Patrologiæ cursus completus [Series Græca] : ... omnium ss. patrum, doctorum, scriptorumque ecclasiasticorum sive Latinorum sive Græcorum ...

Google

This 15 a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.

Usage guidelines

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work 15 expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.

We also ask that you:

- Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.

- Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

* Maintain attribution The Google *watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

- Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book 15 in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.

About Google Book Search

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web

athttp://books.google.com/

DJ ———— -

PaYEOLOGIA, AD INSTAIU IPBSIUS ECCLESIA,

PATROLOGLE

CURSUS COMPLETUS,

SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

ONNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE EGCLESIASTICORUM,

SIVE LATINORUM, 8IVE GIUECORUM,

QUI AR VO APOSTOLICO AD TEMPORA CONCILII. TRIDENTINI. (ANNO 15415) PRO LATINIS
ΕἸ CONCILII FLORENTINI 'ANN. 1439). PRO GILECIS FLORUERUNT :

RECUSIO CHRONOLOGICA
ONNIUM QUIE EXSTITERE. MONUMENTORUM CATIIOLICA: TRADITIONIS. PER. QUINDECIM PRIMA
KCCLESLE SECULA ET AMPLIUS

JKUXTA EDITIUNES ACCURATISBIMAB, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBU3 MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIGEN-
TKR CABTIGATA ; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ; OMNIBUS
OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU.€ TRIBUS NOVISSIMIS 8ACULIS. DEBENTUR ABSOLUTAS, DETECTIS,
AUCTA ; INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS 81V& TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUBS
MOMENTI BUBSEQUENTIBUS, DONATA : CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS
SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFI-
CANTIBUS, ADORNATA ; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE ΙΝ
ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIDUS, AMPLIFICATA ;

XXEMT8 ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTOKUM SICUT ET OPERUM, ALPHABETICIS, CHRONOLOGICIS, STATIBSTICIS,
SYXTHETICIS, | ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM DOGMATICUM, MORALE, LITUBRHGICUM,
CANONICUM, DISCIPLINARE, HISTORICUM, ET CUNCTA. ALIA SINK. ULLA EXCEPIIONE ; SED PRASEHTIM DUOBUS
INDICIBUS, IMMENSIN ET GENERALIBUS8, ALTERO RCILICET IIERUNM. QquO CONSULTO, QUIDQUID, NON 8OLUM
TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM. OMISSO0, IN. QUODLIBKT
THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO SCI!PTURZE SACRZE, kx
QUO LECTORI COMPKRIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPERUM
8UORUM LOCIS $8INGULOS SINGULORUM LIBRORUM SCRIPTURA VERSUS, A
PRIMO GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS,

COMMENTATI 8INT.

AITIV ACCURATISSIMA, CATERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, 81 PERPENDANTUH CHARACTERUM NITIDITAB,
€CHART.A£ QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO COHRRECTIONIS, UPERUM RKCUSORUM TUM VARIETAS
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGIA DECURSU CONSTANTER
8IMILIS, PRETII EXIGUITAS, PRASERTIMQUE ISTA COLLEGTIO UNA, METHODICA KT CHRONOLOGICA,
SKXCENTOHUM FRAGMENTOHUM OQPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLI: SPARSORUM,

PRIMUM AUTEM IN NOSTRA HBIBLIOTHECA, EX OPERIBUSR LT MSS. AD OMNES
ATATKS, LOCOS, LINGUAS FORMARQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.

SERIES GR/ECA PRIOR,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES. SCRIPTORESQUE ECCLESIA GRAECE
3. BARNABA AD PHOTIUM,
ACCURANTE J.-P. MIGNE,

Bibliothees €C€lerl universse,
iiv CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTI.E ECCLESIANTICAEE RAMOS. EBPITORE.

IN DUA* PARTES DIVIDITUR, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GBARCO-LATINA. LATINA,
448 PENITUS EXARATA, QUOAD PRIMAM SERIEM VIGINTI-QUINQUE ET DUCENTIS. VOLU MINIBUS. MOLE SUA. STAT, MOXVE
MT PERACTOS INDICES STABIT, AC QUINQUE-VIGINTI-CENTUM ET MILLE FHANCIN VENIT. GRAECA DUPLICI EDITIONE TYPIS
XANDATA EST. PRIOR GRACUM TEXTUM UNA CUM VERSIONE LATINA LATERALIN AMPLECTITUH, ET AD NOVEM ET CENTUM
YOLUMINA PERVENIT, SED SINE INDICIBUS; POSTEHIOR AUTEM HANC VEHNIGNEM. TANTUM EXHIBET, IDEOQUE INTRA
XAXQUE ET QUINQUAGINTA VOLUMINA RETINETUR, UTRAQUE VIGESIMA QUARTA DIE DECEMBIUS 1800 oMNINO APPARUKRAT.
CSUNQ-ODQUE VOLUMEN GIJECO-LATINUM OCTO, UNUMQUODQUE MERE LATINUM QUINQUE FHANCI8 SULUMMODO EMITURE :
UVT"OBIQUE VERO, UT PRETII HUJUS BENEFICIO. FRUATUR. EMPTOR,. COLLECTIONEM INTEGRAM, 8IVE GRAECAX SIVT
laTINAM, JJOO vOLUMINIBUS PHO AMPLIORI EDITIONE ET 272 PhO MINOHI ABSQUE INDICIBUS CONSTANTEM, COMPARE.
YECESSE ERIT ἢ SECUS ENIM CUJUSQUE VOLUMINIS AMPLITUDINEM NECNON ET DIFFICULTATES VARiA PRETIA J4EQUABUNT,
ATTAMEX, 81. QUIS EMAT INTEGRE ET 8EORRIM COLLECTIONEM GIUECO-LATINAM, VEL. EAMDEM EX GIUECO LATINEVERSAM

Ἐπ QUODQUE VOLUMEN PRO NOVEM VEL Pit0 SEX FHANCIS OBTINEBIT. IST.E CONDIIIQONES SEHIEBUS PATROLOGIJE
*XDUM EXCUSIS APPLICANTUR.

PATROLOGIA GIEC/AE TOMUS XCV.

S. JOANNES DAMASCENUS.

— UP —

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,
IN DICTA D'AMBOISE, OLIM PROPE PORTAM LUTETI.E PARISIORUM VULGO ΦΈΝΡΕΙΙ
NOMINATAM, SEU PETIT-MONTRUUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA PARISINA.

4804

Εν

* 5
AVIS IMPORTANT

D'aprés une des lois providentielles qui régissent le monde, rarement les ceuvres au-dessus de l'ordinaire se font
sans contradictions plus ou moins fortes et nombreuses. Les Ateliers Catholiques ne pouvaient guére échapper à ce
cachet divin de leur utilité. Tantót on a nié leur existence ou leur importance ; tantót on a dit qu'ils étaient fermés
ou qu'ils allaient l'étre. Cependant ils poursuivent leur carriére depuis 24 ans, et les productions qui en sortent
deviennent de plus en plus graves et soignées : aussi paraít-il certain qu'à moins d'événements qu'aucune prudence
humaine ne saurait prévoir ni empécher, ces Ateliers ne se fermeront que quand la Bibliothéque du Clergé sera
terminée en ses 2,000 volumes in-4*. Le passé parait un sür garant de l'avenir, pour ce qu'il y a à espérer ou à
craindre. Cependant, parmi les calomnies auxquelles ils se sont trouvés en butte, il en est deux qui ont été conti-
nuellement répétées, parce qu'étant plus capitales, leur effet entrainait plus de conséquences. De petits et ignares
concurrents se sout donc acharnés, par leur correspondance ou leurs voyageurs, à répeter partout que nos Editions
étaient mal corrigées et mal imprimées. Ne pouvant attaquer le fond des Ouvrages, qui, pour la plupart, ne sont
que les chefs-d'eeuvre du Catholicisme reconnus pour tels dans tous les temps et dans tous les pays, 1] fallait bien
se rejeter sur la forme dans ce qu'elle a de plus sérieux, la correction et l'impression; en effet, les chefs-d'ouvre
méme n'auraieut qu'une demi-valeur, si le texte en était inexact ou illisible.

Il est trés vrai que. dans le principe. un succés inoui dans les fastes de la Typographie ayant forcé l'Editeur de
recourir aux mécaniques, afia de marcher plus rapidement et de donner les ouvrages à moindre prix, quatre volumes
du double Cours d'Ecriture sainte et de Théologte furent tirés avec la correction insuffisante donnée dans lesimpri-
meries à presque tout ce qui s'édite; il est vrai aussi qu'un certain nombre d'autres volumes, appartenant à diverses
Publications, furent imprimés ou trop noir ou trop blanc. Mais, depuis ces temps éloignés, les mécauiques ont
cédé le travail aux presses à bras, et l'impression qui en sort, sans étre du luxe, attendu que le luxe jurerait dans
des ouvrages d'une telle nature, est parlaitement convenable sous tous les rapports. Quant à la correction, il est
de fait quelle n'a jamais été portée si loin dans aucune édition ancienne ou contemporaine. Et comment en serait-il
autrement, apree toutes les peines et toutes les dépenses que nous subissons pour arriver à purger nos épreuves de
toutes fautos? L'habitude. en typographie, méme dans les meilleures maisons, est de ne corriger que deux épreuves
et d'en conférer une troisiéme avec la seconde, sans avoir préparé en rien le manuscrit de l'auteur.

Dans les Ateliers Catholiques la difference est presque incommensurable. Au moyen de correcteurs blanchis sous
le harnais et dont le coup d'eil typographique est sans pitié pour les fautes, on commence par préparer la copie d'un
bout à l'autre sans en excepter un seul mot. On lit ensuite ea premiére épreuve avec la copie ainsi préparée. On lit
en seconde de la méme maniére, mais en collationnant avec la premiére. On fait la méme chose en tierce, en colla-
tionnant avec la seconde. On agit de méme en quarte, en collationnant avec la tierce. On renouvelle la méme opé-
ration en quinte, en collationuant avec la quarte. Ces collationnemeuts ont pour but de voir si aucune des fautes
signalées au bureau par MM. les correcteurs, sur la marge des épreuves, n'a échappé à MM. les corrigeurs sur le
marbre et le métal. Aprés ces cinq lectures entiéres contrólées l'une par l'autre, eten dehors de la préparation
ci-dessus mentionnée, vient nne reviaion, et souvent il en vient deuxou trois; puis l'on cliche. Le clichage opéré, par
conséquent la pureté du texte se trouvant immobilisée, on fait, avec la copie, une nouvelle lecture d'un bout de l'é-
preuve à l'autre, on se livre à une nouvelle revision, et le tirage n'arrive qu'aprés ces inuombrables précautions.

Aussi y a-t-il à Montrouge des correcteurs de toutes les nations et en plus grand nombre que dans vingt- cinq
imprimeries de Paris réunies! Aussi encore, la correction y coüte-t-ello autant que la composition, tandis qu'ailleurs
elle ne coüte que le dixieme! Au:si enfin, bien que l'assertion puisse paraitre téméraire, l'exactitude obtenue par
tant de frais et de soins, fait-elle que la plupart des Editions des Ateliers Catholiques laissent bien loin derriére
elles celles móme des célébres Bénédictins Mabillon et Montfaucon et des célóbres Jésuites Petau et Sirmond. Que
l'on compare, en effet, n'importe quelles feuilles de leurs éditions avec celles des nótres qui leur correspondent, en
grec comme en latin, on se convaincra que l'invraisemblable est une réalité.

D'ailleurs, ces savants éminents, plus préoccupés du sens des textes que de la partio typographique et n'étant
point correcteurs de profession, lisaient, non ce que portaient les épreuves, mais ce qui devait s'y trouver, leur

aute intelligence suppléant aux fautes de l'édition. De plus les Bénédictins, comme les Jésuites, opéraient presque
toujours sur des inanuscrits, cause perpétuelle de la multiplicité des fautes, pendant que les Ateliers Catholiques,
dont le propre est surtout de ressusciter la Tradition, n'opérent le plus souvent que sur les imprimés.

Le R. P. De Buch, Jésuite Bollandiste de Bruxelles, nous écrivait, il y ἃ quelque temps, n'avoir pu trouver en
dix-huit mois d'étude, une seule faute dans notre Patrologíe latíne. M. Denzinger, professeur de Théologie à l'Uni-
versité de Wurzbourg, et M. Reissmann, Vicaire Général de la méme ville, nous mandaient, à la date du 19 juillet,
n'avoir pu également surprendre une seule faute, soit dans le latin soit dans le grec de notre double Patrologie,
Enfin, le savant P. Pitra, Bénédictin de Solesme, et M. Bonetty, directeur des Annales de philosophte chrétienne.
mis au défi de nous convaincre d'une seule erreur typographique, out été forcés d'avouer que nous n'avions pas tro
présumé de notre parfaite "orrection. Dans le Clergé se trouvent de bons latinistes et de bons hellénistes, et, ce qui
est plus rare, des hommes trés positifs et trós pratiques, eh bien! nous leur promettons une prime de 25 centimes
par chaque faute qu'ils découvriront dans n'importe lequel de nos volumes, surtout dans les grecs.

Malgré ce qui précéde, 1 Editeur des Cours complets, sentant de plus eu plus l'importance et méme la nécessité
d'une correction parfaite pour qu'un ouvrage soit véritablement utile et estimable, se livre depuis plus d'un an, et
est résolu de se livrer jusqu'à la fin à une opération longue, pénible et coüteuse, savoir, la revision entiére et
universelle de ses innombrables clichés. Ainsi chacun de ses volumes, au fur et à mesure qu'il les remet sous presse,
est corrigé mot pour mot d'un bout à l'autre. Quarante hommes y sont ou y seront occupés pendant 10 ans, et une
somme qui ne saurait étre moindre d'un demi-million de francs est consacrée à cet important contróle. De cette
maniere, les Publications des Ateliers Catholiques, qui déjà se distinguaient entre toutes par la supériorité de lour
correction, n'auront de rivales, sous ce —I dans aucun temps ni dans aucun pays; car quel est l'éditeur qui
pourrait et voudrait se livrer APRES COLP ἃ des travaux si gigantesques et d'un prix si exorbitant ? Il faut
certes ὀΐγο bien pénétré d'une vocation divine à c-«t effet, pour ne reculer ni devant la peine ni devaut la dépense,
surtout lorsque l'Europe savante proclame que jamais volumes n'ont été édités avec tant d'exactitude que ceux de
la Bibliothéque universelle du Clergé. Le présent volume est du nombre de ceux revisés, et tous ceux qui le seront
ἃ l'avenir porteront cette note. En conséquence, pour juger les productions des Ateliers Catholíques sous le rapport
de la correction, il ne faudra prendre que ceux qui [orteront en téte l'avis ici tracé. Nous ne reconnaissons que
cette édition et celles qui suivront sur nos planches de métal ainsi corrigées. Un croyait autrefois que la stéréotypie
immobilisait les fautes, attendu qu'un cliché de métal n'est point élastique; pas du tout, il introduit la perfection,
car on ἃ trouvé le moyen de le corriger jusqu'à extinction de fautes. L'Hébreu ἃ été revu par M. Dradh, le Grec
par des Grecs, le Latin etle Francais par les premiers correcteurs de la capitale en ces langues.

Nous avons la consolation de pouvoir finir cet avís par les réflexions suivantes : Enfin, notre exemple a tini par
ébranler les qrandes publications en Italie, en Allemagne, en Belgique et en France, par los Canons grecs de Rome,
le Gerdil de Naples, le Saínt-Thomas de Parme, l'Encyclopedie religieuse de Munich. le recueil des déclarations des
rites de Bruxelles, les Bollandístes, le Suarez et le Spícilége de Paris. Jusqu'ici, on n'avait su réimprimer que des
ouvrages de courte haleine. Les in-4*, Οὐ s'engloutissent les in-folio, faisaient peur, et on n'osait y toucher, par
crainte de se noyer dans ces abimes sans fond ot saus rives; mais ona fini parse risquer à nous imiter. Bien plus,
sous notre impulsion, d'autres Editeurs se préparent au Dullaíre universel, aux Décísions de touteales Congrégations,
à une Biographie et à une Histoire générale, etc. Malheureusement, la plupart des éditions déjà faites ou qui se
font, sont sans autorité, parce qu'elles sont sans exactitud; la correction semble en avoir été faite par des aveugles,
soit qu'on n'en ait pas senti la gravité, soit qu'on aít reculé devant les frais; mais patience! une reproduction
eorrecte surgira bientót, ne füt-ce qu'à la lumiére des écoles qui se sont faites et qui se feront encore.

IRADITIO CATHOLICA
SAECULUM VIII. ANNUS δῦ.
TOY EN ATIOIS ΠΑΤΡῸΣ IIMON

IOANNOY,

TOY AAMAXKHNOY,
ΜΟΝΑΧΟΥ͂, ΚΑΙ IIPEZBYTEPOY IEPOZOAYMQN,

TA EYPIXZKOMENA IIANTA.

JOANNIS DAMASCENI,

MONACHI ET PRESBYTERI HIEROSOLYMITAMI,

OPERA OMNIA QU/E EXSTANT,

ET EJUS NOMINE CIRCUMFERUNTUR,

EK VAEIIS EDITIONIBUS, ET CODICIBUS MANU EXARATIS, GALLICIS, ITALICIS ET ANGLICIS, COLLECTA, RECENSIT4,
LATINE VERSA, ATQUE ANNOTATIONIBUS ILLUSTRATA, CUM PR.EVIIS DISSERTATIONIBUS RT COPIOSIS INDICIBUS,

CURA RET sTUDIO

P. MICHAELIS LEQUIEN,

MORINO-BOLONIENSIS, ORDINIS FF. PR.EDICATORUM :
variorum curis adaucta, nempe,
ANDR. GALLANDII, ANG. MAII, ETC.
ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE,
BIBLIOTHEC/E CLERI UNIVEBS.E,
SIVE
CUHSUUM. COMPLETORUM IN SINGULOS. SCIENTLE. ECCLESIASTIC.E VAMOS. EDITORE,

— f⏑ O ——— ——— -
TOMUS SECUNDUS.

- ———— — m — —

——————

"9e Ὁ.
. ee e e *
ῳ e hd

" -- —— 2. 530 * es , es Ux p
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD i.-P. MIGNE EDITOREM,
B" DICTA D'ANBOISE, OLIM PROPE PORTAM LUTETLE PARISIORUM VULGO JD'ENKEH
NOMINATAM, SEU PETIT-MO0NTROUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA PARISINA

1864

TRADITIO CATHOLICA

SAECULUM VIII. ANNUS 750.

ELENCHUS

AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO XCV CONTINENTUR

S. JOANNES DAMASCENUS.

Desancta Trinitate. . ................ n.n.
Dehymno trisagio . . . . . . .- τ... lll. sns

Desacrisjjunis. . . . . ......... ll ...

De octo spiritibus nequilie. . . . . .. ....... ln.
De virtutibus et vitis. |... ...... l.l ln
Institutio elementaris ad dogmata . . . .. . . . . .. . ..
De natura composita contra Acephalos. . . . . . . . . . ..
De duabus in Christo voluntatibus. . . . . . . .. ... . .
Dissertatio adversus Nestorianorum heresim . . . . . . . ..
Fragmenta . . ...... llle n
Epistola de hoc, « Quid est homo? ». . . . . «τον ως
Canon paschalis . . .. ..... lll ls
Oratio de his qui in fide dormierunt. . . . . .. .....
Epistola de confessione. . . .. ........ css.
De sacris imaginibus adversus Constantinum Cabalinum . . . .
Epistola de sacris imaginibus, ad Theophilum imp. . . . . ..
De Azyfis ........ lll ... . ...
De corpore et sanguine Christi . . . . . .. ........
Frggmenta ... 2l llle
Dedaratio fidei .. .............. rnnt
Expositio in Epistolas Pauli. . . .. ....... ....

Sacra Paralldla . . . .. .. .. WW Vo C3 e.
N^ S

206401

....... Col. 9
ΝΟ — 92
MU — 63
....... -- 19
....... — 81
ΝΞ ΞΕ -- 99
ΝΕ -- [11
MN — 421]
ΝΕ -- 187
....... — 226
ον . . . .. — 243
....... — 239
ΝΕ n — 930
ZUM — 983
....... — . 810
....... — 346
ΝΕ -- 881
....... — 402
MEM — . 448
....... — 418
MM — 449
ΝΞ -- ὀ 1010

Ex typis MIGNE

47& ADMONTTEG:-....

Joannes Yegelinus Augustanus opusculum quod subjungo, De sancta Trinitáte, Joannis
Damasceni nomine inscrnptum, Augusub Vindelicorum cum Cyrillianis quibusdam Ei Dkmas..
cenicis, Grece et Latine adjectis adnotationibus edidit anno 1611. Hujus initium perüide: -

Damasceno nostro attributum reperi in codicibus mss. Reg. 2909, et Co

. 6044, cum titulo

Περὶ τῆς ἁγίας Τριάδος, De sancta Trinitate, quem operi toti reamittendum existimavi ; quia

in primis est de hoc mysterio,

ium non est quin |
tem ex genuinis ejus li
que notas una edendas censui.

libet nonnulla passim de incarnatione interjecerit. Mihj
nuinus lucubrationis hujus parens sit Joannes Damascenus, aut sal-
bris excerpta sit, Yegelini translationem paucis in locis mutavi, ejus-

TOY EN ATIOIZ HATPOZ HMON

IQANNOY TOY AAMAXKHNOY
IIEPI* ΤῊΣ ATIAX TPIAAO.

S. JOANNIS DAMASCENI
DE SANCTA TRINITATE.

α΄. Περὶ μὲν τῆς ἁγίας Τριάδος τῆς ὁμοουσίου, Quo- A ἢ. In saneta quidem Trinitate (1) coasubetsatialj

ᾳοιοῦ, μίαν φύσιν ὁμολόγει, μίαν θέλησιν, μίαν
ἐνέργειαν, μίαν δύναμέν τε καὶ ἐξουσίαν, χαὶ κυ-
φιότητα, ὅτι καὶ μία θέοτης τρεῖς δὁποστάσεις,, ftoi
«pla πρόσωπα, φυλασσομένης Exáctu προσώκῳ τῆς
ἰδιότητος. Ἐπὶ δὲ τῆς ἐνσάρχου οἰχονομίας τοῦ ἑνὸς
τῆς ἁγίας Τριάδος, ἤτοι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ
Χριστοῦ δύο φύσεις, θεότητός τε καὶ ἀνθρωπότητος,
δύο θελήσεις ὡσαύτω; xal ἐνεργείας, μίαν ὑπόςτα»
διν, "yovv ἕν πρόσωκον, ὅτι εἷς χαὶ αὐτός στιν, ὁ
πρὸ τῶν αἰώνων τεννηθεὶς ἀῤῥεύστως χαὶ ἀσωμά-
«ως, καὶ ἐπ’ ἐσχάτων τῶν χρόνων ix τῆς ἁγίας
ἀεικαρμθένον Μαρίας τῆς Geotóxou χυηθεὶς ἀῤῥήτως
xdi ἀῤῥνπώτως " ὅλος ἄνθρωπος ὁ αὐτὸς καὶ Θεὸς,
ἐν μιᾷ ὑποστάσει γνωριζόμενος ἀκαθὴς θεότητι, καὶ

et vivifica unam nataram, unam voluntatem, unam
actionem, unam et virtatem et potentiam et domi-
nationem profitere : quia etlam una est deitas, tres
hypostases, eive tres persons; ut sua cuique per-
sons proprietas custodiatur. la unius autem ex
Trinitate, boe est Domini nostri Jesu Christi, dis-
pensatione cum carne, duas naluras deitaus et
hamaonitatis, duas voluntates itidem et actiones;
sed unam bypostasin sive personam [confitere], quia
unus et idem est, qui ante ssecula ex Patre sine
fluxu et sine corpore genitus ; οἱ postremis tempo-
ribus ex sancta semperque virgine Maria Deipars,
Inenarrabiliter, (et citra inquipationem conceptus
est : idem tolus homo et Deus, qui in una persona

καθητὸς τῷ προσλήμματι" σῶα μετὰ cóxoy φυλάξας D agnoscitur Deitate impessibilis (2), οἱ passibilis as-

δηλαδὴ τῆς παρθενίας τὰ σήμαντρα, τοντέστι τὰς

sumpta natura : qui salvas post partum (5), virgi-

VARLE LECTIONES.
6 Vegelin. habet περὶ αὐτοῦ, de eodem, mysterio scilicet Trinitatis.

JOAN.. VEGELINI NOT E.

ἀντίστροφον τῷ περὶ τῆς θεολογ

θεῖος T gm —* Ἐπὶ plv γὰρ τὸ iv πα ὁμεν

φύσει" e διάψορον ταῖς ὑποστάσεσιν. Ἔντανθα
PATROL, Ga ΧΟΥ͂,

kx τοῦ ἐναντίον, τὸ μὲν ἕν, τῇ ὑποστάϑει * τὸ δὲ διά»
φόρον ταῖς φύσεσιν.

9) Deitaie impassibilis. Vido etiam Damascenum,
lib. 11, cap. 26, quod totum est de passione corpo.
ris et impassibili divinitate illius.

(5) Qui salvas post partum, etc, Sic Damaseenus,
lib. tv, cap. 15, “Ὥσπερ (ὁ Δημιονργὸς) συλληφϑεὶς
παρθένον τὴν συλλαύουσαν ἐτήρησεν" οὕτω καὶ
MENS τὴν αὐτῆς παρδενίαν ἐφύλαξεν ἄτρωτον, μόνος
διελθὼν δι᾽ αὐτῆς xal χεχλεισμένην τηρήσας. (μόνε

1

"n S. JOANNIS, DAMASCENI | 13
nitatis scilicet, notas, hoc est signacutz'cohsérvà- A σφραγίδα:ς. ᾿Ερώτ. Διὰ τί- ὁ Υἱὸς ἐνηνθρώπησε,

vit. Quest. Qua. de. causa. Fillus " Φιόϊοῦ factus
est (4), non Pater, nec ΒΡ Νέας (δι quid homo fa-
ctus effecit? ftesp. *Patér.&sl Pater, non Fillus :
Filius est.-Filig& .et non Pater : Spiritus san-
cigs eii, Spicitas, et non Pater, 4.75 nec Filius.
*. Preriplas enim dimoveri non potest : aut quomodo
esset proprietas, si dimoveretur, vel reciderct ? Ea-
propter Filius Dei etiam Filius hominis fit, qui ex
sancia Virgine incarnatus est, nec tamen a filiali
proprietate discessit. Homo autem factus est Filius
Dei (5), ut ad quod fecit hominem, hoc rursus ei
concederet, immortalitatem et vitam æternam ad
selernis bonis perfruenduin. Amen : fiat, fiat.

. 9, Pater et Filius non sunt duo principii exper-

, καὶ οὐχ 6 Tacho, οὐδὲ τὸ Πνεῦμα; xal τί ἐνανθρω-

πήσας χατώρθωσε; 'Axóxp. Πατὴρ ὁ Πατὴρ, καὶ
οὐχ Υἱός. Υἱὸς ὁ Υἱὸς, καὶ οὐ Πατὴρ ᾿ Πνεῦμα ἅγιον
τὸ Πνεῦμα, xai οὐ Πατὴρ, οὐδὲ Υἱός " ἢ γὰρ ἰδιό-
τῆς ἀχίνητο;. Ἢ πῶς ἂν ἰδιότης, κινουμένη, ἧ με-
ταπκίπτουσα: Διὰ τοῦτο ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, xal Ylbc
γίνεται ἀνθρώπον, ὁ σαρχωθεὶς ἐκ τῆς ἁγίας Παρ-
θένον, χαὶ οὐχ ἐξέστη τῆς υὑἱχῆς ἰδιότητος. Ἔνην-
θρώπησε δὲ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, (y ἐφ᾽ ᾧπερ ἐποίησεν
τὸν ἄνθρωπον, πάλιν αὐτῷ χαρίσηται ἀθανασίαν,
xai αἰώνιον ζωὴν εἰς ἀπόλαυσιν τῶν αἰωνίων &va-
θῶν. 'Apfjv γένοιτο, γένοιτο.

β΄. Πατὴρ xoi Υἱὸς, οὐ δύο ἄναρχα, ὀλλὰ &pect-

tia (6), sed sine medio coujunctissima. Mistio cor- B τευτα * μίξις φθορὰν ἐργάζεται, xat οὕτω μίγνυται,

ruptionem operatur, et sic miscetur, ut aqua et
vinum. Unio est, quando conjunctio quedam fit,
üt non minuatur , neque corrumpatur alterum, sed
ut maneat in quo est : ut corpus et anima. Sic
etiam Chrisuis Deus Verbum perfectum, et homo
: perfectus ; unitüs quidem. est, non tamen confusus.
Unus Deus, Pater (7) Verbi viventis, sapienti: sub-
sistentis et virtutis et characteris zterni, perfectus
perfecti genitor, Pater Filii unigeniti. Et unus Do-
minus , solus ex solo, Deus , et Del , character et
imago divinitatis, Verbum efficax , sapiéntia quz
constitulas res. universas continet, et virtus quz
omnem cresturam condidit : Filius verus veri Pa-
tris, invisibilis ex invisibili, incorruptibilis ex incor-
roptibjli, et immortalis ex immortali, et æiernus cx
zelerno. Et unus Spiritus sanctus, qui ex Deo habet
exsistentiam et per Filium spleuduit, videlicet ho-
minibus : imago Filii perfecta et vita, viventium cau-
£3 ,. ons sanctus , sanctitas, sanelificationis suppe-
: ditator : ín quo manifestus redditur Pater, qui est
super omnia et in omnibus, et Deus Filius, qui est
per omnia ; Trinitas perfecta, gloria et zeternitate et

ὡς τὸ ὕδωρ xai ὁ οἶνος * ἕνωσις, ὅταν συνάφειά τις
γένηται, μὴ ἐλαττουμένου ἑτέρου, μηδὲ φθειρομένου,
ἀλλὰ μένοντος ἐν ᾧ ἐστιν" ὡς ἡ ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα"
οὕτω xài ὁ Χριστὸς, ὁ Θεὸς λόγος τέλειος, xaX ἄν -
θρωπος τέλειος, ἥνωται μὲν, οὗ συγχέχυται δέ. Εἷς
Θεὸς, Πατὴρ Λόγου ζῶντος, σοφίας ὑφεστώσης χαὶ
δυνάμεως xal χαραχτῆρος ἀϊδίου, τέλειος τελείον
γεννήτωρ, Πατὴρ Υἱοῦ μονογενοῦς, χαὶ εἷς Κύριος,
μόνος àx μόνον, θεὸς Ex Θεοῦ, χαραχτὴρ καὶ εἰκὼν
τῆς θεότητος, Λόγος ἐνεργὸς, σοφία τῆς τῶν ὅλων
στάσεως περιεχτιχὴ, xal δύναμις τῆς ὅλης χτίσεως
ποιητιχὴ, Υἱὸς ἀληθινὸς ἀληθινοῦ Πατρὸς, ἀόρατος
ἀοράτου, xal ἄφθαρτος ἀφθάρτον, xai ἀθάνατος
ἀθανάτον, καὶ ἀΐδιος ἀϊδίου * χαὶ ἕν Πνεῦμα ἅγιον,
ix Θεοῦ τὴν ὕπαρξιν ἔχον, χαὶ διὰ Υἱοῦ πεφηνὸς,
δηλαδὴ τοῖς ἀνθρώποις. Εἰχὼν τοῦ Υἱοῦ τελεία xoi
ζωὴ, ζώντων αἰτία, πηγὴ ἁγία, ἁγιότης, ἀγιασμοῦ
χορηγὸς, ἐν ᾧ φανεροῦται Θεὸς ὁ Πατὴρ, ὁ ἐπὶ
πάντων xat ἐν πᾶσι" xal Θεὸς ὁ Υἱὸς, ὁ διὰ πάντων "
Τριὰς τελεία, δόξῃ χαὶ ἀϊδιότητι χαὶ βασιλείᾳ, μὴ
μεριζομένη, μηδὲ ἀπαλλοτριουμένη. Οὗτε οὖν χτι-
στόν τι, f| δοῦλον ἐν Τριάδι, οὔτε ἐπείσαχτον, ὡς

JOAN. VEGELINI NOTAE.

admodum (omnium conditor) cum conceptts est eirgi-
nem concipientem servavit; sic et nalus virginitatem
illius servavit. illesam : solus transivit per eam, et
clausam servavit ipsam. Et paulo post : Οὐ γὰρ ἀδύ-
vatoc ἦν xat διὰ τῆς πύλης διελθεῖν, xai ταύτης μὴ
σπαραδλάψαι τὰ σήμαντρα. Non impossibile illi erat
per clausam portam transire et illius non ledere si-

gnacxla. Vide lgnat. Ep. ad Heronem 1, 83; Atha-.

nas. tom. III; Nazianz. orat. 42; Basil. tom. 1; Cy-
rill. De Trinit.; imo Damascenus ipse.

(4) Qua de causa Filius homo est. Vide de hac
quæst. Aug. sermone 3, De temp. ubi pulchre ean
explicat. |

(5) Homo factus est. Filius Dei. Vide Damasc.
lib. tit, c. 1, ubi ostendit quomodo in divina dispen-
satione demonstrata sit simul et bonitas, οἱ sa-
pientia, οἱ justitia, et potentia Dei. ftem, c. 12
contra Nestorianos.

(6) Pater ei Filius. rion sunt duo principii exper-
tia. Hoc mihi ideo dicere videtur, quia Filius non
est sine principio, nempe Patre. Unde idem Da-
masc. Dialogo contra Manich. p. 255 : El xat τρεῖς
ὑποστάσεις λέγω, ἀλλὰ μίαν ἀρχὴν φημι" ἀρχὴ γὰρ ὁ
ΠΙατὴρ Υἱοῦ καὶ Πνεύματος, οὐ χατὰ χρόνον, ἀλλὰ

κατ᾿ αἰτίαν. Hoc est : Quanquam (res. hypostases
dico, tamen unum esse principium aio. Pater enim
Filii Spiritusque principium, non ratione temporis,
sed cause. Qua ile. Nihilominus tamen et ipse
Filius principium est, non fantum creaturarum,
sed etiam Spiritus sancti respectu. Unde Cyrillus,
lib. viu in Joan. c. xxiv, super verba : Principis
qui et loquor vobis, scribit : Ipsum vero Dei Filium
eiiam principium dici, presens Evangelii locus aper-
tissime testatur : non tamen idcirco contendas duo
esye principia, Patrem εἰ Filium, sed unicum prin-
cipium, quemadmodum et Pater est Deus, εἰ Filius
est Deus; non tamen duo dii, sed unus est. Deus.

(7) Unus Deus Pater. Sunt heo per versus se-
quentes omnes usque ad οὔτε οὖν, sec igitur, dc-
sumpta ex confessione S. Greg. Neocsesariensis,
qua inter opera ejus anno 1604 ἃ Gerardo Vossio
edita reperitur, p. 11, et non ita dudum etiam ὃ
nohis cum alia quadam e|usdem hactenus
jnedita Theologia Cyrillo de "Trinitate subjecta
fuit. [Liber iste de Trinitate Cyrilli non est, sed
Damasceni, pars nimirum sat ampla libri De fide
orthodoxa. ]

ι DE S. TRINITATE. l4

ᾳρότερον μὲν οὐχ ὑπάρχον, ὕστερον δ᾽ ἐπεισελθύν. A regno :

Οὐτε γὰρ ἐνέλιπε ποτε Υἱὸς Πατρὶ, οὔτε Υἱῷ
Πνεῦμα" ἀλλ᾽ ἄτρεπτος xol ἀναλλοίωτος ἡ αὐτὴ
Τριὰς ἀεί. Οὕτως yàp ἡμὲϊς πιστεύομεν τὴν μαχα-
ρίαν καὶ ζωοποιὸν χαὶ ἀδιαίρετον ἁγίαν Τριάδα. Πα-
tho, Υἱὸς, xoi Πνεῦμα ἅγιον, τρία πρόσωπα, μία
εἰχών * τρεῖς χαραχτῆρες:, μία ἐχτύπωσις " τρεῖς
ὑποστάσεις, μία θεότης * τρία ἰδιώματα, μία οὐσία *
«τρεῖς ἐνέργειαι, μία χάρις" τρεῖς ὑπάρξεις, μία
ἰσότης * τρεῖς ἐπιγνώσεις, μία δόξα" τρία ὀνόματα,
μία ὁμολογία " τρεῖς ὁμολογίαι, μία πίστις. Θεές
ἐστιν, ἀΐδιος οὐσία χαὶ ἀπαράλλαχτος, δημιουργιχὴ
τῶν ὄντωγ. θεός ἐστι φῶς ἀχρότατον χαὶ ἀπρόσιτον,
οὔτε vip χαταληπτὸν, οὔτε λόγῳ ῥττόν.

que non dividitur, nec abalienatur. Nec
igitor aliquid crcstum aut servile est in zeternitate,
nec adventitium, ut quod prius non exstabat, postea
supervenerit. Neque enim unquam Patrí defuit
Filius, neque Filio Spiritus sanctus : sed commu-

4ationis et alterationis expers est eadem semper

Trinitas. Sic enim nos beatam et vivificam οἱ in-
dividuam Trinitatem credimus. Pater, Filius, et
Spiritus Sancius, tres persone, una imago : tres

€haracteres, una expressio : tres bypostases, una

deitas * 1res proprietates, una essentia : tres actio-
nes, una gratia : tres exsistentie, una zequalitas : -
wes cognitiones, una gloria : tria nomina , una
confessio : tres conlessiones , una fides. Deus cst

substantia (8) aeterna et invariabilis, quas res exsistentes condidit, Deus est lumen supremum et inac-
cessum quod nee mente comprehendi,:nec oratione explicari potest.

T. 'Epuwt. 'Ocayog ὁ θεός;
ἡ Πατήρ' θεὸς ὁ Υἱός" Θεὸ; «b Πνεῦμα τὰ
ὅγιογ" ἢ μαχαρία φύσις, ἡ ἄφθονος ἀγαθότης " τὸ
ἀγαπητὸν πᾶσι τοῖς τοῦ λόγον μετειληφόσι, τὸ πο-
λυπόθητον χάλλος, ἡ ἀρχὴ τῶν ὄντων, dj πηγὴ τῆς
ζωῆς, ἡ ἀπρόσιτος σοφία, ἡ ἄτρεπτος φύσις, ἡ ἀν-
ενόχλητος ζωὴ, fj ἄλυπος διαγωγὴ, περὶ ἣν οὐχ ἔστιν
ἀλλοίωσις, ἧς οὐχ ἅπτεται μεταδολή" dj βρύουσα
πηγὴ, ἡ ἄφθονος χάρις, ὁ ἀδαπάνητος θησαυρός.

δ. Ὁ μολογοῦμεν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Xpi-
στὸν τὸν μονογενὴ Υἱὸν καὶ Λόγον τοῦ Πατρὸς, φῶς
lx φωτὸς, Θεὸν ἀληθινὸν ἐγ Θεοῦ ἀληθινοῦ, σαρχω-
Orvai τε xal ἐνανθρωκῆσαι ἐχ Πνεύματος ἁγίου, xal
ix τῆς ἁγίας. ἐνδόξον Θεοτόχου χαὶ ἀκιπαρθένου

Μαρίας. Θεὸν τέλειον τὸν αὐτὸν, χαὶ ἄνθρωπον τέ- C

λειον, ἕνα xal μόνον Υἱὸν, καὶ πρὸ τῆς σαρχώσεως,
καὶ μετὰ τὴν σάρχωσιν * ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ χατὰ
τὴν θεότητα, χατὰ πάντα ὅμοιον ἡμῖν, χαὶ ὁμοούσιον
ἡμῖν χατὰ τὴν ἀνθρωπότητα, χωρὶς ἁμαρτίας vevó-
ἕενον ἄνθρωπον" πρὸ αἰώνων μὲν ἐχ, τοῦ Πατρὸς
{εννηθέντα χατὰ τὴν θεότητα, ἐπ᾽ ἐσχάτων δὲ τῶν
ἁμερῶν τὸν αὐτὸν δι᾽ ἡμᾶς χαὶ διὰ τὴν ἡμετέραν
σωτηρίαν ἐχ τῆς ἁγίας Θεοτόχον χαὶ ᾿Αειπαρθένου
Μαρίας, ἕνα xal. μόνον Υἱὸν ἐν δυσὶ φύσεσιν, ἀσυγ-.
χύτως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως γνωριζόμενον. Δύο
τὰρ φύσεις συνῆλθον ἀλλήλλαις χαθ᾽ ἕνωσιν ἀδιάσπα-.
στον, ἀσύγχυτον, ἄτρεπτον. Ἦ γὰρ σὰρξ, σάρξ
ἐστι, xal οὗ θειότης, εἰ καὶ γέγονε. Θεοῦ σάρξ"

'Azóxp. θεὸς B 9$. Quast. Quot modis [dicitur] Deus? Resp. Deus

Pater, Deus .Filius Deus Spiritus &76G sanctus.
Beata natura, invidentim expers bonilas, dilecta
omnibus ratione przditis et multum desiderata pul-
chritudo , principium entium, fons viiz, inaccessa
sapientia , inconvertibilis natura, vita vacans mo-
lestiis, dolorum nescia éonversatio, circa quam non
est. alteratio, quam non attipgit mutatio , fons sca»
turiens, abundans gratia, thesaurus qui consumi
nequit. | |

4. Conſitomur Dominum nostrum Jesum Christum,
unigenitum Filium et Verbum Patcis, lainen de
lumine, Deum verum de Deo tero, incarnatum et
hominem fatum esse ex Spiritu sancto et ex
sancia gloriosa Deipara et semper virgine Maria :
eumdem Deum perfectum, δὲ homi nem perfettum,
unun et solum Filium, tum' anie incarnationem,
tum. post incarnationem : ejusdem essentiee cum
Patré quoad deitatem : quoad omnia similem nobis,
ejusdemque essentise nobiscum quoad humanitatem
sine peccato factuin hominem : ante szcula quidem
ex Patre, postremis autem diebus eumdem propter
nos et proptef nostram salutem ex sspncia Dei-
para Οἱ eemper Virgine Maria natum, qui unus
ei solus Filius in duabus naturis citra confu-
sionem , citra conversionem , citra divisionem ag-
noscitur. Duz enim naturz congresse sunt inter
se invicem per unionem iudivulsam, iuseparabilem,
confusionis οἱ conversionis expertem. Caro enim

ὁμοίως xai ὁ Λόγος, Θεός ἐστι xal οὗ σὰρξ, εἰ xai p 5t caro, non deitas, etsi Dei caro facta est. Pari

μἷαν ἐποιήσατο τὴν σάρχα διὰ τῆς οἰχονομίας * δύο
τοίνυν τὰς φύσεις εἶναί φαμεν, ἕνα δὲ Χριστὸν, καὶ
Yüv, καὶ Κύριον τὸν τοῦ Θεοῦ Λόγον ἐνανθρωπή-
egv:a xal σεσαρχωμένον. Οὐ γὰρ τὴν ἑαυτοῦ δόξαν

inodo el Verbum Deus est (9), et non caro, tametsi
unam effeceraut carnem per dispensationem. Duas
igitur naturas esse dicimus (10), sed unum Chri-
stum et Filium et Dominum, Dci Verbum, quod horno

JOAN. VEGELINI NOTA.

(8) Deus est substantia. Vide similem descriptio-
nem Dei apud Cyrillum de Trinitate, p. 2; Damasc.
lib. 1, e. 2.

(9) Et Verbum Deus est; et non caro, tametsi
€"am e, . varnem per dispensationem. Puto
pro vocabalo, carmem, esse legendum /iypostasin ;
quod Deus Verbum et caro assumpta unam hy-
gostasim fecerint, Quod enim unam carnem fe-

cerint, dictu durum videtur, et auctoritate veterum
quod sciam destituitur. Aliud est cuia Cyrillus
dixit unam esse Dei Verbi incarnatam naluram,
quod ab ipso orthodoxe, et apud Damasc. lib. i,
41, explicatur.

(10) Duas naturas esse dicimus, sed unum Chri-
sium, elc. Vide eliam Damascenum lib. mi, c. 7,
quod est de composita Dei Verbi hypostasi.

15 S. JOANNIS DAMASCENI 16
facium et incarnatum est. Non enim suam gloriam A ἡλάττωσεν ὁ Δεσπότης, ὅτι cápxa ἀνέλαδε. πρὶν

—. imminvit Dominus ; quia carnem assumpsit. Ante-
quam enim carnem sumpsit , οἱ bumiliavit semet»
ipsum (11),s0li angeli cognoscebant eum. Posteaquam
autem humiliavit seipsum, universa hominum na-
tura cognovit eum. Vides quomodo humillatio non
operata sit Imminutionem, ced magis gloriam fece-
rit elacescere.' Quod si vero euriosorum aliquis
qusrat,sn deitas in cruee fuerit, aut non fuerit (13),
εἶδ illam mon esse in omhi loco, et circumscriptam
in uno loco statuit : nos autem circumseriptionis et
comprehensionis expertem esse dicimus.

δ. Quæet. Unde dicitor vox Θεὸς, id est Deos (12)
Resp. a θῶ, quod est, cempono et eficio, quia om-
nium est effector οἱ compositionis omnium auclor.
Vel a 04», quod significat curro. Deus enim ubique
adest. Vel Θεὸς a θεᾶσθαι, hoc estvidere: 777. ἐθεά-
σατο, hoc est, vidit enim omnia antequam facta es-
sent. Κύριος, id est, Dominns dicitur a κῦρος, quod
Dominum et potestatem signilcat. Quest. Quid est
uuio? Resp. Res. quie secundum bypostasin et ex
diversis naturis subsistit. Quest. Communicat ne
divina natura : an vero accipit? Resp. Communicat.
Quest. Quid est. eynala pha ? Resp. Confusio. Quan.
Qualibus nominibus honorater Pater, et. qua de
eausa Pater dicitur? ἤσουν. Unus Pater, sanctus
Deus, et omnipotens, principii expers, sempiternus,
jumortalis , invisibilis, inexplicabilis , (ine carens,
successorem non habens, a metu alieous , Imper-

μὲν γὰρ λαδεῖν αὐτὸν τὴν σάρκα, x:X ταπεινῶθαι
ἑαυτὸν, ἄγγελοι μόνον ἐγίνωσχον αὐτόν" ἐπειδὴ δὲ
ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν, ἅπασα ἡ τῶν ἀνθρώπων φύσις
ἐπέγνω αὑτόν. Ὁρᾷς, πῶς ἡ ταπείνωσις οὐχ ἐλάτ-
tuc εἰργάσατο, ἀλλὰ πλεῖον αὐτοῦ κὴν δόξαν δια-
λάμψαι ἐποίησεν. El δέ τις τῶν περιέργων λέγει,
ὅτε ἢ θεότης ἐν τῷ σταυρῷ ἦν, ἢ οὐχ fjv, ποιεῖ αὖ-
«hv μὴ ἐν παντὶ σῦσαν, καὶ περιγραπεὴν εἰς Eva τό-
πον" ἡμεῖς δὲ λέγομεν τὸν Θοὸν ἀπερίγραπτον xal
ἀκατάληπτον.

£. 'Epór. Πόθεν ἐτυμοληγεῖται Θεός ᾿Ἀχόκρ.
Ilapà τὸ, θῶ, τὸ xatacxevdtu, xo ποιῶ" ὡς κάν-
τῶν ποιητῆς, xài τῆς τῶν κάντων χατασχενῆῇς αἴτιος,

B ἢ παρὰ τὸ, ϑέω, τὸ τρόχω. Καὶ γὰρ Θεὸς πανταχοῦ

πάρεστι. Ἢ Θεὸς, παρὰ τὸ θεᾶσθαι" ἐθεάσατο γὰρ
ὃ Θεὸς τὰ πάντα πρὶν γενέσεως αὐτῶν, Κύριος δὲ
παρὰ τὸ κῦρος, ὃ σημαίνει τὴν ἐξουσίαν. "Epér.
Τί ἐστιν ἕνωσι:;: 'Axóxp. TO xaü' ὑπόστασιν,
καὶ τὸ ix διαφόρων φύσεων ὑφεστὼς πρᾶγμα.
'"Epet. Μεταδοτιχὴ ἔστιν ἡ θεία φύσις, ἢ με-
«αληπτιχή Ἀπόκρ. Μεταδοτιχῆ. "Epor. TÍ ἔστι
συναλοιφή ; ᾿Αχόκρ. Ἢ σύγχυσις. "Epér. Tolo
ὀνόμασι τιμᾶται ὁ Πατὴρ, καὶ χατὰ τί εἴρηται Ila-
fo; 'Azóxp. Εἷς Πατὴρ, ὁ ἅγιος Θεῦς, καὶ παν-
τοχράτωρ, ἄναρχος, ἀΐδιος, ἀθάνατος, ἀπερίδλεπίιος,
ἀνερβῆνευτος, ἀτελεύτητος, ἀδιάδοχος, ἀκίνητος,
ἀνεξερεύνητος. Εἴρηται Πατὴρ, διὰ τὸ πάντα τηρεῖν.

scrutabilis, qui muaeribus non corrumpitur. Dietus C "Epór. Tlolow; ὀνόμασι τιμᾶται ὁ Υἱὸς, καὶ χατὰ τί

est Hathp, quod πάντα τηρεῖ, hoc est omnia cou-
servat. Quest. Quibus nominibus henoratur Filius,
οἱ quo respectu dietus est Filius? Resp. Unus Filius,
Verbum sanctum , progenies ineffabilis, Verbum
inenarrabile, mens invisibilis, lumen vite, sol ju-
stitis, pastor, via, agnus. Filius dictus est, quia ex
. Patre est: Quest. Quibus nominibus honoratur
Spiritus sanctus, et quo respectu dictus est Πνεῦμα,
hoc est Spiritos? Resp. Unus Spiritus sanctus, vi-
vificus, bumapus, substantivus exsistentia alque
subsistentia proditus, ürmus, acutus, securus, vir-
tua sanctificandi potestate pesedita, ejusdem essen-
tix eum Patre et Filio. Vapor enim est supernarum
Dei virtutum. Πνεῦμα vero, lioc est Spiritus dietus

εἴρηται Υἱός: ᾿Απόχρ. Elo Υἱὸς, 6 ἅγιο; Λόγος,
ἄῤῥητον γέννημα, ἀμύθητος Λόγος, ἀπερίδλεπτος
νοῦς, φῶς ζωῆς, ἥλιος δικαιοσύνης, ποιμὴν, θύρα,
ὁδὸς, ἀμνός. Υἱὸς δὲ εἴρηται, ὅτι Ex τοῦ Πατρός.
Ἑρώς, Miele; ὀνόμασι τιμᾶται τὸ Ἰνεῦμα τὸ
ἅγιον; χατὰ εἰ εἴρηται Πνεῦμα: "AzÓxp. Ἕν Πνεῦ-
μα ἅγιον, κύριον, ζωοποιὸν, φιλάνθρωπον, ἑνού-
otov, kvoxapxtov, ἐνυπόστατον, βέδαιον, ὀξὺ, &àp£-

ρίμνον, δύναμις ἀἁγιασειχὴ, ὁμοούσιον Πατρὶ xol

Υἱῷ. ᾿Ατμὶς γάρ ἔστι τῶν ἄνώ δυνάμεων τοῦ Θεοῦ.
Ἠνεῦμα δὲ εἴρηται, διὰ sb χαθ᾽ ὃ ἐὰν βουληθῇ νεύειν
καὶ πνεῖν, "Epóec, Τί ἔστιν Ἰησοῦς Χριστός: 'Azóxp.
Κύριος χωρὶς ἁμαρτίας ἐνενθρωπήσας. Ἑράς,
TU ἰστι Χριστός; "Azóxp. Σύμδολον θεότητος

est, quod quocunque voluerit , inclinetur οἱ epiret. D χαὶ ἐμψύχου σαρχὸς, ἄτρεπτος ἕνωσις * Χριστὸς δὲ

NOT &.

(1!) Antequam enim carnem. assumpsit, et humi-
liavit seipsum, elc. Sic etiam de hac assumptione
humans naturz Damascenus loquitur lib. iu
Orth. fidei, 2p 4: Denigna. Dei et Patris voluntate
unigenitus Filius, Deique Verbum ac Deus, qui in
D-i εἰ Patris sinu erat ; ille, inquam, ejusdem cum
Patre ac Spiritu substantie :; ille &vo omni antiquior;
ille principle carens, et qui in principio erat, et
apud Deum et Patrem erat, et Deus erat ; ille, in-
quam, qui in [orma Dei erat, inclinatis colis descen-
dit, nimirum sua depressionis omnis experte subli-
mitate citra demissiouem ullam. depressa; atque ad
servos swos se dimisit, demissione plane hujusinodi,
qua nec verbisullis exprimi, nee mente comprehendi
queat (id enim descensus vocabulo significatur) ; qui-

que Deus per[ectus erat, per[ectus homo fii, quodque
novarum omnium rerum mazime novum est, imo
quod unum sub sole novum 6st, infiniiamque Dei po-
tentiam perrene declarat, efficitur,

(12) Án deitas in cruce. fuerit, aut mon fuerit.
Confer ad hanc qussitionem quod etiam Damasce-
nus lib. 1v, c. 7, inquit : Christus duplici naiura
constans, ea matura perpessus, crucique aſicus est
que perpetiendis doloribus obnoxia est, Carne enim
in cruce pendebat, non diviniiete.

(13) Unde dicitur Θεοῦ, id est Deus. Eiymologia
Θεοῦ : Vide etiam Cyrillum, De Trinitate, p.
et 214; Athanasium De definitionibus. | nec
Athanasii supt.] !

DE HYMNO TRISAGIO. — ADMONITIO. 18

πειδὴ χαϑ' ἡμᾶς ἐχρήσατο σαρχί. "Epbr. A Quas. Quid est Jesus Christus ? Resp. Dominus sipe

n

λέγεται, b

TL ἔστιν ἅγιος: Azóxp. Ὃ ἁγιάζων χαὶ ἁγια-
ζόμενος. Ἰρὼς. TL ἔστιν, Λόγος; "Asóxp.
Αὔγος ἐστὶν οὐσιωδὴς, ἀεὶ τῷ Πνεύματι συμ-
φαρῶν' Ἑρῶς. Ἕν wq ὑποστάσει πκροσχυνεῖς
b Υἱὸν τοῦ Θεοῦ: "Axóxp. "Ev τῇ τοῦ Θεοῦ
Δόγου ὑποστάσει μίαν φύσιν σεσαρχωμένην καὶ

δύο, ἐνέργειαι δύο, θελήματα δύο, αὐτεξούσια δύο *
πενταχῶς δὲ ἢ ὑπόστασις" ὑπόστασις, xal κρόσ-
πον, χαὶ yapaxchp, xal ἴδιον, καὶ ἄτομον. -

est, que adoratar, Dus sunt essentiss (16), actiones

peceato factus homo Questio. Quid est. Christos
Resp. Symbolum deitatis et animatse carnis, unitio
immutabilis. Christus antém dictus est, quia carne
instar nostri usua. est. Questio. Quid est sanctus
Resp. Q)ui sanctifieat et sanctificatur ? Questio. Quid
est Verbum? flesp. Verbum. substantivum est (14),
quod semper cum Soiritg presto est. Questio.
]a quanam hypostasi adoras Filium Dei (15) ? Resp.
In Dei Verbi subsistentia unam naturam iocarma-
tam, queque adoratur una adorationé ; quoniam
ex duabus essenilis congressis una persona facta
dux, dox voluntstes, duo libera arbitria. Qninque

astem modis dicta est hypostasis (17) : hypostasis seu subsistentia , et persons, et ebaraeten, et pro-

prium, et individuum.

NOTE.

ἐστὶν ὁ οὐσιωδῶς τῷ Πατρὶ ἀεὶ συμ»
esi quod semper μὴ μα Paire sub-

Christi in se et von οἷς dora
bilis, Ῥ unionem tamen cum Ver 0 Dei,
aderabá2 sii: idque pulchris similitudinibus regis

ra induti declarat. Cum autem. Cyrillus epi-
2* ad Nestorium, inquit Christum οἱ Dominum
anum conflemur, non wu eum Verbo co-
adorantes, elc., nogat hominem cum Verbo eoado-
randum, quatenus sensu Nestoriano homo ille alius

(4) Terbum substantivum. est, etc. Damasc. lib. B et diversus esse a Verbo Filio Dei statuitur ; quen:-
8:

admodum ibi seipsum explieat.
negat carnem Chrieti in persosa Christi propter
unionem alem adorsndam, quod rmoultis tc-
stimoniis illjus convinci posset.

(16) Dua' suni essentig. Vide Damascen. lib, m,
cap. 15, (4, 17, 18, quibus ostendit, ut in Cbristo
sunt duw naturse, divina et bumana, ita et in eo-
dem eyse duas naturales voluntates, duas naturales
actiones, duas liberas voluntates, divinam et bu-
manam,

vile Cillum.
institu

uaquam autem:

autem "modis dicta est is.
De Trinitate; Damsscen. in primis
ibus, et Dialectica, cap. δἰ et 50.

478 ADMONITIO.

Operes pretium non esse puto, multis probare Epistolam ad Jordanem Archimandritaur De
Trísagio , que multiplici jam editione prodiit, fuisse seriptam ἃ Joanne Damasceno :
quam criticorum nemo ei eripere hactenus tentaverit; quin potius asserant ipsi eer.

quip

tissimes rerum, temporum, sententiarum, et locutionum, quie im ea paeim obvis sunt, notte,

De illohymno auctor disputat, qui apud Orientales celebratissimus est, "Ayr: 6 Θεὸς, ἅγιος ἰσχυρὸς
ἅγιος ἀθ . ἐλέησον ἡμᾶς, Sanctus Deus, sanctus. fortis, sanctus immortalis, miserere no-

bis ; adductisque Ecclesie doctorum auctoritatibus non paucis, contendit quodvis canticum,
quo Deus ter Sancius inciametur, sive Seraphicum sit, desumptum ez cap. wv1 Isaie, sive
ecclesiasticum, de tota "Trinitate, non de Filio, seu Christo solo, debere accipi. Quocirca
monumentum aliud non reperias , in quo disertius explicentur cause, propter quas exosum
adeo Catholicis fuerit additamentum, quo Petrus Cnapheus, seu Fullo, Antiochenee Ecclesio
tyrannus, sacram hanc oden labefactarat, interjecta voce, ὁ σταυρωϑεὶς δι᾽ ἡμᾶς, qui crucifizus
es vobis. |
risagium hoc Proclo CP. vetustius non esse astruereut Epistole ad Fullonem, que Fe-
lis ΠῚ papse, Acacii, Quintiani, Justini, aliorumque episcoporum nominibus insignit» sunt,
si modo genuinas illas esse constaret. His enim perinde fertur, Theodosio Juniore , et Pro-
clo CP. Presule, cum ob terre motum Byzantini cives in iirbis pomoerio supplicationes ad
Deum haberent, raptum in aerem puerum, ab angelis didicisse carmen istud, quod populus
caneret. Verum epistole ille Cl. Valesio, aliisque adulterine vise sunt, quod etsi confutare
pititur vir doctissimus Antonius Pagius post Guillelmum Cave, δὰ annum Baronii 483; atta-
men ad annum 478 fassus erat, utramque epistolam ad Fullonem , aliamque ad Zenonem, que ᾿
Felicis nomen preferunt, Simplicio potius debere ascribi : quia Felix dudum ante quam Cna-
pbeumin Antiochenamsedem jam tertioirrupisse didicisset , communione etepiscopali gradu
rivavere: Acacium ; qui tamen his in litteris tanquam legitimus, dilectissimusque Deo, θεοφι-
στατος, urbis regis pastor et patriarclia commendatur. Enimvero anno 484 anathema dictum
Aeacio fuit, et anno insequenti 485, Petrus, ejecto Calendione Catholico, Antiochenam sedem
recuperavit. At vero in epistola que Quinttani episcopi esse dicitur, non Simplicius, sed
Felix lilleras ad Petrum scripsisse fertur. Multis episcopis te premonentibus, inquit, μάλιφ

19 S. JOANNIS ὈΑΜΑΘΟΕΝ. 20

τοῦ ἁγιωτάτου ἀρχιεπισχόπου Φήλιχος, mazime «sanctissimo archiepiscopo Felice. Ad πὸ non
capio, impurum Fullonem a Romano Pontifice amantissima Religiosissimi voce compellari ,
ἢ σὴ θεοφιλία : Fullonem, inquam, qui Martyrio Antiochenum solium eripuerat , subindeque .
depositus fuerat a legitima synodo; qui paulo post indicta causa Basilisci heeretici tyranni
auctoritate sedem repelierat. Quinimo Simplicio admodum displicuerat altera heec tertii
throni invasio ; ita ut Basilisco ad ordinem redacto , Acacio statim scripserit , ut a Zenone
Augusto obtineret, Petrum ejusque socios procul amandari, Mandaveram , inquit in genuina
&d Zenonem epistola, uf, facta suggestione pietati tue, predictus (Petrus) μὲ et ceteri, qui
per occasionem tyrannice dominationis (Basilisci) invaserant. Ecclesias Dei , extra metas
pellerentur imperti. Alia subjungit, que satis innuunt Petrum ejusque sequaces auctores
fuisse necis Stephani Junioris Antiocheni. Preterea narrat Liberatus in Breviario cap.. 18,
post auctorem Breviculi historie Eutychianistarum, Acacium Simplicio una suggessisse, ut
Petrum, et Joannem Apamenurm, et Paulum Ephesinum perinde damnaret : imo Felix idem
testatur in Epistola ad clericos et monachos Orientales : Quos tunc hypoerita Acacius ita
fecit αὖ apostolica sede damnari, ut his etiam vocabulum Christianorum tolleretur : quod
gesta apud eun manifestant. Atqui in illis epistolis nulla horum Petri sociorum fit mentio.

super 479 Hormisdas papa, ejusque apocrisiarii, monachis Scythis similem Cnapheane pro-
positionem ingerentibus, scilicel, unum de Trinitate crucifizum esse, nusquam objecisse le-
guntur, Petrum Fullonem ob adjectam Trisagio cruciüxionem a sede apostolica fuisse pro-
scriptum. Jobius monachus apud Photium cod. 222, cum medio cireiter seculo sexto scri-
beret, Proclo ipsi, non puero, hymnum de quo nunc agitur, imo potius ejus compositionem
ex Seraphico cantico et his verbis psal. ΧΙ : Τὸν Θεὸν, ἰσχυρὸν, ζῶντα, Deum, fortem, vivum,
angelos revelasse dixit, juxta atque didicerat a Judæo, qui Christianus ex animo factus, Ca-
techistee munere in Ecclesia fungebatur, ὡς τῷ μαχαρίῳ Πρόχλῳ ἡ τοῦ εἰρημένου μελωδήματος δι᾽
ἀποχαλύψεως ἐμυήθη σύνθεσις, ἀγγέλων μὲν τὴν ἱερολογίαν ταύτην ἀναμελπόντων, Exelvou δὲ τὴν μύησιν
πρώτου ἐχεῖθεν ἐχδεξαμένου. Nicephorus Callistus, lib. xvur, cap. 51, Trisagium istud censet ab:
apostolis ipsis Ecclesie per manus datum esse, In fine actionis I concilii Chalcedonensis,
postquam Dioscorus depositione dignus est judicatus, Orientales, seu dicecesis Antiochene
episcopi, Are c&teris ipsum cecinerunt. Quia vero id gestum fuit post aliquot annos ab
obitu Procli, addam auctorem alium antiquiorem, scriptorem nempe vite sancti Basilii Ma-
gni, qui a multis Amphilochius Iconiensis fuisse putatus fuit : ceterum recentior non est
Proclo, aut Chalcedonensi eoncilio ; quippe qui, contra ac etatis istius usus tulit, tres Tri-
nitatis diving personas esse docel, τρία ἐνυκπόστατα, μιᾶς οὐσίας, μιᾶς δυνάμεως, pid; ὑποστάσεως,
nihil discernendo hypostasim ab essentia. Hic porro narrat Basilium, cum Nice in templo
Saricti-Diomedis versaretur. Trisagium carmen istud pronuntiasso.

Quod ad ejus interpolationem attinet, Calendio presul Antiochenus, ut turbas, quas
Cnapheus concitabat, sedaret, ante voces istas, qui crucifixus es pro nobis, duas alias præ-
misit, Χριστὲ βασιλεῦ, Christe Rez, qui veluti versiculi secundi initium forent, ita ut cele-
brata primum Trinitate, Christi deinde clementia invocaretur. Hoc vero additamentum cum
suo auctore Fullo postmodum pessumdedit, ceterique deinceps synodi quarte adversarii
canticum retinuerunt, uti fuerat a Petro immutatum. Quocirca Severus horum antesignanus,
Julianusque Halicarnassensis, Anastasio imperatori suggerunt, ut Macedonium Constanti-
nopolitanum cogat Fullonis interpolationem admittere; quod cum pro votis non cessisset,
Macedonio ejecto, Tinmiotheus in ejus locum ordinatur, qui, cum illam denuo introducere
tentasset, imo edicto decreto in Ecclesiis sanxisset, populo ob novitatem, Deipassianorum-
que heresis suspicionem tumultuante, eceptis aliquantum desistere coactus fuit. Ceterum
ex Chronico Alexandrino et ex Joannis Malale Annalibus apparet, paucis post annis Dy-
zantinos non admodum illud ádditamentum exhorruisse. Anno quippe Justiniani vi, die 12
Novembris, éum tola civitas ob terree motum in forum Constantini concurrisset, omnes in
hunc modum precatos esse referunt : Sanctus Deus, sanctus fortis, sanctus immortalis, qui
crucifiæus es pro nobis, miserere nobis. Tunc deinde diluculo conclamasse : Vince, fortuna
Christianorum. Crucifize, serva nos, et urbem nostram. Auguste Justiniane, vincas : "Apov,
χαῦσον τὸν τόμον τὸν ἐχτεθέντα ἀπὸ τῶν ἐπισκόπων τῆς συνόδου Χαλχηδόνος. Tolle, exure tomum edi-
tum ab cpiscopis synodi Chalcedonensis. Verum is furor diutinus non fuit, etimperotoris cura
et edictis Trisagium canticum expurgatum fuit, firmataque fides Cbhalcedonensis. Interim
vero Severus, arrepta sub Anastasio sede Antiochena, Orientalibus persuaserat, ut Trisagium
hoc in Christi honorem eum additamento Fullonis recitare pergerent. Fragmenta quadain
orationis ipsius de hoc argumento et in Annuntiationem, apud me habeo, in quibus fatetur
Trisagium Seraphicum, quod Isai; cap. v1 legitur,ad Dominum Sabaoth, tresque Trinitatis
personas terminari, εἰς ἕνα. Κύριον Σαδαὼθ χαταλήγουσα, τὴν μίαν ἐν τρισὶν ὑποστάσεσι χυριότητα χαὶ
θεότητα * δὶ Trisagium ecclesiasticum ad Christum F'iliumve proprie referri, qui ejusdem ac
Pater et Spiritus sanctus glorie consors hoc pacto declaretur; adeoque exiremie impietas
esse nolle vocem hanc addere, Qui crucifixus es pro nolis : "Ἤδη τινὲς εἰς τοῦτο 300v ἀσεδείας,
. ὡς τῇ Τριταγίῳ δῇ, ἣν ἀναφέρομεν τῷ Σωτῆρι Χριστῷ, M res "Avtog ὁ Θεὸς, ἅγιος ἰσχυρὸς, ἅγιος

ἀθάνατος, μὴ ἀναπέιλπειν τὸ, ὁ σταυρωθείς. Eos enim qui sibi repugnarent, ceu 480 Nestorianos
traducebat. Cum itaque Severus Orientalibus persuasisset Trisagiuin totum Christo potius cani
debere, quam Trinitati, Ephremius qui paulo post ipsum Antiochenam Ecclesiam rexit, etsi
catholice fidei studiosissiinus erat, ne turbis seditionibusve occasionem preberet, satius
duxit concedere, ut Trisagium ab Orientalibus seeundum interpretamentum istud cum intcr-

91 DE HYMNO TRISAGIO EPISTOLA. 99

polatone caneretur. Ejus verba recitabo, ut habentur apud Photium, cod. 228, ex epistola
ad Zenobium Monophreitam. Illi quidem qui Orientis partes incolunt, quia hymnum istum
ad Dominum Jesum Christum referunt, διὰ τοῦτο μηδὲν ἁμαρτάνειν ἐπισυνάπτοντας τὸ, ὁ σταυρωθεὶς
&' ἡμᾶς, idcirco n peccant apponendo, « qui crucifixus es pro nobis » (hoc est Theo-
paschitarum erroris suspicione liberantur); Byzantini vero et Occidentales ( Greci utique )
carmen istud sublimissimo et sacrosancto bonitatis fonti, consubstantiali Trinitati tribwentes,
eam οὗ rem non sustinent ut ca voz, « qui crucifizus es pro nobis, » interseratur, ne passio-
nem Trinitati affingant. Caeterum ἐν πολλαῖς ταῖς xarà τὴν Εὐρώπην ἐπαρχίαις, ἀντὶ τοῦ, ὁ σταυ-
ρωϑεὶς δι᾽ ἡμᾶς͵ τὸ, ἁγία Τριὰς, ἐλέησον ἡμᾶς, ἐπάγειν, in multis Europe regionibus, pro his verbis,
« os crucifixus es pro nobis ,/» istec alia injiciunt, « Trinitas sancta, miserere nobis. »
Ephremio tamen assentiri veretur Photius, propter auctoritatem Patrum, qui Petri Fullonis
additamentum rejecerunt, eo quod Trinitas hoc hymno celebretur : τῆς γὰρ τριαδιχῆς θεολο-
lac ὕμνον εἶναι τὸ δοξολόγημα, Εἰ cérie, cum Damascenus interpolationem hanc proscripserit,
etiam in libris quos Damasci scripsit nominemetropolite etantistitis sui Petri, hinc collegero

patriarchas Antiochenos, qui Ephremio successerunt, cum catholice docfrinee tenaces essent,

risagium etiam hymnum expurgasse, ne qua
Epistole ' Deomasceni in editione Basileensi

erratis typothetarum scatet

Aperessent Monophysitici veneni reliquie.

contextus Grecus innumeris mendis et

e omnia subnotare piguit. Eum vero contuli ac recensui.

ad tres codices Regios 1991, 2930 et 3441, nec non ad chartaceum alterum recentissimum, .

et fragmentum quod reperi in Reg. 3451.

EIIIZTOAH

ΠΡῸΣ IOPAANHN APXIMANAPITHN

ITEPI TOY TPIZATIOY YMNOY.

EPISTOLA
AD JORDANEM ARCHIMANDRITAM

DE HYMNO TRISAGIO.

Τῷ θεοτιμήτῳ, xal ζήλῳ θείῳ κεχοσμημένῳ, xv» A Venerando in. Deo, ac divino zelo flagranti, Do-

plo ᾿Ιορδάνγῃ dpxiparópitn , "Iodrrnc ὁ Aa-

μασκηνὸς, ἐν Κυρίῳ χαίρειν.

α΄. Τοῦ πρὸς σέ μου πόθον ἡ ἀχρότης, ὦ Πατρῶν
ἄριστε, οὐχ ἐξ ἀστάτου προφάσεως τὰς ἀφορμὰς χέ-
χτῆται, ἀλλ᾽ ἐχ θείας ἀγάπης, fj οὐδέποτε ἐχπίπτειν
πέφυχεν. Ἴσμεν γάρ σον τῆς πίστεως τὸ ὀρθόδοξον,
«ὃ ὀρθότομον τοῦ λόγου τῆς ἀληθείας, τὸ τοῦ ζήλου
διάπυρονδ, τῆς πρὸς Θεὸν ἀγάπης τὸ ἀχραιφνὲς, ἐξ
ἧς xoi 50 ἣν πρὸς τὸν πέλας πέφυχας δέσμιος" f
ιἐὲν ἐστιν ὥσπερ πηγῆς πρώτης σύμδολον. Χαραχτη-
οἰζειν γὰρ οἷδεν ἡ πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπη τὸν πρὸς
Θεὸν ἔρωτα. Ἴσμεν σου τῶν τοῦ Θεοῦ λόγων τὴν ἔπι-
πόθησίν τε xal χατατρύφησιν, fj σοι μέλιτος γλυχυ-
τέρα λογίζεται" ἐφαντάσθης » γὰρ τὸ θεῖον χάλλος,
xai πρὸς αὐτὸ ὑπόπτερος ἀνεφοίτησας, xal γέγονας
Θεοῦ χαὶ τῶν θείων ἐμφάσεων ἀχηλίδωτον ἔσοπτρον,
κάλλος ἔχων τὴν ἀρετὴν, καὶ ταῖς αὐτῆς ἀχριδεστά-
ται: γραμμαῖς, ἀψευδὲς «o0 θείου χάλλους, ὡς ἀρχε-
t aou παντὸς ἀγαθοῦ, ἐχμαγεῖον γενόμενος. Διὸ σὲ

mino Jordani archimandrite , Joannes Damesce-
nus, in Domino salutem.

4. Summum meum quo te prosequor studium,,
o Patrum optime, non ex instabili quadam occa-.
sione natum est; sed ex divina charitate, qua ita.
comparata est, ut nunquam excidat. Novimus enim
quam recte de fide sentias; quam recte traetes
sermonem veritaus; quam ardenti æstues zelo;
quam sincerus adversus Deum amor, ex quo, cf
propter quem proximo quoque naturali veluti nodo
devinctus sis. llle enim instar primi fontis est : hic
vero secundi ; imo prioris argumentum : quia dile-
ctio proximi amorem erga Deum certissimis notis
exprimit. Non nos fugit, quo divinorum eloquiorum
desiderio tenearis, ut voluptatem 481 quan ex
illis percipis, ipso quoque melle dulciorem experia-
ris. Divinam enim pulchritudinem animo conci-
piens, mentia pennis alisque subvecius, ὃ εἱ divi-
norumque simulacrorum purissimum speculum cva-

YARLE LECTIONES,

« Édita διάπειρον. »Ά. 1 ἐφαντάσθη σοι.

ὃ S JOANNIS ὈΑΜΑΒΟΕΝΙ 3.
Sisi, αἱ virlotis formotitate niteas, per eujus A ποθοῦντες, ἀρετὴν ποθοῦμεν, xai Θεόν, ἐξ οὗ σοι τὰ

accuratissima lineamenta divini decoris, qui boni
toties exemplar est, ἴα te referas imaginem, Qua-
propter eam tui amore flagramus, virtutem redama-
mus, ipsumque Deum, a quo eximie virtuds dotes
accepisti, Sed, o. rem miseram, Pater, o rem
miseram! Qui ft ut Ecclesi» bostis, hanc sem-
per turbare contendat; quodque gravius est,
per ipsosmet plétetis alumnos? Etenim frater
noster religiosissimus abbas Sergíus, gentilis meus,
familiaris e$ amieus, per litteras quas ingenuus
frater noster abbas Job διιυ}}1, me certiorem
feeit, abbatem Anastasium, prssclarum illum mo-.
nasterii sancti Eutbymii przepositum, nonnulla ex
sanctorum Patrum libris loca protulisse, quibus
Scilicet Trisagiom hymnum δὰ Filium duntaxat
teferator. (Qno quidem concesso, nibil erit quod
prohibeat, quin lues illa, quam maligne Cnapheus
Invexit, omnes penitus inficiat. Ceterum miror, ac
valde miror, si bsc ita sint : ac rursum demiror,
si ita non sint. Nam et rectam venerabilis illius
viri, Anastasium dico, fidem perspectam babemus ;
ejusque, tum ín sermone, tum in virtote, qua in
actione sita. est, praeclaras dotes haud ignoramus.
Ae rursum quam a mendacio accusator alienus sit,
plane novimus. Cum enim Dei amantissimus sit,
ipsique vivat, eum adduci potuisse non puto, ut
mendacio suo, in insontem virum, eximilsque vir-
tutibus ornatum calumniam strueret : quod utique
animum nostrum non parum vexavit, Multis aotem
idem Sergius per venerabilem abbstem Job, ger-
manum suum fratrem, eum condemnavit, ursitque
ut absque mora, quid de liac re sentirem, sibi si-
gnificarem, lilud vero etiam aseripsit, Anaſtasium
hoc affirmare, nos quoque huicce sententie an-
nuisse, eamque calculo ac suffragio nostro compro-
basse. ld quod plane majori me stupore perculit.
Protnlerat nobis loca (nec enim mentiar) quie san-
ciorum probatorumque Patrum esse pronontisavi-
mus : quod vero ex iis Trisagium hymnum ad Fi-
lium solum referri constaret, minime censimus,
Quin et beatissimum quoque sanete Christi Dei no-
stri civitatis patriarcham, divinissimum Joannem,
Deique hominem, ejusdem secum sententiis fuisse,

ἧς ἀρετῆς προτερήματα. Ἂ 22'.otgos, ὦ Πάτερ, οἵ»
ust ! Πῶς ὁ τῆς Ἐχκλησίκχξ ἐχθρὸς ταύτην δεὶ χυχᾷν
καπεποίγεθας". xai τὸ δὴ χαλοτὸν, εἴγε διὰ τῶν τῆς
εὐσεδείας τροφίμων. Γράμμασι γὰρ ἡμῖν κατεμὴνν»
σεν ὁ θεοσεδόστατος ἡμῶν ἀδελφὸς ὁ ἀδδᾶς Σέργιος,
ὁ ἀστὸς, καὶ συνήθης, καὶ φίλος, διὰ «τοῦ γνησίου
ἀδελφοῦ τοῦ &662 Ἰὼδ, ὡς ὁ ἱερώτατος ἡμῶν Πα-
tho ὁ ἀδόδς ᾿Αναστάσιος, δ᾽ χλεινὰς tfe εὐαγοῦς
μονῆς Ἐῤθυμίου τοῦ μάχαρος καθηγεμὼν, χρήσεις
τινὰς τῶν ἁγίων Πατέρων προχεχόμεχε, δῆθεν εἰς νὸν
Υἱὸν μόνον ἀναφερούσας τὸν Τρισάγων ὕμνον. Οὗ
δοθέντος, οὐδὲν χωλόσει τὴν bx τοῦ Κναφέως χαχῶς
ἐπεισφρήσασον λύμην, πάντας ἄρδην καταλυμῆνα-
σθαι, Τεϑαύμαχα 3h, λίαν τεθαύμακα, εἴγε ταῦτα
οὕτως ἔχει, χαὶ πάλιν τεθσυμάχά εἴγε μὴ ταῦτα οὔ-
τως ἔχει. Τὸ μὲν γὰρ τοῦ σεδασμίου ἀνδρὸς ὀρθόδο-
ξον ἐπιστάμεθα, χαὶ τὸ εὐπρεπὲς τοῦ αὐτοῦ ἕν λόγῳ
καὶ ἀρετῇ τῇ χατὰ πρᾶξιν οὐχ ἀγνοοῦμεν, τοῦ χυ-
ρίου ἀδδᾶ ᾿Αναστασίου φημί" οὐ μὴν, ἀλλὰ χαὶ τὸ
ἀψευδὲς τοῦ κατηγόρου σαφῶς γινώσχομεν. Θεὸν γὰρ
ποθῶν, καὶ αὑτῷ ζῶν, οὐκ ἄν οἶμαι ὡς ψεύσαιτο,
καὶ συχοφάντης ἔσται ἀθώσυ ἀνδρὸς, χὰν τοῖς τῆς
ἀρετῆς προτερήμασι δια πρέποντος * ὃ δὴ, οὗ μετρίως
ἡμῶν «τὸν λογισμὸν ἐδασάνισε, Ἰζατέκρινε δὲ ὅτι
ᾳλεῖστα, διὰ «τοῦ εὐλαξεστάτον ἀδθᾷ Ἰὼδ, τοῦ γνη-
σἷου αὐτοῦ ἀδελφοῦ 5, xai χατήκειξε, πάσης &vato-
λῆς ἄτερ xol ὑκερθέσεως, τὴν ἡμετέραν περὶ τούτου
ἐπισημήνασθαι γνώμην " γέγραφε δὲ xal τοῦτο αὖτ

C τὸν βεδαιώσασθαι, ὅτιπερ καὶ ἡμεῖς τῇ γνώμῃ ταύτῃ

καθυκεκύψαμεν, συναίνεται 0, xol σύμψηφοι αὐτῶ
περὶ πούνου γενόμενοι, ὃ καὶ μᾶλλον τεθαύμαχα "
προχεχόμιχε γὰρ ἡμῖν τὰς χρήσεις, οὗ ψεύσομαι,
wa τῶν ἁγίων καὶ ἐγχρέτων slvat ταύτας Πατέρων
ἀπεφηνάμεθα" οὐ μῆν, εἷς τὸν Υἱὸν μόνον δηλοῦν
ἀναφέρεσθαι τὸν Τρισάγιον ὕμνον τὰς χρήσεις, συν-
ηνέσαμεν * καὶ τὸν τρισμαχάριστον δὲ πατριάρχην
τἧς ἁγίας Χριφτοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν πόλεως, Ἰωάν-
γὴν (4) τὸν θειότατον καὶ τὸν τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπον,
«ἧς αὐτῆς αὐτῷ γεγενῆσθαι Φ ἐννοίας " τούτου γέ
Évexsv γέγραφεν αὐτὸν ἀποφήνασθαι. Δεῖν οὖν dion»
psv τὰ περὶ τούτων ἀρίδηλα καταστῆσαι τῇ θεοτι-
pire ὑμῶν ἀγώτητι, καὶ ὅπως γνώμης ἔχομεν, τοῦ
μηδὲν ἀγνοῆσαι( τῶν ἡμετέρων. Τοῦτο γὰρ ἡμῖν

asserit, hocque in causa esse ut suam hac in re D φίλον χαὶ σύνηθες. J
mentem aperuerit. Quamobrem opere pretium durimus, ut colend:e propter Deum saneliiau tua
le perspecta (lerent, nec, quid sentiamus, nostrorum — quispiam igooraret. Id quippe usitatum

nobis cst ac familiare.

VARIA LECTIONES,

t Edit. αὐταδελφοῦ, ἅ Sic. Reg. 2 edit. σύνναιοι.

e Mss. γενέσθαι. f Beg. 9 ἀγνοεῖν.

NOT.

(4) Jeannem. Tabul chronologiesm Annalium
(Theophanis Josnpem hunc 30 annos Ecclesim Hie-
rosolymitanæ praefuisse, οἱ tandem 19 Leonis
]sauri obiisse testantur. Ipse est, quem Theopha-
nes eidem Leoni ob bellum saeris imaginibus in-
dictum, anathema dixisse refert. De ejus suoces-
sore dicemus in observationibus ad vitam nostri
auctoris. Joannes hic dicitur Patriarcha τῆς ἁγίας
Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν πόλεως, Sancie Christi Dei

nostri cisitutis, quibus verbis urbs δλποί8 Jerusa-
lem vulgo significatur a Grwois sequioribus : v. gr.
Sophronius epistolam suam δ Sergium CP. quae
lecta est in vi synodo, act. 18, boc modo inscri-
psit: Σωφρόνιος ἀχρεῖος δοῦλος τῆς ἁγίας Χριστοῦ
τοῦ Θεοῦ ἡμῶν πόλεως, δορήτοπίπε servus. inutilis
sancte Christi Dei nostri civitatis. Plura non. addo,
ne rem testatissimam velle comprobare videar.

$5 DE HYMNO TRISAGIO EPISTOLA.
P. ϑαμὲν τοίνυν ὡς οἱ ὅροι xat αἱ χληρώσεις, ol α 484 2. Hoc igitur dicimus, terminos, et nuncu-

λόγῳ τινόμενοι πρέποντι, βεδαιότατοι τυγχάνουσι.
Φησὶ γὰρ ἢ θείᾳ Γραφὴ, ὅτι «"Hyavev ὁ Θεὸς πάντα
τὰ ζῶα πρὸς οὖν ᾿Αδὰμ «o0 ἰδεῖν εἰ χαλέσει αὖ-
tá Καὶ πᾶν ὅ ἂν ἐκάλεσεν αὐτῷ ᾿Αδὰμ, ψυχὴν
ζῶσαν, τοῦτο ὄνομα αὐτῷ. » θρῶμεν οὖν ὀνόματα
χωρίζοντα εἶδος ἐξ εἴδους, καὶ ὀνόματα ἐπιτιθέμεγα
χωρίζοντα ὑκόστασιν ἐξ ὑποστάσεως, χαὶ ὅρον δὲ
καὶ νόμους τεθέντας, καὶ μέχρι νῦν χεχρατηχότας.
θὕύτω φημὶ ἐριστιχῶς, ἀποχεκαλύφθαι τῷ Ἡσαῖᾳ ix
Θεοῦ διὰ τῶν Σεραφὶμ, xal διὰ τοῦ Τρισαγίου ὕμνου,
«τὴν μίαν τρισυκόστατον θεότητά τε χαὶ χυριότητα,
ὡς διά τινος ἀριθμητιχῆς ἐχφαντωρίας. Διὰ τί γὰρ
οὐ Bc, ἢ τετράχις, ἢ μυριάκις, τὸ “Αγιος ὕμνησαν ;
καὶ διὰ τί μὴ δὶς, f| τρὶς, fj τετράχις; ἢ μυριάχις,
«ὃ, Κύριος Σαδδαώθ' κιλήρης ὁ οὐραγὸς καὶ ἡ γῆ
tüc δέξης αὐτοῦ. τὰ Σεραφὶμ ἐξεφώγησαν ; ἀλλὰ
τὸ μὲν "Artoc τρὶς, ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος " «b δὲ K9-
poc μοναδικῶς; Ἧ δεικνύντα τρεῖς μὲν τὰς ἁγίας
ὁκοστάσεις, μίαν δὲ χυριότητα τῶν 'τριῶν, xaX μίαν
ἀρχὴν χαὶ δόξαν, οὐσίαν τε καὶ θεότητα, καὶ ἕνα τὰς
«pal; εἶναι Θεὸν ἅγιον" ἅγιον μὲν τὸν Πατέρα,
ἔγιον τὸν Υἱὸν, ἅγιον τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον “ ἀλλ᾽ ἕνα
ἔγιον, οὗ τρεῖς ἁγίους " xal ἕνα Κύριον, οὐ τρεῖς
χυρίους. AI μὲν γὰρ τρεῖς ὑποστάσεις, Θεὸς καὶ Θεὸς
καὶ Θεὸς, ἀλλ᾽ εἷς ἅγιος Θεὸς, καὶ οὐ τρεῖς θεοί“
ἅγιος, ἅγιο;, ἅγιος, ἀλλ᾽ εἷς ἅγιος, χαὶ οὐ τρεῖς
ἔγιωοι " Κύριος καὶ Κύριος καὶ Κύριος, ἀλλ᾽ εἷς Κύ-
μος, καὶ οὐ «τρεῖς κύριοι. Διὸ καὶ ἐπήγαγε' Πιλήρης
ὁοδρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης σου, καὶ οὐκ, ab-
τῶν. Ἢ μὲν οὖν θεότης, ἤτοι οὐσία, ςριαδιχῶς ἐξ-
επλοῦται, ἀδιαιρέτως ἐν τρισὶ γνωριζομένη ὁποστά-
σεσι, xal αἱ τρεῖς ὑποστάσεις εἰς μίαν οὐσίαν, fitot
ϑειότητα, ἐνοῦνταί τε xal συνάπτονται. Καὶ fj μὲν
ϑεότης, τριαδιχῶς ἁγιάζεται xal δοξάζεται, ἅγιος,
ἅγιος, ἅγιος " καὶ αἱ τρεῖς ὑποστάδεις μοναδικῶς
δοξολογοῦνται͵ Κόριος Σαδδαώθ᾽" πλήρης ὁ οὐραγὸς
zal ἡ γῆ τῆς δόξης αὐτοῦ. Ἐΐς γὰρ Θεὸς ἂν τρισὶν
ὑποστάσεσι, xal τὰ τρία lv, fito μία φύσις, οὐχ ὑπό-
ατασις μία * οὐχ ἐχάστῃ δὲ τῶν ὑποστάσεων τρισσῶς
ξδοξολογεῖταε xa ἀγιάζεται, Ἡ μὲν γὰρ θεότης, τριὰς
ὁπκοστάσεων οὖσα, οἰχείως χαὶ προσηχόντως τριαδι-
κῶς ἀγιάζεται" ἅγιος ὁ Πατὴρ, dyioc ὁ Υἱὸς, ἅγιον
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, Κύριος Σαδαώθ. Εἷς γὰρ τὰ

260

pationes, quae congruenti ratione assignantur, cer-
tissima esse. Ait quippe Scriptura : « Adduxit Do-
minus omnia animantia ad Adam, ut videret, quid
vocaret ea : et omne quodceanque vocavit ipse ani-
mam viventem, boc est nomen ejus*. » Videmus
itaque vocabula, quie speciem a specie distinguant,
rursumque imposita nomina qus hypostasim ab
alia hypostesi secernant, ac demum regulas leges-
que statutas etiamnum vigentes. Ad bunc porro
modum definite pronuntio, Deum per Seraphim ae
per Trisagium hymnum unam in tribus hypostasi-
bus divinitatem ac dominationem, tanquam per
arithneticam quamdam declarationem, 52} re-
velasse. Cur enim non bis, sut quater, aut sexcen-

B (es vocem hane Samciws cecinerunt? quid item

est, cur nec bis, aut ter, aut quater, aot. sexcen-
fles, hec verba : Dominus Sabaoth, pleni sunt cali
et terra gloria ejus *, pronuntiarunt, verum vocem
Senctus ter, vocabulum autem Dominus semel dun-
taxat Seraphim exclamarunt? Annon nt ostende-
rent tres quiuem esse sancias lypostases, unam
vero triam dominationem, unum imperium, glo*
riam unam, essentiamque et Deitatem, sc unum
tres illas esse sanctum Deum ; sanctum nimirum
Patrem, sanctom. Filium, sanctum Spiritum san-
ctam : unum nihilominus sanctum, non tres; unum
Dominum, non tres dominos. Nam tres hypostases,
Deus et Deus et Deus sunt; ezterum unus Deus,
et non tres dii. ltem sanctus, sanctus, sanctus, sed
unus sanctus, et non tres sancti : Dominus et Do-
minus et Dominus; sed unus Dominus, et non tres
domini, Idcirco subjunxit : Pleni sunt cali et terra
gloria tua, non eorum. Ác deitas quidem, Loc est
essentia, trine explicetur, ut quae in tribos hypo-
siasibus absque divisione agnoscatur : ac rursum
tres hypostases in una essentia, deitate scilicet,
uniuntur 86 copulantur : sicque divinitas trine san-
ctificatur et glorificatur, sanctus, sancigs, sancius,
9c ires persons una tantom gloris celebrantur,
Dominus Sabaoih : pleni sunt. celi εἰ terra gloria
ejus. Unus quippe Deus est ia tribus personis, et
tres unum ; hoc est una natura, non una persona.
Non autem quseque persoua triplici repetitione

τρία Θεός «s καὶ Κύριος. Ἑχάστη δὲ τῶν ὑποστάσεων p sanctificatur et celebratur. Deitas etenim, cum tres

pla οὖσα ὑπόστασις, καὶ οὐ τρεῖς, τίνος ἕνεκεν τρὶς δ
ἐγιασθῆήσεται, xal οὐχ ἅπαξ, ἢ Ote, ἢ τετράκις, ἢ
μυριάκις Οὐ γὰρ ἑκάστη τῶν τῆς θεότητος ὑποστά-
etu, Τριὰς" οὕτω γὰρ ἂν ἐννὰς ἔσται ἡ θεόφης, xal
οὐ Τριάς. Διὰ υἱ γὰρ μὰ δισάγιον, ἢ τετράγιον, ἧ
μυριάγιον ὄμνον ὕμνησαν, ἀλλὰ τρισάγιον, χατὰ τὸν
φῶν ὁποσεάσεων ἀριθμόν ; Ὥσπερ ἃ γὰρ τὸν Desipa
ὁκόστασίν φαμεν, χαὶ τὸν Υἱὸν ὑπόστασιν, xat τὸ
{Πνεῦμα τὸ ἅγιον ὑπόστασιν, χαὶ τὴν θεότητα, foo
οὐσίαν τρισυπόστατον, ὡς τὰς τρεῖς περιέχουσαν

* Gen. n, 19. * aa. vi, 3.

hypostases complectatur, propria convenienlique
ratione ter sancta predicator, eancius Pater, ean-
ctus Filius, sanctus Spiritus sanctus, Dominus Deus
Sabaoth ; cum bzc tria et Deus, οἱ Dominus unus
»int. Qualibet autem, cum una persona 511, non
tres, cur tandem 1er sancta prediesbitur, ac non
semel, ant bis, aut quater, aut millies? Non enim
quilibet deitatis persona Trinitas est. Nam ad hune
modum novennitas foret deitas, non Trinitss. Ec-
cur enim bon bis, non ter, non quater, aut miliies

VARLE LECTIONES.
* Eat, τρεῖς. "Contuli hanc partem cum prolixo fragmento quod reperi in Reg. 5451.

27 S. JOANNIS DAMASCENI.- 28
sanctum sccinerunt, sed ler sanctum, secundum A ὑποστάσεις, καὶ οὔτε τὸν Πατέρα τρισυπόστατον,

personarum numerum? Quemadmodum enim Pa-
wem personam dicimus, et Filium personam, et
Spiritum sanctum personam, deitatem quoque, sive

essentiam, tersubstaptem, utpote ires hypostases

eomplectentem, ac neque Patrem ín triplici per-
sona subsistentem, nec item Filium et Spiritum
. sapctum dicere fag esi:sic nec unam personam

- ter sanctam dicere licet. Quin potius sanctum Pa-

trem, sanctam Filium, sanctum 483 Spiritum san-
᾿ etum ? ac ter sanctam deitatem tres personas am-

οὔτε τὸν Υἱὸν tpuou mósvatov, οὔτε «b Πνεῦμα τὸ ἅγιον
᾿τρισυπόστατον, εἰπεῖν θεμετὸν, οὕτως οὐδὲ τρισάγιον
μίαν τῶν ὑποστάσεων" ἀλλ᾽ ἅγιον τὸν Πατέρα, ἅγιον
τὸν Υἱὸν, ἅγιον τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τρισάγιον δὲ τὴν
τρισυπόστατον θεότητα. El οὖν μὴ τῶν τριῶν ὑπο-
στάσεών ἔστιν σημαντιχὸς 6 Τρισάγιοφ ὕμνος, ὑμνῆ-
σωμεν δὶς τὸ ἅγιος, καὶ ἐπαγάγωμεν τὸ, Κύριος
Σαδδαώθ " ἀλλ᾽ ob θέμις, οὐδ΄ οὕτω τὰ Σεραφὶμ ὕμνη-
σαν. Μὴ σοφισώμεϑα περιττὰ, μηδὲ τῶν Σεραφὶμ
σοφώτεροι εἶναι δόξωμεν.

. plectentem. Quocirca si tres personss non indicat Trisagius bymnus, bis duntaxat, sanctus, canamus,
atque ita subnectamus, Dominus Sabaoth. At id nou licet, nec ita Seraphim cecinerunt. Ne simus
sapientes nimium, nec Seraphim doctores nobig esse videamur.

5. Quod si Deo pleni Patres, quorum sermo vim Β γ΄. Εἰ δὲ λέγοιεν οἱ θεοφόραι ! Πατέρες, ὧν νόμος:

legis habet, dicant, Seraphim Filium celebrando
clamare, sancíus, sanctus, sanctus ; $$ quidem dĩxis-
sent ea Filium duntaxat canere, suspicari liceret.

de solo quoque Filio Trisagium bymnum recitatum
esse. Cum autem Filius nec a Patre, nec a Spiritu

ὁ λόγος, ὅτι τὸν Υἱὸν ὑμνοῦντά φασιν, ἅγιος, ἅγιος,

ἅγιος" εἰ μὲν ἔφησαν, ὅτι τὸν Υἱὸν μονομερῶς

ὕμνουν, εἶχεν ἂν ὑποψίαν, καὶ εἰς τὸν Υἱὸν μόνον

, εἰρῆσθαι τὸν Τρισάγιον ὄμνον. El δὲ ἀχώριστος ὁ
, Υἱὸς τοῦ Πατρὸς, καὶ τοῦ Πνεύματος, ἀχώριστος xat

sancto separari queat, profecto nec hymnus etiam , ὁ ὕμνος. Συμπροσχυνεῖται γὰρ τῷ Παιρὶ καὶ τῷ
dividi potest. Una enim cum Patre et Spiritu sancto. Πνεύματι ὁ Υἱὸς, καὶ συννυμνεῖται καὶ συνδοξάζξεται.
Filius laudatur ac glorificatur. Αἱ vero tum de solo . Τότε δὲ εἰς τὸν Υἱὸν μόνον φαμὲν τὸν ὕμνον λέγε-

Filio hymnum dici concedimus, cum ea qus ejus
personam designant, canimus : qualis sunt ista,
Dei Filius, Verbum, Dei sapientia et virtus, ex Pa-
tre natus, incarnatus, carne crucifixus, resurgens,
in colos scandens, sedens ad dexteram Patris, et
slia id genus. Quemadmodum igitur haec unam per-
sonam indicaut, nec alteri prorsus person:e, aut
etiam communi deitati conveniunt, ita et Trisugius
hymnus, quandoquidem tres personas indicat, nni
duntaxat personz nequaquam convenit. Nan, sicut
qnamlibet humanitatis bypostasim bominem appel-
lamus ; aliunde vero civitatem quz multos homines
contineat, πολυάνθρωπον ; id est, hominibus fre-
quontem, vocamus, non autem quemvis hominem
πολνάνθρωπων : et sicut numerando et unum diei-

mus, nec de unoquoque ternum numerum dicere .

possumus, ila et in bymuo Trisagio, quamlibet
personam sanciam dicimus, ter sanctam item dei-
tatem, qua tres personas complectitur : unam au-
tem personam ter sanctam dicere minime possu-
mus. Ác rursum veluii lucem, et lucem, et lucem
. dicimus, iisque inter se copulatis, irilucidum splen-
dorem dicimus, non autem trilucidam unamquam-
que lucem : sic in hymno Trisagio. Quamobrem ea
omnia qui unica dictione, simpliciter et absolute
de tota divinitate dicuntur ; de unaquaque etiam
persona enuntiantur. At ternarius numerus in san-
cia Trinitate tres personas indicat. Praeclare enim
ac valde congruenter a divino Epiphanio dicium
est: Quid cause esl, cur non bis, aut quater
sanctas proclamant Serapbimn, sed ter; nisi ut
trium personarum in unam divinitatem &c domina-

σθαι, ὅτε τὰ ἐνδειχτιχὰ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ λέγο-
psv* οἷον ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Λόγος, ἧ σοφία τοῦ
Θεοῦ, xai fj δύναμις, ὁ ἐκ Πατρὸς γεννηθεὶς, ὁ σαρ-
κωθεὶς, ὁ σταυρωθεὶς σαρχὶ, ὁ ἀναστὰς, ὁ ἀνελθὼν εἰς
οὐρανοὺς, ὁ χαθήμενος ἕν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς, χαὶ τὰ
τοιαῦτα “Ὥσπερ οὖν ταῦτα ἐνδειχτιχὰ τῆς μιᾶς ὑπο-
στάσεως, καὶ οὐδαμῶς ὑφ᾽ ἑτέρας ὑποστάσεως, 1!

ἐπὶ τοῦ χοινοῦ τῆς θεότητος χώραν ἔχει; οὕτω xal ó

Τρισάγιος ὕμνος ἐνδειχτιχὸς ὧν τῶν τριῶν ὑποστά-
σεων, ἐπὶ μιᾶς τῶν ὑποστάσεων χώραν οὐχ ἔχει.
Ὥσπερ γὰρ ἐχάστην ὑπόστασιν τῆς ἀνθρωπότητος
ἄνθρωπον λέγομεν, φαμὲν δὲ τὴν πολλοὺς ἀνθρώπους
περιέχουσαν πόλιν, πολυάνθρωπον, οὐ δυνάμεθα δὲ
εἰπεῖν ἕχαστον ἄνθρωπον πολυάνθρωπον, eoe) καὶ
ἐπὶ τοῦ Τρισαγίου, ἑχάστην τῶν ὑποστάσεων ἅγιον
λέγομεν, Τρισάγιον δὲ, τὴν τρισυπόστατον θεότητα"

.' μίαν δὲ τῶν ὑποστάσεων Τριδάγιον, εἰπεῖν οὗ δυνά-

μεθα. Καὶ ὥσπερ ἀριθμοῦντες, ἕνα καὶ ἕνα xal ἕνα
λέγομεν, καὶ οὐ δυνάμεθα ἐφ᾽ ἑχάστου λέγειν τρισ-
ἀριθμον, οὕτω χαὶ ἐπὶ τοῦ Τρισαγίου * καὶ ὥσπερ

p ?frroc καὶ φέγγος xoi φέγγος λέγομεν, xai συν-

άψαντες δὲ, τριφεγγὲς σέλας φαμὲν, o0 λέγομεν δὲ
ἕχαστον τριφεγγὲς, οὔτω xal ἐπὶ τοῦ Τρισαγίον.
Ἡάντα μὲν οὖν ἐνιαίως xal ἀπλῶς χαὶ ἀπολύτως τὰ
ἐφ' ὅλης τῆς θεότητος λεγόμενα, χαὶ ἐφ᾽ ἑχάστης τῶν
ὑποστάσεων λέγονται. Ὃ δὲ τρὶς ἀριθμὸς ἐπὶ τῆς
ἁγίας Τριάδος, τῶν τριῶν ὑποστάσεών ἐστιν δηλωτι-
κὁς. Καλῶς γὰρ ἔφη καὶ λίαν χαιρίως ὁ θεοφόρος
Ἐπιφάνιος, ὅτι Διὰ τί μὴ δὶς, f) τετράχις τὸ, ἅγιος,
λέγει τὰ Σεραφὶμ, ἀλλὰ τρὶς, εἰ μὴ ὅτι τὸν τῶν
τριῶν ὑποστάσεων ἀριθμὸν χατα μηνύουσιν, εἰς μίαν
θεότητά τε xa χυριότητα ἑνούμενον ; ἅγιος ὁ Θεὸς

VARIMÆ LECTIONES.

i Leg. ol θεῖοι. 1 Edit μόνος.
1 Reg. 3451 hic addit λεχθείη.

t V. int. Jesum. Legebat per abbreviationem ὕν,υἱ in uno cod. reperi.

39 DE HYMNO TRISAGIO EPISTOLA. 30
καὶ Πατὴρ, ἐξ οὗ θεὸς ὁ Υἱὸς, xai Θεὸς «b Πνεῦμα A Uonem coeuntium numerum declarent (2) 7 — san-

€$ ἅγιον" ἅγιος ἰσχυρὸς ὁ Υἱὸς ἡ ἐνυπόστατος Θεοῦ
δύναμις" ἅγιος ἀθάνατος τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ
ζωοποιὸν, χαθώς φησιν ὁ 'Anóstoloc* « Ὁ νόμος τοῦ
πνεύματος «τῆς ζωῆς.» Οὐχ ὅτι οὐχ ἔστι Θεὸς ὁ
Υἱὸς, ἣ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, οὐδ᾽ ὅτι οὐχ ἔστιν ἰσχυ-
ρὸς ὁ Πατὴρ, ἣ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, οὐδ᾽ ὅτι οὐχ
ἔστιν ἀθάνατος ὁ Πατὴρ, ἢ ὁ Υἱὸς, ἀλλὰ χαθὼς ὁ
᾿Απόστολος τὰς ὑποστάσεις δεῖξαι βουλόμενος, qn-
σἰν"᾿ ς Ἡμῖν δὲ, εἷς Θεὸς ὁ Πατὴρ, ἐξ οὗ τὰ πάντα,
xal εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς, δι’ οὗ τὰ πάντα, xal
ἂν Πνεῦμα ἅγιον, ἐν ᾧ τὰ πάντα, » οὕτω χἀνταῦθα.
Τοῦτο δὲ xaX Δαδὶδ προανεφώνησεν εἰπών «ε Ὃν τρό-
πον ἐπιποθεῖ ἡ ἔλαφος ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων,
οὕτως ἐπιποθεῖ ἡ Ψυχή uoo πρὸς ck, ὁ Θεός.» Ἰδοὺ
χοινῶς τὴν θεότητα εἰπὼν, ἐπήγαγε, xal τὰς ὑπο-
στάσεις σημᾶναι βουλόμενος" « Ἐδίψησεν ἡ ψυχὴ μου
πρὸς τὸν Θεὸν τὸν loyophv τὸν ζῶντα. » Ὁ γὰρ ἀεὶ
ζῶν, ἀθάνατος. Εἰπὼν τοίνυν, « Ἐπιποθεῖ ἡ ψυχή
μου πρὸς σὲ, ὁ Θεὸς, » ἐσήμανεν τὴν μίαν θεότητα.
Ἑΐτα εἰπὼν, ε Ἐδίψησεν ἡ ψυχὴ μου πρὸς τὸν Θεὸν
τὸν ἰσχυρὸν, τὸν ζῶντα, 1 τὸ. τριαδιχὸν τῶν ὑποστά-
estoy ἔδειξε. Καὶ πάλιν ἐπανῆλθεν εἰς τὸ ἐνιαῖον τῆς
φύσεως" ε Πότε ἥξω xai ὀφθήσομαι τῷ προσώπῳ
«οὐ Θεοῦ.»

V. El δέ τις εἴποι ὅτι πολλάχις xal ἐπὶ μιᾶς ὑπο
στάσεως λέγεται τὸ τρισόλδιος, καὶ τριπόθητος, xal
«ρισμακχάριστος, γινωσχέτω ὅτι τὸ τρεῖς, ὅτε μὲν

διὰ «56, δι, διφθόγγου γράφεται, τὸν τριαδιχὸν ἀρι- c

θμὸν σημαίνει, ὅτε δὲ διὰ Ψιλοῦ τοῦ ε, τάττεται ἀντὶ
τοῦ, £04 ldxc, ὡς φεμὲν gpsic ἄνθρωποι, xa e Tpeic

sie οἱ μαρτυροῦντες, τὸ ὕδωρ xa τὸ αἷμα, καὶ τὸ

πνεῦμα, » xal τρὶς διὰ τοῦ ἰῶτα ἐπιῤῥηματιχῶς, ἀντὶ
«οὔ, ποιλιλάκις, ὥς φησιν ὁ ᾿Απκόστολος, « Περὶ τού-
«οὐ τρὶς τὸν Κύριον παρεχάλεσα, » ἀντὶ τοῦ, “ο.3-
Jac. Ἰστέον δ᾽ ὅτι xal ἐπὶ τοῦ τριαδιχοῦ ἀριθμοῦ,
ὅταν ἐπιῤῥηματιχῶς λέγηται, διὰ τοῦ ἰῶτα γράφε-
«αι. Οἷον ἅπαξ, καὶ δὶς, καὶ τρὶς, καὶ τετράχις,
xal ἐν τῇ συνθέσει δὲ, εἴτε τὸν τριαδιχὸν, εἴτε τὸν
πολλὰ ἀριθμὸν σημαίνει, διὰ τὸ ἰῶτα γράφεται *
τριώγυμος γὰρ ὁ τρία ὀνόματα ἔχων, χαὶ τριπόθη-
roc ὁ πολυπόθητος, τρισμαχάριστος ὃ πολλάχις μα-
κάριστος, τρισόλδιος, ὁ πολλάχις ὅλδιος. Kat ταῦτα

* Rom. vut, 2. * E Cor. vm, 6. * Psal. x11, 2.

ctus Deus (5) et Pater, ex quo Deus Filius, et. Dens
Spiritus sanctus : saucius. fortis Filius, Dei subsi-
stens virtus : sanctus immorialis Spirilus sauctus,
vivificans, quemadinodum ait Apostolus * « Lex
spiritus vitz 5.» 48/$ Non quod Deus non sit Filius,
aut Spiritus sanctus ; neque etiam quod fortis non
sit Peter, aut Spiritus sanctus; nec demum quod
Pater ininortalis non sit, nec Spiritus sanctus :
verum, sicut Apostolus personas indicare cupiens,
sit : « Nobis autem unus Deus Pater, ex quo
omnia ; et unus Dominus Jesus Christus, per quem
omnia : et unus Spiritus sanctus, in quo omnia * ; »
ita etiam hoc in loco. IIoc autem David his quoque
verbis. astruxerat : « Qoemadmodum desiderat
cervus ad fontes aquarum, ita desiderat anima
mea ad te, Deus *. » Ecce postquam cominune dei-
tatis vocabulum assumpsit, ut personas deinde δ,"
gnilicaret, subjunxit : « Sitivit anima mea ad Deum
fortem, vivum * » (nam qui semper vivit, immor-
talis est). Cum itaque óixlt : « Desiderat anima
mea ad te, Deus, » unam expressit divinitatem. Cum
autem subjecit, « Sitivit anima mea ad Deum for-
tem, vivum, » personarum tripitaten commonstra-
vit, Ac rursum ad unitatem natura regressus est,
« quando veniam et apparebo ante faciem Dei". »

4. Quod si quis objiciat de una persona szpe diei,
ter felicem, ter. cbarum, ter beatum : norerit, τρεῖς,
cum per diphthongum «t, scribitur, ternarium nu-
merum significare : cum autem per simplex t, idem

. valere quod, multoties. Síc dicimus τρεῖς, tres ho-

mines, el τρεῖς : « Tres sunt, qui testimoniam
dent, aqua, ei. sanguis, et spiritus*. » Τρὶς, vero
per simplex ἰῶτα adverbialiter, pro multoties, quo
sensu ait Apostolu$ : « Propter quod τρὶς, ter Do-
minum rogsvi*, » hoc est pluribus vicibus. lilud
porro sciendum est nnmerum ternarium, dam pet
adverbium enuntiatut, per ἰῶτα scribi : v. gr.
semel, et δὶς, bis, et τρὶς, ter, et τετράχις quater :
in compositione item, sive ternarium numerum,
sive plura simol denotet, per ἴωτα, scribi ut τριώ-
vupgog dicitur tria nomina habens, τριπόθητος,
mazime charus, τρισμαχάρισος, multipliciter beatus,
«ρισόλδιος, multis nominibus felix. Qus quidem in
81 Joan. v, 8. * ] Cor.

*jbid.S. " ibid.

NOTAE.
(2) Epiphan. in Ancorsto ; cujus verborum sen- D dici, ut differre significetur ab idolis, que terrena

sum duniazat proposuit Damascenus : nec enim ὑπό-
στάσιν pro persona sumendam concessit unquam
Epiphanius.

) Sanctus Deus. Hijmnan Trisagium ex hymno
Cherubieo, seu Seraphiico, sanctus, sanctus, sanc(us
Dominus Deus Sabaoth, et his verbis psal. x1 : Si-
ἔνε anima mea ad Deum, fortem, vivum, conflatum
esse dixerat ante Damascenum Jobius monachus,
vt éisciinus ex Photio cod, 222, hancque interpre-
talieaem traditam sibi fuisse aiebat a Judzo, qui
Christianam amplexus fidem sapientia et vita san-

ctimenia clarus evaserat ; scilicet Deum sanctumque -

sunt, οἱ manuum kominum opera, vereque abomi-
nanda ; forem, cum illa muta εἰ infirma sint ; im-
mortalem denique, eo quod illg spiritw et actione,
omnique vita careant. Insuper sanciom huncce vi-
rum sibi narrasse, ὡς τῷ μαχαρίῳ ἣ τοῦ εἰ ῥημένου

Ἑλῳδήματος δι᾿ à ὑψεως ἐμν σύνθεσις *
νὰ λων μὲν τὴν ἱερολογίαν ταύτην ἀναμελπόντων,
ἐχείνου δὲ τὴν μύησιν πρώτου ἐχεῖθεν ἐχδεξα μένου "
Beato Proclio Constantinopolitano praswli , predicii
carminis compositionem explicatam ſuisse. angelis
quidem divinas voces modulaniibus, illo omuium
primo ab eis expositionem. earum exciyicaue.

31 S. JOANNIS DAMASCENI 33
una persona perquam chara, beata ei felice locum Α μὲν ἐφ᾽ ἑνὸς προσώπου, πολυποθήτου xal πολνολδίου

babent. At vero, dum ternarium numerum exprimit,
monnisi de ipsomel numero proprie enuntiari po-
test : v. gr. διώννμος dic] nequit, qui nomina duo
von habet, nec τρίχροος, qui tribus eoloribus pre-
ditus non est. Quare cum trínominem aliquem vo-
eamus, indicamus ipsum tribus tantum nominibus
insigniri. Dum autem τρισάγιον, ter. sanctum. dici-
mus, in sancta quidem Trinitate locum habet :
quippe cum tres duntaxal personas complectatur,
quarum qualibet et sancta est ac celebratur, jure-
que ac proprie τρισάγιος ler sancta praedicatur. Ve-
rum si de una persona canereiur, suspicari quis
posset, eam vcl tribus essentiis, vel tribus hyposta-
sibus constare: quorum utrumque de unica divi-
nitatis persona asserere nefarium et impium est,
Quis potius hoe dicimus absurdum prorsus esse,
ad unam. ex divinitatis personis Trissgium hym-
num referre ; ut qui trés divinitatis personas aperte
deelaret. Nam si communem essentiam significaret,
de unaquaque persona pronuntiaretur, Cum autem
trium personarum numerum designet, ab re pror-

sus fuerit illun? 8$ de una efferre, ne alioqui .

hoyies-sanctam esse Trinitatem effutiamus. Siqui-
dem ternarius in se multplicatus, novenarium
numerum gigait.

δ. Diximus eum qui duo nomina habeat, bino-
minem diei, et qui tria nomina, nec plura, nec
pauciora, trinominem. Cur ergo ter tantum san-
ctus Pater, aut Filius, aut Spiritus sanctus dici-
tur ? numquid solus Pater in tribus personis sub-
sistit, aul solus Filius, aut solus Spiritus sanctus,
ut quilibet ter sanctus preedicetur? absit ! Imo inG-
nities inünite sanctus. At sancta divinitas, in tri-
bus personis exsistens, merito ter sancla proclama-
tur. Cum itaque Trissgius hymnus tres deitatis
persones indicet, de una persona dicendus non
est. Nam definitum numerum indefinite deitati
assignare non possumus, prseter essentig unitatem,
et personarum Trinitatem. Enim vero si quis ἃ
nobis sciscitetur , cur baptizande triplicem immer-
sionem facimus, quidnam aliud respondebimus,
nisi quod pro qualibet persona semel immergamus,
80 ter, quia tres persona sunt, non autem ter pro
qualibet persona? nam alioqui novem immersiones
adlibendz forent, quod omnino nefas esset. Eaque
etiam ratione ad unamquamque immersionem no-
men unius e tribus personis pronuntiamus. Eodem
modo si quieratur a nobis, cur hsee vox sanctus ler
canitur, non bis aut quater; propter Trinitatem in
tribus personis subsistentem id fleri, vere dixeri-
mus. Quanam itaque ratione Trisagium hymnum
de una persona canere possemus? sic etenim nos
ipsos mendaces, verborumque nostrornm refracta-
riog constitueremus, Unaquseque deitatis persona,

xai πολυμάχαρος χώραν ἔχει. Τὺ δὲ σημαντιχὸν τοῦ
τριαδιχοῦ ἀριθμοῦ οὐ δυνατόν, εἰ μὴ ἐπ᾽ αὐτοῦ χυ-
ρίως τοῦ ἀριθμοῦ λεχθῆναι" οἷον, ἀδύνατον μὴ δύο
ὀνόματα ἔχοντα, διώνυμον εἰπεῖν, χαὶ τὸν τρεῖς
χροιὰς μὴ ἔχοντα, τρίχροον. Ὅταν οὖν λέγωμεν
τριώνγυμον, δηλοῦμεν, τρία μόνον ἔχειν ὀνόματα ὃν
τριώνυμον προσαγορεύομεν», Ἐὰν δὲ εἴπωμεν rpic-
drior, ἐπὶ μὲν τῆς ἁγίας Τριάδος χώραν ἔχει. Τρεῖς
Ὑὰρ μόνας ὑποστάσεις ἔχονσα, ἑκάστης ἁγίας οὔσης
χαὶ ὑμνουμένης, οἰχείως ἂν λεχθείη τρισάγιος. Εἰ
δὲ ἐπὶ μιᾶς ὑποστάσεως ῥιηθείη, ὑποτοπάσει εις, T]
ὡς τρεῖς ἀγίας οὐσίας, ἣ τρεῖς ἀγίας ὑποστάσεις
χέχτηται " ὧν ἑκάτερον ἀθέμιτόν τε χαὶ &ae6k; ἐπὶ
μιᾶς τῶν τῆς θεότητος εἰπεῖν ὑποστάσεων, Καὶ τοῦτο
ὃὲ φαίημεν, ὡς τὸν Τρισάγιον ὕμνον ἐχφαντοριχὸν.
ὄντα τῶν τριῶν τῆς θεότητος ὑποστάσεων, ἄτοπον
μιᾷ τῶν τῆς θειότητος ὑποστάσεων ἀνατιθέναι. Εἰ
μὲν Ὑὰρ τοῦ χοινοῦ τῆς οὐσίας en 9 σημαντιχὸς,
ἐλέγετο ἂν ἐφ᾽ ἐχάστης τῶν ὑποστάσεων᾽ σημαντι-
χὸν δὲ ὄντα τοῦ ἀριθμοῦ τῶν τριῶν ὑποστάσεων, οὐχ
εὔχαιρον ἐπὶ μιᾶς αὐτὸν λέγειν, ἵνα μὴ ἐννάγιον τὴν
ἁγίαν Τριάδα ἀποφηνώμεθα. Ὁ γὰρ τρὶς ἀριθμὸς ἐφ᾽
ἑαυτὸν πολυπλασιαζόμενος, τὸν ἐννέα ἀπογεννᾷν
ἀριθμὸν πέφυχεν.

ε΄. Ἑΐπομεν, ὡς ὁ δύο χεχτημένος ὀνόματα, διώνν -
μος λέγεται, χαὶ τριώνυμός ἔστιν ὁ τρία ἔχων ὀνό-
ματα, xal οὔτε πλείονα, οὗτε ἐλάττογα. Τί οὖν τρῖ-

( τὸν μόνον ἅγιος ὁ Πατὴρ, fj ὁ Υἱὸς, $ τὸ Πνεῦμα τὸ

ἅγιον ἣ τρισυπόστατος ὁ Πατὴρ μόνος, ἣ ὁ Υἱὸς
μόνος, ἣ μόνον τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἵν᾽ ἔχαστος
λεχθείη τρισάγιος ; μὴ γέϑοιτο. ᾿Αλλὰ xal ἀπειράχις
ἀπείρως. Ἡ δ᾽ ἁγία θεότης, ὡς τρεῖς μόνας ὑποστά-
σεις ἔχουσα ἁγίας, εἰχότως ἂν ῥηθείη τρισάγιος.
“Ὥστε οὐχ ἐπὶ μιᾶς τῶν ὑποστάσεων χρὴ λέγειν τὸν
Τρισάγιον ὕμνον, ἐνδειχτιχὸν ὑπάρχοντα τῶν τριῶν
«ἧς θεότητος ὑποστάσεων. Ὡριαμένον γὰρ ἀριθμὸν
οὐχ ἔστιν εἰπεῖν ἐπὶ τῆς ἀορίστου θεότητος, εἰ μὴ
μονάδα μὲν οὐσίας, Τριάδα δὲ ὑποστάσεων. Ei γάρ
τις ἡμᾶς ἔρφϑιτο, ἀνθ᾽ ὅτου βωπτίζοντες, τρίτον ποιού-
μεθα τὴν κατάδυσιν, τί ἂν ἅλλο φαίημεν, ἣ ὅτι καθ᾿
ἑχάστην τῶν τῆς θεότητος ὑποστάσεων, μίαν χατά-
δυσιν, καὶ τρεῖς διὰ τὸ τρισσὸν τῶν ὑποστάσεων, καὶ

D οὐ τρεῖς καταδύσεις xa0' ἐχάστην τῶν ὑποστάσεων ;

ἢ οὕτω γε, ἐννέα τὰς καταδύσεις ἐποιούμεθα " ὅπερ
ἀθέμιτον P. Διὸ καθ᾽ ἐχάστην τῶν χαταδύσεων, τὸ
ὄνομα μιᾶς τῶν τριῶν ὑποστάσεων ἐπιλέγομεν.
Οὕτω xot ἐὰν ἑρωτώμεθα. τίνος χάριν τρὶς 4 τὸ,
ἅγιος, λέγεται, ἀλλ᾽ οὐ δὶς f| τετράχις ; διὰ τὴν
τρισυπόστατον θεότητα ἀληθεύοντες φαίημεν. Πῶς
οὖν τὸν Τρισάγιον ὕμνον ἐπὶ μιᾶς τῶν ὑποστάσεων
εἴποιμεν; ψεύστας γὰρ ἑαυτοὺς χαὶ παραδάτας τῶν
ἡμετέρων συνιστάνομεν λόγων" ἐχάστη τῶν τῆς
θεότητος ὑποστάσεων, ὥς φησιν ὁ θεῖο; Βασίλειος

VARLE LECTIONES.

" Edita προσαγορευόμενον.

2» Reg. 1 τῶν αὐτῶν ὑποστάσεων, deest τῆς θεότητος. * Duo codd. ἦν.

? Sic Mss. Vet. interpr, nefarium : edit, ἀδύνατον. * Regii 2 τρίτον. Vet, interpi. lerliium.

95 S. JOANNIS DAMASCENI 96
486 6. Nec quisquam dicat (quod quidem a A ς΄". EL δέ τις ἐρεῖ" Πολλῶν λεγόντων ἀχήχοα " ὅτι

multis audivi) quid probibeat , quominus, quem-
admodum post, Gloria Patri et Filio et Spiritui san-
clo subjungimus, crucifizo voluntarie, atque a mor-
tuis resurgenti, aut aliud quid hujusmodi; sic
etiam Trisagium hyninum canentes, addamus, qui
crucifixus est pro. nobis. Respondeinus enim ritus
et iraditiones Ecclesi: suum vigorem obtinere de-
bere. « Ne transgrediaris terminos antiquos, in-
quit Seriptura *!, quos posuerunt patres tui. »
Atque ut magnus monet Basilius "5, « quidquid
' antiquitate excellit, venerationem meretur. » Igi-
tur hic ritus antiquitus Ecclesie traditus fuit, ut
ad modum iextus dicatur, Gloria Patri et Filio et
Spiriiui sancto. Sicut ergo cum textui aliquem,
puta psalmi cujuspiam, aut cantici dicimus,
sepe subjungimus — troparium (5), vel modu-
lum, qui ad praecedentis textus sensum nequa-
quam accedit: sic postquam ad instar textus (6),

*5 Prov. xxi, 38. 5 orat. 1 De jejunio.

τίνος ἕνεχα, Δόξα Πατρὶ xal Υἱῷ καὶ ἁγίῳ Ilveó-
ματι λέγοντες, ἐπιλέγομεν πολλάχις, τῷ crav-
ρωθέντι βουλήσει, καὶ ἐκ γεχρῶν ἀγαστάντι, 3
᾿τοιουτότροπον, ἕτερον * τὸ Τρισάγιον λέγοντες, μὴ
ἐπενέγχωμεν τὸ, ὁ στκαυρωθεὶς δι' ἡμᾶς ; φήτωμεν
πρὸς αὐτόν " ὅτι τὰ ἔθη καὶ αἱ παραδόσεις τῆς "Ex-
χλησίας, χρατείτωσαν.ε Μὴ pévatps γὰρ, φησὶν, ὅρια

᾿αἰώνια ἃ ἔθεντο οἱ πατέρες aou.» Kat, Πᾶν τὸ ἀρχαιό-

«ntt διαφόρον, αἰδέτιμον,» ὁ μέγας Βασίλειος ἀπ-
εφήνατο. Τῇ οὖν Ἐχχλησίᾳ ἔθος ἐστὶν ἄνωθεν παρα-
δεδομένον, εἰς ῥητοῦ τάξιν λέγεσθαι τό" « Δόξα Πα-
τρὶ, χαὶ Υἱῷ, καὶ ἁγίῳ Πνεύματι.» “Ὥσπερ οὖν ῥη-
τὸν λέγοντες, ψαλμοῦ τυχὸν fj δῆς, ἐσιλέγομεν πολ-
λάχις τροπάριον ἢ μελῴδημα, μὴ τῆς τοῦ ῥητοῦ

B διανοίας ἐχόμενον" οὕτω; ὅταν ἐν ῥητοῦ τάξει, εἰς

τὸ, « Δόξα Πατρὶ, καὶ Υἱῷ, καὶ ἁγίῳ Πργεύμαει,
λέγομεν, ἐπιλέγομεν τροπάριον ἁρμόζον τῷ Υἱῷ
μόνῳ, μὴ ἐχόμενον τῆς διανοίας, ἢ τῆς συντάξεως

NOTE.

dem coenobii monachos catholicz fidei studiosissi-
mos fuisse, ita ut Petri Apamensis, socii Severi,
depositionem persequerentur, tum apud episcopos
secunda Syrie, tum etiam apud Hormisdam papam,
ad quem etiam Latine exstat ea de causa epistola
"Alexandri presbyteri. εἰ archimandrite | wonasterii
3. Maronis, aliorumque monachorum. (Quapropter,
ut eonjecturis tantisper indulgeam , existimavero
horum successores, virus tandem Jacobiticc hæ-
resís ebibisse, eo tempore quo Athanasius nefan-
dus Jacobitarum patriarcha, varia loca et regiones

ragrando, complures dementavit, ac prz cxteris

eraclio imperatori, quem Hierapolim usque con-
venerat, persuasit, ut unam duntaxat voluntatem
operationemque Christo tribueret. De hoc Atha-
nasio sanctus Antiochus, hom. 120, scribit : Au-
divimus venisse in Oriente precursorem Antichristi,
qui sedem Antiochenam ambiat obtinere. 1s Athana-
sius. ᾿᾿Αθανάσιος quidem nominalur, melius vero di-
eendus (oret θάνατος ἀθάνατος, mors immortalis, qui
Apollinarii, Eutychis, Severi, Jacobique dogmata
praedicat. Ἐπεὶ οὖν, ὡς γέγραπταί μοι, πολλὰς χώ-
pac xai τόπου; xaX νήσους ἐξ ἀνάγχης ἀμείδει, xal
συμθαίνει πολλὰς αἱρέσεις εἰς διαφόρους τόπους εἶναι"
Quandoquidem igilur, ut mihiscriptum est, in regiones
multas, locaque el insulas pergere cogitur, hinc contin-
gil ul varie variis in locis hereses nascantur. Cæte-
rum multa jam ssecula preteriere, ex quo inclyta

hymnum hunc accepisse, quem eti τριαδιχὸν ea
de causa nuncuparent, subjungit : « Quanquam
hzc, inquam, in Cnaphei additione, si pravum
ejus consilium demas, incommodi nihil futurum :
jta nimirum, uL post Trinitatis laudationem, con-
verso ad Filium sermone, his ille verbis supplicetur :
Qui crucifixus es pro nobis, müerere nobis. Quod et
Calandionem sensisse manifestum est, quando Cna-
hei additioni τὸ, Χριστὲ βασιλεῦ, premisit, et ab
cclesi:e u$u non abhorrere agnoscit Damascenus ;
cum post Trinitatis dozologiam, quie his verbis
continetur, Gloria Patri εἰ Filio et Spiritui sancto,
subjungi sspe soleat,cip σταυρωθένει βουλήσει, xat
ix νεχρῶν ἀναστάντι, eb. qui voluntate crucifizus
est, el qui resurrexit a mortuis, quæ ad Filium pro-
prie speetant. » Imo vero latissimam discrimen
nit Damascenus, nec quidquam jnterjici. patitur
pter has voces miserere nobis ; et ut tres personas
indicando, bas unum esse Deum significetur, con-
junctim dici alt numero singulari miserere nobis.
Cieterum una est. Jacobitarum tam Syri, quam
JEgypti sententia, hymno Trisagio de quo nunc
agitur, Filium seorsim ut ita dicam celebrari, qui
assumpta carpe crucifixus est pro nobis, et resur-
rexit. Sic anonymus Jacobita satis antiquus, in
wractatu De hymno Trisagio, cujus mihi fragmentum
concessum [fuit a ductissimo clarissimoque viro
D. abbate Renaudot, « omnes fideles in eo quidem

dens Maronitarum relicto errore δὰ Ecclesiam ea D consentire ait, in sua sanctificatione Dei et Tri-

evotione rediit, ut »lias religione vincere videatur.
Hie obiter monebo in parochis, seu dioecesi Cyrensi
exstitisse monasterium aliud saucti Maronis, cujus
vitam Tbeodoretus in Historia religiosa scripsit.
Ex quo certum videri possit, duos eadem circiter
eate, ejusdem nominis archimandritas in Syria
floruisse. Anastasius Sinaita in Ὁδηγῷ, non
semel meminit alterius Maronis; sed qui Nesto-
rianus, non Monophysita, aut Monotheleta fuit.

(8) Vox τροπάριον, in officiis ecclesiasticis Græ-
corum communis est. Goarius modulum transtulit.
Versiculum potius dixero. Caterum μελῴδημα tro-
parii synonymum esse innuit Damasceni contextus

od moduium interpretati sumus.

6) Sic pottquam s eic. Jacobus Sirmondus. in
epistolam ὅ Aviti Viennensis, qui de hymno Tris-
agio dicendum susceperat, postquam ex Damasceno
ostendit, Orientales Patres nunquam de Filio solo

pmitatis sancte Patris, et Filii, et Spiritus sancti,

nempe potentis, vivi, et bonorum largitoris, san-
ctificationem (seu bymnum) angelorum ad eam per-
tinere qua tribus sanctificationibus constat, di-
centium, Sanctus, sancius, "sanctus Dominus Sa-

baoth ; pleni sunt celi εἰ terra gloria ejus. sancta ;.

qe est confessio de saneta Trinitate. Sed Graecos
elchitas sanctificare Patrem incorporeum seorsim:
quamvis non abhorreant a sanctificatione Verbi

. incarnati, dicendo /er ante evangelium liturgiz,

sanctus. Deus, sanctus. fortis, sanctus. immortalis,
miserere nobis. Verum Coptitae Jacobite (idem.de
Syris dicendum) cum Evangelium Christum Dei
Filium incarnatum przcipue. spectet, qui est Ver-.
bum Dei Patris, et Psalmi Davidis prophetia de eo
sint, non vero de Patre, dicunt ante illud :-San-
ctus Deus, sanctus. fortis, saucius immortalis, qui.
nalus es ez Virgine, miserere nobis. Sanctus Dena,

l

$1 DE HYMNO TRISAGIO EPISTOLA. 38
«οὔ, « Δόξα Πατρὶ, χαὶ Υἱῷ, xai ἀγίῳ Πνεύματι.» A Gloria Patri et Filio et Spiritui sanctio, 87 reci-

Καὶ γὰρ τὸ μὲν, « Δόξα Πατρὶ xai Υἱῷ xoV ἁγίῳ
ἸΙνεύματι, ν πρὸς δοτιχὴν εἴρηται" τὸ δὲ μελῴδημα
πολλάχις πρὸς γενιχὴν, fj αἰτιατιγῆν. ?) εὐθεῖαν, ἢ
χλητικήν. Κἀντεῦθεν δῆλον, ὡς οὐ τῆς ἐννοίας ἔχε-
«αι τὸ μελῴδημα τοῦ, « λόξα Πατρὶ, xat Υἱῷ, καὶ
ἁγίῳ ᾿νεύματι. » Οὕτως ἐν ῥητοῦ τάξει φαμὲν οὐ-
δαμῶς τὸν σταυρὸν, ἢ τι τῶν ἀφοριστιχῶν τῆς τοῦ
Πατρὸς μόνης, ἢ τοῦ Υἱοῦ, ἣ τοῦ ἁγίου Πνεύματος
ὑποστάσεως ἐπιλέγομεν᾽ Ἅγιος ὁ Θεὸς ὁ Πατὴρ,
ἅγιος ἰσχυρὸς ὃ Υἱὸς ὃ capxuüelc σαρκὶ xal
ἀναστὰς, ἅγιος ἀθάνατος τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον.
Τὰς ὑποστάσεις εἰπὼν, xai ἕνα Θεὸν εἶναι τὰς
«ρεῖς ὑποστάσεις δεῖξαι βουλόμενος, συνάπτω καὶ
λέγω" 'EJAéncor ἡμᾶς, ὥς φησιν ὁ θεὸς νομοθετῶν

tavimus, troparium addimus soli Filio conveniens,
nec cum horum verborum, Gloria Patri et Filio et
Spiritui sancto, sententia ac constructione cohe-
rens. Etenim hac verba, Gloria Patri εἰ Filio εἰ
Spiritui sancto, dandi casu dicta sunt, modulus
autem, persazpe patrii, aut accusativi, aut nomina-
tivi, aut vocativi casus est. Ex quo perspicuum
est, modulum minime ex horum verborum, Gloria
Patri el Filio et Spiritui sancto, sensu pendere, nec
admodum textus dici. Sic nequaquam crucem, avt
aliquid quod Patris duntaxat, aut Filii, aut Spiri-
tus sancti personam secernat, subjungimus ; puta,
Sanctus Deus Pater, sanctus fortis Filius, qui in-
carna(us esi et resurrexit : sancius immortalis Spi-

τῷ Μωσῇ * « Κύριος, ὁ Θεός σου, Κύριος εἷς ἐστι "» À ritus sanctus. Postquam tres personas dixi, ut eas

χαὶ τὰ Σεραφὶμ, ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος, Ἀύριος
Σαδαώθ. Θεὺς ὁ Πατὴρ, Θεὸς ὁ Υἱὸς, Θεὸς τὸ Πνεῦμα
$$ ἅγιον, ἀλλ᾽, Εἷς Θεὸς, ἔφησαν οἱ θεηγόροι Πατέρες"
χλι ἅγιος ὁ Πατὴρ, καὶ ἅγιος ὁ Tidc, καὶ ἅγιον τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἀλλ᾽ εἷς τὰ τρία ἅγιος" χαὶ Κύ-
μος, καὶ Κύριος, καὶ Κύριος, ἀλλ᾽ εἷς δὲ Κύριος.
θεὸς δὲ, xol Θεὸς, xoi Θεὸς Πατὴρ, f| Θεὸς, καὶ
θεὸς, xal Θεὸς 6 Υἱὸς, 4 θεὸς, καὶ Θεὸς, καὶ θεὸς
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἣ ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος, ἢ Κύ-

poc, Κύριος, Κύριος, ἐπὶ μιᾶς τῶν ὑποστάσεων, οὐὖ-

δεῖς κου τῶν ἐγχρίτων Πατέρων ἡμῶν διηγόρευσεν.
Ὥσπερ γὰρ τὴν Τριάδα ἀδύνατον λέγειν μίαν ὑπό-
στασῖν, οὕτιυς οὐδεμίαν τῶν ὑποστάσεων, Τριάδα
λέγειν ὅσιον. Οὕτω καὶ ἐπὶ Πρόχλου τοῦ τρισμαχα-
pvo ἐξ ἀποκαλύψεως θείας τὸν Τρισάγιον ὕμνησαν
ὕμνον, ἅγιος ὁ Θεὸς, ἅγιος ἰσχυρὸς, ἅγιος dódra-
τος, ἐλέησον ἡμᾶς, ὅτε τὸ παιδίον ἐκ μέσης τῆς πλη-
ϑύος τῶν λιτανενόντων ἡρπάχθαι φασὶ, xa μεμνῆσθαι
τὸν ὕμνον, ἐν ἀέρι γενόμενον, ἔχ τινος ἀγγελιχῆς
δυνάμεως, καὶ μαρτυρίαν τῆς τοῦ ὕμνου θειότητος γε-
γενῆσθαι, τῆς ἐπαγωγῆς τὴν λώφησιν. Οὕτω δὲ xat
ὁϑείῳ βαχχενόμενος" Πνεύματι τῶν X θειότατος θία-
οοςὕμνησε. Καὶ τίς fj χαινὴ διδαχὴ αὕτη ἡ νῦν χυ-
χῶσα τὸν τοῦ Θεοῦ λεῶν, xal ἀτάχτως διαταράττουσα ;

tres unum esse Deum demonstrem, conjunctim
dico, miserere nobis. Quemadmodum Deus legem
Moysi tradens ait : « Dominus Deus tuus, Dominus
unus est !*. » Et, Serapbim, sancíus, sanctus, sanctus,
Dominus Sabaoth, Deus Pater, Deus Filius, Deus Spi-
ritus sanctus; verum Deus unus, inquiunt divini Pa-
tres. Sanctus Pater, sanctus Filius, sanctus Spiritus
sanctus ; verum hi tres unus sanctus sunt. Et Domi-
nus, Dominus, Dominus, sed unus Dominus. Αἱ Deus
et Deus et Deus Pater, aut Deus et Deus et Deus Fi-
lius, aut Deus et Deus et Deus Spiritus sanctus, aut
sanctus, sancius, sanctius, aut Dominus, Doni-
nus, Dominus, de una duntaxat persona, nemo
probatorum Patrum ad hunc usque diem pronun-
tiavit. Quia sicut Trinitatem personam unam di-
cere non possumus, ita nec personam ullam, Tri-
nitatem dicere fas est. Ad bunc etiam modum sub
beatissimi Procli pontificatum ex divina revelatione
Trisagium hymnum cecinerunt, sancius Deus, san-
ctus fortis,sanctus immortalis, miserere nobis ; nempe
cum puerum ex media solennes supplicationes ha-
bentium turba raptum fuisse aiunt, subvectumque
virtute quadam angelica in aerem, carmen istud di-
dicisse, sedatamque tempestatem testimonio fuisse,

quantum in boc bymno divinitatis esset. Eadem etiam mente divinissimus sexcentorum et trigiuta Pa-
trem chorus **, Dei Spiritu plenus cum esset, illum cecinit. Qux igitur hzc nova doctrina est, quo
nunc Dei populus exagíitatur, temereque perturbatur?

C. "AXY ἐρεῖ τίς αὖθις τυχόν" Διὰ τί ὑπόστασιν, D 7. Verum fortasse dicet rursus quispiam : qui

ὑπόστασιν, xal ὑπόστασιν λέγοντες, τρεῖς Ünostá-
eti, φαμέν" Θεὸν δὲ, χαὶ Θεὸν, καὶ Θεὸν λέγοντες
οὐ τρεῖς ϑεοὺς λέγομεν ; Πρὸς ὅπερ ἀποχρινούμεθα,
ὅτι τὰ μεριχὰ, οὐ χοινοποιοῦνται, τὰ δὲ χοινὰ, εἰ

5 Deut. vi, 8. '* Chalced, synod. act. 1.

fit, ut hypostasim, hypostasim, hypostasim faten-
tes, tres hypostases asserimus; cum autem Deum
et Deum et Deum dicimus, tres deos non dicamus?
Ad hoc respondemus, quæ particularia sunt, com-

VARUE LECTIONES.

ὁ Reg. 9 βεδαχχευμένος.

NOTAE.

sanctus fortis, sancius.immorlalis, qui crucifixus es
pro mobis, miserere nobis : sanctus Deus, sanctus
fortis, sanctus immortalis, qui surrexisti a mortuis
εἰ ascendisti in coelos, miserere nobis. lstaec omnino

-. eonveniust cum hisque ex Severo Antiocheno re-

eitavi in pnfatione. Quia vero Severus episcopus
Ashumim in opere De exercitiis Christianorum,

J

quo magnam partem rituum Copticorum illustrat,
ter sanctum hymnum recitat sine additione, hine
conjici potest additionem illam ante annum 970
Coptis incognitam fuisse; vel eos, quemadmodum
Maronitz, carmen istud identidem sine adjectione
cecinisse. Atqui Maronitarum ritus nihil a Jacobi-
ticis olim discrepabant.

39

munia non fleri; communia vero, tametsi ab uno-
quoque particulari. participentur, ast una commu-
nique ratione: et quidem quelibet persona priva-
tim consideratur ; non autem ipsis communis est
hypostasis. Deitas vero, sanctitas et dominatio,
elsi in unaquaque personarum reperitur ; commu-
nis tamen trium personarum est, quia una, Neque
enim alia est Patris, alia Filii, alia Spiritus sancii
deitas, neque alia sanctitas aut dominatio ; verum
una et eadem In totum aut et indivise in unaquaque
personarum exsistit; tote Patris, (oia Filii, tota
Spiritus sancti; una 48$ Patris, una Filii, una
Spiritus sancti, Persogarum autem non eadem est
patio: verum alia Patris, alia Filii, alia Spiritus
sancti, Quamobrem quaslibet persona secundum se

Deus, et sanctus, et Dominus, et si qui aliud id ge- B

neris est, dicitur, Dum vero simul numerantur,
non tres dii, aut sancti, et Domini, sed hzc tria,
unus Deus, unus Dominus, unug sanctus : quia
Deus et ejus virtutes, Verbum nempe et Spiritus,
unus Deus, unus sanctue, unus Dominus, ei non
wes; etsi Deus et Deus et Deus sunt: eo quod
perfecta quzlibet persona sit. ltem sanctus et
sanctus ei sanctus : Dominus quoque et Dominus
et Dominus, non vero tres dii, aut sancli, aut do-
mini. Verbum enim et Spiritus, virtutes Patris
Sunt ; virtutes jinquam, subsistentes, quse proinde
a Patre, ex quo, et in quo sunt, et ad quem uti
ad causam referuntur, separari nequeunt. Neque
enim loco, aut voluntate, aut actione, aut viribus,
aut auctoritate, aut ulla alia re ex his quz de Deo
dicuntur, ab eo secernuntur: sed subsistentiis
duntaxat ac proprietatibus, quibus unaquaque
persona sigillatur. Nos etenim, cum gignimur,
omnino a patribus scindimur ac disjungimur :
quod Theologus Gregorius declarans !*, his verbis
usus est, dimiitentes dimissi. Non enim apud nos
fllius patris sui virtus est, aut verbum , aut sa-
plentia, At in Deo hec duo simul concurrunt,
quod Filius et Spiritus Patris virtutes sint, veluti
sermo et spiritus mentis virtutes sunt : item quod
| person: perfecti sint ; quod quidem soli Deo qui
supra essentiam est, convenit. Nos vero sententia
et potestate εἰ loco scindimur : quo etiam ſit ul
ille et ille, non homo, sed homines dicantur ; id

quod in Deo locum non habet, ut jam diximus. D

Sed ea quoque loca, quse ipsi proferunt, inspi-
£ere et accurate exculere juvat. Patrum enim sunt
(neque id infciabimur), at decet ut sanctos Patres
ac magistros, quorum unam et ab omni varietate
alienam de fide sententiam, una sancti Spiritus vis
et illuminatio monstravit, concordes, non invicem
contrarios, ἃς multo minus sibimetipsis adversan-
tes secumque pugnantes ostendamus.

*5 (rat. 36.

S, JOANNIS DAMASCENI

40
xa ἐφ᾽ ἐχάστον τών μεριχῶν μετέχεται, ἀλλ᾽
ἐνιαΐως xal xotwüg* καὶ ἐχάστη μὲν ὑπόστασις,
᾿διαζόντως θεωρεῖται, οὐκ ἔστιν δὲ αὐτῶν χοινὴ μία
ὑπόστασις. Ἢ δὲ θεότης, χαὶ ὁ αγιασμὸς, χαὶ ἢ
κυριότης, εἰ xal ἐφ᾽ ἐχάστης τῶν ὑποστάσεων μεῖ-
ἔχεται, ἀλλὰ κοινὴ τῶν τριῶν ἐστιν ὑποστόσεων, μία
τυγχάνουσα. Οὐ γὰρ ἄλλῃ θεότης Πατρὸς, xal ἄλλη
Υἱοῦ, καὶ ἄλλη ἀγίον Πνεύματος, οὐδὲ ἁγιασμὸς,
ἢ χυριότης, ἀλλὰ μία χαὶ ἡ αὐτὴ ὁλικῶς, καὶ ἀδιαι-
ρέτως ἐν ἑκάστῃ τῶν ὑποστάσεων οὖσα " πᾶσα Πα»
«ρὺς, πᾶσα Υἱοῦ, πᾶσα ἁγίου Πνεύματος, μία Πατρὸς,
xo μία Υἱοῦ, χαὶ μία ἁγίου Πνεύματος. Αἱ δὲ ὑπο»
στάσεις, οὐχ οὕτως, ἀλλ' ἑτέρα Πατρὸς, ἑτέρα Υἱοῦ,
καὶ ἑτέρα ἁγίου Πνεύματος. ᾿Εχάστη μὲν οὖν ὑπό-
στάσις χαθ᾽ ἑαυτὴν Θεὸς, καὶ ἅγιος, καὶ Κύριος
λέγεται, xal εἴ τι τοιοῦτον, ὅτε δὲ συναριθμοῦνται,
ob τρεῖς θεοὶ, ἣ ἅγιοι, ἢ Χύριοι, λέγονται, ἀλλ’ εἷς
Θοὺ; τὰ τρία, εἷς Κύριὸς, εἷς ἅγιος, ὅτι Θεὸς, καὶ
αἱ αὐτοῦ δυνάμεις, Λόγος καὶ Πνεῦμα, εἷς θεὸς, εἷς
ἅγιος, εἷς Κύριος, καὶ οὐ τρεῖς. ᾿Αλλὰ Θεὸς μὲν,
καὶ Θεὸς, καὶ θεὺς, διὰ τὸ τέλειον τῆς ἐχάστου !
ὑκοστάσεως, καὶ Rytoé, xal ἅγιος, καὶ ἅγιος, καὶ
Κύριος, καὶ Κύριος, καὶ Κύριος" οὐ τρεῖς δὲ δεοῖ,
ἢ ἅγιοι, ἣ Κύριοι. Διότι ὁ Λόγος xa τὸ Πνεῦμα δυνά-
pete εἰσὶ τοῦ Πατρός" δυνάμεις δὲ ἑνυπόστατοι ἀχώ-
ρίιστοι τοῦ Πατρὸς, τοῦ ἐξ οὗ, καὶ iv ᾧ εἰσι, καὶ
κρὺς ὃν ὡς αἴτιον ἀναφέρονται, Οὔτε γὰρ τόπῳ 1
βουλήσει, ἢ ἐνεργείᾳ, ἢ ἰσχύϊ, fj ἐξουσίᾳ χωρίζονται,
fj τινι τῶν ὅσα ἐπὶ Θεοῦ λέγεται" εἰ μὴ μόνον ταὶς

¶ ὑποστάσεσι, καὶ τοῖς χαραχπηριστικοῖς ἐχάστης πον

στάσεως ἰδιώμασιν, Ἡ μεῖς γὰρ γεννώμενοι, τεμνό-
μεθα διάμπαξ τῶν Πατέρων, χαὶ χωριζόμεθα, καὶ
τοῦτο δηλῶν ἔφησεν ὁ θεολόγος Γρηγόριος, dpuirtsc
ἀφιάμενοι. Οὐ γὰρ δύναμις τοῦ Πατρὸς ὁ ΥἹἱὸς ἐφ᾽
ἡμῶν καθέστηχεν, οὐδὲ λόγος ἣ σοφία" ἐπὶ δὲ Θεοῦ,
τὰ δύο συντρέχουσι, τὸ xal δυνάμεις εἶναι τοῦ Πατρὸς,
τὸν Υἱὸν, καὶ τὸ Πνεῦμα, ὡς Aóyov νοῦ καὶ τὸ
Πνεῦμα, xal ὑποστάσεις τελεΐας, ὅκὲρ πρέπον
μόνῳ τῷ ὑπερουσίῳ Θεῷ. Ἡμεῖς δὲ καὶ γνώμῃ τε-
μνόμεθα, xaX δυνάμει, καὶ τόκῳ, Διὸ xal ἄνθρωποι,
οὐχ ἄνθρωπος ὁ δεῖνά, xai ὁ δεῖνα λεγόμεθα»
ἐπὶ δὲ Θεοῦ, οὐχ οὕτιος, ἀλλὰ χαϑῶς προειρή-
xapty.

'AXX ἄγε xaX δὴ καὶ ἃς προφέρουσι χρήσεις, ἐπι»
σκεψώμεθα, xai τὴν ἀχριδῆ τούτων ἐξέτασιν «orn»
σώμεθα. Πατριχαὶ γὰρ αὗται, καὶ οὐδαμῶς ἀντεροῦ-
μεν" ἀλλὰ χρὴ συμφώνους, xoi μὴ ἀλλήλοις bvav-
τίους, οὐδὲν δὲ ἔλαττον ἑαντοῖς ἀντιλόγους xax ue
χομένους ἀποδεικνύειν τοὺς ἁγίους Πατέρας καὶ
διδασχάλους · ὧν τὸ περὶ πίστεως φρόνημα ἐνιαῖον
χαὶ ἀπαράλλακτον ἔδειξεν ἡ μία τοῦ Πνεύματος δύ-
ναμίς τε καὶ ἔλλαμψις.

VARLE LECTIONES.-
t Reg. 1991 in fragm. ἑχάστης. * Reg. 2930 ὡς ὑποστάσεις τελείας, νοῦν λόγον, καὶ κνεῦμα, ὅπερο —

4 DE HYMNO TRISAGIO EPISTOLA. δ
w. 0 μὶν οὖν ἐν μαχαρίᾳ τῇ Y λήξει ᾿Αθανάσιος 6 ἃ 8. Divinus itaque, bealæquo memoriz vir Atha:

Gee xíetoc, ἐν τῷ περὶ σαρχώσεως καὶ Τριάξος λόγῳ,
«ἀδε φησί « Θεὸς οὖν ἐστιν ὁ γεννηθεὶς xat γενό-
pévoc ἄνθρωπο: * χαὶ ἡμεῖς φαμεν, ὅτι Θεός ἐστιν,
ὅτι χαθ' ἡμᾶς γενόμενο; ἄνθδρωπος. ᾿Αλλ οὐ Θεὸς
καὶ Θεὸς καὶ Θεὰᾶς, ὁ εἷς τῆς Τριάδος, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ
καὶ Θεὸ; ἅγιος " ἀλλ᾽ οὐγ ἅγιος, καὶ ἅγιος, καὶ ἅγιος,
Οὐδὲ τρὶς μόνον ἅγιος, ἀορίστως, χαὶ ἀπειράχις
ἅγιος xai ὑπεράγιος. » αὶ πάλιν ἀλλαχοῦ λέγει"
4 Κίδομεν αὐτὸν, καὶ οὐχ εἶχεν εἶδος, οὐδὲ χάλλος.
*Hv γὰρ αὐτὸν πρὸ τούτου θεωρήσας ἐν τῇ θεϊχῇ
καὶ ἐνδόξιν μορφῇ καθήμενον ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ χαὶ
ἐπηρμένου, ὅτε τὰ Χερουδὶμ ἐδοξολόγουν αὐτὸν λέ-
γόντα, ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος, Κύριος Σαδαώθ, Καὶ
μετὰ ταῦτα δρᾷ αὑτὸν μορφὴν δούλον λαδόντα, xal

nasius '* in oratione de Incarnatione ac Trinitate,
hzc ait : « Itaque Deus est, qui geuitus cst, atquo
homo factus est: nosque profülemur eum esse
Deum, qui propter nos factus est homo. Sed non
Deum et Deum ct Deun, qui ex Trinitate unus
est, Dei Filius, aec Deus sanctus , vcrum non, san-
cius ei sanctus et sanctus; neque ter duntaxat
sanctus, sed interminate atque inflnite sanctus,
omnique sanctitate sublimior. » Rursum alio loco
ait : « Vidimus eum non habentem speciem, nequo
decorem. Siquidem ipsum prius in divina et illustri
forma in solio excelso et elevato sedentem con-
spexerat. Cum Cherubim gloriam ipsius his verbis
celebrarent, sanctus, sanctus, sanctus, Dominus

ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενον. » Ταῦτα προ- D Sabaoth. Postea vero ipsum cernit, servi forma

φέρονσιν͵ & xal ἡμεῖς ἀσπαζόμεθα " ἀλλ᾽ εἰπάτωσαν *
μόνον εἶδον x τὸν Υ͵ὸν χαθήμενον ἐπὶ θρόνον, ἣ τῷ
llexpA συνεδρεύοντα ; μόνον δοξολογούμενον, ἣ σὺν
τῷ Πατρὶ καὶ Πνεύματι; Εἰ μὲν οὖν μόνον, εἰπά-
φωσαν τῷ Υἱῷ μόνῳ xai τὸν Τρισάγιον ὕμνον. Ei
& σὺν τῷ Πατρὶ χαὶ τῷ Πνεύματι, ἐπιγνώτωσαν τῆς
Τριάδος εἶναι ἀχώριστον, τὸν ἐμφαντικὸν τῶν τριῶν
ὑποστέσεων, «aV τῆς μιᾶς οὐσίας xal χυριότητος
elvev. ἽΛγιος γὰρ, ἅγιος, ἅγιος, ὑμνοῦντα τὰ Σερα-
Vip, xal τῇ Τριάδι τὸν ὕμνον προσάγοντα ὑμνοῦσιν
τὸν Ἰησοῦν. Εἷς γὰρ τῆς Τριάδος ὁ Ἰησοῦς " οἱ δὲ
9p Υἱῷ μόνῳ τὸν Τρισάγιον ἀνατιθέντες ὕμνον, ἀμέτ-
ὄχον τοῦ ὕμνου τὸν ἸΙατέρα xai τὸ Πνεῦμα τιθέασι.
Ta μὲν γὰρ wovà συμπεριλαμδάνει τὰ μεριχά" τὰ
ἢ μερικὰ, τὰ χαθόλου οὐχέτι. Ὁ μὲν γὰρ ἄνθηωπον
εἰκὼν, πάντας τοὺς χατὰ μέρος ἐσήμανεν" ὁ δὲ
Bítpov εἰπὼν, αὐτὸν μόνον ὑπέφηνεν, ἀφεὶς τὰς
λοιπὰς ὑποστάσεις τῆς ἀνθδρωπότητος.

indutum, atque in similitudinem bominum fa-
ctum. » Hec illi proferunt, qua nos etiam am-
plectimur. Verum (dicant ipsi) solumne Filium in
throno. sedentem viderit, an cum Patre 489 sc-
dentem ? solumne glorificatum , an vero cum Patre
ac Spiritu? si solum ; tersanctum hymnum Filio
soli attribuant. Sin autem cum Patre ac Spiritu ;
agnoscant canticum istud a Trinitate separari non
posse quoties persons declarantur unaque essen-
tia et una dominatio. Etenim cum Seraphim san-
ctus, sanctus, sanctus canunt, atque bunc hymnum
Trinitati offerunt, Filium una predicant , utpote
qui ex Trinitate unus est. Qui autem ter sanctum
bvmnum ad Filium tantummodo referunt, ab
hymno Patrem et Spiritum sanctum excludunt :
quia sub communibus particularia comprehen-
duntur ; sub particularibus autem communia non
item. Nam qui hominerm dixit, singalosg omnes ho.

mines signilicavit : qui autem Petrum, ipsum solum designavil, omissis ceteris humans — naturae

personis.

V. Πάλιν προδάλλονται τοῦ ἁγίου Ἐπιφανίου, tx
τοῦ εἰς τὴν ἁγίαν Θεοτόχον λόγου « Ἦ μαχαρία ἐν
γυναιξὶν, ἡ τὸν Λόγον ix. σοῦ σαρχωθέντα τεχοῦσα,
Αόγον τὸν τοῦ Πατρὸς Υἱόν, Λύγον τὸν προαιώγιον
Θεὸν, Aóvov υοὃὸν ἄναρχον χαὶ ἀΐδιον, Λόγον τὸν
ὁμοούσιον τῆς ἀχωρίστου Τριάδος, Λόγον τὸν σὺν
Πατρὶ καὶ ἁγίῳ Πνεύματι προσχυνούμενον, Λόγον
τὸν σύνθρονον τοῦ Πατρὸς, Λόγον τὸν ἐπὶ τῶν Χε-
ρουδὶμ καθήμενον, Λόγον, ὃν τετράμορφα ζῶα δοξο-

9. At vero hoc rursum ex sancti Epiphanii ora-
tione de sancta Dei Genitrice proferunt : « Beata
tu inter mulieres, qua Verbum ex te incarnatum
peperisti; Verbum iuquam Patris Filium, Verbutn
ab axterno Deum, Verbum initij expers et sempi-
ternum, Verbum consubstantiale indivisa Trinita-
tis, Verbum quod cum Patre et Spiritu sancto
adoratur, Verbum Paterni solil socium, Verbum
sedens super Cherubim, Verbum, cujus gloriam

λογοῦσι, λέγοντα, « “Αγιος, ἅγιος, ἅγιος, Κύριος Za- D animalia quadriformia celebrant, sanctus, sancius,

δεωῦ - πλήρης 6 οὐρανὸς xal ἡ γῇ τῆς δόξης aov. »
El μὲν ἑτέρα ἡ δάξα αὐτοῦ παρὰ τὴν τοῦ Πατρὸς,
μόνου αὑτοῦ καὶ τὸν ὕμνον φήσομεν. Εἰ δὲ μία ὃδο-
Doria, καὶ χοινὴ τῆς ἁγίας Τριάδος, εἷς καὶ χοινὸς
χαὶ Δ ὕμνος. ΓΑγιος γὰρ, ἅγιος, ἅγιος λέγοντα, δοξο-
λογοῦσι τὸν Υἱὸν, ἀλλ᾽ οὗ τὸν Υἱὸν μόνον, ἀλλ᾽ ὡς
ἕνα τῆς ἁγίας Τριάδος, μέσον Πατρός τε xai Πνεύ-
ματος.

'5 orat. de saíni. adv. Christi.

sanctus, Dominus Deus Sabaoth : pleni sunt coeli
el (erra. gloria ejus. 1: Si ipsius gloria a Patris
gloria diversa est ad ipsum quoque solum bymnum
pertinere dicemus. Sin autem unaet communis
sancte Trinitatis laus est, unus atque communis
sit hvmnus necesse est. Nam cum sanctus, sanctus,
sanctus canunt, Filium laudant ; verum non Fi-
fium modo, sed ut ex Trinitate unus est, inter Pa-
irem et Spiritum sanctum medius,

VARLE LECTIONES.
Y Reg. 2950 in marg. τῇ μνήμῃ. * Reg. 1991 εἶδιν, Isaias scilicet, nec male.

PATROL, Cn. ΧΟΡ,

4 S. JOANNIS DAMASCENI | 4

10, Dcinde ex Cbrysostemo in illud : Benedictus , A

cujus principium est, Ex miraculis miracula , haec
afferunt !** : « Hodie Rex gloriz in terra voce pro-
phetica celebratur, atque celestis epuli terrigenas
socios facit : ut ostendat utrorumque se Dominum
. esse ; quippe qui ab utrisque consona voce laude-
tur. Quainobrem superi quidem salutem illam, qua
in terra facta est, declarado canebant * Sanctus,

sanctus, sanctus, Dominus Deus Sabaoth :. pleni

sunt cali et terra gloria ejus, Qui autem bic infra
degebant, una cum colitibus festivitatem agentes
clamabant : Hosanna in. exceleis, hosanna filio Do-
vid. » Ecquis tandem sane mentis Davidis filium
᾿δὺ hymni Trisagii laude secretum dixerit? Siqui-
dem unus de Trinitate simul cum Patre et Spiritu
eancio collaudatur ; sed ad ip&um solui ter san-
etus hymnus refertur. Neque enlm cum Seraphim,
saucius , sanctus, sanctus, dicebant, solum Patrem,
aut solum Filium, aut solum Spiritum sanctum
significabant ; sed divinitatem in tribus personis
exsistentem, velut ter sanctam dominationem Ejus-
dem ilaque sursum cum Patre οἱ Spiritu gloria
celebratur; Seraphim non ipsum solum, sed cum
Patre ac Spiritu canentibus οἱ clamantibus, san-
ctus, sanctus, sanctus. Atque idem rursus hunc
in modum in terra laudatur Jlosanna in excelsis,
llosanna filio David : cum tamen hoc hymno una

tantum (etsi Davidis fllius fuit) sublimium divi-

nitatis personarum indicetur.

A90 11. Quod si etiam divinus ille Pater dicat, .

quod superi partam in terra salutem nuntiantes
canebant, opiime prorsus et divinissimo afflatus
instinctu haec ait. Scimus enim colum et terram
divina gloria semper plena fuisse : siquidem « om-
nia opera Domini Pominum benedicunt , ipsiusque
gloriam enarrant!*, » At quia in colis angeli veri
Dei gloriam agnoscebant, bumana autem natura,
qui terre domicilium nacta est, eo exciderat, υἱ
incorruptibilis Dei gloriam in corruptibilis hominis
et volucrum et quadrupedum similitudinem muta-
ret : idcirco vir Deo plenus terram divina gloria
impletam fuisse ait, quia terrz incola ad divinse
glori; cognitionem pervenerunt : id quod quidem,
nec aliud quidquam preterea, iis, qui in terra
erant, salutem attulit, Manifestum est autem divi-
nam gleriam, quemadmodum Patris, ita et Filii et
Spiritus sancti esse. Sic enim Dominus etiam, qui
menliri non potest, ad Patrem dixit: « Pater,
opus consummavi , quod dedisti mihi : manifestavi
uomen tuum "". » Et rursum : « IIec est vita zeterna,
ut cognoscant te solum Deum verum, et quem misi-
sti Jesem Cliristum **. » Hoc modo, uti natura,
ita etiam gloria trium divinitatis personarum com-
munis est.

13. Ex sancti item Cyrilli Alexandrini libro De-

8 Tom. v. Edit. Savil. p. 882.

** Dan. ii, 57; Psal. xvui,

t, Εἶτα τοῦ Χρυσοστόμου el; τὸ, Εὐλογημένος,
ob ἡ ἀρχὴ, "Ex εῶν θαυμάτων εἷς θαύματα" ε Xt-
μερον ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης ἐπὶ γῆς προφητικῶς ὅδο-
ξάξεται, καὶ κοινωνοὺς τῆς ἐπουρανίον εὐωχίας τοὺς
γηγενεῖς ἀναδείχνυσιν * ἵνα δείξῃ, ὅτι αὐτός ἐστι Κύ-
ριος ἀμφοτέρων, ὡς ἑκατέρωθεν συμφώνως ἀνυμνού-
μενος. Διὰ τοῦτο οἱ μὲν ἄνω, τὴν ἐπὶ γῆς σωτηρίαν.
χαταμηνύοντες ἕψαλλον, Δγιος, ἅγιος, ἅγιος,
Κύριος Za6ud0* πλήρης πᾶσα ἡ Tfj tic δόξης αὖ»
τοῦ. Οἱ δὲ κάτω, τῇ ἐπουρανίῳ εὐφροσύνῃ συμπαν-.
ηγυρίζοντες ἐχραύγαζον, Ὡσανγὰ ἂν τοῖς ὑγίστοις,
ὡσαννὰ τῷ Υἱῷ Δαδίδ. » Καὶ εἰς εἴποι εὐφρονῶν,
τὸ Υἱὸν Aa65 χεχωρίσθαι τῆς τοῦ τρισαγίου ὕμνο-
λογίας ; Εἷς γὰρ τῆς ἀγίας. Τριάδος συνδοξολογεῖται
Πατρὶ xa! Πνεύματι, ἀλλὰ o0 τὸ Τρισάγιον εἰς αὖ--
τὸν μόνον ἀναφέρεται. Οὐ γὰρ ἅτιος, ἅγιος, ἅγιος
λέγοντα τὰ Σεραφὶμ, μόνον τὸν Πατέρα. ἢ μόνον τὸν

Tidv, ἣ μόνον τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἑτήμανεν, ἀλλὰ

πἣν τρισυπόστατον θεότητα, ὡς μίαν Τρισάγιον χυ-
ριότητα. Ὃ αὐτὸς τοίνυν ἄνω μετὰ Πατρὸς xal
Πνεύματος ἐδοξολογεῖτο, τῶν Σεραφὶμ αὑτὸν, οὗ

μόνον, ἀλλὰ σὺν τῷ Πατρὶ xal Πνεύματι, ὑμνούν-

τῶν χαὶ βοώντων, Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος. Αὐτὸς χαὶ
ἐπὶ τῆς Te ἀνυμνεῖται, Ὥσακγὰ ἐν toic ὑψίστοις,
ὡσαγνὰ τῷ Ὑἱῷ Δαξδὶδ, μονονουχὶ διὰ τοῦ ὕμνου
μίαν τῶν τῆς θεότητος ὑψίστων, εἰ xa υἱὸς Δαδὶδ
ἐχρημάτισεν, ἀποδειχνύμεγνος ὑποστάσεων.

ta^, Εἰ δὲ καὶ λέγοι ὁ θεοφόρος Πατὴρ ἡμῶν, ὅτι
οἱ μὲν ἄνω τὴν ἐπὶ γῆς σωτηρίαν. χαταμηνύοντες

ἕψαλλον, λίαν ἄριστα xal ἐνθεαστικώτατά φησιν.

Ἴσμεν γὰρ, ὡς ἀεὶ μὲν τῆς θείας δόξης, πεπλή-

puto Υ ὁ οὐρανός τε xai γῇ. « Πάντα γὰρ τὰ ἔργα

Κυρίου εὐλογεῖται " τὸν Κύριον, καὶ διηγεῖται τὴν
δόξαν αὐτοῦ. » ᾿Αλλ' ἐπεὶ ἐν οὐρανοῖς μὲν οἱ ἄγγελοι
τὴν τοῦ ὄντος θεοῦ ἐπεγίνωσχον δόξαν "ἐξώχε às δὲ f)
ἀνθρωπίνη φύσις, ἡ τῆς γῆς λαχοῦσα " τὴν οἴκησιν,
χαὶ ἠλλάξατο τὴν δόξαν τοῦ &g0áptou θεοῦ iv ὁμοτώ-
pacc εἰχόνος φθαρτοῦ ἀνθρώπου, καὶ πετεινῶν, xal
τετρατούδων " πεπληρῶσθαί φῆσιν ὁ θεοφόρος ἀνὴρ
τὴν γῆν, xav ἐπίγνωσιν τῶν τὴν γῆν κατοιχούντων
θείας δόξης" ὅπερ xal οὐχ ἄλλο τοῖ; ἐπὶ γῆς σωτη-
pla γεγένηται. Ἢ δὲ θεία δόξα δῆλον, ὡς Πατρός

. ἐστιν, xal Υἱοῦ, καὶ ἁγίου Πνεύματος. Οὕτω γάρ
καὶ ὁ ἀψευδὴς ἔφησε Κύριος πρὸς τὸν Πατόρα * « Ti&-

ve, τὸ ἔργον ὃ ἔδωχάς μοι, ἐπλήρωσα" ἐφανέρωτά

σου τὸ ὄνομα. » Καὶ πάλιν" « Αὕτη ἐστὶν ἡ αἰώνιος
ζωὴ, ἵνα γινώσχωσὶ σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν τὸν

ζῶντα, καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν. » Οὕτω:,
ὥσπερ ἡ φύσις, οὕτω --αἱ ἡ δόξα χοινὴ τῶν τριῶν τῆς
θεότητος ὑποστάσεων.

ιβ΄. Ἔτι τοῦ ἁγίου Κυρίλλου ᾿Αλεξανδρείας ἀπὸ

4. "9 Joan, xvn, 4, 6. "* ibid, 3.

VARLE LECTIONES.

Y Cod. 1 v7), poza:.

: Reg. 9442 εὐλογεῖται. * Reg. 2 εἰληχυῖα.

b DE HYMNO TRISAGIO EPISTOLA 46
ἕκτου λόγου τοῦ Περὶ τῆς ἁγίας Τριάδος, οὗ ἣ A sancta Trinitate *', cujus initium est : /Equalitatis

ἀρχὴ, ᾿Ισόξεηέος μὲν οὖν" « Ἡσαῖας μὲν οὖν ὁ 01-

σπκέσιος οὐκ ἐν μείζονι δόξῃ τεθεᾶσθαί φησι τὸν

YVv , Εἶδον γὰρ, ἔφη, τὸν Κύριον Σαξαὼθ, καθήμε-

vov ἐπὶ θρόνου ὑψη.οῦ καὶ ἐπηρμένου, καὶ πιλή-᾿

g*c δόξης δοῖκος αὑτοῦ. Καὶ Xepazlp εἰστήχεισαν
κύκλῳ αὐτοῦ" ξξ πεέρνγες τῷ ἐνὶ, καὶ δξ acé-
ἔντες τῷ ἐνί" καὶ ταῖς μὲν δυσὶ, xatexdAvator
τοὺς πόδας, καὶ tuic δυσὶ ἐπέταντο, καὶ ἑχέκρα-
qov ἕτερος πρὸς τὸν ἕτερον, τὸν kv τρίτῃ μὲν ἀρχῇ,
χαταλήγοντα δὲ εἷς ἐνάδα, καὶ εἰς χυριότητα μίαν,
ἁγιασμόν. » Ἶδοὺ τρανῶς ἔφη, ὅτι vv Κύριον Σα-
6a90 ὑμνοῦντα, ὅς ἐστιν εἷς Θεὸς ἐν τρισὶν ὑπο-
στάσεσιν γνωριζόμενο;, ἔλεγον τὸν ὕμνον, τὸν ἐν
«τριττῇ μὲν ἀρχῇ, τουτέστι τὸν ἐν ἀρχῇ μὲν τριττὸν,

ὕμνον τῶν τριῶν ὑποστάσεων, χαταλήγοντα δὲ εἰς Β

ἑνάδα͵ xal εἰς χυρότητα μίαν, ἀγιασμόν · τουτέστιν,
ὅτι ἑνὰς οὐσίας, καὶ μία χυριότης τῷ τρισσῷ ἁγια-
αμῷ δηλουμένη ἡ τριττὺς b τῶν ὑποστάσεων. Ὥστε
«ὃ, Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος, τῶν τριῶν ὑποστάσεών
ἐστιν ἐνδειχτιχὸν, οὐ μιᾶς" τὸ δὲ, Κύριος Σαδαὼθ,
ἧς μιᾶς θεότητος xal χυριότητο; ἐμφαντιχόν.

c. Ἔτι τοῦ αὐτοῦ ἀπὸ 0' λόγου Περὶ τῆς ἐν
αγεύματι τῤυσχυνγήσεως" « Τὸ δὲ τῶν ἀγωτάτω
δυνάμεων oloye πως ἑντενές τε xal ἀχόρεστον, εἰς
Μεοπτίαν ὑποφσένειν ἔοιχεν, τὸ βλέπειν ἀεὶ τὰ Χε-
ρουδὶμ ἐπὶ τὸ ἱλαστήριον ἐν τῷ τοιῷδε σχήματι.
Γράφει xal ὁ προφήτης Ἡσαῖας λέγων " Εἶδον τὸν
Κύριον Σαδαὼθ, καθήμενον ἐπὶ θρόγου ὑψηλοῦ

zal &xnpyérov, xal Σεραρὶμ εἰστήκεισαν κύχιλῳ C

αὑεοῦ. Kal ἐξ μὲν ἑχάστῳ πτέρυγας ἐχπεφυχέναι
φησί" χαλύπτειν δὲ αὐτὰ, ταῖς μὲν δυσὶ τοὺς πόδας,
καῖς δὲ δυσὶ τὰ πρόσωπα, πετᾶσθαι δὲ ταῖς ἑτέραις.»
Καὶ μετὰ βραχέα" « Τὸ ἱλαστήριον ἄρα Χριστὸς, ὃς
καὶ ἐν σαρχὶ πεφηνὼς, οὐδὲν ἧττόν ἐστι Θεὸς xal
Κύριος φύσει τε χαὶ ἀληθείᾳ, περιεστώσας ἐν χύ-
Χλῳ δουλοπρεπῶς xal αὐτὸς ἔχων τὰς ἀνωτάτω
ξυνάμεις. 0 EU γε μὴ πεπήρωταί τις τὰς τοῦ νοῦ

αἰσθήσεις, εἰδέναι ἔχει τὸ, καὶ αὐτὸς, ἐνδειχτιχὸν

ὑπάρχειν τοῦ μὴ μόνον αὐτὸν ἔχειν χύχλῳ τὰς δυνά-
pr ἀδούσας, μηδὲ μόνῳ ἀναπέμπεσθαι τὸν Τρισ-
ἅγιον ὕμνον. Τὸ γὰρ λέγειν, καὶ αὐτὸς, διὰ τυῦ,
al, συνδέσμου δηλοῖ, ὡς καὶ ὁ Πατὴρ χαὶ τὸ Πνεῦμα.
Τὸ γὰρ xal, προσθήκην δηλοῖ, συμπλεχτιχὸς e ὃν
σύνδεσμος. Ὁμολογουμένως οὖν τοῦ Πατρὸς ἔχοντος
χύχλῳ τὰς δυνάμεις ἀδούσας͵ ἔφη ὡς xal αὐτὸς ὁ
Χριστὸς σὺν Πατρὶ ἔχει τὰς αὐτὰς δυνάμεις χύχλῳ
ῥδούσας. Εἰ δὲ ὁ Πατὴρ, καὶ Υἱὸς, καὶ τὸ Πνεῦμα
«ὸ ἅγιον, χύχλῳ ἔχει δυνάμεις ἀδούσας τὸ, ἅγιος,
ἅγιος, ἅγιος, οὐ προσαχτέον τῷ Υἱῷ μόνῳ τὸν Τρισ-
ἅγιον ὕμνον, ἐμφαντιχώτατον ὄντα τῶν τριῶν ὑπο-
στάσεων. Εἰ μὲν γὰρ ἅπαξ, ἣ δὶς, ἢ τετράχις ὕμνη-
φαν τὸ Ἅγιος, τριῶν οὐσῶν τῶν ὑποστάσεων, καὶ ἐφ᾽
ἐχάστης τῶν ὑποστάφειον μόνης ἐλέγομεν ἀναφέρε-

*! Dial. 6 ad Herm. "5 Isa. vi, 4, 4.

quidem , illud proferunt. « Divinus vates Igaías, non
in ampliori gloria Filium se vidisse ait? Vidi eniut,
inquit, Dominum Sabaoth sedentem super thronum
excelsum εἰ elevatum : et plena. erat gloria domus
ejus. Et Seraphim stabant circa illum, sex ale uni
et sez alg. alteri. Et ducbus velabant pedes et d«a-
bus volabant. Et clamabant alter ad alterum *'san-
ctitatem, qus a ternario quidem incipiens, in uni-
talem unamque dominationem desinebat. » En

perspicue dixit, quod Dominum Sabaoth laudando

(qui quidem Deus est in tribus personis exstans)

hymnum canerent qui a ternario quidem incipiens,

hoc est triplici cantu tres personas iritio cele-
brans, ad unitatem unsmque dominationem desi-
nebat ; quia Trinitas personarum, terna sanctilate
declarata, substantise unitas est. unaque dominatio.
Atque adeo hz voces, sanctus, samctus, sancius,
tres personás, non onam, demornstrant : iste vero,
Dominus Sabaoth, divinitatem unam ac dumiuatio-
ncm. |

- 45. Preterea ex ejusdem libro ix, De adoratione
in spiritu: «Supremarum autem viriotum velut de-
fixam oculorum aciem, εἰ ipexplebile divini pro-
spectus desiderium, illud videtur ostendere, quod -
Cherubim in propitiatorium semper íntuerentur.
Atque etiam Isaias propbeta de ejusmodi babitu
ita scribit : Vidi Dominum Sabaoth sedentem super
solium excelsum οἱ elevatum. Seraphim | stabant
circa illud : atque sex quidem alas utrique fuisse
sit : velare autem ipsa, duabusquidem pedes, duabus
vero faciem, ac denique duabus reliquis volare. »
Ac paucis interjeetis: «Propitiatorium itaque Chri-
stus est; qui etsi in carne apparuit, nihilominus
natura et veritate Deus ac Dominus est ; ipsequo-
que supremas virtetes sese undequaque circum-
stantes habens. » Si compos mentia est, £91.
potest intelligere, his verbis, ipse quoque, indicari,
non eum solum vírtules canentes circum 86 habere,
neque ad ipsum duntaxat ter sanctum hymnum
referri. Nam, eum dicit, ipée quoque, per bane co-
pulam, quoque, liquido demonstrat, Patrem etiam
el Spiritum simul cejebrari. Nam quia vox, quoque,

D copulans est, accessionem innuit. Cum igitur con-

stet, Patrem virtutibus a quibus canalur, circum-
cingl, Christum quoque ipsum iisdem virtutibus
circumcingl dixit. Quod si Pater et Filius et Spi-
ritus sanctus, virtetibus, sanc(us, sanctius, eanctus,
concinentibus cingantur, profecto soli Filio trisa-
gius hymnus ascribendus non est ; quandoquidem
tres personas declarat, Nam si semel, aut bis, aut
quatér sanctus cecinissent, eum trea personz sint,
ad unamquamque etiam personam singulatim hym-

VARIIE LECTIONES.
5 Sie Reg 544. Edita τριττός. * R. 2950. συναπτιχός.

47 S. JOANNIS DAMASCENI - ἐδ
num referendum esse fateremur : quia communia A σθαι τὸν Üpvov. Τὰ γὰρ χοινὰ καθ᾽ üxástou τῶν

de singulis particularibus enuntiantur. Verum, quia

consentaneo modo tersanctus hymnus tres perso-

nas indicat, absurdum est, ut qui &res ostendat,

de uno duntaxat dícatur. Nam si de uno dicatur,
tres personas noquaquam indicat : sin autem tres
omnino indicat, non utique de uno dicetur.

44. Ejusdem rursum ex quarto ad Hermiam
libro cujus initium est, Deum igitur ez Deo, hxc
afferunt : « Etsi quis illum angelis zqualem sta-
tuat, qui tandem (lt, ut, dum illc quidem paternis
jn sedibus splendet, simulque sedet cum Patre,
ἐπ im orbem astent, famulatus, quo ei adsunt,
gradum non aspernantes: atque bic. quidem Do-
mjnuà Sabaoth et sit et dicatur ; illi autem domi-
nationis eum acclamationibus ornent, coelumqwe
etterram gloria ipsius plena esse dicant? Que-
cirea eum, quem illi etiain qni summum glori
spicem obtinent, demirantur, esse faclum asse-
rere, frigida sane ac rancida mentis morbus cst. »
Quisnam autem inflcias iverit, Seraphim Filio
astare, aut eum cum Patre et Spiritu collaudari,
et cum Patre et Spiritu bymnum suscipere, sau-
ctumque 6686 et Dominum Sabaoth dici; itemque
plena esse ccelum et terram gloria ipsius ? profe-
cto qui bsec. dicit, hymnum ter sonctem soli Filio
non ascribit. Perinde ac si quis duodenarium
divinorum apostolorum numerum, Spiritus sancti
δωδεχάχορδον, id est, duodecim fidibus constantem

μερικῶν φέρεται, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ κατάλληλος ὁ Τρισάγιος
ὕμνος, καὶ ἐνδεικτιχὸς τῶν τριῶν ὑποστάδξεων, ἀπρε-
Wig τὸ τῶν τριῶν ἐπιδεικτιχὺν ἐφ᾽ kv, λέγεσθαι,
Ei γὰρ ἐφ᾽ ἑνὸς λέγοιτο, οὐ τριῶν ὑποστάσεων ἐν-
δειχτικόν᾽ εἰ δὲ τριῶν πάντως ἐνδεικτιχὸν, οὐχ ἐφ᾽
ἑνὸς λεχθήσεται.

ιδ΄. Ἕτι τοῦ αὐτοῦ KupD2ou, ἔχ τοῦ πρὸς 'Ep-
μείαν δ' λόγου, οὗ ἡ ἀρχὴ, Τὸν δὴ Θεὸν ἐχ Θεοῦ"

«Κἂν γοῦν ἕν ἰσότητι τεθέντος τοῖς ἀγγέλοις ἀνθ᾽

ὅτου δὴ οὖν; ὁ μὲν πατρικοῖς ἐναγλαΐξεται θώχοις 4,
καὶ συνεδρεύει τῷ Πατρί" οἱ δὲ οἷον παρεότᾶσιν ἐν
χύχλῳ τῆς ἐπ᾽ αὐτῷ δουλείας, οὐχ ἀτιμάζοντες τὸ
μέτρον xal ὁ μὲν ἔστι τε xol λέγεται Κύριος Σα-
6ai0, οἱ 8k, ταῖς εἰς χυριότητα παταγεραίρουσιν

εὐφημίαις, πλήρη τε εἶναί! qaot τὸν οὐρανὸν χαὶ τὴν

γῆν τῆς δόξης αὐτοῦ ; "Ἄρα οὖν ὃ τὸ πεποιῆσθαι λέ-
reiv τὸν ὧδε τεθαυμασμένον καὶ πρὸς τῶν ἐχόντων
λῆξιν εὐχλείας τῆς ἀνωτάτω, ψυχρᾶς χαὶ ἑώλου
νόσημα φρενός. 2 Καὶ τί ἀντερεῖ, μὴ παρεστάναι
τῷ Υἱῷ τὰ Σεραφὶμ, ἢ μὴ συνευφημεῖσθαι τοῦτον
τῷ Πατρὶ xai τῷ Πγεύματι, xal σὺν Πατρὶ xoi
Πνεύματι τὸν ὕμνον δέχεσθαι, χἀὶ ἅγιον εἶναι, χαὶ
Κύριον Σαδαὼθ, καὶ πλήρη εἶναι τὸν οὐρανὸν xoi —
τὴν γῆν τῆς δόξης αὐτοῦ ; ᾿Αλλ᾽ οὐχ 6 ταῦξα λέγων,
μόνῳ τῷ Υἱῷ τὸν Ἐρισάγιαν ἀνατίθησιν ὕμνον, ὥσπερ
εἴ τις ὑμνῆσοι τὴν δωδεχάδὰ τῶν θείων ἀποττόλων,
λέγων αὐτὴν δωδεχάχορδον λύραν τοῦ Πνεύματος,
οὐδένα μὲν τῶν ἀποστόλων ἀφῆχεν ἀγέραστον * ἔχα-

)yram ipsum eese dicat; is neminem quidem ape- C στὸς γὰρ μία χορδὴ τοῦ Πνεύματος εἴρηται, οὐχ εἰς

stolorum honoris expertem relinquit (nam quili-
bet illorusa spiritus cherda dictus est ) non tamen
propterea ad unumquemque illorum bujusmodi
laus refertur. Neque enim Peirus solus duodecim
chordarum lyra spiritus est, nec item Andreas ;
verum universus apostolorum numerus. Quod si
quis, Petrum fortasse laudans, hymnum hunc
dieat, hujusmodi tamen hymnus non ipsum solum
signillcabit, verum simul cum ipso univergutn
apostolorum cliorum celebrabit. Siquidem dixerit
eum duodecim ehordarum lyram esse, qui Beth-
saida ortus, Joannz filius fuit, ac Rome sub Ne-

rone martyrio functus. est, mendacem 56 præbebit.
ctus, sanctus, pro nobis crucifizus, bic blasphemiz

qui pro nobis crucifixus est. |

45. Ejusdem rursum ex quinto cum Hermia
᾿ dialogo, qui incipit, Age, ex omni nobís, hzc pro-
ferunt: « Atqui Seraphiin thronum omni natura
sublimiorem et excelsum, in orbem circumstant,
gloriflcantes, sanctumque et. Dominum virtutum
appellantes, ac colum et terram ipsius gloria

plena essc dicentes. Quibus sane rebus omnibus

zque dominatur, hic Patri potentia et. robore par
est ( plena siquidem omnia ejus gloria sunt) quo-

Exactov δὲ μόνον ὁ ὕμνος ἀναφέρεται. Οὐ γὰρ Πέ-
«poc μόνος δωδεχάχορδας λύρα τοῦ Πνεύματος, οὐδὲ
μὴν ᾿Ανδρέας, ἀλλ᾽ ἡ δωδεχὰς ἅπασα. Κἂν τις ὑμνῶν
νὸν Πέτρον τυχὸν, ἐρεῖ μὲν τὸν ὕμνον, ἀλλ᾽ οὐχ αὖ-
τὸν μόνον ὁ ὕμνος αἰνίξαιτο f, ἀλλὰ συνανυμνήσοι σὺν
αὐτῷ ἅπαντα τὸν ἀποστόλων χορόν" εἰ δέ γε εἴποι, "IH
τῶν ἀποστόλων δωδεχάχορδος λύρα, ὁ tx Βηθσαῖδα
Ἰωάννα υἱὸς, ὁ ἐν Ῥώμῃ μαρτυρήσας ἐπὶ Νέρω-
νος, ψεύστην ἑαυτὸν ἀπέδειξεν. Οὕτως εἴ τις εἴποι
Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος, ὁ δταυρωθεὶς δε ἡμᾶς, βλ΄-
σφημος ἀποφανθήσεται " ὁμοίως καὶ ὁ φάσχων S,
Τρισάγιος ὃ στσυρωθεὶς δὲ ἡμᾶς.

Pari modo si quis dicat, sanctus, ΖΘ, san-
reus erit: necnon ille qui dixerit : T'ersanctue

ιε΄, Τοῦ αὑτοῦ ἁγίον Κυρίλλου, ἀπὸ τοῦ πέμπτου
λόγου τοῦ πρὸς Ἑρμείαν, οὗ dj ἀρχὴ, Εἶεν, ἐκ
παγτὸς ἡμῖν. « Kal μὴν ἐν χύχλῳ τὸν ὑπερφυᾶ «t,
χαὶ ἐπηρμένον περιεστᾶσι θρόνον δοξολογοῦντα τὰ
Σεραφὶμ, δγιόν τε αὐτὸν, xal μὴν ὅτι χαὶ Κύριον
τῶν δυνάμεων ὀνομάζοντα, πλήρη «e εἶναι λέγοντα
τὸν οὐρανὸν χαὶ τὴν γῆν τῆς δόξης αὐτοῦ. Ὁ δὲ δῇ
κατάρχων ἐν ἴσῳ τῶν ὅλων, ἰσόχειρ τε xal ἰσοσθενὴς
τῷ ἸΙατρὶ, xai οὐ μεῖον εὐχλεής, "ἔμπλεα γὰρ τὰ

VARIÆ LECTIONES.

4 Apud Cyrill. εἰ ἐπ R. 1 θάχοις, * Apud Cyrillum ἄρα οὖν, et infra οὐ ψυχρᾶς, ut in cod. fi. 3
R. 2930 ἄρα τὸ μὴ οὕτω πεπεῖσθαι λέγειν. ! Mss. 2 αἰνίξοιτο. €T, dd χρᾶς, n 43,

49 DR HYMNO TRISAGIO EPISTOLA 50
πάντα τῆς δόξης αὐτοῦ, xal ταῦτα τῆς προτέρας àv- A nam pacto eamdem gloriam non heberet.? » At

velac Eys39al φαμεν, ἀληθῆ λέγοντες.

ις’, Ἔτι τοῦ αὐτοῦ, ἀπὸ τοῦ προγεγραμμένου
λόγου" « ᾿Αλλ᾽ εἴπερ ἣν ἀχλεὴς xal τοῦ προσχυνεῖ-
σθαι μαχρὰν, τί μαθόντα τὰ Σεραφὶμ, ἐν τῷ τῆς
βεότητος θώχῳ κχαθιζάνοντα τὸν Υἱὸν κύχλῳ περι-
εστᾶσιν, ὄμνοις καὶ δοξολογίαις χαταγεραίροντα, καὶ
Κύριον Σαδαὼθ ὀνομάζοντα, πλήρη τε εἶναι λέ-
Yovta τόν τε οὐρανὸν xal τὴν γῆν τῆς δόξης αὐτοῦ: »
Ἴσμεν ταῦτα καὶ ἡμεῖς xai σύμφαμεν, ἀλλ᾽ οὐ
ταῦτα τὸν Υἱὸν τρισάγιον νομοθετεῖ.

V. Τοῦ μαχαρίου Πρόχλου Κωνσταντινου πόλεως,
ix τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὴν ἁγίαν Θεοτόχον" « Ἐπὶ
σταυροῦ ἐπήγνυτοί, xol ὁ θρόνος αὐτοῦ ἐν οὐρα-
vol; οὐχ ἐγυμνοῦτο, ἕν τάφῳ χατεχλείετο, χαὶ τὸν
οὐρανὸν ἐξέτεινεν ὡσεὶ δέῤῥιν. Ἐν νεχροῖς ἐλογίζετο,
καὶ τὸν ἄδην ἐσχύλευσε͵ χάτω πλάνος ἐσυχοφαντεΐτο,
καὶ ἄνω ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος ἐδοξολογεῖτο. » Ἑνὼ
μὲν οὖν xal ἐν μιᾷ, χαὶὲν δυσὶ, χαὶ πλείοσι παλαιαῖς
βίδλοις ὅκαξ τὸ, ἅγιος, ἀνέγνων τὸν ἱερώτατον Πρό-
χλὸν λέγοντα, Εἰ δὲ τρὶς αὐτὸν φάναι 1 τὸ, Ἅγιος,
ξώτομεν͵ τῆς αὐτῆς ἐννοίας ἔχεται τοῖς προγεγραμ-
μένοις. “τιπερ ὡς εἷς τῆς ἁγίας Ῥριαδος συνδοξο-
λογεῖται Πατρὶ καὶ Πνεύματι, τῶν Σεραφὶμ βοών-
twv, Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος, Κύριος Σαδαώθ.

ιη΄, Τοῦ αὐτοῦ ἁγίου Πρόχλου, ix. τοῦ ἐγχωμίον
τοῦ εἰς τὴν ἁγίαν Θεογενικὸν k, οὗ ἡ ἀρχὴ, Πᾶσαι
μὲν al μαρτυρίαι καὶ παγηγύρεις" « Οὐδὲν τοίνυν
lv βίῳ οἷα» ἡ Θεογενιχὸς Μαρία " περίελθε οὖν, ὦ
ἄνθρωπε, πᾶσαν τὴν χτίσιν τῷ λογισμῷ, xal βλές
ας, εἰ ἔστιν ἴσον ἣ μεῖζον τῆς ἁγίας Θεογενιχοῦ,
Περινόστησον τὴν γῆν, περίδλεπε τὴν θάλασσαν,
τολυπραγμόνησον τὸν ἀέρα, τοὺς οὐρανοὺς 1 τῇ διᾳ-
vola ἐρτύνησον, τὰς ἀοράτους πάσας δυνάμεις ἐνθυ-
μέθητι, xal βλέπε, εἰ ἔστιν τοιοῦτον θαῦμα ἐν κάσῃ
τῇ χτίσει" οἱ οὐρανοὶ μὲν γὰρ διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ,
ἄγγελοι λειτουργοῦσι μετὰ φόθον, ἀρχάγγελοι προσ-
χυνοῦσι μετὰ τρόμον, τὰ Χερουδὶμ μὴ φέροντα τὴν
Sia» αὐτοῦ φρίττει, τὰ Σεραφὶμ οὐ πλησιάζουσι

hiec quoque omnia ex priori explicatione pendere
vere dicimus.

16. Ejusdem ex eodem dialogo : « Quod si glo-
ris expers est, atque ab adoratione secernendus,
ἃ quonam, quiso, edocta Seraphim fuerunt, ut
FiHum in deitatis throno sedentem éingerent,
byunisque et laudibus afficientes, Dominum Sa-
baoth appellorent, ac hymnis et laudibus ce-
lebraptes, Dominum Sabaoth vocitarent, coelum
denique et terram gloria ipsius plena esse prædi-
careat? » Nos etiam isthaec novimus et assenlimur :
sed nec ea legem nobis statuunt, ut Filium ter
sanctum appellemus.

47. Adhac beati Proeli Constantinopolitaui ar-

Ü chiepigcopi ex oratione de sancta Dei Genitrice,

illsd adducant: « Cruci affipelatur; et thronus
ejus in colia minime vacuus erat : scpulcro claiu-
debotur, ei coeluia sicut pellem extendebat : cum
mortuis :estimabatur, et infernum spoliabat : im-
postor deorsum audiebat, ac sursum sancius,
sanctus, sanctus, przedicabatur. » Ego quidem in
uno εἰ altero ac in multis codicibus vetustis se-
mel tantum sancius, sacerrimum Proclum dixisse
legi. Tametsi vero ipsum ler, sanctws, dixisse
concedamus, hoc eodem sensu atque illa qua
precedunt, accipiendum eri; nempe quod, cum
unus ex Trinitate sit, simul cum Patre et Spiritu
3 Seraphim celebretur, clamantibus, sanciuws,
&ancius, sancius Dominus Deus Sabaoth.

48. Ejusdem sancti Procli ex laudatione san-
ct» Dei Genitricis, cujus initium est, Omnia testi-
monia ac fesiivitates, id etiam proferuut :« Nibil
igitur in mundo cum Dei Genitrice Maria conferri
polest : creaturam omnem, o homo, peragra, ac
perspice, an quidquam sit, quod sanctam Deipa-
ram exaquet, aut superet. Terram undique lustra,
mare circumspice, aerem ac colos animo per-
scrutare, virlutes omnes invisibiles investiga,
cogita e& vide, an in omnibus eonditis rebus ul-
lum sit ejusmodi iniraculum. Etenim celi quidem
enarrant gloriam Dei **, Angeli cum metu famu-
lantur, Archangeli cua tremore adorant, Cheru-
bim glorie magnitudinem non ferentia, coborrc-

περι πτάμενα, xai χεχραγότα τρόμῳ, Ἅγιος, ἅγιος, p scunt, Seraphim circum volantia propius non

ἅγιος Κύριος" πλήρης ἡ γῆ τῆς aivéoeoc αὐτοῦ. »
Καὶ τοῦτο δῆλον ὡς τῆς τῶν προτέρων ἐννοίας ἤρτηται,
᾿λλλὰ ἀχουέτωσαν οἱ ταῦτα προφέροντες, χαὶ ἐπι-.
γινοσχέτωσα" πέπεισμαι δὲ ὡς ἐπιγνώσονται, xal
τὴν περὶ τούτων φωτισθήσονται πληροφορίαν, εἴπερ
νεῦμα Θεοῦ οἰχεῖ ἐν αὐτοῖς.

" Psal, xviti, 1.

accedunt, sed eum tremore clamant : Sanctus,
sancius, sanctus, Dominus : plena. est terra. loudis
ejus. » llune quoque locum ex eorum qu:e ante
diximus sensu pendere perspicuum est. Ast au-
diant qui ista proferunt, et agnescant. Mihi sano
persuadeo fore, ut, si Spiritus Dei 499 hahitat
in illis, agnoscant tandem, inditaque animis luco
certitudinem horum percipiant.

VARIL/E LECTIONES.

ἃ Jc non habent edita, sed mss. i Cod. 1 in textui, ἐκρέματο, in marg. ἐπήγνυτο ) Edit. τρεῖς αὐτὸν

ۇva:, 5 R. 1 ct alter. cod, hic etinfra 0:02572v.

! Elit, ἀνθρώπους.

5, S. JOANNIS DAMASCENI 8
19. Aibsaasies oraüonc de imcarmsatione εἰ Δ W. Too &yíe» ᾿Αθανχοσίου, ix τοῦ περὶ sapxé

Trinitate cujos initium ; Qui maligne , hz Ἐδ- σεως καὶ Τριάδι; γου, οὗ b ἀρχὴ, Ut xaxoréysuac *

bet : « F1. eum Seraphim gloriam casent, terio Kel ὅτε bplora τὰ Ylasey idv τρίτον,

dicentes : Sencias, sanctus, sanctus, Dominus Se- Ἅγιος, ἅγιος, dioc, Κύρως Zeta, Ila-í£pe. καὶ

beot&, Patrem et F.lwmn et Spiritum sancium pra-— YPw καὶ Πνεῦμα S4» δεζελογοῶσ:. »

édicyat. »

40, Quia et Basilius libro de Spiritu sapeto ad — x. Too &rio» Βατιλείοο, lx τοῦ xpo; Aagüó-
Amphilechium : « Quonam mode Serspuim dice- — yov τερὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. « Πῶς sioe τὰ
rent, sanctas, sanctus, sanctus, Domisus, nisiaSpl- — Xepagip, Αγ:»ς, Épvx, ἅγιος, K579c, μὲ; διδαχθέντα
ritu sancto, quet vicibus bsjusmodi laudem proferre — zapà τοῦ Πυεύματος, πυπάχις ἐστὶν εὑπεδὲς τὴν δο-

pium esset, didiciseent? » Nimirum hic Pater longis
verborum nugis nos liberavit , cum disertis verbis
díxi, quot vicibes bsjusmodi laudem proferre
pism esset. Neque enim pium est bis, aut qua-

ξοηλογίαν ταύτην ἀνχφζέρειν, » 'Δπίλλαξεν ἐμᾶς 6
εὐσεόΣς τῇ» ξοξρλογίαν 'ταύτην ἀναφέρειν. Οὐ γὰρ
εὑσεύε; δὶς ἢ τετράχις, ἀλλὰ τρὶς χαὶ ἅπαξ τρὶς

tef; verum ter εἰ semel; ter sanctus ob perso-— μὲν τ᾽, [Ἅγιος, διὰ 33] τριαδιχὺν τῶν ὑποστάσεων,
narum trimitatem ; semel autem Dominus ob es- P ἅπαξ δὲ τὸ, Κύριος, διὰ τὸ μοναδικὸν τῆς οὐσίας, καὶ
δε et imperii unitatem. Si enim ad Filium τὴν μοναρ lav. El γὰρ εἴς τὸν Υἱὸν μόνον, δεὰ τί μὴ
solum referretar, cor non δεηβεὶ tantum saxcius, ἅπαξ τὸ, Αγιος, καὶ ἅπαξ «b, Κύριος; διὰ τί μὴ δὶς ἢ
et semel Dominus ἀΐχεταοι. cur nom bis ast τετράκις ; οὗ γὰρ ὁ τρὶς ἀριθμὸς τῇ pul ἀγιέριοται
quater? non enim ternsrius numerus uni persone ὑποστάσει, ἧ κλέον τῶν ἄλλων ἀριθμῶν φχείωται.
cousecratus est, aut εἰ plusquam alii numeri fa-
miliaris ést.

91. ldem etiam astruit ipse Basilius lib. iv, κα΄. Τοῦ αὐτοῦ, Ex τοῦ κετάρτου λόγου τοῦ Kat"
Adversus Eunomium, cujus initiom : Si natura — EUvoplov, οὗ ἡ ἀρχὴ, El φύσει Θοὸς ὁ Υἱός" εἴτι
Deus Filius ; | « Quod nec visio necoraculum sepa- οὔτε ὁκτασία, οὔτε χρησμῳδία χωριαμένως Πατρὸς
ratim Patris et Filii et Spiritus saneti sit.] Isaíag καὶ Υἱοῦ, xat ἁγίον Πνεύματος, Ἡσαῖας 6 προφήτης,
propleta ait : Vidi Dominum Sabaoth sedentem Εἶδον, Ign, Κύριον Σαδαὼθ καθήμενον ἐπὶ θρόνου
auper solium. excelsum et elevatum. ΕἸ Seraphim ὑψηλοῦ xal ἐπηρμένου. Kal Σεραρὶμ εἰστήκεισαν
stabant circa illud ; sex ala uni et sez ale alteri "3, κύκχιλῳ αὑτοῦ" 8E “τέρυγες τῷ ἑνὶ, ἕξ “«τέρυγες
Et paulo post inquit ; Et dizit Dominus ad me: τῷ ivl. Καὶ μετ᾽ ὀλίγα φησίν Καὶ εἶπε Κύριος
Vade et dic populo huic : Auribus audietis εἰ non C πρός με, Πορεύον, xal εἰπὲ τῷ λαῷ coóre" Axoñ
intelligetis, εἰ videntes. videbitis, et mon perspicie- ἀκούσητε xal οὐ μὴ συνῆτε, xal βλέποντες B46-
tís. Incrassatum est enim cor. populi ejus **,» εἰς, rts, xal οὗ μὴ ἴδητε. Ἐπαχύνθη ràp ἡ καρδία
Quantum itaque ad propositum nostrum et pro. τοῦ ao) τούτου, ν χαὶ τὰ ἑξῆς. “Ὅσον piv οὖν
pheticz littere seriem attinet, Pater est, qui pro- χατὰ ταύτην τὴν θέσιν xal τὴν ἀχολουθίαν τοῦ 7:
pbeta apparuit, et oraculum edidit. » Caeterum φητιχοῦ γράμματος, ὁ ἐπὶ πάντων ἐστὶν Tlachp, ὁ
tonitrui filius , qui stupenda et tonitru terribiliora ὀφθεὶς καὶ χρησμοδοτήσας τῷ προφήτῃ. Ὁ μέντοι τῆς
locutus est, cujusque ptoprium fuit, non quod βροντῆς υἱὸς, ἑξαίσια φθεγξάμενος, xot βροντῆς εἰ-
nom erat ; verum quod erat Verbum **, bic Filium ρηχὼς φοδερώτερα, οὗ ἴδιον, οὐχὶ τὸ, Obx ἦν, ἀλλὰ
esse dixil, qui prophelz apparuit, eique oraculum τὸ, "Hr ὁ Λόγος, τὸν Υἱὸν Eqrse τὸν ὀφθέντα xal
reddidit. Ait enim in suo volumine : « Propterea χρησμοδοτήσαντα τῷ προφήτῃ. Λέγει γὰρ ἐν τῷ ἰδίῳ
non poterant Judi credere in Jesum, quia lsaiag συγγράμματι" « Διὰ τοῦτο οὐχ ἠδύναντο ol Ἰουδαῖοι
de ipsis dixit ** : Ezcecaii sumt oculi eorum, πιστεύειν εἰς τὸν Ἰησοῦν, διότι εἶπεν "Hootac περὶ

et induraium est cor eorum , ut non. pideant oculis, αὐτῶν" Τετύςιλωνται αὑτῶν ol ὀφθαλμοὶ, xal xe-
et non. (ntelligant. corde, et convertantur, et sanem ,, πώρωται αὑτῶν ἡ καρδία, ὅπως μὴ ἴδωσι τοῖς

eos, Iac dixit laaías, cum vidit gloriam ipsius. »
Paulus autein visionem hanc et oraculum Spiritus
sancti esse declaravit dicens: « Bene Spiritus
sanctus per lsaiam prophetam δὰ patres vestros
dixit : Aure awdielis , et non. intelligetis : et vi-
denies videbitis , et non. perspicietis. Incrassatum
est. enim cor populi hujus *!. » Propheta personam
inducit Patris, in quem credebant Judzi ; evange-
lista, Filii; Paulus, Spiritus sancii : unum Do-
minum Sabaeth, qui se videndum przbebat, com-.

ὀφθαλμοῖς xal συγῶσι τῇ καρδίᾳ, xal ἐπιστρέ-
yroct, καὶ ἰάσωμαι αὑτούς. Ταῦτα εἶπεν ᾿Ησαΐας

- ὅκα εἶδε τὴν δόξαν αὐτοῦ. ↄ Ὁ δὲ Παῦλος τοῦ Πνεύ-

μᾶτος ἀπεφήνατο τὴν ὀπτασίαν, χαὶ τὴν χρησμῳδίαν
εἶπεν, λέγων " «€ Καλῶς ἔφη τὸ Ἡνεῦμα τὸ ἅγιον διὰ
τοῦ προφήτου 'Hsatou πρὸς τοὺς πατέρας ὑμῶν *
᾿Ακοῇ μὲν ἀχούσητε, καὶ οὗ μὴ συνῆκε" καὶ
βλέποντες βιλέγψητε, καὶ [οὐ] μὴ ἴδητε" ἐπαχύνθη
γὰρ ἡ καρδία τοῦ AnoU τούτου. ν Ὃ προφήτης πα-
νοὸς εἰσηγεῖται τὸ πρόσωπον, τοῦ παρὰ ἾἸουδαΐων

muniter appellantes. De persona autem sermo ip- πεπιστευμένου " ὁ εὐαγγελιστὴς τοῦ Υἱοῦ " ὁ Παῦλος,
εἰς divisus fult, indivisa mancute in ἱρβὶβ de uno — ^v3 Πνεύματος, ἕνα Κύριον Xa6400 τὸν ὀφθέντα,

*! [$3. v1, 1,3. " ibid. 9,10, ** Joan. 1, 2. ** Joan. xi, 40, " Act. xxvii, τ, 45.

53. DE HYMNO TRISAGCIO EPISTOLA. Ἡ
«οινῶς ὀνομάζοντες * διήρηται αὐτοῖς ὁ περὶ τῆς ὑπο- A Deo sententia. Divisus enim est sine ulla divisione

wváete; λόγος, ἀδιαιρέτου μένοντος ἐν αὐτοῖς τοῦ
περὶ ἑνὸς Θεοῦ φρονήματος, Διήρηται γὰρ ἀδιαιρέ-
τος Ó κερὶ τῆς ὑποστάσεως τρόπος xal λόγος, διὸ,
Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος, τριαδιχῶς διὰ τὸ τρισσὸν τῶν
ὑποστάσεων * Κύριος δὲ ἅπαξ, διὰ τὸ μοναδιχὸν τῆς
ϑεύτητος. Ζήτει xal ἐχ τοῦ Θεολόγου kx τοῦ λόγου
«οὔ εἰς τὰ γενέθλια" « Θεοῦ m δὲ ὅταν εἴπω, λέγω
Πατρὸς Υἱοῦ xai ἁγίου Πνεύματος "» ἕως τὸ, « Κάλ-
λιστά τε xai ὑψηλότατα. »

χγ΄. Ὁ ἅγιος Κύριλλος ᾿Αλεξανδρείας, ἐν τῷ περὶ
Πνεύματυς λόγῳ πρὸς Ἑρμείαν, οὗ ἢ ἀρχὴ, Πόνων
ἀγαθῶν" « Τί δὲ, οὐχὶ xal αὐτοὺς τοὺς θεοῦ λόγους
εἶναι Πνεύματός 5 φησιν ἡ Γραφὴ; Ἡσαΐας μὲν γὰρ

ὁ θεσπέσιος τὴν ἐξαίσιον ἡμᾶς καὶ φρικωδεστάτην B

ἐχείνην δεοπτίαν ἀφηγούμενος, Εἶδον, φησὶν, τὸν
Κόριον Σαδαὼθ καθήμενον àzl θρόγου ὑψηλοῦ
καὶ ἐπηρμένου, xoi τὰ διὰ μέσου τούτοις ἐπενεγ-
χὼν͵ Ἤκουσα, φησὶν, Κυρίου Σαδαὼθ Aéícovroc:
Tira ἀποστελῶ; καὶ τίς πορεύσεται πρὸς τὸν
Jaóv τοῦτον; Kal εἶπον" ᾿Ιδοὺ ἀγὼ, ἀπόστειλόν
με. Kal εἶπε, Πορεύου, καὶ εἶπον τῷ JaQ τούτῳ"
᾿Ακοῇ ἀκούσητε, καὶ οὐ μὴ συνῆτε, καὶ β.16-
æovtec βλέψητε, καὶ οὐ μὴ ἴδητε. ᾿Αλλ᾽ ὁ μὲν
ϑεσπέσιος Ἰωάννης κερὶ τοῦ Μονογενοῦς φησιν"
Ταῦτα εἶχεν 'Hcalac, ἡνγίχα sl0s τὴν δόξαν ab-
tov, καὶ ἐηάλησε περὶ αὑτοῦ. Στέφανός γε μὴν ὁ
φυφώτατος Ἰουδαίοις ἔφη προσλαλῶν " ZxAJnporpá-

o καὶ ἀπερίεμητοι τῇ καρδίᾳ, ὑμεῖς ἀεὶ τῷ C.

Πνεύματι τῷ ἀγίῳ ἀντιπίπτετε, ὡς οἱ πατέρες
ὑμῶν. " Apa οὐχ ἐναργὲς ἤδη πως, ὡς ἑτερότητι μὲν
τῇ χαθ' ὑπόστασιν ἰδιχὴν, τί μέν ἐστιν Tacho, τί δὲ
καὶ Υἱὸς, τί δὲ xal τὸ Πνεῦμα, εὖ μάλα διαγινώσχε-
ται; συμδάσει γε μὴν τῇ πρὸς ἑνότητα φυσιχὴν,
πάντα δὴ πάντων παρουσία τε καὶ λόγοι, χαὶ μέθ-
«ξις, ἐνέργειά τε χαὶ δόξα, καὶ ὅσα τὴν θείαν χατα-
χαλλύνει φύσιν. » "TE δὲ οὐχὶ ἄρα γε xoi ὁ μιχρὸν
τοῦν δογματιχῆς ἐπιστήμης γεγευσμένος, εἴσεται
σαφῶς, ὡς ὁ Τρισάγιος ὕμνο;, ἑτερότητι μὲν τῇ χαθ᾿
ὑπόστασιν ἰδικὴν, ὡς καὶ ὁ θεοφόρος ἔφη Πατὴρ, τὸν
Iiztépa καὶ τὸν Υἱὸν καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα δείχνυσι"
συμδάσει δὲ τῇ πρὸς ἑνότητα φυσιχγὴν xal μοναρχίαν
*b, Κύριος. Ὁ γὰρ τρὶς ἀριθμὸς, τριῶν ἔστι σημαν-
«ιχὸς, ἑνὸς δὲ ἡ μονάς. Οὐχοῦν Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος,
καὶ τρισάγιος, ὅτι τρεῖς ὑποστάσεις. Κύριος, ὅτι εἴς
αἱ τρεῖς ὑποστάσεις" εἷς δὲ τὰ τρία Θεὸς, ὅτι μία
δβεότης, καὶ πρὸς ἕν τὰ ἐξ αὑτοῦ τὴν ἀναφορὰν ἔχει,
ex ἐξισταμένων, οὔτε μὴν συντιθεμένων, ἣ συν-
αλειφομένωον τῶν ὑποστάσεων.

xl. Τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Νύσσης, ix τοῦ Kat
Eóropiov πρώτου λόγου" « Ὡσαύτως δὲ xal τὰ παρὰ
τῷ Ἢσαῖξ Σιραφὶμ, παρ᾽ àv ἐναργῶς τὸ τῆς Τριά-

9 joan. xti, 41. ?** Act. vit, 51.

de persona sermo. Quapropter, sanctus, sanctus,
sanctus, ter ob personarum trinitstem dicitur :
Dominus autem semel , ob deitatis unitatem. Con-
sule etiam ex Theologi oratione in Christi nativi-

tatem 4944 hunc locum : « Deum autem cum dico,

Pawrem, Filium, et Spiritum sanctum intelligo,»
usque ad bzc verba. « Prestantissimc ac subli-
missime. »

25. Eadem mente Cyrillus Alexandrinus in li-
bro de Spiritu sancto ad Hermiam, qui incipit,
Bonorum laborum , ait : « Quid autem, nonne
ipsos quoque Dei sermones Spiritus sancti esse
Seriptura testatur ?* Etenim divinus Isaias, stupen-
dam illam ac valde tremendam Dei visionem enar-
raus : Vidi , inquit, Dominum Sabaoth, seden-
tem. super solium excelsum οἱ elevaiwm, Et paucis
interjectis. subdit : Audivi Dominum Sabaoth di-
centem ;. Quem mittam , et quis. ibit ad populum
hunc? Et dixi : Ecce ego, mitie me. Et dizit : Vade,
εἰ dic populo huic : Auribus audietis , el non intel-
ligeiis .: videntes videbitis, et non perspicietis.
At vero divinus Joannes de Unigenito dixit : Hee
dixit Isaias, quando vidit gloriam ejus, δὲ lo-

cutus est de ipso **, Sapientissimus perro Stepha-

nus Judaeos alloquens , dixit : Dura cervice et in-
circumcisis cordibus, vos semper Spiritui sancto re-
sistitis, quemadmodum εἰ patres. vestri **. Annon
jam quodam modo perspicuum est, quod ex per-
sonali diversitate, quidnam Pater, quidnam Fie
lius, quidnam Spiritus sanctus eit. dignoscitur :
ex naturalis autem unitatis coitione ,. omnia qui-

dem omnium sunt, hoc est priesentia , sermones,

participatio , operatio , gloria , cztetaque omnia,
que divinam naturam condecorant, » Quid igi-
tur ?. annon is. etiam, qui dogmatum fidei scien-
tiam vel leviter delibarit, perspicue noscet, ter.
sancium hymnum, quantum ad personz particu-
laris diversitatem attinet, velut Deo plenus hiec
Pater dixit, Patrem , Filium et Spiritum sanctum.
demonstrare : coitionem vero in unam naturam,
unumque principatum, per vocabulum, Dominus,

D ostendi ? Ternarius quippe numerus tria | signifi-

cat; unitas autem, unum. Quapropter, sancíus,
sancius , sanclus, et ter sanctus , quia. tres per-
sonz : Dominus autem, quia tres persone unus
Deus sunt. Unus porro Deus. tres person: ; quia.
deitas una, atque ad. unum ea qui ex. ipso sunt,
referuntur.

24. Sancti Gregorii Nysseni lib. 1. Contra Euno-
mium : « Bodem autem modo Seraphim illa apu.l
Isaiam, a quibus "frinitatis mysterium aperta

VARLE LECTIONES.

» la Regiis duobus Nazianzeni locus habetur integer, contra propositum auctoris, qui hunc indicaze

&alius duxit, quam ad longum recitare.

? Reg. 2 τοῦ πνεύματος εἶναι,

ὑδ S. JOANNIS DAMASCENI 56
preedicatm est, quando cujusque personz Trini- A δος ἐχηρύχθη μυστήριον, ὅτε τὴν, "Αγιός 5, φωνὴν τῷ

tatis pulchritudinem ad stuporem usquc niirantes,
vocem illam , sanctus , exclamarunt. » En quo pa-
cto divinus Pater pet trisagium hymnum Trini-
latis mysterium praedicatum esse dixit ; nempe tcr,
sanclus, proclamando, personarum trinitatem ;
seinel. vero, Domiuus, nature ἃς dominationis
nníitatem.

25. Quinimo sanctus quoque et admirandus
Epiphanius, in libro Ancorato hoc modo loqui-
tur : « Per triples autem testimonium Spiritum
sancitum accipiant, ac Seraphius et Cherubim ter
perspicue clamantium, sanclus, sanctus , sancius ,
vocibus impleantur. Per duas enim voces glorifica-
tio A95 in colo non perficitur, neque sancta, et
jnvisibilia et spiritualia animalia rem eamdem qua-
ter àccinunt; neque item quariam vocem aut
unam, nec dicunt, sancti, sancti, sancti, ne quod
singulare est, multiplicis esse nominis dcclarent,
nec rursus ternarium trium numerum occultent.
Verum ter quidem sanclitatem tribuunt, uno au-
tem et singulari modo sermonem enuntiant, nc
deorum mullitadinem exprimant. » Negotio nog
hic divinorum interpres Pater liberavit, cum nec
por unam, aut quatuor, sed per tres, atque ipsas
singulares gloriam in ccelo minime persolvi clare
pronuntiat. Quorsum autem hoc? Quoniam hic
hymnus non unam personam, sed tres indicat, Si-
eub igitur non per duas, aut quatuor voces; ve-

ἐν ἐχάστῳ τῶν dv Τριάδι χάλλει χαταπλησσόμενα
θαυμαστιχῶς ἐξεδόησεν. » Ἰδοὺ δὴ σαφῶς ἔφη ὁ θεη-
γόρος Πατὴρ, Διὰ τοῦ Τρισαγίου ὕμνου ἐναργῶς τὸ
τῆς Τριάδος ἐχηρύχθη μυστήριον διὰ μὲν τοῦ τρὶς
βεδοῆσθαι τὸ ΓΑγιος, τὴν τῶν προσώπων Τριάδα. Διὰ.
δὲ τοῦ ἅπαξ χεκράχθαι τὸ, Κύριος, τὸ ἑνιαῖον τῆ:
φύσεώς τε xal χυριότητος. |
x&'. Καὶ ὁ ἅγιος δὲ καὶ θαυμαστὸς ἙἘπιφάνιος €,
ὧδέ πὴ φησιν ἐν τῷ ἐπιγεγραμμένῳ ᾿Αγχυρωτῷ
λόγῳ" εΔιὰ δὲ τῆς τριττῆς μαρτυρίας λάδωσι τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον, χαὶ πληρωθῶσι φανερῶς τῶν φω-
νῶν τῶν Σεραφὶμ xaX Χερουδιμ, κραζόντων τριττὸν
«5, Ἅτιος, ἅγιος, ἅγιος" οὐ γὰρ διὰ δύο φωνῶν ἡ
δοξολογία ἐν οὐρανῷ τελεῖται. Οὐδὲ τέταρτον ἐπιφω-
νοῦσι τὰ αὐτὰ ἅγια, καὶ ἀόρατα, xal πνευματιχὰ
ζῶα, οὐδὲ τετάρτην φωνὴν ἀποδίδωσι τὰ αὑτὰ, οὐδὲ
μίαν μόνην" ἀλλὰ τρεῖς φωνὰς ἑνιχὰς τὸ, "ATtoC,
ἅγιος, ἄγιος " xaX οὐ λέγουσιν, "Avtot, ἅγιοι, ἅγιοι,
ἵγα μὴ τὸ ἑνικὸν πολυώνυμον ἀποφήνωσι, μηδὲ τῶν
πριῶν τὸ τρισάριθμον ἀποχρύψωσιν * ἀλλὰ τρὶς μὲν
διδόασι τὴν ἁγιαστίαν, μονοειδῶς δὲ, ἑνιχῶς ἀπο-
φθέγγονται τὸν λόγον, ἵνα μὴ πολυθεῖαν ὀνομάσω-
σιν. » ᾿Απήλλαξεν ἡμᾶς ὁ θεοφάντωρ οὗτος Πατὴρ,
περὶ τῶν πραγμάτων ἀριδήλω: ὁποφηνάμενος, ὡς
οὐ διὰ δύο φωνῶν ἡ δοξολογία ἐν οὐρανῷ τελεῖται,
οὐδὲ μιᾶς, ἣ τετάρτης φωνῆς, ἀλλὰ τριῶν χαὶ αὖ-
τῶν ἑνιχῶν. Τίνος ἕνεχα ; Ὅτι οὐ μιᾶς ὑποστάσειυς
ἐνδειχτιχὺς ὁ ὕμνος, ἀλλὰ τῶν τριῶν ᾿ ὥσπερ οὖν οὗ

Tum per ires, ob personarum Trinitatem hymnus (; διὰ δύο φωνῶν 1| τεσσάρων ὁ ὕμνος ἐχτελεῖται, ἀλλὰ

penditur ; ad eumdem modum cum trisagius hym-
nus tres personas indicet, de una peraona minime
dici potest. Quamobrem, ut superius dixi, certus
numerus in Deo assignari non potest, nisi singu-
laris et ternarius, propter natur: unitatem et per-
sonarum Trinitatem. Ac singularis quidem nutac-
Tus de personis dicitur : Deuset Deus et Deus ; sed
unus Deus, non tres dii, Pater, Filius et Spiritus
sanctus; ne alioqui principatus unus, deorum
multitudo potius esse censeatur, atque unus indi-
visusque De'is ἃ subsistentibus suis virtutibus di-
rimatur. Deus enim etiam est ipsius Verbum et
Spiritus sancius, ac tria bxc unus Deus ; etiamsi
unumquodque horum, quia naturam divinitas su-
perat, perfecta persona sit. Αἱ vero ternarius nu-
merus ad unam personam i1ninime pertinet : non
enim quzelibet persona ter per se subsistit, ut per
ternarium numerum unamquamque personam per
$e constitui demonstretur, Absit, absit : hzc
pim cogítationis non sunt, sed a sano sensu
aliena.

96. Hæc, divinissime Pater, columaa οἱ funda-
mentum veritatis, ut omnibus Patribus fratribusque
et universo Ecclesie coetui recitentur, obsecramus,
verbisque placidis rogetur veneraucus Pater noster

διὰ τριῶν διὸ τὸ τρισσὸν τῶν ὑποστάσεων, οὕτω τῶν
τριῶν ὑποστάσεων ἐνδειχτεχὸς ὧν ὁ Τρισάγιος ὕμνος,
ἐπὶ μιᾶς τῶν ὑποστάσεων λέγεσθα! χώραν οὐχ ἔχει.
᾿Αδύνατον οὖν, ὡς ἔφην ἀνωτέρω, ὡρισμένον ἀρι:
θμὸν ἐπὶ Θεοῦ λέγειν, εἰ μὴ τὸν ἑνιχὸν χαὶ τὸν τρια-
διχὸν διὰ τὸ Evialov τῆς φύσεως, xal τὸ τριαδιχὸν τῶν
ὑποστάσεων. Καὶ ὁ μὲν ἑνιχὸς ἀριθμὸς, κατὰ τῶν
τριῶν ὑποστάσεων φέρεται, θεὸς, χαὶ Θεὸς, καὶ Θεὸς,
ἀλλ᾽ εἷς Θεὸς, καὶ οὐ τρεῖς θεοὶ, ὁ Πατὴρ xai ὁ Υἱὸς
xai τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἵνα μὴ πολυθεῖα νομισύῇ ἢ
μοναρχία, καὶ διαιρεθῇ ὁ εἷς xa ἀδιαίρετος Θεὸς τῶν
ἑαυτοῦ ἐνυποστάτων δυνάμεων. θεὸς γὰρ xal ὁ τού»
του Λόγος xat τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, xal τὰ τρία, εἷς
Θεὸς, εἰ xai ἔχαστον τελεία ὑπόστασις, διὰ τὸ ὑπερο
φυὲς τῆς θεότητος. Ὃ δὲ τριαδιχὺς ἀριθμὸς κατὰ
μιᾶς ὑποστάσεως οὐχ ἔστιν. Οὐ γὰρ τρισυπέπτατος
ἐχάστη ὑπόστασις, ἵνα διὰ τοῦ τρισσοῦ ἀριθμοὺ τὸ
τρισυπόστατον δειχθῇ ἐχάστης ὑποστάσεως. Ἄπαγε,
ἄπαγε" οὐχ εὑσεδοὺς λογισμοῦ, ταῦτα, ἀλλ᾽ ἔξυ νοῦ"
κοῦ xaÜtvovtoc.

xc'. Ταῦτα, ὦ Πάτερ θειότατε, στῦλε xal ἐδραίω-
μα τῆς ἀληθείας, τᾶσι τρῖς πατράτι χαὶ ἀδελφοῖς
χαὶ παντὶ τῷ τῆς Ἐχχλησίας πληρώματι ἀναγνω-
αθῆναι ἐχλιπαροῦμεν, xaX λόγων ἐπιειχείᾳ mapaxine

VARIXÆ LECTIONES.

? Edit. &yízv.
? Edita, τριττῶν͵

r Edita τοςῖς. 4 Vel, int. Sed ct sanctus ei multis nominibus suspiciendus vir Epiphanius.

61 DR HYMNO TRISAGIO EPISTOLA. 58
δένει τὸν Πατέρα ἡμῶν τὸν κύριον &66dv 'Avastá- A ac dominus abbas Anastasius, inclytus sacri moe

σιον, τὸν κλεινὸν χαθηγεμόνα τῆς εὐαγοῦς μονῆς τοῦ
θοοφόρον Πατρὸς ἡμῶν Εὐθυμίον, παύσασθαι μὲν
«ἧς τοιαύτης ἑνοτάσεως, σὺν ἡ μῖν δὲ, τοῖς θεολήπτοις
Πατράσι κατ᾽ ἴχνος ἀχολουθοῦντα, « "Avtoc, λέγειν, ὁ
Θεὸς xal Πατὴρ, ἅγιος ἰσχυρὸς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ,
ϑαρχωθεὶς xal σταυρωθεὶς σαρχὶ OU ἡμᾶς, ἅγιος
ἀϑάνατος τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον" ὁ εἷς Κύριος, Σα-
6369, ἐλέησον ἡμᾶς. » Καὶ μὴτε ἡμῶν κατηγορεῖν,
μῆτε τοῦ τρισμάχαρος 'Iodvvou τοῦ πατριάρχον, ὡς
παεκεισμένων ἐπὶ μιᾶς τῶν θεαρχιχῶν ὑποστάσεων
λέγειν τὸν Τρισάγιον ὕμνον. Πᾶς γὰρ ὅστις οὕτω
φρονεῖ, ἣ λέγει, χοινωνός ἐστι τῆς τοῦ Κναφέως τοῦ
βαναύσον σχαιότητος. Τίς γὰρ οἷδε τοῦ μακαριωτάτου
Ἰωάννου τοῦ πατριάρχου νόημα ἐμοῦ πλέον ; Οὐδείς"
ἃς͵ ἵνα τἀληθὲς εἴπω, οὐχ ἀνέπνευσε πνοὴν πνευμα-
τιχὴν τοῦποτε, ἣν ἐμοὶ ὡς μαθητῇ οὐχ ἀνέθετο" τί
μὴ ζῶντος καὶ φθεγγομένου τοῦ ἱεροῦ ἀνδρὺς, ταῦτα
περὶ αὑτοῦ λέλεχτο; Οὐχ ἔστι ταῦτα, ἀλλ᾽ $ σχήψεις
«wo, πλεῖστον ὅτι τὸ βέδαιον οὐχ ἔχουσαι. Μὴ
ϑυσφημείτωσαν τὸν ζηλωτὴν, χαὶ πῦρ ὀρθοδοξίας
πνεύσαντα, μόσχον φημὶ, τὸν ἀοίδιμον Ἰωάννην, τὸν
κάσης χαινοτωνίας ἐξοριστὴν xai ἀναιρέτην, ὡς τῆς
βεολογίας vol; ἱεροῖς χεχοινωνηχότα Πατράσιν. ᾿Αλλὰ
«οὐτοῦ τὸν ζῆλον ἀποδεχέσθωσαν, χαὶ ὡς ἱερὸν xal
ἀοίδιμον εὐφημείτωσαν. Ὃ Θεὸς τῆς εἰρήνη;, ὁ Πα-
τὴρ Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν (αὐτὸς γάρ ἔστιν ἡ εἰ-
ρήνη ἡμῶν), ἐμπλήσει τὰς χαρδίας ἡμῶν Πνεύματος
ἁγίου, sl; τὸ δοχιμάζειν τὰ διαφέροντα, χαὶ ἀπελά-
est πᾶσαν τὴν πονηρὰν ἔνστασιν ἀφ᾽ ἡμῶν, εἰρηνο-
«οιῶν τὴν ἁγίαν αὐτοῦ Ἐχχλησίαν, ἣν ἐχτήσατο
αϑτῷ ὁ ἀγαπητὸς αὐτοῦ Υἱὸς Ἰησοῦς ὁ ὑπέρθεος, τῷ
κιμίῳ αὑτοῦ αἵματι. Εύχου ὑπὲρ ἡμῶν, θεοτίμητε,
ὡς; θεόληπτος.

xj. Ἡροσθετέον δὲ τῷ λόγῳ καὶ τάδε, ἐν τῇ ἱερᾷ
προσχομιδῇ τῆς τελετῆς τῶν θείων μυστηρίων, μετὰ
τὸ εἰπεῖν τὸν λαὸν τὸν Τρισάγιον ὕμνον, ὁ ἱερεὺς
ὥτπερ ἑρμηνεύων τὸν ὕμνον φησίν Ἅγιος el βασι-
deũ τῶν αἰώνων, καὶ πάσης ἀγιωσύγης [Κύριος
καὶ δοτήρ" ἅγιος καὶ ὁ μονογενής σου Yióc, δι"
οὗ τὰ πάντα ἐποίησας " ἅγιον δὲ καὶ τὸ Πγεῦμά
σου τὸ παγάγιον, τὸ ἐρευνῶν τὰ πάγτα, καὶ τὰ
βάθη σοῦ τοῦ Θεοῦ. Διὰ τὶ μὴ λέγει Ἅγιος, ἅγιος,
ἅγιος, ὁ μονογανγής σου Yióc, ἀλλὰ χοινῶς μὲν τῇ
Τριάδι, Ἄτιος, ἅγιος, ἅγιος, xa9' ἐχάστην δὲ τῶν
ὑποστάσεων τὸ, Ἅγιος, ἅπαξ : χαὶ ἐν τῇ ὑψώσει δὲ
ποῦ ἄρτου τῆς εὐχαριστίας, οὐ λέγομεν, Τρὶς ἅγιος,
? Τρὶς Κύριος, ἀλλ᾽, Εἷς ἅγιος, εἷς Κύριος ᾿Ιησοῦς
Χριστὸς, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρὸς σὺν ἁγίῳ Πγεύ-
pat, ᾧ ἡ δύξα. - |

χη΄. Ἐπειδὴ δὲ τὸν Τρισάγιον ὕμνον iv xal; συνήθε-
σιν εὐχαῖς τρίτον φαμὲν, ἄξιον χαὶ περὶ τούτου διαλα-
δεῖν, ὅτιπερ οὐχ ἅπας τῷ Πατρὶ, χαϊοὐχ ἅπαξ τῷ Υἱῷ,
χδὶ ἅπαξ τῷ ἀγίῳ Πνεύματι τὸν Τρισάγιον ὕμνον προῦσ-
άγομεν, ἀλλὰ χοινῶς τῇ ἁγίᾳ Τριάδι τρὶς τὸν τρισάγιον
ὕμνον προσφέρομεν. Τὰ μὲν γὰρ Σεραφὶμ ἀεὶ τῷ Θεῷ
παριστάμενα, ἀχαταπαύστως τὴν Τρισάγιον προτάγει

nasterii sancti Patris nostri Eutbymii prepositus,

.ut ejusmodi eontentioni finem imponat, Deique

afflatu correptorum Patrum vestigia premens, no-
biscum dieat : « Sanctus Deus, et Pater, sanctus for-
tis, Filius Del incarnatus, et pro nobis crucifixus
carne, sanctus immortalis Spiritus sanctus, non Do-
minus Sabaoth, miserere nobis.» Non nos deinceps
accuset, nec beatum D'atriorcham Joannem, quasi
certum habeamus, de una duntaxat divina persona
trisagium hymnum dicendum esse. Quisquis enim
ita sentiat, sordidi Cnaphei, Fullonisve nequitia:
so socium prabet. Quis enim beatissimi Patriarclhze
Joannis mentem me melius novit ? Nullus : quippe
qui, ut vera loquar, nullam unquaim spiritualem.

