamentis τὸ βῆμα ἀπὸ τοῦ ναοῦ, 
altare ac presbyterium ἃ templo reliquo dirimen- 
tem, 618 nuucupatam fuisse soleam , sed id 
nomen preterea extensum ad significandum ali- 
quantum spatii soli ac pavimenti ecclesim inter 
soleam et locum ubi stabat populus interjacens. 
Quemadmodum etiam βῆμα, quod proprie gradum 
sonat et altare gradibus videlicet sublatum syn- 
ecdochice indicat, significabat preterea spatium 
soli satis latum, quod ab infimo altaris gradu 
us|ue ad oancellos aut soleam  potebat, intra 


B 


C 


D 


erat, id quod extra omne dubium est, ex ser- 
centis passim obviis scriptorum optimorum locis 
manifestum : ita dicendum quoque necessario est 
eolee appellationem propagatam ad designandum 
similiter spatium aliquod soli, quod statim a 80- 
lea versug populi ac concionis locum tendebatur, 
quo in epatio subdiaconi, lectores aliique inferiores 
ecclesie ministri stabant, quibus jus non esset 
in sacro septa in ipso bemate aut preabyterio 
stare. Docet hoc nos clare Symeon "Thessaloni- 
censis libro de Sacr. his verbis: Ὑποδιαχόνου 
xal ἀναγνώστας χαθῆσθαι χρὴ ἔξωθεν τοῦ βήμα- 
τος περὶ τὸν σωλέαν, ὃς δὴ καὶ βῆμα καλεῖται 
ἀναγνωστῶν:  Subdiaconos et lectores sedere opor- 
tet extra. bema, circa soleam, qui et bema lectorum 
nuncupatur. Bema hic dici locum intra sacra 
septa ab altari ad cancellos pertinens nullos du- 
bitat, quale vulgo presbyterium Latini nuncu- 
pamus. Hinc ait Thessalonicensis exclusos sub- 
diaconos lectoresque legitimam stationem  ha- 
buisse πεοὶ σωλέαν eirca soleam ; quem propterea 
80leam nuncupatum ait βῆμα ἀνἀνωστῶν, quasi di- 
cas altare lectorum, idcirco quod, ut, βῆμα ἱερέων, 
nempe sacrum altare, locus erat intimus ad quem 
progredi sacerdotes possent sacris in eo peragen- 
dis, ita soleas meta erat ultima ministoris sub- 
diaconorum et lectorum, quos penetrare in sacra 
septa nefas erat. Rursus ut spatium circa aram, 
intra quod usque ad cancellos aut soleam s8acer- 
dotas consistebant, βήματος appellatione com- 
prehendebatur, sic etiam spatium ante soleam, 
in quo erat subdiaconorum et lectorum statio, 
[P- 423] solee quoque vocabulo designabatur, ita 
utin hisce duobus soleas fungeretur ipsis vice 
βήματος et ideo βῆμα ἀναγνωστῶν bema lectorum 
vocaretur. Heo sententia est verborum Symeonis, 
manifeste docentium illam intime admotam solee 
templi partem impertiri solitam nuncupatione 
80lez, per extensionem scilicet popularem et mi- 
nus rigida proprietate. Atque hoc valet ad in- 
telligendum in quod alibi scribit idem "Thessalo- 
nicensis, libro nimirum contra Hereses Γίνεται 
δὲ εἴσοδος εἷς τὸν σωλέαν ἐκ τοῦ βήματος διακόνου 
xal ἱερέως δίχα φώτων Fit introitus in. soleam e 
bemate diaconi el sacerdolis sine luminibus. De- 
scribit sacram quamdam funclionem, qua mos 
erat prodire ex presbyterio in templi partem ei 
pretentam sacerdotem cum diacono. Illam porro 
templi partem una solea, sive cancellis 8 presby- 
terio diremptam, soleam appellat. Pari notione 
accipienda necessario vox solea est apud Joannem 
Cantacuzenum, 612^ Hist. lib. 1, cap. 41, ubi de- 
acribit ceremoniam coronationis Andronici Junio- 
ris Augusti in magno templo Sancte Sophie per- 
actam. Ait enim cetera multa supplicationem 
circa lemplum ductam a patriarcha, clero, impe- 
ratoribus et omni populo. Tum in reditu versus 
altare, ubi ventum ad soleam esset, alios. quidem 


1075 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


iy 


omnes foris mansisse, slum imperatorem, qui A scitenectemeredisputat, ab alio magiseruditoquac 


coronabatur, ingressum reperisse patriarcham 
stantem supra sacris cancellis, hoc est ia ipso 
limine porte soles, qua ex presbyterio in reliquum 
templum prodibatur. Verba Cantacuzeni hac sunt: 
Τὸν δὲ ναὸν περιελθόντες χατὰ τὸ ἔθος ἐπειδὰν 
γένοιντο ἐν τῷ σωλέᾳ, οἱ μὲν ἄλλοι πάντες ἐστᾶ- 
σιν ἐχτὸς, αὐτὸς δὲ (βασιλεὺς) μόνος εἰσερχόμενος 
τὸν σωλέαν τὸν πατριχόχην ἐπὶ ταῖς ἱεραῖς xtyxAL- 
σιν ἑστηκότα εὑρίσχει. Heec ille; que clare indi- 
cant spatium aliquod templi sacros cancellos una 
ex parte contingens soleam vocatum, in quod unus 
imperator introierit, ceteris abstinentibus  in- 
gressu. Locum autem fuisso distinctum ἃ pre- 
byterio manifeste patet ex eo quod  progres- 
sus per illud spatium imperator patriarcham 
invenerit ἐπὶ ταῖς ἴερχαῖς κχιγχλίσιν στηχόἑτα 
stantem super sacris cancellis, in ipso videlicet 
sacri septi sive presbyterii aditu. Vides hic eximie 
concessum imperatorii soli locum intra soleam, 
hoc est in spatio vicino sacris septis, subdiaconis 
et lectoribus reservato, unde populus excludeba- 
tur. Eo videtur alludere quod Nicetas Paphlago 
scribit in Vita sancti Ignatii, referens presagum 
somnium Barde imperatoris, quo  premonitus 
fuerat de vi que ipsi deinde per Basilium illata 
est : visus enim fuerat sibi videre ad se stantem 
intemplo venientes albatos quosdam, ὧν ὁ μὲν 
δέσμιον τὸν βασιλέχ ἀναλαδὼν καὶ ἐπὶ τὰ δεξιὰ 
χκατασύρων ἐξωθεῖτο τὴς σωλέας, quorum unus 


humano incomitiati parum oiviliter. Οὐ Ϊδοίοτε τ 
de solea suam verecunde atque abnorie (P &i 
proponit Ludovicus Cellotius noster,l. v De ἀπ 
rarcha, c. 06, p. 45, in hunc modum scribe: 
Quid si divinet aliquis in. ea plamitie chori ampi: 
gquabiti eductum aut in medio aut rd alterum cx 
nobilius aliquad solum omni elegantin ador: 
elc.. sicque soleam a sxlo dictum | e£. pavimenu, c 
si mavis ab expensa zquabilitar et fuse ezpor-- 
forma, qualis sol est. Heec Cellotius ; que co 
equps omnes assensuros haud adeo esse absrz 
ul a scriptore religioso tam atrociter et indi: 
traducerentur. Gravius, inquit, hullucinatur C. 
tius, qui ab expansa et exporrecta ejus forma, ^: 
est solez, sic dictum putat, quasi profanis soi 
non solutis calceamentis lerra sancta  calcanda [: 
Hic vero merus est succus  loliginis. Quid, ac: 













solee forma ad sacri loci contaminationem ; 
net ? An omnes solee profana ? etiam illz q::: 
pontificessacris operantes rite utuntur ecclesi 
benedictione sacratis ? Videut autem qui piaz- 
putat ad explicandam figuram loci sacri uti iz 
tudine soles, quid enm statuere sit conseque: 
Innocentio III, pont. max., qui l. τ Mysdei" 
missa, c. 35, per caleeamentum pedum sigiie 
docetsacrosanctum incarnationis Verbimystr- 
per quod ait Deum in “μόδα notum, el cu 37 
raet magnum nomen, in Idumzam eziendus 5 
menium suum. At etium ex modestia Cellot - 


vincium imperatorem arripiens εἰ αὐ dextrum latus (* gor idem, quem honoris causa modo ron δ." 


trahens exirudebat solea, proprio videlicet impe- 
ratoris intra templum loco, unde pelli omen fe- 
rebat expulsionis ab imperio. In ritualibus Gre- 
corum libris distincta quoque reperitur cujusdam 
epatii ante sacros cancellos solea vocati mentio. 
in ordinatione diaconi heo leges: ᾿Βξελθόντες 
δύο διάκονοι ἐκ τοῦ ἁγίου βήματος Aapódvouct τὸν 
μέλλοντα χειροτονεῖσθαι διάχονον, ἑστῶτα ἐν τῇ 
σωλέᾳ. Exeuntes duo diaeont ex saero bemate | acci- 
piunt eum qui ordinandus est. diaconus, stantem 
in solea. In ordinatione vero sacerdotis : Μετὰ 
δὲ τὸ πληρωθῆναι τὸν χερουδιχὸν ὕμνον ἵσταται ἐν 
σωλέᾳ ὁ μέλλων χειροτονεῖσθαι πρεσδύτερος. Post- 
quam eomplelus fuerit Cherubicus hymnns, stat ἵπ 
solea qui ordinandus est sacerdos. 


Summa dictorum et sententie dé solea mese hec 
est, fuisse soleam Latino antiquo verbo proprie 
dictam substructionem stylobatis, columnis, episty- 
liis ceteroque architectorices elegantis specioso 
apparatu coronatam,que in templis Grecorum ma- 
gnificentius ornatis, vice ligneorum cancellorum ac 
velorum, 6118 aram maximam et presbyterium ab 
ingressu inspecluque populi tegebat , extensam 
quoque appellationem solee ad spatium quoddam 
isti substructioni contiguum designandum. Addam 
hic humanitatis officio instinctus non intempestivam 
viadicationem boni scriptoris, dum de solea non in- 


ex modestia, inquam, laudabi Cellotii x^ 

arripit ei acerbissime insultandi, dam εἰς ἐπ" 

Quid igitur solea ? interrogat seipsa (ius. 

Heret mihi aqua, respondet * (urbida αἱ τοὶ 
ceno et solo et sordidis ejus soleis pro[auls. Vt: 
catholicus at religiosus sacerdos de cathdito * 
religioso sacerdote scribit ; quae si adversus 54 
reticum aut Mahumetanum scriberentur, vii: 
sari ab inhumanitate possent. Ceterum p 
vetum tam stomachoso censori contigit ut: 
Jesuit» libenter infligebat haud parcens vet 

ineumquem minime vellet resilirent, amicisst^ 
sibi, nobis et cunctis merito suo caput, il** 
simum Allatium, qui doctissima disserltatit? 


ἢ solea, ex una plurimum profecisse me initi 


professus ejus originem nominis querens." 
male, inquit, etiam a solea mon wt crepidas ὃ 
nat, quanquam ab ea quoque nom inconcintt 5 
quispiam autumaret. Hec ille: quibus omni ! 
qua in Cellotium pariter loqui ausum ini 
vidimus fulmina, in suum caput attraxisse vic 
poterat, nisi 684 laureum haculum gest 
per quem est a procellis istiusmodi tutissimus. 


Ταναΐτης, pag. 422. Venti Ταναΐτου dicli 1 
minit Procopius, lib. iv secunda tetradis cap. 
p. 573 ed. Reg his verbis: Tavav,) δὲ γαλοῦσιν 
ἐπιχώριοι xai τὴν ἐκδολὴν ταύτην dx λίμνης ἀρ 
μένην τῆς Μαιώτιδος ἄχρι ἐς τὸν Εὔξεινον πόντο 


1077 


GLOSSARIUM. 


1078 


ἀλλὰ xal τὸν ἄνεμον, ὅς ἐνθένδε πνεῖ Ταναΐτην À ministeriis navasset operam, ab eo jam adulto 


προσαγορεύουσιν. Ex quibus intelligimus hujus 
venti nomen nona vero amne Tanai sumpium, 
sed ab alveo quodam aut prono fluxu paludis 
Meotidis in Pontum Euxinum, qui alveus etiam 
Tanais nominari consueverit ; ab eo autem spi- 
rantem ventum, qui, ait noster, inter Boreales 
solet esse vehementissimus, Tanaitem dici. 

Ταρίτες, prg. 419. Hinc habemus naves quas- 
dam contracte longitudinis, hoc est minus longas 
quam triremes, Taritas a Genuensibus iis olim 
utentibus fuisse vocatas. Verisimile est easdem 
bas e«wsecum iis quas ταρίδας Nicetas appellat ; 
qua voce δρόμωνας [P. 425] cum  significasse 
Meursius censet. Unde forte vel hio rescribendum 
ταρίδες fuerit, vel apud Nicetam ταρίτες emen. 
dandum. Videndum etiam an non bino emanave- 
rit Tartanarum, quei hodie appellantur, nomen. 
Caeterum si δρόμωνες sint ταρίτες, iis conveniet 
descriptio dromonum qua apud Procopium, lib. 1 
De bello Vandalico, cap. 44, legitur his verbis: 
Ηλοῖα μαχρὰ ὡς εἰς ναυμαχίαν παρεσχευχσμένα,, 
μονήρη μέντοι xal ὁροφὰς ὕπερθεν ἔχοντα, ὅπως 
οἱ ταῦτα ἐρέσσοντες πρὸς τῶν πολεμίων ὡς ἥχιστα 
βάλλοιντο. Δρόμωνας χαλοῦσι τὰ πλοῖα ταῦτα οἱ 
νῦν ἄνθρωποι πλεῖν γὰρ κατὰ τάχος δύνανται μά- 
λιστα᾿ Longe maves ad maritimum prglium in- 
sirucie, sed unico acte remorum ordine, teslis 
desuper munita, quo eorum remiges quam minime 
telis hostilibus palerent. Hoc navium genus hodie 
dromonas vocant, voce a cursu ducia quo ille in 
primis veloci valent. Hec Procopius. 

Τατᾶς, pag. 512. Hujus dignitatis cui nomen 
est Latas aula sepe meminit Codinus, in lib. De 
effic aul. cap. 2, ubi hoc officium sextum et tri- 
cesimum dignitatis ordine esse ait inter Palatina; 
cap. 4, ejus habitum explicat , cap. item 5, 
ubi observat buic offlcio nullum incumbere mi- 
nislerium οὐδὲ ἕν ὑπηρέτημα χέχτηται. Nusquam 
autem tradit rationem nominis, aut quem ad finem 
instituta hac prefectura sit. Tata Latinis jam olim 
puerile nomen est, quo primum ex infantia iu bal- 
butiem prodeuntes parvuli, quos vident viros, 
talas, quas mulieres, mammas appellant, ut do- 
cent interpretes Martialis sd illum versum epi- 
grammatis ejus 401. lib. 1: 


Mammas alque latas habet Afra * sed. ipsa talarum D 


Dici et mammarum mazima mamma polest. 


Suspicari ex hoc forte possumus /alam aule 
quem hic eunuchum videmus, fuisse prepositum 
educationi ac cure liberorum 61855 imperatoris 
adhuc parvulorum ; et propterea hujus ὑπηρέτημα 
nullum exstitisse erga imperatorem, ac ne fun- 
ctionem quidem immediatam ullam erga ipsos 
parvulos, quod munus ejus esset imperare nu- 
tricibus et gerulis, qui eis addicti curandis erant. 
Neo vana forsitam conjectura fuerit hunc Andro- 
nicum eunucbum, quod Andronico nunc Augusto 
anle patris imperium nato, educando servilibsu 


manumissum patroni nomen more libertorum 
accepisse, et ejusdem gratia promotum in istam 
honorificam preefecturam. 

T:0£v, p. 222. Ait, cum regio illa Maryandeno- 
rum etjPaphlagonie rebus ad victum utilibus 
abundaret, signate monete parum haberet, quod 
vectigalia in nummis exigerentur, coactos earum 
terrarum incolas fuisse, ad exacte conflciendam 
tributi summam, vendere scilicet vili universa 
qua collegerant messe ac vindemia, et sic deinde 
toto anno necessariis ad victum eguisse. Videtur 
ergo hic τὸ τεθέν peculiari notione usurpatum, ad 
significandum quidquid reponebatur in annonam 
et victum famitie per annum. Quanquam non dif- 


B fiteor posse referri ad summam impositam per 


censum, cui semel exsolvende universa annona 
alieno tempore vili distracta profliganda erat cu- 
lonis miseris, in reliquum annum victu carituris, 
cui notioni magis accedit quod legitur, l. 1, c. 5, 
Τὸ λοιπὸν τοῦ τεθέντος τέλους. 


[P. 426] Τελχίν, p. 255 Eustathius in lliad. 
vp. 911 ed. Rom. Τελχῖνας, ait, πλάττουσιν ol 
μῦθοι δαίμονάς τινας καχοποιούς.  Telchinas  fin- 
gunt fabulz dz:emonas quosdam  maleficos. Similia 
et idem alibi. Hesychius : Τελχῖνες βάσχανοι 
γόητες, φθονεροί. Etymologicus : Λέγονται δὲ 
Τελχῖνες οἱ φθονεροὶ xal πονηροὶ xai βασχανοι 
δαίμονες. Dicuntur autem Telchines invidi, mali et 
immanes damones. His auctoritatibus fretus malum 
el invidum daemones interpretatus sum hoc loco 
TeÀ xiva. 

Τόμος «al τομογραφεῖν, p, 280. Agit de Ger- 
mano, quem sub finem preecedentis capitis dixe- 
rat electum fuisse in patriarcham concordibus 
plerorumque antistitum suffragiis, quibus οἱ im- 
peratoris calculus accessit comprobantis judicium 
synodi: Παρὰ τῶν λοιπῶν ἠξιοῦτο τὴν τῆς Κων- 
σταντινουπόλεως προστασίαν ἀναδέξασθαι, σὺν οἷς 
xai ὁ βασιλεὺς τὴν ψῆφον ἀποδεξάμενς Tuno vi- 
detur electionis Germani decretum rite perlatum, 
quod τόμος hic dicitur usitatissima ejus vocis 
notione in scriptis Grecorum citime vetustatis. 
presertim de rebus ecclesiasticis agentium. Ceete- 
rum difficilem, ad assentiendum electioni sui se 
prebente Germano res pendebat, quoad exoratus 
is tandem ab imperatore et reliquis amicis annuit. 
Et tunc ad promulgandum decretum prius factum 
congrelatus est cottus qui voce xotvàv hoo loco 
signifleatur, ut superius ostendimus. Distuli- 
musque huc statuendum quid hio dicatur οινῦν 
ὑπὸ τόμῳ γεγονὸς, 6288 coius sub tomo factus. 
Videtur significari coetum hunc vi prius jam per- 
lati de electione Germani decreti coactum. non ut 
de ea deliberaret, sed ut rein. statutam exsequere- 
tur et novum patriarcham quasi in possessionem 
sedis mitteret. Suspicabar eliam ex facto quadam- 
tenussimili, quod mox referam, Patres qui in 
Lune cotum convenerunt exemplum scriptum 


1079 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 108. 


decreti a se prius editi manu quemque tenuisse. À in suum locum intruasum ; cujus nomen veic 


Sic enim actum videtur in alio ecclesistico con- 
ventu, cujus est mentio in Vita Leonis pape I, 
recitata tom. VII Concil. ed Reg. p. 50. Verba 
hbzcsunt: Congregali sunt 256  sacerdotess εἰ alii 
406 episcopi, quorum chirographus cucurril. Qui 
congregati sunl wna. cum tomo, hoc est fide. aposto- 
lice Ecelesizm. Vides hic decretum antea de flde 
apostolicz: Ecclesie, hoc est dogmate catbolico, 
perlatuin tomum vocari, et hunc tomum quemqne 
congregatorum secum habuisse ; unde el hoo 
χοινὸν ὑπὸ τόμψ γεγονός dici potuerit. Ac quod 
hanc τὸμου notionem attinet, actio ipsa. decretum 
condendi alibi ἃ nostro verba τομογραφεῖν expri- 
mitur. Nempel. iv, c. 29, ubi agitur de corona. 
tione Andronici, ἐτομογράφουν δὲ, inquit, xai o! 
ἀρχιερεῖς ὑπ᾽ doopicpóv ποιοῦντες, οἷς. Decreto 
videlicet synodali rite condito, antistites sub ana- 
thematis interminatione sanxerunt ratam a cun- 
ctis agnoscendam habendamque evectionem An- 
dronici in imperium, procurante id scilicet Au- 
gusto ejus patres, quippe studiossime agente ut 
quam maxime firma et irrevocabilis ista ejus filii 
esset promotio. 

Τρικοχχιῶται, p. 202 Ταῦτα περὶ τοὺς Τρι- 
xoxxtotac.Sic concorditer tres codices. Videtur 
populi nomen & loco ductum, qui *píxoxxov vel 
τρικόχχιον diceretur. Reperi apud geographos 
Strabonem, Ptolemaeum, alios, τρικύριον et τρικόρ- 
vtov : sed nusquam alibi «p(xoxxov aut. τριχόχχιον. 
Verum ne quidquam immuetur, consensus codi- 
cum prohibet. 

Ὑποψήφιος, p. 438. Hoc loco ὑποψήφιος voca- 
tur, qui justa ad dignitatem aliquam electivam 
euffragia electorum tulit, nondum tamen decretum 
electionis rite perlatum est. Unde iste Theodosius, 
(P. 427) in quem preponendum throno patriar- 
chali Theopoleos sive Antiochise plereque Patrum 
sententie conspiraverant, erat electus tantum οἱ 
quasi designatus patriarcha, nondum tamen in 
possessionem missus et ἀναχηρυχθεὶς ὑπὸ χοινῷ 
τόμῳ, υἱ}. 1v, c. 43, de Germano in. Constantino- 
politanum patriarcham prius electo scribitur, hoo 
est palam declaratus patriarcha, perlato et legiti- 
mis formulis rite sancito communi totius concilii 
de ista electione decreto, quod τόμου vocabulo 
significatur. 

Φάχελλοι, p. 512 Quid φαχκέλλους hio putemus 
aliud quam Latiman vocem diminutivam ex f/ascis 
quasi fascellos dicas, quod frequentius scribitur 
fascisculos Ὁ Synesius, Epist. 133 : ἽΛπασι γέγραφα 
φάκελλον [ἐπιστολῶν Διογένει δούς Hoc. 687 est: 
Omnibus scripsi, fasciculum — lillerarum — Diogeni 
commendans. 

Φατριάρχης, p. 287. Verba sunt Arsenii ejecti 
patiarchatu et in insulam deportati. In his voca- 
bulo πατριάρχης Sacommatice designat Germanum 


B siorem quamdam notionem vocabuli oj. 


elludere, dum φατριάρχης quasi φρατριάσχτι το. 
cat. Notum enim Constantinopoli erat quid Lice 
vox frater germano synonyma sonaret, cum ess: 
in ea urbe Latini tam multi, preesertim cum sz; 
ut mox admonet historicus, germanam impraf. 
ris Eulogiam oblique prestringeret. Forte εἰς 
φατριάρχης iofense dictum pro πατριάρχνς. 
ad Philipp. 1, 3 κατατομή pro mepuop?, 9€ 
nescio quid δύσφημον trahentibus ex qui 
quasi contagione φαύλου et κακοῦ. 













Φήμη, p. 145, ᾿Αφίχνεῖται. . .. φήμη mc 
καὶ θεὸς 4j φήμη. Ita noster recondite suo 
in eodd. B et A, que V suo item more o: 
Puto Pachymerem hic in mente habuisse € 


que cum vulgo significet indicium rei gestz 
mano testimonio in notitiam absentium sprc 
aliquando proprie designat nuntium non ho. 
tue allatum rei magnas longinquis in locis δὶ ἢ 
statim ibi cognite quo nulla celeritas cos] 
tam exiguo spatio pervenire potuerit. ἔνε: 
veteres historici muita referunt. Vide Livi : 
tio l. xv, et Plutarchum in Emilio Pa 
preter eventum mirabilem vulgati Rome r^ 
quo in Macedonia quatriduo ante debellaur . 
rat cum Perseo fege, quatuor alia exempl 
memorat:similium casuum, et in his unu: 
ipse Plutarchus testis fuit, stato sua, ut tt ᾿ 
nibus perspecti, de perlata Bomam esi 

qua in Germania contigit, casde Antonii, ^ ^' 
exercitus clade qui contra Domitianum κόρ τ 
Sirailli autem ratione videtur indica coster * 
venisse ad Latinos Daphnusiam oppugnat ἢ 
mam cap!a ἃ Grecis Constantinopolis qz pe 
pterea famum divinum vocat, καὶ Gau 
gnificat etiam eam esse veram δὲ propran MI 
nis φήμη notionem, Homerum, opinor, 5*7 
apud quem, ut Fustathius admonet, zii ^: 
μαντικὴ χληδὼν, τουτέστιν ὁ μέλλοντός τὸ 
δηλωτιχὸς λόγος, ἐξ αὐτοματοῦυ λεγόμενος: P 

pheticum amen, hoc est rei futurce. eujuspiam i 

verbum sponte prolatum. Quia vero ad prop* 

eliam pertinet notitia rerum absentium long 

ex locis non humana opera delata, jor 
noster etiam ad hoc Homericam vocabuli * 





D notionem transfert. 


Φορητὴ οἰχία, p. 330. Non usquequaqe. * 
fallor, obvia hic usurpatur notio vocis 2^ 
pro eo quod, 718 analogia e solutili, (P. * 
classicis usitata voce, ducta,  fortasee L2" 
dicere possumus portalilis. Hac porro circumk! 
tione vel σκηνάς labernacula castrensia expriz" 
Pachymeres voluit, vel, quod verius puto, indit* 
domos e materia solutiles proceribus RomU: 
urbanum luxum in militia quoad possent usortt 
studertibus, paratas eo artificio ut partes etr 


(1) Habuit Hesioceum illud Θεός νύ «lc ἐστι καὶ αὐτή. 


1081 


solvi sejungique »ommissuris et alio delate alibi A 


rnrsus compingi possent. Ejus generis videtur 
fuisse οἰκίδιον, cnjus est mentio infra, l. v, c. 6, 
quo viso refertur obstupuisse cralis Serbie Ste- 
phanus Uresis : ᾽᾿λλλὰ xai τὸ θεραπευτιχὸν τὸ ἐν 
χείνοις βλέπων Οὐρέσις xa! οἸχίξδιον. . . ἐπα- 
λαστήσας φησὶν, Αἵ αἵ, τί ταῦτα ; καὶ ἡμῖν οὐ 
συνήθης αὕτη ἡ δίχιτα, etc. Qua indicant eum 
ista specie quasi nimii luxus offensum. Aliquid 
etiam simile fuerit σχηνικὴ νεὼς ἐκ πέπλων στιῦὔα- 
ρῶν μετάξης, quam inonachus nomine princeps, 
deducens ad Chalaü Tocharorum principem spon- 
sam filiam 1mperatoris ὑπὸ μεγάλαις φαντασίαις 
χσὶ ἀδρότησι σύναμα xal πλούτῳ παντοδαπῷ, cir- 
cumtulit ad ostentationem magnhificentie, ut 1. 111, 
c. 3 narratur. 


Φρέριοι, p. 300. OS; φρείορυς αὐτοὶ λέγουσιν, 
ἀδελφούς. Religiosos videlicet quos fratres vocare 
jam tum apud Italos invaluerat. Galli sivo Franoi, 
ex qua gente plurimi Constantinopoli et passim 
per Orientem degebant, fratres fréres, ut hodie, 
dicebant ; unde Greci vocem φρερίους formarunt. 
Usurpat porro noster hoc vocabulum et alibi se- 
pius. Erant hi plerique e sacris familiis SS. Fran- 
cisci et Dominici : quanquam et Melitenses equites 
apud Cantacuzenum frerios videmus dictos. 


Φυλαχὴ ἡμέρας, p. 245. Ut nox, ita et dies in 
custodias quatuor dividebatur, trium quamlibet 
horarum. Hoo secutus φυλακήν hoc loco verti 
frihorium, quam vocem memini me legere apud 
auctorem satis autiquum nec indiligentem Latini- 
tatis Ausonium in Mosella. Vaticanus post verba 
qui descripsi glossema suum quoddam infercit 
non valde accuratum, sic exprimens hunc locum : 
(ἀνεραδεθηκότος ἐγγὺς εἶναι τέσσαρας ὦρας τῇ ποὴμέ- 
Πρύὐώτῃ τοίνυν φυλαχῇ τῆς ἡμέρας). Quid ita 
vero ? nonne potuit auctor indicare voluisse ini- 
tium custodie sive trihorii, non autem ultimam 
ejus partem contiguam hore diei quarte ? Imo 
vero clare significat de principia, non de íine 
primi diei triborii, se loqui, dum mox post reci- 
tata verba subjungit ὕπεραναρεθρχότος τὸν ὁρίζοντα 
in V non compareant, non videtur tamen dubium 
quin sint γνήσια. Indicant autem, id quod ibi 
narratur, contigisse paulo post exortum solis, 
hoc est hora palma diei L 1v, c. 8, nomen hoc 
idem φυλακή nocturno tempori, cui magis conve- 
nitzpatatur in his verbis : Kal δὴ τὴν πρώτην 
φυλαχὴν τῆς νυχτὸς ἐχείνης, Ubi nemo non videt, 
qui quidem totum locum attente inspexerit, κατά 
915 pro xai fuisse reponendum, ut fecimus ; 
et si in eo mendo tres codd. convenirent. 


Φώσσωνες. L. v, c. ultimo ter usurpatur hoo 
voeabulum, et tertio loco apponitur adjunctum 
ὠργυιωμένοι, ut non sit dubium quia Pachymeris 
heec scribentis obversaretur animo locus ille Lyco- 
phronis in Alexandra. 


GLOSSARIUM. 


1082 


ἼΛφιλαστα xal φώσσωνας ὠργυ:ωμένους. 
Isaacius Tzetzes, scholiastes ejus obscurissimi 
poematis, sicibi enarrat hano vocem : Φώσσωνας 
τὰ λαίφη, τὰ ἄρμενα, παρὰ τὸ φῶ τὸ λαμπρούνω" 
λευχὰ γάρ. Ἤ παρὰ τὸ φυσσᾶσθαι ὑπ᾽ ἀνέμου 
φυσσῶνες, Ubi vides φυσσῶνας vela navium esse, 
sic dicla vel quod candeant naturali colore line: 
tele, 8 verbo φῶ, quod candere significet, vcl 
quod inflante vento tumeant, (P. 429 a verbo 
φυσσάω, quod est inflare. Eodem recidunt qua in 
eam vocem annotant Eustathius et Hesychius. Nos 
Greco poetico vocabulo Latinum item poeticuin 
opposuimus, cum alicubi φώσσωνας carbasa ver- 
timus. 

Χρόνος, p. 35. Hic manifeste sumitur χρόνος 


p Pr? ἔτος" Item |. vi, 6. 2) : Τὸν εἰχοσιτέταρτου 


τῆς βασιλείας χρόνον ἐδήλωσεν ἄντιχρυς. Ubi agit 
denumero litterarum nominis Michaelis Paleologi, 
cui adjungantur littere cognominis ejus minus 
doti Manuelis, flent elementa viginti quatuor toti- 
dem ei annos imperii ominantia, ut eventus osten - 
dit. Nam hic imperator, c. ultimo l. vr, 24 annis 
inperasse traditur his verbis ; Βασιλεύσας δὲ 
ἡμερῶν δεουσῶν εἴχοσι τὰ εἴχοσι τέσσαρα, nempo 
ἔτη, quod nomen prius posuerat. Quare debct 
resolvi diphthongus ov in nomine Μανουὴλ, ct 
pro duobus distinctis elementis computari, ut 
numerus ex meate auctoris constet. Non omittam 
autem monere totum hoc comma de cognomine 
Manuelis et presagio ex eo ducto annorum im- 
perii Paleologi ad Allatiano et Vaticano codicibus 
abfuisse, in solo :comnarere Barberino, Sepe 
alibi Pachymeres χρόνον ponit ἀντὶ ἐνιαυτοῦ aul 
ἔτους, presertim hocloco, c. l. 20, l. v : Οὕπω 
χρόνος τετέλεσται. et ]. v., o. 10: Ἤδη δὲ χρόνων 
παοῳχηκχότων τεττάρων" 

Χρυσόσυρμα, p. 337. De Joanne despota depo- 
nente pileum, insigno despotice potestatis, et 
alium ejus loco vulgarem imponente capiti. Co- 
dinus Curopalata, De officiis, c. 3, p. 12 ed. Parier. 
anni 4625 : Τὰ σχιάδια τῶν γαμόρῶν τοῦ βασι- 
λέως δεσποτῶν ὄντων χρυσοχόχχινα ουρματέϊναυ 7 
ἔχοντα σταυροὺς μαργαριταοεΐνους xal γύρους. 
Pilei generorum imperatoris, si sint. despotz, aureí 
et coccini coloris sunt δὲ fimbriati, habentque 
cruces ex margarilis el. gyros seu circulos. En 


D pileus despotze aureus et fimoriatus. Hunc iden 


poster uno vocabulo χρυσόσυρμα nuncupat hoc 
loco, dam illum vulgari et privato mutatum ait a 
Joanne despota. 630 Igitur τὸ ἐκ non materiam 
hic indicat pilei communis, sed terminum undo 
transierit ad vulgarem pileum is qui antea uti so- 
litus esset aureo fimbriato. Sic Virg. i1, /En. 


Quos hominum ez facie dea seva potentibus herbis 
Induerat Circe in vultus el terga ferarum. 


Χωλαί p. 404. Χωλάς τε ῥυσσάς τε παραδλῶπάς 
τ᾽ ὀφθαλμώ. Sic enim ex Homero correximus, cum 
in mss. ὀφθαλμῶν legeretur. Non intelliget heo 


4083 


P. ῬΟΒΗ͂ΙΝΙ OBSERVATIONUM LIB. I. 


is 


scripta de Vecco pro reis sollicite agente, qui A offisawreis in os tmgestis pasci. Bed rem wi. 


locum Homeri obversatum animo Pachymeris 
scribentis oculis et ipse lector non subjecerit aut 
memoria revocaverit. Iliadis decima Phonix inter 
alia multa que allegat Achilli flectendo, proponit 
deorum exemplum, exorabilium in veniam culpa- 
rum, dum precibus conveniuntur. 

Οὐδέ τέ σε χρὴ 
Νηλεὲς ἦτορ ἔχειν. Στρεπτοὶ δέ τε xal θεοὶ αὖ- 

(τοὶ... .. 

Καὶ μὲν τοὺς θυέεσσι καὶ εὐχωλῇς ἀγανῇσι 
Λοι δῇ τε χνίσσῃ τε παρατρωπῶσ'᾽ ἄνθρωποι 
Λισσόμενοι, ὅτε xlv τις ὑπερόγῃ xal ἁμάρτῃ. 
Tum et de Litis filiabus Joviszaddit : 


Kal γάρ τε Atxal εἶσι Διὸς κοῦραι μεγάλοιο, 
Χωλαί τε ῥυσσαί τε παραδλῶπὲς τ' ὀφθαλμώ, 
Tales des ingeniose finguntur ad vim beneficam 
misericordie exprimendam. (P. 430) eximere 
pone satagentis convictos criminum, οἱ horum 
angores in se suscipientis : de quibus multa ezu- 
dite Eustathius disputat ad eum locum. Homerum 
noster suo genio indulgens hic exscripsit, nihil 
solicitus de lectore parum forte versato in Ho- 
meri lectione, sic nempe solitus passim intexere 
orationi suse crudos ignotasque innominatorum 
auctorum χρήσεις, quasi prescripsisset in vesti- 
bulo sui operis simile aliquid ejus quod in fori- 
bus schole ,Platonis legebatur Οὐδεὶς πάντων 
ποιημάτων τε xal συγγραμμάτων ἀρχαίων ἀμύ- 
ἡτὸς εἰσίτω. Porro sicut Λιτάς, quasi dicas sup- 
plicationes, Homerus προσωποποιεῖ εἰς σχῆμα 
ταλαιπωρίας, sio οἱ in speciem obsequii obnoxii 
abjecteque per adulationem demissii subornat 
blanditias Martialis, dum scribit epist. 72, lib. x: 

Frustra, blanditiz, venitisad me 

Attritis miserabiles labellis. . . . 

Jam non est locus hac in urbs vobis. 

Ad Parthos procul ite pileutos, 

Et flentes humilesque supplicesque. 

Pictorum sola bastate regum, eto. 

Ψωμίζεσθαι χρυσοῖς, p. 129. Nimirum  ipva- 
dentes Persidem Tochari Caiypham illic domi- 
nantem, avarum et divitem, auro liquefacto in os 
ejus infuso necaverunt; quod nocter obscure 
621 dicit ψωμίζεοθαι ρυσοῖς, quasi diceret 


B 


C 


habuit, declarat Vaticanus  Paraphrestes ho: 
locum sic exhibens: Ὃ μὲν Χαλυτᾶς jj: 
ἔοντος κατὰ λάρυγγος ἐκείνου χουθέντος boc 
Chalypha quidem auro fervente in guttur cc: 
fuso mortuus est. Quod ita gestum astipulatur Y. 
rinus Sanutus, l. nt, partis 13, c. 7 sic seri: 
Capti Calyphz gulturi liquatum — aurum 1: 
(Haolonus) íim/wndi, avaritiam — exprobran, :: 
cum immensis affluerel thesauris, supidilale d^» 
lus pro salute sua eos expendere. renwit Hec 5 
tus. 






'Qaxov, p. 405. Non alibi repereram or: 
ὁπερῶον, conaculo aut aula superiori ca: 
ovali forma. Quid enim hic aliud intelligz:' 

᾿Ωργυιωμένοι, p. 424. Ait immissam a: 
navi Genuensi plenis velis  elabenti ope 
Catalanam, que ventum ei ἃ puppi suorum *. 
rum oppanpsu interciperet ac sio  suíflar-— 
impetum ruentis. Ὡργυιωμένους Teztzes ad -— 
phronem interpretatur ἐχτεταμένους, dj 
extensa et explicata vela. Subditque contize τ 
μογολίας in hunc modum : ^H ἀπὸ «i; c: 
ἤτοι τῆς ἐχτάσεως τῶν χειρῶν. "H καὶ ἐς τ 
ὀργῶ τὸ ὁρμῶ. Ὁργᾷν δὲ τὸ ixc we 
ὁρούειν τι τῶν φυτῶ ἢ τῶν βοτανῶν. lta i57. 
statim addit scribi debere ὠργυιωμένους εἰ: 
t ad υ secunde syllabe ; unde nos codice * 
strum, qui ὠργνωμένους soribebat, cort 
Ὠργυιωμένους, ait Tzetzes. μετὰ poor? 
δεῖ γράφειν. Vides hino obiter familaez ἢ 
chymeri fuisse Lycophronem, ge nio ree 27 
ciliante σκοτεινὸν σχοτεινῷ. ἘΠῚ illgn quit Ὁ 
strum, qui omnium scriptorum tend ἃ "80 
opus congere studere, non tempenumb !* 
bitror, si qua occasio daretur. etiam mux"L 
τας καὶ φαλακραίος χόρας ἀπαρκτίας wA 
ρος αἴθωνος πνοὰς, que Lycophron habet ix 
unde ὠργυιωμένους exacriptura est, in sr 
hac sua ponere, quam tum demum elegant: 
eruditam visum iri credidit, si omnium: 
metuentium scriptorum griphos et nocles ἡ 
conquisitas ostentaret, parum pensi haben: * 
oruces lectoribus aut interpretibus suis fige 


4085 





NOTA. 


1086 





PETRI POSSINI 
OBSERVATIONUM PACHYMERIANARUM 
LIBER 1! 


COMPLECTENS NOTAS. 


In titulo operis. 


62? |P. 433], PacuvMERIS. Cum varii varie 
Grecum nomen ἢαχυμερής Latine efferant et 
inflectant, alii Pachymeram, alii Pachymerium, 
alii aliter vocantes, mihi commodius et expeditius 
visum est inflexione uti Latina nominum classis 
tertie. Quin id sit simplicius et ad usum facilius, 
nemo negaverit. Jure autem fieri, exemplis astrui- 
tur. Nam Ulysses, Socrates, Demosthenes similia 
plurima mere Laline ab omnibus flectantur, nullo 
respectu ad inflexiones Grecas istorum nominum. 
Quis enim unquam adumbrare curavit Latino 
80no genitivum Δημοσθένους aut accusativum 
Δημοσθένη, balbutiendo Demoslhenus aut Demo- 
slhene, Romana Minerva invitissima ? Hoc etsi 
parvum dictu, necesse visum bic profiteri. 

MicHaELIS. Quotus hic inter. imperatores Con- 
etantinopolitanos Michael fuerit, non erit inutile 
semel statuere. Primus ad imperium hoe nomen 
pertulit Michael Curopalata, cognomento Rhanga- 
benus, laudetissimus princeps, anno Christi 811. 
Secundus homo scelestissimus Michael Balbus, e 
carcere ubi ad vivicomburium servabatur, vi ad 
solium erupit anno Christi 820. Tertius Michael 
Porphyrogenitus Theophili imperatoris filius cum 
matre Theodora imperium tenuit, magno rei;pu- 
blice et Ecclesie malo: fuit enim, ubi adolevit, 
impissimus. Cepit dominari anno Christi 842. 
male periit 807. Anno inde Christi 1034 Michael 
Phaphlago a patria dictus, adulter Zoes Auguste, 
Romano ejus viro strangulato imperium arripuit, 
et tenui annis fere octo. Moriens successorem 
habuit Michaelem cognomento Calephatem, ejus 
nominis quintum, qui post annum a Zoe, que 
illum promoverat, imperio et oculis privatus. lo- 
cum cessit Constantino Monacho anno Christi 
1032. Quatuordecim post annis Michael cogno- 
mento Stratonicus, sextus ejus nominis, coronatur 
Augustus : 6228 sed mox anno 1057 Isaacio Com- 
neno ultro concedens abdicavit principatum. 
Anno Christ 4071 Michael cognomento Parapi- 
nacens, fllius Constantini Duce impereratoris, mor- 
tuo fRtomano Diogeni successit, septimus inter 
Augustos Byzuntinos Michael ; quein inter et huno 


A nostrum cum nemo sic appellatus imperaverit, 
.Paleologus, cujus hic historiam damus, nurine- 


randus erit Michael VIII. 

[Pag. 434.) PaLeorLoar. Natus hic anno Christi 
1224 ex Andronícos Paleologo magno domestico, 
matre Palaologa, Irenes et Alexii Paleologi despo- 
te filia. Haec Irene, Michaelis avia materna, filia 
fuit Angeli Commeni, quo imperante Constantino- 
polis capta est a Latinis. Dedit is eam conjugem 
Alexio Paleologo (ut Phrantzes habet : Acropolita 
Andronicum appellat), quem et despotam creavit 
et imperii successorem designavit. Sed is brevi est 
mortuus, unica ex conjuge filia suscepta que An- 
dronici Paleologi magni domestici uxor, Michaelis 
Paleologi mater fuit. Quare is à patre juxta matre- 
que Paleologie appellationem tulit, Διπλοπαλαιολό- 
γος propterea vocatus, ut Phrantzes habet, c. 1; 
idem tradit Gregoras, 1. it:, p. 32, sed et Comnenus 
8 matris avo angelo Comnemoimperatore dictus, ut 
Pbranizes ibidem docet; ao passim ita vocatur ab 
Acropolita scriptore ipsi faventissimo. Unde credi- 
derim affectasse Michaelem ante imperium dici 
Comnenum, quod eamrem velificari ambitioni suz 
crederet. Sed et hujus posteros ob nobilitatem in. 
clyte tot Augustis familie Comnemorum appella- 
tione gloriatos ostendunt inscriptiones Michaelis 
et Andronici Juniorum a Pontano descripte Notis 
ad Phrantzen. Hunc porro nostrum Michaelem, post- 
quam ad imperium pervenit, haud magnopere cu- 
rasse Comnenum dici licet intelligere ex Pachy- 
mere, qui ei familiaris, et sub ejus filio Andronico 


C Seniore, non sine cura demerende regnatricis do- 


mus gratie, scribens, nugquam eum alio gentili 
quam Paleologi nomine designat. 

HisroniA REeRuM. Duas historias separatis volu- 
minibus et titulis Pachymeres reliquit, ut in codi- 
cibus optimis Barberino et Allatiano distinctissime 
leguntur. Licet Vaticanus paraphrastes, qui multa 
contraxit, quedam abdidit, pleraque mutavit, 
ambasin opus unum conflaverit; cui forte simi- 
lis fuerit Augustanus ille codex, unde sua excer- 
pta Wolfius sumpsit nam et ie unam ex duabus 
Pachymeris historiam videtur agnoscere. Nos prio- 
rem Michealis VIII Paleplogi acta exsequentem 
modo damus, alias, Deo voleate, Andronicum ejus 


1087 


—--— 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. 1]. ug 


dem scriptoris, sive de gestis Andronici Senioris A μένον παιδεύσεως, perfunctum jam tvm sud 


libros VII, in lucem emissuri. 

Pag. 11. Conslantinopolilanus genere , ortus. et 
educatus Nicz.t. Pachymores hujus Histor. p. 148 
lestatur patrem suum Constantinopolitanum ci- 
vem fuisse, exulare a patria coactum ob Lati- 
nos ibi dominante Sane cum idem Pachymares 
hic doceat se aunum «tatis undevicesimum agente 
pulsos Constantinopoli 9'?4 Latinos, et libros ha- 
rum Observ. ui demonstraturi simus receptam et 
Latinis urbem recuperasse Grecos et quinqua- 
ginta annis postquam amiseraut, facile potuit nasci 
Nicee Pachymeres patri quiuquagenario, qui usque 
&d annum etatis undecimum in paterna domo Con- 
atantinopoli educatus ob exosam Latinorum ibi do- 


minationem Niceam migraverit. Tradit enim Acro- B Τῆς ἀριθμούση 


polita Historiz sue c. 6. Latinos urbe capta libe- 
ram Grecis dedisse facultatem vel ibi manendi vel 
alio migrandi : Τῆς πόλεως χυριεύσαντες ol "Itaào! 
ἄδειαν δεδώχατι τοῖς ταύτης οἰχήτορσι, τοὺς θέλον- 
τας μένειν τε xal ὑπὸ χεῖρας εἶναι αὐτῶν τοὺς δι 
ἀχωλυτως ἀπέρχεσθαι ὅπη ἂν βούλοιντο. Mox ad- 
dit plerosque illustriorum clam aut palam abiisse, 
quorum e nuinero fuisse Pachymeris patrem veri- 
simile eat. 

Ibid. Clero ascriptus. In Greco legitur apud op- 
timos codd. B et Α θείῳ σωθεὶς χλήρῳ, prout ex- 
pressius. Nemque σώζεσθαι aliquando est appellere 
δυΐ perdenire. Codinus, c. 22, de sponsa imperato- 
rig: Κατὰ τὴν ἡμέραν καθ᾽ ἣν μέλλει ἀποσωθῆναι 
εἴς τὴν πόλιν. Quo die perventura in urbem est. 
Vaticanus jam hinc incipiens obscuriora clariori- 
bus mutare θείῳ κλήρῳ δοθεὶς posuit. 

Pag. 12. Ul doctus quidam asseruit. Apparet ex 
illis verya διὰ τὸ φανέντα χρύπτεσθαι etc. (P 435) 
doctum huno Sophoclem esse, cujus in Ajace μαστι- 
γοφόρῳ illa exetat celebris de tempore sententia : 

“Απανθ᾽ ὁ μαχρὸς κἀναρίθμητος χρόνος 
Φύει τ᾽ ἄδηλα καὶ φανέντα χρύπτεται. 

Pag. 14. “εἰμ argumentum praoccupatumab aliis 
Videri potest innuere Nicetam Choniatem, qui et 
urbis expugnationem 8 Latinis et res aliquot post 
eam, annorum, prout geri videbat, scripsit Geor- 
gium quidem Acropolitam logothetam οἱ Nicephe- 
rum Gregoram ne innui boc loco ἃ Pachymere pu- 
tem facit, quod Gregoras post Pachymerem scripsit: 
Acropolita vero, licet aliquando senior Pachymere, 
junior tamen fuit quam ut res Theodori Lascaris 
prioris spectare presens potuerit, quas ex fama 
et monumentis in historiam digessit. Hoc ex ejus 
historia clare discimus. Scribit enim ille ibi c. 29, 
q. 25, ed. Reg. : Τότε xal αὐτὸς πρὸς τῶν γονέων 
ix τῆς Κωνσταντίνου ἀπεστάλην τῷ βασιλεῖ Exxat- 
δεκάτης (videtur legéndum ἑχχαιδεχχέτης ὧν) Tunc 
εἰ ipse a parentibus ex urbe Constantinopoli mis- 
sus sum ad imperatorem sexdecim aunos natus. Ap- 
paret doctissimum interpretem legisse ἐνδεχαέτη 
pro ἑχκχα:δεχαέτης vertit enim undecim annos nalus. 
Sed quod addit stalim auctor ἐγκυκλίου ἀπηλλαγ- 


fuisse humaniorum litterarum , magis, ni fallo ca 
gruit cum etate annorum sexdecim. Parum ez 
est verisimile undecennem puerum grammattcf 
rhetoricam, ipsam philosophiam, eum artilc: c 
tuor huicsubjectis, 6*9 arithmetica, musiti.c 
metria et astromania, satis perceptas haber : 
tuisse. Ila:ósoc: siquidem ἐγκύκλιος tot illa 
plectebatur, ut ex Joanne Tzetze intelligitor, εἰ} 
his scribente Chilliad. x1, sect. 367 : 


᾿Ἐγχύχλια μαθήματα χαλοῦνται 
Ὃ κχύχλος τὸ συμπέρασμα πάντων τῶν με: 
i» 











Γραμματικῆς, ῥητορικῆς, αὐτῆς φιλοσοφίας, 
αἱ τῶν τεσσάρων δὲ τεχνῶν τῶν ὁπ᾽ axi 
οὐαὶ 
e, μουσικῆς καὶ τῆς γεωμετρίεν 
Καὶ τῆς οὐρανοῦάμενος αὐτῇς ἀστρονομίας. 
Fateor interdum solam grammaticam ix. 
παιδεύσεως mentione designari κατὰ xxn 
οὐ λόγῳ δὲ χυρίῳ, ut idem Teztzes ibideml«r-, 
nec eo inficias videri posse locutum eo senso !7 
politam, dum de illa quam percepisse jam t: 
ait encyclica doctrina, statim subdit ἣν ὙρΟΩΣΙ 
χατονομάζουσιν οἱ πολλοὶ, Quam plerique gro 
ticam nominant, presertim cum paulo posl ^ τ΄ 
mirum 32, idem adjungat se hortatu imp 
Joannis,ad quem missus fuerat, n5 
λόγων παιδεύσει xal λογικοῖς παιδεύμασιν ὁ 
dediese, magistro Theodoro  Exapterygo 
hec non obstant jam positis, cum sit veros? 


C γραμματικῆς vocabulum non Xaxayoreczm. "ἢ 


κυρίως ibi Acropolitam usurpasse, s zer 2/07 
generis disciplinas, sed majorer gj d«ostis 
progressum in schola Exapterygi quss, q'o* 
a quo, ut ipse mox addit, Septem anus us 35 
τῶν ποιημάτων σαφήνειαν καὶ τῇς τῶν λόγον ID 
διδασκαλίαν perceperit, quorum τ δαΐγαπι μετ 
limites excedit. Denique sexdecim natum ante? 
in Joannisaulam admissum satis manifeste dtz* 
atrat Acropolita, dum c. 32 primam rem on* 
qu& ipsi in comitatu Joannis Augusti contige 
memorat sui traditionem in disciplinam Tbe: 
Exapterygi, quem se audire csepisse ait ic 
δέχατον ἔτος ἄγοντα, decimum septimum af? 
annum : quodsi jam undecimo setatis δὰ Jor* 
venisset, oportuisset eum ibi sex totig anris Ὁ" 
alla occupatione desedisse. Pro certo igitur * 
bendum sexto decimo etatis anno coepisse Act? 
litam Joanni Augusto adherere, Quo aotem? 
ejusdem Joannis imperii atque adeo Christi δεῖ 
contigerit, explorandum nunc est, (p, 436) Adi 
tum in aulam Joannis suum in id tempusincids 
narrat Acropolita, quo tempore Roberto Latipori! 
imperatore mortuo Joannes olim Hierosolymort 
rex Constantinopohm est evocatus ad res i? 
moderandas, quoad Balduinus puer ip gut? 
imperio idoneam adolevisset, Robertus antem sr! 
Christi 1228 aut sequenti est mortuus; un» 
Joannis Brennensis ex Italia, ubi Gregorio No 


4089 


NOTA. 


1090 


militabat, Constantinopolim appulsus ad Chr. 1220 A tum historie sue tum Chronici compendiarii 8e- 


aut 1230 pertinet, quando Joannes Ratatza, qui 
anao Christi 1222 Theodoro Lascar suo socero 
guccesserat. 6229 Nec res igitur Theodori Lascaris, 
nec primi decennii Joannis Batatzse acta, scribi 
ex oculata notitia ab Acropolita potuere. Quare 
alios nobis incognitos taliam eventuum αὐτόπτας 
historicos hic innuere Pachymerem agnoscendum 
est. 


Pag. 44. Commissis invicem Mercurio el. Latona 
Alludit ad pugnam deorum ab Homero celebratam 
Iliad. », ubi eum alii aliis dii diis adversi compa. 
rentur,tum par infestorum invicem numinum Mer- 
curins et Latona, ille Grecis,hec Trojanis militans 
producitur. | 

Antot δ᾽ ἀντέστη σῶχος ἐριούνιος Ἑρμῆς. 

Etsi autem, quomodo scribitur Grece, Λητοῦς sive 
Latonz nomen nihil commune cum A70» ob'ivione 
habere videatur, certum tamen atque adco vulgare 
Grece litterature non rudibus est Latonam ad 
noctis et oblivionis eignficationem allegorice trahi. 
Ὡς ἡ ΛΑητὼ (ait Eustathius ad /liad, ὃ p. 989 
ed. Rom.) οὐ μόνον εἰς λήθην ἀλληγορεῖται, ἀλλὰ 
xal εἷς νύχτα τὴν τῷ dipi Διὶ προσήέχουσαν ὅτε μὴ 
φωτὶ χαταλάμπεται, οὐχ ἄν εἴη τις τῶν περὶ λό- 
q99« ἀγνοῶν' Lafonam symbolice designare non 
solum oblivionem, sed et noctem aeri Jovi convenien- 
tem quando luce. non illustratur, nemo. eruditorum 
ignoraverit. Inde ad versum superius descriptum 
et lliad. v idem enarrator doctissimushoc observat 
(ed οι. p. 1197) : Λητοῖ δὲ, φησὶν, ἀντέστη σῶχος 
ἐριούτιος Ἑρμῆς" οἵπερ αὖθις ἠθιχῶς ἐχλαμδάνονται, 
ἡ μὲν εἷς λήθην, ὁ δ᾽ εἰς λόγον μεταγόμενοι. Hec 
ille, que indicant ingeniose adumbratam ab Ho- 
mero, isto infesto invicem incursu Mercurii et 
Latone, certatuen quoddam orationis et litterarum 
per Mercurium designatarum,adversus ignorantiam 
transactarum rerum oblivione mortalibus induci 
solitam, dum historia, ut eleganter scribit Anna 
Comnena in Prefatione ad Alexandium, Ad Le- 
theum. quemdam torrentem objicelur velut. invictze 
soliditatis moles, pracipitem quodummodo inhibitura 
lapsum temporis, certe prohibitura ne qug in eo 
gesta sunt omnia irreparabiliter oblitereatur, etc. ; 
᾿Αλλ᾽ ὃ γε λόγος τῆς ἱστορίας ἔρυμα καρτερώτατον 
γίνεται τῷ τοῦ χρόνου ῥεύματι, καὶ ἵστησι τρόπον 
τινὰ τὴν ἀχάθεχτον τούτου ῥοὴν, χαὶ τὸ ἐν αὐτῷ 
γινόμενα πάντα ὁπόσα συμπεριείληφε συνέχει καὶ 
περιπφίγγει καὶ οὐχ ἐᾷ διολισθαίνειν εἷς λήθης βυθούς. 
Hiec ibi Anna : que emendatiora quam in editis, 
ope optimi codicisa me post editionem visi, liben- 
ter hic descripsi. 


Cap. 3. Que hic Pachymeres tradit de angustiis 
in quibus fuerunt qui preerant reliquiis Grecis 
post captain a Latinis urbem, Theodorum potissime 
Lascarim Joannis Betatze decessorum et hujus 
ipsius Joannis prima principatus respiciunt tem- 
pora. Vide de his Acropolitam capite presertim 


ptimo. 

Cap. 5. Quod innuit hoo cap. Pachymeres de 
Chadeno ab imperante jam Michaele Paleologo 
misso ad censum agendum presidiariorum montes 
Persis objectus tuentium, non reperio distinctius 
6*3 alibi explicatum a nostro. Tantum de causis 
gratie Chadeni apud Michaelem, quas se alibi 
dicturuin hic significat, invenio c. 11 hujus libri 
Chadenum hunc dum jussu Theodori Augusti su- 
spectum illi Psleologum (P. 437] Thessalonica 
vinctum adduceret, humane ac clementer, quoad 
potuit, dirum imperium exercuisse. Unde pronum 
creditu est, utcunque id noster diserte nusquam 
alibi expressit, Michaelem, ubi est ad imperium 


B evectus,eo nomine se gratum Chadeno prebuisse, 


C 


adhibendo cum familiariter, et ejtís opera primis 
administrationis rei publiee functionibus utendo. 
Cum eutem referat noster,p. 93,Paleologum statim 
atque declaratus imperator est, antequam corona- 
retur, Philadelphiam cam copiis progressum, inde 
accersivisse preridiarios conflnium Persidi mon- 
tium ei res illius limitis ordinasse, credibile est 
ex iis qua hic scribuntur, usum cum in toto illo 
negotio et consilio οἱ ministerio Chadeni. Quan- 
quam huic conjecture videtur intercedere, quod 
nosler boc loco indicat istam vexationeim custo- 
dientium montes Persidi oppositos, a Chadeno 
persuasam Micbeli Paleoloho jam imperanti, ad 
posteriora recuperate Constantinopolis pertinere 
tem pora. Quare nisi prolepsis bic quedam agno- 
scitur, querendum alibi est quando contigerit 
quod nunc refertur. Frustra autem tota hac Mi- 
chaelis historia qumretur, Pachymere fortassis 
oblito promissum exsolvere, aut se deiunctum 
gatis rato qualicunque indicatione rei ejus alieno 
loco premissa. 


Cap. 6. Rem dictu parvam, sed admonitu [orto 
non prosus irutilem brevissime transigam. 'ro- 
num est docto Griece lectori, dum in hoc caj[iic 
μαχουμένων his leget, suberiri auspicionem editi 
mendose loci, cum auctor, prout ceteri soleut 
fortasse. μαχομένων scripserit. Atqui consian- 
tissime ac clarissime in codicibus antiquissimis, 
presertim Barberino cui potissimum adhesimus. 
μαχουμένων scribebatur. Nempe Pachimerem hioc 


D quoque loqui cum vulgo piguit, recordantem apud 


Homerum Od. y, v. 402, se legisse μαχεούμενον, 
Od. c, v. 114, μαχεούμενοι, Hliad. a, 355, μαχέοιντο, 
et alibi eimilia. 

Pag. 24. Qui filiam nepotis ejus (hoc est Joannis 
pateis Theodori) ex fratre matrimonio sibi junxerat 
Michael Palzeologus. Hec distinctius narrantem 
audire opere pretium est Georgium Acropolitam 
oculatum gestorum testem. Ergo in Historie sue 
c. 31, pag. 55 ed. Reg. sic scribit : Kai ὁ βασιλεὺς 
(nempe Joannes Augustus Theodori pater) τὸν Ko- 
μνηνὸν ἐνεδέξατο Μιχαὴλ, xal ζεύγνυσιν αὐτῷ slc 
γυναῖχα τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ τοῦ σεδαστοχράτορος 


1091 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIT. IT. 


I 


109 


Ἰσαακίου τοῦ Aoóxz ἐγγόνην τὴν Θεοδώραν, ἣν A rat, quod prole carens mascula virum ejus eso. 


μόνην ὁ πατὴρ αὐτῆς χαταλελοιπὼς ὁ τοῦ σεύα- 
στοχράτορος υἱὸς ᾿Ιωάννης ἔτι ἐν μείραξιν ὧν τὸ 
χρεὼν ἐξεμέτρησε, Ita ille. Ex his habemus Joan- 
nem Ducam sive Balatzem Augustum purgato satis 
ἃ criminibus impactis et recepto in gratiam Mi- 
chaeli Paleologo,quem 628 acropolita Comnenum 
vocat, deJisse uxorem fratris sui sebastocratoris 
Isaacii Duce neptim Theodoram, cujus pater 
Joannes Issacii filius in adolescentia prereptus 
&ccrba morte unicam eam prolem rellquerat uxori 
sue Eudocie Joannis Angeli filie, qus» Eudocia flo- 
rente licet etate viro amisso, laudabili religionis 
exeraplo in viduitate Deo serviens permansit; unde 
haud vane opinatur Acropolita parlem premii 
divinitus tributi virtuti ejus videri potuisse tam 
felix conjugium filie per id sd imperium mox eve- 
henda. 

Ibid. Magni conostauli dignitate. Videtur hec 
dignitas Michaeli Paleologo collata occasione nu- 
ptiarum modo memoratarum, ab ipso earum con- 
cialiatore Joanne Augusto. Nam Theodorus hujus 
guocassor iniquiore fuisse visus in Michaelem sem- 
per est animo quam αἱ ἴῃ eum ornandum tam pro- 
fusus esset, alioqui solitus, ut c. seq. Pachymeres 
observat, dignitates ejusmodi tribuere novis potius 
hominibus quam principibus regii sanguinis,quo- 
rum erat deprimendo supercilio intentus. 

(P. 438] Vola ejus generis mente clam íinlima 
substdentía, etc. His exprimere conatus sum illud 
gubobscurum ἐξ ὧν ὑποχαθημένων εἶχε, sententia, 
ut spero, ab auctoris sensu non abhorrente. Sed 
deinceps circa similis perplexitatis loca, qualia 
passim occurrunt in hoc seriptore,nihil moraborle- 
ctorem in bis notis ; quibue tantum necessaria,id- 
que brevissime, indicare propositam est. Quod rem 
ipsam attinet, qua de hic agitur, certum est Mi- 
chaelem Paleolegum jam a puero titillatum ima- 
ginationibus imperii, conscientia natalium Augu- 
$torum et prosaga indicatione auguriorunm exci- 
tatis. Non semel illi narraverat soror Eulogia lac- 
ctentem adhuc ipsum non ad aliam facilius obdor- 
miscere neniam solitum, quam ad eam qux Au- 
gustum quondam illum invectum iri Constantino- 
polim per portam Auream carneret.Refert id noster, 
p. 128. Vocem ManPov de coo missam contextam 
e sex litteris que Michaelum Augustum Romano- 
rum ocius vocandum significarent, a Thessaloni- 
censi antistite laetus &udierat, ut narratur hoc p. 
28. Denique tacitus, sed gratulans gaudensque 
iutime omen captaverat ex cantu fortuito Chadeni 
proximum ei vaticirniorum regnum spondentium 
eventum augurente, prout ibidem, p. 30, le- 
gitur. Juveni denique solerti, forti, generoso altos 
afflabat spiritus (renes avie materne primogenita» 
Alexii imperatoris jus ad imperium paterna de- 
signatione in virum ejusprolemque propagandum. 
Nam huic, ut refert Gregoràs, 1. 111, p. 32, Augu- 
stus genitor rubrarum crepidarum usum deereve- 


C 


D 


lem cernere principatus heereditatem omnino. 
Nec erat qui non videret talis indolis, tante 1: 
bilitatis adolescentem tali rerum statu haud abi 
de in magnas assurgere spes posse.Quare Jo: 
Batatzen, preclaris alioqui Michaelis fawr 
dotibus 629 abstinuisse ab eo evehendo, me: 
is successibus insolesceret usque ad ambitur E 
preme potestatis, narrat Acropolita c. Hi: 
significans Irenem Táüeodori Junioris 
primogenitam Michaeli fuisse destinatam a 
conjuge, sed ei timenti, quod dixi, tutius 
visum non admovere sibi tam intime s 
ambitionis virum. Denique ista suspicio ἴοι: 
nium quas est imperante Theodoro plurims: 
8us, miseriarum Paleologo Michaeli fuit, hor 
loco, unde ejue incipit historia, merito a P: 
mere indicatus, oum ex eu. plerarumque mas 
ferendarum rerum argumentum processerit. 

Pag. 22. Singularis certaminis experiment. 
habemus apud Grecos quoque imperatores “ 
luisse usum purgandi dubias delationes pec* 
aut etiam prrescripto inter accusatorem et ép: 
certamine [coram arbitris. VWerisimile es ἐπὶ 
morem in Oriantem invectum a Francis, qui t 
sione sacrarum Expeditionum eo profecti Ἐδξ 
illic tempore perstiterunt. In antiquiori er τ' 
moria Grecorum aut Romanorum haud fati c: 
quam tala repereris. Inter Francos autem το 
simum id olim fuit, ut passin &pparet ex ve 
historiis res eorum tractantibus. Hic ritus «τὰ 
fuse disserit noster Detrio, Dis,uisi 4 
tom. II, merito deinde abrogatus est gt zsczit 
immanis, confixus ideo gravissimis deeii δῖ 
summi pontificis, cojus Bulla ex Lat e de re edita 
mense Aprili ann. 1508, consilii Tren 5055 
29 De reform., c. 19, Gregorii XII] consütotst 
que incipit : Ad tollendum, ctc., edita 9 ὕει 1- 
1582. Quibus dudum antea premiverat Nieds | 
cujus de hoc statua inserta corpori juris leg 
2, 4. 4 ct 45, q. 6,c. 2. 

Ibid. Cumque diu nullus esset Qui pro (am € 
clo, etc. Hxc brevius perstringit noster, qui* 
imperium 'Joannis pertinerent, cum ipse in* 
preecedentis capitis et hujus initio significar 
ab imperio Theodori suc historia principiun ἢ 
cere. Longe autem fusius distincttuaque istan* 
tam Michaelis accusationem ac periculum ei^ 
ex oculata notitia Georgius Acropolita Hist. c." 
et 51. Quem consule. 

[P. 439) Pag. 24. Prothieracarium. Fuisse bw: 
locum precipuz dignitatis,preterquam hinc pa 
cum imperator bominem impense sibi charum 
eum promoverit, etiam intelligi potest ex numen 
ingenti ministrorum ei subjectorum,cujus indicit? 
habemus ex eo quod refert Ácropolita, Hist, c. δὶ 
his ver : Αὐτίκα γὰρ τοὺς ἐξυπηρετοῦντας τὸ 
βασιλεῦσιν ἐν θήραις ταὶς τῶν θηρῶν ἄγραις ἐδ 
φων τε καὶ χοίρων, xai τοὺς δ᾽ ἱεράκων θηρεύοντ: 










1098 


πάντας ἀπαξαπλῶς στρατικοῖς συντέταχε 
pact, καὶ ἦν τὸ συνηγμένον πλῆθος πολύ. Hec ille, 
ex quibus prudens quivis potesl cognoscere ingen- 
tem fuisse multitudinem servientium imperatori in 
venationibus cervorum aprorumque, presertim 
autem in aucupio per accipitres, quando ex iis ad 
militiam translatis magnus exercitus momento 
conflatus exstitit. 

630 Cap. 9. De fuga Michaelis Paleologi in 
Persidem hoc capite narrata plura refert Georgius 
Acropolita tunc apud imperatorem Theodorum 
agens, quando is est ad ipsum nuntius allatus. 
Opere pretium lectori luerit videre et cum his 
nostri conferre qua ille narrat c. Hist. sue 64, ubi 
etiam obiter observare poterit, que in Clossario 
verbo Μεσοθινία notavimus de legione aut cohorte 
isto nomine appellata, non solum Acropolita ipsius, 
eed et doctissimi ejus interpretis auctoritate eon- 
firmata. Nam illa Historici Greca verba, πρὸς τῶν 
στραταρχούντων ἐν Βιθυνίᾳ καὶ Μεσοθυνίᾳ, sic red- 
dit illustrissimus Allatius: A cohortium Bilhynica- 
rum et Mesolhynia prafectis. 

Pag. 25. Cum hostibus sultanis congressus  fortis- 
sime se geril. Longe hec fusius ac diligentius 
Acropolita pertracat toto c. 65, qua occasione, 
quos ducens, quanta prudentia ac fortitudine. quo 
denique successu adversus Tacharios (sic cnim 
appellat Acropolita quos noster Tocharos) pro 
sultane rem gesserit Micbael Paleologus, expo- 
nens. 

Pag. 20. Reversum benigne excipit. Reditum Mi- 
chaelis Comneni ad imperatorem Theodorum bre- 
viter memorit Acropolita c. 60, uti et Gregoras 
l. i11, neuter interpositorum in eam rem Idoniensis 
episcopi officiorum mentionem faciens, fortasse 
quod illa, ut slia multa rerum Michaelis, nostro 
melius perspectaruin, ignoraverint. 
lbid. Michaelis despotz  mothus εἰ obscurus 
filius. Hec copiosius distinctiusque referuntur 
a Georgio Acropolita ex oculata pene notitia ; 
nam is hujus in Occidentem expeditionis Mi- 
chaeli Paleologo comes fuit, etsi nou eodem loco 
pugnavit, in alia divisarum copiarum parte rem 
gerens. Quia vero ille quedem aliter ac Pachyme- 
res narrat, equidem Acropolite potius hic quidem 
credendum puto, quippe qui ejus, uti dixi, negotii 
pars fuerit, quam nostro qui res tuno actas ex 
fama, nec ea satis explicata, videtur accepisse. 
Prima discrepantia iu nomine ducis hostium est, 
quem noster Manuelem vocat. Contra Georgius 
Acropolita, Hist c. 71 Theodorum appellat. Sic 
enim ibi scribit: "IIv δὲ ὁ ῥηθεὶς τοῦ ἀποστάτου 
Μιχαὴλ νόθος υἱὸς Θεόδωρος. Erat autem is quem 
dixi de[ectoris Michaelis nothus filius Theodorus. 
Dixerat vero antea ducem copiarum Michaelis de- 
spot», rebellis occurrentem Michaeli Paleologo 
hasta percussum abeoet equi sellaexcussum:'O μὲν 
οὖν Κομνηνὸς Μιχαὴλ (nam ut supra monui, Mi- 
chaelem Paleologum A cropolita semper Comnenum 


NOTA. 
τάγ- À vocat) τῷ πρώτως ἐρχομένῳ ξυναντήσας βάλλει τῷ 


C 


1004 


δόρατι xal ῥίπτει τῆς ἐφεστοίδος. Sed leve id dis- 
crimen vocabuli videri potest, preut in re ipsa 
dissentit ab Acropolita Pachymeres, siquidem hic 
non Theodorum a Paleologo impulsum hasta et 
loco motum, sed vice versa Paleologum a Theo- 
doro, ut patet ex his verbis : Ὅτε xai ὁ τοῦ δε- 
σπότου Μιχαὴλ ix νοθείας σχότιος mat; Μονουὴλ 
631 τυχὼν ἐκεῖσε σὺν ἱκανῷ στρατεύματ!, [P. 440] 
καὶ συμπλακεὶς τῷ πολέμῳ, τὰ πρῶτα μὲν ὁμόσε 
χωρήσας τῷ ἡγεμόνι τῷ χοντῷ συνωθεῖ xai ῥί- 
πτει, etc. Addit a restituto in sellam, unde fuerat 
dejectus, Paleologo nothum Michaelis despotam 
filium lethali percussum ictu nequivisse parem 
reponere ; que significant manu et ferro Paleologi 
cecidisse Theodorum sive Manuelem istum no- 
thum. Id vero pernegabit qui mecum existimave- 
rit Acropolite potius credendum, tantum non his 
presenti, quippe hujus socio militie. ls enim di- 
serte affirmat excussum sella Theodorum moxque 
ὃ lapsu sublevatum accurrisse ad Comnenum et 
suppliciter deprecalum necem. Comnenum autem 
ignorantem quis hic esset, tradidisse ipsum Turco 
cuipiam, qui eum interfecit : Τοῦ πτώματος γοῦν 
ἀναστὰς οὗτος (Theodorus nothus) προσέδραμε τῷ 
Κομνηνῷ Μιχαὴλ, καὶ ἐδυσώπει μὴ φονευθῆναι, 
Ἢγνόει δὲ τοῦτον ὁ Κομνηνὸς, xal ἀστις ἦν οὐχ 
ἠπίστατο. Ἡαραδίδωσι γοῦν αὐτὸν Τούρχῳ τινὶ, καὶ 
ὃς πεφόνευχε τοῦτον. Porro quod σχότιον obscu- 
rum hunc Michaelis despota filium noster dicit, ad 
illegitimorum natalium ignominiam pertinet, quam 
idem etalibi, ut infra, Ὁ. 85, solet ista tenebra- 
rum mentione designare, alludens, opinor, Homeri 
locum Hiad. ζ de Bucolione Laomedontis filio notho: 


Βουχολίων δ᾽ ἦν υἱὸς ἀγανοῦ Λαομέδοντος 
Πρεσθύτατος γενεῆ σχότιον δὲ & γείνατο μή- 


τη. 


ad quem locum vetus scholiastes: Σχότιον ἐχ λα- 
θραίας μίξεως τὸν dca γεγενημένον xal οὐχ ix 
τῆς χατὰ νόμον γαμηθείσης, τὸν ἐξ ἀδᾳδουχύτων 
γάμων. Ubi eleganter causam innuens cur obscuri 
dicantur illegitimi, id indicat ex eo factum quod 
non ex conjugio solemni facum genialium prela- 
tione illustrato, sed furtivo captatis tenebris con- 
cubitu nati sint. Istius originationis verbi oxó- 


D «oc illezitimis aptati, quod ἐξ ἀδᾳδουγέτων γά- 


pov orti sint, auctorem Eustathius p. 622 ed. 
Rom. allegat Apionem veterem magni nominis 
grammaticum. | 

Cap. 11. Quam hoc capite narrantur de capto 
vinctoque per Chadenum Palaologo, deque presa- 
giis imperi ea occasione illi oblatis, eorum nec 
vola nec vestigium cernitur apud Acropolitam ; 
opinor ideo quod ille per id tempus in expugna- 
tione Prilapi castri captus et longo tempore custo- 
dia detentus ab hostibus, ut ipse docet, Hist. c. 
62, ista non viderit. Gregoras quoque de histacet, 
multo leviori, ut ex osteris apparet, tinctus noti- 


1096 


tia rerum Michaelis Paleologi, quas qui plenius 
hoc nostro tradiderit, frustra queretur. 


Cap. 12. De morbo et morte Tbeodori pauca 
pene perfünctorie scribit absens tunc 80 aula 
Georgius Acropolita, in his immorari potissimum 
solitusque spectavit presens. Brevissime item id 
transigit Gregoras. 


Pag. 33. In innoxia pertractatione ferri candentis. 
Id ferrum in Greco vocat Pachymeres μύδρον ix 
πουρὺς ἔδη ζέοντα. ΘΒ Potuit sufficere vox μύ- 
δοος, quam vetus scholiastes Sophoclis interpreta- 
tur πεπυραχτωμένος σίδηος, et llesychius σίδηρος 
πιπουσωμένος : Sic. enim rescribendum pro πεπὺ- 
ρωμένως. Fuit hec prava sine dubio innocentis 
proband:z ratio, merito in jure canonico prescri- 
pta cap. Consuluisti, cap. Mennam 2, q. 5; et cap. 
Delicti, extrav. De purgatione vulgari, cap senten- 
iiam extrav., nec eam noster probavit, sed tantum 
retulit quid fleret, etiam alibi, nempe 1. 1t, c. 1, 
gratulans tanquam emendato rei publice statu 
quod ista desiissent fieri. Michael: quippe Palao- 
logus ante imperium adhuc despota, ccepit abolere 
usum adigendi homines ad istud periculosum ex- 
perimentum, quod jam privatus predamnaverat. 
Refert enim Acropolita, Hist. c. 50. p. 53 ed: Reg., 
cum Phocas Philadelphiensis metropolita jussu 
imperatoris Joannis Batatze [P 441] Michaeli Pa- 
leologo perduellionis suspecto purgationem per 
ferrum candens prescripsisset, sic cuin alloquens: 
Δεῖ σε τῷ μύδρῳ τὴν ἀλήθειαν παραστήσασθαι, re- 
spondisse Michaelem : ᾿Εγὼ μὲν ἁμαρτωλὸς εἶμι 
ἄνθρωπος xal τερατουργεῖν τοιαῦτα οὗ δύναμαι. El 
δὲ μοι συμδουλεύῃ μητροπολίτης ὧν καὶ θεοῦ ἀν- 
ῃϑωπος τουτὶ διαπράξασθαι, ἔνδυσαι μὲν αὐτὸς τὴν 
ἱεράν σοῦ πᾶσαν στολὴν, χαθὼς εἴωθας ἐν τῷ θείῳ 
εἰσέρχθηθαι βήματι καὶ ἐντυγχάνειν Θεῷ, εἶτα δὴ 
ταῖς σαῖς χερσὶν ἐχπύφωσόν μοι τὸν σίδηρον, αἷς 
τοῦ θείου ἐφάπτῃ θύματος.... καὶ ταύταις δὴ ταῖς 
ἱεραῖς σου χερσὶν ἐπίθες τῇ χειρὶ μου τὸν σί(δη- 
ρον, etc. Petebat nimirum ut antistes prius ipse 
ignitum ferrum nuda manu otiose tractatum in 
suam deponeret. Quod metroupolita recusans huno 
morem esse negat Romani aut ecclesiastici usus, 
sed barbaricum, excusans ineluctabili se impera- 
toris auctoritate adistam illi purgationem indicen- 


dam adigi;quam tamen Michael recusavit constan- D 


tissime. Videri potest ex reliquiis hoc superfuisse 
ethnice, et quidem perantiquae, superstitionis.Nam 
Sophocles heroicis jam temporibus OEdipodaruimn 
Thebis regnantium exerceri solitum indicat, dum 
in Antigona facit unum custodum quos rex Creon 
apposuerat cadaveri Polynicis ut sepeliri prohibe- 
rent, postquam id ab Antigona opertum humo 
fuerat, factum regi referentem, et. niagnopere ex- 
cusantem id citra suam et sociorum conscientiam 
actum, hec dicere. 

Ἡμεῖς δ᾽ ἕτοιμοι κἂν μύδρους αἵρειν χεροῖν, 

Καὶ πῦρ διέρπειν καὶ θεοὺς ὀρκωμοτεῖν, 


P. POSSINI ΟΒΒΕΒΥΑΤΙΟΝΌΜ LIB. II. 


S 

À Τὸ μήτε δρᾶσαι μήτε τῷ ξυνειδέναι 
Τὸ πρᾶγμα βουλεύσαντι μήτ᾽ εἰργασμένῳ. 
Offe-t se et s0cios ad contrectandum ferrum « 
dens in probationem innocentis : scio εἰ τ' 
tustissimis ejus loci scholiastis unum b« | 
quamdam jurisjurandi caeremoniam referre. :| 
enim ibi adnotat : Εἰώθασι γὰρ οἱ iu 
ταῦτα ποιεῖν. Μύδρους γὰρ αἵροντες 2s 
μένειν τὰ ὅρχια ἕως αὐτοὶ φανῶσι, καὶ fix 
αὐτοὺς εἰς θάλασσαν": Solent enim (inquit) yx 
sublata 638 [ferri massa et in mare  jactata 
slari mansuram ἐμεῖς Juratorum fidem, qi 
pondus e mari emerserit, quod nunquam s] 
futurum sit. [ta ille; quod ferri posset si :- 
non significaret, ut ipse docet, TETUOIKSI 

p “ἰδηρον. Nam quid ardor hic faceret, ubi pe 
solum, in massa ferri requirebatur ? Quare v 
est altera, quam mox subjicit, sententia. Ev 
δὲ ὀμνύοντες xal πίστεις διδόντες μύδρους im 
ζειν xal πῦρ ὑπερθδαίνειν- τοὺς γὰρ μὴ ἐνόχ᾽»:τ 
ἀμαρτήματι ᾧοντο xal ἐν τούτοις μὴ ἀλγεῖν s. 
sant juranles εἰ filem dictorum facere. sinc 
ferri massas ignitas porlare et Super pruna; 5: 
lare, existimantes citra sensum | doloris id i 
eos qui nullius sibi conscii fraudis sint. 

Pag. 33. Quod sanctum vocabant. Etiam à77 

lita loco laudato, p. 53. ferrum candens i; 
ejusmodi purgationes utebantur ἅγιον m 
cari solitum indicat. In Gallia tamen judiar? 
pellabatur, ut intelligimus ex formula quaé* 
gationis istiusmodi illic UuSitate, qur s 

" Petrus Loyerius ex S. Mauritii Andegavzccs 
lario, et ex eo recitat Defrio. tomo Ij & P. 
1. 1v. c. 4, q. 4, sect. 3, ubi legio: 3x 10 
judicium portaturum manu sua Ὁ δινὰ, ἃ win 
Post judicium portatum  Telbaldys ille, bo. v 
tiante, itlesus οἱ sanus omnino apparwil. Vict 
autem judicium portari vel manum leri ἐπ 
more reguardari ferc universz homines, eic. 


Ibid. Triduo prius custoditus el mam * 
luta, elc. loc ipsum est quod modo innvehr 
degavensis, illis verbis manus tertia die ἂν ἡ 
reguardart. 

[vid. Ignitum globum. Sic μόδρον hic verti τὶ 
non solum materiam ignitam, sed figuram «x 
larem aut sphericam ea voce indicari quida? 
terum significent, ut Anaxagoras apud Lari 
l. 1t, dum solem vocabat μύδεον διάπυρον. [8 
crediderim massas istas ubi μύδροι vocabit 
nempe in Grecia, globosa formae fuisse non δὲ 
&cius alibi, ut in Germania, Inassas candente ! 
terius figure ad eiusmodi Probationem adhibir 
nimirum vomeres ; qualium Sex candentium ἴ 
442] arreptu portatuque innoxio S. Chun οὐ 
uxorem S. Henrici imperatoris, virginitaten n 
basse memorant Annales Boiorum, |. IX 

lbid. Nuda manu. Supina scilicet. Quod signi 


cans Pachymeres &superiug ; * 4 
τες. y p posuit χειρὶ x 








1097 


NOTA. 


1098 


Ibid. ἐπ ztatem jam tum puberem adultus. Pa- À tur. Que ratio fortasse illum impulit ad metam 


chymeres ubi Constantinopolim venit, statim ab ea 
e Latinis recuperata, undeviginti annos erat na- 
tus, ut ipse 811]. 11, o. 1; contigit id anno 4261, ut 
l. 111 dicemus. Quatuor aut quinque ante hoc an- 
nisimperaate Theodoro ha probationes per ferrum 
candens Nicese [requentabantur, ubi eas ille 14 
aut 15 jam annorum adolescens spectare potuit. 

634 Ibid. Quosdam citra ullam defunclos noxam 
candentis metalli tactu.Hoc flebat,fei tamen magicae 
artes aberant, Deo miserante infelicem innocentum 
necessitatem, non autem approbante perversum 
usum talia jubentium. Vide, si libet, apudjCanta- 
cuzenum, ]. rit, c.27, p. A39ed. Reg., mirum exem- 
plum mulieris adulterii ree sed ponitentis, que 
sio se innocentem viro probavit. Et alia quadam- 
tenus similia apud Cesarium. ]. τι Miraculorum, 
qua inde recitat Delrio loco] jam indicato, p. 321 
ed. Lugd. 

Cap. 13. Ubi legitur in nostris editis οἷς ὁ λόγος 
σπούδασμα, cod. Barb. aliam suggerebat lectionem 
non improbabilem «à σπουδαζόμενον. 

Cap. 14. Quod duo codd. optimi Barber. et Allat. 
habent, xai ἀλαστήσας πρὸς ἐχεῖνον otov, Vatic. 
reddit xa! olov θυμούμενος. Nempe ἀλαστέω minus 
usitata vox visa paraphraste aut interpolatore 
potius quam excriptore in tritiorem usu notio- 
remque mutata est, prout passim deinceps idem 
solet. Que sigillatim notare nimis longum foret. 

Cap. 16. Hujus concionis a Muzalone protovestia- 
rio habite sententiam breviter comprehendisse 
visus est Nicephorus Gregoras, l. ut, p. 30, dum 
Sic Scribit: Ταῦτα δὲ οὐχ ἐλελήθε: Μουζάλωνα-" 
δεινὸς μὲν γὰρ ὁ ἀνὴρ καὶ πρότερον ἦν ἐς τὸ συνιέ- 
ναι τοιαῦτα" τότε δὲ xal τῶν πραγμάτων ζεόντων 
xxi ἀγωνίαν μεγίστην τῇ τούτων ψυχῇ προξενούν- 
των, συνετώτερος αὐτὸς ἐδόχει πολλῷ ἑαυτοῦ. Καὶ 
δὴ τὴν ταχίστην ἐς βουλευτήριον ἅπαντας μεγιστᾶ- 
νας συνηθροιχὼς δεξιάν τε ἐδίδου τοῖς ὅλοις, xal ἀπὸ 
τοῦ ἥττονος προὔφερι τὴν ὁμιλίαν, καὶ δῆλος ἦν πα- 
ραχωρήσων ἀσμένως τῷ βουλομένῳ τὴν ἐπιτροπὴν 
τῶν τε χοινῶν πραγμάτων xal αὐτοῦ δή τοῦ παιδὸς 
τοῦ βασιλέως. Hec ibi. Ex quibus patet Georgium 
Muzalonem protovestiorium bene intelligentem 
quanta in eum flagraret invidia, ad principes in 
senatum convocatos cum submisse atque obnoxie 


C 


historie sus figendam in recuperatione urbis, que 
Joannis excecationem baud longo spatio praecessit 
ut librormrharum Observationum demonstrabimus. 
Neo abest afverisimilisensisse Acropolitam, (P 443] 
quippe hominem politicum in paucis, quam esset 
6355 merito suspectus Michael Paleologus procu- 
rate clam eversionis oc cedis Muzalonum, cujus 
ideo catastrophes apparatus ac causas disquirere 
curiosius omiserit in opere ad gratiam, ut apparet 
Paleologe familie tunc regnantis edito. Suspicio- 
nis ejus (preter Cassianam conjecturam ex suo- 
cessu petitam, que si eumonerabat cujus fructu ac 
bono maximo amoti e medio Muzalones fuerint, 
neminem magis infamabat quam Michaelem, cui 
aditus ad imperium hoc facto patuerit) etiam fun- 
damentum aliud Pachymeres suggerit, p. 55 in 
hunc modum scribens: Λἰτίαν δὲ ἔσχεν εἰς τοῦτο, ὡς 
ὁ τῶν πολλῶν λόγος ἔχει, ὁ τούτων τῆς φάλαγγος 
ἐξηγούμενος, ὃς xal πάλαι μὲν ὡρμημένους αὐτοὺς, 
τότε δ᾽ ἐξαφθέντας πλέον ἀνεθέντας τοῦ φόδου, xai 
δρασείοντας τὰ ἀνήχεστα, ἐξ ἑτοίμου ἠοέθισε τὸν 
φόνον ἐπιτολμῆσαι καιρὸν ἔχοντας. Καὶ ὁ λόγος ix 
τῶν ὕστερον φέρει τὸ πιθανόν" οὐδὲ γὰρ ἐτόλμων, 
εἰ μή τινας προδιδάσεις εἴχον, ἀλλοεθνεῖς ὄντες xal 
τὸ πλέον ἐπήλυδες, etc. Que significant jactatum 
jam tum arcanis susurris plerorumque, cedem 
Muzalonum ab Italica maxime militia patratam 
haud sine conscientia et tacito impulsu ducis hu- 
jus generis militum videri attentatam. Non ait hic 
quidem nominatim quis iste dux fuerit ;sed supe- 
rius p. 24 jam dixerat Italicas omnes copias Mi- 
chaeli Paleologo, ut magno conostaulo, fuisse 
subjectas. Unde constat hoo loco designatum Mi- 
chaelem, tacito tamen ejus nomine, ad vitandam 
scilicet offensionem imperantis domus. 


Pag. 49. Cujus uxoris avunculum se meminerat. 
Conjugem ᾿ protovestiarii Muzalonis Gregoras, |. 
nur, pag. 29, solum ait eximperatorio genere fuisse: 
gentem noo exprimit. Diligentius noster jam su- 
perius, p. 24, scripserat fuisse illam Cantacuze- 
nam ex patre Michaelis Paleologi sorore genitam, 
nomine Theodoram. Vere ergo scribit noster et hic 
et sub finem p. 62, Michaelem Paleologum θέϊον, 
hoc est avunculum fuisse uxoris Muzalonis. Quan- 
quam mihi posteriorem locum interpretanti patrui 


locutum, tum serio deprecatum nimios honores D vocabulum pro avunculo excidit; quod precor 


quibus esset homo novus nobilissimis prelatus, 
ultro abdicationem administrationis reipublice et 
tutel& pueri Augusti obtulisse. Unde apparet vel 
hanc esse ipsam αὐτόχρημα Muzalonis orationem, 
eujus exemplum Pachymeres nactus huio loco inse- 
ruerit, vel si ab ipso conseripta est Pachymere, 
apte ab eo ad vervm efformatam, Acropolita de 
his silet, ac solitam diligentiam remittere videtur 
in istis initiis imperii Michaelis, vitans, ut opi- 
nor, tanquam scopulum nefariam oppressionem 
pupilli Joannis, ne imperatorem Michaelem, cujus 
nunquam sine elogio meminit, vituperare cogere- 


διδοῖ. Gn. CXLIII. 


lectorem ne corrigere gravetur. 


Pag. 50. Ibi fatalis necessitas causam absolvit. 
Mentio hic fatalis necessitatis ad mortis inevita- 
bilem certitudinem pertinet, non autem, opinor, ad 
astruendum impium dogma libertatem arbitrii. 
quam doctrina catholica tueri jubet, extermi- 
nans perperam asserta causarum eternarum obvia 
queque ineluctabiliter rapientium invicta quadam 
vi. Si tamen hic aut alibi noster historicus aut 
ipse affirmat quidpiam aut alios aientes refert, in 
quo ejus proscripti ab Ecclesia erroris vestigium 
aliquod deprehendatur, meminerit lector catholi- 


35 


1099 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. 


M 


cus nihil prejudicarecontra orthodoxam veritatem À consentanea variis historie et chronioi suo 


quaslibet schismaticorum opiniones. Nam ut in 
prefatione premonuimus, hic scriptor schisma- 
Licus est. 

636 Cap. 19. Que urbs scenam dederit huic 
tragedie, nec noster nec Acropolita nec Gregoras 
clare, dum eam narrant, exprimunt. Fuisse autem 
Magnesiam ex duobus argumentis colligimus. 
Prius est quod c. 15 r»fert Pachymeres, wortuo 
Theodoro Augusto ejus filium ab ejus tutore Mu- 
zalone deductum in munitissimarn arcem ad Her- 
mum Magnesie. Quare cum manifestum sil ex 
ipsa relatione rei nono die a Theodori obitu geste, 
non longe abfuisse Joannem pupillum aloco ubi Mu- 
zalones interfecti sunt, oportetid factum nop procu] 


ab urbe Magnesia. Aliud argumentum sumimus ex B 


templo Sosandrorum,ubi piaculum illud patratum 
est. De quo sic scribit Gregoras, ]. τι, pag. 21, de 
Joanne Duca sive Batatze et ejus conjuge Augusta 
rene: Ἐδείμαντο δὲ xai ναοὺς ἀμφότεροι λίαν πε- 
ρικαλλεῖς, πλείστοις ἀναλώμασιν μεγίστας χαὶ ποι- 
κίλας τὰς τούτων οἰχοδομὰς [P. 414] κατεσχευαχό- 
τες, ὁ μὲν βασιλεὺς τόν τε περὶ τὴν Μαγνησίαν εἰς 
ὄνομα τῆς θεομήτορος Σώσανδρα καλούμενον, χαὶ 
τὸν ἐντὸς τῆς Νιχαίας εἷς ὄνομα ᾿Αντωνίου τοῦ με- 
γάλου. En templum Sosandrorum dictum edificatum 
magnificentissime ἃ Joanne Batatze Augusto περὶ 
Μαγνησίαν circa Magnesiam, hoc est, ut. opinor, 
in suburbano ejus civitatis extra ejus muros. Nam 
hoc exigit antithesis cum alio in honorem 8. An- 
tonii Magni, ἐντὸς τῆς Νιχαίας intra urbem Ni- 
ceum ab eodum structo. 

Pag, 06,2 Impune velut e Mysis predam conge- 
rebant, etc., sic expressimus Greca illa xai λείαν 
Μυσῶν τἀχείνων ἐποίουν. Notum Grecorum ada- 
gium est Μυσῶν λεία ; in cujus enarratione as- 
sentior potius Zenobio et Suide passive id de 
Mysis preda sine vindice expositis inlerpretanti- 
bus, quam Diogeniano Mysos predatores vicino- 
rum sinc auctore idoneo inducenti. 

Pag. 59. Ca(ceum in mortuo nigrum. Existima- 
rant hunc Theophylactum grammaticum esse pro- 
tovestiarium Muzalonem.idezque illum occiderant. 
Sed cum mortui calceos nigros animadvertissent, 
errasse se agnoverunt. Nimirum, ut docet Codi- 
nus, De offic., c. 4, p. 16 ed. 1 Paris., Τὰ ὑποδήματα 
αὐτοῦ (πρωτούδεστιαρίου) πράσινα. Hinc intelli- 
gitur in ceteris indumentis nihil tum eximium 
protovestiario fuisse, quo a privato discerneretur. 
Inquo postea mutatum quidpiam. Ut enim observat 
idem Codinus c. 2, p,8,Michael primus e Paleolegis 
imperator prasina indumenta, qua insigne prius 
fuerant protosebasti, ad protovestiarium transtulit: 
Σημείωσαι ὅτι βασιλεὺς Μιχαὴλ τῶν Παλαιολόγων 
πρῶτος, ἀπὸ τοῦ πρωτοσεξαστοῦ τὰ πράσινα ἀφελὼν, 
ἐφόρεσε ταῦτα εἷς τὸν ἀνεψιὸν αὐτοῦ Μιχαὴλ τὸν 
Ταρχανειώτην, τιμήσας πρωτοῦὔεστιάριον, ta ille. 

Pag. 81. Theodori. De boc Theodoro videndus 
Acropolita, multa de illo his que hic indicantur 


: despotam creatum, Tornicio vero ani 5 


C 


referens. Agit ei de illo Gregoras, l. n, p. ii 
12, ubi, etiam ascivisse ipsum sibi nomen iz; 
ratoris tradit his verbis, xai βασιλείας ἑαυτῷ m 
τίθησιν ὄνομα ; 63 quorum sententiam nor x 
expressit interpres, dum vertit sibi regium xx: 
asciscit: satis enim ex consequentibus apu 
seillum pro imperatore gessisse, et talem c 
suetis ritibus inaugurari se curasse a Bokr 
episcopo, ut mox docet idem Gregoras: coi rs: 
consentiens paulo inferius, hoc capite, id 
ab Achridensi episcopo, cui Jacobus nome 
tradit. Nempe Achris Bulgarie rnetropoli 
Cap. 31. Victoria hoc capite narrata, qui: 
ceps Achaie ἃ Romanis ducibus captus est, 
ditione Joannis nothi, confuse ab Acropoli:a 
et a Gregora l. nt, p. 35. memoratur. Clu: 
omnium eam noster exponit, indicatis ejus ἂν 
quarum precipua fuit contumelia Joanni nc 
lata, quam ille proditione ultus suis federi':: 
gnam improviso cladem intulerit. Illud uz 
nostro pretermissum hoc loco, sed posituz Ὁ 
ea, c. 13, l]. n, opportune SUggerit Ac 
tres Romanorum duces, quibus hic success: 
tigil. Joannem Michaelis Augusti fratrem.Gz 
tinum Tornicium et Alexium Stralegopis - 
premium victorie fuisse ab imperator i5 
honoribus: Joannem enim prius sebasizu* 









primicerio sebastocratoris titulum colaz* ἢ. 
nique τὸν Σρατηγόπουλον ᾿Αλέξιον (wn 
Acropolite) μέγαν δομέστικον (6 
τετιμηχὼς, δι’ ἀποστολξς vetas PT 
legopulum Alexium prius a. se [Ρ ἐδ ἐμαί 85 
magni domestici officio, Caesa pue ducem Ui 
et istius ipsi dignitatis misit insigni. SX Un 
paulo post captus ab hostibus, ut cap. EU 
nosler tradit, sed pace facta liber dimit 7 
bem Constantinopolim posteg recepit € U* 
Post quod iterum captus, «et ip ltzlia ἐξ 
custodia, inde permutatione cum domina P 
Blitutus eet patrie. 

Pag. 91 Modulutam tussim, Grece ipii? 
τειν, Consuete adulatorum voces, Juven. 5^ 
Laudare paratus si bene ructavit, etc. 

Pag. 91. Nemo contactu ferri candentis, e * 
tulit adhuc despota, eed inhians imperio Y? 
iniquum vsum adigendi accusatos dubio ^ 
minum ad innocentiam probandam audi 
experimentis raonomachie aut contactus 9* 
candentis ; de quibus nos Supra ad pag. 3. 

Pag. 94, Vicit tamen divina praedesiialie, * 
In evectionibus hominum ad regna pecu 
semper intervenire Dei providentiam, que vi^ 
eo perduci patiatur non ante sibi designatos, 
cerio et vulgo noto proponit ipse Michael wu! 
p. 194, his verbis: Kai Θεὸν, εἴπερ τινὶ T 
βεγιστῳ, καὶ χαταστάσει βασελείας συνιέναι F 
στεύομεν, etc. 


1101 


ΝΟΥΣ Φ 


4103 


Pag. 95. Quod hic dicitur, solutum ἃ synodio À tuum de loco suo, nisi paorniteutiam egeris (Apoc. 


antiqui religione jurisjurandi Michaelem, quibus 
exprimitur verbis, non videtur aliud sonare quam 
declarasse ipsos quid in re esset, οἱ 688 con- 
sultos οἱ doctores respondisse non videri vincu- 
lum prioris illius sacramenti ad hoc tempus ao 
rerum articulum extendi. Quanquam si Greci isti 
et tunc ab Ecclesie Romane communione discissi 
antistites aliquam sibi jurisdictionem et potestatem 
ultra fes et canonum prescriptum attribuerent, 
minime id mirum esset, cum talia jamdudum im- 
pune peccare soliti essent. Ergo et hac, ut alia 
qua non pauca in hec historia occurrent sohisma- 
tici auctoris vitium redolentia, citra prejudicium 
et cum cautione debita legantur. 

Cap.8. Loca quee hio citat. Pachymeres ex Ho- 
mero leguntur in liiad. 1, v. ἀάθ:Νήπιον, οὕπω 
εἰδόθ᾽ ὁμοίου πολέμοιο, οἱ lliad,5, v. 320: ᾿Αλλά 
σε γῆρας τείρει ὁμοίιον. Ad quem postremum lo- 
cum vetus scholiastes, quem Didymum quidam 
putant, sio adnotat: ἸΙστέυν δ᾽ ὅτι ὁ ποιητὴς mav- 
ταγοῦ τὸ ὁμύίιον ἐπὶ τοῦ φαύλου λαμθάνει. Scien- 
dum pelum ubique simile pro malo sumere. Idem 
tradit et Rustathius ad eum locum p. 476 ed, Rom., 
addens et heo : ᾿Απίων γοῦν xai ρωδιανός φασιν 
ὅτι οἱ γλωσσογράφοι ὁμοίιον κατὰ διαίρεσιν φασι 
τὸ καχόν etc. ibi videnda. 

Pag. 104. Quod omnino futurum est nulla posse 
prudentia preverti. Semel superius monui, si hec 
ad astruendam pravam de fato humanam liberta- 
tem perimente doctrinam cuipiam pertinere vi- 
deantur, (P 446) erroribus auctoris accensenda, 
ut nihil contra veri certique dogrratis prescribere 
auctoritatem queant. 

Pag. 113. Nicetas episcopus Heraclezg mitteretur. 
Greca : Πέμπουσι τοὺς περὶ τὸν  "Hpaxsíaq 
Νικήταν. Hec sunt ex cod. Allatiano et ei consen- 
liente Vaticano.Nam Barberinus habebat, Πέμπουσι 
τοὺς περὶ τὸν Νιχομηδείας ᾿Ιωάννην. Tamen idem 
codex lectionem Allatiani annotabat in margine, 
uti et Allatianus vicissim lectionem Barber. Quare 
cum illi duo ambigui essent; suffragio Vaticani 
eis dirempta est; et omnium jam consensu proba- 
tam cunctis restitui lectionem, ex ipsius forte 
auctoris correctione ortam, qui quod prius po- 
suerat, emendans mutaverit. Certo pronuntiare- 


ΧΙ, 5). Ne vero quis ad hodiernam nostratium con- 
suetudinem hec exigens forte arbitretur candela - 
brum hic intelligi quale preferri & ministro cele- 
brantibus episcopis solet, argenteo manubrio 
cereum ardentem portans, quod vulgo in Italia 
bugiam vocant et inter episcopalem supellectilem 
censetur: ne, inquam, id babere Jocum 639 
possit, obstat, quod candelabrum cujus hicet in 
locis Apocalypseos laudatis est mentio, non ce- 
reum funale preetulit, sed vas olei, sive lampadem 
intra quam oleo innatans ellychnium flammam 
conceptam pinguis liquoris succo aleret. Tale 
quippe fuit candelabrum tabernaculi veteris,Exod. 
xxv, 31, et que ad hujus exemplum candelabra 
decem aurea fecit Salomon et posuit in templo, II 
Paral. iv, 7. Itaque etin Apocalypsi candelabra 
haec λυχνίαι vocantur, quod cerigeris instrumentis, 
opinor, non convenit, uti nec que hic Grece legi- 
tur vox λαμπαδοῦχον. Argenteum vero illud cerei- 
gestatorium ἃ Grecis recentioribus videtur pa νου- 
άλιυν potius dictum. Nicetas in Isaacio et Alexio 
Τά τε μανουάλια xal χανδήλας. Anna Commena 
Ἰ, xv μανουηλήμ appellat candelabrum ante im- 
peratorem preferri solitum, cum funali scilicet et 
cerea candelo. Quod si candelabrum quoque pon- 
tificibus prelatum, usu similium rerum vocabula 
vulgante, reperiatur μανουάλιον et ipsum dictum ἃ 
Philotheo in Diaconico, tamen non illi cereus, sed 
lampas imponebatur, ut idem ibi observat, Kai ὁ 
διάχονος (inquiens) ἴσταται δεξιόθεν αὐτυῦ χατέχων 
μανουάλιον μετὰ λαμπάδος ἡμμένης. Proprium 
ergo videtur ecclesiastici et episcopalis candelabri 
lampadem cum oleo gestare. Unde forte apud 
Zachariam prophetam, c. 4, olivarum cum cande- 
labro mentio jungitur. Huc crediderim allusisse 
Synesium, dum episcopatum ἑλαίου et ἐλαίας, olei 
et oliva symbolis adumbravit. Scribens enim ad 
amicum qui sui rationem absentis haberi comitiis 
episcopalibus cupiverat, nec compos optati erat 
factus, serumque nec spei affine jam id votum 
erat, quod omnibus vacuis sedibus impositi pra- 
sides episcopi fuissent, id ipsum indicat enig- 
matice his verbis : Ὃ γὰρ ἕλαιον σύ τε ἀξιοῖς, etc. 
et paulo post: Οὐδ᾽ ἐλαία τις ἐστιν ἐνοφθαλμισμά- 
τῶν ἐστερημένη. . . . ἐφ᾽ ἧπερ ἂν ὁ ἡδὺς φίλος ἐγ- 


mus de re, 8i constaret utra in civitate, Heraclea ἢ χεντρισθείη. At melius fuerit totam istam Syne- 


an Nicomedia, esset monasterium. 8. Diomedis, 
cujus hic mentio. 

Pag. 115. Quod candelabrum repetitur ab Arse- 
nio in signum abdicati honoris patriarchalis, inde 
videtur factum,quod apud Grecos insigne potesta- 
tis episcopalis candelabrum baberetur. Nam et in 
Apocalypsi septem episcopi Asie septem ocandela- 
brorum symbolo designantur; et ubi ex his uni 
Ephesino comminatio inlentatur eripiendi honoris, 
ea exprimitur his verbis : Movebo candelabrum 


siani vere characteris epistolam, quae inter editas 
non comparet (a), ex optimo Vaticano codice hio 
describere, adjuncta nostra interpretatione Latina. 
Sic igitur habet :Συνεσίου [P. 4/7] ἐπιστολὴ pxy', 
πρός τινα τῶν ἐταίρων ἐπισχοπὴν ἐχ μαχρόθεν αἷ- 
τήσαντα μετὰ τὴν τῶν ἐπισκόπων ἀποχατάστασιν. Τὰ 
σοφώτατον γράμμ, eto. 

640-641 Cap. 19. (P. 448) Valde videtur notan 
dum somnium hoc propheticum oblatum Joanni- 
Vecoo et testimonium quod illius fidei ac veracitati 


(a) Exstat in nostra editione Operum Synesii. Vide tom. LXVI, col. 1559. 


1108 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. τ 


Pachymeres,illi alias, ubi de conciliationis Eoclesia- A repudientur et corrigantur ἃ prudente lecton jor! 


rum negotio agilur,parum equus,reddit,dum eum 
φιλαληθῆ εἰς πίστιν τῶν λεγομένων fuisse dicit, 
hoc est veritatis amentem, et cui tuto quod affir- 
mabat crederetur. Unde intelligimus que ille deinde 
multa magnaque pro Latinis contra Grecos scri- 
psit et dixit, quam ob omni exceptione fraudis et 
fuci aliena debeant haberi. 

Pag. 124. In suburbio. Forte aptius scripsissem 
ín suburbano. Nam suburbium videtur locus urbi 
admotior quam hicindicatus, quippe ad septimum 
Bitus lapidem. Nondum tamen me ipse condemno, 
qui sciam in maximis et regiis urbibus suburbia 
interdum ad decem et ultra miliaria extendi con- 
tinua fere serie villarum. Rome sane longiuscule 


procurrisse ab urbe suburbia jam tunc evo Cice- B molli solo surgentibus. pratum vernat ; 


ronis, indicio est quod legimus Philipp. XII : Hisce 
ego me viis commillam, qui terminalibus *uper in 
suburbium, ut. eodem die recerterer, ire non ausus 
sim ? Utut de hoc sit, illud quidem certum est, 
Hebdomun. de quo noster hoc loco, nomen fuisse 
suburbani Constantinopoli disjuncti miliaribus se- 
ptem, prout erudite demonstrat Nicolaus Alaman- 
nus Notis ad. c. 45 Historie arcane Procopii, ex 
Socrato, Sozomeno el Idatio. 

Cap 24. Postquam res Persica, quod hic narra- 
tur succuluit Tocharise, videtur contigisse quod 
noster p. 18 retulit, ut pugnaces quidam Perse 
parere Tocharis dedignati, arces Romani limitis 
vexare ceperint quas et tandam expugnarunt. 

Pag. 134. Non inde ad proprium victum sumere. 
Grecis illis respondentia : Φέροντας δ᾽ ἔξωθεν ἐπι- 
τάττων σιτίζεσθαι. Haec videntur ἃ paraphraste 
Vaticano non intellecta: ut non raro alias aberrat. 
Pro his enim sic ponit: Φέροντας δ᾽ ἕξωθεν τὸ μὲν 
ἀρχοῦν τοῦ σίτου χρῆσθαι, τὸ δὲ πλέον πάλιν ἀπο- 
τίθεσθαι. Atqui τὸ ἔξωθεν ex mente aucloris ad 
σιτίζεσθραι refertur: ut voluerit 64$ Juannes im- 
perator bajulos frumenti reponendi in arcibus nihil 
inde obiter minuere ad proprium victum, sed iis 
aliunde assignari unde in tali viaac ministerio ve- 
scerentur. 

Pag. 140. Idem ille Cutrilzaces. Mentio Cutritza- 
cis in Grecis editis non comparet: illa enim ex- 
pressa sunt ex cod. Barber, et Allat. (P. 449) 
quorum in neutro legitur. Supplevit autem recte 
Vaticanus: est enim ad sententiam explicandam 
necessaria. Ille sic habet: Ὅμως αὐτὸς οὗτος ὁ 
Κουτριτζάχης τὸν τόπον χαλῶς ἐπιστάμενος. Ex 
quosnos totum locum sic restimendum putabamus: 
Τοῖς ὁποδαλλομένοις προσέχων, ὁμοῦ γὰρ αὐτὸς o9- 
τος ὁ Κουτριτζάχης εὖ εἰδὼς τῶν τόπων συνήει. 
Quas inserere contextui ausi, tamen  interpre- 
tando expressimus : manifeste quippe manca est 
codicum aliorum lectio, nec sensum per 8e com- 
modum efficit. 

Pag. 139.Jam quod hic noster inevitabilis efficaci 
esse ait decreta providenlig, si cui videantur ad 
damnatam fatalis necessitatis doctrinam spectare, 


D collocatione verborum obviam facilitatem Cd 


placita orthodoxi dogmatis. 

Pag 141. Monasterium ad Fontem silum. Ba: 
fontem et locum des2ribit Procopius 1. 1 Ic 
σμάτων, c. 3, dum templi in honore Deipm; 
ἃ Justiniano conditi meminit his verbis : Ἐς: 
δὲ ἱερὸν αὐτῇ (τῇ θεάτόχῳ) ἐν χώρῳ κολουμένῳ lr 
ἀνέθηκεν. Ἐνταῦθά ἐστι δάσος κυπαρίσσων, i 
ἐν ἀπαλαῖς ταῖς ἀρούραις τεθηλὼς ἄνϑεσι, τε 
σος εὐφορῶν tà ὡραΐα, πηγὴ ἀψοφητὶ fà 
γαληνὸν τὸ ὕδωρ xai πότιμον. Heec ille : que 
Latinis sonant ex eleganti interpretatione 
Maltreti nostri: Eidem (Deipare) £empiwa 
condidit (Justinianus) apud Fontem : sic locuni 
lant ; in quo opacissimum est. cupressetum ; k 












berat viridarium; fons tacita scaturigine 
dulcem aquam effundit. Templum, ut alia ples 
custodiendum est traditum monachis, quilc 
micilium astructum hic monasterium Fontis 
tur. Erat autem id situm, ut idem Procopits 
post docet,prope portam Auream, ἄγχισιέ π᾿ 
Χρυσῶν καλουμένων πυλῶν. Hec est poris fas 
cujus paulo inferius Pachym eres meminit * 
alibi, nempe p. 168, Χροσέαν πύλην Auw&F, 
tam appellat. Auctor Pandectae Hist. ἴατ. 
Selybrie portam dictam quoque ait : /n4 3€. 
pervenitur ad decimam sextam, videlicet Set? , 
Selybrie porlam, que ἃ priscis Xpoci, t7" 
Aurea poría nominabatur. Nam ezira poi 
est hodieque Fons, qui χρυσοπτ,γή vel aw 
Grecis antiquo. nomine. dicitur, cli 5 
rum hisloriis, que saepenumero Parm 75 E 
fontis mentionem faciunt, et. templi fegarz Argus 
ad πηγὴν sive fontem. Ita ille. 

Pag. 150. In bis Grecis verbis xs573^^ 
κατὰ χώραν ὑπνούντων, etsi ex codd. opüns κ΄ 
ber. et Allat, cum fide expressa 48 sui 
dum inest non dubium. Quid enim illuc i^ 
δπνούντων locum occupans vocabuli, quod τ΄ 
deat participio καταστάντος ? Recte igitur & 
liori, opinor, exemplari pro ὁπνούντων V9 
ponit πνεύματος, sensu jam plano, quez θ᾽ 
in interpretationetenuimus. Qua sequuntur 
dem codd. B et A, desperatam perplexiia 
bent auctore, ut solet, tam in delectu qu! 












fugiente. Vaticanus ea compendio et clarius ἐδ: 
exprimens sic habel: Εἶτ᾽ ἐάν τι περὶ τὰ 
συμδαΐν, μὴ καταστάντος χατὰ χώραν τοῦ 9 
ματος εἰ μὲν ὁμαλόν ἐστι καὶ τῶν συνήθων i" 
τιλαμδανόμενον αἴφνης ἀκουσθὲν , οὐ τοσοῦτον T 
νεται τὸ βλάθος περὶ τὸ λογιστικόν. Εἰ δὲ lore! 
χάριεν τὸ ἀντιλαμδανόμενον εὐθέως ἄκχουσβὲν «τὶ 
πᾶσαν προσδοχίαν, τεθορυδημένων τῶν αἰσδίην' 
ἔχπληξιν ἀπεργάζεται. Ita. ille mutans et cot 
hens pro arbitrio. Nos auctorem ipsum exhiben 
οἱ quam fidelissime ac clarissime conamor 
ere. 


1105 


manserat aperia est porta Aurea. Bic reddidimus 
quod in Greco legitur, Ἤνοιχτο ἡ Χρυσέα πύλη 
ypovia. Ita clare exprimunt optimi codd. B. et A, 
Vaticanus autem pro yoovía ponit μόλις. Unde 
intelleximus velleauctorem significare post longam 
denique exspectationem putuisse illas diu obsera- 
tas fores. More videlicet pomparum solemniorum, 
quibus, ut Tertullianus de mysteriis scribit initio 
libri adversus Valentinianos, cruciantur aditus; 
quod referri potest ad moras in vestibulo haren- 
tium. Paulo post idem memorat suspiria portarum, 
juxta lectionem cujusdam codicis non usquequa- 
que fortassis improbabilem, etsi merito viri do- 
cti pretulerint suspiria epoptarum nam videri 


NOTA. 
. [P. 450] Pag. 100. Postuam diu clausat per- À et Venetos multo inferiores numero intra monium 


potuit velle auctor exprimere suspensam inquietu- B 


dinem exspectantium ad portas et ad optatam ea- 
rum patefactionem suspirantium. Admonet autem, 
opportunet ad quod dicimus, noster imperatorem 
peculiari studio curasse ut quam maxime augusta 
sanciaque hec ceremonia sui solemnis in urbem 
regiam ingressus evaderet. Quam in rem inter 
cetera diuturnam istam adhibuit moram porte 
Aures aperiende,ante quam clausam persistentem 
aliquot dies cum comitatu substitit; et ipso trium- 
phalis introitus non ante meridiem pandi voluit, 
ut paulo post dicitur. Nec est incredibile tantam 
a Michaele solemnitatem in suo isto per portam 
Auream ingressu affectatam, quod eam sibi adhuo 
lactenti predictam audisset, narrante ipsi Eulo- 
gia sorore. Vide rem descriptam supra, p. 128. 


Pag. 463. Quos allatrari cum apparerent. Sic 
expressimus quod Grece ἐχείνους δ᾽ ὁλαγτουμένους 
τῷ πλήθει. Quanquam non dissimulo, ex quo jam 
hec sic erant edita, observasse me in conice an- 
tiquo ἡλαττομένους pro ὑλαχτομένους. Est qui- 
dem sine dubio mendosum illud vocabulum, ut ibi 
scriptum vidi cum o parvo in tertia syllaba, cum 
ab ἐλαττόω ἠλαττωμένους flecti 644 oportuerit. 
Ceterum si cui magis hec placet lectio,referendum 
pronomen ἑχείνους ad Venetoset Pisanos erit,quos, 
quia minori numero essent quam ut ab iis timeri 
seditio posset, haud gravate pateretur imperator 
intra urbis monia degere, cum a Genuensibus 
multitudine metuendis turbas aliquas timens mi- 
nime tutum existimaret iis dumicilia in urbe tri- 
buere. Quare, ut deinde c. 35 scribitur, ipsos pri- 
mum Heracleam Thracice submoverat, sed postea 
mutata sententia eos in suburbium Galatam trans. 
tulit. Non poenitet quidem me prioris jam edite 
lectionis, que sententiam haud inverisimilem ex- 
primit: tamen si quis erit cui plus arrideat altera, 
is ad eam conformare interpretationem Latinam in 
hunc modum poterit: Calerum Genuensibus satis 
fidere non poterat intra urbem degentibus,quod multi 
essenl nec cum aliis communiter viverent (a) Pisanos 


C 


D 


1106 


ambitum domos habere haud egre sinebat. 

Pag. 173. Χειροτονηθεῖσιν. Hanc vocem sio emen- 
davimus, necessaria ut putabamus ratione, cum 
in archetypis clare legeretur χειροθετηθεῖσιν. 

Cap. 8. Quos hoc capite noster /Ethiopas appel- 
lat, hi erant Saraceni /Egypto per id tempus im- 
peritantes, cum quibus et sancto Ludovico Fran. 
corum (P. 451) regi eL aliis principibus Christianis 
Herosolymam et alia Palestine loca ocoupantibus 
graves dimicationes fuerunt. Aperit autem hioc 
clare Pachymeres originem famose militie Mam- 
maluchorum, conflate ex mancipiis majori ex parte 
Scythicis, qua puerili etate ex Euxino in J/Egy- 
ptum deportata ibi educarentur et adolescerent in 
milites fortissimos, magno Christianorum damno, 
neo.minori culpa Christianorum Constantinopoli 
dominantium, quibus erat facilimum istud exitio- 
sum Hierosolymitano regno commercium interci- 
pere, nisi avaritia, ambitio, avita emulatio Lati- 
norum plus apud eos quam religionis rationes 
valuissent; quare merito Pachymeres capitibus 4 
et 5 sequentibus hoo factum improbat.  . 

Pag. 180. Tres regina. Hoc est tres regie vir- 
gines: nam ex regibus natas reginas nuncupari 
usus jamolim invaluit, cujus exempla passim oc- 
currunt. 

lbid. Maio de Belicurto. Indicat forma nomi- 
nis. Francum hunc fuisse, suadetque idem, quod 
Peloponneso sive Mores, unde hic ortus dicitur, 
Franci tum imperitabant, 

Pag. 181. Vintimilia. Nota hec eat appellatio 
antique acprenobilis familie Genuensis,hodieque, 
ut opinor, superstitis. 

Pag. 183.In purpura.Vides hinc non satis fuisse, 
ut quis Porphyrogenitus diceretur, natum fuisse 
ex patre jam imperii 645 compote, ut plerique 
hactenus sunt opinati, purpure nomine intelli- 
gentes pannum purpureum quo exciperentur partus 
Augustarum. Requiritur enim preterea nasci in- 
ira domum que πορφύρα purpura vocabatur. Hac 
pars erat imperialium &edium Constantinopoli ; 
unde Constantinopolim migrasse prius oportuerat 
parentes Constantini, ut is Porphyrogenitus nasci 
posset. Itaque Andronicus, etsi natus esset, ut 
Pachymeres videtur voluisse, imperii patris anno 
primo, quod discutiemus l. III, c. 8, non tamen 
esse vere Porphyrogenitus potuit, quod extra Con- 
Btantinopolim sit natus,uti nec Theodorum junio- 
rem Lascarim. etsi principio imperii patris Jo- 
annis Batatze natum, Porphyrogenitum usquam 
dictum legimus, N.mirum bec nomenclatio duce- 
batur ex loco partus, domo cui purpura erat no- 
men, sita Constantinopoli, in quam partui vicine 
Auguste immigrare erant solite. Anna Comnena, 
I. Vi, p. 1660, vooat οἴχημα ἀφωρισμένον πάλαι 
ταῖς τιχτούσαις τῶν βασιλίδων et addit, πορφύραν 


(a) Nec — viverent. 1mo el illis utrisque etiam coujunctis numero superiorss. 


4107 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. 


Ii 


δὲ τοῦτο ol ἀνέκαθεν ὀνομάζουσιν, ἐξ οὗ xal τὸ τῶν A Pag. 214. Προσπίπτειν τῷ τῆς Ῥώμης cimi 


πορφυρογεννήτων ὄνομα εἰς τὴν οἰχουμένην διἔ- 
δραμεν. Describit eam domum alibi Ánns, l. vide- 
licet vir, p. 190, et ei nomen factum ait ἃ colore 
marmoris ex quo erat structa, quod dicit fuisse 
Roma portatum ab imperatoribus, quando sedem 
imperii Byzantium transtulerunt. Hac verba Con- 
stantinum Magnum indignitant. Et memini legere 
aliquid apud /Elium Lampridium in Alagabalo, 
quod trahi ad istam translationem adstruendam 
possit. Verba Lampridii hec sunt: Stravit. εἴ saxis 
Lacedz monitis ac Porphyrelicis plateas ἐπ palatio 
quas Antoninianas vocavit, que saxa usque ad. no- 
stram memoriam menserunt (scribit heec auctor sub 
Constantino,cui huncipsum librum dicat),sed nuper 
eruta el exacta sunt.Ita ille.Quidni vero nos suspice- 
mur erutaet Byzantium translata jussu Constantini 
eo migratis,aut potiuscredamusAnneid afflirmanti ? 