B doctrinam efflavit quam mihi ceu discipulo suo

non cominendaverit? cur de viro jam mortuo, qui-
quo amplius loqui non valeat, talia divendunt?
Nihil sane hæe sunt, nisi pretextus et colores qui-
dam, nibil ürini Uabentes. Desinant obtrectare ho-
mini divino zelo ornato, quique recte uoctrinea
ignem, moschumque spiravit; celcbratissimo, in-
quam, Joanni, omnis vocum novitatis extermina-
tori et interemptori, &0G qui theologiam cum
sanctis Pátribus communem semper habuit. Quin
zelum potius ipsius complectantur, eumque uti
sacrum et illustrem virum, Jaudihus prosequan-
tur. Deus pacis, Pater Domini nostri Jesu Christi,
(ipse enim cst pax nostra) repleat corda nostra
Spiritu sancto, ut. probemus quz sunt potiora :
atque improbam omnem contentionem a nobis
&ubmoveat, sanctam Ecclesiam suam pacificando,
quam ipsi dilectus Filius ejus Jesus, supremus
Deus, pretioso suo cruore acquisivit. (ra pro no-
bis, honorate a Dco Pater, qui divino spiritu
ageris.

41. Ad eaquz diximus, lic quoque sunt adji-
cienda. In sacra oblatione divinorum mysteriorum,
postquam populus trisagium hymnum cecinit, sa-
cerdos, velut. bymnum interpretans, subjungit :
Sanctus es Rex. seculorum, aique sanctitatis omuis
Dominus et largitor : sanctus etiam unigenitus Filius
tuus, per quem omnia fecisti : sanctus item Spiritus
unus sanctissintus, qui omnia scrutatur, etiam. pro-

D funda tua Deus. Quare non dicit, sanctus, sanctus,

sanctus, unigenitus Filius tuus, sed communitet
Trinitati sanctus, sanclus, sanctus : singulis autem
personis semel sancius ? Atque etiam in elevationo
panis Eucharistia, nou dicimns ter sanctius, aut
ter. Dominus, Sed, Unus. sanctus, anus Domiuus
Jesus Christus, in gloria Dei Patris, cum saucto
Spiritu, cui gloriu.

98. Quoniam autem trisagium hymnum in con-
suelis precibus ter dicimus, opera pretium est
monere, cur non semel Patri, et semel Filio, οἱ
semel Spiritui sancto hymnum unc tribuamus;
quin potius illum communiter sanete Trinitati
offeramus, Seraphim quippe Deo semper. astantia,
tersauctam laudem sinc finc offerunt : nos autem,

89 S. JOANNIS DAMASCENI 60
quia certis boris prescriptum hymnum ad Deum A δοξολογίαν" ἡμεῖς δὲ, ἐπειδὴ ἐν ὡρισμέναις ὥραις

transmiltimus, apte ct congruenter trisagium
hymnum sancte. Trinitati ter tribuimus : eamque
ob causam ternarium numerum pre celeris vene-
ramur; quia sanctam Trinitatem declarat, a qua
etjam perfectionem et plenitudinem accepit. Unitas

enim quantitatis est expers : binarius numeri ini- -

tium est : ternarius vero perfectus numerus. Nec
propter ternarium numerum deitas in Trinitato est;
sed quia deitas in Trinitate est, idcirco numerus
ternarius perfectus est. Unitas quippe a principio
in binarium progrediens, atque ad ternarium per-
veniens, in eo stetit, Principium enim et causa co-

τεταγμένον τὸν ὕμνον τῷ Θεῷ ἀναπέμπομεν, οἰχείως
xai προσφόρως τὸ Τοισάγιον ix τρίτον χοινῶς τῇ
ἁγίᾳ Τριάδι προσνέμομεν. Καὶ ἐν πᾶσι δὲ τούτου χά-
ριν τὸν τρὶς * ἀριθμὸν τῶν λοιπῶν προτιμῶμεν, ὡς
τῆς ἁγίας Τριάδος ὄντα δηλωτιχὸν, καὶ ὡς ἐξ αὑτῆς

τὴν τελειότητα χαὶ πληρότητα χεχτημένον. Μονὰς
γὰρ ἄποσος " δυὰς δὲ ἀρχὴ ἀριθμοῦ" τριὰς ἀριθμὸς
τέλειος. ᾿Αλλ᾽ οὐ διὰ τὸν ἀριθμὸν ἡ θεότης ἐν Τριάδι,
ἀλλὰ διὰ τὸ εἶναι τὴν θεότητα ἐν Τριάδι Ó τρὶς ἀρι-
θμὸς τέλειος, Μονὰς γὰρ᾽ ἀπ᾽ ἀρχῆς εἰς δυάδα χινη-
θεῖσα, μέχρι Τριάδος ἔστη * ἀρχὴ γὰρ «iov ὄντων χαὶ ᾿
αἰτία ὁ θεός. Ex τῆς ἀρχῆς οὖν καὶ τῆς τῶν ὄντων

rum qua sunt, Deus cst. Quare ex principio et B αἰτίας ἔλαδεν ἀριθμὸς ταύτην τὴν δύναμιν" ὅτ: ὥσ-

€ausa eorum qu: sunt, hanc vim numerus acce-
pit. Quia nimirum, sicut Pater Filii genitor, et Spi-
ritus sancti productor est ; sic etiam numerus ad
binarium progrediens, οἱ usque ad ternariuia per-
veniens, in eo constitit : ac propterea singularis
numerus est, qui unum signiflcat, dualis, qui duos;
pluralis, qui tres designat : neque alia certa nota
est. ἄνθρωπος, cniin dicitur de uno homine; τὼ
ἀνθρώπω, de duobus; ol ἄνθρωποι de tribus. Item
in Deo una est bypostasis Patris, duæ hypostases
. Patris et Filii; tres hypostases Patris et Filii et
Spiritus sancti : quia ratione hypostasis differunt
Pater et Filius et Spiritus sanctus. Eodem etiam
modo tres hypostaticz 497 proprietates. At in iis,
in quibus hypostasis ab hypostasi non differt, hoc
est in naturalibus, cum de Deo loquimur, plurali
numero uti non licet : sed in qualibet hypostasi,
ea qua ad naturam pertinent, singulariter oportet
cnuntiare : eaque singulariter copulando, rursum
communiter de tribus hypostasibus prædicare, quæ
naturalia eunt ; uti Deus et Deus et Deus, sed unus
Deus, non autem tres dii : quoniam Deus, ejusque
subsistentes per se. virtutes Deus unus est. Quia
quodlibet propriam hypostasim habet, perfectus
Deus per se dicitur : quoniam autem simul nume-
rantur, idcirco. non tres dii, sed unus Deus; eo
quod Verbum et Spiritus, Patris virtutes sint.
Pater, Pater est, ac non Filius (non enim

κερ ὁ Πατὴο γεννήτωρ Υἱοῦ, καὶ προδολεὺς Πνεύμα»
τος, οὕτως καὶ ὁ ἀριθμὸς, εἷς δυάδα ἀρχόμενος, xal
χαταντῶν μέχρι τριάδος; ἴσταται" διὸ καὶ ὁ ἑνιχὸς
ἀριθμὸς, ὁ ἕνα σημαίνων" χαὶ δυϊχὸς, ὁ δύο ov pal-
νων * xal πληθυντιχὸς, ὁ τρία σημαίνων, καὶ οὐχ
ἔστιν ἕτερος χαραχτῆρ. Ὁ γὰρ ἄγθρωσπος, λέγομεν
ἐπὶ ἑνὸς ἀνθρώπον, xal τὼ ἀνθρώπω ἐπὶ δύο, xal
οἱ ἄνθρωποι ἐπὶ τριῶν. Καὶ θεοῦ μία ὑπόστασις
Πατρὸς, δύο ὑποστάσεις Πατρὸς xai Υἱοῦ, τρεῖς ὑπο-
στάσεις Πατρὸς, χαὶ Υἱοῦ, καὶ ἁγίου Πνεύματος.
Ἐπειδὴ ὑποστάσει διαφέρει ὁ Πατὴρ, χαὶ ὁ Υἱὸς, καὶ
τὸ ἅγιον Πνεῦμα, ὁμοίως χαὶ τρεῖς ὑποστατιχαὶ ἰδιόν
τητες " ἐν οἷς δὲ οὐ διαφέρει ὑπόστασις ὑποστάσεως,
«ουτέστιν ἐν τοῖς φυσιχοῖς, οὐκ ἔστιν ἐπὶ Θεοῦ πλη-
θυντιχῶς ἀριθμῆσαι, ἀλλ' ἐφ᾽ ἔἐχάστης ὑποστάσεως
μοναδιχῶς τὰ φυσιχὰ εἰπεῖν, χαὶ συνάπτοντας δὲ
μοναδιχῶς πάλιν εἰπεῖν χοινῶς ἐπὶ τῶν τριῶν ὗπο-
στάσεων [σέδειν V] τὰ φυσιχὰ, καὶ Θεὸς καὶ Θεὸς xoi
Θεός" ἀλλ᾽ εἷς Θεὸς, χαὶ οὐ τρεῖς θεοί " διότι ὁ Θεὸς
xaX αἱ αὐτοῦ ἐνυπόστατοι δυνάμεις, εἷς Θεός * διὰ μὲν
τὸ ἰδίαν ἔχειν ἔχαστον ὑπόστασιν, ἕκαστον τέλειον
Θεὸν χαϑ᾽ αὑτὸ λεγόμενον" ὅτι δὲ συναριθμοῦνται, οὐ
«ρεῖς θεοὶ, ἀλλ᾽ εἷς Θεὸς, διὰ τὸ δυνάμεις εἶναι ξοῦ
Πατρὸς τὸν Λόγον χαὶ τὸ Πνεῦμα. Πατὴρ ὁ Πατὴρ,
xa οὐχ Υἱός " οὐ γὰρ Éx τινος * Υἱὸς ὁ Yló; * ix τοῦ
Πατρὸς γὰρ, καὶ o) Πατὴρ, ἵνα εἷς j| ὁ Πατήρ’
Πνεῦμα ἅγιον, τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον" ἐκ τοῦ Πατρὸς
γὰρ, διὰ τοῦ Υἱοῦ καὶ Aóyou προϊὸν, οὐχ υἱιχῶ; δέ.

ex quoquam est) Filius, Filius est (ex Patre p Ei γὰρ Πατρὸς Υἱὸς ὁ Υἱὸς, καὶ υἱὸς τὸ Πνεῦμα, ἕξει

euim) ac non Paler; ut unus duntaxat sit
Pater, Spiritus sanctus, Spiritus sanctus est (ex
Patre siquidem per Filium οἱ Verbum procedens,
non tamen filiationis modo). Nam si Filius, Patris
filius est, ac Spiritus item filius, alios quoque filios
habebit, idque in infinitum, Rursum, si Spiritus,
Filii filius est, habebit ipse quoque filium alterum,
et sic in infinitum : eruutque adeo dii multi et do-
mini mulii, ac deorum caterva, non unus Dcus.
Δι nobis unus Deus est, Pater et Verbum ipsius
et Spiritus ipsius. Verbum porro, genitum quid-
dam est, per se subsistens, 3c proinde Filius. Spi-

xaX ἄλλους υἱοὺς, xai τοῦτο ἐπ᾽ ἄπειρον. Εἰ δὲ υἱὸς
τοῦ Υἱοῦ τὸ Πνεῦμα, ἕξει xai τοῦτο υἱὸν, χἀχεῖνο
ἕτερον, καὶ τοῦτο ἐπ᾽ ἄπειρον, χαὶ ἔσοντα’ θεοὶ “πολ-
λοὶ, χαὶ χύριοι πολλοὶ, καὶ δῆμος θεῶν, καὶ οὐχ εἷς
6:6; ἡμῖν δὲ εἷς Θεὸς ὁ Πατὴρ, καὶ ὁ Λόγος αὐτοῦ
xoi τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ · Λόγος δὲ, ἐνυπόστατον γέννη-
μα, 80 ΥἹός " καὶ τὸ Πνεῦμα, ἐνυπόστατον ἐχπόρευμα
xai πρόδλημα" ἐχ “Πατρὸς μὲν, ΥἹοῦ δὲ, καὶ μὴ ἐξ
Υἱοῦ, ὡς Πνεῦμα στόματος Θεοῦ, Δόγου ἐξαγγελτι-
xóv. Πάντως δὲ καὶ στόμα οὗ μέλος σωματικὸν, χαὶ τὸ -
Πνεῦμα, o. πνοὴ λυομένη καὶ διαχεομένη ἀλλὰ ταῦ-
τα ἄλλης ποαγματείας χρήζει. Τὸ δὲ νῦν ἔχον διευχρ»

VARLE LECTIONES.

s. Edit, τριάγιον, absonc prorsus. Quibus tamen concinit vet. interpr. * Edita hic interjiciaut, 3£9ztv.

el ' DE SACRIS JEJUNIIS. 693
νήσαντες ὅση, δύναμις, χαταπαύσωμεν τὸν λόγον. Οἶδα A ritus item per se subsistens procesgio est ae ema-
δὲ ὡς xal αὐτ'ὶ θείου πεπληρωμένοι Πνεύματος, τὰ — natio; ex Patre quidem, Filii vero. sed non ex
λείποντα νόμῳ φιλίας πληρώσετε, ἀδιαλείπτως ἡμῶν — Filio, utpote Spiritus oris Dei Verbuu enuntians.
ὑπερευχόμενοι. Quod quidem os membrum corporeum. nullo niodo
est : nec Spiritus flatus est, qui dissolvatur ac diffundatur. Verum hsc aliam elucubrationem desi-
derant. Nunc autem esplicato pro viribus quod propositum erat argumento, dicendi finem facia-
mus. lllud autem exploratum habeo, vos quoque, utpote Dei spiritu plenos, ca que desunt. amico-
rem more impleturos, nec finem pro nobis orandi facturos.

&98 ADMONITIO.

—

In lucem prodit Joannis Damasceni ad Cometam monachum epistola De Jejuniis, cujus ſra-
gmenta aliquot cum Turrianus protulisset in libris quos pro defensione epistolarutn pontificia-
rum edidit, etin adnotationibus ad Constitutiones apostolicas, David Blondellus non dubitavit
affirmare, eam cum multis ecclesiasticorum scriptorum monumentis, qus perinde a Turriano
citata sunt, asservantur in Europe bibliothecis, nec ad manus esse, nec esse posse. Epi-
stolae hujus magnam pa acceperam: ab eruditissimo clarissimoque viro D. Joanne Erne-
sto Grabe, ut jacet in cod. Barocciano n. 196 ; integram vero mihi tandem procuravit doctis-
simus — reverendusque admodum P. D. Anselmus Bandurius ex bibliotheca Medicea
descriptam. Hujus porro parentem esse Josnnem Damascenum nihil repugnat : quin suadet
inscriptio, quam mss. codd. varii preferunt. Suadet familiare nostro auctori adagium istud,
οὐδὲ «b χαλὸν καλὸν, εἰ μὴ χαλῶς γίνηται Ne. bonum quidem. est. bonum, nísi bene geratur. Sua-
dent isthrec alia quibus Hierosolymitanee Ecclesie presbyter agnoscitur: Hec est regula
lezque Ecclesie, quam in sancta Christi Dei nostri Resurrectionis Ecclesia novimus observari.
Quinimo exordium in primis Damascenicum prorsus est, ut epistole dictionem et stylum
taceam. Auctoritates Patrum ob nimiam tabellarii festinationem, διὰ «bv ἐπιστοληφόρου σπουδὴν,
Noster omiserat ; que vero subnexe sunt, etatem jpsius referunt, ipsique missas potius a
Cometa putaverim, tanquam certa traditionis, cui refragatus dicebatur, testimonia, receptreque
alterius apud hereticos, prsesertim Jacobitas, consuetudinis.

Nerrat auctor sibi versum criminifuisse, quod Quadragesimee jejunium ad octo hepaoma-
des prorogari posse, alicubi concessisset. Enimvero tiumerus hic hebdomadum, quibus he-
bdomas Pasche, seu Passionis sancta succederet, apud hereticos dunlaxat in Oriente rece-.
ptus erat, ut testatur auctor questionis inter Anastasianas 64, qui ritus hujus primordia
arcessere videtur ab Arianis : Ἱστέον δὲ ὅτι, οὐ δεῖ νηστεύειν ἑδδομάδας ὀχτὼ ἐν τῇ μεγάλῃ Τεσσχραχο-
στῇ. ὡς οἱ ᾿Αρειανοί. Sciendum est quod non. oporteat jejunare octo hebdomades 1n magna Qua-
dragesima, sicut Ariani, qui transcendunt numerum quadraginta. dierum, etc. ΕἸ paulo
post : Si enim jejunandum est octo hebdomades, non. debet amplius nominari Quadragesima, -
sed Quadragesima septima ; mz Τεσσαραχοστὴ πληροῦται εἰς τὴν ἑορτὴν τῶν Βαΐων, qu& Quadrc-
gesima finitur αὐ festum Palmarum. Magnam enim hebdomadem jejunamus propter Domis.i
passionem, et Pascha, et non propter Quadragesimam. Αἱρετιχὸν οὖν ἐστι τοῦτο τὸ δόγμα, xol οὐχ
ὀρδϑόδοξον. Hoc itaque decretum hereticum est, non recta fidei. Non abnuit Noster hanc fuisse
consuetudinem hereticorum, idque evincebatur ex Severi Antiocheni et Benjamini Alexan-
drini pseudo-patriarcharum testimoniis, que epistole adjecla sunt ; id quod agnoscuut om-
nes qui de Jacobitis scripsere. Non ita pridem Joseph. Abudaenus, c. 19 Historie Jacobita-
rum narrabat nobis, Coptitas suos a Septuagesimausque ad Pascha jejunium observare, tam lai-
cos, quam religiosos. Quocirca apud Anastasium pro Arianis, arbitror posse restitui Seve-
rianos. Alcuinus, Epist. de Septuagesima, Sexagesima, et Quinquagesima ad Carolum Magnum
refert, audivisse se, cum Rome esset, quosdam magistros dicentes, quod Orientales populi
ecte hebdomadas ( emendo ex Epistola Caroli Magni ad ipsum, itemque ex Ænea Parisiensi,
lib. Cont. Grec.et ex Rabano lib 11 De instit. cleric. novem hebdomadas), Greci octo, Latini
septem jejunare soleant, et inde ex oonsuctudine Romanam sumpsisse Ecclesiam, Septuagesimam
et. Sezagesimam, εἰ Quinquagessmam, dies Dominicos nuncupare. Ubi Orientalium nomine,
non Antiochenos, aut Hierosolymitanos significatos puto sed Jacobitas, Armenos, imo et
Nestorianos, quos Petrus a Valle ejusdem esse ritus tenaces testatur. Grecos autem magi-
stri illi narrabant octo hebdomadesjejunare, propter ambas hebdomades ἀπόκρεω el τυροφά-
του, que magno Quadragesime jejunio premittuntur, in quarum prima sic jejunare inci-
. piunt, ut a carnibus primum duntaxat abstineant, in secunda deinde a piscibus, minime .
tamen demptis lacticiniis. | |

Ut porro prolixioris illius octo hebdomadum ante Dominicam Palmarum jejunii auctores
fecerim Severianos potius quam Arianos, in causa fuit Sozomeni silentium, qui lib. vit Hist.
cap. 19, ubi accurauus fusiusque, quam Socrates, diversas diversarum Ecclesiarum οἱ sec-

63 | S. JOANNIS DAMASCENI 6

tarum consuetudines explicat, nusquam vero refert Arianos numerum hunc hebdomadum
jejunio Quadragesimali consignasse; quin nec genti ulli proprium fuisse. Hoc solum tradit,
fllyrios et Occidentales omnes, sex solemnium jejuniorum hebdomades numerare ; itemque
Libyam εἰ "Egyptum cum Palastinis : alios vero septem, uti Constantinopolitanos, circumvi-
cinasque nationes ad Phonices usque; id est Asiam et Syriam. Quod de Oecidentalibus narrat
Sozoimenus, hoc Latinorum scriptorum, Cassiani, Leonis Magni et Gregorii itidem Magni,
aliorumque testimoniis constat. Perinde vero certum est morem, quem tenemus hodie, ineundi
jejunii Solemnis a feria quarla Quinquagesime, Photiano schismate vetustiorem esse ; quan-
doquidem ejus metninit Amalarius lib 1 De Eccles. offic., cap. 7,quem cum aliis tribus Ludo-
vico Pio imperatori ante annum 827 nuncupavit.

Egyptios olim a Romanis hac in parte non dissensisse extra dubium fit ex epistolis ho-
D,iliisque Paschalibus patriarcharum Alexandrinorum, Theophili et Cyrilli, &99 in quibus
sex tantummodo hebdomades assignantur a capite jejunii usque ad festum Resurrectionis. Ex.
gr. Theophilus Hieronymo scribens, in fine epistole ait : Incipientes Quadragesimam a
tricesima die mensis Mechir, et hebdomadam salutaris Pasche quinta die Pharmuthi, finien-
fesque jejunia secundum evangelicas traditiones decima die Pharmuthi, ut, illucescente sta-
tim Dominica, festa celebremus xt die ejusdem mensis. Ita nempe ut illo anno jejunii initium,
seu feria secunda prime hebdomadis Quadragesimee contigerit die 26 Februarii, et festum
Resurrectionis sexta Aprilis. Plura non addo ex triginta Homiliis Cycilli, ne fastidiosus fiam.
Constantinopolitani vero et Asialici sic septem hebdomades Jejunabant, ut postrema ad
Quadragesimam non perüneret, sed propter Domini passionem ageretur. Quem etiam morem
Antiocheni sectabantur : hoc tamen excepto, ut cum Byzantini et Asiani secundum Laodi-
ceni canonis 50 prescriptum Quadragesimam ξηροφαγοῦντες, aridis cibis vescendo transige-
rent, xerophagias sola hebdomade Passionis Orientales admitterent. Nam Epiphanius, heres.
10 adversus Audianos, qui in Syria morabantur, contendit, ex traditione majorum non posse
neque a decima sexta luna, neque a nona incipi hebdomas Xerophagie εἰ Paschatis sancta.
Heeresi 75 narrat, Aerianos, qui in Oriente et in Armonia innotuere, fideles irrisisse, qui in
diebus Paschatis xerophagiis indulgerent. In fine Panarii eamdem esse Catholiee Ecclesie
consuetudinem audaciuscule asserit. Ceterum ante septem. Paschatis dies, inquit, Quadrage-
simam obsercare solet Ecclesia ; et in jejuniis perseverare : Dominicis vero nullis, nec in ipsa
Quadragesima; τὰς δὲ 8E ἡμέρας τοῦ Πάσχα tv ξηροφαγίᾳ διατελοῦσι πάντες ol λαοί * Preterea — sez
Paschatis dies cum xerophagiis, seu siccis eduliis agunt omnes populi. Hierosolymitanis vero
et Palestinis eo vo cum JEgyptiis Romanisque convenisse, consulto scripsit Sozomenus.
Nam Cyrillus Hierosolymitanus, catech. xvi, quam postremam habuit Sabbato sancto,
austeriori Paraceves jejunio, vigiliaque prolixiori transactis, Ex τε τῆς ὑπερθέσεως τῆς νηστείας
«lc παρασχενῆς, xo τῆς ἀγρυπνία: ; cum proxime instaret sanctus Paschatis dies, in quo rege-
ferandi per baptismum erant catechumeni : in hac, iuquam, Catechesi diserte enuntiat,
Sabbatum sanetum postremam fuisse diem Quadragesimam , àv ταῖς διελθούσαις ταύτα'ς τῆς
Τεσσαραχοστῆς ἡμέραις, in. hisce qui desinunt Quadragesima diebus. Verum subsequenü «etate,
Palestinos Anticchenorum, Phenicum, Cypriorum vicinorum suorum morem axmulatos esso
deducitur, non solum ex hac quam damus epistola Damasceni, sed etiam ex testimonio,
quod in fine epistole cum aliis subjicitur, Petri.Hierosolymitani, qui sexto seculo medio
sub Justiniano I florebat; cui addi potest, Vita sancte Maris /Egvptiace, in qua monaciii
feruntur Quadragesimam consuessc agere in deserto trans Jordanem, usque ai Dominicam
Palmarum, seu hebdomadem sanctam Passionis. Hos porro Alexandrini Melchite, seu or-
thodoxi imitati sunt ; Coptitee vero, Jacobitas et Severianos.

IOANNOY ΠΡΕΣΒΥΤΈΡΟΥ AAMAXKHNOY
ΠΕΡῚ TON ATION NHXETEION.

JOANNIS PRESBYTERI DAMASCENI
DE SACRIS JEJUNIIS.

———

Benedicto sinceroque. Christi. servo, domino Come- A Τῷ εὐ.ἰογημένῳ xal γνησίῳ δούλῳ Χριστοῦ, xv-

te, spirituali fratri, Joannes mininus. εἰῳ Κομητᾷ, πνευματικῷ d6e.1go, Ἰωάννης à1á-
χιστος.

Ex multis inünitisque donis, qua concessit Πολλῶν xaX ἀπείρων δωρεῶν παρὰ 0:0) τοῖς ἀν»

605

DE SACRIS JEJUNIIS. |. 066

ϑούποις δεδωρημένων, ἑξαΐρετον xai πρῶτον τὸ τῆς A Deus bominibus, eximium pracipunmque muuus

φρονήσεως δῶρον καθέστηχεν. Διάχρισις γάρ ἔστιν
ἀγαθοῦ τε χαὶ χαχοῦ" ὁ δὲ ἄριστα διελὼν, ἄριστα
καὶ τὸ συμφέρον ἐξελέξατο, τὸν λόγον ἔχων τῶν αὐτῷ
κατηχύων ἡνίοχον. Ταύτης ἐστὶ τῆς φρονήσεως τό-
xo; ὥριμος; τὸ Zolopaovtetoy. ἐχεῖνο ῥητὸν, « Καιρὸς
τῷ παντὶ πράγματι" » τοῦτο δηλοῦντος τοῦ λόγου,
ὅτι τὸ κἄν ἐστι τὺ ἀγαθόν " οὐχ kv τοῖς οὖσι γὰρ τὸ
κακὺν, φυγὴ δὲ μᾶλλον τοῦ ἀγαθοῦ χαὶ ἀναίρεσις.
Ὅτε τοίνυν Exactov χαλὸν χριθείη" φημὶ δὴ ὀρθῷ
λόγῳ᾽ ἀχρισία γὰρ μᾶλλον, ἧπερ χρίσις, τὸ καχῶς
Ἀεχριμένον καιρὸς τοῦ σιωπᾷν, ὅτε τοῦτο καλόν"
καὶ καιρὸς τοῦ λαλεῖν, ὅταν ἐρωτῷτό τις. ρὶν γὰρ
ἐρωτηθῆναι λαλῆσαι, xaX πρὶν ἀποσταλῆναι πορεν-
φῆναι, μωρία τῷ λαλοῦντι xat βαίνοντι. Ἡ δὲ τῶν

est prudentia, Est enim beui wmalique discretio :
qui autem optime distribuit, optinaa quoque et
quidquid convenientius elegit, ductum sequens
rationis, qua reguntur lili qui ipsi morem gerunt.
liujus prudentix: genimen maturum est illud Sa-
lononis 500 e(fatum:« Suum cuique rei tem-
pus est ! ; » quo siguificatur, universum id quod
est, hoc esse bonum. Non enim malum est ex
illis qua sunt, quin potius boni fuga et interem-
ptio. Quando itaque unumquodque bonum (recta
ulique ratione, sine qua imprudentia magis erit,
quam judicium, quod judicatum male fuerit) tam
erit tacendi tempus, quando hoc benum aepposi-
tumque erit: tunc et suum loquendi tempus ac-

πραγμάτων περίστασις, ὅταν ἀνάγκη λαλεῖν, καὶ τὸ D cidet, ubi quis rogatus fuerit. Nam quempiam

ph λαλεῖν oiu ἀκένδυνον. “σοι δ᾽ ὅτε xoi τὸ πρέπον
τοῦ δοκοῦντο; καλοῦ κροτιμητέον. Ἐμοὶ μὲν οὖν πᾶς
χαιρὸς τοῦ σιωπᾷν" τὸ γὰρ λαλεῖν ὑπὲρ τῆς * ἐμαυ-
«οὐ ἀκροσοξίας ἀφήρημαι, καὶ ἄλλω; κατὰ πρόσ-
4973" σοφῶν καὶ ὑψηλῶν τὴν διάνοιαν, οἷς ἡ ἀρετὴ
τὸ ἄρχειν ἐνδίχως b περιεποιήσατο, πῶς ὁ πένης τὴν
ἀρετὴν φθέγγοιτο ; Ταῦτα χατὰ νοῦν ἔχων, xal νῦν
ἂν ἐσιώπησα,, εἰ μὴ τὸ αἰδέσιμον τῆς σῆῇς, ὦ προσ-
ςιλέστατε, θεοφρουρήτου εὐχλείας πρὸς τὸ γράφειν
ἐξεδιάσατο. Πολλὴν γὰρ τὴν τῶν τιμίων ἡμῶν γραμ-
μάτων ἔπειξιν ov, ἔχρινα μὴ ἄλλως xol μάτην

ὑμᾶς πρὸς τὸ λέγειν προτρέπεσθαι, εἰ μή τις ἀνάγχη.

πρὸς τοῦτο χατήπειγε. ᾿ράφω τοίνυν τῇ ἀρετῇ καὶ
φιλές cou βιασθεὶς, xal μοι συγγνώτω πᾶς ὅστις
οἷδς τῶν βιασαμένων τὸ ἰσχυρόν" Ὑράφω δὲ μηδὲν
«ἧς ἀληθεία:, ὡς οἷόν τε προτιθεὶς, ἣν ἁπάντων προ-
τιμητέον, xal τοῦ ζῆν, μεθ᾽ ἧς τὸ ζῇν αἱρετὸν, xal
& fjv θάνατος τοῦ ζῆν αἱρετώτερας.

ante loqui, quam quasitus sit, aut ante proficjaci,
quam mittatur, hoc illi qui loquitur, et pergit,
stultitize vertetlur. Illorum vero regula sunt cir-
cumstantize rerum; ut dum loquendi necessitas
urget, periculo non vacet conticescere. At contin-
git aliquando, ut et illud quod convenientius est
preferri debeat ei quod esse bonum existimatur.
Ceterum nullo non tempore incumbit mibi ut ta-
ceam ; idque mihi merita cst iaconsiderantia mea,
ut mihi non sit fas loqui. Insuper vero coram
sapientibus celsissimzque intelligenti: viris, qui
suapte virtute hoc nacti sunt ut aliis præſiceren-
tur, quonam pacto loqui audeat, qui virtute inops
est? Hac cum animo versarem, nunc quoque
silentium tenuissem, nisi eximia tuz, quam Deus
tuetur, 0 amantissime, claritatis veneratio ad
scribendum me compulisset. Cum enim pretiosis
literis vestris vos admodum instare viderem,

omnino judicavi, me haud alia de causa, nec frustra prorsus ad loquendum excitari, nisi quia
magaa ad hoc neeessitas urgeret. Scribo itaque, ea vi compulsus quam virtus amicitiaque tua in-
ferat, mibique adeo veniam. dare velim, quisquis apprime norit, quam potentes "validique sint, qui
mibi vim faciunt. Serio autem, nihil quantum per me erit, anteponendo veritati, qus ecæieris
omnibus, ipsique vire, protferenda sit, cum qua vivere, expetenda res est, οἱ prepler quam mors

vita est epiab.lior.

β΄. Τεγράφηχεν ἡ ὑμετέρα πάντιμο; ἀρετὴ, ὥς
τινες διεφήμισαν ἡμᾶς εἰρηχέναι e ἀχτὼ τὰς τῶν vn-
στειῶν ἐδδομάδας ὑπάρχειν" προὐτρέψατό τε γρά-
φειν, εἰ οὕτως ἔχοι τὰ πράγματα" πρὸς τοῦτό φαμεν,
ὅτι τῆς ἐχχλησιαστιχἧΐς εἰρήνης οὐδὲν ὑψτλότερον,

9, Scripsit vestra ompino mibi colenda virtus
ejusmodi rumorem sparsisee quosdam, dixisse
nos, hebdomadibus octo jejunandum esse, præco-
pitque ut rescriberemus, num ita res babeant. Ad
hoc dicimus ecclesiastica pace nihil esse subli-

& ἣν νόμος καὶ προφῆται, δι᾽ fjv Θεὸς ἄνθρωπος γέ- p mius, propter quam lex ct prophete, propter quam

Yovt* τοῦτο δὴ τὸ μέγα xal ἀνεξιχνίαστον ὄντως μυ-
στήριον" fjv ἦλθε Χριστὸς εὐαγγελίσασθαι" ἂν αὐτὸς
Χριστὸς vol; οἰχείοις μαθηταῖς πρὸ ποῦ πάθους, xal
μετὰ τὴν ix τοῦ πάθους ἀνάστασιν ἐδωρήσατο" fjv
χαὶ εἷς οὐρανοὺς ἀνιὼν μετὰ τῆς σαρχὸς αὐτοῦ, ὅθεν
χατεδηλύθει ἄσαρχος, ὡς χλῆρον τοῖς ἀποστόλοις,
xal à αὐτῶν τῇ Ἐχχλησίᾳ χατέλιπεν. Εἰρήνη δέ
στιν ἡ ἐν τῷ ἀγαθῷ συμφωνία. Τὸ γὰρ χαχῶς συμ-

! Recle. i17, 1... 3 Joan. xx, 19-22.

Deus factus est liomo; quod plane magnum at-
que impervestigabile mysterium est : quam Christus
annuntiatum venit : quam Christus discipulis suis,
sive prius quam pateretur, sive postquam a pas-
Bione resurrexit, pro summo munere largitus est :.
quam ct ipse, cum ad colos ascenderet cum carne
sua, unde sine carne descenderat, in partem sortem-
que apostolis, perque eos Ecclesi reliquit *. Pax

| : VARLE LECTIONES.
* Barroc. ὑπὴ τῆς. 5 Barroc. ἐκδίχως. * Barroc. εἰρημένους.

e

S. JOANNIS DAMASCENI

63

autcm cst consonantia in bono, In malum siqui- A φωνοῦν, στασιάζειν μᾶλλον ἃ εἰρηνεύειν λεχϑήσεται-

dem cónspiratio, seditio polius quam pax dicenda
est. Mihi itaque ceterorum minimo hic propositus
est fluis, in primis qua ad pacem spectant pro-
curare, et quidquid ad id conducit, rogantibus
quantum iu me erit, eloqui.

5. Igitur cum dissensionem de sanctis jejuniis,
jn aerem usque attolli cernerem, graviter luge-

bam. morebamque, quod peceatuit mortem mihi

yer bonum operaretur. Eequod enim jejuniorum
emolumentum sit iís, qui ad jurgia contentiones-
que jejunant? quocirca illis quidem qui septem
hebdomades 501 sacris jejuniis impendendas esse
. dicerent, consilium dabam ne litigarent, pulchrum-
que Christi corpus, Ecclesiam dico, dissidiis scin-
derent; quinimo morem potius gererent iis quibus
" prasulatus verbique dispensatio credita essent. In
bono quippe abundare et proficere, atque ad ma-

jora et sublimiora ascendere, et adjicere super

omnem laudem Domini *, eorum esse qui belle :e
habeant ; illis vero qui octo hebdomades statuunt,
suggerebam, nec bonum ipsum esse bonum, nisi
bene geratur. Etenim virginitas bonum cst : at. si
nupseris, non peccasti *. Diem totam jejunando
consumere bonum est: qui vero nom manducat,
manducantem non judicet *. In ejusmodi rebus
neutiquam convenit sancire, aut cogere, aut ne-
cessitate imposita commissum gregem adiyere,
sed suasione magis, mansuetudine et sermone sale

x&poY τοίνυν τῷ ἐλαχίστῳ. σχοπὸς ἦν προηγουμένως
τὰ τῆς εἰρήνη; βραδεύειν, χαὶ ὅσα πρὸς τοῦτο φέρει,
«ot; ἐρωτῶσι λέγειν ὅση δύναμις.

Y. Ἑωραχὼς τοιγαροῦν τὴν περὶ τῶν ἁγίων νὴ
στειῶν στάσιν μέχρις ἀέρο; χορυφωθεισαν, δεινῶς
ἐποτνιώμην xal ἡνιώμην, ὅτι xax διὰ τοῦ ἀγαθοῦ μοι
1| ἁμαρτία τὸν θάνατον χατεργάζεται. Τί γὰρ ὄφελος
«ἧς νηστείας, τοῖς εἰς ἔριδας xol μάχας νηστεύουσι ;
διὸ τοῖς μὲν ἑπτὰ τὰς τῶν ἁγίων νηστειῶν ἑδδομάδας
λέγουσι συνεδούλενον μὴ ζυγομα χεῖν, καὶ στασιάζειν
τὸ καλὸν σῶμα Χριστοῦ, τουτέστιν τὴν Ἐχχλησίαν"
πειθαρχεῖν δὲ μᾶλλον τοῖς τὴν προεδρίαν καὶ olxovo-

Β μίαν τοῦ λόγου πεπιστευμένοις, Τὸ γὰρ περισσεύειν

ἐν τῷ ἀγαθῷ, καὶ προχόπτειν, xal ἀναθδαίνειν ἐπὶ τὰ
μείζονά τε καὶ ὑψηλότερα, xal προστιθέναι ἐπὶ πἅ-
σαν αἴνεσιν τοῦ Κυρίου, τῶν εὖ ἐχόντων ἐστί. Τοῖς
δὲ τὰς ὀχτὼ ἐδδομάδας νομοθετοῦσιν δπκετιθέμην, ὡς
οὐδὲ. τὸ χαλὸν καλὸν, εἰ μὴ καλῶς γένηται, Καλὸν

᾿ μὲν γὰρ παρθενία" ἀλλ᾽ ἐὰν γήμῃς, οὐχ ἥμαρτες"

Καλὸν τὸ νηστεύειν πᾶσαν ἡμέραν " ἀλλ᾽ ὁ μὴ ἐσθίων.
τὸν ἐσθίοντα μὴ κρινέτω. Ἐν τοῖς τοιούτοις οὐ vopo-
θετεῖν, οὐ βιάζεσθαι, οὐχ ἀναγκαστῶς ἄγειν τὸ ἐγ-
χειρισθὲν προσήχει ποίμνιον, πειθοῖ δὲ μᾶλλον, xat
πιότητι, xal λόγῳ Bate ἡρτυμένῳ, ταῦτα καὶ τού-
τοις ὑποτιθέμεϑα. Εἰ δὲ τὸ ἡμῖν δοχοῦν δημοσιεύειν
χρεὼν, τοῦτό φάμεν, ὅτι τοῦ μύστον τῆς ἀληθείας

condito. Atque hec sunt quae isis suggerimus. c ἁγίου Πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου ἑπτὰ τὰς πάσας τῶν

Sin vero qux» nostra sententia sit palam facere
oportet, hoc dicinus, quod, cum sanctus Pater
noster Basilius, veritatis doctor in sermone De
ebriosis septem esse jejuniorum sacrorum hebdo-
mades dixerit, sliundeque Gregorius cognomento
Theologus in sermone De baptismo, jejunia hac

quadraginta dierum quos Dominus jejunando

transegit, figuram exprimere et imitari deflnierit,
. necessarium omnino si; ambo hac mutuo conci-
liare, ne divinorum virorum 1ocumenta dissonare
reperiantur. Nam hoc est quod turbas excitat, non
expendere vim eorum qua dicuntur. Non enim, ut
quidam autumarunt, lege sancitum nobis fuit, ut
decimas anni totius jejunando solveremus (1).

3 Psal. LXX, 14, * ] Cor. vi1, 98. * Rom. xiv, 5,

4 Lego, δεχάται.

ἁγίων νηστειῶν ἑόδομάδας φήσαντος ἐν τῷ Κατὰ
μεθυόντων λόγῳ, xa τοῦ τῆς θεολογίας ἐπωνύμου
Γρηγορίου τῇ τεσσαράχοντα ἡμερῶν, νηστείᾳ τοῦ.
Κυρίου, τύπον xat μίμημα τὰς νηστείας ταύτας δω-
ρησαμένον ἐν τῷ Περὶ βαπείσματος λόγῳ, ἀνάγχη
ἀμφότερα συμδιδάζειν ἀλλήλοις, ἵνα μὴ ἀσύμφωνα
τὰ τῶν θείων ἀνδρῶν φωραθείη δόγματα, Τοῦτο γάρ
ἔστι τὸ τὴν στάσιν χινοῦν, τὸ μὴ διαχρίνειν τῶν λεγο-
μένων τὴν δύναμιν" οὗ γὰρ, ὥς τινες ὑπενόησαν, δε-
κάτας τῶν τοῦ ἐνιαντοῦ νηστεύειν νενομοθετήμεθα"
κανὼν γάρ ἔστι διατετυπωμένος ἀριδήλως Τεσσαρα-
χοστὴν νηστεύειν νομοτεθῶν" αἱ δὲ τοῦ ἐνιαυτοῦ δε-
χάδες d, οὐ τεσσαράχοντα. Πῶς οὖν οἱ πέντε τῆς
ἑδδομάδος νηστεύοντες, τὸν ἀριθμὸν περανοῦμεν τῶν

VARIES LECTIONES.

NOTA. | | |
(1) Ut decimas anni. jejunando solseremus. Hoe D Sabbatis, numerum triginta quinque dierum con-

tamen statuerat Cassianus collat. 91, cap. 25et
91, cujus libros Noster abs se lectos alibi significat.
Cassianum secuti sunt e Latinis, Gregorius Magnus

hom. 16 in Evangelia, Albinus Flaccus et alii : 6 -

^ Grzcis vero Dorotbeus abbas doctrina 15, ubi post-
quam ;irravit, preter septem hebdomades, sole-
amnium jejuniorum, alteram vefuti preparatoriam
indictam fuisse, quo quadragesimale, quod Domi-
nus integrum jejunavit, honoratius redderetur,

' subjungit, septem hebdomadas absque Dominicis et

parte i

bbato sancto, et media
ustris illius splendidissimeque noctis (Ro-
surrectionis scil.) triginta sex cum dimidio compa-
tari dies, quæ decima pars sit trecentorum) seaa- -
ginta quinque dierum anni, ut quadragesimnii jeju-
nio decimatio totius anni Deo veluti persolvatar
per poenitentiam. Florebat Dorotheus circa seculi
v! finem "liberio, Mauritio, Phoca et Héraclio
impp. E Grzcis recentioribus Christophorus Ange-

flare , quibus adjecto

lus idem tradit.

69 DE SACRIS JEJUNIIS. | 10
τεσσαράχοντα, εἰ μὴ τῶν ὀχτὼ ἑόδομάδων τὰς πεν- À Canon siquidem quo Quadragesimam jejunare sta-

«τάδας νηστεύταιμεν ; Πρὸς ταῦτα τοίνυν φαμὲν, ὡς
ἀνεγνωχότες τὰς τῶν ἁγίων ἀποστόλων διαταγάς,
ἐντεταγ μένον εὕρομεν Χρὴ νηστεύειν τὴν ἁγίαν Τεσ-
σαραχοστὴν, ἀρχομένους ἀπὸ δευτέρας, xal λήγοντας
εἰς Παρασχενὴν, μεθ᾽ fv τῆς ἐδδομάδος τοὺ πάθους
ἀρχόψμεθα. El τοίνυν δι᾽ ὀχτὼ ἑδδομάδων ἡ Τεσσαρα-
χοστὴ τελειοῦται, μετὸ δὲ ταύτας τῆς τοῦ πάθους
ἀρχόμεθα, ἐννέα τὰς πάσας ἑύδομάδας νηστεύειν
χρεών. Ὁ μέντο: πολὺς τὴν θείαν γνῶσιν καὶ ἀρετὴν
᾿Αϑανάσιος, ἐν τοῖς ἑορταστιχοῖς αὐτοῦ λόγοις B6 τὰς
«ἧς Τεσσαραχοστῆς ἑδδομάδας ἐχφανέστερον ἀπεφή-
νατο μεθ᾽ &; τῆς τοῦ πάθους ἐδδομάδος προστάττει
ἀπάρχεσθαι, Ἐξ ὧν ἁπάντων εἰς τοιαύτην χατηντή-
σαμεν ἔννοιαν, ὅτι νηστεία ἐστὶν οὐ μόνον d) παντε-

λὴς ἕωϑεν μέχρις ἑσπέρας ἀσιτία, ἀλλὰ χαὶ d τινῶν.

βρωμάτων ἀποχή" νηστεύειν γὰρ οἴνου χαὶ χρεῶν
λεγόμεθα. Ἐπεὶ τοίνυν χανὼν τῶν ἁγίων ἀποστόλων
διατετύπωται, μὴ νηστεύειν Σαδδάτῳ χαὶ Κυριαχῇ,
χαὶ γηστεύςιν τὴν ἁγίαν Τεσσαραχοστὴν, τυχὸν τὰς
μὲν πέντε τῇς ἑδδομάδος τὴν παντελῆ ἀσιτίαν vh
στεύζιν" τὰς δὲ δύο τοῦ Σαδόάτου καὶ τῆς Κυριαχῆς
ἑμέρας τὴν τινῶν βρωμάτων ἀποχὴν προστέταχεν.
Ἰστέον γὰρ ὅτι ὡς δύο πόνων προχειμένων ἰσχυρό-
tipo; ἐχνιχᾷ xal προχρίνεται “ οἷον νενομοθέτηται
περιτομὴ ὀχταήμερο;, καὶ ἡ τοῦ Σαδδάτου τήρησις.
Τὸ τοίνυν Σαδόάτῳ γεγεννημένον, τῷ Σαδδάτῳ πε-
μιτμηϑήσεται, καὶ λύει τὸν τοῦ Σαδδάτον νόμον ij τῆς
«εριτομῆς νομοθεσία * οὕτω χάνταῦθα ταῖς πέντε τῆς
ἑφδομάδος τὴν μέχρι τῆς ἑσπέρας νηστείαν νομοθε-
τίσαν διὰ τῶ» ὑπηρετῶν τοῦ λόγου τὸ Πνεῦμα τὸ
ἅγιον, Σαδδάτῳ χαὶ τῇ Κυριαχῇ τὴν τινῶν βρωμά-
των ἀποχὴν διωρίσατο, διὰ τὸ ἐπιχρατὲς τῆς ἀνα-
διάσεως, ἣν τὴν Κυριαχὴν ἡμέραν οἴδαμεν, χαὶ τὴν
ὑπὲρ Ξάντων τῶν προχεχοιμημένων ἁγίων προσφο-
ρὰν, ἣν χατὰ πᾶν Σάδδατον ἐπιτελεῖν προστετάγμε-
θα, διὰ τὸ πρὸ τοῦ Πάσχα Σάδθατον, ἐν ᾧ τὺν ἰσχυ-
ρὸν Χριστὸ; ἔδησε, χαὶ τὰ τούτου σχεύη διήρπασεν,

ὃ μόνον EáfCaroy νηστεύειν χρεὼν τοὺς τὴν τῆς

ἀναστάτεως χαρὰν ἀναμένοντας.

auctoritatem resurrectionis, quam Dominicam esso

witur omnibus palam manifestus est. Anni vero
decimationes quadraginta non sunt. Qui fit. igitur,
inquiunt, ut quinque dies hebdomadis jejunando,
quadragenarium numerum insumamus, nisi totis
octo hebdomadibus quinquies jejunemus ? Ad hsc
itaque dicimus, legisse nos sanctorum apostolorum
Constitutiones , et reperisse, oportere jejunare
sanctam Quadragesimam incipiendo ἃ secunda
feria, et desinendo in parasceve, qua transacta
passionis Domini hebdomadein auspicamur. Si
itaque octo hebdomadibus Quadragesima comple-
tur, quibus exactis Passionis aliam auspicamur :
Novem proinde hebdomades integras jejunare ne-
cessum est, Αἴ vero Athanasius, tam divinarum
rerum scientia, quam virtutibus eximius, in feati-

' vis suis orationibus, clarius pronuntiavit sex esse

hebdomadas Quadragesimz, quibus exactis, jubek

hebdomadem passionis inchoare. Ex quibus omni-

bus in hanc sententiam venimus, jejunium csse,
non modo a cibis a summo mane usque ad vespe-
ram, verum et a quibusdam eduliis abstinere. A
vino siquidem et carnibus jéjunare dicimur. Quo-
niam igitur sanctorum apostolorum canon * sanxit,
non jejunandum esse Sabbato et Dominica, san-
ctamque Quadragesimam jejunandum, ut omnigena
abstinentia quinque dies singulis $09 hebdoma-
dibus agamus ; duobus véro, Sabbato puta ct
Dominica, ab oliquibus duntaxat cibis abstineamus.
Scire siquidem attinet, cum opera duo laboriosa
proponuntur, illud quod fortius est, aliud superare,
eique preferri. Es, gr. lege precepta. circumcisio
fuerat, necnon observantia Sabbati. Puer itaque
Sabhoato natus, Sabbato cireumcidendus erat, cir-
cumcisionisque sanctio Sabbati solvit legem : eo-
denm perinde modo, Spiritus sanctus, cum per eos
qui ministri verbi fuerunt, quinque diebus hebdo-
madis ad vesperam usque producere jejunium in-
stituerit, Sabbato quoque et Dominica, a quibus-
dam duntaxat abstinere cibis injunzit, prbpter

diem scimus, el propter oblationem quam pro

sanctis omnibus qui dormierunt quolibet Sabbato agere jussi sumus, quia Sabbato quod Pascha an-
tecedit, Cbristus fortem alligavit, et vasa ejus diripuit: quod quidem Sabbatum jejunando trang-
igere oportet eos qui resurrectionis lætiuam przestolantur.

ε΄. Οὕτως τοίνυν xal τὴν συνήθειαν τῆς Ἐχχλη- D — 5. Sic igitur Ecclesia: quoque consuetudinem ex

σίας ἐξ ἀγράφου παραδόσεως ἐπιστάμεθα, μίαν προ-
γίστιμον ἑδδομάδα, ἐν T] μόνων τῶν χρεῶν ἀποχὴ
χαὶ ἡ μέχρις ἑσπέρας νηστεία ἐπετελεῖτο, μηδαμῶς
τρίτης, 3| ἕχτη:, f| ἐννάτης, ἧ τῆς τῶν ἁγίων
τροηγιασμένων τελετῆς γενομένης. Ἔξ δὲ, ἐν αἷς
αἱ τριτοεχτοεννάται χαὶ προηγια σμέναι ἐπιτελοῦνται,
ὡῶν τε, χαὶ τυροῦ, καὶ τῶν τοιούτων μετὰ τῶν χρεῶν
ἀποχαί. Τῇ δὲ τοῦ πάθους ἑἐδδομάδι ξηροφαγία νενο-
poliétnto, οὐ μέντοι mpor (103 pdvov τελετή " εἶτα τῇ
ἁγίᾳ πέμπτῃ ἡ τῶν μυστηρίων τελετὴ, tv f xo ἀπ-
ἄρδατο. Εἶτα τῇ Παρασχευῇ τῇ ἁγίᾳ xot φρικτῇ
ταντελὴς ἀσιτία μέχρι τῆς τοῦ Σαδθάτ᾽. ἑτπέρας "

! Canon apost. 64.

ctifleatorum wissa non fieret;

'" tradition? non scripta novimus, ut hebdomadem

jejuniis previam observaremus,.in qua tantum-
modo ἃ carnibus, et usque ad vesperam jejunando
abstineretur, hore tertiz, aut sextzx, aut nonse,
aut prassanctificatorum officio neutiquam peracto:
tum sex deinde, in quibus cum Tertie, Sexue,
None, et Presanctiücatorum officia agerentur,
tum etiam ab ;ovis, caseoque, et aliis ejusmodi,
simulque a carnibus abstinentia csset, Hlebdomade
vero passionis xerophagia, seu, ut ex siccis cibis
constaret, lege cautum fuit. ]ta tamen ut prazesan-
feria vero quinta

E, S. JOANNIS DAMASCENI | 12
ssncja, mysteria celebrarentur, in qua sunt insti- A καὶ τῇ μὲν ἑσπέρᾳ τοῦ Σαδδάτου, τῶν μὲν λοιπῶν

tuta: tam deinde in sancta tremendaque Para.
eceve, oinnimoda abstinentia esset usque ad Sab-
bati vesperam: cæterum vespera Sabbati omnibug

ἐσθιομένων, τῶν χρεῶν οὗ μετέχουσι" τῇ δὲ ἁγίᾳ τῆς
ἀναστάσεως Κυριαχῇ, τῇ μιᾷ τῶν Σαδδάτων, xal
τῶν χρξΞῶν μετέχουσιν οἱ βουλόμενοι,

qnidem eduliis vesci liceret, preterquam carnibus: demum Dominica saucia resurrectionis, ipsa
prima Sabbati, carnes comederent, quibus placeret.

6. Atqui ordinem istum persecuti sumus,
hzcque communis est Ecclesie lex οἱ sanctio,
quam in sancta Christi Dei nostri Resurrectionis
Ecclesia observatam cernimus. in bono autem
abundare, exuberantemque virtutem prelerre ver-

tendum erimini non est nec improbandum, sed

Deo hominibusque, prudentibus utique, lioc pror-
588, acceptum eat; ita tamen ut nulla vis, nullo

ς΄. Ταύτην τὴν ἀχολουθίαν ἐφθάσαμεν" obo; ὁ
κοινὸς ὅρος καὶ νόμος τῆς Ἐχχλησίας, ὃν καὶ ἐν τῇ
ἁγίᾳ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν 'Avactágt. ἐπιτελού-
μενον οἴδαμεν" τὸ δὲ περισσεύειν ἐν τῷ κακῷ, χαὶ
ἐπιδαψιλεύσασθαι τὴν ἀρετὴν, obx ἀδόκιμον, οὐδὲ
ἀποδλητὸν, ἀλλὰ Θεῷ χαὶ ἀνθρώποις εὐάρεστον, τοῖς
γε νοῦν ἔχουσιν" οὗ μέντοι ix. βίας, ἣ ἐξ ἀνάγχης,
πειθοῖ δὲ μᾶλλον, χαὶ μάλιστα διὰ τὸ τοῦ καιροῦ

necessitas imponatur, sed suasio potius adhibea- B δυσχερὲς, xal τὴν τῶν πραγμάτων ἀνωμαλίαν. 'Ag-

tur, nnncque presertim propter temporum dilffi-
cultatem, et rerum iniquitatem. Utrumque enim
nunc utile et necessarium est, ad bonum adjicere,
€t a vi temperare. Quis hoc praestaret, ut omne
vite nostre tempus uno jejunio transigeremus?
Verum aliud est adlortari, et aliud legem ferre.

Sufüciant quz a Spiritu sancita sunt. Suadealur

amplificatio boni. ἡ

7. Hzc quidem videntur nobis consentanes et
apposita, de quibus. boc modo cum omnibus lo-
quimur; auctoritates voro quibus istbec munian-
tur, in presenti omisimus, propter nimiam tabel-
larii festinationem ; cum tamen baud difficulter

φότερα γὰρ νῦν μᾶλλον χρήσιμα καὶ ἀναγχαῖζα, τὸ
«€ προστιθέναι τῷ χαλῷ, xoi τὸ τῆς βίας ἀπέχεσθαι.
Τίς δοίη πάντα τὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν χρόνον μίαν ἐπι-
τελεῖσθαι νηστείαν: 'AJÀ' ἕτερος ὁ τῆς παραινέ-
σεως, καὶ ἕτερος ὁ τῆς νομοθεσίας τρόπος. ᾿Αρχείτω
τὰ νομοθετηθέντα ὑπὸ τοῦ Πνεύματος. Νουθετείσθω
ἡ προσθήχῃ τοῦ ἀγαθοῦ.

ζ΄. Ταῦτα μὲν ἡμῖν δοχοῦντα, χαὶ πᾶσιν οὕτως
κερὶ τούτων διαλεγόμεθα" τὰς 6k πεῤὶ τούτων χρή»

σεις πρὸς τὸ παρὸν διὰ τὴν τοῦ ἐπιστοληφόρου σπου-

δὴν, εὐλήπτους οὔσας παρ᾽ ἡμῖν, καρῆχαμεν. Ὁ δὲ
Θεὸς τῆς εἰρήνης, εἰρήνη ἡμῶν, ὀ ποιήσας τὰ ἀμφό-

haberi possint. Deus vero pacis, qui est pax no- c τέρα ἕν, xoi τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ λύσας τὴν

stra, qui fecit utraque unum, et medium parietem
macerim dissolvit, inimicitiam scilicet, in cruce
sua ; qui Patri suo nos reconciliavit, pacem suam

503 qus exsuperat omnem sensym ", Ecclesi; -

sancte suz tribual, ezandala auferat, preestetque
ut acceptarile jejunium quod elegit, expleamus;
solvendo obligationes violentarum eautionum,
frangendo eaurientibus corporeum panem, nihilo-
que minus animi ; eermonem utique salutis: fa-
ciatque ut spiritualiter jejunemus, edamusque et
festa agamus, omnia in ejus gloriam faclendo,
eentiendo et loquendo; ne propter nos nomen ejus
blasphemetur in gentibus, quin gloriosum magis
eit, quia ipsi gloria in szcula, Ámen.

ἔχθραν ἐν τῷ σταυρῷ αὐτοῦ" ὁ χαταλλάξας ἡμᾶς τῷ
&avtoU Πατρί" τὴν εἰρήνην αὐτοῦ τὴν ὑπερέχουσαν
πάντα νοῦν, βραδεύσει τῇ ἁγίᾳ αὑτοῦ Ἐχχλησίᾳ,
χαὶ περιελεῖ τὰ σκάνδαλα, χαὶ ἀξιώσει νηστεύειν

᾿σηστείαν δεχτὴν, fjv οὗτος ἐξελέξατο, λύειν στραγ-

γαλιὰς βιαίων συναλλαγμάτων, xaX διαθρύπτειν mtt»
γῶσι τὸν ἄρτον, τόν τε τοῦ σώματος, καὶ τὸν τῆς
Ψυχῆς οὐχ ἔλαττον, ὃν λόγον φημὶ σωτήριον, xol
ποιήσει πνευματικῶς νηστεύειν, xai ἐσθίειν, καὶ
ἑορτάζειν, πάντα εἰς δόξαν αὐτοῦ ποιοῦντας, χαὶ
φρονοῦντας, καὶ λέγοντας“ ἵνα μὴ δι᾽ ἡμᾶς βλασφη-
μῆται τὸ ὄνομα οὐτοῦ ἐν «oic ἔθνεσι, δοξάζηται δὲ
μᾶλλον" ὅτι αὑτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾿Αμήν,

Sancti mar(yris Ignatii, ex epistola ad Ephesios. D Τοῦ ἀγίου λερομάρτι vpoc Ἰγνατίου, ἐκ εἧς πρὸς

Qui castus esi et continens, non extollatur, ne
perdat mercedem suam. Dies festos nolite inho-

nestare. Quadragesimam pro nihilo ne habeatis : -

ymitationem enim continet Dominice conversa-
tionis. Hebdomadem Passionis nolite despicere.
Quarta sextaque feria jejunantes, reliquias. pau-
peribus erogate. Quieunque Dominicam aut
. Sabbatum jejunaverit, uuo Sabbato excepto, hic
Christi interfector est. |

Philipp. tv, 7,

Φιλιππησίους ᾿Επιστοιῆς.

Εἴ τις ἀγνεύτι 1i ἐγχρατεύεται, μὴ ἐπαιρέσθω,
ἵνα μὴ ἀπολέσῃ τὸν μισθόν * τὰς ἑορτὰς μὴ ἀτιμά-
ζετε. Τὴν Τεσσαραχοστὴν μὴ ἐξουθενεῖτε " μίμησιν
γὰ περιέχει τῆς τοῦ Κυρίον πολιτείας. Τὴν τοῦ πά-
θους ἐδδομάδα μὴ παρορᾶτε * Τετραδοπαρασχευὴν
νηστεύοντες, πένησιν ἐπιχορηγεῖτε τὴν περισσείαν.

E! τις Κυριαχὴν ἢ Σάδόατον νηστεύει, πλὴν ἑνὸς

Za66á-ou, οὗτος Χριστοχτόνος ἐστί.

33 DE SACRIS JEJUNIIS. "Á

Διάταξις τῶν ἁγίων ᾿Αποστόλων (2).

Μεθ᾽ ἧς ἡμῖν φυλαχτέα ἡ νηστεία τῆς ἁγίας Tco-
σαραχοστῆς, μνήμην περιέχουσα τῆς τοῦ Χριστοῦ
φολιτείας τε χαὶ νομοθεσίας. ᾿Επιτελείσθω δὲ ἡ vn-
στεία αὕτη πρὸ τῆς νηστείας τοῦ Πάσχα, ἀρχομένη
μὲν ἀπὸ δευτέρας, πληρουμένη δὲ εἰς Παρασχενήν.
Μεθ᾿ ἃς ἀπονηστεύσαντες ἄρξασθε τῆς ἁγίας τοῦ
Πάσχα ἑδδομάδος, νηστεύοντες αὐτὴν ἅπαντες μετὰ
φόδου καὶ τρόμου. Προσευχόμενοι ἐν αὐτῇ κερὶ τῶν
ἀπολλυμένων, ὁ ἐν f. ἤρξατο τὴν κατὰ τοῦ Κυρίου
βουλὴν ποιεῖσθαι. Παρήγγειλε γὰρ ἡμῖν αὐτὸς vr.
στεύειν τὰς ἐξ ἡμέρας ταύτας διὰ τὴν τῶν Ἰουδαίων
δυσσέδειαν.

Tov ἁγίον Βασιλείου. ἐκ τοῦ κατὰ μεθυόντων
AóTov.

Ei γὰρ ἐπὶ τοσαύταις παραινέσεσιν, ἃς Iv τε τὸ Β

προλαδόντι χρόνῳ καραχαλοῦντες ὑμᾶς οὗ διελέπο-
μεν, xal ἐφεξῆς τῶν ἑπτὰ τούτων τῆς νηστείας ἐδδο-
μάδων νυχτὸς χαὶ ἡμέρας διαμαρτνρόμενοι ὑμῖν τὸ
Εὐαγγέλιον τῆς χάοιτος τοῦ Θεοῦ οὐχ ἐπαυσάμεθα,
οὐδὲν γέγονεν ὄφελος. "Eri ποίαις ἐλπίσι διαλεχθῶ-
μεν, ! γυναῖκες ἀχόλαστοι ἐπιλαθόμεναι τοῦ qófiou
«οὔ Θεοῦ, τοῦ πυρὸς αἰωνίου χαταφρονήσασαι, ἐν
ἡμέρᾳ τοιαύτῃ. ὅτε αὐτὰς ἐχρῆ᾽ διὰ τὴν ἀνάμνησιν
«ἧς ἀναστάσεως χαθῆσθαι ἐν τοῖς οἶχοις-

Τοῦ Χρυσοστόμου, ἐκ τοῦ Πρὸς τῷ τέϊλει τῆς

γηστείας «(1 γοῦυ.

Τεσσαράχοντα λοιπὸν ἡμέραι παρῆλθον * ἐὰν τοῖ-
γυν παρέλθῃ τὸ Πάσχα τὸ ἱερὸν, οὐδενὶ συγγνώσομαι
λοιπὸν, οὐδὲ παραίνεσιν προσάξω.

Tov ἁγίου ᾿'Αναστασίου πατριάρχου, Κωγσταντι-
vovzóAsoc 5, ἐκ τῆς ᾿Εγχυχλίου.

Τὸ μέντοι ἅγιον Πάσχα τῆς ἐνδεχάτης Ἰνδιχτίωνος
σὺν Θεῷ ἐπιτελοῦμεν * χατὰ μὲν Αἰγυπτίους, μηνὸς
Φαρμουθὶ εἰκάδι πέμπτῃ * χατὰ δὲ Ῥωμαίους, μηνὸς
'Απριλλίον εἰκάδι, πρὸ δεχαδύο χαλανδῶν Μαΐων"
ἀρχόμενοι τῆς νηστείας τῶν ἑπτὰ ἑύδομάδων ἐξ αὖ-
«ἧς δευτέρας ἡμέρας, χατὰ μὲν Αἰγνπτίους, ὀγδόῃ
τοῦ Φανεμὼθ μηνός" χατὰ δὲ Ῥωμαίους Μαρτίου
«ρίτη.

Tov ἀγίου ᾿Ἐπιφανίου Κύπρου, éx τοῦ εἰς
Δίιοναχούς.

Τὴν Τεσσαραχοστὴν τῆς ἁγίας Ἐχχλησίας, xai

τὴν ἑδδομάδα τοῦ ἁγίον Πάσχα παρατετηρημένως D

φυλάττετε.

Constitutio apostolorum.

Una nobis observaudum est jejunium sanct»
Quadragesims», quod recordationem — contínet
Christi conversationis el legis. Celebretur autem
jejunium hoc ante jejunium Pasche, ut incipiat
quidem ἃ secunda feria, inque Parasceven Jesi-
not. Quibus transactis, finito hoc jejunio, incipite
sanctam hebdomadem Pasche, jejunantes cam
omnes cum timore et tremore : orantes in iis dic-
bus pro pereuntibus, quo tempore coeperunt con-
silium coutra Dominum inire. Nam et ipse pracc-
pit nobis, sex dies istos jejanare propter Judaeo-
rum iniquitatem.

Sancti Basilii, ez sermone contra ebriosos.

SÍ enim post tot admoniliones, quibua et supe-
riore tempore vos adhortari non cessavinmus, et
deinceps septem istis jejunii hebdomadibus noctu
diuque per evangelicam doctrinam sine intermis-
sione vos sumus obtestati, nihil prorsus profeci-
mus : qua spe ad vos liodie verba faciamus . ....
[mulieres lasciva, Dei timoris obli» , ignem æter-
num nihili pendentes] ea die, qua domi illas ho-
neste considere oporteret ob memoriam resur.
rectionis, etc.

Sancti Joannis. Chrysostomi, ex sermone de (ine
jej«nii.

Quadraginta jam dies preterierunt. Si igitur
Pascha sanctum przterierit, nemini parcam deiu-
ceps, nec exhortationibus utar.

Sancti Anastasii patriarche Constantinopolitani, ex
Encyclica.

Sanctum | itaque Pascha undecima indictione
Deo $0/$ dante agemus, secundum AEgyptios qui-
dem vicesimo quinto die "harmuthi mensis, se-
cundum Romanos vero vicesimo Aprilis, duode-
cimo kalendas Maias: jejunium septem hebdoma-
dum auspicati a feria ipsa secunda, que inci-
dit secundum — AZgyptios, iu octavum mensis
Phanemoth ; secundum Romanos vero, in tcrtium
Martii.

Sancti Epiphanii Cypri, ex epistofa ad onaclios,

Quadragesimam sanctx Ecclesie, et hebdonia-
dem sancti Paschatis destrictim observate.

VARIA LECTIONES.

* Desunt hæe in editis : habentur vero quæst. 04 Anastasiana : ubi etiam post ἀπολλυμένων, additur
Ἰουδαίων. — f Multa hic desunt, quz apud Basilium leguntur : ac nonnulla saltem supplenda sunt, qui-
bus praetermissis, sensus mancus foret, δ Quis eit iste Anastasius Constantinopolitanus qui Indictione 11
Pascha celebrandum annuntiaverit, Pharmuthi secundum /Egypiios 25, et Aprilis 20 secundum Romanos.
nondum assecutus sum. Ante Ánastasium fconoclastam Damasceno zqualem ejusdem nominis patriarcha
Constantinopolitanus non fuit. Sub utroque Anastasio Θεοπόλεως, seu Antiocheno Pascha non incidit in
90 Aprilis cum indictione 11, ubi nec sub Athanasio juniore Alexandrino, neque sub Anastasio Celite

Monophysitis, Athanasii magni homiliam itavit : to propter Theophili
ei CTHIL. ejus successorum "estimonia. quam citavit auctor spuriam esse non dubito prop P |

NOI.
(3) Constitutiouis hujus Epiphanius meminit hæres. 70, n. 13.
PatRor. Gn. XCV, 3

7É S. JOANNIS DAMASCENI 16

Jounnis episcopi Athenarum.

Ut per venerandum septenarium jejuniorum
cortam nec lubricam viam exitumque existime-
mus, Septenarius quippe perpetuo versatus et
rediens, et velut ex eadem ad eamdem metam vo-
Jutus et cireumactus, saeculum septenariis con-
stans absolvit.

Sancti Anastasii Patriarche Theopolis, sive Antio-
chie Syria.

Deinceps itaque consideremus, qua de causa
septem hebdomadibus quadraginta dierum jeju-
mium agitur. Nequaquam plane Quadragesima
esse desinit ; sed arcanam quamdam insuper hone-
siatem accipit. Perfectus quippe, sacrosanctusque

'eIwdrvov £x xóxov ᾿Αθηνῶν.

Ἵνα διὰ τῆς σεπτῆς ἑπτάδος τῶν νηστειῶν ἀσφαλῆ
τε καὶ ἀχατάπτωτον τὴν διέξοδον ὑποπτεύσωμεν. Ἡ
ἑδδομὰς γὰρ ἀεὶ στρεφομένη τε xal συννεύουσα, καὶ
οἷον ἐκ τ᾽ αὐτοῦ περὶ ταυτὸ σημεῖον εἰλουμένη xai
περιπολίζουσα, τὸν ἑῤδοματιχὸν ἡμῖν αἰῶνα συμ -
περατοῖ.

Τοῦ ἁγίου ᾿Αναστασίου πατριάρχου Θεουπόιεως,
ἤγουν ᾿Αγτιοχείας Συρίας.

Δεῦρο δὴ χατανοήσωμεν, ὅτου χάριν ἑπτὰ ἐδδο-
μάσιν ἡ τεσσαραχονθήμερος τελεῖται νηστεία. Οὐ-
δαμῶς μὲν ἐξισταμένη τοῦ εἶναι Τεσταραχοστὴ,
προσλαμθάνουσα δὲ χαὶ ἑτέραν μυστιχὴν ἀστειότητα "
ἄρτιος μὲν γὰρ, χαὶ πανίερος διαπέφηνεν ὁ ἑπτὰ

septenarius numerus apparuit; quinimo sa3cro- p ἀριθμὸς, χαὶ μᾶλλον χεχαρίτωχε τῶν ἱερῶν ἡμῖν

rum certaminum dies, nobis concessit seplem-
pliciter per septem hebdomades exactus.

Sancii Petri patriarche Hierosolymitani.

jejunii perqmam opportune facta mentione,
bec quoque vobis dixerimus, ut Dei beneficio
constitutum jejunium septem hebdomadum exor-
diamur a septima die Februarii mensis; quo so-
lemnitatem Passlonis salutaris et Resurrectionis
Cbristi celebremus vicesima septima mensis, qui
Martius appellatur.

Evictio, quod heretici omnes. jejunia sancta. octo
hebdomadibus constare asserant, hoc mode de-
lirentes.

Testimonia Severl Acephali, baeresisque prin-
cipis οἱ Pagani, qui Antiochi Syrie lacius fuit
archiepiscopus, ex ejus de sua inauguratione
sermonibus in sanctam Quadragesimam. Hic au-
tem pronuntiatus est in Parasceve, 4088 eam prae
cedebat, in Cassiani Ecclesia, ejusque orationis
hoc initium est : Lez est qua εἰ in. corporeis quo-
que certaminibus locum habet, οἱ in. medio sermo-
Bis: « Qui praediti sunt quiüque sensibus, in-
quit, per quos peccatum aditum habet ( auditum
dico, visumque, tactum, gustum, et odoratum)
ociuplici emundatione quadraginta dies jejunio
impendunt, ut beatz illius diei octave et primæ
compotes evadant. Nam quinarius numerus octu-
plici revolutione versatus, quadraginta dicrum
numerum complet. »

ἀγώνων τὰς ἡμέρας, ἑπτάκις διὰ τῶν ἑπτὰ ἐόδομά-
δων τελούμενος.

Tob dylov ἥέτροο πατριάρχου ᾿Ιεροσοιζύμων.

Νηστείας δὲ ἐπιμνησθέντες εὐχαιρότατα, χἀχεῖνα
πρὸς ὑμᾶς εἴποιμεν ἂν, ὡς Θεοῦ χάριτι, τῆς νενομι-
σμένης ἀπαρξώμεθα νηστείας, τῶν ἑπτὰ ἑδδομάδων,
ἀπὸ τῆς ἐδδόμης τοῦ Φεδρουαρίου μηνὸς, τὴν τοῦ
σωτηρίου Πάθους, καὶ τῆς Χριστοῦ ᾿Αναστάσεως ἐπι-
τελοῦντες πανήγυριν, τῇ εἰχάδι ἑδδόμῃ τοῦ λεγομέ-
νον Μαρτίου μηνός. | |

Ἀπόδειξις, ὅτε ὀκτὼ λέγουσιν ἑδδομάδας τὼν

ἀγίων οἱ αἱρετικοὶ πάντες νηστειῶν, ληροῦντες

toc. ME

Χρήσεις Σενήρου τοῦ ᾿Αχεφάλου xal αἱρεσιάρχου,
καὶ “Ἕλληνος, γενομένου ἀρχιεπισχόπου ᾿Αντιοχείᾳς
τῆς Συρίας, ix. τῶν ἐνθρονιασειχῶν αὐτοῦ λόγων,
εἰ; τὴν τῶν νηστειῶν Τεσσαραχοστήν * ἐλέχθη δὲ τῇ
πρὸ αὑτῆς Παρασχενῇ, ἐν τῇ Κασιανοῦ Ἐχχλησίᾳ *
οὗ ἡ ἀρχή" Νόμος ἐστὶ ναὶ ἐπὶ τῶν «σωματιχῶν
παλαισμάτων " καὶ ἐν τῷ μέσῳ τοῦ λόγου * « Οἱ γὸρ
τὰς πέντε αἰσθήσεις, δι᾽ ὧν ἡ ἁμαρτία λαμδάνει
παρείσδυσιν * ἀχοὴν, φημὶ, xat ὄρασιν, χαὶ ἁφὴν,
xa γεῦσιν χαὶ ὄσφρησιν * ὀχτάχις xafalpovtsc, τεὸ-
σαράχοντα ἡμέρας νηστεύουσιν, ἵνα τῆς μακαρίας
ἐχείνης ἡμέρας τύχωσι τῆς ὀγδδης xal πρώτης. Ὁ
γὰρ πέντε ἀριθμὸς ὁκτάχις ἐνελιττόμενος, τὸν τῶν
τεασαράχοντα ἡ μερῶν ἀριθμὸν ἐχτελεῖ. »

5055 L Ejusdem, ez libro capitum variorum manu pro- Τοῦ αὐτοῦ, ἐκ τῆς βίδλου τῶν ὑχοσημειωθέντων

pria subsignatorum. Subsignatio secunda hec est.]. D

Quod Quadraginta diebus, nullo pretermisso, je-
junare oportet (qui quidem ex octo hebdomadibus
constant.) uniuscujusque hebdomadis diebus duo-
bus, Sabbatum dico et Dominicam , réquiel assi-

gnatis : ut exinde sit manifestum, quod nec Sab-:

bato, nec Dominica sit jejunandum, ne per sanctam
quidem ipsammet jejuniorum Quadragesimam.

ἰδιοχείρως διαφόρων xspgaAalwy " ὑποσημείω-
σις δεντέρα ἐστὶν αὕτη.

Ὅτι δεῖ τὰς τεσσαράχοντα ἡμέρας ἀπαραλείπτως
νηστεύειν" αἴ τινὲς Ex τῶν ὀχτὼ ἐδδομάδων συν-
ἄγονται" ἐχάστης ἐδδομάδος τῶν δύο ἡμερῶν, λέγω
δὴ Xa66átou χαὶ Κυριαχῆς, τῇ ἀναπαύσει προῦ-
χεχληρωμένων᾽" ὡς ἐντεῦθεν εἶναι δῆλον, ὅτιπερ οὐ
χρὴ ἐν Σαδδάτῳ xa Κυριαχῇ νηστεύειν, οὐδὲ ἐν τῇ
ἁγίᾳ τῶν νηστειῶν Τεσσαοαχοστῆ.

IT

Τοῦ καταράτου καὶ θεοστυγοῦς Βενιαμὶν, γεγο" A Maledicti , invisi

γευδεπισχόπου ᾿Αλεξανϑρείας Αἰγύ-
ατου, τῆς καχίστης συνωρίδος. τυγχάνοντος

Διοσχόρου καὶ Σευήρου, ix «cv τετάρτου βι-

C Mov tor αστικὼν αὐτοῦ, yevósopractuxm

εριαχοστῇ, ἧς ἡ ἀρχή. « Φαιδρὰ καὶ ἀξιάγα-

στος. » Kal zpóc τὰ céJn.

'Apyóutvot τῶν τεσσαράχοντα ἡμερῶν τῆς νη-
«τείας, ἤγουν τῶν ὀχτὼ ἑδδομάδων, χαὶ νηστεύοντες
ewopóvux ἐπὶ χαθαιρέσει τῶν ἐπανισταμένων χατὰ
τῆ; ψυχῆς ὀχτὼ λογισμῶν, ἀπὸ εἰκάδος ἑδδόμης τοῦ
κατὰ Αἰγυπτίους Μεχὴρ μηνὸς, μέχρι εἰχάδος μηνὸς
Φαρμουθί. |
ToU αὑτοῦ, ψευδεορταστιχῇ τριαχοστῇ πρώτῃ,

ἧς ἡ ἀρχὴ οὕτως ἐστίν" « Καὶ νῦν ἀκούειν

oxo. » Καὶ πρὸς τῷ céAst.

'᾿Λρχόμενοι τῶν ὀχτὼ ἑδδομάδων τῆς νηστείας,

ηουτέστι τῆς ἁγίας Τεσσαραχοδφτῆς, διὰ τὸ μὴ συν- Β

πριθμεῖσθαι τὸ Σάδόατον χαὶ τὴν Κυριαχὴν ταῖς
ἁγίαις νηστείαι!ς, ἀπὸ ἐννεακαιδεχάτης τοῦ χατὰ
Αἰγυπτίους Μεχὴρ μηνὸς, κατὰ δὲ Ῥωμαίους εἰδοῖς
Φεθρουαρίου, ἥτις ἐστὶ da6pouaplou τρισχαιδεχάτη *
«€t; δὲ ἁγίας ἑδδομάδο: τοῦ σωτηριώδους Πάσχα, ἀπὸ
ὀγδόης τοῦ χατὰ Αἰγυπτίους Φαρμουθὶ μηνός * κατὰ δὲ
Ῥωμαίους πρὸ τριῶν νόννων ᾿Απριλλίων, f; τις ἐστὶν
᾿Απριλλίου τρίτη χαὶ ἐφεξῆς, τελέσαντες τὰς ἁγίας
τοῦ Πάσχα ἡμέρας, ἐσπκέρᾳ βαθείᾳ τοῦ ἁγίου Σαδ-
€i:09 χαταπαύσομεν τὴν νηστείαν.

DR OCTO SPIRITIBUS NEQUITIX. — ADMONITIO.

18

Dee Benjamin (5), qui profünus. ᾿
Alexandrie Egypti episcopus. fuit pessimae ill.us
caterve Dioscori εἰ Severi. Ex quario ejus. libro
(esialium orationum , false dicta [esialis oratio, cu-
jus initium est: « Jucuuda ei admiratione digna, »
etc. Et versus finem.

Cepto quadraginta dierum jejunio, seu octo
hebdomadum , modeste el caste jejunantes , ad ex-
stinctionem octo cogitationum qua adversus ani-
mum insurgunt, a vicesima septima Mechir Agy-
ptiaci , usque ad decimum mensis Pharmuthi.

Ejusdem , ex tricesima prima oratione , festalis mo-
mine falso inscripta, que ei hoc modo incipit :
« Et nunc audire mihi videor, » el in fine.

Jejuniuim octo hebdomadarum auspicati , boc egi,
sanctz Quadragesima ; quia inter jejuniorum ssn-
ctorum dies, neque Sabbatum, neque Dominica
numeraptur ; a decima nimirum octava mensis
Mechir secundum AEgyptios, et ldibus Februarii
seeundum Romanos, qua est decima tertia. Fe-
bruarii : suncta vero hebdomade salutaris Pasclias
incipiente ab octava. Pharmuthi mensis JEgyptio-
rum : secundum Romanos vero tertio Nonas Apri
lis, sive die tertia Aprilis, ac deinceps , et sanctis
Paschz diebus transactis , profundo vespere Sab-
bati sancti jejunium absolvemus.

VARLE LECTIONES.

5 Lego πρὸς τῷ τέλει.

NOTA.

*

voptitarumve patriarcla fuit sub Heraclio imp.
cum diu latitasset, postquam Saraceni JEgy-
pium occopavere, horum Ííretus auctoritate, Eccle-
sias pene omnes invasit. Hujus meminit Sopbro-
nius in epistola ad Sergium CP. : et perinde male-
dictum vocat, Βενιαμὶν ὁ ᾿Αλεξανδρεὺς 9 καὶ Ἰωάν-
νης, xal Σέργως, χαὶ θωμᾶς, καὶ “εύηρος οἱ Σύροι,
οἱ Exi ζῶντες ζωὴν τὴν ἐπάρατον. Benjamin Alexan-
drinns, et Joannes , εἰ Sergius, et Thomas, εἰ Seve-
rus, Syri, qui maledirtam | exsecrandanique. adhuc
tiam agunt. De hoc Benjamin videsis Elmakin,
£- 3 Chronicum patriarch. Alexandein. ab
bellensi Latine translatum, Vanslebium, et alios.
UCaterum Severi et Denjamini testimoniis constat

:9) Benjamin iste Alexandrinus Jacobitarum C octo. hebdomadum nte Passionem Domini jeju-

nium apud Jacobitas Heraclio imperatore vetustiu4
esse, falsique Eutychius Alexandrinus convincitur,

ui, ut. et alii Ægyptii, ia. Annalibus tradit, hos

bristianos, velut etiam Melchitas, voto se suos-
due nepotes obstrinzisse jejunandi per hebdoma-
em Tyrophagi eodem modo quo in Quadragesima,
ut Heraclius tmmunis apud Deum fieret, qui con-
tra fidem Judais datam mulios eerum interfecisset,
ob stragem quap ediderant, Christianorum. Grz-
culi vero aiunt, Heraclium jejunium suum «vpo-
φάγον instituisse, cum in Persas pergeret , Doro-
theus vero, ut. supra vidimus, jejunii istius præ-
paratorii jam ante meminerat.

ADMONITIO.

Opusculum quod sequilur, Epistola est Joannis Damasceni ad quemdam monachum,
quem vitiorum capitalium genera docet, modosque ea tum vitandi, tum superandi. Que om-
nia strictim exsequitur, in compendium redigens, que de eodem argumento Cassianus, Ni-
lus, aliique presstantissimi ascelicte vitse magistri multis edisseruerunt. In anterioribus nostri
auctoris editionibus $06 hoc opus eliam Latine habetur ex translatione Bilibaldi Pirchey-
weri Norimbergensis; quam quidem, quia sepe diversissima est ἃ Greeco contextu quem
damus, typis idcirco rursus edendam censui. In primis enim nihil est in Pircheymeri transla-
tione quod epistole modum referat, uti nec in codice Cesareo num. 384, ex quo titulum

bune, et principium, utrumque mendosissimum prorsus, Lambecius descripsit ; ᾿Ιωάννου τοῦ
Δα: περὶ τῶν λογισμῶν, xal τὸ τριμερὲς τῆς ψυχῆς. Χρὴ γινώσχειν πάντες οἱ Χριστιανοὶ πάντες
οἱ περ επκτικόμενοι λογισμοί εἶσιν η΄. οἱ πολεμοῦντες τὴν ἡμετέραν ψυχὴν, xal πρὸς τὴν καρτερίαν xal ἐν»

79 S. JOANNIS DAMASCENI 80

ἐργειαν καὶ ἁμαρτίαν διαιρετίζονται (legend. διερετέζοντες) πρῶτον, ὁ τῆς γαστριμαργίας, x. τ. t. Joan-
nis Damasceni de cogitationibus, εἰ triplez anime purs. Nosse oportet Christianos. omnes,
cogitationes qu& universas complectuntur, octo esse, quibus anima nostra continuis praliis
lacessitur, atque tum ad continentiam. tum ad actionem, tum etiam ad. peccatum excitatur.
Prima est, gule, etc. Grecum epistole textum peramanter mihi ex Anglia transmisit, dum
in vivis adhuc ageret, vir humanissimus doctissimusque Abrahamus Sellerus, descriptum ex
Bibliothecee sua& codice, in quoitidem proxime subsequebatur tractatus ille alter Damasceni,
quemsiatim subjiciam, De virtutibus et vitiis. Hunc enim epistole velut appendicem fuisse
^onjicio, tum quia in eo de triplici parte anime disputatur, cujus mentio fitin titulo codicis
Cæsarei, tum etiam ob epilogum, qui Epistola veluti postscriptum est. Et certe, priora verba
h&c, si cod. Regium 2928, sequamur, Ἰστέον οὖν, Scire agitur attinet, tractatus seriem, quam
alia preecesserint, indicant, non ejus exordium. Hujus porro posterioris lucubrationis trans -
lationem vir pereruditus Leo Allatius Combefisio nostro miscrat: Greeca vero reperiin eod.

Regio.

— — — — A P — — —— — —

IOANNOY TOY AAMAZKHNOY

ΠΕΡῚ

TON OKTO THX IIONHPIAZ IINEYMATON.

| JOANNIS DAMASCENI
DE OCTO SPIRITIBUS NEQUITLE.

4. Noveris, frater, octo cogitationes vitiosas esse, A αἱ. Γίνωτχε, ἀδελφὲ, ὅτι ὀχτώ εἶσιν οἱ λογισμοὶ οἱ

quibus monachus infestatur, quemadmodum Patres
narrant. Prima est cogitatio gulae , secunda male
et turpis cupiditatis, tertia avaritize , quarta tristi-
tig, quinta iræ, sexta acediz , septima vana glo-
ri, el octava superbis.

2. incumbit itaque tibi, o monache, ut cogno-
scas , animumque diligenter advertas , quanam af-
fectione, quie ab adversariis nostris et nequitia
spiritibus proficiscatur, commoveri te et turbari
sentias, et in quamnam cogitationem mens tua
cum affectu, sive passione, proclivis sit.

9. Àc si quidem te gule aut voluptatis æstu
cicri cognoscis , ventrem coerce, definito in pou-

πολεμοῦντες tbv μοναχὸν, χαθὼς λέγουσιν oi Πατέ-
pec. Ηρῶτον ὁ τῆς γαστριμαργίας " δεύτερος ὁ τῆς
χαχῆῇς xai αἰσχρᾶς ἐπιθυμίας " τρίτος ὁ τῆς φιλο
ἀργυρίας " τέταρτος ὁ τῆς λύπης * πέμπτος ὁ τῆς
ὀργῆς * ἔχτος ὁ τῆς ἀχηδίας * ξύδομος ὁ τῆς χενοδο-
ξίας" καὶ ὁ τῆς ὑπερηφανίας ὄγδοος. .

β΄. Ὀφείλεις οὖν γινώσχειν, ὦ μοναχὲ, καὶ προσ-
ἔχειν ἀχριδῶς, εἰς’ ποῖον πάθος παρὰ τῶν ἐχθρῶν
ἡμῶν καὶ πνευμάτων τῆς πονηρίας ἐχταράττῃ xal
θορυδῇ, καὶ πρὸς ποῖον ἐμπαθὲς νόημα ὁ νοῦς cov
συγχατατίθεται.

V. Καὶ εἰ μὲν συνορᾷς, ὅτι ὑπὸ γαστριμαργίας,
xai ὑπὸ τρυφῆς ταράττῃ, στένωσόν σου τὴν ya

dere et mensura cibo et potu : separationem anima B στέρα, περιορίζων ἐν σταθμῷ xal μέτρῳ τὴν tpo-

a corpore , judicium venturum, horrendamque ge-
hennz flammam, necnon regni colestis deside-
rium, perpetuo memoria tene. Hoc pacto siqui-
dem voluptatem ventris superare , atque abominari
poteris.

4. Sin vero rursum a turpis vesanzque cupidi-
tatis spiritu oceuparis, frenando corpori, conte-
rende anime , vigiliis , cum assiduis precibus te-
ipsum exerce. 507 Insuper modestiam cole;
neminem judices , aut laceres nec prorsus abomi-
neris. Quin et mortem aninio versa , sitim libens
tolera, nullam prorsus cum mulieribus consuetu-
dinem habe, ut nec earum vultum intuearis : atque
hoc modo ab hac passione libera»eris.

φὴν xaY τὸ πόμα * ἔχε μνήμην διηνεχῇ τοῦ χωρι-
σμοῦ τῆς ψυχῆς, τῆς τε μελλούσης χρίσεως xal τῆς
φοδερᾶς γεέννης * ὁμοίως δὲ χαὶ τοῦ πόθον τῆς βα-
σιλεία: τῶν οὐρανῶν. Οὕτω γὰρ δυνήσῃ τὴν fjtovi.v
διὰ γαστρὸς νιχῆσαι, καὶ βδελύξασθαι.

δ. Εἰ δὲ πάλιν ὅπὸ τοῦ πνεύματος τῆς αἰσχρᾶς xal
χαχῆς ἐπιθυμίας κατέχῃ, ἄσχησον ἐγχράτειαν σώ-
ματος, καὶ συντριδὴν ψυχῇς, χαὶ ἀγρυπνίας, μετὰ
ἐχτενοῦς προσευχῆς" πρὸς τούτοις ἔχε xal τὸ ἀπ-
αῤῥησίαστον, xai τὸ μὴ χρῖναι τινὰ ἣ χαταλαλῇ-
σαι, ἣ τὸ παράπαν βδελύξασθαι. Ἐνθυμοῦ δὲ χαὶ
«ὃν θάνωτον, xal ἀγάπησον τὴν δίψαν " καὶ μηδόλως
θέλε παραθδάλλειν ταῖς γυναιξὶν, f) xàv ὅλως τὴν
τούτων ὄψιν ἰδεῖν, χαὶ τοῦ πάθους ἀπαλλαγήσῃ.

81 DE OCTO ISPIRITIBUS NEQUITIE. 52
ε΄. E! δὲ θέλεις νικῆσαι τὴν φιλαργυρίαν, ἀγάπα A — Quod si pecunize cupiditatem vis superare, ama

thv ἀκτημοσύνην, xaX τὴν ἀτέλειαν - xaX ἐνθυμοῦ
τὴν τοῦ Ἰούδα χατάχρισιν xal ὅτι δι' αὐτῆς mpo-
δέδωχε τὸν Κύριον τοῖς ἀνόμοις " χαὶ ὅτι πᾶς φιλ-
ἄργυρος καὶ εἰδωλολάτρης χαλεῖται παρὰ τῆς
θείας Γραφῆς καὶ ὅτι τῆς ἐλπίδος ἡμᾶς ἀφιστᾷ
τοῦ Θεοῦ" χαὶ ὅτι fj ἀ:οόλαυσις τῶν χρημάτων πρόσ-
καιρος, τοῖς δὲ φιλαργύροις fj χόλασις ἀθάνατος "
ταῦτα οὖν λογιζόμενος, καὶ μηδὲν πλέον τῆς αὐταρ-
κείας ζητῶν, τὸ πάθο; τοῦτο νιχήσεις.

c". Εἰ δὲ πάλιν dx τῆς χοσμιχῆς λύπης Exta-
ράττῃ, xal θορυδῇ, ὀφείλεις εὔχεσθαι συνεχῶς, καὶ
«εν ἐλπίδα πᾶσαν πρὸς τὸν Θεὸν θεῖναι, xa μελέ-
tzv ἀσχεῖν τῶν θείων Γραφῶν, xal μετ᾽ εὐλαδῶν
μοναχῶν χαὶ φοδουμένων τὸν Κύριον συναναστρέ-
φεσῦαι͵ xal πάντων τῶν καρόντων, ὡς μὴ ὄντων
χεταφρονεῖν, xaX τὴν χαρὰν τὴν ἐν οὐρανοῖς ἐννοεῖν,
«ὡς τε τῶν διχαίων ἀπολαύσεις. Καὶ ἐὰν τυφθῇς
ὑξό τινος, fj ἀτιμασθῇς, f| ἐχδιωχθῇς, μὴ λυπηθῇς,
ἐλλὰ μᾶλλον χαῖρε“ τότε δὲ μόνον λυποῦ, ὅταν εἰς
θεὸν ἁμάρτῃς " οὕτω γὰρ πνεύματι δυνήσῃ τοῦ
πάδους ἀπαλλαγῆναι.

C. Ὅταν δὲ «dc πὸ τοῦ θυμοῦ xal τῆς ὀξυ-
Ἰλίας ταράττῃ, συμπάθειαν ἀνάλαδοῦς, καὶ δού-
δωσον πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς, καὶ εἰ δυνατὸν, νίπτε
τοὺς πόδας αὐτῶν συνεχῶς ἐν ταπεινοφρονήματι,
καὶ αυγχώρησιν ζήτει παρὰ παντὸς ἀνθρώπου, καὶ
τοὺς ἀσδενοῦντας συνεχῶς ἐπισχέπτου, τήν τε γλῶσ-
eav κένει πρὸς ψαλμῳδίαν, καὶ τάχιστα τοῦ πάθους

σῇ.
η΄. Εἰ δὲ τὴν ἀχηδίαν θέλεις νιχῆσαι, χάμνε τί C

ποτὲ pix p)v ἐργόχειρον, καὶ ἀναγίνωσχε, xai προσ-
εὔχου πυχνῶς μετ᾽ ἑλκίδος βεδαίας τῶν χαλῶν"
ἐννόει τούς τε ψυχοῤῥαγοῦντας, καὶ τὴν βίαν xal
9b» πνιγμὸν τῶν ἁμαρτωλῶν, πῶς ἀνηλεῶς τιμω-
ροῦνται xal βασανίζονται, xal οὕτω τοῦ πάθους
ἕξεις ἀνάπανσιν.

V. Ki δὲ ὑπὸ τῆς χενοδοξίας καὶ τοῦ τῶν ἀνθρώ-
wv ἑἐπαΐνου δεινῶς τυραννῇ,, ὀφείλεις μηδὲν πρὸς
ἐκίδειξιν τῶν ἀνθρώπων ποιεῖν, ἀλλὰ πᾶσαν τὴν
ἐργασίαν ἀαου κοιεῖν ἐν χρυπτῷ, μηδενὸς ἄλλον cl-
We, ἢ τοῦ Θεοῦ μόνον" χαὶ μὴ ἀγάπα τοὺς ἑπαί-
νους, μηδὲ τῆς τιμὰς τῶν ἀνθρώπων, μηδὲ τὰ χαλὰ

ἱμάτια, μηδὲ τὴν προτίμησιν, xa τὴν πρωτο- ἢ

κοδεδρίαν" μᾶλλον δὲ ἀγάκα ἵνα σε ψέγωσιν οἱ
ξήρωποι͵ καὶ πατηγορῶσι xal ἀτιμάζωσι ψευ-
δόμενοι" xal ἔχε ἑαυτὸν P παγτὸς ἁμαρτωλοῦ ἀμαο-

(, El δὲ ὑπὸ τοῦ δαιμονιώδους πάθους τῆς χαχί-
σης ὑπερηφανίας σεαυτὸν ὁρᾷς πολεμούμενον, ὀφεῖί-
λεις (ξηδένα λοιδορῆσαι, f) xplvat, fj ἐξουδενῶσαι τὸ
σύνολον, ἀλλ᾽ ἑαυτὸν περίψημα πάντων λογίξεσθαι,
καὶ ἐννοεῖν συγεχῶς, ὅτι ἐὰν μὴ Κύριος οἰχοδομήσῃ

* Coloss. 11, 5.

paupertatem et vilitatem. Condemnationem Judse
animo versa, quodque propter avaritiam Do-
minum iniquis prodiderit; quod omnis avarus
simulacrorum quoque servus vocatur in divinis
Litteris ; quod ea nos a spe in Deum ponenda aver-
tit; quod demum pecuniarum possessio tempora -
ria est, avaros vero manet immortalis poena. Hsec
tecum reputans, nec quidquam amplius quam suf-
ficiat, qumritans, vitium hoc coercebie.

Quod si etiam mundanus moror te percellit et
turbat, assidus debes orationi operam dare, cum
religiosi Deumque timentibus monachis conversari,
presentia omnia ac si non essent aspernari, læti-
tiam celestem animo concipere, non remuneratio-

B nes justorum. Si te quispiam — verberat, contu-

meliave afficeris, aut te persequuntur, ne concidas
animo : quin potius bono anime sis. Atque tunc
solum more, cum in Deum pecesveris. Sic enim
per spiritum poteris ab hoc morbo sanari.

Quando autem ira terursum, effervescensque
bilis concitabit, mansuetudinem indue, teque fra-
trum tuorum servum przbe. Sed et si fleri possit,
eum humilitatis sensu horum frequenter pedes
lava, indulgerique tibi postula 8 quovis homine.
]nfirmos sepe visita, linguam ad psalmorum can-
tum move; ac brevi a vitio illo curaberis.

Si vero acediam velis subigere, labore manuum
tantisper defatigere : ineumbe lectioni, et assidu
orationi vacas, cum certa bonorum obtinendurum
spe. Ánimo versa eos qui extremos spiritus agunt,
asperos quoque eruciatus, et prfocationem pecca-
torum; quo pacto sine misericordi» plectantur
torqueanturque : atque hac ratione vitii huius se-
dationem obtüineLis.

Sin a vana gloria et laudibus hominum graviter
exagiteris, operi pretium est, ut nihil quod bomi-
nibus ostentetur agas, aed omne tuum opus in
abscondito facias, quod nemo nisi Deus solus vi-
deat. Cavesis etlam ne laudari cupias, aut ab homi-
nibus honorari, neve pulchras vestes, neque
primas partes, neque primum locum ambias. Quin-
imo nihil tibi charius sit et antiquius, quam ut
homines mendacibus te convitiis, criminationibus,
et contumeliis proscindant ; ac teipsum habe quovis
peccatore nequiorem,

Quod si tandem a dzmoniaca pessima superbie
passione oppugnari te sentias, neminem prorsus
debes sannis appetere, aut spretim habere ; quin
potius teipsum reputare tanquam omnium peri-
psema et purgamentum, et perpeluo pensare, uisi

VARLE LECTIONES.

8 Percbeym. legisse videtur ἀναθαλοῦ. mansuetudinem indue.

b 7c. Sys τεαυτόν,

83 | S; JOANNIS DAMASCENI 84
Domiuus zificaverit domum, in vanum laborasse A οἶχον, εἰς μάτην ἐχοπίασαν ol οἰχοδομοῦντες * vol

: qui sedificant eam*. Omnibus te debitorem existi-
mes oportet, nihilique facias coram Deo et cunctis
hominibus. Ne prafdens sís (806 donec senten-
tiam audias; eum videris illum, qui, tametsi in
ruptiali convivio recubuerat, viuclis manibus pe-
dibusque ejeetus est in tenebras sempiternas *.
Sed et quantumvis, seu jejuniis, seu vigiliis des
operàm ; quantumvis humi cubes, psalias, patien-
siam colas, corpus frequenter inelines, aut. boni
quodlibet aliud facias, ne dixeris: [ἃ meo labore
meaque sirenuitato gestum est : sed Dei admini-
culo et auxilio totum ascribe, non tu: diliyentiz.
Omal studio eura, frater, u& simplex rectaque
semper conversetio tua sit, nee aliud in corde ba-

πάντοιε χρεωφειλέτην λογίζεσθαι ἑαυτὸν, xol ἐξ-
ουθενεῖν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ xal πάντων ἀνθρώπων.
Καὶ μὴ θάρσει, ἕως οὗ τὴν ἀπόφασιν δέξῃ “ ὁρῶν
ἐχεῖνον, τὸν καὶ μετὰ τὴν ἐν νυμφῶνι χατάκλισιν,
χεῖρας καὶ πόδας δεσμούμενον, καὶ εἰς τὸ σχότος
αἰώνιον ἐξοριζόμενον' ἀλλὰ χἂν νηστεύῃς, xàv
ἀγρυπνῇς, xàv χαμαιχοιτῇς, κἂν ψάλλῃς, χἂν δια- —
μονῇς, xiv μετανοίας πολλὰς ποιῇς, xàv ἄλλο τι
καλὸν ποιῇς, μὴ λέγου, ὅτι ἐξ ἰδίου μου χόπου, ἢ
ἀπὸ ἰδίας προθυμίας γεγένηται, ἀλλ’ Ex τῆς θεοῦ
βοηθείας xai ἀντιλήψεως γίνεται, xat οὐχὶ Ex τῇς
ἐμῆς σπουδῆς. Σπούδαστον πάντοτε, ἀδελωὲὶ, [va
ὑπάρχῃς ἀεὶ ἁπλοῦς xai ἄμωμος " xai μὴ ἔχε ἄλλα
ἐν τῇ χαρδίᾳ, ἄλλα ἐν τῷ στόματί σον" τοῦτο γὰρ

beae, et aliud in ore. Hoc eniin fraudulentum est. B δόλιόν ἔστι " xal συνεχῶς μετὰ δαχρύων προσεὔχου "

At perenni cum lacrymarum fonte orationi in-
eumbe. Quod δὲ ita egeris, funestam pessimamque
effensam el ruinam effugies.

Vitiorum porro alia quidem corporis sent, alia
animi. Corporis vitia dicimus, gulam, scortationem,
ebrietalem, petulantiam : animi vero, odium pro-
ximi, invidentiam, vanam gloriam, superbiam.
Atqui hec in animum nostrum agunt, ubi chari-
tas el continentia absunt : illa vero jejunio et vi-
giliis coercentur. Tunc enim meus lucem propriam
recipit, οἱ absque ullo obice Deum intuetur.

xai οὕτω ποιῶν ἀπαλλαγήσῃ τοῦ ὀλεθρίον xal ovr"
ροῦ παραπτώματος.

Ἰῶν παθῶν, τὰ μέν ἐστι σωματιχὰ, τὰ δὲ ψυχιχά"
xai σωματιχὰ μὲν λέγομεν, γαστριμαργίαν, πορ-
velav, μέθην, ἀσέλγειαν. Ἑυχιχὰ δὲ, μῖσος πρὸς τὸν
πλησίον, φθόνον, ἔριν, χενοδοξίαν, ὑπερηφανίαν.
Αὐτὰ δὲ ἐνεργοῦσιν εἰς τὴν ἡμετέραν ψυχὴν, ἀπού.
σης ἀγάπης xai ἐγχρατείας " τὰ δὲ ὑπὸ νηστεία; —
xal ἀγρυπνίας. Τότε γὰρ ὁ νοῦς καὶ τὸ olxelow
φῶς ἀπολαμθάᾶνει, xal τὸν Θεὸν ἁπκαρεμποδίστως
ὁρᾷ.

Eæ sanctissimi Patris Joannis Damasceni sermonibus sententiarum aliquot fragmentum, quas
Bilibaldus Pircheymerus Noritnbergensis Clare sorori sue, apud S. Claram Norimbergae

moniali ex Grecis Latinas fecit.

Ücto sunt passiones, quibus admodum (praci- C tra voeatur, quodque pecuniis ad breve tempus

pue spirituales) impugnantur bomines, gula vide-
licet, turpis eoncupiscentia, avaritia, ira, adversi-
195, acedia, vana glorià et superbia.

Hec itaque vitia discerni, et summa diligentia
cognosci debent, ul eum aliquo illorum tentatur
homo, semper arma, quibus se munire possit,
praeparata habeat.

Si gula impugnaris, ventrem coercee : numero
ei mensura cibus et. potus sumatur; anime sepa-
ratio ἃ corpore, judicium venturum, et horrenda
gehennae flamma, pariter et regni celestis deside-

rium, assidue coram oculis obversentur : sicque

ventris opprimetur voluptas. |

Si turpis et carnalis te male vexat concupiscen-
. di, ilam vigiliis, labore, orationibus et inedia
— expelle : proderit et mortis meditatio, mortiferi-
que gaudii supplicium, ac sexus-alterius declina-
tip.

Avaritia vincitur liberalitate, et rei pecuniariæ
contemptu, pariter ei cogitatione illa, quod ob
avaritiam Dominum et magistrum Judas tradidit,
et quod omnis avarus ἃ Scriptura divina idolola:

! Paal. civi, 1.

frui datur, moraáque amara vitam acerbawu. avari
sequatur : quapropter si nihil ultra quam sufficiat
quaerelur, passio hzc evitatur.

Si adversitate aliqua perturbaris, ora et spem
cunctam ad Deum dirige, et' passionem Chríati,
nostreéque imbecillitatem nature contemplare ;
prossentiz cuncia et vana despice; graliam coele-
stem et justorum |fruitionem ventgram perpende.
Id si feceris, nulla injuria seu contumelia con-
tristaberis : sed solum Dei offensio te pertarbabit.

Si te ira exstimulat, mansuetudinem jndue et
ad Psalmorum decantationem perfuge; malum in
bono vince, majori cede, æqualem perfer, minori
parce, prudentemque concordiam cum omnibus

D exerce hominibus, memor quam mansuetus agnus

innocens ad mortem deductus sit.

Si acedia infestaris, teipsum laborando, medi-
tando, orando ei legendo excita ; spes firma ie
instiget, ut considerare possis, quantum niter
frigidam pigritiam et calidum intersit fervorem.
quorum unum, ἃ venlura separat gloria, alte-
vum regni celestis te bzeredem creat.

85 DE OCTO SPIRITIBUS NEQUITIAE. 96
Quodsi vana teutaris gloria, teipsum scrutare, A omnis animi elatio lacrymarum fonte exstingua-

mihilque ad laudem seu demonstrationem perage
humanam. Sed omnis operatio tua in occulto fiat,
memine prselerquam Deo solo vidente, ad quem
universa referantur operas. Hominum laudes, ho-
nores, praelationes, et similia contemne : et magis
amplectere, sí (6 aceusant et contumelia afficiunt,
mentientes et odio babentes, peccatores.

Si a damoniaca et pessima superbi oppugnaris
passione, neminem judica; sed solum teipsum
circumspice et cognosce : humilem te coram Deo
estende, οἱ inferiorem onibus te existima bomi-
nibus, audaciam et animi tumorem rejice, jejuniis,
erstionibus, vigiliis insiste : et cum te quid recte
facere contigerit, non potenti: tua illud ascribe,

tur.

At turbæ vitiorum universe resisti poterit, si -
semper et assidue homo cogitaverit, Deum ope-
rum suorum inspectorem, angelum custodem,
virtutis nobilitatem , voluptatem momentaneam,
peccati spurcitien , vitam labilem, mortem incer-
tam, gaudium seu cruciatum sempiternum , pura
5$09 conscientie pacem, hominis dignitatem,
Dei beneflcia, et super omnia Christi vitam,
mortem, et crucem. Que enim et qualis vita?
vix homo ex sepulcro progressus, rursum ad
sepulerum perget, et demum in perpetua ge-
henne flamma sepelietur. Deum igitur ame-
mus , et ejus precepta ita observemus, ut

eed diving pietati id totum acceptum refer : simplex D exantlata fragili et misera vita, ad perpetua

ei recta sit tua conversatio, nec aliud in corde,
aliud in: ore habe: dolosum etenim hoc est. Proin

TOY EN ATIOIZ HATPOZ HMON
Ἰωάννου Aapao xnrov, Περὶ ἀρετῶν xal xaxiow t,
) ψυχικῶν καὶ σωματιχῶγ,

Ἵστέον οὖν ὅτι διπλοῦς ἃ ὧν ὁ ἄνθρωπος, ἤγουν
ἐκ φυχῆς χαὶ σώματος, διπλᾶς ἔχει xal τὰς ala0f-
σεις, xal “ἀς τούτων ἀρετάς " χαὶ πέντε μέν εἶσι
«ἧς ψυχῆς, καὶ πέντε «oU σώματος. Καὶ αἱ μὲν ψυ-
χιχαὶ αἰσθήσεις, ἃς xaV δυνάμεις αὐτὰς οἱ σοφοὶ
λέγουσιν, εἰσὶν αὗται" νοῦς, διάνοια, δόξα, φαντα-
ela, xaX αἴσθησις. Αἱ δὲ σωματικαὶ, ὅρασις, ὕσφρη-
σις, &xoh, γεῦσις, xal ἁφή * ὅθεν τοι διπλαΐ τούτων
αἰ ἀρεταὶ, διπλαΐ καὶ αἱ χαχίαι " ὥστε ávayxaloy
εἰδέναι σαφῶς πάντα ἄνθρωπον, πόσα μὲν εἶσι τὰ
Ψυχιχὰ πάθη, ποῖα δὲ τὰ σωματιχά " xol ψυχιχὰς
μὲν ἀρετὰς λέγομεν εἶναι προηγουμένως γενιχωτά-
τας τέσσαρας ταύτας, αἵτινές εἰσιν αὗται, ἀνδρεία,
φρόνησις, σωφροσύνη, χαὶ διχαιοσύνη " xai kx τού-
τῶν ἀποτίχτονται ψυχιχαὶ ἀρεταί" πίστις, ἐλπὶς,
ἀγάπη, προσευχὴ, ταπείνῳσις, πραότης, μαχρο-
θυμία, ἀνεξιχαχία, χρηστότης, ἀοργησία,, γνῶσις
θεία, τὸ ἄθυμον, τὸ ἁπλοῦν, τὸ ἀτάραχον, τὸ ἀννπό-
xpttov , τὸ ἄτυφον, τὸ ἀνυπερήφανον, τὸ ἄφθονον,
τὸ ἄδολον, τὸ ἀφιλάργυρον, τὸ συμπαθὲς, τὸ ἐλεημο-
γητιχὸν, τὸ μεταδοτιχὸν, τὸ ἄφοδον, τὸ ἄλυπον, τὸ
χατανυχτιχὸν, τὸ αἰδεστιχὸν, ἡ εὐλάδεια, fj τῶν μελ-
λόντων ἀγαθῶν ἔφεσις, ἢ τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ
ἔρεξις, ἡ τῆς υἱοθεσίας ἐπιθυμία. |

᾿Αρεταὶ δὲ σωματιχαὶ αὗται, μᾶλλον δὲ ἐργαλεῖα
ἀρετῶν, ἐν γνώσει χαὶ χατὰ θεὸν γινόμεναι, ἕξω
«s κάσης ὑποχρίσεως xal ἀνθρωπαρεσχείας, εἰς
προχοπὴν ταπεινώσεως, xal ἀπαθείας φέρουσαι τὸν
ἄνθρωπον ἐγχράτεια, νηστεία, δίψα, ἀγρυπνία,

8 Math, xxii, 12.

beatudinis gloriam feliciter pervenire valeamus,
Amen. )

SANCTI PATRIS NOSTRI.
Joannis Damasceni. De virtute et vitio.

Animadvertendum est, hominem, cum ex
duobus constet , anima scilicet et corpore ,
duplices quoque sensus habere, eorumque dupli-
ces esse facultates. Quinque porro sunt animi
sensus, et quinque corporis. Et animi quidem seu-
sus, quos facultates philosophi nuncupant, ii sunt :

C mens. cogitatio, opinio, imaginatio, et sentiendi

vis. Corporis vero, visus, odoratus, auditus, gustus,
et tactus. Hinc earum virtutes, et vitia duplicia.
Quare necesse fuerit, quemcunque aperte digno-
scere quot anima sint virtutes , et quot corporis ;
et rursum que agritudines anima, οἱ qua corpo-
ris. Et anim: virtutes dicimus esse, in primis
fortitudinem , prudentiam, temperantiam , justi-
tiam : ex quibus etiam anims virtutes adnascun-
tur, fides, spes, claritas, oratio, bumilitas, placi-
ditas, tulerantia, clementia, bonitas , lenitas,
Dei cognitio, alacritas, simplicitas, tranquillitas,
sinceritas, modestia, ineuriositas, liberalitas *, sui
demissio, integritas, pecuniarum contemptus, eom-
passio, misericordia, securitas, muniflcentia, in-
dolentia, compunctio , pudor , reverentia , pielas,
futurorum bonorum desiderium, regni Dei appe-
tentia, ut tandem in filios adoptemur concupiscentia.

Virtutes vero corporis hæ sunt, seu potius in-
sirumenta virtutum, ip cognitione et secundum
Deum actitatse , pueler omnem simulationem et
ambitionem et placendi hominibus studium, in
progressum humilitatis atque indolentie manu-

VARLE LECTIONES.

* Hujus opusculi titulus apud Allatium in Symmictis est, Περὶ ἀρετῆς xat xaxía;, De viriute et vitio.
In. cod. Reg. Λόγος ψυχωφελιμώτατος καὶ θαυμάσιος" Sermo animis utilissimus et admirandks. Cl. Selleri

codkem sequor. 4 Codd. Allatii et Selleri. Reg. Ἰστέον οὖν, ὅτι διπλοῦς ἐστιν.

4 Quid si : Alienns ab

inticia aninus ? Grace ἄφθονον. [Ic enim summa peaelaraque virtus esi.

8 S. JOANNIS DAMASCENI $8
docentes bomines : continentia, jejunium, fames, A στάσις παννύχιος, χάμψις γονάτων Guyeyhe , àAov-

sitis, vigilia, per totam noctem statio, genuuin
spissa flexio, 8 balneis abstinentia, unica tantum
tunica contentum esse, cibis siccis uli, sero et pau-
cis cibari, aquæ potus, humi dormitio, paupertas,
inopia , austeritas ο΄, cultus corporis negligentia,
&ui ipsiuscontemptus, vita solitaria, quieta , domi
8e continere, penuria, frugalitas, silentium, pro-
priis manibus opus conficere, οἱ qurecunque ma-
lorum tolerantia, et corporea exercitatio. Qus
omnia, si corpus valeat, beneque illi sit, et carnis
perturbationibus vexetur, quam maxime necessa-
ría et eonducibilia sunt : si male se habet, Deique

5ía, μονοχιτωνία, ξηροφαγία, βραδυφαγία, Bpayv-
φαγία, ὑδροποσία, χαμευνία, πτωχεία, ἀχττ uoc vr -
τὸ αὐχμηρὸν, τὸ ἀχαλλώπιστον, τὸ ἀφίλαντον, τὸ
μεμονωμένον, τὸ ἤσυχον, τὸ ἀπρόϊτον, τὸ ἐνδεὲς,
τὸ αὐταρχὲς, τὸ σιωπηλὸν, τὸ ταῖς οἰχείαις χερσὶν
ἐργόχειρον μετέρχεσθαι, xal πᾶσα χαχοπάθεια, xol
ἄσχησις σωματιχῆ ὅπερ ἅπαντα, τοῦ σώματος ῥω-
στοῦντος, χαὶ ὑπὸ τῶν σαρχιχῶν παθῶν ὀχλουμένου,
ἀναγχαιότατα xal ὠφελιμώτατα * ἀσθενοῦντος δὲ,
xai Θεοῦ βοηθείᾳ τούτων περιγενομένου, οὐ τοσοῦτον
&vayxold εἶσιν, ὡς τῆς ἁγίας ταπεινώσεως, καὶ
εὐχῆς τὰ πάντα ἀναπληρούσης. |

ope perturbationibus superior est, non adeo necessaria sunt, cum sancta sui demissio et gratiarum

actio omnia impleat.

810 Dicendum consequenter est de animi et cor- B

poris vitiis, :egritudinibus nempe. Anim: ægritu-
dines hz sunt : oblivio, ignavia, et inscitia. Ex his
tribus animi oculus, sive mens obtenebrata , ob-
noxia fil omnibus affectibus, qui sunt, impielas,
prava epinio, hoc est. haeresis quacunque, bla-
sphemia, furor, iracundia, amaror, subita ira, inhu-
inanitas , injuriarum memorla , obtrectatio , con-
demnatio , tristitia absque ratione , timor, metus,
contentio, semulatio, invidentia, vana gloria, su-
perbia, simulatio, mendacium, infidelitas, avaritia,
rerum materislium amor, affectio, in terrena pro-
pensio, acedia, pusillanimitas, ingratitudo, mur-
muratio, Jactantia, opinio de seipso, tumor, arro-
gantia, dominandi appetitus , studium placendt
hominibus, dolus , imprudentia, vecordia, adu-
lasio, fictio, simulatio f, duplicitas, peccatorum
approbationes ex eaparte quie perturbationibus
obnoxia est , et continua eorumdem meditatio, co-
gitationum error, sulipsius amor, qua est malo-
rum mater malorumque omnium radix avaritia, et
improbitas, et malitia.

Corporis vero vitia sunt, gula, vorecitas, luxus,
ebrietas, latens comestio, varies voluptates, forni-
catio, adulterium, incontinentia , impuritas, ince-
stus, puerorum stuprum, cum jumentis coitus,
desideria prava, et quecunque prster naturam
sunt, et affectus improbi, furtum, sacrilegium, la-
trocinium , homicidium , quecunque corporis re-

laxatio, οἱ voluptatum carnis usus, et potissimum p μᾶλλον τοῦ σώματος, μαντεῖαι,

si corpus valeat : vaticinia , iucantationes, augu-
ria, sortilegia, ornatus appetitio, superfluitates,
mollities, eleganti» nimium studium, facierum
fricationes, exsecrandum otium, ambitiones, alea-
rum ludus, nimius deliciarum mundi abusus, vita
corpus deperiens, qui mentem saginando terre-
atrem οἱ pecudibus now absimilem reddit, neque
cam usquam ad Deum et ad virtutis opera regredi
permittit.

Radices vero vitiorum omniun, et, ut alius quis-

Ὀφεῦῖλομεν οὖν εἰπεῖν, xa περὶ τῶν ψυχικῶν
καὶ σωματιχῶν, ἤγουν παθῶν * καὶ ψυχιχὰ μέν εἰσι
πάθη ταῦτα, λήθη, ῥᾳθυμία, καὶ ἄγνοια " ὑφ᾽ ὧν
δηλαδὴ τῶν παθῶν τούτων ὁ ὀφθαλμὸς τῆς ψυχῆς,
ἤτοι ὁ νοῦς, σχοτιζόμενος, χυριεύεται ὑπὸ πάντων
«ὧν παθῶν, δτινά εἰσι ταῦτα, ἀσέδεια, χαχοδοξία,
ἤγουν πᾶσα αἵρεσις, βλασφημία, θυμὸς, ópyh, v
χρία, 6&oyoMa , μισανθρωπία, μνησιχαχία, κατα-
lala, κατάχρισις, λύπη ἄλογος, φόδος, δειλία, ἔρις,
ζῆλος, φθόνος, κενοδοξία, ὑπερηφανία, ὑπόχρισαις,
ψεῦδος, ἀπιστία, πλεονεξία, φιλοῦλία, προσπάθεια,
σχέσις γηΐνων, ἀχηδία, μιχροφυχία, ἀχαριστία, vor-
γυσμὸς, τύφος, οἴησις, σοδαρότης, ἀλαζονεία, φιλ-
apyla, ἀνθρωπαρέσχεια, δολιότης, ἀναίδεια, ἀναι-
σθηασία, χολαχεία, ὑπουλότης, εἰρωνεία, διψυχία,
αἱ συγχαταθέσεις τῶν ἁμαρτημάτων ix τοῦ παθη-
τιχοῦ μέρους, xai ἡ αυνεχὴς τούτων μελέτη, πλάνη
λογισμῶν, φιλαυτία ἣ τῶν χακῶν γεννήτρια, καὶ f
ῥίζα πάντων τῶν χαχῶν φιλαργυρία, καχοῤθειᾶ «s
χαὶ πανηρία..

Σωματικὰ δὲ πάθη " γαστριμαργία, λαιμαργία,
τρυφὴ, μέϑη, λαθροφαγία, φιληδονία ποιχίλη, πορ-
veía , μοιχεία, ἀσέλγεια, &xafapsia, αἰμομιξία,
φαιδοφθορία, κτηνοδατία, ἐπιθυμίαι κακαὶ, xol
φάντα τὰ παρὰ φύσιν xal αἰσχρὰ πάθη, χλεψία,
ἱεροσυλία, λῃστεία, φόνος, σωματιχὴ ἄνεσις xal ἀπό-
λαυσις τῶν θελημάτων «fjc σαρχὸς,. ὑγιαίνοντος
μαγεῖαι, γοητεῖαι,
οἰωνισμοὶ, χληδονισμοὶ, φιλοχοσμίαι, περπερεῖαι,
βλαχεῖαι, καλλωπισμοὶ, ἐπιτρίμματα προσώπων, f
κατάχριτος ἀργεία, μετεωρισμοῖ, χυδεῖαι, ἡ ἐμπα-
θὴς τῶν τοῦ χόσμου ἠδέων παράχρητις, ἡ φιλοσώ-
ματος ζωὴ, fj τις παχύνουσα τὸν νοῦν, γεώδη καὶ
κτηνώδη τοῦτον &zott)il, χαὶ οὐδέποτε πρὸς
Θεὸν, καὶ τὴν τῶν ἀρετῶν ἐργασίαν ἀνανεοῦσθαι €
ἐξ.

Ῥίζαι δὲ πάντων τῶν καϑῶν, καὶ, ὡς ἂν εἴπο

VARLE LECTIONES.

** Quid etiam sl δὶ iqualorem, pon ponas?

stitum innuit. latius legit

U ]ronia scilicet, Sic sper epprobatienes, consensum peccatis pra-
melius ἀνανεύεσθαι, regredi.

ὃ DE OCTO SPIRITIBUS NEQUITLE. | 90

«:; προπέτεια', φιληδονία, φιλοδοξία, φιλαργυρία, A quam diceret, primz causae b, intemperantia!, am-

ἀφ᾽ ὧν ἀποτίχτεται πᾶν xaxóv. Οὐχ ἁμαρτάνει δὰ
ὁ ἄνθρωπος οὐδεμίαν ἁμαρτίαν, εἰ μὴ πρότερον ol
χραταιοὶ οὗτοι γίγαντες, καθώς φησιν ὁ ἐν ἀσχηταῖς
φυγώτατατος, Μάρχος περιγένωνται xal χαταχυριεύ-
σωσιν αὐτοῦ" ἔτοι λήθη, ῥᾳθυμία, xal ἄγνοια " ταύ-
τὰς δὲ ἀποτίχτει ἡδονὴ καὶ ἄνεσις, τὸ ἀγαπᾶν τὴν
ξόξα. τῶν ἀνθρώπων, καὶ τὸν περισπασμόν " πρωτ-
αἴτιος δὲ τούτων ἀπάντων, xal οἷα μήτηρ χαχίστη,
ὡς προείοηται, fj φιλαυτία, ἤγουν ἄλογος φιλία τοῦ
σώπατος χαὶ ἐμπαθὴς προσπάθεια" διάχυσις γὰρ xal
ἔχλυτις νοὺς μετὰ εὐτραπελίας xal αἰσχρολογίας,
πολλῶν χαχῶν χαὶ πτωμάτων πρόξενοι, ὡς ἡ παῤ-
ὁτοΐα, χαὶ ὁ γέλως.

Πρὺς τούτοις δὲ πᾶσι χρὴ γινώσχειν, ὡς ποιχίλη B

«5 ἐστι χαὶ πολύτροπος ἡ ἐμπαθὴς φιληδονία, xaX
τολλαὶ αἱ ἀπατῶσαι τὴν Ψυχὴν ἡδοναὶ, ὅταν μὴ νή-
φουσα πρὸς θεὸν, αἴρεται τῷ θείῳ φόῤῳ, xol τῇ
τοῦ Χριστοῦ ἀγάπῃ, τῆς τῶν ἀρετῶν ἐργασίας ἐπι
μελου μένη. Μυρίαι γὰρ φέρονται ἡδοναὶ πρὸς ἑαυτὰς
ἕλχουσα: τοὺς τῆς ψυχῆς ὀφθαλμούς * αἱ τῶν σωμά-
των, al τῶν χρημάτων, αἱ τῆς τρυφῆς, αἱ τῆς δό-
Oye, αἱ τῆς ῥᾳθυμίας, αἱ τῆς ὀργῆς, αἱ τῆς δυν-
στείας, al τῆς φιλαργυρίας, αἱ τῆς πλεονεξίας " xal
φαίνονται ἐν ἀπάτῃ λαμπρὰς ἔχουσαι τὰς ὄψεις, xal
εὐαρέατους * ἱχαναὶ ἐπισπάσασϑαι τοὺς περὶ ταῦτα
ἑπτοημένους, xai μὴ σφόδρα τῆς ἀρετῆς ἐρῶντας,
καὶ τὴν ταύτης ὑπομένοντας σχληρότητα. Καὶ πᾶσα
τὰρ σχέσις γηΐνη, καὶ ἡ πρός τι τῶν ὑλιχῶν προσ-
πάθεια, ἡδονὴν xal τέρψιν ποιεῖ τῷ προσπαθητιχῷ,
xai ἀνόνητον xal βλαδεράν. Τὸ τῆς ψυχῆς ἐπιθυμη-
«xbv ἐμκαθὲς ἐν τούτῳ δειχνύει, ὡς τούτου ἕνεχεν,
βυμῷ xaX ὀργῇ, λύπῃ τε καὶ μνησιχαχίᾳ, τῇ τοῦ
ποθουμένου ἀποστερήσει τὸν ἡττώμενον χαθυπο-
βάλλεσθαι. El δὲ μετὰ τῆς προσπαθείας χαὶ μιχρὰ
ἐπικρατήσει συνήθεια, ἀναισθήτως φάναι, χαὶ ἀνιά-
τως ἄχρι τέλους τῆς ἀλόγου προσπαθείας ἔχεσθαι,
διὰ τῆς ἐνταῦθα χεχρυμμένης ἡδονῖς τὸν ἁλόντα
«αρασχενάζει, Πολυσχεδὴς γάρ ἐστιν ἡ τῆς ἐπιθυ-
μίας ἡδονὴ, ὡς προείρηται " xai οὐ μόνον τῇ πορ-
wíg, xai τῇ ἄλλῃ σωματιχῇ ἀπολαύσει ἀποπλη-
pootac , ἀλλὰ χαὶ τοῖς λοιποῖς πάθεσιν. Ἑπεὶ τὸ
σωφρονεῖν οὗ τοῦτο μόνον ἐστὶ, τὸ πορνείας ἀπο
ἐχεσθαι, χαὶ τῶν ὑπογαστρίων ἡδονῶν, ἀλλὰ χαὶ ἀπὸ
τῶν λοιπῶν ἡδονῶν ἐχτὸ; εἶναι. Ἔνθεν χαὶ ὁ φιλο-
χρηματίας χαὶ ὁ φιλαργυρίας, χαὶ ὁ πλεονεξίας
ἐρῶν, ἀχόλαστος’ ὥσπερ γὰρ ἐχεῖνος σώματος ἐρᾷ,
τω καὶ οὗτος χρημάτων. Μᾶλλον δὲ οὗτος ἀχκολα-
στότερος, ὅσῳ οὐδὲ τοσαύτην ἔχει βίαν ἐχ τῆς QU.
* Ia. Moral.

bitio, et avaritia, ex quibus malum omne adna-
scitur; neque unquam homo in aliquo delinquit,
ni prius gigantes isti validi, ut inter ascetas s&-
pientissimus Marcus ait *, advenerint , eumque de-
bellarint : vel oblivio, ignavia, οἱ inscitia. Eas pro-
generant voluptas et recreatio, bumang gloriz
galutationisque ambitus. Ac borum omnium prí*
ma causa, et veluti mater pessima, ut supra dixi-
mus, sui jpsius amor est, absque ratione nempe
corporis amor οἱ impensus affectus. Diffusio ac
dissolutio mentis cum scurrilitate, et verborum
obscenitate in multa mala atque errores ime
pellunt, quemadiodum dicendi libertas, et ri-
sus.

Apte vero omnia sclendum est, variam et mul-
iplicem esse perturbationibus obnoxiam intem-
perantiam , et plerasque qua animum deludunt
voluptates; dum anima non usquequaque vigil et
sobria , divino non fulcitur timore, et erga Chri-
stum amore, in virtutum cultu segniter se geril.
S11 Namque innumere circumaguntur volupta-
tes, qux oculos apnimz in se pelliciunt : quales
sunt rerum corporearum, pecuniarum, luxus, glo-
rig, negligentiz, irse, dominii, qusestus, cupidita-
tis, avaritiæ. Apparentque cum fraude, faciem
splendidam ac desiderabilem pra se ferentes,
eosque qui circa similia inserviunt, nec sunt vir--
tutum studiosi, sed coacte ac resistenter eas susti-

C nent, abducere comparaue. Etenim quicunque ad

res terrenas affectus, et ad aliquid materiale pro-
pensio voluptatem et gaudium inutile, imo
noxium , in patiente excitant, partem eam aniinz,
qus» voluptate alitur, non sine perturbatione,
ostendunt : adeo ut propterea furori, et ira, et
morori, et injuriarum recordationi, concupiti
privatione, qua superatur ab illis, subdatur. Si
vero (1) cum affectione usus quoque licel pusillus
invaluerit, proh stuporem! facit, ut qui ab eis
captus fuerit, δά flnem usque rationis expertis
affectionis per clanculum in ea delitescentem vo-
luptatem incurabilis permaneat, Ftenim, ut dixi*
mus, concupiscentig voluptas multiplex est, nec
fornicatione tantum aliave corporis oblectatione
completur, sed czeteris etiam affectibus : quando-
quidem ct continentia non. id solummodo est, a
fornicatione, et iis quæ sub ventre sunt , volupta-
ibus liberum esse. Quapropter qui avariliie ope-
ram navat, intemperans est. Quemadmedum enim
ille corpus, ita et hic pecunias deperit. Imo hie eo

VARLE LECTIONES.

b Vox Graeca proclivitates, siguificat.

1 Seu voluptatum amorem.

NOTE. .

(1) Periodus hzc sic etiam reddi potest: Sin
autem cum. affectione vel modica consuetudo. obti-
seat, id epicit, ut ille a delitescente voluptate victus

et captus, insensibili quodam modo. ac sine ullo ve-

medio, ad. fineyi usque. irrationabili voluptati addi.
cius perseverat,

9l 5. JOANNIS DAMASCEN] — 92
intemperantior, cum non tanta vi ex natura eum A σεως: συνωθοῦσαν αὐτόν. Καὶ γὰρ ἀμαθὴς fivíoyoc

compellente agatur. Nam sane ille vere ignarus et
multo maxime habebitur [auriga] non qui effrenem
equum agere (aut continere] nescit, sed qui man-
suetum et obedientiorem sibi subdere non potest.
Εἰ undequaque manifestum est, supervacaneum,
Dec secundum natoram esse pécuniarum appeti-
'tum ; tanquam qui non a natura, sed ex prava
. electione vim patiatur. Ideoque citra veniz spem
peccat, qui ab eo libens volensque superatur.
Quapropter plane nos addiscere decet, non in
]uxg tantum et corporum usu voluptatem sitam
ac præſinitam esse, sed in quocunque affectu (2)
: dilecto. Ut vero affectus secundum trinam anima
divisionem dignoscantur, hzc etiam quam brevis-
sime addere propter continentiam (3) opportunum
]udicavimus.
De triplici parte anime.

Anima itaque dividitur in tres partes: in eam
qu:e ratione, et jn eam qu: ira ducitur, etin eam
. quas voluptate alitur. lllius quæ ratione ducitur,
peccata sunt hsec : infidelitas, haereses, stultitia,
blasphemia, ingratitudo, approbationes peccato-
ται) ex ea parte qua perturbationibus obnoxia est,
procedentiam. At horum malorum sanatio et me-
dicina sine ulla bhssitatione fuerit, fides in Deum,
vera firmaque et recta dogmata, eloquiorum Spi-
ritus assidua meditatio, pura et nunquam cessans
eratio, et erga Deum- gratiarum actio.

De faculiaie irasceute.

Illius vero que ira ducitur, peccata sunt : crude- C

litas, 519 odium, immisericordia, injuriarum
recordatio, invidentia e continua circa hec me-
ditatio. lorum sanatio et medicina, humanitas,
amor, placiditas, in fratres claritas, commisera-
tio, injuriarum tolerantia, et bonitas.

. De facultate concupiscente.

- Milius quz voluptate alitur, peccata. sunt hac :
tula, voracitas, ebrietas, fornicatio, adulterium,
impuritas, intemperantia, avaritia, inanis gloriz
ambitio, necnen auri et argenti, el corporearum
voluptatum desiderium. Eorum vero sanatio εἰ
medicina, jejunium, continentia, labor, pauper-
fas, pecuniarum in pauperes distributio, im-

ἐχεῖνος ἂν, ὡς ἀληθῶς καὶ μάλιστα λέγοιτο, οὐχ ὁ
τὸν σχληρὸν χαὶ δυσήνιον μὴ χατέχων ἵππον, ἀλλ᾽
ὁ τὸν ἥμερον χαὶ ἐπιειχέστερον, μὴ δυνάμενος ὑ».:0-
«ἀξαι. Καὶ δῆλόν ἐστι πανταχόθεν, ὡφςφ περιττὴ vol
οὐ κατὰ φύσιν ἐστὶν ἡ τῶν χρημάτων ἐπιθυμία, ἅτε
μὴ £x φύσεως τὴν βίαν ἔχουσα, ἀλλ᾽ ἐκ τῆς pox v-
pic προαιρέσεως. Διὸ xal ἀσύγγνωστα ἁμαρτά s.
ὁ ταύτῃ ἑκὼν ἡττώμενος’ ὥστε χρὴ σαφῶς ἐτ.-

νγίνώσχειν ἡμᾶς, οὐχ εἰς τρυφὴν μόνον, καὶ τὴν τῶν

σωμάτων ἀπόλαυσιν fj φιληδονία ὁρίζεται, ἀλλ’ 6
παντὶ τρόπῳ καὶ πράγματι προαιρέσει Ψυχῆς
ἀγαπωμένῳ καὶ προσπαθείᾳ. Ἵνα δὲ σαφέστερον
ἔτι τὰ πάθη χατὰ τὸ τῆς ψυχῆς τριμερὲς δια-
γινώσχηται, xal τάδε ἐν ἐπιτόμῳ προσθῆναι διεχρί-
γᾶμεν.

Περὶ τοῦ τριμεροῦς τῆς ψυχῆς.
Ἡ ψυχὴ διαιρεῖται eld τρία * λογιστικὸν, θυμικὸν,
xal ἐπιθυμητιχόν. "Ex τοῦ μὲν λογικοῦ τὰ ἁἀμαρτήμα-
τά εἶσι ταῦτα" ἀπιστία, αἵρεσις, ἀφροσύνη, βλασφη-
μία, ἀχαριστία, χαὶ αἱ συγκαταθέσεις σωματιχῶν
ἁμαρτημάτων, al γίνονται Ex τοῦ φαθῃτιχοῦ μέρους.
"H δὲ τούτων τῶν καχῶν ἴασις καὶ θεραπεία ἡ ἀδί-.
σταχτός ἐστι πίστις πρὸς τὸν Θεὸν, τὰ ἀληθινὰ xo
ἀπλανῆ xai ὀρθόδοξα δόγματα τῆς εὐσεδείας, fj
συνεχὴς μελέτη τῶν λογίων τοῦ πνεύματος, ἡ xa-
θαρὰ προσευχὴ xal ἀδιάλειπτος, xal $ πρὸς Θεὸν
εὐχαριστία. |
Περὶ τοῦ θυμιχοῦ. .
Τοῦ δὲ θυμιχοῦ τὰ ἁμαρεήματά εἶσι. ταῦτα" ἡ
ἀσπλαγχνία, τὸ μῖσος, τὸ ἀσυμπαθὲς, τὸ μνησίχα-
xov, ὁ φθόνος, xaX ὁ φόνος, xaX ἡ συνεχὴς πρὸς τὰ
τοιαῦτα μελέτη. 'H δὲ τούτων ἴασις xai θεραπεία,
ἡ φιλανθρωπία, fj ἀγάπη, χαὶ ἡ χρηστότης.

Περὶ τοῦ ἐπιθυμητικοῦ.

Τοῦ δὲ ἐπιθυμητιχοῦ τὰ ἁμαρτήματά εἶσι ταῦτα "
ἡ γαστριμαργία, t$ λαιμαργία, 4 οἰνοφλυγία ἡ πορ-
vela, ἡ μοιχεία, ἡ ἀχαθαρσία, fj ἀσέλγεια, fj φιλο-
χρηματία, ἡ τῆς κενῆς δόξης ἐπιθυμία, χρυσοῦ τε
καὶ πλούτου, xai τῶν σαρχιχῶν ἡδονῶν, Ἡ δὲ τού-
των ἴασις xat θεραπεία, ἢ νηστεία, ἡ ἐγχράτεια, ἡ
καχοπάθεια, ἡ ἀχτημοσύνη, ὁ τῶν χρημάκων πρὸς

mortalium futurorum — desiderium , regni Dei C πένττας σχορπισμὸς, ἡ τῶν μελλόντων ἐκείνων ἀϑα-

appetentia, et ut in filios adoptemür concupi-
ecentia.

Tradenda preterea est cognitio cogitationum
obnoxiarum perturbationibus, per quas omnia
peccata coinmittuntur.

Cogitationes qua malitiam includunt, surt
octo. Prima est gule, secunda fornicationis ,
tertia. avaritie, quarta ire, quinta tristitia,
soxia acedim, septima inauis glorise, octava su-
perbise.

νάτω, ἀγαθῶν ἔφεσις, ἡ τῆς βασιλείας «οὔ Θεοῦ
ὄρεξις, xaX ἡ τῆς υἱοθεσίας ἐπιθυμία. |

Δέον οὖν ἐνθῆναι ἡμᾶς xal τὴν διάγνωσιν τῶν
ἐμπαθῶν λογισμῶν, δι᾽ ὧν πᾶσα ἁμαρτία τελεῖ-
ται.

Ὀχτώ εἶσι πάντες οἱ περιεχτιχοὶ τῆς χαχίας λο-
γισμοί᾽ ὁ τῆς γαστριμαργίας, ὁ τῆς πορνείας, ὁ
τῆς φωαργυρίας, 6 τῆς ὀργῆς, ὁ τῆς λύπης, ὁ τῆς
&xvblag, ὁ τῆς χενοδοξίας, χαὶ ὁ τῆς ὑπερηφα-
γίας.

NOTAæ.

(3) Grac. habet τρόπῳ, clariori sensu, in. quo-
eunque modo, Legit Allatius τόπῳ.

($) Nihil prorsus de continentia habet Græeus
contextas.,

93 DE OCTO SPIRITIBUS NEQUITLE 91
Τούτους ὀχτὼ λογισμοὺς παρενοχλεῖν μὲν, καὶ uh α llas octo cogitationes turbas ac molestiam con-

παρενοχλεῖν, οὐχ ἐφ᾽ ἡμῖν ἔστι" ἐμμένειν δὲ, ἢ πάθος
χινεῖν, f| μὴ χινεῖν, τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν ἐστιν.

"Δλλο δὲ ἔστι xpocÓoln, xaV ἄλλο συνδοιασμὸς,
καὶ ἄλλο πάλη, xa ἄλλο πάθος, καὶ ἄλλο συγχατά-
Φεσις, ἡ ἐγγίζουσα καὶ παρομοιοῦσα τῇ πράξει, xal
ἄλλο ἐνέργεια, χαὶ ἄλλο αἰχμαλωσία.

Καὶ κροσδολὴ μέν ἔστιν ἡ ἀπλῶς γινομένη παρὰ
«οὔ ἐχθροῦ ὑπόμνῃσις" οἷον, ποίησον τόδε f) τόδε.
Ὡς ἐπὶ τοῦ Κυρίου xai θεοῦ ἡμῶν" « Εἰπὲ ἵνα οἱ
λίθοι οὗτοι ἄρτος γένωνται" » τοῦτο ὡς εἴρηται, οὐχ
ἐφ᾽ ἡμῖν ἔστι.

Συνδοιασμὸς δέ ἔστιν ἡ παραδοχὴ τοῦ ὑποδαλλο-
μένου λογισμοῦ καρὰ τοῦ ἐχθροῦ, χαὶ οἷον μετ᾽ a5-

ciere vel non conciere in nostra potestate non est.
At immanere vel non immanere , affectus movere
vel non movere, in nostra potestate est.

Et aliud quidem est aggressio, aliud hzsitatio,
aliud lucta, aliud affectio, aliud approbatio, qu:e
proxima est operationi et ei assimilatur, aliud
actio, aliud captivitas. —— !

Aggressio est, cum quid simpliciter ab hoste in .
memoriam suggeritur, veluti, fac hoc, vel etiam
de Domino Deoque nostro : « Dic ut lapides isti
panes flant *. » Et. hoc, ut diximus , non est in
nostra potestate.

Hasitatio est cogitationis, quae ab hoste suggeri-
tuc, exceptio, et quasi una cum eo meditatio, et

τοῦ μελέτη xa ἐνήδονος ὁμιλία ἡ παρὰ τῆς npoxt- B qus» ab electione nostra profluit, voluptuosa con-

ρέσεω; ἡμῶν. Πάθος δὲ, ἡ ἀπὸ τοῦ συνδοιασμοῦ ἕξις
γινομένη παρὰ τοῦ ἐχθροῦ ὑποδαλλομένου πάθους,
xai οἱονεὶ συνεχὴς μελέτη καὶ φαντασία. Πάλη δὲ, t
ἀντίστασις τοῦ λογισμοῦ, ἡ πρὸς ἀναίρεσιν τοῦ ἐν
«i λογισιῷ πάθους, ἤτοι τοῦ ἐμπαθοῦς λογισμοῦ, ἣ
πρὸς συγχατάθεσιν, καθώς φησιν ὁ ᾿Απόστολος" «'H
γὰρ σὰρξ ἐπιθυμεῖ χατὰ τοῦ πνεύματος, τὸ δὲ
«νεῦμα χατὰ τῆς σαρχός. Ταῦτα δὲ ἀλλήλοις
ἀντίκεινται. » Αἰχμαλωσία δέ ἐστι βιαία χαὶ ἀχούσιος
«ἧς χαρδίας ἀπαγωγὴ, ἀπὸ προλήψεως καὶ μαχρᾶς
φυνηθείας τυραννουμένης" συγχατάθεσις δὲ, ἢ χα-
τάνευσις πρὸς τὸ πάθος τοῦ λογισμοῦ. Ἐνέργεια δὲ,
αὐτὴ ἣ πρᾶξις τοῦ ἐν συγχαταθέσει ἐμπαθοῦς λογι-
σμοῦ" ὁ τοίνυν τὸ πρῶτον ἀπαθῶς λογιζόμενος, f)
ἀντιῤῥήσει xal ἐμόριθείᾳ ἐχ πρώτης ἀποπεμπό-
μενος, ἤγουν τὴν προσδολὴν, πάντα τὰ ἔσχατα ὑφ᾽
ἣν περιέχοψε.

᾿Αναιρεῖται μὲν ὑπὸ ἐγχρατείας ἡ γαστριμαργία"
ὑπὸ δὲ θείου πόθου χαὶ τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ἐφ-
ἐσεως, ἡ πορνεία" ὑπὸ δὲ συμπαθείας τῆς πρὸς τοὺς
κένητας, ἢ φιλαργυρία" ὑπὸ δὲ τῆς ἀγαθότητος καὶ
thc πρὸς πάντας ἀγάπης, ἡ ὀργή ὑπὸ δὲ τῆς πνευ-
ματιχῆῇς χαρᾶς, à χοσμιχὴ λύπη ὑπὸ δὲ τῆς ὑπο-
μονῆς καὶ τῆς χαρτερίας, xai τῆς πρὸς θεῶν εὐχα-
ριστίας, ἡ ἀχηδία * ὑπὸ δὲ τῆς χρυπτῆς μέντοι τῶν
ἀρετῶν ἐργασίας, καὶ τῆς ἐν συντριδῇ χαρδίας συν-
ἐχοὺς προσευχῆς, ἡ χενοδοξία * ὑπὸ δὲ τοῦ μὴ χρίνειν
«tvX ἣ ἐξουθενεῖν, ὡς ὁ μεγάλαυχος Φαρισαῖος, ἀλλ᾽
ἡγεῖσθαι ἑαυτὸν ἔσχατον πάντων, ἡ ὑπερηφανία,
Οὕτως οὖν τῶν εἰρημένων παθῶν ὁ νοῦς ἐλευθερω-
ϑεὶς, χαὶ πρὸς Θεὸν ἀνυψωθεὶς, ἀπεντεῦθεν ζῇ τὴν
μαχαρίαν ζωὴν, τὴν ἀῤῥαδῶνα δεχόμενος τοῦ ἁγίου
Πνεύματος " xai τῶν ἐντεῦθεν ἀποδημήσας, μετὰ
ἀκαθείας xoi γνώσεως ἀληθοῦς, παρίσταται τῷ
φωτὶ τῆς ἁγίας Τριάδος, μετὰ τῶν θείων ἀγγέ-
λων, εἰς αἰῶνας ἀπεράντους χαταλαμπόμενος.

* Matth. m, ὁ. " Galat. v, 11. ὅ Luc. xvin.

suetudo. Affectio est ab hzsitatione habitus, qui
ab hoste suggerente inditur, et quasi continua
medilatio et imaginatio. Lucta est cogitationis re-
pugnantia ad affectum, qui In cogitatione est, aut
ad cogitationem perturbationibus concitam exstir-
pandum aut approbandum (4), ut ait Apostolus :
« Caro concupiscit adversus spiritum, et spiritus
adversus earnem. Hasc autem sibi invicem oppo-
nuntur *. » Capiivitas est violenta coactaque
cordis tractio, per anticipationem ct longam con-
suetudinem , veluti per tyrannidem occupati.
Approbatio est ad affectum cogitationis consen-
$us. Actio est Ipsum opus cum approbatione
cogitationis, qux affectibus subditur. Qui itaque
primum sine ulla perlurbatione animo volvit, vel
contradictione, aut gravitate, et coustantia ab
ipso primo impetu aggressionem ex sese ablegat,
qua postmodum sequuntur, omnià in uno solo
resecavit.
Tollitur autem a temperantia gula; a divino
desiderio et futurorum bonorum appetentia, for-
nicatio; a commiseratione erga pauperes, avari.
tia; 519 ἃ probitate et charitate in omnes, ira- -
cuudía; a spirituali lsetitia, mundanus moror; a
patientia et tolerantia, et in Deum gratiarum
actione, acedia; ab occulto virtutum exercitio et
continua in compunctíone cordis oratione, vana
gloria; a non dijudicando, aut contemnendo ali-

p quem, uti jactabundus ille Pharisaus *, sed semet-
ipsum omnium eise infimum existimando, super.

bia. Hac itaque ratione a jam dictis affectibus
mens liberata, et ad Deum sublata, hic beatam
vivit vitam, sancti Spiritus recipiens arrhabonem,
et ex bisce postmodum emigrans, nullis perturba-
tionibus obnoxia, et cum cognilione vera, sancte
Triadis splendoribus astat cum divinis angelis in
infinita sz»cula collustrata.

| NOTE.

( Ob Pauli locum sic vertendum est : Aut ad
eegiationem | perturbationibus. concilam exatirpan-

dam, sioe etiam ad rationis a passione obsessi con-
censum impediendum.

95 S. JOANNIS DAMASCENI 96
Cum itaque in tres parles, ut supra exposuimus, A Τριμερὴς τοίνυν o03a, ὡς προδεδήλωται, ἡ ψυχή "

dividatur anima: tres namque, ut dictum est,
sunt illius partes, altera qui ratione, altera qua
ira, altera quae concupiscentia ducitur: si in ea
que ire deservit, fuerit amor atque humanitas,
et in ea qux concupiscentie, puritas et temperan-
tia, cogitatio est illustrata. Si vero in irascente
inhumanitas, ét in concupiscente intemperantia,
cogitatio est obtenebrata. Cogitatio itaque tunc
bene et temperanter se babet et illustratur, cum
perturbationes illi subduntur, et creaturarum Dci
. rationes spiritaliter meditatur, et ad sanctam bea-
tamque Triadem gublevatur. Ita tunc quoque rut-
Sum, id quod secundum naturam est, movet, cum
omnes homines amore, et nullum ipsorum, aut

odio aut excandescentia prosequitur; concupi- D

scentia, cum humilitate, coninentia, et paupertate
affectus mortiflcaverit, boc est voluptatem carnis,
pecuniarum et glorie iranseuntis appetentiam,
ei sese in divinum et immortalem amorem con-
verterit. Concupiscentià etenim ad tria movetur,
ad voluptatem carnis, ad inanem gloriam, et ad
pecuniarum fraudem, ei ub hoc prater rationem
desiderium, Deum, divinaque ejus prscepta sper-
nit, divinzque nobilitatis obliviscitur, In proxi-
mum effecatur, cogitationem obtenebrat, cui fa-
eultatem non facit ut in veritatem oculos dirigat.
Quorum quí sublimiorem cogitationem possede-
rit, antequam ex hac vita excedat, ut ante dictum
est, regni colorum particeps (it, beatamque

τρία γὰρ, ὡς εἴρη"αι, τὰ μέρη ταύτης εἰσὶ, λογισμδ',
θυμὸς καὶ ἐπιθυμία "ἐάν ἐστιν ἐν τῷ θυμιχῷ ἀγάπη,
καὶ φιλανδρωπία, χαὶ ἐν τῇ ἐπιθυμίᾳ χαθαρότης xat
σωφροσύνη, ὁ λογισμός ἐστι πεφωτισμένος. "Ev δὲ
ἐν τῷ θυμιχῷ ἧ μισανθρωπία, καὶ ἐν τῇ ἐπιθυμία
ἀχολασία, ὁ λογισμός ἐστιν ἐσχοτισμένος " ὁ μὲν οὖν
λογισμὸς τότε ὑγιαίνει χαὶ σωφρονεῖ χαὶ φωτίζεται,
ὅτε τὰ πάθη ἔχει ὑποτεταγμένα, καὶ «τοὺς λόγους
«ὧν χτισμάτων ἁγνιχῶς θεωρεῖ, xal πρὸς τὴν pa-
καρίαν xaX ἁγίαν Τριάδα ἀνάγεται. Ὁ δὲ θυμὸς τότε
πάλιν χινεῖ τὸ χατὰ φύσιν, ὅτε πάντας ἀνθρώπουξ
ἀγαπᾷ, καὶ πρὸς οὐδένα αὐτῶν ἢ λύπην, ἢ μνῃσι-
xaxiav χέχτηται, 'H δὲ ἐπιθυμία, ὅταν ὑπὸ samti-
γοφροσύνης xal ἐγχρατείας χαὶ ἀχτημοσύνης νε-
χρώσῃ τὰ πάθη, ταυτέστιν ἡδονὴν σαρχὸς, χαὶ ypt-
μάτων καὶ δόξης παρερχομένης ἔφεσιν, xal τραπῇ
πρὸς τὸν θεῖον καὶ ἀθάνατον ἔρωτα * xol γὰρ ἢ ἐπι»
θυμία πρὸς τὰ τρία τὴν χίνησιν ἔχει, ἢ πρὸς ἡδονὴν
capxbc, ἣ πρὸς δόξαν χενὴν, ἢ χαὶ πρὸς ἀπάτην
χρημάτων, xai διὰ τὴν παράλογον ταύτην ἔφεσιν
καταφρονεῖ τοῦ Θεοῦ, καὶ τῶν θείων αὐτοῦ ἐντολῶν,
καὶ τῆς θείας εὐγενείας ἐπιλανθάνεται, καὶ πρὸς
τὸν πλησίον ἐχθηριοῦται, καὶ τὸν λογισμὸν σχοτίζει,
xaX οὐκ ἐᾷ ἀναδλέψαι πρὸς τὴν ἀλήθειαν " ὧν ὁ ἀνώ-
τερον χτησάμενος φρόνημα, ἀπεντεῦθεν, ὡς προεί-
ρηται, ἀπολαμδάνει τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, χαὶ
ζῇ paxaplav ζωὴν, προσδοκίᾳ τῆς ἀποχειμένης μα-᾿
χαριάτητος, τοῖς ἀγαπῶσι τὸν Θεόν’ ἧς χαὶ ἡμεῖς
ἀξιωθείημεν διὰ τῆς χάριτος τοῦ Χριστοῦ. ᾿Αμὴν.

vivit vitam, non extrs spem) reposita Jis, qui diligunt Deum, beatitate potlundi: cujus nos 400»
quo per gratiam Christi utinam digni efficiamur. Amen.

Sed hzc quidem ita exposulmus quasi impa- C

rati, de virtutibus et vitiis compendiosum et aper-
tum tractato!um digerentes, ut quilibet fscili ne-
gotio eorum differentiam ac discrimen, hac sin-
gularum partium expositione dignoscere possit ac
dijudicare. Hanc enim ob ciusam earum varias
species, et síngula quzque exposuimus , ut nulla
virtutis aut vitii species, si fleri posset, ignorare-
tur, et ut virtutes quidem alacri animo ad nosmet-
ipsos attrahamus, et eas potissimum, quae anim:
sunt, quibus et Deo proxime accedimus : vitia vero
toto conatu declinantes fugiamus. Vere enira bea-
tus ille est, qui virtutem quzrit, et illam ambit
514 et diligenter conquirit, tanquam qui per eam
Deo proximus fit, οἱ mente cum eo conjungitur.
Hoc namque proprie prudentia , fortitudo , sapien-
tia, et cognitio est infallibilis, ac divitiaa qua su-
bripi non possunt; per virtutem actuosam ad spe-
culationem Creatoris adduci. Virtus enim (ἀρετῇ)
ita dicitur, διὰ τὸ αἱρεῖσθαι, id est, quod seliga-
tur. Eam eligimus ct volumus, quod nostra ele-
ctione et voluntate, non coacte, et inconsulte
bonum operemur. Prudentia etiam dicitur φρόνη-
σις παρὰ τὸ vol φέρειν, ub eo quod menti afferat
utilía.

᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν οὕτως, ὡς εἴχομεν ἀμαϑίας,
ἀφελῶς ἐξεθέμεθα, εὐσύνοπτον xal σαφῆ σχεδιά-
σαντες τὸν περὶ ἀρετῶν xal παθῶν λόγον, ἵν᾿ εὐχε-
θῶς ἔχῃ τις διαχρίνειν τε χαὶ διαγινώσχειν τὴν τού-
τῶν διαίρεσίν τε xaX διαφορᾶν, τῇΒ μὲν τούτων
λεπτομερίᾳ xai σαφηνείᾳ, Δι’ αὐτὸ γὰρ τοῦτο, xal.
“ποἰιχίλον ἐχάστου χαὶ πολυειδὲς ἐξεθέμεθα, ὡς μη-
δεμίαν, εἰ δυνατὸν, ἰδέαν ἀρετῆς καὶ χακίαν ἀγνοεῖ-
σθαι" xal οὕτως τὰς μὲν εὐθύμως πρὸς ἑαυτοὺς
ἐπισπασώμεθα, τὰς ἀρετὰς δηλονότι καὶ μᾶλλον
Ψυχιχὰς, δι᾽ ὧν καὶ τῷ Θεῷ ἐγγίζομεν, τὰς δέ γε
χαχίας xal σφόδρα ἐχχλίναντες διαδιδράσκομεν "
μαχάριος γὰρ, ὡς ἀληθῶς, ὁ ἀρετὴν ζητῶν, καὶ ταύ-
τὴν μετιών * καὶ ὅτι τί ἐστιν ἀρετὴ ἐπιμελῶς ἔρευ.-
νῶν, ὡς δι᾽ αὐτῆς ἐγγίζων τῷ Θεῷ, καὶ τούτῳ νοερῶς
συγγινόμενος. Τοῦτο γὰρ χυρίως, φρόνησις i....
δοφία τε xal γνῶσις ἀψευδὴς, καὶ πλοῦτος ἀναφαί-
βετος, τὸ διὰ πραχτιχῆς ἀρετῆς πρὸς θεωρίαν ἂν-
ἀγ:σθαι τοῦ ποιήσαντος. ᾿Αρετὴ δὲ χαλεῖται, διὰ τὸ
αἱρεῖσθαι" αἱρετὴ γὰρ καὶ θελητῇ, διὰ τὸ αἱρετῶς xal
αὐτεξουσίως τὸ ἀγαθὸν ποιεῖν ἡμᾶς, οὐχὶ ἀδουλήτως
καὶ ἀναγχαστῶς " φρόντοις δὲ λέγεται, τὸ πορὰ τῷ
γοῖ φέρειν τὰ ὠφέλιμα.

VARLE LECTIONES.
1 Deest ἀνδρεία. nan. Allatius, fortitudinem, posuit.

9] DE INSTITUTIONE ELEMENTARI. — ADMONITIO. 98
.. Kl. βούλει δὲ, προσθήσωμεν τῷ ἀφελεῖ τούτῳ λύγῳ, Α Quod si. libi ingratlum non fuerit, buic quoque

ὡς χρυσοῦν ἐπισφράγισμα, χαὶ περὶ τοῦ κατ᾽ elxóva,
xai καθ᾽ ὁμοίωσιν, μιχρὸν τοῦ τιμιωτάτου πάντων
τῶν τοῦ Θεοῦ χτισμάτων, τὸ νοερὸν xal λογιχὺν ζῶον
ὁ ἄνθρωπος, μόνο; ix πάντων κατ᾽ εἰκόνα ἐστὶ, καὶ
καθ᾿ ὁμοίωσιν Θεοῦ. Kar' εἰχόνα μὲν λέγεται πᾶς
ἄνθρωπος, χατὰ τὸ τοῦ νοὸς ἀξίωμα, χαὶ τὸ τῆς
ψυχῆς, hrot τὸ ἀκατάληπτον, τὸ ἀθεώρητον, τὸ ἀθά-
vatov, τὸ αὐτεξούσιον, ναὶ μὴν xal τὸ ἀρχηγὸν, καὶ
τιχνογονιχὸν, xai οἰχοδομιχόν * xa0' ὁμοίωσιν δὲ,
κατὰ τὸν τῆς ἀρετῆς λόγον, xal τὰς θεωνύμους
ταύτας xa θεομιμήτους πράξεις, ἤγουν κατὰ
τὸ φιλανθρώπως πρὸς τὸ ὁμογενὲς διαχεῖσθαι"
οἰχτείρειν τε xal ἐλεεῖν, χαὶ ἀγαπᾷν τὸ ὁμός
boule , εὐσπλαγχνίαν τε πᾶσαν xol συμπάθειαν
ἐνδείχνυσθαι. « Γίνεσθε γὰρ, φησὶ Χριστὸς ὁ Θεὸς,
οἰχτέρμονες, χαθὼς καὶ ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν obüpo-
vole οἰκτίρμων ἐστί. » Καὶ τὸ μὲν κατ᾽ εἰχόνα, πᾶς
ἄνθρωπος χέχτηται" ἀμεταμέλητα γὰρ τὰ χαρίσματα
“οὐ Θεοῦ" τὸ δὲ xa0' ὁμοίωσιν, σπάνιοι, xal μόνοι
οἱ ἐνάρετοι xal ἅγιοι, καὶ τὴν τοῦ Θεοῦ ἀγαθότητα
χατὰ τὸ δυνατὸν ἀνθρώποις μιμούμενοι " οὕτως
ὑπεραγάθου φιλανθρωπίας ἀξιωθείημεν χαὶ ἡμεῖς,
εὑαρεστήσαντες αὐτῷ δι᾽ ἀγαθοεργίας, χαὶ μιμηταὶ
γενόμενοι τῶν ἀπ᾽ αἰῶνος εὐαρεστησάντων Χριστῷ *
ὅτι αὑτῷ ἐστιν ἔλεος, χαὶ αὐτῷ πρέπει πᾶσα δόξα,
«μὴ, xal προσχύνησις, xal τῷ ἀνάρχῳ Πατρὶ, καὶ
vp παναγίῳ xaX ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ αὐτοῦ Πνεύματι,
γῦν xai ἀεὶ, xai εἰς τοὺς αἰῶνα: τῶν αἰώνων.
"'Aufjv.

simplici orationi tanquam aureum signaculum ap-
pingawmus; illiua nempe expositionem, quod de
pusillo, omnium tamen divinarum creaturarum
preuiosissimo, diclum est, secundum imaginem et
similitudinem. Intellectu et ratione preditum ani-
mal homo, inter reliqua omnia solus secunduni
imaginem. est et similitudinem Dei. Et secundum
quidem imaginem dicitur homo quilibet, mentis
et animz dignitate, incomprehensibili nempe , in-
scrutabili, immortali, libero, necnon in alios do-
minatione, fabrilis artís et exstruendarum zdium
scientia, Secundum similitudinem vero, virtutis
ratione, e actionibus nostris a Deo przscriptis (δ),
et quas cum exsequimur, Deum imitamur : lioc est
humano animo homines amplecti, eadem servitute
obstrictos commiserescere et diligere, omnem in
alios misericordiam et commiserationem impen-
dere : « Estote namque, ait Christus Deus, miseri-
cordes quemadmodum et Pater vester coelestis mi-
sericors est *. » Et ea, qua sunt secundum siumili-
tudinem (6), singuli homines possident : donorum
namque suorum Deum non p«enitet ; at qux secun-
dum imaginem sunt, perrari, et soli illi, qui virtuti .
operam navant, et sancti sunt, et Dei bonitatem
pro virium bumanarum imbecillitate ssmulantur ;
cujus humanitatis, omnem bonitatem superantis,
digni utinam et nos efficeremur per bona opera,
placiii Deo, εἰ grati, et eorum, qui 8 prin

C rerum creatione ei (7) placuerunt, imitatores facti.

Qwoniam ipsius est miserlieordia, et ipsi debetur gloria, honor, et adoratio cum Patre, siue prin-
cipio, et sanctissimo et bono et vivifico Spiritu ipsius, nunc et semper, et. in ssecula ssculorum.

Àmen.
* Luc. v, 36.

NOTAE.

(5) Hze auctoris mentem non satis promere vi-
dentur: non enim quia a Deo prescript suut
actiones nostre, θεώνυμοι, dicuntur; scd magis
via quiddam divinum sunt, hominesque Deos
3ciuut.

(δ) 1mo etiam secundum imaginem , xav' «l-
χόνα, et paulo post rursum secundum omnes Scri-
pura interpretes verteudum erat, secundum — simi-

fitudinem, καθ᾽ ὁμοίωσιν : qu» quidem similitudo,
juxta Græcia potissimum (ractatores, in virtutum
cultu siia est. . .

(7) In. Graco legitor Χριστῷ, Christo, ad quem
statim glorificationem dirigit Damascenus, qua
tractatum suum absolvit, ac deinde ad Patrem, ac
Spiritum sanctum.

————— — — ——

515 DE INSTITUTIONE ELEMENTARI

ET TRIBUS QUÆ SUBSEQUUNTUR DISSERT ATIONIBUS.

ADMONITIO.

—

Introductionem hane elementarem Joannes Damascenus viva voce dictavit, quo veluti pre-
pazatoria esset, ad intelligenda quecunque de fidei dogmatis, orationibus tribus que proxime
subsequuntur, edisseruit adversus Acephalos seu Monophysitas, Monotheletas, et Nestorianos.

| NWondym enim dialecticum opus conscripserat, nec proinde librum De fide orthodoza, in
qu postea pressiori, compendiariaque magis ratione omnia contulit, que in tribus istis
: rationibus fusius explicatiusque digesserat. In editionibus Coloniensi et Basileensis,

89 S. JOANNIS DAMASCENI 100

in codd. mss. S. Hil. et Colbert. Institutio ista librode duabus Christi voluntatibus operationi-
busque preit: eum vero ordinem sequor, quem codex Regius 2926 assignat; üt prima dis-
jatatio 511, de natura composita contra Acephalos, secunda de duabus voluntat&übus contra

Ionotheletas; ac tertia tandem contra Nestorianos. Versionem aliam institutionis elementa-
ris et libri de duabus voluntatibus iterum cudendam non censuit Gl. Billius, eeu illa quam
Joachimus Perionius adornaverat, sufficeret: ὃ qua tamen sepe dissentire recesse Labui,
quia mihi liberior visa est. Insuper codice Sancti Hilarii quem pre manibus teneo, Perio-
nius usus est, in quo multa a preetensis nescio quibus emendatoribus passim inserta sunt, qua
celeri non habent, inter quos Colbertini duo vetustiores sunt 1639 et 4730 meliorisque notte,
gut que auctori nostro satis familiaria esse mihi non videntur. |

P mud

INSTITUTIO ELEMENTARIS AD DOGIATA A ΕἸΣΑΙΏΓΗ ΔΟΓΜΆΤΩΝ ZTOIXEIDAHZ,

Viva voce Joannis monachi Damasceni , ad. sanc-
tissimum Joannem Laodicenm urbis episcopum.

ἃ, In nomine Patris οἱ Filii et Spiritus sancti,
unius trine subsistehtis atque adorandz deitatis,
consubstantialis ac vita &uctricis Trinitatis, Dei
unius, a quo « omne datum optimum, et omne
donum perfectum, desursum ad nos descendit * : »
peccator ego et miser, balbutientia tardeque
lingue labia aperio, in ipso fidem habens fore, ut
spectata humilitate illorum, qui hoc a me ut lo-
querer eífllagitaverunt , propter eorum qui au-
diunt utilitatem, Dominus gratie, omniumque
bonorum largitor, sapientia spiritum impertiotur,
« sermonemque in apertione oris mei *, qui est
super omuia Deus benedictus in szcula.
Amen 3.»

CAP. 1.
De substantia, natura εἰ forma.

Substantia, οἱ natura, et forma, ut sanctis
Patribus placet, idem sunt. Ác rursus : Hypo-
etasis, el persona, et individuum, idem sunt.
Rursus 516 vero differentia, et qualitas, et pro-
prietas, idipsum significant. De his ergo ac simi-
libus agere proposuimus; de quibus etiam im-
pensiori modestia sanctitas vestra ex me quaesivit.
in hunc itaque modum ordiendo dicimua

Est quidem incomprehensibilis Deitas substan-
tia supra substantiam, naturaque, et forma : hy-

ἀπὸ φωνῆς ᾿Ιωάνγου ταπεινοῦ μοναχοῦ τοῦ Aá-
μασκηγοῦ, πρὸς Ἰωάννην τὸν ὁσιώτατον ézi-
. σχοσον Λαοδικείας.

Ἐν ὀνόματι τοῦ Πατρὸς xai τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ
ἁγίου Πνεύματος, τῆς μιᾶς τρισυποστάτον xa προσ-
κυνητῆς θεότητος * τῆς ὁμοουσίου xal ζωαρχιχῇς
Τριάδος, τοῦ ἑνὸς Θεοῦ * παρ᾽ οὗ « πᾶσα δόσις ἀγαθὴ
καὶ πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθεν εἰς ἡμᾶς χάτεισιν. »
ἀνοίγω τὰ μογίλαλα καὶ βραδύγλωσσά μον χεΐλῃ,
ὁ ἁμαρτωλὸς χαὶ τάλας ἐγὼ, πεποιθὼς; ἐπ᾿ αὐτῷ,
ὡς διὰ τὴν τῶν αἰτησάντων τὸν λόγον * ταπείνωσιν,
xai τὴν τῶν ἀχουόντων ὠφέλειαν, δώσει πνεῦμα σο-
φίας, καὶ 4 λόγον ἐν ἀνοίξει τοῦ στόματός μου, »
ὁ τῆς χάριτος Κύριος, xai πάντων τῶν ἀγαθῶν τα-

Β μίας, « ὁ ὧν ἐπὶ πάντων Θεὸς εὐλογητὸς εἰς τοὺς

αἰῶνας » 'Aufv.

ΚΈΦΑΛ. Α΄.
Περὶ οὐσίας, καὶ φύσεως, καὶ μορφῆς.
Οὐσία, καὶ φύσις, xal μορφὴ P, κατὰ τοὺς ἁγίους
Πατέρας, ταὐτόν ἔστι. Καὶ πάλιν " ὑπόστασις καὶ
πρόσωπον χαὶ ἄτομον 5 ταὐτόν ἐστι. Καὶ πάλιν"
διαφορὰ, xaX ποιότης καὶ ἰδίωμα € ταῦὺτόν ἔστι.
Περὶ τούτων οὖν, καὶ τῶν τοιούτων σχοπὸς ἡμῖν
ἐστι εἰπεῖν, κερὶ ὧν xal ὑμετέρα συγχαταδατιχῶς
ἠρώτησεν ὁσιότης. ᾿Αρχόμενοι τοίνυν, λέγομεν
οὕτως. | | |
Ἔστι μὲν ὑπερούσιος οὐσία xal φύσις xat μορφὴ,
ἡ ἀκατάληπτος θεότης" ὑποστάσεις δὲ xat πρόσωπα,

postases autem ac personz sunt, Pater, et Filius, Πατὴρ, καὶ ΥἹὸς, χαὶ τὸ πανάγιον Πνεῦμα. "Exactoy

et Spiritus sanctus. Quisque enim illorum perfecta
hypostasis est, ac perfecta persona. Przterea
omnis creatura substantia est. Multa autem sunt
a Deo condita, qux inter se plurimum differunt.
Alia enim creatura est angelus, alia homo, alia
bos, alia canis, a!ia ccelum, alia terra, alia ignis,
alia aqua. Atque uno verbo, multa sunt in rebus
a Deo conditis species. Quilibet igitur species
una natura est: ut puta angeli omnes, una
suni natura; omnesque homines, una natura ;
ac boves omnes, una nalura, et similiter crea-
ture cæteræ. Alia ilem est angelorum , alia

! Jac. 1,

* Ephes. ii, 19, * Rom. :x, 5.

γὰρ αὐτῶν, τελεία ὑπόστασις, καὶ τέλειόν ἐστι πρόσ-
ωπον. Ἔτι δὲ πᾶν χτίσμα Θεοῦ, οὐσία ἐστί " πολλὰ
δέ εἰσι τὰ χτίσματα χαὶ πολλὴν ἔχουσι πρὸς ἄλληλα
τὴν διαφοράν. "Αλλο γὰρ κτίσμα ὁ ἄγγελος, καὶ ἄλλο ὁ
ἄνθρωπος " καὶ ἕτερον ὁ βοῦς χαὶ ἄλλο κύων * ἕτερον
οὐρανὸς, καὶ ἄλλο γῇ καὶ ἕτερον πῦρ, xal ἄλλο ὕδωρ *
χαὶ ἀπλῶς εἰπεῖν, πολλὰ εἴδη εἰσὶν ἐν τοῖς χτί-
σμασιν. "Exactov οὖν εἶδος, μία φύσις ἐστίν " olov
πάντες οἱ ἄγγελει, μία φύσις εἰσί 6, Kal πάντες ol
ἄνθρωποι μία φύσις εἰσί, Καὶ πάντες οἱ βόες, μία
φύσις εἰσίν * ὁμοίως καὶ τὰ λοιπὰ χτίσματα * xal
ἄλλη φύσις ἡ τῶν ἀγγέλων, καὶ ἑτέρα d) τῶν ἀνθρώ-

VARLE LECTIONES.

* Cod. S. Hil. deest τὸ" λόγον. — ^ Cod. Hil. καὶ γένος xal μορφή.

χαραχτήρ. ἃ Ced. S. Hil. xai ἰδιότης x«t ἰδίωμα.

* Desunt hzc edit.

* [bid. pfo καὶ ἄτομον, habetur x.)

101

DE INSTITUTIONE ÉLEMENTARI.

102

fuv, xal ἑτέρα ἡ τῶν βοῶν * δυοίυις xal ἐπὶ τῶν A hominum, boumque alia natura; ae sie de cz-

λοιπῶν.
ΚΈΕΦΑΛ. B.

Περὶ ὑποστάσεως καὶ προσώκου καὶ ἁτόμου.

Ἕκειδὴ δὲ πολλοί εἰσιν ἄνθρωποι, ὁ χαθένα ἄν-
θρωπος ὑπόστασίς ἐστιν * οἷον, ᾿Αδὰμ ὑπόστασίς
ἐστι, καὶ Εὔα ἄλλη ὑπόστασις, καὶ ὁ Σὴθ ἑτέρα ὑπό-
αστασις. Ὁμοίως χαὶ ἐπὶ τῶν λοιπῶν, ἕκαστος ἄν»
θρωπὸς ὑπόστασις ἑτέρα καρὰ τοὺς λοιποὺς ἀνθρώ-
tno; ἐστί * xal ἔχαστος βοῦς ὑπόστασίς ἐστι, καὶ
ἔχαστος ἄγγελος ὑπόστασίς kevw. “Ὥστε φύσις,
xal οὐσία, xai μορφή ἐστι τὸ χοινὸν, καὶ περιέχον
«ὰς ὁμοονσίους { ὑποστάσεις, Ὑπόστασις δὲ, xa
ἄτομον, καὶ πρόσωπον, τὸ μεριχὸν, ἤγουν ἕχαστον
«τῶν ὑπὸ τὸ αὐτὸ εἶδος περιεχομένων.

ΚΕΦΑΛ Γ΄.

Περὶ διαφορας, καὶ ποιότητος, καὶ ἰδιώματος.

Κίπκομεν, ὅτι πολλὰ εἴδη εἰσὶ, xat διάφοροι οὐσίαι "
ὁμοίως δὲ χαὶ χαθ᾽ ἐχάστην οὐσίαν xal εἶδος, διά-
φοροι ὑποστάσεις. Διαφέρουσιν οὖν ἐχάστη οὐσία τῆς
ἑτέρας οὐσίας, καὶ ἑχάστη ὑπόστασις τῆς ἑτέρας ὗπο-
στάσεως, ἐχεῖνο τοίνυν τὸ πρᾶγμα, ἐν ip διαφέρει οὐσία
οὐσίας, καὶ εἶδο; εἴδους, καὶ ὑπόστασις ὑποστάσεως,
λέγεται διαφορὰ, xa ποιότης, xal ἰδίωμα * οἷον,
διαφέρει ὁ ἄγγελος δ «00 ἀνθρώπον, ὅτ: ὁ μὲν ἄγ-
γελο;, ἀθάνατός ἐστι, ὁ 05 ἄνθρωπος θνητός. Τὸ οὖν
ἀθάνατον xal θνητὸν, διαφορὰ, xal ποιότης, xal
ἰδίωμα ἐστί. Πάλιν, διάτέρει ὁ ᾿Αδὰμ τοῦ Σὴθ, ὅτι
ὁ μὲν ᾿Αδάμ πατήρ ἔστι τοῦ Σὴθ, ὁ δὲ Σὴθ, υἱὸς
τοῦ ᾿Αδὰμ 1 ^ χαὶ ὅτι ὁ μὲν ᾿Αδὰμ ἀγέννητος,
ὁ δὲ Σὴθ γεννητός. ] Ἡ πατρότης οὖν, xal fj υἱότης
διαφοραί εἰσιν * ἐν τούτοις γὰρ διαφέρουσιν ἀλλήλων,
ὁ ᾿Αδὰμ καὶ Σὴθ, καὶ χατὰ τὸ γεννητὸν χαὶ ἀγέννη-
φυν * xal πάντα τὰ τοιαῦτα, διαφοραὶ λέγονται xal
ποιότητες xal ἰδιώματα * οἷον, τὸ λογιχὸν, xai τὸ
ὅλογον, τὸ θνητὸν, xal τὸ ἀθάνατον, τὸ δίπουν, xe
τὸ τετράπουν, τὸ αἰσθητιχὸν i xal τὸ ἀναίσθητον, τὸ
σιμὸν, xal τὸ γρυπὼν, τὸ λευχὸν καὶ τὸ μέλαν, «b
paxphv χαὶ τὸ χολοδὸν, xaX πάντα τὰ τοιαῦτα.

KEOAA. A'.

teris.
CAP. 1l.
De hypostasi, persona eti individuo.

Quoniam autem molti sunt homines, quisque
singularis bomo, hypostasis est : v. g. Adam
est hypostasis; Evaque, alia hypostasis; ac Setli,
alia hypostasis. Similiter etiam in reliquis, quili-
bet homo alia hypostasis prseter reliquos homincs
exsistit: quilibet item bos, hypostasis est; ac
quilibet angelus, hypostasis. Quamobrem natura,
substantia, et forma, illud sunt, quod commune
est, et quod" substantiz ejusdem et nature hy.
postases complectitur. Ilypostasis autem, indivi-
duum, ac persons, id auod partieulare est : hoc

B est Singula eorum quz sub eadem spccie conti

nentur.
CAP. III.
De differentia, qualitate, ac proprietate,

Diximus multas esse species diversasque sub-
stantias seu naturas ? itemque in unaquaque sub-
stantia ac specie, diversas esse hypostascs. Diffe-
runt itaque tum unaquaque substantia a substan-
tía alia : tum quelibet hypostasis ab alia hypo-
stasi. Illud itaque in quo differt substantia a sub-
stantia, ac species a specie, aut in quo hypostasis
ab bypostasi, hoc differentia dicitur, el qualitas,
el proprietas. v. g. differt angelus ab homine,
quod angelus quidem immortalis sit, homo autem
mortalis : immortale ergo et mortale, differentia,
ei qualitas, et proprietas sunt. Rursus inter
Adam ac Seth, hoc refert, quod Adam sit pater
Seth ; Seth autem sit fllius Adam; quodque
Ádam ingenitus sit, ac Seth genitus. Patris ergo
ac filii proprie rationes, differentiz sunt : quippe
Adam ac Seth penes eas invicem differunt [penes-
que ingenitum esse et genitum] : et omnia ejus-
modi, differentie dicuntur, et qualitates, et pro-
prielates, ut rationale et irrationale; mortale et
immortale; bipes et quadrupes; sensibile et in-
sensibile; esse simum et aduncis naribus, album
ac nigrum ; niagnum ac parvum , aliaque id genus
omnia.

517 CAP. IV.

περὶ οὐσιώδους καὶ ἐπουσιώδους διαφορᾶς, D De differentia substantiali ac adventitia ; id esl,

yov* φυσιχῆς διαφορᾶς, xal συμδεθηχότος.
Πᾶν πρᾶγμα, ᾧ τινι διαφέρει εἶδος ἑτέρου εἴδους,
καὶ οὐσία ἑτέρας οὐσίας, οὐσιώδης, xal φυσιχὴ, xal
συστατιχὴ, λέγεται διαφορὰ, ποιότης, καὶ φυσιχὸγ ἰδί-
eina, xat ἰδίωμα φύσεως. θἷον διαφέρουσιν ἄγγελος xat
"ὁ ἄνθρωπος ἀλλήλων, xatà τὸ ἀθάνατον καὶ τὸ θνητόν᾽
! và ἀθάνατον οὐσιώδης διαφορὰ καὶ συστατιχὴ τοῦ ἀγγέ-
ον ἐστὶ, χαὶ ἰδίωμα φυσιχόν. ᾿Θμοίως χαὶ τὸ θνητὸν,
τοῦ ἀνθρώπου. Διαφέρουσι πάλιν δάνθρωπος i χαὶ ὁ

naturali differentia et accidente.

1. omne quo differt species ab alia specie , ac
substantia ab alia substantia , substantialis, natu-
ralisque , et constituens differentia, ac qualitas vo-
catur, proprietas item naturalis, proprietasque
nature. Puta differunt inter se angelus et homo,
penes immortale et mortale : sicque immortale est
substantialis ac naturalis atque constituens diffe-
rentia angeli, ac proprietas 'naturalis ; et similiter

VARLE LECTIONES.

t Cei. S. Hil. ὁμοουσίας, Supra lin. manu eadern ὁμοίους οὐσίας, contra Damasceni et Gracorum dcc-

uinam, 4025 plures οὐσίας intra eamdem naturam non agnoscit.
δ Cod. 8. Hil. hzc inserta habet. i Colb. τὸ αἰσθητόν. 1 Edit. οὐρανούς.

δ Cod. S. Hil, ἄνθρωπος τοῦ ἀγγέλου,

103

S. JOANNIS DAMASCENI

104

mortale, bominis. [iem differunt invicem homo et A βοῦς ἀλλήλων, ὅτι ὁ μὲν ἄνθρωπος λογιχός ἔστι, ὁ

bos, quod homo quidem sit rationalis, bos autem
irraüionalis. En rationale substantialis hominis
differentia es; ac constituens : irralionale vero,
bovis. Idemque in reliquis speciebus, ac substan-
tiis , naturisque ac formis. ld autem omne quo dif-
fert hypostasis ab alia ejusdem speciei ac substan-
tig hypostasi, adventitia differentia ac qualitas
appellatur, proprietas itemque hypostatica, ex-
presse certoque designans proprietas : id est acci-
dens : v. g. differt unus homo ab alio homine,
quod ille magno, hic parvo corpore sit; ille sit
albus , hic niger ; ille sanus, hic æger; ille pater,
hic filius: æc atque his similia omnia, adventi-
tix differente sunt, ac qualitates, proprietatesque

δὲ βοῦς ἄλογος. Ἰδοὺ τὸ λογιχὸν οὐσιώδης διαφορὰ
xai συστατιχὴ τοῦ ἀνθρώπου ἐστὶ, τὸ 6b ἄλογον, τοῦ
βοός. Ὁμοίως xal ἐπὶ τῶν λοιπῶν εἰδῶν χαὶ οὐσιῶν
xaX φύσεων καὶ μορφῶν. Πᾶν πρᾶγμα ᾧ ἐνδιαφὲρει
ὑπόστασις τῆς ὁμοειδοῦς καὶ ὁμοουσίου ὁποστάσεως,
λέγεται ἐπουσιώδης διαφορὰ, xal ποιότης καὶ ὑπο-
στατιχὸν ἰδίωμα, χαραχτηριστιχὸν ἰδίωμα, τουτέστι
τὸ συμδεθδηχός * οἷον διαφέρει ὁ ἄνθρωπος ἑτέρου
ἀνθρώπου, ὅτι ὁ μέν ἐστι μαχρὸς, ὁ δὲ χολοδός * ὁ
μὲν λευχὸς, ὁ δὲ μέλας * ὁ μὲν ὑγιαίνει, ὁ δὲ voast *
ὁ μέν ἔστι πατὴρ, ὁ δὲ υἱός * ταῦτα xal τὰ τοιαῦτα
πάντα ἑἐπουσιώδεις εἰσὶ διαφοραὶ, xaX ποιότητες,
xai ὑποστατιχὰ xal χαραχτηριστιχὰ ἰδιώματα, καὶ
συμθεδηχότα" xat, ἁπλῶς εἰπεῖν, ὅσα ἐν πάσαις ταῖς

hypostaticæ ac certo denotantes, et accidentia. p ὑπὸ τὸ αὐτὸ εἶδος ὑποστάσεσιν ὁμοίω; θεωροῦνται,

Atque uno verbo , quzcunque it omnibus hypo-
sStasibus sub una aliqua specie contentis, pari ra-
tione considerantur, ac sine quibus , nec essentia,
nec species stare queat, hzc substantiales differen-

καὶ ὧν ἄνευ ἀδύνατον συστῆναι thv οὐσίαν καὶ «b
εἶδος οὐσιώδεις λέγονται διαφοραί k* ὅσα ἕν τισι τῶν
ὁμοειδῶν ὑποστάσεων εἰσὶν, ἕν τισι δὲ οὐχ elei,
συμδεδηχότα καὶ ἐπουσιώδῃ clot.

tige dicuntur: quacunque autem in quibusdam ejusdem speciei singularibus exsistunt , in quibus-
dam non exsistunt, ea accidentia sunt, et adventitia.

CAP. V.

De accidenti separabili et inseparabili.

Accidentium alia separari possunt , alia non pos-
sunt. Inseparabilia sunt ea quibus res singularis
ab alia differt ; ipsa autem non differt a seipsa : v.
g. hic homo ab alio differt, quod iste quidem sit
simus, ille vero aduncis naribus ; quod hic csesiis
sit oculis, Ule nigris. Ipse tamen a selpso ea parle
non differt. Nam qui simus est , semper simus est ;
qui aduncis est naribus, aduncis semper naribus
est. Nec enim fieri potest, ut quis quandoque pres-
sis, quandoque aduncis naribus sit. Hec porro
accidentia dicuntur, quod ut semel in aliquo ex-
stant, nunquam ab eo separentur. Nihilominus
autem accidentia sunt ; quippe quod fleri possit ut
quis non pressis naribus sit bomo, utque item
quis non aduncis. Non enim omnis homo simus
est, neque item naribus aduncis,. Omnis vero homo
rationalis est.

Accidentia vero separabilia ea sunt , quzecunque
ideo hono, seu eadem hypostasis , aliquando qui-

ΚΕΦΑΛ. E'.

Περὶ χωριστοῦ xal dyoplotov συμδεδηκότος.

Τῶν δὲ συμδεδηχότων, τὰ μέν εἶσι χωριστὰ, τὰ ἑὰ
ἀχώριστα. ᾿Αχώριστα μὲν, ἐν οἷς διαφέρει ὑπόστα-
σις ἄλλης ὑποστάσεως, αὕτη δὲ ἑαυτῆς οὐ διαψέ-
ρει" οἷον ὁ δεῖνα ὁ ἄνθρωπος διαφέρει ἄλλου ἀνθρώπου,
ὅτι αὑτὸς μὲν σιμός ἔστιν, ἐχεῖνος δὲ γρυπός" ὅτι
ὁ μὲν γλαυχὸς, ὁ δὲ μελανόφθαλμος. Αὐτὸς δὲ éav-
τοῦ οὗ διαφέρει, 'O γὰρ σιμὸς πάντοτε σιμός ἐστι,
xai ὁ γρυπὸς πάντοτε γρυπός ἐστι * xal οὐχ ἐνδέχε-
ται, τὸν αὐτὸν ποτὲ μὲν σιμὸν εἶναι, ποτὲ δὲ γρν-
πόν, Ταῦτα δὲ λέγονται ἀχώριστα συμδεδηχότα,
διότι ἐπειδὰν γένωνται ἕν τινι, οὐχέτι χωρίζονται
αὐτοῦ, "Opto, δὲ συμδεδηχότα slolv " ἐνδέχεται γὰρ
καὶ μὴ εἶναι σιμὸν, xal εἶναι ἄνθρωπον - χαὶ μὴ
εἶναι γρυπῶν, χαὶ εἶναι ἄνθρωπον " οὗ πᾶς γὰρ
ἄνθρωπος γὙρυπὸς, πᾶς δὲ ἄνθρωπος ! λογιχός "
6 μὴ ὧν λογιχὸς, οὐχ ἔστιν ἄνθρωπος,

Χωριστὰ δέ εἶσιν, ὅσα χαὶ ὁ αὑτὸς ἄνθρωπος,
ἥγουν ἡ αὐτὴ ὑπόστασις ποτὲ μὲν ἔχει, ποτὲ δὲ

dem habet, aliquando vero non habet : ut segro- D οὐχ ἔχει" οἷον τὸ νοσεῖν, τὸ ὑγιαίνειν, τὸ καθέζεσθαι

tare, et sanum esse ; sedere ac stare ; gaudere et
tristari, ac similia.

CAP. Vl.
De iis qua sunt ejusdem ac diverse substantie.
Ejusdem substantie, uature, form , speciei :
518 ac generis ea sunt , qui sub eadem specie,
eademque essentia continentur ; puta Petrus , Pau-
lus ac reliqui singulares homines ; omnesque bo-
ves, el canes omnes, aliaque similiter. Divers:e

xai ἀνίστασθαι, τὸ χαίρειν χαὶ λυπεῖσθαι, xol τὰ
τοιλῦτα.

ΚΕΦ. ζ'.
Περὶ ὁμοουσίων xal ἑτεροουσίων.
ὋὉμοούπσια, xal ὁμοφνῇ, xal σύμμορφα, xal ὁμο-
ειδῇ, καὶ ὁμογενῆ εἰσιν, ὅσα πὸ τὸ εἶδος, xal ὑπὸ
τὴν αὐτὴν οὐσίαν εἰσίν " οἷον, ὁ Πέτρος, Παῦλος, χαὶ
οἱ λοιποὶ χατὰ μέρος ἄνθρωποι, καὶ πάντες οἱ βόες,
καὶ πάντες οἱ χύνες, ὁμοίως χαὶ τὰ λοιπά, Ἕτερο-

VARLE LECTIONES.

k Colb. οὐσιώδης λέγεται διαφορά. Sic vetus interpr. substantialis dicitur differentia.

1 [n cod. S. ΠῚ].

U:ec inserta habet : Πᾶς δὲ ἄνθρωπος γρυπὸς ἄνθρωπος. Εἰ mox post λογιχός * οὐχέτι δὲ πᾶς λογιχὸς ἃ»

θρωπος,

105

INSTITUTIO ELEMENTARIS.

106

«u3ux δὲ, xal ἑτεροφυῆ, xal ἑτερόμορφα, xai ἑτερω- A autem subatantie, nalure, forme, speciei, ac

eR, καὶ ἑτερογενῆ, τὰ ὑπὸ ἄλλο xai ἄλλο εἶδο:,
xai ἄλλην οὐσίαν ὄντα * οἷον, ἄνθρωπος, καὶ ἵππος,
χαὶ βοῖς, χαὶ χύων, xci τὰ τοιαῦτα.
ΚΕΦ. Z'.
Περὶ γένους καὶ εἴδους.

Τὸ γένος εἰς εἴδη διαιρεῖται " οἷον, τὸ ζῶον, εἰς
λογικὸν xoi ἄλυγον. Ἰδοὺ τὸ μὲν ζῶον, γένος ἐστὶ
«οὔ λογιχοῦ χαὶ τοῦ ἀλόγου * τὸ δὲ λογιχὴν χαὶ τὸ
ἄλογον, εἴδη εἰσὶ τοῦ ζώον. Πάλιν, τὸ λογιχὰν διαι-
ῥεῖται εἰς θνητὸν ἄνθρωπον, καὶ ἀθάνατον ἄγγελον.
Τὸ γοῦν λογιχὸν, γένος ἐστὶ τοῦ θνητοῦ xal τοῦ ἀ-
θανάτου " τὸ δὲ θνητὸν xal τὸ ἀθάνατον, εἴδη τοῦ
λογικοῦ. "Iva οὖν σαφέστερον γένηται τὸ λεγόμενον,
ἄνωθεν τὸν λόγον ποιησώμεθα.

generis ea sunt, quecunque sub alia οἱ alia specie
continentur, atque alia ratione substantize : v. gr.
homo, et equus, et bos, et canis, el similia. .
CAP. VII.
De genere et specie.

Genus dividitur in species : v. gr., animal in ra-
tionale ac irrationale. En animal genus est ratio-
nalis et irrationalís : rationale autem et irrationale,
animalis sunt species. Rursus dividitur rationale,
in mortalem hominem, ac angelum immortalem.
Rationale ergo, genus est mortalis et immortalis ;
mortale vero et immortale, 'species rationalis. Ut
autem quod dico dilucidius flat, a principio sermo-
nem resunuamus.

Γένος ἐστὶ γενιχώτατον, τὸ πρῶτον γένος, δγένος B — Genus generalissimum est primum genus, quod

ὄν, οὐχ ἔστιν εἶδος, διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἐπάνω αὐτοῦ
ἕτερον γένος. Εἰδικώτατον δὲ εἶδος, τὸ ἔσχατον χαὶ
ὑποδεδηχὸς εἶδος, ὅπερ εἶδος ὄν, οὖχ ἔστι γένος, διὰ
«τὸ μὴ ἔχειν ἕτερα εἴδη ἐξ αὐτοῦ τεμνόμενα. Εἰσὶ δὲ
μεταξὺ τοῦ γενιχωτάτου γένους xal τῶν ἰδιχωτάτων
εἰδῶν, τένη τε xal εἴδη - γένη μὲν τῶν ὑποχάτω,
εἴδη δὲ τῶν ἐπάνω * ἅτινα χαλεῖται ὑπάλληλα. Οἷον,
γενικώτατον γένος ἐστὶν ἡ οὐσία * οὐ γὰρ ἔχει Ex-
ἄνω αὐτῆς ἄλλο γένος * διὸ οὐδὲ ἔστιν εἶδος * αὕτη
διαιρεῖται, εἰς σῶμα χαὶ ἀσώματον. Τὸ σῶμα, τέμνε-
ται εἰς ἔμψυχον χαὶ ἄψυχον * τὸ ἔμψυχον, τέμνεται
εἷς αἰσθητιχὸν xai ἀναίσθητον * τὸ αἰσθητιχὸν, [εἰς
λογιχὸν χαὶ ἄλογον" τὸ λογιχὸν, εἰς θνητὸν καὶ ἀθά-
νάτον * ἔστι μὲν οὖν τὸ ἀσώματον, λογιχὺν χαὶ ἀθά-
vatov * ἀσώματον δὲ ἐνταῦθα λέγω, οὐσίαν" οἷον,
ψνχὴν, ἄγγελον, δαίμονα * ἔχαστον τούτων εἰδιχώτα»
«ον εἶδός ἐστι. Σῶμα δὲ ἔμψυχον αἰσθητιχὸν, τὸ
ζῶον ζῶον δὲ λογιχὸν θνητὸν, ὁ ἄνθρωπος " ὅς ἔστιν
εἰδιχώτατον εἶδος. Ζῶον δὲ ἄλογον ὁλαχτιχὸν, χύων "
ὅς ἐστιν εἰδιχώτατον εἶδος, Εἶτα σῶμα ἔμψυχον ἀναΐ»
σθητον, τὸ qutóv* σῶμα παντελῶς ἄψυχον, γῆ,
ἀὴρ, ὕδωρ, πῦρ' ὧν ἕχαστον, εἰδιχώτατον εἶδος
ὑπάρχει, Πρὸς δὲ πλείονα σαφήνειαν, οὕτω λέγο-
μεν.
οἰδηΐηο inanimum , terra, aer, aqua, ignis ; que
elucidationem hoc dicimus.

Ἢ οὐσία, ἥτις περιέχει ὑἠπερουσίως μὲν τὴν
ἔχτιστον θεότητα, γνωστικῶς δὲ xol περιοχιχῶς,

cum sil genus, non est species, eo quod nullum
aliud supra se genus habeat. Specislissima aulem
species, est. species extrema et infime subjecta ;
que cuim sit species, non est genus, quia nullss
alias ex se divisas species obtinet. Sunt porro inter
genus generalissimum, et species specialissitnas ge-
nera alia et species : geuera quidem eorum , quee
superiora sunt, species autem eorum, quse infe-
riora : que quidem subalterna vocantur. V. gr., ge-
nus generalissiunum est substantia: nullum enim
illa supra se genus habet : quapropter neque spe-
cies est. Dividitur autem In corpus et incorporeuim.
Corpus dividitur in animatum et inanimum. Ani-
matum dividitur in sensibile et insensibile : sensi-

C pile in rationale et iÍrrationale ; rationale in. mor-

tale et immortale. Incorporeum igitur, rationale
ac immortale est. Porro incorporeum hic substan-
tiam dico, velut animam, angelum, dæmonem.
Hec enim singula, species specialissims sunt.
Corpus autem animatum sentiens, animal est :
animal vero ratiunale mortale, homo, qui est spe-
cies specialissima : animal irrationale latrabile,
canis, qul est species specialissima, Tum vero
corpus animatum insensibile, est planta : corpug
sunt species specialissimz. Ad wajorem rursu$

Substantia, quæ complectitur, sublimiori qui-
dem supra substantiam modo, deitatem ipcreatam,

κἄᾶσαν τὴν χτίσιν 5, γενιχώτατόν ἐστι γένος. Αὕτη Ὁ notitia vero sua, et complexu suo, naturam om-

ἃ ἀσώματός ἐστι καὶ νοερὰ καὶ ἀθάνατος, ὡς Θεὸς,
ἄγγελος, ψυχὴ, δαίμων - ἢ σῶμα ἄψυχον, ὡς πῦρ,
ἀὴρ, ὕδωρ, γῆ | σῶμα φντιχὸν, ὦ; ἄμπελος, φοί-
νιξ͵ ἐλαία, xal τὰ τοιαῦτα ^ ἣ σῶμα ἔμψυχον αἰσθη-
qtxbv, τοι τέστι ζῶον, ὡς ἵππος, χύων. ἐλέφας, καὶ
τὰ τοιαῦτα ^ f) σύνθετον, ix σώματος καὶ ἀσωεάτον
φυχῆς, ὡς ἄνθρωπος, Τούτων ἡ μὲν οὐσία, ὡς
«πρώτη καὶ χαθολιχωτέρα, xal περιεχτιχὴ πάντων,
γενιχώτατόν ἐστι γένος. Τούτου δὲ τοῦ γενιχωτάτου
Ὑένους εἴδη εἰσὶ, τὸ ἀσώματον, τὸ ἄψυχον σῶμα,
«τὸ φυτιχὸν αὥμα, τὸ ἔμψυχον χαὶ αἰσθητιχὸν σῶμα,

nem creatam, genus est generalissimum. Hsc aut
incorporea, intellectualis, atque immortalis sub-
stantia est , uti Deus, angelus, anima, demon ; aut
corpus inanimum , ut ignis, aer, aqua, terra ; aet
corpus vegetabile, ut vitis, palma, olea, et simi!ia :
aut corpus animatum sensibile, boc est animal,
ul equus , canis , elephas, ac similia ; vel quid ex
corpore et incorporea anima concretum , ut homo.
Ex his substantia, quía prima est ac universalis-
sima, omniaque complectitur, genus generalissi-
mum est. Ejus generis generalissimi species sumt,

VARLE LECTIONES.

^ Edit. φύσιν.
Parnaor. Gg. XCV.

101

S. JOANNIS DAMASCENI

108

jncorporeum , corpus inarimum , corpus vegela- À τουτέστε ζῶον. Ταῦτα λέγονται γένη xal εἴδη ὑπ-

vile, corpus animatum ac sentiens , lioc est animal.
Dicuntur hzc genera fübalterna ac species. 519
Sunt quippe species substantize, ul quae exea dividan-
tur; singula vero eorum in alias species dividun-
tur, quas continent , et quibus universaliora sunt.

Nam substantia quidem incorporea Deum comple-

ctitur, angelum , animam, dsmonem : corpus au-
tem inanimatum , terram, aquam , aerem, ignem ;
corpus vegetabile, vitem , oleum, palmam , et si-
. wMia : animatum et sensibile, sive animal, equum,
hovem, canem , et similia. Ad hzc vero liominem
quoque ex incorporali anima et corpore concretum.

Est itaque hypostasis quidem, individuum ac
. persona ; veluti, Pater, Filius, et Spiritus san-

ἄλληλα. Εἴδη γάρ εἶσι τῆς οὐσίας, ὡς ἐξ αὐτῆς
τεμνόμενα * ἕχαστον δὲ αὐτῶν διαιρεῖται εἰς ἕτερα
εἴδη, xal περιεχτιχὸν καὶ κιθολιχώτερον αὐτῶν
ἐστι. Περιέχει γὰρ, dj μὲν ἀσώματος οὐσία, Θεὸν,
ἄγγελον, ψυχὴν, δαίμονα " τὸ δὲ ἄψυχον σῶμα, γῆν,
ὕδωρ, ἀέρα, πῦρ᾽ τὸ δὲ φυτιχὸν σῶμα, ἄμπελον,
ἐλαίαν, φοίνιχα, καὶ τὰ τοιαῦτα * τὸ δὲ ἔμψυχον καὶ
αἰσθητιχὸν, ἦτοι τὸ ζῶον, ἵππον, βοῦν, χύνα, xal
τὰ τοιαῦτα, ἔτι δὲ xal τὸν ἐξ ἀσωμάτου duyic
xai σώματος συντεθειμένον ἄνθρωπον".

Ἔστι μὲν οὖν ὑπόστασις μὲν, xai τὸ ἄτομον xol
πρόσωπον, οἷον, ὁ Πατὴρ, 6 Υἱὸς, xai τὸ ἅγιον

ctus : species autem ea complectens, Deitas omni B Πνεῦμα * περιεχτιχὸν δὲ αὐτῶν εἶδος, ἡ ὑπερούσιος

substantia superior ac incomprehensa. Preterea
sunt hypostases Michael, Gabriel, ac reliqui sin-
guli angeli : apecies vero qua illos complectitur,
est natura angelica. Item sunt uypostases, Pelrus,
Paulus, Joannes, et ali. particulares bomines :
qua autem illos continet species, est humanitas,
Ad hec, hypostases sunt, bic equus, ae ille; eos-
que complectens species, equus esi absolute et
simpliclter. Rursus sunt hypostases, hic, et illa
olez arbor; eas autem complectens species, olea
simpliciter.

Porro sciendum est ea, quæ individua comple-
ctuntur, vocari solum species specialissimás ; uti
angelus, homo, equus, canis, olea, palma, ae si-

lissimas, dici tantum genera et species subalter-
nas; ut incorporeum, corpus inanimum, insensi-
bile, vegetabile, animatum sentiens, nempe ani-
mal, rationale, irrationale, mortale, immortale,
bipes, quadrupes, reptile, volatile, ac ejusmodi
omnia; quz quidem coptinent specialissimas spe-
cies, ac earum suit genera, ac differenti consti-
tuentes; coptinentur tamen sub generalissimo
gcnere, nenipe substantia. |

Sed.et alia quoque ratione de istis philosephari
licet. Quæcunque Deus una jussione creavit, ejus-
dcm generis sunt. Puta, precepit Deus, ut pisces
flerent, inoxque emerserunt multe piscium dis-

xai ἀχατάληπτος θεότης. "Ett ὑποστάσεις «loi, Mi-
xat), Γαδριὴλ, καὶ οἱ λοιποὶ χατὰ μέρος ἄγγελοι "
εἶδος δὲ περιεχτικὸν αὐτῶν, ἡ ἀγγελικὴ φύσις. Ἔτι
ὑποστάσεις εἰσὶ, Πέτρος, Παῦλος, Ἰωάννης, καὶ οἱ
λοιποὶ χατὰ μέρος ἄνθρωποι" vspuexvoov δὲ αὐτῶν
εἶδος, ἡ ἀνθρωπότης. Αὖθις ὑποστάσεις εἰσὶν ὁ δεῖνα
χαὶ ὁ δεῖνα ἵππος * xal περιεχτιχὸν αὐτῶν εἶδος, ὁ
ἵππος ἁπλῶς. Πάλιν ὑποστάσεις εἰσὶ τόδε, xai τόδε
φυτὸν τῆς ἐλαίας " περιεχτιχὸν δὲ αὐτῶν εἶδος, ἡ
ἁπλῶς ἐλαία.

Ἰστέον οὖν, ὡς τὰ περιεχτιχὰ τῶν ἀτόμων, μόνον
εἴδη λέγονται εἰδιχώτατα, οἷον ὁ ἄγγελος, ὁ ἄνθρω-

. πος, ὁ ἵππος, ὁ χύων, ἡ ἐλαία, ὁ φοῖνιξ, καὶ τὰ tov
milia: quz autem complectuntur species specia- υ

auta " τὰ δὲ περιεχτιχὰ τῶν εἰδιχωτάτων εἰδῶν, μό-
νον γένη τε λέγονται χαὶ εἴδη ὑπάλλνλα" οἷον τὸ
ἀσώματον, τὸ σῶμα, τὸ ἄψυχον, τὸ ἀναίσθητον, τὸ
φυτιχὸν, τὸ ἔμψυχον, τὸ αἰσθητικὸν, τὸ ζῶον, τὸ λο-
γιχὺν, τὸ ἄλογον, τὸ θνητὸν, τὸ ἀθάνατον, «b δίπουν,
τὸ τετράπουν, τὸ ἐρπυστιχὸν, τὸ πτηνὸν, xal πάντα
τὰ τοιαῦτα, τὰ περιέχοντα μὲν τὰ εἰδιχώτατα εἴδη,
χαὶ γένη αὐτῶν ὄντα, xal συστατιχαὶ αὐτῶν διαφοραί»
περιεχόμενα δὲ ὑπὸ τοῦ γενιχωτάτου γένους, ἥτις ᾿
ἐστὶν 1j οὐσία.

Καὶ ἄλλως δὲ περὶ τῶν αὐτῶν διαληπτέον " πάντο
ὅσα ἑνὶ προστάγματι Θεοῦ ἐγένοντο, ἑνὸς γένους
εἰσίν " οἷον, προσέταξεν ὁ Θεὸς γενέσθαι ἰχθύας o,
xad ἐγένοντο διαφοραὶ ἰχθύων πολλαΐ’ πάντες οἱ

tincie classes *; omnes tamen pisces unius gene- p ἰχθύες, ἑνὰς γένους elo(v* ἐχάστη δὲ διαφορὰ τῶν

ris sunt ; singula autem classes ejusmodi singu-
Jas efficiunt piscium species. lhursum precepit ut
aqux volucres producerent; suntque procreatæ
plures ilem volucrum classes *. Omnes porro vo-
lucres unum genus habent, Singule autem volu-
crum classes illa, singulae sunt generis volucrum
species. ldemque est de reptilibus, bestiis, her-
bie, oleribus, arboribus. Dicitur quoque unum

* Gen. 1,21. . * ibid,

ἰχθύων, εἶδός ἐστιν’ πάλιν προσέταξεν ὁ Θεὸς ἐξαγα-
γεῖν τὰ ὕδατα πετεινὰ, χαὶ ἐγένοντο διαφοραὶ πολ»
λῶν πετεινῶν. Πάντα μὲν οὖν τὰ πετεινὰ, ἑνὸς γέ»
νους εἰσίν - ἐχάστη δὲ διαφορὰ τῶν πετεινῶν, εἶδός
ἐστι τοῦ γένους ἐχείνου τῶν πετεινῶν * ὁμοίως xai
ἐπὶ τῶν ἑρπετῶν, χαὶ χτηνῶν, χαὶ θηρίων, καὶ βοτα-
νῶν, xai λαχάνων, xai δένδρων * λέγεται xoi ἕν γέ-
vog ὅλων τῶν ζώων, χαὶ ἕν γένος τῶν φυτῶν ὅλων,

. NARI LECTIONEs.

? Additur in cod. S. Hil. Οὐσία δέ ἐστιν εἶδος ὑφεστός * πολλαχῶς δὲ λέγεται * οἷον θεὸς, ἄγγελο: οὖν
pavoc, γῆ. ὕδωρ, πῦρ, ἀὴρ, ζῶον, ἄλογον, πτηνὸν, φυτὸν, λίθος, ἄνθρωπος, βίος, χτῆσις, ὕπσρξις, πλοῦτυς.

Edit. ct S. Hil. ἰχθύες.

JNSTITUTIO ELEMENTARTIS.

110

χαὶ ἕν γένος παντελῶς ἀψύχων, xaX μὴ ἐχόντων ὄχως A genus emnium animalium, unumque genus ome

αὐξητιχὴν ἢ θρεπτιχὴν δύναμιν. Καὶ πάλιν ἕν γένος
τῶν ἀσωμάτων, χαὶ ἕν γένος τῶν σωμάτων λέγεται
δὲ καὶ πᾶσα ἡ χτίσις ἕν γένος " xal πολλὰ - εἴδη ὑπὸ
φὸ γένος τῆς χτίσεως αἱ P διαφοραὶ τῶν χτισμάτων,
καὶ πᾶσα ἡ οὐσία 4 ἕν γένος.

«que sob eo creaturae genere species, classes sunt

unum est.
KE9AA. H'.
Περὶ ἐνεργείας.

ἘΝνέργειά ἔστι χίνησις δραστιχὴ τοῦ ποιοῦντος "
ἐνέργεια δὲ φυσιχὴ, ἐστὶ χίνησις τῆς φύσεως ὄρα-
στιχή " οἷον fj λογιχὴ τοῦ νοῦ χίνησις, τὸ ζωτιχὺν, τὸ
ᾳἰσθητιχὸν, τὸ θρεπτιχὸν, τὸ αὐξητιχὸν, τὸ γεννητι-
xbv, καὶ ἡ χαθ᾽ ὁρμὴν κίνησις * τουτέστιν, αἱ χινή-
σεις τοῦ σώματος, xal τὸ φανταστιχὸν, καὶ τὸ μγη-

uy, τό τε θυμιχὸν, xal ἐπιθυμητιχὸν, xal
ἡτιχὸν, ἤτουν ὀρεχτιχὸν, χαὶ τὰ τοιαῦτα ^ πεντά-
ἐροπος δέ ἔστιν αὕτη" f| νοερὰ, ὡς ἐπὶ ἀγγέλων, xal
πασῶν τῶν ἀσωμάτων οὐσιῶν ἁπλῇ πρησδολῇ voouv-
φων᾿ fj λογιχὴ, ὡς ἐπὶ ἀνθρώπων τῶν ix ψυχῆς
ἐπωμάτου xoi σώματος συντεθειμένων οὐχ ἀπλῇ,
ἀλλὰ ποιχίλῃ xel διαλογιστικῇ προσδολῇ νοούντων *
ἃ ζωτιχὴ, ὡς ἐκὶ ἀλόγων ζώων, αἴσθησιν μὲν ἐχόγ-
των, μὴ λογιζομένων δὲ, μηδὲ νοούντων * f) φντιχὴ,
ὡς ἐπὶ ἀναισθήτων μὲν, ἐχόντων δὲ θρεπτιχὴν xal
αὐξητιχὴν χαὶ γεννητιχὴν δύναμιν" ἢ fj ἄζωος παν-
«ελῶς, ὡς ixi γῆς χαὶ λίθων, τῶν μήτε ζωτιχὴν,
püts θρεπτιχὴν, μήτε αὐξητιχὴν δύναμιν ἐχόντων,
μὴ ἀροιρούντων μέντοι φυσιχῶν τινων ἐνεργειῶν T.

ΚΕΦΑΛ. 9.
Περὶ πάθους. |
Πάθος ἐστὶ φυσικὸν, κίνησις φύσεως παϑητιχὴ τοῦ
φάσχοντος, ἧτις τῆς μὲν φύσεώς ἐστιν ἐνέργεια. Πά-
δος δὲ τούτου περὶ ὃ ἡ ἐνέργεια " olov, γένεσις, χαρὰ,
λύπη, ἀγωνία, ἀδημονία, φόδος, ὄχνος, χόπος, ὕπνος,

ἡδονὴ, πόνος, θυμὸς, ἐπιθυμία, τομὴ. ῥεῦσις, φθορὰ,

καὶ τὰ τοιαῦτα ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα, πάθη φυσιχά

εἰσι, xat ἀδιάδλητα, οὐχ ἐφ᾽ ἡμῖν ὄντα " μόνη δὲ ἡ

ἁμαρτία παρὰ φύσιν ἐστὶν, ἐχούσιον xal αὐθαίρετον
τῆς ψυγῆς πάθος χάχιστον οὖσα, καὶ φθορά.

ΚΕΦΑΛ. T.
Περὶ θε.1ήσεως 5.

Θέλησίς ἐστι φυσιχῆ, λογιχὴ ὄρεξις xal πάλιν,

ϑέλησίς ἐστι φυσιχὴ, λογικὴ χαὶ αὐτεξούσιος ὀρεχτι-
xh τοῦ νοῦ χίνησις * τὰ μὲν γὰρ ἄλογα, οὐχ αὐτεξου-
Glo; κινεῖται πρὸς ὄρεξιν, Φυσιχως γὰρ κινουμένης
ἐν αὑτοῖς τῆς ὀρέξεως, μὴ ἔχοντα ἐπιστατοῦντα τὸν
λόγον, ἄγονται ὑπὸ τῆς φύσεως, τῇ ταύτης ὀρέξει
ἡττώμενα, Ὅθεν εὐθέως ὁρμᾷ πρὸς τὴν πρᾶξιν, εἰ

* Greg. Nyss, orat, 5 covtr. Eunom. p. (10,

nium plantarum, ac genus rerum anima penitus
carentium, omnique prorsus augescendi, aut nu-
triendi virtute; rursusque unum genus incorpo-
reorum, ac unum genus corporeorum. Sed et
crealurze omnes, unum vocitatur genus; multse-
creatorum. Omnis denique xubstantia, genos

. CAP. VIII.
880 De operatione.

Üperatio est motus efficax ejus qui agit. Natu-
ralis autem operatio est efficax nature motus;
ut rationalis motus jntellectus, vivere, sentire,
nutrire, crescere, generare, ac motus ex impulsu,
hoc est motus corporis. tem motus imaginationis,

B memoris, irz, eupiditatis, voluntatis, seu appe-

litus animi, ac similia, Hae autem quinque s6
modis babel: aut enjm intellectualis est, ut in

angelis οἱ in omnibus substantiis incorporeis, qua

simplici intuitu intelligunt ; aut rationglis, ut in
hominibus, qui ex incorporea snima ac corpore
concreti, non simplici, sed varia ac raliocinanto
animi applicatione intelligunt ; aut ex virtute ani«
mali proficiscitur, ut .in brutis animantibus, quee
sensu quidem prsedita sunt, minime tamen ratio-
cinantur, nec intelligunt : aut. vegetante, ut in iis
qua sensu destituta, vi tamen altrice, suctrice, ac
generatrice pollent : aut. denique vis illa vitalis
omnino non est; ut in terra ac lapidibus, quibcs
nec animalis, nec altrix, suctrixve facultas inest;

. quanquam mec. eis omnino quzdam operationes

desint.
CAP. IX.
| De passione.

. Passio naturalis ^ est motus psliens palursi
ejus qui patitur; qui quidem est actus naturse,
passio vero illius in quo hic recipitur ; veluti or-
tus, gaudium, tristítia, angor, mœror, dolor, cu-
piditas, sectio, fluxus, interitus, et alia id genus.
Hzc ac similio, passiones sunt naturales et incul-
paue, qua in nostra potestate minime &il» sunt,
Solum autem peccatum nature adversatur, ut

. quod voluntaria liberaque animi passio sit, ejus-
que corruptela. |

CAP. X.

| De volyntate.

Voluntas naturalis est appetitus rationalis. Ac
rursus voluntas naturalis est cupiendi motus,
animi ratjonalis ac liber. Quz enim ratione ea-
rent, libere non moventur ad appetendum. Ezci-
lato namque appeti(4, cum .rgtionem præsidem
non habeant, trabuntur a naturs, cnjus appetitu
vincuntur. Quapropter statim etiam feruntur ad

VARLE LECTIONES.
PEdi. ἤγουν. Edit. χτίσις, τ Cod. S. Hil. μήτε οὖν πάλιν ἐν ἄλλῳ, μὴ ἀμοιρούντων. Quse sic reddere

couatus est. Perionius : Neque rursus aliqua alta, nisi
laciesus assequi non potui, Clarius Reg, et Colb. μ

statu participant, (ute certe quem sensum exhibeant
ἢ ἁμοιρούντων δὲ,

* S. Hil. οἱ Colb. θελήμφτοις

111

S. JOANNIS DAMASCENI.

112

agendum, uisi ^b aliero quopiam prohibeantur; A μὴ ὑφ᾽ ἑτέρου χωλνθᾷ *. Διὸ οὐκ αὐτεξούσιά εἶσιν,

atque 3deo non sui juris ac arbitrii sunt, sed
mancipiorum instar. Rationalis autem natara po-
testatem habet, ut vel cedat appetitui vel non ce-
dat, sed eam superet. Idque ostendit ipsa natura,
cum vits cupiditas rationi cedit, etsi natura pe-
nitius insita est. Hanc enim multi ratlono duce
vincentes, sponte mortem adierunt; cibique, ac
sombi reliquorumque abjecto appetitu, naturam
egerunt libera ratione, non $e abea agi passi sunt.
Uti igitur naturalis appetitus nature omni sensibili
jnest, sic et arbitrii libertas, omni rationali na-

tarz. Quidquid enim est, rationale omnino et libe-

run est; atque in hoe positum, quod esse ad ima-
ginem Dei dicimur. Est ergo naturalis voluntas,
rationalis οἱ libera appetendi vís ac motus. Qus
" autem voluntati subjecta sunt ad appetendum, ea
judicii voluntates et appetitus dicentur. Nam cum
animus sit liber, arbitratu suo ad eorum usum
fertur. 591 Hsc porro sunt, ut comedere, et non
comedere; bibere, et nom bibere; ambulare, et

ἀλλ᾽ ὁπεξούσια" ἡ δὲ λογικὴ φύσις ἐξουσίαν ἔχει ὅπο-
κύψαι τῇ φυσιχῇ ὀρέξει, καὶ μὴ ὑκοχύψαι, ἀλλὰ νι-
χκῆσαι" χαὶ δηλοῖ ἡ φύσις, ζωῆΐς ἔφεσις φυσιχὴ οὖσα,
καὶ ὑπαχύπτουσα τῷ λόγῳ" πολλοὶ γὰρ ταύτην τῷ
ἡγεμόνι 9 λόγῳ νιχήσαντες, ἐχουσίως ἐχώρησαν πρὸς
κἂν θάνατον, xal τροφῆς ὄῤεξιν ἀπεδάλοντο, καὶ
ὕπνου, καὶ τῶν λοιπῶν, ἄγοντες τὴν φύσιν τῷ αὖτ-ο
εξουσίῳ λόγῳ, οὐχ ὑπ' αὐτῆς Y ἀγόμενοι" ὥσπερ
οὖν ἡ φυσιχὴ ὄρεξις πάσῃ αἰσθητιχῇ φύσει ἔγχειται,
αὕτως ἡ αὐτεξουσιότης πάσῃ λογιχῇ φύσει ἔγχειται.
lldv γὰρ λογικὸν αὐτεξούσιον " καὶ τοῦτό ἔστι τὰ xat"
εἰχόνα Θεοῦ. Θέλησις οὖν ἐστι φυσιχὴ, ἡ λογικὴ καὶ
αὐὑτεξούσιος ὀρεχειχὴ δύναμίς τε καὶ κίνησις" τὰ
δὲ τῇ θελήσει ὑποχείμενα, ὧν ἐφίεται t) θέλησις, M-

B γονται θελήματα γνωμικά" οἰκείᾳ γὰρ γνώμῃ. δρμᾷ.

πρὸς τὴν τούφων χρῆσιν ὁ νοῦς, αὐτεξούσιος ὧν
Ταῦτα δέ εἰσιν" οἷον, φαγεῖν, καὶ μὴ φαγεῖν᾽ πιεῖν,
καὶ μὴ αἰεῖν" ἐδεῦσαι, μὴ ὁδεῦσαι" γῆμαι, μὴ γῇ»
μαι’ καὶ τὰ τοιαῦτα, ἅτινα ἐφ᾽ ἡμῖν εἰσιν" ἅτινα
xal αὐτὰ δυνάμεθα, καὶ, τὰ ἀντιχείμενα αὐτοῖς,

pon ambulare; nubere, et non nubere, aliaque ejusmodi quie in nostra voluntate sila sunt; que

et ipsa possumus, quaque iis contraria sunt.

VARLE LECTIONES.
* Edit. χωλυθεΐη. κ R.4 ἡγεμονιχῷ. Υ Edit. ὑπὸ ταύτης -

' 806. Jesu.

IN DISSERTATIONEM CONTRA ACEPHALOS ADMONITIO.

Preeter disserlationem contra Jacobitas, seu Monophysitas, que in hoc priore nostro vo-

e excusa est, breviorem noster auctor hane alteram. De natura composita scripsit δὰ"
versus ejusdem heresis professores, qui alio etiam nomine Acephali tunc temporis appel-
lebantur; quemadmodum expliculmus in adnotationibus ad librum De heresibus. Hsc
quidem Grece Latineque in Basileensi postrema editione prodiit, ut vero castigatior rursum
exiret, Greca contuli cum codicibus Kegio 2926 et altero bibliothece collegii Parisiensis

IQANNOY TOY AAMAXKHNOY
ΠΕΡῚ YNOETOY ΦΥΣΕΩΣ

ΚΑΤᾺ ΑΚΕΦΆΛΩΝ.

andi

5. JOANNIS DAMASCENI
DE NATURA COMPOSITA

CONTRA ACEPHALOS,

4. Ex diverfis naturis natura ona eomposita ἃ ^' Μία φύσις σύνθεφος ἐκ διαφόρων φύσεωγ γίνε.
exsurgit, quando post naturaram eonfttiiclionem — ται, ὅταν ἐνουμένων φύσεων, ἕτερόν τι καρὰ τὰς iw-
diversum quid ab unitis naturis efficitur : atque id θείσας φύσεις ἀποτελεσθῇ - καὶ τὸ ἀποτελούμενον δὲρ

““-" — —

LIIIIVI

115

S. JOANNIS DAMASCENT

i6

Preterea, quonam modo naturarum discrimen A Καὶ πάλιν Πῶς ὁμολογεῖτε τὴν τῶν φύσεων δια «

οὐηθιοπίηὶ ? Nam differentia duas ut minimum res
mier se discrepantes inducit, sive ille noture
sint, vive persons : aut unam personam qua va-
fietur et immutetur secundum accidens separabile.
Quod quidem personarum in Christo discrimen
ἴσα admittat, perspicuam est. Quod etiam ne-
que de differentia ex accidente separabili-profici-
&cente, illud intelligatis, et hoc etiam constat.
Neque enim eum, modo immortalem, et modo
mortalem dicitis, ita ut ab immortalitatis statu ad
mortalitatem &ommuletur, quemadmodum et nos
ἃ morbo ad s3nitatem. Restat igitur ut naturarum
differentiam dicatis (quod et vos ipsi conceditis )
naturarumque discrimen fatentes, primum natu-
ras ipsas agnoscatis quee inter se discrepant : sub-
latis quippe naturis et substantiis, ne substan-
tiales quidem differenti supererunt. Sin autem
quemadmodum wna persona, ita quoque una est

φοράν ; Ἢ γὰρ διαφορὰ τοὐλάχιστον δύο εἰσάγει τὰ
διαφέροντα, ἣ φύσεις, h ὑποστάσεις" f| μίαν ὑπόστα-
σιν ἀλλοιουμένην καὶ μεταδαλλομένην, xatà τὸ χω-
ριστὸν συμδεδηχός. Ὅτι μὲν οὖν οὐχ ὑποστάσεων.
διαφορὰν λέγετε, δῆλον ἐπὶ Χριστοῦ. Ὅτι οὐδὲ περὶ
κοῦ χωριστοῦ συμδεδηχότος 4, xal τοῦτο δῆλον" ob δ

γὰρ, ποτὲ μὲν λέγετε αὐτὸν ἀθάνατον, κοτὲ δὲ θνης
4bv, ἐξ ἀθανασίας τραπέντα εἰς θνητότητα, ὥσπέρ -
ἡμεῖς Ex νόσου εἰς ὑγείαν " λείπεται οὖν τῶν φύσεων.
λέγειν ὑμᾶς * διαφορὰν, d ὡς xal ὁμολογεῖξε " xal τὴν
τῶν φύσεων διαφορὰν ὁμολογοῦντας, πρῶτογ tke φύ-

. σεις ὁμολογεῖν ὧν ἐστιν ἡ διαφορά“ τῶν μὲν γὰρ

οὐσιῶν μὴ οὐσῶν, οὐδὲ αἱ οὐσιώδεις ἔσονται διαφο-
pat. Εἰ δὲ μία φύσις ἐστὶν, ὥσπερ xal μία ὑπόστασις
ἐπὶ Χριστοῦ, διὰ τί φύσεων διαφορὰν λέγοντες, οὗ
λέγετε xai ὑποστάσεων διαφορὰν ἐπ᾽ αὑτοῦ f; Διὰ
τὶ ἐχ δύο φύσεων λέγοντες τὸν Χριστὸν, ob φατε αὖ.
τὸν χαὶ ἐχ δύο ὑποστάσεων ;

in Christo natura : eccur igitur, &dmisso naturarum discrimine, personardim etiam in ípso di-
versitatem non econstituatis * Cur item Christum ex naturis duabus constantem ita docetis, ut ia-
men eumdem et duobes componi personis ipficiemini ἢ

Si Christus uhius est compositze naturse, nequa-
quam consubstantialis est Patri. Simplicis quippe
naturae est Pater: quod autem simplex est, quod-
que compositum est, ejusdem substantiis non sunt.

B2 SiChristus secundum naturam eamdem con-
substantialis est Patri, ac nobis item consubstan-
tialis, profecto unius substanti:e noserimns ac Pater.

Si Christus ejusdem est essentiz et nature ac

Pater, qui quidem natura simplici przditus est : C

cum Christus compositam naturam babeat, du-
plicem profecto naturam habebit, unam simplicem,
compositam alteram.

Si unum et idem sunt, uti placet vobis, natura
et persona, sequetur, ut, cum tres sint in Deitate
»persons, tolidem etiam mature sint; vel, quia
una natura est, una quoque s'& persona ; vel tan-
dem uL communem naturam aliai agnoscatis, et
aliam in individuo consideratam, quam particula-
rem nominare amatis; adeoque non Christum
modo, sed etjam Patrem et Spiritum sanctum du-
plici natdra constare necessario fatebimini ; al-
tera nempe cominuni, et altera composita.

Quod si increata et sine principio est divinitas,
humanitas vero creata, et. initium habuit : quo-
. nam pacto id qued initio caret, et quod initium
liabuit, unius erunt naturæ?

5$. Quia vero* unum ex SS. Athanasio el Cy-
rilo locum proferunt, quo, unam Dei Verbi na-
turam iucarnatam aiunt : Respondemus eamdem
esse horum verborum intelligentiam, ac istorum
que. apud sauctum Gregorium Theologum " ha-
bentur: « Quorum hoc quidem deificat, istud vero
Jeilicatum est. » Quemadmodum enim vox ista,

Ei μιᾶς συνθέτου φύσεως ὁ Χριστός ἐστιν, o0x
ἔστιν ὁμοούσιος τῷ Πατρί" ἀπλῇς γὰρ φύσεως ὁ
Πατήρ᾽ τὸ δὲ ἁπλοῦν xaX σύνθετον, οὐχ ὀμρούσια. ᾿

Εἰ κατὰ τὴν αὐτὴν οὐσίαν ὁμοούσιός ἔστι τῷ Ha
τρὶ, καὶ ὁμοούσιος ἡμῖν ὁ Χριστὸς, μιᾶς οὐσίας ἔσται
ὁ Πατὴρ καὶ ἡμεῖς.

Εἰ ὁμοφυὴς τῷ Πατρὶ ὁ Χριστὸς καὶ ὁμοσύσιος,
ἀἁπλῇς ὄντι φύσεως, ἔχει δὲ xol σύνθετον φύσιν ὁ
Χριστός * δύο ἕξει φύδεις, μίαν ἁπλῆν, xaX μίαν φύν»
θετον.

Εἰ ταυτὸν φύσις και ὑπόστασις xa0' ὑμᾶς, fj τριῶν
οὐσῶν ὑποστάσεων τῆς ἁγίας θεότητος, τρεῖς ἔδονται
αὐτῆς καὶ φύσεις“ f) μιᾶς οὔσης φύσεως, μία ἔσται
xai ἡ ὑπόστασις" ἣ ἑτέραν τὴν κοινὴν φύσιν φατὲ,
καὶ ἑτέραν τὴν ἕν ἀτόμῳ θεωρουμένην, ἦν χαὶ με»
ριχὴν ὀνομάζετε" οὐ μόνον τὸν Χριστὸν, ἀλλὰ
χαὶ τὸν Πατέρα xoi τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἔχειν
ἀναγκασϑήσεσθε δύο φύσεις ὁμολογεῖν, μίαν χοινὴν,
χαὶ μίαν σύνθετον.