Pag. 188. Quo in genere Laconibus plurimis 
Greca hic in codice optimo B,quem, ut sepe dixi, 
fundum editionis habuimus, mutila erant. lluno 
enim in modum ibi legitur : Ὅπου γε καὶ Λάκωσι 
πλείστοις ὕστερον ix 502,.... ἀφιγμένοις, ubi codex 
A habet ὕστερον ix τῆς πόλεως ἀφιγμένοις, [P 
452] ubi merito quaeras ex qua urbe advenisse hi 
Lacones dicantur. Sane urbis nomine, cum sine 
addito ponitur apud hos scriptores, Constantino- 
polim intelligi res ipsa loquitur. Ex urbe autem 
Constantinopoli quis persuadere sibi possit dici 
venisse istos, qui potius hic in eam transmigrasse 
memorent? Itaque recte Vaticanus paraphrastes 
sic hunc locum effert; Evteogev xal Λάχωσι πλείστοις 
ὕστερον εἷς πόλιν ἀφιγμένοις. Unde fortasse corrigen- 
dus sit Allat.codex,reposito εἷς τὴν móAiwvice ἐκ τῆς 
πόλεως. δε hec non sufficiuntsanando vulneri exem- 
plaris archetypi. Nam in articulus masculinus aut 
neuter τοῦ indicat, id quod statim deest 648 fe- 
minini generis non esse. Ipse igitur se suppleat B 
codex qui cum p. 180, consentiente sibi Allatiano, 
scribat ἀπὸ τοῦ Moptoo, suggerit nobis quid post 
heec sua verba £x τοῦ..... exscriplor omiserit spa- 
tio relicto. Vaticanus loco illo tertium*se adstipu- 
latorem addit, nisi quod Mopalou scribit pro Mo- 
piov. Profecto ex Moreo sive Morea, hoc est Pelo- 
ponneso, venisse Laconas oportuit, cum ibi sit 
Laconica. Translati autem inde tunc videntur, 
quando, ut infra p.205 noster scribit. "Axoa Πελο- 
ποννήσου ἀμφὶ Μονεμδασίαν σὺν Σπάρτῃ 
Λακεδαίμονι ónà Ρωμαίοις ἐγένοντο. 


Pag. 192 Dacibyze dictam. Videtur Pachymeres 
et hic et inferius, p. 98, pretereaque p. 307, Ni- 
cetiatarum castrum cum Dacibyza confundere,quae 
tamen Acropotita distinguit, sic scribens c. 37 
Hist., p. 32 : Kal πχραμείψας τὸν" χάραχα ἐπόρθησε 
τὴν Δαχιδύζαν πρὸ χαιροῦ xal κατέσχε ταύτην, 
προσέτιχαὶ τοῦ Νικητιάτου φρούριον, Forte utrique 
arci commune Νιχητιάτου nomen tuerit, alteri au- 
tem earum proprium Δαχιδύζης, unde Νικητιά-- 
twv, plurali numero, noster posuerit. 


, 
χαι 


Verba sunt imperatoris, quibus offensus hri: 
Arsenii patriarche, sibi confitenti crimen εἰ οδὲ 
renti 8e paratumjad satifactionem et penam 3f 
nonicam, ponitentiam et spem reconcdlatxy 
contra canones negantis, ait tempus esse rrj 
rendi ad Romanum pontiflcem, ad quem vida 
agnoscebat antiquum jus esse provocandi a : 
quis judiciis summorum etiam patriarcharoz.! 
modusjloquendi significat viguisse adhuc ix 
etiam in Greci& schismate a Latinis di 

opinionem atquesententiam ,quippe fundati 
in sacro dogmate et in omni memoria eoclei 
088 antiquitatis. 











Pag. 216. Ἐχείνη δ᾽ ἐκ vogslac. Res hic? 
B tur tam incredibilis ut mendum codicis p* 
legens suspicarer,nec inducere possem in t£ 
uxorem fdespote Joannis, fratriam impe 
matronam ejus loci, non solum ex adulteri: 
risse,sed palam viro tolerante educasse filius: 
riam, que postea, Joannz scilicet ipso deg&' 
fratre ipsius Augusto conciliantibus, Iberi * 
cipi collocata sit. Tantumne tam impune 2:2 
bus ibi licuit? Verum conferens alios codi 5* 
ubique constanter in eumdem modum er 
reperi.Disertiusetiam in Vaticano quiobidtiu: 
despote oastimonia dixisset: Ἐπήνθει Q7 
qpov ἐχείνῳ, ὡς οὐδέποτε ἀκουσθῆναι αὐτὸ ’ 
γυναικὶ χρήσασθαι fj τῷ ἰδίᾳ καὶ μίνῃ, ει’ 
᾿Λλλ᾽ ἐχείνη οὐκ ἦν ὡς ἐκεῖνος (vides uy 
sint illajinterpretationis verba, mualtes 2:5 
milis), ἀλλὰ xal θυγάτριον ἀπεγέννηπ eb E 
vou στρατείαις προσέχοντος. [P. ἐπ΄, 6d Ν 
eral sicut. ille, sed δὲ filiolam gemi μα 1» 
bellis gerendis atlendente.  Czeterom qu ax 
ad hujus ex adullerio nate puelle τον ui 
ab imperatore conciliatas cum Mepe Ibi? 7^ 
cipe, agnocere in hoc licet artem politias δ 
beri solitam ἃ Constantinopolitanis im 
deliniendi barbaros, quibus expugnandis "" 
res sentiebant, nuptialibus pactis. Audi 
re Cantacuzenum, l. t, c. 39, ubi agit a? 
affinitate conciliatis Andronico junior: y 
δὲ αὐτοὺς ἐξημέρου xal φιλίως διετίθει τὰ ἢ 
μαίους τὸ ἐκ τῶν βασιλικῶν οὔκων γυναῖχει 
ἑαυτοῖς. Ἠεριμάχητον γὰρ αὐτοῖς τὸ ros 
paulo post: Ὃ δὴ καὶ οἱ Ῥωμαίων βασιλεῖς" 
παρθένους τὴν ὄψιν διαπρεπεῖς, οὐχ εὖ T7" 
μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐξ ἀσήμων γενῶν, ἐν oi * 
λείοις ἐχτρέφοντες, ὡς θυγατέρας ἑαυτῶν, ἐπ΄ 
δέοι, τοῖς Σχυθῶν σατράπαις xac γγύων. b? 
voro ipsos deliniebat et conciliabat | Domasi * 
ex imperatoria familia uxores nanciscereats- 
enim ipsis in primis expetibile videtur εἰ cou?" 
quantavis emi dignum. Post aliqua : 14 quod M€ 
norum inperalores cum intelligerent, virgiwti [P 
praestantes, non. modo legitime ex  sobilibus "αὶ 
sed et ex parentibus plebeii generis cenijas n pel 
alebant, quas, «ἰδὲ res posceret, filiarum apptlitb 



























1109 


ibi. Cujus moris exempla in hac nostra historia 
plura exstant. Sic enim supra p. 174 ad Chalau 
principem Tocharorum? Michael Paleologus im- 
perator filiam suam notham Mariam mittit con- 
jugem, qua Chalau mortuo ejus; fllio et succes- 
sori Apage nupsit. Et mox p. 180, Noge "Tocharo- 
rum Occiduorum regulo alia ejusdem imperatoris 
filia notha Euphrosyne vocatagcollocatur. Sic de- 
nique hic dynaste Iberorum puella adulterio uxo- 
ris despota Joannis nata conjungitur. Ut alia pre- 
teream multa similia. 


Pag. 223. Cometa, cajus hic meminit Pachyme- 
res, toto terrarum orbe spectatissimus et scripto- 
rum illius evi monumentis celebratissimus fuit. 
De illo enim agunt Theodor. in Vita Urbani IV; 
Supplementum Parisiense Rigordi o. 475 ; Villa- 
nius, l. vi, c. 7; 8. Antonin. tit. 19 in fin. ; 
Bernadus Guido in Chronic. ; Magnum Chronicon 
Belgicum, iu Urbano IV ; Palmerius in Caronic., 
etc, Relatorum ab hissummamsio colligit Henricus 
Spondanus in Contin. Annalium, anno 1964 (nam 
eo annos hic cometa est visus), n. 8 : Cometes visus 
est, qui ab Orienle surgens usque ad medium  hemi- 
sphari versus Occidentem comam protrahebat, et 
Julio, Angusto ας Septembri meuge [ere α solstilio 
&stivali usque αὐ &equinoctium autumale ) insigni 
magnitudine fulgens, ac speciem (ingentem | edens, 
omnes morlales in. sui admirationem adduxit, in 
Grzcia et Syria prasertim, ubi etiam cum horrore 
mortalium visus dicitur. Hactenus Spondanus ex 
priscis auctoribus, quibus contrarium noster Pa- 
chymeres affirmat, dum hioc seribit ex occidente in 
ortum e[fulsisse a vere usque ad autumnum. Greca 
sic habent : ᾿Αστὴρ χομήέτης ix δύσεως 648 χατὰ 
τὸ ἑωθινὸν ἐξέλαμπεν ἐξ ἦρος εἰς φθινόπωρον... In 
duobusa relinquorum quos nominavimus indicio re- 
cedit. Priusest, quod ab Occidente versus Orientem 
motum cometem dicat, alterum a vere usque 
ad autumnum, cum illi contra testentur ab Oriente 
in Occasum processisse, et circa solstitium  esti- 
vum copisse apparere. In hac controversia ut 
facile astipulemur pluribus contra unum, facit 
quod etiam aliunde comperimus Pachymerem πα- 
χυμερέστερον in hujus comete observatione ver- 
satum. Id enim testificatur quidam eruditus, ut 
appareret, ejuslector, qui codicem hunc ipsum, 
quem fundum editionis habuimus, oculis subjectum 
habens tenere se non potui quin e regione hujus 
loci ad marginem adscriberet rubrica hec, ipsa 
verba: 'O δὲ τοῦτο παριστορεῖ. Ὁ γὰρ κομήτης 
ὡς ἡμεῖς αὐτωπτεύσαμεν, ἐξ ἀνατολῆς τὴν χίνησιν 
ἑποιεῖτο, περί που τὰς Ὑάδας φαινόμενος. Ἧν δὲ 
χαπνώδης, δίχα διαιρούμενος" οὐδὲ τοῦτο παριστο- 
psi. Ἴσως δὲ βορειότερον᾽ ὁ γὰρ βοὺς τῶν βορείων 
ἄστρων, ὅπου xal αἱ Ὑάδες Hmc sine Latine so- 
nant: Aliter hoc ac resera se habuit. refert. histori- 
cus. Nam cometa quo de agitur, prout nos propriis 
oculis [P. 451) observavimus, αὖ Oriente movebatur 


NOTA. 
honestatas Scythorum  satrupis desponderent. Heo À circa Hyadas apparens. Erat autem fumosus, divisus 


B 


C 


) 


1110 


bifartam. [n illo quidem haud aberrare a vero dixe- 
rim, quod in boreali parte indicat apparuisse : 
Taurus enim, in quo sunt Hyades, borcale. signum 
est. Hactenus censura marginalis; que quod ait 
indicasse Pachymerem in boreali parte cometen 
apparuissse, e titulo capitis sumptum est, ubi in 
Greco legitur περὶ τοῦ φανέντος χομήτου (4 
βοῤῥα quibus congrue c. 25 initio scribit noster, 
Macedonibus et Thracibus ad Septentrionem Con- 
stantinopoli obversie visum esse cometen infausta 
minari. quas minas postea sultap Azatinus, qui 
provinciarum illarum vestationi causam dedit, in 
rem denuxerit ; que aignificant in septentrionali 
coli parte cometeiu visum. Porro bac nota obi- 
tex colligo codicem hunc quem Barberimum ἃ- 
postetiori possessore dieimus, e Grecia delatum 
in bibliothecam Urbani VIII τοῦ μακαρίτου, videri 
ex primis fuisse qui per urbem Constantinopolim 
vulgati suntab ipso auctore suam historiam edente, 
viventibus adhuc multis qui rerum hac historia 
narratarum αὐτόπται fuerant ; quorum unus la- 
psum historici in relatione hujus phenomeni ex 
suo aculato testimonio redarguere potuerit. Qui 
idem quod verbum in titulo capitis positum nomine 
auctoris ipsius citat, ut vidimus, argumentum no- 
bis suggerit opinandi titulos capitum ab ipso Pa- 
chymere inditos et conscriplos, ut in Barb. codice 
et inde in hac editione nostt&a Grece comparent, 
fuisse, contra quam suspicari forte aliquis posset 
ex eo quod in Allatiano codice alioqui optimo et 
perantiquo non legantur. Suadet hec mentio no- 
bilis comete, et tempus quo hec scribebam mense 
Aprili anni 4665, similibus phenomenis suspen- 
sum, ut hic aliquid de cometis dicam ab his quin- 
que 649 retro mensibus magna passim hominum 
admirationo et exsoectatione spectatis. Prior 
mense Novembris superioris anni 1664 cepisse ap- 
parere dicitur ; sed ἃ paucis tunc notatus, mense 
Decembri celebritatem est adeptus, tota tunc Eu- 
ropa, prout e scriptis undecunque vulgatis intelli- 
gitur, obaervatissimus. Vidimus et nos illum Rome 
sepe otioseque cum his ter ulnarum coma, orbe 
stellas prime magnitudinis ad oculijudicium :- 
quante, fulgore subpallido micantem, cursu erran- 
tem desultorio, mutatis in dies locis. Scripsere de 
illo plurimi hujns evi prestantes astronomi, qui 
mea nomenclatiane non indigent, fama sua clari. 
Duos tamen memorabo instinctu grati animi, quod 
ii suos mihi ejus argumenti commentarios dona- 
runt, D. Joannem Dominicum Cassinum et R. P. 
Jacobum Grandamy soc. nostre, quorum illo Ro- 
me, hic parisiis suas de isto cometa lucubrationes 
ediderunt. Addam universam ejus observationis 
historiam pauci comprehensam a nostris mathe- 
maticis Ingolstadiensibus, qui ad me miserunt : 
Anno 1654 cometa. exeunte. Novembri, ut. aliunde 
nuntiatur, jam. exorlus. Ingolstadii 18 Decembris 
6 mal. primo nobis visus cst, in[ra tropicum | Capri- 


4111 


occasum  hiemalem protensa οἰ late qua terminaba- 
lur. difjusa. 19. nubes. 20 Dec. intra Craterem εἰ 
Corvum. 21, 22, 23, 24 nubes. 925 Dee ἃ mat. 
infra ventrem Hydri, qua ei Craler ínsistil, sub eod. 
trop. comparuit. Capul hae die apparenti diametro 
fere par Veneri, barbam albicanti 'tuce splendidam 
ad 30 gradus evibare visum, 26, 27,29 nubes. 
30 Dec. 9 vesp. in Lepore velut criintus apparuit : 
tam ob lunz viciniam cauda videri non potuit. Porro 
eumdem hunc cum priore cometa esse, confirmant 
observationes Trident. qua» 38 Dec. eum propre Ca- 
nem majorem, ceteriori quam iritio molu progres- 
sum ex matutino vespertinum, ex barbato caudatum 
evasisse testantur. 31 Decemb. inter. Lepprem et 
Eridanum, jam multum supra Tropicum evectus 
conspiciebatur, Anno 1665 1 Januarií, 12 noctis, ad 
australem, el eadem die 9 vespertina ad borealem 
Eridani ripam constili. 2 Januarii prope os Celi. 
3 Jan. Ceti mandibulam attigit, syrma  Orienti ob- 
versum (rahens. À Jan zquatorem superavit. ὃ Jan. 
6 vesp. in caudz medio prope nucleum cometz lu- 
eida Ceti, Menkar dicla, elare resplenduit. Qoud 
etiam Leodii, Olumucii, Vienng, Mantuz, Praga, 
Lucernz, Tridenti sub idem tempus observatum est, 
Unde gollici potest cometam hunc carere parallazi 
sensibili adeogue luna inferiorem non esse. [P. 455) 
Quan(um vero supra lunam elevatus sit, οὐ paral- 
luxium incevtitudincm evidenter demonstrari nequit. 
6, 7, 8, 9, 10 Januarii per capul Celi tarde progres- 
sus, 11 prope anteriores Arieeius pedes comparuit, 
cauda breviore versus oculum Tauri  exporrecta. 12 
Jan in genu Arietis. 13 et deinceps usque ad & Fe- 
bruarii lentius in dies inler pectus Arietis et. Linum 
650 Piscium progressus, corpore multum inminuto 
ac syrmate breviori effulsu. ἃ Februarii postremo 
caudatum licuit instrumenlis observare. Visus tamen 
porro nobis est intar stelle nebulosae 5, 7, 40 et. 11 
Februarii inter cornua Arietis et. Linum Piscuim. 
Deinceps vero etiam ab acutissime videntibae depre- 
hendi amplius non potuit. Hlnc constat. cometam 
hunc maximam zonz [orride partem perlustrasse, 
adeoque majori Africae el magn; Asi ac Armeniz 
parti, nunquam, tamen Europa verticalemincessisse. 
Hactenus astronomi nostri Ingolstadienses de prio- 
ri cometa. Posterior circa Kal. Aprilis ostentandi 
sui fecit initium contrario priori exortu et motu, 
cauda longiori densiorique, de quo videnda quse 
cum alii alibi viri doctissimi, tum iidem prius me- 
morati Cassinus Rome, Grandamy noster Parisiis 
in lucem ediderunt. Desiit apparerea sole absor- 
ptus circiter diem 19 Aprilis, quo die eum S. D. 
N. Alexander VII hic Rome in Basilica S. Petri 
Solemnissima ceremonia B. Franciscum de Sales 
e piscopum Genevensen rite sanctorum albo ascri- 
psisset, visa mihi est hec συγχυρία novi indigeti 
superum choris inserti et evanescentis comete ar- 
gumentum non illepidum epigrammatis, et remis- 
me libenter e tristitia morose occupationis in non 


P. POSSINI OBSERY ATIONUM LIB. II. 
corni sub rostro Corvi, barba directe a sole versus À intempestivum [Jusum, his 


ut) 
exemplto venicois! 
pangendis : ' 


Cum superum, Francisce, tibi | tribuunlur howrc 
Abscondit letricum spomte cometa jubar. 
Erigor augurio ; nec jam portenia minasqut 
Tot crinitarum duco timenda facum. 
Áverruncus adest noxarsm, et samcta saceris 
Qui novus ingreditur monstra luenda piat. 
Svme animos, cati tris exterrita tellus : 
Stat tibi certa salus, dum tenet asira Sala. 









P. 229 Fatum iriste. Greece μοῖρά τις δοστης 
Fati mentio, si cui hoc loco et aliis hujos oe 
similibus videatur ullam affinitatem habere 
pravo et heretico dogmate libertatem hu 
sui compotem negante, rejiciendum esset cn: 
teris erroribus hujus scriptoris. Vide que 
mus ad p. 104 et p. 159. 

P. 251. Oratio imperatoris hoc capite rela ; 
scurissima in Greto est. Vaticamus paraphn 
pro ea quod voluit supposuit. Ego corj« 
mentem auctoris, ut spero, assecutus partir τὶ 
sione, parlim, ubi aliter non potui, pangi* 
eam exposui quam potui clarissime. 

P. 257. Noctu post Ánem hymnodia. Nan, i: 
Glossario verbo ἀκάθιστος ianuimus, tota κι * 
triarche, clero, ímperatori et populo suis, 
jlo festo pervifflabatur, continua deca 
psalmorum et bymnornm, quee ut tandem si? 
luculum desiit, hunc loco et tempore a | 
accusator Arsenii libellum delationis obi; 
gusto. 

C 651 P. 259. Vox ἐχχλείοιντο emendati: : 25 
ex conjectura, cum cod. B haberet i«z»5 / 
vero ixxAlvotvvo, Vatioamus porro Bier 
pro eo verbo poneret ἀποστύσονται, tenuetia τοῦ 
loci manifeste postulat ἐκκλείοιντο. 

P. 261. Imperatori tribui principem lw Ὁ Ὁ 
gnilione rerum ecclesiasticarum. Jam ταοσοϊϊο 
sario verbo ἐπιστημονάρχης cognitionem ists € 
fere testimonii, non jurisdictionis aut decist ^ 
testalis esse. Sic enim Constantinus Magnus" 
ne, Marcianus Chalcedomensi, alii aliisimpes 
gynodis intervenerunt, missis etiam, cum in 
ipsi non poterant, delegatis a se ; quod in res 
ribus quoque conciliis, puta Tridentino, se? 
scimus, ut in eo legatis imperatoris, regum €? 
terorum principum secularium, locus tribos 
non cum jure ferendi ad dicisionem dogni 
guffragii, sed ut testes essent actorum primiqu * 
gnoscerent vulganda postmodum in populos, iti 
rimque auctoritate ac potestate principali libft 
tem, securitatem, otium decernentibus Patribott 
cerent. Sic in collatione Carthaginensi, ubi c 
Donatistarum tractabatur, cum episcopis ingre 
est (verba sunt epitome Baroinana Spondani t 
411 n. 4) etiam Marcellinus ἐπὶ locum ad coli 
nem paratum, qui quidem mou solum tribunus πὶ 
taris erat, sed el nolarius, hoc est a. secretis ἰῷ 
raloris, ut constat ez Litulo epistolae cotholscorgm : 
ipsum ante collationem script. Nec tassen in i 


1113 


NOTE. 


- 


- 
414 


collatione judicis simpliciter sed se aer — x ἐφύοντο ese 
consuevit antiquitas 


pra se tulit. Ila enim nominare 

judices szeculares, quorum arbitrio cuncta dispone- 
rentur, sed ita ut integrum indicium episcopis. relin- 
querent, nec aliquid ipsi sibi usurparent nisi quod ad. 
pacem ac quielum congressum pertineret, ulque in. 
omnibus pacta comventa conservarentur, in quibus 
rite ordinandis eidem interloquendi facullas esset ; 
atque demum cujus alterutrius parlis potiora jura 
essent, ex aquo pronuntiare deberent. Ul de his om- 
nibus constat cum ez ipsis aclis praesentis collationis, 
lum ez aliis diversarum synodorum, ac prasertim 
&cumenicarum gestis. Ita Baronius apud suum 
epitomatorem. Ex quibus cuivis esse planum pote- 
rit qualenus se extendat hec ἐπιστημοναργχία, prin- 
ceps cognitio rerum ecclesiasticarum laicis princi-. 
pibus concessa per canones et antiquum usum, de 
qua hic mentio. 

P. 272. Cui se ipsum manu propria Athanasium 
inscripserat. Athanasius nomen erat quod Androni- 
cus iste Sardensis episcopus assumpserat, cum ab- 
dicalo episcopatu monasticum habitum induerat, 
prout superius narratum est c. 181, » Porro is 
speraverat fleri posse ut, sue istius monastice pro- 
fessionis abolita memoria, in cotum, ut prius , 
episcopum admilleretur : nec enim erat facile 
rem sub paucisactam teslibus probare. Verum pro- 
lata epistola quam ipsius esse nota manus prode- 
rei, cujus 652 in titulo more antiquo suum 
prescribens nomen Athanasium se ipse pro Andro- 
nico voeaverat, argumentum id irrefragabile visum 
monachatus Andronici, cui nec ipse qui ei favebat. 
patriarcha resistere ausus, conatum remisit juvandi 
ejus, qui sua se ipsa scriptura convinceret. 

P. 381. Sinistra de Germano iudicia. Hoc loco 
Pachymeres inter enumerandas odii popularis in 
Germanum causasunam ex precipuis omittit, quod 
paci Ecclesiarum studeret, unde postmodum ab im- 
peratore Romam legatus negotium concordis/ibi 
confecit, pront Nosler narrat p. 384. Quare ad 
hoc totum conciliationis Ecclesize Grace cum Latina 
negotium vel plurimum ipse contulit. [P. 457] Nam 
et in concilio Lugdunensi comparuit, ut in ejus sa- 
ere ccumeniee synodi Actis notatur sess Porro 
antequam ad hec adhiberetur, observerat vide- 
licet imperator propensionem ejus ad Latinos, ob- 
servaverant etalii, qui addicti schismali ob id 
ipsum cum pessime oderant et eidem postea impu- 
tarunt quidquid in hoc genere contra eorum votum 
contigit. Anonymu: fneditus, eujus exemplum ex- 
stat apud ill. Allatium in opere fe translationibus 
episcoporum, spiritu schismalico estuans, hmc 
scribit: Ὁ ᾿Αδριανουπόλεως Γερμανός, ὁ ἐπικληθεὶς 
Μαλχουτζᾶς, ὃς καὶ λατινόφρων γέγονε καὶ κατὰ 
τῶν εὐσεδῶν διωγμὸν ἐκίνησε μέγαν. Adriamopoleos 
Germanus, cognomento Malchutzas, qui et cum La- 
linis. sensit el contra pios (immo impios schismati-. 
608) persecutionem movit magnam. 

P.282 Germani allerius. Fui hio retro quintus 








Adrisnopolitanus. 

nueli, Manuel. enc mier oece τευ 
plio. Hune potius ut hie innui putem quam alium 
longeantiquiorem, sanctum Germanum seriptis edi- 
lis motum, qui anno Christi 714 Kal. Augusti Joanni 
Conslantinopolitano patriarchm successit, suadet 
adjunctum μακαρίτης, quod de morluis non vetu- 
stissimze memorie a Grecis usurpatur, 

P. 299. M3, &yn, μὴ οἴγῃς. Verba sunt ex 8, Paulo 
δὰ Coloss. c. m, v. 21, que Greci ueurpabant i in 
occasionibus aversandz communionis eorum quos 
heterodoxos aut sehismaticos putabant. Sepius 
usurpantur in hac historia; de quo semel admo- 
nuisee satis visum est. 

P. 304, Illa Graeca verba ὅσα xai ἀσφαλῶς ἀποφή- 
γασθαι, quae secure ostenderentur, utcunque Latina 
reddens expressi: erant enim in ulroque optimo 
codice, licet ea Vaticanus, ut pleraque non intel- 
lecta sibi, transiit. Ceterum fateor me haud satis 
percipere quid velint. Nisi forte significent Germa- 
num liberaliter largiri solitum egentibus ex iis 
qua in manus el potestatem ejus veniebant, nisi 
lalia essent quie pecularibus ex οἱ donasse in- 
vidiosum esset. Puta si cum ipse episcopus aut pa- 
triarcha fuit, ex oblationibus ad se delatis ea daret 
consumenda 653 pauperibus, que qui offerrent. 
appendi tholis sacris aut in thesauro ecclesiastico 
servari voluissent, moleste laturi si ea teri mani- 
bus et consumi usu egentium viderent. 

P. 311. Μαρυανδηνοῦ θρηνητῆρος. Alludunt hmc 
adagium vetus, cujus mentio fit versu 0868troma- 
tei proverbiorum antiqaorum apud Andream Schot- 
ium nostrum in collectione Grecorum Parcmia- 
Starum, Versus illic sic sonat: 











e 


Μαρυανδηνῶν μέμνησο θρηνητηρίων, 


Origo forte adagii fuit quod apud illam Maryan- 
denorum gentem funera ambitiosius celebrarentur, 
mostissimo cantu, tibiis et id genus organis adhi- 
bilis, Unde in proverbium abierint Μαρυανδηνὸς 
θρηνητήρ et Μαρνανδηνὰ θρηνητήρια, 

P. 818, Athanasio Audita. Dixerat paulo ante 
hunc fuisse Alexandrinum patriarcham. Ilic vide- 
tur successione Nicolao, cujus mentio est libri hu« 
jus e. 9. Ex hujus capitis verbis babemus Pachy- 
Teri σύγχρονον et familiarem fuisse quemdam 
Athanasium patriarcham Alexandrinum , qui sine. 
dubio is fuerit cujus hortatu se Pachyrneres ipse. 
profitetur, in titulo paraphrasis sus ad epistolas 
Dionysii Arcopagite. [P. 458], opus illud agressum. 
Hoc ideo mon»i, quia video nostrum Antonium 
Possevinum putasse ibi nominari magnum Atbana- 
sium; de quo si ageretur, recte juberet Possevinus 
deleri illam inscriptionem ut mendacem. 

P.314. Si hoe capite et alibi hoc libro noster 
historicus parum reverenter loquitur de monachis 
Graecis, offendere catholicum lectorem non debet, 
cum ii plerique schismatici fuerint et Romane Ec- 


1115 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. ust 


clesie Latinoque nomini infensissimi, quos potius A ejus. Respondit ille imperatori, « Non agnosco. S v^ 


8 Greco et schismatic) scriptore ut turbulentos 
et contumaces traduci, pro testimonio cause or- 
thodoxe favente accipiendum est. 


P. 316. Georgio Acropolitz. Habemus hujus 
eruditissimi viri historiam et chronicon ; scimus ex 
aliis multa de ejus vita et rebus gestis, neo tamen 
uspiam invenimus idoneum fundamentum illum 
insimulandis laxioris conscientis. Quare suspicor 
ex odio in eum schismaticorum hanc calumniam 
natam. Cum enim ille homo pererudituset recti ac 
liberi judicii ex lectione Patrum veterum, uti et 
Veccus, agnovisset causam Latinorum, quos sine 
causa Sui Greci aversarentur, justiorem esse, uti 
et fidem circa dogma de sancti Spiritus ex Patre Fi- 


lioque processione orthodoxum, totus ex!animo p 


incubruit in negotium conficienda pacis Ecclesia- 
rum, fidelem in eo ac non parum utilem operam 
imperatori navans. Qui et in solemni legatione ad 
Gregorium X papam eum inter szculares principem 
misit, ut Pachymeres docet, p. 384, et eumdem 
cum ex patriarcha Germano comparere vice sui in 
Lugdunensi concilio voluit, ut ex Actis ejus con- 
cilii sess. 4 constat. Hinc videlicet exosus hic schi- 
smaticis non modo contumelias ab iis, sed vexatio- 
nes etiam gravissimas est passus, post Michaelis 
654 Paleologi mortem prevalentibus apud An- 
dronicum infensis paci. Qui postquam eam ab illo 
abrogandam abrumpendamque curarunt, etiam ei 
suaserunt ut Acropolitam, unum ex columinibus 
catholice partis, in carcerem conderet. Istam ille 
injuriam quam forti animo, quam invicta constan. 
tia tulerit, docet epistola Demetrii Raulis Cabacis 
ad filium Manuelem Grece, sed stylo semibarbaro 
scripta, ex qua nuper edita ab ill. Allatio, (in do- 
ctissimo opere Ezercitationum in Creyghtonum , 
p. 616 et seq.) auctoris verbis, ut ab eodem viro 
magno Latine redduntur, referam plane heroicum 
hujus viri factum, quo abunde purgabitur calum- 
nia hic et impacta laxitoris conscientie. Sic igitur 
ait: Post multos elapsos amnos, cum adhuc senior 
(Georgius Acropolita hic noster) in exilio et carcere 
perduraret causa legationis propter unionem cum ca- 
tholica Ecclesia, alloquitur imperator D. Andronicus 
filium illius ceterosque senatus principes, anteeum in 
consilio assidentes. « Principes, videturne vobis bonum 
uf magnum logothetam huc adductum pertentemus, 
an nobiscum convenial? post tot carceris et ezsilii an- 
πος forte nobis obtemperabit, et conjunctis sententiis 
nobiscum concinet. in hoc Ecclesiarum discidio. et 
vilabit rerum asperitatem et quod ter tanto melius est, 
libertate per(ruetur, et addecenliori cura illius vale- 
tudini indulgebitur. » Omnes uno ore responderunt, 
« Bonum est, domine, el. exsecutioni mandetur. Imo 
jussa (ua nulli noxia sunt. » Sic ilaque cum respon- 
dissent, imperator mandavit ut. adduceretur ; eoque 
prasente, ui milius negotium disponeretur, sic exor- 
sus est oralionem imperator : « Agnoscisne principem 
illum, quisnam ille sit ? « Et digíto monstravit lium 


C que videat et judicet equus lector an sir? 


D cata est. Quis iste magnus dominus in urbe? ? 


vero argumentari el conjectura persequi div c 
loco in quo considet, princeps est tui sandi iuyr 
honoribus decoratus. At quinam ille sil. wonáis τι 
pio. » liespondit imperator, « Filius tuus est, dia: 
Theodorus magnus legota. » Abjecia omni cux: 
tione filius assurgene nudato capite palrem ajrs- 
tur, et salutem ultro citrogue pater et Milius sibi 
runt. lumrursus imperator orationem ad «3: 
rexit : « Magne logolheta. res ita ceciderunt 
que ul tibi haec iristia in magnum malum evadez, 
Quare [P. 459] modo visum est mihé et hisce 
gubernatoribus, ut t€ huc adductum alle 
de ea re quz nobis bona atque honesta vides 
tamen (ua voluntas non. abnuit nos audire, x 
menle atque senlentia nobiscum  convenias cic 
clesie dissidia. Hoc enim mihi et filio tuo sy. 
gothel:e bonum reputatur et decens, ut nobi c: 
peres omniael vulnera ac tristia, quae necesiinu* 
poris in te illa suat, sanabimns. » Hic porro ". 
peratorem ita efatur : « Sancte domine, quz'&* 
adme enuntiasti percepi. Verum nunc resposie t 
fero quod mihiin animo fixum est. Justius esid 27 
μὲ sancita Θδὅδ regia tua majestas mei dominii 
ratoris patris tui sententiam su bsequatur, a flus 
dominus Theodorus meam, quam mos vestes.) . 
nihil ultra retul:t. Sed nec qui imperalorii tt 
cundabant principes, nec ipse imperator τοῖα τ 

pressit, justitia, ratione, generositate et mapii* 
tn ruborem su[Jusi, omnia seguidem, dumnot? 
ac decens salvum essel, nihil reputabal. Ὁ" 











χατημελημένως τῶν εἷς συνείδησις ἔχοντος atm 
pensi habentis in rebus gerendis qui 4 2538 
moneret quod falso videlicet ei Num imponit δὺς 
loco. Sed ne cuipiam videamur Suspe veri 
cum Pachymerc, qui quod alias fuer wit Y 
tuerit, cum mutabiles sint mores homine 9* 
mus sane, si negligentior rationum offici ταὶ 
quam Georgius Acropolita, tum necesse estil^ 
se quando addictus adhuc schigmati adher* 
roribus Grecorum : postea quidem quam 5? 
Latine reconciliatus est, tantum profecisse? 
apparet ut culmen ipsum apostolicas perfe? 
attigisse videatur. 


P. 317. Eudocia magno apud urbem domisi^ 










rius, p. 328, scribitur de Joanne duce, cun? 
sessum in urbe cui nomen Patre, cum not 
fugisset venisse Thebas, et ibi reperisse matt? 
dominum, τὸν μέγαν κύριον. Sic vocatum ap* 
Thebarum principem Latini generis. Dici "f 
potest Eudociam tertiam filiam Lascaris Aog 
magno domino prinoipi Thebarum , hujos M* 
quem Joannes dux ibi reperit patri aut pir 
fuisse collocatam, matrimoniumque id celebri 
in urbe Constantinopoli, ubi tum ig princeps f* 
rit in camitatu imperatoris Latini rerum illic p 
tlentis, ità ut τὸ κατὰ τὴν πόλιν ad locum nopot 


Ὁ 


NOTAR. 


1118 


rum sit referendum, non ad magni domini pote- A voluísse μυστηριώδη huno quemdam et lucifugam 


statem, quasi is eam in urbe Constantinopoli 
exerceret ei dominando, sed quod ibi degens titulo 
sui peculiaris dominii alibi siti, nempe Thebis,in- 
signiretur. Pariexemplo ipse hic imperator Michsel 
unam e filiabus Theodori Augusti Maio Belicur- 
tio principi Peloponnesio conjunxit, alteram co- 
miti Vintimilie Genuensi, ut vidimus 1. rii, c. 6. 
Istis porro principatibus per Orientem ex ruinis 
imperii Romani subnascentibus sue quedam pro- 
prie appellationes erant, quas ab imperatoribus se 
accepisse gloriabantur.In quo aífectabant antiquis- 
eimos quosque allegare privilegiorum et honorum 
istiusmodi largitores, more hominum sua semper 
facere augustiora satagentium. Itaque ad Constan- 
tinum usque Magnum quidam retro nitentes in 
etsi jactatione pertingebant, auctorem illum suis 
majoribus talium fuisse nominum ferentes ; quod 
etsi ridiculum dictu, cum Constantini Magni evo 
nec longe postea iste adhuo minute dynastis con- 
stituLe fuissent, haud tamen aspernatus est Gre- 
goras, apud quem hec legimus l. vir, p. 1090:656 
Ὁ δὲ Ῥωσσιχὸς τήν τε στάσιν xai τὸ ἀξίωμα τὸ 
ἐπὶ τῆς τραπέζης παρὰ τοῦ μεγάλου κεχλήρωται 
Κωνσταντίνου. Ὁ δὲ Πελοποννησιάχὸς τὸ τοῦ Πρίγ- 
χιπος, ὁ δὲ τῆς ᾿Αττιχῆς τε xal ᾿Αθηνῶν ἀρχηγὸς 
τὸ τοῦ μεγάλου δουκὸς, ὁ δὲ τῆς Βοιωτίας καὶ τῶν 
θηδῶν τὸ τοῦ μεγάλου πριμικηρίου, ὁ δὲ τῆς μεγά- 
Anc νήσου Σικελίας τὸ τοῦ ῥηγὸς, καὶ ἄλλοι ἄλλα. 
 Rossicus stalum εἰ dignitatem prafecti mens? ἃ 
magno  sorlilus est Constantino, Peloponnesiacus 


vero principis Litulum, Attice. autem et. Athenarum C 


dynasta nomen magni ducis (P. 460). At qui Beoti 
et Thebis przest, magni primicerii titulum obtinuit, 
uli eL regis, qui magnam insulam Sicilizg habet in 
potestate, et alii alia. Ita ibi Gregoras, qui paulo 
post addit de Thebano dynasta que singulariter ad 
rem nostram faciunt : Τὸν γάρ τοι τῆς Βοιωτίας xal 
τῶν θηδῶν ἀρχηγὸν, ἀντὶ μεγάλου πριμικχηρίου, μέ- 
q4» χύριον ὀνομάζουσι νῦν, εἰς τοῦτο παρενεχθέντες 
ix τοῦ παρενεχθῆναι τὴν πρώτην συλλαδήν. Videtur 
velle usu et vulgi corruptione tunc invaluisse utdux 
Thebarum,qui olim magnus primicerius esset dictus 
πριμικήριος, sensim compendio χκήριον cerium pro 
primicerio vocitatum, ac denique in voce χήριος 
secundam litteram mutatam, αὖ κύριος pro κή- 
poc diceretur, οἱ adjuncta quam semper habuit 
appellatione magni. μέγας χύριος, magnus dominus. 

P. 324. Videri potest hec scribens Paohymeres 
in animo habuisse illos versus Euripidis: 


Φιλεῖ τι πόλεμος οὐ πάντ᾽ εὐτυχεῖν, 
᾿Εσθλῶν δὲ χαίρει πτώμασιν νεανίων, 
Κακοὺς δὲ μισεῖ. Τῇ πόλει μὲν οὖν νόσος 
Τόδ᾽ ἔστι, τοῖσι δὲ χατθανοῦσιν εὐχλεές, 


P. 334. "A)lo: ἔγνω παρακαλεῖν xxl θερμῶς 
ἱκετεύειν. Fateor hic clare non dici Deum invoca- 
tum a despota, quod tamen in interpretatione po- 
sui. Conjecoturam tamen non vana est id quoque 
verbis illis παρακαλεῖν et ἱκετεύειν signilicare 


scriptorem, sensa sua in sue mentis penetralibus 
introspici potius quam signis expressa intelligibi- 
libus exstare in suis paginis gaudentem, presere 
lim cum alias Joannem despotam impense a reli- 
gione commendaverit, et mutatio qua contigit, 
divini auxilii non frustra implorati fidem fecerit. 


P. 340. Εὖ γὰρ Ἡρακλείτῳ εἰρῆσθαι. Ad intel 
ligendam hanc Heracliti sententiam, quam Noster 
suos indulgeus σχοτεινῷ genio, Heraclitea prorsus 
obsouritate hic involvit, fateri debeo lucem mihi 
opportune pralatam a paraphraste Vaticano, qui 
huno locum sic exprimit: Καθὼς γὰρ ράχλειτος 
ἔλεγε. τὰ πράγματα ἐν ῥοῇ καὶ ἀποῤῥοῇ. Ὥσπερ 
oó« ἔστιν ἐπὶ τοῦ παῤῥέοντος ῥεύματος δὶς βάψαι 
τὸν δάχτυλον ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ xai ἑνὸς ὕδατος, οὐδὲ 
στάσιν εὐρεῖν ἕνεστι τῶν πραγμάτων δίκην ἀείῤῥου 
ῥεύματος παρατρεχόντων. Hec ille; quorum auxi- 
lio confido me 657 verum auctoris sensum inter- 
pretando expressisse. Mitto quirere unde istas 
Diogeni Laertio (quod quidem repererim) ignotas 
Heracliti et Cratyli gnomas hauserit Pachymeres ; 
qui utique vidisse multa potuit monument; Grz- 
corum, que nos latent : et tuisse diligentem anti- 
quitatis investigalorum satis apparet. 

P. 342. Monasterio Deo, qui est, sacro (nam haec 
erat] peculiaris domus ejus nuncupatio). Grece: Τῇ 
μονῇ τοῦ ὄντος Θεοῦ (τῷ γὰῤ ὄντι χυρίως προσ- 
ανέχειτο). His, ni fallor, 'signiflcatur, istud in quo 
Blemmidas debebst, monasterium peculiariter nun- 
cupatum fuisse Θεῷ τῷ ὄντι. Alluditur ad illud 
Exodi, ri, 14, juxta LXX, Dei ad Moysen ᾿Εγώ εἶμι 
ὁ dv. (P. 461) Unde est et Apoc. 1, 4: Χάρ'ς ὑμῖν 
καὶτεἰρήνη ἀπὸ τοῦ Ὁ Qv, etc. Proprius nimirum 
character nature Dei, quatenus comparalu7 cum 
creatis, est. semper et necessario exsistere. Huic 
ergo principi quasi Dei attributo singulariter dica- 
tum voluerat Blemmidas suum monasterium. 

(P. 483). P. 342. Εἰς περιποίησίν τε. Agit de 
centum libris auri (nam Vaticanus diserte habet 
ἑκατὸν λίτρας χρυσίου) quas Blemmidas testamento 
legabat monasteriojin [quo degebat, εἰς περιποίτ,- 
ew: que lamen summa post ejus mortem, nulla . 
ratione testamenti habita, προσανενέθη τῇ Μεγάλῃ 
ἐχχλησίᾳ εἰς περιποίησιν, αὐ paulo inferius dicitur 
hoc eodem capite. Qua notione usurparet Pachy- 
meres in fhis duobus locis vocem περιποίησις, 
querenti mihi occurrit Hesychius qui σμὸν πλεονα- 
σμὸν eam interpretatur. Nam in ejus lexico sic 
legimus hodie : Ἠεριποίησις, πλεονασμὲς, κτῆσις 
Forte alias legebatur πλεονασμὸς χτήσεως, abun- 
dantia posséssionis, novum bonum accedens ad 
prius parta, et augmentum superveniens posses- 
sioni'antique, velut adventitium peculium veteri 
patrimonio superadditum. Id erudite vulgatus in- 
terpres Ephes. 1, 44 expressit vocabulo acquisitio- 
nis, Quod ibi κυρίως, in stricta proprietate, sumen- 
dum, ut sonet quidpiam superadjunctum antea 
quaesitis. Quare frustra argutatur novator interpres 


4419 


et qui eum laudat Henricus Stephanus in The- 
sauro Grece lingue, dum instincti uterque libi- 
dine calumniandi veterem usu Ecclesie probatam 
Novi testamenti versionem, contendunt περιποίν - 
σιν illo Apostoli loco sonare assertionem sive vindi- 
cationem, quod quam sitineptum patehit ex consi- 
deratione verborum sanoti Pauli. Sunt &utem hec: 
"Oc ἐστιν ἀῤῥαδὼν τῆς κληρονομίας ἡμῶν εἷς ἀπο- 
λύτρωσιν τῆς πιριποιήσε., Que sio vulgatus 
vertit : Qui (nimirum ,Spiritus sanctus) est pignus 
hzreditatis nostre in redemplionem  acquisitionis. 
Nempe, ut enarrat Chrysostomus huno locum, his 
qui fidem et charitatem habent, jam nunc da'ur 
jus δὰ hereditatem, cujus representatur pignus 
et arrha: quin et ejus quasi substantia confertur 
infusione gratie habitualis, qua constituimur filii 
Dei. Desunt tamen nobis adhuc multa ut pervenia- 
mus ad perfectionem sperat» felicitatis. Gratia 
igitur 658 habitualis χληρονομίας, haereditatis vo- 
cabulo signatur: dona autem nondum habita 
necessaria perducendis nobis ad finem ultimum con- 
summate beatitudinis, περιποιήσεως, acquisitionis 
indicantur verbo. Ista dona velut in aliena manu 
posita redimenda nobis sunt, hoc est emerenda et 
impetranda bonis operibus et precibus. Ne autem 
desperemus ea impetrare 80 promereri nos posse, 
datur nobis (P. 484) eorum presens pignus san- 
ctus Spiritus, idemque eíflcacissimus adjutor ad 
operandum quod a nobis exigitur, ut plenam sa- 
lutem assequamur. Juxta hunc sensum quam re- 
cte coberent verba Apostoli videt profecto pru- 
dens lector ; simulque intelligit quam nullam com- 
modam sententiam efficiat Genevensis expositio. 
Quae est enim redemptio assertionis aul vindicalio- 
nis ? At acquisilionis, hoc est, rei nundum pos- 
sess; adjungende ad id quod jam habemus, facile 
quivis perspicit fleri redemptionem posse, hoc est, 
parari eam et quasi enim persoluto pretio idoneo. 
Certo Latinis scriptoribus prme classis acquirendi 
verbuin hanc ipsam quam exposuimus notionem 
habet augmenti et additionis super prius possessa 
cumulate. Cic. epist. 7, ]. 1m: Postea vero quam 
ila aceepi, ita gessi imperia "maxima, ut mihi nihil 
neque ad honorem neque ad gloriam acquirendum 
putarem. Idem in Catilin, Nam mihi quidem ipsi 
quid est quod jam αὐ vitz (ructum possit acquiri, 
Ut similia omitam multa passim obvia. Hec satis 
sunt ad evincendum contra cavillationes novato- 
rum, veterem interpretem vulgatum non potuisse 
melius exprimere vim Grece vocis περιποίησις 
quam ei, ut fecit, opponendo vocabulum acquisttio; 
nec nos quod noster hoc loco historicus sic περι- 
ποίησιν attributum dicit, male declarasse verbis 
illis in augmentum fundationis, etc. 


(P. 461) p. 348. Ne umbram quidem ullius mu- 
nitiunculz. In Greco μηδὲ φρουρίου σχιάν. Heo 
alludunt ad vocem μεσημδρείας mox positam. Que 
nomen quidem erat note urbis, de qua hic agitur. 
Sed quod tam prope accederet ad vocem μεσημ» 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. 


i 
: 
"i 
À 6pía ut idem esse videretur. Sonal auiem un: 
6pla meridiem. Ibi latet antithesis ad exbu 
bram. ld etsi dictu parvum,  admonoisse ou. 
tuit, ne lectorem hic offenderet inmtempestn :; 
ἀπροσδιὄυσος visa umbres mentio. ' 


P. 349. Ο δὲ Μύτζης. Ut que boo capite πὶ 
runtur intelligantur, repetendum ex superius kc 
sim narratis ἃ Pachymere et ex Gregon 
Joannem imperatorem, quem Pachymeres hic: 
cam vocat, Cantacusenus, in Prefatione Hiis, 
Catatzam, cui Theodorus Lascaris prior dr 
imperium transmiserat, data ei in uxorem it, 
filia, ilium et successorem imperii haboisse i 
dorum, Lascarim ἃ matre dictum, nepotem T: 
dori Lascaris primi. Huic desponsam Hele 

B Asanis Bulgarorum regis filiam narrat Gregori. 
p. 13, cujus soror Mytzs conjux fuit, ut nos dà 
Pachymeres hoc loco, Mytzam 659 et 'Theode- 
Lascarim συγγάυδρους vocans. Ex hoc The 
Lascaris secundi matrimonio natam Irenem ^ 
Joannes Ducas Theodori pater adbue vivens i 
stantino collocavit huic, de quo hic nostr 2 
partem generis ex Serbia trahebat. Recte “ΓΑ 
vocat Constantini conjugem Irenem ἐχγύν "Ὁ 
nis, hoc est neptem, quippe ex Helens ge 
Asunis filia. 


P. 360. Cardinales quz vox, etc. Pius, vt^ 
ad cardinales, que 'exstat comment. l. v, s? 
compellat: Jos veri mundi cardines, sut 
militantis ostium Eccleeiz volvendum ac reges? 
(; Ostium autem papa vocatur ut Christi viri 
de se ipso dicit Joannis, x, 9: Ego ss "Ὁ 
Quod de aurofhio scribitur ad cardisdt zi * 
papam quo volebat imperator flectem VC? á 
seriptum a schismatico res LatinorugtM* 
tionem que nunc inchoabatur concilistuss "πὶ 
giarum infamare conante suspicionibus 27 
sis. Quare is auctoritatem in hoc quidem ?97 
bet, cui tuto. inniti credendo prudens pos" 
opus orat imperatorem, haud alioqui pré 
pecunia emere consensum pontificis aut cf 
lium in 'reconciliationem Ecclesiarum, qu* 
gemper, ut etiam noster alibi non dissimulit^ 
mis votis optaverant, ultro parati pro ea q*^ 
pacisci. Ad impetrandum vero a pontifice vt 
li regis adversum se expeditionem  probit* 
quod facile crediderim pre omnibus voluiss 
chaelem, satis ipse intelligebat fore verum 90 
in pacem Ecclesiarum procurandam declarasse: 
dium. Denique bic tantum qualicunque fide 
ohymeres affirmat oblatum ab imperatore cari 
libus aurum, acceptum ab iis non asserit 
fuisse scimus aliunde illo evo csrdinales ali 
tam sanctos, qui abstinentiam Fabricii, Samn 
aurum aspernantis, in se desiderari non sine 
(P 462) P. 361. Regii archidiaconus cleri. 
pius in hac historia Pachymeres indicat fuiss 
mesticos cleros principum. Sio superius, c 
l. 1v, soribit Josephum, antequam  monachu: 









D 


121 * 


stico domine Irenes. Hiec fuit prior uxor [impera- 
toris Joannis Duem sepius memorati in Historia 
Georgii Acropolitz. Sic de Pinaca Heracleota, capite 
mox 24, ibi narrat, quando ei ereptus honor 
est, ipsi alioqui debitus, consecrandi patriarchas 
Josephi, datum in solatium ut in palatio saeris 
aperaretur ; que res, ut ibidem patatur magnis 
auctoramentis quzstuosa erat. Sio et in aulis 
Christianorum Occidentalis Ecclesi: imperatorum 
80 regum videmus templa ipsorum domestica 
suos item cleros et omnis ordinis ministros jam 
olim habere. Ut de aliis sileam, id prolixe do- 
cet Historia Sancta Cappelle domus regis Fran- 
cie dudum edita magno volumine. 


ret, lectoris offioium exercuisse im clero dome- À (P. 308. Quia contmgebat. 


»" 


Re al 
pie cmt fu pte 


ctum. Nam per hec tempora βραχυδιώτεροι, ut 
sSieloquar, quam fere alias Romani pontifices 

fuere, siquidem Alexander IV sex Nreianie 
vixit, Urbanus vero IV tres, nec. mullo plus Cle- - 
mens IV, Gregorius X tres cum dimidio, Innocen - 
tius V quatuor mensibus, Hadrianus Vses qui mense. 
nonioto, Joannes XXI novem mensibus. Nico- 
lausIII non totis tribus annis. Sed et in boc erat 
aliquid quo. Greci agnoscere possent meliorem 
Ecclesiam conditionem ac statum apud Latinos 
quam apud ipsos. Etenim cum minus fere cre- 
bras patriarcharum mutationes Constantinopoli 
contingeret fieri quam paparum Romse, discri- 


P. 363. Defuncti cadaver pro merito anima, etc. p men era! tamen, quod pape mortis necessitate 


Satis hrec consentanea iis que Franci seriptores 
tradunt de morte 660 et funere saneti regis Ludovi- 
ci, exquibus compendio referl Spondanus anno 
1270, num. 4 : Sacra ejus ossa carne denudala lotio- 
ne mundissima, pannis sericis eum aromatibus in- 
voluta, in loculo reservata. fuisse, deferenda ad ec- 
clesiam S. Dionysii, eto., Carnem vero et intestina, 
a suo nepole Philippo rege impetrata, a. Carolo ejus 
[ratre honorifice in Siciliam delata, et reposita. 
in ecalesia. Montis Regalis, monasterii ordinis S. 
Benedicti prope Panormum. Huc respicit mentio 
ἃ nostro facta (oculorum pretiosorum in plurali 
numero : duo enim fuerunt, quorum altero 8. Lu- 
dovici ossa in Galliam portata sunt, altero in- 
testina et carnes in Siciliam translata. 

P. 865. Verti argentum vivum ἄργυρον ὑγρὸν 
χυτόν imitatus Aristotelis interpretes, l. 1 De aní- 
για, qui sic Latine reddunt ἄργυρον χυτόν. Quod 
et δγρόν recte a nostro dieitur; est enim humor 
liquidus, et liquor zternus, ut Plinius loquitur, 
Nal. Hist. l. xxxr.t, o. 6 δὲ 8, guitis dividi facilis 
et lubrico humore confluens. Hydrargyri, quod vul- 
gare hujus rei nomen seio, vocabulo abstinui pro- 
pterea quod eum hujus liquoris duplex genus sit ex 
Plinio ibidem, alterum naturale,alterum factitium, 
hydrargyri appellatio potius, αἱ ibidem tradite, 8, 
factitio tribuitur. De priori vero hic agere Pachy- 
merem, suadetur ex effectu depri.nendi fundi ma- 
ris, quem ei tribuit eonsentanee iis que de eo- 
dem tradit Plinius loco jam laudato, c. 6, l, xxxn, 
ubi sie scribitur : Est δὲ lapis in his venis (argen- 
ti), cujus vomica liquoris eterni argumentum vivum. 
appellatur, venenum rerum omnium. Ezest ac per- 
rumpit universa pern:eans tabe dira. taille; unde 
facile potest intelligi cur aptum judicatum sit ex- 
edendo perrumpendoque et sic altius excavando 
fundo portus, de quo hic historicus, qui gratiam 
iniisset a lectoribus, si distinotius modum enar- 
rasset, quo hac depressio fundi portus per ar- 
gentum vivum facta est. Credibile quippe est pe- 
culiarem quamdam ad id artem el certas forie 
machinas adhibitas, que ignote bodie sint, usui 
future si scirentur. 





mutabantur, patriarche Constantinopolitani arbi- 
trio imperatoris amovebantur et subrogabantur 
ltaque paucis hujus prineipatus annis Arsenias 
mox hoe relegato Germanus, hoc detruso Jose- 
phus, post istum depositum Veceus fuerunt pa- 
triarchz. Ut fere non. minus Michaeli Paleologo 
conveniat, quod Ephremivos in calalogo psiriar- 
charum Constantinopolitarum de Isaacio Angelo 
scripsit : 


ves σίας ἔθιμα καινουργῶν, φύρων, 
Ὁ celi ge epu ds 
Ὧν " ἐξάγων αὖ, καί μόνῃ πραιρέσει. 


P.308. Perum illis ut non. placebat. — principi. 
Hee etque mox subjicit superbam, ingravam, 
contumacem Grecorum antisitum in schismate 
pertinaciam declarsnt ; quos et se cum illis pa- 
rin sentiens hic historicus traducit, dum ob- 
noxios principi vili assentatione, contra men- 
tem et sensum inlimum,  significasse ait sibi 
vel maxime (P 463) placere id ipsum a quo im- 
potenter abhorrebant ; quod immane quantum ab 
evangelica sinceritate à generositate alienum est. 

lbid. In semel adita possessione. auctoritatis. inde 
pendentis, etc. Per gradus ad istam usurpatio- 
nem auctoritatis independentis Greci Constanti- 
nopolitani processerunt. Primum pertesi Bysan- 
tine humilitatis, qua olim in ecelesiarum ordi- 
ne infimo metropolitam Heracie Thracie. superio- 
remagnoverant, ut ipse 661 ullra Pachymeres 
fatetur, p. 305, facile impetrarunt flagranti apud 
Constantini Magni gratia, ut in censum majo- 
rum ecclesiarum, que postea frequetius patri- 
archales voeatze sunt, referrentur. Quem nemo 
ipsis honorem invidit, quoad sibi prescriptos 
in ejus usu limites perrumpere aut ilie 
sunt conati. Cum enim sacra Nieena synodus 
locumipsis quartum inter quinque majores as- 
signasset, ipsi zequum censentes novam Romam 
est imperii sedem alleram etiam in ecclesiastica 
dignitate ἀμέσως, admoveri Romo veteri nihil non 
mnoverunt quo assequerentur ut Alexandrino et 





D 





P. POSSINl OBSERVATIONUM LIB. II. 


-— X —À 


d 


Antiocheno patriarchis, quorum ille secundus hio À /umm, neo privilegiis antiquitus insulis wt 


terius ἃ Romano patriarcha ab omni retro au- 
tiquitate numerati fuerunt, preponerentur, et 
secundum protinus a papa auctoritatis ecclesia- 
stice gradu: insisterent. Atque hoo ipsum pa- 
Jam primo petere non ausi, tantum expugnarunt, 
suum nacti tempus quo erat. Constantinopolim 
anno Christi 38) synodus coacta, ut ab ea de- 
cernerentur sedi Constantinopolitanse «à πρεσθεῖα 
τῆς τιμῆς. Id universim et ambigue dictum cum 
longo tempore nemo putasset pertinere ad abro- 
gationem Niceni canonis, quo erat, ut diximus, 
secundus et tertius a Romana sede dignitatis 
locus Alexandrino et Antiocheno thronis rite 
sancitus. tandem in Calcedonensi magna syn. 
odo Anatolius Constantinopolitanus patriarcha ma- 
gno ambitu obtinuit, frustra reclamantibus sedis 
apostolice legatis, ut statueretur Constantinopoli- 
tane sedi primum post Romanam locum esse 
tribuendum. Qua de re factus certior sanctus Leo 
tunc pontifex Romanus intempestivam anibitio- 
nem haud perfunctorie retudit, scriptis ad Ana- 
tolium litterie, quibus sic illum increpat: Post 
illa itaque ordinationis tux non. inculpato princi- 
για, post consecrationem Antiocheni episcopi, quam 
Libimet contra canonicam regulam vindicasti, do- 
leo etiam in hoc. dilectionem tuam 6256 prolapsam 
wt sacralissimas Nicaenorum canonum  constitutio- 
nes conareris infringere, tanquam opportune se libi 
hoc tempus obiulerit quo secundi homoris privile- 
gium sedes Alexandrina perdiderit εἰ Antiochena 
Ecclesia proprietatem terti: dignitatis amisirit, ut 
his locis juri suo subditis omnes. metropolitani epi- 
scopi proprio honore priventur. Quibus inauditis 
εἰ unquam ante tentalis ila. praveniris excessibus, 
ul sanctam synodum, ad exslinguendam solum hz- 
resim οἱ ad confirmalionm fidei catholic stu- 
dio Chirstianissimi principis congregatum, in oeca- 
sionem ambitus trahas, el. ut. conniventiam suam 
tibi det impellas, lanquam ra[utari nequeat quod il- 
licite voluerit multitudo, et illa Nicgenorum ca- 
nonum per Spiritum vere sanctum ordinata con- 
ditio in aliqua unquam sit parle solubilis, etc, 
Pergit enim ibi fuse S. pontifex pari gravitate 
prave attentatem castigere novitatem. Ac quoniam 
Anatolus sibi faventem Constantinopolitani su- 
pr& memorati canonis interpretationem ambitio 
in 669 sue pretendebat, hunc pretextum sic pau- 
lo post submovet : Persuasioni enim suz in. nullo 
penilus  su([ragatur quorumdam episcoporum — an- 
te sexaginta, ut jactas, annos facta subscriptio nun- 
quamque a przdecessoribus tuis ad apostolice sedis 
transmissa notitiam qui ab initio sue caducz du- 
dumque collapse sera nunc eli inutilia subjicere 
[omenta voluisti, eliciendo α fralribus speciem con- 
sensionis, quam libi in. suam injuriam verecundia 
[atigata przberel. Post que quasi sententiam pro- 
nuntians ultimam et litem decretorie finiens, hec 
addit : Non convellantur provincialium jura prima- 


politani fraudentiur astistites. Nihil Alezasicer 
sedi, quam per sanctam Marcum  evangelisiam κε. 
Petri discipulum meruit, pereat dignitatis, uec b: 
coro impietatis su: pertinacia corruwenle, spe; 
tanis Ecclesie tenebris obscuretur alienis. (P. αἱ 
Antíochena quoque Ecclesia, ἐπ qua primun T, 
dicante beato apostolo Petro Christianum 
exorlum est, in pateras$ constitutionis ordiwu v 
severet, δὲ in. gradu tertio collocata munquaa ? 
fiat inferior. Neo contentus sanotus Lee ij 
Anatolium redarguere, scripsit ad 
Augustum instanter orans ut auctoritatem op: 
que suam interponeret ad coercendum 4 
lium ne sic in illicita prosiliret. Ex ». 
8tola, quas in ad Com. 57 numeratur, quac 
synodi Romana sub Bonifacio 11 ab Hol: 
edita pag. 107 et seq. legitur, hec sunt: Ἢ 
Christianum et vere religiosum vereque | ortieiz. 
principem loquor. Multum Anatoliws episcepu r 
prio detrahit merito, si illicito crescere opd κ 
mento. Habeat, sicut oplamus, Conctantisoett 
civitas gloriam suam, ac protegente  deziei * 
diuturno clementiz vestre fruatur. impri. ^ 
(amen ralio est rerum «z»cularium, alia dmas* 
nec prcler illam Petram, quar Dominu κ * 
damento posuit, stabilis erit mulla consrei ^ 
pria. Perdit qui indebita concupiscit. Wf 
quod pradicto vestrz pietatis auzilio, d w* 
ris assensu, episcopatum tantae urbis oks" 
dedignetur regiam civitatem, quam apose:$* 
potest [acere sedem : nec ullo spereí s. 
per aliorum possit offensiones qwe fni 
enim Ecclesiarum sanctorum. Patrua dum 3 
stitua, et venerabilis Nicenae synodi i ! 
nulla possunt. improbitate convelli, nal V5 
mulari. In quo odere, auxiliante Chrish, W^ 
exsequendo, necesse ὁδί me  perseveraniea OT 
famulatum, quoniam dispensalio mihi σ᾿ 
et ad me tendit. reatum, ξὲ paternarum ^ 
sanclionum, que in synodo Nicamna ad (5 
clesie regimen spiritu Dei instruenie sum? 
lg, me, quod absit, connivente  violentur, d* 
si apud me unius fralris voluntus quam δ΄ 
se domus Domini communis  wuülitas. B" 
sciens gloriosam clementiam | vestram | ecclesi? 
studere 688 concordiz, el his qum pacija δ 
gruunL  unitali piissimum  proastare  cown? 
precor et sedula suggestione vos obsecro, εἰ δ᾽ 
improbos, unituti. Christiane pacique contrari 
omni pietatis vesirzz addicetis assensu, εἰ |9' 
mei Anatolii nocituram ipsi, si perstiterit, a 
tatem salubriter, comprimatis. Annuisse porro 9 
cti Leonis postulata Marcianum Augustum i 
sanctus Leo signiflcat, alia post ad eumdem ** 
stota scripta, que inter editas, opinior, 60i 
et refertur in Collectione Romana  Holstenii 5! 
127. Incipit : Litterarum clementis pestrg mil 
plex gratia debila α me veneratione suscepia ^ 








i25 
et gratulanter. agnovi quam piam cum 
nz religionis, ut consuestis, hai 

Domini sacerdotes eam vultis "emeordiam, 
qua et universali Ecclesiz el. divino apta ieu 
iui. Paulo post: Nam et vestra mansuetudo ἔπ 
sinuationem meam Lam libenter accepit, ut. el sem- 
per scribere dignaretur, et. hzc. agerel, ut quae 
munc correcla sunt vestrae glorie debeamlur, Cor- 
reclum esse jam testatur, cooperato in id Augu- 
βίο, et revocatum quod temere Analolius atten- 
taverat perturbando ordinem sedium et Constan- 
tinopolitanam secundam 8 Romana numerando. 
Ex his apparet sententiam rescripti Marciani, 
quod non exstat, eam fuisse qualem, qui viderat, 
expressit Gelasius : Probari sibi observantiam sancti 
Leonis de custodia canonum patermorum, el sibi 
placere ut et fides. Nicena suam obtineat firmila- 
tem et privilegia Ecclesiarum illibata permanerent. 
Qua re deterritus Analolius humiliter et obnoxie 
sancto Leoni scripsit significans se desistere a pro- 
posito. Exstat hec epistola in Collect. Rom. a 
p. 132, ex qua hic exseribum que ad demon- 
strandum quod dixi pertinent. Primum ibi profi- 
ietur universim se, quecunque imperata ei fo- 
rent Romani pontificis literis, paratum esse obe- 
dienter exsequi; in quo inest tacita declaratio 
revocati prioris sui consilii circa desiderium gra- 
dus secundi post Romanam sedem, quod id cla- 
reimprobatum in sancti Leonis scriptis ad se 
litteris viderat. Ejus hec verba sunt: Nam pe- 
nilus absit ul ego eis, quacunque mihi fuissent 
mandata per litteras, adversarer. Deinde distin- 
ctius eirca factum, de quo agebatur, excusat in 
hunc modum: De Ais autem quz& Constantinopo- 
litan:z gralia sedis sancita sunt im Chalcedonen- 
si nuper universali synodo, pro certo beatitudo ve- 
stra hzc habeat, nullam esse. éulpam in me, homi- 
nequi semper otium. εἰ quielem, ín. humilitate me 
continens, ab ineunte mea celate dilezerim : sed Con- 
stantinopolilang [P 465] Ecclesise reverentissimus cle- 
rus esl qui hoc habuit studium, el istarum. par- 
tium religiosissimi sacerdoles, qui im hoc [uere 
concordes el sibi pariter adjulores. Mox autem 
quodeunque tentatum in hoc genere fuerat irri- 
tum agnoscit ex quo illud Romanus pontifex 
improbasset. Sic enim continuo subjungit : Cumet 
sic gestorum vis omnis εἰ confirmatio auctorilati ve- 
sirz beatitudinis fuerit 664 reservata. Wa ille 
satis judicans nihil consecutam novi juris aut 
loci Constantinopolitanam sedem per Chalcedo- 
nensem canonem, qui, ut vim haberet, confirmari 
debuerit a Romano pontifice, cum eum tamen 
ille reprobaverit, Ubi est ergo illa possessio in- 
dependentis auctoritatis, aut quo jure ac quan- 
do inita, quam se tueri certos hie Greci schis- 
maticiaffirmant?Sane illi fundum unicum aut pre- 
cipuum αὐτονομίας istius, et libere ab omni Ro- 
mane sedis jurisdictione — polestatis, Chalcedo- 
nensem istum canonem predicant. Audiatur pro 





ωπὴν μεγίστην καὶ πρωτίστην τὸν Κωνσταντινου- 
πόλεως θρόνον ἀναδιδασαμένη, τὰς ἀνὰ τὴν οἰκου-. 
μένην ἅπασαν διοικήσεις ὑπὸ τοῦτον ἐποίησε. Sio 
Anna ex codice pleniori, eujus mihi post edilio- 
nem copia contigit. Itaque in tota ista prensa- 
tione summi honoris caput ipsum spei ac sum- 
ma fiducie Constantinopolitanis in canone Chal- 
cedonensi repositum fuit. Desperatissima igitur 
causa ipsorum est et prorsus insana petitio, cum 
ante omnia deprimulu in universum orbem ne 
per somnium quidem Chalcedonensis canon co- 
gitet ; tum id ipsum quod agere voluit, ut sedem 
Constantinopolitanam ex quarto in secundum pro- 
moveret; gradum, reclamante Romano pontifice 
irritum et effectu cassum manserit, Ao licet. tem 
poribus Justiniani seri successores Anatolii, quo. 
jure quave injuria, Alexandrino Antiochenoque 
patriarchis pra'posili legantur in Novellis illius. 
imperatoris, tamen id citra prejudicium primatus 
Romans sedi competentis factum manifeste de- 
clarat ipse Justinianus in suo codice L. Co 
gnoscere, ubi de Romano pontifice loquitur his 
verbis : Nec enim patimur ut quidquam. eorum quae 
ad ecclesiasticum. pertinent. statum, non. etiam. ud. 
ejusdem referatur. beatitudinem, cum ea. sit. caput. 
omnium sanclissimorum Dei sacerdotum. Wwe il- 
le;ad qui sic adnotat, alioqui expers Romanw 
communionis, Hugo Grotius, in Sparsione Florum, 
p. 314: Hec perpetua fuit. piorum. principum sen- 
lenlia ad tuendam —Ecclesiz? / unitatem perquam 
necessaria. ldem. dicunt Valentiniamus et. placidia 
in Actis ante concilium | Chalcedonense, judices. a 
Martíano dati, et ipsa synodus Chalcedonensis 1v, 
act. 16. Adde Novellam 131. Quare aliam sue 
auctoritatis independentís Constantinopolitani con- 
firmationem quirant. Nam hzc quidem qua se un- 
niti fatentur, et canone Chalcedonensi, palm οὔχε- 
ται, ne ipsis quidem (tanta vis veritatis est), etiam 
postquam Photiano schismate frontem perfri- 
cuerunt, dissimulare interdum valentibus. Quid 
enim aliud indicat id quod superius hoc ipso est 
capite narratum, eongregalam sub Joanne Duca. 
imperatore Grecorum synodum deerevisse lega- 
tionem ad papam, qua functi re ipsa sint epi- 
D scopi duo, Sardensis Andronicus, et Cyzicenus 
Georgius, per quam profiterentur se paratos obsequi 
pontifici Romana ejusque in sacra 665 liturgia 
mentionem rite facere, si is societalemabrumperet cum. 
Latinis urbem Constantinopolim | tenentibus, etc. 
Neque enim, dum hoc pollicebantur, novum jus se 
conferre Romano antistiti putabant, sed vetus 
et ab ultima firmatum antiquitate agnoscere. 
Quid aliud demonstrat quod, p. 214, Michael Pa- 
leologus Augustus ad synodum Grecorum an 
tum perorans, ubi esset questus de dauriti 
nonibus damnata patriarche Arsenii neganlis sibi 
penitenti reconciliationem, tanquam ex doctrina 






1127 


» 
1 


t 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. uin 


que in confesso apud omnes esset, ait. tempus A sibus Eunomii, Macedonii et aliorum sspe gi 


esse procidendi ad pedes pape Roms sedentis, et 
ab eo suppliciter petendi salutare peccati remedium, 
nisi cerlum et nemini dubitabile jus esse, si 
quando Constantinopolitanus pstriarcha ἃ regula 
discipline veteris deflexerit, provocandi ad ponti- 
ficem Romanum et ab eo rite petendi sumendi- 
que quee injuste ἃ Constantinopolitano sint negata. 
Non igitur legitima possessio hec fuit, sed iniquis- 
sima usurpatio auctoritatis independentis, (P. 466] 
quam se temere ad extremum velle hic schismatici 
testantur. Sed qui ex ipsis aut eorum posteris 
postea resipuerunt, eam abdicarunt, ut professi 
deinde sunt in concilio Florentino, sess. 25, p. 516 
ed. Reg. his verbis: Περὶ τῆς ἀργῆς τοῦ πάππα ὁμο- 
λογοῦμεν αὑτὸν ἄχρον ἀρχιερέα καὶ ἐπίτροπον xai 
τοποτηρη τὴν xal βικάριον τοῦ Χριστοῦ, ποιμένα τε 
καὶ διδάσκαλον πάντων Χριστιανῶν, ἰθύνειν τε xal 
κυδερνᾷν τὴν Ἐχχλησίαν τοῦ Θεοῦ. De. primatu pa- 
pz confitemur ipsum summum pontificem et dispensa- 
torem, et locum tenentem ac. vicarium Christi, pa- 
storemque εἰ doctorem omnium  Christianorwm, re- 
gereque ac gubernare Ecclesiam Dei. Cum quo ip- 
sis permissum est, dissimulante propter bonum 
pacis Ecclesia, ut suum Constantinopolitanum pa- 
triarcham Alexandrino preponerent, prout ibidem 
statim addunt : Σωζο μένων τῶν προνομίων xai τῶν 
δικαίων τῶν πατριαρχῶν τῆς ᾿Ανατολῆς, τὸν Κων"- 
σταντινουπόλεως δεύτερον, εἶναι μετὰ τὸν πάππαν, 
εἶτα τὸν ᾿Αλεξανδρείας, etc. Salvis privilegiis εἰ 
juribus pairiarcharum | Orientis, ut. Constantinopo- 


ritus divinitatem oppugnantium, quasi ez e qx 
de Filio solo diserte fuisset in magna syook *- 
cena definitium consubstantialem eum Patr e; 
de Spiritu sancto sequeretur, minime i:à 
a Patre procedere, celebratum est Consiantin 
li concilium generale secundum indicto 
Pamaso papa, convocatum ^a "Theodosio 
Augusto, in quod convenerunt centam qui 
ginta episcopi anno Christi 381. Ibi damnata E: 
matomachorum blasphemia, visum est Puri 
apponendum aliquid Niceno symbolo, quod i 
deinceps heresim perimereit. Hec igitor 
ei adjuncta tunc sunt: Ef ἐπ Spirium s 
Dominum el vivificantem, gui ex Patre procei:| 
cum l'atre et Filio simul adoratur et congloriic 
qui locutus est per prophetas. Satis hoo visum M: 
sentem usum. Sed cum insanire nihilominus E- 
miani pergerent, equi ex statuto dogmi: 
lium Filii Spiritum 667 sanctum esse ον ἐν: 
quod autem satis constsret unicum ess c; 
substantialem Patri Filium, Spiritum nux 
qui Filii filius esset, & divinitatis participez 
removendum et ad creaturarum classem £5 - 
vendum omnino 6886: quidam ut isti vg 
tationi occurrerent, negare ocperuni S 

a Filio procedre, sic ut ipsis widebato μ᾽ 
sibilius rejecturi Eunemianum sophismi *? 
tum a sancto Basilio in. opere «coptra ED j 
his verbis: ᾿Αλλὰ λέγεις. Et Θεοῦ "EE 
Υἱὸς, Υἱοῦ δὲ τὸ νεῦμα, xal εἰ θεοῦ p? 






titanus secundus sit a papa, deinde Alexandrinus, etc. C ὁ Υἱὸς, ῥῆμα δὲ Υἱοῦ τὸ Πνεῦμα, ἐε τὶ 4 


Pag. 368. Cauponum et illiberalissortis homuncio- 
num. Idiotas Latinos et pre se viles superficilio- 
sissimi et fastu inani turgidi scbismatici habe- 
bant, ideoque illis quamvis manifesto jure debi- 
tam eubjectionem negant, immane quantum: a Chri- 
stiana humilitate abhorrentes, qua piscatores ab 
initio philosophis praetulit. Sed istam superbiam 
justa ultio excepit, ut qui subJici apostolicis Christi 
vicariis contumaciter spreverint, tyrannis barba- 
ris miserrime nunc serviant. 


666 P. 37?. Attentalz additionis ad. symbolum. 
Magnopere 8e ostentant in hao passim historia 
sehismatici Greci ex hoc loco, quasi quidquid de 
dogmate processionis Spiritu sancti ex Patre pari- 


ter ac Filio statuatur, fugere Latini nequeant D passim orthodoxi, presertim Rome ac per p 


quin saltem temeritatis manifeste teneantur, quod 
Symbolo Constantinopolitano vocem Filioque non 
dubitaverint adjungere. Quare necessarium existi- 
mo demonstrare, quod clare me facturum spero, 
nullam in hoc temeritatem fuisse. Id, ni fallor, 
assequar duobus captibus tractandis, quorum 
prius historiam et factum, alterum jus facti, ra- 
tiones scilicet ob quas Latini id citra ullam ju- 
stam reprehensionem agere potuerunt, dilucide ac 
breviter exponet. 

(P. 467] Historia ejus additionis sic se habet. 
Qum exortis post Ariana tempora novis here- 


Υἱοῦ τὸ llvtüpa εἴρηταις τούτῳ τὲ quee 
πρὸς ἀσέδειαν ἐχρήσω. "H γὰρ xin ὁ πῖτα 
κελεύεις νοεῖν, xal ὅτι μὴ υἱὸς mmm, tà 
io0to χτίσμα εἶναι βλασφῇ μεῖς. Verum VN 
hanc imperitissimam responsionem reda 
preservatimin Occidente, Catholici , utromqei 
orthodoxum canonem ex equo  profiteniui 
mantes, et procedere sanctum Spiritum «^ 

simul et Filio, et tamen eum nec Patris ὦ 

filium esse. Ac perseverantibus Grecis qui? 
in negando sanctum Spiritum ἃ Filio pro 
et in sui erroris confirmationem symbolon V 
stantinopolitanum rapientibus, in quo solus" 
cerelur Spiritum ex Patre procedere, tb* 









cias Latini ritus, contestabantur ita dici ὦ 
stantinopolitano Symbolo Spiritum a Patre pf 
dere, ut non ezcludatur consortium Filii, c ἢ 
ter omnia sua communicet prseter egso Pal 
80 consequenter spirationem quoque activam αἱ 
ferat, qua ille fiat secum unum Spiritus st 
principium ; quarecumsanctus Spirituga Patre»t 
quomodocunque, sed per Filium, ut Patres quid: 
Greci loquerentur, procedat, vere et ad aedi 
rum sensum explicari Constantinopolitanum Sv 
bolum, quo loco ait Spiritum sanctum a Pur 
procedere adjungendu eum ἃ Filio quoque pre 


1129 


Ν OT.E . 


1180 


duci. Ferventibus hisce dissidiis per hunc modum, Α secundum synodum generalem septimam revora 


addi coepit Symbolo ἃ Latinis verbum Filioque, 
voce tantum tenus, in disputationibus de isto dog- 
mate. Eoque pertinere arbitror, quod Josephus 
episcopus Methonensis in libro contra Marcum 
Ephesium testatur, auctorem laudans Aristinum 
historicum, mox ἃ secunda generali synodo, jam 
tum tempore Damasi papi, additamentum vocis 
Filioque non modo a Latinis fectum, sed a Gre- 
cis quoque orthodoxis fuisse comprohatum ; quip- 
pe consciis eam veram fuisse Constantinopolita- 
norum Patrum Symboli auctorem sententiam. 


es in eo statu mansisse videtur per annos 
fere 400 usque ad tempora secunda Nicene syn- 
odi, que fuit generalis septima, anno Christi 787 


celebrata. 'Cuno enim primum ex verbis in scripta B 


promota est additio, siquidem ejus cecumenics 88" 
cr synodi actione 7 recitatum exstat Constan- 
tinopolitanum Symbolum his plaua verbis : Credo 
in Spiritum sanctum . . . qui δὲ Patre et ez Filio 
procedit. Grace ἐν τοῦ Πατρὸς xai ἐχ τοῦ Υἱοῦ ἐχ- 
πορΞξυόμενον. 6868 Scio Grecos in Florentino con- 
cilio sess. 6 contra hoc excepisse, codices eorum 
antiquos continentes acta Nicene 2 synodi Sym- 
bolum sine additione illorum verborum xai ἐκ τοῦ 
Υἱοῦ et ex Filio exibere. Sed iig, ut ibidem re- 
fertur, tunc Latini responflerunt habere se anti- 
quum Grecorum codicem (P 468) in quo additio 
manifeste compararet, sicut et in interpretationi- 
bus Latinis jam olim editis ejus sacre synodi 
Verba ipsorum Grrecorum hoo quod dico testan- 
tium hec sunt sess.6 concit.Florent.tonr. XXXII ad 
Reg. p. 84. Τούτου τυῦ ὅρου ἑδδόμης συνόδου παρ᾽ 
ἡμῶν ἀναγινωσχομένου, προεχομίσθη παρὰ Λατίνων 
βιόλίον ἕτερον παλαιὸν γεγραμμένον, τὸν αὐτὸν 
ὅρον τῆς συνόδου ταύτης περιέχον, ἐν d εὐρέθη 
προσχείμενον ἐν τῇ θεολογίᾳ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, 
εἰς τὸ ix τοῦ Πατρὸς ἐχπορευόμενον, τὸ καὶ ix τοῦ 
Yio3. Et addit Grecos illum suse lingue codicem 
cum admiratione spectasse, et probum specie 
manusque perantiqua reperisse. Eademque de re 
p. 86 deinde referuntur Juliani cardinalis verba 
hec ad imperatorem Grecorum ; Γαληνότατε Qa- 
σιλεῦ, τὸ προχομισθὲν παρ᾽ ἡμῶν σύμῥολον ἐν 
τῇ ἑδδόμῃ συνόδῳ ἐστὶν ἐν βιόλίῳ παλαιοτάτῳ, 
καὶ ἀδύνατον ὑπονοῆσαι γενέσθαι τινὰ ἐναλλαγὴν 
ἐν αὐτῷ. Ἔχομεν δὲ ἱστορικὸν ἄνδρα παλαιὸν καὶ 
σοφὸν, γεγραφότα περὶ πολλῶν ἄλλων, καὶ δὴ 
χαὶ περὶ τούτου διειληφότα ὅτι τὸ σύμδολον οὕτως 
ἐξετέθη xal ἀνεγνώσθὴ παρὰ τῆς ἑόδόμης συνόδου. 
Serenissur ὁ imperator prolalum a nobis Symbolum 
in septima synodo est in libro antiquissimo, nec co- 
gitar( aut. excipi cum fundamento potest alleratum 
aut corruptum id exemplar fuisse. Habemus au- 
tem historicum, priscum hominem εἰ sapientem, 
qui cum de aliis plurimis scripsit, tum de hoc pro- 
prie de quo nunc «gitur, affirmavit Symbolum sic ez- 
positum el lectum apud. seplimam fuisse. synodum. 
Ex his habemus satis certo constare Nicenam 


PaTROL. Gn. CXLIII. 


disertam professionem processionis sancti Spiri- 
tus ex Filio Constantinopolitano symbolo addi- 
disse, utcumque Greeci quidam codicibus corrum- 
pendis ejus rci famam obruere sint conati. Qua- 
re Latini deinceps synodi c^umenicse auctorita- 
te freti, non solum vut antea voce tenus, sed 
ecripto jam quoque vocabulum Filioque Symbolo 
inserere potuerunt. Nondum tamen audebant sym- 
bolum cum ista additione inter sacra canere; 
qui restabat tum adhuc in istius additionis pro- 
gressu gradus tertius. Romani pontifices cum et 
constare de dogmate processionis sancti Spiritus 
ex Filio viderent, et Symbolum ipsum haberent 
diserta ejus rei professione auctum, palam propo- 
situm a generali synodo, minus necessarium puta- 
bant id addi cantato in ecclesiaSymbolo, quod satis 
aliunde in eo intelligi confidebant. Exstat istius eo- 
rum tali de re judicii monumentum illustre in 
primis, quod bic recitari e re puto. Anno Christi 
809 celebrata est Aquisgrani presente impera- 
tore Carolo Magno frequens synodus Gallicano- 
rum 669 Patrum; qui accurate disputata con- 
tra Grecos controversia de processione Spiritus 
sancti, cum de re ipsa ut oportuit definierunt, 
certissime tenendum produci Spiritum sanctum 8 
Filio quoque, tum ut contrarium errorem per- 
tinacia Graecorum late grassantem eliderent, pe- 
tendum a pontifice censuerunt ut Symbolum cum 
additione vocis Filiogue cantari in ecclesia jube- 
ret. Pervenerunt ad Leonem tertium legati hoo 
postulantes a synodo et imperatore missi. Qui- 
bus Leo respondit, quod ad dogma quidem atti- 
neret: J(a sentio, ila teneo, ita cum his auctori- 
bus et sacr? Scripturze auctorilatibus. δὲ quis ali- 
ter de hac re sentire et tenere voluerit, defendo; et 
nisi conversus fuerit et secundum hunc sensum te- 
nere voluerit, contraria sentienlem funditus abjicio. 
Quod autem de jubendo cantari ecclesia Sym- 
bolo cum additione Filioque rogabatur, negavit 
sibi videri concedendum. Et instantibus legatis 
per hac ipsa verba : Si sciret paternitas iua. quan- 
fa sunt hodie millia id scentium quia cantatur, qui 
nunquam scituri essent nisi canlaretur, fortasse no- 
biscum teneres, et id tuo etiam consensu μὲ cania- 
retur acquiesceres : respondit Leo: Interim assentio. 
Verum lamen, quaso, responde mihi : num universa 
hujusmodi fidei mystica sacramenta, qu Symbolo 
non continentur, sine quibus quisque, qui ad hoc 
perlingere potest, catholicus esse non. polest, symbo- 
lis inserenda, et. propler compendium minas intel- 
ligentium, μὲ cuique libuerit, addenda sunt ? Ali- 
quanto post legati sic aiunt : Ergo μὲ video, illud 
a vestra paternitate decernilur, ut primo illud de 
quo quaestio agitur, de sepe fato Symbolo (quod 
nempe legitur in ecclesia! tolletur, (P. 469] et tunc 
demum a quolibel licite et libere, sive cantando sive 
tradendo discalur et doceatur (extra cantum videli- 
cet ecclsiasticum, qui inter sazra fit). Ad que pa- 


36 


1131 


P. POSSINI OBSBRVATIONUM LIB. II. 


li 


pa reposuit : Πα procul dubio a nostra parte decer- B dejecto ex ea et detruso in carcerem Lecs 


milur ; ita quoque ut a vestra. assentiatur, a. no- 
lis omníinodis suadetur. Hec ex aetis :llius Aquis- 
granensis concilii, ἃ Sirmondo, tom. II Concilio- 
rum Gallis editis, descripsimus: In quibus obser- 
vari opere pretium sit, usurpari quidem jam tum 
ín Gallia ceptum ut Symbolum cum additione 
vocabuli Filioque in ecclesiis inter sacra canere- 
tur. Id enim innuurt illa verba legatorum : Si 
sciret paternitas tua quanta sunt hodie milia id 
scientium quia cantatur. Sed huno. morem ἃ Ro- 
mano pontifice noodum tuno fuisse approbatum 
ipsi qui usurpabant norant, dum ejus approba- 
tionem petunt. Et quidem hic pontifex Leo III 
adeo fuit in hoo proposito fixus, ut, quod Petrus 
Lombardus I|. Sententiarum, dist. 14 testatur, 
transcriptum Symboli sine additione Filioque, 
quale nimirum in missa cantari omnino volebat, 
reliquerit in tabula argentea post altare beati 
Pauli. 

Perventum tamen aliquando ad istum tertium 
progressus in additionis negotio gradum fuisse 
manifestum est, ut nimirum, 670 etiam appro- 
bante pontifice Homano, Symbolum cum addi- 
tamento Filioque inter sacra caneretur. A quo 
autem id primum pontiflce fuerit admissum, in- 
certum est. Nicolaum et Adrianum quidam no- 
minant. Sed Andreas Rhodius causam Latinorum 
agens in consilio Florentino de utroque negat, 
quoníam neulrum eo nomine Photius accusaverit, 
neutiquam de tali re, si esset vera, taciturus. Addit 
idem Andreas, cono. Flor. sess. 7, p. 122 ed. 
Reg. : 'H Ῥωμαϊκὴ ᾿Εχχλησία ἠναγκάσθη βλέ- 
πουσα τὸν ἐπιχείμενον μέγαν κίνδυνον - ἐψάλλετο 
γὰρ ἤδη ἐν ταῖς Γαλλίαις xal Ἵσπανίαις, Ὥστε 
ἤρεσεν ἐχείνῳ τῷ ἄκρῳ ἀρχιερεῖ, μετὰ συνεδρίου 
πολλῶν Πατέρων δυτιχῶν τῶν γεγονότων οὐ μι- 
χρυῦ ἀξιώματος ἢ ὁλίγου ἀριθμοῦ, ἀναπτόξαι ἐχεῖ- 
vo ὃ λέγομεν, καὶ ὡς ἐν τῷ Συμδόλῳ ψάλλομεν" 
Coacta est Ecclesia Romana (admittere ut canere- 
tur Symbolum cum addilione Filioque) cum ma- 
gnum videret impendere periculam : jam. enim. ca- 
nebatur in Gallis et Hispaniis. Quare placuit. sum- 
mo illi pontificl, cum  mullorum  Occidenlalium 
Patrum concessu, qui nec digmitale tenues nec 
modici erant numero, illud explicare quod dici- 
mus, et sicut in. Symbolo canimus. Hoc est, de- 
cernere ut deinceps vox Filioque Symbolo in 
ecclesia cantato adderetur. Quis fuerit iste sum- 
mus pontifex non indicatus hic nominatim, ad- 
huo investigandum superest. Baronius ad annum 
Christi 883 (p. 500 ed. Rom. anni 1602) refert 
in sua bibliotheca Vallicellana asservari volumen 
antiquum Greoi auctoris anonymi, qui distincte 
affirmat additionem vocis Filioque ad Symbolum 
quod canitur in eoclesia, primum admissam et 
decretam a Christophoro papa. 


Hic Christophorus, ut idem Baronius alibi do- 
cet, Romanam sedem invasit anno Christi 907, 


ἢ 


eamque per sex menses tenuit. Post quc : 
pulso et in. vincula conjecto Christophor ἃ 
gius llI iterum apostolicum thronom insi: 
eoque perstitit usque ad mortem suam, que :: 
tigit triennio post, anno Christi 910. Miti: 
videtur Inverisimile Andream Rhodium ᾧτε: 
hominem, ejusdem istius Greci commentarii : 
jus exemplar habuit Baronius, notitiam μι 
86 ; adeoque memorem quid ibi legisset, ei: 
descripsimus in consilio dixjsse, sbstinoise : 
tem a mentione distinctiori papas Christophoi.t 
quod putaret soriptorem illum Grecum ine* 
rasse, confundendo eum eum euo successori: 
tius expulsore Sergio ; vel quod utriusque i«- 


p tam maculosa vita, tam fosda, memoria ess 


in conoessu tam gravi, oui pressertim, intere 
multi parum sequi Romane Ecolesie, illa : 
cissimorum ejus temporum probra τοίη: 
morando ron duceret opportunum. Reriti - 
Baronius ad annum Christi nongentesisr 
num, qui fuit secundus Sergii III, concii: ἢ 
lebratum ín pago sive provincia BSuessiovs 

loco Trosleio dicto, praesidente Herveo ἐπ τ 
scopo Rhemensi, 69218 anno, ut ibi n * 
scribitur, Domimic:  imcarmationis mm 
wono indicione duodecima, (P. X" e 
lendas mensii Julii. In. quo preasidens ri^ 

ehiepiscopus post multa quee propaiz/ 
tractanda, hoo. quoque de contro: 

sionis Spiritus sancti memorat, nis * 
quia innotuit nobis samcta sedes aspe δ 
errores et blasphemias cujusdam νῆσοι ΝΘ 
parlibus Orientis, in. Spiritum sanctva, ai" 
& Filio, nisi lanium &r  Paipg proni, Fm 
τη ἰδ, horiamur vestram fratersielem εἰ 
mecum, seoundum admositionem ἀναῤαὶ 

sedis prassidis, singuli nos&r um perspactu Ie? 
catholicorum sententiis, de deyin Scripturt * 
tris aculas proferamus sagittas, polenles si ἢ, 
eiendam belluam monstri renascentis et ad f 
dum capul nequissimi serpentis. Hec ibi d 
ranius descripsit ex codice A ntopli Augus? 
eepto ex bibliotheca 8. Remigii Rhemes 
hie licet suspicari, increbrescentibus per s 
et Gallias disputationibus de dogmate prets 
Bpiritus sanoti ex Patre simu] et Pili c5 
tam de more sedem apostolicam manda 
Bitionem in synodis provincialibus de μὰ Ὁ 
satione fieri ; ac perlatis postea, nt est veris 
Patrum votis damnatum heresim Grecorum," 
eam exstirpandam, prout Patres etiam Ac 
nenses judicaverant, utile judicantium sddi * 
bolo in ecclesiis cantato vocem Filioque, εὐ: 
denique Romanum pontiflcem, cuj gt 
rel. inpendere periculum, ut loquitur Andres 
multi magne auctoritatis Occidentales Pau. 
necessarium judicarent. Et ita deinceps coms! 
deoreto per totum Ocsidentem Symbolum οὐ! 
















1133 


NOTA. 


1134 


ditione Filioque in missa cantatum , aut poliug A holo Constantinopolitani aecumenici secundi, quam 


cum id antea per Galliam et Higpaniam volunta- 
ria ecclesiarum et episcoporum devotione usurpa- 
retur, assensu denique Romani ponti(lcis et firma- 
tum. 


Dedimus hactenus historiam &additionis vocis 
Filioque ad Constantinopolitanum Symbolum , ar- 
ticulis temporum et progressionis gradibus distin- 
ctam ; ex cujus vel simplici expositione confido 
apparere innocentiam et ;quitatem ejus facti, ut 
pene potuerim lucrifacere operam secundi ex pro- 
positis capituli tractandi, quo sum pollicitus de- 
monstraturum me justis et idoneis de causis istam 
esse a Latinis additionem factam. Nam primum 
quidem additionis modum et gradum, quo ma- 


ipsi Constantinopolitano secundo fuerat apponeudi 
verba quedam Symbolo prius edito a Nicena pri- 
ma generali magna synodo? Apposita vero jam 
symbolo per generalem synodum voce Filioque, 
quin illam cantare quoque inter sacra continuo 
potuerit citra reprebensionem ullam Ecclesia Ro- 
mana, dubitare nemo poterit qui reputet nullam 
fingi probabilem rationem posse, cum Symbolum & 
Constantinopolitana secunda generali editum sy- 
nodo recte in cantum ecclesiasticum ait receptum : 
idem Symbolum auctiori et explicatiori editione 
vulgatum a Nicena secunda generali septima syn- 
odo, nefas fuerit ecclesiasticis aptari modulis, et 
in choro, dum sacra peraguntur, audiri. Dicent 


gistri et theologi catholici allegatum in presidium fj fortasse genus mendacii fuisse Sy mbolum quasi a 


erroris a negantibus sanctum Spiritum ἃ Filio pro- 
cedere testimonium Constantinopolitani Symboli, 
Patris solius in productione sancti Spiritus diser- 
tam mentionem facientis, sic explicabant ut Filium 
cum Patre conspirantem intelligi oportere conten- 
derent, ac sio voce tenus vocem Filioque Symbolo 
adderent, quis jure possit reprehendere, cum ea 
non tam additio quam expositio fuerit, rem profe- 
rensillicabsconditam.nonintrudens aliundeimpor. 
tatam? Andresepiscopi Rhodi 67 9 hac ipsa de re in 
concilio Florentino,seas. 6, disputantis probatusejus 
sacre synodi assensu syllogismus hue facit: Οὐδεμία 
ἔχθεσις, ἀνάπτυξις ἢ σαφήνειά τινος ἐπιστήμης ἢ 
μαθήματος ῥηθείη ἂν προσθήκη. ᾿Αλλὰ τὸ dx τοῦ 
Υἱοῦ λεγόμενον ἐν τῷ συμδόλῳ ἐμπεριέχεται τῇ καὶ 
τοῦ Πατρὸς φωνῇ, ἐξήγησις ὃν αὐτοῦ καὶ ἀνάπτυ- 
E. Οὐκ ἀρα ἐστὶ προσθήκει, Nulla expositio, exuli- 
calio qut. declaratio dociz-ine cujuspiam aut dogma- 
tis recte vocetur additio. Alqui vox « Filioque ν 
verbo tenus adjuncia Symbolo jam prius in eo conti- 
nebalur, latens εἰ subintellecla in ipsa mentione 
Patris; cujus absirusi sensu hac tantum. enarratio 
et explicatio est. Non est. igitur additio. Soio Gra- 
cos sachismaticos contra excipere, vetitum esse na» 
minatim apponere quidquam Symbolo etiam expo- 
eitionis causa. Sed eos submovet idem Andreas 
Rhodius diserte negans id unquam fuisse probibi- 
tum. Verba ejus hac sunt concil. Florent. sess. 7, 
p. 107 tomi XXXII Conciliorum ed. Reg.: 'A' οὗ 
ἕπεται ὅτι ἡνίχα συμπερανθῇ τὸ σύμδολαν, xal χω- 


, - L-J , Ed 
λύεται τὸ προσθεῖναι, νοεῖται ὅσον πρὸς τὸν νοῦν D 


καὶ πρὸς ἑτέραν διάνοιαν" ὅσον δὲ πρὸς διασάφη- 
σιν, οὐδέποτε ἡ Εἰ χχλησία τοῦτο χεχώλυχε. Unde 
sequitur prohibilionem  addendi, qug consummato 
jam Symbolo est apposita , intelligendam esse de 
addilione novi sensus diverseque sententia ; Ram ad- 
ditionem qu£ ad meram declaralionem pertinet, 
nunquam prohibet Ecclesia. 


Secundus additionis gradus, auetoritate synodi 
Nioene secundis, generalis septime, factus, apo- 
logia non indiget. Quotus enim quisque non sen- 
tit [P. 471] nihil minus juris coumenico concilio 
Niceno secundo fuisse declarandi aliquid in Sym- 


Constantinopolitanis secunde synodi Patribus edi- 
tum cantare, cum additamento tanto posterius illi 
& septima generali synodo inserto, ex quo nonjam 
amplius id secunde synodi Symbolum esset , sed 
aliud septimae. Respondeo: si multa verba a se- 
cunda generali synodo Symbolo Nicene prime 
generalis addita non obstiterunt quominusid Sym- 
bolum Nicenum vocari perseveraret, cur unius 
quadrisyllabe vocule additio impediet ne vere 
idem Symbolum Constantinopolitanum ut antea 
possit dici? Niceno Symbolo 628 Constantino- 
politani centum quinquaginta Patres adjunxerunt, 
post illa verba: Credo in Spiritum sanctum haec 
Dominum et vivificantem, qui ex patre procedit, qui 


g ^m Patre εἰ Filio simul adoratur et conglorifica- 


tur, qui locutus est per prophela. Et tamen Sym- 
bolum sic auctum Nicenum nihilominus deinceps 
catholici dixerunt. Durandus in Rationali divin. 
offic, 1. 1v, 6. 25, postquam apostolicum et Athana- 
sianvmm Symbola memorusset, subjungit : Tertium 
est Nicenum, quod Damasus papa ex constitutione uni- 
versalis synodi apud Constantinopolim celebratae in- 
stituit. Similiter Magister Sententiarum, 1]. 1, dist 14 
et Alexander Alensis part. itr, quest. 69, membro 
5, Symbolum quod in missa cantatur Nic:enum ac 
Nieenorum Patrum vocant. Hujus ratio est quod 
additio Constantinopolitanorum Patrum nihil no- 
vum intulit Niceno Symbolo, sed quedam que in 
eo latebant explicatius protulit. Hoc affirmat san- 
ctus Gregorius Nazianzenus, unus e 150 Constan- 
tinopolitanis Patribus, scribens ad Cledonium : 
Ἡμεῖς, inquit , τῆς κατὰ Νίχαιαν πίστεως τῶν 
ἀγίων Πατέρων τῶν ἐχεῖσε συνελθόντων ἐπὶ καθαι- 
ρέσει τῆς ᾿Αρειανιχῆς αἱρέσεως οὐδὲν οὔτε προετι- 
μήσχαμέν ποτε οὔτε προτιμᾷν δυνάμεθα, ἀλλ᾽ ἐχεί- 
νης ἐσμὲν πίστεως σὺν Θεῷ xal ἐσόμεθχ. Tantum 
addit se cum suis in illa sacra Synodo collegis 
articulatius exposuisse, que minus sufficienter, 
habita ratione deinde subortarum heresum, de 
sancto Spiritu deolarata ἃ Nicenis fuerant, H2oc- 
διαρθροῦντες τὸ ἐλλιπῶς εἰρημένον περὶ τοῦ ἀγίου 
Πνεύματος. In. que Nazianzeni verba scholiastes 
ejus Elias sic recte commentatur : Tip μὲν σώματι 


4135 


i 
l 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. τ: 


τῶν λέξεων παρελέλειπτο, τῇ δὲ φυχῇ (λέγω δὴ τὰ À quod promiseram, et satis evicisse nullam 1502:: 


τῶν νοημάτων) οὐδαμῶς. Διὸ καὶ ὁ ἅγιος οὐ τὸ πα- 
ραλελειμμένον, ἀλλὰ τὸ ἐλλιπῶς εἰρημένον τοῦ σώ- 
ματος λέγει διαρθροῦν ἤτοι ἐξαχριδοῦν καὶ διαμορ- 
φοῦν. Haeo ille; quibus significat non sensibus aut 
quasi anime symboli Niceni defuisse aliquid, di- 
cere Gregorium Theologum, sed sono verborum ac 
veluti corpori, etc. Unde sequitur additionem iden- 
titati non obstare. Idem nunc pari jure dicimus. 
Quam voculam Niceena secunda synodus, generalis 
septima, Symbolo a Constantinopolitana generali 
secunda edito addidit, ea cum extranea non fuerit, 
sed ex visceribus ipsius Symboli doctrine ae Con- 
stantinopolitenorum Patrum sententie eruta, non 
facit ut post hujus epenthesim &8ymbolum aliud 


additionis vocis δι έοφμα ad Constantinopoli: 
Symbolum temeritatem Latinorum poese rc; 
sed summam potius et Romani pontificis et e: 
siarum Occidentis apparere cum fuondatissiz: x 
tione moderationem ac sapientiam, in neces: 
obsistendi grassanti heeresi, temperantiumtazx: 
ἃ Grecis exigere, quo illos exasperandos el q 
exprobatione preeteriti erroris confundendo:: 
ligebantetista benigna accom modationestoder: 
eosad unanimam ecclesiarum allicere concor: 

P. 390. Τὸ πρὸς τὸν ᾿Αδραὰμ τοῦ Oso). E 
quodammodo simile dictum Abraamo a De 
ritur Genes. xn, 2: Benedicam benedicenti 
etc. Ceterum verba, ut hic jacent, potios sc 













diversum id debeat censeri. Nullum ergo fuerit p videntur ex Genes. xxvm, 29 : Qui benedizzr: 


mendacium, id Constantinopolitanum ut aatea vo- 
care. Quod vero Ecclesie Gallis et Hispanie can- 
tare Symbolum in sacro cum additione Filioque per 
se instituerunt, id nimirum sibi licere credidere, 
postquam ista additio per generalem septimam 
synodum comprobata et usurpata fuerat. Unde, ut 
superius vidimus, Leo tertius pontifex id factum 
non ut nefarium damnavit, sed tantum ut ab eo 
desisterent suasit propter causam quam ibi com- 
memorat. (P. 472) Sed illa Romani pontificis mo- 
deratio, ut tunc fuit laudabilis, sic postea per Gre- 
corum 634 schisma haeresi cumulantium pervi- 
caciam evasit intempestiva. Etenim illi abstinere 
& cantu Symboli cum additione Filioque pro signo 
profitentium suam de processione Spiritus sancti 
ex patre 5010 heresim habebant. Sic Photius Leo- 
nem tertium tanquam sibi consentientem in ista 
blasphemia laudat, quod nimirum ille noluisset 
cantari Symbolum cum additamento Filioque. 
Coacti ergo vere sunt, ut loquitur Andreas Rho- 
dius superius relatus, Romani pontifices cantari 
jubere Symbolum tali additione auctum, justo 
metu gravis scandali, tum apud Latinos, quorum 
Ecclesie pleraque jam ultro cantum illum usur- 
parant, tum apud Grecos, qui ejus rei emissionem 
in erroris sui patrocinium trahebant, et tamen 
vel sic coacti temperarunt Grecos ipsos adigere ad 
id Sybolum cum pari additione in ecclesia cantan- 
dum. Licet non deessent fervidiores, qui id. Gre- 
cis injungi euaderent. Contra quos videtur Joan- 
nes Parastron, missus Constantinopolim a Grego- 
rio X, illa verba 8 Pachymere boc capile recitata 
protulisse ; per que suadere studet ltalis μί di- 
misso amoloque additionis ad Symbolum (a Grecis 
videlicet exigende) scandalo, cum (fratribus, quos 
viderent palam Graecis conciliari, vera ita demum 
coalitura pace, vellent. Uti et vicissim Grecos mox 
ipsos hortatur ad admittendas et satis accipiendas 
excusaliones quas Latini allegarent pro addita- 
mento ad Symbolum, hoc est pro eo quod Symbo- 
lum voce Filioque actum in suis ecclesiis canta- 
rent, prout justis et necessariis de causis majores 
ipsorum id instituissent. Prestitissent mihi videor 


sit ipse benedictus ; qui maledixerit tibi, maus 
nibus repleatur. Sed hec non dicuntur a Det 
amo, sed ab Isaaco Jacobo, ut forte hoc si: 
povixóv σφάλμα Pachymeris. 
Cap. 20. Quando contigerit hoc capite 

incomitiatio rhetoris ecclesie  Holobuli, c: 
mus infra in Chronologicis 1l. ni barum obe 
num, c. 5,n. 6; nunc occasionem noo iX 
demonstrapdi Vaticanum paruphrastemnea: 
ipsum 625 fuisse Pachymerem, qui las j 
editionem sui operis commutans plurizi c: 
rit , id quod virum doctissimum suspiata? ; 
8i enim is ipse esset, non ita manifest!" 
dissensisset, ut hic facit. Cum enic. f 
optimis B et À codd. Pachymeres hc 
πλὴν οὐχ ἐπὶ τούτου τοῦ καιροῦ γεγονὸς, "E 
τερυν, paraphrastes sic huno locum e Ξῖ 
μὲν συμόὰν μετὰ τὸ ἐξορισθῆναι srt] 4 
viov. Ita ille, et mox ut sibi cebertit, δὶ C7 
ventus est mentio habiti congregati eis 
patriarcha, imperatore praesente, [P. V3] V^ 
nus patriarcham tune fuisse Germano P 
tradit contra manifestam Pachymeris sec 
qui nihil omnino de conciliatiopis Eccles 
gotio tractatum, quandiu patriarchetor 
Germanus, tradit. Nec potest esse dubii 
patriarcha illic tacito indicatus nomine 
fuerit ; sub quo demum tractatio concordit 
siarum moveri copta est. Et quidem Jose 
triarcehatum gerere incipiente nondum füis' 
formatum infami supplicio Holobolum, nt^ 
patet ex cap. hujus libri 12, quo narratur is? 
torem ursisse patriarcham (Josephum viddi* 
quosdam ex clero ad assentiendum paci qu^" 
ctabat cum ecclesia. Romana, suffragantbt 
hoc ipsi archidiacono Meleteniota, Georgio τ 
protapostolario, et boc ipso Holobolo, ques *' 
patet nondum male multatum ab imperatore, 
etiam in gratia tunc apud eum fuisse, done 
illo ipso conventu imprudentia sua perdidit. V 
etiam observari scriptorem hunc ἃ Pachyze 
quem interpolat, mente aberrare. Sed hocin* 
cimen talium abunde sit bic memorasge. 























1137 


NOTA. 


1138 


P. 393. Penitere se prius aclorum. Quid viderat A Hellesponto vehemens spiraret. Hodie hse civitates 


llolobolus de novo ut mutaret sententiam, et ex 
probante consilium reconciliandarum Ecclesiarura 
repente in ejus pacis adversarium mutaretur ? Ni- 
hil sane nisi se minus honorifice quam vellet tra- 
ctatum ab Augusto; quam ille, ut putabat, contu- 
meliam perseverantia in schismate et pervicacia 
ulcisci studuit, En quo spiritu Grecischismatici fer- 
rentur. Non eos ralio, non auctoritas, non veritatis 
cura, sed ambitio et superbia privateque rationes 
precipitabant, ipso iis addicto historico fatente. 
Non ita Joannis Vecoi ex adversario in fautorem 
Latinorum mutatio contigit superius o. 25 narrata; 
ille siquidem quoad putavit causam Grecorum 
veritate niti, modeste restitit imperatori usque ad 
perpessionem carceris; ubi vero per otium lectis 
Patrum libris clare vidit potiusjus esse Latinorum 
statim agnitam veritatem est professus et constan- 
tissime defendit. 

P. 394. Intestinis ovium ipso adhuc fimo refertis 
impliciti onustiqwe. Etsi hano foedam traduoctionem 
damnatorum per urbem χαινὸν θρίαμδον Pachyme- 
res vocat, precesserant tamen ejus exempla Con- 
stanliaopoli. Vide Annam Comnenam, quid 636 
ipsu simile viderit, referentem. I. xu Aleziadis, p. 
363 ed. Reg., ubi peculiariter in rem nostram no- 
tut eos qui hoc modo circumducebantur habuisse 
capita intestinis boum oviumque quasi ad ridicu- 
lum ornatum cincta: Τὰς δὲ χεφαλὰς, inquit, ἐν- 
τοσθίοις βοῶν xai προδάτων ταινίας δίχην χοσμή- 
σαντες. In optimo ms. Pugetiano, cum quo editam 
jam Alexiadem contuli et plus quam mille locis 
emendavi, legitur καταχοσμήσαντες. 

P. 397. Πρὸς Μεθώνην γίνονται. Sio contextus 
trium simul codicum: sed in Barberino supra Με- 
θώνην ascriptum in glosse modum Kopovny legi- 
mus. Hoc ab erudito lectore additum putamus ad 
preverlendam ambiyuilatem , que posset objici 
minus cautis ἃ vocabulo Μεθώνης. Isto enim no- 
mine est urbs Thracie apud Suidam et Stephanum 
item alia Macedonie in Magnesia, cujus meminere 
Thucydides, Strabo, Stephanus, Plinius, eto. Me- 
thonen etiam in Thessalis memorat llesycbius, il- 
lam forte de qua Seneca choro actus 4 Troadum 
his versibus: 

An frequens ruscis levibus Methone, 

Qua sub OEtzzis latebrosa silvis, etc 
Nulla porro harum in hunc locum quadrat : non 
cuim provectos a Mulea Laconite promontorio Hel- 
lespontias ventus plenis velis per totam noctem 
impellent, quod hic dicitur, appellere retro potuit 
in Macedoniam aut Thraciam. Est ergo hec Με- 
09v; quam Pausanias Μοθώνην scribit, Messenie 
urbs maritima in modico promontorio, oui adver- 
suin aliud angusto sinu diremptum Corone insidet, 
alia urbs, (P. 474] cujus propterea mentionem op- 
portune suggerit glossema non inutile ad determi- 
nandum de qua Methone hic agatur : nam in hanc 
non inverisimilis cureus ἃ Malea fuit vento qui &b 


nomen fere antiquum in mappis recentioribus ob- 
tinent, signate vocabulis Modon el Coron. Porro 
qui sinum Modonem inter et Coronem situm in- 
trat, is ut Methonem sic et Coronem tenuiese dici 
potest, ut nihil glossator auctori contrarium alle- 
verit. 


P. 420. Cui Manuéli nomen erat Zachariz filio 
Puta hec Manuelis et Zacharie vocabula prenomina 
fuisse hominum quibus commune fore Calanes 
gentis nomen. Hoc enim dicendum necessario vi- 
detur, ut Pachymeres cum Gregora cumque Duca 
Michaelis nepote, cujus historiam vir doctissimus 
I8mael Bulialdus ante hos annos quindecim primus 
edidit, conveniat, siquidem illi ambo docent Mi- 


B chaelem Paleologum huno nostrum ooncessisse 


Phoceam Cotaneis. Ao Gregoras quidem sub ini- 
tium libri x!,p. 239, agens de Catane Phocee prin- 
cipe, et eum Mitylenem tuno occupasse referens 
in eamque immigrasse, presidio tamen valido Pho- 
cae relicto, statim subdit: Κλῆρος δ᾽ αὐτῷ πε- 
ριελθὼν ἦν ἀπὸ προγόνων ἡ Φώχαια πρὸς τοῦ Bast - 
λέως καὶ πάππου τοῦ βασιλέως σφίσι δοθεῖσα ἐπι- 
τροπῆς ἕνεκα xal χρημάτων Θ΄ 2 τινὸς πορισμοῦ. 
Διὸ χαὶ κατὰ χρόνους ταχτοὺς οἱ ταύτης ἐφορείαν 
διαδεχόμενοι γράμματι βασιλιχοῖς ἀνανεοῦντες ἀεὶ 
διετέλουν τὴν δόσιν τοῦ κλήρου, etc. Quorum summa 
est, Catanem, qui sub Andronico juniore prin- 
ceps Phooese erat, eum principatum obtinuisse 
bereditario jure transmissum ἃ suis majoribus, 


Ο quibus illum imperator proavus Andronici Junio- 


ris (fuit is Michael] Paleologus prior) certis legibus 
in feudum, ut loquuntur concessisset. Quare 
quoties in eo principatu filii patribus succederent, 
diploma imperatoris impetrare illos oportebat, quo 
in istius dynastie legitimam possessionem mitte- 
rentur. Ita ibi Gregoras. Ducas autem c. 20 Hist., 
p. 89 ed. Reg. sio habet : ᾿Εν ταῖς ἡμέραις δὲ τοῦ 
βασιλέως Μιχαὴλ τοῦ Παλαιολόγου, τοῦ πρῶτως 
βασιλεύσαντος ἐν Π]χλαιολόγοις, ἦλθόν τινες ᾿Ιταλοὶ 
αἰτοῦντες τὸ ὄρος (agit de monte Phocidis) δοθῆναι 
αὐτοῖς, xal λαμάνειν xav' ἔτος τὸ συμφωνηθέν. 
Imperante Michaele Polzologo, eo qui primus in 
domum Polzologam imperium intulit, venerunt qui- 
dam ltali petentes montem Phoczma sibi dari sub 
pensitatione annui tributi. Heo Ducas, qui quan- 
quam hio non nominat istos Italos, paulo inferius 
tamen indicat eos e gente Catanea fuisse, dum 
soribit : Ἦσαν δὲ ol ῥηθέντες τῆς πόλεως (νέας Φω- 
χαίας) χτήτορες ἐκ τῶν Κατανέων Γενουῖται, 'Av- 
δρέας καὶ ᾿Ιάχωδος, eto. Erant aulem memoruti 
urbis nov; Phoczx domini e Cataneis Genuenses 
Andreas δὲ Jacobus, posteri videlicet illorum aut 
illius qui cum Micbaele Paleologo priori de mon- 
tis Phocee dominio transegerat. Unde intelligitur 
hunc cujus meminit hoc loco Pachymeres, qui 
primus montem Phocidis beneficio imperatoris ob 
tinuit, Manuelem Cataneam fuisse vocatum, filium 
Zacharie Catanesm sive Catanei. Reperimus et Ca- 


4139 


telusios vocatos : nam qui multi in historiis cite- 
rioris setatis Catelusiorum appellatione memoran- 
tur, ex eadem cum Cataneis esse familia certo col- 
ligitur ex collatione variorum locorum Villanii, 
Laonici et aliorum historicorum qui res quingen- 
torum retro annorum scripto complexi sunt. Neo 
nova res est mutari aliquid in nominibus magna- 
rum domuut:n,cum olim sciamus Cloantos in Cluen- 
tios, Lamos in Lamia», Clausos in Claudios et Clo- 
dios, Hortensios etiam in Hortalos transisse, nullo 
id in argumentum trahente familie diverse; ut 
omittam similia plurima passim observata in me- 
moria recentiorum adeoque hodie vigentium stir- 
pium. Non enim hie immorari locus aut. preescripte 
brevitatis sinit modus, quem quidem jam exces- 
sisse me paululum sentio, scilicet officio elatum 
grati animi erga familiam nobilissima, cujus ve- 
tera illustrissimaque exstent erga meam patriam 
Galliam fidei benevolentieque noa vulgaris monu- 
menta. Rufus quippe, aliis Ruffinus, Cataneus, 
cognomento [P. 475] de Volta, Philippi Augusti 
Gullie regis urchithalassus fuit, et eum post expu- 
gnatam Acconem deportavit in Apuliam, ut Rigor- 
dus docet in libro De geslis Philippi Augusti, p. 
442. Salvator eliam Vitalis in 628 Chronico Cor- 
sicm tradit, in expeditione S. Ludovici qua cepit 
Pelusium, unum ex eadeni stirpe Cataneorum de 
Volta inter duces exercitus fuisse. Anno item Chri- 
sti 1390, oum Genuensis res publica in gravi suo 
periculo necessarium censuisset subjicere se im- 
perio Caroli VI regis Galliae, missus ad illum com- 
muni consilio Damianus Cataneus summa pruden- 
tia parique felicitate negotium confecit, relato 
domum ex regia gratia titulo atque honore mare- 
sohalli Francie. Perseveravitque affectus in poste- 
ris non sins mutue regnum benevolentit signis il- 
lustribus; quale fuit quod Ludovicus XII, solemni 
pompa Genuam invectus, villam Laurentii Catanei 
ejus invitatu humanissime visit, delectatum se ho- 
spitio gratissime preferens. Quare in occasione 
legationum ad reges Francei Catanei a Genuensi- 
bus plerumque, ut ibi gratiosi, legebantur. 810 
anno 1499 Christophorus, anno 1511 Thomas Ca- 
tanei, anno 1513 alius item Cataneus, legati Genua 
in Galliam venisse reperiuntur. 


Pag. 420, Alumínis fodinz. Quis hic labor esset 
et quantum ex eo lucrum, discimus ex Duca, qui 
domicilium se habuisse in ista nova Phocaa profl- 
tens, qua refert spectasse oculis creditur: Ἐν τῇ 
Φωχίδι τῇ κατὰ τὴν ᾿Ιωνίαν ὅσας ἦν ἐν ᾧ μέταλλον 
στυπτηρίας ὑπάρχει" xal ὁ λίθος ἅπας τῆς ἀχρω- 
ρείας πυρὶ προσομιλήσας, εἶτα ὕδατι, ὡς ψάμμος 
γίνεται. Τὴν δὲ ἀπὸ τοῦ λίθου γενομένην ψάμμον εἷς 
λέδητα βάλλοντες σὺν ὕδατι, xal χαχλάζοντος οὐ τό- 
σον, 3; βληθεῖσα ψάμμος διαλύεται" καὶ τὸ μὲν παχὺ 
καὶ οὐσιῶδες αὐτῆς ἐν τῷ ζωμῷ μένον ὡς γάλα 
τυρῶδες, τὸ ξηρὸν xai γεῶδες αὐτῆς ἔξω ῥίπτουσιν 
ὡς ἄχρηστον: τὸν δὲ ζωμὸν εἷς σχάφας χενώσαντες 
ἄγρις ἡμερῶν τεσσάρων παραδρυμὴν, εὑρίσχεται ἐν 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. 


C 


T 


Α τοῖς ἄκροις τῶν ὑποδόχων ἀγγείων viri: 
ὃ ζωμὸς «al ὑπεραυγίζξων ὅὃμοίως κρυστέλ)-:, c 
Hoo est er versíone Bulialdi: [5 Ρλοείώ, :: 
lonit adjacet, mons erat metalli alumini [τ- 
cunctique lapides, qui in vertice montis, in e 
primum, posimodum im aqmam mini in c 
comminuntur. Hxc ex istis lapidibus collect 
cacabum agua mista. demitlitur, αὐ wbi paren 
injecta ferbuit, arena liquefit. Quod densum at: 
offe simile, ad modum laetis im caseum 
servatur: quod durum et terrestre, wl instit z 
citur. Offa vero illa in vasa diffusa per rani 
ín eis au ^sidil ; posteaque circa oras summu 3 
rum concreta splendensque ad. instar. crystal 
fitur, etc. Batis enim haee sunt ed indi 
istius hio memorati laborie modum. Que: 
porro dislractionis hujus mercis causam! 
mox memorat, quod alumen tinctoribos δ" 
rium sit: Ἔστι δὲ ἀναγκαῖον χρῆμα Mw 
Quee confirmant id quod noster paulo ἰπίεπτι ". 
bit : Inde siquidem vim inferre. magnam δὶ ; 
nuenses) consuerant istius mercis (aluminir ν᾿ 
bilis in primis, quoniam plurimus prow ἱκτ' 
cernitur; ejus usus est in pamnis e. lana ea 3 
vario 639 fucandis His omnibus addo Cis 
imperitantíum Phocee montionem etian ^ 
apud Cantacuzenum, I. m, o 29, p. Boi ἘῚ 
ubi eamdem, ut apparet, rem narrans qe? | 
perius retulirmns e Gregorta, Mitylenesvi* 
cupationem per Cataneos Phoecemre regu 
In eo videtur a Gregor& discrepare, s? 
ld Dorrinico Catanie Adres filis trie. ** 
lem ipsi Andres et Jacobo ejus fratri. HAV 
taeuzeni hec sunt: ᾿Ηγγέλλετο d 455597 
᾿Ανδρέου τοῦ Βατανία, ὃς τῆς vi φυχεῖ 77 
βασιλέως παραδόντος κατὰ χάριν, τοῦ tros "7 
ἀποθανόντος χληρονόμος τῆς οὐσίας κατετὰς U 
σιος δὲ ἦν, τοῖς χρήμασι φυσγθεὶς λέφνὶ 
θείη Ῥωμαίων ἀφελόμενος ἰδίαν ἑαυτῷ τοῖ] 
σασθαι ἡγεμονίαν, et Cetera quee ibi pergll 
quibus egregie confirmantur que de Pbv 
minis beneficio imperatorum Peleologoror 
neis diximus, necessario ad supplendag * 
loco nostte historie [" 476] ἀποσιώπησιν 
meris, familie nomen omittentis in m 
Manuele Zacharie filio, primo Phoces 
ἢ ex concessione Michaelis Paleologorum pit 
gusti. 






















P. 421. Vocem ἐνσγευασάμενοι ex mam? 
contextum intuli, expuncto νηϊσάμενοι, vet 
hili. ' 

P. 429. Que hoc cap. narrantur de Mir" 
gina Bulgarie in avunculum imperatorem, ? 
pacis Ecclesiarum ab eo procurata, concitat * 
ianem Syrie conante, faciles ostendunt prie 
schisinaticorum animum : uti et qu: capit? 
quentl et deinceps narrantur, quam crodelià * 
pia, facinotosa hec mulier fuerit deron: 


11A * 
quare illa proteotrice schismastioi rebelles glorien- A 
iur licet, digno palella operculo, -— 

P. 436, Quare hic narrat Pachymeros, se adhibi« 
ium ab imperatore ad clam explorandum eequid 
Theodosius monachus, si Antiochenus patriarcha 
fleret, obsliturus esset negolio conciliationis Ec- 
clésiarum, rem illam ex Augusti sententia ges« 
sisse, ostendunt hunc nostrum, etsi tacito judicio 
ahimi schismati faveret, ut multa demonstránt hu-« 
jus historie loca, tamen im peratoris corisiliis ejus 
generis haud palam adversatum. Imo su8picari 
forle non immerito possémus eum vivente Mi- 
chaelé vere et ex átithi süi sentefilid fasisse. pacl, 
sed eumdem historlam deinde hane seribentem. 
ui se itetum a. Romana Beclesia 
alernis actis, Servisse tempori p. 
revolutum in familiares errotes; 

P. 440. Ez canonibus quonduhs à Sisino. perlatisi 
Non est hic Sieinius ille antiquus Constantinapos 
litanus patriarcha, qui anno Ohristi 426 Altied 
successit ut narrat Socrates, l. vit; δι 86; Bed alus; 
ut apparet, longe posterior, qui anno eliristi 995 
Nicolao Ohrysobergi süffectus est,Nam huh Joan- 
nes Cüropolates 680 in Hist, ad ann, mundi 6508 
téstalür canones de matrimonii& sankisse: 

Tid. Gradus affinitalis. Aun& filia Michaelis Au- 
gusti, sponsa destindlà Mióbaéli despótie, quaro 
consanghinilatis gradu éontingebht Annám dllà- 
ram, filiam sororis patris süi, buptàm Nicephoro 
despote, Micliaelis despolie geftiihio | el quia 
Nicephorus et Anti& cóhjunetl mátilinotio pfo ünó ἢ 
censebantur, eliati Nicephoro et &onsequentek 
Michaeli ejus fratri totidem affinilatis gradibus 
admovebatur. Porro Michael Annie üxórl sul frá- 
tris affinitatis gradu secundojtngebantur, quia suo 
germano ejus viro secundo consanguittitatis grádu 
juncti Affinitatis quippe gradus, ut tlieologi 
etjuris canonici consulti hee tractantes docent, 
pari passu sequuntur gradus consanguinitatis, Ut. 
ergo consanguinitalis primus gradus est qui pa- 
rentes inter et liberos intercedit, secundus fra» 
irum ad fratres, tertius fralris sororisve filiorum. 
ad patruos, avunculos,amitas et malerloras, quaft- 
tus consobrinorum ad consobrinos,ila et affinitatis 
numerantur tolidem ; quales revera in hao fllia 
Michaelis Augusti respectu sponsi ei destinati Mi- 
chaelis despotee numerabantur.Unde ex hao parie, 
ut ait historicus, quatuor erant συνοικεσίου sive 
affinitatis gradus, ex parle vero sponsi ipsius 
Michaelis despote respectu fratris ejus. Nicephori 
et ejus conjogis Anne nale ex sorore Michaelis 
Augusti, duo; quia ut (P 477) consanguinitalis 
gradu secundo connectebatur frater fratri, ita se- 
cundo pariter affinilatis. gradu conjungebantur 
levir et fratria, Hec mens hojus loci est; circa 
quem notanda venit duplex Grecorum illius tem- 
poris ἃ Latinis hodiernis discrepantia. Prior est 
quod, ut hinc apparet,apud Graecos tunc alílüilas 
uffinitatem páriebat, cur in ust jam Ecclesia La- 




















ab ri [s [m quarto affinitatis. 
distare poterat, prout hic dicitur. 

P. 448. Quando ducente Isaacio Augusto, ete. 
Rem hie indioatam fuse narrans Georgius Aoro- 
polita)Hístoriz sue e. 11, p. 10,ed. Reg.) in summa. 
docel isaacium Augustum in Bulgaros, qui au- 
toré rebellionis Asane a se defecerant, expedi 
lione sucepla, Asanem cum presidiis arta obsi« 
dione cinxisse intra oppidulum Strinobum dietum, 
ἐντὸς τοῦ πολιχνίου οὔ δὴ τὸ ὄνομα Xaplvofog. 
Videtur amplificata deiude ab  Asane victore 
hiec civitas, quippe quam noster Ternobum 
vocans; regiam Bulgarie urbem fuisse non 
semel indicat. Pergit Aeropolita dicere, cum 
680 in extremo discrimine res Asanis et Bulgaro« 
rum essent, quos ne in Isaacii Augusti potestatem. 
mox venirent nulla res prohibere humanitus pote- 
rat, exiisse ab urbe obressa quemidam specie 
lráns/ugam, qui trepide imperatori nuntiaret mox 
irruptürós in ejus castra maximo numero Scythas : 
quo ille indieio perculsus nocte repente obsidionem 








solvens fugit ab oppido postridie dedendo, et ejus- 
dem proditoris etiam in fuge via. um fraudu- 
lentum sequen: suosque conjecit in angustias; 





ubi mox plurimi & paucis misere opressi sunt 
Bulgatis,qui ex eomposito in cireumventos irruen- 
ies Romunos plerosque cidunt, imperütore eum. 
nóh multis egre sé in tutum recipiente, omni &p- 
paratu et imperatoria supellectili hostibns relieta, 
Οἱ δὲ, ait Acropolita, διασωθέντες μετὰ τοῦ βασι- 
λέως γυμνοί τε ἦσαν καὶ ὀλίγοι πάνυ. Ἐντεῦθεν 
ἐφυσιώθη τὸ τῶν Βουλγάρων φῦλον λείαν πολλὴν ἐκ 
τῶν Ῥωμαίων κερδῆσαν' ἀλλὰ δὴ καὶ ἐκ τῶν βασι- 
λικῶν παρασήμων τὰ τιμιώτερα- τάς τε γὰρ τοῦ 
βασιλέως πυραμίδας, ἀνελάδοντο καί φιάλας τῶν 
ἐπισήμων καὶ χρῆμα εἰς πλῆθος καὶ αὐτὸν δὴ τὸν 
βασιλικὸν σταυρόν, ete. Hao. sunt que noster hic 
vocat insignia imperii. In quibus quod τὰς τοῦ βα- 
σιλέως πυραμίδας imperatoris pyramides Aeropolita 
numerat, lumen accipit ex alio ejus loco, Hist, c. 
40, p. 36, ubi de Theodoro Angelo imperii insignia 
deponente sio scribit; Τὰ piv γὰρ ἐρυθρὰ πέδιλα 
ἀπεδάλλετο καὶ τὴν περίμαργαρον πυραμίδα, εἷς ἣν 
xxi λίρος ὑπερχάθηται κόκκινος, βασιλικὰ ταῦτα 
sóu6ola.Hoc est ex versione doctissimi interpre! 
Namque rubri calcei dimissi, et unionibus interstinc- 
ta pyramis, super quam lapis rubens emicubat, quie 
imperatorum insignea sunt, 

Capp, 10 εἰ 44. Que Hio narrantur de Vecco 
liberé causam pauperum injuste opressorum 





4143 


P. POSBIN! OBSERVATIONUM LIB. II. ul 


l 
agente cum Augusto, a quo 68 occasione pessime A nis, quam Arsenius libenter dabat, exprimeret 


tractabatur,palam ostendunt quam ille vir alienus 
&b omni adulatione fuerit, et quam certum sit, ea 
qua pro ecclesia contra Grecos schismaticos egit, 
dixit, scripsit, purgata videri debere ἃ suspicione 
fuci ac fraudis. De stauropegiis fuse agimus in 
Glossario, ubi et vide de Colybis capitis 42. 


[P. 478) P. 458. Me neutiquam passurum addi 
Symbolo, etc. Nunquam exegerunt Latini a Grecis 
ut particulam et ipsi Filioque SymboloNiceno ad- 
derent, modo fidem ipsam processionis sancti &pl- 
ritus ex patre et Filio tenerent, et RomanamkEcole- 
siam faterentur non peccasse cum ad declarandum 
expressius dogma verbum illud Filioque Symbolo 
addidit. Heo duo si prestent, qui e schismate 


Grecorum redeunt, nihil aliud ab iis requirendum p 


sanxit etiamClemens VII!, cujus ea de re decretum 
memini me legere apud Possevinum in Apparatu. 
Vide qu& superius adnotavimus ad o. 11,1. v. Nihil 
ergo mirum si Michael imperator ynarus quid vere 
Latini peterent, et videns spargi ἃ schismaticis in 
populum vanos metus, quasi jussurus statim papa 
foret ut in 682 omnibus Grecis ecclesiis Symbo- 
lum deinceps cum additione vocum vocabulo Filio- 
que equivalentium cantaretur, premunit animos, 
profitens se neutiquam id passurum. Consentanee 
bis et Greci loquuntur in concilio Florentino sess. 
25, p. »08 ed. Heg: Τὸ τῆς προσθήχης, ἡμεῖς οὐ δε- 
ξόμεθα πώποτε ταύτην, ἀλλ᾽ ἐχχωροῦμεν Ópiv ἔχειν 
ταύτην ἐν ταῖς ὁμῶν ἐχχλησίαις, οὐ μὴν ἐν ταῖς τῆς 
ἀνατολῆς. Καὶ λέγομεν ὅτι ἀνάγχης κατεπειγούσης 
ἀνεπτύξατε τὸ Eóu6oÀóv: xal οὐ λέγομεν τὴν dx 
τοῦ Υἱοῦ φωνὴν fj ἑτέραν πίστιν ἢ προσθήχην τινὰ, 
ἀλλ᾽ ἐὐσεδῇ, xal σαφήνειαν τοῦ ἡμετέρου συμδόλου. 
Καὶ εἰσὶ «à Σύμδολα ἀμφότερα εὐσεδῆ, xal ὧμο- 
νοημένα λέγεσθαι ἐν τῇ τῶν Ῥωμαίων ᾿Εχχλησίᾳ, 
χαθὼς ὑμεῖς λέγετε, καὶ ἐν τῇ ἀνατολιχῇ, χαθὼς 
αὐτοὶ ἡμεῖς λέγομεν. Καὶ οὕτω γενέσθω d ἕνω- 
σις. De additione : nos illam nunquam. admitlamus, 
sed eam vobis in. vestris ecclesiis habere permitti- 
mus, non autem in Orientalibus; dicimusque Symbo- 
lum a vobis explicalum necessitate congente; etvocem 
fllam « ex Filio » non esse aliam fidem aut. aliquod 
additamentum, sed piam et nostri Symbol explana- 
Lionem ; el esse utrumque Symbolum pium et ejus- 
dem sententie, ut in Ecclesia Romana recitetur sicut 


vos dicitis, et. Orientali ut nos ipsi dicimus, atque D ipso vatici 


ita faciendum unionem. 

P. 407. Οὐ προΐσχετο ὅλως αὕτη τῶν ἱερῶν 
πραγμάτων ἀνάξιον. Hinc apparet existimasse 
Grecos in formula abdicationis aut depositionis 
alicujus ex episcopali dignitate necessario, ut va- 
lida conseretur, exprimi debere, eum qui deponi- 
*ur indignum eo loco et ineptum officio esse. Que 
causa fuit Nicete episcopoHeracleensi misso a syn- 
odo δὰ Arsenium patriarcham, postquam is ab 
ecclesia fugiens in monasterium recesserat, ut ab 
eo cessionem patriarchatus exigeret, causa, in- 
quam, beo ei instandi ut in formula abdicatio- 


indignum eum sacerdotio fuisse, ἀνάξιον c 
σύνης, idque εἴς τὸ τῆς παραιτήσεως εὔλογον, εἰ τι-. 
deretur idonea cessionis cmusa , prout nari; 
nostro, p. 415. ; 

P. 401. Is erat tunc Urbanus. Demonsirasbis: 
inferius, l. in, c. 10 in Ghronico, ad annum {πὶ 
non Urbanum tuno fuisse papam, sed 
laum III, ut memorie aut calami lapsu : 
agnoscendus sit, errore tamen in omnia exzen;Zz 
ria diffuso. 

P. 467. Ai pda yit bíxvo. Sumpta hec ex 
Homero liad. B, v. 420: ᾿Αλλ’ ὅγε δέχτομν᾽ 
πόντον δ᾽ ἀμέγαρτον ὄφελλεν. Unde et correr 
quod in ms. vitiose legebatur ὥφελλεν. 

[P. 479] P. 469. Oracwium  insculptum 
ri, elc. Hoo oraculum Gregoras describi: 
p. 67. Nos hic illud ex margine codicis Bar. 
repreesentamus cum nomine auctoris a Gr 
taciti, etiam paulo auctius. Nam hae verc 
τὸ παρ᾽ Ἡρακλείου πολίχνιον apud. Gregor i 
comparent. 

683 Οὗτος ὁ χρησμὸς Παυσανίου προίξεε. 
Τῆς δὲ πόλεως Τράλλεων τὸ κάλλος Ὑρόνο: Ez! 
σδεννύμενον. Τὸ δὲ πολλοστὸν ταύτης xricd 
ἐν ὑστάτοις ἐμφοδηθήσεται (Gregoras [εκ δ: 
θήσεται ἔθνει ἀνάρχῳ, ἀλωθήσετα: (Grego v 
σεται) δὲ οὐδαμῶς. Elta ἀναχαινισθήτε: 7 
δυνατοῦ Νιχωνύμου, ὃς ÓxtamAZ dx 
(Gregoras ἑννάδα et in margine ivwz^ 
δίσχων, xal τρὶς ἑπτὰ χύκλων πόλ 7 
λαμπρυνεῖ, καὶ τὸ παρ’ Ἢ ρακλείου ri7* 
xxl πόλεις ἑσπέριαι ὑποκύψουσι, xi rS 
ὑποχλιθήσονται παιδιχῶς, 


Hoc es! oraculum Pawusap ig pesidu. 
Urbis vero Trallium decus temporis e axi 
lum. Tenues tamen ejus reliquis im wuimu 
buntur a gente sine. principatu : at nequis 7: 
pientur . Renovabitur autem a potente cui a € 
nomen. Qui octuplez splendide movenarium v 
$corum, el ter septem. orbium civitatem Al? 
strabit, et quod ab Heraclio oppidulum ; cuis 
Occiduz subjacebunt, et feroces subjicit! 
riliter. 

Vertit, ut in oraculis fieri debet, κατὰ τὰ" 
verbum singulos exprimens apices. Judi ἢ 
nio, verumne sit an fictum, qui: 
spicatos et Pachymerem et Gregoram video, t: 
verum, quo ejus ἀπόδασις pertineat, lect: 
linquo integrum. 

P. 470. In fatis erat. Vide qus notavime: 
p. 104 et 439, item ad p. 229 ; quibus hertlic 
doctrinam fatalia necessitatis liberum arbit^ 
perimentis rejecimus, si forte hic illum seit 
schismaticus indicatam vellet, 

P. 478. Edicti sententia, Videtur hoe edic: 
imperator inchoasse ab illis S. Gregorii Nazianz 
verbis que sic in oratione contra Runomiano: ! 
guntur p. 495 et 106 ed. Grec. Basileens : Mv. 














1145 


NOTAE. 


1146 


νευτέον γὰρ Θεοῦ μᾶλλον ἢ ἀναπνευστέον. Quod Α hic positis potest astrui. Prius est Constantinum 


deinceps hic historicus culpat orthodoxum patriar- 
cham Veccum, quia is scriptis refellere schisma- 
ticos sit aggressus, schismatice loliginis succus 
est, nullo satis specioso tectorio lividam  mali- 
gnitatem velans. Itaque oblitus quam magnifice 
antea praedicaveril nobilem et liberam Vecci indo- 
lem ab omni adulandi servitute disjunotissimam, 
nunc, si superis placet eum exhibet Persa quovis 
abjeetiorem in assentendo, prodigum titulorum, 
et nihil sibi facientem reliqui in extollendo hono- 
ribus indebitis Ephesinum, cujus opera egeret, 
antistitem, quo ita sibi eum devinociret. Scribit, 
inquit p. 470, ad Ephesinum, eumque, ut ipsa in- 
scriptione demererelur, non simpliciter ἱερώτατον, 
qiu solet titulus episcopis tribui, sed πανιερώτατον 
in fronte litlerarum nuncupat. Ita Pachymeres ; qui 
videtur haoc scribens nunquam legisse librum in 
Grecia notissimum,Liturgiam Chrysostomi. In qua 
sacerdos celebrans voce sublata dicit μνήσθητι, 
Κύριε, πανιερωτάτου μητροπολίτου 6844 ἡμῶν, τοῦ 
δεῖνος : Memento, Domine, πανιερωτάτου metropoli- 
ἰῷ nostri N. Et iterum mox τοῦ δεῖνος πανιερω- 
τάτου μητροπολίτου ἢ ἐπισχόπου ὅστις ἂν jJ, N. 
panhierolati metropolitz aut episcopi, quicunque sit. 
Quod si sacerdotem facientem ad aram,et in sacro 
ornatu Christi personam representantem, non de- 
decet πανιερωτάτου deferre titulum cuilibet epi- 
8cOpo, quis patriarcha privatas litteras ad Ephe- 
sine antiquissime et honoratissime sedis antisti- 
tem danti putet vitio vertendum si tali eum titulo 
[P. 480] compellaverit ? Ergo alia quidem schisma- 
tici objiciant Veoco, si habent: αὕτη γὰρ 4 μή- 
ρινθος οὐδὲν ἔσπασε. 

P. 482. Enimvero scandalorum, eto. Satis au- 
dacter, ne dicam impudenter et. impie schismati- 
cus hic ecriptor sanctos Ecclesie Patres scandalorum 
magnorum causas dedisse ait, dum sacrum dogma 
de processione Spiritus sancti ex Patre per Filium, 
hoc est simul etiam ex Filio, recte et orthodoxe 
explicant.Quanto sapientius faceret,si cum Vecco, 
quem hic immerito culpat.exserentem se verita- 
tem, quam prius ignoraverat, admitteret, et cum 
Latinis profiteretur rem a suis ipsis Grecis Patri- 
bus, ut fatetur ipse quoque, manifeste traditam. 

P. 484. lili ergo ambo soli gloriam, etc. Quod 
hic vides laudari pertinaces in schismate usque ad 
perpetiendam effossionem oculorum, imputa vitio 
historici palam, ut dictum est, schismati addicti. 
Et pertinere huc puta sapiens effatum sancti Cy- 
priani, hereticos, qui pro sui erroris defensione 
dira mortemve paterentur, non gloriam martyrii 
mereri, sed paenam luere perfidia. 

P. 495. Constantinum Acropolitam a patre ma- 
gno logotheta acceptum. "Videri poterit cuipiam 
Georgium Acropolitam magnum logothetam hoc 
tempore jam fuisse mortuum. Id enim ex duobus 


(1) Cf. Obs. ad Andronio. 1. rn, c. 1. 


C 


hunc aversum se a pace Ecclesiarum palam tulisse 
quod non est verisimile facturum eum, si pater 
ejus, pacis ejus quasi auctor et studiossimus, 
viveret. Alterum, imperatorem Constantino suc- 
censentem eo nomine rem ad patrem juvenis non 
detulisse et ei filium castigandum non commieisse. 
Sed δὰ primum dicimus mirum non esse Constan- 
tinum ἃ patre dissensisse, cum superius Pachy- 
meres docuerit in singulis ferme tunc familiis paria 
conligisse. Certe in ipsa imperatoria videmus Eu- 
logiam Miobaelis Augusti germanam charissimam 
palam in ipsum ob pacem factam insurrexisse, et 
alios consanguineos etiam usque ad carceres,exce- 
cationes et necem ipsam pertinaces in schismate 
fuisse. Ad secundum respondeo forte abfuisse 
tunc ab aula Georgium magnum logothetam, lega- 
tione aliqua vel provinciali prefectura elibi us- 
piam detentum. Supervixisse porro illum Michaeli, 
et ab Andronico propter legationem ad papam et 
ad concilium Lugdunense 685 pro causa pacis 
obitam in carcerem conjectum, disertissime tradit 
idoneus auctor Demetrius Raules Cabaces ex Ple- 
thone Gemisto, qui videre potuit que dicit, cum 
Constantinopoli sub Micbaele et post hunc sub 
Andronico viverit, etiam a Pachymere memoratus. 
Vide que notavimus δὰ p.314. 

P. 496. In Acropolila quidem ulciscendo iram in 
potestate habuit. Scio visum iri cuiqiam Greca illa, 
xai κρείττων τῶν κατ᾽ ἐχεῖνον τὸν θυμὸν ἦγε, non 
id quod sonat versio, sed quasi contrarium so- 
nare. Verum adversativa que mox sequitur τῷ δὲ 
Μουζάλωνι xal λίαν χολούμενος, hoc intelligi quod 
expressimus in prioribus verbis indicat, quantum- 
vis illa, huc invita pertrahantnr, plane siquidem 
significare vult auctordiverso ac fere contrario modo 
86 gessisse Augustum cum duobus hisce, Con- 
stantino Acropolita et Theodoro Muzalone ; quare 
diserte affirr;ans effusam in hunc ab eo totam 
acerbitatem ire, hoc ipso necessitatem nobis im- 
ponit intelligendi mitius egisse cum altero, el in 
eo multando iracundie frenum attraxisse, utcun- 
que id non clare archetypa exprimant. Quanquam 
si quis penitius introspiciat, confido deprehensu- 
rum etiam ad  expressem ἃ nobis sententiam 
Greca satis posse accommodari (1). 

[P. 481] P. 408. Ad Montem Nigrum. Supplevi . 
ad illa Greca πρὸς τὸ μέλαν vocabulum ὄρος mon- 
tem. Erant in Monte nigro monachi plurimi, et ad 
capessendam monasticam professionem a&accommo- 
datus ille locus. Itaque illic monachus olim 
vixerat Germanus postea patriarcha, ut noster 
docet, p. 280; Theodosius item princeps, deinde 
patriarcha Antiochenus, ut habetur]. v, c. 24. 
Poterat et ad τὸ μέλαν subintelligi σχῆμα, quod ve- 
atis monachorum per Orientem nigra esset: sed ver- 
bum χαταφυγεῖν commodius refertur ad locum 


4447 


quam ad vestem. Nec obatat conjecture quod hió 
dicitur, exactum s Cotanitza (haud dubie ab Au- 
gusto) ut statim vestem sacram indueret.Nam hino 
polius apparet petitam nomine Cotanitzes ab impe- 
ratore facultatem eundi ad Montem Nigrum: sed 
huno veritum ne is sio dimissus alio abiret, exe- 
gisse ut statim se alligaret monastica professione, 
sacro habitu induto. Quod ille nil recusans fecit. 


P. 505. Ut imperutor cum suis andthemali 
subjicereniur. Recitatur ab Odorioo Raynaldo hee 
excommunicationis in Michaelem Paleologum sen- 
tentia ad annum 1281. Ubi quanquam eulpatu? 
Paleologus quod paota ex fide circa concordiam 
Ecolesiarum non explesset, haud tamen facile ad 
duoor ut credam, quod illie vir ille doctissimus 
videtur opinari, culpam imperatoris in eo sitam, 
quod, sicut promiserat, non effeeisset 686 ul 
Grieci particulam Fi/ioque Symbolo sdderent. Non 
enim reperimus id ab eo exactum aut ipsurn rece. 
pisse ; adnotavimusque superius ad o. 15 hujus 
libri, Ecclesiam Latinam satis habuisse, si Greci 
dogma ipsum processionis Spiritus sancii etiarti 
ex Filio profiterentur, et Latinos agnoscerent 
justa ex causa declaratiouis expressloris verbum 
illud Symbolo Niceno addidisse, non precipiendó 
uLipsi pariter illud adderent. Fuere autem alia 
quibus merito suspéotua aut etiam conviotus tlo- 
tionis videri potuit Hal&ologus: pui& vexationes 
Veoci orthodoxi patriarche, que illum ad uliro 
abdicandam dignitatem coegerunt, narrate a Pa- 
chymere hoo libro a c. 10 ad 14, et quod sut ne- 
scivit aut dissimulavit noster,conjuratio imperato- 
ris Michaelis cum Sioulis e Petro rege Aragonutá 
contra Carolum Apulim et Bioilie regem ἃ sede 
apostolica probatum, cujus Gregoras meminit et 
alii temporum illorum scriptores relati in Annali- 
bus ecclesiasticis ab Spondanoet Raynaldo ad an- 
num 1280 et sequentem. Quo pertinet quod istutn 
in Michaelem excommunicationis senténtiam per- 
latam instante Carolo rege historici rerum illarum 
memorant, ut ibi licet videre. Cogitasse autem 
Paleologum hoo sue damnationis nuntio percul- 
eum cuncta qua pro concordia Ecclesiarum hac. 
tenus egerat rescindere, quod hio noster affirtnat, 
non est proreus inverisimile in homine quem ap. 
paret politicis maxime rationibus et metu infensa 
sibi potentie Caroli regis ad istam traotationein 
&dductum. Tamen id eum non fecisse testatur hio 
noster. et ipsi Greci sehismatici persuasum ha» 
buerunt ipeum usque ad mortem in fide concor- 
die perstitisse; que causa ipsis fuit eum honore 
gepulture fraudandi. 


P. 521. Acropolila magnus logotheia dum viteret. 
Hec indicant scripisse ista Pdchymerem sub An- 
dronico, et quidem multis anris post mortem Mi- 
chaelis Augusti. Nam Georgius Acropolita mortuus 
est in carcere, in quem conjectus fuerat àb Àh- 
dronico sub initium ejus imperii, quod schisma- 
ticis assentiri nollet, in eoque constans perseve- 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. — NOTAE. 


ud 


À favit per plures δῇ, repudiata Hberlale d οἱ 
stitutione in integrum oblata ei ab imperaie 
deficere ( P. 482) à communione Romana vin, 
in qua denique dier obiit confectas enromais ja. 
oause toleratis. Vide que superius notavi. 
e. 88, l. iv. | 


p. 534. Τὴν ψυχὴν ἀφίησιν. Posi hee Ve 
eod. hsc subjungit: ὋὋ μηδὲν τὸ παράπαν 
τεθνήξεσθαι προσδοκήσας, διὸ καὶ ὅρκους 
ὄνομα Θεοῦ φέροντας εἷς οὐδὲν ἐλογίζετο, κεὶ ἔ 
xtv καὶ φόνους καὶ τιμωρίας ὡς χώνωκος ti 
ἡγεῖτο᾽ ὅμως ἔκειτο νέαρὸς, καὶ δάκρυσι τῶ: 
x&luiv ἐδρέχεταο. Üki nuihqudm. sé. mokilurnm 
derat, ideoque jurdmient&: Dui momen ferextis 
duzerat, injurías vero, CAbdeà εἰ supplicia ὦ 

B quasi non iis hominis 3ed culices Liederentur, er 
rat 683 [t tameh Jacebüt. sorluus δἰ latrgsi: 
hhesticórum Figabutur. Hic cuti id neutro eot 
oplimorum repóri&ttuf, hori putamus esss h 
reris, Med Interpolatoris ét par&phrasis, c 
stimus et &lla phietof &ubloris mentem Ines 
Mederatior est δα πῇ doster hístoricus quit tit 
atrociter indultasse putandus sit morto pr*- 
cujus bona tnalaque libere, sed citra malis- 
it! ho história expressit. Magna et vett us5 
Michaelis Páleulogi intet multa, quis ne ὅπ: 
Játl hec probari possunt, perperam facts 45: 
cohcordiam Ecclesiarum indefesso ad e 
Biudió ursisse. Et merito eum hac pr" 
Joanti! Batützs pfecellaiBse Georgius ^ 
affirmat oratione prima hístorica. Ai3'* 
magna Spe generose indolis, cum cun ^ 
δά summá queque δά σαι τ sub Jos: δ. 
non parvo etiam ipsius principls fior. ΞΡ 5 
ἀῤιστοδουλίαις xai ἀριστοπραξίαι: «του uii 
αὐτῷ, cuncta ejus rettissime consulta vinum V 
imitando etpressisse, xal ἔχ μαγεῖον qe τ: 
κυύτου ἀλεονεχτημάτων, δέ ad. vivum exprium 
ginem evasisté decorum. illius. Moz addit ei 
joánneth longe 8 Michaele superatur, pre 
éo quod, quam ille &oluth cogitaverat el m: 
üuntaxat prima infotmavérüt Ecclesiarum ᾿’ 
hiecorisilio, éonatü, perséVérantia denique μ΄’ 
et factam, quoad ih vita perstilit, tenuit. (^ 
totis liabehis albas idém  Metochita eloq? 
quádrigas id ejus landes velut ih campum" 
rum Marathonium adrnittit, Οὗτος, inquiens i 
νὸς ἐν αὐτοχράτορσι Μιχαὴλ, τὸ μέγα τῆς ἐγ: 
ἑσπερίου λήξεως ὄνομα, μᾶλλον δὲ τῆς oes 
xf τετραμερείας, τὸ φοδερὸν καὶ ἀγακλεὶς “: 
θρύλλημα, ὁ τὴν εὐσέδειαν ἀρῥαγής, ὃ O:puk 
ἐρὸς Θεὸν πεποίθησίν καὶ i στακτος, ὁ mx! 
αὐτοῦ τὸ βιώσιμον πρόδλημα τὴν εἰλικρινῆ τ 
ποιούμενος xdi ὅσα τῆς ἀμωμήτου πίστεως σύν 
πρὸ παντὸς ἔργου, πρὸ παντὸς διανοήματος x1 | 
λεύματος ἐν παντὶ τρόπῳ τε xai καιρῷ, ἐν ταυτὸ 
καβεσρθῆναι xal ἀναστῆναι καὶ μέχρις αὐτοῦ τεῖ 
χόντος χινήματος ἢ βαδίσματος, d ἀχάματος ς 
6 μεγαλόνους ἄνθρωπος καὶ θὐράνιος, ὁ μεγελ 














1149 


'LIB. III. — OBHBONÓLOGICUS. 


1190 


qos xal μεγαλεπήδολος, 6 Κομνηνοφυὴς Παλαιολό- A Qnamdo eonsueperal. Codex Barbocinus formam 


γων βλχστὸς, καὶ σύμπαν ἀξιοθαύμάστος. Inclytus 
in. imperatoribus Michael, magnum Ortentaltum et 
Occiduorum tractuum nomen, dut polius. qualuor 
mundi cardinum terror et gloría, ptelote constantis- 
sima, fiducia in. Deum ardente pariter et immulá- 
bili ; qui per totam vitam scopo tllustri sibi proposilo 
fidei sincera, cuncta qui& ad hanc conducerent, qug 
illam quomodocunque referrent, pr omni opere, co- 
gitatiohe, consilio, omni modo el lempore, sedendo, 
surgendoó ín omni molu ac passu spectavit amplezus- 
que est. Indefessa mens, magnorum homo senitutum, 
celestis, magna operatus, ingentia conatus; Com- 
nena mislus stirpe Palaologorum  süréulus, plaste 
admiratione dignus. Hec ibl Georgius Metochita ; 


effingit hujus characteris id hunc modum. 


Preter eam porro quam affert hic Pachyteres 


qui nos encomía 685 laudati auctoris, ortho- fy hujus ΠῚ tripliéat! ratiotiem, ex divinà prenotlone 


doxi quippe confessoris, qui tetrüm ἃ schísitnaticis 
carcerem pro fide apostolica Romana multis anüís 
üsque ad mortem invicta corstantia sustinuit, 
mortuo imperatori hostro pro funebri laudatione 
impendimus, sic prout possumtüs ἀντισηχοῦντές 
compensatle$ conviciorum plhustra, qüe passim 
in eum effundunt Greci schísmatici et Latini ha- 
retiei, perfectam &b eo Ecclesiarum Orientalis 
cum Occidu& conciliatllonem livore Satanico indl- 
gnantes. 

[P. 483] P. 532. Sigillum quod adhiberd obsi- 





éxitus Michaelis Pal&olog! petitatn, fuisso alíarh 
oportult ia merite !psi Mieliseli, otlque ignaro diei 
δὸ loci ds mortis, cum ear ultro ac libeti8 agsutn- 
psit. Putarim equidem eum per istud tertio repeti- 
tum Ift voluisse indicare id quod initio hujus libfi 
monuimus,esse se Paleologum non ex patre solum, 
Bed etlarh ex matre, 40 propterea majori littera 
llt in rhedio posita se ipsum Frepresentasse, aliis 
duabus a dextta et sinlstta pdrentem utrumque 
signiflcantibus. Nam Paleologum significare ista 
fit, Indicat littera A in ventte medil posita. 





PETRI POSSINI S. J. 


OBSERVATIONUM PACHYMERIANARUM 
LIBER TERTIUS, 


CHRONOLOGICUS. 


689 [P. 485] CAPUT I. 


De nominibus mensíum a Paohymere usurpatis, 


Qua noster historicus, preter niorem usumque 
ci&terorum, in mensibus appellandis novat, ea etsi 
videri poterant ad grammmalicam pertinere rationem, 
hic tamen exponenda potius quam in Glossario 
putavi, quia errorem in chronologia obtrudere 
lectori poterant nisi de iis premoneretur. Cum 
enim quis exempli gratia legeret inauguratum im- 
peratorem. Michaelem neomenia Hecatombeonis, 
vix posset, veris ac vulgatis preoccupatus notio- 
nibus, aliud animo subjicere quam Junii aut Julii 
mensis id Kalendis factum. Atqui erraret ita cre- 
dens toto ccelo, et brumam iu solstitium estivum, 
Januarium in Quintilem temere transferret. Edis- 


C seratur hic igitur in limine Pacliymeriana homen- 


clatio mensium, ne qua cuiplam in lioc genere hal- 
lucinatio obrepat. 

EKATOMBAION, p. 96, 'ÉxaropÓatQvog νοομη- 
vla. Ín margine ulriusque codicis B et A notatur 
᾿Ιανουαρίου, quod solum in contextu Vaticanus ex- 
primit. Idemque constanter observalur ubióunque 
alias Ἑχατομδαιῶνος nomen ponitur. ᾿Εκατομδαιὼν 
vocabulum antiquum est primi mensis in anno 
Auico, ab hecatombis sive sacrificiis centum boum, 
que auspicandis anni novi Kalendis solemni ritu 
fiebant, deductum. Verus in coli ratione situs hu- 
jus meusis,ut fuse demonstrat doctissimus Petavius 
tota deaeriptione anni Attici, presertim c. 14, l. t. 
De docirina temporum, fuit circa τροπὰς θερινὰς, 
solstitium sstítiim. Unde Greci auctores olasBici, 


1151 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. III. 


us 


qui res Romanas tractarunt, Hecatombeonem oum A festum agerent, putavit erudite se factorum s εν 


mense Juliari anni Junio fere comparant,Januario 
autem Juliano potius Gamellonem opponunt. Re- 
centiores autem 696 expeditius Romana nomina 
Grecis litteris exprimunt, ᾿Ιανουάριάν, Φεδρουά- 
p*ov, Μάρτιον, οἱ sio de ceteris soribentes : nam 
alioqui Greci menses lunares exacte respondere 
Julianis minime lunaribus nequeunt. Nostro tamen 
Pachymeri visum est nulli tritam veterum aut ju- 
niorum viam.insistere. Ao cum fere ceteri "Exatop.- 
θαιῶνος voce Junium aut Julium designent, ipsi 
libuit id nomen Januario tribuere. In qco satis 
apparet quam rationem asit secutus. Quia enim 
primum anni Attici mensem Ἑχατομδαιῶνα scie- 
bat [P 486) dictum, isto quoque vocabulo fas sibi 
putavit primum item Romani anni mensem appel. 
lare, parum curato discrimine tempestatum. Ac si- 
milem in aliorum etiam nomenolatura mensium 
licentiam usurpans implicuerat lectores suos ambi- 
&uitate perincommoda, nisi ejus librarii succurris- 
sent notando fere ubique in ora marginis vero no- 
mine mensis indicati. 

AHNAIQN, p. 306. μηνὸς Αηναιῶνος δευτέρα. 
In margine amborum optimorum codd. B et Α οἱ in 
contextu V 46pouapíoo scribitur. Aoc res ipsa lo- 
quitur Februarium bic signari, cujus die secunda 
festum Ὑπαπαντῆς, quod Purificationem beate Dei- 
pare Latini dicimus, oelebrari manifestum est. 
De hoc autem festo hio noster agit nominatim. 
Unde autem in mentem ipsi venerit Februarium 
Ληναιῶνα vocare, difficilis conjectura est : neque 
enim ullus Atticorum vulgo memoratorum ac ne 
Macedonicorum quidem, Bithynicorum,Pythicorum 
aut omnino ullius Grece locute gentia mensium 
hoc nomen, quod sciam, fuit. Scribit quidem Pe- 
tavius, I. 1 De Doct. temp., c. 34, Βουχκάτιον Βωο- 
torum primum mensem Ληναιῶνα vocari ab Ilesy- 
chio. Verum, quod viri summi pace dixerim, id 
apud Hesychium non lego, loco quem ipse citavit, 
verbo scilicet Ληναιὼν, ubi contra sio soriptum ex- 
Stat : Ληναιὼν μήν. Οὐδένα τῶν μηνῶν Βοιωτοὶ 
οὕτω καλοῦσιν. Εἰχάζει δὲ ὁ Ἡληύταρχος Bouxdttov: 
xxi γὰρ ψυχρός ἐστιν. "Eviot δὲ τὸν Ἑρμαῖον, ὃς 
μετὰ Βουχάτιόν ἐστιν xal γὰρ ᾿Αθηναῖοι τὴν τῶν 
Ληναίων ἑορτὴν ἐν αὐτῷ ἄγουσιν, Hoc est : Lenaon 
mensis. N.llum mensium Baoti sic appellant, Indicat 
autem Plutarchus Bucatium : nam el frigidus. est. 
Aliqui vero Hermaum, qui post Bucatium est : elenim 
Athenienses Lengorum festum in ipso agunt. Hunc 
locum Hesychii descripsi, quia ex illo suspicor 
oblatam occasionem Pachymeri Leneona Februa- 
rium vocandi. Nimirum cum inde noster didicisset 
secundum Thebsorum mensem qui Bucatium anni 
Thebani caput statim sequitur et Ἑρμαῖος Hermaus 
nomen babet, aliquibus videri Leneonis quoque 
verbo designatum, idcirco quod circa tempus se- 
cundi mensis Bootorum Athenienses Leneorum 


(^) Cf. Glossar. alterum v. Ληναιών. 


sam ex eo arriperet secundi Romanorum m: 
eodem Leneonis vocabulo signandi. Bec scs; 
ram oum incidi in locum Harpocrationis, wu ἐξ 
Diagrammate mensium Atticorum Romanorucc; 
Ληναιὼν ὁ xai Ποοειδεών ΦΘ e regione oppoiz; 
Φεδροναρίῳ. Id secutum hoc loco nostrum cx 
bilius est (*). 

KPONIOZ. Constanter hoc nomine Pachreet 
Martium mensem indiygitat. Nam p. 241, ub 
soriptum est : Τοῦ δ᾽ αντοῦ ἔτους μηνὸς Κρονίου, E 
θείων ἡμερῶν τῆς νηστείας τελουμένων, utr 
codex B el A e regione vocis Ἐρονίου in mar 
annotat Μαρτίου ; et jejunii quadragenarii md 
in eum mensem incurrentis plane Martii cH 






p oterem habet. Preterea p. 355, ad ea verbi ἢ 


vlou μηνὸς ἐνστάντος, uterque codex ad on. 
bri Μάρτιον clare nominat. Vatic. quoque des 
Μαρτίου pro Κρονίου in contextu collocat (- 
item facit p. 396, ubi heo aliorum codicum πὸ 
Κρονίου ἀρχομένου μηνὸς, ipse reddit Msz. 
χομένου μηνός. Ut dubitandi locus non it 
quin Martius mensis in hac historia dicitr E 
νιος, Sed quam manifestum factum, tam ix: 
facti causa est. Quid enim verisimile comsizs: 
mur our primus eL unus Pachymeres τοῦ i7 
vio, in ignotissima priscis juxta recentis 
notione usurpaverit? Dum aliud opportunitiz: , 
lector expediet ego suspicabar nostrum, σε" , 
vidisset in Harpocrationis Diagrammate ** 
superius laudato Hecatombesoni pro : 
Cronium apponi, et aliunde sciret Maze 
fuisse primum anni Romani mensem (ri 
tritissimum Tibulli : 

[P 487] Martis Romani festze venen [acsi : 

Exoriens nostris hic fuit asus aci), 
sed postea additis decimestri anno iwhos Tt 
sibus honorem ducendi annum Januario tribut: ! 
Pachymerem, inquam, hoc se nosse geste", 
ostentare, duobus mensibus quasi de primus ^ 
tantibus in Romano anno, vocabula duo di* 
que Attici anni primo mensi conveniren. 
gramma illud semel hie describere tanli* 
est. 
Ὀνόματα μηνῶν κατὰ ᾿Αθηναίους. 

Ἑχατομθαιὼν ὁ xal Κρό- ὁ Σεπτέμόριος 


νῖος Ὀκτώόριος 
Μεταγειτνειώ ὁ Δεχέμόδριος 
Πυανεψιών ó ᾿Ιανουάριος 
Μαιμακτηριών ὃ Φεδρουάριος 
Ληναιὼν ὁ xal Ποσειδεών ὁ Μάρτιος 
Γαμηλιών | ὁ ᾿Απρίλλιος 
᾿Ανθεστηριών ὁ Μάϊος 
᾿Ελαφηδολίών ὁ ᾿[οὐνιος 
Μουνυχιών ὁ Ἰούλιος 
θαργηλιών Αὔγουστους 
Σχιῤῥοφοριών 


69 ? ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝ. p. 257 Βοηδρομιῶνος ier 
μένου. Uterque cod. B et ἃ in ora libri 'Arz* 


1153 


CHRONOLOGICUS. 


1154 


λίου, Vatic. τότε τοίνυν ᾿Απριλλίου ἀρχομένου. Boe- À fuisse Gamelionem, quem certo vidimus Septem- 


dromionem tertium fuisse mensem in anno Attico 
demonstrat Petavius, I, 1 De Doct. temp. c. 11, te- 
stimniuis Aristotelis, Theophrasti et Plinii. Sed cum 
tertium locum jam occupasset Pachymeris judicio 
Cronius, quartum illi assignavit, aut aliud est 
secutus quod non latet. De re ipsa conetat, hio 
Juliani anni Aprilem intelligi, cum describatur fe- 
stum ἀχάθιστον dictum, jejunio verno celebrari 
solitum, Sabbato videlicet quinte hebdomede 
Quadragesime, ut ostendimus ia Glossario verbo 
ἀχάθιστος. Quo die Pascha illo anno fuerit, et con- 
sequeuater in quem Aprilis res hio narrata incide- 
rit, dicemus infra, ubi de characteribus'chronolo- 
gicis hujus historic agetur. 


brem esse. 

MOYNYXIQN, pag. 318 Μηνὸς Μουνυχιῶνος. 
Codd. B et A Μουνιχιῶνος glossema solitum ascri- 
bunt, Romanum mensis ejus vocabulnm expri- 
mens, Nesuópiou Novembris. Quod vero initium 
id fuisse anni verba illa ἐπιόντος ἔτους indicant 
reterendum ad indicfionem, que peculiare anni 
principium ducebat & Septembri, cum alioqui 
civilia anni caput in Kal. Januariis fixum esset. 

ΣΧΙΡΡΟΦΟΡΙΩΝ. Nomen hoc apud Pachymerem 
ultimi mensis est Decembris, ut intelligitur ex 
verbis pag. 305 : Ὃ βασιλεὺς τοῦτον προδάλλεται 
μηνὸς Σχιῤῥοφοριῶνος εἰχοστῇ ὀγδόῃ. Ad margi. 
nem e regione in cod. B scribitur Δεχεμδρίου, uti 


HYANEWION, p. 403, εἰκοστῇ μὲν xal ἕχτῃ p et pag. 532, ubi de imperatofe scribitur θνήσχει 


Πυανεψιῶνος. E regione vocis Πναυεψιῶνος codd. 
B et A habent Μαίου, quod V de more in con- 
textum recipit. Neo dubium relinquitur ex cha- 
ractere mox expresso festi instantis Pentecostes, 
ul inferius demonstrabimus, quin Metus hic men- 
sis indicitur. Unde corrigendum videtur quod p. 
210 scribitur πυαντιῶνος ; est enim ibi in margine 
vox Μαΐου, antiqua manu, cui glossema recentio- 
ris manus subjungitur μεταγειτεινιῶνος Res porro 
ipsa et leci sententia, ut 1. 3 Observationum c. 5, 
clare demonstramus, omnino Maium exigit. 


MAIMAKTHPIQN, p. 430. Δευτέρᾳ δὲ Μαιμα- 


χτηριῶνος. In margine duo codd. ᾿Ιούλιον, Tertius 
ut solel id nomen contextui inserit nec festum 


Pentecostes in secundum illo anno Junii incidens, ( 


ut suo loco ducebimus, dubium relinquit quin Ju- 
nius Pachymori Μαιμαχτῃριών. sit. Τὸ Óxttenemus: 
τὸ διότι, ut in ceteris, querendum. Davi enim su- 
mus, tion OEdipi (:). 

[P. 488] ANOEZTHPION, (p. 280, ὁ ᾿Ανθεστηριών. 
E regione in margine ᾿Ιούλιος. V id solum in 
contextu habet. Antea, p. 149, Eopti τῆς θεομή- 
τορος ἥλννης μηνὸς ᾿Ανθεστηριῶνος. Rursus p. 483 
Τότε τοίνυν δωδεχάτῃ ᾿Ανθεστηριῶνος μηνός. Utro- 
bique codd. de more ᾿Ιουνίου, adnotant. Augusti 
mensis Pachymerianum nomen in hao historia, 
quod meminerim, non exstat (7). 


lTAMHAIQN, p. 395, Γαμηλιῶνος. μηνός. Codd, 

B et A e regione adscribunt Σεπτεμόρίου, silente 
preter morem V, qui hoc comma transilit. Antea 
p. 299. μὴν δὲ ἐφειστήκει τότ Γαμηλιὼε v, ἤγετο 
δὲ ἡ τοῦ τιμίου σταυροῦ ἑορτὴ, festum  exalta- 
tionis S. Crucis 14 Septembris etiam a Grecis 
celebratum. Consueta et ibi codd. admonent, sed 
satis ex festi mentione intelligitur September. 

693 EAACHBOAIQN. pag. 394. ᾿Ελαφηθολιῶ- 
vos ἕχτῃ μηνός. Suggerunt, ut solent, codd. B et 
Α in margine Latinum mensis nomen ᾿οΟχτώόριον, 
Octobrem, quem et ipse locus per se indicat, cum 
in eo affirmetur precedentem ἀμέσως mensem 


(*) Cf. Glossar. alter. v Μαιμαχτηριὼν. 
(77) Cf. Glossar. alterum v. "οσειδεών. 


δὲ Σχιῤῥοφοριῶνος ἐνδεχάτῃ, in margine Δεχεμ- 
6plov. Quod utrobique V in contextum recipit. 


CAPUTII 
Initium imperii Theodori Lasthris Junioris, unde 
haec historia procedit, rationibus chronologicis et 
cclesti charactere demonstratur. 


I. Non possumus ex opportuniori epocha bujus 
historie caput ducere quam e initio principatus 
Theodori Lascaris eo nomine secundi, filii et. suc- 
cessoris in imperio Joannis Duce, Batatzi cogno- 
minati. Insigniora enim queque de Michaele Pa- 
leologo adhuo privato hic narrata hoc Theodoro 
Imperante contigerunt, cujus prematurum obitum 
statim fere Michaelis ejusdem in imperium evectio 
excepit. Scio sub Joanne quoque nonnihil ejus 
generis, cap. 6, lib. 1 memorari : verum et id obi- 
ter insinuatum duntaxat quasi pretexitur operi : 
et illud ipsum jure imputari Theodoro potuit tan- 
tum non imperanti et apud parentem seniorem eo 
gratie ac potentie gradu nitenti, qualem per erat 
unigenito virilisadepto plenitudinem etatis, (P.489) 
haud dubio successori declarato et ram nunc fere 
college tribui. Recte igitur noster initio modo 
laudati capitis7, velut historiam inde suam au- 
spicans scribit, imperante Theodoro Lascari post 
patrem, Michaelem Paleologum semper obnoxium 
affectati regni suspicionibus fuisse, quo ex fonte 
malorum omnium, que tuno est passus, causa 
fluxerint. Ut ergo limen quasi przstruamus histo- 


ἢ rie quam illustratum imus, ante omnia elaboran- 


dum nobis est in constituendo precise tempore, 
quo copit Theodorus Lascaris Junior habenas im- 
perii tractare. Negligentibus in hoc definiendo et 
quasi de suo nomine παραχυμερέστερον 694 vide- 
tur noster historicus defunctus. Sed habemus quos 
adhibeamus subsidio locupletes auctores duos, 
Georgium Acropolitam et Nicephorum Gregoram : 
quorum prior accuratissimus et presens inspector, 
quas narrat, rerum c. 52 Hist. prioris pag. 506 ed. 
Reg. sic scribit : Ἐτεθνήχει βασιλεὺς ᾿Ιωάννης 


1155 


P. POSSINI OBSRRVATIONUM LIB. III. Lx 


τῷ υἱῷ αὐτοῦ Θεοδώρῳ τὴν βεσιλείαν καταλελοιπὼφ A anna Christi 1203, duodecima Aprili Duo à: 


τριάχοντα xai τρία ἔτη διανύοντι., Τοσοῦτος γὰρ 
6 χρόνος αὐτῷ ὁπόσος τῆς πατριχῆς βασιλείας 
ἐτύγχανε * σχεδὸν γὰρ τῇ πατρικῇ ἀναῤῥήσει xal 
ἢ γέννησις ἐχείνου ξυνέδραμεν. Hoo est: Obieral 
Joannes Augustus, Alio suo Theedoro imperium re- 
linquens annum agenti tertium et tricesimum aatis. 
Vil: entm ejus tempora principatus paterni spatium 
aquabanti, quod [erme cum patris acclamatione eríus 
ipsius concurrisset. Hec ille, que totidem verbis 
repetit in secundo opere, cul Chronicon eompen- 
diarum titulus est, numero item 52 p. 431 ed. 
Reg. Nicephorus Gregoras, lib. 11, p. 24, ed. 
Basil. de Joannis morte et Theodori successione 
Blo habet: "Hvus δὲ ἔτος, ὁπότε ἐτελεύτα, ἐξηχο- 
στὸν, ὁπότε δ' αὐτὸς τὰ τῆς αὐτοχράτορίας ivsxs- 
γείριστο σκῆπτρα, ἕδδομον ἤδη καὶ εἰχοστὸν, ὡς 
μόνα τὰ τῆς αὐὀτοχρατοοιας αὐτοῦ γίνεσθαι dies 
τρία χαὶ τριάκοντα, ὁπόσα δὴ καὶ υἱὸς αὐτοῦ χαὶ 
τῆς βασιλείας διάδοχος ἦνυε Θεόδωρος ’ ὁμοῦ τε 
Ὑὰρ αὐτὸς ἐξ ὠδίνων εἰς φῶς προήγετο μητριχῶν, 
καὶ ὁμοῦ τὰ τῆς αὐτοχρατορίας σχῆπτρα ὃ πατὴρ 
ἄρτι ἐδέδεχτο.  Agebat autem. annum, quando est 
mortuus (Joannés) sezagesimum — ctatis, quando 
vero sceplra imperii in manus sumpsit, septimum 
jam et vicesimum, ul soli ejus imperii numerentur 
anni tres ei (riginta, quotl tunc. vitse filias ejus et 
successor in principatu ezplebat Theodorus : simul 
enim hic materno parlu. $4. lucem productus est, 
simul paler ipsius imperii recens. accepli moderari 
sceptra ceperul. 1t& Gregoras ; qui mox adjungit 


Theodorus haud assumptum in eonsortium impe- C 


rii à patre adhuc vivente ob causas quas ibi me- 
morat, concensu procerum et excercitus imperato- 
rem fuisse salutatum. 


|I. Neuter horum precise annum expressit in 
pra Grecis vulgari, quo mors Joannis et Theo- 
dori successio contigit. Verum Georgius Acropo- 
lita cum initio sue historie expugnationem Con- 
stantinopoleos a Latinig insignierit anno mundi 
6711 et tempora inde diligenter numeraverit, fa- 
cultatem offert cerip invegtigandi annum quem 
querimus, obitu Joannig, inauguratione Theodori 
notabilem. Scribit is. c. 4 sue Hist. p. 4 edit Reg. 
ig huno modum : Ἑάλω παρὰ τούτων (Λατίνων) 
$4 Ἑαωνσταγτίνου, ἔτους μὲν ὄντος ἀπὸ γενέσεως 
κόσμου οψια' ιβ΄ ᾿Απριλίου ἄγοντος, Τῳ γὰρ v ἔτει 
Μαΐου ὄντος τῇ πόλει προσώρμησαν᾽ ἐν ἔνδεχα δὲ 
μησὶ φυνέδη γενέσθαι τὴν πόρθησιν. Capla ab ids 
(Latinis) Constantinopolis est anno ab orbe condito 
6711, die 12 Aprilis Anno quippe 10 mense Maiq 
admaverunt se civitati, undecim vero post. mensibus 
direptionem ferit contigit. Anni ere Grecorum, ut 
inter 695 peritos convenit, reducuntur ad annos 
ere Christi vulgaris subtractione annorum 5508 : 
tot enim precessisse mundi annos expletos Greci 
putant ante Kalendas Januarias proxime secutasg 
Christi Domini natslem diem. Ex hae methodo 
conficitur expuguatam a Latinis Constantinopolim 


fere annos dvzpyla et. rerum confusio miser 
inter Grecos fuit. Quibus exactis acclamatur ἰ-- 
perator Theodorus Lagcarios gener Igaacii Ax. 
et ἃ Michaele Auctoriano patriarcha rite coron 
Georgius Aoropolita, c. 6 : δύο γηῦν παραῦρτ:» 
τῶν ἐγιαυτῶν, χαὶ ὡς δεσπότου παρὲ πάντιο:- 
μιζομένου τοῦ Δασκάριος, ἐπεὶ συνδρομὴ {-- 
κατὰ Νίχαιχν ἀπὸ περιφανῶν ἀνδρῶο xs] τῶν: 
γάδων τῆς ᾿χχλησίας, σκέψις τούτων ἐγένετο, xi 
βασιλεὺς φημισθείη [P. 490] ὁ δεσπότης θεύδω:. 
Paulo post : Ψηφίζε- αἱ οὖγ πατριάρχης Mai. 
Αὐτωριανὸς,... ὃς wil τὰν δεσπότην θεόξωρο 
βασιλικῷ διαδήματι ἐταινίωσεν. Heec ibi. Cc 
gisse oportet electionem et evectionem The? 
anno Christi 1205, circa mensem Aprilem. !: 
ineunt ejus imperii anni, quos idem Acro 
octodecim numerat p. 17 aic scribens . Ih : 
βᾳσιλεὺς θεόδωρος ὁ Λάσχαρις, ὁπάςς τὸ tiÀ« 
τοῦ βίου, τῶν piv τεσσαράχοντα πέντε (e 
ἔχεινα ἐλάττων δὲ τῶν πεντήκοντα, βασιλεῖος 
τούτων ἔτη ιη΄. Hoe est: Erat aulem impera 
Theodorus Lascaris, quando  vivemdi ἔπει j-. 
etatis quidem gnnorum supra quadraginta (nit i 
minor (agmen quinquagemario. Ex his axo x 
cim imperando exegerat. Τα ibi. Nam si mi c 
centís quinque ere Christiane annis alis c 
decim adjungimus, cffciemusg annum ὦ: 
1223, quo currente contigerit mars Theo . 
scaris et generi ejus Joannis Duci Batatus 
sio in ejus locum, ita ut idera anpus utr-* 
munis fuerit. 


- IIl. De Joannis porro Dues principsto € Τῇ 

spatio sic refert idem diligentissime 7i? 

Acropolita, ist. p. 56: KacgAapfhn τὸ Nr 

qatov, xai ἐν μὲν τοῖς Basil ceto οὐκ viMe πὶ, 
μασιν, ἐν δὲ τοῖς ἐγγύς που τῆς χώρας We 
κήποις τὰς ἀναχτοριχὰς σχηνὰς ἐνιδρόσειν. Ὧν 
καὶ τὸ χρεὼν ἐλειτούργησε τρίτῃ Καλένδων Nj 
6plou, ἐξήκωοντα καὶ δύο, ὡς οἱ τὰ περὶ eoe 
θέστερον εἰδότες ἔφασχον, ἔτη βιώσας, ἐξ ὧν' 
χοντα xal τρία βεύασλευχκε͵ Hoe est: P* 
Nymphaam, nec ibi tamen im 'aedeg imperatori! 
veriii, sed in suburbamis regiis hortiis Augusali* | 
Uhi εἰ naturz debitum exsolvit, ter(io kn 
Novembris, cum vizissel annos, Wt peritiora ΤῊ 
(jus tradunt, sexaginta duos, ex: quibus tres à" 
ginta in imperio transegit. Siq ibi. Addantur a 
anna Christi 1223; illo ipso ànnumerato 33 isi 
rii Joannis : conficitur annus Chrigti 1255, af 
Sub finem Octohris idem Joannes diem obi? 
De successione porro Theodori materno ὑοῦ 
dicti Lascaris in patris Joannis Duce Batetze 7 
perium, ex Gregora itemque Acropolita 696 t 
bemus, acclamatum eum quidem a proceribos ἃ 
exercitu imperatorem statim post patris obitu? 
inauguratum tamen in ecclesia solemni ritu seri 
faisse, propterea quod pgtriarcha qui cere 
niam perageret nuliug tum aret. Etenim, ut cv 












" » 
m | CHRONOLOGICUS. — » {88 
polita seribit, p. 55: Πέφϑαχεν à mas "Ms-À AE ^ , ἜΣ 
vouiÀ μικρόν τι τοῦ βασιλέως ν εὐ- 


τῆσαι" Manuel paulo ante uis Au- 
gusti mortem doeesserat, Accesserunt delibe 

in quaerendo digno more, et post designationem 
Nicephori Blemmide hojus reeusatio, sub banc 
consultatio nova : et post multos sigillatim expen- 
sos, qui variis d« causis non placuerunt novo 
principi, electio monaehi Arseníi evocalioque ex 
monasterio sito 4d Apolloniadis laeum, inde hujus 
sacrorum ordinum experlis initiatio per gradus a 
diaconatu ad palriarohatum una hebdomade de- 
properata. Heo facile totum. Novembrem partem- 
que decembris tenuerunt,ita ut coronatio solemnis 
novi Augusti por novum patriarcham rite per- 


pelrari vix potuerit ante festa Natalitia, et cré- p 


dibi ipso Christi Natali, quo die auspicatiar 
reperiri alius nequiret, saoram istam ceremoniam 
peractam. 





IV, His jta positis, que partim certissima di- 
serta testiflcatione Acropplite (unc yiventis et 
presentis ac rud compertissi; a ex recen[i 
memoria scribentis, partim, quod attinet ad cir- 
cumstantiam diei Christi Natalie ad Theodori 
coronationem electi, in silentio seriptorum ex 
serie naturali rerum verisimillima sunt, offert 
nobis quidam alioqui perintricalus et οἱ 
Pachymeris nostri locus occasionem minime sper- 
nendam insigniendi lueulento cclesti characte 
frontem hanc ipsam et quasi capitalem epocham 













anni, nu 
ine, quin 


cis diebus antequam Theodorus moreretur visu. 
cum aliunde. pone sit nullam toto illo je 
2v. quo cero constat obiisse Theodorum, solis 

ipsim Nicaxe aut locis finitimis videri potuisse, 
Quare non immerito Sethus Calvisius in Chron 
logia Wolfiana anno Christi 1255 Pachymeris ex- 
cerpta falsi arguit, que reprehensio etsi, ut modo 
fatebar ipsum amplectitur Pachymerem, lamen ne 
injusti simus, partem ejus ipsi quoque suam de- 
bemus Wolfio aspergere, qui Theodori 
defecisse solem de suo adjecit, eum id Pachyme- 
res non scripserit. Nam quod ex occasione obitus 
Theodori meminerit istiusmodi eclipsis, qui non 
videt quam inüirmum argumentum sit opinandi 
eam tunc visam ? 





V. Ego vero dum cieteram indolem lucifuge cu- 
jusdam, ambagiosm ac φκοτοδασυπυχνότριχος, ut 
Gelliano et Aristophaneo verbis utar. Pachymeria- 
ng dictionis cogito, dumque preterea mente am» 
plexus gimul euncta qua hie referuntor sigillatim 
expensa colligo, mihi videor animadverlere indi- 
elis haud vanis voluisse nostrum historicum sal- 


hujus quam edimus historia. Ponit auctor noster, (; tem obscure innuere, si minus clare pradicare, 


J. 1, c. 13, hec ipsa plane verba de quodam. eclipsi 
solis que Theodori prematurum obitum praesa- 
gierit: Ὃ δὴ καὶ προεσήμανξ τι σημεῖον * ἥλιος 
ὰρ ἐμλελοίπει ἐφ᾽ ὥραν τρίτην τῆς ἕκτης ἡμέρας, 
καὶ βαθὺ σκότος τὸ πᾶν κατειλήφει, ὥστε καὶ ἄστρα 
φανῆναι κατ' οὐρανόν. Καὶ δὴ ἁρπάζεται καὶ πρὸ 
ὥρας ἀνὴρ βασιλικῶς μὲν καὶ γεννηθεὶς καὶ τρα- 
φείς, ete. Haee ad verbum serupulosissima flde sic 
Latine sonant: (P. 491) et prasignificavit 
sigmum quoddam. Sol enim defecerat ad horam 
tertiam sexla diei, et dense tenebrz cuncta com- 
prehenderent, adeo ut apparerent. stella? per celum. 
lingue praeripitur acerba. morte vir regie quidem et 
malus et educatus,etc. Heo in exerpta sua Pachy- 
meriana congerens Wolfius sic effert : Sub obitum 
Theodori Lascaris sexto die sol per horam obscuratus 
est, tenebraeque operuerunt omnia, adeo ut stell» in 
elo apparerent Henricus Spondanus in continua- 
lione Annalium Baronii ad ann. 1259, num. 15, 
scribit sub obitum Theodori Lascaris Junioris so- 
lem per horam obscuralum esse, ifa. ul stelle ap- 
parerent. Sumpsit id nimirum ex Wilfio. Odoricus 
Rainaldus num. 54 ann. 1950, mortem Theodori 
referens, ejusdem meminit eclipsis, quam sexto 
ab ejus obitu die contigisse 697 ait, auctorem 
laudans Paehymerem. At hie, licet dici sestm me- 
minerit, haud tamen eam numerandam dixit ab 
obitu Theodori, sed potius indicavit contrarium, 


deliquium solare, quod hoc loco memorat, longe 
ante hoe tempus, in quo narrando versatur, pa- 
tratum et spectatum fuisse. Argumentum sie sen- 
tiendi primum sumo ex plusquamperfecto tempore 
Po in verho hisaffectat,non scribens ἐκλέλοιπεν 

(Mos; sed ἐκλελοίπει, et statim pest, σκότος τὸ πᾶν 
χατείληφε, sed κατειλήφει, Defereral, inquit, sol, 
non autum func defecit ; et tenebre universa obdu- 
zerant, multo scilicet prius, non autern func ob- 
duzerunt. Quod si quis querat quanti temporis in- 
tervallum hzc verbo indicata precessio postulet, 
reputet quenam eventa presignata fuisse isto por- 
tentoauclor censent. Sa!is fuse ac distinele per- 
secutus mala que Theodori principatum infesta- 
runt morbum prope continuum, suspiciones acres 
et miseras, aversionem principum ab ipso, brevi- 
tatem. spatii educendo in robustam tatem heredi 
locum negantem, praeter ceteros tumultuosos mo- 
tus rebellionum et bellorum toto illo nec pleno 
Eni semper undique coorientium, totum. 
id infortuniorum textum relativo ὅ indignitavitPa- 
cbymeres, dum scribit ὃ δὴ xal προεσήμανε, quod et 
prasignificavit. Gum vero sit manifestum presigni- 
ficationem necessario anteriorem esse re presigni- 
fleata, quis non intelligit oportuisse signum istud 
eirca ipsa imperi Theodori 698 principia conspe- 
ctum ? Quid illa sexti dici mentio ? Nonne eviden- 
ter exigit insignem aliquam unde numerelur epo- 


1159 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. III. 


i 


cbam ? Ea poro cum Theodori mors esse non pos- A berum esrandi locum .facit quam docende το 


sit, quippe qute preesigniflcari signo posterius edito 
nequiverit, restat ut ejusdem solemnis inaugura- 
tio intelligenda sit, Natali, αἱ diximus, Christi, 25 
Decembris die anni 1253 celebrata. Et commo- 
dum ad ista ipsa die quee sexta illuxit, tricesima 
Decembris illo eodem «anno 1254 et feria fuit 
quinta, cum illo eodem anno periodi Juliane 5008 
cyclus solis 4,(P. 492) ltttera Dominicalis C. fuerit, 
die, inquam, 30 Decenibris, 6 a coronatione Theo- 
dori manu Arsenii patriarche in ecclesia faota, 
anno 1255, eclipsis solis visa Nice ingens est, 
eadem hora quam notavit Pachymeres post meri- 
diem tertia, cum tenebris densissimis toto aere, 
et apparitione stellarum in colo, ut patet ex ejus 
deliquii exactissimis calculis, quos sequenti rox 
capite dabimus. Totam hanc conjecturam ac ratio- 
cinationem eo pluris facio quod mei ingenii non 
est. Cum enim diffisus facultati mee viros duos 
mihi amicissimos et astronotmiem peritissimos de 
hac eclipsi consuluiesem, Joannem Baptistam Rio- 
ciolum et Jacobum Grantami,ambo convenerunt in 
affirmando nullam anno Christi 1259, quo est Theo- 
dorus Junior Lascaris mortuus,solis eclipsim,qua- 
lem pachymeres describit,spectari Nice potuisse. 
Alter vero illorum, Jacobus Grantami, benignissi- 
mo mihi gratificandi studio totam intricatissimi 
hujus loci perplexitatem insigni, mea causa elucu- 
brato, commentario explicuit, id ipsum quod hic 
compendio proposui uberius etaccuratiusg astruens. 
Id preclarum viri longe doctissimi, et de me su- 
pr& quam predicare possim optime meriti, opus 
quale accepi erudita ipsius exaratum manu dein- 
ceps hio adscribam. 


CAPUT Ilf. 


Jacoli Grantamíi e societatle Jesu dissertatio de eclip- 
sisolis a. Pachymere notata. Ad Petrum Pos- 
sinum ejusdem societatis. 


I. Eclipsis solis supra ex Pachymere descripta 
non minores in historia temporum et astronomiois 
legibus tenebras parit, quam dicitur in aere ob- 
scuritatem fudisse et lumen plane totum solis ex- 
stinxisse ; aer enim tecto a luna sole aliqua sal. 
tem stellarum luce fulgebat,et que in terra gere- 
bantur non omnino invisibilia et intractabilia fie- 
bant: descriptio autem illa obseurare videtur hi- 
storiam,ul nullam ei penitus fidei lucem aut aspec- 
tum veritatis relinquat. Mors imperatoris ponitur 
anno in autumnum vergente: Τοῦ δ᾽ αὐτοῦ χρόνου 
πρὸς τὸ φθινοπωρινὸν ἀποχλίνοντος μεταλλάττει τὸ βι- 
οὖν ὁ χρατῶν, Prenuntia affigitur solis defectio tan- 
ta ut profunde tenebre omnia tegerent et stelle in 
colo lucentes apparerent :"O δὴ xai προεσήμηνέ τι 
σημεῖον. Ἥλιος γάρ, etc, ut 699 supra. Tempus 
quod assignatur sub horam tertiam diei sexte, ἐφ᾽ 
ὥραν τρίτην τῆς ἕχτης ἡμέρας, tenebras magis 
quam lucem offundit, et dum terminos neque ini- 
tiorum neque finium prescribit narratio, tam li- 


tati viam occludit. 

]l. Quamobrem, ut in bis tenebris lox ἐς 
veritatis, si quae insit, agnoscatur, ante cx 
constituendum quo anno et quo anni tempe: 
vendi flnem fecerit imperator is de quo Pai: 
res hic agit. Facem preefert huic historia ox 
ritati Georgius Acropolita c. 52, auetor EE 
et nobilis, qui summa diligentia res aui tes: 
certis notis quasi veris coloribus pari m 
fide depinxit- 

Is ergo mortem duorum imperatorum Jx: 
Duce et Theodori Lascaris filii ejus ita de: 
ut annum et anni mensem clare expriu:; 
enim de Joanne, obiisse illum diem extre: 

B Kal. Octobris annos natum duos et βοχίδρί:: 
quibus triginta (res regnaverat. "Eva, in: 
est ad Nympheum ubi Joannes vitam finiri: 
χρεὼν ἐλειτούργησε τρίτῃ Καλανδῶν Ner 
ἐξήχοντα χαὶ δύο, ὡς οἱ τὰ περὶ αὐτοῦ in 
pov εἰδότες ἔφασχον, ἔτη βιώσας, ἐξ dc 
καὶ τρία βεδασίλευκε. Idemque panlo pet: 
de anno regni 33, cum ait ἐτεθνήχει aie. 
᾿Ιωάννης tip υἱῷ αὐτοῦ Θεοδώρῳ τὴν fani * 
ταλελοιπὼς τριάχοντα xai τρία ἔτη διανύον:.}" 
Τοσοῦτος γὰρ ὁ χρόνος αὐτῷ ὁπόσος xz c. 
βασιλείας ἐτύγχανε. 

III. Hic porro$4 imperii et mortis Josus* 
erat Christi 1255, ante receptam a Gm: 
1261 Constantinopolim sextus, ante mar? 
dori Joannis fllii quartus, ut consta? 
chaelis nepote, Hist. c. 2, et ex mox s 
gis adhuc patebit. 













αὐτοχρατορήτα, ἢ 
Νοέμῦριον γὰρ ἄρξας ἐν Αὐγούστῳ μηνὶ 571 
ἔσχηχε τῆς ζωῆς. Ubi manifeste εἰ quurit τ΄ 
imperii nondum finitus, et initium regni S5 
Novembris, et flnis vitee Augusti expr 
eaque tolidem verbis idem auctor in 
compendiario repetit; quibus Nicephorous 
ras, l. τι in fine, omnino consentit in annis! 
tribus tum imperii patris, tum vitm filii οἷ 
perium a patre suscepit, tum etiam is 
annis imperii Theodori non integris, cun * 
eum l. i, cum tricesimum sextum vite 

ageret, defunctum: "Extov xai xpiaxosti 
γενέσεως χρόνον ἀμείδοντι νόσος ἐνσχήπε"" 
βασιλεῖ χαλεπὴ χαὶ βαρεῖα, χαὶ ὅπλα φάναι i£ 
φοροῦσα. 

IV. Est ergo mortuus Joannes Ducas δηροῦ 
1255, in fine Octobris, et Theodorus Lascaris € 
fllius anno 4259, mense Augusto. Qus nou 
poris recte convenit eum ea quam exprimit 1 
Pachymeres scribens Theodoram imperatore?" 
tam cum morte commutasse anno ad autumt? 
inolinante. 

Sed de eclipsi solis, et tanta quanta a Pa 


1161, 


CHRONOLOGICUS. 


1102 


mere describitur vel eo anno vel in morte Theo- A eclipsi sermonem inferat, nibil de initio imperii 


dori vel in autumno facta, auctor alius nullus 
meminit, et fieri ullam potuisseleges astronomice 
non permittunt. Novilunia enim anni 1259 aut 
eciyptioa nulla fuere, aut non Constantinopoli ac 
locis vicinis, et auctores chronologi et annalium 
scriptores, qui solis eclipsim pene totalem refe- 
runt ad annum Christi 1259 in morte Theodori, 
non tabulas astromicas, sed auctorem Pachyme- 
rem sequuntur. Ita enim Odoricue Raynaldus ad 
annum Christi 1259, narrata Theodori morte in 
mense Augusto, ait paragrapho 54 : Sexta ab ejus 
obitu die tradil Pachymeres insignem solis de[ectio- 
nem fuisse, aleo ut unius hore spatio densissimce 
horrerent tenebra stellzque in cclo apparerent. ta 


signifieans, justam certe non aliud attendentibus 
erroris causam dedit. At si quis rem attente consi - 
deraverit et cum historia illius temporis contulerit, 
in iis tenebris lucem inveniet. Sic autem eam ex- 
plico. 

Theodorus vivendi finem fecit anno Christi 1259, 
mense Augusto. Historie totius hec fides est, de 
qua dubitare non licet. Pachymeres id asserit, cum 
&it factum vergente in autumnum anno, nempe 
intersolstitium estivumetequinoctium autumnale. 
Theodorus initium regnandi fecit anno Christi 1255, 
patre mortuo sub finem Octobris, non declarato 
filio successore, qui ideo tardius electus, elevatus 
in clypeo, unctus et coronatus est, tum propter 


lenricus Spondanus ad eumdem annum;ita sal:i, pg diverea populi studia, tum ob Manuelis patiarchre 


quihujusdetectionis meminere, Pachymeris aucto- 
ritate se tectos putant sine alio examine, et er- 
rant, et alios in errorem inducunt. 

Acutior aliis Sethus Clovisius in Ghron. an 1255 
Pachymeris fragmenta erroris arguit, quod cam 
solis eclipsim in obitu Theodori indicaverint, quo 
anno et sequentibus nulla talis inveniatur, et eam 
putat accidisse in morte Joannis Duce, post ejus 
obitum die 6, 30 Decembris. 

Sic Calvisius, ex parte quidem vere, ut ab au- 
ctore in rebus astronomicis bene versato, sed ex 
parte contra historie veritatem manifeste pugnan- 
tia. Certum enim est jam paulo ante prolatum Pa- 
chymerem loqui de obitu Theodori in mense Au- 
gusto, anno, ut ipse ait, ad autumnum inclinante; 
quo non quadrat mors Joannis, que in 30 Octo- 
bris incurrit, ut etiam paulo superius docuimus. 
Deinde quid spectaret ad mortem Theodori, quam 
describit aperte Pachymeres, narratio tam accu- 
rata eclipsis solis facte in morte palris quatuor 
fere ante annos,nulla alia patris mentione habita 
aut id exigente causa rationabili? Quomodo deni- 
que eclipsis, qua contigit 30 die Decembris, dici 
potestaccidisse sexto die post mortem Joannis, 
qui vite diem extremum habuit 30 Octobris ? 

Heo igitur Calvisii animadversio non tollit aut 
minuit quaestionis difficultatem, sed auget potius 
et ita implicat ut insolubilem facere videatur. 

Sic igitur Pachymerem intelligendum arbitror, 
ut revera mortem Theodori describat, factamque 
vere asserat incligante ad autumnum anno, sed 
eclipsim solis designet non que in obitu ejusdem 
Theodori (P. 494] facta sit (id enim textus pon 
dicit ; et inepta ea esset ad preaignificationem, de 
qua in eo mentio est), sed qua initio imperii ejus- 
dem Theodori, quasi prenurtia brevis et infelicis 
ejus regni, quod non multo plus triennio stetit, et 
in continuis 401 belli motibus et morbi mole- 
stissimi sepe repetitis grevissimis tentationibus 
actum cum vita finitum est anno etatis 30 nondum 
completo. 

Quistamen cum non satis distinguatPachymeres, 
et statim post descriptam mortem Theodori de illa 


l| PaTBOt. GR. CXLIII.. 


paulo ante mortui desiderium. Nicephori in ejus 
locum electi modestiam in recusanda dignitate, ac 
Arsenii tandem vocati ad ungendum et coronan- 
du: imperatorem longiorem moram,que omnia 
fuse describunt Nicephorus Gregoras initio 1. τι, et 
Georgius Acropolita c. 53. Theodorus statim initio 
regni infestis bellis contra Bulgaros et Thessalos 
usque ad vit? exitum infeliciter occupatus est : 
difficillimis negotiis, implicatus, suspicionibus et 
humore melancholico ad quedam sua majestate in- 
digna etiam adversus aulicos dignitate et fide erga 
cum prestantes perpetran da adductus, vixit mise- 
rabiliter. Theodorus longa tandem macie confe- 
ctus, Loto corpore exsangui, frustra tentatis omni- 
bus humanis remediis, exira regiatn, in gravi luctu 
penitentie et habitu religioso, dolens quod Chri- 
stum deseruisset, regno simul et vita privatur in 
etatis flore, anno tantum sexto supra tricesimum, 
imperii quarto. Theodorus, vehementer anxius de 
fide et amicitia Michaelis Paleologi, filiolo ad im- 
perii gubernacula inepto, sub hominis nbscuri et 
sub patriarche tutela, ad invidiam dignitatis, qua 
brevi dejectus est, relicto, testamentum condidit 
in gratiam tutoris illius Muzalonis, quem Romana- 
rum rerum dominum constituebat, quoad filius ad 
perfectam venisset etatem, cum gravissima proce- 
rum offensione, quam secuta est imperii pertur- 
batio et in Michaelis familiam transito crudelis- 
sima. Fui! hic miserrimus Theodori regni et vite 
status eluctuosa mortis conditio, quam brevius 
Nicephorus, fusius Acropolita describit, qui cum 
imperii logotheta existeret, frequens iinperatori 
ratione officii aderat, et quz presens fieri videbat 
magna fide et diligentia narrat. 


VI. Hec igitur voluit insinuare Pachymeres,cum 
scripsit infelicis regni et luctuosi obitus Theodori 
prenuntiam exstitissedefectionem solis horribilem, 
qua sub initium regni ejus facta est, 209 hora 
tertia post meridiem, sexto die, videlicet post ejus 
coronationem et unctionem solemnem. 


Etenim, si conjecture non improbabili locus da- 
tur, videtur facta coronatio Theodori ipsa solemni 
festivitate Nativitatis Christi Domini, sive ut ex 


31 


! 
1163 P. POSSINI OBBERVA'TIONUM [18Β. III. Ti 


lucc diei celeberrima aditus ad imperium clarior A sitis, cum hac inscriptione : nter edipse ἀντὶ 
exaisteret, sivc ut inde felicitatia auguriuin. ΒυΠ16- Sed jam tempus est demonstranii posits « 
rct imperator, quod regnandi principium duceret — arle astronomica calculis quam apte a4 id cx 
ab eo teinpore quo Christus initium vivendi fecis- indicavimus tempus accidat istud indicax:; 
set ; quo sane modo et ratione gentes et Ecclesie — Pachymere deliquium solare. : 
nobilissim: anni exordium a Christi Natalibus au- — VIIT. Epilogismus  defectioni solis quz m 


spicantur. 

Utut sit de ipsa :inente imperatoris, certe ejus 
consilia non mediocriter turbare visa cst defectio 
solis tam insolens, tam cito post ejus coronationem 
facta. Visa est enim juxta tabulas astronomicas die 
3U Decembris. Visa sereno ccelo, prout innuitur ex 
notata ab historico apparitione stellarum.Visa hora 
post meridiem tertia,[P. 495] ante solis occasum 
fere integra luce deficiente, stellis in celo velut in 


profunda nocte toto crepusculi tempore in densis p h 


terre tenebris apparentibus.Visa insuper est sexta 
die post imperatoris coronationom, quo precique 
tempore de eo consilia et omina futuri eventue, 
non sine multo in orunem partem sermone, agita- 
bantur. 

VII. Et hinc patet quamobrem Pachymeres eam 
eclipsim ut funestum imperii portentum in ipso 
aditu, id est sexta die pest Theodori coronationem, 
considerandam dederit, ut quasi ex funerea face 
preeunte non diuturniimperii male ominosa signi- 
ficatio caperetur ; qualis augurationis et exemplum 
in vetustioribus historicis Pachymeres non unum 
habuit, et recentiores quoque idem videmus imita- 
tione celebrasse, saltem dumexofficio referuntjudi- 
cia vulgi hominum in tales fere presagitiones 
proni, quoties istius generis coelestia portenta sub 
principatum auspicia incurrunt. 

Ex hoc sunt genere qui» apud Julium Capito- 
lium in Gordiano tertio leguntur. Ubi enim hunc 
copisse imperare retulit historiccs, statim adjun- 
git: Sed indicium non diu imperaturi. Gordiani hoc 
fuit, quod eclipsis solis facla est, ut moz. crederetur, 
neque sine luminibus accensis quidquam agi. posset. 
Ita ille, solis defectionem innuens quz anno Chri- 
sti 237, 42 Aprilis, Rome viso hodieque ex tabulis 
deprehenditur. Sextus item Aurelius Victor anno 
U. C. 1062, cum narrasset pacem inter Augustos 
Constantinum et Licinium factam, ascitis in con- 
sortium imperii Cesarum nomine utriusque liberis 
Crispo et Constantino, filiis Constantini, et Lici- 
niano filio Licinii, adjuogit: Quod cquidem vix 
diuturnum neque his qui assumebantur felix fore, 
defectu solis fedato iisdem mensibus die patefactum. 
Contigit ea eclipsis anno veteriChristi 317,20 Decem- 
bris. [ta etiam non ita veteri patrum nostrorum 
memoria observant historice Gallice scriptores 
anno Christi 1544, quo natus est Franciscus Se- 
cundus Valesius, quarto 403 post ejus nativita- 
tem die horribilem solis eclipsim contigisse, eo- 
demque anno tres lune insignes defectiones visas, 
eaque prodigia magnum dedisse astrologis judi- 
candi et scribendi argumentum. Unde natum 
ejusdem principis emblema, tribns lilii floribus e 
terra emergentibus, sole desuper et luna oppo- 


anno Christi 4255, 20 Decembris, juxta 

Rudolphinas subsidiarias Kepleri ad meri 

Nicvnum in Bithynia revocatas. 
Novilunium medium. 






D. H. 
Decembris 29 15. (3 
.. Tempus proximae apogeeitatis sols. ; 
Junii I 13 (4 ἃ 
intervallum ἃ novilunio medio 165 3 1 
motus intervallo resrondens 5 5 
tollendus ἃ loco apogeei solis 2 ) 29 
rimus locus solis 9 16 i 
P. 496] prima distantia lumina- 
rium sole longius progresso 0 5 n 
Tempus proximee apogeeitatis lons.' 
& prima die Januarii, etc. 385 u i 
intervallum a novilunio medio Á & xí 
motus intervallo respondens S. 6. ( 
addendus A 2 καὶ 
locus apogeei lune 7 9 i 


primus locus lune 9 «“ ! 
tempus prosthapheereticum addendum μοτιβον 
hore 11. 4ϊ. 55. ' 


Novilunium verum. 


Decemhris 30 1 E 
Correctio. ἰ 
S. 6. ,, 
secundus locus solis 9 u:! 
secunda distantia luminarium : 
juna longius progressa 
104 terius locus solis 9 ! 
gecundus locus lune à * 
secundum tempus prosthaphere- t 
ticum tollendum pt. 
tertius locus lune 9 ἃ $ 
correclio tollit a novilunio vero pod! 
tequatio vero temporis ] 


Novilunium verum correctum, et yerfult zquote. 


- D. 

Decembris ig i Uc 
Teuipus vere sybodi in meridiano abest. 
D. ; 

Decembris die 30 4 4 59 

ad meridianum Nicenum 
magis Orieptalem 4 5 0 
adde 
vera synodus Nicee 30 3 939 58 


Decembris die 
Locus vera synodi. 


. G. 
9 16 3 
. . Grad. 
ejus ascensio recta e 29 ἢ 
Nices post meridiem B a 
quibus respondet in equatione "i Ü 


iisque [P. 497] additis ad ascen- 

sionem rectam modo positam 

pro loco vere synodi,fit ascen- 

sio recta puncti culminantis G. 

eclipticee seu meridiei Nicteep 
hujus ascensionis punctum cul- 

minans eive meridies in ecli- S. G. 

ptica 11 1 
hujus puncti declinatio australis 8 
addita elevatioui poli Niceeee 4 
dat distantiam puncti culminan- 

tis ecliptice ἃ vertice 5o M 
angulus ecliptioe et merid. e$ 1 
distantia puncti culminantis S. 

ecliptice ἃ vera synodo  " 4 32 κ᾿ 





1165 CHRONOLOGICUS. 1166 


puncto culminante magie Orientali et in semicirculo À dixi, additis propriis que ad ipsum singulariter 


ascendente. [deoque nonagesimus gradus ecliptice, . 
respectu puncti culminantis, ponitur in Oriente: et pertinebunt. 





synodus in Occidentali quadrante ecliptice 968 fleri . s. ἃ 
dicitor. Ex quibus funt et solvuntur trianguli ZNC — locus vere synodi 9 οἷο 49 δὅ 
et ZNS. In quibus ejus ascensio recta p. ἢ 16 0 
G. tempus vere synodi Nicee 30 3 32 58 
ang. N90 0 0 in dato meridiano 30 1 22 658 
ang. C68 T1 O0 . G. 
latas CZ 50 19 0 respondent in equationc Grad. 20 44 20 
CS 50 25 41 quibus additis ad ascensionem 
NZ45 34 0 rectam synodo vere conve- 
NC234 11 0 nientem 288 [16 0 
NS74 37 0 flt ascensio recta puncti culmu- 
SZ 79 18  O0distantialune Daptis ecliptice in dato meri- G. 
| ἃ vertice diano 309 0 80 
N s& ang. S 46 37  Oengulus paral- S. 46. 
C laticus., et punctum culminans 10 6 36 8 
ejus puncti declinatio Australis 18 ἐξ 9 
un ἱ i addita elevationi poli Νίε 
N. de Bascuutur tres priores parallaxes in synodo vera dat distantiam puncli C a ver. 60 8 
altitudinis 58 0 B angulus eclipticee et meridiani 15 247 0 
latitudinis 49 58 distantia puncti  culminantis 
longitudinis 44 4 ecliptice a vera synodo .0 19 346 13 
puncto culminante magis orientali quam synodo. 1deo- 
que ut supra, synodo in occidentali parte eclipticae, et 
in semicirculo ascendente puncto culminante positis. 
Unde trianguli ZNC et ZNS. 1n quibus 
Z 
G. 
ang. N90 0 Q0 
ang. C 7$27 0 
latus CZ 60 3 0 
CS 19 46 13 
SZ 66 4& 0 distantia luac 
ἃ vertice. 
NZ 57 40 0 
CN 23 37 0 
εἱ ᾿ς 8 ang. S 66 1 0 parallacticus. 
primum tempus parallacticum 4 235 0 N . 
adde ad veram synodum 30 3 399 58 7053 Unde nascuntur tres priores parallaxes in synodo 
quia fit synodus in quadrante C vers in dato meridiano — 
Occidentali eclipticsee altitudinis 54 0 
fit visagynodus minusaccurata D. Η. latitudinis — $90 0 
Nicae 88 A4 47 58P.M. longitudinis 21 0 


7. 

IX. Huc usque duota eolipsis in horizonte Ni- 
czeno caduca invenitur deficiente calculo ea de 
causa,quod 80] et luna tempore vise synodi mi- 
nus accurate, id est paulo ante quintam pomeri- 
dianam, sub horizontem jam descenderant, de- 
pressa etiam profundius luna quam debuerat pro- 
pter parallaxim altitudinis, que in quadrante Oo- 
cidentali ecliptice sidus dejicit, (P. 498] et tar- 
dius in Occidentem toto tempore parallactico ap- 


. . [P. 499] primnum tempus 
parens reddit. Hec igltur de causa ultra veram parallacticum minus ac- 





eynodum eclipsis observari non potuit 706 Ni- curatum 4. 35 
ce in Bithynia, ubi Pachymeres sola ejus initia adde ad peram synodum D.  H. 
descripsit.Quamobrem utintegra habeatur, et per- — fit synodus visa minus ac- 3 |o9 — PM. 
fectus ejus epilogismus certis suis limitibus tam cürata in dato meridia- 
in quantitate quam in duratione definiatur, mu- locus lune in aynodo visa 30 2 8 
tandus est secundum leges artis loci meridianus minus accurata in dato 
et assumendus occidentalior, in quo tota eclipsis Jesi lcgit fit ex paral- 
eadem observari potuerit eodemque fluxu tem- et motu solis . " i 
poris quo Nice ejus initia supra horizontem vi- respondente primo lem- (8 35 
. . . . . l 
debantur. Sic enim fiet ul qualis etiam  Nicesg adüitis " ad locum verm 
partim visa partim latens reipsa exstiterit, ex ob- synodi . 8. G. 
gervatione alibi facta, ubi tota visa fuerit, tam locus Vere ey D oituo tem- 9 16 49 855 
certo quam facile intelligatur. pore parallactico $23 49 
igi idi ioi : ocus lune in synodo visa 

Sumo igitur meridianum triginta gradibus, hoc minus a CUP LA 9 4 149 a 
8t duabus horis, Niceno occidentaliorem, in e0- — primum tempus paralla- 
dem tamen parallelo seu pari elevatione poli, δὰ , Cticum 45 835 


. . habet i 
eumque accommodo quae jam supra.de Nioceno να παν Λα Δ 33 


| 


1167 P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. III. t£ 
quibus additis ad ascen- À  orocus inter centre 2. AR. 
sionem rectam puncti cul- comparanda parallaxes latitudines in meridm & 
minantis ecliplice in sy- prima in synodo vera 5“ 
nodo vera 900 (0 30 secunda "na synodo vis& minus 
accur 


fiL ascensio recta ejusdem 
puncti culminan!is ecli- differentia Ó | 
ptice in synodo visa mi- motu decrescente — ἢ 
tertia parallaxis latitudinis habe- - 


Dus accurata 390 24 15 
S. 06. tur per hanc analogiam ut pri- 


punctum culminans ecli- mun tempus parallaticum δ 85 
ptice i0 19 4 0 δὴ hanc differentiam 4 θεν 

309 declinatio australia 17 14 0 ita secundum tempus parallacti- 

adde elevationem poli Nice 4 260 0 cum 59 (0a 

dietaptia puncti culminantis . Ua 
a vertice 58 140 0 prime οἱ tertie parallaxia ]lati- 

angulus meridiani et ecli- tudinis . 1 Uu 
pticte 13 δὲ 0 hanc differentiam 1 10, quia mo- 

distantia puncti culminan- tus fit decresc. tolle a "prima 
tis a luna 0 234 95$ 16 perallaxi latitudinis 


δ 1 
unde trianguli in semicirculo ascendente et quadrante — restat tertia parallaxis latitudinis 4s "ἢ [ 
ab hac terta parallaxi latitudinis 48 50 


occidentali ecliptice in synodo visa minus accurata. llaxi 
tolle veram Jlatitudinem, mino- 


2 B rem videlicet ἃ majore 42 31 
G reatat visa latitudo 19 


. 6 
ang. N 90 0 ex boreali facta australis propter excessum 









0 
ang. C 7344 0 laxis latitudinis supra visam latitudinem. 
latus E 35 Ἢ M 1120 Qoantitas eclipsis. 
NZ55 4 0 ex eummea semidiametrorum : AL 
CN 93 49 Q0 tolle visam latitudinem E 
SZ 68 11 O0 distantia lune — Testat quantitas eclipsis 5? 
& vertice In 8cr upulie, 1469 
icus. quae multiplica per 
N S ang. S862 2 0 parallacticus hahes ' ses d 
. . que [P. 501] divisa per semi- 
ex quibus tres posteriores parallaxes in synodo visa diam. solis 931 r 
minus accurata in merid. dato. dant digitos 9, et ex residuo 
altitudinis 55 0 tiunt ὃ 
latitudinis. 49 Ὁ quantitas ergo est digiti 9, 36. 
longitudiuie 24 0 . . 
Duratio eclipsia. 
^N Petitur ex scrupulis medise duration?" 
$05 rario lune in incidentia et emersiope ὧν 
΄ νὼ 
ὃ suinma asaemidiametrorum 30 48 » 





C arcus inter centra 







media pars wat 
scrupula medie durationis 30. $ wW& 

1 "d Incidentiam ad emus 
oeus lune una hora ante 

visam eynodum accoratam. a rrcdum o 





comparande parallaxes longitudinis. 


prima in synodo vera 91 
secunda in synodo visa minus accurata — 24 


0 
0 
differentia motu crescente 0 ς, G. 
ideo tollenda est heec differentia a prima E 9 16 44 59 9 
parallaxi 91 0 &acensio recta puncti culmji. 
restant 48 0 nantis eclipt. 306 36 45 
qui est motus lune visus respondens (punctum 
primo tempori parallactico 45 35 ( culmipans 10 & 4. 0 u 


709 |P. 500] per quem invenitur tempus synodi vise — (eclipticae. 
accurate per hanc analogiam. declinatio 19 16 9 






ut motus lung visus 18 australis. 
ad primum tempus parallacticum 45 35 B distantia puncti 
it& prima parallaxis longitudinis 214 0 culminantis 
ad secundum tempus parallacticum 58 40 ἃ vertice — .$60 42 0 
&dde ergo pro conditione quadrantis angulus meridiani 
occidentalie, in quo fit synodus, hoc et eclipticee 70 14 OQ & κα 
tempus prosthaphereticum 53 10 distantia puncti 
D. H. culm.a luna 8 4 80 g 4 48 
ad veram synodum 30 4 99 958 — puncto culminante magis orientali quam i" 
fit visa synodus accurata Dec. 30 2 16 8  semicirculo ascendente, et synodo in quadr 
in meridiano dato post meridiem. dentali ecliptice. 4 
Latitudo lunes. 314 Und . ᾿ 
Locus lune in synodo verain daso S. 6. nde trianguli. 
meridiano 9 16 49 Á55 Ζ 
&dde pro conditione quadrantis G. 
occidentalis eclipticee verum mo- ang. C 76 
tum lune reepondentem secundo latus CZ c) ὁ 
tempori parallactico 26 9291 CS q ἢ 
filllocusluneinsynodovisaaccurata 9 417 416 99 NZ 51 59 
ex hoc tolle locum nodi Q eorr. 3 25 0 2 NC 32 S85 
- restat verus motus latitudinis ὅ 32 16 20 NS 4s κ᾿ 
qui demptus ἃ sex signis dat di- 
stantiam a proximo Ὁ N q 48 Ww 





unde *era latitudo bor 














1170 

















1169 CHRONOLOGICUR. 
distantia lune a vertice SZ 66 9 0A 3T713X.Exepilogismo Fojus eclipsis tam aocu- 
angulus 8. parati. ud 2 rate et per singula quasi momenta examinat, 
P. 502] (te"tià parallax. manifestum est eam ipsam esse quam Pachymeros 
longitud. designavit, et jam patere omnes illas circumstan- 
ΜΌΝ 34 19 tias, que in ejus descriptione obscure adeo et 
[m li eclipticam incomprehensibiles videbantur. 
iffereptia 3. 19 
tollenda ab horario 9 57 In primis enim certum est eam factam anno 
Vd horarios lune apparens 038 Christi 1255, mensis Decembris die 30, proinde- 
Unde trianguli. que non pertinere ad Theodori Lascaris obitum, 
z qui mense Augusto circa autumnum anno Chri- 
sti 1259 contigit, sed ad ejus solemnem inaugura. 
aug. C F4 30 Q tionem aut coronationem, qua facta est sub finem. 
.latus CZ — 51 45 0 anni 1255. 
C8 46 56 0 
ΝΖ 46 9 0 Facta est Niomm in Bithynia cirea horam 8 me- 
NC 16 22  0pridietertiam, et apparens ejos initium non duabus 
integris minutis horam tertiam pretergressum 
N ra s est. Facta estsub finem diei sexte post corona- 
distantia lune a vertice S m" ὦ 0 tionem Theodori. Ex conjectura enim probabili 
angulus S parall. A9 44 Ὁ supra a nobis exposita Theodorus est coronatus 
parallax. longitud. 36 — 0 imperator ipso die natali Christi Domini, ut ex 
oeior. eral Jonghd. gemina celebritate dies magis solemnis ageretur ; 
(crescente in quadrante 94 19 οἱ post dies sex mensis Decembris 30 facta eclipsis 
Vogcidentali ecliptiom, 4t ap ἰδοῖνοο dicitur ab historico de sexta contigisse : 
(tollenda ab horario neque enim alius apparet dies, qui sextus haberi 
(lune vero . 7! 57 possit vel mensis vel hebdomade, quandoquidem 
restat horarius lung apparens Ἴ 46 urinis» 
$19 onalogia analogia facta est eclipsis die quinto hebdomade, eo anno 
ja ac Uh S8 ad 300 0 δἰ 47. 46. ad O00 cyclo solis 4, littera Dominicali C. Adde quod Pa- 
"tionis is ἫΝ tionis da medie unó  chymeres diem Veneris non ἕκτην ἡμέραν, sed πα- 
H paexsoiv. appellare solitus est. 
ad 54 4 44 HL ad 6386 1 44 46- 
tempusincidentim — — tempus emerioni — C — Tenebras autom ita profundas ut suaobscoritate 
Tota duratio eclipsis H : I 
0-69. 87 omnia tegerent et stellas in celo conspicuas red- 
in meridiano dato in meridiano Nieeno derent, fecit non tam magnitudo eclipsis, qua 
duabus horis ante Nics- duabus horisredditis digitos decem non attigit, quam tempus serum 
Tl eive bed acea | medium die 30, hore. 16 8 400 facta est, nempe circa solis occasum: acce- 
medium. — h dente enim ad diurni lucis imminutionem sole ad 
Decembris die 30 Bora| | im — hora 3 1 5] horizontem appropinquante, defectu luminis sola- 
folle pro inci en uu ris et luna interpositione, circa solis occasum, et 
ia " Pow ἢ 
initium die30,hora 1 157 fnis hom 6 054 toto tempore consueti crepusculi, visa est etiam 


- adde pro emer- 
ione 

finis die 30, hora 

post meridiem. 


P 503 eclipteos. 
Dr 5. 





post meridiem. 


D 


Oriens 


M 


N 





Meridies 


H H 
emersio BD 1 4& 46 incidenta BC 1 4 1 
Probatio per quadrata. 


'AC summa semidd, iu E 


T 80 48 4848 340510 
ABarcusintercentra ὃ 19 349 — 14361 
tolle minus quadratum 

^ majori restat 4809 3271463. 


cujos radix est 80. 9 
idem supra probatum per logarithmos in doratione. 


profunda nox (P. 504] advenisse et obsenritas om- 
nia tegere cum clara stellarum manifestatione, 
"quod ipsum Pachymerius innuit cum ait solem 
circa horam tertiam diei sexte per horam obscu- 
ratum. 


Unde vulgo existimatum est eclipsim per horam 
duntaxat durasse, quia nonnisi per horam Nice 
visa est, inchoata circa/tertiam, et sole occidente 
paulo ante quartam in horizonte Niceno, ubi mi- 
nimus arcus diurnus non multum excedit horas 
o0to circa soletitium brumale, poli altitudine su- 
pra horizontem graduum quadraginta unius cum 
dimidio, eadem prope cum Romana. 





Et quamvis alio r;eridiano quam Niceno usus 
sim ad magis integram et exactam eclipsis inve- 
stigationem, calculus tamen eodem prope redit; 
neo descrimen illum notabile invehit levis aliqua 
mutatio latitudinis lune, ut. neque parallaxis aut 
refractionis in distantia ab horizonte. Quare satig 
convenit reductio, quam adhibui dati meridiani 


1171 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. III. { 


ad Nicenum, ut intelligatur qualis tota Nices A minime fortunatum portendisse, cum dixi. ,:- 


partim visa partim latens exstiterit. 


7214 XI. Ceterum ut nihil merito desideretur 
ad perfectam eorum qua ad hanc eclipsim perti- 
nent intelligentiam, restat demonstrandum nul- 
lum alium solis defectum circa obitum Theodori 
contigisse, cui Pachymeris descriptió convenire 
possit. Et hoc quidem sic demonstratur. 


Certum est ex legibus astronomicis anno Christi 
1259, quo Theodorus diem clausit, extremum men- 
se Augusto novilunium tam medium quam verum 
contigisse nocte media inter decimum nonum et vi- 
cesimum diem ejusdem mensis ; et quamvis interdiu 
exstitisset, eclipticum tamen non luisset, quia me- 
dius motus latitudinis lune sign. 3 G. 1/, 36, 51, 
longissime terminos eclipticos pretergreditur. 


Constat quoque juxta easdem leges aliud novi- 
lunium eclipticum eodem anno ante mensem Au- 
gustum etTheodori mortem nullum exstitisse pre- 
terquam in mense Aprili die 23, medio motu la- 
titudinis lune S. O. G. 15, 4, 22, intra terminos 
possibiles. Quod etiam quia Nicese paulo ante 
mediam noctem celebratum est, solis defectum 
visibilem non exhibuit. Quamobrem nullus eo 
anno 80lis defectus aptusfuit ad significandam aut 
nuntiandam Theodori mortem : multo minus, si 
quis contigerit annis superioribus, nisi is duntaxat 
qui in aditu ejus imperii a Pachymere assumptus 
et tam horrendus designatus est, qui et a nobis 
hic suis certis characteribus insignitus etad finem 
anni post Christum 1255 positus. 


Ad cujus chronologie confirmationem tuto re- 
ferri possunt alie due apud Nicephorum Grego- 
ram ]. ix Hist. c. ultimo observate eclipses circa 
mortem Andronici senioris, altera lune eo ipso 
die quo eum mori contigit, 12 Februarii anno 
Christi 4332, altera solis, que tot diebus mortem 
imperatoris precessit, quot ipse annis in vivis 
fuerat. ᾿Επισκότησις, ἱπαυϊ  , ἡλιακὴ τοσαύτας djpi- 
ρᾳς προειληφυῖϊα τὴν αὐτοῦ τελευτὴν, ὅσα xal αὐ- 
τὸς ἦν ἔτη τὰ πάντα βεδιωχώς Dies agnoscendi 
sunt 74: totidem enim Andronicus annos vixit, 
qui 50 fere regnavit.Septuaginta autem et quatuor 
dies inter illas eclipses intercesserunt: nam 8018 
quidem facta est 30 die Novembris anno Christi 


4331 in novilunio, quod tunc ezstitit, lune vero D generi ad salutem et felicitatem profatur 


in plenilunio, quod contigit anno sequente 12 Fe- 
bruarii. Et ita eas tabule nostre representant. 
Et Calvisius in Chronologia anno Christi 1331 et 
1332 priorem observat 30 Novembris die festo 
S. Andree, et post dies 746 secutam ait Andronici 
mortem die 12 Februarii, nulla mentione eclipsis 
lune habita, cum tamen Nicephorum auctorem 
laudet, qui utriusque diserte meminit et utramque 
ponit inter signa mortem imperatoris divinitus 
prenuntiantia, cum ait, προσημεῖαι πολλαὶ προε- 
μήνυσαν quo similiter modo Pachymeres voluit 
defectum solis a se descriptum, et a nobis affixum 
in aditu imperii Theodoii, 988 breve illud et 


προεσήμηνέ τι σημεῖον. Ἥλιος γάρ, eie. 

XII. Ex qua duorum auctorum, qnorom «€ 
pses exposui, de earum signifleatione serre 
[P. 505] ad calcem dissertationis. in qua hu: 
historicum et astronum agere me oportuit, 
ut mihi liceat tantisper agere theologum, αἱ c 
significationes defectionum utriusque loma 
definire breviter, at solide, quid Christisnwb; 
debeat aut possit vel sentire legitime vel in ; 
adhibere sine vitio timiditatis aut sine wn: 
perstitionis, quorum alterum humane feti; 
alterum Christiane religioni repugnat. 


Unum igitur hoc pronuntio, eclipsés 
ne esse defectus naturales, vel luminis! 
luna in umbram terre incurrente, vel 
solis in terra, luna se inter utrumque inj! 
Tam naturales autemet ordinate sunt exi 
nes et oppositiones eclipticz,quam suntipx 
luminarium et syzygie non ecliptkeé, qut 
dies et noctes, quam solstitia et zequinotfa 
menses et anni: pendent enim hee ous 
modo a primalege et ordinatione conditts: 
colis et sideribus prescripsit ab ἰδ 
Deus, quam legem constantem et inna * 
create conservant; que oausa est αἱ E | 
predicanturinfaillibiliter & peritis as 
stantiis magnitudinis et durationis &?; 
ctissima ratione temporum et 1000: 
ille contingunt. Accedit quod numer? 
magnus 8it et occursus frequens: o5? 
dum et plures per singulos annosi$* V". 
mundi exordio plus quam vicesies zi 
possunt. 

Eadem porro Providentia, qse£ei is ms 
duo hec luminaria magna, /ssauc "d 
praeesset diei, et luminare rninus, αἱ gati € 
ut lucereni super lerram et dividereu iu. 
bris (ben. ἡ, eadem pariter gua born i 
pientia motus eorum et conversiones odit 
felicem mundi gubernationem, ad eleciot 
lutem et suam gloriam ; neo dubium ql 
conjunctiones et oppositiones, solis et eX 
ctus et illumimationes, constitwerit in nuu 
dere et mensura, quar εἰ Βα. et volebat 


















XIII. Ex hoc uno pronuntiàto tollitur JA. 


novitate et raritate apud eos qui nec οδυδῦ 
intelligunt nec eas sepius observarunt, ctf 
tra sapientes et docti eas suis temporibos "ἢ 
exspectent, et occasione in commodum cfl 
effectu bene utantur, et perniciem, si qui? 
tur imminere, totam in hostee d'erivent. 


Ita olim Sulpitius Gallus, ut referunt L7 
I. xri. et Plut. in Paulo &milio, de insigni ^ 
tione lune, quam previderat 746 in e 
Romano, in quo tribunus δὰ imperatore ES 


1173 


CHRONOLOGICUS. 


1174 


Paulo militabat, concione habita euos ad pugnam A perniciem creavit, ut Plutarchus narrat in ejus Vi- 


instruxit docuitque causas eclipsium et certos 
eventus suis temporibus necesserios, tam felici 
eventu ut ab eis abstuler't vanum illum timorem 
qui ex rei novitate et insolentia oriri solet ignoran- 
tibus, et eum pugnandi ardorem edoctis et vin- 
cendi cupidis injecit, ex quo plena victoria Roma- 
nis evenit, cum contra in castris Macedonum no- 
vitas et ignorantia fecerit res ut ea prodigii instar 
haberetur, et eclipsis visa existimata sit prenun- 
tia fuge et defectionis Persei, quam Macedonis 
clades est consecuta. 

Ita nuper Christophorus Columbus anno Chri- 
sti 1493, cum alimentorum inopia laboraret, nec 
posset a Jamaicensibus, apud quos classis Hispana, 


cui preerat, appulerat, vi et precibus auxilium p 


impetrare, usus est scientia proxime eclipsis, et 
barbaris ejus igaaris pestem impendentem, nisi 
opem ferrent, minatus diem et horam defectionis 
lune edixit, quo illi prodigio perculsi et gravius 
aliquid metuentes ad Columbum quasi sua inhuma- 
nitate offensum copioso instructi commeatu sup- 
plices venerunt, et veniam facilius quam sperabant 
sua liberalitate impetrarunt. 

[P. 506.] Ita Claudius imperator, ut habet Dio, 
l. vi, cum vereretur ne solis defectio futura die suo 
natali anno imperii quinto tumultum Rome pare- 
ret ex ignorantia et novitate juncta vano timori ot 
opinioni vulgi, quod ea signa essent principibus 
infausta, publico edicto notum voluit ante aliquot 
dies deliquium illud futurum, insuper et causas 
ejus, quantitatem et durationem exposuit tam di- 
stincte et intelligibiliter, ut eo viso nemo timeret 
aut minaretur, omnes imperatoris sapientiam ve- 
nerarentur. 

XIV. Tollitur preterea inanis illa opinio, quod 
eclipses orbi noceant, quod clades, pestes et bella 
regnis importent, quod vastitatem et subversiones 
imperiorum ac religionis vel efficiant vel prenun- 
tient. Damnum enim quodcunque creat eclipsis 
in modica jactura lucis et beneflci influxus non 
admotum diuturna consistit. Plus ssepe unica nox 
aut dies pluvius mundo lucis amice et benigna- 
rum influentiarum eripit quam eclipses decem, et 
sapienter visus est agere Pericles, referente Plu- 
tarcho in ejus vita, qui navis imperatori» guber- 
natorem eclipsi solis territum, in medio victorie 
cursu moras trahentem, chlamyde involvit, et in- 
terrogavit an quid ex eo velamine sentiret incom- 
modi, eoque negante ullum se sensisse, docuit 
nullum majus a sole per lunam interpositam velato 
timendum esse, et paulo quidem majus esse cc- 
lum ei diuturniores forc tenebras, sed solem non 
multo post suo splendori sine alio incommodo 
redditum iri; quod cum factum esset, cursum 
classis felicem nacta est. 

Non ita Nicias aut doctus aut felix, qui vel im- 
peritia vel superstitione ab eclipsi lune territus, 
veritus classem portu educere, 78 sibi suisque 


ta et Thuc. ). vir. 

Felicius Agathooles et acutius, dum  clas- 
sem in Africam trajiceret et horrenda solis defec- 
tio intercederet, suis metu dejectis, nil timendum 
a prodigio professus est iis qui jam in cursu es- 
sent: si deliquium antequam portu solvissent con- 
tigisset, timendum forte videri, sed euntibus et 
praterea minus fortunatis Siculis nihil adversi me- 
tuendum ; iis autem ad quos ibatur, et florentibus 
Carthaginiensibus fortune mutationem, si qua ex 
talibus signis portendebatur, esse pertimescen- 
dam. 

Non nocent eclipses, nisi quod noceant opinan- 
tibus; nihil ex se mali fundunt sol et luna magis 
in oppositionibus et synodis quam extra illas. Con- 
dita sunt hec sidera ἃ bono Domino et parente 
universi clementissimo; gubernantur manu sapien- 
tissima ad filiorum commoda et salutem. Defectio- 
nes quando contingunt, naturales gunt et innoxia. 
Non pestes generant, non bella cient, non mortes 
principum annuntiant, non temporum calamitates 
aut regnorum conversiones minantur. 

Ab ipso mundi exordio eclipses, ut modo flunt, 
eademque lege et ordine et numero fiebant ; et si 
Keplero ereditur, sol ipse fons lucis οἱ bonorum 
omnium, mundi oculus beneflcus, conditus est in 
eclipsi subjecta luna in primo gradu Cancri, in 
estivo solstitio multis Africe regionibus solis aspe- 
ctum impediente : quis ita sentiens credat eclipses 
noxias, et solem ipsum in tanta sui et mundi infeli- 
citate ab optimo parente Deo creatum? 

XV. Certe &nte bella et pestes fiebant eclipses, 
antereges natos, ante provinciarum et regnorum di- 
visionem in illa antediluvianorum longevitate, pa- 
ce et sanitate tam diuturna eclipses flebant, et tunc 
erant innocentes. Unde et quando noxis esse cc- 
perunt? unde malignos influxus, quos postea tam 
frequentes afflarunt, accepere? 

Prima omnium, que in Greca historia describi- 
tur eclipsis solis, narrata ab Herodot. 1. I, Medos 
et Lydos pugnantes invenit et conciliavit. Alexan- 
dro faustissima fuit eclipsis lune, que ante postre- 
mam ejus de Dario victoriam conligit. Profuit Cae- 
sari solis illa qua in transitu Rubiconis, alea de 
imperio retinendo jucta, facta est, [P 507] de qua 


D pio 1. 1v, Profuit et illa que Pharsalicam pugnam 


precessit; qut si Pompeio funesta dicitur, cur non 
eque Cesari fortunata dicenda est? 

Non oecidit Augustum eclipsis lune, que qua- 
draginta post ejus mortem diebus visa est; imo ejus 
occasione Drusus' rebellantes in Pannonia Roma- 
nas legiones ad fidem et obsequium revocavit. Et 
si quis advertere velit, plures forte cum eventibus 
fortunatis quam cum sinistris eclipses conjunctas 
numerabit. 

In fatis Romuli prosperis et Urbis felicitate po- 
sil» sunt eclipses dux» solares, in conceptu illius 
una, in hujus fundamentis 948 altera vel invec- 


1175 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. IJI. 1 


t» vel aíflict:e. Ita videlicet innocentes ecclipses et A — 289 Ex dictis intelligitur que fides 


inditferentes habitate sunt, ut aliis fauste, aliis 
noaie el malorum pranuntis viderentur; ita eas 
quisque ad sua vota convertit. 


Multe luminarium defectiones annotate sunt 
mortibus imperatorum, plures post mortem et in 
exordiis notari potuerunt; multe pr:cesserunt 
clades regnorum, vasistates populorum, bellorum 
et morborum perniciem, plures consecute sunt : 
atque ut consequentes cause non dicantur bono- 
rum qus finibus malorum annexa sunt, ita nec 
precedentes haberi debent fontes maloruin vel in- 
dices, si que cum illis concurrant. Medii sunt bi 
luminarium defectus inter bona et mala rerum hu- 
manarum ; nullos ia eas influxus habent ; conne- 
cluntur quidem cum illis, sed casu, non eflicien- 
tia, mera contingentia, non necessitate. 


Necessarie sunt omnes ecclipses solis et luae, et 
recessariis intervallis distincte, ordinate inter se- 
86, et ita quodammodo concatenate ut sint infalli- 
biles et inevitabiles ; humani autem casus, pestes, 
bella, mortes principum plane contigentes et so- 
lute coherent accidentibus et circumstantiis, que 
ut ex hominum libera voluntate et fortuito causa- 
rum concursu pendent ita mutationi sunt obno- 
xie, el anteverti vel impediri possunt. Quam ergo 
incongruum et irrationale facere res necessarias 
et immutabiles causas effectuum contigentium et 
mutabilium ? 


XVI. Tam faoile dici posset ortum solis aut occa- 
gum lune causam esse jurgiorum el contentionum, 
que vel interdiu vel nootu contingunt, quam ecli- 
pses morborum et calamitatum, que post illas 
fiunt. Certe sequinoctiis et solstitiis, que quater in 
anno lege certa fiunt ei temporum vices sua diver. 
sitate formant et distinguunt, cauaa posset ascribi 
cur pestes et bella, cur clades regnorum el sedi- 
tiones populorum eveniant. Tam innocentes haben- 
de sunt conjunctiones solis et lune defectionibus 
obnoxie, quam qua sunt ab eis immunes. Omnia 
quidem plenilunia et novilunia magnas invehunt in 
orbem mutationes, sed necessarias et ad felicem 
mundi statum sapienter 8 Deo ordinata. Ver, &s- 
tas, autumnus, hiems ex solis et lune diversis con- 
versionibus oriuntur, et iis necessariis ad tempo- 


rum commoditatem et hominum felicitatem, que D 


semper eadem lege, quam initio rerum conditor 
constituit, cursum tenuerunt et tenebunt. Quis sa- 
piens iis ascribat saeculorum calamitates ἢ quis eo- 
rum malignitatem in adversa regnorum fortuna 
accusat? quis proditionis, quis lese majestatis 
condemnat ? 


Excusentur igitur synodi luminiarum ecliptice, 
qua non minus necessarie neque minus ad bo- 
num universi & Deo ordinate. Absolvantur ab 
opinione maleflcentie, qua non plus malignitatis 
habent, que non plus virium ad mutationem ae- 
ris et humorum sortita sunt. 


B Mars et 8aturnus, et ἃ Jove, Venere el 


sit astrologorum genti cirea eclipsium dires; 
et effectuum ex iis consequentium πρὶ ρει τὶ 
Sunt qui maleficas earum vires provinciis ei ci; 
bus specialiter ascribunt, et duodecim 
signis in quatuor quadrantes distributis ux 
volunt eclipses iis precipue mundi partibes : 
subjecta supt signo cujus in regione eclipi: 
et effectuum vitia pro eclipsis magnitudiue s 
res menses atque etiam annos extendunt. 
Sunt qui in eclipsibus rationem 
precipuam haberi volunt, et iis maxime 
bue labem timendam affirmant, quorum à 
scopo [P. 508] iidem qui eclipseibus dom 
planete, presertim si malignioris nature 









vis eorum maleficia non refringatur. Ϊ 

Sunt qui pro variis domnibus colestici 
quibus eclipses fiunt, distinguunt malora 3 
genera personarum, quibus ea rmaía inpsd 
In nona domo significationem seditionoa ::t. 
tationes religionum fieri asserunt: in quiin 
rum sterilitates, fames et pestes portesá. c: 
fortunz ludibria, pregnantibus feminis μὴ" 
felicitatem nuntiari; in quarta domo δέ γ΄. 
Marte cum eclipsi convenientibus τε δ΄ i 
bium et dominorum mutationem sgi?j 
hec quidem, aliaque non meliora, tesis? 
tia quidam pronuntiant, quasi certo lest 
et tam cert eorum cause iis credu*. 
sonas etiam singulares sexu, professi 
tate aliisque propriis conditionibou:! 
ipsis nominibus appellare, si tuto past? 
teantur. 

XVII. In hoc genere pre fidente pest n 
mis Cyprianus Leovitius in desenymt δῦ 
eclipseon que ab anno 4554 uaque i WS € 
tigerunt, ubi earum significationem put *: 
dum regulas astrologie judiciaris describi 
et prestant post Ptolemaeum Cardanus,! 
Origanus, et alii ephemeridum gcriptores, 
judiciarie professores plerique omnes ' 
quos nihil ego modo. Sufficiat quod de εἴ 
hic pronuntiavi, eas ex necessario et a D*' 
nato solis et lune occursu vel oppositiox'' / 
centi prodire; quarum auctorem accusant i 
qui 688 tot malorum causas haberi νοὶ οὶ! 
ipsos impietate artis infamis et humanis 
que legibus interdicte contaminant. 

Liceat infidelibus, aut quid sit eclipsi* 
rantibus, lune, ut putant, laboribus opitull" 
ceat tintinnabulis et smris sono quam p 
vehementissimo terrere draconem, qui 008." 
congreditur. Liceat mulierculis sagis et mi? 
que lune amores ambiunt aut vendunt" 
eam e tenebris emergentem vel salutare re! 
tem vel proclamare victricem. Christiari 
Dcum timentibus et eruditis nefas accusarel 
in operibus tam preslaris et beneficig sel 



















int "y 


lung, existimando temere 720 
etiam eclipticas vel efficere vel nuntian alami- 
tates orbis Lerrarum, vel omnes vel maxime per- 
niciosas. 

Sed negari non potest quin multi defectus solis 
et lung cum calamitatibus publicis et morte prin- 
cipum sepe concurrant. Sed confitendum quoque 
longe plures et eclipses sine iis casibus et infe- 
lices rerum eventus sine eclipsibus contigisse. 
Concursus admittitur in aliquibus, in nullis causa. 
probatur, in omnibus contingentia et merus ca- 
sus agnoscendus est. 

XVIII. At quid prohibet Deum ad incotiendum 
nominibus sue majestatis salutarem reverentiam 
eclipses adhibere, easque velut faces funereas 
ostentare, si non causas, saltem proenuntias cla- 
dium generalium, et tubas bellorum, quibus mun- 
dum affligere et corrigere constitoit? Nil quidem 
id fieri prohibet, sed et nihil persuadel; et si 
quando id Deus fecerit, quis audeat ubi, quando 
et quolies Deus id efllcint profiteri? Cui Deus 
suum ea de re consilium aperuit? Res plane mira, 
nec divino consilio vaeal, quod. in lota sacra 
Scriptura nullius omnino eclipsis mentio lit, cur 
iamen in populo Dei nee morles principum nec 
bella nec calamitates deessent, Non 
miseriarum, non deeraut oculi ad eelips 
dasecum publieis cladibus conjunctas.Deerat forte 
Providentia, sus gentis salutis negligens non 
admonebat attendere ad signa lam visibilia, que 
tam patenter quam certo sue iracundiz et homi- 
num castigationi premillebat? Profuisset id qui- 
dem Judaeorum genti, et Christianis non obesset. 
Sed consilium Dei absconditum a sicnlis, et ipsis 
prophetis non revelatum, ars judiciaria penetra- 
vit scilicet, et in celo scriplum docet, sed dun- 
taxat intellectum legere scientibus? Nugz mere! 
In hoc ergo pietas et sapientia Christiana con- 
quiescit, quod eclipses sint defeeLus naturales solis 
et lune, que nullam habeant [P. 509] non modo 
certam, sed ne quidem probabilem elficientiz, vel 
significationis cum publicis calamitatibus aut 
morle prineipum connexionem, multoque minus 
cum fortuna et eventibus liberis privatorum. 

Hoc aulem magnum commodum eclipses solis 
eLlunz in historiam temporum important, quod 
ex earum tenebris sua ipsa obscuritate manifestis 
lux magna sepe rebus gostis accedant. Vix enim. 
melioribus indiciis initia regnorum, nativitates 
principum, vielorie illustres, aliaque scitu et 
commendatione posteritatis digna probantur 
quam eclipsibus. Chronologia regum Persarum, 
Cyri et Alexandri monarchia, et connexio profane 
historie cum sacra maaime illustratur per ecli- 
pseon certos eventus. Tota series historie Gra- 
corum, et fundatio Romans reipublioe, ut et 
gestas Julii Cesaris, Augusti et aliorum imperato- 
rum nihil habent certius quam quod defectionibus 
solis δαὶ lune constituitur. 















Patri 
quod de 


Grantami. 


CAPUT IV. 


Slatuitur lempus mortis Theodori, coronationis Pa- 
opi, xo e Laüinis Conslantinopolis, ct 


B excxralionis pupilli Joannis. 