El ἄχτιστος xal ἄνάρχος ἡ θεόξης, χτιστῇ δὲ xat
ἠργμένη ἡ ἀνθρωπότης" πῶς τὸ ἄναρχον καὶ τὸ
ἢργμένον μιᾶς ἔσται φύσεως; ;

Y. Ἐπειδὴ δὲ προφέρουσιν ἡμῖν τοῦ ἁγίου "ABa-
νασίου χαὶ Κυρίλλου τοῦ ἁγιωτάτου τὴν χρῆσιν, τὴν.
λέγουσαν, μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγον σεσαρξκω-
μένην, φαμὲν, ὅτι, ἴσον ἐστὶ τούτῳ κἀκεξνο τὸ τοῦ
ἁγίου Γρηγορίῳ, τοῦ Θεολόγου ῥητὸν, τὸ φάσχον *
c Ὧν τὸ μὲν ἐθέωσε, τὸ δὲ ἐθεώθη.» Ὥδεερ γὰρ τὸ
πυρούμεγον, οὗ μεταδο)ὴν δηλοῖ τοῦ πυρυυμένου,

Lih. in, δὲ fide, cap. 1t. * Epist. ad Cled.
VARLE LECTIONES.
ἃ Edit. ów δὲ παρὰ νοῦ Χριστοῦ συμό, ὁ Edit, ἡμᾶ:, Basil. restat ergo 1t... dicatis, f Kdit. ἐπ᾽ αὐτῷ;

Im

DÉ NATURA COMPOSITA.

18

ἀλλ᾽ ἕνωΣιν τὴν πρὸς τὸ πῦρ᾽ οὕτω καὶ ἡ θέωσις, A ignescens, non cjus τοὶ quse ignem. concipit, con-

ἕνωσιν δηλοῖ «pb; τὴν θεότητα, χαὶ ἡ σάρχωσις
ἵνωσιν πρὸς σάρχα. Miíav οὖν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου
γινώσχομεν, τουτέστι τῆς θεότητος αὐτοῦ; δεσαρχο!-
μένην, τουτέστιν ἠἡνωμένην σαρχί" χαὶ μίαν φύσιν
«ἧς σαρχὸς τοῦ Λόγου τεθεωμένην, τουτέστιν fjvu-
βένην θεότητι " ὥστε δύο εἰσὶ φύσεις ἠνωμέναι ἀλ-
λήλαις. Εἰ μὲν γὰρ εἶπε μίων φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου,
καὶ οὐ δ σεσαρκωμέγην, ἀναντιῤῥήτως μίαν ἐδήλου
φύσιν τὸ συναμφότερον εἰπὼν δὲ, μίαν τοῦ Λόγον
poGt*, καὶ προαθεὶς τὸ, σεσαρκωμένην, διὰ τὸ εἰπεῖν,
σεσαρχωμένην, ἐδήλωσε τῆς σαρχὸς τὴν οὐσίαν' χαθὼς
καὶ αὐτὸς ἑαυτὸν ἑρμηνεύων ἐν τῇ πρὸ; Σούχενσον
ἐπιστολῇ φησιν" « Εἰ μὲν γὰρ εἰπόντες μίαν φύσιν
tov Θεοῦ Αόγου, σεσιγήχαμεν, μὴ ἑἐπενεγχόντες
«τὸ, σεσαρκωμένην, ἣν αὐτοῖς ἄρα xal οὐχ ἀπίθαγος
ὁ Mye;, προσποιουμένοις ἐρωτᾷν " Εἰ μία φύσις τὸ
ὅλον, ποῦ τὸ τέλειον ἐν ἀνθρωπότητι; Ἐπειδὴ δὲ,
διὰ τοῦ, σεσαρκωμένην, εἰσηνέχθη τῆς σαρχὸς ἢ
δέλωσις.,. καυσάσθωσαν χαλαμίνην ῥάόδον ἑαντοῖ;
ὑποστήσαντες. » Ἰδοὺ σαφῶς ἀνεῖλε τὸ μίαν φύσιν
λέγειν «b ὅλον, τόντέστι, «τὸ συναμφότερον xal διὰ
νοῦ δ᾽ σεσαρκωμένην, ἔφησεν εἰσενηνέχθαι σαρκὸς
vi δήλωσιν" ἔχομεν οὖν τὴν μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ
Ἀύγου, καὶ διὰ τοῦ, σεέσαρκωμόνην, ἔχομεν τὴν

eápxa. Ἢ δὲ σὰρξ, οὐκ ἀνούσιος" φύσις οὖν τοῦ.

λόγον, χαὶ ἡ ἑνούσιος σὰρξ, δύο οὐσίαι ἔφονται.
Ussm ergo Dei Verbi

versionem significat, sed solai cum igae coniun-
ctionem : eodem medo deifcaiio, conjusmetionem
cum deitate, et incarnatio conjuactionem cum carhe.
Unam igitur agnoscimus naturam Dei Verbi, hec
est divinitatis ipsius, incarnatam, sive carni uni-
tam, nt et unam Verbi Dei naturam. deificatam,
hoc est cum deitate conjunctam. Ex quo confici-
twr ut. dux nature simul uult sint. Nam si
unam duntaxat Verbi Dei naturam dixisset, ucc
subjunxissel incarna(am, sine controversia uterque
locus naturam unaw indicaret : sed. cum uiam
Dei Verbi naturam dicendo, adjecerit incarnatam,
hoc ipso quod incarnatam dixit, carnis substan-
jan; declaravit. Quemadmodum et. ipsemet Cyril-

B ius in epistola ad Successum dictum istud &uuiw

exponens, ait ὃ : « Nam si, cum Dei Verbi natu-
fram diceremus, illic substitissemus, nec sub-
junxissemus, incarnatam , probabilis fortasse fo-
ret ipsorum ratio, ubi hoc a nobis anquirere se
fingunt : Si totum una natura, ubinam sit in hu-
manitate perfectio? Quia vero per hauc vocem,
incatnalam, carnis declaratio invecta ed, desinant
arundineo baculo niti. » En perspicue id sustulit,
quod totum, id est utramque conjunctim, una
duntaxat natura sit : 2c per vocem incarnatam,
carnis declarationem invectam fuisse asseruit,

naturam babemus, ac rursum per hoc vocabulum, incarnaigm, carpem

eism habemus. Porro caro substantia sua non caret, ac proinde natura Verbi οἱ caro subsistens,

dum sabetantis sunt.

V. Διὰ τί δὲ φύσιν θεότητος, xol φύσιν capxh; C. 59g 4. Quid autem caus est, cur divinitatis

ἐπὶ Χριστοῦ ὁμολογοῦντες, xal ἄλλο καὶ ἄλλο λέγον-
τες, δύο φύσεις οὐ λέγετε; ἐχεῖ φούδούμενοι φόδον,
εὖ οὐδεὶς φόδος ; Καίφασιν, ὅτε Ὁ ἀριθμὸς ἀρχή ἐστι
τῆς διειρέσεως" χαὶ τὴν διαίρεσιν φεύγοντες, οὗ
vagav δο τοῦ Χριστοῦ τὰς φύσεις. Πρὸς οὖς λέγο-
prv, ὅτι Πᾶς ἀριθμὸς τῆς ποσότητος τῶν ἀριθμου-
μένων ἐστὶ σημαντιχὸς, οὐ τῆς σχέσεως 5. Τρεῖς γὰρ
ἐνβρώπους λέγοντες, οὐ τρεῖς φύσεις διῃρημένας
Vgnalvousv* xai τρεῖς ὑποστάσεις πὶ τῆς θεότητος
λέγοντες, οὐ διῃρημένας ταύτας ὁμολογοῦμεν. Οὕτω
ΜΆ δύο φύσεις ἐπὶ Χριστοῦ φάσχοντες, καὶ τὸν ἀρι-
ρὸν σημαίνοντες, οὐ προσιέμεθα τὴν διαίρεσιν " ὥσ-
4δῤ γὰρ ἐπὶ τῆς ἁγίας Τριάδος, αἱ τρεῖς ὑποστάσεις
ἀδιδιρέτως ἅμα καὶ ἀσυγχύτως ἤνωνται᾽ ἀδιαιρέτως

naturam et carnis psturam fateamini, atque aliud
ei aliud dicatis, duas tamen naturss minime con-:
cedatis; illic utique trepidantes timore, ubi non

- est timor * ? Illi respondent : Quia numerus divi-

sionis est origo, ideireo duas in Christo naturas
negamus, ne divisionem admittamus. Tum nos
bec illis diclunus, numerum omnem quantitatem
eorum qua numerabiur, designare, non divisio-
nem. Nam cum tres howines dicimus, tres dis-
tinctas naluras non signilcamus : et cum tres
personas in Deitate dieinus, disjunctas illas neu-
tiquam confessi fuerimus *. Ad eumdem modum
duas in Cbristo wmaturss sic asserimus, et nume-
rum -erzprimimus, ut divisionem minime agnosca-

piv, διὰ τὸ μοναδιχὸν τῆς φύσειος, καὶ τὴν ἐν dX) fj- p mus. Ut enim in sancta Trinitate tres person:e

Mig ἀσύγχυτον περιχώρησιν" ἀσυγχύτως δὲ, διὰ
γὴν ὁποστατιχὴν διαφοράν, ἤτοι τὸν τῆς ὑπάρξεως
τρόπον * τὸ ἀγέννητόν φημι, καὶ τὸ γεννητὸν, xal τὸ
ἱκπορευτόν" .xal ὁ ἀριθμὸς τῶν ὑποστάσεων οὐχ
εἰαάγει διαίρεσιν" οὕτω χαὶ ἐπὶ τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγον
ϑαρχώσεως, αἱ δύο φύσεις ἀδιαιρέτως ἅμα xol
ἀσυγχύτως ἤνωνται * ἀδιαιρέτως μὲν, διά τε τὸ μο-
ναϑιν τῆς ὑποστάσεως, χαὶ τὴν ἐν ἀλλήλαις τῶν

! ἔρίεῖ. 2.

* Psal, xt, 6.

indivise et inconfuse copulantur : indivise quidem
propter unitatem mature, et quod in seinvicem ci-
tra confusionem insideant ; inconfuse auteu,
propter personalem differentiam, sive modum
exsistendi (puta ingenitom esse et genitum et
procedere ), neque personarum numerus divisione
inferi: pari quoque modo in Verbi Dei incarna-
tione, nature ἀν simul et sine divisione, necnom

* Lib. iu De fide, cap. ὃ.

VARIA LECTIONES.

5 Deest χαὶ οἱ ηὐ in edit, Basil. οἱ in transtatioue totum istud membrum omissum est.

* Lege «ἰσεως

ς᾽ Edit. τοῦτο,

119 S. JOANNIS DAMASCENT 120
sine confusione inter se conjunguntur : sine divi- A φύσεων ἀσύγχντον περιχώρησιν" ἀσυγχύτως δὲ, διὰ
sione quidem, tum ob unitatem personz, tum quia τὴν οὐσιώδη διαφοράν" τὸ χτιστὸν χέγω, καὶ τὸ
ambe nature citra confusionem jin se invicem ἄχτιστον xai «b θνητὸν xal τὸ ἀθάνατον᾽ xal τὸ
Insident; sine confusione autem, ob substantialem περιγραπτὸν xoi ἀπερίγραπτον, xoi «à τοιαῦτα"

differentiam, creatum, inquam, et increatum, mor-

tale et. immortale, circumsceriptum et incircumsceriptum, aliaque id genus

naturarum divisionem inducit.
5. Quoniam autem a nobis quzrere videntur

qui ea proferunt, qua sibi minime cohsrent,

quod ninürum nulla sit essentia qux hypostasi
sua careat, nullave natura sine persona : atque
adeo inquiunt, Si duas in Christo essentias poni-
tis, duas itidem hypostascs personasque statuatis
oportet : nos nullam quidem essentiam esse
dicimus sine hypostasi, nullamque naturam sine
persona; natura quippe et essentia in bypostasi-
bus et personis considerantur : at essentia ipsa
nullatenus est hypostasis, neque natura est per-
sons. Nam si substantia et natura idem sunt 86
hypostasis, omnino necessarium est, ut in sancta
Trinitate, quemadmodum essentiam unam, unam-
que naturam diclmus, sic unam quoque hyposta-
sim et personam unam confiteamur : aut. cum
wes hypostases et personas prsdicemus, ita tres
etiam naturas et essentlas conüteamur. Consimi-

xa ὁ ἀριθμὸς τῶν φύσεων οὐχ εἰσάγει διαίρεσιν.
: neque etjam numerus

ε΄. Ἐπειδὴ δὲ ἀπορεῖν δοχοῦσι» ἡμῖν ἀδέδαια λὰ»
λοῦντες, ὅτι Οὐχ ἔστιν Οὐσία ἀνυπόστατος, οὐδὲ φύσις
ἀπρόσωπος * δύο οὐσίας xai φύσεις ἐπὶ Χριστοῦ
λέγοντες, ἐξ ἀνάγχνης δύο ἐρεῖτε ὑποστάσεις καὶ
πρόσωπα φαμὲν, ὅτι Οὐσία μὲν ἀνυπόστατος οὐχ
ἔστιν, οὐδὲ φύσις ἀπρόσωπος " ἐν γὰρ ταῖς ϑποστά»
σεσῖ τε xai προσώποις ἡ φύσις θεωρεῖται. Οὐ μὴν
δὲ ἡ οὐσία ὑπόστασίς ἐστιν, οὐδὲ ἡ φύσις, πρόσ-
ωπον. El γὰρ ἡ οὐσία ὑπόστασίς ἐστι, καὶ f) φύσις,
πρόσωπον, ἀνάγχη ἐπὶ μὲν τῆς ἁγίας θεότητος, ἣ
μίαν λέγοντας obsiav, xoi μίαν φύσιν, μίαν ὁμολο-
γεῖν ὑπόστασιν, χαὶ ἕν πρόσωπον “ ἢ τρεῖς ὑποστά»
σεις. ὁμολογοῦντας χαὶ πρόσωπα, τρεῖς ὁμολογεῖν
οὐσίας χαὶ φύσεις. Ὁμοίως καὶ ἐπὶ τῆς ἀνθρωπό-
τητος, ἣ μίαν φύσιν xal μίαν ὑπόστασιν ὁμολογεῖν,
ἣ ἀπείρους λέγειν οὐοίας, ὥσπερ χαὶ τὰς ὑποστάσεις"
ἀλλὰ χαὶ Ex δύο φύσεων λέγοντας τὸν Χριστὸν, ix
δύο αὑτὸν ὁμολογεῖν ὑποστάσεων.

liter in humanitate, aut unamquamque personam naturam unam esse fatendum erit nobis; aut in-
numeras essentias, quemadmodum et personas, admittemus : quinimo Christum ex duabus natu-
ris conpositum dicendo, ipsum quoque ex duabus personis concretum asserere oporteret.

6. Dicimus igitur essentiam in hypostasibus C ς΄. Φαμὲν οὖν, ὅτι ἐν ὑποστάσεσι μὲν ἡ οὐσία

considerari : quapropter et in bypostasi subsistit,
sed hypostasis non est : ac proinde necessarium
mon est, ut quod subsistit, hypostasis dicatur.
Duplici quippe modo, tum hypostasis, tum ἐννπό-
ατάτον, accipitur. Hypostasis enim simplicem ex-
sistentiam quandoque significat : atque hoc sensu
non essentiam modo simpliciter dictam, 95 sed
ct ipsummet accidens designat. Quandoque vero
individuum significat, hoc est personam, qus
quidem seorsim sumpia, hypostasis dicitur, ut
Peirus, Paulus, hie equus, et similia. Ἐνυπόστα-
^ov vero interdum essentiam signiflcat, ut in hy-
postasi consideratam, et per se exsistentem : in-
terdum etíam quodlibet eorum, quae ad hypostasis
alicujus compositionem concurrunt, uti anima el
corpus. Deiias itaque et humanitas Christi reipsa
subsistunt. Habet eni.n utraque communem unam
hypostzsim coropositam. Deitas nimirum ante
sæcula et ab. seterno : caro autem animata et in-
telligens, ab ea in novissimis temporibus as-
sumpia, et in ipsa exsistens, ipsamque liyposta-
sim babens.

7. Aiunt preterea sanctos Patres in Christi
mysterio expouendo hominis exemplum adhi-
buisse : sicut erge una est hominum natura, sic
unam quoque Cl:risti naturam fore.

Sed audiant, velim. Nomen nature de specie

θεωρεῖται, διὸ xal ἐνυπόστατός ἔστιν, ἀλλ᾽ οὐχ ὑπό-
στασις. Οὐκ ἀνάγκη τοίνυν τὸ ἐννπόστατον, ὑπόστα-
σιν λέγεσθαι. "H μὲν γὰρ ὑπόστασις, καὶ τὸ ἐνυπό-
στατον, διττῶς λέγεται. Ἡ μὲν γὰρ ὑπόστασις 1,
ποτὲ μὲν τὴν ἁπλῶς ὕπαρξιν δηλοῖ, καθὸ σημαινό-
μενον, οὗ μόνον τὴν ἁπλῶς οὐσίαν σημαίνει, ἀλλὰ
xai τὸ συμδεδηχός. Ποτὲ δὲ τὸ ἄτομον, ἦτοι τὸ
πρόσωπον ἥτις χαθ᾽ αὐτὸ λέγεται ὑπόστασις " ἥτις
δηλοῖ Πέτρον, Παῦλον, τόνδε τὸν ἵππον, χαὶ τὰ τοιαῦ-
τα τὸ δὲ ἐννπόστατον, ποτὲ μὲν τὴν οὐσίαν ση-
μαίνει, ὡς ἐν ὑποστάσει θεωρουμένην, καὶ αὐὖθ-
ὑπαρχτον οὗταν' ποτὲ δὲ ἕχαστον τῶν εἰς σύνθεσιν
μιᾶς ὑποστάσεως συνερχομένων ὡς ἐπὶ φυχῆς xal
σώματος. Καὶ ἡ θεότης τοίνυν xal fj ἀνθρωπότης τοῦ
Χριστοῦ ἐνυπόστασίς ἐστιν. “Ἔχει γὰρ ἑχατέρα xov
νὴν τὴν μίαν σύνθετον αὐτοῦ ὑπόστασιν" ἡ μὲν θεό-
“ἧς, προαιωνίως xai ἀϊδίως * fj δὲ ἔμψυχος σὰρξ χαὶ
νοερὰ, ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν χρόνων (m αὐτῆ)ς προσλη-
φθεῖσα χαὶ ἐν αὐτῇ ὑπάρξασα, xal αὑτὴν ἐσχηχνῖα
ὑπόστασιν.

ζ΄, Ἔτι φασὶν, ὅτι οἱ ἅγιοι Πατέρες τῷ mapatsly-
ματι τοῦ ἀνθρώπου ἐχρήσαντο ἐπὶ τοῦ χατὰ Χριστὸν
μυστηρίου" μία δὲ φύσις τῶν ἀνθρώπων ἐστί" μία
τοίνυν καὶ τοῦ Χριστοῦ ἔσται φύσις.

᾿Αχουσάτωσαν τοίνυν' Τὸ τῆς φύσεως ὄνομα τλτ-

VARIJE LECTIONES.

! Reg. ἡ δὲ ὑπόστασις,

121

DE NATURA COMPOSITA.

122

«εται xal ἐπὶ τοῦ εἴδους" πάντες μὲν γὰρ ] οἱ ἄν- A etiam usurpatur : quapropter omnes homines unius

θρωποι λέγονται μιᾶς φύσεως elvat, ὡς ὑφ᾽ ἕν εἶδος
«αττόμενοι, τὸ τῆς ἀνθρωπότητος. Οὐ ἃ μιᾶς δὲ φύ-
σεως ὁ ἄνθρωπος, ix φυχῆς ὦ" ! xat σώματος, xal
ἀόρατος ψυχὴ, τῷ ὁρατῷ σώματι ὁμοούσιος. “Ὅταν
μὲν οὖν ἄνθρωπο; πρὸς ἄνθρωπον συγχρίνηται,
ὁμοούσιοι λέγονται, ὡς ὑφ᾽ ἕν εἶδος τελοῦντες, χαὶ
ὡς ἅπαντες ix ψυχῆς xal σώματος συντεθειμένοι,
χαὶ ὡς ἅπαντες δύο φέροντες φύσεις. Ὅταν δὲ
φυσιολογεῖται ὁ ἄνθρωπος, δύο φύσεις ἐπ᾽ αὐτῷ
θεωροῦνται " ψυχῆς λέγω xal σώματος " ἐν μιᾷ συν-
τεθειμέναι ὑποστάσει. Ἐν γὰρ τῇ συγχρίσει τῆς
ψυχῆς πρὸς τὸ σῶμα, «τίς οὕτως ἀνόητος, ὡς ulav
ἀμφοτέρων φύσιν εἰπεῖν ; Ἐπὶ δὲ Χριστοῦ, εἶδος οὐχ
ἔστιν" οὐ γὰρ πολλοὶ Χριστοὶ, ἐχ θεότητος χαὶ ἀν-

esse naluræ dicuntur, ut qui sub una specie, hu-
manitatis scilicet , ccllocantur. Αἱ non perinde
unius nature est bomo, ex corpore el anima
constans. Neque invisibilis anima visibili corpori
consubstantialis est. Quare cum homo homini
comparatur, ejusdem esse nature dicuntur ; quippe
qui sub una specie comprehenduntur, et quia
omnes ex anima el corpore concreli sunt. Αἱ
quando hominis natura physicorum more consi-
deratur, duplex in eo natura perspicitur, puta
anima el corporis, in una bypostasi compositas.
Quis enim tam rudis fuerit, qui, ubi anima cum
corpore confertur, unam amborum esse naturam
dicat? Porro Christi nulla 'est species : neque

8pexótnto; συγχρινόμενοι, ἵνα πάντες ὑπὸ τὸ αὐτὸ B enim multi Christi sunt ex deitate et humanitate

εἶδος ταττόμενοι, μιᾶς λεχθῶσι φύσεως * ἀλλ᾽ εἷς ἐστι
Χριστὸς, ἐχ δύο χαὶ ἐν δυσὶ γνωριζόμενος φύσεσι.
Φησὶ γὰρ ὁ Θεολόγος Γρηγόριος" « Φύσεις μὲν γὰρ
δύο, Θεὸς xai ἄνθρωπος" ἐπεὶ καὶ ψυχὴ χαὶ σῶμα"
viel δὲ οὐ δύο. »

η΄. Ἔτι, πῶς μία xal αὐτὴ φύσις, τὰς ἐναντίας
ἕξει οὐσιώδεις διαφοράς ; El γὰρ τῶν ἐπουσιωδῶν
διαφορῶν ἡἣ οὐσία ἀναμέρος xal οὐ " χατὰ ταυτόν
ἐστι δεχτιχή" πῶς τῶν οὐσιωδῶν ; Δῆλον γὰρ, ὡς
ἀδύνατον ἐν τῇ αὐτῇ οὐσίᾳ τὰς ἐναντία: οὐσιώδεις
εὑρεθῆναι διαφοράς" οὐ γὰρ ἢ αὐτὴ οὐσία λυγιχὴ
ἔσται, xal ἄλογος " ἣ χτιστὴ χαὶ ἄχτιστος.

"Ett, τὰς οὐσίας αἱ συστατιχαὶ τῶν οὐσιῶν δια-
φοραὶ συνιστῶσι" διὸ «al οὐσιώδεις χαὶ συστατιχαὶ
λέγονται, καὶ ἐν ταῖς οὐσίαις ὑφίστανται. Εἰ οὖν
τὰς συστατιχὰς τῶν οὐσιῶν διαφορὰς ἐπὶ Χριστοῦ
ὁμολογεῖτε, ἀνάγχη καὶ τὰς οὐσίας ὁμολογεῖν. Τίνων
γὰρ ἔσονται ; καὶ μὴ συνιστῶσαι οὐσίας, περιττῶς
ἴοονται.

Ἔτι, εἰ μίαν φύσιν τῆς θεότητος χαὶ τῆς ἀνθρω-
πότητος τοῦ Χριστοῦ λέγετε, εἴπατε ἡμῖν, ποίᾳ
φύσει ὁ Χριστὸς πέπονθεν; Τῇ συνθέτῳ, δῆλον
ἐρεῖτε" μίαν δὲ λέγοντες, ἐξ ἀνάγχης αὐτῇ καὶ τὸ

constantes, ut omnes suh cadem specie collocati,
unius naturz dicantur. Quin potius unus est Chri-
stus, ex duabus, inque duabus naturis agnoscen-
dus. Gregorius siquidem Theologus ait *: « Due
quidem sunt natura, Deus et homo, quenmad-
modum anima οἱ corpus : ai non item duo fi-
lii. 1

8. Ad hzc, -quinam fleri potest, ut. una eadem-
que natura substantiales differentias babeat, que
secum invicem pugnent? Nam si accidentaliom
differentiarum vicissim duntaxat, et non secundum
idem, capax sit, quonam pacto substantiales admise-
rit? Perspicuum est enim fleri non posse ut in una
eademque natura differentiz contraria reperiantur
nam alioqui eadem essentia tum rationalis erit, tum
rationis expers, creata pariter et increata.

Praterca, differenti: essentiales essentias con-
stituunt : quapropter, (um essentiales dicuntur,
tum constituentes, atque. in essentiis subsistunt,
Quod si igitur constituontes essentiam differentias
in Christo confitemini, essentias quoque confiteri
necessarium erit vobis. Quarum enim alioqui fo-
reni? ac nisi essentias constituant, frustra utique -
fuerint.

596 Insuper, si unam duntaxat ex deitate ct
humanitate naturam Chrisli esse asseveratis, qua
tandem natura passus sit, velim indicetis nobis.
Composita, utique dicelis : cumque unam esse

πάθος προσάψετε" xal ἔσται χαθ᾽ ὑμᾶς, καὶ ἡ θεότης p statuatis, ipsi quoque perpessionem ex» necessi-

xdi ἀνθρωπότης τοῦ Χριστοῦ παθητή.

Ἔτι, εἰ μία φυσις σύνθετός ἐστι τοῦ Χριστοῦ, fj
καθητὴ ἔσται μόνον, fj ἀπαθὴς μόνον, ἢ παθητο-
αταϑὴς, xal χατὰ ταυτὸν παθητὴ καὶ ἀπαθής " f
τρεπτή " xal ποτὲ μὲν παθητὴ, ποτὲ δὲ ἀπαθής" ἢ
μέρος αὐτῆς παθητὸν, xol μέρος αὐτῆς ἀπαθές "
οἷον οὖν βούλεσθε τῶν ἀσεδειῶν ἕλεσθε. El γὰρ ma-

tate attribuetis. lgitur ex vestra sententia fiet, ut
im Christo tam deitas, quam humanitas passa
fuerit.

Rursumque, si una Christi natura composita est,
vel illa passibilis solum est, vel impassibilis tan-
tum, vel simul passibilis et impassibilis, et secun-
dum idem, vel denique pars illius paseibilis est,
alia impassibili manente. Ex his igitur impietali-
bus, quam malueritis, eligite. Nam si duntaxal

* loc. cit.
YARLE LECTIONES.
) Mss. μὲν οὖν. k Deest οὐ in cdit.
qst 5 Edit. xai οὐχ αὐτῶν.

! Deest etiam ὧν. n Edit. àx δύο, cod. Soc. Jes. ἐχ δύο φερόμενοι

123

S. JOANNIS DAMASCENI

195

paseibilis est, profecto Clristus non e$t Dens..Bf A θητὴ μόνον, οὐ θεὸς ὁ Χριστός" el δὲ ἀκαϑῇς μόνον,

autem tantummodo impassibilis est, Chrigtus
home uon fuerit. Quod si modo passibilis, et
modo impassibilis, ex suspte natura perpessioni
obaoxius non est, meque natura a perpessione
liber, sed per aceldens. Quod enim ἃ natura insi-
tum est, id non mulstur. Sin autem pars illius
passibilis est, et pars impassibilis, atque utrique

parii a natura paratum est ut sit hoc quod est,

ejusdem natur: omnino partes non [uerint : atque
adeo duplici natura constabit Christus ; ut proinde
non natura qu:edam sit, sed hypostasis. Nam fieri
non potest, ut eadem natura passibilis eit simul et

impassibilis :

οὖκ ἄνθρωπος ὁ Χριστός. Εἰ δὲ ποτὲ μὲν παθητῆ,
ποτὲ δὲ ἀπαθὴς, οὗ φύσει ἔσται παθητιχὸς 5, οὐδὲ
φύσει ἀπαθὴς, ἀλλὰ κατὰ συμδεδηχός. Τὸ γὰρ φύσει
πέεφυχὸς, οἷ. μεθίσταται. Εἰ δὲ xai μέρος αὐτῆς
παθητὸν, καὶ μέρος ἀπαθὲς, φύσει δὲ ἑχάτερόν ἐστιν,
τοῦθ᾽ ὅπερ ἐστὶν, οὗ τῆς αὐτῆς ἔσται τὰ μέρη φύ-
σεως " xai οὕτω δύο φύσεων ἔσται ὁ Χριστὸς, ὃς οὗ
φύσις ἐστὶν, ἀλλ᾽ ὑπόστασις. Τὴν γὰρ αἀχὴν φύσιν
παθητὴν, ἅμα καὶ ἀπαθῆ εἶναι, ἀμήχανον" ἅμα γὰρ᾽
«ὧν ἐναντίων οὐπιωδῶν διαφοῤῶν δεχτιχὴ εἶναι, ἡ
μία καὶ αὐτὴ οὐσία οὐ δύναται.

quippe cum una el eadem essentiz

cssentialium differentiarum, quæ invicem pugn nt, neutiquam capax sit.

9. Degique hoc nobis velim dieatig, num divi-
uam natüram Christus habest. Habere profecto
dicetis. Sed nunquid et humanam babet? Atque
istud oinnino fatebimini, nisi aperto capite, impie-
latem ostentare vultis. Divina igitur natura et hu-
mana natura, aut una est natura, aut dux. 8i

unam dixeriiis; Pater ejusdem nobiscum essentis.

erit. Sin autem dus, et non una ; cur ergo, abjeeto
fastu, ejusque parente diabolo, unum Christum,
vnum Filium, unum Dominum, unam hypostasim
ex duabus naturis, et duas naturas, in duabusque
naturis, nobiscum non confitemini ? Nam zi Christum
duas naturas nunquam habuisse pronuntiatis, quid
frustra unius. ipsum naturz post unitionem esse
dicitis? Bin autem ante unitionem duplicis ipsum
maturm sic concedatis, ut unius duntaxat ipsun
post unitionem esse profiteamini; recta prorsus
, veritatem impugnatis. Nam cum ante unitionem,
sive ante divinam incarnationem, unius simplicis
naturæ, diviuz scilicet, una esset hypostasis, ne
Christus quidem erat, aut dicebalur : nisi forte
cum prophetico sermone id pronnntiabatur quod
futurum erat. Quamobrem aut duas iu Cbristo na-
turas prorsus auferte ; aut sí duas naturas proprias
post unitionem Christo attribuere non sustinetis,
- "duplici ipsum conatitigse natura dicite, priusquam
ex Virgine carnem assumeret. Nos 3utem non ita
sentimus, neque haec est pars Jacob * : sed intra
quetatis repagula conaistentes, unam ex deitate et

0. Ἔτι, τοῦτο εἴπατε ἡμῖν * ἔχει θείαν φύσιν ὁ
Χριστός : Ναὶ, ἐρεῖτε, κάντως. Ἔχει δὲ xai ἀνθρὼ-
κίνην; Καὶ τοῦτο οὖν ὁμολογήσετε, εἰ δὴ μὴ γυμνῇ
τῇ κεφαλῇ ἀσεδεῖν βουληθείητε. Φύσις οὖν θεία χαὶ
φύσις ἀνθρωπίνη, μία φύσις ἢ δύο; ᾿Αλλ᾽ εἰ μίαν᾽
εἴπητε, ἔσται ὁ Πατὴρ ἡμῖν Ρ ὁμοούσιος. EL δὲ δύο
χαὶ οὐ μία, τί μὴ τὸν τῦφον σὺν τῷ τούτου γεννήῇ“
τορι, διαδόλῳ φημὶ, paxpàv ἀποῤῥίψαντες, μεθ᾽
ἡμῶν ἕνα Χριστὸν, ἕνα Vidv, ἕνα Κύριον, μίαν ὑπό-
στασιν àx δύο φύσεων, καὶ δύο φύσεις, xal ἐν δυσὶ
φύσεσι, μετὰ τὴν ἕνωσιν ὁμολογήσητε;; El μὲν vàp -
οὐδέπκυτε δύο φύσεων τὸν Χριστὸν ὁμολογεῖτε, τί
μάτην μιᾶς αὐτὸν φύσεως μετὰ τὴν ἕνωσιν λέγετε ;
Εἰ δὲ πρὸ τῆς ἐνώσεως δύο φύσεων αὐτὸν φάσχοντες,
μιᾶς ὁμολογεῖτε μετὰ τὴν ἕνωσιν, ἄντικρυς ἀπομά-»
χεσθε τῇ ἀληθείᾳ. Πρὸ γὰρ τῆς ἐνώσεως, ἤτοι «fe
θείας σαρχώσεως, μιᾶς φύσεως ἀπλῆς, ἦτοι τῆς θείας,
μέα τελῶν ὑπόστασις, οὐδὲ Χριστὸς ἦν, οὐδὲ ὠνομά»
ζετο, εἰ μὴ προφητιχῷ λόγῳ τὸ μέλλον προεχηρύτ-

4ετο, Ἢ τοίνυν παντελῶς τὰς δύο φύσεις ἐπὶ Χριστοῦ

ἀναιρήσητε, fj διφνᾶ πρὸ τῆς Ex Παρθένον λέξητε
τὸν Χριατὸν σαρχώσεως, μὴ διδόναι αὐτῷ τὰς χυ-
plo; οὔσας αὑτοῦ δύο φύσεις μετὰ τὴν ἕνωσιν ἄγ.
ἐχόμενοι. Ἡμεῖς δὲ οὐχ οὔτω φρονοῦμεν, οὐδ᾽ αὕτη
μερὶς τοῦ Ἰαχώδ. ᾿Αλλ᾽ ἐν τοῖς ὅροις τῆς εὐσεδείας
ἱστάμενοι, φαμὲν ix θεότητος xal ἀνθρωπότητος
Εἰαν ὑπόστασιν σύνθετον. Αὕτη γὰρ ἡ προαιώνιος
τοῦ θεοῦ Λόγου ὑπόστασις, σχηνώσασα ἐν τῇ γαστρὶ
τῆς ἁγίας ᾿Δειπαρθένου, ἐν αὐτῇ ὑπεστήσατο σάρχα

humanitate compositam hypostasiu dicimus. Nam p ἔμψυχον λογιχὴν, αὐτὴ χρηματίσασα τῇ ἐμψύχῳ καὶ

ipsa antiquior seculis Dei Verbi hypostasis, in
'sanelz et perpelu: Virginis utero habitando, car-
nem anima et ratione instructam in eo sumpsit in
unitatem persone, οἱ $97 carni animatz et ra-
tionali facta est hypostagis; atque unus Christus
vx perfecta divinitate et humanitate perfecta factus
est; unus ipse Dei hominisque Filius, idem ipse
«uus Do:ninus; perfectus Deus et perfectus hoo ;
totas Deus, et totus hemo, unitis inter se sine
coufusione, mutatione ac divisione waturis. Sine

* Jerem. x, 10.

λογικῇ σαρχὶ ὑπόστασις" καὶ γέγονεν ἐχ τελείας
θεότητος χαὶ τελείας ἀνθρωπότητος, εἷς Χριστός"
εἷς Υἱὸς ὁ αὐτὸς, Θεοῦ τε καὶ ἀνθρώπου" εἷς Κύριος
ὁ αὐτός * Θεὸς τέλειος, χαὶ ἄνθρωπος τέλειος,
Ὅλος θεὸς καὶ ὅλος ἄνθρωπος " ἀσνγχύτως ἐνωθει-
σῶν τῶν φύσεων ἀλλήλαις, αὶ ἀτρέπτως, xal
ἀδιαιρέτως. ᾿Ασυγχύτω; uév* φυλάττει γὰρ ἑχάστῃ
φύσις τὴν ἑαυτῆς διαφοράν τὸ ἄχτιστον, fj θεότης "
τὸ χτιστὸν, ἡ ἀνθρωπότης " τὸ ἀπαθὲς, ἢ θεότης" «ὃ
παθητὸν, ἡ ἀνθρωπότης, xat τὰ τοιαῦτα, ᾿Ατρέπτως

VARLE LECTIONES.

Ὁ Xdit. παθητή. Ὁ Edit. ἡμῶν,

"Ὸ

δὲ, Utt μεμένηχεν ἐχάστη φύσις ἀναλλοίωτος *
τραπεῖσα εἰς ἑτέραν, οὐδὲ μία σύνθετος χρηματισασχ
ψύεις, ἀλλὰ δύο ὑπάρχουσαι xal διαιωνίζουσαι.
᾿Αδιαιρέτως δὲ, ὅτι ἥνωνται ἀλλήλαις καθ᾽ ὑπόστα-
σιν, μίαν ἔχουσαι ὑπόστασιν, τὴν προαιώνιον μὲν,
ἀσώματον, xal ἁπλῆν, ἐπ᾽ ἐσχάτων δὲ τῶν χρόνων,
ix «rc ἁγίας ᾿Αειπαρθένου σωματωθεῖσαν ἀμεταδλή-
τως " ὑπάρχει γὰρ τοῦτο χἀχεῖνο" ἀσώματος μὲν, τῇ
ἀνάρχφῳ᾽ θεότητι - ἐνσώματος δὲ, τῇ ἠργμένῃ, ἥτοι
«ἢ προσληφθείσῃ capxi* αὕτη δέ ἐστιν ὁ προαιώ-
wo; Υἱὸς χαὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ὅς αὐτός τέ ἐστιν
ἀσώματος ὡς θεὸς, καὶ ἐνσώματος, ὡς ἐπ᾽ ἐσχάτων
γενόμενος ἄνθρωπος. Ἥνωνται τοίνυν αἱ φύσεις,
παϑ' ὑπόστασιν μίαν, xat περιχωροῦσιν.

DE NATUBA COMPOSITA.

126

οὗ Α confusione quidem : utraque etenim natura diífe-

rentiam suam conservat : divinitas, ut increata sit ;
lumanitas, ut.creata : divinitas ut impassibilis ;

"humanitas, u( pati possit, aliaque id genus. Sine
mulatione vero; quia ambe naturse variationem

nullam admiserunt, adeo uL aeutra in alteram
conversa sit, nec üna composita coaluerit, sed dass
exsistant, atque in eternum maneant. Tandem sine
divisione; quippe cum in unitatem personz con-
jungantur,: unamque habeant hypostasim, illam
videlicet quae cum ante szcula incorporea ac sim-
plex esset, eztremis temporibus ex sancta et per-
petua Virgine citra conversionem facia est cor-
porea. Nain et hoc et. illud est, id est, incorporea

quidem ob divinitatem expertem principii; corporea vero propler carnem assumplam que initium
babuit. Illa autem est sempiternus Dei Filius et Dei Verbuw, qui idem ipsc tum corporis expers est uti
Deus, tum corpore praeditus, in quantum in novissimis diebus factus est homo. Uuite sunt igitur
BMarz in una persona, atque in se invicem immeant.

[- Ὅτι ἡ μὲν ψυχὴ παθητῇ οὖσα, τοῦ σώματος B — [Quoniam auima, ut que pati potest, inciso

Vspvouéveu , αὔτη μὴ τεμνομένη. cuvaAyel xal
φάσχει τῷ σώματι“ ἡ δὲ θεότης οὐ συνέπασχε τῷ
οὗματι, ὥστε θεότητα μὲν παθοῦσαν οὐ λέγομεν"

corpore, etiamsi non ineidatur, nihilominus una
cum corpore patitur et. dolet : verum divinitas
sunul cum corpore non patiebatur. Átque ea de

εὐδὲ πάλιν Θεὸν διὰ σαρχὸς παθόντα.] causa passam esse divinitatem non dicimus, nec

rursus Deum passum esse per carnem.]

VARIÆ LECTIONES.

4 Desunt hzc in Regio cod., et inutilia censuit Dillius. Spectare videntur ad argumentum 12.
Πρ -»--ςς------- Φ -ἔὉ -- -Ο---- -θ-ς-----ς-----------ς--οΟ-- ---αο--ς-----------------«---Ἐ---- --- - MN

IN DISSERTATIONEM QUÆ SUBSEQUITUR ADMONITIO.

eio

Combefisius t, UI Auctar. Biblioth. PP. Grec. Joannis Damasceni dissertationem. De duabus
coluntatibus edidit cum opusculis aliis ad heresim Monotheletarum spectantibus. Hujus
Grecam dictionem, ut jacet in editione Basileensi anni 1575, contulerat cum Regio cod.
3926 ; necnon cum duobus aliis, quorum alter est decantatissimus codex sancti Hilarii Picta-
viensis, alter recentissimus chartaceus ; jui ambo ex Tiliana quondam bibliotheca in no«
stram transierunt. Ex duobus hisce codicibus, ac preesertim ex recentiori, vir doctus deprom- -
sit ea omnia, qui intra textum, sed uncinis clausa, edenda cerisuit : quee vero ipse adjectitia
ut plurimum esse nullus dubito; quippe que in Colbertinis 4780 et 1690 vetustissimis, opti-
meque note, non compareant ; uti nec in antiqua translatione Latina, quam Henricus no-
Bler Gravius una cum aliis Damasceni operibus Coloni& evulgavit. In: Bac veteri translatione
jucubratio ísta in varia capita distribuitur.

Singulari ista dissertatione Monophysitas una expugnat .auctor eum Monotheletarum reli-
quiis : quia, ut alibi dietum est, ac theologi omnes norunt, postreme hujus heresis proge-
nitores, unius in Christo nature asserlores erant : quod ut faciliori negotio $48 conficerent,
anicam Christo voluntatem et operationem aseripserant; hoc in primis causaü, quod ex du-
plicis operationis coufessione, persona duplex, nedum dupiex natura, subsequeretur. Joannis
.Dostri Damasceni evo, Monotheletarum, qui Monophysite non essent, sectam ex toto fuisse
exstinctem.a(flirmare non ausim : non solum quia initio seculi octavi Philippicus imperator
herum errorem, synodo Constantinopoli coacta anno 712, instaurare curaverat, sed etiam

ter Maronitas, quos Kutychius Alexandrinus, aliique Orientales scriptores perhibent, exo«
' sos Tuisse tam Catholicis, quam Jacobitis : illis quidem propter voluntaus unius et operationis
confessionem ; istis vero, quia duas naturas forsitan agnoscebant. Quanquam diximus elim
non uno in loco, auctorem opusculi, De hereticis qui veniunt ad Ecclesium, quod Combeti-
sius, t. If Auctar. edidit, hoc Maronitis attribuere, quod quartam Chalcedonensemve syno-
dur, uti quintam el sextam exhorrerent : insuper Joannem Damascenum eosdem Theopa-
schiarum atque adeo Monophysitsrum hærésis reos peragere. Quidquid id est , ad auctoris
etiam nosti etatem quam proxime accedit Harmasius Monotheleta Alexandrinus, de quo

121 S. JOANNIS DAMASCENI $23

fit mentio in insigni illa epistola sanoti Sophronii ad Sergium CP. interpolatione, quam do-
ctissimus Joannes Cotelerius edidit ex Regio cod. in notis tomi I Monum. Eccles. Grece,
quamque hic denuo Grece Latineque recitare supervacaneum iore non puto. Post hec ita-
que sancti patriarche Hierosolymitani verba, que leguntur t. VI Concil. Labb. col. 91:
Καὶ τὴν ἀσέδειαν σύστοιχοι, habetur in laudato codice: Πρὸς τούτοις ἀνάθεμα ἔστωταν xal χατάθεμα,
Κύρος ὁ τῆς ᾿Αλεξανδρέων μοιχὸς ἀθεσμότατος, Θεόδωρος Φαρανίτης, Σέργιος Κωνσταντινουπόλεως, Ὁνώ-
puc Ῥώ "ἧς, οἱ τῆς τῶν Μονοθελητῶν αἱρέσεως ἀρχηγοὶ χαὶ συνήγοροι " Πύῤῥος, Παῦλος, Πέτρος, οἱ τῆς
βασιλίδος πρόεδροι, τῆς ἀσεῦδείας δὲ πρόθδολοι, ἑαυτοῖς xa τῇ ἀληθείᾳ μαχεσάμενοι" Μαχάριος ᾿Αντιο-
χείας, καὶ Στέφανος ὁ τούτου μαθητῇ;, χαὶ ἀπονοίας διδάσχαλος Πολυχρόνιος, νέος Σέμων μάγος " καὶ ὁ
χατὰ τὴν ᾿Αλεξάνδρειαν μέχρι νῦν τῇ ἀληθείᾳ μαχόμενος, ᾿Αρμάσιος, τὸ χάθαρμα, ot τε σὺν αὑτοῖς alperi-
xoi, καὶ τῇς ὀρθοδοξίας πολέμιοι, Σαρακηνιχῷ φρυάγματι σεμνυνόμενοι" Prater hos anathema sint et
catathema Cyrus Alexandrine Eclcesie scelestissimus adulter, Theodorus Pharanita, Sergius
Constantinopolitanus, Honorius Romanus. Monotheletarum heresis duces et patroni, Pyrrhus,
Paulus, Petrus, regie quidem urbis antistites, verum impietatis propugnatores ; secum et cum
veritate pugnantes; Macarius. Antiochenus, ejusque disctpulus simu due amentia magister Ste-
phanus : Polychronius, novus Simon Magus ; et qui Aiezandrie adhuc. verutatem oppugnat
Harmasius piacularis homo, quique cum illis haeretici atque orthodoxe fidei hostes, Sarrace-
nico fetu dati. Hoc postremo loco discimus, qui essent Harmasitee illi, quorum mentio fit
in scholio ad Anastasii Hodegum, p. 252 : Οὕτως ἁρμόσασθε πρὸς αὐτοὺς κατὰ τὸν προχείμενον σχο-
Tb, τοὺ: μὲν Ἰαχωδίτας, περὶ φύσεως * τοὺ; δὲ ᾿Αρμασίτας, περὶ ϑεανδρικῇς ἐνεργείας " ic ad propo-
situm modum finemque agite, contra Jacobitas quidem, de natura : contra Harmasitas vero
de operatione theandrica. Ubi sane puri puti Monotheletse, a Monoph sitis seu Jacobitis,
diversi indicantur : qui tamen iidem prorsus non erant ac Maronite ibani montis ejusque
vicini& incol&, qui ea &tate Mardaite audiisse referuntur. In illo additamento Honorius qui-
dem de more censetur inter Monotheletice heresis patronos et duces. Ceterum Damasce-
nus noster eum omisit in opusculo De recta sententia, etin alia fidei Expositione, quam
. posthac Latine saltem dabimus ex interpretatione Arabica. S. Germanus CP. in synodo centum
episcoporum, quam celebravit cirea annum 715, anathemati subjecit, Σέργιον, Kópov, Πύῤῥον,
Πέτρον, Παῦλον, xat Ἰωάννην. Sergium, Cyrum, Pyrrhum, Petrum, Paulum et Joannem, nuperum
scilicet decessorem suum, pretermisso Honorio, ut colligitur ex libello Synodico,! syn. 181.
Hunc itidem excusatione dignum esse innuit Eutychius Alexand. t. Il Annal. p. 329 et 330.
Ambo utique, quantum capio,:propter apologias quas sanctus Maximus pro ejus defensione
scripserat. B

TOY AYTOY |
ΠΕΡῚ TON EN TQ XPIXTQ ΔΥῸ GEAHMATON

KA) ENEPTEION ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ IAIOMATON* EY ἘΠΙΔΡΟΜΗ͂Σ AE ΚΑΙ ΠΕΡῚ
AYO ΦΎΣΕΩΝ, ΚΑΙ ΠΕΡῚ ΜΙ͂ΑΣ ὙΠΌΣΤΑΣΕΩΣ..

$29 EJUSDEM
DE DUABUS IN CHRISTO VOLUNTATIBUS

ET OPERATIONIBUS, DEQUE NATURALIBUS RELIQUIS PROPRIETATIBUS.
UBI OBITER DE DUABUS NATURIS ET UNA RYPOSTASI.

4. Qui duas naturas et upam personam ín Do-A α΄. Οἱ δύο φύσεις xat μίαν ὑπόστασιν ἐπὶ τοῦ
mino nostro Jesu Christo esse profitentur, hi certe — Kuplou ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁμολογοῦντες, διπλᾶ
duplices sc diversas naturarum proprietates na- μὲν xai διάφορα τὰ τῶν φύσεων φυσιχὰ ἰδιώματα
turales, simplices autem illas quz persone conve- συνομολογεῖν ὀφείλουσιν, ἀπλᾶ δὲ τὰ τῆς ὑποστά-
niunt, confiteri debent. Fieri enim non potest, ut σεως. ᾿Αμῆχανον γὰρ φύσιν συστῆναι ixib; τῶν
natura consistat sine proprietatibus, quz sunt ipsi κατ᾽ αὐτὴν 5 φυσιχῶν ἰδιωμάτων, συνι:τώντων τε

VARIÆ LECTIONES.,

* Dasil. x3! αὐτῶν.

129 DE DUABUS YOLUNTATIBUS. 130

αὐτὴν, xai ἀποδια!ρούντων Ex. τῶν λοιπῶν φύσεων * A naturales, a quibus constituitur, et ἃ celeris na-
ὧν τὸ ἄθροισμα iv ἑτέρῳ οὐ θεωρηθήσεται b εἴδει, turis distinguitur : ita ul universs nunquam in alia
᾿Αδύνατον δὲ αὖ πάλιν, thv μίαν xal τὴν αὐτὴν — specie considerentur. Fieri rursus non potest, ut
ὑπόστασιν * μὴ κεχρῆσθαι τοῖς χαραχτηριστιχοῖς 88 et eadem persona designantibus suis consti.
καὶ συστατικοῖς αὐτῆς, xai ἀφοριστιχοῖς ix τῶν Iuentibusque, ac discernentibua a caeteris ejusdem
λοιπῶν [ὁμοειδῶν 4] ὑποστάσεων * tol; ὑποστατι- — speciei personis, proprietatibus personalibus, in-
κοῖς, φημὶ, ἰδιώμασι 5. Συμδεδηκότα δὲ ταῦτα xal — quam, carcat, quas eruditi accidentia et adveutitia.
ἐπουσιώδη χαλεῖν ἔθος τοῖς κερὶ ταῦτα δεινοῖς, ὧν — vocare solent, quaque universe in una alia per-
«τὸ ἄθροισμα ἐφ᾽ ἑτέρας ὑποστάσεως θεωρηθῆνλι sona nunquam reperiuntur. Natura omnis compo-
ἀμήχανον. Πᾶσα ὑπόστασις σύνθετος ἐχ διαφόρων — sita, ex diversis naturis constans, naturarum illa-
φύσεων συντεθειμένη, τὰ φυσιχὰ ἰδιώματα τῶν — rum proprietates necessario complectitur; tametsi
τοιούτων φύσεων xat! ἀνάγχην Eyec* x&v. σύγχυσις confusio in unione occurrat, Quanquaro enim ignis
ϑεωρῆται € ἐν τῇ ἑνώσει. Τὸ γὰρ πῦρ, καὶ τὸ ὕδωρ εἰ aqua omnino contraria. sunt ; estque ignis cali-
ἱναντία εἰσὶ παντελῶς" τὸ μὲν γὰρ πῦρ θερμὸν καὶ — dus ac siccus; aqua vero frigida et humida : cum
ξηρὸν, τὸ δὲ ὕδωρ, ψυχρὸν καὶ ὑγρόν" ἀλλ' ἡνίκα — tamen conflatur corpus ex quatuor elementis, qua-
συντεθῇ σῶμα ἐχ τῶν τεσσάρων στοιχείων, τὰς τέσ- B iuor habet. qualitates , calorem, et siccitatem, et
capa; ἔχει ποιότητας, θερμότητα, xal Enpótnsa, — frigus, et humorem. Si igitur ubi confusio perspi-
xai ψυχρότητα, xai ὑγρότητα. El οὖν ἔνθα σύγχυς — cilur, naturales rerum ex quibus compositio fit,
σις θεωρεῖται, ἀνάγχη θεωρεῖσθαι τὰ φυσιχὰ ἰδιώς — proprietates perspici necesse est ; quanto magis
ματα τῶν συνθέτων δ, πόσῳ μᾶλλον ἐπὶ sf; &suys — inea conjunctione que confusionis omnis expers
χύτου ἑνώσεως. est |
f. Φύσις μὲν γὰρ φύσει συγχρίνεται, καὶ φύσεως $. Enimvero natura cum natura comparatur;
διαφέρειν λέγεται, ἦτοι εἶδος εἴδους, ταῖς οὐσιώδεσι — atque ab alia natura, id est, species a specie, essen-
χαὶ φυσικαῖς διαφοραῖς. Ὡσαύτως ὑπόστασις ógo- iialibus naturalibusque differentiis secerni dicitur.
εἰδεῖ ὑποστάσει συγχρίνεται καὶ διαφέρειν τῶν Similiterque hypostasis cui ejusdem generis hy-
ὁμοειδῶν ὑποστάσεων λέγεται, τοῖς τῶν ὑποστάσεων — postasi confertur, atque ab ejusdem speciei hy-
χαραχτηριστιλοῖς ἰδιώμασιν * οὐ μὴν ὑπόστασις — postasibus, per proprietates illas quibus hypostases
ἐτεροειδεῖ ὑποστάσει συγχρίνεται, ὡς ὁπόστασιςς. — sigillantur, differre dicitur : haud vero hypostasis,
Τὰ γὰρ ὑποστατιχὰ τοῦ Πέτρου τυχὸν ἰδιώματα, qua hypostasis, cum diversz speciei hypostasi
πρὸς τόνδε τὸν βοῦν συγχρινόμενα, φύσιν μᾶλλον c comparatur. Hypostatice enim Petri, v. gr., pro-
ἀφορίζει, xal οὖχ ὑπόστασιν" οὐ γὰρ λέγομεν δια-ς prietales, sí cum hoc bove conferantur, naturam
φέρειν τόνδε τὸν ἄνθρωπον τοῦδε τοῦ ἵππου, ὅτι ὁ potius, uon hypostasim discernent. Neque enit
μὲν ψαλαχρὸς, ὁ δὲ εὐχαίτης * οὐδὲ ὅτι ὁ μὲν μαχρὸς, — hunc hominem ab illo equo differre dicimus, quod
ὁ & χολοδός ἀλλ᾽ ὅτι ὁ μὲν λογιχὸς, ὁ δὲ ἄλογος — hic calvus sit, ille bene comatus; nec quod ille
οὐδὲ ὅτι ὁ μὲν υἱὸς τοῦδε, ὁ δὲ τοῦδε. El δὲ εἴπομεν, — magno sit corpore, bic parvo : sed quod ille ratio-
ὅτι ὁ μὲν υἱὸς Νέστορός ἐστιν, ὁ δὲ νἱὸς τοῦδε τοῦ — nis sit compos, bie expers : neque item quod hic
ἵκπου * καὶ ὁ μὲν σοφὸς, ὁ δὲ ἄσοφος, φυσιχαὶ δια — hujus, ille illius sit filius. Sin bunc Nestoris, 530
φοραὶ τάττονται, Αἴ γὰρ ὑποστατιχαὶ διαφοραὶ τῶν illum equi filium dicamus : atque alterum quidem
ἀνθρώπων πρὸς ὑποστατικὰς διαφορὰς ἵππων, φυσι. — sapientem, alterum vero sapientie expertem, jam
χαὶ λογίζονται’ διὸ xal ἐπὶ τοῦ Kuplou ἡμῶν Ἴησοῦ — statuuntur naturales differentiz. Hominum enim
Χριστοῦ, τὸ τοῦ σώματος σχῆμα, καὶ ὁ τῆς ὄψεως, — singulorum liypostatica differentim, si cum equo-
εἴτουν τοῦ προσώπον, χαραχτὴρ, καὶ τὸ εἶναι αὐτὸν — rum hypostaticis differentiis comparantur, natura-
viv τῆς Παρθένου, πρὸς τὸ εἶναι αὐτὸν Υἱὸν τοῦ les censentur. Quamobrem etiain in Domino nostro
θιοῦ ἀσχημάτιστον, οὐχ ὑποστάσεών ἔστιν ἀφορι- — Jesu. Christo, sí figuram corporis, vultusque aut
σειχὰ, ἀλλὰ διαφόρων φύσεων. Ὅτε yàp ix δύο D oris lineamenta, et quod sit Virginis Filius, ad eam
φύσεων μία ὑκόστασις σύνθετος γένηται, ταῦτά τε — rationem referas, qua Dei Filius omnis expers figurae
Xkxslvz * τουτέστι τά τε τῆς θείας φύσεως [φυσιχά — exsistit, nom ad personas, sed ad naturas discernen-
«€ καὶ h| ὑποστατιχὰ ἰδιώματα, τά τε τῆ: ἀνθρω- — das hec pertinebunt. Quod enim ex duabus naturis
«ἰνης φύσεως, τῆς αὐτῆς ὑποστάσεως ὑποστατιχὰ — una composita hypostasis efficiatur, tam hz, quaui
γίνετα: 1. illi , id est, tam divivze, quam humanz naturz, na-
turales pariter et personales proprielaies, unius ac
ejusdem personz fiunt proprietates hypostaticse.
γ΄. Σοφῶς 1 οὖν ὁ Δημιουργὸς φύσεών τε, τουτέστι 9. Sapienter igitur universi Conditor plurimas
τῶν εἰδῶν, πλείστην διαφορὰν ἐποιήσατο, πρὸς ἕν. — naturarum specierumve differentias procreavit ut

VARIÆ LECTIONES.

» Nostri 2 ἐν οὐθετέρῳ ῥηθήσεται. * Reg. διαφέρειν, Noster chartac. διαφέ εἰν αὐτοῖς τοῖς, ἃ Hanc
vocem ia solis codicibus nostris reperi. * In N. chart. additur ὑποστῆναι. asil, xai θεωρεῖται. Colb.

ϑειωροῖτο. δ Lege συντεθέντων, αἱ versus finem dissertationis, et. sensus postulat, ἃ Hc €oJ. S. Hil.
i! Deesin Basil. | Basil. Colb. 1 σοφός. Po

131 . S. JOANNIS DAMASCENI 132
tum sapienti, tum potentie suz divitias osten- A δειξιν τοῦ πλούτου τῆς αὐτοῦ σοφίας 4ε xai δυνάν-
éerct; quo injecta sui admiratione, desiderabilis μεως ὡς ἂν θαυμαζόμενος ποθοῖτο πλέον * ποθού-
amplius fieret; desideratus cogitaretur , et cogita- μένος δὲ voolco Κ΄ νοούμενος δὲ, θεοειδὲ ; és pyátores
tus intcllectusque, ad divinam similitudiuem trans- τὸ νοερὸν ζῶον xa loyuxóv* δι᾽ ὃ xai τὰ πλήθῃ
ferret animal, quod mentis et ralionis est pamti- τῶν εἰδῶν ἐτεχτήνατο * « Τὰ γὰρ ἀόρατα αὑτοῦ ἀπὸ
ceps * ; cujus gratia multitudinem specierum fabri- χτίσεως xóapou, τοῖς ποιήμασι νοούμενα χαθορᾶ»
catus est: «invisibilia enim ipsius a creatura ται" » xal, « 'Ex καλλονῆς ! χτισμάτων ἀναλόγως
mundi per ea qua» facta sunt, intellecta conspiciun- ὁ γενεσιουργὸς χαταλαμδάνεται. ». Ὑποστάσεων δὲ
tur *. » Et : « A specie creaturarum per proporlio- πάλιν xa0' ἔχαστον εἶδος διαφοράν τε xal τὴν πρὸς
nem Creator comprehendi potest *. » Rursus vero ἀλλήλας συνάφειαν ἐποιήσατο * συνάφειαν μὲν φυσι»,
in unaquaque specie hypostasium, cum differen- — xfjv * κᾶσαι γὰρ αἱ ὑπὸ τὸ αὐτὸ εἶδος ὑποστάσεις,
tiam, tum earum inter se convenientiara fecit: ita τῷ λόγῳ τῆς φύσεως ἦνωνται " διαφορὰν δὲ ὑποστα-
tamen ut convenientia quidem sit naturarum; quia τιχὴν διαχέχριται γὰρ ἀλλήλων χαραχτηριστιχοῖς
hypostases omnes, quz eidem speciei subjiciuntur, τισιν ἰδιώμασιν * ἐπειδὴ γὰρ τὸ povabuxby m, ἀχοι-.
mature ratione cohzxrent : hypostasium vero diffe- νώνητον xal ἀμείλικτον, ἡ δὲ πρὸς τὰ ὁμοειδῇ xov- ᾿
rentia, eo quod propter impressas quasdam pro- B νωνία ἡδὺ xat μειλίχιον " [πᾶν γὰρ ζῶον τὸ ὅμοιον
prietates inter se discrepant. Quoniam enim soli- — àvaná: ] καὶ αὕτη πρώτη ἡ [μόνη] μαχαρία, xel
tudo quidpiam est a consortio abhorrens et moro- — &vapyoc xaX ἀνώλεθρος φύσις, τρισὶν ὑποστάσεσιν
sum ; societas autem cum ejusdem naturz rebus, ἐνθεωρεῖται" φησὶ γὰρ dj ἀνυπόστατος σοφία" « Ἐγώ
dulce quiddam ac suave : quia omne animal dili- εἰμι 7| προσέχαιρεν" » ὁ Πατὴρ xal Θεὸς δηλαδή"
git sui simile *; eam ob causam, prima hiec et 8601 διὰ τοῦτο xa0' ἔχαστον τάγμα τῶν ἀγγελιχῶν δυνά-
beata, principio carens, atque immortalis natura, μεων διαφόρους ὑποστάσεις ἐδημιούργησεν" οὗ μὴν
in tribus personis conspicitur. Ait enim subsistens ἀλλὰ xai xa0' Exacvov εἶδος, ὡς ἂν κοινωνοῦντες
Sapientia : « Ego sum, qua oblectabatur *; » nempe ἀλλήλοις φύσεως ^, xapstev ἐν ἀλλήλοις " xal φυσικῇ
Deus et Pater, quamobrem non in singulis modo σχέσει συναπτόμενοι, ἀλλήλων κήδοιντο xal φιλιχῶς.
angelicarum virtutum ordinibus bypostases varias — «pbc ἀλλήλους 5 διάκοιντο. Ἡ δὲ τῶν ὑποστάσεων
condidit, verum etiam in quacunque specie : uti διαφορὰ, τὸ οἰκεῖον διαχρίνει τοῦ ἀλλοτρίου [οὐ]
mature communione consociate, invicem gaude- χατὰ γένος xal χτῆμα " ὡς ἂν ἕχαστος τὸ οἰχεῖογ
rent, ac naturali devinciæ consuetudine , mutuam ἐπιγινώσχων φροντίζοι, xat μὴ ἐπιδαίνοι ὡς οἰχείῳ,
sui curam gererent, amica erga se invicem neces- τῷ ἀλλοτρίῳ * xol ὡς ἂν ἡ ἐχάστου ὕπαρξις Tutos
situdine. Hypostasium autem differentia, quod '* ρίζοιτο. Χρὴ τοιγαροῦν «bv πέρί τινος ποιούμενον
cujusque est discernit, tum generis ratione, lum ζήτησιν εἰδέναι πρῶτον 4, τί ἐστιν" εἶθ᾽ οὕτως,
possessionis οἱ rei : ut quisque quod suum est «i Ev ἣ δύο εἰσί, Τοῦτο δέ φημι περὶ τῶν ἐπὶ τοῦ
dignoscens, ejus curam sgat, nec rem alienam uti Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ζητουμένων, xat θελην
$uam invadat; et ut cujusque exstantia definiatuP μάτων, xat ἐνεργειῶν, xaX λοιπῶν ἰδιωμάτων. ᾿Αλλ᾽
et innotescat. Operz iyitur pretium sit, ut qui de ἕνα τοῦτο σαφέστερον γένηται, εἴπωμεν πρῶτον τί
realiqua moturus est quastionem, primum cogno- διαφέρει φύσις ὑποστάσεως * xal τότε ápibtiuax
scat, quid illa sit; tumque sitne unum, an duo, γνωσόμεθα, τά τε συστατιχὰ τῆς φύσεως, xai τὰ
erquirat. lloc autem dico de Domini nostri Jesu τῆς ὑποστάσεως ἰδιώματα. Kal εἶτα σχεψόμεθα, περὶ .
. Ghristi voluntatibus et operationibus, S3] nee- τῶν ἐν τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ, εἴτε ἀπλᾶ
non de proprietatibus reliquis, de quibus hie nobis εἴη, εἴτε διπλᾶ, | m
quzritur. Quod ut flat planius, dicamus primo quid naturam inter et personam. intersit; tuncque li-
quido cognoscemus, quanam naturz, ac quaenam hypostasis proprietates constituenles sint, ac tum.
demum, num ea, que in Domino nostro Jesu Christo exsistunt, simplicia sint, an duplicia, con-
giderabimus. ΝΕ
&. Natura quidem, secundum sanctos Patres, D δ΄, Φύσις μὲν οὖν ἔστι χατὰ τοὺς ἁγίους εἰπεῖν.
commune quiddam est et indeflnitum; sive spe- Πατέρας, τὸ χοινὸν καὶ ἀόριστον " ἦτοι τὸ εἰδιχώ»
cies specialissima; puta homo, bellua, volucre, τατον εἶδος * οἷον, ἄνθρωπος, θηρίον, ζῶον, πτηνὸν,
equus, bos, canis : hypostasis autem quiddam est ἵππος, βοῦς, [κύων.] Ὑπόστασις * δὲ, τὸ μεριχὸν,

! Vide Greg. orat. 24, p. 543. * Rom. 1, 30. * Sap. xin, 5. * Lib, : Rhet., et vin et x Moral.
5 Prov. viti, 90. |

VARLE LECTIONES.

k Ed:t. £voixo, Vetus interpr. desideratus uniatur,— ! Reg. Ex χαλλονῆῇς xal μεγέθονς. Sap, xm, 5 ix με-
ἔθους χαλλονῖς. "In Nostro additur τουτέστι τοῖς συμδεθηχόσι. Quod esse Scholium autumo. 5. Ambo
Kostri χοινωνῶσι, xal vocac σχέσει συναπτόμενοι ἀλλήλοις βοηθῶσι, xa φροντίζωσιν. 'H δὲ τῶν. * Basil.
φρὸς ἀλλήλων. Colb. 1 ἀλλήλοις... P Soli Nostri. negationem οὐ babent. Gombefisius legendum putst οὐ
χατὰ γένος, xaX κατὰ χτῇμα, vel ἀλλὰ xasà χτήμα. Annon vero auctor significat discrimen esse personarum,
nt quzelibet idquod sibi ex generc, seu ortu proprium est, possideat. 4 Nostri : πρότερον. * Nostri φανερῶς,
expositio est vocis, ἀριδήλως, " Reg. et Colbertini cum Basil. ὑπόστασιν. Vetus interpr. hypostaein.

133

DE DUABUS VOLUNTATIBUS.

134

xol καθ᾽ ἑαυτὸ ὑφεστὸς, οὐσία τι; μετὰ συμδεδηχό- A singulare per se cousistens; nimirum substantia

«ὧν, τὴν xa0' αὑτὸ ὕπαρξιν, ἰδιαιρέτω; xot ἀπο-
«ετμημένως τῶν λοιπῶν ὑποστάσεων, ἐνεργείᾳ καὶ
«πράγματι, χληρωσαμένη * τὸ χοινωνοῦν μὲν τοῖς
ὁμοειδέσιν ἀτόμοις τῷ λόγῳ τῆς φύσεως * συμδεδη-
xéc δέ τισι χαὶ χαραχτηριστιχοῖς ἰδιώμασι τὴν
πρὸς τὸ ὁμοφυές τε xal ὁμοειδὲς ἄτομον, ἔχον δια-
φοράν. Kol ἁπλῶς εἰπεῖν, φύσις ἐστὶ τὸ χοινόν "
οἷον ἡ ἀνθρωπότης 5. Ὁ Πέτρος γὰρ ἄνθρωπός

ἐστι, χαὶ ὁ Παῦλος, χαὶ οἱ λοιποὶ χατὰ μέρος ἄν-

ϑρωποι. Ὑπόστασις δὲ, τὸ μεριχόν " ὁ δεῖνα. Ὁ
Πέτρος ὑπόπτασίς ἐστι, χαὶ ὁ Παῦλος ἄλλη ὑπόστα-
σις. Οὐχέτι δὲ ὁ Πέτρος φύσι: [λλὴ] xat ὁ Παῦλος
ἄλλη φύσις * ἀλλ᾽ ὁ Πέτρος ὑπόστασις, ἔχων τελείαν
τὴν αὐτὴν φύσιν τῆς ἀνθρωπότητος, διὸ xal τέλειός

ἔστιν ἄνθρωπο:. Καὶ ὁ Παῦλος ἄλλη ὑπόστασίς B

ἔστιν, ἔχων τελείαν τὴν αὐτὴν φύσιν τῆς ἀνθρωπό-
τητος * χαὶ τὴν μὲν φύσιν τὴν αὐτὴν τελείαν ἔχει
ἑκάστη ἀνθρώπων ὑπόστασι;, οὐ τὴν αὐτὴν δὲ ὑπό-
στασιν δ, Οὐδὲ γὰρ μίαν ὑπόστασιν ἔχουσι πάντες
el ἄνθρωκοι. "AX)oc γάρ ἔστιν ὁ Πέτρος, καὶ ἄλλος
ὁ Ἰδαῦλος. ᾿Αλλὴ ὑπόστασις καὶ ἄλλη" οὐχ ἄλλη δὲ
φύεις ὁ Βαῦλος, χαὶ ἄλλη ὁ Πέτρος * πάντες γὰρ ol
ἄνθρωποι μιᾶς φύσεώς εἰσιν [ οὐχὶ δὲ ὑποστάσεως.
Ὁμοίω; χαὶ ὁ ἵππο:, ὁ λευχὸς, xal ὁ ὀξύς * ὡσαύ-

τως καὶ ὁ βοῦς ὁ μονόχερως, καὶ ὁ χύων ὁ μιχρὸς,᾿

χαὶ ὁ λέων ὁ χωλός. ] Καὶ ταῦτα μὲν περὶ φύσεως
καὶ ὑποστάσεως πρὸς τὸ παρόν. Εἴπωμεν δὲ καὶ τί
ἐστι φυσιχὸν ἰδίωμα, χαὶ τί ἐστιν ὑποστατιχὸν ἰδίω-
μα, καὶ τὴν τούτων διαφοράν.

ε΄. Φυσιχὸν μὲν οὖν ἰδίωμά ἐστι, τὸ τὴν φύσιν
φυνιστῶν, οὗ χωρὶς o0 δύναται συστῆναι ἡ φύσις, ἧς
ὑπάρχει ἰδίωμα οἷον τὸ ζωτιχὸν, τὸ λογιχὸν *, τὸ
διλητιχὸν, τὸ αἰσθητιχὸν, τὸ βαδιστιχὺν, τὸ ἀνα-
«νεη)στιχὸν ἐπὶ τοῦ ἀνθρώπου, xal τὰ τοιαῦτα. Ὁ
τὰρ μὴ λογιζόμενος, οὐχ ἔστιν ἄνθρωπος. Οὐχ ἐγέ-
veto γὰρ ἄνθρωπος μὴ λογιζόμενος, εἴτε χαλῶς, εἴτε
κακῶς. Ὁμοίως οὐδὲ ὁ μὴ αἰσθανόμενος, μηδὲ βα-
δίξων, μηδὲ ἀναπνέων. Φυσιχὸν οὖν ἰδίωμά ἐστι τὸ
συνιστῶν τὴν φύσιν, χαὶ χωρίζον εἶδος ἀπὸ εἴδους,
«ουτέστι φύσιν ἀπὸ ἄλλης φύσεως, καὶ ἐν ἑχάστῃ
ὑποστάσει τοῦ αὐτοῦ εἴδους θεωρούμενον" olov τὸ
λογιχόν. Συνιστᾷ γὰρ τὴν φύσιν τοῦ ἀνθρώπον, ὡς
ἐν τῷ ὄρῳ αὐτοῦ λαμόανόμενον. “Ανθρωπος γάρ

quedam instructa suis accidentibus, 4.28 suam
per se, proprie, ac seorsim a reliquis hypostasi-
bus, actu ac reipsa sortita sit exsistenfiam : ut
quidem naturz ratione, cum ejusdem natura indi-
viduis communionem haheat; quibusdam vero
accidentibus proprietatibusque quibus sigillatur,
ab ejusdem nature et speciei individuis differat.
Quin etiam, ut uno verbo dicam, natura est. illud
quod commune est, ut humanitas. Petrus. enint
homo est, οἱ Paulus, ac reliqui singuli homines.
Hypostasis vero, quod est singulare, ut hic et iile.
Petrus hypostasis est, ac Paulus alia hypostasis :
non item Petrus alia natura cst, ac Paulus alia :
sed Petrus est hypostasis, perfectam babens na-
turam humanitatis, atque adco est perfectus ho«
mo. Itemque Paulus alia est hypostasis, eamdem
ipsam babens perfectam humanitatis naturam. Ac
eamdem quidem perfectam naturam habet una-
quaque humana hypostasis : non autem universi
bomines eamdem hypostasim habent. Alius enim
e«t Petrus, et alius Paulus; alia atque alia ambo
hypostasis : baud vero alia Paulus natura est, ac
alia Petrus. Omnes enim homines unius naturse
sunt; δὶ non ilem unius hypostasis. Sinili quo-
que ratione equus alhus aut velox; bos unicor.
nis; canis item parvus, ac leo claudus. Atque
haec quidem de natura et hypostasi : modo dicen-
dum, quid nature, quidve personz proprietas sit,
quidve inter ea discriminis intersit.

$. Noture quidem proprietas est id quod con-
slituit naturam, sine quo natura cujus est pro-
prietas, constare non potest : ut vila, ratio, vo-
luntas, sensus, incessus, respiratio in howinc, 86
similia. Quod enim ratione non utitur, liomo non
est, Nec enim fuerit homo, qui non ea bene uta-
tur, aut male : vyeque etiam ille, qui non senuat,
non incedat, non respiret. Naturae igitur proprie-
tas est, quod constituit naturam, speciemque a
specie secernit; hoc est naturam unam ab alia
natura : quod item in qualibet ejusdem speciei
hypostasi perspicitur, ut rationale. Efficit eniu
hominis naturam, cum in ejus dellnitione suma-
tur. Est enim homo auimal rationale mortale :

ἔστε, ζῶον λογιχὸν θνητόν * χαὶ χωρίζει τὸ λογιχὸν, Ὦ discernitque rationale hominem ab omnibus quas

tiv ἄνθρωπον ἐκ πάντων τῶν ἀλόγων xal γὰρ πᾶς
ἄνθρωπος λογιχός ἐστιν. Ὁ γὰρ μὴ ὧν λογιχὸς οὐχ
ἔσειν ἄνθρωπος " ἀδύνατον γὰρ ἄνθρωπον μὴ εἶναι
ζῶον λογικὸν θνητόν.

᾿φ΄, Ὑποστατιχὸν δὲ ἰδίωμα, τὸ χωρίζον ὑπόστα-
εἰν ἀπὸ ἄλλης ὑποστάσεως " οἷον, τὸ σιμὸν, τὸ λευ-
xbv, τὸ μέλαν, τὸ φαλαχρὸν xal τὰ τοιαῦτα. Οὐ γὰρ

rationis expertia sunt, Omnis enim hono ratio-
nis est particeps. Neque eniin qui rationis parti-
ceps non est, 589 is est homo. Quippe fleri non
potest, ut homo non sit animal rationale mortalo.

6. Hypostatica autem proprietas est, quod hy-
postasiu ab hypostasi alia sccernit ; ut puta simi-
tas, candor, atror, calvitium, et hujusmodi. Neque

VARIÆ LECTIONES.

' ]n cod.

πέρας, ὁ xa0' ἕχαστον ἄνθρωπον (lege &v0puno;) προσωπιχῶς τῶν

Bgpestasis est, uti quidem censent philosophi, proprietatum collectio; «t autem l'atres, quisque homo per-
* Nosiet 1- λογιχόν. Sicque emendatum reperi in Colb. 4780; cod. S. Hil. πολετιχόν.

135

S. JOANNIS DAMASCENI

136

enim omnes hoimines pressis sunt naribus; se. A πᾶς ἄνθρωπος σιμός * ἀλλ᾽ ὁ μὲν σιμὸς, ὁ δὲ γρυπὸς,

alius est. pressis, alius aduncis, alius recte cam-
positis: néc omnis homo est albus; sed hic albus,
ille niger, alter triticeo colore ac utroque tempc-
ratus : nec omnis calvus; sed unus calvus, alter
Comalus, sive capillorum multitudine ornatus.
Alque, ut summa dicam, in natura humana, om-
nia qua fuerunt a conditore Dee quibusque homi-
nibus concessa, naturs proprietates sunt, velut

ὁ δὲ εὕρινος. Οὔτε πᾶς ἄνθρωπος λευχός ἀλλ᾽ ὁ μὲν
λευχὸς, ὁ δὲ μέλας, ὁ δὲ σιτόχρους " οὐδὲ πᾶς &v-
θρωπος φαλαχρός * ἀλλ᾽ ὁ μὲν φαλακρὸς, ὁ δὲ χομή-
τῆς * τουτέστι δασύθριξ. Καὶ ἀπλῶς εἰπεῖν ἐπὶ τῆς
ἀνθρωπότητος ὅσα πάντες οἱ ἄνθρωποι ἔχουσιν ἐχ
ποῦ Δημιουργοῦ δοθέντα, φυσιχά εἶσιν ἰδιώματα,
κατὰ ποὺς ἁγίους Πατέρας, καὶ τὸν ἀληθῆ λόγον "
«ά τε τῆς πλάσεως, xai τὰ τῆς χαταχρίσεως *.

et sanctis Patribus visum est, ἃς vera ratio suadet; qui minirum constitutionis sunt ac dislin-

ctionis.

1. Natura siquidem vis est divino jussu spe- B ᾿ Φύσις γάρ ἔστι δύναμις, ἐκ θείου προστάγματος

ciei cuique concessa, pro cujus ratione compa- .

Yala est agere et pati. Quamobrem habere oculos
et nares, menmbraque reliqua, hoc nature est.
Qui enim uno horum aliquo privatus est, is
haudquaquam homo est perfectus. Eorum autem
differentia ad hypostasim spectat. Puta aspectus
el videre natura sunt ; diversitas autem aspectus,
id est valentis et imbecilli, penes hypostasini
est. Cibi appetitus οἱ comestio sunt nature ;
diversorum autem ciborum cupiditas, cupi-
ditas item vel intensa vel remissa, ad hypostasim
pertinent. Voluntas ac velle, est quid naturse:
diversa quidem voluntas, diversisque modis velle,
hypostasis est. Si qua porro ejusdem speciei by-

δοθεῖσα ἑχάστῳ εἴδει, καθ᾽ fjv ἐνεργεῖν καὶ πάσχειν
πέφυχεν. Ὥστε τὸ μὲν ἔχειν ὀφθαλμοὺς, καὶ ῥῖνας,
xai τὰ λοιπὰ τῶν μελῶν, φυσικόν ἐστιν, 'O γὰρ
ἑνὸς τούτων ἐστερημένος, οὐκ ἔστι τέλειος ἄνθρω-
«-ος. Ἢ δὲ τούτιυν διαφορὰ, δποστατιχή " fj ὄρασις,
καὶ τὸ ὁρᾷν, φυσιχόν * ἣ δὲ διάφορος ὅρασις, τουτ-
ἐστιν dj χαλὴ χαὶ ἢ χαχὴ, ὑποστατιχή ἐστιν. Ἐπι-
θυμία τῆς βρώσεως, καὶ αὐτὴ ἡ βρῶσις, φυσιχή
ἐστιν" ἡ δὲ τῶν διαφόρων βρωμάτων ἐπιθυμία, καὶ
ἡ διάφορος ἐπιθυμία, d) ἐπιτεταμένη τε καὶ &ver-
μένη, ὑποστατιχή * 4$ βέλησις χαὶ τὸ θέλειν, φυσι»
xóy * ἡ δὲ διάφορος θέλησις, xat τὸ διαφόρως θέλειν,
ὑποστατίχόν Y. "Oca δὲ τινὲς ἔχουσι τῶν ὁμοειδῶν
ὑποστάσεων, τινὲς δὲ οὐχ ἔχουσιν, ὑποστατιχά εἶσιν

postases habent, ac quedam non habent, ea hy- C ἰδιώματα.

postatice proprietates sunt.

8. Itaque scire convenit humanam omnem hy-
postasim habere ut sit; utque ex nibile a Condi-
tore rerum producta sit; hoc est ut ait. aliquid
creatum : ut vita, facultate sgendi, sentiendi,
intelligendi, ratione, et appelitu, seu voluntate
predium sit : ut ex essentia el aecidentibus con-

sistat. Hec igitur essentialia sunt ac naturalia s .

eorum vero peculiaris ac diversus motus, hypo-

statica differentia est. Eamdem natoram designat -

horum participatio : exsistendi autem modus, et
cujusque discreta seorsim ac propria per se sub-
sistentia ei compactio, peculiarisque ac proprius
modus et motus, diversusque naturalium usus,
discretas ostendit hypestases, et facit ut multi
homines dicantur. Atque adeo *, quandoquidem
jn Patre et Fiiio et Spiritu cancto exstantia diver-
$a est, tres sunt bypostases : quod vero quaeque
illarum, non seursim ac separatim velit et opere-
tur, sed conjunctim, unaque ratione, ideo non
tres dei sunt, sed unus Deus. His ita statutis, vi-
deamus, num in Christo duæ sint nature; tum-
que sciemus, num duplices habeat naturz proprie-
(ates, Natura enim sine suis na(uralibus ac. cons
stituentibus proprietatibus constare non potest.

* Greg. orat. 29, ac passim alibi.

€. Εἰδέναι τοίνυν χρὴ, ὅτι πᾶσα ἀνθρώκων δπκός-
στασις, ἔχει τὸ τε εἶναι, xal τὸ ἐχ μὴ ὄντων εἰς
«τὸ εἶναι ὑπὸ τοῦ Δημιουργοῦ παρῆχθαι " τουτέστι
τὸ χτιττὸν, τό τε ζωτιχὸν, xal ἐνεργητιχὸν, καὶ al-
φθητιχὸν, χαὶ νοερὸν, xai λογικὸν 2, καὶ ὀρεκτικὸν,
τουτέστι θελητιχόν" καὶ τὸ ἐξ οὐσίας 6 xal συμδεδηῃ-
κότων ὑφίστασθαι" ταῦτα οὖν οὐσιώδη εἰσὶ καὶ φυ-
σιχά, Ἡ δὲ τούτων ἰδιότροπος καὶ ἰδιαίρετος xivn-
σις, ὑποστατιχὴ διαφορά. Τὸ μὲν ἀρ μετέχειν
τούτων, τὸ ταυτὸν τῆς φύσεως παρίστησιν. Ὃ δὲ
«ρόπος τῆς ὑπάρξεως, xal ἡ ἀποτετμημένη b, καὶ
ἰδιοσύστατος ὑπόστασις, καὶ σύμπηξις Exáctou, χαὶ
ἡ ἰδιότροπος xai ἱἰδιοχίνητος xai d διάφορος τῶν
φυσιχῶν χρῆσις, ἀποτετμημένας τὰς ὑποστάσεις
δείχνυσι, χαὶ πολλοὺς λέγεσθαι τοὺς ἀνθρώπους
ποιεῖ, Ὥστε ἐπὶ Πατρὸς, χαὶ Υἱοῦ, xai ἁγίου Πνεύ-
ματος, ἐπειδὴ μὲν διάφορος ἡ ἐχάστου ὕπαρξις,
τρεῖς ὑποστάσεις εἰσίν, ᾿Επειδὴ δὲ οὐχ ἰδιοτρόπως,
οὐδὲ ἀδιαιρέτως, xat ἀποτετκμημένως ἐχάστη θέλει.
χαὶ ἐνεργεῖ, ἀλλ᾽ ἐνιαίως, οὐ τρεῖς θεοὶ, ἀλλ᾽ εἷς
Θεός * τούτων οὕτως εἰρημένων, ἴδωμεν εἰ δύο φύ-
σεις εἰσὶν ἐν τῷ Χριστῷ, καὶ οὕτω γνωσόμεθα, εἰ
διπλᾶ ἔχει τὰ φυσιχὰ ἰδιώματα * ἀδύνατον γὰρ φύ-
σιν συστῆναι ἐχτὸς τῶν φυσιχῶν καὶ συστατιχῶν
αὑτῆς ἰδιωμάτων.

VARIES LECTIONES,

* Reg. τῆς χράσεως. 7 Haec habent codd. mss. 5 Mss. λογιστιχόν.
id. Petav, t. IV Theol. dogm. lib. v, c. 7, n. 5.

ὑποτετμημένη.

* Basil. ἐξ οὐσιῶν. b Edit,

131

DE DUABUS VOLUNTATIBUS.

138

η΄. Τέλειος Θεὸς ὁ Χριστὸ; xal τέλειος ἄνθρωπος, A 8. Christusne Deus perfectus cst, ac perfectus

χαὶ μετὰ τὴν χαθ᾽ ὑπόστασιν τῶν φύσεων ἕνωσιν ;
τέλειος ἐν θεότητι, xal τέλειος ἐν ἀνθρωπότητι;
Ναὶ πάντως. Θεότης δὲ xal ἀνθρωπότης, μία φύσις,
ἢ δύο; Δύο ὡς ἀληθῶς ἄλλη γὰρ φύσις θεότητος,
xai ἄλλη φύσις ἀνθρωπότητος. Οὐχοῦν δύο φύσεις
ἐν τῷ Χριστῷ, χαὶ ἐν δύο φύσεσιν ὁ Χριστὸς, εἴπερ
θεός ἔστι τέλειος, καὶ ἄνθρωπος τέλειος.

Καὶ πάλιν" "Ex δύο φύσεων τὸν Χριστὸν ὁμολο-
τοῦμεν ; Πάντως. Διὰ τί ἐκ δύο; Ὅτι Ex. θεότητός
ἔστι xal ἀνθρωπότητος. Τί γάρ; τὸ εἰπεῖν θεότητα
χα! ἀνθρωπότητα, δύο φύσεις παριστᾷ; Πάντως’
οὗ γὰρ μία φύσις θεότητος καὶ ἀνθρωπότητος.

homo, post ipsam. quoque naturarum unitionem:
perfectus iu deitate ac perfectus in humanitate?
539 Sic plane. Deitas autem et humanitas, una
natura, an dux? Duz revera. Ália namque est
deitatis natura, et alia natura humanitatis. Ergo
duz sunt in Christo nature cstque Christus. iu
duabus naturis ; siquidem perfectus Dcus et homo
perfectus exsistat.

Preterea : Christumne ex duabus naturis confi-
temur? Utique. Quorsum ex duabus?! Quia ec
deitate et humanitate. Quid enimvero? voces illa,
deitas, et humanitas, naturas duas exhibcnt?
Plane : non enim est una natura deitatis et liu-
manitatis.

E'ca- Ὁμολογοῦμεν τὸν Χριστὸν μετὰ τὴν ἕνωσιν B. Tum vero. Nunquid Chriztum confitemur post

ἐν θεότητι xal ἀνθρωπότητι; Πάντως. Οὐχοῦν el
μετὰ τὴν ἕνωσιν ἐν θεότητι xat ἀνθρωπότητι ὁμολο-
τοῦμεν αὐτόν" θεότης δὲ xal ἀνθρωπότης δύο φύ-
σεις, καὶ οὗ μία" &v δυσὶ φύσεσιν αὐτὸν ὀὁμολο-
γοῦμεν. |

KaV* πάλιν) Εἰ ἔχει ὁ Χριστὸς * τὴν φύσιν τοῦ
Πατρὸς, καὶ μετὰ τὴν ἕνωσιν τελείαν xal ἀνελλιπῆ,
ἔτροπτον xal ἀσύγχνυτον παντὶ τρόπῳ, ἔχει καὶ τὴν
φύσιν τῆς μητρὸς, τουτέστε τὴν φύσιν τοῦ ᾿Αδὰμ,
«λείαν, ἀνελλιπῇ͵, ἄτρεπτον χαὶ ἀσύγχντον, ix
καντὺς ἢ φύσις τοῦ Θεοῦ xat Παερὸς, καὶ ἡ φύσις
τῆς ἀγίας Παρθένον, μία, ἣ δύο; Πάντως δύο. θὁχ-
οὖν δύο φύσεις ἐν Χριστῷ μετὰ τὴν ἕνωσιν. Πρὸ γὸρ
«ἧς ἐνώσεως, οὐ δύο φύσεις ἐν τῷ Θεῷ Αόγῳ, ἀλλὰ
pia, ἡ τοῦ Πατρός " ἀδύνατον δὲ τὴν μέαν καὶ τὴν
εὐτὴν φύσιν κτιστὴν εἶναι xal ἄκτιστον * ἢργμένην
καὶ ἄναρχον" παθητὴν χαὶ ἀπαθῆ. Εἰ γὰρ ἤρξατο,
€x ἄναρχος. Καὶ εἰ ἄχτιστος, οὐχ ἐχτίσθη. Ὥστε
€ μία φύσις ὁ Χριστὸς, ἀλλὰ μία ὑπόστασις, δύο
φύσεις ἰφέρουσα, ἤτοι] ἔχουσα, μίαν ἄχτιστον, xal
πιστὴν μίαν" μίαν ἄναρχον, xol ἄλλην ἡργμέ-
γῆν.

Καὶ πάλιν" Εἰ ἐκ διαφόρων φύσεων συντεθειμένη
ἡ φύσις, οὐδεμιᾷ αὐτῶν ἐστιν ὁμοούσιος. Ἡ μὲν γὰρ
ἱκάστη 4 τὸν ἑαυτῆς ὄρον ἔχει μόνον ἡ δὲ σύνθε-
τος, ἄλλον ὅρον ἔχει σύνθετον. ᾿Αδύγατον δὲ τὰ Ece-

pr χαὶ ἕτερον ὄρον δεχόμενα, ὁμοούσια εἶναι. Et D

οὖν μία φύσις ὁ Χριστὸς, πῶς τῷ Πατρὶ ἔσται ὁμο-

οὐσιος, καὶ τῇ Μητρί; ὁ μὲν γὰρ, Θεός“ ἡ δὲ, &v-

ϑρωπος. Θεὸς δὲ * xal ἄνθρωπος οὐ μία φύσις οὐ
τὰρ εἷς δρος θεότητος xal ἀνθρωπότητος. Ὁ μὲν γὰρ
χτίστης, ὁ δὲ xslayua.

unitionem jin deitate et humanitate exsistere? Um-
nino. Ergo. cum post unitionem in deitate el hu-
manitate ipsum confiteam it, sintque deitas ac
bumanitas duse nature, non una; in duabus ip-
sum naturís confitemur.

Ad hec. Cum Christus, etiam pos! unitionem,
paternam naturam perfectam sine ullo defectu ,
immutabilemque et omnis prorsus confusionis ex-
pertem habeat ; habeatque nibilominus maternam,
Adami scilicet, naturam perfectam, cui nihil de-
eit, iuconvertibilemque et inconfusam : Dei ac
Patris natura, ac natura sancto Virginis , unane
omnino sunt natura, an duz? Plane dus, Sunt
ergo dus naturse in Christo post unitionem. Nam
ante unitiónem non dus sunt naturg in Deo Ver-
bo, sed una , nempe Patris. Porro fleri nequit ut
una ac eadem natura creata sit et increata ; ince-
peritque, ac sit initii expers ; sit passibilis, et a
passione immunis. Nam sli ccpit, non caret prin-
cipio : ac si est. Increata, creata non fuit. [taque
Cbristus non una natura est, sed una persona quae
duas sustinet, sive habet, naturas ; unam increatam
et creatam aliam ; unam expertem initii, alteram
qua initium agnoscat . |

Rursus vero : Si natura ex diversis naturis com-
posita est, neutri illarum consubstantialis est.
Quisevis enim natura simplez, suam duntaxat de-
finitionem habet : composita vero, compositam
aliam definitionem habet, Fieri autem non potest,
ul que aliam et aliam definitionem admittunt ,
ejusdem essentiz sint Si igitur una natura Chri-
stus est, quinam possit ejusdem eum esse substan-
ti cum Patre et matre? quippe cum ille Deus
sit; haec homo: Deus autem et homo, non eint

eadem na(ura?. Non ergo eadem deflnitio est deitatis et humanitatis. Est enim Deus, creator

home, creatura.
Kal πάλιν" Μία xai ἡ αὐτὴ φύσις ἑτεροουσίοις
ὁμοούσιος εἶναι f οὐ δύναται. Καὶ πάλιν" φύσις φῦ“

Przterea, una. eademque natura nequit esse di-
verste δὲ ejusdem substantiz ;.nee rursus natura

- VARLE LECTIONES.

" Basil, ὁ Θεός, male. , à Ambo nostri ἀπλῇ ; at in recentiori
tec dee verba in Basil. Petav. t. IV Theol. dogm. cap. 9, n.

.ἐχάστη᾽ leg. ἁπλῇ ἐχάστη. * Desunt
. Suppleudum putarat Θεοῦ καὶ ἀνθρώ-

ποὺ οὐ gig φύσις. — ! Noster f ἑτεροούσιος καὶ ὁμοούσιος εἶναι. quem sequor cum Combelisio.

ParROL Ga.XCY.

ὃ

129

S. JOANNIS DAMASCENI

140

*onsubstantialis esse nature; neque hypesiasis A e&t ὁμοούσιος οὐ λέγεται" οὐδὲ ὑπόστασις μονοφνὴς

unius nature, ejusdem substantiz est cum hypo-
stasibus diversz substantim. Si ergo Christus una
natura est post unitionem ; quomodo ejusdem sub-
stantis ἐγ cum Patre e matre, qui sunt diverses
substantia?

Ad hec : si una Christi natura est post unitio-
nem, 584. quomodo nominatur? Christitas? illa
nempe, ut sic dicam, Deo-humanitas. Α qua enim
natura ?* Utique, cum una sit, una illa ejus natura
passus est. Ergo ejus Deo-humanitas, qua passa
est; passibilisque in Christo est deitas.

Rursum : Passusne est Christus? utique. Ejusne
passa deitas; an humanitas? utra natura? Huma-
na certe, Ejusne divinitas remansit impassibilis ?

ἑτεροουσίοις ὑποστάσεσιν ὁμοούσιος. El οὖν ula φύ-
σις ὁ Χριστὸς μετὰ τὴν ἕνωσιν, πῶς τῷ Πατρὶ xal
τῇ Μητρὶ ἑτεροουσίοις οὖσιν, ἔσται ὁμοούσιος -

Καὶ πάλιν" Εἰ μία φύσις τοῦ Χριστοῦ μετὰ τὴν
ἕνωσιν, πῶς ὀνομάζεται; Χριστότης " δηλαδὴ ἡ
θεανθρωπότης δ΄ ποίᾳ φύσει; εἰ μία, δηλονότι τῇ
μιᾷ αὐτοῦ φύσει. Οὐχοῦν ἡ θεανθρωπότης αὐτοῦ "
xa ἔσται ἡ ἐν Χριστῷ θεότης παθητή.

Καὶ πάλιν" "“Ἔπαθεν ὁ Χριστός: Πάντως. 'H θεότης
αὑτοῦ ἔπαθεν, ἣ ἡ ἀνθρωπότης αὐτοῦ ; ποία φύσις: Ἢ
ἀνθρωπότης. 'H δὲ θεία αὐτοῦ φύσις ἀπαθὴς ἔμεινε;
Ναί. Ἢ παθοῦσα αὐτοῦ φύσις, xal ἡ μὴ παθοῦσα,

la plane. Ejus natura que passa est, et que B ἦ αὐτή ἐστιν, ἣ ἄλλη χαὶ ἄλλη; "Αλλη πάντως καὶ

passa non est, eademne, an alia et alia natura?
Aiia prorsus el alia. Quod si alia et alia; quo-
modo una, quz supt due? Ast duse quidem nature,
non una natura sunt, sed una hypostasis:
dug vero natur ; altera passibilis, et impassibilis
alteia ; atque hoc modo recte procedet disputatio.

9. Quod autem una etiam sit Christi hypostasis,
nou duz, hinc cognosci potest, Unusne Filius
Christus est, an duo? Unus certe. Qui autem dus
hypostases, si Filius unus est? si dus sunt hypo-
stases, alius profecto atque alius est ; ac vel erunt
duo Christi; vel erit alter Christus, alter Deus
Verbum; ac non jam unus Filius, |

Preterea, si dux Christi hypostases sunt; sane

ἄλλη. Kal el ἄλλη xal ἄλλη, πῶς μία al 600; ᾿Αλλ᾽
αἱ μὲν δύο φύσεις, μία φύτις οὐκ εἰσὶν, ἀλλὰ μία
ὑπόστασις, δύο δὲ φύσεις" μία παθητὴ, xol μία
ἀπαθής " χαὶ ἔσται ὁ λόγος εὔδρομος.

9. Ὅτι δὲ xal μία ὑπόστασις τοῦ Χριστοῦ, xol
οὐ δύο, ἐντεῦθεν γνωσόμεθα - εἷς Υἱὸς ὁ Χριστὸς, ἣ
δύο; Εἷς πάντως. Καὶ πῶς δύο ὑποστάσεις ὁ εἷς
Υἱός; Εἰ δύο ὑποστάσεις, ἄλλος xal ἄλλος “ καὶ
ἔσονται δύο Χριστοί" ἣ ἄλλος ὁ Χριστὸς, ἣ ἄλλος ὃ
Θεὸς Λόγος, καὶ οὐχέτι εἷς Υἱός.

Καὶ κάλιν᾽ Εἰ δύο ὑποστάσεις τοῦ Χριστοῦ" κάθ-

cum ad Patris dexteram in Cherubico throno se- C xa: δὲ ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς ἐπὶ θρόνου Χερουδικοῦ,

deat, ac simul cum Patre et Spiritu sancto a crea-
itis omnibus adoretur; non jam Trinitatem, sed
quaternitatem adorabimus. Absit autem ut aliud
quidqua:a adoremus praeter sanciam Trinitatem,
unum Paotrem, hypostasim unam; unum Filium
ac Dei Verbum incarnatum, bypostasim unam cum
sua carne, unum Spiritum sanctum, hypostasim
unam; Trinitatem sanctissimam , et glorificatain.
Ut enim gladius igne candens, postquam ignem
recepit, unus et idem esl: sic, potiori ratione,
Christus unus est εἰ una hypostasis, post ipsam-
met etiam incarnationem. Ac quemadmodum gla-
dium igneum tangere vereor, non propter ferri
naturam, sed propter conjunctam ei naturam
ignis : sic Deum incarnatum adoro, unaque car-
nem veneror. non propter carnis naturam, sed
propter unitum ipsi Deum Verbum. Regem cum
purpura adoro, ac propter regem purpuræ hono-
rem habeo. Atqui regis et vestis nec unio hypo-
statica est, nec iudivulss, nec perpetua : in Christo
autem Deo nostro, hypostatica unio est, indi-
vulsaque et sempiterna. Quamobrem, tanquam

καὶ λατρεύεται ὑπὸ πάσης τῆς χτίσεως σὺν τῷ lia-
τρὶ xal τῷ Πυεύματι" οὐχοῦν τετράδι b, xal οὗ
Τριάδι λατρεύομεν" ἀλλ' ἡμᾶς μὴ γένοιτο ἄλλως
λατρεύειν, ἀλλ᾽ ἣ Τριάδι ἁγίᾳ᾽ ἑνὶ Πατρὶ, μιᾷ ὑπο-
ἰστάσει " ἑνὶ Υἱῷ xat Λόγῳ τοῦ Θεοῦ σεσαρχωμέγῳ,
μιᾷ ὑποστάσει μετὰ τῆς σαρχὸς αὐτοῦ " ἑνὶ ἁγίῳ
Πνεύματι, μιᾷ ὑποστάσει" Τριάδι παναγίᾳ καὶ δεδο-
ξασμένῃ. Ὥσπερ γὰρ μάχαιρα πυραχτωθεῖσα μία
ἐστὶ χαὶ μετὰ τὴν πύρωσιν, οὕτω xal ὑπὲρ τοῦτο ὁ
Χριστὸς !, εἷς ἐστι xol μία ὑπόστασις, χαὶ μετὰ
τὴν σάρχωσιν " χαὶ ὥσπερ φοδοῦμαι ἅψασθαι cfc
πεπυρουμένης 1 μαχαίρας, οὗ διὰ τὴν σιδήρου φύσιν,
ἀλλὰ διὰ τὴν τοῦ ἐνωθέντος αὐτῷ πυρὸς φύσιν, οὕτω

Ὁ προσχυνῶ τῷ σαρχωθέντι Αόγῳ, καὶ συμπροαχυνῶ

τῇ σαρχὶ, οὐ διὰ τὴν τῆς σαρχὸς φύσιν, ἀλλὰ διὰ τὸν
ἐνωθέντα αὑτῇ Θεὸν Λόγον. Προσχυνῶ τῷ βασιλεῖ
μετὰ τῆς ἁλουργίδος, καὶ τιμῶ τὴν ἁλουργίδα διὰ
τὸν βασιλέα. Καὶ μὴν ὅτι ἐπὶ μὲν βασιλέως χαὶ τῆς
ἐσθῆτος k, οὐ καϑ' ὑπόστασιν fj ἕνωσις, οὐδὲ ἀδ'ιά-
σπαστος 1, οὐδὲ διαιωνίζουσα * ἐπὶ δὲ Χριστοῦ. Θεοῦ
ἡμῶν, χαθ᾽ ὑπόστασιν ἀδιάσπαστος xal διστωνίζουφα
ἡ ἕνωσ!ς. Διὸ ὡς ἑνὶ τῆς Τριάδος συμπροσκυνῶ τῷ

YARLE LECTIONES,

& Basil. fj ἀνθρωπότης. Postliac Billius emendat. ποίς φύσει ἔπαθεν : et paulo post legit, ut Basil, et
Colb. εἰ μία, si una; ut bene procedat argumentatio, imo eL oratio, 40: hoc in M rliculo luxata admo-

dum videtur. 5b Sic mss. edita vero οὐχ οὖν τριάδι, ἀλλὰ τετράδι.

| Reg. et Colb. πεπυραχτωμένης.
post etiam habet

1 Noster 1 xal περὶ τοῦ Χριστοῦ,

k Noster ἀλουργίδος. 1 Cod. S. Hil. ἀδιάπαυστος, quod idem paulo

|ὶ DE DUABUS VOLUNTATIBDUS.

112

Πατρὶ xai τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, Χριστῷ, τῷ capxo- ἃ unum de Trinitate, una. cum Patre ac. Spiritu

ϑέντι Υἱῷ τοῦ Θεοῦ xa! Θεῷ,

v Δόδλειχται τοίνυν ὅτι δύο φύσεις τοῦ Χριστοῦ,
xgi μία ὑπόστασις. Εἰ οὖν φύσεις ἔχει, ἀνάγχη ὁμο-
λογεῖν ἐν αὐτῷ τὰ τῶν δύο φύσεων φυσιχὰ ἰδιώματα
τελείως καὶ ἀνελλειπῶς, εἴπερ γινώσχομεν αὐτὸν
θεὸν τέλειον χαὶ ἄνθρωπον τέλειον.

ια΄. Ἔχει μὲν οὖν ἐχ τῆς θείας καὶ Πατριχῆς
φύσεως τὸ ἄχτιστον, τὸ ἄχρονον, τὸ ἄναρχον. Οὐ γὰρ
πρόσερον οὐχ ὧν, ἤρξατο ^ τοῦ εἶναι " ἀλλ᾽ ἀεὶ ἦν
γεννητὸς, τῷ, Θεὸς εἶναι τὸ θελητιχὸν ἔχων 5, τὸ
ἐνεργητιχὸν, τὸ παντοδύναμον, τὸ ἀπειροδύναμον, τὸ

sancto, Cliristum incarnatum Dei Filium et Deum
adoro.

10, Ostensum ergo cst. duas esse Christi natu-
ras, ac unam hypostasim, Cum itaque naturam
duplicem babeat, plane necesse est, ut duarum
naturarum naturales proprietates in eo perfecte,
el ut nibil desit, inesse confiteamur : si modo eum,
et perfectum Deum, et hominem perfectum. co-
gnoscamus,

11. Quocirca a divina quidem et paterna natura
habet, ut sit increatus, principii ac temporis
exsors. Neque enim cum prius non essct, esse in»
cepit; 535 sed erat ab æterno genitus, quateuus
nempe Deus est, voluntatis actionisque facultatem

δημιουργιχὸν, τὸ παντουργιχὸν, τὸ ἄπειρον, τὸ B habens, omnipotentiim, infinitam virtutem, vim

ἀπερίγραπτον, τὸ ἀχατάληπτον, τὸ ἀνεξερεύνητον,
τὸ ἀθάνατον, τὸ παντοχρατοριχὸν, τὸ συνεχτιχὸν, τὸ
ἀγαθὸν, τὸ σοφὸν, τὸ δίχαιον, τὸ σωστιχὸν, τὸ ἁπλοῦν
χατὰ φύσιν xai ἀσύνθετον, τὸ ἄτρεπτον, τὸ ἀναλ-
λοίωτον, τὸ παντεποπτιχὸν, τὸ τῶν μελλόντων προ-
γνυστιχὸν, τὸ περιεχτικὼν τῶν πάντων, ἧἦτοι τὸ περι-

ληπτιχὸν, τὸ dpdtoyov* μεθεχτὸν δὲ χατ᾽ ἐνέργειαν, -

οὗ χατὰ φύσιν * * τὸ αὐτεξούσιον, τὸ εὐεργετιχὸν, τὸ

μεταδοτιχὸν, τὸ φωτιστιχὸν, τὸ ἀόρατον, τὸ ἀναφὲς,

«τὸ ὑπέρθεον, τὸ ὑπερούσιον, xal ἁπλῶς εἰπεῖν, πάν-
τα ὅσα ἔχει ὁ Πατὴρ, τοῦ Υἱοῦ εἶσιν, πλὴν τῆς &yev-
γησίας. Καὶ μάρτυς τούτον ἀληθὴς αὐτὸς ὁ Κύριος,
εἰκών" « Πάντα ὅσα ἔχει ὁ Πατὴρ, ἐμά ἐστι. » Καὶ

πρὸς αὐτὸν τὸν Πατέρα λέγει " « Πάντα τὰ ἐμὰ, σά (C

(X. Τῆς δὲ ὑποστάσεως αὐτοῦ ἴδιον, τὸ Υἱὸν εἶναι
γεννητὸν ἐχ τοῦ Πατρὸς, χαὶ οὐ Πατέρα ἀγέννητον,
οὐδὲ γεννήτορα. Ἐχ τοῦ Πατρὸ; γὰρ γεγέννηται ἀπα-
ϑῶς, ἀσυνδυάστως" τουτέστιν ἄνευ μίξεως, ὡς φῶς Ex
ᾳυρός " μᾶλλον δὲ ὡς φῶς τέλειον ἐχ τελείου φωτός.
Ἔχ τοῦ Πατρὸς οὖν ἔχει τὸ εἶναι, καὶ πάντα ὅσα
ἔχει. Διὸ καὶ λέγει“ € Ὁ Πατήρ μου μείζων μού
ἐστιν" »᾽ ἐγὼ γὰρ ἐξ αὐτοῦ, εἰ καὶ μὴ μετ᾽ abtóv -
οὐχ αὐτὸς ἐξ ἐμοῦ. Διὸ xal τιμᾷ τὸν Πατέρα.

V. Εἰπόντες τοίνυν τὰ τῆς θείας φύσεως τοῦ Χρι-
στοῦ ἰδιώματα, ἃ ἔχει ἐχ τοῦ Πατρὸς, εἴπωμεν xal
τὰ τῆς ἀνθρωπίνης αὐτοῦ φύσεως φυσικὰ ἰδιώματα,
ἅπερ ix τῆς ἡμῶν ἔσχε προσλήψεως. Εἰ γὰρ Θεὸς
ὧν τέλειος, γέγονε bU ἡμᾶς χαθ᾽ ἡμᾶς ἄνθρωπος
τῇλεειος, δῆλον ὡς πάντα ἔχων τὰ φυσιχὰ τῆς θεότη-
τος ἰδιώματα, xal χατὰ τοῦτο Θεὸς ὧν τέλειος, xal
πάντα ἔχει τὰ φυσιχὰ τῆς ἀνθρωπότητος ἰδιώματα"
τουτέστι, πάσας τὰς φυσιχὰς δυνάμεις τῆς ἀνθρω-
φότητος, τὰς ἐνεργητιχάς τε xal παθητιχὰς, ἵνα
τέλειος jj ἄνθρωπος. Εἰ γάρ τι τῶν φυσιχῶν οὐχ

creandi, virtutem omnium effectricem ; ut 5}} in-
finitus, incirceumscriptus, incomprehensus, imper»
vestigabilis, immortalis, omnipotens, omnia coy-
servans, bonus, sapiens, justus, sospitator, natura
simplex, non compositus, immutabilis, alterafiu-
nis incapaz, omnium inspector, futurorum præ-
scius, omnia ambiens, sive complectens ; nullius
ipse particeps ; sua: autem operationis, non nature
participes faciens; ut sit liber , munificus, come
munpicans, illuminans, invisihilis, sub tactum non
cadens, divinum omne substantiamque superans ;
et, ut paucis dicam, ea omnia qua Pater habel,
Filii sunt, excepta ingeniti proprietate " : cujus rei
testis locuples est ipse Dominus, cum ait : « 0m-
nia quz habet Pater, mea sunt *. » Ad ipsum quo-
que Patrem dicit : « Omnia mea tua sunt *. »

12. Person: autem "5 ejus proprium est, Filium.
esse a l'atre genitum, non Patrem ingenitum, aut
genitorem. Est enim genitus a Patre sine ulla pas.
sione, ullave copula, id e»t sine permistione, uli
lumen ab igne: seu polius ut lumen perfectum 3
perfecto lumine, A Patre igitur habet quoa sif,
el universa quz habet. idcirco ait : « Pater meus
major me est '' ; » egoenim ex illo, quanquam non
post illuin '*, Unde etiam bonore J'atrem prose-
quitur.

15. Postquam igitur naturales Christi proprieta-
tes diximus, quas babet a Patre; cjus ctiam hu-

D manz natura proprietates enarranda suni, quas

ex nostra carnis assumptione habuit. Si enim, cum
perfectus esset Deus, nostri causa homo perfectus
similis nosui factus est; palam est, qui divinze
pa!ure proprietates omnes habeat, eaque ra-
tione perfectus Deus sit, omnes quoque habiturum
humans nature proprietates : hoc est ejus omnes
naturales ejres, tum quas ad agendum pertinent,
(um qu: ad patiendum; ut sit perfectus homo.

! Greg. orat. 25, versus ſinem et 24. * Joan, xvi, 45. * Joan. xvii, 10. 19 Greg. orat. 40. " Joan,

xi, 28. '* Greg. orat. 29, non lonye a linc.

VARLÆ LECTIONES.

" Wester 1 οὐχ ἦν, xai ἤρξατο.

. * Sic Basil. et cod. S. llil. alii γεννητῶν τὸ θελητιχὸν ἔχων. In

nostris deest ἔχων. * In nostris μεθεχτὸν δὲ τῆς ἐνεργείας, οὐ τῆς φύσεως, male,

143

S. JOANNIS DAMASCENI

144

Nam si quid corum quae δὰ naturam spectant, A ἀνέλαθεν, οὐ τέλειος, ἀλλ’ ἑλλιτής ἐστιν ἄνθρω-

non assumpsit, non homo perfectus erit, ut cui de-
sit aliquid. |

14. ld. vero primum constitutum sif, omnis nos
functionis, actionis et passionis vim ab opifice
rerum accepisse; eaque omnia dd naturam petti-
nere. Fieri eniin. non potest, ut ulla creatura vel
agendi munere fungatur, vel operationem exse-
rat, aut patiatur, quorum vim a natora non acce-
perit. Velut, non potest terra ex se germen edere,
nisi natura vim generandi ἃ Creatore acceperit :
neque aqua pisces produceré, aut ad terrz fecundi-
tatem conferre, nisi virtute ejusmodi ab universi
Conditore accepta. Quin nec stirpes crescére pos-
sunt, aut volucres volare, aut terreuz bestia inco-
dere, aut serpentes répere, nisi quodlibet illorum
crescendi, volandi, gradiendi, ac rependi , accepe-
rit facultatem. Sic sane homo ipse, nec cernere
potes!, nec intelligere, nec velle libere, nec ope-
rari, nisi enjusque Hotum vim in sua natura acce-
perit a Creatore.

886 5. Homo itaque mundus minor est 13.
Nam quia constat anima ei corpore, locum me-
dium inter mentem et materiam obtinet, Est enim
cum visibilis, tum invisibilis, sive sentientis et
intelligentis creature vinculum. Mens siquidem
animx oculus ést, ejusque purissima pits. Qua-
propter illi cum inánimis corporibus commune ést,
quod ex quatuor elemertis contémperatus sit et
toncretus. Cum stirpibus et arboribus, nedum fizec
ci communía sunt, verum etiám &ltrix facultas et
auctrix, visque genitalís : eum brutis itém ani-
mantibus, hon illa solum , Bed el commun?s est
animalis vita, appetitusqué rationis expers ; ira-
scens nimirum et concupiscens; item imaginandi
vis et memoria; sensusque et tnotus Impulsionis,
qui quidem totius corporis est motus : denique vo-
cis facultas et respiràtio. Cum incorporeis, intellí-
gentiaque praeditis virtutibus, ratío communis
est, et intellectum sequens appetitus, qui est ve-
luntas, primus ipsa motus animi. lomo siqui-
dem appelendo, ad cogitandum movetur ; et
appetendo judicat. Hzc porro appeutio libera est,
quà libere appeteido cogitat,
Judiest,

10. Propria quidem corporis sunt, seetio, fluxío,
et qualilatüm mutatio; jd esi, frigoris, caloris,
humoris et siécitatis, membrorumqué conformá-
tio. Anima autem Fationslis, ipsa per se et vola lia-
bet vitam, intelligettiat, appetitüteqde fationá-
lem, quie est voluntas proprie dictà. Ad hæe autetn
illud specialíssimum, quo ab angelortim substantia

ratiecínatut et D

«Oe.

ιδ΄, “Ἔστω δὲ προδιωρισμένον, ὅτι πάσης ἕνερ-
γείας χαὶ χρήσεως, χαὶ πράξεως, καὶ πάθους τὴν
δύναμιν φυσιχῶς παρὰ τοῦ Δημιουβῤγοῦ εἰλήφαμεν,
καὶ ταῦτα φυσιχά ἐότιν’ ἀδύνατον γὰρ οἱανὸῦν φύ-
σιν χρήσασθαι πράξεϊ, ἢ ἐνεργῆσαις ἐνέργειαν, ἣ
παθεῖν πάθος, ὧν τὴν δύναμιν οὐ κατὰ φύσιν ἔλαδεν.
Οἷον, οὐ δύναται ἡ γῆ βλαστῆσαι, μὴ κατὰ φύσιν
λαδοῦσα παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ τὴν βχαδετιχὴν δύ-
γάμιν * οὐδὲ τὸ ὕδωρ ζωούλαστεΐν, ἵν᾽ οὕτως εἴπω,
τὴν τῶν ἰχθύων γέννησιν, καὶ πρὸς βλάότησιν τῶν
τῆς γῆς συντελεῖν ἐχφορειῶν P, εἰ μὴ παρὰ τοῦ An-
μιουργοῦ τὴν τοιαύτην εἴληφε δύναμιν * οὐδὲ φυτὸν

B αὐξῆσαι δύναται, εἰ μὴ τὴν αὐξητικὴν ἔλαδε δύνα-

μιν" οὐδὲ τὸ πτηνὸν πέτασθαι, τὴν τοῦ ἵπτασθαι μὴ
λαδὸν δύναμιν“ οὐ χερσαῖον βαδίξειν" οὐχ ἑρπετὸν
ἕρπειν, εἰ μὴ ἔχαστον τὴν τοιάύτην ἔλαδε δύναμιν.
Οὕτω δὴ καὶ ὁ ἄνθρωπος οὐ δύναται ὁρᾷν, ἢ νοεῖν,
f) αὐτεξουσίως θέλειν, f] ἐνεργεῖν, εἰ μὴ ἐχάστου τὴν
δύναμιν ἔλαθε φυσιχώς παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ.

ιε΄, Ὁ ἄνθρωπος τοίνυν μιχρόχοσμός ἐστιν ἔχει
γὰρ καὶ ψυχῆν, xai σῶμα, χαὶ μέσος Éattyxe νοῦ xdi
ὕλης" σύνδεσμος γάρ ἐστιν ὁρατῆς xal ἀοράτου,
fto αἰσθητῆς τε xal γοητῆς χτίσέως. ᾿Οφϑαλμὸς
γὰρ xat τὸ καθαρώτατον τῆς ψυχῆς ὁ νοῦς. Κσινωνεῖ
οὖν τοῖς μὲν ἀψύχοις σώμασι κατὰ τὴν kx τεσσάρων
στοιχείων χρᾶσιν xal σύνθεσιν" τοῖς δὲ φυτοῖς χατά
τε ταῦτα, χαὶ χατὰ τὴν θρὲπτιχὴν xol αὐξητιχὴν
δύναμιν, ἔτι δὲ χαὶ τὴν σπερματιχήν᾽ τοῖς δὲ ἀλόι
γοῖς ζώοις, καὶ ἐν τούτοις piv, ἀλλὰ xai χατὰ τὸ
ζωτιχὸν, καὶ xavk thv ἄλογον ὄρεξιν, ἤγουν θυμὸν
καὶ ἐκιϑυμίαν" κατά τέ tb quveadzixby καὶ μνημο-
νευτιχὸν, χαὶ κατὰ τὴν αἴσθησιν, xal τὴν καθ’ óp-
μὴν κχίνησιν. Kab* ὁρμὴν δὲ χίνησίς ἐστιν, ἢ χίνησις
ὅλου τοῦ σύματος, καὶ τὸ φωνητικὸν 4, xal ἀναπνευ-
ὀτιχόν" δυνάπτεται δὲ ταῖς ἀτυμάτοις χαὶ vospat;
δυνάμεσι διὰ τοῦ λογικοῦ, καὶ τῆς λογιχῆς τοῦ νοῦ
ὀρέξεως, ἥτις ἐστὶ θέλησις, ἡ πρώτη τοῦ νοῦ χίνη-
σις. Ὀρεγόμενος γὰρ λογίζεται“ χαὶ λογιζόμενος
κρίνει. Αὕτη δὲ ἡ ὄρεξις, αὐτεξούσιός ἔστιν - αὖτ-
κξουδίως γὰῤ ὀῤεγόμενοξ, νοεῖ xal λογίζεται xal
κρίνει.

te^; δια μὲν τοῦ σώματος, τομὴ, καὶ ῥεῦόις, καὶ
μεταδολὴ ἢ χατὰ ποιότητα" τοι ψύξιν, θέρμανσιν,
ὁγρότητα, καὶ ξηρότητα " χαὶ ἡ τῶν μελῶν διοργά-
veste. "Iàux δὲ ψυχῆς λογιχῆς, μόνης αὐτῆς χαθ᾽
ἑαυτὴν, ζωὴ, νόησις, xaX λογικὴ ὄρεξις, ἥτις xv-
plec 5 ἐστὶ θέλησις. Καὶ τρὸ τούτων ' ἰδιχώτατον
Ψυχῆς, χωρίζον αὑτὴν ἐχ τῆς τῶν ἀγγέλων οὐσίας,

Homo mundus minor, μιχρόγοςμος. Non bene apud Greg. orat. 38 et 45, μέγας ἐν μιχρῷ.
YARLE& LECTIONES,

P Nostri συντελεῖν εὐφορίαν.
auctore nescio. 5 Hac
«οὕτοις.,

q Nostri τὸ φανταστιχόν.
ombe(iius omisit, qua Basil. et mss. habent. t

* Combefisius posuit τῆς νοερᾶς, quo

eg. Colb. 1, N. 4 πρὸς

145

DE DUABUS VOLUNTATIBUS.

116

τὸ iv σώματι πολιτεύεσθαι, καὶ τούτῳ μεταδιδόναι A secernitur: ut in corpore versetur, eni vitam et

ζωῆς χαὶ χινήαεως * xal τὸ αὐτεξουσίως xat' οἰκείαν
ὄρεξιν, ἤτοι θέλησιν, ἄγειν τὸ σῶμα χαὶ τὴν ἄλογον
ὄρεξιν, ἐπιθυμίαν, xal θυμὸν, xol τὴν καθ᾽ ὁρμὴν
χινῆσιν, χαὶ φυσιχῶς ἄρχειν, ὡς ἰδίου καὶ φυσιχοῦ
δούλου, τοῦ οἰχείου σώματος. Διὸ χαὶ πλέον τῶν ἀγ-
γέλων xat' εἰχόνα ὁ ἄνθεωπος. Ὁ γὰρ ἄγγελος
οὐχ ἔχει φυσικὸν δοῦλον, οὐδὲ φυσιχῶ; ἔστι δε-
επότης-.

Ww. Κοινὰ δὲ ψυχῆς xat σώματος, ὧν ἡ ψυχὴ τῷ
εὐμλατι μεταδίδωσι, τὸ ζωτιχὺν, τὸ φανταστικόν"
τουτέστι, τὸ τῶν αἰσθητῶν ἀντιληπτιχὸν $ διαγνω-
στιχόν" αὑτὸ τὸ αἰσθητιχὸν, ἤγουν αἱ πέντε αἰσθή-
σεις, ὅρασις, &xoh, ὄσφρησις, γεῦσις, ἁφή. "Eu
καὶ τὸ μνημονευτιχὸν, χαὶ ἡ χαθ᾽ ὁρυὴἣν χίνησις, τό
«ε θρεπτικὸν, xai αὐξητιχὸν, καὶ ἡ ἄλογος ὄρεξις"
φυμὸς, λέγω, xal ἐπιθυμία 5, πεῖνά τε, χαὶ δίψα,
καὶ xé«e;, χαὶ πτύελος, ἡδονὴ, χαὶ ἀηδία Y, [φόδος,
δειλία, καὶ ἀγωνία, ἀδημονία,] ταραχὴ, ἱδρὼς, καὶ
(&vexo:. Θάνατος γάρ ἐστι χωρισμὸς ψυχῆς ἀπὸ
σώματος." xai πᾶσα ἣ τῆς τροφῆς xal αὐξήσεως
οἰχογομία.

ιη΄. Ταῦτα πάντα ἄλογα πάθη εἰσὶ, χαὶ ἐνέργειαι"
ἐνέργειαι μὲν χαὶ δυνάμεις τῆς φύσεως " διὸ καὶ
πάντα τὰ φυαιχὰ, παρὰ Θεοῦ δεδωρημένα τῇ φύσει
εἰσί" πάθη δὲ ὅτι πᾶσα χτίσις Σ χτιστὴ παθητιχῶς
χινεῖται, χαὶ ἐνεργεῖ" μόνῃ δὲ ἣ θεία φύσις ἐστὶν
ἀπαθὴς, ἀπαθῶς κινουμένη, καὶ ἀκινήτως ἐνεργοῦ-
ea. "Exi δὲ τινὲς μὲν αὐτῶν δοχοῦσι μᾶλλον εἶναι
ἱνέργειαι τινὲς δὲ πάθη" πρεπωδέστερον γὰρ εἰπεῖν
τὴν ζωὴν μᾶλλον ἐνέργειαν, τὸν δὲ θάνατον, χαὶ τὴν
τομὴν, χαὶ τὴν ῥεῦσιν, πάθος. Ἢ μὲν οὖν τομὴ, xal
ἢ ῥεῦσις, καὶ ἡ κατὰ ποιότητα μεταδολὴ, τοντέστι
λεύχανσις, μέλανσις, ψύξις, θέρμανσις, νόσος, καὶ
τὰ τοιαῦτα, πάθη εἰσίν. Ὁμοίως καὶ fj τῶν μελῶν
διηργάνωσις, ἧτοι διάπλασις. Ἢ μὲν γὰρ φύσις
ἐνεργεῖ, διοργανοῦσα χωὶ διαπλάττουσα. Πάσχει δὲ
τῇ σὥμα, διοργανούμενον. Φύσιν δὲ λέγω, τὸν ἐξ
ἀρχῆς παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ δοθέντα ἐχάστῳ εἴδει
γέμον xai δύναμιν, χαθ᾽ ἦν χινεῖται ἢ hospst. Κι-
vtltat μὲν, πρὸς ἃς ἔχει δύναμιν, ἐνεργείας, νοῶν,
λογιζόμενος, θέλων, αἰσθανόμενος, τόπους kx τόπων

ἀμεΐδων * τούτων γὰρ ἔχει τὴν δύναμιν παρὰ τοῦ ἢ

Δημιουργοῦ. "Hoegat δὲ, μὴ χινούμενος, πρὸς ἃς
οὐχ ἔλαδε δύναμιν, ἐνεργείας, ἀλλ᾽ ἱστάμενος J.
Κινήσεις δέ εἰσι, γένεσις, καὶ φθορὰ, καὶ ἀλλοίωσις,
αὔξησις, μείωσις καὶ d) τοπιχὴ χίνησις. Ἑξάτροπος
δὲ ἐστιν αὔεη, ἔμπροσθεν, ὄπισθεν 5, δεξιὰ, ἀρι-
στερὰ͵ ἄνω, xal χάτω᾽ xol πάντα δὲ τὰ λοιπὰ τὰ
εἰρημένα, χινήσεις εἰσίν ἡ δὲ νόησις, xal ἡ λογικὴ
Uoc Etc, ὅ τε διαλογισμὸς, χαὶ ἡ ζήτησις, καὶ σχέψις,
xii βουλὴ, καὶ χρίσις, χαὶ διάθεσις, καὶ προαίρεσις,
γνώμη τε, χαὶ ἡ πρὸς τὴν χρῆσιν ὁρμὴ, ἐνέργειαί

motum «donet; quo item libere appetitu suo, seu
voluntate, corpus moveat, rationisque expertem
appetitum ; eoncupiscentem scilicet et irascenten,
necnon corporis motum ex impulsu proficiscen-
tem : ac demum, ut naturali imperio in corpus,
tanquam in servum proprium polleat. Eapropter,
homo magis quam angeli ad imaginem est. Ange-
lus enim nullum habet a natura servum, unde uec
natura dominus est.

17. Anime et corporis communia sunt, qua ani-
ma corpori dat, nempe animalis vita, imaginandi
vis ; id est, qui res sensibus subjectas percipit vel
discernit : vis ipsa sentiendi, seu quinque sensus,
aspectus, auditus, olfaclus, gustus, et tactus, Ad

B bac etiam, memoria, ac motus ex impulsu, vis

quoque a|trix et auctrix , necnon appetitus ratio-
nis expers, ira, inquam, et cupiditas, esuries
quoque, sitis, fatigatio, saliva, voluptas, tristitia,
molestia, languor, metus, timor, angor, t:edium, tur-
batio, sudor, ipsaque mors. Est enim mors dis-
cessus anima ἃ corpore : omnis denique nutrti-
menti ct accretionis ordo et ratio.

18. Omnia hzc, passiones sunt sine ratione, οἱ
actus. Áctus quidem ac natura farultates : unde
etiam naturalia omnia, Dei munere nature con-
cessa sunt. Passiones vero, eo quod creata omnis
nalura patiendo moveat et agat ; sola autem
natura divina sine: passione se movens et agens
5$97 sine motu, a passione immunis est. Præter-
ea quadam ex fils actionis magis rationem ha-
bent; quadam autem passionis. Rectius enim
vitam actionem appellaveris ; mortem vero exci-
sionemque, et fluxionem, congruentius passionem.
Excisio ergo, οἱ fluxio, ac mutatio qualitatis; puta
dealbatio, denigratio, frigefactio, calefactio, mor-
bus, οἱ similia, sunt passiones. Similiter membro-
rum apparatus οἱ fictio. Natura enim corpus or-
ganis instruendo el formando agit : corpus vero
compaginatione illa patitur. Porro naturam dico,
quam a principio cuique speciei legem vimque
Conditor universi indidit, pro cujus ratione res
movetur, acquiescit. Movetur quidein ab ea, in que
actionis vim accepit, intelligendo, ratiocinando,
volendo, sentiendo, loca ex locis commutando.
Horum enim acceptam a Creatore habet faculta-

tem. Quiescit autem, cum ad eas functiones, ad

quas vim non accepit, non movetur, sed sistit.
Sunt autem hí motus, ortus, interitus, alteratio,
incrementum, decrementum, ac demum loci muta-
tio; cujus sex istze sunt species, ante, pone, dex-
trorsum, sinistrorsum, sursum, deorsum. Sed et
reliqua omnia quas superius recensuimus, perinde
motus sunt. Ceterum intellectio, appetitus item

VARLE LECTIONES.

* Reg. λέγω, xai ἐπιθυμών.
S. Hil.

Y Sic Basil. et cod. S. ΠῚ]. alii àxvjbta.
. e& Colb. 4730 μὴ ἱστάμενος" at vetus interpr. sed stans. Neutrum in nostro altero habetur.

X Legerim φύσις. Y Cod.

* Basil. et mss., excepto nostro chartaceo, quod tamen sequitur Combe(sius, habent Épmpoc, ὀπίσω.

H7

S. JOANNIS DAMASCENI

14$

falionalis, taliocimatio , inquisitio, consideratio, A εἶσι. Aoxer δὲ μᾶλλον ἡ νόησις elvat ἐνέργεια, ἡ δὲ

tonsilium, judicium, affectio, electio, senteutia ,
necnon impulsionis motus, actiones censentur.
Quanquam intellectio, aetio potius videtur esse :

appetitus vero, passio (patitur enim ^^':4uis
appetit), attamen rationis appetitum, actionem
eliam dicimus; proplerea quod liber est, impe-
raique passlonibus irrationabilibus, judicatque, et
Gubernat, et veluti freno illas temperat : iram
nempe, et cupiditatem, sensumque, ei motum ex
impulsione proficiscentem. Passiones enim sine ra-

ὄρεξις, πάθος" πᾶν yàp ὀρεγόμενον, πάσχει * λέγο-
μὲν δὲ αὐτὴν λογιχὴν ὄρεξιν, τὴ ἐνέργειαν, διότι
αὐτεξούσιός ἐστιν, ἐξουσιάζουσα 4 τῶν ἀλόγων πᾶς«
θῶν, xal χρίνουσα, χαὶ χυδερνῶσα, χαὶ χαλιναγω»
τοῦσα ταῦτα ’ θυμὸν, χαὶ ἐπιθυμίαν; xal αἴσθησιν͵.
καὶ τὴν xa0' ὁρμὴν χίνηδιν" ταῦτα γὰρ ὑπήκοα,
xal ἐπιπειθῆ τῷ λόγῳ εἰσὶν, ἄλογα πάθη" πέφυχε
γὰρ πείθεσθαι τῷ λόγῳ, καὶ ὑποτάσσεσθαι, xol xi-

velobat, ὡς ἂν ὁ λόγος χελεύῃ b, ἐπὶ τῶν κατὰ φύσιν

ἀνθρώπων.

tione, rationi subjecta sunt εἰ obsequuntur, Hzc enim omnia in homibibus, qui naturam ducem
sequuntur, rátioni obtemperant, subjectaque sunt, ut eo moveantur et inclinent, quocumque illa

proscripserit.

18 bis. Ilz porro passiones aubstantiom animalis B

. constituunt : nam absque illis vita non potest con-
sistere. Sunt antem a rerum Opiflce dat: homini
hd obsequium : concupiscendi quidem facultas , uti
. Deum , ejusque mandata persequamur; nascendi
vero nt diabolo resistanius et peccato, mascule-
scatque cupiditas. Que itaque sine ratione est ap-
petítio, ideo data est, ut animalis naturam con-
servel : rationalís vero 46 libera, ut libere quasi
freno ducat naturalem omnem. motum ; eumque
Conditoris legi subjiciat, cui ipsa subjecta sit.
(Juocirca conjuncta in hamine sunt intelligentia et
appeti?ió, ne invitis nobis, qui ratione utimur, ea
&ccidant , quz rationis expertibus. Mens enim quie
libere, et cum ratione atque intelligentia appetit ,
nppetendo quoque intelligit , anquirit , considerat ,
deliberat ,. dijudicat , afficiturque erga id quod est
judicio probatum, eligit , atque ad agendum con-
vertitur. Pars enim rationalis, ei quie rationis ex-
pers. est, suapte natura jupetat. Quod si homo,
538 tanquam ratione pollens, brutz omnis crea-
turz rex creatus fuit , quomodo in illas passiones,
quae in ipso sine ratione sunt, imperium non ba-
peat ? Οὐ ergo appetitus , ratiouisque et intelle-
ctus sit particeps , appetitu ad intelligendum et ad
ratiocinandum ducitur ; vicissimque rationem ac
mentem libera appetitione sequitur, Eorum porro,
quæ animg el corporis communia sunt, vitalis
quidem facultas actio magis est : deinde imagina-

ay δίς. "Ἔστι δὲ χαὶ ταῦτα τὰ πάθη συστατιχὰ
τῆς ζωώδους οὐσίας * ἄνευ γὰρ τούτων οὐχ ἔσει
συστῆναι τῆν ζωήν. Ταῦτα δὲ εἰς ὑπηρεσίαν ἐδόθη-.
δαν τῷ ἀνθρώπῳ παρὰ τοῦ Δὴμιουργοῦ * ἡ μὲν
ἐπιθυμία, πρὸς Θεὸν xol τὰ αὐτοῦ θελήμαξα᾽ ὁ δὲ -
ϑυμὸς, x&xà τοῦ διαδόλου χαὶ τῆς ἁμαρτίας, καὶ
πρὸς τὸ ἀνδρειοῦν τὴν ἐκιθυμίαν" ἢ μὲν οὖν ἄλογος
ὄρεξις πρὸς σύστασιν τῆς ζονώδους οὐσίας δέδοται.
Ἡ δὲ λογικὴ xoi αὐτεξούσιος, ὅπως αὐτεξουσίως
χαλιναγωγήσῃ πᾶσαν φυσιχὴν κίνησιν, καὶ ὑποταγῇ
xaX ὑποτάξῃ τῷ νόμῳ τοῦ Κτίσαντος. Συνέζευχται
ἡ τοίνυν νόησις καὶ ἡ ὄρεξις ἐν τῷ ἀνθρώπῳ, ὅπως

μὴ ἀκουσίως πάσχωμεν «à τῶν ἀλόγων,
ὄντες. Καὶ γὰρ ὁ νοῦς αὐτεξουσίως ὀρεγόμενος , καὶ
λογιχῶς καὶ νοητιχῶς δρεχτιχῶς, vost xai ζητεῖ,
καὶ σχέπτεται, xol βονλεύεται, xal διακρίνει, xal
διατίϑεται πρὸς τὸ χριθὲν, καὶ προαιρεῖται," xa ὁρμᾷ
πρὸς τὴν πρᾶξιν. Φύσει γὰρ χατάρχει τοῦ ἀλόγον
τὸ λογιχόν. Εἰ οὖν ὡς λογιχὸς πάσης ἀλόγου xvlatox
βασιλεὺς ἐδημιονργήθη ὁ ἄνθριοπος, πῶς οὐκ ἔσται.
τῶν ἐν αὐτῷ ἀλόγων παθῶν αὐτεξούσιος ; Ὀρεχτι-
χὸς οὖν, καὶ λυγιχὸς, καὶ νοητιχὸς ὧν, ὁρεχτιχῶς

wel xol λογίζεται * xal λογιχῶς καὶ νοητιχῶς,

αὐτεξουσίως ὀρέγεται. Τῶν δὲ χοινῶν ψυχῆς καὶ

᾿ σώματος, τὸ μὲν ζωτιχὸν ἐνέργεια μᾶλλόν ἔστι"

xai τὸ φανταστικὸν δὲ xal αἰσθητικὸν, χαὶ μνημο-
νευτιχὸν, xal ἡ xa0* ὁρμὴν χίνησις, παθητιχαί εἶσιν
ἐνέργειαι, ἢ πάθη ἐνεργητιχά" ὁ δὲ θυμὸς xal ἡ
ἐπιθυμία, πεῖνά τε, καὶ δίψα, χαὶ κόπος, φόδος,

lio, sensus, et memoria, necnon appelitus, p δειλία τε, xal ἀγωνία, ἡδονὴ, λύπη, πτύελος, καὶ

actiones sunt patibiles, sive actioni eónjuncta pas-
siones. Ira autem ac cupiditas, esurics, sitis, el

ἱδρὼς, τό τε θρεπτιχὸν xal αὐξητιχὸν, xal ἐπὶ πᾶ-
σιν ὁ θάνατος, πάθη εἰσίν. -

fatigatio ; netus quoque, pavor, angor, voluptas , tristitia, despumatio, ac sudor; facultas item alendi

εἰ augescendi , mors denique, passiones sunt !*,
19. Universa hæe naturalia sunt οἱ inculpaia ,
ab Opifice benefleii loco humana natura concessa.
lile siquidem cum esse , tum sic esse donavit : nec
est quisquam qui horum particeps non sit. Ac quod
: hzc quidem hos habeamus , id Creatoris tum sa-
pientiaii, tum virtutem declarat : nobis autem nec

* Greg. Nyss. lib. t De opific. Rom.

ιθ΄, Ταῦτα πάντα φυσιχά εἰσι xo ἀδιἀάδλῃητα,
παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ τῇ φύσει τῶν ἀνθρώπων δε"
δωρημένα. Αὐτὸς γὰρ, καὶ τὸ εἶναι, καὶ τὸ οὕτως
εἶναι ἐδωρήσατο xal οὐκ ἔστιν ἀνθρώπων οὐδεὶς,
ὃς τούτων ἀμέτοχος γέγονε. Τὸ δὲ ἔχειν ταῦτα, τὴν
piv Δημιουργοῦ σοφίαν xal ἀρετὴν παρίστησιν,

m VARLE LECTIONES. -
& N. 1 αὐτεξουσίως ἐνεργεῖ, ἐξουσιάζ. b Colb. uterque κελεύοι,

149

DE DUABUS VOLUNTATIBUS.

130

ἣμξν δὲ οὔτε ἀρετὴ, οὔτε xaxia λογίζεται. Καλὰ piv A laudi, nec vitio ducitur. Sunt enim illa quidem

γάρ εἶσι, καὶ ἐπ᾽ ἀγαθῷ ὑπὸ τοῦ ἀγαθοῦ δεδωρη-
μένα. Ὁ δὲ τρόπος τῆς χρήσεως αὐτῶν, ἀρετὴν xol
καχίαν συνίστησιν. "Av μὲν γὰρ ὑποταγῇ τὸ θέλημα
τῷ νόμῳ τοῦ θεοῦ, χαὶ χατὰ τὸν νόμον αὐτοῦ ὁ νοῦς
χυδερνήσῃ τὰ ὑπῆχοα αὐτοῦ, πάσας φημὶ τὰς ψυχι-
xà χινήσεις, xat' ἐξαίρετον δὲ, θυμὸν, ἐπιθυμίαν "
ταῦτα γὰρ ὑπέχοα τῷ λόγῳ * ἀρετὴν εἰργασάμεθα,
καὶ διχαιοσύνην ἐπληρώσαμεν. Ἐπὶ τούτῳ γὰρ ἐλά-
Gepsv τὴν τούτων ἐξουσίαν * xal à; ἐξουσίαν λαδόν-
«ες, καὶ νόμον ἐδεξάμεθα, xaX ὑπὸ νόμον γεγόναμεν"
«ὰ γὰρ ἄλογα μὴ ἔχοντα τὸν ἡγεμόνα νοῦν τὸν αὐὖὐτ-
εξούσιον θυμοῦ καὶ ἐπιθυμίας, οὐχ ἔλαδον γόμον.
Φύσει τοιγαροῦν τοῦ Δημιουργοῦ δοῦλοι ὑπάρχοντες,
καὶ τὸ αὐτεξούσιον ἔχοντες, τὸ ἀρετῆς συστατιχὸν
(οὐ γὰρ ἀρετὴ, οὐδὲ τερπνὸν, τὸ βίᾳ γινόμενον), νόμον
ἐλάδομεν, ὅπως ἐκιγνῶμεν ὅτι δεσπότην ἔχομεν"
ἵνα μὴ ἐν σχότει διαπορευόμενοι, βόθροις περιπέσω-
βεν" εΑὔχνος γὰρ τοῖς xosí μου ὁ νόμος aou, καὶ
φὼς ταῖς τρίδοις μον,» ἔφη ὁ Δαδίδ " ὅπως γνω-
e] ἡμῶν ὁ πρὸς τὸν Δεσπότην πόθος xal ἡ εὔνοια"
ὅκως τῷ Θεῷ τοῦ ἀγαθοῦ χοινωνήσωμεν ᾿" « ἵν᾽ fj
«οὔ ἑλομένου τὸ ἀγαθὸν, οὐχ ἧττον, fj τοῦ παρα-
σχόντος τὰ σπέρματα. » Αὐτὸς γὰρ ἡμῖν τὴν δύνα-
μιν τῆς ἀγαθϑοεργίας ἐδωρήσατο * αὐτεξουσίους δὲ
ἡμᾶς ἐποίησεν, ἵνα ἐξ αὐτοῦ καὶ ἐξ ἡμῶν τὸ ἀγαθὸν
γίνοιτο. ΠΙαντὶ γὰρ τῷ προαιρουμένῳ τὸ ἀγαθὸν, ὁ

θεὸς συνεργεῖ εἰς τὸ ἀγαθὸν, ὅπως τὸ χατὰ φύσιν.

ψυλάξαντες, τῶν ὑπὲρ φύσιν τύχωμεν " ἦγουν τῆς

bona , atque in bonum ab eo qui bonus est, data:
δι inodus quo illis utimur, virtutem facit et vitium.
Etenim si voluntas divinz legi subjecta sit , exque
ejus legis ratione, mens ea quz sibi subsunt gu-
bernet ; omnes , inquam, animales metus, iram
In primis, et cupiditatem ( hz quippe rationi sub-
jacent) plane virtutem operati aumus, ac implevi-
mus justitia partes. Eo enim borum potestatem
accepimus ; δὶ tanquam accepta potestate, legem
eliam accepimus , factique sub lege sumus. Bruta
siquidem, quia mentem ducein non habent, qua
irascenti parti ac concupiscenti dominetur, legen .
non acceperunt. Quia igitur natura. servi Dei su-
mus , liberique arbitrii facultate, qua virtus con-
stat, prediti (nec enim virtutis nomen obtinet,
nec jucunditatem babet , quod sponte ac libere non
fit !*), ideirco legem accepimus, ut nos berum bha-
bere intelligamus , ne in tenebris ambulantes , in-
cidamus in foveam. « Lucerna enim pedibus meis
lex tua , inquit Pavid , et lumen semitis meis !* : »
ut nostrum erga Dominum desiderium, nostraque
benevolentia cognoscatur : ut in boni consortium
cum Deo veniamus ; « ut bonum non minus ejus sit ,
qui elegit , quam ejus, qui semina praebuit !". » 1066
enim boni nobis operis potestatem dedit , liberique
nos arbitrii fecit, ut tum ez ipso, tum ex nobis
oriatur bonum. Deus quippe omni qui bonum eli-
git, adjutor est in bonum ; ut servato quod naturæ

ἐγθαροίας xdi τῆς θεώσεως, bx τῆς πρὸς τὸ Θεῖον (; consentaneum esi , consequamur illa, qux natu-
ἱνώσεως, διὰ τῆς χατὰ δύναμιν τοῦ θελήματος πρὸς — ram superant ; immortalitatem scilicet, divinita-

εὑτὸν οἰχειώσεως * * ὅπως μὴ ταῖς φυσικαῖς δυνάμε-
σιν ἀλόγως χρώμενοι, παρασυμδληθῶμεν τοῖς üvof-
τοις χτήνεσι, xat ὀμσιωθῶμεν αὐτοῖς. Εἰ γὰρ μὴ
ὑπετάγη ἡ θέλησις ἡμῶν τῷ θείῳ θελήματι, ἀλλὰ
κατ᾽ οἰχείαν γνώμην καὶ προαίρεσιν χρήσηται ὁ
αὐτεξούσιο; νοῦς θυμῷ xol ἐπιθυμίᾳ, καχίαν εἰργά»
cato. Καχία γὰρ οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν, εἰ μὴ ἁμαρτία,
xai ἀποτυχία, xal xapaxoh τοῦ δεσποτιχυῦ νόμου,
Ὥστε τὸ αὐτεξούσιον, πρῶτον ἀγαθὸν, τῇ λογιχῇ
φύσει πρέπον xal τῷ χεχρῆσθαι τῷ αὐτεξουσίῳ,
καὶ χατεξουσιάζειν xal χρατεῖν τῶν ἀλόγων καθῶν,
ϑυμοῦ λέγω, καὶ ἐπιθυμίας, ἀρετῇ * τὸ δὲ κροδιδόναι
φὸ αὐτεξούσιον καὶ ἡττᾶσθαι τοῖς ἀλόγοις κάθεσι͵

xai ἀλόγως καὶ κτηνωδῶς βιοῦν, τοῦτο xaxía, τοῦτο D

ἁμαρτία. Mh οὖν ἀσχημονῶμεν τὰ τῶν ἀλόγων
πράσσοντες, ἀλλ᾽ ἐπέχωμεν λόγῳ τὰς ὁρμὰς τῆς φύ-
σεως. 00 γὰρ πρέπει τῷ λογιχῷ fj τῶν ἀλόγων πολι-
«εἰα, ἀλλὰ μᾶλλον xal τοῖς ἀλόγοις κάθεσι λογιχῶς
χεχρῆσθαι, xai λόγῳ ταῦτα ῥυθμίζειν, xat χατ᾽ ἐξ-
ουσίαν ἄγειν, χαὶ ἡνιοχεῖν, χαὶ ἄγεσθαι καὶ ὑπείκειν
vip βείῳ νόμῳ, xal τούτοις χεχρῇῆσθαι, χαθὼφ ὁ
Κύριος διετάξατο.

tisque participationem , per unionem cum Deo, pro
fostree cum eo voluntatis , quoad ejus fieri potest,
necessitudine : ne si iis nature (facultatibus, con-
Ua quam ratio prescribit, utantur, comparemur
Jumentis insipientibus, eisque similes efficiamur '*.
Sj enim voluntati divinz nostra minus obtemperet,
sed ex privato consilio suo et electione, libera mens
jra et cupiditate utatur, malitiz* rea erit. Malitia
enim nibil aliud cst, quam peccatum , et aberratio,
ac transgressio legis Domini. Quamobrem libertum
arbitrium , primum bonum est , quod ratione præ-
ditis conveniat : eo $99 autem uti, ac passioni-
bus ratione carentibus, puta irz et cupiditati jm-
perare, iisque dominari, hoe virtus est. Ab bis
vero passionibus , prodita liberi arbitrii facultate,
superari, brutorumque ac jumentorum more vi-
vere, hoc vitium malitiaque, hoc peccatum est.
Ne ergo turpiter agamus, ea perpeurando quz pe-
cadum moribus congruant ; quin polius, nature
motus ratione compescamus. Nequaquam enim ra-
tionis compotem decet, is vivendi modus qui bru-
torum sit : sed magis passionibus ipsis qua exsor-

tes rationis sunt, ex prascripto rationis uti, eas ratione moderando, et sibi mancipatas veluti freno

* Greg. orat. 1 et δ. '* Psal. cxvin, 105. '' Greg. verba. 3" Psal. xuvm, 21.

VYARILE LECTIONES.
bh Bec membrum deost ín nostris codd. In Reg. et Colb. pro οἰχειώσυως, λοῦνας benvasDas.

151

stitutum est.

90. Jam vero opere pretium est scire, mitti À

hzreticos in errorem ex nominum ambiguitate.
Quemadmodum enim Monophysitis , uniusve na-
tura assertoribus ; Acephalis, inquam, inde con-
tigit, ut unam naturam in Christo pronuntiarent ,

quod unum et idem naturam et hypostasim 6528.

dicerent, ne scilicet in duas personas Christum
dividerent : itemque Nestorianis, ut duas hypo-
stases profitlerentur, ne duas Chiristi naturas in
unam conpfunderent : sic et Monotheletis, eo quod
nescirent , quid inter voluntatem naturalem, et
personalem , sive arbitrariam, discriminis interes-
Set, hoc in causa fuit, ut unam in Christo dice-
rent voluntatem. Ut igitur errorem caveamus,
quem nominum ambiguitas parit, in hune modum
quistionem de voluntate explicemus.

21. Voluntatis nomen ambiguum est. Quandoque
enim eam vim significat, qua volumus: interdum
id quod volumus, quodque volendi facultati suhje-
ctum est; hoe est rem ipsam quam aliquis vulf.
Aliud est autem vis qua volumus, aliud res quam
volumus, sicut aliud est aspectus, aliud quod sub
aspectum cadit. Aspectus enim est ipsa videndi
faeultas , qua cernimus, qus in oculo munere suo
fungitur : quod autem sub aspectum cadit, res est
quam cernimus, sive lapis, sive lignum, aut quid
ejusmodi. Sic plane voluntas vis ipsa animse est,
qua volumus : quod autem sub eam cadit ; res ea
est quam vult aliquis. Puta, volo navigare : navi-
gatio, res est quie cadit sub voluntatem. Omnino
autem quod voluntati subjectum est , sut operatio,
sive actio est, aut passio. Videamus modo cujus
sit voluntas natura, an persona.

44. Rogo itaque: babet quilibet homo volendi
facultatem , necne ? Liquet sane universos homines
facultate qua velint praeditos esse, nec esse quem-
quam, qui non habeat ut velit. Quis enim homo
sit, qui nihil unquam voluerit? non omnis autem
homo vult eodeni modo ; sed alius.bene , alius im-
probe , pro suo quisque arbitratu. Itaque voluntas
quidem , id est vis qua volumus , et velle absolu-
te, hzc nature sunt : quod vero sub voluntatem
cadit, seu velle boc aliquid, aut sic velle, hoc
arbitrii est ac persona.

95. Rursus vero:Cumin voluntas, uti diximus,
ex iis sit, qux zquivoca sunt: interdum poten-
tiam illam significat, qua volumus : interdum
540 rem quam volumus. Sciendum enim aliud
esse voluntatem ; aliud, velle omnino ; aliud , velle
hoc aliquid , ac sic velle ; aliud, quod est volun-
tati subjectum ; aliud, rem volendi facultate præ-
ditam , et aliud, volentem : quemadmodum aliud
vat aspectus ; aliud, aspicere ; aliud , quiddam ac
certo modo aspicere ; aliud, quod aspectui subji-

S. JOANNIS DAMASCENI
ducendo, agique ac diving voluntati cedere, earum abhibito usu, quemadmodum ἃ Domino con-

152

κ΄. Εἰδέναι τοίνυν χρεὼν, ὡς f) τῶν ὀνομάτων σύγ-
χυσις ποιεῖ τοῖς αἱρετικοῖς τὴν πλάνην. Καθὼς οὖν
τοῖς Μονοφυσίταις, τοῖς ᾿Αχεφάλοις, φημὶ, τὸ ταυ-.
τὸν λέγειν φύσιν καὶ ὑπόστασιν, αἴτιον γέγονς λέγει —
ἐπὶ Χριστοῦ μίαν φύσιν, ἵνα ut εἰς δύο ὑποστάσεις
τὸν Χριστὸν διέλωσιν. "Ἔτι δὲ χαὶ τοῖς Νεστορίου
ὁμόφροσι, τοῦ λέγειν δύο ὑποστάσεις, ἵνα μὴ τὰς
δύο Χριστοῦ φύσεις εἰς μίαν συγχέωσιν. Οὕτω καὶ
τοῖς Μονοθελήταις, τὸ μὴ εἰδέναι τὴν διαφορὰν τοῦ
φυσιχοῦ χαὶ τοῦ ὑποστατιχοῦ θελήματος, τουτέστι,
τοῦ γνωμιχοῦ, αἴτιον γέγονε τοῦ ἕν λέγειν ἐπὶ
Χριστοῦ θέλημα" ἵνα οὖν τὴν ἐκ τῆς ὁμωνυμίας
διαφύγωμεν «λάνην, οὕτω τὸν περὶ τοῦ. J
ἀναπτύξῳμεν λόγον.

xa'. Τὸ θέλημα ὁμώνυμόν ἔστι " ποτὲ μὲν γὰρ ση-

palvet τὴν θέλησιν * τουτέστι τὴν θελητιχὴν δύναμιν"
. προτὲ δὲ αὑτὸ τὸ θελητὸν, τὸ τῇ θελήσει ὑποχείμενον'

«τουτέστιν αὐτὸ τὸ πρᾶγμα, ὅπερ τις θέλει“ ἄλλο δέ
ἐστι θέλησις, χαὶ ἄλλο τὸ θελητὸν, ὥσπερ ἄλλο ὅρα»
σις, xai ἄλλο τὸ ὁρατόν * ὅρασις μὲν γάρ ἐστιν αὐτὴ
ἡ ὁρατικὴ δύναμις χαθ᾽ ἣν ὁρῶμεν, ἡ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ
ἐνεργοῦσα. Ορατὸν δὲ, αὐτὸ τὸ ὁρώμενον πρᾶγμα,
λίθος, ἢ ξύλον, ἢ τι τοιοῦτον. Οὕτω γοῦν χαὶ θέ-
λησίς ἐστιν αὐτὴ dj θελητιχὴ τῆς ψυχῆς δύναμις,
xa0' ἣν θέλομεν * θελητὸν δὲ αδτὸ τὸ πρᾶγμα, ὅπερ
εις θέλει. Οἷον, θέλω πλεῦσαι " τὸ πλεῦσαι, θελητόν
ἐστι d * πάντως δὲ τὸ θελητὸν, f] ἐνέργειά ἐστι, covs-

c; ἐστι πρᾶξις, ἢ πάδος " ἴδωμεν τοίνυν εἰ φυσιχὴ ἔστιν

ἢ θέλησις, ἢ ὑποστατιχή.

xp. " Apa πᾶς ἄνθρωπος ἔχει τὴν δύναμιν. τὴν
θελητιχὴν, ἣ οὔ; Δῆλον ὡς πᾶς ἄνθρωπος ἔχει τὸ
δύνασϑαι θέλειν, καὶ πᾶς ἄνθρωπος ἔχει τὸ θέλειν.
Τίς γὰρ ἄνθρωπος γέγονεν, ὃς οὐκ ἠθέλησεν οὐδέν ;
οὐ πᾶς δὲ ἄνθρωπος ὡσαύτως θέλει" ἀλλ᾽ ὁ μὲν χα-
Ae, ὁ δὲ xaxiüb;: ἕχαστος κατ᾽ οἰχείαν γνώμην.
“Ὥστε ἢ μὲν δέλησις", τουτέστιν ἡ θελητιχὴ δύναμις,
xai αὐτὸ τὸ ἁπλῶς θέλειν, φυσιχόν " τὸ δὲ θελητὸν,
τουτέστι τὸ τοιῶσδε θέλειν 5, γνωμιχὸν xal ὑπο»
ατατιχόν.

xy'. Καὶ πάλιν" Τῶν ὁμωνύμων, ὡς εἴπομεν, ὃν
τὸ θέλημα, ποτὲ μὲν σημαίνει τὴν θέλησιν, ποτὲ
δὲ τὸ θελητόν. Δεῖ γὰρ εἰδέναι, ὅτι ἄλλο ἐστὶ θέλησις,
καὶ ἄλλο τὸ θέλειν, χαὶ ἄλλο τὸ τί χαὶ πῶς θέλειν,
xai ἄλλο τὸ θελητὸν, καὶ ἄλλο τὸ θελητιχὸν, xal ἄλλο
ὁ θέλων. Ὥσπερ ἄλλο ὅρασις, καὶ ὅλλο τὸ ὁρᾷν, καὶ
ἄλλο τὸ f τί xaX πῶς ὁρᾷν * καὶ ἄλλο τὸ ὁρατὸν, καὶ
ἄλλο τὸ ὁρατικὸν, καὶ ἕτερον ὁ ὁρῶν. "Ὅρασις “μὲν
γάρ ἔστιν, αὐτὴ dj ὁρατικχὴ δύναμις τῆς ψυχῆς, ἣ ἐν
τῷ ὀφθαλμῷ ἐνεργοῦσα, καθ᾽ fjv ὁρῶμεν " ὁρᾷν δέ

YARLE LECTIONES.

ὁ |nColb. 1636 additur γῆμαι, τὸ γῆμαι θελητόν ἔστι.

e N, τὸ τἰ θέλειν. ( Mss. ἕτερον τό.

158

DE DUABUS VOLUNTATIBUS.

154

ἐστι, τὸ χεχρῆσϑαι τῇ ὁρατιχῇ δυνάμει, xal ἐνεργεῖν, A citur : aliud, quod aspiciendi facultate praeditum

καὶ βλέπειν * οὐδεὶς γὰρ ὁρᾷ, μὴ ἔχων ὅρασιν, tovc-
ἐστι δύναμιν τοῦ ὁρᾷν. Τί δὲ ὁρᾷν ἔστιν ; οὐρανὸν
ὁρᾷν, ἣ γῆν, ἣ ἕτερόν τι. Τὸ πῶς ὀρᾷνξ, ἐστὶ χαλῶς
$ xaxex. Ὁρατὸν δέ ἐστι, τὸ ὑποχείμενον τῇ δρά-
Git * τοντέστι τὸ ὁρώμενον σῶμα, ἣ χρῶμα, f oyn-
pz. ὍὋὉρατιχὸν δέ ἐστι, τὸ ἔχον ἐχ φύσεως τὴν
ὁρατιχὴν δύναμιν τοῦ ὁρᾷν, χἂν χοιμᾶται, χἂν ἐτυ-
φλώθη. Ὁ ρατιχὸν γὰρ ζῶον ὁ ἄνθρωπος, Ὁρῶν δέ
«στιν, ὁ χεχρημένος τῇ ὁράσει, τουτέστι τῇ ὁρατικῇ
δυνάμει, xai ἐνεργῶν, χαὶ βλέπων. Οὔτω θέλησις
μὲν ἐστιν αὔτῃ θελητιχὴ δύναμις, ἡ τῇ ψυχῇ δεδο-
μένη φυσιχῶς παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ " τουτέστι, τὸ
δύνασθαι θέλειν" θέλειν δέ ἐστι, τὸ κεχρῆσθαι
κατ᾽ ἐνέργειαν τῇ θελητιχῇ δυνάμει, καὶ ὀρέγεσθαι“
οὐδεὶς δὲ θέλει, μὴ ἔχων θέλησιν «τουτέστι δύναμιν!
τοῦ θέλειν" δελητὸν δὲ ἐστι, τὸ ὑποχείμενον τῇ
βελήσει, [ἤγονν] αὐτὸ τὸ πρᾶγμα, ὅπερ θέλομεν "
eley θέλω πλεῦσαι ^ 95 πλεῦσαι θελητόν bove * θέλω
σωφρονῆσαι τὸ σωφρονῆσας θελητόν ἐστι" ἀθέ.2η-»
tov δέ ἐστιν, ὅπερ τις οὐ θέλει. “Ὥσπερ “ὃ ἀόρατον,
ózzp τις οὐχ ὀρᾷ᾽ τὶ δὲ θέλειν ἡ, ἐστὶ «b θέλειν
ποῖόν τι, οἷον τὸ θέλειν ἐνωθῆναε Θεῷ, θέλειν φα-
γεῖν " θέλειν πιεῖν k ^ θέλειν φΝδεῦσαι θέλειν συν-
εφϑήναι γνυκικί᾽ quac δὲ θέλειν, ἑατὲ χαλῶς θελῆσαι"
ἔγουν θελῆσαι καλῶς, χαὶ κατὰ νόμον Θεοῦ τῇ ἰδίᾳ
γνασχὶ μιγῆναι" ἢ xooviéc, χαὶ «ἀρὰ τὸν νόμον τοῦ
θιοῦ, ἀλλοτρίᾳ. Θελητοιὸν δέ ἔστι, τὸ Eyovix φύσεως
τὴν Φελητιχὴν δύναμιν * οἷον, 6 ἄνθρωνος, ὁ ἄγγελος,
ὁ Θεός. "Exacve; γὰρ αὐτῶν tx φύφεως ἔχει τὴν
διλητιχὴν δύναμιν. Καὶ γὰρ ἔχάσεη οῶν τῆς θεότητος
ὑπκοστάσεων θέλει 1 * καὶ ἐχάστη ὑπόστασις ἀγγέλων
Mn: χαὶ Δικάστη ὑπόστασις ἀνθρώπων θέλει,
Ὅκερ δὲ ἑκάστη ὑπύσεασις ἔχει, φυσικόν ἔστι φυ-
φικὸν v&p ἐδει τὸ ἐν πάσαις ταῖς ὁμοειδέσι xal ὁμο-
ννείοις ὁκοστάσοσι θεωρούμενον. Θέλων δέ ἐστιν, ὁ
χεχρημένος τῇ θελήσει, ἤγουν τῇ θελητιχῇ δυνάμει,
καὶ ὀρεγόμενος * τουτέστιν ὑπόστασις 5,

651: aliud , aspicientem. Aspectis enim est ipsa vis
anum qua videmus, in ocule functiones exse-
quens. Aspicere autem , est uti ipsa videndi facul-
fate , operarique, ac videre. Nemo autem cernit et
videt, nisi qui videndi facultate præditus sit. Ali-
quíd autem aspicere, est coelum, aut terram, aut
sliud quid intueri. Certe modo aspicere, est bene,
sut male, Qued sub aspectum cadit, est res visioni
subjecta; puta corpus quod cernitur, vel color, aut
figura : videndi faeultate przeditum, est quod a na-
tura potentiam babet videndi, tametsi forte dor-
miat, aut cecum ait. Homo enim animal est vi-
dendi faeultate praeditum. Videns denique est , qui
aspectu, hoc esi visus facultate eliur; actum
exercet , et videt. Hoc modo voluntas , est ipsa fa-
cultas qua volumus, quam Creator nature animæ
indidit ; hoc est volendi potestas. Velle autem , est
ea vi, qua volumus , reipsa uli, et appetere : vult
autem nemo , qui voluntatem , hoc est volendi fa-
cultatem , non habeat ; θελητὸν est id quod volune
(ati subjectum est, sive res ipsa est quam wolu-
anus. V. g. volo navigare : navigare, est res volum-
tati subjecta. Volo temperans esse : sic se habere,
res est qua sub voluntatem cadit. Non solitum au-
tem res est quam quis non vult ; uti non visum,
est quod quis non videt. Velle quid , est tale quid
velle : puta velle Deo conjungi : velle manducare ;
velle bibere ; velle navigare ; velle coputam uxoris.

c; Sie, certoque modo velle, est bene velle; v. g.

bene, et secundum Dei legem velle uxoris copu-
Jam: aut male, et contra Dei legem, copulam
aliene. Votuntate preditum, est quod a natura
habet vtm volendi ; ut homo, angelus , Deus. Quis-
que enim Hlorum habet facultatem qua velit. Et-
enim unaquaeque divina hypostasis vult; et unaqua-
quc angelorum hypostasis vult ; et qualibet homi-
num hypostasis valt. Quod autem unaquaeque hy.

postasis babet , hoc naturz est. Est enim naturale, quod in singulis, qux ejusdem speciei et naturae
sent, perspicitur. Denique volens est, qui utitur voluntate , seu volendi facultate , atque appetit ;

sempe inypostasis.

uf. Τὸ γοῦν θέλημα, ποτὲ μὲν σημαίνει τὴν θέλη-
φιν, τουτέστι τὴν θελητιχὴν δύναμιν “ ποτὲ δὲ τὸ
ϑελητὸν, τουτέστιν αὐτὸ τὸ πρᾶγμα, ὅπερ θέλομεν "
4 μὲν οὖν θέλησις, φυσική * καὶ τὸ ἁπλῶς θέλειν
φνοικόν. Ἐς γὰρ ἄνθρωπο: ἔχει τὴν δύναμιν τοῦ
Νλειν" καὶ πᾶς ἄνθρωπος θέλει - τουτέστι χέχρηται
ej θελήσει " θελητικὸν γὰρ ζῶον ὃ ἄνθρωπος - τὸ δὲ
ϑελητὸν, οὐ φυσιχὸν μόνον, ἀλλὰ καὶ γνωμιχὸν, xai
ὑποστατικόν. ᾿Αλλ' οὐ πᾶς ἄνθρωπος ὡσαύτως θέλει,
οὐδὲ τὸ αὑτό" ὥστε τὸ πῶς θέλειν, χαλῶς f] χαχῶς "
ἃ τὸ τί θέλειν, τόδε, f| bxilvo, οὐ φυσιχὸν, ἀλλὰ γνω-
μιχὸν καὶ ὑποστατιχὸν, ἐπί τε ἀγγέλων xal ἀνθρώ-

94. Voluntas ergo, interdum ipsam qua volumus
facultatem significat ; interdum rem ipsam quam

p volumus. Facultas itaque qua volumus , ad natu-

ram pertinet, necnon velle simpliciter. Omnis
enim bomo potentiam habet, qua velit : vultque
omnis homo ; hoc est,voluntate utitur. Etenim ho-
mo est animal preeditum facultate volendi. Res au-
tem illa quam volumus , nedum naturz est, sed
et arbitrii et persone. Non enim quivis bominum
eadem ratione vult , vel unum aliquid. Quapropter
velle sic, bene , aut male : aut S4] velle aliquid;
hoc , vel illud , non est natura, sed arbitrii ác per-

VARLE LECTIONES,

$ Basil. ὅπως ἄρα καὶ πῶς Ópdv.
UDare, emnino restituenda sunt ex cod. N. 4.
ἔχει τοῦτο. ὥστε φυσιχόν ἐστι.

b N. 4 γὰρ, meliori

nsu, 1 N. 4 μὴ ἔχων δύναμιν. 1 Haec τὸ
1 Noster 4 xa ἐχάστη ὑπόστασις

il. ποιεῖν.

υσιχὸν γάρ ἐστι τὸ x. τ. &. Cietera praetermissa, de divina, angelica οἱ

humassbypostasibus. * Mss, ἤγουν ὑπόστ., οἱ statim τὸ οὖν θέλημα.

155

S. "JOANNIS DAMASCENI C0

156

sonz ; quod ad angelos quidem et homines attinet. À πων. Ἐπὶ μὲν γὰρ τῆς ἁγίας xal ἀδιαιρέτου Τριάδος,

Nam in sancta et individua Trinitate, una est trium
personarum naturalis voluntas, una res quam na-
turaliter velint , bonum scilicet. Nec enim quæ-
que persona peculiare aliquid quod velit, babet,
uut voluntatis motum proprium : sed una est trium
motio , unaque res quam velint. Quamobrem etiam
tres persone, non tres dii , sed unus Deus sunt :
unus , inquam, Deus cum suis virtutibus ; non ta-
men compositus. Quazlibet enim Deus perfectus
est, ac perfecta persona. Nature autem ex per-
sona compositio non flt. Est autem id prorsus no-

vum , nee ulli convenit preterquam Deo. Non sic.

autem res habet in angelis et hominibus. Ut enim
una sit angelorum voluntas ; ea, inquam, volendi

μία ^ τῶν τριῶν ὑποστάσεων φυσιχὴ θέλησις, xal
ἂν φυσιχὸν 9, τὸ ἀγαθόν " xat οὐχ ἐχάστη ὑπόστασις.
ἴδιον ἔχει θελητὸν, οὐδὲ ἰδίαν χίνησιν " ἀλλὰ μία γέ-
νῆσις, xal ἕν θελητὸν τῶν τριῶν ὑποστάσεων * διὸ
οὗ τρεῖς Θεοὶ, ἀλλ᾽ εἷς Θεὸς, al τρεῖς ὑποστάσεις -
εἷς Θεὸς μετὰ τῶν ἑαυτοῦ P δυνάμεων, ἀλλ᾽ οὐ δύν-.
0cxo;. 'Exáctr γὰρ αὐτῶν, Θεὸς τέλειος, καὶ τελεία
ὑπόστασις * σύνθεσις δὲ φύσεως, ἐξ ὑποστάσεως οὗ
γίνεται. Ξένον δὲ τοῦτο παντελῶς καὶ μόνῳ Θεῷ
φρέπον. ᾿Επὶ δὲ ἀγγέλων xaX ἀνθρώπων οὐχ οὕτως ".
μία γάρ ἐστιν ἢ θέλησις τῶν ἀγγέλων, ἡ παρὰ τοῦ
Θεοῦ δοθεῖσα αὐτοῖς φυσικὴ τοῦ θέλειν δύναμις.
*Exacto; γὰρ ἄγγελος θέλει, καὶ ἔχαστος ἄνθρωπος

θέλει " οὐ μία δὲ χίνησις πάντων τῶν ἀγγέλων, οὔτε

facultas naturalis ipsis a Deo indita ( quisque enim b μὴν πάντων τῶν ἀνθρώπων, ἀλλ᾽ ἐχάστη ὑπόστασις

angelorum vult, ac similiter quivis liomo), baud
tamen est unum angelorum omnium motus, uec
unus omnium hominum ; sed suus cuique persons
motus esL; sua cuique proposita res quam velit.
Non enim eodem modo, neque idem volunt singuli
angeli et homines : sed hic bene, ille male; hic

ἰδίαν ἔχει χίνησιν, καὶ ἴδιον θελητόν * οὐχ ὁμοίως
γὰρ θέλουσι πᾶσαι αἱ ὑποστάσει; τῶν ἀγγέλων, οὐδὲ
τὸ αὐτό * οὐδὲ αἱ τῶν ἀνθρώπων * ἀλλ᾽ fj μὲν χαλῶς,
ἡ δὲ χαχῶς “ xai ἡ μὲν τόδὲ, ἡ δὲ τόδε " καὶ τοῦδε

. κινουμένου χαὶ θέλοντος, οὐ συγχινεῖται καὶ συνθέ-

λει ὁ ἕτερος " ὥστε ἐπὶ τῶν ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων,

istud, ille illud. Cumque unus movetur ἃς vult,. ἡ μὲν θέλησις φυσική ἔστιν * ὁμοίως καὶ τὸ θέλειν,
Ton simul alter vult ac moretur. Quamobrem ín φυσικόν. Πᾶς γὰρ ἄνθρωπος θελητιχός ἔστιν, xol
angelis et hominibus voluntatis fscultas βοίυγ πᾶς ἄνθρωπος θέλει, Οὐ πᾶς δὲ ἄνθρωπος τοῦ αὐτοῦ «
tribuitur : ac similiter, velle. Omnes enim homines πράγματό; ἐστι θελητιχκὸς, οὐδὲ τὸ αὐτὸ θέλει.

comparati sunt ut velint, et omnes volunt : non
tamen omnes comparati sunt, ut unum et idem

velint , aut idipsum volunt. In sancta enim Triui-

tate tres persohz , alie aliis insunt , suntque Ver-
bum et Spiritus sanctus, Patris virtutes ; ob eam-
que causam una est trium voluntatis motio ; item-
que eadem res quam velint. Angeli autem atque
homines suam quisque divisam diremptamque by-
postasim liabent , tametsi ejusdem naturse sunt , ob

. eamque causam voluntatis facultas una, ac. velle -
unun eis cst, et naturale : tali autem modo, ac quid

Ἐπὶ μὲν γὰρ τῆς ἁγίας Τριάδος, al τρεῖς ὑποστάσεις
ἐν ἀλλήλαις εἰσὶ, καὶ ὁ Λόγος χαὶ τὸ Πνεῦμα. τὸ
ἅγιον δυνάμεις εἰσὶ τοῦ Πατρός * καὶ διὰ τοῦτο μία
κίνησις, xai ὡσαύτως τὸ αὑτὸ θελητόν * οἱ δὲ ἄγγε-
λοι, xai οἱ ἄνθρωποι, ἕχαστος ἀποτετμημένην, χαὶ
διῃρημένην τἔχει τὴν ἑαυτοῦ ὑπόστασιν, εἰ xal —
μιᾶς εἰσι φύσεως * διὰ τοῦτο ἡ μὲν δύναμις τοῦ ϑέ-
λειν, καὶ τὸ θέλειν, ἕν xal φυσιχόν * τὸ δὲ πῶς καὶ
τὸ τί θέλειν, ὑποστατιχὸν καὶ γνωμικόν. Καὶ μία
μὲν αὑτῶν ἡ θελητιχὴ φύσις, πολλοὶ δὲ οἱ θέλοντες "
διαφόρως, χαὶ ἄλλο, καὶ ἄλλο θέλοντες,

velle, liberum ac personale. Et eorum quidem una est natura voluntatis facultate preedita : multi autem |
sunt qui volunt ; diversa illi ratione, atque aliud volentes , et aliud.

25. Quamobrem voluntas appetitio est, cum
animalis, tum. rationalis. Quod si animalis, om-
nino etiam cum sensu conjuncta. Druta siquidem
cum sensu appetunt; mon tamen cum ralione et
libere. Sed homo, cum sit animal rationis paerti-
ceps, quatenus quidem est animal, animalium
more et cum sensu appetit; quatenus autem ra-
tione praeditus, cum ratione οἱ libertate. Est ergo
voluntas appetitus naturalis, tum rationalis, tum
animalis, ex solis naturalibus pendens. Sunt au-
tem voluntates nature consentanez. Prima, divine
legi subdi. Homo enim natura Dei servus est,
eique subjectus. Deinde que naturam afficiunt,
ul fames, sitis, somnus, et similia. Est vero hy-

'* Greg. orat. 15, 592.

χε’. Θέλησις τοίνυν ἐστὶν ὄρεξις ζωτιχή τε xal λο-
γική" εἰ δὲ ζωτικὴ, πάντως καὶ αἰσθητική. Τὰ οὖν
ἄλογα αἰσθητιχῶς ὀρέγεται, &X)' οὐ λογικῶς, οὐδὲ
αὐτεξουσίως * ὁ δὲ ἄνδρωπος ζῶον ὑπάρχων λογιχὸν,
ὡς μὲν ζῶον, ζωτιχῶς xal αἰσθητιχῶς. ὀρέγεται"
ὡς δὲ λογιχὸς, λογικῶς χαὶ αὐτεξουσίως. θέλησις

p οὖν ἐστι φυσικὴ ὄρεξις, λογική τε xol ζωτιχὴ, μόνων

ἡρτημένη τῶν φυσιχῶν φυσιχὰ δὲ θελήματά εἰσι,
πρῶτον τὸ ὑποτάσσεσθαι τῷ νόμῳ τοῦ Θεοῦ. Φύδει
γὰρ δοῦλος Θεοῦ, xa) ὑποχείριος ὁ ἄνθρωπος * ἔπειτα
καὶ τὰ φύσεως ὁποστατικά" οἷον κεῖνα, δίψα, ὕπνος,
xai τὰ τοιαῦτα * ὑποστατιχὴ δὲ xal γνωμικὴ θέλησις,
ὄρεξις xa0' ἡδονὴν, xat xas' οἰχείαν γνώμην τῆς
χεχρημένης ὑποστάσεως, καὶ οὗ κατὰ νόμον θεοῦ *

YARLE LECTIONES,

| "^ In N. cart. Τριάδος «ἧς
Ῥομίιαι. Ρ fta nostri codd. alii αὐτοῦ. Basil. «

ἔτου, ula. Leg. iv φυσικὸν θελητόν, ut

oiou xoi ἀδιαι
A ao τῶν, male. « Nostri et Colb. 1 τούτου τοῦ. Basil. sebus

τό. . * Nostri et Colb. 4780 διαιρετήν; Colb. alter et Reg. ἰδιαίρετον.

157

DE DUABUS VOLUNTATIBUS.

158

καὶ τρόπος χρήσεως τῆς Quatro θελήσεως, χατὰ A postatica atque arbitraria voluntas, appetitio ex

τνώμην τῆς χεχρημένης ὑποστάσεως. Τὸ οὖν ἀποτε-

«μημένον τῶν ὑποστάσεων, διάφορον τὴν γνώμην
ἐργάζεται.

xc". ᾿Αλλὰ, φασὶν, ὡς ὁ ἄνθρωπος οὐχ ἔχει φυσι-
ziv θέλημα - λέγουσι δὲ δύο μόνα εἶναι θελήματα "
9b ἕν, τὸ θεῖον xal ἀγαθόν * xal τὸ ἕτερον, τὸ πονὴ-
ρὸν, τὸ διαδολιχόν " καὶ πηνίχα μὲν τὸ ἀγαθὸν 0s-
λήσει ὁ ἄνθρωπος, τὸ τοῦ Θεοῦ ἔχει θέλημα. Ἡνίχα
δὲ τὸ πονηρὸν, τὸ τοῦ διαδόλου " ἀλλ᾽ ἀγνοοῦσιν, ὡς
ἀδύνατον οἱανοῦν φύσιν χρήσασθαι πράξει, ἧς τὴν
δύναμιν οὗ χατὰ φύσιν ἔλαδεν. Οἷον οὐ δύναται τὸ
πτηνὸν, μὴ κχατὰ φύσιν λαδὸν τὴν τοῦ πέτασθαι

libidine et arbitrio persons utentis; non ex-di-
vins legis ratione, nec modus utendi naturali vl
voluntatis, ex persons utentis arbitrio et senten-
tía. Itaque personarum discretio sententie discri-
men faeit.

26. 542 Ast, inquiunt, bomo non habet natu-
ralem voluntatem. Pertenduot enim duas esse δ0-
um voluntates : bonam unam, divinamque; dia-
bolicam alteram, et malam : eumque homo vult -
id quod bonum est, Dei tunc babere voluntatem ;
cum autem malum, voluntatem diabolicam. Nec
vero intelligunt fleri non posse, ut ulla notura
aliquid agat, cujus vim a natura non acceperit.
Velut avis non potest volare, nisi per" naturam

δύναμιν͵ πτῆναι * ὁμοίως οὐδὲ τὸ χερσαῖον βαδίζειν, D accepia potentia volandi : nec similiter terrestre

εἰ μὴ τὴν βαδιστιχὴν κατὰ φύσιν ἔλαδε δύναμιν" οὕτω
δὴ καὶ ὁ ἄνθρωπος οὐ δύναται νοεῖν, εἰ μὴ τὴν νόη-
ew κατὰ φύσιν ἔλαδεν * οὐδὲ λαλεῖν, εἰ μὴ τὴν λαλη-
«ιχὴν κατὰ φύσιν ἔλαδε δύναμιν * 5" ὁμοίως οὐδὲ
ὀρᾷν͵ οὐδὲ θέλειν, εἰ μὴ φυσιχὴν τὴν ὁρατιχὴν xal
φιελητιχὴν ἔλαδε δύναμιν, Δεῖ οὖν πρῶτον φύσει ἔχειν
«τὴν δύναμιν τοῦ θέλειν, ὅπερ ἐστὶ θέλησις, xal οὔ-
τος θέλειν. Διὸ καὶ ἐπὶ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ
Χριστοῦ, ἐπειδὴ δύο φύσεις, δύο χαὶ φυσικαὶ θελή-
enc 8, ἵν᾽ f Θεὸς τέλειος, χαὶ ἄνθρωπος τέλειος,
μηδὲν λείκων τῶν τῆς θεότητος ἰδιωμάτων, μήτε μὴν
t&v τῆς ἀνθρωπότητος. Καὶ κατὰ τὰς δύο, [ « διχῆ
λέγομεν τοῦτον ) θέλειν, χαὶ διαφόρως θέλειν χατὰ

animal incedere potest, nisi per naturam accepta
gradiendi virtute : sic utique nec hemo intelligere,
nisi intelligendi facultatem per naturam accepe-
rit; neque loqui, nisi per naturam accepta facul-
tate sermonis : similiter neque videre, neque velle,
nisi ἃ natura potentiam eam acceperit qua videat,
aut velit. Quapropter primum a natura insit opor-

. tet facultas qua volumus ; nempe voluntss, tomque

demum sequitur velle. Itaque in. Domino nostso
Jesu Christo, quoniain dus sunt nature, dus
quoque sunt naturales voluntates, ut sit tum per-
fectus Deus, tum perfectus homo, nec ei ulla di-
vioitatis, ullave humanitatis proprietas desit. Pro

τὴν φυσιχὴν διαφοράν " θείως xo παντοδυνάμως * (, duplicis vero ratione voluntatis, dupliciter.-dict-

καυτοδύναμον γὰρ τὸ θεῖον θέλημα * xat οὐ παντο-
Uie [ἀπάλιν,] ἀλλ’ ἀσθενῶς xaX παθητῶς Y*
καϑητιχὸν γὰρ καὶ ἀσθενὲς τὸ ἀνθρώπινον θέλημα -
καὶ ἄλλο [ x μὲν τὸ ὀνθρώπινον ] καὶ ἄλλο [ τὸ θεῖον ]
φυσιχὸν θελητόν " οὐ γὰρ τὰ τῆς ἀνθρωπότητος
θελήματα, καὶ τῆς θεότητός εἰσι θελήματα 7" φύσει
18 θελητιχὴ καὶ ὀρεχτικὴ ἡ ἀνθρωπίνη φύσις βρώ-
δεως͵, χαὶ κόπεως, ὕπνον, καὶ τῶν τοιούτων " ἀλλ᾽
οὐχὶ θεότης τούτων ὀρεχτιχή. O0. γὰρ τούτων αὕτη
ποτὲ ὀρέγεται, εἰ χαὶ θέλει τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν
«τοὐτων ὀρέγεσθαι φυσιχῶς, xal ὡς ὥφειλε, καὶ
ὅτε.

xj. Κατὰ μὲν οὖν τὴν φυσιχὴν διαφορὰν, δύο τὰ
βελήμα-α ἐπὶ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ * οὐχ
lvavsía. Οὐδὲ γὰρ ἐναντίον τῷ θείῳ θελήματι τὸ φν-
εικὸν τοῦ ἀνθρώπου θέλημα οὔτε f) φυσιχὴ θελητιχὴ
δύναμις * οὔτε τὰ φυσιχῶς αὐτῇ ὑποχείμενα " οὔτε

$4 φυσιχὴ χρῆσις τῆς θελήσεως. Πάντων γὰρ τῶν.

φυσιχῶν, τὸ θεῖον θέλημα δημιουργόν τὰ δὲ παρὰ φύ-
σιν͵ μόνα ἐστὶν ἐναντία τῷ θείῳ θελήματι * ὅπερ ἐστὶν

ἡ x&v' οἰχείαν γνώμην τῶν ἁμαρτιχῶν ἡδονῶν ὄρε-

mus eum velle, ac velle- differenter, secundum —
naturarum diserimen : nimirum divina omnipoten-
üque ratione (est enim voluntas divina omnipo-
tens ) et non omnipotentize modo, sed imbecille et
patiendo (passibilis enim et inürma est humana
voluntas), ac aliud quidem divina voluntas, aliud.
humana quod velit a natura propositum habet..
Non enim res easdem divina vull, quas humana
prosequitur (buroana siquidem natura boc sibi

'tongenitum habet, ut velit et appetat cibum, po-
tum, somnum, ac similia : secus vero deitas : quia
nunquam hzc ejusmodi sliquid appetierit) ; quam-
libel. naturam humanam ea congenito appetitu

D vellet appetere, uti, ac quando sic rea ferebat.

$7. Sunt ergo in. Domino: nostro Jesu Christo
pro msturarum diversitate du» voluptates : non
contrarie. Non enim hu:nsana naturalis voluntas
diving adversatur: nec naturalis volendi facultas ;
nec quae ei natura subjecta sunt; nec ejusmodi
facultatis usus. Divina quippe voluntas, natura-
lium omnium creatrix est. Quz autem sunt contra
naturam, ea voluntati diving repugnant; nempe
criminalium voluptatum pro: sui sententia animi

VARUE LECTIONES.
* fec περιχοπὴ deest in nostris et Regg. * Deest xa in Batil. Neutro nomine scripsit Combefisius

de φυσικὰ θελήματα ; quod ms. nullus codex babet.

* [ta cod. N. 1, ex quo textum mancum instau-

ravit Com beſisius. * In nostris τὸ δὲ τῆς σαρχὸς, o) παντοδύναμον, πάλιν, ἀλλὰ ἀσθενῶς, xai παθητικῶς.

Combe. interseruit xal οὐ παντοδυνάμως, ἀλλ᾽.
(dtqul εἰσι θελητάς.

x Hzec suppievit Combelisius cx N. 1. » Basil. ei 5. τῇ

159

S. JOANNIS DAMASCENI

160

appetitus , id est, peccatum. Hoc Dominus non A £u τουτέστιν ἡ ἀμαρτία τ. Ταύτην ὁ Κύριος οὐχ àv-

assumpsit ; « Peceatum enim non fecit ; nec dolus
inventus est in ore ejus **. » Quia autem una cst
f^hristi persona, et unus Christus, unus est, qui
uiraque natura vult: ut quidem Deus, prebans et
acceptum habens; ut autem homo, factus obe-
diens. Gratum habens uti Deus cum Patre et Spi-
ritu sancto, divipa paternaque voluntate ; ut homo
vero, divinz ac Palris voluntati, humana ac nó-
stra voluntate obediens factus. Neque enim divina
sua voluntate factus est Patri obediens, neque
inobediens. B3 Nam ista, ut ait Gregorius
Theologus *, « eorum sunt, qui imperio subja-
tenl: » necnon forme servi quam ex nobis as-
sumpsit. Factus auiem est natura obediens, pro
humana sua voluntate **. Quippe obedientia li-
bera, ac spontanea subjectio, ab alia voluntate
est. Velebat igitur ac vult divina, ut Deus: vole-
betque et vult, ut bomo, humana; non sententie
repuguaniia, sed nalurarum proprietate. Volebat
enim et. vult humana, quando, et qua probabat
divino ejus voluntas; huwanam habens volunta-
tem libero subjectam divinz sug voluntati.

28. Dei voluntas et operatio, ut B. lrenzo pla-
£cl 9, est omnis et loci, et temporis, et sæculi,
emnisque naturæ, effeciri& ac gubernatrix causa.
Humana autem voluntas nature virtus est, ea ap-

petens 408 sunt naluræ consentanea, eaque con-

468, quie per essentiam amoturs conveniunt,

ἐλαδεν" « "Apgaptiay γὰρ οὐχ ἐποίησεν, οὐδὲ εὑρέθη
δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ. » Ἐπειδὴ δὲ μία τοῦ
Χριστοῦ ἡ ὑπόστασις, καὶ εἷς ὁ Χριστὸς, εἷς ὁ θέλων
xaz' ἄμφω τὰς φύσεις * ὡς Θεὸς, εὐδοχῶν, καὶ ὡς ἄν-
θρωπος, ὑπήχοος γενόμενος. Εὐδοχῶν ὡς θεὸς σὺν Πα-
τρὶ xai τῷ Πνεύματι, τῷ πατριχῷ xal θείῳ θελήματι "
ὡς ἄνθρωπος δὲ, ὑπήχοος γενόμενος τοῦ θείου καὶ
πατριχοῦ αὐτοῦ θελήματος, τῷ ἡμετέρῳ θελήματι.

. Οὐ γὰρ κατὰ τὸ θεῖον αὐτοῦ θέλημα γέγονεν ὑπήκοος

τῷ Πατρί. Τὸ γὰρ θεῖον θέλημα, οὔτε ὑπήχοον, οὔτε
παρήχοον. « Ταῦτα γὰρ τῶν ὑπὸ χεῖρα, » ὥς φησιν
ὁ Θεολόγος Γρηγόριος * χαὶ τῆς τοῦ δούλου μορφῆς,

ποῦ ἐξ ἡμῶν προσλήμματος. Γέγονε δὲ ὑπήχοος φυ-

σιχῶς κατὰ τὸ ἀνθρώπινον αὐτοῦ θέλημα * ὑπαχοὴ

Β γὰρ αὐτεξούσιος χαὶ ἀδίαστος, ὑποταγὴ θελήματός

ἐστιν ἑτέρῳ * θελήματι ^ ἤθελε τοίνυν καὶ θέλει, ὡς
Θεὸς, τὰ θεῖα " χαὶ ἤθελε καὶ θέλει, ὡς ἄνθρωπος,
τὰ ἀνθρώπινα " οὐκ ἐναντιότητι γνώμης, ἀλλ᾽ ἰδιό-
τητι τῶν φύσεων. "ἤθελε γὰρ xai θέλει τὰ ἀνθρώ-
πινα, ὡς ηὐδόκει ἡ θεία αὐτοῦ θέλησις, xa ὅτε, καὶ
ὅπερ, αὐτεξουαίῳς ὑποτασσομένης τῆς ἀνθρωπίνης
αὑτοῦ θελήσεως τῇ θείᾳ αὐτοῦ θελήσει.

κη΄ θέλησις μὲν γὰρ ( 1) καὶ ἐνέργεια Θεοῦ ἐστι,
κατὰ τὸν μακάριον Εἰρηναῖον, παντὸς χρόνον xat τό-
mou γαὶ αἰῶνος, καὶ πάσης φύσεως πονητιχή τε xal
κρονοητιχὴ αἰτία " θέλησις δὲ ἀνθρωπίνη ἐστὶ, φυ-
σικὴ δύναμις τῶν κατὰ φύσιν ὄντων ὀρεχτικὴ, χαὶ
τῶν οὐσιωδῶς τῇ φύσει προσόντων συνεχτική " ἡ μὲν

Bubstantia enim appetit tum esse, tum vivere, tum ( γὰρ οὐσία τοῦ τε εἶναι xal τοῦ ζῇν, καὶ χινεῖαβαι

sensus, tnm animi motum,. entatis sux naturalis

κατ᾿ αἴαθησίν τε xal νοῦν ὀρέγεται, τῆς οἰκείας Eg-

t da. 11,39. 5} Orat, 86. ** Philipp, n, 1. "5 Ep. ad Demetr.

VARLE LECTIONES.
* Nostro τῶν ἁμαρτιῶν ὄρεξις, ἤγουν fj ἁμαρτία. Uterque xaX ἀμαρτικήν. Atque inde emendari possunt

Reg. et S. Hil. ip quibus legüur xol

(0 θέλησις μὲν γάρ. Dei voluntas et actio. Noster
hic passim in hacce adversus Monotheletas disaer-
tatione sanctum Maximum — sequitur, 4 in variis
snis lucubrationibus quas contra. eamdem hæresim
scripsit, ex epistola lIrengi Ad Demetrium Viennen-
sem, exque libro Clementis Stromatei, sive Alexan-
drini, De Providentia, οἱ sexto Stromaium, velut
^iiam ex Athanasio, aliisque definitiones varias
substantie, voluntatis, οἱ operationis attulerat :
quas hinc inde videre est tom. 1l Operum ipsius,

as omnes aliasque omnis generis complures, ne-
$cie quis auctor collegit, hoc presfizo titulo Ὅροι
διάφοροι κατὰ τὴν παράδοσιν. x. t. . Definitiones
diverse secundum traditionem, ei fidem sancte el
apostolice Ecclesie, collecie a Clemente, Anastasio,
seu etiam Athanasio, et aliis ; editaque suni, tam
in Hodego Anastasii Sinaitze, quam | inter opera
magni Athanasii. Anastasius ipse Sinaita, colle-
ctionis hujus auctorem facit Clementem Romanum ;
quod quidam mss. affirmant , παρὰ Κλήμεντος
Ῥώμης. Quia vero veteres sancto. Clementi papae
libros alios non attribuunt preter duas qus su-
jersunt nobis, epistolas, habemusque Clementem
Alexandrinum variarum dellnitionum parentem :
«quinimo non unus Collectionis auctor assignatur,
scd plures, ipsique praestantissimi; omnino con-

μαρτιχῶν. Alias frustra sit copula xal. 4 Nosui ἐν ἑτέρῳ,

NOTE,

cedendum est, eas et exceptas consarcinatas fuisse,
tam ex Clemente Alexandrino, quam ex Athana-
sio, lrenzoo, Nysseno, Anastasio Antiocheno, Ju-
stino quodam recentiori, aliisque, inter quos Joan-
nem etiam Damascenum accensere non dubitave-
rim, propter hunc codicis Vaticani 495 titulum

uem Allatius refert in diatriba De libris Joannis

amasceni, n. 69, “Ὅροι διάφοροι... συλλεγέντες
ἀπὸ τοῦ μαχαρίου Κλήμεντος, xe Ἰωάννου τοῦ
Δαμασχηνοῦ, xat ἑτέρων. Definitiones diverse col-
lect ex B. Clemente, et Joanne Damasceno, et aliis,
Collectionem istam auctiorem quam antea edidit

vir doctissimus, ineique amantissimus R. P, D.

Bernardus de Montfaucon tom. U Oper. sancti
Athanasii : nec dubium, jam mibi superest, quin ea
ipsa sit quam Allatius Damasceno nostro redden-
am arbitratur, propter hunc alium titulum quem
in suis schedis se reperisse ait: Τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς
ἡμῶν Ἰωάννου τοῦ Δαμασχηνοῦ ὄροι διάφοροι, xasá
ν παράδοσιν * Sancli Patris nostri Joannis Da-
mascent definitiones varie secundum traditionem etc.
Sed propter quzdam additamenta non est cur Da-
masceni esse censeatur, quandoquidem ante ejus
æialem s:-culo septimo Anastasius Sinaita eam
citaverat, atque Hodego &uo priemiserat.

101

DE DUABUS VOLUNTATIBUS.

162

μένη φύσεως, xal πλήρους ὀγτύτητος Ὁ. θελητιχὴ A integritatem desiderans, IHlabet namque natura, ut.

τὰρ ἑαυτῆς ἐστιν ἡ φύσις, xal πάντων τῶν συστα-
τ'χῶν αὑτῆς, τῷ τε τοῦ εἶναι λόγῳ, καθ᾽ ὃν ἔστι τε
χαὶ γέγονεν ὁροχτιχῶς ἐπηρτημένη. Δίόπερ ἕτεροι
«τοὔτο τὸ φυσιχὺν ὁριζόμενοι θέλημα, φασί * θέλημά
ἐστι φυσιχὸν, ὄρεξις λογιχή τε χαὶ ζωτιχὴ, μόνων
ἠρτημένη τῶν φυσιχῶν * θέλησις τοίνυν * ἐστὶ, χατὰ
τὸν μαχάριον Κλήμεντα, δύναμις τοῦ χυρίως ὄντος
ὀρεχτιχῆ. Καὶ πάλιν * ὄρεξίς ἐστι τῇ τὸῦ λογιχοῦ
φύσει χατάλληλος. Καὶ πάλιν αὐτοχράτσρος νοῦ
χίνησις αὐτεξούσιος. Ἐν ἀρχῇ γὰρ πλάσας ὁ Θεὸς
τὸν ἄνθρωπον, ἐποίησεν αὐτὸν φύσιν ἐ ἀναμάρτητον,
καὶ θέλησιν αὐτεξούσιον, χαθώς φησιν ὁ ἱερὸς ᾿Αθα-
váctec. Καὶ φύσις μὲν ἀναμάρτητος, πᾶϑα ἡ χτίσις,
λογική τε χαὶ ἄλογος * αἰσθητιχὴ καὶ ἀναίσθητος,
xai ἄζωος " ἀλλ᾽ οὐ πᾶδα ἡ χτίσις θέλησις αὐτεξού-
σιος " καὶ ἡ θεία φύσις ἀναμάρτητος χαὶ αὐτεξούσιος
ϑέλησις ᾿ ἀλλ᾽ οὐ τρεπτῇ, ἀλλ᾽ ἄτρεπτος. Ἧ μὲν
οὖν θεία φύσις, θελητιχὴ καὶ αὐτεξούσιος χαὶ ἀν-
αμάρτητος καὶ ἄτρεκκτος. Πᾶσα δὲ ἢ χτίδσις, ἀναμάρ-
τητος παρὰ Θεοῦ ἐγένετο" « Πάντα γὰρ ὅσα ἐποίησε,
χαλὰ λίαν" » ἀλλὰ τρεπτῆ. Ὧν γὰρ ἡ γένεσις ἀπὸ
τροπῆς ἔρξατο, τρεπτὰ χατὰ φύσιν ἐστί " τροπὴ δέ
ἔστιν, ἡ Ex τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι παραγωγή.

se esse salvam velit, utque ipsa qua ratione ex-
sistit et condita est, ab eorum quibus constituitur,
desiderio pendeat. Quamobrem alii naturalem
hanc voluniatem detinientes aiunt: Voluntas na-
turalis est, tum animalis appetitio, ab iis solis
pendens qux matuürs sunt. ltem voluntas, secum-
dum Clementem **, est ejus quod vere est appeti-
tio. Ac iterum, est appetitio rationali nature
consentanea. [temque, mentis moderatricis liber
motus. Deus enim in principio formans hominem,
naturam creavit Innocuam et liberam voluntatem,
sicut. divinus Atbanasius ait "5, ac quidem crea-
tura omnis a peccato libera est, tum qua rationis
est particeps, tum quz rationis expers; sive sen-
tiens sit, sive non sentiens, site vita careat ; at
non omnis qu$$ condita sit, est voluntas libera.
Ad hzc divina voluntas est innexia et libera ; quin
etiam immunis ἃ mutatione et immutabilis. Quo-
cirea divina natura voluntate praedita est et
libera, in quam nec peccatum cadit , nec vieissi-
tudo: ereata. vero omuis innoxia condita a Deo
est; quoniam « omnia qus fecit, valde bona
erant ?* : est tamen inutabilis. (Quorum etim ortus

à mutatione ccpit, bzc per naturam sunt quoque mutabilia. Atqui muotatio est adductio ἃ non ese

ad esse.
Ei οὖν τὸ τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἀνέλαθε θέλημά, ποίῳ
θελήματι τῷ Πατρὶ γέγονεν ὑπήχοος; Κὶ τὸ ávüpó-
æivov οὐχ ἀνέλαδε θέλημα, ποίῳ θελήματι ὑπὸ νόμον
γέγονεν ; εἰ τὸ ἀνθρώπινον οὐκ ἀνέλαδε θέλημα,
$oi θελήματι ἐπλήρωδε κᾶσαν διχαιοσύνην ; ὅτι
μὲν γὰρ πᾶσαν ἀρετὴν μετῆλθε, καὶ πᾶσαν διχαιο-
αὐνην ἐπλήρωσεν, ἄκουε αὐτοῦ πρὸς Ἰωάννην M-
γοντος " «"Agec ἄρτι» οὕτω γὰρ πρέτων ἡμῖν ἔδει
τληρῶσαι πᾶσαν διχαιοσύγην. 9 ᾿Αρετὴν μὲν γὰρ
zücav xe διχαιτοσύνην ἐπλήρωσεν * ἀλλ᾽ οὐχ ἐξ ἔρ-
Twv, οὐδὲ ἐξ ἀρετῆς προέκοπτεν, ἀλλ᾽ ἐξ ἄκρας
ἑνώσεως ἦν τέλειος " οὐ γὰρ μὴ ὧν, γέγονε Θεός -
ἀλλὰ Θεὸς ὧν τέλειος, γέγονεν ἄνθρωπος τέλειος.

Bi ἀνθρώπινον οὐχ ἀνέλαδε θέλημα, τὸ Ἔρωτο-
καθῆσαν ἐν ἧμῖν οὖχ ἰάσατο. ε Τὸ γὰρ ἀπρόσληπτον,
ἀϑεράπευτον, » ὡς ὁ Θεολόγος ἔφη Γρηγόριος. Τί
τὰρ τὸ κταῖσαν, εἰ μὴ τὸ θέλημα ; ὅπερ οὖν ἔπται-

ΒΑΔ, Si itaque non assumpsit [Christus] lim-
manam voluntatem ; quanam voluntate obediens
factus est Patri "77 Si non assumpsit humanam
volimitatem, qua voluntate factus est sub lege "7
$i hon assumpsit. homanam voluntatem, qua vo-
luntate implevit. omnem justitiam "97 quod enim
virtetén omnem colberit, et justitiam omnem im-
pleverit, ipsam audi dicentem Joanni: « Sine
modo: sic enlm nos decet. inrplere omnem justi-
tiam 9.» Sine quidem virtutem omnem et justi-
tiam implevit; tiom tathen proficiebat ex operibus, -
&ut ex virtute : sed ab ipta prima unitione perfe-
ctus foit. Rón ettim cum prius non esset, factus
est Deus ; sed cum esset perfectus Deus, perfectus
homo factus eit.

' Bi non assumpsit humansm voluntatem, reme-
dium ei non attulit, quod primum ssuciatum erat.
«Quod enim assermptum non est, nec est curatum,»
ut ait Gregorius Theologus *'. Ecquid enim offen.

ϑεν, ὅπερ ἥμαρτεν, αὐτὸ μᾶλλον ἐδεῖτο τῆς θεραπείας. D derat, nisi voluntas? quod" ergo ceciderat, quod

Εἰ δὲ λέγεις ὅτι τὸ ἁμαρτῆσαν οὐχ ἀνέλαδεν, οὐδὲ
«ὴν ἁμαρτήσασαν | χαὶ νυσήσασαν] φύσιν ἀνέλαδεν.
Εἰ δὲ τοῦτο οὐχ ἀνέλάδεν, οὐδὲ τὴν φύσιν * τῆς
ἀνθρωπότητος ἀνέλαδεν * αὕτη γὰρ ἡμάρτηχεν.

* Clem. Alex lib. De prov. et alii.

lipp. s, 8. ** Galat. iv, 4. ** Greg. ad Cledon.

*! Athan. Orat. contra Apollinaristas. ** Gen. ( 1].
* Mattb. ni, 19. ** Greg. orst. 61.

peccaverat, id demum amplius curatione egebat.
Quod si neges, id ab eo assumptum, quod pecca-
verat, fatearis necesse est, nec pecearricem, nec

egrem Wa&luram eum assumpsisse. Quod si non

assumpsit, nec humanam assumpsit naturam.
lpsa namque est qui peccarerat.

17 Phi-

VARLE LECTIONES.

Ὁ Colb. 4780 ὁσιότητος, lege οὐσιότητος. 4“ N. 4 πάλιν. 4 Colb. Nostri et Reg. φύσει...

xa θελή-

ect, Álbanssius ut in textu. Ubi pugnat contra Manichzos, homini congenitum non esse peccatum,

sec beminis compagem a diabolo esse. 64 118 mss.;

ἀμαριῆσαν οὐχ ἀνέλαδεν, οὐδὲ τὴν φύσιν, x. τ. É.

paulo post in R. sequitur : εἰ δὲ λέγεις ὅτι τὸ

163

S. JOANNIS DAMASCENI

164

Si non assumpsit humanam voluntatem, quo- A Εἰ τὸ ἀνθρώπινον οὐχ ἀνέλαός θέλημα, πῶς « πρὶν

modo « antesuam cognoseat bonum ac maluin, nen
acquiescet malitiæ, ut eligat bonum ?*? » Non
euim divina voluntas, vel non acquiescit, vel
acquiescit, aut eligit, hHaque non acquiescit ma-
litig, sed eligit. bonum, libere nt homo obtempe-
rando voluntati paterne (nam electio voluntatis
est libere ) verum eligit, non more nostro con-
sultans ac judicans, amboque contraria, virtutem,
inquam, et malitiam, cogitatione versans, inque
eorum coguitionem veniens, sed tantum boni,
quod voluntati divine complacitum est; sicque
Adami persolvit debitum. Dicendo autem : « Ánte-

quam cognoscat bonum et malum; » non hoc ait,

quasi postmodum susceperit. Nam propter unio-

nem secundum hypostasim, non cognovit malum, B

nec cogitavit. Nunquam babuit voluntatem in
utramque partem pendulam aut ancipitem; sed,
cum unus ipse Christus hoc pariter atque illud
esset; nempe Deus et homo; liumanis suis uteba-
tur, hoc est universis αὐ ad hominis naturam
speciant, in obsequium paterne divin2que suæ
voluntatis.
.. Ergo uon assumpsit voluntatem humanam, qui
angelorum admisit auxilium ? ait enim :
angelus confortans eum δ᾽; » quz lex est ac con-
ditio humans naturz, Ait eniia. David : « Angelis -
suis mandavit de te; et ín manibus tollent
te **. »

Àn quia passus est dereliclionem, non susce-
pit voluntatem hominis? Ait enim; « Eloi, Eloi,
lamasabactani? id est;
ut quid ine dereliquisti *. » Tradidit enim Deus ac
Pater, unigenitum Filium suum prc nobis in mor-
tem, factum hominem. llaud quidem fuit derelicta
ejus caro, vel ab ipsius divinitate separata; aut
vidit corruptionem, aut anima ejus derelicta est
iu inferno ** : verum proprio Filio non pepercit
. Deus 5/45 ac Pater; sed pro nobis omnibus tra.
didit illum 37 in contumelias, ignominiamque, et
innoxias inculpatasque passiones, ac mortem.
Quamobrem Paterna voluntati usque ad mortem
obediens faclus *, contempta confasione **, glo-
ria et immortalitalis bonore nostram coronavit
naturam *5,

Si illi qui unam in Christo naturam profitentur D

compositam, ac duas negant, naturarum admit-
tunt differentiam ; quomodo igitur vos, qui duas
in Christo naturas profillemini affirmatisque, unam
jn eo voluntatem immani mendacio conflugitis? Ast
inquit: Voluntas non nature est, sed persona.
Quam vero dicitis voluntatem? Num vim eam
qua volumus, ac velle simpliciter, remque quam

88 [sa, vit, 16. Luc. xxn, 43.

vin, 93. 3 Philipp. n, 8. ** Hebr. xu, 2.

« Et ecce.

Deus meus, Deus meus, -

δι Psal. xc, 141.

ἣ γνῶναι χαλὸν xaX πονηρὸν, ἀπειθεῖ πονηρίᾳ, τοῦ

᾿ἐχλέξασθαι τὸ ἀγαθόν ; » Οὐ γὰρ τὸ βεῖον θέλημα

ἀπειθεῖ, ἢ πείθεται, ἢ ἐχλέγεται ^ ἀπειθεῖ τοίνυν
πονηρίᾳ, xal ἐχλέγεται τὸ ἀγαθὸν, ὑπαχούων αὐέ-
εξουδίως ὡς ἄνθρωπος, τῷ πατριχῷ θελήματι" ἢ γὰρ
ἐχλογὴ, αὐτεξουσίου θελήματός ἔστιν " ἀλλ᾽ οὐ καθ᾽
ἡμᾶς βουλευόμενος καὶ χρίνων * xal ἄμφω τὰ ἕναν-.
tla * ἀρετὴν φημι, xaX χαχίαν, λογιζόμενος, καὶ ἐν
γνώσει τούτων γενόμενος * ἀλλὰ μόνον τοῦ ἀγαθοῦ"
ὅπερ ἐστὶν ἡ θείου θελήματος εὐδοχία * χαὶ οὔτω τὸ
κοῦ ᾿Αδὰμ ἀπέτισεν ὄφλημα. Διὰ δὲ τοῦ εἰπεῖν"
ἐ Πρὶν ἢ γνῶναι χαλὸν χαὶ πονηρὸν, » [ἴ οὐ τοῦτο
λέγει, ὅτι ὕστερόν ποτε ἐδέξατο,} οὐ γὰρ ἔγνω f) ἐλο-᾿
Υίσατο πονηρὸν, διὰ τὴν xa0* ὑπόστασιν ἕνωσιν ’
οὐχ ἐπαμφοτερίζοντα, οὐδὲ διστάζοντα εἶχε τὸν 2o-
γισμόν " ἀλλ᾽ αὐτὸς ὧν ὁ εἷς Χριστὸς, τοῦτο χἀχεῖνο
τουτέστι Θεὸς καὶ ἄνθρωπος, ἐχέχρητο τοῖς ἀνθρω-
πίνοις αὐτοῦ " τουτέστι πᾶσι τοῖς φυσιχοῖς τῆς &v-
θρωπότητος, πρὸς ὑπακοὴν τοῦ πατριχοῦ xai θείου
αὐτοῦ θελήματος, |

Εἰ δὲ τὴν δι᾽ ἀγγέλων βοήϑειαν κατεδέξατο, ( φησὶ
γάρ' «Καὶ ἱδοὺ ἄγγελος ἐνισχύων αὐτόν"» ὃς ἐστινόμος
δῆς ἀνθρωπίνης φύσεως), τὸ θέλημα οὐχ ἀνέλαδε "
φησὶ γὰρ Δαδὶδ, ὅτι « Τόϊς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖ-

ται περὶ σοῦ * καὶ ἐπὶ χειρῶν ἀροῦσί σε. »

Εἰ τὴν ἐγχατάλειψιν κατεδέξατο, τὸ θέλημα οὐχ
ἀνέλαδε ; Φησὶ γάρ' « Ἐλωῖ, Ἐλωϊλαμασαδαχθανί 8;
τουτέστι “Θεέ μου, Θεέ μον, ἵνα τί με ἐγχατέλιπες ;
Παρέδωχε γὰρ ὁ. Θεὸς χαὶ Πατὴρ τὸν μονογενῆ αὖ-
«οὔ Υἱὸν ὑπὲρ ἡμῶν εἰς θάνατον, γενόμενον ἄνθρω»
πον * οὐχ ἐγχατελείφθη μὲν ἡ σὰρξ αὐτοῦ, οὐδὲ ἔχω-
ρίσθη «cc θεότητος αὐτοῦ, οὐδὲ εἶδε b διαφθορὰν,
οὐδὲ: 4j Ψυχὴ αὐτοῦ ἐγχατελείφθη ἐν «bou. - ἀλλ᾽ οὐχ
ἐφείσατο ὁ θεὸς xaX Πατὴρ τοῦ ἰδίου Υἱοῦ" ὑπὲρ ἡμῶν
παρέδωχεν αὐτὸν εἰς ὕδρεις χαὶ ἀτιμίας, καὶ πάθη
ἀδιάδλητα xaX ἀναμάρτητα, χαὶ εἰς θάνατον. Διὸ τῇ
πατριχῇ εὐδοχίᾳ ὑπήχοος μέχρι σταυροῦ γενόμενος,
xai αἰσχύνης χαταφρονῆσας, δόξῃ xoi ἀφθαραίας |
τιμῇ τὴν φύσιν * ἐστεφάνωσεν.

Εἰ οἱ μίαν φύσιν ἐπὶ Χριστοῦ ὁμολογοῦντες αύνϑε-
τον, χαὶ τὰς δύο ἀπαρνούμενοι, τὴν τῶν φύσεων διᾶφο-
βὰν καταδέχονται, πῶς oll δύο φύσεις ἐπὶ Χριστοῦ
[ὁμολογοῦντες καὶ] χαταγγέλλοντες, μίαν ἐπ᾽ αὐτοῦ θέ-
ληδιν τερατεύεσθς 1 ; ᾿Αλλά φησιν’ Οὐ φυσιχόν ἔστι νὸ
θέλημα, ἀλλ᾽ ὑποστατιχόν * ποῖον οὖν θέλημα λέγετε ;
Thy θελητικὴν δύναμιν, xal τὸ ἁπλῶς θέλειν, xat τὸ
φυσιχὸν θελητόν " ἣ τὸν τρόπον τῆς τοῦ θέλειν χρή-

VARIA. LECTIONES,

f Ex N. 4 hac necessario supplenda suut.
? Forte legendum οὖν.

δ᾽ Marc. xv, 34. ?* Psal. xv, 14. ?*. Roj
** Psal. viti, 7. om,
5 Nostri 4 à, 301 λημασαδαχθανί, — à Edit. οἷδε,

| ta Nostri. Reg. cdita et S. τερατεύονται Sic.interpr, prodigialiter dicum,

1.5

DE DUABUS YOLUNTATIBUS.

166

ese, τουτέστι τὸ πῶς θέλειν, καὶ τὸ xax' οἰχείαν A ἃ natura voluntas velit? an modum usus volun-

Ἰνώμην xal ἡδονὴν θελητόν ; ἀλλ᾽ εἰ μὲν τὴν θελητι-
χὴν δύνομιν ὑποστατιχήν φατε, xal τὸ ἁπλῶς θέ-
Mew, οὐκ ἁληθῶς ἀποφαίνεσθε" πᾶς γὰρ ἄνθρωπος
ἔχει τὴν θελητιχὴν δύναμιν, xal τὸ ἁπλῶς θέλειν "
tà δὲ ἐν πάσαις ταῖς ὑπὸ τὸ αὐτὸ εἶδος θεωρούμενα
ὑκοστάσεσι, φυσιχὰ, xal οὐχ ὑποστατιχά. Οὐ πᾶς
δὲ ὄνθρωπος τὸ αὐτὸ θέλει, οὐδὲ ὡσαύτως * ὥστε ἡ
μὲν θελητιχὴ δύναμις, xal τὸ ἀπλῶς θέλειν, φυσιχόν"
τὸ δὲ τί θέλειν, xal τὸ πῶς θέλειν, διάφορον καθ᾽
ἐχάστην ὑπόστασιν, χαὶ ὡς σνμδεδηχὸς ὑποστατι-
χόν. Καὶ μάρτυς Ἰωάννης ὁ ἅγιος, χαὶ ὄντως Xgu-
σόστομος, οὑτωσὶ λέγων ἐν βιδλίῳ α’, λόγῳ τιδ' τῆς
ἑρμηνείας τῆς πρὸς Ἑδραίους Ἐπιστολῇς" « Ἡ μὲν
(3p βούλησις, ἔμφυτον xal παρὰ Θεοῦ * ἡ δὲ τοιάδε
βούλησις, ἡμέτερον, χαὶ τῆς γνώμης ἡμῶν.»

tatis, δε quod sic velimus, ac quod pro nostro
arbitratu aclibidine voluntati subjicitur ? Verum,
sivim quidem voluniatis ac velle simpliciter ad
personam dicatis pertinere, falsum decernitis ἢ
Omnis quippe homo vim habet volendi , et ut
absolute velit. Qua autem in singulis ejusdem
speciei hypostasibus perspiciuntur, ad naturam spe-
ctant, non ad personam. At non universi homí-
nes id ipsum, aut eadem ratione volunt. Quam- -
obrem volendi quidem facultas, ac velle simplici-
ter, ad naturam pertinet : velle autem boc aliquid,
ac sic velle, in unaquaque persona diversum est,
et instar accidentis hypostatici. Ejusque testis sit
sancius Joannes aureo ore vere Chrysostomus, cum

B ita ait lib. 1 Comment, in Epistolam ad Hebrgos,

waectatu 14: « Voluntas quidem, innatum quiddam est, et ἃ Deo: mostrum autem , talis voluntas»

nostrique judicii est.»

"Ett ,. εἰ ὑποστατιχὴ xal fj θελητιχὴ δύναμις,
χαθὰ Exe poU πόστατός ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ Πατρὸς, ἔσται
xat ἑτερόδουλος.

"Ett, τὰ φυσιχὰ, ἀδίδαχτα " οὐδεὶς γὰρ διδάσχε-
t1 πεινῆν, ἣ διψᾷν, 3) χοιμᾶσθαι, ἣ ἀναπνεῖν " ob-
τως οὐδὲ θέλειν διδάσχεταί τις * κῶς δὲ θέλειν, fito
χαλῶς, ftot χαχῶς, καὶ τί θέλειν διδάσκεται * oC
τὰρ τὸ θέλειν διδάσκει ὁ τοῦ Θεοῦ νόμος * τοῦτο γὰρ
φυσιχῶς ἡμῖν παρ᾽ αὐτοῦ δέδοται * ἀλλὰ τὸ χαλῶς
Gs, xal τί θέλειν * ὥστε τὸ μὲν θέλειν, φυσιχόν *
τὸ δὲ τί καὶ πῶς θέλειν, ὑποστατιχὸν χαὶ διάφορον,
πλὴν τῆς ἁγίας Τριάδος. Ἐχεῖ γὰρ ὡσαύτως, xal

Preterea : si voluntatis ipsa facultas δὰ per-
sonam pertinet , sicut Filius diversa persona
est a Patre, ita etiam diverse ab eo voluntatis
erit. .
ltem : Quz nature sunt, doctrina non egent.
Nullus quippe docetur esurire, sitire, dormire,
resplrare : sic neque quis docetur velle : sed tali.
modo velle , id est bene aut male, et boc aliquid
velle addiscit. Non enim Dei lex velle docet : quippe
cum hoc nostre naturz ab ipso sit datum: sed do-
cet bene velle, et hoc aliquid velle. Ergo velle qui-
dem ad naturam pertinet : hoc autem et sic velle, ad
personam, diversumque est, prseterquam in sanct

τὰ αὐτὰ θέλουσιν αἱ ἅγιαι τῆς θεότητος τρεῖς ὑπο- C Trinitate. Illic enim modo eodem eademque vo-

στάσεις, κατὰ τὴν τῆς θεότητος οὐσίαν. Ὁ γὰρ εἷς
«ἧς ἁγίας Τριάδος, ὁ σεσαρχωμένος Υἱὸς καὶ Λόγος
f9U Θεοῦ xai Θεὸς, ὥσπερ φύσιν ἀνθρώπου ἔσχε
«αρὰ τὸν Πατέρα χαὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον χατὰ τὸ
γενέσθαι ἄνθρωπος, χαὶ διαχέχριται τοῦ Πατρὸς χαὶ
seu Πνεύματος, οὕτω xal ἐν τοῖς τῆς ἀνθρωπότητος
φυσιχοῖς ἰδιώμασι διαχέχριται τοῦ Πατρὸς χαὶ τοῦ
Πνεύματος, δύο φύσεις ἔχων, χαὶ δύο φυσιχὰς ἰδιό-

"En, οὐσιῶδές ἐστι χαὶ φυσιχὸν, ὃ παρὸν σώζει,
xat ὃ ἀπὸν φθείρει τὸν ὅρον τῆς φύσεως. "Apa οὖν
ἐνεϑέλητος ἄνθρωπός ἐστιν X ; Οὐδαμῶς. Οὐ γὰρ
Ἰέγονέ ποτε ἄνθρωπος ἀνεθέλητος. Φυσιχὴ ἄρα ἡ
Mns. Εἰ ἢ πεῖνα, καὶ ἡ δίψα, xal τοῦ ὕπνου ἡ
ἔφεεις, ὀρέξεις οὖσαι ἄλογοι, quatxat εἰσιν - ἡ οὖν
λογικὴ ὄρεξις, ἡ αὐτεξούσιος, οὐχ ἔσται φυσιχή ;
irrationabiles, ad naturam spectant ; quidui animi
ctei ?

Κατ᾽ sixóva Θεοῦ γεγόναμεν, χατὰ τὸ νοερὸν καὶ
εὐτιξούσιον. Εἰ οὖν νοῦν xal θέλησιν αὐτεξούσιον
οὐκ ἀνέλαδεν, οὐχ ἀνέλαδε τὸ xas' εἰχόνα " μετ᾽
λίγα δὲ και περὶ τοῦ xat' εἰχόνα μιχρὰ ὑποχηψό-
μεθαὶ. ἘΠ οὖν ἀνθρωπίνην οὐχ ἀνέλαδε θέλησιν,
πάντα ὅσα ἠθέλησεν ὁ Χριστὸς, θείῳ ἠθέλησε θελή-

lunt tres deitatis persons, propter eamdem deita-
tis substantiam. Unus enim sanctz Trinitatis, qui
carnem sibi conjunxit, Filius Deique Verbum ac

Deus, uti natur am humanam, qua factus est bomo,
preter Patrem et Spiritum sanctum, quia ab utro-

que est discretus, habuit ; itaet per naturalis buma-
nitatis proprietates a Patre ac Spiritu sancto dis-
cretus est; quia duas naturas habet, duplicesquá
naturales proprietates,

Insuper, sd substantiam et naturam illud spe-
ciat, quod cum adest, servat; cum abest, destruit
nature definitionem. Num ergo homo sit qui
voluntatis est expers ? Minime. Nunquam enim
BAG homo exstitit sine voluntate. Ergo voluntas eo-

D rum est qui spectant ad naturam. Si fames, ac si-

tis, somnique desiderium, eum appetitiones sint

appetitio rationalis, quz libera est, adeam spe-

Facti sumus ad imaginem Dei, quatenus. intel-
lectu et arbitrii libertate prediti. Si igitur non as-
sampsit mentem acliberam voluntatem, neque id
quod. est ad imaginem assumpsit. Quidam vere
post pauca subjiciemus, de modo quo homo est ad
iimaginem Dei. Itaque sí Christus non assumpsit

| VARLE LECTIONES.
k Reg.et Colb. 1659 ζῶον ἀνεθέλητος ἄνθρωπος ἔσται, 1 Colb. et Nostri διαληψόμεθα.

16

S. JOANNIS DAMASCENI

168

humanam voluntatem , qusecunque voluit, om- Α ματι * xal πῶς εἰσελθὼν [θελήματι] εἰς οἶχον », καὶ

nino divina voluntate voluit, Quomodo igitur,
eum ingressus domum latere voluisset, non po-
tuit *? non ergo divina voluntas est omnipotens,
sed impotens. Desine, o homo, sic desipere. Divinse
voluntatis non est cibi potusque appetitio, ac
velle lecum ex loco mutare, et similia ; sed hu-
mans. Quanquam Christus bumana hec vo-
luntate , secundum Patris beneplacitum vole-
bat.

29. Ast, inquiunt, non a natura concessa
est bomini libertas , sed honoris titulo. Ait enim
Gregorius "Theologus δ: « Libero eum arbitrio
bonorans. » Sed attende quid rursus idem Pa-
ter. dicat : « Hunc ratione ac Dei imagine honesta-
tum. » Si ergo ne rationis quidem facultatem
per naturam habuerit, sed honoris duntaxat ti-
tulo : jam quoque superest ut dicas, non assump-
sisse Dominum animam ràtione preditam, sed
mentis expertem.

Quot modis dicitur quid, ad imaginem?

50. Ea parte, in. qua ratio, mens, et liberuni
arbitrium est. Eo item nomine, quod mens vet-
bum gignit, ac spiritum profert , ac denique pro-
pter principatum. Triplic! hac ratione sunt adima-
ginem sngeli et homines, Ad hsc autem et in-
primis homines, ratione ingeniti, quod in Adamo
perspicitur ; et geniti, quod in Abel, ac processio-
nis, quæ in Eva. Preterea, ex eo quod homo na-

θελήσας λαθεῖν, οὐχ ἠδυνήθη ; Οὐκοῦν οὐ παντοδύνα-
μον τὸ θεῖον θέλημα, ἀλλὰ ἀδύνατον. Παῦσαι, ὦ
ἄνθρωπε, ταῦτα ληρῶν" οὐχ ἔστι θείας θελήσεως τὸ
ἐφίεσθαι βρώσεως ἢ πόσεως, xal τόκον ix τόπου "Ὁ
ἀμείδειν, καὶ τὰ τοιαῦτα, ἀλλ᾽ ἀνθρωπίνης * εἰ xat
ἀνθρωπίνῃ θελήσει, χατ' εὐδοχίαν πατρικὴν ταῦτα
ἤθελεν ὁ Χριστός:

χθ', ᾿Αλλὰ, φησῖν, οὐ χατὰ φύσιν ἐδόθη τῷ ἀνθρώ-
qup τὸ αὐτεξούσιον, ἀλλὰ χατὰ τιμὴν, ἐν τῷ φάναι
τὸν Θεολόγον Γρηγόριον" «€ Τῷ αὐτεξουσίῳ τιμήσας
αὐτόν. » ᾿Αλλ' ἄχουε πάλιν τοῦ Πατρός" « Τοῦτον
λόγῳ xa εἰχόνι Θεοῦ τετιμημένον. » Οὐχοῦν οὐδὲ τὸ
λογιχὸν ἕξει κατὰ φύσιν, ἀλλὰ κατὰ τιμὴν καὶ ὥρα
ὅοι λέγειν, ὡς οὐ λογικὴν Ψυχὴν, ἀλλ᾽ ἄλογον ὁ Κύ-
prog προσελάδετο͵

Κατὰ πόσους τρόπους Aéretat τὸ, xas' εἰκόνα ;

V. Κατὰ τὸ λογιχὸν, xal νοερὸν, χαὶ αὐτεξούσιον,
κατὰ τὸ γεννᾷν τὸν γοῦν λόγον, xal προδάλλειν πνεῦμα"
χατὰ τὸ ἀρχιχόν. Κατὰ ταῦτα καὶ οἱ ἄγγελοι καὶ οἱ
ἄνθρωποι xat' εἰχόνα. "τι Bb, lxx περιουσίας ol
ἄνθρωποι’ κατὰ τὸ ἀγέννητον, τὸ ἐπὶ τοῦ ᾿Αδάμ " καὶ
γεννητὸν, τὸ ἐπὶ τοῦ "A6D. " xal τὸ ἐχπορεντὸν τὸ ἐπὶ
τῆς Εὔας. Κατὰ τὸ φύσει ἀρχιχόν" φύσει γὰρ ἔχει
δοῦλον ἡ ψυχὴ τὸ σῶμα, χαὶ ἐξουσιάξζει αὐτοῦ" xal

tura principatum teneat. Anima enim a natura ἡ χατὰ τὸ συνάγειν πᾶσαν τὴν χτίσιν * ἕν τε γὰρ τῷ

corpus subditum habet, cui dominetur. Quod item
universa veluti colligat. Cum enim in Deo , tum in
homine universim unitur quidquid in rebus crea-
tum est : siquidem homo spiritualis sensilisque na-
turz veluti nodus est. Quod denique Filius Dei ad
ejus esset. creandus imaginem. Non enim, ange-
lus factus est, sed homo "3.

$1. Natura omnis composità et ex diversis
maturis coalescen$ , naturarum ex quibu$ com-
ponitur proprietates naturales necessario retinet,
tametsi in conjunctione perspieistur earum con-
fusio. Nam ignis et aqua omnino contraria sunt :
ignis siquidem calidus est et siccus : aqua vero fri-
gida et humida. Corpus tamen, quod ex quatuor

Θεῷ ἐἑνοῦται πᾶσα ἡ χτίσις, xal ἐν τῷ ἀνθρώπῳ"
σύνδεσμος γάρ ἐστι νοητῆς καὶ αἰσθητῆς κτίσεως.
Καὶ ὅτι xa*' εἰχόνα τούτου ἔμελλε γίνεσθαι ὁ Υἱὸς
τοῦ Θεοῦ. Θὺ γὰρ ἄγγελος γέγονεν, ἀλλ᾽ ἄν-
θρωπος.

iv, Πᾶσα ὑπόστασις σύνθετος, ix διαφόρων φύ-
σεων συντεθειμένῃ, τὰ φυσικὰ ἰδιώματα τῶν δύο
φύσεων ἔχει κατ᾽ ἀνάγχην, χἂν σύγχυσις ϑεωρῆταιϑ
ἐν τῇ ἑνώσει" τὸ γὰρ πῦρ καὶ τὸ ὕδωρ ἐναντία εἰεὶ
παντελῶς" τὸ μὲν γὰρ πῦρ, θερμὸν "καὶ ξηρόν" τὸ δὲ
ὕδωρ, Ψυχρὸν καὶ ὑγρόν " ἀλλ᾽ ἡνίκα συντεθῇ σῶμα᾽
ἂχ τῶν τεσσάρων ὀτοιχείων, τὰς τέσσαρας ἔχει ποιό-

elementis coaluit, quatuor habet qualitates ; calo- D τητας, θερμότητα xai ψυχρότητα, ὑγρότητα καὶ

* Marc. vri, 94. ** orat. 9. in Pascha.

ὩΣ Vide Greg. Nyss. ex quastionibus Deeo quod est ad

imag.; Anastas. Antiocl. im erat. duabus de eodem argumento.

VARI LECTIONES.

- Reg. τόπους ἔχ τόπων. Edita et Nostri τόπον ix τόπου. Vetus interpr. Locum ez locis. * Combef.
ἄνουν posuit, nescio quo auctore. Ita iss. qua legi : edit. Basil. περὶ τοῦ χατὰ τί γεγόναμεν κατ᾽ εἷ-

xóva Θεοῦ.

Hic porro titulus a0vum aliud opus non indicat, ut viri quidam docti putarunt, sed

uca,

quz? auctor se traditarvm paulo ante pollicitus erat de celebri hac inter Orientales quæstione. “ Noster

4 θεωροῖτο,

NOT.£.

(3) Combefisius ex uno cod, Nostro, ita vertendum
censuit : Num ii qui tnam in Christo naturam com-
pesitam, el duas negant, naturarum admittunt dife-

rentiam ? At potior mihl videtur sensus sine inter-
rogatione ; ut auctor ex ipsamet Severianorum
confessione Monotheletas validius expugnet.

10

DE DUABUS VOLUNTATIBUS.

170

ξηρότητα. Εἰ οὖν ἔνθα σύγχυσις θεωρεῖται, ἀνάγκη A remet. frigus , humorem ac siccitatem. δὲ ergo

θαωρεῖσθαι τὰ φυσικὰ ἰδιώματα τῶν συντεθέντων P,
φόσῳ μᾶλλον ἐπὶ τῆς ἀσυγχύτου ἑνώσεως 1

AM. ᾿Αλλὰ, φασὶν, ὡς 6 ἄνθρωπος οὐχ ἔχει φυσι-
κὸν θέλημα" λέγουσι δὲ « Μανιχαϊχῶς δύο μόνα εἶναι
θελήματα " τὸ Ev τὸ θεῖον, τὸ ἀγαθόν " τὸ δὲ ἕτερον,
«b διαθολεκὸν, τὸ πονηρόν" χαὶ πηνίχα μὲν τὸ ἀγαθὸν
θελήσει 6 ἄνθρωπος, τὸ τοῦ Θεοῦ ἔσχε θέλημα" ἡνί-
χα δὲ τὸ πονηρὸν, «τὸ τοῦ διαδόλου. Ὧ μανίας
ὑπερδολῆς ὦ σχότους ἀγνοίας 5] Τὸ θεῖον θέλημα
[ἔχει ὁ ἄνθρωπος παντουργὸν, ἢ οὗ ; Ναΐ φασιν.
Ei οὖν τὸ θεῖον θέλημα ἔχει ὁ ἄνθρωπος, ἀγαθὸν
θέλων, ἐστὶ xav! αὐτοὺς παντουργός. ᾿Αλλ᾽ ἀγνοοῦ-

ubi perspicitur confusio , necesse tamen est inve-
nirl natnrales proprietates eorum, ex quibus com-
positio S47 fit; quanto magis in ea unione" que
confusionis expers exsistit 1

52. Ast, linquiunt, non habet homo volun-
tatem naturalem. Dicunt enim Manichseorum
more duas tantum esse voluntates ; unam qui-
dem divinam, quæ bona est, alteram vero dia-
bolicam, qua mala: cumque id vult homo quod
bonum est, Dei in eo esse voluntatem , cum id

quod malum, diaboli. O singularem dementiam! O

ignorationis tenebras! Divinam voluntatem ὁπ)»
nium creatricem habet bome, necne? Certe ha-
bet, inquiunt. Cum ergo homo qui vult bonum,

ew ὡς ἀδύνατον οἷανοῦν φύσιν χρήσασθαι πράξει, ἣ B divinam babeat voluntatem , erit plane ex eorum

ἐνεργῆσαι, ἧς τὴν δύναμιν οὐ κατὰ φύσιν ἕἔλαδεν"
οἷον οὐ ϑύναται πτῆναι τὸ πτηνὸν, μὴ κατὰ φύσιν

sententia rerum omniom auctor. Sed non intel-
ligunt, nullam omnino naturam posse aliquid ex-

λεδὺν τὴν τοῦ πέτασθαι δύναμιν * οὐδὲ χαὶ χερσαῖον — sequi, εἰ volendi facultate a nstura donata non sit.
μεδίζειν, εἰ μὴ τὴν βαδιστιχὴν κατὰ φύσιν ἔλαδε — Ut aves nunquam volaverint, nisi per naturam
ἐόναμιν * οὕτω δὲ xat ὁ ἄνθρωπος, οὗ δύναται ἐνερ’ — accepta faeultate volandi ; nec terrestre animal
plv καὶ θέλειν, εἰ μὴ κατὰ φύσιν τὴν θελητιχὴν xaV — gradietur, nisi accepta facultate gressus: sic noc
ἱνεργητικὴν ἔλαδε δύναμιν * οὐδὲ γὰρ νοεῖν δύναται, — hemo aliquid velle, aut agere potest, nisi a natura
d μὴ φύσει τὴν νοητιχὴν δύναμιν ἔλαδεν" οὐδὲ δρᾷν, — volendi stque agendi. vim seceperit. Eodem mo-
ἐρᾷν] οὐδέ τι ἕτερον ἐνεργεῖν’ διὸ xal πάσῃ φύσει al — do neque ut intelligat ficri potest, misi ἃ nstura
φυσικαὶ ἐνέργειαι ἀεὶ " ἐνυπκάρχουσι, καὶ guvomáp- — acceperit intellectus facultatem ; neque rursum ut
γουσι᾿ τὰ Ub θελητὰ xal ἐνεργητὰ, οὗ συνυπάρχουσι. — videat , aut aliud quidquam agat. Quamobrem
Καὶ ἡ μὲν eucuxh θέλησις, τουτέστιν ἢ θελητικὴ δύνα. — etiam naturales proprietates omni semper nature
pe, pla: τὰ δὲ θελήματα *, πολλὰ xal διάφορα" φησὶ — insunt, eique coexsistunt : haud perinde vero res
Tipi Γραφή᾽ « Πάντα τὰ θελήματα αὐτοῦ ἐν αὐτοῖς. » — quas volumus et agimus. Ac quidem naturalis vo-
θὺχ εἶπεν “ θεία θέλησις * ἐν αὐτοῖς " ἀλλὰ, ε Πάντα luntss, sive facultas illa qua volumus, una est :
ck θελήματα αὐτοῦ ἐν αὐτοῖς “ » τουτέστι τὰ θεΕ- 6λ autem, qus volumus, roulta sunt ac varia, Ait
λητά. E enim divina Seriptura : « Omnes voluntates ejus in
eia.» Non ait, divina in eis volendi facultas ; sed : « Omnes voluntates ejus in eis, » id esf, ea quæ ca-
évat cub ejus voluntatem. 0

lv. Ἰστέον δὲ ὅτι πάντα τὰ θελητὰ τ τῆς θεό-
eqteg φυσιχά εἰσιν" ἄτρεπτος γὰρ οὖσα, οὗ πέφυ- — vult. deitas, ad naturam pertinére; quippe qum
xev ἄλλως καὶ ἄλλως θέλειν" ἀλλ᾽ ἀεὶ ὡσαύτως θέλει. immutabilis exstitit, nec est comparata, ut alio at-
Διὸ καὶ ταὐτά εἰσι τὰ θελητὰ Πατρὸς καὶ Υἱοῦ — que alio modo velit, sed semper vult eodem modo.
καὶ ἁγίου Πνεύματος, Πάντα γὰρ τὰ φυσιχὰ τὰ — Atque adeo eadem prorsus sunt quæ volunt Pater
εὑτά εἶσι Πατρὸς καὶ ΥἹὸῦ xoi ἁγίου Πνεύματος, ὡς et Filius et Spiritus sanctus, utí una eademque est
ἡ αὐτὴ αὐτῶν ἢ φύσις. Ὀὐδὲν δὲ ὑποστατιχκὸν ἐν τῇ trium natura. Nihil autem in summa Deitate per-
ὁπερουσίῳ θεότητι, εἰ μὴ τὸ ἀγέννητον, χαὶ τὸ γεν. sonale est, preterquam ut Poster ingenitus εἰ! ac
vytxbv τοῦ Πατρὸ;, τὸ γενητὸν, τοῦ Υἱοῦ, xol Filii genitor, Filius sit genitus, ac Spiritus sanctus

ὅδ. ld porro opere pretum est scire, qua

τὸ ἐκπορευτὸν τοῦ &ylov Πνεύματος.

λδ΄. Ὡς εἴπομεν περὶ θελήματος, οὕτω καὶ περὶ
ἱνεργείας φαμέν ὅτι τὸ τῆς ἐνεργείας ὄνομα διά-
φιρα σημαίνει. Ἐνεργείας μὲν γὰρ Θεοῦ ἴδιόν ἐστι,
«ὁ μὴ μόνον ἐπ᾽ ἄπειρον αἰσθήσεως ἀπάσης ἐπ-
ἐχεινα εἶναι, νοῦ τε καὶ παντὸς αἰῶνος * ἀλλὰ καὶ
«άσης οὐσίας xal χτίσεως Σ, Ἐνέργεια δέ ἔστιν,
ἐ φυσιχὴ ἐχάστης οὐσίας δύναμίς τε καὶ κίνησις.

* Psal, xv, δ, 5" Lib.n, De fide, cap. 25.

D procedat.

δ. Quod autem diximus de voluntate", de
actu itidem sive operatione, et ipsa voce actus di-
cimus: nimirum, eorum esse, quæ diversa signi-
ficant. Divins autem operationis hoc proprium
est, ut nedum sensum omnem, mentemque ac

seculum, sed et omnem substantiam ac creatu-

ram iminensum superet. Porro actus est. cujusque

VARLE LECTIONES.

E NK. 1 ευνθέτων. Tic
operati

etus interpr. O insanie su
eres Latimo Feddit. » Deest at, in Basil. et cod.

PaTRoL. Gr. XCV.

one enucleandam accedat. 4 Als. v
abundantie .

rro et nonnulla alia repetit, ut sensim ad secundam quastionis partem
ἀρ, nec male. τ Regg. Colb. 1659. Nostri ὑπερδολή...

s 9 αν αι ignoranti ! Sic barbaro more casum
. Ril.

(ung, * Nostri ὅτι τὰ θελήματα. Σ N. d αἰτίας xal χλήσεως.

* Colb. 1659 θελητάς. * N. chart, πᾶσα 1)

R

ἫΝ

S. JOANNIS DAMASCENI

172

substantize motio. Rursusque, actus est vig natu- A Καὶ πάλιν * ἐνέργειά ἐστι φυδιχὴ, ἡ πάσης οὐσίας

ralis et uniuscujusque essentis interpres. Item:
actus naturalis est primus, eit intelligentis anime
virtus semper in motu; id est perpetuo motu agi-
tata ejus ratio, ab ea ceu fonte jugiter manans. Ac-
tus quoque dicuntur actionum exercitia ; ut vi-
dere, loqui, spiritum ducere, ambulare, manducare,
bibere ; hoe cst naturales cujusque facultatis fun-
tiones. 5/58 Quin et passiones natarales haud raro
actos quidam dicuntur ; uli fames, sitis ac similia.
Atque, ut verbo dicam, actus naturalis est cujus-
que substantiz virtus et motio, qua ablata nibil su-
persit. Quid ergo est quamobrem nature huma-
nte operationem Doininus non habeat , cum sub-
lata naturali cujusque operatione, naturse conse-
quatar interitus ? Si ergo mon fuit in eo naturse hu-
máni$ naturalis operatio, ne natura quidem
humana ineofuit. Quorum enim nature diverss
sunt, eorum eliam ἴδια voluniates, quam actus et
operationes discrepant.

$5. Aliud itaque est actus, aliud operari, aliud
aliquid aut modo quodam operari, aliud quod
agitur, sivà quod subest actioni; aliud quod habet
operandi facultatem , et aliud operans. Atqui ac-
tus quidem est ipsa vis operandi, hoc est posse
operari. Operari autem, est ea vi uti : aliquid vero
operari, est, v. gr. cernere, jntelligere, audire,
ambulare, comedere, bibere. Modo quodam ope.
rari, est bene, aut male agere. Operandi vim ha-
bens, est quod facultate pollet ut agat, puta ange-
'" lus, homo. Operans denique, qui operatione
utitur; hypostasis nimirum. Atque adeo actus
alias quidem significat agendi facultatem ; alias
vere agere: interdum, id quod agitur : ac quidem
actus, id est agendi facultas, atque agere, ad natu-
ram pertinent. Omnes enim potentiam habent
operandi ; οἱ habent universi ut agànt : homo si-
quidem animal est operandi facultaté praeditum :
quod autem agitur, nedum nalura est, sed et per-
sona, in angelis pariter atque hominibus. Nam
in sancta Trinitate δὰ naturam pertinent quæ-
cunque suni voluntati ac operationi subjecta ;
unde etiam sunt eadem in tribus personis. At in
angelis et hominibus, nec idem est quod volunt,
nec idem horum usus. Unusquisque enim singu-
laris angelus ethomo proprium motum habet, vuit-
que et agit peculiari ratione. Quamobrem in Do-
3nino nostro Jesu Christo, quia duplex est natura,
duplex quoque est actio ; ut sit. perfectus Deus, et
perfectus homo : duplex item voluntas ac diver-
sum, pro utriusque nature discrimine, velle natu
yale : ut divino atque humano modo velit ; om-
nipotenti ac sine passione, ratione divinz nature;
imbecilliter et patiendo, ratione humana. Ac aliud
quidem est, aliudque quod natura divina agitur,

ἔμφυτος χίνησις. Καὶ πάλιν" ἐνέργειά ἐστιν, ἡ
φυσιχὴ χαὶ δηλωτιχὴ ἐχάστης οὗὖσίας δύναμις. Kat
πάλιν " ἐνέργειά ἐστι φυσιχὴ χαὶ πρώτη, ἡ ἀειχί-
νητος δύναμις τῆς νοερᾶς ψυχῆς * τουτέστιν ὁ ἀειχί-
νῆτος αὐτῆς λόγος, φυσιχῶς ἀεὶ ἐξ αὐτῆς πηγαζό-
μενος. Λέγονται δὲ ἐνέργειαι, αἱ πράξεις, ὡς τὸ ὁρᾷν,
τὸ λαλεῖν, τὸ ἀναπνεῖν, τὸ περιπατεῖν, τὸ ἐσθέειν,
τὸ πίνειν " τουτέστιν ἡ χρῆσις πάσης φυσιχῆς δυνά-
μεως. Καὶ τὰ πάθη δὲ τὰ φυσιχὰ, πολλάκις ἐνέρ-
γειαι λέγονται" οἷον πεῖνα, δίψα, καὶ τὰ τοιαῦτα"
xai ἀπλῶς εἰπεῖν, ἐνέργειά ἐστι φυσιχὴ, ἢ ἐχάστης
οὐσίας δύναμίς τε χαὶ χίνησις, ἧς χωρὶς μόνον τὸ
μὴ ὄν. Πῶς οὖν οὐχ ἕξει τὴν φυσιχὴν ἐνέργειαν τῆς
ἀνθρωπίνης φύσεως ὁ Κύριος ; ἢ γὰρ ἀνυπαρξίᾳ
τῆς φυσικῆς ἐχάστου δυνάμεως, ἀνυπαρξία ὑπάρχει
τῆς φύσεως. Εἰ οὖν οὐχ ἔσχεν ἀνθρωπίνην φυσιχὴν
ἐνέργειαν, οὐδὲ φύσιν ἔσχεν ἀνθρωπίνην * ὧν γὰρ ἡ
φύσις διάφορος, τούτων καὶ ἡ θέλησις xol fj ivép-
vera διάφορος.

λε΄. Ἕτερον οὖν ἐνέργεια, καὶ ἕτερον τὸ ἐνεργεῖν,
καὶ ἕτερον τὸ τί χαὶ πῶς ἐνεργεῖν, καὶ ἕτερον τὸ ἐν-
ἐργητὸν, τουτέστι τὸ ἐνέργημα, xax ἕτερον τὸ bvep-
γήτιχὸν, χαὶ ἕτερον 7 ὁ ἐνεργῶν᾽ ἐνέργεια μὲν οὖν
ἐστιν, αὐτὴ ἡ ἐνεργητικὴ δύναμις, τουτέστι τὸ δύνα-
σθαὶ ἐνεργεῖν " ἐνεργεῖν δὲ τὸ χεχρῆσθαι τῇ ἐνεργη-
τιχῇ δυνάμει. Τὶ δὲ ἐνεργεῖν ἐστιν, ὀρᾷν, νοεῖν,
ἀχούειν, περιπατεῖν, ἐσθίειν, πίνειν * πῶς δὲ ἐνεργεῖν
ἐστι τὸ χαλῶς ἢ χαχῶς. Ἐνεργητιχὸς δέ ἐστι, τὸ

c ἔχον δύναμιν τοῦ ἐνεργεῖν, οἷον, ὁ ἄγγελος, ὁ ἄν-

θρωπὸς * ἐνεργῶν δὲ, ὁ χεχρημένος τῇ ἐνεργείᾳ"
ἤγουν ἡ ὑπόστασις. H οὖν ἐγέργεια, ποτὲ μὲν ση-
μαίνει τὴν ἐνεργητιχὴν δύναμιν, ποτὲ δὲ τὸ ἐνεργεῖν,
«οτὲ δὲ τὸ ἐνέργημα * fj μὲν οὖν ἐνέργεια, τουτέστιν
ἡ δύναμις ἡ ἐνεργητιχὴ, καὶ τὸ ἐνεργεῖν, φυσικόν *
πᾶς γὰρ ἄνθρωπος ἔχει τὴν δύναμιν τοῦ ἐνεργεῖν,
καὶ πᾶς ἄνθρωπος ἔχει τὸ ἐνεργεῖν. Ἑνεργητιχὸν
γὰρ ζῶον, ἄνθρωπος" τὸ δὲ ἐνέργημα, οὐ μόνον φυσι»
κὸν, ἀλλὰ καὶ ὑποστατιχὸν, ἐπί τε ἀγγέλων xal ἀν-
θρώπων. Ἐπὶ γὰρ τῆς ἁγίας Τριάδος, φυσικὰ
πάντα τὰ θελητὰ xai ἐνεργητά" διὸ xal τὰ αὐτὰ τῶν
«τριῶν ὑποστάσεων * ἐπὶ δὲ ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων,
οὐδὲ τὸ αὐτὸ θελητὸν, οὐδὲ τὸ αὐτὸ ἐνεργητὸν, οὐδὲ ὅ
αὑτὸς τρόπος τῆς χρήσεως " ἐχάστη γὰρ ἀγγέλων.

D χαὶ ἀνθρώπων ὑπόστασις, ἰδίαν ἔχει χίνησιν, xal

ἰδιαιρέτως θέλει καὶ ἐνεργεῖ. Διὸ ἐπὶ τοῦ Κυρίου
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐπειδὴ δύο φύσεις, δύο ἐνέρ-
γειαι φυσιχαὶ, ἵνα ἧ Θεὸς τέλειος, καὶ ἄνθρωπος τέ-
λειος " καὶ δύο θέλειν, χαὶ διαφόρως θέχειν, χατὰ
τὴν φυσιχὴν τῶν δύο φύσεων διαφορὰν, θείως xol
ἀνθρωπίνως" παντοδυνότμυς xaX ἀπαθῶς κατὰ τὴν
θείαν φύσιν * καὶ ἀσθενῶς xal παθητιχώς κατα τὴν
ἀνθρωπίνην φύσιν. Καὶ ἄλλο μὲν καὶ ἄλλο τὸ φυσι-
xbv ἐνέργημα τῆς θείας φύσεως, χαὶ ἄλλο τὸ τῆς ἀν»
θρωπίνηςΣ" οὐ γὰρ τῆς θείας φύσεως ἐνεργητὰ, εἰσὶ

VARLE LECTIONES.

3 R. ἕτερος. 5 Colb. 4780 : Καὶ ἄλλο μὲν τὸ φυσιχὸν ἐνέργημα ἧς θείας φύσεως, καὶ ἄλλο τὸ τῇ
Θεοωπίνης. Οὐ γὰρ ἃ τῆς θείας φύσεώς εἰσιν ἐνεργητὰ, xal τὰ τῆς ἀνθῥωπίνης εἰσί.

ę ἄνο

112 | DE DUABUS VOLUNTATIBUS. 174
τὰ τῆς ἀνθρωπίνης ἐνεργητὰ, οὐδὲ τὰ τῆς θείας φύ- A aliud quod bumana. Nec enim qux divina natura
σεως, xal τῆς ἀνθρωπίνης. Οὐ γὰρ δημιουργεῖ ἢ — operatur, ipsa sunt, que operatur humana ; nec quie
ἀνθρωπίνη φύσις * οὐδὲ τρώγει 4 ἡ θεία φύσις, οὐδὲ — divina patrantur, eadem sunt qua facit humana.
μεταδαίνει ἐχ τόπων εἰς τόπους, εἰ xal διὰ τῆς ἀν- ᾿ Non enim natura divina comedit, aut loca sub-
ϑρωπίνης ἐνεργείας, ἡ θείλ ἐνερχεῖ ἐνέργεια * εἷς inde mutat : quanquam divina actio per humanam
δὲ ὁ ἐνεργῶν ταῦτα xàxslya , ὅτι μία ὑπόστασις. — actionem agit. Unus porro est qui lec agit et illa,
El γὰρ τὴν ἀνθρωπίνην οὐχ ἀνέλαδεν ἐνέργειαν, οὐχ quia una persona est. Si enim nou assurpsit bu-
ἔζησεν ὡς ἄνθρωπος, οὐχ ἐνόησεν, οὐκ ἐλογίσατο, mauam actionem ; nec vixit ut homo, nee. intelle-
οὐχ ἔφαγεν, οὐκ ἔπιεν, οὐχ ἤσθετο βρώσεως, οὐ πε- — xit, nec. cogitavit, nec comedit, nec bibit, nec
ῥιεπάτησεν, οὐχ εἶδεν, οὐκ ἤχουσεν᾽ οὐχ ἀνέπνευσενν, — cibum gustavit, nec ambulavit,nec vidit, nec audi-
οὐδέ τι τῶν ἀνθρωπίνων διεπράξατο, οὐδ᾽ ὅλως ἄν- — vit, nec respiravit, uec ullum eorum exsecutus est
ϑρωπος γέγονε. Φησὶ γὰρ ὁ Νυσσαεὺς Γρηγόριος» — qum naturam humanam contingunt; atque adeo
φθέγγεται μὲν, ὡς ἐκ τοῦ ἀνθρώπον, τὸ τῇ doOr- — nequidem homo fuit. Ait enim beatus Gregorius
wig τῆς φύσεως πρόσφορον, ὁ τὰ ἡμέτερα πάθη — Nyssenus : « Loquitur quidem, tanquam ex homi-
οἰκειωσάμενος * ἐπάγει δὲ τὴν δευτέραν φωνὴν, τὸ — nis) persona, id quod imbecillitati natura con-
ὑψηλόν τε καὶ θεοπρεπὲς βούλημα κυρωθῆναι παρὰ B gruebat, ille qui nostras sibi passiones asciverat.
9 ἀνθρώπινον, ὑπὲρ τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας Ceterum alteram vocem postea. subjungit ; subli-
φίλων. Ὁ γὰρ εἰπὼν, Μὴ τὸ ἐμὸν, «b ἀνθρώπινον — mem utique ac divinitai consentaneam voluntatem
τῷ λόγῳ ἐσήμανε " προσθεὶς δὲ, τὸ σὸν, ἔδειξε τὸ BUpra humanam valere humanz salutis causa vo-
συναφὲς τῆς ἑαυτοῦ πρὸς τὸν Πατέρα θεότητος" ἧς — lens. Nam qui dixit : non mea , humanam his ver-
οὐδεμία θελήματός ἔστι διαφορὰ, διὰ τὴν χοινωνίαν — bis signilleavit : cum autem addidit sed iua , divi-
«ἧς φύσεως. » . Ritatis sus cum Patre conjunctionem ostendit :
cujus ob nature societatem nulla voluntatis dif-

ferentia est. »
ἃς΄. Τούτων οὕτω διηρθρωμένων 5, χαὶ διεσμιλευ- 96. His ita digestis et enucleatius disputatis,
μένων, ἴδωμεν εἰ λέγει τὰ ἅγια Εὐαγγέλια, xai οἱ videamus pum sancta Evangelia, aposiolique et
ἀπόσξολοι xai οἱ ἄγιρι Πατέρες, ταῦτα πάντα ἔχειν sancti Patres, omnía haec Dominum habuisse con-
κὸν Κύριον, ἣ οὔ. “Ὅτι μὲν οὖν ἔχει ψυχὴν ἀνθρωπί.- — irment. Ac se quidem humanam animai babuisse
vtv, φησὶν αὐτὸς ὁ Κύριος ἐν τῷ χατὰ Ἰωάννην — higipse verbis Dominus in Evangelio Joannis ait :
KózyyeMtp* « Ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι τὴν ψυχὴν μου, c*' Potestatem habeo ponendi animam mcam, et pote-
καὶ ἐξονσίαν ἔχω πάλιν λαδεῖν αὐτήν. » Καὶ πάλιν " “ statem habeo iterum sumendi eam **, » Εἰ iteruin :
c Καὶ τὴν ψυχήν μου τίθημι ὑπὲρ τῶν πρηδάτων.» « FA animam meam pono pro ovibus meig'". »
Ὅτι δὲ xat σῶμα εἶχε, μάρτυς Ἰωσὴφ ὁ αἰτήσας τὸ — Quod atem habuerit corpus, testis est Joscph,
σῶμα αὑτοῦ, xal χηδεύσας, καὶ θεὶς ἐν τῷ τάφῳ’ qui corpus ejus petivit, curavitque, ei in sepulcro
ὅτι δὲ χαὶ τὴν τῶν μελῶν εἶχε διοργάνωσιν, μάρτυς — posuit **. Membrorum etiam compositionem in eo
ἡ τὴν χεφαλὴν ἀλείψασα μύρῳ [*ópvr) καὶ τοὺς πός — fuisse testata 681 iila mereuix, que et caput. ejus
lec βρέξασα τοῖς δάχρυσι " xaX οἱ ἧλοι ol ἐμπαρένεες — unguento unsit, el pedes lacrymis rigavit* : testes
ἐν ταῖς παλάμαις, xal τοῖς ταρσοῖς τῶν ποδῶν" jj sunt et elavi, quibus manuem palms ac pedum
λόγχη ij νύξασα τὴν πλευράν“ xol ὁ ἀναπεσὼν ἐπὶ — plantz perforatz sunt** : fancea qug ejus aperuit
τὸ στῆθος μαθητής " ἡ γλῶσσα ἡ εἰποῦσα, ε« Ἐάν τις Jalus *!, ac discipulus, qui supra pectus ejus re-
διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με, xal πινέτω» τὸ στόμα τὸ — cubuit ** ; liagua quz dixit: « Bi quis eitit, veniat
μεταδοτιχὸν τοῦ ἁγίου Πνεύματος" οἱ ὀδόντες, ol τε- ad me, et bibat**; » osque illud quod impertivit
μόντες τὸ Πάσχα, xol fj φάρνγξ fj v» στομάχῳ x«- — Spiritum sanctum **: deutes qui Pasch» commi-
«ἀπέμψασα τοῦτο * τό τε ἧπαρ τὸ ἐξαιματῶσαν᾽ ὅτε — nuerunt, et guttur quod illudin stomachum tress-
χόπος ὁ ἐκ τῆς ὁδοιπορίας γενόμενος, ὑπερταθέντων D misit ** : heparitem, quod in sangeinem vertit **:
τῶν μνῶν xal τῶν νευρῶν d, ὥς φησιν ὁ θεῖος ασί- — fatigatio quoque ea itinere", distenta supra inó-
λειος * ἦ τε πεῤιτομὴ τῆς ἀχροδυστίας " xal ol yloo- — dum musculorum artuumque coupege, ut ait
«οι ol ἐπὶ τοῦ ὄνου χεχαθιχότες - αἵ τε xasà τὸν vio- — admirabilis Basilius. Praeputii itidem cincumcigio**,
ww μάστιγες " τὰ ῥαπίσματά τε τῶν παρειῶν σὺν ct elunes quibus asino insedil "* ; susecpta in dorgo
τοῖς ἐμπτύσμασι τοῦ προσώπον. Ὅτι δὲ xal τομῆν — verbera: impacti genis oolaphi, facieique sputa **.
xa ῥεῦσιν ἐδέξατο τὴν ἐμὴν, μάρτυς ἡ περιτομὴ, οἱ Quad. autem. seclionem meam — diffuxienemyjuc

* Joan, x, 48. "'ibid. 45. '*Matth. zxvii, 37. ** Lue. vi, 54, 58. * Joan. xx, 24 seqq. δ" Joan.
rx. '* joan. xn), 25. ** Joan. vn, 57. * Joan. xx, 91. 55 Jeap. xiu, 98. 56 Luc. xxiv, 42.
δ joan. iv, 6. * Luc. n, 2]. Matth. xxi, 7 segq.. "* Matth, xxvi, 67,

NARUE LECTIONES.

* Celb. 1629 ἐσθίει. b Nyssepi verba absunt in mss. locus apparet vaenus in Colb. 4790, sumpta supt
ex Antisrh. advers. Apollinar. n. 99, citantdr act. 6 synodivi,..— δε Bl. et Colb, 4689 διῃρημένον. Ν, 4 διηρ-
θρωμένον; xaX διαλεπτοληθέντων, Cod. S. Hil. καὶ διαλεπτολουμένον. — 4 Cod. 8. Tlil. τῶν ἀρδρῶν ἁρμῶν.

115

S. JOANNIS DAMASCENI

176

susceperit, testis circumcisio est, clavi quoque, A ἦλοι, ἡ λόγχη, τὸ πτύσμα, ὁ ἱδρὼς, τὸ ῥεῦσαν ix τῆς

lancea, sputum, sudor, sanguis ille et aqua qua
fluxerunt e latere. Quod item actiones animz et
passiones acceperit, testes sunt sanctissimae ejus
animse actiones, quas per corpus expressit. « Vidit
enim, inquit, civitatem Jerusalem, et flevit. super
illam **. » Joannem quoque missum esse in car-
cerem audivit **; unguenti olfactio **, quæque vox
Lazarum suscitayit ** : gustus item, fellis et aceti
naturaliter aversatus acerbitatem**. Haud plano
enim ista diving naturz operationes sunt. Leprosi
€ontactus, incessus, manuumque in cruce extensio.
Quod si vegetandi vim spectemus, idem testabitur
corporis tum nutritio, tum incrementum. « Beatus,
inquit, venter qui te portavit, et ubera quas suxi-

πλευρᾶς αἷμα καὶ ὕδωρ. Ὅτι δὲ xai τὰς ψυχικὰς
ἐνεργείας, καὶ τὰ πάθη ἀνέλαδε, μάρτυρες αἱ διὰ
«τοῦ σώματος τοῦ ἀχηράτου τῆς παναγίας αὐτοῦ ζυ-
χῆς ἐνέργειαι. ε Εἶδε yàp, φησὶ, τὴν πόλιν "Iepou-
σαλὴμ, xai ἔχλαυσεν" ἤχουσέ τε, ὅτι Ἰωάννης ἐδλήθη
kv τῇ φυλαχῇ " ἦτε τοῦ μύρου ὀσφραντικὴ αἴσθησις,
xai ἡ φωνὴ ἡ ἐγείρασα τὸν Λάζαρον, καὶ ἡ γεῦσις ἢ
τἧς χολῇς καὶ τοῦ ὄξους, ἀποστραφεῖσα φυσιχῶς 9
τὴν ἀηδίαν" οὐ γὰρ δήπου ταῦτα θείας ἐνέργειαι φύ-
σεως" καὶ ἡ &gh τοῦ λεπροῦ, fj τε βάδισις, xal f) τῶν
χειρῶν ἐπὶ σταυροῦ ἔχτασις, ἐχ μὲν τῆς φυσιχῆς !
δυνάμεως, ἡ θρέψις τοῦ σώματος καὶ ἡ αὔξησις "
« Μαχαρία γὰρ, φησὶν, ἡ χοιλία ἡ βαστάσασά σε, καὶ
μαστοὶ οὖς ἐθήλασας. » Καὶ, « Τὸ καιδίον ηὔξανεν

sli **, » Et, « Puer crescebat ætate *'. » Si naturam B ἡλιχίᾳ. » Ἐκ δὲ τῆς αἰσθητιχῆς, ὡς ἐμψύχον, ἀλόγον

sentientem, anima quidem, sed non ralione pre-
ditam ; sensus, motus cum impressione, fames,
sitis. Dicit enim Scriptura: « Postea esuriit'*, »
Àn eruce item, « Sitio **. » Cibi appetitio; ait enim :
« Desiderio desideravi boc Pascha manducare
vobiscum **, » [ra: « Turbatus enim est, inquit,
spiritu, et protestatus est, et dixit : Unus ex vobis
tradet 2673. » Escte ae potus cuctio, inque san-
guinem conversio: unde enim aliunde $50 sudor,
sputum, sanguisque salutaris et aqua, nisi ex cibi
coctione? seatiebat quippe, et omnibus utebatur
absque passione, sed congenito sibi modo alimen-
tum sumebat, non voluptatis causa, sed, ut quod
effluxerat, repleret. Etsi enim sanctissimum ejus
corpus non vidit corruptionem "* : divisionem ta-
men et effluxionem naturaliter pertulit. Est enim
corruptio, corporis in ea ex quibus constabat,
rcsolutio. Pre his omnibos ipsamet vita testis fuit,
quis animantis primus actus est, ac. motus quam
anima corpori impertit.

S1. Vim autem seminalem stique genitalem non
habuit. Ejusmodi quippe sunt divinarum persona-
rum.proprietates, ut mutari nullatenus possint ;
et sicut.Pater et Spiritus sanctus Filius fieri non
poterant, ideirco.nen nisi Dei Filius factus est
hominis Filius, vt. immota maneret proprietas.
Deinde persona cum ejusdem generis persona
commisceri solet: atqui nulla est alia talis persona,

δὲ φύσεως, fj αἴσθησις, fj χαθ᾽ ὁρμὴν κίνησις, ἢ vsl-
να, ἡ δίψα. Ὕστερον γὰρ, φησὶν, ἐπείνασε * καὶ ἐπὶ
τοῦ σταυροῦ, διψῶ * fj τῆς βρώσεως ἐπιθυμία’ ε ἐπι»
θυμίᾳ γὰρ, φησὶν, ἐπεθύμησα φαγεῖν Πάσχα τοῦτο
μεθ᾽ ὑμῶν. » Ὁ θυμὸς, ε Ἐταράχϑη γὰρ, φησὶ, τῷ
πνεύματι, καὶ ἐμαρτύρησε, χαὶ eUxsv* ε εἷς ἐξ ὑμῶν
παραδώσει με. » Ἦ πέψις τῶν βρωμάτων καὶ τοῦ
πότου, χαὶ ἢ ἑξαιμάτωσις “ πόϑεν γὰρ ὁ ἱδρὼς, ὁ
πτύελος, τὸ σωτήριον αἷμα καὶ ὕδωρ, εἰ οὖχ ix κέ-
φεως; ἠσθάνετο μὲν γὰρ, καὶ πᾶσιν ἐχέχρητο" ἀλλ᾽
οὐχ ἐμπαθῶς, καὶ φυσιχῶς, xe ἐτρέφετο, οὗ καθ᾽
ἡδονὴν ἐμπαθῆ, ἀλλὰ πρὸς ἀναπλήρωσιν τοῦ ὑπ-
exptócavto; δ. Εἰ γὰρ καὶ μὴ εἶδε τὸ πανάγιον αὐτοῦ
σῶμα διαφθορὰν, ἀλλὰ τομὴν ἢ xal ῥεῦσιν φυσιχῶς
ὑπέμεινε. Διαφϑορὰ γάρ ἐστιν, fj εἰς τὰ ἐξ ὧν συν-
ἐτέθη τὸ σῶμα ἀνάλυσις. Καὶ πρὸ πάντων αὐτὴ ἡ
ζωή " ἥτις ἐστὶ τοῦ ζώον ἐνέργεια πρώτη, χαὶ ἡ χί-
νησις ix. ψυχῆς μεταδιδομένη τῷ σώματι.

λζ΄, Τὸ δὲ σπερματιχὸν xal γεννητικὸν οὐχ ἔσχεν"
ἀμετάπτωτα γὰρ τὰ τῶν θείων ὑποστάσεων ἰδιώμα»
«a * xai ἀδύνατον τὸν Πατέρα, ἢ τὸ Πνεῦμα, γενέ-
σθαι Υἱόν" διὸ οὐδὲ γέγονεν Υἱὸς ἀνθρώπον, εἰ μὴ ὁ
Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἵνα μείνῃ ἀμετάδλητον τὸ ἰδίωμα.
Ἕπειτα, ὑπόστασις ὁμοφυεῖ ὑποστάσει μίγννται"

-οὐχέτι δὲ ἄλλη ὑπόστασις τοιαύτη, ΥἹὸς θεοῦ xal

Υἱὸς ἀνθρώπου!. Εἷς γὰρ μονογενὴς Υἱὸς, μόνος ἐκ

que Dei et hominis Filius sit, Ünus enim est ἢ μόνου Πατρὸς, xai μόνος ix μόνης μητρὸς, Υἱὸς

unigenitus Filius, solus ex solo Patre, [et solus
ex sola matre, ] Dei Filius, ac Filius bominis, Deus
et homo, Jesus Christus Dei Filius. Praeterea, etsi
naturalis est commistio ad bominum genus propa-
gendum, non tamen necessaria. Quippe fleri potest,
ut quis vivat et.sit home, nec tamen cemmisceatur:
multique ab hac affectione immunes prorsus fue-
runt.

** Matth. xiv, 19.

461
Lue. xix, H. ** Matth, iv, 3.

n, 27. "Luc. 1 52.
41 Psal. xv, 10.

Θεοῦ xai Υἱὸς ἀνθρώπου, θεὸς xal ἄνθρωπος, "Ip- ᾿
σοῦς Χριστὸς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. “Ἔτι δὲ εἰ χαὶ φυσιχὴ
ἡ μίξις διὰ τὸν πληθυσμὸν τῶν ἀνθρώπων, ἀλλ᾽ οὐχ
ἀναγχαία" δυνατὸν γὰρ ἄνθρωπον ζῇν χαὶ εἶναι ἄν-
θρωπον, μὴ μιγνύμενον" xo πολλοὶ γεγόνασι τούτου
τοῦ πάθους ἀπηλλαγμένοι.

4 Joan. xi, 5.. *Joan. xi, 45. " Mattb. xxen, ὅδ. “6 Lue.
* Joan. xix, 28.

'* Luc. χα, 45. 3 Joan. xin, 24.

VARi/E LECTIONES.

« N. ἂν ἀπεστράφη φυσιχῶς. Bas. συνήθως.
ματος. ἈΝ, 1 xal τομήν.

f Lego, φντιχῆς. i
i Quee sequuntur usque ad θεὸς καὶ ἄνθρωπ. desunt in nostris, Colb. et Keg.

t Colb. 1629, et S. Hil. τοῦ ὑπεχρεύ-

177

DE DUABUS VOLUNTATIBUS.

118

λᾳ. Αὐτὸ μὲν γὰρ τὸ σῶμα, ἰδίαν οὐχ ἔσχεν ἑνέρ. A — 38. Enimvero corporis nulla fuit aetio propria,

γειαν, οἱ μὴ τομὴν καὶ ῥεῦσιν' [ἃ τινὰ πάθη εἰσὶν,
οὐκ ἐνέργειαι) τὰ δὲ λοικὰ πάντα, ψυχῆς σώματος
χεχρημέγης ἀριδήλως εἰσὶν ἐνέργειαι, οὐ θεότητος"
ἡ ταραχή " « Nüv γὰρ, φησὶν, ἡ ψυχή μον τετάρα-
xtEi. » H λύπη xat ἡ ἀδημονία * « "Ηρξατό μου γὰρ
λυπεῖσθαι χαὶ ἀδημονεῖν. » Καὶ, ε Περίλυπός ἐστιν
ἡ φυχή μου ἕως θανάτου. » 'H δειλία τοῦ θανάτου "
c Πάτερ γὰρ, φησὶν, εἰ δυνατὸν, παρελθέτω ἀπ' ἐμοῦ
τὸ ποτήριον τοῦτο. » Ὁ θάνατος. Ταῦτα πάντα οὐ
θεότητος " ἀπαϑὲς γὰρ «b θεῖον, xaX ἀείζωον, καὶ
ἀϑάνατον᾽" ἀλλὰ ζώου, τουτέστιν οὐσίας ἐμψύχον xal
αἰσθητιχῆς" ἐχ δὲ τῆς λογιχῆς ψυχῆς καὶ νοερᾶς,
τὴν σοφίαν. « Προέχοπτε γὰρ σοφίᾳ χαὶ ἡλιχίᾳ, » Οὐ
τὰρ τῇ θείᾳ σοφίᾳ προέχοπτεν * ἐξ ἄχρας γὰρ συλ-
λήψεως τελεία γέγονεν ἕνωσις, χαὶ ἄχρα συνάφεια,
καὶ o0 προσθήχην θείας τινὸς δυνάμεως ἔσχεν" ἀλλ᾽
ἀνθρωπίνῃ σοφίᾳ προέχοπτε. Κατὰ γὰρ τὸ μέτρον
τῆς ἡλιχίας, ἡ ἀνθρωπίνη ἐν αὐτῷ σοφία ἐδείχνυτο"
ὥσπερ γὰρ ἐξ ἄχρας συλλήψεως τέλειον βρέφος ἐγέ-
νεῖο, οὐ χατὰ μιχρὸν διαρθρουμένονυ xaX διοργανου-
βένου τοῦ σώματος, καθώς φησιν ὁ μέγας καὶ πολὺς
τὰ θεῖα Βασίλειος ἐν τῷ εἰς τὸ γενέθλιον λόγῳ " οὔτω
καὶ τέλειος ἐν ἀνθρωπίνῃ χαὶ θείᾳ σοφίᾳ ἐξ ἄχρας
συλλήψεως γέγονεν, ὡς ἄνθρωπος δηλονότι" ὡς γὰρ
θεὸς, οὐ γέγονε τέλειος ἐν θείᾳ σοφίᾳ, ἀλλ᾽ ἦν ἀϊΐ-
διος. Κατὰ δὲ τὴν τῆς ἡλιχίας τοῦ σώματος προχο-
πὴν, ἡ τῆς ἐν αὐτῷ τελείας ἀνθρωπίνης σοφίας ἔχ-
φενσις, προχοπὴ ἑλογίξετο. El δὲ σοφίαν ἔσχεν ἂν-
ϑρωπένην, πάντως xal νοῦν᾽ σοφία γὰρ, νοῦ γέννημά
τε καὶ δύναμις " καὶ ὁ ᾿Απόστολος δέ φησιν ε Ἡμεῖς
& νοῦν Χριστοῦ ἔχομεν. » Καὶ τὸ xaz' εἰκόνα δὲ οἱ
ἅγιοι Πατέρες χατὰ τὸ νοερὸν ἐχλαμδάνουσιν, ὧν
τὲς μαρτυρίας ὑκετάξαμεν 1. Εἰ οὖν τὸ xaz' εἰχόνα
αὐτοῦ γενόμενον ἀνέλαδεν ἄνθρωπον, fiot φύσιν ἀν-
βρωπότητος, πάντως νοερὰν xol λογιχὴν φύσιν ἀν-
ἐλαδεν" ἀνέλαδε δὲ καὶ θέλησιν αὐτεξούσιον. Ὥσπερ
τὰρ τὴν ἄλογον ἀνέλαδεν ὄρεξιν, τὴν ἐπιπειθῇ λόγῳ,
οὕτω χαὶ τὴν λογιχήν. Οὐ γὰρ ἄνουν καὶ ἄλογον φύ-
σιν ἀνέλαδεν. Εἰ γὰρ ἄνουν xal ἄλογον φύσιν ἀνέλα-
δεν, οὐχ ἄνθρωπος" ἀλλὰ λογικὴν x ἀνέλαδε. Norpà
γὰρ καὶ λογιχὴ φύσις ὁ ἄνθρωπος.

preter divisionem οἱ fluxionem, quæ quidem nec
actiones sunt, sed passiones. Caetera vero omnia,
nemini dubium est, quin actiones sint animi cor-
pore utentis, hon divinse naturse ; puta turbatio.
« Nunc, inquit, anima mea turbata est**. » Tristitia
et moror:« Copit enim eontristari οἱ morstus
esse δ. » Et: « Tristis est anima mea usque ad
mortem 5. » Mortis pavor : Ait enim: « Pater, si
fleri potest, transeat a me calix iste?*. » Mors de-
nique. Quse omnia non sunt divinitatis; quia di-
vinum numen a passione liberum est, sempiternz-
que vitse, el immortale : sed animalis, id est nata-
re anima et sensu præditæ. Ex rationali autem et.
intellectuali anima sapientiam habuit. « Proficiebat
enim sapientia οἱ selate 7. » Sapientia divina non
proficiebat, quoniam a prima conceptione, perfecta
unio fuerat, et summa conjunctio, nullaque divinse
cujusdam virtutis facta est accessio. Proflciebat
autem humana sapientia: quia secundum «etatis
mensuram elucebat in eo sapientia humana. Quem-
admodum enim a prima conceptione factus est
perfectus infans, hsbuitque statim, non per inter-
valla paulatim, digesta coaptataque corporis mem-
bra, veluti magnus rerumquo divinarum selentia
clarus Basilius docet, oratione in Christi natalis
diem ; ita etiam a prima conceptione, humana οἱ
divina sclentía perfectus fuit; nimirum ut hemo
(nam uti Deus nequaquam divina sapientia perfe-
ctus evasit, sed ab zeterno boe habebat),progressu
autem setatis corporis, specimen humans sapien-
ti, quz in eo perfecta erat, profectus censebatur.
Quod si humana sapientia fait prieditus, omnino
etiam et mente. Quippe sapientia proles est ac
virtus mentis, 55} et Apostolus ait : « Nos au-
tem Christi sensum, sive mentem, habemus?*, »
Quinimo sancii Patres quorum testimonia addidi-
mus, ad imaginem Dei esse, a parte intelligente
accipiunt. qQuoelrea si bominem qui crestus est.
ad imaginem Dei, assumpsit, sive humanitatis na-
turam, assumpsit plane naturam intellecta et ra-
tione preeditam : imo et liberam assumpsit volunta-

tes. Velut enim appetitum rationis expertem, rationi tamen obsequentem accepit ita οἱ rationa-
lem. Non enim naturam suscepit mente carentem et ratione. Si enim ejusmodi naturam sumpsisse!,

dita.

pequidem fuisset homo. Verum rationalem assumpsit: quia bomo natura est mente et ratione pra-

M. "Apa οὖν πάντες οἱ ἅγιοι Πατέρες, ὥσπερ δύο D — 59. Itaque universi sancti Patres, qua ratione

τὰς φύσεις εἶπον ἐπὶ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι-
στοῦ, οὕτω καὶ πάντα τὰ φυσιχὰ ἰδιώματα διπλᾶ,
᾿Αδύνατον γὰρ φύσιν συστῆναι ἄνει. 1 cv. συστατι-
χὼν αὑτῆς ἰδιωμάτων. Ἐξ ἀνάγχης τοιγαροῦν δύο
φύσεις αὐτοῦ λέγοντας, δύο λέγειν δεῖ αὐτοῦ καὶ τὰ
φνσιχὰ θελήματα" τουτέστι τὰς θελητιχὰς δυνάμεις"
εἶχε 5 γὰρ ὡς φύσει Θεὸς θέλησιν θείαν καὶ παντο-

naturas duas professi sunt in Domino nostro Jesu
Christo, eadem quoque naturales omnes proprie-
tates binas posuerunt. Quippe fieri nequit, uti na-
tura proprietatibus quae ipsam afficiunt, nudata
consistat. Qui igitur duas naturas fatentur , ii fa-
teantur necesse est duas ejus naturales voluntates,
sive volendi facultates. Habet siquidem qua Deus

"Joan. xn, 27. "* Mattb. xxvi, 37. "8 ibid, 38. "* ibid. 59. * Luc. n, 82. [51 Cor. i, 16.
VARLE LECTIONES.

| Cod. S. Hil, ἐνετάξαμεν. Alius, συνετά v.
"Cel. 1639, ἔχει hic et infra, — ^ ↄαν Sp

* Colb. et Reg. ἀλλὰ λόγον. 1 Noster 1 δίχα.

181

DE DUABUS VOLUNTATIBUS.

182

μοῦ πολιτεύσηται θέλησις, ἀλλ᾽ ὑπήχοος τῷ σῷ θελή- A tem meam, sed voluntatem ejus qui misit me "y

μᾶτι γένηται. θέλημα γὰρ τοῦ Πατρὸς xai εὐδοχία,
«ἡ παθεῖν αὐτὸν ὑπὲρ τῆς τοῦ χόσμου σωτηρίας, ἐφ᾽
ᾧ καὶ σεσάρχωξαι, ᾿Ενταῦθα γὰρ τὸ θέλημα, οὐ τὴν
ϑέλησιν, ἀλλὰ τὸ θελητὸν ὑπεμφαίνει. Οὐ γὰρ τὴν
θείαν θέλησιν ποιῆσαι πρόχειται αὕτη γὰρ ἄχτιστός
«t χαὶ ἄναρχος " ἀλλὰ τὸ θελητὸν, ὅπερ ἡ θεία θέλη-
σις ἤθελε" χαθὼς xa τὸ, « Πάντα τὰ θελήματα αὖ-
τοῦ ἐν αὑτοῖς, ν ἐχληπτέον. Οὐ γὰρ πολλαὶ θελητι-
καὶ δυνάμεις εἰσὶ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ μία" οὔτε ἡ θελη-
*txh τοῦ Θεοῦ δύναμίς ἐστιν ἐν τοῖς ἁγίοις, ἐπεὶ
val φύσις. Ὧν γὰρ ἡ θέλησις ula, τούτων xal ἡ
φύσις μία " ἀλλὰ τὰ θελήματα τοῦ Θεοῦ εἰσιν ἐν τοῖς
ἁγίοις * τουτέστιν αἱ ἐντολαὶ αὐτοῦ.

8825 : Rec vis ea qua Deus vult, in sanctis inest :

Non ut humana mea voluntas pro arbitratu tuz
repugnet, sed ut pareat. Voluntas enim ac com-
placitum Patris in hoc erat, ut ille pro mundi sa-
jute mortem subiret, cujus etiam causa carnem
assumpserat. Nau hoc in loco voluntas Won.
ipsam volendi vim indicat, sed id quod in volun-
tatem cadit. Non enim divinam ejusmodi volunta-
(em edere propositum ipsi fuit; quippe quse in-
creata sit ac principii expers : sed quod erat
voluntati subjeclum, quodque Beri divina voluntas
expetebat : quomodo et illud Prophetz accipien-
dum est : « Omnes voluntates ejus in eis **. » Non .
enim multe sunt Dei facultates quibus velit, sed
quippe una esset ejus eorumque natura. Nam

quorum voluntas una est, eorum etiain una est natura. Sed in sanctis voluntates Dei sunt; id est

ejus precepta.

pP. Δέδειχται τοίνυν ὡς εἶχεν ὁ Χριστὸς, ὥσπερ B. 42. Ostensum est igitur habuisse Christum, uti

δύο φύσεις, οὕτω xal δύο θελήσεις φυσιχὰς, xo
δύο ἐνεργείας φυσιχάς" (va. ἧ Θεὸς τέλειος xal

ἄνϑρωπος τέλειος * οὐ γὰρ Θεὸς τέλειος, ὁ μὴ ἔχων

πάντα τὰ τῆς θεότητος ἰδιώματα, xal πρὸ τού-
vay τὴν θείαν φύσιν" οὐδὲ ἄνθρωπος τέλειος, ὁ
μὴ ἔχων τελείαν τὴν τοῦ ἀνθρώπου φύσιν, χαὶ
πάντα τὰ φυσιχὰ τῆς ἀνθρωπότητος ἰδιώματα.
Εἶχε μὲν οὖν τὴν θείαν θέλησιν, χαθ᾽ ἣν ὡς Θεὸς τὰ
θεῖα ἔθελε σὺν Πατρὶ xai τῷ Πνεύματι" ὧν, ὡς ἡ
pla φύσις, οὕτως xai ἡ χατ' αὐτὴν θέλησις "εἶχε δὲ
χαὶ ἀνθρωπίνην φυσιχὴν θέλησιν, τουτέστι φυσιχὴν
βελητιχὴν δύναμιν, ὡς γενόμενος τέλειος ἄνθριυπος,
ὡς ἢ μητήρ᾽ Qv, ὡς μία ἡ φύσις, οὕτω xal μία ἡ
δέλησις. Ἐἶχε καὶ τὴν θείαν ἐνέργειαν, χαθ᾽ ἣν αὐτ-

ἐξουσίως θέλων ἐνήργει τὰ θεῖα σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ C

Πνεύματι εἶχε ὅδ᾽ xat ἀνθρωπίνην ἐνέργειαν, xa
ἣν αὐτεξουσίως ἐνήργει τὰ ἀνθρώπινα " οὐ γὰρ θείᾳ
βελήσει ἤϑελε λαθεῖν, xal οὐκ ἠδύνατο, οὐδὲ φαγεῖν
καὶ πιεῖν" ταῦτα γὰρ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως θε-
λητὰ, καὶ οὐ τῆς θείας " οὐδὲ θείᾳ ἐνεργείᾳ περιεπά-
tt, ἢ τὰς χεῖρας ἐξέτεινεν. Οὐ γὰρ τῆς θείας φύσεως
Àj ἐνεργείας περιπατεῖν, xa ἐχτείνειν χεῖρας, Ὅμως
ἐχατέρα τῶν ἐν Χριστῷ φύσεων, μετὰ τῆς θατέρου
χοινωνίας ἤθελε χαὶ ἐνήργει τοῦτο, ὅπερ ἴδιον ἔσχη-
xtv, ἐξυπηρετουμένης τῆς ἀνθρωπίνης θελήσεως καὶ
ἐνεργείας αὐτοῦ, τῇ θείᾳ αὐτοῦ θελήσει χαὶ ἐνεργείᾳ.
Ὥσπερ γὰρ διὰ τῆς σωματιχῆς ἐνεργείας αὐτοῦ, ἡ
Vela ἐνῆργει αὐτοῦ θέλησις" ἐχράτησε γὰρ τῇ χειρὶ
-ἧς χειρὸς τῆς παιδὸς, xol εἶπε τό’ « Κοράσιον
ἔγειραι" » xal διὰ τῆς ἀφῆς. χαὶ τοῦ λόγον ἡ θεία
ἐνέργεια τὴν χόρην ἐζωοποίησεν * οὕτω καὶ διὰ τῆς
ἀνθρωπίνης αὐτοῦ θελήσεως, ἡ θεία ἐνήργει αὐτοῦ
(nsu. Θελήσας γὰρ θεϊχῶς, τὴν θαυματουργίαν
εἰργάσατο, xai θελήσας ἀνθρωπίνως, τὴν χεῖρα ἐξ-
ittir, χαὶ εἶπεν, ἔγειραι. Kal ἁπλῶς εἰπεῖν, ὅσα
τϑέλησέ τε καὶ ἐνήργησεν ἀνθρωπίνως, σωτηρία τοῦ
χόσμου γέγονεν“ o3 γὰρ χατὰ Θεὸν τὰ θεῖα ἔδρα " οὗ
Yàg θεοῦ γυμνοῦ, DU ἁφῆς xal ἐχτάσεως χειρῶν
“ἃς θαυματουργίας ποιεῖν " οὐδὲ χατὰ ἄνθρωπον τὰ

"jean, vs, 58. "Psal. xv, 4. '* Lec. vii, δά.

duas naturas, sic naturales duas voluntates, natu-
ralesque duas actiones, quo esset perfectus Deus,
et perfectus homo. Non enim perfectus Deus est,
in quo non sunt omnes deitatis proprietates, ipsa-
que cum primis divina natura: nec rursum est
perfectus homo, qui perfectam hominis naturam
non habeat, omnesque humanitatis proprietates.
Divinam igitur habebat voluntatem, qua, uti Deus,
divina volebat cum Patre et Spiritu sancto; quo-
rum, ut una est natura, sic una est ad 681) accom-
modata voluntas. Habebat etiam humanam volun-
tatem naturalem, id est naturalem volendi vim,
utpote qui factus esset perſeetus homo, perinde ac
sua mater ; quorum, sicut una natura, sic una vo-
luntas fuit. Habebat przterea divinam agendi vim,
qua uria cum Patre et Spiritu divina libere agerct :
babebat et humanam vim agendi, qua item libere
volendo ageret arbitratu suo. Non enim divina
voluntate latere voluit et non potuit, nec cibum
capere, ac bibere. Hzc etenim non in divinz, sed
humanz pature voluntatem cadunt. Nec divina.
$ctione ambulabat, aut. manus extendebat : non
enim divinz naturz est, ejusque agendi facultatis,
ambulare, et manus extendere. Utraque tamen in
Cbristo natura cum alterius communione illud
volebat et agebat, quod sibi proprium erat; cum
bumana ejus tum voluntas, tum agendi facultas
divine $559 ipsius voluntati atque actione mi-
oistraret. Sicut enim per corporis ipsius actionem
divina ejus actio opera patrabat (manu quippe

puelle manum, tenuit, et dixit : « Puella,surge **;»

tactuque ac verbo divina vis agendi vitam puellze
restituit), sic per humanam ipsius voluntatem di-
vina ejus voluntas agebat. Divina siquidem volun-
tate. volendo, miraculum patravit; volendoque
humana, extendit manum, et dixit, surge. Ft ut
uno verbo dicam, quacunque humana voluntato
voluit egitque, »undi salus fuerunt. Non enim
divino prorsus more divina agebat (haud quippe

185

ADVERSUS NESTORIANOS. — ADMONITIO

186

τίαν δὲ οὐχ ἐποίησε " xaX ἵνα ἐλευθερώσῃ τὸ σῶμα À minime. Nam peccatum ejus opas non est. Ut

lx τῆς φθορᾶς xal τῆς ὑπουργίας τῆς ἁμαρτίας, xal
οὥμα &vOafcs ἀνέλαδε καὶ τὰς ἐπὶ τῇ πρώτῃ
παραδάσει τιμωρίας, ἵνα τὸ καθ᾽ ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν
ἀποτίσας ἔφλημα, ἐλευθερώσῃ ἡμᾶς τῆς χαταχρί-
σεως. Δοῦλος γὰρ ἐλευθερῶσαι δοῦλον οὐ δύναται"
διὰ τοῦτο αὐτὸς ὡς ἀναμάρτητος ἐλεύθερος ὧν, ὡς
καὶ μηδὲ θανάτῳ, μήτε τινὶ ἑτέρῳ ὑποχείμενος ἐπι-
τιμίῳ, τὰ ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν ἀνεδέξατο ἐπιτίμια, xal
ὑπὲρ ἡμῶν ἀπέθανεν, « ἵνα δῷ ἑξουσίαν τοῖς λαμδά-
νεῦσιν αὐτὸν͵ τέχνα Θεοῦ γενέσθαι, νκαὶ τὴν ἀφθαρ-
σίαν αὑτοῖς χαρίσηται, xat τὸν ἰσάγγελον καὶ ἄλυπον,
χαὶ ἄμοχθον βίον ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ ἐν τῷ μέλλοντι
αἰῶνι" δεῖ γὰρ ἡμᾶς πρῶτον ὑπομεῖναι τὰ τοῦ
ἱπρώτου) ᾿Αδὰμ, ἐξ οὗ χαὶ τὴν γένεσιν ἐσχήχαμεν,

παὶ οὕτω τυχεῖν τοῦ δευτέρου ᾿Αδὰμ τῶν δωρεῶν. Β

Ἕν ἑπαχολουθήσωμεν τοῖς αὐτοῦ ἴχνεσι, xal τὸν
νόμον τῆς ἐλευθερίας φυλάξωμεν, χαὶ μὴ πάλιν τῷ
ζυγῷ τῆ; ἁμαρτίας δουλεύσωμεν " ἐλευθερώσας γὰρ
ἡμῶν τὴν φύσιν, πάλιν ἔδωχεν ἡμῖν ἐντολὴν, καὶ
ἔδειξεν ἡμῖν ὁδὸν χαθ' ἣν περιπατοῦντες συμὄασι-
λεύσομεν αὐτῷ, ἀπερχόμενοι Ev6a αὐτὸς Πρόδρομος
ἡμῶν ἀπῆλθεν ἄλλην δὲ ὁδὸν ὁδεύοντες, ἔξω uavol-
μεν. Γένοιτο & ἡμᾶς τοῖς αὑτοῦ δκακχολουθοῦντας
ἴχνεσι, κάντοτε σὺν αὐτῷ εἶναι, καὶ ἀπολαύειν τῆς

αὐτοῦ δόξης καὶ βασιλείας, νῦν χαὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς.

εἰῶνες τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν.

igitur peccati morbum, qui inimico supersemi-
nante inoleverat, ex anima procul pelleret, ani-
mam ejusque voluntatem assumpsit, nec tamen
peccatum fecit. liemque ut corpus ἃ corruptione
el servitute peccati liberaret, etiam assumpsit
corpus : quin et poenas assumpsit, quae a prima
transgressione inllictze erant, ut nostro pro nobis
exsoluto. debito, nos a damnatione et absolveret.
Quippe servus servum non potest in libertatem
asserere. Quapropter ipse, qui inde liber eret,
quod eulpa omni vacaret, tanquam nec morti, nec
ulli atii pens obnoxius, nostri esusa nostras in
86 recepit poenas, δὲ pro nobis mortuus est, « ut
daret potestatem iis, qui se reciperent, filios Dei
fieri **, » tumque eis incorruptionem et vitam an-
gelieze similem doloris omnis laborisque vacuam In
regeneratione quam futurum zvum promittit, con-
cederet. Primum enim nos oportet sustinere qua
primus Adàm, a quo ortum trabimus, in mandum
invexit mala ; tumque secundi Adam munera asse-
quamur, si modo ejus insistamus vestigiis, legique
libertatis obtemperantes, peccati Jugo iterum non
mancipemur. Nobis enim cum genus nostrum li-
bertati restitueret, mandatum denuo dedit, atque
ostendit viam quam si smbulamue, eo pergentes
quo Præcursor noster petiit **, eum ipso regnaturi
sumus, Sin autem viam alteram ineamus, foras

exclademur. Faxit autem ipse, ut ejus vestigia prementes, cum ípso semper simus, cujus gloria et
regno fruamur, nunc et semper et in secula seenlorum. Amen.

9 joan. ;1, 19. ** Hebr. vi, 90.

VARLE LECTIONES.

* Basil. ἐπαχολουθῶμεν,

IN DISSERTATIONEM CONTBA NESTORIANOS: ADMONITIO.

Dissertatio Damascenicontra Nestorianos Latine prodiit t. IY Antíg. Lect. Henrici Canisii,
ex interpretatione Francisci Turriani : nunc vero Grecum contextum nactus in cod. Reg.
B. 2926. camdem Greece Latineque exhibeo..Ad hujus operis commendationem hoo unum
monebo, Joannem Damascenum pro tuenda unius persones Christi deitate variis sacre Scri-
pturee utriusque instrumenti testimoniis ea arte, vi et perspicuitste pugnare, ut vel unum hoc
opusculum sufficere mihi videatur ad obfirmandos fidelium animos contra grassantem hodie
Socinians perfidime luem, illosque ad catholicam fidem revocandos, qui sincero noscende
veritatis studio id perlegerint. Ad unicum monumentum, quo de primfeva traditione con-
siare possit, auctor provocat; ad Nicaenum scilicet symbolum, quod Nestoriani ceu fidei
tesseram re non. dubitarent. Compendiosiorem enim viam hanc este Patres noverant,

venire quilibet facile possit ad certo cognoscendum que primis Ecclesit seculis fides
Qus eatholici orbis de Dei Verbi facti bominis mysterio luerit.
ji hujus parentem fuisse Joannem Damascenum testantur codices, Bavaricus ΒΓ δ
quo nus usus est, Regius, Vaticanus itidem, οἱ trensiatio Arebica, que iter mss. Biblio-
ces Patrum Oratorii Parisiensis asservatur : necnon methodus eadem quæ in polemicis
aliis ejusdem auctoris Jucubrationibus obvia est ; eedem denique sententiae quas in libris
De fide orthodoxa tradit, verbis iisdem enuntiate. Citaturetiam tanquam genuinum opus
Joennis jasceni ἃ Gregorio protosyncello in Apologia concilii Florentini ocntra epist.
Marci Ephesini.

S. JOANNIS DAMASCENI

IQANNOY TOY AAMAXKHNOY
ΚΑΤᾺ THX AIPEXEQX TON NEXTOPIANON

EIIOE AKPIBEXZTATON,

—

S. JOANNIS DAMASCENI
ADVERSUS NESTORIANORUM —

DISSERIAIIO ACCURATISSIMA.

Initium dieendi sic faciendum est adversus eos A Πρὸς τοὺς Νεστορίου ὁμόφρονας οὕτως ἀρχτέον

qui enm Nestorio sentiunt : Vos, velim,dicatis no-
bis : quemnam sáncta Dei Genitrix concepit ? Num
natura Filium Dei et Deum, an hominem? Siqui-
dem eum natura Filium Dei Deumque dixerint, jam
orihodoxi sunt. Hoc enim ipso beatam Virginem
esse Dei Genitricem con(tebuntur. Eccur enim non
Dei Mater, que Deum concepit, eumdemque inear-
natum genuit ? Sin autem hominem dicant,tum eos

lanquam hzreticos sic excipiemus : Illum qui Dei
et Patris Filius est, atque ante secula Verbum,
natura Filium Dei, ac natura Deum, Deoque et
Patri consubstantialem dicitis? Plane, inquient.
Tum nos : Virginis Filius nunquid natura Dei Fi-
Jus et natura Deus est? Nequaquam, inquient,

Tune urgebimus : Duos igitur Dei filios confite- ἡ
mini, unum nalura, gralia allerum : sicque duos
adoratis filios, vesiraque sententia Trinitas in qua-
ternitatem evasit. Quamobrein dicite nobis, a quo-
nam duas hypostases predicare edocli estis? annon
ex Evangelio palam audistis : « In principio erat
Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat
Verbum? » et post pauca: « Et Verbum caro factum
est, et habitavit in nobis *. » Unde accepistis post
animatz! carnís conceptionem concessam ei esse
Verbi Dei inhabitationem? nonne scriptum est,
quod « Angelus ad Mariam ingressus dixit : Ave,
gratia plena, Dominus tecum. Qus cum audissel
turbata est in sermone, et cogitabat qualis esset
ista salutatio. Et ait angelus ei : Ne timeas, Maria,
iuvenisti gratiam apud Deum, Et ecce concipies
in utero, et paries filium, et vocabis nomen ejus
Jesum. Hic erit magnus, et Filius Altissimi vocabi-
tur, Et dabit ei Dominus Deus sedem David patris
ejus , et regnabit in domo Jacob in sternum, et
regni ejus non erit finis. Dixit autem Maria ad an-
gelum : Quomodo flet istud, [quoni«m virum non

€ognosco ?] et respondens angelus dizit illi : Spiri--

! Joan, 1, 1. * ibid, 14.

τοῦ λόγου. Εἴπατ' ἡμῖν, ὦ οὗτοι, τίνα συνέλαδεν ἡ
ἁγία Θεοτόχος, τὸν φύσει ΥἹὸν τοῦ Θεοῦ καὶ θεὸν, ἢ
ἄνθρωπον; Κἂν μὲν εἴπωσι, τὸν φύσει Υἱὸν τοῦ
Θεοῦ καὶ Θεὸν, ὀρϑόδοξοί εἰσιν * ἐξ ἀνάγχης γὰρ καὶ
Θεοτόχον τὴν ἁγίαν Παρθένον ὁμολογήσονσιν" ἡ γὰρ
Θεὸν συλλαδοῦσα, τοῦτον χαὶ σεσαρχωμένον γεννή-
saga, πῶς οὗ Θεοτόχος; εἰ δὲ εἴπωσιν ἄνθρωπον,
τότε ὡς αἱρετιχοὺς οὕτως διαδεξώμεϑα" τὸν τοῦ
8:00 καὶ Πατρὸς Υἱὸν xal Αόγον τὸν προαιώνιον,
φύσει Υἱὸν τοῦ Θεοῦ καὶ φύσει Θεὸν λέγετε, xol
ὁμοούσιον τῷ Θεῷ καὶ Πατρί; Ναὶ, φήσουσιν. Εἶτά
φαμεν ' τὸν τῆς Παρθένου Υἱὸν, φύσει Υἱὸν τοῦ θεοῦ
καὶ φύσει Θεὸν λέγετε ; UO, ἐροῦσι, Τότε φήσομεν "
Οὐχοῦν δύο υἱοὺς ὁμολογεῖτε τοῦ θεοῦ, ἕνα χατὰ οὖύ-
ctv, καὶ ἕνα κατὰ χάριν, καὶ δύο υἱοὺς προσκυνεῖτε"
xal γέγονε χαϑ' ὑμᾶς τετρὰς ἡ τριάς, Εἴπατε οὖν
ἡμῖν, πόθεν δύο τὰς ὑποστάσεις —— ἐμάθετε;
οὐχ ἀχούετε τοῦ Ἐῤαγγελίου διὰ | φάσχοντος "΄
« Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ ᾿Λόγος ἣν πρὸς τὸν
Θεὸν, καὶ Orb; ἦν ὁ Λόγος. » Καὶ μετ᾽ ὀλίγον"
«Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο, καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν.»
Πόθεν δὲ καὶ μετὰ τὴν τῆς ἐμψύχον σαρκὸς αὐλ-
ληψιν, καὶ τὴν τοῦ Θεοῦ Λόγον ἐνοίχησιν λέγετε ; Οὐ
γέγραπται, ὅτι ε Εἰαξλθὼν ὁ ἄγγελος πρὸς τῆν μα-
ριὰμ, εἶπε" Χαῖρε, χεχαριτωμένη, ὁ Κύριος p

$09, Ἢ δὲ, ἐπὶ τῷ λόγῳ διεταράχθη, xd δοῖεν
ξετο πυταπὸς εἴη ὁ ἀσπασμὸς οὗτος" xal —
ἄγγελος αὑτῇ " Μὴ φοδοῦ, Μαριάμ." εὗρες γὰρ χάριν

C παρὰ τῷ Θεῷ " καὶ ἰδοὺ, συλλήψῃ ἐν γαστρὶ, χαὶ

τέξῃ νἱὸν, xai χαλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ nasi
οὗτος ἔσται μέγας, καὶ Υἱὸς "ὙΨίστου κληθήσεται "ἢ )
xaX δώσει αὐτῷ Κύριος ὁ Θεὺς τὸν θρόνον Δαδὶδ τι οὔ.
Πατρὸς αὐτοῦ, καὶ βασιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶχον Ἶαχ

εἴς τοὺς αἰῶνας, xal βασιλείας αὐτοῦ οὐχ —

λος. Εἶπε δὲ Μαριὰμ πρὸς τὸν ἄγγελον " Πῶς ἔστι J
μοι τοῦτο; Καὶ ἀποχριθϑεὶς ὁ ἄγγελος εἶπεν e jJ
Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ, xal -᾿

À

S. JOANNIS DAMASCENI

IOANNOY TOY AAMAXKHNOY
KATA THX AIPEXEQX TON NEXTOPIANON

EII0E AKPIBEXZTATON,

5. JOANNIS DAMASCENI
ADVERSUS NESTORIANORUM —

DISSERTATIO ACCURATISSIMA.

—

ἐπεί dicendi sie faciendum est adversus eos — Πρὸς τοὺς Νεστορίου ὀμόφρονας οὕτως ἀρχτέον

qui cum Nestorio sentiunt : Vos, velim,dicatis no-

bis : quemnam sàáncla Dei Genitrix concepit ? Num
natura Filium Dei ei Deum, an hominem? Siqui-
dem eum natura Filium Dei Deumque dixerint, jam
orthodoxi sunt. Hoc enim ipso beaiam Virginem
esse Dei Genitricem conütebuntur. Eccur enim non

Dei Mater, qux? Deum concepil, eumdemque inear-

natum genuit ? Sin autem hominem dicant,tum eos
lanquam haereticos sic excipiemus : Ilium qui. Dei
et Patris Filius est, atque ante secula Verbuni,
natura Filium Dei, ac natura Deum, Deeque el
Patri consubstantialem dicitis? Plane, inquient.
Tum nos : Virginis Filius nunquid natura Dei Fi-
lius et natura Deus est? Nequaquam, inquient. |
Tunc urgebimus : Duos igitur Dei filios. confite- '
mini, unum nalura, gralia alterum : sicque duos

adoratis filios, vestraque sententia Trinitas in qua-

lernitatem evasit. Quamobrein dicite nobis, a quo-
nam duas hypostases przdicare edocli estis? annon
ex Evangelio palam audistis : « In principio erat
Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat
Verbum"? et post pauca: « Et Verbum caro faetum
est, et habitavit in nobis *, » Unde accepistis post

animate carnis conceptionem concessam ei esse

Verbi Dei inhabitationem? nonne scriptum est,
quod « Angelus ad Mariam. ingressus dixit : Ave,

τοῦ λόγου, Eimat^ ἡμῖν, ὦ οὗτοι, τίνα συνέλαδεν f
ἁγία Θεοτόχος, τὸν φύσει Υἱὸν τοῦ Θεοῦ καὶ Θεὸν, ἢ
ἄνθρωπον; Κἂν μὲν εἴπωσι, τὸν φύσει Υἱὸν τοῦ
Θεοῦ καὶ Θεὸν, ὀρθόδοξοί εἰσιν " ἐξ ἀνάγκης γὰρ καὶ
Θευτόχον τὴν ἁγίαν Παρθένον ὁμολογήσουσιν" ἡ γὰρ
Θεὸν συλλαδοῦσα, τοῦτον xal σεσαρχωμένον γεννῆ-
σασα, πῶς οὐ Θεοτόχος : εἰ δὲ εἴπωσιν ἄνθρωπον,
τότε ὡς αἰἱρετιχοὺς οὕτως διαδεξώμεθα" τὸν τοῦ
Θεοῦ xal Πατρὸς Υἱὸν xal Λόγον τὸν προαιώνιον,
φύσει Υἱὸν τοῦ Θεοῦ xal φύσει Θεὸν λέγετε, καὶ
ὁμοούσιον τῷ Θεῷ xol Πατρί; Ναὶ, φήσουσιν. Εἴτά
φάμεν " τὸν τῆς “Παρθένου Υἱὸν, φύσει Υἱὸν τοῦ Θεοῦ
xal φύσει θεὸν λέγετε ; ; 00, ἐροῦσι, Τότε φήσομεν *
Οὐχοῦν δύο υἱοὺς ὁμολογεῖτε τοῦ θεοῦ, ἕνα χατὰ ού-
σιν, xal ἕνα κατὰ χάριν, xal δύο υἱοὺς προσκυνεῖτε"
xa γέγονε χαϑ' ὑμᾶς τετρὰς ἡ τριάς. Εἴπατε οὖν
ἡμῖν, πόθεν δύο τὰς ὑποστάσεις κηρύττειν ἐμάθετε;
οὐχ ἀχούετε τοῦ Εὐαγγελίου διαῤῥήδην φάσχοντος "ἢ
ἐ Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, xal ὁ Λόγος ἣν πρὸς τὸν
Θεὸν, xai Θεὸς ἦν ὁ Λόγος. » Καὶ μετ᾽ ὀλίγον "
«Καὶ ὁ. Λόγος σὰρξ ἐγένετο, xal ἐσχήνωσεν ἐν ἡμῖν.»
πόθεν δὲ καὶ μετὰ τὴν τῆς ἐμψύχον σαρχὸς σύλ-
οληψιν, καὶ τὴν τοῦ Θεοῦ Λόγου ἐνοίχησιν λέγετε ; Ub
γέγραπται, ὅτι ε Εἰσελθὼν ὁ ἄγγελος πρὸς τὴν Μα-
οριὰμ, εἶπε" Χαῖρε, χεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ
σοῦ, "y dm τῷ λόγῳ διεταράχθη, χαὶ διέλογέ-

gratia plena, Dominus tecum. Qus cum audisse ζετο πυταπὸς dh ἀσπασμὸς οὗτος" xal εἶπεν ὁ

turbata esi in sermone, |
ista salutatio. Et ait angelus ei : Ne timeas, Maria, ,
iuvenisti gratiam apud Deum. Et ecce concipies
in utero, et paries filium, et vocabis nomen ejus

Jesum. Hie erit magnus, et Filius Altissimi yocabi--

et cogitabat qualis essel ἄγγελος αὐτῇ " Μὴ φοδοῦ, Μαριάμ" εὗρες γὰρ χάριν

ν παρὰ πῷ Θεῷ " καὶ ἰδοὺ, συλλήψῃ ἐν γαστρὶ, καὶ
cien vldv. xoi χαλέσεις πὸ ὕνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν"
οὗτος ἔσται μέγας, xal Υἱὸς ὙὝΨίστου χληθήσεται"

43 xai δώσει. αὐτῷ Κύριος ὁ Θεὺς τὸν θρόνον Δαδὶδ τοῦ

tur. Et dabit ei Dominus Deus sedem David patris. 3 Πατρὸς αὐτοῦ, χαὶ βασιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶχον "Lexi

ejus , et regnabit in domo Jacob ia szternum, et
regni ejus non erit finis. Dixit autem Maria ad an--
gelum : Quomodo flet. istud, [quonim virum non

cognosco ?] et respondens angelus dixit. itii : : Spiri- 3

! Joan. 1, 4... ibid. 1.

᾿ εἷς τοὺς αἰῶνας, καὶ βασιλείας. αὐτοῦ οὐχ ἔσται τέ-

log. Εἶπε ε δὲ Μαριὰμ, πρὸς πὸν ἄγγελον " Πῶς ἔσται
μοι τοῦτο; Καὶ ἀποχριϑεὶς ὁ ἄγγελος εἶπεν αὐτῇ "

Πνεῦμα dy ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ, oa δύναμις

ie" 5 hi: —

ADVERSUS NESTORIANOS,

190

XN διὸ xe τὸ γεννώμενον A tus sanclus superveniet in te, et virtus Altissimi

*
ü
v.

[3 Ὁ Λόγος τοίνυν σὰρξ ἐγένετο, οὐ τραπεὶς τὴν
I —— ὑποστάσεων, ix τῆς
πειρογάμον Παρθένου ψυχὴν ἐψυχωμένην ψυχῇ
3 E. m A τῇ ἑαυτοῦ ὑποστάσει ὑποστή-

^ aed αὐτῇ ὑπόστασις " ὥσπερ᾽
ἐστι μᾶ sd ᾿σιδῆρου κατεσκενασμένη μία τῶν
τ ἧς τοῦ σιδήρου φύσεως, xal ἔσται πῦρ

v τινα τῆς τοῦ πυρὸς φύσεως

ὡς ὑπόστασις, χαὶ ἔχει τὴν τε τοῦ σιδή-
λοίωτον, καὶ τὴν ὑπ᾽ αὐτοῦ προσ-
— φύσιν ἀμείωτον" οὕτω xal ὃ
ὧν μία τῶν τῆς θεότητος ὑπὸο-
πῆς θεύτητος φύσιν ἐν ἑαυτῷ
— ix τῆς ἁγίας Παρθένου
, οὐχ ὑπόστατιν" ἐν ξαυτῷ "

7* τῆς ἡμετέρας φύσεω;
τε ον & λῇ οὖσα, γέγονεν ὕστερον eile,
ἡ o^ poseen, ἀλλ᾽ ὑπόστασις σύνθετος ix τῆς
οὐσης -— Se vntoz, xal ix τῆς
εὐνῆς σαρχὸς ἐψυχωμένης

obumbrabit tibi. Ideo et quod nascetur sanelum
vocabitur Filius Dei ?* » En clare demonstratum
est, angelum Marix conceptus modum quzrenti,
non dixisse : Coneipies prius, moxque flet inhabi-
latlo Dei. Quin potius per adventum 556 opera-
tionemque Spiritus sancti , ac per inhabitationem
Verbi patrandam esse conceptionem τ ut. neinpe
virtutis Altissimi obumbratio, seu, quod idem est,
Verhi conceptio facta sit, simulque carnis in ipso
Verbo subsistenlie exsistentia, Quod autem Ver-
bum factum sit homo, inclamat Joannes Theologus
dicens : « Et Deus erat Verbum : et Verbum caro
factum est. » Factum est, inquam, absque conver-
sione aut mutatione. Immoulabilis siquidem Deus

B est et. invariabilis.

9. Verbum igitur factum est homo; non per
mutationem naturz, neque per imaginariam, fictam-
que incarnationem: sed ewm vna ex divinitatis
personis esset, ex intacta Virgine earnem auima
rationali atque intelligenti animatam subsistentia
sua sustentando , eidem est factum hypostasis,
Sicut enim gladius ex ferro confectus, una nature
ferri hypostasis est : igni vero admotus accenditur,
nec tamen ipsam que prius exstabat hypostesim
ignis suscepit, sed quibusdam naturz ignis veluti
primitiis acceptis, lisdem factus est hypostasis ; ifa
ut eum gladius simplex antes naturz solius ferri
hypostasis esset, composite deinde naturz etiam
ignis evadens, ferri quoque naturam habet nulla-

tenus alteratam, unaque naturam ignis absque
ulla imminutione : pari modo Christus, eum una
diving natura hypostasis esset, amnem in $e dei-
tatis naturam integram habens, ex sancta Virgine
carnem quz subsisterel, assumpsit, non hyposta-
sim ; carnem, inquam, in ipso potius subaistentenm, -
nature nostre primitias. Unde qui »nte simplex
erat, composita deinceps fuit; non quidem eom-
posita natura, sed persona, ex divinilale scilicet,
quie in seipsa prius exstabat, οἱ ex assumpla
carne anima rationali et intelligente instructa,

ra ἁμαρτία καὶ κατάρα p δ, Si aulem dixéritis, quod sicut « faelus est

ψαμὲν, Ott, οὐκοῦν ὥσπερ

ς xal κατάρας ἐγένετο ἀμαρτία
σαρχὺς σὰρξ ἐγέ-

—

ρ οὐχ μὴ συστάτει xal ἀναχαινισμῷ,
ES 5 ἁμαρτία xoi κατάρα ἐγέ-
ia μὲν καὶ xazápa q)x οὐσία, οὐδὲ

εξ ἔν κτίσμα Θεοῦ" οὐχ ἄρα ὡς

; εοὕτω σὰρξ ἐγένετο.

E | eonditum :

ne factus est caro.

ὧν παραπλησίως ἡμῖν αἵματος
᾿ς Τὰρ ψιλὸς σὰρξ xai αἷμα

* Galat. i, 15.

caro :

; Uebr. ) T 1.

peccatum, ei maledictum *, » ità el. caro factus

sii, respondemus : Érgo sicut ad tollendum pec-

calam et maledictum factus est peccatum el male-
dictum, ia ad auferendaim carnem factus est
quemadmodum peccatum et maledictum
nullatenas factus est, ui peccatum et maledictum
consislere faceret et instauraret. Atqui peccatum.

quidem et maledictum minime substantia sunt,
caro autem Dei creaLura est :

mon igitur sicut peccatum et male-

4. Quisnam ille est, qui « participavit σάτα! et
sanguini, nobis similis factus ^? » nudus enim ho-

prom

—

|

191 | S. JOANNIS DAMASCENI |
mo, caro ei sanguis €um sit, carni el. sanguini ἃ τυγχάνων, o) μετέχειν λέγεται σαρχὸς xat af

participare non dicilur. Quod si « per omnia similis
nobis factus est; » quis igitur ille est qui nobis si-
milis evasit? quod enim alteri simile lit, prius di-
versum fuerit necesse prorsus eat.

95. Quonam mmodo « miserit Deus Filium suum
factum ex muliere *? » nam ille qui non est, non
mittitur. Ecquid igitur erat? quidnam ex muliere
factum est? hxc velim edicite.

6. Si non est secundum naturam Dei Filius, nec
matura Deus, ille qui ex Virgine malus est, cur
557 sedet in dextera Dei Patris*? » Perspicuum
est, quod secluso qui natura Deus est, aul qua-
ternitatem adoremus, el nos omnesque spirituales
virtutes hominis cultores simus.

7. «Gloriam meam alteri noo dabo *, » ioquit P

ipse Deus. Quomodo igitur ille qui ex Virgine
ortam bhabuit, adoratur et colitur, si alius sit
preter eum qui natura Filius Dei ac Deus est?

8. Si Jesus Virginis Filius, Dei Filius matura
ac Deus non est, quomodo 4 in nomine ejus omne
genu flectetur, coelestium, et terrestrium, et inferno-
rum 1 » Si illi soli qui secundum naturam Dei Filius
est, curvatur omne genu; qua ratione Deo
ipsi, nisi etiam ipse homo sit, id quod est supef omne
nomen conceditur? qualenus enim Deus est, non
illud accipit ; utpote quod ab :seternitate habeat.

9. Si Christus ex Judzxis « est secundum car-
nem '*, ; relinquitur, ul ipse intelligatur, et sit,

εἰ « κατὰ πάντα ἡμῖν ὡμοιώθη, » τίς ὁ ὅμου
Tb γὰρ πᾶσιν ὁμοιούμενον, εἶναι πάντως i
διάφορον.

ε΄, Πῶς « ἀπέστειλεν ὁ Θεὺς τὸν Vldv αὑτοῦ
μενον ix. γυναιχός ; «€ ὃ γὰρ μὴ ὧν, obx ài
Jexa:, Τί οὖν ὧν, τί ἐχ γυναιχὺς γέγονεν, εἴπ,

c'. El μὴ κατὰ φύσιν Υἱὸς Θεοῦ ὁ ἔχ Ila,
xaY φύσει Bebe, πῶς « ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ Πα’
Δῆλον ὡς ξξωσθέντης τοῦ χατὰ φύσιν, 17 *
λατρεύομεν, καὶ πᾶσαι αἱ vospal δυνάμεις κα
ἀνθρωπολάτραι ἑσμέν.

:

C. « Τὴν δόξαν μου ἑτέρῳ οὐ δώσω, » 4
Θεός" πῶς οὖν, εἰ ἄλλος παρὰ τὸν φύσει YT
καὶ θεὸν ὁ &x Παρθένου, προσχυνεῖται xal δι
ται;

η΄. EL μὴ φύσει ΥἹὸς καὶ θεὸς ὁ Ἰησοῦς τί
θένου Ylóg* πῶς «iv τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πὶ
χάμψει ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων, καὶ χαταχῦο
Εἰ τῷ κατὰ φύσιν Ylip αὐνῳ κάμπτει πᾶν γό
τῷ Θεῷ, εἰ μὴ καὶ ἄνθρωπος εἴη ὁ αὐτὸς, τὶ
πᾶν ὄνομα, χαρίζεται ; ὡς γὰρ Θεὸς, οὐ λα
Ἔχει γὰρ αὐτὸ προαμωνίως,

f, ΕἸ εὖ Χριστὸς » ἐξ Ἰουδαίων τὸ « xa
χα, » λείπεται αὐτὸν ἐξ ἄλλου χαθ᾽ ἕτερον v

ac dicatur ex alio secundum alind. Dicendo enim, ¶ καὶ elvat, καὶ λέγεσθαι" τὸ γὰρ εἰπεῖν, κατὰ

secundum carnem , signilicavit eum ex alio esse
secundum aliud. Ex quo autem, ac-secundum
quidnam aliud, nisi ex Deo secundum quod Deus
est? Qui enim illum dixit Deum, et benedictnm,
ek super omnia, siguilicavil eum, cum esset ex
Paire « Deus super omnia benedictus in sscu-
la '*, » Deum scilicel ex Deo, factum esse ex Ju-
dieis secundum carnem, quando factus est homo.

10, Beatus Paulus ait : « Hoc sentite in vobis,
quod et in Chrísto Jesu, qui cum in forma Dei
esset, non rapinam arbitratus est esse se æqualem
Deo, sed seipsum exinanivit, formam servi acci-
piens, in similitudinem hominum factus, et ha-
bitu inventus ut homo. Humiliavit semetipsum
factus obediens usque ad mortem, mortem autem
crucis. Propter quod et Deus exaltavit illum, et
donavit illi nomen, quod est super omne nomien,
vt in nomine Jesu omne genu (lectatur, ceelestium,

terrestrium et infernorum ; et omnis lingua con- -

fieatur, quia Dominus mester Jesus Christus in
gloria est Dei Patris **. » Dicatis ergo, quis ille
sit, « qui com in forma Dei esset, non rapinam
arbitratus est, se esse zxqualem Dee, sed seipsum
exinanivil formam servi accipiens? » homo non est

* Galat. ιν, ὁ,
lipp. n, 5-1.

προδιωρίσατο, ὡς ἐξ ἄλλου xal" ἕτερον * xa
ἢ κατὰ τί, εἰ μὴ ix Θεοῦ χαθὸὺ Θεός " Ὁ γι
Θεὺν, χαὶ εὐλογητὸν, καὶ ἐπὶ πάντων αὐτὸν
ταῦτα σημαίνει, Ὅτι ὁ ὧν θεὸς εὐ.λογητὸς à:
των, πρὸ αἰώνων kx τοῦ Πατρός. θεὸς γὰρ b
δὴ ἔσται τὸ κατὰ σάρκα ἐξ Ἰουδαίων γέγαο
γέγονεν ἄνθρωπος,

v.'O μακάριος Παῦλός φησι" « Τοῦτο $,
ἐν ὑμῖν, ὃ καὶ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ" ὃς ἐν pope
ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι fe
ἀλλ' ἑαυτὸν ἐχένωσεν μορφὴν δούλου Aat
ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, καὶ σχῆμα’
θεὶς ὡς ἄνθρωπος " ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν, Ὑὲ

D ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ,

ὁ Θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσε, xal ἐχαρίσατο αὖτι
τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, ἵνα ἐν τῷ ὀνόματί "hy
Ὑὖνυ χάμψῃ, ἐπουρανίων, ἐπιγείων, xal x
νίων, χαὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσεται, ὅτι
Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. »
τοίνυν, τίς « ὁ ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων, ὃς
παγμὸν ἢγήσατο πὸ εἶναι ἴσα Θεῷ, ἀλλ᾽ Ba
ἐνωσε μορφὴν δούλου λαδών ; » ᾿Ανθρωπὸς ὁ
ἐν μορφῇ θεοῦ, οὐχ Ev φύσει Θεοῦ γὰρ ὁ ἄν!

'Hebr. x, 11. * Isa, xriv, 8. " Philipp. n, 10. ' Rom, ix, S. " ibid,
| VARLE LECTIONES.

* Emendo δῆλον ὅτι, juxta atque Turrianus transtulit. Detts scilicet ex Deo. Ubi etiam legisse n

tur particulam γὰρ, eni.

b Membrum hoc deest apud Turrianuim.

ADVERSUS NESTORIANOS.
|chw μορφὴν οἶδεν σύμπας ὁ τῶν ἀγίων A in forma Dei, Non enim mm matura Dej est ho-

^

— χενοῖ ἑαυτὸν μορφὴν δούλον
αὐυδάνων. Πῶς γὰρ λαμθάνει ὅπερ ἐστί; Πῶς ἄν-
ἵρωπος ἀνδρώποις ὁμοιοῦται, καὶ ὑπήχοος τῷ Θεῷ
τινόμενος ταπεινοῖ ἑαυτόν ; *Avüpumoz γὰρ μᾶλλον

ν ὑπήχοος τῷ θεῷ γινόμενος " xal ἴσος τὸ
θιῷ γινόμενος, J—— ἡγεῖται. "Ὥστε περὶ τοῦ
φύσει YloG τοῦ Θεοῦ καὶ Θεοῦ ταῦτα εἴρηται, ὅτε

qtyovev quipnu. οὐ γὰρ —— ὧν —

— — cb niv bie: ak Υἱοῦ
τοῦ Θεοῦ. Ὃ αὐτὸς γὰρ ἦν, καὶ ἔστιν Υἱὸς Θεοῦ xal

195

mo. Omnis siquidem sametorem cotus per ſor⸗
mam intelligit naturam. Nec item exinanivil seip-
sum servus qui servi formam aceipit. Qui enim
id accipiat quod ipse est? quomodo etiam home
similis hominibus flat, ac Deo obediens factus,
humiliaverit semetipsum? bomo enim Deo factus
obediens, exaltatur potius, Deoque se similem
faciens, rapinam id esse novit. Quapropter de
Filio Dei et Deo secundum naturam dicta hzc
sunt, quande nempe factus est homo. Non enim,
cum prius essel homo, postea diclus est Deus ;
sic enim rapinam arbitratus esset : sed cum esset
ab initio Deus, deinde factus est homo. Et quate-
nus quidem natura Deus exsistit, seipsum humi-

βιὸς κατὰ φύσιν" οὕτω γὰρ ὁ θεῖος ᾿Απόστολος ἀπ- B liat, factus homo, Cseterum quatenus lacius est

ἐφήνατο" οὐ γὰρ εἶπεν, ἄνθρωπος ὧν, ἐγένετο θεὸς,
ἀλλ᾽ «ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἀρπαγμὸν ἡγή-
σατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ" » οὐχ ὑψοῦται γὰρ ὁ Ὕψιστος,
ἀλλὰ ταπεινοῖ ἑαυτὸν, ἐχουσίως ἄνθρωπος γενόμενος.
Οὐ περὶ ἄλλον τοίνυν τὴν ταπείνωσιν ἔφη, καὶ περὶ
Eoo τὴν ὕψωσιν, ἀλλὰ περὶ τοῦ αὐτοῦ, Εἷς γάρ
ἔστιν ὁ τοῦτο χἀχεῖνο δεξάμενος, τὸ μὲν καθὸ θεὸς
Apad ἄνθρωπος" τὸ δὲ, χαθὺ ἄνθρωπος γεγο-

πὰ τῆς φύσεως, χαὶ οὕτως ὑπερυψῶ-

homo, superexallatur super omne nomen, Filii
Dei nomen accipiens. Ipse enim erat, et Dei Filius,
ac Deus secundum naturam, sicul et divinus
Apostolus declaravit. $58 Non enim dixit, cum
essel homo, factus est Deus; sed, « cum in forma
Dei esset, nom rapinam arbitratus est se esse 8-
qualem Deo, » Nequaquam enim exaliatur Aliis-
simus, quin seipsum polius deprimit, dum sponte
lit bomo. Non igitur alii humiliationem attribuit,
alii Vero exaltationem, sed eidem, Unus quippe

nnd ed, qui boc et illud admisit : hoc quidem quatenus Deus cum esset, factus fuit homo :
iud vero quatenus faclus homo, sua fecit, quz nalure humanz propria erant: atque hoc pacte

fuisse dicitur.

ια΄, Φησὶν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Πατέρα" « Πάτερ, C 11. Ait Dominus ad Patrem :

μὲ τῇ δόξῃ, f εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον
m παρὰ σοί. » Εἰ Θεὺς μόνον, πῶς δοξάζεται ; εἰ
γενῶ ἄνθρωπος, πῶς πρὸ αἰώνων εἶχε τὴν δό-

ιβ΄. « Οὐχ ἔσται ἐν σοὶ Θεὸς πρόσφατος. » Πῶς
ν ϑευτοιεῖται χαθ' ὑμᾶς ἄνθρωπος τῇ πρὸς τὸν
Λόγον σχιτιχῇ συναφείᾳ, χαὶ χοινωνὸς τῷ Πατρὶ τῆς
: ὶ τῆς ἀξίας δείκνυται; Ἡμεῖς δὲ οὐχ ἄνθρω-
y προσφάτως θεοποιεῖσθαι φάσχομεν᾽ ἀλλὰ τὸν πρὸ

: νων ὄντα Υἱὸν τοῦ θεοῦ xal Θεὸν, σεσαρχῶσ'
: ᾿ Μεμένηχεν γὰρ οὐδὲν ἔλαττον. Θεὸς, x

ος ἄνθρωπος.

pe Παῦλός φησιν" « El γάρ εἰσι θεοὶ

« Pater, glori-
lica me gloria, quam habui, priusquam mundus
lieret apud te "^, » Si Deus solum est, quomodo
giorificatur? Si homo duntaxat, qua ratione aute
sscula gloriam habuit ?

12. « Non erit (inquit) in te Deus recens !*, »
Quoinodo ergo de vestra sententia Deus homo fit
propter connexionen: habitudinis cum Verbo, eva-
ditque consors gloria ac dignitaiis ejusdem cum
Patre? Nos autem non bominem récenter fieri
Deum dicimus; verum qui erat Dei Filius et Deus
ab zternitate, hunc citra mutationem incarnatum
-- confitemur. Mansit enim nihilominus Deus,

. dum factus est homo,

15. Beatus Paulus ait : « Siquidem dii muli et

πολλοὶ, ἀλλ᾽ ἡμῖν εἷς Θεὸς, Πατὴρ D domini multi : nobis tamen unus Deus Pater, ex
a xal ἡμεῖς ἐξ αὐτοῦ, καὶ εἷς Κύριος. quo omnia ; et nos in illo : et unus Dominus Jesus

οοὺς Χριι ς δὲ οὗ τὰ πάντα, καὶ ἡμεῖς δι᾿ ab-
ποῦ.» e ν δι' οὔ τὰ πάντα φησί ' ποῖόν φατε,
— KO el piv cby ix Ilapüévou, ἀνάγκη ὑμᾶς.

τὸν λέγειν, τὸν ἐκ Θεοῦ τὸν προαιώνιον, τὸν
Weis Xo rai εἰ δὲ τὸν Ex Θεοῦ, ἄλλον ὄντα παρὰ
LL ρθ οὐ Χριστὸς καθ' ὑμᾶς ix Παρθέ-

7 rip ine Bi οὗ τὰ πάντα. El δὲ τὸν ix

n ju, ἄλλον ὄντα παρὰ τὸν ix Θεοῦ " ἢ δύο δη-
* ς φήσετε τοῦ παντὸς, ἢ οὐχ ἔσται ὁ Ex θεοῦ,

8 Δημιουργός,

Christus, per quein omnia ; et nos per ipsum '^, »
Unum Christum dicit, per quem omnis. Quemnain
vos illum dicitis? Si quidem eum qui ex Virgine
malus est, omnino necesse erít, ut et ipsum eum-
dem esse fateamini qui ex Deo est ante szcula,
2c per quem omnia : sin vero eum qui ex Deo est,
quasi hie alius sit ab eo qui ex Virgine exsiilit :
igitur Christus ei ex . Virgine ortus non est. Unum
eienim esse dixit per quem omnia. Denique si
iflum qui ex Virgine. est, alium dixeritis ab eo,

— matus est : aut duos universi. conditores i nducetis, aut Christus ille non erit, qui ex

nec universurum Conditor.
xvi 35,5. *'*Psal. LXXX, 10.

* | Cor. vin, 5.

181

S. JOANNIS DAMASCENI

183

IOANNOY TOY AÀMAXZKHNOY
ΚΑΤᾺ THX AIPEXEOX TON NEXTOPIANON

EIIOZ AKPIBEZTATON,

S. JOANNIS DAMASCENI
ADVERSUS NESTORIANORUM HLERESIM

DISSERTATIO ACCURATISSIMA.

Ínitium dicendi sic faciendum est adversus.eos A Πρὸς τοὺς Νεστορίου ὁμόφρονας οὕτως ἀρκτέον

qui cum Nestorio sentiunt : Vos, velim,dicatis no-
bis : quemnam sáncta Dei Genitrix concepit ? Num
natura Filium Dei οἱ Deum, an hominem? Siqui-
dem eum natura Filium Dei Deumque dixerint, jam
orthodoxi sunt. Hoc enim ipso beatam Virginem
esse Dei Genitricem con(itebuntur. Eccur enlm non
Dei Mater, qux» Deum concepit, eumdemque incar-
natum genuit ? Sin autem hominem dicant,tum eos
tanquam bhareticos sic excipiemus : Illum qui. Dei
et Patris Filius est, atque ante secula Verbum,
natura Filium Dei, ac natura Deum, Deoque et
Patri consubstantialem dicitis? Plane, inquient.
Tum nos : Virginis Filius nunquid natura Dei Fi-
lius et natura Deus est? Nequaquam, lnquient.
Tunc urgebimus : Duos igitur Dei filios confite-
mini, unum nalura, gralia alterum : sicque duos

adoratis (ilios, vesiraque sententia Trinitas in qua-

ternitatem evasit. Quamobrein dicite nobis, ἃ quo-
nam duas hypostases predicare edocti estis? annon
ex Evangelio palam audistis : « In principio erat
Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat
Verbum? » et post pauca: « Et Verbum caro factum
est, ei habitavit in nobis *. » Unde accepistis post
animato! carnis conceptionem concessam ei esse
Verbi Dei inhabitationem? nonne scriptum est,
quod « Angelus ad Mariam ingressus dixit : Ave,
gratia plena, Dominus tecum. Quz cum audisset
turbata est in sermone, et cogitabat qualis esset
ísta salutatio. Et ait angelus ei : Ne timeas, Maria,
iuvenisti gratiam apud Deum. Et ecce concipies
in utero, et paries filium, et vocabis nomen ejus
Jesum. Hic erit magnus, et Filius Altissimi vocabi-
tur. Et dabit ei Dominus Deus sedem David patris
ejus , et regnabit in domo Jacob in sternum, et
regni ejus non erit finis. Dixit autem Maria ad an-
gelum : Quomodo Get. istud, [quoníum virum non

cognosco ἢ et respondens angelus dizit illi : Spiri-

! Joan, 1, 1. * ibid. 44.

400 λόγου. Εἴπατ᾽ ἡμῖν, ὦ οὗτοι, τίνα συνέλαδεν ἡ
ἁγία Θεοτόχος, τὸν φύσει Υἱὸν τοῦ Θεοῦ καὶ θεὸν, ἢ
ἄνθρωπον; Κἂν μὲν εἴπωσι, τὸν φύσει Υἱὸν τοῦ
Θεοῦ καὶ Θεὸν, ὀρθόδοξοί εἰσιν " ἐξ ἀνάγχης γὰρ καὶ
Θεοτόχον τὴν ἁγίαν Παρθένον ὁμολογήσονσιν" ἡ γὰρ
Θεὸν συλλαδοῦσα, τοῦτον χαὶ σεσαρχωμένον γεννή-
saga, κῶς οὐ Θεοτόχος : εἰ δὲ εἴπωσιν ἄνθρωπον,
τότε ὡς αἱρετιχοὺς οὕτως διαδεξώμεθα" «bv. τοῦ
Θεοῦ xai Πατρὸς Υἱὸν καὶ Λόγον ἐὸν προαιώνιον,
φύσει Υἱὸν τοῦ Θεοῦ χαὶ φύσει Θεὸν λέγετε, καὶ
ὁμοούσιον τῷ θεῷ xoi Πατρί; Ναὶ, φήσουσιν. Εἶτά
φαμεν " τὸν τῆς Παρθένον Υἱὸν, φύσει Υἱὸν τοῦ Θεοῦ
xai φύσει Θεὸν λέγετε ; Οὗ, ἐροῦσι. Τότε φήσομεν"
Οὐχοῦν δύο υἱοὺς ὁμολογεῖτε τοῦ Θεοῦ, ἕνα κατὰ φύ-
σιν, καὶ ἕνα χατὰ χάριν, χαὶ δύο υἱοὺς προσκυνεῖτε’
χαὶ γέγονε χαθ' ὑμᾶς τετρὰς ἡ τριάς, ἘΓπατε οὖν
ἡμῖν, πόθεν δύο τὰς ὑποστάσεις χηρύττειν ἐμάθετε ;
οὐχ ἀχούετε τοῦ Ἐὐαγγελίου διαῤῥήδην φάσχοντος ^
« Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἣν πρὸς τὸν.
Θεὸν, xa Θεὸς ἦν ὁ Λόγος. » Καὶ μετ᾽ ὀλίγον’
«Καὶ ὁ Λόγος αὰρξ ἐγένετο, καὶ ἐσχήνωσεν ἐν ἡμῖν.»
Πόθεν δὲ καὶ μετὰ τὴν τῆς ἐμψύχον σαρχὸς σύλ-
ληψιν, καὶ τὴν τοῦ Θεοῦ Λόγου ἐνοίκησιν λέγετε ; Οὐ
γέγραπται, ὅτι ε Εἰσελθὼν ὁ ἄγγελος πρὸς τὴν Μα-
ριὰμ, εἶπε" Χαῖρε, χεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ
σοῦ. Ἢ δὲ, ἐπὶ τῷ λόγῳ διεταράχθη, καὶ διέλογέ-
ζετο ποταπὸς εἴη ὁ ἀσπασμὸς obvoc* χαὶ εἶπεν ὁ
ἄγγελος, αὐτῇ " Μὴ φοδοῦ, Μαριάμ." εὗρες γὰρ χάριν
παρὰ τῷ Θεῷ " xal ἰδοὺ, συλλήψῃ ἐν γαστρὶ, xol
τέξῃ νἱὸν, καὶ χαλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν"
οὗτος ἔσται μέγας, χαὶ Υἱὸς ὙὙΨίστου χληθήσεται"
χαὶ δώσει αὐτῷ Κύριος ὁ Θεὸς τὸν θρόνον Δαδὶδ τοῦ
Πατρὸς αὐτοῦ, καὶ βασιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶχον Ἰαχὼδ
εἷς τοὺς αἰῶνας, xal βασιλείας. αὐτοῦ οὐχ ἔσται τέ-
Aog. Εἶπε δὲ Μαριὰμ πρὸς τὸν ἄγγελον *. Πῶς ἔσται
μοι τοῦτο; Καὶ ἀποχριϑεὶς ὁ ἄγγελος εἶπεν αὐτῇ"
Πνεῦμα ἄγων ἐπελεύσεται ἐπὶ ei ia δύναμες

189

ADVERSUS NESTORIANOS.

190

Ὑγίστου ἐπισχιάσει σε" διὸ xal τὸ γεννώμενον À tus sanctus. superveniet in te, et virtus Altissimi

ἅγιον χληθήσεται Υἱὸς Θεοῦ. » Ἰδοὺ σαφῶς ἀποδέ-
δειχται ὡς -ἧς Μαρίας ζητούσης τὸν τῆς συλλήψεως
τρόπον, οὐχ εἶπεν ὁ ἄγγελος, ὅτι Συλλήψῃ πρῶτον,
χαὶ τότε ἔσται τοῦ Θεοῦ ἡ ἑνοίχησις “ ἀλλὰ διὰ τῆς
ἐπιφοιτήσεως xal ἐνεργείας τοῦ ἁγίου Πνεύματος,
καὶ τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγου σχηνώσεως, ἔσται fj σύλλη-
ψις, ὥστε πρῶτον γενέσθαι τὴν τῆς δυνάμεως τοῦ
ὙὝΨίστου ἐπισχίασιν, ἦτοι τοῦ Λόγου τὴν σύλλῃη-
(iw, καὶ τότε τὴν τῆς σαρχὸς ὕπαρξιν ἐν αὐτῷ τῷ
Αόγῳ ὑφισταμένης. “Ὅτι δὲ αὐτὸς ὁ Λόγος ἐγένετο
ἔνδρωπο;, Ἰωάννης ὁ Θεολόγος χέχραγε λέγων "
c Καὶ Θεὸς ἣν ὁ Λόγος * χαὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο.»
Ἐγένετο δὲ ἀμεταύλήτως χαὶ ἀτρέπτως *. ἄτρεπτον
γὰρ τὸ θεῖον χαὶ ἀναλλοίωτον.

Β΄. Ὁ Aóyoc τοίνυν σὰρξ ἐγένετο, οὐ τραπεὶς τὴν
φύσιν, οὐδὲ φαντάσας τὴν οἰχονομίαν, ἀλλὰ ὑπόστα-
. δις ὧν, μία τῶν τῆς θεότητος ὑποστάσεων, ix τῆς
ἀκειρογάμου Παρθένου ψυχὴν ἐψυχωμένην ψυχῇ
λογικῇ τε καὶ νοερᾷ ἐν τῇ ἑαυτοῦ ὑποστάσει ὑποστή-
esc, xal χρηματίσας αὑτῇ ὑπόστασις " ὥσπερ γάρ
ἐστι μάχαιρα ix. σιδήρου χατεσχενασμένη μία τῶν
ὑποστάσεων τῆς τοῦ σιδήρου tjuccuc, xal ἔσται πῦρ
ἅπτον μία τῶν ὑποστάσεων τῆς τοῦ πυρὸς φύσεως *
χαὶ προσελθοῦσα μάχαιρα ἐπυραχτώθη, xat οὐχ αὖ-
τὴν τὴν προῦ ποσεᾶσαν τοῦ πυρὸς ὑπόστασιν ἔλαθεν,
ἀλλ᾽ ἐξ αὐτῆς ἀπαρχὴν τινα τῆς τοῦ πυρὸς φύσεως
Ἰαθοῦσα, ἐγένετο xaX αὐτῇ ὑπόστασις * xai γέγονεν
ἡ ράχαιρα ἣ πρότερον ἁπλῆ ὑπόστασις οὖσα μόνης
οδήρου φύσεως, σύνθετος ὑπόστασις, γεγονυζα καὶ
«τυρὸς φύσεως ὑπόστασις, xaX ἔχει τὴν τε τοῦ σιδή-
ΜῈ φύσιν ἀναλλοίωτον, xaV τὴν ὑπ᾽ αὐτοῦ προσ-
ληφθεῖσαν τοῦ πυρὸς φύσιν ἀμείωτον" οὕτω xa ὁ
Χριστὸς ὑπόστασις ὧν μία τῶν τῆς θεότητος ὑπο-
«άσεων, κἄσάν τε τῆς θεότητος φύσιν ἐν ἑαυτῷ
ἔχων ἀνελλιπῆ, προσελάδετο ix τῆς ἁγίας Παρθένου
φάρχα ἐνυπόστατον, οὐχ ὑπόστατιν’ ἐν ἑαυτῷ δὲ
piv ὑποστᾶσαν, ἀπαρχὴν τῆς ἡμετέρας φύσεως"

καὶ πρότερον ἁπλῇ οὖσα, γέγονεν ὕστερον σύνθετος,

οὐ φόσις σύνθετος, ἀλλ᾽ ὑπόστασις σύνθετος ἐχ τῆς
προῦπαρχούσης ἐν ξαυτῇ θεότητος, xal ix τῆς
ἔσνερον προυσληφϑείσης αὐτῆς σαρχὸς ἐψυχωμένης
ψυχῇ λογικῇ τε καὶ νοερᾷ.

obumbrabit tibi. Ideo et quod nascetur sanctum
vocabitur Filius Dei *? » En clare demonstratum
est, angelum Marix conceptus inodum quzrenti,
non dixisse : Concipies prius, moxque flet inhabi-
tatio Dei. Quin potius per adventum 556 opera-
tionemque Spiritus sancli , ac per inhabitationem
Verbi patrandam esse conceptionem : ut nempe
virtutis Altissimi obumbratio, seu, quod idem est,
Verbi conceptio faeta sit, simulque carnis in ipso
Verbo subsistentie exsistentia, Quod autem Ver-
bum factum sit homo, inclamat Joannes Theologus
dicens : « Et Deus erat Verbum : et Verbum caro
factum est. » Factum est, inquam, absque conver-
sione aut mutatione. Immutabilis siquidem Deus

B est οἱ invariabilis.

9. Verbum igitur factum est homo; non per
mutationem natura, neque per imaginariam, fictam-
que incarnationem : sed cum vna ex divinitatis
personis essel, ex intacta Virgine carnem anima
rationali atque intelligenti animatam subsistentia
sua sustentando , eidem est factum hypostasis.
Sicut enim gladius ex ferro confectus, una natur
ferri hypostasis est : igni vero admotus accenditur,
nec tamen ipsam qua prius exstabat hypostesim
ignis suscepit, sed quibusdam naturse ignis veluti
primitiis acceptis, lisdem factus est hypostasis ; ita
ut cum gladius simplex antea naturz solius ferri
hypostasis esset, compositae deinde natura etiam
ignis evadens, ferri quoque naturam habet nulla-

C tenus. alteratam, unaque naturam ignis absque

ulla imminutione : pari modo Christus, cum una
diving nature hypostasis esset, oronem in se dei-
tatis naturam integram babens, ex sancta Virgine
carnem qus subsisteret, assumpsit, non hyposta-
Sim ; carnem, inquam, in ipso potius subsistentem, -
nature nostre primitias. Unde quz snte simplex .
erat, composita deinceps fuit; non quidem com-
posita natura, sed persona, ex divinitate scilicet,
que in seipsa prius exstabat, οἱ ex assumpía
carne anima rationali et lutelligente instructa,
cunstans.

V. El & φατε, ὅτι ὥσπερ « ἁμαρτία καὶ χατάρα p ὅδ, Si autem dixeritis, quod sicut « faetus est

ἐγένετο, » οὕτω σάρξ' φαμὲν, ὅτι, οὐκοῦν ὥσπερ
ἐπ᾿ ἀναιρέσει ἁμαρτίας xal κατάρας ἐγένετο ἁμαρτία
καὶ χατάρα, οὔτω ἐπ᾽ ἀναιρέσει σαρχὸς σὰρξ ἐγέ-
vero ὥσπερ οὐχ ἐπὶ συστάτει xal ἀναχαινισμῷ
ἁμαῤτίας χαὶ xatápac, ἁμαρτία xoi χατάρα ἐνέ-
wto. ᾿Αλλ᾽ ἁμαρτία μὲν xai κατάρα σὺχ οὐσία, οὐδὲ
fuüsp& Θεοῦ" σὰρξ 6b χτίσμα Θεοῦ " οὐχ ἄρα ὡς
ἁμαρτία xal χατάρα ἐγένετο, οὕτω σὰρξ ἐγένετο.
nec quidquam a Deo conditum : caro autem Dei
dictum, ita quoque factus est caro.

V. Τίς ὁ « μετασχὼν παραπλησίως ἣμϊἷν αἵματος
δαὶ σαρκός ; » ἄνθρωπος γὰρ ψιλὸς σὰρξ xat αἶμα

* Luc, s, 383-55. Galat. i5, 15. 3 Hebr, ix, 7.

peccatum, et malédictumi *, » ita et. caro factus
sit, respondemus : Ergo sicut ad tollendum pec-
calum et maledictum factus est peccatum et male-
dictum, ita ad auferendaim carnem factus est
caro : quemadmodum peccatum et maledictum
nullatenus factus est, ui peccatum et maledictuin
consistere faceret et instauraret. Atquí peccatum.
quidem et maledictum minime substantia sunt,

creatura est ; non igitur sicut peccatum et male-

.4. Quisnam ille est, qui « participavit carni et
sanguini, nobis similis lactus *? » nudus cnim ho-

191

S. JOANNIS DAMASCENI

192

mo, caro et sanguis cum sit, carni et sanguini À τυγχάνων, οὗ μετέχειν λέγεται σαρκὸς xut αἵματος"

participare non dicitur. Quod si « per omnia similis
nobis factus est; » quis igitur ille est qui nobis si-
milis evasit? quod enim alteri simile (it, prius di-
versum fuerit necesse prorsus est.

9. Quonam modo « miserit Deus Filium suum
factum ex muliere *? » nam ille qui non est, non
mittitur. Ecquid igitur erat? quidnam ex muliere
factum est? hzc velim edicite.

6. Si non est secundum naturam Dei Filius, nec
natura Deus, ille qui ex Virgine natus est, cur
557 «sedet in dextera Dei Patris"? » Perspicuum
est, quod secluso qui natura Deus est, aul qua-
ternitatem adoremus, et nos omnesque spiritualeg
virtutes hominis cultores simus.

7. «Gloriam meam alteri non dabo *, » inquit B

ipse Deus. Quomodo igitur ille qui ex Virgine
ortum habuit, adoratur et colitur, si alius sit
prater eum qui natura Filius Dei ac Deus est?

8. Si Jesus Virginis Filius, Dei Filius matura
ac Deus non est, quomodo « in nomine ejus omne
genu flectetur, coelestium, et terrestrium, et inferno-
rum *? » Siillisoli qui secundum naturam Dei Filius
est, curvatur omne genu; qua ratione Deo
ipsi, nisi etiam ipse homo sit, id quod est supef omne
nomen conceditur? quatenus enim Deus est, non
illud aceipit ; utpote quod ab seternitate habeat.

9. Si Christus ex Judzis « est secundum car-
nem '*, » relinquitur, ut ipse intelligatur, et sit,

εἰ « xaxà πάντα ἡμῖν ὡμοιώθη, » τίς ὁ ὁμοιωθείς ;
Τὸ γὰρ πᾶσιν ὁμοιούμενον, εἶναι πάντως ἀνάγκη
διάφορον.

ε΄. Πῶς « ἀπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν Υἱὸν αὐτοῦ γεννώ-
μενον ix. γυναιχός ; € ὁ γὰρ μὴ ὧν, οὐκ ἀποστέλ-

'λεται, Τί οὖν ὧν, τί ἐχ γυναιχὸς γέγονεν, εἴπατε.

ς΄. Εἰ μὴ xaz& φύσιν Υἱὸς Θεοῦ 6 ix Παρθένου,
xa φύσει θεὸς, πῶς « ἐχάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρός :»
Δῆλον ὡς ἐξωσθέντας τοῦ xatàk φύσιν, ἢ τετράδι
λατρεύομεν, καὶ πᾶσαι αἱ νοεραὶ δυνάμεις καὶ ἡμεῖς
ἀνθρωπολάτραι ἐσμέν.

í

C. «Τὴν δόξαν μου ἑτέρῳ οὐ δώσω, » φησὶν ὁ
Θεός" πῶς οὖν, εἰ ἄλλος παρὰ τὸν φύσει Υἱὸν Θεοῦ
καὶ Θεὸν ὁ ἐκ Παρθένου, προσχυνεῖται xal λατρεύε-
ται:

η΄. Εἰ μὴ φύσει Υἱὸς xai Θεὸς ὁ Ἰησοῦς τῆς Παρ-
θένου Υἱός" πῶς «ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνυ
κάμψει ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων, xal χαταχδονίων ; »
Εἰ τῷ κατὰ φύσιν Υἱῷ uóvwp κάμπτει πᾶν γόνυ, πῶς
τῷ θεῷ, εἰ μὴ καὶ ἄνθρωπος εἴη ὁ αὐτὸς, £5, ὑπὲρ
«3v ὄνομα, χαρίζεται ; ὡς γὰρ θεὸς, οὐ λαμβάνει...
Ἔχει γὰρ αὐτὸ προαιωνίως.

V. El «à Χριστὸς » ἐξ Ἰουδαίων τὸ « χατὰ σάβ-
xa, » λείπεται αὐτὸν ἐξ ἄλλου xa0* ἕτερον νοεῖσθαι,

ac dicatur ex alio secundum alind. Dicendo enim, C. καὶ εἶναι, καὶ λέγεσθαι" τὸ γὰρ εἰπεῖν, κατὰ σάρκα,

secundum carnem , signiüicavit eum ex alio esse
secundum aliud. Ex quo autem, ac-secundum
quidnam aliud, nisl ex. Deo secundum quod Deus
est? Qui enim illum dizit Deum, et benedictum,
et super omnia, siguificavit eum, cum esset ex
Patre « Deus super omnia benedictu$ in sscu-
ja !!, » Deum seilicet ΟΣ Doo, factum eese ex Ju-
ἀφεὶς secundum carnem, quando factus est homo.

10, Beatus Paulus ait : « Hoc sentite in vobis,
quod et in Christo Jesu, qui eum in forma Dei
esset, hon rapinam arbitratus est esse se sequalem
Deo, sed seipsum exinanivit, formam servi acel-
piens, in similitudinem hominum factus, et ba-
bitu inventus ut homo. Humiliavit semetipsum
factus obediens usque ad mortem, mortem autem
crucis. Propter quod et Deus exaltavit illum, et
donavit illi nomen, quod est super omne nomtn,
ut in nomine Jesu omne genu flectatur, celestium,

terrestrium et infernorum ; e£ omnis lingua con- -

fiteatur, quia Dominus mester Jesus Christus in
gioría est Del Patris ?*. » Dicatie ergo, quis ille
sit, « qui cum in forma Del egset, non rapinam
arbitratus est, se esse qualem Doo, sed seipsum
exinanivit formam servi accipiens? ». homo non est

* Galat. 1v, 4.
lipp. n, 5-11.

προδιωρίσατο, ὡς ἐξ ἄλλου xa0' ἕτερον * xai τίνος,
$ κατὰ τί, εἰ μὴ ix Θεοῦ χαθὸ Θεός ^ Ὁ γὰρ, xal
Θεὸν, καὶ εὐλογητὸν, καὶ ἐπὶ πάντων αὐτὸν καλῶν,
ταῦτα σημαίνει. "Ὅτι ὁ ὧν θεὸς εὐ.λογητὸς ἐπὶ πάν-
των, πρὸ αἰώνων kx τοῦ Πατρός. θεὸς γὰρ ix Θεοῦ €
δὴ ἔσται τὸ xavà σάρκα ἐξ Ἰουδαίων γέγονεν, ὅτε
γέγονεν ἄνθρωπος.

v. Ὃ μακάριος Παῦλός φησι" « Τοῦτο φρονεῖσθε
ἐν ὑμῖν, ὃ καὶ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ" ὃς ἐν μορφῇ Θεοῦ
ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ"
ἀλλ᾽ ἑαυτὸν ἐχένωσεν μορφὴν δούλον λαδὼν, iv
ὁμονῶματι ἀνθρώπων γενόμενος, χαὶ σχήματι εὑρε-
ϑεὶς ὡς ἄνθρωπος " ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν, γενόμενος

D ὑπήχοος μέχρι θανάτον, θανάτου δὲ σταυροῦ. Διὸ καὶ

ὃ Θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσε, xoi ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα
xb ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, ἵνα ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν
γόνυ χάμψῃ, ἐπουρανίων, ἐπιγείων, καὶ χαταχθο-
νίων, χαὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσεται, ὅτι Κύριος
Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. » Εἴκατε
τοίνυν, τίς « ὁ ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων, ὃς οὖχ &p-
παγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ, ἀλλ᾽ ἑαυτὸν ix-
ἐνωσε μορφὴν δούλου λαδών ; » νθρωπος οὖχ ἔστιν
tv μορφῇ θεοῦ, οὐχ ἐν φύσει Θεοῦ γὰρ 6 ἄνθρωτος "

τ Hebr. x, 11. * Isa. χεῖν, 8. * Philipp. n, 10. '* Rom. us, ὅ. s jbid, 43 Phi-

VARLE LECTIONES. . aul
« Emendo δῆλον ὅτι, juxta atque Turrianus transtulit Dess scilicel ex Deo. Ubi etiam legisse non vide

tur particulam γὰρ, enim.

b Meimbrum hoc deest apud Turrianum.

1)

φῦσιν
χορός" καὶ δοῦλος οὐ χενοξ ἑαυτὸν μορφὴν δούλου
λαμβάνων. Πῶς γὰρ λαμθάνει ὅπερ ἐστί; Πῶς ἄν-
ϑρωπος ἀνθρώποις ὁμοιοῦται, χαὶ ὑπήχοος τῷ Θεῷ
{ενόμενος ταπεινοῖ ἑαντόν ; “Ανθρωπος; γὰρ μᾶλλον
ὑψοῦται, ὑπήχοος τῷ Θεῷ γινόμενος " xal ἴσος τὸ
Θεῷ γινόμενος, ἀρπαγμὸν ἡγεῖται. Ὥστε περὶ τοῦ
φύσει Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ χαὶ Θεοῦ ταῦτα εἴρηται, ὅτε
τέγονεν ἄνθρωπος. Οὐ γὰρ ἄνθρωπος ὧν πρῶτον,
ὕστερον Θεὸς ἐχρημάτισεν" οὕτω γὰρ ἁρπαγμὸν
ἡγήσατο, ἀλλὰ b Θεὸς ὧν ἀπ᾽ ἀρχῆς, ὕστερον γέγονεν
ἄνθρωπος. Καὶ ὡς μὲν Θεὸς ὧν κατὰ φύσιν͵ ταπει-
wi ἑαυτὸν γινόμενος ἄνθρωπος * ὡς δὲ γινόμενος
ἄνθρωπος, ὑπερυψοῦται τὸ πᾶν ὄνομα, ὀνόματι ΥἹοῦ
φοῦ Θεοῦ. Ὃ αὐτὸς γὰρ ἦν, xal ἔστιν Vldc Θεοῦ xal

ADVERSUS NESTORIANOS.
The τὴν μορφὴν οἷδεν σύμπας ὁ τῶν ἁγίων A in forma Dei, Non enim Μὴ natura Doj est ho-

195

mo. Omnis siquidem sametorun cotus per ſor-
mam intelligit naturam. Nec item exinanivit seip-
sum servus qui servi. formam aceipit. Qui enim
id accipiat quod ipse est? quomodo etiam heme
similis hominibus flat, ac Deo obediens factus,
bumiliaverit semetipsum? bomo enim Deo factus
Obediens,. exaltatur potius, Deoque se similem
faciens, rapinam id esse novit. Quapropter de
Filio Dei et Deo secundum naturam dicta hze
sunt, quande nempe factus est homo. Non enim,
cum prius esset. homo, postea dictus est Deus ;
sic enim rapinam arbitratus esset : sed cum esset
ab initio Deus, deinde factus est homo. Et quate-
nus quidem natura Deus exsistit, seipsum humi-

Θεοὺς χατὰ qictv* οὕτω γὰρ ὁ θεῖος ᾿Απόστολος ἀπ- B liat, factus homo. Ceterum quatenus factus est

εφήνατο᾽ οὐ γὰρ εἶπεν, ἄνθρωπος ὧν, ἐγένετο Θεὸς,
ἀλλ᾽ «bv μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγή-
φατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ » οὖχ ὑψοῦται γὰρ ὁ Ὕψιστος,
ἀλλὰ ταπεινοῖ ἑαντὸν, ἑχουσίως ἄνθρωπος γενόμενος.
Οὐ περὶ ἄλλον τοίνυν τὴν ταπείνωσιν ἔφη, xai περὶ
ὅὥλλου τὴν ὕψωσιν, ἀλλὰ περὶ τοῦ αὑτοῦ. Εἷς γάρ
ἐστιν ὃ τοῦτο χἀχεῖνο δεξάμενος, τὸ μὲν καθὸ Θεὸς
ὧν, γέγονεν ἄνθρωπος" τὸ δὲ, χαθὸ ἄνθρωπος γεγο-
vic, ᾧχειώσατο τὰ τῆς φύσεως, xal οὕτως ὑπερυψῶ-
σαι λέγεται.

hemo, superexaltatur super omne nomen, Filii
Dei nomen accipiens. Ipse enim erat, et Dei Filius,
ac Deus secundum naturam, sicut et divinus
Apostolus declaravit. $58 Non enim dixit, cum
esset homo, faetus est Deus ; sed, « cum in forma
Dei esset, nom rapinam arbitratus est se esse z-
qualem Deo. » Nequaquam enim exaltatur Altis-
simus, quin seipsum potius deprimit, dum sponte
fit homo. Non igitur alii bumiliationem attribuit,
slii Vero exaltationem, sed eidem. Unus quippe

εἰ idem est, qui boc et illud admisit : boc quidem quatenus Deus cum esset, factus fuit bomo :
isted vero quatenus factus homo, sua fecit, quie nature liumansee propria erant : atque boc pacte

ssperexaltatus fuisse dicitur.

ια΄. Φησὶν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Πατέρα" « Πάτερ, C. 11. Ait Dominus ad Patrem : « Pater, glori-

δέξασόν με τῇ δόξῃ, f] εἶχον πρὸ τοῦ τὸν χόσμον
εἶναι παρὰ col. » Εἰ Θεὸς μόνον, πῶς δοξάζεται ; εἰ
& μόνον ἄνθρωπος, κῶς πρὸ αἰώνων εἶχε τὴν δό-
μεν;

ιβ΄. Obx ἔσται ἂν σοὶ Θεὸς πρόσφατος. » Πῶς
οὖν θεοποιεῖται καθ᾽ ὑμᾶς ἄνθρωπος τῇ πρὸς τὸν
λόγον Θχετικῇ συναφείᾳ, xal χοινωνὸς τῷ Πατρὶ τῆς
δέξης καὶ $3; ἀξίας δείχνυται: μεῖς δὲ οὐχ ἄνθρω-
vy προσφάτως θεοκοιεῖσθαι φάσχομεν ἀλλὰ τὸν πρὸ
αἰώνων ὄντα Υἱὸν τοῦ Θεοῦ xal Θεὸν, σεσαρχῶσθαι
ἀιρέπτως. Μεμένηχεν γὰρ οὐδὲν ἔλαττον Θεὸς, xai
γενόμενος ἄνθρωπος.

ιγ΄. Ὁ μαχάριος Παῦλός φησιν" « Εἰ γάρ εἰσι θεοὶ

fica me gloria, quam babui, priusquam mundus
fleret apud te '*. » Si Deus solum est, quomodo
gloriüicatur? Si bomo duntaxat, qua ratione ante
sncula gloriam δαὶ ?

48. « Non erit (inquit) ia te Deas recens 35. »
Quoinodo ergo de vestra sententia. Deus homo fit
propter connexionem: babitudinis cum Verbo, eva-
ditque consors glorie ac dignitatis ejusdem cum
Patre? Nos. autem non bominem récenter feri
Deum dicimus; verum qui erat Dei Filius et Deus
ab seternitate, hunc citra mutationem incarnatum
esse confitemur. Mansit enim nihilominus Deus,
dum factus est. homo.

45. Beatus Paulus ait : « Siquidem dii multi et

πολλοὶ xai χύριοι πολλοὶ, ἀλλ᾽ ἡμῖν εἷς Θεὸς, Πατὴρ D domini multi : nobis tamen unus Deus Pater, ex

ἐξ οὗ τὰ πάντα καὶ ἡμεῖς ἐξ αὐτοῦ, xal εἷς Κύριος
Ἰηουῦς Χριστὸς δι᾿ οὗ τὰ πάντα, καὶ ἡμεῖς δι᾿ αὖ-
«οὔ. ὁ Ἕνα Χριστὸν δι' οὗ τὰ πάντα φησί ποῖόν φατε
φιῦτον; AN εἰ μὲν τὸν ἐχ Παρθένον, ἀνάγχη ὑμᾶς
τὸν αὑτὸν λέγειν, τὸν ἐχ Θεοῦ τὸν προαιώνιον, τὸν
δι᾿ οὗ τὰ πάντα᾽ εἰ δὲ τὸν ix Θεοῦ, ἄλλον ὄντα παρὰ
τὸν ἐχ Παρθένου, οὐ Χριφτὸς καθ᾽ ὑμᾶς ἐχ Παρθέ-
ww * ἕνα γὰρ ἔφησεν, δι᾽ οὗ τὰ πάντα. Εἰ δὲ τὸν ix
Παρθένου, ἄλλον ὄντα παρὰ τὸν ἐχ Θεοῦ" 1) δύο δη-
μιουργοὺς φήσετε τοῦ παντὸς, ἣ οὐχ ἔσται ὁ ἐχ θεοῦ,
Χριστὸς, οὐδὲ Δημιουργός.

quo omnia ; et nos in illo : et unus Dominus Jesus
Christus, per quem omnia; οἱ nos per ipsum ᾽5.»
Unum Christum dicit, per quem omnia. Quemnam
vos illum dicitis? Si quidem eum qui ex Virgine
nalus est, omnino necesse erít, ut et ipsum eum-
dem esse fateamini qui ex Deo est ante ssecula,
ac per quem omnia : sin vero eum qui ex Deo est,
quasi hic alius sit ab eo qui ex Virgine exstitit :
igitur Christus ex Virgine ortus non est. Unum
etenim esse dixit per quem omnia. Denique si
illum qui ex Virgine est, alium dixeritis ab eo,

qui ex Deo natus est : aut duos universi conditores inducetis, aut Christus ille non erit, qui ex

Deo est, nec universurum Conditor.
18 Jen, xvii, ὅ. ** Psal. rxxx, 10.

15 | Cor. vii, δ.

195

44. Scriptura dicit :
quoniam Jesus est Filius Dei, Deus in eo manet,
el ipse in Deo !*. » Non dixit simpliciter Υἱὸς τοῦ
Θεοῦ, Filius Dei (sine articulo), sed ὁ Υἱὸς τοῦ
Θεοῦ (cum articulo),ipse Dei Filius, qui unicus
est.

45. Duas in Christo naturas confitemini, an
unam? Duas, inquiunt. Αἱ quasnam demum illas ?
Divinitatem plane et humanitatem, Quomodo igi-
tur neque natura Deus sit, neque natura bomo,
si duas habet naturas ? Relationis unionem Verbi
ct carnis utique afferetis. Verum, ubinam erit exi-

nanitio? ubi humanitatis assumptio? si enim hzc

omnia de unione secundum relationem exponilis,
plurimas Dei incarnationes, et humanitatis as-
sunmptiones, quantumvis particulares, inducetis.
Multis enim deiferis viris, justis, patriarchis, et
prophetis per relationem et affectum unitus est

S. JOANNIS DAMASCENI

« Quisquis eonfessus fuerit, A

196

ιδ΄, Φησὶν ἡ Γραφὴ, ὅτι, «"Oc ὁμολογήσει, ὅτι "Tn-
σοῦς ἔστιν ὁ ΥἹὸς τοῦ Θεοῦ, ἐν αὐτῷ μενεῖ, xat αὐ-
«ὃς ἐν τῷ Θεῷ. » Οὐχ εἶπεν Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἀλλ᾽ ὁ.
Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ μόνος, ὁ εἷς.

ιε΄, Δύο φύσεις φατὲ τοῦ Χριστοῦ, ἢ μίαν; δύο,
φασί ποίας ταύτας ; θεότητα πάντως xal ἀνθρωπό-
τὴῆτα" πῶς οὖν οὐ Θεὸς φύσει xal ἄνθρωπος φύσει,
εἰ δύο φύσεις ἔχει; σχετιχήν φατε τὴν ἕνωσιν τοῦ
Λόγου καὶ τῆς σαρχός ; Ποῦ ἡ χένωσις; ποῦ ἡ σάρ-
χωσις; ποῦ dj ἐνανθρώπησις; εἰ γὰρ ἐπὶ σχετιχῆς
ἑνώσεως ταῦτα ἐχλάόδοιτε, πλείστας Θεοῦ ααρχώσεις
xa ἐνανθρωπήσεις, εἰ καὶ μεριχὰς, εἰσάξετε" πολ-
λοῖς γὰρ θεοφόροις ἀνδράσι, δικαίοις, καὶ πατριὰρ-

B χαις, καὶ προφήταις σχετικῶς ἠἡνώθη Θεός " ἐφ᾽ Exá-
etou οὖν χαθ᾽ ὑμᾶς 5 σάρχωσιν xol ἐνανθρώπησιν

ὑπομεμένηχε.

Deus : 559 ac proinde ex vestra sententia, in unoquoque incarnationem, atque (ut. ita dicam). “0808.

nationem subiit.

46. Michzas propheta de eo qui natus est ex
Virgine in Bethleem, ait:'' « Et egressus ejus ab
inilio a diebus zternitatis. » Quomodo egressus
ejus ab initio a diebus :eternitatis, si ipse non
erat Deus ante szcula?

11. Dominus de sempiterna sua exsistentia
testiflcans, ait: « Amen, amen dico vobis, ante-
quam Abraham lieret, ego sum 15. » Et iterum:
« Nemo ascendit in coelum, nisi qui descendit de
colo, Filius hominis qui est in colo "δ. » Quo-
modo ille qui erat ex semine David, filius Abra-
ham, ante exstabat,
quia Deus erat ? Quomodo vero Abrahae filius fuit,
nisi quatenus factus est homo in novissimis tem-
poribus? « Nemo ascendit in celum, nisi qui de-
scendit de coelo, Filius hominis, qui est in ccelo. »
Quomodo Filius hominis de celo descendit et est
in celo? quo ctiam modo qui est in coelo, hic
ascendit in eclum, nisi quia idem Ipse et Deus
et homo est? Ut Deus quidem ad nos per accom-
modationem descendit, iucarnaturque, et homo
efficitur. Ex celis, inquam, descendit, nec tamen
3 Patris sinu discedit : porro in quantum homo,
« ascendit, ubi erat prius » uti Deus ; quemadmo-
dum ipsemet a mendacio alienissimus, subsi-
stensque veritas, dixit: « Cum videritis Filium

hominis ascendentem ubi erat prius **. » Nam D

quatenus Deus, sempiternus est et incircumscri-
ptus, etsi descendisse dicitur. Nam descensum

quam Abraham fieret, nisl C

tc^. Μιχαίας ὁ προφήτης περὶ τοῦ ἐχ Παρθένου
τεχθέντος tv Βηθλεὲμ, ὧδέ φησι * « Καὶ ἔξοδοι αὐτοῦ
ἀπ' ἀρχῆς ἀφ᾽ ἡμερῶν αἰῶνος. ν Πῶς τούτου al ἔξ-
οδοι ἀπ' ἀρχῆς ἀφ᾽ ἡμερῶν αἰῶνος, εἰ μὴ χαὶ Θεὸς
fiv αὐτὸς προαιώνιος;

uj. Ὃ Κύριος τὴν προαιώνιον ὕπαρξιν ἑαυτοῦ
μαρτυρῶν φησιν. ε᾿Δμὴν, ἀμὴν λέγω ὑμῖν, πρὶν f
'A6gaàp. γενέσθαι, ἐγώ εἶμι. » Καὶ πάλιν" Οὐδεὶς
ἀναδέδηχεν εἰς τὸν οὐρανὸν, εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ.
χαταθὰς, ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπον, ὁ ὧν ἐν τῷ οὐρανῷ.»
Πῶς ὁ ἐχ σπέρματος Δαδὶ)δ, ὁ υἱὸς ᾿Αδραὰμ, πρὶν
᾿Αδραὰμ. γενέσθαι, εἰ μὴ ὡς Θεός ; πῶς δὲ υἱός ἔσει
τοῦ ᾿Αδραὰμ ὁ αὐτὸς, εἰ μὴ ἐπ᾽ ἐσχάτων γενόμενος
ἄνθρωπος; « Οὐδεὶς ἀναδέδηχεν εἰς τὸν οὐρανὸν, εἰ

μὴ ὁ Ex τρῦ οὐρανοῦ καταδὰς, ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου,

ὁ ὧν ἐν τῷ οὐρανῷ. » Καὶ πῶς ὁ ὧν ἐν τῷ οὐρανῷ
&va6alvet εἰς τὸν οὐρανὸν, 1) ὅτι αὐτὸς Θεὸς ὧν xal
ἄνθρωπος; χαθὸ μὲν Θεὸς, συγχαταδατιχῶς κάτεισι,
xal σαρχοῦται, καὶ ἄνθρωπος γίνεται * καὶ τῶν οὐ-
ρανῶν, οὔτε μὴν τῶν πατριχῶν ἐξίσταται κόλπων "
χαθὸ δὲ ἄνθρωπος γέγονεν, « ἄνεισιν ὅπου ἦν τὸ πρό-
τερον » ὡς θεὸς, καθὼς πάλιν ὁ αὐτὸς ἀψευδὴς, ἡ
ἐνυπόστατος ἀλήθεια εἴρηχε" Θεωρεῖτε τὸν Υἱὸν τοῦ
ἀνθρώπον ἀνερχόμενον ὅπον ἦν τὸ πρότερον. » Ὥς γὰρ
Θεὸς, προαιώνιός τε xa ἀπερίγραπτος, χἂν εἰ χατὰ-
θῆναι λέγηται. Κατάδασιν γὰρ αὐτοῦ τὴν συγχατά-
6aclv φαμεν, καὶ τα πείνωσιν, xal τὴν ἐπὶ γῆς φανέρω-
σιν" ὡς 6 ἄνθρωπος πεφηνὼς, περιγραπτὸς χαὶ ὑπό-
χρονος.

ilius accommodationem polius interpretamur, et bumiliationem, »tque sui. in terra manifestatio-
nem. Verum quatenus lomo spparuit, circumscriptus fuit, ac tempori subditus.

18. Joannes precursor et Baptista ait : « Ipse
e&t, de quo dicebam: Post me venit vir, qui

9 | Joan. 0, 156. ! Mich. v, 3.

!* joan. ^ei, 58.

o1; Ἰωάννης xaX πρόδρομος καὶ Βαπτιστής φησιν"
ὗτός ἐστι περὶ οὗ εἴπον' Ὀπίσω μου ἔρχεται ἀνὴρ,

!* Joan. m, 4S. 35 Joan. vi, 62.

VARLE LECTIONES. .
€ Turrianus legit xo ἡμᾶς * In unoquoque igitur Qgstri similium. AL potior est alia lectio, quam et

interpres Arabicus expressit, de vesira sententia,

191

ADLVERSUS NESTORIANOS.

198

& ἔμπροσθέν μου γέγονεν, ὅτι πρῶτός uou fv, χἀγὼ A ante me factus est, quia prior me erat: et ego

οὖχ ἤδειν αὐτόν ἀλλ᾽ (va. φανερωθῇ τῷ Ἰσραὴλ, διὰ
τοῦτο ἦλθον ἐγὼ ἐν ὕδατι βαπτίζων. » Καὶ, «Doe ὁ
"Agvb; τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ χόσμον.»
Σύνετε, ὅπως ἄνδρα λέγων, καὶ ἀμνὸν ὀνομάζων, οὐχ
ἕτερόν φησι τὸν αἴρυντα τὴν ἁμαρτίαν τοῦ χόσμον͵
καὶ τὸ μέγα τοῦτο xa! ἐξαίσιον ἀληθῶς xal θεοπρεπὲς
ἀξίωμα προσνενέμηχεν αὐτῷ. “ἝἜμπροσθεν δὲ xal
«ρῶτον εἶναί φησιν αὐτὸν, χαίτοι χατόπιν ἐρχόμενον,
κατὰ γὲ φημι τὸν τῆς χατὰ σάρχα γεννήσεως χρόνον.
Bl γὰρ καὶ ἔστιν ὀψιγενὴς 6 Ἐμμανουὴἣλ, ἀλλ᾽ ἣν πρὸ
παντὸς αἰῶνος ὡς Θεός " αὑτοῦ τοιγαροῦν καὶ τὸ πρόασ-
φατον ἀνθρωπίνως, καὶ τὸ ἀΐδιον θεϊχῶς " διὸ xal
Ζαχαρίας ὧν Ἰωάννου πατῆρ, πρὸς τὸ ἑαυτοῦ παιδίον
προφητεύων φησί * « Καὶ σὺ παιδίον προφήτης ὙΨι-

nesciebam eum : sed ut inanifestetur Israeli, pro-
pterea ego veni in aqua baptizans 3". » Et : « Ecce
Agnus Dei, qui tollit peccatum mundi **. » Consi-
derate, quemadmodum quando virum dicit, et
agnum appellat, alium esse non dicit illum qui
tollit peccatum muudi ; imo eidem banc vere ma-
gnam, et insolitam, quaque Deum deceat excel-
lentiam sitribuit, Ante se autem seque priorem
predicat illum, qui tamen posterior prodierat, se-
cundum tempus, iuquam, generalionis carnalis.
Etsi enim nuper genitus erat Emmanuel , attamen
ante omnia szcula exstabat ut Deus. lpsius igitur
est, et hbumano more recentem esse, δὲ aeternum
esse divino modo. Quamobrem Zacharias Joannis

στον χληθήσῃ προπορεύσῃ γὰρ πρὸ προσώπου Κυ- B pater cum esset, (ilio suo vaticinando dizit : « Et

plev ἑτοιμάσαι ὁδοὺς αὐτοῦ. »

d. Ὁ ix Παρθένου Υἱὸς ἠρώτα τοὺς μαθητάς "
« Τίνα με λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι εἶναι τὸν Υἱὸν τοῦ
ἀνθρώπου; » Ἕτέρων οὖν λέγοντων ἕτερον. xai ἕνα
Ξῶν προφητῶν ὑποτοπαζόντων, οὐχ ἀποδεξάμενος ὡς
«ἀληθῇ λεγόντων, πάλιν ἡρώτα" « Ὑμεῖς δὲ » οἱ πλέον
vuv ἄλλων εἰδότες, « τίνα με εἶναι λέγετε» Τότε ὁ
φανάριστος Πέτρος, fj χορνφαία τῶν ἀποστόλων ἀχρό-
φης, 00 γυμνὸν, οὐδ' ἄσαρχον χαταθεώμενος λόγον,
οὐδὲ ψιλὸν xai θεοφόρον ἄνθρωπον, ἀλλ’ Ylbv Θεοῦ xai
θεὸν φύσει, χαὶ φύσει γενόμενον ἄνθρωπον, χαὶ ἕνα
τοῦτό τε χἀχεῖνο ὄντα Χριστὸν, « Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς,
Darsv, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ζῶντος. » Οὐκ εἶπεν, Υἱός -
ἀλλ᾽ ὁ Υἱὸς ὁ μονογενὴς, ὁ εἷς, ὁ προαιώνιος. ᾿Αχήχοέ
τε « Μαχάριος εἶ Σίμων Βὰρ- Ἰωνᾶ, ὅτε σὰρξ καὶ
εἶμα οὐκ ἀκεχάλυψέ σοι, ἀλλ᾽ ὁ Πατήρ μον, ὁ ἕν τοῖς
εὐὑρανοῖς. Οὐδεὶς γὰρ ἐπιγινώσχει τὸν Υἱὸν, εἰ μὴ ὁ
Πατήρ.»

tu, puer, propheta Altissimi vocaberis; præibis
enim ante faciem Domini parare vias ejus **, »
19. Ipsemet Virginis Filius discipulos suos a!-
loquens, ait : « Quem me dicunt homines esse **?»
Cum itaque alii alium eum esse dicerent, atque
unum ex prophetis esse conjicerent, nequaquam
illis assentiens ceu vera pronuntiarent, rursum in-
terrogat : « Vos autem (qui plus aliis nostis)
quem me esse dicitis 357 » Tunc prsstantissimus
Petrus, supremus ille vertex apostolorum, non
nudum carnisque expers verbum, nec purum ac
Deigerum bominem, quin potius natura Filium
Dei et Deum, atque natura bominem factum, unum.
que hoc et illud exsistentem Christum intuens,
« Tu es, inquit, Christus, ipsemet Filius Dei
vivi**, » $6Q Non (nude) dixit Filius, sed (ad-
jectione articuli) ipsemet Filius unigenitus, lile
unicus, ille ante szmcula exsistens. Quapropter
audivit : « Beatus es, Simon Bar-Jona, quia caro et

senguis nen revelavit tibi, sed Pater meus, qui est in colis . » Nam « Nemo novit Filium, nisi

Pater **. »

x. Kei οἱ μαθηταὶ s Tfj; ἐπὶ τῆς θαλάσσης πορείας
θεοσημείαν χατατεθηπότες, ἔφασαν " « ᾿Αληθῶς Θεοῦ
γῆς εἴ, » ᾿Αλλ᾽ εἰ νόθος xa εἰσποίητος, οὐχ d.1n-
θῶς. Ἐγχαλείσθωσαν τοίνυν ol μαχάριοι μαθηταὶ πρὸς

πάντα ἐπ᾽ αὐτῆς χαινὰ, πλὴν τῆς ὑποστάσεως, σχέ-

κα΄, El pla φύσις τῆς Τριάδος xat μία ἐνέργεια, xoi

90. Item discipuli divino incessus supra mare
miraculo attoniti dicebaut: « Vere Filius Dei
es 33. » At el adulterinus et ascititius, non sere.
Arguantur ergo a vobis beati discipuli.

91. Si una est Trinitatis natura, unaque ope-
vatio, et in illa prseter subsistentiam omnia com-

ec δὲ καὶ ἐνεργείᾳ hvoro ὁ θεὸς Λόγος τῇ σαρχὶ τῇ D munia sunt, carni autem anima rationali et intel.

ἐφυχωμένῃ Ψυχῇ λογιχῇ τε xol νοερᾷ, xai οὐ xa9"
ὑπόστασιν, οὐδὲν ἔλαττον καὶ ὁ Πατὴρ, καὶ τὸ Πνεῦ-
μα τὸ ἅγιον τούτω ἤἥνωντο. Ei δὲ ἴση ἡ ἕνωσις καὶ
pia Πατρὸς, καὶ Υἱοῦ, καὶ ἁγίου Πνεύματος πρὸς
τὴν σάρχα, λεγέσθω ὁ ix Παρθένον τεχθεὶς Θεὸς xoi
. ἄνθρωπος, Πατὴρ xat Υἱὸς χαὶ Πνεῦμα ἅγιον. Tic
γὰρ &xoxÀapue rov. "όγου μόνον ναὶ Υἱὸν ὀνομά-
ζεσθαι Θεοῦ 4; Εἰ δὲ Υἱὸς μόνος ἔσχεν πρὸς αὐτὸν

31 Joan. ), ὅ0, 51. ** ibid. 99. *? Luc. i, 18.
9» Maub. 211, 87. " * Mau. xiv, 92,

? Matth. xvi, 15. Ὁ ibid. 45.

ligente animate Deus Verbum habitudine solum
atque operatione upitus est, nihil minus et Pa-
trem et Spiritum sanctum eidem omnino unitos
fuisse oporteret. Quod si par eademque Patris οἱ
Spiritus sancti ad carnem unio est, dicatur igitur
ille quem Virgo Deum et hominem edidit, Pater
et Filius et Spiritus sanctus. Quis enim hanc ei
sorte, dedit ut Verbum ac Filius Dei duntaxat

** ibid, 16. *' ibid. 17.

VARLE LECTIONES.

- A&mendo τίς γὰρ ἀλονλήρωσις τοῦ Λόγον μόνον xal Υἱὸν ὀνομάζεσθαι Θεοῦ; ita nempe Turrianui :
Que enin sortitio esi Verbum solum et Filium Dei nominare?

«ent ADVERSUS NESTORIANOS. 208
σϑεὶς ἀπὸ τῆς εὐλαδείας, καίπερ ὧν Υἱὸς, ἔμαϑε A reverentia. Tametsi Filius erat, didicit ex his quae
ἂφ' ὧν ἔκαδε τὴν ὑκακοὴν, καὶ τελειωθεὶς ἐγένετο passus est. obedientiam : el. cousummnius, factus
«οἷς κᾶσιν τοῖς ὑπακούουσιν αὐτῷ αἰτία σωτηρίας est omuibus obtemperantibus causa salutis setor-
αἰωνίου.» Ἕτι xat αὐτὸς ὁ Κύριος, « θεέ μου, Θεξ nz **, ». Preterea ipso Dotminus : « Deus meus,
pov, ἕνα τί με ἐγχατέλιπες ; » Περὶ ψιλοῦ ἀνθρώπονρ — Deus meus, utquid me dereliquisti "? » [Lee dice-

«mota ἐλέγετο, ἀχηδιῶντος * ἄρα xal ἀφόρητον
ποιουμένου τῶν κειρασμῶν τὴν ἔφοδον, χαὶ δέει ve-
γικημένου" xat οὐ γενναῦγυ τὸν τρόπον, οὐδ᾽ ἀνδριχὸν
φρόνημα ἔχοντος. ᾿Αλύοντος γὰρ tx μιχροψυχίας τὰ
ῥήματα" « Περῇυπός ἔστιν ἡ ψυχὴ μου ἕως θανά-
του. ν Καὶ, « Νὺν ἡ Ψυχή pov τετάραχται. » Καὶ,
« Πέτερ, εἰ δυνατὸν, παρελθέτω ἀπ᾽ ἐμοῦ τὸ ποτή-
ριον τοῦτο.» Ταῦτα τὰ ῥήματα, ἢ μὴ εἰδότος τὸ θεῖον
θὥλημα, fj ἀντιπίπτοντος τῷ θείῳ θελῆμστι. Εἰ δὲ
ὡς περὶ Θεοῦ γυμνοῦ ἀνθρωπότητος;, ἀπεοιχότα
πάντη xal ἀπεμφαίνοντα. Tisp: δὲ Θεοῦ σεσαρχω-
μένου καὶ ἐνανθρωκήσαντ'ς tot; οἰχείοις τῆς σαρχὸς
αὐτοῦ πάθεσι τὰ παρ' ἡμῶν θεραπεύοντος, καὶ ὑπο-
τραρμὸν ἡμῖν καταλιμπάνοντος, λίαν ἐπιτετευγμένα,
Τοῦτο γὰρ δηλοῖ τὸ, € Ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς σαρχὸς
αὐτοῦ, καίπερ ὧν Υἱός. «e Κατατέθηπε τὸ μυστήριον
& κνευματοψόρος Παῦλος, xai τὴν περὶ ἡμᾶς τοῦ
693 οἰκονομίαν, xai τὴν πρὸς ἡμᾶς φιλάνθρωπον
συγκατάδασιν - ὅτι καίπερ ὧν ΥἹὸς, £v ταῖς ἡμέραις
«ἧς οαρχὸς αὐτοῦ, ταῦτα πάντα, ὑπέμεινε τῇ ἡμε-
«ἐρᾳ φύσει, ἵνα νευρώσῃ ταύτην χατὰ Θεὸν βλέπειν,
κεἰ αὐτὸν πρὸς ἐπιχουρίαν χαλεῖν, καὶ ὅσον πρὸς
«λείωσιν, καὶ πρὸς rola γέρα καταλήγει ἡ τῶν πᾶ“
ἐῶν ὑπομονὴ καὶ ὑπαχοή. Διὸ καὶ ὁ μαχάριος ἔγραψε

bantur ut de puro homine? velut igitur de eo qui
animo concideret, et cui intolerabilis esset tenta-
tionum ineursio, ac metu vinceretur, Deficientis
enim prz pusillaniniitate vorba hæe sunt : « Tristis
est anima mea usque ad mortem **. » Et : « Nunc
anima mea turbata est *!, » Et : « Pater, si fleri
potest, transeat a me calix iste *, » Sunt istæ voces
vel ejus quem voluntas divina lateat, vel qui {|
resistat. Quod si velut de Deo qui non sit homo,
hsec quis dicta accipiat, sunt. plane absona, nec
prorsus congruentia. Sin autem de Deo incarnato
el homine facto, qui su: ipsius carnis cognalis
passionibus nostras curet, seque nobis relinquat
exemplum, valde apposita sunt. Hoc enim declarat
illud : « In diebus carnis suse, tametsi Filius erat. »
Obstupoit mysterium divino Spiritu plenus Paulus.
Deique nobiscum commercium atque benevolam ad
20s demissionem ; quod tairetsi Filius erat in die-
bus carnis sus, universa hzc natara nostra auetl-
puit, ut eam contra passiones firmaret, doceretque
dum tentationes ingruerent, in Deut respicere,
ejusque anxilium implorare, ncc non quantum ad
perfectionem conducant, et in quss desinant prse-
mia, passionum tolerantia et ebedientia. fdciree

Πέτρος" « Ποῖον γὰρ xido;, εἰ ἁμαρτάνοντες xal xo)&- (« enim beatus Petrus scripsit : « Quse enim est gloria,

φιζόμενοι ὑπομενεῖτε; ἀλλ᾽ εἰ ἀγαθοποιοῦντες xal
τάσχοντες ὑπομενεῖτε, τοῦτο χάρις παρὰ Θεῷ" ὅτι
xà Χριστὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ ἡμῶν, ἡμῖν ὑπολιμπά-
wv δπόγραμμὸδν, ἵνα ἐπαχολουθήσητε τοῖς ἴχνεσιν
εὐτοῦ. » Οὐχοῦν οὖχ ἄνθῥωπος μόνον, οὐδὲ γυμνὸς
Διὸς, ἀλλὰ Θεὸς σὲσαρχωμένος ὧν ὁ Χριστὸς, «iv
«εἷς ἡμέραις τῆς σαρχὸς αὐτοῦ » πέπονθέ τε καὶ
Migaxs ταῦτα, εἡμῖν ὑπολιμπάνων ὑπογραμμόν. »
Ἐκπεῖπερ ἐπιτιμᾷ τῷ Πέτρῳ φήσαντι" e “λεώς aot,
Κύριε, οὗ μὴ ἔσται σοι τοῦτο, » ὅτε τὸ πάθος αὐτοῖς
«ρουὐλέγετο.
"ζ΄. Εὶ λέγοιτο « προκόκτειν 6 Ἰησοῦς copia, xot
ἐλικίᾳ καὶ χάριτι,» μὴ ψιλὸν ὑποτόπαζε ἄνθρωπον,
ἀλλὰ Θεὸν ἐνανθρωπήταντα καὶ σρσπρκωμένον, ἐφ-

si peccantes οἱ colaphizati suffertia 7 sed si benefa-
cientes, patienter sustinetis : hzc est gratia apud
Deum : quia et Christus passus est pro mobis,
nobis relinquens exemplum, ut sequamini vestigia
ejus *. » Non ergo tantum bomo, ncc Deus purus,
sed Deus in earne Christus, e qui in diebus carnis
uz, » illa et passus est, et gessit, nobis « relin-
quens exemplum. » Petrum quippe dure repre-
hendít, dicentem, dum ipse passionem prsenun-
taret suam : « Absit ἃ te, Domine, non erit tihi
hoe **1 »

41. Quod si dicatur « Jesus profecisse sapientia,
setate δὲ gratia 5, » ue propterea purum bomisem
sstimaveris, sed Deum facium $642. hominem · ei

dvi τῇ οἰκείς σαρχὶ διὰ τῶν οἰχείων elvat τῆς D incarnatum, qui propris sus carui ea. permiserit

βίας φύσεως " ἵνα μὴ τέρας νομισθῇ ἡ ἐνανθρώ-

$2614.

xw. Τολμᾷ ὃ Παῦλος, xai οὐκ ἄνθρωπον καλεῖν
ὧν Ἰησοῦν, οὔχ ὡς οὐχ ἄνθρωπον, ἄλλ' ὡς Θεὸν
veg. Γράφει οὖν πρὸς Γαλάτας " ε “αὔλος ἀπόστο-
Wc, οὐκ ἀπ᾿ ἀνθρώπων, οὐδὲ δε ἀνθρώπων f, ἀλλᾶ
hà ases Χριστοῦ. » Καὶ πάλιν' € Γνωρίζω ὑυῖν

9 Hebe. v, 1.9. "τ Matth. xxv, ἐδ. '* Mattb, σσσι, 88. " joan. xn, 37.
^EPetr, n, 920. ** Matth. xvi, 48. Lac. 5, 80, 5 Galat, i, 4.

48:8 ejus nature consentanca essent, ne incaraatie
monstrum quoddam esse videretur,

98. Audet Paulus, etiam non hominem vocare
Jesum, nen quasi non. hominem, sed velut qui sit
etiam Dcus. Seribit ergo ad Galatas : « Paulus
apostolus, non ab hominibus, neque per hominem,
sed per Jesum Christum '*, » Εἰ erum : « Notes

. " Matth, zzv, $9.

VARLE LECTIONES.

2. aique sic legendum auctoris mens cxigit.

Pavaot, Ga. XCV,

legitar, ποιουμένου

* R. ἀκηδιῶν, ai Turr. transtulit. dolentis ; quaró. emendare non. dubitavi, ἀχηδιῶντος, eti paulo
. f in Bibliis Graecis abique legitur δι᾿ ἀνθρώπον : in Volta, néeQne per ἔρως

1

203

S. JOANNIS DAMASCENI

fübis facio Evangeliam, quod evangelizatum esta Α τὸ Εὐαγγέλιον τὸ εὐαγγελισθὲν ὑπ᾽ ἐμοῦ, δεῖ οὖν

me; quia non est sccenndum homincm. Neque enim
60 ab homine accepi illud, neque didici, sed per
revelationem Jesu Christi V. » Seriptum est :
« Non angelus, non legatus, scd Dominus ipse
salvavit nos 5. » Ait Paulus : « Estote imitatores
Rei sicut filii charissimi, et ambulate in dilectione,
sicut οἱ Christus dilexit nos, et tradidit semet-
ipsum pro nobis **. » Qui mœstus erat, ac calicem
recusabat, quonam modo semetipsum tradiderit,
nisi quia non homo tantum erat ?

99. Quomodo beatus Petrus, ait : « Christo igitur
passo carne **? » cur illud, carne, adjunxit, nisi
quia sciebat Deum illum esse impassibili deitate?
Si homo purus pro nobis passus est, quonam pacto

« Verbum crucis, Dei virtus. est *!?» quid etiam B

'vause est, ut « qui sanguinem ejus pollutum duxe-
rit, condemnatus sit **, » velut qui Dei Filium
Concu!caverit ὃ

9U. Quomodo se « Cliristu$ ascendere ait, ubi
erat prius **7 » Non enim ascendit tanquam Deus ,
quandoquidem incircumscriptus est. Ascendere
. autem ac descendere propria suut circumscriptz
naturæ. Neque rursum ut homo prius erat in ccelo,
quam eo ascenderet, Ascendit igitur ut homo, ubi
prius erat ut Deus. Simul euim ipse idem, et Deus
ct homo est.

91. Scriptum est: « Sic Deus dilexit mundum,
ut. Filium suam unigenitum daret, ut omnis qui
credit in eum, habeat vitam zternam **, » Quæ-
nam dilectionis exuberantia, si pro nobis hominem
communem, adoptionis gratia Mium factum de-
derit? Qui vero etiam Unigenitus, si adoptionis
duntaxat honore, non natura filius sit, Scriptura
dicente : « Ego dixi : Dii estis, et filii Excelsi om-
nes *, » Et : « Quotquot autem receperunt eum,

dedit: eis. potestatem filios Del fleri **. » Verum
sicuti, cum multi adeplione el gratia dii sint, unus
tamen est Deus natura : sic cum multi adoptionis
. honore polleant, unus quoque est natura Filius,
Unigenitus ille quem dedit pro nobis.

$2. Clamat divinus Joannes dicens : « Deum
nemo vidit unquam : unigenitus Filius qui est in
sinu Patris, ipse enarravit *'. » Quis porro ille est,
qui enarrat, preter eum qui ex Virgine natus est,
et cum hominibus conversatus est 1 « Hic est Deus
noster : nou estimabitur alius ad euim. Adinvcnit
omnem viam scientiæ. Post hac in terris visus est,
et cum hominibus conversatus est "δ. » Quonam
medo visus est in terra, et cum hominibus con-
versatus? nam ipse dixit : « Deum nemo vidit
unquam. Unigenitus Filius, » etc.

563 55. Ait Apostolus « Primus homo de
terra terrenus; secundus homo, Dominus de

Δ Galat. v, 11, 18. ** Isa. cxi, 9sec, LXX,

ἘΣ Hebr. x. 29. 5) Joan. vi, 62. ** Joan. τη, 16.
*! ibid. 18. 55 Baruch 11, 236-58.

uw Ephes. v 4, 9.

ἔστι χατὰ ἄνθρωπον᾽ οὐδὲ γὰρ ἐγὼ παρ᾽ ἀνθρώπου
παρῥλαθον αὐτὸ, οὔτε ἐδιδάχθην, ἀλλὰ δι᾿ ἀποχαλύ-
(js; ᾽᾿ησοῦ Χριστοῦ. ν Γέγραπται" « Οὐχ ἄγγελος,
οὗ πρέσδυς, ἀλλ᾽ αὐτὸς ὁ Κύριος ἔσωαεν ἡμᾶ;. »
Φησὶν ὁ Παῦλος « Γίνεσθε μιμηταὶ τοῦ Θεοῦ, ὡς
τέχνα ἀγατιητὰ, xal περιπατεῖτε ἐν ἀγάπῃ, χαθὼς
καὶ ὁ Χριστὸς ἢγάπησεν ἡμᾶς, χαὶ παρέδωχεν ἑαυτὸν
ὑπὲρ ἡμῶν. ν Ὁ λυπούμενος xal ἀπευχόμενος τὸ
ποτήφιον, πῶς ἑαυτὸν παρέδωχεν, εἰ μόνον ἄνθρω»
πα, ἣν;

χθ΄. Πῶς δ ὁ μαχάριος Πέτρος φησί" « Χριστοῦ
οὖν παθόντος σαρχί: » Τίνος ἕνεχεν πρυσέθηχε τὸ,
σαρκὶ, εἰ μὴ εἰδὼς, ὅτι Θεὸς ἣν ἀπαθεῖ τῇ θεότητι:
E! Ψιλὸς ἄνθρωπος ἔπαθεν ὑπὲρ ἡμῶν, πῶς « ὁ λό»
γος τοῦ δταυροῦ δύναμις Θεοῦ ἐστι; » xal m, 2)

ει 4 αἶμα αὐτοῦ χοινὸν ἡγησάμενος χαταχέχριται, » ὡς

τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ χαταπατήσας:

X. D; « Χριστὸς ἀνιέναι » ἑαυτόν φησιν, « ὅπον
ἦν πρότερον; » Οὔτε γὰρ ὡς θεὸς ἄνεισιν" ἀπερέ-
τράπτος yáp* τὸ δ᾽ ἀνιέναι καὶ χατιέναι περιγρα-
πτῆς φύτεως. Οὔτε ὡς ἄνθρωπος ἣν ἐν οὐρανῷ,
κρὶν ἀνελθεῖν" ἀλλ᾽ ἄνεισιν ὡς ἄνθρωπος, ὅπου ἦν
τὸ πρότερον ὡς θεός" Θεὸς γὰρ ἅμα ὁ αὑτὸς χαὶ
ἄνθρωπος.

λα΄. Γέγραπται" « Οὕτως ἢγάπησε ὁ Θεὸς τὸν χό-
σμον, ὥστε τὸν ΥἹὸν αὐ τοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωχεν, ἵνα
πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὑτὸν, ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. »
Ποία ἀγάπης ὑπερθολὴ, εἰ χοινὸν ἄνθρωπον χάριτι.
υἱοποιγθέντα Onkp ἡμῶν ἔδωχε ; Πῶς δὲ xai Movo-
ftvhc, εἰ vloüsala τετιμημένος, καὶ οὐ φύσει ὧν
υἱὸς, τῆς Γραφῆς λεγούσης " « Ἐγὼ εἶπα" Θεοί ἔστε,
καὶ υἱοὶ ὙΨίστου πάντες ; » Καὶ" « "Ὅσοι ἕλαδον
αὑτὸν, ἔδωχεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέχνα Θεοῦ γενέ-.
σθαι; » ᾿Αλλ᾽ ὥσπερ πολλῶν ὄντων θεῶν θέσει καὶ
χάριτι, εἷς δέ ἐστιν ὁ φύσει Θεὸς, οὕτω καὶ πολλῶν
υἱοθεσΐᾳ τετιμημένων, εἷς ἐστιν ὁ φύσει Υἱὸς τοῦ
Θεοῦ ὁ μονογενὴς, ὃν ἔδωχεν ὑπὲρ ἡμῶν.

λβ΄. Ἰωάννης ὁ θεῖος χέκραγε λέγων΄ ε Θεὸν οὐδεὶς
ἑώραχε πώποτε. Ὃ μονογενὴς Υἱὸς, ὁ ὧν εἰς τὸν
χόλπον τοῦ Πατρὸς, ἐχεῖνος ἐξηγήσατο. » Τίς δὲ ὁ
ἐξηγούμενος, εἰ μὴ ὃ ἐχ Παρθένον τεχθεὶς, xal τοῖς
ἀνθρώποις συναναστραφείς; « Οὗτος ὁ θεὸς ἡμῶν,
οὗ λογισθήσεται ἕτερος παρ᾽ αὐτὸν" ἐξεῦρε πᾶδαν
ὁδὸν ἐπιστήμης. Μετὰ ταῦτα ἐπὶ τῆς γῆς ὥφθη., xal
τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη. » Πῶς ὥφθη ἐπὶ τῆς
γῆς, xal συνανεστράφη ἀνθρώποις ; Αὐτὸς γὰρ ἔφη"
ε Θεὸν οὐδεὶς ἑώραχε πώποτε. Ὁ μονογενὴς Υἱὸς, »
καὶ τὰ ἑξῆς.

AY. Φησὶν ὁ ᾿Απόστολος " ε Ὁ πρῶτος ἄνθρωπος
ἐχ γῆς χοῖχός" ὁ δεύτερος ἄνθρωπος, ὁ Κύριος ἐξ οὐ»
$9 | Petr, 1v, 1. 5! 0 Cor. 1,18.
Psal. Lxxx:, 0; Joan.x, δά. — ** Joan. 1, 18.

VARI/^ LECTIONES,

& Turriarus videlur non legisse πῶς.

ADVERSUS NESTORIANOS.

φανοῦ. » Οὐ γὰρ ἐξ οὐρανοῦ τὸ σῶμα χεχόμισται " A colo **, » Nou enim corpus delatum de celo est,

ἀλλὰ Θεὸ: ὧν xat Υἱὸς Θεοῦ, ἐξ οὐρανοῦ χαταδέδηκε,
mei γέγονεν ἄνθρωπος, δεύτερο; ᾿Αδὰμ, ὡς ἀρχὴ
δευτέρα τῶν ἀναπλαττομένων, χαὶ πρὸς ἀφθαρσίαν
διὰ τῆς ἀναστάσεως μεταστοιχειουμένων. Διὸ xal
φησιν" « Ὁ πρῶτος ᾿Αδὰμ εἰς ψυχὴν ζῶσαν, ὁ δεύ-
τερος εἰς πνεῦμα ζωοκοιοῦν. »

λδ΄. Φησὶν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς" « Tlo-
ρευϑέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες
αὐτοὺς εἰς ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ xoi τοῦ
ἁγίου Πνεύματος. » Καὶ Παῦλος ὁ θειότατός φησιν"
« Ὅσοι εἰς Χριττὸν ἐδαπτίσθητε, εἰς τὸν θάνατον
αὐτοῦ ἐδαπτίσθητε. ν Ἑνὸς Υἱοῦ ἐμνημόνευσεν ὁ

sed cum esset Deus Deique Filius, de ccelo descen-
dit, et homo factus est, secundus Adam, veluti
principium secundum eorum qui reformantur, ac
per resurrectionem ad vitam incorruptibileim trans-
inittuntur. Quamobrem ait : « Primus Adam, factus
est in animam viventem : secundus Adam, iu spi-
ritum vivificantem **, »

δέ. Ait Dominus discipulis suis : 4 Euntes docete
omnes gentes ; baptizantes cos in nomine Patris
ei Filii et Spiritus sancti **. » Porro divinissimus
Paulus dicit : « Quicunque in Christo baptizati
estis, in morte ipsius baptizati estis **. » Unius
Filii meminit Dominus dicens : Et Filii; non vero

Κύριος εἰπών’ Kal τοῦ Υἱοῦ, οὐχὶ δὲ, τοῦ καὶ τῶν ἢ etiam, el filiorum. Apostolus autem, in Christo et

vier. Ὃ δ᾽ ᾿Απόστολος, εἰς τὸν Χριστὸν, καὶ τὸν
αὐτοῦ θάνατον βεδαπτίσθαι ἡμᾶς φησιν. Ἑώσθη
«οἶνυν καθ᾽ ὑμᾶς ὁ φύσει vlbc, καὶ εἰσχεχόμισται ὁ
υἱοθετηθεὶς διὰ χάριτος" ἢ εἰς τετράδα ὑμεῖς ἐδα-
«τίαθητε. Οὐ γὰρ. ἡμεῖς " μὴ γένοιτο" ἡμεῖς γὰρ
βιδαπείσμεθα εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ
ΥἹοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, εἰς Τριάδα ὁμοού-
ew xai ἀδιαίρετον. Μεμένηχε γὰρ οὐχ ἧττον τῷ
Ἰατρὶ ὁμοούσιος, καὶ ἐνανθρωπήσας, ὁ φύσει Υἱὸς
τοῦ Θεοῦ καὶ Θεὸ:, ὁ Μονογενής" χαθὼς xai τῆς
Ἐχχλησίας διδάσχει τὸ Zóp60lov.

ie. « Πιστεύομεν εἰς ἕνα Θεὸν Ilacepu παντοχρά-
τορα" Ποιητὴν οὐρανοῦ xal γῆς" ὁρατῶν τε xal
ἀοράτων" καὶ εἰ; ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν
γῶν τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῆ " τὸν ἐκ Πατρὸς γεννη-
ϑέντα pb πάντων τῶν αἰώνων * φῶς ix φωτός Θεὸν
ἀληϑινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ" γεννηθέντα, οὐ ποιη-
ϑέντα“ ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ, δι᾽ οὗ τὰ πάντα ἐγέ-
wte* τὸν δι᾽ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπου;, xol διὰ τὴν
ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ix τῶν οὐρά-
νῶν' σαρχωθέντα ix Πνεύματος ἀγίου χαὶ Μα-
ρίας τῆς Παρθένον, xal ἐνανθρωπήσαντα" σταυρω-
ϑέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου" xal πα-
ϑόντα, xai ταφέντα * xal ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ
κατὰ τὰς Γραφάς" xai ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς,
καὶ καθεζόμενον ix δεξιᾶς τοῦ Πατρός. Kat πάλιν
ἐρχόμενον μετὰ δόξης «plvat ζῶντας xal νεχρούς "
οὖ τῆς βασιλείας οὐχ ἔσται τέλο;. » Ὅρα πῶς τῶν

ejus morte nos baptizatos dicit, ἴῃ vestra igitur
sententia natura filius explosus est, filiusque per
gratiain adoptivus invectus ; vel ipsi in quaterni-
tate baptizati estis. Absit vero ul in ea nos simus
baptizati : baptizati quippe sumus in nomine Patris
et Filii et Spiritus sancti in consubstantialem ac
indivisam Trinitatem. Nihil quippe minus con-
substantialis Patri, etiam factus homo, permansit
Dei Filius natura ac Deus, Unigenitus ille : quem-
admodum Ecclesie Symbolum docet,

95. « Credimus in unum Deum Patrem omnipo-
tentem : Factorem coli et terrae: visibilium omnium
οἱ invisibilium. Et in unum Dominum Jesum Chri-
stum Filium Dei unigenitum, ex Patre natum ante
omnia szcula; lumen de lumine: Deum verum de
Deo vero ; genitum, nun factum ; Consubstantialem
Patri, per quem omnia facta sunt ; qui propter nos
homines, et propter nostram salutem, descendit
de colis. £t incarnatus est ex Spiritu sancto et
Maria Virgine : et homo factus est. Crucifixus
etiam pro nobis sub Pontio Pilato : passus et se- .
pultus est. Et resurrexit tertia die secundum Scri-
pturas. Et ascendit ad coelos : et sedet ad dexteram
Patris. Et iterum venturus est cum gloria judicare
vivos el mortuos. Cujus regni non erit finis. » Vide,
ut sanctorum divinorumque Patruin coetus, unum
Dominum Jesum Christum dixerit, ex Patre ante

ἀγίων xai θεοφύρων Πατέρων ἡ πληθὺς ἕνα Κύριον Ὁ szcula genitum, non factum; consubstantiaien

Ἰησοῦν Χριστὸν ἔφηδε, τὸν πρὸ αἰώνων Ex Πατρὸς
γεννηθέντα, καὶ οὐ ποιηθέντα " τὸν ὁμοούσιον τῷ
Πατρί" τὸ ix τοῦ φωτὸς φῶς" τὸν ἐχ θεοῦ ἀληθινοῦ
θεὸν ἀληθινόν" τὸν σαρχωθέντα xal παθόντα σαρχὶ,
χαὶ ἀναστάντα, χαὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς,
χαὶ χεχαθιχότα ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρός ᾿ xoi « πάλιν
ἐρχόμενον, » ὡς ἤδη ἐξ οὐρανῶν ἐλήλυθεν, ὅτε xa"
ἑκούσιον ἕνωσιν σαρχωθεὶς ἐνηνθρώπησεν. Οὐ γὰρ
ἄλλον τὸν πρὸ αἰώνων ἐκ ἰατρὸς γεννηθέντα, καὶ
ἄλλον τὸν ἐκ Παρθένον τεχθέντα * ἀλλ᾽ ἕνα xal τὸν
αὐτόν. Y

M". "AXX ἐρεῖς" Αὐτὸν οὖν ἄρα φαμὲν τὸν ix

9ICor. xv, 61. ** ibid, 45.

4: Mattb. xxvii, 19.

Patri, lumen de lumine, verum Deum de Deo vero,
incarnatum, passum carne, qui resurrexit, et
ascendit in coelos, sedetquue a dextris Dei, ac rur-
sum venturus est judicare vivos et mortuos. Nam
et il'ud : « Iterum venturus est, » aliquid amplius
indicat ; quod nempe jam e colis vencrit, quando
voluntaria unione assumpta carne factus est homo.
Non enim alium posuerunt, ex Patre ante sa'cula
genitum, et alium de Virgine natum, sed ipsum
unum et eumdem.

96. At inquics : ρου ergc Dei $94 Verbum

** Rom. vi, 9.

ADVERSUS NESTORIANOS,

210

x3) αὐτός ἐστι πρὸ πάντων, χαὶ dv αὐτῷ và πάντα A est ante omnia, et emaia in ipso eomlant. Et ipse

συνέστηκε" xal αὐτός ἐστιν dj. χεφαλὴ τῆς Ἐχχλη-
σίας. ὃ; ἐστιν ἀπαρχὴ, πρωτότοχο; bx νεχρῶν, ἵνα
γένηται kv πᾶἮτιν αὐτὸς πρωτεύων. » ᾿Ιδοὺ γὰρ, ἰδοὺ
καλὰ χιὶ μάλα σαφῶς, τὴν εἰχόνα τοῦ ἀοράτον Θεοῦ,
«ὃν πρωτότοχον πάσης χτίσεως, $pa: τῆς xai dopá-
t39, τὸν Bt οὗ τὰ πάντα, καὶ iv ᾧ τὰ πάντα, xega-
λὴν δίδοσθαι τῆς Ἐχχλησίας φησίν" εἶναι δὲ xai
νεχρῶών πρωτότοκον, t ὃς ὑπέμεινεν σταυρὸὴν αἱἰσχύ-
νης χαταφρονήσας. » Οὐ γὰρ ἄνθρωπον ἁπλῶς, συν-
αφείᾳ τῷ πρὸς αὐτὸν, οὐχ oli, ὅπως λέγετε, τετι-
μημένον, ὑπὲρ ἡμῶν δεδόσθαι φαμέν" ἀλλ᾽ ἔστιν ὁ
τῆς δόξης Κόριος ἐσταυρωμένος. « Εἰ ἔγνωσαν,
φηϑῖν, οὐκ ὃν «οὖν Κύριον τῆς δόξης ἐσταύρω-
σαν. ὃ

est caput Ecclesia : qui est primitiz, primogenitus
ex mortuis : nt sit in omnibus ipse primatum te-
nens **. » Ecce enim, ecce quam bene ct perspieue,
Dei invisibilis imaginem, primogenitum omnis
ereaturz, visibilis et invisibilis : cum per quem
omnia, et in quo omnia, datum asserit caput Ec-
clesie; esseque primogenitum mortuorum; eum,
inquam, : qui snstínuit crucem, confusione con-
tempta **. » Non enim liominem solum, cujusdam
cum ipso conjunctionis, quem ego now noverim,
honore donatum, pro nobis esse traditum dicimus :
sed ipse Bominus glorie, qui cruci affixus est. « Si
enim cognovissent, iuquit, nunquam Dominum
glorie erucifixissen **. »

M. Πῶς οὖν αὐτὸς πέπονθε ; εἰ γὰρ ὅλως οὐ πέ- B 57. Quo igitur modo passus cst? eum enim ποϊ-

τνῦε ὡς Θεὸς, καὶ πεπονθέναι λέγεται, πῶς ἄν εἴη
θιός ; Οὐκοῦν 8 παθὼν νοοῖτο μόνος, ὁ Ex σπέρματος
Mil καίτοι πῶς οὐχ ἀδρανοῦς διανοίας ταῦτα
qévat ; Οὗ γὰρ ὑοινὸν ἄνθρωπον δέδωχεν ὑπὲρ ἡμῶν
ὁ Πατὴρ, σχετιχῇ συναφείᾳ καὶ υἱοθεαίχ τετιμημέ-
we* τράφει γὰρ ὧδε" « Οὕτως ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν
"σμον, ὥστε τὸν Υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωχεν"
be κᾶς ὃ αἰστεύων εἰς αὑτὸν ἔχῃ ζωὴν αἱών:ον. »
Ἐκειδὴ οὖν ἤθελε διὰ τὴν τοῦ χόσμου σωτηίαν
*lielv- ἀδύνατον δὲ τοῦτο δίχα σαρχὸς, διὰ τὸ slvat
εὐτὸν φύσει ἀπαθᾶ - ὡς Θεὸς, τὴν τοῦ παθεῖν δέε-
rud ἔλαθε σάρχα, καὶ Θεὸς ὧν, γέγονε xal ἄν-
δρωπος, ἵνα δύναιτο παθεῖν" ὥστε ἄμφω προσῆν
εὐτῷ" σαρκὶ μὲν, τὸ παθεῖν, θεότητι δὲ, τὸ μὴ πα-

&iv* ἦν γὰρ αὐτὸς Θεός τε ὁμοῦ καὶ ἄνθρωπος 6 C

εὑτάς. 'Ασθενὴς οὖν πᾶσα παραδειγμάτων ἐπίνοια,
κρᾶς τε τρανὴν τοῦ μυστηρίου ἐξειχόνισιν *. ὅμως
| δέτοι πρὸς ἔσχνὴν φαντασίαν τάδε φαμέν" ὥσπερ
| οδηρος, ἤγουν ἑτέρα τις ὕλη τοιαύτη, ταῖς τοῦ
j ww προσομιλήθασα προσδολαῖς, εἰσδέχεται μὲν
εὐτοῦ καὶ κατωδίνει «hv φλήγα" εἰ δὲ πλήττοιτο
τυχὸν ὑπὸ τοῦ zalovtoc, δέχεται μὲν ἡ ὕλη τὸ βλά-
Sx, ἀδιχεῖται δὲ ὅλως πρὸς τοῦ παίοντος οὐδὲν ἡ
φοῦ πυρὸς φύσις" οὕτω νοήσεις καὶ ἐν τῷ capxl
λέγεσθαι εὖ παθεῖν, θεύξησι δὲ μὴ παθεῖν τὸν

té; τε προφητικὰς xal ἀποττολιχὰς

Yiór.
My. Ἕκεὶ δὲ
πρὶ Χριστοῦ φωνὰς, πῆ ὡς περὶ ἀνθρώπου, πῇ δὲ

latenus passus sit tanquam Deus : dicatur autem
passus esse : qno pacto Deus fuerit? Debserit ergo
solus ille intelligi passus, qui ex semine David,
Verum imbecillis Judicil esse videtur assertio ista.
Non enim Pater tommunem hominem seclali con-
junciione atque adoptione ernatum pro nobis tra-
didit. Nam hune in modum scribitur ? e Sie Deus
dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum da-
ret : ut omnis qui credit ip eum, non pereat, sed
babeat vitam seternam **. » Cum igitar 8G pro
mundi salute voluerit pati, atque id sine carne
perücere non valeret (quia secundum naturam seam
impassibilis est, utpote Deus), carnem passioni
obnoxiam assumpsit; et cum esset Deus, etam
factus est homo, at pati posset. Auibo itsque hac
illi aderant, οἱ οἱ pateretur earne, εἰ "t minime

pateretur deitate. Erat enim idem ipse Deus pa-

viter δὲ bomo. Inferior igitur ac debilis est omnis
exemplorum excogitatio, quam ut mysterium istud
clare representet. Ad exiguam tamen illius ezpo-
sitionem lizec afferemus. Veluti ferrum aliave similis
materia familiarieri cum igne congressu, ignem
in se concipit, δὲ parit flammam τ si autem ab
aliquo percutiatur, matería quidem damnum pati-
tur ; remanet vero ignis naiwra, nibil ab eo qui
percussit, læsa, sic et intellexeris id quod dicitur *
Filium carne pati, ac deitate non pati.

$8. l'orre, cum propheticas et apostolieas dc
Christo voces, mode. uti de homine dictas invenia-

ὡς περὶ A 6n), κῆ δὲ ὡς περὺν Θεοῦ Bpa xal ἀν- D mus, modo vt de Deo; aliquando etiam ut de Dee

ϑρώκου διαλεγομένας εὑρίσχομεν, τίνα «τρόπον μὴ
ἱναντιολογεῖσθαι ταύτας φήσομεν, εἰ μή που τὸν φύ-
etu Yübv τοῦ Θεοῦ χαὶ Θεὸν εἴποιμεν, φύσει γέγε-
velles ἄνθρωπον, εἶναί τε μετὰ τὴν ἐνανθρώπησιν,
«ὧν αὐτὸν Θεόν τε ὁμοῦ καὶ ἄνθρωπον ; Οὕτω γάρ,
«El xai ἐσταυρώθη ἐξ ἀσθενείας σαρχὸς,» χατὰ

ὃν ᾿λπόστολον, « ἀλλὰ ζῇ ix δυνάμεω; 8:00.» Καὶ ᾿

ἐγήγερται παρὰ τοῦ ξατρὸς, καὶ ἑαυτὸν ἐξανέστησε,
2sl ἀνείληπται, καὶ αὐτεξουσίως ἄνεισι, καὶ χεκάθιχεν
tl» διξιᾷ τοῦ Πατρὸς ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ὑπεράνω πά-
«ἧς ᾿Αρχῆς, καὶ Ἔξουτίας, καὶ Κυριότητος, καὶ παν-
ὡς ὀνέματο; ὀνομαζομένου.»

* (9jess. 3, 15-17. Hebr. 11,2. * ICor. ἡ, 8

pariter et homine; qua tandem ratione eas sibi
invicem contrarias non esse propugnaverimus ;
nisi Dei Filium qui natura Deus est factum natara
hominem .dixerimna, esseque eumdem | ipsum,
postquam fac(us est homo, Deum pariter εἰ homi
nem? Sie enim, « Etsi erucifizue est ex infirmitate
carnis, » ait. Apostolus, « tamen vivit ex virtute
Dei 9. » Feitque susciatus a Patre, seque ipse
suscitavit, et assumptus est, e& propria voluntate
ascendit et sedit « in Dei degtera in coblestibos, su-
per omnem Principatum, et Potestatem, ct Domi-
nationem, et omne nomen quod nominatur **, »

4 Joan. in, 16 9 U Cot, iv, ἢ. "X935, 9.

S. JOANNIS DAMASCENI

212

.$9. Nisl absque intermedio faeta fuit Verbi pro- A — X. El οὐκ ἀμέσως ἰδία τοῦ Λάγον γέγονε 1j ἀποῤ-

pria caro quæ ipsi inenarrabili ratione unita est,
quomodo vivifica intelligatur? « Ego, inquit, sum

panis vivus qui descendi de ccelo, et do vitam.

mundo **. 8i quis manducaverit ex hoc pane, vivet
in sternum : Et panis quem ego dabo, caro mea
est, quam ego dabo pro mundi vifa '*, » Atqui nisi
hzc ab ipsomet dicerentur qui descenderst, utique
fatéremur, ea tanquam de homine in filiem adopta-
to, dicta esse. At cem dicat : « Ego sum panis vi-
vus, qui de colo descendi ; » quomodo caro ejus
alterius ab ipso fuerit? Etsi vero scriptum est :
« Amen dico vobis, nisi manducaveritis earnem
Filii hominis, et biberitis ejus sanguinem, mon
habebitis vitam in vobis **; » eumdem tamen Dei,
εἰ hominis Filium intelligimus * illud quidem,
quippe cum ab æterno sit wt Deus : hoc autem,
eo quod novissimis temporibus factus sit hone.
Alioqui quo pacto ipse, ei homo sit, et deseende-
ri& de ccelo? |
40. Beatus Paulus scribit : « Olim Deus locutus
est patribus in prophetis : novissime diebus istis
locutus est nobis in Filio 75. » En quomodo pro-
phetze quidem adoptione digni habiti sunt: ille
3utem Filius, in quo novissimse Deus nobis locutus
. est, non adoptivus, sed natura est Filius. Unde εἰ ἃ
prophetis secernitur. Quod quidem liquet quando
dicit : « Quem constituit heredem universorum,
per quem fecit et soeula '*. » Quanam ratione fiat
haeres universorum ἰδ per quem fecit ssecula, nisi
5098 ipse Deus et homo fuerit? qui, ut. quidem
Deus, auctor esi seculorum; ut autem homo,
haeres constituitur. « Qui, eum sit splendor glorise,
et figura substantie ejus portansque omnia verbo
virtutis suz, purgationem peeeatorum faciens, sedit
ad dexteram majestatis in excelsis, tanto melior

angelis effectus, quanto differentius prae illis no-

men hareditavit "*. » Vide, ut ipse splender sit
gloriz, et paterne figura. substantie ; qui. omnia
portet verbo virtutis su»; qui constituatur hzeres
universorum, ac sublimius prse angelis haereditate
"omen acquisierit. Quinam ergo ipse et splendor
est gloriz, et portat universa, idemque universo-
rum, quin et ipsiusmet nominis constituitur hzeres,
nisi quia et ipse idem, et Deus est, et factus est
homo? non enim ista dicuntur, ut de alio et alio,

sed de uno ipsoniet. Dei Filia ia quo novissime.

nobis locutus. est.

δι. Ad hiec omnia, quid magnum, quid novum,
quid oecultum, quod generationibus non est agxi-
(um?* : aut. qus divitie "* : ve qua sapientia
abscondita" : qua denique charitatis exuberantia ἴ5,

** Joan. vi, 51, 33. 8 ibid. 59.

8 Ephes. 1n, 4,5. ** ibid. 7. "7 ICor. n, 7.

7! Joan. vi, 54.

ῥήτως ἐνωθεῖσα αὐτῷ σὰρξ, πῶς ἂν voolto ζωοποιός $
« Ἐγὼ γάρ εἶμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν, ὁ lx. τοῦ οὐρανοῦ
καταδὰς xal ζωὴν διδοὺς τῷ χόσμῳ. Ἐάν τις φάγῃ
ἐχ τοῦ ἄρτου τούτου, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα * xal ὅ
ἄρτος δὲ ὃν ἐγὼ δώσω, ἣ σάρξ μού ἔστιν, ἣν ἐγὼ
δώσω ὑπὲρ τῆς τοῦ χόσμου ζωῆς. » El μὲν μὴ παρὰ
«οὔ κατεληλυθότος αὐτῷ ταῦξα ἔλεγε, εἴποιμεν ἂν
ὡς ἐξ ἀνθρώπου ὃ υἱοθετηθέντος λέγεσθαι. Ἐπειδὴ
δέ φησιν, « Ἐγώ εἶμι ὁ ἄρτος ὃ ζῶν, ὁ kx τοῦ οὗ-
ρανοῦ χαταδὰς,» πῶς fj σὰρξ αὐτοῦ ἑτέρου ἂν εἴη
καρ᾽ αὐτὸν ; El δὲ χαὶ γέγραπται" € ᾿Αμὴν λέγω
ὑμῖν, ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρχα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀν-
θρώπου, καὶ πίητε αὑτοῦ τὸ αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωὴν
ἐν ἑαυτοῖς " » συνίεμεν ὡς εἷς ἐστιν Υἱὸς τοῦ Θεοῦ
xai Υἱὸς ἀνθρώπου" τὸ μὲν ὧν ἀϊδίως, ὡς Θεὸς, τὸ
δὲ γενόμενος ἐπ᾽ ἐσχάτων, ὡς ἐνανθρωπήῆσας. "Exit
φῶς Υἱός τε ἀνθρώπου ἐστὶ, καὶ ἐξ οὐρανοῦ χατα-
δέδηχε ;

μ΄. Ὁ μακάριος Παῦλος γράφων φησί « Πάλαι ὃ
Θεὸς λαλήσας ὃ τοῖς πατράσιν ἐν τοῖς προφῆταις,
ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν
Υἱῷ.» "Opa ὡς υἱοθεσίας μὲν καὶ οἱ προφῆται ἢξιω-
μένοι, οὗτος δὲ YU, ἐν ᾧ ἐπ᾽ ἐσχάτων ἣμῖν 6 Θεὸς
λελάληκεν, οὐ θετὸς υς, ἀλλὰ φύσει * διὸ καὶ &fipn-
ται ἐχ τῶν προφητῶν. Καὶ δῆλον " φησὶ γὰρ, «Ὃν
ἔϑηχε κληρονόμον πάντων, δι᾽ οὗ καὶ τοὺς αἰῶνας
ἐποξησε. » Πῶς χληρονόμος πάντων γίνεται, ὃ δι᾽ οὗ
τοὺς αἰῶνας ἐποίησε, εἰ μὴ Θεὸς εἴη καὶ ἄνθρωπος ;
Καθὸ μὲν Θεὸς, ποιητῆς ἐστι τῶν αἰῶνων * χαϑὸ δὰ
ἄνθρωπο;, κληρονόμος χαθίαταταε * « Ὃς ὧν ἀπ-
αὔγατμα τῆς δόξης καὶ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως
αὐτοῦ, φέρων τε τὰ πάντα τῷ ῥῆματι τῆς δυνάμεως
αὐτοῦ, καθαρισμὸν ποιησάμενος τῶν ἁμαρτιῶν,
ἐχάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς δυνάμεως ἐν ὑψηλοῖς " τοσούτῳ
κρείττων γενόμενος τῶν ἀγγέλων, ὅσῳ διαφορώτε-
ρον παρ᾽ αὐτοὺς κεχληρονόμηχεν ὄνομα. »"θρα ὡς αὖ-
τὸς ἐστιν ἀπαύγασμα τῆς δόξης xal χαραχτὴρ τῆς͵
πατριχῆΐς ὑποστάσεως, ὁ φέρων τὰ σύμπαντα τῷ
ῥήματι τῆς δυνάμεως αὐτοῦ, οὗτος χληρονόμος πᾶν-
των χαθίσταται, καὶ τὸ τῶν ἀγγέλων ὑψηλότερον
χεχληρονόμηκεν ὄνομα. Πῶς οὖν ὁ αὐτὸς ἀπαύγασμά
τέ ἐστι τῆς δόξής xal φέρει τὰ σύμπαντα xal χλη-.

D ρονόμος τῶν ἁπάντων xal τοῦ ὀνόματος χαθίσταται,

εἰ μὴ αὐτὸς Θεὸς ὧν καὶ γεγονὼς ἄνθρωπος ; οὗ γὰρ
περὶ ἄλλου xal ἄλλου ταῦτα λέγεται " περὶ ἑνὸς δὲ
xaX τοῦ αὐτοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ἐν ᾧ ἡμῖν ἐπ᾽ ἐσχάτων
ἐλάλησεν. -

μα΄. Ἐπὶ τούτοις πᾶσι τί μέγα καὶ καινὸν xal
ἀπόχρυφον, ὃ ταῖς revsaic οὖκ ἐγνωρίσθη ; ἣ ποῖος
πιλοῦτος, ἣ ποία ἀπόῤῥητος σοφία, ἣ ποία ἀγάπης
ὑπερθολὴ, εἰ δι᾽ ἀνθρώπου σωτηρία γεγένηται; ἢ
7 Hebr. 1,4, 2. '* ibid. 9. "ibid. ὅ, 4.

7 Ephes. 1, 4.

VARLE LECTIONES.

b Forte περὶ, νοὶ iv. ἀνθρώπου de homine ; υἱ Turr. transtulit.

i Tarrianus legisse videtur prima

verba Epist. ad Hebr. Πολυμερῶς xat πολυτρόπως, posuit enim Multifariam, inquit, maltiegque modis olimi

pue iamen Arab. interpr. non expressit.

ADVERSUS NESTORIANOS.

214

«ὡς κένωσι;, γαὶ ἐνανθρώπησις, xa σάρχωσις λε- A si per nominem salus. parta est? aut qua ratiorc

χϑεέη τὸ τῆς οἰχονομία: μυστήριον, εἰ οὐ δι᾽ Υἱοῦ
Θεοῦ καὶ φύσει Θεοῦ σεσώσμεθα, ἀλλ᾽ ὑφ᾽ ἑνὸς τῶν
ὃπτὸ φθορᾶ;, χάριτε μεθ᾽ ἡμῶν λαχόντος τὸ σώζε-
«921; Εἰ δὲ χαὶ μὴ κατὰ ἀλήθειαν ὁ φύσει Υἱὸς τοῦ
Θεοῦ καὶ Θεὸς γέγονεν ἄνθρωπος, καὶ πάντα παθεῖν
κατεδέξατο, ποῦ ἣ χένωσις ; πῶς ἑαυτὸν ἑταπεί-
νωσϑε; ποία δὲ σάρχωσις, τὸ μὴ γενέσθαι σάρχα ; El
δὲ χαὶ Ψιλῷ ἀνθρώπῳ λατρεύει νῦν μετὰ τῶν ἐπι-
γείων τὰ ἐπουράνια, χαὶ γόνυ χάμπτει, πῶς οὐχ εἰς
*b χεῖρον χατέστη τὰ πράγματα; πάλαι γὰρ ἄν-
ϑρωποι τῇ κτίσει ἐλάτρενον" νῦν ὃδ καθ᾽ ὑμᾶς, σὺν
vlc ἐπιγείοις χαὶ χαταχθονίοις, χαὶ τὰ ἐπουράνια.
AN ὑμεῖς μὲν τὴν ἐλπίδα ἐπ᾽ ἄνθρωπον ἔχοντες,
καὶ ἀνθρώπι» χάριτι σεσωσμένῳ λατρεύοντες, ἀν-

ϑρωπολάτραι διχαίως ἂν ὀνομάζοισθε. e "Hy, δὲ B

προσχυνοῦμεν xal λατρεύομεν xal πιστεύομεν el;
Iva θεὸν Πατέρα παντοχράτορα, xaX εἰς tva Κύριον
Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῆ,
«τὸν ix τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἴώ-
νων φῶς Ex φωτὸς, Θεὸν ἀληθινὸν ἐχ Θεοῦ ἀληθι-
νοῦ " ὁμοούσιον τῷ Πατρί" πρὸ αἰώνων. ix Πατρὸς
qivvn0£vta , xaX ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν χρόνων σαρχω-
δένει ix. Πνεύματος ἁγίου, xa! Μαρίας ᾿Αευπαρθέ-
νου, xat ἐνανθρωπήσαντα, xai σαρχωθέντα, καὶ τα-
οίντα, xal ἀναστάντα, χαὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς ob-
βανοὺς, καὶ χαθεζόμενον ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς, xol
πάλιν ἐρχόμενον χρῖναι ζῶντα; καὶ νεχρούς - οὗ
«ἧς βασιλείας οὐχ ἔσται τέλος. Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα
«τὸ ἅγιον. »

μβ΄. Ὅτι δὲ 6 γεννηθεὶς tx τῆς ἁγίας Παρθένου
χαὶ σταυροιδεὶς͵ αὐτός ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ὁ προ-
αιύνιος, μαρτυρεῖ πρῶτον μὲν ὁ τῶν προφητῶν
so; χορός. Δαδὶὸ μὲν γὰρ ἀναχέχραγε λέγων "
« Ὁ θρόνος σου, ὁ Θεὸς, εἷς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. »
Wo, πρὸς τὸν Θεὸν διαλέγεται * ε 'ῬῬάδδος εὐθύτη-
*9;, ἡ ῥάθδος τῆς βασιλείας σου. Ἠγάπησας διχαιο-
edv», xat ἐμίσησας ἀνομίαν " διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε ὁ
Θεὸς, ὁ Θεός σον, ἔλαιον ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς
μετόχους σὺν. » Ἰδοὺ σαφῶς τὸν Θεὸν, οὗτινος ὁ
θρόνος ti; τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνός φησι χεχρίαθαι
ὑκὸ τοῦ Θεοῦ xal Πατρός" τοῦ Πατρὸς μὲν ὡς Θεοῦ"
Θεοῦ δὲ αὐτοῦ, ὡς χαὶ σεσαρχωμένου, χαὶ ὡς ἀνθρώ-
70€ χριομένου. Μιχαία; δὲ, « Καὶ σὺ, Βηθλεὲμ γῆ
Ἰοὐδα, οἶχος τοῦ Ἐφραϑᾶ, οὐδαμῶς ἐλαχίστη εἴ ἐν
τοῖς ἡγεμόσιν Ἰούδα. Ἔχ σοῦ γὰρ ἐδελεύσεται ἡγού-
μενος. ὅττι; ποιμανεῖ τὸν λαόν μου τὸν Ἰσοαὴἣλ, xai
αἱ ἔξοδοι αὐτοῦ ἀπ᾽ ἀρχῆς ἀφ᾽ ἡμερῶν αἰῶνος. » Ἐίς
ἔσχε τὴν ἔξοδον ἀπ᾽ ἀρχῆς, εἰ μὴ περὶ οὗ Ἰωάννης ὁ
θεολόγος φησίν "« Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἣν
πρὸς τὸν Θεόν ; » Καὶ πάλιν Δαδίδ’ ε Ὁ Θεὸς, τὸ χρῖμά
φου τῷ βασιλεῖ δὸς, καὶ τὴν δικαιοσύνην σου τῷ υἱῷ
τοῦ βασιλέως ;» Καὶ μετ᾽ ὀλίγα" « Καὶ ταπεινώσει
δυχοφάντην. Καὶ σνμ..σραμενεῖ τῷ ἡλίῳ, καὶ πρὸ τῆς
᾿φελήνης γενεᾶς γενεῶν; » Ταῦτα οὐ σαφῶς δηλοῖ τοῦ
Χριστοῦ τὴν προαιώνιον ὕπαρξιν ; Καὶ Βαρούχ ˖

bumanz salutis mysterium, exinanitio, inhuma-
natio, et incarnatio vocitetur, nisi nos Dei Filius
ac natura, Deus salvos fecit; sed unus quispiam
interitui obnoxius, ipseque nobiscum, ut salvus
fieret, per gratiam consecutus? Quod si etiam na-
turalBis Dei Filius ac Deus, nou vere factus est

"homo, meque omnia pati dignatus est : ubi erit

exinanitiof quonammodo seipsum humiliavit?
quodnam incarnationis genus, earnem non fieri?
Quod si modo una cum terrestribus puro homint
serviunt celestia, ae genuflectunt, qui non res in
deterius cesserunt? olim quidem homines creaturae
servicbant ; nunc autem, ut vos vultis, cum terres-
tribus ct infernis, in ejusdem servitutem coelestia
transierant. Αἱ vos quidein in. homines spem ha-
bentes, atque homini per gratiam salutem conse-
euto religione servientes, Jure optimo dicti fucritis
Anthropolatra ἀνθρωπολάτραι, id est, Aominis cul-
tores. « Nos veros sdoramus, servimus, ἃς credi.
mus jn unum Patrem omnipotentem : et. ín unum
Dominum Jesura Christum Filium Dei unigenitum
ex Patre natum ante omnia ssecula : limen de lu-
mine : Deum vcrum de Deo vero : consubstantialam
Patri : ante secula ex Patre genitum, ct in novis-
simis temporibus, de Spiritu sancto et Maria Vir-
gine incarnatum, et hominem factum : erucifixum
atque sepultum : qui resurrexit, et ascendit in coe-
lum, sedetque ad dexteram Patris : et iterum ven-

(C turus est judicare vivos οἱ mortuos : cuius regni

non erit finis. Et in Spiritum sanctum. »

49. Quod autem is qui ex sancta Virgine natus,
eruciflxusque est, ipse sit Dei Filius, szculis anti-
quior, testatur prinum divinus prophetarum cho-
rus. David quidem exclamavit dicens : « Thronus
tuus, Deus, in seculum sæculi **. » Ecce Dcum allo-
quitur : « Virga æquitatis, virga regni tui **. Di-
lexisti justitiam, et odisti iniquitatem, Propterea
unxit te Deus, Deus tuus, olco exsuliationis prse
participibus tuis **. » En clare Deum, cujus sedes
in $587 seculum ssculi unctum esse ait a Deo et
Patre : ab ipsius quidem Patre, ut Dei : a Deo au-
tem, ea ratione qua carnem assumpsit, et quatenus
homo, ungitur. Michzoas autem : « Et tu, Bethleem,

D terra Juda, domus Ephrata, nequaquam minima-

es in principibus Juda: ex te enim exiet dux, qui
regal. populum mcum Israel : et egressus ejus ab
initio a diebus zternitatig **. » Cujusnam ab iuitie
egressus fuil. preterquam ejus, de quo Joannes
Theologus ait: « In principio crat Verbum, et Ver-
bum apud Deum *?? » Hursumque David : « Deus,
judicium tuum regi dà; et justitiam tuam filio re-
gis **. » Et post pauea : « Εἰ humiliabit calumnia
torem, Et permanebit cum sole et ante lunam
jn generatiene et "generationem **. » Nonne
hzc Christi ante sæcula exsistentiam — perspi-
cue doelarant? Baruch ctiam : « llic est Deus

A iru ru, 8. "ibid, *!jbid. 9. 55 ΜΙοῦ, 4, 2; Matth. n7. "Joan. i, t. Poll vns A

217

ADVERSUS NESTORIANOS.

218

δέδηκεν ὁ Χριστὸς, πῶς ἄλλος ἐστὶ καρὰ «bv θεὸν À in ipsum, vita zeterna cst, eccur natura Deus mon

Λόγον, τὸν τοῦ Θεοῦ Υἱόν ; Καὶ el ἡ εἰς αὐτὸν πί-
ev; ζωή ἐστιν alovio;, πῶς οὐχ ἔστι φύσει Θεός ;
Θὺ γὰρ οἱ εἰς κτίσμα πιστεύοντες, fj εἰς προφήτας,
ἔχουσι ζωὴν αἰώνιον, ἀλλ᾽ οἱ εἰς τὸν ἀληθῆ Θεὸν μό-
νον. Καὶ πάλιν "« Οὐχ ὅτι τὸν Πατέρχ ἑώραχέ τις,
εἰ μὴ ὁ ὧν &apk τοῦ Θεοῦ, οὗτος ἑώραχε τὸν Πα-
τέρα. » Καὶ -άλιν᾽ « Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρως 6 ζῶν, ὁὲχ
φοῦ οὐρανοῦ χαταύάς. » Καὶ πάλιν“ « "EXv οὖν
θοωρῆτε τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου &vabalvovza ὅπου
iv τὸ πρότερον. » Εἰ μὴ ὁ αὐτός ἔστιν Υἱὸς ἀνθρώ-
*ou χαὶ Υἱὸς Θεοῦ ὁ προαιώνιος, πῶς ὅπου ἦν τὸ
πρότερον ἀνέδη ; ᾿Ανέδη μὲν γὰρ ὡς ἄνθρωπος, ὅπου
ἣν τὸ πρότερον ὡς Θεός Θεὸς ὧν ὁ αὐτὸς ὁμοῦ xol
ἄνθρωτες. Καὶ πάλιν. ε Ἐγὼ τίϑημι τὴν ψυχὴν

μου, ἵνα πάλιν λάδω αὐτὴν. Οὐδεὶς αἴρει αὐτὴν ἀκ’ P

ἐμοῦ " ἄλλ᾽ ἐγὼ τίθημι αὐτὴν ἀπ' ἐμαυτοῦ, E
ουσίαν ἔχω θεῖναι αὐτὴν, xal ἑἐβουσίαν ἔχω πάλιν
λαδεῖν αὐτήν.» Τίς ζωὴς xaX θανάτου ἐξουσίαν ἔχει,
εἰ μὴ Θεὸς μόνος ; Kal πάλιν" € Ἐγὼ καὶ Πατὴρ
ἕν ἐσμεν. » Οὐχ ἐρεξ ποτε ἄνθρωπος, Ἐγὼ xoi Θεὸς
ἕν ἐσμεν " οὐδὲ, Ἐγὼ xai ἄγγεδος; ἕν ἐσμεν " ἀλλ᾽
οὔτε ἄγγελος εἴποι ἂν, Ἐγὼ χαὶ ὁ Θιὸς ἕν ἔτεμεν,
ἃ, Ἐγὼ xai ἄνθρωπο; ἕν ἔσιεν, Ἰζατιξαίρετον δὲ,
κτίσλα οὐχ ἐρεῖ ποτε“ Ἐγὼ καὶ ὁ Δημιουργὸς ἕν
ἔσμεν, Ἐπὶ γὰρ τῶν χτισμάτων. τυχὸν ἂν εἴκοι
ἄνθρωπο; Ἐγὼ καὶ ἄγγελος ἕν ἑεμεν, χατὰ τὸ χτι-
9zint, κατὰ τὸ δοῦλον χτίσμα δὲ Κτίστῃ xas' οὐδέν.
Kel μετ᾽ δλίγα σύγχρισιν ἑαυτοῦ πρὸς τοὺς θέσει χαὶ

sit? Non enim qui in creaturam credunt, habent
vitam :ternam, sed qui credunt in. solum Deum
verum. Et iterum : « Non quia Patrem vidit quis-
quam, ηἰκὶ is qui est & Deo, bic vidit Patrem *, »
Εἰ rursum : « Ego sum pauis vivus, qui de cole
descenili *. » Et insuper ; « Si ergo videritis Filium
hominis ascendentem ubi erat. prius *. » Quod si
non idem ipse est Filius hominis, et seternus Dei
Filius; quonam modo ascendit, ubi erat prius?
Equidem ascendit ut homo, ubi prius erat ut Deus,
ipse simul Deus et homo, Przterea : « Ego pono
animam mcam, ut iterum sumam eam. Nemo tollit
eam ἃ me ; sed cgo pano eam ἃ meipuo. Potesta-
tem babeo ponendi cam : el potestatem habeo
iterum sumendi eam *. » Quis habet potestatem
vite ei mortis preter solum Deum? Et iterum :
« Ego et Pater unum sumus *. » flomo nunquam
dixerit : Ego et Deus unu: sumus ; neque : Fgo
ct angelus unum sumus. Neque angelus dixerit :
Ego et Deus unum sumus ; vel etiam : Ego et homo
unum sumus. In primis autem creatura nunquam
dixerit : Ego et Opifex anum sumus. Forte enim
in creatis dixerit bomo : Eso et angelus ucum su-
mus : eo nempe quod creati sunt ; eo quod. servi.
Αι ereatura nullatenus unum fuerit cum Creatore.
Post pauca vero, seipsum comparans cum filiis
adoptione, non natura divinitatem consecutis, ait :
« Nonne scriptim est in lege vestra : Quia ege dixi ;

eb φύσει θεοκοιουμένους, φησίν “ « Οὐχ ἔστιν ἐν τῷ C Dil estiv, et fllii Altissiii omnes? » si illos dizit

νόμῳ ὑμῶν γεγραμμένον, Ἐγὼ εἶπα’ Θεοῖ ἐστε, xai
υἱοῖ ὙφΦίστου πάντες ; el ἐχείνους εἶπε θεοὺς, πρὸς
οὃς ὁ λόγο; ἐγένετο τοῦ Θεοῦ, χαὶ οὐ δύναται λυθῇ-
vas ἢ Γραφὴ ὃν ὁ Πατὴρ ἡγίασε xai ἀπέστειλεν εἰς
«ὃν χόσμον͵ ὑμεῖς λέγετε, ὅτε Βλασφημεῖς, ὅτι εἶπον,
Y Θεοῦ εἶμι ; » Καὶ δεικνὺς [xat] ὅτι ἐστὶ χαὶ Πα-
τρὶ ὁμοούσιος, ἐκ τῆς τῶν ἔργων ὁμοιότητος, φησίν"
« El οὗ κοιῶ τὰ ἔργα τοῦ πέμψαντός us, μὴ πι-
στεύετέ μοι" εἰ δὲ ποιῶ, χἂν ἐμοὶ [ph] πιστεύητε, τοῖς
ἔργοις μου πιστεύετε" ἵνα γνῶτε, xal πιστεύσητε,
καὶ ἐπιγινώσχητε, ὅτι ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοὶ, χἀγὼ ἐν τῷ
Πατρί. » Ὡς xai ἀνώτερόν φησιν" « Ὥσπερ γὰρ ὁ
Ἠατὴρ ἐγείρει τοὺς νεχροὺς χαὶ ζωοπηιεῖ, οὕτω xat
ὁ Υἱὸς, οὖς θέλει ζωοποιεῖ, » ἐπήγαγε * « Διότι Υἱὸς
ἀνθρώπου ἐστέ’ μὴ θαυμάζετε τοῦτο ὅτι ἔρχεται
ὥρα xol vuv ἐστιν, ὅτε οἱ νεκροὶ ἀχούσονται τῆς
quc; τοῦ Θεοῦ, xal οἱ ἀχούσαντες ζήσονται, » El-
«ὧν, € Ὥσπερ ὁ Πατὴρ ἐγείρει τοὺς νεχροὺς, καὶ
ζωοπκοιεῖ, » ἐπήγαγε" « Οὕτω χαὶ ὁ Υἱὸς οὖς θέλει
(werten, » δειχνὺς ὅτι αὐτεξουσίω; χαὶ φύσει ἐστὶ
ζωοκοιὸς ὁ Υἱὸς, ὡς χαὶ ὃ Πατὴρ, καὶ οὐ χάριτι,
Kies ἐπάγει Ὅτι ojto; ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ φύσει
ζωοποιὸς, « Υἱὸς ἀνθρώπου ἐστίν. » Οὐχ εἶπε, Υἱὸς
ἀνθρώπου λέγεται, ἀλλ᾽ ἔσειε, Καὶ μὴ θαυμάζετε
τοῦτο, φησὶν, ὅτι Υἱὸς ἀνθρώπου ζωοκοιεῖ. Οὗτο; γὰρ
4 Te τοῦ ἀνθρώκου, Υἱός ἔστι τοῦ Θεοῦ, οὐκ àvé-

! jesn. vit, ὅδ. * ibid. 51. * ipid. 65.
δᾶ, *jesm. v,St. "ibid. 25. '* ibid. 21

deos ad quos sermo Dei factus est, et non potest
solvi Scriptura : quem Pater sanctificavit, οἱ wisit
in mundum, vos dicitis : quia blasphemas : quia
dixi, Filing Dei sum *; » seque Patri etjam consob-
siantialem , ex operum siuilitudine prebans, ait :
« Si non facio opera ejus qui me misit, nolite mibi
credere : 8i autem facio, etsi mibi non vultis ere-
dere, operibus meis credite : ut cognoscatis et cre-
datis, quia Pater in me, et ego in Patre". » Quod
etiam superius ait : « Sicut enim Pater suscitat mor-
(uos et vivificat, sic et Fillus, quos vult, vivificat : »
subjunxitque, « quia Filius hominis est *. Nolite
mirari hec, quia venit hora et nunc est, quando
mortui audient vocem Filii Dei; et qui audierint

D vivent *. » Ubi dixit, « Sicut Pater suscitat mor-

tuos et vivificat, » adjecit : « Sic et Filius, quos
vult, vivificat '*. » Quo significet babero Filium
ul vivifieet, quemadinodum ct Pater hoc habet,
libera voluntate, ac natura, non gratia. Deinde
subdit, Quia, hic Dei Filius, qui ex natura sua
vivificat, « Filius hominis cst. « Non ait, dicitur Fi-
lius hominis, sed, est. Nolite vero, inquit, mi-
rari hoc, quod Filius bominis vivificet : hic enim
Filius hominis, Dei Filius est : non Bomine te-
nus et gratia, scd. natura. Nam Filius natura vi-
vificat, sicut Pater natura vivificus et Deus est. δὲ

[d

*]oeas. x, 17, 18. " ibides50. ibid. 34, 55. * ibid. 5T,

919

S. JOANNIS DAMASCENI

429

iterum ad Mactliam : « Ego sum resurrectio et vita: Α μάτι, οὐδὲ χάριτι, ἀλλὰ φύσει. Ἐπειδὴ ὁ Υἱὸς φύ-

qui credit in me, ctiamsi mortuus fuerit, vivet *!. »
Et rursum : « Qui videt me, videt et Patrem. Non
credis 569 quia ego in Patre, et Pater in. me
est !*? » Et rursum : « Hac est vita eterna ut €o-
gnoscant te solum Deum verum, et quem misisti,
Jesum Christum !'*, » Cum dixisset Philippus :
« Ostende nobis Patrem οἱ sufficit nobis !*: » vi-
dens Dominus fleri non posse, ut Deus corporeis
eculis videatur : aliunde vero cognitionem ipsius,
Patris esse cognitionem , ut qui unius cum ipso
substantiae est : quorum enim essentia una cst,
eorum una eademque notitia est : quasi tantillum
increpans ait : « Tanto tempore vobiscum sum, et

G&t ζωαποιεῖ, ὥσπερ ὁ Πατὴρ φύσει ζωοποιὸς καὶ
Θεός. Kol πάλιν πρὸς τὴν Μάρθαν" « Ἐγώ εἰμι d
ἀνάστασις καὶ f) ζωή. Ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, xdv ἀπο.
θάνῃ, ζήσεται.» Καὶ πάλιν" « Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε
τὸν Πατέρα. Οὐ πιστεύεις ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, καὶ
ὁ Πατὴρ tv ἐμοΐ ; » Καὶ πάλιν" « Αὕτη ἐστὶν ἡ αἰώ-
νιος ζωὴ, ἵνα γινώσχωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν,
xai ὃν ἀπέστειλας Ἰπσοῦν, » Τοῦ Φιλίππου εἰπόντος"
« Δεῖξον ἡμῖν τὸν Πατέρα, χαὶ ἀρχεῖ ἡμῖν, » εἰδὼς
ὁ Κύριος, ὡς ἀμήχανον σωματιχοῖς ὀφθαλμοῖς ὁρᾷν
Θεὸν, αὖθίς τε ὡς ἢ αὐτοῦ ἐπίγνωσις, ταῦ. Πατρός
ἐστιν ἐπίγνωσις ὡς ὁμοουσίου (τῶν γὰρ ὁμοουσίων
μία καὶ ἡ αὑτῇ ἡ γνῶσις), ἐπιπληχτιχώτερόν φῆσε

DOR cognovisti nre, Philippe "5. » Equidem eum p πρὸς αὗτόν " « Τυσοῦτον χρόνον ἔχω μεθ᾽ ὑμῶν, xal.

homincm noverat. At ideo increpatur, quod fide ac
mentis oculis ut Dcum non cognovisset, Nam si
novissel ipsum Dcum, cognovisset utique et Patrem,
Non cnim qui eum duntaxat hominem nevit, ig
statim et Patrem agnovit. Non enim Pater homo
est. Hec porro cognitio, nosse nimirum Dcum
Patrem, et ipsum Jesum Christum, est vita æter-
n3. Sic sane lioc nescire æterna mors est. Tho-
mas quoque eum, qui palpabatur, Dominum dixit
δὲ Deum '*. Εἰ ipse quidem reprebenditur, ut qui
mom credidisset, priusquam videret : beati vero
dicuntur, qui eam non viderint, eredunt, Porre
apostolus l'aulus : « Quando judieabit Deus mun-

dum secundum Evangelium per Jesum Christum : -
qui est super omnia Deus benedictus in s:eula !**,» C στολος " « Ὃτε xptvel ὁ Θεὸς τὸν χόσμον χατὰ τὰ

Et in Epistola ad Ephesios : « Ubi venit plenitudo
temporis, misit Deus Filium suum, factum ex
muliere, factum sub lege '*. » Et in Epistola ad
Hebrees : « Unde, (fratres sancti, vocationis
eolestis participes, considerate Apostolum εἰ

Pontificem confessionis nostre Jesum : qui lide- ὁ

lis est ei,. qui fecit. illum : sicut et. Moyses in
omni domo ejus. Amplioris enim gloric iste pre
Moyse dignus est habitus, quanto ampliorem ho-
. norem habet Dominus, qui fabricavit illam. Omnis
namque domus fabricatur ab aliquo : qui autem
omnia creavit Deus est. Et Moyses quidem fidelis
erat in tota domo cjus tanquam famulus, in testi-
monium corum qux dicenda erant : Christus vero
tanquam filius in doino sua : αὐ domus sumug
uos "ἢ, » ut dicendo, factum essc Jesum tanquam
hominem, eumque cum Moyse comparando am-
pliori prz illo gloria dignum habitum subjunxit ;

quin ea tali tantaque, quanta opifex opificium 'eu-
perat, ac filius scrvum. Ut Moyses quidem Dceifer
servus fucrit; Christus vero, Deus ac Dominus in
domo propria : cujus domua sumus nos : « Nam
sumus templum Dei : et Spiritus Dei babitat in
gobis **. » Jesus ergo Deus est : Deus, inquam, na-
turi conditor. Non enim, qui graliæ participatione
Dei similes sunt, ii eliam rerum sunt conditores.

*! Joan, xi, 35. !* joan. xiv, 9, 10.
3! Rom. u, ἰδ. ΙΣ, 3. ** Galat. iv, 4.

D

5 jean, xvii, 3. '* Joan, xiv, 8. !* ibid. 9.
'* Hebr. in, 4-6.

οὐκ ἔγνωχάς με, Φίλιππε ; » "ἔγνω γὰρ αὐτὸν. ἄν-
θρωπὸν * ἀλλ᾽ ἐπιπλήττεται, ὡς μὴ Θεὸν αὐτὸν
πίστει καὶ διανοίας ἐπεγνωχότα ὄμμασιν. Ἐξ γὰρ
ἐπεγνώχει αὐτὸν Θεὸν, ἐπεγνώχει ἂν xal τὸν Πατέρσ "
οὗ γὰρ à ἄνθρωπον αὐτὸν ἐπιγνοὺς μόνον, ἤδη καὶ
τὸν Πατέρα ἔγνω, ἀλλ᾽ ὁ ἑωραχὼς αὐτὸν, θεὸν δη-
λαδὴ, ἐπέγνω καὶ τὸν Πατέρα "- οὐ γὰρ ἄνθρωπος. ἃ
Πατήρ᾽ αὕτη δὲ ἢ γνῶσις, τὸ γινώσχειν δηλαδὲ; Θεὸν
τὸν Πατέρα, καὶ αὐτὸν τὰν Ἑησοῦν Χριστὸν, ζωὴ
αἱἰώνιός ἐστι, ΚΚαὶ μέντοι τὸ μὴ εἰδέναι τοῦτο, θάνα-
τος αἰώνιος. Καὶ ὁ Θωμᾶς τὸν ψηλαφώμενον ἔφη
Βύριον καὶ Θεόν" χαὺὶ ἐγχαλεῖται μὲν αὐτὸς, ὡς μὰ
πρὸ τοῦ μὴ ἑωραχέναι πιστεύαας " μαχαρίζονται δὲ
οἱ μὴ ἐωραχότες καὶ πιστεύσαντες. I1a0)0; δὲ ὁ ἀπό-.

Εὐαγγέλιον διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅς ἐστιν ἐπὶ πάντων
Θεὸς εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας. » Καὶ ἐν τῇ πρὸς
Ἐφεσίαωυς. € τε ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου,
ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν Υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ
γυναιχὸς, γενόμενον ἐπὶ νόμον. » Καὶ ἐν τῇ τρὸς
Ἑδραίους" « Ὅθεν, ἀδε)φοὶ ἅγιοι, χλήσεως ἐπουρα-
νίου μέτοχοι, x&tavofcatt τὸν ᾿Απόστολον xal "Apyt-
epéa τῆς ὁμολογίας ἡμῶν "Iquouv, πιστὸν ὄντα τῷ
ποιήσαντι αὐτὸν, ὡς χαὶ Μωσῆς ἐν ὅλῳ τῷ οἴχῳ
αὑτοῦ. Πλείονος γὰρ δόξης οὗτος παρὰ Μωσῆν ἐξίω-
ται, χαθόδον πλείονα τιμὴν ἔχει τοῦ οἴχου, ὁ xaza-
σχευάσας αὑτόν " πᾶς γὰρ οἶχος χατασχευάζεται ὑπά
τινος" ὁ δὲ τὰ τάντα χατασχευάσας, Θεός. Καὶ
Μωσῆς μὲν πιστὸς ἐν ὅλῳ τῷ οἴχῳ αὐτοῦ, ὡς θερά-
Ttov εἰς μαρτύριον τῶν λαληθησομένων, Χρεστὸς δὲ
ὡς Υἱὸς ἐπὶ τὸν οἶχον αὐτοῦ " οὗ οἶχός ἐσμεν ἡμεῖς.ν
"Opa. ὡς εἰπὼν τὸν Ἰησοῦν πεποιημένον ὡς ἄνθρω-
πον, xal τῷ Mucf παραδαλὼν, πλείονος δόξης παρὰ
Μωσῆν ἠξιῶσθαί φησι’ χαὶ τοσοῦτον, ὅσον ὁ Δη-
αἰουργὸς τοῦ δημιουργήματος, xo Υἱὸς δούλου. Ὁ
μὲν γὰρ Μωσῆς θεράπων θεοφόρα;, ὁ δὲ Χριστὸς,
Θεὸς καὶ Δεσπότης ἕνοιχος * οὗ οἶχός ἐσμεν ἡμεῖς.
« Ναὸς γὰρ Θεοῦ ἐσμεν" χαὶ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ
kvovxel ἐν ἡμῖν. » Θεὸς ἄρα ὁ Ἰησοῦς" καὶ ποιητὴς
φύσει Θεός " οὐ γὰρ ol χάριτι xat βετοχῇ θεοειδεῖς,
χαὶ δημιουργοί.

'* Joan. xx, 18.
᾿ 9 | Cor, qn, 16,

ADVERSUS NESTORIANOS.