1. Erit hoc de quo hactenus tam mullis actum. 
est, solare deliquium, insigniens illustri cbaraete- 
re articulum ipsom temporis, unde nostra hec 
proficiscitur historia, erit, inquam, nobis instar 
alte collucentis phari portum unde solvimus mon- 
strantis, quem inler eundum respicienles. metiri 
subinde pregressuum spatia queamuselcursusuni- 
versi numeros exsequi, non contemnenda vel ad 
solatium fructumque animi vel ad erroris precau- 
tionem usu, Experimentum capere primum libel 
in Theodori morte el regni spatio, de quibus ao- 
curatissimus Acropolila sic scriptum reliquit in. 
Hist, p. 8b ed. Reg.: Ἐκεῖνος μὲν οὖν οὕτω βιώ- 
σας, xal μήπω ὅλους τέτταρας ἐνιαυτοὺς aücoxpa- 
πορήσας, κατὰ Νοἑμδριον τὰρ ἄρξας ἐν Λὐγούστῳ 
μηνὶ τὸ τέλος ἔσχηχε "τῆς ζωῆς. Vides ibi testimo- 
nio viri gravissimi, referenlis que priesens spe- 
claverat, Theodorum solos quatuor nee plenos 
annos imperasse. Acclamatum enim Novembri 
mense, vivendi pariler et imperandi finem Augusto 
mense fecisse. Igitur cum certo sil certius annu 
eum Christi 1256 morluo tertio Kal. Novembres 
Joanni patri subrogatum, procerum οἱ militum 
acclamatione subveclioneque in clypeo, deinde 
sub finem Decembris solemni ritu a novo pa- 
triarcha Arsenio coronatum, manifestum est anno 
eum Christi 1259 vivere simul et regnare desiisse. 
lic enim annus a 1255 quartus est. 

IL. Quo anni tempore decesserit, is exprimit. 
Paehymeres, dum id evenisse ait τοῦ χρόνου πρὸς 
τὸ φθινοπωρινὸν ἀποκλίνοντος, inclinanté. in aulum- 
mum anno, hoc est, per estatem quidem, sed jam 
senescentem et. adventanti antumno'concedentem 
sensim. Quadrat ea nota temporis aple in Augu- 
stum mensem; quo reipsa exstinctum Theodo- 
rum Acropolita, ut. diximus, affirmat. Id duobus 
exceptione majoribus et concordibus firmatum te- 
slibus pro fixo et indubitato debet haberi. Seditio 
secu'a exercilus 729 et Muzalonum czdes Mag- 
ποδία in templo Sosandrorum, dum [P. 510] justa 
Theodoro eidem funebria? persolvuntur, perpe- 
trata, nona post mortem Theodori die contigit. 
Clare hoc Gregoras et Pachymeres asserunt. Prior 











1179 


l. 111, p... 30 ed. Basil. sic. loquitur de ista cede: 
'Evvi:» μὲν γὰρ ἡμέρα παρῆν μετὰ τὴν τελευτὴν 
τοῦ βασιλέως. Cui consonans noster initio c. 19, 
Ἰ. - : Tic 4 δ᾽ οὖν, inquit, ἡ πεοὶ τῷ ἀποιχομένῳ 
ἐννάτη͵ χειμένῳ παρῆν, etc. Et hoc ergo pro con- 
stanti tenendum, licet Acropolita de die taceat, 
nono post mortem Thedori die Muzalones furore 
militum) opressos in templo et obtruucatos per- 
iisse. Deliberatio inde de tutela pueri principis, 
electio ad id Michaelis Paleolugi, hujus per gra- 
dus ad imperium adreptio, dum primum magni 
ducis titulo insignitur,deinde tanquam ad deman- 
datum munus rite gerendum necessaria potestate 
despote ornatur. Denique pupillo principi collega 
in imperio decernitur. Hec, inquam, et varie in- 
terim ἃ Palaologo et hujus studiosis exercita 
ambitionis artes istis honoribus a clero et patriar- 
cha, a senatu et populo eblandiendis, facile trium 
et quod excorril mensium spatium exigunt, quo 
sub finem Decembris impetrari omnium ordinum 
consensu potucrit ut in proximas Kalendas Janua- 
rias indiceretur novi imperatoris Michaelis Pa- 
laologi acclamatio solemnis. Hoc sic noster ex- 
primit sub finem capitis 29, ]. 11 : Ὥριστο μὲν 
οὖν ἡ ἡμέρα τῆς ἀναῤῥήσεως ἑχατομδαιῶνος νου- 
μηνία τῆς τότε τρεχούσης δευτέρας ἐπινεμήσεως * 
Prafinita est dies acclamalionis Kalendg Januariz 
currentis tunc. secundae indictionis. Fuit hic dies 
primus anni Christi 1260, qui cum sit periodi 
Juliana 5973, indictionis numerum habuit tertium, 
sed a Septembri duntaxat inchoandum. Unde recte 
convenit quod scripsit ncsler historicus, indictio- 
nem tunc adhuc secundam cucurrísse. 


III. Post coronatum Paleologum, qui maxime 
illustris eventus contigit, fuit recuperatio regie 
urbis dudum occupate insesseque a Latinis. 
Quare digna est res cujus patrate tempus paulo 
diligentius exploretur. Narrat illam noster l. rt, 
c. 26—38, pre cunctis aliis in isto argumento ver- 
satis copiose ac diiigenter. De tempore hec solum 
tradit sub finem c. 27, captam urbem a Cesare 
Alexio Strategopulo die sancte Anne matris Dei- 
pare sacra quinta et vicesima mensis Julii ; nam 
eo die Greci 8. Anne memoriam, pridie quam 
Latini soleant, colunt. Annum exprimit Georgius 
Aoropolita, cujus in hoc eventu finem historie 
sue defigentis verba hec .leguntur p. 100 ed. 
Reg.: Ka! ἡ Κωνσταντίνου προνοίᾳ Θεοῦ αὖθις 
Ónó χεῖρα τοῦ βασιλέως τῶν Ῥωμαίων ἐγένετο χατὰ 
λόγον δίκαιόν τε xal προσήκοντα ᾿Ιουλίου εἰχοστὴν 
xal πέμπτην ἄγοντος, οὔσης ἐπινεμήσεως τετάρ- 
της, χαὶ ἀπὸ γενέσεως κόσμου ἔτους ὄντος, VEO, 
ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν χρατουμένη χρόνους πεντήχοντα 
καὶ ὀχτώ, Et. Constantinopolis providentia Dei rur- 
sus sub manu imperatoris Romanorum fwit, prout 
4928 justum eL conveniens erat, Juli mensis die 
quinlàó el vicesimo, indictione quarta, anno ab orbe 
condito 6769, postquam in. potestale hoslium | fuisset 
annis quinquaginia oclo. Sic Acropolita, accurato 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. 11]. 


e-—— c ἘΠῚ 


bd 


À et ad nostras exacte rationes quadreete cuti 
Ut annus mundi sre vulgaris Grecor x 
Christi annum redigatur, perpeius melbodi -ὰ 
lendi ex summa sunt 5508. Igitur annus ad i 
polita indicatus mundi 6769 idem fuit cuu ΕἸ 
ere nostre Christiane 1261. Est hie perii ἃ 
liane 5971, que summa divisa per quipdecin à 
numeruin indictionis quartum. Spatium ΤᾺΝ 
detente a Latinis urbis adamussim πὰς 
logie exactum ab Acropolita proditur. ϑερεῖ 
quippe c. 2 vidimus captam a Latinis Cos. 
nopolim anno Christi 4203; cum autem nex 
finiamus receptam 8 Greecis eamdem foisxe 
anno Christi 1201, qui ex 61 3 subtraxerit, 
reperiet 58 annos dominii Latinorum ir 

B Grecorum civitate. 


IV. Restat ultimum ex propositis capotai 
cerle illigandum exoscatio pueri Joannis 
noster pro facinoris atrocitate tragice deci 
lib. nr, c. 10, unicam temporis cire 
notat, dum tam immanem carnificinam i15 
innocente, pro imperatore Romanorum jas κα 
exercitam horrendo ausu memorat die 5: 
sanctissima, anniversaria videlicet Nalalsc 
Annum investigare nos oportet. [P 5i s. 
proxime post initium ἃ Michaele Palecin 5*j 
rium id opinemur factum, subigit ipe * 
meres, qui cum modo laudato o. 10, 1: 
pserit Joannem Theodori imperatoris »* 
quando excecatus est, fuisse aiio! 
μηδὲν ἔτι σχεδὸν τελέως ἢ τὸ χαίρειν o edi 
μαθὸν, xal γ' iv ἴσῳ τιθέμενον τό τοῦ 
ἄρχεσθαι, et paulo inferius τοῦ βρίρσκ V 
ὁπερδεθηκὸς παιδίον. Jam tamen 1. ἐς 35:1 
maverat eumdem, cum est ejus pater Theodor 
mortuus, fuisse novennemp. Huic ewm *u:1 
tres quatuorve anni accederent, jam is pw * 
bertatem attigisset, quando est erests ^ 
sune dicit posset puerulus paulum modo infi 
excedens: el imperandi, ac parendi, gu 
dolendique discrimen ignorans. Imo si recie 
nes ponimus, quantumcunque  festinemns * 
presentando crudeli regii pueri supplici. 
poterimus assequi ut verisimile reddamus 
de tam immatura teneritudine pueruli, 
est excecatus, affirmatur a nostro. Fini": 
enim vel primo ipso sui principatus anno se 
tam atrociter ἃ Michaele Paleologo in pup 
insontem. Cum is annus, ut diximus, fuerit àf* 
1260, si jam tum, quando Theodorus Joanni * 
pilli pater Augusto mense anni 1259 vivere dt^ 
ipse jam novennis fuerat, ut Pachymeres «ss 
utique 25 Decembris die anni 1260, sexto def 
videlicet post mense, undecennis fuisse debet 
oujus etatis pueri, presertim educati regie, L^ 
solent 724 gaudendi dolendique ignorare di^ 
men. Hac mihi causa opinandi esi parum eu 
prodit:im a Pacbymere Joannis pueri etatem 
patris morte. Potiusque assentior Georgio Acre? 


















D 








4481 


lite, qui c. 75 sue Historiz;relata morle Theodori A 
de hoc ejus filio soribit; Ὁ piv υἱὸς τοῦ βα- 
siue Θεοδώρου ὁ Ἰωάννης πάνυ ἀφῆλιξ ἐτύγχα- 
γεν ὧν ἐν τῷ καιρῷ τῆς τελευτῆς τοῦ βασιλέως 
χαὶ πατρός " οὕτω γὰρ τελείων ἐνιαυτῶν ὑπῆρχεν 
ὀκτώ" Ac filius quidem. imperatoris. Theodori Joan-- 
nes valde immatura fuit. aetatis, quando imperator 
ejus pater est mortuus : annum quippe nondum 
octavum impleverat. Ita ille.Hoc omnino tenendum. 

Certum porro est ante receptam Constantinopolim 

et solemnem Michaelis Paleologi Augusti in eam 

ingressum, qui die 15 mensis Augusti anno 1201 

peractus est, non fuisse puerum Joannem exem- 

catum. Multa enim que Pacbymeres a e. 33,lib.n, 
ad 9, lib. rt, memorat,omnino post captar urbem 
et ante Joannem exccatum contigisse oportuit. 
Quia vero nec numero nec genere illa talia sunt 
ut majus quadrimestri spatiunz exigere videantur, 
plane censeo hujus ejusdem anni 1201 die octavo 
Kal. Januarias, Christi nempe,ut Pachymeres tra- 
dit, natali,jussu barbaro tutoris et collega Michae- 
lis Paleologi Joannem Augustum puerum paulo 
majorem novenni fuisse himninibus orbalum et in 
ielernam custodiam arcis Dacybitzs cond;lun, 
sexlo annó vertente ab inauguralione patris ejus 

Theodori, tali, ut vidimus, die sacris in templo 

omreioniis peracta. 

CAPUT V. 

Chronologia patriarcharum, Arsenii, Nicephori, el 
ilerum Arsenii, qui sub Michaele Palzeologo sedem 
Constantinopolitanam tenuerunt. 

I. Multa sunt in tempore ingressus, exilus, in 
spatiis vite ac sedis horum patriarcharum ila con- 
fusa, ut viris etíam magnis non occasionem modo, 
sed necessitatem errandi objecerint. Atqui non ut 
illij horum que primum modo produntur desti- 
tuti luce monumenlorum, citra culpam et repre- 
hensionis just» meritum in his litubasse potue- 
runt, nobis item, si quid offenderimus, similis 
venie conditio ac spes ostenditur. Quare, nisi de- 
bere volumus [P.512] multam negligentiie nomine, 
annilendum est nobis et pro virili contendendum 
in isto sernel sic purgando loeo, ul eum deinceps 
vel mediocris attentio legentis inoffenso queat ve- 
stigio decurrere. Hoc deinceps conabimur. Sedem 
Constantinopolilanam imperante Michaele Paleo- 
logo quinque omnino patriarem tenuerunt; quo- D 
rum unus etiam Arsenius illi Ecclesiz bis prefuit. 
Priorem hujus patriarchatum ab anno Christi 
1255 procedere tam certum est, quam illo ipso 
anno Theodorum Lascarim Juniorem imperare 
cepisse; quod capitibus libri hujus tertio 725 
et quarto demonstravimus. Etenim,ut diserte ocn- 
latus testis et auctor cujusvis rei looeuples Acro- 
polita Georgius tradit, acelamatus imperator The- 
odorus post patris Joannis mortem;qua illo Christi 
anno 1425 tertio Kal. Novembres contigit, curam. 
omnium primam posuit in providendo Ecclesie 
pastore, quam patriarcha Manuel paulo ante Joan- 














cHmowwodw Us Ὁ 





E 


evectionem ad patriarchatum anto mensem ojus anní 
ultimum fieri. Nam penultimo - | perso- 
lutis decessori parenti funeribus justis, delibe- 
ratio de patriarcha inita est a Primum 
que multis circumspectis in Nicephoro Blemmida, 
quo philosophie magistro novus imperalor usus 
fuerat, designatio consedit. Verum illo, postquam 
longe absens invitatus est per nuntios, honorem 
detrectante, nova inquisitio digni tali loco viri de-- 
siiiin Arsenio; qui oblatam dignitatem libenter. 
admillens ex monasterio ad lacum Apolloniadis 
sito, ubi vitam religiosam exercebat, Niceam pro- 
fetus, ibi spatio hebdomadis unius (non unius 
diei, nt perperam ponitur apud Spondanum), 
unius, inquam, hebdomadis spatio diaconus, su- 
cerdos et patriarcha ordinatus est. Idemque mox 
ritibus in ecclesia consuetis Theodorum eumdem 
imperatorem coronavit. 

11. Nemo non videt in his facile consumi de- 
Laisss fntervallum sesquimenstruum, ut vix lan- 
dem sub medium Decembrem possessionem adire 
patriarchatos Arsenius potuerit. Quir porro, ut 
notat Acropolita, Theodorus imperator evocatus 
Adrianopolim instantibus causis, expedire se Ni- 
cac lestinabat necessaria ceremonia inaugura- 
lionis sos, que prima ei apta se obtulit dies (fuit. 
en Christi natalis), in ea sacris primum operante 
patriarcha solemnem in templo coronationem ac 
cepit die 25 Decembris, a qua die, quce sexta est 
numersta, Decembris 30 horrenda solis eclipsi 
fuit insignis.Habernus ex his initium sedis Arsenii 
omni firmitate constilutum in mense Decembri 
anui 1255 a Christo nato. Persevernvit inde ille 
in tranquilla fonotione patriarchatus usque ad 
mortem Theodori imperatoris,que& mense Augusto 
unni Christi 1259 evenit, necnon usque ad evectio- 
nem in imperium Michaelis Paleologi, quem et coro 
navit,et quidem solum,contra quam statutum fue- 
rat ; quod fuit initiam dejiciendi ab spe ἵ τι perii re- 
digendique in ordinem infelicis pueri Joannis jam 
Augusti. Coronationem istam Palzologi probabi- 
lier conferimus in Februarium anni Christi 1260 
Non longo post eam tempore Arsenius βοτὰ du- 
ctus penitentia facilitatis sue, qua perrmiserat 
omitti coronationem pupilli principis ejus potis- 
simum fidei a patre moriente commendati, Ni- 
cia fugiens in monasterium dietum Paschasii se- 
cessit, ibique privatam agere vitam instituit. Hoc 
videtur faetum mense Martio dicti anni 1260. Nam. 
ejus rei nuntius perlatus ad imperatorem Michae- 
lem dicitur, quo tempore is 2226 trajicere Helles- 
pontum parabat ad visendam Selybriam ἃ suis 
captam paulo ante. [ta Pachymeres, l. m, ὁ. ἐδ, 
Recte hoe quadrat in principium Aprilis, vernam 
nimirum tempestatem, qua reges solent ad bella. 
procedere, ut Scriptura loquitur. Nam, ut locet 





-— 


4183 


P. POSSINI OBBSEBVATIONUM LIB. 10 hU 


c 


idem historicus,Constantinopoleos oppugnationem A triarchatum, Alexio Stretegopulo Cesri, qi w. 


Mihuel animo versabat, quam re ipsa est aggres- 
sus insequenti estate. Tunc autem is itinere co- 
gitato supersedens, dedit operam rebus Ecclesie, 
ibidem ubi tunc erat Nymphei persistens, congre- 
ganda synodo qua de Arsenii secessu statueret. 
Synodus Nicetam quemdam [P. 513] ad Arsenium 
mittit. Is ab Arsenio renuntiat cedere illum pa- 
triachalu. Hic finis fuit prioris Arsenii sedis. Que 
cum desierit Aprili anni 1200 et caperit Decein- 
bri anni 1255, quatuor annorum et preterea toti- 
dem fere mensium fuerit oportet. 


llf. In ejus locum substitutus statim est Nice- 


phorus tunc Ephesi metropolita. C»r statim id fa- 
ctun credam oausa est, quia festinabat in pro- 


bem ceperat, eximius et plane extraominaritie- 
nos est habitus, ut statim post Augusto qui er-; 
nabantur, hoc est Michaelem Paleologumet «E 
éoram ejus conjugem, nominaretur in syujs: 
hoc est in litaniis et procibus publicis. Reiz: 
hoc 8 Pachymere, l. 111, c. 2 sub finem, ubi vi 
observat historicus fuisse hanc quamdam ox 
ctorationem pupilli Joannis, astotissimi i 
toris blanditiis et artibus impetratam a snp: 
nimium patriarcha, non providente tum wii: 
quo hec pertinerent. In quo ut fucus fiers m 
ut ex ceteris apparet, suspicaci, et cui salus ipf 
tasque pupilli Joannis, ejus peculiari cure 

erat, ut oportuit et res deinde monstrarunt, t 


cinctu ad expeditionem urgentem imperator ; et B charissima, quis non videt fuisse necesse utri 


ipse Nicephorus cupidissime assentiens nullam mo- 
ram interposuit electioni suse.Narrantur hec c. 15 
et 16. 1. in,ubi et dicitur eodem tempore decessisse 
Nympheo imperatorem quidem Callipolim versus 
cum exercitu ad Constantinopolim oppugnandam, 
novum vero patriarcham Nicephorum Niceam,que 
cum esset tunc urbs regia, Latinis Constantinopo- 
lim tenentibus,in ea solitus erat Grecus Constan- 
tinopolitanus patriarcha diversari.Initium patriar- 
chatus Nicephori verisimiliter confertur in finem 
Aprilis aut initium Maii anni supra memorati 
4260. Narrat inde Pachymeres, 1. ic. 20, diu- 
turnam et irritam oppugnationem Galate, in qua 
imperator consumpsit astatem. Eoque ad eum 


Nicephorus patriarcha, pertadesus Niceensium,quo- (C 


rum Arsenio addictorum odia in se iraeque nulla 
delinere arte potuerat, se contulit,aspe ingrediendi 
cum ipso Augusto urbem mor, ut credebatur, 
capiendam. Sed cum obsidionem solvere coactus 
imperator Nympheum se recepisset, secutus eum 
illuc Nicephorus ibi est mortuus sub autummum, 
ut apparet, aut hiemis initium ejusdem anni 1268. 
Quare illius patriarchatus haud fere longior septi- 
mestri aut octimestri fuit. Hinc vacavit sedes 
annum circiter, anxie deliberante imperatore 
quem ad rationes meditate expunctionis pupilli 
accommodatum ei preficeret, quoad tandem in 
Arsenii revocationem consensit, cujus in preteri- 
tione coronationis Joannis pueri patientiam exper- 
tus speravit etiam eo facili usorum in exauctora- 
tione quam parabat ejusdem. Contigit interim capi 
urbem, et imperatorem in eam invehi solemni 
pompa, ibique fixo jam domicilio. Arsenium denuo 
electum a synodo missis legatis invitasse ad resu- 
mendam melioribus auspiciis addicatam olim po- 
Lestatem. Quibus ille assentiens in urbem venit et 
sedis patriarchalis possessionem rursus adiit 
l. πι, o. 2. 


3 $4 IV. Arsenii restitutionem non multo post 
captam urbem contigisse inde argumentum duci 
potest, quod in secunda coronatione Michaelis 
ab Arsenio delinito donis et honoribus libenter 
celebrata, proxima Dominica post resumptum pa- 


flagrans Alexii Cesaris, in recentissima n 
memoria heroici facinoris quo rem Roman? 
perii metropoli recuperanda incomparabili x: 
ficis sibi devinxisset, rationes pupulli prs 
cui preferebatur, et multas alias tam inoszj 
homicis non imperantis honorem diss 
considerationes eluctaretur ὃ Igitur cum ar€- 
Alexio captam statuerimus die 25, Julii κε : 
ingressum vero eam solemni pompa X-** 
Augustum 18 Kal Septemb. ejusdem anni, &£' ' 
Deipare assumpte doceat Acropolita c. &: 
valde verisimiliter possumus resumptur $^ i 
senio regimen patriarchalis sedis sub fip 
mensis et Michaelis coronationom subi» 
tembris celebratum. In quo si quis vit 
lit, tamen idem id in longum differre 
Cum enim certo definierimus superius" 
Joannem (P. 514) Augustum puerum 
fuiss», die Christi Natali hujus anni ΜΙ, t 7 
nifestum sit inter coronationern Michelis ἃ e7* 
cationem Joannis idoneum  quodpiam VS?' 
gpatium, intercessisse, haud utique mul^ "" 
fixam ἃ nobis initi secundum ab Arsenio pi 
chalus epocham licebit quamtumvis argulo tc] 
cturis evagari. 





V. Habemus initium secundi patriarcbatus ὁ 
nii. Restat finis ejusdem indagandus. Nar 
chymeres, l. ri, c. 14, Arsenium patriarchiz' 
dita Joannis excecatione anathema in ejus t: 


p rem Michaelem Augustum intorsisse. Id ft 


oportuit circa initium anni Christi 1263, cum?! 
mum nempe vulgata fama est facti atrocis. 5! 
deinde 19 dicitur Michaelem, postquam vidé: 
aliquandiu ignominiam meritissima pcenz tac! 
tulerat, petiisse supplicem ab Arsenio soluict* 
anathematis, nec tamen, licet diu et veheme* 
institisset, impetrare potuisse. Multa dehinc ΟΣ 
rantur novem reliquis capitibus libri tertii, (7 
illo intervallo frustra petite absolutionis ab exe& 
municatione 728 contigerunt. Hzc prout in * 
nopsi chronologica digessimus, facile trium sn 
rum spatium explent. Quando jam desperans M 
chael quidquam sua causa facturum Argenium! 


1185 

episcopos de statu rerum sut 
habuit, que c. 1, 1. tv recitatur. In. 
damenta jacta sunt depositionis 

ut processum fuerit docere historicus inei, 
c. 3 ubi aceusatio in patriarcham cupide ab 
ratore accepta memoratur. Damnalio Arsenii el 
exauctoratio judicio synodi decreta refertur c. 6; 
executio porro sententis et ejeclio Arsenii e sede 
et urbe perseribitur c. 8; oratio, de qua diximus, 
imperatoris habita videtur sub inilium arni 4263, 
cum jam per annos tres excomunicationis, qua. 
fuisset illigatus statim post exceecationem Joannis 
pueri, solutionem nequidquam flagitasset, Post 
oralionem illam, qua velut elarigatio quedam fuit 
terrendo, si fieri posset, patriarcha premissa, se- 
cute sunt deliberationes episcoporum et officia 
mullorum ex ipsis ad patriarcham pro Augusto 
supplice, tum ultima hujus Josephi sui confessarii 
ad Arsenium allegatio. Quz cum nihil proficerent, 
tandem sub initium Aprilis Arsenio lis est inten- 
tata, oblato contra illum libello. De hzc re verba 
Pachymeris notanda sunt c. illo 3, l. 1v, sic seri- 
bentis : Τότε τοίνυν βοηδρομιῶνος ἱσταμένου xal 
συνήθων νηστειῶν τελουμένων ἑορτῆς ἀγομένης ἣν 
ἀκάθιστον σύνηθες ὀνομάτειν' Tunc igitur sub. imt- 
tiun. Aprilis solemnis jejunii tempore, dum [estum. 
ageretur quod Acathistum vulgo nominant. Datum 
contra patriarcham libellum accusatorium conse- 
quenter narat. Diximus in Glossario verbo 'Axá- 
θίστος, festum illud solitum fuisse celebrari Sub- 
bato quinte hebdomad:z verni jejunii dierum 






inioss traduetio Holoboli) iméuné 


lius indigationem alia grassandum est via. Narra- 
verat ibi Pachymeres causam primam ime impera- - 
ioris in Holobolum exstitisse ex hujus preeipiti 
quadam eruptione indignationis in imperatorem, 
cui cum inservire ompisset in negotio conciliatio- 
nis ecclesiarum, suggerendis ex historia aut le- 
clione Patrum argumentis ad eam suadendam ap- 
lis, repente instítutnm et sententiam mautaveril. 
offensus quod in quodam ceu, nti aliis sessionis 
honorem imperator iribuisset, ipsum solum reli- 
quissel stantem. Unde ille interrogatus de re que 
iraclabatar, preterquam speralis el prius ostensis 
contraria omnia respondit, etiam Augusto expro- 
bravit exeeeationem pueri Joannis. Unde impera- 
lore vehementissimo commolo, Holobolus sibi me- 
inens in asylum ecclesie confugerit, sed inde 
blandis imperatoris suasionibus extractus, relega- 
lus Niceam fuerit in monasterium Hyacinthi, Scri- 
bit autem ibidem Pachymeres, ab ista relegatione 


quadraginta, sexdecim diebus ante Paseha. Cum (| pondo anno expleto, vocatur). Nicea Constanti- 


autem, ut manifestum, non quolibet anno Sab- 
batum quint» hebdomadis quadragesime in Apri- 
lis initium incideret, apparet his verbis contineri 
characterem anni quem quarimus. Ordorerum ge- 
starum insynopsiexpansus ducitnosad annumChri- 
sti 1260; nam hie annus fuit periodi Juliano 5979, 
cycli solis 15, cycli lune 11. Horum eyelorum cer- 
Lissimo indicio habemus Pascha illo anno fuisse 
Aprilis 18; unde retrocedendo ad Sabbatum quinte 
hebdomade Quadragesima ac festum Acatbistum, 
reperimus id incidisse in tertium Aprilis, qui dies 
aptissime congruit in illam mentionem ἱσταμένου 
βοηδρομιῶνος, meipientis Aprilis. 

VI. Mora judicii totius a prima delatione ad exse- 


nopolim Holobolum ab imperatore ad dirum sup- 
plicium fuisse. Igitur si potuerimus definiretempus 
illius conventus, quo suam gravem in perniciem. 
ruit Hulobolus intemperantia ire et lingue, sta- 
tuere licebit de vero tempore cum supplicii de Ho- 
lobolo sumpti tum mortis Arsenii. Atqui speramus 
istius quidem voli nos fore compotes. Nam con- 
ventus iste videtur ille idem fuisse quem descripsit 
Pachyrmeres, o. 12 libri ejusdem v, ubi tradit in- 
tentum imperatorem adducendis in suam de pace 
ineunda cum Latina Ecclesin senten'iam, aversis 
ab eo consilio presulibus Grecis, congregato apnd 
se patriarcha curn episcopis et priecipuis ex clero, 
institisse ut in eam conciliationem assensum darent, 


cutionem sententis et deportationem damnati ad D allegandis rationibus quas ei suggesserant docti 


insulam duorum fuit fere mensium siquidem do- 
cet. Pachymeres, 1. iv, c. B, extrusum per ministros 
imperatoris patriarchali palatio Arsenium nocte 
circiter extrema mensis Maii, NbE ἦν περί moo τὰ 
πελευταῖα πυαντιῶνος. Sic scribit hoc loco noster 
istud nomen, cum alibi conslanter πυανεψιῶνα., 
Maium vocel. Sed utcunque variet seriptura vo- 
cabuli, res est quidem ipsa minime dubia Maium 
hic indicari. 499 Quare certo ex bis licet definire 
spalium secundi patriarchatus Arsenii, qui a mense 
Septembri anni Christi 1261 ad finem Maii 1266 
per annos quatuor et menses preterea circiter no- 


homines, archidiaconus Meliteniota, Georgius Cy- 
prius protapostolarius et rhetor ecclesie Holobo- 
lus, qui omnes aderant, pro se quisque negotium 
juvantes, quamquam, ut ibi submonet historicus, 
Holobolus quidem non ex animi sui sententia, sed 
in speciem duntaxat nec studio sincero. Esse hunc 
celum eumdem suadet personarum identitas et. 
τοὶ traclate in utroque : nam Meliteniota, Cyrrius 
et Holobolus utrobique memorantur 730 adhibiti 
adjuvandum imperatorem in convincendis fautori- 
bus schismatis. Nec obstat quod illo c. 20 poste- 
rioris temporis memoriam exsequitur:nam diserte 


4181 


P. POSSINI OBSERV ATIONUM LIB. 1II. 


T E 


ibidem admonet, quod ibi narrat, actum superius, Δ manifesto periculo publica quietis, at neceass' 


sed ibi memorari ob similitudinem rerum. Conven- 
tua porro illic c. 12 narratus significatur ibidem 
habitus, posquam legati Gregorii X pontificis Ro- 
mani Constantinopolim advenerant. Non potuerunt 
autem illi eo pervenisse prius quam sub flnem 
anni 1272, siquidem littere quas eis perferendas 
ad Michaelem imperatorem is pontifex dedit, re- 
citate a Raynaldo illo anno n. 25, scriplee sunt 9 
Kal. Novemb. ejus quem dixi anni apud urbem 
velerem, ubi Gregorius tuno erat. Sub initium 
igitur anni 1273 fuerit habitus is cetus, quo gra- 
tiam apud imperatorem suam Holobolus perdidit. 
Ex quo tempore nondum anno evoluto, retractus 
Constantinopolim tam diras ibi (que c. 20 descri- 
buntur) contumacia sue ponas dederit sexta die 
Octobris &enni 1273, mortuo ante sex dies in insula 
Oxea, ubi dudum exulabat. Arsenio, quem inde 
intelligimus post suam e secundo patriarchatu 
ejectionem vixisse annis septem, et quator insu- 
per mensibus. 


CAPUT VI. 

Chronologia patriarcharum Germani, Josephi, et Jo- 
annis Vecci, qui posl Arsenium, imperante Micha- 
ele Palzxologo, sedem Constantinopolitanam tenue- 
runt. Tempus missz legationis ad papam. 

[P. 516] 1. Post amotum Arsenium Germanus ex 
Adrianipolitana sedein Constantinopolitanam trans- 
latus et patriarcha declaratus est mense Junio die 
festo sancli Spiritus, ut loquitur Pachymeres, l. iv, 
6. 13: Μηνὸς μχ!μαχτηριῶνος ἐν τῇ τοῦ ἁγίου ΠΪνεύ- 
ματος ἑορτῇ. Libenter hoo differrem in annum 
sequentem. Nam inter exauctorationem Arsenii et 
promotionem Germani multa commemorat Paschy- 
meres eapitibus9, 10 et 11, 1. 1v, que in angustias 
paucissimorum dierum inter extremum Maium et 
Junium iaeuntem intercedentium sgerrime viden. 
tur posse compingi. Fuit, ut diximus, hoc anno, 
quo est exauctoratus Arsenius, Pascha 48 Aprilis, 
et consequenter Pentecoste, quam hic vocat noster 
ἑορτὴν τοῦ ἁγίου Πνεύματος. 6 Junii. Sententia 
depositionis perlata in Arsenium et executioni 
mandata est περί που τὰ τελευταῖα τοῦ πυαντιῶ- 
νος, Circiter extrema mensis Maii, ut clare tradit no- 
Bter c. 8, l. iv. Germanus porro inauguratus pa- 
triarchba, ex eodem auctore, est die Pentecostes, 
hoc est, sexto Junii. Medium spatium non plus 
octo aut decem dierum fuisse oportuit. Et tamen 
docet indicatis locis Pachymeres primum electio- 
nem successuri Arsenio liberis suffragiis synodi 
relictam ab imperatore, unde sit 2 8Ὲ consequens 
moram congregatos Patres mature inquisitioni 
idoneam sumpsisse. Deinde ubi suffragia in Ger- 
manum convenissent, recusasse ipsum admittere 
honorem, nec nisi urgentibus et sepius iteratis 
imperatoris eum ad hoc quotidie adeuntis instan- 
tiis denique inclinatum assensisse. Preterea me- 
minit ibi auctor factionis valine σου ἥδ Arsenio 
faventium, que tam vehementer invaluerit cum 


C 


buerit imperator longa eam et accurala conca 
compescere conari. Denique narrat diam αι. 
operam ut reliqui Orientales patriarche, Aler- 
drinus et Antiochenus, ejectionem Arsenii pui- 
rent; quam ad rem verisimile sit missum δὲ « 
rei factis nuntium,et exepectatum videlicet een. 
responsum re adhuc integra ante subrogater? 
novi patriarche in locum expulsi. His de us: 
propenderem equidem ad  differendam Gerae] 
electionem in annum sequentem; quod pt c 
racterem hoc loco memoratum licet. Nam 
illo &nno Christi 4267, cum cyoclus solis fef 
et lune 11, qui dant Pascha 17 Aprilis, Pe 
ste pertingit in mensem Junium, quintum 
diem occupans. Quia tamen, quod statim J 
demus, certo constat Germanum eumdem mu 
chatu cessisse die 14 Septembris hujus ἡ 
anni 1267, unde esset, consequens non plti-. 
tribus mensibus cum dimidio in sede perxis! 
si quem tanta patriarchatus  Germaai ài 
det, poterit is per mecredere Patres syn. s| 
tempore Arsenii causam cognoverunt,disyiss*i 
simul de successore, si forte, quod pron ἐξ 
apparebat, ille amoveretur; quare statim x 
tentiam in Arsenium tulerunt, suffraga 5, 
mani electionem dare potuerint. De confu: : 
nianorum schismate quod narratur, ince ; 
pendente judicio Arsenii, ceterum facts 
borationem usque ad periculum publ ^ 
post Germani eveolionem exstiterit, εἰ 

per prolepsim antea a Pschymere s» 
stremo missos quidem statim nuntios $59 
deposilionem Arsenii ad Alexandrinum à V 
chenum patriarchas, Sed eorum) rediigm min) 
exspectatum. Non enim illi patriarcha uber 
tabantur in tali negotio jus | suffragii: vigi" 
damnatio quidem; ante nutum eorum precaé 
debuisset, quod factum tamen constat. Sors 
iu medio reliqui a me cceperitne [P. 517) 
patriarchatus anno 1266 an Sequenti ; propat 
tamen magis in quam maximam sedis ejus 
tatem, utique in qua facilius rationem inve 
ab eo volente et parato imperator ana 
solvi 8e non curaverit. 













Il. Finem patriarchatus Germani ejusdem pw 
Pachymeres,I.1v,c. 21, die festo exaltationisst?l 
Crucis menseSeptembri;quo die aitillum celebrt? 
ut solemnitas poscebat, divinis in templo offic 
sub vesperam patriarchio cedentem, ad susscé 
737 habebat in Manganis cellulas se recep 
neo postea ullis se adduci precibus sivigse ad υἱῷ 
ugum abdicat dignitatis. Unde ad successorisiste 
sitionem converse cum imperatoris tum antistit5 
cure sunt:quo annoid contigerit ex successorist* 
ctione brevi post secuta intelligendum est; qu 
cum, ut mox demonstrabitur, paracta fuerit υἱ 
28 Decembris anni desinentis a Christo nato1- 
pro constanti est habendum perstitisse Germanos 


1189 


CHRONOLOGICUS. 


1190 


in patriareham vel ἃ sexto Junii anni 1266 ad A — IV. De Joannis Vecci Josepho subrogati electione 


quartum decimum Septembris anni 1267 per an- 
num unum et menses preterea quatuor cum dimi- 
dio, vel a quinto Junii anni 1267 ad 14 Septem- 
brem ejusdem anni per menses tres et dies novem. 
Postque ipsius spontaneam abdicationem sedem 
vacasse tribus mensibus et diebus preterea qua- 
tuordecim, usque ad designationem successoris ; 
geptemdecim vero usque ad ejusdem inauguratio- 
. nem, que Kalendis Januariis anni 1258 celebrata 
rite est, prout 'deinceps ostendemus. Scribit no- 
βίον, c. 23, ]. 1v, Josephum monasterii Galesii pree- 
fectum confessarium imperatoris legitimo suffra- 
giorum numero electum probante ao studente 
maximeimperatore,designantumfuisse patriarcham 
μηνὸς σχιῤῥοφοριῶνος εἰκοστῇ ὀγδοῇ τῆς δεκάτης 
ἐπινεμήσεως τοῦ ςψοεί ἔτους, mensis Decembris vi- 
cesima octava, decima indictionis, anni 6715; inox- 
que addit fuisse ordinatum Kal. Januariis anni 
sequentis, ἑκατομθαιῶνος δὲ νουμηνίᾳ χειροτονηθεὶς 
εἰς ἀρχιερέας τετέλεσται. Annus. δ΄ mundi Gre- 
corum reducitur ad vulgarem vere nostre Christi 
detractione 5508, Fuit ergo is annus Christi 1267, 
periodi vero Juliane 5980 : qui numerus divisus 
in quindecim indicat indictionem ejus anni chara- 
cteristicam, decimam, prout Pachymeres notavit. 
Unde dubium esse non potest quin patriarchatus 
Josephi Galesii a Cal. Januarii anni Christi 1268 
procedat. 


III. Ubi desierit, modo definiam. Refert Pachy- 
meres, ]. c. v, 17, Josephum, qui se promulgatis 
palam litteris jurejurando obstrinxisset ad nun- 
quam assentiendum conciliationi cum Latinis, ab 
imperatore zgre id ferente persuasum migrare pa- 
triarchalibus edibus, secessisse in monasterium 
Periblepti, pollicitum ae renuntiaturum pat-iar- 
chatui, si de concordia Ecclesiarum Rome conve- 
niretur ἃ legalis eo ad hoc missis; interim quasi 
privatum victurum. Postea cum legati pace com- 
posita redissent, judicatum esse videri sedem 
vacare, cessione conditionata Josephi jam in abso- 
lutam transeunte, positione conditionis unde pen- 
debat. Quocirca itum in suffragia nove electionis. 
Iste secessus patriarche Josephi contigit,ut noster 
ibi distincte tradit, die 11 Januarii, secunda in- 
dictionis, anni 6782, ἐνδεκάτῃ μηνὸς ἐκατομθαιῶνος 
δευτέρας ἐπινεμήσεως τοῦ ςψπβ' ἔτους, Fuit hic 
annus Christi 1264, per. Jul. 5987, qui revera nu- 
meravit indictionem 5 88 secundam, qualem nul- 
lus ex quatuordecim precedentibus et totidem 
secutis habere potuil, ut periculum nullum sit ne 
annus tam ipsi propria insignitus nota cum alio 
quopiam confundatur aut mutetur. In ista porro 
suspensione res fuerunt ferme per annum, quoad 
legatis pacem a Romano pontifice cunventam sti- 
pulatamque referentibus,comitia sunt indicta novo 
creando patriarche Quod non contigit ante ae- 
quentem annum,ut docet nos historici nostri locus 
modo considerandus. 


quam et statim inchoatam post legatorum Roma 
reditum et celeriter transactam apparet, sic sori- 
bit Pachymeres, c. 94, ]. v: Ὁ Βέχχος εἰχοστῇ 
piv xal ἕχτῃ Πυανεψιῶνος μηνὸς [P. 518] κατὰ 
τὴν ἑορτὴν τῶν ἁγίων Πατέρων τῶν ἐν Νικαίᾳ πα- 
τριάρχης πρυδέδληται. Δευτέρᾳ δὲ Μαιμαχτηριῶνος 
τῇ ἐπιούσῃ χυριαχῇ, ἐν ἐπισήμῳ ἡμέρᾳ τοῦ Πνεύ- 
ματος, τὰ τοῦ Πνεύματος δέχεται καὶ τελειοῦται 
ἀρχιερεός" Veccus sexta et vicesima Maii mensis, in 
festo sanclorum Patrnm Niceensium patriarcha ele- 
ctus. est. Secunda vero Junii llominica hebdomadis 
verlentit insigni die suncti Spiritus gratiam Spiritus 
percepi! , ordinatus rite patriarcha. Hi characteres 
unice designant annum Christi 1275, periodi Ju- 
liane 4988, quo cyclus solis numeratus est 24, lit. 
Dominicalis fuit F, cyclus lune currebat 3, que 
note festum Pasche conferunt in 14 Aprilis, Do- 
minicam vero Pentecostes in 2 Junii. Unde patet a 
prima successione Josephi ad initum ἃ Vecco pa- 
triarchatum intercessisse menses solidos sexdecim 
cum diebus octodecim. Anno precedenti Christi 
1274 si quis suapicari vellet Vecci creationem 
factam, frustra esset ob characteres diversissimos: 
nam cyclos is annus habuit solis 23, lune 2, qui 
dant Pascha 1 April's et Pentecosten 20 Maii, et 
littera Dominicalis ejusdem anni G diem secundum 
Junii facit Sabhatum.cum Dominicam fuisse opor- 
tuerit quo anno est Veccus in patriarchalem Con- 
stantinopoleos evectus sedem. Hujus finis, quo- 
niam Michaelis Paleologi funere posterior extra 


C hujus historis limitem exit, nostre consideratio- 


nis nunc quidem non est. 


V. Restat ultimum quod proposuimus hic tra- 
ctandum. Tempus quo missa Romam est a Mi- 
chaele Augusto insignis legatio ad absolvendum 
negotium conciliationis Ecclesiarum, qua Germa- 
nus expatriarcha et Georgius Acropolita feliciter 
functi sunt, charactere non dubio insignitum legi- 
tur c. 21, l. v. Ait illic historicus solvisse duabus 
triremibus legatos paci conflciende destinatos, pa- 
ratis jam ad eam ex parte Grecorum omnibus. Hi 
fuerunt, ut c. 17 superius dixerat, partim eccle- 
siastici, partim senatorii. Priores Germanus nuper 
patriarcha et episcopus Niceew Theophanes, alii 
magnus logotheta Acropolita, preses vestiarii Pa- 
naretus et magnus interpres Berrhoota. 'Trire- 
mium 484 alteram conscenderunt Panaretus et 
Berrheota cum donis imperatoris ad pontificem, 
in altera duo episcopi cum Acropolita fuerunt, 
Altum petierunt, ait loco laudato noster c. 21, ], 
v, Κρονίου ἀρχομένου μηνός. Est haud dubie Pa- 
chymeri Κρύνιος Martius, prout est hujus l. c. 1 
demonstratum. Pergit dicere conflictatos eos pa- 
rum prospera tempestate pet venisse in sinum La- 
conicum, ubi est promontorium Mulese, λήγοντος 
τοῦ μηνὸς, hoc est eodem mense desinente, ultima 
ejus decade: notum est enim Grecos partiri men- 
868 in tres decadas. Primam vocanti ἀρχομένου 


1191 


Ϊ 


P. POBSINI OBSERVATIONUM LIB. III. ^ 


sive lewxpivoo , secundum μεσοῦντος, tertiam A Palmologo solutionem anathematis quo ἐπὶ 


φθίνοντος sive, ut hic noster, λήγοντος μηνός. Ad- 
dit ibi vehementi jactatas procella triremes ambas 
primum dissociatas vi venti fuisse, deinde alteram 
illarum, qua Panaretus ot Berrhoota vehebant, 
misere fractam et subimnersam, aliam salvam appu- 
lisse ad Methons portum; idque contigisse πέμπτῃ 
μεγάλῃ, hoc est feria quinta hebdomade majoris, 
qua ccena Domini celebratur ab Ecclesia. Ex bis 
oportuit illo anno feriam quintam in cena Domini 
mense Martio fuisse, et quidem aliquo die decadis 
ultimss mensis istius. Non potuit ille annus esse 
alius ab anno Christi juxta vulgarem eram 1273. 
Manifestum hoc est ex serie narratarum hao histo- 
ria rerum; nam superiori Christi 1272 coepit se- 


fuerat ab Arsenio devinctus ob excecalum αἱ! 
nem pupillum, scribit, inquam, in hune mois 
Κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον ἐπεσχότησεν doy 
ἥλιον ἄρτι τὴν τῶν Διδύμων τἯτάρτην παραλλ:-- 
τα, περὶ ὥραν πρὸ μεσημδρίας τρίτην τῆς ἐπ-: 
πέμπτης ἡμέρας τοῦ μαΐου, τοῦ cbe iwi 
μὲν οὖν ἡ πᾶσα ἔχλειψις δακτύλων ἔγτιστα ἔχε; 
δεχα, τοσοῦτον δὲ κατὰ τὸν μέσον τῆς Dini 
χρόνον ἐγεγόνει τὸ σκότος περὶ τὴν γῆν ὡς καὶ τὶ 
Abb τῶν ἀστέρων φανῆναι. Sub Aoc lempus 5i 
ranil luna solem quartum  Geminorum iranmiz 
tem gradum, circa horam ante meridiem 
quíniz et vicesimz diei Maii, anni 6785. Fui 
tota eclipsis digitorum proxime duodecim. ] 


dere Gregorius X, qui primus mentionem concor- p autem sub medium deliquit tempus tedevrz 


die intulerat, postquam in Syria electum se absen- 
tem a cardinalibus cognovit. Deinde jam corona. 
tus legatos Constantinopolim ad id negotium ur- 
gendum miserat. Hi strenue rem egerunt, pro 
virili Augusto cooperante; que referuntur hoc 


libro a c. 1| ad 17. Hec annum facile Gregorii I, - 


Christi 1272 , expleverunt. Dispositis utcunque 
omnibus ex parte Grecoruin missi sunt legati, de 
quibus agimus, circa initium anni, Gregorii ponti- 
ficatus secundi, Christi 1273; nec tardius potue- 
runt: alioqui Gregorium non reperissent Rome,qui 
hoc anno inde discessit versus Galliam,ut ibi conci- 
lium cccumenicum Lugduni celebraret. (P.519] Ha- 
bitum id concilium est anno sequenti Christi 1274, 
presente illic pontifice, et legatis Grecorum jam 
cum Ecclesia Romana conciliatorum ibidem con- 
parentibus. Que conciliatio cum per hanc legatio- 
nem perpetrata fuerit, evidens est eam prius obi- 
tam et renuntiatam Constantinopoli fuisse quam 
sacra synodus Lugduni inchoaretur. Quadrat au- 
tem unice ad hoc ipsum character hoc loco indi- 
catus ferie quinte majoris hebdomadz incidentis 
in postremos dies Martii, siquidem hic annus 
Christi 41273 fuit periodi Juliane 5986, cyclum 
solis habens 22,cyclum vero lune sive aureum nu- 
merum 2, litteram Domicalem A: quae note Pa- 
scha illius anni defigunt in 20 Martii. Fuit ergo fe- 
ria quinta in Cena Domini die 23 Martii ejusdem, 
Quare veraxet exacta deprebenditur historici narra- 
tio, et chronologia nostra confirmatur. 


435 CAPUT VII. 


De eclipsi solis a Gregora memorata, qua stabilita 
hactenus chronologia firmatur. 


I. Hactenus chronologiam nostram indicatis a 
Pachymere cbaracteribus, quantum licuit, munivi- 
mus. Non est autem negligenda opportunitas quam 
nobis benignam offert insignis Nicephori Gregore 
locus ejusdem coelesti quoque solaris maximi de- 
liquii suffragio roborande. Scribit is auctor Histo- 
rie 8uc l. iv, p. 51 ed. Basil., postquam narravit 
abdicationem Germani, Josephi subragationem in 
ejus locum,et ab hoc indultam imperatori Michaeli 


terram exstiterunt, ut et multe. stellarem a 
rent. 1ta Gregoras describit insignem prwm| 
horrendam solis defectionem  Constantiree! 
sam paulo antequam exauctoraretur Gerrit 
Josephus in ejus locum substituendus 
Quod utrumque illo anno a Gregora indic: 
Grecorum 6785, hoc est nostre 4957, c? 
nos quoque ostendimus superius, η. 5, εἰ 
δὶ demonstrare potuerimus fide tabula? ἐν 
tioniciis astronomicis tolis deliquium π᾿ 
in urbe tam frequenti cirea meridiem we 
cum omnibus memoratis circumstantis :^í 
vera fuisse commissum anno, nemone*? i 
gnum inde firmamentum accessurumt*^ 
nostris et fidei bistoricorum quoruz:* 
nitimur. Hec me spes impulit ad κατ 
litteras R. P. Jacobum Grantami socis 
Lutetis Parisiorum degentem,ut digest 
eclipsis calculos ponere. Fecit ille pre s ἐδ 
ditione et humanitate Prestantibus diligenti 
prout ex ejus ad me missa, quam t wr 
exercitatione astronomica patebit. 

Il. Jacobi Grantami e societate Jesu epit: 
novilunii ecliptici anno Christi 1267, 95 Mi. 
tabulas subsidiarias Rudolfinas, ai merid 
Constinopolitanum revocatas. Annus is ex 
munie, non biseextilis. 










4 86 [P. 520] Novilinium medium. 


Maii 5. n 
D.. H. 
tempus apog. sol. Jun. 
intervallum ἃ novilum. δ d ἕ 


motus intervallo respondens to]. ε! 
lendus , 

locus apogtei solis 3 

primus locus solis 

prima dietantia luminarium sole 
longius progresso 0 


Ho οοξῶς 


Y wA. σι. 


tempus apogetei lunt D 

proximum novilunio 165 1 8 
intervallum 7 6 4 
motus intervallo respondens 8 G 
addendus 3 ) 4 
locus apogeei lune 44 H $ 

rimus locus lune 2 A. uU 

mpus prosthaphereticum H 
addendum 1 με! 


1193 
Novilunium verum. 
D. Η. 
Maii 24 21 8t 23 
Pro correctione. B. G. 
ad primum locum solis adde 0 0 95 A338 
fit secundus locus solis 2 10 11 96 
secunda distantia luminarium, 0 3 
0 4 


luna longius progressa rrectione 


' oc C00» 
"gp 
g 
τὸ 


ad primum locum lune δἀἀ6}- 
dum 

fit secundus locus lune ad se- 
cundum solislocum revocandus 

tempus correctioni respondens 


10 1 21 


tollendum EE 51 
pro &equatione perfecta tempo- 
ris, addenda 32 


Novilusium perfecte 'correc(um el equatum. 

in meridiano tabularum, Maii 24& 21 246 4 

post meridiem. H. 
in meridiauo Constantinopoli- 

tano additig 4 28 0 
post m ediam noctem fit dies Maii 35 10 54 á 
4981 [Ρ. 591] hoc tempore et loco Zodiaci facta est vera 
synodus : quo autem sit visa, tam minus accurata quam 
accurata, per triangulos et parallaxes ostenditur in se- 
quentibus. 


Z Z 





8 6 
Tres priores parallaxes. | Tres posteriores parallax. 
altitudinis 25 4110] atitudinis 28 80 
latitudinis 33 {0 |latitudinis 23 | 952 
longitudinis 8 83 | longitudinis 45. 35 
in synodo vera. in synodo visa minus accu- 
rA . 


In triangulo ZCN rectangulo in N. Gr. 90 eclipticee. 


G. 
ang. C 15  328]|ang. C TÀ 45 
latus CZ 24 44 |latus CZ 24 29 
NZ 93 24 NZ 23 3838 
NC 6 36 NC 6 50 
In triangulo ZSN rectangulo in N. 
G. G. 
latus NS 9  18|[latus NS 10 $8 
SZ 25 9 SZ 29 13 
ang. S 31 )99|]ang. S 54 — 58 
D. H. 
primo tempore parallactico 0 9 16 0 
sublato ἃ vera synodo: 95 10 954 Á 
restal visasynodus minus accurata H. 

Maii die 35 10 A44 48} 
gecundo tempore parallactico 0 0 52 44 
sublato ἃ vera synodo 25 10 δά 4 
restat visa synodo accurata Maii 25 40 4 δ0 
locuslune,quiestsolis,insyno- S. 6. 

do vera 2 10 11 20 
389 tolle motum respondentem 

tempori parallactico accurato 29 7 
restat locus lune in synodo visa S. G. 

accurata 9 9 42 19 
ex hoc tolle locum nodi Q 8 44 96 


restat versus motus latitudinis δ 25 15 46 
unde [P. 522] vera latitudo bo- 
realis sive arcus iuter contra 27 10 


e tertia parallaxi latitudinis 2&à — A8 
tollenda : et restat visa latitudo 

seu arcus inter centra 9 29 

Quantitas eclipsis. 

Ex summa semidiametrorum 91 41 
tolle visam latitudinem sive ar-- 

cum inter centra 3 22 
restat quantitas eclipsis 29 — 19 


PATROL. GA. CXLIII 


CBRONOLOGICUS. 


1194 


jn serupulis, 1759 
quee multiplicata per 6 
faciunt 10554 
que divisa per semidiametrum 
solis 900 
dant digitos 11 
reetant 654 
qu& faciunt digiti unius partes 40 . 
quantitas ergo eclipsis est digiti undecim cum quadra- 
ginta partibus duodecimi. 


Duratio eclipsis. 


Duratio hujus eclipsis exacte deflpielur ex scrupulis 
medie durationis 31 35 per horarium lune motum 
in incidenlia et emersione compositie, ut consequitur. 

In incidentia. 
locus lung una hora ante visam S. — G. 


synodum accuratam p. gÜ 8 á 
lempus Maii 95. 9 41. δ 


In emersione. 


pocos lune una horapost visam S. 6. 
eynodum accuratam 9 40 16 384 
D. Η. 
tempus Ma'i 235 11 1 950 
Z . 
8 N 6 N L S 
789 Tres parallaxes. Tres parallaxes. 
altitudinis 25 30 |altitudinis 25 30 
C latitudinis 24 0 |lstitudinis 20 30 
longitudinis 8 37]|longitudinis 15 40 
ang. C 92 75 33 16|[P.523]apng.C 92 86 32 11 
latus CZ 984 9 4! ἰαϊυ5 (Ζ 49 39 232 
NZ 23 21 NZ 19 36 0 
NC 6 24 NC 4 14 0 
NS 7 49 NS 13 56 143 
SZ 2à 33 SZ 23 55 
ang. S 72 32 8C 12 44 
SC 14 13 ἃ 


ng. 8 55 52 
translato S in Occid. 
terlia parallaxisllongitudinis 48 411, quee vise syno- 
do accurate respondet, comparanda cum parallaxi lon- 

gitudinis inventa. 
In incidentia. 


Tertia parallaxis longitudinis 4 11 
parallaxis longitudinis in inci- 


dentis prior tempore 8 81 
differentia motu crescenti ad- 

modum celeriter 80 234 
hanc differentiam adde horario 

vero lune a sole 29 28 
fit motus horarius apparens ve- 

locissimus 69 

Analogia. 


Ut hic motus apparens 69. 92. 4143 ad unam ho- 
ram 3600, ita ecrupula medie durationis 31. 35. 1895 
ad tempus incidentie 1647. 27. 27. 

540 In emersione. 


Tertia parallaxis longitudinis 4 114 
parallaxis longit. in emersione 


osteriori tempore 15 10 
differentia motu valde decre- 

scente 83 4 
hanc differentiam adde horario 

vero lune a sole 29 28 
fit motus horarius apparens ve- 

lociesimus 63 29 

Analogia. 


Ut bio motus apparens 63 29 δὰ 3600, ita scru- 
pgla medie durationis 34 35 ad tempus emexeisicia 


ES 


1195 






otegro duratio δ." 
D. H. 
un 35 9 15 
ium eclipsis Malt $5 10 $05 
inis .ϑ 0 88 τ 
Lonsiasticopoli post mediam acctem. 
emerio AD — Sepleutrio incidentia AG 








P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. III. 


E 
A Et vero quanta ea fuerit, ad fidem hisiorau: 
temporis rationem nibil refert, probalis alie 
lissimis nolis. Verum ne ea ad integrum ecc. 
que epilogismum desideretur, magoa dilige: 
ivi. Et ne quis brevitalem ποὺ τὸ 
gre hore in eclipsi prope totali nimiam sr 
hendet, velooissimum luna motum appare 
circa 3 parallaxem longitudinis, tam in insic: 
crescendo valde in quadrante Orientali edix 
quam in emersione multum decresceniois ch 
drante Oocidentali, áqusso ut mecum wu 
[P. 525] et desinet rnirari. Haeo in gratin! 
Poseini; qui viri amici laborem gratum, si 











Medie habebit, et eum Deo in suis orationibus ei 
Typus eclipseos simis sacrificiis commendatum habebit. 
in triangulo ABC rectangulo in A. Β 1V. Hactenus R. P. Jacobus Grantami.C| 
Fretoma semidiimelroram 5M PG P gungem quod consultus ἃ me de eclipsi ese! 
labesecropulos medie doratonle δὲ — 8$ AC — Joannes Baptista Ricciolus, statim homes 


11. Ex hoc epilogismo clariesimumj]fit [in eclipsi 
descripta reperiri chi 
designatos, anpum ἃ mundo condito 6775, id est 
Christi 1267, Maii diem 25, horam ante meridiem 
3, et digilos prope 12, unde tanta obscuritas in 
341 terra ut stelle in colo apparerent. At defi- 
cit una illustris, nota loci solis in Zodiaco : ponit 
enim Nicephorus gradum 4 Geminorum, noster 
autem calculus 10. Sed in eo Nicephorus ^ anifeste 
hellucinatur, secutus non astronomicos leges, 
sed popularem putandi rationem et. communem 
errorem jungentium equinoclium vernum, seu 
primum gredum Arietis, cum 21 Martii : quem- 
admodum jam a concilio Niceno in usu id erat, 
non observato, saltem non correcto, vitio anteces- 














sionis mquinoctii versus initium Januarii unius 
diei per centum triginta circiter annos. Qui error 
postea correctus cst aano Christi 1582, sublatis 
10 diebus, quibus initium Arietis Martii vicesi- 
mum primum preecesserat. Et revera a concilio 
Niceno habito anno Christi 325 usque ad tempus 
hujus eclipsis anno Christi 12607 anni fluxerunt 


942, pro quibus Nicephorus sex gradus anteces- 
sionis Geminorum usurpavit, cum merito septem 
integros numerare potuisset, Sethus Calvisius in 


Chronolog. anno Christi 1207 hanc eclipsim,nota- 


vit, eodem anno et die quo Nicephorus; eumque 


ciroa 4 gradum Geminorum jure corrigit : sed ἢ longitudinem a Palma insula Fortunatam 


contigisse ait hora 11, 9. 21, post mediam noctem, 
tardius multo quam velit Nicephorus qui 3 ante 
meridiem scribit; cum quo belle calculus noster 
convenit. Numerat autem Calvisius digitos cbscu- 
rationis 11, 52, fere ut nos οἱ Nicephorus proxime 
ad totalem ; feriam quoque quartam rite designat, 
et probat cyclus solis 16, littera B. Keplerus in 
tabulis Rudolfinis p. 98 ejusdem eclipseos men- 
tionem facit, et ostendit recte ἃ Calvisio Nicepho- 
rum reprehendi, et oum eo ponit grad. 10, 59 
Geminorum, paulo liberalior in minutis. Porro 
de duratione hujus eclipsis neque Nicephorus ne- 
que Calvisius aut Keplerus quidquam affirmant. 






cteres ἃ Nicephoro Gregora 


respondit hisce plane verbis. 

Era Constantinopolitana supponit 
fuisse mundi annos 5508 ante usitas 
teram. Quare annus 6775 eeree Constanti 
est ere Christianej1267. 

14 Anno Christi 1267. cyolus lungsas*. 
numerus fuit 14, epacta 3, novilunium c&, 
?5 et 26 Maii. Cyclus solis fuit 16, n5, 
minicalis B, et dies.25 Maii incidit in iat 
tam. 

Anno eodem 1267, die 25 Maii, nois" 
rum Constantinopoli fuit sesquihonz^ 
diem ; sed ob parallaxim longitudiz?" 
minutis 5, ante meridiem sole et js! 
in gradu 12 Geminorum. Latitudo s V" 
et vera fuit minutorum 49, 8; sei rf? 
parallaxim latitudinis fuit australis et mif 
3, 8; summa autem semidiametreram soli" 
nm fuit minutorum 30, 40; et solis dm 
tegra minutorum 31, 38; ideoque digi 
11, 25. Sed eo quod radii solis obliqueit 
incidentes aliorsum procul a vertice 
polis reflecterentur, neo. multum aerem s 
situm illustrarent, visa est eclipsis pene 
stelle horizonti propiores aliasque conspid 
runt. 

Ex mea Geographia reformata Suppono 
dinem poli Constantinopolis ease grad. ih! 



























54, 36. 

Quid sibi velit Gregoras, aut quibus ex 
ridibus hauserit solem fuisse tunc in quart 
seu parte Geminorum, penitus ignoro. Lio 
iabule astronomios insignium: mathematt 
paucis aliquot minutis dissidere possint 
multis tamen gradibus nulle. Certe enim tx 
1267 sol ingrediebatur in signa Zodiaci ó9*| 
aut 10 cilius quam nuno post correctionet' 
gorianam Kalendarii. Nunc autem  ingredilt' 
minos die 22 aut 23 Maii. Ego tunc die 1319 
circiter. Atqne adeo die 25 Maii erat jam in! 
12 gradu Geminorum, 


1197 


CHRONOLOGICOS. 


1108 


Hao ille, Habes, lector, eruditissimorum hominnm A quatuor et viginti patri morienti successide. Si 


el prestantium astonomorum circa eclipsim 8 
Nicephoro Gregora memoratam judicia et ratioci- 
nia, qu» tantam ejus notitiam suppeditant quanta 
optari fere potest, certe que abunde suffíicia ad 
usum nostrum insigniendi anni quo Germano abdi- 
cante Josephus patriarcha estjcreatus, tam lucu- 
lento charactere, ut in eo ἃ ceteris dicernendo 
labi deinceps aut vel titubare quisquam nequeat. 


CAPUT VIII. 

Andronici, qui Michaeli Augusto primogenitus, in 
imperio collego et post ejus obitum successor fuit, 
&las conjugi et eveclionis in imperium Lempus, 
cxterorumque ejus actorum chronologia. 

I. Michaeli Paleologo qui successit in imperio 
Andronicus, senior ab historicis posterioribus dic- 
tus ex comparatione cum ipsius nepote Andronico 
juniore, avi in imperio collega, quicum ὅ 48 gra- 
ves etrei Romane  perniciosissimas inimicitias 
exercuit, in Cantazeni presertim historia narratas, 
[P. 526] Andronicus, inquam, senior Michaelis Pa- 
la&ologi prioris primogenitus, imperii collega et post 
patris mortem successor, quando natus sit, qua 
etate uxorem duxerit quo anno particeps factus 
fuerit Auguste potestatis, incertum faciunt varie 
ac malo inter sese coherentes cum Pachymeris 
tum Gregore etaliorum qui de illus rebus scripse- 
runt affirmationes. Quare opere pretium me fa- 
cturum statui, si evolvende ex ambagibus et certo, 
quoad licebit, digerende ordine rerum ipsius hac 


historia memoratarum chronologie capitis hujus C 


operam impenderem. Prima omnium statuenda est 
epocha natalis Andronici hujus, perplexis Pachyme- 
ris et Gregore assertionibus nulans. Scribit Pachy- 
meres, 1. iit, c. 7, Theodoram Michaelis Paleologi 
uxorem, cum comperisset virum suum cogitare de 
se repudianda asciscendaque loco ejus in conjugem 
Anna Alamana Joannis Batatzeolim Augusti vidua, 
graviter, ut par erat, id ferentem expostulasse quod 
ge coronatam jam Augustam sine ulla causa impe- 
rator vellet dimitere, postquam et jam Augusto pe- 
perisset filios, primum quidem Manuelemgqui cito 
perierat, deinde vero Andronicum adhuc supersti- 
tem, quem pater regie nutriebat, denique tertium 
postquam in urbem Constantinopolim e Latinis re- 
ceptam imperator migraverat, illic in purpura na- 
tum Constantinum nomine, cognomento Porphyro- 
genitum : βασιλὶς Θεοδώρα χαλεπῶς εἶχεν ἐνέγ- 
και, εἰ δέσποινα ἑστεμμένη οὖσα xal γνησία γυνὴ, 
δπ᾽ ἀνδρί τε τῷ βασιλεῖ τεχοῦσα παῖδας, xal πρῶτον 
μὲν ἀποιχόμενον ἄλλον, τὸν Μαθουὴλ, εἶτα δὲ καὶ 
τὸν περιόντα ᾿Ανδρόνιχον, ὃν βασιλιχῶς ὁ πατὴρ τρέ- 
qot. Ex his videtur posse colligi sensisse Pachy- 
merem Andronicum, imo et preterea Manuelem 
prius mortuur, post initum ἃ Michaelo Paleologo 
imperium natos ut sic illos mater eorum Theodo- 
r& viro jam imperanti, ἀνδρὶ τῷ βασιλεῖ, pepererit. 

II. Atqui hoo quidem repugnat ipsi primum 
Pachymeri affirmanti Andronicum annos natum 


enim is patre jam imperante, et quidem secundus 
post Manuelem in infantia mortuum, natus est, 
cum Michael, ut est demonstratum, imperare co- 
perit Kal. Januar. anni Christi 1260, venire in 
lucem non potuitfante annum Christi 1261, imperii 
Paleologi secundum ; et consequenter, quando 
idem Paleologus Michael anno, ut cap. sequenti 
demonstrabitur, Christi 4284 mortuus est, Andro- 
nicus non nisi annorum unius et viginti esse po- 
tuigset. Pugnat id etiam cum eo quod Gregoras 
soribit ]. IV, p. 40, Michaelem, cum solemni 
pompa Constantinopolim a suis recuperatem in- 
gressus est, Andronicum filium jam tum bimulum 
duxisse : Ἰέναιπρὸς τὴν βασιλίδα τῶν πόλεων ἅμα 


B τῇ συζύγῳ δεσποίνη καὶ τῷ υἱῷ ᾿Ανδρονίκώ τῷ νέῳ 


βασιλεῖ δεύτερον ἔτος ἄγοντι τῆς ἡλικίας. Certis- 
simo enim statuimus superius ingressum $444 
Michaelem Paleologum urbem paulo prius ἃ suis 
captam die 15 Augusti anni Christi 1264, quo tem - 
pore ut duorum annorum puer Andronicus fuerit, 
oportnit cum natumsaltem initio anni Christi 1260, 
Quod dici nequit, cum ante illum patri jam impe- 
ranti natus fuerit primogenitus ejus, Manuel in 
cunis mortuus. Necessurio igitur agnoscenda πρό- 
ληψις est in illis verbis ὑπ᾽ ἀνδρὶ τῷ βατιλεῖ, ut 
nequaquam Theodora significare voluerit se viro 
suo jam imperanti Manuelem et Andronicum pe- 
perisse ; sed appelationem imperatoris, que suo 
marito tunc cum illa hec dicebat conveniret, tri- 
buisse, licet illa non pertineret ad id tempus quo 
illa Manuelem et Andronicum enixo fuerat. 


1Π1. Sed aliquid eertius de annonatali Andronici 
seniorls statuere licebit ex tempore ipsius obitus. 
sicubi eatis certo id definitum reperire potneri- 
mus. Legimus apud Joannem JCantacuzenum 
(1. 1t, c. 20, p. 228 ed Reg.) hunc Andronicum, qui 
abdicato imperio tactus monachus Antonii nomen 
assumpserat, in monasterio inortuum esse mense 
Februario, indicione 15, anno quadragesimo supra 
sexies millesimum et octingentissimum, natum annos 
septuaginta duos. Si ex numero 6840 annorum 72 
demas annos, supererit annus ere Grecorum 6768 
quo fuisse natum oportuit eum qui annis duobus 
major septuagenario anno 6848 diem obierit. 


p 'P 527) Est hic annus 6768 mundi juxta Grecos 


idem quem nos in &r& Christiania numeramus 
1260 ; qui fuit, ut vidimus, primus imperii Michae- 
liis. Ejus anni principio si editus in lucem Andro- 
nicus est, habere locum utcunque potest quod ex 
Gregora retulimus, eo bimulo, sive secundum 
etatis annum agente, δεύτερον ἕτος ἄγοντ' τῆς ἡλι- 
κίας, contigisse ingressum triumphalem Michaelis 
ejue patris in urbem regiam paulo ante de Latinis 
receptam. Sed non potest cum hoc quadrare quod 
scribit Pachymeres in Historia imperii Andronici 
l. 1, c, 1, cum quando patri successit, annos etatis 
nuierasse quatuor supra viginti. Verba sunt de 
illo Pachymeris hec ipsa : Trot xai νέος ὧν ὁ 


1109 


οἷς εἴχοσι τηνικάδε. Nam cum ab anno Christi 
1260 ad 41282, quorum priori coepisse imperare 
posteriori obiisse Michaelem Paleologum certo 
demonstravimus manifestum sit intercedere annos 
duntaxat duos et viginti, palet promovendum 
ulterius toto biennio natalam Andronici necessario 
esse, 8i vera de ipsius, quando capessivit imperii 
habenas solus, etate Pachymeres scripserit. Nam 
quod idem c. ult. ]. vi, hujus quam nunc ediimus 
Historie Michaelem Paleologum jtradit fimperasse 
annis viginti quatuor, accomodari forte ad veri- 
tatem id posset vel ea ratione quam disseremus, 
c. 8q. n. 3, vel intelligendo numeratum illic ejus 
imperium ab ejus celebri predictione quam Thes- 


salonice bienno ante acceperat, voce Marpou de p filiam. Necesse est dicere factum id foi 


collo missa, ut narratar l. 1, c. 11 ; sed hoc ad ela- 
tem Andronici trahi non potest, nec excusari ali- 
ter ab errore Pachymeres, 4248 si vere natum 
cum putavit quo anno cepit imperare pater ejus 


IV. Existimo tamen vera illic Pachymerem et ex. 
certa publicaque notitia scripsisse, errasse vero 
Cantacuzenum in subducendis annis Andronici 
senioris, qui etatis non 72, ut ille affirmat, sed 74 
vite finem invenerit. Hujus ascertionis habemus 
auctorem eidem Andronico familiarissimum extre. 
mis vite temporibus Nicephorum Gregoram, apud 
quem cum legamus c. ult. I. ix, p. 209 ed. Bas. 
confabulari se quotidie cum Andronico tuno mo- 
nacho otiosissime solitum atque adeo ipsa nocte 


qua est mortuus multas horas suavissimi colloquii (1 


cum ea duxisse, facile credere possumus rescivisse 
ex eo ipsum que de illius annorum numero nota- 
vit in. monodia de Andronici obitu, initio ], x, 
p. ?1&, his plane verbis Τέταρτον μὲν ἥδη xal 
ἑδδομηχοστὸν ἕτος ἀπὸ γενέσεως αὐτῷ veÀeuttovtt 
ἡνύετο᾽ Quartus et. septuagesimus annus ἃ nativi- 
tate ipsi mortenti absolvebatur. Que verba non 
tantum vixisse illum annis 74, sed etiam illos ex- 
plevisse significant. Cum autem sit mortuus die 12 
Februarii, ut idem Gregoras affirmat sub finem 
l. 1x, vel xiv. ut anonymus adnotavit ad marginem 
loci Cantacuzeni, quem paulo ante retulimus, co- 
gimur dicere natum fuisse Andronicum sub initium 
anni Christi 1258. Ac ne quis suspicetur irrepsisse 


errorem in notas numerales apud Gregoram, quj D 


tamen extense ac sine notarum compendiis annum 
septuagesimum quartum etatis Andronici expri- 
mit, etiam aliunde manifestum est ex animi sui 
certa sententia id affirmasse illum auctorem. Ait 
is nimirum initio c. ult. 1. ix, inter alia signa que 
porienderunt obitum Andronici scnioris, visam 
solis eclipsin, que totidem diebus quot ipse anni 
vixerat ejus mortem  precesserit Commissum 
gpectatumque est id novilunium eclipticum ultimo 
Novembris anni Christi 1331. Ex quo si numeres 
unum et triginta Decembris, totidem Januarii, 
duodecim Februarii dies, exacte conflcies summam 
dierum septuaginta quatuor, parem numero anno- 


|] 


P. POBSINI OBSERVATIONUM LIB. III. Pun 
ὑπολειφθεὶς βασιλεὺς, ἔτη γεγονὼς τέσσαραπρὸι A rum vite ipsius, ut scripsit Gregor, tad» "": 


revocans quod alas dixerat, Androniewm, quic 
cum Patre primum ingressus est Constantino. 2 
secundum etatisannum egisse ; cum er hoc in. 
nunc ex cerliori testimonio affirmat, manifestor:- 
ipsi tuno quartum eetatis ab aliquot jam mes; 
currere copisse, quippe in lucem edito εἶτα :- 
tium anni Christi 4258. Id quod non parum m. 
terea confirmatur ex tempore nuptiarum Ti- 
dore matris Andronici cum ejus patre Mic 
ab Acropolita notato. Hic enim historis sve εὖ 
refert Joannem Ducam (P. 528) imperetoren 2 
locasse Michaeli Paleologo, in gratiam 
interventu Manuelis patriarches, Theodoram 
sui olim defuncti [saacii Duce seb 






finem anni Christi 1254 vel sequentis i 
quo post multorum mensium languorem Jxi 
Atgustus Octobri mense diem 37496 obit: 
autem incredibile feeundam alioqui molieet; 
&vi pleni, quippe annorum  duodetrigirü 
duxit uxorem juveni, sex totis primis ext 
annis nullam prolem edidisse. Quocirca rr 
Manuelem primogenitum, qui deinde infi € 
ipsis natum anno Christi 1256, Andronies 7: 
biennio post, primis mensibus, ut dizi, us 
sti 1258. Quo posito prona deinde facilis δὲ í 
ceterorum Andronici actorum in serie hre* 
torie disposito succedit. Nam quod asi 5X 
nem electi in papam Gregorii X refert εξ 
Pachymeres, Andronico jam in virum »^ 
est in puberem etconjugio maturag;Z** 
tem, patrem ejus uxorem queerero wii: 
quadrat in annum Christi 1274. sediswsiti* 
mortem Clementis quarti tertium, qu Ls 
Andronicus quintum decimum agebat “(ΔῈ 
num. Nuptias ipsas Andronioi cum Anm τ 
Pannonie fllia, capite eodem memoratas, 8 E: 
num sequentem Christi 1272 referimus. Us 
assumptio Andronici ejusdem in consortium 
perii a patre Augusto facta, et solemnis coro 
Andronici e&t Anne novorum Augustarum, 
Pachymeres altero 8 nuptiis anno celebratam 
dem tradit, ad annum Christi 1973 An 
duodevicesimum pertinet. 


CAPUT IX 


Statuitur tempus. obilus Michaelis Palpoli' 
numerus annorum éjus imperii Appemdi! 
anno captz a Persis Heraclea Ponti. 

l. Utrumque caput ad discussionem hic pror 
situm molesta opinionum varietate perplexum &* 
Ut enim omittam vulgaria chroniea, quorum ? 
quibusdam vidi principium imperii Andronici * 
nioris, quod statim ἃ morte Michaelis ejus psi 
incepit, consignatum anno Christi 1294. οἱ ip 
Michaeli sex et triginta imperii annos attributA 
Spondanus obiisse Michaelem anno Christi 18 
ponit, et principatum tenuisse anni viginti qot 
tuor refert ex Gregora, ut ait; apud quem tame 










1201 


CHRONOLOGICUS. 


1202 


loco ab eo laudato id non reperio, sed tantum Α dum, anno Christi 1282, die 11 Decembris Michae 


mortuum Michaelem anno mundi juxta computum 
Grecorum 6791, etatis sue 58. Ὁ μὲν δὴ βασι- 
λεὺς (verba sunt. Gregore de Michaele Paleologo 
scribentis) περὶ οὗς εἰρήχειμεν τόπους παρ᾽ ἐλπίδα 
τῆς οἰκείας ἔτυχε τελευτῆς χατὰ τὸ ἐξακισχιλιοστὸν 
ἑπταχοσιοστὸν ἐνενηχοστὸν πρῶτον ἔτος, ὀχτὼ καὶ 
πεντήχοντα ἐτῶν τυγχάνων. Hoc est: Imperator 
circa illa qux diximus loca prater spem vitz διῶ 
finem invenit, anno sexies millesimo septingentesimo 
nenagesimo primo, agens etatis annum quinquage- 
simum octavum. Ita Gregoraa. 

II. At noster Pachymeres, ]. vi, 6. 36 hujus 
operis, sio scribit de die obitus Michaelis : Ἡμέρα 
Y παρασχευὴ ἐνδεχάτη σκιῤῥοφοριῶνος $44 τοῦ 


lem Paleologum vivendi etimperandi finem fecisse: 
Quandiu imperaverit disquirendum restat. Diserte 
Pachymeres Hist. c. ultimo imperasse Michaelem 
asserit annis viginti quatuor; idque ipsum, ut pa- 
lam notum, antea posuerat c. 21, l. iv. Atqui hoo 
quidem egre conciliatur cum iis quae jum omni fir- 
mitate constituimus,nimirum coronatum eum ritu 
solemni Augustum primum fuisse Kalendis Janua- 
rii anni Christi 1260,vivere autem desiisse 11 Decem 
bris anni, Christi 1282; nam ex his apparet manife- 
stumimperasse illuma dieinaugurationis sueannos 
omnino viginti tres,minus viginti diebus.Dici lamen 
potest non usquequaque aberrasse a vero Pachyme- 
rem quem 7 48 verisimile estid retulisse quod vulgo 


'ςῳψγα' ἔτους" Feria erat sezta. undecima. Decembris B ferebalur.Solet autem populusin numerandisannis 


anni 6701. Ac in. anno quidem magno consensu 
Gregoras, ut vidimus, pretereaque Phrantzes cum 
Pachymere conveniunt, ut dubitari de hoc non 
debeat, cum sit tamen vehemens causa dubitandi 
ex cireumstantia diei Parasceves sive ferie sexie 
illo anno incurrentis ia undecimam Decembris 
diem.Est annus ere mundi Grecorum 0791 Christi 
1283, hoo est per. Jul. 5096, quo fuit cyclus solis4, 
numerus aureus 11, indictio pariter 11, Cyclus 
porro solis 4 litteram indicat Dominicam C, que 
cum insigniat diem duodecimum Decembris, un- 
decimus necessaris fuerit Sabbatum, non autem 
Parasceve sive sexta feria, (P. 529) qualem eum 
tamen illo anno fuisse tradit pro certissimo et 


vulgo notissimo Pachymeres. Igitur anno Christi C 


1283 mori Michaelem Paleologum oportuit, quo 
cyclus solis 3 litteram Dominice indicem dedit D: 
haec enim littera diem Decembristertium decimum 
afficiens, tertium retro undecimum fuisse sextam 
feriam demonstrat. Quid ergo? dicemus errasse 
Grecos historicos in anno mortis Michaelis, et 
pro 6790 sequentem 0791 indicasse ? Ne cogamur 
hoc dicere, duplex hujus explicande perplexitatis 
suppetit ratio. At enim labentis jam anni 6790 et 
paucos dunt^xat extremi Decembris dies reliquos 
trahentis rationem non habendam populus et hi- 
Storici censentes,obitum ejus ex anno mox sequenti, 
6791, quo is videlicet innotuit, insigniendum pu- 
taverunt, neglecto disorimine nullius momenti ad 
civilem sstimationem, que fere minutam dxpl- 


6ciay respuit. Aut, quod verisimilius reor, anno- D 


rum mundi et ere sus principium,item, ut indic- 
tionis, a Septembri Greci repetebat. Unde jam 
tum annus mundi juxta ipsos 5701 coperat a 
mense fere tertio, cum anni Christi 1282 mensis 
ultimus December volvebatur Ut vere dixerint 
Pachymeres,Gregoras et Phrantzes obiisse Michae- 
lem ànno 0791, nec vere tamen scripserint Spon- 
danus et Rainaldus eumdemanno Christi 4283 fato 
functum,cum illo anno dies Decembris undecima, 
qua efflavit animam, Sabbatum, non sexta feria 
fuerit. 


l1I.Hoc igitur existimamus pro indubitato tenen- 


accuratam et minutam aspernari diligentiam; nec 
fere dubitat decem, exempli gratia, ei principi an- 
nos tribuere, quem constet nonum excessisse. Mi- 
nime item pulat necessarium ab inaugurationis 
die primum initium regi ducere, ubi supremam 
potestatem antea illum exercuisse palam est.Itaque 
imperium Michaelis Paleologi jam ex eo tempore 
numerari potuit quo is tutor Joannis est declara- 
tus; quod contigit paulo post Muzalonum cedem, 
qui nono die ab obitu Theodori Augusti sunt in- 
terfecti. Mors Theodori ex Acropolita in Augustum 
mensem incidit, opiaor desinentem , cum Pa- 
ehymeres eam conferat iu conflnia «statis et 
autumpi. AÀ Septembri ergo anni Christi 1259 
imperii habenas Michael sumpserit,quas tenuit du- 
cis magni, deinde despote titulo,donec sub finem 
Decembris ad imperii eum pupillo collegium eve- 
heretur. Revera igitur imperavit super annos vi- 
ginti tres expletos duobus fere mensibus, ut si de 
annis inchoatis sermo sit, negari nequeat 24 ejus 
imperii annos numerari potuisse. In hunc modum 
Pachymerem quidem ab errore  vindicamus : 
Phrantzem,qui mortem Michaelis conjungit cum in- 
dictione 14,ἀλογιστίας absolvere non possumus.Cer- 
tissimum enim est anno Christi 1282,quo Michae- 
lem constat mortuum, indictionem 10 fuisse nu- 
IDeratam. 


IV. Hactenus versati chronologica methodo su- 
mus in epochis hujus historie figendis, que certo 
aliquo insigniri charactere potuerunt: ceteras 
quarum statuendarum in prudenti conjectura tota 
spes sita est, hic sigillatim exsequi neo otium est 
nec opere fuerit pretium. Satis sit eas, uti et acta 
hoc opere memorata precipua, verisimili ratione 
in ordinem digestas, certis in abaco chronologico 
annis assignare. Quod antequam aggredimur, de- 
soribendam hic [P.530) duxi adnotatiunculam lecto- 
ris, ut apparet, accurali ascriptam in Barberino 
optimo codice ad oram exteriorem, e regione ver- 
borum illorum c, 27,1. iv: Τῶν χωρῶν χατεχομένων 
τοῖς Πέρσαις, πάλαι ἂν ταῖς χώραις xal αὐτὰ cuv- 
ἀπώλοντο. Ad hac, signo indice apposito, sio ex 
adverso scriptum manu antiquissima et scripturo 


1203 


P. PO8SINI OBSERVATIONMM LIB. 141]. i^ 


codicis, quantum judicari aspectu potest, equali A Hec sic Latine sonant; Ut vere dizisi, deux: 


scribitur. 


ὡς ἀληθῶς εἴρηκας. . . . 


πότα μου ἅγιε. 


132 τῶν Περσῶν ἐπι. .. 
xal τῇ ἀμελείᾳ t. . . . 
τούντων συνελ. . 
τοῖς Πέρσαας, xai 3) xaxà 


τὸν Πόντον Ἡράχλεια ἑάλω 


ἐν μηνὶ Ἰοολίῳψ ὃ. N. .. 


τοῦ utn ἔτους. 
149 Qus desunt, resecta fuerant cuitro librario. 
Ea nos in hunc modum restitui posse putabamus 


ὡς ἀληθῶς εἴρηκας δέ- 
σποτά μου ἅγιε. Καὶ τῇ 


τῶν Περσῶν ἐπιθέσει, 


τὰ τῇ ἀμελείᾳ τῶν χρα- 
τούντων συνελθούση 
τοῖς Πέρσαις, «αἱ dj κατὰ 


τὸν Πόντον Ἡράχλεια ἑάλω 


ἐν μήν! Ἰουλίῳ 9. Ν ιΥ' 


τοῦ cot) ἔτους. 


Anni 
Chr. 


1255 


1250 


1257 


1258 


1259 





tificum. entis. 
Alexandri| Joannis 
IV Datatze 
1 33 . 
Theodori. 

2 1 

3 2 

4 3 

5 ἀ 


sancle. Etenim, incursione Persasum, εἰ segs: 
imperantium cooperante Persis, eliam Heros. 
Pontum sita capta est mense Julio, &e 4, ni 
43, anni 6868. 


Est hic annus Christi 1360, per Juliaos ^ 
quo numerata est indictio 13. Indictionen : 
μησιν Grseci vocant, et nomen istud ix: 
hic notat illa N compendiose indicatur, rec: 
numero ιγ΄, hooest 13, qualem exigit ille az 
Nondum reperit alibi notatam hanc expugn:- 
Heracles; cujus ideo fortasse non eri: 
qualemcunque istam bino notitiam 
Alloquitur porro, ne hoc lectorem more: 
cunque is fuit, auctor. adnotatiuncula his 
ipsum Georgium Pachymerem, quem ἀγ::." 
τὴν sanctum dominum vocat utpote sarei 
iu ecclesiastica constitutum dignitate. 







CAPUT X. 


Synopsis chronologica precipuarum rerum hac historia memoratarum, eas assignans ami πὶ - 
Romano- |Imperato- 
rum Pon-| rum Ori-] Novemb. Georg. Acropol. Hist. c. 52. Vide 1. ri 


Moritur imperator Joannes Ducas Batatza prope Nympheo: 4 
Observation: :- 
rum, c. 2. 
Filius ejus Theodorus, Lascaris a matre dictus, proclamuz 1." 
tor consensu procerum et populi. Acrop. : 
Recusante patriarchatum Nicephoro Blem mida, A rseniu: 225^ 
ad lacum Apolloniadis accersitus fit patriarcha. Idem Acre. 
Is coronat Theodorum die Christi Natali. Observ. Pach.l.r:i* 
Sexto post die, 30 decembris, eclipsis solis horrenda χα ἢ 
hora 3 post meridiem Paochym. l. 1, c. 13. Vide Su perit: c: ^ 
0150 Expeditio Theodori Lo 0 gest 
peditio Theodori Lescaris in Occidente xe 
regem Dulgarise et Michaelem despotam, quem utrumque 
pacem adigit. Acropol. Hist. n. 50 et sq. re Oras, ]. ui, p. 
Sub autumnum bujus anni Michael Paleologus magnus c5" 
Nice relictus ut rebus per imperatoris absentiam, preesset, c^ 
risset Cotys cujusdam indicio excecationem αἱ j pareri, c7] 
indice fugit in Persidem. Pachym. l. r, o. 9, p. 42 
Ibi a sultane Romanis quibusdam copiis prefectus cont: € 
strenue rem gerit. Gregoras, l. ii, p. 27; Pachym. p. 23. 







Michael Paleologus agente Iooniensi presule ad imperatore rti 
e Perside benigne abgjipso excipitur, et magni conostauli dig: 
recipit. Gregoras 1l. rr, p. 28; Pachym. l. 1, c. 9, p. 13, 


Michael Palzologus mittitur in Occidentem cum exercitu. e: 
feliciter pugnat. Pachymer. 1, 10; fusius Acropolita. Hist. n. 7. 
Theodorus imperator atra bile laborans Martham Michaelis P: 
sororem diro supplicio excruciat, et metuens ne ideo frater εἰ: 
laret, per Chadenum in Occidentem missum deduci Paleologir 
vinctum curat. Pach mL H ἃ p. 15 ad 19. 
uguria imperii Michaeli Paleologo, dum ca inet 
"Tp. 532) Mich Peoapm. p. 15 et 16. ᾿ peretur et vines 
P. 552) Michael Paleologus educitur e;carcere et ipituri 
ab imperatore. Pachymer. p. 17 et 19. recipitur in F 


Imperator Theodorus moritur mense Augusto, a 
vergente; Acropol. n. 74, p. 85; Gregoras, ἢ n, 229. aab p 
20; Phrantzes, 1, 3, p. 41; 251 relictis impuberi filio tutoribus 
patriarcha et Georgio Muzalone protovestiario. 

Nono die 80 imperatoris obitu, duin ei justa funebria in templo! 
drorum Magnesis redduntur,Geo7gius Muzalo tutor Joannis princip 
fratre Theodoro trucidatur ab exercitu in seditionem coneitato. Gre 
p. 30 et 31; Phrantzes, 1, 3, p. 42; Pachym. fuisissime a p 31 ac 

Michael Paleologus declaratur tutor pueri principis, et fit dux m 
Pachym. a p. 38. 

Idem largitione sibi conciliat studia hominum. Ibid. p. 40 et e 

Creatur despota, ἃ p. 43 ad 47. 

Impetrat denique summum imperii honorem, p. 48, 


CHRONOLOGICUS. 1206 


1i  |Romano- [mp Or.| Extremo autumno hujus annis princeps Achaie suppetias profectus ad 
c ; . 


x. |ramPont.| Michaelis| Michaelem Occidentis despotam rebellantem capilur 8 ducibus Romanis, 
Mex. IV. | Paleol. | prelio victus proditione Joannis Nothi. Pachym. a p. 50. Gregoras p. 35. 


60 6 1 Kalendis Januarii Michael Paleologus rite acclamatur imperator, col- 
lega principis pupilli cujus erat tutor. Pachym. p. 61. Gregoras initio 
1. 1v, p. 36; Acropolita Hiat. n. 77, p. 89; Phrantzes, 1, 4, p. 43... " 

Michael Occidentis despota, auxiliis a Manfredo genero rege Sicilie 
acceptis, Romanos ad Tricoryphum acie vinoit et Cesarem Alexium 
Strategopolum capit. Pachym. 1, 32. . . 

Alerius Cesar brevi liber dimissus ad Paleologum imperatorem redit. 
Pachym. 1, 32. E 

Paleologus nondum coronatus limitem Orientalem visit et arces pre 
sidiis firmat, usus ad hoc consilio et opera Chadeni apud ipsum gratiosi, 
sed in eo quidem negotio parum providi : ex iis enim qua tunc egit 
secuta deindeest arcium illius 7592 limitus jactura. Pachym. partim 11 
us 63; partim r1, 5, p. 8. . 

ecreta coronatione solemni duorum Augustorum inter sacra per 
patriarcham celebranda, pervicit contra pacta Paleologus arte magna et 
vehementi ambitu ut ipse solus coronaretur, preterito puero. Pachym. i1, 
Te 8. Ρ δὲ οἱ 4. 

[P. 533] Arsenius patriarcha Νίοδοα fugiens patriarchatu cedit. Subro- 
gatus in ejus locum Nicephorus Ephesi episcopus. Pachym. rt, 15 et 16. 

Capta Selybria imp. Michael Paleologus Galatam oppugnat longo tem- 
pore frustra. 11, 20. . . 

Soluta obsidione redit Nympheum, ubi Nicephorus patriarcha mori- 
tur, ir, 22. Oba. πὶ, 5, 3. 


261 7 2 Alexander IV pontifex max. moritur Viterbii octavo Kal. Junii, post- 
quam sedisset annos 6, menses 5, dies 5. Sedes vacavit post ejus obitum 
tribus mens. et trib. dieb. 

Urb. IV. Quarto Kal. Septembris creatus est pontifex Jacobus Pantaleo Gallus, 
ann. 1]. et pridie nonas coronatus assumpsit nomen Urbani,ejus appellationis IV. 
LChalyphas Persidis victus a Tocharis auro in os infuso necatur. Pa- 
chym. 11, 24. 2. 
Sultane ob socordiam contempto duo ex ejus optimatibus, Basilici 

nomine, ad Michaelem Aug. transfugiunt, ibid. ΝΣ 

Ipse postremosu!tan cum liberis ad imperatorem supplex confugit. ibid. 

Alexius Strategopulus Cesar in Occiduum tractum despota iilio rur- 
sus rebellare moliente cum exercitu missus, et urbem obiter tentare 
jussus, eam cepit ope Thelematariorum, Latinis in Duphnusie oppu- 
gnatione occupatia. Pachym. 11, 26 aqq. 

Recuperant Constantinopolim Greci die 25 Julii sacra apud ipsos 
S. Anna matri Deipare, ibid. 

453 imperator Michael Paleologus ingreditur urbem Constantinopo- 
lim die 15 Augusti assumpte Deipare sacra, ipse pedes sequens trium- 
phalem currum quo imago ejusdem Deipare ἃ 8. Luca depicta portaba- 
tur. Pachym. 11, 31; Acrop. c. 88. 

Arsenius restituitur in patriarchatum et exceptus Constantinopoil 
Paleologum iterum solemniter coronat. Pachym. ui, 2. 

Imperator legatos Romam mittit. 11, 36 

Cum Tocharis et /Ethiopibus foedera icit. 11, 3. 

Pupillum Joannem collegam suum novennem excecat die Christi 
Natali, et in arcem Dacibytzamperpetuo custodiendum includit, τι, 10. 

Holobolum improbare ausum excecationom Joannis dire mutilat, ur, 11. 


232 2 3 Arsenius patriarcha imperatorem excommunicat ob excecatum Joan- 
nem, ii, 14. 
Zygeni sive Montani contra Michaelem imperatorem rebellantes ín 
gratiam cujusdam pueri ceci, quem Joannem Theodori filium esse cre- 
ebant, egre tandem domaniur. Pachym. 111, 12 et 13. 


263 3 4 [Ρ. 554] Triremes imperatoris insulas eripiunt Latinis, c. 15. 
Imperator legatos ad papam mittit, c. 18. 


2061 4 5 Expeditio Joannis despote fratris imperatoris in Occidentem, qua 
Michael despota coactus est pacem facere. Pachym. 111, 20. 
Cometa apparet mensibus estivis. Pachym. Π|, 23. 
Urbanus papa moritur Perusii 6 Nonas Octobris. Spondan. hoc anno 
2. 9, ex antiquis auctoribus quos laudat. Absolvit annum tertium sedis, 


c IV et inchoavit quartum per dies triginta quatuor. 
em. IV. 


205 1 6 7 δ. 4 Cardinales Perusii congregati post quadrimestrem contentionem 
tandem convenerunt in electionem ad pontificatum Guidonis Grossi Galli 
cardinalis absentis. Qui postmodum Perusium adveniens, indeque cui 
cardinalibus Viterbium profectus, ibi consecratus est pontifex octavo 
Kal. Martii, die cathedre S. Petri, et Clemens ejus nominis ousxvs* 
nuncupatus. Spond. ex antiquioribus monumentis, hos euo n, ^. RN 
Sultan ásatinus, qui ex Perside profectus οὐ Miensas ern. Nogosxo 


4207 


Anni 
Chr. 


1265 


4266 


1267 


4268 


Romano- | Imp. Or. 
rum Pont.: Michaelis 
Clem. IV.! Paleol. 


4 


6 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. III. ar 


eo parum officiose tractabatur,elapsus et conjungens se Torharis ul 
non oppressit imperatorem imperatum. Pachym. i, 25. 


Patriarcha imperatorem objurgat, quod bella cum Christianis gac; 
pacem cum infidelibus coleret, 16id., c. 26. : 
ape inter imperatorem et Michaelem despotam affinitate st: 
ibid., c. 28. 


Imperator cum frustra per triennium petiisset absolutionem er- 
municationis a patriarcha Arsenio, de ejus duritie queritur oreu::: 
episcopos habita. Pachym. rv, 1. . : 

Ultime ea de re imperatoris preces ad Arsenium per Josephuz 
gusti confessarium delate et rejecte, tbid., c. 2. . ΝΣ 

Libellus accusationis in Arsenium datus imperatori et cupide 1- 
tus, ibid., c. 3. 

Damnatio et deposito Arsenii, c. 4, 6 et 7. 

Ejectio ejus et deportatio in insulam, c. 8. 

Successeritne statim Germanus in looum Arsenii, an post ann 
lentem, in ambiguo religui superius 6. 6, n. 1, magis inelinan:i 
tionem propter causas illic indicatas, distinctius mox exponendsz: 

Arsenianorum factio conflatur et invalescit. Colligitur ex Pach^ 
11 et 19, et locis aliis. 





755 Conjuratio deprehensa in Augustum, cujus suspicion ὁ. 
Arsenius exsul aspergitur : sed ille innocentiam su&m probat, i... 
Imperator Arsenianorum schisma reprimere conatur. Ejos à: 
ad populum oratio. Pachym. iv, 11. 
oc anno translalum Germanum e sede Adrianopolitana in Gl 
tinopolitanam verisimilius puto. 

Nam id ne factum existimem anno superiori, fecit primum, t: 
Arsenii judicium obsolutuin fuerit sub finem Maii, ut diserte t^ 
chymeres, spatium quod inde ad diem Pentecostes, quo idem z:—* 
tum Germanum affirmat, cum non potuerit esse plus quam «5/45; 
angustius est quam ut capere possit inquisitionem et delibeit? 
nodi, tum euffragiis in electionem Germani perlatis, longam es? 
per multos dies iteratis imperatoris precibus victam deniquene 
Credibile etiam est cunctabundum alioqui et circumspectarz* 
tum imperatorem haud statim ausum substituere alium 10€ 
quam mora et experientia comperisset id se tuto et citra ρ::" 
sionem facturum. At cum perlato nuntio de assensu Ant 
che, 8 quo ut viciniori timeri plus poterat quam ab Anim 
mari diviso, animatus ad audendum fuisset, retardatum 9? ^. 
(actionis Arsenianorum, numero et viribus augescentis, quan ἐπ 
cendam variis artibus incubuit. Existimans autem in valesere ilt. 
chia et longa vacatione sedis, populo pastorem am otum ideo t? 
requirente quod presentem qualemcunque non videret, dete? 
manum promovere, fidum sibi et vulgo, ut apparebat, gratiosu* * 
nem. Quo in patriarchalem evecto thronum, cum nihilo segnius V^ 
norum studia flagrare pergerent, absolutionem ab eo dare lie 7 
noluerit 4? 56 accipere, clandestinisque egerit artibus ut Germ? ; 
tres menses abdicanti Josephus subrogaretur, adversus cujus elet 
nihil tale quale Germano objiciebatur excipi posse confideret. Qt! 
illo denique reconciliari Ecclesie voluerit. Quod minime distu 
Germano impetrare, si jam is a Pentecoste superioris anni patrz 
inauguratus sesquiannum fere integrum in ea digaitate perstitis* 

Quinta igitur die Junii, que hoc anno 1267 cycli sol. 16, lun. 1: 
tecoste fuit, patriarcha creatus est Germanus; et transactis in 60 X^ 
quatuor fero mensibus cum dimidio, die demum 14 Septemb. ab: 
prout narrat noster 1v, 21. Initium patriarchatus Germani funet 
quodammodo est tristi augurio deliquii solaris, quod horribile Cor: 
nopoli apparuit 25 Maii, duodecim diebus ante inaugurationem iP: 
ut videri potuerit brevitatem et infelicitatem hujus patriarchatus Ff 
gnificatam ostento ejus simili quo brevitatem pariter et infelicitaie- 
perii Theodori Lascaris eo nomine secundi praesignatam fuisse crei: 
est. Memoratur [P. 536] ista eclipsis a Niceph. Gregora 1. rv, p.?! 
Bas. Vide supra 6. 7 hujus libri, ubi epilogismum istius novilunii etl; 
8 ἢ, P. Jacobo Graptami astronomica methodo expansum damus. 

Sub finem hujus anni, die 28 Decembris, Josephus Galesii mont: 
prepositus, conlessarius imperatoris, justa synodi suffragia ad pi 
chatum tulit. Pachym. iv, 23. 
















Kal. Januariis Josephus quarto Kalendas rite electus, conset 
patriarcha est. Pachym. 1v, 24. ᾿ 

Die 2 Februarii festo Hypapantes solvitur anathemate a novo patri! 
Michael imperator, ibid. c. 25. 

35? Tarchaniota filius Marthe sororis imperatoris conjugem : 
filiam Joannis fratris despota: Occidentis, ibid., c. 26. 

Die 29 Novembris Clemens IV papa moritur Viterbii. Spond. ex ὁ 
Monum hoo anno, n. 12. | 


1270 


12771 


1272 


1273 


1274 


;Romano- | 
rum Pont. 
Sed. Vi 

1 


bord x. 








Mia 
Palieol, 
10 





1t 


12 


qn" 


15 








" m 





οἱ τον, τς pre 


hy Ny τ XM οἱ 2 

rsenianorum schisma magis N bi auper 

Fuci; possessionem inchoal regni 

τας ere Dee promittens ao etl δῆς Canem Spot peo c ibat 

ἴα Puch m. variis locia, πὶ, 8 virieid 29, et alibi. 
'Hyaei 


, im recuperandam. 
v, 8. Varii sontra istum metum imperatoris apparatus, ibid. et mox, c, 10. 


Per hos annos enituit virtus bellica Joannis despote fratris impera- 
toris, variis successibus expedilionum  prosperarum in Orientales et 
Oceiduos tractus. , ut, 21 et alibi. - 

Tarchaniota magnus Corostaulus, imperatoris ex Martha sorore ne- 
pos, contra avunculum rebellat, ad Joannem socerum despolae Occiden- 
tis fratrem transfugiens, Tocbaris prius in regiones imperio subditas 
evocatis, qui ciedibus et. ee eas vastarunt, iv, 30. 

my r légatos ad S. Ludovicum Francorum regem millit, quie 


in Africa Tunetam obsidentem inveniunt et ejus morti intersun! 


758 Joannis Duce in arce Patrarum obsessi slratagema insigne, 
üo Joannis despote fratris jpseuor victorem exercitum prolligat, 
ipso AE nd fugere compulso, 1v, 31. E 

E anthropenus adjuvante Joanne despota classem Latinam vincit, 


c. 32. 
Legatio a Michaele imperatore in Pannoniam missa ad petendam regis 
Pannoniz filiam in sponsam Andronico suo primogenito, c. 29. 
Cardinales Viterbii congregati tandem conveniunt in electionem 
Thealdi archidiaconi Leodiensis in Romnnum pontificem. 


Nuptie Andronici filii Michaelis imp. cum Anna filia regis Pannonie 
in templo 8. Sophie a Josepho patriarcha celebraptur, 1v, 29. 1 

Joannes despota frater imperatoris im in ordinem redactus in- 
signia ἀδροῦνα dignitatis ultro de, ibid. Δ $ 

Patriarche, Josephi profectio in Orientis provincias ad schisma ibi 
besito Mapa cid suscepta. Ejus ibi cum Nicephoro Blemmida con- 
gressus, v, 2, 

Thealdus in Syria commorans audito nuntio suc electionis in Roma- 
num pontificem, Michaelem imperatorem ad pacem Ecclesiarum conci- 
liandam invitat. Quod is libenter audit, urgente a Carolo metu, v, 11. 

Regi Bulgarorum Constantino Maria Eulogie filia sororis itp. nubio, 
v. 3. 











Thealdus Romam SEEoMBN consecratur pontifex vi Kal. April. et 
nomen assumit Gregori X. 

Legati a A X Constantinopolim missi ad negotium conciliandae 
pacis Fic Ho lesiam Latinam et Graecam magno illic conatu rem pro- 
movent, v, 11. 

lmperator ecclesiasticos Grecos[urget ad pacem, c. 12. Holobolum 
graviter multat, c. 20. 

Te Joannem Vecoum pre]ceteris reluctantem condit in carcerem, 
c. 13. 

Pertinaces in scbismate recusatianis sue causas in libellum conjiciunt, 
quem imperatori offerunt, c, 14. 

Arsenius in exsilio maritur 30 Septemb., c. 20. 

Dyrrhachium subito el vehementi terre motu nocte una destruitur 
habitatoribus oppressis, v, 7. 

nite imperatoris designala cum principe Serbie disturbatur, 
Y, 


, 6. 
Andronicus asciscitur a patre in collegam imperii, et cum Anna uxore 
coronatur, 1v, 19. 
Imperator affinitatem et fedus contrahit cum Noga Tocharorum prin- 
cipe, data ipsi in uxorem Euj gua filia notha, v, 4. 
'ontifex exoratus a Grecis. im Sicilie regem impedit ab inferendo 
Conslantinopol. bello, v. 20. 


, [P. 538)) Joannes Veccus lectis diligenter Patrum scriptis et ecclesiasti- 
ctis monumentis schismaticam sententiam ultro deponit, et in procuranda 
Eeclesiarum concordia strenue imperatori cooperatur, v, 15. 

Schismatiei Josepho patriarche persuadent ut scripto publico declaret, 
Lid interposito, se nunquam in pacem Ecclesiarum consensu- 
rum, v, 16. 


Imperator ors pedea arte in suam sententiam attracta, 
lit Romam ad com End 
h 





legatos mitti SEES Ad 
triaroha ita interim transigens, S 


ἴεν yusaroat ψῶνον SENSN. 


1211 


Anni 
Chr. 


214 


1275 


1276 


1271] 


1278 


Romano- | Imp. Or. 
rum Pont. |Michaelis 
Greg. X. | Paleol. 


15 


3 


Innoc. V. 


Adrian.V. 
Joan. XXI. 


Nicol. III. 
1 


2 


16 


17 


18 


19 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. ILI. 3 


|! 


politicitus etiam se throno cessurum, si de pace cum papa contes. 
v, 17 et 21. 


Eulogia soror imperatoris enixe favens schismaticis a fratreavr.: 
quod in pacem Ecclesiarum promoveret; ac per filiau Mariam C 
tinum Bulgarorum regem in eum concitat, v, 3, et vi, 1. 

ti imperatoris mutuos ἃ Gregorio pontifice legatos adi. 
autumno Constantinopolim 760 perveniunt, ubi pax Kceciesirc-: 
oluditur, Gregorio inter sacra proclamato summo pontifice ap:- 
sedis et cecumenico papa, v, 22. 

Germanus olim patriarcha cum Theophane Niceno et Georgi: 
polita legati imperatoris ad concilium Lugdunense missi eo pr; 
die 24 Junii. Acta concil. Lugdun. 


Acres inter Grecos dissensiones circa pacem cum Latinis, τὶ -. 
Joannes Veccus patriarcha eligitur in locum Josephi, c. 21. 
, upperator acribus suppliciis sevit in obstinatos schismau: 

et 20. 
Icarius ad imperatorem transfugiens et ab eo olassi prepos: 
rem gerit, c. 27. 

Joannes Veccus scribere contra schismaticos cogitur, c. 28. 

Josephus expatriarcha Chelam in exsilium deportatur, c. 3. 

Genuenses invito imperatore transire Hellespontum ausi ci 
et male multantur, c. 30. 


Gregorius X Papa moritur Arretii die 10 Januarii. Spond. e ὃ. 

onum. 

Eligitur in ejus locum Petrus de Tarantasia ord. Predicatorv-.:; 
consecratur pontifex die 22 Febr. nomine assumpto Innocenti ;:* 
pellationis V. 

Moritur quarto: post mense die 22 Junii. 

[P. 539] Post 19 dies creatur in ejus locum pontifex Othobs: 
dictus Adrianus V, sed is electus 13 Julii, obiit die 18 Auge: 

Suffectus huic Viterbii est die 138eptemb. Joannes Petre: e 
cardinalis antea Tusculanus dictus. Is nomen assumpsit Jat: 
Onuphrius XX, Platina XXII, Spond. et alii quos aequinz-' | 
merant. 

Hic legatos ad Michaelem Paleologum ab Innocentio qui 
episcopos 468 Ferentinum et Taurinensem cum duobce*"^". 
rredicatorum proficisci Constantinop)lim jussit, ibique 
et observationem eoruin aute legati Michaelis imper. in el 
nensi promiserant exigere. Spondanus ex An£iq. n. 8 bojit 

Constantinus rex Bulgarim, instigante uxore, bellum 3 
movet, νι, 1 

Eulogie soror imperatoris schismaticorum princeps et male ? 
vehementissima patrona, ibid. 

Maria Bulgarie regina, Eulogis fllia, rcatris exemplo et ho: 
triarchas Orientis el sultanem /Egypti concitare in imperato: 
tur, quod is pacem Ecclesiarum procurasset et tueretur, ibid. 







Joannes XXI pont. max. Viterbii moritur ex vulneribus accepti 
camere, que illum noctu dormientem oppresserat, die 15, aut Ὁ 
tradunt, 20 Maii. " 

Post sex menses sedis vacantis electus est in pontificem Ro» 
Joannes Cajetanus patria Romanus, gente Ursinus, die 25 Novenl: 
catus in pontificatu Nicolaus ejus noministertius, S pond. et Odor.a* 

Maria Bulgarie regina Sphentisthlabum Mysiz principem adt 
simulatione deceptum proditorie interficit, vr, 2 

Lachanas subuleus armata rusticorum manu  Tocharos Biz 
incursantes reprimit, Constantinum Bulgarie regem acie vincit *: 

it, v1, 3. 

. Mense Aprili cujus anni Michael imper. et Andronicus ejus £i: 
imperii collega solemni formula fidem et obedientiam Rom. μὲ 
Jurant. Regest. Nicolai 3. 


Michael imperator Asanem in]generum]ascitum regem Bi 
fleri curat, vi, 4. 

Michaeli Occidentis despote aliam filiam collocat, o. 5. 
Maria Constantini Bulgarie regis vidua Lachane olim subuk 

it, c. 7. 

4 62$ Nicolaus pont. legatos episcopum Grossetanum cum trib 
ligiosis ordinis Minorum ad Michaelem et Andronicum ad consu 
dum negotium pacis Ecclesiarum mittit. Regest. Nicol. III p. 143 
a . 


[Ρ. 540) Legati 8 Michaele imperatore ad pontificem pervenerot 
tulaptes ei pontificatum et obedientism profitentes. Attulerunt 
litteras ἃ Joanne Veoco patriarcha, quibus Nicolaum se agnosce 


at pastorum pastorem omníumque praesulem superemingntem ; 


ni 
IP. 


19 


Romano- | Imp. Or. 
rum Pont.| Michaelis 
Nicol. III. 


3 


Pal:eol. 


20 


CHRONOLOGICUS. 1214 


torum. Addebant legati imperatorem quidem pro viribus conatum omnes 
Gracos ad pacem Ecclesiarum amplectendam adigere, verum multos e 
suis propinquis aliisque potentibus acriter obstare, adeo ut in apertam 
rebellionem schisma erupissel ; et congregata pseudosynodo centum mo- 
nachorum cum aliquot abbatibus et octo episcopis anathema intortum 
tum in patriarcham et se. Nec sibi vires ad manum esse quibus tam 
potentem factionem opprimeret. Quare boni consuleret pontilex, arte se 
80 moderatione in loc negotio uti potius quam vi aperta : eio enim vi- 
deri accesse metu majoris mali. Regest. Nic. III, n. 156 et sq. 

His ita premunitis apud pontiticem imperator Joannem Veccum pa- 
triarcham, cui sciebat infensissimos esse schismaticos, ut eos sic delini- 
ret, vexare aggreditur accusationibus in euin admittendis. Hunc enim an- 
num designant illa Pachymeris verba vi, 10: Jam autem evolutis annis qua - 
(uor ex quo Joannes patriarchatus honore przcellebat, mense Februario se- 
ptimae indictionis, graves in eum accusationes a quibusdum e clero conflan- 
tur, mendaces illz quidem et plane inanes, non tamen ejusmodi quos agre 
imperator admitteret. Numeravit hic annus indictionem septimam ; et cuni 
superius, c. 6, n. 4 demonstratum ait Joannem Veccum patriarchatus 
possessionem adiisse die 2 Junii anno 1275, utique is hoc anno 1269 ejua 
468 dignitatis quartum explebat. Crediderim Michaelem pro suo more 
cireumspectissime agendi, jam ab hujus anni principio aut flue precc- 
dentis, cum decrevisset Vecco, cujus libertate offendebatur, negotium 
facessere, ne id Romanus pontifex sequiorum in partem interpreturetur, 
hac eum de qua diximus legatione preoccupare studuisse. Sicque Jain 
securum ab ea parte, que suis rationibus congruere putabat in patriar- 
cham egisse, narrata a Pachymere VI, 10 et tribus sequentibus. Caeterum 
videtur, simul accusari ccptus est Veccus et aversus ab eo imperatoris 
animus palam se prodere (quod noster ait factum mense Februario 7 in- 
dictionis, hoc est hujus anni 1279), expeditus Romam celer nuntius, qui 
ad pontificem pervenerit paulo post quam audita fuerat superior legatio 
imperatoris. Eo vero accepto nuntio motum pontificem statim ad impe- 
ratores legatos expedivisse, jussos festinare quantum possent et subve- 
nire quam primum Vecco laboranti. Hos legatos Pachymeres occurisse 
imperatori scribit vr, 14, revertenti Adrianopolim ; iisque ut satisfaceret, 
Veccum, qui pertesus vexationum patriarchatu cessisse videbatur [P. 541] 
1n eo rursum stabilire decrevisee. Moxque Constantinopolim cum legatis 
profectum, iis gestis que a c. 14 ad 17 narrantur, accommodata ad ita 
satisfaciendum legatis, ut schismatici tamen non exasperarentur; deni- 
que, ut c. 17 dicitur, die sexia mensis Augusti ejusdem indictionis (nempe 

rius memorate septimi, que hujus anni 1279 character est) Veccum 
1n palatium patriarchale solemni pompa reduxisse. 

Unum in his reperio perplexitatis inextricabilis, quod statim Pachyme- 
res adjungit datam fuisse operam concinnando scripto quo pape (is tunc 
erat Urbanus) super mandatis per legatos renuntiatis satisfieret. ltane vero 
anno 1279 sedebat Rome Urbanus papa? an non est manifestissimum 
Nicolaum tertiam jam a 25 264 Novembris anni 1277 creatum fuisse 
pontificem, sedisseque inde annos integros duos ac menses preterea no- 
vem, hoc est usque ad mensem Augustum anni sequentis 1280, quo ert 
mortuus. Suspicari non licet mendum librarii; nam in mss. codicibus 
optimis clarissime legitur Οὐρδάνος δὲ τότ᾽ ἦν. Existimo ergo errorem 
esse Pachymeris ipsius, ex eo forte ortum, quod cum Nicolaum tertium 
pontificem Οὐρσῖνον frequentius nomine familie clarissime ex qua erat 
ortus appellari audiret, et recordaretur Urbani IV, qui quo tempore 
ipse in urbem Constantinopolim recens e Latinis recuperatam anni 1261 
rediit, Romane Ecclesi preesse diceretur, Οὐρσῖναν cum Οὐρδάνῳ confu- 
derit et Nicolaum appellari putaverit Urbanum. 

Idem Nicolaus pontifex hoo anno moritur, Vide Spondanum, Odori- 
cum et alios. 

Hoc eodem anno Lachanas acie victus a Tocharis est, María vero ejus 
uxor imperatori tradita. Asan autem gener imperatoris admissus Terno- 
bum regni Bulgari: possessionem adiit. Pachym. vr, 8. 

Videtur ad hunc annum pertinere quod narrat Pachym. vi, 18 de dvo- 
hus episcopis Grecis accusatis de pertinacia in schismate et ad papam 
ab imperatore missis ut punirentur ; qui ab eo (videlicet Nicolao tertio) 
remissi cum honore fuerint in suas ecclesias. 


Simon de Bria card. creatus pontifex assumit nomen Martini vulgo 
quarti numerati, cum revera secundus ejus nominis fuerit, quod duo 
post primum interjecti Marini, non Martini appellati fuerint. Spond. ex 
Antiquioribus. 


Andronicus alter Augustus, expeditione jam anno superiori in Orien- 
tales imperii tractus suscepta, hoc anno urbem Tralles antea dirutam 
instauravit frequentavitque colonia, novo nomine Andronicopoleos. 8rd 
& Persis novam munitionem suo limiti 4265 vicinam suspectam haben- 
tibus inopinato I^ 542) obsessa siti ad deditionem compulsa est. Pe- 
ohym. vr, 20 et 24. 

Imperator Michael alterum filium) Consununon Yorguqroye Ne 


1315 


Anni 
Chr. 


1280 


1281 


1282 


P. POSSINI OBSERVAT. LIB. IIl. CHRONOLOGICUS. i 


Romano: Imp: Or. 
rum Pont. |Michaelis 
Mart. IV. | Palmwol. 

1 ?1 

2 22 

3 23 


eum coplis in Occidentem mittens, ipse cum exercitu Prusm se cir 
c. 22. 

Audita Pruse creatione Martini IV imperator legatos ad eum -. 
c. 30. 

Bulgari concitante quodam Tertere ab Asane nove rege aves. — 
ab eo defectionem machinantur, ipse rebus suis diffidens Tera..: 
fugit vituperatus eo nomine ab Augusto socero. Terteres vacuur "- 
solium occupat, c. 9. . 

Lachaness, qui Asane Ternobi dominante magnas Bulgans εἰ lcz 
clades intulerat, faventibus illi parum benevolis Bulgarorum in às: 
studiis, ubi Tertere jam regnante diffüiciliorem experitur recupers.- 
ejus regni, ad Nogam Tocharorum principem supplex confugit, ac 
postulans. Venit eodem Asan simili de causa, barbaro utrumque s 
dente spebus incertis : sed ad extremum Lachanas a Noga inte c. 
trudidatus est, c. 9 et 19. d 

Imperator suppliciis atrocibus in schismaticos ssevit, c. 2À ad: 

Alio preeterea sine causa suspectos male multat. In his Pac 
grammaticum, quem excecari Tübet ob quoddam vaticinium 
nomine vulgatum, c. 24. 


Redeunt ad imperatorem míssi ab eo prius ad Martinum ponti: 
gati, referentes se pessime exceptas a pontifice offenso in Michael. 
negotium pacis Ecclesiarum non bona fide promoveret, verba ^i 
tentus. Fuit et alia causa non memorata Pachymeri, quod Miche. 
liante Joanne Procida, fedus inivisset cum rege Aragonum conti- 
lum. Quam ob causam anathemata pontifex in 9 66 Michaelem — 
constitutione promulgata. Urbe veteri xv Kalend. Decembris 
pontificatus primi, hoo est hujus 1281. Que exstat apud Odoricz.it 

ect. Àntiqu. Canisii, et in Bullario tom. I in Martino IV ; Pacly: 

Carolus rex Sicilie detectis pontifici artificiis Grecorum, tx. 
impetrat bellum inferendi Michaeli, idque aggreditur infelicir. ** 
ejus apud Bellagrada profligatis, vi, 32 B 

Anna uxor Andronici Augusti moritur, vi, 28. Imperator Éde^; 
dignatus ob ea quz audierat in se dicta factaque ἃ Martino pyt 9 ' 
ter sacra commemorationem probibet. Tamen re melios ss? : 
persistere in iis que decreverat pro pace Ecclesiarum stai 


[P. 543] Lazorum princeps Josnnes studiose invitatussfi, 
Michaele, et tandem adductus ad affinitatem cum eo βὲ 
liam Michaelis imperatoris ducit uxorem Constantinopd Vtt 
tembris, vi, 34 

Joannes sebastoorator injimperatorem rebellans terras ejos 97^ 
nibus vexat, vr, 35. 

Contra eum imperator Tocharos evocat, ibid. 

Mense Novembri movet imperator cum exercitu occursoros To 
quos evocaverat, et versus Thraciam progreditur, Augusta {π΄ 
clamante, c. 35. 

Conscensa nave periclitatus in mari Michael imperator cum εὐ 
filio egre tandem Rhedestum appellit. Inde Allagen terre pu" 
positis ibi castris languore correptus est, ex quo die 11 Decem: 
Bexta decessit, in agro Pachomii dicto, ut fides pateret oraculi: 
evenlum avertere tentaverat Pachomio excecando, ut superio: 
Pachymeres narraverat. 


1217 APPENDIX. — SPECIMEN ΒΑΡ. IND. VET. 1248. 


τ APPENDIX — 
OBSERVATIONES PACHYMERIANAS 
NPILUNEN SIPIENTLE INDORUM. LTENOM 


LIBER OLIM EX LINGUA INDICA IN PERSICAM A PERZOE MEDICO, 
EX PERSICA IN ARABICAM 
AB ANONYMO, EX ARABICA IN GRJECAM A SYMEONE SETH, ἃ PETRO POSSINO 
SOCIET. JESU E GH/ECA IN LATINAM TRANSLATUS. 





Mantissam Historiz, fabulam non nugacem, et occupationis seria non prorsus otiosam remissionem, 
boni, consulas, rogo te, humane lector. Coactus necessitate declarandi loci quo noster. Paclhymeres 
Iehnelatee Parabolica /audarat, dedi me in perquisitionem ignotissimi operis. Voti me cito compotem 
illustrissimus Leo Allatius e suo pretiosorum id genus κειμηλίων ditissimo museo fecit. Evolvi cupide, 
curiose indagavi, aliud, ut fit, |quarens, aliud reperi. Visus est liber proba morum informatione, an- 
tiquitate peregrina, forma dicendi rara nec illepida, crebris argutisque. sententiis, non indignus luce 
publica. Paucis dielus verti, partim rure, quo viribus reiciendis eoncesseram. Graecum interpretem, 
etsi ejus facundiam laudo, et beneficium pradico, non necesse duri sequi, quoties. haud contemnendis 
indiciis deprehendebam ab archetypo eum exemplari deflectere : veluti eum philosophos apud Indos 
memorat, quales ab auctoribus optimis habemus illis consuevisse nominari vocabulo tali, cui Grzcum 
gymnosophista respondeat : quod Latini quoque veteres usurparunt, ubi de [ndis sapientiam profiten- 
tibus incidit mentio; cum e libris canonicis testimonia, et versus Homeri aut Gracorum vatum aliorum 
citari, et recitari verbatim facit ab auctore nullum Christianismi, aut notitie Graecarum. litterarum 
characterem praferente : cum praterea dimidiate quedam exprimit et ita obscure ut Apolline Lector 
indigeat : cum. Parabolarum membra vim igaifcandi praecipuam continentia luzat. aut. supprimit, 
qua omnia nos ez scapo scriptoris toto contextu indicato. in sententiam. intelligibilem, et prag. 
congruam supplendo. aut mutando pauca, formavimus. Haro tamen id factum, et. tantum ubi summa 
necessitas compulit. Pleraque ez Graco μὲ jacent, ezpressimus. Suspicabamur etiam magnam partem 
istorum incommodorum. non ipsi Symeoni Seth, sed exscriptoribus interpretationis ejus imputandam : 
qui licentiam sibi sumpserint mutilandi, interpolandi inferciendique sua; qualis ausí non rara exstant. 
tn aliis quoque libris exempla. Itaque cum animadvertissem auctorem ipsum in morum censura valde 
serium : Perzoem vero primum ejus interpretem in ejus Pra[atione observassem rigidum castitatis 
fuisse cullorem : a qua severitate nec ipse Graca interpretationis auctor in sua Praf[atione se abhor- 
rere demonstrasset, viz me tenebam quin suspicarer, tres obscenissimas et peccare. docentes. fabulas 
mala cujusdam nugatoris intrusas manu. : prasertim cum. dug illarum in diss. 4. ad propositum nihtl 
facerent. Quare illas inde sustuli, uti et tertiam similiter ἀπροσδιόνυσον et. ineptissimam, in Disserta- 
tione vero 12, partem parabola, alioqui. sever, subturpiculam, εἰ nonnisi eum offensione ac rubore 
verecundi Lectoris apparituram, levi mutatione ad [rugem transtuli, pari usu. significationis et. pra- 
cepti parabolici retento. Titulum. Ichnelatz in [ronte cur omiserim causam dizi in Glossario verbo 
Ἰχνηλάτης. Colloquia Gymnosophiste cum rege Abessalomo Symeon τμημάτα, hoc est sectiones voca- 
bat : ego Dissertationes parabolieas dicenda sensui, ad quod me partim movit auctoritas Pachymeris, 
qu Parabolica Aoc opus vocat. Alia sunt quz pramonere nec inutiliter potueram : sed cum priores 

ujus Operis interpretes tam prolixe sint praefati ; si ego φ' in Prologo verbis indulgeam, pericu- 
lum sit ne tot tam. longis. proamiis, velut quodam acervo Mercurii, miser auctor abruatur. Itaque 
orationem hic incidam ad vivum resecans. Vale, Lector, et fave, 


1219 





APPENDIX. 


AD 


SPECIMEN. MPIENTLA INDORUM VETERUM 


PROLE 


INTERPRETE PETRO POSSINO, SOCIETATIS JESU. 


GOMENA 


PROLEGOMENON I. 


Historia deportationis ez India in Persidem libri cui titulus est : « Spectssen sopienta 
Indorum veterum. 


I. Chosroes, Persarum rex, qui et Anasuranus 
nominatus est, Davidis filius, cum audisset de 
quodam libro conscripto in regione Indis ab eru- 
ditis et sapientibus illarum gentium, continente fa- 
bulas valde utiles omni hominum generi, parvis 
et magnis, principibus et subditis, qui absconditus 
servaretur in regio illic tabulario : de hoc, inquam, 
certior factus, et plane persuasus salubrem sibi ac 
euis istorum apologorum mores informantium 
cognitionem fore, jussit inquiri virum aliquem 
doctum, scientem lingue Indice, cui recte de- 
mandari negotium posset ejus operis in regnum 
et sermonem Persicum transferendi. Haud ita 
multo post ii quibus hanc curam dederat, adduxe- 
runt ipsi virum prudentem, atque omni genere 
doctrinarum eruditum, arte ac professione medi- 
cum. nomine Perzoem. Hic cum in conspectum 
venisset regis, demississima prostratione corporis 
cum veneratus, ubi assurrexisset, sic est eum 
affatus Chosroes : Delatum ad me est de tua pru- 
dentia, eruditione ac virtute. Venit porro in meam 
notitiam fama libri cujusdam in India servati, 
praecepta morum preclara, gratis intexta narra- 
tiunculie, utiliesime tradentis. Hujus ego videndi 
communicandique Persis meis ingenti teneor de- 
siderio. Hio cum Perzoes ad omnem operam atque 
obsequium sese promptum obtulisset, precepit 
rex ei numerari tantum pecunie quantum in 
viaticum et commorationem in India necessariam 
ed rem que injungebatur abunde suffecturum vi- 
deretur. Tum ipsi dixit : Ubi hec expenderis, aut 
quomodocunque sumptu alio egueris, fac nos 
continuo per fidum nuntium certiores. Submitte- 
mus statim quidquid posces : nulli enim impen- 
dio certum nobis est, quo tam utilis commentarii 
participes fiamus, parcere. 

11. Dat se in viam sub hac Perzoes, et in Indiam 
appulsus, ibi frequentare aulam regiam institit, 
quotidieque apparere in palatinis exhedris, confa- 
bulando cum ministris, regni proceribus ac sena- 


Α toribus, viris magnis, prudentis ae mpi 
focundie quoque et eruditionis omnigwe z 
conspicuis. Quin etiam preecipuorum ez ipss 
meque illustrium limina terebat, domi eel 
conveniens ac salutans suse, et ut ipsorur χα! 
cuo sermone proflciebat, sic et illis vitisz5* 
ingratum comitatis et studii specimen &3' 
non parva sua laude. Porro in his ομεῖθ 
diligentissime cavebat, ne quid ageret gn 
unde subolere cuiquam posset veniss is^ 
scribendi causa libri, quem Indos &*^ 
communicari gentibus exteris : {διε 
rebat ingens desiderium discendi, ae 
se ignarum; et tanta docilitate αυὲμ 9^9 
sibi nota, dum ab exoratis, ut se ποῦ εἰ 
discipulum peregrinum erudire, ggmnosd* 
traderentur, ut ipsos magisterium delectat 
tam acri discentis attentione commentum ^ 
hec sibi consilians amorem δὲ existit: 
multorum, curis omnibus, irrequieta insu: 
clam, ul opus erat, et citra suspicionem τοὶ 
prii, mandatum sibi negotium urgebat, 
exquirens in latebras penetrandi conscits 
ratissimi thesauri. Quia vero id cernebat 
sibi contingere sliter baud posse quam b 
cujuspiam ex illic potentibus, multorum $9 
ipsis parare amicitiam omnis generis offidiscf 
bat : nec plerumque frustra : nam οἱ so E 
animi hominum ad gratiam teneri, a plurimi 
demereri obsequio studuerat, qua privatis 
etiam magistratibus, haud vulgari existimat" 
C benevolentie significatione colebatur. Ipse 
ut nulliua espernabatur studium, ita hoc 
mum agebat, ut litterati, et supellectili egregt? 


B 









structi libraria cujuspiam, familiaritati pe ini9 
insereret, quod apud talem demum se optati € 
pti copiam nancisci posse confideret. 

IIT. Diu erat in talis viri conquisitione verti 
cum multis tandem experimentis edoctus, pus 
dere sibi ccpit, unum quempiam inter proof 





1221 
Indorum humanitate, prudentia, tanta À. 
propemodum esse praditum, quanta. esset, οἱ 





sequiis, singulari quadam honoris significatione 
demulcere, postremo epulis excipere; munerari 
quin etiam, et quz ipsi grata pularet fore, quan 
tovis empta pretio donare; quas in res non mo- 
dicam pecunie allate;e Perside partem impendit. 
His respondebat ille quidem comitate tanta quan- 
tam a liberalissimo gratiosissimoque homine spe- 
rare Perzoes potuisset: celerum idem preterea 
demiratus aliquandiu tam;inusitatamfingeniosi et. 
curiosissimi advenee assiduitatem et diligentiam in 
se colendo, denique divinavit quod res eral; et 
deesse non posse judicavit, quin, se adjulore ac 
sequestro, particeps areanorum; Indios. sapientie B 
monumentorum fleri'Perzoes cupiens, in istam. 
demerende sue gratie sedulitatem incumberel. 
Per hunc modum proficiente inter ipsos famili: 
tate, fiduciaque, ut fit, mutui amoris, frequentalis 
utrinque benevolentim indiciis, crescenle, ausus 
uliquando Perzoes amico in arcanum  seducto 
conclave aliquid de suo desiderio fateri, cum his 
ferme verbis alfatos est; Eam video charitatem 
in me, frater, tuam eui male atque ingrate me 
respondere arbitrarer, si te celarem quidquam 
intimorum animi mei sensuum. Quare fatebor tibi 
equidem, id quod ex quo huc veni magna cura 
omnibus abscondi, quod in te equitatis ac sapien- 
ii; tantum exsistere documentis perspexi, quan- 
tum in eo desiderari potest, quem arcanorum vel (; 
maximi momenti prudens recte quivis adhibeat. 
arbitrum. 











IV. Ita exordientem Perzoem interpelluns Indus 
sapiens : Dudum mirabar, inquit, tandiu differre 
te, quod sero nunc tandem inchoas; atque adeo, 
si me sinis loqui libere, tibi pene succensebam, 
quod ín aliis cunctis amieitiz officiis diligentissi- 
mus, in hoc omnium precipuo aperiendorum 
cretorum, illiberali pene quadam cunctatione ces- 
sares, Quanquam ne vicissim ego libi contra leges 
veri amoris dissimulem quidpiam, frustra eras 
in hoc studio clam me habendi votum illud, quod 
ego dudum pellucens in tua intima conscientia. 
perlegi. Diu, inquam, est quod me nou lallit, ve- 
nisse te in Indiam eo consilio, ut nostre sapientize ἢ 
thesauros expilares, arcanorumque inde librorum 
copiam nactus, ex iis crneres unde patriam re- 
dux ditares tuam. In quo etsi, ut dixi, suboifen- 
debat me tua illa non salis familiaris de re tali 
laciturnitas, necessitudini infer nos ocoalescenti 
convicium visa lacere, temperavi tamen ab ex- 
postulando de ea tecum, contentus observare te 
interim, et quasi dissimulatione mutua ulcisci; 
dum tu ceteris virtutibus, et, quz» usu se magis 
magisque quotidiuno exercebant, dotibus tuis 
praeclaris eruditionis et ingenii, labem illam in 
wslimatione mea qualemcunque compensares, aut. 





hb. M ers meds 







etiam alleganda. 
ausa, dilueres. Nunc Nune 
ipse in eum. 


non palavi am occasionem. 
sagacitatem meam, quam tantis im t 
nequivisti, quominus in ultimo recessu. 


morem mentis ture usto ἌΡΗΝ 

scopum peregrinationis ad nos tue non alium. thi 
fuisse propositum, quam ut specimen sapientie 
nostratium doctorum areanis apud nos conditum. 
litteris, exscriberes inde, vestraque lingua expo- 
situm regi tuo rediens offeres. 


V. Ac ne te habeat. sollicitum, quod me subof- 
Tensum taeiturnitate tua dixi, velim ne sis nescius, 
non solum ignovisse me tibi facile, sed preterea 
eliam suspexisse moderationem in hoc tuam, in 
qua magnum sapienti: instar agnoscebam ; gnarus 
quam pauci resistant prurigini prodendi familiari- 
bus quidquid mente versant, quantaque cautione 
opus sit, presertim degentibus peregre sub rege 
legibusque diversissimis, in recte deligendo,quem 
consilii ancipitis et offensionibus illie obnoxii, non 
damnose quis arbitrum faciat. Ergo, ut quod res 
esl fatear, eo te nomine magis amavi, ac multo 
pluris feci. Sic enim dudum mihi persuasi, octo 
esse in quibus experimentum indolis magne, in- 
geniique laudis eximi: capacis, sumi certum pos- 
sit : primum est mitem esse et comem ad omnes ; 
alterum recta intueri destinatum suum, illique 
indefesse, sed patienter, urgendo insistere; ter- 
tium, subesse obsequique regibus; quartum, or- 
cana probatis duntaxat amicis credere; quintum, 
in comitibus principum sic apparere sapientem, 
wt odiosa tristitia philosophie non popularis et 
supercilioses declinetur; sextum, ita mansuete ac 
placide eum vitiosis etiam et improbis agere, ut 
ad eos ne suspicio quidem celari requirentium con- 
siliorum ulla sinatur emanare; septimum, exercere 
dominium in linguam, frenareque illam in occasio- 
nibus ingenii dicacitate commendondi, ab omni 
dicterio, quod vel' oblique perstringat quempiam. 
Octavum denique, in conventu virorum gravium 
non temere prodire, ac δίῃ eruditionis conscia 
provehi sermonibus ultra quam poscat propositi 
ad dicendum aut deliberandum argumenti for- 
mula. His octo qui preditus dotibus sit, ne is el 
tutus erit a periculo damnorum in quz haud raro 
inenrrunt inconsiderate conversantes; et compos 
fere flet votorum quorumeunque, cunctis ad tali 
favendum naturali quadam inclinatione propen- 
dentibus. Itaque quod has in te omnes virtutes vidi, 
promptus ecce pronusque sum ad gratificandum 
libi, quantum erit in me situm, quodcunque opta- 
veris. Moneo tamen dilfieile te negotium tractare; 
acquo magis sentio haud posse mein eo quan- 
tum vellem, eo precor Deum intentius, ut fortune 
ccplum, amoliendis sese contra objectantibus 
obstaculis non parvis; qua equidem dum reputo, 











1223 


d 


APPENDIX. nm 


oohorresco interdum totus; quippe observante A tertius nostrae conscientis amborum adhitate: 


menti mee seva imagine malorum que hac forte 
deprehensa molitione in tuum mihi longe charis- 
simum redundarent caput. Sed avertet sinistra, ut 
spero, cuncta propitium innocentis tuae nostroque 
amori Numen; cujus tecti patrocinio (confidendum 
cst enim) adversa infestaque innoxie quelibet elu- 
ctabimur. 


VI. Varie affecit inopinata hec oratio audientem 
Perzoem. Miratus primum est solertiam Indi us- 
que eo perspicacem, ut latebras cordis pervade- 
ret. Ejusdem postea; humanitatem suspexit, quod 
in nonnulla expostulandi secum causa, omni ver- 
borum asperitate)temperasset. Postremo gratula- 
tus sibi est, et probatam irrefragabili jam experi- 
mento amici quem bactenus exploraverat, tidem 
usquequaque sinceram : et certa tum demum flr- 
mavit animum fiducia consequendi quod optabat, 
auxilio utique parato tam fidi ac efficacis coope- 
ratoris. His intento cogitationibus, et vultu qui- 
dem fatenti sic se rem habere ut amicus divinave- 
rat, necdum tamen expedienti mutuum sermonem, 
sic. Indus, omni ei timori demendo iterum est 
orsus : Miraris in isto silentio fortasse qui fleri 
potuerit ut votum tuum, etsi a te studiose tectum, 
penetrarim tamen; sic habe, artem callere me 
insidiandi amicis innocenter, hoc est perducendi 
cos non modo citra damnum; sed etiam cum com- 
modo ipsorum quo minime volebant. Ut enim au- 
cupes observato gustu aviurr quas venantur, obji- 
ciunt eis escas quas ille appetunt, et hac jillecebra 
delinitas pertrahunt in laqueos juxta expansos, sic 
cgo intellecto tuo studio, ingentique amore litte- 
rarum, de industria mentionem inferebam nos- 
itratium monumentorum de moribus scriptorum 
accurate, qua commemoratione cum salivam tibi 
inoveri tam exquisiti cibi, nulla satis tua dissimu- 
latio celaret, deveni tandem, adhibitis eodem 
plurimis hinc inde aliis indiciis, in notitiam desi- 
derii quod te huc duxit. Scio temere in talibus ju- 
dicare multos. Sed si argumentorum opinandi de- 
lectus qui debet habeatur, raro erraverit divinatio. 
Ao sicut ediflcium flrmis innitens fundamentis 
stat inconcussum adversus ventos imbresque; 
sicut navis, carina subtus solida, lateribus validis 
ex arto affabre compacta resistit iratis fluctibus; 
sic opinio ex prudenti comparatione maturaque 
estimatione signorum in unum ex diverso conspi- 
rantium plurium, recte ratiocinantis animo innata, 
coargui non timet; quin verissima plerumque ipsa 
consciorum confessione comprobatur; neo te 
porro peniteat habere me arbitrum ancipitis ar- 
cani; tantum absum a deserendo te, ut particeps 
hujus tui quodcunque est criminis ultro fieri festi- 
nem. Sic, inquam, decrevi, omnem conferre ope- 
ram, ne vite quidem ac capiti parcendo, quo tibi 
contingat id quod optas. Verum ad hoc necesse 
prorsus ante omnia est, ut intendamus uterque di- 
ligentiam latendi, sollicitissimeque caveamus ne 


D gratum ac jucundum accideret Perzois obsequi: 


aut quomodocunque interveniat arbiter. hz 
duos potest utcunque consistere securitas set: 
quod tres sciunt teneri quin emanet ad plc. 
nequit. 8i autem enotuerit, cooperari me ti: τὶ 
exscriptione et deportatione ad exteros coms. 
tariorum nostratium, aczturn de me sit; tum ri; 
opes, nulla suffragstio caput meum servarent L- 
gem habemus sevire atrociter ob res nibiliz. 
tum, nec revocabilis, ubi prsecipitem ira extoir: 
in mitiora voluntatis. 

VII. Hic Perzoes gratias egit tam : 
amico, prout par erat, magnas, ex cunctis s 
latim circumstantiis beneficii ejus meritus 
maps, quod ultro priusquam rogaretur, q» 
re sibi periculosa, quod homini emztero, tax 
lixe, tam gratuito faveret. De secreto, quoi * 
nuerat, securum[omni ex parte jussit esse δὲ Σ 
fide, inquiens, non minus potes ac debes qui: 
tua ipsius in hoc quod tegi utriusque intere: 
cendo constantia et moderatione confidere; qv 
quod ad me attinet, tam tibi certa incom: 
tua est, quam quod in vita potest esse cesi 
mum. Condam me paucis diebus, et crx 
summa quod cupio exscribam, interim cD 1: 
preter te unum congrediens nemine. Perfect? 1: 
gotio evolabo statim, ut ne si vellem quides, ΚΣ 
sem hisce cuiquam in partibus ullam iz: - 
transactorum indicium effundere. Mex? 
fecto tu eupereris unus qui rem scissí7 | 
tibi ac fida est tua propria conscientia 3 *E* 
tum ab omni etiam umbra pericuIi ej: 
facti gratia, te manifestum est fore. b θὲ ἢ 
eam sententiam alia locuto Perzoi aperc ΝΣ 
sapiens arcanum museum suum; ibi ille cüc** 
dissertationes quindecim  gyrnnosophiste v 
ad regem Abessslomum, tum alia strenue ;' 
voluit exscripsit istorum Indices sapientie πὸ, 
mentorum. Interim autem pecunia quam atinic 
e Perside ferme jam expensa, remisit eo fiduz: 
minem, qui regi Anasurano nuntiaret, magnis? 
dem laboribus se peregisse quod jusserat : τ: 
turum ipsi statim que optabat, ubi viatico2" 
reditum suppeditari sibi mandasset. Letus ni 
rex non solum quod petebatur liberalissime 9* 
misit, sed redditis humanissimis litteris quar € 


? 
! 
T 










prolixe declaravit; tum Deo gratias agens,e 5? 
gratulans, hortabatur ut quoad suo commodo 
ceret, maturaret reditum in patriam, ubi eun? 
delis opere premia manerent. 

VIII. Hac' Perzoes lecta epistola, confestim * 
dat in viam, ac eam feliciter emensus, incolune 
se sistit Chosroi; qui quantis ipsum benevolentt 
significationibus exceperit, haud facile git dicen? 
exsequi. Amplexus charitate sincerissima redu 
cem, commentarios manu tenens quos attulerat 
Beasti nos, inquit, et voti compotes antiquis 
simi faciens, eternum tibi devinxisti, macte is 
industria, fldelitate, diligentia; dabimus de c£ 


1225 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1226 


tero, quod nos decet, operam, ne minori tuo A pannorum Pagi Phuistan, amplum eum vestitum 


fructu, quam nostra voluptate, tantum laborum 
et periculorum exhauseris. Sub ho diem con- 
dicit posterum ; cujus diei notata hora eruditi, 
quos in comitatu habebat plurimos, omnigeneque 
sapientie consultissimi viri convenirent ad se 
omnes, audituri peregre advectos libros, dum lin- 
gua primum Persica ex Perzois interpretatione re- 
citarentur. Congregato cotu amplissimo, medius 
in throno rex, sumptis in manus et explicatis Per- 
zois codicibus,jussit exeis a vocalissimo anagnoste 
pronuntiari per horas plurimas dissertationes po- 
tissimum quindecim gymnosophiste cum Abessa- 
lomo rege; inhiantibus avide cunctis, et veritatem 
tam aptis expressam fabulis, effataque summe 
humane sapientie bestiarurn amcenissime profusa 
linguis, pulcherrimo intextu peregrini artificii, 
concordi celebrantibus applausu. In digressu gra- 
vissimi quique senatorum manus in colum tol- 
lebant, gratulantes Numini, quod ista regi mente, 
isto Perzoi studio successuque coepti difficilis do- 
nando, diem demum illucescere felicissim&am con- 
cessisset Persidi, tantis extere sapientie thesauris 
jure deinceps gloriaturze. Hine conversi ad Per- 
zoem, nullum faciebant finem ingenii ejus facun- 
dieque, ao in tantis periculis contemnendis,feren- 
dis laboribus, fortitudinis constantieque predi- 
cande ; quo aiebant nomine patriam ipsi suam im 
mortalis beneficii semper debitricem fore. Rex 
ipse, haud sese jam capiens, pandi apothecas re- 
giarum opum jussit, ductoque secum intro Perzoi 


non mihi solum indicatione favoris tui, sed uni- 
verse quoque cognationi mee ratus fore. Inde 
cum quam dizi accepisset Perzoes vestem regiam, 
gratiasque iterum exquisitissimis egisset verbis, 
cuncta ei prospera faustaque ἃ Deo comprecans, 
demississime significavit, aliud quidpiam deside: 
rare se ἃ majestate ejus, non difficile, nec ma- 
gnum : quod, si per eum liceret, continuo propo- 
neret. Dicere jussus, subjecit : Cuperem, domine, 
ut imperare dignareris scriptori tuo regio Pert- 
zetzemchari, filio Pascheticea, ut cum librum a me 
delatum ex India Persiceque versum, mox, prout 
jam jussisti, edet in lucem publicam, commemo- 
ret in fronte operis nominatim qui sim, unde 
orius, cujus secte ac studii, postremo quantum 
conlentionis in hoc tuo mandato defungendo ex- 
hauserim. Eo cognito Perzois voto rex et proceres 
generosam ejus sapientiam suspexere, qui opibus 
80 pecunia conlemptis, eternum decus immorta- 
lis glorie unum intueretur. Quare statim ei rex : 
Dabitur, ne dubita, quod petis : jussoque confe- 
slim acciri Perlzetzemchari, Vides, ait, hunc Per- 
zoem, nosti eruditionem, modestiam creterasque 
laudes ejus, nec te fugit quantum in nobis grati- 
ficando periculorum erumnarumque animo invicto 
subierit ; preterea ut recusarit amplissima premia 
qua ipsi merentissimo decreveramus. [s quoniam 
vice omninm:unum optat, ut libro quem est inter- 
pretatus specimen Indorum sapientie prebenti, 
nomen ipsius cum mentione opere circa eum na- 


jurejuraado confirmavit condonare se ipsi ac jure (j vate, tum ceterr ejus discipline ac vite instituti 


jam nunc quam optimo proprium tradere quid- 
quid ac quantum inde vellet ; eligeret, caperet, 
nulla verecundia, nulla parcimonia domum au- 
ferret, e clarissimis illis gemmis, e pretiosissi- 
mis pannis auro textis et blatta, reliquisque regic 
gaze immensa illic copia congesta divitiis. 


IX. Tunc procidens coram rege demississime 
Perzoes : Accipio, ait, domine, istum animum, 
istud de me judicium, eo gratiori animi sensu, eo 
dejectiori veneratione, quo magis sum conscius 
nihil egisse, aut potuisse me quo tantis ἃ sacra 
tua majestate cumulari favoribus mererer. Laus 
ea mera est humanissime dignationis tue, quam 
quia remunerari aliter quam votis nequeo, su- 
premum coli terreque Dominum impense pre- 
cor ut te maximum regem et in hao vita pergat 
omni prosperitate fortunare, et in futuro seculo 
sempiterna coronet gloria. Quod ad ista pertinet 
qua largissime offers indigno et inutili tuo servo, 
liceat, quaeso, per te mihi, rex illustriasime,libere 
fateri me iis non indigere. Abunde quippe atque 
instar omnium tuam esse mihi gratiam et splen- 
dorem redundantem in me summum ex tam hono- 
rifico majestatis de me tue testimonio ac sensu. 
Ne tamen videar regiam istam tuam liberalitatem 
spernere, aut recusare in ere tuo esse, unum ex 
euis magnificentissimis admitto donis, volumen 


PaThROL. Ga. CXLIII 


preflgeretur, volumus illum equissimi hujus voti 
per te prolixe compotem fleri. Itaque quantum arte 
facundiaque vales, fac in eo argumento, talique 
viro prout est dignus exornando, totum expromas; 
id consecuturus. ut laudem etiam ipse propriam 
ex alieno reportes encomio,et tante virtutis digne 
commendate splendor in tuam quoque redundet 
claritatem. Vade age, inoumbe in opus sine mora: 
et simul istum panegyricum elucubraveris, cor- 
tiores nos fac; placet enim nobis hoc ipso in 
ceetu, quod sceripseris ante editionem recitari, ut 
eosdem qui Perzois industriam ingeniumque dilau- 
darunt, grate nostre in eum voluntatis, tueque 
ipsius in nobis obsequendo diligentie eloquentim- 


p 4118 testes habeamus. 


X. Adorato Perizetzemchar humillima venera- 
*one rege, facturum se quod preceperat, recepit ; 
ac Perzoe denuo prolapso ad pedes Chosrois, gra- 
tiis iterandis, exindeque venerato senatores ac 
viros principes ceteros omnes qui aderant,solutus 
conventus est. At Pertizetzemchar eximio suo 
ingenio ac facultate scribendi preclara complexua 
prescriptum argumentum, orationem elucubravit 
disertissimam, qua .Perzois, ab ipsis exorsus 
primis originibus ac crepundiis, genus, ortum, 
prima studia, mores, artes, sensa, professionem 
res gestas, usque ad peregrinationem ipsi manda- 


39 


1221 


APPENDIX. 


1228 


tam, et felicem reditum ex India, plenissime or- A tulans sibi rex suocessu quajem oplaverat manda- 


natissimeque celebravit. Non est apud nos ejus 
operis copia. Neque enim illum Arabs interpres 
quem Grece expreasimus in versione sua posuit. 
Possumus tamen ejus desiderium equiori ferre 
animo,quod materiam ao fere sententiam ejus com- 
mentarii partim in hac quam ex monumentis hau- 
simus Persicis hístoria deportationis ex India dis- 
sertationum harum parabolicarum, partim in 
prefatione Persois ipsius, quam Arabieam nacti 
Grece mox reddemus, reperiet studiosus Lector, 
iisque videlicet contentus, haud magnopere, epi. 
nor, quidquam ulira requiret. Convocatis deinde 
ΓΟΓΒΌΒ ἃ rege proceribus, ipso quoque &ocilo Per- 
zoe, lecius ooram omnibus est Pesrtzetsemcharis 
prologus encomiasticus, in quo cum esset cunctis 
vieum laudatoiis eloquentiam laudati virtutibus 
80 merilis equa proportione respondere, plausibus 
uterque celebratus miris, magnum tulerunt indu- 
trie sue fructum. Pre omnibus gavisus et gra- 


tarum ἃ se rerum, pandi thesauros regios iterum 
jussit, eductisque inde magna vi auri ac. gemma. 
rum immensi pretii, tum vestis attalice speciosis 
sime numero ingenti, Pretzetsemoharem pro ne- 
vata fideliter opera muneratus est Perzoes regit 
in sese beneficia omni sua etiam predicandi, ne 
dum rependendi facultate longe superiora gratis. 
Bime professus, votis «b omnipotente rerum De 
mino institit religlosissimis poscere, ut vices ins 
suas supplens, non universis solum vite morbit 
ornamentis ae commodis, sed gloria etiam «eter 
tantam ejus begnipnitatem largitatemque coronare. 
Perizetzemehari deinde amplissima tam benewi 
officii precatus item 8 Deo premia, concessum ἐν 
nique totum illum amplissimum obsequiosissint 
veneratus, cunctis ei vicissim, dum  assurgil£ 
gratulantibus, domum sese suam triumphanssr 

dio, et cumulatus gloria recepit. 


PROLEGOMENON 1I. 


Pra[atio Symeonis Seth Grici énterpretis, qua tradit rationem hujus libri utiliter 
legendi. 


Car. I. — Argumentum, forma et scopus scriplionis 
hujus. 


Compositus hlc liber est a sapientibus artificioso G 


contextu fabularum ac parabolarum, et excogita- 
tarum et ordinatarum prudenter ad directionem 
vite. Locuti autem hic sunt auctores hujus operis 
per ora bestiarum et volucrum, ut lectores corda- 
tos in sententiam arcanam penetrantes, erudirent 
instituerentque ad recte sibi consuleadum, stultis 
autem puerisque risum moverent, ludique ipsis ac 
remissionis gratia placerent. Oportet autem cu- 
pidos doctrine omnes, presertim juvenes, hzc et 
memoriter ediscere, et crebro efferre recitando, ut 
postea quam in etatem consilii capacera adoleve- 
rint, possint latentium sub his preceptorum ductu 
gubernare vitam propriam. Et erit haec quedam 
ipsis provisa moralis scientie copia, velut auri ar- 


gentique repertus domi cumulus, quem parentes ἢ 


ipsis recondiderint,inveniendum quo tempore opus 
eo fuerit : quem abscondisse profuit ne diripe- 
retur ab extraneis ; nec tamen tam alte defodisse, 
ut non facile detegeretur in occasione utendi,uti- 
que latentem sub involucro non nimis denso, sed 
pelluoido, neo egre amovibili, signorum, ex ope- 
ribus ei verbis indicantibus quidpiam satis per- 
vium intelligentie natureli mentis humana. Ea 
enim arte multiformis ἢ 96 scriptio symbolis figu- 
risque omnis generis variegata esl a viris sapientis- 
simis ejus auctoribus, ut via redixque officii con- 
siliique recti in omni vite articulo tenendi amo- 
nis ambagibus aedumbreretur. 


Cap. 11. — Ad lectionem libri adhibendum consilium 
doctoris, ostenditur parabola imvententis peregre 
(hesaurum, nec perferentis 
Oportel autem legentem hunc librum intelligere 

non tantum vim intimam verborum, sed eam 

causas cur quidque positum ibi sit: percipereque 
significationem symbolorum,in singulis meditandis 
satis herendo, «dbibendoque, ubi opus sit, ma- 
gistri operam; alioqui enim non modo non eril 
utilis lectio, sed etiam damnosa laborem infructuo- 
eum subeunti : qui sane simile aliquid palielz 
homini stulto, qui eum peregre conscendise i4 
quemdam montem, et invenisset ibi arcam mu- 
mam plenam auro et gemmis pretiosis, dixit ap 
se : Abiens interrogabo quemdam prudentem Y- 
rum et perquiram ex ipso rationem tuto deper- 
tandi hujus thesauri in domum meam : quod eum 
agere co»pisset, mox cepti poenitens, O me, inqui 
stultum! qui aliquem consulam : nam quem huj» 
arcani participem fecero, 1$ volet thesauri quoque 
fleri particeps, et pars ejus erit illi concedendt : 
nonne melius est ut ego mihi totum servem? Abhc 
consilio stultus ille inexplebili cupiditate illusus ve- 
cavit bajulos mercenarios 6 foro, dixitque illis: 

Adest huc, et locate mihi ]usta mercede operam 

ad portandum hec quo volo. Responderont illi : 

Faciemus et ibimus ut jubes. [0886 delectis decem 

ex ipsis duxit eos ad locum ubl erat thesaurv: 

quem invenerat: et aperiens arcam dixit : Adest 
amici, et implentes saccos vestros ite in domom 
meam, et deponite Jpsos in vestibulo, ut ibi ser 








1229 


SPECIMEN SAPIENTUE INDORUM VET. 


1230 


ventur donec veniam. Ea cum ab insano isto ba- A ipsl : Erras, amice, in pronuntiando. Quibus ille 


juli audissent, dixerunt ipsi : Bene habe:, libenter 
exsequemur quod imperas : et cum implevissent 
saccos, rursus ipsi dixerunt : Audi ei lubet consi- 
lium nostrum, ne thesaurum quem invenisti per- 
das. Quin ejus, inquit ille, gratia vocavi vos, ne 
quid mihi periret ex ipso. Illi dixerunt : Non con- 
venit nos simul ire una omnes, ne quis 'magistra- 
tuum tantam onustorum turbam videns, exquirat 
quid rei sit, et cognito lantas opes in domum pri- 
vatam ferri, avertat illas, et in fiscum redigat, 
auferens a nobis : melius ergo est ut singuli sepa- 
ratim proflciscamur, nec tu nobiscum sis, sed hio 
exspectes donec revertamur; ibimus enim celer- 
rime; et statim huoc redibimus. Probavit stultus 
consilium bajulorum; at illi tollentes saccos plenos 
abierunt unusquisque quo libuit, et in domum in- 
sani nemo profectus est. Sub vesperem ille (quan- 
quam suboíffensus quod non redissent, tamen cau- 
sam mors incidisse aliam, nec sibi damnosam ratus) 
plenus gaudio domum se referens uxori dicebat ; 
Ostende mihi ubi thesaurus est quem tulerunt 
bajuli, ut videam ne quid forte subtraxerint : 
illa admirans, Quid ais, mi vir, inquit, quid lo- 
queris? et ille, Hac loquor que audisti : illa vero 
respondit, Equidem audivi, sed nihil horum que 
dicis vidi oculis, aut manibus attigi.Hic ille stupe- 
factus, Nonne, inquit, misi tibi hodie per bajulos 
cireumforaneos plusquam mille talenta auri et 
lapides pretiosos? Respondit uxor. Nequaquam, 
domine mi : nullus quidquam attulit. Perculsus 
ossu, et sero sapiens male sanus ille, cognovit 
tandem se deceptum ; habuitque ut prius vacuam 
domum, hoc solum ex thesauri tanti inventione 
Jucratus, ut inutiliter eo die se vexasset. Sio evi- 
niet legenti hunc librum, nisi et attentionem pro- 
priam, et alienum consilium adhibeat ad penitus 
pervidendum quid eo doceatur. 


Cap. III. — Necessitas percipiendi sensum parabola- 
rum declaratur similitudine nucum, el senlentia- 
rum ignola lingua scriptarum. 

Enimvero quid proderit videre superficie tenus 
signa scripturamque, non penetrando in intimum 
eorum sensum? Non plus sane quam famelico nu- 
ces habenti, nec frangenti corticem : hic enim ex 
ipsis non satiabitur. Idem porro similis erit stu- 
dioso homine curiose cupienti nosse sententias 
quas laudari audierit, et eo desiderio pergenti 
cum charta in manu ad eruditum aliquem, rogan- 
tique ipsum ut in ea charta sibi scribat aliquid ex 
hisce effatis peregrine sapientie : cui ille obse- 
quens scribat in charta prudens aliquod dictum, 
Arabica quidem lingua ignota roganti, litteris ta- 
men quas ipse scit legere. Cum hac charta homo 
abiens ubi domum venit, cupide legit desoriptam 
sententiam,et apud amicos pronuntiat, non intel- 
ligens quid dicat, ideoque, quod factu pronum est, 
in pronuntiando errans.Erant inter amicos,quibug 
ge venditabat, quidam Arabice docti, qui dixerunt 


respondit.Non erro ego, sed errat charta ista quam 
habeo. Tantum interest legentem non ignorare, 
sed plane ac penitus percipere quod legit, ut eru- 
ditus lectione proficiat in sapientiam; duobus 
enim hisce instructum esse oportet lectorem non 
inutiliter lecturum, perspicacitate in pervidendo 
quid in sensu scripti lateat, et providentia in sta- 
tuendo quo pacto conferre in usum intellecta, oc- 
cursuris per sequentem vitam occasionibus,debeat 
ac possit. 
Cap. IV. — Scientiam sine operalione non. prodesse 
variis similitudinibus ostenditur. 

Verum effatum sapientium est, egere homines 

in hao vita duabus rebus, intelligentia ac disci- 


B plina, hoc est morum rectitudine in bona operatione 


sita : his enim simul duabus purgatur mens; et 
sicut in lampade oleum et ellychnium conjuncta 
opera flammam efficiunt alle surgentem lateque 
illuminantem, sio operatio et scientia in vita 
hominis laudem ejus decusque perficiunt : iisque 
niti debet, ut et salvus sit et fulgeat, si alteru- 
tro careat. damnum aut dedecus passurus. Hoc 
declaratur exemplo hominis cujus in domum nocte 
intempesta eubrepsit fur ipso sentiente; evigilave- 
ral enim ad strepitum et ingressum esse furem in- 
tellexerat : tamen se callide acturum ratus, dissi- 
mulavit se sensisse, ita secum repulans : Sinam 
istum corradere et convasare quae auferre vult, 
et cum collectis omnibus in procinctu ad exeun- 
dum erit, irruam in eum et male inulctabo. Eo 
consilio perstans in cubili, paulo post iterum ob- 
dormit, interimque fur congestis una omnibus 
aufugit. Experrectus deinde homo, reque cognita, 
juste seipsum damnavit quod sua notitia non es- 
set usus, ut debuerat. Nimirum cognitio est instar 
arboris cujus operatio fructus est. Itaque ut arbor 
propter fructum seritur et colitur : ita propter 
operalionem scientiam querit qui vere studiosus 
est, frustra videlicet studendi laborem toleraturus, 
si ejus ipse fructu esse frustretur. Sane si viatori 
ad iter expedito indicent amici periculis infestam 
viam esse quam cogitet,obsessam latronibus et in- 
eidiis hostium, nonne is irridebitur ab omnibus 
81 nihilominus ire pergens, spolietur et male va- 
pulet? Dicent enim omnes. Qua meruit patitur, 
hoc voluit, sciens prudensque in damnum incur- 
rit, stultitie sue imputet. Similiter homo corpore 
infirmo, cui cum clare notum sit quinam ipsi cibi 
prosint, quique noceant, tamen gula prevalente 
noxiis se ingurgitat, nonne si deinde morbus in- 
gravescat, culpabunt eum omnes, et meritas in- 
temperantie luere penas dicent? Talis omnino est 
vir eruditus bonum a malo discernens, et tamen, 
postposito bono, malum praeligense; et huic enim 
imputanda omnino erunt quae deinde sequentur 
damna; neo miseratione, sed reprehensione dignug 
erit.Si enim duo quidam simul incidant in foveam, 
quorum alter cecus antea fuerit, alter oculo utro- 


1231 


que clare videns, utrum, queso, eorum misera- 
buntur, utrum oulpabunt homines? Omnino in- 
felicitati ceci compsatientur, videntis stultitiam 
irridebunt. 


Cap. V. — Propriam utilitatem et non alienam solum 
ex scientia. captandam, docetur. Maxime autem 
vitandum ne scientia. nostra in damnum aliorum 
abutamur. 


Qui scientiam acquisivit in utilitatem duntaxat 
aliorum,nihil ex ea proprii fructus ipse percipiens, 
similis est terre qux: damno proprio servit homi- 
nibus et bestiis, nec quidquam ex iis que confert 
in alios juvatur.Par est igitur studiosum doctrina 
primum quidem seipsum admonere dirigereque ad 
omnem operationem honestam, deinde autem con- 
ferre operam ad alios docendos. Àc in universum 
consideranti vite humane statum, tria mibi vi- 
dentur inesse oportere homini eleganti et honesto, 
videlicet scientiam, divitias et morum exactam di- 
Bciplinam. Qui enim querit pecunias nesciens 
rectum earum usum, frustra laborat et precepta 
que in eo traduntur non perceperit atque in 
usum observando redegerit per socordiam desi- 
diamque, cecus hic jure vocabitur. Est et illud 
Jnagnopere vitandum ne 8ic utatur doctus in suam 
utilitatem scientia, ut alteri damnum creet in 
proprium questum ; alioqui circumvenire amicum 
isto modo studens, patietur quod sesami vendi- 
tori contigit. Aiunt enim sesami venditores fuisse 
duos una uti solitos apotheca, cujus in diversis 
angulis sui separatim cujusque ipsorum acervi 
stabant ejus pretioss frugis. Erat autem duorum 
&lter homo vafer et subdolus, qui, adjecto cupi- 
ditatis oculo in partem socii, decrevit ex ea fu- 
rari, adornavitque fraudem in hunc modum : ve- 
nit per diem, quando sine suspicione poterat, in 
commune horreum, et super acervum sui socii 
linteum expandit. Id ea causa faciebat, ut isto εἰ- 
gno superjecte tele, per tenebras inlernoscere 
posset alienum cumulum ἃ proprio. Sub hec re 
tota cuidam amico communicata, cujus adjutrice 
opera in furto faciendo uti volebat, procinctus ad 
Bcelus cum eo stabat, horam aptam exspectans. 
Interim autem socius ipsius, homo innocens et 
justus, forte ingressus apothecam, ubi observavit 
suum acervum sindone coopertum, quam college 
sui sciebat esse, En, inquit, quam bonum et bene- 
ficum socium habeo! contexit meas fruges proprio 
linteo, ne quid detrimenti acciperent, proprias 
expositas fortuitis casibus reliquit. Atqui haud 
equidem committam, ut me ille benignitate supe- 
raverit ; consulam et ego indemnitati rerum ejus, 
ultro adito periculo mearum. Hec dicens e suo 
sesamo abstractam sesamo sui socii imposuit sin- 
donem, atque ita receseit. Irrepsit deinde fur per 
noctem in horreum una cum eo, quem sibi para- 

verat, adjutore; ac manu palpans in tenebris ubi 
contrectavit sindonem, indicio ejus signi credens 


APPENDIX. 


Α sesamum sindoni suppositum perünere εἰ 
socium, ex eo baud parce sumpsit; onuzd 
domum se recipit cum suo subadjuva, cui ze 
deta collates operee dimidium nblati semni iud 
nesciens de suo se furatum. Postridie diss: 
ezregie nocturnam íraudem cum "ual 
spicante socio ingreditur horreum, visomi 
linteo expanso supra proprium acervum, 
lectaque ex officiose referente collega muu 
causa, ingenti perculsus dolore est, sero vid 
sentiens, se dum improbe quaestum stodet 
damnum subiisse : quod enim adjutori fc: 
derst, sibi periisse videbat irreparabilite; 
dem ne ab eo repeteret obstabat metus uc 
leficii vulgandi indeque in poenas incurreet 
scriptas legibus. Oportet igitur eum quii 
aggreditur, providere finem illius copti; q 
negotium incipit cujus finem non prosperii 
tum laborsbit et nihil lucrabitur : ne» 
ditescere potest sine magno labore. 

























B 


CaP. VI. — De reliquis - 
sunt ad ornandum homine n se EE d is 
Ostenditur item non esse desperandsm ἃ 
siiis, exemplo inopis quando minime e: 
id quo agebat nacti. 
Rursus neque oportet desperare de sp.*í 

successu rerum, cum magna in iis csset 

versetur, et quod non est inopinato pes? Θ΄ 
sentari. Ante omnia vero curare os 
nonautemintransitoriis sollicitudinss**" 

Redeo jam ad duo illa ex tribos 

homini absolvendo necessaria, p ] 

morum disciplinam. Et talia εὐ ἡ UV" 
ipsis desit, existere vits felicis absümà? 

possit; sic enim 86 habent ipricem, ut δ 

ligna, non valente durare δὲ [ucere fiams? 

materia. Hc qui observaverit, et ad tae? 
nam vitam exegerit, multum percipiet &* 

Ideo autem dixi non esse desperandum &* 

stiis inopie, quia divitias multi nanciscu£ 

proviso. Exe:nplo sit casus qui narratur 
pauperis eo egestatis redacti, ut ne vestett! 
haberet qua nuditatem tegeret. Ivit ille si 

et subsidium quaesivit extrem ibi sue n 

sed frustra id fecit, nemo illi aut voluit ad ἢ 

succurrere. HRevertitur ergo nudus, vt 

D domum, et egro animo in suo lectulo d 

Habebat antem sub lectulo dolium,cui fr 

inerat, quo ad victum utebatur. Nocte pour 

ingressus furin ejus domum, cum nihil in? 
quod raperet aliud, et vacuus redire noli: ^ 

lium extraxit quod erat sub lecto dormienti Ἢ 

peris, ac saccum non habens, vestem e 

eamque frumenti quantum capere potuit 

tunc dedit se in fugam frumentum  auferen*- 
pauper evigilans in tempore, exsilit e Jecto 0t 

persequiturque furem; brevique assecutus 5 

mulctatum abjecta veste cum frumento fogert οὗ 

pulit. Ita pauper vestem nactus egt qua egebi. 


1233 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1234 


frumentum in dolio reposuit in quo erat prius; ἃ deinde ut sibi perquirat necessarium alimentum, 


didicitque minime desperandum in angustiis, ex- 

pertus que non acceperat ab amicis, se a fure et 

hoste assecutum : cujus etiam ex cagu intellexit, 
non esse aggrediendum negotium cujus explora- 
tus non sit exitus. 

Cap. VII. — Ostendilur non esse desislendum a 
labore ; et prudentie magis innitendum quam for- 
tunz. 

Hec tamen non eo pertinent ut fiducia casuum 
bujusmodi fortuitorum remittere industriam omit- 
tereque conatum debeamus; herendum est enim 
in eo quod plerumque fit; solet autem invenire 
qui quaerit. Quodcirca etsi aliquando videris ali- 
quem invenisselicet non quereret, ne tali casui tan- 
quam tibi quoque eventuro confidas, neve recedas 
ἃ communi usu regulaque, demonstrante sic fere 
fieri solere ut ii demum inveniant qui querunt. 
Naturam ergo rerum et negotiorum perscrutari 
oportet, explorareque diligenter, comparatis diífe- 
rentiis eventuum ; ex eaque comparatione ratioci- 
nando inferre qua via grassari ad quodque asse- 
quenduz oporteat; ut et ex bonis qua contingunt 
industrie prudenter operanti, intelligamus quid et 
qua via persequendum sit, et ex malis in que de- 
labuntur temerarii &ggressores, agnoscamus quid 
vitari conveniat, ne in similia damna incurramus. 
Nisi enim ita fecerimus similes erimus columbe, 
que, licet viderit pullos suos occidi coram se, non 

deserit locum ubi nidificaverat, sed rursus in eo- 
dem ova ponit, iisque incubat, donec et ipsa capta 
mactetur. Decet igitur hominem intuentem sco- 
pum viam ad eum rectam eligere, sibique termi- 
nos prefigere, ultra quos non evagetur, curaque 
vigili in usu ac tractatu negotiorum excubare, pre- 
tereaque scire omnem hominem qui labore atque 
industria contendens in futurum consulit, com- 
mode victurum; qui vero presentem tantum et 
labilem utilitatem laboribus suis captat, in mise- 
riam lapsurum; porro qui in utroque contenderit, 
sic presentem fructum captans ut futuram quo- 


que utilitatem procurare non desinat, eum et vita, 


commodis non cariturum, et laudem gloriamque 
adepturum. 
Cap. VIII. — Quzdam alia monita utilia : οἱ conclusio 
Prafationis hujus. 
Effatum et hoc sapientum est, tria tenenda 
homini esse : prinum ut fidem suam custodiat, 


denique ut recte cum hominibus conversetur. Di- 
xerunt etiam eidem, hominem desidem et supine 
securum, temere oredentem rationibus male co- 
herentibus, quarum connexionem mens ejus ipsa 
non capiat, similem esse homini voluntate pro- 
pria duce in rebus qu» agit vice intellectus uten- 
ti, persuadentique sibi qua ipsi placent, etsi ἃ 
vero aliena ea sint. Minime autem decet pruden- 
tem virum obsequi su: voluntati, presertim cum 
offensione aliorum ; neque leviter credere sermoni- 
bus hominum utcunque veraces ipsi videantur, nisi 
ratio in dictis eluceat. Quare si qui loquuntur 
ignavi ac negligentes appareant, diligenter caven- 
dum, ne in &estimatione negotiorum occurrentium, 


p 8tque in rerum gerendarum notitia informanda, 


C 


testimoniis talium innitamur. Preter ista sapiens 
monitum est : Quid studiose satagit in conatu rei 
que& fleri non potest, et inconsulto ruit impetu in 
metam non contiguam humaze facultati, similis 
est currenti extra viam, tanto largius aberraturo, 
quanto velocius contenderit : comparari etiam po- 
test homini cui cum forte festuca intra oculum in- 
ciderit, pergit eum confricare quoad excecetur. 
Illud quoque habere alte infixum menti convenit 
hominem cordatum, volvi certa lege vices mutas, 
et verissime passuruui eadem unumquemque qa 
fecerit; itaque attendere sibi ipsi debere qui 
ledere alium parat, statuereque omnino futurum 
ut par ipsi referatur. Unde manifestum est, eum 
qui amicum contristare noa dubitat ingrato facto, 
eibi nocere ipsi, et in caput proprium pestem 
accersere. Extremum hujus prefationis preceptum 
esto : qui accedit ad hujus libri lectionem, non 
cursim pretervehitor, sed lente δ meditabunde 
perpendito singula: nam considerando et profunde 
penetrando, latens sub symbolis eruetur, et in 
fructum prodibit, utilitas. Hec habuimus in ante- 
cessum suggerenda, quibus velut initiaremus jam 
ἃ vestibulo ingressuros in cognitionem hujus ope- 
ris, quod cum viderimus tanti habitum a Porsis 
ad illud ex Indico idiomate in suum Persicum 
transferrent, nos quoque elaborandum putavi- 
mus ut nostra opera Greci nostrates illud co- 
gnoscerent, hecque illi velut quedam  prelu- 
dia preteximus, quibus ad facilius percipiendam 


D ex eo utilitatem preparentur lectores. 


PROLEGOMENON III. 
Prafatio Perzois medici, qui hune librum ex lingua Indica in Persicam convertit. 


Car. T. — Pe: xois genus, orlus, educatio, studia ; ul 
tlle. medicinzg professionem prz ceteris elegeril 
quoque pacto sit in ilta versatus. 


Dixit Perzoes princeps medicorum apud Persas, 
qui et hunc librum ex Indico idiomate in Persarum 
linguam transtulit : dixit autem de seipso que sibi 
& puero contigerint, quibus disciplinis informatus 


fuerit, quidve bonifeceritin vita, exercens medicam 
artem post suum ex Indis ad Persas reditum ; et 
ut oratus fuerit ἃ rege Chosroe. Dixit autem 
sic : Fuit pater meus ex illustribus militibus ; 
mater vero mea ex filiabus magnorum et prestan- 
tium satraparum : et gratia Dei nostri fui ab ipsis 
amatus et honoratus supra omnes fratres ineos. 


1235 


APPERNDIX. 


Traditus autem magistris sum ut discerem artem A nihil ; hec enim vilia et nihili stulti (quia 


grammaticam, cnjus partes omnes peccurri com- 
prehendique septem annis; et jam existimans 
percepisse me satis elementa illa prima, dizi δὰ 
me ipsum : Quatuor, ut video, res sunt quas omnes 
homines sequuntur studentes adipisci; eas sin- 
gillatim considerare me oporlet perpendereque 
80 discernere unamquauique, sicque constituere 
qua s&it optima, ut illam persequar. Sunt ergo ille 
quatuor res : prima opulentia, altera voluptas, 
tertia potestas, postrema merces sive premium 
opere. Et quidem quod ad mercedem attinet, hu- 
jus ample et copiose magnam spem ostentabat 
professio artis medice; nam illam jam elegeram 
omteris preferens, eo quod laudari illam ἃ pru- 
dentibus omnibus viderem, et apud cunctos eque 
omnis secte ac religionis homines in honore esse. 
Reperiebam autem in libris medicine scientiam 
tra dentibus, laudabilem in primis esse qui medendi 
facultatem comparare sibi studeat, propterea quod 
cam alífectet artem cui quotidiana proveniat merces. 
Eo persuasus, et hac spe illectus, istam professio- 
nem cunctis aliis pretuli, non utique propter 
temporariam mercedem, sed propter eternam ; 
ne forte similis sim mercatori damnoso,qui habens 
hyacinthum ingentis pretii, quo uno potuerat di- 
ves fieri, permutavit illum grano mali punici ad 
nihil utili. Comperi rursus quarenti per istam 
professionem mercedem eeternam, non defuturum 
quidquam neque in hoo seculo neque in futuro; 
sed eventurum ipsi idem quod agricole purganti 
diligenter agrum suum et strenue colenti, cui 
cum fenum οἱ triticum inde proveniat, non 
tamen ille propter fenum laboravit, sed propter 
tritioum. Ceepi ergo statim curare infirmos pro- 
pter mercedem eternam, et medicabar quosdam 
quidem chirurgica opera propriis manibus ; aliis 
verbo prescribebam, praeberi jubens medicamenta 
convenientia, nec. querebam mercedem aliam a 
quoquam nisi laudem a similibus mei, aut etiam 
clarioribus, et magis honoratis, magisque opulen- 
tis, nihil exspectans aut captans aliud, nisi ut ab 
ipsis vir bonus verbo et opere haberer. 
Ca». II. — Perzois admonitio ad animam suam tran- 
siloria concupiscentem. 
Concupiscebat autem anima mea res labiles ac 
fluxas ; ego autem in contrarium nitens admone- 
bam ipsam : Non intelligis, inquiens, o anima, 
futura ea esse qué vere prosunt, non ista prze- 
sentia. Quousque non fugis humiles hasce recula3 
que gaudium verum 8uis possessoribus non affe- 
runt, sed iis potius graves incutiunt dolores, 
molestiasque ao tribulationes creant, non evita- 
bili subductione sui, ad extremum autem suppli- 
oiis eos subjiciunt elernis? Cur, o anima mes, 
non recordaris eternorum? Non te pudet commu- 
nicare cum stultis, jn amore vite hujus corrupti- 
bilis? Nam qui ex hoc vano mundo aliquid habet 
apud se, tantumdem est ao si habehat omnino 


sum) persequuntur et amant. Quousque nothe; 
momentanea? non queres sempiterni! ou 
eris contenta in necessario alimento? non sy 
rabis tibi in strenua exhibitione bonorum yd 
contendendo in his quantum poteris? Yes 
porro compositionis tui corporis, et quin d 
casibus sit obnoxium. Reoordare luteum isi; 
conflatum esse ex quatuor humoribus init 
pugnantibus, quorum illud ipsum ceramef 
bumana est; quse quidem vita cito 
quippe similis statue compactili ex molis 
bus inter sese commissis per clavos infixum, 
avulsis solvitur statua; sic se habet 
corpus temperie coagmentatum quadam, 
defluxit, ipsum rerpanet mortuum. Noli 
imponi tibi sinas, o anima mea quasi 
vite bonum, et pro quo certare ad ex 
gnum sit, repositum videri debeat incon 
tutelaque gravium et potentium amico 
jucundo contubernio, et confabulatione eler 
adolescentum; nam horum omnium 
modicum gaudii, multum doloris reat ; iz 
rumquo in odium et bellum desinit.Quod iac 
ubi te ansam experiri eventus docaeri, p? 
icta damro improsperi successus, sucteieis 4 
experientie; similiterque facies ut qui ss «dif 
ad sapores probandos jusculorum εὐ ΠΗ 
oblatarum, si cujuspiam eorum amerir5re 
momorderit, eversabundi et offensicre A 
ellam instrumentum quo liquor ge d Ὰ 
est, irecundeconfractum in ignes dis 
orucies ao perdas te ipsam sollici ^ YU 
corrasione pecuniarum in gratiam cogni" 
fratrum tuorum quos ditare damnis el 85: 
tuis studeas; idem pasen quod thussut τοῦ 
quee ut alios odore Juvent in igne sese cont?" 
in fumos evanescentia. Anima mea, ne te ^ 
falsus splendor divitiarum et glorie :* 
enim vanitatem nemo intelligit nisi eur 
ab iis separatus. Similes quippe sunt capi 
quandiu herent capiti cum eo honorsit 
avulsi aut. resecti fuerint, ut sordes abjt* 
ac conculcantur. Attende anima mea οὐ" 
litate medicandis infirmis : neo dicas, fov: 
eam essc magni laboris gravisque dispeni." 
que non respondeat a gratitudine seu 
merces idonea, eo quGd plerique hom'mr" 
ut usum artis medice non intelligant, as? 
aut nature imputent ejus effectus. Tu vit 
tata heroas qui pretium servati nominis 
non curant quam gloriam quee isti facto ἰδὲ 
sic debes statuere, abunde te rerrunersus! 
ipso quod calamitate miseros  levaveris, Q 
egros morlis faucibus ereptos incolumitii 
felicitati reddideris. Nam horum quos dixi f* 
tudinis heroica fama celebrium virorum es of 
est : bene quantavis contentione ac sro? 
cruore quin etiam large per vulnera elfow, ! 























1237 


SPECIMEN SAPIHNTIA INDORUM VET. 


1238 


civis vel unius vitam ab extremo discrimine recepti A Quam exercere diligentius aggressum conturbavit 


restitutique patrie : quanto majus erit decus 
professionis et functionis hujus tuse proprium qua 
non unum aut alterum, sed innumerabilos homines 
exitio grassantium morborum quotidiano ministe- 
rio subtractos, vite ac reipublice, uxori libe- 
risque representas incolumes. Cui merito cum 
deesse non possit fame ac laudis eternee preeco- 
nium, nimium avara 518, si. mercedem ejus aliam 
quierendam putes. Anima mea, ne adhewreas 
fugacibus, ne insistas nutantibus, ne preferas 
parva magnis, ne modico estimes pretiosissima, 
similis mercatori qui plenam habens apothecam 
serici Damasceni, suggerentem sibi desidiam au- 
divit : Heu quantus labor erit tantam istam panni 


ocourrens inquisitio vere religionis, de qua nihil 
in medicorum libris legeram. Videbam autem 
esse istam curam cunctis prevertendain : utique 
eum ad felicitatem in alia quadam ab hao labili 
assequendam vita, frustra contendat, nisi cui vera 
una religio talis sese vie ducem praobuerit. Intento 
porro in hane cogitationem mihi multe se obji- 
ciebant que humanum genus in partes innumeras 
distrahunt sectae opinionum de Numinis culta di- 
versarum ; quas adortus considerare singillatim, 
sic reperiebam : trahi ac teneri plerosque hominum 
in religione quam sectantur, partim auctoritate 
tradentium parentum, et inolita consuetudine 
longo educationis usu; partim utilitate ac questu, 


molem minutatim per libras ulnasque distrahere ! p provenientibus ex ritu prevalente illectos com- 


moxque citra pondus ac meneuram licitatori mas 
sam totam vilissimo addixit pretio ; stultus inde 
judicatus. Hec mlhi disserenti apud animam meam 
non habens illa quod verisimiliter opponeret, ces- 
Sit tandem, persuasaque transiit in sententiam mo- 
nentis, absistens a cupiditatibus et vanis spebus : 
ccpique tranquillus exinde agere meum negotium 
juvandt languentes, solo intuitu glorie eterne. 


Cap. IIl. — Elerna quaerenti etiam temporaria 
occurrunt. Medica artis defectus deprehensus a 
Per30e, ejusdem cstus ín delectu religionis. 
Ceterum sic agens, et sterna querens sola, 

non tamen temporariis carui; quin horum quoque 

benigna mihi sese sponte copia ingessit. Opum, 
inquam, existimationis, dignitatis e gratia regum 
tantum nactus sum, quantum ne optare quidem 
unquam, multo minus sperare, in mentem venerat: 
ultroque fateor, que ejus generis ampla magnifi- 
caque, vel ante meam in Indiam peregrinationem, 
vel post reditum inde sum adeptus, non votorum 
solum meorum, sed etiam meritorum modum ez- 
cedere. Cum autem totum adjecissem animum ad 
comprehendendam pernoscendamque penitus me- 
dicam artem, illud me in ea offendebat, quod in 
universa ejus vi nullum reperiebam modum plene 
àc perfecte sanitatis homini tribuendae. Cum tota 
ejus in eo demum facultas expromatur, ut ingruen- 
tem depellat morbum; polliceri autem ac pre- 
stare non queat, ut propria perpetuaque curato sit 
recepta valetudo, ne eam unquam languoris, aut 
redeuntis postquam abierat, aut de novo sub- 
orientis incursus labefactet. In quo mihi diffidens 
frustra exploravi, ecqui alii professores ejus artis 
me feliciores essent : sed neminem usquam inveni 
qui plus quam dixi, posset. Id quod, ne dissimu- 
lem verum animi sensum, multum refrigeravit 
Íncensum meum studium in istam scientiam, adeo 
insuflidlentem  deprehensam. ntelligens porro 
inde, veram hominis salutem ac felicitatem in 
elernarum potius et semper manenlium, quam 
harum caducarum que nobis inter manus ef- 
fluunt, adeptione rerum sitam esse, tanto impen- 
sius incubui in abdicationem fluxorum bonorum. 


C 


»“-"ῷ 
hos d 


modiB; partim vano splendore terrens clarita- 
lis, metuque ineurrende infamie, si prejudi- 
catas assensu vulgi rejicere aut in dubium vocare 
sententias audeant. Inde omnes pro se quemque 
obnili, magnopereque insistere in  astruenda 
quam ipse veram habet, improbanda quam alii 
preferunt, religionis secta, in eoque certamine 
passim ardescunt, mendacii atque imposture se 
invicem accusantes, infinitasque aoribus jurgiis 
miscentes questiones de Creatore ac creatura, 
de principio rerum ac flne ultimo, similibusque 
argumentis dogmatum gravissimorum. Hec ergo 
videns studui oonsulere privatim magistros secta- 
rum, 80 placitorum firmamenta cognoscere, pro- 
ponendo ipsis dubitationes, ac cum responsis 
eorum, prejudiciis sepositis, comparando ; eo ani- 
mo ut ubicunque veritatem depreheudissem, eam 
et amplecterer et sincera intrepidaque constantia 
tenerem, rejecta qualicunque falsitate. Sic enim 
mihi faciendum duxi, ne, ut multi, crederem 
quod ignorabam : sed potius lumine notitie ao 
rationis preeunte in via tanti momenti duce 
uterer. Ecce autem in hoo mihi se sedulo versanti, 
interroganti, inquam, audientique antistites ipsos 
ao capita factionum oirca divina dissidentium, 
non aliud investigare certius licuit, quam inflexi- 
bilem pertinaciam propria quorumque laudantium 
eum alienorum superbissimo contemptu et irre- 
vocabili odio conjuncetam. Offendit ea me res, 
causamque prebuit universos ex equo reprobandi. 
Insedit ergo menti mes, omnes quotquot adissem 
audissemque libidini proprie obsequi, a vero 
aberrare, sapere prout volunt, nec regulam adhi- 
bere rationem voluntatis, sed intellectum affectui 
subjungere, falso judicare, mendaciter loqui. 

Cap, IV. — Periculum temere credendi in rebus 

relígionis parabola declaratum. 

Itaque sic apud meum animum firmissime con- 
glitui, querendos mihi alios magis equos idoneos- 
que dogmatum auctores ; ac quoad tales reperis- 
sem, nulli horum quos videram acquiescere, nul- 
lum sequi, ne mihi contingeret quod cuidam aiunt 
gravi sna pernicie decepto. Non longa est fabula 


123) 


quam hie, ut vulgo fertur, recito. Fur noclu non A constitueram. Ibi pronuntiabam incantama 


inacomitatus irrepsit in domum civis opulenti. [8 
lecto decumbens dormiensque tum forte, exper- 
rectus ad strepitum, facile intellexit fures adesse : 
cubitoque uxorem impellens et ipsam excitavit, 
insusurravitque excitate in auriculam : Quantum 
intelligo, chara conjux, circumventi latrocinio su- 
mus, nec procul a calamitate, nisi malum prever- 
timus astutia. Tu vero fac quod jubeo. Inclama ea 
vocis contentione quam videaris putare necessa- 
riam ad excutiendum mihi soporem altiorem, et 
dic : Rogo te, mi vir, unde aut quomodo parasti 
divitias hasce tam multas quibus circumfluimus ? 
Ac mihi quasi nondum sentienti, ingemina iterum 
eadem, ac tertio, voce ser; per contentius sublata. 


Fecit extemplo mulier quod vir imperaverat : p in tutum recipientes. Hec fures audientes: T 


mussaruntque statim fures, et ne indicium sui 
jam vigilantibus preberent, immobiles heserunt, 
curiositate preterea cognoscendi quid vir respon- 
surus esset, ad silendum auscultandumque invi- 
tante. Tum velut egre tandem solutus somno vir, 
auditus est dicere : Nacti sumus, o uxor, divino 
beneficio copias opesque omnis generis plurimas : 
fruere his vescendo bibeudoque, ac letam vilam 
&egendo, nec curiose percontare unde ista para- 
rim ; quod indicare tibi nequeo, metu ne aliquis 
exaudiat (aiunt enim et muros auritos esse): 
arcanum autem hoc tanti momenti est, ut ex ejus 
evulgatione ultima capiti fortunisque nostris per- 
nicies impendeat. Apage, mi vir (mulier reposuit), 
intempestivam hanc formidinem : nox concubia 
est, clausa domus, nos hic soli: quem adesse 
posse tibi fingis qui quod loqueris audiat ? Respon- 
dit vir : Quandoquidem me cogis, aperiam rem 
totam ; sed vide pro eo quantum salus tibi tua 
meaque cordi est, ne unquam cuiquam prodas, 
non cognatis, non fratribus. Nam dico tibi edico- 
que iterum, si a quoquam resciatcr, omnes omnia 
perdemus, superque ipsi continuo peribimus. 
Hec videlicet (fatebor enim hic tibi) furto lucra- 
tus universa sum, nihil non mihi congestum ex 
rapina. Perculsa dicto mulier : Mira, inquit, mi 
vir, narras ; nam et tam multa in possessione 
nostra sunt, qua difficillimum sit creditu corradi 
congregarique furando potuisse ; et tua ipsius 
hane opinionem refutat fama : vir enim bonus 
vulgo existimaris. Nempe, ait maritus, carmen 
magicum adhibui efficacie mirifice, cujus vi ar- 
cana ita juvabar in furando, ut. quecunque con- 
cupieram quantovis numero, quantivis pretii ac 
wolis essent, attraherem congereremque unde 
ac quo volebam : idemque tamen, suspicione pro- 
cul omni, existimationis apud omnes quam optime 
possessionem inconcussam tuerer., Pape! (exclamat 
hic mulier) stupenda memoras, ut scire gestio 
quo id actum modo sit ! Et ille : Pax, inquit, sit 
rebus : si quiescis, totum audies. Prodibam ple- 
nil unio per noctem ; erant una mecum comites, 
ascendebumus in fenestras edium quas depredari 


APP&RNDi;X. 


C 






bL 


meum, in ipsam fenestram insusurraos mp 
hoo vocabulum : Seme4, semel; repetebam pre 
quinquies. Statim ἃ replicato septies vehe τῇ 
vis carminis ! prebebant ecce sese nobis equa 
Jes, radii superne fulgentis orbe pleno lut. 
invecti ferebamur intra sedes, nemini pr 
intus degentium conspicui aut obserwbiles sz 
sensuve ullo. Tum iterum ego immurmurzc 
carmen meum; quo dicto quidquid pretiosozs 
illa erat domo e latebris eruinpens suis cosfsq 

sponte ad me. Eligebam quae placebant, poriz: 

que dabam sociis. Mox rursus incantatione r 
inscendebamus radios lune, famulantibusz: 
per eaadem fenestras evolubamus, nos prain 








gaudebant, aiebantque gratulantes mutuo, :f. 
avibus huc venimus ; nullis unquam faribs t 
propitiam Laverna se prebuit. En ubi r- 
putabamus artem didicimus montes aureos pr 
securitate ab omni metu summa. Quin jc 
indicato compendio utimur, et armis hix: 
petimus ἢ Omnes assenserunt: exspectatoqte : 
vir mulierque iterum obdormiscerent, vbi s; 
putarunt, progressus furum princeps ad sc: 
per quam lune radius subibat, septies pij 
auditum incantamentum : Semel, seme, εἰ. 7j 
impetu insiliens quasi ad inequitanim ἐπι: 
radio, in caput concidit, sonitu magnm; £97 
erumpens fuste correpto paterfamili :57 
valide pulsavit, ingeminans ad icto ὃ 
quis es? At ille : Cessa, inquit, erm: 
credulus mihi nomen est. Idem eg n us "Ἃ 
tingeret verebar, si somnia narrantibus SAYS? 


formium superstitionum prasconibus citra yt* 
idoneum fidem addicerem. 



















Cap. V. — Perzoes religionem a parentibus {5} 
reprobat. Beneficentize vacandum εἰαϊεὶ!. δας 
bationes vehementium affectuum quam εἰλὶ Ὁ 
parabola demonstrat. 


Interim in hac mea varia et anxia inquisit- 
sectis, illud tenebam, ne in scelera inc 
meque purum ab omni offensione servat. 
perniciem posset afferre. Pergens autem i! 
gare illos, qui consulti peritique putabapz" 
dogmatibus que pro indubitatis venditaban: 
gebam proponendisargumentis in contrariuz!^ 
responsisque ipsorum eliciendis, satisfaceret" 
meo, deprehendereque si qua possem veri? 


certus ei semel invente mordicus haerere. Se * 


ea que superciliosi illi magistri reponebant !* 
mentaliouibus, veri charactem nun prefert 
nec omnino quidquam ostenderent satis eolit 
ut ei secure possem inniti, e&stuabam ut pri 
incertus sententie pendebam. Quare velut ἢ 
peregrinationum anima mea eo inclinabat, οἱ 
quiescendum sibi putaretdomi : tenendum. inq: 
in negolio religionis duceret, quidquid demur 
rentes, et exemplo preivissent, et verbo doct 


1241 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1242 


Sed retorsi ego eam ab isto proposito; monuique AÀ correptum miserum convicio trahit ad judicem, ex 


longe esse melius in priori querendi consilio per- 
stare. [nfirmam enim excusationem erranti fore, 
domeaticaim doctrinam ubi forte ipsius ductum se- 
cutus in exitium corruerit, Nam quis compertus 
macicarum artium, impune judicium evasit alle- 
gando fuisse sibi eas a palre rnago traditas? Non 
sane magis quam ebrietate ac crapula quotidiana 
valetudinem corrumpens aut censori vitium objur- 
ganti satisfaciet,aut curabitur a morbis intempce- 
rantia contractis, simul ac, elsi vere, dixerit, ea 80 
diciplina edueatuta in paterna domo, talia genito- 
rum exempla recordari.[ste me o«use perpulerunt 
ad reprobandam parentum meorum de religione 
sententiam;unde hinc repulsus quasi novo princi- 
pio in examen explorationemque sedulam secta- 
rum animum admisi : quo dum diu versor in ne- 
gotio,animadverti magnam me jam vite partem 
emensum,senio et morti propinquare. Hac pulsata 
cogitatione mens in finis qui omnes manet et mi- 
grationis ex hoc mundo considerationem incubuit 
per attentam atque acrem eo effectu ut quidquid 
apparet seque ostentat speciose in hac quadam 
mundi scena nihil nisi umbram videretur. Statui 
autem inasistendum mihi exercitationi beneficentic 
sperans ea consecuturum me, ut bcnis viris et 
praeclara per vitam operatis annumerarer. Decrevi 
etiam cavendum,ne nimius in illud ipsum quo fe- 
rebar iadagandi veri studium affectus,avocaret me 
ἃ functione curandorum sgrorum;sicque iners ne- 


B 


gligendis occasionibus bene merendi, tempus otio ( 


contererem ; quoad me suprema dies occuparet de- 
stitutum suppellectili meritorum, quam parare in 
opportunitatibus neglexissem : nam magna inest 
vis perturbationibus animum tenentibus, ad aver- 
tendam attentionem necessariam gerendis ex pre- 
senti rebus, prout declaratur brevi fabula quam 
tanti est narrare. Quidam contraxerat necessitu- 
dinem illiciti amoris cum muliere nupta;que mo- 
cho gratificata posticum paraverat per quod ipse, 
ingruente subito periculo,fugeret.Quadam die cum 
una essent, pulsavit improviso vir ad januam, pan- 
dique fores ingreesuro poscebat sibi. Turbata mu- 
lier Jubet adulterum proripere se ad ostiolum pro- 
pe puteum, cujus clavem e vicino clavo penden- 
tem ipsi antea monstrasse se aiebat. Currit quo mit- 
tebatur hinc metu, il'inc amore ac desiderio tur- 
batus maechus,et ut contingit acri cura suspensis, 
nec locum, quanquam praostensum recognoscere 
ac nec clavem januamve ipsam reperire valuit. In 
his aliquandiu tumultuatus, redit ad adulteram, 
jam magnis proximo viriappulsu sollicitam, procul- 
que acclamat : Ostium de quo dixisti avanuit; cla- 
vis non comparet:animus meus apud te est, vacare 
his querendis nequit.Cui mulier : Eifugium parare 
potui reo, mentem dare stulto non possum;tu vero, 
ut lubet, addidit ; aderit brevi qui tibi quo dignus 
es,prebeat. Illi estuanti cursantique maritus adul- 
tere superveniens plagas imponit luculentas:tum 


lege utique acturum. Ergo equidem in animum 
induxi non committere, ut perturbatione mentis 
ineptus actioni flam,eed sereno semper tran quillo- 
que sim animo, expeditus alacritate presenti ad 
naxandan egris operam; juvandosque quosvis ope 
quomodocunque indigentes mea; num in commoen- 
danda benef(lcentia,omnes,in aliis licet dissentien- 
tes, summa concordia seclie conveniunt. 


Cap. VI. — Perzoes, pendente adhuc deliberalione de 
religione innocentis ac benignitati studere dever- 
nit; ejus qui secus fecerit stultitia per parabolum 
ostenditur. 


Constitui preterea non solum homicidium cavere, 
sed a pulsando quodquam, ac vi quavis inferenda 
ulli omnino temperare ; decrevi quoque abstinere 
verbis maledicis ac turpibus,non furari,nonirasci, 
nulli fraudem moliri. Abdicavi consuetudinem 
mulierum venereasque voluptates; adamavi et 
colui temperantiam, custodivi linguam meam & 
mendacio,ab omni verbo otioso et noxio ; studui 
mitem ac humanum prebere me omnibus vbique. 
Atque hec statui licet nondum plane persuasus 
essem de futura resurrectione, deque premiis bo- 
norum ponisque malorum post illam repre&esen- 
tandis. Longe me abjunxi a convictu et familiari- 
late hominum improborum, aífectavi consuetudi- 
nem cum honestis et justis. Pre omnibus fixum 
animo tenui,nihilesse prestantius, honestius, ama- 
bilius beneflcentia ; eam et amicis potiorem, et 
conjuge chariorem mihi esse debere; hano Deo vo- 
lente facile parari ; huic porro nihil comparabile, 
plus enim illam glorie afferre possidenti se quam 
parentum claritatem aut opes amicorum.Docet haeo 
bene mereri de omnibus, benefacta ubique spar- 
gere. Eadem, large licet tribuens, dispendia non 
sentit;sed quo plus donat, plus abundat. Non cor- 
rumpitur, non veterascit, non circumvenitur a po- 
tentia, non horret ignem, non timet fures, non 
formidat bestias, non ullo tristi eventu conturba- 
tur : magis quin etiam in calamitate nitet, et ubi- 
que perstat intrepida. Reperiebam autem, apud 
me reputans,eos qui sectam vite huic contrariam 
amplexi, omissa benefaciendi aliis cura, sibi unis 
omni voluptate saginandis unice intenti essent, 


Ὁ sibi pessime consulere, et amaritiei plurimum in- 


ter luxus uc deliciarum falsas dulcedines gustare; 
similesque istos esse homini parum sano, qui le- 
vem diecule unius jucunditatem magna pecunie 
jactura gravique rerum suarum detrimento eme- 
rit. Fuit nimirum institor gemmis peregrinis dives, 
qui artifleem unionibus forandis diurna centuin 
nummorum mercede conduxit. Presto ex coudi- 
cto adfuit operarius in locantis domo, ex instru- 
mentis artis Hic dum expedit se operi, videt forie 
suspensam e clavo citharam. et eam scire 86 pul- 
sare significat. Praesens margaritarum dominus, 
eo animadverso. Tu vero,inquit, sume sis lyram,li- 
benter operam canenti dedero. Ille arreptum or- 


1243 


APPENDIX. 4 


ganum non Ínscite tangere aggressus, mire placuit Α vite ascetarum, gustu illectus tam sncli δὲ τς 


voluptuario patrono, adeo ut is sua sería ludo post 
habens,totum diem inhiantee audierit vibrantem 
fides tenebratorem unionem. Ad vesperam centur 
nummos citharado petenti commotus institor, At- 
qui, mi homo,inquit, non plectri movendi, sed te- 
rebri tractandi mercedem istam pronuntiaram.8ane 
ita est,artifex ait,ceterum mihi parato ad locatam 
operam,quis alius quam tu ipse ne defungerer obsti- 
tit? Mei judicii non erat quanti estimares avoca- 
menta tua,mibi fraudi esse non debet tibi obtempe- 
rasse: quare ne te oblectaveris mercenariii damno, 
promissum diurne opera» pretium redde. /Equum 
dicebat, et vel invitus mercator centum aummos 
persolvit, inelaboratis ipsi manentibus unionibus. 


Ad hoc exemplum ego veritus ne ludicris seria p inopes, cujus tamen in exercitationem virtz:t 


perderem, remissionibus posui modum, atlentus- 
que officii negotio me impendi totum nugis abjectis. 


Car: VII. — Perznes medilione ac secessu in. re- 
surreclionis notitiam venit.Ejus doctrine utilitas. 
Deliberatio circa professionem vilze ascelicae. 


Pertesus inter haec voluptatnm vite,quod, harum 
instabilitatem et inanitatem noram, collegi me in 
considerationem attentiorem,et ut huic aptum o- 
tium nanciscerer, in solitudinem me abdidi.Ibi al - 
tius ingressus in contemplationem rerum, perma- 
gnum ejus opere fructum retuli.Iutellexi enim,na- 
ture humane statum et universi. guberna'ionem 
mecum reputans,deesse non posse quin sit ali- 
quando futura mortuorum resurrectio, ad quam 


omnes tendant suis quique viis, moribus videlicet ( 


actisque, magno discrimine sub flnem deprehen- 
dendo bonorum malorumque, nunc permistim a- 
gentium.Heoc asceticz discipline in secessu exer- 
cit» doctrina est, quam illa velut bona mater suis 
cultoribus, uti morigeris filis, tradit. Quantivis is- 
tud pretii momentique omnium maximidogma est, 
unde vite recte dirigende spes et ratio pendet 
universa. Turris hec qusedam munitissima est, in 
quam quise receperit,non modo tutus permanebit 
ab incursu malorum omni, eed et per eam pandi 
sibi aditum in paradisum eterne voluptatis, quo, 
gi velit, securus penetret gratulans experietur.Com- 
peri plane nihil melius attenta ista tranquillaque 
meditatione rerum ad salutem animespectantium: 
comperi autem id non usu solum meo,sed et exem- 
plis experientiaque aliorum ei se dedentium. Hos 
enim animadverti, apparere pacatos et l»etos sem- 
per, gratoserga omnes, suo contentos, securos, 
subnixosgeneroso contemptu cunctarum mundi va- 
nitatum, supra omnem noxe aleam in alta quadatn 
arce mentis exstantes. Horum igitur felicitatem 
emulatus, livore atque invidentía repudiatis, cha- 
ritati me dedidi; spretisque fluxis ac caducis, per- 
fectionem affectavi sapientie, qua monstrante pro- 
videns futura, imperterritus ibam, certus nibil se 
objecturum quod viam intercludere ad scopum, 
quem intuebar, ver; beatitudinis, meque averteret 
nut turbaret. Per hunc modum experimento capto 


bris instituti, magnopere affici me sensi ad i 
professionem capessendam, meque cum his ue 
gandum. Retrshebar autem ab hac volunt: - 
metu ne non par essem ferendis illias die^ 
Jaborihbus,propter contrarios longo oso edis. 
nis diversisseims contractos habitus, moresqu: 
suetudine coalitos in naturam ; itaque verebi: 
supra vires connisus, non modo non ssrer- 
optata,sed et damnum acciperem jactoniaqu : 
terer jam adeptorum.Illud etiam talia cog'a7 

conturbabat me, quod videbam, si mundo τε! 

cens migrarem in solitudinem, ibique sempe 
institutum ascetarum, eripiendam mibi faece 
bene merendi de hominibus, juvandique bee 







gnam mihi spem constitutam arbitrarer perez 
bonorum acquirendorum. Quare metuebam :-: 
milis fierem canis frostum carnis ore por: 
ejus umbram in lumine vicino majorem τὸ; 
omisso quod tenet,insilit ad captandum quei» 
ret, ac sic utrumque perdens, vacuus impie 
stultitiam seroeuam damnat. Sio subduetiz 
rationibus spei metusque, statui sustinere 7*5 
incepto non satis explorate utilitatis, penc 
que interim in ordine ac statu vite priori 
Car. VIII. — 4Estus Perzonis in deliberiin δ Ὁ 
ascetica, et dislinctíor notítia vanitatserá.— 
In hoc tamen sic constituto ne conp* 
abripiebat me novus estus comparn:£z* 
vitam ac statum, hinc ascets, :r* 
mundi, et ea collatione reperiengs S * 
plus voluptatis ac suavitatis continget ve^ 
quam solitariis, uteunque hi videantor omt 7 
mortalis fructu destitui, contra illi deliciis $7 
dare. Que enim tandem iste deliciis sow, τ 
penitus introspiciens reperiebam plus δὲ ἐξ 
mum conciliare damni moeestitieque qoam - 
attulerint voluptatis?Est enim mundus instat 
8888, unde quanto plus biberis, tanto plus s: 
instar ossis aridi, carnis odore quodam allic: 
canem,qui miser eo redendo nihil nisi deni: 
terit et fauces convulnerat ; instar frustuli ο΄ 
rapte a vulture,in quem convolantes undique: 
rapaces aves, abjicere predam cogunt, neces: 


D sui tuendi cura,plagisque contuso ac pugni ts 


non alium rapinae 888 fructum relinquunt qui: 
mem et mestam memoriam inanium laboruz:* 
star vasis mellea superficie venenum Supposi- 
tegentis, ex quo qui dulcedine illectus mellis: 
staverit, mox cum cruciatu exanimatur; ἴδ 
letum somnium videntis, qui, mox evigilansin 
miliares miserias revolvitur; instar fulguris ? 
mento illuminantis nocturnum viatorem, suis * 
tim tenebris reddendum ; instar bomhycis, a:si 
nendo nihil lucrantis,nisi sterilem continuation 
iufiniti laboris. Talia reputans rursus resorbe 
in desiderium vite solitarice sectande, rursus 
netrahebar in propositum non abdicandi vite ci 


4215 


SPECIMEN ΒΑΡΙΒΝΤΙΖΕ INDORUM VET. 


1240 


moda,dum ea comparans cum erumnis,angustiis, À renda et curanda conjuge, liberis educandis, pro- 


laboribus vite inopis in solitudine degende,haud- 
quaquam mihi faciendum putabam, ut heo ultro 
abjicerem, que forte postmodum frustra require- 
rem. Inter hos quasi fluctus ancipites sensuum 80 
votorum alternis prevalentium ambigue jactatus, 
similis eram imperito judici, leviter mutanti cel- 
culos, e£ modo damnanti quem absolverat, mox 
quem damnaverat rursus absolventi. 

Ca». IX. — Perzoes dterna spectare conslituil : vile 

humana miseriam describit. 

Aliquid tamen certi fructus ex his altercantis 
secum mei animi contrariis assultibus collegi.Con- 
siderans enim tantam illam in victu cultuque duri. 
tiem ascetarum, tolerubilem ipsis, imo suavem vi- 
deri,idcirco quod brevis sit, nec ultra vite mortalis 
spatium exeat ; vicissim autem excipiatur gaudiis 
&eternis : decrevi ego quoque, parvi ducere bona 
presentia, spe ac comparatione futurorum. Hino 
quasi consolans animam meam, et comprobans 
inexplebilia illa desideria quibus inhiaverat pro- 
fessioni vite, cum virtute conjuncta, dicebam : Ὁ 
quantum in hoc vile genere aspero destitutoque 
laborum arumnarumque sentitur! sed rursus 
quam brevis οἱ fluxa est voluptas indulgentium 
genio! quam fallax suavitas momentaneo gustu 
evanescens] Quis porro tam leve mentis, non 
abunde compensar), non bene condiri putet ex- 
perientiam brevem parve amaritudinis exspecta- 
lione certa dulcedinis sempiterne? Quis homo est, 
cui si conditio feratur subeunda per tempus non 
longum arcti carceris angustie, ut mox in eterne 
amenitatis beata spatia laxetur,qui recuset aut du- 
bitet admittere? Àn non est hao vita plena dolori- 
bus, acerba oladibus, anxia periculis; imo quid 
hominis in terra conversatio aliud est quam jugis 
afflictio, textum necessarie miserie, continuum 
tormentum uno sevitie tenore a principio ad finem 
pertinens? Enimvero ipsa hominis prima origo 
quam vilis?Mucus nempe quidam (ut aiunt medici) 
delapsus in uterum mulieris, ibique cum ipsius 
sanguine commistus, inde concrescens dispertitur 
in membra, moramque ducit longam in illis tene- 
bris et angustiis sine cibo et potu, tum maturo 
partus tempore, cum nixibus et summis doloribug 
ejicitur.Natus puer multiplici ministerio gerulorum 
et nutricum, per fletus fere assiduos ad creberri- 
mum sensum famiss,itis,algoris similiumque ma- 
lorum, quibus subjacet imbecilla infantia, perdu- 
citur ad molestissimam ipsi a&blactationem. Inde 
magistris edocendus, hoc est excruciandus, -"tradi- 
lur, subigendusque terrore ac plagis ad litteras, 
aut artes ceeteramque disciplinam improbo labore 
arripiendas. Mitto febres variosque languores, et 
pejora malis remedia amarissimarum potionum. 
Sic in robustiorum educto ietatem, alius non faci- 
Horum certaminum campus aperitur,latissime pa- 
tens in curas contentionesque sollicitas diversi ge- 
uerls : in divitiis parandis partisque tuendis,quae- 


movendis ; ambiendis honoribus, commeroiis mi- 
scendis,amicitiis contrahendis, invidie petitionibus 
declinandis,perioulis judiciorum, fraudum insidiis 
anxia providentia cavendis. Senescit inter hao 
circumferrens in euis ipse visceribus acvenis hostes 
nunquam quiscentes quatuor,sanguinem,phlegma, 
chymum etibilem; obsessus exterius infestis sem- 
per periculis toxicorum, viperarum, serpentum 
genere omni, tum leonum ferarumque rabidarum. 
Pretereo vaporem noxium s80lis ardentis, frigora 
hiemum ac nivium, pestilens zelum,luesque aure 
tractu atque halitu vulgabiles, inundantiam im- 
brium, tela nubium et fulminum horrores. Per 
has minas nusquam non intentas, si quis varie 


p vitabundus pertingst ad decrepitam statem, ibi 


C 


reperit cur, tandiu vixisse peniteat. Super omnia 
mors ingruit incerla sui exspectatione longum 
vexatis, tristissimamque a mundo, & patria domo- 
que, 8 complexu charorum, a liberis, consangui- 
neis, amicis, fratribus, a spebus vite cunctis mi- 
grationem inexorabiliter edicens : multo interim 
magis crucians, conscia suspicione penarum, ani- 
ma mox corpore solute,luendarum, ob non expiata 
vite scelera. Eritne quisquam sane mentis, his 
perpensis, quem hujus erumnose ac corruptibilis 
vite non tedeat? qui libenter hio sit, qui volupta- 
tum et turpium et fugacium gustu capiatur? qui 
fluxis et caducis inediflcare spes ambitiosas et 
secure insistere non dubitet? Sit ille licet rex, sit, 
Dei singulari beneficio, cunctis natur» dotibus, 
fortunae favoribus ornatus ; vigeat valetudine,gau- 
deat opibus, floreat existimatione ac fama; exstet 
alte conspicuus in arce quadam humane felicitatis 
& cunetis vulgarium incommodorum protectus in- 
sultibus : feret tamen secum quocunque ascendet 
rodentem intus tineam lente grassantis exitii, et 
insidiantium undique calamitatum unum reperiet 
exitum in clade ultima, animam ipsi ac spiritum 
extremis angoribus extortura. 

Cap. X. — Infelícitas mortalium luculento symbolo 

declaratur. 

Post hec ingressus ego rursus in altiorem con- 
siderationem rerum que visuntur in hoc orbe, 
animadverti creaturarum omnium facile prestan- 
tissimum esse hominem,verum eumdem negligen- 
tem sui, &o proprie salutis inouriosum, illam post- 
babere voluptatibus sensuum, Tum sic apud me 
dixi : Similis est homo viro cuipiam fugienti a facie 
feri monocerotis,et cursusu illo delato in procipi- 
tium imminens lacui,'ubi reperta ingen!i arbore, 
conscendit in ramos ejus inferiores,iisque suspen- 
sus haesit. Nidulabantur sub cavo cortice ejus ar- 
boris angues quatuor, terebrantes ipsan;, et per 
foramina, que rodendo fecerant, capita ostentan- 
tes. Despiciens inde ad radices arboris, vidit accu- 
bantem draconem immanem, vasto diductarum 
faucium hiantem spatio, ad se, uli decidissel, ab- 
sorbendum. Vidit et mures duos, album unum, 


1247 


APPENDIX. ud 


nigrum alterum, rodcre assidue illos ipsos quibus A quibus egra mortalitas innititur. Quatuor ans 


insistebat ramos, admordentes eos sine intermis- 
sione qua part: commilttebantur trunco ; profece- 
rantque arrozione continua tantum, ut plus media 
crassitie accisa,tenui tantum segmineac velut filo 
nutanti,rarmalia illa queipsum sustentabant.plantee 
stipiti hererent. [In his miser angustiis, prout par 
erat, estuabat animo, sollicitus quonam pacto ex 
tot undique ingruentibus periculis salvus evaderet. 
Tali cura suspiciens forte observavit, ex cacumine 
arboris, ubi apes favos fecerant, mel defluens stil- 
lare, quod, usus opportunitate, gustare cop;t,tan- 
tumque illa dulcedine oblectatus est, ut oblitus 
circeumstantium  monstrorum, feri morocerotis, 
borribilis draconis, hydrorum quatuor, duorum 
murium, ramos, quibus sustinebatur ne in gulam 
draconis caderet, stirpitus succidentium, suaviter 
acquiesceret, avide ac secure captans superne de- 
stillantem liquorem melleum.Id dum agit, abruptis 
tandem ramis, decidens infelix, esca factus dra- 
conis inhiantis, interiit. Ia hac imagine ferus rhi- 
noceros designat mortem pertinacissime instantem 
homini, et quocunque se contulerit eum perse- 
quentem, nullis usquam ei tutis ab ea latebris. 
Lacus est vita hec misera, monstris scatens, in- 
festa naufragiis, infamis cladibus, regio infausta 
lacrymarum. Rami duo suppositi pedibus, arrosi 
& muribus,temporario spes et fluxe commoditates, 


sinu ipso clausi arboris, bumores quatoer fiz:nc 
quorum temperie, mutuis invicem concioruz i 
brata certaminibus, corpus vivit; perforaniü 
cum caputque exserunt, quoties unusüpra cz: 
prevalens, morbos creat, interitum minan:, :- 
vis ejus medicaminibus retusa ad tempera:e:-- 
concentumque redigatur. Draco inferne acc 
Orcus est,quo inevitabiliter cuncti trudimur.D»- 
rum murium candidus die:zr,ater noctem sgrifia. 
he fulcra vite subruunt, indesinenti detnr 
spatium vivendi minuentes. Fallaces noxigequ: 

luptates mellis superbe atfluentis insidion εἰν 
tione adumbrantur : hec enim perniciose nc 

oblectat, avocans mentes eorum a salutis : 

affixosque ipsos fluxis gaudiis, ne sempitern:* 
provideant, detinens. His ego perpensis εἰ: 
omnibus, decrevi perstare contentus profess- 
mea, magnopereque incubui ad benemerendu- 
indigentibus, et quoquo modo, quave operi ; 
sem, inopes juvandos : eic reputans, hanc es 

bere, si ulla sit, salutis viam, speransque ££: 
tem, cujus innatum homini desiderium εἰ | 
potissimum assectandam conatu. It» com 
prius memoratis fluctuationibus mente missis: 
8 rege Chosroe in Indiam : indeque is x55. 

redux edidi multos libros, e quibus bieuz5: 

nuncupatus, Specimen Sapientis Indo — 





SPECIMEN 
SAPIENTLE INDORUM VETTER 


EXHIBITUM 


DISSERTATIONIBUS PARABOLICIS QUINDECIM CUJUSDAM 
GYMNOSOPHIST/E AD ABESSALOMUM REGEM. 


DISSERTATIO PARABOLICA 1. 


Reprasentat in. Vestigatore artes ambitionis tmprobs, conciliantis et dirimentis inter 
ad quzstum proprium eoque per omnia scelera gressantis. Obiter multa 


vita ac moralis doctrinz partes informantia. 


: alios gr^ 
tnseruntur alia v9 


Abessalomus, Indorum rex, consuluit quemdam (; vitam, hos admonuisse verbis hujusmodi : 0- 


e euis familiaribus gymnosopbistam, dicens : Volo 
& te mihi declarari per exempla, quo modo frau- 
dulentus et malignus vir, insinuans sese inter 
amicos duos, dirimat et in odium commutet con- 
tractam prius inter ipsos amicitiam. 

I. Ad ea in hunc modum respondit gymnoso- 
phista : 

Ferlur mercator quidam copiosus ac dives, filios 
habens pigros et per desidiam aversos ab addi- 
scenda factitandaque arte quapiam ex utilibus ad 


flii, qui in hao vita conversatur, tribus itd 
rebus: opum copia sufficiente ad victum et cul 
bona fama et existimatione apud homines, d 
que felici asseculione repositorum in vita fü 
justis bonorum. Hec porro tria non aliter ulli 
tingunt quam per ista quatuor, quorum prit 
est : possidere divitias juste partas; alterum, 
administrare ac dispensare sapienter ; tertium 
iis erogare indigentibus,presertim dum postul 
hoc enim opus et in hac vita utile est et in fut 


1249 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET, 


» 


quartum denique, in occasionibus ad peccandum A puisse videatur? Huic Coronatus sie respondit: 


invitantibus sustinere se a lapsu connitique in hoc 
vi summa. Horam quatuor si quis vel unum pra- 
termiserit, nihil perficiet ; nisi enim eril idonea 
opum copia instructus, nec vivere ipse honeste, 
nec bene aliis poterit facere. Quod si divitiarum 
quidem aliquis affatim habeat, male autem eas 
administret vitamque gubernet suam, cito egenis 
annumerabitur; necesse quippe est, si quantum 
expendit, utcunque id sit modicum, non euret con- 
tinue reficere, accessione damnum reparante, ut 
ejus sensim res familiaris atteratur ac tandem eva- 
nescat, velut stibium, quod paulatim imminutum 
in pulverem, consumitur. Porro si et divitim in 
supplementum expensarum acquirantur, et in ha- 





Quid libi eum hisce inconsultis interrogationibus? 
Enimvero nihil ulli nostrum improperi contigit, 
quo dolere debeamus. Sed ad fores nostri regis ex 
officio apparentes dimensum cum flde quotidianum. 
accipimus; in regum antem arcana curiosos adji- 
cere oculos, et abscondita improbe rimari, preter. 
quam captu ae faeullate nostra majus quiddam est, 
etiam periculo non vacat. Absiste igitor a talibus ; 
nam qui vel agere vel loqui sue sorti non conve- 
nientia audebit, omnino patietur quod simio evenit. 
Bimius enim, ut aiunt, observans aliquando ligna- 
lorem dantem operam trunco lindendo successiva 
adaclione duorum cuneorum, quorum semper al- 
ilerum ex ea parte ubi laxabatur diductius rima, 





rum dispensatione ratio constet, inde tamen nibil p in angustiorem et tenuius hiantem ligni fissuram 


tribuatur indigentibus,talium possessor divitiarum 
pauper reputabitur, et sua illum copia disrumpet, 
ut contingit in canalibus aut fistulis fontium, que, 
quando non patet exitus aque jugiter influenti, 
crepant. 


II. His pueri auditis, persuasi patris auctoritate, 
obtemperare recta monenti decreverunt, Et pri- 
mus eorum peregrinatione suscepla mercature 
gratia, dedit se in viam ducens plaustrum, quod 
tauri duo trahebant. Eo itinere devenit in paludo- 
sum locum, ubi taurorum alter limo haustus pro- 
cubuit. Puer cum suis eum magno labore ac co- 
natu luto extraxit; celerum ea contentione, dum 
trahit et vicissim trahitur a bestia, tantum fatiga- 
tus est, ut subsistere cogeretur, pergere ulterius 
non valens. Ipse taurus pro semimortuo relictus, 
sensim recepto spiritu progrediens, pervenit in 
campum herbosum beneque irrignum, ubi mansit 
allendens psstui. Nec mullum in medio tempus, 
cum impinguatus incrassatusque ccpit terram fo- 
dere cornibus et mugitus edere acutos. Diversaba- 
tur autem non longe hinc leo rex belluarum, nu- 
merosum circa se habens satellitium bestiarum 
omnis generis. Aderant enim ei leones οἱ ursi, lupi 
et lepores, pardi et vulpes, thoes et lvcopantheres, 
cetereque brutarum animantium species. Porro 
leo iste ex servili conditione, fortuna quadam eve- 
ctus ad regnum, haud dignus erat illo loco ; sti- 
gmatias et perforatus nares; plane degener quidam. 
expersque consilii. Hie auditis tauri mugilibus, 
soni minacis vehementia perculsus misere ccpit 
estuare frangique animo ; dissimulare tamen cu- 
ravit formidinem pudendam, ne venerationem apud 
suos delecta ignavia perderet. Stetit igitur uno in 
loco immobilis. 


lil. Apparebant autem ei familiari accensorum 
ministerio thces duo, quorum alteri Coronato, al- 
ieri Vestigalori nomen erat : versuti ambo et so- 
lertes; sed Vestigator aliquando astutior pravique 
animi, naturali flagrans desiderio res omnes usque 
ad intimum scrutandi. Is tunc Coronato dixit. Quid 
dicamus, o sodalis, esse cause cur hic leo noster 
dominus immobiliter defixus prater morem obtor- 








intrudebat; sicque trunco insidens ab uno ejus 
capite ad allerum sensim procedebat : id, inquam, 
admirans simius, explorare quid ageretur voluit. 
Ergo ligno et ipse post fabrum inequitans inspe- 
clabat attentissime, quando ecce discedentibus la- 
lius segmentis, fragmen quoddam acutissimum 
curiosuli se genitalibus infixit. Ille exanimatus 
acri punctu doloris ejulatum dedit maximum. Re- 
spectans ad sonum faber,molestum interpellatorem 
operis plagis egregie contusum, calce procul ab- 
jecit. Nihil mitius impendet tibi si curiosus esse 
pergis. 
IV. Ad ea reposuit Vestigator : Jam noveram qua 
mones; sedet illud scias velim, esse tamen pre- 
C clarum attollere aliquando animum ab humilitate 
status sui, audereque aspirare ad gloriam, cujus 
qui fiunt compotes, et amicis gaudium et invidis 
merorem de se creant : quod quid prestabilius ac 
majus? Pusillorum porro atque humi repentium 
animorum est, tenere se angustis finibus, conten- 
lum esse modico quod adest, nihil nlira ambire. 
Nam et canis ossi aridissimo forte occurrenti ro- 
dendo secure accubat; verum excelsioris vir spi- 
ritus, acquiescere minimis infimisque dediguatus, 
generosum in se digna persequenda impetum ex- 
pedit, velut leo sequens leporem, si obiter came- 
lus occurrerit, huic instat, pusilla preda contempta. 
An nescis canem quidem cauda adulatricis motu. 
servili, panem cibarium eblandiri, seque putare 
beatum si nactus forte sit ; magnum contra ele- 
phantem fastidiose admittere bonos etiam ultro 
Oblatos cibos, nec nisi supplici vix tandem assen- 
latione exoratum ad vescendum adduci? Apage 
sordidas angustias constriete in arctum mentis, 
nihil ultra necessarium aflectantis usum : me juvet 
adipisci, supra sortem crescendo, unde cum satur 
domi fuero in alios effundam, aura mulcendus po- 
pulari. Hoc viri est magnanimi, sublimia tentantis, 
liberalis : quem etsi casus ante tempus preclara 
conantem fatalis afflixerit, perdiu tamen vulgo 
vixisse censeatur, tantum. adjungente fama spatio 
vivendi quantum calamitas detraxerit. Isti autem 
quosnarras minutuli, circumspecti trepide obnoxii, 








1251 


vivunt inglorii et cunctis ignorabiles ; vel si anno- 
rum numerum a leva promoverint ad dexteram, 
in decrepito licet senio, mori pueruli videntur. 


V. Occurrit his contra Coronatus. Et is!a, in- 
quiens, qui? declamasti, nos quoque, o bone, nove- 
ramus; ceterum sic habe, suam esse unicuique 
constitutam mensuram claritatis atque fortune : 
quare qui inter honoratos et ipse honore dignatus 
fulget, recte sibi ac sue quieti consuluerit, si pru- 
riginem ambitiosam assurgendi altius compescens, 
in suo sedebat gradu tranquillus. Quid ergo nos 
aliud quzeramus, qui ambo gratiosi apud principem 
in amplo ministerio versamur? Cui hoc non est 
salis, nihil sufficiet. Atqui, ait Vestigator, omnes 


APPENDIX. | 
ad omnem motu folii paventes, sibi boni unig, A ptus ac sortis, friget apud audientes et spen 


Bit ita sane, respondit Coronatus, vikas oze' 
ingenio dum disputabis coram rege: anion; 
solere principes amplecti summo favore ptem 
tissimum quemque ? Atqui viti illi sont sxa. 
quoe pampinis suie cingit ac stringit son opu 
arborum, sed proximas. Favores regis illis ser« 
tur, qui intimo ipsi diuturnoque oonvelu e 
mendati, preferuntur cunctis, prejudieao qué 
antique familiaritatis : ἃ qua tu eum loo hu 
nus abfueris, novus scilicet istio, etiam pim 
to negligendus appurebis. Ad ea Vesligae. * 
inaudita mihi, neo falsa, inquit, disserui: 
terum, et illud noví istos, quos rarres nia 
intimos, primum aliquando ad cum accessi 


aule ac regni, viteque adeo ac mundi dignitateg p buisse, nunquam antea visos, et ex humili: 


in commune proponuntur premia merentium, fru- 
ctus audentium. Itaque tanquam ad palmam ín 
medio positam jus arbitriumque cuique est cur- 
rendi et experiundi quid possit. Ex discrimine 
porro generosi et ignavi patebit utrius alteri pre- 
optanda conditio sil : generosus semper ascendit, 
ignavus continue se deprimit. Cum autem, ut pa- 
lam est, arduum laboriosumque sit in sublime niti, 
facillimum vero ac proaum deorsum tendere, nero 
non videt quando prestautius laudabiliusque sit 
emergere in altum, ac surgere conari, quam desi- 
dere patienter in infimo, Igitur quis dubitet scqui 
queimmque debere quod esse constat excelleníius, 
nosque adeo vilis inertie damnandos, si modicis 
indormiamus, ad magna invitati. Equidem arripere 
constitui ocoasionem crescendi quam benignam of- 
fert ista formido domini leonis, et tam ipsius quam 
cohortis ac comitatus universi seestus atque incer- 
titudo consilii. Adire illum juvat et percontando 
elicere quid cogitet. Quis scit enim an non inde 
mihi nasci opportunitas possit nove cujuspiam 
dignitatis impetrande. 

VI. Unde autem, reposuit Coronatus, dic, ama- 
bo, tibi constat, estuare, ut ais, et formidare no- 
strum regem? Nempe,inquit Vestigator,ejus animi 
gensus intimus rnihi pellucet ex habitu et vultu. 
Solertis quippe ac ratione non frustra predito» 
mentis est arcana ex apparentibus intelligere, ul- 
traque superficiem conjecture ductu ad introspi- 
ciendum niti. Ad ea Coronatus. Tu vero, inquit, 
quo fundamento speras adepturum te gratiam leo- 
nis, nihil ei unquam praecipuo studio gratiflcatus, 
neque artem callens illam multiplicem ac spissam 
deliniendi sermone regum animos, amoremque il- 
lorum in te vertendi : quippe qui nec iis a puero 
sisimbutus disciplinis quas cum principes liberali 
educatione perceperint, in iis etiam requirunt 
quorum familiari consuetudine se ambiri patiantur, 
Mitte ista quaerere. Vestigator ait, dextri enim et 
presentis ingenii vir facile in talibus defectum 
educationis supplet, perite disserendo naturali ju- 
dicio de his qux» non didicit in scholis : qui autem 
talis non est, is etiam argumenta tractans sui ca- 


D 


lam dignationem evectos : quidni et ego inr? 
spem istam, et unus ex iis evadere conieró. 
quideinceps familiaritate principis honorandi: 
Novi autem et ego methodum regibus pl: 
preceptis hisce vulgo celebribus contenüam :'* 
stum abjice, iram doma, contumeliam ss" 
cunctis cede. Hec observans insinuabo me c: 
gratiam principi&. Age sane, Coronatus m 
finge nunc primum te admnitti ad congress 3 
tidianum domini leonis, quomodo te gere εἰ ἐξ 
tibi concilies &mcrem ? Dicam, inquit Veiis; 
principio pernoscam indolem ejus ae neum 5 : 
inclinet, unde abhorreat ; tum animadwit:" 
pendere ipsum ad aggrediendum aliqui s^ 
dam stimulos currenti, magnopere u^ 
agendi quod vult, enumerans rei 

ubi voli compos perceperit, mo Ἰαυὼλ 6 V* 
vidum, mihique assuescet fidere; quisi 6 
cognovero ipsum aliquid exitu ἢ οχίρω (estat? 
hortabor,perioulum denuntians, sed blande τ" 
dextreque faciam, ut. offensionem vitem. δὲ * 
Becuturus videor, ut me leo amet, aliisque pre? 
Quenadmodum enim passim hominee picto 
lectantur, naturam arte adumbrante, resque v:! 
habente exhibente oculis, ita principes pulo f 
dere colloquiis eorum, qui momenta negoti 
ancipitesque coptorum exitus, ipsis qualis εὖ 
sermone representare, ac quasi figurere, j^ 
dendo premonendoque grate norunt. 


VII. Tum Coronatus, Quandoquidem istius, Ὁ" 
consilii certus es, unum te admonebo : magn 
opus vigilia cautionis, utique inchoanti negou- 
ambiguum multeque obnoxium invidis. Av 
scriptum esse in libris sapientum effata referet! 
bus, tria quedam esse que nemo prudens libet: 
eggrediatur, nemo aggressus innoxie obierit : ἰ" 
ctare intime eum principe, bibere venenum, ὃ 
canum oredere mulieri. Similis enim princeps € 
vertici &mcno illi quidem uberique montis pr 
rupti protectique undique inviis rupibus, 65} 
apex supremus letus graminibus,abnndans pomi 
sed et feris omnis generis lustra illic habentibt 
infestus,aditus habet per preecipitia difficiles, cot 


1253 


SPRCIMEN SAPIBNTLE INDORUM VRT. 


1254 


morationem fperioulosissiimai. Vera mones, ait À error imperantium publice perniciosus, dispen- 


Vestigator, sed qui non periclilatur atque audet, 
votorum compos nunquam fit. Magnanimorum est 
discrimen pro spe pacisci ; ciroumspectantes au- 
tem omnia, nec certaminis ullius jacere aleam 
audentos, ceria manet eterne miseris possessio. 
Et hoo enim ego e dictatis sapientum audivi, tria 
, esse qua» nemo pusillanimis aggreditur: oonver- 
sari cum prinoipibus, nave maria trajicere, pugna 
cominus lacessere armatum inimicum. Duas video 
stationes viro magnanimo propoeitas, áulas regnan- 
tium, aut solitudines ascetarum : sicut elephan- 
les partim in silvis degunt, pariim in pulatiis 
aluntur. Hac, que multa commemoras, ait sere 
monem abrumpens Coronatus, me quidem de sen» 
tentia non dimovenl; tu abi, et fac ut vis tuo pe- 
riculo. 


VI. Digressus sub hiec Vestigator, leonem 
adiens, profundissime primum adorav' t. Cui leo: 
Heus tu, inquit, ubi latuisti tandiu ? Respondit 
Vestigator: Assidue adstill nd regias tuos fores, 
intentus in occasionem navanda opere in quopiam 
obsequio majestatis tue. Scio enim vos Inagnos 
reges interdum quibusdam egere ministeriis vi- 
lium personarum, nec raro quosdam e fiece vulgi 
utilissime cooperari negotiis maximis ; eoque non 
aspernari summos imperatores humilium quoque 
clientulorum prompta in servitium ipsorum studia 
sicut cui prurit auricula, stipulam nonnunquam 
humo tollens, ea uti non dedignatur in aure scal- 


penda purgandaque. Pape ! exclamat hec audiens Qü 


ad familiares leo, quam probum prudentemque 
virum hactenus ignoravimus | Credo equidem, multi 
talesinocculto marcent qui optimo publicoin famam 
extrahantur: nimirum, ut prunis cinere obrutis 
ventus, aut casus aliquis opus est, per quem, dif- 
flata sub qua jacebant favilla, lucem explicent 
suam, aereque potiantur: ita hunc quedam de- 
mum fortuna congressus nostri in notitiam protu- 
lit, indignum profecto qui lateret. Ex his ut sensit 
Vestigator haud se' displicere principi, tanto au- 
dentius subintulit: Vellem equidem, domine, 
quod e re tua et publica futurum arbitror, aulicos 
tuos omnes proferre apud t» candide sensus inti- 
mos suorum animorum, et presertim in occasioni- 
bus rerum gerendarum, quid convenire, quid ex- 
pedire judicent edere: nam hinc fiel ut et ab 
exacta judicii tui censura unaquaque sententia 
notam suo merito congruentem accipiat, el de 
personis, ipsis, quid valeant ex hisce speciminibus 
solertie ac sapientie eujusque, notitia cum principi 
lum senatui paretur, utrisque utilis ad plurima. 
Enimvero quoad semina varia terree commissa in 
sinu arvi delitescunt, nullo adhuc germine foras 
misso, nec de qualitate ipsorum nec de soli uber- 
tate Judicium ferri certum potest : idem plane 
usu venit in ingeniis, que qualia sint ignoretur ne- 
cesse est, donec arconos cogitalionum foetus in 
lucem enuntiando produxerint. Hine vitabitur 


sandi prepostere premia, ofliciaque uandandi, 
perversione multo ridicula magis ao noxia quam 
si tieras pedibus, caloeos capitibus aptarent. 
Probe enim perspeolo oujusque captu facile tuerit 
ornamenta dotibus cum proportione accommodare, 
vitata stultitia inscitissimi gemmarii, quem ferunt 
hyacinthum longe speciosissimum et pretii maximi 
pale annuli plumbei vilissime| indidisse, eoque 
facto contumelia quidam  indignissima  violasse 
nobilissimam gemmam, plustamen ipsi sibi dede- 
coris conscivisse. Tanti refert notos penitus prin- 
olpi subditos, imperatori milites esse: quippe 
successus negotiorum et bellorum plerumque pen- 
dent e certo et prudenti delectu idoneorum adhi: 


B bilorum ad eas res gerendas, que si cuivis forto 


occurrenti et ignoto temere commendentur, cor- 
rumpi fedoque exitu damnari necesse sit. Univer- 
sim autem promisoua et inexploreta multitudo 
preolaris inepta facinoribus est. Palms illustres 
operumque immortalium mansura in evuin decora 
paucorum fere 86 previa notlisia in experimenta 
produotorum virtuti atque Íindustrie debentur. 
Bio gemmeo parvulo vastas saxorum aut similis 
cujusvis materie moles usu ao pretio longe su- 
perant. Quem reputantem decet principem, nullius 
sibisubjectorum quantamvis humilitatem sortisque 
tenuitatem ila despicere, ut cognoscere quid in- 
tus habeat non curet. Parvr enim cutn ad magna 
conferunt, parva, ut vulgo dicitur, esse desinunt: 
unde par est reclpublice prepositum non eos solum 
sua familiaritate digaari, qui genere aut opibus 
prefulgent, sed et eos admittere quo8 animi 80 
nature dotes instrumenta publicorum commodo- 
rum apt& efficiunt; ao neque attendere ad eos 
tantum quos circa se habet, verum explorare longe 
notosque ac numeratos habere solertes gnavos, 
ubicunque demum vivant, eosdemque in tetnpore 
&ccersere. Sícut enim, licet nobis propius nihil 
intimeque ad motius quam corpus et membra nostra 
sit, lamen cum hec turbari morbo oontigerit, mo- 
dicamenta e longinquo requirimus. per que suum 
iis temperamentum el prior habitudo reponatur: 
sic pigeredominantem non debet, peregreinterdum 
querere qui reipublice consulant quod sepe do- 
mestici minus possunt. Mures in palatiis οἱ nas- 
cuntur et vivunt adeoque ex eadem plerumque 
penu cum principibus vescunlur: neminem ta- 
men vidiprincipum qui contubernales soricesquam 
procul in silvis ac montibus et ortos et educatos 
accipitres pluri estimet. Imo iste, licet in pe- 
netralibus genit» alteque, sordide ac furaces be- 
stiol:? spernuntur ; peregriuus ille ex suis agris ac 
montibus propter utilitatem falco expetitur; per- 
dus regie pascitur, principisque sepe ipsius 
brachio gestatur. 

IX. Hac locuto Vestigatore, vehementer admi- 


rans leo, conversus ad familiares dixit: Plane jam 
persuasus sum, debere principem non contemnere 


1255 


1 


APPENDIX. z 


viros industrios et dotibus preditos preclaris, A becillem iostabilemque turbavit asimom. 


etíam si infima sorle ac fece vulgi sint; sed ta- 
les et negotiis adhibere et honoribus aflicere, prout 
digni sunt, utcunque ceteri omnes id moleste foe- 
rant. Ea verba novum Vestigatori οἱ fortius quam 
priora argumentum fuerunt ad intelligendum bene 
affectum erga sese leonem esse, ac non parum pro- 
pensum ad favendum ipsi ; quaretempus id aptum 
ratus cum illo libere agendi, seorsum ac sine ar- 
bitris conventum his verbis alloquitur: Quid est, 
o domine, quod longo jan tempore immotus ma- 
nes, nec ex loco isto in alteruin transis ἢ Deoreve- 
rat hec audiens leo dissimulare, respondendo, 
formidinem suam : sed cum forte accidisset co ipso 
momento ingeminari mugitus tauri, tegere metum 


non potuit, quo est intime concussus usque ad B 


pallorem tremoremque manifestum. Quare, omisso 
tamquam inutili conatu celandi id quod sponte se 
prodebat, Vereor nimirum, ait, ne corpus bestie 
cujus isti mugitus sunt, magnitudini terrifice hujus 
vocis proportione respondeat ; adeoque tam vastum 
el validum sit, ut nobis imparibus ad ferum istud 
animal debellandum, necessitas incumbat ex hoc 
loco fugiendi. Subjecit Vestigator: Ne consternet 
te, domine, hoc tonitru, inania enim plerumque 
terricula ejusmodi deprehenduntur explorantibus 
ad liquidum. Quam in rem accipe quid vulpi con- 
tigerit : Ilaec famelica predam querens, largam ex 
voto reperit in quadam silva; sed ne secure vesce- 
retu* obstabat terribilis strepitusex altoingruens ; 
nempe tympanum quispiam de ramo vicina arbo- 
ris suspenderat ; et mote aura frondes ad illud al- 
lis fragorem edebant alte resonantem et formido- 
lose minacem. Eo turbata misera vulpes 88. 1 ἢ 8 ΓῺ 
ante oculos parastam pinguis et copiose ferine, 
pressa licet acri desiderio edeudi, attingere non 
audebat, timide circumspiciens, sese contrahens, 
et ad omnes impulsus tympani (crebri autem hi 
erant aspirante vento) totis artubus contremiscens. 
Durante longius ea miseria, consilio e re capto 
vulpecula cum observasset erumpere sonuni istum 
horrificum ex arca quadam orbicularis forme alte 
suspensa, dedit operam, omnem, quod aiunt, fu- 
nem movens ut eam inde dejiceret : non írustra, 
concidit enim tandem tympanum et lapsu confra- 
ctum est. Contingere id tum vulpes ausa propius- 


que iutueri, Jeprehendit cavum inaue pelle tenui ἢ 


contectum, irridensque : Pape, inquit, quam men- 
dax species falsumque indicium tumoris est! ut 
turgida hrec vocalissimaque corpora inaniis intus 
exhausta vanissimis, ridicule minantur et risum 
debent | Simile nos quidpiam, domine, hodie pa- 
tiinur, fremitu quam minaci, tam irrito animalis 
hujus territi. Quin si jubes ad illud accedam, et 
explorato quid demum sit, ad te curriculo refe- 
ram. 


X. Annuit leo, misitque ipsum. Ceterum statim 
eo profecto moslissima ejus facti poenitentia im- 


egi, aiebat secum tacitus leo, quod versu: ::. 
nunc primum noto me totum effuadi ? Aui i 
imperandi una neo postrema est, non 6de ἢ 
quos diu superbe  contempseris, son am; 
non cupidis, non fraudatis mercede laboruc καὶ 
opibus aut dignitate spoliatis. Hic Vestigate . 
genii, ut apparet, astutissimi, diutissime neg 
ἃ me ad meas fores inglorius jacuit ; et ego: 
ritatum contumelia primo repente congress, 
canorum imprudens meorum omnbium fs 
conscium facere. Quid autem attinuit ye 
eumdem ad taurum videndum mittere, ctt: 
festo periculo, ne is ubi meum adversis X 
jorem δὸ valentiorem observaverit, 
deinceps me, quem eatenus tantum hon 
quatenus nondum comparaverat cum pe: 
H:c apud se reputanti &nxie leoni superve; 
atigator a tauro convento redux, quein le κὶ 
conspicatut, sumpto animo dissimulataqu 
lia, compellavit in hunc modum: mil 
venis ; age, refer quid egisti ? Vidi, ait V ai 
ut jussisti, vocalissimum illud animal. τοὶ 
est. Accessi ad eum cominus, allocutus; & 
nec quidquam ex eo damni aut molesis t 
Quid tum postea? leo inquit ; indenecizsz- 
cillum ad nocendum taurum esse ἢ An τε": 
lentissimos turbines parcere interdum hi. 
arbustis, eosdemque procerissimas qw" 5 
exstirpatas radicibus frangere ? Ad tm^ | 
denter arridens, Cave credas, inquis 
jusmodi animal robustissimugm at: €? 
velis, sistam huc illud tibi, obnomm* 
manu tua statuam. Delectatus promis Ὁ Ξ 
sane quod polliceris, ait, nihil mihi possis t*? ἢ 
facere. Continuoque Vestigatop regressus di» 
rum, dicit illi prefidenter : Heus tu, bici 
ad te missus a leone, qui magnopere mis 
continuo venias ad se, denuntians, si obe" 
veris, gratiam tibi se facturum neglecti b 
officii, nec penas repetiturum eo meritus 
tandiu in tanta vicinia omiseris debitam m&? 
ejus venerationem reddere. Ais an negas! 
responsum ; nam si dubitas, refero statim 
quidquid de te comperi : moras enim trabe? - 
vacat. Ecquis autem, respondit taurus, leot: 
horum, auctor mandatorum, et ubinam hij? 
Ad ea Vestigator, Rex est, inquit, magnus b 
rum, et hic in propinquo castra metatus sui ^ 
ubi stat in augustali, numeroso circumstante ^ 
rum exercitu, quibus imperat. Territus his ut 
gecutus, dicentem est, leonique a Vestigatore ὦ 
tus, ei se humillime subjecit. Hunc humani! 
excipiens etiam percontatus benigne est de fot 
nae ac rerum suarum statu. Retulit ex fide au 
cuncta, gratieque non vulguris apud leonem 
cum invenit, adeo ut hic ei bona omnia promi 
ret, eodemque jam nunc ministro summarum. 
rum utetur. Ác brevi taurus eo pervenit, ut! 
















1251 


SPRCIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1258 


ctoritate ac polentia longe omnibus leoni subjectis A prebere,ubi mansuetudinem et speciem clementiae 


antecelleret. 