P. Ταῦτα πάντα περὶ τοῦ bx ΔΙαρίας τεχθέντος Α 453". Vaiversa hæe de illo qui natns cx Maria et

καὶ σταυρωθέντος λεχθέντα, οὐχ ἀριδήλως Θεὸν αὖ-
«ὃν χαὶ ἄνθρωπον τοῖς γε νοῦν ἔχουσιν ἐμφαντιχώ-
«ατὰ δηλοῖ; ἀλλὰ τὸ σχότος τῆς χενῆῇς δόξης, οἷα
λήμη τοῖς νοεροῖς τῶν αἱρετιζόντων ὀφθαλμοῖς ἐπὶ»
χεῖται, μὴ àv διαυγάζε θαι αὐτοῖς τὸν φωτισμὸν τοῦ
ESayyeMou. Οὐ γὰρ δύνασθε πιστεύειν δόξαν παρὰ
ἀνθρώπων λαμδάνοντες, χαὶ τὴν δόξαν τὴν παρὰ τοῦ
μόνου Θεοῦ μὴ ζητοῦντες“ ἡμεῖς δὲ οἷς ἐδόθη διὰ Θεοῦ,
φυγοῦσι τὴν δεισιδαίμονα πλάνην, χαὶ μετὰ Θεοῦ γενέ-
σθαι, οὕτω νοῶμεν, οὕτω φρονῶμεν, xa οὕτω χηρύτ-
*wpiey * ἕνα Θεὸν τὸν Πατέρα, ἕνα Θεὸν τὸν Υἱὸν,
ἕνα Θεὸν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἕνα Θεὸν. τὰ τρίχα σὺν
ἀλλήλοις νοούμενα, Θεὸν ἔχαστον χαθ᾽ ἑαυτὸ, ἕνα
Θοὺν τὰ «pla * τὸ μὲν, διὰ τὴν μοναρχίαν, τὸ 6b,

διὰ τὰς ἰδιότητας. Μία γὰρ φύαις ἐν τρισὶ ταῖς D

ὑποστάσεσι, xal πρὸς ἕν τὰ ἐξ αὐτοῦ τὴν ἀναφορὰν
ἔχει. Διὸ εἷς Θεὸς, τὰ τρία, τελεία δὲ ἢ φύσις, ἤτοι
ἡ θεότης, ἐν ἐχάστῃ τῶν ὑποστάσεων * διὸ xal Exa-
στον χαθ' ἑαυτὸ τέλειο; Θεός. Ἐς Θεὸς τὰ τρία"
Θεὸ; γὰρ χαὶ ὁ Λόγος αὐτοῦ, χαὶ τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ,
εἷς Θεός " ἐπεὶ χαὶ ἄνθρωπος χαὶ ὁ λόγος αὐτοῦ,
καὶ τὸ πνεῦμα αὐτοῦ, οὐ τρεῖς ἄνθρωποι, ἀλλ᾽ εἷς.
Θεὸς τέλειος ἕκαστον" οὗ γὰρ δυνάμεις ἀνυπόστα-
τοι, οὐδ᾽ εἰς ἀέρα χεόμεναι, ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, xal
τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ τὸ ἅγιον, ἀλλ᾽ ἔχαστον ἑνυπόστα-
τόν τε καὶ τέλειον" ἵνα μὴ σύνθετος εἴη Θεὸς, ἐξ
ἀτελῶν συγχείμενος τέλειος “ ἀλλ᾽ εἷς τέλειος ἐν
«τρισὶ τελείοι;, ὑπερτελὴς χαὶ προτέλειος.

crueifitue: àst pronuntiata sunt : nonnc perspicue .
admodum ilia ui ihtelligentia præditi sunt, Deum
homincm palam facient? at non sinit inanis glorise
effusa caligo, ceu lema hereticorum mentis insi-
dens oculis, ut. illis felgeat illum?natió. Evangelii.
Non enim possunt eredere qui gloríam "a5 homi-
nibus querunt, eamque qua a solo Deo est; ΕΝ
ᾳυξίυηι **. Nos autem, quibus a Deo concessum -
est, vut abjecto superstitionis errore, Deo adhz.
reamus, sic intelligzinns, sic sapiamwus, sieque
predicemus : unum Deum Patrem : unum. Deum
Filium : unum Deum Spiritum sanctum. 570
Tria hæe siinul invicem intellecta, unum Deum:
unumquedque sccundum se Deum ; unum quidem
propter unuta principatum, tria vero propter
proprietates ; una quippe natura in tribus hypo-
stasibus est, atque ad unum referuntur, que ab
uno íllo sant. Ac propterea, unus Deus, tria sunt.
Perfecta porro in singulis personis natura seu dci-
tas consistit; atque ideo quzlibel secundum 86
perfectus est Deus : Deus unus, tria. Deus quippe,
ejusque Verbum, et Spiritus ejus, unus Deus est.
Nam et homo et ejus verbum et spiritus ejus non
tres homines, sed unus homo. Unumquodque per-
fectus Deus; non enim Dei Verbum, ejusque Spi-
ritus sanctus, viriutea sunt sine substantia, aut
in aerem eífusz ; sed singulum quodque subsistens
atque perfectum est : ne scilicet. Deus ex imper-

feetis perfectus per compositionem constiterit : quin potius perfecius unus in tribes perfectus,

omni perfectione sublimior et anterior.

gY'. Πιστεύομεν δὲ καὶ ἀνενδυάστως χηρύττομεν, 45. Credimus itaque, ac fide non dubia pradi-

αὑτὸν τὸν ix Πατρὸς πρὸ αἰώνων γεννηθέντα, μόνον
Υἱὸν καὶ Λόγον τὸν ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ, τὸν φύσει
Υἱὸν, τὸν δι’ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο, ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν
χρόνων εὐδοχίᾳ τοῦ Πατρὺς συνειλῆφθαι ἐν τῇ παν-
ἀχράντιν χαὶ παναμώμῳ μήτρῃ τῆς ἁγίας Παρ-
θένου, οἱονεὶ θεῖον σπόρον, xaX σεσαρχῶσθαι ἀσπό-
Qu, ἀτρέπτως καὶ ἀμεταδλήτω:" ἦτοι ἐν ἑαυτῷ
ὑποστήσασθαι σάρχα ἐψυχωμένην ψυχῇ λογιχῇ τε xol
votpd , χαὶ γεγενῆσθαι τέλειον ἄνθρωπον, μετὰ τοῦ
μεῖναι ὅπερ fjv, τέλειος Θεός. Οὐχ ἄνθρωπον συν-
ἔλαδεν ἡ ἁγία ἸΙαρθενος, ἀλλὰ φύσει Θεὸν, τὸν προ-
αἰώνιον Υἱὸν xai Λόγον τοῦ Θεοῦ ἐξ αὑτῆς σαρχω-
᾿ϑησόμενον. Ἐφ᾽ ἑχάστης γὰρ τῶν γυναιχῶν, σύλληψις
γίνεται σπορᾶς ἐξ ἀνδρὸ; χαταθδαλλομένης, καὶ τῆς

ἀνδρὸς σπορᾶ; ἔστιν ἡ σύλληψις * xai ἡ σπορά ἐστιν D

ἡ ὑπόστασις, ἅμα τῇ συλλήψει χορηγούσης τῆς
τυναιχὸς τὰ οἰχεῖα αἵματα, χαὶ συναφείας γινομέ-
4e, xal ἐν τοῦ ἀνδρὸς σπορᾷ ὑφισταμένης τῶν
αἱμάτων, xai αὐτῆς τῆς σπορᾶς γινομένης αὐτοῖς
ὑποστάσεως, ἑαυτῇ τε καὶ τοῖς γυναιχείοις αἴμααι
τῆς σπορᾶς γινομένης. Ἐπὶ δὲ τῆς ἁγίας Παρθένου
οὖχ οὕτως " oí yàp ἐχ σπορᾶ; ἀνδρὸς ἡ σύλληψις,
Kk μετὰ τὴν συγχατάθεσιν τῆς ἁγία: Παρθέ-
we, ÜUveuua ἅγιον ἐπεισῆλθεν ἐπ᾽ αὐτὴν, χατὰ
t» τοῦ ἹΚυρίου λόγων ὃν εἶπεν ὁ ὄγγελος, καθαῖρον

Ἢ gan. xi, 45.

camus, eumdem ipsum qui ex Patre ante. szecula
genitus est, solum Filium ac Verbum, consubstan-
tialem Patri, natura Filium ; per quem omnia facta
sunt, ultimis temporibus ex beneplacito Patris, in
Virginis sanciæ illibato atque castissimo utero,
ceu divinum semen, conceptum, et sine semine,
sine mutatione, sive conversione incarnatum esse,
sive carnem anima rationali ei intelligente ani-
matam sustentando , factum esse hominem per-
fectum; sic tamen ut quod erat, perfectus Deus
perseveraret. Non enim Virgo sancta bominem
concepit; sed Deum natura, sempiternum illum
Filium Dei Verbum, ex sc incarnatum. In unaqua-
que enim muliere conceptio fit ex seminc sato ex
viro ; adeoque conceptio seminis virilis est, ac -
semen hypostasis, praberte muliere simul eum
conceptu suos sanguines ín coitu, exsistuntque
per se ipsi sanguines in semine viri sato,. quod
quidem sanguinibus ipsis hypostasis fit, semenque
adeo, tum sibi ipsi, tim sanguinibus est comma-
nis hypostasis. Non sic autem in sancta Virgine ;
quippe que ex viri scmine non concepit, sed ubi
consensum prbuit, Spiritus sanctus sccundum
Domini sermonem, quem nuntiarerat angelus, in
cam venit, purgans ipsam, vimque praebens, qua

223

S. JOANNIS DAMASCENI

224

Verbi Deitatem excipere posset. Atque ἰωδο ei Α αὐτὴν, xal δύναμιν δεχτιχὴν τῆς τοῦ Λόγου δεότη-

obumbravit subsistens Dei Altissimi sbpicritid -et
virtus, Dei Filius, ille Patri consabstmtjliy ; sibi-
que ex sacris ejus mupdiésitnisque sanguinibus
carnem compegjt amhha-fa(ibnali el intelligente
animatam, ipse actif ejus hypostasis ; atque ita
cum Üeus 'fpse: Tatura ex Patre esset, facius est

. ."naljra? Homo ex matre, idem ipse hoc et illud :

:Deus vere perfecius, δἱ citra mendacium homo
matura perfectus, hypostasis una in duabus indi-
vise naturis. Non enim hominem confitemur dei-
tate donatum, sed Deum jucarnatum, et facium
hominem. « Et Verbum caro factum est *' : » to-
tum Deom, et totum hominem cum divinissima
ipsius deitate, ac Verbi Dei naturam unam incar-
natam docemas. Duas quoque ejus qui natara Dei
Filius ac Deus est nativitates noviímus et ennuntia-
mus; alicram ex Patre ante secula sine 571
corpore et causa : alteram novissimis temporibus
propter nostram salutem, ex sancta Virgine, cor-
poream et temporalem. Quamobrem Virginem
&anctam, Deiparam predicamus ; velut quz: Deum
corpore et veritate ex se incarnatum genuerit. Cæ-
terum Christiparam eam scimus ; Christum enim
genuit. AL quia justo Dei judicio immissus pesti-
lentissimusque Nestorius ea. voce ad nominis Dei-
pere exstinctionem est abusus, non. Christiparam,
sed a meliori Deiperam ipsam nominamus. Sant
quidem et ali prophetarum regmmque matres,

toe παρέχον, καὶ τότε ἐπεσχίασε ἐπ᾽ αὐτὴν ἡ τοῦ
Θεοῦ τοῦ ὙΨίστου ἑνυπόγτατος σοφία xal δύναμις,
ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὃ τῷ Πατρὶ ὁμοούσιος, χαὶ συν-
ἔπηξε ἑαυτῷ ix τῶν ἁγίων xal χαθαρωτάτων αὐτῆς
αἱμάτων, σάρχα ἐψυχωμένην ψυχῇ λογιχῇ τε καὶ
vospd, αὐτὸς γεγονὼς αὑτῆς ὑπόστασις. Οὕτω «t
Θεὸς ὑπάρχων, ix Πατρὸς φύσει, xal γέγονε φύσεε
ἄνθρωπος ἐχ μητρός. "ἔστι δὲ ὁ αὐτὸς τοῦτο χἀχεῖνο,
Θεὸς τέλειος ἀληθῶς, καὶ φύσει τέλειος ἄνθρωπος
ἀψευδῶς, μία ὁπόστασις ἐν δυσὶν ἀδιαιρέτως ταῖς
φύστειν, θὐ γὰρ ἄνθρωπον ἀποθεωθέντα ὁμολογοῦμεν,
ἀλλὰ Θεὸν σεσαρχωμένον xal ἐνανθρωπήσαντα. « Ὁ
Λόγος σὰρξ ἐγένετο. ν Καὶ ὅλον Θεὸν, καὶ ὅλον
ἄνθρωπον, μετὰ τῆς ὑπερθέου αὐτοῦ θεότητος.
xai μίσν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρχωμένην δογ-
μετίζομεν. Καὶ δύο τοῦ φύσει ΥἹοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ
θεοῦ τὰς γεννήσεις γινώσχομέν τε xal χαταγγέλλο-
μεν" μίαν τὴν ix Πατρὸς προαιώνιον ἀσωμάτως xal
ἀναιτίως (2) * xa μίαν τὴν ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν χρὅ-
νων διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ix τῆς ἁγίας Hep-
θένου σαρχωθέντος xat ἐνανθρωπήϑαντος, σωματι-
χήν τε xai χρονιχῆν. Διὸ xal Θεοτόχον τὴν ἁγίαν
Παρθένον χηρύττομεν, ὡς Θεὸν Κύριον καὶ ἀληθῶς
ἐξ αὐτῆς σαρχωθέντα γεννήσασαν. Χριστοτόχον δὲ
αὐτὴν ἴσμεν" Χριστὸν γὰρ ἐγέννησε. ᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ
ἐπ᾿ ἀναιρέσει τῆς Θεοτόχου φωνῆς. ὁ θεήλατος Νε-
στύριος ταύτῃ κατεχρήσατο, οὐ Χριστοτόκον,, ἀλλ᾽
kx τοῦ κρείττονος αὐτὴν Θεοτόχον (5) xotevopá-

Christiparze : Deipara vero nulla, nisi sancta Ma- c ζομεν. Χριστοτόχοι γὰρ καὶ ἄλλαι τῶν προφητῶν

ria. Duas porro Christi qui unius Dci Filius est,
naturas scimus : duasque nature voluntates et
operationes. Operatur enim el vult in unaquaque
forma quod velle proprium habuit, cum alterius
communione. Quamobrem post incarnationem Dei
Filii, nen quaternitatem, sed Trinitatem religiosc
colimus; unum Potrem, unum Del Virginisque
Filium, unum denique Spiritum sanctum, in secula
szeculorum,

*? Joan. 1, 14.

xai βασιλέων μητέρες, μόνη δὲ Θεοτόχος, ἡ ἁγία
Θεοτόχος Μαριάμ * δύο δὲ τὰς 1 φύσεις τοῦ Χριστοῦ
τοῦ ἑνὸς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἴσμεν " xal δύο τὰ: φυσικὰς
ϑελήσεις τε xal ἐνεργείας. Ἐνεργεῖ γὰρ ἐν ἑχατέρῇ
μορφῇ, χαὶ θέλεε, τοῦθ᾽ ὅπερ θέλειν ἴδον ἔσχηχεν
μετὰ τῆς θατέρου χοινωνίας " καὶ Τριάδι, xa! μετὰ
τὴν ἐνανθρώπησιν τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, λατρεύομεν,
ἑνὶ Πατρὶ, ἐνὶ Υἱῷ τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς Παρϑένου, τῷ
αὐτῷ Θεῷ καὶ ἀνθρώπῳ, καὶ ἑνὶ ἀγΐῳ Πνεύμανι,
εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμὴν,

YARUE LECTIONES.

3 in Regio cod. 2128, ad capat ἢ lib. μι De erthodoxa, h uscuti. um exbi-
bet: ln quo legitur Παρθένος Μαρία γνωρίζετας, χαὶ δύο τὰν i ῬΉΜῊΝ Prapseatum wobis
NOT £K.

(3) Kal ἀγαιείως * Sine cansa. [ Sic plane prin-
cipimm distinxit a eausa, ut Latini Patres, inquit

Turrianus. Causam itaque intellexit. eficiente p emnibus jam obvia sunt. Sed invat ἢ

sive creantem, ἃ qua dicitur Deus γὙενεσιουργός.]
Nequaquam : sed significat Damascenus Pilium a
, Patre produci nullam ob caessam fimalem : cum
tamen in tempore assumpta carne natus sit propter
hominum salutem. Ubi Nazianzenum imitatur
qui orat. 35, docet Verbum fuisse ἐν ἀρχῇ &vat-
vlog; , in principio nulla causa. e enim Di
cansa sit ? τίς γὰρ αἰτία Θεοῦ ; ἀλλ᾽ ὕστερον γέ-
τονε δι᾿ αἰτίαν" dj δὲ fv, τὸ ai σωθῆναι τὸν 06pt-
στὴν. Posthac autem. fuit. propter causam ; ul. tu
contumeliosus salvus esses. Filium csse propter
Patrem, auctor dixit, cap. 8 lib. De fide ; hoc est
ad Patrem tanquam ad sui principalem referri,
cum quo intime conjungitur.
(9) Θεοτόκον * Dei Gcuitriceim. Vocem hanc diu

ante Nestorii. tempora usitatam fuisse, ccrtum δὲ
ex testimoniis Patrum quarti ac tertii sseculi, quse
lc addere
testimonium aliud Alexandri Hierapolitani , qui
tauelsi Nestorio addictissimus semper fuit, ia epi-
stola ad Theodorcetum qua Latine exstat, cap. 91
Synodici Irenzi, camdem vocem Catholicam esse
pronuntiat his verbis : Et insuper novi quod pre-
sueditata a multo tempore nunc veuerit ad. affectum
proditio Catholica vocis. Et quidem in (estirttatibns
( teu festivis Orationibus, ἑορταστικαῖς ) site pre-
coniis atque doctrinis incircumspecte Dei Genitrix,
sive Deum inniza, ab orthodoxis tantwnmodo sine
adjectione diceretur , vel Deicide Judei, vel quia
Verbum incrassatum cst, et quecunque. sunt talia,
quc magis inauspecte dicia ab orthodoxis inwe-
nimus.

PRAGMENTA.

FRAGMENTA.

In codice Sancti-Hilarii ad calcem dissertationis Joannís nostri Damasceni de duabus volua-
tatibus, quie. postrema est operum hujus sencti Doctoris, que ineo tontinentur, babetur
excerptum quod modo sequitur, perindeque ac cetera eidem auctori attribuitur. Ceterum.
nonnihil inversum in titulo videtur librariorum errore, atque hoc modo legendum arbitror :
El δύο φύσεις ὁ ἄνθρωπος, ἀνάγχη ἐπὶ Χριστοῦ, Θεοῦ xal ἀνθρώπον τρεῖς φύσεις xal τοταύτας λέγειν Evep-
γείας, ὡς ὁ Σεύηρος ἔφασχεν᾽ Si due nature homo est, necesse est ut in Christo, qui Deus simul
εἰ homo est, dicamus tres naluras, et (res operationes, «ti Severus disputabat. Enim vero
lib. πὶ De fide orth. cap. 16, similis iste titulus legitur, Πρὸς τοὺς λέγοντας, El ἐχ δύο φύσεων
καὶ ἐνεργειῶν 6 ἄνθρωπο;, ἀνάγχη ἐπὶ Χριστοῦ τρεῖς φύσεις xol τοσαύτας λέγειν ἐνεργείας,
Adversus eos qui dicunt ; Si duabus naturis et. operationibus homo constat, necesse est «ut
dicamus in Chrisio tres naturas, tres operationes. Nimirum cum Ecclesie Patres, exponendo
tidem de duplicis nature in Christo unitione, exemplum adhibuissent hominis, qui ex
corpore et anima componitur, tanquam ex naturis duabus : hinc occasionem Severus cum
tuis Monophysitis sumpsit objiciendi, ex hac doctrina consequi, tres esse dicendas naturas
in Christo, puta corpus, animam et deitatem. Id auctor refutat in isto fragmento, quod
antehac editum fuita Combefisio t. 1 Auctar. Bibl. PP. Gresc. post. dissertationem De duabus
voluntatibus.

EInAYZIZ A RESPONSIO
Jérortac, « Εἰ δύο εἰ ΐ 4$ ad cos qui dicunt, « Si duæ naturæ
ἌΣ [Θεοῦ xal ἢ pasci epe ῥύσεις 572 κα —ææ ut ἐκ Christo naluras tres,
καὶ τοσαύτας Aérsw ἐνεργείας, » ὡς totidemque dicamus actiones, » πὶ objecit. Seve-
poc ὅξασκεν. rus.

Ὃ γὰρ ἄθλιος obto; Σεδῆρος ἁρπάσας τὸν θρόνον Miser enim ille Severus Antiochenam sedem
"Avttoytíaz, τὴν κατὰ Μάνην xal ᾿Απολινάριον xal — eum invasisset, Manetis, Apolliuaris εἰ Eutycbis
Εὐτυχέα ἐχδιχεῖν αἵρεσιν ἐπειρᾶτο, xuxiv, ὅση δό-. hæresim ulcisei nitebatur, Ecclesiarum pacem,
vea, τὴν τῶν Ἐχχλησιῶν εἰρήνην. ᾿Ἐξελασθεὶς quam maxime poterat, perturbans. Porro Antio-
δὲ τῆς ᾿Αὐτιοχέων ὡς στασιώδης, τῇ ᾿Αλεξανδρείς. chia pulsus tanquam seditionis reus, turbinis in-
λαΐίλατος δίχην ἐνέσχηψεν" Ev0a xal ἑτέρα: κατας star Alexandris ingruit, Ubi alia etiam adversus.
γίδος ἀνοιπνευσάσης τῷ λαῷ συνέχεε πάντα xai — populum assurgente procella, Julianus quidam
ἐθορύδησεν Ἰουλιανός τις χαλούμενος, "Aluxapvase — nomüne, Halicarnassi in Asia cpiscopus, Euty-
ουῦ τῆς ᾿λσίας ἐπίσχοπος, τῆς δὲ Εὐτυχιανῆς xaxo- chlanm heresis acerrímus defensor, omnia per-
δοξίας προστάτης εὐθυμότατος. Σεδήρου γὰρ μίαχν —miseuit et perturbavit, Cum enim Severus unam
φύσιν λέγοντος εἶναι Χριστὸν, xal «hv ἐν Χριστῷ |. naturam profiteretur, differentiam tamen in Chri-
&aeopkv δεχομένου, Ἰουλιανοῦ δὲ, μίαν plv κατὰ ^ sto. admitteret, Julianus vero, unam quoque,

Zsen-

Xi6pow φάσχοντος φύσιν, ἀναιροῦντος δὲ τὴν δια-
qepàv , αἴτνοι πάσης ταραχῇ: xoi ζάλης γεγόνασιν
οἱ ἀνόσιοι, « μὴ νοοῦντες, χατὰ τὸ δὴ λεγόμενον,
μὴτε ἃ λέγουσι μῆτε περὶ τίνων διαδεδαιοῦνται" 9
λαλδάνοντες εἰς παράδειγμα τῆς θεία; ἑἐνώδεως
τὸν ix Ψυχῆς χαὶ σώματος ἄνθρωπον, καί φασιν"
Οὐχοῦν tptl; ὁμολογεῖτε φύσεις. "AXÀ' ἴστωσαν οἱ
ἀμαθεῖς xal ἀπαίδευτοι, ὅτε δύο φύσεις ἡμεῖς λέγο-
μεν οὗ Θεοῦ zal σαρχὸς, οὔτε μὲν Θεοῦ xal ψυχῆς"
QXà Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου. Οὐδὲ γάρ ἔστι χυρίως
ἐνδρώϊονυ φύσις, fj τοῦ μέρους φύσις. Μέρη μὲν
τὰρ ἀνθρώπου Ψυχὴ xal σῶμα " μέρη δὲ τῶν μερῶν
εἰ κερὶ αὐτῶν διαιρέσεις xal ὑποδιαιρέσεις * xol
μέρῃ μὲν Χριστοῦ ἀσύγχυτα,, θεότης xal ἀνθρωπό-
fW. Voyh δὲ xai σῶμα, οὐ μέρη Χριστοῦ, ἀλλὰ
Mex τοῦ μέρους, Μέρη γὰρ τῶν μερῶν τοῦ ἀνθρώ-
99, ἐπὶ μὲν τῆ; ψυχῆς, οὐσία λογιχὴ xal ποιότης
ἑἐδώματο; ἔχουσα ἐν αὐτῇ νοῦν, xai αἴσθησιν, xol
λόγον" ὧν τὸ μὲν ἡγεμονιχὺν, τὸ δὲ θυμιχὸν, τὸ
ἃ ἐκιθυμ[ητ])]ικόν’ καὶ τούτων, τὸ μὲν ἐννοηματιχὸν
καὶ διανοητιχὸν, μνημονευτιχόν τε χαὶ βουλευτιχὸν,

* d Tim. 1, 7.

quemadmodum Severus, naturam diceret, sed
omnem differentiam sublatam vellet ; perturbatio-
nis omnis et tempestatis auctores ambo llli impii
exstiterunt, « non intelligentes, ut dicit Seriptura,
neque qum loquuntur, meque de quibus affir-
mant', » in divinz unitionis exemplum assu-
munt hominem ex anima et corpore consianten,
aiuntque ; Tres ergo naturas admittitis. At no-
verint imperid illi et indocti homines, duas nos
dicere naturas, non Dei et carnis, neque Dei et
anima; sed Dei ei hominis. Neque enim partis
natura hominis natura proprie fuerit. llominis
quippe paries sunt anima et corpua: partes vero
partium sunt divisiones et subdivisiones qua iu
eis flunt. Ac partes quidem Christi inconfusa:
remanent, nimirum Deitas et humanitas. Anima
antem et corpus non sunt Christi. partes, sed
partes partis. Etenim. partes partium sunt. bomi-
nis; in anima quidem, quz substantia ràtionalis
est, et incorperea qualitas, mente, εἰ sensu, el
ratione in seipsa przdita. Ex quibus alia rationis

22]
altera. Atque harum quidem alia concipiendi et
cogitandi virtus est , alia vis memoriæ οἱ consilii,
alia appetitus et attractionis, alia denique neces-
sarim defensionis, Pleraque alia ex his rursum
dividuutur. Nec vero hic inquiramus, num hzc
in anima sint tanquam partes, an lanquam po-
tenti. Ad hxc, in corpore divisio quoque locum
habet in partes similes et dissimiles; earnm-
que rursum jin caput, manus, et pedes: atque
jlla ipsa in ossa dividuntur, carneimque cet ner-
vos : hec vero in quatuor elementa; ac demum
ista, in materiam et formam. Quin et alia multa
edisserunt medici de facultatibus naturalibus, ex
quibus attrahendi aliam, aliam retinendi, alíam
immutandi , aliam excermendl vim sppellant.
Plura item de sensu et imaginatione, deque spiritu
auitmnali et organico per quod corpus conservatur
et continetur, qui alter prorsus est, ut aiunt, ab
illo qui rationalis est. Quemadmodum igitur, ad
isthziec omuia exbibenda satis est, ut hominis
carnem dicamus et corpus; sic hominem homi-
hisque naturam dicere sufficiat, ut cuncta signifi-
cemus el exlhibeamus, ex quibus ille constat, ct

mE | S. JOANNIS DAMASCENI |
imperium. habet, jrascens alia, et concupiscens A τὸ δὲ ὀρεχτιχόν τε καὶ ἑλκτικὸν, «6 δὲ ἀμνντιχὸν,

καὶ πολλὰ ἕτερα τούτοις ὑποδιαιροῦνται. ᾿Αφείσθω
δὲ τὰ. νῦν ζητεῖν, πότερον ὡς μέρη ταῦτά εἶσιν ἐν
Qoyf, ἣ ὡς δυνάμεις " ἐπὶ δὲ τοῦ σώματος πάλιν
διαίρεσις γίνεται εἰς ὁμοιομερῇ [ καὶ ἀνομοιομερῆ ]"
καὶ τούτων ἔτι εἷς χεφαλὴν xal χεῖρας xai $^
καὶ ταῦτα, εἰς ὀστέα xal cápxa xal νεῦρα" xaV c
ταῦτα εἰς τέσσαρα στοιχεῖα * xaX ταῦτα εἷς ὕλην xal.
εἶδος. Καὶ πολλὰ δὲ ἕτερα φιλοσοφοῦσι ἰατρῶν παῖ-
δὲς περὶ δυνάμεων φυσιχῶν * ὧν τὴν μὲν ἐλχτικὴν,
τὴν δὲ χαθελχτιχὴῆν, τὴν δὲ ἀλλοιωτιχὴν, τὴν δὲ
ἀποχριτιχὴν ὀνομάζουσι " πολλὰ δὲ καὶ περὶ αἰσϑή-
σεως xai φαντασίας, xal τοῦ συνέχοντος τὸ ζῶον
ζωτιχοῦ χαὶ ὀργανιχοῦ πνεύματος, ἑτέρου παρὰ τὸ
λογιχὸν, ὥς φάσιν, ὑπάρχοντος. Ὥσπερ τοίνυν ἀπό-

D χρη πρὸς τὸ παραστῆσαι ταῦτα πάντα διὰ τοῦ σάρχα

εἰπεῖν, ἣ expe ἀνθρώπου" χαὶ ἀπόχρη ἄνθρωπον,
1| φύσιν ἀνθρώπου εἰρηκότα, πάντα δηλῶσαί τε καὶ
παραστῆσαι τὰ ἐξ ὧν συνέστηχεν, ἐν οἷς χαὶ γνω-
ρίζεται. Οἱ ὃξ, οὐχ ἵνα αὐτὸν ἄνθρωπον τέλειον ἀπὸ-
φήνωσιν, ἀλλ᾽ ἵνα τὸν Κύριον συχοφαντήσωσι, καὶ
τῆς ἡμετέρας αὐτὸν ἀλλοτριώσωσι φύσεως, xa:
μὴ προσειληφότα τὴν ἀρχὴν τὸ ἡμέτερον, ἣ μὴ σῶον
φυλάξαντα, ὕπερ ἔσχε παρ᾽ ἡμῶν.

5738 in quibus agnoscitur. lli vero ista non proferunt, ut hominem perfectum ostendant; sed ut
nominum calumnientur, atque alienum faciant ab humana motura, ita ut vel » principio non as-
sumpserit id quod nostrum erat, vel non servaverit integrum quod ex nobis babuit.

Finem kabet liber sancti beati Joannis Mansur
— Damasceni, qui Pandecte nuncupatur.

C aq Lido εἴληςε ἡ βίδλος τοῦ ἁγίου xal

wudrrov tov Μαγνδὰρ * τοῦ Δαμασκηνοῦ ἡ Js
μένη [(Ἰάνδεχτος. ἐρασκηνοῦ ἡ ἄεγο-

In fine ejusdem codicis Sancti-Hilarii hec que subsequuntur fragmenta alia Joannis Dama-.
sceni reperti, quorum prius ejus etiam nomen pra[ert in cod. Reg. 3.38.

Joannis monachi presbyteri Damasceni cognomine
Mansur, de Theologia : Qua ratione imaginem Dei
homo referat.

Mominem ad imaginem et shnilitadinem Dei
ease, exinde manifestum est quod tria propria
sint animz ejus qua intellectu et rotione predita

"ludrrov μοναχοῦ πρεσδυτέρου Δαμασκηνοῦ
ἐπίκλην Μαγσοῦρ, περὶ θεολογίας " πῶς εἶχο-
ψίζι τὸ Θεῖον ἄνθρωπος.

Τὸ χατ' εἰκόνα xaX ὁμοίωσιν Θεοῦ εἶναι τὸν ἄνθρω-
πον, τοῦτο δηλοῖ, τὸ ἐν τρισὶν ἰδιώμασιν εἶναι τὴν
τούτον νοερὰν καὶ λογιχὴν ψυχήν" τουτέστι νοῦς xai

est, lioc est, mens, verbum seu ratio, et spiritus: Ὁ λόγο; xai πνεῦμα, οἷον ἐπὶ τῆς θείας οὐσίας, Πατὴρ

quemadmodum in divina natura sunt Pater et Fi-
lius et. Spiritus sanctus. Nam veluti Pater Pater
est, et non Filius; atque Filius Filius est, et non
Pater: Spiritus quoque sanctus, Spiritus est, et
non Filius, neque Pater:
iens est, et non. verbum : verbum, verbum est,

non meny; et spiritus, spiritus est, et non ver-

bum, aut mens. Quamobrem ea nec unitate cun-
funduntur, nec numero dividuntur. Tria siquidem

consimiliter mens,

xai Υἱὸς xai Πνεῦμα ἅγιον. Ὥσπερ γὰρ ὁ Πατὴρ,
Πατὴρ, xai οὐχ Υἱός" καὶ ὁ Υἱὸς, Υἱὸς, xai οὐ Πα-
τίρ᾽ καὶ τὸ Πνεῦμα, Πνεῦμα ἅγιον, χαὶ οὐχ Υἱὸς, ἣ
Πατήρ" τὸν αὑτὸν τρόπον, ὅ τε νοῦς, νοῦς καὶ οὐ λό-
γος" ὁ λόγος, λόγος xal οὐ πνεῦμα" καὶ τὸ πνεῦμα,
πνεῦμα xat οὐ λόγος, ἣ νοῦς, Ταῦτα οὖν οὔτε συγ-
χέεται τῇ ἑνότητι, οὔτε διαιρεῖται τῷ ἀριθμῷ" τὰ
γὰρ τρία ἕν, χαὶ τὸ ἕν εἰς «pla, ὁμοφυᾶ τε xal ὁμυού-
σια συνυπάρχοντα ἀλλήλων ἀεί. |

unum sunt, οἱ unum jn tria distinguitur, quæ naturie substantizque ejusdem sunt, simulque sem.

per exsistunt.

Ejusdem. Non tantum ex divina Scriptura Tri-
nitatis rationem docemur, quantum ex natura:
scrie οἱ ordine.

Ejusdem de theologia.

Quando de Deo sermo est, unus Deus celcbra-
tur οἱ adoratur in tribus lypostasibus, unaque
Deitas, una natura, una vis οἱ potentia, volun-
. Vas una ; tres persone et tres lhyposiascs, una-

* Emenda Μανσούρ.

Τοῦ αὑτοῦ. Οὗ τοσοῦτον Ex τῆς θείας Γραφῆς τὸν
κερὶ τῆ; Τριάδος διδασχόμεθα λόγον, ὅσον ἐχ τῆς
φυσικῆς ἀκολουθίας. |

Τοῦ αὐτοῦ, περὶ τῆς θεολογίας.

Ἐπὶ μὲν τῆς θεολογίας εἷς Θεὸς δοξάζεται χαὶ
προσχυνεῖται ἐν τρισὶν ὑποστάσεσι" μία θεότης, ula
φύσις, μία οὐσῖα, μία δύναμις χαὶ ἐξουσία, ἕν θέλη-
μα" τρία δὲ πρόσωπα, καὶ τρεῖς ὑ ποστάσεις, ἐχάστῃ

FRAGMENTA.

T9

φετὰ τῆς ἰδιότητος. Ἴδιον γὰρ τοῦ Πατρὸς τὸ áyív- À quaeque eum saa proprietate. Nam proprietas Pa-

vrtov * ἴδιον δὲ τοῦ Yloo. τὸ γεννητόν xaX ἴδιον τοῦ
Πνεύματος τὸ ἔχπορευτόν. Θεὸς ὁ Πατὴρ ἄναρχο; "
Θεὺς ὁ Υἱὸς συνάναρχος, εἰ χαὶ ἐχ τοῦ Πατρός " Θεὸς
«ὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, συναΐδιον χαὶ συνάναρχον, ix
τοῦ Πατρὸς προϊὸν, οὐχ νἱϊχῶς γεννώμενον ὡς Υἱὸς,
ἀλλ᾽ ἐχπορευτῶς. "Ev τὰ τρία τῇ Θεότητι, x&v τρι-
υἱν ὑποττάσεσιν.

Ἐπὶ δὲ τῆς οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ καὶ Aóvou τοῦ
Θεοῦ, τοῦ εὐδοχίᾳ τοῦ Πατρὸς, καὶ συνεργίᾳ τοῦ
ἁγίου Πνεύματος σαρχωθέντος, δύο φύσεις ἐμολογοῦ-
βεν, xal μίαν ὑπόστασιν" ἕνα τε Υἱὸν τὸν Κύριον
ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, Θεὸν ὁμοῦ καὶ ἄνθρωπον, καὶ
ἔν πρόφωπον᾽ δύο δὲ θελήσεις χαὶ δύο ἐνεργείας "
ἑκάττην φύσιν μετὰ τῆ; ἰδιότητος, ἀδιαιρέτιυ: xal
ἀρσνγχύτως. Ἴδιον μὲν γὰρ τῆς θεότητος, τὸ νεχροὺς
&vi3zdv, καὶ τὰς θεοσημείας ἐπιτελεῖν" ἴδιον δὲ τῆς
ἀνθρωπότητος, τὸ πεινῆν xal διψῆν xat χοπιᾷν, xal
τὰ πκάϑη ὑπομένειν. ᾿Ασυγχύτως γὰρ ἡνώθη τῇ σαρχὶ
xai ἀδιαιρέτως, μεθ᾽ ἧς σαρχὸς ἀνελήφθη, xat ἐχάθ-
ιἰσεν ἕν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς, xal ἥξει μετὰ δόξης ἐν
τῷ συντελείᾳ τῶν αἰώνων χρῖνα: ζῶντας xal νεχροὺς,

Θεὸς σεσαρκωμένος,

Περὶ ἐμψύχου.
"Ἔμψυχον λέγεται τὸ τρεφόμενον, xai αὖξον, καὶ
«ἰχτον ὅμοιον ἑαυτῷ. Τοῦτο δὲ διαιρεῖτα: εἷς τρία "
si; ζῶον" τὸ δὲ ζῶον οὐκ ἔχει μόνον τὰς τρεῖς φυσι-

κὰς ταύτας χινήσεις, ἀλλὰ καὶ τὸ kx τόπον εἰς τόπον C

μεθίστασθαι * εἰς φυτόν" τοῦτο τὰς τρεῖς μόνα: ἔχει"
εἷς ζωόφυτον᾽ τὸ ζωόφυτον μέσον ἐστὶ τοῦ ζώου xal
«οὔ φντοῦ. Τοῦ γὰρ φυτοῦ τὰς τρεῖς ἔχοντος, τοῦ δὲ
ζώου πρὸς ταῖς τρισὶν xal τὴν ἐκ τόπου χίνησιν,
«οὔτο μέσον ὑπάρχει. "Ἔχει γὰρ xal αὐτὸ. χίνησιν,
καὶ οὗ τὴν ἀπὸ τόπου εἰς τόπον, ἀλλὰ τὴν τῆς συστο-
λῆς, εἴ τις αὑτοῦ ἑφάψαιτο.

Τὸ σῶμα διαιρεῖται εἰς ἔμψυχον χαὶ ἄψυχον" τὸ
ἔμψυχον sl; αἰσθητιχὸν ζῶον xai ἀναίσθητον" τὸ
ὄψυχον εἰς ζωόφντον xaX φυτόν " τὸ ζωόφυτον εἰς
συχῆν * τὸ φυτὸν el; πόαν, θάμνον, δένδρον " τὸ ζῶον
εἰς λογιχὸν xa) ἄλογον" τὸ λογιχὸν εἰς θνητὸν xal
ἀθάνατον" τὸ ἀθάνατον εἰς ἄγγελον, δαίμονα " τὸ
θνητὸν εἰς ἄνθρωπον, βοῦν, χύνα, xal τὰ τοιαῦτα.

ΝΚαινοτομία ἐστὶ πρᾶγμα παρὰ τοὺς τῆς φύσεως
ὅρους xai νόμους παρηλλαγμένον.

Οἰχονομία ἐστὶ πρᾶγμα μὴ ὀφεῖλον γενέσθαι" γί.
ψετα΄ καὶ χατὰ συγχατάδασιν xal ὠφέλειάν τινων.

Τῶν ὄντων τὰ μέν ἐστιν οὐσία " τὰ δὲ ἐπιτηδειό-
«ἧς " τὰ δὲ ἐνέργεια.

tris est innascibilitas; proprietas Filii, nativitas ;
et proprietas Spiritus, processio. Deus cst Pater,
qui caret initio; Deus est Filius, qui perinde
initium non habuit, quamlibet sit ex Patre;
Deus, Spiritus sanctus, wtriusque coæternus si-
nulque initil expers : ex Patre prodiens, non Filii
more, ut genitus sit uti Filius, sed processione.

Unum tría est Deitate, inque tribus hypostaaibus. —

In dispensatione vero Dei seu Verbi Dei, quod
ex complacito Patris, unaque operante Spiritu
sancto factum est caro, naturas duas unamque
hypostasim confiiemur ; unum, inqnam, Filium,
Dominum nostrum Jesum Christum, Deum simul
et hominem, unamque personam : voluntates au-
tem duas dussque operationes; quamlibet natu-
ram cum sua proprietate citra divisionem el con-
fusionem. Deitgtis siquidem proprinm est susci-
tare mortnos, εἰ divina miracula patrare: hue
manitatis $754 vero, (amem, sitim, lassitudinem,
laboresque, et dolores tolerare. Unitus enim est
carni sine confusione ac divisione, cum qua carne
assumptus est, sedetque in dextera Patris, ac tan-
dem in fine seculormm venturus est cum gloria
judicare vivos et mortuos, Deus Incarnatus.

De animato,

Animatum dicitur, ld quod alitur ct 2ugescit,
gignitque sul ipsius simile. lllud porro in tria di-
viditur : in animal, quod quidem praeter tres illos
motus naturales, hunc. insuper habet, quo e loco
in locum transeat ; in plantam, qua tres duntaxat
motiones illas habet ; et in zoophytum, quod me-
dium est inter animal et plantam : ut cum planta
tres motiones habeat, przter illas, animal locum
mutet : hoc velut in meditullio exsistat. Ilahet
enim et ipsum motus, at non e loco in locum,
sed per contractionem, sl quis ipsum tangat.

' Corpus dividitur in animatum et inanimum.
Animatum, in animal sensu praeditum et insen-
sibile. Inanimum, in zoophytum el plantam:
zoophytum, in ficum : planta in herbam, rubum,
arborem : animal, in rationale et rationis expers,
Rationale, in mortale et immortale. Immortale,
in angelum εἰ demonem; mortale, in hominem,

D bovem, carnem et similia.

Innovatio res est discrepans a nature terminis
et legibus.
. Dispensatio resestquam fleri non oportet : efficitur
vero per indulgentiam et ad quorumdam utilitatem.
Eorum qua sunt, aut essentia est, aut aptitudo,
aut actus.

Post. Dialecticam nostri auctoris. isthaec. etiam alia subjiciuntur in eodem codice
Sancti- Hilarii.

T4; δὲ ψυχῆς μέρη v. |

Ἐπιθυμητιχὸν, θυμιχὸν, λογιστιχόν.

"Apezal, ὃὲ τέσσαρσι τεθρόνισται ὁ ἱερώτατος
γνοὺς * φρονήσεως, ἀνδρείας, διχαιοσύνης, σωφροσύ-
ὦ

Partes porro animz tres.

Concupiscens, irascens et rationalis,

Quatuor in virtutibus sanctissima mens vewt
in throno sedet, prudentia scilicet, fortitudine,
Justitia ct temperantia.

231

Lex triples.

Lex naturalis, lex scripta, et spiritualis lex gratia.

Quatuor partibus ceu mundus alter corpus
constat. Tres autem habet anima in corpore resi-
dens, quibus sanctissime Trinitatis imaginem ex-
primit, et illi suis operationibus vitam przbet.
Porro tripartitam esse animam diciinus, quia con-
cupiscente, irascente, el rationali facultatibus pol-
lei, Per rationalem quidem ratiocinatur οἱ in-
telligit. lrascente vero. advereus daemones utitur,
viriliter contra eos certans. Concupiscente dc-
mum ulitur od Deum amandum. Concupiscens
pars trifariam item dividitur, in divinam, natu-
Felem, et eam, que medium locum habens, car-
nalis dicitur : quam et diabolicam appellare licet.

'S. JOANNIS DAMASCENI
A Τρισπσὸς 6 νόμος.

Φυσιχὸς, γραπτὸς, xal ὁ ἐν χάριτι πνευματιχός.

Ἱετραμερές ἐστι τὸ σῶμα, ὥσπερ τις κόσμος συν-
ἱστάμενον * τριμερὴς δὲ ἐν αὐτῷ ἢ ψυχὴ, προτυποῦσα
«τὴν ἁγίαν Τριάδα, xa τοῦτο ταῖς ἐνεργείαις ζωο-
ποιοῦσα. Τριμερῇ δὲ λέγομεν τὴν ψυχὴν, ἔχουσαν
λογιχὸν, θυμιχὴν, xaX ἐπιθυμητιχόν " ἵνα διὰ μὲν τοῦ
λογιχοῦ λογίξηται" διὰ δὲ τοῦ θυμιχοῦ ὀργίζηται
τοῖς δαίμοσιν, ἀνδριζομένη xav! αὐτῶν " διὰ δὲ τοῦ
ἐπιθυμητιχοῦ ἀγαπᾷ τὸν Θεόν. Τοῦτο δὲ τὸ ἐπιθυμν-
τιχὸν διαιρεῖται εἷς τρία“ εἰς θεῖχὸν, φυσιχὸν, xal
μέσον τὸ σαρχιχὸν, ὅπερ ἐστὶ τὸ διαδολιχόν. Θεϊχὼν
μὲν, τὸ ἀγαπᾷν τὸν Θεόν φυσιχὸν δὲ, τὸ ἀγαπᾶν
τὰ χατὰ φύσιν" σαρχιχὸν δὲ τὸ ἀγαπᾷν τὰ παρᾶ φύ-
σιν * οἷον, χατὰ φύσιν μὲν ὃ γάμος παρὰ φύσιν δὲ,

Divina quidem in Dei dilectione versatur. Natu- U ἡ πορνεία, χαὶ τὰ τοιαῦτα,
ralis: in eorum amore qus nalure consentanea B'75 sunt, carnalis vero in amore eorum, quse
natura, vel adversantur, vel minime conveniunt, v. gr. nuptias qnidem naturz consentanem sunt ;

60ntra naturam vero sunt fornicatio et similia.
]n «elio. hec reperi. Quinque synt animse potene

tis : mens, cogitatio, judicium sive opinio, ima-

ginauo, seusus, Mens seu intelligentia, spiritualis
sensus est animi, quo per seipsum et sine conqui-
sitione res intueri valet. Cogitatio animi virtus
est, qua ratiocinando potest res cognoscere. Qua-
propter διάνοια vocatur, παρὰ τὸ ὁδόν τινα διανοί-
que. (id est quasi viam quamdam operiat ). Opinio
est animi facultas minime rationalis, qua res nom

"Er ἄλλῳ εὗρον. Τῆς ψυχῆς εἶσι δυνάμεις. πέντε"
νοῦς, διάνοιά, δόξα, φαντασία, αἴσθησις. Νοῦς ἐστι
νοερὰ αἴσθησις τῆς ψυχῆς, χαθ᾽ ἣν δύναται αὐτοπτι»
χῶς ὁρᾷν τὰ πράγματα, xat δίχα ζητήσεων. Διάνοι
ἔστι δύναμις τῆς ψυχῆς, xa9' ἣν μετὰ. συλλογισμοῦ
δύναται γινώσχειν τὰ πράγματα " διὸ xal λέγεται
διάνοια, παρὰ τὸ ὁδόν τινα διανοίγειν. Δόξα ἐστὶ δύ-
vapag τῆς Ψυχῆς, xa0' ἣν ἄνευ αἰτίας γινώσχει τὰ
πράγματα. Φαντασία δύναμίς ἐστι τῆς ἀλόγου du-

per causas cognoscit. limaginalio, partis anime C χῆς. Αἴσθησίς ἐστι δύναμις τῆς ψυχῆς, ἀνειληπτιχὴ

potentia est. Sensus est. anims vis qua res. ma-
teri» immersos percipit.

«ὧν ὑλῶν.

Que sequuntur definitiones unionum varie, habentur in cod. Regio 2951, paucisque verbis
.. discrepant ab iis quas Combefisius edidit t. 11 Operum sancti Mazimi, pag. 115

Damasceni, de unione.

Unio est rerum distantium in sui invicem com-
munionem venientium concursus.

Duodecim autem modis contingit: secundum
temperationem, secundum coacervationem, se-
cundum couspersionem, secundum admislionen,
eecundum contractionem, secundum essentiam,
secundum respectum εἰ affectum, et secundam
bypostasim, wnico et singulari modo.

Ac unio quidem. secunduni temperationem. est,

ut in Quidis, puta in vino et aquis.

Secundum coacervationem, ut in siccis, fru-
menio ct hordeo,

Secundum conspersionem, qualis est iuter hu-
midum εἰ siccum, lerrain οἱ aquam,

Secundum permistionem, ut in varlis farinis.

Secundum confusionent, ut in his qua liquan-
tur, auro et argento, cera et pice.

Secundum compaginationem, uL in lapidibus.

Secundum appositionem, ul in asscribus et tabulis.
. Secundum contractionem, ut in lampade ex
igne prodeunte, ac rursum cum igne unita.

Secundum essentiam, ut in individuis, Petro el
Paule, sive his et istis equis, sive bobus, aliisve
animantibus.

Περὶ ἐγώσεως, τοῦ Δαμασκηγοῦ.

Ἕνωσίς ἔστι διεστώτων πραγμάτων χοϊνωνικὴ
συνδρομή.

Γίνεται δὲ χατὰ iß τρόπους " κατὰ χρᾶπιν, χατὰ
σωρείαν, χατὰ φύρσιν, κατὰ ἀνάμιξιν, xarà σύγχυσιν,
χατὰ ἁρμονίαν, χατὰ παράθεσιν, χατὰ συναλοιφὴν,
κατὰ οὐσίαν, κατὰ σχέσιν, χατὰ σύνθεσιν, καθ᾽ ὑτπά-

στασιν μόνως.

Καὶ ἔστι χατὰ χρᾶσιν, ὡς ἐπὶ τῶν ὑγρῶν" οἶνον
χαὶ ὑδάτων.
Κατὰ σωρείαν, ὡς ἐπὶ ξηρῶν " σίτου xal xpi".

Kas& φύροιν, ὡς ἐπὶ ξηροῦ χαὶ ὑγροῦ" γῆς καὶ

Κατὰ ἀνάμιξιν, ὡς ἐπὶ διαφόρων ἀλεύρων.

Kai σύγχναιν, ὡς ἐπὶ τηχτῶν " χρυσοῦ xat ἀργύ-
poo, χηροῦ xal πίσσης.

Ἱατὰ ἁρμονίαν, ὡς ἐπὶ λίθων.

Κατὰ καράθεσιν, ὡς ἐπὶ σανίδων.

Κατὰ συναλοιφὴν, ὡς ἐπὶ λαμπάδος ix πυρὸς
προερχομένης xai αὖθις ἔνονμένης.

Κατὰ οὐσίαν, ὡς ἐπὶ ἀνόμων, Πέτρου xat Παύλου,
f$ τινων ἵππων, ἢ βοῶν, ἢ ἑτέρων ζώων.

22)

FRAGMENTA.

9?

Καιὰ σχέσιν, ὡς ἐπὶ φίλων καὶ γνωμῶν εἰς 0v ϑέ- A — Secundum respecium et affectum, ut in amicis ac

apa συνερχομένων.

Κατὰ a2v6saty, ὡς ἐπὶ ψυχῆς xal σώματος.

Καϑ' ὑπόστασιν δὲ ἐπὶ μόνης λέγεται «τῆς ἐν Χρι-
στῷ θεότητος καὶ ἀνθρωπότητος. "Ev γὰρ πρόσωτον
ἔσχον αἱ δύο φύσεις, χαὶ οὗ δύο, κατὰ τὸν λῆρον
Νεστόριον. -

Λέγεται δὲ χαὶ οὐσιώδης ἡ τοιαύτη ἕνωσις, xol
ἀληθὴς, xai οὐ χατὰ φαντασίαν. Ἰζαὶ ἄλλως δὲ, χαθ'
ὑπόστασιν ἔνωσίς ἐστιν ἡ τῶν ἑτεροουσίων εἰς μέαν
ὑπόστασιν σύνοδος, σωζομένης ἐχάστῳ μετὰ τὴν
ἕνωσιν τῆς φυσιχῆς ἰδιότητος.

5768 Alterun rursus Damasceni fragmentum istud rcperi in. Nicete Choni

sententlis ad unum quid volendum consentientibus.

Secundum compositionem, ut in anima et corpore.

Secundum hypostasim vero, de sola divinitatis
ei humanitatis in Christo copula dicitur. Unam
enim personam ambe naturse habuerunt, non
duas, ut deliravit Nestorius

Porro hsec unio substantialis dicitur, quia
vera, εἰ requaquam ἔοι εἶδ sive imaginaria est.
Aiio item modo, unio secundum bypostasim con-
cursus est. rerum diverse essentise, servata uni-
cuique post unionem sua naturali proprietate,

TAÀesauro

manu ezarafo, cujus mihi peramice, ut et aliorum multorum, copiam fccit eir clarissimus
dectiesimusque D. Baluzius : habeturque lib. xxu, ubi disputatur cenira Seterichum Pan-

(eugenum, qui sacri
locis transumpsit
ToU Δαμασχηνοῦ.

Ὃ τῶν ὅλων θεὸς xaX Πατὴρ, καθὸ Πατὴρ θέλει,
ἢ χαϑὸ Θεός; AX) εἰ μὲν χαθὰ Tacho, ἄλλο τὸ αὖ-
wi ἔσται παρὰ τὸ τοῦ Υἱοῦ θέλημα " οὗ yàp Πατὴρ
ὁ YU. Εἰ δὲ χαθὸ Θεὸς, Θεὸς δὲ xat ὁ Υἱὸς χαὶ τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον" ἄρα τὸ θέλημα φύσεως, ἦγουν φυ-
εἰχόν" χαὶ eb γοῦν κατὰ τοῦτο συλλογισάμενος, bpo-
τῆνον " Ὁ τῶν ὅλων θεὸς, καθὸ Πατὴρ προσεδέξατο
τὸ τοῦ Μονογενοῦς αἷμα, f| χαθὸ Θεός: ᾿Αλλ’ εἰ μὲν
καϑὸ Πατὴρ, ἄλλη αὐτοῦ ἔσται παρὰ τὴν τοῦ Υἱοῦ
δύναμίς τε xol ἐνέργεια" οὐ γὰρ Πατὴρ ὃ Υἱός. Εἰ
& χαϑὺ Θεὸς, Θεὸς δὲ xal 6 Υἱὺς χαὶ τὸ Πνεῦμα τὸ
ἦγον" ἄρα τὸ τοῦ Μονογενοῦς αἷμα, τοῦ ἑνὸς τῆς
Aſiac Τριάδος, 4j αὑτὴ ἁγία Τριὰς καθὸ Occ προῦ-
ἐδέξατο,

cium Patri soli offerri α Filio dicebat : undo illud cwm aliis Patrum
iditque Leo Allatius in Vindiciis synodi Ephesine, p. 590.

Damasceni.

Onnium Deus et Pater uti Deus. vult, an uti
Pater? Quod si uti Pater, alia erit ipsius ab ea
qua Filii est voluntas: neque enim Pater Filius
est. Quod si uti Deus, Deus vero est et Filius et
Spiritus sanctus : voluntas ergo naturse est, sive
naturalis. Sic tu hoc eodem modo argumentum
formans, interroga : Omnium Deus et Pater, uti
Pater accepit sanguinem, an uti Deus ? Quod si
uti Pater, alia erit ipsius abea quse Filii tum
faculias tum operatio : neque enim Filius Pater
est. Quod si uti Deus, Deus vero et Filius et Spi-
ritus sanctus est : igitur Unigeniti qui unus ex
sancta Trinitate est, sanguinem ipsa sancia Tri-
nitas uti Deus accepit.

Que sequuntur reperi in Catena Regia in. Lucam, cod. 24410, in cap. ut, v. 13.

Tov Δαμασκηγοῦ.

Καὶ ἐπὶ τοὺς ἀποστόλους τὸ Πνεῦμα κάτεισι. Θεὸς
γάρ ἐστιν’ ὁ δὲ θεὸς πῦρ καταναλίσχον ἐστί, Διὰ
κοὐτὸ πυρὶ λέγεται βαπτίζειν ὁ Χριστὸς, ἐπειδὴ ἐν
εἴδει πυρίνων γλισοττῶν ἐπὶ τοὺς ἁγίους αὐτοῦ μαϑη-
«ὃς τὴν τοῦ Χριστοῦ χάριν ἐξέχεεν, ἢ διὰ τὸ τοῦ
μέλλοντος πυρὸς χολαστιχόν. Βάπτισμα γὰρ κἀχεῖνο
πἰλευταῖον, οὐ σωτήριον, ἀλλὰ τῆς μὲν χαχίας &vat-
βετιχόν * οὐχέτι γὰρ χαχία xaX ἁμαρτία πολιτεύε-
«εἰ " χολάζον δὲ ἀτελεύτητα.

Τοῦ Δαμασχηνοῦ.

Ἐπειδὴ πολλαχῶς τὸ πνεῦμα νοεῖται, λεχτέον τὰ
ϑημαινόμενα. Πνεῦμα τοίνυν εἴρηται τὸ ἅγιον Πνεῦ-
μα" λέγονται δὲ χαὶ αἱ δυνάμεις τοῦ ἁγίον Πνεύμα-
“ὃς, πνεῦμα" ὡς τὸ, c Ἐπαναπαύσεται ἐπ᾽ αὐτὸν
ἐκτὰ πνεύματα, » Αἱ γὰρ ἐνέργειαι τοῦ Πνεύματος,
«νεύματα οἶμαι φῇλον τῷ Ἡσαΐᾳ χαλεῖν, Πνεῦμα χαὶ
ὁ ἔγγελος ὁ ἀγαθὺς, ὡς τὸ, ε Ὁ ποιῶν τοὺς ἀγγέλους
αὐτοῦ πνεύματα.» Πνεῦμα χαὶ ὁ δαίμων, ὡς τὸ,
« T) πνεῦμα τὸ ὅἅλαλον καὶ χωφόν. » Πνεῦμα xal ἢ
φυχὴ. ὡς τὸ, « Elc χεῖράς σου παραθήσομαι τὸ πνεῦμά
880.» Ἕστι δὲ ὅτε χαὶ ὁ νοῦς πνεῦμα λέγεται.

Damasceni.

Ac super apostoles Spiritus descendit : Dens
quippe est. Deus vero ignis consumens esi '.
Quapropter Christos igne baptizare dicitur, quia
soper sanctos discipulos in jgncarum linguarum
specle Christi gratiam effudit : sive etlam propter
ignis (uturi viu puniendi ; baptisma namque est
et hoc postremum, non salutare, sed quo malitia
aboleatur (non enim tunc amplius nequitia et pec-
catum locum babel), ceterum sine fine plectit.

Damasceni. "

Quoniam vero spiritus multifarie accipitur, ejus
nobis sunt edisserenda significata. Spiritus ergo
dictus est Spiritus sanctus. Dicuntur etiam spiri-
tus, virtutes Spiritus sancti, ut in illo loco : « Re-
quiescent super eum septem spiritus *. » Opera
Hones enim Spiritus, spiritus ab Isaia sppellatas
arbitror. Spiritus est et angelus bonus, secundum
illud, «QQui facit angeles suos spiritus *. » Spiri-
tus est et demon, ut fert iliud : « Spiritus mutus
e& surdus *. » Spiritus item anima est, ut cum di-
citur: ε In monus tuas commende spiritum

* Deut. wv, 24; Hebr. xu, 39, *1sa. v5, 2. * Psal. cit, 11. * Matth. ix, 94.

PaTaoL. Gn. XCV.

ἃ

231 FRAGMENTA 338
Νῆνες κατὰ "Iopbalovc. Menses secupdum Judaeos.
α΄. Νισάν. β΄. "láp* γ΄. Σιουάν. 0, Θαμούξ. £'." A6. 4. Nisau. 2. Jar. 3. Sivan. 4. Thamuz. 5. Ab. 6,
ς΄. ᾿Αλούλ. &. Θερσή ^. η΄. Μαραουάν. θ΄. Χασλεύ. À Elul. 7. Tisri. 8. Marchsouan. 9. Chasleu. 40.
v. T«6160. ια΄. Σαδάτ. ιβ΄, ᾿Αδάρ. Tebeth. 11. Sabat. 18. Adar
Mrivec κατὰ Μακεδόνας (4). | Mensés secundum Macedones.
α΄. Ταῦρος. f. Δίδυμος" γ΄. Καρκῖνος. δ΄. Λέων. 4. Taurus. 2. Geminus.3. Cancer. 4. Leo. 3. Virgo.
ε΄. Παρθένος. c^ Ζυγός. ζ΄. Σχορπίος. η΄. ToSornc. 6. Libra. 7. Scorpius. 8. Sagittarius. 9. Capricor-
θ΄. Alvóxspox. v. Ὑδροχδος. ta'. Ἰχθῦς. ιβ΄. Κριός. — nus. 10. Hydria. 11. Pisces. 12. Aries.
Μῆνες κατὰ Ἕλληνας (3). | Menses secundum Grecos.
α΄. Eg vOixó;. B. ᾿Αρτεμίσιος. γ', Δαίσιος. &. ITávs- 1. Xanthicus. 2. Artemisius. S. Dæsius. ἃ. Panemus
μος. τῆ Ados. c^. Γορπιαῖος. C. Ὑπερδερεταῖος. Ato. — 5. Lous. 6. Gorpiseus. 7. Hyperberetzus. 8. Dius. 9,
Φ΄“Απκηλλαῖος. v, Αὐδυναῖος. ια΄. Περίτιος. ιβ' Δύστρος. — Appellaus. 10. Audinæus. 1. Peritius. 12. Dystrus. -
Miüvsc κατὰ Alrvxtiove. Menses secundum /Egyptios.
α΄. $appov0t. B. Παχών. y". Παυνί, &. Ἐπιφί. «'. 1, Pbarmuthi. 4, Pachon. 3. Pauni. ὁ. Epiphi,
Μεσωρί. ς΄. Θώθ. Q. Φαωφί. η΄. ᾿Αθύρ. €, Χοιάχ, 5. Mesori. 6. Thoth. 7. Paophi. 8, Aihyr. 9. Choeak.
v. Τυδέ. ια΄. Μεχείρ. ιβ', Φαμενώθ, B 10. Tybi. 11. Mechir. 12. Phancemoth.

ἃ Emenda. Θισρί.

NOTA.
(1) Κατὰ Μαχεδόνας, secundum Macedones : Eu- — Syriam occuparunt, de quorum anno «olari disser-
ropæos scilicet, non Asiaticos. tationem scripsit Usserius, tum subinde eminen-

(2) Κατὰ Ἕλληνας, secundum Grecos: seu Syro- — tissimus Cardinalis Norisius. Athenienses menses
Macedones qui, Alexandro Magno duce, Asiam et — suos nominibus aliis nuncupabant.

TEE DR—R——————————MMM———————Ó——M——M—Ó———M——M——MÉÉÓÓÉÁ— DR —
579 IN CANONEM PASCHALEM ADMONITIO.

Quem hie exhibeo Canonem Paschalem, seu laterculum ad inveniendum diem Pasche, ia
duobus Regiis codieibus reperi, necnon cap. 10 Computi Isaaci Argyri, quem Petavius edi-
dit in Uranologia : habent et alii aliarum Europe Bibliothecarum codices, οἱ ubique sanctí
Joannis Damasceni nomen ei praefixum est.In Reg. 2700 : Τοῦτό ἐστι τὸ Πασχάλιον τοῦ ἁγίου Ἰωάννου
τοῦ Δαμασχηνοῦ. Hic est Canon Paschalis sancti Joannis Damasceni. In altero, Πασχάλιον σὺν ϑεῷ
συντε(ἐν παρὰ τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τοῦ Δαμασχηνοῦ. Canon Paschalis Deo dante com-
potitus a sancto Patre nostro Damasceno. Apud Argyrum denique cap.10 : Κανόνιον τῆς τοῦ σε-
6zzpglou χαὶ psyálou Πάτχα εὑρέσεω; παρὰ τοῦ ὁσίον xal θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου Δαμασχηνοῦ
Laterculus venerandi et magni Paschatis inveniendi a sancto Joanne Damaeceno conditus. Ejus
auctorem esse Joannem nostrum Damascenum haud melius probavero, quam allato doctis-
simi Petavii judicio, quo in Isaaci Argyri circa Canonem hunc inconsiderantiam et ἀκρισίαν anim-
advertit, pag. 320 : Canonem Paschalem, inquil, quem cap. x proposuit , cujusque terminos
Paschales biduo Nicephorus anticipavit, conditum esse suspicatur ante annos 608, quam ista
proderet. Quoniam biduum Paschata Judaica moratur; etsi nondum expletos illos esse duos
dies asserit : sed de iis superesse adhuc horas tres, quibus exhauriendis anni octo εἰ triginta
desiderantur. Siquidem cyclo ineunte 3 ( hic est annus Christi Dionysianus 13973) plenilunium
Judaicum incidit post horas tres equabiliter ab ortu solis di^i viu. Aprilis. Erat annus Con-
slan£inopolitanus 6881. Itaque post unnos triginta octo, videlicet anno 6919, qui est Diony-
eianus. 1411, plena fiet, inquit, bidui προήγησις. Hec Argyrus. Et quidem revera anno illo, quer
dicit, Christi 1313, Judaicum pleniluntum contigit horis circiter tribus post solis exortum.
Erat annus Judaicus 5133, cujus Tisri iniit. Augusti, 290, feria 2, anno Christi 1372, cyclo
solis Komano IX, littera D. C. Nam illius character erat 2, 3, 606. Nísan autem choracter 5,
30, 751, feria 6 ob translationem ; Martii 25, cyclo. solis Romano X, littera... anno Chrístl
1373. Plenilunium ergo commissum est. Apr. B, fer. 6, 18, 18, post ortum solis. Nam epilpgi-
smus Judaicus αὖ occasu solis incipit. Sed mirus hominis slupor : qui non animadrerterit
terminos Paschales, qui in hoc laterculo descripti sunt, cui Damoscenus auctor inscribitur,
non alios esse quam Nicenos, quibus Theophilus, Cyrillus, et Catholici deinceps usi sunt.
Αἰ Isaacus circa annum Christi 165, Canonem illum conditum ac terminos esse constitutos,
eristimat. Detractis enim 6908 de 1519, exsistit annus 165. Sane Joannes Damascenus hoc sa-
culo vixit, qui laterculi hujus artificiosi conditor esse potuit : non famen terminos instituit.
Sed Árgyrum fefellit id de quo ante monui. Pulavit eo tempore quo Paschales fixi eunt ter-
mini, plenam lunam in. eos incurrisse: quod. quidem sancti Damasceni etate. contigit : cum
olim Niceno seculo biduo fere plenilunia pravenirent. Joannes Hierosolymitanus Damasce-
num astronomie peritissimum fuisse refert in ejus Vita, idque colligi posse ait ex paucis illis
40 ad rudiorum eruditionem scripeit : in. quibus utique fuerit hic Canon paschalis. Hujus

condendi vel potius describendi occasionem forlasse Damasceno nostro dederit dissensio
ereticorum a Catholicis quam Theophanes anno 20 Copronymi accidisse refert, ut Catholici ἡ
die sexto Aprilis Pascha celebrarint, hueretici die 13, quod tamen doctissimus Antonius Pagi
in annum 19 ejusdem Copronymi et Christi 759, rejiciendum observat, atque Gallos nostros
secunduni cycium Victorinum,: una cum Alexandrinis Pasche festivitatem perinde egisse,
aique adeo cum Cophtis Jacobitis, quos ejusdem secte Syri imitabantur, . |

915 DE HIS QUI IN FIDE DORMIERUNT. — ADMONITIO. | 2i6.

ανεὐματὸς *. Καὶ τὸ μὲν αἷμα ἐστι θερμὸν xat A denique pituita in pectore «tupra pneumencm..

δγρὸν xaX γλυχύ * χολὴ ἡ ξανθὴ basi. θερμή... Sanguis itaque calidus est, humidusque et dulcis :
flava bilis calida esi...

VARLE LECTIONES..
* Lege πνεύμονοζο

583 IN ORATIONEM DE IIS QUI IN FIDE DORMIERUNT ADMONITIO,

Vir doctissimus Leo Allatius in dissertatione 2 De libris ecclesiaeticis Grecorum, orationem
De iis qui in fide dormierunt, Joannis Damasceni non esse libere pronuntiavit : idemque
confirmavit in diatriba De Joanne Damasceno et ejus operibus; in primis propter styli
dictionisque dissonantiam, necnon propter iambos qui in ea occurrunt, quique auctoris
nostti venam et ingenium non redolent. Ei suffragatus est Combefisius noster, t. 11 Auctar.
Bibl. PP. Grec. annotatione postrema in oretionem historicam de restitutione imaginum, .
ubi fabellas memorat salvatorum ab inferis Trojani et Falconille, quas magno preesidio fuisse -
ait Grecis, ut perinde liberatum Theophilum imp. fingerent. Quanquam Damascenus anti-
— t inquit, cujus nomine libri Grecorum ecclesiastict eam orationem inscriptam

, etylus. tamen reliquis Damasceni vel do icis vel ἑορταπτιχοῖς (festalibus) collatus
haud. leviler alterius at. Vídeas certe rhythmice magis quam oratorie, aliter quam pro
Xpucaópou illius puritale dicentem. Nihil autem mirum uf ita Grecis imponi potuerit nomine
Deimasceni, quando 6t nobis impositum fuerit it sermone Assumptionis S. Marie nomine.
Bieronymi, etc. Hec quidem vir eruditus : qui nihilominus mentem etdiclum mutavit, quando .
in Biblietheca PP. Concionatoria, orationem illam de qua nunc agimus Latine edidit. Nam in
Prefatione declaret se non tanta quam Allatius dietionis vitia 1n ea deprehendere. Verum.
re diligenter examinala, perpensis utriusque partis momentis, Leonis mihi sentenliam, quie.

ima Gombefisii fuit, magis arridere fateor, quam. ét propugno in singulari prolixiorique
issertatione, de precibus fundendis pro defunctis secubdum doctrinam Beclesie Orientalis.
Bic solum dicam, nullibi me Damesceni mei loquelam hoc in sermone agnoscere. Nec fucum -.
faciant lucubrationis inscriptiones quas in editione Basil. et in duobus codd. Colb. n* 7 et.
3442, reperi : quarum prima est, Ἰωάννου ταπεινοῦ μοναχοῦ xai trpsafutépou τοῦ Δαμασχηνοῦ, περὶ
τὧν ἂν πίστει, x. 5. e, Joannis humilis monachi et presbyteri Damasceni , de iis qui, etc. ; allera,
Vexkvyou. μοναχοῦ Δα γοῦ καὶ ἁμαρτωλοῦ, περὶ τῶν, x. τ. s. Joannis monachi et peccatoris, de
iis qui, etc. Quee sano familiares satis fuerunt humili nostro Damasceno. Nam facile a librariis .
transumi mutuarigue potuerunt ex genuinis ejus operibus aliis, quibus similes inscriptiones
preefixerat. Id probat discrepantia utriusque codicis Colbertini in eo titulo refererido. Oratio-
nem hanc quotannis Greci in Ecclesiis recitant Sabbato τῆς ἀκόχρεω, Carnisprivii, quo com-
memorationem faciunt fldelium omnium defunctorum.
- Veterem translationem [Latinam hujus orationis, quam sanctus Thomas consuluerat, reperire
Dusquam potui. Aliam adornavit Joannes (Ecolampadius, et Chunrado Peutingero nuncu-
pavit anno 1520, quo tempore, inquit Gravius noster, in castris adhuc. Ecclesi militabat,
Rec cucullum Brigittanum abjecerat: Alteram postea Ludovicus Nogarola condidit. Quartam
lacobus Billius, quam Combefisius hinc inde passim mutandam censuit, eastigata dictione
Greca ad mss. codices aliquot : quorum labori manum iterato. addere pro more non du-.

TOY MAKAPIOY IGANNOY
TON EN ΠΙΣΤΕΙῚ KEKOIMHMENON

ΌΠΩΣ AI YHEP AYTON PlINOMENAI AEITOYPT1AI ΚΑΙ EYIIOIJAI TOYTOYZ ONINHZIN.

—

5. JOANNIS DAMASCENI
DE IIS.QUI IN FIDE DORMIERUNT

QUOMODO MISSIS ET ELEEMOSYNIS ET BENEFICENTIIS QU.E PRO ILLIS FIUNT,
ADJUVENTUR,

5841. Suavibus exquisitisque dapibusappositis, A — a'. Τὰ τῶν βρωμάτων ἡδέα xax τίμια προτιθέμενα

usu spe venit, uL non ii lantum qui fame Iabo-
rant, ad edendum altrahantur, sed et illi nonnun-
quam quos jam salietas cepit, exslimulentur :
(quemadmodum etiam dulcissimis fragrantibusque
pocelis, non ii duntaxat qui sitim patiuntur, sed
et illi qui sitim expleverunt, allici ad bibendum
solent, Consimiliter qui erga opes inhiant, cum
implissimas divitias sunt adepti, hos semper cu-
piditas adigi, ut occasiones undecunque captent
quibus facultates suas in dies augeant, Ad eum-
dem modum, o przstantissima Ecclesi: Dei mem-
bra, sacerdotes et Patres, fratres et matres, filii-
que charissimi, nec divinorum eloquiorum fames,
nec ulla sacre doctrinz silis, nee rursus divine
scientie penuria, hoc efficit ut ad eas quas appo-
nimus sormonis epulas accumbatis : sed deside-
rium divinis vere confertissimum gratiis, quod de
virtute ín virtutem, de gratia in gratiam, de me-
moria in recordationem nos provehit, Plerumque
etenim accidit ut quod ztatis adulte homines fu-
gerat, hoc puer invenial ; et quod eruditos przte-
rüt, indoctis occurrot; quod denique magistris
latuit, discipulis flat obvium. Quanquam ne hoc
quidem mihi licet ad vos uti sermone : quin po
tius, velut. qui racemulum post vindemiam reli-
cium, et spicam ob ingentem frugum copiam post
demessas segeles omissam , aut demum poma ali-
quot post eolleetos arborum fructus congesserunt ;

ila el nos, Christo qui Deus verus est adjuvante,

luerint, epulis excipiemus,

2. Ergo serpens ille et hostis. exsecrandus, qui
ob praeclaras omnes religiosasque actiones cogita-

nonesque inlimis torquetur visceribus et eneca-
tar : qui fraterna. quidem charitate percellitur,
fide dirumspitur, spe interimitur, mutua commise-
ratione concutitur; ille, ioquam, nefarius novam

. Neg. 3 τελείους ἔλιπε, R. alter et Colb. ! λέληδε,

παρανόμοις.

πολλάχις, οὗ μόνον τοὺς πεινῶντας εἰς βρῶσιν ἔχχου-
σιν, ἀλλ᾽ ἐνίοτε χαὶ τοὺς ἤδη χεχορεσμένους mpos-
ερεθίζουσιν " ὥσπερ vol τῶν πομάτων τὰ λίαν ἠδύ-
ποτα χαὶ εὐώδη, οὐ τοὺς διψῶντας μόνον, ἀλλὰ μὴν
xai τοὺς ἔμπαλιν πρὸς μετάληψιν θέλγουσιν. ὩὯσαύ-
τιὺς πάλιν καὶ τοὺς φιλοπλούτους, ὅταν μεγάλης
περιουσίας χρατῆσωσιν, ἔρως ἀεὶ ἀναγχάζει τούτους
ζητεῖν ἀφορμὰς, ὅσαι καθ' ἡμέραν τὸν πλοῦτον τού-
τοῖς προτεπεχτείνουσιν, Οὐκοῦν καὶ ὑμᾶς, ὦ τιμιώ-
τατα τῆς ᾿Εχχλησίας ἐχλόγια, ἱερεῖς xal Πατέρες,
ἀδελφοὶ wal μητέρες xal τέχνα φίλτατα, οὗ τῶν
θείων λογίων λιμὸς, οὔτε τις ἀίψα τῶν ἱερῶν μαϑη-
μάτων, οὔτ᾽ αὖ πενία γνώσεως τῆς ἐνθέου, ἐπὶ τὸν
νῦν ἐχτεθέντα λόγον προσεπιχλίνειεν, ἀλλ᾽ ἔφεσις

DB ὄντως θεοχαρίτωτος προσάγουσα ὑμᾶς ἐκ δυνάμεως

εἰς δύναμιν, xal ἐκ χαρίτων εἰς χάριτας, xat ix
μνήμης εἰς ἀνάμνησιν. Ὃ γὰρ πολλάκις τελείοις λέ-
λοιπε 5, τοῦτο παιδίον ηὕρατο" καὶ ὅ σοφοὺς παρ-
ἐδραμεν, ἰδιώταις ἐνέσχηψε " καὶ ὃ διδασκάλους δι-

ἐλαῦε, μαθηταῖς ἐπεφοίτησεν. Ἡμῖν δὲ οὐδὲ τοῦτο

εἰπεῖν τολμητέον, ἀλλ' ὥσπερ ἐπιφυλλίδα μετὰ τὸν
τρυγητὸν καταλελειμμένην, χαὶ στάχυν μετὰ τὸν
ἀμητὸν διὰ τὸ πλῆθος παρεωραμένον, καὶ πᾶσαν
ἁπλῶς ἐπὶ δένδροις ὑπώραν μετὰ τὴν συλλογὴν Ex-
λελησμένην b ἐπισωρεύσαντες, οὕτιυ τοὺς βουλομέ-

νους, Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ συνεργοῦντος Θεοῦ, καὶ

τὸν λόγον διὰ τῶν ἔργων καὶ ἀποδείξεων βεδαιοῦν-

πος, δεξιωσόμεθα.
ΕἸ per oporo sermonem confirmante, eos qui vo-

B. Ὁ περὶ πάντα τοίνυν τὰ καλὰ καὶ θεοφιλῇ
ποάγματα xai διανοήματα χοιλαινόμενος ὕφιξ, καὶ
σφαττόμενος παλαμναῖος ἐχθρὸς, τῇ μὲν φιλαδελφίᾳ
πληττόμενος, τῇ δὲ πίστει ῥηγνύμενος, τῇ ἐλπίδι
νεχρούμενος, τῇ συμπαθείᾳ χραδαινόμενος, ἐνέσκηψέ
τισιν ὁ παράνομος " σχῆψίν τινα ἔχφυλον καὶ ἀλλό-.
VARLE. LECTIONES.

* fieg. 2, et Colb. 1 λελειμμένην, τ Reg. 1 τισι

419

DE US QUI IN FiDE DORMIERUNT.

spum, χαὶ τῶν ἱερῶν θεσμῶν εἰς ἅπαν ἀντίθετον " καὶ aliquam et absurdam, saerisque sanctionibus con-

ὡς ὅτε τὰ μετὰ θάνατον πάντα τὰ θεοφιλῇ ἔργα
οὐδὲ τοὺς προλαδόντας ὀνίνησιν. « ᾿Απέχλεισε γὰρ,
φησὶν, ὁ Θεὺς χατ' αὐτῶν" » xat, « Κομιεῖται ἔχα-
sso; τὰ διὰ τοῦ σιύματος πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγα-
bv, εἴτε φαῦλον" ν xal, ὅτι « Ἐν τῷ Br τίς ὁμολο-
Ὑήσεταί aot; 1 καὶ πάλιν, εὍτι σὺ ἀποδώσεις ἑκάστῳ
κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ "» καὶ, « Ὅτι ὃ ἔσπειρεν ἔχα-
στος, τοῦτο 4 xai θερίσει. ᾿Αλλ, ὦ σοφοὶ, εἴπωμεν
πρὸς; αὐτοὺς, ἐρευνήσατε xal διδάχδητε, ὅτι πολὺς
μὲν ὁ φόδος τοῦ τῶν πάντων Δεσπότου Θεοῦ, πολλῷ
πιέον ἡ ἀγαθότης" xal φοδεραὶ μὲν αἱ ἀπειλαὶ,
ἀνείχαστος δὲ ἡ τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπία * καὶ φριχταὶ
πάλιν αἱ χαταδίχαι, ἄφατον δὲ τῶν οἰχτιρμῶν αὐτοῦ
τὸ πέλαγος.

wariam emnine opinionem, quibusdam in ani-
mum injecit ; nimirum, pia omnia opera, nu'lam
prorsus defunctis utilitatem post mortem ipsorum
alferre : eo quod Scriptura dicat : « Conclusit
Deus super eos *. » Et : « Referet unusquisque quae
per corpus gessit, sive bonum, sive malum *. s
Itemque : « In. inferno quis confitebitur tibi *? »
et rursus : « Quia ἴθ reddes unicuique secundum
opera sua *, » ἂς denique : « Quod quisque semi-
naveril, hoc εἰ metet *, » Sed, o sapientes viri
(ui ad eos verba faciamus), scrutamini et discite,
magnum quidem esse Dei omnium $85 Domini
limorem ; verum multo majorem esse bonitatem ;
horrendas quidem ipsius minas esse : ceterum

qoam ejus benignitas sit, nulla fingi conjectura posse : ac landem in ejus judiciis tametsi mul-
ium terroris inest, ipsius tamen miserationum pelagus orationis vim omnem superare,

Y- Ἴδετε
à Μαχχαδαῖος ἐν τῇ Σιὼν τῇ πόλει τοῦ Βασιλέως τοῦ
μεγάλου, ὁπηνίχα τεθανατωμένον εἰδε τὸν ὑπ' αὐτὸν
λαὸν ὑπὸ τῶν ἀλλοφύλων ἐχθρῶν, ἐρευνήσας αὐτῶν
τοὺς χόλπους χαὶ τούτων ἔνδοθεν εὐρὼν εἰδωλεῖα,

ἐξιλασμὸν αὐτίχα ὑπὲρ ἑκάστου τούτων πρὸς τὸν εἰς

αἶχτον ἕτοιμον Κύριον προσενήνοχε, πανευσεδῶς
ποιήτας xat
Γραφῇ, ὡς ἐν πᾶσι, xal ἐν τούτῳ τεθαυμάστωται ".
Οἱ δὲ γε μύσται xa αὐτόπται τοῦ λόγου, οἱ τὸν τοῦ
χόσμου γύρον ζωγρήσαντες μαθηταὶ τοῦ Σωτῆρος

καὶ θεῖοι ἀπόστολοι, ἐπὶ τῶν φριχτῶν χαὶ ἀχράντων

χεὶ ζωοποιῶν μυστηρίων μνήμην ποιεῖσθαι τῶν πι-
«τῶν χοιμηθέντων ἐθέσπισαν * ὃ xal χἀτέχει βεδαίως
χαὶ λίαν ἀναντιῤῥήτως ἢ τοῦ Χριστοῦ χαὶ Θεοῦ ἀπὸ
περάτων μέχρι περάτων ἀποστολικὴ χαὶ χαθολιχὴ C
Ἔχκλησία, ix τότε μέχρι τοῦ νῦν, xal τῆς τοῦ χό-
E οὐκ ἀλογίστως πάντως, οὐδὲ μα-
ταΐως, οὐδὲ εἰχῆ xal ὡς ἔτυχε τοῦτο θεσπίσαντες.
— — ἡ τῶν Χριστιανῶν ἀπλανὴς θρη-
etn καὶ εἰς αἰῶνα κατέσχεν ἀπσρα-
σάλευτον, ἀλλὰ πάντα ἐπωυφελῇ xal θεάρεστα xal
Reiweries, καὶ σωτηρίας μεγίστης πρόξενα.

É LASS.

| τοιγαροῦν ὃ πολὺς τὰ θεῖα καὶ βαθὺς

abb. qus λίαν, ὅθεν xal παρὰ τῇ θείᾳ

γὰρ τί φησιν ἢ θεία Γραφή "ὡς Ἰούδας αὶ 3. Videte enim quid divina Seriptura ferat 2

quemadmodum Judas Machabaeus in Sion, qua
civilas est Regis magni, cum populum, cui prze-
rat, ab alienigenis hostibus cxsum vidisset, vesti-
busque eorum excussis, condila in eis idolorum
donaria comperisset, expiandi uniuscujusque eo-
rum eausa, sacrificia statim propensissimo ad mi-
sericordiam Domino obtuleril, inque ea re summa
religionis et charitatis munere perfunctus sit. In
quo quidem, ut et in omnibus aliis, divina Seri-
piura summis eum laudibus demirandum prz-
buit, Quinimo verbi interpreles, quique testes
oculati fuerunt, quorum retibus captus orbis fuit:
illi, inquam, Salvatoris discipuli divinique Apo-
UA ul in Iremendis ei intemeratis mysteriis eo-
rum qui iu (ide dormierunt, memoria fieret Insti-
luerunt. Quod etiam (irme et sine ulla prorsus
controversia apostolica. et catholica Christi Detque
Ecclesia qux ad usque fines orbis diffusa est, ab
eo tempore ad hunc usque diem semper reti-
nuit, e£ dum mundus hic stabit, retentura est.
Nec quidem inconsulte omnino; nec temere ct
Sine ratione hoe ab illis est institutum. Neque

am quod ulilitate careat Christianorum, qum nescit errare religio suscepit, fixumque
le retinuit : sed utilia omnia Deoque accepta, el que magno emolumente sint, ac valle sa

*

&. Quocirca eximius profundusque divinorum

: ἐν τῇ περὶ τῶν χεχοιμημένων μυστιχῇ interpres Dionysius ", Jn mystica sua de iis qui

λέξας * ἵν᾽ 1x τῶν αὐτοῦ θείων τε καὶ

v λόγων πρὺς ἐναργῇ ἀπόδειξιν ἐφαψώμεθα · Ὁ
ὡς « Αἱ τῶν ἁγίων προσευχαὶ, xal χατὰ τὸν τῇδε
βίον, μήτιγε μετὰ θάνατον, εἰς τοὺς ἀξίους depóv

dormierunt. —— diserte hoe asserit, cu-
jus divina venerandaque verba hic libet adjungere,
ἝΝ clariorem eorum de quibus dicere proposui,
demonsirationem, 1 Sanctorum preces in hac quo-

εὐχῶν, ἤγουν εἰς τοὺς πιστοὺς ἐνεργοῦσι, ν Τὸ δὲ, que vita, inquit, nedum post mortem, lis qui saeris

ürire, πάντως ἐνταῦθα μηδὲν ἕτερον ἢ τὸ, πόσῳ

precibus - sunt digni, hoc est fidelibus efficaces

(crimi Καὶ μετ᾽ ὀλίγον" € οὐ vip sunt. N (Per voculam nedum nihil prorsus intelli-

* Job. tu, 95.
a

! ji Cor. v, 10. ? Psal. wi, 6.

Pul. px, ! 12.

ν ὁ τῆς θεαρχιχῆς —— ὑπο — gere sit, nisi quanto magi, .) Et paulo post : « Non

*Ga'at. vi, 8. * De Eccl. llier.,

VALE LECTIONES.

— Colb. ! ixelvo. — * Edit, τεθαύμασται.

219

DE fUS QUI IN FiDE DORMIERUNT.

«ριον, x3l τῶν ἱερῶν θεσμῶν εἰς ἅπαν ἀντίθετον " A aliquam et absurdam, sacrisque sanctionibus con-

ὡς ὅτε τὰ μετὰ θάνατον πάντα τὰ θεοφιλῆ ἔργα
οὐδὲ τοὺς προλαδόντας ὀνίνησιν. « ᾿Απέχλεισε γὰρ,
ψιαὶν, ὁ Θεὸς xat' αὐτῶν" » xat, « Κομιεῖται ἔχα-
eto; τὰ διὰ τοῦ σώματος πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγα-
Gv, εἶτε φαῦλον" » καὶ, ὅτι c'Ev τῷ ἄδη τίς ὁμολο-
τὴσεταί σοι; » xal πάλιν, «Ὅτι σὺ ἀποδώσεις ἑκάστῳ
κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ » χαὶ, « Ὅτι ὃ ἔσπειρεν ἔχα-
στος, τοῦτο 4 xai θερίσει. ᾿Αλλ᾽, ὦ σοφοὶ, εἴπωμεν
ξρὺ; αὐτοὺς, ἐρευνήσατε χαὶ διδάχθητε, ὅτι πολὺς
μὲν ὁ φόδος τοῦ τῶν πάντων Δεσπότου Θεοῦ, πολλῷ
πλέον dj ἀγαθότης" καὶ φοδεραὶ μὲν αἱ ἀπειλαὶ,
ἀν-ίχαστος δὲ ἡ τοῦ Θεοῦ φ'λανθρωπία * καὶ φριχταὶ
πάλιν αἱ καταδίχαι, ἄφατον δὲ τῶν οἰχτιρμῶν αὐτοῦ
«ὸ πέλαγος.

wreriam emnine opinionem, quibusdam in ani-
mum injecit : nimirum, pia omnia opera, nu'lam
prorsus defunctis utilitatem post mortem ipsorum
afferre : eo quod Scriptura dicat : « Conclusit
Deus super eos *. » Et : « Referet unusquisque quse
per corpus gessit, sive bonum, sive malum *. »
Itemque : « In. inferno quis confitebitur tibi *? »
et rursus : « Quia tu reddes unicuique secundum
opera sua *. » Ac denique : « Quod quisque semi-
naverit, hoc et metet δ, » Sed, o sapientes viri
(ui ad eos verba faciamus), scrutamini el discite,
magnum quidem esse Dei omnium 585 Domini
timorem ; verum multo majorem esse bonitatem ;
borrendas quidem ipsius minas esse : ceterum

quania ejus benignitss ait, nulla fingi conjectura posse : ac tandem in ejus judiciis tametsi mul-
tum *erroris inest, ipsius tamen miscrationum pelsgus orationis vim ompem superare.
Y- "Mete γὰρ τί φησιν ἢ θεία Γραφή" ὡς Ἰούδας p 3. Videte enim quid divina Seriptura ferat »

ὁ MaxxaGalo; ἐν τῇ Σιὼν τῇ πόλει τοῦ Βασιλέως τοῦ
μεγάλου, ὁπηνίχα τεθανατωμένον εἶδε τὸν ὑπ᾽ αὐτὸν
λαὴν ὑπὸ τῶν ἀλλοφύλων ἐχθρῶν, ἐρευνήσας αὑτῶν
οὺ; κόλπους xal τούτων ἔνδοθεν εὑρὼν εἰδωλεῖα,
ἐξλασμὸν αὐτίχα ὑπὲρ ἐχάστου τούτων πρὸς τὸν εἰς
οἶκτον ἕτοιμον Κύριον προσενήνοχε, πανευσεδῶς
«οιήτας χαὶ φιλαδέλφως λίαν, ὅθεν xal παρὰ τῇ θείᾳ
Γραφῇ, ὡς ἐν κᾶσι, χαὶ ἐν τούτῳ τεθαυμάστωται ".
0 δέ γε μύσται χαὶ αὐτόπται τοῦ λόγου, οἱ τὸν τοῦ
χάσμου γύρον ζωγρήσαντες μαθηταὶ τοῦ Σωτῆρος
καὶ θεῖοι ἀπόστολοι, ἐπὶ τῶν φριχτῶν χαὶ ἀχράντων
καὶ ζωοποιῶν μυστηρίων μνήμην ποιεῖσθαι τῶν πι-
«τῶν χοιμηθέντων ἐθέσπισαν " ὃ xal κατέχει βεδαίως
xat λίαν ἀναντιῤῥῥήτως ἡ τοῦ Χριστοῦ xai Θεοῦ ἀπὸ

ᾳιράτων μέχρι περάτων ἀποαστολιχὴ xal χαθολιχὴ C

Ἐχχλησία, lx τότε μέχρι τοῦ νῦν, xai τῆς τοῦ xó-
σμου λήξεως ἄχρι" οὐχ ἀλογίστως πάντως, οὐδὲ μα-
«ως, οὐδὲ εἰκῇ xal ὡς ἔτυχε τοῦτο θεσπίσαντες.
θὑδὲν γὰρ ἀνόνητον ἡ τῶν Χριστιανῶν ἀπλανὴς θρη-
σχεία παρείληφεν, xal εἷς αἰῶνα κατέσχεν àzopa-
σάλευτον, ἀλλὰ πάντα ἐπιυφελῇ xal θεάρεστλ καὶ
λίαν ὀνησιφόρα, καὶ σωτηρίας μεγίστης πρόξενα.

quemadmodum, Judas Machabeus ia Sion, quse
civitas est. Regis magni, cum populum, cui pree-
rat, ab alienigenis hostibus cæsum vidisset, vesti-
busque eorum excussis, condita in eis idolorum
donaria comperisset, expiandi uniuscujusque eo-
rum eausa, sacrificia statim propensissimo ad mi-
sericordiam Domino obtulerit, inque ea re summa
religionis et charitatis munere perfunctus sit. In
quo quidem, ut et in omnibus aliis, divina Scri-
piura summis eum laudibus demirandum præ-
buit, Quinimo verbi interpretes, quique testes
oculaii fuerunt, quorum retibus captus orbis fuit :
illi, inquam, Salvatoris discipuli divinique Apo-
stoli, ut ia. tremendis et Intemeratis mysteriis eo-
rum qui iu fide dormierunt, memoria fleret insti-
tuerunt. Quod etiam (irme ei sine ulla prorsus
controversia apostolica et catholica Christi Delque
Ecclesia qui ad usque fines orbis diffusa est, ab
eo tempore δὲ hunc usque diem semper reti-
nuit, e£ dum mundus hic stabít, retentura est.
Nec quidem inconsulte omnino; nec temere ct
sine ratione boe ab illis est" institutum. Neque

enim quidquam quod utilitate careat Christianorum, quis nescit errare religio suscepit, fizumque
et stabile retinuit : sed utilia omnia Deoque accepta, ei que magno emolumento sint, sc valde sa

lataria.

δ. Ἔφη τοιγαροῦν ὃ πολὺς τὰ θεῖα xai βαθὺς
Διονύτιος ἐν τῇ περὶ τῶν χεχοιμημένων μυστιχῇ
ψωρΐᾳ οὑτωσὶ λέξας * ἵν᾽ ἐκ τῶν αὐτοῦ θείων τε καὶ
ἑξιδαστῶν λόγων πρὸς ἐναργῆ ἀπόδειξιν ἐφαφώμεθα -
&; « Αἱ τῶν ἁγίων προσευχαὶ, xal χατὰ τὸν τῇδε
βίον, μῆτιγε μετὰ θάνατον, εἰς τοὺς ἀξίους ἱερῶν
εὐχῶν, ἤγουν εἰς τοὺς πιστοὺς ἐνεργοῦσι, » Τὸ δὲ,
μήτιγε, πάντως ἐνταῦθα μηδὲν ἕτερον ἣ τὸ, πόσῳ
16 μᾶλλον, ὑποληπτέον. Καὶ μετ᾽ ὀλίγον" « Οὐ γὰρ
ὁ δεῖος ἱεράρχης, ὁ τῆς θεαρχιχῆς διχαιώσεως ὑπο-

ἃ. Quocirca eximius profendusque divinorum
interpres Dionysius *, In mystica sua de lis qui
dormierunt speculatione, diserte hoe asserit, cu-
jus divina venerandaque verba bic libet adjungere,
ad clariorem eorum de quibos dicere proposui,
demonstrationem. « Sanctorum preces in hac quo-
que vita, inquit, nedum post mortem, iis qui sacris
precibus sunt digni, hoc est fidelibus efficaces
sunt. » (Per voculam nedum nibil prorsus intelli-
gere sit, nisi quanto magis.) Et paulo post : « Non

! job 15,93. * lH Cor. v, 10. ? Psal. τι, G. * Psal. txt, t3. " Ga'at. vi, 38. * De. Eccl. llier.,

ap. 7.

VARLE LECTIONES.
ὃ Edit. Reg. 1 et Colb. 1 ixelvo.. * Edit, τεθαύμασται.

DE HIS QUI IN FIDE DORMIERUNT.

254

sie: χκεχοιμημένων, εἰ μὴ ἴσασιν αὑτοῖς πολὺ «b A pro illis qui iu fide dormierunt, in tremendis my-

πέρδες lx τούτον xai πολλὴν τὴν ὠφέλειαν. ν᾽

ζ΄. Εἶτα σὺν τούτοις ὁ πάνσοφος αὖθις Νυσσαέων
Γρηγόριο;: οὕτω φησίν" « Οὐδὲν ἀλογίστως, οὐδ᾽
ἀχερδὼς ὑπὸ τῶν τοῦ Χριστοῦ χηρύχων xai μαθητῶν
παραδέδοται, xal ἐν τῇ τοῦ Θεοῦ πανταχοῦ Ἐχχλη-

elg διαπεκράτηται“ ἀλλὰ τὸ πρᾶγμα πάντως ἔπωφε-

Ac καὶ θεάρεστον, τὸ μνήμην δηλονότι ποιεῖν ἐπὶ
«ὴς θεΐας καὶ καμφαοῦ; μυσταγωγίας, τῶν ἐν ὀρθῇ
«ἢ πίστει χαὶ χεκοιμημένων.

4. Τὸ γὰρ εἰπεῖν, ὅτι « Σὺ ἀποδώσεις ἐχάστῳ
xctà τὰ ἔργα αὐτοῦ, » χαὶ, « Θερίσει πᾶς τις ὃ
ἔσπειρε, xal τὰ τούτων ἀχόλουθα, περὶ τῆς παρου-
δα; πάντως τοῦ Κτίστου δ, καὶ τῆς τότε φριχτῆς
ἀκοφάσεω; εἴρηται͵ καὶ τῆς τοῦ χόσμου τοῦδε av/1-
φερατώσεως. Τότε γὰρ ὅλως βοηθείας οὐχ ἕσται
χειρὸς, ἀλλὰ πᾶσα παράχλησις ἄπρακτος. Τῆς παν-
τῊύρέως γὰρ διαλυθείσης, οὐκ ἔστι πραγματείας
ἱμπόρευμα. Ποῦ γὰρ οἱ πένητες τότε ; ποῦ λειτουρ-
qd; ποῦ ψαλμῳδίαι ; ποῦ εὐποιίαι; ποῦ ἀγαθοερ-
ται; Διὸ πρὸ «rc ὥρας ἐχείνης ἀλλήλοις ἐπιχου-
μεν, καὶ τῷ φιλαδέλφῳ xai φιλανθρώπῳ καὶ

Θεῷ τὰ τῆς φιλαδελφίας προσοίσωμεν "
δέχεται γὰρ εὖ μάλα, καὶ τοῖς ἀσυμφθάστως b, xal
dew εἰπεῖν, ἀνετοίμως ἐχδημήσασ:, τὰ; ὑπὸ τῶν
φύτοις προσφερομένας τῶν ὑστερημάτων ἀναπλη-
μόσεις εἷς ἔργον τούτοις καὶ πρᾶξιν λογίζεται. Θέλει
γὰρ οὔτως ὁ φιλάνθρωπος ! Κύριος αἰτεῖσθαι, xal

steriis orationes fundat, nisi scivissent quæstum
inde magnum et emolumentum illis obvenirc.

7. Mis astipulatur sapientissimus Gregorius
Nyssenus δ, eujus hæe verba sant : « Nihil in-
consulte, nibilque perperam a Christi preconibus
et discipulis traditam fuit, et in omnibus Dei Ec-
clesiis Ínvaluit : sed res utilis est et Deo placens,
ut in divina splendidissimaque mysteriorum cele-
bratione, eorum qui in recta fide obierunt, me-
moriam sgatus. »

8. Enimvero dictum hoc: « Tu reddes unicui-
que secundum opera sua !*; » et : « Quod quisque
seminaverit, hoc et metet '*, » et que his similia
sunt, de Creatoris dubio procul adventu, deque
ferenda tunc térribili sententia, nec non de mundi
consummatione pronuntiata sunt. Non enim tunc
auxilii tempus suppetet, sed omnis frustra depre-
catio erit, Quippe solutis nundinis, mercatura
vacare non licet **, Nam &bi tunc pauperes erunt ?
ubi misst ? ubi psalmorum pensa? ubi beneficen-
ti opera? quamobrem ante illam horam alii aliis
opitulemur, ac fratrum hominumque et animarum
amantissimo Deo, qus fraterni officii sunt offera-
mus. Libentissime siquidem hzc accipit, et iis qui
premature, atque, ut ita dicam, imparati, vivis
excesserupt, eas quas sibi familiares et propinqui
$87 eorum offerunt, praeiermissi officii vices
ascribit, perindeque reputat ac si illimet his fun-

πέμειν τὰ τῶν ἰδίων χτισμάτων πρὸς σωτηρίαν c eli operibus fuissent. Sie enim clementissimus.

αἰτούμενα, καὶ τότὸ μᾶλλον ὀὁλιχῶς ἐπιχάμπτεται"
eby ὅταν τις μόνον ὑπὸ ἰδίας ψυχῆῇζς ἀγωνίζηται,
ἐλλ᾽ ὅταν ὑπὲρ τοῦ πέλας τοῦτο ἐργάζηται. Ἐντεῦ-
(ev γὰρ ἐκὶ τὸ θεομίμητον ἐχτυποῦται, χαὶ τὰς
ἑτέρων δωρεάς, ὡς οἰχείας ἐξαιτεῖ χάριτας, χαὶ τῆς
«λείας ἀγάπης τὸν ὄρον ἐμπεριχλείει, xal τὸν ua-
παρισμὸν ἐχ τούτου πορίζεται), καὶ τὴν ἰδίαν σὺν
τῇ τοῦ κέλας εὐεργετεῖ ψυχὴν ὅτι μάλιστα.

V. Ti δὲ καὶ δυσαχθὲς τὸ πρᾶγμα νενόμισται ;
pit τὴν Φαλχονίλλαν (1) ἡ πρωτόμαρτυς οὐχ ἔσωσε
μετὰ θάνατον ; ᾿Αλλ᾽ ἴσως ἐρεῖς, ὅτι αὕτη κατ᾽ ἀξίαν,
ix πρωτόμαρτυς, χαὶ ταύτης δέον εἰσαχουσθῆναι

φὴν δέησιν. Ἐγὼ δὲ πρὸς τοῦτό φημι" Καλῶ; fj πρω- D

«ὅμαρτυς ἐχεῖ. Σχόπει δὲ πάλιν, ὑπὲρ τίνος ἡ αἴτη-
e ὅτιπερ ὑπὲρ Ἑλληνίδος, εἰδωλολάτριδός τε καὶ

Dominus abs se peti vult, et iis quos condidit, ea
rogatus prestare, qus saluti ipsorum conducat.
Ac tunc demum infleclitur, cum quis non modo
pro anína sua cnititur , sed proximi causa operis
aliquid nsvat. Hac enim ratione expressam in 86
bei similitudinem refert, donaque pro aliis, veluti
gratias siLi concedendas postulans, perfecte cha-
ritatis rationem asciscit, sibique beatitudinem pa-
rat,suam ipse animam una cuin proximi anima
beneficiis afficiendo.

9. Quidnam autem est, cur hoe molestum οἱ
grave quibusdam videatur? Annon quz prima in
feminis martyrium obiit, Falceniiie vita functae
salutem attulit ? At fortasse dices, id eam conse-
cütam esse quod martyrum princeps erat,
xquum fuisse ut preces ipsius exaudirentur.
Recte, inquam ego, ais, illam fuisse martyrum

" Locus nusquam occurrit ineditis. 35 Psal, txi, 15. 15 Galat. v, 6. 3) Gregor. Nar. orat, 40.

VARLE LECTIONES.

8 Forte τοῦ χριτοῦ, Judicis, à ἀσυμφθάστως,

y Judi Billius vertit improvise, Sit velut przemature, cum nec-
dum metam vel expiationis, vel perfectionis attigerint.

| Reg. 4 φιλάγαθος. i Edit. xat μαχαρισμὸν

lx τοῦ τὴν τοῦ πέλας εὐεργετεῖν ψυχὴν, ὅτι μάλιστα χομίζεται. Media desunt. Favet Colb. 1.
NOT X.

- Hyde τὴν dedtxoriXtar. Falcoiille vita (uncia.
Liherateto e6se sb inferis Falconillam —X
(idem in Actis sanete Thecle, qua vir eraditis-
saie-mibiqeo amicissimus D. Grabins in Spicile-
εἶν 3ehmi &aBuli edidit ; nec Basis Seleuciensis
omisit, lib. 1 dé miraculis sancte Thecke. Ejus

etiam, ut el ereptze rursum ex inferis Gregorii Ma-
gni precibus Trajani anims, mentio fit in Eucholo-
gio, cap. 96, etin aliis libris Grzecorum. Unde
multa de eis disputat Allatius in dissértationibus
De lib. Eccl. Grec. - )

3.8

S. JOANNIS DAMASCENI

primam. Verum hoc velim rursus consideres, pro A πάμπαν ἀνιέρου xal ἀλλοτρίου xupiou kpyáz dog.

quanam he postulabat? Nempe pro gentili, ido-
lorum cultrice, profanaque prorsus, et quz alieno
domino operam locarat. Ilic vero fidelis pro fideli
ad Doininum eumdem preces fundit. Alterum igi-
tur cum altero compara, ut res zequalis fiat, nul-
Iumque relinquetur dubium,

10. Confer te rursum ab istis ad alia ejusdcm
generis el roboris : nimirum ad Palladii ad Lau-
sum historiam, in qua miracula qus magnus míi-
rificusque Macarius palravit, summa (lde verissi -
meque descripta sunt. Is enim aridum quoddam
cranium (de iis qui obierant sciscilatus, cuncta
perdidicit. Cumque insuper quzsiissel, Nunquam-
ne solatii. aliquid receperitis? ( consuetum enim

viro sancto erat pro defuncüs orare, avebatque '

scire, an fructuosa illa preces essent:) boc Do-
minus qui amal animas servo suo patefacere vo-
leus, veritatis sermonem siecz huiece calvari:z
inspiravit, Quo lempore, inquit, preces pro
defunctis olfers, nune sane nonnihil solaminis ac-
cipiimus,

11. [terum alteri. cuipiam divinorum Patrum,
cujus discipulus quidam negligenter vixerat, in-
que ea negligentia vitae tandem metam attigerat,
misericordissimus animarum amalor Dominus,
senis lacrymis εἰ precibus motus, eum instar di-
Vitis cujus in Lazari parabola fit mentio !*, ad col-
lum usque igne flagrantem illi ostendit, Cum

deinde senex multis se laboribus aíflixisset, Deum C

assiduis fletibus obsecrando, rursus ad zonam
usque flammarum incendio mersum vidit. Demuu
postquam vir sanctus labores laboribus addide-
rat, liberum illum prorsus o»ique ab igne exein-
ptum per visum Deus ostendit seni.

13. 588 Quis saue tot de ísiis rebus testimo-
nia, qua sanctorum Vita divin:eque revelationes
complectuntur, ex ordine queat recensere? Qui-
bus prespicue evincitur, etiam post morlem ma-
gnopere defunctis prodesse, quae pro illis preces
ac misse alque eleemosynz flunt. Neque enim
omnino perit quidquam eorum qua Domino fene-
ramur : 56} maxima cum usura ejus remuneralio
provenit, !

13. Nam quod attinet ad illud Prophet elfa--
Lum : « In inferno. quis confitebitur libi '*? supe-
rias diclum a nobis est, minas quidem. illius om-

"Luc. x, 35. Pal. νι, 6.

Ἐνταῦθα δὲ πιστὸς ὑπὲρ πιστοῦ πρὸς τὸν αὑτὸν Ae-
σπότην, θὲς τοίνυν Ex θατέρου εἰς θάτερον, ὡς ἂν τὸ
πρᾶγμα ἐξισω"ήσεται, xal τὸ διστάζον οὐχ ὑπολει-

v. Δίελθὲ μοι αὖθις £x τούτων (8) εἰς ἕτερα ταὺυ-
τοῆύναμα xal ὁμότροπα" λέγω δὴ τὴν Παλλαδίου
πρὴς Λαῦσον ἱστοριχὴν βίδλον, ἐν f, τὰ χατὰ τὸν μέ-
(av xal θαυματουργὺὸν Μαχάριον παναληθῶς ἀναγέ-
γρᾶπται θαύματα" πῶς τὸ ξηρὸν χρανίον πυθόμενος, —
τὰ περὶ τῶν χεχοιμημένων μεμάθηκεν ἅπαντα. Εἴτα ——
πρὸς τοῦτο" Οὐδέποτε τοίνυν τινὰ παραμυθίαν εὑρ!-
σχετε; ( ἦν γὰρ ὁ ἅγιος συνήθως ποιῶν ὑπὲρ τῶν
χεχοιμημένων εὐχὰς, χαὶ γνῶναι ἐφίετο εἰ ἄρα πρὸς
ὄνησιν γίνονται" τοῦτο δὲ βουληθεὶς ἐπιδείξασθαι ὁ
φιλόψυχος Κύριος, xal τὸν ἑαυτοῦ πληροφορῆσαι
ϑεράπυντα, τῷ ξηρανθέντι χρανέῳ λόγον. ἀληθείας
ἐνέπνευσεν, Ὅτε, φησὶν͵ ὑπὲρ τῶν νεχρῶν τὰς δεήσεις
προσφέρεις, τότε μιχρὰς παραμυθίας «ib; αἰσθανό-
μεθα. Í

ια΄, " Ax δὲ πάλιν τῶν θεοφόρων Πατέρων μαϑη-
τὴν ἔχοντι ἐν ἀμελείᾳ βιοῦντα, καὶ τοῦτον πρὸς τὸ
τοῦ βίου πέρας ῥχθύμως ἐπιφθάσαντα, ὁ πανοιχτέρ-
μων καὶ φιλόψυχος Κύριος, μετὰ δαχρύων αἰτησα-
μένου τοῦ γέροντος, ὡς τὸν χατὰ τὸν Λάξαρον πλούα.
σιὸν ἐν τῇ φλογὶ χαυτούμενον μέχρι τραχήλου ὑπα
ἐδειξεν" ὡς ἐντεῦθεν πολλὰ τοῦ ἀγίου πονήταντος,
xai σὺν δάκρυσι τὸν θεὸν ἐχλιπαρήσαντος, μέχρι τῆς
ζώνης πάλιν ὑπέδειξεν. Εἶτα xal αὖθις κόπους τοῖς.
κόποις τοῦ ἁγίου προσθέντυς k, παντελεύθερον, xal
τοῦ πυρὸς λελυτρωμέγον ἐν ὀπτασίᾳ τῷ γέροντι δέν
δειχε.

ιβ'. Καὶ τίς ἂν δυνηθείη χαθ' εἱρμὸν. τὰς τούτων
μαρτυρίας ἐχδιηγήσασθαι, τὰς ἐν τοῖς τῶν ὁσίων
βίοις ἐντεταγμένας, ἐν μαρτυρίοις τέ φημι καὶ θείαις
ἀποχαλύψεσιν, ἐναργῶς παριατώσας, xal μετὰ θά-
vazov μέγιστα τοὺς χατοιχομένους εὐεργετεῖν, τὰς
ὑπὲρ αὐτῶν γινομένας εὐχάς τε xal λειτουργίας xal
ἐλεημοσύνας; Οὐδὲν γὰρ τῶν δανεισθέντων θεῷ
ἀφανίζεται ὅλως, ἀλλὰ σὺν μεγίστῃ mposüfxy map"
αὐτοῦ ἀνταμείδεται,

iy', Περὶ δὲ τοῦ φάναι τὸν Προφήτην, ε Ἐν δὲ d
ἄδῃ sl; ἐξομολογηθήσεταί σοι, » προειρήκαμεν, ὡς
αἱ ἀπειλαὶ μὲν φρικώδεις τοῦ παντεπόπτου" vixi Ob

VARLE. LECTIONES,

k Edit. προσθήσαντος,

NOTE.

(2) ἀέε.18ε xal αὖθις ἐκ τούτων" Confer 1e rursum.

eb ist:5. Historia hzec in Vitis Patrum Rufflno auctore
lib. m, nec non lucertü, Paschasio im terprete
lib. vr, invenitur. Billius ait se accepisse a Gentia-
uo lerveto et exstare illam in libro qui Doctrina Pa*

trum inscribitur, cum hodie non legatur in l/istoria
Lausiaca, ex qua citatur ab auctore. Ac plane qui-

dem reperitar in Ap "as PP. que Cl. Cote-

lerius edidit t, T Eccl, Graecam, in M

Leo item Allatius. dissert. 2 De lib. Ecel. Grec.

412, eam ex Lausiaca a Nicephoro

transsumptatm asserit, In hae explicanda

peer e posuit in 4, dist. 45, q. 2, a. $a
et alii

V DE HIS QUI IN FIDE DORMIERUNT. e
rita; ἢ ἄατος αὐτοῦ φιλανθρωπία. Καὶ γὰρ μετὰ A nium Ínspectoris horrendas erse: eas vero ab
) φάναι τὸν ὑποφήτην ! ταῦτα, γέγονε πάντως ἐν — inenarrabili ipsius hemanitate. soperari. Nam
» Mg ἐξομολόγησις ᾿ ixslvov λέγω τῶν ἐχεῖ πίστευ-ς postquam Propheta h»c. pronuntiavit, fuit nihilo-
ἔντων kv τῇ σωτηρίῳ τοῦ Δεσπότου χαθόδῳ. Οὐ yàp — minus quibusdam in inferno confessionis locus ;
πλῶς ἔσωσε πάντας ὁ ζωοδότης, ἀλλ᾽ ὡς εἴρηται, illis videlicet, qui in salutari Domini descensu

Axel τοὺς πιστεύσαντας.

Τινὲς γοῦν φασι τοὺς προτεπιστευχότας,

0? τινές εἰσι πατέρες xaX προφῆται,
Κριταὶ͵ βασιλεῖς σὺν αὑτοῖς, χαὶ τοπάρχαϊ,
Καὶ τινε: ἄλλοι τοῦ λαοῦ τῶν 'Ἑδραίων
Εὐαρίθμητοι, καὶ πρόδηλοι τοῖς πᾶσιν.
Ἡμεῖς δὲ πρὸς ταῦτα ἀντεροῦμεν,

Tol; δοξάζουσιν ὧδε" ὡς οὔτε δῶρον,
Οὔτε θαυμαστὸν, xal παράδοξον τοῦτο,
Τὺ σῶσαι Χριστὸν τοὺς πεπιστευχότας.
Ἑπεὶ χριτὴς δίχαιος ὑπάρχει μόνος,

Καὶ πᾶς ὁ τούτῳ πιστεύσας οὐχ ὀλεῖται.
Ἕδει τοιγαροῦν τούτους σωθῆναι πάντας,
Καὶ τῶν τοῦ (bou δεσμῶν ἀπαλλαγῆναι,
Τῇ χαταδάσει τοῦ Θεοῦ χαὶ Δεσπότον.

Ὃ καὶ γέγονε τῇ τούτου προμηθείᾳ.

Οἱ δέ γε χάριν φιλανθρωπίας μόνης
Σωθέντες ὑπάρχονσιν, ὡς οἶμαι, πάντες,
Ὅσοι τὸν βίον χαθαρώτατον εἶχον,

Καὶ κᾶσαν πρᾶξιν ἀρίστην ἐπετέλουν.

Ἰσχνὼς βιοῦντες, ἐγχρατῶς, καὶ σωφρόνως,

Τὴν δὲ γε πίστιν ἀχραιφνῆ κι τε καὶ θείαν,
Οὐ χατέλαδον, μὴ γυμνασθέντες ὅλως,
AM ἀδίδαχτοι μείναντες τὸ παράπαν,
Τούτους ὁ πάντων ταμίας καὶ Δεσπότης,
EDxvctv, ἐζώγρησε διχτύοις θείοις.

Καὶ τούτονς ὑπέχλινε πιστεῦσαι τούτῳ,
λάμψας ἐπ᾽ αὐτοὺς τὰς θεϊχὰς ἀχτῖνας,
Καὶ δείξας αὑτοῖς τὸ φῶς τῆς ἀληθείας.
Οὐ γὰρ ἠνέσχετο ὁ συμπαθὴς τῇ φύσει,

Εἰς κενὸν τούτων τοὺς χόπους γεγενῆσθαι.
Ἐχέχτηντο γὰρ ἐργωδέστατον βίον,
Ἐπίμοχθόν -ε χαὶ στενὸν ὑπὲρ λόγον"
Αὐτοχράτορες τῶν παθῶν γεγονότες,

Καὶ τῶν ἡδονῶν χαταπτύσαντες ἅμα,
᾿Ακτησίαν τε πᾶσαν ἐξησχηχότες,
Ἐγκράτειᾶν τε σὺν ἀγρνπνίᾳ πάλιν,

Καὶ πᾶσαν ἁπλῶς ἀρίστην ἐργασίαν "

Οὐχ εὐσεδῶς μὲν, ἀλλ᾽ ὅμως διελθόντες,
Τὴν ἀνωτάτω πρόνοιαν, ὡς; ἐδόχουν,
"λριστα σεδόμενοι, πλὴν ἐσφαλμένως.
Bici δὲ τινες, οἵ καὶ τὴν θείαν δόξαν͵

Τῆς πανσθενουργοῦ χατέλαδον Τριάδος
Ἰσχνῶς, ἀμυδρῶς * ἀλλ᾽ ἐδόξασαν ὅμως.
“Δλλοι δὲ τὴν σάρχωσιν εἶπον τοῦ Λόγου (3),

crediderunt. Neque enim ille vitse auctor cunctis
nullo discrimine salutem dedit ; sed illis demum,
qui illie quoque sicut dictum est crediderunt.
ltaque quidam aiunt salutem esse adeptos
[qui ante fidem habuerant,
Patres nimirum atque prophetas,
Judices, εἰ reges, ac præsides,
Ac eum eis alii ex Hlebrzorum plebe,
Namero pauci, cunctisque manifesti.
Nos vero ad hac sic respondebimus :
His qui ita sentiunt, non beneficium,
Nec mirum quid, nec novum istud est,
Christum hos salvare qui crediderunt :
Quando solus ipse justus est jadex,
Nec ullus perit, in ipsum qui credidit.
Ergo oportebat hos omnes salvos esse,
Ex ab inferni vinculis liberari,
Descendente illuc Deo atque Domino.
[6 quod et ejus providentia accidit :
At ili sola ipsius bonitate,
Meca sententia salutem scceperuwt,
Quicunque vitam purissimam egerunt,
Ümnique actione optima perfuncti sunt,
Modeste vivendo, temperanter et caste,
Tametsi puram atque divinam fidem
Non perceperunt ; nee tamen eruditi
Sed nulla omnino imbuti doctrina manentes,
Hos provisor omnium ac Dominos
AUraxit ad se : divino cepit rete.
Istos et inflexit, ut in ipsum crederent,
Radios in eos divinos Injiciens,
FA veritatis ostendens ipsis lucem.
Non enim sustinebat, qui natura est miseri-
[eors,
Tiorum incassum tot laborcs cedere.
Perdifficilem enim vitam nacti fuerant,
Arumnosamque et ahgustam supra modum,
Aflectionibus imperantes animi :
Et voluptates insimul respiierant,
D Paupertsatemque colentes omnigenam,
889 Coatinentiam, 2€ rursum vigilias,
Universa demum virtutis munera,
Et si non ple, at tamen expleverant ;
Summam Providentiam, ut videbatur ipsis,
Recte colentes, non sine erroris !abe.
Quin sunt nonnulli qui divinam gloriam
Cunctipotentis agnoverunt Triadis
Tenuiter, ac obscure; attamen agnoverunt,
Verbum dixerunt carnem factum alii,

(ARLE LECTIONES.
leg. $ et Colb. προφήτην. R. 1, Colb. 1 τὴν ἀχραι φνῆ xal.

NOTE.

Sibyliss, ni fallar, innuit, quibus Montanistae carmina supposuerunt, quæ res omnes quas Christus

g $8, tanquam prsenuntiatas repraescutant.

S. JOANNIS DAMASCENL

Colendas poenas, ac resurrectionem. kh

. Alii natales illius ex Virgine,

Quam et proprio indicarufit nomine :

Maria quippe puelle nomen est, inquit.

Omnia rursus prsdixerunt aliqui

Eximia a Christo edita miracula,

Circa defunctos, cirea claudos et mutos

Circa leprosos, circa surdos, et febres,

Circa hydropicos atque manus aridas.

Deambulantem supra mare dixerunt :

Benedictionem panum atque piscium,

In vina rursum conversas &quas,

Hamorrhousam et incurvam curatas,

Una pronuniiantes cum pluribus aliis.

Illos, inquam, divina Verbi potentia

]u interitum non passa est ruere,

Nec recte factorum mercedem amittere,

Nulla enim pars temporis quam dedcrit,

Ut prediximus, in obscuritatem abit :

Sed. eonservata universis redditur,

Auctiere mensura, bis qui bene vixerunt.

Qui vero vitam transegerunt turpiter,

Quique nihil prorsus gesserunt unquam boni,

Ut neque semen, nec (ruetum habuerint :

Quinimo vita, zermonibus, et fide.

Modis onsniMis aberrando lapsi sunt,

Nec imbre divino irrigati coelitus,

Germinis quidpiam ediderunt,

Non enim. sementem. dederunt, ut. dicebam
[modo, (c

Nec illucente vero sole gloriz,

- Effloruerunt, quia steriles erant.

itis Christus nulli emolumento fuit ;

Nec lapsos, ut puto, secum suscitaverit,

Ut qui salutis indigni prorsus essent :

Quin nec in ipsum hos credidisse arbitror.

Horum enim. mentes obczcaverat,

Spiritualesque cordis oculos,

Tenebrarum elatio, primus scilicet draco.

. Quem ἃ prima setate coluerunt,

5.90 Ne videntes viderent, ut est in oraculo,

Neve intelligentes, omnino intelligerent.

Reliqui autem omnes qui semen habuerant,

Jubare solis exorto floruerunt,

Et immissa pluvia germinarunt. P

| 59
Πάθη e£ σεπτὰ, xol τὴν ἔγερσιν τούτου *
«Ἕτεροι. δὲ. γέννησιν τὴν ἐχ Παρθένου,
"Ovogaalav «s ταύτης προειπόντες.
Μαρία γὰρ, φησὶν, ὄνομα τῇ κόρῃ,
Αὖθις ἔνιοι προχατέλεξαν πάσας
Τὰς ὑπερφυεῖς " Χριστοῦ θαυματουργίας.
Τῶν νεχρῶν τε καὶ πηρῶν, καὶ μογιλάλων,
Λεπρῶν, καὶ χωφῶν, xal τῶν πυρεχτιώντων ,
᾿ Παραλελυμένων. τε xol δαιμονιώντων,
Ὑδεριώντων ἅμα xaX ξηροχείρων,
Καὶ τῆς θαλάσσης τὸν περίπατον ἔνθεν,
"Apto τὴν εὐλόγησιν xai τῶν ἰχθύων,
Μεταδολὴν ὕδατος αὖθις πρὸς οἶνον,
Αἰμοῤῥοούσης χαὶ συγχυπτούσης ἄρδην,
Τὰς ῥώσεις προφῆσαντες, σὺν ἄλλοις πλείστοις *
Τούτους fj θεία τοῦ Λόγον δυναστεία,
Οὐκ ἠνέσχετο παριδεῖν ὁλωλότας,
Οὐδ᾽ ἀπολέσαι τὰς πράξεις τὰς ἀρίστας.
Τὸ γὰρ δανεισθὲν αὑτῷ τοῦ χρόνον μέρος,
Καϑὸ προειρήχαμεν, οὐκ ἁμαυροῦται"
᾿Αλλὰ φυλαχθὲν, ἀποδίδοται πᾶσι
Τοῖς καλῶς βιώσασι, μετὰ προσθήχης.
Οἱ δέ γε βίον αἰσχρὸν βεδιωχότες,
Καὶ μηδὲν ὅλως τῶν χρηστῶν πεπραχέτες,
Σπόρον ἣ χαρπὸν μηδ᾽ ὅλως χεχτημένοι.,
᾿Αλλὰ καὶ βίῳ, καὶ λόγῳ τε χαὶ πίστει,
Εἰς ἅπαν ὑπάρχοντες χατεσφαλμένοι,
Οὔτε τῆς βροχῆς τῆς θείας οὐρανόθεν
Χεθείσης αὐτοῖς, ἐδλάστηταν χαθόλον *
Οὐ γὰρ, ὡς ἔφθην εἰπὼν, E6aov σπόρον,
Οὔτε λάμψαντος τοῦ τῆς δόξης ἡλίόυ **
. Ἐπεπάνθησαν, ὡς ἄκαρποι χαϑόλου"
Τούτους οὐχ ὀνίνησι Χριστὸς εἰς ἅπαν,
Ub συνήγειρεν, ὡς οἶμαι, πεπτωχότας,
. Ὡς ἀναξίους παντελῶς σωτηρίας.
Οὔτε μὴν ἐπίστευσαν αὐτῷ, δοχεῖ μοι.
Ἐπήρωσε γὰρ αὐτῶν τὰς διανοίας
Καὶ τοὺς νοεροὺς ὀφθαλμοὺς τῆς καρδίας,
Ἧ τοῦ σχότους ἔπαρσις, 6 πρῶτος δράκων,
Οὗ θεραπευταὶ γεγόνασιν ἐχ πρώτης,
Ἵνα βλέποντες μὴ βλέπωσιν, ὡς θέμις,
Καὶ συνιέντες μὴ συνιῶσιν ὅλως.
Οἱ δ' ἄλλοι πάντες οἱ σπόρον ἐσχηχότες,
Ἐπεπάνθησαν τοῦ ἡλίου φανέντος,
Ἐῤλάστησάν τε τῆς βροχῆς γεγονυίας.

En qua nos eratio provexerit, ut rem pene
opertam, Deo juvante, explicaremus, idque non
velut sententiam ferentes (hoc enim indignitas
nostra non palitur), sed rationibus et conjecturis,
ut charitas postulat, indulgentes. Hi sunt itaque, ut
opinor, quibus in inferno salutem Christus at-
tulit.

"Ἴδε ποῦ φέρων ὁ λόγος ἀνήγαγεν ἡμᾶς, λῦσαι σὺν
θεῷ xa διευχρινῆῇσαι πρᾶγμα μιχροῦ δεῖν χεχάλυμ-
μένον" xal τοῦτο οὐχ ἀποφαντιχῶς, διὰ τὸ ἀνάξιον,
ἀλλὰ συλλογιστιχῶς, διὰ τὸ φιλάδελφον, Τούτους
ἔσωσεν, ὡς ἔγωγε οἶμαι, ὁ Χριστὸς ἐν τῷ Ig P.

.VARLE LECTIONES.

5 Sic ct Colb. 1, R. 4 ὑπερφνεῖς, al. ὑπερτελεῖς. * Bill. fin mss. pro τοῦ τῆς δόξης ἡλίου, habetur
«οὔ τῆς δικαιοσύνης quz lectio, quantum ad sensum, imo el ad Scripturan) sacram, quas Deut solem
justitia interdum vocat, accommodatior videtur. Tamen pedum ratio, quz in his versibus exacte serva-
tur, eani me sequi prohibet. Sequenti versu pro ἄχαρπον, ἄκαρποι, legendum ex mss.| quam quidem

sterierem, lectionem Begii codd, tradunt, excepte uno n. 1820, » In Beg. ὃ additur xat:300v, quod

:liius in suo legit, sed superfluum putat

DE HIS QUI IN FIDE DORMIERUNT,

969

τοίνυν τῇ τοῦ Χριστοῖ συνεργίᾳ, A. — 14. Sic igitur auspice. faventeque. Christo mon-

| ἐν τῷ ἄδῃ ἐξομολόγησι;, Ταῦτα δέ

τὴν τείαν ἀναιροῦντες " μὴ γένοι-

ἃ δεῖξαι f τὸν ὑπεράγαθον Κύριον

| οἰκείας cope veas νικώμενον" ὥσπερ
Tw ( Νινενῖ xaraTrpaghssvat*» xai αὕτη ob
ἀλλὰ νενίχηχε τὴν χρίσιν ἡ ἀγαϑό-

— τῷ Ἐζεχίᾳ, « Τάξαι, φησὶ, περὶ τοῦ
, ᾿Ἀποθνήσχεις γὰρ σὺ, καὶ οὐ ζώσεις" »

χαὶ fva eis ἀπέθανε. Kal iv τῷ ᾿Αχαάδ" « Ἐπ-.

ἄξω, φησὶ, καχά ν καὶ οὐχ ἐπήγαγεν, ἀλλ᾽ εἶπεν "
« Εἶδες πῶς κατενύγη ᾿Αχαάδ; διὸ οὐκ ἐπάξω ἐν
αὐτοῦ χαχά. » ᾿Αλλὰ xal πάλιν τὴν ànóga-
οἷν ἡ ἀγαθότης eim ὡς καὶ ἐν ἄλλοις
καὶ εἰς ἀεὶ νιχήσει μέχρι τῆς
ἐσχάτης ἀνταποδόσεως, ὅταν ἡ λῆξις τῆς πανηγύ-
ἥξει, καὶ βοηθείας οὐκ ἔσται καιρὸς, ἀλλ' ἄν-
ὕρωπος, καὶ τὸ φορτίον αὐτοῦ, Νῦν δὲ χαιρὸς πρα-
, χαιρὸς συναλλάγματος, χαιρὸς χόπου xai
ἐρόμου xa μόχϑου " καὶ μακάριος ὁ μὴ ὀχλάσας,
pie χαυνωθεὶς τῇ ἐλπίδι" μαχαριώτερος δὲ ὁ χαὶ
ὑπὲρ ἑαυτοῦ xal ὑπὲρ τοῦ πλησίον ἀγωνισάμενος.

w'. Τοῦτο γὰρ μᾶλλον τέρπει χαὶ χατευφραίνει τὸν
Κύριον, τὸ σπεύδειν ἔχαστον εἰς τὴν

τοῦ πέλας βοήθειαν. Τοῦτο καὶ θέλει ὁ ἐλεήμων, χαὶ
Balieszs, ἵνα ὑπ' ἀλλήλων οἱ πάντες εὐεργετώμεθα,
χαὶ ζῶντες, xal μετὰ θάνατον, Οὐ γὰρ ἂν ἡμῖν ἀφορ-
nee. τοῦ μνήμην ἐπὶ τῆς ἀναιμάχτου θυ-

ποιεῖσθαι τῶν προλαδόντων, καὶ πάλιν τρίτα,

iere, xal τεσσαράχοντα, καὶ ἐτησίους μνήμας
χαὶ τελετάς" ἅτινα πάσης ἀντιῤῥήσεως ἄνευ ἡ χαθ-

pen αὑτοῦ καὶ ἀποστολιχὴ Ἐχχλησία, χαὶ ὁ ταύ-

ἤλλεχτος xal πανευσεδῇς λαὺς ἀπαρασάλευ-

ri xai ἀδιάδλητα 4, εἰ μὴ τοῦτο εὐθὲς ἦν ἐν
^ αὑτοῦ, Πάντως γὰρ εἰ χλεύη τὸ πρᾶγμα
τῶν, ἀχερδὲς χαὶ ἀνόνητον, πολλῶν γεγονότων
p ἁγίων πατριαρχῶν, Πατέρων, xai διδα-
tsi ἂν τούτων ἑνὶ χαταπαῦσαι τὴν
ἀλλ' οὐδεὶς τούτων ἀνατρέψαι τοῦτό πότε
aaxe, μᾶλλον μὲν οὖν καὶ χεχύρωχε" xal ὁσ-,
— * χαὶ προστίθεται, προσ-

| προσϑήχῃ δεχόμενον. ,

ED B da
c. ἃ v xal ἄλλων ἱστοριῶν ἐπιμνησθῆναι.

—

E

& ἐπίσχοπος, ἀνὴρ, ὡς ἴσασι -π
" ) xal γνώσει ἑξάχουστος, ᾧ, φασὶ, Ae

stratum fuit in inferno quoque confessionem ex-
slilisse. Neque vero. hzc diximus, ut prophetiam
evertamus (absitl) sed ut planum faciamus,
onini bonitate prestantiorem Dominum sua ipsius
humanitate vinci, Cujusmodi illud est, « Ninive
subvertetur !*; » que tamen subversa mon est,
sentenlig severitate superala a benignilale, Eze- -
cbiz quoque : « Dispone, ait, domui tux : morieris
enim tu, et non vives *'; 1 nec tamen ille mortuus
est. Tem Achabo; «Inducam, inquit, mala ';»
quie tamen non induxit; quin polius : ait « Vide,
quomodo compunctus est Achab : quamobrem in
diebus ejus non inducam mala '*, » Hic quoque
rursum sententie benignitas praevaluit, uti etiam
in plerisque aliis judiciis : futurumque adeo est
ul semper przvaleat usque ad extremam retribu-
lionem, quando nundinz solventur, nec subsidii
jam tempus aderit. Nunc porro opis ferendz ne-
goüiandique ten:pus est: tempus contrahendi,
lempus laborum et sudorum ; ac beatus ille quidem
qui spe nou litubarit, qui non intumuerit : beatior
vero, qui sua proximique causa laboraverit.

15. Nam hoc misericordem Domiaum impen-
sius oblecial el laetificat, cum quisque proximo
prodesse studet. Hoc, inquam, misericors ille vult
et gratum habet, ut sive superstites in vivis simus,
sive post morlem, alii ab aliis mutuo juvemur,
Nunquam enim alioqui hane nobis occasionem

C dedisset, u& defunctorum ia incruento sacrificio

meminissemus : rursus calholica ei 2postolica
Ecclesia, religiosissimusque populus Deo duce
collectus, in eorum memoriam terlio, nonoque,
el quadragesimo die, aC demum vertente anno
34d aram faceret, nec ista inconcussa et inviolata
retineret οἱ observaret, nisi id ejus oculis acee-
pium esset, Non enim dubium est, quin si id ri-
dendum ae spernendum foret, nulliusque fructus
ei ulilitatis, cum multi sancti viri, prophetze et
. doctores divino aíllati numine exstiterint, hoe in
€ujmspiam eorum animum injecisset, ut errorem
compesceret.- Atqui ipsorum nemo unquam morem
unc convellendum putavit: imo quilibet confir-
wes ita ut in dies augeatur, novasque subinde

—

^ b accessiones accipiat.

- τ 40. Ceterum alias. insuper historias commemo-
—* οὖν ὁ Διάλογος, ὁ τῆς πρε-, rare oportet : atque in medium prodeat Gregorius
ete, Dialogus, senioris Rome episcopus, vir, ul omnes

morunt, lum sanctitate, dum doctrina celebris, '

— καὶ θεῖος, ye -⸗ quem cum saeris. operaretur celestem 591 et
ἀνὰ τὴν λίθινον πορείαν moto ὕμενος, divinum angelum sanciissimi muneris socium ha-
ν εὐχὴν χραταιὰν πρὸς τὸν gd - buisse. ferunt. Hie cum per stratam. viam ali-

* ———

quando graderetur, dedita opera consistens, in-

; πεποίηχεν " ὃς Doo wn iti ste RAE pro Trajani delictorum condo-

Hm, δ. dd "M 142. '" Ht Heg. XXI, , 2l.

ἱ
*» ' ibid. i

; VARLE .LECTIONES, Ct
εἰ Co ib. hi edit. διάγνωστα ; Bill. in suo eod , legit ἀδιάγνωστα, ul habet. Colh, AMer H.

263

S. JOANNIS UA9ASCENI

201

natione δὰ animarum amantem Dominum !udit, A θεόθεν ἐνεχϑείσης αὐτῷ ἐπαχήχοε τοῦτα φησάσης :

moxque hujusmodi vocem divinitus emissam au-
Jivit : « Preces tuas exaudivi, ac Trajano igno-
sco. Tu vero posthac cave ne preces mihi pro
impiis offeras. » Quodque hoc verum sit, atque
ab omni criminatíone alienum, totas Oriens Oc-
cidensque testatur. En hoc lprzstantius est quam
quod de Falconilla refertur. Hxc enim rullius
preter cultum idolorum sceleris conscia erat:
hic contra plurimos martyres dirissiina morte af-
fecerat.

17. Mirabilis es, Domine, et mirabilia sunt opera
tua :-daeffabilem misericordiam tuam laudamus:
undgquaque enim es ad clementiam pronus, ser-
visque tuis, tum colend» charitatis mutus, tum
firinse in (6 fidei ac spei occasiones prebes; qui
: nes per famulos tuos docuisti alios pro aliis opera
bena praestare, expiationes nimirum et holocausta,
hyinnos, psalmorum cantus et preces. Neque id
frustra ac temere : cum fallere nescias, sisque ad
largiendum facilis, quidquid in tul gloríam offera-
tur, infinitis nartibus majorem rependis vicem ,
nec inutile est aliquid, quod pro tuo nomine sit
factum.

18. Quocirca, Patres et fratres, ne quis putet,
omnia qug cum flde Deo offeruntur, non magno
fcnore rependi, illi et pro quibus offeruntur. Velut
enim, qui unguento aliove sancto oleo sgrotum
cupit ungere, primum ipse qui ungit, unctionem

« Τῆς εὐχῆς σου, φησὶν, ἐπήχου"σα, καὶ ονγγνώμην
Τραϊανῷ δίδωμι " σὺ δὲ μηχέτι προσθῇς ὑπὲρ ἄσε-
δῶν εὐχὰς προσενέγχαι μοι. » Καὶ ὅτι τοῦτο γνή-
otov πέλει χαὶ ἀδιἀάδλητον, μάρτυς ἡ "Ea πᾶσε καὶ
Ἑσπέριος. Ἰδοὺ τοῦτο τῆς Φαλχονᾷλης ὑπέρτερον.
Ἐχείνη μὲν γὰρ οὐδενὸς ἄλλου καχοῦ παραίτιος γέ-
rovav, οὗτος δὲ πολλῶν μαρτύρων πιχρὸν ἐνεστή-
σατο μόρον.

ιζ΄. θαυμαστὸς εἶ, Δέσποτα, xol θαυμαστὰ τὰ
ἔργα σου" χαὶ σοῦ τὴν ἄφατον εὐσπλαγχνίαν δοξά-
ζομεν, ὅτι πάντοτε πρὸς τὸ φιλάνθρωπον νεύεις,
τοῖς δούλοις cou τὰς ἀφορμὰς παρέχεις, “Τς τε
φιλαδελφίας, καὶ τῆς πρὸς σὲ βεδαίας πίστεως xal
ἐλπίδος. Καὶ ἐδίδαξας ἡμᾶς διὰ τῶν σῶν θερα-
πόντων, εὐεργεσίας ποιεῖν ὑπὲρ ἀλλήλων, ifüa-
σμούς τε χαὶ ὁλοχαντώσεις, ὕμνους καὶ ψαλμῳδίας
καὶ προσευχὰς, οὐχ εἰχῇ χαὶ εἰς μάτην. Σὺ γὰρ
ἀπλανὴς χαὶ εὐπάροχος καὶ διδοὺς τοῖς πᾶσιν ὁτιοῦν
προπφέρουσιν εἰς δόξαν σοὺ μυριοπλασίονα τὴν ἀν-
τίδοσιν * χαὶ οὐδὲν ὅλως τῶν ἐπὶ τῷ σῷ ὀνόματι vevo-
μένων ἀνόνητον. |

ιη΄. Μή τις τοιγαροῦν τοῦτο οἰέσθω, ἀδελφοὶ xal ᾿
Πατέρες, ὅτιπερ ὅσα τῷ Θεῷ μετὰ πίστεως mpos-
φέρονται, οὐ πολλαπλασίονα δίδωσι τὴν ἀντάμει-
Ψψιν 5, καὶ τῷ ὑφ᾽ οὖ, καὶ δι᾽ o0; προσάγονται.
Ὥσπερ γὰρ μύρον, ἣ ἕτερον ἅγιον ἔλαιον, ὃ περι»

participat, tum qua delibutus unctione est zegroto p χρίειν θέλων νοσοῦντα, πρῶτον ἐχεῖνος, εἴτουν ὁ

impertit : sic quisquis pro salute proximi navat
eperam, sibi ipsc primum, tum subinde proximo
prodest. Neque enim injustus est Deus , ut ope-
ris sui obliviscatur, quemadmodum divinus ait
Apostolus **,

19. Quin magnus quoque Athanasius in elegan-

* Ilebr. vi, 10,

χρίων, μετέχει τῆς χρίσεως " εἶθ᾽ οὕτως διαλείφει
τὸν χάμνοντα * οὕτω πᾶς τις ὑπὲρ τῆς τοῦ πλησίον
σωτηρίας ἀγωνιζόμενος, πρῶτον ἑαντὸν ὀνίνησιν,
εἶτα τὸν πέλας. Οὐ γὰρ ἄδικος ὁ Θεὸς, ἐπιλαθέσθαι
«οὔ ἔργου, κατὰ τὸν θεῖον ᾿Απόστολον.

ιθ΄, ᾿Αθανάσιος αὖθις ὁ πάνυ (3), ἐν τῷ εἰς xeu

VARIÆ LECTIONES.

* Edit. οὗ μιχρόν. 5 Edit ἀντίδοσιν.

NOTE

(4) ᾿Αθανάσιος αὖθις ὅ πάνυ. Quin magrszs

Athanasius. Athanasio perinde orationem hant
fiugo Etherianus attribuit. lib. De animarum re-

efficit, w hec multam in his pro quibus geruntur,
habeant efficaciam. Talia docti a Spiritu sancto
apostoli constituerunt. Talia successores apostole-

gressu, cap. 15, ubi et eumdem locum Latine re- D rum confirmaverunt in spiritu Dei. Talia postmodum

citat, lioc modo : « Sed magnus Athanasius ille in
sermone quem scripsit de dormientibus, sic loqui-
tur : Oratio pro fidelibus de[unctis non est omit-
tenda. Übicunque morte praoccupati fuerint, offe-
renda est salutaris hostia ; offerendum est oleum ;
offerendi sunt quasi pro sepeliendo cerei, Christum
Dominum vocando in adjutorium. Sunt, inquit, Deo
accsplabilia hec, multamque ex ipso re[erentia re-
tributionem. Et oleum quidem et cereus, (ragrantiam
odoris emittunt. Incruenta vero hostia propitiatio-
nem impetrat. Largitio eleemosysarum. accumulatie -
nem conficit retributionis. Talis esse debet pro dor-
mi ntibus offerentis intentio, qualis est habentium
infantem. tenerum et debilem quo languesceute, ho-
stam, olewn, cereos in. templo parentes offerunt,
Verum puer. neque coniingil, neque. offert, prorsus
exsistens ignarus. sacrificti, sicut dbrenuntiationem
et professionem in regeneratione baptismi. ΑΙ vero
promittentium aique. offerentium fides absque dubio

Ecclesie doctores. docendo .comprobaverunt. Inde
est quod incrementum — suscipiunt εἰ dilatantur ab
ortu solis in occasum, ab aquilone in ausirum, ed
loriam el laudem Regis omnium seculorum. »
Juvaret persequi quæ subjungit Etherianus ex ea-
dem oratione : sed brevis esse cogor. Ex his sal-
tem me comperisse monebo, quod Dillium, Com-
betisium, et alios fugerat, h:ec etia verba ἕστω
οὖν, et quB subsequuntur, usque ad ishacc »lia xal
Βασιλέως τῶν βασιλευόντων, eidem auctori reddenda
esse, Eustrauus Constantinopolitanus in opusculo
quod scripsit De animarum δἰαία post mortem,
quodque CI. Leo Allatius edidit in libro De strius-
{με Ecclesie perpetua ἐς Purgatorio consensione,
rationis ejusdem excerpta quædam attulit, eam-
que quio Alexandrino, non pc PIC iocis
a ὕριλλος ὁ σοφώτατος xal τῆς ᾿Αλεξανδρέων
πόλεως — βίσκοπος ἐν τῷ ἐπιγεγραμμένῳ λόγῳ αὐφοῦ
Πρὸς τοὺς τοιμῶγτας Aéyew p δεῖν ὑπὲρ τῶν

DE HIS QUI IN FIDE DORMIERUNT.

266

Giyta; αὑτοῦ παναρμονίῳ λόγῳ, τάδε φησίν * « Ὅτι A Lissima oratione de illis qui dormierunt, sic lo-

xiv εἰς ἀέρα ὁ ἐν εὑὐσεδείᾳ τελειωθεὶς χατατεθῇ, μὴ
ἀπαναίνου ἔλαιον xal χηροὺς, Χριστὸν τὸν Θεὸν
ἐκιχαλεσάμενος, ἐν τῷ τάφῳ προσάψαι " δεχτὰ γὰρ
«ταῦτα παρὰ Θεῷ, xal πολλὴν ἐξ αὑτοῦ φέροντα τὴν
ἀντίδοσιν ^ τὸ γὰρ ἔλαιον xat ὁ χηρὸς, ὁλοχαύτωσις "
ἡ δέ γε θεία καὶ ἀναίμαχτος θυσία, ἐξιλασμός" ἡ
δὲ πρὺς τοὺς πένητας εὐποιία, προσθήχη πάσης ἀγα-
θῆς ἀντιδόσεως. "Ἔστω οὖν ὁ σχοπὸς τοῦ τὴν προσ-
αγωγὴν ὁπὲρ τοῦ χεχοιμημένου ποιοῦντος * ὃν τρό-
πον, ὅταν τις viros ἔχῃ τέχνον, xal παντελῶς
ἄναρθρον xai ἀνίσχυρον, εἶτα νοσοῦντος τούτου,
ὑκὲρ αὑτοῦ χηροὺς xai θυμίσμα σὺν ἐλαίῳ elc θεῖον
ναὺν μετὰ πίστεως ἄξῃ, ὁλοχαυτώσῃ τε ταῦτα διὰ
φὸν καῖδα " οὐχ ὡς αὐτὸς ὁ παῖς ταῦτα xal χρατεῖ

quitur: « Etsi vel in aere depositus sit, qni cum
pietate diem obiit, Christo Deo invocato, oleum et
ceram ad sepulcrum ejus accendere non recuses.
Grata enim hzc acceptaque Deo sunt, ingenaque
ab eo premium referunt. Oleum siquidem ct cera
instar sunt holocausti . incruentum vero sacrifl-
cium, propitiatorium est, Tandem beneficentia erga
pauperes, omnis bonz retributionis additamentum
5929 cst. Quamobrem qui pro defuncto oblationem
facit, idem sibi proponat, quod ille qui filium ha-
bet infantem, qui ne verbum quidem proferre
queat, ac imbecillum prorsus sit. Quem si deindo
morbo laborare contingat, ille cereos οἱ suffitum
cum oleo in templum cum fide afferet, οἱ pro (ilio

καὶ προσάγει, ὡς τὰς ἀποταγάς τε xal συνταγὰς ἐπὶ B incendet δὲ cremabit : non ut puer hzc teneat et

«ἧς θείας ἀναγεννήσεως " οὕτω χαὶ τὸν ἐν Κυρίῳ
«λειωθέντα ἐγνοείτω καὶ χρατεῖν χαὶ προσφέρειν,
«οὖς τε χηροὺς καὶ τὸ ἔλαιον, xai τὰ εἷς λύτρον αὖ-
τοῦ προσαγόμενα πάντα * xal οὕτω Θεοῦ χάριτι τοῦ
μετὰ πίστεως σχοποῦ 5 οὐδόμυ: ματαιωθήσεται.
Πάντα γὰρ οἱ θεηγόροι ἀπόστολοι, χαὶ θνηπόλοι δι-
δέσκαλοι, χαὶ πνευματοφόροι Πατέρες, ἐν χατοχῇ
τοῦ Θείου κατὰ τὸ θεμιτὸν γεγονότες, χαὶ τῆς ἔχστα-
«ἰχῆς τούτου δυνάμεως ποσῶς μετειληφότες, ἐνθέῳ
εὐόματι θεοφιλῶς ἐθέσπισαν τὰς λειτουργίας, εὐχάς
τ καὶ ψαλμῳδίας, ἑτησίου; τε χαὶ μνήμας τῶν προ-
λαδόντων, ἅτινα μέχρι τοῦ νῦν τῇ τοῦ φιλανθρώπου
θιοῦ χάριτι ἐπαύξουσι xal προστίθενται, ἀπὸ τῶν

ἐνετολῶν ἡλίου μέχρι δυσμῶν, καὶ βοῤῥᾶ, xaX vóvoo, c

εἰς δόξαν καὶ αἶνον τοῦ Κυρίου τῶν χυρίων χαὶ βα-
φλέως τῶν βασιλευόντων."

Y. Els& φησιν ὃ ὑπεναντίος " Εἰ ταῦτα οὕτως ἔχει,
e πάντες σωθήσονται, χαὶ οὐδεὶ; ἀστοχήσει, Εὖγε
τοῦτο, xal εἴθε. Αὐτὸ γὰρ διψᾷ, χαὶ θέλει, xal ζητεῖ,
χεὶ ἐφίεται, χαὶ ἐν τούτῳ χαίρει xal χατευφραΐνεται
ὀὑπεράγαθος Κύριος, ἵνα μή τις τῶν αὑτοῦ ϑείων
δωρεῶν ἀστοχήσῃ. Μὴ γὰρ ἀγγέλοις τὰ γέρα καὶ
φὺς στεφάνους ἡτοίμασε: μὴ διὰ τὸ σῶσαι τοὺς
εὑρανίους νόας ἐπὶ τῆς γῆς παραγέγονε, καὶ ix
Βερθένου ἀδιαφθόρως σεσάρχωται, xat βροτὸς ἐχρη-
βάτισε, καὶ καθῶν xol θανάτου ἐγεύσατο; μὴ τοῖς

offerat, sed veluti abrenuntiationes ct pactiones
fiunt in divina regeneratione. Sic quoquc existi-
met illum, qui ia Domino mortem obiit, cercos et
oleum, et cuncta quie pro ejus redemptione offc-
runtur, manibus eiiam tenere et offerre. Hoc enim
pacto, Dei gratia, a fidei fipe non abscedet. Nam οἱ
divinarum rerum enarratores apostoli, et sacris
operantes magístri, afflatique Spiritu Patres ac Nu-
minc quantum licet correpti, polentizque ipsius
qua homo extra se rapitur utcunque | facti partici-

| pes divino orc ἰδίως omnia, puta missas, preces,

psa!morum pensa, annuasque defünctorum menmo-
rias religiose instituerunt : quz? quidem ad hanc
usque diem benignissiml Dei gratia ab ortu solis,
usque ad 6ccasum, septentrionemque et austrum,
in Dei ae Domini dominorum, ac Regis regum
laudem et gloriam augentur , novisque accessioni-
bus amplificantur. »

90. Ast, inquit adversarius, si res ita se habet ,
omnes salutem consequentur, nec ea quisquam
frustrabitur, Recte sane : quod utinam ita contin-
gat. Hoc enim ipsum est, quod sitit, vult, quzrit,
et expetit Deus, Atque hoc summe boni Domini
gaudium et oblectamentum est ; ut nullus. scilicet
donis suis excidat. Nunquid enim angelis premia
εἴ coronas paravit? nam bac de causa in terram
venit, susceptaque carne ΟΣ Virgine citra corruptio-
nis labem, mortalis factus, cruciatus ct mortem

ἐγγέλοις kpsl- « Δεῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός Ὁ subiit, ut cclestes mentes salvas faceret? An dictu-

pe, thv ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν κληρονομή-

rus angelis est : « Venite, benedicti Patris mci :

erts; »Οὐχ ἔχεις τοῦτο εἰπεῖν ὁ ἀντιλέγων" ἀλλὰ — possidete regnum quod vobis paratum est *'? » Hoc
vávcs διὰ τὸν ἄνθρωπον, ὥσπερ πέπονθεν, οὕτω χαὶ. tu qui contradicis, dicere nequaquam potes. Ve-

ivlpass. Τίς γὰρ ποιῶν πανδαισίαν, καὶ συγχαλέσας
* Mattb. xxv, 31.

rum omnia ut propter hominem passus cst, sic et

VARLE LECTIONES.

*Celb. 1 ovy αὐτὸς ὁ καῖς, R.
rines εἰς reddi :

οὔχ ὡς αὐτὸς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς, ἀλλ᾽ Oct αὐτός. lugo Kuile-

Verum puer neque contigit neque offert, prorsus exsistens iquarus. sacrificii, Wey. ἢ
ROTEÆ.

ἂν αἰστει κεκοιμημένων προσφέρειν" οὗ ἢ ἃ ἢ

2* ἔτι ——— * ien.

e us us

dring urbis episcopus iu eratiene cui titu[um fecit :
PatTR0L. Ga. XCY

Adversus eos qui dicere audent non esse offeren-
dum δὰ lis qui in flde dormierunt : eujus initiam
est : Qui mentis suc oculum dirigunt. Scribebat
Eustratius sæculo sexto labente.

961

S. JOANNIS DAMASCENI-

paravit, Ecquis enim est, qui cum epulas instru- 4 τοὺς; φίλους, οὐ θέλει πάντας ἐληλνθέναι, xal τῶν

xerit, vocatis amicis, nollet omnes venire, suisque
honis satiari? Quorsum enim convivium paravit,
nisi ut amicos suos illo exciperet? Quod si hoc
nobis adeo curz est, quid de magnifico Deo, qui
solus natura supraquam eximie bonus est, dice-
mus : qui quo plura largitur, hoc magis et oblecta-
tur, quam is qui accipit, maximamque adco sibi
salutem conciliai?

91. Hoc itaque tecum reputa, qui ea quz dicta
sunt, in dubium revocas? quisquis hominum exi-
guum quidem virtutis fermentum collegit, nec pa-
nem slatim ex eo facere non sategit; sed, cum id
quidem in animo habuerit, vel ob socordiam, vel
incuriam, vel imbecillitatem animi, vel moras quo-
tidie trahendo, non potuit, inopinate preventus
cum non speraret, exsectusque improvisa deme-
tentis face, futurum non esse ut justus Judex et

Dominus ejus obliviscatur : sed ei post mortem

propinquos et amicos suscitabit, quorum mentes
regat, et corda tralrat, animasque ad opem et 598

auxilium ipse præstandam inflectat ; hi Domino:

corda ipsorum divinitus tangente et impellente in
id incumbent, ut qux a defuncto prætermissa
erant, ipsi persolvant. Αἱ quisquis rursus flagitio-
sam vitam undique spinis obsitam, impurisque
conferiam materiis, posthabitis conscientig cónsi-
liis, duxerit; quin per summam licentiam et accu-
ratioris vite neglectum, in voluptatum cono hz-
serit, explendoque omnia carnis desideria omissa
ex loto anime cura, sensum omnino carnalem ha-
buerit: hlc si eo in statu interceptus e vita mi-
graverit, neminem qui manum porrigat nanciscc-
tur; sed ita omnino cum eo agetur, uL ne ab
uxore quidem, aut liberis, aut [ratribus, aut
cognatis, aut amicis ullatenus adjuvetur : utpote
quem nec Deus quidem alicujus faciat.

99. Mihi itaque, ac si cui amicitie jure devin-
ctus gum, illud si fleri potest contingat, ut ipse
mihi auxilio sim, nec officii partem ullam inchoa-
tam relinquam. Sin vero haud ünpletis muneribus
mors praverterit, velit Dominus qui dives est in
misericordia, cognatos meos et propinquos infle-
clere, animosque eorum οἱ corda accendere, ut
per bona Deoque accepta opera mihi quam prom-
ptissime suppetias ferant, el si quid humana inſir-
mitate przetermiserim officii, id meo nomine post
mortem praestent. Fae, Domine, qui mirabilium

Deus es, liberalisque indigentium provisor, ut in
adventu tao nihil aut parvum aut magnum occur-
rat quod vel mihi desit, vel cuiquam eorum qui
in te confidunt. Sic enim divino ille eloquio Chry-
fottomus, cujus supra mentionem feci, me diserte

. ἑαυτοῦ xaXov ἐμφορηθῆναι; Eig τέ γὰρ καὶ τὴν

εὐωχίαν ἡτοίματεν, ἀλλ᾽ ἢ τὸ τοὺς οἰχείους δεξιώσα-
σϑαι φίλους ; Καὶ εἰ οὖν ἡμῖν τοῦτο ἐπίσπουδον, «f
ἂν τῷ μεγαλοδώρῳ, χαὶ μόνῳ φύσει ὑπεραγάθῳ, χαὶ
φιλανθρώπῳ Θεῷ ὃς νέμων xal διδοὺς πλείονα χαΐ-
pet xal ἐπαγάλλεται, ἣ ὁ λαμδάνων, χαὶ σωτηρίαν
μεγίστην ἑαυτῷ ποριζόμενος:

xa'. Τοῦτο οὖν σχόπει πᾶς τις ὁ τοῖς ῥηθεῖσιν ἀμ-
φισδητῶν, ὄτιπερ ἕχαστος τῶν ἀνθρώπων ὁ μιχρὰν
ἀρετῶν ζύμην χτησάμενος, μὴ πεφθαχὼς δὲ ταύτην
ἀρτοποιῇσαι, ἀλλὰ βουληϑεὶς μὲν, μὴ δυνηθεὶς δὲ
τοῦτο, ἢ ῥᾳθυμίας, ἢ ἀμελείας, fj ἀνανδρία: ἕνεχεν,
ἣ τῆς ἐξ ἡμέρας εἰς ἡμέραν ἀναδολῆς, ἐπιφθασθεὶ;

B δὲ χαὶ θερισθεὶς Y παρ᾽ ἐλπίδα, οὗτος οὐκ ἐπιληθή-

σεται παρὰ τοῦ δικαίου Κριτοῦ χαὶ Δεσπότου, ἀλλ᾽
ἐγερεῖ ὁ Κύριος αὐτῷ μετὰ τὸν θάνατον αὑτοῦ τοὺς
οἰχείους χαὶ ἀγγιστεῖς χαὶ φίλους Σ, χαὶ τούτων τὰς
γνώμας ἰθυνεῖ, xal τὰς χαρδίας ἑλχύσει, xal τὰς
ψυχὰς ἐπιχάμψει πρὸς ἀγωγὴν καὶ βοήθειαν τούτον"
καὶ σπεύσουσι χινηθέντες θεόθεν, χαὶ ἀψαμένου τοῦ
Δεσπότου τῶν χαρδιῶν αὐτῶν, ἀναπληρῶσαι τοῦ ol-
χηθέντος ὑστερήματα. Ὁ δὲ αὖ γε βίον πονηρὸν
χεχτημένος, συμπεφυρμένον τε ὅλον ἀχάνθαις, χαὶ
πλήρη ὄντα ὑλῶν τῶν ἀχαθάρτων, ὃς οὐδέποτε τῇ
συνειδήσει διῆξεν, ἀλλ᾽ ἀδεῶς καὶ ἀδιαφόρως ταῖς
τῶν ἡδονῶν ἐνέχειτο δυσωδίαις͵ πράττων ἀπάσας τὰς
«ἧς σαρχὸς ὀρέξεις, xal μηδὲν ὅλως περὶ ψυχῆ:
φροντίζων, ἔχων τε τὸ φρόνημα σαρχιχὸν ἅπαν, xol
οὕτω φθασθεὶς ἐχδημῆσαι τοῦ βίου, τούτῳ παντελῶς
οὐδεὶς ὀρέξει χεῖρα " ἀλλ᾽ οὕτω πάντα τὰ xax' αὐτὸν
διαπραχθήσεται, ὡς μήτε ὑπὸ συνεύνου, ἣ τέχνων,
ἣ ἀδελφῶν, ἢ συγγενῶν, ἢ φίλων ἐπιχουρηθῆναι
τὸ σύνολον, ὅτι μηδ᾽ ἔχει Θεὸς ἐν μέτρῳ τοῦτον.

χβ', Ἐμοὶ γοῦν, xal ὅστις ἐμοὶ φίλος, γένοιτο, el
μὲν οἷόν τε, αὑτὸν ἐπικουρῆσαι, καὶ μηδὲν xaza-
λεῖψαι ὑστέρημα εἰ δ᾽ ἂν φθασθείην μὴ τετελειω-
μένος, χἂν ὁ Κύριος ὁ πολὺς ἐν ἐλέῳ ἐπιχάμψαι μοι
τοὺς ἀγχιστεῖς xal φίλους, καὶ θερμήναι τούτων τὰς
ψυχὰς xal καρδίας, ὡς ἂν 5v ἔργων ἀγαθῶν τε xal
θεαρέστων ἐπιχουρήσωσί μοι λίαν προθύμως, xaX εἴ

p^ ὡς ἄνθρωπος κατα) εἶψω ὑστέρημα, ἀναπληρώσειάν

μοι μετὰ τὸν πότμον. Ναὶ, Κύρις ὁ τῶν θαυμασίων
Θεὸς χαὶ τῶν ἀπόρων ποριστῇς, μηδὲν εὑρεθείη μοι
ἐν τῇ σῇ παρουσίᾳ μιχρὸν ἣ μέγα ὑστέρημα, μῆτε
μὴν πᾶσι τοῖς ἐπὶ σοὶ πεποιθόσιν * οὕτω γάρ μοι xal
ὁ προμνημονευθεὶ: θεοῤῥήμων Χρυσόστομος διαπρυ-
σίως καὶ διδάσχει xal χράζει, ἵνα xai αὖθις τῶν
χρηστοτάτων Y αὐτοῦ λογίων ἐφάψωμαι. € El, φησὶν,
οὐκ ἔφθατας περιὼν ἐν τῷ βίῳ τὰ τῆς ψυχῆς ow

VARLE LECTIONES.

v Edit. eL Colb. 4 μερισϑείς. x Hae duæ voces desunt in R. 1, Colb. 1, nec legerunt OEcolamp. et
Nogarol». 7 Billii codex χρηστοτάτων χρυσοτάτων. I. 1820 habct duntaxat, χρυσοτάτων.

DE HIS QUI IN FIDE DORMIERUNT.

270

vávta. διευθετῆσαι, x&v ἐν τῷ τέλει τοῦ βίου ἐντεῖλαι A docet el. clamat: cujus suavissima verba denuo

«οἷς σοῖς μετὰ θάνατον παραπέμψαι σοι τὰ cà, xal
βοήθειαν δοῦναί σοι δι᾽ E, yov ἀγαθῶν’ ἐλεημοσυνών
λέγω, χαὶ προσφορῶν. Κἀνιεῦθεν τὸν Δυτρωτὴν χαταλ-
λάξειας" δεχτὰ γὰρ αὐτῷ ταῦτα xal πρόσφορα. » Καὶ
πάλιν αὐτὸς ἀλλαχοῦ" ε Γράψον,
διατυτῦσει μετὰ τῶν τέχνων χαὶ συγγενῶν, συγ-
χληρονόμον χαὶ τὸν Δεσπότην. Ἐχέτω σον ὁ χάρτης
τοῦ Δικαστοῦ τὸ ὄνομα, xai μνήμης μὴ ἀμοιρείτω
πτωχῶν " χἀγὼ τούτων ἐγγνητής. Οὐ δίδομεν τοίνυν
ἀφορμὰς xal προφάσεις τοῦ ζῶντά τινα μὴ ποιεῖν
ἐλεημοσύνας, ἀλλὰ φυλάττειν ταύτας μετὰ τὸν θάνα-
τὸν *-Éxtoxov» γὰρ τοῦτο πάντη xal βέδηλον, xal
fc θείας νομοθεσίας ἀλλότριον" ἀλλὰ χαὶ χάλλιστον
χαὶ θεάρεστον, xa) εἰς ἅπαν εὐπρόοσδεχτον, τὸ πάντα
ἄνθρωπον θεοσεδῆ χαὶ φιλόχριστον χαθαίρειν ἑαντὸν
δι᾿ ἀγαθοεργίας παντοίας, ἀπεχόμενον πάσης ἀχα-
ϑαρσοίας, ἐχόμενον δὲ τῶν τοῦ Θεοῦ φαεινών προσ-

φησὶν͵, ἐν τῇ ofi.

juvat delibare: « Si, inquit, cum adhuc superstes
esses, id non consecutus es, ut animam tuam omui
parie rite componeres, hoc saltem in fine vitse tuis
manda et impera, ut post obitum tuum tuas ad te
facultates transmittant, perque bona opera, elee-
mosynas scilicet et oblationes , tibi subsidio sint.
Nam hinc quoque fiet utin gratiam cum Re-
demptore redeas. Hc enim ipsi grata. sunt et ac-
cepta. » Àc in alio rursum loco : « In tuis, ait, codi-
cillis una cum liberis et cognatis, hzredem quoque
Dominum scribe, Charta tua judicis nomen babeat,
nec memoria pauperum vacet. Atque horum me fide
jussorem profiteor. Nec vero his verbis occasionem
pretextusve. cuiquam damus ut dum in vivis agit,
ab eleemosynis abstineat, quas post mortem facien-
das reponat. Abeurdum enim prorsus et. profauum
hoc esset, et a divina lege alienum. Quin potius id

ταγμάτων, ὡς ἂν πρὸς τὸ τέλος ἐληλαχὼς, μετὰ D quidem optimum est, Deoque gratissimum et

᾿ παῤῥησίας λέξοι πρὸς τὸν Δεσπότην * 'Ἑτοίμη ἡ
καρδία μου, ὁ Θεὸς, ἑτοίμη ἡ καρδία μου" καὶ
οὕτως ἡδέιυς ὑπαντήσοι «ol; ἐπείχταις ἀγγέλοις.
᾿λλλὰ τοῦτο μὲν ὀλίγοι xa ὀλιγάχις χατὰ τὸν τοῦ
Δεσπότου λόγον, ὅτι Ὁ.1ίγοι, φησὶν, οἱ σωζόμενοι.
Καίτοι γε τοῦτο οὐχ ἁπλῶς εἴρηχεν ἡ τῶν ὅλων Σο-
eis, ἀλλ᾽ ὡς ἄν τις εἴποι, θαυμαστιχῶς, ὅτι Ὀλίγοι
οἱ ουζόμενοι" τὸ λοιπὸν ἐπιστάμενοι, ὅτι ἐργῶδες
λίαν εὑρεθῆναί τινα τῆς πρώτης μερίδος, ἐξ ἀνάγκης
ἐπάγομεν τὴν δευτέραν, ἀποστολειχαῖς τε xal [1α-
«τριχαῖς ἑπόμενοι ῥήσεσιν " ὡς χαὶ τοὺς χατοιχομέ-
νυ; Θεοῦ ἀγαθότητι ὠφελεῖσθαι, xal τὴν φιλαδελ-
φίεν ἑπαυξάνεσθα:, xal τὴν τῆς ἀναστάσεως ἐλπίδα
Μδαιοῦσθαι, xal τὴν πρὸς Θεὸν εὐχὴν χρατύνεσϑαι,
x£| τὴν περὶ τοὺς θείους ναοὺς συνδρομὴν θερμοτέ-
poc πληθύνεσθαι, καὶ τὴν εἰς τοὺς πένητας εὐποιίαν͵
'φλατύνεσθαι, »

acceptissiium, ut quicunque pietatis est studiosus
et Christi amore flagrans, omnigenis operibus bo-
nis se emundans, ab omni spurcitie cohibeat, luci-
disque Dei preceptis adhwreat, ut. cum ad vite
flnem venerit, cum fiducia Domino dicat : Paratum
cor meum, Deus ; paratum cor meum **; sicque in-
vitantibus urgentibusque se angelis obviam pergat.
Yerum id quidem pauci ac raro, qvemadmodum
Dominus ait: Peuci sunt. qui salsantur **, Quan-
quam nec istud simpliciter a summa dietum Sa-
pientia est, verum perinde ac si quis admirando
58945 dicat : Quam pauci sunt qui salvi fiunt. Cum
itaque exploratum sit nobis, perquam difficile
esse aliquem qui primi ordiuis sit reperire, id-
circo posteriorem, apostolorum Patrumque dicta
secuti, necessario inducimus ut defuncti divinz
clementi: subsidia sentiant; aliunde [raternus

amor augeatur , resurrectionis spe firmetur, et oratio ad Deum spesque roborentur : ut , inquam, fideles
δ divina templa majori fervore conveniant beneficientiaque erga pauperes latius exporrigatur. »

xy-W. Ἰδὲ κατὰ πόσους τρόπους τὸ πρᾶγμα ἐπι-
χερδὲς καὶ ὠφέλιμον, παρὰ πόσων ὑποθέσεων ἡ τῶν

95-24. En quot modis res ista utilis et fructuosa
sit,el quot quantisquede causis in defunctorum utili-

χατοιχομένων ὠφέλεια * ἀφορμὴ γὰρ γίνεται σωτη- D tatem conferat. Ipsa enim omnium qua recensui-

pas τῶν χαταλεγέντων 56, Ἐπεὶ εἰ τὸ αἴτιον &vat-
ἥσεις, πάντως καὶ τὰ τούτου ἀχόλουθα. Τίς γὰρ
ἐνάγχη τοὺς μιχροψύχους διαναστῆναι πείσοι, καὶ
τεὐτὴν διαπράξασθαι, εἰ μὴ πληροφορίαν ἔχωσ: τοῖς
ἑἱευτῶν ὠφελεῖν ; Παύσονται δὲ χαὶ αἱ περὶ τὰς δια-
“υκώσεις τῶν πενήτων ἐγγραφόμεναι μοῖραι, καὶ
δὺν ταύταις αἱ ὑπὲρ τῶν νεχρῶν λειτουργίαι, ὑμνῳ-
δίαι τε χαὶ ψαλμῳδίαι, τεσσαραχοπστὰ σὺν τριτεννά-
και;;, xat ἐτήσιοι μνῆμαι xal τελεταὶ, αἵτινες οὐχ
εἰς μάτην παρὰ τῶν διδασχάλων ἐπενοήθησαν. ᾿Αλλὰ

3 Psal. cqui, 8, ** Luc, xin, 13.

mus occasio est. Causam quippe si sustuleris, ea
subinde que ipsam sequuntur avferri necessum
esi, Nam qua necessitas eos qui pusillo animo
sunt, eo pelliciat ut id muneris expleant, nisi
compertum habuerint fore, ut ipsi charis suis
auxilio sint? Quin pauperum quoque portioues
describi in testamentis desinent, cessabunt el pro
defunctis misse, hymnorumque ct psalmorum
cantus , ct. quecunque. quadragesimo tertioque

et nono diebus, atque anno vertente memori:e

VARLE LECTIONES.

s Edit. ἀλλ᾽ ἐπεὶ τοῦτο μέν, 5 Edit. R. codd. 2, Colb. 1 χαταλλαγέντων. Melius Billius ct OEcolampa-
dius legerunt, χαταλεγέντων, omnium que recensuimus. Nam plura 56 recensuisse moxinnuit auctcr, cum
ait : Ἐπεὶ εἰ τὸ αἴτιον ἀναιρήσεις, πάντως χαὶ τὰ τούτον ἀχόλουθα. Unde frustanea est vox σωτηρίας, quae

in R. 1 premittitur ante τῶν χαταλλαγ.

2

S. JOANNIS DAMASCENI

412

ei sacrificia fiunt; qui haud plaae frustra ab Ec- A μὴ γένοιτο, f| δοξάσαι χαθόλου, ἢ παραλείψασϑαί ὃ

clesiz doctoribus instituta sunt. Absit Haque, ut
tafe quidpiam ullatenus opinemur, aut horum ali-
quid omittamus.

95. Quod si quis peregrinos et pauperes obji-
ciat nullos sub sibi futuros habere, nec relinquere
quidquam valere in missas οἱ erogationes, ct di-
rat : Ecquid tandem isti? an quia inopes sunt po-
regrini et contempti, nec liabent ἃ quibus juven-
tur, propterea salutis exsortes erunt? num injustus
est Deus, qui habenti daturus sit, ci vero qui non
habet, nihil sit largiturus? Apagesis quisquis es rem
sic absonam. Justus quippe Deus ac Dominus est ;
imo, ut verius loquar, ipsa justitia, S:pientia, bo-
nitas, subsistengque potentia. Uude pro sua justi-

t4 τούτων.

xe'. El δέ τις λέγοι περὶ τῶν ξένων xat πενήτων,
οἵ τοὺς ὑπὲρ αὑτῶν ἀγωνισομένους οὗ xixtryvtat,
οὔτε μὴν λειτουργιῶν ἣ διαδόσχεων ἀπόμοιραν χατα-
λιπεῖν ἐξισχύουσι " 1 ἄρα, φησὶν, οὗτοι-; μὴ διὰ τὸ
ἀπορεῖν αὐτοὺς xal ξένους ὑπάρχειν καὶ παραλελο-
γισμένου;, καὶ συμπόνους μὴ ἔχειν, ἀστοχήσουσι
σωτηρία; ; Οὐχοῦν ἄδιχος ὁ Θεὸς, ἵνα τῷ ἔχοντι δώσει,
τῷ δὲ μὴ ἔχοντι παρέξει οὐδέν; “Ἀπᾶγε τοῦτο πᾶς
τις ἐξ ἑαυτοῦ * " xai γὰρ δίκαιος ὁ Θεὸς χαὶ Δεσκό-
«ἧς, f] μᾶλλον εἰπεῖν τἀληθέστερον, αὐτοδιχαιοσύνη
χαὶ σοφία χαὶ ἀγαθότης xai δύναμις ἐνυπόστατος.

l2 largiter inopi remetietur : sua sapientia ea quae Β Ὡς οὖν δίχαιες, ἀντιμετρήσοι τῷ ἀπόρῳ τὰ εὔπορα"

deerant, supplebit : potentia sua, rubustum fran-
get εἰ inſirmum roborabit : pro $ua tandem bo-
nitate, opus manuum suarum servabit, nisi quis
deplorat: palam improbitatis fuerit, rectamque (i-
dem abjecerit, ut sinistra lanx pra gravitate longe
propendeat. Aiunt enim viri divinitus eruditi, ho-
minum actiones in extremo vits spiritu velut in
.rutina appendi : ac si quidem dextra lanx supra
alteram efferstur, non dubitaudum quin, quisquis

ὡς δὲ σοφὸς, τὴν τῶν ὑστερημάτων χαταλλαγὴν
πραγματεύσεται' ὡς δυνατὸς δὲ, τὸν ἰσχυρὴν κατεά-
ξει, καὶ τὸ ἀσθενὲς ἐνισχύσει " ὡς δὲ ἀγαθὸς, τὸ τῶν
οἰκείων χειρῶν διασώϑει πλαστούργημα, εἰ μή τίς
ἐστι τῶν προδήλου; χατεγνωσμένων, χαὶ νῶν τῆς
ὁρθῆς πίστεως ἀποπεύστων, οὗτινος ἢ εὐώνυμος
πλάστιγξ ἐπὶ πολὺ βαρυνθήσεται, Φασὶ γὰρ οἱ φω-
τισθέντες θεόθεν ἄνδρες, ὄτιπερ ὡς ἐν ζυγῷ ἐν τῇ
ὑστάτῃ πνοῇ αἱ τῶν ἀνθρώπων δοχεμάζονται πρά-

ille sit, inter dextros angelos animam exhalet. Sin ξεῖς xol εἰ μὲν ἡ δεξιὰ πλάδτιγξ τῆς ἑτέρας
autem paria utrinque momenta sint, Dei clemen- ὑπερέξει 4, εὔδηλον ὡς ἐν τοῖς δεξιοῖς ἀγγέλοις ὁ
tiam procul dubie vincere. Quin, ut ἃ divinarum «τυχὼν ἐναποψύξειεν. El. δ᾽ αὖ ἐξ ἴσου ἀμφότερα,

rerum interpretibus proditum est, etiamsi trutina
uonnibil ad lz«am vergat, Dei quoque míisericor-
dia supplet id. quod desideratur. labes itaque tri-
plicem Domini sententiam, quarum prima justa
est; allera humanitatis plena: tertia immense
bonitatis. Sequitur quarta, quae lune denique io-
cum babet, cum flagitioss actiones nimium præ-
ponderant. Eheu! fratres, nam 5955 hec etiam
jestissima prorsus est, ut 4015 damnatis non nisi
justa decernat.

. 96. Sin aliqui bealum orbis ugiversi lumen Ba-
silium ** dixisse objiciant ; « Nolite errare ; Deus
non irridetur **. Mortuum in sacrificium non ad-
bibetur. Vivas, inquit, hostiam tuam offeras. Non
potes ex mensus (use reliquiis excipere regis pur-
puratos. Nam qui ex eo quod superfluum est affert,

νικῦ πάντως dj τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπία. ᾿Αλλ᾽ ὥς
φασιν οἱ θεηγόροι, εἰ xaX μιχρὸν ἢ τρυτάνηῃ ἣ ἐν
εὐωνύμοις νεύσει, xal τηνιχαῦτα ὁ τοῦ Θεοῦ ἔλεος
ἀναπληρώσει τὸ δέον 5. Ἰδοὺ τρεῖς ai τοῦ Δεσπότον
θεῖαι κρἴδεις * dj μδν πρώτη, δικαία" t δὲ δεντέρα,
φιλάνθρωπος" ἡ δὲ τρίτη, ὑπεράγαθος. Εἶτα ἔκ τού-
«uy 3 τετάρτι,, ὁπόταν αἱ πονηραὶ πράξεις ὕπερστα
θμισθῶσιν ἄγαν. Θίμοι, ἀδελφοί χαὶ ταύτη διχαιθ-
tá: πάντως, δίνχαια θεσπίζουσα «οἷς χεχριμέ-
voic.

xg. El δέ τινις λέγοιεν περὶ Βασιλείου τοῦ μά-
χάρος xai οἰχουμενιχοῦ φωστῆρος, ὡς εἰρηχότος
αὑτοῦ " « Μὴ xJavracós * Θεὸς οὐ μυκχτηρίξεαι.
Nisxphe εἰς θυσίαν f! οὐκ ἀνάγεται. Ζῶσαν, φησὶ,
προσάγαγε τὴν θυσίαν σου. Μὴ δύνασαι ἐχ τῶν τῆς
«τραπέζης σου λειψάνων τοὺς λαμπροὺς δεξιώσασθαι

is acceptus neu est. Tu vero ea qui post exactum ἢ) τοῦ βασιλέως xal yàp ὁ ix τοῦ περισσεύματος

vita curriculum tibi superfuerint, ei cujus bene-
ficiis auctus es, offerre non dubitaa? » Ad qua nos
respondemus, recte loqui ac. docere Magnum Basi-
lium, Verum ad quos orationem habeat, animad-
vertas velim, Nimirum ad avaros, ad raptores, ad
homines ab omni humanitatis federe et misericor-
dia alienos : quod ipse testalur cum ait : « Ad cor

* Hom. in diviterh. 3} Galat. vi, 7.

προσφέρων, ἀπρόσδεχτος. Σὺ δὲ, ἃ μετὰ πᾶσαν τὴν
ζωὴν ἐπερίσσευσε, ταῦτα προσφέρεις τῷ εὐεργέτῃ ;»
ἐροῦμεν. Καλῶς ὁ Μέγας Βασίλειο; xal xai xai
διδάσκει" ἀλλ᾽ ἴδε καὶ πρὸς τένας λέγει " πρὸς πλ:ο-
γέκτας., πρὸς ἄρκαγας, πρὸς παντελῶς ἀσπόνδους
«τ καὶ ἀνελεήμονας, ὡς αὐτὸς μαρτυρεῖ, λέγων᾽
« Διθίνῃ διαλεγόμεθα καρδίᾳ. » Καί" « Ὅτι ὃν μὲν

YARLE LECTIONES.

b Edit.
Grecs locutionis i noratio. . (Cowseri ) 4 Colb. 1
ἐξει. 411. 1, Colb, 2 τὸ λεῖπον B, 4 τὸ ὅλον, τὴν o

πλήρωσιν.

f Cod, Basil. R. 4, Coll. ut apud Basil.

ἦψεσϑαι. « Quod bic Billius mutat edm OEcolampadio ἑαυτοῦ ἰπ αὑτοῦ, est. elegantis
, ex emend. τῆξε

εὐωνύμου πλάστιγγος ἡ ἑτέρα ὕπερ"
πίαν ἐμδα)λὼν πρὸς τὴν τοῦ λείποντος *
υσιαστήριον, ad allare.

τλανθ

413

DE HIS QUI IN FIDE DORMIERUNT.

214

Iqesc χρόνον, χαδηδυπαθῶν τοῦ βίου, xai τῇ τρυφῇ A saxeum loquor. » Et rursus : « Quando in. vivis

διαῤῥέων, οὐδὲ προσόλέπειν ἡνείχου τοὺς πένητας.
᾿Αποθανόντος δέ σου, ποῖος μισθὸς ἐργασίας ὀφεί-
λεεσι :» Καὶ αὖθις, ὅτι € Ἐπισχοτεῖ μοι fj οἰκία
«62 γείτονος, » xai ὅτι « Ὃ πλεονέχτης οὐχ αἱδεῖ»
tat χρόνον, οὔτε γνωρίζει ὄρια, ἀλλὰ πυρὸς δίχην,
πάντα καταλαμύάνει χαὶ ἐπινέμεται, xal ὡς ποτᾶ-
μὸ; ὁρμηθεὶς, τῇ φορᾷ παρασύρει τὸ ἐνιστάμενον, »
χαὶ ἕτερα τούτοις ἐφάμιλλα, ἄτινα πάντες ἴσασιν,
οἱ ἐμμελῶς τῇ πανιέρῳ τούτου βίόλῳ προτεπιχό-
ῴαντες, ὅτι πρὸς τοὺς μηδαμῶς τοῖς πένησιν ἐντο-
λὴν δεδωκότας, ἀλλὰ χαὶ τὰ τούτων ἁρπάζοντας, ὁ
λόχος ἐξήρτηται,

κζ΄. Καὶ μὴ τις eUxoc- Καὶ ποῦ φησιν εὑρεθῆναι

«τοιοῦτον ἄνθρωπον, πλούτῳ χομῶντα, xal τοὺς πέ- B

vata; μὴ οἰχτείροντα ; Ναὶ, ὄντως εὑρίσχεται, χαθὰ
καὶ προείρηται ἐν πολλοῖς μὲν xai ἄλλοις χρόνοις,
kv οἷς χαὶ ἐν τοῖς τοῦ ἀοιδίμου xa πανοσίου Ἰωάν-
voo τοῦ Ἐλεήμονος (5), ὁ μετελθὼν ἐξ ἀσπονδίας εἰς
φᾳαντελῆ ἐλεημοσύνην xal ὁσιότητα, Πέτρος ὁ τελώ-
vac ποτέ. Φέρεται γὰρ ἐν τῇ τούτου πανολθίᾳ τοῦ
βίου δέλτῳ, ὅτι, φησὶν, ἐν ἐκστάσει αὐτοῦ γεγονότος,
καὶ τὰς οἰχείας πράξεις σταθμιζομένας θεασαμένου,
κατιδεῖν λέγεται σιλίγνιον ἐν ἐν τῇ δεξιᾷ τοῦ ζυγοῦ
πλάστιγγι, ὃ καὶ αὐτὸ μετ᾽ ὀργῆς ἀντὶ λίθου εἷς τὸ
«οὔ πένητο; χατέλευσε πρόσωπον * δι᾿ ἧς ὀπτασίας
ἐπὶ τὸ λίαν θεοσεδὲς χατηντηχέναι δέδειχται ὁ pya-
κάριος οὗτος Πέτρος.

κη΄. Ἰδοὺ τοιγαροῦν ἀναμφίδολος ἐγνώρισται,
«ρὸς οἵους 6 μέγας Βασίλειο; τὸν λόγον ἐσχεύασε.
Γῖγονε γὰρ xat λιμὸς τηνικαῦτα ἰσχυρός τε xaX μὲ-
{ἃς κατ᾽ ἐχεῖνον τὸν χρόνον * xat οἱ μὲν πλουτοῦν-
ttc τῇ φειδωλίᾳ 8 νιχώμενοι, τὸν πλοῦτον συνεῖχον *
dU αὖ πένητες ἀπορίᾳ πιεζόμενοι, τῷ λιμῷ δι-
ἐφθείροντο. Ἥνοιξε τοίνυν ὁ θεῖος οὗτος Ποιμὴν,
vlc ἀποτόμοις αὐτοῦ χαὶ χαμπτιχοῖς», ἅμα δὲ, xol

χαταπληχτιχωτάτοις λόγοις, τὰς τῶν ἐχόντων ἀδεῶς ^

ἐκυθήκας. Εἰ μὴ Ὑὰρ οὕτως ἀπέφηνεν, οὐχ ἂν of
φένητες διετράφησαν, οὔτε μὴν οὗ πλουτοῦντες πρὸς
εἶχτον ἐχάμφθησαν. Καὶ ὁ μὲν ταῦτα,

agebas, voluptatibus indulgens, Inxuque dífffuens,
ne quidem pauperes videre sustinebas. Nune cum
6 vita discesseris, quæ tandem operi tuo merces
debetur ? » Et iterum : « Vicini domus mihi teno-
bras offundit. » Et : « Avarus nec tempusreveretur,.
pec limites ullos agnoscit ;.sed- ignis instor in
omnia invadit et: grassatur, rapidique fluminis im
merein iinpetu suo quidquid oecurrit secum trahit : »
alisque his similia, quae quidem omnes qui san-
etissimo bujus viri libro incubuerunt, esse pro-
nuntiata norunt adversus illos qui non modo nibit
pauperibus impertierunt, sed et ea qus isti ba-
bebant rapuerunt.

$1. Nec quisquam dicat : Petestne hic reperiri
homo, qui cum divitils affiuat, pauperum calami-
tate non. moveatur ἢ ]ta certe, inveniri potest ,
sicut eliam, cum in multis aliis temporibus, tum
celebratissimi sanctissimique Joannis Misericordis
setate inventus est Petrus quondam publicanus, qui
ex summa inbumanitate δ᾽ eximiam. misericer-
diam sanctitatemque transiit. Cum enim aliquando,
ut in beatissimae Viue Joannis libro proditum est,
rapius ille extra se fuisset, suaque opera ad lan-
cem expendi viderat, siligneum panem unum,
quem cliam ipsum in pauperis cujusdam faciem
saxi loco iratus conjecerat, in dextra trutinz lance
conspexisse dicitur. Quo viso commotus beatus
hie Peirus ad summam pietatem evasisse comper-
tus est.

98. En itaque sine dubio censtat in quosnam
Basilius sermonem habuerit. Nam eo tempore cum
fames ingens et atrox exoría esset, divitesque
nulla victi commiseratione opes suas comprime-
rent, pauperes egestate et fame confecti peribant..
Eamobrem divinus Pastor sermonibus, cum ad
flectendos, tum etiam ad perstringendos animos
accommodatissimis, divitum 596 horrea patcfecit.
Ni enim hoc perorandi genus adhibuisset, nee pau-
peres levati, nec rursus divites inflezi ad miseri-
cordiam fuissent. Atque bxc ille.

xW. μεῖς δὲ σπεύσωμεν 5, ὅση δύναμις, ἐπὶ Ὁ 29. Nos vero pro virili nostra provideamus, ne
VARUE LECTIONES.

“ἢ. 4, Col b. 1 φιληδονίᾳ,
Ed φιληδονίᾳ

& R. 4, Celb. 1 κχαθαπτιχοῖς.
delevit, eum auctor ea inducat tertium gonus Christi parabolarum , quod illi incom-

i Bilius levi conjectura. vocem

medum videtur. Nec vero male triplez illud ex materia expressum Christi parabolaram ge-
sus , lis scilicet in. rebus versans, qux» ant firma cxsistentia durant, vel possunt contingere, vel

exstiterunt : quo etiam. modo N

ogarola vocem ἀποδεδειγ

μένων, reddiderat, in qua nihil aptius Dillius,

t certis argumentis nituntur, quam OEcolampadius, quem sugillat in precedenti. voce ἐνδεχομένων
NOT.E£.

Ἰωάννου to 'E. roc, Joannis Miseri-
cerdis ; alías Eleemosynarii. Male omnino Dillius :
Hic fait archiepiscopus Constantinopolitanus. Joan-
nem putavit Jejunatorei, quem Nieepliorus Calli-
tus, lib. xi, cap. ὅδ, propter. misericordiz erga
| huie studium commendat : cum tamen ea qua

reſert anetor, ad Alexandrinum pertincant, ut
ex ejas Vita eonstat, Lcoutio scriptore, et Anasta-
sie cap. 7. Male rucsum Billius ex Nice-
phere, c. 58, Joannem nostrum cyiscopuni Cyprium

facit ; qui Cyprius cum esset, Alexandrinus praesul
fuit. Joannes Langi ad cap. 34 Nicephori, de Je-
junatore, Alii, inquit, Joanmem Eleemosynarium
nominant, cujus sacri cineres in arce Budensi fuere.
Fuerunt nimirum veri Misericordis sacra pignora

uondam Budz in capella Regia in castro, ubi
estum ejus celebrabatur insequenti die post festum
S. Martini, ut auctor est Pelbertus de l'emesvar
iu (ine Pomœrii de sanctis. Hæe Combelisius.

215

S, JOANNIS DAMASCENI

276

in horrendo isto formidabilique judicio, sive in A τῆς φριχώδους καὶ φοδερᾶς ἡμέρας, τῆς δευτέρας

secundo judicis nostri adventu, a necessariis no-
stris eo nomine accusemur, quod ea neglexerimus
qua pro illis praestanda nobis erant: in primis
vero si res suas procurandas suaque deposita nobis
commiserant. Nequeenim boc quisquam existimet

in tremenda illa concione aliis alios ignotos fore. -

Omnino plane suum quisque proximum agnoscet :
non quidem ex corporis figura, sed perspicaci
mentis oculo. Unde vis istud probemus ? Audi
Christum Dominum in pauperis parabola hoc aperte
dicentem « Elevans, inquit, oculos suos dives,
vidit Lazarum in sinu Abrahz patriarchz seden-
tem ** : » similiter. proinde et. Abraham agnovit.
Nec quis dicat rem banc parabolam esse, atque

idcirco ea non demonstrari id quod nobis propo- D

situm est. Divinz siquidem Salvatoris nostri para-
bole rerum sunt. qua perstant, queque contin-
gere possunt, et quae palam exstiterunt.

$0. Quinimo, nt Joannes Chrysostomus ait :
« Non eos duntaxat quos hic novimus, sed οἱ illos
quos nunquam vidimus, agnoscemus. Nec enim
Abraham vidisti unquam, nec Isaac, nec Jacob,
nec patriarchas, nec prophetas, nec apostolos, nec
mariyres; quos tamen in generali illo et tremendo

cou cum conspicies, protinus agnosces, et dices : .

En Abraham, et 182ac, et Jacob, et reliqui patriar-
che. En Petrus, et Paulus, et omnes apostoli.
En Deiparens David et prophetarum agmen. En
precursor Joannes, et Stephanus martyrum prin-
ceps, sanctorumque conventus, » Basilius item
divinarum rerum peritissimus, ad avaros oratio-
nem babens : « Nou tibi, Inquit, Christi tribunal
ante oculos pones ? cum illi quos injuria affeceris,
undique te cingent, et clamoribus insequentur,
Nam quocunque, verteris oculos, perspicua scele-
rum simulacra cernes. Hinc pupillos, illine viduas,
aliunde paupercs quos male multasti, famalos quos

flagris lacerasti, vicinos quorum animos offen-

disti, » etc.

$1. Ad hzc beatus Ephrsm, cui secundus Christi
adventus exactissime manifestatus fuit, sic eliam

φημὶ τοῦ Κυρίου παρουσίας, ὑπὸ τῶν οἰκείων μὴ
ἐγχληθῆναι, ὡς τὰ ὑπὲρ αὐτῶν ἀμελήσαντες " χαὶ
μάλιστα οἱ παρ' αὐτῶν ἐπιτροπὰς λαθόντες καὶ
παραθήχας." Μὴ γὰρ οἰέσθω τις, ὅτι. οὐκ ἀναγνω-

᾿ ρισμὸς ἑχάστου πρὸς ἔχαστον ἐπὶ τῆς φούερᾶς, ἐκεί-

νῆς συναγωγῆς γενήσετα!. Nat, ὄντως ἕκαστος ἀνά.
γνωριεῖ τὸν πλησίον αὐτοῦ, οὐ τῷ τοῦ σώματος
αχήματι, ἀλλὰ τῷ διορατιχῷ τῆς ψυχῆς ὄμματι.
Πόθεν, ἀπαιτεῖς, τοῦτο παραστησόμεθα ; "Axous
τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ ἐν τῇ τοῦ πτωχοῦ Λαζάρου
παραβολῇ ἀριδήλω; διδάσχοντος, ὅτι, φησὶν, « Ἐπ-
ἀρας τοὺς ὀφθαλμρὺς ὁ πλούσιος, ἐγνώρισε τὸν πτω-
χὺν Λάζαρον kv τῷ τοῦ πατριάρχου ᾿Αδραὰμ χόλπῳ
χαθήμενον" » ὡσαύτως δὲ καὶ τὸν 'A6paáp. Καὶ
μή τις εἴποι, διὰ τὸ παραδολὴν εἶναι τὸ πρᾶγμα,
τὸν σχοπὸν ὑπάρχειν ἀναπόδειχτον. Αἱ γὰρ «οὔ
Σωτῆρος ἡμῶν θεῖαι παραδολαὶ, πραγμάτων εἰσὶν
ἑστώτων, ἐνδεχομένων, χαὶ ἀποδεδειγμένων.

Y. Ὁ δὲ Χρυσόστομος Ἰωάννης, τάδε φησίν " ὡς»
« Οὐ μόνον τοὺς ὧδε γνωστοὺς γνωριοῦμεν, ἀλλὰ
καὶ τοὺς μηδέποτε εἰς ἡμετέραν ἀφιγμένους θέαν
θεωρήσομεν 1. Καὶ γὰρ τὸν ᾿Αδραὰμ οὐχ ἑώραχας,
οὐδὲ τὸν Ἰσχὰχ,, οὐδὲ τὸν Ἰαχὼδ,, οὐδὲ τοὺς ἀρχι-
πάτορας, οὐ τοὺς προφήτας, καὶ ἀποστόλους, καὶ
μάρτυρας " ἀλλ᾽ ἰδὼν τούτους ἐπὶ τῆς καθολικῆς
ἐχείνης χαὶ φριχτῆς πανηγύρεως, γνωρίσας ἐρεῖς "
Ἰδοὺ ᾿Αδραὰμ, καὶ Ἰσαὰκ, xai Ἱαχὼδ, καὶ οὗ
λοιποὶ πατριάρχαι. Ἰδοὺ Πέτρος, καὶ Παῦλος, καὶ
πάντες οἱ ἀπόστολοι. Ἰδοὺ Δαδὶδ ὁ θεοπάτωρ, xal
προφητῶν ὁ kopó.. Ἰδοὺ ὁ πρόδρομος Ἰωάννης,
καὶ Στέφανος ὁ πρωτομάρτυς, καὶ fj πληθὺς τῶν
ἁγίων. » Εἶτ᾽ αὖθις ὁ πολὺς τὰ θεῖα Βασίλειός πρὸς
τοὺς πλεονέχτας διαλεγόμινος, « Οὐ πρὸ ὀφθαλμῶν, .
φησὶ, λήψῃ τὸ τοῦ Χριστοῦ δικαστήριον ; ἐκειδάν σὲ
κύχλῳ περιστάντες οἱ παρὰ σοῦ ἠδικημένοι xata-
βδοῶσί σου. Ὅπου γὰρ ἂν. περιάγῃς τοὺς ὀφθαλμοὺς,
ἐναργεῖς ὄψει τῶν χαχῶν τὰς εἰχόνας. Ἔνθεν τοὺς
ὀρφανοὺς, ἐκεῖθεν τὰς χήρας " ἑτέρωθεν τοὺς χατα-
χονδυλισθέντας ὑπὸ cou πένητας " τοὺς οἰχέτας, οὖς
κατέξαινες" τοὺς γείτονας οὃς πκαρώργιζες, » χαὶ
τὰ τούτων ἑξῆς. ᾿

λα΄. Ὁ δὲ τῆς τοῦ Χριστοῦ δευτέρας παρουσίας
ἀχριδέστατος μύστης Ἑφραὶμ ὁ μαχάριος, οὕτως

loquitur : « Tunc, inquit, a liberis parentes con- p διδάσχει k. « Τότε, φησὶ, τέχνα τοὺς ἑαυτῶν κατα-

demnabuntur, quibona opera non patravcerint :
atque in il'a hora familiares suos miseri cernent.
Cumque nonnullos eorum ἰδ dextra parte collocari
videbunt, tum ab eis secedentes ultimum vale lar-
gis fletibus pronuntiabunt. » Ille rursum qui ἃ
theologia cognomentum. habet : « Tunc Cæsarium,
inquit, fulgentem, gloriosum, hilaremque conspi-
ciam, qualis nempe mibi in somnio visus es, fratrum
597 desideratissime. »: Athanasius denique, vita

* Luc. xvi, 93.

χρινοῦσι γονεῖς, ὡς μὴ τὰ χρηστὰ διαπραξαμένους
ἔργα. Καὶ ὅτι βλέπουσι τοὺς γνωρίμους ἐν τῇ ὥρᾳ
ἐχείνῃ οἱ ἄθλιοι * καὶ ὁπόταν τινὰς ἐξ αὐτῶν τοῖς
δεξιοῖς ἴδωσι χαταταχϑέντας ! μέρεσιν, ἀποχωριζό-.
μενοι, θρηνοῦσι τὸ συνταχτήριον. » Καὶ αὖθις ὁ τῆς
θεολογίας ἐπώνυμος, « Τότε, φησὶ, Καισάριον ὄψο-
μαι, λαμπρὸν, ἔνδοξον, ἀγαλλόμενον, οἷός μοι χαὶ
xat' ὄναρ ὥφθης, ἀδελφῶν φίλτατε. » Εἶτα ὁ ἐν βίῳ
xa λόγῳ περίδλεπτος, xai τῆς τοῦ Θεοῦ Ἔχχλη-

VARLE LECTIONES.

j Reg. 2, Colb. 4 ἱστορήσομεν. R. 1820 ἀν! 5τὸ

τα χεθέντα;, Reg 1920 χαταχθέντας.

ρήσομεν. k Colb. ὅ, Reg. 1 διδάσκων. Reg. ! κά».

ri

DE HIS QUI IN FIDE DORMIERDUNT.

28

αἴας θεμέλιος ᾿Αθανάσιος, τάδε φησὶ περὶ τῶν ἐν A et doctrina clarus, et Ecclesise Del columen, hoc

Κυρίῳ νεχρῶν * ὅτιπερ « Καὶ τοῦτο ὁ Θεὸς τοῖς
σωζομένοις χεχάρισται, τὸ μέχρι τῆς χοινῆς ἀνα-
στάσεως, ἀλλήλοις Ψψυχιχῶς συνεῖναι χαὶ συνευφραί-
νεοῦθαι, ἀπεχδοχὴν ἔχοντας τῶν μελλόντων αὐτοῖς
ἀποκληροῦσθαι θείων δωρεῶν * οἱ δ᾽ ἁμαρτωλοὶ, xai
«αὐτῆς τῆς παραμυθίας ἐστέρηνται. Οὐ γὰρ ἔχουσι
«ὸ διαγνωστιχὸν ἐν ἀλλήλοις, Ἐν ἐχείνῳ δὲ τῷ
πανδήμῳ θεάτρῳ, καθὼς αἱ πράξεις ἀναχεχαλυμ-
μᾶναι πάντων, οὕτω xal τὰ πρόσωπα γνώριμα παρὰ
πάντων *, luc οὗ ὁ πάντων ἔσχατος γένηται χωρι-
epéc* xal ἀποπεμφθήσετας πᾶς τις, εἷς ὃν ἡτοί-
μασε τόπον ἑαυτῷ el μὲν δίχαιοι μετὰ Θεοῦ, xal
ἀλλήλων " οἱ δ᾽ ἁμαρτωλοὶ, ἐν τοῖς ἐχτόποις, ἢ καὶ
μετ᾽ ἀλλήλων " ἀλλ᾽ ὅμως ἀγνώστως. ᾿Απεστέρηνται
γὰρ, καθὰ προείρηται, xal τῆς τοιαύτης παρα-
μυϑίας. »

My. Ποία δὲ χαὶ ἄρα αἰσχύνη «elc κανῃσχυμμέ-
νοις γενήσεται, εἰ μὴ κατάδηλοι τοῖς πᾶσιν (ei;

Τότε γὰρ γαλεπκὴ xal μεγίστη αἰσχύνη, ὅταν καὶ
φιωρίζῃ τις, καὶ γνωρίζηται πάλιν" πᾶς γὰρ al-
σχυνόμενος, τοὺς ἐγνωχότας αὐτὸν αἰσχύνεται ἐπεὶ
9 lv ἀγνώστοις ἀγνώστῳ, οὐδεμία μιχροῦ δεῖν al-
σχύνη καταισχυνομένῳ γενήσ:ται. ᾿Αναμφίδολον οὖν
φοῦτο καὶ ἀναντέῤῥητον, ὡς ἀριδήλως ἀλλήλους
ἩῬνωριοῦμεν οἱ πάντες " xal τότε ὁ ἔλεγχος κάντων
τῶν ἀπρεκῶς βιωσάντων xav ὀφθαλμοὺς ἐχάστῳ
γενήσεται. |

λγ΄. ᾿Αδάλε τοίνυν τοῖς χατ᾽ ἐμὲ πᾶσι" xat οδαΐξ,
κατὰ τὸν θεῖον Ἔφραϊλμ, τοῖς ἐξ ἀριστερῶν λαχοῦσι.
Μαχάριοι δὲ χαὶ παμμάχαρες, ob; ὁ Δεσπότης ix
δεξιῶν χαθιδρύσει " φωνήν τ᾽ ἀχουτίσειν εὐλογημέ-
vay, ἧς ἀξιωθείημεν κάντες ἀχοῦσαι, οἱ φυλάξαντες
τὴν ὀρθόδοξον πίστιν, xai τῶν ἀγαθῶν ἐμφορηθᾶναι
πάντων, ὧν τὸ χάλλος ὄμμα βροτῶν οὐχ εἶδεν, οὔτε
μὴν ὦτα παράπαν ᾿χηχόει, οὔτε χαρδία λελόγισται
χαθόλου. ᾿Αμὴν γένοιτο, Δέσποτα ζωοδάτα, ταῖς
ἐντεύξεσι τῆς πανάγνου Μητρός σου, xal τῶν ἀύλων
xai σεδαστῶν σου νόων, xal πάντων ὁμοῦ, Λόγε, τῶν
σῶν &yluv , τῶν ἀπ᾽ αἰῶνός σοι εὐαρεστησάντων.
Auijv.

*5 Matth. xxv, 94.

modo de illis qui in Domino mortui sunt, loqui-
tur : « Hilud quoque Deus lis qui salvi erunt. con-
cessit, ut usque ad communem resurrectionem
animis una versentur et oblectentur, divina que
ipsos manent, beneficia præstolantes. Percatores
conira hoc etiam solamine orbati sunt, quia non
babent quo sese mutuo internoscant. Verum in
generali illo theatro, uti cunctorum actiones de-
tectis, ita omnium perinde facies notæ omnibus et
conspicu: ecunt, quoad unusquisque tandem ab in-
vicem sejungentur, inque eum locum, quem sibi
quisque paraverit, mittentur : ac justi quidem cum
Deo simulque versabuntur ; peccatores vero in se-
motis locis, etsi alii cum aliis , sic tamen ut se mu-

B tuo non cognoscant. Nom hujusmodi quoque $0»

latio destitutl erunt.

92. Quali autem pudore alioqui suffundi probrosi
poterunt, nisi conspicul omnibus flant. Tunc enim
gravis et maximus est pudor, cum quispiam simul
et agnoscit οἱ agnoscitur. Quisquis enim erubescH,
ab iis qui se noverunt erubescit. Quia ille, qui
inter ignotos versatur, vis erübescere possit, dum
ignominia afficitur. Quod itaque nos omnes mutuo
sumug agnituri, hoc extra dubitationem et contro-
versiam prorsus est. Tuncque adeo quicunque in-
honeste turpiterque vixerint, ante cunctorum ocu-
los coarguentur. |

Eheu ergo omnibus qui mei similes sunt ! et, ut
beati Epbrsemi verbis utar, va illis qui sinistram

C partem sortientur. Contra beati ac summe beati,

quos a dextris Dominus collocabit, quique bene-
dictam vecem audient * : quam nobis omnibus
qui rectam fidem servavimus, divino munere con-
tingat audire, universisque illis bonis impleri, quo-
rum pulchritudinem nec mortalium oculus vidit,
nee aures penitus audierunt, nec mene omnine
cogitatione complexa est. Ita flat, Domine vita lare.
gitor, intercedente purissima Matre tua, una cuim
incorporeis venerandísque coelestibus mentibus, et
cunctis sanctis, qui simul omnes tibi, 9 Verbum.
Patris, ab orbe condito placuerunt. Amen.

VARLE LECTIONES.

* R. 1, Colb. 8 x3o:.— Regius alter : Ἐχ δεξιῶν καθιδρύσει͵ καὶ τῆς τῶν οὐρανῶν βασιλεία; καταξιώσει’ ἧς

τὸ χαὶ ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι χαὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου "
ᾧ ᾿ἀγίῳ Πνεύματι; δόξας ἐράτος, τιμὴ, i n xa δεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾿Αμήν " Quos a d
sus

ὧν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ εῷ Πατρὶ,
μῶν Τησοῦ ΧΡ ^ exiris Dowi-

» €6 regal colorum feri ig Son concede ; quod εἰ nos adipisci contingat munere et clementia

Domini nostri Jesu Christi, cum quo sit.
e in saonia. Amen.

atri et Spiritui sancto, gloria, majestas, el honor, nuuc et semper,

S. JOANNIS DAMASCENI

IDANNOY TOY AAMAXKHNOY
EIIIZTOAH ΠΕΡῚ ἘΞΟΜΟΛΟΓΉΣΕΩΣ

ΚΑΙ ΠΕΡῚ ἘΞΟΥ͂ΣΙΑΣ TOY ΔΕΣΜΕΙ͂Ν ΚΑΙ AYEIN.

JOANNIS

DAMASCENI

EPISTOLA DE CONFESSIONE

NECNON POTESTATE LIGANDI ET SOLVENDI.

ΘΟΣ 1. Quzsisti a tenuitate mea, Pater et frater, A

tibique ut exponerem mandasti , num liceat pec-
cata confiteri aliquibus illorum qui monasticam
vitam agunt, nec tamen sacerdotio ornati sunt.
Sed et illud adjicis : « quia scilicet audimng pote-
statem ligandi et solvendi solis sacerdotibus fuisse
datam. » Et hgc sane sunt. divine anima tus et

fervidz religionis verba. At nos quidem amplexi

sumug tuum istud circa res bonas propositam.
Nam cupis erudiri in iis quee divina sunt οἱ sacra :
verum haud profecto idonei sumus, qui do Istis,
aut disceptemus, aut quidquam seribamus : quam.
obrem et silere plane maluissemus. Nam dc re-
bus spiritualibus.spiritualiter dijudicare eorum est ,
qui sunt ab affectibus liberi et sancti: a quibus

nos nimium quantum distamus et vita et sapientia

et virtutibus.

9. Enimvero, quoniam , ut scriptum est : « Prope
est Dominus omnibus ipvocantibus eum in verita-
te *, » hec tibi non meis quidem verbis, sed ex

α΄. Ἐπέταξας τῇ εὐτελείι ἡμῶν, Πάτερ xai ἀδελ-.
gk, ἐρωτηματιχῶς, εἰπεῖν σοι, εἰ ἄρα ἐνδέχεται εἰς
μονάζοντάς εἰνας ἐξαγγέλλειν τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν,
ἱερωσύνην μὴ ἔχοντας * προσθεὶς xal τοῦτο, « Ἐπειδὴ
ἀχουόμεν τοῦ λύειν xal δεσμεῖν ἐξουσίαν τοῖς ἱε-
ρεῦσι δίδοσθα: μόνοις.» Ταῦτα μὲν τῆς σῆς φιλοθέου
Ψυχῆς, χαὶ τοῦ διαπύρου φόδου xal τὰ 4 ῥήματα.

. Ἡμεῖς δὲ ἀπεδεξάμεθά σου τὴν πρὸς τὰ χαλὰ πρό»

θεσιν, ὅτι ζητεῖς μανθάνειν περὶ θείων xal ἱερῶν
πραγμάτων" οὐχ οἷοί τε δὲ πρὸς τὸ ταῦτα διαχρί-

νεῖν καὶ γράφειν ἐσμὲν, xa διὰ τοῦτο σιωπᾷν

ipsa divinitus inspirata Scriptura [respondeo] non

tam docens, quam ex illa testimonia afferens , ad
ea qu: ἃ me qusesivisti illustranda. Ita flet; Dei
gratia , ut a pracipitiis hine inde mihi et meis au-
ditoribus caveam ; hinc quidem vitans exemplum
illias, qui occultavit talentum ; illinc vero illius
audaciam , qui dogmata divina indigne et ex vana
gloría, imo obscura ratione explicat. Unde igitur
. potius sumamus principium sermohis, quam ab
(Ὁ rerum omnium principio, quod priacipio caret?
Hoc enim melius est , et sic firma stabunt qua su-
mus dicturi. Neque enim ab angelis creati fuimus,
sed a sapientia illa superna, saltem si a gratia
Spiritus mystice informati fuerimus, et quotidie
semper doceamur : quam etiam nunc invocantes ,

dicerc aggrediamur, primum exponeado quis sit

confessionis modus , et quz illius potestas.
ὁ Peal. civ, 09.

θεῖα,

ἐξουλόμεθα᾽ τὰ γὰρ πνευματιχὰ συγχρίνειν πνεὺυ-

ματικῶς, τῶν ἀπαθῶν χαὶ ἁγίων ἀνδρῶν ἐστιν, ὧν
ἡμεῖς κατὰ πολὺ βίῳ καὶ λόγῳ xal ἀρεταῖς μαχρὰν

ἀφεστήχαμεν.

β΄. ᾿Αλλ᾽ ἐπεὶ € Ἐγγὺς, ὡς γέγραπται, Κύ-

proc πᾶσι τοῖς ἐπικαλουμένοις αὐτὸν ἐν ἀληθείᾳ,»

«αὗτά σοι οὐδὲ ἡμῶν λόγων, ἀλλ᾽ ἐξ αὐτῆς τῆς θεο-
πνεύστου Γραφῆς, οὗ διδάσχων, ἀλλὰ τὰς μαρτυρίας
περὶ τῶν ἑἐπερωτηθέντων μοι φέρων σοι ἐξ αὐτῆς "
ἵνα ἐξ ἀμφοτέρων χρημνῶν ἐμαντὸν Θεοῦ χάριτι,
xai τοὺς ἀχούοντάς μου διατηρήφω" ἀπὸ δὲ τοῦ τὸ
τάλαντον χαταχρύψαντος, xai ἀπὸ τοῦ ἀναξίως τὰ
xai χενοδόξιυς, μᾶλλον δὲ ἑσκοτισμένως ixtt-
θεμένου δόγματα. Πόθεν οὖν τὴν ἀρχὴν τοῦ λόγου
ποιήσωμεν, fj ix τῆς ἀνάρχου τῶν πάντων ἀρχῆς ;
Τοῦτο γὰρ ἄμεινον, ἵνα καὶ τὰ λεγόμενα βέθδαια θὸὺ

C γὰρ παρ᾽ ἀγγέλων ἐχτίσθημεν, οὐδὲ παρ᾽ ἀνθρώπων

ἐμάθομεν, ἀλλὰ Ex τῆς ἄνωθεν σοφίας, εἴτουν τῆς
διὰ τοῦ Πνεύματος χάριτος, μυστικῶς δδιδάχϑημεν,
καὶ x«0' ὥραν ἤδη διδασχόμεθα᾽ xal νῦν ἐπιχαλε-
σάμενοι λέξωμεν ὧδε, τὸν τρόπον πρότερον «ly, ἐξ-
αγορεύσεως, xat τὴν δύναμιν ἐχτιθέμενοι,

| VARLE LECTIONES.

& Leg. xaAX τά.

DE CONFESSIONE.

Y. ἝἘξαγόρευτσις τοίνυν οὐδὲν ἄλλο ἐστὶν, ἣ χρεῶν A 2. Igitur confessio nibil est aliud quam debie

ὁμολογία, εἴτουν ἐπίγνωσις σφαλμάτων xai ἀφροσύ-
γης ἰδίας, ἤγουν πτωχείας χατάγνωσι:;. Καὶ χαθὼς
ἐν Εὐαγνελίοις παραδολιχῶς εἶπεν ὁ Κύριος δανει-
στῇ τινι, φησίν" « Ἦσαν δύο χρεωφειλέται, xal ὁ
μὲν εἷς ὥφειλεν αὐτῷ δηνάρια πενταχόσια, καὶ ἔτε-.
po: πεντήχοντα * μὴ ἐχόντων οὖν ἀποδοῦναι, ἀμφο-
τέροις ἐχαρίσατο. » Τοιγαροῦν ἅπας πιστὸς χρεῶν
ὑπάρχει ὑπεύθυνος τοῦ ἰδίον Δεσπότου χαὶ Θεοῦ, xal
ὃ παρ᾽ αὐτοῦ ἔλαδε͵ τοῦτο δὴ xal ἀπαιτηθῆναι μέλλει
ἐπὶ τοῦ φοδεροῦ xai φριχτοῦ χριτηρίου αὐτοῦ, ὅτε
γυμνοῦ xai τετραχηλισμένοι ἅπαντες, βασιλεῖς ὁμοῦ
χαὶ πτωχοὶ, παριστάμεθα. Τινὰ μὲν οὖν χαὶ ἄλλα,
ἃ οὐδεὶ,, ἀνθρώπων ἰσχύσει ἀναριθμῆσαι" τέως δὲ τὰ
χρείττονα xai τελεώτερα * τὴν ἐχ τῆς χαταδίχης

torum professio, sive errorum agnitio, vel pro-
pri» stultitis et inopi: condemnatio. Quemad-
modum et in Evangelio parabolice loquitur Domi-
nus : « Erant, inqyit, duo debitores quidam ſœne-
ratori : unus debebat denarios quingentos, ct alter
quinquaginta, Non habentibus itaque illis unde
redderent, utrique condonavit *. » Omnis igitur
fidelis debitor est Domino &uo, et Deo obnoxius,
et quod ab illo accepit, hoc reposcendum est ab eo
in tremendo et terribili illo judicio, quando nudi et
discooperti coram eo, reges simul et inopes, appa-
rebimus. Audi vero que&nam $9 sint ab eo nobis
data. Multa sane sunt illa, quz et nullus morta-
lium enumerare valeat : inter alia ista sunt meliora

ἐλευθερίαν, τὸν kx. μιασμοῦ ἁγιασμὸν, τὴν ἐχ τοῦ D et. perfectiora, scilicet liberatio a condemnatione,

σκότους εἷς τὸ ἀνεχλάλητον αὐτοῦ φῶς πρόοδον b,

τὸ τέχνα xal υἱοὺς αὐτοῦ xal χληρονόμηους διὰ τοῦ
βείου γενέσθαι βαπτίσματος, τὸ αὐτὸν τὸν θεὸν
ἐπενδύσασθαι, τὸ μέλος γενέσθαι αὑτοῦ, χαὶ τὸ
ἅγιον Πνεῦμα λαδεῖν ἑνοιχοῦν ἐν ἡμῖν" ὅπερ σφρα-
Tie ὑπάρχει βασιλιχὴ, ἐν fj τὰ ἴδια πρόδατα σφρα-
qat ὁ Κύριος. Καὶ τί τὰ πολλὰ λέγω ; Τὸ ὁμοίους
αὐτοῦ ἀπεργάσασθαι "ταῦτα πάντα χαὶ ἄλλα πλείονα
«τούτων τοῖς βαπτιζομένοις εὐθὺς ἀπὸ τοῦ ἁγίου
ἱεπύματος δίδοται, ἅτινα χαὶ θεῖος χλῆρος xai πλοῦ-
τος ὀνομάζονται.

8. Αἱ δὲ ἐντολαὶ τοῦ Δεσπότου, ὥσπερ τῶν ἀποῤ-
ῥήτων τούτων χαρισμάτων καὶ δωρεῶν ἐδόθησαν
φύλαχες "οἷα δὴ πάντοθεν περιχυχλοῦσαι τὸν πιϑτὸν,
καὶ τὸν ἀποχείμενον θησαυρὴν ἐν τῇ ἑαυτοῦ ψυχῇ
ἄτυλον διατηροῦσαι, χαὶ πᾶσιν ἐχθροῖς χαὶ χλέπταις
ποιοῦσαι ἀνεπιχείρητον. ᾿λλλὰ γὰρ νομίζομεν φυλάτ-
κεσθαι παρ᾽ ἡμῶν τὰς ἐντολὰς τοῦ φιλανθρώπου
θεοῦ, xal ἐπὶ τούτῳ ἀχθόμεθα 5, ἀγνοοῦντες, ὅτι
plDÀov παρ᾽ ἐχείνων ἡμεῖς φυλαττόμεθα. Ὁ γὰρ các
«οὔ Θεοῦ ἐντολὰς τηρῶν, οὐχ ἐχείνας, ἀλλ᾽ ἑαντὸν
διατηρεῖ χαὶ φυλάττει ἀπὸ τῶν ὁρωμένων xal ἀορά-
των ἐχθρῶν, περὶ ὧν ἀναριθμήτων ὄντων καὶ φοῦε-
ρῶν ὁ Παῦλος λέγων ἐδήλωσεν’ « Οὐχ ἔστιν ἡμῖν ἡ
πάλη πρὸς αἷμα xal σάρχα, » χαὶ τὰ ἑξῆς, τὰ ἐν τῷ
ἀέρι δηλονότι, τούτων ἀφανῶς ἀεὶ παρατασσομένων
xa ἡμῶν. 'O οὖν φυλάττων τὰς ἐντολὰς, φυλάττε-
«a1 ὑπ᾽ αὐτῶν, xal τὸν ἐμπιστευθέντα αὐτῷ πλοῦτον

sanctificatio ἃ pollutione, transitus e tenebris in
lucem ejus inensrrabilem, quod ejus liberi filii et
hseredes per sacrum baptismum facti simus, quod
Deum ipsum induerimus, quod Spiritum sanctum
in nobis inhabitantem acceperimus; qui quidem
sigillum regium est quo Deus proprias oves οὐδὲν
gnat : ac ne plura memorem, quod Deo ipsi simi-
les effecti simus. Hac, inquam, omnia et alia his
plura, illico nobis baptizatis per Spiritum sanctum
conferuntur : quae et divina portio et thesaurus
solept appellari.

4. Porro mandata Domini tanquam custedes lia-
rum ineffabilium gratiarum et donorum data
fuerunt, quippe qua fidelem hominem et thesaurum
in ejus anima repositum, undequaque circumcin-
gentia, inviolabilem conservent, eumque ab omni-
bus hostibus et furibus íntactum prastent. Atqui
existimamus mandata Dei bominum amantissimi
nobis custodiri, et ideo ingemiscimus gravati, igno-
rantes nos potius ab illis custodiri, Nam qui Dei
mandata servat, non tam illa quam seipsum servat
et custodit ab hostibus visibilibus, de quibus, cum
sint ionumerabiles et metuendi, Paulus hoc judi-
cium fecit, cum scriberet : « Non. est. nobis lucta
adversus sanguinem el carnem *,» elc.. sed adver-
sus aerios spiritus qui semper, licet invisibiliter
contra nos militant. Qui Jgitur mandata Dei
custodit, ab ipsis vicissim custoditur, et opes sibi a

vbv τοῦ παρὰ Θεοῦ οὐχ ἀπόλλυσιν. Ὁ δὲ ἐχείνων D Deo creditas non perdit. Qui vero mandata Dei ne-

χαταφρονῶν, γυμνὸς εὑρίσχεται, χαὶ εὐχείρωτος τοῖς
ἰχϑροῖς, xai τὸν πλοῦτον ἀπολέσας ἅπαντα, ὑπόχρεως
τῷ βασιλεῖ xaX Δεσπότῃ γίνεται, πάντων ἐχείνων ὧν
εἴπομεν, ὑπὲρ ὧν ἀνταποδοῦναί τι f| ταῦτα εὑρεῖν
δυνατὸν οὐκ ἔστιν ἀνθρώπῳ. Ὀύράνια γάρ εἶσι, χαὶ
ἀπὸ τῶν οὐρανῶν ἦλθε, xal xa0' ἐχάστην ἔρχεται
χομίζων xai διανέμων αὐτὰ τοῖς πιστοῖς. Καὶ ποῦ ol
λαδόντες χαὶ ἀπολέσαντες ταῦτα εὑρεῖν πάλιν δυνή-
φυνται; “Ὄντως οὐδαμοῦ ὡς οὐδὲ ᾿Αδὰμ h τις τῶν
ἐχείνου υἱῶν ἀνάχλησιν ἑαυτοῦ, ἢ τῶν συγγενῶν

* Luc. vit, 41, 128. ὃ Ephes. vi, 12.

b Forte πάροδον. * In marg. χκαυχώμεθα.

gligit, nudus deprehenditur, et ab hostibus facile
capitor, ac opibus istis omnibus deperditis, Regi
ei Domino eorum omnium, de quibus przlocutl
sumus, debitor constituitur. Sunt autem ea. ejus«
modi, ut vel similia homo retribuere vel reprsesen-
tare nequeat. Sunt enim celestia et e ccelis vene-
runt, et quotidio venit, qui eadem fidelibus afferat
et dispenset. Ubinam autem qui hzc acceperunt, si
semel illa amiserint, eadem rursus reperire pos--
sunt? certe nullibi. Sicut neque Adamus, nec ejus

VARIJE LECTIONES.

— — ——-

DE CONFESSIONE,

«ep Θιοῦ φίδον Ey ἑαυτῷ, ἵνα πρὸς τὸν ἰατρὸν ἐχεῖ- A misericordia plenus. Non enim habet in seipso fer-

νὸς μᾶλλον πορεύσηται" ἀλλὰ ὑπὸ τῆς χαταφρο-
νἤσϑεως τὴν τῆς ψυχῆς δύναμιν ἐχλυθεὶς χεῖται θεώ-
ρημα φρικτὸν καὶ ἐλεεινὸν τοῖς ὁρῶσι χαλῶς, μᾶλλον
δὲ πνευματικῶς τὰ ψυχιχὰ παραπτώματα, Ὁ τοίνυν
δοῦλος γεγονὼς διὰ τῆς ἁμαρτίας τῷ διαδόλῳ,
« Οὖχ οἴδατε γὰρ, φησὶν, δτι δοῦλοί ἐστε (p ὑπαχούετε,
εἴτε διχαιοσύνης εἰς διχαιοσύνην, sive ἀνομίας εἷς
τὴν ἀνομίαν. » Καὶ εἰς χαταγέλωτα τοῦ Πατρὸς xoi
Θεοῦ, καταπάτημα δὲ τοῖς ἐχθροῖς ἀποστατήσασιν
ἀπὸ Θεοῦ, ὁ τοιοῦτος γεγονὼς, χαὶ γυμνὸς πῆς βασι-
An, ἁλουργίδος, καὶ μεμελανωμένο; ἀπολειφθεὶς,
ἀντὶ δὲ τέχνου Θεοῦ τέχνον τοῦ διαδόλου γενόμενον,
«εἰ διαπράξιται, ἵνα πάλιν ἐν κατασχέσει γένηται
ὧν ἐξέπεσεν Πάντως ὅτι μεσίτην χαὶ φίλον θεοῦ

ventem Dei timorem , quo ipse potius ad medicum
accedat » sed solutis anima viribus per pratcepto-
rum Dei contemptam jacet spectaculum terribile
simul οἱ miserandum omnibus qui recte, hoc est
spiritualiter, animarum lapsus contemplantur. Qui
igitur per peccatum factus est diaboli servus : « An
nescitis, inquit, quod servi estis ejus cui obedi-
tis, sive justitia ad justitiam,sive iniquitatis ad
iniquitatem'*. » Qui, inquam, jam factus est ludi-
brium Deo et Patri, et ab hostibus qui a Deo
desciverunt, conculcatur, nudatus regia purpura,
fuligine oppletus et abjectus, ex Filio Dei jam (-
líus diaboli factus, quo se vertet, ut rursum in
possessionem eorum unde excidit restituatur, 'om-

ζητήσει, xaX δυνατὸν εἰς τὸ ἀποχαταστῆται αὐτὸν B nino medistorem quzrat oportet , qui et Deo acce-

εἰς τὸ πρότερον, xai τῷ Θεῷ xat Πατρὶ χαταλλάξαι
αὐτόν. Ὃ γὰρ τῷ Χριστῷ χολληθεὶς διὰ τῆς χάριτος,
καὶ μέλος αὐτοῦ γεγονὼς, χαὶ υἱοθετηθεὶς αὐτῷ,
εἶτα τοῦτον ἀφεὶς ὥσπερ χύων εἰς τὸν ἴδιον ἔμετον
ἐπιστρέψῃ, xav ἣ πόρνῃ γυναιχὶ, παλλαχῇ, ἢ ἑτέρῳ
οώματι συναφθῇ, ὡς τὸν Χριστὸν ἀτιμάσας xal
livóp:3a; , μετὰ τῶν ἀπίστων χαταχρίνεται, ἐπει-
δὴ, χατὰ τὸν θεῖον 'Anóctolov, « Σῶμα Χριστοῦ
ἰσμεν, xal μέλη ix. μέρους Φ. Ὁ οὖν συμπλεχόμε-
νὸς τῇ πόρνῃ, τὰ μέλη τοῦ Χριστοῦ μέλη πόρνης
«ποιεῖ. » Ὁ δὲ ταῦτα πεπραχὼς, καὶ οὕτω παροργί-
σα; αὑτοῦ τὸν Δεσπότην xoi Θεὸν, οὐ δύναται ἄλλως
χαταλλαγῆναι, εἰ μὴ διὰ μεσιτείαν ἀνδρὸς ἁγίου χαὶ
φῦου xai δούλον Χριστοῦ, xai διὰ τῆς ἀποφυγῆς τοῦ
χαχοῦ.

ς΄. Διὰ τοῦ[το] φύγωμεν τὴν ἁμαρτίαν πρώτον. Εἰ
Tip ταύτης τῷ βέλει τρωδῶμεν, ἀλλὰ μὴ ἐγχρονί-
φωμεν τῷ ἰῷ ταύτης, xal μέλιτι γλυχαινόμενοι, μηδὲ
ὡς ἔρκτο; πληγεῖσα τὸ τραῦμα μεῖζον διὰ τῆς αὐτῆς
πράξεωος ἐργασώμεθα͵ ἀλλ᾽ εὐθὺς πρὸς τὸν ἰατρὸν
τὸν πνευματιχὸν δράμωμεν, xal τὸν ἰὸν τῆς ἁμαρ-
τίας διὰ τῆς ἐξαγορεύσεως ἐξεμέσωμεν " τὸ δηλητή-
μὸν αὑτῆς ἀποπτύσαντες, xal ὡς ἀντιφάρμαχον τὰ
διδόμεν: μετανοίας ἐπιτίμια σπουδαίως xap' αὐτοῦ
λάδωμεν, καὶ μετὰ πίστεως ἀεὶ θερμῆς ταῦτα ἐπι-
«τελεῖν καὶ ἐν φόδῳ Θεοῦ ἀγωνισώμεθα. Πάντες γὰρ
ei τὸν ἐμπιστευϑέντα πλοῦτον αὐτοῖς χενώσαντες
ἕπαντα, xol μετὰ πορνῶν xal τελωνῶν τὴν πατρι-
χὴν οὐσίαν καταναλώσαντες, καὶ ὑπὸ πολλῆς αἰσχύ-
νης τὸ συνειδὸς αὐτῶν κάψο νεῦον, xol μηδὲ ἄνα-
γεῦσαι δυνάμενον ἔχοντες, ἀπαῤῥησίαστοι ὄντες, ζη-
φοῦτιν εἰχότω; ἄνθρωπον Θεοῦ ἀνάξοχον γενέσθαι
τοῦ χρέου; αὐτῶν, ὅπερ, ὡς οἶμαι, γενέσθαι ἀδύνα-
ww» ἄνευ μετανοίας εἰλιχρινοῦς xai ἐπιπόνου, τοῦ
μέλλοντος « καὶ βουλομένου χαταλλαγῆναι Θεῷ.
θὑδὲ γὰρ ἡχούσθη ποτὲ, ἢ ἐν ταῖς θεοπνεύστοις Γρα-
φεῖς, ἵνα τις ἀναδέξηται ἁμαρτίας ἑτέρον, xai ὑπὲρ

* Bom. vi, ἰ6. 2 T Cor. vi, 55.

ptus sit et qui valeat eum in priorem locum resti-
tuere ; hoc est Deo et Patri ipsum reconciliare.
Qui enim Christo conjunctus est per gratiam,
membrum ejusdem est factus , et in filium adopta-
tus, si illum postea derelinquens, cum cane ad
proprium vomitum redeat, et mulieri meretrici,
vel concubine , vel alii cuilibit corpori copuletur ;
is , inquam, οἱ qui Christum dedecore et contu-
melia affecerit, eum infidelibus damnatur. Quaudo-
quidem enim secundum divinum Apostolum , « Cor-
pus Christi sumus et membra ex parte. Qui igitur
meretrici copulatur, Christi membra fecit membra
meretricis '*. » Qui ista perpetrarit , atque ita Do-
minum et Deum suum ad iram provocaverit , 80/4

C non atia ratiose potest in gratiam restitui , nisi per

mcediationem clnspiain viri sancti , amici et servi
Christi, et per fugam ab omni 1nalo.

6. Propterea igitur fugiamus primo peccatum :
sin vero contingat nos illius telo vulnerari, cjus
tamen veneno ne tempus agendi concedamus, ac
si melle inescati essemus , neque ut ursa saucia
vulnus efficiamus majus, eadem iterum atque ite-
rum factitando: sed continuo ad spiritualem me-
dicum curramus, venenum peccati per copfessio-
nem evomamus, virus ejus exspuamus,et tanquam
antidotum , ab eo viro pamnitentias multas studiosc
recipiamus , quas fervida fide et cum Dei timore
solvere eontendamus. Omnes enim qui opes uni-
versas sibi creditas dilapidarunt , qui cum scortis
et publicanis substantiam paternam absumpserunt,
qui pre nimio pudore conscientiam Labent deor-
sum vergentem, nanquam jn sublime sus pieien-
tem, illi cum sint omni fiducia destituti, quieruot
ut par est virum Dei qui ipsorum debita in ee eus-
εἰρίαι : quod quidem, ut opinor, impossibile est ,
nisi ille qui vult reconciliari Deo, sinceram et eum
labore poenitentiam egerit. Neque enim unquam
audivimus, neque in divinis paginis legimus quent
quam in se alterius peccata suscepisse, ei pr» eis

VARLE LECTIONES.

9 ἔφειε μέλονς.

291

S. JOANNIS DAMASCENI

202

apologiam instituisse , nisi primum qui peccavit , A αὐτῶν ἐχεῖνος ἀναλογίζηται f, μὴ ἀξίοις τῆς μετα-

labores ipse dignos, εἰ peenitentie congruentes
ostenderit, (ructusque pariles ediderit. Clamat enim

vox Prz:cursoris : « Facite fructus dignos peeniten-

tig : et ne putetis dicere in vobis ipsis, Patrem
. habemus Abraham "*, » Siquidem et ipse Dominus
noster sio pronuntiat de iis qui stolide vivunt :
« Etíamsi Daniel, etiamsi Noe assurrexerint, nec
fllios suos, nec filias liberabunt :*. » Quid igitur .
facere nos decet ; qua ratione remissionem debiti
et ἃ lapsu revocationem inveniamus , nos qui pos-
nitentiam meditaniur ? Audite, Deo volente , ut cum
vestrum singulis agam.

7. Mediatorem si placet, et medicum , et bonum
consiliarium exquire ; ut instar boni consiliarii,
tibi modos poenitentie congruentes suggerat. Por-
ro, uti medicus, ille pharmacum dabit unicuique
vulneri accommodum. Denique, ut mediator, stans
coram ipso facie ad faciem numen tibi propitium
reddet. Noli igitur laborare ut consiliarium inve-
nias qui sit adulator, aut ventri addictus , ne forte
tuo ipsius animo gratificans, non tam ea que
Deus amat , quam quas tu cupias te doceat, atque

ita permaneas hostis iaterim irreconciliatus. Noli -

imperitum medicum quarere, ne nimia severitate,
aut intempestivis excisionibus, ustionibusve, in
desperationis profundum te projiciat : aut contra
qui nimia usus lenitate relinquat te ægrotantem:

volac τοῦ ἡμαρτηχότος πρῶτον xal ἀναλόγους ἐν
δεξαμένου xai χαταδαλλομένον τοὺς πόνους, xal
κεποιηχότος τοὺς χαρπούς. Φησὶ γὰρ ἢ πρόδρομος
φωνή " « Ποιήσατε καρποὺς; ἀξίους τῆς μετανοίας,
xai μὴ δόξητε λέγειν ἐν ἑαυτοῖς * Πατέρα ἔχομεν τὸν
'A6paàp, » ἐπειδὴ xal αὐτὸς ὁ Κύριος ἡμῶν περὶ
τῶν ἀνοήτως διαχειμένων οὕτως ἔφη * « Κἂν Δανιὴλ,
κἂν Νῶε στήσωνται, υἱοὺς αὑτῶν καὶ θυγατέρας οὗ
μὴ ἐξέλωνται. » Τί οὖν ποιήσομεν, ἣ τίνα τρόπον
πρὸς ἄφεσιν τοῦ χρέους, καὶ ἀνάχλησιν τοῦ πτώμα-
τὸς ol μετανοῆσαι βουλόμενοι ἐπινοησόμεθα ; Θεοῦ
διδόντος ἀχούσατε, ἵνα πρὸς ἔχαστον ὑμῶν δια-
θήσωμαι.