XI. Hasc cernens Vestigator acri livore ringeba- 
tur.Ac eum diu secum reputans volutasset plu- 
rima, veterem tandem sodalem Coronatum adiens, 
erupit in sinu amici stomachum, et apud fidas 
aures egritudinem animi arcanaque consilia fateri 
ausus, Et miraris, et miseraris profecto, inquit, 
 me,qai tam infeliciter operam locaviin conciliando 
leoni tauro, ut ipsi miser mihi exitium confecerim 
ingratissimis benefaciens. Scis unam dextre ac 
perite discussi suspiciones,que taurum et leonem 
invicem commissure videbantur, gravi utriusque 
periculo. Inde autem quid evenit? Nempe ut illi 
per me conciliati felices imperent, rerumque, me 
excluao,potiantur : rege, cui curam exemi mole- 
stissimam, tam sibi utilis mei ministerii oblito, et 
ipsum illum prius formidatum adversarium, post- 
quam mea industria gibi subjectum habuit, in mei 
longe submoti locum ad dignitatem promovente. 
Video, inquit Coronatus, et sentire jam incipio 
non prorsus vana monuisse me, cum illa que du- 
dum audisti, aggredi ad hoc negotium tibi paranti, 
disserueram. Quid autem circa ea quae nunc in- 
Stant consilii capis, quidve paras agere? Volo, 
inquit Vestigator, in pristinam reponi gratiam, re- 
cuperareque dignitatem interversam; et spero viam 
ad id aliquam inventurum me, tria faciendo que 
virum prudentem agere convenit. Hujus enim offi- 
cium est, primum considerare que ipsi evenerunt 
buna malaque, ac causis utrorumque deprehensis, 
illa quidem fugere unde crta sibi mala compererit, 
ea contra sequi ac procurare eummo studio quibus 
sé senserit adjutum. Inspicere deinde idem atten- 
teque debet perpendere que ipsum presentia cir- 
cumstaat commoda incommodaque, totoque nisu 
conari illa quidem tenere sibique asserere, heo 
autem quam longissime avertere ac propulsare. 
Postremo in futurum ipsi consulendum est. In his 
ego dum animum verso non segniter, sic reperio 
tandem, subducta consiliorum summa,plane mihi 
occidendum dolo quodam taurum esse : sic enim 
et iter aperiens ad recuperationem potentie prio- 
ris optime mihi consulam, et leonem ipsum novo 
beneficio devinciam. Hoc postremum quod ais non 
intelligo, inquit Coronatus; nam ut beneficium 
leoni esset cedes tauri, oporteret hunc incommo- 
dare illi, quod contra est; nam ex quo taurus 
leoni servit, satis bono, ut videtur, loco res hujus 
gunt. Falleris, respondit Vestigator, contemptibi- 
lem quippe se leo,et per hoc insidiis opportunum 
apud suos omnes reddidit, iato nimio in taurum 


studio, quem inconsulte cunctis pretulit. Sex au- - 


tem errala regum sunt, quibus auctoritatem per- 
dunt et gladios rebellium in 8e acuunt. Primum 
est ibi resolvi in lenitatem flaccidam, ubi austera 
geveritate opus fuerat ; secundum, in contrarium 
extremum peccans, ibi se ferocem et implacidum 


PaTROL. GR. CXLIII. 


affectari res poscebat; tertium, non dare ipsos 
operam,ut eruditorum,prudentorum,fidorum sem- 
per apud se consiliariorum copiam habeant ; quar- 
tum,permittere digladiari inter se subditos ac in 
factiones scindi ; quintum, non moderari affecti- 
bus,sed cupiditate, libidine ac presertim ira ef- 
ferri se sinere ; sextum denique, non invigilare ju- 
giter intentos eos in contingere plerumque 80- 
litas mutationes temporum, et adversum casus 
omnes,quotquot exsistere quavis conversione pos- 
sint, non ex longo providisse idonea presidia, 
parataque ad rcanum tenere. 


XlI.Quomodo vero poteris, ait Coronatus, tau- 


p rum circumvenire multo potentiorem 1e, amico- 


rumque ac clientum validis opibus subnixum? 
Respondit Vestigator: Ne contemnas, heus tiu, 
nimium tenuitatem et imbecillitatem meam. Vi- 
ctoria, si nescis,non est alligata lacertis ac robori, 
smepeque vidimus vulentiores ab infirmioribus pro- 
stratos. Ad ea Coronatus, Vera loqueris, ait, sed 
vide, ne ubi perpetraveris quod paras, in perni- 
ciem laborasse te propriam sero intelligas ; multis 
enim paria machinatis id contigit, et tanti est que- 
dam hic ejus generis exempla memorasse. Ascete 
cuidam solitudinis sus perteso accedere libuit ad 
regiam, et,ut ibi est solitum, opes assentatione 
nundinari. Nec voto excidit : delinitus enim ejus 
obsequiis rex magno eum numero donavit conchy- 
liatorum stromatum et vestis attalice summi pre- 
tii. Rediit onustus opima preda solitarius avarus 
in suum rusculum, et magno fructu se peccasse 
contra professionem suam in sinu gratulabatur. 
Breve gaudium id fuit. Latrunculus, re cognita, 
senem adit:narrat fessum 8e mundi tumultuum, 
appulisse animum ad desiderium vitae tranquille; 
atque adeo ipso, si dignaretur, magistro cupere 
ponere tirocinium sanctioris discipline : sic enim, 
consideratis comparatisque multis, statuisse,haud 
ge posse alibi reperire perfectius exemplar virtu- 
tum egregiarum, cuique intuendo exprimendoque 
imitatione utilius attenderet. Quid multa ? admit- 
titur ; simulat studium, fidem facit sincere volun- 
tatis, ac paucis diebus facultatem nactus quam vo- 
lebat, convasata senis supellectile strenue aufugit. 


D Ictus damno solitiarius dat se in viam ut furem 


quareret. Apparet eunti primum omen, commissa 
in agro pugna arietum duorum, magna ira,lateque 
resopante collinarum sonita frontium incursan- 
tium invicem. Tulpecula, sono excita, utrique in- 
sidians accurrit, οἱ dum eventum exspectat, sibi, 
ut sperabat futurum utilem, tanti certaminis, in- 
terim sanguis large fluens e vulneribus pugnan- 
tium illi salivam movit; quare accedens coepit 
lingere, auspicarique quasi promulsidem uberioris 
mox affluxure cone. Verum illi caro constitit 
808 cupiditas : nam acti furiis ire recrudescentis 
ambo emuli, dum infesti se mutuo impetunt, vul- 


40 


1259 


capituin allisu contriverunt. 


Xlli. Pergens asceta capto itinere, veapero 
incidit. in coriarium satis humanum, qui reveri- 
tus hospitem, deduxit domum  uxorique com- 
mendavit, excusans se condixisse amico ad ce- 
nam..Habebat amatorem conjux coriarii, et seque- 
stra flagitiosi conimercii vicina utebantur,uxzorear- 
tificis umbellarum ; cui tunc in aurem, secura ho- 
spitis. Curre, ait, amico nuntiateimpus esse venien- 
di cum vir abest. Fluxit inde sat multum spatii, 
morante,nescio quam ob causam, adultero : qui 
ubi tandem ad fores astitit, ecce jam redux coria- 
rius domum intrabat. Multum is vini cona illa ex- 
hauserat, nec constabat plane sensibus; (amen 


tali loco et tempore compti Juvenis occursus haud B a tergo, rotundo nec longo, quo arrepto [7 


temnere suspicionem movit. Temperavit nihllomi- 
nus facto dictove graviori, et illum modo torve 
intuitus, edes subit, portans intus acre jurgium 
ad uxorem ;quam,ut primutn apparuit, plagis con- 
tusam ad lecti fulcrum alligat;ac repente,quod du- 
dum poscebat gravatum mero caput, sommo se 
tradit. Stertente jam viro, vocat susurro mulier 
prope latentem lenam ; et, προ, inquit, solve tan- 
tisper me, teque vicariam ad breve spetium his 
commoda vinculis. Admonebo e fenestra paucis 
verbis umasium, extra ut tute indicasti presto- 
lantem, nos hlc ejus causa vexari, quamprimurn 
abeat et suspiciones vitet, moxque huc me ligan- 
dam iterum reddam. Necesse autem est hic mei 
loco perstare te, ne ille, forte evigilans, et fu- 
glase me sentiens, erumpat in furias. Dictum, fa- 
ctum.At ecce dum moratur adultera, coriarius ex- 
pergiscitur, uxorem vocat. Lena ne voce de- 
prehendatur,silet ; iterum, tertio, contentiori soem- 
per sono nomen inclamat. Surdo canitur. Ad ex- 
treinum vociferatur excandescens : Qua haec, ma- 
lum! contumacia? simulque arrepto per tenebras 
cuitello,negantis,ut putabat, contumeliose respon- 
sum uxoris nasum abscindit; rursusquo pregra- 
vante crapula soporem repetit. Redit uxor, adul- 
tero dimisso, ejulatumque magno conatu premen- 
tis lcae locum et. vincula resumit, ipsa domuin 
cuin naso in manu remissa.Ea digressa incipit va- 
fra mulier clara voce invocare deos omnes, testes 
innocentis scilicet su», ac de industria sono tan- 
to qui posset sopitum excitare, vetularum super- 
gtitionibus tristas formulas sine finereplicat.Excus- 
80 hisce clamoribus somno indignatus vir:Non ces- 
sabis, inquit, obstrepere vel malo domita trivene- 
fica?Si pergis, post nasum linguam exscindam.Non 
prius quidem,inquit illa, quam ex hac audieris, vir- 
tutem meam coalcesli esse testimonio probatam; nam 
exorati justis meis precibus dei,nasum mihi a te im« 
pie truncatum reddiderunt. Perculsus dicto vir 
raptim exsurgens lychnum accendit,et nasum uxo- 
ris,cujus exsecti cruore manus adhuc habebat in. 
fectas,sine cicatricis vestigio sanum videns, san- 
ctam ipsam ct diis suo merito charam,se reum οἱ 


APPENDIX. * 


pem forte incurrentem mediam vehementissimo A vits indignum profitetur obnoxie. Tunit a: 






pectus,in genua procidit, veniam roga: et. 
amorem venerationemque pollicetur. 


XIV. Lena interim: misera dormientez,: 
ulique concubia, domi virum nacta, aside à 
mens jacentis lecto, sollicita quam cagssm i5 
rei deprehendendi mox vulneris. Dum mui 
berat, et nihil expedit, signo admonitus fu: 
secundi callicinii umbellarius, strato se pv. 
ac intersumendas vestes de more uxorem ez 
Cedo, inquit, da in maaus quamprimum i:- 
nam ad opus profecturo instrumenta labe 
stri.Utuntur umbraculorum 6 pellibus & 
preter acus et forfices similiaque, brevi 
sed lato cultro,gemilunaris forma, cum 







per tabulam extensas incumbendo, et &z. 
larem cultri ambitum gyrundo, secarct: nov 
coriariam dixeris. Hanc unam ex omnibus. $ 
ti arlis organa marito, perrexit in nel 
obtrudere,2xcipiente contra illo, Da cuni 
in unam collecta cistam, non hoc instr 
solum peto. απ autem illa nibilo sei 
quartoque culrum semirotundum ogget* 
impetu preceps ire furentis : Dii te peti" 
ducantve in malam rem cum tua isthy :**- 
quam in caput tibi, ut digna es, remità ἐπὶ 
istum placet ejus,tanquum pila,ad res £1 
silande, ludum ridiculum ludere. f: * 
votum tempore mulier aoutissic: € ?7^* 


( Heu nasus! beu nasus ! Excita sez 


nia cum facibus, vident nasum wi * 
cisum : tollunt jacentem cultrum οὐδ 
tabant, vulneris. Accersitus zdiliscomiwie? 
rum írustra causantem tenehraseterret, 
immaniscarnlficine com pertum abripika 
plectendum. Crebescit tumultus toto vico; ^* 
tatur vel maxime coriarii dorpus; hujus or? 
suum magis dedecus tegeret, admirari * 5» 
indignarique simculante. At secum solitarii: 
inquit, in singulis hospitiis tragoedias inve 
Prestat domum reverti, desperareque recu 
nem ablatarum furto vestium. Sed prius obi 
venire regem placet,uteum mea peenitepl£ : 
adhibeam. Ad aulam Perveni$, admittitur, 










Ἢ principem his verbis : Peccavi, domine, e^ 


mum urbe regia mutavi; cum eblanditus 85} 
nera, libens gratulansque domum retuli, nà? 
pollicitus, quando in hanc sectam nomen iz» 
Sed peccatum lui cireumaventus furto domes? 
ementiente ascesim, sicut ego vitam aulicaB " 
tra institutum affectaveram. Spoliato et req! 
rapta,biduo plurima contigerunt qua me ded! 
invigilare mundo providentiam,id sedulo age 
ut in perniciem auctorum prave acta recidant 
regi narravit qu: hactenus dicta sunt, sicque 
tinuo colligens intulit : Avida vulpes ingluvé 
periit;temulentumetira precipitem coriarium 
error ultusest;lena proprii nasi jacturam nuzc 


1201 


SPECIMEN SAPIENTIA INDORUM VET. 


1202 


de aliens pudicitio pretium tulit; denique umbel- A Etsi te nohis adversarium scimus, tamen quia pru- 


larum artifex justum sub falso crimine supplioium 
passus est ob non prohibitam lenocinio uxorem. 
Vere ita est: male consulta in caput male consu- 
lentium reeidunt; quisque damno suo peccat ; quie 
facimus, patimur. Refero me in meum angulum, 
satis edoctus his successibus: quicupiat vivere ut 
vult,ei cavendum serio esse ne agat quod non decet. 


XV. llis expositis, concludens sermonem Corvu- 
natue, familiariter conversus ad Vestigatorem, ait: 
Vide post hec exempla quid de te statuas. Ego qui- 
dem male metuo, ne qus in taurum te machinari 
significas, tibi potissimum ipsi noceant. Illi statim 
Vestigator reposuit : Non iverim inficias, vera esse 
quee dixisti; tamen etego verum illud commemo- 


rasse me autumo, quod iterum affirmo, sepe po- B 


tentiores ab infirmioribus vinci. Argumento ser- 
pens et cycnus sint; non longa est nec incelebris fa- 
bula. Corvus, inquilinus vetuste arboris in monte, 
luculentam quotannis injuriam patiebatur ἃ ser- 
pente in cavo ejusdem arboris trunco nidulante. 
Cum enim more avium corvus suos verna teinpe- 
state pullos excluserat, eos clam adrepena draco de- 
vorabat, captato astute tempore, quo necessariis 
alio digressus caussa, a nido corvus aberat. Hoo ite- 
rum et tertio szeplusque factum eorvus, ut par erat, 
egerrime ferens, consilii causa thoem quemdam 
senem, mulie prudentie fama inclytum, adiit. Ri 
cum exposuisset qua passus erat, proponebat quie 
cogitarat: Ego,inquiens,quo elmul damna ulciscar 
preterita, et futura prevertam, decrevi, nisi tu se- 
eus sentis, observare quando inimicus draco dor- 
miat, tuncque sine strepitu accedens, oculos illi 
rostro effodere. Ad ea thos vetulus: Non hoe tenta- 
bis, inquit, si me audies; magno enim malo tuo ten- 
tares. Et vigilantiseimus, et facillime, si quando 
conniveat, exoitabilis draco est, habetque semper 
iu promptu arma nimis expedita in cominus aece- 
dereausos, dentes et venenum. Cumulares graviori 
tua clade jacturas priores,si aggredereris qucd di- 
cis. Quare aliam censeo adhibeas machinam, qua 
hostem queas, citra tuam ipsius perniciem, per- 
dere, ne patiaris quod oyeno contigit. Ferunt enim 
cyonum quemdam stationem habuisse percommo- 
dam propestagnum plenum piscibus,quorum preda 
quotidiana vixit ad seaectutem usque lautissime ; 
sed tunc debilitate gravis etatis, non amplius pi- 
scationis labori sufficiens,ascenditfamelicus in mon- 
tem, ubi forte obvius cancer: Cur te, inquit, cycne, 
sollicitum preter morem mcestoque similem video? 
Quidni, ait ille, sollicitus sim et moestus, qui cum 
hactenus fruerer opibus piscosi, cui assidebam, la- 
cus victum suggerentis copiosissimum, audivi ho- 
die piscatores consulentes inter se saginasque coin- 
parantes, quibus totum everriculo stagnum exhau- 
riant, nullum ne ad sobolem quidem plsciculum re- 
liquum faeturi. Hec cancer audita piscibus retulit, 
indicans pro amicitia periculum. Illi sane contur- 
bati cycnum adeuntes affati sunt in hunc modum: 


dentia prestantem eumdem te novimus, non dubl- 
tamus ex te quaerere consilium, quod tunc etiam 
ab hoste non stulte petitur, quando in re utilitate- 
que communi cunaulentium pariter et consulti de- 
liberatio versatur. Age, quid censes optimum factu 
quo istam nobis communiter exitiosam omnibus 
piscatorum consplrationem eludamus ἢ Equidem, 
cyonus inquit postquam ad omnia me verti nihil 
opportunius reperio quam fugere infestum locum, 
et migrare vos omnes ex hoo laou in aliam igno- 
tam inviamque hisce predonibus paludem, ubi 
oum satis aque subsit, ne illi supernatent piscato. 
rie cymbee, exstantes prohibent arundines. Novi 
locum, et eo qui volent vestrum, non gravate trans- 
feram. Orainus te, acelamant voce una pisces om- 
nes, exhibe quod offers, nosque hino &move. Rt 
ille: Vereor quidem ut non serum auxilium sit, ità 
festinare plsoatores video: tarmien pro virili conten- 
dam. ilis dictis piscium aliquos majorum certatim 
86 prebentes arripuit, tanquam deportuturua in 
promissum stagnum; eos autem, simul a conspectü 
&bsoesgsit, in loco seducto devoravit. Tum quasi ge- 
statione perfunotus aliosaliosque similiter sumebat, 
similiter absumebat, subinde rediens. Tunc cancer, 
multis jam, ut putabat, in tutum suhductis,sui quo- 
que, qui causa oeeteris beneficii fuisset. rationem 
haberi, cyonum rogans, petiit. Neo ille abnuit; 
deportavit autem et illum in macellum suum, ubi 
piscium perfide ab illo comestorum tristes reliquis 
Jacebant, ac dissimulatione dimissa, se ad eum quo- 


C que vorandum aceinoxit. Territus cancer et specta- 


culo et periculo inopinatiesimis, tamen constituit 
non deesse sibi, nec in miBerrima licet cireumven- 
tione inultum se opprimi sinere. Juvitque sors au- 
dentem ; nihilque aliud nisi mortem non ingloriam 
isto repugnandi eonatu captanti, vitam etiam vi- 
etoria inoclytam concessit: siquidem cancer chelis 
suis urote complexus robusteque oomprimensoycni 
collum, ipsum frustra reluetantem strangulavit. 
lec eo pertinent ut intelligas, oorve, aliis insi- 
diantem non raro incidere ipsum in foveam quam 
facit. Quocirca magnopere auctor tibi sum ne pro- 
pius te admoveas astuliesime ac nocentissime be- 
sli; docebo te autem rationem ei certo, et graviter 
et sine tuo periculo nocendi. Rape qua vales arte, 


D edomibus ac scriniis hominum aliquid ipsis pretio» 


sum,illudqueita in cavum invisi anguis conjice, ut 
lacinie eim:liave indicia exlerius prodeant. Fiet 
inde, ut rei amisse domini, signis hisce admoniti. 
dum querunt anxie, lutibulum id pervadant, male- 
que multent deprehensum in eo subsessorem tuum. 
Fecit corvus quod suadebatur magno suo lu- 
cro; nam sic oeciso manu et armis hominum dra- 
cone, hospitium deinceps suum nullis infestum in- 
juriis insidiisve habuit. 


XVI. Hec fosius apud te, subjungit perorans 
Coronato Vestigator, amice, disserui, ut ostenderem 
pluris esse prudentiam quam robur. Αἱ Coronatus 


1263 


destitutum obtineret: atqui idem preterea pru- 
dentissimus est. Vere, ait Vestigator, et hoo lo- 
queris. Caeterum et nos aliquid valemus in hao 
parte quo non immerito speremus prevalitura 
quantelibet sagacitati ejus artificia nostra, passu- 
rumque illum tale quidpiam a nobis quale olim leo 
quidam a lepore, dejectus ab eo tanto infirmiore ac 
perculsus, ut mox audies. Incubabat regioni leue 
pascuis, et perhoc omni animantium genere referta, 
ferus quidam leo, quotidianis latrociniis agens 
ferensque miseras bestias, adeo ut anxio constricte 
metu, írui copia nequirent quam soli ubertas 
suggerebat. Ergo ille, consilio habito, legationem 
ad eum decernunt hujus sententie: Omnes te 


dominum agnoscimus, et ut tali studentes,rationem p petum iracundisa ultricis ea cernens 10 


exquisivimus qua et tu laborem venationis lucri. 
faceres, et nos, quod tua etiam interest, paeci citra 
consternationem, atque ita pinguescere possemus: 
non recusamus enim, quando hsec tua et nostra 
fortuna est, quin carnibus, ut soles, nostris epu- 
leris. Conditionem ecce igitur tibi ferimus utrinque 
commodam : ut tibi unum e nostris corpus in 
cibum mittatur, tu autem eo diurno contentus, 
fatigare te ac terrere nos desinas. Placuit propo- 
sitio leoni : deincepsque quotidiana sortitione desi- 
gnatum animal unum, ἃ delecto ad id publice 
ministro deducebatur ad leonem. Post multos dies 
sorte damnatus lepus sic in concilio bestiarum est 
locutus: Si me non fallit animus, et Deus cogitata 
fortunet, liberabo vos gravi onere tyrannici tributi 
modo quod peto, facillimum concessu, impetrem. 
Jusserunt omnes dicere que vellet. Et ille; Po- 
stulo, inquit, duo ab eo qui me de more ducturus 
ad leonem est: primum ne me urgeat in via, sed 
me arbitatu meo moderari gressum sinat: alterum 
ut cum prope accesserimus ad leonis specuin, deli- 
tescat ipse; nam meapparere oportet solum utqua 
destinavi successum habeant. Utrumque haud 
gravate datum, et quod bene verteret. imperatum 
ministro publico representatori tributi est, ut 
lepori que vellet obsequeretur. Postridie profi- 
ciscuntur, moras de industria nectente lepore quo 
quam tardissime se sisteret. Leo interim, hora 
dudum praeterita consueti pastus, fame iraque 
stimulantibusimpatientissime furebat, cum offert 
ecce illi se sub vesperam solus preter morera 
lepus, Cui ille, Que isthec malum perfidia est? 
inquit: docebo ego vos pactis stare. Plura dicturum 
et irruentem, interpellat demississime supplex 
lepus. Si me audis, domine, quod tua scire magno- 
pere interest, dicturum, non solum ignosces nobis, 
sed et laudabis fidem nostram. Obvium 86 venien- 
tibus huc nobis tulitleo alius, qui ductorem meum 
me majorem arripuit ; ac contestantibus enixe 
nobis, commeatu aos tuos 80 jussu debitum tibi 
vecligal pensuros proficisci, nihilo ille secius 
peregit quod coeperat contumeliis etiam ac  male- 
dictis, que in caput ejus vertant, incomitiare te 


APPENDIX. z 


Recte ista, inquit, dioeres, si robur taurus solertia À ipsum ausus. Fuhi ego; quid enim poteram t: 


D tue studium consulo, potius habendam ἃ 








et magno circuitu, laboriosisque latebris, hv: : 
dem ne promissum tibi demensum τεὶ s: 
deforet, quam primum licuit accurri. Turbitz 
in emulum vehementissima  superbissim: , 
Potes, inquit, me ad istum latronem ducere: i 
sum, inquit lepus, nec longe abest Si 
preiens sistit leonem ad os putei, quem in τ. 
situm observaverat; conversusque, lbi, i: 
habitat, inde ad nos erupit; inspice sis, 5: 
videbis, Despectant ambo simul, et aque sz 
imaginem intuenti leoni propriam redde. 
vides, inquit opportune lepus, contumactc : 
rum? is ipse est contemptor tui, vectigi: τ 
versor, devorator ministri publici. Non ἰδ: ἢ 







leo, sed fremitu statim immani velut in ἐξ 
irruens, aquis putei haustus et suffocatus uc 
lepore cum accito e latebris ductore, sali: ἃ: 
redeuntibus, ac magnis ipsorum gratulf. 
exceptis. Ad hoc exemplum confido m. ἢ 

persuasurum tauro, que illum stulte crei-s 

exitium precipitent. - F 


XVII. Τὰ vero, ait. Coronatus, siqui: 3 
dicis potes, providere tamen, priusquam 2 Ε΄ 
diaris, debes ne quam machinaris ur "5: 
ea cum leonis regis nostri pernicie aat 
conjuncta sit; denuntio enim tibi me cz* 
snimantes que sacramento leoni és 7! 
permissuros (neo enim salva fide possz £7 
noslro quocunque praetextu te no: 5^ 
quo loco res modo sunt, ἔβα μας 
regnanti administer publici regime 
non possit sine gravi. imperantis daz. Y? 
dum licet rebelle propositu m , teque in subj 
officio contine. His Vestigator whWs. -ἢ 
adhuc dies aliquot. Post quos leonem ali * 
clata maestitia cogitabundus, ab eo rem ἐπ 
audivit: Que te causa : tristem facit? Anüi: 
nolles aliquid accidit? Et ille: Accidi € 
infandum et funestum tibi juxta mihique quie 
atque illud ejusmodi quod quia tibi fore " 
molestum scio, abeo indicando deterrebar ei 
metu offendendi aures tuas indicio ingralo :: 
ubi meum flagrantissimum salutis ac prosp^ 













quam aurium rationem judico; nec dubi 
tue imminens vite periculum avertere, vel & 
dendo, cum ita opus sit, fastidio inauspicatt τ 
tionis. Quare tua, domine, sapientia rem ó£* 
feceris, si me patienter audies ea referentes * 
bus clarissime perpicias, et meam in te sin! 
fidem, et eorum perfidiosas molitiones, qui st- 
tuis beneficiis malefacta rependere nefaria coc? 
Alque ego in procinctu delationis necessari?! 
ignarus artificiorum simulationis, facile vid 
quantum me discriminem projiciam, periturus 
persuasero quod dicam. Erumpit tamen jv 
tibi fidelitatis officium trans minas formidine 


1265 


dum tibi, domine cujus ore venerabili spiritus hic 
meus trahilur, vel meo exitio consulam, ae quo* 
cunque successu aperire audeam, quee nisi preeno- 
veris, ultimam a te cladem (dii omen averruacent!) 
frustra conaberis depellere. Erit solatio conscientia 
lali causa pereunti ; nec generositas imprudentia 
culpabitur, utique auctoritatem secula sapientum, 
quorum vulgo celebre probatur dictum : Nec a 
subdito benevolentiam principi, nec ab gro mor- 
bum medico, nec a paupere inopiam diviti a "ico 
abscondi unquam oportere. Accepi egoa quodam 
fide digno, taurum proceribus sibi obnoxiis clam 
convocatis dixisse : Experimentum cepi sat longo 
jam usu fortitudinis δὲ prudenti leonis, comperi- 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 
omnes,subigitque aleam jacere infortunii quantivis, A rum putans, mai 


1206 


e in fluvium, 
ubi confestim ille sociis gratulans narravit mortis 
se simulatione vitam redemisse, Tertius implicitus 
reti temere cespitans, ae sursum deorsum cecís 
motibus impingens, staltitie ponas sue captus de- 
dit.Similia patietur quisqnisdenuntiato indormiens 
periculo, neglexerit vel tempestive prevertere, vel 
solerter eludere insidias fido indieio precognitas. 

XVIII. Percipio quod dicis, leo ait; sed non puto 
taurum nihil a me passum mali, dolos contra me 
moliri. Contra Vestigator : Hoc ipsum inquit,nihil 
a te mali passum esse taurum, ipsum impulit ad 
insidiandum tibi : nam illum supra omnes elfe- 
rens, id egisti, ut te solum intueretur,quippe quem 
unum haberet supra se, depositis infra eunctis re- 





que utramque mediocrem, ne modicam no nullam pj liquis. Est autem natura improbarum mentium, 


verius dicam. Ex hoc ejus exordio divinavi statim. 
quid sceleris ac monstri reliqua parturiret oratio. 
Minime videlicet obscurum est hanc ejus impu- 
dentiam eo prorumpere, ut te, qui eum extulisti in 
fermne parem tibi honorem, nefarie deturbare de 
solio contendat, tibique extortum imperium arri- 
pere. Oportet autem reges subito ac senserint 
machinari aliquos regnum ipsorum invadere, 
preoccupare strenue nefaria consilia, dejicereque 
mature perfidos, nec committere intempestiva leni- 
late ut scelestissimr molitiones ignava nutricatze 
patientia valentium principiis obstare, adolescant 
in vim deinde majorem, quam αὐ ei apertum in 
conatum erumpenti queat obsisti, Cujus laudate 
alque ad probrum in infortunio vilandum prorsus 
necessari eautionis duos quosdam gradus video, 
provisionis celeritale differentes. Prior mullo ante 
odorata periculum, huic adhuc longe posito secu- 
rum effugium prevertit; altera cautio, segnius sal- 
agens ad indicium insidiarum primum, admoveri 
se sinit diserimini; emterum in arclum eoacla 
summo landem conatu salulem expedit. Ab. his 
tertia est ingloria classis inerti contemptissime, 
opprimi se per somnolentiam patientium, immise- 
rabili apud omnes conditione, quippe quorum exi- 
tium, dedecore socordie cumulatum, nemo est. qui 
non ipsis merito evenisse falestur. Imaginem in 
exemplo proponam triplicis istius ordinis. Laeuna 
erat brevis, amni vicino commissa, in qua tres ha- 
bitabant dissimilis inter se qualitatis pisces. Pri- 
mus erat prudentissimus, alter non prorsus hebes, 
terius stolidissime compertus inscitia. Piscatores 
ad lacune oram auditi ab omnibus sunt cum palam. 
condicerent horam certam qua everricnlo piscinam 
lotam scrutarentur. Admonitus illa voce primus 
piscis, periculosa subito excedens statione, in flu- 
vium se transtulit. Secundus moras adhue in loco 
traxit, quamdam voluptatem sequens, quoad jam 
expeditis retibus adorti negotium piscatores agere 
ferreque lacunam coeperant. Tuno ille, vel sero sa- 
piens, inlereluso jam exilu in flumen, mortuum. 
simulans, resupinus fluitavit, successu stratagema - 
tis non infausto; nam exstinctum eum unus piseato- 

















c 


presertim ambitione corruptarum, quidquid oculis 
objicitur splendidum omni vi prensare, ac toto co- 
natu insequi ut arripiant. Ex hoo genere taurus; 
elsi pez tuam summam indulgentiam solium jam 
ferme tuum attigit,supremz tui auctoritatis parti- 
ceps inlibera rerum administratione factus, non 
tamen id illi sufficit, sed et tecollegam indignatur, 
solusque imperio potiri studensvias adid obliquas 
parat, malesibi conseiorum more nunquam recta 
tendentium, per anfractus semper ac circuitus 
grassantium. Eo tendunt assentationum artes et 
affectata simulatio obsequii, nec speres inexplebi- 
lia desideria talium dando satiare: quo plura con- 
gesseris plus appetunt. Ut ignis fit voratior aceu- 
mulatione materire ; nec recta hujus flamme via 
est, in omnem partem fumosa sese vibrat ac repli- 
cat: sic istos pravos astutosque assidue cireum- 
agunt caliginose ambages malitie versutz : ut cau- 
dam canis natura inflexam, si quis filo ligatam in 
directum extenderit, haud duraturam ei rectitudi- 
nem tribuerit; illa enim statim ac se relaxaverit 
contentio trabentis, obliquitati se reddet innate. 
Sentio quod initio preevideram, haud tibi placere 
quie memoro. Ceterum nec pharmaca mgroto pla- 
cent : tamen nisi ea deglutierit, vita excidet; eate- 
nusque illi benevolus est medicus, quatenus in- 
grata precipit, qualia languenti salubria sola sunt. 
Ac sic habe optimum esse subditum, qui non ad 
gratiam servit; amicum qui utilia, non blanda 
consulit; negotium quod felici exilu clauditur; 
landem!que a bonis datur; principem prisidentia 
non turgidum; divitem non nimis attentum rei ; 
sodalem non contentiosum. Dicitur et hoc vulgo ac 
vere, optabilius esse supra prunas cinera operlas, 
aut super viperas incedere, quam habere in contu- 
bernio insidiantem vite sue. 

XIX. Hiec magno ardore disserentem Vestigato-. 
rem intuens placide leo Benevolentissime tu qui- 
dem, ait, verum eruda quedam et auditu dura ista. 
memoras. Sed demus ita esse de tauro, ut refers 
tamen herbivora bestia quid nocere mihi carnivoro 
poterit? Natura illum mew gule vectigalem fecit ; 
ego, nisi lactura fiam aut malva, dentes illius ti- 


4967 


domine, baud solidam habet basim ista fiducia. 
Ultro fateor taurum per se haud idoneum ad te 
deturbandum esse verum quod per se non potest, 
per alios faciet; aut de industria conocitans in te 
populum, aut occasionem rebellioni prebens, odio- 
sum te reddendo. Sicut aliquando pulex aorius 
pungens sopitum hominem causa pereundi pedi- 
culo fuit juxta ipsum modestius ex eodem ubere 
sugenti. Experrecti enim manus eo acourrens quo 
sensus doloris traxit, pulicem quidem celeri salto 
&avolantem corripere non potuit, alium illum tar- 
diorem, nec moreus somnum excutientisauctorem, 
alins injurie piaculo mactavit. In summa sic col- 
ligo : peregrinanti per ignotam regionem ocertissi- 
mis pignoribus debere constare de fide ac sincera 
benevolentia ejus cui se ductandum tradit. Persua- 
sus his sermonibus leo ; Quid igitur, inquit, agen- 
dum est? Cui Vestigator : Dens putrefactus non 
aliter curari quam evuleione potest, et cibus oor- 
rup'us gravans stomachum, nisi vomitu ejicitur, 
occidit. Dicam igitur tauro, leo inquit, ut recedat 
que libitum fuerit. Apage, ait Veetigator (meluens 
ne congressu tauri cum leone sua malitia detegere- 
tur), cave feceris. llle quippe tali tuo sermone sen- 
tiens suboluisse tibi quidpiam de arcanis ejus in 
te molitionibus, properabit exsequi quod sensim 
machinabatur:quas causa prudentissimis regum 
est, publice quidem puniendi palam convictos sce- 
lerum, compertos autem coitionum occultarum 
clam de medio tollendi. Atqui, respondit leo, prin- 
ceps qui ex suspicione eupplioium representat, si 
postea enotuerit sine causa suspeotum [uisse quem 
male mutaverit, magnam injustitie subibit invi- 
diam. Ne timueris hoc quidem, reponit Vestiga- 
tor; tam certis enim indicis tauri malitiam perspi- 
cies, ut periculum nullum sit ne is circumventus 
per calumniam videri cuiquam possit. Voca modo 
illum et observa nutus ejus obtutusque : depre- 
hendes vultu pallidum, trementem totis artubus, 
incerto laeva dextraque circeumspectu, motu inten- 
tuque cornuum tantum non clare prodentem quid 
sceleris animo parturiat. Si hec que dicis, ait leo, 
signa videam, plenam fidem tribuam verbis tuis. 
Volebat his auditia Vestigator adire taurum ad dis- 
ponendum eum prout opus erat, injectis suspicio- 
nibus et odii seminibus in leonem ; sed hoc facere 
sine conscientia consensuque leonis non audebat, 
ne forte aliunde innotescens illi clandestinum de- 
latoris cum delato colloquium, fraudis ac collusio- 
nis inter ipsos suspicionem moveret, aut aliam 
aliquam viam panderet technis artificii maligni 
detegendis. Ait igitur nimis credulo leoni : Quin, 
domine, si jubes, conveniam ego ipse machinato- 
rem fraudum, observaboque, et eliciam forte ali- 
quod indicium abstrusorum ejus sensuum. Age 
eane,inquit leo, explorataque ad nos refer quc de- 
prehenderis. 


XX. Sub hacadiit Vestigator taurum, affectatam 


APPBNDIX. 
mere non debeo. Hio Vestigator : Ne erres, inquit, A preferens mostitudinem vultus et indicia sri 






dinis ingentis. Exceptit illum pro veten anc 
sane familiariter, nihil sinistri suspican t 
Heug! tu, inquiens, o bone,ubi tantum est mons 
seculum est ex quo invicem non vidimus; x: 
me consolor quod queestuosam tibi fuiss. πὶ 
causam spero. Dic agesis, quid ab ultimo eong: 
nostro lucratus boni es? Ad ea Vestisator, τ 
arrisu tristitiam temperans : Nam quid, ait, ρα. 
boni contingere arbitrium sui non habenti, «- 
doinini arrogantiset infidi nutu instabili mn 
vitee ac status misere trahenti rationes ? Bou 
taurus inquil; an passus es aliquid quod κά 
ede quid πονῶ rei est. Hic Vestigator : Qorxi 
queat fatali necessitate ingruens malum, 


p &ulice servitutis in. obsequi principum 


jugum, non evenit denique, vice premi liie 
ingens calamitas? Nam isti superbi domit: 
unice intenti commodis, alios aliosque subéj 
experiuntur; eosque ubi ex eis eeeperid 
juvat, miseros obliviscuntur abjectosque sx 
nihil pensi habentes, male an bene agatur zi 
nistris veteribus, dum novisuppetant quise 
conficiant voluptates; similes meretrice * 
plete libidinis, que alios atque alios, fatict:& 
per prioribus, amatores appetunt; sot sus; 
rum operam docendi mercede vendentics. i 
unum votam est plenum videre ludomifzt? 
textatorum minerval ferentium, seeerissé: | 
profioiant neone pueri, aut omnis 2/3 
ubi recesserint mercedula numerm: 8t 
fidenter tecum fabulor fretug vete 5 * 
dicere me sinis, conscentia benevole. δὶ 
in leonis gratiam insinuavi, causaqope tii ew 
qua emines potentie, quam)  utisam tibi ** | 
propriamque dii servent ; nemacis emm qu 
periculo verseríis, cujus ego conscios cele 2*1 
possum salva necessitudinis fide. Sic igit! M 
compertum mihi ex teste aurito, excidis*t" 
apud familiares hanc vocem : Cerno hune» 
taurum prepinguem jam esse, nunquam t7 
vior ad epulas fuerit : volo eum quamprime: 
vorare. Horrui auditu, miserans amici sorte: 
currique δα te, ut communiter videamus δ΄ 
expediri consilii possit utilis ad cladem preve*i 
dam. Conturbatus, ut par erat, tali sermo? 
D rus : Quid feci aut. quid dixi miser, inquit. &' 
talia de me cogitandi ansam aut pretextum * 
prebuerit? nempe he sunt artes improboruz : 
me fslsis apud eum criminibus infamaverint5** 
cabar jamdudum invidiam maligrorum que? 
felicitas urebat, nec obscura horum livorie inc 
notavi. Nunquamne ab insidiis scelera:orum  : 
erit innocentia? Tum Vestigator : Erras, inj 
dum alios accusas. Tota in leone culpa eat. Sit 
sj eum nosses, ut nos qui diutius apud hunc! 
mus. Crede fidis el expertis, nihil illo instabil: 
perfidiosius,crudelius est. Initio ille quidem |! 
ciditate quadam allicit, aecedentium ganguin 








1369 


SPECIMEN SAPIENTIA INDORUM VET. 


1910 


statim sitit paremque rependit dulcedini admissio- À ad ipsi officiose apparentes quos dixi aulicos : vos 


nis prime ultima catastrophes ainaritiem acerbisai- 
mam. Vera,inquit taurue, memoras ; et ego infelix 
degustata illa priori suavitate, nunc eo deveni ut 
amarissimi exitii feceg haurire modo debeam.O me 
imprudentem qui tam diu hic heserim ! nec repu- 
tarim, quod ratio monebat, haud tutam esse com- 
morationem longam herbivore animantig apud car- 
nivoram.Modutin oportebat imnestatuere consuetudini 
suspecie, maturoque a macello recedere. Fraudi 
est incautis aviditas eua, dum egre avelluntur a 
placentibus, passi quod apiculas imprudentes per- 
dit, que dum n;ordicuse inherent dulcibus flosou- 
lis, volucrum rapacium prada fiunl,aut superlapso 
forte pondere, in complexu intemperant amate 
voluptatis opprimuntur. Decuerat paucis conten- 
tum, qua prim& modica bona peroceperam procul 
tuto fruenda deportare, neo periclilari ex inex- 
pleta gulositate, muscarum similem, quibus quasi 
non &ufíiciat pabulum quod affatim in frondibus, 
in fructibus, in omni rerum superficie jacet ipsis 
expositum, etiam sordes leoninarum aurium ca- 
ptant, easque scalpentes importune, irritabilis bel- 
lue unguibus pereunt. 


XXI. Mitte ista non hujus temporis, interpellat 
Vestigator ; nunc enim querendum potius estqua 
ratione mortem effugias. Atqui, ait taurus,evellere 
illud mihi, dum que vidi cuncta reputo,animo ne- 
queo, innoxium propria indole leonem esse, to- 
- tamque labem e pravis ejus familiaribus descen- 
dere, qui bonum ipsum esse non sinant,proritent- 
que voracitatem nihil per 86 talecogitaturi in excar- 
nificationem insontium, quale passam alias came- 
lum memini fraüudeconspirantium bestiarum trium 
lupi, corvi et thois. Regnabat leo quidam in silva 
vie publice finitima, familiares habens subditos 
ires quos memoravi, lupum, corvum et thoem,ap- 
prime inter se concordes. Pertransiit qua dixi via 
comitatus mercatorum,mandram agens ingentem, 
ex qua camelus una inobservata se subtrahens, 
in nemus se abdidit ; et jam ab homine domino se- 
. eura, preoptavit imperium congeneris sibi bellum, 
leonemque ibi domiaantem conveniens, illi per- 
libenter admittenti sacramento addixit obsequium. 
Quid qusris ? Videbatur sibi beata : nemo eral qui 
onus imponeret, viam injungeret, plagas fesse ad- 
deret, et leo quoties occurrerat arridens, bono 
esse animo jubebat, nihil allud curantem quam 
Jucunde pasci. Verum die quadam egressus vena- 
tum leo malis avibus,incurrit in elephantem,quem 
lacessere ausus, male a fortiori mulctatus, vulne- 
ribus debilis egre se recepit in specum suam. 
Ibi lenta et parum profleiente curatione decumbero 
conctus, fame capit couflictari, nec viribus,quippe 
defeclis magna copia sanguinis amissa, nec preda- 
rum instrumentis artubus, hinc luxatis, inde con- 
fractis, amplius jam valens quotidianam, ut antea 
erat solitus, saginam sibi parare. Ergo conversus 


quidem,inquit, me honoratis, at ego tabesco famo, 
Quo ista mihi sterilia obsequia ? ite potius et afferte 
unde vescar.Ad ea illi : Dudum fecissemus sponte 
quod jubes, ot noster in te amor admonitionem 
prevertisset tuam,nisi vires deficerent ad conanda 
qua vellemus, quibusque nunc indiges. Tenues 
nos sumus, et pugne impares conserendee cum 
pinguibus et torusis feris, quales palato tuo 88- 
piunt: quin nobis ipsis vix sulficimus exiliter pa- 
acendis hancque ipsam suram studio imputamus 
tui non alia de causa cupientes vivere, nisi ne 
desint qui tue majestati famulentur. En nos para- 
tos habes ad quidvis tua causa periouli damnique 
subeundum ; verum optime, ut diximus, volun. 
tati facultas haud par respondet. De vestra equi- 
dem, reponit leo, benevolentia non dubito, eoque 
vos oro confidenfius, ut euntes in consilium,exqui- 
ratis viam aliquam succurrendi lapsis rebus.Agite : 
non deerit fortuna ; afferte alicunde cibi quidpiam: 
brevis est occasio chare vobis anime servande : 
si moramini, morior. 8ub hec illi non procul re- 
cedentes, capita conferunt. Cuncti jam antea ma- 
lignis oculis oamelum intuebantur. Tum vero, 
tempus nacti, Quid nobis, inquiunt, et ignave 
huic bestie ? quousque ferimus viotu, indole, mo- 
ribus dissimilem animantem, civili nobis societate 
misceri. Eo ergo conspirabant sententia ut decer- 
neretur, suadendam leoni cameli necem, cujus va- 
stum corpus non unas in epulas suífecturum vi- 
deretur. Thos tamen ea disserentes admonebat, 
haud se sperare assensurum ei consillo leonem, 
utique memorem fidei date, neo antea solitum 
supplices in clientelam admissos prodere. Nego- 
tium sibi tamen corvus sumpsit rei tentande, con- 
tinuoque leonem: adiens, interrogatus ab eo est, 
ecquid auxilii expedivissent, et an saltem spei ra- 
dius affulgeret alicunde. Cui corvus : Βροὶ radium 
memoras, domine, qualis vel si benignos alluce- 
ret, videre tamen nequiremus nos quidem, quibus 
longa ínedia sensuum afticia turbavit. ac visum 
presertim eripuit : suppetit tamen ad manum unde 
gpiritus recipere,aciemque defectis jam ferme ocu- 
lis restituere pristinam possimus. Versatur inter 
nos pinguis et iners non nostri generis bestia, 
paratus vel in triduum cibus, si jugulari jubes. 
Exhorrescens ad mentionem sceleris leo, Apage, 
inquit, remedium malo pejus. Egone jus hospitii 
et jurati fcederis religionem polluam, eo interfi- 
ciendo qui sub mel patrocinii tutelam ultro con- 
fugit, flde securitatis accepta? Ad hec malitiose 
corvus : Generose alque ul te dignum est loqueris ; 
tamen,domine,etiam inter religiosissimos quosque 
in confesso esse audio fas esse unius capitis ja- 
ctura redimi salutem domus integre, rursus recte 
domum unam pro incolumitate urbis to'ius de- 
strui, civititem quoque unam servanda provincie 
juste impendi; denique ubi regni imperiive uni- 
versi sic rationes poscunt, sine crimine provin- 


1271 


est : in summorum discriminum articulis conni- 
vent interdum leges ; aut potius, sileatibus cete- 
ris, una cunctis prevalens imperat suprema lex 
invicte necessitatis; qualis hec est que nos ho- 
die faucibus arcte constrictis trahit, utique mori- 
turos, si a parato famis extremae solatio supersti- 
tiosis respectibus arcemur. His dictis revolavit ad 
socios corvus, et quid respondisset leo retulit. 
Tunc hi tres hano communiter fraudem adorna- 
runt, qua camelum nimium simplicem perderent. 
Decreverunt adire simul cum ea leonem, offerre- 
que se illi singillatim in cibum. Vcrum ita inter 
eos convenerat, ut tslem propositionem uniuscu- 
jusque trium, una omnes quaesitis pretextibus 
refutarent, in unius cameli oblationem sine exce- 
ptione consensuri. Sistunt ecce igitur sese omnes 
egro et tabescenti fame leoni. Ac corvus prior. 
Dum domine, et quo loco sis video, et quantum 
tibi debeam reputo, sic statuo, nihil esse justius 
quam ut sponte morte mea vitam sustentem tuam : 
en igitur, macta me sis et comede. Hic omnes ex 
composito reclamant, Mitte istas nugas, tu minu- 
tum 68 animal,vix in buccellam unam euffecturum 
Inde thos assurgens : Me potius, domine, devores 
censeo; nam in unius saltem diei pastum satis 
mihi habere carnium videor.Ibi corvus vicem red- 
dens, conclamaute idem lupo : Desine, inquiunt, 
et tu delirare; carnes habes fetentes, nec aptas 
ad cibum. Me potius, ait lupus conversus ad leo- 
nem, domine, comede ; haud paulo plus quam hi 
idoneus ad id sum, nec minus quam quisquam 
parstus, qui tuam semper incolumitatem et di- 
gnitatem ante omnia posuerim. Hic coorientes si- 
mul thos et corvus, Qui, aiunt, strangulari come- 
dendo vult, lupum manducet ; rapax est bellua, 
cujus etiam secte in frustra carnes et guttur glu- 
tientis et viscera discerperent. Absit hoc a domins 
leone ! non patimur ipsi apponi veneno pejorem 
escam. Omnium tunc oculi convolarunt in came- 
lum, ques misera ne officio una deesse videretur, 
confidens tamen et ipsa repugnaturos propositioni 
ceteros, En me, inquit, domine leo, comede sis, 
nam carnibus, et iis ni fellor suavibus, abundo. 
Cunclamarunt statim omnes : Optime dicis, ca- 
mele, ac vix exspectato leonis nutu, jugulatam 
deartuarunt. Vereor et ego nesi agam molliter,si- 
milia patiar. Non ergo me committam insidiis isto- 
rum, aut subdolis parasitantium leoni artificiis 
locum tribuam, ignava obnoxiaque patientia. 
Lente fraudes aliquando robur magnum elidunt, 
prout aiunt, pati petram a stillis jugiter illaben- 
tibus. Expediam quarum mlhi sum conscius, vires, 
et me ad palam reluctandum armabo. Nullum 
laudabilius opus est quam servare semetipsum ; 
plusque mercedis dii proposuerunt caput proprium 
&b extremo discrimine tuenti, quam aut dies no- 
ctesque orationibus vacanti, aut misericordi large 
hilariterque donanti, &ut asceticam ultro susci- 
pienti constanterque toleranti disciplinam. 


APPENDIX. 


ciam aliquam predis hostilibus expeni. Ita nempe A — XXII. Ad ea sic contra ingressus viferrin. 


D 







stigator est, implicare rniserum taurum 50]: 
ficiis pergens, et sic eum in exitium trukre f 
vendum equidem censuerim viro proàe: δ 
temere se projiciat in aleam ancipitis et ex: 
riculosi negotii ; adeoque sapientissimi conset 
tentandas omnes compositionis vias,prusqu 
vim bellumque veniatur, etiam cum adses 
infirmo (nam varius Mars ambiguique sues; 
quanto magissi prevalidus is fuerit, et eu ! 
bus vallatus prepotentium multorum, ts : 
per sese acer 80 solers. Quare si me dig. 
cis cujus consiliis deferas quidpiam, propera 
spectatam fidem in te meam, sinceramqs 
tatem, audi, obsecro, me, ne si amici 

nes utiles rejeceris, idem experiaris quei 
cui non obtemperanti sanis monitis, Nerei: 
pullos est, etsi eos eadem postea, intent 
eo vim verita, restituerit. Habitabat in cj 
littore avis nomine àalcyon, cum voee. d 
partui vicina, viro dixit : Quaere sis locer: 
etum ac munitum ubi pullos excludamc::? 
enim ne, intumescente statis aestibus mi. 
huc Nereis et pullos nostros abripiat Bexi 
ei vir : Abi, formidolosa, umbram Limes; v3 
hic quidem nihilest, exclude pullos sc. δὴ 
bosam et irrigaam habemus stationes : & ^ 
modius, ubi jucundius diversabimus? à 3 
Denuntio iterum tibi, obnoxius Ner: : 
locus est; fugiamus ante damnun £c -* Í 
piemus. Reposuit alcyon : Tace, 3:55 
debit Nereis irritare me, vires ae πὶ 
metuet. O te, inquit uxor, temerass e 9 
dee audeas. Metire te tuo modulo, & V* 
mortalis cum immortali male comparatus ? 
certamen. Fac igitur quod suasi, domiciic t 
transler : nam si obfirmas pertinsciam in 55." 
sequendo momenti recta, eveniet idem [Ὁ c 
lestudini. Ferunt quippe in quodam font* Ἐξ 
tasse duos anates eum una Lestitudine. E 
scente autem per statem fonte, consiliur 
ceperunt alibi diversorium quierendi. Ut ez 
collectas efferre sarcinas casperant, stabanti? 
migrationis procinctu, dixit illis testudo: 
quidem vivere sine aqua valentibus, isto 8" 
rem:gio fretis, parum affert sollicitudinis {- 
exsiccatio ; mihi miserae non consulitis,cui €' 
ratio ac spes omnis in aqua est, et tarde n 
onerata mole sum, ne alio quo res poscit τ 
me transferre. Queso, tollite me vobiscum. 
luc simul deportate quo migratis. Cui anatt- 
juras, inquiunt,nobis,te nihil per viam locut! 
non te tollimus. Admisit conditionem et ju 
moxque anates, oblongo tigillo congrue lii 
nis parato, impositam ei medio testudinem, 
ambo utrinque sublatis tigni capitibus extult 
avolantes. Viatores, elatis forte oculis, ubi m 
id spectaculum viderunt, Prodigium  exclat 
videte testudinem inter duos anates vola 
Collecta turba curiosorum est auditeque rer 










E 


1273 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1274 


bitiose celebrantium voces; quibus delectata in- A nonignave aleamjacere. Hoc ipsum vaferrimus Ve- 


flataque testudo, etiam vectores despicere suos 
copit; ac titiliante gloriola non tenens linguam: 
En, inquit, etiam vos, o anates, supervolo. llli hoc 
audito excutientes pondus, perjuram precipita- 
runt, que contrita lapsu interiit. Talis ruina manet 
non morigerum recta monentibus. 


XXIII. Respondit alcyon : Auditis que dixisti, 
persto tamen in sententia. Fac quod jubeo : pone 
ova, exclude pullos, nec timeas Nereidem. Natos 
porro pullos, adveniens Nereis cum ipso nido secum 
abstulit ; quo facto uxoralcyonis ad virum couveraa: 
Ego quidem, ait, hoc ita ut evenit futurum et pra- 
videram et predixeram. Sed surdo cecini,te ad non 
credendum obfirmato ; que causa nobis tanti hujus 
damni fuil. Cui alcyon : Et predixeras et audive- 
ram ; sed videris oblita quid tum responderim : 
nonne dixi tibi, si quid injurie nobis Nereis face- 
ret, daturum me operam ut non ferret impune ? 
Hoc quod tunc promisieffectum dabo; mox videbis. 
Ea locutus cognatos amicosque suos adiens singil- 
latim, qua passus esset ἃ Nereide narravit; tum 
&it : Obsecro obtestorque vos ne me deseratis, sed 
[requeates auxiliamini pugnaturo contra injustam 
predatricem, reputantes vestra interesse ut ejus 
generis ausis cita ultio non desit; nam ad unum- 
quemque vestrum facile perveniet calamitas, si 
hec exempla invitante inpunitate frequententur. 
Responderunt omnes : Presto sumus, en imus, 
duc quo vis. Sed parum possumus contra Nereidem 
suo mari tutam : nec nos alcyones tantum ala, ro- 
stro aut unguibus valemus, ut persequi eam in 
suum penitus regnum ibique ulcisci possimus. 
Mergis, cycnis, aut etiam vulturum, aquilarum et 
milvorum eeterarumque volucrum auxiliaribus, 
iisdemque numerosis, opus ad hoc esset copiis. 
Ergo, inquit alcyon, venite mecum omnes, et simul 
aves rogemus ne graventur adessenobis, chara pi- 
gnora inique rapta repetentibus. Una fuit avium 
omnium responsio : Faciemus quod petitis libenter, 
modo in id rex noster annuat ; nam absque hujus 
nutu nihil tale nobis licet suscipere. Quid multa ? 
defertur res ad regem volucrum. Is negotium pro- 
bat, bellum toto ccelo in Nereidam indicit ac expe- 
ditioneimn parat. Audiens ista Nereis, etlate fervere 
apparatum ruituri mox in ipsam exercitus videns, 
diffidere cepitsuis viribus, consilioque secum ha- 
bito, decrevit periculum penitentia prevertere. 
Rediit ergo ad alcyonem, et suos illi pullos incolu- 
mes reddidit. Hic dixi ut intelligas, taure, quid te 
statuere conveniat in hoc temerario procinctu belli 
capessendi adversus leonem, cui totis suis et regni 
opibus bellanti haud magis te resistendo parem 
quam Nereidem regi avium,tute, ut arbitror fate- 
beris. Cedes ergo, si me audias, et pacatioribus 
intendes animum consiliis. Non acquiesco, inquit 
ferociter taurus : pacata ista ista consilia lentum in 
exitium me pertraherent. Prestat, et certum est, 
semel periclitari, et vel nobilis victorize,velmortis 


B 


D 


stigator agebat, quamvis contrarium simulans, ut 
taurum insidiosissimissermonibus in ferocia isthzec 
ausa propelleret. Ergo ceptum ex voto sibi videns 
succedere, ut scelerato machinamento committen- 
dorum emulorum manum ultimam inponeret, de- 
ciaranda putavit tauro signa quein leone, dum ad 
sieviendum se acciugit,notari consueverunt, sicutvi- 
cissim antea leoni expousuerat indicia ferocie in vim 
exserte tauri toto mox conatu pugnaturi ; ut cum in 
mutuum mox conspectum ambo adversarii venissent 
ex mutua ista observatione signorum predictorum, 
ad praelium ac cedem irritarentur. Intuéns igitur 
taurum ficta benevolentie specie. Quandoinquit, in 
vi dissuadenda frusta sum, et experiri vires tuasin 
leonem irrevocabiliter certus es, quod ultimum tali 
tempore fidelis amicitie officium ex me tibi esse po- 
test, admoneo te, quibus ex signis certo queas pra- 
noscere ignoscentes inte leonis furius, moxinimma- 
nissimos insultus erupturas. Übi ergo leonis effera- 
tos et sanguine suffusos oculos videris, ubi eodem 
tempore notaveris impatientem tremorem egre se 
continentium a rueudoartuum, simulcum crobro et 
vehementi caude terga flagellaatis motu, cave tum 
tibi, et contra expedi quantum habes vim : certo 
enim certius statim experieris ssevissimos impo- 
tus hostis immanissimi, totis in te viribus usuri. 


XXIV. In hune modum instigatis in se invicem 
scelerato Vestigatoris artificio leone atque tauro, 
hic ad illum ingreditur. Ambobus autem se mutuo 
intuentibus, ac leone qnidem notante in tauro si- 
gna effervescentis in vim ire que Vestigator pre- 
monuerat ; tauro vicissim paria indicia prurientis 
in pugnam fcrocie, que idem predixerat, in leone 
cernente, prior taurus sic loqui orsus est : Prestat 
assidere speluncs» quantumvis diri draconis, quam 
aula regis tui similis, o le», hocest injusti acsan- 
guinarii ; et post hanc quasi clarigationem, impe- 
tum ad vim expedit. Sed occupat leo, ac violentis- 
simeinsiliens miserum discerpit et excarniflcat. 
Sic occubuit laurus in oculis Vestigatoris et Coro- 
nali (nam et hic forte presens adfuit), qui sciens 
quis compositor hujus tragodiz fuisset, conversus 
ad artificem sceleris Vestigatorem, iis illum intui- 
tus cst oculis qui satis ostenderent οἱ quam gra- 
viterimprobaret factum, ctquantuminde malorum 
in auctoris caput redundaturum esset praedicere 
taciti viderentur. Tum eum privatim,quamprimum 
licuit, ac sine arbttris conveniens, his est affatus 
verbia : Scis quid egeris; et in sinu gratularis, 
nactas esse quem optaras successum tuas scelestia- 
simas insidias. Atqui te providere ac premetuere 
funestissimum ipsi tibi tui screleris exitum opor- 
tuerat. Maculasti leonis famam, invidiosissimo sua- 
dendo facinore; taurum innocentem perdidisti, 
commisisti prius concordes regni proceres in per- 
niciosissimam discordiam et commilitones in se 


invicem, jactis seditionum seminibus, armasti. 


An impune et laturum speras orimina tam atrocia ? 


4275 


APPENDIX. 


Fatleri$ ino& sententia plurimum, siidoredis. La- A adeoquefaoero me in hoe, meo damm,: 


teat forle lioet rogem malitia tua, aL eam penitus 
pervident sapientes supra vulgarem captum consilii 
regii pressides, qui conflatam a te factionem intel- 
ligentes, dabunt strenuam et efíleacem operam ad 
prevertendos conatus impios et infestas quieti pu- 
blie» molitiones in ipaa nefarie conscientia adbuo 
innoxía desi-nalione opprimendas: neo dubium 
quin períiciant quod volunt. Elsienim multornm 
tibi studia et auxilia parasti, prevalere tamen solet 
(ranquilla paucorum capitum prudentia quamlibet 
multarum tumultuose violentie raanuum. Hac ego 
providens tnam prorumpentis in tales ausus repri- 
mere canfidentiam conabar, preter tuam ipsius 
salutem, etiam regis ac regni incolumitatem in hoc 
spectans. Nihil enim exitiosius principes princi- 
patusque pervertit, quam auditio ad missioque sug- 
Rcationum talium, quales tu tuique similes soletis 
inculcare incautis regnantium auribus. Mihi sem- 
per ita visum est : doles virtutesque, quibus vite 
felicitas absolvitur, has esso : dootrinam, eloquen- 
tiam, justitiam, liberalitatem hilarem, legitime 
partas opes, miaericsrdiam benefleam in egenos, 
longevitatem,sanitatem, comitatem. His qui niti- 
lur, et profecturum eorum ope, et quo promotus 
merito fuerit, ibi stabiliter permausurum puto ; 
fraudes et doli mali caduca fundamenta sunt bea- 
titudinis mortalium. Ex his dotibus aliquas in te 
agnosco, solertiam et scientiam, sed eas corrumpis 
pravo usu. Fructus aulem non corrupte sapientia, 
moderatio est, et quedam sobrietas agendi, quam 
qui non tenent, sua ipsa scieutia ebrii non vident 
qua sunt ante oculos, et invidia noctuarum ipsis 
naturam induente, caligant ad multam lucem, vir- 
tutum alienarum splendore: non ferentes. Qualis 
generis aeseclis qui cirdumdatus rex est, similem 
cum dixerim fluvio, limpido illi quidem et uberi 
prespicuitate invitanti viatores estuantes ad usum 
sui, sed eideni referto crocodilis, quorum terror 
longe arcet ab accessu crudelis ripe premonitos 
periculi hospites, longe satius ducentes quantum- 
libet urentem sitim pati quam se vorandos prebere 
immanissimis belluis. Tu vero neminem voluisti 
preter te peculiari leonis regis gratia florere ; in 
quo pessime de ipso meruisti. Sicut majestatem 
maris omnem ac speciem tolleret, quiad unieuin id 
fluctum vellet redigere, cum ex multitudine innu- 
merabili trudentium illic sese ao stipantium flu- 
etuum atque undarum, maris dignatus, et que ex 
hao oritur, navigantium quedam veneratio, nasca- 
tur. Insanum vero prorsus est amicitie foris pre- 
ferre simulacrum, foventem intus nihil aliud nisi 
questuosas cupiditates, privatis unice rationibus 
intentas, sordido avidissime inhiabundas lucro, 
nihilque pensi habentes, propriam sibi quomodo- 
cunque utili tatem conficere, vel dispendio eaitio- 
que quoruinvis quamlibet insontium. 


XXV. H»c ego satis intelligo, pridem expertus, 
et surdo m» eecinisse hactenus, et porro canere, 


pit : Noli arguere stultum, ne te odio b 

si potest, perdat ; quemadmodum simi cj 
perdiderunt reprehendentem ipsos Αἰμ: εἰ 
simios in quadam silva montana per biemer ] 
dissimam degentes, tremmentes in summo iw 
vidisse forte lapidem carbunculo similem, : 
fulgore prunarum speciem habente, ia falu: 
ducti opinionem, arida cirea illum aggereav: 
certatim congregati circum omnes, in lapi 

flabaot, flammam, ut putabant, elicit. : 
stultum eorum laborem despectans ex 3113" 
Ne, inquit, erretis, o boni, petra haec Ἐ 


prescriptum eujusdam sapientis, qui mit Ἢ 


nihil igni habens praeter colorem. Hec τῦρ 
dicentem irridebant, intentissime de celr 
caperant agentes. Arbitratus corvus nó : 
nisse ad ipsos vocem, descendit in viciniot 
ramuui, et eadem admonuit, pari successo. 
eum preteriens quidam viator et frustra 4 
tem miserans. Desine, corve, inquit, pari: 
cum iis quos jure vituperas peccare, nib: i 
ii minus inutiliter laborans. Tam enim πεν τὲ 
sudat, qui naturaliter bardis et mentecas:i 
rare sapientam studet, ac qui rem natun S?! 
dirigere in lineam contendit ; quin perii: $ 
8i pergis, ne preterquam quod nihil preis 
damnum tibi accersas, quale illicontici!? | 
simum eximii temperamenti ensem παν. 
sus durissima probare, illum prim 57 ' 
trum futile, diffregit. Non pervasitz-z€* 

in animum stulte seduli corvi, T i da) 
dam ostentande sapientia, quai «TER C 
persuasurus, quod distans nequiiqus 99 
ad sitios descendens, ipsisque familiare 9 
8tus : Apage, clamabat, absistite ridict: τῶ: 
an speratis spiritu e petra flammam du 
Talia illum conclonantem coorientes conte ^, 
bie in monitorem intempestivum simi dist 1 
runt. Par exitus ne me maneat, equidem τ} 
"i των amen adhuc, charitate prove" 
ui, et hoc denuntiare, si forte | vel b^ 
Blreimo ex me audiendo exemplo move ad s 
brem resiplscentiam possis. 


XXVI. Aio, te, si consiliis benevolorum sj* 
astutia et cieco tui amore ruere perges, εἰ’ 
passurum versuto nebuloni suis ipsius ad & 
mum circumvento teohnis. Scholasticus qc 
vir simplex et fuci expers, vis aliquando s^ 
tem inivit cum ardelione callidissimo. Bonis ! 
bus iter ingressi, peregre in thesaurum ἰ: 
dunt maximum, mille auri talentorum. Pos ; 
tulationem tam fausti casus, scholastions, ^ 
vereus ad socium, Mihi videtur, inquit, ^ 
optimum partiri ex equo inter nos hoc fort 
donum, et dare deinceps quemque nostrum ( 
ram comportando in tutum locum quod ipei i 
gerit : nisi si quid tu secus sentis. Huio impr 
socius, qui párte prede opima non conten 


1271 


SPECIMEN SAPIENTIA INDORUM VET. 


1218 


tolam) avara cupiditate devoraverat : Periculosum A — XXVII. Digressusg fraudator nefarius, patrem, 


inquit,consilium suggeris ; nam dum numeramus, 
dum efferimus aurum, inlervenient molesti et ra- 
paces arbitri, Age potius infodiamus quamprimum 
sub illa querou quod reperimus, inde sumpturi 
gubinde quod usus poscet; sic enim preterquam 
quod securi erimus acalumniis litium,a fiscalium 
concussionibus, ab insidiis furum, etiam hoc novo 
indivise possessionis vinculo astringemus fortius 
initam inter nos amicitia societatem, cujus initia, 
qui tanti successus augurio fortunarunt superi, 
declarare videntur voluisse nihil non felicitatis 
ex ejus nos sperare perseverantia debere. Quid 
multa ὃ Persuasit latro perfidus ignaro fraudum 
quod volebat : amboque communi opera, sub qua 


dietum est annosa quercu, in loco avio sita, the- B 


s&urum inventum condiderunt, ablata in usum 
presentem  modioa& parte; sicque recesserunt 
domum quisque suam, oiiseo consilio peregrina. 
tionis, cujus institute lucri honesti studio, certa 
jam tante pecunie adeprio causus abstulerat. 
Paucos post dies consumptis scholasticus, quos 
ex thesauro delibaverat, nummis, socium conve- 
nit, et, Si tibi videtur, inquit, eamus ad thesau- 
rum; expendi enim quod extulerem. Sane, ait 
ille, hoc ipsum cupiebam, vaferrime diesimulans 
noctu se profectum ad quercum eum cistis et baju- 
lis, cuncta convasata preripuisse. Eunt ,effodiunt, 
nihil inveniunt, Mirari scholasticus; at (ur ecele- 
8stissimus baachari tregicis intemperiis, oapillos 
Sibi vellere, caput tundere, insane vociferari, 
deum hominumque obtestari fldem,cireumventum 
sese ἃ scholastico dejerare. Tu, aiebat, ista falsa 
probitatis specie tantam perfidiam Jegebas. Tibi 
soli notus locus erat; tu me circumscripesisti, ra- 
pacissimis istis manibus, noctu, mecum tibicom- 
munem, pecuniam unus auferens. Hic miser ascho- 
Jasticus, ubi per omnes juratus deos su» fidem 
innocentis non fecit, ad judicem a sodali nequis- 
simo tractus est. Pretor, non ignarus officii, 
severum delatori vultum  obvertens : Accusas, 
inquit, negantem, neutri vesirum credimus. Cote- 
rum tibi actori onus incumbit convincendi certis 
indiciis rei.Age igitur, quo teste probas furatum 
hunc pecuniam sub quercu defossam ? Quo teste, 
inquit, queris? quasi arbitros illic adhibuerit ma- 
leficio nocturno; tamen ut diit scelera latere non 
sinunt, testem dabo ipsam arborem consciam 
furli. Cras re graveris eo nobiscum (nec longa 
via est) tendere; audies rem miram, loquentem 
arborem etfacinus improbissimum prodentem.Jam 
dudum subolebat prudenti judici ex ipsa ejus 
inquietissima jactatione, et scholastici simplicitate 
eminente ex ore atque oculis, nebulonis fraus; 
ergo suspicans, quod res erat, dolum ab eo 
quemdam adornatum; sed prudenter suspicionem 
dissimulans, conditionem admisit ; edictoque ut 
postridie hora tertia tam accusator quam reus 
ad quercum adessent, eodem ipse lictoribus ce- 
tereque forensi familie condixit. 


C 


quem domi habebat vetuluim, convenit, et, Quod 
docuisti me semper, inquit, omni arte ac conatu 
rem parere, in 80 navande opere benigna 86 no- 
bis prebet occasio, sed que tuum exposcit auxi- 
lium in re non gravi. Scig quot auri talenta, 
Laverna favente, domum nuper intulerim : ea cu- 
mulare addicendo nobis patrimonio scholastici 
istius Bimplieissimi hominis, et animus et spes 
est, modo non graveris cooperari pro virili coepto 
nostre familie questuosissimo. Exponit inde quid 
judici promiserit, quid is constutuerit in crasti- 
num. Tum infert : Exploravi diligenter quercutra 
illam, quam affirmavi testimonium pro me dictu- 
ram; cavum intus truncum habet, et in istam 
specum superne patet aditus facilis neo observa- 
bilis intuentibus ex plano. Age, ante lucem occu- 
pemus eo ambo nos conferre. Scalis ad ramos 
evectum te ego percommode demittam in pene- 
trali& cava arboris ; ibi tuto delitescens,ubi statuta 
hora, presente jam pretore, interrogabitur quer- 
cus quis thesaurum abstulerit, memento ex imo 
respondere, scholasticum preripuisse. Respondit 
ad ea senex : Faciam equidem, fili, quod vis ; sed 
te etiam atque etiam considerare cuncta prius ac 
precavere cuperem, ne forte tuis ipse implicitus 
Iaqueis, patiaris quod cycno contigit, insidiis ad 
extremum oppresso, quas ille inimico comparave- 
rut.Audi fabulam, non longa narratu est. Ferunt 
nidiflcare solitum cycnum non longeacavo familiari 
fere serpentis. que malefico indulgens genio, pul- 
los cycni simul exclusi fuerant, jam sepius devo- 
raverat. Irritatus injuria tam vehementi cycnus, 
consilia tar;en neglexitamicorum,locum infestum, 
utcunque illi ad cetera commodum, alio tutiori 
commut.re suadentium. Sed totus intentus in ul- 
lionem injusti grassatoris, exquirebat secum mo- 
dos reponendi ei damni. Talin meditantem adivit 
cancer, et, Cur, ait, cycne, cagitabundus et tristis 
es ? Justa mihi, cycnus inquit, et sollicitudinis et 
moaororis causa est vicinia voracissime serpentis, 
mese sobolis cruore saginari solite. [lic cancer, 
Vides,inquit,boc cavum? (ostendebat os patulum 
carvernule oppositum e regione hospitio serpentis! 
ibi habitat nymphe,nostri cancrorum generis ani- 
mal vorax et valide armatum, ad hec inimicissi- 
mum serpentibus.Affer e piscibus quibus vescaris, 
et per intervallum foraminum duorum sparge, ita 
ut partes ultimusostiocaverne serpentis admoveas 
proxime. Egressa, ut solet, nymphe ad odorem 
prede,ubi saginam sequens, ad specum serpentis 
pervenerit,iethuc quoque penetrans ipsam occidet. 
Fecit quod admonebatur cyenus,et factum succes- 
sit, ultra quidem ipsius votum, ad perniciem ejus; 
nam occisa serpente, nymphe, cycnum preterea 
prope dormientem nacta, confecit, pullis quibus 
incubabat pariter absumptis. Simili exemplo, fili, 
vereor ne nos quoque insidiantes alteri, confracta 
in nos quam struimus macbina opprimainur,Filius 
ad ea : Bono animo esto, pater, inquit, !crricula 


4270 APPENDIX. 
isthec vana sunt ; navigamus in portu. Talenta A tnifreditus incolumis interpellare gntolz- 


modo et predam opimam cogita fructum paratissi- 
mum non laboriose fraudis. Quid multa ? Persua- 
sus senex cavam arborem subit. Judex ad condi- 
ctum adest.Interrogata magna voce quercu, quis 
furatus thesaurum easet? senis responsum audi- 
tur, ἃ scholastico effossam ablatamque pecuniam 
affirmans. Mirantibus cunctis, sagax preetor intel- 
lexit quod res erat, dolo malo conditum intra ca- 
vam quercum bominem audite vocis auctorem ; et 
sublato in severum supercilio:Mentiris, inquit, ar- 
bor improba, innocentia scholastici perspecta mihi 
est. Tu vero falsitestimonii justam parnam mejudice 
non eífugies. Mox ad apparitores, Afferte, clamat, 
ignem ocius, hucstipulam et faces;conflagret statim 
mendax truncus,nec diutius mundo fallacibusoracu- 
lie illudat. Paretur illico : jam cortex fumat, jam 
flamme vis intus penetrat,jam sensu excitatus mali 
et imagine consternatus periculi senex,exclamat : 
Vivus ardeo, educite me. Extractus semiustulato 
trunco pater et suum et filii scelus impudentissi- 
mum prodit.In ambos lege actum: et thesaurus in 
solidum adjudicatus scholaatico est. Ejusmodi suc- 
cessus solent esse insidiarum malitiose structarum. 


XXVIII. Quare (pergit "Vestigatori Coronatus 
dicere) infaustus tibi, et utinam falsus vates, exi- 
tium denuntio ; deesse siquidem non potest quin 
male ac mature pereas scelere lingue istius ob- 
irectatricis et rixarum satricis tue, quam ut ser- 
pentinam horreo, nihilo enim quam hzc minus et 
illa venenum spargit. Nec magis te vetus nostra 
mihi necessitudo conciliat,quam morum ac volun- 
:atis irrevocabilis malignitas exosum facit. Novi 
enim et probo sapientis effatum, sceleratos, ut- 
cunque intimi, quantumvis cognatione aut quovis 
alio vel arctissimo affinitatis vinculo juncti pro- 
xime sint, cane pejus et angue fugiendos. Sed tan- 
tisper juvat remittere me ex acerbitate tanta, tibi- 
que imminentem detegendarum mox fraudum 
ignominiam mitiori exemplo proponere. Mercator 
aliquando navem solvens in profectionem longin- 
quam, laminos ferri probati centum apud amicum 
deposn»it.Redit salvus pos, menses aliquot,et ami- 
cum invisens, ab eo, δὶ videatur, depositum re- 
petit. Ille perfidus, qui ferrum dudum venditum 
in rem suam verterat, Ignosce, inquit, et condole 
humanis casibus. Ego tuum depositum apothece 
tutissim:€ commiseram, portas et seras validissi- 
mas obducens adversus externos fures, ignarus 
nequiores apud me nasci ac domi nundinari latrun- 
culos mures, qui quam bene dentati sint labora- 
bis, opinor, in credendo; nam ne mihi quidem 
persuaderi potuisset, nisi vidissem. Narro autem 
quz oculis presens subjeci : Circiter post men- 
sem quam laminas tuas in tuto reposueram, in 
intimum illud ingressus penetrale, reperio ecce, 
miram rem! comesi 8 soricibus ferriexiguasdun. 
taxat reliquias, et vilia nulli rei utilia ramenta. 
Verum non ea tanti tota demum jactura est, ut 







debeat; obliviscamur ista, et sotera ti αὶ 
bremus hilares, una simos hodie1d cenz € 
sodes, spernis sodalern, an exepecamo: v: 
mercator audiens, etsi penitus indignbatz ἃ 
ciatoris impudentiam admirans, imm taw| 
potestate babuit, et suis furem arbos 15 
cerius, occasionem exsequendi mediata, i: ὶ 
ista ad quam invitabatur, offerendam 81" 
vocanti comiter promisit. Tum paulo) 
tutum adveniens, ludentem in ostio per? é 
filiolum nactus, famiiiariter in ulpas suar* 
suam domum aufert, et suis ibi diligente à 
vandum commandat pueris. Reversus ποῖ 
denti, paratum se ad diecumbendum M 
ter infantis, ejus absentia sollicitus, su: 
meroatore: Heus! quo inquit, pusiowm τ 
tasti? nam te abstulisse geruli narnru:: 
mercator,lleu casum infelicem ! exclama:: 
tim sedatius subjungens: Referendum eniz; 
habeo inopinatissimum οἱ tibi vir ext 
eventum. Tenebam amplexu suavians Με 
cum accipiter impetu devolans ereptum d 
altum rapuit, avolavitque nescio qu. ἐξ 
quippe ex oculis citissime.  Apage, ni: 
nugas istas, redde sis infantem : acciptt "ἢ 
rapiant,scilicet. Quidni rapiant ? repe? z 
ironico arrisu; equidem ex quo, ut megbt 
dere mures ferrum c«eperunt, esi 17 
vis arcana quie dentes soricum adrz2* 7 | 
didit, ungues quoque falconum r7 “ἢ 
armavit, ut jam vel elephante.t2 

Sie igitur habe, pari ambobus wa» ** 
mihi ferrum, tibi filium. Deprehese 5X * 
bulo, nonnisi abnegati depositi pres 
pretio natum denique recepit. 


XXIX.Talem et te confusionem exspecta - ἡ 
tuis tandem fraudibus mendaciisque dev ! 
Sed lavo laterem hec admonens, aqui3t : 
ter atque operam in detergenda .Ethiopist 
ne, quz penitus concreta nullo nitro é:! 
inolevit, perdo. Siohomo malus, postquan * 
tentaveris, nihil demum aliud quam hom? * 
est : ut pomum acerbum, utcunque ipsu. 
sepius oblinas, acerbum tamen manet : n^ 
mutare naturam applicita exterius potest c 
aut mel ia superficie alfrictum, amaritiem : 
dare succi maligni,substantiam intimamin!t 
Quare satius esl,desperata curatione impre 
recedere ab eorum consuetudine ; versariqv 
bonis et innocentibus.Periculum enim es? 
bus contagione propagetur, et sani supere 
seduli in juvandis egris istiusmodi, nec | 
illis, et sibi noceant ; ac si minus languore 
rum contrahant ; certe afflati malo ex iis! 
odore, feteant ; non enim bene olere posst 
latrinis aut cloacis assident, ut e contrari 
quam abest quin suaviter spirent qui st 
aromatariorum immorantur. Nec me fugil 


1281 SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 
nulla spes affulgeat huic vano et mibi noxio labori A rus, nedum regnare felix poleras. 


Teo, gralia sallem ineunda a te, quem scio gravi- 
ter offendi monitis hisce meis, ac ne ferre quidem. 
libenter conspectum meum. Bio enim compara- 
ium natura est, ut ingrati mutuo sint contra- 
riorum occursus : et stulli sapientium, indoeti 
eruditorum, parei largorum , irritabiles patien- 
ium, congressus averseniur, et exhorreant visu 
ipso quasi avium infausti augurii. Hec locu- 
tus Coronatus recesuit domum. Caeterum inter- 
fecto tauro, statim leonem facti ponituit, exstabant- 
que in ejus vultu non obscura indicia mcroris; qua 
cum observasset scelestissimus Vestigator, et sibi 
male conscius metueret ne retractanda tauri causa 
aliquid detegerelur, quod sua maxime interesset. 
occultum permanere, confidentissime leonem ad- 
iens: Quid te, inquit, domine, tristem video cum 
injuria fortuna, cui si gratus, ut debes, esse vis, 
agnoscere el predicare le oporlel summum et 
recentissimum ejus beneficium, quo a proditione 
insidiisque tauri servatus es. At tu contra mibi 
videris, fatue cuidam indulgens cordis teneritu - 
dini, fallaces insidiatoris vaferrimi blanditias 
recordari, adeoque pene desiderare justo supplicio 
peremptum, quo incolumi ne vivere quidem secu- 


» 


uare refer ani- 
mum ad constantiam te dignam, el, excussa mulie- 
bri mollitie, gratulare. tibi et nobis : commuaem fe- 
licitatem, pro certo habens, id quod actum est 
necessarium remedium mali gravissimi fuisse. Ul. 
enim membrum quod vipera momordit, nisi sea- 
rificetur, aul etiam precidalur, venenum propa- 
gat in corpus reliquum, quoad in ipso corde 
vitam exstinguat, sic taurus iste negoti te pri- 
positus, et e membris nostre reipublice preci- 
puum, indulgentiatua factus, postquam viperino. 
quodam ingratissime invidie livore usque adodium. 
iui et nefarium insidiandi vite tue consilium. 
extabuit, abscindi maturedebuit, ne tolum regnum. 
eL te maxime, cor ac caput. hujus corporis, male 





p perderet. Ea perfidi veteratoris dicta leoni tunc 


scrupulum exemerunt, ita ut equum jam animum, 
ut anle, negotiis adverleret, persuasus meruisse 
taurum quie passus fuerat, His gymnosophista per- 
orantis disputationem concludens regi dixit : In 
hunc modum, domine, quod quesieras, homo sce- 
leratus et invidus duos antea inter se concordes 
calumniosis artificiis invicem committit, ex aliena. 
el sepe publica calamitate privatum astulissime 





DISSERTATIO PARABOLICA II. 


Ewprimit ingenium rei audacis et callidi in eludendo judicio, εἰ demonstrat inutile ad 
ectremum esse totum. istud artificium. 


Dixit autem rex gymnosophista; Cuperem audi- (; pungit, corpus ipsum exeditet maceral. Preterea 


re quid Vestigatori evenerit post necem tauri. 

I. Respondit gymnosophista: Oceiso tauro, nocte 
quadam egressus Jeopardus, qui olim fue- 
rat magister leonis, et tunc inler ejus consilia- 
rios intimos fide atque auetoritate preecipuus habe- 
batur, applicuit aurem forte transiens ad ostium 
Vestigatoris, eo commodum tempore quo ea Coro- 
nantus ei suecesens, loquebatur, qua retuli paulo 
superius. Audivit igitur exprobrantem Vestigatori 
Coronaium malignas artes quibus, invidie atque 
odio indulgens propriis, taurum innocentem cir- 
cumvenerat, leonem fido et utili ministro privave- 
rat: comminantem eliam iram deorum, οἱ augu- 
rantem ei a leone ipso quem deceperat, dignum 
suo scelere supplicium. Hec leopardus inopinato 
cognita statim arcano detulit ad leonis mairem. 
Interim autem leo quid egisset reputans, revolve- 
batur in desiderium tauri: nec ultime ille Vesti- 
gatorís voces jam tantum apud ejus animum vale- 
bant, ut non ipse Vestigalor fraudis atque insidia- 
rum suspicione laboraret, Cum ista mentis confli- 
ctantem zgritudine convenit materna familiaritate 
regem leonem ejus parens ;et mostum illum ea 
quam dixi causa, conspicata, Vultum habes,inquit, 
fili, solliciti ae male sibi conscii: quod equidem et 
miror et egre fero, satis gnara, nihil magis valetu- 
dini adversum quam curam acrem, et preserlim. 
penitentiam inutilem, que dum animum moleste 








quod perniciosum vel maxime regnanti est, cali- 
ginem obducit menti, quam ille semper vigilem et 
tranquille attentam adhibere negotiis debuerat. 
Sed, quiso te, fatere mihi quid te angat; aut si 
dicere cunctaris, sine, divinem; non enim temere 
afürmatura videor, cruciari te sera penitentia 
necis tauri, quasi ejus accusalor nimis facile cre- 
dideris: cum eslimare te potius de ejus in te ani- 
mno ex tuo in eum affectu par fuisset; fere siqui- 
dem ista sibi mutuo responden : rarumque est 
non redamari sincere qui vere diligit, adeo 
commercia cordium fucum excludunt. Age igitur, 
dic mihi quomodo tu affectus erga laurum eras?Ad 
ea leo: Equidern, mater, inquit, charum eum ha- 
bebam fidebamque illi maxime ; δὲ cum mente 
repeto quam prompta semper ejus et benevola in 
me officia exstarent, facere vix possum quin suspi- 
cer scelus aliquod artificis Vesligatoris qui eum 
falsis apud me criminationibus infamaverit, et. eo 
denique me adegerit ut. facerem quod meminisse 
horret animus, et quantovis prelio redemptum vel- 
lem non egisse. Tu vero, parens optima, ne queso, 
celaveris si quid ejus forte rei didicisti; fere enim 
emanant in notitiam quantalibet arte dissimulata 
scelera, nec caveri dolis omnibus potest, qui sal. 
tem timidissusurris proditiones abstrusissimi pro- 
duntur. Ea porro fame licet incerl ac. vulgarium 
rumorum qualiscunque testimonia, sepe interio- 








7-47 -—: 


1283 APPÉNDIX. | 
ribus indiciis adjuncta multum conferunt ad con- A emunctarum sagacitatem fallunt; qued» 


victlonem scelestorum. Reposuit ad hec mater: 
Audivi & quodam flde dignissimo "Vestigatorem 
invidi: instinctus mentitum tibi esse cuncta illa 
qui de tauro detulit, alioqui alienissime a vero, 
et 80la ejus fraude conficta. Amabo te, mater, leo 
inquit, ede, si non grave est, quis iste sit ex quo 
talia audisti? Ne quiere, filil, ait r;ater, actorem 
dicti, qui nominatim se prodi vetuit, cum rein sibi 
compertissimam mihi areuno comm:tteret, indi- 
candam, si expedire censerem, tibi. Etsi auten ig 
talis, ut dixi, est, cui tuto quidvis credi possit, 
non peto tamen ut aut mes, aut illius auctori- 
tati acquiescas, ac nostro testimonio prreclpites 
sententiam in reum inauditum, nequid simile pa- 
tiaris post Vestigatoris poenam οἱ quod post tauri 
supplicium es passus, ac tunc quoque fldei temere 
habite acri morsu conscientie ponas luas. Reote 
mones, mater, inquit leo. Ergo quamvis tibi tribuo, 
uti debeo, plurimum fldei, tamen explorare per 
me negotium decrevi, nec committere iterum ut 
festinasse me gero peniteat. 


ll. His leo et ἃ matre auditis οἱ ad matrem di- 
clis, suos omzes convocavit, οἱ cum iis Vestigato- 
rem. Qui pro sua solita conlidentia leonem videns 
cogitabundum et mesto similem, ultro ad astantes 
conversus : Quid cause, inquit, est cur. leonem 
sollicitum ac tristem cerno ? Cui mater leonis, et 
ipsa presens, respondit in hunc modum: Tu causa 
tristitie leonis es : hunc enim dolet quod te hac 


tenus vivere ac libere agere sit passus, te, inquam, (: 


qui sibi fraudibus ac mendaciis decepto, ut tau- 
rum innocentem injuste perimeret, persuascris. Ad 
ea minime turbatus Vestigator, Nempe, inquit,hic 
mos aularum est ut ingratas recte actorum vices, 
supplicia pro beneficiis exspectare verisimilius 
quam premia, qui principibusinserviunt, debeant. 
Quae justissima est ascetis in solitudines e palatiis 
atque urbibus secedendi causa, ne non virtutem 
exercere possint, ubi ei certam intelligunt poenam 
esse constitutam. Ista ego lege periclitor hodie, 
qui quod fldel officio instinctus, benevole indicavi 
regi paratas a tauro insidias, οἱ conjurationem 
mox, ni precaveret, in ipsius ac regni perniciem 
erupturam, nunc miser in susplcionem calumnia- 
rum vocor : in quo cum multa sunt misera, tum 
illud enimvero jure meo deprecor, ne temere de 
me talia credantur. Exploretur prius res, inquira- 
tur diligenter de impacto mihi crimine; nunquam 
tam alte latet scelus animo conceptum quin legiti- 
mis indagatiopibus eliciatur tandem ac protrahatur 
in lucem: nam et penitissime abstrusus in venis 
silicum perito attritu ignis exsculpitur, et quam 
nemo suspicaretur inesse putridis lignis artifex 
affrietus excitat flammam. Omnino si quid con- 
scientia turpe abscondit, odore se 8ul prodet,certa 
methodo in ejus exploratione versantibus: haud 
aliter ac graveolentes natura sua feces, dum per- 
stat immotus cui subsunt liquor, narium etiam 


tur agitanturque, mephitim exhalenal, ám: 
fetoris indicio doprehenduntur. liaqu vv 
quam consequenter aoccusalores mei eun 
quem nimis calliditatis Insimulani, tam & 
putent, ut mihi male conscius, ultr erar: 
eubjiciam. Nunquam profeoto inevitabile eo^ 
nis periculum deposoerem, alea juditi T 
nis! mea me tutum innocentia preshiret:£ 
esset, non me hic utique videretis;jamesd 
bi terrarum securum perfugium capt ez 
sem, cujus rei facultater; magnam cuirs πὶ 
latissime patens orbis universi vastita. ». 
ingressu vasferrimus Vestigator, repenis 

ad leonem, Oro igitur, ait, obsecroque 
regiam majestatem tuam, utinquiri eonüm 
accuratissime de me jubeas, per judiwe t 
libet severum, dummodo justus idem int& 
sit, neo veritatem sinat obrui prejudieiis τ 
quam mihi magnam intelligo conflatam, s 
meo maleficio, sed magnis tuis erga mele 
quee livorem eoncitarunt iniquorum. Tu: | 
tua, domine, precipua in me gratia mecs: 
est: quo te est equius dure Operam, δὲ 

sa tua munera putentur, et quem amor 
fueris amplecti, voluisse perdere vide: ^ 
8i hanc conditionem ferri virtuti sinis, τ 7- 
forte benevolentiam promeruerit, ot rat 
quin dedatur odiis improborum, qeu! 
terrarum asylum deinde reliquum c (5f 
laboranti innocentie?U n um resuisziim. ἢ 
vitia exercitis, testem invocare ac 7^ 
pervidentem oculum. Equidem We P9 ' 
mes conscientie cernentis, fretgs as9t* | 
stianonio,mortem ipsam inimicorumzS WV? 
paratam audeo contemnere; nec jam v 
quod aliquando necessitati natore ὀρ ^! 
prevalentium eceler&torum exsolvere o; 
extremum fatum, quippe qui vitem i5" 
tue glorie atque obsequio jam tum t$. 
domine, fidem addixi meam, omnibus m 
paratus fui. 







III. Talia magna fiducia Vestigatorem pero 
interpellans e militibus astantibus quidtz 
finge, Vestigator, inquit ; non te ad istam Εὖ 
dendi contentionem studium quod sira* 
principem, sed cura tegendi tui sceleris €. 
quam es meritus a tuo capite arcendes ix" 
Salus, inquam, tu8 propria, non zelus ob; 
aut reverentia majestatis, te digertum ip hs * 
facit. Hunc audacissimo figens obtutu Ves 
Non te pudet, inquit, stultissime viventic?- 
mortalem criminari, quod natura omnibus " 
usuram participantibus lege antiquissims * 
scripsit? Itane tuo judicio sceleratus sum,: 
salutem, quo possum presidio,tutari meam οὐ 
quod si que animantium in multo minori 4i: 
mine non faciat, omnibus orba sensibus, e 
indigna censeatur? Atqui sic habe, mensi 


1285 


SPECIMEN SAPIENTLER INDORUM VkT. 


1256 


fortitudinis in amicorum et dominorum periculis ÀA modum : Paris flagitii viderentur rei qui mysteria 


ab aliquo sperande, ex ejüsdem pro suo ipsius 
capite certamine sumi debere; neo regum] quem- 
quam  exspectate, si quidem sapiut,  milltem 
quemvis suum in acie, sua causa vel publica, pu- 
gnacius dimicatururn quam idem soleat in occa- 
sionibus salutis propri» a casibus infestis expe- 
diende repugnare. Tacuisses ergo consultius quam 
ista insana professione tue contemptissime inertia, 
palam quod fecisti, declarasses, t€ nec fidelem 
subditum, nec firmum amícum, nec fortem esse 
militem, nihilque demum aliud quam vilissimum 
mancipium injustissimi atque ignavissimi livoris. 
quo efferri te levissime sis passus in hanc probro- 
sissimam tuc ipsius confessionem ignominie : 
post quam spoliari continuo merueras istis armis, 
istis insignibus muneris publici, et ab ostii regii 
custodia, ubi locum melioris indignus occupas, ut 
infidum atque imbelle pecus abigi. Ictus inopinata 
reprehensione miles, cunctorum jam oculis ipsum 
figentibus, plenus dedecore recessit erubescens. 
Quando exsultantis sue impudentie successu Ves- 
tigatoris retundere confidentiam regis mater vo- 
lens, Miror tuam inquit, o Vestigator, effrontem 
audaciam, qua totus conflatus ex scelere, non 
dubitas huic sapientissitno consessui, te pro insonti 
vanditando, fucum impudentissime facere conari. 
Ne hoc quidem tam acre tanle persone dictum 
conturbavit argutum nebulonem, ut non statim 
intrepide reponeret : Altero nimirum, o domina, 
me etiamnum intueris oculo, qui calumniosa 
prejudicia grassantis in nostrum exitium invidis, 
caliginem offuderunt. Tu vero vide, an non dignum 
potius füerit ista etatis et nobilitatis auctoritate. 
periclitantium | causis totam et liberam eque 
mentis aciem advertere, circumspicereque omnem 
in partem cuncta, ac nullum vestigium negligere 
indagande veritatis : rei, heu! hodie omnium 
exosissime, quum ut impune, sic passim, omnes 
&versantur, omnes libere oppugnant; rege,qui unus 
posset obsistere,connivente,dum pre nimia facili- 
tate ac benignitatis ostentande studio, nullum in 
malum pronum comminando deterrere, neminem 
compertum neglecti officii castigare objurgando sus- 
tinet. Hac Vestigatoris libertate irritata majorem in 
modum regis mater. Videte, inquit, hoc nequissi- 


mum et sceleratissimum caput,utomnium flagitorum D 


deformatus maculis et gravissimorum tantum non 
convictus criminum, tamen audet istam menda- 
ciorum artificem linguam exserere, nec dubitat 
argumentorum inanium, aut potius sophismatum 
vanissimorum, captiosissimisg laqueis implicare co- 
nari veritatem, eo usque, ut cum injuria intolera- 
bili tot sapientum bic presentium,se his prestigiis 
speret os sublinere omnibus posse. Non inultus 
hanc tam amaram increpationem ardelio impro- 
bissimus audivit. Per ambages enim quasdam ohli- 
que perstringens reginam, generalibus sententiis 
declamandis, audientie illusit in hunc ferme 


non initiatis vulgat,muliebres mores vir utfectans, 
mulier virum simulans, hospes ge pro domino ejus 
in qua precario diversatur, domus ferens : denique 
qui regi de his respondet de quibus non interro- 
gatur. Talia garrientem rursum interpellans regis 
mater: Age, inquit, his tralatitiis nihil ad rein 
facientibus omissis, dic ecquid sentias, quantis te 
sceleribus inquin&veris? Ad ea Vestigator : Qui se 
istis quie ais sceleribus inquinat, nemini benevolus 
es! nullam operationis nefarie, ad quam quavis 
libido impuletit, labem aversatur. Me rex ipse 
fatetur sibi benevolum fuisse : innocentiae autem 
mes cielere tot testes habeantur quot sunt qui 
nihil me agereimprobum viderunt.Nondum hac ab- 
solverat, cum regina, Ne speres, ait, scelestissime, 
te hac impudentia mendacissime defensionis veri 
judicii severitatem elusurum. Ad hoc solita lingua 
promptitudine reposuit Vestigator, Qui falsu 
commihiscuntur, qui scienles ab sequo eti jure 
declinant, quibus ad purgandum innocentem 
impacto per calumniam crimine nec verba nec 
opera sufficiunt, paris omnes injustiti; tenentur, 
Inter hec prudens regina silere leonem videns, et 
merito verita ne per fricie frontis presentis unini 
et multe astutie nebulo fucum illi faceret, accedens 
filio in aurem materna auctoritate suggessit, flori 
posse ut qui tam constanter coram rege ac senatu 
pro se dicere auderet, revera innocens, esset 708 8 
videri sumendum spatium examinandis testimo- 
niis. Eo rex audito palam pronuntiavit, jubere se 
in presenlia Vestigatorem custodie tradi, doncc 
accurale tota causa cognoscatur. Conjecto inox rco 
in carcerem, adiit leonem mater, et ei coníessa 
est 80 qua de Vestigatore detulerat, ex leopardo 
teste aurito cognovisse; hujus probitas quam illi 
esset perspecta scire sese, posse illum interrogari, 
cuncta distinctius indicaturum. Ad ea leo, Secura 
sis, mater, ait; cito videbis judice me non abire 
impunita scelera. 


1V. Nocte insecuta convenit Vestigatorem Coro- 
natus, et vinctum eum cernens, non sine lacrymis, 
Evenerunt nempe inquit, qua tibi predixeram. 
Tu autem, ceco tui more ac prefidentia elatus, 
contemnebas sana monita, et denuntiationes, que 
quam vere Íuerint sero denique nunc sentis. 
Respondit Vestigatar : Vera  exprobras, nihil 
tibi relictum, o amice, est ; admonuisti uti- 
lia interminatus es vera. Ego autem non ob- 
lemperavi libi, inexplebilis cupiditalis insania 
miser demertatus. Passus enim suum idem quod 
intemperantes egri, qui licet experti, gravi suo 
damno, vim maleficam inealubris cibi tamen ejus 
malesuada victi dulcedine, non se continent ab eo 
regustando. Me vero nunc in has angustias 
redactum non mea solum, quam culpa mihi 
accersivi propria, calamitas angit, sed metus 
preterea conturbat de te ne innocens involvaris 
meo crimine. Pronum enim factu est, propter 


€ 


1281 


cupiunt, ex te rerum omnium conscio mearum, 
tealimonium conentur extorquere, ac tua fide 
cupiditati eorum non obsequente, tam diris ex te 
questionibus quod me gravet eliciant, ut tu 
cruciatibus tormentorum enectus, ego indiciis 
expressis questione convictus, pariter ambo 
pereamus. Respondit Coronatus : lloc ipsum et 
ego providi futurum, et metuo non magis mihi 
quam tibi. Si enim alieno testimonio convictus, 
contumax et impanitens morte afflciaris, scis te 
ad dirius aliud trahi tribunal, a quo inexpiatus 
deprehensus, sempiternis &ddiceris suppliciis ; 
que cum commutare brevibus hujus temporis, 
ponis ultro subeuntis adhuc possis, suggero tibi 
hoc ultimum et pro statu rerum tuarum unice 
utile consilium, ut sponte confitearis que peccasti ; 
ac si, quod sperare licet e regia benignitate, 
g-atiam supplicii nanciscaris, vitam condonatam 
lucro imputes; sin lege in te agetur, piaculo 
voluntarie suscepto pone temporarie purgatus, 
saternorum apud manes cruciatuum periculo de- 
fungaris. Hec Vestigator audiens, et solita se ob- 
firmans adversus sana monita duritie, respondit : 
Nondum ita desperata mea causa est, ut ad istud 
extremum descendendum mihi consilium judicem. 
Experiar prius quedam alia, morasque quibus 
potero artibus obducam, si forte insperatis, ut fit 
interdum, momentis ac casibus fortuna judicii 
prosperiorem in exitum quest vergere. His 
Coronatus auditis, desperata cura'!ione obstinati 
animi, recessit acerbissime dolens, et certo amici 
exitio, et suo ipsius gravissimo periculo : quippe 
qui perspectissimum haberet, vitari non posse 
quin perseverante in criminis inficiatione Vestiga- 
tore, ipse quem omnes ei familiarissimum scirent, 
aut questioni subjiceretur, aut velut conscius et 
particeps sceleris ejusdein, pari cum illo damna- 
tioni succumberet. Hec ergo moestissiimmus repu- 
tans, et pertssus vite, hausto ultro veneno effla- 
vit animam. 


V. Postridie jussu regis pro tribunali pretor 
sedit, assidentibus judicibus delectis. Eodem et 
Icopardus venit. Concussum densa corona circums- 
tabat universe palatine militia. Adductus in me- 
dium e carcere Vestigator est, causam in vinculis 
dicturus. Primus, congregatis cunctis, verba fecit 
leopardus in hunc modum : Rex noster, o commi- 
litones, participem me fecit cujusdam gravis cure 
suse quam etiam communicari vobis voluit. Acris 
eum poenitentia incessit interfecti tauri, idcirco 
quod non contemnendis indiciis sero ccpit intel- 
ligere, innocentem illum, se dolis malis et dela- 
tionibus falsis in ejus necem instigato, periisse 
Jam hoc ejus, per alia quoque experimenta cunctis 
note bonitatis et justitiae eo laudabiliusargumentum 
est, quo fert swgrius illusum sibi cum tanta 
insontis capitis injuria. Si quid enim mihi creditis 
intimorum ejns sensuum conscio, incredibiliter 


APPENDIX. 


notam inter nos amicitiam, ut qui ine perditum A excruciatur ejus animus, nec quietis aper 









ullam valet, quoad calumniatiorem 
cujus artibus nefariis in eam fraudem inj: 
est, penis meritis subjecerit. Quare agit, τοὶ 
in hoc operam et reipublice et ταὶ, ut? $ 
peragi legitimo judicio, veterator nequissin: 
Vestigator possit. Pernegat enim factumnon: 
pervicacia quam quantaejus foit in e perpe 
perfidia. Sed impudentia nebulonis periti 
moniis convicta consciorum, illudere divis: 

publice prohibebitur. Promat modo le d 

quisque vestrum quod de illo novit, nszt 

pro se reus presens quod videbitur. Qe 
cunctis utrinque auditis, arbitrabuntur; 55 

cium rite atque ordine, quod rex an] 


B exercebitur. Leopardi orationem excepi ξ- 


questionis prsetor in heec verba : Converi 

juri ac mori majorum et leo przcepil,et lta 
peroravit. Quod superest, vestrum, quoi: 
8lis, unusquisque se accingat ad proferend: j 
ma fide parique libertate quod de hac cav: 
Vestigatore compertum habet. Cooperabi: 
agendo vel maxime communi utilitati: 
quippe interest non impune abire scd 
securi severitatis legum quidlibet impr-k 
Sub hec dicta silentium aliquandia cxt. 
fuit, quod primus abrumpens Vestinix 5: 
vos, inquit, post tam acria dicendi s^ ! 
tacelis? Agite, rae quoque invites “5! 
quidquid de me nostis ; non recuso, qi: ses 

gito.Audirecupio quid mihi oppor xxzss* 

tinuo vere objecta fateri, falso: τε τ 

Sic ergo dicturus quisque se come t9? | 
meam defensionem tneri testimornne2 7 | 
qui secus fecerit in. caput suum pr? Y 

enim nostris legibus e&quissima coniu? [ 
sunt in fslearios linguz ἃς fidei venis. *? 
subituorum me agente, ac praetore, prot E; 
et res exiget, decernente, sciat. Atquesini i 
si qui lingua in cbtrectationem prurit, s 
patiatur imperito medico qui parum habes? 
ageret in patria, ubi cognitus negligebatu. 
gre simplices quzsivit quibus toto im 
Profectus ergo in civitatem, cujus princeps: 
habebat ex morbo gravi decumbentem, in 
ejus curationis adhibitus periculo suo εἰ 
quadam ex causa : erat in ea urbe medicus 

eruditus, sed etatis vitio, aut calamitati:l 
penitus orbatus luce oculorum. Vocatus i? 
egram, ex attactu pulsus ceterisque que v 
intellecta morbi causa remedium ei indt 
8uccessus opposuit, prescribenda potione eis 
herbe cui capillus Veneris nomen est. V 
quod oculis ipse captus discernere herbem 
valeret, proflcisens iu  apothecam  herbr 
comitem optavit peregre appulsum medicum 
nihil nimus quam quod profitebatur callens 
imperite in delectu versatus est, ut cicota 
capilli Veneris pharmaco admisceret, quo ὃ 












1289 


filia principis repenle est mortua. Cunctis mirun- A sentis te preepostere 


libus, el eco medico mole peritis ac fidei, 
perseverante, non poluisse mulierem exstingui 
potione, nisi erratum esset in compositione phar- 
mnaei, herba noxia pro utili supposita. Dynasta 
paler mortue, expressum ex eadem herba que 
filiam oceiderat succum ebibere coram se medi- 
cum exterum it, qui miser continuo extabuit, 
imperitis audacimque sus ponas exsolvens meri- 
tissimas. Sic eveniet, jam hinc denuntio, testimo- 
nium eontra me falsum aut inconveniens dicenti ; 
sirangulabitur, quem male nexuerit, laqueo et 
gladio inscite slriclo sese confodiet, 





VI. Nihil hac comminatione terrilus, et irritatus 
confidentia loquacis rei, assurrexit sub ea dicta 
primus coquorum regis. Εἰ, Audite me, inquit, 
qui adeslis in consilio : afferam enim quod nosse 
ad causam prosit,ex quadam longo mihi usu parta 
peritia mores ex facie noscendi. Certos vultibus uc 
frontibus arcanorum animi sensuum characteres 
natura indidit, ex qualibus apparet, Veeligato- 
rem nequam ao subdolum nulliusque fidei nebu- 
lonem esse, quippe qui ocolos oblique distortos, 
el horum levum dextro breviorem, eumdemque 
inquielissime mobilem habeat; ad hac, caput in- 
ier incedendum temere inclinet : que signa cer- 
tissima vafri ealumniatoris ac proditoris perfidio- 
sissimi, magno consensu physiognomici dudum 
irudidere. Contra hzc, innuente judice, dicturus 
Vestigator, orsus est a laudatione ironica principis 





SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


y 


1290 

, vidisse festucam 

ia oculo alterius, qui lrabem in luo non attende- 
ris. Similis mnalesana & fabula vulgata. 
Fertur enim, duas. aliqi sorores proripiendi 


sese nudas e eustodia, qua dura tenebantur, occa- 
sionem nactas, dum una cum patre iisdem elapso 
vinculis fogiunt, barum alteram forte invento cen- 
ione vix pudenda contegentem, increpare germa- 
nam ecpisse quod nuda incederet. Cui paler, Sa- 

nane, inquit, es, quie sorori exprobres, sine sua. 
culpa patienti, quod el tu pari necessitate passa 

es et pateris? Hzc audiens princeps coquorum 

quod reponeret non habuit, universis responsum. 
Vestigatoris haud dubie probantibus. Ipseque leo, 

ubi rem cognovil, stulte locutum principem co- 
quorum loco movil, ne in culina quidem sua tam 
nullius judicii ministros sibi ferendos putans. His 
eo consessu aclís, et per actuarium in commenta- 
rium relali que signatis, hora jam provecta, 

solutus cetus est, reo nondum convicto reduclo in 

carcerem. 


VII. Redditum custodie Vestigatorem convenit 
alius quidam ex ejus familiaribus, Coronati com- 
munis amici mortem mostissimus nuntians. Con- 
slernatus acerbo casu Vestigator lacrymas non 
tenuit, inter quas he voces ejus audiebantur : Me 
miserum qui vero, experimentis probato, et om- 
nium temporum amico privatus hodie sim ! Quid 
me vivere atüinet te mihi, Coronate fidissime, 
subtraeto? Recte aiuut vulgo, catena connexas 





coquorum, En, inquiens, omnium qui sub ccelo su- ( quadam per orbem commeare calamitates, nec 


mus longe sapientissimus, eui nemo quantumvis 
eminens comparari doctrina et judicii gravitate 
queat. Miseros vos condilores legum, qui talem 
non adhibueritis in consilium, lucrifecissetis ope- 
ram inanem statuendi penas sceleri ac premia 
virtuti. Si enim inelucetabili necessitate trahitur 
animus ad ea facienda que oris lineamenta sine 
nostro nobis arbitrio a natura tributa significent, 
quid attinel muletare suppliciis qui male agunt, 
characterum ingenitorum errare, ut hie docet, non 
valentium, necessario fidem sancientes? Alioquin 
puniatur ignis quia uril, aqu tormenta decernan- 
lur quia vel exeussa e nube viatorem mandefaeit 
vel exundans e torrente sata ledit. Quid tibi vide- 
tur, archimagire, de ista tua mirabili physiologia? 
Utrum mavis, qui predilus istis, quas indieasti, 
notis in lucem venerit, cavere a malo posse, an 
inevilabiliter esse improbum? Si prius dicis, inanis 
est tua collectio : forsitan enim ego quem accusas, 
avt similiter insignitus quivis, indolis innate pro- 
pensionem conatu virtutis inflexerimus in rectum; 
si alterum fateris, nonne quam inconsequenter 
loquaris vides, qui poenam apponas ubi culpa non 
est. Quod si recipitur, quid de te fiet? nam quot 
eris suppliciis maetandus, si omnium que per vi - 
tam necessario vel fecisti vel passus es, causa-tiune 
tibi dieenda, invidia sustinenda, Juenda expienda- 
que cruciatibus conscientia sit? Ecquid, stulte, jam 


ParROL. Gg. CXLIII. 














unquam uni singulares occurrere. En tnihi capi- 
tali judicio periclitanti, ac diris vinculis constri- 
eto, funestum supervenit auctarium irreparabilis 
jacturm capitis charissimi, eliam, quod dolorem 
incendit, causa mea exstincti. Hec ita deploran- 
iem invenerunt, qui postridie jussu praetoris de- 
nuo citarunt stiteruntque Vestigatorem ad tribu- 
nal, Ibi judex alte considens : Quid tibi, o Vesti- 
gator, ait, eonsilii nox attulit? num tandem in-. 
duxisti in animum fateri quod agnoscis? Cunctis 
jam patent tua scelera, nemoque non miratur conli- 
dentiam tuam, perseveranlis inficiari manifesta. 
Nulla tibi jam reliqua exeusatio e: c nisi summa 
el infinita quadam misericordia regis esset, tu 
fedissinorum econstrietus conscientia facinorum, 
omniumque jam prejudiciis damnatus, adhuc uti- 
que non viveres. Ad ea Vesligator audacissime, 
Quantaeunque sit, ait, ista quam memoras summa 
el infinita misericordia regis, tamen eam longe 
superat inenarrabilis importunilas immanitatis 
iue. Video enim te sanguinarium maneipium in- 
explete crudelitatis, sitire eruorem meum, eoque 
fera voluntate preoccupare sang mentis officium, 
mea nee convicti nec damnati morte, contra fas 
omne, decernenda. Nec miror te talem,qui olim pes- 
simum noverim, et ita natura comparatum scium, 
ut semper oplimos nequissimi pessime oderint. 
Has contumelias zquus ac moderatus judex, ut 


At 











1201 


medici miles egrorum delirantium intemperias, 
sapienter ferens, Bona verba, inquit, et frustra et 
non in tempore, Vestigator, irasceris; que audisti 
minus tibi grata, ex officio nostri muneris dicta 
libere sunt : nam dissimulare nos haud convenit 
quos ad coercendam iuproborum audaciam au- 
ctoritate ac potestate publice princeps ac populus 
armavit. Ceterum, si quis apud te consiliis beae- 
volie locus est, auctor magnopere tibi sum, ut ne- 
cessitale in usuin versa, brevibus, quas fugere non 
potes, hujus temporis panis sapienter utaris ad 
redimenda supplicia esterna que gravium conscios 
scelerum inexpiatos ex hao vita transeuntes ma- 
nent. 


ΝΠ. His contra sic occurrit obfirmatiesimus in 
contuinacia nebulo : Novi et ego, qnando et quate- 
nus opus est, priehabere sempiterna transitorlis. 
Verum quid hec ad presentem causam, ubi non 
quid agere debeam ríte damnatus, sed an damnari 
jure possim queritur? Aio ego et persevero, uti 
debeo, constantissime, innocentem me nccusari 
fala0 ac cireumveniri per calumnias. Tu vero 
equum censes, cooperari me iniquitati opprimen- 
tium me. Quid enim aliud fuerit mendaci, quod Lu 
hortaris, confessione imponere conscientie mee, 
et fingere me fecisse que non feci? Boelus hoo 
enimvero foret, istis que intentasti future vite 
immensis suppliciis luondum, quo avertat Deus 
ne me contaminem. An enim levius arbitraris peo- 
care, fame ac salutis voluntarium proditorem sute, 
quam insidiantes alieno capiti ac sanguini? αι 8 
ergo vos mea vice moneam, ut etiam atque etiam 
videatis ne feede ruatis isto cursu; idque, meam 
insontis damnationem precipitando, consciscatis 
quod sera deiude ponitentia nequidquam opta- 
bitis infectum, 1816 experientes quidpiam quale 
olim contigit testanti que non viderat. Vir fuit in 
primie totius Indi copiosus et nobilis, qui a&acci- 
pitrum custode utebatur nequam ac libidinoso ju- 
vene, nalione Persa. Hio oculis cupiditatis adjeotis 
ad uxorem &ui domini, matronam forme pudici- 
lieque prestaatis, eo temeritatis ruit ut. furorem 
ei suam fateri non vereretur, ac rejectus, ut par 
erat, ab honestissima muliere, totus incubuit in 
propositum atrociter ulciscende repulem. Ergo 
cum familiari exercendo aucupio duas forte vena- 
tus picas esset, domum ambas vivas pertulit, men- 
titus ex Perside advectas, disertas aves illius ubi 
essent nate regionis lingua. Inde illas assidue 
ac laboriosissime institit educere carmen ad ra. 
tiones accommodatum destinati sceleris. Alteri 
namque sepius quotidie inoulcabat hanc senten- 
tiam idiomate Persico : Vidi dominam cum jani- 
tore concumbentem, alteri hec verba eadem lin- 
gua : Ego vero licet tdem viderim, nihil dico. Insi- 
diosissimi arliflcli hzc erat ratio. Sciebat accipi- 
trarius Persas quosdam primarios viros, visendi 
tum ac discendi causa peregrinantes per [ndiam, 
non ita multo post venturos in urbem regiam, et 


APPENDIX. 


T 


l^ t 


À ui domini, oum quo ipsis intercedel« iz.4 
hospitio usuros. Interim autem pice deu d 
tidie recitantes oblectationi domesticis e. 
regrinum hbumano similem e rostris enis: 
lucrum admirantibus sonum, nemis üme 
ligente quid verba siguificarent : quippe cut 
esBel ibi ullus qui soiret Persice, pier Z 
ipsum fraudis artiticem. Jamque in vuiniamt 
emanaverat, οἱ domus frequeniabatr cs: 
curiosorum, audire gestientium bumam s» 
utentes alites, ac videlicet invidentivs δὲ 
felicitatem raram; ipsa quoque interd 1 
dente matrefamilias, quanti sui periculi nx- 
hoc esset, tum adhuc ignara et ideo s» 
vice rerum adveniunt exspectati Perse re. 
οἱ cum toto comitatu excipiuntur hospix3 
pro doinini copia et humanitate, splendix 
Prima nocle, triclinio magnifice ornato a 
mis epulis gratulatio admentus amicoruz 
letitia celebrabatur : quando rite ius | 
oundas mensas Jovi xenio poculis, rei 
hospites festa hilaritate cane pater : 4j 
inquit, hospitiis vestratium inistis donc 
enim vos e Perside primos accipimus. 
bus auspicati commercium faustum, 
vesira patria dudum aoccersitas hic habs 
ores, Tum innuens accipitlrario ut ἐπε": 
Recognoscelis, perrexit dicere, cus (ΘΑ 
spero, voluptate linguam vestram. d 
exspectatione introducta dui amem] 
tidem diversoria, loco emipey 53225 ' 
silentium, illis edentibus et sn xn 
caniilenam solitam. Hic enimven ware? 
mirari, inbuere invicem, mox es 


asseclis ipeorum et rrinistrig ex esie (883 
astabant, δἰ furtim &rridentibes, v 
egre cohibentibus cachinnum erumpens. P 
puit hec obgerváns ecnas preebitor, ei Ni? 
vos, eit, hospites, in cantu familiarius Y" 
bis peregrinarum offendit avium? An 1 
sententia hic ignota vobig percipientibos € 
net, fórte molestum &coidit? Interpretanb 
grave est, quid tendem id sit. Ad es εὖ 
ipsis : Non est, inquit, domine, pudori 
notionem verborum qure audimus, lingus 
milieri, quam et nos hio peregrinando di 
D exprimere; quia tamen reg egt ejusmodi, χὰ 
plurimum interest nosse, explicet ea in aut 
quem ciroumducimue, interpres, Tune Joss 
sarum acoedens interpres ad patremfamiis 
dice reddidit, voce submissa quod pice 
loquebentur. Astabat íntentus ad ea que 
soeleratissimus curator &coipitrum, qui 
dum fervebat tundendum ratus, imppderà 
clamavit Iudiéo sermone, intuens domine 







i 
i 
[ 
L] 













1293 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VRT7T. 


1294 


galva, quam tibi debeo, fide non possum, vel gero À gravare testimonio paratis, pro ea que cuique 


exsequar, aio asseveroque idem quod pice refe- 
runt, vidisse nimirum me quoque hisce oculis 
non semel et iterum, sed sepius, adulterari ab 
ostiario tuam conjugem volentem et poscentem. 
Efferatug tanto suo dedecore paterfamilias, simul 
furioso defixit obtutu eidem, et ipsam mense ac- 
cumbentem uxorem, eimul manus et arma expe- 
diebat ei statim in oculis convivarum trucidande. 
Obstiterunt consurgentes hospites, non gratiam 
supplicii, sed moram ad cogaitionem se petere 
aientes. Interim miserrima matrona, sumpto ex 
conscientia animo, virum his verbis conlidenter 
est affata: Ne precipites damnationem inaudite 
res, adeo non recusantis seviesimam necem, si 
orimen quod objicitur verum est, ut occupatura 
ultro fuerit. Cave putes vocales aves quod viderint 
referre ; reddunt que audierunt, que artifex sce- 
leris docuit, recitant,ignare ipse quid loquantur. 
Jube,si dubitas, interrogari ne aliis eas lingua 
qua hec dicunt, si verbum preterea, vel unicum 
sermonis Persici, aut intelligere videbuntur, aut 
reponere poterunt rogantibus, cunctis me tormen- 
tis excrucia. Fons piaculi totius hujus accipitrarii 
nequissimi effrenatissima libido est. Ille ausus 
tentare pudicitiam meam, ubi rejectus audiit qua 
meruit, has adornavit technas mihi perdenda; suc- 
cedente, ut fere fit, in locum flagitiosi amoris 
optato frustrati, sanguinaria immanitate tragici 
odii. Plura dicturam interpellavit os ferreum au- 
dacissimi calumniatoris, perseverans improbissime 
verum se testari, falsas excusationes obtendere 
astutam adulteram. Tali articulo adfuit, tanquam 
Deus e machina, mirabile ostentum. Ruptis repente 
loris expeditus e pertica falconum maximus, quos 
iste nebulo curabat, infestis et rostro et. unguibus 
involans, ei oculos eruit; consternavitque adeo, 
tam manifesto numinis indicio convictum, ut fla- 
gitium jam suum, totumque insidiarum ordinem 
ultro confilens panderet. Ita oculos, quibus se 
mentiebatur vidisse que fingebat, justissima vice 
impostor amisit, et matrona innocens subornato 
avium mendacio infamata, avis ullricis non implo- 
rata defensione purgata est. Tam caro procaci ju- 
veni constitit, aliena non merentis pernicie men- 
tiri voluisse : quod vos, si qui me insontem falso 


C 


antiquissima est proprie incolumitatis cura, repu- 
tantes, metuere par est intenlam in calumniarum 
ultionem vigiliam Providentie, statuereque vobís- 
cum, non minori vos vestro quam meo periculo 
in hoo judicio mentiturus. 

IX. Heec a Vestigatore audita silentium excepit 
astantium, nemine non eorum qui dicturi aliquid 
venerant, eua eausa formidante, tam argutum et 
loquacem reum temere lacessendo in sese irrítare. 
Questionem igitur ampliare coactus judex, con- 
ventum solvit, diem inde septimam instaurando 
judicio condicens. Verum eo sepatío prudentissima 
regis mater filium audiens, Qaousque, inquít, susti- 
nes versutum hunc vitilitigatorem tlbi et legibus 
illudere? Execute, queso te, proculque abige su- 
pertitiosum metum errandi, subdendo ponis ma- 
nifeste meritis improbissimum oaput, cujus ex ore 
ipso domi eus sine timore arbitri vera fatentis, 
leopardcs, quanteavis auctor fidei, audivit diser- 
tiseimam confessionem circumventi proditione πΒ- 
faria insontis tauri. Quid aliia preterea testibus 
opus est, aut quoreum inquínitia producitur, ubi 
crimen tenetur ? Non vides hoc Bupetvacaneo legiti- 
me questionis apparatu scenam adornari artificiis 
callidissimi rabule, unde se jactent usque ad plau- 
sum imperitorum, et triumpbata judiciorum aucto« 
ritas, strophis cavillatoris impudentissimi, ludibrio 
jam vulgi traducatur. In summa 8ic habe: si hoo 
ille diutius ferat impune, futurum omnino ut major 
deinceps securitate scelera frequententur perseua- 
gis istius experientia successua nequissimis quibus- 
que, satis tutum improbitati praesidium in formulis 
leguleiorum, ac forensibus argutiis adversus vim 
legum esse constitutum. Hac regine oratio causam 
absolvit. Victus enim evidenti veritate sapientis 
moniti leo rex, misit spiculatores in carcerem 
jussos ibi Vestigatorem interficere. Post que nar- 
rata coiligens disputationis sue summam gymno- 
sophista, hec regi Abessalomo dixit : In hunc mo- 
dum, domine, ubique ac semper serius ocius eve- 
niet ut qui male agit male patiatur, et insidiator, si 
nonstatim cadatin foveam quam alteri foderit,brevi 
saltem similibus laqueis circumventus, calamitate 
opprimatur ejus pari quam procuraverit insonti. 


DISSERTATIO PARABOLICA 1II. 
. Officia, praxim el fruclus vera amicitis declarat. 
His auditis dixit rex gymnosophiste : Satis ista ἢ ab urbana juventute, predas illic quotidianas ἴδ. 


percepi; vellem mihi deinceps exemplis declarari 
leges et officia amicitie constantis. 

I. Ad ea gymnosophista reepondit: Amicitim. 
domine, vere, qua nihil expetibilius, nihil pretio- 
sius in vita est, imaginem informabo luculentiam 
in his qua mox referam de columba, corvo, mure, 
testudine et caprea. Erat prope quamdam civita- 
tem locus aptus aucupio, frequentatus propterea 


cere solita. Arborem illie annosam late opacaiti 
ramis frondentibus, stato dudum domicilio corvuá 
insederat ; cujus e cacumine cum staretin specula 
prodire vidit venatorem, manu dextera venabulum 
rete sinistra portantem. Facile intellexit hec cer- 
nens corvus, suo istum et sui similiurn periculo 
venire, mussansque ac sibi cavens, constituit ta- 
men observare curiose quo iste avium generi jure 


1295 


post, rete auceps aliquanto supra campum spatio 
tigillis suspensum explicuit, granis frumenti eub- 
tus sparsis ; quibus procul visis columba senior 
alius aliquot juniores seoum ducens, advolavit ad 
viciniam retis οἱ ipsam setninibus inspersam, que 
obiter columba cum sodalibus legens, sensim ipsa 
prior subivit rete aliasque eodem traxit. Hec non 
longe delitescens in insidiis speculabatur auceps, 
qui ubi predam in casses indutam vidit, attractu 
furtivo funiculi statuminibus subduotis,rete devolvit 
in ei subjectas volucres. Consternate ille subito la- 
psu sunt, sese captas sentientes: tamen illa se- 
nior, ceterarum ductrix, bono esse animo socias 
jussit, nec tam cito desperare, quin ratio iniri ali- 
qua posset expediende ex eo periculo salutis. 
Moxque circumspectis omnibus in fiducia firmata: 
Heus vos, inquit ad comites, agite connitimini pro 
se queque mecum : mult sumus, et rete modicum 
est, evolemus simul in aera, rete sursum evehen- 
tes. Factum dictum. Abeunt sublimes auferentes 
reticulum, quo etiam implicate tenebantur. Suspi- 
ciebat admirans venator, neo despondens tamen 
animum ; providebat enim tanto labore atque im- 
pedimento imzlexarum cassium haud procul avo- 
laturag. Sequebatur ergo currens in quamcunque 
illas partem niti alarum remiyio cernebat. 


]I. Variis ea corvus intuens miscebatur affectibus 
ac sensibus formidinis,miserationis et curiositatis. 
Vicit hec ultima ut attenderet, et non solum oculo, 


ged et cauto volatu sequeretur columbas fugientes, ( 9X80lvendis vaca. Ubi omnes ilis 


haud sine causa verens nt longa illis et felix. ad 
extremum fuga contingeret. Audivit autem pri- 
mariam columbarum sic admonentem socias: Vi- 
detis hunc aucupem cursu assectantem volatum 
nostrum; id ille faciet quandiu supra campestria 
et plana loca volabimus. Flectamus igitur censeo 
versus montem istum scopulis preruptis invium : 
simul eo nos tendere viderit, desperabit sequi 
posse ac securas relinquet. Est aliud praterea quo 
illuc trahor: habitat ibi quidam amicus meus qui 
nos expediet his laqueis. Asaenserunt columbee. 
Volatus communiter omnium super montis fasti- 
gium intenditur; venator, spe oper& pretii perdita 
recedit. Corvus, nova curiositate instinctus vi- 
dendi amici quam columba inemoraverat, et quo 


APPENDIX. 
suspectus apparatus erumperet. Ecce autemstatim A Quis autem non adversis exercetur deis : 






pore, cum et so] lune interposito deficu. . 
umbrae terree immerso obscuretur, yiscis 5: 
fundo pclagi hamo  evellatur, aves sagi: 
dejiciantur ex aere, atque in terram dips 
piantur, quando sic lex faíalis statuit. Ale 1 
quisque vitet, nulli satis cautum est, eum sz 
cessus conatuum ita incerti,ut eadem sape vi: 
opera qua stultus optato potitur,sapiens qu. 
vis sollicitus et strenue satagens, scopo 14 
IIl. Hzc loquentis columbae mus officiose 
per 86 intelligens quid opus facto essetcot-" 
dere dentibus vincula ut eam horum nr: 
veret. At illa, magis sollicita pro socis ἔξ 
amice, inquit, gratissimum offlcium a vius: 
sodales constringunt meas mihi meipss ἐρὲ 
Audivit mus, neo destitit agere, quo! c: 
omni ratione cupiens ante omnes amicam ἔξ 
Sicque surdus δὰ monitum incumbebià 
quoad columba mujor intentius vocifernsl 
si mihi placere studes, inquit, audiet 5: 
precor. Vilis mihi mea est salus, prout 5j 
gnatis junioribus consultum mature ve 
testor et denuntio nihil agere te quod γε 
putem, si me primam liberaveris ; anti 
longe cura istsrum est mes fidei coc5** 
Bi venator superveniat, malim me adhe £* ! 
quam illas opprimi. Dum salva eas Bor" E 
deam, casum quemvis ferre possuz sj £? 
Quare, si me amas, sororibus pr e 
quoque simili dignabere bene uu 5 
quantumvis lassum cessare turc e 
sinet compertissima mihi tua ii * ^7 
quali cum has non amplectare, nondut 95* 
vererer ne,liberata me, in harum ἐπ 
canda segnis esses, et illa misera preis ie* 
forte vel sero adrepentis aucupis. Quo £^ 
nostrum cuipiam fato decretum ei 0 
istud infortunium in meum caput longe nt 
ullam dulcissimarum mihi comitum proie t 
mus audiens: Quam Sarcte, ait amiciti: € 
colas, tua hec demonstrat oratio. Porro X 
nitas et amorem in te veterem [fortius it 
meum, et sodalium tibi tuarum majorem? 
conciliabit charitatem. Ka loquens seduloit 












is pacto liberaturus eam esset, alis et ipse supra D in rodenda filaquibus columba» minores liget 


montem nititur. Cavum ibi erat muris vetuli: 
prope descendentes acquieverunt columbe simul 
omnes, Prodiens cavo mus columbam principem 
Sibi olim familiarem magno excipiens affectu, Quis 
te. inquit, charissima, his implicuit vinculis? At 
illa, Nescis, ait, bona et mala fatali mortalibus 
necessitate provenire ? Fatum me impulit ad grana 
insidiose sparsa appetenda; quod dum ago cum 
hisce meis sororibus implicate hoc reti sumus. 
quia id aviditate obcecate non prius vidimus, 
quam illo constrictas nos sensimus, nec mirus aut 
mihi novus hic casus est: e gravioribus evasi. 


quoad iis plane ruptis illae omnes in securi 
larunt. Has ultima omnium, soluta et ipst-- 
multas actas servatori gratias, major coluz3 
secuta. 


IV. His corvus animadversis continuo se: 
ad os caverne muris, in eam, statim atqui 
lumbe avolarunt, denuo conditi, illumque ! 
natim evocavit. Respondit mus ex tuto m 
prodiens: Quis enim tu es qui me vocas? Res 
is: Ego sum corvus, qui observata fide ! 
charitate in amicos, majorem in modum 
inire tecum amicitiam, etea gratia huc εἰ 


1207 


SPECIMEN BSAPIRNTUE£ INDORUM VET. 


1298 


Apsze, mus inquit, intra cavum perstans, que AÀ dem ut firma et utrinque innoxia ac tuta coalescere 


mihi tecum intercedere necesaitudo federis potest ? 
Desine quz fieri nequeunt velle conari :.non enim 
sapientius id tentaveris, ouam arator qui conten- 
dat stiva per fluctus adacta, dorso squarum acie 
vomeris sulcum infindere, aut nauta qui serio 88 - 
tagat navem propellere per equora camporum. 
Enimvero qu: spes omnino sit, fidere me unquam 
ut amico tibi posse, quem scio corpora nostri ge- 
neris, ubicunque se commode offerunt, solere co- 
, medere? Ad hoc corvus : Te decet, ait, ea qua 
vales perspicacia discernere rationes timendi ac 
sperandi a me. Porro quam he in hae causa po- 
tiores sint, inlelliges cum reputaveris, securita- 
tem tuam cum mea praestanti utilitate esse con- 
junctam. Licet adhuc tibi non experto probitatem 
meam, vereri ne in occasione te vorand| mihi non 
temperem. Sed δὶ me non stultum putas, debes 
confidere, me contra rationes proprias, cum ma- 
gno meo dainno non facturum. Facile mihi est 
alibi reperire quod suavius etiam comedam quam 
te, amicum ita fidelem, ita industrium, qui 5] 
quando in laquecs incidam, et possit et velit eos 
frangere, nusquam inveniam, te perdito. Sentis 
profecto quam securus esse debeas periculi cujus- 
vis impendentis 8 me, cui haud fere minus quam 
ipsi tibi expediat salvum te ac felicem quam diu- 
tissime vivere. Mitte igitur suspiciones istas, et 
mihi bona fide fac copiam amiciti:e tue, cujus me 
dudum cupiditas incessit. Nolo enim existimare 
te hodierno isto experimento officii a te columbis 
exhibiti, primam mihi virtutis tus» notitiam obla- 
tam : jampridem de tua humanitate cognoveram, 
odore quodam ejus late se fundente suique inii- 
cium spargente.Simi]is enim charitas moscho est, 
aromati suavissime fragranti, cujus sinu licet 
conditi, aura quedam illecebrosa exspirans, cun- 
ctos et afficit et allicit. Adversus hac mus, non- 
dum plane perauasus, excipere perrexit in hunc 
modum : Magna vis est naturalis odii, cujus du- 
plicem video speciem : alteram; que infensos 
aemulos in certamina committit,qualis elephantum 
et leonum inimicitia est; alteram quae prevalentes 
cum infirmis, timidos cum audacibus comparans, 
impetum ac vim sevam fortioribus inspirat,imbe- 
cillia nihil suggerens aliud nisiformidinem acfugam 
trepidam. Talis nostri murium generis cum fe- 
libus simultas est,a qua non multum differt vestra 
quoque carnivcrarum et rapacium volucrum in nos 
violentia, que cum naturam habeat auctorem, vix 
ulla unquam rationis moderatione mitigatur;ejus- 
dem quippe conditionis est cum dissidiis elemen- 
torum prorsus implacabilibus et desperatissime 
pacificationis; quando enim exspectetur ut aquae 
bona fide cum igne conveniat? Calefit quidem ge- 
lidus liquor flamme vi admota, ebullitque ac fu- 
mat, sed preterquam sibi relictus, nalivum cito 
[frigus recipit, tum etiam cum fervet maxime, igaem 
in quem inciderit exslinguit.Quocirca vereor equi- 


inter nos charitas queat.Contra ea corvus : Erras, 
inquit, per nimiam prudentiam, et vano terreris 
metu. Spondeo et presto tibi, non modo fidam ac 
sinceram, sed constantem ac perennem meam in 
te benevolentiam; cui si respondere non grava- 
beris, nihil amicitie nostre deerit, quo minus cum 
verissimis possit zequari. Novi ego quoque dilfe- 
rentias familiaritatum et quasdum vasorum ficti- 
lium scio similes, que cum cito ac facile frangun- 
tur, tum repareri ac refingi ope &c mora queunt 
nulla; verum alias pretiosiores quasdam lancibus 
eut poculis aureis amicitias merito comparo, quae 
videlicet non temere, aut prona rote vertigine, 
statim nata, sed cauta fornacum exploratione mal- 
leorumque artifici tunsione liquata formataque 
materia elaborata, tum constantius durant; tum si 
quid detrimenti lapsu aut incursu acceperint, non 
difficulter restaurantur reponunturque in statum 
pristinum. Talis erit, ne dubiles, amor noster, 
non fortuito, sed ex certa et matura meritorum 
atque utilitatum mutuarum «emstimatione ortus, 
qualem nulla unquam longinquitns temporis,nullue 
casus aut error labefactaverit. 


V. Emollitus tam instanti oratione mus, Áccipio, 
inquit, quam offers amicitiam, nec te primum ex 
omnibus qui me aliquid rogarunt, optati expertem 
dimittam. Non tamen poenitet allegasse qua au- 
disti, pertinentia magis ad excusationem meam 
quam ad premunitionem tuam. Volui tam fusa 
declaratione meorum sensuum preripere tibi om- 
nem ansam insultandi unquam eimplicitati mes, 
si quando, quod absit! contingeret resilire te a 
paoctie.Non enim tunc gratulari tecum posses, fu- 
cum te fecisse tuis fraudibus crasso cuidam et im- 
provido, eumque vana ostentatiore promissorum 
Blulte credulum induxisse ad fedus, ejus olim 
pernicie sanciendum.Testor jam nunc te ipsum an 
previderim ? an non premonuerim? Duritiei me 
posses accusare si non annuerem, fatue creduli- 
tatis et imprudentie damnare ne tu quidem ipse 
posses, quando (quod non arbitror fore, nec Deus 
siverit) abnti olim velles amicitie fiducia ad me 
incautum opprimendum. His dictis, ad os cavi sui 
mus accessit,et caput duntaxat foras protulit. Tum 
corvus, Injuriam mihi facis, ait, qui nondum vi- 


D aeare metum mei deponere. Quin tu totus ad me 


prodis? aut quid times post tam sinceras expres- 
siones mee tibi addictee voluntatis?Ad ea mus hec 
reposuit : Amicitie duplex genus in vita est; nam 
alii affectu intimo animi se invicem amplexi vere 
amant,non alium sequentes amoris fructum quam 
ipsam dignos amandi honestatem ; aliorum que- 
8tuosis implicata rationibus et minime gratuita 
dilectio est, speetantium non personas dotesve 
amabiles dilectorum, sed opes vicesque mutuas 
speratorum ex ipsis officiorum ad vite opportu- 
nitates utilium. Hos ego comparare vestris hosti- 
bus aucupibus soleo, dum grana spargunt, escam 


1299 APPENDIX. 
expetilam avibus, larga manu circum laqueos,non A officium moris in columbas, et contum 


ulla liberalitate aut benefaciendi studio, sed sor- 
dida instincli cupiditate praedandi seque ipsos sa- 
ginendi carnibus deceptarum illecebrosis insidiis 
volucrum.Procul hec ἃ meo usu et genio amioitie 
forma est, quam ne tibi quidem probari confido. 
Equidem mihi sum conscius, meam in te uno di- 
lectionem acquiescere, nec ulli preterea ex te ca- 
ptando inhiare compendio aut commodo. Quod 
&utem nondum totus prodeo,non ullus a te metus 
in causa est: satis confido verbis tuis ut me tibi 
credere non dubitem : verum alii cireumvolitant 
tui similes,a quorum vi nulla mihi adhue paotione 
cautum est. Horum ungues et rostra non sine ra- 
tione metuenti ignoscere te mihi equum est; non 
enim iidem omnium mores ac sensus sunt, quos 
nature similis jungit communio. Neque hoc for- 
midee, ait corvus, nam fadus ineuntes amicitie 
pro se suisque paciscuntur; primaque vere ami- 
cilio lex estamicos amare amicorum eorumdemque 
hostes odio prosequi. Dabitur eíficax & me opera, 
no dubites, non modo ut ne quid tihi noceant 
fratres neoessariique mei, verum etiam ut te non 
minus quam ego ex animo diligant ac pro virili 
juvent. His denique auditis ausus egredi mus, 
solemne amicitie sacramentum corvo dixit, vicis- 
Bimque accepit eterne benevolentia firmatum ab 
eo, Deo teste, fidem. 


VI, Inde in familiaritate fraterne necessitudinis 
cum viverent, quadam dis oorvus muri dixit : 
Video cavum hoc tuum vie militari proximum, et 
vereor ne frequentem meum huc appulsum conspi- 
cati vialores, advertant animum ad explorandum 
quorsum huno in locum tam crebro ventitem, 
sicque cum damno tuo in notitiam veniant jlate- 
brarum tuarum. Novi autem stationem longe ἃ 
tali periculo remotam, ubi pisces multi Sunt, et 
rerum aliarum ad vietum opportunarum copía 
benigna; babeo preterca ibidem testitudinem amí- 
cam; quare illuo migrare ibique diversari de 
cetero decrevi,nisi quid tu secus sentis, Ait mus: 
100 et ego perlibenter tecum, soleo enim non uni 
receptaculo conüdere. Sed me semper juvat duas 
saltem habere mansiones, quarum in alteram con- 
fugiam si altera excludar.His corvus auditis muris 
caudam rostro tenens evolavit ad oram fontis in 
quo testudo degebat. Hac procul intuita venien- 
tem corvum cum onere insolito muris e rostro 
pendentis, visu territa inopinato, demersit se in 
aquam ibique delitescebat, quoad flliam, mure 
molliter ia fontis margine deposito, nominatim 
compellavit corvus, cujus statim amicam vocem 
testudo agnoscens, excussa formidine ad ipsum 
prodiit : salutatoque charo capite, et rogato ut va- 
leret, οἱ satin' Salve res, ad extremum pereon- 
tata humaniter est ubi taudiu hasisset, unde tam 
serus ad se reverteretur? Corvus pari comitate 
quid sibi, ex quo invicem non viderant, varie con- 
tigisset enarravit, haud reticens observatum a se 












tam firmo et fido amico necessitudinem. 
bat delectari sermone testudinem, qua ἐπ 
oculis tum Jaudabilium auetorem hcinora 
rem Jintuebatur, qui faoile demontuer: 
ab ipsa quoque jam nune diligi. Tum coru 
liariter conversus ad morem : Age, isquit, 3 
si videtur,exsolve promissorum,quibute 
rum, ubi vocaret, recepisti quedam ere 
longa tibi etate experiri ac videre contgi x 
ni fallor, et idoneum longe confabulaticr i 
hic habemus, et tempus a inajori cure 
VII.Tunc mus ad ambos inbianter dies 
dicere orsus est :Primum ego fixam stünek 
sui in cella cujusdam solitarii, ubi vict: 


B lauto, clam prevorans quee ille sibi ! 


ex his que abundabant satietati mem m 
lium meorum numerum pascens, quit 
beneficio obstricti, obsequio, vut fit, et 
gitorem celebrabant. Interim solitarius, P 
quotidianis irratus, nihil non tentabat 
ἃ se injurias depelleret. Sed frustra ere 
ejus omnes,me solerter ao feliciter eonts 
machinsnte. Itaque, cum inter alia 
esset suspensionem ex pazillo parati jt; 
quoad hora juxta disciplinam ascetur 
legitimum vescendi tempus reduxisse e 9. 
minus [arrepens et sursum nitens s ΜΡ" 
bam, dans sedulam operam nut er sé is. 


reliquiis vivere solitarius asso ? ^ 






rerum divertit ad eum hospes ex ^^ 
ab istis solet, 5&&ne benevole aee. * P" 
mas salutationes, inter officiosa oM" 
rius strepitu forte audito, me rmelin 9 * | 
more ratus, exterrendo mihi cespe 9? | 
Idque causa eadem cum iterum οἱ urn 9 i 
tasset, hospes our id faceret, quasivit- Qa»: 
rius. Infesta dudum, inquit, hec domu" 
intestino latrocinio agtutissimi murs !*?i 
dente ac gula nihil prorsus eorum 408 7? 
hospitibus paro arte adhuo ulla servtrt ?Y 
quominusglibata cuncta ao fcade deformi * 
tidie reperiam. Tum hospes, Estne, ti | 
hic solus, an comites habet? Et ille, Habet, δ: 
minutos, quos curs&are non raro video ** 
non paucos, sed exiguee industrie, nec t5 
ideo formidatos mihi; facile quippe illos Ρ' 
Verum adversus primarium illum fraudem "' 
cem nullum mihi consilium, nulla opera p* 
adeo vafer, idemque intrepidus callidigsiD? 
opportunitaties capt&tor hic latro est. Conse 
narravit aliqua e meis facinoribus ,me tacileré 
nain omnia ex altero meo cavo audiebam ! 
sans. 


VIII. Tum sio exorsus hospes est : Aliq! 
ego et mecum amicorum quidam usi sumvt 
gre diversorio cujusdam civis in urbe non i£ 
haud valde locupletis. Hune ego (nam paries! 
cubiculum ejus ἃ nostro dirimebat) nocte cor 


1301 


SPECIMEN SAPIBNTLE INDORUM VET. 


1302 


cum uxore fabulantem audiebam in hune modum : A frugem,antea mundate admiscuit,hec secum mus- 


Volo istos quos teeto exocepimus, honestos, ut 
apparet, viros convivio eliam adhibere cras; sic 
enim urbanitas et officium hospitii prescribit. 
Recte cogitas, mi vir, uxor ait, modo sit unde 
mensam instruamus, nos enim in diem, ut scis, 
vivimus; et qua tua, ne quidquam tam sepe im- 
probata mihi, diesolutissima vite ratio est, cuncta 
ita consumimus quovis vespere vt nihil in crasti- 
num sit reliqui. Cui vir, Tace, inquit, cum tuis 
istis angustils animi ; crastina dies providebit ipsi 
sibi nec ab hodierna degener, suggeret ipsa quo- 
que hujus exemplo quod edamus et amicis appo- 
namus. Porro isti quorum in numerum fruetra 
me invitas, avari respositores affluentium, qui fa- 
mem hodiernam pro crastina pacisci copia solent, 
male peribunt et venatoris et lupi exemplo quibus 
quam male sua providentia suocesserit breviter 
accipe. Progressus ad venandum vir cum arcu, 
occurrentem capream sagitta stravit. eamque ia 
humeros impositam domum pertulit; neo epulari 
e tanta preda sustinuit, sed inhians majori, jeju- 
nus iterum exit. Ecce non minus favente fortuna 
proeul aprum conspicatur, et figit explosa nervo 
tragula; at ferum prepropere mortuum ratus, 
dum cupide vult tollere spirans ille adhuc et. do- 
lore vulneris irritatior, sevo dente hominem lace- 
rat : tum ambo, vi cruoris amissa maxima, eodem 
in loco moriuntur. Supervenit non ita multo post, 
predam querenslupus.Qui viais corporibusduobus, 
et arcu venatoris non procul Jacente, carpora, in- 
quit secum, hee duo cras et diebug sequentibus 
comedam : hodiernam famem placaresgatia erit nervo 
arcus quem ibi abjectum cerno. His diolis ad ar- 
cum accedit, et. vorare chordam aggreditur. Erat 
autem intentum in ea et jaculationi paratum telum, 
quo ad primum lupi attactum  exploso, miser 
corde transverberato etatim lupus interiit. Similis 
&varos poena manet, ac videlicet te quoque, nisi 
desinis de crastino esse sollicita. Talibus vel per- 
suaBa, vel persuasam se mulier simulans, Bene, 
inquit, habet: scio ubi sit oryza et sesamum : ea 
cras tempestive coquam et condiam ; vooa licel 
quos voles, Postridie mane vidi matremfamilias 
certam sesami mensuram, quanta convivis a viro 
vocandis sufficeret, aqua lavare, moxque purga- 
tam expandere ad solem, tum ad alia se ministerii 
domestici opera vertere. Occupaverat autem pridie 
demensum sesami viro et sibi suffeoturum in se- 
quentem diem purgare, et lautum siccatumque 
reposuerat, cui quantum absumpturi erant hospi- 
tes nunc superaddere parabat. Sed casus interve- 
nit sane incommodus : nam canis preteriens ex- 
pansum ad solem sesanum comminxit. Quo anim- 
adverso femina, pollutum uriaa eibum abomi- 
nans, abjecit. Excludi autem se tempore sentiens, 
ne aliud sessnum ablueret quod quantitate neces- 
saria pridie parato adjungeret, et cista depromptam 
mensuram ejus priori parem, immundam, ut erat, 


C 


sitans, En quam expediat, quidquid vir meus con- 
tra disputet, repositum servare aliquid in orasti- 
num : nempe nisi clam illo, ut soleo, providissem 
partem aliquam sesami purgati, nihil haberem 
quod venturis ad condictum convivis hodie appo- 
nerem nunc cum saltem pars ad manum aliqua 
sit sesami mundati, minore incommodo ei adjungi 
pars alia non purgata poterit ; modus est videlicet 
in rebus, et nimia et nulla providentia pariter in 
vitio sunt. Que illa dum et ageret et diceret 88- 
pienter et morate, vix tamen vitavit temerarium 
judicium cujusdam, qui eam videns facere quod 
dixl, Quam, inquit, causam habet ista mulier fru- 
ges mundas impuris admiscendi ? 


IX. His dictis solitarium hospes intuens, Ista, 
inquit, exempla, si dicere me sinis, in te pariter 
et subsessorem tuum murem sensuram intentant; 
nam neque tu quotidianis hujus vexareris injuriis, 
nisi supervacanea providentia cibaria tibi multo 
ante quam verearis preparans spatium illius ma- 
chinulionibus preberes. Iste porro ipse fur do- 
meslicus haud grassaretur tam licenter, nisi con- 
geste incubans rei, provisarum sibi opum et in 
tuto positarum conscientia insolesceret. Age, per- 
fodiamus ejus cavum, aut valde fallor, aut inve- 
niemus eubilia ipsa rapinarum caput ae causam 
confidentiee. Ab his statim 8e acoingunt operi, ca. 
vernam meam prooipuam, eujus os exstabat, unde 
me siepe prodire solitarius notaverat, aggressi cum 
marris et terrebris pertundere scrutarique usque ad 
intimum. Tremebam ego totis artubus ounota heo 
audiens e secundo meo seductiori foramine, ubi 
tuno forte, ut dixi, delitesoebam, anxio estu animi 
misserrime metuens, ne bis mille aureos, quos in 
imoantrispeou sensim furtis variis aggestos condi- 
deram, deprehenderent et tollerent : id quod non 
multo post evenit. Ablato thesauro meo hospes 
ille meo damno sapiens, Exarmavimus, inquit, la- 
tronem : ni) audebit, nil poterit in posterum. Ni- 
mium, hoo dicens, verax fuit, Rx illo momento mea 
omnis confldentia dejecta est, vis enervata, indu- 
stria evanuit. Mures minores, qui me antea vene- 
rabantur, tunc aspernantes irridebant. Conatus 
ipsi mei successu solito oarebant. Cum enim pos- 
iridie, quod prius sepe feceram, cistam edulium 
suspensam linsilire tentassem, medio impetu de- 
cidi: magisque ac magis in horas debilitabar, et 
qui me prius olim obnoxi| rlientes contemnere 
coeperant, nunc ultro etiam oderant et pulsare mi- 
nabantur. Mirabar vehementer quanta vis auri sit : 
per illud &mioitis jura, necessitudo consanguini- 
tatis, fides clientele constant; ipsa mens, ratio, 
ingenium, industria, artes dotesque obsolescunt 
gineillo neo voti ullius sui compos fieri spoliatus eo 
potest. Ergo illa verissima patrum ad pueros sunt 
monita : Pecunia opus est sine illa nihil recte fit, 
Velis, remis, navibus atque quadrigis fugienda 
paupertas, e| ve! per &catentem belluis pontum ao 


1301 


a qua rivuli tenue illud liquoris filum non períe- 
runt ad mare; flumen plenum sit oportet ut ad 
oceanum perlingat. lta pauper, nec hujus vite 
commoda nec futurm felicitatem potis est assequi : 
sed spretus, afflictus, exosus, etiam sane mentis 
cl bonc famae dispendium patitur necessitate ada- 
ctus ad peccandum : nam suae illi angustie erum- 
neque mature cogitandi ac per boc sapienter con- 
sulendi, epatium et facultatem demunt ; exclusus 
sano consilio, imprudenter operatur, utilia factu 
omittit, jam qua: in divitibus laudantur eadem οἱ - 
fendunt et vituperantur in egeno. Bit pauper bello 
fortis, audiet temerarius et preceps; sit beneficus, 
prodigus dicetur; sit mansuetus et comis, vilis 


adulator reputabitur : doctus prorancido antiqua- B 


rio, eloquens pro nugivendulo rabula, maturus ac 
tardus in loquendo, pro hebete ac stulto traduci- 
tur; ut eatius sit. vitum abrumpere, accersenda 
morte, quam, ut ille ait, sole uti dedecoris sui 
teste, presertim quando eo deventum miseria est, 
ut mendicare ἃ superbissimo nobilium opulento- 
rum genere sit necesse. 


X. Ea dum mecum moestus reputo, progressus in 
locum unde inobservatus videre poteram que fle- 
bant, animadverti hospitem auctorem consilii mibi 
funesti partitum cum solitario meam pecuniam, 
partem suam in crumenam condidisse, quam cer- 
vicali decumbens supposuit. Exspectavi dum ob- 
dormivisse videretur. Tunc clam accessi sine stre- 
pitu, et trahere ad me mordicus apprehensum co- 
natus sacculum, non fefelli attentum rei senem 
qui paratum in istos usus baculum in caput impe- 
git misero mihi, unde vix salvus me recepi. Post 
horasaliquot iterum tentaviburse ligulasatirahere. 
At ille, dracone vigilantior, iterato et fortius in- 
cusso fustis ictu, tam graviter mibi sinciput con- 
tudit, ut magna vi sanguinis excussa naribus deli- 
quium paterer, vgreque tacitus moe cavo reconde- 
rem, ubi per horas aliquot pene animam agebam. 
Recepi tandem me paululum, auro maledicta inge- 
minans tot miseriarum cause ; tantumque in sce- 
leratum id metallum odii concepi, ut deinceps ad 
mentionem ejus exhorrescerem, nec nominari mihi 
sustinens omnium vite malorum, ut mihi tum fero 
videbatur, pestiferum fontem. Erumpebam quoque 
stomachum in avaram cupiditatem, certam morta- 
lium perniciem, dirisque devovebam primos auc- 
tores congerendarum opum atque, ut tunc eram, 
mihi videbar, nihil non potius presentissimi peri- 
culi terra marique aditurus, quam vel utro se 
offerentem auri copiam contingere auderem. Tunc 
illa que olim audita contempseram sapientum effata 
resipiscenti recurrebant animo certoque jam cre- 
debam, optimum mortali, paucis contentum esse : 
vitam avaritie expertem, vigere fortitudine, con- 
slare patientia, omni genere laudis honestari, e ca- 
sibus perplexissimis expedire felicem exitum. Enim- 
vero princeps, ut aiunt, virtulum largiendi pro- 


APPENDIX. 


sa vis sitmpas procellas ad divitias currendum. inopes A pensio est, e diametro videlicet opposianii 


C 








mo vitiorum ac scelecum, congereadi si. & 
incubanti parcimoniese. Initium est sipier? 
dere futuris, negligere presentia ; magn 
apex summus, aggredi quemque sedigra cz 
Bit consequi, conatum ne perdere in ari. 
spem. Plenus bisce cogitationibus apps e: 
ad consilium vite serio mutanda. Vim ἢ 
num contubernia decrevi ; migravi ex ur * 
litudinem, e magnis sedibus in agresteczz 
avii. Illic psravi mihi columbam "nios 
mihi vetustior quam cum hoc corvo, ute 
dire potuisti, necessitudo coaluerat. Pla: 
vite bonum, voluptas maxima, in modem 
mensis desideriis est sita. Felix erit qui pc $ 
necessaria quaerere eatis habuerit : obrac: 
occurrunt volenti cuivis ; quippe beatos zz: 
ctor ubique locorum hzc exposuit, ciboz r$ 
et aquam. Finge aliquem totius mundi 
num se tamen cunctis quz uspiam - 
gurgitabit? num flumina et dolia omnia € 
ingluvie exhauriet? Paucis et illi neces? 
tur, qui plurima possident. Quid igiturjzt 
mensa se extendere, modicorum capiet. 
sub hec veris opibus, numero amico? 
post columbam contraxi cum corvo socirüc 
ferente huc veni, et tecum, charissima i 
familiaritatem contraho, cumulo nor apti 


rum. Y 







Xl. His audistis teetudo mur ui ie! 
libenter qute narrasti sui varie $5 *^ 
que virtutis et prudentiz indaue DP ΐ 
ac perhonoriflca. Gavisa etiam «X 99 * 
tens, ex adversis profecisse te, ἃ € ?' 
horum experientia notitias memori1:792 
se, tenereque adeo presentes miens | 
quoque. Unum quod restare ad deu V^! 
video, non omittam admonere te. Fac be 9j 
tis, exsecutionem, sigillum apponas; pn^ 
proderit recte providisse vitanda sequeréar 
prosequenti, nec fugienti quse ipsi expei: 
nare vel amplecti : nam quid juvat egrotur t 
sui cognitio, abigere illum per eam non vale 
Ne te igitur auri olim perditi desiderium se: 
nam vir exaggerate virtutis eine auro vet 
et clarus est, ut dormiens 160 timetur : v^ 
autem dives, ut canis, auro illasa incincte* 
vulgi ludibrio traducitur. Nec te peregrina: 
teat : nullus sapiens usquam peregrinatur:! 
que urbem invenit cujus civis sit. Nolin ^ 
nimis recordari te priorum, aut anxie re" 
animo divitias quas habueris, quas perii^ 
Hec adeo contemnenda sunt, ut memini 
dignemur quidem. /Estus fervet in mondo * 
procus mortalium cunctorum : fluunt, efl: 
oriuntur, occidunt. Orbis hec universitas di 
οἱ est, orbis ritu cito subsilit, momento voli" 
inquietissima vertigine rotatur. Rerum om 
incerlissime dicuntur, animus adolescentis," 













1305 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1306 


ciosre fabulationes improborum, amor iulierum, À queis? Prudentie tue fuerat non nisi explorato 


falsa laus, divitie sine virtute. His neque affluen- 
ibus prudens gaudet, nec subtractis aut maligne 
provenientibus queritur. Talia disserente testu- 
dine, delectatus majorem in modurn corvus excla- 
mavit: Ohe, ut nihil dulcius in vita est jucunda 
confabulatione et mutua commonitiune amicorum! 
nam bonos non alii quam boni juvant aut in am- 
biguo dirigunt,sicut elephantem lapsum nullusnisi 
elephas valet erigere. 


XII. Hac et his similia loquente corvo, apparuit 
procul, cursu ad fontem citissimo festinans caprea, 
cujus strepitu et novitate inopinati adventus tre- 
pidi cuncti varie abeunt. Testudo se aquis im- 
mersit, mus cavum ibi repertum subiit, corvus 


evolavit in summum arboris, unde diligentius rem B 


speculans, explorabat num que fera damam a 
tergo insequens, in istum cursum urgeret. Cum 
nihil tale attente circumspiciens notasset, delap- 
sus testitudinem el murem vocavit, et, Confidite, 
inquit, pax rebus est; ἃ dama quod timeatur 
nihil esse scitis, porro eam necfera nec vis uila 
alia, quam formidare debeamus, insequitur. Ca- 
pree quoque jam appulse nuntiavit nihil circum- 
stare periculi, cuneta se late ex alto lustrasse. 
Ilic amersa testudo et fonti innatans, cunctantem 
verecundia quadam capream sitim exstinguere, 
benigne invitavit ad bibendum, Refice te secura, 
inquiens, ad amicos venisti, nec quidam cir- 
cumsiat infestum. Tum, nisi grave est, consola- 
beris nos rarrando quorsum venias unde. Dama, 
potu recreata, In venatores, ait, hodie incidi 
plures, et non une insidiantes loco, quos ut fuge- 
rem longa contentione opus fuit. Nam incidit 
non semel ut locum ubi refugium querebam, 
preoccupatum nacta, inde renovato impetu re- 
flectere cursum alio cogerer, quoad huc propitia 
me quadam fortuna perduxit. Cui testudo: Ser- 
vavit te sors iu& cum huc impulit: avius est 
locus, nullum hic dudum venatorem vidimus: 
quare sollicitudine omissa, leta nobiscum vive. 
Copiam habes graminis viridis, et aque in propin- 
quo frigide ac limpide, tum, si non aspernaris, 
sodales jucundos et fidos. Quis talia recuset, dama 
inquit, et libenter assentiens consedit, vitam ibi 
degere deinceps certa. Convivium inde hospitale 
celebratur sub densa ilice, singulis casus suos re- 
ferentibus ; fiebantque inde quotidiani congressus 
consuetudine humanissima, aliis alios officiose 
visentibus. Hinc die quadam cum condixissent te- 
studo, mus et corvus ad cubile propinquum ami- 
cie dorcadis, repererunt heu! illam laqueo mala, 
manu posito implexam. Primus rem corvus depre- 
hendit antevolans, et curriculo lentius euntibus 
sociis occurrens,captam damam nuntiavit ; abesse 
tamen venatorem, tantum miseram harere funiculo 
constrictam. Consternati ambo acerbissimo casu, 
gradum quam possunt maxime celerant. Mus prior 
perveniens, Quis te, infelix, inquit, his induit la- 


incedere. Scis enim, sepius experta, insidias 
inhiantium nostrosanguini. Cui caprea, Quam pra- 
dentiam, inquit, memoras? inutilis ea est et effe- 
ctu cassa, quoties fati lege in exitium inevitabile 
trahiinur. Hac vice sermonum testudo supervenit, 
mure strenue laborante acatis dentibus in fune la- 
queorum incidendo. Dama, eam conspicata,Malum 
factum, ait, quod huc venisti, charissima testudo; 
nam quantum conjicio ex recenti tensione hujus 
laquei, venator ejus artifex non abest procul. Is 
cum statim advenerit, corvus volatu, mus libera- 
tor meus et ego mox expedita, cursu facile effu- 
gium captabimus ; tu sola tarditatis innate vilio 
preda illi certa remanebis. Quid agerem, respon- 
di: testudo : carere tui conspectu non poleram, el 
quovis emptum bene periculo puto fructum animi 
qui percipitur congressu amicorum. Hec ea lo- 
quente strepitus incedentis per silvam hominis au- 
ditur primum, ac statim venatore apparente, cor- 
vus avolavit, mus cavo illic fortuito se condidit. 
dama ruptis vinculis exviliens aufugit, testudo de- 
prehensa capitur, et ab aliis intento venatore, fune 
deligatur ad trucum arboris. 


XIII. Paulo post aversa in spes predarum alia- 
rum venatoris ideo vario per silvam errantis,cura, 
silentium per inducias illic quasdam fuit. Quo usi 
tempore mus, saprea et corvus non longe a loco 
ubi testudo stabat vincta conveniunt. Comploratio 
hic omnium ex casu acerbo miserabilis fuit. Ac 


(| corvus prior, Ex quam jucunda, inquit, pace in 


quantuminfortunium subita conversione devenimus 
Quam vere quidam dixit, vite conditionem deplo . 
rans, mortales felicem unum, si forte contingat, 
successum,centum offensionibus etinfestis casibus 
luere. I nunc et fide felicitati. Non suffecit hosti 
me: fortune patria me privasse, orbasse paren- 
tibus et consanguineis, nisi etiam me nunc dulcis- 
eima testudini amice, et leges amicitie tum cal- 
lentis apprime, tum tenentis, consuetudine mul- 
ctaret. O spes inanes! vota irrita! Jam pereat 
hoc corpus, et sub omne periculum mittatur vita 
hzc tot obnoxia miseriis, αἱ maxime floreat, ca- 
duca ex brevi vigore cito marcescens, astris similis 
irrequicta vertigine ab ortu ad occasum, hinc 
rureus in partem contrariam gyrantis. Refricat 
hoc noxum vulnus cicatrices jam tempore obdu- 
ctus veterum dolorum, ct quasi redivivas secum 
adducens clades omnes preteritas, couspirante si- 
mulacerbitate universarum crudelissime mecruciat 
Talia conquereniem corvum interpellans caprea, 
Tu quidem, inquit, tragice rheloricaris, quasi so- 
phista de schola, interim dum communis amica 
testudo in dira servitute, imminen!is exilii ex- 
spectatione misera estuat: quin potius, intempc- 
stivi declamator, ei liberunde dum tempus est, 
consilii quidpiam celer expcedis ? Hoc, inquam, 
age islis omissis, ut viam, si qua est, amici capitis 
neci eripiendi ineamus : sed raptim ac eitra mo. 


13017 


procinctu fortitudo probatur, equitas negotiatoris 
Ín accepta juste reddendo perspicitur, fides ami- 
citie unum tempus habet sui prodends, calami- 
tatem amícorum. Cunctante ad hec corvo, cui ni. 
hil succurreret ad scopum utile, occupans mus- 
Mihi videtur; inquit, optimum factu, si se prori- 
piat hinc dama, et in campo ex hoc loco conspicuo 
humi jacens se mortuam simulet, fidem viso cor- 
vus astruat superinvolans et insidens, ut cadave- 
ribus solet: hoc venator intuens, omisso arcu et 
pharetra, velox eo contendet; quomodo enim ne- 


(ransfugis. 


Sic locuto gymnosophiste rex Abessalomus hec B Videtis omnem undique civitatis hzjef 


verba reddidit: Abunde docuisti me que jura 
queve munia sint amicitie sincerae,nunc ex te,nisi 
gravaris, audire cuperem que optima sit ratio 
insidias inimicorum precavendi amicitiam simu- 
lantium. Ad hoc regis mandatum novo principio 
gymnosophista exorsus disserere ccpit in huno 
modum: 

I. Qui facile inimico credit reconciliatum se 
ferenti, patietur quod noctuis accidit, proditione 
ficti transfuge ultima interneoione deletis. Res 
narratur in hunc modum : Arbor erat in monte 
avio annosa densorum ramalium, vetus cubile 
rapacium avium, ubi flxis dudum sedibus corvus 
senior mille admodum su! generis capitibus im- 
peritabat. Degebat in caverna rupis proxime gens 
numerosa noctuarum, uni et ipsa regi serviens 
infensissimo generi corvino. Quare ut inter vi- 
cinos acribus commissos odiis, invicem nocendi 
consilia tumebant. Quadam nocte universus exer- 
citus noctuarum , inopinato castris erumpens, 
sopitos et nihil tale metuentes corvos invasit. 
Primi custodes cesi: perrumpunt deinde in arboris 
intima, multum sanguinis fusum; tandem inter- 
fectis plurimis, vulneratis non paucis, nonnullis 
captis, spoliis divites et ovantes victoria noctue 
sole Jam oriente suas sedes repetunt. Archicorax 
(nomen hoc erat principis corvorum), simul ex 
trepidatione se recepit prelii nocturni, senatum 
cogit procerum gentis ; quos inter medius hec 
ait: Quanta clades uno impetu improviso noctua- 
rum nostris rebus illata sit, docendi mea ora- 
tione non estia. In oculis recentissima pernicies 
est. Multa in vita sum adversa expertus, nunquam 
tam prope interitum venisse me memini. Vos ipsos 
adhuc video horrore periculi palientes. Obtruncati 
vigiles, pervasa castra, robur in his deletum le- 
gionum, arx intima et regni avitum soliurn op- 
portuno vix tandem allucentis dici auxilio retenta. 


APPENDIX. 
ram; nam officii occasio brevis est. Militis in aciei A gligat parstam preedam ? Cum prop 








tu, dama, surges, et non tota velocitate zs 
sensim elicies ad sequendum spe injecta t: 
vulnerate potiundi. Sic eum abduas qu 
gissime, ego interim dentibus vine t 
ronscindam. Probatur res cunctis. Indpi 
se quisque, quod bene verteret, et περ 
destinaverant successit, liberatioqw 
communi est gratulatione celebrata. Bv 
informata est amicorum et amicitie, 
lorum, hujus officia velut in spe: 
nens. 


- 


DISSERTATIO PARABOLICA IV. 


Varia demonstrat. Primum : odii profundi. et invelerati vim. malignam ; deinde 
delectum in. periculis Reip.; postea nccessitatem arcani ad eorum successum ; 
fidem veram ac charitatem civis se pro patria devoventis: denique quanta. pernicie 







frondentis cireuitum quot nostrorum 
consternant, quanta vis cruoris macvk: 
plumarum late congeries tegat: vesiji;* 
nostri dedecoris , et tropea jacustie 
nostrorum, qui quo viliores sunt, εἰ  " 
exosi, eo nostra est intolerabilior &£ ! 
Agite, consuliite in medium quid ^. 
commodo, precavendis in posterum 4&9 , 
libus, opportunum factu judiceti« -*** 59 ; 
capita consilii quinque pre eere E97 
8tarum fama rerum, et parta ex « 9" | 
prudentie opinione clari. Horun e v$** | 
consederat, regis orationem sic αὐ P | 
heec nos incursio quàm parum tutis vr l 
bus; nulla unquam est securitas in u$* 
vicinia speranda. Florentibus rebus netr* 7 
lumi exercitu, integris opibus, vix pre ἘΠῚ 
insultui nondum spernentium dos, ποιοὶ ὅ- 
torum debilitatem nostram. Si nocte im^ 
successu feroces, aucti animis, majori vt 
ingruerint, quid futurum sit, horret anim ἴ 
formare cogitando. Utamur censeo benefitio 4 
quz sola cladem extremam nostri generis isi 
pit; reliquias tenues. tantum non delete δὲ 
in locum munitiorem, remotum ab hoste, | 
fieri potest, ignotum ipsis, transferamus : *' 
virtute, una spes salutis in fuga matura est ? 
quid sentiam. 

II. Hoc ita locuto surgit illi proximus, et τ 
sedatior, Extreme, inquit, desperationis i" 
pestivum audivimus consilium ; nondum, 
gratia divum est, eo sunt loci res nostrz τοῦδ 
Furtone uno impressionis nocturne et impr 
assultu debellatum sit? vili vendimus et patria 
famam pro quibus fortes omaes eruorem et qv 
extrema paciscuntur. State animis, cives: 
&cie sumus victi, sed velitatione parum 7? 
prospera tentati. Multas offensiones, etiam 


1309 


SPECIMEN SAPIENTIA INDORUM VET. 


19310 


viores, belli, succadens fortuna melior correxit. A est. Cavet, vigilat, procinctus stat ad vim qui 


Instruamus exercitum, prodeamus acie quadrata, 
provocemus noctuas in prelium. Ibi ver& virtute 
cernetur cui parti victorlam superi annuant, utra 
prestet via bellica. Si vincimus, restituemus 
rempublicam, maculam eluemus dedecoris inusti; 
si quid secus asciderit,tamen laudi erit apud bonos 
fortitudo infelix; et quod multis fama inclytis 
contigit, honore integro marti adverso succumbe- 
mus. Mea ergo hec est sententia ; herendum in 
loco, obtinenda vestigia majorum, ignominiam 
exsilii haud consciscendam ultro, summa vi quan- 
tocius conandum cladem hosti reponere. Tertii 
post hos contraria utrique fuit oratio in hec verba: 
Ego nec fugam turpem, neo preceps prelium 


metuit; indormiens supine flducis, opprimitur 
impune. Ceterum princeps sapiens ad bellum 
tunc tantum appellit animum, quando alia non 
suppetit ratio reipublice tuendz. Luxu cibi aut 
vestes consumuntur, ludo alex profligantur num- 
mi,Martis damnosissimus mercatus est ; impendio 
animarum ibl omnia emuntur. Tacebat senator 
post hec dicta, quasi perorásset, quando illum 
intuens rex. Si bellum, inquit, geri vetas,quid fleri 
suades ? Et ille,?SSuadeo tibi, optime rex ait, congi- 
lia exquirere sapientissimorum. Omnis publice 
rei, maxime vero militaris, spes et ratio consilio- 
rum sanitate continetur ; mentis quam manus effi- 
cacior opera in bellis est, plusque ad victori 


suaserim ; prius horum certum habet probrum, p successum consulta prudentium quam numerus 


ingens incommodum, fructum incertum ; alterum 
temeritati affine sit. Media placet via tentande 
pacis. Mittendos continuo ad hostem cum cadu- 
ceatore, tractandi peritos judico, Ferant hi secum 
munera, quibus et regem et gentis proceres deli- 
niant.Exarmantur ire plerumque submissis verbis, 
auro vero expugnari ferociam quantamvis exempla 
in promptu sunt. Quin si pactio annua :tributi ad 
conventionem requiratur, cedendum putarem tem- 
pori ; multas etiam bellicosas gentes scimus dubiis 
suis rebusprecariam tranquillitatem vectigalis pen- 
Sitatione redemisse ; dandum redeundispatium est 
fortune meliori, summe interim rerum quoquo 
modo consulatur.Quartusin huno modum disseruit: 
Ego vero a legatione de qua proxime dictum est, 
decernenda non abhorreo, censeo tamen adhiben- 
dum modum et precibus et donis, ut ille non 
nimium humiles, heo modica aint:in quo utroque 
dexteritas legati requiritur. Gravis ejus sit oratio 
et fortis, melum dissimulans, confidentiam 08 
tentans : abjecte supplices alta supercilia concul« 
cant,a magna ultro deferentibus majora flagitan: 
Lur. Pecunia ingenti non tam pax redimitur quam 
ad oppressionis &udaciam hostes instruuntur; 
exigua sio victores delinit, ut victos non exhauríat. 
Plusfacitinterdum dimidium quam totum: ut virgee 
ad solemstantis modica inflexio umbram auget,im- 
modica consumit.Summa hec et mee. sententie : 
nec recusandam tributi conditionem,nec belli appa- 
ratum omittendum, librandis prudentia inter 
utramque necessitatem momentis publice fortune. 


III. Quintus sic exorsus est : Non possumus bel- 
Jum gerere cum noctuís, opibus he siquidem et 
potentia longe nobis prestant; qui vero, haud 
recte subducta propriarum ratione vir'um, temere 
fortiores lacessit, seipsum jugulat, ne ledens 
quidem adversarios. Magna pars est prudentim 
non contemnere hostem ; nec nullam forte partem 
habet in causa cladis nocte preterita accepte, 
quod noctuas parum posse credebamus. Timeo 
equidem et semper timui qualemcunque adversa- 
rium, presertim si prope sit; nec ignavus hic 
metus; sed generose securitatis promus condus 


militum, vigor corporum, robora legionum confe- 
runt. Consilium ergo, rem summe necessariam 
hoc articulo negotii perplexi, cum postules, negari 
a me nefas sit. Quod autem eo nomine sugge- 
rendum in mentem occurrit, non est totum 
ejusmodi, ut proferri coram multis debeat. Quare 
utar partitione,atque hocquidem palam aio: quem- 
admodum ultro assentior ei qui primusdixit non esse 
nobis conducibile bellare, ita probare nequeo id 
quod qui tertio etquartoloco dixere suadent,subeun- 
dani conditionem tributi annui, saltem moderati, 
pendendi noctuis. Genustest servitutis tributaria 
pactio, &d quam ideo gens libera, et ejus prin- 
ceps, eo dignus fastigio, nunquam nisi necessitate 
adactus ultima descendat.Beneflcio deum nondum 
eo loco res nostre sunt, ut excusare apud fame 
judicium possimus abjectionem inflectende cer- 
vicis sub jugum adeo probrosum. Atque in his 
duobus, domine, stare te fixum et irrevocabilem 
cuperem; nam qui fluctuat nihil expedit, contra- 
riarum sententiarum,inter quas incertus conflicta- 
tur,damna incurrit nec percipit commoda. Cetera, 
que post hec habeo proponenda, secessum et se- 
cretum exigunt. Eflatum est sapientum veterum 
reges effici votorum compotes administrationeopti- 
ma : administrationem optimam ex multiplici 
exsistere consilio ; consilium,ut unguentum, eate- 
nus probum esse, quoad tectum teneatur in ar- 
cano:8i exspiraverit evanescit. Arcana consilia sex 
rimis emanare in notitiam possunt: aut ejusenun- 
tiationequi sententiam rogavit, aut eorum confes- 
sione qui responderunt, aut. ministrorum exsecu- 
tioni prefectorum loquacitate, aut legatorum qui- 
bus mens principis necessario creditur, garrula 
prurigine, aut sagacium conjecturis qui e vesti- 
giis palam actorum elam consulta odorantur, aut 
denique temerariis judiciis otiosorum incomperta 
divinare conantium, dum casu (quod fit inter- 
dum) in verum incurrunt. Porro princeps qni 
suce mentis arcanum inviolabili secreti religione 
munitum obtinet; duplicem ex eo utilitatem col- 
ligit: nam et non patitur obstacula opponenda per 
conscios, victorque inde propositi, successu desti- 


1311 APPENDIX. 


natorum in sinu gaudet ; etsi quia casus inter- A quem eorum cervicibus imponere 


verterit cffectuin, preter quam ne tum quidem 
debebit ludibrium vulgo, irridere tentata non pa- 
trantes solito, lucrifaciet etiam edia eorum in quos 
machinas intenderat, qui si nossent quid in ipsos 
parasset, iras usque in furorem irritarent. Non 
dehet autem pigere principem dare aurem sug- 
gerere quidpiam arcano volentibus; nam qualc- 
cunque id demum sit, cognoscere quid nocet, 
quod rejiciat pro arbitrio si bonum non est ? 
Acuitur prieterea mens ejus ista. dijudicatione va- 
riorum sensuum, et auctoritas atque existimatio 
firmantur isto commercio secretorumapud vulgus, 
quidquid non intelligit admirans,et quod admira- 
tur facile venerans ; quin idem ipsum terribilem 
hostibus facit. Quatuor enim sunt quz reges sub- 
ditis augustos, formidatos exteris reddunt : impe- 
neirabilis arc:norum fides, multa cum sapientissi- 
mis colloquia, ministrorum solertium ad negotia 
delectus, et post. navatam operam remuneratio, 
denique inexorabilis severitas in perfidia prodito- 
rum punienda. Hactenus dicere palam potui. Quee 
supersunt momenti ad rem qui» urget aliquanto 
majoris, congressum exigunt privatum, cui due 
lingus, aures quatnor, nec plus intersint ; ubi- 
cunque hic numerus exceditur, explorator subau- 
ecultans locum invenit. 


IV. His rex auditis dimisit coetum, et senatorem 
qui ultimus dixerat assumptum in intimum secum 
cubiculum abduxit. Ibi duo ex eo percontatus est : 


prius, quam causam habuissent noctu belli con- C 


tra corvos indenuntiati tam s8a&va irruptione in- 
choandi, alterum que ratioipsi videretur optima 
earum aut ulciscendarum aut compescendarum, 
Ad prius senator respondit in hunc modum : An- 
tique, domine, memorie res est quam priorem 
queris, mihi nota beneficio elatis, qua sum, ut 
ecis, quam tu provectior. Qui tuno regnat apud 
nociuas, velerator vaferrimus, olim in comitiis 
avium, te nondum nato celebratis candidatus 
regni, tam callide ambitu, coilionibus, qua valet 
arte, nocturnis, tribus totas emeruerat, ut justis 
suffragiis declarandus imperator volucrum certo 
crederetur. Disjecit perniciosam molitionem pa- 
truus tuus, qui obiit te puero, quem tunc habe- 
bamus in nostro genere prudentia prestantem. 
Postulata enim concione sic disseruit : Video, nec 
enim obscurum est, quo plerique propendoeatis. 
Sed quoniam tanti, quantum profecto intelligitis, 
momenti negotium agitur, mearum esse parlium 
pntavi hoc, quod ante rem actam breve interjacet, 
spatio admonere vos ut eliam atque etiam cogi- 
telis quam duram acerbamque servitutem vobis et 
universo ubique locorum volucrum generi paretis 
injungere. Mitto prenuntiare bella civilia, quz 
imminent. An enim existimatis aquilam,vulturem, 
milvum,gruem, alias generosas aves et pugnaces, 
spretas se vestris judiciis equo animo laturas, aut 
unquam bona fide servituras tristi huic ac sordido 







domino ὃ Mitto, inquam, hec, vestre ye s 
madvertenda providentie permiltens : ili 
cujus vos sensus indicio tam bene 1ffici c 
cluam potueritis, ut ei cali ac termeur: 
nium optaretis ? An ejus forma vobis i fr 
gna imperio visa placuit? Id suspicaret si: 
si cycno, si columbs faveretis? Cato wj 
mone ves delinitos  arbitrarer, si luz:f 
peittaco studere vos cernerem? Mos:x 
aspectu horribile, ululatu abominanéócr. 3 
teterrimum, cujus, dicite amabo με 


[4 


datione dotis ostentandum in solio li 
ronandum pultavistis? An corporis tuy 
laudes in eo animi compensant ? Οὔξει i- 
Num scientia? stipite ac saxo stupidio: wol: 
An benignitas ? dracones ac viperas, tn v 
dirius, malignitate vincit. Utrum  denicet 
litas? omnibus exosa omnes odit, tots αἵ 
livore, immanitate ficta conflataque. Ci [ 
reipublice bene fuit, cujus principem se: 
subditorum, nemo intueri sustinet? Quil:: 
terea contemnatur, si ludibrio vel mi-f 
quomodo is ferre pro dignitate majesuz 
res administrare, publicis prospicere ἐξ 
poterit? Elephantem tam forte, inge * 
cordatum inter quadrupedes enimal e*' 
ctoritate, atque a regni spe subms ^; 
bestiis offensis quadam — ejus supesis**: 
cundia lunae noctu fulgentis, ob qui int: 
gatam etiam lepusculo debuisseszz 47^ 
Eabulam non longam, quia νἱάμ εἰ πὸ S ἢ 
breviter referam. : 


i 
V. Exclusi sliquando elephants sit E^ 

quod forte per estatem lacus unde vit | 
exaruerat, et sedes. alibi quizrere co. 59 
runtin vallem sane pinguem et hera ^ 
in declivitate collis emergente, eodenq*"; 
irriguam. Non ultra perhendum visus. ^ 
omnibus habitatione uti deinceps dert; 
Sed insederant id solum antea densus pori^i 
niculorum, qui dolentes suorum plurimos, ὦ 
cavernis passim suis ad pastum aut poton ἢ 
deunt, ἃ novis hospitibus mole corporum ζ΄ 
simis elidi conculeatos, in consilium co" 
quo plerorumque δὰ fugam et migrationez: 
tentie propendebant, quando assurgens uz 
dite me, inquit, observavi vastas hasce lk 
qux» nobis negotium facessunt, impotenter * 
nocturnam lunam; vidi etim ejus aspectu ci 
nari,et aqua,velut ei propitiandz,soc lustrare. 
mihi lux oboritur aliqua,et spes'eorum hinc: 
dorum. Tentabo, si vobis videtur, nocte sej 
quod cogito, cras quid successerit scietis, εἰ 
re nata decernetis quod apparebit utilius : 
brevis non leve pretium ostenditur. Omne: ἃ 
sere. Lepus auctor concilii nocte concubia 
gione lune alle jam sublats, innubi tum 
colo, in scopolum evadit imminentem mer 


1313 SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 4314 


supra fonti. Inde duotorem elephantum magna A ire non recusaret, a quo se i 


compellans voce, Adsum, iaquit, ad te missus ἃ 
domina Luna, cujus in ditione fons quem cernis 
est, Dians dictus ab altero Lune nomine. In eo 
illa consuovit arcano lavari, cui rei vestra fre- 
quentia impedimento est, preterquam nilor ipse 
uc perspicuitas ipsi saeri liquoris vestris vestigiis 
lurbatur. Edicit ergo, Abealis alio. suum illi va- 
cuum liberumque relinquatís locum ; si renueritis 
aut etiam eunctemini, pestem vobis ac certam per- 
niciem per me denuntiat. Ipsa quin eliam descen- 
dit jam in fontem ; ibi eam, si dictis meis minus 
credis, accede sis, licebit cernere. Turbalus ino- 
pioate et minaei mandato elephantum dux, ad- 
movet se ad oram vicini fontis, vidensque Lunm 










paruerit intelligit? Fingite lias volucrum 
aliquas ut forum noctu: noe it, magno luent. 
amentiam, et remedium. malo pejus, e 


fomo se in flammam incidisse sero sentient, idem. 
passe quod βοίαγυαι et lepórem ferunt, inter quos 
orta centroversia consensu amborum ad felis ar- 
bitrium, annosi solitarii specie ac cultu asceticen. 
simulantis, dirimenda delata est. [mprobissimus. 
judex preda !istus objecta, cum litigantes ex inter- 
vallo ad quid venissent indicarent, Accedit igitur, 
inquit, ut vos audiam; nam elatis vilio semisur- 
dus sum, Ambos deinde incaute obtemperantes, 
unguibus aggressus, ac denlibus egregius arbiter 
discerpsit, ac voravil.- 


ulte fulgentis imaginem ex aque superficie reper- ] — v[.]ta concionanlem corvurn non passa perorare 


cussam, deam illic, quod eunieulus dixerat, prie 
sentem eredidit, ac vano consternatus metu, suis 
edixit vasa colligerent, diluculoque migravit cum 
armento universo, lelos ac gratulantes tam lacili 
amolitione mali maxirmi lepusculos in regno patrio 
relinquens. Hic jam comparate mihi elephantem 
cum noetua,illius panicam a luna formidinem cum 
hujus horrore diurn: lucis. Annon manifestum 
est infirmam, deformem, fetentem, luridam be- 
stiam, multo magis vel minimis luce gau- 
dentibus et mane canoris avieulis contemptui fu- 
turam, ubi eam abhorrere a solis radiis, stupere 
ad meridianam lucem, ienebras et retrusa per 
loios dies gurgustia captare deprehenderint ? Vi- 
dere jam videor, ut illam exsibilabunt, ut visam 
subito explodent, ut omnibus impune lucifugam. 
tenebricosam conturneliis afficient. EL hunc regem. 
imponere incolis celi cogitatis avibus, quem vix 
sordidissima reptilium servum babere dignaren'ur? 
Eat, condat se ciecis an! vespertilionibus illic, 
nycticoracibus ac talpis, si vel id. polest, domine- 
iur : lucis filiarum, amicarum solis, imperium 
avium ne affectet, ne ambíat;de quo noctuam 
cogitasse, vel per somnium insaniu sit, speraese 
autem furor, et vestre prudentie contumeliosis- 
sima desperatio.Perorabo ubi unum modo subjun- 
xero capitalis in hoc negotio momenti. Regum pri- 
marium offieinm jurisdictio, dijudicatio litium, 
arbitrium causarum est, ul constat inter omnes. 
In eo munere recte fungendo puppim ac proram 
equitas facit, sine qua nota et. pignoribus experi- 
mentorum certa, nulli patientium injuriam que- 
rel ad tribunal deferende fiducia fuerit. Putalis, 
si quando accipiter columbam vexaverit, res 
hirundo rapuerit passeris,si quolidianarum istius- 
modi offensiuneularum, quibus vila nunquam 
vacal, ineiderit aliquid, quemquam induelürum 
animum ire ad noctuam juris repetendi sui gratia? 
Tum putate id foturum,si damnum mullo gravius 
accepto ab ea non timuerit. Flagrat illa in omnes 
odio semper ardenti, eminet ex vultu, ex oculo 
furor, acerbitas, immanitas. Quanta injuria ve- 
xari agnum oporteret, αἱ ad lupum expostulatum 





























plebs avium acclamavit denso undique fremitu. 
Apage hubonem regem! abeatin rem ma!am mon- 
struin lucifugum, invisum, exsecrabile! Ergo de- 
signatus paulo ante rex avium plenus cladis ac 
dedecoris vix salvus e comitio aufogit, proximis 
eliam quibusque ;rascentibus ultra sibilos, rostro- 
que miserum tundentibus ac plumas vellentibus. 
Nocte inde secuta. convenit nocluarum regulus, e 
tanta se spe dejectum fremens, ignominiz sue 
precozem nostrum ; et, Quid tibi, inquit, ego pri- 
vatim aut publiez vestro corvorum generi unquam 
incommodavi, ut contra me, alienissirao meo tem - 
pore, tam seva rabie venires? Ceterum sic habe, 
recisum ferro ramum vive arboris ilerum renasci, 
coire medicamentis, et mora vulnus inflictum ani- 
mantis corpori, atque in cicatricem coalescere : 
lingue morsum esse prorsus incurabilem, ac cum 
aqua exstinguat ignem, vis hausti veneni antidolo 
retundatur, amor satietate fruitionis elangnescat, 
memoriam tamen injurie sine merito accepte 
vivere eternam ac vigere. Quare ista contumelia 
scias te semen jecisse, unde arbor exsurgat nun- 
quam eradieanda sempiterni corvos inter ac no- 
ctuas discidii. Sie locutus, rabie plenus abscessit. 
Inde cum in specum istam cum suis recessisset, 
longo tempore vindiete pariter cupidilatem opes- 
queac sobolem auxerunt; tum ubi se coufirma- 
tos satis sensere,quam supina ipsis nostra et nimis 
incauta securitas pretiosam oflerebat nocendi no- 
bis oecasiouem arripuere, nocturne isto tem- 
pestive ad votum ipsorum tumultu admovendo. 
Vides ex his, domine, causas odii tales, qua ulla 
posse pacificatione mitigari, nedum oblitterari, 
sperandum haudquaquam sit. Pravum, inflexibile, 
memor injuriarum et pre cunctis odiorum tenax 
genus frustra conciliare curaveris ; exscindendum 
est; una nobis salus, unica pacis spes in debel- 
lando est sita; non, inquam, vivemus nisi 
vineamus. Quomodo autem possimus  vin- 
cere jam queris. Hec enim tua secunda inter- 
rogatio est, ad quam sic respondeo : a vi aperta, 
ut res nostr nunc habent, exspectandum nihil τ 
vincemur sine dubio si confligamus; el quod vere 












1315 


sumus sustinende sequenti nocte redditurorum ad 
arcem nostram oppugnandam irruptioni hostium. 
Non tamen desporandum est,quin prelio impares, 
stratagemate possimus superiores evadere. Artes 
et inachine multa officium que robur lacertorum 
coutentioque enixe ccnantium frustra tentaverit, 
Rem vidi nuper ad hoo ipsum astruendum non 
ineptam, quum etui ludicram, vel ad aliquod avo- 
camentutn acris qua te uril cure, memorare non 
pigebit. Solitarius in. urbis mercatu bedo empto 
redibat illum portans in cellam suburbenam. Fu- 
res, qui luce pulain sub oouliw magistratuum la- 
trocinium attentare non audebant, hano hedi 
extorquendi ascet simplici rationem inierunt. 


Tres quatuorve spargunt se in compita, qua iter B 


erat. necessarium redeunti domum solitario; et 
primus. En, inquit, bic asceta canem, immundum 
animal, tangit. Assentiebantur ad id ipsum simu- 
landum rogati cireumstantes. Conlemnens vanum 
rumorem pergit asceta. Iterum, terlio idem a di- 
versis ex composito ingeminatur. Subvereri copit 
ne vera dicerent. Ad extremum cum exlra poriam 
circulus juvenum, serio perseverans canem esse 
quam portaret Lestiam solitorius, et religionem in 
hoc ejus frustra vestitu indicatam requirens,etiam 
hominem ;ncreparet, quod non vereretnr civium 
oculos personam illain dedecente exemplo olTen- 
dere, pereuasus homo minin,e malus hiedum ab- 
jicit, in foate publico manus eluit ac vestes ; ex- 
cusat fuco sibi facto canem obtrusum pro hwdo; 
ita recedit nebulonibus sublegentibus hednm,unde 
convivium deinde celebrarunt salsis in eremite 
fatuitatem dicioriis conditissimum. 


VII. Hinc obiter vides rerum difficillimarum ex- 
pediri astutia facultatem.Ad quod autem nuno in- 
stat, machinam excogitavi, successeur, nisi pluri- 
mum fallor, qualem optamus hebiturem. Gastra 
censeo hac vespera ex hac arbore in aliam illam 
non longe a dextris sitem transferas. Me sub dis. 
cessum, coram omnibus, quasi proditorem et 
cladis accepte causam oonviciig proscindas,plagis 
mulctes, cuentatum, plumis alarum plerisque vul- 
8i8, cauda tota abscissa,pro saemimortuo ad solum 
sub arbore allidas. Ibi me relictum invenient no- 
ctue iterato venture citra ullum dubium hac ipsa 
quam moxinibimus nocte. Me interrogabunt, au- 
ditum secum avehent : insuescam inter ipsas, 
&rcana emungam, brevi me exepeota oum certa 
indicatione modi vincendi. Tantum memento pu- 
pilla oculi ao corde ipso diligentiug tutari a cujus- 
vis conscientia, imo et suspicione, arcanum no- 
strum : oetera fortune ac mihi permitte. Fecit rex 
ut monebatur. Deprehendunt irruentes noctu vi 
majore quam pridie noctue vacuam corvis arbo- 
rem, istum unum seminecem 80 lacerum humi af- 
fictum. Pervunctantur, quo alii concesserint. 
Tunc ille, Putatis, inquit, quem tam male mulcta- 
verint, areanorum conscium suorum facere curasse. 


APPENDIX. 


admonuit, qui suadebat fugam, pares nequaquam A Abierint utinam in malam remil[nvien & 











qui beo audierant, corvum dedocená: j 
runt ad regem noctuarum,speranu elio 
oo quidpiam,nam constabat fuisse bsno ἃ 
ribus unum eorvini senalus. Archibuo jj 
ram se adductum corvum supplicem « t 
postquam in speciem miseratus confidere] 
rogavit fateri ne gravaretur quam ἃ sss ob 
fuisset tam fede laceratus. Hic ille, πρὸ 
ait, libertas mea et incauta simplicitasbizi 
seriis implicuit. Ilodie mane trepidi 
stro incureu corvi gentis consilium 
cum alii alia inepta et intempestiva usn 
rent, ego quod res erat vere dixi, forüzw 
esse noctuas, ne obíirmarent animos à 
sistendi oonstantia,nec cladem secundus 
rent; herbam mature porrigerent; ἠδ: 
venerarentur; nuneribus ac pactione tri: 
tum preescribere dignaremini, placare s 
Hec me, prout mibi meus dictabataninx; 
tem coorti omnes, rexque in primis, με΄ 
impiumque proclamantes, rostris et emp: 
hano me deformatum speciem, pro sai 
statim morituro relinquentes avolarusi εἶ 


VIII. Tuno Archibubo, advocatis cuz! 
nioribus, querebat quid hoo corvo av^ 
mus, omnium prudentissimus, Oct ?. 
statim : suspecue sunt artes hostign pm? : 
animus grandem ab hoc non vero "ΡΝ ΜΙ ;, 
ciem. Bcio In primis et plurime pef st*, 
numeratum ; aut valde fallor ον μάνα κα 
machinartis infesti quidpiamawumne 
summa quid perdimus eo trgcisi. VV. 
ad rem egemus hujus opera semis? : 
suspiclóne periculoque intestine rust? 
ratore vereipelli olam instruende illo 99 * 
fungimur. Sepe qui hosti pepercit iaim* , 
henso,ab eodem mora indulta τονε Ὁ 
pliatus, sero gemuit ; trucidatus etian, ins 
mortem cutulavit, famem pariter eo vits] 
patiens,quippe judicatus culpa sue stultit 
riisse. Mitiores alii tres quatuorve senten! 
xerunt, et fuse disseruere pro se quisque :€ 
tandem emollitus rex, vivere illum inter :9&' 
sit liberum. Recipientibusg ergo se in spe 
su&m nootuis immistus corvus, aliquot V 
transigit; per quos multis erumnis devori£! 
riculisque egre vitati& & prirni senatoris, ot 
dum eorvum censentis, quotidie iteratis apt 
chibubonem instantiis ; tandem,explorata dii 
ter forma caverus noctuarum, coertua jam 
viam expeditissimam ad debellandum panis? 
ad suos, receptis ferme viribus plagisque ill»? 
tio curatis, revertitur. Adit privatim regem: 
cet constipatas habitare noctuas in antro οἵδ! 
gusti, nullum uspiam a tergo aut a latere e 
habente. Quid opus sit facto distinctius expli 
Probat omnia rcx, et postridie mane, ignaris! 
omnibus, juxta conventa, cum fioto iransfuge. 










1817 


iter expediti omnes adsint, Momenlo paretur. Ac- 
cinetis omnibus, rex praiens, consilii auclore comi- 
tante, recta ad ostium antri noctuarum tendit, illud. 
oppleri materia proeipit, lum exterius aridis foliis 
aggoslis, ignem accendi; quem eventilantes uni- 
versi, οἱ ad ramos virides inlra spelunce os con- 
gestos vi spiritus pellenles, fumum intra caver- 
nam densissimurm fecerunt, quo plereque sunt no- 
ctu&rum enecats, Paucm relique horrifio per 
flammasululatu in lucem evadentes, partim flammis 
obiter absumebantur, partim semiustulale con- 
cidentes facile conficiebanlur a eorvis, In hunc 
modum omnes ad unam sunl noctum exelin- 
olm. Victor corvorum rex, tropeo posito, cum 
suis vvantibus, in antiquas sedes, arborem videli- 
Celex qua pos& cladem recesserant, rediit. Ma« 
gna inde, merito suo, et existimatio et gratia corvi 
stratagemalis inventoris fuit: qui subinde inter- 
rogatus,; num quid in nootuarum republica boni ac 
laudubilis faisset, dicere eolitus erat, nullum ibi 


DISSERTATIO. 


SPECIMEN SAPIENTIA: INDORUM VET. 
cit: Ramum quisque arboris rosiro férat, sic ad À se observasse qui saperet, | 


y 


n genalorem, 
qui auctor, ut diximus, Archi! | fuerat suspe» 


eli transtuge perimendi, Ab. cum aliquando: 
quesisset rex quomodo PULO eren 
biles bestias düraretol diebus potuisset, Patientia, 
inquiebat, et obsequiis quamlibet infensi saltem. 
ad brevem usum delini Quid ranis exorius. 
hydro ipsarum pra done ? hydrum olim vidi 
decrepitum senio, qui postquam in palude tota vila 
piraticam fecerat, ranis se. ingurgitans, quod jam 
Yenuri defectis viribus et amissis dentibus nequi- 
ret, veoclorium operam ranis iisdem per lacum 
commeantibus, unde victitaret, vili miercede lo- 
cubat, intuebarque admirans inequitantes illi tan- 
quam jumenio securas ranas dum eus per stu« 

p Enum quoeunque juberent obnoxie portaret, Post 
heecexposita, disputationis tymnosophísta summam: 
colligens. Qui hosti, ait, reconciliato cito ae levi- 
ter erediderit, hune par manet iüfortunium ejus 
quo sunt a &orvis, ut est hactenus nárraLum noetum 
Tbaclata. 


A38. 


PARABOLICA V. 


Traducit stultitiam eorum qui assecuti. lant, id. elabi bi e. manibus. sinunt: et, qui. elapsi 
rea aem i offerunt, pie o 


Balisfactum sibi rex his àuditis signilleavit con 
dictóque in diem posterüm novo eolloquio, ab re- 
verso tempestive gymnosophista petiit, exponere 
sibi ne grevaretur, quomodo contingeret voli com« 
potes faetos, sinere sibi elabi e eomplexu rem cu- 
pitam, et eum fruetrh deinde requirere, 

T. Ad tale queesitum sic exorsus gymnosorhista 
novum sérmonem est: Simius, regno pulsus ab 
ingratis subditis, Ingravescentem jam ejus eontem- 
nentíbus wtatem, ingloriám exsul oblinebat statio- 
nem in vicina cuidam lacui fieuInea, eujus et. fru- 
etu victitabal. Erat e regione intra stagnum her. 
bosa, sed brevis, ihsula, nec humani habitationis 
éapax, ex qua freto perangusto enatans subinde 
in continentem testudo ventitabat, sub ipsam si- 
mio insessam ficulneam transiens. Contigit sub 
momentum ejus transitus ficum maturam epontein 
subjectam viamcadere. Eam testudo gustatam obi- 
ler, cum suavem probasset, non sobum totam co- 
medit, sed et eaput attollens inhiabat peadentibus 
ceteris. Risit hec cernens simius, et unam illi at- 
que alleram dejiciens ficum, longo illam sermone 
sape delinebat, latus se reperisse, quicum tedium. 
solitudinis qualicunque confabulatione solaretur, 
Dominabatur in ea quam dixi lacus insnla conjux 
testudinis, qui non semel miratus tardius jam so- 
lito ad se uxorem reverti, percontatus ex ea ubi 
tantum moraretur, que modo retuli de fieu et simio 
audivit ab illa, cuncta simplicissime fatente. llle, 
seu rem interprelatus sequiorem in partem, seu 
suspeclam viciniam meluens astuti i 
decrévit, si qua posset, simium perdere, istiusque 
voti sibi conficiendi bane inivit ralionem. Paulo 


post hae audita simulavit morbum, δὲ mulla. por 
noelem questus quasi gravité dolerel, postridie 
uxori dixit, alias se pari langnorelaborantem, gus- 
lato, suasu. medici eorde simil ex eo convaluisse ; 
iret igiltur &i se amaret, ac quantut posset oraret 
símium quisitis aliis prwtextibus, transíretare 
jn insuam, se dorso edm trajectura ne grávaretur, 
Annuit illa, et statim sub. fleum rédiens simium 
invitavit ad hospitiom sui conjugis, copiosum in 
insula domicilium habentis, Simius, lristiliam, ut. 
dixi, solitudinis dudum ferens moleste,non illiben- 
ler e&t assensus; moxque seculus lestudinem ad 
litus, Ibi ejus natantis esta insedit, Vix medium 
fretum trajeeerant, cum luctu commotiori tantum 
non excussus simius, timero lapsurn et demersio- 
nem eopit, testudinemque orabal ut se continenti 
redderet. Ad quod illa, simplicitate sibi solita, Mi- 
nime faciam, inquit; nam te. vir meus exspectat 
tuo vesci corde cupiens : nempe id morbi, quo 1 
borat, certum fore remedium existimat, Simius, his 
D auditis, aliud jam malum gravius submersione ti- 
mens: ac, quod aíunt, naufragium in. portu, tanto 
ardenlius regredi optabat, Itaqne testudini repo- 
suiL: Si hoo quidem est ut. dieis, reflectendus nc-. 
cessario cursus est nam cor meum hie non habeo, 
solitusillud domi relinquere cum aliquo prolieiseor 
animi gratia. Quare, si libi videtur, refer me 
continuo ad littus unde solvimus, et ibi me exepe- 
cta; curriculo enim ad ficum pergam, et corde 
mecum sumplo statim adero iterum trajeclurus, 
Probavit consilium doli nescia testudo, remi- 
giumque inbibens ac proram vertens, ripam unde 
venerat repetiit, expositumque simium  ad- 












1319 


APPENDIX. 


1220 


monuit ut maturarot sumpto secum corde ibi- A Annuons asinus vastis auribus ad omnia. non do- 


dem se sistere, ubi eum opperituram se spon- 
debat. 

II. At simius, gravi se defunctum periculo gra- 
tulans, ficui se sue cupidissime reddidit : illiceque 
stultitiam suam damnans, dira sibi imprecabatur, 
si unquam oujusvis precibus inde s6 avelli, pre- 
sertim inexplorato quo iturus esset loco, sineret. 

Porro testudo, postquam longo exspectasset tem- 
pore, moras increpatura perrexit sub arborem. 
simioque familiariter vocato. O te, ait, tardum ! 
dudum trajecisse in insululam oportuerat. Tum 
simius irridens, O bona, inquit, cor meum, post. 
quam illud hic reperi, navigare me amplius vetat : 
quare viro tuo conseo nunties ne se maceret exspe- 


ctatione mei : non enim modo vacat ipsum visere, B 


et alioqui egrotanti medici quam simii expetibilior 
adventus est. Suggeram etiam tibi narratiunculam 
qua& ejus tedia languentis demulccas : /Egrotans 
in silva leo vulpe ministra utebatur. Observabam 
ego eos, inobservatus ex arbore propinqua, et 
leonem audivi dicentem vulpi : Memini mihi olim 
ab optimo medico prescribi, ut si iterum eo morbo 
laborarem quo tunc quoque tentabar, illo me cu- 
rante, cor et aurem asini vorarem, melius statim, 
antidoto tali, valiturus. Cur cessas igitur, noc cito 
mihi alicunde asinum sistis unde mali quo inisere 
discrucior remedium sumam ? Profecta subito ad 
jussam perquisitionem vulpes, non longe illic pa- 
scentem asellum vidit, eumque adiens, Heus, te 
ipsum, inquit, querebam. Habes non procul hinc 
fratrem quemdam tuum, qui te cupit alloqui ; ne, 
quasso, graveris ad eum te conferre, ducam recta 
neo longum iter est. Annuit credula bestia, seque 
in viam dat. Cui obiter comitans vulpes, Ne te 
conturbet, ait, quod frater hic tuus aliquando ἃ 
te tuisque cognatis diverse forme est: pellem 
pro teiupore induit aliam, nec vestitu omnes eodem 
uti semper possunt, nec tegmen exterius immutat 
animum. Hec illis loquentibus apparuit procul leo, 
οἵ vulpes eum gestu et oculo designans, Hic est, 
inquit, ipse ad quem pergimus, qui te desiderat. 


C 


bitavit etiam proxime accedere leonem, qui ungues 
in cum injitere conatus, arripere quod  captabal, 
morbo gravante, non potuit. Unde asinus impete 
illo territus aufugiens, multo cucurrit externat:us, 
ubi etiam hausit auribus feri predam sibi erii 
dolentis iracoundum rugitum. Sub hec leo iteruz 
ad vulpem, Excidimus, inquit, nostra spe, abiitq' 

in irritum primus hic conatus. Sed mille tibi art 

e£uadendisunt, nec despero quin si velis quee 
hebetem istam pecudem iterum fallere. Experis 

age, nam nisi strenue adjuvas, morior. Provinciar 
mandas difficilem, reposuit vulpes; t&men ut cmnü 
et volo et debeo tibi obsequi, rem prout poter 
tentabo. Ab his statim redit vulpes ad asinum, ei 
Quid tibi vis, inquit, isto metu, ista fuga? Quid 
times ? conatus ille, quo es exterritus, nihil eliud 
quam fratris erat impetus amplecti te magno ame 

cupientis. Pluribus opus non fuit ad permovendum 

stupidum animal, ut continuo ad locum undemodo 

vix salvus aufugerat, ultro reverteretur. Ivit, δὰ- 
movit sese leoni tam prope,ut ille quamvis inír- 
mus facile illum ungue correptum dente jugularet. 
Occisum deinde vulpi tradidit, mandans aures sibi 
80 cor ex cadavere precidi, seoreumque afferri, ut 
prescripto medici obtemperaret. Astuta vulpecula 
mortuo asino extra leonis conspectum, quasi ad 
exsequendum imperata, tracto, decisas aures et 
avulsum e pectore cor ipsa preevoravit, eoque facto 
ad leonem recurrens, Mira res, ait, bzec bestia nec 
cor nec aures habet : quod quanquam nunc sero 
deprehendimus, tamen suspicari jum antea licebat : 

nunquam enim, si cor et aures habuisset, persua- 
deretur, eum cujus vim esset expertus, cujus 
infestum rugitum audisset, fratrem sibi esse bene- 
volum. Ex hac fabella intelliges, o testudo, stul- 
tiorem me asino futurum si ine tibi ad macellnm 
invitanti credorem. 1la, domine, ait regi gymno- 
sophista sermonem absolvens, qui occasionem rei 
optate conficiende semeloblatam elabi sibi patiun- 
tur, frustra dein revocanda illa satagunt. 


DISSERTATIO PARABOLICA VI. 


udibrio ezpontt. prafestinationem otiosam longinqua et incerta. preoccupanttum praesentibus. curis 
amplecti. 


Quam vanum, stultum et interdum noxium sit, [) suum quemdam et vulgari aitius modo sapientem 


prefestinare votis, et inani destinatione imminere 
successibus longe adhuc in futurum pendentibus. 
uc eos spe impatienti precipere, declaravit ali- 
quando his exemplis gymnosophista regi Abessa- 
lome, doceri de hoc ipso postulanti, loquens in 
hunc modum ; 

I. Vir quidam puelle sibi paris ritu legitimo 
conjugium ambiens, impetrato jam ad id parentum 
virginis assensu, dum sacra nuptialia parantur, 
nondum conscriptis matrimonialibus tabulis, cupi- 
dus oBtentandi future uxori providum exquisite 


animum, sponsam adiens sic eam fertur allocutus: 
Ex nostro conjugio qui primus nascctur filius,jam 
nunc qui vocari velis ex te scire cupio. Quibus 
pannis et cujus coloris veste uti eum malis, queso, 
indica, quamprimum enim parabo ; conducam etiam 
jam ipsi nutricium : et cum ludi magistro cui com- 
mittendus est transigam. Huic talia serio nuganli 
haud paulo cordatior mulier : Mihi videris, sponse 
inquit, nostri cujusdam famuli, egentissimi homi- 
nis, similis ista inani provisione nimis remotarum 
et incerto eventu pendentium rerum. Is, diurni- 


1320 


mercedibus mellis ac bulyri non magna copia A pem et multa gemeniem m: 


collecta, duobus isla vasis e lerra coelili condi- 
deral; mox secum ita ratiocinans nocte quadam. 
dicebat :Mel'ego istud ae butyrum quindecim 
minimum vendam denariis; ex his decem capras. 
emarm; hee mihi quinto mense totidem alias parient; 
quinque annis gregem caprarum facile quadrin- 
gentarum confecero; has commutare tune placet 
eum bobus centom, quibus exarabo vim terre 
magnam, et numerum tritici maximum congeram. 
Ex fructibus hiace quinquennio multiplieatis, pe- 
cunis scilicet tantus exsistet modus, ut facile in 
locupletissimis numerer.Accedet dos uxoris quam 
istis opibus ditissimam nanciscar. Nascetur mibi 
filius quem jam nunc decerno nominare Pancalum; 
hunc educabo liberalissime, ut nobilium nulli 
concedat; qui si, ubi adoleveril, ut juventus solet, 
contumacern se mihi prebeat, haud feret impune; 
baculo enim hoc illum hoc modo feriam. Arrep- 
ium interhec dicendum lecto vieinum baculum 
per tenebras jactavit, casuque ineurrens in dolia 
mellis et butyri juxta posita, confregit utrumque, 
ita ut in ejus etiam os barbamque stille liquoris 
prosilirenL, cetera effusa et mista pulveri prorsus 
corrumperentur, ac fundamentum spei tante ino- 









SPECIMEN SAPIENTUE INDORUM VET. » amm 
eret. 

li. Post hmc vir ille nu I| sacra, 
menseque decimo Lucina fa: uxoris partu 
pater factus est, Die quadam | urgente exi- 
iura mater ad vicinam, virun z ut tan- 
tisper dum rediret, invigilare ne gravaretur infanti 
sopito. Ille cura suscepta. ter funetus, dum. 
alia cogilans ante cubiculum inambulat,serpens ad. 


cunas adrepebat,peremplura puerum, nisi nympha 
conspicata inscendentem jam lectulum  pupuli 
jacentis sevissimum colubrum irruens occidisset. 
Audito pater quodam inira cubiculum. slrepilu, 
cum fores aperuisset, vidit vitricem nympham. 
hydri quem necaverat perfusam sanguine, lemere- 
que judieans nocuisse illam puero,statim aecurrens 
interfecil. Tum conversus ad cunas, ubi proxime 
sas jacentem mortuum conspexit colubrum, sero 
intellexit mala se mercede remunerasse beneficium. 
nymphee cui salutem filii debebat : et festinasse se. 
penitens, etiam flevit, prevolantem suum, et dum. 
longinquis inhiat, presentia non cernenlem, serio 
emendandum decernens animum. Hec locutus 
gymnosophista, quesito regis satisfecisse se puta- 
vit; illo quoque annuente. 






DISSERTATIO PARABOLICA VII. 


Pro scopo habet ostendere quantum uxor prudens 
pracavendas insidias regno ac 


Vocato deinde die quadam gymnosophista rex 
Abessalom,Magnam, inquit, a te hodie rem quiero, 
mihi necessariam in primi uibus artibus asse- 
quatur rex ut domus ejus tranquillitate ac pace. 
fruatur inconcussa? plusne ad id conferat patientia; 
an recti conscia mens, an denique liberalis lar- 
gitio? 

I. Ad haec gymnosophista sic respondit : Pacande 
etin paceconservanda domui efficacissima omnium. 
res est prudentia tolerantie conjuncta, deinde 
sapientium opportuna consilia, postremo optima 
et consideratissima materfamilias.Hzec omnia velut 
in speculo clare cernere licebit in eo quod cuidam 
Indorum regi contigit. Id autem est hujusmodi : 
Vidit ille rex una nocte octo somnia terrifica, et 
conturbatus valde, ubi evigilasset, quotquot erant 
in urbe tum regia brachmas convocavit, cuneta- 
que ita sigillatim proposuit insomnia, quid por- 
tenderent exquirens. Hi, omnibus attente aud 
responderunt, magna et mira significari visis illi 
sed quibus et exacle discernendis et certo enar- 
randis spatio esset opus ac studio; indulgeret ad 
meditandum moram dierum septem, post hebdo- 
madem redituros se et ipsi exposituros tum quid 
malorum et quantum hac ostenta minarentur, tum 
quid iisaverruncandis necessarium factu judicarent, 
Assentiente in hac rege, dimissi braehmanés con- 
venere in arcanum colum, ubi, ut omnes erant 


ParROL. Gn, CXLIII. 















et fidus ac sapiens consiliarius utiles regi sint ad 
capiti ejus perniciem struentes. 


C improbi, facile coierunt in sententiam sceleratis- 
simam. Hec enim fuit eorum oratio : Rex hic in- 
numeros nosire secte ac nominis paucis retro 
annis interfecit, uleiscendi ejus en Deus occasio- 
nem nobis offert, qua sperare commodiorem nun- 
quam possumu; ipienda ea est, nihilque par- 
cendum quominus ea utamur ad quam maximam: 
in ejus caput accersendam perniciem. Hoc igitur 
respondebimus concordi judieio : Postquam seru- 
lati scilicet libros arcanos sumus, consideralis 
accuratissime omnibus, clare providere nos, im- 
mensam quamdam cladium ae calamitatum vim ira 
mox deum in regem devolvendam, nisi exiguo 
quod superest lempore piaeulis idoneis prevertat 
imminentem pestem, eluatque, quibus male perire 

Ὁ) meruerit, scelera; horrenda quidem dictu esse qua 
ab eo dii exigant,sed nunquam nimis magnum vit 
ac salutis videri pretium debere : hae sola condi- 
lione incolumem illum regnare deinceps posse, si. 
propriam uxorem, si filium ex ea natum, si privi- 
gnum, mulieris ejusdem ex priori viro filium, si 
cum iis principem regii senatus δὲ protonotarium. 
interfecerit, si praeterea. sacrificaverit elephantem 
album quo vehi consuevisset, cumque illo duos 
alios ex toto regiorum numero maximos, simul 
etiam eqnum et camelum. Horum omnium iam 
hominum quam pecudum jugulatorum cruorem 
phialis inclusum daro in manus regem sibi braeh- 


42 








hs -€ 
τιν δσνον um 


. 
s bran .- -" ^B. 


Jo. . 
τα ὦ ΕἼ . " 


"81 
E Ter 5. 






^ Aes o - 


' 
1 
* . 
H 


. - 
- 5 Bis - 


1... APPENDIX. 


!oanibus debere, ilias se phialas introducturos in A regem monclLant, componeret azimz* i. 


ada sanctissinia, iique ritibus sacris ac carmi- 
nibus. qu: ad expiationes efficacia ipsi nussent 
soli, daturos sedulam operam exarmaniae deum 
irm. eoatidere que effecturos, ut litasse istis victi- 
nis, cb uitas portentorum a se depulisse expe- 
rier ia rex presera sentiret, inoffenso. deinceps, 
uli antea, tenezlo privati ac. publice felicitatia 
cursu. H:ee. brachimanesa uti composuerant inter 
sese,sic postea regi,tanquam ex tripode oraculum, 
ediderunt. 


II. In quo insidiosissitm:e fraudis hanc rationem 
sequebantur ; principem quem pessime oderant 
nudare potentissimo presidio duurum ipsi fidissi- 
morum capitum studebant, sic eum obnoxium 
cunctis fortuns atque invidiae turbinibus rati fore. 
Habebat rex conjurem, matronam facile omnium 
qui tuin viverent lectissimam, pudivitiie, sapien- 
tiv, charitatis in virum quantas maximas optima 
in-dluie3 et educatio nrvestinisaima inserere mulie- 
bri ἀπ patest.Cum hae sd regni regisque com- 
mai ns ontlitates proenrandas arcano veonspirabat 
ille. quem memoravi, senatus princeps regii, pri- 
niarns constiiariorutm regis, suinmi . vir. intenti, 
execlientis-tuee daetrine, fidei vero, in lustrias, 
doxtegiatp dn rebus. iediministrandis, prudenti, 
inier ene, Qintarum, ut sui de illo incorruptissi- 
tue c ngelbeint.parem illi uspiam terrarum in omni 
super Jau los desperarent posse reperiri. [n. hiec 
ἐπι δ duo eolumina prosperitatis regis invidentes 
»psi nefarii. proditores m .chinam priecipue isti 
iulendelant; nam quod alios pariter occidi jussos 
his imniscuerant, arlificium sceleris et ultionis cu- 
mulus erat, siquidem οἱ adigendo rege ad ceedeui 
regiorum ipsi charigssimorum juvenum, ad immo- 
lationem  elephantum aliorumque  jumentoruin, 
quibus eum sciebant. delectari plurimutn, tener- 
rimos ejus alfectus convulnerare sese atrociter vi- 
debant.et famam preterea exosi principis incendio 
longe flugrantissimo popularis invidie objicere. 
Tuin vero ista inopinata conjunctione tot tam di- 
versoruin capitum aversuros se sperabant suspi- 
ciones cum regis tum ceterorum, ab animadver- 
Bione precipul sui odii in reginam oc principem 
senatus, quod odium δὶ enotesceret, magnam co- 
natibus et clandesltinis molitionibus eorum securim 
infligendam providebant. Cum igitur, die geptimo 
elapso, admissi magno ambitu ad regem, metu et 
exspectatione anxium,vaferrimi seductores auctori- 
tate religiosa edictum illud suum pronuntiassent, 
perculsus ultra quam credi posset horrore denun- 
tiationis iufande rex, Egone, exclamavit, optimam 
uxorem, ego dulcissimum lilium occidam! Et talia 
dii jubent ? Male me potius ipsum perdunt; quid 
enim minari sevius possunt? Solatio vel tum mihi 
fuerit tam charis superstitibus relictis emori, quo- 
rum vitam longe libentius mea inorte redemerim, 
quam damno ac clade ipsorum servari sustineam. 
His auditis scelerati brachmanes affectata gravitate 


D 


dum deo : cogitaret nihil cuiquam μὲ. 
lute esse propria debere; id cum cou: 
omnes natur:e dictatum esit, regum tine, 
capite status regni publica fortuni ^or; 
peculiarem esse rationem, ob qvam be: 
impendatur eorum  inco/uriitati cottzc 
mine nisi scelerate recusaturo impenic: 
pestem ad se attrahere ac vertere. iu 
brachmances recesserunt. 


III. Rex vero, egritudine anin.i onnic 
vita sensisset afflictus gravissima, dc. 
vigiliaque contabescens, totasque ca 
pariter ae noctes mente perturbatissimis 
cum fterrificaa visorum im:gines, tur: 
triora que iis erant procurandis piae: 
Percrebrescente late fama regis mort - 
vera ejus causa insusypicabilis humanis: 
nec somniorum, nec congressus cum ἐπ 
bus ullum oninino «uorum rex adhiberi 
voluerat, non fefellit tamen Prlarii si 
eral nomen principi senatus) anime zx 
corpore laborare regem. Et prime & 
conjecturis innixus notiiim, institit 37 
rere,circeumspicere, odorari atque ird 
800 acerrimi sagacitlatis injenic, 45." 
loc judicio consedit, deesse, ut rz 
non posse quin s0mnium rex suum 27 
lebres talium conjectores brachmizs7 
illi, occasione avido urrepia ue DE 


suorum jussas ab illo cz»edes, uv 7 7 
sent, interpretatione visi nocarii- Ὁ 
potius quam ad artis aut disiya 97^ 
istius generis,rationes accommodi Y? 
etatuto clam Paladem convenit (Bii?! 

batur) et ei, Aut valde fallor, inquit, 2 *^* 

brachmanum pravisesinie periclitaurz2*' 
veniendi ratio est,resciscere ex ipse dita 

egerit : boc vel tu, vel nemo ex eo p^ 

mere ; nisi autem expresseris, acium &'€; 
lore; nam, ut se dant indicia, capita | 
chinam scelestissimi nebulones architect? 

Age igilur qua vi, qua arte vales, ultiz* 
tempus puta esse tug in virum charitatis 5 
probande; cave quidquam ad omnem qui? 
cissimam industriam hujus expiscandi δ᾽ 
cani tibi reliqui feceris. His Palas aud 
sollicita regis cubiculum ingreditur, sss: 
lecto ad languentis caput, sic est virum 

Cumulat mihi dolorem, quem ex morbo ἰδ 
mum capio, molesta sgritudo ex tuo € 
mei contemptu, quod rem, ut apparet, τ 
quippe tanto actam ambitu cum brachmasri 
preter solitum diligentissime celasti ; qu 
te per deo8 omnes, istam quacunque es ? 
notitiam invideas. Scis tacere me posse, & 
habere arcani capax, nec rima ulla peri 
diutius mee fidei tuo amori facias injurit 
quod tua causa, opinor, interest non ign. 


1325 


SPECIMEN SAPIENTÍJE INDORUM VET. 


1326 


qui brachmanes lecum egere; nam inde languorís ἃ tuis somniis coneulas. Recte admones, rex inquit, 


hujus tui causam exsistere magna indicia suadent. 
Hec Paladem loquentem interpellans Irex, Ne tu 
quoque, queso, inquit, dolorem meum novo dolore 
cumules, id querens ex me quod omnium minime 
tibi expedit nosse. Tum illa, Esto, mihi sit noxium, 
ait, hoc nosse, tamen quia tibi salutare arbitror 
füturum, non desinam urgere ut fatearis mihi 
quodcunque id demum est. Cure, ut scis animi 
amicorum participatione minuntur; neque hac 
que te tam periculose angit egritudine levari po- 
teris, nisi causam ejus, istud haud dubie brach- 
manum colloquium,alicui communices. Cui autem 
communicabis, si neges uxori? aut quis tibi me, 
amicior? Tum rex, graviter suspirans. Quid me, 
inquit, conjux optima, de tuo exitio deque omnium 
mihi charissimorum interitu interrogas? Abi, sine 
me, ut copi, dolore meo consumi, ac mortem pra- 
sumere, ne videam qua cogitare horret animus. 
Confide, mi vir, respondit Palas, imagine quam 
subostentas mei exitii non terreor; nec ego neo 
liberorum nostrorum quisquam (bene omnes novi) 
pro te mori recusabimus. Age,pande audacter qua 
sese via det salutis tu morte nostra redimendr. 
Hoc modo a te petam pretium mortis libenter tua 
causa obit, ne post hec ulli brachinanum neces 
tibi conjunctissimorum suadenti credas, egoque 
sim ultima quam istorum insidize perverterint. Pr- 
riculosüm nimis est inimicis fidere : dubitare au- 
tem non debes quin libi sint infensissimi brachma- 
nes ex memoria non ita veteri gregalium i ipsorum 
a te meritis affectorum penis. Quare causa est ju- 
stissima, cur si quid a tam perturbatis animis 
consilii, presertim ancipitis suggeritur, ad pru- 
denium et note moderalionis hominum (qualium 
tibi, deum beneficio, non deest copia) examen 
censuramque referatur. 


iV. Hec regine Paladis verba tandem excusse- 
runt regis animo pertinaciam obstinatissimam se- 
creti. Exposuit ipsi primum octp sibi per sopprem 
oblata somnia, tum quid de minis ipsorum et ma- 
do ea avertendi brachmanes respondissent. Qui- 
bus Palas cognitis. Lauabilis, ait, tua fuit religio 
cupientis doceri quid dii portenderent aut a te 
poscerent visis talibus, sed errasti delectu impru- 
denti consultorum. Minimeomnium idonei juvando 


ita statim faciam. Mox equum expediri continuo 
jussum inscendens, cum familiarissimis paucis ad 
cellam venerabilis ascete aliquot ab urbe remotam 
passuum millibus, se confert festinatione summa, 
Auditis senex somniis, placide regi regpondit : Est 
quod tibi gratuler, domine; nihil triste, quin pro- 
spera potius pleraque nocturna hac tibi visa por- 
tendunt. Nam duo quos primum vidisti pisces per 
montana gradientes, significant venturum tibi 8 
quodam dynasta legatum oblaturum elephantas 
duos mirifice magnitudinis et formae. Due vero 
qua tibi volantes apparuere anates, duos equos 
generosissimos designant, quos qui sunt dudum 
in itinere Perse proceres a rege miox guo tibi 
munus amicum reddent. Qui porro anguis versus 
te serpebat, ensis fuit presagium, brevi tibi do- 
nandi, mirabilis, el parem, materie prestan!ig 
vel arlis, terrarum nuspiam habentis. Jam quod 
anguem illum cruore infici videbas, designabatur 
tibi ab eodem legato, qui ensem istum offeret, 
oblatum iri preterea talarem tunicam purpuream 
rarissime tincturm, quippe cujus ostrum fulgeat 
et videri per 8e possit in tenebris. Quinto somnio 
videbaris tibi ablui aqua pura mundarique toto 
corpore : signum id erat dono te accepturum ma- 
gnam copiam speciosarum vestium, quibus laute 
ac splendide ornatus, nitide possis apparere in 
publico, Sextum somnium, quo tibi montis nive 
conspersi culmini superstare videbaris, nihil por- 
tendebat aliud nisi te, quod sempe soles, albo 
tuo elephante in pompa vehendum. Septimum 
erat visum flamma circum caput tuum volitans, 
illudque ambiens : hec coronam designabat quam 
Ubi maximus quidam rex pulcherrimam dono 
destinavit; et est itinere ad te. Octavum duntaxat 
somnium portendit aliquid adversi quod enarrare 
disertius necesse non habeo; eventos satis ipse 
deolarabit, et Deus viam expediet qua innoxie 
ad extremum defungi valeas; dicam tantum bre- 
viter per ictum illum superne tibi devolantis in 
caput volucris et tuum rostro tundentis verticem, 
significari offensionem tibi molestam, et inde se- 
cuturam aversionem a te charissimi personam. Ul- 
timum hoc est quod moneo non in longum heo 
preedici. Omnia evenient intra septem hos dies ; 


in hoc tibi brachmanes fuere, primum scelerati D die, inquam, ab hodierno vertente octavo, vera- 


atque invisi diis homines, quos ideo haud sit ve- 

risimile divinorum arcanorum participatione di- 
gnari, deinde ferali tui odio instinoti ulciscendique 
ipsis chariesimorum cedem furare immanissimo 
flagrantes. Quanto ad id accomodatior asceta na- 
ster gat, quem miror talia querenti non primum 
omnium menti tue occurrisse. Meministi quoties 
is responsa nobis divinorum adytorum certa, eL 
eventis deinde probata, pertulerit ; ; exploratum 
habes etiam quam casti sint ejus mores, quam in- 
culpata vie» ratio, quam pacatus et ferarum expers 
pertürbationum animus. Hunc censeo vel Bero de 


cem me rebus patratis, quas futuras edixi, plane 
senties. 


V. Rediit ab hoc colloquio rex multo sedatiori 
animo domum. Ac cum postridie prima ex pre- 
nuntiatig advenisset legatio, cietereeque omnea con- 
tinua intra hebdomadem serie apparuissent cum 
donis indicatis, admirans fidem oraculi rex subinde 
audiebatur exclamare : Vere i insanus est qui con- 
silia de rebus suis non a solis sibi fidissimis querit 
et accipit. Die porro ipso septimo cum ultimum 
donorum predictorum i ipsi esset oblatum, corona 
videlicet pretiosissima, dimisao rex honorifice le- 


1321 


APPENDIX. 


1328 


gato qui detulerat, letus et gratulans ad circeum- α VI. Eodem die cum rex hilariter pro caetera 


stantes suossibi familiarissimos dixit: Nihil horum 
volo inihi servare, sed in vos mihi benevolentissi 
mos spargere, dulcissimam presertim conjugem 
Palada (ea tunc aberat, de more gyneceo clausa) 
nostrosque liberos, teque Palari, mihi charissime ; 
nam vosomnes sic in rme affectos novi, ut capita 
vitasque vestras non sitis dubitaturi mea causa 
sub quantumvis discrimen mittere. Ad ea Palarius 
respondit : Conjugi quidem tue ac liberis, domine, 
recte ista diviseris, nos vero subditos non decet 
in rerum talium communionem admisceri. Cui 
rex, [mo te, inquit, in primis volo bonorum om- 
nium meo-um esse participem, quorum partem 
maximam curis pro me tuie et fldelissima bene- 
volentie acceptam fero. His dictis ad partitionem 
munerum aggressus rex, sibi quidem reservavit 
elephantem candidum, quo etiam invectus eodem 
die per urbem regiam se videndum prebuit; fi- 
lio suo unum equorum dedit, privigno alterum : 
Palario eximium illum ensem donavit; pannos 
attalicos vestesque peregrinas ingentis pretii ad 
solitarium somniorum interpretem misit, togam 
purpuream et coronam Palario commisit in gyne- 
ceum deferendas, quo et ipse mox inopinato ire 
voluit. Ingressis ambobus in cubiculum Paladis 
regine, eodem advocari rex jussit et pellicem, 
quam deperibat, dissimulante injurie tante sen- 
sum Palade, pro sua cetera (moderatione ac sa- 
pientia, qua fretus rex minime curabat de hao 
sua illam intemperantia celare. Adductis ergo in 
regis conspectum uxore simul et pellice, rex con- 
versus ad reginam. Elige quod mavis, inquit, ex 
hac toga purpurea et corona; quod tu reliqueris, 
hec tollet. Cunctante in deliberando Palade, Pa- 
larius astans, et compertum habens, multo pretio- 
siorem corona vestem esse, nictu oculi furtivo 
regina: innuit,ut togam eligeret. Observavit illum 
nutum rex, et hoc ipsum cum Palarius tum Palas 
animadvertentes, pari ambo cura estuarunt. Ita 
illi ad procuranda regis ac regni commoda ex 
multo jam tempore conspirabant, ut diligentissime 
caverent, ne ullam inter eos esse consiliorum 
communionem suspicari quisquam posset; quare 
in nutu illo tunc depreheusi, tacite pro se quis- 
que decreverunt dare sedulam operam ne posset 
rex isto ex signo intelligere quod ignorare illum 
maaime volebant. Eam ad rem deiaceps Palarius 
affectavit similem oculi nictum frequentissime sine 
causa edere, quo rex vitium id oculi non artem 
exiatimaret; in eoque tam constans fuit, ut qua- 
draginta totis annis, quot deinde permansit apud 
regem assiduus, nictari subinde oculo similiter, 
ut tunc fecerat, non destiterit. Regina vero, ne 
istum nutum vel intellexisse vel secutam se esse 
suspicari rex posset, de industria contra quam 
ille monstrabat fecit, coronam eligens pre palla 
illa purpurea, licet hanc non ignoraret pretiosio- 
rem csse. 


tam fauste lucis letitia conaret Palas regina, ut 
lanto magis formidatam sibi regis ex nutu suspi- 
cionem discuteret, pretereaque ostenderet quali 
facere coronam dono sibi datum, gyneaceo pro- 
diens, cum corona in capite, et cetero quam spe- 
ciosissimo ornatu, discum aureum, oryza plenum 
exquisitissime condita, manu ferens, accessit v 
mensam discumbentis regis: eodem tempore, i 
certum sponte an evocata, pellex de qua diximo: 
cubiculo item egressa suo, gestans pallam cocc- 
neam quam ἃ rege acceperat, apparuit in aulis; 
et cum regis tum astantium cunctorum ad se oct. 
los convertit. Movit enim omnes mira res fulg« 
nativus exquisitissime illius et nunquam vise 


B Purpure, que ex ipso limine vaste aule, quo fu- 


nalium lux non nisi remissa pertingebat, proprie 
splendens lumine, aciem spectantium suavissime 
perstrinxit. Rex, dudum .forma captus mulieris 
illius, cum jam illam tam speciose radiantem mi- 
stis oris ac toge fulguribus videret, gestiit haud 
dubie in indicia naturaliter ex oculis exstantia te- 
nerrimi amoris,quae cor Paladis,triumphum amule 
cernentis, &lte convulnenarunt. Exacerbabat pla- 
gam dolor conscius seve' necessitatis, qua cot- 
otam se meminerat errare in electione, tanto ad- 
versarie sue commodo. Hos animi estus incen- 
debat morsus acrior arcane zelotypiz, qua, etsi 
summo semper dissimulata studio intime tamen 
dudum muliebre urebatur pectus. Adjecit cumo- 
lum tot furoris causis, et quasi oleum flanuume 
adiddit, vor tunc audita compellantis Paladem 
regis, his admodum verbis : Semper te pruódentis- 
simam, mea Palas, adverteram ; nunc cogor agno- 
scere minus hudie sapuisse te cum hanc coronam 
illi togee preoptasti; en ut spreto ἃ te munere 
amica nunc precellit mes. Hic quasi ultimus arie- 
tis impulsusin murum in ruinam pronum, conside- 
ratissima alius matrone constantian: evertit. Passa 
quiddam humanitus, cum etiam insultare citro 
sibi regem opinaretur, quam manu gestabat lan- 
cem recta in ejus caput impegit, ita ut ejus cidaris 
ac totum paludamentum effuso ac foede sparso 
jure inquinaretur, moxque avertens abiit. Excan- 
duit rex, proceres exhorruerunt. Pellex in sinu 
gavisa, et. proxime se admotam spei regni tacite 
gratulans, iis regem oculis aspexit, qui aemulein- 
teritum quavis efficacius accusatione perorarent. 
Regis post intentum et varie sollicitum silentium 
universe aule sententia intonuit : Tollatur e me- 
dio que tantum ausa est; nefas est vivere tum licen- 
ter spretee ream nostre majestatis. Tum ad Pala- 
rium conversus de more astantem : Abi, Palari, 
rex ait, (ide mihi solita et hoc obsequere : cura ut 
diem crastinum Palas non videat. His dictis per- 
turbalissimus, abrupto convivio, se cubiculo in- 
clusit. Ibi noctem illam plane insomnem et duos 
tresve insecutos dies miserrime anxios duxit, re- 
ciprocantibus intemperiis agitalissime mentis : 


1329 


smvissime presertim cruciabantur reeurrente per 
vices, post evaporatas irm furias, memoria meri- 
torum ingentium, verissimi amoris el perspectis- 
sime fidei Paladis. 


VII. Interim Palarius abductam statim e regia 
Paladem, quasi ad jussum regis exsequendum, in. 
intimis gynecei sui. domestici latebris abscondit, 
multum obiler ineusatam quod in istum furorem 
erupisset, Ad que illa : Peccatum, inquit, meum 
subita statim penitentia damnavit. Tu fae quod 
debes. et regi obsequere; non merentem modo 
me, sed et volentem his vil fluctibus eripies. 
Cui Palarius, Bona verba,inquit, regem perderem, 
si ei nunc obtemperarem. Sine me uti meis arti- 
bus, alias vidi vieique tempestates ; hane quoque 
spero,diis huic regno propitiis juvantibus,et ipsam 
tranquillitate commutandam. Confide et taci 
luisse salus fuerit, recipiscet rex : serva te me- 
liori tempori. Nee plora effatus, proviso ut illa. 
regie haberetur, sed sub impenetrabitis clave ar- 
cani, consuelis suis in regis palatio ministeriis 
se reddidit.Ibi cum rex diu admitteret. neminem, 
tandem ad eum pro jure faoiiliaritatis intimi, nec 
vocatus, Palarius penetrans, Qào domine, ait, hic 
luctus tam pertinax? curte ac nos omnes tecum 
occidis? Sera panitentia neo laudem nee usum, 
ne veniam quidem habet: quin et gravissime vi- 
tuperatura sapientibus, insanis ascribere solitis 
dolorem de casu irrevocabili, quo et animus deji- 
citur, et corpus maceratur, et malum immedica- 
bile inforlunic longe tetriori cumulatur.Qui huic. 
indulget allectui homicidi i ipsius est, z»mulus 
stultitie columbi qui occisa per imprudentiam 
compare,mcrore ipse interiit. Fabula non longa 
sic narralur : Columbus et columba vite inita so- 
cietate, granis humore turgidis satis magna eopia 
congestis in cavum familiare, communi consilio 
decreverant ex eo cumulo nibil carpere, quoad 
periestatem suppeteret pabulum in agris; anno- 
nam quippe illam in hiemem providerant. Interim 
ardor coli solstitialis late omnia excoquens, in 
horreum quoque istud columbinnm penetravit ; 
hujus vi granis, humido in vapores exhalante, de-- 
tnmescentibus, singulisque jam in molem dimidio 
minorem extenualis, contigit acervum quoque ip- 
sum pari proportione decrescere. Hoc, rediens die 
quadam eirca equinoctialem cardinem, columbus 
in nidum, ubi animadvertisset, temere, ex vana 
suspicione judicans columbam tum ovis incuban- 
tem, contra communiter decrela, vescendo ex hor- 
reo hiemalem intempestiva voracilate minuisse 
commeatum, eam rostro et unguibus iratus appe- 
liit, miseramque tandiu repetitis ictibus contudit. 
quoad mortua coneideret. Supervenerunt haud ita. 
multo post imbres nutumnales, et humefaeius aer 
grana, insinuato, ut solet, madore distendens, 
massam congesti triliei ad magnitudinem ei quam 
verno tempore pratulerat, parem inflavil. Obser- 
vavit id columbus, primum admirans : deinde eum 




















SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


7 


í 1330 

À attentius repotasset, intellexit i niem a se 

conjugem fülso erimiue oppressam, unde illum 

tantus invasit dolor ul brevi ravorit. bed 
gam etalium huie apologum : 

lentienlarum e sacco viatoris. sua den 


arbore furatus, dum e rapina sua vescitur, lenlis 
ipsi granellum forte unum exe:dit. Hoc ille αἱ re- 
ciperet manum extendens, lentieulas quas ea eon- 
tinebat omnes effudit ac perdidil; nec illam unam 
ipsam quam avare caplabat assecutus. De le nar- 
ratam hane, domine,fabulam puta.Mulierem unam 
perdidisti, quid inconsolabiliter mores ? cur te lu- 
etu consumis?En habes pro una innumeras: quam 
revocare nequis desideras, quas vides affluere fa- 
An constare ratione tibi videtur ista iri- 





p? 
VII. Hic!rex, quem spes hactenus quedam 
lactaverat dilati a. Palario supplicii Paladis, ubi 
contraria indicantem ipsum verbis modo audilis 
animadvertit, quo cerliusaliquod eliceret indicium. 
facti de quo sstuabat, Uno, inquit, excidenle 
mibi periram flagrantem verbo'ingens est piaculum. 
admissum. Ad quod Palarius reposuit : Unum 
prudentis verbum immutabiliter fixum est. Tunc 
rex clare jum penitentiam profitens, Dolet mihi, 
ii, orbato esse fldelissima conjuge; et 
Duos, inquit quosdam dolere oportet : 
illum qui bene nunquam fecit, et eum qui de sua 
ultima die cogitat. Tum rex : Si videre iterum 
Paladem possem, nihil curazem, nihil dolerem 
Ὁ amplius. Ad hoc Palarius : Duos homines cura 
et dolure vacare fas est : eum qui bene multis 
fecisse sibi conscius est, et illum qui nunquam 
peccavit.Rex:Urit me desiderium Paladis, quam, 
heu me! nunquam amplius videbo. Palarius : Duo 
sunt qui non vident, cecus ct stultus: ul enim 
ecli lucem cecus non percipit, nec qu: anie aut. 
Circa se sunt cernit, sic stultus non discernit 
bonum a malo, sequendum a. vitando, Bex : Nun- 
quam me satielas Paladis cepit. Palarius Duo 
sunt qni nunquam eatiantur, avarus et luxuriosus. 
Rex : Revocat mihi tui conapeclus memoriain 
Paladis, quare procul te a me abjungere suadet 
animus. Palarius : Quatoor hominum gener. 
procula te abjungi decel : impios, insipientes, 
non confitentes jadicium et retributionem, non 
dominantes alfectibus et oupiditatibus propriis. 
Rex: Ve mihi! domus mea privata est Palade. 
Palarius: Quatuor res sunt necessariis private, 
lluvius aqua careos, terra non habens regem, 
mulierdeslitutaviri consortio, homo non discernens. 
bonum a malo. Rex : [njuste, o Palari, perempta. 
Palas est; et tu qui peremisti multis cruciatibus 
dignus es.Palarius : Trea sunt. digni erucialibns : 
innocentis aceusator,non vocatus convivio irruens, 
et raptor alienorum. Rex ; Debueras nou repre- 
sentare tam fosline iipplieium Paladis, sed in tali 
causa longanimitatem adhibere, Palarius : Tres 
adhibere longanimiitatem debent: qui maximum 








"seb o - οὐ mec. A δέον 


»*- & be 


jS 


{1} ΑΡΡΕΝΌΙΧ. 


negotium vloritur,quiin mortem arduum ascendit, A suum, et summa in eumdem chinas 


qui pisces comedit. [tex : Multuni tie conteuinis, 
Palari, series questus. meos. istuismnedi nugis 
excipiens. l'alarius : Qui. contemnunt regem hi 
sunt : qui eoram eo garrit sine judicio, qui ab eo 
de quiin dan interrogatusade aliis respondet, qui 
apud eunmdeui do (i3 disserit que non iatelligit, 
e? Ebertus locup$ catus jetentitu vexans calumniis 
aque in jus. traheus. Rex : Deliras, Palari, talia 
parrinns, Palarius;Deliratiquidocct stultinn,quicon- 
elt sapient, qui eredlit eretlriei, qui areanurm 
ἢ ὁπ asuaicat Hex : Noareete fecistiocci- 
lens Palademlalarius:Non reete agit,qui inettitur; 
qui non vivit ut loquitur; qui αἰαῖ prafervidus 
ire obsequitur ; qui sinit se. irnplicari anioribus 
pellicis; qui. aua inteziperantia. voleus. vincitur ; 
denique rex qui momenti maxiini rem. aejgrediens 
consilia sapientum nun exquirit. lex : Non vereris 
ín, Tam hibere obloquens, homuncio? Quatuor 
cus 8; on verentur regem : gallinaceus. gallus 
0.4 Δ un. resubinatus — sterquidnio pr iibus 
imtentis ocenrrit velut ruituro calo ; geua insistens 
uni phun, quasi metuat. ne si. altero. pariter 
innitatur depriiat terram nimio pondere ; vertuis 
pulverem parce voraus, quod metuat ne suus eum 
cibus deficiat, el vespertilio nectu tantum volans, 
ne si per dietn uppareret, sua pulchritudine vena- 
torum ad su) rapinam cupiditates accenderet, 
Hex : Heu! nunquati. uspiam. videbo imulierein 
Paladi similein. Palurius : Quatuor sunt inemen- 
dabilia : mulier palam assueta prostituere se 


plurimis ; loquax solitus mentiri ; imprudens € 


oninione sui tumidus, et culumniutor insidicsis 
machiuationibus semper intentus. 

IX. Hoc ultiino parum in speciemn. cuhivrente 
responso Palarius regi desperunti videre un.quaum 
amplius Paladeni, per ambages innuebut, haud ita 
esse ; neque enim ad rerum  inemendabilium 
clugaeui errorem ea neei addieenda admissum 
pertinere. Deinceps porro rex id non visus 
intelligere, elarius expressit doloris et desiderii 
magnitudinem sui, hunc in modum lo uens : 
.Eternum exsulabite conie ine gaudium, eternum 
in co dolor doinicilium habebit, o Pal«i propter 
Paladem. Ad hwo  Palarius reposuit : Justissima 
dolendi eausa cst unmissio mulieris h's predite 


dotibus : pudicitia, prudentia, parcimonia ver- ἢ nrudentium, patientiam 


borum, nobilitate. forma, submissione erga virum 


Palarium intuens, Immensutm, ai: 
inacvisti luctum, | inumensum iter W 
luiari, mea dulcissima occidenda Psi 
conira Palarius : Verum, el irrevocc 
iuter hos mutuo viget : lupum οἱ oves 
murem, accipitrem οἱ periicem, t 
noclüain, cancrum et angucm : quib 
-unt, qui, mazna et veteri amicitua dire 
rint tandem odisse invicem. Tum rer: 
Palari, requirentes — se:iper  niserz: 
nunquam deinceps somnum videla: 
reposuit Palarius, quibus cura sumi 
multa possidens nec hubens flik 
niachinaus necetn amico aut adversat. 
mulierem ; conscius se falsum crii 
ulcisci valenti ; pauper a quo exizitz 
habet; wger morbo decumlcens gr. 
medici : maritus adulterz ; dives paz 
metuens; quibus addendus est rz 
quam consequi non potest. His rex zx 
gnanz, Irratus dixit. : Nunquani| a7. 
culloquar, Palari. At. Palarius : In: 
ceilloquium admittantur hi sunt: ^ 
ex lalsa causa; honio arrogans ;aui di 
propria plus. cstiniat, qui coats 
domino, discipulus magistro.Sub 5c: 
suspenso àan!ino0 paruiun attentus 22.7 
nate exclamavit : Nemo est in -:— 
expers,et homo perfectus omni “.:: Ὁ 
reperietur. Ric relicto Palarius 9:7 * 
in miserrima desperatione videt: 72 
tissime conjugis, paulo post αἱ. 
latebris, et cum. cxtero regio cui ὦ 
illa pulcherrima ornatam addures ὃν 
quo gaudio rex viderit, quibss * 
exceperit, suhjiciet aibi quisque, 

laudibus Palarii. prudentium extule 
ad priorem in ipsum addiderit Ll 
quam quidem pretiosissimis statim 
lestatam.Drachmanas porro insidiat 
el consilii sanguinarii sceleratis: 
congregatos universos coram se ju 
loc cxemplo patet, regi ad suam tu 
tam atque incolumem domum 
instrumenla  efficucitatis 


e ! 
pracipusc 


| , Sapientes c 
inulierem cordutam. 


DISSERTATIO PARABOLICA VIII. 