€. Μεσίτην εἰ βούλει, καὶ ἱατρὸν καὶ σύμόδουλον.
ἀγαθὸν ἐχζήτησον, ἵνα μετανοίας μὲν τρόπους τῇ
ἀγαϑῇ ἁρμοζόντω; ὑπόθηται, ὡς σύμδευλος ἀγαθός"
ὡς ἰατρὸς δὲ φάρμαχον χαταλλήλῳ δ τραύματι ἐπι-
δώσει σοι, ὡς δὲ μεσίτης δι’ εὐχῆς χαὶ τῆς πρὸς Θεὸν
ἐντεύξεως ἐνώπιον αὐτοῦ πρόσωπον πρὸς πρόσ-
tov παραστὰς, ὑπὲρ σοῦ τὸ Θεῖον ἐξιλεώσεται, Mh
οὖν χόλαχα ἣ χοιλιόδουλον εὑρεῖν σύμδουλον ἀγωνί-
cf, ἵνα μὴ τῷ σῷ θελήματι συνερχόμενος, οὐχὶ ἃ ὁ
Θεὸς ἀγαπᾷ, ἀλλ ἅπερ σὺ χαταδέχῃ, ταῦτα διδάξῃ
σε, χαὶ μένῃς πάλιν ὄντως ἐχθρὸς ἀχατάλλαχτος *
μηδὲ ἄπειρον ἰατρὸν, ὡς ἂν μὴ τῇ πολλῇ ἀποτομίᾳ
xai ταῖς ἀκαίροις τομαῖς τε xal χαύσεσιν, εἰς ἀπὸ-
γνώσεως βυθὸν παραπέμψῃ σε, ἣ πάλιν ὑπερμέτρῳ
συμπαθείᾳ νοσοῦντα ἰάσηται, xal ὑγιαίνειν οἰόμε-

sed qui, dum bene valere te putas, ad selernas G νον, τὸ δεινότατον, τῇ αἰωνίξς παραδώσῃ, ὡς οὐχ

| penas te conira exspectationem tuam, quod om-
nium est gravissimum transmittat. Quippe certis-
sime loc nobis effectum dabit anim: morbus, una
nobiscum si excesserit. Interim mediatorem Dei
et hominum non adeo facile est invenire, [ut ego
quidem existimo. « Neque enim omnes qui ex Is-
racl, ipsi sunt Israel '*; » sed ii G0 demum qui
et nomeu illud , et vim nominis manifeste intelli-
gunt , jamque facti sunt mentes que Deum videant.
Neque omues quí Dei Christi nomen invocant,
vere sunt Christiani : « Non. enim quicunque di-
xerit mihi , Domine, Doinine , intrabit in regnum
colorum , sed qui facit voluntatem Patris mei "δ. »
Sicut et alibi : « Multi, inquit, dicent mihi die
illo: Nonne in nomine tuo dzenrenia ejecimus ? et
dicam illis : Non novi vos. Discedite a me , opera-
tores iniquitatis 15. »

8. Quamobrem, fratres, diligenter nos omnes
cavere oporlet, ipsos aio mediatores, tum ctiam
jllos qui peccarunt, et qui Deo reconciliari cu-
piunt : ne forte aut mediatores iram sibi pro mer-
cede comparent, aut qui offenderunt, et ad recon-
ciliaüonem aspirant, pro mediatore incidant in

** Luc. 11, 8. 12 Ezech. xiv, 14.

^ fom. ix, 16.

᾿ ἐλπίζεις, χολάσει. Τοῦτο γὰρ 1j ἐνταῦθα νόσος τῆς

Ψυχῆς συναποθνήσχουσα ἡμῖν προξενεῖ. Μεσίτην δὲ
θεοῦ xai ἀνθρώπων οὐχ οἶμαι οὕτως ἀπλῶς süploxs-
σθαι. « Οὐ γὰρ πάντες οἱ Ἰσραὴλ, ἀλλ᾽ οἱ κατὰ τὸ
ὄνομα xal αὐτὴν τοῦ ὀνόματος τὴν δύναμιν ἐναργῶς
ἐπιστάμενοι, χαὶ νοῦς ὄντες ὁρῶντες Θεόν. Οὐδὲ
πάντες οἱ τὸ τοῦ Θεοῦ Χριστοῦ ὄνομα χαλούμενοι
ὄντως Χριστιανοί * « Οὐ γὰρ πᾶς ὁ λέγων μοι, Κύριε,
Κύριε, φησὶν ὁ Χριστὸς, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασι-
λείαν τῶν οὐρανῶν, ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Πα-
τρός. ν Ὥσπερ yàp. καὶ πάλιν, « Πολλοὶ, φησὶν, ἐν
ἐχείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ἐροῦσί μοι" Κύριε, οὐχ ἐν τῷ σῷ
ὀνόματι δαιμόνια ἐξεδάλλομεν ; καὶ ἐρῶ αὐτοῖς *
Οὐχ οἷδα ὑμᾶς. ᾿Απέλθατε ἀπ᾽ ἐμοῦ οἱ ἐργάται τῆς
ἀνομίας.

V. Διὰ τοῦτο οὖν προσέχειν δεῖ πάντας ὑμᾶς,
ἀδελφοὶ, τούς τε μεσιτεύοντας, τούς τε ἡμαρτηχότας,
xai αὐτοὺς τοὺς βουλομένους χαταλλαγῆναι Θεῷ, ἵνα
μὴτε οἱ μεσιτεύοντες ὀργὴν ἀντὶ μισθοῦ ἐπισπάσων-
ται, μὴτε οἱ προσχεχρουχότες xal χαταλλαγῆναι
σπουδάζοντες, ἐχθρῷ, καὶ φονεῖ, xal πονηρῷ συμ»

as Matth. vi, 21. !* ibid. 22, 35.

YARUE LECTIONES.

f Forte legit Clariss. interpres ἀπολογίζηται. Alias pro eis rationes subiisse.

κατάλληλον. ἃ Edit. νόες.

5 Lege χαταλλήλω;, vel

45

DE CONFESSIONE.

294

δούλῳ ἀντὶ μεσίτου ἐντύχωσιν * οἱ γὰρ τοιοῦτοι A liostem, et in homicidam, et in malum consilia-

μετὰ ἀπειλῆς φρικτῆς ἀχούσονται" ε Τίς ὑμᾶς xaz-
ἐστησεν ἄρχοντας xal διχαστὰς τοῦ λαοῦ μου ; » Καὶ
«-άλιν " ε Ὑκοχριτὰ, ἔχδαλλε τὴν δοχὸν ix τοῦ ὀφ-
Θαλμοῦ σου, καὶ τότε διαδλέψεις ἐχδάλλειν τὸ χάρ-
«oe τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου. » Δοχὸς δὲ
ἔστι πάθος, ἐν τῇ ἐπιθυμίᾳ ἰ τις ἐπισχοτοῦσα τὸν
ὀφθαλμὸν τῆς ψυχῆς. Καὶ αὖθις" ε Ἶατρὲ, θεράπευ-
σον σεαυτόν. » Καὶ πάλιν" «€ Τῷ δὲ ἁμαρτωλῷ εἶπεν
6 Θεό; « Ἵνα τί σὺ ἐχδιηγῇ τὰ διχαιώματά μου, xal
ἀπολαμόάνεις τὴν διαθήχην μου διὰ στόματός σου ;
Σὺ δὲ ἐμίσησας παιδείαν, xal ἐξέθαλες τοὺς λόγους
μου εἰς τὰ ὀπίσω. » Καὶ παρὰ Παύλου « Σὺ τίς εἶ
6 χρίνων ἀλλότριον οἰχέτην ; τῷ ἰδίῳ Κυρίῳ στήχει
ἃ πίπτει. Δυνατὸς δέ ἔστιν ὁ Θεὸς » διὰ τοῦ πιστοῦ
δούλου αὐτοῦ « στῆσαι αὑτόν. » |

V. Διὰ τοῦτο τοιγαροῦν πάντα φρίττω xai τρέμω,
ἀδελφοὶ καὶ Πατέρες μου, παραχαλῶ δὲ πάντας
ὑμᾶς, ἐξασφαλιζόμενος xal ἐμαυτὸν διὰ τῆς πρὸς
ὑμᾶς καραχλήσεως, μὴ καταφρονητιχῶς ἔχειν περὶ
τὰ θεῖα ταῦτα xal φριχτὰ τοῖς πᾶσι μυστήρια, μηδὲ
τατὰ τῆς ψυχῆς ἡμῶν ! διὰ χενοδοξίαν, f) φιλοδοξίαν,
ἣ ἐμπορίαν ἢ ἀναισθησίαν. Γίνεται γὰρ διὰ τὸ
ὙῬαδδὶ καὶ Πατέρες χαλεῖσθαι, ἀλλοτρίους ἀναδέχε-
δῖαι λογισμούς. Μὴ, παραχαλῶ, μὴ ἀναισχύντως
οὕτως τὴν τῶν ἀποστόλων ἀξίαν ἁρπάζωμεν, ἀπὸ
τοῦ τῆς γῆς ἐπιδείγματος «ταιδευόμενοι. El γὰρ τῷ
ἐχπροσωποῦντι k τῷ ἐπιγείῳ βασιλεῖ ἑξομοιωθῆναξ
τς τολμήσειε xat αὐθάδειαν, xoi τὰ ἐχείνω ἐμπι-

rium. Quippe tales audient non sine temsibili in-
terminatione : « Quis vos constituit principes et
judices super populum meum ^?» Et rursus :
« Hypocrits, ejice primo trabem ex oculo tuo, et
tunc videbis ejicere festucam ex oculo fratris
tui !*, » Trabs Ista affectus est aliquis, cum mala
cupiditate conjunctus, animæ oculum obscuran«.
Et rursus : « Medice, sana teipsum *. » lterumque :
« Peccatori dixit Deus : Quare tu enarras judicia
mea, ei assumis testamentum meum per os tuum?
tu autem odisti disciplinam, et projecisti sermo-
nes meos retrorsum **. » Item quod a Paulo dicitur :
« Tu vero quis es qui judicas alienum servum?
Domino suo stat. Potest autem Deus eum sta-
tuere *!, » per fidelem servum suum. ὁ

. 9. Propter hoc igitur, Patres et fratres mei ;
totus horreo et iremo, vosque omnes hortor,
eliam per hanc exhortationem ad vos meipsum
communiens, ne contemptui habeatis divina ista .
atque omnibus veneranda mysteria ; nolite,quzso,
ludos facére res maxime serias: nolite contra
animas vestras pugnore per vau.m gloriam, per
ambitionem, per lucri studium, per stuporem
mentis. Fit enim ul cogitationes alienas saepe
admittamus, quod Rabbi ct Patres appellemur.
Obtestor vos ut nolimus ita inverecunde arripere
nobis apostolorüm auctoritatem, eorum quz in
terra flunt exemplo edocti. Si enim quispiam, eo

στευθέντα χρατεῖν xal ποιεῖν λάθρα βουληθῇ, ἣ xat α quod aspectu sit augustiori se terreno regi »qui-

ψενερὼῶς μετεπαγγέλληται διαπράττεσθαι, αὑτὸς xal
οἱ αὐτοῦ συμμύσται καὶ ὑπίχοοι τιμωρίαις ἐσχάταις
χαθυποδάλλονται εἰς φόδον τῶν ἄλλων, xoi ὡς
ἄφρων xai ἀναίσθητος παρὰ πάντων χαταγελᾶται"
τί πείσονται εἰς τὸ μέλλον el τὴν τῶν ἀποστόλων

ἀξίαν ἀναξίως ἁρπάζοντες ;

(. ᾿Αλλὰ γὰρ μηδὲ μεσῖται τῶν λοιπῶν πρὸ τοῦ
«λησθῆναι ὑμᾶς Πνεύματος ἁγίου γενέσθαι θελήσητε,
xai πρὸ τοῦ γνωρίσαι ! xal φιλιωθῆναι ὑμᾶς ἐν al-
σϑήσει ψυχῆς τῷ Βασιλεῖ τῶν ἀπάντων᾽ ἐπειδὴ οὐδὲ
κάντες οἱ τὸν Βασιλέα γνωρίζοντες χαὶ τοὺς ἄλλους
εἰς αὐτὸν δύνανται μεσιτεύξιν, ᾿Ολίγον γὰρ λίαν

parare audacter presumat, et ea. qua illi credita
sunt arripiat, οἱ velit facere clam, vel manifeste
illa exsequi comperlatur; tam ipse quam ejus
aymmystæ, οἱ qui illi obsecuti sunt, in aliorum
terrorem extremis suppliciis subjiciuntur, et tàn-
quam demens et insensatus ab omnibus deride-
tur : quid eis futurum est, qui apostolorum po-
testatem sibi indigne usurpant? |
40. At etenim ne velitis mediatores agere pro
aliis, priusquam ipsi Spiritu sancto repleti fueri-
tis, priusquam conciliati, et in intimis sensibus
Regi omnium amici facti sitis. Itaque enim om-
nes qui norunt Regem, continuo et aliorum me-
diatores apud ipsum fleri possunt. Pauci sun:

κοῦτο δύνανται ποιεῖν, οἵτινες ἐξ ἀρετῇ; xal ἱδρώ» p adinodum 08. qui hoc prestare possint : illi

tov, fcot δουλειῶν αὐτῶν, τὴν πρὸς αὐτὸν παῤῥτσίαν
ἐχτήσαντο, καὶ οὐχὶ μεσίτον ἐχεῖνοι δεόμενοι, ἀλλὰ
στόμα πρὸς στόμα συλλαλοῦντες αὐτῷ. Οὐ φυλάξο-
μεν τοιγαροῦν xal ἐπὶ θεῷ ταύτην τὴν τάξιν, Πα-
τέρες xai ἀδελφοί; οὐ τιμήσομεν τὴν ἐπουράνιον
Καυσιλείαν ἀντὶ τῆς ἐπιγείου ; ἀλλ᾽ ἑαυτοῖς τὴν ἐχ
δεξιῶν αὐτοῦ xal ἐξ εὐωνύμων χαθέδραν, χαὶ πρὸ
τοῦ αἰτήσασθαι xal λαδεῖν προαρπάζοντες χαρισό-

" Exod, i1, 14;
ur, 5

*5 Matth. vii, 5. Luc. vi, 42.

scilicet, qui per virtutem, per sudores, per labo-
res, fiduciam apud eum obtinuerunt : nec ipji
mediatore opus habent, sed ore »d os cum eo lo»
quuntur. Ánnon igitur, Patres ct fratres, hunc
ordinem apud Ueum servare nos decet? Annon
honorem exhibebimus coelesti Regi magis quam
terreno? An nobis gratificantes cathedram conce-
demus ad dexteram ojus et sinisuam; imo occu-
Luc. iv, 95.

9 Psal. tx, 17, 17. ** Dom.

VARLE LECTIONES.
aos ἣ ἐπιθυμίχ, 2 Leg. ὑμῶν. — k Legit doctiss. interpres τῶν εὐπροσωπούντων, — ! Fort. γνω»
p:stvax. :

490

S. JOANNIS DAMASCENT

pontes arripiemus, priusquam eam ezpeliverimus. A μεθα. ^D τῆς τόλμης 1 ποία αἰσχύνη fjud; χαταλά-

Q miram audaciam! quo perfundi nos pudore
decet? Certe si ob nullam aliam culpam accusandi
sumus, ob hanc tamen quod prasides et antistites
contempserimus, tolli mereamur οἱ ín ignem pro-
Jici inexstinguibilem. Atque hæc sufficiunt ad cos
commonendos qui sibi ipsis auendere velint, et
per longiorem disgressionem hactenus ab argu-
mento proposito deflezisse satis sit. Nunc autem
dicamus de eo quod d'cere voluisti.

11. Quod eim fas. sit monacho sactis ordinihns
nondum decorato confiteri nos pectala ex quo
ponitentig vestem et habitum a Deo donatum
accepit haredilas eorum, et monachi nominati
fserunt, omnino invenies hoc factum fuisse, qnen-
admodurm in divinitus inspiratis Scripturis Patrum
scriptum habetur, quas si diligenter perscrutabe-
ris, vera esse quz dixi comperles. Ánie hos au-
tem pontifices soliper successionem ἃ divinis
apostolis potestatem ligandi et solvendi accepe-
runt. Tempore autem procedente cum pontificea
inutiles facti essent, terribilis ilia potestas ad sa-
ccrdotes inculpabilis vitze et divina gratia dona-
tos devenit, Postea quando isti cum aliis confusi
essent, et przsules et sacerdotes reliquo populo
similes evasissent, multique, ut. nunc fit, Incidis-
sent in spiritus deceptorios, .inanesque sermoci-
nacores, simulque'periissent, potestas illa, ut
dixi, translata (uit in. electum Dei populum, in-
telligo monachos : non ita. quidem ut a sacerdo-
tibus et presulibus ablata sit, sed quoniam ipei
se ab ea alienos effecerunt: « Omnis enim sacer-
dos mediator Dei et hominum constituitur, in lis
que sunt ad Deum, » dicente Paulo, «et debet,
quemadmodum pro populo, ita el pro seipso of-
ferro sacrificia **. »

49. Sed sermonem paulo superius exordiamur,
et consideremus, quomodo et a quo, et quibus
tandem ista potestas sacra offerendi, ligandi et
solvendi concessa fuerit ; et sic ordine illustrabi-
mus, qu: interrogssti, nec tibi tantum, sed et
omnibus satisfaciemus. Cum Dominus Deusque
noster et Salvator ei 4ι aridam manum habebst,
dixissct : « Dimittuntur tibi peccata tua. » Judzi

601; Ὅτι εἰ μὴ δι’ ἄλλο τι ἐγχληθησόμεθα, διὰ δὲ
τοῦτο μόνον ὡς χαταφρονηταὶ τῆς προεδρίας ἀρθῶ-
pev, xal sl; τὸ πῦρ ἀποῤδιφθῶμεν τὸ ἄσύδεστον.
'AX)' ἀρχεῖ ταῦτα πρὸς νουθεσίαν τῶν προσέχετν
ἑαυτοῖς βουλομένων, δι' ὧν xal παρεχδατιχώτερον
«ἧς προχειμένης ὑποθέσεως τὸν λόγον πεποιήχαμεν.
Ἡμεῖς δὲ εἴπωμεν ἄρτι ὅπερ μαθεῖ») ἐπεζήτη"-
σας.

ta', Ὅτι γαρ ἐνδέχεται εἷς μοναχὸν ἑερωσύνην μὴ
ἔγευτα ἐξαγγέλλειν ἡμᾶς, ἀφ᾽ οὗ τὸ τῆς μετανοίας
ἔνδυμά (1) τε «καὶ πρόσχημα ἐχ Θεοῦ ἐδωρήθη τῇ
γληρονομίᾳ αὐτῶν, xat μοναχοὶ ὠνομάσϑησαν, ἐπὶ

. παντὸς εὑρί) σεις τοῦτο γινόμενον, καθὼς Ev ταῖς θεο-
9 τυεύστοις Γραφαῖς τῶν Πατέρων ἐγγράφεται, ἕν αἷς

ἐγχύψα,, τὐρήσεις ἀληθῆ τὰ λεγόμενα. Πρὸ τούτων
δὲ χαὶ ἀρχιερεῖς 5 μόνον τὴν ἐξουσίαν τοῦ δεσμεῖν
xai λύειν χατὰ διαδοχὴν kx τῶν θείων ἀποστόλων
ἐλάμθδανον" τοῦ χρόνου δὲ προϊόντος, καὶ τῶν ἀρχιξε-
ρέων ἡχρειωμένων, εἰς ἱερεῖς βίον ἔχοντας ἄμωμον
xaX χάριτο; ἢεία; ἠξιωμένους fj φριχτὴ ἐγχείρησις
αὕτη προδέδηχεν. Εἶτα xal τούτων ἀναμὶξ γενομέ-
νω, τῶν ἱερέων ὁμοῦ xal ἀρχιερέων τῶν λοιπῶν
ἑξομολογουμένων λαῶν 5, χαὶ πολλῶν, ὡς xal νῦν
«εριπιπτόντων πνεύμασι πλάνης xal ματαίαις xevo-
φωνίαις, χαὶ ἀπολλυμένων, μειήχθη, ὡς εἴρηται,
εἰς ἐχλεχτὸν λαὸν τοῦ Θεοῦ, λέγω δὴ τοὺς μοναχούς"
οὐχ ἐκ τῶν ἱερέων f) ἀρχιερέων ἀφαιρεθεῖσα, ἀλλὰ

C ταύτης ἑαυτοὺς ἐχεῖνο! ἀπαλλοτριώσαντες, « Πᾶς

τὰρ ἱερεὺς μεσίτης θεοῦ χαὶ ἀνθρώπων καθίσταται
τὰ πρὸς τὸν Θεὸν,ε ὡς ὁ Παῦλός qnot, » καὶ ὀφεῖλει,
ὥσπερ ὑπὲρ τοῦ λαοῦ, οὕτως xol ὑπὲρ ἑαυτοῦ
προσφέρειν θυσίας. »

β΄, AM ἀνώτερον τὸν λόγον ἀρξώμεθα, καὶ ἴδω-
μεν πῶς χιὶ πόθεν xal τίσιν ἐξ ἀρχῆς ἡ ἐξουϑία
αὕτη τοῦ ἱερουργεῖν καὶ δεσμεῖν xai λύειν ἐδόθη,
καὶ κατὰ τάξιν ἅπερ ἡρώτησας σαφέστερον γενῆσε-
τας, οὐ σοὶ μόνον, ἀλλὰ xol πᾶσιν ἀνθρώποις. Τοῦ
Κυρίου, χαὶ Θεοῦ, xal Σωτῆρος εἰπόντος τῷ ξηρὰν
ἔχαντι τὴν χεῖρα, ὅτι « ᾿Αφέωνταϊ σοι αἱ ἁμαρτίαι
δου, » ἀχούσαντες οἱ Ἰουδαΐξοι ἔλεγον ε Βλασφημίαν

hzc audientes dicebant, « Blasphemiam bic loqui- D οὗτος λαλεῖ" τίς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας, εἰ μὴ εἷς

tur, Quis enim potest dimittere peccato, nisi solus

*? Hebr. v, 1-5.

ὃ θεός; » Ἐπειδὴ οὕτως οὐδέποτε ἄφεσις ἐδίδοτο

VARLE LECTIONES.
* Leg. ἁμαρτίας. ?Leg.olápyup. Leg. τῷ λοιπῷ ἐξομοιουμένων λαῷ.

9 "Ag! οὗ τὸ τῆς μετα γοίας ἔνδυμα * Ex quo
lente vestem εἰ habitum a Deo accepit. Hoc
jure monachi Graci sibi potius quam szcularibus
presbyteris commissam esse contendebant recon-
ciliationem penitentium Theodor. Balsamonis
setate, quos ita refutat in. responsione ad interro-
gationem 19 Marci Alexandrini : 0* θεῖοι χανόνες
τὴν ἐξαγορείαν τῆς χαταλλαγῆς τοῖς ἱερεῦσι μετὰ
«προτροπῆς: ἐπισχοπιχῆς ἀγαθέμενοι, χατὰ πολὺ

NOTAE.

«προγενέστεροι τοῦ &yloo Παχωμίου εἰσὶν, ἀξιωθέν-
τος ἰδεῖν 6v ὀπτασίας ἀγγελιχῆς τὸ σχῆμα τῶν μο-
ναχῶν * Divini canones, qui confessionem reconci-
liationis sacerdolibus cum — episcopali indulgentia
commiiturt, mulio antiqniores sunt sancto. Pachomie,
(si per visionem angelicam monachorum | videre ha-

itum. meruii. Quamobrem οὐδὲ μοναχῶν μέμνηται,
wonachorum nusquam. meminerunt, sed. presbygtero-
tum simpliciter.

999

Postquam enim qul thronos s»postoloruet/ obfi-

nuerant, carnales, voluptuosi , anbbitiosi facti
divina. gratia

sunt, et in. haereses .degenerarunt,
eos dereliquit, hrecque potestas & talibus ablata
est, eo quod carerent- aliis omnibus qua oportuit
sacerdotes habere. Nam hunc quod sit orthodoxus ,
haud ego valdo reputo. Nón cnim is est ortho-
doxus qui iy Ecclesiam nallum novum dogma in-
ducit, sed ille demum qui vitani agat consonam
recie. rationi," Hujusmodi homines suis quiquo
temporibus. patriarch:e et metropoli: quærebant,
nec iüveniebant, aul si farte inveniebait, ei ali-
queai. minus 608 digaum prieferebant, hoc unu
exigentes ab. eo, seilicet ut. fidei Symbolum, in
scriptis edevet, hocque solum ex 60 postulabaut.
Interim an zelum pro bono, au odium in malos
prolitetetur, non admotum solliciti erant ; pacem
videlicet .Eectesix; hoc pacto procurantes, quod
omni hostilitate:et. perturbatione longe est dele-
vius. Πιης factum igitar. ut. sacerdotes. evilesce-
rent, et fiereut sicut popülus **. Cum enim nulli
jum ex eis essent, ut. Dominus dicit, sal **, ucc
per correptiones vitam hominum difflueutem quo-
quo modo distringerent, et eorrigerént (imo vero
ignoscebant sibi mutuo, el sua vitia invicem oc-
eultabant), sane ipsi facti sunt pejores populo, et
populus ipsis rursum deterior. Quanquam et ali-
quando ex populo quidam exstiterunt. ipsis sacer-
dotibus meliores, et lucidi fuerunt tanquam car-

S. JOANNIS DAMASCENL

300
ἀποστόλων tmíyoviec. σαρχίχοι xal tiet x4.

φιλόδοξοι: ἐπέφάνθησαν, καὶ ül; αἱρέσεις ἐξέχλινάν.

bvxatÜ xsv. αὐτοὺς ἡ θέϊα χάρις, xoi ἡ τξξουδσία
αὔτη ix τῶν τοιούτων ἀφήρηται; διὸ χἀὶ πάντα ἐδ
ἄλλα ἃ. οἱ ἱερουργοῦντες ἔχειν ὑφείλουσι. Τὸ: ép
εἶναι τοῦτον ὀρθόδοξον, οἶμαι δὲ οὐδὲ "τοῦτο. Οὐδὲᾶ-
γὰρ οὐ "μὴ παρεισφέρων νέωστὸν δόμα᾽ elg τὴν Ἐχ-
χλησίαν τοῦ Θεοῦ οὗτος ὀρθόδοξος. ἀλλ᾽ ὁ βίον τῷ.
ὀρθῷ λόγῳ πεχτημένος. συνάδοντα. Τοῦτον δὲ καὶ
τὸν τοιοῦτον οἱ χατὰ καιροὺς πατριάῤχαϊ καὶ μη-
τροπολῖται ζητοῦντες οὐχ. εὕῤισκον, ἢ εὑρόντες τὸν
ἀνάξιον μᾶλλον ἀντὶ ἐχείνου ἐτιμήσαντα,τοῦξο ivo:
αὐτὸν ἐπαιτοῦντες, τὸ ἐγγράφως ἐχδέσθαι τὸ τῆς
πίστεως δύμθολαν, xal τοῦτο μόνον ἀποδέχόμενοι, t
μήτέ ὑπὲρ τοῦ ἀγαθοῦ ζηλωτὸν εἶναι, μήτε διὰ τὸ

ἢ χαχόν τινι ἀντιμάχεσθαι, εἰρήνην ἐνταῦθα τῇ Ex-

χλησίᾳ περιποιούμενοι; δ᾽ χεῖρον πάσης ἔχθρας ἐστὶ,

xai μεγάλης ἀκαταστααίας. Ἐχ τούτου οὖν οἱ ic-
pets ἠχρειώδησαν, καὶ γεγόνασεν ὡς ὁ λαός " μὴ ὄν-
τῶν γάρ τινων ἐξ αὐτῶν ὅλας, ὡς Küptoc ἔφη, ἵνα
διὰ τῶν ἐλέγχων σφίγγωσι καὶ ἀναστέλλωσι χἂν
ὁπωσοῦν τὸν δια ῥέοντα βίον, ἀλλὰ συγγινωσχόντων
χαὶ συγχαλυκτόντων τῶν ἀλλήλων τὰ πάθη, ἐγένοντο
χεέρους μὲν αὐτοῦ τοῦ λαοῦ, χείῤων δὲ αὐτῶν ὃ λἄός:
Τινὲς δὲ τοῦ λαοῦ χρείττονες ἀπεφάνθησαν τῶν le«
ρέων ἐν τῷ ἐχείνων ! ἀφεγγεῖ ζόφῳ, ὡς ἄνθρακες
οὕτω φαινόμενοι. El γὰρ ἐχεῖνοι χατὰ τὸν τοῦ Ko-
gro “λόγον ἕλαμπον τῷ βίῳ, ὡς ὁ ἥλιος, οὐδ᾽ ἂν
ἑωρῶντο ὡς ἄνθρακες διαυγάζοντεφ, ἀλλ' ὑπὸ τοῦ

hones in-obscuris istorum tenebris. Sed δὶ sacer- ἃ τρανοτέρου φωτὸς ἐμαυρωμένοι ἐδείχνυντο ἄν: Ἐπεὶ

dotes secundum verbum Domini micuissent in vita:

sicut sol **, carbonés nunquam splenduisse co-
guoscerontur, sed majori luce oppressi emarcuis-
sent. l'ostquam ergo sacerdotii nudum scheura οἱ
vestimentum: solum. apud. plerosque remansisset,
et donum Spiritus ad monachos concessisset, id-
que jain constaret. ex-certis signis, cum ipsi nempe
vitam apostolorum .operibus suis cxprimercent, ccce

hic iterum diabotus.snas res egit. Cum cniin ani-.

madverteret monaebos, tanquam novos quosdam
Christi discipulos, in mundo illustres fieri, et tum
vita tum miraculis resplendere, falsos fratres, sua-
quce instrumenta subinduxit, et cum iis miscuit.
Mi per temporis diuturnitatem crevere, et, ut vi-

δὲ τὸ πρόσχημα μόνον, xal τὸ τῆς ἱερωσύνης ἕνδυμα
ἐν τοῖς ἀνθριυποις ἐναπελείφθη, τῆς τοῦ Πνεύματος

δωρεᾶς ἐπὶ τοὺς μοναχοὺς μεταδάσης, καὶ. διὰ τῶν
σημείων γνωριζομένης, ὡς τὸν βίον τῶν ἀποστόλων
διὰ τῶν: πράξεων μετερχομένους, x&xst πάλιν. ὅ διά-
θολος τὰ οἱἰχεῖα εἰργάσατο. Ἰδὼν γὰρ αδτοὺς ὅτι ὡς
νέοι τινὲς μαθηταὶ τοῦ Χριστοῦ. αὖθις ἀπεδείχθησαν
ἐν τῷ κόσμῳ, xat τῷ βίῳ καὶ τοῖς θαύμασιν ἔλαμψαν;

τοὺς ψευδαδέλφους χαὶ τὰ ἴδια σχεύη εἰσαγαγὼν,

τούτοις ἀνέμιξε, aci κατὰ χαιρὸν πληθυνθέντες , ὡς —
ὁρᾷς, ἠχρειώθησαν, καὶ γεγόνασιν, οὔτε τοῖς τῶνδ᾽
σχήματι μοναχοῖς, οὔτε τοῖς χεχειροτονημένοις, xat
εἰς ἱερωσύνης ἐγκαταλεγεῖσι βαθμὸν, οὔτε τοῖς τῆς
ἀρχιερωσύνης τετιμημένοις ἀξιώμασι, πατριάρχαις

des, inutiles facti. sunt, nihiloque meliores istis D φημὶ, xat μητροπολίταις, καὶ ἐπισχόποις v.
qui schemate tantum.mónachi erant, aut. sacerdotibus. ad sacrum | gradum per manuum impositio-
nem vocatis, aut illis: qui δὰ presulaius honorem ascenderunt ; patriarclias dico, metropolita& et

episcopos.

14. Non igitur .hoc pacto simpliciter manuum
impositioni, et ejusdem «dignitati a Dco conceditur
remittendorum. peccatorum potestas? Apage! con-
ceditur sacra operantibus, ipsisque solis. Sed nec
hoc, ut opinor, eorum plurimis, ne forte, fenum cum
sint, exinde ardeant. Denique solis illis sacerdoti-

37 Osee iw, 9. '*. Matth. v,

ιδ΄, Καὶ ἁπλῶς Y οὕτως τῇ χειροτονίᾳ, xai τῇ ταύ-
τῆς ἀξίᾳ τὸ ἀφιέναι ἁμαρτίας ἀπὸ Θεοῦ δέδοται ;
"Anayt, ἱερουργοῖς γὰρ καὶ μόνοις αὐτὸ συγχεχώρη-
ται. Οἶμαι δὲ οὐδ᾽ αὐτὸ τοῖς πολλοῖς ἐν αδτοῖς, ἵνα
ph. χόρτος ὄντες. ἐχεῖθεν χαυθήσωνται, ἀλλὰ μό-

νοις Exeivot, ὅποι ἐν ἱερεῦσι xat ἀρχιεοτῦσι καὶ uec

o. 3 Matth. vini, 45.

VARUE LECTIONES,

Quid si legas &xstveo, in illa caligine.

v flic voeula deest, forte βελτίους.

Leg. οὐχ ἁπλᾶς.

in

DE ' CONFESSIONB.

302

viyolo τῶν’ παθητῶν τοῦ Χῤίστσυ ἐγχάταριθμουμέ- A lius et mónacbis qu! mereantur choro discipulo-'

vote χορῷ.

* wu. Πόδεν οὖν abtol τε δ᾽ ἐγχαταλεγέντες ἐχεῖνο
wWifisou 2t, χαὶ οἱ αὐτοὺς ἐχζητοῦντὲες, τούτους "Gxpt-
6b; ἐκιγνώδονται ; Ὃδεν ὁ Δύριος ἐδίδαξεν οὐτω;
ἑϊπων" « Σημεῖα Bk dot? πιστεύσασι ταῦτα πάραχο-
λουθῆσει" ἐν ἐῷ ὀνόματί : pov. δλιμόνιὰ ἐχδαλοῦσι,
τιώσσαις λαλήσουσι χαιναῖς, ὄφει: ἀροῦσι, xÀv θα-
νέσιμόν τι slut, o9 μὴ αὐτοὺς ῥλάψῃ. ) Καὶ πά-
Ἀν ε Tà ioa πρόδατα τῆς φωνῆς μοῦ ἀχούει. —
Ἔχ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς. » Ποίων

Xdptius; ν ὧν δ᾽ Παῦλος ἐπαριθδμούμενος δὕτω λέγει"

ἐ ᾿Αγάκη, X202, εἰρήνη, μαχροθυμία, ἔλεῃμοσύνη,

χρηστότης, πίστις, πραότης, ἐγχράτεια o μεθ᾽ Ov

εὐσπλαγχνία, φιλαδελφία,, ᾿ ἐλεημοσύνη, καὶ τὰ
τούτοι; ἐπκόμενα.. Πρὸς τούτοις, εἰΛόγος γνώσεως,

χαρίσματα ἰαμάτων , ἢ xai ἕτερα πλεῖστα ’ ε "A
τάντα ἐνεργεῖ dv xal τὸ αὐτὸ Πνεῦμα, διαιροῦν ἐχά-
5τῳ χαθὼς βούλεται. » Οἱ γάρ τούτων. tv μετοχῇ γε-
γονότες τῶν χαριτμάτων, ἣ ἐχ πάντων, ἣ ix μέρους
κατὰ τὸ συμφέρον αὑτοῖς ἐν τῷ χορῷ τῶν ἀποστό-
λων ἐγχαταλέγονται, Διὸ xal c9: εἰσιν αὐτοὶ τοῦ κό-
gos, ὡς αὐτός φησιν ὁ Χριστός « Οὐδεὶς λύχνον
Kite τίθησιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον, ἢ ὑπὸ τὴν χλί-
γὴν, GÀ ἐπὶ τὴν λοχνίαν, fvx φάνῃ πᾶσι τοῖς ἐν τῇ
exi, »' Οὐχ ix τούτων 0b μόνων X- οἱ τοιοῦτοι γϑω-
βζονε:ι, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τῆς τοῦ βίο" αὐτῶν διαγω:
Ὡς" oUm χαὶ οἱ ξητοῦντες αὐτοὺς xaX αὐτὸϊ ἑαυτῶν
ἕχαστον ἀχριδέστερον ἐπιγνώτπονται" οἷοι εἰ χάθ᾽

rum Cliristi accenseri.

" 5. Unde igitur illud intelligere possitit, tüm qut
ὦ sactis ordinibus constitali sunt; tum ii'Qüoque
quiiilos querunt, unde certu. cos cognoscént *-Unde
profceto Dominus edocuit, sic dicens: « Sígna an-
tein eós qui crediderint-hac sequentur : [n nomine
meo dzmouia ejicient, Linguis loquentur. novis,
serpentes iollent, et si mortiferam quid biberint ,
non eis nocebit **. » Et rursus: « Üves mez vocent
meam audiunt *'. — Ex fructibus eorum cógnoscetis:
eos *?, » Quinam sunt ii fractus? (uos Paulus sícénu-

mérando designat : « Charitas, gaudium, pax, longa-

nimitas, benignitas, fides, mansuetudo, continen-
tia **, » quibus additur compassio, fraternus amor,

misericordia, et bis similis. Et illa quoque, « sermo

sapientiz, G09 donum curationum »et alia plura :
« qus quidem operatur et idem Spiritus, dividens:
unicuique prout vult **. » Qui etiim horum chari-
smatum participes sunt, vel ofmnium vel ex parte,
prout lis expedit, in apostolorum choro numeran-
tur. Quapropter et lux mundi sunt hi , quemadmo-
dum et Christus ipse dixit : « Nemo lucernam ac-
'cendens ponit eam sub modio, aut $ub léctó , sed
in eandelabro, ut luceat. omnibus qui in. dono
sunt **, » Nec ez istis solum cognoscuntur, scd ex
universe vila su: Institutione, Pari modo et qui
illos querunt, ipsi eorum quemvis perfectissime
cognoscent. Tales sunt qui ad exemplum Domini

ὀμδιότητα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀνεπ- C nostri Jesu Christi paupertatem et contemptum-fe-

ὥσχόντεος. μᾶλλον δὲ ὡς μεγίστην δόξαν ἡγήσαντο
τὴν εὐτέλειαν χαὶ ταπείνωσιν», xat ὡς ixelvoz τὴν
ὑξαχοὴν ἀνυποχρίτιωυς εἰς τοὺς ἐχυτῶν πατέρας καὶ
ὁδηγοὺς, ἔτι γε μὴν εἰς τοὺς πνευματιχῶς ἐπιτάτ-
«τοντας ἐπεδείξανέο, xaX δὄρεις, xai ὀνειδισμοὺς,
καὶ λοιδορίας ἀπὸ ψυχῆς ἠγάπησαν, xa τοὺς ἐπιφέ-
ϑόντὰς αὐτοῖς ταῦτα, ὡς ἀγαθῶν Μεγάλων προξένους
ἀκεδέξαντο, x2. ἀπὸ ψυχῆς μετὰ δαχρύων αὐτοῖς
ἠξὰ: τό, οἱ πᾶταν δόξαν τὴν ἐν τῷ κόσμιρ χατέπτυ-
eꝛv. χαὶ ὡς σχύδαλα xal τὰ ἐν αὐτοῖς τερπνὰ tvh-
cavto· xal τέ τα πολλὰ xai προφανῆ λέγων τὸν 25-
Tov μὴ χύνω ; ἐὰν πᾶσαν μὲν τὴν ἀρετὴν i ἐν ταῖς ἐξ-
M: ἀχούσώσιν᾽ ὑπαναγινωσχομένην Γραφας;, τὰἀύ-
τὴν ἑαυτὸν ἔχαστο; τῶν εἰρημένων εὐρίσχει χατωρ-
α, πᾶσαν ὃὲ πρᾶξιν tiv ἀγαθῶν ὡσαύτως μεῖ-
ἀϑόντα, καὶ ἐπὶ μιᾷ τούτων ἐχάστῃ προχοπην, τὴν
ἀλλοίωσιν, τὸν βαθμὸν ἐπεγνωχοτα, καὶ πρὸς τὸ ὕψος
τῆ; θεϊχῆς δόξης᾽ αἰρόμενον, τότε χαὶ αὐτόν τι;
Ῥώτω μέτοχον Θεοῦ ναὶ τῶν αὐτοῦ χαρισμάτων γε-
τονύότα, xai ὑπὸ τῶν χαλῶς Óptvttov, f) χαὶ ὑπ᾽ a3-
tuv τῶν ἀμδλυωπουντὼν τνωπτθήσεται, nav οὐτως
υἱ 105230: εἴποιεν ἂν τοῖς πᾶσιν ἐν παρρησίᾳ € ἐπὲρ
Χριστοῦ πρεσδεύομεν, ὡς τοῦ θεου παρακαλοῦντός,
δ᾽ ἡμῶν χκαταλλάγητε τῷ Θεῷ. » Πάντες γὰρ. οἱ

" Matth. xvi, 17, 18. *' Joan. x, 97.
93.

"lee. ΣΙ,

81 Matth. xy, 50.

runt, imo ea babent in loco maximi honoris, qui
quod ille fecit, obedientiam suam osteuderunt ád-
versus suos Patres et duces, el iis qui spiritaliter
ipsis quidpiam imponunt. Tales sunt , qui injurias,
itmproperia , convicia àánimitus accipiunt ;-qui eos .
qui ἰδία ingerunt, tanquam magnorum auctores:
bénellciorum suscipiunt, 'et toto ex corde preces .
et lacrymas pro iis fundunt ; qui uiversam mundi
gloriam conculeant, qui omnes ejus: vólüntates
Ginquau detrimentum reputant ;; et, quid: multa
et'vulgaria colligo, orationemque produco f dico
6i omnes eas virtutes quas in Scripturis audiunt ét
legunt, unusquisque eorum de quíbus loquor com-
periat se expievisse, omneinque patiter bebe agendi
occasionem fideliter implevisse; s? insuper tu sin-
gulis virtutibus sentiat se profectum , increnien-
tum δὲ gradum fecisse, imo ^d: culmem divine ;/fo-
ris $6 ascendisse , tunc' percipiet se in Dei-et di-
vinorum charismatum participatione venisse ? quod
facile videbunt, et agnoscent omnes, qui non tau
tum clare Soleant videre , sed etiam 41 obscure.
Qui sunt hujusmodi , possunt fidenter apad omnes
pronuntiare : « Legatione pro Christo fungimur,
tanquam Deo.exhortantc per nos. obsecramus, re-

? Galat, v, 92. ?** E Cor. xu, 8-11.

VARLE LECTIONES.

! Leg. μόνον.

o" 8, JOANNIS DAMASCENI /— 8

sam, An Joannes Euboeensis Damasco oriundus fuerit, res obscura est. Vivebat
autem Copronsmi διαῖο auno 741, velütipse testatur in oratione in SS. Innocentes ut dis-
sertationem de qua inodo agitur, ejus forsitan esse conjectare quis possit. Quidquid id est,
in cod. Reg. 2428 nulla prófessfbni fidei praefétio premittitur, rel quà 814. rero cóinpendiaria
forma tractantur. In cod. 2951, eadem lucubratio dempto quoque exordio habetur cum hác
inscriptione : Συνυδιχὸν Ἰωάννου ἀρχιεπισκόπου Ἱεροσολύμων στηλιτεῦον τοὺς κατὰ τὴν ἄοικον καὶ ἀκέφα-
«9 ψευδῴνυμον ἐδδόμην. σύνοδον. δμποάίοιηι Joannis archiepiscopi Hierosolymorum quo spuria et
«cephala. synodus 4raducitur, que septima falso nuncupatur. Formulam tidei quie, primo loco
legitnr similis sequitur dissertationis ejusdem synopsis ; quanquam altera uberior paucis hinc
inde interjectis, que ex. sinceris Damasceni orationibus trausumpta sunt, .Pene crediderim
hane fidei professionem usque ad hæc verla, τοὺς ἐχχέοντας τὸ αἷμα αὐτῶν ὑπὲρ ἀγάπης τοῦ Χρι-
στοῦ, qui pro. Christi amore sanguinem suum effuderant, ipsam esse quam Jeannes Hierosoly-
1nitanus sub nascentis Iconomachorum heresis primordiis edidit, cui posthac tum adjuncta,tum
promissa alia fuerint,'quead ejusdeclarationem etdefensionem conferrent, Nou enitnejusmodi
synodice concertationum more scribebantur a conciliis episcoporum ; sed hoc.negütii polendi£is
doctoribus concedebant, nuda contenti expositione fidei, qua id duntaxat docerentur fideles,
'(uod esset fide certa tenendum. Sic Theodorus.eodem tenore, etsi prolixiori. schemate, Pa-
liæstinæ itidem synodi nomine synodicam perinde. epistolam ad Tarasium misit, absque ulla
adversus heresim velitatione. “ἜΝ

: Porro Regius iste codex 2951, ille est ex quo illustrissimus doctissimusque: Farisiensis pra-
sul D. Petrus de Marca nonnulla ad quintam synodum, spectantia deprompsit et μα οὶ juris
fecit : exara e dicitur a Leone Cinnamo, anno mundi .cyrb, 6785, seu Christi 218,.jmpe-
rante Michaele Paleologo, ejusque filio Andronico Comneno. Testatur insuper Cinnamus ama-
nuensis, volumen illuda se transeriptum esse exalio qui in veteri Bibliotheca Romanes Ecclesig
asservabatur, quique exaratus fuerat ἐν τῷ ἔτει, cot, anno mundi 6267, hoc est anno Christi
753; ὡς ἀριθμεῖσθαι. ἑοὺς - χρόνους τοῦ vuoUtoy βιδλίου ἄχρι, τοῦ παράντος s. πρὸς ταῖς πενταχο-
σίοις, adeoque voluminis iltius (Romani) etatem. ad presens tempus 517 annorum sunmam com-
plecti. Yerum deceptus Cinnamus fuit, nec numerorum nolas accurate assecutus est., Nam
Q0 tandem .pacto Romanus codex. anno Christi 763 exaratus esset,. cum pseudosynodus
Q nronymi, nomnisj insequente . anno, nempe 754, hobita, nec misi quatuordecim abhine
annis impius patriarcha Constantinus exauctoratus sit. ἃ Copronymo. Hanc.enim, ut ante
fuit observatum, Joannis Hierosolymitani synodicam illud quod ex Romano codice cum. muj-
tis aliis a. Cinnamo descriptum est, perstringit : Aovrbv ποιεῖ σύνοδος κατριάρχην μὴ ἔχουσα"
ἀλλὰ xaV ὃν ἐποίησεν ἀπέχτεινεν" Ceterum qualis isthec synodus que patriarcham non. habuit;
quin c£ eum quem creaverat, interfecit, τίς οὐ μὴ καταγελάσηται τὴν σύνοδον ταύτην τῆν ἀχέφαλον;

ἐφαλὴν μὴ ἔχουτα, ἐποίησεν ἑαυτῇ χεφαλὴν, καὶ στραφεῖσα ἈΝ αὐτὴν, μᾶλλον δὲ ἀπέκτεινεν αὐτὴν"
0) serit? capite cum careret, caput praefecit
sibi. quod postmodum conversa. abjecit ; nímo . interfecit. Constantino PAiriarchatus:
abrogafus est die 3 Augusti, indict. 4. Nicetas in ejus locum intrusus die 17. Novembris,
indict. b, (ura sequenti die obversa facie asino vectus per equestres ludos treductus est,
ut conviciis a populo appeteretur, et paulo post in Cynegio truncatus. Vide Theoph. αἱ Niee-
phorum in. Breviario.

uis synodum hanc caput non habentem nos deriser

IOANNOY TOY

ADV. CONSTANTINUM CABALINUM.

310

AAMMAXKHNOY

AOTOS AIHOAEIKTIKOY ΠΕΡῚ TON ATIQN ΚΑΙ ΣΕΠΤΩΝ EIKONAN.

πρὸς πόντος Χρισεωνοὺς, καὶ αρὲς τὰν βασιδέα Κωνσταντῖνον τὸν Καδαιλῖνον, καὶ πρὸς
πάντας αἱρετικούς

ei3 JOANNIS

DAMASCENI

ORATIO DEMONSTRA't1VA, DE SACRIS ET VENERANDIS IMAGINIBUS.

Ad Ghrütianos omnes, adversusgue ünperatorem. Constantinum | Cabalinum. ac hereticos

universos

α΄. Ἐπειδήδερ πολλοὶ ἐπεχείρησαν ἀνατάξασθαι A Quoniam multi, ut cuui beato apostolo et evan-

διήγησιν, χατὰ τὸν. μαχάριον ἀπόστολον xal εὐαγγε-
λιατὴν Ασυχᾶν, περὶ πίστεως ὀρθοδόξου. xal xpazf,-
Qu τῆς Ἐχχλησίας, ἤνπερ. διὰ. τοῦ πάθους αὐτοῦ

τρεδελάδετο Inooũc Χριστὸς ὁ ἀληθινὸς Θεὸς. ἡμῶν,
ἐναγχαῖον ἡγησάμην, ἀγαπητοὶ 5, ταῦτα μὴ. χρύψαι
τῇ ὑμῶν τιμιότητι, A, δεῖξαι ὑμῖν τὴν ἀδὸν τῆς
ἐληθείας - ἦνπερ ἐξ ἀρχῆς xal ἄνωθεν ἡ κχαθολιχὴ
καὶ ἀποστολιχὴ Ἔχχλησία xparel ἐν βεδαιότητι,
ταβὶ quor ἁγίων. xal. σεπτῶν εἰκόνων. xal μὴ τρέ-.
πεσϑαι. ἔνθεν χἀχεῖθεν, χαθάπερ. χάλαμος ὑπὸ ἀνέ-
μου περιφερομένη, τῇ δεινῇ ταύτῃ. αἱρέσει. τῶν “μὴ
προσχυνούντων τὴν ἔνσαρχον οἰχονομίαν τοῦ δι᾽ ἡμᾶς
ὀφθέντος διὰ τῆς εἰχονιχῆς ἀνατυπώσεως, ἀλλ᾽ ἀτι-
μαζόντων ^ διὰ χαχοηθεία;, xal: διὰ λογισμῶν ἀτό-
τῶν, 3) τῶν δοχούντων εἶνα: Ex. τῆς. φυλῆς. τῶν D
Χριστιανῶν, διά τε βαπτίσματος, xol διὰ τοῦ τιμίς.
θώματος xal ἀχράντου αἵματος, ἀλλοτρίους δὲ χαθ-
ματώτας, xal. τοὺς χατέχοντας ἀξίας ποιμένων, PUE
τους δὲ xat θηρία γεγονότας, οὐ τῇ φύσει, ἀλλὰ τῇ
προθέσει καὶ τῇ πίστει, χατὰ τὰ Εὐαγγέλιον τὸ τη.
λαυγῶς ἀναδοῶν, ὅτι « ᾿ Ὁ μὴ ἐρχόμενος διὰ τῆς θύ-

μας: εἰς τὴν αὐλὴν τῶν προδάτων, ἀλλὰ ἀναδαίνων
"ie ἐχεῖνος κλέπτης ἐστὶ καὶ λῃστής.» Τοιοῦ-
ὧν *c xal ἐπὶ τῆς γενρᾶς ἡμῶν ἀνέφυ δεινὸν εὕρεμα,
ix γοήτων. XXIe φχοϊεινῶν ἀνδρῶν, τῶγ διὰ τῆς. χενο-
ἀξίας αὐτῶν. xat. μφγαλαρχίας ἐμπεαόντων εἰς. βάρα-
pov ἀπωλείας, xat ἀνυποίστου fiopbógou. Ὑμεῖς δὲ,
ᾧ σεπτὸν ἀκροφτήριον, τὸ νεόχριστον xal ἀρχαῖον, τὸ
ἐξακολουθῆσαν.. φωναῖς προφητῶν, χαὶ γραφαῖς ἀπο-
«όλων͵ καὶ Πατέρων ὅροις, τὴν &yxupav τῆς mi-
0510s βεδαίαν καξέχοντες ) ταύτην ταῖς ὑμετέραις
φυηεῖς διαφυλάξατε, πρὸς. vb μὴ. ἀρπαγῆναι αὐτὴν
ly τοῦ ἀνθρῳποχτόνου͵ καὶ δολίου ἐχθροῦ, χαὶ ἀκε-
(Mox xal ἀπαρασαλεύτους περιφρουροῦντες ἐχυ-

"μας. 1,1. " Eples. iv, 44. ἡ Joan. x, 4.

gelista Luca lóquár ',éonati: sunt ordinare narratio-
nem de fide orthodoxa et Ecclesio traditione, quam

: Christus Jesus verus Deus tioster sua aibi passione

comparavit, operi pretium duxi, dileetissimi, ut nc
hzc celarem vestrám excellentiam,.sed:viani vobis
véritàtia ostenderem, quam 40 initio et a primis
temporibus catholica et apostolica Ecclesia , in sa-
crarum venerandarumque imaginum negotio .fir-

mam tenet; ne huc illuc velut :arundo. vento agi-

tata * transferamini a szva ἰδία. hæresi eorum, qui
Dei in carne prepter nos in Lerris visi dispensatio-
vem imaginibus expressam non adorant, sed ma-
ligne potius, ac . per. absonas rationes, contumelia
afficiunt ::qui per baptismum atque pretiosi eorpo-
poris et sanguinis impolluti communionem Chri-

stiani videntur, suntque revera a Christo olieni ;

qui denique pastorum dignitatem: teneut, suntque
. nibilominus in lupos. el feras mutati ; hon quidam
natura, sed proposito οἱ fide, juxta ac sacro Evan-
gelii textu aperte pronuntiatur : « Qui nop intrat
per. ostium jn ovile ovium, sed ascendit aliuide, ille.
fur est εἰ latro*. » Hujusmodi grave quoddam bisce
temporibus. ex. prastigiatotum tenobricosorumque
hominum studiis emersit invertum ; hominum, in-
quam, qui in- perditionis. barathrum, onumqge
intolerabile, ob . inanem gloriam. fasturque suum
prelapsi eunt, Vos antem, venerandi 2uditores, siye
qui nuper, sive qui oliu unctionem aecopistis ; qui
prophetarum | vocibus, scrjpkis apostolorum, et in-

&titutis Patrum obsecuti. estis, qui firmam fidei an-

clioram apprebendistis, hane. in. vestris animis. ne
lostis homicidæ dolo auferat, servate ,. vosque
ipsos integros el. ineoncussos custodientes, rertæ
fidei cousulstantialis et individus Trinitatis libel-

VARLE LECTIONES,

fw. ἀγάπῃ. ὃ Sob. addit fapéton.

915

S. JOANNIS DAMASCENI

amis palmarum videanius ; pelvim quóque et lin- A fato», τὸν νιπτῆρα xat τὸ λεντίον, M— dn

eum; osculum Jade, ac comprelensionem a Ju-

dais; Pilati instantiam, etc., similiter cU crucifi-
xianeim, clavos et alapas ; spongiam atque lanceam,
ae titulum cruci impositum hae inscriptione : cce
Rex Judeorum, eie. Resurrectionem quie mundi
gaudium fuit : quonrodo Christus infernum con-
culcet, Adamumque resuscitét ; simililer et ascen-
sionem. Veniamus vero ad jus quoque miracula ;
cci illuminationem, paralytici astricta menibra,
fimbris contactu sanatam h:emorrhoissam, qux etiam
omnium prima iniaginem Christi ex zre fabricavit,
Pari quoque ratióne sanctorum corpora, cum iis
ieruciatibus ac questionibus, quz propter Christuni
Deum nostrum tolerarunt. Przclaram liane enar-
yationem utilemqoe picturam, quomodo idolola-
triam appellare audetis? Brevis quippe quzdam ac
pulehra descriptio est; quemadmodum etiam san-
etus Pater noster Chrysostomus dixit: « Ego quo-
. que picturam cera fusam dilexi, pietate plenam *. »
. .Sanetus item ac magnus Patér noster Dasilius in
Elogio sanctorum quadraginta Martyrum, aii:
« Quia spe et historici et pictores res exhibent :
AM quidem eas oratione exornantes ; hi vero in
tabellis pingentes. » Enimvero Evangelium scripsit
áacer scriptor: quid vero im eo scripsit? utique
universam Christi in carne dispensalionem, quam
δι Ecclesise tradidit. l'ictor etiam simile 616 quid
facit, In tabella descripsit. Ecclesie decorem ἃ
primo Adam ad Christi nativitatem, totamque in

χραφῆν".
ἑξῆς" τὴν ἀνάστασιν, τοῦ χύσμου τὴν χαράν" πῶς 6

Ἰούδα, τὴν χράτησιν τῶν Ἰουδαίων, τὴν ἔνατασιν.
ποῦ — χαὶ τὰ Ere ὁμοίως. καὶ. τὴν σταύρω-
σιν, τοὺς ἤἥλου;, xat τὰ ῥαπίσματα, τὸν σπόγγον καὶ
τὴν λόγχην, καὶ ἄνωθεν τὸν τέτλον ἔχοντα τὴν ἐπι-
Ἰδὲ d βασιλεὺς τῶν "Ιουδαίων, καὶ τὰ

Χριστὸς πατεῖ τὸν ἀόην, καὶ ἐγείρει τὸν ᾿Αδάμ."

ὁμοίως καὶ τὴν ἀνάληψιν. “λθωμεν καὶ ἐπὶ τὰ θαύ-
ματα. αὐτοῦ, τοῦ τυφλοῦ τὴν ἀνάδλεψιν, τοῦ παραλυ-
πιχοῦ τὴν σύσφιγξιν, τῆς αἱμοῤῥοούσης τὴν ἔφαψιν
τοῦ χρασπέδου, Tig καὶ πρώτη. πάντων ἐποίησε
τὴν εἰχόνα τοῦ Χριστοῦ ix χαλχοῦ" ὁμοίως καὶ τὰ
τῶν ἀγίων σώματα μετὰ τῶν βασάνων καὶ χριτηρίων,

ὧν ὑπέμειναν διὰ Χριστὸν τὸν Θεὸν ἡμῶν - ταύτην

D χὴν χαλὴν ἐξήγησιν καὶ ὠφέλιμον γραφὴν, πῶς δύ-

νασθε εἰπεῖν εἰδωλολατρείαν ; Ἡ γὰρ γραφὴ ἐστὶ σύν-
τομος xal xaAh, καθὼς χαὶ ὁ Πατὴρ ἡμῶν Χρυσό-
στομος εἶπεν" € Ἐγὼ καὶ τὴν χηρόχυτον γραφὴν
tyánnsa, εὑσεδείας πεπληρωμένην. s» Καὶ ὁ ἅγιος
Βασίλειος ὁ μέγας Πατὴρ ἡμῶν, ἐγχωμιάξων τοὺς
ἁγίους τεσσαράκοντα λέγει " ε Ἐπειδὴ xal λογογρᾶν
qot πολλάχις xal. ζωογράφοι διασημαΐνουσιν " οἱ μὲν
τῷ λόγῳ χοσμοῦντες, οἱ δὲ τοῖς πίναξιν ἐγχαράττον-
τες, ν Καὶ γὰρ ὁ λογογράφος ἔγραψε τὸ Εὐαγγέλιον" —
καὶ τί ἔγραψε ἐν τῷ Ἐὐαγγελίῳ; πᾶσαν τὴν ἔνσαρ-
xov οἰχονομίαν“ τοῦ Χριστοῦ, καὶ παρέδῳχε τῇ Ἐχ-
χλησίᾳ. Ὁμοίως xal ὁ ζωγράφος k ποιεῖ, ᾿Εζωγρά»
qnxs ἐν τῷ πίναχι τῆς ᾿Εχχλησίας τὴν εὐπρέπειαν,
ἀπὸ τοῦ. πρώτου ᾿Αδὰμ, ἕως τῆς Χριστοῦ γεννήσεως"

carne ecünomiam, sanclorum item confessiones, C xal πᾶσαν τὴν ἔνσαρχον οἰχονομίαν τοῦ Χριστοῦ, καὶ

parique modo Ecclesie ipse tradidit : atque adeo
unan potius ambo coulexuerunt narrationem, qua
nos erudirent. Cur ergo librum adoratis, et
tabellam conspuitis? Cedo, h:eretice, quod utriusque
discrimen, ut cuim eamdem ambo narrationetuü
annuntient , alterum adoreiur, alterum sputis
oblinatur? O calamitatem! quis judicium hoc
non irrideat? quis doctrinam istam non abomi-
netur, ut duobus narrationem eamdem exponen-
tibus, horum aliud venerationem. habeat, sperna-
tur aliud? En scientiam ; ; verius dicam inscitiam.
Plane, si quis attente perspexerit, pulchra quidam
probaque Evangelii Interpretatio est. reprzesenta-
fio hzc et enarratio. Quippe eum ea pictor exhi-
leat, qux Evangelium sermone rcfert. Eecur ergo
uuum adoratur. alterni contemnitur ? Quid inler
clartam et asbestum interest? nonne ambo e ma-

feria iu óperxin unam transeunt ? Quid. vero mem-
branam inter ot a3sscrem? — non utrumque ferro
secatür οἱ scinditur, sicque in operam Aransit ?
Quid denique differt atramentum ἃ syrico et reli-
quis coloribus? Nonne hac omnia ex pigmenlis
inultis parantur, tumque scriptori et pietori. usui

' 5 Refertur 7. synodi act. $ et 4,

τὰς μαρτυρίας τῶν ἁγίων, καὶ mapibuxe xal αὑτὸς
τῇ. Ἐχχλησίᾳ: ὡς μᾶλλον ἀμφότεροι. μίαν ἐξήγησιν
ᾳπεγράψαντο, καὶ ἤιδάσχουσιν ἡμᾶς, Καὶ, διὰ τί τὴν
βίδλον προσχυνεῖτε, xal τὸν πίναχα ἐμπτύετες Εἰπέ
μοι, αἱρετιχέ" τίς ἡ διαφορὰ τῶν δύο, ὅτι ἀμφότεροι
μίαν. ἐξήγησιν. εὐαγγελέζονξαι" καὶ ὁ μὲν εἷς προσὲ
χυνεῖται, ὁ δὲ ἕτερος. ἐμπτύεται; "LI: "τῆς συμφορᾶς !
τίς οὐ μὴ καταγελάσῃ τὴν κρίσιν ταύτην ; τίς οὐ ph
βδελύξηται τὴν διδασχαλιαν ταύτην, ὅτι ἀμφότεροι
μίαν ἐξήγησιν ἑρμηνεύουσι, καὶ & μὲν εἷς προσχυ-
νεῖται, ὁ δὲ ἕτερος χαταφρονεῖται; ἰδὲ γνῶσις " μᾶλ-
λον δὲ ἀγνωσία " ὄντως ἐὰν καλῶς κατανοήσῃ ἄνθρω- -
πος, ἑρμηνεία ἐστὶ τοῦ Εὐαγγελίου καλὴ καὶ ivápt-

» τὸς ἢ ἱστορία αὕτη xat ἐξήγησις... Ἐπειδὴ γὰρ ἅπερ —

Εὐαγγέλιον λόγῳ, ἐξηγεῖται, οὗτος ἔργῳ δειχνύει, |
καὶ διὰ τί οὗτος προσχυνεῖται, οὗτος δὲ χαταφρονεῖ- -
παι; Τί διαφέρει ὁ ὁ χάρτ ἢς ποῦ ἀπδέστου ; οὐχὶ ἀμφό-
τεροι ἐκ τῆς ὕλης μετέχονται εἰς —— μίαν; Ἢ

τί διαφέρει ἡ μεμδράνα τῆς σανίδος ; οὐχὶ ——
ὑπὸ ξίφους τέμνονται xa διασχίζογταῖ, “καὶ οὕτω
μετέρχονται εἷς ἐργασίαν; Ἢ τί διαφέρει ὁ μέλα:
τοῦ συριχοῦ xaX τῶν λοιπῶν χρωμάτων ; οὐχὶ ἀμφέ-
Tipo ἐκ πολλῶν ἐδεσμάτων χατασχευάζονται, xu* —

VARUE LECTIONES..

' K Bodl; et 16/2

2428 ἱστοβιογράτος.

41]
Φφύτως ὑπηρεταῦσι τῷ γράφοντι ; Εἰπέ uo,
xunic ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ; τὴν ὕλην, ὃ τὴν ἐξήγησιν ;

πάντως. ἐρεῖς μοι τὴν ἐξήγησιν τῆς οἰχονομίας Χῤι-
στοῦ. Οὕτως χαγὼ, οὐχὶ τὴν σανίόα τιμῶ, οὐδὲ τὸν
co! rov, τὴ» ὕλην τῶν χρωμάτων». ἀλλὰ τὸν χαραχτῆρα
«οὔ σὥματος, xai τὴν olxovop[2v τοῦ Κυρίου, καθὼς
xit ὁ Πατὴρ ἡμῶν Χρυοόστομος λέγει Εἰς τὸν vi-
ατήρα" «Ὅταν εἰχόνες xa: χχραχτῆρις βασιλιχοὶ
εἰς πόλιν εἰτέρχωνται, καὶ ὑπαντῶσι" αὐταῖς ἄργον-
τος χαὶ δῆμοι μετ᾽ εὐφημίας xai qó6ov, o». σανίδα

“ιμῶντες, οὐ τὴν χηρόχυτον γραφὴν, ἀλλὰ τὸν χαρα-.

κτῇρα τοῦ ἐπιγείου βασιλέως. » Καὶ εἰ ὅλως τοῦ ἐπι-
τείου βασιλέως τοιαύτη τιμὴ πρέπει, μὴ παρόντος

τοῦ βασιλέως bust, εἰ μὴ μόνης τῆς εἰχόνος, πόσῳ.

μᾶλλον τοῦ ἐπουρανίου βασιλέως Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ
ἐμῶν τιμᾶσθαι χαὶ προσχυνεῖσθαι τὴν εἰχόνα δεῖ;
"Dh; συμφορᾷ: 1 ὅτι τοῦ ἐπιγείου ! βασιλέως ἡ
εἰχὼν προσχυνεῖται, xal τοταύτης τιμῆς ἀξιοῦται,
ἡ δὲ τοῦ Χριστοῦ χαταφρονεῖται. "Q τῆς ἀπάτης τῶν
Χριστιανῶν! ὦ χρίσι; καὶ δόγμα Πατέρων! τίς οὐ
μὴ χαταγελάσῃ τὴν χρίσιν ταύτην ; τίς οὐ μὴ βδελύ-
ξητα:, τὸ ἀσεδὲς δόγμα τοῦτο ; πολλάχις ἄφρων ἄν-
ϑρωπος, ἐὰν εὑρεθῇ ἐμπτύων τὴν εἰχόνα τοῦ ἐπιγείου
βυσιλέως, τί μανθάνει ; o2 χεφαλῆς m τιμωρίας ἀξιοῦ-
121; Καὶ γὰρ ὁ ἀτιμάζων τὴν εἰχόνα τοῦ βασιλέως,
τὸν βασιλέα ἀτιμάζει. € "Ἢ γὰρ τιμὴ τῆς εἰκόνος. »
ὡς φῆσιν ὁ μέγας. Βασίλειος, « ἐπὶ τὸ πρωτότυπον
διαβαίνει“ » ὁμοίω; χαὶ ἡ ἀτιμία. Οὕτως χρὴ λογίξε-
“λει καὶ ἐπὶ τῆς εἰχόνος τοῦ Kupí^u ἡμῶν Ἰησοῦ

ADV. CONSTANTINUM CABALINUM.

318

τίνα προῦ- À sunt? l'lane diees,. adorare te ceconomise Christi

bistoriam. Sic et ego, absit ut. asscrein agorcem,
vel parietem, colorumse materiam ? .sed adoro
corporis Christi figuram, et Dominicam incarna-
tionem : quemadmodum euam sanctus Pater noster
Chrysostomus ait, Jomilia iu pelvim : « Cum impe-
ratoris imagines ac express cfligics civitati infe-
runtur, ipsi quoque magistratus ac populi, eum
faustis acclamationibus ac metu obviam proee-
dunt; non tabelle honorem habentes, non scri-
ptarz cera fuss, sed terreni imperatoris expressi
Éügorz, » Sin autem honor ejusmodi terrenum de-
cet imperstorem, cum ille przsens non sit, scd
sola imago : quam putiori jure ccelestis impera-
toris Christi Dei nostri imago coli. debeat et ado-

B rari* O rem miseram! ut. terreni. Imperatoris

imago adoretur, ac tantum. babeat honorem;
Christi autem imago «onteiinatur, O Christiano-
rum errorent O. Patrum, judicium et doctrina!
quis judicium. hoc risu non prosequatur? quis
impium istud dogma non. exsecretur? quid si de-
prehensus si. amens quispiam in terreni impera-
toris iinaginem spuere, paenze non sustineat? nonne
capitis reus agitur ? Imperatoris enim imagini con-
tumeliam irrogans, ipsius imperatoris honori de-
trabit, Nsm « honor imaginis, ut ail magnus Basi-
lius *, ad exemplar transit; » similiter etiam dede-
cus οἱ probrum. Sic quoque de Domini nostri Jesu.
Christi eclestis Regis imagine est. cogitandum;

Σοισεοῦ τοῦ ἐπουρανίου. βασιλέως, ὅτι ὁ ἀτιμάζων c nimirum, qui eam probro afficit, Cbristo. etiam.

atti», τὸν Χριστὸν ἀτιμάζει. Ἢ γὰρ τιμὴ τῆς εἰχό-
νο; εἰς Χριστὸν ἀνατρέχει. ὁμοίως xai ἢ ἀτιμία " ὁ
ἀτιμάζων τὴν εἰχόγα ἐπὶ τὸ πρωτότυπον. ἄγει τὴν
ὑδριν“ τοῦτο νοητόν ἐστι πᾶσι xol τίς o0 μὴ φύγῃ
«τὴν δόριν τοῦ Χριστοῦ ;

ὃ. ᾿Δλλ᾽ ἐρεῖς μοι πάντως, ὅτι ὁ Χριστὸς ἀπερί-
γρακπτός ἔστι, καὶ ἀχατανόητος, xai ἀπαθὴς, καὶ ἀχα-.
τάληπτο;. ᾿Κἀγὼ οὕτως ὁμολογῶ, ὅτι τὸ θεῖον ἀπερί-
γραπτόν ἔστι χαὶ ἀχαταγόητον χαὶ ἀπαθές" ἡ δὲ σὰρξ
«εριγραπτὸς, χαθὼς ὡράθη ἐπὶ τῆς γῆς σὺν τοῖς πα-
ἀῆμασιν αὐτῆς. ᾿Αλλὰ πάλιν λέγεις μοι, ὅτι Λοιπὸν
χωρίζεις τὴν σάρχα ix τῆς θεότητος; Μὴ γένοιτο **
εὐδίποτε γὰρ ἐχωρίσθησαν ἀπ᾽ ἀλλήλων, οὔτε ἐν τῇ
zo, τῆς μητρὸς, οὔτε ἐπὶ τοῦ βαπτίσματος, οὔτε

probru-n- ἰπίεγγο. Honor qvippe imaginis ad Chri-
stum recurrit, pariterque dedecus. lane qui jma-
ginem ignominiose babet, ipsi exemplari injuriam
infert. Communis bxe universorum motio est.,
Quis vero cavere non debeat a Christi. injuria?

4. Yerum omnino mihi dicturus es, incircum-
scriptum esse Christum, cogitatu majorem, 817
impassibilem, incomprehensum. Ipse quoque οἱ
hoc dico. Nam et ego ita confiteor. esse deitatem
Íncircumscriptam, cogitatu majorem εἴ lmpassibi- -
lem : nibilominus caro cireumscribi potest, qualis
in terra apparuit, cum jis quxe perpessa est. Sed
dices iterum : jàm delneeps carnem a. deitate se-
paras? absit! auoquam ille ab invicem separata

ἐπὶ τοῦ σταυροῦ, οὔτε ἐπὶ τοῦ (ov. ᾿Αλλ᾽ ἐρεῖς pov D sunt, nec in matris utero, neque in baptismo, ne-

iti Εἰ οὐδέποτε ἐχωρίσθησαν, πῶς τὴν “σάρχα περι-
γράφεις μόνον ; AN εἰπέ μοι αἱρετιχέ" τίς ἐθήλασε.
λα ix τῆς Μητρὸς καὶ Παρθένου ; οὐχὶ ἡ aápt ; τίς
στάθη γυμνὸς ἐν τῷ Ἰορδάνῃ ; οὐχὶ ἢ σάρξ; τίς
ἔφαγε.; tlc ἔπιε; τίς ὠδοιπόρησε; τίς ἤπλωσε τὰς
χεῖρας ἐν τῷ σταυρῷ; τίς ἐτέθη ἐν τῷ μνημείῳ ;.
οὐχὶ ἡ σάρξ ; Ταῦτα piv ὑπέμεινεν ἡ σὰρξ, SEES
Μούτητος οὐχ ἐχωρίσθη. Καὶ τίς τολμᾷ λαλῆσαι περὶ
ἰοέτητος, ἢ συζητῆσαι, xal ἀπολέσαι τὴν ἑαυτοῦ
ψυχὴν, ὡς οἱ λοιποὶ αἰρετιχοί; τίς δύναται, εἰπέ μοι

* Lib. De Spir. sancto, cap. 91.

que in cruce, neque in inferno. At inquies : Si nun-
quam deitas οἱ caro separate. fuerunt, quomodo
carnem solam circumscribis? Te autem mihi cedo,
hjereiice ; quisnam suvit lac ex Matre et Virgine?
nonue caro? quis nudus sictit in Jordane?
nonne earo* quis comedit quis bibit? quis iter
fecit? quis manus. extendit in cruce? quis positus
est in monumento? nonne caro Tliæe omnia suttinuit
caro, nec tamen a deitate sejuncta luit. Quis vero
de deitate loqui, aut. quxstionem movere audeat,

- ARUE LECTIONES,

| 3 Bodl. deest in etroque loco ἐπιγείη.

" Jbid. χεφαλιχῆς. 5 Bed. à DÀ" Éxot ἃ Eoi.

323

$; JOANNIS. DAMASCENI

39À

bris affecerunt, ueque proculcaverynt, oeque idola A οὐδὲ εἴπασιν αὐτὰς. εἴδωλα. Καὶ σὺ, el. μὴ 06g;

appellaverunt. Tu.quoque, si non vis.eas adorgre,
nemipem habes;qui. cogat. Interim.autem,. nee pro-
brum eis in' "eras, nec idola vocans, anjme uz
intezitum afferas. Quam multa teinpla 2desque 838 -
eræ sanctorum exornabantur imaginibus, cum di-
vini Patres synodos celebrarent! quis animus Do-
minum cruci affixum in imagine considerans, non
adoret ?

1. Illud. Moysis objicies : « Noa facies tibi-om-
nem similitudinem, neque qui in. celo, neque
quz in terra sant 11 » lta: nihil quippe ejusmodi
fecimus, aut venerati sumus, non solem, neque
lunam, neque stellas; neque ea quz sunt in terra ;
non. bestias, non pecora, non reptilia; non horum
quidquam fecimus vel coluimus, aut gentilium mo-
ce illis servivimus. Subit id. dicas cum .Davide pro-
pheta : « Simulaera gentium argentum et. aurum,
opera manuum. hominum. Os habent, et non lo-
quentur *?, » εἰς. Enimvero bac ita se habebant,
ut aiebat Propheta, Verum gentiles ea deos nomi-
nabant, ac tanquam deos cotebant, nec. Deum ullo
modo agnescebant. Nos autem non ita : absit !
«mo, ut prius; declaravi, sanctam οἱ individuam,
inconfusamque Trinitatem colo; sanctamque .Dei
Genitricem ac sancios. omnes : venerandas autem
ac aacras eorum imagines, propter desiderium,
multamque ín.eos dilectionem adoro. et osculor ;
non tanquam deos, gentilium. more, absit! sed
sicut dicebain, uti. summariam pictoria arte de-
scriptionem, et quam. facile interpreteris; quem-
admodum cos recepit. Ecclesia, Proinde etiam lo-
quuntur, nec mute prorsus sunt omnisve sensus
expertes, .uti. gentium: idola. Oranis enim pictura
quam .in ecelesia legimus, aut Christi ad nos de-
missionem, aut. Dei. Genitricis miracula, aut san-
ctorum certamina. et res gostas, velut. imagine lo-
quente, enarrat, sensuimque ac mentem aperit,
at miris.eos tufandisque modis smulemur.

δ, Nani roga, ubi. representante imagine secun-
aum Christi Dei nostri adventum inspexeris, quo-
420du. veniat in. majestatc ; angelos item "innumera
multitudine cum Amore, ac. tremore ejus assisten-
tcs tlirono; igneum flumen, qued de throno egre-

αὐτὰς. 7-poaxuvalv, οὐδείς σε ἀναγχάζει:» τέως pri
ἀτιμάζῃς αὐτὰς, μηδὲ λέγῃς αὐτὸς εἴδωλας καὶ ἀπόλ-
λῃς τὴν Ψυχὴν σου. Πόσοι. ναοὶ xat. ἐχχλγσίᾳ:: xez-
εχοσμοῦντο, τὰ ἱερὰ μορφωματα ἃ τῷ). ἁγίων εἴχό-
νων, ὅταν τὰς συνόδους k ξετέλουν οἱ θεῖοι Πατέρες ἢ
ποῖος ὁ νοῦς ὁρῶν τὸν Κύριον ἐν εἰχόν: iarappospd-
νον, οὐ προσχυνεῖ;

Rt. Θέλεις. εἰπεῖν χατὰ τὸν. προφήτην Ἡσαΐαν *,
ὅτι, £00 ποιήσεις. πᾶν ὁμοίωμα, μὴτὲ τὰ ἐν οὐρανῷ,
μὴτε- τὰ ἐν τῇ yf; à Οὐδὲ γὰρ τοιοῦτον ἐποιήσαμεν,
οὔξε ἐσεδάσθημεν" οὗτε ἥλιον,: οὔτε, σελήνη, οὔτε
ἀστέρας, οὔτε τὰ ἐν γῇ, “οὔτε Onpla, οὔτε. xvhv?,
οὔτε ἑρπετὰ, οὔτε ἄλλην τινὰ κῶν- τοιούτων ἐποιή-
σαμεν, οὔτε ἐσεδάσθημεν, ἣ ἐλατρεύφαμεν ὡς τὰ
ἔθνη" θέλεις εἰπεῖν κατὰ τὸν προφήτην Δαβδίδ- « Ἰὰ
εἴδωλα τῶν ἐθνῶν ἀργύριον. καὶ χρυσίον, ἔργα χει-
ρῶν ἀνθρώπων ᾿ στόμα ἔχονσι, xat οὐ λαλήσοντα! τ,
καὶ τὰ ἑξῆς. Καὶ γὰρ ἀληθῶς, οὕτως ἦσαν, ὡς εἶπεν
ὁ Προφήτης, ἀλλ᾽ ἐκεῖνοι οἱ “Ἕλληνες θεοὺς αὐτὰ
ὠνόμαζον, καὶ ὡς θεοὺς ἐσεδάσθησαν, Θεὸν δὲ ηὑδέ-
ποτε ἔγνωσαν" ἡμεῖς δὲ. οὐχ οὕτως: μὴ γένοιτο “
ἀλλ' ὡς; προεῖπον, σέδομαι. τὴν ἁγίαν Τριάδα, τὰν
ἀδιαίρετον καὶ ἀσύγχυτον, xai bv. παναγίαν Θεοτό-
χον, xol πάνιας τοὺς ἁγίσυς; xa τὰς. riniac χαὶ
ἱερὰς αὐτῶν εἰκόνας διὰ τὸν. πόθον καὶ τὴν "πολλὴν

ὑτῶν ἀγάπην προσχυνῶ xai ἀσπάζομαι“ οὐχ ὡς
—* ὡς οἱ Ἕλληνες" μὴ γένοιτο’ ἀλλ᾽ ὡς. «pe-
εἶπον, ὡς γραφὴν σύντομον καὶ εὐερμήγευψρον,
χαθὼς 7 παρέλαδεν αὐτὰς ἢ. Ἐχχληφίᾳς Ὥδτε xol
λαλαῦσι,.. καὶ βωδαὶ οὐκ εἰσὶν, ὡς τὰ εἴδωλα. τῶν
ἐθνῶν. . Idea. γὰρ γραφὴ -. ἀναγινωσπομένη ἐν τῇ
ἐχχλησίᾳ, εἴτε συγχατάδασιν τοῦ Χριστοῦ, εἴτε τῆς
Θεοτόχου τὰ θαύματα, εἴτε τῶν ἁγίων ποὺς ἄθλους
χαὶ. τοὺς βίους, διὰ εἰχονικῆς ἱστορία: ἡμῖν διηγόϊν-
ται, χαὶ ἀνοίγουσι τὸν νοῦν ἡμῶν πρὸς “τὰς αὐτῶν
ἀῤῥήτοὺς χαὶ ἀφράστους ζηλοτυπίας. .

».. Ἐπεὶ, εἰπέ μοι LN ἐὰν ἴδῃς διὰ ρἰχονικῇς τνπῴ-
σεως τὴν δευτέραν Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν-καᾳρουσίαν,
«ὡς μετὰ δύξης ἔρχεται, χαὶ τὰς τῶν ἀγγέλων po-
ριάδας ἔμπροσθεν τοῦ- θράνον - αὐτοῦ: παρεσιώσας
μετὰ φόθου xal τρόπου" ποταμὸν δὲ: ἐχπορευξμεον

4iens peccatores devorat : rursus vero, ubi ad ejus Ὁ πύρινον &x τοῦ θρόνου αὐτοῦ χακέσθίοντᾳ τοὺς ἀρκρ-

dexteram: justorum. gaudium. ac. Jztitiam videris, -

utque essultant in conspectu Spousi : qui, quaeso,
sic animo et corde durus.et obstinatus exsistis,
ut Lremendz illius horæ memoria non compungaris,
nec apud te. reputans, actionem 4uarum evolvas
libros, ac.geuebundus uon. lacrymis oppleas: ocu-
- los? Ecce. euim: loquitur expressa hiec in. imagine
figura, cum egregia pioruin gesta, tuin G20 iin-
piorum: facinora. Vides aceuratau. repraesentatio-

13 Exod. n, 8. 5 Psal. cti, 4, 5.

!** Luc, 1, 38.

τώλους * πάλιν δὰ ὅταν θεά φῇ x, δεξιῶν αὐτο, τῶν
διχαίων»: τὴν χαρὰν χαὶ εὐφρρεύνην, καὶ πῶς ἀχάλ-
λονται ἔμπροσθεν τοῦ Νυμφίου" εἰπέ μοι; gloc-2x3- -
ρὸς καὶ ἀμείλικτος τὸν voüv-xal τηνικαρξίαν ὑπάρχῃ,
οὗ μὴ " χατανυγῇ ἡ καρδία ἐχ τῆς qos pc ἐχείνῃς
ὥρας" καὶ ἐνθυμηθεὶς τῶν πράζφεων. αὐτοῦ τὰς &M-
λους “ἀναπτύξης, xaX στενάξας, touc. ὀφθαλμρὼς
ἑαυτοῦ δακρύων πληρώσῃς ; Ἰδοῦ γὰρ, AaMtC αὑτῇ ἢ
εἰχόγικὴ “μορφὴ, ἔὐαεδῶν τὰς -ἀριστείᾶξ. xal. Ζῶν

VARIXÆ LECTIONES,

vBaodl. τοῖς ἱεροῖς uopctu;:.
ἰ Dodl. usque ad Aafió,

Y Enieudandgim, vel Μωῦδέα, ut Combefis is, vel “Μωῦσδν. Desont' "πες
x Bodl. λαλήσουσι. ΓὙ Dodl. deest καθώς.

: Bodl. ἵνα u$.

-

. ADY. CONSTANTINUM CABÀLINUM.

326

ἀσεόῶν τὰς πράξεις. Βλέπει; θἐωρίαν ἀχριθῇ; οὐχ A nem? nonne illam horam aspicis, dum sias, el hæc

ὁρᾷ: τὴν ὥραν ἐχείνην, ὅταν ἴστασαι, xal θεωρεῖ;
ej:&: ὅτι πρὸς τοῦ Χριστοῦ τὴν ἡμέραν xo τὴν
ἀπολογίαν, tv ἦ μέλλεις ἐξετάζεσθαι, παρίστασαι;
᾿Δνάνηψον ὀψέ κοτε, ἄθλιε, χαὶ τοῦ σχότους, οὗ περί-
χεῖσαι, ἄνελε τὸ χάλυμμα᾽ καὶ ὡς ἐγένου ἡμῖν χοι-.
web; βαπτιίσματος, xal τοῦ τιμίου σώματος

χαὶ αἵματος τοῦ Χριστοῦ, γενοῦ xal τῆς προσχυ-
vies; , xai μὴ τὰ τῶν Χριστιανῶν πιστεύων,
χαὶ ταῖς Ἐκκλησίαις ἐνσείῳν, ἅλλα μὲν πιστεύοις,
ἅλλα δὲ ἀποδάλλῃ, χαὶ οὐ. γίνῃ ὡς τέλειον αὑτῆς
«ἔχνον.

V. Θέλεις λέγειν, ὅτι Ἐγὼ χειροποίητα. οὐ προσ
κονὼ xal οὗ γινώσχεις τί λαλεῖς, fj τὲ προσκυνεῖς..

Εἰπέ μοι, ij ἐχχλησία οὖχ ἔατι χειροποιήτη, χαὶ δ΄ αὶ

σταυρὸς, xal τὸ Εὐαγγέλιον, xal τὸ θυσιαστήριον,
καὶ τὰ λοιπὰ ὀχεύη τῆς ἐχχλησίας ; οὐχὶ παρὰ ἀν-
ἐρωπίνων. χειρῶν, ὃ μὲν κατασχευάζεται, ὃ δὲ olxo-
ζομεῖται, xai ἄλλα κατὰρτίζονται εἰς Θεοῦ ὑπηρε-
cav; Πάντα τὰ ὄντα ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ χειροποΐητά
εἰσι καὶ ὁρατά" καὶ εἰ ταῦτα. φρονεῖς, οὐδένα τὰ ἐν
ἐὐτοῖς δραθέντα- προσχννῇσέις. Τί γὰρ ὑπάρχεις;
οὐχὶ ξρατοὺς χέχτησαι χαὶ ὀφθαλμοὺς xal χεῖρας,
καὶ κόδα: καὶ πᾶν μέλος ; Πῶς ὁ ὁρατὸς προσχυνεῖς
tà ἀόρατα ; ἔστι "γὰρ καιρὸ; ὅτε - προσκυνήσεις τὰ
ἀόρατα, ὅταν kv τῇ ψυχῇ, δουναπετάσῃς τὸ ὀπτικὸν
τοῦ νοῦ πρὸς τὸν μόνον &UXov xal ἀόρατον! θεῦν, tv
διανοίᾳ δου χαὶ ix “καθαρᾶς: χαρδίας. EL ταῦτα ἔχεις
ἐν τῇ διανοίᾳ σου, ἄνθρωπε, οὐδὲν προσκυνήσεις

contueris ; ac si nimirum ad Christi diem el judi-
cium, in quo abs te. exigenda est ratio, actutum
sistaris ? Expergisccre tandem, o miser, offusasque
tenebras, quibus obnuberis, amove : ac sicut una
nobiscum baptisini graliam consecutus 66, pretio-
sique corporis ac sanguinis communione donatus,
ita et ejusdem adorationis consors fias : nec simul
ra qiu fidei Clristianze sunt crelens, Ecclesiis
miniteris, alia quidem credas, ut 3:ia vero rejicias,.
nec perfectus filius ejus efliciaris.

9. Verum ais : Manufacta non adoro. Nec quid
loquaris nosti, aut.quid adores. Nam rogo, nonue
ecclesia nisnufacta est, crux item, Evangelium,
altare, ác reliqua ecclesie vasa? noune hzc homi-
nun manibus, qua componuntur, qua scribuntur,
qua zdificanlur, qua denique aptantur ad Dei mi-
nisterium? Universa quas in ecclesia sunt, manu
sunt fabricata, oculisque cernuntur : ac siquidem
hujus sententize es, nulla eorum quz oculis sub-
jecta sunt adorabis. Nam quidnam ipse es? nonne
visibiles oculos habes, manusque, ac pedes et
omnia membra? Quomodo qui visibilis es, adoras
invisibilia? est enim tempus cum invisibilia. ad-
Ores.; eum nempe ín tuo ipse animo, ad.solum ma-
teria expertem ac invisibilem Deum, in mente tua,
et ex mundo Corde, perspicacem mentis oculnnt
aperueris. Sin vero boe solum. cogitas ac sentis,

τῶν bv τῇ ἐχχλησίᾳ, ἀλλὰ πάντα βδελύξῃ * xal ὁ C o homo, nibil eorum quz in ecclesia sunt, adora-

ἔχων ὀψηλὸν τὸ φρόνημά. σγυ πρὸς τὴν πίστιν, καὶ
ῥεγαλαυχῶν, εὑρέθη ὡς ἄθεος..

v. Νιπέ μοι, ἄνθρωπε, ἐὰν Ex τῶν ἐθνῶν ἔλθῃ τις
λέγων cot, Δεῖξόν pot τὴν. πίστιν σου, ἵνα πιστεύσω
χἀγώ" τί αὐτῷ δειχνύεις ; Οὐχὶ ἐκ τῶν αἰσθητῶν
ἀνάγεις αὐτὸν εἰς τὰ ἀόρατα πρὸς τὸ δέξασθαι αὐτὰ
εὐμενῶς ; ἐὰν γὰρ εἴπῃς αὐτῷ * ᾿Αόρατός ἔστι, τί
ἰδὼν ἔχει πιστεῦσαι πρὸς τὴν σὴν συνείδησιν xal
xistw.; ᾿Αλλὰ πρῶτον, ix τῶν αἰσθητῶν εἰσάγεις
εὐτὸν, xal οὕτω; xàtà μιχρὸν ἀνάγεις πρὸς τὰ
ἐόρᾳατα. Καὶ ᾿ὅπως, ἄχουε " Φέρεις αὑτὸν εἰς τὴν
ἰχχλησίαν " δειχνύεις αὐτῷ «bv χόσμον, ὃν περίδέ-
Ὅηται. ᾿Αναπετάζεις αὐτὸν πρὸς τὰς τῶν ἁγίων
εἰκόνων μορφάς δρᾷ αὐτὸς ὁ ἄπιστος, x3 λέγει"
Τίς ἐστιν 0219; ὁ σταυρούμενος; εἰς ἔσειν οὗτος ὅ
ἀνιστάμενο; xai καταπατῶν τὴν χεφαλῇν τοῦ γη-
μβιοῦ τούτου ; Οὐχὶ ix «ἧς εἰχόνος αὐτὸν διδάσχεις,
λέγων" Οὗτος ὁ ἐσταυρωμένος, Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἐστιν,
ἃ; διὰ τὰς ἁμαρτίας τοῦ χόσμου ἐσταυρώθη ; οὗτος
ὁ ἀνισεάμενος, αὐτὸς ὑπάρχει ὁ συνεγείρων τὸν προ-
κάτορα τοῦ χόσμου ᾿Αδλ.., ὃς πέπτωχε διὰ τῆς παρὰ-
τοῖς͵ χαὶ συμπατεῖ τὸν ἄδην τὸν χατέχοντα τοτούτους
Ἰρόνους τὸν δεδεμένον δευμοῖς xai μοχλοῖς ἀλύτοις
ἐν τοῖ; ταταχθονίοις ; Καὶ οὕτως πως φέρεις αὐτὸν
εἰς τὴν τοῦ Θεοῦ ἐπίγνωσιν. Πάλιν εἰσάγεις αὐτὸν
ἐν τῷ λουτηρίῳ τοῦ βαπτίσματος. Καὶ ὁρᾷ ἐχεῖνος
ὕδωρ μόνον ἐπὶ τῆς χολυμδήθρα;, σὺ δὲ ὁ πιττὸ;

turus es : quin omnia exsecraberis : unde fit ut qui
alum, in his qu:& ad fidem spectant, sapit, ae
fastu gloriatur, impius inveniatur.

, 10. Quxso te, o homo, si te gentilis quispiam
conveniat, rogaveritque : ostende inihi fidem tuam,
utego credam : quid es ostensurus? Nonue euui
ἃ rebus sensibilibus ad invisibilia subvehes, ut hzc
libens amplectatur ? nam si dicas : Is in quem cre-
dimus invisibilis est; cüjusnam contuitu movebi-
tur, ut conscientiæ tuæ ac fidei crédat? Sed ei
primum sensibilia proponis ceu rudimenti loco,
tum vero paulatim ad invisibilia" attollis. Qui vero
istuc? Audi. Ducis eum ad ecclesiam ; eujus ei or-

D hatum ostendis : sacrarum imaginum flguras apc-

ris. Videt infidelis, aitque : qnisnam est iste, qui
erüxi aflitus est? Quis bic qui resurgit ac senis
illics caput caleat? nonne eum per imaginem eru-
diendo, respondes : Hic qui affixus. est cruci, Dei
Filius est, qui ad tollenda mundi peccata eo. fuit
supplicio affectus. Hic qui. resurgit, ipse est qui
secum primum parentem Adan, ob przvaricationem
lapsum mortuum que resuscitat. Quique infernum
tot jam, saeculis. viuctum, o quo ille insolubilibus
vinculis ac vectibus -in inferioribus Lerrze partibus
tenebatur, proculcat : sicque semsim eum ad Dei
cognitionem provehis. Deinde cum ducis ad sa-
erum baptismi | lavacrum ; videtque in piscina so-

dam aquam : tu autem qui lidelis cs, aquam pari-

ADVERSUS CONSTANTINUM CABALINUM.

330

ζοντας lx τῆς πόλεως ἐχείνης τῆς παρανόμου ; Καὶ Α iter, atque ab sceiesta illa urbe servantes aspexit *'?

ol ἀϑεώρητοι τὖ φύσει, ὁρατοὶ διὰ τὴν σνγχατάδασιν
γεγόνασιν ; οὐχὶ τῆς φύσεως αὐτῶν οὕτως ἦν f) μορ-
φή" ἀλλὰ τὸ ἀσώματον, ὅσον ἡδύνατο ὁμιλῇσαι τῷ
φώματι, οὕτως ὥφθησαν τοῖς γινομένοις ἀξίοις θεω-
ρῆσει αὐτούς διὸ χαὶ ἡμεῖς εἰχονίζομεν αὐτοὺς,
καθὼς ὥφθησαν τότε ἐν σχήματι ἀνθρωπίνῳ. Τῶν
δὲ πτερύγων fj διαχόσμησις σημαίνει αὐτῶν τὸ
κοῦφον, καὶ μετάρσιον xa ἀόρατον, xai àv ῥιπῇ
ὀφθαλμοῦ γινομένην ἀπ᾽ οὐρανοῦ krÀ τῆς γῆς αὐτῶν
συγχατάδασιν xai ἔλευσιν" οὕτως, ἀνόπτοι, οὐδεμίαν
πρόφασιν ἔχετε λέγειν xav^ αὑτῶν.

εΥ. θῶεις λέγειν, ὅτι ἡ γενεὰ αὔτη ἐθεοποίησεν αὖ-

tác * ἀλλ' οὐ δίκαιον ἣ εὔλογον πρόφασιν ἔχεις, Ὀφεῖ- B

λεις γὰρδιδάξαι τὸν ἀγράμματον λαὸν τὸ πῶς δεῖ τὰς
està εἰχόνας τιμᾶσθαι xal ἀσπάζεσθαι, Ἐπεὶ, εἰ πέ
pot, ἐὰν ἀπαντήσῃ ἄνθρωπος χωριχὸς, ἄγνωστο; τῆς
βασιλιχῆς ἀξίας καὶ τιμῆς, ἄνθρωπον τοῦ βασιλέως,
καὶ ὡς βασιλέα αὐτὸν προσχυνήσῃ" εἴτε εἴπῃ αὑτῷ
ῥῆμα ἀγνοῶν, ὡς βασιλεῖ" ὅτι Ἐλέησόν με, Aé-
σποεα" κελεύεις ἵνα τελευτήσῃ χαὶ ὃ προσχυνήσας,
xal ὁ προσχυνηθεὶς, διότι τοῦτο κατὰ ἄγνοιαν
ἐποίησεν ; Οὐ τοῦτο δίχαιόν ἐστιν’ ἀλλὰ πρέπει, ὡς
ἄκειρον ὑπὸ τῶν ἐμπείρων διδαχθῆναι. Βλέπεις ἵνα
ὃ ἔμπειρος τὸν ἄπειρον διδάξῃ, ὅτι οὐχ ἔστιν οὗτος ὁ
βασιλεὺς, ἀλλ᾽ ἄρχων αὐτοῦ χαὶ ὑπηρέτης ὑπάρχει -
καὶ ἀπαγγέχῃ αὐτῷ ὅτι ὁ βασιλεὺς ἐν τῷ παλατίῳ
χαθίζεται, καὶ οὐδεὶς θεωρεῖ αὐτὸν, εἰ μὴ ὅταν μέλ-
λει προέρχεσθαι. Οὕτως χρὴ διδαχθῆναι τοὺς χατὰ
ἔγνοιαν πλανωμένους εἰς τὴν εἰχόνα τοῦ Χριστοῦ,
ὅτι οὐχ ἔστιν οὗτος Χριστὸς ἐν σαρχὶ, ἀλλ᾽ ὅτι εἰχὼν
αὐτοῦ ἐστιν. Ὃ γὰρ Χριστὸς ἀπερίγραπιός ἐστι
κατὰ τὴν θεότητα, καὶ οὐδεὶς αὐτὸν θεωρεῖ, εἰ μὴ
ὕστερον, ὅταν μέλλῃ προέρχετθαι ἐν τῇ δεντέρᾳ
εὑτοῦ παρουσίᾳ" xal πάντως εἶχον προσχυνεῖσθαι
χαὶ ἀσπάζεσθαι αὐτάς.

99. Καὶ γὰρ διὰ τοῦτό εἶσιν οἱ ἐπίσχοποι xai τὰ
τάγματα τῶν πρεσδντέρων χαὶ διαχόνων διὰ τὸ διδά»
σχεῖν τὸν λαὸν τὸ πῶς δεῖ πιστεύειν, χαὶ τὸ πῶς
εὔχεσθαι. Καὶ γὰρ οἱ φωστῆρες ἐχεῖνοι, οἱ ἀληθεῖς
φοιμένες xa διδάσχαλοι οἱ θεοφόροι, οἱ ὁδηγοὶ τῆς
φωτηρίας, οὐδὲν ἄλλο βιωτιχὸν ἐφρόντιζον, εἰ μὴ τὸ
διδέσχειν τὸν λαὸν τὰ πρὸς σωτηρίαν, ὡς χατὰ ἀλή-
βειᾶν βουλόμενοι λόγον δοῦναι τῷ Θεῷ ὑπὲρ τοῦ
las. Οἱ δὲ ἐπίσχοποι τῆς γενεᾶς ταύτης ἄλλο οὐδὲν
μεριμνῶσιν, εἰ μὴ ἵππους xal βουχόλια, xal ἀγέλας,
καὶ ἀγροὺς χαὶ συνδέσμους χρυσίου * πῶς πωλήσωσί
vy σιτόν " πὼς διανέμωσι τὸν olvov* πῶς χαμπα-
νίσωσι τὸ ἔλαιον" πῶς πραγματεύσωνται τὸ ἔριον
καὶ τὸ μέταξον" χαὶ ἄλλο οὐδὲν θεωροῦσιν ἐπιμελῶς,
εἰ μἢ τοῦ νομίσματος τὴν χαραγὴν, χαὶ τὸν σταῦ-
Wh xal περιόλέπουσι χαθημέραν τὰς τραπέζας
«ὡς Συδαριτιχὰς, καὶ τὸν οἶνον τὸν εὔοσμον, xal

* Gen. xix, ! seqq. ** Hebr. xv. 17.
PATAoOL. Gn. XCY.

Ac qui nalura aspectabiles non erant, ea demis-
sione qua se hominibus accommodant, visibiles
ἴδει! sunt : non velut eorum naturae forma ejus-
modi qusedam essei; sed quantum res incorporea
consuetudinem cum corpore inire poterat , tantum
se conspicuos illis prabuere, qui eo spectaculo
digni exstiterunt. Quocirea nos etiam humano illos
babitu pingimus, quo tunc apparuerunt, Alarum
autem ornatus subtilem eurum naturam significat,
sublimemque ac invisibilem, et qua in ictu oculi
a colo ad terram descendendo veniunt. Atque
adeo vos insanientes rationem nullam babetis quam
adversus imagines afferatis.

13. Verum objicis : Generatio bic imagines 822
sibi deos fecit. At nec quod justum aut consenta-
neum ait causaris. Tuum quippe est, ut imperi-
tam plebem doceas, quo honore prosequi opor.
teat venerandas imagines, eisque venerationem
exhibere. Nam rogo, si quis rusticus, spparatus
honorisque regii nescius, unum aliquem palati-
num bomimem obvium habeat, quem velut im-
perator esset adoret, sive etiam ignorans, hunc ve-
lut imperatorem ista voce compellet : Domine,
miserere mei :num jussurus es, ut moriatur, cum
is qui adorat, tum cui adoratio adbibits est, quia
istud per ignorantiam fecit? Plane non est justa
sententia. Quin decet rudem a scientibus instruí.
Curas, ut gnarus quis hunc doceat non esse illum
imperatorem, sed ejus prsefectum ac ministrum ;
moneatque in paíatio sedere imperatorem, nec
cuiquam, ni in publicum procedat, sui videndi co-
piam facere. Hunc in modum, si qui per ignoran-
tiam erga Cbristi imaginem errabant, hi docen-
di erant non esse eam Christum in carne, sed ejus
imaginem. Nam Christus deitate incircumscri-
ptus est, nec quisquam eum visurus est, nisi po-
stremo, cum in secundo adventu suo processurus
est : sicque omaino imagines adorassent, ample-
xatique essent.

14. Ad hoc siquidem instituti sunt episcopi, pre-
sbyterorumque asc diaconorum ordines, ut. plebem
doceant quomodo precandum sit, quave ratio-
ne oporteat adorare. Etenim lumina llla, veri
pastores et doctores, duces illi salutis, nibil aliud
in seculo curabant quam ut populum docerent
que ducunt ad salutem, utpote qui vere Deo
vellent rationera pro populo reddere **. At no-
Birates episcopi nibil aliud animo agitspt, nisi
equos, boumque armenta, ac reliqui pecoris, agros
quoque, οἱ ut aurum congerant: ut. (rumentum
yendant, ui vinum distribuant , ut oleum sint li-
braturi, ut lans el serici mercaturam facturi ;
nihil aliud attente considerant, nisi monetsm notam
et pondus : mensas Sybariticas quotidie persequun-
tur, vinumque odoratum ac grandes pisces,gre-
gem autem suum despiciunt, suorumque corporgm

δ

301

S. JOANNIS DAMASCENI Ὁ | m

33

solliciti, amiwze nullam curam habent. lta. plane À τοὺς ἰχθύας τοὺς μεγάλους" τὴν δὲ ποίμνην αὖτ ὧν

hujus temporis episcopi lupi facti sunt, nt Scriptura
- loquitur *. At si quos de subjecto sibi grege in
leve aliquod peccatum lapsos deprehenderint , fa-
eile contra 605 insurgunt, aliasque aliis succeda-
meas poenas irrogant : pastoralis dignitatis partes
neutiquam attendentes, suum quotidie gregem, non
uli pastores, sed velut mercenarii considerant.

αὑτῶν τιμῇς τὴν ἀχρίδειαν, τὴν ποίμνην αὐτῶν χαθημέραν περισχοποῦσιν οὐχ ὡς ποιμένες, ἀλλ᾽ ὡς

μισθωτοί,

15, Jam quaeso, quem sequamur ? Magnum Ba-
silium miraculorum patratorem, an Pastilam, qui
multorum animis exitio fuit? Cui fidei habeamus ?
Sancto Joanni Chrysostomo pœnitentiæ viam do-
centi οἱ salutis; magistro, "an Tricacabo, per-
turbationis ac perdiiionis magistre ? Cui erimus
diclo audientes ? Gregorio theologia przcellenti ,
an profane pairiarehæ, universique populí 823
male pesti Constantino, qui sanctam de sacris el
venerandis imaginibus doctrinam ex sancta Christ!
Ecclesia exagitavit una cum suo cognomine, qui
Romani imperii sceptra indigne tenet? Quæso
te, o homo, quibus obsequamur; venerabilium
patriarcharum-choro, qui in sancta et universali
prima synode ad seatam usque claruerunt, quam
nulla nom regio ἃ summo coelorum ad terminos
eorum comprobavit; an. hypocrilis hisce sacerdo-
- ibus, nune tandem spurium dogma Ecclesiz in-
ferentibus, quod pauriarcharum nemo, nullusque

ἀμελῶς βλέπουσι" xai τῶν σωμάτων αὐτῶν ἐπιμε-
λῶνται, τῆς δὲ ψυχῆς καταφρονοῦσι". "Ὄντως xazà
τὸ γεγραμμένον, οἱ ποιμένες τοῦ αἰῶνος τούτου λύ-
xot γεγόνασι. Καὶ ὅταν θεάσωνται ἐχ τοῦ stot.vlou
αὐτῶν τινας μιχρόν τι ἁμάρτημα ποιήσαντας, toxó-
λως χατεπανίστανται, καὶ ἐπιτίμια ὀλλεπάλληλα κα-
ταπέμπονται' χαὶ μὴ βλέποντες τῆς ποιμαντιχῆς

ιε΄. "Apt εἶπέ μοι" τίνα ἐξαχόλουθήσωμεν; Τὸν
ἅγιον Βασίλειον τὸν θαυματουργὸν, ἣ τὸν Παστιλᾶν
τὸν πολλὰς ψυχὰς ἀπολέσαντα ; Τίνα πιστεύσωμψν ;
Τὸν ἅγιον Ἰωάννην τὸν Χρυσόστομον τὸν τῆς μέτα»
νοίας ὁδοῦ καὶ τῆς σωτηρίας διδάσχαλον, ἣ τὸν Τρι-
κάχαθον τὸν διδάσχαλον τῆς ἀταξίας xai ἀπωλείας ;
Τίνα ὑπαχούσωμεν ; Γρηγόριον τὸν ἐν Θεολογίᾳ δια-
πρέψαντα, ἣ τὸν Kovotavilvoy τὸν ἀνίερον φατριάρ-
χὴν (i), xal τοῦ λαοῦ παντὸς ἀπώλειαν ; ὅστις τὸ
ἅγιον δόγμα τῶν ἁγίων καὶ σεπτῶν εἰχόνων ἐξ-
ωστράχισεν Ex τῆς ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Ἔχχλη-
σίας, μετὰ τοῦ ὁμωνύμου αὐτοῦ, τοῦ ἀναξίως τὰ
σχῆπτρα τῆς βασιλείας χρατήσαντος. Εῤπέ μοι,
ἄνθρωπε" τίνας ὑπαχούσομεν, τὸν χορὸν τῶν σεπτῶν
πατριαρχῶν τῶν ἐχλαμψάγτων ἀπὸ τῆς ἁγίας xal.
οἰχουμενιχῆς πρώτης συνόδου ἕως τῆς ἕἔχτης, ἣν
καὶ πᾶσα χώρα, ἀπ᾽ ἄχρου τοῦ οὐρανοῦ ἕως τῶν
ἄχρων ἐσφράγισεν, ἣ τοὺς ὑποχριτὰς ἱερεῖς τού-
τους, τοὺς νόθον δόγμα ὕστερον τῇ Ἐχχλησίᾳ περι»

thronus aucloritate sua firmavit, quin politus c φέροντας 4, ὃ οὐδεὶς τῶν πατριαρχῶν xat τῶν θρό-.

proscripserunt, libellis emissis quibus illius au-

ctores traduxérunt, ceu invisam Deo doctrinam .

commenti fuerint, adversaque ecclesiasticis re-
gulis sanxerint? |

16. Quem rogo nobis preponamus ducem , num
celeberrimam ac plane venerandam signiferorum
sanclorumque Patrum synodum, an acephalum
istud Deoque ac sanctis ejus exsecrabile conventi-
culum? Plane enim acephalum est, et Deu exo-

suni. Nam quis patriarcharum ei interfuit! Ro-

Jjuanus venire noluit. Alexandrinus nullatenus

' pacto adfuit, neque plane Antiochenus, ac nec

prorsus Hierosolymitanus. Qualis ergo est ista sy-
5odus nullum babens patriarcharum? Ea syno-

vuv ἐχύρωσεν, ἀλλὰ μᾶλλον xal ἐξωστράχισαν, xal.
στηλιτευτιχοὺς αὐτῶν λόγους ἐξαπέστειλαν, ὡς
ἐχθρῶδες Θεῷ δόγμα μελετήσαντας, χαὶ τῶν ἐχχλη-
σιαστιχῶν χανόνων ἀλλότρια θεσπίσαντας ;

ις΄. Tiva , εἰπέ μοι, ἑξαχολουθήσωμεν, τῶν ση-
μειοφόρων xa ἁγίων Πατέρων σύνοδον πολύχυδον
xot παγχόσμιον, ἣ τὴν ἀχέφαλον ταύτην, τὴν ἐδδε-

᾿λυγμένην παρὰ θεοῦ χαὶ τῶν ἁγίων αὐτοῦ ; Καὶ γὰρ ᾿

ἀχέφαλός ἐστι xal θεομίσητος. Καὶ εἰπέ μοι * ποῖος
πατριάρχης εὑρέθη ἕν αὐτῇ; Ὁ Ῥώμης, οὐ χατ-
εδέξατο ἐλθεῖν. Ὁ ᾿Αλεξανδρείας, οὐδὲ ὅλως " ὁ
᾿Αντιοχείας, οὐδὲ τὸ σύνολον * ὁ Ἱεροσολύμων, οὐδὲ
ἅπαξ. Λοικὸν ποταπὴ ἐστιν αὕτη dj σύνοδος πα-
τριάρχην μὴ ἔχουσα ; Σύνοδός ἔστιν ὅτε τὰ πέντε

dus si, cum quinque sedes palriarchales unam D πατριαρχεῖα θεσκίσουσι μίαν πίστιν, καὶ ἕνα λόγον"

sanxerint fidem οἱ confessionem. Sin autem vel
unus defuerit, vel se non submiserit synodo,
ejusmodi nec synodus sit, sed perversa cougre-
gatio, vanitatisque et arrogantie concilium. En
vide malignum .conciliabulum, quod raptores,

** Ezech. xxu, 97 ; Mich. i, 21; Soph. i1, 3.

εἰ δὲ ἐχ τούτων x&v εἷς ἀπολείψῃ, f] οὐχ ὑποχύψεις
τῇ συνόδῳ, αὕτη σύνοδος οὐχ ἔστιν, ἀλλὰ παρα-
συναγωγὴ καὶ συνέδριον ματαιότητος καὶ ἀλαζονείας.
Ὁρᾷς ταύτην τὴν παρασυναγωγὴν, ἣν ἐμελέτη-
σαν οἱ ἅρπαγες, καὶ οὐχὶ ποιμένες, κατὰ τῆς τοῦ

. VARLE LECTIONES. ὁ

4 Forte. παρεισφέρ., vel ἐπιφέρ.

(4) Φατριάρχην " patriarche. Patriarchalis di-
- gnitatís indignum virum φατριάρχην potius, quam
patriarcham appellitabant Catholici, ὁ ἀνάξιος τοῦ
sl, inquit. Stephanus Vite Stepliani Junioris scri-
ptor, καὶ μᾶλλον ἐπάξιος τοῦ φί. Φατριάρχης γὰρ,

NOTA.

ἥπερ πατριάρχης τῇ Ἐχκλησίᾳ ἐξέφανέν" lile in-
quam indignus τοῦ mí, sed potius dignus τοῦ
Quippe qui magis fatriarcha, quam patriarcha Ec-
clesic visus est. Allusioncm quam primo loco omíi-
sit Combcfisius, in utroque servavi. ᾿

$33

&4DVERSUS CONSTANTINUM CABALINUM.

330

Χριστοῦ Ἐχχλησίας; El δὲ θέλεις ταύτην μαθεῖν A non pastores, adversus Christi Ecclesiam muliti

ἱεδαιότερον, ὅτι σύναξίς ἐστι ματαιότητος, xol
οὐχὶ σύνοδος * ἐρεύνησον χαὶ μάθε, ὅτι καὶ τὸν ἀὐ-
«ἧς πατριάρχην τὸν ἀνάξιον τοῦ πατριαρχεῖν ὃν
ἐποίησεν, ἀπέχτεινε. Τίς οὐ μὴ χαταγελάσῃ τὴν σύν-
obov ταύτην τὴν ἀχέφαλον, χαὶ χεφαλὴν μὴ ἔχουσαν ;

ἐπκοΐησεν ἑαυτῇ χεφαλὴν, καὶ ἐστράφη xal ἔῤῥιψεν
αὐτήν" μᾶλλον δὲ ἀπέχτεινεν αὐτήν. Ὧ ἀδλεψίας !
ὦ μωρίας καὶ ἀσοφίας 1 Τίς οὐ μὴ καταγελάσῃ τὴν

σύνοδον ταύτην ; Κἂν kx τούτου γνώσονται πάντες,

ὅτι ἄχυρος καὶ ἄδεχτός ἐστι, xal παρὰ Θεῷ, xal
καρὰ τῶν ἁγίων αὐτοῦ.

ιζ΄. Καὶ οὐχ ἁρμόξει αὐτὴν λέγεσθαι σύνοδον,
ἀλλὰ συνέδριον Ἰουδαῖχόν " xaX γὰρ ὁμοῖον αὐτοῦ

γέγονε χατὰ τοῦ Σωτῆρος. Ἐπειδὴ ὁ ἀρχέχαχος
ἐχθρὸς ἡμῶν διάδολος, ὁ ἐξ ἀρχῆς πολεμῶν τὸ γένος Β

τῶν ἀνθρώπων, ἰδὼν τὸ γένος τῶν Ἑ ραίων, ὅτι
ἀγαπητὸν ἦν τότε παρὰ τῷ Θεῷ, ἐφθόνησεν αὐτούς f -
χαὶ θέλων ἀπολέσαι αὐτοὺς, ἐνέδαλὲν εἷς αὑτοὺς
λογισμὸν πυνηρὸν, ὅτι ὁ Χριστὸς οὐχ ἔστιν Υἱὸς
θεοῦ, ἀλλὰ πλάνος ἐστὶ, xav θέλει ἀπολέσαι τὸ γένος
τῶν "E6palov " διὸ χρατήσανιες ἀκοχτείνατε αὐτόν.
Καὶ ποιήσαντες οἱ ἱερεῖς τῶν Ἰουδαίων συνέδριον,
συμόδούλιόν τε λαδόντες ἐξ 6 αὑτοῦ χατὰ τοῦ Σωτῆ-
ρος, ἵνα χρατήσωσιν χαὶ ἀποχτείνωσιν αὐτόν * xpa-
τήσαντες δὲ ἐσταύρωσαν αὑτὸν, xaX μίξαντες ὅξος
καὶ χολὴν, É6alov σπόγγον ἐπὶ τοῦ xalápou , xai
κροσήνεγχαν τῷ στόματι αὐτοῦ" xal λαδόντες λόγ-
χὴν ἐχέντησαν αὐτοῦ τὴν ἁγίαν πλευράν. Καὶ γεγό-
νᾶσιν οἱ ποτὲ υἱοὶ, ἀλλότριοι τῆς τῶν πατριαρχῶν
καὶ ατέρων αὐτῶν εὐγενείας. Ὁμοίως πάλιν ὁ
, ἐχθρὸς ἡμῶν διάδολος, ἰδὼν τὸ γένος τῶν Χριστιᾶ-
νῶν, ὅτι ἀγαπητόν ἔστι παρὰ τῷ Θεῷ, ἐφθόνησεν
αὐτὸ σφόδρα " καὶ θέλων ἀπολέσαι πολλοὺς ἐξ ab-
τῶν, ἐνέδαλεν slc αὐτοὺς τὸν πονηρὸν λογισμὸν τοῦ-
του, ὅτι Ἡ προσχύνησις τῶν σεπτομόρφων εἰδωλο.
λατρεία ^. ἐστίν" ἀλλ’ ἐμπτύσατε αὐτὴν, καὶ ἀπό-

στητε $6 αὐτῆς͵, ἐπεὶ ἀπόλλυσθε. Καὶ ποιήσαντες -
᾿ Concilium itaque facleutes Christianorum sacer-

συνέδριον ol ἱερεῖς τῶν Χριστιανῶν ἅμα τοῖς βασι-

λεῦσιν ἀναξίως τῆς βασιλείας δραξαμένοις, xal τυ-

βαγγιχῶς εἰς τὰ προαύλια τῆς βασιλείας εἰσπηδή-
φ“εγτες, συμόούλιόν τε λαδόντες Ex τῶν 1 πονηρῶν
λογισμῶν, xa αὐτοὶ κατὰ τῆς εἰχόνος τοῦ Κυρίου
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐμελέτησαν χενὰ xal μάταια "

sunt. Ut autem certius noscas eum cœtum syna-
dum non esse, sed concilium vanitatis, inquire
et disce, ut suum ipsum patriarcham, indignum
plane qui patriarcha foret, quem creaverat, óc-
cidit. Quis tandem cotum hunc' acceptum, i. e.
capite carentem, non riserit* Postquam enim caput
sibl impossvisset, dein projecit, imo obtruncavit. O
czcitatem | o dementiam et insaniam! Quis bellam
hancce synodum non irrideat? vel hinc quisque
noverit, nullius eam esse roboris et indignam que
vel apud Deum, vel apud homines accepta sit. "
17. Non itaque consentaneum est ut eam syno-
dum dicamus, sed concilium Judaicum. Quippe
contra Christum simile huic coactum concilium
fuit. Quia enim malorum auctor hostis noster dia-
bolus, qui ab initio genus humanum impugnat,
cum Hebræorum gentem id temporis Deo cha-
ram esse cerneret , invidia in eam exarsit, ut»
que illos perderet, pessimarn eis cogitationem im-
misit ; scilicet Christum non esse Dei Filium, sed
seductorem, qui perdere Judzeorum gentem vel-
let. Quamobrem, inquit, apprehensum: cum oc-
cidite. Tum sacerdotes coacto Judzoruin syne-
drío, ex illo concilium inierunt adversus Salva-
torem, ut eum tenerent et. occiderent. Illum ita-

400 ΝΆ, tenentes affixerunt cruci, mistumque

felle acetum, imposita calamo spongia, ejus ori
admoverunt, acceptaque lancea sacrum ipsius la-
tus transfixerunt. Sicque illi qui olim filii fuerant,
a patriarcharum ingenuitate exciderunt. Simili

-vursum ratione videns hostis noster diabolus a

Deo Christianam gentem redamari, ingenii erga
eam concepto livore, multis eorum exitium mo-
liens, malam banc ipsis cogitationem immisit ;
nimirum idololatriam esse venerabilium imaginum
adorationem ; suggessitque ut eum cultum despue-
rent, utque àb eo, ni vellent perire, resilirent.

dotes una cum Augustis indigne imperii sceptra
tenenlibus, et more tyrannico in regiz vestibule
eonvolantes, accepto ex malis cogitationibus .
consilio, ipsi quoque inania ac stulta adversus
Domini nostri Jesu Christi imaginem meditati

χαὶ κατέχριναν αὐτὴν χαταπατηθῆναι ὑπὸ τοὺς πό- D sunt; ac pro Chrisü carnis crucilizione, quam

la; αὐτῶν παρανόμους, ἀντὶ τῆς ἐνσάρχον σταυρώ-
σεως ἣν ἐτέλεσαν οἱ Ἰουδαῖοι" χαὶ χαθὼς οἱ ἄνομοι,
ὄξος xa χολὴν μίξαντες, προσήνεγχαν τῷ στόματι

VARLE LECTIONES.
5 Al. ἐχ τοῦ $1a6620v,

* Bodl. γνώξετε ὅτι. € Bol. αὐτό,

διαδόλου.

Judei patraverant, sacram ejus imaginem scele-
stis suis pedibus proculcandam damnaruni : ut-
que perditi Judei acetum felle mistum propi-

» Bodl. εἰχόνων εἰδολ. Ι Alg. Ex τοῦ

NOT.£

(2) Ποῖος πατριάρχης εὑρέθη ἐν αὑτῇ. Quis pa-
lriarcharum εἰ inter(uit. Eodem modo Stephanus
Jenior disputasse refertur in Vita sua, p. 481 : lo;
& οἰχουμενιχῇς πρὸς ἦν οὐδὲ ὁ Ῥώμης εὐδόχησεν,
κείπερ χανόνος προχειμένου μὴ δεῖν τὰ ἐχχλησια-
enxà δίχα τοῦ Πάπα 'Ῥώμης χανονίζεσθαι, οὐδὲ
ὁ ᾿Δλεξανδρείας, ἵν᾽ εἴπω, οὔτε ὁ ᾿Αντιοχείας, ἣ ὁ
Ἱιροσολύμων ; Quomodo ecumenica synodus. si,

cui Romanus pontifex assensus non est, canone pra-
cipiente res ecclesiasticas absque papa constitui non
debere; neque Alexandrinus, ne hoc omitiam, neque
Antiochenus, neque. Hierosolymitanus ? Nicephorus
uoque CP. legendus est initio disputationis cum
oue Armeno, et in fragmento libri de inculpata
Christianorum fide, quod refert Allatius lib. 1 De
perp. consens. c. 22, n. 111.

331

ADVERSUS CONSTANTINUM CABALINUM.

)sustv εἰσελθεῖν, xai Aa ov αὐτὸν ἀπὸ τότε συμ- A plelatis sus symmysta et consutore, utl vere fera

μόστην καὶ συῤῥάμμονα τῆς αὐτοῦ ἀνομίας᾽, ὡς
ἀληθῶς ὁ ἄγριος θὴρ, τῇ Ἐκκχλησίᾳ εἰσεκπήδησε,
xel πολλοὺς ἐξ αὐτῆς ἀπέσπασε, καὶ ix τῶν κόλπων
αὐτῆς Eowápats, χαὶ οὔσπερ αὕτη ἀνοδύνως " ἐγέν-
vae, καὶ ἐθρέψατο τοῖς τῶν Πατέρων δόγμασιν, οἷὖ-
««-ς αὐτοὺς ἀλλοτρίους ἐποίησε, καὶ ξένους τῆς μη-
«ριχῆς αὅτῶν ἀγχιστείας.

κ΄. Τούτου δὲ τοῦ ζῇν χαχῶς ἀποῤῥήςαντος, &v-
ἔγυοεν εὐθὺς τὸ μιαρὸν αὐτοῦ γέννημα, xo τῆς χα-
κίας αὑτοῦ χληρονόμος ἐν διπλῷ γενόμενος, Κων-
αταντῖνος, ὁ ἀκοποιῆσας ἑαυτὸν ἐχ σπαργάνων τῆς
twv Χριστιανῶν εὐσεύείας παὶ κίστεως, ἐξ αὐτῆς
«ἧς ἁγίας xol ἀμώμου χολυμδήθρας. Καὶ πῶς,
ἄχουε, Ὅτε γὰρ βρέφος ὧν ἐδαπτίζετο ὑπὸ τοῦ

bellus, in Eoclesiam insiliit, multosque ex ea abs-
iraetos, ex ejus. quoque sinu discerpsit : et quos
His noa sine dojoribus genuerat, palernisque do-
etrinis educarat, bos iste à matris necessitudine
alienes ei extorres feeit.

90. ἢ cum mele vitam sbrupisset , statim. pro-
diit exsecrandum ipsius germen, ejusque malitize
duplo effectus hæres, Copstantinus ille, qui ab
ipsis cunis, ab ipsas a2era et intaminata piscina,
Christianam pietatem ac fidem abdicavit. Cam
eninr adbuc infans in sanetz Sophie templo a
pontifice et pastore nostro Germano baptizaretur,

ἀρχιερέως καὶ ποιμένος ἡμῶν Γερμανοῦ el; τὸν B dum interim clamat patriarcba : « Baptizatur talis,

νοῦν τῆς ἁγίας Σοφίας " τῷ φωνῆσαι τὸν πατριάρ-
nv. « Βαπτίζεται ὁ δεῖνα, εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς
καὶ τοῦ Υἱοῦ xai τοῦ ἁγίου Πνεύματος, » παρ᾽ αὑτὰ
ὁ τῆς "Exxlnciac δυεειδὴς ἐχθρὸς xal ἀλλότριος,

τὴν κολυμδήϑραν ὅλην ἠχρείωσε, καὶ ἐξεπλήρωσε"

«ἄντας τοὺς καρατυγχάνοντας τῆς δυσωδίας τούνου
lx τῶν μιαρῶν αὐτοῦ ἐγχάτων᾽ ὥστε φωνῆσαι τὸν
ἱεροφάντην Γερμανόν" « Οὗτος φανήσεται τῇ Ἐχ-
χλησίᾳ δυσωδία μεγάλη. » Ὁρᾷτε πρῶτον τῆς αὐτοῦ
ταχίας ἔργον" βλέπετε wolav παρανομίαν ἐποίησε
καὶ ἑτεκτόνευσεν. Ἴδετε οἷα σχάνδαλα ὁ τῆς αἱρέ-
eu; πρώταρχος ἑκαινούργηξε "
ὥλειαν.

ip pomine Patris et ΕἾ}! et Spiritus sancti ; » sta-
tim turpis ille Ecclesie hostis, atque ab ea alienus,
piscinam totam fadavit, omnesque qui aderant,
impuri alvi sui exerementorum fetore implevit :
ita ut sacrorum antistes ae vates Germanus excla-
maverit : « Hie erit magnus Ecclesiz fetor. » Vide-
εἶς primum ejus malitiss facinus ; cernitis quale
scelus admisit operatusque est. Modo cernite qua-
lía scandala hzresis princeps novator invexit. In-
taemini caliginose ejus anims corporisque interi-
tlonem.

θεωρεῖτε σχοτεινῆς αὐτοῦ ψυχῆς xai τοῦ σώματος th» ἀκ»

κα΄. Μετὰ γὰρ τὸ χρατῆσαι αὐτὸν τὸ χράτος τῆς C — 21. Postquam enim impermm capessivit, ejus

βασιλείας, ἡ αὐθάδεια αὐτοῦ πᾶσι πρόδηλος ἐφάνη "
κρόγραμμα γὰρ ἐξέπεμψε χατὰ πᾶσαν ἑξαρχίαν
τὴν ὑπὸ τῆς χειρὸς αὐτοῦ, πάντας ὑπογράψαι xal
ὀμνόναι τοῦ ἀθετῆσαι τὴν προσχύνησιν τῶν σεπκτῶν
εἰκόνων * καὶ καθάπερ ἡμεῖς, ὦ qo, σήμερον λέ-
Yensv * ᾿Απέλθωμεν slc τὴν παναγίαν Θεοτόχον τοῦ
προσεύξασθαι" εἶτε εἰς τοὺς ἁγίους ἀποστόλους "
εἴτε εἰς τοὺς ἁγίους τεσσαράχοντα μάρτυρας" εἴτε
εἰς τὸν ἅγιον πρωτομάρτυρα Στέφανον " τοῦτο ὁ
δόλιο; οὐδὲ τῇ &xofj ὑπεδέξατο, ἀλλὰ τὸ ἅγιον Ex
τῶν ἁγίων ἀποδαλλόμενος, τὴν παναγίαν Θεοτόχον
ὠνόμαζε 1, μετὰ θάνατον αὐτὴν βοηθεῖν μὴ δυνα-
μένην“ xai τοὺς ἁγίους ἀποστόλους, καὶ πάντας
τοὺς μακαρίους μάρτυρας, πρεσδείαν μὴ χεχκτημέ-
νους, μόνους ἑαυτοὺς ὠφελήσαντας διὰ τὰ πάθη,
ἅπερ ὑπέστησαν, καὶ τὰς ἑαυτῶν φυχὰς lx τῆς xo-
λάσεως διασώσαντας * ἐπεὶ τοὺς προσχαλουμένους
εὐὑτοὺς ἢ προστρέχοντας, μηδὲν ὠφελοῦντας. "d

statim temeritas omnibus palam ianotult. Quippe
edictum misit in provinciss omnes ditioni suz suh-
jectas, jubens ut omnes subscriberent, seque ad
abolendam venersndarum imaginum adorationem
sacramento astringerent. Ac sicut nos hodie, cha-
rissimi , dicimus : Eamus ad sanctissimam Del
Genitricem, sive δὰ sanctos spostolos, vel ad
sanctos quadraginta martyres , suf ad sanctum
protomartyrem Stephanum ; hoc vafer ille ne qui-
dem audire sustinuit : qui sanct nuncupatione
sapctis adempta, saactissimam Del Genitricem
dicebat auxilio past obitum susm nemini esse
pesse : sanctos item apostolos , omnesque beatos
QRG warWwres eos non esae. qui intercedere va-

D leant, ceu qui per eruciatus quos tolerabant, sibi

duntaxat profuerint, nt suas ipsorum animas a
suppliciis liberarent : ac subinde nibil juvaminis
illis accidere ἃ quibus invocantur, vel qui ad ipsos

YVARLE LECTIONES.
t Quid si ἐνοδύνως, vel οὐκ ἀνοδύνως, ut legendum arbitratur Combefisiue, velut. Paulus aiébat,

fdioli quos iterum perturio? Littera subobscurior, qua saltem significatur Copronymum
ne vel Deipara, vel apostoli, vel martyres sancti nuncuparentur, neve ullo pacto fid

9 Jun. mart. in ipsius
ων ἁγίων,

Primum testatum ba penns a Saneto te
sancta appellabitur ? Οὐχὶ ix .
ieri M
táxovta

ποιήσασθε xai ἐδογματίσατε

Μαρτύρων * ποῦ δὲ χαὶ ε

ες " Ποῦ πορεύη : εἰς τοὺς ᾿Αποστόλονς.
; εἰς τὸν Μάρτυρα "Axáxtov, xal τοὺς κατ’ αὐτούς " Annon ex omnibus

ibuisse
608 invocareut.
«inam ergo, alebat, sestra

ὑμεῖς
Τεσσα-

Vita :
ἀποστάλων xal ὀρῶν τὸ ἃ
πόθεν ἥκεις: ix

sanctis, justis, aposlolis, εἰ marigribus, sancti vocabulum eapunziatis, et dogma condidistis dicende : Quo

ἢ ad apostolos. Unde venis ? ex Quadraginta mari
vertgrem Alcacium | et similes. Sic stem ia locorua Jis

extraneos : d quod tandem vidit Co
Theopbanem, ἢ.

| .

us. Quo vero? ad martyrem Theodorum ; ad

regis urbis utrinque homines indícant neutiquam
, Becundwun Copronymiana impietatis caput videsis apud

429

tam! o scelestum os, quod blasphemiam in sanetog
loquitur! Nisi post - mortem Dei genitrix auxiliari
nobis possit; qux: nobis altera protectio et subsi-

dium erit? Quis Christianorum gentis fit adjutor,

qui illis opem ferat? Nam, si quempiam 1natrem
alicujus habere advocatam conüngal, hanc omni
. modestia, atque honore colit; nec ejus interces-
sione spretim habita verus, sincerusque filius sup-
plices pro gentili, famulo sut amico offerentem
inexauditam repulerit : quam velim ea qux uni»
verso eublimior hominum genere est, ipsisque su-
pernis spiritibus , quz corporis apiritusque casti-
tate: talis tantiqua Filii mater effecta est, apud
ipsum quem de se incarnatum genuit, intercessio -

uis fiduciam non sit habitura ? Etenim incompara-

hili et incomprehensa potestate pollet ; cujus testes
li sunt, qui ad ejus protectionem confugiunt, et
«uam in calamitetibus sgritudinibusque quotidianis
prompta sit nobis ad curam et auxilium impen-
dendum. tos

22. Deinde vero, qui non eum pudet in aposto-
les et martyres nulla verecundia blasphemare? Si
enim aliquis virum sincera sibi junctum amicitia

habeat, qui se ssepius pro ipso morti objecerit, -

tànta profecto illi necessitudine et dilectione. de-
vincitur, ut ab eo neque diebus, neque noctibus

1velli patiatur; quin prz liberis, aut etiam uxore,

omnive pretiosissimo pignore hunc charum habet :

! | | S; JOANNIS DAMASCENI EE
accurrunt. O impuram linguam, ad malum exacu- Α μιαρὰ γλῶσσα εἰς τὸ κακὸν ἠκονημένη! Ὦ μιαρὸν

"φεῦ

στόμα κατὰ τῶν ἁγίων λαλῆσαν βλασφημίαν ! Εὶ ἡ
Θεοτόχος μετὰ θάνατον βοηθεῖν οὐ δύναται, καὶ τίς

ἄλλη προστασία ἡμῶν, xal βοηθὸς, χαὶ ἐπίχουρος

τοῦ γένους τῶν Χριστιανῶν χαθέστηχεν ; El γάρ τις
τῶν ἀνθρώπων μητέρα τινὸς χτησάμενος μεσίτιν,
ταύτην θεραπεύει δι᾽ ἐπιειχείας xal τιμῇς, xolsó- —
χὰς ἱχετηρίους ποιούσης αὐτῆς ὑπὲρ ὁμοφύλου, ol-
χέτου ἣ φίλου, οὐχ ἂν αὐτῆς ὁ γνήσιος υἱὸς παρ-
αχούσῃ τῆς δεήσεως xal τῆς πρεσδείας. Ἡ ὑπερτέρα.
παντὸς τοῦ γένους καὶ τῶν ἄνω δυνάμεων, ἀγνή τε
σώματι καὶ πνεύματι, τοιούτου υἱοῦ μήτηρ γενησα- -
μένη; πόσην πρεσδείαν καὶ παῤῥησίαν πρὸς τὸν
ἐξ αὐτῆς σαρχωθέντα χέχτηται; Καὶ γὰρ ἀσύγχρι-
τὸν xat: ἀκατάληπτον ἔχει τὸ δύνασθαι" xal μαρτυ-
ροῦσιν οἱ προστρέχοντες πρὸς. ^ τὴν σχέπην αὐτῆς,
xai πῶς εὐθὺς ἐπίχουρος καὶ βοήθεια ἡμῶν χαθ-
ἐχάστην tal συμφοραῖς xai ταῖς ἀῤῥωστίαις καθ»
ἐστηχε ΝΞ

— χϑ', Πάλιν δὲ ὁ τοὺς ἀποστόλους xal μάρτυρας
ἀναιδῶς βλασφημῶν, πῶς οὐχ αἰσχύνεται ; Εἰ γάρ
τις φίλον γνήσιον ἔχων, πολλάχις ὑπὲρ αὑτοῦ παθεῖν
καταδεξάμενον, [ καὶ ] τοιαύτην φιλίαν χαὶ ἀγάπην
χέχτηται, ὡς οὔτε ἐν ἡμέρᾳ, οὔτε ἐν νυχτὶ θέλειν
χωρίζεσθαι ἀπ᾽ αὐτοῦ, καὶ ὑπὲρ τέχνων xai yuvat-
xdc χαὶ καντὸς τιμιωτάτου χτήματος αὐτὸν χεχρη"
ματικέναι καίπερ ἡμεῖς πονηροὶ ὄντες, φιλονειχοῦ-

nosque cum simus mali, bona qusedam retribuere C μεν ἀγαθοῖς τισιν ἀνταμείδεσθαι τοῖς ἀγαπῶσιν

nhs contendimus a quibus diligimur : quanto ma-
gis Christus cujus viscera misericordie plena sunt,
quique bonorum est amans, qui in Evangeliis pa-
: Jam clamat: « Vos amici mei estis** ; » eL rursum ἢ
« Vado vobis parare locum, et iterum veniam et
accipiam vos ad meipsum ** ; » qui etiam alia voce
per Prophetam declarat : « Ego dixi : Dii estis, et
filii Excelsi omnes **. » Quod si illos deos nominat
propter amoris sinceritatem et necessitudinem , po-
tiori jure post mortem habent ui summa fiducia et
libertaté intercedant. Annon illi sunt quibus liber
accessus patet? nonne queruim est post mortem glo-
via? nonne firma fides apud ipsos fuit ? Quinam inter-
cessores ad Deum íllog non habeamus qui talia
gesserunt, bisque muneribus egregie perfuncti
sunt? Quidni supplicationes eorum nobis praesidio
. Sint ? Quot harbaros hostes sua ex quo mortem
obierunt; ope, qua averterunt, qua deleverunt?
Quot mortiferas calamitates inspectione sua in
contrarium mutarunt? Quam multis hactenus ex

periculis supplicationibus eorum sumus liberati?

Annon oportet tot tantosque patronos ac defenso-
res "Nostros expressa per imagines similitudine
reprzsentare, singulisque diebus honorare et pro-

ἡμᾶς, πόσῳ μᾶλλον ὁ εὔσπλαγχνος xe φιλάγαθος
Χριστὸς, ὁ ἐν Εὐαγγελίοις ἀναφανδὸν βοῶν" « Ὑμεῖς
φίλοι μού ἔστε; » Καὶ πάλιν, « Πορεύομαι ἑτοιμά-
eat τόπον ὑμῖν, xai πάλιν ἔρχομαι xal παραλήφψομαι
ὑμᾶς πρὸς ἐμαυτόν. » Καὶ πάλιν ἀλλαχοῦ διὰ τοῦ
Προφήτου βοῶντος, « Ἐγὼ εἶπα" Θεοί ἐστε, καὶ
υἱοὶ ὙΨίστου πάντες. » El δὲ θεοὺς αὐτοὺς ὀνομά-
ζει διὰ τὴν τῆς ἀγάπης γνησιότητα, καὶ τὶν οἰχειό-
τητα, πόσῳ μᾶλλον᾽ μετὰ͵ θάνατον παῤῥησίαν καὶ
πρεσδείαν χέκχτηνταν; Οὐχὶ τούτο h παῤῥησία;

. οὔχϊ αὐτῶν ἡ μετὰ θάνατον δόξα: οὐχὶ αὐτῶν ἡ βε-

ξαία κίστις : πῶς τοὺς τὰ τοιαῦτα πράξαντας xol
κατορθώσαντα: μὴ ἔχωμεν πρεσὄευτάς ;. πὼς «τὰς
τούτων ἱχεσίας μὴ κτησώμεθα φρουρεῖον ; πόσους

D πολέμους βαρδάρων 5v ἐπιστασίας μετὰ θάνατον,

οὗς μὲν ἀπέτρεψαν, οὖς δὲ ἀνήλωσαν; Πόσας θανα»
κιχὰς ἡμῶν συμφορὰς δι᾽ ὀπτασίας αὑτῶν μετέδα-
λον; Πόσων κινδύνων ταῖς παραχλήσεσιν αὑτῶν
ἀπηλλάγημεν μέχρι τοῦ νῦν ; Τοὺς τοιούτους Χαὶ
κηλικούτους ἡμῶν προστάτας καὶ ὑπερασπιστὰς,
οὐ χρὴ αὑτοὺς διὰ εἰχονικῇς ἀνατυπώσεως xal στο-
ρεῖν, καὶ χαθεκάστην ἡμᾶς τιμᾷν" χαὶ προσπίπτειν,
καὶ ἐχ τῆς ὑλιχῆς ταύτης ἱστορίας ἐπὶ τὸ πρωτό-
τυπὸν τὴν τιμὴν ἀνάγειν ; Καὶ οὖς σαρχιχῶς οὐχ

s Joan. xv, 15. ** Joan. xtv, 9. ** Pal. txxxtr, 9: Josn. x, 54.

w Bodl, γενομένη. 5 Bodl. νῦν. Bodl. ὁρᾷν.

ARTE LECTIONES,

2.)

ADVERSUS CONSTANTINUM - CABALINUM.

912

ὀρώμεν διὰ τὴν περίοδον τοῦ χρόνου, τούτους Tv«u- A cidendo revereri, quo per materiàlem istiusmodt

ματιχῶς ἀσκαζόμεθα xol παράχαλοῦμεν " οὐχ ὡς
θανόντας, ἀλλ᾽ ὡς ζῶντας τῷ Θεῷ. .

reprisentationem δὰ ipsummet exemplar primige--
Dium honorem referamus ? Quos carnalibus oculis

propter temporis circumstantiam non cernimus, hos spiritu salutamus et obsecramus ; nom d niore

tuos, sed ut qui modo vivant Deo. .

xy'. Τούτων, εἰπέ uot, τῆς χαθαιρέσεως xa τῆς
σχαιωρίας τίς ὑπάρχει αἴτιος ; Οὐχὶ ἄλλος, εἰ μὴ ὁ
ἐναρξάμενος δολίως τῆς αἱρέσεως ταύτης ἄρχων, καὶ
γχεχτημένος χοῦφον τὸν νοῦν xal τὴν φρένα. Ei γὰρ
ἐχράτησε τῆς Ἐχχλησίας, ὥσπερ εἶδε, χαὶ ὡς χατ-
εἶχον οἱ πρώην βασιλεῖς χαὶ ἀρχιερεῖς, οὐχ ἂν
ἐμελέτησε χατὰ «οὔ Θεοῦ ἀδιχίαν, οὐδὲ ἐξηρεύξατο
τὸ ἐμδρόντητον αὐτοῦ στόμα λόγον κατὰ τῆς Ἐχχλη-
σίας. Καὶ γὰρ ἑ δράχων, ὁ ὀψηλὸν ἔχων φρόνημα, νῦν
χκαταδέδληται ὡς ἀνδράποδον " xal ὁ τὸν νοῦν εἰς τὸ
βάϑος τῆς Γραφῆς χαταγαγὼν, νῦν ὑπὸ τοῦ βύθου
τῆς ἀσεόείας χαταπνίγεται" χαὶ ὁ τῶν πρώτων βα-
σιλόων σοφώτέρος δοχῶν ἔσεσθαι, νῦν ὡς μὴ γινώ-
σχων, ὥς τις εἴη, xal κῶς Ρ,... τοιοῦτον ἐτύφλωσεν
αὐτὸν & δόλιος, ὁ χαὶ τοῦ "Máy ἐπίδουλος γενόμε-
νος. Ὡς - γὰρ τῷ ᾿Αδὰμ εἶπεν" « Ἧ δ' ἂν ἡμέρῃ
φαγῆῇς ἐχ τοῦ ἀπηγορευμένου ξύλου, γενήσῃ Θεὸς,
καὶ ἔσῃ γινώσχων χαλὸν xal πονηρόν * » τοιοῦτον
xai τοῦτον τὸν εὐχέτην αὐτοῦ ἀπεπλάνησε, νοητῶς
χαὶ αἰσθητῶς " εἰπών" Ἧ δ᾽ ἂν ἡμέρᾳ χαταστρέψῃς
τῶν εἰχόνων τὴν προσχύνησιν, ἔσῃ μαχάριος, χαὶ
παρὰ πάντας τοὺς βασιλεῖς “τῆς γῆς ἐχέφρων καὶ
πολυετὴς ἀναδειχθήσῃ. Διδ᾽ 4 καὶ οἱ τούτου τῆς φύ-
σεως, ἄλλο. οὐδὲν φηῤῥησιάζονται, εἰ μὴ τοῦτο,
λέγοντες, ὅτι πολὺν χρόνον τῆς βασιλείας χεχράτηχε"
καὶ οὗ γινώσχουσιν ol ὀεοσευγεῖς ὅπερ λέγουσι * καὶ
γὰρ ὁ διάδολος ἄρχων τοῦ χόδμου τούτου χέχληται,

χαὶ τοὺς ποισῦνχας αὐτοῦ τὸ θέλτμα ἐνταῦθα ἀπο-

δίδωσι,

xl. Καὶ γὰρ τοῦ Χριστιανισμοῦ thv ἐπωνυμίαν
ἐχέχτητο οὗτος ὁ δόλιος ἀνὴρ καὶ τῆς βασιλείας

ἀνάξιος, καὶ εἰς hy Ἐχχλησίαν αἰσήει, ὡς δοχῶν͵

πρόδατον αὐτῆς ἐσόμενον, καὶ τοῦ αἵματος τοῦ Χρι-

στοῦ εἰ . χαὶ ἀναξίως κέπωχε, καὶ τοῦ σώματος
—— ἐφάγε. Διὸ ὡς ἀγαθόν «t χτισομένου 7, ix
*95t0u τὴν μεξάνοιαν 6 φιλάνθρωπος ἀπεξεδέχετο"

ki ὡς ἔφην ἔγωγε, τὴν σωτηρίαν αὐτοῦ ζητῶν ὁ

Σωτὴρ, τοῦ χόσμου Κύριος, καὶ τῶν χρόνων τὸ μῇ-
τος ἔδωχεν " ἵνα ἐὰν ἐπ᾽ ἀγαθοῖς ἀναστραφῇ, σωθῇ
διὰ εἧς ἀγαθῆς αὐτοῦ προαιρέσεως. El δὲ οὐ μετα-
μεληθῇ, μηδὲν αὐτὸν ἐχεῖθεν χατεσχηχέναι *, εἰ μὴ
τῆς χαχίας αὑτοῦ χαὶ αἱρέσεως τὰ ἔπαθλα, ἅπερ! οἱ
ὁμόπιστοι χεὶ τῆς ᾿Εχχλησίας ἀλλότριοι χληρονομή-
δουσιν " ἤγουν τὸ πῦρ τὸ ἄσδεστον, xa) τὸν σχώληχα
τὸν ἀχοέμητον,. καὶ τὸ σκότος τὸ ἑξώτερον, xal τὰ
τούτο: ὁ ὅμοια.

χε’. Ἐγὼ δὲ παραχαλῶ ὑμᾶς, ἀγαπητοὶ, ἵνα πᾶς ὁ

'" Gen. 15, δ. .38 Joan. xiv, 58.

. 897 25. Quisnam, rogo, auctor eatum aversionis
est tantzeque malitie? Plane nemo alius preter il-
lum principem , qui heresim hanc malo dolo in-
cepit , homo utique levi animo ac ingenio. Si enim.
Ecclesiam , qualem eam viderat tenuissel, utque
decessores 80} imperatores ae pontifices eam con-
tinuerant, haudquaquam adversus Deum injusti-
tiam meditatus esset, nec stultum os ipsius ser- -
menem erucia3set -sdversus Ecclesiam. Quippe
nunc draco ille superbi sensus tanquam vile man-

B cipium dejectus est , et.qui mentem in Scripturae

profundum demiserat, ἰδ imo nune inpietatis
gurgite suffocatur : qui demumque decessores im-
peratoreg sepientia superaturus sibi videbatur,
nunc velut nmeseiens quisnam (fuerit, aut quo-
modo... .... Síc eum versutus ille obegcavit, qui
et Adamo insidias olim struxerat. Quemadmodum
enim Adamo dixit : « [n quacunque autem: hora
comederis de ligno vetito , fles sicut Deus , et eris.
cognoscens bonum et malum *!; » ita οἱ hunc -
clientem suum eodem modo decepit , intus animo,
voceque sensibili ad eum dicens : In quacunque
autem die imaginum adorationem sustuleris , bea-

tus eris, omnesque reges terre prudentia et an-

norum diuturnitate superabis....., Neque aliud

' ejusdem cum eo ingenii bomines, audacter obji-

ciunt, nisi quod is diu imperio potitus sit : ne-
sciunt vero quid loquantur, homines Deo invisi.
Nam et diabolus mundi hujus princeps appellatus
est **, atque in hac vita illos remuneratur qui vo-
luntatem ipsius fecerint.
24. Enimvero . vafer hic homo et imperio indi-
gnus , Christiani cognomen gerebat, et in Eccle-
siam ingressus ac si ejus ovis fore videretur, Chri--
sti sanguinem indigne biberat, intemeratumque-

iliud corpus eomederat. Quamobrem clemens Do-

minus poenitentiam ejus preestolabatur, velut inde
boni aliquid edendum esset, atque, ut dicebam,

Salvator mundi Dominus salutem ejus quaerens,
D longos etiam annos ei concessit, ut siquidem ín

bonam frugem converteretur, bona voluntate sua
salutem obtineret : sin agere penitentiam nollet ,
nihil exinde consequerelur praeter nequitize suae
bzresisque premia , que ejusdem fidei consortibus
perindeque ab Ecclesia separatis reposita sum :
nempe ignem inexstinguibilem , et vermem qui non
dormit, ac tenebras exteriores, et quz bis similia
sint.

25 Obsecro autem vos ,. dilectissimi , ac si. quis-

VARLE LECTIONES.
1] Bodl. 1 πῶς πίστευς᾽ γέγονε. Sorb. ἣ πῶς ἐτελεύτησε in marg. 1 Sic Bodl. Deerat in Regio. Mox

᾿ Wo φύσεως, legitür φρον σεως.
Mig, ἄπερο στ ἢ ἷ

, ! Sorb. χτησόμεν" forte μτησύβενος.

s. Bodl. χεχρεωστηχέχαι, 1 ' Bodl.

35

quod quidam opinati sunt, refelluntu

EPISTOLA AD THEOPHILUM IMPERATOREM.

des sit apud rimitivos auctores. Scripserunt
μοῦ heodorum et Theophanem, quasi i

946

jore ii antistites, inquit alibi Combefisius,
}

primum sub Theophilo in urbem venerint,

e ex ejus Vita et Theodori epistola de suo et fratris

qorumine : sed longe postea, cum illi annos plures sub tribus quatuorve imperatoribus in
vixissent,aliaque jam certamina desudassent.

IOANNOY TOY AAMAXKHNOY

ἘΠΙΣΤΟΛῊ HPOZ TON BAZIAEA GEOS9IAON

ΠΕΡῚ TON ATION ΚΑΙ ZEIITON EIKONON.

SANCTI JOANNIS DAMASCENI

EPISTOLA AD THEOPHILUM IMP.
DE SANCTIS ET VENERANDIS IMAGINIBUS.

ε΄. Ἐπεὶ τοιγαροῦν χατὰ τὴν θεόλεχτον φωνὴν τὴν A 0639 !.Quandoquidem igitur secundum divinam

φάσκουσαν, « Ὅτι ἐὰν δύο ὑμῶν συμφωνήσωσιν ἐπὶ
τῆ; γῆς. περὶ πκαγτὸς πράγματος οὗ ἐὰν αἰτήσωνται,
γενήσεται αὐτοῖς παρὰ Πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς.
Οὐ γάρ εἰσι δύο f «pst; συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν
ὅωμα, ἐχεΐῖ εἶμι ἐν μέσῳ αὐτῶν. » Καὶ πάλιν "
ιλάδετε Πνεῦμα ἅγιον * ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἅμαρ-
τας, ἀφίενται αὑτοῖς " ἄν τινων δὲ χρατῆτε, χεχρά»
τηνται.» Καὶ πάλιν" « Καθήσεσθε ἐπὶ δώδεχα θρό-
γοὺς χρίνοντες τὰς lyobexa φυλὰς τοῦ Ἰσραὴλ. »
Καὶ αὖθις" « Ὅσα ἂν δήσητε ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται
δεδεμένα ἐν τῷ οὐρανῷ, χαὶ ὅσα ἂν λύσητε ἐπὶ τῆς
τῆς, ἔσται λελυμένα kv τῷ οὐρανῷ. » Καὶ ἀλλαχοῦ"
t θὺ περὶ τούτων δὲ ἐρωτῶ, φησὶν ὁ Κύριος, ἀλλὰ
xe κερὶ τῶν πιστευόντων διὰ τοῦ λόγον αὐτῶν εἰς

vocem 462 ait : « Si duo ex vobis consenserint su-
per terram, de omni re quamcunque petierint, flet
illis a Patre meo, qui in celis est. Ubi enim sunt
duo vel tres congregati in nomine meo, ibi sum in
medio eorum *. » Et iteram : « Accipite Spiritum
sanctum : quorum remiseritis peccata, remittuntur
eis ; et quorum retinpueritis, retenta sunt *. » Rur-
sumque : « Sedebitis super sedes duodecim judi-
cantes duodecim tribus Israel ?*. » Et iterum:
« Quscunque ligaveritis super terram, erunt
ligata et in colo; et quscunque solveritis
super terfam, erupt soluta. et in colo *. »
Alio demum in loco: « Non pro eis autem
rogo (tantum, dieit Dominus, sed et pro iis

ἐμέ " ἵνα πάντες ἕν Got, χαθὼς σὺ, Πατὴρ, ἐν ἐμοὶ, B quí credituri sunt per verbum eorum in me: ut

κἀγὼ ἐν σοί, Καὶ ἐγὼ τὴν δόξαν fjv δέδωχάς μοι, δέ-
luxe αὑτοῖς, ἵνα ὦσι τετελεσμένοι εἷς ἕν, xal ἵνα
τῷ ὃ χόσμος, ὅτι ἢγάπησας αὐτοὺς, καθὼς ἐμὲ
ἐέκησας’ xai ἵνα ὅπου εἶμι ἐγὼ, χἀκεῖνοι ὦσι
μετ᾽ ἐμοῦ, ἵνα θεωρῶσι τὴν δόξαν τὴν ἐμὴν, ἣν δέ-
ἰωχάς μοι. » αὶ ὁ θεσπέσιος ἀπόστολος Πέτρος
ψησί « Δοὺς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον αὐτοῖς, ὡς xai
iniu, » xai τὴν ἴσην δωρεὰν δέδωχεν ὁ θεὸς τοῖς
βυεσι, χαϑῶς xaX ἐλάλουν γλώσσαις, καὶ προεφή-
τον. Kal πάλιν ὁ μέγα: Παῦλος, xal χῆρυξ τῆς
εἰκουμένης xai διδάσχαλος, φησὶν, ὅτι « "Esto ὃ
θεὸς ἐν Ἐχχλησίᾳ, πρῶτον ᾿ἀποστόλους, δεύτερον
κριφήτας, τρίτον διδασχάλους. » Τοίνυν τῷ Opp
xe κανόνε ἑπόμενοι τῶν θεσπεσίων ἀποστόλων, χαὶ

τὸν ἀγίων xal μαχαρίων Πατέρων, ἐν τῇ μεγάλῃ C

wi θιοῦ Ἐκχλησίᾳ, ἔνθα ὁμοφρόνως καὶ ὁμογνωμό-

99-94, * Act. zv, 18. * Ephes. iv, 14.

omnes unum sint, sicut tu, Pater, in me, et ego in
te. Et ego claritatem quam dedisti mihi, dedi eis,
ut sint consummati in upum , ei ut cognoscat
mundos quia dilexisti eos, sicut et me dilexisti,
et ubi ego sum, et illi sint mecum, ut videant cla-
ritstem meam quam dedisti mibi *, » Divinus quo-
que Petrus apostolus ait: « Dans Spiritum san-
ctum illis, sicut οἱ nobis *, » ut par douum genti-
bus tribuerit Deus; quemadmodum et linguis
loquebantur et prophetabant. Rursusque magnus
Paulus orbis praedicator et magister: « Posuit
Deus in Ecclesia, inquit, primum apostolos, se-
eundo propbetas, tertio doctores '. » Quapropter
divinorum apostolorum sanctorumque ac beatorum
Patrum definitionem et regulam sequentes, in ma-
gna Dei Ecclesia, ubi, concordi parique sensu atque

! Notjh. 3 vir, 49, 90. 4 Joan. xx, 22. 25. ὃ Mattb. xix, 48. " Matth. xvin, 18. * Joan. xvit,

441

Bs. JOANNIS .DAMASCENI. -

gententia fixa decisio fit, agiturque sonus épulan- A voc ὁ ὄρος χαὶ ὁ ἦχος τῶν ἑορταζόντων ἂν poi

tium jn voce exsultationis et confessionis *, eadem
tenentes rect: fidei symbola, claves scilicet reli-
giosz et sincere doctrinze, hac subscribimus.

2, In sanctam, consubstantialemque, ac. vivifi-
cam Trinitatem credentes, Dei Verbi in carne dis-
pensationem confltemur, necnon sanctas univer-
sales synodos : sic et venerandas imagines pari
atque vivifice erucis.guràm et divina Evangelia
religione et cultu amplectimur. Qui non ita sen-
tiunt, hi sint anathema. Qui non ita credant, procul
ab Ecclesia exagitentur. Fides hzc orbem illumi-

navit. Quamobrem. qui aliter sentire preesumpse-*
rint, autve ecclesiasticarum sanctionum aut tradi-

tionum aliquid evertere tentarint, hos anathemati-
zamus ct reprobamus. Nihil enim in Ecclesia

catholica obliquum ut distortum est. « Omnia

quippe facilia sunt intelligentibus, ét recta inve-
nientibus scientiam*. » Nam, ut divina eloquia
630 habent: « Tota pulchra est, et macula non
est in ea !*, »

$. Atque is quidem qui Christianissimi imperii
primus fundamentum posuit, ille inter imperatores
apostolus Christi, magnus et justus Constantinus,
qui ob innumera facinora quz nulla non laude
digna fuerunt, bene de Ecclesia merltus est, quique
Arianicze impietatis turrim labyrinthi instar an-
fractibus perplezàm difflcilisque exitus, solo sequa-
vit, prelucentemque igneis fulgoribus columnam,

supersubstantialis ac viviflce Trinitatis. consub- c

stantialis notitiam, orbis tlnibus accendit ; prima
eximiaque ac singularis erga. Christum verum
Deum nostrum pietatis victima, imperatorium rei-
publice numisma nota hac insignivit.
quod in colo coruscum apparuit crucis Salva-
toris signum, Cliristique Dei-hominis venerandam
imaginem, una cuim sua ipsius, cælato opere illi
impressit, quo ccelestis Regis prae terreno majorem
potentiam declararet, pacisque itidem foedera et

alta concordie commercia, eum jam unus grex .

unaque facta potestas esset, angelorum atque ho»
minum. Simili porro ratione qua venerandam co-
lendamque ejua in carne versantis erexit imaginem,
orisque intemerati linteamenta omnia quibus visus

Nempe

ἀγαλλιάσεως γίνεται, τὰ αὐτὰ: τῆς ; ὀρθοδόξου πίστεως ᾿
σύμδολα, τῶν εὐσεδῶν καὶ ὀρθοδόξων δογμάτων
τὰς χλεῖς χατέχυντες, τοιαῦτα ὑπεγράφομεν. —.
β΄, Πιστεύοντες εἰς τὴν ἁγίαν xai ὁμοούσιον xal
ζωοποιὸν Τριάδα, ὁμολογοῦμεν τὴν ἔνσαρχον οἶχο-
νομίαν τοῦ Θεοῦ Λόγου, καὶ τὰς ἁγίας οἰχουμενικὰς
συνόδους * ὡσαύτως xai τὰς τιμίας εἰχόνας ἀσπαξό-
μεθα ἐπίσης τῷ τύπῳ τοῦ ᾿ζωοποιοῦ -σταυροῦ, xal
τῶν θεολέχτων Εὐαγγελίων. Οἱ μὴ οὕτω φρονοῦντες,
ἀνάθεμα ἔστωσαν." οἱ μὴ οὕτω πιστεύοντες, πόῤῥω
τῆς Ἐχχλησίας ἐχδιωχθήτωσαν, Αὕτη ἡ πίστις τὴν
οἰχουμένην ἐφώτισε. Τοὺς οὖν τολμῶντας ἑτέρως φρο»
νεῖν, ij ἀνατρέπειν τι τῶν ἐχχλησιαστιχῶν θεσμῶν ἢ
παραδόσεων,͵ τούτους ἀναθεματίζομεν ol ἀποδα)»

D λόμεθα. Οὐδὲν γὰρ ἐν τῇ καθολιχῇ Ἔχχλησίᾳ cxo-

λιὸν, ἣ ὀτραγγαλιῶδες. « Πάντα γὰρ εὐθεῖα τοῖς

νοοῦσι, xal ὀρθὰ τοῖς εὑρίσχουσι γνῶσιν. Ὅλη γὰρ

χαλὴ, ὡς εἴρηται, xa μῶμος οὐχ ἔστιν ἐν αὐτῇ. »

| Υ. Καὶ πρῶτος μὲν ὁ τὴν χρηπῖδα τῆς Χριστιανι-
χωτάτης βασιλείας ταξάμενος, ὁ ἐν βασιλεῦσι τόδ᾽

᾿ Σριστοῦ ἀπόστολος (1) Κωνοταντῖνος ὁ μέγας καὶ

δίκαιος, χαὶ τὰ μυρία ἀξιέπαινα χατορδώματα τῇ

- Ἐχχλησίᾳ τοῦ Θεοῦ βραδεύσας, τόν τε λαδυρίνθιον

ἐχεῖνον καὶ δυσδιεξόδευτον τῆς θεομαχίας '᾿Δρειανι-
xbv πύργον εἷς γὴν χαταῤῥάξας, ὡς στύλον πυβ- -
σοφανὴ τὴν γνῶσιν τῆς ὑπερουσίου καὶ ζωαρχε-
χῆς ὀμρουσίου Τριάδος “οἷς πέρασιν ἐξέλαμψε. Πρώ-
τίστον, «χαὶ ἐξαίρετον χαλλιέρημα τῆς εἰς Χριστὸν τὸν
ἀληθινὸν ἡμῶν Θεὸν εὐσεδείας, γνώρισμα ἐγχαράτ-
«εἰ τῷ βασιλιχῷ τῆς πολιτείας νομίσματι, τό τε οὖ-
ρανοφανὲς σημεῖον (2) τοῦ Σωτηρίον σταυροῦ, καὶ
τὸν σεδάσμιον καὶ θΘεανδριχὸν Χριστοῦ χαραχτῆρα
ἕν αὐτῷ μετὰ τοῦ ἰδίον ἀνετυπώσατο, ἐνδειχνύντος.
τὴν τοῦ ἐπουρανίου βασιλέως αὐθεντείαν᾽ πρὸς τὸν
ἐπίγειον γεγονυῖαν, εἰρηνιχάς τε φιονδὰς, xat βα-
θείας εἰρήνης συναλλάγματα, μιᾶς ποίμνης γινομές
νης, xai μιᾶς ἐξουσίας, ἀγγέλων χαὶ ἀνθρώπωγ.

Ὡσαύτως δὲ ἐνιδρῦσθαι καὶ ἀναστηλοῦσθα: τὸν σε-

δάσμιον καὶ σεπτὸν χαραχτῆρα τῆς ἐνσάρχουῃ πολ
τείας αὐτοῦ, τῆς τε ἀχράντου. μορφῆς αὑτοῦ τὰ χα-
ραχτηριστιχὰ ἰδιώματα, χαθὸ ὡράθη ἐπὶ γῆς τέλειος

est in terris perfectus homo ex intacta Dei Geni- D ἄνθρωπος, xat τοῖς ἀνθρώποις cvvavtevpágn, Ex εἧς

trice Maria, et cum hominibus est conversatus !! ;

eam corporis formam reprzesentans, quam beati
ac divini apostoli Ecclesie catholice tradiderunt.
Quin et pictis delineationibus, tessellatloque ac
musivo opere illam.exornavit, Christi Dei-bomipis
dedicata figura, juxta atque divino afflante Spiritu

* Psal. t1, 6. * Prov. vi, 3. 4 Cant, iv, 4.

ἁγίας ἀχράντου xaX 8ioróxou Μαρίας - ἐμφαίνοντος
τὰ γυωρίασματα, χαθὼ; παρέδωχαν τῇ χαθολιχῇ
Ἐχχλησίᾳ οἱ μαχάριοι ἀπόστολοι" χαταχοσμοῦντος
αὐτὴν ζωγραφικαῖς ἱστορίαις χαὶ μουσουργικοῖς vr.
φίσιν, ἔχ τε τῆς τῶν θεοπαραδότων Εὐαγγελίων συγ-

γραφῆς, τὸν θεανδριχὸν χαοαχτῆρα τοῦ ἄριστον

!! Baruch. ui, 358.

NOTAE.

(4) Τοῦ Χριστοῦ ἁπόστοιλος. Graci et Orientales
Evangelii propagatores apostolos appellitant ; in
primis Constantinum sepius (n solenni officio quo
memoriam cjus recolunt de ?*4 Maii, modo ἰσαπό.
6:0lov, modo ἀπόστολον dicunt. !g tropario ante
Matutinas, ὁ ἐν βασιλεῦσιν ἀπόστολός σου, Tuus —
Dominus, inter imperatores apostolus.

(4) Td τε οὐραγοφανὲς σημεῖον. Baronius δὰ ann.
Chr. 325, n. 206, nummum reprzsentat, in quar
medio venire transíixus draco, cum inscriptione
SPES PUBLICA. Nullus vero exstat. hodie qualem re-
ferant hic ex Euscbio Orientales patriarcha, im
quo pansts manibus precantis instar. contueré colum
videretur.

3

EPISTOLA AD THEOPHILUM IMPERATOREM.

350

ἐγκαϑιδρύοντος. Καὶ γὰρ τὸ χατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέ- A conscripta Evangelia significarant. Nam NMatihæi

lov μετὰ ὀχτὼ χρόνους τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀναλήψεως
αυνεγράφη τὸ. χατὰ Μάρχον μετὰ δέχα, τὸ χατὰ
Λουκᾶν μετὰ, ιε' τὸ κατὰ Ἰωάννην μετὰ λβ΄, ἐπὶ
Δομετιανοῦ (5). Διὸ xal πρότερον ἐν ταῖς ἐχχλη»
elex; ἀνιστορεῖσθαι ἐνομοθέτησε, χαὶ ταῦτα ἐν ζω-
γρϑαφικοῖς χρώμασι -. διαχαράττων, τὴν Βηθλεὲμ
χέννησιν, τὴν τῶν ποιμένων αὐτοψίαν, τὴν τῶν μά-
Twv δωροφορίαν, τὸν τοῦ ἀστέρος δρόμον, τὴν τοῦ
δικαίου Συμεὼν εἰσδοχὴν, τὴν ὑπὸ "Ioávvou βάπτισιν,
τὰν τῶν παραδόξων, καὶ θεϊχῶν θαυμάτων ἀνάδειξιν"
τὰ ἑκούσια καθήματα, τὴν ὑπερφνῇ χαὶ ζωηφόρον
ἀνάστασιν, τὴν εἰς οὐρανὸν Oeixhy ἀνάληψιν, καὶ τὰ
ἀχόλουθα τῶν ἀποστόλων τερατουργήματα. Τοῦτο
γὰρ ὄρος χαὶ λόγος τῇ Ἐχκχλησίᾳ παραδέδοται, ὅτι-
περ ὁ Μονογενὴς xai Λόγος τοῦ θεοῦ χαὶ θεὸς ἡμῶν,
ὁ ἄναρχος, ὁ ἀΐδιος, ὁ ἄῦλος, ὁ ἄποσος, ὁ ἄποιος, ὁ
ἀπειρομεγέθης, ὁ ἀνέπαφος. ὁ πάντα ix τοῦ μὴ ὄν-
τῆς εἷς τὸ εἶναι παραγαγὼν, ὃ τὰς ἀγγελιχὰς xal
οὐρανίους ἀσωμάτους Δυνάμεις τῷ λόγῳ συστησάμε-
νος " ὁτὸν οὐρανὸν σπιθαμῇ μετρήσας, τὴν δὲ γὴν
κατέχων δραχὶ, χαὶ τῇ χειρὶ τὸ ὕδωρ μετρήσας" ὁ
χερσὶν ἀχράντοις τὸν ἄνθρωπον πλάσας, ἄνθρωπος
ἐχ τῆς ἁγίας Παρθένου xal Θεοτόχονυ Μαρίας ἀτρέ-
πτως xai ἀναλλοιώτως χρηματίσας, χεχοινώνηχε
σαρχὺς καὶ αἵματος, χαθὸ ἄνθρωπος γέγονε, ζῶον
λογιχὸν νοῦ xai ἐπιστήμης δεχτιχὸν, τρίπηχυ ἴσως
«εριγραφῆς, καὶ σαρχὸς παχύτητι περιγραφόμενος
τῇ xab: ἡμᾶς ὁρωμένῃ, τῆς μητρῴας ἐμφερείας τὰ

Evangelium post annos octo a Christo in celum
recepto exaratum est. Marci vero, post annos
decem: Luce, post quindecim annos: Joannis
denique, post trigints duos, imperatore Domitiano.
Quocirca prius etiam in ecclesiis pingi sanxit, vivis
coloribus exarando, nativitatem in Bethleem op-
pido, invisentes pastores, Magos munera offeren-
tes, stelle curium, justum Simeonem suscipien-
tem, Joannem baptizantem, inauditorum divino-
rumque miraculorum ostensionem, eximiam οἱ
vivilicam resurrectionem, quaque delnceps patrata
ab apostolis prodigia sunt. H»c enim Eccle-
sie regula et traditio est, Unigenitum, Deique
Verbum ac Deum nostrum, qui initii expers sem-
piternusque est, et ἃ materia remotissimus, nulla
distentus mole aut qualitate imbutus, infinitze ma-
gnitudinis, qui tangi nequit, qui ex nihile cuncta
produxit, qui angelicas et incorporeas caeli virtutes
sermone $olo condidit, qui celum palmo metitur,
ac terram manu continet, ac pugillo aquam clau-
ὁ". qui cum impollutis manibus (formaverit
hominem, homo ipse ex sancta. Virgine ac Dei Ge-
nitrice Maria sine mutatione aut variatione factus,
carni communicavit et sanguini, animal. rationale,
intelligentia G31 et scientie capax, trium forte
cubitorum magnitudine, carnis crassitie cireum-
scriptus, nostre simili ferma conspectum esse ac
materns similitudinis proprietates exacteretulisse,

ἰδιώματα χαραχτηρίζων, xai τὴν τοῦ ᾿Αδαμιαίου (; Adamique formam exhibuisse.Quocirea depingi eum

μόρφωσιν ἐμφαίνων. Τοῦ χάριν χαραχτηριζόμενος,

χαϑὼς οἱ ἀρχαιοῖ ἱστορικοὶ διαγράφουσιν αὐτοῦ τὴν

ἐχεύκωσιν, σύνοφρυν, εὐόφθαλμον, ἐπίῤῥινον, o03ó-
βριξιν, ἐπίχυφον, εὔχρονον, γενειάδα μέλανα ἔχοντα,
σιτόχρουν τῷ εἴδει χατὰ τὴν μητρῴαν ἐμφάνειαν᾽
μαχροδάχτυλον, εὐήφωνον , ᾿“βδδύλογον, πραότατον,
βδῶχον, μαχρόθυμον, ἀνεξίχαχον, καὶ τὰ παραπλή-
ew τῆς ἀρετῆς πλεονεχτήματα. πεῤιφέροντα, dv
εἶσπερ ἱἰδιώμασιν. ὁ θεανδριχὸς αὐνοῦ χαραχτηρίζε-
[αἱ λόγος, ἵνα μὴ τροπῆς ἀποσχίασμα, ἣ παραλλα-
TK ἀλλοίωσις ἐν "«f] θείᾳ τοῦ Λόγου ἐνανθρωπήσει
φωραθείη, χατὰ τοὺς τῶν Μανιχαίων λήρους.

V. Καὶ τὰρ ὁ θεσπέσιος ἀπόστολος xal εὐαγγελι-
«τὴς Λουχᾶς, τὸν θεῖον χαὶ σεδάσμιον χαραχτῆρα τῆς

βεναγίου Θεομήτορος Μαρίας, Exc ἐν σαρχὶ αὐτῆς D

ζώσης ἐν Ἱερουταλὴμ, καὶ τὰς διατριδὰς ποιουμένης
ly τῇ ἁγίᾳ Σιὼν, ζωγραφιχκαῖς τε μίξεσι τὴν τῆς
«ἀνάγνου στήλην ἐν πίναξι διεχάραξε, [xal] ὡς ἐν
χατόπκτρῳ τῇ μετέπειτα γενεᾷ ἐγχαταλελοιπώς. Καὶ
ταύτην αὐτῇ ὑποδείξαντος, « Ἢ χάρις μου μετ᾽ αὖ-
τῆς ἔσται. » Καὶ ἕτερον δὲ παραδοξότερον " οἱ θεό-
ται χορυφαῖοι ἀπόστολοι Πέτρος xal Ἰωάννης ἐν
λυδδῇ τῇ χαλουμένῃ Διοσπόλει πρὸ μιλίων δεχαοχτὼ
tk Ἱερουπαλὴμ, τὰς διατριδὰς ποιούμενοι, εὐχτή-

." laa. zr, 15.

curavit, quali forma veteres historici descripsere ;
prestanti statura , confertis superciliis, venustis
oculis, justo naso, crispa cssarie, subcurvum,
eleganti colore, nigra barba, triticei coloris vultu
pro materna similitudine, longis digitis, voce &o-
nora, suavi eloquio, blandissimum, quietum, lon-
ganimem, patientem, hisque affincs virtutis dotes
circàmferentem, quibus in proprietatibus Dei vi-
rilis ejus ratio repraesentatur ;; ne qua mutationis
obumbratio, aut diversitatis variatio in divina
Verbi bumanationo deprehenderetur, veluti Mani-
chæi delirarunt.

Δ. Enimvero divinus Lucas apostolus οἱ evan-
gelista divinam ae venerabilem castissime Deima-
tris Marie Hierosolymis odhuc in carne viventis,
etin sancita Sion morantis imaginem, temperatis
coloribus in tabella expressit, posterisque velut
in speculo contuendam reliquit. Quam cum ei
ostendisset, ait illa : « Mea gratia bancce comita-
bitur.» Sed aliud quiddam est inauditum alque stu-
pendum magis. Cum enim apostolorum principes
Peirus et Joannes, qui Deum viderant, Lvddo,
quam Diospolim vocant llierosolymisque ectodecim
milliaribus distat, morarentur, oratoria domo sub

NOTAE.
(5j 1mo, sub. Nerone : Apocalypsim vero scripsit sub Domitiano.

353

KPISTOLA AD THEOPHILUM IMPERATOREM.

34

ewbcot ὑποδυόμενος. Καὶ ἄλλος γὰρ ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ A nigerrimis atrisque subeuntibus tenebris. Quinimo

τῇ πόλει ὕπαρχος τῇ τάξει, τὴν ἐν τῷ προαυλίῳ τῆς
Μεγάλης ἐχχλησίας ἁγίαν τῆς Θεομήτορος εἰχόνα
περιερχόμενος πολλάχις φεναχίζων xat διαμωχίζων,
ἐν μιᾷ ὀφθεῖσα αὐτῷ ἔτι γρηγοροῦντι, ἔχουσα μετ'
αὐτῆς δύο εὐνούχους, xal τούτον τὰς χεῖρας xa τοὺς
φίέξας διατείναντες, xal τῷ ἁγίῳ αὐτῆς δαχτύλῳ δια-
χοραξάσης τὰ μέλη, αἱ ἀρμογαὶ τῶν χειρῶν ἐξ ἀγ-
πόνων καὶ τῶν ποδῶν ἐξ ἀστραγγάλων θραυσθέντες,
ὡς φύλλα ἀπὸ cuxfc διαῤῥαγέντες ἐχπεπτώχασι.
Καὶ ἄλλον δέ τινα ἐν αὐτῇ τῇ πόλει τοιαῦτα τετολ-
κηκότα xol ὑπὸ στρατιωτῶν διωχόμενον, πρόσφυγόν
wt γεγονότα τῇ τῆς Θεομήτορος σεπτῇ εἰκόνι, xol
φοῦτον ἐν ὀφθαλμοῖς πάντων ἀποστραφεῖσα, προῦ-
χεῖρον εἰς σφαγὴν ὡς ἑἐπίόδονλον παραδέδωχε. Καὶ

alius etiam przfecti dignitate Alexandria fulgens,
cum sanctam Deiparse imaginem in Majoris ecele-
sim vestibulo positam circumeundo, sspe gestu
verbisque illuderet, quadam nocte adhuc pervigili
apparere visa est duos secum eunuchos comites
habens. Tum illius distentis maeibus ac pedibus,
eaque sancto suo digito membra exarante, statim
manuum pedumque ex lacertis calcaneisque con-
fractis compages, haud secus ac folia e ficu avulsa
deciderunt. Ad bsc, alium quemdam dicunt, qui
ipse his similia eadem in urbe pari procacia sibi
indulgere , quique dum 'spparitoribus inse-
quentibus asylum quisriians, δὰ venerandam Dei
Matris imaginem profugisset, ipsa sub omnium

πολλοὺς γὰρ πολλάχις τολμηρῶς προσκρούσαντας, B oculis hominem aversante, presentanese neci velut

οὐχ ἢ τυχοῦσσ δίκη ἐχόλασεν.

C. Ἐχλείψει με ὁ χρόνος διηγὐύμενον τὰ διηγή-
pase, ἅπερ ἐξ ἀρχαίων, καὶ ἄνωθεν ἁγίων mpogn-
tiv χαὶ ἀποστόλων, καὶ Πατέρων καὶ διδασχάλων
νενομοθέτηται" οὐδὲν γὰρ λέληθε τοὺς πνευματοφό-
ρους καὶ θεόπτας ἀποστόλους * ἀλλ᾽ ἅπερ τὸ Πνεῦμα
τὸ ἅγιον ἐλάλησεν ἐν νόμῳ καὶ προφήταις χαὶ εὐαγ-
qoi, ταῦτα xa ἐδίδαξαν, ταῦτα καὶ παρέδωχαν'
«zt xal ἐχόσμησαν τὴν ἁγίαν ᾿Εχχλησίαν ἀπὸ
«εράτων τῆς οἰχουμένης, ἀπὸ τῆς ἐνδόξου Χριατοῦ
«ερουσίας, μέχρι τερμάτων αἰῶνος. ᾿Αλλά γε ὁ πο-
λέμιος καὶ ἀρχαῖος τοῦ γένους ἐπίδουλος διάδολος,
φόνῳ xal βασχανίᾳ τῶν χαλῶν τετηχὼς, οὐχ ἐπαύ-
esto τὴν πολυτάραχον αὑτοῦ χαταιγίδα, ὡς λαίλαπα
ἀγρίαν, τῶν αἱρέσεων ἀναχινῶν. Καὶ Κωνστάντιος
ἐν, ὁ τὰ σχῆἥπτρα διαδεξάμενος τῆς βασιλείας τοῦ
μεγάλου Κωνσταντίνον,͵ ὁ τῆς μεγάλης ῥίξης σεσα-
γψωμένος ὅρπαξ, οὐ μέτριον χλόνον xat τάραχον τῆς
κατριχῆς χρηπῖδος εἰσδαλὼν, πόλεμον τῇ Ἐχχλησίᾳ
χείρονᾳ τῆς εἰδωλιχῆς δεισιδαιμονίας, τῇ τῶν ᾿Αρὲεια-
vixi φρενῶν φεναχιζόμενος ἀπάτῃ, τοὺς προδόλους
καὶ σεύλους τῶν Ἐχχλησιῶν χατασείσας κατέῤῥαξε.
λιθέριον μὲν Πάπαν Ῥώμης, ᾿Αθανάσιον τὸν μέγι-
σον ᾿Αλεξανδρείας, Παῦλον ἄλλον Κωνσταντινουπό-
jc τὸν ὁμολογητὴν, Εὐστάθιον τὸν περιώνυμον
Ἀντιοχείας, χαὶ τοὺς σὺν αὐτοῖς λογάδας χαὶ ἁγίους

inimicum οἱ insidiatorem traditum esse. Enim-
vero multos sape prepeti asdacia offendentes,
severior nec solita ultio incessit.

7. Deficiel me tempus εἰ ea velim enarrare,
quecunque veleribus et qui superioribus saculis
floruerunt, a sanctis apostolis, Patribus, et magi-
stris sancita sunt. Nihil divino efflatos Spiritu
quique ipsi Deutn viderunt, apostolos latuit : sed
ea qua Spiritus sanctus in lege et prophetis, et
Evangelis locutus est, bsec docuerunt, hac et
tradiderunt, bisque ἃ finibus orbis terrarum a
Cbristo glorioso adventu adusque sseculi fines san-
ctam Ecclesiam exornarunt. Verum enimvero bo-
stis ille vetustusque generis nostri insidiator, bo-
norum livore atque invidentia tabescens, turbu-
lentam afflatu suo haresium procellam, szvientes
veluti fluctus, commovendi nullum finem facit.
Et quidem Constantius, magni Constantini imperii
scepirorumque successor et heres, eximiz radicis
putris ramus, Arianorum errore seductus, non
levi succussione et molu tentans quod jactum a
patre fundamentum erat, bello quod idolorum
superstitione pejus esset Ecclesizm illato, Eccle-
siarum propugnacula columnasque concutiens
939 elisit. Liberio namque Romanz urbis paps,
Athanasio Alezandris viro maximo, Paulo altero
Constantinopolis antistite confessore, Eustatbio
clarissimi nominis Antiocheno, aliisque spectatis.

Ἰατέρας ἐξοστρᾳχίστους κατεδίχασεν’ ἀνθρώποις D simis sanctisque Patribus exsilio relegatis et fuga-

ἐδεθέσι καὶ ἐναγέσι τὰ τῶν ἁγίων ἅγια ἐνεχειρίσα-
4. Αὖθις ὁπαδοὶ xal συνεργοὶ Ἰονλιανὸς ὁ πρωτό-
troc υἱὸς τοῦ Σατανᾶ, ὁ ἀποστάτης xat καραθδάτης,
ὡσαύτως xai ὁ Οὐάλης, εἰ xat οὖχ ἀποστάτης, ἀλλά
τε Χριστοδιώχτης xal Χριστόμαχος * ἀλλ᾽ αὐτίχα
γοῦν ἀνατέταλχεν ὁ τῆς δυτιχῆς λαμπαδηφορίας
«νευματιχὸς ἀστὴρ Ó μέγας Θεοδόσιος, χατὰ τοῦ
«νευματομάχου Μαχεδονίου ἐχ τοῦ πατριαρχιχοῦ
θρόνου ἐξοστρακισθέντος, συνόδοις xal σννδρομαῖς
τῶν ἁγίων Πατέρων, τὸ μέγιστον τῆς εὐσεδείας Χρι-
φτοῦ ἅγιον σύμδολον τῇ Ἐχχλησίᾳ ἀπαρεγχείρητον
ἐμκήξας ἑδραᾳίωσε,,

W. Τούτου τῆς βασιλείας διάδοχοι, ᾿Αρκάδιος xai

tis, sancta sanctorum impiis ac sceleratis homini-
bus concredidit. Tum sequaces sociique et adju-
tores, Julianus primogenitus Satans Christiani
nominis desertor et pravaricator, consimilique
modo Valens, qui etsi ἃ Christo non defecit, ejus
tamen persecutor et impugnator fuit. Verum sta-
tim ἃ radiantis Occidentis partibus spirituale sidus
exortum, magnus Theodosius adversus Spiritus
sancti adversarium Macedonium, qui patriarcbali
solio ejectus erat, sanctorum Patrum concurren-
tibus conciliis, maximum Christians pietatis de-
cus, symbolum sanctum, quod inviplabile maneret
Ecclesi» figens conürmavit.

8. Hujus successores fuerunt Arcadius et Ho-

| | S. JOANNIS DAMASCENI $1
negius, — rursus, Arcadii proles Theodo- A Ὀνώριος, χαὶ τούτων αὖϑις Θεοδόσιος ὁ τοῦ

sius : tum detiuo gangrzna depascens, Nestorio
hominis eullore, Eutyche et Dioscoro, veritatem
in injustitia delinentibus '^. Verum « mentita est
iniquitas sibi '*. » Prastantissimus enim regis
pietatis jurisque eustos Marcianus, coacto sanclo-
rum Patrum celtu, impios in Lerram ailisit. Exinde
ab aliis quibusdam iterum aspersa salsugo est
illius hzresis qux Deo passionem ascribit, Severo,
Jacobo, Petro Fullone, nonnullisque aliis impieta-
tis el nequilie purgamentis; quibuscum Zenonis
manus summa tyrannide militavit : quos religio-
sissimorum imperatorum Justiniani Magni sanclo-
rumque Patrum Dei nutu collecta synodus, veluti
canes [amelicos ab Ecclesi cctu abegit. Postea

2

δίου βλαστός" εἴτα πάλιν ἡ γάγγραινα vo e f
σα, Νεστορίου τοῦ ἀνθρωπολάτρον, Εὐτυχοῖ : n
Διοσχόρον, τῶν τὴν ἀλήθειαν Ev ἀδιχίᾳ x τεχόν ων.
à) ὅμως ἐψεύσατο ἡ ἀδιχία ἑαυτῇ. Ὁ γὰρ μι

«ἧς βασιλιχῇς εὐσεδείας — ———
τῶν ἁγίων Πατέρων συνδρομῇ τοὺς δυσσεθεῖς εἰς αν
χκατέῤῥαξεν, Εἶτα πάλιν ἄλλοι τινὲς τὴν ἁλμυρὰν τῇ
θεοπασχίας χατεῤῥάτισαν αἵρεσιν, Σέδηρος, Ἰάχω-
ῦος, Πέτρος ὁ Κναφεὺς, xal ir τινὲς τῆς —*
rlac ἀποπτυελίσματα, μεθ᾽ ὧν ἡ βασιλικὴ Z h
τυραννιχωτάτη χεὶρ χατεστράτευσεν. Οὔσπερ ἡ τῷ ὧν.
εὐσεθῶν βασιλέων, Ἰουστινιανοῦ τοῦ μεγάλου, καὶ τῶν
ἁγίων Πατέρων θεόδρομος σύνοδος, ὥσπερ λιμώτ-
τονγτὰς χύνας τῆς ἐχχλησιαστιχῆς ὁμηγύρεως b

rursum, ecclesiasticse firmitatis turritorum propu- B ἤλασεν. Εἶτα πάλιν οἱ πρόδολοι κατὰ τῶν ἔχκχλησ

gnaculorum impugnatores, Honorius Romanus ,
Sergius EN urbis antistes, Pyrrhus item et
Paulus, Cyrus Alexandrinus, Macarius Antioche-
nus, Theodorus Pharanita, versutissimi malorum-
que auctoris arle, »d heretieme pravitatis terram
illisi, a religioso magnoque Justino '^ sanctorum
Parum. aspirante Deó collecte synodi caleulis
damnationis anathema retulerunt.
9. Deinde aliis lisque pluribus hzresibus pale:e
instar ac glumsm, ex aestiva area exsufllatis, ac
veluti sevientis maris fluctibus dissolutis; quid
venirem trahens Loriuósus serpens, bumani gene-
ris accusator diabolus ille zizaniorum lator? Aliam
quamdam suscitat impietalis et haresis turbinem..

». Deique Verbi immutabilem intemeratamque -

incarnationem, abhinc annis 450 ,. malo hoc re-
medium omne et curationem respuente depascilur,
per ejusmodi occasionem : Theodosio Adramytini
generis imperii sceptra moderante, ac Jeza "ἢ
Arabum principatus duce, duo quidam Dei hostes
Hebrzi (ut semper ac ubique gens illa cervicem
erigens adversus Dominum et adversus Christum
ejus fremit), homines przestigiis, sortilegiis, vene-
ficiis, demonumque auguriis impensi, ut qui
astrologicam artem quamdam consectarentur, Ju-
dzis Isauris affüniiate juncti cum essent, 634
vagique hine inde pergerent, Arabum aulam pe-
tunt. Hos advenisse ei quem dixi Jeza nuntiatur.

Felicis vite annos plurimos, longumque- principa- ἢ
tum viro vaticinantur, si modo is in animum in- -

ducat, ut Christianorum ornatum evertat, Jesu Dei
liominis Salvatoris nostri. ejusque parentis. imagine.
ex ecclesiarum septis exterminata. Tum ille, ut
vite amans porcinisque moribus bomo erat, im--

postorum consilio morem gerens, Orientis Recle-

sias omnes perturbavit. Spes tamen miserum fe-

n Rom. I, 8. d Psal. XXVI, 12.

fuerit,

16 [m 0, Constantino.
YARLE LECTIONES,
^ Ἰουστίνου. Satius. scripsissent, Ἰουστινιανοῦ, cut synodus quini-sexta sub Justiniano M

στιχῶν πυργοδάρεων, ᾿θνώριος Ῥώμης, zr |
τῆς βασιλίδος, Πύῤῥος, Παῦλος, Κῦρος Ὁ "Alctav-
δρείας, Μακάριος ᾿Αντιοχείας, Θεόδωρος ὁ τῆς Φ
piv, ὑπὸ τοῦ πολυμηχάνου xai ἀρχηγέτου τῶν κα:
κῶν εἰς γῆν τῆς αἱρέσεως χανεῤῥάχθησαν, ὑπὸ
εὐσεδοῦς μεγάλου Ἰουστίνου ^ τῇ τῶν ἁγίων HT
pav θεοσυλλέχτῳ συνόδῳ τῆς χαταχρίσεως ὁ
χληρωσάμενοι.

θ᾽, Εἶτα τούτων καὶ πλειόνων αἱρέσειν, ὡς d (a
ἀπὸ ἅλωνος θερινῆς ἀγαῤῥιφθέντων, xal ὡς; χύμ
ἄγρια θαλάσσης διαλυθέντων, τί νῦν ὁ ἕρπων σ!
Bote, ὁ ἀντίδιχος τοῦ γένους ἡμῶν διάδολος, rs
ρεὺς τῶν ζιζανίων, ὁ ἄλλον τινὰ βουρχανὸν τῆς ἂς
δείας xal τῆς αἱρέσεως... καὶ τῆς τοῦ Θεοῦ A6 "
ἀτρέπτου καὶ ἀναλλοιώτου σαρχώσεως ἤδη p
χρένους τὴν ἀνίατον ταύτην xal ——
διανέμων τοιᾷδε προφάσει" Θεοδοσίου τοῦ
"Abpapuz(ou, καὶ τὰ βασιλικὰ σκῆπτρα ἔγχε
σμένου " Ἱεζά τε τῆς τῶν 'ApáGwy ἥγεμι
ἐξουσίας, δύο τινὲς θεομάχοι Ἑδραΐων —
καὶ πάντοτε τραχηλιοῦντες χατὰ τοῦ Κυρίου, κα
κατὰ τοῦ Χριστοῦ αὑτοῦ φρναττόμενοι, τερ " *
xal συμδολομαχίαις, xai φαρμαχείαις καὶ "i"
δεσιν οἰωνίσμασι σχολάζοντες, ὡς δῆθεν ἀστρο "
xf» τινα μεταδιώχοντες ἐπιστήμην, ἐξ "ie :
τῶν Ἰσαυριχῶν Ἰουδαίων ὑπάρχοντες, πλανά — *
χαταλαμδάνουσι τὴν τῶν ᾿Αράδων βασιλιχὴν αὖ
χαὶ μὴν χαταμηνύονται τῷ προῤῥηθέντι ΠΡῸΣ μὲ
τούτῳ χρησμῳδίαις πολυευζωῖας καὶ πολυχρι

M p^

διαμονῆς μυοῦνται, εἰ ἄρα ye τὴν τῶν Χριστ

χκαταῤῥάξαι διαχόσμησιν δυνηθείη, τὸν τοῦ Eur p

ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ θεανδρικὸν χαραχτῆρα, xa! τῇ τῇ
αὐτὸν τεχούσης Θεομήτορος, Ex τῶν ἔχχλησια,

-

περιθόλων ἀπαλεῖψαι. Καὶ δὴ ὁ φιλόζωος ἐχεῖνος x
χοιρόδιος ἄνθρωπος, ὑπεῖξε τῇ συμδουλῇ τῶν & : ^
τεώνων, xal πάσας τὰς Ἑώας Ἐχχλησίας ἐσάλευ-

'' lesid.

uam Orientales vix quandoque discreverunt a sexta synodo generali, qu:? sub Constantino Po-

gonato Justiniano parente habita est. Sie Meletius in opusculo De asymis, quod sancto Joanni D sa
sceno auributum fuit, ubi canonem citat Trullanz seu quini-sexte synodi. hanc sub Agalhone papa cel

bratam dicere non dubitat,

359

S. JOANNIS DAMASCENI

Judsli, venefici quidam et incantstores GBS Α puv Χριστὸν, » ἀλλ’ ἰδοὺ MayouBatol τινες φαρμα-

Gazareni celeri yressu jn aulam irrumpunt, pre-
ferentes de auguriorum vaticiniorumque suorum
eventu et fine lætiliam. Tum novo imperatore
dante dexteram, debitum nulla relaxatione solven-
dum significant, llle propensissime prsestiturum
se polliceri, edicant modo cujus tandem debüi
exsistat reus. Ad quem illi: Hsec debiti ratio,
idque flagitamus, optime imperator, wt Christi
Nazareni et Marie parentis ejus imaginem ex
omni ecclesiarum pictura aboleas : quod si rem
prastiteris, in annos centum imperium in progenie
tua perennet : sin distuleris, omnino futurum cst,
ut brevi velut Artemius, Apsimarus, et Anastasius
occidaris. Hic igitur stolidus atque in fide insta-
bilis, velut $s0gue ambas premepte nares sgre
spiritum ducens, quod illi jusserant, se ocius fa-
cturum promittit,

19. Sie porro manifestum se monstrans hzre-
ticum, vulpeculz pelle assumpta, versute primum
agens, pietatem colere decernebat. Post decem vero
exactos annos hzeresim Ecclesie aspirat : subje-
ctique sibi populi concione eoaeta, in medio om-
nium leopis instar rugiens, immanis szvaque be-
stia ac vere leo, hunc in modum locutus est :
Quandoquidem imaginum expressio idololatricze
artis opus exsistit, nullo eas prosequendas cultu
sancio, Vere sepulcrum patens '* viri hujus guttur
fuit, et cor ejus sepulcrum. dealbatum **. Neque
vero longo post interjecto tempore, ipse Leo, quod

lomo esset, fatis concedit, εἰ sicut unus de prin--

cipibus cecidit *',. Ei itaque abrupta víta, cum
inferni pabulum ]am factus esset, impura illius
soboles (Constantinum dico) ejus loco surrexit. Hic
ergo persimz illius radicis stolo, omnis generis
exitiosa venena animi sui thesauro accumulans,
quidquid sanctarum imaginum oculis expositum
erat, id vastat, evertit, desiruit, succenditque.
Quod ut cognovit pletatis preco Germanus, sic ei
denuntiat : O imperator, ex quo Christus Domi-
nus nosterque Salvator ac Deus ex intemeratis
Dei Genitricis sanguinibus carnem sumpsit, nobis-
que perfecte similis ac circumscriptus visus fuit,
idolorum cultus omnis e medio sublatus est. Atqui

χοὶ xai ἐπαοιδοὶ Γαζαρηνοὶ δρομαῖοι εἰσελαύνονται
εἰς τὰ βασίλεια, πέρας τῶν οἰωνισμάτων καὶ μον»
τευμάτων αὐτῶν χαρὰν εἰσδεχόμενοι. Ἐἶτα ὑπὸ τοῦ
γέου ἄναχτος δεξιολαδηθέντες τὴν ὀφειλὴν ἀποτινο"
νὔύουσιν ἀσυγχώρητα. 'Tou δὲ ἑτοιμότατα ἐπαγγελλη»
μένου διδόναι" TL ἄρα, ἔφη, ἔστι ταῦτα ; Οἱ δέ φασι"
Τοῦτο αἰτούμεθα καρὰ σοῦ, κράτιστε βασιλεῦ, ἵνα
«ὸν χαραχτῆρα τοῦ Ναζωραίου Χριστοῦ, καὶ τῆς
μητρὸς αὐτοῦ Μαρίας, ix πάσης ἐχχλησιαστιχῆς ἴστο-
ρίας ἀπαλείψῃς '" ὅπως τοῦτο ποιῶν, μέλλεις ἄρχειν
καὶ βασιλεύειν ἄχρι χρόνων ἑκατὸν ἐν τῇ γενεᾷ σου"
εἰ δὲ τοῦτο ὑπερθήσῃ, μέλλεις τάχιον, ὡς ὁ ᾿Αρτέμιος,
ὁ ᾿Αψίμαρος, ὁ ᾿Αναστάσιος b, ἀναιρεθῆναι, Ὁ δὲ εὖ-
ἦθης καὶ ἀστήριχτος τῇ πίστει, ὥσπερ ὑπὸ ὄφεως

B ταῖς δυσὶ μυχτῆρσι πιεζόμενος, μηδὲ ἀναπνεῖν ἔτι

ἰσχύων, ἀτοιμότατα τὸ προσταχθὲν ἐπιτελεῖν ἐπα γ»
γέλλεται. ;

t. Τούτου δὲ καταδήλον αἱρετικοῦ δειχθέντος,
ἀλώπεχος δὲ χρῶμα ἀναλαδὼν χαὶ δπούλως πως τὰ
πρῶτα, διεξελθὼν, eücsÓelv διετάττετο. Meca δὲ δε-
χατὸν χρόνον, αἵρεσιν ἐμπυεῖ τῇ Ἐχχλησίᾳ " καὶ τὸν
ὑπ᾽ αὐτὸν λαὸν ἐκχλησιάσας, μέσον πάντων )sov-
τοειδῶς βρύξας ὁ ἀνήμερος θὴρ xal λεοντώνυμος,
εἶπεν " Εἰδωλιχῇς τεχνουργχίας ὑπαρχούσης τῆς τῶν
εἰκόνων ἀνατυπώσεως, οὗ δεῖ ταύταις προσχυνεῖν.
Ὄντως τάφος ἀγεωγμόνος ἣ λάρνξ αὐτοῦ, καὶ
τοῖχος κεκογιασμένος tj τούτον καρδία. Οὐ πολὺ
δὲ τὸ διὰ μέσον, καὶ ὁ Δέων ὡς ἄνθρωπος θνῆσχει,
xai ὡς εἷς τῶν ἀρχόντων πέπτωχε. Τούτον δὲ τοῦ
ζῇν ἀποῤῥήξαντος, καὶ τοῦ αἰωνίου πνρὸς γεγονότος
παρανάλωμα, ἀνέστησεν ἀντ᾽ αὑτοῦ τὸ ἐχείνου μιᾶ-
ρὸν γέννημα, Κωνσταντῖνόν φημι. Οὗτος οὖν τὸ τῆς
πονηρᾶς ἐχείνης ῥίζης δένδρον, δηλητήρια παντοῖα
ὀλέθρια τῇ ἑαυτοῦ ψυχῇ θησαυρίσας, πορθεξ, συστρό-
φει, καταστρέφει, πυρπολεῖ ἅπασαν ἁγίων εἰχόνων
θέαν. Γνοὺς δὲ τοῦτο ὁ τἧς εὐσεδείας κήρυξ Γερμα-
νὸς, δηλοῖ, πρὸς αὐτόν" Βασιλεῦ, τοῦ Δεσκότου Χρι-
στοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ σαρκωθέντος kx τῶν
ἀχράντων αἱμάτων τῆς ἁγίας Θεοτόχου, καὶ τελείον
αὐτοῦ xa0' ἡμᾶς ὀφθέντος xal περιγραπτοῦ, πᾶσα
ἡ εἰδωλικὴ λατρεία ἐκποδῶν γέγονεν" ἀπὸ δὲ «Tic εἰς
ἡμᾶ; αὑτοῦ συναναστροφῆς, xal τῆς τῶν ἀποστόλων
χοσμοσώστου διδασχαλίας ἕως τῆς νυνὶ, ἔτη φὰς",

sepüngenti triginta sex anni jani effluxere, ex quo D xat οἱ ἀναμέσον τούτοις τοῖς χρόνοις περιελθόντες

una nobiscum ipse versatus est, et apostoli salubri
doctrina mundum imbuerunt, nec interim sanctis
Patribus qui interjectis illis temporibus vixerant
in mentem venit, ut. ejusmodi aliquid de sacris
imaginibus cogitarent. Quinimo ipse sex synodi
eas amplexa sunt, colendasque ipsas, non ever-
tendas, conslituerunt. Cseterum te non lateat,
imperator, si sententiam niordicus teneas, pro ve»

ἅγιοι Πατέρες περὶ τῶν ἁγίων εἰχόνων τοιοῦτόν τι
οὐχ ἐνενόησαν" ἀλλὰ xa αἱ ἅγιαι καὶ οἴκου μενικαὶ
σύνοδοι ταύτας αἱροῦσαι, προσχυνεῖσθαι διετάξαντο,
καὶ οὐ χαταστρέφεσθαι. Σὺ δὲ, βασιλεῦ, γίνωσχε,
ὅτι εἰ τούτου χρατήσειας, ὑπὲρ τῶν σεπτῶν εἰχόνων
ἑτοίμως ἀποθανοῦμαι. Ἡ γὰρ τοῦ Χριστοῦ εἰχὼν τὸ
αὑτοῦ φέρει ὄνομα, χαθὸ ἐν σαρχὶ ὥφθη, καὶ τοῖς
ἀνθρώποις συνανεστράφῃη.

nerandis imaginibus me propenso auimo mortem oppeliturum. lmago quippe Christi illius fezt no-
men, quatenus in carne visus est, et cum hominibus conversatus **.
?* Psal. v, 11. ** Matth, xxii, 18. ?* Paal. xtrn, 7. ** Baruch. τι, 58.
VARLE LECTIONES.
b» Emenda 6 ᾿Αψίμαρος, ὁ ᾿Αρτέμιος, ὁ καὶ ᾿Αναστάσιος. Apsimarus (Tiberius nempe), Artemius, qui.

61 Anastasius.

361

t. Ταῦτα ἀχούσας ὁ βασιλεὺ;, xai 8ooga; ὦ; α

λέων, ξιφήρεις σατράπας ἀποστείλας ἐν τῷ πατριαρ-
χιχῷ οἴχῳ, πυγμαῖς xal ὀνειδιςμοῖς χατενέγχαι τὸν
ἅγιον τῶν ἐχεῖσι προσέταξεν. Οὔτινος χατελθόντος,
καὶ τοῦ μονήρους βίου συμιλετόχου γεγονότος, τὸν
ἀσιδῇ ᾿Αναστάσιον τῆς ἀρχιερωσύνης προδάλλεται
στρατιωτιχῶς, xal οὐ ψήφῳ Θεοῦ εὑὐσεδείας * ὅστις
τὰ τῆς ἐχχλησίας πάντα toL; βασιλείοις παραδέδωχε.
Πάντα χαραχτῆρα τῆς θείας αὑτοῦ σαρχώσεως πέρι-
ελόμενος, ὡσαύτως xal τῆς παναγίας Θεομήτοροῖς
«ὴν μητριζὴν αὐτῆς πρεσδείαν xal παῤῥησίαν πρὸς
«ὃν ἐξ αὐτῆς σαρχωθέντα Θεὸν Λόγον ἀπαναινόμενος,
ὁ τοῦ ὑπερηφάνου διαδόλου ὑπερασπιστὴς, xal τὰς
tv ἀγίων πρεσδείας ἀποσειόμενος" τάς τε τῶν
ἁγίων Πατέρων θεοπνεύστους βίόλους πυρχαὶᾷ βα»

EPISTOLA AD THEOPHILUM IMPERATOREM.

362

15. Mis imperator auditis, leonis in morem ru-
gicns, armalosque tribunos iu patriarchales ædes
mittens, puguis et conviciis sanctum inde detur-
bari jubet. Qui eum digressus essct, et. mouaebi
vitam inivisset, impium ille Anastasium milijari
more antistitem creat, uon diviu:e religionis cal-
culis. Qui omnia quæ ecclesiz erant, aulæ ac fisco
tradidit. G3G Omnem figuram diving Christi in.
carnationis sustulit. ltidemque superbus diabolt

. satelles , sanctissimae Dei Genitricis materno jure

iutercessionem facilemque accessum ad Deum
Verbum qui ex ipsa carnem assumpsit, negavit,
submovitque adco sanctorum intercessiones. Quin»
jmo sanctorum Patrum libros divini Spiritus af-
flatu conscriptos igni tradidit. Quo furebat odio

λών τό τε φιλόϑεον καὶ τῶν μοναζόντων τάγμα μυ- DS erga religiosum ac Deo Christoque devotum mona-

σαττόμενος ὁ μισόχριστος, τόν τε ἱερῶν παρθένων
κατάλογον γαμιχοῖς συναλλάγμασι περιζευγνύων,
«ἧς εὐλαδείας τὰ ἐνδύματα πυρὶ χατακαίων, τὴν
τῶν ἱερῶν μοναστῶν σεδασμίαν γενειάδα, xal ποὸ-
hi; αἰδεσίμους, καὶ τὰς θείας χόρας βρομιαίῳ xa-
ταχαίων πυρί" σχοτίας σχῆμα τοῦτο χαλέσας, ὁ τῇ
φυχῇ ἑἐσχοτισμένος, τοὺς ὑπ᾽ αὐτὸ τὸ σχῆμα xate-
λεγομένους, ἀμνημονεύτους ἐχάλεσε χαὶ εἰδοιλολά-
τρας, διὰ τὴν πρὸς τὰς σεπτὰς εἰχόνας προσχύνη-
σιν" ἅπαντα δὲ τὸν ὑπ᾽ αὐτὸν λαὸν ἐχχλησιάσας,
ὁμόϑαι πάντας πεποίηχε προτιθεμένων τοῦ τε ζωο-
ποιοῦ σώματος xal αἵματος τοῦ Χριστοῦ, τῶν τε
ἀχράντων ξύλων ἐν οἷς Χριστὸς ὑπὲρ ἡμῶν χεῖρας
ἐξέτεινεν, xal τῶν ἁγίων Εὐαγγελίων, δι᾽ ὧν Χρι-
ex; Ξαραχελεύεται ἡμᾶς μὴ ὁμόσαι ὅλως, μὴ προσ-
χυνῆσαι εἰχόνας ἁγίας, ἀλλὰ ταύτην εἴδωλον καλεῖν,
μὴτε ἐξ ἀδδᾶ χοινωνῆσαι, f] τὸ, χαῖρε, τὸ σύνολον
δοῦναι αὐτοῦ ὦ τῆς ἐρεσχελίας 1 ὁμοιότροπον xal
ipt. yov εὑρὼν ὄργανον, οὗ μὴν ἀλλὰ xal ὁμώνυμον,
καὶ ὀμόφρονά τινὰ τοῦ ἱερατιχοῦ χαταλόγου͵ τοῦτον
ἐκὶ τὴν Ἐχχλησίαν ἑπάρας, οὐχὶ Θεοῦ χαὶ ἱερέων
ψέφῳ, ἀλλὰ τῇ αὐτοῦ πανουργίᾳ, τῶν ἀμφοτέρων ἐν
τῷ ἅμδωνι ἀνελθόντων, ὑπὸ τῶν τοῦ βασιλέως χει-
ρῶν Κωνσταντίνου Κωνσταντῖνος τὴν ἱερὰν ὁ ἀνίε-
pee ἐνδιδύσχεται διπλοῖδα xaX τὸ ὡμοφόριον. Ὃ τῆς
ἐναξίας 1 ὃ ἀσπιδιφόρος, ἱεροθέτης " xal ὁ πολέμοις
ταὶ φόνοις ἐσχολαχὼς, ἱερουργός * χαὶ ὁ τρισὶ γυ-
ναιτὶ παρανόμω; συζευχθεὶ;, τῶν ἱΞρῶν χειροτονῇ-
τὴς καθίστατο.

W. Ἔχ τούτου οὖν συμπλεχθείσης τῆς μιαρᾶς
συνωρίδος, ix; παρανόμου σειοᾶξ, προγράμματα
κατὰ πᾶσαν ἐπαρχίαν ἐπέμπετο mAb; τοὺς χατὰ
χώραν ἀρχισατράπας σὺν ἐπισχόποις, τὴν Bao:-
λεύουσαν πόλιν καταλαδεῖν, πρὸς τὸ σύνοδον γενέ-
4ιαι (7) κατὰ τῶν σεπτῶν εἰχόνιυν " τοῦ δὲ τυράννου
τὸν σεδάσμιον τῆς παναχράντο) Θεοτόχρυ τὸν iv
Βλαχέρναις χαραχτῆρα χατορύξαντος, σύνοδον ἀθε-
τούντων ψευδοϊερέων ἐν αὐτῷ τῷ πανσέπτῳ ναῷ ὁ

chorum ordinem infensus Cbristi hostis, virgines
sacras incestis nuptiis copulavit, sanctissimi insti-
tuti vestes incendit, sacrorum monacborum venera
bilem barbam rcverendosque canos, ac divinas pu-
pillas crepitante igne adussit ; professionis hujus
babitum tenebrarum babitum vocitans, totus ipse
animo tenebrosus, ac merentes in 60 religiosos vi-
ros ecclesiastice communionis exsortes. idolorum-
que cultores nuncupabat, ejus adoratioiis nomine
qua veneraudss imagines prosequebantur. Quocirca
vocata populi universi publica concione, propositis,
(um vivilico Christi corpore et sanguine, tum iu-
temeratis lignis in quibus nostrae salutis causa
Christus extendit manus, sauctisque. Evangeliis,
quibus Christus omnino jurare prohibuit, juramento
omnes obstrinxit, nolla se sanctarum imaginum
adoraturos, sed idoluin appellaturos : uulia item ulii
moRacho communione jungendos, aut illi prorsus
Ate dicturos. Tum nactus sacerdotalis ordinis homi-
nem, iisdem secum anoribus ideinque strepens or-
ganui, quin et sibi quoque cognominem, quique
eadem ac ipse sentiret, eum in ecclesia, non Dei
sacerdotumque suffragio, sed suapte ipse vafrilie
in- antistitem provehit, eonscensoque ambobus
ambone, Constantini imperatoris manibus, sacram
profanus Constantinus tunicam, summique insigne
sacerdotii, pallium induit. O rem indignam ! qui
scutum ferret,ipse sacrorum erat institutor;qui bel-

p !/s et cxdibus dederat. operam, ipse sacris opera-

batur : qui tres uxores illegitime duxerat, is sacer-
dotes ordinabat.

14. Hinc igitur. scelerat;e instar catenze impura
complicata higa, edicta. in. omnem provinciam
missa ad summos singularum przfectos, ut. cum
episcopis ad synodum adversus veuerabiles imagi-
nes celebrandam in urbem Augustam conveniant,
Veneranda itaque integerrima Dei Genitricis figu-
ra ,qur in Blachernis erat, a tyranno effossa,
scelestissimus idem una eum cognomine suo Cliri-
δι} gregis proditore presidens, falsorum przvari-

NOTE.

(1) Πρὸς τὸ σύνοδον γενέσθαι" Ad synodum.
lago Copronymi synodus Constantini inauguratione

PaTnoL. Ga. XCY.

absoluta fuit. Alios seriptoris crrores notare non

vacat.
A3

363

. S. JOANNIS DAMASCENI

364

catorumque sacerdotum exsécrandam invisamque A ἀλιτήριος προχαθεσθεὶς ἅμα τῷ ὁμωνύμῳ προδότῃ

synodum in eodem venerabilisaimo templo cele-
brant, ac reverentia dignas imagines sitoulacrorum
idola nuncupant. Tunc divinum ac rectæ doctrinae
. Ecclesie. doctorem Germanum 2anathemati devo-
ventes, ligni cultoris titulo infamabant. O hostis

cazeitatem ! o blaspliemiam ! o perversitatem ! Ac.

demum postquam plurima ore blasphemo jaclave-

runt, ad extremum, quod omnibus deterius fuit ,.

impuri illi ac profani miserabilem hanc vocem
ululando extulerunt, dixeruntque : « lfodie salus
mundo illuxit, quod tu, imperator, ab idolis nos
liberaveris. » Ὁ acerbam vocem, cujus strependo
sonitu ccelum caligine obductum, eoncussa terra,
pollutus. ether fuit! G97 quam qui clamando
pronuntiarunt, ἃ Deo extranei facti suut! Plane
vero «stultus stulta loquetur, el cor ejus vana
cogitabit **. » Ob istas enim impii tyranni ac Chri-

stianissimi principatus purpura indigni blasphemas.

voces, coelestia terram petiere fulmina : stel» non
ferentes Domini injuriam, inm terram cecidere:
elementa mota agitataque sunt, turbata telius et
cOncüss3s, continui terremolus, terroresque δὲ
signa e ccelo, ipse miserabilis exspectatse iræ metu
profugus, mutatis sedibus, Nicomediam proficisci-
tur. Ecquis enim Diocletianus aut Maximianus sive
Trsjanus, tam injuriosa crimina Christianis affin-
3it, quam indignus iate Christiani nominis? Ad-
fuit itaque judicii; dies, huncque divina tandem

τῆς τοῦ Χριστοῦ ποίμνης, τὴν μυσαρὰν xat ἐχθρώδη
ἐπιτελοῦσα σύνοδον, ἀγαλματιχὰ εἴδωλα τὰς σε πτὰς
εἰχόνας χαλέσαντες. Εἶτα Γερμανὸν τὸν θεῖον “καὶ
ὀρθοτόμον τῆς Ἐχχλησίας ἀναθέματίσαντες, ἔνλο-

. λάτρην ἀπεχάλουν. "Q τῆς τοῦ ἐχθροῦ πωῤώσεως] .

ὦ τῆς βλασφημίας ὦ τῆς παρατροπῆς ! πάμπολλα
'δὲ αὐτῶν βλασφημησάντων, τὸ τελευταῖον χαὶ πάν»
τῶν χεῖρον ἠλάλαξαν τὴν ἐλεεινὴν ἐχείνηνοί μεαρσὶ ἁνίε.
pot ἐχεῖνοι φωνὴν, xal εἶπον « Σήμερον σωτηρία σῷ
χόσμῳ, ὅτι σὺ, βασιλεῦ, ἐλυτρώσω ἡμᾶς Ex τῶν εἰ-
δώλων.» Ὧ φωνῆς ὀδυνηρᾶς | ἥτις ἐκδομδηθεῖσα ᾿
οὐρανὸν ἐζόφωσε, χαὶ γῆν συνέσειδεν, αἰθέρα ve
ἐμίανε, xai πάντας τοὺς αὐτὴν κεχραγότας, θεοῦ
ἀλλοτρίους ἐποίησεν. "Ὄντως « ὁ μωρὸς μωρὰ λλα-
λήσει, xal ἢ χαρδία αὐτοῦ μάταια νοήσει. » Διὰ
γὰρ τὰς τοταύτας βλασφημίας τοῦ ἀθέου τυράννου
καὶ ἀναξίου τῆς Χριστιανικωτάτης ἁλουργίδος, οὐ-
βάνιοι χεραυνοὶ χατέσχηψαν ἐπὶ τῆς γῆς, τὰ ἄστρα
μὴ φέροντα τὴν Δεοποτιχὴν ὕόριν εἰς γῆν χατέπι-
4ττον, στοιχεῖα ἑἐδονεῖεο, γῇ ἐχλονεῖτο ταραττομένῃ,
σεισμοὶ χατάλληλοι, φόδητρα καὶ σημεῖα ἐξ οὐρα-
νοῦ " αὐτὸς ὁ δείλαιος δεδιὼς τὴν χαραδοχουμένῃν
ὀργὴν, φυγὰς xal μεταναστὰς, ἐπὶ τὴν Νιχομηδέων
«όλιν (pyeco. Ποῖος γὰρ Διοχλητιανὸς 3j Μαξιμιανὸς,
ἣ Τραϊανὸς, τὰ τοιαῦτα ἔδρασε κατὰ Χριστιανῶν
δυσφήματα, ὡς ὁ ἀνάξιος τῆς Χριστιανιχῇῆς fpos-
᾿ηγορίας; Ἡμέρα γοῦν χρίσεως παρέστη, xal τοῦτο
ἡ θεία δίχη προέφθᾳσε, καὶ μάρτυς ἀξιόπιστος αὖ-

ultio oceupavit. Cum enim supernum spiritum tra- c τὸς περὶ ἑαυτοῦ. Ἔτι γὰρ περὶ τὰ ἔσχατα πνέων,

beret, magho ejulatu vociferans, «. Hec, inquit,
gehennæ mihi initia. et prseludia sunt. » Quid igi-
tur majoris fidei afferri queat bac ipsa illius voce,
pro eo scilicet quod. nom. cognovit tempus visita-
iionis sue? Christi siquidem Ecclesiam ea bla-
-*splema criminatione ponxerat, quae modum omnem
excederet, dum Christianos idolorum cultores ap-
pellavit. '

45. Ceterum ilius proles Leo alter imperio
succedens, summa -4ranquilitale et pace rempu-
blicam administrando ingentem illam . Ecclesi:
procellam sedavit, velut ab estu οἱ decumanis
fluctibus eam recreana. Cujus tum vita , tum se-
pulcra in pace, juxta atque uxoris ejus lreneg
nomen ferebat, consummata est. Quamobrem no-
va rursus Helena novusque Constantinus Irenes (i-
lius, tanquam rosa aut lilium e mediis spinis na-
t, Romanum imperium velut ex Grzcanicm vel
Judaicz superstitionis ritu, postliminio revocant.
Horum se socium Sylvester novus prebuit, niagnus
ile atque inclytus patriarcha Tarasius, qui νηὶ -
versali sancta synodo congregata, dementiam om-
nem hereticam dissipavit : quia Spiritus sanctus
erat in eo. lli sicut luminaria in mundo lucen-
tja **, quomodo Ecclesie traditum ob illis fuit
qui ab initio testes oculali ministrique sermonis

fuerunt **, divinis scilicet et beatis apostolis, ut et

ὁλολύζων ἡλάλαξεν ἐν μεγάλῃ βοῇ. τάδε λέγων" «Τὰ
προαύλια τῆς. γεέννης. » Τί οὖν ἀξιοπιστότερον τῆς
οἰχείας φωνῆς, ἀνθ᾽ ὧν οὐκ ἔγνω τὸν καιρὸν τῆς ἐπι-
σχοπῆς αὐτοῦ ; ὑπέρογκα γὰρ μεταιότητος ἐόλα-
σφήμησε χατὰ τῆς Ἐκχλησίας Χριστοῦ, δἰδω.1λολέ-
fpac τοὺς Χριστιανοὺς ἀποχαλῶν. .

ιε. ᾿Αλλὰ τούτου ὁ βλαστὸς ὁ δεύτερος Λέων τὴν
ἀρχὴν τῆς βασιλείας διαδεξάμενος, γαληνιχωτάτῃ

, καὶ εἰρηναίᾳ διαγωγῇ τὸν πολυτάραχον κλύδωνα tte

Ἐχχλησίας μετήνεγχεν, ὡς ἐχ ζάλης xal τρικυμίας
ταύτην ψυχαγωγήσας. Οὗτινος xaX ἡ ζωὴ xal ἡ
καφὴ ἐν Εἰρήνῃ τῇ φερωνύμῳ συζύγῳ διατετέλε-

Ὁ σται. Αὖθις πάλιν νέα Ἑλένη χαὶ νέος Κωνσταντῖνος

υἱὸς Εἰρήνης, ὡς ῥόδον xai χρίνον iv μέσῳ τῶν
ἀκανθῶν ἐχφύντες, ὡς ἐξ ᾿Ελληνισμοῦ xat Ἰουδαϊσμοῦ
xb Ῥωμαϊκὸν πολίτευμα ἀνακαλοῦνται." μεθ᾽ ὧν xal
ὁ νέος ΣΆλδεστρος, ὁ μέγας χαὶ ἀοίδιμος πατριάρ-
χης Ταράσιος; ἁγίαν οἰχουμενιχὴν σύνοδον συγχβο-
τῆσας, πᾶσαν αἱρετιχὴν φρενοδλάθδειαν διεσχέδασεν,
ὅτι Πνεῦμα Θεοῦ ἅγιον ἣν ἐπ᾿ αὐτῷ. Ὡς φωστῇρες
ἐν κόσμῳ φαίνοντες, χαθὼς παρέδωχαν τῇ ἘἜχχλησίᾳ
οἱ ἀπ᾽ ἀρχῆς αὐτόπται καὶ ὑπηρέται γενόμενοι τοῦ
λόγον θεσπέσιοι xaX μακάριοι ἀπόστολοι, καὶ οἱ Óeo-
φόροι ἅγιοι Πατέρες, xav αἱ θεόπνενατοι xai οἴκου»
μενιχαὶ ὀρθόδοξοι σύνοδοι, πάντα σωτήρια xai ζωο-

9 js; 2xXxii, G. κ᾿ Philipp. i, 15, " Luc. 1,2.

---

$5

EPISTOLA AD THEOPHILUM IMPERATOREM.

3€8

κοιὰ τοῦ Χριστοῦ σύμθδολα χατέχειν τε xal σεδάζε- A Deo. pleni Patres, ac universales synodi Spiritus

᾿οϑαι ἐθέσκισαν " χαθώς φῇσι τὸ θεῖον λόγιον « Δέϊξόν
pe& τὴν ὄψιν καὶ ἀχούτισόν με τὴν φωνήν σου, ὅτι
ἡ ὄψις σου ὡραία, xax ἡ φωνή σου ἡδεῖα.» Οὐχ ἔστι
«αρὰ Χριστιανοῖς Θεὸς πρόσφατος, οὐδὲ προσχεχύ-
γηται παρ᾽ αὑτοῖς Θεὸς ἀλλότριος " ὅτι, τίς Θεὸς
πάρεξ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ; f| τίς Θεὸς
φαλὴν abro); lloo εἶσιν οἱ Χριστιανοχατήγοροι, ol
ἱεροχατήγοροι, οἱ ἑαυτοὺς τῆς Χριστωνύμου xAi-
ote; ἀποξενώσαντες ; οἱ ἑαυτοὺς τῆς μελλούσης
ἑλκίδος τῶν Χριστιανῶν ἀπελπίσαντες, οἱ ᾿πεπλα-
νημένοι ἀπὸ μήτρας τῆς θείας χολυμδήθρας, ἀμαρ-
τωληὶ ἄνθρωποι, τὰ χείλη τὰ δόλια τὰ λαλοῦντα χατὰ
«ἧς χαθολιχῆς Ἐχχλησίας ἀνομίαν, ἐν ὑπερηφανείᾳ
χαὶ ἐξουδενώσεϊς, οἱ πᾶσαν Γραφὴν θεόπνευστον xoi

ὠφέλιμον στρεδλοῦντες κατὰ τὰς ἰδίας ἐπιθυμίας, D
versus Ecclesiam catholicam iniquitstem in su-

ol τὸν vldv τοῦ Θεοῦ χκαταπατήσανξες, xai τὸ αἷμα

τῆς διαθήχης χαινὸν ἡγησάμενοι; ἐν ᾧ ἡγιάσθησαν,
xai τὸ Πνεῦμα τῆς χάριτος ἐν ᾧ ἐχειροτονήθησαν

ἑνυδρίσαντες, οἱ φευδοχριστιανοὶ, οἱ τὴν ἁγίαν καὶ

χαθαρὰν Χριστοῦ Ἐχχλησίαν, τράπεζαν ἡλισγημένην
ἀποχαλέσαντες, οἱ μὴ εἰδότες διαφορὰν ἁγίου xai
ἱμδήλου, χαθαροῦ xal àxa8áptov; Πολλὰ ὥφειλον
γράψαι; ἀλλ᾽ οὐκ ἰσχύομεν διὰ μέλανος χαὶ χάρτου"
ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸ προχείμενον ἐπανέλθωμεν.

. runt *!

sancti afflatu locutze erant, salutaria omnia et vi-
vifica Christi monumenta retinenda: venerationi-
que babenda sanxerunt, secundum quod divinum
fert. effatum : « Ostende mihi faciem tuam ** :
audire me fac vocem tuam *'. Factes enim tua
decora, el vox tua dulcis **. » Non cst apud Chri-
stianos Deus recens, nec adorstur ápud eos Deus

alienus **. Quoniam quis Deus prxter Dominum

nostrum Jesum Christum, aut quis Deus prater
ipsum ?**? Übi sunt illi Christisnorum, ubi sacer-

dotum reprehensores ; Mli qui seipsos ἃ Christiani

nominis appellatiorie alienos fecerant, qui abs £e
futuram Christianorum spem abjecerunt, υΐ ἃ
divinse piscin:e vulva erraverunt , homines scele-
rati, labia qus loquuntur advergu& Deum et ad-

perbia et contemptione , qui Seripturáià onhem

divinitus inspiratat atque utilem contorquednt

secundum desideria $ua', qui Filium Bei éoncul-

éaverunt, οἱ sangulnem testamenti pollutum duxe-

runt, in quo sanctificati fuerunt, . ei Spiritui 628
gratie in quo oftdinati sunt, contumeliam fece
, falsi sacerdotes, falsique Christiani , qui.
sanctam mundamque Christi Ecclesiam , mensam

pollutam appellarunt , qui nesciunt, quid sanctum inter et profanum intersit? Cum ptura scribere.
egere pretium videatur, non possumus per atramentum et chariam. Yerum ad propositum revet-

amor.

ις΄. Αὖϑις ὁ φερώνυμος Noelpe ὁ ἐν βασιλεῦσι C

teo Χριστοῦ εὐσεδέστατος χαὶ ὀρθόδοξος (8) θερά-
φν ὡσαύνως χαὶ οἵ τῆς εὐσεδείας υἱοὶ χαὶ τῆς
ἱμεσιλείας διάδοχοι, βεδαίαν καὶ ἀσάλευτον τὴν κί-
στιν διατηρήσαντες τῷ Χριστῷ, xai τῷ μεγάλῳ
ἀρχιερεῖ κατριάρχῃ Νιχηφόρῳ παρέθεντο τὴν Ἐχ-
χλησίαν χαϑαρὰν xal ἀμίαντον, μὴ ἔχουσαν σπῖλον
ἢ ῥυτίδα. ᾿Αλλ᾽ αὖθις πάλιν ἡμῖν φερώνυμος τῆς
ξυασσεδείας θὴρ, ὡς λέων ἁῤπάξων καὶ ὠρυόμενο;
ἐνέσχηψεν᾽ ἡ δὲ λύμη τῆς τοιαύτης Ψυχοφθόρου
εἰρέσεως τοιᾷδε προφάσει ἐνέσχηψε. Μιχαὴλ xal
ϑιοψυλάχτου τῶν θεοφιλεστάτων xal εὐσεδεστάτων

ἐνδρῶν τὰ βασίλεια ἰθυνόντων, καὶ τῆς Ἐχχλησία: -

τοῦ Θεοῦ οὔσης iv βαθυτάτῃ γαλήνῃ, xal τῶν
ἱκραρχῷν πάγτων ἥσυχον καὶ ἡρεμαῖον βίον σὺν τοῖς

16. Rursus autem a Nicephoro, cujus nomen
victoriam prsefert , inter Cbristianos imperatorcs
religiosissimo, Deique famulo, rect fidei cultore,
perinde atque filiis pietatis hzfedibus et imperii
successoribus firmam et inconcussam Christo fides:
custodiéntibus, foagno przsuli patriarehes Nicc-
phoro monda et incoptaminata Ecclesia deposito
(tradita est, non habens maeülam neque rugam.
Sed iterum, pro eo δὲ nomen ipsum sonat, imp'c--
tatis bellua, velut leo rapiens et rugiens δὰ nos in-
vasit, Ut autem sava lues exitiosæ hzresis animis
ingrueret, causa ejuscemodi fuit. Michaele et
Theophylacto religiosissimis — piissimisque viris
imperii clavum moderantibas, cum -Ecclesia Dei
summa tranquillitate frueretur, cunctique praesu-

ipeum xai εὐλαδέσι μοναχοῖς διαγόντων ἐν πάσῃ D les quietam ac pacatam vitam una cuin sacerdoti -

εἰσεδείᾳ xal σέμνότητι, οὐκ old ὅπως εἰπεῖν, τέρας
δνοφανὲς εἰσέδυ εἰς τὴν πανευδαίμονα πόλιν." γυ-
wuxós τινος τῶν ἐγχωρίων τετοχυίας βρέφος, τὰ
μὲν ἄνω μέλη τοῦ σώματος ἕως τοῦ ὀμφαλοῦ εἶχε
πάντα παιδὺς, τὰ δὲ ὑποχάτω, θηρῶν ἀγρίων, λεόν-
ttjv xal παρξάλεων χαὶ λύχων. Καὶ τούτων μὲν ἧσαν
al μορφαὶ χινούμεναι, ὥστε γινώσχειν ἐχάστου τὸν»

σχηματισμόν-" ἀλλά γε ᾿ἑαυτῇ 4 ἐγγαστρίμυθος, ὑπὸ

J* Psalt, ἀχτιχ, δὶ Cam. 35:14. 9 Cant. pii, 13. μ Cant. 9, A4. .

9 Dal. xvi, 52. δι᾿ [lebr, x, 29.

' bus venerabilibusque monachis in omni pietate ct

morum honesiate agerent, portentàm- (qus id ra-
tione nescio) aspectu novum et stupenduta beatissi-
main urbem subiit : muliere quadam: ex : indigenis
prolem pariente, cujus membra quidem superiora
corporis ad umbilicum — usque . humana forma
essent ; inferiores vero partes feras .beatias, leones,

: pardos et lupos referrent. Horum ferms move-

* Exod. xx, 9; Pyal. 1axz, 40.

WOTE.

(8) Εὐσεδέστατος xal ὁ deoEoc * Religiosissi-
€xm vocant Nicephorum
lisarom nescii, utpole sub Saracenorum jugo : ge-
. wetes. ieepherap 3ero; uisilmnagieihns sacrip pe-

rientales rerum Byzan- .
" que scriptoribus Grsecis.

percit, Manichaicse nibilominus impietatis , imo
sceleratissimze vitz: reus agitur à Theopbane aliis-

361

S. JOANNIS DAMASCENI

bantur, ut cujusque gestus ct habitus dignoscere- A τοῦ ἐν αὐτῇ προσφωνοῦντος; πνεύματος Πύθωνος

tur, Crieterum mulier aerei in se loqueniis spiritus
virtale celerem linperatorum successionem prodi-
giose prauntiat. Interim vero rcligiosissimus erga
Christam imperator ablorainabilem banc mulier-
culam unj ex domesticis secretioribusque famulis
suis tuta custodia servandam tradit, Vir autein
quidam obscurus ex vili plebecula, Joannes no-
mine, lectoris gradu in venerabili sanctas Dei Ge-
-nitricis monasterio, quod Hodegum vocant, priva-
4us agens, bene de pythonissa fretus, ex ea discit
quz sint eventura; alium ex alio mutandum im-
-peratorem, et ejus qui imperio successurus esset,
-naugurationem ; magno eum eximioque princi-
-patu potitarum, atque annos. triginta fortunatissi-
Aum, hostiumque iropzis inclytum. victurum,
medo tantum sacris imaginibus in totum abolitis,
-earum omnem prorsus memoriam ezstingueret.
Leonem eum ait vocatum iri, ex Armeniis oriun-
Anm. Quinimo bzc symmyste, Joanni lectori, va-
Aicinatur, maximo ipsum honore ab eodem Leone
-augendum, soblimandumque, et supra principa-

&vasplou, τὴν τῶν βασιλέων ταχεῖαν ἀναδοχὴν cepa-
τεύεται" καὶ δὴ ὁ φιλόχριστος βασιλεὺς τὸ ἐδδελυ»-
Ὑμένον τοῦτο γύναιον παραδίδωσιν εἰς φρουρὰν
ἀσφαλῇ ἑνὶ τῶν οἰχείων αὐτοῦ χαὶ μυστιχῶν αὑτοῦ
θεραπόντων. Καὶ δὴ τις τῶν ἀφανῶν χαὶ εὐτελῶν
τῆς πόλεως τοὔνομα Ἰωάννης, ᾿Αναγνωστιχῷ βαθμῷ
τῇ εὐαγεῖ μονῇ τῆς ἀγίας Θεοτόχον τῶν λεγομένων
᾿Οδηγῶ» σχολάξων, παῤῥησιασάμενος τῇ ἐγγαστρι-
μύθῳ, μυεῖται αὐτῷ τὴν τῶν ἐσομένων πρόγνουσιν,
τὴν τε τοῦ βασιλέως; ἐναλλαγὴν, xal τοῦ διαδόχον
τῆς βασιλείας ἀποχατάστασιν, μεγάλην τε xat ὑπερ-
φυῇ xal τριάχοντα χρόνους ἐν εὐημερίᾳ καὶ τρο-
Tato9óp:) νίχῃ διαδιῶναι, εἶ ἄρα γε τὴν τῶν ἱερῶν
εἰχόνων χαθαίρεσιν τέλεον ποιήσῶς, τὸ μνημόσυνον

Β αὐτῶν παντάπασιν ἐξαφανίσειε. Λέων δὲ ἔσται τὸ

ὄνομα αὐτοῦ, ἐξ ᾿Αρμενίων ἀγχιστείας καταγόμε-
νος" xai δὴ, φησὶ, χρησμῳδεῖ, xal τὸν συμμύστην
Ἶωάννην, μεγίστης ἀξιωθήσεσθαι τιμῆς παρ᾽ αὐτοῦ
τοῦ Λέοντος, xal ὑφωθήσεσθαι, καὶ μετεωρισθήσε-
σθαι σφόδρα σφόδρα ὑπεράνω πάσης ἀρχῆς, ὡ;
οὐδεὶ; ἄλλος τῶν χατ᾿ αὑτὸν κροδεδηχότων.

πῃ) οἱ potestalem emnem excelsum valde futurum, quanta nemo æqualium ante gloria provecius

€sact.

4T. £nimvero cum Leo patricius csset, ct Orien»

talium previncie duz et praetor, in urbe beata

wnc $99 temporis versaretur, Nicephorus qui-

dam, nominis derivatione Cynarius (sive Catella-

gius) appellatus, pytbonisss vaticinia illi renun-

ἐξζ΄. Καὶ δὴ Λέοντος κατριπκίου xai στρατηγοῦ τῆς
τῶν ᾿Ανατολιχῶν ὑπαρχίας, ἔνδον αὑτοῦ ὄντος ἐν τῇ
εὐδαίμονι, Νιχηφόρος τις ὁ παρωνύμως Κιννάριος €
λεγόμενος, μνεῖται τῷ Λέοντι τὰ τῆς ἐγγαστριμῦθον

. μαντεύματα" καὶ ἄλλος δέ τις τῶν χυχλαρίων ψευ»-

tiat. Sed et alter quidam circulator falsus eremita, C δερημιτῶν Ψευδολογίαις καὶ μαντεύμασι κὸν ἀπει-

-qui verbis inendacibus et. praedictionibus simplici
populo illudebat, Leoni patricio Nicephori opera
addueitur., sermonem eum eo collaturus, Qui bis
-affiaia pariaque ventriloqus portenta ipsum docet.
Tum ille quia szculi amator erat et gloriz stu-
díosus, incenso meitis desiderio et ex animo liec
-ge facturum sacramento inviolabili affirat, cum
Aempe jam pectere conditam impietatis scintillam
haberet.

48. Eniuvere Leo imperii scephorum compos
factus, abendantius zemulari atque imitari conten-
dit impios qui ipsum præcesserant imperatorey,

Leonem εἰ Constantinum , quorum genus lsauri-

eum fuerat, quique plurimis annis rerum potiti cum

póxaxov λαὸν διαχλενάζων, διὰ τοῦ αὐτοῦ Νικηφόβου
εἰσάγεται τῷ Λέοντι πατριχίω᾽ καὶ οὗτος μυεῖξαι
αὑτῷ τὰ παραπλήσια καὶ ἐφάμιλλα τῆς ἐγγαστρι-
μύθου τερατεύματα, Ὃ δὲ φιλόχοσμος ἀνὴρ δια-
πύρῳ διαθέσεως χαρδίᾳ, ταῦτα μεθ᾽ ὄρχου ποιεῖν
ὁ ᾿τταϑέτου ἐδεδαιώσατο, ἔχων ἐγχάρδιον ἔγχεχρυμ»
μένον τῆς ἀσεδείας τὸν σπινθῆρα.

ιη΄. Καὶ δὴ τοῦ Λέοντο; τὰ βασίλεια σχῆπτρα «ἐ-
χρατηχότος, περισσότερος ζηλωτὴς καὶ μιμητὴς
γίνεταί τῶν προδεδηχότων δυσσεδῶν ἀνάχτων, Δέον-
τὸς χαὶ Κωνσταντίνου τῆς τῶν Ἰσαύρων ἀγχιστείας
γεγονότων, χαὶ πολυχρονίοις ἔτεσιν ἐν τῇ βασιλείᾳ

essent, bellis strenue gestis, Barbarorum hostium D διαρχεσάντων, πολέμων δὲ ἀνδραγαθήμασι, καὶ e-

audaciam fregerant, ac bonorum affluentia faustos
bestosque dies egerant. Copit itaque scrutationes
ecrutari, nempe vaticinia eL astrologos mathemati-
cos, qui velnt ex tripode ejusmodi oracula sibi
ederent. Quocirca aceersito Basilio qnodam char-
tulario demus illius qus Eszartesis nuncupatur,
bomini rem totam credit. Is porro rei familiaris
angustiis, veluti servus dedititius, linperata factu-

λεμίων βαρδάρων θράσος καταδαλόντων, ἐν εὖϑη.
νίαις τε xol εὐημερίαις βεδιωχότων" καὶ δὰ ἤρξατο
ἐξερευνῶν ἐξερευνήσεις, μαντείας τινὰς χαὶ μαϑη-
ματικοὺς ἁστρολόγους, τοιαῦτα αὐτῷ χρησμῳδεῖσϑαι. .
Καὶ προσχαλεσάμενος Βασΐίλειόν τινα χαρτουλάριον
«ἧς λεγομένης Ἑξαρτήσεως (9), θαῤῥεῖ αὐτῷ τὰ
τοῦ πράγματος. Ὁ ὃὲ ἐν ἀμηχανίᾳ γεγονὼς, ὡς δοῦ»
og ὑπήχοος ποιεῖν τὸ χελευσθὲν ἐπαγγέλλεται" xd

VARLE LECTIONES.

4 Ferte. Kuvágpic.

NOT E.

'E
bentur. Y e Cang. in Lexico med. et inf. Græcit.

σεως" Ezartesis, Nomen loci vel domus

in qua navium et classium apparatus confie “1

-- —--——— — —

EPISTOLA AD THEUPHILUM IMPERATOREM:

310

δὴ εὑρῶν τινα ἄνδρα τῶν ἐπιχωρίων τῆς Σχλαμδροίας A rum se pot';cetur. Invento itaque viro quodam Sa-

ὧδε xkxslas. πλανώμενον, ἐν χαπηλίοις xal χυχλεύ-
μασι, μαντείαις τε xat οἰωνίσματι, xal μέλλων τῶν
βααλέων πρόγνωσιν μυεῖσθα:, Σαδδάτιον οὕτω λεγό-
βενον, ὑποτίθεται αὐτῷ πάντα τὰ χαταθύμια τῷ
βασιλεῖ χαρίσασθαι. Καὶ δὴ περιδαλὼν ἑαυτῷ ὁ
Σαδδάτιος ἅλυσιν μεγίστην τῷ τραχήλῳ, καὶ σιδη-
φυπέξαις ἐπυτὲν περισφίγξας, περιχλείει ἑαυτὸν ἐν
«el; τοῦ Δαγιστέως μεγάλου λουτροῦ τῶν χαμίνων
χούφοι;. Καὶ δὴ ὁ Βασίλειος τὰ βασίλεια χαταθύμια
τάχιον ἐχπληρῶν, προσαγηόχες αὐτὸν τῷ μάντει τῆς
Πύϑωνο;. Νὺξ δὲ βαθεῖα fjv, καὶ σχότης ψηλαφητόν"
καὶ ἰδοὺ καὶ 69b στρατοπέδων δορυφόρων φρουρού-
βενος βασιλεὺς, μεμονωμένος, γυμνὸς xal ἄοπλος
σὺν τῷ Πιασιλείῳ παρατίνεται ἐν ὑπογείοις xal χατα-

χϑονίοις ἀμειδέσι τόποις, ὥς ποτε Ἰουλιανὸς ὁ παρα- Β

δάτης, ὑπὸ τοῦ μαθηματιχοῦ Ῥδραίου τῷ διαδόλῳ
ακονδιζόμενο;. Ὧ πῶς ἀπώλετο ἢ σοφία τῶν σοφῶν!
ὦ πῶς ἠθέτηται ἡ σύνεσις τῶν συγετῶνϊ ὦ πῶς οἱ
ϑέλοντες εἶναι σοφοὶ ἐμωράνθησαν ! Τί οὖν ὁ μέγας
καὶ ἔνδοξος, χαὶ φοδερὸς βασιλεύς ; Ἰροσχυλινδεῖται
τοῖς most νοῦ Πύθωνος * χρησμῳδοτίας αἰτεῖται,
ὥσπερ ὁ ᾿Αλέξανδρός ποτε μετὰ Κανδαύλου συμψύ-
χοῦ αὐτοῦ εἰσελθὼν εἰς τὸν Σέραπιν, ὥστε μαθεῖν τὰ
ἀποδηοόμενα, xal ὁρᾷ τινας ἀστράπτοντας kx τῶν
ἐφθαλμῶν δναχειμένους, ἕνα δὲ λέγοντα αὐτῷ, Χαί-
βοις ᾿Δλέξανδρε * οἷδάς με τίς εἶμι; Ὁ δέ Πῶς, χύ-
με; Ὁ δὲ μάγος - Ἐγώ εἰμι Σεσοὺχ (10) ὁ σεισμο-
τράτωρ βασιλεύς * οὐ τοσοῦτον δ᾽ εὐτύχησα, ὅσον σύ"
καὶ σχεῖς ὄνομα ἀϑάνατον. Ὃ δέ" Πῶς κύριε; Ὁ δὲ €
λέγει“ Εἴσελθε ἕνδον, ἵνα θεάσῃ τὸν προστάτην -
Εἰσέρχεται ᾿Αλέξανδρος ἔνδον " ὁρᾷ ὀμίχλην πυραυγῆ,
xe€i χαθεζόμενον ἐπὶ θρόνου, ὅν ποτε εἶδεν ἐν Ῥα-
χούντιδι προσχονούμενον βροτοῖς Σέραπιν. Εἶπε δὲ
ὁ ᾿Αλέξανδρος " Κύριε, πόσα ἔτη ζήσομαι : Εἶπε δὲ
ὁ Zipaxi; * καλὸν μὲν θνητὸν ὄντα μὴ εἰδέναι πότε
μέλλει τελευτᾷν προσδεχόμενος ἐχείνην τὴν ἡ μέραν,
ἐφ᾽ ἡμέρας ἔμαθεν, ἐτελεύτησε * τὸ δὲ ἐν ἀγνοίᾳ
παθεῖν, τοῦτο λήθην παρέχει τὸ μὴ ἔχειν χατὰ γνώ-
μῆν, εἰ χαὶ ὅλως τελευτᾷν,

lambriensi, bomine hinc inde per cauponas et rerum
venalium forum vagante, divinationibus et auguriis
addicto, cui nomen Sabbatio crat, cum ex ee vellet
audire quz imperatoribus essent cventurs, suadet
ut cuncta δὰ gratiam imperatoris loquatur. Tum
Sabbatius gravi pondere catena collo alligata, fer-
reisque vinculis constrictis pedibus , in Dagistei
majoris balnei caminorum cupis sese includit.
Basilius vero, ut quod imperator admodum cupie-
bat celerius expleret, ad pythonissz vatem eum
adducit. Profunda autem nox eraf, tantzeque tene-
brz quas et palpare lieuisset. Et ecce militum 52--
tellitio stiparisolitus imperator, ipse solus, nudus,
inermis, uno Basilio comite, loca subterranea, in-
ferna, obscura, velut olim Julianus desertor , lle.
breo mathematico sponsore fedus cum diabolo
icturus. irrumpit. O quomodo sapientum perdita
sapientia est 1 Ὁ quoinodo prudentum reprobata
prudentia! O quomodo stulti faeti. sunt, qui sa-
pientes baberi desiderabaat? Quid ergo magnus
bic, et inclytus ac formidabilis imperator ? Advot-
vitur arioli pedibus : rogat oracula, velut olim
Alexander cum Candaule víro sibi conjunctissimo
Serapidis penetralia ingressus, ad exquirendum
que futura essent, videl accumbentes quosdaun
micantibus oculis, quorum unus. ipsum sic alloqui-
tur : Salve sis, Alexander : mene quis sim nosti?
Ad quem ille : Quomodo, domine? cui magus : Ego.
sum Sesuch rex quatiendze GA terre potens. Tu
vero me fortunatior exstitisi, qui nomen immor-
tale nactus es. Ad quem Alexander : Quomodo,
domine? Tum ille : Intus ingredere ut videas quis
tibi patronus defensorque sit. Alexander igitur im
gressus, igue fulgentem nebulam videt, et ip throno
sedentem, quem olim divinis honoribus a mortali»
pus Serapidem coli. Rhacuntide conspexerat. Ait-
que Alexander: Domine, quot annos victurus
sum? Cui Serapis : Decet eum qui mortalis exsistat,
nescire quanam die sit, moriturus. Nam qui diem

illam prastolatur, ex qua die id didicit, jam mortuus. est. Quod vero hzc ignoretur, inde paritur

eblivio, quia animo non est przsens

: elsi prorsus etiam morti concedendum est.

W. Εἶτά φησιν ὁ πολυπράγμων βασιλεὺς τῷ προ. D 19. Curiosus itaque imperator divino εἰ vati.:

γνώστῃ χαὶ μάντει " Τί ποιήσω, χαὶ τί πράξω, ὅπως
ἐν εὐζωΐῖᾳ xal εὐημερίᾳ xal τροπαιοφόρῳ νίχῃ δια-
διῶναί με τὸν ἅπαντά μου χρόνον ; Καί φησι πρὸς
εὐτὸν ὁ Σαδδάτιος" Σὺ μὲν, ὦ βασιλεῦ, ηὐτύχησας,
καὶ ὀνομαστὸς ἔσῃ ἐν βασιλεῦσι τῆς γῆς. Εἰ δὲ θέ-
λεις ζωὴν, xat ἀγαπᾷς. ἡμέρας ἰδεῖν ἀγαθὰς, xoi
χυριεῦσαι ἐθνῶν χαὶ βαρδάρων, πᾶσαν τὴν τῶν εἰ-
χόνων ἐξαφάνισον μνήμην τέλεον. Καὶ ἰδοὺ μέλλεις tv
ὅλοις τριαχονταδύο χρόνοις μετὰ τοῦ υἱοῦ cou χυρίου
Κωνσταντίνου ἄρχειν καὶ βασιλεύειν, χαὶ τοὺς Βουλ-

Quid, inquit, faciam, et quid 3gam, ut vitam our-
nem felix fortunatusque, et victoriis clarus tradu-
cam ? Ad quem Sabbatius : Tu quidem, imperator,
felici fortuna usus es, celebrique fama inter reges
terre clarebis. Quod si vis vitam, et diligis dies
videre bonos, atque inter gentes et Barbaros pro-.
ferre imperium, omnem imagiuum memoriam dele.
Et ecce futurum est. ut annos duos supra triginta
bene plenos cum filio tuo Domino Constantino
imperes rerumque potiaris, ac subactis Bulga-

NOTE.

(10; Combef. legendum putat Σερούχ, Seruch :
"a abavus Abrahami idelorum auctor fuisse
brtur à scriptoribus Gracis. At bic Sesostris. rex
eppi significatur, qui Ztaóes:c et Σεσόγχωσις
nominatur, imo Sesach, in Scripturis. Hunc

narrant, /£gypto cum ingeuli- exercitu egressum
plurimas gentes subjugasse. Sed obscura sequiori-
bus seculis fuit memoria victoriarum ejus, quas.
pauci hinc inde cippi testari dicebantur.

313

EPISTOLA AD THEOPHILUM IMPERATOREM.

418

βομένων, fy εἰχονιχὴν ἀναζωγράφησιν, f| αταυρυῦ A tradita sunt, sive pictas imagines, sive erycis, si-

ἐκτύπωμα slukv ἱερεῖς «lat, παντάπασι χαθαιρεί-
σθωταν εἰ δὲ μοναχοι f, λαϊχοὶ, ἀναθεματιζέσθωσαν.:.

Ὃ δὲ ταῦτα ἐπισφραγισάμενος, ἐξήει τοῦ εὐαγοῦς
πατριαρχείου. Ὁ δὲ βασιλεὺς ταῦτα “πυθόμενο;,
ἔφησεν ὁ "Avubvioz ^ « Ἐχλενάσαμεν αὐτοὺς, - ᾧ

δέαποτα.» "0 τοῦ νέου Μανιχαίου καὶ Περσόφρονος!

ὦ τῆς ἀνοίας] ὦ τῆς φρενοδλαδείας! ἐν Χριστιανοῖς
Χριστιανίζει * ἐν Ἰονδαίοις Ἰουδαΐῖζει. Καὶ δὴ προ-

χαθεοθέντες οἱ δύο, Ἰωάννης καὶ 'Avtovies, ἐχέρα-.

αν τὸν χρατέρα τῶν αἱρετιχῶν πεφαρμαχευμένον
elvov* xal δὴ Γραφὰς θεοπνεύστους xal ὠφελίμους

στρεδλοῦσι χατὰ τὰς ἰδίας ἐπιθυμίας, προδαλλόμενοει.

ἐπιπλάστους χαὶ ψυχοφθόρους διδασχαλίας, εἴδωλά
ts τὰς σεδασμίονς εἰχόνα; βατταρίζοντες.

xf. Ὁ οὖν μέγας ἀρχιερεὺς Νικηφόρος ὁ θεοφάν-
wp σύνοδον ἁχίων Πατέρων συναθροίσας τὸν ἀρι-
μὸν αο᾽, xal πάντων τὰς ἱερατιχὰξ στολὰς ἀμπεχο-
μένων ἐν τῇ μεγάλῃ Yoglg , τῆς τε πληθύος τῶν
ἱερέων καὶ τῶν μοναχῶν τῆς βασιλίδος πόλεως ὁμοῦ

συναϑροισϑέντων, ἀνελθὼν ὁ. ἁγιώτατος πατριάρχης.

ἐν τῷ ἅμῥωνι, ἀνεθεμάτισε τὸν αἱρεσιάρχην, τάδε
ἀναδοῶν " « ᾿Αντώνιρς τοῦ νέου ᾿Αρείου, παραπλήσιον
Παυλιχιανῶν, ἀνάθεμα. » Ὁ λαὸς, «
ἁγιώτατος πατριάρχης φησίν - 4 ᾿Αντώγιος ὁ νέος
λρειος δεδεμέγος ἐστὶν ἐν τῷ: νῦν αἰῶνι, χαὶ ἐν τῷ
μέλλοντι, xal ξπὶ τῆς γῆς, ἐχ.τῆς ἁγίας ὁμοονσίου
καὶ ζῳοποιοῦ Τριάδος, ἐχ τοῦ Πατρὸς xai τοῦ Υἱοῦ
xal τοῦ ἁγίου. Πνεύματος ἐχ τοῦ ἁγίου xa χορυ-
ταίου τῶν ἀποστόλων Πέτρον, ἐχ τῶν δώδεχα ἀπο-
φύλων, Ex. τῶν τριαχοσίων δεχαοχτὼ Πατέρων, ix
τῶν ἁγίων μεγάλων xal οἰχουμενικῶν συνόδων, καὶ
ἐποστολιχῶν θρόνων, xal παρ' ἐμοῦ τοῦ χειροτονή-
σαντος αὐτόν" χαὶ οἱ χοινωνοῦντες αὐτῷ πάντες "

ὡς Χριστομάχος, ὡς παραδάτης τῶν ἰδιοχείρων σταυ-.

pur, ὡς. ἀποστάτης. «ἧς ὀρθοδόξου πίστεως, ὡς εἶχο-
νρκλάστης, ὡς ς εἰδωλολάτρης, ὡς Χριστιανοχατήγο-
φος, ὡς Χριστιανοδιώχτης, ὡς ἱεροχτόνος * τῶν
ἱερέων τὸ μῦσος, τῶν πατριαρχῶν ὁ ἐξάγιστος, τὸ
βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως, ἡ πρώτη ἀποστασία, ὁ

πρόδρομος τοῦ ᾿Αντιχρίστου., ὁ ἄνθρωπος τῆς ἀνο-.

Mae, ὁ νἱὸς τῆς ἀπωλείας ὁ ἀποκαλυφθεὶς ἐν τῷ

ἐνεστῶτι.. xatoip.. » Ταῦτα τὰ. ἐγχώμᾳ τοῦ ἐλεοινοῦ
᾿λνυτωνίου.

xy'. ἯΙ οὖν ὁ συνεργὸς χαὶ συμμέτοχος αὐτοῦ δ᾽

φερώνυμος πρόδρομος τοῦ ᾿Αντιχρίστον, οὗ ἐχ τοῦ
σώματος ἐχπορεύεται τῆς βλασφημίας χλίδανος πυ-
$$; “ὁ ψευδομάντις Βαλαὰμ, ὁ τῆς ἐγγαστριμύθου
μύστης ; οἱ δύο τῆς ἐναντίας μοίρας ἐχατόνταρχοι,
* νέοι Φαρφωνιτιχοὶ. χαὶ ἐπαοιδοὶ Ἰαννὴς καὶ Ἰαμ-
ῥρὴς οἱ μαθηματιχοῖ ; τί οὖν ὁ λεόντειον εἶδος ἔχων,
μόντεια βρυχόμενος χατὰ τῆς Ἐχχλησίας ; Μιμεῖ-
τεἰ τὸν ἀρχηγέτην Δέοντα. τῆς αἱρέσεως ταύτης, xai
ὥεκερ ἐχεῖνος τὸν θεσπέσιον Γερμαγὸν, xai οὗτος τὸν
ἀοίδιμον xal ἁγιώτατον Νιχηφόρον τοῦ πκατριαρχι-
ποῦ θρόνου ἐξιοαστράχισε, χαὶ πάντας τοὺς χατ᾽ αὐτὸν

(li Tim. in, 3.

« ᾿Ανάθεμα. » '0.

quidem sacemdotes sint, prorsus deponautur, sin
autem monpacbi vol laici, anathemati subjiciantur.»
Hzc Antonius sigillo eum obsignasset, patriarchali
domo exced. De quibiis: imperatori ex se scisci-
tanti, ait 1. « lllusiinus eis, Ὁ imperator, ut curis
liberior sis in iis qua moliris. O novum Mani-
cbzum et Persice mentis virum! o dementiaint o
stoliditatem. Inter Christianos Christianum agit,
juter Judzos Judeum. Quamobrem prasidcntes
ambo Joannes et Antonius, haereticorum vioo me-
dicatum eraterem miscuerunt. Àc saue Scripturas
divinitus. inspiratus et utiles, secundum desideria
sua pervertentes, commentitias alias inque animo-
rum exitium comparatas proferunt, vencrandis ima-
giuibus velut idolis obgannientes.

$3. Magnus itaque presul divinorumque inter-
pres Nicephorus, sanctorum ducentorum septua-
ginta Patrum collecta syuodo, cunctisque sacerdo-.
talibus stolis indutis jn magno Sophize templo, una
quoque- congregata. urbis Auguste monachorum
multitidine, sanctissimus ipse patriarcha consceuso
ambone anathemate hæresiarcham ferit ,. baec
verba clamans: « Autonii novi Arii, Paulicianorum
affinis, Anathema. » Populus : « Anathema. » San-
ciissimus patriarcha dixit : « Antonius novus
Arius ligatus est in hoc szculo et futuro, et su-.—
per terram, a sancta consubstantiali et vivifica
"Trinitate, Patre et Filio et Spiritu sancto, a sancto.
apostoloruinque vertice Petro, a duodeno aposto-
lorum collegio, a sanctis trecentis decem et octo
Pawibus, a sanctis magnis et universalibus syno-
die, a sanctis magnis patriarchalibus et apostolicis
sedibus, e& a ino qui ipsum ordinavi; cunctique
coinmunionjs ejus consortes : ut qui Christi hostis
Si, qui manu propria affixas cruces pessumdedc-
rit, qui a recta (ule defecerit, tanquam imaginum.
elfractor, cultor idolorum, Christianorum calum-
niosus accusator, Christianorum insectator, sacer-
dotum G4 occiser : sacerdotum et patriarcbarum
exseeratio scelestissinus ille est, abominatio deso-
lationis, priuia.discessio ac defectio, Antichristi
precursor, homo inquitatis, fllius perditionis, qui
nunc temporis revelatus est.» He laudes et præco-

D nia Amiserabilis Autonii.

25. Quid igitur adjutor ejus et particeps, ille qui
pracursóris, sed Antichristi, nomen babet ; cujus
ex ore egreditur igneus blasphemiz clibanus; fal-
$us vastes Balaam, pythonissz discipulus , adverse

'partis ambo tribuni, novi Pharaonis venefici et

incantatores Jannes et Mambres ** mathematici? quid

Leonis jlle speciem gerens, inque Leonis morera

adversus Ecclesiau rugiens? Hujus auctorem hæ-
resis imitatur, ac sicut ille divinum Germanum,

hie quoque inclytum sanclissimumque Nicephorum E

patriarchali expellit sede, cunctosque ejus partiuun

. sanctissimos episcopos et. monachos tormentis e:

315

S. JOANNIS DAMASCENI

416

exsiliis damnat. Quid igitur? exploso Jacobo prz- À ἀγιωτάτους ἀρχιερεῖς, xat μυνάζοντας, βασάνοις xak

dilecto, ejus in locum exosus eliam ante ortum
Esau iniruditur. Ascendunt aliuude fures et latro-
nes in ovilo Ecclesiz, Sacrum altare eontawínatum
fuit. Gaudent. rursum Judei, eomplosis iterum
manibus jubilant : rursus, dum lizc cernunt ficri,
superbiunt εἰ insolescuut. adversus Christum Dei
et Nazarenum, quem aífixerunt cruci. Rursus tan-
dem Montanistz locum occuparunt.

24, Quid igitur Leo, altum velut in silva rugiens
fremensque advorsus Ecclesiam et Christum ejus?
beatam urbem turbis et. scandalis replet. Undique
suspiria, lamenta, lacrymz, gemitus discurrebant.
Duplex siquidem erat cum animorum, tuni corpo»
rum interitus. Enimvero sui custodem przsidem-
que imperii repulerat, dicens : Recedc a me, Jesu
Rex et Imperator ; nolumus vias tuas scire **, Tum
. n venerandam ejus imayinem quz in Cbalce (seu
porta Area) erat ?*, lapidibus, stercoribus, et molli
luto 1nvadentes, in ejus faciem cum spuissent,
disruptam solo dejecerunt. Ac quidem Judai quon»
dam Samaritanum vocantes et daemonium haben-
tem, lapidibus illum appetiverunt : ipse vero per
meditim illorum ibat. Hi vero illis pejora factita-
runt. Plane « inimicus improperavit Domino ,.et
populus insipiens irritavit nomen ejus **, » Nam
ipse Dominus Tiberii Ciesaris manu tenens imagi-
nem dicensque : « Cujus est imago et superscri-
prio **? ». nulla eam violavit injuria : quin etiam
debitum tanquam Cesari reddidit, et censum per-
solvit. O popule nequam, stulte et insipiens! in
quem os aperuistis, et ín quem linguam vestram
laxatis? αἱ qualia nunc quoque Verbum patitur,
quem blaspheiniis impil onerent et contumeliis ;
quas sustinet, quia paliens benignusque est : dum
vero pii laudibus eum celebrant, patientiam pro-
rogat, ut his quidem poenitentize spatium concedat,
nostrum vero interim desiderium et amorein explo-
ret, num deficiamus in tribulationibus et certawi-
nibus pietatis causa desudandis, Ceterum longe
plura his sunt ac lamentis digna, « propter quz
venit ira Dei in filios diffidentie *", » uti superius
declaratum est, eaque nobis palam fuerunt mani-
festa; fames, GAM3 pestes, terreniotus, absorptze
urbes, mortes. insolitz, bella civilia, gentium ir-
ruptiones, ecclesiarum incendia, provinciarum
urbiumque desolationes populorum ovium instar
ad victimam ductarum zaptivitatles : ad Æthiopes
usque et Indos et ad extremas Orientis partes ducti
servi et captivi, juvenes et. virgines, senes cum
junioribus, omnis denique ætas consumpta est.
« Patres siquidem, inquit Scriptura, comederunt
uvam acerbam, et dentes filiorum obstupuerunt ?*.»

3 Job xxu, 47. * De liac imagine, Vide Greg. epist. 2, ad Leonem Isaurum.

ἑξορίαι; χατεδίχαας. Τί οὖν ; ἐξάγεται Ἰαχὼδ ὃ fjya-
πημένος, ἀντεισάγεται ᾿Ησαῦ ὃ μεμισημένος xal
πρὸ γενέσεως. ᾿Αναδαίνουσιν ἀλλαχόθεν οἱ χλέπται
χαὶ λῃσταὶ εἷς τὴν αὐλὴν τῆς Ἐχκλησίας. Βεδεδή-
λωτα: τὸ ἅγιον θυσιαστήριον, Πάλιν οἱ Ἰουδαῖοι yoí-
posi: πάλιν ἀλαλάξζουσι μέγα κροτοῦντες τὰς
χεῖρας * πάλιν ϑρενθύουσι χαὶ γεγάννυνται κατὰ τοῦ
Ναζωραίου Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, ὃν ἑσταύρωσαν, ταῦτα
δρώμενα βλέποντες " πάλιν Μωντανισταὶ χρᾶν λα»
6o».

xb'. Τί οὖν Λέων. μέγα ὡς Ex δρυμοῦ ὠρυόμενος
xa μυχώμενος χατὰ τῆς Ἐχχλησίας xol κατὰ τοῦ
Χριστοῦ, αὑτὸς ταραχῶν καὶ σχανδάλων τὴν εὐδαί-
μονα πόλιν ἐμπίπλησιν, οἰμωγαΐ τε xal ὑρῆνος xat
δάχρνα xal στεναγμοὶ πανταχόδεν διέτρεχον. Διπλοῦς
γὰρ ἦν ὁ θάνατος, ψυχῶν τε xal σωμάτων * xat δὴ
τὸν ψύλαχα xai φρουράρχην τῆς αὐτοῦ βασιλείας
ἐπαύσατο, εἰπών ᾿Απόστα ἀπ᾽ ἐμοῦ, Ἰησοῦ βασι-
λεῦ" ὁδούς σου οὗ βουλόμεθα εἰδέναι. Kal τούτου
τὸν σεδάσμιον χαραχτῆρα τὸν ὄντα ἐν τῇ Χαλχῇ,
λίθοις καὶ χόπροις καὶ πηλώδεσι μάζαις, ἐμπτύοντες
εἰς τὸ πρόσωτον αὐτοῦ, προσέῤῥιπτον, διαῤῥήξαν-
τες αὐτὸν εἰς τοὔδαφος. Ἰουδαίοις μέν ποτε λίθοις
αὑτὸν ὑπέδαλον, Σαμαρείτην χαὶ δαιμονῶγτα αὐτὸν
ἀποχαλοῦντες, αὐτὸς δὲ διὰ μέσου αὐτῶγ ἐπορεύετο".
οὗτοι δὲ χείρονα τούτων ἔδρασαν. “θντως « ἐχθρὸς
ὠνείδισε τὸν Κύριον, καὶ λαὸς ἄφρων παρώξυνε τὸ
ὄνομα αὐτοῦ. » Καὶ γὰρ αὐτὸς ὃ Κύριος τὴν τοῦ Kal-
σαρος Τιδερίου εἰχόνα kv χερσὶ κρατήσας, καὶ elpn-
χὼς,» Τίνος ἡ εἰχὼν καὶ ἐπιγραφὴ αὕτη ; » οὐχ
ἑνύόρισεν, ἀλλὰ χαὶ τὴν ὀφειλὴν ἀπέδωχεν ὡς Καί-
capt, xai τὸν γχῆνσον ἐτέλεσεν. ὯὮ λαὸς ἄνομος,
μωρὸς xai ἀσύνετος, ἐπὶ τίνα ἀνοίξατε τὸ στόμα.
χαὶ ἐπὶ τίνα ἐχαλάσατε τὴν γλῶσφαν ὁμῶν; ἀλλ᾽
οἷα πάσχει καὶ νῦν ὁ Λόγος, παρὰ μὲν ἀσεδούντων
βλασφημούμενος, xai ἀνέχεται τὰ τῆς ὕύρεως"
μαχρόθυμος γάρ᾽ παρὰ δὲ τῶν εὐσεδῶν εὐφημοῦμε»
νος, καὶ ἀναδάλλεται τὰ τῆς μαχροθυμία:, τοῖς; μὲν
ἴσως καιρὸν διδοὺς μετανοίας, ἡμῶν δὲ δοχιμάζων
τὸν πόθον, εἰ μὴ ἐκχαχοῦμεν ἐν ταῖ; θλίψεσιν, καὶ
τοῖς ὑπὲρ τῆς εὐσεδείας ἀγῶσι. Καὶ μὴν δὴ τούτων
πλείονα καὶ θρήνων ἄξια, ε δι᾽ ἃ ἦλθεν fj ὀργὴ τοῦ

D Θεοῦ ἐπὶ τὸν λαὸν τῆς ἀπειθείας,» ὡς ἀνωτέρω

δεδήλωται, xal πᾶσιν ἡμῖν πρόδηλα γεγόνασι " λιμοὶ,
λοιμοι, σεισμοὶ, κατα ποντιαμοὶ, θάνατοι ἐξαίσιοι,
πόλεμοι ἐμφύλιοι, ἐθνῶν ἐπαναστάσεις, ἐμπρησμοὶ
ἐχχλησιῶν, ἐρημώσεις χωρῶν xai πόλεων, αἶχμ»
αλωσίαι λαῶν ὡσεὶ πρόδατα εἰς σφαγὴν πορευόμενα,
μέχρις Αἰδιόπων, xat Ἰνδῶν, xal εἰς ᾿Ανατολὰς
«τῆς: δοῦλοι καὶ αἰχμάλωτοι, νεάνιδες καὶ παρθένοι,
πρεσθύτεροι μετὰ τῶν νεωτέρων * xal πᾶσα ἡλιχίς
ἄρδην συντετέλεσται. « Οἱ γὰρ πατέρες, φησὶ,
ςάγουσι τὸν ὄμφαχα, καὶ οἱ ὀδόντες τῶν τέχνων
ἐγομφίασαν. » Καὶ πάλιν. c Ἐγὼ φησὶ Kóo:o;, ἀπο-

9 Psal. xxi [δ

* Matth. xxit, 31, P Ephes. v, 6. ?* Jerem. xxx, 29.

371

EPISTOLA AD THEOPHILUM IMPERATOREM,

378

διδοὺς ἁμαρτίας κατέρων ἐπὶ τὰ τέχνα ἕως colere Α Εἰ iterum : « Ego, dicit Dominus, reddens peccata

χαὶ τετάρτης γενεᾶς. »

Xr. "Eri δὲ ἡ θεία τῆς παντοχρατοριχῆς δεξιᾶς
τοῦ ὙΨίστου μάχαιρα τοῦτον διεχειρίσατο, χαὶ ὡς
θήρα μέγαν εἰς τὴν γαλεάγραν αὐτοῦ ἐνέδαλε, χα-
ϑὼς xal ὁ προφήτης λέγει, « Ἰδοὺ ἐπάγω iri σὲ
ἀλλοτρίους, λοιμοὺς (81) ἀπὸ τῶν ἐθνῶν, xat ἐκχενώ-
συυσὶ τὰς μαχαίρας αὐτῶν ἐπὶ σὲ, xal ἐπὶ τὸ χάλλος
τῆς ἐπιατήμης σου" xal στρώσουσι τὸ χάλλος σου
εἰς ἀπώλειαν, xal χαταδιδάσουσί σε" καὶ ἀποθάνῃ
θανάτῳ θαυμοτιῶν ἐν καρδίᾳ θαλάσσης" μὴ λέγων
ἐρεῖ;, Θεός εἶμι ἐγὼ ἐνώπιον τῶν ἀναιρούντων ct ;
Σὺ δὲ εἴ ἄνθρωπος, καὶ οὗ Θεός. » — « Ὑποχάτω
σου στρώσουσί cot σῆψιν, xal τὸ χαταχάλυμμά σου

οχώληξ, Οἱ ἰδόντες σε, θαυμάσονται ἐπὶ σὲ, καὶ B

ἐροῦσιν " Οὗτος ὁ ἄνθρωπος ὁ παροξύνων τὴν γῆν. ὁ
σείων βασιλεῖς, ὁ θεὶς τὴν οἰχουμένην ὅλην ἔρημον,
Ἰὰς δὰ πόλεις αὑτοῦ χαθεῖλε, xai τοὺς ἐν ἀπαγωγῇ (12)
eso ἕλνσε’ κάντες οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς ἐχοιμήθησαν
lv τιμῇ, ἄνθρωπος ἐν τῷ οἴχῳ αὐτοῦ. Σὺ δὲ ῥιφήσῃ
ἐν τοῖς ὄρεαιν, ὡς νεχρὸς ἐδδελυγμένος μετὰ πολλῶν
ἐχχεχεντημένων καὶ τεθνηχότων μαχαίραις, χατα-
δαινόντων εἰς ᾷδην.» ἵνα γνῶσι πάντες, ὅτι Κύριος
χραταιὸς xal ἰσχυρὸς βασιλεὺς, διαλλάσσων βασιλεῖς
γῆς " παρ᾽ αὑτῷ συφία καὶ δύναμις ^ παρ' αὐτῷ χρά-
voc χαὶ ἰσχὺς, ποιῶν ταπεινοὺς εἰς ὕψος, xal ἀπο-
λωλότας ἐξεγείρων, καθιζάνων βααιλεῖς ἐπὶ θρόνων"
διαλλάσσων βασιλεῖς, καὶ χαρδίας ἀρχόντων γῆς.
Ποῦ εἶσιν οὗ ψευδομάντεις καὶ ἀπατεῶνες ; Ποῦ εἶσιν
el τριάχοντα τροπαιυςόροι χρόνοι τοῦ ἐπιγειόφρο-
yo6, χαὶ μὴ τὸ πολέτευμα ἔχοντος μετὰ τοῦ ἐπουρα-
veo βασιλέως ;

vec. TL ouv « ὁ θανατῶν χαὶ ζωογονῶν ; ὁ χατάγων
εἷς ἔδου, xaX ἀνάγων; ὁ ταπεινῶν xal ἀνυψῶν ; » '"EZ-
ἀγειρε τῇ βασιλείᾳ αὐτοῦ τὸν φερώνυμον τῆς δυνά-
geo; αὗτοῦ ἀρχιστράτηγον (15), Μιχαὴλ τὸν πραότα-
φον χαὶ γαληνότατον βασιλέα, χριστομιμήτως λέ-
quera * « Tol; ἐν δεσμοῖς, ᾿Εξέλθετε * xal τοῖς ἐν σχό-
«ἰ, ᾿λναχαλύφθητε. » — « Ἐξάγων πεπεδημένους
ἐν ἀνδρείᾳ, ὁμοίω; τοὺς παραπιχραίνοντας, xatoc-
χοῦντας ἐν τάφοις. » Πάντα σύνδεσμον ἀδιχίας διαῤ-
ῥήοσων, ἀνήγαγεν kx λάχχον ταλαιπωρίας τοὺς ἐν

pawum in filios, usque ad tertiam οἱ quartau ge-
nerationem **. ,

25. Posthae autem divinus Altissimi dexters
cuncta regentis tenentisque gladiws, virnm per-
emit, inque muscipulam suam veluti graudem
bestiam conjecit, quemadmodum etiam propheta
ait : « Ecce inducam super te alienos, pestes de
gentibus, et cvaginabunt gladios suos super te, et
super polchritudinem scientiz (us : εἱ sternent
decorem tuum in perditionem : et deponent te, et
wrieris morte vulneratorum in corde maris.
Numquid loquens dices : Deus ego sum, in. con-
spectu inter(leientium te? Tu vero homo es, et non
Deus '5. » — « Subter te sternent tinesm, et ope-
rimentum (uum vermis. Videntes te mirabuntur
super te, et dicent : Iste homo qui irritabat ter-
rai, qui concutiebat reges, qui ponebat orbem
universum desertum. Porro urbes evertit, et qui
fuerant abducti son solvit, omnes reges terra
dormierunt in honore, homo in domo sua. Tu au-
tem projicieris in montibus, sicut cadaver abomi-
Batum cum multis confossis, et gladiis interfectis
descendentibus in infernum *!. » Ut scihnt omnes,
quia Dominus fortis est οἱ potens, qui reges terra
alios pro aliis mutat. Apud eum est sapientia et
virtus; apud eum potestas et fortitudo : qui humi-
les sublime tollit, et eos qui perierant, exsuscitat.
In solis reges statuit : metsat corda principum
terr **, Übinam falsi vates εἰ impostores? ubi
triginta annorum inclyta tropa homipis illius
terrena sapientis, qui nullas eum coelesti Rege
vil; rationes communes autve conversationem
haberet?

26. Quid igitur ille « qui mortificat et. vivificat,
qui deducit ad inferos et reducit, qui humiliat
et sublevat *5*? » Suscitavit in imperio suo, man-
suetissimum serenissimumque, qui cuelestis miliiie
principis nomen habuit, Michaclem augustum ; qui
Christum :emulatus, dixit : « His qui in vinculis
eraut : Exite; ac qui in tenebris : Revelawmini **. »
— « Educens vinctos in fortitudine : similiter eos
qui exasperant, qui habitant in sepulerla **. » Qui
disrupit omne vinculum iniquitatis : eduxit de lacu

ἑπκορίαις χαὶ θλίψεσιν, xat πιχρᾷ δουλείᾳ χατεχομέ- D miseri *** eos qui relegati et in angustiis et amara

woc ' πάσης χαρᾶς xoi θυμηδίας τὴν Ῥωμαϊχὴν
βασιλείαν ἐνέπλησεν " ἔδωχε γὰρ ὁ Κύριος χρηςτό-
φητα, χαὶ ἡ γῇ ἡ ἀνθηφόρος βλαστάνει τὰ ἀγαῦχ,

servitute detenti erant : omni gaudio et jucuuditate
imperiut: Romanum replevit, Dedit enim Dominus
benignitatem, et terra uosira florescens. bona ac

Ὁ Deut, v, 5. * Ezech. χχτιι, 7.9. "1 Isa. xiv, x1, 16-19. ** Job xi, 44. 551 Reg. 1, 6. ^ Isa.

ILx, 9. " Psal. 1xvii, 1. 5 Psal. xxxix, 3.

NOTE.

P», Bene Cambefisius , pro λιμούς posuit Aot-
$, ut LXX iubent. Quod et pestes et pestilentes
significat.

12) Hoc verius quam quod Biblia Graca vulgo
lale, ἐπαγωγῇ. Nam vex Hebr. DDR capiicos
ΠΣ Lego, Τοῦ τῆς δυνά T

ego, Too τῆς μεὼως αὐτοῦ ἀργιστραι-
του. Hic porre Michaelis lenitatem jaetitat" ad
dum Theophili animum, De quo amen

auctor Vite Theodori Grapti hzc scripsit : ᾿Αλη-
θείαις οὐδὲν τοῦ προλαθόντος ἥττων τὴν υσσέδειαν,
περὶ τὸν διωγμὸν ἥττων ἦν, Nihil reipsa superiore
Leone impielaie minor: persecutione paulo remis-
sior. A. quo tamen Theodorus cum Ííratre civitato
pulsus-est. Judgorum magis quam fidelium amicus
fuit. Legendi Logotheta et continuator Vaticanis,
vum zequalibus ipsi βιογράφοις, Nicephori, Theo-
dori Studitze, Joanaieit,e'c.

319

S. JOANNIS DAMASCENL Ὁ

fructum suum 654 pr.efert d. Dextera. Domini A'xat τὸν καρπὸν αὐτῆς. ἡ δεξιὰ Κορίου ἐποΐηδε δύνα.

fecit virtutem; dextera: Domini exaltavit illum *',
imultitudine glorie sux contrivit adversarios "5,
Quid ergo :pacis studiosissimus ao mitissimus im-
perator? In. idipsum iu. pace. dorniivit. * : et erit in

pace sepultuta. ejus. Obvio$: enim est habiturus, . ταφὴ αὐτοῦ - συναντήσεται γὰρ τοῖς ποιοῦσι «by:

qui faciunt. mieericordiam in judicio, nam « supér- -

exaltat. misericordia judicium 0,9. ^: I

21. Quia vero.is.qui.in brachio suo cornu salu-.
tis erigit populo suo, ejos ex radice imperii ger-
men ip solii ipsius preparationem suscitavit. Te
"cllicet magnum eta religiositate rite nuncupatum
imperatorem, in potentia salutis. dexterz sus :
imperium. potens, forte, et nobiíe in manu tua,
conservate a Deo domine, tradidit, universoruui

μιν" ἡ δεξιὰ Κυρίου ὕψωσε αὐτὸν, xat τῷ πλήθει,
τῆς δόξης αὐτοῦ συνέτριψε τοὺς ὑπεναντίους. Τί οὖν.
ὁ εἰρηνικώτατο; καὶ πραότατος βασιλεύς ; Ἐπὶ τὸ,
αὐτὸ ἐν εἰρήνῃ χεχοίμηται, xul “ἔσται &v εἰρήνῃ t

ἔλεον ἐν χρίσει" « καταχαυχᾶται. χαὶ ἕλέος χρί-
xU. Ἐπεὶ δὲ ὁ ἐγείρων κέρας δωτηρίας τῷ λαῷ.
αὐτοῦ ἐν βραχίονι αὐτοῦ, ἀνέστησεν ix τῆς ῥίζης
αὐτοῦ φυτὸν βασιλείας ἐπὶ τὴν ἑτοιμασίαν τοῦ θρό-
νον αὐτοῦ, ck τὸν μέγαν. καὶ φερώνυμον τῆς dee-
φιλίας ἄναχτα, ἕν. τῇ δυναστείᾳ τῆς σωτηρίας τῆς:
δεξιᾶς αὐτοῦ. Βασιλείαν κραταιὰν, ἰσχυρὰν, καὶ ἕν-᾿

"pov ἔδωχεν ty τῇ χειρί δου ὁ τῶν ὅλων Δεσπότης -

dominator οἱ herus. Aspice, quæso, ad antiquas piis- B χαὶ Κύρως,, θεοστήριχτε δέσποτα. “Ἐμὄλεψον εἰς.

siuorum ac fidelium. imperatorum generationes,
quomodp claritas eorum et magnilicentia immor-
ialis maneat. In pace sepulti sunt, et sepulera eo-
rum revirescunt in locis suis **.. Hia Dominus im-
perabit, quia anim: . ipserum in «anu Dei sunt.
Piissimum iniperatorem Gonstantinum, beats He-
lene &üliam, imitare, qui totos triginta quatuor
annos. omui pietdio et: morum honestate ciarescens,
Barbaras omnes gentes eibi subjecit. Eo vir iste
Bacerdotes et monachos, Deumque in primis amore
proséquebatue, ut ipsum ferant. oblatos aliquando
aibi adversus. illos criminationum libellos in ignesa
mox conjecisse, hæcque verbs inclyta. imperato-
rem &ddidisse :.« Ego si sacerdotem monachorumve
aliquem sceleris quidpiam patrantem »offenderem,

mena ipse explicata chlamyde illam obtexero. » —

Quis ergo inter imperatores saucto isto principe
religiosior et clementior exstitit, affectuque ad mi-
serationem proniore.

^ 98. Vestigia preme magni illius pietalis jubaris,
Theodosii religiosi imperatoris, orthodoxz fidei
stemmate preulgentis. Num hic quoque sic Ghristi
. &m3ns, sicque affectus erga monachos fuit, qui cum
in Occiduis partibus, Maximo tyranno belium io-
vente, ingenti angustia teneretur, ob ingruentia
wiginta hostium millia, ad sanctissimum quemdam
monachum, qui in monte agebat, miserit, rogans ut
sibi apud Deum adjutor precibus sais &eret. Dona-

ἀρχαίας γενεὰς τῶν εὐσεδεστάτων χαὶ πιστῶν βαάσι-"
λέων, πῶς ἡ δόξα καὶ ἢ εὐπρέπεια αὐτῶν ἀτέλεύτη-
τος ὑπάρχει. Ἐτάφησαν ἐν εἰρήνῃ, χαὶ οἱ τάφοι αὖ“.
τῶν, καὶ τὰ ὀστᾶ αὐτῶν ἀναθάλλει ἐκ to. τόπου.
αὑτῶν, καὶ “βασιλεύέι αὐτῶν Κύριος, ὅτι al ψυχαὶ.
αὐτῶν ἐν χειρὶ αὐτοῦ εἰσι. Μίμησαι τὸν εὐσεδῇ καὶ.
φιλόθεον βασιλόα. Κωνσταντῦνον, υἱὸν τῆς paxaplas
Ἐλένης, ἐν ὅλοις M χρόνοις διαπρέψαντα. ἐν πάσῃ εὖ-.
σεδείᾳ καὶ σεμνότητι, πάντα «à φῦλα βάῤδαρα ὗπο-
“πόδιον τῶν ποδῶν. αὐτοῦ ὑποτάξας - ὥστε τοσοῦτον.
ἣν φιλοϊερεὺς xal φιλομόναχος ὁ ἀνὴρ . οὗτος. xai
θεοφιλὴς, δτιπέρ φασιν ἐν μιᾷ χατηγόρων ἐπιδωσάν-.
των πιττάχια xav! ἀὐτῶν, ταῦτα μὲν [γὰρ] εὐθὺ;
καῦσαι, φῆσαι δὲ οὕτως ὁ ἀοίδιμος βασιλεὺς, ὅτιπερ.
€ Ἐλν εὕρω, φησὶν, ἱερέα ἣ μοναχὸν ἕν τινι παρᾶ-.
πτώματι, ἐγὼ αὐτὸς τὴν χλαμύδα μου ἥπλωσα ἂν.
xai ἐσκέπαζον αὐτόν. » Τίς ἄρα θεοσεδέστερος, ἢ
φιλάγαθος xai συμπαθητιχώτερος ἐν βασιλεῦσι τοῦ
ἁγίον τούτου ; EE |

xn. Ἰχνηλάτησον. τὸν μέγαν τῆς εὐσεδείας λαμ-
πτῆρα Θεοδόσιον τὸν. εὐσεδῆ βασιλέα, πίστεως ópfto-.
δόξου στέμματι κατηγλαϊσμένον * ὦττε τοσοῦτον ἣν
χαὶ οὗτος φιλόχριστος xai. φιλομόναχος, ὅτιπερ διὰ
τὸν τοῦ τυράννου Μαξιμίνου ἃ κόδεμον ἐν τοῖς Ἑσπε-.
ρίοις μέρεσιν ἐν ἀγωνίᾳ πολλῇ συσχεθεὶς ἐν τῇ τῶν
πολεμίων πληθυϊ τριακοσίων χιλιάδων, ἀποστέλλει
Ag! ἑνὶ τῶν ἐν τῷ ὄρει ὁσιωτάτων μοναχῶν, παρα-᾿
καλῶν αὐτὸν εἰς εὐχῆς συμμαχίαν ἐπικουρῆσαι αὖ-.

tus hie vocabatur. Tum sanctissimus Deoque ple- Ὁ τῷ. Δόνατος δὲ τούνομα αὐτῷ. Ὁ δὲ ἁγιώτατος καὶ,

nus monachus, futuro eventu divipitus prsecoguito,
. cilicinam tunicam, palliumque e£ cucullum atque
: baculum ed imperatorem mittit, Quibus meynani-
amus princeps, cum gaudio et fide susceptis, bona
spe coBcepia ea osculatus induit, et basta loco
baculum manu tenens, equum conscendit, Cum
ecce divina quadam angelorum acies in igneis
equis discurrens .mrex presto fuit, qui rebus in
contrarium versis, hostes penitus in scrobes quas

θερφόρος μοναχὸς θεόθεν προγνοὺς τὸ “μέλλον, ἀπο-
στέλλει αὐτῷ τῷ βασιλεῖ τὸν τρίχινον αὐτοῦ χιτῶνα
xdi τὸ ἐπώμιον, καὶ τὸ χουχούλλιον, xai τὴν βαχτη-
ρίαν αὑτοῦ. Ὃ δὲ μεγαλόψυχος καὶ εὔελπις βασιλεὺς

“περιχαρῶς μετὰ πίστεως δεξάμενος ταῦτα͵, καὶ περι-

πτυξάμενος, xal ταῦτα ἐνδυσάμενος, τὴν δὲ βαχτη-
ρίαν ἀντὶ δόρατος κατασχὼν, ἔφιππος γίνεται. Καὶ.
δὴ τις θεία ἀγγελικὴ στρατιὰ bg! ero ἱπτάμενοι
ἑφίστανται, καὶ τοὺς πολεμίους ἄρδην &v τοῖς βοθύ-

€ Psal, txvt ,7. V. Psal. cxvi, 16. ** Exod. xv, 1. ** Psal. 1v, 9. "9 Jae. t, 13. *! Eccli. σαν, 14.

4 Legendum forsan , Matgov. -

VARLE LECTIONES,

381

EPISTOLA AD THEOPHILUM JMPERATOREM.

wx iv οἷς ὥρυξαν iv παγίδι θηρευτῶν, ἀντιστρε- À fecerant, venatorum more compulerunt. Tyrannus -

«τιχῶς ἐκεῖσε χατέδαλον * τὸν δὲ τύραννον ἐν τῇ,
μεγάλῃ λαφύρᾳ οἱ σατράπαι ξῶντα χειρωσάμενοι,
«οἷς ποαὶ τοῦ βασιλέως προσέφερον. Τί τούτου τοῖς
νοὖν ἔχουσιν ὑψηλότερον ; ὅς χατηξίωται ἀγγελιχὰς
στρατιὰς συλλήπτορας αὐτῷ γενέσθαι, οὐχὶ καὶ οὗ-
τος εὐσεδὴ: ἦν, προσχυνητὴς τῆς ἁγίας Τριάδος,
καὶ τῆς Χρισίοῦ εἰχόνος ; Ἐρεύνησον, καὶ ἴδε τὰ
ἱερὰ αὐτοῦ ἀναθήματα, τὰς ἱερὰς ἐνδυτὰς, τὰ ἱερὰ
σχεύη. Ῥηλάφησον, καὶ ἴδε τὸν μέγιστον αὐτοῦ δί-
exov, εἰς ὅνπερ ἐγχαυστιχοῖς χαλιεργήμασιν. ὁ μυ-
etuxb; τοῦ Χριστοῦ δεῖπνρς μετὰ τῶν δώδεχα ἀπο-
δτόλων ἐγχεκόλαπτο * ὄνπερ ἱερὸν δίσχον Θεόδωρος
ὀ οἰκονόμος τῶν ἁγίων ἀποστέλων, ψηφισθεὶς ἀρχι-
εἰίσχοπος τῆς Συῤῥαχοναῶν πόλφως ὑπὸ τοῦ ἀρχι-.

ipse ingentis spolii loco vivus captus ἃ satrapis, ad.
pedes impetatorís allatus fuit. Quid ea sublimius
expeditione sang mentis homines cogitare queant ?.
qui angelicag acies belli socias babere meruit,.
Bu(u vers pietatis tenax, qui Trinitatis 848.
eultor οἱ imaginis Christi velierator erai? Exquire,
et vide sacra illius donária , sacras tunicas, sacra
vasa. Contrecta, et inspice magnum ejus diszum
iR quo mystica Christi cum duodecim apostolis
ccena elcganii arte eneousto cglata erat. Quem $a-
crum discum Theodorus sanctorum apostolorum
cconomus , ab Augusto urbig archiepiscopo Syra-
eusarum archiepiscopus ordinatus : Theodorus ,
iaquam, cum sehedam propria conscriptam mano in

εἐπισχόπου τῆς βασιλίδος πόλεως “ χαὶ δὴ οὗτος ὁ D discum misisset, dicente Autonlo : Si nohis .fldem

Θεόξωρος ποιήσας τὸ ἄθεον αὐτοῦ ἰδιόχειρον, τέθει-
εν αὑτὸ ἐν τῷ δίσχῳ * xal φησιν ᾿Αντώνιος · Εἰ

πληροφορεῖς ἡμᾶς, καὶ ὁμόφρων ἡμῶν εἶναι βούλει,

πάτηρυν αὐτὸν τοῖς ποσί σου. Ὁ δὲ δῷ πόθῳ τῆς
φιλαρχίας ϑελγόμεγος, ἑτοιμότατα ἀναιδῶς χαὶ ἀν-
ἐρνθριάσεως αὐτὸγ χατεπάτησεν. n τἧς ἀνοχῆς xel
μακροθυμίας Ἴησοῦ Χριστοῦ. Τί οὖν οὐχὶ ὁ Θεὸς ἐπι-
ζητήσει ταῦτα ; ναὶ πάντως * ὅτι Etuis ἐχδεδίχη-
$8: Κάϊν, t» δὲ λάμεχ, ἑδδομηχποντάχις. ἑπτά. Οὕτως
ὅρα πρέπει «οἷς ἀρχιερεῦσι τῆς βασιλείας τῶν Χρι-

ἐτιανῶν, ΤΙ οὖν ὁ δόστυχος Θεόδωρος ; 'Hosóynse-

€i ἀξίας, θανάτῳ dui pep δύσθνητος χεγονώςῷ,9{Ἠ
v Mígnsat , θεοσεδέατατε "Béonosa , καὶ τοὺς
μετέπειτα βασιλεῖς, ᾿Αρχάδιον xal. Ὀνώριον καὶ
βεοδόσιον, Λέοντα xal Μαρχιανὸν, χαὶ τοὺς χατ'
αὑτοὺς θεοσεδεῖς βασιλεῖ: πάντος γὰρ ὁμόφρονες
xai θεόφρονες. “Λφες τοὺς γενεχρωμένους ἐν ἀσε-
βείᾳ βασιλεῖς θάψαι, καὶ χλαῦσαι τὰς ἑαντῶν νενε-
χφωμένας ψυχάς" οἱ γὰρ τῶν ἀδιχουμένων στενα-
Ypo, τῶν ἀδιχούντων χόλασις γίνεται. Ἐννόησον
χαὶ ἴδε τῶν βεδιωχότων βασιλέων καὶ ἀρχόντων τὴν
πάροδο», πῶς ὡς ἐνύπνιον ἐχπετασθὲν παρῆλθον,
"Ove ἐδόχονν εἰς τέλος χατεστηρίχθαι, τότε εἰς τέ-

δὸς ἀπώλοντο. ᾿Αλσεδῶν γὰρ χαταπιπτόντων, δίκαιοι

]xqofos γίνονται, Τί οὖν καὶ σὺ ἀγαθὲ δέσποτα, εἰ

καὶ Các. xal διαμένεις, καὶ βασιλεύεις &v ὅλοις ἐχα-

τὸν ἔτεσιν. οὐχὶ μετὰ τἀῦτα ἀποθανεῖς ὡς οἱ πατέ-
pe; σου; Μιχρὸς xal μέγας, οὐχ ἔφει θεράπων οὐ

facis, ejusdemque Wobiscum esse sententie vis,
ipsum . pedibus tere : ille przsulatus desiderio:
ebrius, impudenter nullaque verecundia aetutum.
eum coneulcavit. O Christi Jesu patientíam , lon-
gamque mansuetudinem] Quid igitur? Nonne Deus.
requiret ista ? omnino sane. Nam Caini ultio septies
acta esi: ex Lamech vero septuagies septies **. ita
nimirum Christianorum imperii episcopos decet.

Quid igitur, infelix Theodorus? frustrato voto di-
gnitate privatus fuit, immatura et acerba e vivi
ereptus morte.

29. Æmulare, religiosissime domiue, alios etiam
qui secuti sunt imperatores, Arcadium, Honorium,
Theodosium : Leonem item ei Mareianum, horum-
que similes religiosos principes. Oines.enim eo-
dem sensu addicti Deo luere. Sine .imperatores
qui in impietate mortui sunt, sepelire et lugere -
fnortuas animas suas. Eorum enim qui patiuntur
iujuriam gemitus, -illorum a quibus male vexati
sunt, supplicium funt. Cogita et vide snperioris
setatis imperatorum atque principum vitam, quo-
modo velut somnium avolans transierunt. Cum res
ipsorum constabilitze omnino viderentur, tum pror-
sus perierunt. Quippe cadentibus impiis, justi pa-
vore tremunt. Quid igitur? Tu quoque, optime
princeps, vel sí totos centum annos in vivis guper-
sies fueris, reruihque potiaris, numquid non posi-

ῥιδοικὼς τὸν Κύριον αὐτοῦ, Μία γὰρ εἴσοδος εἰς «bv ἢ bae sicut Patres tuí. morieris? Non est famulus

μων, ἔξοδος ἴση οὐδεὶς γὰρ τῶν βασιλέων ἔσχεν
ἑτέραν γενέσεως ἀρχήν" ἐπίδλεψον ἐπὶ τὴν προσ-
εὐχὴν τῶν ταπεινῶν, καὶ μὴ ἐξουδένώσῃς τὴν δέη-
sw αὐτῶν" οἰχτείρησον. τὰς Ἐχχλησίας σου, xal
πενθοῦντας παραμύθησαι " τοὺς ἐν θλίψει πάραχά-
Moov. Παῦσον τὰ σχίδματα τῶν ᾿Εχχλησιῶν * σδέ-
9» τὰ φρυάγματα τῶν γαχοδόξων εἰχόνοχλαστῶν "
τὰς τῶν αἱρέσεων ἐπαναστάσεις ταχέως κατάλυσον
ἐν τῇ δυνάμει τῆς δικαίας βασιλείας σου, καὶ τῷ
βραχίονι τῆς εὐσεδείας σου. Τοὺς αἰχμαλώτους ἀνα-
χάλεσαι, «τοὺς ἑδχορπισμένους ἐπισυνάγαγε,, xol
φύνεψον τὴν ἁγίαν χκἀθολιχὴν χαὶ ἀποστολικὴν 'Ex-

. P gen. ιν, 9}.

parvus et magnus qui non timeat dominum suum.
Uuus quippe in vitam ingressus et par exitus est.
Nullus enim unquam imperatorem ortos sui atinu
initium nactus est, Kespice in preces humiliuin, et
ne spreveris petitionews eorum. Misereat te Eccle-
siarum tuarun : lugentes consolare : solamen alfer
iis qui in tribulatioue suni : Ecclesiarum schísma
tolle : superbos effractorum imaginum , qui pessi-
me sentiunt, fremitus comprime : insurgentes
hæreses in. fortitudine justi imperii tui, tuzqua
pietatis brachio quantocius destrue , eaptivos revo-
ca, dispersos congrega, sanctamque catholicam et

383

S. JOANNIS DAMASCENI

386

apostolicam Ecclesiam ia unum charitatis vincu- A χλησίαν, εἰς ἕνα σύ δεσμον ἀγάπης, εἰς βαθεῖαν εἴ»

lum in altam reetæ sincerzquo fidei pacem con-
junge. Quandiu apud omnes Christianos Roma-
ni ** imaginum effractores et heretici audient?
Excita potentiam pletatis tuse, οἱ miserere populi
tui qui dispersus dissipatusque est, eicut oves qua
perierunt domus Israel. Quac misersndum hoc
epectaculum ! nulla quies furoris quo inimicus ad-
versus sanctam Salvatoris imaginem debacchatur.
hnplacabile bellum est adversarii in sancta Dei
Matris effigiem. Irreconciliabile est odium eorum,
qui sauetos Christi persequuntur. Quam multi im-
vyeratores Ecclesiam 8/48 impugnaverunt ! Quam
wulti eam oppressere tyrauni! Quanquam tantisper
quidem illis facta licentia est : at porta inferi non
prz valuerunt adversus eam **.

90. Licet vero ex sanctis Patribus scripte tradi».

tas demonstrationes quibus pia dogmata stabilian-
bur, poluertwius afferre, haud tamen e re nostra
esse duxiugs, eductam a Dco regalis vestrz soler-
U:z sapientiam eo adurgere : verum, pro eo ae di-
vinus serio adwonet ὅδ, obsecrantium more pla-
cidissimeque officii nostri partes implemus, ne sub-
si racto sermone tanquam minime probati condem-
nemur. Nunquam enim sub superioribus imperatores
ipsi nobis consuluimus ut taceremus, aut admonere et
obsecrare cessaremus, velut duminos, lerosque, et
patres ac fratres, pe silentio nostro Dei jacturam
faceremus, Attamen ut. amplius certiusque oriho-
doxain fidem astruamus : quemadmodum a princi-
pio olimque et bactenus pura et impolluta Christia.
nissima pietas sccundum apostolicas confirmatas-
que a Deo traditiones, in cunctis Ecclesiis boneste
ut Deum decet, nihilque ἃ Domino dissidendo,
venerabilium colendarumque imaginum ornatus
fulget, easque in picturis et musivis operibus, iu
parietibus et tabellis atque vasis sacris, pari ho-
nore et veneratione ac vivifica crucis figuram di.
vinaque Evangelia amplectimur et exosculamur:
íta uempe, ut cultum hunc et honorem: ipsismet
primigeniis exemplaribus adlibeamus; Basilio Ma-
gne dicente **, bonorem imaginis ad exemplar
wansire.,... Quanto deterius sepplicium merebi-
tur, qui Dominicam imaginem Christi, ἃ quo ipsa

ρήνην τῆς ὀρθοδόξου xal ἀχραιφνεστάτου πίστεως.

Ἕως πότε παρὰ πάντων τῶν Χριστιανῶν οἱ "Pu.
μαίων παῖδες εἰχονοχλάσται xal αἰἱρετικοῖ ὀνειδύ-

ξζονται; ᾿Εξέγειρον τὴν δυναστείαν τῆς εὑσεδείας σου,

xal οἰχτείρησον τὸν λαόν σου, τὸν διεσχορπισμένον.
καὶ διεσπαρμένον, ὡς ἀπολωλότα πρόδατα οἴχου.
Ἰσραῆλ. Τί τοῦτο τὸ ἐλεεινὸν ὄραμα ; ἀκατάπαυ-

ovoc ὁ θυμὸς τοῦ ἀντιπάλου διαδόλου κατὰ τῆς ἁγίαφ.
εἰχόνος τοῦ Σωτῆρος. ἽΛσπονδος ὁ πόλεμος τοῦ ἀννι-

χειμένου χατὰ τῆς ἀχράντου μορφῆς τῆς θεομήτο-

ρος. ᾿Αχατάλλαχτος ἔχθρα fj πρὸς τοὺς ἁγίους Χρι-

στοῦ. όσοι βασιλεῖς ἐπολέμησαν τὴν Ἐχκλησίαν ;

πόσοι “τύραννοι κατεδυναστεύσαντο ; ἀλλὰ εἰ xal μι-

κρὸν παρεχωρήθησαν, ἀλλὰ πόλαι ἔδου οὐ κατισχά-

σουσιν αὐτῆς. —

X. Πολλὰς μὲν γὰρ Γραφιχὰς ἀτοδείξεις εὐσεθῶν
δογμάτων τῶν ἀγίων Πατέρων ἔχοντες γράφειν, οὐ
δέον ἐστὶν ἡμᾶς τὴν τῆς βασιλιχῆῇς ἀγχινοίας 6eo-
δίδακτον σοφίαν ἔχδιάζειν " ἀλλὰ, κατὰ τὸν. θεῖον
λόγον, παραχλητιχῶς xai εὐμενεστάτως ἐχπληροῦ-
μεν, ἵνα μῇ τῇ ὑποστολῇ τοῦ λόγον, τὸ μὴ εὐδοχιμεῖ-
σθαι χαταχριθῶμεν. Οὐδέποτε γὰρ ἡμεῖς καὶ ἐπὶ
τῶν προδεδηχότων βασιλέων σεσιωπήχαμεν, νου-
θετοῦντες, παραχαλοῦντες ὡς χυρίους, ὡς δεσπότας,
ὡς πατέρας, ὡς ἀδελφοὺς, ἵνα μὴ Θεὸν ζημιωθῶμεν
διὰ τῆς ἡσυχίας. Πρὸς δὲ περισσοτέραν πληροφορίαν
καὶ ἀσφαλεστέραν βεδαίωσιν τῆς ὀρθοδόξου πίστεως,
χαθὼς xai ἐξ ἀρχῆς xaV ἄνωθεν μέχρι τῆς δεῦρο ἡ
χαθαρὰ xal ἅμωμος Χριστιανιχωτάτη εὐσέδεια, κατὰ
«τὰς ἀποστολιχὰς χαὶ θεοχηρύχτους παραδόσεις àv
πάσαις ταῖς Ἐχχλῃσίαις θεοπρεπῶς xai εὐσχημόνως
xaX εὐπαρέδρως Κυρίῳ, fj τῶν σεπτῶν καὶ oxs6a-
σμίων εἰχόνων εὐχοσμία διαλάμπει ἐν ἱστορίαις καὶ
μουσουργήμασιν, ἐν τοίχοις xal πίναξι καὶ ἱεροῖς
σχεύεσι, τιμῇ καὶ σεδασμιότητι ἐπίσης τῷ τύπῳ τοῦ
ζωοποιοῦ σταυροῦ, χαὶ τῶν θεολέχτων Εὐαγγελίων
κατασπαζόμεθα " τὸ σέδας χαὶ τιμὴν τοῖς πρωτοτύ-
Tote ἀπονέμοντες χατὰ τὸν μέγαν Βααίλειον " ὅτι ἡ
-ἧς εἰχόνος τιμὴ ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαδαένει.....
Πόσῳ μᾶλλον χείρονος ἀξιωθήσεται τιμωρίας, ὁ τὸν
δεσποτιχὸν Χριστοῦ χαραχτῆρα τοῦ xe τὸν ἀταυρὸν
ἀγιάσαντος ἀθετῶν, ἢ ἀπαναινόμενος ; ὡς τέλειος
ἀποστάτης, καὶ ἀλλότριος τῆς Χριστιανιχῇς προσ’

quoque crux sanctificata (uit. aspernatur et abnuit? Ὁ ηγορίας, ἕνοχος χαὶ ὑπόδιχος ἔσται αἰωνίον κατα-

tanquam enim perfectus desertor, atque ἃ Chri-
stiand nuncupatione extraneus, zeternze damnationi
erit obnoxius. Quamobrem ad ejus quam defini-
vimus, divina doctrina: probationem et confirma-
lionem, venerandanme insuper sanctissimae Dei Ge-
nitricis Marir, Verbique Dei ex ea incaraati et
infantis imaginem , velut fidei gloriationem οἱ
coronam decoris, sceptrumque regium in capite
confirmali a Deo οἱ sincerissimi recta (idei libelli
confessionis nostrse expressimus, ut divinz vestrae
erudita a Deo majestati, divinum ae coelestem or-
tliodoxz fidei universe diccesis Orlentalis sensu

χρίσεως. Διὸ δὴ πρὸς ἀπόδειξιν xal βεδαίωσιν τῶν
παρ᾽ ἡμῖν δεδογματισμένων θεοπνεύστων λόγων, xal
τὸν σεβάσμιον χαραχτῆρα τὴς παναγίας θεομήτορος
Μαρίας, xal τοῦ ἐξ αὑτῆς σαρχωθέντος καὶ νηπιᾶ»
σαντος Θεοῦ Λόγου, ὡς καύχημα κίστεως καὶ στέφα,
γον κάλλους, χαὶ σχἥπερον βασιλιχὸν ἐν τῷ κχκεφα-
λαΐῳ τῆς ἡμετέρας ὁμολογίας τοῦ θεοχυρώτου τῆς
ὀρθοδοξίας ἀχραιφνεστάτου τόμου ἐνετυπώσαμεν.
δειχνύντες πρὸς τὴν θεοφόρον ὑμῶν Osobibaxcoy pa-
σιλείαν, τὸ ἔνθεον χαὶ οὐράνιον φρόνημα τἧς ὄρϑο-
δόξου πίστεως πάσης ἀνατολιχῆῇς διοιχήσεως, χατὰ
τὸν θεῖον λόγον" « Δίδοα σοφῷ ἀφορμὴν, καὶ σοφώ.

δ [ est Constautinopolitani. 5) Matth, 1vi, 18. 851 Tim. n, 1,2. ** Lib. De Spirus sancto cap. $7.

DE AZYMIS,

386

tege; ἔσται" γνώριζε δικαίῳ, καὶ προσθήσει τὸ δέ- A significaremus, juxta atque Scriptura monet : » Da

χεαθαι. »

λα΄. Ἑπόμενοι τῷ ὄρ» τῶν θεοφόρων Πατέρων
«οιάδε πεφρονηχότων καὶ θεσπισάντων χατὰ τὰς
ἀποατολικὰς παραδόσεις xal τὰ ἀρχαῖα ἔθη τῶν Ἐχ-
χλησιῶν, οὕτως πιστεύοντες εἷς τὴν ἀγίαν xal ὁμοού-
ete» καὶ ζωοκοιὸν Τριάδα, τὰς τιμίας εἰχόνα; ἀσπα-
ζόμεθα᾽" οἱ μὴ οὔτω φρονοῦντες, ἀνάθεμα ἔστωσαν"
el μὴ οὕτως ὁμολογοῦντε;, πόῤῥω τῆς Ἐχτλησίας
ἐχδιαυχϑήτωσαν. Αὕτη ἣ πίστις τῶν ἀποστόλων
αὕτη à πίστι; τὴν Ἐχχλησίαν ἐφώτισε " τοὺς οὖν
φολμῶντας ἑτέρως φρονεῖν͵ ἢ ἀνατρέπειν τι τῶν ἐν-
θέσμως τῇ Ἐχχλησίᾳ παραδεδομένων, fj σταυροῦ
ἐχτύπωσιν, ἣ εἰχονιχὴν ἀναζωγράφησιν, ἢ ἀλλοτιοῦν

sapienti occasionem, eL sapientior erit; indica
justo, et adjiciet ut accipiat "'. »

91. Sequeutes. i'aque definitionem et regulin
divinorum Patrum, qui secundum apostolicas ira-
ditiones et Ecclesiarmm mores talia promulgarunt
sanxeruntque, sic credentes in sanctam, consuh-
stantialem ac vivificam Trinitatem, veneraudas
imagines amplectimur. Qui aliter sentiunt, ana-
thema sint. Qui uon ita profitentur, procul ab Ec-
elesiis exagitentar. Hac apostolorum fides. Hzc
fides Ecclesiam illustravit. Qui igitur alitcr sentire
ausi fuerint, vel eorum aliquid evertere quz legi-
time Ecclesi: tradita sunt, aut crucis figuram, vel
pictas imagines, seu quidpiam aliorum φυ: secun-

τῶν ὄντων ἐν τῇ ἁγίᾳ Ἐχχλησίᾳ παραδεδομέγων B dum antiquos Patrum religiosorumque sc fidelium

xatà τὰ ἀρχαῖα ἔθη τῶν Πατέρων καὶ τῶν εὐσεδῶν
χαὶ πιστῶν βασιλέων, εἰ μὲν ἱερεῖς εἰσι, παντάπασι
καθαιρέσει ὑποδάλλεσθαι xal ἀναθεματίξεσθαι, εἰ δὲ
μιονάξοντες xat λαῖχοί εἰσι͵ τῷ αὐτῷ ἀναθέματι χατα-
κρίνεσθαι, καὶ τῆς θείας χοινωνίας ἀφορίζεσθα:.
Ταῦτα ὁρίζομεν τῇ χελεύσει xa αὐθεντίᾳ τοῦ Σω-
τῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὃς ἔθετο πρόσταγμα,

zal οὗ καρελεύσεται * τοῦ χλείσαντος τὴν ἄδυσσον,

καὶ ἀφραγισαμένου αὐτὴν τῷ φοδερῷ καὶ ἐνδόξῳ
ὀνόματι αὐτοῦ * εὐλαδείσθω πᾶσα fj γῇ ἀπὸ προσ-
ὥκου αὐτοῦ, ὅτι φοδερός ἔστι, καὶ εἰς ἀντιστήσε-
“αἰ αὐτῷ ; καὶ, « Φοδερὸν τὸ ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας
Θεοῦ ζῶντος » ὅτι πᾶσα fj πνοὴ xal χτίσις ἐν τῇ
χειῤῇ αὐτοῦ περιείληπται, xal dj βασιλεία αὐτοῦ,

imperatorum mores GA'7 in Ecclesia constituta
sunt : siquidem fuerint sacerdotes, amissi omuino
gradus pens δίᾳυο snathemaii subjaceant : sin
monachi et laíci, eidem sint anathemati subjecti,
et communione priventur. Hzc Salvatoris nostri
Jesu Christi precepto εἰ auctoritate decernimus,
qui preceptum posuit et non przteribit : qui elau-
sit abyssum **, iremeadoque suo et glorioso no-
mine obsigasvit, Revereatur omnis terra a facie
cjus, quia terribilis est, et quis re:istet ei? et
« horrendum est incidere in manus Dei viven-
ds '*: » quippe cujus manus spiritum omnem et
creaturam comprehendat, et cujus regnum, re-
qnum omnium seculorum et dominatio ejus

βατιλεία πάντων τῶν αἰώνων, καὶ ἡ δεσποτεία aü- C in. omni generatione. Gloria sit sanctissima

τοῦ ἐν πάσῃ γενεᾷ, Δόξα τῇ καναγίᾳ Τριάδι τῷ Θεῷ
ἡμῶν εἰς εοὺὑς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿λμήν.

Triaitati Deo nostro in szcula szculorum. Amen.

." Prov, ix, 9, "* Psal. cxpvin. 6, ' Hebr. xz, 5.

ADMONITIO.

Opuscula duo de azymis sancti Joannis Damasceni nomine inscripta in codicibus manu
exaratis reperiuntur. Primum, quod brevius est et alterius compendium, suppeditavit mihi
vir doctissimus meique amantissimus R. admodum Pater D. Bernardus de Monfaucon ex cod.
monasterii Remensis S, Remigii, n. 521. Alterum autem habet codex Regius 2982, cum pre-
fito Joannis Damasceni nomine, ex quo Combefisius noster pauca excerpsit et recitavit in
adnotatione ὃ in secundam Invectivam Isaacii Armenorum catholici, t. 11 Auctarii Biblioth.
PP. Grec. Verum ex alio codice Reg., n. 2935, didici, secundi hujus opusculi parentem ge-
nuinum esse Meletium quemdam, de quo ceeteroqui nihil mihi hactenus compertum fuit. 1d
Prologus, quem idcireo non omittendum putavi, et cujus auctor non indicatur, diserte signi-

. Quin etiam Joanni Damasceno neutram lucubrationem tribuendam esse deditiori
opera ostendo in singulari de azymis dissertatione, ac sanctum hunc doctorem communem
Patrum traditionem hanc tenuisse, Dominum Christum ipso pridie quam pateretur, Pascha
Judaicum cum discipulis edisse : quod tamen utroque opusculo preefracte negat: r.

S. JOANNIS DAMASCENI

TOY ATIOY iGANNOY TOY AAMAXKHNOY

ΠΕΡῚ TON AZYMON.

S. JOANNIS DAMASCENI
DE AZYMIS.

Nosse oportet illos qui azyma offerunt, carnem A — Ἰστέον, ὅτι οἱ «à ἄξυμα stposxoplzovttg, νεκρὰν

mortuam nec viventem offerre. Fermentum enim

instar animæ est jn massa, et sal vice mentis,
. Dominus siguidem assumpto ex perpetua Virgine
corpore anima et mente predito, per panem per-
fertum consentanee prorsus Novi Testamenti
mysterium dedit; quem cum benedixisset ac fre-
gissel dixit : « Accipite et comedite : hoc est

corpus meum !, » Quocirca Lucas ja sancto Evan- .

gelio suo ait : « Et accepto pane gratíag agens,
fregit*. » En vero hic dicit. Christum accepisse
panem, G4 non azymum ; nondum enim quinta
dies aderat, sed decima tertia luna quando non
erant azyma, quia necdum parabantur. Nam decima
quinta luna hzc comedere przcipiebatur. Decima
quarta vero agnum duntaxat edebant. Quamobrem
decimam quariam lunz ejusdem mensis lex Pascha
nuncupat : decimam quintam vero insuper οἱ
Sabbatum nominat, si igitur immolatus Christus
fuit decima quarta luns, die Parasceves, Sabba-
tumque adeo festus azymorum dies erat, cum pa-
nes axymi primum ederentur; qusndonam bos
apostolis tradidit, quos illi dicunt se ab apostolis
accepisse? Non enim Pascha quod lege mandatum
erat, hocce anno. comedit Christua : quippe qui,
cum conatum esset, frangendo panem, novi
testamenti mysterium dedit, ipsa quinta feria.
Αἱ quando azymorum solemnitas fuit, Sabbato
scilicet, decima quinta mensis die, Dominus in
sepulero jacebat. Cum autem a3yma, ante festi-
vum azymorum diem toto anno non ezxslitissent,
ubinam tum reperta essent, quando Chriſstus cc-
navit eum discipulis suis. Desinite ergo, qui verita-
ti repugnuatis. Atqui hoc modo iptelligitur horum
verborutn sensus; « Erat autem,Parasceve Pasche ?.o
Tunc enim preparabant, et.veluti instruebant, qus
ad Paschite festum attinerent, Quin etiam illud : « Et

ipsi non introierunt in prztorium, ut non contami-
marentur, sed ut manducarent Pagcha *, » quonam
pacto hoc intelligas? Quod si Pascha in quintam
feriam incidebat : quomodo ipsa Parasceve non
introierunt in pretorium; sed hoc caverunt, cum
ante jam mundati essent ob Paschz comestionem ?

! Matth. xxvi, 96. * Luc. xvii, 19.

σάρχα, καὶ οὐχὶ ζῶσαν προσφέργυσιν. Ἢ γὰρ ζύμη
ἀντὶ ψυχῆς τῷ φυράματι γίνεται, χαὶ τὸ ἅλας ἀντὶ
τοῦ νοός " ὁ γὰρ Κύριος σῶμα ἔμψυχόν τε καὶ ἔννουν
ἐχ τῆς 'Δειπαῤθένου προσλαδόμενος, διὰ τελείου ἄρ-

“ποὺ εἰκότως παρέδωχε τὸ τῆς Καινῆς Διαθήχης μυ-

στήριον" εὐλογήσας αὐτὸν, xal χλάσας, χαὶ εἰπών"
« Λάδετε, φάγετε" τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου. » Καὶ
ὁ Λουχᾶς ἐν ἁγίῳ Εὐᾳγγελίῳ αὐτοῦ, « Καὶ λαδὼν
ἄρτον, φησὶν, εὐχαριατήσας ἔχασεν, » Ἰδοὺ δὲ xaV-
αὐτὸς ἄρτον εἶπε λαθεῖν τὸν Χριστὸν, xat οὐκ ἄζο- ᾿
μον. Οὐ γὰρ ἔτι ἦν, πέμπεης οὔσης τηγιχαῦτα ἣμέ-
pas " δεχαχαιτρίτηῃ γὰρ ὧν ἡ σελήνη τότε, καὶ ojx
ἦν ἄξυμον διὰ τὸ μήπω γενέσθαι. 1$.w γὰρ the.
σελήνης νενομοθετημένογ ἦν ἐσθίφιν «apta. Τῇ δὲ

B. (δ τὸν ἀμνὸν καὶ μόνον ἤσβρον - διὸ χαὶ τὴν δεκαχοι-

τρτάρτην το αὐτοῦ μηνὸς Ξ:ςς. σελήνης, Πάσχᾳ πρω-
ἀγορεύει ὁ νόμος " τὴν δὲ w' αὐτὴν xil Σάδῥαϊον
ὀνομάζει, El οὖν ὁ Χριστὸς ἐτύθη χατὰ τὴν δεχαχαυ-.
τετάρτην τῆς σελήγῃς, ἡμέρᾳ Παρασχενῇ τὸ δὲ
Σάδδατον ἦν τῶν ἀζύμων ἑορτὴ, ὅτε τὰ ἄξυμα ἤσθιον,
πότε ταῦτα τοῖς ἀποστόλοις παρέδωχαν, ὅςι λέγουσιν
παρὰ τῶν ἀποστόλων ταῦτα λαδεῖν ; Οὐδὲ γὰρ τὸ

Πάσχα τὸ νόμυμον κατὰ τὸν χρόνον ἔφαγεν ὁ Χριστός. -
, Kad γὰρ μετὰ τὸ δειπνῆσαι, παρέδωχε διὰ τῆς τοῦ.

ἄρτου χλάσεως, τὸ τῆ: Καινῆς Διαθήχης μυστήριον
κατὰ τὴν πέμπτην ἡμέραν. Ὅτε δὲ ἑορτὴ τῶν ᾿Αζύ-
py ἦν ἐν τῷ Σαδδάτῳ κατὰ τὴν u' ἡμέραν τοῦ μη- -
νὸς, ἐν τῷ τάφῳ ἔχειτο ὁ Κύριος. ᾿Αζύμων οὖν μὴ
ὄντων πρὸ τῆς ἑορτῆς τῶν ᾿χζύμων ἐν. ὅλῳ τῷ &vtav-
τῷ, ποὺ εὑρέθησαν τότε τὰ ἄξυμα, ὅτε μετὰ τῶν ab-
τοῦ μαθητῶν τὸ δεῖπνον ἔφαγεν ὁ Χριστός ; Παύσασθε
ol τῇ ἀληθείᾳ ἀντιμαχόμενοι. Καὶ τὸ, e “Ἣν δὲ Πα-
ῥασχενὴ τρῦ Πάσχα, » οὕτω νοεῖται. Ἡτοίμαζον
γὰρ, οἷον χαὶ παρεσκεύαζον τὰ τῆς ἑρρτῆς τοῦ Πάρχα"
χαὶ πὸ, « Αὐποὶ οὐχ εἰσῆλθον εἰς «b πραιτώριον, ἵνα
μὴ μιανθῶσιν, ἀλλ᾽ ἵνα φάγωσι νὰ Πάσχα, » πῶς
νοήσεις, εἰ τῇ πέμπτῃ ἣν τὸ Πάσχα ; πῶς τῇ Παρα-
σχευὴ πρὸς τὸ πραιτώριον οὐχ εἰσῆλθον, ἀλλ᾽ s0xa-.
δοῦντο προκαθαιρόμενοί φως διὰ hv τοῦ Πάτχα
μετάληψιν ;

* Joan. xix, 11. " Joan. xvin, 928.

DE AZYMIS.

EKTH AIPEZIZ APMENIQN,

SEXTA H£RESIS ARMENORUM.

Τὸ ἄζυμον τὴν νεχρὰν θυσίαν ἀναισχύντῳ mpos- A. — Hostiam fermenti expertem perfricta. fronte offc-

toTap παριστῶσιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, xarà τὴν rapá-
δοσιν τῶν Ἕ δραίων. Διὸ ὁ θεσπέσιος Παῦλος πολυ-
τρόπως γράφει πρὸς Κορινθίους οὕτως * « Μιχρὰ ζύ-
uy ὅλον τὸ φύραμα ζυμοῖ, » Καὶ πάλιν“ « Ἐὰν ἡ

Ἐρώτη ἄσπιλος ἦν, ἡ δευτέρα χώραν οὐχ εἶχε, » Καὶ

πρὸς Γαλάτα;" « Κατήργηνται ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ,
ὅσαι kv νόμῳ διχαιοῦνται, xaX ἐξέπεσον τῆς χάριτος.»
Καὶ πάλιν λέγει" ε Ἐάν τις ποιήσῃ ἕν ix τῶν τοῦ
νόμου, ἐπιχατάρατος ἐὰν μὴ ποιήσῃ πάντα. » Καὶ ὁ
“Φωτὴρ ἐν τῷ ὑπερῴῳ τὸν μυστικὸν δεῖπνον ὅτε ἤθελε
παραδοῦναι τοῖς μαθηταῖς, οὐχ ἐν ἀζύμῳ, ἀλλ᾽ ἐν

ἄρτῳ τελείῳ παρέδωχεν, ὅτι οὐχ ἦν καιρὸς τῶν ἀζύ-

pzov χατὰ τὸν νόμον τῶν Ἑδραίων. Ἑπεὶ xai τὸ pu-
στήριον τοῦτο πρὸ τοῦ Πάσχα ἦν, χαθὼ; ὁ ἅγιος
Ἰωάννης ὁ εὐαγγελιστὴς λέγει « Πρὸ τῆς ἑορτῆς
τοῦ Πάσχα. » Καὶ πάλιν" « Τῇ ἐπαύριον, ἄγουσι τὸν
Ἰησοῦν ἀπὸ τοῦ Καϊάφα εἷς τὸ πραιτώριον " xal αὖ-
τὸ οὐχ εἰσῆλθον, ἴνα μὴ μιανθῶσιν, ἀλλ᾽ ἵνα φάγωσι
τὸ Πάσχα. » Καὶ Μελέτιος δέ τις θεοφόρος ἀνὴρ xai
«ὧν Γραφῶν ἀχριδὴς ἐξεταστὴς, αἰτηθεὶς περὶ τῶν
ἀζύμων παρά «wo; συγχέλλου,, γράφει πρὸς, αὐτὸν
οὐτωαί"

α΄. ὁ Τὰ ἄζυμα οὐκ ἄρτος, ὡς ἄν τις εἴποι, τέλειος
χαὶ ὁλόκληρος, οὐδ᾽ αὐτοτελῆ, ἀλλ᾽ ἐλλιπῇ xai ἡμι-
«λῇ τινα, δεόμενα τοῦ πληρώματος τῆς ζύμης. "Ap-
τς, δὲ » ἄρτιος, αὐτοτελὴς, 160; , πληρέστατος

[δεῖ γὰρ τοῦ πληρώματος *], ὡς τὸ ὅλον ἔχων ἐν ἑαυ-

ei^ τὸ δὲ ἄζυμον, καλεῖται xal ἐγχρυφίας, ὃ Ἠλίας

B Joannes evangelista dicit :

runt secun dum traditionem Hebrzorum. Quocireæ

divinus Paulus multifarie scribit,ad Corinihios puta:
hoc modo : « Modicum fermentum tetam massam
afficit *. » Et rarsum : « Si prius culpa vacasset,
non utique secundo locus foret *, » K4 ad Galatas. :-
« Evacuati sunt ἃ Christo qui in lege justificantur,
ei ἃ gratia exciderunt *, » Et iterum ail : « Bi quis
unum eorum 408 legis sunt fecerit, maledictus ἡ
erit nisi fecerit ompia *. » Et Salvator in ccenaculo,
mysticam cenam, quando discipulis dare ipsam
voluit, non in azywo, sed in perfecto pane tradi-
dit : quia tempus azymorum panum non eral,
secundum legem Hehræorum. Nam mysterium istud
anie Pascha gestum fuit; quemaduiodum sanctus
« Ánte diem festum
Paschz*;»et rursum : « Die crastina mane Jesum
adducunt a Caipha in pretorium. et ipsi nonintroie-
runt, ut non contauinarentur ; sed ut manducarent
Pascha !*. » Sed ei Meleiius quidam, vir Deo plenus,
"Scripturarumque diligens investigator, de axymis a.
syncello quopiaro quzsitus, ad ipsum ita scripsit :

4. Azyma panis, ut ita loquar, perfectus et com-
pletus non sunt, nec omnibus numeris absoluta,
sed deficientia et semiplena qusedam, fermenti
plenitudine indigentia : pania vero perfectus, nu-
meris GA49 suis absolutus est, et plenissimus, ut
qui totum in semetipso habeat. Azymum porro vo-

Sw τῇ Σουναμίτιδι ἐξῃτήσατο, 1 χολλύριον, ὃ τὰ c, catur tortula,. qualem Elias olim a Sunamitide pe-

*8p' ἡμῖν νήπια χουλλίχιον χοινῶς ὀνομάζουσι" τὸ
τλήρωμα τόϊνυν τῆς ἀζύμου ζύμης τῶν Ἰουδαίων
Χριστός ἐστιν, ὃς ἐλθὼν, τὸ ἐλλιπὲς, καὶ ἀτελὲς i
ὕωσε τοῦ νόμον, xal τοῦτο τελειώσας χατέπαυσεν.
"8 ol τῶν Ἰουδαίων ἡγνοηχότες παῖδες βασχάνῳ ψυχῇ
ἐπι ἄζυμα παρανόμως ἐσθίουσι, χαὶ διὰ τοῦτο οἱ μι-
μηταὶ τούτων, xai οἱ Ἰουδαιόφρονες ᾿Αρμένιοι καὶ
Ἰακωδξται, ἀφρόνως τούτων μετέχουσιν, ὡς τῆς
᾿λπολιναρίου καχίστῃς αἱρέσεως μετέχοντες. Ἐχεῖνος
Ἱὰρ σῶμα μόνον, ἄψυχόν τε xai ἄνουν εἶπε Aa6siv
τὸν Χριστὸν, ὅπερ ἐστὶ νεχρόν. Καὶ οἱ τὰ ἄζυμα τοί-
Ὧν ἐσθίοντε;, εἰς ἀντίτυπον τοῦ σώματος τοῦ Χρι-
στοῦ, νεχρὰν ἐσθίουσι σάρχα, χαὶ οὐ ζῶσαν χαὶ ἔμ-

ψυχον χαὶ ἔννουν. γὰρ προζύμῃ ἀντὶ ψυχῆς τῷ |
8 Galat. ii, 10.

*1Cor. v, 6. * Hebr. vin, 7
ΗΠ Reg. xvu, 43,

συλ. v 4

tiit *', vel collyrida, quam pueri apud nos cullicium
vulgo vocitant. Plenitudo itaque fermenti Judaico-
rum azymorum Christus est, 40] adventu suo,
quod deficiens et imperfectum erat in lege, illud
implevit, et ad perfectionem perducendo cessare
fecit. Quod quia Judzi nesciunt, invidenti animo
azyma adhuc contra prescriptum legis manducant.
QuamobremArmenii el Jacobite, qui illos imitaptur
et Judaica mente aguntur, horum insipienter par-
ticipes sunt, veluli pessimz hzresis Apolljnarii
consortes et socii. Hic enim corpus solum sino
anima et mente a Christo acceptum dixit, quod
idem est atque mortuum. Qui igitur azyma come-
dunt in antitypo corporis Christi, hi mortuam car-

* Joan. xui, 27. !* Joan. xvin, 38.

. NARUE LECT!ONES.

LL I marg. To» ἐν ἁγίοις Ἰωάννου τοῦ Δα
matceni De asymis. adversus Armenos.
pet, nec quid sibi auctor velit, exprimit,

σχηνοῦ, Περὶ ἀξύμων, κατὰ 'Appevluv* Sancti ounnis ἢ
. 9038 ὁ δὲ ἄρτος.

€ Ibid. δηλαδὴ τοῦ πληρώματος. Nouiruia

991

S. JOANNIS DAMASCENI

392

nem edunt, non vivam, nec anima et mente predi- A φυράματι γένεται * τὸ δὲ ἅλας ἀντὶ νοό:;. Ἃ μὴ ἔχον

tam. Nam fermentum massa est loco anim : sal
vero menlis instar. Quz: cum non babeat panis
azymus, mortuum quid et stolidum est. Quo fit, ut
qui edunt azyma, in. caligine legis ambulent. Quo-
modo autem societatem habuerint cum Christo,
qui in luce gratiz ejus non versantur? Nam qui in
gratie ejus lumine gradiuntur, bi panem. mandu-
cant, Christi nempe corpus, ejusque sanguinem
intaminatum bibunt : atque hoc pacto mutuam
inter se et cum Christo Deoque nostro societatem
babent, mundaii cuim sint ab omni peceato. Nam in
azywis nulla prorsus vivida virtus est ; quippe quae
mortua sunt. Verum in pane, sive Christi corpore,
tria vivida sunt, vitamque przbentia; spiritus,
aqua et sanguis. Quod οἱ Joannes suo testimonio
confirmat : « Tres sunt, inquit, qui testimonium
dant, spiritus, aqua et sanguis : οἱ hi tres ad
unum suni?; » hoc est ad corpus Christi. Quod
et lempore quo cruci affisum fuit, manifestum
exstitit, quando aqua et sanguis ex latere ejus
efüluxit, carne ipsius lanceæ ictu puncta. Hic porro
vivax erat, sanctusque Spiritus sancte illius con-
junctus carni manserat, quam cum nos transmu-
talo per Spiritum in Christi carnein pane edimus,
in ipso vivimus, quatenus vivam deificatamque
carnem manducamus, consimilique modo vividum
et sanguinem ipsius et calentissimum, Quoniam ex
. carne Spiritu vivida, calentissimus quoque Christi
cruor et. aqua scaturieruat : id quod in illis qui
axyma comedunt, nequaquam fleri contingit. Proh
absurditatem! Gloriantur, cum mortuum fermen-
tum edunt, nobisque dicunt : non nos sale, fer-
mento et aqua farinam depsimus, ut oblationem
fermentatam faciamus; sed aqua solum οἱ farina
azymum igne paramus, eti tribus ists hostiam
mundam conficimus. Quapropter tris. haec, aqua,
farina, et ignis, ad quid assumuntur, et cujusnam
figuras ea esse erbitramini? Plane corporis Domini.
At vero ille quem Christus diligebat, non dixit :
« Tres sunt, qui testimontuu daunt,»aqua, farina et
jgnis; sed«spiritus, aqua et sanguis, et hi tres ad
unum sunt ; » utique ad Christi corpus, ut antehac
dictum fuit. Nam si locum hunc de increata et incor-

τὸ ἄζυμον, νεκρὸν xal μωρόν ἐστι, Τοίνυν xat ol τὰ
ἄζυμα ἐσθίοντες ἐν τῷ σχότει τοῦ νόμου περιπατοῦ-
σι. Καὶ πῶς κοινωνίαν ἕξουσι μετὰ τοῦ Χριστοῦ, ol
μὴ ὄντες ἐν τῷ φωτὶ τῆς χάριτος αὐτοῦ ; Οἱ γὰρ ἐν
τῷ φωτὶ περιπατοῦντε; τῆς αὐτοῦ χάριτος, ἄρτον
ἐσθίουσι τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, καὶ πίνουσιν αἶμα τὸ
ἄχραντον αὑτοῦ" xa οὕτως ἔχουσι μετ᾽ ἀλλήλων, καὶ
μετὰ τοῦ Χριστοῦ καὶ θεοῦ ἡμῶν χοινωνίαν, χαθα-
ριζόμενοι ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας. Ἕν μὲν γὰρ τοῖς
ἀζύμο'ς οὐδεμία τίς ἐστι ζωτιχὴ δύναμις, νεκρὰ γάρ
ἐστι" ἐν δὲ τῷ ἄρτῳ, ἤγουν τῷ σώματι τοῦ Χριστοῦ,
«pla τὰ ζῶντα χαὶ ζωὴν παρέχοντα αὑτὰ τοῖς ἀξίως
ἐσθίουσι, τὸ πνεῦμα, τὸ ὕδωρ, xal τὸ αἷμα * ὅτι χαὶ
Ἰωάννης συμμαρτυρεῖ τῷ λόγῳ" « Τρεῖς οἱ μαρτυ-
ροῦντες, τὸ πνεῦμα, καὶ τὸ ὕδωρ, καὶ τὸ αἷμα, καὶ
οἱ τρεῖς εἰς τὸ ἕν εἶσι, » τουτέστι εἷς τὸ δῶμα τοῦ᾿
Χριστοῦ. Ὃ χαὶ χατὰ τὸν χαιρὸν τῆς σταυρώσεως
δῆλον γέγονεν, ὁπηνίχα τὸ ὕδωρ καὶ τὸ αἷμα ix τῆς
πλευρᾶς αὐτοῦ ἔῤῥευσε, λόγχῃ νυγείσης αὐτοῦ τῆς
σαρχὸς, τρία ἐξέῤῥευσε, ὃ δὲ ζῶν, καὶ ἅγιον Πνεῦμα
ἔμεινε τῇ τεθεωμένῃ σαρχὶ αὐτοῦ, ἦν ἑαθίοντες ἡμεῖς
ἐν τῷ μεταδαλλομένῳ ἄρτῳ διὰ τοῦ πνεύματος εἰ;
δάρχα Χριστοῦ, ζῶμεν ἐν αὐτῷ, ὡς ζῶσαν καὶ τε-
θεωμέντν cápxa ἐσθίοντες " ὡσαύτως καὶ τὸ αὐτοῦ
αἷμα τὸ ζῶν xal θερμότατον, ἐπειδὴ ix τῆς ζώσης
σαρχὸς τῷ πνεύματι, καὶ θερμότατον τοῦ Χριστοῦ τὸ
αἷμα καὶ τὸ ὕδωρ ἐξέδλυσεν, ὅπερ ἐν τοῖς τὰ ἄζυμά
ἐσθίουσι χώραν ὀχ ἔχει τοῦτο γίνεσθαι. Καὶ ὦ τῆς
&toxíac! νεχρὰν ζύμην ἐσθίοντες ἀὐχοῦσι,, καὶ λέ-
rouet πρὸς ἡμᾶς, ὅτι οὐχ ὅπως ὑμεῖς ὅλατι xal &po-
ζύμῃ xoi ὕδατι ἄλευρον φύρομεν, xal οὕτως ποιοῦ-
μὲν τὴν ἀναφορὰν τῶν ἐνζύμων, ἀλλ᾽ ὕδατι μόν
καὶ ἀλεύρῳ, πυρὶ τὸ ἄζυμον ἀπαρτίζομεν, καὶ ἐν
τοῖς τρισὶ τούτοις ἀγνὴν ποιοῦμεν τὴν ϑυσίαν. Τὰ
τρία οὖν ταῦτα τὸ ὕδωρ, χαὶ τὸ ἄλευρον χαὶ τὸ πῦρ,
εἰς τί λαμδάνεται ; καὶ τίνος ἀντίτυπα εἶναι δοχεῖτε ;
ἀντὶ τῆς σαρχὸς τοῦ Κυρίου. ᾿Αλλ᾽ οὐχ εἶπεν ὃ ἦἣγα-
πημένος, « Τρεῖς εἶσιν οἱ μαρτυροῦντες,» τὸ ὕδωρ,
τὸ ἄλευρον, xal τὸ πῦρ, ἀλλὰ ε τὸ πνεῦμα καὶ τὸ ὕδωῤ
καὶ τὸ αἷμα, καὶ οἱ τρεῖς εἷς τὸ ἕν εἶσι, » δηλονότι
τὸ σῶμα Χριστοῦ, ὡς προείρηται. El δὲ xal εἰς τὴν
ἄχτιστον χαὶ ἀσώματον φύσιν τῆς ἁγίας Τριάδος
ταῦτα λαμδάνετε, σφάλλεσθε πίπτοντες εἷς τὴν Geo-

porea natura accipitis, 850 omnino caditis ruentes D πασχιτῶν αἵρεσιν, οἵ φασε συμπεπονθέναι τῇ σαρχὶ

in bzeresim Theopaschitarum, qui deitatem cum
Verbi carne passam dicunt. Haudquaquam euim
. deitas incarnata est, Pater scilicet et Filius et
Spiritus sanctus, ut tribus istis, aqua, ul aitis,
farina et igne, eaim signiücari intelligatis, adeoque
azymum duntaxat figuram illius habeatis, et in
sacrificium offeratis. Sed unus de Trinitate Filius
Verbumque Dei assumpta carne ex mundis carni-
bus sanctse Virginis, factus homo est, patratisque
omnibus qua ad dispensationem spectabant, cru-
cifixus est carne, neutiquam patiente diviuitate.
Quapropter crucifixus cum sit carne, carnem

*! ] Joan. v, 8.

τοῦ Λόγου xal thv αὐτοῦ θεότητα. Οὐ γὰρ ὁμοῦ ἡ
Τριὰς ἐσαρχώθη, ὁ Πατὶρ, 6 Υἱὸς, χαὶ τὸ ἅγιον τὸ
Πνεῦμα, ἵνα θεωρῆτε ταῦτα εἰς αὑτὴν τὰ τρία, τὸ
ὕδωρ, ὥς φατε, xal τὸ ἄλευρον, καὶ τὸ πῦρ, χαὶ ὡς
ἀντίτυπα αὐτῆς ποιῆτε τὸ ἄζυμον, καὶ εἰς θυσίαν
προσφέρητε " ἀλλ᾽ ὁ εἷς τῆς Τριάδος, ὁ Υἱὸς χαὶ Δό-
τὸς τοῦ Θεοῦ σαρχωθεὶς ἐξ ἀγνῶν τῆς ἁγίας Παρθέ-
vou σαρχῶν ἐνηνθρώπησε, xal πάντα τελέσας τὰ τῆ:
οἰχονομίας, ἐσταυρώθη τῇ σαρχὶ, μἢ παθούσης αὐτοῦ
«ἧς θεότητος. Σαρχὶ οὖν σταυρωθεὶ;, παρέδωχεν
ἡμῖν ἐσθίειν διὰ τοῦ ἄρτου τὴν σάρχα αὑτοῦ, τὴν ἐν
Πνεύμιτι ζῶσαν ἁγίῳ, οὕτως εἰπών’ « Λάδετε, φά-

499

DE AZYMIS.

304

γετε, τοῦτό ἔστι τὸ σῶμά μου τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμε- A proinde suam, Spiritu saneto vivam, edendam per

γον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. .

P. Ἰστέον οὖν ὡς; ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ, h τῶν ἁγίων
ἀποστόλων αὐτοῦ, τὴν σεμίδαλιν τῶν ἀζύμων ἐσθίειν
ἢ προσφέρειν οὐδεμία παρέλαδεν Ἐχχλησία ἐπειδὴ
οὔτε ὁ Χριστὸς αὐτὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν χατὰ “τὸν χαιρὸν
«οὔ πάθους αὐτοῦ τὸ νομιχὸν ἔφαγε Πάσχα. ἔΑχουσον
τί φησιν ὁ Ἰωάννης" « Πρὺ δὲ τῆς ἑορτῆς τοῦ Πά-
σχα, ἰδὼν ὁ Ἰησοῦς, ὅτι ἐλήλυθεν αὐτοῦ ἡ ὥρα, ἵνα
δΒεταδῇ ἐχ τοῦ χόσμον τούτον πρὸς τὸν Πατέρα" xot
δεΐπνου γενομένον, τοῦ διαδόλον ἤδη βεδληχότος εἰς
τὴν καρδίαν Ἰούδα Σίμωνος Ἰσχαριώτον,, ἵνα αὐτὸν
παραδῷ. Καὶ ὅτε, φησὶν, ἐγένετο ἡ ὥρα αὐτοῦ, »

τουτέστιν ὅτε παρέστη ὁ χαιρὸς τοῦ προδοῦναι αὑτὸν, B buerunt apostoli cum eo; dixitque illis :

ἀνέπεσον xal οἱ δώδεχα ἀπόστολοι σὺν αὐτῷ. Καὶ
εἶχε πρὸς αὐτούς" « Ἐπιθυμίᾳ ἐπεθύμησα τὸ Πάσχα
τοῦτο φαγεῖν μεθ᾽ ὑμῶν πρὸ τοῦ με παθεῖν. » Ὁρᾷς,
ε πρὸ τοῦ με καθεῖν,» φησίν. Ἐπεὶ οὖν ἔδει παθεῖν
αὑτὸν χατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ Πάσχα τοῦ νομιχοῦ, καθ᾽
ἂν χαὶ ὁ ἀμνὸς; παρὰ τῶν Ἰουδαίων ἐσφάζετο, ἔμελλε
δὲ τοῦ γενέσθαι τὸ Πάσχα παρὰ τῶν θεοχτόνων Πα-
βασχευῇ ἡμέρᾳ, ὡς αὖθίς φησιν 6 Ἰωάννης" « Ἐπεὶ
Παρασχευὴ ἧν. Ἦν γὰρ μεγάλη ἡμέρα τοῦ Σαδδάτου
ἐχείνη, » ἐν f; τηνιχαῦτα xal ἡ ιδ' τῆς σελήνης χατὰ
τὸν πρῶτον μῆνα ἐν εφλδ’ ἔτος ἐμπεσεῖν ἔτυχε. Κύ-
xe; γὰρ ἦν ty τοῦ ἡλίου xa τῆς σελήνης εἰ" ἵνα μὴ
παραδοθεὶς οὐ φθάσῃ τὸ οἰχεῖον Πάσχα τοῖς μαθη-
ταῖς παραδοῦναι, ἐν τῷ δείπνῳ ἀναπεσὼν ὀψὲ καὶ
Dono τὴν νύχτα, χατὰ τὴν ὀψίαν δηλονότι τῆς πέμ-
της, ἔφαγε μὲν, ἀλλὰ τὸ οἰκεῖον Πάσχα, πρὸ τῆς
ἑορτῆς τῶν ἀζύμων. Καὶ τοῦτο δῆλον ἐχ τοῦ ἀναπι-
σεῖν αὐτόν. Οὐχ fjv γὰρ τοῦτο νενομοθετημένον᾽
ἐπειδὴ ἰσταμένους καὶ περιεζωτμένου; xal ὑποδε-

δεμένους, καὶ ἐπὶ χεῖρας τὴν βαχτηρίαν ἔχοντας,
ἐχέλευσε μὲν ἐσθίειν τὸ Πάσχα μετὰ σπουδῆς τοῖς
Ἰουδαίοις ὁ νόμος. Κατέπαυσε μὲν πληρώσας τοῖς
χρόνοι: τοῦ ἰδίου χηρύγματος τὸ Πάσχα τὸ νομιχόν"
παρέδωχε δὲ τὸ οἰχεῖον διὰ τοῦ δείπνου. Διὸ xal μετὰ
τὸ δειπνῆσαι λαδὼν ἄρτον χαὶ χλάσας παρέδωχε τοῖς
ἀποστόλοις τὸ μυστήριον τῆς χαινῆς διαθήκης xal

panem dedit, verba hac adhibens : « Accipite,
comedite : hoc est corpus meum, quod pro vobis
frangitur in remissionem peccatorum **. »

2. Scire igitur attinet, nullam Ecclesiam, neque
ἃ Christo, neque ab apostolis accepisse, ut farina
minime fermentata edcretur vel offerretur : quo-
niam neque Christus ipse Deus noster eo quo pas-
sus est tempore Pascba legale comedit. Ausculta
quid Joannes dicaL : « Anto diem festum Pasche,
sciens Jesus quia venit hora ut transeat de hoc
mundo sd Patrem ; et cena facta, cum diabolus
jam misisset in cor Jud: Simonis Iscariotz, ut
traderet eum. Et cum esset hora ejus , inquil '*, »
hoc est, tempus adesset quo traderetur, « una recu-
Deside-
rio desideravi hoe Pasceba manducare vobiscum
antequam patiar !", » Vides, « antequam patiar, »
inquit. Quia ergo pati ipsum necesse erat in die

Pasche legalis, in qua nempe agnus a Judzis im-

wclabatur, omnino futurum erat ut a deicidis
Pascha ageretur die Parasceves, uti rursum Joan-
nes ait : « Quoniam Parasceve erat, Erat enim
magnus dies ille Sabbati 35, (in qua nimirum
tune temporis decima quarta luna in primo mense
anni 5554 incidere contingebat. Erat enia cyclu;
solis xviti , et lun v), ne cum traditus esset, mi-
mime posset Pascha suum discipulis largiri, iu
cona accumbens vespere et profunda nocte, vespe-
re, inquam, quiutze diei, comedit quidem, sed Pa-
scha proprium, ante festum azymorum. ld quod
plane ex eo manifestum (üt, quod recubuerit. lloc
enim lege sancitum non erat. Lex siquidem jussc-
rat !* , Pascba cum festinatione comedi ἃ Judzis
stantibus, succinctisque, εἰ calceatis, et baculos
tenentibus pra manibus, Atqui cessare quidem
fecit Pascha legale, illud implendo observaudoque
eo tempore quod przdicationi impendit : proprium
vero suum cousnde dedit, Quamobrem postquam
cenavit, accepto fractoque pane, novi testamenti
observantizeque suz et cultus mysterium dedit
apostolis , in quinta nocte, qua traditus eam fuit.

τῆς λεετουργίας αὐτοῦ, ἐν τῇ νυχτὶ τὴ πέμπτῃ, ἐν fj καὶ παρεδόθη.

Υ΄. Ἰστέον δὲ ὅτι xa0* ἣν ἡμέραν ἐσταύρωσαν οἱ

$. Nosse autem oportet, deicidas illos, ipsa die

θεοχτόνοι τὸν Κύριον, xaz' αὐτὴν xal τὸν ἀμνὸν θύ- D qua. Dominum cruci affierunt, hac eos mactato

σαντες ἔφαγον τὸ Πάσχα τὸ νομιχόν᾽ καὶ τοῦτο δῆλον
ἐκ τοῦ εἰπεῖν τὸν ᾿Ιωάννην᾽ « Καὶ αὐτοὶ οὖχ εἰσῆλ--
ϑον εἰς τὸ πραιτώριον, ἵνα μὴ μιανθῶσιν, ἀλλ᾽ ἵνα
φάγωσι τὸ Πάσχα“ » ὅτε ἐν ἡμέρᾳ μιᾷ μετὰ τοῦ
ἀμνοῦ ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστό;. ᾿Αλλὰ τί φησι:
« Καὶ λαδὼν ἄρτον, εὐχαριστῆσας, ἔχλασεν. » Ἰδοὺ
χαὶ Αουχᾶς ἄρτον εἶπε Aa6s[v τὸν Χριστὸν, xat οὐχ
ἄζυμα. Ἰδοὺ γὰρ ἔτι ἦν € οὔσης τηνικαῦτα τῆς fjad-
pas t τρισχαιδεχάτη γὰρ ἔτι ἦν ἡ σελήνη" καὶ οὐχ
ἣν ἄζυμον, διὰ τὸ μήπω γενέσθαι. Τῇ u' γὰρ τῆς
σελήνης νενομοθετημένον fjv ἐσθίειν. Τὴν ιδ΄ τοῦ

51 (ον. τι, B. !* Joan. xin, 4, 3.
*5 joan. xvui, 28. '* Luc. xxii, 19.

PATROL. Gn. XCY,

15 Luc. xxu, 45.

agno Pascha legale manducasse. ld quod inde
perspicuum (it, cum Joannes dicat: « Et ipsi non
introierunt in pretorium ut non contaminaren-
tur: sed ut. manducarent Pascha δ: » quando
utique eadem qua agnus die una immolatus esl pro
nobis 651 Christus. Sed quid dicit? « Et accepto
pane, gratias agens, fregit !*. » En Lucas quoque
Christum accepisse panem ait, non azyma. Ecce
enim quinta feria cum esset, quoniam decima
tertia adhuc luna erat, azymus panis non appone-
batur, quia nondum paratus erat: quippe qui Ce-

5! Exod. xu, 11 seqg.
W

16 Joan. xix, δ]:

395

S. JOANNIS DAMASCENI

cima quinta lunz manducari praeipiebatur. Lex A πρώτου μηνὰς τῆς σελήνης, Hácya προσαγορεύει 6

porro decimam quartam lunæ mensis primi Pascha
nuncupat: decimam quintam vero, azymorum
diem, et Sabbatum nominat. Quod si igitur Chri-
stus decima quarta lunz, ipsa die Parasceves oc-
cisus fuit, Sabbatumque erat festum Azymorum ;
quandonam azyma comedit ἢ et quando rursuni ea
parare jussit apostolis in novo testamento ?
quandoquidem Judaeorum imitatores et æmuli
aiunt, ab apostolis se azyma conlicere didicisse.
Pascha siquidem legale Christus ut ederet , illo
tempore non antevertit. Atqui hoe prorsus verum
esse, ul his qua dicta ἃ nobis sunt magis fides
astruatur, audias velim, quas Moyses leges tulerit,
quilve de Pascha et agymis lege constituerit.
« Bie sunt, inquit, solemnitates Domini ; bz quas
sanctas vocabitis in temporibus suis. In primo
mense decima quarta die inensis inler vesperas

Pascha Domino : et in quinta decima mensis hujus.
Septem diebus

solemnitas azymorum Domino.
azyma comedetis **, » En igitur addisce ex ipsamet
Moysis sanctione tunc non adfuisse tempus eden-
dorum azymorum. Enimvero Chrístüs feria quinta
post cenam per panis fractionem novi testa-
menti mysterium tradidit. Quando vero festum
azymorum fuit, decima quinta die, Sabbatum erat,

tunequein sepulero tumulatus jacebat. Cum itaque.

ante solemnitatem azymorum per totum annum

panes sine fermento non essent ; quippe eum se-

ptem illis diebus, hisque solis azyma Judsi come-
derent, quemadmodum lege Moysis ferebatur, ut
decima quinta primi mensis apponi mensæ incipe-
rent : quomodo fleri potult, ut tune reperta sint
aryma, quando Christus cum discipulis suis cœ-
uavit ? Sed audi, quaeso, quid apostoli dicant capite,
seu canone Lxx : « Si quis presbyter aut diaconus,
aut quísvis alius de numero clericorum jejuuat cum

Judzis, vel festa agit cum ipsis, vel ab ipsis festi--

vitatum ipsorum munuscula, ut puta azymum pa-
pem, aliudve simile accipit, deponatur. » Sed et
insuper sexta synodus qua Constantino Heraclii
nepoie imp. collecta fuit, cum vicarios haberet qui
saneti pape Agathonis episcopi Komani locum
tenerent, inter quos οἱ divinus Gregorius Agri-
gentinus aderat, capitum contra azyma sensum
sacra constitutione explicavit his verbis expres-
eum * :« Nemo eorum qui in sacro ordine cen-
sentur, aut etiam laicus, accepta ἃ Judeis azyma
manducet. » Quod si ab apostolis traditum esset
ut azyma edantur, huicce canoni generose contra-
dixissent sacer Agatho Romanus episcopus, divi-
nusque Gregorius Agrigentinus ; nec ullo pacto
eonsensissent sacro huic divinoque canoni. Quo-

νόμος" τὴν δὲ te' πρώτην κῶν ἀζύμων, xai Σάδδατον
ὀνομάζει. Εἰ οὖν ὁ Χριστὸς ἐτύθη χατὰ τὴν ιδ' τ ς
σελήνης, χατὰ τὴν ἡμέραν τῆς Παρασχευᾷῇς, τὸ δὲ
Σάῤδατον ἣν τῶν ἀζύμων bapth, πότε τὰ ἄζυμα
ἔφαγε, xal πάεε αὐτὰ, τοῖς. ἀπροτόλοις ποιεῖν be Ἠξ
χαινῇ διαθήχῃ παρέδωχεν ; ὅτι M qougty oU puras
τῶν Ἰουδαίων, ὅτι τὰ. ἄζυμα παρὰ. τῷν ἀποστόλων,
ποιεῖν παρελάδομεν. Οὐδὲ γὰρ τὸ Πάσχα, τὰ νορικὺν».
χατὰ τὸν χρόνον ἐχεῖνον φαγεῖν ἔφθασεν ὁ Χριστής "
χαὶ ὅτι οὕτως ἔχει τὸ ἀληθὲς, πρὰς πίστωσιν. τῶν.
εἰρημένων ἄχουσον xal τῆς Μωῦσέως νομοθεσίας, τῇ
περὶ τοῦ Πάσχα xal τῶν ἀζύμων νενομοθέξηκεν.
« Αὗται, φησὶν, αἱ ἑορταὶ τῷ Κυρίῳ, καὶ αὖτας αἱ.
ἅγιαι, ἃς χαλέσετε αὑτὰς ἐν τοῖς χαιροῖς αὑτῶν" ἐν

τῷ πρῴτῳ μηνὶ ἐν τῇ d? ἡμέρᾳ τοῦ μηνὸς ἀναμέσον

πῶν ἑσπερινῶν Πάσχᾳ τῷ Κυρίῳ" καὶ ἐν τῇ τε' ἡμέρᾳ
τοῦ μηνὸς τούτου, ἑορτὴ τῶν ἀζύμων τῷ Κυρίῳ.
Ἕπτὰ ἡμέρας ἄζυμα ἔδεσθε, » Ἰδοὺ μάνθανε xai
ἀπὸ τῆς νομοθεσίας Μωϑσέως, ὅτι οὐχ ἣν τότε ἄζυμα
ἔξεσθαι. Καὶ γὰρ μετὰ τὸ δειπνῆσαι χατὰ τὴν ἡμέραν
ἧς πέμπτης, παρέδωκεν ὁ Χριστὸς διὰ τῆς τοῦ ἄρ-
tov χλάσευς τὰ τῆς χαινῆς διλθήχης μυστήριον. Ὅτε
δὲ ἡ ἑορτὴ τῶν ἀζύμων ἦν τὸ Σάξδατον κατὰ τὴν
t&' τοῦ μηνὸς ἡμέραν, ἐν τῷ τάφῳ ἕχειτο τεθαμμέ-
νος. ᾿Αζύμων οὖν μὴ. ὄντων πρὰ τῆς ἑορτῆς ἀζύμωυν
ἐν ὅλῳ τῷ ἐνιαυτῷ * ἑπτὰ γὰρ ἡμέρας xal μάνας
ἤσθιον τὰ ἄζυμα οἱ Ἰουδαῖοι, ὡς ἐνομοθέτησεν. é
Μωῦσῆς͵ χατὰ τὴν ιε' ἡμέραν τοῦ πρώτον μηνὸς ἀρ-

C χομένης τῆς τούτων τρᾳπέξη " πῶς. Ok εὑρέθησαν

τότε ἄζυμα, ὅτε μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ τὸ δεῖπνον
ἔφαγεν ὁ Χριατός ; MAxouoov τί φάσιν οἱ ἀπόστολοι
ἐν τῷ ο᾽ χεφαλαίῳ’ € Εἴ τις πρεσδύτερος fj διάχονα)
3| ὅλως τῶν τοῦ καταλόγου »ληριχῶν νηστεύει μετὰ
Ἰουδαίων, ἣ ἑορτάζει μὲτ᾽ αὐτῶν, ἢ δέχεται παρ᾽.
αὐτῶν τὰ τῆς ἑορτῆς. αὐτῶν ξένια, οἷον οζυμον, f) ec
τοιοῦτον, χαθαιρείσθω. » ᾿Αλλὰ καὶ fj c' αύνοδος (1j
ἐπὶ Κωνσταντίνου ἐχγόνου Ἡρακλείου συγαθροισθεῖ:.
σα, τοποτηρητὰς ἔχουσα τοῦ πάπα, τοῦ ἱεροῦ ᾿Αγά-
θωνος ἐπισχόπον Ῥώμης τόπον ἀναπληροῦντας, ἐν
οἷς ἣν καὶ ὁ ᾿Αχραγαντῖνος θεῖος Γρηγόριρς, ἔνυριᾷν
κεφαλαίων κατὰ τῶν ἀξύμων UE τὴν ἱερὰν. διάταξιν...
ἐξέθετο ἔχουσαν οὕτως * « Μηδεὶ; τῶν ἱερατιχῷ τά.
γματι κατειλεγμένων, ἣ λαϊχὸς τὰ παρὰ τῶν Ἶον-

Ὁ δαίων ἄζυμα ἐσθιέτω. » Καὶ εἰ παραδεδομένον παρὰ

τῶν ἀποστόλων ἦν τὸ ἐσθίειν τὰ ἄζύμα, ἀντέστη ἂν
γενναίως τῷ παρόντι χανόνι ὁ ἱερὸς ᾿Αγάθων ὁ Ῥώ-

μης ἐπίσχοπος καὶ ὁ ᾿Αχραγαντῖνος. θεῖος Γρηγόριος,
καὶ οὐκ ἂν μᾶλλον σννήνουν τῷ ἱερῷ καὶ θείῳ τούτῳ
xavóvt."Hyooy ὁ ἄζυμα ποιῶν χαὶ προσφέρων Ἶου-
δαιόφρων ἐστὶ xal παράνομος xai ἀμόφρων ἐχείνων
ἐστὶ, παραδαίνων καὶ τὰς πράξεις τῶν ἀποστόλων
xal τῶν Πατέρων, χαθὼς ὁ λόγος ἀπέδειξεν.

eirca qui azyma parat et offert, is animo Judæus est el scelestus, qui ejusdem atque illi mentis sit, ape-
stolorum et Patrum instituta violans, quemadmodum iis qua dicta sunt, ostendimus.

Ὁ Levit. xxu, ὁ, ὅ. *' Can. 11.

NOTAE.

li Error Graculi Trullanam synodum prosexta generali accipientis. Neutri Gregorius Agrigentigus

scripsit.

401 DE CORPORE ET SANGUINE CHRISTI. 402

dita a&lmodum discrepare nulus dubito, non autem in totum ab Anastasio, quod corporis
Christi. Eucharistie corruptelam spectat, ut ipsum eamdem in sacramento conditionem ha-
bere censuerint, im qua erat ante resurrectionem. Quod si anquirat aliquis, qua ratione
corporis Christi fractionem fieri intellexerint; quandoquidem secundum Ecclesie traditionem,
quam Nyssenus cap. 27, orat. Catech. aitostatur, etsi frangi videtur, nihilominus totum in qua-
vis particula est, εἰ totum in seipso perseverat, ὅλον ἐν ἑχάστῳ διὰ τοῦ μέρους γίνεσθαι, xal αὐτὰ
μένειν ἐφ᾽ ἑαυτῷ ὅλον; vel ut divinus Eutychius ait δρυά Nicetam Choniatem in Alexio Com-
sene, lib. 1Π| ὅλον οὖν ἅπαν τὸ ἅγιον σῶμα, xat τὸ τίμιον αἷμα τοῦ Κυρίου δέχεται, xiv εἰ μέρος τούτων
τις δέξηται, fotum sacrosanctum corpus et sanguinem Domini accipit o, licet partem acce-
perit. Ad hec dicendum est Anastasii aliorumque sensum fuisse, accidentia panis et vini,
wanssubstantiatione facta, perinde co et sanguinem Domini afficere, quo antea panis vini-
que substantiam. Quamobrem, sicut divisa quaniitate, corporalis substantia una dividi cense-
tur, it& divisa quantitste panis corpus Christi dividi frangique opinati sunt ; cum per aliud
miraculum sub unaquaque particula totum illud lateat. Sensus iste suos e Latinis propugna-
tores habuit, eos gi$5 maxime qui adversus Berengarium disputarunt. Ceterum e Grecis
Samonas Gazensis archiepiscopus, adeoque Palmstinus, in dialogo cum Achmed Sarraceno
panis Eucharistici divisionem eleganter explicat exemplo speculi, quo in frusta diviso sin-
ule partes speciem eamdem nihilo secius repreesentant : addit et exemplum vocis quani
singulorum auditorum. aures pereque excipiunt : Eodem modo, inquit, sanctum Christi cor-
pus quod Patri assidet, idem in se manet ; wbi vero panis consecratus divina virtute per
sanctissimi Spiritus descensum est iransmutatus, χαίπερ μελίξεται, ἀλλ᾽ ὁλόχληρον xaX σῶον ἕν Ex&-
ovp κλάσμα“: σώζεται, etsi dividitur, nihilominus integrum εἰ incolume in. quolibet fragmento
servatur. Quocirca ὅταν ὁ ἁγιασϑεὶς ἄρτος εἷς μέρη τέμνηται, ὃ; τὸ πανάγιον τοῦ Χριστοῦ ἐστι σῶμα,
μὴ νομέζης ὅτι μερίζεται, ἣ ἀποτπᾶται d διαιρεῖται ἄχραντον ἐχεῖνο σῶμα. ᾿Αθάνατον γὰρ xal &obao-
vov xai ἀδχπάνητον᾽ ἀλλ᾽ ὅτι μερισμός ἐστιν ἐχεῖνος τῶν αἰσθητῶν συμδεδηχότων μόνον μ:τὰ τὸν ἁγιασμόν.
uando sacrificatus panis, qui sacrosanctum Christi corpus est, ín partes secatur,ne putaveris
vidi, autdistrahi, aut separari intemeratum hoc corpus. Immortale quippe et incorruptum est,
aec consumi potest. Sed ista divisio, sensibilium duntaxat accidentium est post consecrationem.
Hsc exactissima suntet utriusque Ecolesie traditioni et doctrine consentanea. Lectorem
hic monitum velim, primam dialogi Samonsm partem toto dialogo 22 Theodori Abucaree
constare. Opinio quorumdam illorum Grecorum Domini corpus in Eucharistia corrumpi,
obsolevit tandem, ex quo Sicydita damnatus fuit, eamque confutat Neetarius Hierosolymita-
nus, 10. Περὶ ἀρχῆς τοῦ xdxa, pag. 205, ubi postquam narravit in Creta insula repertam fuisse
hostiam consecratam, qui ob loci humiditatem nigrocem contraxerat, suavissimum: vero
odorem spiraverat cum in sacro disco supra carbones exsiccata esset, heec subjungit : Miracu-
lum istud manifestissimo argumento esse ni et supra naturam eximii illius mysterii, «o5
«dà συμδεδηκότα μόνα τοῦ ἱεροῦ ἄρτου φθείρεσθαι, ἢ δέ γε οὐσία τοῦ ἄρτου ἅπαξ μ:ιταθληθεῖσα, xal τῇ τοῦ
καναγίου Πνεύματος ἐπιχλήσει μετουσιωδεῖσα εἰς ἀληθινὸν σῶμα Χριστοῦ, φθορὰν οὐδεμίαν ὑφίσταται, ἀλλ᾽
ἔγϑαρτον διαμένει ὡς ἴδιον Χριστοῦ, quo. accidentia sola. panis sancti. corrumpuntur, substantia
eero. panis semel conversa et invocatione Spiritus sancti transsubstantiata in verum. corpus
Christi, nullam corruptionem sustinet, sed tncorruptum perseverat, ut quod Christi proprium
δι. corpus. Πῶς γὰρ ἂν εἶχον τὰ σεσηπότα ἐχεῖνα τοῦ ἄρτου συμδεδηχότα, xaX σχεδὸν μὴ βλεπόμενα τῇ.
ὁράσει, τοσαύτην εὐθὺς εὐωδίαν ἀποπέμψαι, μετὰ τὸ ἀποδαλεῖν τὴν ἣν εἶχε νοτίδα ; Quinam. enim pu-
tresceMia hac accidentia panis, et que pene non apparerent, talem. tantamque fragrantiam
tpirassents postquom exemptus humor fuit, quo affecta erant. Subjungit se testem fuisse pro -
igii hujus, suisque manibus tune contrectasse sanctissimum huncce panem.

«αι

EHIZTOAH. A EPISTOLA
τοῦ ἁγιωτάτου Πέτρου τοῦ Marcobp πρὸς Sanctissimi Petri Mansur ad Zachariam episcopum
Zuxapiav ἐπίσκοπον Aodpuwr. Doarorum.

Εἰ ^ xal διιστάμεθα τοῖς σώμασιν, ἀλλὰ ψυχιχῶς
τῷ πνεύματι συναπτόμεθα " ἀσπαζόμεθα τοίνυν τὴν
βεομέμηταν ὑμῶν ἀγαθότητα, χαὶ περὶ τοῦ Κυριαχοῦ
σώματος, οὗ μεταλαμδάνομεν σημαίνομεν τῇ ὑμε-
τέρᾳ ἀγάπῃ, ὅτιπερ δύο. σώματα Χριστοῦ λέγειν οὐ
δυνάμεθα, ἀλλ' ἕν ἑατι τὸ σῶμα αὐτοῦ. Καὶ ὥσπερ
τὸ ix τῆς γυναιχὸς b τιχτόμενον βρέφος τέλειόν ἐστιν"
ἐσθίον δὲ καὶ πίνον αὐξάνει διὰ τῆς φυσιχῆῇς δυνά-
ntuc, xai εἰ xal αὐξάνει, οὐ γίνονται € δύο σώματα,
ἀλλ' ἕνά - πολλῷ μᾶλλον διὰ τῆς ἐνεργείας 6 τοῦ
ἐγίου Ἱπντόματος ὁ ἄρτος xa ὁ οἶνος εἰς ἐπαύξησιν

Etsi corporibus separamur, nibilo:sinus animo
tenus spiritu conjunctissimi sumus. Tuam igitur
bonitatem qua Deum ipsum zsiurvularis, amplecti-
mur et salutamus; ac de Dominico corpore, cu-
jus participes sumus, boc dilectioni tux signiflca-
mus, duo Christi corpora nos dicere nequaquam
posse, sed unum esse ipsius corpus. Sicut infans
ex muliere natus perfectus est ; edens autem et bi-
bens naturali faculiate- augescit : at quanilibet au-
gescat, 859 non duo-tamen corpora efficiuntur,
sed unum manet ;: multo msgis per operationem

VARIA: LECTIONES,
* Principium hoc restitui ex Regio cod. 2£14, usque aJ περὶ τοῦ Κυριαχοῦ sop, * R. 2255 capxóg.

* lpid. αὐτὸ οὗ γίνεται. R. 2925 ἕν dott, χαὶ οὐ πολλά.

« Edit. ἐπιφοιτήσεως.

iot
TOY AYTOY ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ὃ
Bspl τοῦ üypdrrov σώματυς, οὗ μεταϊαμδάγο-
| μεν.

α΄, Tb τοῦ Κυρίου χαὶ Θεοῦ ἡμῶν» σώματος οὗ
Ῥετολαμθάνομεν, ἀδελφοὶ, αὐτό ἐστι τὸ σῶμα, ὃ ix
τῆς ἡμειξράς οὐσίας ἀνέλαδεν, ὃ Ex τῆς ἀχράντου
siat Θεοτῦχου πκροσείληφεν" οὐ γὰρ δύο σώματα δώ-
σωμενὶ τῷ Xpufr* ἂν γὰρ ἐστιν αὐτοῦ τὸ σῶμα,
καὶ μέαν θυσίαν ὑπὲρ ἡμῶν ἀνήνεγχε τῷ Θεῷ xat
Πατρί. Ei γὰρ xai πολλάχις τὴν μνστιχὴν ἀναίμα-
wtg» θυσίαν ἐπιτελοῦμεν, διὰ τὸ ἐν παντὶ τόπῳ xai
χρόνῳ πάντα πιστὸν μεταλαμδάνειν τοῦ θείου σώμα-
tóc τὲ καὶ αἵμάτος “ ἀλλ᾽ ἡ αὐτὴ θυσία ἐστί τὸ γὰρ
αὐτὸ σῶμα προσφέρομεν, τὸν αὐτὸν ἀμνὸν τοῦ θεοῦ
ἐὸν αἴροντα τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου. Ἐπεὶ εἰ ἄλλο
ἣν ἐκεῖνο!) χαὶ ἄλλο τοῦτο, πολλαὶ ϑυσίαι, xai οὐ
pe, προσηνέχθησαν ὑπὲρ ἡμῶν, ὡς διαφόρως ὁ θεῖος
δικόστολος εἴρηχεν ἂν τῇ πρὸς Ἑδραίους Ἑπιστολῇ ·
« Τοιοῦτος γὰρ ἡμῖν Ἐπρεπεν ἀρχιερεὺς, ὅσιος, ἄχα-
ἰδ, ἀμίαντος, χεχωρισμένος ἀπὸ τῶν ἁμάρτωλῶν,
καὶ ὑψηλότερος τῶν οὐρανῶν γενόμενος" ὃς οὐχ ἔχει
᾿χαϑ' ἡμέραν ἀνάγχην ὥσπερ ol ἀρχιερέϊς, πρότερον
ὑπὲρ τῶν ἰδίων ἁμάρτιῶν ϑυσίας ἀναφέρειν, ἔπειτα
τῶν τοῦ Adoo k, Τοῦτο γὰρ ἐποίησεν ἐφάπαξ, ἑαυτὸν
ἀνενέγκας. » Καὶ μεϑ' ἕτερα" ε Χριστὸς δὲ παραγε-
νόμενος ἀρχιερεὺς τῶν μελλόντων ἀγαθῶν διὰ τῆς
μείζονος καὶ τελειοτέρας σχηνῆς, οὗ χειροκοιήτον,
τουτέστιν, οὗ ταύτης τῆς κτίσεως, οὐδὲ δι’ αἵματος
τράγων χαὶ μόσχων, διὰ δὲ τοῦ ἰδίου αἵματος εἰσῇλ-

DE CORPORE ET. SANGUINE CHRISTI.
A . £R£JUSDEM CAPUT

406
De immaculato córpore, cujus participes sumus,

1. Corpus Domini Deique nostri quod participa-
mus *, fratres, corpus ipsum est quod de nostra
substantia accepit, quod ex lumpolluta Deipara
assumpsit, Neque enim duo corpora Christo tri-
buerimus : quia unum ipsius est corpus, et unam
hostiam pro nobis obtulit Deo οἱ Patri. Nam quan
vis mysticum hoc incruentumque sacrificium 857
sepius peragamus (co quod omni loco et tempore
quilibet fidelis divinum corpus et Sangwinem par-

. licipet), eadem tamen hostia est. Idem enim corpus

offerimus, eumdemque Agnum Dei qui tollit pec.

D cata. mundi *. Nam aliequi, si aliud hoc, aliud

illud esset, jam mule hostile pro ꝓobis, et non
una oblata fuisset : quemadmodum divinus Apo
stolus in Epistola ad Hehræos muluüfarie ait :

« Talis enim decebat, αἱ nobis essel Pontifex,
eanctus, janocens, impollutus , segregalus a pec-
catoribus, et excelsior coelis factua : qui non habet
necessitaiem quotidie, quemadmodum ponti&ces,
prius pro suis delictis hostiss offerre, deinde pro
populi. Hoc enim fecit semel se offerendo 3. » Εἰ
post alia : « Christus autem assistens Pontifex fu-
turorum bonorum per amplius et perfectius taber-
naculum non manu facium, id est, non hujus
erealionis, neque per sanguinem hircorum et vi-
tulorum ; sed per proprium sanguinem, introivit

θεν ἐφάπαξ εἰς τὰ ἅγια, αἰωνίαν λύτρωσιν cópáps- C semel in sancta, seterna. redemptione inventa ἊΝ

voc.» Kal μετ᾽ ὀλίγα" « Οὐ γὰρ! εἷς χειροποίητα ἅγια
ἐἰσηλθεν 6 Χριστὸς ἀντίτυπα τῶν ἀληθινῶν, ἀλλ᾽ εἰς
αὐτὸν τὸν οὐρανὸν, νῦν δμφανισθῆναι ἐῷ προσώπῳ
τοῦ -Θεὸῦ Ónbp ἡμῶν οὐδ᾽ ἵνα πολλάχις προσφέρῃ
ἑαυτὸν, ὥδπερ ὁ ἀρχιερεὺς εἰσέρχεται εἰς τὰ ἅγια
x&t' ἐνιαντὸῦ ἐν αἴματι ἀλλοτρίῳ" ἐπεὶ ἔδει αὐτὸν
πολχάχις παθεῖν ἀπὸ χαταδολῆς χὄσμου, Νῦν δὲ
δκάξ ἐπὶ συντέλείᾳ τῶν αἰώνων, εἰς ἀθέτησιν ἁμαρ-
Ves, διὰ τῆς θυσία: αὅτοῦ πεφανέρωται" xal καϑ-
ὅθον ἀπόχειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν, μετὰ
δὲ Ἰοῦτο χρίσις, οὕτω χαὶ ὁ Χριστὸς ἅπαξ προσεν-
εχϑέϊς τὸ πολλῶν ἀνενεγχεῖν ἁμαρτίας, ἐχ δευτέρου
τωρὶς ἁμαρτίας. ὀφθήσεται τοῖς αὐτὸν ἀπεχδεχομ-
Ves εἰς σωτηρίαν. » Καὶ αὖθις " à Καὶ πᾶς μὲν ἀρ-
yupeuc! ἔστηχε xa0' ἡμέραν λειτουργῶν, xal τὰς
αὐτὰς πολλάχις. προσφέρων θυσίας, αἵτινες οὐδέποτε
δύνανται περιελεῖν ἁμαρτίας. Οὗτος παι δὲ μίαν ὑπὲρ
ἁμαρτιῶν προαενέγχας θυσίαν, εἰς τὸ διηνεχὲς ἐχά-
ϑισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς, τὸ λοιπὸν ἐχδεχόμένος,
ἕω; τεθῶσιν οἱ ἐχθροὶ αὐτοῦ ὑποπόδιον τῶν ποδῶν
ἀὐτοῦ * μιᾷ γὰβ προσφορᾷ τετελείωχὲεν εἰς 95 διηνε-

ὁ * Danse. fib.iv, De fide, cap. 15;
* ipid, 94-93. fide, cap. 15; Niceph.et alii.

8 Joan. 1, 16.

Et paucis interjectis : « Non enim in manufacta
sancta Jesus introivit, exemplaria verorum; scd
in ipsum colum, ut appareat nunc vultui Dei pro
nobis. Neque ut aspe offerat. semetipsum, quem-

admodum pontifex intrat in sancta. per singulos
annos in sanguine alieno : alioqui oportebat eum
frequenter pati ab origine mundi, Nunc autem sc-
mel in consummatione s:zeculorum ad destitutionem
peccati per hostiam suam apparuit. Et quemadmo-
dum statutum est hominibus semel mor), post hoc
autem, judicium; sic et Christus semel oblatus ad
multorum tollenda peecata : secundo sine peccato
apparebit exspectantibus se in salutem *. » Et
rursus : ε Et omnis quidem pontifex prasio est quo-
tidie ministrans, el easdem. sepe offerens hostias,
qua numquam possunt auferre peccata. Hic au-
tem unam pro peccatis offerens hostiam, in sempi-
ternum sedet in dextera Patris, de cætero exsp--
elans donec ponantur inimici ejus scabellum pedum
ejus. Una enim oblatione. copsummavit ia sempi-
ternum sanctifieatos. CContostatur autem nobis et

* Hebr. vn, 96, 87. * ibid. 14, 13.

VARIMÆ LECTIONES.

δ Pantin. Ἰοὺ αὐτοῦ χεφάλαιον ἄλλο εἰς τὸ αὐτό.

| Ἐδὶ.

dum
- erri legen red αὐτός: ex val

Reg. 1 ἐπεὶ εἰ ἀλλὸ μὲν Exstvo, καί, X. Als. τῶν λαοῦ,
. Pawtini lectionem retinto, quim eodd. nonnulli Novi Testamenti exhibent.
gatis uimirum cditionibus Grecis N. T.

Deest xal V ar^ in edit. i teg. 2055 δῶκεν.

2955 ἱερεύς, nt. R. 2928 xa πᾶς
m Duces δ in
» ἃ. 2855 τὸν θεῶν

&9 DE CORPORE ET SANGUINE CHRISTT. 410

7 — saysieriorum oinuem perſicit spiritualem, naturaque majorem economiam incarmationis Dei

Y. "Eo" ἡμῶν γὰρ ἢ σκορὰ τοῦ Πατρὸς ἀρχή τίς À 3. Nam in nobis semen patris principium. quod-
ἐστι tlc τοῦ σώματος τοῦ βρέφους συστάσεως yop- dam est ad corpus infantis proereandum, suppe-
τιεξται δὲ τροφὴ ix τῶν τῆς μητρὸς αἱμάτων xxi — ditato astem lili ex materno ssnguine alimento
γίνεται μεταδολὴ τοῦ ὑποχειμένου ὅὄλιχοῦ εἷς ὀργα. — ft subjecti materialis mutatio ín corpus organi-

τοιῦν σῶμα, κατὰ τὴν δοθεῖσαν τῇ φύσει δύναμιν
ᾳαρὰ «τοῦ Δημιουργοῦ «ἧς φύσεως ἡμῶν καὶ δυνά»
μεως, xol οὕτω σὰρξ καὶ αἷμα, καὶ ὀστέα, καὶ τὰ
λοῖπκὰ τῶν μελῶν συνίσταται δι' Doce καὶ καθ-
εἐχτιχῆς χαὶ ἀλλοιωτιχῆς, ἤτοι θρεκτιχῆς δυνάμεως
épsle καὶ ἢ διὰ τῆς βρώσεως τοῦ σώματος προδ-
θήκῃ, διὰ τῆ: θρεπτιχῆς ἤτοι ἑλχτιχῆς, xal καϑεκτε-
x3, καὶ ἀλλοιωτιχῆς δυνάμεως τὴν αὔξησιν ποιεῖ-
«εἰ τοῦ σώματος. Ἔδει οὖν καὶ ἐν τῇ ἑἐπαυξήσει
«οῦ Κυριαχοῦ σώματος θεωρῆσαι πᾶσαν τὴν ϑείαν
οἰχπονομίαν τῆς αὐτοῦ σαρχώσεως, xal σταυρώσεως,
καὶ ταφῆς, xal ἀναστάσεως, xal ἀφθαρσίας. Οὗ γὰρ
ἐξ ἀρχῆς τὸ τοῦ Κυρίου σῶμα ἄφθαρτον γέγονεν, ἀλλὰ
φθαρτὸν χαὶ καθηνὸν ἕως τῆς ἀναστάσεως, μετὰ
ἃ τὴν ταφὴν γέγονον ἄφϑαρτον, διὰ τῆς θείας δυνά-
pre; ἀναστῆσαν V ix νεχρῶν χαὶ συναφθαρτίσαν
ἡμᾶς.

ὃ. Heic οὖν γέγονεν: "Exet ἦν ἡ ἁγία Παρθένος fi
«τράπεζα, ἔχουσα τὴν ὕλην τοῦ σώματος" sica. χατὰ
τὴν τοῦ ἀγγέλου 5 φωνὴν Πνεῦμα ἅγιον ἐπῆλθεν ἐπ᾽
εὐτῆν. Τότε ἢ δύναμις τοῦ ὙΨίστου αὐτῇ ἐκεσχίασεν,

ὀθεῖος Aóvoc, fj θεία ὑπόστασις, καὶ προσελάδετο ἐξ

εὑτῆς Gápxa * καὶ ὧδε χεῖται, ὡς ἐν γαστρὶ τῆς Παρ-
Wvoo, ἐν τῇ τρεπέζῃ τῇ μυσΞιχῇ, ὕλη 6 ἄρτος xol
ὃ ἐξ οἴνου xa ὕδατο: χρᾶμα. Καὶ γὰρ f) μήτηρ ix
τούτων ἐτρέφετο, καὶ τῷ βρέφει ἐχορήῆγει τὴν τοῦ
οώματος ὕλην. Φησὶν ὁ ἱερεὺς, ὡς ὁ ἄγγελος, ε Ἵνα
ἐπιφοιτῆσαν Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἀγιάσῃ xal ποιήσῃ.
tbv μὲνᾶρτον τοῦτον σῶμα ἅγιον Χριστοῦ, xal τὸ
ποτήριον τοῦτο αἷμα τίμιον Χριστοῦ" » xal οὐ διὰ
φυσιχῆς οἰχονομίας, ἀλλ᾽ ὑπερφυοῦς ? γίνεται εἷς
ἐπαύξησιν τοῦ Κυριαχοῦ σώματος; xai αἵματος ἕν
οὔμα, καὶ οὗ δύο,

e, Εΐτα ὑψοῦται ἐν ταῖς χερσὶ τοῦ ἱερέως ὡς; ἐπὶ
σταυροῦ, καὶ διαδίδοται χλώμενον, χαὶ οὕτως ἐν ἢμῖν
ϑάπτεται, χαὶ συναφθαρτίζει ἡμᾶς. Τοῦτο γάρ ἔστι
τὸ πέρας τῆς οἰκονομίας. Οὐ διαφθείρεται ἐν ἡμῖν,

cum seeundum vim naturse inditam ab ipsomet na-
turse facultatumque ejus Opifice, atquo ita caro,
sanguis, 0658, ei reliqua membrorum, ope facelta-
ium sttrahendi, οἱ retinendique ac immvtandi
sive nutriendi et augendi constituitur : eonsimi-
liter, quod eorpori ex alimentis accedit, per faeul-
taiem notriendi, attrahendi, retinendi , et immu-
tsndi, corporis sceretioni confert. Quapropter
etiam in Dominiel corporis accretiene animo con-
templari. oportebat divinam cxconomiam incarma-
tionis ipsius, cruelfixionis, sepultura, resurrectio-
nis, et incorruptionis. Non enim statim ab initio
Domini corpus 8 corruptione liberum factum fuil,
sed correpübile potius, et quod pati posset usque
ad resurrectionem. ἃ sepultura autem omuis cor-
ruptionis ezpers evasit, quando per divinam poten-
tiam suam resurrexit ex mortuis, nobisque iaeor-
ruptionem impertivit.

Δ, Qua vero tandem ratione id factam fuit?
Jilie saneta Virgo menses loco erat, materiam eor-
poris Babens. Deinde secundum angeli vocem —
Spirits sanctus supervenit in eam : tum virtus
Altissimi obumbravit iili; divinum, inquam, Ver-
bar, divina persons, assumpsitque carnem ex ea,
Sic etiam 9559 in mensa illa mystica, baud secus
atque ín utero Virginis Jacet maleria, panis nem-
pe. atque vini εἰ aqux temperatura. Nam et mater
ex istis quoque nutriebatur, ἃς feiui cerporis ma-
terism | suppeditabat. Sacerdos ad jastar angi
ait ; « Ut Spiritos sanctus superveniens sanctifl-
cet ; et faciat, panem quidem illum sauctum
Christi corpus, calicem istum sanguinem Christi
pretiosum ?; » efficiturque non naturali, sed 58-
tura sublimiore «economia, unum corpus, non
duo, ad incrementum Dominici corporis εἰ san-
guinis. E

δ. Dein elevatur ín manibus sacerdotis, tan-
quam in cruce, et fractum distribuitur, cumque
in nobis est, nos simul incorruptos reddit. is
enim finis est aiconomite, Non penitus corrumpi-

ὡς οὗ διεφθάρη τὸ τοῦ Κυρίου σώμα ἐν τῷ τάφῳ. p tur in. nobis, uti nec Domini corpus in sepulcro

Ἕως δὲ τῆς ἡμῶν μεταλήψεως πάντα τῆς φθορᾶς
ὑκομένει. Καὶ χλᾶται ὑφ᾽ ἡμῶν τιμίως xal πιστῶς,
ze ὅὃπὸ ἀνόμων χέιρῶν πολλάχις ἀτιμάζεταί τε
xai ῥίπτεται, καὶ ὑπὸ μυῶν xal σχωλήχων " ἀλλ᾽ οὗ
διαφθείρεται, οὐδὲ χωρεῖ εἰς τὸ μὴ εἶναι. Συνάγεται
τὰρ δοράτως εἰς ἕν φοὥμα. Καὶ γὰρ καὶ ὁ Κύριος
φεριετμήθη, καὶ ἐπὶ σταυροῦ ix τῶν ποδῶν xai
χειρῶν καὶ τῆς πλευρᾶς αἷμα ἐξέχεεν, ἀλλ᾽ εἰς ἕν
*[ue. 1, 85. * Liturgia S. Jacobi.

corrupionem omnimodam admisit. Verum donec
a nobis sumatur, omnia qua corruptionis sunt,
sustinet. À nobis quippe frangilur cum reveren-
tia et fide: et iniquorum manibus, necnon ἃ mu-
ribus et vermibus szpe in decore habetur et pro^
jicitur : aed nequaquam destruitur, neque eo de-
venit ut esse desinat. Coalescit enim insensibili
quodam medo in unum corpos. Nam et Dominus

VARUE LECTIONES.
v Καὶ! ἀναστῆναι, * R. 1 εὐχγγελίου. Y Te. ὃ ónegeor*

Ρ̓

|

{7 EXPOSITIO FIDEI. 418

Leo. Allatius una etiam, Auberto miserat opuscula duo alia que nusquam potui reperire
Primum est, Λίδελλος ὀρθοδοξίας͵ Libellus recte fidei, cujue initium esset : Πιστεύω εἰς ἕνα Θεὸν

Πατέρα παντοχράτο redo in unum Deum Patrem omnipotentem. Et ez fragmento quod

idem Allatius in biatriba recitat, n. 60, intuli illud diversum fuisse ab eo quod ante dedimus
cum hac inscriptione : Λίδελλος περὶ ὀρθοῦ φρονήματος * Libellus de recta sententia.
um aliud erat Περὶ πίστεως χατὰ Νεστοριανῶν- Πα fide contra Nestorianos. Principium,
bat nos qui a Deo salvi facti sumus.

"Elie: μὲν ἡμᾶς τοὺς ὑπὸ Θεοῦ σεσωσμένους * Oporte

0683 Operum sancti Joannis Damasceni, seu ejus nomine insignitorum collectionem claudet
Expositio fidei ab aliis quas ante dedimus diversa, quam Arabicam cum genuinis aliis ejus-
den lucubrationibus reperi in cod. RR. PP. presbyterorum Oratorii Parisiensis, copiam
gus mihi faciente doctissimo R. P. Lelong, bibliothece ipsorum prefecto meritissimo. Exem-
plar Graecum hujus opusculi dudum, scd. incassum. quasivi. Quamobrem adhibita primum
emici Arabici sui idiomatis callentissimi opera versionem Latinam adornavi; quam vir
qudem aliarumque linguarum, ut et theologie, Orientalium peritissimus perhumane reco-
gaovit e ndaviique. eclarationem porro istam recte fidei nostri auctoris sincerum esse
[ttum mihi extra dubium est, propter summam cum aliis ejus operibus theologicis consonan-
tiam, tam quoad. doctrinam et sententias, quam quoad earum | enuntiandarum rationes qua
hinc inde obvie sunt, Damasceno prorsus proprias.

S. JOANNIS DAMASCENI
EXPOSITIO ET DECLARATIO FIDEI.

[Joannes Damascenus ad Ecclesie regimen alle- A esca solida eorporls Jesu Christi Dei nostri, Uni-

(2. — Quis sapiens est, οἱ intelligat amplitudi-
»m elementie Dei ejusque bonitatis erga 108,
qui nostri misereri voluit, ita ut ad servos suos se
éimitleret, pauperes eorum erecturus, et de ster-
ewe :nopes exaltaturus, collocando eos in solio

sobilitatis et excellentize su: cum principibus po-

peli sei ? O profundas bonitatis Dei nostri divitias 1
quis cognovit unquam sensum Domini? quam
magnum mysterium est quod mibi explicandum

incumbit ! Sit ergo, Domine, amplum hoc negotium -

ας acceptum tibi, in quo persequendo a te non
éeserar, aut negligar; quin potius tibi placeat. Opel-
la mea eiusmodi non sitqua opinionem homingu
secuper,sed quatu ipse Imterís.Non ad poenam cedat
amicis iuis, quia amici tui sunt, quamlibet pauci :.
aen ad plectenda ipsorum peccata, sed ad salutem
hoe eis conferat. Tu, Domine, eduxisti mede lumbis
patris mei: ty mo formoasti in utero matris mez ; tu in
jacem sme puerum nudum edidisti,quianaturze nostrae
leges praeceptis tuis perpetuo morem gerunt. Tu prz-
parasti per benedictionem Spiritussancti creationem
meam et exsistentiam meam, non ex voluntate
viri, aut desiderio carnis, sed gratia tua qua non
potest enarrari. Praeparasti nativitatem meam præ-
paratieme quie naturse nostrse leges superat, mo in
&lium adeptando ia lucem emisisti, ascripsistique
iater alemnos Ecclesim tux sancta et immaculatz.
Tu she δαιε γί εἰ lacie spirituali, lacte, inquàm, di-

| viserym eloquiorum tuorum. Τὰ me sustentasti

geniti tui, sanctissimi, et inebriasti divino calice,

- vivifico scilicet sanguine ejus, quem effudit pro

salute totius mundi. Quia, Domine, dilexisti nos, οἱ
substituisti Filiutn tuum unigenitum dilectum pro
redemptione nostra, quam suscepit volens, ncc
repugnans ; quinimo eeu qui destinatus erat ad sa-
crificium velut agnus innocens, cum se ipse ad
hoc posuerit : quia cum Deus esset, factus fuit
homo suaque voluntate humana subjecit ae, factus

" Obediens tibi Deo Patri suo usque ad mortem inor--

tem autem crucis. Sic quidem, o Christe Deus
meus, humilissti temetipsum, uL me ovem errantem
humeris tuis tuleris, paverisque me in loco virenti,
et nutrieris aquis rectss doctrine per manus pa-
storum tuorum, quos tu cum ipse paveris, ele-
eium subinde illi eximiumque gregem tuum pare-
runt, Vocasti me nunc, o Domine, per manus

pontificis tui ad ministrandum alumnis tuis. Qua
vero id providentia feceris nescio : tu solus id no-
sti. Verum, o Domine, levem facito sarcinam gra-
vein peceatorum ineorum, quibus graviter deliqui ;
mentemque ei cor meum munda. Deduc me per
viam rectam ceu lucerna lucens. Da mibi sermo-
nem jn apertione oris : claram expeditamquc
linguam praebe per igneam Spiritus tui linguam :
wL presentia iua me semper inspiciat. Pasce me,
Domine, ct pasce mecum, ne cor meum inclinet
me, neque ad dexteram, neque ad sinistram : sed
Spiritus tuus bonus dirigat me in viam rectam,

419 S. JOANNIS. DAMASCENI 498
meaque opera secundum voluntatem tuam fiant at- A quodcunque, qua actu exsistit, distinctum *
utlnam ita flaut. Tu vero, o vertex nobile ez- — cundum essentiam ab alterius essentia. —
actissim:e puritatis, o coetus Peclesiæ prestantíasime — monstratur, quia aníma alia atque alia est, corpus -
qui auxilium a Deo przstolarls τ 0 ur im quo re- — aliud atque. aliud est ; adeoque alius et alius sunt; |
quiescit Deus 1 accipe ἃ nobis doctrinam fuleiab. licet eorum essentia una sit. Utraque earum. ἀϊ-
errore immunem, qua roboretur Ecclesia, quemad- — stinguitur ab altera, loco, tempore, et motu ope-

modum a Patribus nostris traditum fuit.

—. M. Professio fidei. — Credo in unum Deum,
principium unum sine prineipio, substantiam unam,
substantia essenliave superiorem, sempiternum,.
increatum, inimortalem, perpetuum, omnipolentem,
€ausam bonam omnium. boporam, omnium qua
sunt Conditorem, omnia conmplectentem, emnia
«€urantem, omnia comWüneniem, cujus possessio
selerna est el initii expers, abyssum essentize imper-
scrutabilem, 66$ infinitam, et immensam, abys--
eum item sapientiz€ et bonitatis, polentia cujus
enarrari vis nequeat, lumen purum eLexpers mate-
rix, unum in tribus personis cujus substantia una,
voluntas una, actio una, potestas una, dominatus
unus, regnum unum, in personis tribus agnitum,
sine divisione, confusione el permistione ; Patrem,
et Filium, ei Spiritum sanctum, eitra coniractionem
et confusionem [ἄνευ συναλοιφῇς καὶ συγχύσεως] :
ut nempe Pater non sit Filius, nec Filius, Paler,
nec Spiritus sanctus Paler aut Filius, cum salva
unicuique personalis sua qualitas sil iu essentia sua,
divinitate. scilicet indivisa permanente ; quia sese
mutuo penetrant person: sine perturbatione com-

rationum suarum naturalium. V. gr. Petro suapte
matura volente aliquid, non continuo idem vult
Paulus, tametsi suapte natura perzque babeant ut
velint. Et quando esurit Paulus, non simul esurkt
Peirus, quamlibet uterque proprietatem naturalem.

esuriendi habeat: eo quod ambo quz sibi proprie

sunt possideant. Atqui virlus nsturalis manifesta
fil per discursum intellectus ex convenientia, ut cum
inveniuntur multi similes motus qni ex naturz legi-
bus cientur secundum statum unum náturalem, Sic
porro fit apud nos. Verum quod ad sanctam Trinita-
tem attineL, nop ila. res se habet, Etenim essentise di-
visze nom sunl, nequeloco, neque tempore, neque vo-
luntate, neque eflicientia, neque ullare ex bis qua
denotant in nobis diserimen personarum et rerum
creatarum maltiplicationem : sed hoc sulummode
fi per relationemr unius- ad alium, et secundum
exsiantie modum [χατὰ σχέσιν καὶ τρόπον ὑπάρξεως,
juxta ac superius diximus. Nam Pater absque

principio est, et Filius est ex Patre per flliationem,

"
:
l

|

et Spiritus sanctus ex Patre per Filium, non per jJ

filiationem, sed per processionem. ἃς si necesse est
nobis hoc obscuris imaginibus et tenuibus quibus- -

mistionis, aut alterius ab.allera secessione. Quod (* dum umbris assimilare, dicemus hanc trinitatem -

manifestum fit eo quod Pater in Filio ek Spiriiu
sancio sit; Filius item in Patre et Spiritu sancto;,
ei Spiritus sanctus in Patre et Filio. Enimvero.
Pater est perfectus Deus, Filius quoque perfectus.
Deus, el Spirilus. &anclus perfectus Deus. Cumenim.
unusquisque illorum trium perfecta persona sib,
Deus proinde perfectus esl : et vicissim unusquis-
que.ex tribus.Deus perfectus est, quia est. persona
perfecta. ltem unusquisque perfectus est Deus, εἰ
ires unus Deus sunt, quiaessentia illerum una est,
virtus una, aetio una, dominatus. unus, id vero
ton estsecnndum rationem. specierum in rebus
creatis. Nam. in illis facile est ut intellectus ia
hominibus perspiciat aliquid amplius quam in alia

esse ad inslar solis, qui lumen emittit suum,
intellectus, qui verbi sui est fons; quia lumen no⸗
scitur ex sole, et. verbum gignitur ab intellectu,

Siquidem a sole radii. lu minis oriuntur, atque

intellectu oritur spiritus qui manifesiatar per ver-
bum quod emamat ex abscondita senturiglae sei, O

splendorem suum naturalem explicans. Fons ii

omnibus aquam exhibes, qua bibitur, luit, —
funditur. Sic quoque ad F ilium Pater, qui nen esi
ex Filio, sed genitor est Filii, et Filius ad Patrem

wefertur, atque ex Patreest, quia natus est ex I

el Spiritus sanctus ad Patrem refertur, atque est ei
Patre, quia est ex illo, non üliationis more, sed ἢ
cessioni&. Memque Spirius sanctus Spiritus e

2

specie perspiciatur, nempe cum menta. colligit ideas D Filii, sed nonest ex Filio. Est tamen adFilium, q

separatas in unam substantiam essentiamve, vo-

emanat per. illum (4).et ex. μα, As non est ex-Filh o.

luntatem unam, actienem unam : qu iia individuum | quia Pater ung est causa, tum Filii, tum Spirit
1 NOTA.

(1) Quia. emanat per illum et ez. illo. Nullus du--
bito quin Damascenus scripseril, ὅτι mpoyetcas
* m xai ἐξ αὐτοῦ, propter exemplum. BCa-

sitione ejusdem anathematismi : Καὶ ἴδιον ἔχε
n ξ αὑτοῦ, xal οὐσιωδῶς ἐμπεφυχὸς αὐτῷ Il

ἅγιον" Proprium. habens Spiritum s :
, fontis, ek. rivi quod ante usurpaverat ipeo est, ipsique sua ipse essenlia m de

—8 divinas. enarrando. Eodem modo
grece in synodiea ad Nestorium, quam. anathe-
matismis suis przemisit, de Spiritu sancto sit,
εἶται πα ᾿ αὐτοῦ, χαθάπερ ἀμέλει xal Ex Θεοῦ χαὶ
fisso: rofunditur ab eo, sicul εἰ ex Dao ei Pa-
ire. p beodorelus intellexit sanctum. hune
doctorem non alio sensu dixisse anathematismo 9,
—— sanctum, esse proprium Christi, nisi quia
ex ipso prodiret. Enimvero Cyrillus ipse mentem
sugnr-in Ephesina.synodo ita declaravit in expo-

τοῖο hie negaverit

Apollinarius, ut Spiritus hac

gna palrabat. Quamobrem nec — —

iritum ex Filio p
&ed.quo sensu perlendergL. Eunomius, *
ius, uti res creata, effectum esset Filii, aut
»rocessione Filio m
ius primordialis eju
utaretur. ZG
anditus est, quasi zy
poetice Spiritus ex
erum Alexandrinus p

nor censeretur, vel tandem
causa, seu principium

quidem sibi aliquando ᾿
lum adegerit, ut
decere desineret,

di

E |

|

.EXPOSITIO FIDEI,

que ex quo, ui Pater simul sit et A producendum spiritum, Atqui Pater, εἰ Filius, et

' et productor Spiritus, Nam qux supra
sunt, ex iis quz nobis aflinia sunt appellamus,
pier excellentiam fleri non possit ut defi-
ur, odo quisque ad alterum 665 se ba-
quisque concipiat in seipso quid aMeru-
ixepi , ei veram rationem exstantiz ejus.
Ill, Zrinitas personarum, unus Deus. — Tribus
&ajue molio. una esi, et splendor unus: nec sunt
Üe& moliones similes , sed una eademque motio :
«ibd exinde constat, quia Pater qui extra tempus
&i, vult per Filium qui Verbum ipsius est et. sa-
pieotia subsistens, et per Spiritum perficit. produ-
tionem suam : sicuti mens. nosira rationem nalu-
nlem impulsu naturali cogitando movet ad mani-
ístandum. id quod cogüavit, illudque perfieien- Β'
ium. Mens awmiem nostra istis rebus. non carel;
«ia leri nequit ul nostra mens ratione destituta
M, aut spiritu, qui palam prodeat. Quocirca Pa-
er wil& δὰ intelligik per Filium suum, et quidquid.
agitat, illud facit, et perfieil per Spi-

Spiritus sanclus, Deus unus. sunt. Quilibet trium
Deus perfectius est : hypostasisque porfeeia, et
ideireo unus trinusque Dews cst. Quod exinde
consta, quia quilibet eorum quando de distin-
clione ipsius agitur, Deus est perfectus, quia per-
fecta hyposlasis est: et Trinitas, ubi una cum
alia intelligitur, Deus unus est. Enimvero non
conveni naluram divinam geniture expertem
esse, ulliusve per(éctionis. Quo enim: pacto qui
genitura destitutus sit, perfectus fuerit. Neque
viri eruditione insignes his contradicunt *. Idcirco
itaque genuit Filium, et Spiritum eadem vi pro-
duxit, πὶ Deus esset unus et unusquisque trium
n persona, ne divinitas sit proprietas sine
perfectione ; neve Deus perfectus ex illis rebus
imperfectis constet. Quin potius in Trinitate per-
fecta Deus unus. sit. perfectione omni superior et
anterior [ὑπερτέλειος καὶ προτέλειος].

IV. Diversa Spieiins, vocabuli significatio. Malum
substantia mon. est, contra Manichaeos. — Cum au-

Ham. omenim. qua fecerit. Deus Pater perpetuo — tem Spiritus unum. nomen sit, ejus nihilominus
wmprehendit iu se Verbum. suum, quod ex se diversa significatio est. Nam significat vivum quid
wmper mou sine oblectamine genitum. est, per- — quod materia care ; unde Seriptura dixit : Spiri-
wn volunkate praedita et perfecta. Propterea non: — (us est. Deus *. Denotat etiam aliquando aerem et
Mwalesse Filius, eL Spizilus. sanctus cumy Verbo — molum aeris, seu ventum: itemque angelum et
oce di Kilius absque Spiri et Spi- animam et iniellectium qui est pars animse. De-

ine Filio perfectione caret, qua exprimatur
νωρίζεται ] et exsistat, Nop enim. Deus noster

A

J— ore Verbo suo caruil meque Verbum "

ritu ; ne qui perfectus est, perfectionis, ali-
fuerit, Nam res crea», quaudo

᾿ — ea anie carebant: quia

n δὰ. hoc. persenerunk, ut. essent.
mon it: 2 rese babet im nalura divina, mec
oductio nova ljt iu Trinitate. Omne verbum,
ubstantialis est inlellectus. Neque id tan-
| qua producitur, ipsa. via. est. ad

des Trinitate. ad Hermiam quos
ey reme aflirmavit,
et per Filium exsislere et
logo 8, qui est de incarma-
Nestorii lieresim, perinde rur-
Le Ch ristum — alienum Spiritum *
iL * e, servi more, sed qua Deus
αἱ 1 ] m nt, reae τῆς ἀνωτάτω
cum suprenia potestate
— sibique proprium, largiri.

ti Graci . Weologi Spiritus. processio-
r esse (ὁρμῆς) explicant,

α Deo deesse Verbum, nec suum
guia Verbi prolatione Spiritus
ie Spiritum lucem qux a Deo tanquam
t ceu per radium edüur; vel ut

r fontem exiens: quin Nazianze-
ceni " mysteriur istud Πλατω-
ear Alo » compie Sunt, unilas in binayium.
: ES : sic Latini Spiritum ex

ue A Ὅσοι y dizeruat, quia mutuus -

| em acceperunt ex
) fe ne "ips zLale de Trinitate
uf ex Claudiano Mamerto lib. i De

^: ev
5 n4 rn vin iiis
— —————

» ab ——— erratum sentio.
NOTAE.

mum sigmiflicai illud quod Verbi vebieulum est,
secundum quam signi Beationem, Spiritus sanctus
appellatur : velati nempe Seriptura saera dicit :
Verbo Domini celi ereati sunt, εἰ Spirilu oris ejus
emnis virius eorum *, Atqui os Dei neutiquam
corporeum metubrum est, neque Spiritus est hali-
lus evadens οἱ tenuis : sicul neque Verbum Dei
est, quod. lingua corporali. edatur, in auras illud
emittendo : quia impossibile est Deum babere ali-
quid conlrarium essentiz su:. Deus autem, quia,
sicut diximus, principium. non habel, rerum con-

*Joan. iv, 94. * Psal. xxxn, 6.

statu anime, cap. 7, cemperi, theologicam hanc

expositionem per nde transumptam esse ex princi-
pis PlaLoni . Glaudiani loeus.sie habet : Qua
lil μὲ mirari satis nequeam hujus Platonis. ——

p, 4 tantis equidem. seculis. ante puerperium Virgi-

mis, aule incarnationem Dei, anie hominis resurre-
clionem, ame praydicalam in. genlibus summe Tri-
nitatis unitatem.inefabilem, unum, tres in divinitate
personas, laudabili ausu, mirabili ingenio, ínimita-
bili eloquio, quaesivit, invenit, prodidit ; Patrem
Deum, paternamque meniem, artem sive consilium,
et ulriusque amorem muiuum , unam, summnian,
a'quilernam, indivisam divinitatem, non solum iia
eredi oportere docuit, sed ila. esse contvicil, Sie in-
consuetum. Patribus non. fuit, ut adhibitis identi-
dem. extrapez, philosopbis principiis qua Christia-
nis dogmatis non adversarentur, lidei capita
edissererent, Ad Damasceni vero loeum quod atti-
nel, observatione dignissimum est, eum relationen
Spiritus ad Filium, qua nempe distinguitur a Fi-
lio, non aliunde petere quam ex ejus per illum ct
e&, illo emanatione, Quod sane urgenlissiauun vi-
delur contra. schismalicos,

EXPOSITIO FIDEI.

£34

eperaUio, ut εἰ intellectus ejus, tacius cjus, motus À €um alterius eommusione, Verbum agit οἱ vult

corporis ejus anrgentis, animatio ejus, desiderium,
ira, sensusque ejus, et appetitus cibi, et potus vitz
bwjusce cansa, et omnis conceptus quo in natura
sua raiíoaali sentiat, ei velit ut dominus sul ; quía
voluntas arbitrii libertate pollens, sensus est intel-
lectus nestri rationalis et. vitalis. Nam irascendi
facultas: et spoetitus sensus sunt rationis exper-
ves animantium : mentis vere nostrse sensus. ipse
vatisnalis est, sui compos, liberique arbüirii, esique
ixleo voluntas ipeo. Nau natura rationalis domina-
Iur in es quie ratione εἰ intelligentia carent. Qui
sud deminus est, animam et corpus regit; at non
eimal Deum suum, cujus &uaple nalura servus
est, cuique morem gerit. Atqui obedientia est. li-

«quatenus Deus est id quod. divinitatis proprium
ext, e ipsum per se etiam agit vulique qua parte
homo est, illud quod carni proprium est, Utraque
autem operatio una eademque fit, humana velun-
tate sequente divinam voluntatem quatenus liberi
arbitrii est : quo fit ut operatio divina in opera-
tionem illius humanam agat. Quapropter quzlibet
natara operationes exerit proprietate sua naturali,
εἰ verbam per eas »mbas propter utriusque unio-
Bern, neotra alteri repugnante, salutem nostram
patravit. Nam voluntatem suam humanam exseruit
exercitio naturali, ebediendo divin: voluntati, eui
colligata esset. Neque peccatum fecit, neque dolus
inventus est in ore ejus **, εἰ idcirco morti obno-

bera subjectio voluntati alteris, quamlibet voluntas B xius non fuit, quia immunis fuit ἃ peccato, πὲ qui

velit qux naturalia sunt. Iæe eum omnibus homi-
wibys data fuerit, accepta a Domino fuit, qua vel-
je id qued esset. humanitatis; quia consectarium
emnino erat ut Dominus noster. acciperet quod
meetrm nature jinsitom a Deo fuerat. Quidquid
enum ipse concessit nobis hoc assumpsit, quia per
ewnis sinilis factus est nobis, excepto peecato.
Nemo antem nestrum vult peccatum qua libertate
subiti proditus est; sed. vult voluntatem illam
qua recedit a lego diviua. Atque hoc aon est usus
gaturalis veluntatis G70 nostra libere, sed est
transgressio usus naturalis declinsntis a natura.
Quocirea Dominus noster voluntatem liumanam"ha-
bult, quz nob adverssretur voluntati divisas, Enim.
vero assumpelt naturam qua solo humanitatis nuto
806 moveretur : quandoquidem ad personam ipsius
spectabat determinatio. Cum itaque divina ejus
bypostasis usa bypostasis esset, cum divinitatis,
tem humanitatis, non movebstur nutu. sibi ipsi
contrario, sed naiersli moiu : et quia. homo erst
Meri sebitrii compos, sequebatur voluntas ejus
veluaatem Patris sni. divinam. Eam ob rem dici-
mas ἴα ille esse duas voluntates, quz deliberatione
metuo opposita mon sint, sed naturarum : quia
saque matura velt οἱ agit qus sibi propria cunt,

Deus et homo esset ; qui per utramque naturam
abstulit peccata nostra, Morbos quoquo mosires
portavit, et mortes] nostram suscepit, cum subje-
cius non esset morti, quia peccare hog poterat.
Quocirca factus est primitiz resurrectionis nostr,
soluüs doloribus mortis, nosque resuscitando so-
cum, et collocando in excelsis eœlestibus in dex-
tera Dei Patris sui.

XI. Beptismns, | jadicium, vita eterna. Confiteor
insüpor unum baptisma ad penitentism, per boni-
tatem et gratiam Dei Domini nostri, qui dixit ba-
püzsre eos in nomine Patris, et Filii, εἰ Spiritas
sancti, et ut custodiret mandata sua. Ait enun :
Doceie eos servare que mandavi vobis : quodque
futurum sít gacdium magnum in colis pre uno
peccatore penitentiam agente **. emque : Peni-
tentiam. agite : appropinquavit enim. regnum celo-
rum ἢ, Conüteor insuper resurrectiunem mortue-
rum ; resurrecilonem, iaquam, corporis, qua beata
üet auima, "naque hereditatis compos. Confiteor
esse judicium et remunerationem, δὲ Jesum Chri-
stum judicem fore, qui veniet judicaturus unurs-
quemque juxta opera sua. Denique confiteer enam
vitam zternam, eujus non erit 6nis, nee non per-
petuum supplicium fore perinde atque vitam æter-

" iss, Lv, δ. '* Matth. xxvi, 419, 90. ?* Luc. χη, . 5. Mattb, ui, 2.

NOTE.

wii est aliud nisi duos. iterum fios eonfiteri. et
"ur (alia translatio, personas) induci. Sic bonus
Aeacius Monophysiticam haresim, Monotheleti-
eamquam abat ; qui non ita pridem non si-
ae imperatoris iudignatione palam pronuntiaverat;
essepassibilem, ut refertur cap.Z1 Tragedia.

Allam (nisse Cyrilli mentein agnovit Joannes ipse
Antiéchenus in epistola ad Alexandrum Hierapo-
laeum, qux ibidem habetur cap. 50 : Nam Cyrilli
quidem capitula, inquit, obunbralan habent incon-
m ? uunc autem qui potestatem, oblinwueruat,
Dei, ὁ anathematizandos esse. os

dicunt duas natpras : quod nec ipse quí. primus
exstat, Cyrilixs, dicere clare praesumpsit.
BRursom dum de pace cumCyrillo pangenda ageretur,
eidem Alexandro testificatus est Cyrillum alienis-
simum esse ab. Apollinarii místione εἰ con[usione

naturarum ; ei alteram dicere esse divinitatem, alie-
ram corpus. Sic emim supersignaudo adjecisse :
| n inpassibilis Divinitas, quia dus mature.
od uullus hornm qui nunc suntin Pontohabitantes
aut dizit. aut sapuit. Et sunt. hec m
cenvictio conira illos, Et utinam contiugal eum,qui
est ex vicims tuis (WRabbulam, ni fallor, Ldcssenuse),
eceurrere in hanc. con[essivnem, et alios qui ultra
Taurum sunt (inter quos Acacius) εἰ omnia ipsis
e soluta sunt. Duas itaque naturas in persona
Verbi substantes Cyrillus agnesceb^t, nec nisi eas
δρεστώσας, id est in seipsis subsistentes negabat,
ut declarst epist. 8 ad S«eccess., ubi ineuper Ver-
bum divinum humauitatis natwra, quam sibi pro-
priam fectt, non deitatis, esse paspum, docet, «ti
sape alibi, ut nee quorumdam seorum ereor
nisi per summam affiugi possit.

GI

EXPOSITIO FIDRI.

438 .

siolus qui supra pectus Dumini recubuit, quod siniles À gimus imagines sanctorum. Et sicut per sanguinum

ei erimus **. Atqui sicut ferrum quod est in igne, eva-
dit ignis, non natura, sed conjunctione cum igne,
exostione et Laetu, sic caro facta est Deus, non sua-
pte natura,sed contactu et affinitate : quia unione
cum persona Verbi et divinse nature coutactu, non
conversione, evasit Deus. Non aulem unsit eam

Deus, ut unum quemdam ex prophetis, sed lotius

vagentis przsentia. Quod vero sancti. quoque facti
sint dii, Propheta his verbis siguificavit : Deus atetit
ia synagoga deorum **. Stans porro Deus in medio

deorum dignitates et merita singulorum discernit, -

εἰ Gregorius Theologus cst interpretatus.

Davidi Deus mandavit ut per Salomonem filium
swam Lemplum zdillcaret, bocque sibi elegit quod
habitaret : ac subinde templum Salomon exstruxit,
ia quo Cherubim fabricavit, ut in libris Regnorum
scribitur. Cherubim autem obtcexit auro, et insculpsit
in muris ejus per cireuitum intus el extra imagines
Cherubim et palmas. Non dixit eum ornavisse pa-
rietes, sed in ambitu ejus. simulaera taurorum et
boum et arborum, ei malogranatorum expressisse.
Nonne vero convenientius decentiusque est, ornare
meres templi Domini imaginibus sanctorum, quam
armentis et arboribus? Lex quidem prohibet ne
similitudinem omnem faciamus; ac tamen Salo-
mon Cherubim, boum, et leonum simulacra fabri-
cavit : noui ut. Del similitudigem exprimeret, lego
cavenie ne ulla ejus similitudo fleret: nos vero ne»

animantium et per cinerem vitulz templum et popu-
lus mundabantur, sic nunc per sanguinem Christi
qui testimonium martyriumve obiens sub Pontio
Pilato se martyrum primitias obtulit, et per sangui-
nem sanctorum quibus Eeclesia est :edificata. Ut cum
olim templum animantium figuris ornaretur, sic
nunc Dei templum imaginibus sanctorum, quorum
animz ralionabilia templa fuerunt, in quibus man-
sit Deus per Spiritum sanctum.

Cum vero Christi Dei nostri effigiem facimus, non
eum spoliamus exercitu suo. Domini autem exer-
citus sunt sauctl. Quocirca Joannes Chrysostomus
in bomilia de Lazaro, cujus initium est : Omnis ᾿
scientia a Deo est, ita loquitur : « Ubi quis honorat
amicos Christi, ad Christum exbibitie ista honoris
pervenit, qui noa desinit esse benefleus et beni-
gnus, presertjm cum continuatur et perseverat
erga illos veneratio.» Exercitum missum faciat im-
perator terrenus, coropamque et purpuram depo-
nat, tumque venerationem banc illis adimat, qui
contra tyrannum strenui apparuerunt, dominantes
cogitationibus et affectibus suis : qui cum facti sint
baredes Dei et coheredes Christi in gloria et re-
gno illius, quomodo non sint amici Christi, ejusque
honoris consortes super terram ? Utique Deus ipse
noster aiebat : Ego non dicam vos servos, quia ami-
ci mei estis *'. Eos igitur oportet lonorare quo ho-
nore ornavit eos Ecclesia, etc. Reliqua omitte que

quoquam Dei similitudinem exprinimus,quando pin- , nihil discrepant ab iis que alias edidimus.

3 | Joan. in, 3. ** Psal. rxxxi, 1. 31 Joan. xv, 45, 19.

Id
omnes homines qui ex Adam

IN EPIST. AD RUMANOS,

imo parente suo prognati sunt, peccati illius reos nasci,
preepositionem ἐπὶ boc loci tanquam causalem Habuisse

42

, sed vocem ἐφ᾽ ᾧ accepisse ceu

nec
idem significaret quod Latina quatenus. Contra vero Damascenus noster Doctoris sancti cujus

verba integra recitat, enarrationi hec

pauca premisit, ἐφ᾽ 9, ἀντὶ «οὗ &' οὗ iR quo, pro, per

quem : quod sane, velint nolint illi, causam exprimit. Adeoque Joanne Damascepo interpre-
tante, certum fit Chrysostomum agnovisse illo Apostoli loco, Ecclesi: de peccato original

trinam

Atl vero multa hinc inde occurrunt, que Cb

omus in homíliis non habet, in ririmis

vero in commentario in Epistolas ad Ephesios, ad Colossenses, ad Philippenses et ad

lanicenses, in quo nihil

uod ex sancto illo doctore acceptum videatur, observare potui.

Sepe vero concordat cum "heodoreti, nec non eum Cyrilli Alexandrini expositionibus, quas
(Ecumenii catena exhibet. In cap. 2 Episto lt ad Cnlossenses ad verba Pauli, In ipso inka-
bitot omnis plenitude divinitatis corporaliter ejusmodi expositio affertur, cujus auctor, nisi

Damascenus ipse sit, saltem

post exortam Nestorii hieresim scripsisse possit a

mari : quip

cum eam inhabiltationein seu unionem illam explodat, quam Nesloriani σχετικὴν secundum affe-

ctum, relationem, habitudinemve eppellitabant, Ἵνα μὴ τις νομίσῃ σχετιχὴν εἶναι

κατοίχησιν,

ne quis. existimet inhabitatienem hanc fleri secundum affectum et relationem. Alia. omitto

qu? lector eruditus in hoc

passim commentario facili negotio deprehendet. Hoc solum mo-

nebo, míhi videri prologum in Eyistolam ad Romanos interiisse, quin et codicem multis

im mendis scatere mutilumque esse, ut sensus se

pe impervius sit et obscurus. Quod ad

Scriptura testum qui commentario interjectus est attinet, multis in locis diversus videtur ab eo
quem Joannes Chrysostomus tractabat, et a doctissimis praestantissimisque eriticis quibuscum
eum commonicavi, magni foit estimatus, ceu pretiosum Christiane antiquitatis monumen-

tum.

ΕΙΣ ΠΡΟΣ POMAIOYZX EIIIZTOAHN.

IN EPISTOLAM AD ROMANOS.

KE64AA. UIPOTON.

A
ε« Παῦλος δοῦλος "neos Χριστοῦ, κλητὸς ᾿Απόστο-

bee. »

Τρεῖς εἰσὶ ϑουλείας τρόποι" εἷς μὲν ß κατὰ τὴν
hawopylav, καϑ' 6 φησιν, Uv Tà σύμπαντα δοῦλα
cá, Ἕτερος δὲ ὃ ἀτὸ πίστεως, χατὰ τὸ εἰρημένον"
Ἐλευθερωθέντες δὲ ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας à00vAo-
ητε τῷ δικαοσύνῃ. Ὁ τρίτος ὁ ἀπὸ τῆς πολιτείας
κατὰ τὸ εἰρημένον" Mubonc ὁ θεράπων μου ἐτε-
rededtuasv, Ἐπειδὴ «οἰνυν χατὰ κάντας τοὺς
φόκους, τὸ τῆς δουλείας ἀξίωμα ἐξέδειχτο, εἰχό-
φως ἐν καυχήματος τάξει προτάτιει τοῦτο τῆς ἐξι-

στολῆς
e ᾿Αφωρισμένος εἰς Ἐῤαγγέλιον Θεοῦ. »

Ὁ CAPUT PRIMUM.

εκ. 3. « Paulus. servus Jesu Christi. vocatus
Apostolus. »

Tria sunt genera servitutis. Aliud per creatio»
aem et opi&ciurs : unde dicitur : Omnia serviunt
tibi *, Aliud a de, de que ait : Liberati antem a pec-
ceto servi facti estia justitiee *. Tertium deniqne a
vita et moribus : quo lildem sensu dicitur : Moyscs
seruus meus mortuus est *. Quando itaque Juxta om-
nes modos ostensa dignitas est servitutis, consulto
prorsus hanc initio eplsioglz preponit, tanquam
gloriandi argumentum,

t Segregstas In Evangelium Dei. »

Δείχνυσιν ὅσον αὐτοῦ τὸ ἀξίωμα. Εἴ γε ἀφώριετο Ostendit quauis. sit sua dignitas , quippe qui se-
&zb τοῦ Θιοῦ εἷς τὸ διαχονῆσαι «b Εὐαγγέλιον αὐτοῦ. B. gregatus erat vt Evangelio ejus ministraret. Porro

Ἐδαγγέλιον δὲ Θεοῦ χαλεῖ, ἀπὸ τῶν προοιμίων διε»
χείρων τὸν ἀκροατήν.

« Ὁ προεπηγγείλατο διὰ τῶν προφητῶν αὐτοῦ
ἂν Γραφαῖς ἁγίαις, »

Ἐπειδὴ χαινοτομίαν ἐνεκάλουν τῷ δόγματι, δεῖί-
xwv αὐτὸ πρεσδύτερον Ἑλλήνων ὄν καὶ ἐν τοῖς
προγῆτεις προξιαγραφόμενον.

« δερὶ τοῦ Ὑϊοῦ τοῦ γενομένου ἔχ σπέρματος
. defi πατὰ σάρανα.νι

! Pysl. cavmi. 91.

* fm, τῇ, 19. ^ Josue. 1,2.

Evangelium Dei nominat, ut in ipsomet exordio
auentionem excitel auditoris,

Yzns. 9. « Quod ante premiserat per prophetae
$50s iis Scripturis sanctis. »

Quandoquidem doctrine fidel novitatis crimen
inurebatur, commonstrat eam tam gentilibus pbi-
losophis esse antiquiorem, tum εἰ a prophetis [ass-
pridem descriptam,

Vas. K. « De Filio suo, qui factus cst ex semine
David secundum carnem. »

443

S. JOANNIS DAMASCENI

ul

Nequaquam nobis de nudo homine sermo est. A Ob περὶ ἀνθρώπου ψιλοῦ, φησὶν, ὁ λόγος fiulv.

Quocirca et hoc adjecit, secundum carnem, subindi-
cans ejusdem quoque generstionem esse secundum
spiritum. Porro ministerii ordinem 9 exsecutus est.
Primum enim hominem) eum in terra viderunt, et
cum genitus esset palam annuntiari , ac tum Deum
cognoverunt , inquit.

Vgas. 4. « Qui definitus est Filius Dei in virtute,
secundum Spiritum sanctificationis ex resurrectione
mortuorum Jesu Christi Domini nostri. »

Eum praedicamus, inquit, qui ex David progeni-

108 est , quodque ipse sit Deus, qui carnem indue-
rit. Idque primum ex prophetis, propter quod aie-
bat modo * Quod ante promiserat per prophetas.
Secundum, ex ipso generationis modo ; id quod his
verbis indicat, ez semine David secundum carnem,
nec nou quia natura legem solvit, quando er
Virgine natus est. Tertium, a miraculis. Id enim hac
voce signifüicalur, in virtute. Quartum , a spiritu
queim largitus est eis qui crediderunt, et quo san-
ctos omnes: reddidit : quocirea Spiritum dixit san-
ciificationis. Quintum, ab illius resurrectione. lile
siquidem omnium primus οἱ solus seipsum —susci-
tavit. Qui definitus est, sive qui ostensus est, de-
claratus, probatus , quem communi omfes seuten-
tia et calculo confessi sunt.

Vas. δ. « Per quem accepimus. »

Videsis gratum viri animum. Nihil suum ipsius
csse, sed cuncta Domino refert accepta.

« Gratiam et apostolatum. »

Non nos, inquit, hoe nobis prestitimus, ut esse-
mus apostoli : neque inultis nostris laboribus digni-
tatem hanc adepti sumus, sed gratis accepimus,
idque preclarum superni muneris opus exstitit.

« Ad obediendum fidei. »

' Non dicit ad conquisitionem aut probationem
lldei, sed ad obedientiam. Nam quando Dominus
pronun'iat, auditores de iis quæ dicunturcuriosius
inquirere non debent, nec perscrutari, sed solum
excipere.

« in omnibus gentibus. »

Observa quinam predicatio praestanda sit. Olim
quidem lex per Moysein lata uni genti annuntiata
est :
fines pervenit.

« Pro nomine ejus. »

Non ut essentiam illius curiosius inquiramus, in-
quit, sed ut credamus in nomine ejus. Istud quippe
nomen erat per quod et signa faciebat. Ait cnim,
in nomine Jesu Christi surge et ambula?

Vras. 0. « In quibus estis et vos vocati Jesu
Christi, omnibus qui sunt Kom: dilectis Dei. »
Duo in verbis istis bons licet videre, quamque

3 Act. την, 6.

Atátot τοῦτο προσέθηχεν τὸ, xatá σάρκω, αἰνιττό-
μενος, ὅτι xa χατὰ πνεῦμα γένησίς ἔστι τοῦ αὐτοῦ *
τῇ τάξει δὲ τοῦ μυστηρίου ἡ χολούθησεν. Πρῶτον γὰρ
εἶδον αὐτὸν ἄνθρωπον ἐπὶ γῆς * xal τὸν γεννώμενον
ἀναχηρυττόμενον καὶ τότε ἔγνωσαν Θεὸν, φησίν.

« Τοῦ ὀρισθέντος ΥἹοῦ Θεοῦ ἐν δυνάμει χατὰ Πνεῦ»
μα ἁγιωσύνης, ἐξ ἀναστάσεως ix. νεχρῶν Ἰησοῦ
Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν.» .

Τὸν ἐχ Δαδὶδ γεννώμενον ἀνακηρύττομεν, φησὶν,
ὅτι xai Υἱὸς θεοῦ ἐστιν οὗτος ὁ σαρκωθεῖς " πρῶ-
τον, ἀπὸ τῶν προφητῶν δι᾽ ὃ ἔλεγεν" Ὃ προεπήγ-
γείλατο διὰ τῶν προφητῶν. Δεύτερον, ἐξ αὐτοῦ
τοῦ τρόπον τῆς γεννήσεως, ὃ χαὶ αὐτῷ ἔδειξεν εἰ-
ty * ἐχ σπέρματος Δαθὶὃ κατὰ σάρκχα" ὅτι τὸν
τῆς φύσεως ἕλυσεν νόμον ix Παρθένου τεχθείς "
τρίτον, ἀπὸ τῶν θαυμάτων * τοῦτο γάρ ἐστιν ἐν δυ-
γάμει. Τέταρτον, ἀπὸ τοῦ πνεύματος ὅπερ ἐδέδου
τοῖς πιστεύουσιν εἰς αὐτὸν, δι᾽ οὗ πάντας ἁγίους
ποιεῖ, Διὸ Πνεῦμα ἀγιωσύνης εἶπεν - πέμπτον,
ἀπὸ τῇς ἀναστάσεως αὑτοῦ * πρῶτο; γὰρ αὐτὸς
χαὶ μόνος ἑαυτὸν ἤγειρεν. Τοῦ ὀρισθέντος, δεὶ-
χϑέντος, ἀποφανθέντος, ὁμολογηθέντος ἀπὸ τῆς πάν-
τῶν γνώμης xal ψήφυν.

« Δι᾽ οὗ ἑλάδομεν. »

Ὅρα τὴν εὐγνωμοσύνην * οὐδὲν ἑαντοῦ βούλεται,
ἀλλὰ πάντα τοῦ Δεσπότου.

« Χάριν χαὶ ἀποστολήν. »

Οὐχ ἡμεῖς ἑαυτοῖς χατωρθώσαμεν, φησὶ, τὸ ye-
νέσθαι ἀποστόλους * οὔτε γὰρ χαμόντες πολλὰ τὴν
ἀξίαν ταύτην ἐλάδομεν Δ΄ ἀλλὰ χάριν ἑλάδομεν,
χαὶ τῆς ἄνωθεν δημιουργίας b τὸ κατόρθωμα γέ-
Tovtv.

« Εἰς ὑπαχοὴν πίστεως .»

Οὐχ εἶπεν, εἷς ζήτησιν xal χατασχευὴν πί-
στεως, ἀλλ' elc ὑπκαχοήν. "Ὅταν γὰρ ὁ Δεσπότης
ἀποφαίνηται, τοὺς ἀχούοντας οὐ περιεργάζεσθαι
χρὴ τὰ λεγόμενα xal πολυπραγμονεῖν, ἀλλὰ δέχε-
σθαι μόνον.

ς« Ἐν πᾶσιν τοῖς ἔθνεσιν. »

Ὅρα πῶς ἔσται τὸ χήρνγμα ' εἴ γε πάλαι μὲν
ὁ διὰ Μωϊσέως νόμος, ἑνὶ ἑχηρύττετο ἔθνει" τὸ

Evangelium vero ad extremos usque terre ὁ) δὲ Εὐαγγέλιον εἰς πέρατα τῆς οἰκουμένης διαδέ-

δοται.

c Ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ. »

Οὐχ ἵνα τὴν οὐσίαν περιεργασώμεθα,, φησίν "
ἀλλ᾽ ἵνα εἰς τὸ ὄνομα πιστεύσωμεν. Τοῦτο γὰρ
ἦν τὸ ὄνομα, ὃ xol τὰ σημεῖα ἐποίει. Er γὰρ τῷ
ὀνόματι ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, φησὶν, ἔγειρε καὶ περι-
σπάτει. |

« "Ev οἷς ἔστε xoi ὑμεῖς χλητοὶ Ἰησοῦ Χριστοῦ"
πᾶσι τοῖς οὖσιν ἐν Ῥώμῃ ἀγαπητοῖς Θεοῦ. »

Δύο διὰ τούτων ἔστιν ἰδεῖν ἀγαθὰ, xal κολαχείας

VARLE LECTIONES.

€ Chrysost. ἐλάχομεν. » Chrysost. δωρεᾶς.

us

ἀκηλλαγμένην τὴν τοῦ
Ῥωμαίοις Ἐρατοῦσι τότε, χαὶ εὐθὺς τὴν ἀρχὴν
διξαμένοις τῆς οἰκουμένης ἐπιστέλλων, οὐδέν τι
πολαχιχόν φησιν". xal τὸ εὐθέως καλεῖν αὑτῶν τὸν
εύφον, εἴ γε παραχολούθους αὐτοὺς τῶν ἐθνῶν ἔτα-
ξεν. Περὶ γὰρ τῶν ἐθνῶν διαλαβὼν τὸ, ἐν οἷς καὶ
ὁμεῖς ἐπήγαγεν.

« λητοῖς ἁγίοις. »

Ὅρα πῶς συνεχῶς τὸ ὄνομα τίθησιν 5 * K.inróc
'Axóctoloc. Ἕν οἷς ἐστε καὶ ὑμεῖς xAncol. Πᾶ-
ew τοῖς οὖσιν ἐν 'Ρώμῃ κιλητοῖς. Τοῦτο δὲ οὗ
wzpittoloyowv ποιεῖ, ἀλλὰ βουλόμενος αὐτοὺς τῆς
εὐεργεσίας ἀναμνῆσαι. Τὸ δὲ, ἀγαπητοῖς Θεοῦ,
διαιροῦντός ἐστιν ἀπὸ τῶν πιστευσάντων τοὺς μὴ
«οιούτου:. Καὶ ἄλλως 4 δὲ τοὺς πιστεύσαντας χαλεῖ

IN EPIST. AD ROMANOS.
Ἀποστόλου duyfiv- εἴ γε A ab adulatione alienus Pauli animus esset, Qui cum

446

Romanis scriberet, quorum tunc nec ita pridem
imperio ac dominationi orbis subditus esset uni-
versus, nihil prorsus adulatorium effutiat, quin
ipsorum statim ostentationem provocet, eodem illos
ac csleras gentes ordine labens. Cum enim de
gentibus loqueretur, adjecit, in quibus et vos estis.

Vegas. 7. « Vocatis sauctig. »

Q Vide quam assidue vocationis nomen ponat.
Vocatus Apostolus : In quibus estis et vos. vocati ?
Omnibus qui sunt Romae vocatis. Roc non uti va-
niloquus, sed volens eos admonere beneficii. latud
porro, dilectis Dei, discernere eum indicat illos qui
crediderint, ab iis qui ejusmodi non sint. Insurer
credentes omnes sanctos appellat, qua nempe per

«ἄντας, χαϑ' ὃ ἡγιάσθησαν διὰ λυυτροῦ παλιγγενε- D lavacrum regenerationis sanctificati eraut.

σίας.

« Χάρις Üplv καὶ εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς ἡμῶν
καὶ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Πόσον ἴσχυσεν ἡ τοῦ Χριστοῦ ἀγάπη δείκνυσιν,
ὅτι οἱ ἐχθροὶ χαὶ ἠτιμημένοι. ἅγιοι καὶ δίχαιοι ve-
χτόνασιν ἐξαίφνης. Ὅταν γὰρ Πνεῦμα χαλέσῃ, νἱοὺς
ἀπέδειξεν " ὅταν δὲ υἱοὺς εἶπεν, ἁπάντων τῶν ἀγα-
ϑῶν τὸν θησαυρὸν ἀπεχάλυψεν.

ε Πρῶτον μὲν εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ μου διὰ Ἶη-
ev) Χριστοῦ, κερὶ πάντων ὑμῶν.

Ἅρμόζον τὸ προοίμιον τῇ φιλοθέῳ ψυχῇ, ἐφ᾽
εἷς εὐσεδοῦσιν ἕτεροι εὐαρεστεῖν * «ip Θεῷ.
᾿ς 4 Ὅτι ἡ πίστις ὑμῶν χαταγγέλλεται ἐν ὅλω τῷ

.» .

Ὃς γὰρ ἄρτι δεξαμένης τὴν βασιλείαν τότε τῆς
Ῥώμης, εἰχὸς τοὺς ἐν αὐτῇ πιστοὺς ἐν πάσῃ περι-
φέρεσθαι πόλει.

«Μάρτυς γάρ μου ἐστιν ὁ θεὸς, ᾧ λατρεύω iv
qp πνεύματί μον. »

Ἐπειδὴ περὶ ἀδήλου πράγματος ἦν αὐτῷ ὁ λό-
195:, τοῦτο δὲ ἦν ἡ ἀγάπη d$ εἰς αὐτοὺς ἀνθρώ-
ww μηδὲ εἰδότας αὐτόν τούτου χάριν τὸν Θεὸν
ἱπὶ τοῦ πράγματος τούτου μάρτυρα καλεῖ,

c Ἐν
fT. )

Avo τοῦ Πατρὸς εἰπὼν τὸ Εὐαγγέλιον, ἐνταῦθα
cov Υἱοῦ αὐτοῦ εἶναι λέγει, δειχνὺς τὴν ἑνότητα
Πατρὸς καὶ Υἱοῦ.

« Μνείαν ὑμῶν ποιοῦμαι πάντοτε ἐπὶ τῶν προσ-
εῶν μου, δεόμενος, εἴ πως ἤδη ποτὲ εὐοδωθήσο-
nai ἐν τῷ θελήματι τοῦ Θεοῦ ἐλθεῖν πρὸς ὑμᾶς.
Ἐπιποθῶ γὰρ ἰδεῖν ὑμᾶς, ἵνα τι μεταδῷ χάρι-
“μα ὑμῖν πνευματικὸν, εἰς τὸ στηριχθῆναι ὑμᾶς. »

τῷ Εὐαγγελίῳ τοῦ ΥἹοῦ αὐτοῦ, ὡς ἀδιαλεί-

δείχνυσιν ὅσος ἐστὶν alg τὸ πείθεσθαι Θιῷ, ὅπου
γιὸ σφόδρα σπουδάζων xal εὐχόμενος τὶν Πόλιν
ἰδεῖν, καρὰ τὸ τοῦ Θεοῦ δοχοῦν, οὐ παραγίνετο
X αὐτούς.

« Τοῦτο δέ ἐστιν, συμπαραχληθῆναι ἐν ὑμῖν διὰ

« Gratia vobis et. pax ἃ ſieo Patre nostro εἰ Do-
mino Jesu Christo. »

Quanta Christi amoris vis roburque fuerit oeten-
dit; eo quod ex, inimicis et contemptis repente
sancti et justi evaserant. Ubi siquidem Spiritus
vocaverit, tum filios effecit. At vero quando filios
dixit, universorum bonorum thesauros aperuit.

Vrnas. 8. « Primum quidem gratias ago Deo mee
per Jesum Cliristum pro omnibus vobis. »

Conveniens preefatio hzc est ania — quae Deum
diligat ; ut pro aliorum pietate ipsi gratias agaut.

« Quia fides vestra annuntiatur in . universo
muudo. »

Cum enim Roma nuper Dei regnum excepisset ,
ejus subinde fideles apud alias civitates omnium
ore celebrabantur.

Vras. 9. « Testis enim mihi est Deus, cui ser-
vio in spiritu mco. »

Quandoquidem de re obscura illi sermo erat,
puta de sua erga liomines illos dilectione, qui bac-
tenus ipsum non viderant, idcirco Deum rei hujus
testem. appellat. Atqui significat spiritualey hanc
esscservitutlem, non carnalem, etes praescripto legis.

« in £vangelio Filii ejus. quod sine intermis-
sione. »

Superius Evangelium Patris dixit, hic Filii illius
ait, ostendens unitatem Patris et Filii.

« Memoriam vestri facio | Vrns. 10 ] semper in
orationibus meis, obsecrans si quomodo tandem
prosperum iter habeam in voluntate Dei veniendi
ad vos. [ Vzss. 11. ] Desidero enim videre vos,
ut aliquid impertiar vobis gratie spiritualis ad
confirmandos vos. »

Ostendit quantis Deo obedientia subesset, qui
cum vehementer festinaret, obsecraretque concedi
sibi ut Urbem videret, nequaquam tawen citra
Dei voluntatem ad eos perrexisset.

Vens. 12, 15. « ld est simul consolari in vobis

VARLE LEGTIONES.
ὁ Mdo ex Chrys. χλητοῦ. ὁ Leg. ἁγίους. 4 Fort. εὐχαριστεῖν.

IN EPIST. AD ROMANOS.

450

pergu ἐλθεῖν, καὶ ἀκὸ τῶν ἐναντίων πάλιν àp- A ut ad priedi.ationem accederent, hos rursum exci-

τάζεται τὴν προτροπήν" ἢ γὰρ ὑκισχνούμενον ἀγα-
$1,8 ἐχφυδοῦντα δεῖ τὴν προτροπκὴν ἐργάζεσθαι.
"ribs οὖν πιρίστησιν αὐτοὺς τοῦ θείου διχα-

« Τῶν sk». ἀλήθειαν ἐν ἀδικίᾳ χατεχόντων, διότι
ὃ γνωστὸν τοῦ Θεοῦ φανερόν ἔστιν ἐν αὑτοῖς. Ὁ
Θεὺς γὰρ αὐτοῖ; ἐφανέρωσε. Τὰ γὰρ δρατὰ αὐτοῦ
ἀπὸ χτίσεως χόσμου τοῖς κοιήμασι νοούμενα χαθ-
φρᾶται, ἢ τε ἀΐδιος αὑτοῦ δύναμις χαὶ θεότης."

Kei τἴνες οὗτοι ; Οἱ Ἑλλήνων falle; οἱ ξύ-
λοις xai λίθοις ἀνατιθέντες τὴν τοῦ Θεοῦ προσ-
πόνεσιν, καὶ ὅσον εἰς αὑτοὺς ἀδιχοῦντες τὴν τοῦ
Θεοῦ δόξαν, el xai οὐχ ἀδιχεῖται.

s El τὸ εἶναι αὐτοὺς ἀναπολογήτους. Διότε γνόν-

«ες τὸν Θεὸν, οὐχ ὡς Θεὸν ἰδόξασαν, ἢ εὐχαρίστη-.

env, ἀλλ᾽ ἐματαιώθησαν ἂν τοῖς διαλογισμοῖς αὐτῶν,
ust ἑσποτέσθη ἣ ἀσύνετος αὐτῶν καρδία " φάσχοντες
εἶναι συγοὶ, ἐμωράνθησαν. »

ἸΚαῖτοι ob διὰ τοῦτο ἐποίησεν αὐτὰ ὃ Θεὸς, εἰ xoi
φοῦτο ἐξέθη - οὗ γὰρ ἵνα αὐτοὺς ἀπολογίας ἀποστε-
ρήσῃ, διδασκαλίαν τοσαύτην εἰς μέσον ἔθηκεν, ἀλλ᾽
iva αὐτὸν ἐπιγνῶσιν “ ἀγνοήσαντες ὃδ, πάσης ἔἐαν-
φοὺς ἀπεστέρησαν ἀπολογίας.

ε Καὶ ἤλλαξαν τὴν δόξαν τοῦ ἀφθάρτου Θεοῦ. »

fare satagit a contrariis. Quisquis enim adhorta-
(ur, vel pollicerl debet, vcl metum incutere. Eos
itaque Dei tribunali sistit.

t Qui veritatem in injustitia detinent : ſ Vras.
49, 20 ] quia quod notum est Dei, manifestum est
in illis. Deus enim illis manifestavit. invisibilia
enim ipsius a creatura mundi, per ea quz facta
sunt, intellecta conspiciuntur, sempiterna quoque
virtus ejus et divinitas : »

Ac quinam illi sunt? Greci utique qui divinam
eultum et adorationem lapidibus et lignis atiri-
buerunt, εἰ quantum ἴῃ ipsis fuit-Dei honori εἰ
glorim injuriam irrogarunt , tametsi nihil inde

B damni patiatur.

« Ha. vt. sint inexeosabiles. [Vras. 21, 22. ]
Quia cum cognovissent Deum , non sicut Deum
glorificaveruat, δαὶ gratias egerunt : sed. evanue-
rent in δα cogitationibus suis, et obseuratum est
insipiens cor eorum : dicentes esse sapientes, stulti
faeti sunt. »

Atqui non ejus rei gratia isthaec effecit Deus, ii-
cet ita contigerit. Non enim tantam hancce doctri -
nam in medium protulit, ut eis excusationis cau-
sam adimeret; sed magis ut ipsum agnoscerent.
Quia vero eum non noverunt, omni scipsos excu-
sationis obtenta privaverunt.

Vgns. 95. « Εἰ mutaverunt. glorfam incorrupti-
bilis Del. »

Ἵν δείξῃ τῆς γνώμης αὐτῶν τὸ κατηγόρημα * É C.— Nimirum υἱ ostendat crimen. mentis οἱ scnsos

τὲρ ἔχει τις, τοῦτο ἀλλάσσει.
€ Ἕν ὁμοιώματι εἰχόνος ςθαρτοῦ ἀνθρώπου χαὶ
εἰτεινῶν χαὶ τετρα κόδων xal ἑρπετῶν. »

Ὅρα πόσα τὰ χατηγορήματα “ πρῶτον, ὅτι οὐχ
ἔγνννσαν Θεόν" δεύτερον, ὅτι ἔχοντες ἀφορμὰς εἰ;
φῦτο μεγάλας, ἀπώλισθον * τρέτον, δτι σοφοὶ λέ.
Twisc εἶναι * τέταρτον, ὅτι el; δαίμονα; κατήγαγον
s λίθους καὶ ξύλα τὸ σέβας ἐχεῖνο. :

« Διὸ παρέδιαπεν αὑτοὺς ὁ Θεὸς ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις
τῶν καρδιῶν αὐτῶν, εἰς ἀχαθαρσίαν, »
Τὶ παρέδωκεν, kv τοῦ εἴασεν κεῖται,

M Τοῦ ἀτιμάζεσθαι «X σώματα αὐτῶν ἐν Ezo-
᾽

Ἔντεῦθεν ἔχουσι τὴν δίχην xoi πρὸ θείου δικαιω-
τηρίου “ xal abr γὰρ ἑαυτοὺς ταῦτα διέθηχαν,
kzso ἂν αὑτοὺς οἱ ἐχθροὶ διαθεῖναι οὐκ ἴσχνσαν.

Pese — δλήθειαν τοῦ Θεοῦ ἐν
ψεύδει, Y ξλάερευσαν
mio παρὰ τὸν Keee n a " "
4 Δείπνυσιν o; κάσης ἀσελγείας ἡ ἀσάδεια ἐστὶ
πρώτη,
"Ὄς ἔστιν εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας, ᾿Αμὴήν. Διὰ
wwute καρέδωχεν αὐτοὺς ὃ Θεὸς εἰς πάθη ἀτιμίας.

eorum. Quod enim babet quis, lioc commutat.

« 1n similitudinem imaginis corraptibilis ho-
minis, et volucrum, et quadrupedum, et serpen-
tium. »

Vide quot quantaque crimina. Primum, quod
non agnoverunt Deum. Secundum, qued cum ra-
tioncs ejus asseqnendi baberent, nibilo secius
inde exciderunt. Tertium, quod sese sapientes dl-
cerent. Quartum quod debitum ei cultum et vene-
rationem ad dæmones lapides εἰ ligna demiserunt
ac derivarunt,

Vzns. 94. « Propter quod tradidit illos Deus in
desideria cordis eerum, in immunditiam. »

p Yerbum, tradidit, hic positum est, pro, per-

misit.

« Ut contumeliis afficiant eorpora sua in se-
metipsis. »

Exinde condemnationi et judicio suwbjacent ,
eliam antequam Dens pro tribunali sedeat. 1pai
etenim horum sibi auctores exstiterunt, quia nec
hostes et iaimici eis inferre poLuissent,

Vzas, 95. « Qm commutaveiuat veritstem Del
in mendacium, et coluerunt, et servierunt eres-
tarz potius quam Creatori, »

Declarat impietatem omni immunditia priorem
esse.

« Qui est benedictus in szculs, Amen. [Vras.
26-28.] Propterea tradidit illos Deus in gassieves

51

S. JOANNIS DAMASCENI

458

ignominiz. Nam feminz eorum imn:utaverunt na- Α Αἴ τε γὰρ θήλειαι αὐτῶν μετήλλαξαν τὴν φυσιχὴν

turalem usum in euni usum, qui est contra natu-
yam. Similiter autem ct masculi, relicto naturali
usu femins, exarserunt in desiderio suo ad invicem,
mascoli in masculos turpitudinem operantes, et
mercedem quam oportuit erroris sui in semetipsos
recipientes. Et sicut non probaverunt Deum ha-
bere in notitia, tradidit illos in reprobum sensum,
ut faciant ea quæ non conveniunt, »

Tametsi illi, inquit, eo relicto, bestias adora«
verunt ; at nibil ejus gloria detrimenti passa est.
Est enim benedictus, etc.

Vens. 29, 50. « Repletos omoi iniquitate, mali-
tía, improbitate, avaritia ? plenos invidia, caedibus,
dolo, malignitate, susurroncs, detractores, θέοστυ-
γεῖς, id. est, Dei osores, eontumeliosos, superbos,
elatos. »

Postquam id quod. generale et cemmuue est
dixit, singula deinceps mala percurrit, quorum
utique impietas causa exstitit. Dei osores.

« inventores malorum. »

Ut mentis inductio de cztero In crimen trabe-
retur, inventores malorum eos appellavit.

Ὁ « Patribus non obedientes, [Vzss. $1] insi-
pientes, incompositos, sine affeclione, sine mise-
ricordia. [Vzss. 52.] Qui cum justitiam Dei co-
guovissent. »

Et cominus contra naturam steterunt, inquit,

« Quoniam qui talia agunt, digni sunt morte,
non solum qui faciunt, sed et consentiunt facien-
tibus. »

Cum duo sibi objecta proposuisset, hie utrum-
que sustulit. Cur enim dixeris, inquit, ignorare te
quæ facienda siut? Tu namque tibi ejus ignoran-
ti eausa es, qui Deum qui te edoceret, reliqueris.
Quin et modo multis ea tibi perspecta esse demon-
siramus, et te sponte deliquisse : verum perturba-
tionum vehementia traheris. Eccur ergo peccantibus
opem affers, eosque laudibus extollis?

CAP. 1i.

Vegas. 1, 9. « Propter quod inexcusabilis es, o
homo, omnis qui judicas. In quo enim judicas al-
terum, teipsum condemnas, Eadem enim agis quie
judicas. Scimus sutem quoniam judicium Dei est
secundum veritatem in eos qui talia agunt. »

Eo3 quidem alloquitur qui Romanorum primates
erant. Attamen cuivis etiam mortalium hzc con-
veniunt, Nam »osmet ipsi judicamus, ubi cuin
similia perpetremus, in alios sententiam ferimus.

Vras. 5, 4, « Existimas autem, o homo, qui
judicas alios qui talia agunt, et facis. ea, quia tu
cffugies judicium Dei ? an divitias bonitatis ejus et
patienti: οἱ longanimitatlis contemnis, ignorans
quoniam benignitas Dei ad poenitentiam 1e ad-
ducit ? »

Subuectit : At interit? nov. pouas persolvo, in-
quit. lile vero id prestat, ut dilatio, non in indulgen-
.Siam, seid. in acerbius zupplicinin eedat, lis qui ea
gti nolunt, ut poenitentiam agant,

χρῆσιν εἰς τὴ, παρὰ φύσιν. Ὁμοίως δὲ xai ol ἄῤῥενες
ἀφέντες τὴν φνυσιχὴν χρῆσιν τῆς θηλείας, ἐξεχαύ-
θησαν ἐν τῇ ὀρέξει αὐτῶν εἰς ἀλλήλους, ἄρσενες ἐν
ἄρσεσι τὴν ἀσχημοσύνην χατεργασάμενοι, χαὶ τὴν
ἀντιμισθίαν ἣν ἔδει τῆς πλάνης αὑτῶν ἐν αὐτοῖς ἀπο-
λαμβάνοντες. Καὶ χαθὼς οὐχ ἐδοχίμασαν ἔχειν τὸν
Θεὸν ἐν τῇ γνώσει, παρέδωχεν αὐτοὺς εἰς ἀδόχιμον
νοῦν, ποιεῖν τὰ μὴ χαθήχοντα. ν

^. El xai ἐχεῖνοι, φησὶν, ἀφέντες αὐτὸν, πγοσεκύνη-
σαν χνωδάλοις, ἀλλ᾽ οὐδὲν αὐτοῦ παρεφθάρη δόξα"
ἔστι γὰρ εὐλογητός.

c Πεπληρωμένους πάσῃ ἀδικίᾳ, καχίᾳ, πονηρίᾳ,
πλεονεξίχ' μεστοὺς φθόνου, φόνου, ἔριδος, δόλου,
χακοηθείας, Ψψιθυρίας, καταλάλους, θεοστυγεῖς, ὑόρ».
στὰς, ὑπερηφάνους, ἀλαζόνας. »

Εἰπὼν τὸ γενιχὸν, καὶ κατ᾽ εἶδος λοιπὸν διεξέρχε-
ται τὰ xaxà, ἅπερ ἣ ἀσέδεια εἰργάσατο. θΘδομι»
σεῖς.

« Ἐφευρετὰς χαχῶν. ?

Ἵνα τῆς γνώμης λοιπὸν γένηται χατηγόρημα,
ἐφευρετὰς κικῶν αὐτοὺς προσηγόρευσεν.

ε Γονεῦσιν ἀπειθεῖς, ἀσυνέτους, ἀσυνθέτους, ἀστόρ-
γους, ἀνελεέμονας " οἴτινε; τὸ διχαίωμα τοῦ Θεοῦ
ἐπιγινώσχοντες. ὃ

Καὶ κατὰ τῆς φύσεως ἔστησαν, enelv.

« Ὅτι οἱ τὰ τοιαῦτα πράσσοντες, ἄξιοι θανάτου
εἰσὶν, οὐ μόνον αὐτὰ ποιοῦσιν, ἀλλὰ xol δυνευδοχοῦ-
σιν τοῖς πράσσουσιν, »

Δύο θεὶς ἀντιθέσεις, ἐνταῦθα ἀνεῖλεν ἀμφοτέρες.
Τί γὰρ ἂν εἴτοοις, φησὶν, ὅτι οὐχ οἶδας τὰ πραχτέα:
Σὺ μὲν οὖν εἰ καὶ τοῦ μὴ εἰδέναι αἴτιος, ἀφεὶς τὸν
γνωρίζοντά σοι Θεόν" νῦν δὲ xai διὰ πολλῶν δείχνν-
μεν εἰδότα χαὶ ἐχόντα πλημμελοῦντα " ἀλλ᾽ δπὸ πά-
θου; ἕλχῃ. Τί οὖν καὶ συμπράττεις xol ἐπαινεῖς"

ΚΕΦΑΛ. P'. :

ε Διὸ ἀναπολόγητος εἴ, ὦ ἄνθρωπε, πᾶς ὁ xpl-

γων * ἐν ᾧ γὰρ χρίνεις τὸν ἕτερον, σεαυτὸν κατα-
κρίνεις * τὰ γὰρ αὐτὰ πράσσεις ὁ κρίνων. Οἴδαμεν
δὲ, ὅτι τὸ κρῖμα τοῦ Θεοῦ ἐστι κατὰ ἀλήδειαν ἐπὶ
τοὺς τὰ τοιαῦτα πράσσοντας ; »
. Πρὸς τοὺς ἄρχοντας μὲν τῆς Ῥώμης ἀποτείνει
τὸν λόγον, xal πρὸς Exactov δὲ ἄνθρωπον ἁρμόσει"
ἑαυτοὺς γὰρ χρίνομεν, ἀφ᾽ ὧν τὰ παραπλήσια ἡμῖν
πράττοντας ἑτέρους χρίνομεν.

« Λογίζῃ δὲ, ὦ ἄνθρωπε, πᾶς ὁ xplvuv τοὺς τὸ
τοιαῦτα πράσσοντας, xal ποιῶν αὐτὰ, ὅτι σὺ ix-
φεύξῃ τὸ κρῖμα τοῦ θεοῦ ; Ἢ τοῦ πλούτου τῆς χρη-
στότητῃ; αὐτοῦ καὶ τῆς ἀνοχῆς καὶ τῆς pexpolv-
μίας χαταφρονεῖς, ἀγνοῶν ὅτι τὸ χρηστὸν τοῦ Θεοῦ
εἰς μετάνοιάν σε ἄγει: »

᾿Ανθυποφορά * ἀλλὰ tit οὗ κολάζομαι, φησίν ὁ
δὲ τὴν ὑπέρθεσιν οὐχ εἰς συγγνώμην, ἀλλ᾽ εἰς με,»
ζονα κόλασιν κατασκενάζει, τοὺς ub βουλομένοις
δι᾽ αὐτῆς χωρεῖν εἰ; μετάνοιαν.

451

IN EPIST. AD ROMANOS.

451

ε Κατὰ δὲ τὴν σχληρότητά σου xat ἀμετανόητον Α Vins. 5. « Secundum duritiam (tuam et impos

χαῤδίαν, »

Ὁ γὰρ μήτε διὰ τῶν ἀγαθῶν, μήτε διὰ τῶν hn
λημένων ἱ χολάσεων εἰς μετάνοιαν ἐρχόμενος, TU;
οὐ παντελῶς σχληρότατος ἂν εἴη ;

« θησαυρίζεις σεαυτῷ ὀργὴν ἐν ἡμέρᾳ ὀργῆς xol
ἐποχαλύψεως διχαιοχρισίας τοῦ Θεοῦ, ὃς ἀποδώσει
ἐχάστῳ χατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ " τοῖς μὲν γὰρ xa
ὑπομονὴν ἔργου ἀγαθοῦ. »

Σὺ ἑαυτῷ, φησὶν, ἐπισπᾶσαι τὴν ὀργὴν; οὐχ ὁ
Θιό: σοι. Καὶ τὸ θησαυρίζεις δὲ, ὡς πάντη τε xal
πάντως ἐσομένης, εἰ μὴ τῇ μετανοίᾳ αὐτὴν ἀπο-
νεφόμεθα.

« Δόξαν xat τιμὴν xal ἀφθαρσίαν ζητοῦσι, ζωὴν
αἰώνιον. »

Οὐ δυνάμενος εἰπεῖν τὰ ἀγαθὰ τὰ μέλλοντα ἔσε- B

60a: ἀγαθὰ τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ παριστῶσι , διὰ τῶν
ἐν ἀνθρώποις τιμῶν αὐτὰ χατασημαίνει. Δόξαν δὲ
λέγων, xa τιμὴν xat ἀφθαρσίαν ἐπὶ τὰ ὄντω; ἀγα-
θὰ, ἃ οὐδὲ ἐπὶ χαρδίαν ἀνθρώπου ἀνέδη.

ε Τοὺς δὲ ἐξ ἐριθείας, χαὶ ἀπειθοῦσι μὲν τῇ ἀλη-
θείᾳ, πειθομένοις δὲ τῇ ἀδιχίᾳ. »

Ἵνα δείξῃ πάλιν τῆς γνώμης τὸ χατηγόρημα, οὐκ
εἶπεν, ἐξ ἀγνοίας, ἀλλ' ἐξ ἀριθείας.

« Ὁργὴ xal θυμός " θλῖψις xal στενοχωρία ἐπὶ πᾶ-
σαν ψυχὴν ἀνθρώπου τοῦ χατεργαζομένου τὸ χακόν "
Ἰουδαίου τε πρῶτον xal Ἕλληνος."

“Ὥσπερ διὰ τῶν πιστευομένων ἡμῖν ἀγαθῶν τὰς
ἁμοιδὰς τὰς μελλούσας εἰσάγει" οὕτω xal διὰ τῶν
λυκηρῶν πάλιν τῶν παρ᾽ ἡμῖν, τὰς μελλούσας χολά-
eus.
ε Δόξα δὲ xal τιμὴ xol εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζο-
μένῳ τὸ ἀγαθὸν, Ἰουδαίῳ τε πρῶτον καὶ Ἕλληνι. Οὐ
τὰρ ἔστι προσωποληψία παρὰ τῷ Θεῷ. »

Πανταχοῦ τοῖς χαλοῖς περιφράττει τὸν ἀχροατὴν,
τροτρεπόμενος εἷς αὐτὸ ἐλθεῖν. Πρῶτον γὰρ διεξέρ-
χεται τὰς ἀμοιδὰς, ἃ; ἀπολήψονται οἱ ἅγιοι" εἷς τὰς
gísa; τὰς χολάσεις θεὶς, πάλιν ἐπὶ τὰς τῶν χαλῶν
ἐμριδὰς ἔρχεται. Δόξαν καὶ τιμὴν λέγων ὑπάρξειν
τῷ ἐργαζομένῳ τὸ χαλόν" οὕτως γὰρ μᾶλλον ἐπι-
ἐκάσαιτο εἰς ἔργον τὸν ἀχροατήν. ’

(Uso γὰρ ἀνόμως ἥμαρτον, ἀνόμως καὶ ἀπο-
λοῦνται " xat ὅσοι ἐν νόμῳ ἥμαρτον, διὰ νόμου χρι-
ἢήσονται. "

"ντὶ τοῦ, μὴ ἔχοντες χατηγοροῦντα τὸν νόμον "
ἔρχεται δὲ σύγχρισιν ποιεῖν, Ἰουδαίων τε xal τῶν
τρὸ τῆς χάριτος Ἑλλήνων" Ἑλλήνας δὲ μὴ τοὺς
ἡδωλολάτρας λάμδανε, ἀλλὰ τοὺς θεοσεθεῖς * οἷος Tiv
ὁ Μελχισεδὲχ, Νινενῖται, ὁ Ἰὼδ, ὁ Κορνήλιος. Κα-
«σγενάξει δὲ τοῦτο σαφῶς, ἵνα δείξῃ, ὅτι οὐδὲν
ἀφελεῖται ὁ Ἰουδαῖος διὰ νόμου, ἀλλὰ xal σφόδρα

nitens cor. ?

llle enim qui nec bonorum largitione, nec in-
terminatione suppliciorum δά penitentiam con-
vertitur, an non prorsus durissimus bie fuerit ?

« Thesaurizas tibi iram iu die irz et revelationis
iusti judicii Dei, [VgRs. 6] qui reddet unicuique
secundum opera ejus. |Vens. 7.] lis quidem secun-
dum patientiam boni operis. »

Tu ipse tibi, inquit, iram arcersis, non Deus
tibi. Porro quod ait, Thesauriszas, banc omnino
prorsusque futuram annuit, nisi pcr poenitentiam
ean avertamus abstergamus ue.