Cautiones. prescribi tenendas. (n. amicitiis quastuosis, temporis solum οί 
contractis. 


Alia die poscenti Abessalomo regi audire de 
amicitiis temporis causa in communi periculo 
contractis, disseruit in hunc inoduim gymno- 
sophista. 

I. Non omnes amicitie νι ferunt, nec vero 
ne:a8 alia unquain inire quat zelera federa. Ἰδὲ 


nutui 
cum etiam probi ac sapientes non re 
liationem eum inimico, vicem tant 
tionem induciarum habituram. Res 

declarabitur. Felis in trunco velt 
don.lcilium habebat, nec longe hinc 
hab:tabul mus. Nocte qusdum am: 


1333 


SPECIMEN SAPIHNTIA& INDORUM VET 


1334 


retibus venator, et ignara insidiarum ante lucem À Increpabat sic cunctantem felis: Quid dubitas, 


felis exiens, implicata laqueis est. Vidit eam ita 
vincotam erumpeus Cavo suo musculus et gavisus 
est, sed brévem ei letitiam ingruens duplici ex 
periculo inotus anceps fecit. Suspiclens enim 
ihsistentem arbori, ét facere in se impetutn noc- 
tuam parantem, cum refugeré in suam cavernam 
vellet, subeüntem eo nympham animadvertit. Hio 
enimvero consternatus diserimine, et auxie deli- 
berabundus herebat. Quid again ? aut quo ine 
vertam ? secum aliens. 8i σαν πὶ meum ingrediar, 
devorabit ine nympha; si. autem hic persistam, 
aut dextra sinistrave fugere aggrediar, irivolabit 
in me noctua ; si feli me admoveam, preda illi 
flam. Non despondendus tamen est animus : ingé- 


nium in angüstiis, cernitur, excogitdbo aliquam p 


salutis viam. Ea circumspectis cunctis non aliunde 
quam e fele ostenditur: experiar eam alloquio. 
Sic accedens quantum tuto potuit ad iulricatam 
reti felim, Satin', inquit, salve res sunt. tue? Εἰ 
felis, Gaudes scilicet, ait, me deprehensa, 80 
misere insultas. Tum mus : Gauderem, ut dicis, 
si securus essem, nunc propria mihi pericula cala- 
mitatis aliene fructum excutiunt. Vides nympham 
pervasisse meum cavum, simulque imminentem 
in mei rapinam superne noctuum. Nuno age, quod 
cominuniter expedit, conciliemnur invicem, pacem- 
que faciamus, his legibus, ut ego, quibus vinciris, 
rumpam laqueos, tu nympham occidas prada- 
tricem meam. 


II. Probavit impense muris propositionem felis, . 


et magne mercedis propositiones adjecit, si ejus 
beneficio se solvi contingeret; Ergo fosdus inierunt, 
et mus citra moram coepit fila retis arrodendo 
frangere. Unum ex his tamen reliquit quo adhuo 
felis teneretur ; non enim plane fidebat reconci- 
liate gratie nisi pignore sibi eertiori caveretur. 


aiens, tam cito redis ad genium ? ita brevis est fideg 
amicitie jurate ἢ Sincere (rhus ait) equidem mihi 
conscius voluntatis sum in foedere inter nos inito 
servando, sed quo tu futura sis animo ubi me' in 
potestate habueris vereor ; nam naturalis inclinato 
non mutatur, autsi qua ei vis affertur, non perstat; 
propterea, cum nihil urgeat, tutius censeo relin- 
quere te adhuc uno constrictam vinculo, hoc 
quoquerupturus cum maturum erit.Sicaliquandiu 
perstitit mussans quuad sole jum exorto, et vena- - 
toris adventantis strepitu cepto audiri, residum 
tempestive confregit fllum, proculqtie statim fugit; 
feli solutz, vel si deesset fides, venatoris tamen 
instantis metus insequendi muris consilium excu. 
teret. Ergo nympha obiter exterrita, et ex antro 
muris ejecta, saltu conscendit arborem. Moesstus 
venator fractum rete reconcinnaturus abstulit. 

111. Pauci ex hoc dies fluxerant, cuni prodeun- 
tem, pastus causa quaerendi, e sua caverna murem 
procul lelia intuens. Quo ἃ me, clamat, semper 
vitabundus digrederis, oblitus amicitie jurate ὃ 
Age, aude, accede ad me, amplecti te ac remu- 
nerare pro meritis cupio libertatis et salutis vin- 
dicem mee. Cui mus parumper subsistens, inter- 
vallo tamen satis magno medio, Nostra, inquit, 
&micitia complexus non requirit, nec libenter oscu- ^ 
γον labra contigua dentibus mandere mei similes 
solitis. Amemus e longinquo censeo. Nec aliter 
fecit unquam mus providus, haud minus quam 
ante sedulo vitans ne se feli committeret, aut. ex- 
periunde suo damno perfidie& occasionem daret 
hosti reconciliato secum questuosa ratione. Fabula 
docet fluxas esse ac fidei subleste amicitias quag 
utilitas et necessitas conglutinant, genio et na- 
tura reluctante. 


DISSERTATIO PARABOLICA iX. 
Deterret a fidendo reconciliationi gratia oblaita a principe quem gravissime quis lserit. 


Aliqando vacüo curis majoribus Abessalómo 
regi superveniens, et ipse negotio edlutus familia- 
ri gymnosophista,; interrogatusque, ut cavere 
quémque oporteat ab eo qui, magna lesus in- 
juria, reconciliationem offert, respondit in hunc 
ferme modum. 

I. Rex quidam psittacum habuit non minus 
Bpecie ac plumarum versicolori varietate formo- 
8üm quam voce disertum, ét, quod est potissimum, 
sensu ac rerum usu prudenlem in paucis. Hunc 
pullum adhuc tenerum alentemi versari assiduo 
tex videbat cum principe suo fllio paulüm stuper- 
gresso infantiàm, oblectandi, ejus gratia. Coaluit- 
que familiaritas, etiam convictu quodam exercita 
usque ad nécessitüdinem huinanz prope charitatis; 
nam üt puer suprà modutn delectati videbatur 
psittacis duobus, sic illorum utrique charissimus 
erat, adeo nt nunqvam senior e felicibus silvia ad 


D 


quas quotidie volabat, mitia poma pullo suo por- 
taret duin eorum partem vel optimam pusioni 
regio seponeret. Per annos h&c aliquot durarunt, 
jamque pullus psittaci plenum evuni attigerat, et 
regis filius ádolbverat iti pubertatem, cam die qua- 
dám accidit, passererti, delicias adolescentis régii, 
rixa cum jüniore psiltoco contracta, male ab illo 
tiuletari, àtque 8} ultiscente dilecti passserls pla- 
gas juvehe liaruni auctorem iriterflci. Supervenit 
facto et exdi prolis sue senior psittscus, procul- 
que, dum fieregre revolat, intuens jugulari a regio 
dlumno riátum suum, eum sensit animo dolorem 
quem excitare spectaculo tali affectus patrius 
potest maximum. Ae secum intime ringens fren-. 
üensque; O niores, inquit, intolerabiles regum, jus, 
fas, officium, fldem, neccessitudinem, amicitiam 
itifra sudni fortunam dignitádtemque ducentium ! 
Oinfelicissimam his ministrantium sortem,quorum 


1335 


APPENDIX. - 


1336 


illi sudores et erumnosissima obsequia neglectu A quoad licucrit, preterita paratus. Nec. timendum 


fere contemptuque, non raro etiam exitio remune- 
rantur ! deberi sibi ab omnibus rati omnia, debere 
se quidquam cuiquam nec cogitare dignantur, nec 
dici sustinent. Libidine cuncta metiuntur, ex usu 
«c fructu propriis cuncta estimant: se unos in- 
teuntur, eibi unis placent ; sui unice suarumque 
deliciarum rationem haberi, equum censent. Exspe- 
ctes ab istis gratiam merito misericordiam infortu- 
nio, qui nec veniam errato, nec supplicio moram 
indulgere unquam norunt; multorum annorum 
servitus et laboriosissima ministeria uno ipsis mo- 
mento levis offensiuncule oblitterantur. 


11. Hec obiter conquerens admovebat se loco 
propius : at ubi jam e vicino distinctius hausit 


oculis diram speciem cruentati abjectique ac cru- B 


deliter ab irato ultore calcati charissimi capitis, 
in eas furias exarsit, ut in regium involans pue. 
rum rostro ei atque unguibus offoderit oculos, 
Habe, inquiens, quod te dignum est, dure, immi- 
sericors, ingratissime : tanti temporis contuber- 
nium, tam familiaris hospitii neccessitudinem, tam 
tenere amicitie jura dulcissima non impune in- 
fanda immanitate pollueris. Sub heoaudacis con- 
scius facti in summa regii viridarii arborc consedit, 
fruens inde spectaculo tumultuantis aule ad ca- 
sum acerbissium pueri principis. Accurrit inter 
ejulatus nutritiorum et cursationes satagentium 
frustra satellitum exanimatus rex : et filium am- 
plexus, ablutaque nequidquam patriis lacrymis 


excecali pueri proprio fodata cruore facie, fene- ( 


Sire se admovens, ex ea conspicuum auctorem 
cladis simulata ignoscendi promissione ad se ut 
revolaret institit hortari. Cui psittacus, fugere 
certus inde quam longissime, ubi ex tuto afflicti8 
hostibus insultans, explesset animum seva satie- 
tate vindictee. Agnosce, rex, ait, justam vim Nemce- 
eis ultricis, cujus exemplum in familiari tibi capi- 
te habes domesticum. Nullum illa nefas impunpi- 
tum sinit, veretur neminem, nullius opes reformi- 
dat; ne vestra quidem supérborum regum superci- 
Jiosa majestate deterretur supplicia sceleribus 
adoequet natis etiam in purpura. Serius ocyus suas 
cuique vices reddit, nec pessima conditio eorum est 
quos celeriter ulciscitur, e quibus est tuus filius 
In flagranti perfidia oppressus : dilatione panas 
auget, ac fenore tormentorum tolerate diu culpe 
sortem exaggerat, adeo ut quos inexpiatos vila 
dimiserit, sempiternis immiserabiliter cruciatibus 
addicat. Erat unguis iz ulcere ardentis dolore 
regis intempestiva psittaci philosophia, qua ille, 
uLirisisionesui, quanquam nidignabatur vehemen: 
tius, pressit tamen indicia ignoscentis estuosissi- 
me furoris: et se componens in moderationem, qua 
possel hostem fallere, pacato, quantum potuit 
vultu respondit : Minime ambigua tu quidem et 
me quoque fatente vera loqueris, quo ipsodeside- 
riuin auges tui reditus, ne lam sapienti moniltore 
careaum. Quare, oro te, ne nos deserae, emendare, 


puta,ne qui offensam tui tanta pena luimus, quid- 
quam in te deinceps committere audeamus, quo 
istius, quam vere predicas, Nemesis graviorem in 
nos concitemus iracundiam. Ad ea psittacus, Non 
faciam, inquit; monent enim prudentes, semper 
ei qui damnum intulit ab advereario incommot 
accepti memore cavendum, eoque magis vitandu 
ejus accessum quo ille invitaverit instantius. Ac 
divi et illud sb idoneis auctoribus, genitore 
sapienti amicorum loco habendos, fratres pn 
comitibus itineris, uxarem pro contubernali, fili« 
pro tabellariis memoriam patria ad posteros perla 
turis, filias ut adversarias in lite consideranda, 
cognatos, ut feneratores acriter repetentes debita, 
se ipsum, ut solitarium omni affectuum necessitu- 
dine solutum. His ego prescriptis obsequens, rece- 
dere in.solitudinem statui. 


III. Adversus ea rex: Si & te profectum esset 
rix: 80 noxae initium, jure nobis fidere meiuetes, 
nunc rum hcjus quod incidit incommodi origo 
et culpa (quod dolens poenitensque fateor) no- 
Stra sit, quid obstat quominus credas invitantibus 
nobis ὃ Ád ea psittacus : Memoria damnorum acce- 
ptorum alta cordibus infigit vulnera, nec lingue 
semper veros mentium exprimuntsensus : quocirca 
verba tua fidem apud me non habent. Reposuit 
hie rex : Male de me opinaris, psittace, qui scias 
sapientem virum omnem adhibere operam ut 
acceple injurie memoriam ex animo slirpitus evel- 
lat suo. Contra hec psittacus. Est omnino, est 
ita, ut dicis, rex, velimque tua eausa credere, te, 
prout sapientis jubet officium, conari damni quod 
passus es obliterare imaginem ex mente ; ceterum 
an quod conaris sis perfecturus dubito, et non sine 
causa vereor ut possis: quare sine me isto am- 
biguo mihi consulere. Multi nimis facili aliens 
moderationis fiducia perierunt, dum ex sua con- 
scientia z:estimant alios, passi quod elephantibus 
indomitis frequenter accidit, quos cicures, sapere 
cum ipsis paria crediti, in insidias pertrahentes, 
servituti hominum mancipant. Contra hzc ret, 
Vir, ait, ingenuus et liberalis indolis non mutat 
in pejus mores, nec amicitie jus violat, nec fidem 
fallit datam : abjectarum hec vitianaturarunm sunt. 
ltespondit psittacus : Memoria damni accepti acres 
in quorumvis animis motus ciet, longe acerrimos 
in regum mentibus. Hi enim in gravissimis malo: 
rum numerare solent vivere inultum, glorie, cujus 
sunt avidissimi, partem vel maximam in vindicta 
reponentes. Ignosces igitur si tutum mihi non pu- 
tem ad vivas quasdam in corde tuo prunas ire 
adinovere materiam imprudenti usurpatione prius 
ceplee familiaritatis tecum mes, quando nec pre- 
ces irrite nec sere obtestationes mese incendium 
a me quo consumerer arcerent. Optima, si nescis, 
ad curandam injuria memoriam medicina est ab- 
sentia injuriae auctoris. Eam tibi admoverea te 
recedendo cupio ; nam coire et cicatriccm obducere 


1337 


SPECIMEN SAPIENTIE INDORUM VBT. 


1338 


istiusmodi vulnera in ejus qui fecit conspectu ne- A ΡΨ. Respondit ad ea rex : Quod de te faterig 


queunt. Atque, utut de te sit, mea mihi causa quid 
agere debeam non est obscurum. Nam velsi tu 
tam moderatus quam vis persuadere, futuris sia, 
tamen ego tecum sollicitus viverem, quippe et 
animum ignorans tuum, et quantumvis esset is 
qualem optarem, jure, ne mutaretur, metuens. 
Desine igitur invitare me ad convictum tecum, 
necessario mihi suspiciose anxium, et per hoc mo- 
lestissimum futurum; nihil autem omnium tibl 
juxta mihique consulere possum utilius,quam fuge- 
re longissimeque a vcbis abscedere. Ergo salve 
mihi eternum, et vale. 

IV.Sustine adhuc paululum, rex inquit, et cogita 
nullam imputari nosse a me tibi calamitatis me:e 
partem aut eo nomine culpari. Scio enim fatali 
cuncta necessitate contingere.Inevitabiliter ad quid- 
vis horum, que fleri videmus,qui agunt rapiuntur 
efficacia decretorum e&ternorum. Nexui robustissi- 
mo admantine catene quis tractus mortalis ob- 
luctetur? Nullum igitur, aut tuum, aut mei filii 
crimen est. Ministri fuistis ambo non voluntarii 
fatorum,quod multo ante sanxerant exsequentium. 
Parcarum nempe in tabulario ere incise dudum 
eterno tum» prolis mors, excecatio mee stabant ; 
ignoscamus nobis mutuo alienuin crimen. Veni, 
nec lime, amici ut prius erimus. Adversus hec 
psittacus : Horribilem, inquit, disseris, nec mihi 
credibilem philosophiam ; ego magistris Laud 
paulo melioribus assentior : fato superius arbi- 
lrium nostrum esse vitieque sortem in sua cujusque 
manu positam, ut felicitas ac miseria, recte, aut 
eecus voluntaria motione consultorum reputari 
fructus debeant. Quod si vel hoc admiserim quod 
disputas (nam lateor in ea multos sententia here- 
re),tamen veritus ne in ista quoque fatorum serie 
fixum sit te mihi perjurum fore, non committam, 
utin meam perniciem cooperari fctis orebendo 
tibi mei perdendi opportunitatem coner. Velis 
potius et remis me in quam diversissima prori- 
piam, interpretansque in favorem meum providen- 
tiam eternam, fatali ejus lege cautum arbitrabor, 
ut ego in locis ἃ tua ditione remotissimis secu. 
ram incolumis vitam degam. Quanquam equidem 
(non enim recedam ἃ doctrina veriori) nihil a 
fatis aut spero aut timeo. Quod me deterret a 
me tibi committendo, odium mei est quod flagrare 
in corde tuo maximum suspicor; vel potius intel- 
lizo ex certa causa talis odii, memoria, que in te 
viget damni a me illati. Nec remissior fortassis in 
meo pectore fomes aversionis a te vivit, dum 
recordor interfecti domi tue mei pulli a tuo filio, 
ex mea conscienlia de te judiro, planeque censeo 
nec tibi expedire nec mihi nos deinceps una degere. 


opinaris de me, probrosum utrique est. Bonorum 
enim ac sapientum est in potestate habere cupi- 
ditates, nec obsequi affectibus cum ad aliquid im- 
pellunt rationi non consentaneum; et ego igitur et 
tu,quantumvis recurrente memoria cladium,mutuo 
amare poterimus. Anceps (reposuit psittacus) ista 
experientia fuerit. Magna enim vis est perturbatio- 
num, irritante objecti presentia soliturum exar- 
descere, rationisque frenum in estu furoris excu- 
tientium. Quod si quis vi annitens summa mode. 
rari tali tempore ire aut odio potuerit, molestiam 
tamen ingentem sentiet, nec pace aut tranquillitate 
animi, que vite felicitatem conflcit, in conflictu 
tam vehementi affectuum cum judicio, fruetur. 
Nam qui vulneratus in pede currit lamen, summo 
dolore cruciatur, et qui lippus palpebras apertas 
objecit vento, etsi minime velit et contra satagat, 
oppletis pulvere oculis plane cecutiet. Sio sensum 
gerens intus vivum gravis incommodi accepti,quan- 
tumvis imperare animo conetur, dum auctorem 
sui luctus coram videt,oleum in flammam mittit, 
cujusque excitat incendium quam cui par exstin- 
guendo sit. Quare talibus una conditio pie ac feli- 
citer vivendi restat, amovere ἃ conspectu monu- 
menta cladium suarum etsalutem in solitudine qua&- 
rere. Ad hanc amplectendam toto deinceps feror 
impetu studii, suffragantibus in hoc consilium 
monitis philosophorum, quos audisse memini do- 
centes, quinque rebus perveniri ad famam illu- 
8trem : innocentia, doctrina,fuga suspicionum ad- 
versarum, suavitate morum, ad nihil tamen inho- 
noratum descendente, denique perpelratione ma- 
gnorum operum. Quarum laudum cum facultates 
solitudo subministret, obstacula removeat, nihil 
ea videri optabilius sapienti debet, egre id nomen 
aut parare aut tueri valituro, nisi a se ipso sibi 
cavenS, et perdendae anime occasionem vitans, 
8 cognatis, filiis, divitiis, ipsaque procul a pa- 
tria sese removerit. Patriam siquidem, filios, co- 
gnationem, opes commutare cum «cequivalentibus 
poterit, anime jacturam quod resarciat nunquam 
inveniet. Adjungam et aliud sapientum elfatum : 
pessimam esse percuniam que non erogatur, pes- 
simam uxorem cui suus vir exosus est, pessimum 
filium parentibus contumacem, pessimum regem 


D qui simulat innocentiam, pessimum amicum per- 


fidiosoum, pessimum civitatem seditionum appa- 
ratibus tumentem, cujus cives anxie vivere et in 
horas extrema formidare necesse sit. Sie et cgo 
apud te manens semper essem anxius. Et his di- 
clis evolavit, relicto cunctis exemplo salubri et 
prudentissimo eonesilio, nunquam iis fidendi quos 
leseris 

















“Ὁ APPENDIX. 


bI- SERTATIO 


Versatur in saplivandis fraudibus invidiusisimis 


PARABOLICA X. 
inpidorum qvitus innocentes et fido 


tros. pervirtere. eonantur, indicatis simul. rationibus tis occurrendi, et vi vitatis α 


omnes malitia conntus ad ex remum eluctantis. 


Sub hare lequi eessanti ymnosopbistas, rex A- 





wm autem discere abs te an nen oporteat in- 
rds dari o uie a regibu recon- 
nluripsesx, et in prieremr gras reponantur 
locum ii qu is errere quodam. abulienaverist, Su 
per ev arzutuento gyronosophista disserere hune in 
exerau 
quadam silva referta belluis inter alias 
n, vila: proposito valle diversus ub iis 
"ae natur. communiune jungebatur. 
el lemperans, preter morem et 
ex parte con- 



















thes quid 
quiluseun 
Mitis enum eri 
iheum evterorum,et eut hiis uiiqui 
venientium vulpia 
et helluati 
testuns intu. 
tatibus gulv, ut uli 
et natur als herbis ae pomis 
detungereiur, Hoc. vivendi genus in. tedio tant 
dissitniliuni excimpiurum, etunium in huzc oculos 
et multorum invidiam eunvertit.Irai pariter thocs, 
vulpes, lupi czterique. plurimi, nune singillatim 
conventui, nune manu facta cireumdatum, acer- 
be increpabant, denuntiantos,haud pati sese posse 
ipsum unum velle vidori sapere plus quam cuncti 
saperent alii;minantes cliam se illlum,si pergeret, 
congressu prohibitum ipsorum, pro tranfuya ritus 
patrii uc degeneri proditore proscripturus; omitte- 
ret igitur krinos mores, et vale dieto intem- 
pestive philosephis, eorum instituta sequeretur 













































Α thois. Quare illi ad se vocalo. dixit 
vides, εἰ cum subditorum, tutn nog 
ribus varium regnum hoe. ΟἹ 
&ubernalionem egeo fidelis ac ptu 
nistri τ duum est cum ta 
in te liodie mih: videur, Cogitavi ec 
sun ma eum potestate 
euque ine, preter utilitatem, otüic.u 
reges lenemur virtutum  Lonorat: 
brium est principis cuti quis ipsi 8 
bus excellens jacet in. tenebris ac s 
ista tuz praeclarae plurimis propor. 
debent, udesque, ut sint. vulgo e 
canda in aree quadam «e tastigio e 
tis, Ad ea hos respondit : Reges ec 
bus ministris uii, adigere quii, 
s tralicre ad functio 
quibus abhorrent. n. 
attentis 
Meum porro ingeuiuin immane qu 
ἃ tuinultu site aulicis, Cum ergo t. 
sint,imo abundent, qui non soiur. 
pturi sint,sed qui vehementer ope 
biant speciosa ista munia, tale 
meque, quod cepi nec hacterz 27: 
vatim sinas vivere. Minimo, 
liori, eaque auctoritate ut 
declararet; quin. statim amove 
jussis meis te promptum expedi : yit 
cretum mihi est auctorare te in of. 
ministri, et dignitate a me secunda 
































ex quibus natus esset, cuim quibus viveret. Ad ca C strationi preicere. 


thos plucide respondebat, molestu:u ipsis esse non 
debere conapeotum sui qui neminem verbo aut 
faeto laderet, Porro islam quatn minarentgr ninan- 
dationem sui procul, adeo nun ub ipso formidari, 
ut preoccupaturus ultro fuerit οἱ sponte cxsulatum 
putasset non alia se conditione posse 
in iis locis vivero, niai facta ceterorum imitando : 
88 vero, cum plano decrevissol abstinere a latroci- 
bus, nihil interesse credidisse peregre 
innocentiam coleret: nec enim scelera 
contagione aut vitio locorum,sed nequitia cozdium 
inolescere. Quanquam, addebat, potiori jam mei 
partes a vobis absum,aninio scilicet et affectibus ἃ 
vestro usu eL instituto longissime disjunctus. Si 
corpus hoc etiam exterminare vultis, non multum 
repugnabo, fortassis eliam gaudeho. Talia eum lo- 
quentem vel inviti verebantur, famaque de co luto 
increbrescebat ejusmodi, ut admirantibus etiam 
i oderant, toto eo tractu mulla esset in venera- 
tione nomen ejus. 

1L. Pervenit igitur ad leonem, ejus silva regem, 
vlara,mullorum pralicatione,nutitia tam sapientis 














IIl. Nondum thos persuasus, con 
hunc modum : In iato,domine,quod 
ministerio qui tutus durare possit, i 
ulterum horum sit Oportet:percailid 
ler stultus.Prior enim, abundante it 
tiu, qua dissimulando,qua largiend 
riis lucum faciendo,hoc consequetui 
semper infensorum felicibus,minus 
diis; aller,pre imbecillitate mentis 
sentiens, εἰ ludibria venerationen: 
sui contemptu invii n lucrifaciet 
iras miserationo fatuitatis, Eo, qui 
ruui esse velim aut haberi, citra cer! 
€x hoc ostentari loco nequeo, unde 

D dique virtutis inimicorum telis arcu 
guus,nec protectus, apparere::.Nam 
aliquom in primo sub rege potestati 
immunem odii popularis. insanum κα 
quidem talem utique quotquot clan 
TOgi (que maxima semper turba , 
aversebuztur quod exeso sibi. prinei 
fidum videant;qui autem. regi ste 

















1341 


SPECIMEN SAPIRNTLR INDORUM VET. 


1312 


instinctu ámoliri omni ope conabuntureum a quo À nocendi,quales cum innocentia prudentiaque thois. 


sibi dolent pr&ripi gratie locum quem apud impe- 
fantem ipsi amblüüt. Ad ea rex : Nihil meluas a 
india subditis ; nam tam ampla ego te potestatis 
τηδῷ commuhicationecircummuniam, ut nor magis 
contra te moliri quidquam quam contra me ipsum 
vel audeant vel possint. Reposuit his thos : Si me 
uthas, ut certe facis, domine, eteo nomine debere 
mé tibi plurimum fateor, quoniam, inquam, mea 
causa vis, oro obsecroque ut habéas persuasissi- 
inüth, nullum a te majus mihi posse beneficium 
contingere quam si me telinquasin hac tranquilli- 
late vite innocentis ac privata, c contentum pro- 
viétu omni aqua et herba. Nam, quantum possum 
intelligere, qui vobis regibus in&erviu nl,plus unico 
mormiento curarum illarum et quotidianorum i ipsis 
discriminum angoris miserisque patiuntur, quam 
sibi privalim vacans tótoezperi&tur vel longissime 
vite spatio ; quare nimis caro emitur illa claritas, 
ut non Íncomparabiliter videri expetibilior debeat 
pax et sécuritas obscuri atque inglorii otii. 


IV. Ad ca leo penc iratus recusationi tam perti- 
naci, Plus satis verborum, inquit, est : nihil audio 
ultra, meum erit providere ut tuto apud me sis. 
Tu, fac quod jubeo teque ad ministerium accinge 
quod injungo. Cui thos : Faciam, domine,quando 
sic imperas. Sed ne me amando perdas, et verum 
in me reperiatur illud adagii vulgaris ; Amicitia 
intempestiva par odio est, te obtestor per quidquid 
est tibi venerabile aut charum, dignare jam hinc 
mihi polliceri, si quando zontingat me aocusari 
apud te, non crediturum te delatoribus stalim, at 
interpositurum tempusidoneum discussioni et exa- 
mini, nec mihi nisi convicto penam decreturum. 
Hoe preterea rogo, ut ista utaris ratione in delectu 
ministrorum : attende prius quemadmodum illi in 
re privata se gesserint : ab eo enim qui suae domui 
male prefuerit, quomodo speraro liceat rempubli- 
oam bene gerendam ? Porro te alloquentium et dis- 
cernenda conditio,et pro varietate qualitatis agendi 
forma temperanda. 8i te illiusu rerum et sapientia 
superent, illis obtempera ; si te plus quam ipsos 
sapere ac in presenti re videre tibi sis conscius, 
doce illos et rationibus convince. Sin peritiam in 
illis ac prudentiam haud tua majorem deprehen- 
des, neo contemnas,nec statim admittas quod asse- 
runt, sed consule in medium ac discute, citra con- 
tentionem tamen,nam hac et majestatem dedecet, 
et ad veri dijudicationem obstat potius quam con- 
fert. Hec curaturum observalurumque se rege pro- 
lixe pollicito, thos administrationem rerum capes- 
givit.Summi se illum facer e leo palam declarabat, 
nihi! clam ipai habens,ejus consilium in omni ne- 
golio audiens, omnes infra illum estimans. Hoc 
spectaculo novae thois apud leonem gratie aule 
oculis proposito, mirari omnes sermonibusque ce- 
lebrare inopinatum casum ; priinores autem comi- 
tatus tacite ringi utriqueintimoe,dissimulando haud 
facile livore ac videlicet inhiabundo occasionibus 


D bus multis. Exclamabat alius : 


moderate omnià et plausibiliter gerentis, nullas 
admodum daret, incubuere malitia conspirante 
prave mentes ad novum ministrum quomodocun- 
que coinininiscendis calumniis evertendum. 


V. Ergo cum diu frustra omnem in thoem lapi- 
dem movissent,constanti erga eum leonis benevo- 
lentia palam exstante,quadam die conspicati leo- 
nem c»pide jussisseut quedam escaipsigratissima 
sibi postridie apponeretur, eam ipsi furali per 
noclein, in absentis forte tunc thois domo abscon- 
derunt. Tum lie postera requirenti cibum impera- 
tum regi, et irato quod is non appareret, omnes 
ex condicto presentes qui dolum instruxeraut,nul- 
lam artem vaferrime calliditatis omiserunt quem 


B fore utilem tali tempore concitande regis ire in 


thoem absentem nossent. Primum ficto in regem 
studio dum ille indignatur et furit, quasi territi et 
solliciti coeuntes in circulum,ita invicem submisse 
mussitabant,ut exaudiri tamen possent studerent- 
que, Cur celamus ulira quud scimus ἢ Fides erga 
principem nos cogit labem illi enuntiare domesti- 
cam, licet contra potentes veniendum sit et caput 
objiciendum certo diserimini, Pravaleat periculo 
et formidini private charitas regis, et quo ei con- 
sulamus alea sane salutis nostre jaciatur. [lis su- 
surratis ea leonis vicinia ut ab eo sentirentur, il- 
lum consensu adeunt, et ei profunde salutato, 
Novimus, domine, inquiunt, quis tibi prandium 
averlerit, peccavimusque hactenus quod timore 
concitandi contra nos ministri prepotentis, silui- 
mus : nam vel nostra certa pernicie fnit tibi consu- 
lendum ; quidquid ergo demum inde secuturum 
sit, oflicio en nostro fungimur, indicantes tibi, fe- 
rini partem quam tibi heri seposueras in pastum 
hodiernum, subtractam a thoe fuisse, hoc ex ocu- 
lato teste comperimus.Sic locuto nomine omnium 
primario inter ipsos, alius sermonem excipiens : 
Eisi hoc qui vidit retulit, οἱ qui vitam thoisa ar- 
canam a specie dversissimam intrcspexerunt,haud 
alienum ab ejus vafri simulatoris occulta voracitali 
factum intellig:nt, tamen quia tu, domine, longe 
alia de thoe opinaris, non petimus ut credas, scd 
ut inquiri de re jubeas. Addebat alter: Si thos 
convincatur hujus criminis,intelligeuus vera etiam 
fuisse que multa de illo ferebantur, non credenti- 
Vere ita est ; frau- 
dulenti et clam improbi nunquam ad extremum 
latent. Ego inter illos fui multos qui thoem inno- 
centissimum putarent, et cum a fide dignis sane 
atrocia peccasse ipsum audirem,renucbani credere; 
nunc ultimo hoc experimento larva illi detracta 
est. Alius quidum dicebat : Cum primum huno 
thoem vidi, suboluit mihi ejus nequitia; testes 
mihi sunt hic atque ille (nominabat certos) quibus 
sepe dixi, qui in eo vulgus miraretur, nihil nisi 
prestigias et fucum esse obductuimque Leclorium 
improbitali. Aller quispiam sic cruiipebat : Hoc 
enimvero non furtum solum est, scd sacrilegium, 


1343 APPENDIX. 


sel intolerabilis licentia violande ausu nefario A spexisti fidem et probitatem toit 
sacre majestatis. Audiobutur et alterius hav vox: — tam cito propter inverisimillim 
Mitlat rex qui serutsntur domum thois; cubilia — tracta caruncule, a delationem 
sceleris deprehendentur, et corpus, quod aiunt, scelere flagrantium, ex fraude p« 
n ipsum delicti tenebitur, Verum, adjungel 5, orum, morti addixisti ? Nesci 
τὶ properanduim in hoc esset,nam periculum in mora — regibus, aliis comm.ttere que ger 
est; et al Male vereor ne thos aslutissimus — debent? Non vides qui vinum er 
coneuetis artiliciis fascinet iterum regem, et tarn — ligenter prius explorent colorem, 
] manifesti criminis mendaci delensione nolam — nequa ipsis fraus flat ? quanto n 
| eluat. euriosissime indagare cuncta int 
Vi.Cumitaomnesinsidiosissimoconsensuleonem δ] minus quam regni salus agito 
undique urgerent, et ipsum perturbatum dolore δ prudens brachium dextrum 
prandii subtracti jussit ille thoem subito vocari,et — blice firmameotum ao columen 
ex presenti minaciter percontatus est, ubi ferina — Oporlebat te alii fidere in cogniti 
esset quam ipsitradidisse pridie servandam? Thos, — presertim cum, ut dixi, nulla vet 
quod res erat, simpliciter respondit se curatori p en nitatur.Quomodo enim quit 
penus reponendam comm Aderatforte is ot —anea (quod omnibus est noti 
preoccupatus a calumniatoribus fuerat, quare pa. — interdixit esu carnium, credi post 
lam negavit se a thoe quidquam accepisse, Tuno Ua subtraxisse? Finge gula υἱοῖς 
misit rex qui scrutarentur domum thoie, ipsos — Cella locupleti, deerant munera 
commodum qui fraudem adornarant.Histatim post — Vénatorüm, per qua cupiditati ss 
ferinam quasi apud thoem in latebris repertam — Venta domi ejus ferina tua est? | 
leoni detulerunt.Adfuitinter reliquos lupus senior, ἰρδὶ Subtraxerant, ipsi eo intulera 
simulator vafer, qui famam justitie ac sanctitatis — derent. An est obscurum omnes 
flcta modestia collegerat. [8 graviter et diligenter — bie in eum furere? Vident occup 
vitata omni suspicione ire autlivoris, suggessitin quem sibi ambiunt; opes ejus, 
aurem regi : Si veniam apud te invenit tam atrox — talem, apud te gratiam, propria: 
et manifestum scelus,nullus erit deinde quidefer- — Pretentur , spectare florentem il! 
re ullum indicium audeat machinationis cujusvis, ducunt: sio vulturi partem cad: 
etiam in caput tuum. Hoc leo audito compingi cani osserapto fogienti, molti cira 
thoená jussit in carcerem. Dum id fleret, adulator C Tes et canes alii predam exi 
quidam ex astantibus. Dudum, ait mirabar a sce- '" In summa sio habe, bellum ewe: 
lerato isto fucum fleri perspicacissimm sagacitati  lmplacabile,natura comparatom ᾧ' 
domini nostri. Sub hec misitleo ad thoem queei- Inter improbos subd 
tores ex eadem sycophantarum cohorte qui eum 90 bello cardo periculi δὲ spes vict 
interrogarent in custodia.Confinxeruntilliresponsa — rum qualitate vertitur : vincit pr 
ejus contumacia et contumeliosa in principem,cui — Cus tenet consiliarios sapientes e 
et mox eadem exaggerantes invidiosissime retulo. talibus calumnia extortis artes ma 
runt,adeo ut iis auditis efferatus leo thoem interfici ΝΞ ΥῪΎῪΕἜ ob 
mandaret. δ rego eat : i de illo ac 
VII. Pervenit interim ad matrem regis totius no- Md nde eiom phabunt. 
titia calumnias. Hac primum omnium, quod facile ποι et focis, prince fe, ard 
poterat, propter auctoritatem summam, dilationem C nnertos ΝΞ μαρία le 
interposuit supplicio. Tum leonem privatim ag- παν eri i eibi MEE s " 
gressa, Quam ob causam; ait, fili, capitalem sen- intentos poi im M ut in 
tentiam in thoern pronuntiasti? Retulit leo qu: eu- t Probitatis d. 
dierat et viderat ; et illa : Festinasti, fili, nimium ^^ E9** 
in re maximi momenti; οἱ quantum in te fuit,sere — VIII. Hec maxime regina disse: 
tibi penitentie in vitam reliquam triste argumen- — conjuratis auctoribus calumnis,sc 
tum comparasti. Sustinere oportnerat et cunetari; — convicium non ferens, procidit 



























































AIT nam mulier per viram suum statilius per paren- — l'ateor, inquiens, domine, ecelus n 
41} tes, discipulus per magistrum, exereitus per du- [Π05 est criminis impaeti ; ego fer 
254! cem, populus per regem, rex per legem, lex per  seposueras, e ponü iua furatus, 
Ahi 4 prodentiam, prudentia per cuncationem;eL ini-  deluli. Ego idem ibi eam ubi absc 

! , tium supientie regi est, nosse sibi subjectos,ac de — produxi, ut to, quod contigit, ad 


quoque ipsorum existimare prout mores ejussunt, dum impellerem. Feci hoc. et ma 
1d si faceres, non mirareris probos oppugnari a — suaeu instinctuque plerorumque 
nequissimis, nec fidem iis tribueres quibus sup- — thoem pessime oderunt, quod til 
plicia debebas.Nonne innumeris experimentis per- — mium, υἱ ipsis videtur, felix eat 








1345 


SPECIMEN SAPIENTE INDORUM VET. 


; 


1346 


regi, et tanto plus prono ad obtemperandum mo- À juriis lsere, ab iis quos re Tamiliari. spoliarunt, 


nitis matris, illa sermone resumpto, Huic. quidem. 
ultro profitenti penitentiam, poles, inquit, igno- 
scere, osleros illos quorum est scelerata depre-. 
hensa coilio, ad unum  interfice, Nec contemnns 
imbecillitatem plerorumque, nam elsi feno nibil 
humilius, nihilinfirmius, tamen ex eo manipu- 
latim intorto funes nectuntur qui etiam elephan- 
tes alligent ; thoem vero stalim censeo in priorem 
restituas honoris gradum, tibique omni ope conci- 
lies.Tunc leo : Faciam quod jubes, mater, etiam. 
mea sponte; nam purgata calumnia, revigescit in 
meo animo charitas in thoem, cujus eliam pro- 
videntiam recordor, hec que contigerunt previ- 
dentis, et mihi suggerentis utilia precavendo er- 
rori, nisi leva mens fuisset. Rogaveral enim, ut si 
quando aliquod ejus crimen deferretur ad me,sus- 
tinerem judicium usque ab inquisitionem plenam, 
quod, heu me! non feci, sed faciam si alias usus 
ineidet : serio enim ponitet tam damnose festi- 
nasse. His dictis confestim sibi sisti jussit thoem. 
liberum,et insignibus ornatum dignitatis pristine; 
quem amplectens, Erravimus, inquit, sed cireum- 
venti dolis malis. Sapienter a te pra»monita incon- 
sulte negleximus ; verum icti sapiemus,nec de δ88- 
iero ab istiusmodi insidiis periculum tibi e: 
Perge securus ferendis ac partiendis nobiscum cu- 
ris imperii. Cui thos. Ut talem me probes, iaquil, 
qualem ista dignatione credere ostendis, hoc est, 
tibi fidum et verissime benevolum, audi meum 
consilium, et sic habe, nihil esse magis salutare 
regibus quam subditorum sincere fidelium admit- 
tere libera monitaet eorum suggestionibus deferre. 
Aio, nonexpedire tibi »i& amplius intimo mii 
sterio habere, mihi amplius fidere. Reges enim 
oportet sibi cavere ab iis quos vehementibus in- 














ab iis quossine eausa exsilio mulelarunt, ab iis 
quos fraudarunt mercede operm aut τρανό, 
preterea ab avaris, ab inexplebilibus, denique αἱ 
illis qui publicas utilitates propria damna reputan-. 
tes,desperant se posse fieri, nisi communi infor- 
tunio,felices. Hos omnes princeps sapiens hostium. 
loco habere a seque removere longissime debel. 
Etsi enim culpa vacant priora quatuor genera, ta- 
men magnus dolor ex dat quod sunt passi ve- 
risimiliter, illos stimularet ad non omittendam, si 
unquam occurreret, aut etiam uliro querendam 
eaptandamque occasionem ullionis. Sine igitur 
recedere me in dudum optatam solitudinem, pra- 
sertim cum opportunior deinceps quam prius ca- 
lumniis sim futurus perseverans in ministerio. Si- 
quidem conflata iterum (quod vitari nequit) pari 
huic in me coitione improborum falsis me testi- 
moniis oppugnantium,accedet tibi nova cáusa cri- 
minationis admittendz credendeque, quod exisli- 
mare merito poteris memoria rce injurie acceptae 
priori damnatione ad tibi nocendum  incitatum. 
Hic rex,iterum amplectens thoem, Vera, inquit, in 
aliis ista sint qui allegas : tua sincerissima, boni- 
tas mihi perspectior est quam αἱ quocunque no- 
mine suspeclus unquam esse possis aut debens; 
ne porro ista, unde intentas mihi metum, injuriam 
memoria in te resideat, efficiam beneficiis mul- 
tiplicandis quibus illam autobliterem aut obruam; 
iu qua fide ccpisti, perge mihi et reipublice na- 
vare operam, majori etiam quam hactenus alaeri- 
tate. Restitutus inde thos ost in pristine fastigium 
dignitatis, ingenti δὲ honoris et gratias augmento, 
talique exemplo declaratum,posse interdum recte 
reges inniti securos reconciliatz prius a se vexalo- 
rum benevolentis, 








DIS: ERTATiO PARABOLICA XI. 


Quam turpe sit ingrati animi vitium in homine monstrat ezemplo lestiarum,et ab eo deterret propo- 
posita ejus pena. 


Rogavit inde gymnosophistam rex Abeesalomus, 
ut indicare sibi ne gravaretur cui polissimum 
generi,et quo maxime merito,et gratificari οἱ fidere. 
reges debeant. Super eo argumento, resumplo ser- 
mone, gymnosophista disputavit in hunc modum : 


ubi autem ingratum aliquem rex deprehenderit, 
amovebit a seillum omni ralione, si quidem sapiet, 
nec ullam unquam tali partem fidei tribuet. Hoc 
nalure ipsius esse judicium bestie in hoc exemplo 
docuere. Foderant in agro quodam rustici foveam 


1. Beneficum esse regem convenit in gratos et D leoni loca illa infestanti capiendo. Verum in hanc 


beneficio dignos, neque, ut sepe fit, effundere sine 
delectu opes publicas in consanguineos et privatim 
sibi charos,uteunque jam hi sint divites, pauperes 
autem contemnere : verum ex his qui observati 
fuerint judicio pollere, prastareque prudentia, 
honorari a principe ditarique muneribus oportet. 
Pro emteris autem amore ac. beneficentia comple- 
etendi eunt, qui se factis probarint accepta gratie 
memores et in occasione rependendi meriti fide- 
liter sedulos : a talibus enim tempore suo duplo 
exspeetare vicem offieii poterit (ut. enim. quidam 
ait sapientum : Homo homini occursum feneratur) ; 





ineaule illac eunles inciderunt primum aurifex 
quidam, deinde simius, mox draco, postremo el 
serpens. Conspicatus id forle ex vicina loco cel- 
lula, quo diversorio dudum utebatur, solitarius 
aliquis, vir bonus. En, inquit, ille infelix homo, 
preter calamitatem casus, etiam a dracone atque 
angue devolutis eodem periclitatur; non omittam 
occasionem servande anime el mercedis eternum 
tali operi proposite Jucrandz. lia ille secum ac 
mox slrenue progressus ad oram fovem, lunem 
demisit, inclamans homini,ut illum arriperet, ejus 
ope extrahendus.Sed preoccupavit saltu simius ex 





4347 


APPENDIX. 


1313 


eductus primus est, secundi jactus beneficium À in domum suam qui corriperent, reperturos in ejus 


draco preripuit, ut serpens tertii: que omnes 
educte bestie miro affectu gratias eremita refere- 
bant, addentes οἱ consilium, cujus ille neglect 
penas tulit : Ne cures, inquiebant, hominem, qui 
superest in fovea, tollere; malignam vicem bene- 
ficio reddet:nam nos illum ingratissimum novimus. 
Abjecit pro se simius : Ego diversor in suburbano 
civitatis Zanzur ; si qua te illuc unquam peregri- 
natum causa tulerit,experiere menon immemorem 
gratie. Paria draco et serpens polliciti (hi domici- 
lium babebant in muris ejusdem civitatis),sd sua 
quique recesserunt. Novissime omnium extractus 
e lacu aurifex, et ipse gratias liberatori egit, ac se 
professus in urbe Zanzur domum et familiam 
habere oblatoque si casus illum istuc ferret, bo- 
epitio et obsequio,vale dixit,et eo abiens iter arri- 
puit. 

II. Eremite deinde causa incidit civitatis Zanzur 
adeunda.Prope illam progreasum ugnovit ex longo 
simius,et peroíficiose occurrens, acquiesceret in 
umbra paululum rogavit, seque mox rediturum ne 
gravaretur opeeriri.Non multo post. adfuit omnig 
generis porna et nuces afferens, quibus jucunde 
pastus solitarius, ultra pergebat portis se jam 
urbis admovens.Vidit illum procul draco et statim 
obviam procurrens, humanissime salutatum, enixo 
oravit ut se paulisper prestolaretur, dum e cavo 
suo quidpiam illi portaret Mox rediit armillas et 
torquem dono afferens ingentis pretii, qu: ille 
filie regia a se in horto regio soli reperte et occism 
erepta in suo cubili servaverat. His acceptis ero- 
mita urbem intrat,et auriflcis domum inquirit,non 
dubitansquin tanto humanius excipiendus foret ab 
homine sibi eo beneflcio obstricto quod tam libe- 
raliter rependi a participibus cjusdem videret bel- 
Juis. Red speseum longe decepit sua : nam perfidus 
aurifex agnito in manu servatoris sui torque filie 
regis, incluso illo domi sue, denuntigtum ivit regi 
go intertectorem ejus filie deprehendisse, mitteret 


C 


manibus spolia puelle, monile ao murenulas quas 
il*a vivens gestaverat. 

ΠῚ. Comprebensus fraude hospitis solitarius regi 
sislitur, qui vigo torque et armilis, audire nihil 
sustinens torqueri cruciatibus acerbissimis riserva 
jussit, inter plagas et tormenta hoc solum vocife- 
rantem : Non heo paterer si simio, draconi rj 
serpenti credidissem. Nundinabatur inter het 
serpens per hortum et atria palatiiomnium i ignans 
quando audita agnitaque voce sui liberatorig. si 
plagis immanibus gementis, acri sengu grati arit: 
querebat secum,qua vi quave ope aut juvare tam 
bene de se meritum aut ulcisci tam male myulete 
tum posset. In ea illi fixo cura ,regis filjusoccurrit, 


malo suo magno. Nam eum irruens coluber, mo 


᾿ mordit in manu alto et immedicabili vulnere. Tre- 


pidatur ad ejulatum principis pueri tota regia; rer 
mostissimus, dilata questione solitarii, accurrit. 
Varie satagunt minisiri et medici, sed nihil ριυῖ- 
ciunt, quoad e breyi sopore puer expergisctns, 
Audivi, ait, per somnium, non alia me ope 
ganari posse quam precibus eremite tuo jussa, 
pater, injuste torti, innocens enim est. Conunotus 
hoc audito pater, aolitarium carvere eductum 
rogat, ignoscat sibi per errorem lapso, el orare 
pro filio periclitante ne gravetur. Anuuentem ad 
mgrum secum ducit. Magna circum turba erat 
familiarum regis ac procerpnm, coram quibus inson- 
tem se contestatus eremila, graviter accugabat 
ingratissimam auriflcis proditionem, ejus turpitudi- 
nem exaggerans ex bestiarum pari ope servatgrum 
in se officiis ingentibus. Sub haee positis genibus 
precatus, regium adolescentem momento sanavit, 
et patri letissimo incolumem reddidit. Rez, omui- 
bus cognitis, aurificem ingratum, ut faleum dela 
torem morte affici mandavit; eremitam, preter 
monilia filie, que illi donavit, multis insuper 
muneribus cumulatum  honorificentissime  di- 
misit. 


DISSERTATIO PARABOLICA XII. 


Societatis &imilitudine fortuna coalescentis tnter homines diversissimz sortis exem 
videntia consulentis hominibus curam beneficam declarat, et eam esse demonsirat e 


fundamentum fiduci» humanz. 


lum f oponit, Pro- 


certissrmum 


Capio et probo qu:e dixisti, ait rex Abessalom ἢ providentia, plurimas init easdemque inopinatis- 


hec locuto gymnosophistz ; vellem nunc audire ex 
te, 8i vacat, nec grave est, quomodo contingat 
aliquem ex paupere divitem fleri qui miserex felice 
prius evaserit. Ad hoc gymnosophista : 

I. Rem, inquit domine, postulas non tam expli- 
calu difficilem obscuritate, sui quam varia quotidia- 


norum eventuum multiplicitate infinitam dictu. Ut 


enim multis fortuna gravibus et acerbis casibus 
vitam infestat humanam, evertens felices opibus, 
et una revolutione rote guperbissimos tyrannos e 
fasfisio soif in imum pistrini redigens, ita hanc 
renans corrigensque Numinis orbem gubernantis 


simas plerumque rationes, egentium ditandorum, 
et humilium subita orbia vertigine,e luto in lucem 
ao glorie culmen eyehendorum, Ao quod magis 
est mirum, eedem illis plerumque contrariorum 
eventuum cause sunt, adeo ut quibus polentia, 
quibus forma, quibus arc sua atgue industria ca- 
dendi ex statu offendiculum objecerit, eosdem, 
ludente ut solet in humanis rebussapientia divina, 
sua nobilitas, sua venustas, suus labor peritia que 
fortune meliori restituant. Harupnt adeo vioissitu- 
dinum specimcem accipein narratiuncula non lopga 
aatis inexepectatorum successum, quos hominea 





4351 


APPENDIX. 


1352 


ac numero qualem optabat se cito nactum gavi- A mino quem extulimus, regia universa familia ; quid 


808, septem millia nummum haud gravato pacisci- 
tur et statim tradit: His noster acceptis suam et 
eponsoris fidem liberat, sex millibus ex pacto nu- 
merandis cui debebat. Moxque ad socios festi- 
nans in porta urbis carbone sue monumentum 
opere signavit, sic scribens : Industria mercatoris 
mille nummos una die sibi et sodalibus ex nihilo 
confecit. 

IV. Unus supererat regis filius ; qui non ita 
multo post, die capto, non bonis avibus urbem 
ingredi visus est atratam luctu ; nam ea sui regis 
sine liberis defuncti funus m«osta celebrabat. Pro- 
ceres qui rempublicam administrabant, tali rerum 
artiezilo solliciti, ne quid turbarum oriretur, cu- 
stodias geminaverant portarum, explorarique sub- 
euntes jusserant. Ab his'animadversus peregrinus 
juvenis speciei, heroice, cum interrogatus quis, 
cujus, unde, cur veniret, responsum haud certum 
expedisset, supectus in vincula datus est, valde 
miserantibus, ubi rem cognovere, tam iristem 
successum sociis. Triduo post consulentes de regis 
electione senatores, audierunt ἃ quesitoribus 
quae ii captivo adolescente resciverant : esse 
illum regis noti ef potentis primogenitum,factione 
fratris mimoris regni hereditate dejeotum ; et forte 
fama rei tante in proximo geste eo pervenerat, 
celebrans etiam viri laudes. His auditis senatus 
princeps, Nempe, inquit, Patres, regem Deus ultro 
nobis offert, quo meliorem ne optare quidem 
possumus. Exstincta, ut scitis, est cum nostro do- 


B 


elegantius facere licet quam nobilissimum, opti- 
mum, nec rudem regnandi artium juvenem in 
vacuum nostri regni evehere solium ἢ Disceptatum 
aliquandiu de re, certatumque votis ao studiis: 
tandem euntibus plerisque in sententiam primi 
senatoris, eductus e custodia rite coronatur ado- 
lescens. Subjiciet sibi quisque facile quae novita 
queque admiratio cunctorum fuerit. Trium m 
xime ojus comitum post anxiam exspectationea 
ingens gaudium et gratulatio Dei laude conjunci 
exstitit, Neque horum oblitus in fortuna melio 
novus rex, statim eos accersit, ac nobilem quidem 
formosum illum palatino maximo auctoratum me 
gistratu apud se habuit ; naufragum . mercatorem 
eerario prefecit ; rustico denique villarum regiarum 
procurationem demandavit. Ac quod illos scripsisse 
in porta compererat elogium suze quemque sortis 
et ipse id imitatus, in fronte propylei porte ut- 
bis primarie locari marmor curavit cui litteris 
quadrantalibus aureis insculpi jasserat : Cerüor 
solidiorque basis fiducie humana quam labor, 
forma, industria, divina est providentia, unde 
omne bonum provenit. Hzc Genxe (id ei nomen 
erat) semper fuit opinio, felicissimo eventu com- 
probata. Sub haec perorans gymnosophista regi 
Abessalomo dixit : Vides ex his, domine, opes 
egentibus contingere opera, specie, genere, arte, 
at super omnia, providentia et potestate supremi 
Numinis cunctasapientissime equissimeque mode- 
rantis. 


DISSERTATIO PARABOLICA XIII. 


Docet vices equas rerum «terna lege constitutas ; unde conveniat non «gre ferre cum quis 
qua fecit, patitur. 


Dixit autem rex: Percepi parabolam istam et (j cipiunt abstinendum sibi esse a vexandis per in- 


quid per eam precipiatur iptelligo ; nuno doce 
quo pacto flat ut facile oblivioni tradat ac parum 
curet alienas calamitates, qui nullum ipse dam- 
num passus unquam est; ubi autem experiri 
mala ceperit, aliorum illi clades, admonitiones 
ac documenta sint quibus ad resipiscendum addu- 
catur. 

Ad ea resumpto sermone gymnosophista respon- 
dit in hunc modum: Qui non dubitat alios lm- 
dere ut sibi prosit ipsi,stultus imprudensque est, 
quippe qui non cogitet omnium esse actorum ju- 
atas vices, immutabilique ordine successuram ali- 
quando cuicunque injuriz parem ultionem, certe 
ut longissime differatur, ultima illa die qua equa 
retributio cunctis, prout vixerint, reddetur. Hac 
porro mente in calamitates incidet imiedicabiles, 
ac nisi vitam emendet in tempore, penitentie de- 
nique sere alquo inutilis acri tormento cruciabi- 
tur. Hujusmodi tau»en interdum emendantur ex- 
perientia malorum propriorum ; et si quando sen- 
tiant damna ab aliis, illata, intelligere demum in- 


jurias aliis, prout leens contigit. Ferunt enim 
leene cuipiam catulos duos fuisse,quos ipsa vena- 
tum prodiens, tuto, ut putabat, loco deposuit in 
silva, ubi eos inventos venator quidam interfecit, 
et pelle utrique detracta secumque ablata, erco- 
riatos et misere laceros reliquit. Redux ad locum 
leena, et charissimos fetus exstinctos atque ex 
earnificatos cernens, incredibili confixa dolore 
est, nullumque finem flendi ac lamentandi facie- 
bat, adeo ut ejulatum ejus ac planctum excita so- 
nitu vicina ursa pro necessitudine accurreret ad 
amicam consolandam. Ait ergo simul pervenit. 
Quis te tantus moror conficit, age quid quereris? 
quid tibi quod nolles contigit ? Enimvero, inquit 
illa, quomodo non fleam, utulem, non plan- 
gam, quse duos catulos amiserim ? Hos re- 
liqueram absconditos in arundineto. Venator autem 
quidam illic repertos (heu mihi !) occidit, et pu 
datarum carnium pelles auferens abiit. Dixit ei 
ursa : Atqui. amica, ferre te hunc casum eo con- 
stantius par est, quod eum conscia tibi es merenti 


1358 


contigisse, nam eadem que fecisti passa es. Quo- 
circa modum ponas luctibus censeo, ac reputans 
tecum quam mullas et ipsa matres orbas feceris, 
orbitatem justa vice tibi repensam boni consule, 
aut patienler saltem tolera. Usitata pateris et 
equa: zlerna quippe sancitum lege, ubique ac 
semper serius ocíus sit, ut qua male quis dixit 
audiat; quie fecit, ferat: que seminaverit metal, 
quaque mensura mensus aliis fuerit, eadem ipsi 
remetiatur; denique qui foveam, qui laqueum, 
qui dolum quemvis in damnum alterius paraverit, 
similibus quandoque circumveniatur insidiis. Ad 
ealemna vero viela, Recte, inquit, mones. Tum 
ursa, Dic, amabo te, quot numeras vite annos? 
Sane multos, ait leena; et ursa, Hoe quoque, 
misi grave est, memora, quo victus genere tanto 
tempore sis usa, quid tot istis annis comedere 
consueveris. Nempe nosti, ait illa, vesci me car- 
nibus animantium solere, Sane, ait ursa ; rursus 
illud quiero: Quis tibi carnesistas subministrabat ? 
Venabar, inquit, quotidie in monte, et. quas be- 
slias arripere poteram vorabam. Rursus ursa, 
Quid tibi videtur,inquit: animalia illatam multa, 
qua vorasti, genitores non habuerunt? líabuerunt 


SPECIMEN SAPIENTUE INDORUM VET. 


A profecto, inquit lesna; cui ursa, ( 


cause est,ait, cur nullius patris, . matris 
extam multis quos catulis au- 
d:amus? Si ergo illi taciti di conco- 
quunt, uteunque plerique non mei fa- 


ctis clades suas, vide an non equum sit te patien- 
tius paulo ferre quibus digna es, nec. nimis indi- 
gnanter excipere ab exemplis datis in tunm. 
semel caput injuriam reflexam ? Quin, puto, si 
verum vis dicere, fateberis, haudquaquam te tam. 
facilem in vexandis aliis futuram, si persuasum 
habuisses hinc eventurum ut tu quoque aliquando 
paria paterere. His auditis leena, reputans apud 
sese, proprii seipsam sui causam infortunii fujsse, 
seriam vite pri ponitentiam concepit, certa- 

pae emendationis, deinceps esu carnium absti- 
nuit, fructibus arborum vitam tolerans. Post 
quz subjunxit, compendio dicta colligens gymno- 
sophista; |Bio habe, rex maxime, qui dolore 
pungitur accepti damni, ubi simul cognoverit, 
istud ideo se pati quia similiter in alios peccave- 
rit, et malum illatum feret levius, et deterrebitur 
in posterum ab aliis, reditura in auctorem[quando- 
que injuria, violandis. 





DISSERTATIO PARABOLICA XIV. 
Tradit modum discernendi consilia utilia ab inanibus, qualia macime sunt id suadentia tentare 
quod firi nequit. 


Optima et te digna, rex ait, nobisque utiliter re- 
colenda disputasti; nunc de consiliariis quos adhi- 
bere reges debent, deque illorum delectu et usu 
perlibenter aliquid audirem. 

I. Tum gymnosophista hanc est fabulam exorsus: 


posteriores habere soleam. Quare agite, libere 
suggerite si quid occurrit vobis opportunum faclu. 
Faxo ne me tardum in admittendo, neve segnem. 
in exsequendo,quod tale proposueritis queri pos- 
sitis. Ad ea Creborus, certatim adjutante Lino- 


Erat rex murium Troglodyta nomine, urbem bene C rodo, generosa ista et dignissima prineipe indu- 


munitam in deserta et aviaregione summa tranquil- 
litate obtinens, imperitansque ingenti numero 
suorum. Tres ciroa se assiduos habebat senatores 
gentis, quibus deferebat plurimum; et erant lecti 
omnes expertique: sed cunotisantistabat intervallo 
maximo, qui Tyrophagus vocabatur, Creoboro et 
Linorodo (nomina hac erant duum aliorum) haud 
paulo prudentior. Hi omnes quadam die circum- 
stantes regem, ei et invicem gratulabantur pacem 
et prosperitatem rerum, quam unica duntaxat in- 
terpellaret sollicitudo ab incursibus felium, quo- 
rum esset dudum ipsorum generi et multitudo for- 
midolosa,et vis ac crudelitas intolerabilis. Quare. 
duo postremi tempus esse aiebant, in hoc flore 
fortune publios, dispiciendi num quid expediri 
consilii posset ad semel defungendum tedio et pe- 
riculo tam diuturni tamqueimportune tyrannidis. 
Ad ea Troglodytes: Post necessariam, ait, curam, 
ac tutelam mei capitis, cui etiam non meo causa, 
sed communis salutis respectu, consulo, equidem. 
nihil habeo antiquius quam subjectorum meo im- 
perio securitati ac rationibus prospicere, adeo qui- 
dem, ut filiorum et consanguineorufa ipsos tener- 
rimos affectus charitate populi cure mea commissi 


PATROL, Gn. OXLIII. 





ctione animi laudata, incalescebant in suadendo, 
ut conscriberetur quam numerosissimus exercitus 
posset ex tune abundante juventute gentis; duces 
inde ipsis preponendos quam experientissimos et 
forlissimos, tum fortunam tentandám, qui ut dici 
solet, audentes juvat : non temere: videri magnum 
ex isto conatu opere pretiüm sperandum. 

1I. Talia istis disserentibus, dormitare aut aliud 
agere Tyrophagus videbatur, admirante rege; qui 
tandem postlongum ejus silentium, Miror te hodie, 
"Tyrophage, in consilio tacere preter morem, An 
dubitas nune primum tua huie ccetui sensacommit- 
tere, que tam, sepe suspeximus, quasi periculum 
sit aut ne talia sint quae sperni queant, aut, vel si 

D quid afferres quod non probaretur, ad dedecus 
damnumve pertinere id tuum ullo modo posset 
utique cum plenum et liberum senatori constet 
quidvis quod sentiat expromendi jus, et nostre 
deliberationes impenetrabilis arcani religione se- 
piantur. Ad ea Tyrophagus : Nullus talis de te aut. 

- de meis hisce collegis metus, hujus mei, quod re- 
prehendis, domine, silentii causa. est, verum, ut. 
fatear ingenue, mera inopia verborum, et quasi 
quidam infantia super argumento inopinato atque 


48 


1855 


APPENDIX. — SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1356 


improviso mihi maxime; de quo, si necesse sit A per somnium ingressos, abfuisse vero multo lon- 


dicere,illud unum mens suggerit, esse istud quod 
mei college proposuere negotium hujusmodi, de- 
quo nec cogitare amplius neo loqui unquam opor- 
teat. Omnium quippe rerum qua in deliberatione 
versantur prima illa uniceque requisita conditio est 
ut possint effici ; debellare autem ao funditus ex- 
Btinguere gentem felium, extra nostram, quamli- 
bet satagamus, facultatem esse, satis, ut res per 
se taceret ipsa, docere nos posset memoria rgajo- 
rum, quos potentiores et sapientiores nobis, nun- 
quam tamen fando audivimus in talem spem vel 


gius ab ullo in rem istiusmodi apparatu auteonatu 
meditando. Contra ea cum Creoborus et Linorodur 
nihil hiscerent. rex, tacitus admirans 'Tyrophag 
solidam consilii vim, cotam dimisit. Habes infor 
matam hoo facto ideam, domine, officii boni regi 
in disceruenda consiliariorum et consiliorum que 
litate. Que sane discretio eatenus est principi 5» 
cessaria, quatenus experientia demonstrat, « 
adhibita commoditates maximas, neglecta damu 
ingentia rebus publicis inferri. 


DISSERTATIO PABRABOLICA XV. 
Castigat curiosum desiderium longinquaefum et inutilium rerum. 
Hic rex Abessalomus gymnosophiste ait: Per- B vereor, ait, ne patrie prius obliviscaris ling» 


cepi fructu animi magno que docuisti multa et 
preclara, tibique jam, ut est verisimile, dicendo 
fesso, molestus esse desinam, ubi unum adhuc 
audiero, quid censeas ac precipias circa curiosam 
pruriginem quorumdam fastidientium parata,con- 
sentanea ipsis et abunde sufflcientia, inhiantium 
vero lonquinquis, arduis, inutilibus. 

] Ultimi super ea re sermonis gymnosopoista 
hoo initium fecit: Fuit apud nos asceta religionis 
et prudentis insignis quidam,ad quem hospes haud 
paris sapientie divertens,sane humaniter exceptus 
est. Inter coenam pro prebentis philosophia frugs- 
lem, cujus totus apparatus pane, dactylis, aqua 
constabat,hospes gustatis dactylis, Buavem, inquit, 


quam istius peregrine usum paraveris. Spisss tes 
est, experto crede, neoistius etatis aut occupatio- 
nis tue : nec contentioni erumnossissimse pet τὸν 
sponderet fructus. Quocirca metuerem equidem 
ne tibi eveniret quod corvo aiunt. Is, conspicatus 
aliquando perdicis incessum, captus quasi preeclars 
specie, statuit omittere naturalem suum, seque la- 
boriose diu exercens in librandis passibus, et cir- 
cumagendo ad singulos corpore, alternandaque 
propensione in latus utrumque, hunc stulti conatus 
eventum habuit, ut nec perdicis gressum, quem 
emulabatur, assequeretur, neo corvinum teneret 
amplius, ludibriumque utrique generi esset &o 
ex omni ejectus cctu, risu passim cunctorum fra- 


ita me Deus amet, cibum! tedet me jam patrie, (v duceretur. Hec poena estinquiete prurigninisin non 


qua tales non gignit fructus ; licet uvarum,ficuum, 
nucum ac pomorum omnis generis ferax sit,quibus 
abunde mense instruuntur apud nos, tamen mihi 
videor non posse jam sine his vivere ; quare volo 
referre domum semen aut surculum arboris da- 
ctylos ferentis, ex qua viridarium conseram ; aut 
certe quod expeditius forte fuerit, in hanc terram 
domicilium transferam. Arridens hig asceta, Juvat 
me, inquit, habere nos aliquid non insuave tibi ; 
tamen, si me sinis dicere, magna pars tranquilli- 
tatis vitam beantis in finienda concessis ac parabi- 
libus cupiditate sita est: qui appetit longinqua, 
vel sequendo fatigatur,vel carendo angitur ; utram- 
que molestiam lucrifecerit, qui suis contentus non 
inhiarit alienis. 


II. Casiigata leniter hospitis levitas acquievisse D 


precepto sapienti videbatur, quando iterum erupit 
in appetitionem intempestivam alterius generis. 
Allegaverat forte asceta,provecto in varia sermone, 
sententiam ex libro Chaldaico, quam interpretatus 
disseruerat. Placuit hospiti eruditio; et, Amabo 
te inquit, iterum repete, quod recitasti, testimo- 
nium ; me delectat iste sonus non intellectarum 
licet vocum, &c decerno dare operam addiscende 
isti lingue, petoque ne graveris hujus jam nunc 
idiomatis elementa mihi tradere. Cui senex, Atqui 


sibi congrua prosilibunde. Meministne patrem 
tuum aut patruorum aliquem, vel fando in tua 
familia ferri audivisti de avorum quopiam qui lin- 
guam unquam Chaldaicam callaerit ἢ Cum hospes 
negasset, asceta excipiens, lgitur, addidit, magno- 
pere auctor tibi sum non erumpendi extra cancel- 
los familiarium exemplorum, sed coercita inani 
curiositate, aoquiescendi concessis ἃ natura et edo- 
cationis sorte, Hactenus gymnosophista locutus, 
et adorsetione demississima veneratus regem, Re- 
spondi, domine, inquit, ut potui pro mediocritate 
facultatis mes, ad Lua ista quesita multa et varia: 
in quo, quaeso, si eruditionem minus potes, qua me 
destitutum idonea ut sentio sio ultro fateor, certe 
voluntatem parendi, et obsequendi alacritatem, 
eliam ultra vires prolixam, amplecti te velim, οἱ 
me in numero tibi addictissimorum, favoris inter- 
dum tui regii beneficeque gratie significationibus 
aspergere. 

Has quindecim dissertationes sapiens medicus 
Perzoes ex [Indica in Persicam linguam a 80 008- 
versas regi Chosroi obtulit; inde ez:edem ex Persico 
in Arabicum translate sermonem sunt; ex Arabico 
vero idiomate illas ego Symeon magister et philo- 
sophue cognomento Seth, communis utilitatis spe 
illectus, Grece sum interpretatus. 


Laus Deo bonorum omnium Auctori. 


P4 








ELENCHUS C/ESARUM 


SECUNDUM EHPR/EMII CHRONOLOGIAM. 


1. Julius Cesar. 

2. Octavianns Auguslus. 
9. Tiberius I (4). 
4. Caius. 

o. Claudius I. 


10. Vespasianus. 
41. Titus. 

19. Domitianus. 

13. Nerva. 

14. Trajanus. 

45. Hadrianus. 

16. Antonius Pius. 
11. Marcus Antoninus. 
48. Commodus. 

19. Pertinax. 

20. Julianus. 

21. Severus. 

22. Antoninus Caracalla. 
93. Macrinus. 

24. Avitus. 

25. Alexander I. 

96. Maximinus. 

97. Maximus. 

98. Albinns. 

99. Pupienus. 

30. Balbinus. 

31. Gordianus. 

32. Gordianus alter. 
83. Philippus. 

34. Decius. 

35. Gallus. 

86. JEmilianusg. 

37. Valerianus. 

38. Gallienus. 

89. Claudius II. 

40. Aurelianus. 

M. Tacitus. 

42. Florus. 

49. Probus. 

ἀξ. Carus. 

45, Numerianus. 
46. Carinus. 

AT. Diocletianus. 

48. Maximianus herculeus. 
49. Constancius I. 
50. Galerius Maximinus. 
51. Maxentius. 


1. Andreas apostolus. 
2. Stachys. 

8. Onesimus. 

&. Polycarpus I. 

5. Plutarchus. 

6. Sedecion. 

7. Diogenes. 

8. Eleutherios. 


1. Philadelpkus. 
2. Eugenius. 

3. Rufinus. 

4. Metrophanes I. 


52. Licinius. 
53. Constantinus I. 
54. Constantinua II. 
55. Constans I, 
56. Constantinus Il. 
51. Julianus. 
58. Joviapus. 
59. Valentinianus I. 
60. Valens. 
61. Gratianus. 
63. Valentinianus II. 
63. Theodosius I. 
64. Arcadius. 
65. Theodosius II. 
66, Marcianus. 
67. Leo I. 
68. Leo II. 
69. Zeno. 
10. Anastasius, 
71. Justinus T. 
72. — Justinianus I. 
13. Justinus II. 
74. Tiberius II. 
T5. Mauricius. 
716. Phocas. 
11. Heraclius. 
78. Constantinus Ill. 
79. Constans II. 
80. Constantinus IV. 
81. Justinianus II. 
82. Leontius. 
83. Apsimarus. 
84. Justinianus II, iterum 
85. Philippicus. 
86. Artemius. 
87. Theodosius III. 
88. Leo III. 
89. Constantinus V. 
90. Leo IV. 
91. Irene. 
92. Constantinus VI. 
93. Nicepborus I. 
94. Stauracius. 
95. Michael I. 

. Leo V. 
97. Michael II. 
98. Theophilus. 
99. Michael III. 


100. Basilius I. 
101. Leo VI. 
102. Alexander II. 


Series fabulosa. 


9. Felix. 

10. Polycarpus. 
11. Athenodorus. 
19. Zoilus. 

13. Laurentius. 
44. Alypius. 

15. Perlinax. 

16. Olympianus. 


Sertes vera. 


5. Alexander. 

6. Paulus I. 

7. Eusebius. 

8. Macedonius I. 


103. 


Romanus I. 


104. Constantinus VII. 


105. 


Romanus Il. 


106. Nicephorus II. 
107. Joannes I. 

108. Basilius II. 

109. Conetantinus VIII. 
110. Romanus III. 

411. Michael IV. 

112. Michael V. 

113. Zoe. 


414. 
. Theodora. 

. Michael VI. 

. Isaacius I. 

. Gonetantinus X. 
. Diogenes. 

. Michael VII. 

. Nicephorus III. 
. Alexius I. 

. Joannes ll. 

. Manuel I. 

. Alexius II. 

), Andronicus I. 

. ]s8acius If. 

. Alexius III. 

. Alexius IV. 

. Alexius V. 


Constantinus IX. 


CAESARES LATINI. 


. Balduinus I. 


132. Henricus. 


. Petrus. 
. Robertus. 
. Balduinus II. 


CAESARES GERUECI. 


. Theodorus I. 

. Joannes III. 

. Theodorus II. 

. Joannes IV. 

. Michael VIII. 

. Andronicus II (2. 
. Andronicus IIl. 

. Joannes V. 


144. Joannes Vl.Cantacuzenus tyran- 


nus. 

145. Manwue! 1l. 

146. Joannes VII. 

141. Constantinus XI, sub quo Turc 
Constantinopoli potili sunt. 


ELENCHUS PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLEOS. 


. Marcus. 


18. Cyrillianus. 
19. Castinus. 
20. Titus. 


. Domitianus. 


99. Probus. 
29. Metrophanes. 


9. Eudoxius. 
10. Demophilus. 
41. Evagrius. 
13. Gregorius Theologus. 


(4) Treshi Ceesares desunt apud Ephremium ob amissum primum codicis folium. 
ι (2) Septem consequentes Cesares vixerunt post Ephremium. 


438 t 


13. Nectarius. 
14. Joannes Chrysostomus. 
45. Arsacius. 

16. Atticus I. 

4T. Sisinnius I. 
48. Nestorius. 
49. Maxiinianus. 
90. Proclus. 

21. Flavianus. 
22. Anatolius. 
23. Gennadius. 
24. Acacius. 

35. Flavitas. 

26. Euphemius. 
27. Macedonius I. 
28. Timotheus. 
29. Joannes 1l. 
30. Epipbanius. 
31. Anthimus. 
32. Menras. 

33. Eutychius. 
34. Joannes III. 
35. Joannes V. 
36. Cyriacus. 

31. Thomas ]. 
38. Sergius. 

39. Pyrrhus. 

40. Paulus 1]. 
41. Petrus. 

42. Thomas II. 
43. Joannes V. 
44. Constantinus I. 
45, Theodorus I. 
46. Georgius I. 
4T. Paulus III. 
48. Gallinicus. 


51. Germanus I. 
52. Anastasius ἴ. 
53. Constantinns II. 


INDEX IN EPHRJEMIUM. 


54. Nicetas. 

55. Paulus IV. 
56. Tarasius. 

51. Nicephorus I. 
58. Theodotus. 
89. Antonius ]. 
60. Joannes VII. 
61. Methodius I. 
62. Ignatius. 

63. Photius. 

64. Stephanus I. 
65. Antoniua lI. 
66. Nicolaus I. 
67. Euthymius I. 
68. Stephanus II. 
69. Tryphon. 

70. Theophylactus. 
TA. Polyeuctus. 
72. Basilius I. 
73. Antonius III. 
74. Nicolaus 1]. 
15, Sisinnius II. 
76. Sergius II. 
77. Eustathius. 
718. Alexius. 

19. Michael I. 

80. Constantinus III. 
81. Joannes VIII. 
82. Cosmas I. 

83. Eustrathius. 
84. Nicolaus III. 
85. jgannes IX. 


. Leo. 

87. Michael If. 

88. Cosmas Il. 

89. Nicolaus 1V. 

90. Theodotus. 

91. Constantinus II. 
. Lucas. 

93. Michael III. 

94. Chariton. 


1360 


95. Tbeodosius. 

96. Basilius II. 

91. Nicetas II. 

98. Leontius. . . 

99. Theodosius 11. sive potius Dos- 
theus. 

100. Georgius 1I. 

101. JoannessX. 

102. Michael IV. 

103. Theodorus IV. 

104. Maximus. 

105. Manuel. 

106. Germanus II. 

107. Methodius II. 

408. Manuel II. 

109. Arsenius. 

410. Nicephorus II. 

411. Germanus Ill. 

412. Josephus 1. 

113. Joannes XI. 

114. Gregorius II. 

145. Atbanaeius. 

116. Joannes XII. 

417. Niphon. 

118. Joannes XIII. 

119. Gerasimue. 

420. 18aias (1). 

191. Jonnnes XIV. 

129. Isidorus. 

193. Callistus I. 

424. Philotheus. 

195. Macarius. 

196. Nilus. 

191. Antonius IV. 

198. Callistus 1I. 

199. Matthaus. 

4130. Euthymius II. 

134. Josephus 17. 

132. Metrophanes II. 


133. Gregorius III. 


(1) Hactenus Ephreemii catalogus. Reliquos patriarchas usque ad captam a Turcis Constantinopolim subtexere 


placet. 


—MA—A——————————— σσπορατοστ στα 


INDEX 





EPHR/EMII C/ESARES. 


À 


Abari 1225, 1246, 1823, 1461, 2899. 
Abasgi 2899. 

Acacius 9:6, 9639, 9735, 9744. 
Achaia 7671, 9399, 9411. 

Achilles 4064, 7922. 

Achrides 3030, 8968. 

Achris 7669, 8091, 8603, 9149. 
Acropolites 9169. 9368. . 

Adapa 2770, 3905, 4201. 

Ader 6691. 

JEmilianus 203, 207. 

Z]Enus 8230. 

4&schylus 6641. 

Athribus 1415. 

JEtius 1970. 

Ktolia 7551, 7636, 8600. 

Africa 405, 938, 1342, 1511, 9989, 


3021. 
Agapetus 9776, 10128. 


(Numeri versum significant.) 


Agar 144, 3140, 3154, 4667, 5911, 
5916, 6913, et al. I. 

Agareni 1069, 1407, 1450. 1587, 2225, 
2399, 2001, 2984, 3166. 

᾿Αγρός, cenobium in apris 2133, 


Aias 4064. 

Alamanni 4100, 4326, 5955, 5974, 
6401, 6655, 6740. 

Alamannia 5940, 6405. 

Alaumnundarus 1070. 

Alaui 5721. 

Albani 7614. 7682. 

Albanum 9149. 

Albinus 1173. 

Alborion 8099. 

Alexander, Mammmse f. 165,al 9677. 

Alexander patriarcha 9611, 9619. 

Alexandria 762, 766. 

Alexius Augelus 6270, 0271, 7867. 
1310, 7138. 


Alexius Branas 5816, 5819, 5854. 

Al. Comnenus 3446, 3450, 3457,3468, 
5117, 5110, 6644. 

Al. Contostephanus 6286. 

Al. in Cilicia rebellis 6956. 

Alexii duo 6041. 

Alexiue Isaaci fllius 6136, 61711,6716. 
6876. 

Al. Manuelis f.4846, 4930, 5014,5054, 
5068, 5226. 

Al. Moseles 2380, 

Al. Palieeologua 6609. 

Al. Squdites patriarcha 10064, 1008], 
Strategopulus 8675, 9358, 9410. 

Al. Trapezuptius 5722. 

Altuchus. Chalde: princeps 48/2. 

Alypins 9392. 

᾿Αμαλθείας κέρας 7900. 

Amantius 700. 

Amasea 9783. 

Amastrie 7535. 


13061 


Ambrosius 636 

Amorion in Phrygia, 2187, 2398. 

Amphipolis 5692. 

Amphitrite 3410. 

Anaplus $399, 10257. 

Anastasius 1046, 1051, 1332 1625, 
9155, 9910, 9917. 

Anatolius 766, 822, 833 942. Aon. 
Alexandrinus 9723. 

᾿Αναζαρθέων τεῖχος *110, 3906. 

Auchialus 6071, 6156, 6166, 10184. 

Ancyra in Galatia 487. 

Andragathius 594, 615. 

Andreas monachus 1794. Apostolus 
9565. 

Andronicus Angelus 4915, 4925. Co- 
muenus 4188, 4228, 4853,4870,4881, 
4895, 4924, 4940, 4048, 4959, 4971, 
4983, 4997, 5012, 5032, 5033, 5844, 
5035, 5109, 5141. Contostephanus 
4280, 4308, 6443. Ducas 5155. An- 
dronicus Georgii Muzalonie frater 
9061. Nestongus 7985, 7994. Pa- 
leologus 7425, 1840, 8149, 8260. 
Audr. Sardium episc. 9472. 

Augelua protostrator 9063. 

Angli 5981, 5987. 

Anua Cesariesa 3130. Alia 6445. La- 
scaris uxor 7832. Theodori filia 
8335. Anna Asaais f. 8390. 

Anthemius 910, 2396. 

Anthimus Trapez, 9713. 


Antiochia 224, 481, 651, 918, 1329, 
2964, 3573, 3585, 3036, 3998, 4005, 
5965, 5969, 7586, 9673. 

Antiochus eunuchus 700. 

Autonius 116. Marcus 129. Caracalla 
156. Cassymatas 9990. Patriarcha 
10026. 

Aphrodite 2681. 

Apollonias 8948, 10279. 

Apollonius Tyanensis 49. 

Apsimarus 1516, 1531. 

Arabes 1479, 1483, 1510, 1667, 1714, 
1731, 3636, 4531. 

Arbitos 160. 

Arcadiopolis 683, 6186, 7380. 

Arcadius 660. 667. 

Archizupanus v. Bacchinus. 

"Apny ἐχπνεῖν 1474, 4072. 

Argos 7286. 

᾿Αρειανὧν μανία 527, 9621. 

Ariadne 905, 948, 1032, 1045. 

Aron 369, 422, 510, 531, 551, 601, 


Armenia 1319, 2061, 2074, 2381,3900. 

Armenii 1945. 

Armenocilicia 3903. 

Arsacius 681, 125, 9682. 

Arsenius monachus 8947, 9459, 9464, 
10272, 10201. 

Artavasdus 1733, 1739, 1764. 

Arta 7566. 9417. 

Artemius 1600. 


Asan 5169, 5800, 5811, 5902, 6276, 
6381, 6384, 7341. 1829, 8045, 8059, 
8075, 8578. 

Asclepiadee 3693, 6126, 8880, 9238. 

Aseldecaus 8617, 9454. 

Asiani pagi 5009. 

Asparia 809 896 

Aspietes 6312. 

Athanasius 4S4, 10348, 18360. 

Atheuc 709. 

Athenodorus 181, 9584. 

Athipgsni 2195. 

Athos 10374, 10390. 

Athyra 6665. 

Atramytium 1619, 1268, 7513. 

Attalia 3992, 7507. 

Attica 7215, 7376. 

Atticus 726, 181, 9638. 

Aurelianus 919. 

Ausones 1, 66, 149, 463, 750, 11922, 
1339, 2354, 2510, 3026, 3091, 4526, 
4585, 7189, 1503. 

Auxentium 10210. 

Axius 9021. 


INDEX IN EPHRAEMIUM. 


Axuch 4039. 
Azan Persi& princeps 2381. 


B 
Babylas 192. 
Babylonia 3136. 
Baca 3905. 
Bacchiuus archizupanus 4149. 
Balduinus, Flandrie Comes 67123, 
7050, 7186, 7216, 7240, 7337, 1316, 
1388, 1409, 7678. 
— Latinarcha 8158, 8266. 
— Petri Latini f. 7705. 
— Sicilie princeps 5107. 
Bardas 10014. 
Baris 7511. 
Basilaces 3449, 4750. 
Basilacius 6202. 
Baeiliscus 957, 971, 985, 988, 1023. 
Basilius Bulgaricida 2875, 2913, 2914. 
Bae. geamnterus, patriarcha 6002, 


01906. 
Bae. Chotias 6052. 
Bae. Chumnus 6051. 
Bas. latros 3608. 
Bas. Macedo 2510, 2513, 2546, 2555, 
Bas.Scamandrepus,patriarcha 10061. 
Bela, Ungrie rex 6178. 
Belesbus 8512. 
Belessus 8513, 8710, 9027, 9137. 
Beliaarius 1131. 
Bellegradum 4189, 4195, 7657. 
Bera mouasterium 6260. 
Berrcea 4040, 6084, 6099, 7224, 7710, 
8592, 8976, 0143, 9646, 10373. 
Bidina 2917. 
Bitbyni 1626, 3864, 4675, 4906, 5081, 


10. 
Bithynia 3843, 3950, 8016, 9119, 9123, 
9567 


Bizya 7378, 8041, 8624, 9091. 

Blachernsee 770, 819, 928, 1175, 3165, 
3395, 6815, 7065, 9881. 

Blachi 5764. 6068, 6072, 6152, 7311. 

Blachia 8093, 8360, 8599. 

Bodeni 8595, 8682, 8724, 0022, 9197. 

Boeotia 7314, 8137. 

Bogomili 3605. 

Boleros 5354, 5690, 6129, 8088. 

Bonifaciua, marchius Montis ferrati 


6441, . 

Boradium 10191. 

Borilas 7826, 8051. 

Bostra 187. 

Branas 35101, 6039, 6125. 

Branitzobe 4189, 4195. 

Bryennius 3774. 

Brysis 8042. 

Budelos tyrannus 8679. 

Bulgari 1524, 2011, 9019, 2059, 2450, 
2481, 2489, 7665, 1763, 1161, 8104, 
8290, 8294, 9000. 9226, 9231, 9233. 

Bulgarophygium 9090. 

Byzantium 339, 496, 651, 1137, 1437, 
1529, 1603, 2134, 3315, 90272, etc. 


C 


Cabasitas 9384. 

Cadmea, victoria 5139. 

Cecie (Καικίαι 3441. 

Ceaar (Καῖσαρ) 3417. 

Caius Caligula 2, 19. 

Calamos pagus 7155. 

Caledonius 6085. 

Callimaunus 8385, 8488, 8756, 9325. 

Callinicus Syrus 1468. 

Calliupolis 7981, 8173, 8196. 

Camaterua Bneilius v. Basilius. 

Cambyzes 9221. 

Cammytze 5845, 6417, 6584, 6663, 
8024. 


Campanus 8531. 

CRuini 9158. 

Capitolina Elia 94. 
Cappadocia 1317. 
Caracalla Antonius 156. 
Carinus 242. 


13062 


Carolus M. 1941, coronatus 1962. 
1964, 1971. 

Carus 238. 

Carpha 3932. 

Caryces 3528. 

Castamon 3865, 3890. 

Castipus 9597. 

Castoria 3500, 3503, 8691, 8129, 9148, 


Catacalo 3229. 

Catascepe 4691. 

Caucasus 3128. 

Celbianum 7530, 7760. 

Celtze 7134. 

Cephalenus 9427. 

Cerberus 1648, 5548. 

Chabaron 9139, 9157, 9368. 

Cheronea 4429. 

Chalce 9872. 

Chalcedon 829, 980, 1320, 4928, 9727, 
5 


Chalcopatreea 1005. 

Cbhalcopontia 9934. 

Cbaldea 4869. 

Chaleb 3922. 

Charioron 7975. 

Chazara 18926. 

Chele 5491. 

Cherson 1503, 1599. 1535, 1542,1562. 

Chersonnesus 8195. 

Chliara 2461, 7760. 

Chones 4404, 4633. 

Chosroes 1366, 1387. 

Chraemus 3856. 

Chriestopolis 8411. 

Christus 22, 46, 56, 73, 15, 135, 183, 
259, 299, 450, 473, 597, 300, 842, 
1050, 2594. etc. 

Chrysaphius 701, 781, 784. 

Chrysopolis 9824. 

Chrysostomus 749, 97006. 

Chrysus Blachus 6422, 6454, 6467, 

6, 6614 


Cbunabía 9152. 

Cilices 4009, 1718. 

Cil'cia 2867, 8310, 3584, 4200. 

Cissus 8484, 

Citzabis 9153. 

Claudiopolis 4666, 4687. 

Claudius 11, 915. 

Clemens 145. 

Coelesyria 1319. 

Colonea 3907. 

Comana 680. 

Comani 6068, 6542, 6552, 9680. 

Commodus 143. 

Comneniadzae 5640. 

Conetantinopolis 761, 775, 913, 1788, 
1814, 2410, 9536, 2965, 3461, 3497, 
4113, 4938. 

Constans Chlorus 267, 268, 277, 280, 
223 


— &lius Constantini M. 401. Alius 
1497 


Constantinus IV. 1839, 1853, 1861, 
1885, 1899, 1960. . 
— Aspietea 6066. 
— Baeilii f. 2927. 
— Chliarenus 10178. 
—eeopronymus 1790, 1750,1768,1823, 
01 


— Ducas 32T1, 3285. 

— Leonis fil. 2688, 2705, 2709, 2747. 

— Lcvites patriarcha 9848, 9969. 

— Magnus 298, 315, 325, 321, 345. 

— Μησηὶ f. 401. 

-- Michaelis Angeli frater 7638. 

— Monomachus 3096, 3172. 

— Paphlago 2653. 

— Pogonnatus 1441, 8966. 

— Tichi fllius 9234, 9239. 

— 'Torrices 9434, 9439. 

Constantius, C. M. f. 401. 

Coutophreus 8427. 

Coutostephanus Ducas 4935, 8430, 
8641, 10157. 

Corcyrea arx 4120. 

Corinthus 7279, 1985. ΑΝ 

Corradus 4108, 5890, 5849, 5 SX»- 


4863 


Cosmas AtMens 10145. Hierosolymi- 
tes 10108. in 

Costnidium 6798, 10169. 

Cot arx 5005. 

Creta 1515, 2235, 3527, $565. 

Crinitss 2381. 

Critzimos 8968, $983. 

Crose 8710. 

Cromna 7535. 

Crybi 8967. 

Cucusos 9621. 

Cunsulatus 8530. 

Cymipas mons 1758. 

Cyprianus 192. 

Cyprus 3525, 5388, 5391, 5981, 5986, 


$991. 

Cypsella 6240, 6947. 

- Cyriacus . 

Cyrillienus 9597. 

Cyrillus 742,6517.Alexandrinus 9700. 

Cyrus 772, 713. Amastridis presby- 
ter 9881. 

Cytorium 1535. 

Cyzicus 741, 1455, 1004, 3536, 9546, 
9708, 10175. 


D 


Daei 882. 

Dacibyze 8313. 

Dalmatie 2823, 3491, 7673. 

Damacrania . 

Dandolus 6767, 7179, 7223. 

Deaonium 7814. 

Daphnusia 9491, 90519. 

Devid 1176, 2833, 3115, 4184, 4581, 
5020. 5908, 5327. 

David Comnenes 1521, 7533. 

Deabolis 8091, 8698, 8729, 9387. 

Debeltum 6871, 6878, 6937. 

Debora 1887, 3185, 1896. 

Decius 189, 200. 

Demetrius Bulgarus 7698. 

Dem. martyr 5170, 5784, 1824. 

Dem. Theodori f. 8335. 

Dem.  Tornices $8493, 8477 8513, 


8559. 

Demophilus 9645. 

Dermocaites 7424. 

Deure 9153. . 

Dexiocrates, Gerooomii preef. 9846. 

Dicorus 1112. 

Didymotichum 7225, 7361, 71369,7846, 
8086, 9043, 9075, 10236. 

Didymus 1144, 9790. 

Diocletanus 251, 269. 

Diogenes 3932. 

Diomedes martyr, 2540. 

Dionysus 161. 

Dioscorus 1013, 9720, 9729, 9775, 
9893. 

Dioscurus 764, 823, 835, 977. 

Dium 8512. 

Doloicus, Plee comes 6114. 

Domitianus 43. 

— patriarcha 9604. 

Doryleum 4379, 464. 

Dragotas 8491, 9000, 9015. 

Dyrrhachium 7687, 8601, 9114, 


E 


Echetos 1551, 5921, 5984. 
Edessa 9734, 2994, 3033, 3037. 
Ketion 7249. 
Ἐλαία, ἣ κατ᾽ Ἐλ. ἐχχλησία 9691. 
Eleutherius 9580. 
Eiias Thesbites 2580. 
Ἑλληνίων γράμματα 2474. 
Epiphanius 9771. 
Ephesu 9462, 9699, Τὸ ἐν Ἐφ. λῃ- 
στρικὸν συνέδριον 9721. 
Ephori monast. 5595. 
Ephraemus 8968. 
Epicurus 2. 
Epidamnus 1047. 
Epirus 7559, 7636, 8600, 9439, 10391. 
Ericus Daudolus 6689. 
— S. Pauli comes 6713. 


INDEX IN EPHR/EMIUM. 


Kricus vel Ernes, v. Erres. 
Erinnys 951, 965, 1648, 4982, 5057, 


Erres (Ericus) 7244, 7244, 7409, 7429, 
7618, 7109, 7134, 8129. 

Esaias 1179. 

Evayurius 9649. 

Euchais, 9062. 

Eudocia 9762. 

Eubce 7316. 

Eudocia 713, 2512, 7297, 9289. 

— |renes soror 8616. 

— Anne f. 1834. 

Eudozia 671, 9684. 

Eudoxius 9640. 

Evergete monast. 7064. 

ÉEugeniota Cbariton 10187. 

Eugenius 619, 623. 

Eulogia 9536. 

Euphemia 849, martyr 9599. 

Euphetnius 9717. 

Euphrates 2993. 

Euphrosyne Ducena 6283, 6293,6882, 
7105, 7326, 1565. 

Euripides 6641. 

Eurystheus 1350. 

Eusebius Nicomedensis 9625. 

Eustathius Epidauri presul 4748. 

— patriarcha 9651, 10077. 

— 'Thessalonices pr. 4790. 

Eustratius Garidas 10113, 

Eothymius,Sardium episc.2214, 3216. 

— Syncellus patriarcha 10039. 

Eutyches 823. 971, 9730, 9893. 

Euty chius 6518, patriarcha 9782, 9792, 


Eutza 8516. 


Felix 9580. . 

Flandria v. Balduinos. 

Flavianus 762, 824, 9717. 

Flavitas 9741. 

Florus 2399. 

Franci 1711, 1941, 4946, 1958, 3565, 
3570, 6909, 7183, 8299. 


" Francia 5976. 


Francochorium 3856. 


G 

Gabala 8147. 

Gabria Trapezunti tyrannus 3961. 

Galatia 1318. 

Galba 23. 

Galerius v. Maxim. 

Galesium 10302, 10319. 

Galienus, Valer. f. 212. 

Galitza 4231, 6449. 

Gallie 523, 593, 8301. 

Gallus 291. 

Gangra 3895. 

Ganues 8196. 

Gedeon 7941. 

Gennadius 944, 9731. 

Genuenses v. Japnuenses. 

Georgius Acropolites 9140. 

— Cyprius 1781, 10334. 

— martyr 3160, 10260. 

— Muzalon 9058, 9300, 9310. 

— Xiphilinus 6024, 10325. 

Gerasimus 10383. 

Germanicia 9642. 

Germani 1947. 5976, 5987. Germani 
barbari 1712. 

Germanus 1602, 1630, 1704, 1787. 

— patriarcha 19254. 

— '[rinobi episc. 7180, 8580. 

— (yzicenus patr. 9896. 

Gizerichus 939. 

Glabas 8690. 

Goleamus 8699. 

Goliath 4125. 

Gordianus 176. 

Grieecia 4324. 

Gratianus $24, 553, 555, 551, 560, 
884. 

Gregorius 655, 1709, 1956. Pho- 
sphorus Nyssen, 6519. 

Γρήγορος νοῦς θαυματοῦργος 180, 9685. 











H 


Hadrianus /Elios 9.112 
Hadrianus papa, 1935. 
Hadrianopolis 5878, 0031 ἈΞ 
7195, 8055, 8217, Voi, We 
H:temus 5764, 5794, G2, ἃ 
Halm yrus 7324. 
Harmala 6047. 
Harmatius 1016, 1019. 
Hebdomus 182. 
Hebrzei 9, 102, 1329, 121 
Hebrus 8333, 8485, t95, 
Hector 4066. 
Helena, mater C. M. 3X. 3 
Hellas 6591, 7235, T36:. 
Hellespontus 2138, 8 5. 
Heraclea 7534, 7813. 
Heraclius 1343, 1345. (Ὁ 
Herac!onas 1422, 1454 
Hercules 4348, 2058. 
Herculine 256. ᾿ 
ermes (Ἑρμοῦ φίλο) 
4011. Pp? 


Hermogenes rhetor 1&. 
Herodes 1557. 
Hieracorphites 3801. 
Hierapohs 2176. 
Hieremias 4621. 
Hieroboam 9015. 
Hierosolyma 1397. 
Hispania 574. i 
Homerus 1015. | 
Honorius 659. 
Hunni, Turcarum 
3862, &173, A187. 
Hyacinthus monas. 183. 
Hyaleas 8114. 


£x: 


I 
Iatropolus 8530. .| 
Ibancua Mosus 65 Mj 
6560. i 
Iberi 5856. 
lberia 232326. 


Icasia 2318, ἘΔ 1334 
Iconium 3981, V os Sit 
7576. 8456. : 
Ida 1248. 
"IvxAtvoc v. Angli. i 
Ignatius patriarca A003 τ 
Ignatius t . t 
Ilias 1014, 1334, 6655. 
Illlyrium 92981. 
Incer 9519. 
Indi 31237, 5200, 5511. ; 
Irene 1853, 1885, (84, 93 
1966. 3770, 6441, 693€ 
Irene Theodori f. 8335, 187 
f. 7834, 1899. 8006. ἢ 
Isacius Angelus5374, 535990" 
5429. 5447, 5454, 5471, 9" 


-— Nestongi fr. Tarchankit 
Isaias 1035. 


? 


Itali 1951, 3558. 


Jadana 6766. 

Jael 4857. 

Jannes 9993. 

Januenses (Gennuenses) $961. 

Japhreus 8399. 

Jatbatines, Persidis princ. 133,9 
9. 





Joannes Asanis frater 3903. 
— Axuch 3744, 4550, 315. 
— Deccus 10325. 


1365 


— Bulgaro: 7393, 7102. 
- Camateros 6903, ! 10299. 


— Comnenus 3695, 6557, 6576. 
- ὑμρθος Spyridonaces 6595, 6608. 


Damascenus 
— Docs 5461. 871) D. Vatatzes 





e ΞΟ ταν 10378. 
— Hiaretieus 1601. 
Levita 95! 


it. 
— Masorum pr. 6388, 0515, 7340. 
ha 2415, 2124. 


— Scholasticua 9796. 

— Sionis rex 8138. 

— "heodori f. 8335, 9307. 

— Tsimisches 3818, 2801. 

— Rhodi princ. 8639. 

Joannitza, 6032. 

Jobus 1233. 

Josephus Brings $754. 
lebraeus 9, 2040. 

E ΤΕ prtrarcha. i000. 

Jonia Ti: 





ΤῊΝ "bidius 450. apost 488, 


Jupltér 95, Jovis magi 340. 
Sostinianus 1199, 1469, 1522. 
"Tostinianus 142. Thrax 108. Junior 


1154. 
Juvenalis, episcopus 84. 


L 


Lacapa 3692. 
Lampetes 8107. 






e» s 8142, 9055, 9072, 9435, 
Laodicea 3768, 3957. 

Lai 3500, 7235, 7292, eu Hoa 
Lascarius a 71632, T116, 17: 


Lascaris 8532. 

Latini 3598, 3974, 4389. Stet, τ, 
5574, 5838, 6183, 6890. 

Laurentius 9599. 

Lazarus pielor 2309. Redivivus 2650. 

Lentiania 7420, 7511, 797, 8578. 

Leo Armensis 3074, 2159, 9980, 


10009. 

— Basilii Filius 2605, 2615, 3092. 
— lenurus 1044, 4680, 1719, 9907. 

Leo II, 4838. IIl, 1936, 1991. 
nior 919, 957 

acelles 816, 51. 
ipa 821, 823. 

βδσοα frater 3100. 

Sgurus 7275, 7997. 

Τ᾽, OXnesius st 


ion 
Leonti qno phus 712, al. 1501, 
ΠΝ 1519, 1581. patriarcha 6007, 


020. 

Lesbus 1990, 3522. 
Leucaa 9421. 
Levonus 3900. 
Libyeus 1821. 
Lichudes Constantinus 10992. 
Licinius 287, 300, 343. 
Lobitzo in Mesia 8859" 
Lobitzus 5899. 
Longobardi ie, 780 

ngol 
Lopeiium. S4. 3059, 5194, 

258, 1312. 
Loxias 6306. 
Lucas Chryeoberges (0180. 
Luma 46 
Lychnidas 8738. 
Lyria 814, 3991. 
Lydia 4081, 5940. 

















7251, 


w 
INDEX IN EPHRAMIUN. 


sn. 
ones 
nia M 3514, 3522, 


Mace; 049. 

πο th Mi 

Macrinus. Heueriarcha 7989, 
Macroducas 5155. 

Madyta 8195. 

Mai wndrus 3784, 7887. 

Magdalene 2053, 

Magnentius 415, MT. 

Magnesia 7997. 


Mahumetus proj ATIS, 
Loy A821. Peta princ: Ed 


152. 
Maliasenus 8707. 
Mamzea 165. 








— Qonlopheus 8347. 
bias S53. 


Lascaris 9050, 9134. 
Michaelis Angeli fr. 7638. 
δ νον ΣΙ, TEM SD, ps, 


— Theodori frater 8004, 
— Comnenus 4601, 4608, 5366. 
CSDL. 837, 866, 909, 


les 9030, 9087. 
Alamanna 7517, Annie f. 7834, 
8062,8338. Asanis f. 3890, 8062, 
8338. βασιλίς 4850. 
— Isaaci uxor 7230. 
— Petri Latini f. 7706. 

— γγιστοτόκος Tio, 4888, 888, 2652. 





2 
E 















veodori f. 
Maritza 8199. 
Maronea 7815. 
Martina 1432. 
Martinus 1433. 
Mates 9159. 
Mauricius 1231, 1292, 1906, 9806. 
Maxentius 379, 289, 306, 308. 
Maximianus 251. pstr, 745, 9704. 
Maximinus 170, 269, 3282. 
Maximus 173, (439, 609, 613. pa- 


iriarcha 7855, 10249. 
Mere sio. 
Mel: 
Melangia 4077. 
Melenieum 8135, 8494, 8151. 
Meludium 5474. 
Mesembria. m 
Meteopicum 9534, 
Methodius Er 2218, 3907, 2435, 


itr. 10000. 
Ἐπ cen. preef. 10264, 
Rie 9605. 
Michael Archangelus 1084, 4694, 
7634, 7653, Ro 


δ, ἌΣ Nio. 10340. 





niates 289. 
— Comnenus, Paleol, fr. 


T 
- x onidanitden 8137, sw. 
hesi ed 
princeps 
eoe Ld 8053, 9107, 
Ozitani conob. pref. 10135. 
Palieologus 8678, 8868, 0343. 


— parapinaces 3197. 
 Bistireha 1}, J0183. 


8572, 











us 9566. 
proe 70, eB. 60 


Mobsussta. L 
Morotheod, 


slph.pr. 7530. 
Moselus 1j zt 
Moses 3817. 


190. Ὁ 


Mosynopolis 5694, "816. 
Morlzophlus Ducas 7005, 7101,9302. 
Musie 10335. 
Muzalo Nieclavs Cyprius 4016. 
[x 


Myriocephalum 


Neoceleum 7150, 7750, 0082. 
Nero, 19, 54. 
Nestongus v. Andronicus. 
Nestor Anti 
— vestarcht 
Rees T "τ Mig κω, 
ΓΟ 
4906, so8i, 5091, τὸ, ied 7628, 8874, 
6, 9965, 10239. 


Neploros at αῦ 002, 4007. 
Botonila O82, Sig6, 5001, 3480, 
346. : » 


nnius 3418. 
'ichaelis desj vds EY 9108. 


» 

is erai φής, DM 

a 2027, 3041, 3125, 9975. 
, 8.55, 8672. 
Nicelas Muntanus 6003, 10303. 
ag, Potriareba 0931, 9970. 
Nicetiatze 8314. 
s Carabus 7045, 7038. 
— Chrysoberges 10067; 
— Manclabites 8496, 8735. 

patriarcha 10034, 10130, 
Nicomedia 3813, i90, 83i, 
Niphon 03:8. 

















Nomerianus 240. 
Nynpbeum TIAS, 9005, 8600, 8890, 


Ochyre 7421, 7611, 7151, 7991. 
Odrysum 114. 

Odyssea 1014. 

OEn;um 4859, 4877, 4880. 


Opsitius 1736. 
Orestias 6487, 7389, 7i 
Origenes 153, 167, im ΓΝ 11, 
onrohum 8596, 8687. 
Oxia 10136, 10138. 

ER 
Preones 3857, 1444, 4169, 7836, 8302. 


Palestina 92, 178, 936, 1920, 81989 
Miet 8, " 


2t 


Pamphylia 3708. 

Panium 7814. 

Pannonia 502, 585. 

Panuemus 116. 

Paphlagonia 1318, 1399, 1364, 4882, 

4916, 4086, 7532, 7532, 9214, 9363. 

Pasgusa polus 3954. 

Patmos 48. 

Patra 9421. 

Patroclus 57617. 

Patzinace 31923. 

Paulus, apost. 361, 4759, 5600, 5639. 

— patriarcha 9617, 9329, 9837. 

— Samoatepeis 9314. 

Peygee 60607, 7250, 8012. 

Pelagius 7430, 7458. 

Pelagouia 4130, 441, 3185, 7669, 
8602, 9165, 9398. 

Peloponuesus 6592, 7336, 7367. 

Pentachira 4656. 

Pergamus 4261, T159. 

Periclytus 3907. 

Peristitza 8967. 

Perperacium 8961. 

Pernicus 2918. 

Perse 210, 458 2107, 3899, 3369, 
3781, 3931, 4262, 4481, 4643, 4665, 
9538, etc. 

Persarmepii 3867, 3890. 

Pereia 244, 430,1221,1316,1356, 1377, 
“419, 9122, etc. 

Pertinax 141. pontifex 9592. 

Petebinus 4291. 

Petraliphus 8309, 8437, 8698. 

Petrium 6827, 7016, 9600. 

P OODaE ΜΎΡΟΥ ΓΝ 8796, 5800 
etrus apost.16, 769, 5796, ? 
62:16. Ἂ sarcha 6388. 

— vir fortis 2242.Latinus 7616, 7690. 

— patriarcha 9605,9833. Cyprius 9939 

Peza 3929. 

Phaeton 4849. 

Pheeaces 4127. 

Phalaris 1557, 5222. 

Pharsala 8363. 

Phereb 39232. 

Philadelphia 41636, 5913, 5917, 5956, 
8814, 8915, 10384. 

Philea 7051. 

Phileremus 8637. 

Philes Theodorus 9364. 

Philippicus 1981. Bordanes 1564, 
1569, 9888 


Philippopolis 5880, 5951, 6168, 6183, 
6398, 6495, 7210, 7810. 
Philippus 182. frater regie Alam. 
406. 


— Petri Latini f. 7705. 

Philomelium 9657, 4088, 5958. 

Philon Hebreeus 9. 

Philonidas 154. 

Phocas, episc. Philadelph. 8713. 

Phocas 1278, 1288, 12941, 1301, 1344. 

— Nicephorus 2759, 2765, 23835,2838. 

Phoenices 1321, 1606, 2960, 3370. 

Photius 10016, 10021. 

Phrixzi portus 9828. 

Phrygia 2187, 3784, 3991, 4064,4400, 
5975. 

Pisani 6903, 6910. 

Pitheca 1082. 

Platamon 8363, 8597. 

Plato, monachus 2039. 

Plutarchus 9579. 

Poemanenum 7255, 7240, 7511,7916, 
1914. 

Polycarpus 142, 9579. 

Polyeuctus patriarcha 2832, 10056. 

Pompianus 174. 

Pontus 3961, 9567. 

Prespa 8091, 8603. 

Presthlabi gemini 2916. 

Priamus 40"5. 

Priapus 161. 

Prilapus 6589, 7669, 8089, 8602,9025, 
9134, 9166, 9397. 

Principis ingula 1989, 3080. 

Proclus 747, 752, 9107. 


INDEX IN EPHRJEMIUM. 


Pracconnesus 2128, 10296. 
Propontis 4934,5896,6268, 6649. 6094. 
Prosacon 6456, 6461, 6471, 8516. 
Prota ineula . 

pr 6081, 5092, 5132, 7260, 7407, 


Publius Balbinis 174. 
Pulcheria 704, 719, 791. 811, 860. 
Pyrrhus patriarcha 9820. 
Python 6225. 
R 


Raimundus 3571, 2912. 

Raulus 8432. 

Raul Joannes 9416. 

Regina fiumeu 9079, 9093. 
Rheedestus 6198, 7814. 
Rhapsommutus 3526. 

Rhentine 8412. 

Rhod, P 6620, 8030, 8126, 89221,8963, 


Rhodus 1610, 1611, 3529, 8696. 

Ricardus, Sicilie dux 5707. 

Robertus ]talus 5490.3498,3501, 3508, 
4 


— Petri f. 7705, 7720. 

Roma 16. 70, 278, 405, 821, 832,910, 
1707, 1961, 1935, 1045. 1952, 6739. 

Romaica sceptra 55. 

Romaie 801, 806, 1048, 2093, 2160, 
2487, 2731, 1490. 

Romenus Argyropulus. 

Rom. Constant. f. 2743, 2876. 

— Diogenes 3353. 

— Lacapenus 2692, 2731. 

Rossi 2593. 

Rossicus exercitus 2845, 3120, 6548. 

Rossus 2770. 

Ruselius 3416. 

Rueticius 934. 


S 


Sabellius, scevus]A fer 204. 
Sabus 7519, 7528. 
Saducsi 2196. 


Samos 3522, 6116. 

Sampson 7518. 9780. 

Samuel, princeps Bulg. 2902. 

Santalorenus . 

Sardanapalus 160. 162, 2928. 

Sardica 2917, 3851, 4178, 4276. 

Satan 2, 2299, 3608. 

Saturnus 95. 

Saul 3020. 

Suavus flumen 4166, 4285. 

Sclavi 1472. 

Scopia 2916. 

Scopii 6172. 

Scaterius Xyllas 9135. 

Scytha 541, 548, 563, 3248,3552,4395, 
179, 5185. 5817, 7346, 8953. 

Σκχυθιχὴ ἐρημία 942, 2897, 3808, 8339. 

Sebastiani fratres 5224. 

Sedecion 99579. 

Selybria 1813. 

Semei 4562, 4581. 

Senucberimus 7805. 

Sergius patr. 9819, 10075. 

Serre 5354, 5601, 7234, 7921, 7958, 
8489, 8988, 9035. 

Servia 9114, 9147. 

Seth 5363. 

Severus 151, 1074, 9775. 

Sgurus Corinthi tyr. 7559. 

Sicidites monachus 6501. 

Sicilia 1438, 3031, 6682. 

Sicilica classis 4191, 5689. 

Siculi 5175. 

Silvester 367, 316, 

Simon magus 14. 

Sion 93, 3717, 714, 834, 926, 1369, 
1317, 3916, 4001, 4107, 5978, 6016. 

Sisinnius 732, 9690. patr. 10070. 

Sieyphua 4881. 

Smoleni 6602. 

Smyrna 142, 7160. 









Sophia 1164, 1212. 

Sophocles 664. 

Sosandron monat. "ἘΞ 
40335 


Sosius 9395. 
Sotericins Panteumu 
zopolis 37 
Spartenus ἀποὺ. 
Stacbys 9573. 
Stagyra 6253, 1816. 
Stauum 9395. 
Staridoli 8595. 
Stauracius 2026. 
Stenimachus 8968. 9f, 
Stephanus 'Triballoroa 
patr. 10023. 
— AÀmasenus 1000. 


Strymon 5691, 8i1t. 
Studium 20332, 3089, 1 V 
Stumpium 60158. 
Styppes Leo 10131. 
Styx 5060. 
Subleum 4380. 
Sultanus 43723. 
Sycee 9595, 9742. 
Sylei lupus 1779, $i. E. 
Synadenus 79838. 
Syuchitici 1066. 
Syracusae 1439. .l 
Syria 1418, 1606. 179. ^1 
3996 


Syri 2716. 
Syri Cilices 2768. 
T 
Tacharii 844. 569) 38. 
Tacitus 293. 
Teenarus A 4» 
Tancrediu, sue vr 33 
Tanisenanicm τ᾿. 
arasius patr. !K. 9 
&rchaniotes v. butt 
Tarsus 2771, 3:98, δὴ δὲ 
Tauroscyths 5232, οὐδὲ: 
Taurus 1105, 13. ..: 
Telchin 1964, 163, 5. 32. 
Ternobus 7404. ! 
hamor 8388, 83, ὁ. 
Thebse 7290. i 
Thecla, 3964. martyr. fV; 
Theodora 1141, Ld 
3093, 8194, 9289. 
heodora Asavis f. 5X. 
8194, 9989. 
Theo.lorus Angelos sug. e 
8454, 8394, 8653. 
— Comnenus 8133. 
— Calampaces 9138. 
— lrenicus 199246. 
— Lascaris Ducas 896. 4 E 
— Lascaris 6818, 685, ὁ 
1945, 8117. 
— Latus, Sionis Patr. ^ 
— Lydus 6039. 
— iSMagnus 2850. 
— Maucaphas 7365. 
— Michaelis Ang. fr. 161 
- Inonachus 92039. 
-— S psuestite episc. 18 





— Phila.lelphensis 5909. 
— Philes 8599. 
Theodosius, Sionis 10219. 
Theodosius 574, 599, 666, 
768. patr. 10191. 
Theod. exactor 1999. Cesr t 
Theod. Atramyttenus 165. 
Theodotus Casiteras 9964. Ji 
nus patr. 10172. 


1369 


Theophanes 2132, 2140, 2308. 
Theophano 2645, 2145. 
Theophilus 2249, 9311, 2361, 2433, 


9€91. 
Theophobus 2367. 
Theophylactus 10050. 
Thermopyle 7216. 
Thersites 2346. 
The θα Ια 4810, 5738, 6590, 7671, 


Thessulonice 627, 2040, 4788, 5172, 
5188, 5193, 5359. 5714, 5724, 5785, 
7546, 1819, 8562, 9020. 

Theudas, magus 14. 

Thomaites 1889. 

Thomas 2219. parr. 9813, 9839. 

Thracesium thema 4083. 

Thracia 114, 408, 511,591, 881, 1246, 
1584, 1879, 2057, 3124, 3322. 

Thucritue 10204. 

Tiberius 1207, 1303. 

Tichus 9290. 

Timon 5236. 

Timotheus 9763. 

Tithonus 10204. 

Titus 9602. 

Tornices Demetr. 8693, 8740. 

Tornicius 3117. 

Torusa 4204. 


ORDO RERUM QU/E IN HOC TOMO CONTINENTUR. 


Trejenopolis 7815. 

Trajanus 65. 

Tralles 4654. 

Triballarcha 6171. 

Triballi 3835, 4131, 4180, 1666. 

Triaditza 5885, 6157. 

Trinobue 8275. 

Tripolis 3917. ad Meeandrum 8465. 

Tripsychus 5232. 

Troas 7955. 

Tryphon 10047. 

Turce 3149, 3567, 3656, 3951, 4076, 
Hs 4089, 4530, 5124, 5925, 8442, 

Tzachas Turca 3520. 

Tzapena 8966, 8990, 
9045, 9003. 

Tzibritza 4421. 

Tziritho 8532. 

Tzurulus 7377, 8248, 8307, 8612. 


U 


Ungri (Pannonii) 3248, 3250, 4282. 
Ungria 5751, 8398. 

Urbicius 1046. 

Uresis 4142. 

Urus Rossus 9095, 9099, 9227. 
Uetra 8966. 

Uzi 3319. 


8510, 8985, 


1310 


V 


Valens 510, 526, 552, 562, 9652. 

Valentinianus 500, 558, 599, 618. 

Valerianus 208. 

Varangi 3452. 

Varna 6156, 6166, 6624. 

Vatatzes Ducas Joannes 7845, 8144, 
8298. 

Veneie 4321, 4336, 4341, 4346. 

Veneti 6904, 7179, 7183. 

Venetia 6689, 6111. 

Verenicum 7975. 

Verina 903, 971, 972. 

Vespasianus 26. 

Vetranio 417. 

Vitellius 23. 


X 


Xanpthia 6479, 8088. 
Xenolophus 684. 
Xiphilinus 4940, 4947, 10099. 


Z 


Zeno 906, 948, 961, 990, 996. 
Zeogminon 3850, 3858, 41607, 4254, 
4286. “ 


Zichni 8486. 
Zoe 3003, 3093, 3094. 
Zoilns 9591. 


Index ad Pachymeris duplicem Historiam exstat ad calcem tomi sequentis. 





ORDO RERUM 


QUJE IN HOC TOMO CONTINENTUR 


EPHRJEMIUS CHRONOGRAPHUS. 


Aug. Maii Praefatio. 
Ephremii Cesares. 


Prolegemenon Il. — Prewfatio Simeonis Seth Grecl 


interpretis, qua tradit rationem hujus libri utiliter bs 


9 gendi. 


1 Prolegomenon IIl. — Prefatio Perizois medici qui 


Patriarcharum C. P. catalogus. 319 
THEOLEPTUS PHILADFLPHIENSIUM METRO- 
POLITA. 


Notitía. 819 


De abscondita operatione in Christo et profectu in vita 
monaslica ex Φιλοχαλίᾳ τῶν ἱερῶν νηπτιχῶν. 381 
Canticum compunctionis ex meditatione eterni j adieii: 

0: 


GFORGIUS PACHYMERFS. 


Notitia ez Leone Allatio de Georgiis. 
Notitia altera ez Fabric. Harles. tom. VII. 402 


Petri Possini Soc. Jesu Dedicatio ad Urbanum VIIt( 
summum Pontificem,in persona Georgii Pachymersz. | 425 


Petrus Possinus Leciori. 431 


Georgii Pachymere Michael Paleologus, sive historia 
rerum ἃ Michaele Paleologo ante imperium et in im- 
perio gestarum. 443 


Petri Possini S. J. Observationum  Pachymerianarum 
ad hiístoríam rerum Michaelis Palsologi libri tres. 995 


Liber primus. — Glossarium. 993 
1085 


1119 


Appendiz ad Observationes Pachymerianas. — Speci- 
men Sapientis Indoruin veterum. 1217 


Prolegomenon 1. — Historia deportationis ex India 
in Persidem libri cui titulus est: Specimen Sapientia 
Indorum veterum. 1219 


Liber secundus. — Notes. 


Liber tertius. — Chronologicus. 


407 


hunc librum e lingua Indica in Persicam convertit.1233 


Dissertatio parabolica I. — Representat in Vestiga- 
tore artes ambitionis improbe, conciliantis et dirimen- 
tis inter alios gratiam ad questum proprium eoque per 
omnia scelera grassantis. Obiter multa inseruntur alia 
varias vitiee ac moralis doctrine partes informantia.1245 


Disser tatio parabolica I]. — Exprimit ingenium rei 
audacis ej callidi in eludendo judicio, οἱ demonstrat 
inutile δὰ extremum esse totum istud artificium. 1984 


Dissertatio parabolica 11I. — Officia, praxim et fru- 
ctus vere amicitie declarat. 1293 


Dissertatio parabolica IV. — Varia demonstrat, Pri- 
mum : odii profundi et inveterati vim malignam ; deinde 
consiliorum delectum in periculis Reip.; postea neces- 
ritatem arcani ad eorum snccessum ; preterea fidem 
veram ac charitatem civis se pro patria devoventis : 
denique quanta pernicie credatur transfugis. 1301 


Dissertatio parabolica V. — Traducit stultitiam  eo- 
rum qui assecuti quod optant, id elabi sibi e manibus 
sinunt: et, qui elapsi gravissimis periculis, denuo se 
iis offerunt. 


Uissertatio parabolica VI. — Ludibrio exponit pre- 
festinalionem otiosam longinqua et incerta, preoccu- 
pantium presentibus curis amplecti. 1319 


Dissertatio parabolica VI]. — Pro scopo habet os- 
tendere quantum uxor prudens et fldus ac eapiens 
coneiliarius utiles regi siut ad praecavendas insidias 
regno ac capiti ejus perniciem strueptes. AMAN 


Dissertatio parabolica VIII. — — Cautiones prae e cS 
lenendas in smiciliis quastuosis, temporis δ ** 
mutui usus causa contraetis. 


1314 


Dissertatio parabolica IX. — Deterret ἃ fidendo re- 
conciliationi gratie oblatae a princi issi- 
me quis leserit. prnepe quem uar" 

Dissertatio parabolica X. — "Versatur in explicandis 
fraudibus iusidiosissimis invidorum quibus innocentes 
et fidos rofibus ministros pervertere conantur, indi- 
Care od. FaHonibus 115 oecurrendi, et vi veritatis ac 

omn iti 
ὀρ ΘΟ mon es malitia conatus ad extremum 

Dissertatio parabolica Xl. — Quam turpe sit ingrati 
animi vitium in homine monstrat exemplo bestiarum, 
el ab eo deterret proposita ejus poena. 1345 


Dissertatio parabolica X11. — Societatis similitudine 


ORDO RERUM QU/£ IN HOC TOMO CONTINENTUR. 


fortnna coalescentis inter homines diversiseimas sortis 
exemplum proponit.Providentiee consulentis hominibe 
curam beneficam declarat,et eam esse demonetrat 

mum et certissimum fundamentum fiduciee humaenea.13 


Dissertatio parabolica XIII. — Docet vices equi 
rerum eterna lege constitulas: unde conveniet Be 
tegre ferre cum quis quee fecit, patitur. 424 

Dissertatio parabolica XIV. — Tradit modum dise 
neudi coneilia utilia ab inanibus, qualia maxime καὶ 
id suadentia tentare quod fleri nequit. s 


. Disserlatio parabolica XV. — Castigat curiosum ἐν 
siderium longinquarum et inutilium rerum. 15 


FINIS TOMI GENTESIMI QUADRAGESIMI TERTII. 


Sancti Amandi. — 


Ex Typis DESTENAY 


M^ ---7