« Gloriam et honorem et incorruptionem qua-
runt, vitam zeternam., »

Cuin verbis efferre bona futura nequeat bona
qua sanctos manent, ea ex illis honoribus signili-
cat, quibus homines aflici solent. Porro cuu glo-
riam, et honorem, et incorrupionem dicit , quz
vere bona sunt commendat, quie, inquam, in cor
bominis non ascenderunt.

7 VEns. 8. « lis autem qui sunt ex contentione,
ei qui non acquiescunt veritati, credunt auleu
iniquitati. »

Ut rursum humana mentis et consilii crimen
palam faciat, non dixit, ex ignorantia, sed ἐξ
contentione. |

« Ira et indignatio. [VEns. 9.] Tribulatio et an-
gustia in omnem animam hominis operantis ma-
lum, Judaei primum ct Graci. »

Siculi per ea bona quz apud nos trita sunt
et probata, futuris mercedes innuit, sic per ea
qua nobis molesta sunt, supplicia futura sigui-
licat.

Vzas. 10, 14. « Gloria et honor et pax omni
operanti bonum, Judeo primum et Graco. Non
est acceptio personarum apud Deum. »

Bonis undique circumvallat eum qui aures fa-
ciles dederit, auadens ut idem iter arripiat. PPri-
mum enim premia percenset, 4088 sancii per-
cepturi sunt ; eum deinde medio loco ponas et
supplicia interjecerit , iterum ad remunerationes
benorum sermonem convertit. dum ait, gloriam
εἰ honorem illi concessum iri qui bonum fuerit

D operatus. Hac quippe ratione auditorem ad op*s

magis pellexerit.

Vzns. 12. « Quicunque enim sinc lege peccave-
runt, sine lege peribunt, ei quicunque in legc
peccaverunt, per legem judicabuntur. »

Ac si dicat : quicunque legem non habent, a
qua accusentur. Comparationem orditur Judæos
inter et gentiles qui ante gratiam vixerc. Gentiles
autem, ne 608 pules velim qui idola coluerunt,
sed potius qui religiosi erga Deum exstiterunt ;
quales fuerunt Melchisedech, Ninivitse, Job, Cor-
nelius. Idque manifesto astruit, ut palam faciat

VARLE LECTIONES.
Meg. ἠπειλημένων. i Hzc omnia sana non sunt Chrysost. Melius παρίστησι,

48
ε Ὁ βδελυσσόμενος τὰ εἴδωλα, ἱεροσυλεῖς ; »

Εἰς τοσαύτην γὰρ μανίαν χρημάτων ἔρωτο; προ-
ἐδησαν, ὡς εἰδωλιχῶν ἅπτεσθαι χρημάτων.

εὋς ἐν νόμῳ xavydaat, διὰ τῆς παραδάσεως τοῦ
νόμου τὸν Θεὸν ἀτιμάζεις; Τὸ γὰρ ὄνομα τοῦ Θεοῦ
&' ὑμᾶς βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσιν, χαθὼς γέγρα-
κται. »

"Ev ἑτέροις εἴδεσι δείξας παράνομον, ἐνταῦθα xal
χαθολικώτερον ἐπάγει τὴν παρχνομίαν, αὐτοῦ τοῦ
γόμου εἰ; μέσον φέρων τὸ ὄνομα, Καὶ σαφῶς αὐτοῦ
παραδάτην τῶν Ἰουδαίων ! ἀποδείχυνσιν, ὡς "αὶ αἴ-
tty γινόμενον τοῦ βλασφημεῖσθαι τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ.

« Περιτομὴ μὲν γὰρ ὠφελεῖ ἐὰν νόμον πράσσῃς,
&Xv δὲ παραδάτης νομοῦ ἧς, ἡ περιτομή σου ἀχρο- B
δυστία γέγονεν. Ἐὰν οὖν ἀχροδυστία τὰ διχαιώματα
«οὔ νόμον φυλάσσει, οὐχ fj ἀχροδυστία αὐτοῦ εἰς πε-
ριτομὴν λογισθήσεται; Καὶ χρινεῖ ἢ ἐχ φύσεως
ἀχροδυστία, τὸν νόμον τελοῦσα, σὲ τὸν διὰ γράμμα-
τος xai περιτομῆς παραδάτην νόμον. »

Δείξας ὡς οὐδὲν χρήσιμος αὐτοῖς ὁ νόμος, μᾶλλον
δὲ ὡς xai χολάσεως αὐτοῖς αἴτιος, ὥσπερ ἀντιπι-
πτούσης ἀντιθέσεως, τί οὖν ; οὐδὲν ἡ περιτομή; Ὅρα
«ὡς χαὶ ταύτην χωλύει, πάλιν αὐτὴν ἀποφαίνων
ᾳεριττὴν, xal τῶν ἀχροδύστων διαφέρουσαν οὐδὲν,
ph πληρουμένων τῶν ἐντολῶν τοῦ νόμου. Τὰ γὰρ τοῦ
νόμου προστάγματα ἀδύνατον τελειοῦσθαι ἦν. “Ὥσπερ
δὲ ἐν τοῖς ἀνωτέρω τὸν ἀχρόδυστον μετὰ τοῦ Ἶου-
δαΐου συνέκρινεν * οὕτω xal ἐνταῦθα μετὰ περιτο-
ys Ὁ δειχνὺς, χατὰ τοῦτο πολὺ λιπόμενον τὸν ἔχοντα
τὴν περιτομήν.

ε Οὐ γὰρ ὁ ἐν τῷ φανερῷ, Ἰουδαῖός ἐστιν οὐδὲ ἡ
ἕν τῷ φανερῷ ἐν σαρχὶ περιτομή " ἀλλ᾽ ὁ ἐν τῷ xpu-
κιτῷ Ἰουδαῖος, xal περιτομῇ χαρδίας ἐν πνεύματι,
οὐ γράμματι" οὗ ὁ ἔπαινος οὐχ ἐξ ἀνθρώπων, ἀλλ᾽
ἐχ τοῦ Θεοῦ. »

Ἐπειδὴ πάντα σωματιχὰ ἦν τὰ χατὰ νόμον, περι-
«ομὴ xai θυσία, xa σώματος ῥαντισμοὶ, 6pa πῶς
ταῦτχ προφανῶς: &va'pst, οὐχέτι λεληθότως, λέγων
ὅτι ἔνδον ἐστὶν ἢ περιτομῇ, χαὶ ἔνδον ἐστὶν ὁ Ἶον-
lalo;, ὥσπερ χαὶ ἔνδον ἐστὶν ὁ νόμος. Τί οὖν χαυχᾶ-
cat, φησὶ, χαὶ τὰ σαρχὸς ἐπιτελῶν μεγαλοφρονεῖς ;
θὺ γὰρ ἐπὶ τούτοις Exaivo; χεῖται ἐκ τοῦ Θεοῦ.

KEeAA. I.

Ti οὖν τὸ περισσὸν τοῦ Ἰουδαίου ; xa) clc ἡ ὠφέ-
Ma τῆς περιτομῆς ; Πολὺ χατὰ πάντα τρόπον. Πρῶ-
*w μὲν ὅτι ἐπιστεύθησαν τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ. »

᾿Ανθυποφορὰ, xaX ταύτης ἢ λύσις " οὐχ ἀφ᾽ ὧν
ἐχεῖνοι κατορθοῦσιν, ἀλλ᾽ ix τῆς φιλοτιμίας «o
θεοῦ" τὸ γὰρ πιστευθῆναι τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ, τῆς τοῦ

IN EPIST. AD ROMANOS.

A58
t Qui abominaris idola, sacrilegium facis? »
Tam insano amentique pecunias amore perse-

culi sunt, ut eas caperent quss idolis consecratus

erant.

Vegas. 25, 24. « Qui in lege gloríaris, per præva-
ricationem legis Deum inhonoras? Nomen enim
Dei per vos blasphematur ínter gentes, sicul scri-
ptum est. »

Cum aliis in capitibus legis eum violatorem
ostenderit, hic ctiam generatim magis iniquitatem
illius adjicit, adducto in meui.t ipso legis voca-
bulo. Et manifeste Judeum ostendit illius esse
przvaricatorem , qui in causa quoque fuerit, ut
nomen Dei blasphemaretur.

Vras. 25-27, « Circumceisio quidem prodest si
legem observes; si autem prevaricator legis sis,
circumcisio tua prepulium facta est. Si igitur præ-
putium justitias legis custodiat, nonne preputium
ilius in cireumeisionem reputabitur? et judicabit
id quod ex natura est preputium , legem con-
summans, te, qui per litteram et circumcisionem
prevaricatorlegis es. »

Ostenso, nibil illis legem osse utilem, quin potius
supplicii causam exsistere; tanquam oppositione ex
adverso occurrente, quid igitur ? circumcisio nibil
est? Observa quinam eam quoque prohibeat, qui
superfluam et vanam declaret, nihilque diversam
a preputio, quando præcepilones legis non im-
plentur. Nam legis mandata peragi impossibile
erat. Quemadmodum autem in superioribus eum
qui preputium habet, cum Judæo contulit : sic
etiam hoc in loco preputium cum circumcisione
comparat, ut probet hac in parte valde inferiorem
eum esse qui circumcisionem admiserit. |

O9 Vzss. 28, 99. « Non enim qui in manifesto
Judæus est, neque quz in manifesto in carne est,
circumcisio : sed qui in occulto Judzus, et cir-
cumcisio cordis in spiritu, non littera, cujus laus
non ex hominibus, sed ex Deo est. »

Quoniam quascunque lege ferebantur, corporalia
erant, puta circumcisio, viclimz, corporis asper-
siones; inspice quomodo hzc palam auferat, nec
jam amplius clam et obscure, cum dicit intus esso
circumcisionem, et intus Judeum aliquem esse,
quemadmodum et legem intus esse positam. Ecquid
igitur gloriaris, inquit, cumque ea quz carni pro-
pria sunt peragas, de te iagniüce sentis? Neque
enim in his consistit laus quæ a Deo est.

CAP. Ill.

Vens. 1-2. « Quid ergo amplius Judzo est ? et
quz utilitas circumcisionis? Multum per omnem
modum. Primum quidem, quia credita sunt illis
eloquia Dei. »

Ohjectio, ejusque solutio. Non enim propter recte
facta illorum, sed Dei magniflcentia est. Nam
quod credita sint eis eloquia Dei, magnificentiae

YARLE LECTIONES.

leg. τὸν "IovBatov. "^ Deest forsitan ὀπροδυστίαν,
Ῥδτκοι, GR. XCY.

W

«59

S. JOANNIS DAMASCENT

460

diving opus est, non virlute eorum hoc patratum A Θεοῦ φιλοτιμίας ἔργον ἐστὶν, οὐ τῆς ἐχείνων ἀρετῆς

fuit.

Vgas. 5, 4. « Quid enim si quidam non credide-
runt? nunquid incredulitas illorum fidem Dci eva-
euabit? Absit. Sit autem Deus verax. »

Illos eo improbitatis venisse ostendit, ut propter
a ipsa ex quibus honorem sibi arrogabant, sup-
plicio digni essent. Apposite vero quosdam disit,
quamvis omnes increduli fuerint, ne molestus vi-
deretur.

Quid criminaris, quia increduli fuere? quidve
istud ad Deum pertinet ? Nunquid enim muniticen-
tiam ejus ingratus animus eorum de quibus bene-
meritus est, subvertit? aut ipse facit ut honor
qequaquam sit honor? sed et majorem esse suam

χατόρθωμα.

€ Τί γὰρ εἰ ἠπίστησάν τινες, μὴ f) ἀπιστία αὑτῶν
τὴν πίστιν τοῦ θεοῦ χαταργήσει; Μὴ γένοιτο" γινέ-
σθω δὲ Θεὸς ἀληθής. »

Δείχνυσιν οὕτω πονηροὺς, ὡς xal ἐν οἷς τιμῶνται,
χολάσεως εἶναι ἀξίους. Εὖ δὲ τὸ cordc, εἰ καὶ πάντες
ἠπίστησαν, ἵνα μὴ δόξῃ φορτιχὸς εἶναι.

Τί γὰρ ἐγχαλεῖς, φησὶν, ὅτι ἠπίστησαν; χαὶ τί
τοῦτο πρὸς τὸν Θεόν ; Μὴ γὰρ τὴν εὐεργεσίαν αὑτοῦ
ἀνατρέπει τῶν εὐεργετηθέντων ἡ ἀγνωμοσύνῃ ; f] τὴν
τιμὴν ποιεῖ μὴ εἶναι τιμήν ; ἀλλὰ χαὶ μείζονα αὐτοῦ
δείχνυσιν τὴν φιλανθρωπίαν, ὅταν καὶ τὸν μέλλοντα

humanitatem demonstrat, quando eum etiam a D αὐτὸν ἀτιμάζειν φαίνηται τιμῶν.

quo contumelia afficiendus erat, videtur hone-
stare.

« Omnis autem homo mendar, sicut scriptum
est : Ut justificeris in sermonibus Luis. »

1d quod obscure Jam ante dixerat, nunc palam
expouit, dum ait, omnem prorsus hominem a flde
4lescivisse.

4 Et vincas cum judicaris. »

"Sensus est : Si quis, inquit, pensat, quanta auctore
Deo bona Judaeis obtigerint, que rursum illi eidem
retribuerint ; is plane victoriam concesserit Deo,

cujus tanta exstitit magnificentia, ul nec ingratus.
eorum animus beneficam manum ipsius valuerit :

cohibere.

Vgns. 5,6. « Si autem iniquitas nostra justitiam
Dei commendat, quid dicemus? nunquid iniquus
est Deus, qui infert. iram ? (Secundum hominem
dieo.) Absit ! Alioqui quomodo judicabit Deus hunc
mundum? »

Kltera rursum objectio : que quidem hunc in
modum procedat. Si cum malus factus sim, iuquit,
in causa fui, uti. Deus victor evaderet, 10 haud-
quaquam poena obnoxius fuero. Hanc autem sic
solvit : Si Deus est justus judex, et mundum judi-
cabit in justitia, uti scriptum est, necnon panas
kifligit tibi; juste utique eas persolves. Quomodo
ergo ais injuste te puniri, quippe qui in causa sis
ut ille vincat? Quisquis enim legem observat, le-
. gislatoris magnitudinem magis predicat, quam
qui eam violat, ac ponis mulctatur. Quod autem
ait, secundum hominem dico, idem est atque bu-
mano more loquor : quandoquidem veluti allato
exemplo solutionem exsequitur.

VEgns. 7, 8. « Si enim veritas Dei in meo men-
dacio abundavit in gloriam ipsius, quid adhuc et
ego tanquam peccator judicor? et non (sicut
blasphemamur, et sicut aiunt quidam nos dicere)
faciamus mala ut veniant bona : quorum damnatio
justa est. »

Eamdem fusius objectionem explica«, hoc autem

« Πᾶς δὲ ἄνθρωπος Ψψευστὴς, χαθὼς γέγραπται"
Ὅπως ἂν δικαιωθῇς ἐν τοῖς λόγοις σον. »

Ὃ εἶπεν συνεσχιασμένως ἐν τοῖς ἔμπροσθεν, νῦν
προφανῶς τίθησιν * πάντα ἄνθρωπον αὐτῶν ἔψευσμέ-
νων τῆς πίστεως εἰρηχώς.

t Καὶ νιχήσῃς ἐν τῷ χρίνεσθαί σε. »

Ὃ vouc οὕτως" Εἴτις, φησὶν, χρίνει τά τε ὑπάρξαντα
Ἰουδαίοις παρὰ τοῦ Θεοῦ, τά τε ὑπ᾽ αὐτῶν εἰς αὐτὸν
ἀντιδοθέντα, τὴν νιχῶσαν 5 δῴη τῷ Θεῷ, τοσοῦτον
Υινομένῳ φιλοτίμῳ, ὡς μηδὲ τῆς ἀχαριστίας αὐτῶν
δυνηθείσης ἀναχόγαι τὴν εὐεργετικὴν δεξιάν.

C «Εἰ δὲ ἡ ἀδικία ἡμῶν θεοῦ δικαιοσύνην συνίστη-

σιν, τί ἐροῦμεν ; μὴ ἄδικος ὁ Θεὸς, ὁ ἐπιφέρων τὴν
ὁργήν ; χατὰ ἄνθρωπον λέγω. Μὴ γένοιτο! Ἐπεὶ πῶς
κρινεῖ ὁ Θεὸς τὸν xóapov; »

᾿Αντίθεσις πάλιν * ἡ δὲ ἀντίθεσις αὕτη * El χαχῶς
γενόμενος, φησὶν, αἴτιος ἐγενόμην, τοῦ τὴν νιχοῦσαν
δέξασθαι τὸν Θεὸν, οὐκ ὀφείλω χολάζεσθαι. Λύει δὲ
αὐτὴν οὕτως * Εἰ δίχαιος; ὁ θεὸς χριτῆς, καὶ τὸν χό-
σμὸν χρίνει ἐν διχαιοσύνῃ, χατὰ τὸ γεγραμμένον,
κολάζει σε δὲ, διχαίως δηλονότι χολάζει δε" πῶς
τοίνυν ἀδίχως χολάζεσθαι φῆς, αἴτιος ὧν τῆς αὐτοῦ
γίχης ; Κατορθῶν γάρ τις μᾶλλον τὸν νόμον μέγαν
χηρύσσει τὸν νομοθέτην, f) παραδαίνων καὶ χολαζό-
μενος " τὸ δὲ χατὰ ἄγθρωπον Aéro, xaxà τὸ ἀνθρώ-
κινον φθέγγομαι, ἐπειδὴ ὡς ἐπὶ ὑποδείγματος. τὴν
λύσιν ἐργάζε!:.

« Εἰ δὲ ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ ἐμῷ ψεύσματι
ἐπερίσσευσεν εἰς τὴν δόξαν αὐτοῦ, τί ἔτι χἀγὼ ὡς
ἁμαρτωλὸς χρίνομαι ; xai μὴ, χαθὼς βλασφημού-
μεθα, καὶ καθώς φασί τινες ἡμᾶς λέγειν, ὅτι Ποιη-
σώμεθα τὰ κακὰ, ἵνα ἔλθῃ τὰ ἀγαθά" ὧν τὸ χρῖμα
ἔνδιχόν ἐστιν. »

Πάλιν τὴν αὐτὴν πλατύτερον τίθησιν " ἡ δὲ διάνοια

| VARLE LECTIONES,
* Forte νίχην, vel νιχοῦ σαν, pro víxnv, ut infra. Chrysost. τὰ νιχητήρια.

δὶ

IN EPIST. AD ROMANOS.

T

αὕτη * El τοῦτό φατε, ὡς συνήργησεν τὸ ψεῦδος ὑμῶν À sensu. Quod si dicatis, mendacium vestrum ad Det .

εἷς; τὴ» δόξαν τοῦ Θεοῦ, ὅμοιον ποιεῖτε τοῖς διαδάλ-
λουσιν ἐμὲ, ὡς εἰρηκότα, ἐχ τῶν χαχῶν εἶναι τὰ
χαλά" εἰ δὲ οὔτε τοιοῦτόν τι ἐγὼ ἀπεφηνάμην,
ἔχείνων τε τῶν ἐπὶ τούτων διαθαλλόντιυν ἐμὲ, τὸ
χρῖμα ἔνδιχόν ἐστιν" λείπεται χαὶ ὑμᾶς τῇ αὐτῇ ἐν-
ὀχοὺς φαίνεσθαι δίχῃ. Τί δὲ ἣν ὅ διέσυρον τὸν ᾿Από-
στολον; Εἰρηχότος αὐτοῦ Ὅπου ἐπιδόγασεν ἡ
ἁμαρεία, ὑπερεκερίσσευσεν ἡ χάρις. Οἱ παρ᾽ "EX-
λησιν δοχοῦντες σοφοὶ, χωμῳδοῦντες αὐτὸν ἔφασχον'
υὐχοῦν àx τῶν xaxov ἐστ' τὰ χαλὰ, xai δεῖ τὴν xa-
χίαν ἐπιτηδεύειν, ὅπως τῶν χαλῶν ἐπιτύχωμεν. Ὁ
& ᾿Απόστολο; οὐ τοῦτο ἔλεγεν, ὅτι ἡ προτοχὴ τῶν
πκαχῶὼν ἄγει τὰ ἀγαθά ἀλλ᾽ ἐπὶ τοῦ παρεληλυθότος
χρόνου ἐξέλαδεν αὐτό" ὅτι χαίτοι: xaX τῆς ἁμαρτία;
χρατησάσης, ἡ Χριστοῦ χάρις ὑπερπερισσεύσαδα xal
χχτήργησεν θάνατον, xal ἀνάστασιν δέδωχεν, xol
«ὥνἄνο; ἐξίωσεν μόνον δ᾽" xai ὅτι οὗτος αὐτῷ ὁ σχο-
«ἧς, καὶ οὐχ ἐχεῖνος ὃν χωμῳδοῦντες ἐχεῖνοι ἕλε-
Twv, δῆλον Ex τοῦ ἐπενεγχεῖν αὐτόν " Τί οὖν: ἀμαρ-
φτήσωμεν, ὅτι οὐκ ἐσμὸν ὑπὸ νόμον, ἀλλ᾽ 0r χάριν ;
Μὴ γένοιτο. Οἴτινες γὰρ, φησὶν, ἀπεθάνομεν τῇ
ἁμαρτίᾳ, πῶς ἔτι ζήσωμεν ἐν αὐτῇ ; ᾿Αλλὰ ταύτας
vk; λύσεις ἐνταῦθα o5 προσφέρει. Οὐ γὰρ sl; τοῦτο
αὐτὸ συνέτεινεν ἡ ἀντίθεσι;, ἀλλὰ τοῦτο μόνον βού-
λεται δεῖξαι, ὅτι Ὅμοιον ἐχείνοις φατὲ, ὧν ὁ λόγος δί-
χὴν ἕξει τὴν ἐσχάτην" ὥσπερ γὰρ ἐχεῖνοι Ex τῶν
χαχῶν τὰ χαλά φασιν, οὕτως xal ὑμεῖ; ix τῆ; tav-
«ὧν ἀδιχίας τὴν νέχην τοῦ Θεοῦ λέγετε.

« TL o5v ; προεχόμεθα ; Οὐ πάντω;. Προα:τιασάμεθα
Tip Ἰουδαίους τε καὶ Ἕλληνας πάντας ὑφ᾽ ἁμαρτίαν
εἶναι“ χαθὼς γέγραπται, Ὅτι οὐχ ἔστι δίχαιος o0-
δείς. Οὐχ ἔστιν ὁ συνιὼν, οὐχ ἔστιν ὁ ἐχζητῶν τὸν
θεόν" κάντες ἐξέχλιναν, ἅμα ἐχρειώθησαν " οὐχ ἔστι
' φμῶν χρηστότητα * οὐχ ἔστιν ἕω; ἑνός. Τάφος ἀν-
φῳγμένος ὁ λάρυγξ αὐτῶν, ταῖς γλώσσαις αὐτῶν ἐδο-
μοῦσαν, Dc ἀσπίδων ὑπὸ τὰ χείλη αὐτῶν. Ὧν τὲ
πόμα ἀρᾶς καὶ πιχρίας γέμει. Ὁξεῖς οἱ πόδες αὑτῶν
hriat αἷμα" σύντριμμα χαὶ ταλαιπωρία ἐν ταῖς
Wk; αὑτῶν, καὶ ὁδὸν εἰρήνης οὐχ ἔγνωσαν * οὐχ ἔστι
Μέο; Θεοῦ ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν. »

pi» τῇ τιμωρί2; Οὐδὲ μέσως, φησίν" πάντως * οὐ
πεϑήλου ἀναιρῶν τὸ πρῶτον εἶναι ἐν τῇ τιμωρίᾳ τὸν
Ἰουξαῖον, χαίτοι γε ἀνωτέρω τοῦτο ποιήσας" ἀλλὰ
φείδεται, μὴ δόξῃ ὡς ἐχθρὸς κατατρέχειν τῶν Ἰου-
᾿ lale, χαὶ κατήγορον αὐτῶν παρίστησι τὸν Δαδὶδ,
πὲ ἁμαρτέματα αὐτῶν ἐχεῖνον ἐχχαλύπτειν ἐῶν.

4 Οἴδαμεν δὲ, ὅτι ὅσα ὁ νόμο; λέγει, τοῖς. ἐν τῷ
νόμῳ λαλεῖ. »

Ἐπειδῆ; πολλὴν αὐτῶν κατάῤῥησιν εἰσήγαγεν τὸν
Ἐροφάτην λέγοντα, ἵνα μὴ ἀντιλέγῃ ὁ Ἰουδαῖος, ὅτι

᾿λινθυποφορά. Τί o0; λέγεις, ὦ Παῦλε, πρότερον D

gloriam contulisse, simile quidpiam facitis atque
jlli, qui me calumniantur ac si effutierim, ex malis
bona provenire. Sin vero nihil tale protuli, atque
corum qui mihi hac in parte detrahunt, justa est
damnatio, consequens est, vos quoque obnoxios
justitize et ultioni videri. Quid vero illud erat cujus
gratia Apostolum lacerabant? Istud plane quod alibi
dixerat : Übi abundavit peccatum, superabundavit
el gratia. Mi qui apud Graecos sibi videbantur esse
sapientes, irridendo aiebant : Igitur ex malis bona
ortum habent, debemusque malitiz navare ope-
ram, ut bonorum compotes simus. Ápostolus vero
hoc non dixerat, ez. malorum consectatione bona
prastari. Sed id intulit ex praterito tempore, ni-
mirum cum invaluisset iniquitas, Christi subinde
superabundasse gratiam, ac morte ab eo destructa,
concessaque nobis resurrectione, supernis mos
dignatos esse mansionibus. Quodque hoc ejus esset
propositum, non outem illud quod illi illudendo
garriebant, manifestum fit ex hac ejus illatione :
Quid ergo? peccemus, quía non sumus sub lege,
sed sub gratia? Absit. Qul enim, inquit, mortui
sumus peccato, quomodo adhuc vivemus in illot
Hic vero solutiones istas non adhibet. Nam eo
usque non pertinebat objectio : sed hoc solum vult
probare, consimilia iHos loqui; ejusmodi vero
sermonem extrema poena puniendum. Nam quem-
adntodum illi ex malis bona subsequi dixere, sic et
vos ex vestra ipsorpm injustitia victorem fore Deum
affirmatis. |

Vzas. 9-18. « Quid ergo? przcellimus? nequa-

quam. Causati enim sumus, Judzos et Graecos
omnes sub peccato esse, sicul scriptum est : Quia
non est justus quisquam, non est intelligens, non
est requirens Deum. Omnes declinaverunt, simul
inutiles facti sunt : non est qui faciat bonum ; non
est usque ad unum. Sepulcrum patens guttur
eorum, linguis suis dolose agebant: venenum aspi-
dum sub labiis eorum. Quorum os maledictione et
amaritudine plenum est; veloces pedes eorum ad
ellundendum sanguinem : contritio et infelicitas in
viis eorum, et viam pacis non cognoverunt : nog
est timor Dei ante oculos eorum. »

11 Adverearii exceptio. Quid ergo ais, o Paule,
Judeum prits ultioni obnoxium esse? Nullum
discrinen, inquit. Nullum omnino. Non ut neget
prorsus Judzeum in primis daturum ponas; cum id
ante statuerit. Sed illis parcit et indulget, ne tan-
quam inimicós eos insectari videatur. Caeterum
Davidem profert qui eos accuset, permittitque ut is
peccata ipsorum retegat.

Vzns. 19. « Scimus autem quia quaecunque lex
loquitur, iis qui in lega sunt loquitur. »

Postquam Prophetam in medium protulit, qui
multis ees. aceusaret, ne Jud:eus ex adverso conten-

YARLE LECTIONES.

* Adde ex Chrys. εἶναι. δ᾽ [nterpres legit μονῶν.

Εδιτ. PATROL.

IN EPIST. AD ROMANOS-

466

31 δωρεάν xai πόθεν, ἢ διὰ τῆς ἀπολυτρώσεως τῆς A supt indigentia statu, justi gratis efliciuntur. Unde

ἂν Χριστῷ ᾿[ησοῦ ;

« Ὃν προέθετο ὁ θεὸς ἰλαστήριον διὰ πίστεως iv.

«y ἑαυτοῦ αἵματι.»

Ὅρα κῶς ἀναμιμνήσχει τῶν ἐν τῇ Παλαιᾷ᾿ οὗτός
ἐστι, φησὶν, ὁ τύπος ἦν, ixalvo τὸ ἱλαστήριον, καὶ
«οὔ αἵματος αὐτοῦ σύμδουλον 4 ἐκεῖνο τὸ αἷμα τὸ
ἁγιάζον τὸν λαόν.

ε Εἰ; ἔνδειξιν τῆς διχαιοσύνης αὐτοῦ. »

Ἕνδειξιν διχαιοσύνης, τὸ μὴ μόνον δειχθῆναι τὸν.

Θεὸν δίχαιον, ἀλλὰ xal δειχαιοῦντα τοὺς πιστεύοντας
ci; Χριστόν. “Ὥσπερ ἀμέλει xoi ἔνδειξις πλούτου,
τὸ xai ἑτέρους δύνασθαι πλουτίζειν μένοντα πλού-

t Διὰ τὴν πάρεσιν τῶν προγεγονότων ἀἁμαρτημά-
των ἐν τῇ ἀνοχῇ τοῦ Θεοῦ, πρὸς τὴν ἔνδειξιν τῆς δι-
καιοσύνης αὑτοῦ ἐν τῷ νῦν χαιρῷ, εἰς τὸ εἶναι αὐ-
εὸν δίκαιον, χαὶ διχαιοῦντα τὸν ix πίστεως Ἰησοῦν.»

Τουτέστι, τὴν νέχρωσιν " ἐνέχρωσαν γὰρ ἡμᾶς τὰ
ἁμαρτήματα, χατὰ τὸ, Ῥυχὴ ἁμαρτάνουσα, αὕτη
καὶ ἀποθαγεῖται.

€ Ποῦ οὖν ἡ καύχησις; »

Κατασχενάσας τὸ δεῖσθαι αὐτοὺς τῆς χάριτος,
βαῤῥῶν ἐπάγει τὸ μὴ δύνασθαι αὐτοὺς ἔτι χαυχᾶσθαι
ἐν νόμῳ " οὕτω γε, οὐχ ὅτι σώζειν οὐχ ἴσχυεν αὐτῶν
τινα, ἀλλὰ χαὶ χατέχρινεν.

« Ἐξεχλείσθη διὰ ποίου νόμου ; τῶν ἔργων;
Οὐχί, »

Οὐχ εἶπεν, ἀνῃρέθη, ἢ διέφθαρται. τε! δόμενος τοῦ
ἀκροατοῦ.

« ᾿Αλλὰ διὰ νόμον πίστεως. »

Ἐπειδὴ τῷ ὀνόματι τοῦ νόμου ξδλεπεν μάλιστα
τὸν Ἰουδαῖον κροσχείμενον, τούτου ἕνεκα xal τὴν
διὰ πίστεως χάριν ὀνομάζει πίστεως νόμον.

« Λογιζόμεθα γὰρ δικαιοῦσθαι πίστει ἄνθρωπον
χωρὶς ἔργων νόμου.»

᾿Αντὶ τούτου τ, τὸ θαῤῥοῦμεν, τοῦτο ἐφανερώθη.

« Ἥ “Ἰουδαίων ὁ Θεὸς μόνον, οὐχὶ καὶ ἐθνῶν - Ναὶ
καὶ ἐθνῶν * εἴπερ εἷς ὁ Θεὸς, ὃς δικαιώσει περιτομὴν
ἐχ πίστεως, χαὶ ἀχροδυστίαν διὰ πίστεως. »

vero istud, nisi per redemptiosem qua est ἰδ
Christo Jesu?

Vgas. 25. « Quem proposuit Deus propitiationem
per Adem in sanguine ipsius. »

Videsis quomodo. mentionem facit eorum, qua
ia veteri lege facia. sunt. Hzc, inquit, figura fuit.
]lle vere propitiatlorium erat, et sanguis quo sancti-
monia populo concessa fuit, signum sanguinis
ejus.

« Ad ostensionem justitio sus. »

Ostensionem justiti dicit, qua nedum Deus
ostenditur justus, sed et qui justos reddat eos qui
iu Christum eredunt. Haud secus nimitum atque
ostensio fit. divitiarum, ubi quis potest locupletes

B atios facere, absque ullo opum suarum detri-

mento.

« Propter. remissionem precedentium delicto-
rum. [Vzas. 96.] In sustentatione Dei, ad ostensio-
nem justitiz ejus in hoc tempore ; ut sit ipse justus.
et justificang qui est ex fide, Jesum. »

Hoc est, propter mortificationem. Peecata siqui-
dem mortem nobi. intulerunt, secundum illud z,
Anima qua peccaverit, ipsa quoque morietur !*.

Vgns. 97. « Übi est igitur gloriatio? »

Postquam statuit illos gratia opus liabere, audaz
infert perperam adhuc ees in lege gloriari ; qnippe
qn» non modo nullum aliquem potuit servare,.
quin potius damnationl subjecit.

« Exchusa est. Per quam legem? Operum *
Non. *

Non díszit, sublata est, vel periit, ut auditori
parceret.

« Sed per legem dei. »

Cum perspectum baberet, legis vocabulo Judieum.
in primis affici, eam ob rem gratiam, quz flde
comparatur, legem fidei nominat.

Vgnas. 28. « Arbitramur enim justificari homi-
nem per fidem sine operibus legis. »

Sive, confidimus, hoc nobis manifestatum est.

Vzgnas. 429, 50. « An Judsorum Deus tantum:
ponne et gentium? Imo et gentium : quandoquidem
unus est Deus, qui justificabit circumcisionem ex
fide, et prepetium per fidem. » :

Πάλιν χοινὴν πᾶσιν ἀνθρώποις thv σωτηρίαν προ- p Communem iterum omnibus salutem proponendo,

πὶς, γενναίως ἀγωνίζεται φάσχων" Ἐπειδὴ πάντων
ἀνθρώπων ποιητής ἔστιν ὁ Θεὸς, τούτου χάριν τοὺς
πάντας σώζει. Οὐ γὰρ ἔχει τις εἰπεῖν, ὡς Ἰουδαίων
μέν ἐστι Θεὸς, τῶν δὲ ἐθνῶν οὔ“ εἷς δὲ πάντων xxl-
ene, πάντων ἐστὶ xal Σωτὴρ δηλονότι.

t Νόμον οὖν χαταργοῦμεν διὰ τῆς πίστεως; Μὴ
γένοιτο ἀλλὰ νόμον ἱστάνομεν. »
Ἐκειδὴ εἶπεν τὸν νόμον τῶν ἔργιυν ἐχχεχλεῖσθαι,

" Ezech. xvii, 20.

strenue copcertat, dicens : Quoniam universorum
hominum comditor unus est Deus, idcirco ipse
omnes salvat. Neque enim quisquam 19 rite dixe.
yit, esse quidem Judseorum Deum, at nen item
gentium. Porro cum unus cunctorum Creator sit,
cunctorum subinde Salvator exsistat necessum
est. ᾿
Vgas. 51. «Legem ergo destruimus per fidem ?
Abeit! sed legem statuimus. »

Cum antca dixerit exclusam esse legem operum,

VARLE LECTIONES.

«Fette σύμθολον. τ Leg. ἀντὶ τοῦ θαῤῥ.

An

S. JOANNIS DAMASCENI

15 promissio. Quomodo vero istud? audias ve- ἃ ἐπαγγελία. Πῶς δὲ, ἄχουε. Νόμος

lim. Lex maledictioni subjicit, et vindictze reddit
obnoxios. Homo autem qui maledictioni subjaceat,
nequaquam compos hereditatis fuerit. Sin vero,
dimissa lege, animum attendamus fldei, quz sine
operibus justos faciat, reperiemus justitiz debitam
esse gratiam. Quod si ei qui crediderit, debita est,
tum grada, lum justitia, tum sanctitas, tli post-
moduni ostenditur; manifestum est eum pronmis-
sionem hzreditate captaturum. Igitur si lex male-
dictioni devovet, fides vero justitiam conciliat, iis
qui justi iunt, non maledictis, síat promissio.

Vgns. 17. « Quia patrem multarum gentium po-
sui te : aute Deum, cui credidit. »

Gentium utique earum quarum Abraham per
fldem exsistat pater. Ne dicerent Judzi parentem
illum fuisse Ismaelitarum, et Agarenorum et ldu-
morum, addidit, ante Deum, cui credidit. Quod
sutem, ait, ante, idem est ac consimiliter. Sensus
ergo est: Quemadmodum Deus cui credidit Abra-
bam, omnium gentium princeps est et Dominus ;
sic pariter et Abraham omnium est gentium pater.
Sin autem nequaquam omnium, sed illartim quas
supra dix'mus, jam neque donum loeum habuit ;
quippe cum, etiamsi id non concessum esset,
omnium nihilo secius, qua ex ipso oriæ sunt, pa-
ter foret secundum nature legem. Quilibet enim
eorum est paler, qui ex se nascuntur, Liquet igi-
tur illum gentium omnium parentem dici.

t Qui vivificat moriuos, et vocat ea qux non
sunt, tanquam eà quie sunt. »

Quod Abraham patrem ponit earum gentium,
que ab ipso non ducunt gentis, apparet, tum ex
eo quod anté, seu rimili ratione, dixerat, tum quod
subjunxerit, ejus qui vivificat mortuos, ut innuat
generatum Isaac ex corporibus miortuis. Per eum
siquidem multarum gentium evasit paler ; etum

ex ipso salus mundo obiüigerit, hoc est Christus,
in quem gentes credendo in causa fuere, ut Abra-
ham earum pater nuncuparetur.

Vins. 18-22, « Quicontra spem ín spem credidit,
ut fieret pater multarum gentium, uti dictum est :
Sic erit. semen luum. Et non infirmatus in fide,
non consideravit corpus suum jam rnortuum, eum —

ἐπιχαταράτους
ποιεῖ xal τιμωρίας ἐνόχους * ἄνθρωπος δὲ ὑπεύθυνος
κατάρᾳ xa δίχῃ οὐδέποτε χληρονομίας ἄν τύχοι. Εἰ
δὲ τὸν νόμον παρέντες, σχοπήσομεν τὴν πίστιν τὴν
ἄνεν ἔργων δικαιοῦσαν, τῇ δικαιοσύνῃ χάριν ὄφειλο-
ἐν εὑρήσομεν" εἰ δὲ ὀφείλεται χάρις xal διχαιο.
ἡνῇ xal ἁγιασμὸς τῷ πιστεύοντι, ὡς ἐν τοῖς ὀπίσω
δεδήλωται, δῆλον ὅτι καὶ τῆς χληρονομίας τῆς ἔπαγ-
γελίας μεταλαδεῖ, Obxoũv εἰ ὁ νόμος ἐπικαταράτους
ποιεῖ, ἡ δὲ πίστις διχαιοῖ, τοῖς διχαιουμένοις, οὐ
τοῖ; χαταράτοις, ἡ ἐπαγγελία μένει,

ε "Ot: πατέρα πολλῶν ἐθνῶν ἔϑηχά σε" χατέναντι
οὗ ἐπίι τευσεν θεοῦ. 4

Τῶν διὰ πίστεως δηλονότι, ἵνα μὴ λέγοιεν eL Tou-
δαῖοι, ὅτι Ἰσμαηλιτῶν xal ᾿Αγαρηνῶν, xal "Ijou-
μαίων, ἐπήγαγεν, οὗ ἐπίστευσεν κατέναντι Θεοῦ"
τὸ δὲ, κατέναντι, ἀντὶ τοῦ, ὁμοίως. —— οὖν,
ὥσπερ ὁ Θεὺς, ᾧ xai ἐπίστευσεν ᾿Αδραὰμ, πάντων
ἐστὶν ἄρχων τῶν ἐθνῶν, ὡσαύτως xal 'Αδραὰμ
πατήρ ἐστι πάντων τῶν ἐθνῶν, Εἰ δὲ μῇ πάντων,
ἀλλὰ τῶν προειρημένων, οὐδὲ χώραν εἶχεν ἡ δωρεὰ,
χαθὸ μηδὲ διδομένης αὐτῆς, πάντων τῶν ἐξ αὐτοῦ
ὑπῆρχεν πατὴρ χατὰ τὸν τῆς φύσεως νόμον, "Exa-
στος γὰρ τῶν ἐξ ἑαυτοῦ ὑπάρχει πατήρ" δείχνυται
ἄρα, ὡς πάντων τῶν ἐθνῶν πατέρα αὐτὸν εἶναί
φησιν.

« Τοῦ ζιυοποιοῦντος τοὺς νεχροὺς, χαλοῦντος τὰ
ἐς Pyxa ὡς ὄντα. »

Ὅτι περὶ τῶν ἐθνῶν, τῶν μὴ ἐξ αὐτοῦ τὸ γένος
ἐχόντων, πατέρα τίθησι τὸν ᾿Αδραὰμ, δῆλον μὲν καὶ
ἐχ τοῦ κατέναντι εἰπεῖν, καὶ ix τοῦ ἐπαγαγεῖν δὲ,
τοῦ ζωοποιοῦντος τοὺς νεκροὺς, δηλῶν τὴν Ex νε-
χρῶν σωμάτων τοῦ Ἰσαὰκ γονὴν, ὅτι δι᾿ αὐτοῦ πολ- —
λῶν γέγονεν πατὴρ ἐθνῶν, διὰ τὴν ἐξ αὐτοῦ συμ-
δᾶσαν τῷ κόσμῳ σωτηρίαν" τουτέστι Χριστὸν εἷς
ὧν πάντα τὰ ἔϑνη πιστεύσαντα χώραν δεδώκασι τῷ
'A6pakp αὐτῶν καλεῖσθαι πατέρα.

« Ὃς παρ᾽ ἐλπίδα ἐπ᾽ ἐλπίδι ἐπίστευσεν, εἰς τὸ
γενέσθαι πατέρα αὐτὸν πολλῶν ἐθνῶν, κατὰ τὸ sie —
ρημένον, Οὕτως ἔσται τὸ σπέρμα σου, Καὶ μὴ ἀσθε-. —

νήσας τῇ πίστει, χατενόησεν τὸ αὐτοῦ σῶμα ἤδη

esset centum circiter annorum, et mortuam vol- - Ὁ νενεκρωμένον, —— που — χαὶ τὴν

tavit diffdentia, d — * fide, ans. yd
riam Deo, et plenissime sciens, quia quod promi--
sit, potens est el facere. Ideo et reputatum est illi
ad justitiam, »

Contra spem quidem, eam nempe quae humana
Bil : in apem vero, eam utique dicit, quae in Deo
nititur.

Vens. 25, 21. « Non estscriptum tantum propter
ipsum, quia reputatum est illi, sed et propter nos,
quibus repulàbitur credentibus in eum, qui susci-
tavit Jesum Christum Dominum noslrum ἃ mor-
tuis. »

Ne dicat auditor, Quid hoc ad nos? ille siquidem

λίαν τοῦ Θεοῦ οὐ διεκρίθη τῇ ἀπιστίᾳ, à ἑνεδυ- 4
ναμώθη, τῇ πίστει, δοὺς δόξαν τῷ Θεῷ, xal πληρόν
| φορηθεὶς ὅτι ὃ ἐπήγγελται, δυνατός ἔστι καὶ ποιῆσαι"
διὸ xai ἐλογίσθ » αὐτῷ εἰς διχαιοσύνην.

loj ἐλπίδα μὲν, πὴν ὅσον ἐν ἀνθρώποις, ἐπ᾽
ἀλαίδι δὲ, τῇ εἰς Θεὸν λέγει. »

«Οὐχ ἐγράφη δὲ δι᾿ αὐτὸν μόνον, ὅτι ἐλογίσθη
αὑτῷ, ἀλλὰ xol δι' ἡμᾶς, οἷς μέλλει λογίζεσθαι τοῖς
T ιστεύουσιν ἐπὶ τὸν ἐγείραντα Ἰησοῦν τὸν Κύριον

ἡμῶν Ex vex ρῶν.»

Ἵνα μὴ λέγῃ ὁ ἀχροατῆς, Καὶ τί πρὸς ἡμᾶς;

u | .. IN EPIST. AD ROMANOS. ^m
ὠσεὶ λέγοι * εἰς μέσον προάγων μὲν τὸν Δαδίδ · Τίνι A tem adjieiendo. Ac si dicat (addueto utique in me-

τὴν μαχαριότητα δίδωσιν; τῷ ἐργαζομένῳ, 1| τῷ
πιστεύοντι; μαχαριότητα δὲ λέγει τὴν χορυφὴν τῶν
ἀἁκάντων ἀγαθῶν.

« Ὃ μαχαρισμὸς οὖν οὗτος ἐπὶ τὴν περιτομὴν, ἢ
καὶ ἐπὶ τὴν ἀχροδυστίαν; Λέγομεν γὰρ ὅτι ἑλογίσθη
tip ᾿Δόραὰμὴ πίστις εἰς διχαιοσύνην. Πῶς οὖν ἐλο-
γίσθη ; Ἐν περιτομῇ ὄντι, h ἐν ἀχροδυστίᾳ ; Οὐχ
ἐν κεριτομῇ, ἀλλ᾽ ἐν ἀκροδυστίᾳ, »

Δεῖξαι βούλεται τὴν πίστιν πρὸ περιτομῆς ὑπάρ-
χουσαν, ἐπειδὴ τῇ περιτομῇ μέγα ἐφρόνουν "lou-
δαῖοι" χατασχευάζει δὲ αὐτὸ Ex τοῦ ᾿Αδραὰμ, δειχνὺς
αὐτὸν πρῶτον πιστεύσαντα xal διχαιωθέντα, εἶτα
μετὰ ταῦτα λαθόντα τὴν περιτομὴν, καὶ αὑτὴν διὰ
χρείαν τῶν μετὰ ταῦτα, οὐ δι᾽ ἑαντόν.

« Καὶ σημεῖον ἔλαδεν περιτομὴν, σφραγῖδα τῆς
διχαιοσύνης τῆς πίστεως τῆς ἐν ἀχροδυστίᾳ, εἷς τὸ
εἶναι αὐτὸν πατέρα πάντων τῶν πιστευόντων bv
ἀχροδυστίαν, εἰς τὸ λογισθῆναι αὐτοῖς διχαιοσύνην,
καὶ κατέρα περιτομῆς τοῖς οὐχ ἐχ περιτομῆς μόνον,

ἀλλὰ xe τοῖς στοιχοῦσιν τοῖς ἴχνεσιν τῆς ἐν ἀχρο-

Φυστίᾳ πίστεως τοῦ πατρὸς ἡμῶν ᾿Αδραάμ. »

Διὰ τοῦτο μετὰ τὴν πίστιν περιετμήθη, φησὶν, ἵνα
κεὶ τὸ γένος τὸ ἐξ αὐτοῦ χατὰ σάρχα μὴ μισῆται
τὴν πίστιν τοῦ ᾿Αὐραὰμ, xal γένηται διὰ τῶν ἀμφο-
«τἔρων τῆς κίστεως 5 πατὴρ, πρῶτον μὲν τῶν ἐθνῶν,
χαϑὸ xai ἐν ἀχροδυστίᾳ ἔσχεν τὴν πίστιν" δεύτερον

A τῶν ἐν περιτομῇ " xal οὐχ ἁπλῶς τῶν ἐν περι-

dium Davide), Cuinam heatitudo tribuitur?-ei qui-
operetur, an ei qui credat? porro beatitudinem
dicendo, bonorum omnium verticem significat.

Vegas. 9, 10. « Beatitudo ergo hzc in circumcei-
sione tantum manet , an etiam in praputio? Dici-
mus enim, quia reputata est. Abrabz fides ad ju-
stitiam. Quomodo ergo reputata est, dum in cir-
eumcisione esset, an dum in praputio? Non in
circumcisione, sed in prseputio. »

Probare vult antiquiorem esse fidem circumci-
sione, quia circumcisione Judaei superbiebant. id
porro astruit ex Abraham, quem ostendit primum
credidisse et justificatum esse, tum deinde aece-
pisse circumcisionem : idque non propter seipsum,
sed eorum causa qui posthac futuri erant.

Vegns. 11, 19. « Et signum accepit circumcjsio- .
nem, signaculum jJustitiz fidel, quæ est In prepu-
tio : ut sit pater oninium qui credunt. praeputium,
ut reputetur et illis ad justitiam : et sit pater cir-
P eii non iis tantum qui sunt. ex circum-

sione, sed et lis qui sectantur vestigia fidei patris.
nostri Abrahz, qua est in preputio. » |

Idcirco, inquit, post fldem circumcisus fuit, ne
et genus illud quod ex eo secundum carnem nasci- .
turam erat, fidem Abraham odisset, utque fleret
utrorumque per fidem pater. Primo quidem gen-
tium, qua nempe in praputio fidem habuit; se-
cundo autem eorum qui circumciderentur : imo nec

τομῇ, ἀλλὰ τῶν μιμουμένων thv πίστιν αὐτοῦ, ἧς (C, 3bsolute istorum. qui fidem illius imitarentur, cu-

καὶ σημεῖον γέγονεν ἡ περιτομή. Διὸ χαὶ ἐπήγαγε,
τοῖς στοιχοῦσι τοῖς ἴχγεσι τῆς ἐν ἀχροθυστίᾳ
αἰστεως τοῦ πατρὸς ἡμῶν ᾿Αὔραάμ" ὥστε εἰ ἐχ-
βάλλοιεν οἱ Ἰουδαῖοι τὴν πίστιν, λανθάνοντες ἐκόάλ-
λοντες * τὴν περιτομήν. Εἰ γὰρ σημεῖον τῆς πίστεως
ἡ περιτομὴ, ἀναιροῦσι δὲ ἐχεῖνο τὸ πρᾶγμα, τουτ-
ἐστιν ἧς καὶ σημεῖον ἡ περιτομὴ, τίς ἔτι τῆς σφρα-
γϑος ἡ χρεία; Εἰ γὰρ οὐ δεικνύει τὸν στρατιώτην,
κεριττὴ xal ἀνόνητος.

« Οὐ γὰρ διὰ νόμου ἡ ἐπαγγελία τῷ ᾿Αδραὰμ, 1
τῷ σπέρματι αὐτηῦ, τὸ χληρονόμον εἶναι χόσμου,
ἀλλὰ διχαιοσύνης πίστεως. »

Δείξας προτερεύουσαν τὴν πίστιν τῆς περιτομῆς,
διίχνυσι πάλιν, ὡς καὶ ἡ πλήρωσις τῆς ἐπαγγελίας
τρὸς ᾿Αδραάμ.

« Εἰ γὰρ οἱ x νόμου χληρονόμοι, χεχένωται ἡ
«etc xal χατήργηται ἢ ἐπαγγελία " ὁ γὰρ νόμος
ὀργὴν χατεργάζεται. Οὔ δὲ οὐκ ἔστι νόμος, οὐδὲ
κλράδασις. Διὰ τοῦτο Ex πίστεως, ἵνα χατὰ χάριν,
εἰς τὸ εἶναι βεδαίαν τὴν ἐπαγγελίαν παντὶ τῷ σπέρ-
pr^ οὐ τῷ ix τοῦ νόμου, ἀλλὰ τῷ ix πίστεως
Δύραδμ, ὅς ἐστιν πατὴρ πάντων ἡμῶν, χαθὼς γέ-
Tur. » |

El ἐχ τῶν ἔργων, φησὶν, τοῦ νόμου πιστεύομεν

τὴν ἐπαγγελίαν λαδεῖν, περιττὴ ἡ πίστις. Περιττῆς
ἃ γενομένης αὑτῆς xal ἀργῆς, οὐ ζύναται μένειν ἡ

jus signum exstitit ceircumcislo. Quspropter adje-
cit, iis qui sequnutur vestigia fidel patris nostri
Abrahe, qua est in preputio... lta ut Judzi expulsax
fide, imprudentes circumcisionem expellerent. Nom
si cireumcisio fldei signum est, eamque rem, sive
fldem, cujus signum circumcisio fuit, excludunt, .
quid opus fuerit adhuc signaculo? Nisi enim mili--
tem denotet, vana prorsus est ct inutilis.

Vgns. 15. « Noa enim per legem promissio
Abrahse, aut semini ejes, ut. bzres esset muudi,
sed per jestitiam fidei. »

Postquam ostendit fldem circumcisione priorem
exstitisse, rursum demonstrat ea impleri promis-

Ὁ sionem Abrabz factam.

Vgas. 14-16. « Si enim qui. ex lege, haeredes
sunt, exinsnita est fldes, abolita est promissio.
Lex enim iram operatur. Ubi vero non est lex,
nec praevaricatio. Ideo ex. fide; ut secundum gra-
tiam firma sit promissio omni semini : non ei qui
ex lege est solum, sed et ei qui ex fide est Abralize,

qui est pater omnium nostrum, sicut. scriptum

esl.

Ac si dicat : Si ex operibus legis credimus pro-
missionem nos aeccepturos, vana est prorsus tides. -
Quod si vana illa ct inanis sit, stare non potest

| VARLE LECTIÓNES.
* Lege τῶν ἀμφοτέρων διὰ πίστεως. ἰ Forte ἐχδάλλονται

8

ΙΝ EPIST. AD ROMANOS. |

474

ἐκεῖνος γάρ ἐστιν ὁ διχαιωθεὶς ᾿ ἴστησιν ἡμᾶς ἐγγὺς A est, qui justitiam obtinuit. Ideo nos patriarehze

τοῦ πατριάρχου, μᾶλλον δὲ xal πολλῷ πλέον" τοσ-
αὐτῇ γὰρ ἡ εὐγένεια, ὡς τὴν ἐχείνου πίστιν τῆ;
ἡμετέρας εὖπον εἶναι.

ε Ὃς κερεδόθη διὰ τὰ παραπτώματα ἡμῶν. »

"Iva τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν ἀνενέγχῃ ἐπὶ τοῦ ξύ-

« Καὶ δγέρθη διὰ τὴν διχαίωσιν ἡμῶν. 1

Διὰ γὰρ τοῦτό xal ἀπέθανεν xal ἀνέστη, ἵνα δι-

καίους ἡμᾶς ἐργάσηται.

ΚΕΦΑΛ. Ε΄.
« Διχαιωθέντες οὖν ἐχ πίστεως, εἰρήνην ἔχωμεν

proximos statuit; imo véro multo amplies. Tsnta
enim est nostrá nobilitás, ut fides illius figura
nostre fuerit.

10 Vrns. $5. « Qui traditus est propter delicta
nostra. »

Uti peccata nostra in crucem ageret.

« Et resurrexit propter Justificauonem no-
atram. »

Idelreo enim tum mortuus est, tum resurrexit,
w. nos justos faceret.

CAP. V.
Vens. 1. « Justiflcatl ergo ἴῃ fide, pacem habea-

πρὸς τὸν Θιὸν διὰ τοῦ Kuplow ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι» B mus ad Deum per Dominum nostrum Jesum Chri-

Ct*9U. »

Πολλὰ διαλεχθεὶς περὶ πίστεως παραίνεσιν εἰσ-

φέρει περὶ βίου λαμπροῦ,

᾿Ἐπειδὴ τὴν πίστιν τῆς διὰ τῶν ἔργων δικαιοσύνης
προέθησεν, ἵνα μὴ νομίσῃ τὶς ῥᾳθυμίας ὑπόθεσιν
γεγραμμένον εἶναι τὸ λεγόμενον, φησὶν, δἰρήνην»
ἔχωμεν, τουτέστι μηχέτι ἁμαρτάνωμεν᾽" τοῦτο γάρ

ἔστιν πόλεμον ἔχειν πρὸς τὸν Θεόν.

e Δι᾿ οὗ xal τὴν προσαγωγὴν ἐσχήχαμεν. »
Εἰ αὐτὸς ἡμᾶς χατήλλαξεν ἐχπεπολεμημένους,

φησὶν, εὔλογον μένειν ἐπὶ τῆς χαταλλαγῆς, καὶ

stum. »

Cum de fide multis disputaverit, adhortationem
subjungit ad vitam preclaram et honestam.

Quia justitiz qua operibus paratur, fidem prz-
tulit; ne quispiam existimet, id quod dixerat,
torporis et socordis occasionem priebere, sit, pa-
cem habeamus ; id est, non amplius peccemus.
Hoc sa3mque idem est sc pacem eum Deo ha-
bere.

Vgas. 9. « Per quem et accessum habuimus. »

Si ipse nos reeonciliavit, quando hostes eramus
ei debellati, inquit, plane consentaneum est in

᾿«αύτην ἀποδοῦναι αὐτῷ τὴν ἁμοιδὴν, ἵνα μὴ δόξῃ reconciliatione perseverare, hocque grati illi anin.i

ἀχαιοὺ: καὶ ἀγνώμόνας κατηλλαγέναι τῷ Πατρί.

« Τῇ κίστει. »
Tà μὲν αὑτοῦ ποιχίλα, φησὶν, καὶ πολλὰ χαὶ διά»

«opa: χαὶ γὰρ ἀπέθανεν δι᾽ ἡμᾶς, xal χατήλλαξεν

ἡμᾶς καὶ προσήγαγεν, xaX χάριν δέδωχεν ἄφατον"
ἡμεῖς δὲ τὴν πίστιν μόνον εἰσενέγχαμεν.

« Εἰς τὴν χάριν αὐτὴν ἐν f] ἐστήκαμεν. »

Τὸ ἀξιωθῆναι τῆς τοῦ Θεοῦ γνώσεως, τὸ τῆς πλά-
γῆς ἀκαλλαγῆναι, τὸ τὴν ἀλήθειαν ἐπιγνῶναι" τὸ
πάντων ἐπιτυχεῖν τῶν διὰ τοῦ βακτίσματος ἀγα-
Voy.
e Καὶ καυχώμεθα ἐπ᾽ ἐλπίδι τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ. »
Δύο τέθειχεν, τὰ παρόντα, καὶ τὰ μέλλοντα " τὸ

c monimentum reddere, né vecordes et ingratos re-

conciliasse Patri censeatur.

« Per fidem.»

llle quidem varia prastitit, multaque et díversa.
Mortuus quippe est propter nos, nosque reconci-
liavit et propinquos fecit, inexplicabilemque gra-
tiam largitus est. Nos autem fidem duntarzat attu-
simus.

t In gratam ístam, in qua stámus. »

Dei cognitione dignari, ab errore liberari, veri-
tatem nosse, bonorum omnium compotem fieri,

que baptismo pariuntur.

« Et gloriamur 1n spe gloriz Dei. »
Duo posuit, przsentía et futura. Dicendo quippe,

piv γὰρ εἰπεῖν τὴν χάριν, τὰ παρόντα ἐδήλωσεν, D gratiam, presentia bona. declaravit, quas accepi-

bxxp ἐλάδομεν ἀγαθά. Τὸ δὲ εἰπεῖν, xal χαυχώ-
μεθα &x* ἐλπίδι, τὰ μέλλοντα ἐξεκάλυψεν ἅπαντα.

ε Οὐ μόνον δὲ, ἀλλὰ χαὶ καυχώμεθα tv ταῖς θλί-
ὑεσιν. »

Τί λέγω, φησὶν, τὰ μέλλοντα ἀγαθὰ ἄξια καυχή-
σεως ; Αὐτὰ μὲν οὖν τὰ παρόντα λνπηρὰ, ἱχανὰ
ἡμᾶς χαλλωπίσαι,͵ xai ποιῆσαι μεγαλοφρονεῖν ἐπ᾽ αὖ-
τοῖς. Kal χαλῶς, καυχώμεθα, ἵνα χἂν τῷ οἰχείῳ
κροσώπῳ εἰσάγῃ τὴν παραίνεσιν.

c Εἰδέτες ὅτι d) θλίψις ὑπομονὴν κατεργάζεται,
ἡ ἢ ὑπομονὴ δοχιμὴν, ἡ δὲ δοχιμὴ ἐλείδα. »

Ἐκειδὴ παράδοξον ἦν τὸ λεγόμενον, τοῦ τὰ λυ-

mus. Dicendo sutem, εἰ gloríamur in spe, futura
queque revelavit.

Vzns. 5. « Non solum autem, sed ei gloriamur
in tribulationibus. »
. Quid aio, inquit, futura bons dignam esse glo-
riandi materiem? Imo vero ipsamet prsesentia,
tametsi tristia &upt et molesta, sufficiunt ut iis
cobonsstemur, deque nobis ipsis magna sentia-
mus. Beneque ait, gloriantur, ut ἃ persona propria
adhortstionem Ínstituat.
. « Sclentes quod tribulatio patientiam operatur ;
[Vzns. 4.] patientia autem probationem, probatio
vero spem. »

Quia paradoxum erat quod pronuntiarat, puta

AT]

IN EPIST. AD ROMANOS.

&18

εἰς τὸν χόσμον εἰσῆλθεν, καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ 0á- A peccatum in hunc mundum latravit, εἰ per peees⸗

watoc, xat οὕτως εἰς πάντας ἀνθρώπους ὁ θάνατος
εἰσῆλθεν. »

Ἔστι μὲν δὲ, κάλιν τὸ εἰρημένον τῆς δικαιοσύνης

ἡμῶν, ἧς εἰλήφαμεν, χατασχευή " ἐλήφθη δὲ ἐχ τοῦ
erii

ε "Eg! ᾧ πάντες ἥμαρτον. »

Τὸ ἐφ᾽ ᾧ, ἀντὶ τοῦ, δι᾿ οὗ λέγει δὲ, ὅτι ὥσπερ
ἐχείνου πεσόντος, τουτέστι τοῦ ᾿Αδάμ, καὶ οἱ μὴ φα-
γόντες ἀπὸ τοῦ ξύλου, γεγόνασιν ἐξ ἐχείνου πάντες
ϑνητοῖ" οὕτω καὶ ἀναστάντος Χριστοῦ xal ἐγερθέν-
«τος, ἐᾶν τὸ σῶμα τῆς ἀθανασίας μετέλαδεν.

« "Ayet γὰρ νόμου ἁμαρτία ἦν ἐν χόσμῳ. »

(m mors, et ita in omnes homines mors per-
transiit. »

Hoc rursum quidem quod modo ait, nostre
illios quam accepimus, justitize probatio est: a
contrario vero sumpta est.

« lui quo omoes peceaverunt. »

: In quo, id est, per quem. Ait nimirum : Quem-
admodum jllo, sive Adamo, cadente, illi quoque
qui de ligno non comederunt, ex eo omnes facii
sunt mortales; ita resurgente Christo, et susci-
tato, omne corpus immortalitatis particeps evasit.

Vegss. 15. « Usque ad legem peccatum erat ín
mundo. »

Τὸ ἄχρι νόμου, ἀντὶ τοῦ, loc τῶν τῆς ἐπιδημίας b. 18 Usque ad legem; ac si dicat, usque ad tem-

καιρῶν τέλος γὰρ γόμου Χριστὸς, χατὰ τὸ γε-
γραμμένον. Λέγει οὖν, ὡς διὰ μὲν τοῦ ᾿Αδὰμ εἰσῆλ-
θεν εἰς τὸν χόσμον ἡ ἁμαρτία, ἔμεινεν δὲ μέχρι τῶν
χαιρῶν τῆς ἐπιδημίας βασιλεύουσα, χαταργεῖται δὲ
ὑπὸ Χριστοῦ.

« ᾿Αμαρτία δὲ οὖχ ἐλλογεῖται, μὴ ὄντος νόμον. »

Εἰπὼν, πόσεν ἐδασίλευσε χρόνον ἡ ἁμαρτία, λέγες.

παὶ ix κοίου χρόνου εἷς τὸν χόσμον εἰσῆλθεν“ xal
ποῖος ὁ χρόνος, f| 6 τῆς παραβάσεως τῆς ἐντολῆς, ἧς
παρεδέδηκεν "Abg, ἣν καὶ νόμον ἡ θεία προδαγο-
ρεύει Γραφή ; Φησὶν οὖν ὡς διὰ τῆς ἐντολῆς χώραν
e ἣ ἁμαρτία. Ἥπάτησε γὰρ δι᾿ αὐτῆς τὸν ᾿λδὰμ

« "AX ἐδασίλευσεν ὁ θάνατος ἀπὸ τοῦ ᾿Αδὰμ μέ-
xm Μωῦσέως, καὶ ἐπὶ τοὺς μὴ ἁμαρτήσαντας ἐπὶ
«p ὁμοιώματι τῆς παραδάσεως ᾿Αδάμ. »

Ἔμμένει τῷ διηγήματι περὶ τοῦ χρόνου λέγων
«ἧς ἁμαρτίας, καὶ πολλάχις περὶ αὐτοῦ ἡμῖν διαλέ--
τεται, ἵνα μαθόντες ἀχριδῶς τὴν δύναμιν τῆς ἅμαρ-
«τίας, δοξάζωμεν «bv χαταργήσαντα αὑτὴν διὰ τῆς
Bac σαρχός “ χατήργησεν δὲ τὴν ἁμαρτίαν ἐν τῇ
espxt.

« "Os ἔστι τύπος τοῦ μέλλοντος. »

Τοῦ μέλλοντος μὲν, τουτέστι Χριστοῦ. Λέγει δὲ, ὅτι

ὥσπερ ἐχεῖνος τοῖς ἐξ αὐτοῦ, xaícot γε μὴ φαγοῦσιν

ἀπὸ τοῦ ξύλου, τέγονεν αἴτιος θανάτον, τοῦ διὰ τὴν D

ἐρῶσιν εἰσαχϑέντος, οὕτως καὶ ὁ Τριστὸς τοῖς ἐξ αὐ-
φιῦ οὗ δικαιοπραγήσασι τέγονε πρόξενος διχαιοσύ-
γῆς, fjv διὰ τοῦ σταυροῦ πᾶσιν ἡμῖν ἐχαρίσατο.

« ᾿Αλλ’ οὐχ ὡς τὸ παράπτωμα, οὕτω καὶ τὸ χάρι-
“μα΄ εἰ γὰρ τῷ τοῦ ἑνὸς παραπτώματι οἱ πολλοὶ
ἐπέθανον, πολλῷ βᾶλλον fj χάρις τοῦ Θεοῦ xal ἡ
ἑωρεὰ, ἕν χάριτι τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ
εἷς τοὺς πολλοὺς ἐπερίσσευσεν. »
^ Κὶ ἀμαρτία, φησὶ, τοσοῦτον ἴσχυσεν, xat ἁμαρτία
ἀνθρώκου ἑνός" πῶς οὐχὶ μᾶλλον περ'σσεύσει μει-
ζόνως χάρις Θεοῦ ; Καὶ χάρις, καὶ οὐ Πατρὸς μόνον,
ἐδλλὰ καὶ Υἱοῦ, Πολλῷ γὰρ τοῦτο εὐλογώτερον. |

pora adventus (Christi) : finis quippe legis Christus
est, veluti. scriptum est. Ait ergo peccatum per
Adamum in mundo emersisse, mansisse vero re ·
gnum illius usque ad tempus adventus Domini, et
ἃ Cbristo tandem destructum οἱ abolitum.

« Peccatum autem non impatatur, quando non
esi lex. »

Dum sit quanto tempore regnaverit peccatum,
innuit etiam ex quo tempore in mundum subierit.-
Quodnam vero hoc tempus aliud foret, wisi illod
quo vielatum fuit mandatum, quod iransgressus
est Adamus, quodque legem appellavit Scriptura ?
quocirea dicit per legem locum peccato datum.

C gs quippe in eausa fuit, ut Adamum serpens fal-

leret.

Vgns. 14. « Sed regnavit mors ab Adam usque ad.
Moysen, etiam in eos qui non peccaverunt in si-
militudinem praevaricationis Ada. »

Susceptze de tempore peccati. narrationi Insistit,
s:piusque de eo ad nos sermonem habet, quo pec-
eati vim diligenter edocti, gloriam demas illi, qui
haue por propríam carnem pessemdedit. In carne
porro destruxit peceatum.

« Qui est forma futuri. »

Futuri, inquil, hoc est Christi. Ait nimirum,
quemadmodum ille soboli- sus, tametsi de ligno
non comederant, causa mortis exstitit quas propter
comestionem invecta est ; ita οἱ Christum iis qui
ex ipso nati sunt, cum nibil justi perpelrissent,
justitie nihilominus auctorem foisse : quam qui-
dem nobis omnibus per crucem elargitos est.

Vgns. 15. « Sed non sicut delictum, ita et do-
nam. Si enim unius delicto τον" mortei sunt,
multo megis gratia Dei et donum in gratia unius
bominis Jesu Cbristi in plures abundavit. »

Si tenplum valuit peccatum, ait, peccatum, in-
quam, wnius hominis : eccur non potius abundavc-
rit gratia Dei? Gratiam dico, non Patris solum, sed
εἰ Filii. Hoc enim longe magis consentaneum est.

υἱ

181

IN EPIST. AD ROMANOS.

i2

φοτέροις ἀντέθηχεν τὴν διὰ τοῦ Χριστοῦ γενομένην A illa quie ἐκ voluntate pendet, Utrique opposuit

ἀναλογίαν.

ε Ὥσπερ yàp διὰ τῆς παραχοῆς τοῦ ἑνὸς ἀνθρώ-
-οῦ ἁμαρτωλοὶ χατεστάθησαν οἱ πολλοί, »

Πάλιν τῷ προτέρῳ χέχρηται λογισμῷ, ἐπισφίγγων
αὐτὸν τῇ ἐπαναλήψει.

« Οὕτως καὶ διὰ τῆς ὁπακοῆς τοῦ ἑνὸς δίχαιοι χα-
««σταϑήσονται οἱ πολλοί. »

Πάλιν ἑἐπαγωνίζεται ἐπεξερχόμενος ταῖς xata-
σχευαῖς. Ταῦτα δὲ πάντα, φησὶν, διὰ τὸ λέγειν "lov-
ἑσίου:, μὴ δύνασθαι: τὸν Χριστοῦ θάνατον δικαιῶσαι
τὴν οἰκουμένην. Τὸ δὲ, ἁμαρτω.1οἱ κατεστάθησαν
πολλοὶ, ἀντὶ τοῦ, ὑπεύθυνοι τῷ διὰ τὴν ἁμαρτίαν
βαυάτῳ, λέγει.

« Νόμος δὲ παρεισῖλθεν, ἵνα πλεονάσῃ τὸ παρά-
stt22. ὃ

Δεῖξας ἀπὸ μὲν τοῦ ᾿Αδὰμ χαταδιχασθεῖσαν τὴν
οἰχουμένην, ἀπὸ δὲ τοῦ Χριστοῦ διχαιωθεῖσαν καὶ
σωδεῖσαν ἐκ τῆς χαταδίχης, εὐχαίρως xal περὶ τοῦ
φόμου ζητεῖ τὴν περὶ αὐτοῦ δόξαν ὑποτεμνόμενος.
λέγει οὖν ὡς οὐ μόνον o0x ὠφέλησεν οὐδὲν, ἀλλὰ xal
ηὐξήθη τὸ νόσημα παρεισελθόντος αὐτοῦ * τὸ δὲ, Tra
zAsordog, οὐχ αἰτιολόγον ἐστὶν, ἀλλὰ ἀπὸ τῆς ἐχ-
6ássto; εἰλημμένον. Οὐ γὰρ διὰ τοῦτο ἐδόθη ὁ νόμος
ἵνα πλεονάσῃ ἡ ἁμαρτία * ἀλλ᾽ ἐδόθη μὲν, ὥστε μειῶ-
eat τὸ παράπτωμα. Ἐξέδη δὲ εἰς τοὐναντίον, οὐ
£20 τὴν τοῦ νόμου φύσιν, ἀλλὰ παρὰ τὴν τῶν δεξα-
μένων ῥᾳθυμίαν. Παρεισῆ.:ϑεν δὲ, εἶπεν, χαὶ οὖκ͵
εἰσῆλϑεν, δειχνὺς πρόσχαιρον αὐτοῦ τὴν χρεΐαν, καὶ
οὗ χυρίως προηγουμένην.

ductam a Christo cemparationem. |

Vegns, 19. « Sicut enim per fuobedientiam unius
bominis peccatores constituti sunt multi. »

Priori iterum argumento utilur, quod resum-
ptione urget pressius.

€ lta et per unies obeditionem justi conetitoen-
twr molti. »

ldem rursum probationibus aliis enarrare con-
tendit. Hxc cuncta edisserit, quia Judsi dicebant
Christi morte orbem justificari non posse. lloe
vero, peccatores constituti sunt. multi, idem est,
atque, obnoxii morti propter peceatum fuerunt.

Vgns. 40. « Lex eotem subiniravit, ut abunda-

D ret delietum. »

Quia ostendit. universum orbem Adami causa
condemnationi suljacuisse, a Christo vero jusufi-

'eatum servalumque esse a damnatione, epposite

nenc de lege. quzistionem movet, quo preconce-
ptam de ea opinionem succidat. Ait ergo non modo
eam nihil prodesse, sed etiam ea subeunte, au-
cubrem evasisse zgritudinem. Istud vero, ut abun-
daret, non. causam innuit, sed quod ex eventu id
probatum fuerit. Nequaquam enim idcirco data est
lex, ut abundaret peecatum. Sed data quidem 90
est, ut delietum minueretur. Verum contrarium
evenit; non propter ipsam legis naturam, sed pro-
pter socordiam eorum qui illam suscepere. Porro
subintravit inquit, non autem, intravit; ut signi-

feet ad iempas eam fuisse atilem, nec ceu principale quoddam ante omnia proprie fuisse insti-

tutam.

c Οὗ δὲ ἐπλεόνασεν fj ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευδεν C

ἡ χάρις" ἵνα, ὥσπερ ἐδασίλευσεν ἡ ἁμαρτία ἐν τῷ
θανάτῳ,
slg ζωὴ) αἰώνιον διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου
ἡμῶν. » |

Οὐ yàp χολάσεως ἀπήλλαξε μόνον, ἀλλά xal τὰ
αυρία ἃ προείπομεν δέδωχεν ἡμῖν ἀγαθά" πῶς δὲ
ἐπλεόνασεν f, ἁμαρτία ; Μυρίας δέδωχεν ὁ νόμος ἐν-
τολὰς, βουλόμενος πανταχόθεν στηρίσαι τὸν ἄνθρω-
πον. Πατῶν δὲ παραθαινομένων, εἰχότως πλείων f,

ἁμαρτία.

ΚΕΦΛΔ, CC.
« ΤΙ οὖν ἐροῦμεν; ἐπιμένω τῇ ἁμαρτίᾳ, ἵνα ἢ χά-

τως xai χάρις βασιλεύσῃ διὰ διχαιοσύνης.

« Ubi autem abundavil peccatum, superabun-
davit el gratia, [Vgns, 21.] Ut sicut regnavit pec-
catum in morte, íta et gratia regnet pcr justitiam
ἴῃ vitam eternam, per Jesum Christum Dominum
nostrum. ὃ

Non solum enim poena nos exemit, sed ei
sexcenta illa qus preediximus bona concessit no-
bis. Quomodo autem abundavit peccatum ? Innu-
meras lex praeceptiones sanzit, quibus undique
confirmaretur et fulciretur homo. ffs vero omnui-
bus posthabitis, per consequentiam auctius evasit
peccatum.

CAP. VI.
Vzas. 1, 2. « Quid ergo dicemus? permanebi-

ρ'ς πλεονάσῃ ; Μὴ γένοιτο" οἴτινες ἀπεθάνομεν τῇ D mus. in peccato ut gratia abundet? absit. Qui

ἁμαρτίᾳ, πῶς ἔτι ζήσομεν ἐν αὑτῇ ; »

Ei; τὸ προειρημένον πάλιν ἐπαναχάμπτει λόγον"
ὁ δὲ νοῦς οὗτος" Διασύροντές τινες τὸν ᾿Απόστολον,
Dryov* Ἐπειδὴ μέγα ἡμάρτομεν, μὴ ἀποστῶμεν
ἁμαρτάνοντες, ἵνα πλείων fj χάρις δοθῇ " ἀναιρεῖ δὲ
τοῦτο, πρῶτον μὲν, τῇ ἀπαγορεύσει, λέγων, μὴ γέ-
rotto ὥσπερ ἐπὶ τῶν ὁμολογουμένων χαχῶν εἴωθε
εἴϑεσϑαι. “Ἔπειτα χαὶ ἀναντιῤῥήτῳ λογισμῷ Οἴει-
γες, φησὶν, ἀπεθάνομεν τῇ ἁμαρτίᾳ, πῶς ζήσομεν
ir αὐτῇ; Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἔστι“ Νεχροὶ γεγόνα-

mortui sumus peccato, quomodo ergo vivemus in
illo? »

Sermonem iterum revocat ad illud quod ante
dixerat: hoc utique sensu. Nonnulli Apostelo
detrahentes aiebant : Ergo cum multum peccaveri-
mus, nequaquam a peccatis abstineamus, ut am-
plior gratia tribuatur. Atqui hoc tollit : primum
quidem negatione, dicende, Absit! uti consuevij,
quaudo de certis et exploratis malis sermonem
babet. Tum deinde irrefragabili ratiocinatione :
Qui mortui sumus peccato, inquit, quomodo vite-

483

S, JOANNIS DAMASCENI |.

nus in illo? Ac si dicat : mortui facti sumus pec« A μὲν τῇ &pgapzla, ——— xa) :

cato, dum credidimus et illuminati fuimus. Si
mortui, utique ut ei de cetero. non obsequamur,

Vens. 5-5. « An ignoratis, quia quicunque ba-
plizati sumus in Christo Jesu, in morte ipsius
baptizati sumus? Consepulüi enim sumus per
baptismum in mortem, ut quomodo Christus sur-
rexit a mortuis per gloriam Patris, sic et nos in
novilate vite. ambulemus. Si enim complontati
facii sumus similitudini morti ejus, sed et resur-
reclionis erimus, »

Cum ratum certumque esset id quod dixerat,
hoc nobis enarrat. Quid ergo llud est, in mortem
ipsius bapiizati sumus ? plane. uti moriamur sicut
et ille, Nam b«ptismus crux est. Quocirca id quod

δὲ νεκροὶ, ὥστε μὴ ὑπαχούειν αὑτῇ leis"

€ "H ἀγνοεῖτε, ὅτι ὅσοι ἐδαπτίσθημεν elc Χριστὸν
"hei, εἰς τὸν θάνατον αὑτοῦ ἐδαπτίσθημεν ; Συν-
ετάφημεν οὖν αὐτῷ διὰ τοῦ βαπτίσματος εἰς τὸν
θάνατον" ἵνα, ὥσπερ ἠγέρθη Χριστὸς ἐκ νεχρῶν διᾶ
δόξης τοῦ Πατρὸς, οὕτως καὶ ἡμεῖς ἐν καινότητι ζωῆς
περιπατήσωμεν, Εἰ γὰρ σύμφυτοι γεγόναμεν τῷ
ὁμοιώματι τοῦ θανάτον αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ τῆς &va-
στάσεως; ἐσόμεθα. »

Ἐπειδὴ ἀσφαλὴς ἦν τὸ εἰρημένον, ἐπεξηγεῖται
ἡμῖν αὐτό, ΤΙ οὖν ἔστιν, slc τὸν θάνατον αὐτοῦ
ἐδαπτίσθημεν ; εἰς τὸ xal αὐτοὶ ἀποθανεῖν ὥσπερ
ἐκεῖνος. Σταυρὸς γάρ ἔστι τὸ βάπτισμα " ὅπερ οὖν 6

Christo, tum crux, tum sepulerum fuit, hoc nobis B σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ χαὶ ὁ τάφος, τοῦτο fiiv γέγονεν

baptismus exstitit, licet non eadem ratione. Ille
siquidem mortuus sepultusque esi carni ; nos vero
peccato utrumque fuimus. Quapropter uon dixit,
complantati facti sumus morti ejus, sed similitu-
dini mortis ejus. Mors quippe hoc el illud est, sed
non ejus subjectum idem. Nam Christi mors car-
nis fuit, nostra autem, peccati.

Vxns. 6. « Quod vetus homo noster simul cru-
cifisus est. »

Non ait, eruciflxus est, sed simnl crucifixus est,
ul baptismum cum morte componeret.

« Ut destruatur corpus peccati. »

Nequitiam universam vocat corpus peccati, 21
Nam sieut cunctam malitiam veterem hominem.

appellat, ita et corpus hominis istius, malitiam
que ex variis nequitie et improbitatis membris
coalila sit.

« Et ultra non serviamus peccato, |Vgns. 7.] Qui
enim mortuus est, justificatus est a peccato. »

Peccato, inquit, hoc interire volo, non ut abolea-
tur δὲ occidat, sed ne peccet amplius, Quia sicut
ille qui mortem obiit, exemptus est a peccato, cum
moriuus jaceat; ita et mors qux per baptismum
infertur, huic similem reddit illum qui ex piscina
ascenderit, Nam quandoquidem illic semel mor-
luut 2$L, cportet ut. peccato semper mortuus ma-
neat.

Vgns. 8, 9, « Si autem mortui sumus cum Christo,

τὸ βάπτισμα, εἰ xaX μὴ ἐπὶ τῶν αὐτῶν, Αὐτὸς μὲν
γὰρ σαρχὶ ἀπέθανεν καὶ ἐτάφη, ἡμεῖς δὲ ἁμαρτίᾳ
ἀμφότερα. Διὰ τοῦτο οὐδὲ, σύμφυτοι γεγόναμεν τοῦ
θανάτου, εἶπεν, ἀλλὰ τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου *
θάνατος μὲν γὰρ καὶ τοῦτο χἀχεῖνο, ἀλλ᾽ οὐχὶ τοῦ
αὐτοῦ ὑποχειμένου" ἀλλ᾽ ὁ μὲν capxhe, 6 τοῦ dd
στοῦ * ὁ δὲ ἁμαρτίας, ὁ ἡμέτερος,

(O4 τι ὁ παλαιὸς ἡμῶν ἄνθρωπος συνεσταυρώβϑη. »

Οὐχ εἶπεν, ἐσταύρωται, ἀλλὰ, συγεσταύρωται,
ἐγγὺς φέρων τὸ βάπτισμα τοῦ θανάτου. ᾿

ε« "Iva χαταργηθῇ τὸ σῶμα τῆς ἁμαρτίας. ν ᾿

Σῶμα ἁμαρτίας τὴν πονηρίαν πᾶσαν καλεῖ" ὥσπερ
γὰρ ἄνθρωπον παλαιὸν λέγει τὴν ὁλόχλῃρον xaxlav,
οὕτω καὶ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου ἐχείνου, τὴν ἀπὸ δια- j
φόρων μερῶν πονηρίας συγχειμένην xaxiav.

« Τοῦ μηχέτι δουλεύειν ἡμᾶς τῇ ἁμαρτίᾳ. Ὁ γὰρ
ἀποθανὼν δεδιχαίωται ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, à

Ταύτῃ, φησὶν, αὑτὸ εἶναι βούλομαι νεχρὸν, οὖχ
ὥστε ἀφανισθῆναι καὶ ἀποθανεῖν, à) ὥστε ph —
ἁμαρτάνειν, τι ὥσπερ ὁ ἀποθανὼν ἀπήλλαχται ᾿
ποῦ ἁμαρτάνειν, νεχρὸς χείμενος, οὕτω xal zl
ἀναθάντα ἄγει ἀπὸ τοῦ βαπτίσματος. Ἐπειδὴ ἅπαξ —
ἀπέθανεν bul, vexphy δεῖ μένειν διὰ παντὸς τῇ

psp.

€ EL δὲ ἀπεθάνομεν σὺν Χριστῷ, πιστεύομεν ὅτι 4

credimus quia simul δὲ vivemus cum illo ; scientes p xat συζήσομεν αὐτῷ, εἰδότες ὅτι Χριστὸς ἐγερθεὶς

quod Christus resurgens ex mortuis. jam mon mo«

ritur. »

Quamprimum coronam affert laborum et ceria--

minum, Celerum ingens plane nobis bonum obve-
nit, οἱ οἱ ante coronam Domini consortes efficia-
mur.

t Mors illi ultra non dominatur. [Vgns. 10.] Quod
enim moriuus est peccato, mortuus 651 semel, »

ld est, haudquaquam huie morti erat obnoxius,
sed propiér peccatum noslrum mortuus esl, ut
illud tolleret, ejusque nervos ei vires omnes exci-
deret.

€ Quod autem vivit, vivit Deo, »

Moc est, citra resolutionem ulteriorem ; iia ut

— οὐχέτι ἀποθνήσχει. »

Τὸν — ἐπάγει ταχέως τῶν ἀγώνων" μέ- "-

Ὑιστον. δὲ xal πρὸ τοῦ στεφάνου ἡμῖν ἀγαδὺν γίνε-

Tm, τὸ “κοινωνῆσαι τῷ Δεσπότῃ.

t Θάνατος ; αὐτοῦ οὐκὲει χυριεύει, Ὃ γὰρ ἀπο
ἔβϑανεν ν τῇ ἀμαρείᾳ, , — bius: ,

sichy — ἢ pA — τὰ x kis ea τὴν.

Sep ἅπασαν.
(^0 δὲ ζῇ, ζῇ τῷ Θεῷ. » "a
Τουτέστιν ἀκαταλύτως, ὥστε μηχέτι xpazelolat

2 εὔθυνος ὧν ἀπέθανεν, ἀλλὰ διὰ τὴν ἑτέρων
— ——— νῦν οὐκ ἀποθανεῖται χατα-

dena καὶ ὑμεῖς λογίζεσθε ἑαυτοὺς εἶναι, ve-
ui e ἐν τῇ ἁμαρτίᾳ, ζῶντας δὲ τῷ Θεῷ ἐν Xpi-
στῷ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. Μὴ οὖν βασιλενέτω ἡ
LI
Ἐπειδῇ περὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ ζωῆς διελέχϑη,
ἵνα μὴ τις λέγῃ, Τί οὖν mph; ἡμᾶς τὸ εἰρη-
μένον; τὰ τοιαῦτα ἐπάγει λέγων " Εἰ νεχροὺς
ὄντας ἀνέστησεν, πολλῷ μᾶλλον ζῶντας κατασχεῖν
δυνήσεται.

Οὐχ εἶπεν, τυραννείτω, ὅπερ ἀνάγχη ἦν ἀλλὰ
μὴ βασιλευέτω, ὕπερ ἐστὶ προαιρέσεως.

« Ἐν τῷ θνητῷ ἡμῶν σώματι, εἰς τὸ ὑπαχρύειν
τιῖς ἐπιθυμίαις αὐτοῦ * μηδὲ παριστάνετε τὰ μέλη
ὑμῶν ὅπλα ἀδιχίας τῇ ἁμαρτίᾳ * ἀλλὰ παραστήσατε

τῷ Θεῷ, ὡσεὶ Ex νεχρῶν ζῶντας, xal τὰ
gin ὁμῶν δκλα δικαιοσύνης τῷ Θεῷ, ᾿Αμαρτία γὰρ
ὑμῶν οὐ χυριεύσῃ. »

Τὸ σῶμα ἡμῶν πρὸ τῆς Χριστοῦ παρουσίας εὐχεί-
guru ἣν τῇ ἁμαρτίᾳ. Οὔτε γὰρ Πνεῦμα παρῆν τὸ
βοηϑοῦν, οὔτε βάπτισμα τὸ νεχρῶσαι δυνάμενον τὴν

ἱμαρτίαν. Ἐπειδὴ δὲ Χριστὸς παραγέγονεν, xal

ἐλάδομεν, xax τὸ Πνεῦμα διὰ βαπτίσμα-
T. γέγονεν ἡμῖν εὐχειρῆ τὰ παλαίσματα.

* Οὐ γάρ ἔστε ὑπὸ νόμον, ἀλλ' ὑπὸ χάριν " τί
οὖν, ἁμαρτήσομεν ν ὅτι οὐκ ἐσμὲν ὑπὸ νόμον, ἀλλὰ
noe Μὴ γένοιτο! »

ge, Mun προσχαίρους ὄντας τοὺς ἀγῶ-

M * — -.
t Οὐχ c ὅτι ᾧ παριστάνετε ἑαυτοὺς δού-
m εἷς ὑπαχοὴν, δοῦλοί ἔστε (p ὑπαχούειε,
ἁμαρτίας εἰς θάνατον, 7| ὑπαχοῆς ε εἰς δικαιο- Sive peccati. ad — sive obeditionis ad ju:ti-

eut $5, —
dele τὴν λέγουσαν, Τί οὖν; ἁμαρτή-

IN EPIST. AD ROMANOS,
* el γὰρ xai τὸν πρότερον θάνατον A mors in eum amplius dominatum mon bahea!, Si

enim priorem morlem obiit, eum huic minime
essel obnoxius, sed propter peccatum sliorum : a
fortiori deinceps ipse non morietur, per quem dis-
soluta fuit mors.

Vins. 11-12, « Ita et vos existimate, vos mortuos
quidein esse peccato, viventes autem Deo in Christo
Jesu Domino nostro, Ne igitur regnet peccatum, »

Quoniam de vita Christi sermonem babuit, ne
quis diceret : Quid vero istzc 2d nos? hxc sub-
jungit : Si eum mortui essemus, ille nos suscita-
vii; multo magis viventes in vita conservare po-
lerit,

Non dixit, tyrannidem mon exerceat; id quod

B necessitatem signillearet : sed mom reguel, quod
voluntatem innuit.

« In vestro mortali corpore; wx obediatis concu-
piscentiis ejus. [Vrns. 15-14.] Neque exhibeatls
memhra vestra arma iniquitatis peccato : sed
exhibete vos ipsos Deo tanquam ex morluis viven-
tes, ei membra vestra, arma justiti: Deo. Peccatum
enim in vobis non dominabitur, »

Corpus nostrum anle Christi adventum facili
negolio a peccato superabatur. Non enim Spiritus
aderat, qui suppetias ferret; non baptisma quod
illud quiret enccare, Ubi vero grotia aífulsit, et
baptisma suscepimus, ac pef baptisma Spiritum,
cerlamina deiuceps levia et facilia exstiterunt.

« Non enim estis sub lege, sed sub gratia, [ rns,
15.] Quid ergo? Peccabimus quoniam noa sumus
sub lege, sed sub gratia ? Absit! »

22 Mis verbis ostendit temporarios agones

| esse,

Yens. 16. « Nescitls quoniam cui exhibuistis vos
Servos ad obediendum, servi estia ejus eui obediiis,

liam?ó ——
€um loc sibi. objecissel, Quid ergo ? peccubimus?

: . ; καὶ πρώτην αὐτὴν λύσιν ἐπαγαγὼν, do idque primum pernegando solvisset, dicens, Absii!
Ex » μὴ γένοιτο εἰπὼν, ἐπάγει καὶ τὴν solutionem alleram subjungit, quam sumit ab hoste :

ξε: ΠΝ τοῦ ἐχθροῦ, τρίτην τὴν ἀπὸ τῆς x
ἐς" ἡ vem ἐχθροῦ αὕτη ἐστίν"

xohr , Gov Ao! ἐστε ᾧ ὑπακούετε; Ὅμοιον ὡσὰὶ
ιν Οὐπὼ λέγω τὴν γέενναν, οὐδὲ shy ny.

w χόλασιν, ἀλλὰ τὴν ἐνταῦθα αἰσχύνην, ὅταν,

Οὐκ ol--
p παριστάνετε ἑαυτοὺς δούλους εἰς es

τος dertiam te a supplicio, Qua porro ab hoste

sumitur, liec est : Nescilis,. quoniam cui exhibuistis
bile —— servi estis. ejus cui obedi -

ion , gens. illed sopplicium, sed potius hoc pre-
me decus, - quod i servi facti estis, quod servi

| γὴ ivt , xal ἐχόντες δοῦλοι, xal —— mn tarii, quodque servi peccati ; alque insuper ea

x3 ἐπὶ τῷ τοιούτω — ὥστε, ***
wen lp

xoS , ὥστε τὸν Δεσπότην —* v elg

καὶ οὕτω λῦσαι τὸ χακὸν, μετὰ

ἣν δωρεὰν καὶ ἐλευθερίαν. λαμδάνουτά Ὁ

| aine abc! πάλιν xAtvópevov , venim a

mirus

* ul denuo vobis moriendum sit. Nam si

Mismum mortem induxit corporalem, tan-
1que vulnus curatione opus habuit, ut universorum

Donioos ad moriem descendendo, m malum fandem

dms

vid non peccatum. efficiet, si post tan-
- illu donum datamque libertatem, te volun-
tarium. sponteque sibi cervices inclinanlem ce-

E 1 " 1

VARLE LecrioNes.

p" Chrysost. αὕτη πάλιν.

*

483

nius in illo? Ac si dicat :
cato, dum credidimus et illuminati fuimus. Si
mortui, utique ut ei de cetero non obsequamur,

Vegas. 5-5. « An ignoratis, quia quicunque ba-
pizati sumus in Christo Jesu, in morte ipsius
baptizati sumus? Consepulti enim sumus per
baptismum in mortem, ut quomodo Christus sur-
rexit a mortuis per gloriam Patris, sic et nos in
novitate vite. ambulemus. Si enim complontati
facti sumus similitudini morti ejus, sed et resur-
rectionis erimus. »

Cum ratum certumque esset id quod dixerat,
hoc nobis enarrat. Quid ergo 4llud est, in mortem
ipsius bapiizati sumus ? plane uti moriamur sicut
et ille. Nam b«ptismus crux est. Quocirca id quod

S, JOANNIS DAMASCENI
mortui facti sumus pec- A μὲν τῇ ἁμαρτίᾳ, πιστεύσαντες καὶ φωτισθέντες " δ

A83

δὲ vexpol, ὥστε μὴ ὑπαχούειν αὐτῇ λοιπόν.

« Ἢ ἀγνοεῖτε, ὅτι ὅσοι ἐδαπτίσθημεν εἷς Χριστὸν
Ἰησοῦν, εἰς τὸν θάνατον αὐτοῦ ἐδαπτίσθημεν ; Συν-
ἐετάφημεν οὖν αὐτῷ διὰ τοῦ βαπτίσματος εἷς τὸν
θάνατον" ἵνα, ὥσπερ ἡγέρθη Χριστὸς ἐκ νεχρῶν διὰ
δόξης τοῦ Πατρὸς, οὕτως χαὶ ἡμεῖς ἐν καινότητι ζωῆς
περιπατήσωμεν. El γὰρ σύμφυτοι γεγόναμεν τῷ
ὁμοιώματι τοῦ θανάτου αὑτοῦ, ἀλλὰ xai τῆς &va-
στάσεως ἐσόμεθα. »

Ἐπειδὴ ἀσφαλὲς ἦν τὸ εἰρημένον, ἐπεξηγεῖται
ἡμῖν αὐτό. Τί οὖν ἐστιν, slc τὸν θάνατον αὐτοῦ
ἐδαπείσθημεν ; εἰς τὸ xal αὐτοὶ ἀποθανεῖν ὥσπερ
ἐχεῖνος. Σταυρὸς γάρ ἔστι τὸ βάπτισμα " ὅπερ οὖν ὁ

Christo, tum crux, tum sepulcrum fuit, hoc nobis B στανρὸς τοῦ Χριστοῦ χαὶ ὁ τάφος, τοῦτο ἡμῖν γέγονεν

baptismus exstitit, licet non eadem ratione. Ille
siquidem mortuus sepultusque est carni ; nos vero
peccato utrumque fuimus. Quapropter non dixit,
complantati facti sumus morti ejus, sed similitu-
dini mortis ejus. Mors quippe hoc et illud cst, sed
non ejus subjectum idem. Nam Christi inors car-
nis fuit, nostra autem, peccati.

VgRs. 6. « Quod vetus homo noster simul cru-
cifizus est. »

Non àit, crucifixus est, sed sims! crucifixus est,
ut baptismum cum morte componeret.

« Ut destruatur corpus peccati. »

Nequitiam universam vocat corpus peccati, $3
Nam sicut cunctam malitiam veterem hominem
appellat, ita et corpus hominis istius, malitiam
que ex variis nequitie et improbitatis membris
coaliia sit.

« Et ultra non serviamus peccato, |Vgns. 7.] Qui
enim mortuus est, justificatus est a peccato. »

Peccato, inquit, hoc interire volo, non ut abolea-
tur et occidat, sed ne peccet amplius. Quia sicut
ille qui mortem obiit, exemptus est a peccato, cum
mortuus jaceat; ita eti mors quæ per baptismum
infertur, huic similem reddit illum qui ex piscina
ascenderit. Nam quandoquidem illic semel mor-
luuc 3st, cportet ut peccato semper mortuus ma-
Beat.

Vgns. 8, 9. « Si sutem morto sumus cum Christo,

τὸ βάπτισμα, εἰ χαὶ μὴ ἐπὶ τῶν αὐτῶν, Αὐτὸς μὲν
γὰρ σαρκὶ ἀπέθανεν xaX ἐτάφη, ἡμεῖς δὲ ἁμαρτίᾳ
ἀμφότερα. Διὰ τοῦτο οὐδὲ, σύμλφυτοι γεγόναμεν τοῦ.
θανάτου, εἶπεν, ἀλλὰ τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου *
θάνατος μὲν γὰρ χαὶ τοῦτο χἀχεῖνο, ἀλλ᾽ οὐχὶ τοῦ
αὐτοῦ ὑποχειμένου" ἀλλ᾽ ὁ μὲν σαρχὸς, Ó τοῦ xe
στοῦ" ὁ δὲ ἁμαρτίας, ὁ ἡμέτερος.

« "ὅτι ὁ παλα:ὃὸς ἡμῶν ἄνθρῳπος συνεσταυρώθη.. ,

Οὐχ εἶπεν, ἐσταύρωται, ἀλλὰ, συγεσταύρωται,
ἐγγὺς φέρων τὸ βάπτισμα τοῦ θανάτου.

ε Ἵνα χαταργηθῇ τὸ σῶμα τῆς ἁμαρτίας. ν

Σώμα ἁμαρτίας τὴν πονηρίαν πᾶσαν χαλεῖ" ὥσπερ
γὰρ ἄνθρωπον παλαιὸν λέγει τὴν ὀλόχλῃρον xaxíav,
οὕτω χαὶ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου ἐχείνου, τὴν ἀ πὸ δια-
φόρων μερῶν πονηρίας συγχειμένην xaxíav.

ε Τοῦ μηχέτι δουλεύειν ἡμᾶς τῇ ἀμαρτίᾳ. Ὁ γὰρ
ἀποθανὼν δεδιχαίωται ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας. »

Ταύτῃ, φησὶν, αὐτὸ εἶναι βούλομαι νεχρὸν, οὐχ
ὥστε ἀφανισθῆναι xal ἀποθανεῖν, ἀλλ᾽ ὥστε μὴ
ἁμαρτάνειν. Ὅτι ὥσπερ ὁ ἀποθανὼν ἀπήλλαχται
τοῦ ἁμαρτάνειν, νεχρὸς χείμενος, οὕτω xal τὸν
ἀναδάντα ἄγει ἀπὸ τοῦ βαπτίσματος. Ἐπειδὴ ἅπαξ,
ἀπέθανεν bul, νεχρὸν δεῖ μένειν διὰ παντὸς τῇ
ἁμαρτίᾳ.

€ EL δὲ ἀπεθάνομεν σὺν Χριστῷ, πιστεύομεν ὅτι.

credimus quia simul οἱ vivemug cum illo; scientes p xat συζήσομεν αὐτῷ, εἰδότες ὅτι Χριστὸς ἐγερθεὶς

quod Cliristus resurgens ex mortuis jam non mo-
ritur. »

Quamprimum coronam affert laborum et certa-
minum, Ceterum ingens plane nobis bonum obve-
nit, ut et ante coronam Domini consortes efficia-
mur. |

« Mors illi ultra non dominatur. [Vgas. 10.] Quod
enim mortuus est peccato, mortuus est semel. »

Id est, haudquaquam huie morti erat obnoxius,
sed proptér peccatum nostrum mortuus est, ut
illud tolleret, ejusque nervos et vires omnes exci-
deret.

€ Quod autem vivit, vivit Deo. »

Hoc est, citra resolutionem ulteriorem ; ita ut

ix νεχρῶν οὐχέτι ἀποθνήσχει. »

Τὸν στέφανον ἐπάγει ταχέως τῶν ἀγώνων." μέ--
γιστον δὲ xal πρὸ τοῦ στεφάνου ἡμῖν ἀγαθὸν γίνε-
ταν, τὸ χοινωνῆσαι τῷ Δεσπότῃ.

« Θάνατος αὐτοῦ οὐχέτι χυριεύει. Ὃ γὰρ ἀπ-
ἔθανεν τῇ ἁμαρτίᾳ, ἀπέθανεν ἐφάπαξ. »

Τουτέστιν, οὐδὲ ἐχείνῳ ὀπεύθυνος ἣν τῷ θανάτῳ "
ἀλλὰ διὰ τὴν ἁμαρτίαν τὴν ἡμετέραν ἀπέθανεν, ἵνα
αὑτὴν ἀνέλῃ, xoi ἐχχόψῃ τὰ νεῦρα αὐτῆς καὶ τὴν.
δύναμιν ἅπασαν. |

c Ὃ δὲ ζῇ, ζῇ τῷ Θεῷ. ». ET

Τουτέστιν ἀχαταλύτως , ὥστε μηχέτι κρατεῖσθαι

IN EPIST. AD ROMANOS, 440.
ἅμαρτ οὐ τὴν αὐτὴν ἐτήρησεν τάξιν ἐπὶ τὸν A Jum de peccato loquitur, non eumdem tamen servat
Χριστὸν C E atm ὁ μισθὸς τῶν κατορθωμάτων, ordinem ubi de Christo verba facit : nec ait, recte
ἀλλ τὸ γάρισμι " Βεοῦ,, δειχνὺς ὅτι οὐχ οἴκοθεν — factorum merces, sed gratia Dei Σ ut palum faciat,
à m m ἄγχησαν . olx ὀφειλὴν ἀπέλαθον,, ἀλλὰ χάριτι — non ἃ seipsis eos reconciliationem ollinuisse, ceu
h z dub a ἐγίνετο. debitum quoddam accepissent, sed per gratiam
ἄντα. —
cuncta hac esse præstita.

* o» * KE9AA. Ζ', CAP. VII.

'
Cs ἀδελῳοΐ (γινώσχουσι γὰρ νόμον ——— VrRs. 1. «An ignoratis, fratres (scientibus enim.
legem loquor)?
ς τὸν ἡθιχὴν λόγον ἐπὶ τὰ δογματιχὰ Absoluto sermone quem de moribus instituerat,
, δειχνὺς ὅτι οὐ μόνον ἁμαρτία αὐτῶν — ad ea pergit quz doctrinam spectant, ostenditque,
ἢ δλλ' οὐδὲ νόμος᾽ εἰ δὲ νόμος οὐ χυριεύει, — nedum peccatum eis amplius non dominari, sed
δ μεν; oodd κατασχευάζει δὲ αὐτὸ ἀπὸ — nec legem ipsam. Si autem let non dominatur, a
* ἄρχεται δὲ ἐξ ἐγκωμίων, τῶν fortiori neque peccatum, Id: porro probat exemplo.
(λυκαίνων τὴν ἀχοΐν. B Ceterum a laudibus auditorum orditur, quibus
aures ipsorum demulceat,
J'EN xupitüst τηῦ ἀνθρώπου ἐφ᾽ ὅσον « Quia lex in bomine dominatur quanto tempore
ον Uu ἢ γὰρ ὕπανδρος γυνὴ τῷ ζῶντι ἀνδρὶ — vivit. [Vrns. 2-4.] Nam qua sub viro est mulier,
* νόμῳ. ᾿Εὰν δὲ ἀπυθάνῃ ὁ ἀνὴρ, καταργεῖται — viventi viro alligata est lege : al autem mortuus
wépou τοῦ ἀνδρός. "Apa οὖν ζῶντος τοῦ fuerit vir ejus, soluta est a lege viri. Igitur, vi-
Lene χρηματίσει, ἐὰν γένηται ἀνδρὶ — vente viro, vocabitur adultera, si fuerit cum alio
δὲ ἀποθάνῃ ὁ ἀνὴρ, ἐλευθέρα ἐστὶν ἀπὸ — viro : si autem mortuus fuerit vir ejus, liberata
), τοῦ μὴ εἶναι αὐτὴν μοιχαλίδα, γενομένην — esta lege, ut non sit adultera, si. fuerit cum alio
Ὥστε καὶ ὑμεῖς, ἀδελφοί μου, ἐθανα- viro, Itaque, fratres mei, et vos mortificali estis
τα τῷ dm διὰ τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, εἰς ἢ legi per corpus Christ, ut sitis alterius, qui ex
ré t ὑμᾶς ἀνδρὶ ἑτέρῳ τῷ Ex νεχρῶν ἔγερ- mortuis resurrexit, »

οἷς ζῶσι, φησὶν, ὁ νόμος κεῖται, τοῖς δὲ τεθνη- Illis qui vivunt, inquit, posita lex est : mortuis
τ διατάττει, Εἰ δὲ τεθνήκατε χαὶ ὑμεῖς, — vero nihil ultra prsescribit, Porro si mortui estis,

* sin p Χριστῷ διὰ τοῦ βαπτίσματος, obx· c proinde, quando una cum Christo sepulti fuistis

x »ριεύε A ὑμῶν ὁ νόμος. "Opa δὲ σύνεσιν τοῦ per baptismum, vestri deinceps mors non domina-

| v*z —— παραδείγματι τὸν νόμον δεῖ- tur. Observes velim Pauli prudentiam : quomodo
| ee ,MyuvEàv δὲ ἀποθάνῃ ὁ ἀνήρ. quidem legem mortuam comprobat exemplo, eum
/ d j οὐχέτι τοῦτο ποιεῖ᾽ τὸ vede, ait, Si autem mortuus [uerit vir ejus. In. conelu-
icta Ὥστε, ἀδελφοὶ, xal ὑμεῖς τοῦ sione vero id non f facit. Ex consecutione siquidem
Te χρίνεσθε μοιχείας ἀνδρὶ εἶ dicendum erat : VMaque, fratres, vos quoque, lege
(sg * ἀλλ᾽ οὐχ εἶπεν οὕτως τοῦτο, "m mortua, adulterii. nequaquam damnamini, si sitis

e τῷ νόμῳ, ἵνα μὴ ὡς ἐχθροὺς ὑπο- cum alio v viro. Non ita rem enuntiaviL; sed, mor-
p τοῦ νόμου βλασφημεῖν. "I zt )pa δὲ a Ped Hificati estis legi τ ne nos legi. tanquam illius hostes

ν κατασχενῆς. Δείχνυσι, | γὰρ αὐτὸν -— detrahere suspicemini, Rursum vero videsis quam
————— τὸ avid s eximie tonfürmet. id quod ipsi propositum erat,

im. legem ipsam hoc velle, eo quod ab

v aT ur, el ad virum alterum. transeatur, Nam

in- ict priore, i uit, nihil vetat quin cum altere

Ὁ " [d

i; ἀποστάντας αὑτοῦ, xal nu a fiat con jugium.. p 25 si diceret : Lex ipsa nos
v, mist ἡμᾶς τοῦ Χριστοῦ. P p [ " | — etnia ae discedimus ; quin et ipsius

E | hzc nta as esl, ut — Chen sine;

»pesperriente s tita ri pes Selon e t] Coma

τῇ ταρχί. » ΤῊ ds carne ας ἢ

Υ A potioribus. eos adhortatur.. Tunc enim moru
"— — nunc auiem Deo,

ác | ἮΝ
σι Pu
μου, I Passiones peccatorum », que per legem erant,
. X membris nostris, ut fructilicarent
3: [Vrns.. 9.] Nunc avem soluti sumus a

) fiecessarian, exc

ES πον

487

peccat. »
Ipsis denuo in memoriam revocat munera et be-

neficia, quodque ex ingentibus sunt malis erepti;
idque non propriis ipsorum laboribus, sed gratia
Dei.

« Obedistis sutem ex corde, in quam traditi estis
formam doctrinz. »

Quod ait, ex corde, liberum indicat arbitrium.
Quod rursum, trediti esjis, concessum a Deo auxi-
lium jnnuit.

Vgns. 18. « Liberati autem a peccato, servi facti
estis justitia. »

Duo hoc loci Dei dona monstrantur; puta liberari
a peccato, et servire justitis, quod omni libertate
est prastabilius.

Vans. 19. « llumanum dico, propter infirmitatem
carnis vestre. Sicut enim exhibuistis membra
vestra servire ipmunditiz, οἱ iniquitati ad iniqui-
tatem. »

Cum accuratam vivendi normam exegerif, ita ut
mortuos eos esse præciperet; ut ostendat, nibil se
supra modum postulare, sed quod zquum mo-
destumque sit ac leve, id a contrario astruit his
verbis, humanum dico. Ac si dicat, hoc evinco ex
iis que vulgo contingunt.

« lta nunc exhibete membra vestra servire justi-
tiz in sanctificationem. [Vens. 20.] Cum enim servi
essetis peccati, liberi eratis justitiz. »

Quando in nequitia et impietate vitam toleraba- C

tis, tam stricta obedientia vivebatis, ut nihil penitus
boni ageretis. Hoc enim verba ista significant,
liberi eratis justitie. Nunc ergo etiam quia ad justi-
tiam transiistis, vos ex toto dedite virtuti, nibil
prorsus facientes mali,

Vens. 21. « Quem ergo fructum habuistis tunc
in illis, in quibus nune erubescitis? »

Ejusmodi, inquit, ista servitus fuit, ut etiamnum
memoria illius vobis pudorem aíferat. Si autem
pudefacit memoria, multo magis actio.

23 Duplici damno, ait, tunc afficiebamini, ut
digna pudoris ageretis, nec pudefleri nossetis.

« Nam finis illorum mors est. [Vgss. 23.! Nunc
vero liberali a peccato, servi autem facti Deo. .»

Quonizm probrum res baud valde gravis videtur
esse, ad id pergit quod admodum terribile est,
mortem nomipnans.

« Habetis fructum vestrum in sanctificationem,
finem vero vijam zternam. »

Videsis quomodo alia quidem jam ostendat con-
cessa, alia vero in spe proposita, horumque fidem
facit ex iis qux» concessa eraot; viiæ nimirum per
sanctificationem.

Vens. 95. « Stipendia enim peccati mors. Gratia
autem Dei vita clerna, in Christo Jesu Domino
nostro. »

Cum armorum antehac meminerit, et regni, buic
haeret metaphor: : tamelsi vero dicit, stipendia,

: S. JOANNIS DAMASCENI
Vzns. Ul. « Gratia autem Deo quod fuistis servi A

488
« Χάρις δὲ τῷ Θεῷ, ὅτι fice. δοῦλοι τῆς ἁμαβ-
τίας.ν
᾿Αναμιμνήσκει πάλιν τῶν εὑεῤγεσιῶν, ὅτι τε με-
γάλων ἀπηλλάγησαν χαχῶν᾽ χαὶ οὖκ ἐξ οἰχείων
φ«όνων, ἀλλ᾽ ix χάριτος Θεοῦ.

ε Ὑπηκούσατε δὲ ix καρδίας, εἷς ὃν παρεδόθητε
«αὐπον διδαχῆς. »

Τὸ μὲν, ἐκ χαρδίας, τὸ αὐτεξούδιον δηλοῖ" τὸ
παρεδόθητε, τὴν παρὰ τοῦ Θεοῦ βοήθειαν αἰνίτ-
κεται.

« Ἐλευθερωθέντες δὲ ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, ἐδουλώ-
θητε τῇ δικαιοσύνῃ. »

Δύο ἐνταῦθα δείχνυνται τοῦ Θεοῦ δωρεαὶ, τό τε
ἁμαρτίας ἐλευθερῶσαι, καὶ τὸ δουλῶσαι τῇ διχαιο-

Β σύνῃ, ὅπερ ἐλευθερίας ἀπάσης ἄμεινόν ἔστι.

« ᾿Ανθρώπινον λέγω, διὰ τὴν ἀσθένειαν τῆς σαρ-
xdc ὑμῶν. “Ὥσπερ γὰρ παρεστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν
δοῦλα τῇ ἀχαθαρσίᾳ, καὶ τῇ ἀνομίᾳ εἰς τὴν ἀνο-
μίαν. »

"Ene:bh πολλὴν ἀπκήτησεν ἀχρίδειαν βίου, νεχροὺς
εἶναι χελεύων, δεῖξαι βουλόμενος, ὅτι οὐδὲν δπέρογ-
xov ἀπαιτεῖ, ἀλλὰ καὶ σφόδρα σύμμετρον καὶ κοῦ-
φον, ἀπὸ τῶν ἐναντίων αὐτὸ κατασχενάζει λέγων,
ἀνθρώπινον «1έγω, ὡσανεὶ ἔλεγεν, ἀπὸ τῶν ἐν συν»
ηϑείᾳ γινομένων. |

« Οὕτω νῦν παραστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ
διχαιοσύνῃ εἰς ἁγιασμόν" ὅτε γὰρ δοῦλοι ἦτε τῆς
ἁμαρτίας, ἐλεύθεροι fee τῇ διχαιοσύνῃ. »

Ὅτε ἐν πονηρίᾳ ἔζητε καὶ ἀσεδείᾳ, μετὰ τοσ-
αὐτης ἔζητε ὑπαχοῆς, ὡς μηδὲν χαθόλον πράττειν
χαλόν" τοῦτο γάρ ἔστι «b, ἐλεύθεροι ἦτε τῇ δι
καιοσύγῃ. Οὐχοῦν χαὶ νῦν, ἐπειδὴ μετέστητε πρὸς
τὴν διχαιοσύνην, ὅλους ἑαυτοὺς ἔχδοτε τῇ ἀρετῇ,
μηδὲν καθόλου τῆς καχίας πράττοντες.

ε Τίνα οὖν χαρπὸν ἔχετε τότε, ἐφ᾽ οἷς νῦν ἐπ-
αισχύνετε; » |

Τοιαύτη fv ἡ δουλεία, φησὶ, ὡς καὶ τὴν μνήμην
αὐτῆς νῦν αἰχύνην φέρειν, El ὃδὲ ἡ μνήμη χᾶατ-
αἰσχύνει, πολλῷ μᾶλλον ἣ πρᾶξις.

Διπλῇ τότε παρεδλάπτεσθε, φησὶν, καὶ αἰσχύνης
ἄξια πράττοντες, χαὶ οὐχ εἰδότες αἰσχύνεσθαι.

ε Τὸ Ἰὰρ τέλος ἐχείνων θάνατος * νῦν δὲ ἐλευθε-
ρωθέντες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, δουλωθέντες δὲ τᾷ

Ὁ θεῷ.»

Ἐπειδὴ ἡ αἱσχύνη οὐ σφόδρα δοχεῖ φορτιχὸν
εἶναι, ἐπὶ τὸ πάνυ φοδερὸν ἔρχεται, τὸν θάνατον
λέγων.

« Ἔχετε τὸν χαρπὸν ὑμῶν εἰς ἁγιασμόν " τὸ δὲ
τέλας ζωὴν αἰώνιον. »

Ὅρα πῶς τὰ μὲν δείχνυσιν ἤδη δεδομένα, τὰ δὲ
ἐν ἐλπίσιν ὄντα. Καὶ ἀπὸ τῶν δεδομένων x&àxslva
κιστοῦται, ἀπὸ τοῦ ἁγιασμοῦ τὴν ζωήν.

c Τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος “ τὸ δὲ
χάρισμα τοῦ Θεοῦ ζωὴ αἰώνιο;, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ
τῷ Κυρίῳ ἡμῶν.

Ἐπειδὴ ὅπλων ἐμνημόνευσεν καὶ βασιλείας, im-
μένει τῇ μετατορᾷ εἰπὼν δὲ ὀψώνια ἐπὶ τ

-“...»-..... --. -.

IN EPIST. AD ROMANOS.

490

90 τὴν αὐτὴν ἐτήρησεν τάξιν ἐπὶ τὸν A dum de peccato loquitur, non eumdem tamen servat

οὐδ᾽ εἶπεν ὁ μισθὸς τῶν κατορθωμάτων,
ἄρισμα τοῦ Θεοῦ, δειχνὺς ὅτι οὐχ οἴχοθεν
gav, οὐχ ὀφειλὴν ἀπέλαδον, ἀλλὰ χάριτι
ὕτα ἐγίνετο.

ΚΈΦΑΛ. Z'.

νοεῖτε ἀδελφοί (γινώσχουσι γὰρ νόμον ᾿

σας τὸν ᾿ἡθιχὸν λόγον ἐπὶ τὰ δογματιχὰ
tt, δειχνὺς ὅτι οὐ μόνον ἁμαρτία αὐτῶν
&t, ἀλλ᾽ οὐδὲ νόμος᾽ εἰ δὲ νόμος o0 χυριεύει,
λον ἁμαρτία * χατασχενάζει δὲ αὐτὸ ἀπὸ
patoc* ἄρχεται δὲ ἐξ ἐγχωμίων, τῶν
) χαταγλυκαίνων τὴν &xofv.

5 νόμος χυριεύει τοῦ ἀνθρώπου ἐφ᾽ ὅσον

ἢ f γὰρ ὕπανδρος γυνὴ τῷ ζῶντι ἀνδρὶ
ὁμῳ. Ἐὰν δὲ ἀπυθάνῃ ὁ ἀνὴρ, καταργεῖται

νόμου τοῦ ἀνδρός. "Apa οὖν ζῶντος τοῦ

μοιχαλὶς χρηματίσει, ἐὰν γένηται ἀνδρὶ
Eav δὲ ἀποθάνῃ ὁ ἀνὴρ, ἐλευθέρα ἐστὶν ἀπὸ
^, τοῦ μὴ εἶναι αὐτὴν μοιχαλίδα, γενομένην
ip. Ὥστε καὶ ὑμεῖς, ἀδελφοί μου, ἐθανα-
ᾧ νόμῳ διὰ τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, εἰς
las ὑμᾶς ἀνδρὶ ἑτέρῳ τῷ ἐχ νεχρῶν ἐγερ»

ὥσι, φησὶν, ὁ νόμος κεῖται͵, τοῖς δὲ τεθνη-
ἔτι διατάττει., Εἰ δὲ τεθνήχατε καὶ ὑμεῖς,

πες τῷ Χριστῷ διὰ τοῦ βαπτίαματος, οὐχ- C

εὐει ὑμῶν ὁ νόμος. "Opa δὲ σύνεσιν τοῦ
πῶς ν μὲν παραδείγματι τὸν νόμον δεῖΐ-
ελευτηχότα, λέγων' Ἐὰν δὲ ἀποθάνῃ ὁ ἀνήρ.
| ἐπαγωγῇ οὐχέτι τοῦτο ποιεῖ" τὸ γὰρ &xó-
iv εἰπεῖν " Ὥστε, ἀδελφοὶ, xal ὑμεῖς τοῦ
ελευτήφεαντος οὐ χρίνεσθε μοιχείας ἀνδρὶ
€ ἑτέρῳ ἀλλ᾽ οὐχ εἶπεν οὕτως τοῦτο, ἀλλ᾽
θητε τῷ νόμῳ, ἵνα μὴ ὡς ἐχθροὺς“ ὑπο-
κατὰ τοῦ νόμου βλασφημεῖν. "Opa δὲ xol
mp6o)hv κατασχενῆς. Δείχνυσι γὰρ αὐτὸν
v* τοῦτο βουλόμενον, τὸ ἀποστῆναι αὐτοῦ
:θαι ἀνδρὶ ἑτέρῳ" οὐ γὰρ χωλύει, φησὶν,
γνεῖναι τελευτήσαντος τοῦ προτέρον. Ὅμοιον

ordinem ubi de Christo verba facit : nec ait, recte
factorum merces, sed gratia Dei : ut palum faciat,
non a seipsis eos reconciliationem obtinuisse, ceu
debitum quoddam accepissent, sed per gratiam
cuncta hac esse prestita.

CAP. VII. ,

Vegas. 1. «An ignoratis, fratres (scientibus enim
legem loquor) ? »

Absolato sermone quem de moribus lustituerat,
ad ea pergit quse doctrinam speetant, ostenditque,
nedum peecatum eis amplius non dominari, sed
nec legem ipsam. Si autem lex non dominetur, a
fortiori neque peccatum. Id: porro probat exemplo.

B Ceterum a laudibus auditorum orditur, quibus

aures ipsorum demulceat.

« Quia lex In homine dominatur quanto tempore
vivit. [Vzas. 2-4.] Nam que sub viro est mulier,
viventi viro alligata est lege : si. autem mortuus
fuerit vir ejus, soluta est a lege viri. [gitur, vi-
vente viro, vocabitur adultera, si fuerit cum alio
viro : si autem mortuus fuerit vir cjus, liberata
esta lege, ut non sit adultera, si fuerit cum alio
viro. Itaque, fratres mei, οἱ vos mortiflcati estis

' legi per corpus Christi, ut. sitis alterius, qui ex

mortsis resurrexit. »

liiis qui vivunt, inquit, posita lez est : mortuis
vero nibil ulura praescribit. Porro si mortui estis,
proinde, quando una cum Christo sepulti fuistis
per baptismum, vestri deinceps mors non domina-
tur. Observes velim Pauli prudentiam : quomodo
quidem legem mortuam comprobat exemplo, cuim
ait, Si autem mortuus (uerit vir ejus. ln. conclu-
sione vero id non facit. Ex consecutione siquidem
ei dicendum erat : Itaque, fratres, vos quoque, lege
mortua, adalterii nequaquam damnamini, si. »itis
cum alio viro. Non ita rem enuntiavit ; sed, mor-
tificati estis lei : ne noslegi tanquam illius hostes
detrahere suspicemini. Rursum voro videsis quam
eximie conürmet id quod ipsi propositum erat.
Ostendit enim legem ipsam hoc velle, eo quod ab
ea discedatur, ei ad virum alterum transeatur, Nam

λέγοι" Αὐτὸς ὁ νόμος ἀπαλλάττει τῶν ἐγχλη- p defuncto priore, inquit, nibil vetat quin cum altere

pa; ἀποστάντας αὐτοῦ, xal αὐτοῦ βούλημα
vu, τὸ γενέσθαι ἡμᾶς τοῦ Χριστοῦ.

καρποφορήσωμεν τῷ θεῷ. Ὅτε γὰρ ἦμεν
ρχί. »

τοῦ χρείττονος τὴν προτροπὴν ἐργάζεται.
», φησὶν, ἑχαρποφορεῖτε τῷ θανάτῳ * νυνὶ
ῷ.»

καϑήματα τῶν ἁμαρτιῶν τὰ διὰ τοῦ νόμου,
» àv τοῖς μέλεσιν ὑμῶν, εἰς τὸ χαρποφορῆ-
ανάτῳ. Νυνὶ δὲ χατηργήθημεν ὑπὸ τοῦ vó-

fiat conjugium. Velut $4 si diceret : Lex ipsa nos
crimine eximit, cum ab ea discedimus ; quin et ipsius
hzc voluntas est, uti deinceps Christi simus.

« Ut fructificemus Deo. ! Vas. 5.] Cum enin esse-
mus in carne. »

A potioribus eos adhortatur. Tunc enim moru
fructum ferebatis, inquit : nunc autem Deo.

« Passiones peccatorum, que per legem erani,
operabautur in membris nostris, ut fructiflcarent
morti. [Vras. 6.] Nunc autem solwi sumus a
lege. »

VARUE LECTIONES.
em hanc addo ficcessaria:n, ex Chrysostomo.

Parrot. Gh. NC.

1S

IN EPIST. AD ROMANOS.

498

ai ἐπήρειάν τινα, καὶ ἐπιθουλὴν τῆς &pop- A tiam Innuit, sed vim quamdam structasque pcr

«las.
« Οὐ γὰρ ὃ θέλω, ποιῶ ἀγαθὸν, ἀλλ᾽ ὃ οὐδὲ θέλω
καχὸν, τοῦτο πράσσω. El δὲ ὃ θέλω ἐγὼ, τοῦτο
φῶ, οὐχέτι ἐγὼ χατεργάζομαι, ἀλλ᾽ ἡ οἰχοῦσα àv
ἐμοὶ ἁμαρτία. »

ἝὍἝπεξεργασία τοῦ εἰρημένου.

« Εὐρίσκω ἄρα τὸν νόμον τῷ θέλοντι ἐμοὶ ποιεῖν
€) καλὸν, ὅτι ἐμοὶ τὸ καχὸν ταράχειται. »

Μετὰ, τὸ χαλὸν, συναπτέον τὸ συνήγορον, xai
οὕτω σαφὴς γίνεται ἡ διάνοια, λέγουσα " Εὐρίσκω
εὸν νόμον ἐμοὶ τῷ θέλοντι ποιεῖν τὸ xaAóy συν-
ἡτοροῦντα " τὸ δὲ, ὅτε ἐμοῖ τὸ κακὸν παράκειται,
εἰ καὶ ἡ ἁμαρτία, φησὶν, ἐπίχειται πρὸς τὸ χαχὸν
παρεγείρουσα.

« Συνήδομαι γὰρ τῷ νόμῳ τοῦ Θεοῦ χατὰ τὸν ἔσω
ἄνθρωπον" βλέπω δὲ ἕτερον νόμον ἐν τοῖς μέλεσί
peo ἀντιστρατενόμενον τῷ νόμῳ. τοῦ νοός μον, xal
εἰχμαλωτίζοντά με τῷ νόμῳ τῆς ἁμαρτίας, τῷ ὄντι
ἕν τοῖς μέλετί μου. »

Ὃρα, κῶς διαγράφει μάχην νόμον φυσιχοῦ xal
ἂμαρτίας, καὶ νίχην τῆς ἁμαρτίας τὸ γὰρ, alyp -
αλωείζντά με, τοῦτο ἐδήλωσεν. Νόμον δὲ τὴν ἀμαρ»
«ἴεν ἐκάλεσεν, οὐ διὰ τὴν αὐτῆς ἀξίαν, ἀλλὰ διὰ τὴν
ὑπακοὴν τῶν πειθομένων αὐτῇ. Ὥσπερ οὖν χύριον

τὸν μαμωνᾷ χαλεῖ, καὶ Θεὸν τὴν χοιλίαν, οὗ διὰ τὴν ᾿

εἰκείαν ἀξίαν, ἀλλὰ διὰ τὴν πολλὴν τῶν ὑποτεταγμέ-
νῶν δουλείαν.

Ἰαλαίπωρος ἐγὼ ἄνθρωπος, τίς με ῥύσεται ix
ww σώματος τοῦ θανάτου τούτου; Χάρις δὲ τῷ Θεῷ
διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν. "Apa οὖν αὖ-
εἰς ἐγὼ, τῷ μὲν wet δουλεύω νόμῳ Θεοῦ, τῇ δὲ
esgat, νόμῳ ἁμαρτίας. »

Μετὰ τὸ ἐχτραγῳδῆσαι τὴν βίαν τῆς ἁμαρτίας,
ἐπὶ τὸν οἶχτον ἔρχεται. Tíc με ῥύσεται; ἀλλ᾽ εὐθὺς
ἐξέγει τὴν δεδομένην ἐν τοσούτοις χαχοῖς σωτηρίας
ἐλείδα * αὕτη δέ ἐστιν fj. χάρις. Ὅταν δὲ ἀχούσῃς
λέγοντας " Τίς με ῥύσεται ἐκ τοῦ σώματος τοῦ
βενότου τούτου; μὴ νόμιξε τῆς σαρχὸς αὐτὸν χατ-
srepelv. Οὐδὲ γὰρ εἶπε σῶμα ἁμαρτίας, ἀλλὰ σῶμα
(ardtov, τουτέστι, τὸ θνητὸν σῶμα, τὸ χειρωθὲν ὑπὸ
w$ θανάτου

ΚΈΦΑΛ. F.

« Οὐδὲν ὅρα νὺν κατάχριμα τοῖς ἐν Χριστῷ "In- D

en. »

Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστιν" ὅτι οὐ τῶν προτέρων
ἀκηλλάγημεν μόνον, ἀλλὰ xal πρὸς τὸ μέλλον ἀχεῖ-
posu γεγόναμεν. Τὸ δὲ, μὴ κατὰ σάρκα περιπα-
κοῦσι, προστέθειχεν, τὸ εὔχολον τοῦ χατορθώματος
λῶν.

ε Ὃ γὰρ νόμος τοῦ πνεύματοφ τῆς ζωῆς ἐν Xpi-
φυῷ ineo ἡλευθέρωσέ με ἀπὸ τοῦ νόμου, τῆς ἀμαρ-
«lac καὶ τοῦ θανάτου. »

Νόμον πνεύμαξος τὴν χάριν λέγει. Νόμον ἁμαρ-
εἴας, οὗ «by δωυσέως φησί πῶς γὰρ, ὃν δίχαιον

peccatum insidias.

Vgns. 19, 20. « Non enim quod volo bonum hoc
facio; sed quod nolo malum, hoc ago. Si autem
quod nolo, illud facio, jam non ego operor illud
sed quod babitat ín me peccatum. »

9"7 Repetit et inculcat id quod modo dixerat.

Vzgns. 21. « Invenio igitur legem volenti mibi
facere bonum, quoniam mihi malum adjacet. »

Quia bonum dixerst, subjiciendum illud fuit,
quod ad hoc conferat: atque hoe modo clara (it
68 sententia qua dicitur: Jmvenio legem volenil
mihi bonum facere, quse utique adjumento sit. Istud
vero, quoniam mihi malum adjacet, idem est ac

B si dical, quanquam peccatum ingruit, quo ad ma-

lum exciter.

Vgns. 92, 93. « Condelector enim legi Dei se-
cundum interiorem hominem. Video autem aliam
legem in membris meis repugnantem legi mentis
meg, et captivantem me in lege peccati, quz est
in membris meis. »

Observa quomodo describit pugnam legis natu-
ralia cum peccato, et peccati victoriam. Hoc enim
vox ista declarat, captivantem me. Peccatum autem
appellavit legem ; non quod ea sit ejus dignitas,
sed propter obtemperationem eorum qui illi mo-
rem gerunt. Quo utique sensu mammona domi-
num vocat, ventrem deum, non propter aliquam
horum dignitatem, quin potius ob impensiorem

t servitutem illorum qui Jis subjecti sint.

Vas. ἐδ, 25. « Infelix ego homo, quis me libe-
rabit de corpore mortis hujus? Gratia autem
Dei per Jesum Christum Dominum nostrum. lgi-
tur ego ipse mente servio legi Dei, carne autem,
legi peccati. » |

Postquam vim peccati deflevit, ad misericor-
diam convertitur. Quis me liberabit ? mox vero
salutis spem «subjungit, quæ inter tot tantaque
mala nobis data est ; gratism seilicet. Quando au-
tem dicentem audis: Quis me liberabit de corpore
mortis hujus? ne putes Illum carnem eriminari.
Si quidem non ait corpus pecesti, sed, corpus mortis,
boc est corpus mortale, quod morü subjectum
est.

CAP. Vill.

Vrns. 1. « Nihil ergo nunc damnationis est iis
qui sunt in Christo Jesu. »

Idem ac si diceret: non solum. a pristinis
exempti sumus, sed etin futurum inexpugnabiles
evasimus. Adjecit autem, qui non secundum car-
nem ambulant, quo rem patratu. facilem.esse si-
gnilicaret.

Vgns. 2. « Lex enim spiritus viue in Christo
Jesu liberavit me a lege peccati et mortis. »

Gratiam. leges. spiritus. appellat. Legemzautem
peccati dicit, non Mosaicam (quomodo enim?

IN EPIST ΑὉ ROMANOS

502

« Ὑμεῖς. δὲ οὐχ lav ἐν eapià, αλλ᾽ ἐν Hvsó- A.— Vas. 9. « Vos aulem nen esüs in carne, scd

pato »

Δείχνυσιν ὅτι οὐδὲ ἐν σώματί ἔστιν ὁ ὀρθῶς βιῶν,
ἀλλ᾽ οἷον ἕτι περικατῶν ἐν γῇ, ἐν οὐρανῷ πολιτεύε-

«αι.
« Bixsp Πνεῦμα Θεοῦ οἰχεῖ ἐν ὑμῖν. »
T$, εἴπερ πνεῦμα, πολλαχοῦ τίθησιν, ox ἀμφι-

δέλω;, ἀλλὰ xat σφόδρα πισειχῶς, καὶ ἀντὶ τοῦ ἐπεί»
περ, ὡς ὅταν λέγῃ᾽ Εἴσερ δίκαιον παρὰ Θεῷ ἀνε-

αποϑοῦναι τοῖς θλίθουσιν ἡμᾶς 0A. ᾿Αντὶ τοῦ,
ἐπείπερ τοῦτο δέχαιόν ἐστιν.

« ἘΠ δέ τις Πνεῦμα Χριστοῦ οὐχ ἔχει, οὗτος οὖχ

I⸗ↄtiv χοτοῦ. »

(rx εἶπεν, εἰ δὲ ὑμεῖς οὐχ ἔχετε, ἀλλ᾽ ἐπ' ἄλλων

προήγαγε τὸ λυπηρόν.

« Εἰ δὲ Χριστὰς ἐν ὑμῖν. »

Ἰιάλιν τὸν Χριστὸν ἐπ᾿ αὐτῶν, αὔξων αὐτοὶς τὴν
ἀδονὴν χαὶ τὸν περὶ αὐτοῦ “πόθον.

« Τὸ μὲν σῶμα voxpdv &' ἁμαρτίαν. »

Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἔστιν" Οἷς Χριστὸς ἐνοιχεῖ.
τούτων νεκρὸν τὸ σῶμα τῇ ἁμαρτίᾳ τουτέστι κατ᾽
οὐδὲν ὑπακούει τῇ ἁμαρτίᾳ, ἀλλ᾽ οἷον τέθνηχέν αὐτῇ,

οὐδὲν διαφέρει. τῶν ἐν σορῷ κειλενωὼν σωμάτων τὰ

εὕματα ἡμῶν, πρὸς τὴν τῆς ἁμαρτίας ἐργασίαν.

« T) δὲ πνεῦμα ζωὴ διὰ διχαιοσύνην. »

Διχαιοσύνην αὐτὸν τὸν Χριστόν φησιν. Γέγονε γὰρ

ἡμῖν ἀπὸ Θεοῦ δικαιοσύνη, κατὰ τὴν αὐτοῦ τοῦ

'Δποστόλου φωνήν. Ζήσεται οὖν ἡμῶν τὸ πνεῦμα

lues Lyov τὸν Χριστόν.

« LE δὲ τὸ πνεῦμα τοῦ ἐγεέραντος ἡμᾶς ix. νεχρῶν
ebat ἐν fplv, ὁ ἑγείρᾳς ix νεχρῶν Χριστὸν ησοῦν,
ζωοκοιήσει καὶ τὰ θνητὰ σώματα ὑμῶν διὰ τοῦ ἕνοι-
wyrtoc αὐτοῦ Πνεύματος ἐν ὑμῖν. à

Ὅμοιον ὡς εἰ λέγοι, Μὴ φοδηθῇς ὅτι νεχρὸν περί-
vacat σῶμα, ἔχε τὸ πνεῦμα, χαὶ ἀναστήσεται. Τί
4.2; τὰ μὴ ἔχοντα οὐκ ἀνίστανται; Not, φησίν“
i οὐκ εἰς ζωὴν. Διὰ τοῦτο οὐχ εἶπεν, ἀναστήσει,
ἀλλὰ ζωοποιήσει, ὃ πλέον τῆς ἀναστάσεως ἣν, καὶ
«S δικαίοις μόνον δεδωρη μένον.

« "Apa οὖν, ἀδελφοὶ, ὀφειλέται ἐσμὲν, οὐ τῇ σαρχι
τὸς χατὰ σάρχα (fv. »

ϑείξας ὅφον τὸ ἔπαθλον τοῦ πνευματιχοῦ βίου,
ἀνιγχαίως ἐπάγει λοιπὸν τὴν παραΐνεσιν, λέγων᾽
οὐχοῦν οὖχ ὀφείλομεν ζῇν χατὰ σάρχα.

« Εἰ γὰρ κατὰ σάρχα ζῆτε, μέλλετε ἀποθνήσχειν᾽
εἰ 5 πνεύματι τὰς πράξεις τοῦ σώματος θανατοῦτε,
ζίσισθε. »

Itv θάνατον ἡμῖν ἐχεῖνον αἰνίττεται τὸν ἀθάνατον,
ὧν ἐν τῇ γεέννῃ, χόλασίν τε xaX τιμωρίαν,

« Ὅσοι γὰρ πνεύματι Θεοῦ ἄγονται, οὗτοι "υἱοὶ
6to* dew. ὃ
| Καὶ ἕτερον τίθησιν ὑμῖν μισθὸν, προτρεψόμενος
: "^| Thess. 2, 6. '* I Cor. 1, 50

in SpirAu.

Üstendit, neque eum in corpore agere qui recte

vivat, sed interim, dum adhug in terra anibulat,
in colo versari.

« Si tamen Spiritus Del habitat in vobis. »

Frequenter ponit, 6, (amen Spiritus ; non utique
dubitando, sed fide certissima, nimirum pro
quandoquidem ; veluti cum ait: Si tamen justun
es aped. Deum — reiribuere tribulationem. iis qui
νος nibulant!*. Pro quandoquidem hoc justum
est.

: Si quis autem. Spiritum Chris non habet,
hic non est ejus. »

Non dixit, si autem vos non habetis : sed id attri-

B buit atiis qued molestiam ingeneret

.49 Vas. 10. « Porro ai Christus in vobis est. »

Hurses Christum ía eis esse ait, quo volupta-
tem augeat, eorumque erga illum amorem.

«Corpus quidem mortuum est propter peceatum.»

Hie verborum istorum sensus est. Eorum jn
quibus Christus habitat, corpus peccato moriuut
est, boc est, nullatenus peccato obsequitur, sed
ilh instar est. mortal : quod opus peecati spectat,
nibil corpors nostra discrepant ab iis quse in fe-
veiris jacent.

« Spirftus vero vita propter justitiam. »

Christum ipsum justitiam esse ait. Nam secun-
dum vooem Aposicli, ſacius est nobis a Deo ju-

ἃ attin "5, Spiritus itaque noster vivet, si Cbristum

lo se manentem habeat.

Vsas. 1$. « Quod εἰ spiritus ejus qui suscita-
vit nos a mortuis, habitat ip vobis, qui suscitavit
Jesum Christum ἃ mortuis, vivificabit et mortalia
corpora vestra, per inbabitantem Spiritum ejus in
vobis. »

Jdem ac si diceret : Ne timueris quia mortuo
corpore iudueris; habeto Spiritam. isque te rur-
sum suscitabit. Quid igitar? numquid non illi ve-
surgent, qui eum nen babuerini? omnino, inquit;
sed non ad vitam. Quamobrem non dixit, susci-
tabit, sed visificebil, qued resurrectione amplius
est, ac j:slis duntaxat eoncessum.

Vk. 13, « Κιξο, fratres, debitores sumus, non

D carni, ut secundum carnem vivamus. »

Pos!quam ostendit, quanium esset spiritualis
viia premium, necessario deinceps admonitionem
subjungit, dicendo : non e;ge debemus secundum
carnem vivere.

Vegas. 13. « Si enim secundum carnem vixeritis,
moriemini. Si autem spiritu facia corporis mor-
tificetis, vivetis. »

Hic mortem illam immortalem innuit, qua in
gehenna transigonda est ; ponas nimiruni suppli
ciumque.

Vzas. 14. « Quicunque «aim sbiriw
tur, hi sunt fllii Dei. »

Aliam etiam nobis mercedem Proponit, quo

Dei agun-

|

ΙΝ EPIST. AD ROMANOS.

i23

dytw9 καὶ σωθέντων" ἀπὸ τῶν προφητῶν τοῦ A ab illis rursum qui suppliciis affecti et qui servati

Ὡσηὲ καὶ τοῦ "Haatou, τὴν κυριωτάτην ἐπάγει λύσιν.
Πρότερον τὴν ἀπορίαν αὐξήσας * καὶ γὰρ δύο ἦν τὰ
ζητούμενα " ὅτι τὰ Ev, ἐπέτυχεν, χαὶ μὴ διώχοντα
ἐπέτυχεν, καὶ ὅτι Ἰσραὴλ οὐκ ἐπέτυχεν, καὶ διώχοντα
eix ἐπέτυχεν. Τίς οὖν ἡ λύσις ἡ αὕτη ; Σὺ μὲν, ὦ
'louBale, φησὶν, οὐδὲ τὴν ix τοῦ νόμου διχαιοσύνην
εὗρες. Παρέδης γὰρ αὐτὴν, καὶ ὑπεύθυνος γέγονας
τῇ ἀρᾷ. Οὗτοι δὲ οἱ μὴ διὰ τοῦ νόμου ξλϑόντες, xal
ἑτέραν ὁδὸν μείζονα ταύτην εὗρον, δικαιοσύνην τὴν
ἀπὸ «ἧς πίστεως.

fuere, nec non ex Osee et Isaia prophetis, apposi-
tissimam responsionem addit. Primum quidem
difficultatem amplificat. Nam duo erant, de quihus
quzestiones agitabantur ; puta quod gentes justi-
tiam obtinuissent, et quam non persequebantur
obtinnissent ; οἱ quod Israel justitiam mon esset
asseculus, et ea quam assequi niteretur, exeidis-

set. 98 Quznai ergo ista solutio est ? Tu quidem,

9 Judæe, inquit, nec justitiam illam qua lege con-
elliabatur obtipuisti. Nam violata lege maledictioni

faetus ea obnoxims, Ili vero qui per legem non iverant, viam potiorem banc alteram repererunt,

justitiam seilicet quz ex fide. "
« Προσέχοψαν τῷ λίθῳ τοῦ προσχόμματος, καθώς
γέγραπται. Ἰδοὺ τίθημι ἐν Σιὼν λίθον προσκόμμα-

« Offenderunt enim lapidi offensionis. [Vgas. $5.]
Sicut seriptum est: Ecce pono in Sion lapidem

cec, καὶ πέτραν σχανδάλου, καὶ ὁ πιστεύων ἐπ᾽ αὐτῷ p offensionis, et petram scandali, et qui credit in

eh καταισχυνθήσεται. »

ἱροσχόμματος λίϑον καὶ πέτραν σχανδάλου, φησὶν,
ἀπὸ τῆς γνώμης καὶ τοῦ τέλους τῶν ἀπιστησάν-
Sun.

KESAA. I.

ε "Abel goi, ἡ μὲν εὐδοκία τῆς ἐμῆς καρδίας, xai ἡ
δέησις ἢ πρὸς τὸν θεὸν, ὑπὲρ αὐτῶν εἰς σωτηρίαν."

Μέἕλων αὐτῶν καθάκτεσθαι, πλέον νῦν ἣ πρό-
τερον πάσης ἀπεχθείας ὑπόνοιαν ἀναιρεῖ. Καὶ γὰρ
εὐδοκίαν ἐνταῦθα, τὴν σφόδρα ἐπιθυμίαν φησίν.

t Μαρτυρῶ γὰρ αὐτοῖς, ὅτι ζῆλον θεοῦ ἔχουσιν,
ἀλλ᾽ o0 χατ' ἐπίγνωσιν. »

« Καὶ ἐχαρίσατο τῷ ῥήματι, xoi ἔδειξεν αὐτῶν τὴν
ἔχαιρον φιλονειχίαν.

« ᾿Αγνοοῦντες γὰρ τὴν τοῦ Θεοῦ διχαιοσύνην, xal
τὴν ἰδίαν ζητοῦντες στῆσαι, τῇ δικαιοσύνῃ τοῦ Θεοῦ
9)y ὑπετάγησαν. »

Δείκνυσιν ἀπὸ φιλονεικίας χαὶ φιλαρχίας μᾶλλον,
ἐξ ἀγνοίας πλανωμένονς. Τὸ δὲ εἰπεῖν, ev ἰδίαν
ζηκοῦνεας σεῆσας δειχνύντος ἐστὶν, ὅτι οὐδὲ ἐχεί-
vi» τὴν διχαιοσύνην τὴν ἀπὸ τοῦ νόμον ἐστήσαντο.
Ἰδίαν δὲ διχαιοσύνην αὐτῶν καλεῖ, ἣ διὰ τὸ μηχέτι
τὸν νόμον ἰσχύειν, ἢ διὰ «b πόνων εἶναι χαὶ ἱδρώτων.
Ἰοῦτο o0 περὶ Ἰουδαίων εἴρηται μόνων, ἀλλὰ καὶ
Tip παντὸς τοῦ τῶν ἀνθρώπων τένονς.

« Ἰέλος γὰρ νόμον Χριστὸς, εἰς διχαιοσύνην παντὶ
φῷ πιστεύοϑει. »

Ἐπειδὴ εἶπε, διχαιοσύνγην, ἵνα μὴ δόξωσιν οἱ
«ιστεύσαντες ἐξ Ἰουδαίων, τὴν μὲν ἔχειν, τῆς δὲ
ἐκεστερῆσθαι, δείχνυσιν ὅτι μία ἐστὶ διχαιοσύνη,
«αὶ ἐκείνην elc ταύτην ἀναχεφαλαιοῦται" ὅτι ὁ μὲν
ταύτην ἑλόμενος τὴν ἐκ πίστεως, χἀκείνην ἐπλήρω-
etv * ὁ δὲ ταύτην ἀτιμάσας, χἀχείνης ἐξέπεσεν. El
γὰρ τοῦ νόμου τέλος ὁ Χριστὸς, ὃ τὸν Χριστὸν οὐχ
ἔχων, κἂν ἐχείνην ἔχειν δοχῇ, oüx ἔχει" ὁ δὲ τὸν
Σριοτὸν ἔχων, πᾶν μὴ κανωρθωχὼς τὸν νόμον ἧ, τὸ
ᾳδιεΐληφεν. Ὥσπερ γὰρ τέλος ἰατρικῆς ὑγεία, καὶ
δυνάμενος ὑγιῆ ποιεῖν, κἂν μὴ ἱατριχὴν ἔχῃ, τὸ

PaT2R0., Ga. XCY.

jt

eum, non confundetur. »

Lapidem offensionis et petram scandali inquit ,
propter consiliutn et flnem in quem collinearunt
Illi qui non crediderunt,

CAP. X.

Vegas.1.«Fratres, voluntas quidem cordis mei,
et obsecratio ad Deum pro illis in salutem. »

Quoniam illos magis quem entea adoriorus erat,
omnis inimicitis sospicionem tollit, Voluntatem
enim bie vocat vehemens erga illos desiderium ct
amorem. |

εκ. 2. «Testimonium enim perbibeo illís, quod
semolationem Dei habent, sed non secundum

C scientiam. »

Hoc quoque verbo nounihil illis gratificatur, et
tamen intempestivam simul declarat illorum esse
contentionem,

Vzns. 5. « Ignorantes enim justitiam Del, et
suam qusrentes statuere, justitise Dei non sunt
subjeeti. »

Ostendit eos per eontentlonem magis et prima-
lus ambitum, quam per ignorantiam errasse. Dum
autem ait, et suam quarentes. etatuere, palam in-
dicat, nec justitiam illam quz» ex lege pateretur,
statuisse. Porro propriam justitiam eorum vocat,
vel ob id quod necdum legem observare po-
tuerínt, vel quod hoc opus laborum et sudorum
esset. Id non de Judsis solommodo dictum fuit,

D verum etiam de universo hominum genere.

Vegas. 4. « Finis legis Christus, ad justitiam
omni credenti. »

Quandoquidem jastitiem mode nominavit ; no
putarent illi qui ex Judseis crediderant, hane so
quidem babere, illa vero esse privatos ; unam esso
justitiam monstrat, quse in ista velat in summa et
capite contineatur : ut ille quidem qui esm qum
ex üde est amplexus sit, illam qus per legem
presteiur, impleverit ; qui vero eam floccifecerit,
ista quoque exciderit. Nam si Christus finis legis
est, ille proinde qui Christum non habet, quam.
libet justitiam illam hebere videatur, ea iamen
cacet, Qui vero Christum habeat, euamsl legeiu

. X

523

admodum enim mediciuz finis est sauitas, ille
etiam qui sanum facere queat, tamctsi medicae
arlis sit expers, tolum tamen tenet. Qui vero cu-
rare non novit, quamvis artem colere videatur,
toto.nihilominus excidit prorsus: ita quoque iu
negotio legis et fidei ; quisquis hauc habeat, illiug
finem obtinet; qui autem extra cam fuerit, ab
utraque perinde est alienus. Ecquid enim lex vo-
Jebat ? Utique justum hominem facere. Nullus au-
tem 39 hanc quivit implere. Hic itaque erat finis
legis; hucque omnia respiciebant ; propter hoc
tum precepta, cæteraque omnia, uti nimirum
fidem modo prastantiori.

Vras. 5, 6. « Moyses enim scribit, quoniam

justitiam, quie ex lege. est, qui fecerit homo,
vivet in ea. Que autem ex fide est justitia, sic
dicit. »
, Asserliones. suas coipropat ex Scripturis.
Quod autem ait, bunc habet sensum. Moyses osten
dit nobis justitiam qua ex lege est, qualis sit, et
unde comparetur. Undenam igitur, nisi universa
adimplendo precepta? loc vero nemini possibile
fuit.

« Ne dixeris in corde tuo : Quis ascendet in cœ-
lum? id est Christum deducere; [Vgns. 6.] aut
quis descendet. in abyssum? hoc est Christum a
mortuis revocare. »

- Ne dicant Judai, quonam pacto illi majoreiun
pacti Sunt justitiam,'qui minorem Bon repererunt ἢ

Rationem affert, cui contradici non possit; puta C

viam hanc altera faciliorem exsistere. llla enim
universa prorsus impleri postulat : justitia autem
que per fidem paratur, verbo solu confessionis
salutem tenet...

. Ne istàá facilitas coptemptibilem hanc vilemque
reddere videatur, observa, qua ratione sermonem
de ipsa amplificet. Quemadmodum virtuti qug ope-
ribus insudet, socordia adversatur, qua labores
dissolvat, otque vigili animo cpus est, ne illi ceda-
tur : 38d hunc modum quando oportet crede, ratio-
cinationes insurgunt,' quibus mens: plurimorum
perturbatur et. lgditur, opusque est generosiori
animo, quo propulseutur.

Vxas. 8-12.« Sed quid dicit? Prope est verbumin D

ore tuo et in corde tuo: hoc est verbum fidei
quod predicamus. Quia si. cenf(ltearis in ore tuo
Dominum Jesum, et in corde tuo credideris, quod
Deus illum suscitavit a mortuis, salvus eris. Corde
enim ereditur ad justiliam, el ore liL confessio. ad
salutem. Dicit enim Scriptura : Omnis qui credit
in illum non confundetur..Non enim est distinctio
Judei et Greci. »

Hoc est, ros facilis est. Cum igitur major
sit justitia fidei, eaque minime gravis sed ob-
tentu facilis, quin nec alia ratione possibile sit
justificari; extrema 'contumacie et contehtionis
(uerit, dimissis. levibus et facilibus ,' impossibilia
lentare.

| | S. JOANNIS DAMASCENI
non obscrvarjt, totum nihilominus accepit. Quem- A πᾶν ἔχει ὁ δὲ μὴ εἰδὼς θεραπεύειν, χᾶν. μετιέναι

591

δοχῇ τὴν τέχνην, τοῦ παντὸς ἐξέπεσεν" οὕτως ἐπὶ τῷ
νόμῳ χαὶ τῆς πίστεως * ὁ μὲν ταύτην ἔχων, χαὶ τὸ
ἐχείνου τέλος ἔχει " ὁ δὲ ταύτης ἕξω ὧν, ἀμφοτέρων
ἐστὶν ἀλλότριος - τί γὰρ. ἐδούλετο ὁ νόμος ; Δίχαιον
ποιῆσαι τὸν ἄνθρωπον. ᾿Αλλ᾽ οὐκ ἴσχυσεν οὐδεὶς αὐ-
τὸν πληρῶσαι. Τοῦτο οὖν τέλος ἦν τοῦ νόμου, xal
εἰς τοῦτο πάντα ξόλεπεν, χἀὶ διὰ τοῦτο πάντα ἐγέ-
vero, xal ἑορταὶ, xai θυσίαι, xal ἐντολαὶ, xal τὰ
λοιπὰ πάντα, ἵνα δικαιωθῇ ὁ ἄνθρωπος. ᾿Αλλ᾽ αὐτοῦ
τὸ τέλος fjv ἐν Χριστῷ μειζόνως διὰ τῆς πίστεως.

omnia flebant, tum solemuitates, tum sacriflcia,
justus fieret Lomo. 1s vero finis Christus erat per

« Μωῦσῆς γὰρ γράφει, ὅτι τὴν διχαιοσύνην τὴν tx

Β τοῦ νόμου ὁ ποιήσας. ἄνθρωπος, ζήσεται ἐν αὐτῇ. Ἡ

δὲ ἐχ πίστεως διχαιοσύνη, οὕτως λέγει. »

Τὰς κατασχευὰς ἀπὸ των Γραφῶν πιστοῦται. Ὃ
δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστι. Μωῦσῇς δείχνυσιν ἡ μῖν τὴν
Ex τοῦ νόμου διχαιοσύνην, ποία ἐστὶ, xal πόθεν συν-
ἰσταται. Πόθεν οὖν, ἧ ἀπὸ τοῦ πληρωθῇσαι πάσας
τὰς ἐντολάς ; Τοῦτο δὲ οὐδενὶ γέγονε δυνατόν.

« Μὴ εἴπῃς ἐν τῇ καρδίᾳ σον, Τίς ἀναδήσεται εἷς
κὸν οὐρανόν; τουτέστι Χριοτὸν καταγαγεῖν" ἢ τίς
καταδήσεται εἰς «hv ἄδυσσον ; τουτέστι Χριστὸν Ex
νεχρῶν ἀναγαγεῖν. »

Ἵνα μὴ λέγωδιν οἱ Ἰούδαῖοι, πῶς ηὗρον μέϊξονα
διχαιοσύνην οὗτοι, τὴν ἐλάττω μὴ εὑρόντες, λέγει
λογισμὸν ἀναντίῤῥητον, ὅτι χουφοτέρα αὕτη ἡ ὁδὸς
ἐχείνης. Αὕτη μὲν γὰρ πλήρωσιν ἀπαιτεῖ πάντων,
ἡ δὲ ix πίστεως δικαιοσύνη ῥήμάτι ἔχει τὴν σωτη-
ρίαν.

Ἵνα μὴ δόξῃ τὸ εὔχολον, εὐχαταφρόνητον αὐτὴν
ποιεῖν χαὶ εὐτελῆ, ρα πῶς πλατύνει τὸν περὶ αὐτῆς
λόγον, ὥσπερ τῇ ἀρετῇ. διὰ τῶν ἔργων ἀνθίσταται
ῥᾳθυμία, τοὺς πόνους ἐχλύουσα, xat δεῖ σφόδρα ἀγρυ-
πνούσης Ψυχῆς, ὥστε μὴ εἴχειν, Οὕτως ὅταν πιστεῦ-
σαι δεηθῇ, λογισμοὶ θορυδοῦντες xal λυμαινόμεγοι
τὴν τῶν πολλῶν διάνοιαν, καὶ δεῖ νεανιχωτέρας ψυ-
YR, ὥστε αὐτοὺς διαχρούεσθαι.

« ᾿Αλλὰ τί λέγει; Ἐγγύς σον τὸ ῥηῃμά ἐστιν ἐν τῷ
στόματί σον, xal ἐν τῇ χαρδίᾳ σου" τουτέστι, τὸ
ῥῆμα τῆς πίστεως, ὃ χηρύσσομεν. Ὅτι, ἐὰν ὁμολογή-
σῆς ἐν τῷ στόματί σου, ὅτι Κύριος Ἰησοῦς, xal κι-
στεύσῃς ἐν τῇ χαρδίᾳ cou, ὅτι ὁ Θεὸς αὐτὸν ἤγειρεν
x νεχρῶν, σωθήσῃ * χαρδίᾳ. γὰρ πιστεύεται εἰς σω-
τηρίαν. Λέγει γὰρ tj Γραφή Πᾶς. ὁ πιατεύων ἐπ᾽
αὐτῷ o) χκαταισχυνθήσεται. Οὐ γάρ ἐστι διαστολὴ

ἰουδαίου τε xol “Ἕλληνος. »

Τοντέστιν εὔχολον * ὅταν οὖν xal μείζων ἡ διχαιο-
σύνη, χαὶ χούψη, καὶ. εὐπαράδεχτος, xai ἄλλως δι-
χαιωθῆναι μὴ fj, ἐσχάτης φιλονεικίας τοῖς ἀδυγάταις
ἐπιχειρεῖν, τὰ εὔχολα ἀφέντας xal ῥάδια.

595

IN EPIST. AD ROMANOS.

526

Εἶδες ὅτι ὁ βραχὺς οὗτος ὁ χόγός: οὐ σωτηρίαν A - Vidistj-sermonem hune exiguum non modo sa-

fveyxs μόνον, ἀλλὰ xa διχαιοσύνην.

« Ὃ γὰρ αὐτὸς Κύριος πάντων, πλουτῶν εἰς πάν-
τας τοὺφ ἐπιχαλουμένους αὐτόν" πᾶς γὰρ ὃς ἂν ἐπι-
χαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου, σωθήσεται. »

“Ὅπερ ἄνῳ περὶ τοῦ Πατρὸς εἴρηχεν, τὸ, ἢ Ἰου-
δαίων 6 Θεὸς μόνον, οὐχὶ xat ἐθνῶν ; τοῦτο xal ἐνταῦ-
δὰ περὶ τὸῦ Υἱοῦ λέγει.᾿

« Ἰξῶς οὖν ἐπιχαλέσονται εἰς ὃν οὐχ ἐπίστευσαν :
«ῶς δὲ πιστεύσουσιν οὗ οὐχ ἤχουσαν ; «κῶς δὲ ἀχού-
σονται χωρὶς κηρύσσοντος; πῶς δὲ χηρύξουσι, ἐὰν
μὴ ἀπκοσταλῶσιν, καθὼς γέγραπται" Ὡς ὡραῖοι ol
φόδες τῶν εὐαγγελιζομένων ἀγαθά. »

Πάλιν ἀναιρεῖ τὴν συγγνώμην αὐτῶν" κατασχευά-

lutem attulisse, verum et justitiam: ipsam.

«.Nam idem .Dominus' omnium ,' dives in omnes
qui invocant illum. [Veas. 12.] Omnis enim qui-
cunque invocaverit nomen Domini salvus erit. »

Quod superius de Patre dixerat, an Judæorum
Deus tantum'; nonne et gentium? hoc idem etiam
de Filio ait.

Vrns. 14, 15. « Quomodo .ergo invocabunt, ín
quem non crediderunt? aut quomodo 'credent si.
non audierunt? aut quomodo audient sine przdi-
cante ?.aut quomodo pradicabunt nisi. mittantür ὃ
sicut A4) scriptum est : Quam speciosi pedes evan-
gelizantium bona. »

Rursum ees privat venia. Quod astruit, scrmo -

ζει δὲ τοῦτο, xas' ἐρώτησιν προάγων τὸν λόγον, aa- B nem interrogatione persequens, atque argumeatum

φέστερον ποιῶν τὸν ἔλεγχον, τῷ xav! ἀντίθεσιν xai
λύσιν ἅπαν ὑφάναι τὸ χωρίον. Σχόπει δέ" ἄνωθεν
εἶπεν, φησὶν, ὁ Προφήτης" Πὰς ὃς ἂν éxixadéon-
tet τὸ ὄνομα Κυρίου, σωθήσεται. ᾿Αλλ' ἴσως ἂν
ἔχοι τις εἰπεῖν’ Καὶ πῶς ἐδύναντο ἐπιχαλεῖσθαι τοῦ-
τῶν ὃν οὐχ ἐπίστευσαν; Εἶτα ἐρώτησις παρ᾽ αὐτοῦ
μετὰ τὴν ἀντίθεσιν" Καὶ διὰ τί οὐχ ἐπίστευσαν ; Καὶ
πάλιν ἀντίθεσις. Πάντως ἔχοι τις ἂν εἰπεῖν" Καὶ πῶς
εἶχον πιστεῦσαι μὴ ἀχούσαντες ; Εἶτα πάλιν ἡ λύσις"
Καὶ μὴν ἤχουσαν, φησίν. Elsa. ἑτέρα. πάλιν ἀντίθε-
σις " Kal quoc ἠδύναντο ἀχοῦσαι χωρὶς χηρύσσοντος ;
Εἶτα πάλιν ἡ λύσις * Καὶ μὴν ἐχήρνξαν, xal ἀπεστά-
λησαν εἰς αὐτὸ τοῦτο ᾿“τολλοί " xai πάλιν ἀντίθεσις "
Kai πόθεν δῆλον, ὅτι οὗτοί εἶσιν ἐχεῖνοι οἱ ἀποστα-
λέντες; ; Καὶ πάλιν χύσις ix προφητιχῆς μαρτυρίας"
Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγειιζομένων ἀγαθά.
Καὶ ὅρα πῶς ἀπὸ «οὔ τρόπου τοῦ χηρύγματος δεί-
χγυσι τοὺς πήρυχας. Οὐδὲν γὰρ ἄλλο. περιΐεσαν πὰν-
«αχοῦ λέγοντες, ἀλλ' ἢ. τὰ ἀπόῤῥητα ἐχεῖνα ἀγαθὰ,
xdi τὴν τοῦ Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους γεγενημένην εἰρή-
γὴν’ Ὥσιε ἀπιστοῦντες οὐχ ἡμῖν ἀπιστεῖτε, φησὶν,
ἀλλὰ τῷ 'Hegfg. 'H δὲ ὅλη xavaoxsut αὕτη ἐστίν.
Té μὲν σωθῆναι, φησὶν, ἐκ τοῦ ἐπιχαλεῖσθαι" τὸ δὲ
ἐπιχαλεῖσθαι, x τοῦ πιστεῦσαι " τὸ δὲ πιστεῦσαι, Ex
οὔ ἀκοῦσαι " τὸ δὲ ἀχοῦσαι, bx τοῦ κηρύξαι" τὸ δὲ
χηρύξαι, ix τοῦ ἀποσταλῆναι. ᾿Απεστάληναν δὲ xal
ἐχήρυξαν * xal pts" αὐτῶν προφήτης περιΐει, δει-
κνὺς αὐτοὺς, καὶ ἀναχηρύττων, ὅτι οὗτοί εἰσιν οἷς

clarius facit, hunc locum per objecta eorumque s0-
lutionem conürmando. Hoc autem observes velim.
Superius, inquit, propheta dicebat : Omnis quicun-
que invocaverit nomen Domini salvus erit **. Αἱ vero
quispiam fortasse dixerit : qui possint invecare in
quem non credidennit ; deinde post hanc objectio-
nem interrogat c quare non-crediderint. Tum rur-
sum exceptio.: Poterit utique omnino oggeri ab
aliquo : quo autem pacto credere potuerint, cum
non audierint ?.statim solutio sequitur : atqui au-
dierunt, inquit. 'Deinde aliud objícitur: et qua ra-
tione quiverint audire sine predicánte.- Cujus. ite-
rum solutio subjungitur : ac sane quidem predi-
catum illis est, et multi eam ob rem missi fuere.
Denuo tandem opponitur, unde hoc manifestum sit
Ποὺ ipsos esse qui missi fuerunt. Quod rursum
solvit prophete testimonio : Quam speciosi pedes

«angelizantium bona "5. Videsis qua ratione ex præ-
dicandi modo praedicatores indigitet. Circuibant

enim nihil aliud ubique nuntiantes, preterquam
arcana illi bona, necnon pacem Deumi inter et ho-
mines initam. Quocirca dum nobis fldem negátis,
inquit, non nobis, sed 1s2is resistitis. Hoc porro
est tota. series argumentationis. Salus, iuquit ,: ab
invocatione pendet, .invocatio ἃ fide, fides ab au-
ditu, auditus a przdicatione, prædicatio denique a
missione, Missi sunt autem et. przdicaverunt, et
propheta cum illis cireumibat, demonstrans eos,

τρὸ πολλῶν ἐδηλοῦμεν χρόνων. Ἐὔδηλον ὡς τὸ. μὴ D palamque nuntians ipsos esse quos ante multa

«ιστεῦσαι, ἐχείνων ἔγχλημα γέγονέ μόνον.

« ᾿Αλλ᾽ o0 πάντες ἐπίστευσαν τῷ Εὐαγγελίῳ.
M Ἠσαῖας γὰρ λέγει: Κύριε,. τίς ἐπίστευσε τῇ ἀχοῇ
Ε pos»

Ἑτέρα πάλιν ἀντίθεσις * Καὶ μὴν. εἰ ἦσαν xa οὖ-
τι ἀπεσταλμένοι χαὶ παρὰ Θεοῦ πεμφθέντες, ἔδει
κάντας ὑπακοῦσαι. 'H δὲ λύσις πάλιν Ex μαρτυρίας
φ«ροφητικῆς * ἀλλὰ. xal τοῦτο. ἄνωθέν, φησὶν, εἶπεν
Ἥσιδας, μᾶλλον δὲ καὶ τούτον μεῖζον. Ὑμεῖς μὲν

γὰρλέγετε Διὰ τί p πάντες ὑπήχουσαν; Ὁ δὲ

85 Ἰορὶ 1, 19. 39 Iga. Lii, 7.

secula indicaverat. Manifestum relinquitur hanc
esse solum. culpam Judsotum, quod non credide-
rint.

Vias. 16. « Sed non omnes obediunt Evangelio.
Isaias etim ait: Domine, quis - credidit. auditui
nostro ? »

Altera rursum objectio : quod si illi essent, qui
missi, qui a Deo missi, omnes prorsus erederc
oportebat. Solutio autem mox subseqüitur, a testi-
monio prophet: sumpta. Quin et jam olim, inquit,
hoc przfatás est Isaias; imo et multo afeplius. Vos
enim objicitis, non omnes obedivijsse Evangelio :

IN EPIST. Ὁ ROMANOS.

539

Κανὲ διαπόρησιν εἰσᾶγει τὸν λόγον " λέγει δὲ ὅτι α ln modum dubitationis sermonem institoit. Ait

κἂν ὄλίγοι Got οἱ διασεσωσμένοι, τὰ τῆς ἐπαγγελίας
ἕστηκεν." διὰ τοῦτο οὐδὲ ἁπλῶς εἶπεν, τὸν Aabr αὖ»
tov, ἀλλὰ προσέθηκεν, ὃν ἀροέγνω. Elsa ἐπαγαγὼν
ἀπόδειξιν τοῦ μὴ ἀπώσασθαι τὸν λαὴν, φησίν " Καὶ
τὰρ ἐγὼ ᾿Ισραηλίτης εἰμί.

«^H οὐκ οἶδατε ἐν Mis τἰ λέγει ἡ Γραφή ; ὡς
ἐνευγχάνει τῷ Θεῷ χατὰ τοῦ Ἰσραήλ᾽ Κύριε, τοὺς
προφήτας σοῦ ἀπέχτειναν, καὶ τὰ θυσιαστήριά σου
κατέσχαψαν" χἀγὼ ὑπελείφθην μόνος, χαὶ ζητοῦσι
τὴν ψυχῆν pov. »

Αὐσιν ἐπάγει ἐξ ἱστορίας τῆς ἀντιθέσεως ἧς οὕτω
τίθησι - εἰς δὲ ἡ ἀντίθεσις ; Οὕτως ἡμᾶς, φησὶν, ἀπα-
«ἧς, καὶ παραλογίζῃ τὸν λαὸν ἅπαντα, σεαυτὸν τιθεὶς

autem, tametsi pauci sunt qui servati faerunt, pro-
misslonem nihilominus stare. Quamobrem noa
simpliciter dixit, plebem suem, sed adjecit, quam
prescivit. Utque ulterius demonstret nequaquam
Deum repulisse populum suum, ait : Nam et ego
lsraelita sum.

« Àn nescitis in ἘΠῚ quid dicit Scriptura : quem-
admodum interpellat Deom adversum Israel?
|Vzas. $.] Domine,prophetas tuos occiderunt; al-
taria tua suffoderunt ; ei ego rclictus sum solus, et
quarunt animam meam. »

Objectum solvit ex bistoria, quod hunc in mo-
dum ponit. Quid porro objiciebatur? Sic nos fal-
lis, aiebant, universumque populum vana argu-

καὶ τοὺς ὀλίγους τοὺς μετὰ σοῦ, xal κεναῖς ἡμᾶς B mentatione decipis, qui te ipse salvum statuis, ct

φυσᾷς ἐλπίσι, τὴν ἐπαγγελίαν πεπληρῶσθαι λέγων,
πάντων ἀπολομένων, καὶ εἰς ὀλίγους τῆς σωτηρίας
«ριστάσης. Ταύτης οὔσης τῆς ἀντιθέσεως, ὅρα κῶς
ἐπάγει τὴν λύσιν ἀπὸ ἱστορίας χατασχευάζων" ἡ δὲ
πᾶσα οἰχονομία τοῦ λόγου αὕτη οὐχ ἀπώσατο ὁ Θεὸς
«ὃν λαόν. El γὰρ ἀπώσατο, οὐδένα ἀνεδέξατο εἰ δὲ
ἀδέξατό τινας, οὐχ ἀπώσατο. Εἶτα ἀντίθεαις · Καὶ
μὴν, φησὶν, εἰ μὴ πάντας ἀπώσατο, πάντας ἐδέξατο.
Εἴτα ἢ λύσις" Οὐδαμῶς, φησίν * καὶ γὰρ ἐν Ἠλίᾳ ἐν
ἐπιακχισχιλίοις περιέστη τὰ τῆς σωτηρίας " xal voy
& πολλοὶ οἱ πεπιστευχότες. El δὲ ἀγνοεῖτε ὑμεῖς,
δαυμεσεὸν οὐδέν" ἐποὶ καὶ ὁ προφήτης ἐχεῖνος ὃ
φιοσυῦτος xal τἡλιχοῦτος ἠγνόει.

paucos tecum? Quam vana spe nos inflas, impletam
promissionem asserens, cura tamen cuncti pereant,
salute ad paucos derivata. Com talis sit objectio,
videos quaeso, quomodo solutionem subjungat,
quam er bistoria coofirmat. IIæc autem est omnis
sermonis illius orde atque series. Deus non repu-
lit populum suum; si enim repulisset, neminem
plane suscepisset. Quod si vero aliquos suscepit,
haud penitus repulit. Mox sequitur objectio. Atqui,
inquiunt, si non omnes repulit, omnes utique
suecepit. Tum deinde solutio. Nequaquam, £9 ait :
Nam οἱ tempore Elis in septem millibus hominum
censtitit salus. Sed et nunc quoque multi sunt qui

credidere, id si vos. ignoratis, boc plane mirificum non est, quando neque et propheta ille, talis ac

tantus, id resciverit.

«᾿Αλλὰ sl λέγει αὐτῷ ὀχρηματισμός; Κατέλειζα C Vins. 1, 5. « Sed quid dicil illi divinum respon-

ἐμαυτῷ ἑπταχισχιλίους ἄνδρας, οἴτινες οὐχ ἐχάμ»
ζαντο γόνυ τῇ Βάαλ. Οὕτως οὖν χαὶ ἐν τῷ νῦν χαιρῷ
λείμματα κατ᾽ ἐχλογὴν χάριτος γέγονεν. »

"Ive μὴ λέγοιεν, TI οὖν ἐχεῖνα πρὸς τὰ παρόντα ;
ψηείν * λέγει, ναὶ μὲν οὖν. Δείχνυταε γὰρ ἐντεῦθεν
ku τοὺς ἀξίους 6 Θεὸς ἀεὶ σώζειν εἴωθεν, κἂν πρὸς
bes» ξῦνος ἢ ἐκαγγελία χειμένη. Διὸ χαὶ ἐπάγει"
θύτω καὶ ἐν τῷ νῦν καιρῷ Δλεΐμμα xat ἐκλογὴν
χάριτος γέγονα. Βημαίνει δὲ χαὶ ἕτερόν τι ἐχ τού“

ὧν, τὸ μὴ ξένην εἶναι τὴν χάριν καὶ πρᾶγμα καὶ-
y», ἀλλὰ καὶ ἐκταχισχιλίους δι᾿ αὐτῆς σεσῶσθαι,

e Eb δὲ χάριτι, οὐχέτι ἐξ ἔργων ἐπεὶ ἡ χάρις
éxbtt γένεται χάρις. »

Πάλιν κἀντεῦθεν ἀποστερεῖ συγγνώμης τοὺς Ἶου-
ῥαίους. Οὐδὲ γὰρ ἔχετε, φησὶν, εἰπεῖν, ὅτε προφῆται
plv ἐχάλουν, καὶ τὰ πράγματα ἐδόα, xoV ἡ παραζή-
λωσις ἡμᾶς πεῖσαι ἣν txavfj* φορτιχὰ δὲ τὰ ἐπιτατ-
τόμενα ἦν. Οὐδὲ γὰρ ταῦτα, φησὶν, εἰπεῖν ἔχετε"
, «ὥς γὰρ ἂν ταῦτα ἀπύήτησε, φησὶν, ὁ θεὸς παρ᾽
ἐρῶν, ὁπότε xai τὴν χάριν αὐτοῦ ἐπισχιάζειν ἔμελ-

v.

e 7000»; ὃ ἐπιζητεῖ Ἰσραὴλ, τούτου οὐκ ἐπέτυ-
M*

sum ? Reliqui mibi septem millia virorum, qui non
turvaverunt genua ante Baal. Sic ergo et in hoc
tempore reliquiz secundum electionem gia sal-
vs facise sunt. »

Ne dicerent : quid vero isihæxe ad argumentem
grsesens ? recte omnino, inquit. Exlinc enim osten-
ditur, Deum semper servare solitum eos qui digni
fuerint, quantumvis ad gentem omnem iata pro-
misaio sit. Quoelrea addit : Sic etiam in isto pra-
senti tempore reliquig salve fuerunt, secundum e-
clionem gratie. Quin εἰ exinde quoddam aliud εἷ-
gnificat, nimirum gratiam peregrinum aliquid non
esse, neque rem novam ; sed per eam septem millia
virorum salvos factos fuisse.

D vess. 6. « Si autem. gratia, jam non ex operi-

bus. Alioquin gratia jam non est gratia. »

Rursum etiani ex hoe capite Judsos nec venia
dignos censet. Non enlm, inquit, potestis dicere:
Prophete quidem nos vocarunt, ipsi quoque res
clamabant, imo ipsa zemulatio sat idonea fuit ad
nos pelliciendum; verum quse przeciplebantur,
graviora erant. Non, inquit, hzc potestis causari.
Nam quo pacto hoc a vobis Deus exregisset,
quando gratiam suam per illud ipsum obumbratu-
rus erat?

Vsas. 7. « Quid, ergo! qued quarcbat larael, hee
808 est consecutus. »

55]

S. . JOANNIS DAMASCENI

099

Propter incredulitatem. videlicet. Hoc enim et À δΔιὰ τὴν ἀπιδτίαν δηλονός;" ταῦτα γὰρ χαὶ ὀπίσω

in sequentibus iterum evicit,

« Electio.autem consecuta est.. Cieteri vero ex-
cæcati sunt; [Vens. 8.] sicut scriptum est. »

Electio justitiam consecuta est, obediendo
fidei.

« Dedit iliis Deus spiritum compunctionis. »

Compunctionem dicit, affectionem et nequitiam
legi adversam. Quando vero audis, dedit, et tradi-
dil, ne qugso ejusmodi vocem accipias, ac si in 1d
Deus illos impellat, sed pro eodem ac, permisit,
sivit.

t Oculos ut non videant, et aures ut non audiant,
usque in hodiernum dien. »

Quoniam illi clauserunt oculos, et aures obtura-
verunt, secundum elatum . lsaig, neque videre,
neque audire voluerunt, ejus rei gratia permisit
eos ambulare secundum studia cordis ipsorum. Ad
bonuin quippe nolentes et invitos trahere, hoc ſue-
rit liberum eis arbitrium adimere.

Vgns. 9, 10. « David dicit : Fiat mensa eorum in
laqueur, et in captionem et in retributionem il-
lis et in scandalum. Obscurentur oculi eorum ne
videant. »

Ostendit boc ipsum quod oculos clauserint, in
causa fuisse ut ponas darent. Mensam quippe
eorwin fleri in laqueum, idem est atque omnem
ipsorum felicitatem immutari. Quam juste autem
ira divina efferbuerit, his verbis edocet : Et in. re-
tributionem illis. —

&3 « Et dorsum eorum semper incurva. »

Continuationem ultionis declarat. Neaue enim
nisericordiam ante consequentur, quam pteniten-
tiam agendo fidem suscipiant.

Vrns. 11. Dico ergo : nunquid offenderunt ut
caderent ? Absit. »

€alamitatibus eorum tragico more propaialis,
postquam item ostendit magnitudine casus, tum
humi illos dejeetos esse, (θη) omni spe destitutos ;
ne salutem penitus abjiclant. vide quoinodo jacen-
tes soletur et. adhortetur, Ubi porro ait : Offeude-
runt ul caderent, addendum est, in perpetuum. Sic
enim exiguam hanc consolationem accipientes
penitentia forsan resipiscerent, Quz: quidem di-

C

πάλιν χατεσχεύασεν.
ε Ἡ δὲ ἐκλογὴ ἐπέτυχεν * οἱ δὲ λοιποὶ ἐπωρώθη-
cav, χαθὼς γέγραπται.»
Τὴν διχαιοσύνην, ὑπακχούσασα τῇ πίστεε.

€ "Eboxty αὐτοῖς ὁ Θεὸς κνεῦμα χατανύξεως. »

Κατάνυξιν, τὴν διάθεσιν καὶ τὴν παράνομον καχίαν
φησίν" ὅταν δὲ. τὸ, ἔδωκεν, &xoDeyc , καὶ τὸ, παρ-
ἐδωχεν, μὴ ὡς εἰς. τοῦτο αὐτοὺς ὠθοῦντος τοῦ Θεοῦ,
ἀλλ᾽ ἀντὶ τοῦ, εἴασεν, δέχου τὴν λέξιν.

« Ὁφᾳθαλμοὺς τοῦ μὴ βλέπειν, xal ὦτα τοῦ μὴ

ἀχούειν, ἕως τῆς σήμερον ἡμέρας. »
Ἐπειδὴ αὐτοὶ αὐτῶν ἐχάμμυσαν τοὺς ὀφθαλμὺς,

B va ἔφραξαν τὰ ὦτα, κατὰ τὴν Ἡσαΐου φωνὴν, xai

οὐχ ἠδουλήθησαν οὔτε ὁρᾷν, οὔτε ἀχούειν. τούτου
χάριν εἴχσεν αὑτοὺς χατὰ τὰ ἐπιτηδεύματα πορενέ-
αθαι τῶν καρδιῶν αὐτῶν. Τὸ γὰρ ἄχοντας ἔλχειν εἰς
τὸ χαλὸν, τοῦτο ἣν ἀναιροῦντος τὸ αὑτεξούσιον.

« Καὶ Δαδὶδ λέγει" γενηθήτω ἢ τράπεζα αὑτῶν
εἰς παγίδα, xal εἰς θήραν, xai εἷς ἀνταπόδομα αὖ-
τοῖς, καὶ elg σχάνδαλον * σχοτισθήτωσαν οἱ ὀφθαλμοὶ
αὐτῶν τοῦ μὴ βλέπειν.»

. Δείχνυσιν ὡς αὐτὸ τοῦτο χαμμῦσαι αὐτοὺς ὀφβαλ-
μοὺς, αἴτιον. αὐτοῖς γέγονε τιμωρίας " τὸ γὰρ τὴν
τράπεζαν. γενηθῆναι gto. παγίδα, ..«οὐτέστι - πᾶσαν
αὐτῶν μεταδληθῆναι τὴν εὐημερίαν. Ὅτι δὲ &uatog
ἐπενήνεχται ij θεία ὀργὴ, ἐδίδαξεν εἰπών" Καὶ εἰς
ἀνταπόδομα αὐτοῖς.

« Καὶ τὸν νῶτον αὐτῶν διὰ᾽ παντὸς σύγχαμψον. »

Τὸ διηνεχὲς τῆς τιμωρίας δηλοῖ" οὐδὲ γὰρ ἐλεη-
δέδονται πρότεῤον, πρὶν ᾿μετανοήσαντες τὴν πίστιν
δέξωνται. |

«Λέγω οὖν, μὴ ἔπταισαν, ἵνα. πέσωσι ; Μὴ γέ-
νοιτη. ᾿

Ἐχτραγῳδήσας αὐτῶν τὰς συμφορὰς, xat δείξας
μέγα τὸ πτωμα, καὶ χειμένους yapot, χαν πάσης
ἐλπίδος ἀφῃρησένους, ἵνα μὴ ἀπευδοχή σουσε τῇς Gto-
τυηρίας, ὅρα πῶς παραμυθεῖται χέιμένους" τῷ δὲ,

"Excawav ἵνα πέσωσιν», εἰς τὸ διηνεχὲς, «podhs:
τέον. Οὕτω γὰρ μιχράν τινα παραμυθίαν λαμόάνον"
πες, ἐπὶ τὴν μετάνοιαν. ἤρχοντο, ὅσα γε ἔχ τῶν ἀό-
γων, εἰ xat μὴ οὕτως ἐξέδη διὰ τὸ τῆς veut 60s-

cere amat; cum alioqui hoc non ita evencrit, D χόλον.

yropter pertinaciam menus ipsorum.

« Sed illorum delicto salus est gentibus, ut illos
amulentur. » |

Tametsi ea non est rerum natura, in hunc tamen
modum loquitur, ut ingentem ipsorum, ul. aiebam,
casum et abjeclionem consoletur. Nequaquam enim
ideo Judzi offenderunt, ut gentes salvi ſierent: sed
quia illi fuerunt increduli, gentibus prædicatum
est. Nau oportebat , ut illi prius intrarent, tum
deinde gentes. Idque observandum venit ex para-
bolis quas apostolis Dominus narrabat, dum item
precipiebat ut irent polius ad oves quæ perierant
Comus lsrael **. Dicendo namque potius, declara-

Maiih. xv. 14,

c ᾿Αλλὰ τῷ αὐτῶν παραπτώματι ἢ σωτῃρία τοῖς
ἔθνεσιν εἰς τὸ παραζηλῶσαι αὐτούς.»

Εἰ xai μὴ αὕτη τῶν πραγμάτων φύσις, ἀλλ᾽. οὔτω
λέγει παραμυθούμενος τὴν μεγάλην αὐτῶν, ὡς ὡς ἔφην,
ἔχπτωσιν. Οὐ γὰρ διὰ τοῦτο ἔπταισαν, ἵνα σωθῇ τὰ
ἔθνη, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἠπίστησαν αὐτοὶ, ἐχηῤύχϑη τοῖς
ἔθνεσιν. Ἔδει δὲ πρῶτον αὐτοὺς εἰσελθεῖν, εἶτα τὰ
ἔϑνη. Καὶ τοῦτο ἔχ τε τῶν παραδολῶν ὧν ἐν τοῖς
Εὐαγγελίοις loxiv ἰδεῖν, ὧν πρὸς τοὺς ἀποστόλους
ἔφασχεν ὁ Κύριος, τὸ πορεύεσθαι μᾶλλον εἰς τὰ πρό-
6axa τὰ ἀπολωλότα οἴχου "Ispafj τὸ γὰρ, μᾶ.3-
ον, δηλοῖ, ὡς ἐκείνων μὲν πρῶτον͵ ὀφειλόχτων, εἶτε

kc

553

IN EPIST. AD ROMANOS.

5531

τούτων δεύτερον. Kal «b παρὰ τοῦ Παῦλου δὲ πρὸς A bat, debuisse primum illos intrsre, tum istos

Ἰουδαίους ῥηθὲν οὐδὲν ἧττον ταύτην βεόαιοῖ τὴν
γνώμην. Ποῖον. δὴ τοῦτο τὸ; ᾿γμῖν ἦν ἀναγκαῖον
Jg.inésirai πρῶτον τὸν Aóror τοῦ Θεοῦ. |

ε El δὲ τὸ παράπτωμα αὐτων πλοῦτος χόσμον, xoi
τὸ ἥττημα αὐτῶν πλοῦτος ἐθνῶν, πόσῳ μᾶλλον τὸ
πλήρωμα αὐτῶν; Ὑμῖν δὲ λέγω τοῖς ἔθνεσιν. Ἐφ᾽
ὅσον μὲν οὖν εἰμὶ ἐγὼ ἐθνῶν ἀπόστολος, τὴν διᾶχο-
νίαν μου δοξάζω, εἰ πῶς παραζηλώσω μου τὴν
σάρχα, xai σώσω τινὰς ἐξ αὐτῶν. ΕἸ γὰρ $j ἀποθδολὴ
αὐτῶν χαταλλαγὴ χόσμου, τίς ἡ πρόσληψις, εἰ μὴ
ζωὴ ix νεχρῶν; »

"Az? ἐχείνης ἧς εἶπεν διανοίας, τουτέστι τῆς σχο-

φὸν ἐχούσης τὴν παραμυθίαν, καὶ τούτους ἡγησώωμεθα Β

τοὺς λόγους.

« Εἰ δὲ ἡ ἀπαρχὴ ἁγία, καὶ τὸ φύραμα: xal εἰ f
ῥίζα ἁγία, xaX οἱ χλάδοι. El δέ τινες τῶν χλάδων
ἐξεχλάσθησαν, σὺ δὲ ἀγριέλαιος ὧν, ἑνεχεντρίσϑης ἐν
αὐτοῖς. 9.

᾿Απαρχὴν τοὺς περὶ 'A6paág φησιν.

€ Καὶ συγχοινωνὸς. τῆς ῥίζης τῆς πιότητος τ΄ς
ἑλαίας ἐγένου, μὴ χαταχαυχῷ τῶν κλάδων’ εἰ δὲ
χαταχαυχᾶσαι, οὗ σὺ τὴν ῥίζαν βαστάζεις, ἀλλ᾽ ἡ ῥίζα
σε. ἙἘρεῖς o5v* Ἐξεχλάσθησαν χλάδοι, ἵνα ἐγὼ ἐγχεν-
«ρ'αθῶ. Καλῶς" τῇ ἀπιστίᾳ. ἐξεχλάσθησαν, Σὺ δὰ τῇ
κίστει ἔστηχας,»

Ἵνα μὴ τὸ παρὰ φύσιν» ἀκούων, ἔλαττον δῷς ἔχειν
τοὺς ἐξ ἐθνῶν τῶν ἐξ Ἰσρὰὴλ, τούτου χάριν, συγχοι-
vwróc τῆς ῥίζης καὶ τῆς πιότητος ἐγένου, προσ-
έθηχεν, ἵνα δείξῃ τῆς αὐτῆς ἐχείνους μετασχόντας
«ολιτείας χαὶ ἁγιότητος.

« Μὴ ὑψηλοφρόγει, ἀλλὰ φοφοῦ. Εἰ γὰρ ὁ Κύριος
τῶν χατὰ φύσιν χλάδων οὐχ ἐφείσατο, οὐδὲ σοῦ φεί-
βεται. “1δε οὖν χρηστότητα wat ἀποτομίαν Θεοῦ. Ἐπὶ
plv τοὺς πεσόντας, ἀποτομία " ἐπὶ δὲ σὲ, χρηστότης
θεοῦ, ἐὰν ἐπιμείνῃς τῇ χρηστότητι" ἐπεὶ χαὶ σὺ ἐχ-
χοπήσῃ. Κἀχεῖναι δὲ ἐὰν μὴ ἐπιμείνωσι τῇ ἀπιστίᾳ,
ἱγχεντρισθήσονταί. Δυνατὸς "γὰρ ὁ θεὸς πάλιν ἐγχεν-
τρίσαι αὐτούς. » —

Ὅρα σύνεϑιν «οὗ Παύλου" πῶς ἀμφοτέροις ἐπάγει
τὰ πρόσφορα. Τοῖς μὲν γὰρ Ἰουδαίοις πεσοῦσι xal

deinde. Quin.et hoc Pauli ad Judaeos pronuntia-
tum, nibilominus sententiam illam firinat. Quodnam.
porro istud est ? Vobis oportebat primum loqui ver-
bum Dei **.

Vgns. 19-15. « Quod si delictum eorum divitiae
sunt mundi, et diminutio eorum divitiz gentium,
quanto magis plenitudo eorum? vobis autem dico
gentibus. Quandiu quidem ego: sum gentium Apo-
stolus, ministerium. meuni honorificabo ; si quo-
modo ad aemulationem provocem carnem meam, et
salvos faciam aliquos ex illis. Si enim amissio
eorum reconciliatio est mundi, qu& assumpto,
irisi. vita ex mortuis?

Secundum sensum, quem praedixit, cujus nimi-
rum finis est ut consolationem afferat, hæe loca
juvat enarrare.

VgRns. 16, 17. « Quod si delibatio sancta est ; et
massa : et sí radix sancta, et rami. Quod si aliqui
ex ramis fracti sunt; tu autem qui oleaster esses;
insertus es tn illis, »

Delibationem seu primitias vocat, Abrahamum ét
patriarcbas.

. € Et socius radicis et pinguedinis olivae factus
es [Vens. 18-90], noli gloriari. adversus ramos.
Quod si.gloriaris, non tu radicem portas. sed radix
te. Dices ergo : fracti sunt rsmi ut ege inserui.
Bene : propter incredulitatem fraeki sunt. Tu. au-
tem (ide 5128.»

Ne forsan posibac audiens, comtra naturam;
minus habuisse gentiles existimes præ lsraelitis;
idcirco adjecit t Socius radicis et pinguedinis: factus
es, ut ostenderet ejusdem jllos. viia generis.et san-
citatis consortes esse,

AKA « Noli altum sapere, sed time. [Vrns. 21-95. |
Si enim Deas naturalibus ramis non pepercit, no
forte nec tibi parcat. Vide ergo bonitatem et seve»
ritatem: Dei. 1n eos quidem qui ceciderunt, sc-
veritas : in te aulem, bonitas Dei, si permanseris
In bonitate; alioquin et ta excideris. Sed et illi, si
non permanserint in incredulitate, inserentur;
Potens est enim Deus iterum ipscrere illos.

Vide Pauli sapientiam, quomodo utriusque qua
convenientia sunt adhibeat. Judzis enim, qui ceci-

iv πτώματι μεγάλῳ᾽ χειμένοις παραμυθίαν ἐγείρει D derant, et ingenti casu jacebant, magnum solámer

πολλὴν, μὴ ἐῶν εἰς ἀπόγνωσιν" τοῖς δὲ ἔθνεσι δεξα-
μένοις τὴν πίστιν καὶ. δεδοξασμένοις διὰ τῶν χα-
βομάτων, φόδον προσάγει, ὅπως μὴ 0v ὧν ηὐπόρη-
αν ἀγαθῶν. ὀψωθέντες εἰς φρόνημα, τῆς χάριτος
ἐχπέσωσιν. |

« Εἰ γὰρ σὺ ix τῆς χατὰ φύσιν ἐξεχόπης ἀγρι-
ἐλαίου, χαὶ παρὰ φύσιν ἐνεχεντρίσθης εἰς χαλλι-
ἔλαιον, πόσιρ. μᾶλλον οὗτοι οἱ χατὰ φύσιν ἔγχεντρι-
ἀϑήσονται τῇ ἰδίᾳ ἐλαίᾳ. Q6 γὰρ. θέλω ὑμᾶς ἀγνοεῖν,
ἀδελφοὶ, τὸ μυστήριον τοῦτο, ἵνα μὴ fce. bv. ἑαυ.
ποῖς φρόνιμοι, ὅτι πώῤωδις ἀπὸ μέρους τοῦ "Io-
pan γέγονεν, ἄχρις οὗ τὸ πλήρωμα τῶν ἐθνῶν sla-

* Aet, χρη, 45.

inspirat, nec sinit eos in desperationem labi. Gen-
tilibus vero qui fidem susceperunt, ornatique do-
nis el gratiis sunt, timorem incutit, ne propter ea
bona, quibus abunde ornati sunt, in superbiam
elati, gratia excidant.

Vess. 94-97. « Nam si tu ex naturali excisus es
oleastro, et contra naturam insertus es jn: bonam
olivam, quanto magis ii qui secundum naturam,
inserentur suz olivæ. Nolo enim vos ignoreme, ſea-
tres, mysterium hoc (ut non .sitis vobis ipsis 88:

pientes), quia cxoitas ex parte contigit in Israel,

donec plenitudo gentium (Íntraret; et sic &mnis

$29

S. JOANNIS DAMASCENI

536

Israe! salvus flet, sicut scriptum est: Veniet ex A ἔλθῃ καὶ · οὕτω. κᾶς Ἰσραὴλ δωθήσεται, καθὼς

Sion, qui eripiat, avertet impietatem a Jacob. Et
hoc illis a me testomentum : cum absiulero peecata
eorum. »

Quando audieris, secandum naturam, et contra
naturam, cavesis ne immotam banc ipsorum esse
naturam dicas : sed hisce vocabulis, tum id quod
verisimile et consentaneum est, tum rursum quod
dissentaneum, significatur. Natura quippe non
flunt bona vel mala, sed mentis duntaxat indu-
ctione et proposito.

Vzns. 98, 29. « Secundum Evangelium meum,
inimici propter vos ; secundum electionem autem,
amici propter patres. Sine ponilentia enim sunt
dona et vocatio Dei. » '

γέγραπται" "Ht ix Σιὼν ὁ ῥυόμενος, ἀπκοσρέψε: τὰς
ἀσεδείας ἀπὸ Ἰαχώδ' δαὶ. αὕτη αὐτοῖς ἡ παρ᾽ ἐμοῦ
διαθήχη" ὅταν ἀγρελῶμαι τὰς. ἁμαρτίας αὐτῶν. »

Παρὰ φύσεν, καὶ κατὰ φύσιν, ὅταν ἀχούσῃς, μὴ
τὴν ἀχίνητον αὐτὴν φύσιν νόμιζε λέγειν αὐτὸν, ἀλλὰ
τὸ εἰχὸς, καὶ τὸ ἀκόλουθον, καὶ τὰ ἀπειχὸς πάλιν,
«οὕτοις δηλοῦνται τοῖς ὀνόμασιν. αὖ γὰρ φύσει τὰ
χαλὰ xai τὰ χαχὰ, ἀλλὰ ἐκ γνώμης χαὶ προαιρέσεως
μόνης.

ε Κατὰ μὲν τὸ Εὐαγγέλιον, ἐχθροὶ δι᾽ ἡμᾶς" κατὰ
δὲ τὴν ἐχλογὴν, ἀγαπητοὶ διὰ τοὺς κατέρας" ἀμετα-
μέλητα γὰρ τὰ χαρίσματα καὶ dj xc τοῦ
θεοῦ. » |

Eo quod vocati sitis, eontentiosiores morosiores- p Ἐπειδὴ ὑμεῖς ἔχλήθητε, φιλονεικότεροι γεγόνασιν

que facti illi sunt. At vero Deus haudquaquam
vocationem eorum exscidit, sed prestolatur dum
omnes, qui ex gentibus sunt, ingressi fuerint ,
tancque illi tandem venient.

Vgas. 30-52. «Sicut enim vos aliquando non cre-
didistis Deo, nunc autem miscricordiam consecuti
estis propter incredulitatem illorum : ita et isti
nunc non erediderunt in vestram misericordiam,
ut et ipsi nunc misericordiam consequantur. Con-
elusit enim Deus omnes in incredulitate, ut om-
niam misereretur, »

Ostendit eos qui ex gentibus sunt, primum fuisse

vocatos, quemadnodum et Evangelii parabola an--

nuit de dvobus pueris, quibus pater dixerat : Vade
in agrum **.

Sicut enim illud : Tradidit eos im passiones
ignominia *', et illud etiam : Excecavit mentes in-
fidelium **, ad Deum refertur ἃ Scriptura, eo quod
ipse unumquemque sínal agere, nec impediat
propter arbitrii lihertatem : sic et in hoc loco in-
tellexerim verbum istud conclusit, pro eodem ac
maledictione constrinxit ne evaderent. Quocirca
infidelitatem esse mali causam statuit.

ὅδ Viens. 55. « O altitudo divitiarum sapientia
et scientize Dei] quam incomprehensibilia sunt ju-
dicla ejust»

Nou solum enim comprehendi non possunt, sed
nec ea rimari fas est.

« Et impervestigales viæ ejus | 2

Hoc est, promissiones ejus.

Vegns. 54. « Quis enim cognovit sensum Do-
nini ? »

Nec ego, inquit, qui sum magister, omnia reperi,
sed aliquam partem duntaxat. ἔρ56 siquidem per-
Spicue novit quae sus saut.

« Àul quis consiliarius ejus fuit ? »

ld quod ait, ejusmodi sensum babet. Quod adeo
sapiens est, non hoc ab alio quopiam accepit, sed
ipse fons est bonorum.

Vegas. 35. « Aut quis prior dedit illj, et retribue-
tur illi? »

δι Matth. xxr, 28. *! Rom. 1, 36, ** Hl Cor. iv, 4.

ἐχεῖνοι. Ὁ δὲ Θεὸς οὐδὲ οὕτως ἀνέχοψεν αὐτῶν τὴν
χλῆσιν, ἀλλὰ ἀναμένει πάντας τοὺς ἐξ ἐθνῶν μέλ-
λοντὰς πιστεύειν, εἰσελθεῖν, καὶ τότε χἀχεῖνοι ἤξου-
σιν. “

e Ὥσπερ γὰρ ὑμεῖς ποτε ἢπειθήσατε τῷ Θεῷ, νῦν
δὲ ἐλεήθητε τῇ τούτων ἀπειθείᾳ, οὔτω καὶ οὗτοι νῦν
“κείθησαν τῷ ὑμετέρῳ ἐλέει, ἵνα xat αὐτοῖ νῦν Durs
θῶσι. Συνέχλεισεν γὰρ ὁ θεὸς τοὺς κάντας εἰς ἀεί»
θειαν, ἵνα τοὺς τάντας ἐλεήσῃ. »

Δεῖχνυσι τοὺς ἐξ ἐθνῶν πρότερον χεχλημένους, ὡς
καὶ fj τοῦ Εὐαγγελίου καραδολὴ à ἐπὶ τῶν δύο
παίδων, οἷς ὁ πατὴρ εἶπεν" Πορεύου εἷς τὸν

C ἀγρόν.

“Ὥσπερ γὰρ τὸ, Παρέδωχεν εἰς πάθη driplac, καὶ.
τὸ, ᾿Ετύφιλωσε tà γοήματα τῶν ἀπίστων, εἰς τὸν
Θεὸν ἀναφέρει ἢ Γραφὴ. διὰ τὴν συγχώρηϑιν αὐτοῦ
ἑχάστῳ ὡς βούλεται πράττειν, καὶ μὴ χωλύειν διὰ τὸ
αὐτεξούσιον’ οὕτως καὶ ἐνταῦθα νοηθείη δ᾽ ἂν τὸ,
c'uréxAsurev, καὶ ἐπὶ τοῦ συνεῖχεν ἄφνχτος ἀρᾷ" διὸ
τὸν τῆς ἀπειθείας χατέστησεν ἔλεγχον.

« Ὧ βάθος πλούτου χαὶ σοφίας xai γνώσεως θεοῦ"
ὡς ἀνεξερεύνητα τὰ χρίματα αὐτοῦ. »

Οὐ γὰρ μόνον καταληφθῆναι αὐτὰ ἀδύνατον, ἀλλ᾽

οὐδὲ ἐξερευνηθῆναι.
« Καὶ ἀνεξιχνίαστοι αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ. à

D Τουτέστιν, αἱ ἐπαγγελίαι.

c Τίς γὰρ ἔγνω νοῦν Κυρίον ; »

Οὐδὲ ἐγὼ, φησὶν, ὁ διδάσχαλος, ηὗρον ἅπαντα,
ἀλλὰ μέρος τι μιχρόν " μόνος γὰρ αὑτὸς οἶδεν τὰ
ἑαυτοῦ σαφῶς.

4 Ἢ τίς σύμδουλος αὐτοῦ ἐγένετο ; »

Ὃ λέγει τοιοῦτόν ἐστιν * ὅτι οὕτω σοφὸς ὧν, οὐδὲ.
παρ᾽ ἑτέρου σοφός ἐστιν, ἀλλὰ αὐτός ἔστιν ἢ πητὴ
τῶν ἀγαθῶν.

c Ἢ τίς προέδωχεν αὐτῷ, καὶ ἀνταποδοθήσεται
αὐτῷ; »

S

IN EPIST. AD ROMANOS.

038

Χαρισάμενος ἡμῖν, φησὶν, οὗ παρ᾽ ἑτέρου δανει- Α Quae nobis largitus est, inquit, bzec non dedit eeu

φάμενος, ταῦτα ἔδωχεν, ἀλλ᾽ οἴχοθεν ἀναδλύσας "
οὐδὲ ἀμοιδὴν ὀφείλων τινὶ, ὡς εἰληφώς τι παρ᾽ αὐ-
τοῦ * ἀλλὰ αὐτὸς χατάρχων ἕν παντὶ τῶν εὐεργε-
σιῶν | |

* Ὅτι ἐξ αὐτοῦ, xal δι᾿ αὐτοῦ, χαὶ εἰς αὐτὸν τὰ
vdyta. »

Αὐτὸς ηὗρεν, αὐτὸς ἐποίησεν, αὐτὸς συγχρατεῖ,
Kal γὰρ πλούσιός ἔστι, χαὶ οὐ δεῖται παρ᾽ ἑτέρον
λαδεῖν. Καὶ σοφός ἐστι, xal οὐ δεῖται συμῥούλου.
Καὶ τί λέγω συμβούλου ; οὐδὲ εἰδέναι τις δύναται τὰ
it ἀλλὰ αὐτὸς μόνος * αὐτὸς ὁ πλούσιος καὶ σο-

« Αὐτῷ fj δόξα εἷς τοὺς αἰῶνας, ᾿Αμὴν. »

Ὅταν μέγα τι λέγει καὶ χαινὸν χαὶ παράδοξον,

θαυμάζων εἰς δόξαν καταλήγει " τοῦτο χαὶ ἐπὶ τοῦ B

Υἱοῦ ἐποίησεν’ καὶ γὰρ ἐχεῖ θαυμάσας, αὐτὸ δὴ
τοῦτο, ὅπερ xal ἐνταῦθα ἐπήγαγεν, "EE ὧν Χριστὸς
τὸ κατὰ cápxa, ὁ ἐπὶ χκάγτων Θεὸς εὐλογητὸς
εὶς τοὺς αἰῶνας. ᾿Αμήνγ.

ΚΕΦΑΛ. 15.

« ΠΙαρακαλὼ οὖν ὑμᾶς, ἀδελφοῖ, διὰ τῶν οἰἶχτιρ-
μῶν τοῦ Θεοῦ.»

Πολλὰ περὶ τῆς τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας διαλε-
χϑεὶς, καὶ δείξας αὐτοῦ τὴν ἄφατον χηδεμονίαν, ἐπὶ
τὴν καραίνεσιν μεταδαίνων, τοὺς οἰχτιρμοὺς προ-
δάλλει τοῦ Θεοῦ, δι᾽ ὧν ἐσώθησαν * ὥσπερ ἄν τις
τὸν μεγάλα εὐεργηθέντα ἐντρέψαι βουλόμενος, αὖ-
φὸν τὸν εὐεργετήσαντα ἰχέτην ἀγάτοι.

« Παραστῆναι τὰ σώματα ὑμῶν θυσίαν ζῶσαν,
&ylav, τῷ Θεῷ εὐάρεστον. »

Ἵνα μὴ τις νομίσῃ λέγειν χατασφάξαι σώματα,
τεχέως ἐκήγαγεν τὸ ζῶσαν. Πῶς δὲ γένοιτο θυσία
ζῶσα; "Ἐὰν μηδὲν ἄτοπον πράττῃ τὸ σῶμα, ἐὰν μὴ
ὁ ὀφθαλμὸς βλέπῃ πονηρὸν, μὴ γλῶττα λαλήσῃ al-
σχβὸν, μηδὲ χεὶρ ἄγηται παρανομίας. Οὕτω γίνεται
δοχαύτωμα. |

Οὐχ εἶπε, ποιῆσαι, ἀλλὰ παραστῆσαι, ὡ; ἂν εἰ
Deyev: Μηδὲν ἔχετε λοιπὸν χοινὸν πρὸς αὐτά " ἐτέ-
pp αὑτὰ ἐξεδώχατε. δαραστήτας τῷ πολέμῳ τῷ
κατὰ τοῦ διαδόλου τὰ μέλη, φησὶ, xai τῇ παρατάξει
ej φοδερᾷ, μὴ χάθελχε πρὸς ἰδιωτιχὰς αὐτὰ δια-
τοσμήσεις.

Ζῶσαν, φησὶ, πρὸς ἀντιδιαστολὴν τῆς Ἰουδαϊχῆς,
τῆς διὰ τῶν σφαζομένων’ κάλεν λογιχὴν, πρὸς ἀντι-
διαστολὴν τῆς ἀλόγου, τῆς διὰ τῶν θρεμμάτων.
Πρῶτον δὲ πάντων τὴν σωφροσύνην εἶπεν, ὥσπερ
ἀρηκῖδά τινα χαὶ θεμέλιον τῶν λοιπῶν ἀρετῶν.

t Τὴν λογιχὴν λατρεῖαν ὑμῶν. »

λογικὴν «1ατρείαν, τὴν πνευματιχὴν διαχονίαν
καὶ τὴν πολιτείαν τὴν χατὰ Θεὸν, φησὶν, τὴν μηδὲν
ἔχουσαν σωματιχόν.

t Καὶ μὴ συσχηματίζεσθε τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἀλλὰ

VRon. ix, 5.

ab altero mutuatus esset, sed de suc copiose fudit.

*Nec cuiquam reddendæ gratix reus est, tanquam

ab eo aliquid acceperit ; sed ipse per omnia ia
beneficiis prior est. |

Vias. 90. « Quoniam ex ipso et per ipsum, et [a
ipso sunt omals. »

Ipse adinvenit, ipse fecit, ipse continet et eon-
servat, Etenim dives est, nec opus habet accipere
ab alio, Sapiens est, nec consiliario indiget. Et quid
sie, consiliario ὃ nullus quisquam nosse potest
quae ipsius sunt, sed ipse solus et dives et sa-
pieus est.

« lpsi gloría ia ssecula. Amen. »

Quando aliquid magnum, novum et inconsuetum
pronuntiat, a Dei gloria admirabundus orationem
terminat, [d quod et de Filio loqueps fecit. Iilie
enim in admirationem rapies, idem ac istic ad-
jecit. Ez quibus Chrisius secundum carnem, qui eot
super omnia Deus benedictus in secula, Amen **,

CAP. XII.

VEns. 1. «. Obsecro itaque vos, fratres, per mi-
sericordiam Dei. »

Postquam de Del bumanitate et clementia multis
disseruit, ostensa illius inexplicabili sollicitudine,
ad adlhortetionem transit, divine —misericordise
modos exponens, quibus salvi facti sunt. Veluti si
quis eum qui magnis beneficiis auctus est, volens
inflectere, benefsclorem ipsum supplicem ad-

C ducat.

« Ut exhibeatis corpora vestra hostiam viventem,
sanctam, Deo placentem. »

Ne quis existimaret, ipsum docere corpora esse
immolanda, statim addidit, viventem. Qua vero ra-
tione hostia vivens esse queal ? Si nihil pravum
corpus admittat: si malum oculus non aspicial :
si lingua turpe nihil effutiat : si nibil iniqui manus
tangat. Hoc modo holocaustum offertur.

Non ait, faciatis, sed exhibeatis, ae si diceret:
nibil vobis commune sit deinceps cum stis. Ea
siquidem locastis alteri. Qui membra tua ad bellum
eum diabolo gerendum, atque ad terribile istud præ-
lium przbuisti, inquit, ne ea detrabas velim "δὰ
viles nulliusque momenti operas.

AG Viventem, ot distinguatar a Judaica, quo»
maciatis animalibus peragebatur. Postbzc ait,
rationabilem, quo secernat eam ab illa rationis.
experte, que pecudibus constabat. Ante omnía
vero sobrietatem et modestiam dixit, que veluti
basis quzdam fundamentumque sit reliquarum
virtutum.

« Rationabile obsequium vestrum. »

Rationabile vocat obsequium, ministerium spiri-
tuale, et conversationem qus sit secundum Deum,
quz nibil corporeum admittat.

Vins. 2. « Et nolite conformari huic ssculo, sed

539

S. JONNNIS DAMASCENI

510

zeformamiui renovatione sensus vestri : ut probetis A μεταμορφόῦσθε τῇ ἀναχαινώσει τοῦ νοὸς Buy, εἰς

qua sit voluntas Dei bona, beneplacens et per-
fecta. »

Ne te ipse effingas ad normam yresentis vilz.
Nili] enim in ea est quod permanens ac dura-
bile sit.

Vgns. 5. « Dico enim per gratiam Dei, quz data
est mibi, omnibus qui sunt inter vos, non plus
sapere quam oporteat sapere. »..

Cum superius dixerit : Obsecro vos. per miseri-
cordiam Dei ; hic rursum ait, per.gratiam. Eosque
jndesinenler ad memoriam revocat benelicioruu)
Dei, ut magis ac magis gratum illis animum .in-
Sspiret, Hoc porro toto capite de humilitate lo-
quitur.

« Sed sapere ad sobrietatem. »

ls est verborum istorum sensus. Intelligentiam
accepunus, non uf ea ad insolentiam utamur, sed
«d modestiam et sobrietatem.

Hoc est, sebria et sana mente yalere, σωφρονεῖν
dicitur ἀπὸ τοῦ σώας ἔχειν τὰς φρένας, ab eo quod
sana mens habeatur.

« Unicuique sicut Deus divisit mensuram: fidel. »

Fidei nomine donum significat. Cum vero dicit
Deum: divisisse, consolatur euin qui minus acce-
perit, atque illum qui majus obtibuit, compescii:
Nam si Deus divisit, nec taa. id virtute tibi para-
veris, quid intumescíis ἢ

Vgns. 4, 5. « Nani sicut in. uno corpore multà

4b δαχιμάζειν ὑμᾶς τί τὸ θέλημα Θεοῦ: τὸ ἀγαθὸν,
- εὐάρεστον xaX τέλειον. »

Μὴ πλάσῃς σαυτὸν, φησὶν; χαξὰ τὸ- σχῆμ᾽ τοῦ
παρόντος βίου. Οὐδὲν γὰρ τῶν ἐν αὐτῷ μένον καὶ
βεδηκός Ἔστιν.

« Λέγω γὰρ διὰ τῆς χάριτος τοῦ θεοῦ τῆς δόθεῖ-
δης μοι, παντὶ τῷ ὄντι ἐν ὑμῖν, μὴ ὑπεῤφρονεῖν
«ap' ὃ δεῖ φρονεῖν.» |

᾿Ανωτέρω εἰπὼν, Διὰ τῶν "olxtippr toU Θεοῦ
zapaxa.Ao ὑμᾶς, ἐνταῦθα πάλιν λέγει, διὰ τῆς χό-
ριτος. Συνεχῶς τῶν ἐὐεργεσιῶν αὐτοὺς ἀναμιμνή-
σχων, ὥστε εὐγνωμογεστέρους αὐτοὺς ποιῆσαι. Ἔστι
δὲ τὸ ὅλον- περὶ ταπεινοφροσύνης.

« ᾿Αλλὰ φρονεῖν εἷς τὸ σωφρονεῖν. ν᾽
Ὃ λέγει τοιοῦτόν ἐστὶν " Ἐλάδομεν φρόνησιν, οὐχ
ἵνα slg ἀπόνοιαν αὐτῇ χρησώμεθα, ἀλλ' ἵνα "el; σω-
᾿φροσύνὴήν.
Νήφειν xai ὑγιαίνειν χατὰ διάνοιαν, ἀπὰ τοῦ σώας
ἔχειν τὰς φρένας.

€ Ἑχάστῳ ὡς θεὸς ἐμέρισε “μέτρον πίστεως. »
Πίστιν ἐνταῦθα τὸ χάρισμα xat, Εἰπὼν δὲ ὅτι
ἐμέρισεν; καὶ τὸν ἔλαττον εἰληφότα παρεμυθήδατο,
καὶ τὸν μείζονος ἀπολαύσαντα χατέστειχεν" εἰ x30
ὁ Θεὸς ἐμέρισεν, καὶ μὴ σὸν ἐδ χἀτόρθωμα" τί μὲγά
qpovils ;
« Καθάπερ γὰρ ἐν ἑνὶ σώματι μέλη πολλὰ ἔχο-

membra: babemus, omnia autem menfbra non Q μεν, τὰ δὲ μέλῃ πάνξα οὗ τὴν αὐτὴν ἔχει πρᾶξιν *

eumdem actum habent, ita multi unum eorpus
sumus in Christo; singuli autem altet alteríus
membra. »

Undenam superbis? inquit : aut quare rursum

alius seipsuimn vilioris faciat? Nonne corpus unum
omnes Sumus, sive magni, sive parvi? Quando
igitur unum quid in summa sumus, et alter alte-
rius membra : cur tua te insolentia separas? cur
te pudet fratris? Quemadmodum ille tuum est
membrum, sic et tu illius. |
' Wzns. 6,8. « Habentes igitur donationes secun-
dum graliam qux data est nobis, differentes, sive
prophetiam secundum rationeni fidel ; sive qui mi-
nistrat in ministrando ; give qui docet in doctrina ;
sive qui exhortatut in exhortando. »
" Wult eos deinceps studiosiores reddere, osten-
dens sibi auctores fuisse uti magis aut minus ac-
ciperent. Quocirca ait, secundum rationem | fidei.
Mc eniin a Deo quoque concessa asserit. Ut cum
dicebat, unicuique sicut Deus divisit. mensuram fi-
dei. Ab ipsis tamen initia quoque 47 przstari alt,
uL.desides el remissos excitet.

« Qui tribuit, ín simplicitate: qui præest in

sollicitudine, qui miseretur in hilaritate. |Vgas.

9-11.] Dilectio sine simulatione. Odientes malum:

adhzrentes bono. Charitate fraternitatis invicem.

diligentes : Honore invicem przvenientes:; sellici-
tudine non pigri : spiritu ferventes. »
Ostendit nihil prodesse virtutem, nisi eonve-

οὕτως ol πολλοὶ ἕν σῶμά ἐσμεν ἐν Χριστῷ " τὸ δὲ
καθ᾽ οἷς, ἀλλήλων μέλη. »

Τίνος ἕνεχεν pvc φρονεῖς, φησὶν, ἢ διὰ τί πάλιν
ἕτερὸς ἑαυτὸν ἐξευτελίζει ; οὐχὶ δῶμά ἐσμεν &rav-
πες ἕν, xal μεγάλοι, xai μιχροι; Ὅταν οὖν χατὰ
τὸ χεφάλαιον ἕν ὦμεν, xol ἀλλήλων. μέλη, τί τῇ
ἀπονοίᾳ σχίζεις σαυτόν ; τί ἐπαισχύνῃ τὸν αδελφόν ;

Ὥσπερ ἐχεῖνος σοῦ μέλος, οὕτως χἀχείνον au.

€ Ἔχοντες χαρίσματα κατὰ τὴν χάριν τὴν δοθεῖξ
σαν ἡμῖν διάφορα, εἴτε προφητείαν χατὰ τὴν ἀνα-
λογίαν τῆς πίστεως, εἴτε ὁ διαχονῶν ἐν τῇ διαχο-
γίᾳ, εἴτέ ὁ διδάσχων ἐν τῇ διδασχαλίᾳ, εἴτε ὁ παρα-

D xaXov ἐν τῇ παρακχλήτει. »

Βούλεται ἀὐτοὺς σπουδαιοτέρους ἐργάσασθαι, δει-
χνὺς ὅτι αὐτοὶ τὰς ἀφορμὰς παρέχουσι τοῦ μείζονα
ἣ ἐλάττω λάδεῖν. Διό φησιν, κατὰ τὴν» ἀναλογίαν
τῆς πίστεως. Λέγει μὲν γὰρ αὐτὰ xai παρὰ Θεοῦ
δεδόσθαι ’ ὡς ὅταν λέγῃ, ὀχάστῳ ὡς ὁ Θεὸς ἐμέρι
ctv μέτρον πίστεως. Λέγει δὲ καὶ παρ᾽ αὑτῶν τὰς
ἀρχὰς γεγενῆσθαι, ἵνα διεγείρῃ τοὺς ῥᾳθύμους.

« Ὁ μεταδιδοὺς ἐν ἁπλότητι, ὁ κροϊστάμενὸς ἐν
σπουδῇ, ὁ ἐλεῶν ἐν ἱλαρότητι. Ἧ ἀγάπη ἀνυπόχρι-
τος. ᾿Αποστυγοῦντες τὸ πονηρὸν, χολλώμενος τῷ
ἀγαθῷ. Τῇ φιλαδελφίς εἰς ἀλλήλους φιλόστοργον"
τῇ τιμῇ ἀλλήλους προηγούμενοι * τῇ σπουδῇ “μὴ ὀχ.
νηροῖ" τῷ πνεύματι ζέοντες.

Δείχνυσιν ὡς οὐδὲν ὄφελος ἀρετῆς, εἰ «ἢ Σὰ

521

IN EPSIT. AD ROMANOS.

542

τοῦ προσήκοντος γίνεται. Ὅρα γὰρ πῶς πανταχοῦ À nienti modo paretur. V,Jesis quomodo ubique in-

τὰς ἐπιτάσεις ζητεῖ’ οὐ γὰρ εἶπεν, μεταδίδοτε, uó-
νον, ἀλλὰ μετὰ δαψιλείας ^ οὐδὲ, προΐστασθε, ἀλλὰ
μετὰ σπουδῆς ᾿ οὐδὲ ἐλεεῖτε, ἀλλὰ ἱλαρῶς " οὐδὲ,
«ιμᾶτε, ἀλλὰ προυηγεΐσθε᾽ οὐδὲ, ἀγαπᾶτε, ἀλλὰ ἀνυπο-
πρίτως * οὐδὲ ἀπέχεσθε τῶν χαχῶν͵ ἀλλὰ μισεῖτε "
οὐδὲ, ἔχεσθε τῶν ἀγαθῶν, ἀλλὰ, χολλᾶσθε " οὔτε,
φιλεῖτε., ἀλλὰ, φιλοστόργως * οὐδὲ, σπουδάζετε,
ἀλλὰ μὴ ὀχνηρῶς * οὐδὲ, πνεῦμα ἔχοντες, ἀλλὰ ζέον
τὸ πνεῦμα" ὅταν γὰρ σχῇς ἅπαντα τὰ προειρημένα,
δ»ισπάσῃ τὸ πνεῦμα.

ἝἙἝ.αυτῷ γὰρ δίδωσι, ἑαυτῷ προΐσταται. ᾿Αγαπη-
τὸν γὰρ μηδὲν ὑποπτεῦσαι ἐχεῖνον πογηρὸν,. xal

ὅταν μετὰ τοῦ χαίρειν παράσχῃς. Ἐπειδὴ γὰρ οὐδὲν D

οὕτως αἰσχρὸν ἀνθρώποις εἶναι. δοχεῖ, ὡς τὸ παρ
ἑτέρων λαμόάνειν, ἂν μὴ ὑπερδαλλούσῃ φαιδρότητι
Sh» ὑποψίαν ἀνέλῃς, καὶ δείξῃς ὅτι λαμδάνεις μᾶλλον
f| δίδως, χατέδαλες μᾶλλον, f| ἀνέστησας τὸν λαμ-
6ávov:a. Τίς δὲ βασιλείαν λαμόάνων. σκυθρωπός
ἔστι ; τίς ἁμαρτημάτων συγχώρησιν κατηφὴς μὲ-
νει:

Οὐχ εἶπεν, ἀπεχόμενοι, ἀλλὰ, μισοῦντες. Kal
,Φὺχ ἁπλῶς, ἀλλὰ xai σφόδρα μισοῦντες. Τὸ γὰρ
ἀπὸ ῥῆμα πολλαχοῦ ἐπιτάσεώς ἐστι παρ᾽ αὐτοῦ, ὡς
τὸ ἀπεκδεχόμενοι xaX ἀπολύτρωσιν, καὶ ἀποκαρα-
δοχίαν. “Ἐπειδὴ γὰρ πολλοὶ xai μὴ πράττοντες τὰ
χαχὰ͵ ὅμω; τὴν ἐπιθυμίαν αὐτῶν ἔχουσιν, αὐτὸς
καὶ τὴν διάνοιαν καθαρεύειν βούλεται, ἔχθραν ἔχειν
πρὸς τὴν χαχίαν καὶ μῖσος.

Οὐκ εἶπε, ποιφῦντες, μόνον, ἀλλὰ xo διαχέί-
μένοι * τοῦτο γὰρ τὸ χελεῦσαι, κολλᾶσθαι ἐδήλωσεν.
οὕτω χαὶ ὁ Θεὸς φυνάπτων τὸν ἄνδρα τῇ γυναιχὶ,
Bay:v- Προσκόλιληθήασεται πρὸς τὴν roraixa αὖ-
£QU.

Ὅταν περὶ τῶν ἔξω λέγῃ" El δυνατὸν «b ἐξ ὑμῶν
μετὰ πάντων ἀνθρώπων οεἰῤῥηνεύετε. Ὅταν δὲ περὶ
τῶν οἰχείων, τῇ φιλαδελφίᾳ εἰς ἀλλήλους φιλόστορ-
yo. ᾿Αδελφοὶ, φησὶν, ἔστε, οὐχοῦν διὰ τοῦτο δίν
κῶοι ἂν εἴητὲ ἀγαπᾷν ἀλλήλους.

t Τῷ Κυρίῳ δουλεύοντες. ?

Διὰ τούτων ἁπάντων ἐστὶ δουλεύειγ τῷ θεῷ.

«Τῇ ἐλπίδι χαίροντες. »

Οὐδὲν v&p' οὕτως πρὸς - ἀνδρείαν. ἐγείρει ὡς ἐλ»
πὶς χρηστή.

« Τῇ θλίψει ὑπομένοντες, τῇ προσευχῇ mpooxape
τιἰροῦντες, ταῖς χρείαις τῶν ἁγίων χοινωνοῦντες, τῆν.
eUotsvlav διώχοντες. Εὐλογεῖτε τοὺς διώχοντας ὑμᾶς"
εὐλογεῖτε, καὶ μὴ χαταρᾶσθε. Χαίρειν μετὰ χαιρόν-
των, xal χλαίξιν μετὰ χλαιόντων τὸ αὐτὸ εἰς ἀλλὴν
λους φρονοῦντες * μὴ τὰ ὑψηλὰ φρονοῦντες, ἀλλὰ
vol; ταπεινοῖς συναπαγόμενοι. »

Καὶ τὰρ πρὸ τῶν μελλόντων ἂν τῷ παρόντι μέγα
χαρπώσει χαλὸν ἀπὸ τῆς θλίψεως, τὸ χαρτεριχῶς
χαὶ δόχιμος γίνεσθαι. ὁ

Ὁ Gen. 1, 24,

tentos. virtutum gradus postulat. Non solum enim
dixit, tribue, sed eliam largiter et copiose :
neque praeesse tantím, sed cum sollicitudine ;
neque miseremini, sed cum hilaritate : ncque rut-

'sum bonorate, sed honore privenite : neque dili-

gite, sed sine simulatione : neque ab»tinete ἃ mae
lis, sed odio habete : rieque bona sectamim, sed
adh:rete illis : neque diligite, sed ardenti chari-
taté : neque studiosi sitis, sed et sine desidia;

nec demum ut spiritum habeatis, sed spiritu [6 Γ-

ventes sitis. Ubi enim isihæe omnia qua modo
recensita sunt habueris, spiritum attrahes tibi,

Sibi quippe ipsi tribuit; sibi ips: preest.
Prastabile quippe est ut nibil ille suspicetur ma-
li, ettu cum gaudio largiaris. Nam quia nibil
turpe adeo videtur hominibus atque ab oliis acci-
pere, nisi eximia hilaritate suspicionem illam re-
moveris, ostenderisque ie potius accipere quam
dare, dejicles magis accipientem, quam eriges.
Ecquis enim regnum accipiendo meestus sit? quis
tristis maneat, qui peccatorum condonationem
consequatur?

Non dixit, abstinentes, sed, odio habentes, id-
que non simpliciter, sed vehementi odio. iam
prepositio ἀπὸ apud Apostolum intensionem et
vehementiam ut plurimum designat, veluti ἀπο-
δεχόμενοι, εἰ ἀπολύτρωσις, et ἀποχαραδοχία. Nam
quia multi tametsi mala non agunt, eorum tamen

c desiderio tenentur; ille perinde vult. mundam

esse cogitationem, atque inimicitiam et odium
adversas malum exerceri.

Non selum ait fácientes, verum et ita affecti
animo. Quod declaravit precipiendo" ut congluti-
nareniur. Sic quoque Deus virum iuulierl €opu-
lans, aiebat :. Et adherebit uxori sum **.

Quando de extraneis loquitur, ait: Si fierl po-
test, inquit, quantum ín vobis est, cum omnibus
hominibus pacem babete. Quando autem de do-
mesticis fidei: per fraternam, inquit, dilectionem
invicem redamate. Fratres estis, inquit, boc ipso
igitur justi eritie, si dilexeritis invicem.

« Domino servientes.

D Per hzc omnia Deo potestis servire.

γελβ. 12. « Spe gaudentes. »

Nibil quippe sic ad virilitátem erigit, ac bona
spes.

c In tribulatione patientes : orationi instantes :
[Vras. 13-16.] necessitatibus sanctorum communi-
cahtes : bospitalitatém sectantes. Benedicite per-
&equentibus vos: : benedieite, et nolite mialedicere.
Gaudere cum gaudentibus, flere cuim flentibus. ld
ipsum imvicem sentientes ; non alta sapientes, sed
humilibus consentientes. »

MAS Enimvero priusquam futura obveniant, in
presenti vita bonum ingens ex tribulatione perci:
piet ; puta αἱ patiens cvadat et probatus.

IN EPIST. AD ROMANOS.

546

ρέμα κως ἡνίξατο, μὴ δεῖν τοιαύτῃ προαιρέσει A Sensim eubindicat, eo animo nequaquam boe
ποιεῖν.

ΚΈΦΑΛ. 1I".

« lisa ψυχὴ ἐξουσίαις ὑπερεχούσαις Üvotas-
edet, »

δολὺν τῇ; πρὸς ἄρχοντας ὑποταγῆς ποιεῖται λό-
γον, δειχνὺς, à; οὐχ bel ἀνατροπῇ τῆς χοινῆῇς πο»
λετείας ὁ Χριστὸς τοὺς παρ᾽ ἑαυτοῦ νόμους εἰσ-
ἤγαγεν * ὅπερ ὠνείδιζόν τινες “ ἀλλ᾽ ἐπὶ διορθώσει
βελτίονι.

«060 γάρ ἐστιν ἐξουσία εἰ μὴ ἀπὸ Θεοῦ * αἱ δὲ οὖσαι
ὑπὸ Θεοῦ, τεταγμέναι εἰσίν. »

Πρῶτον δικαίωμα τῆς τοιαύτης νομοθεσίας xal
λογισμὸς, τὸ παρὰ Θεοῦ ταῦτα διατετάχθαι, Οὗ
τοῦτο δὲ λέγει, ὡς πᾶς ἄρχων ὑπὸ Θεοῦ χειροτονεῖ-
«ται, οὐδὲ περὶ τῶν χαθ᾽ ἔχαστον ἀρχόντων ὁ λόγος,
ἀλλὰ περὶ τοῦ αὐτοῦ πράγματος. Τὸ γὰρ ἀρχὰς εἷ-
ναι, καὶ τοὺς μὲν ἄρχειν, τοὺς δὲ ἄρχεσθαι, καὶ μὴ
ἁπλῶς καὶ ἀνεδὴν ἄκαντα φέρεσθαι ὥσπερ χυμάτων
τῇδε χἀχεῖσε τῶν δήμων περιαγομένων, τῆς τοῦ
Θεοῦ σοφίας ἔργον ἐστίν. Διὰ τοῦτο οὐχ εἶπεν * o0
γάρ ἔστιν ἄρχων εἰ μὴ ὑπὸ Θεοῦ - ἀλλὰ περὶ τοῦ
πράγματος διαλέγεται λέγων. Οὐ γάρ ἔσει» ἐξ.
ουσία, εὶ μὴ ὑπὸ Θεοῦ. Ὥσπερ Ὑὰρ ὅταν περὶ
ἀνδρὸ; xal γυναικὸς λέγῃ ὅτι καρὰ Κυρίον &ppó-
ζεται γυνὴ ἀνδρὶ, τοῦτο λέγει, ὅτι τὸν γάμον ὁ Θεὸς
ἐποίησεν “ οὕτω καὶ ἐνταῦθα κερὶ τοῦ χαθόλου ἐχ-
ληκτέον τὸν λόγον.

« Ὥστε ὁ ἀντιτασσόμενος τῇ ἐξουσίᾳ, τῇ τοῦ Θεοῦ
διαταγῇ ἀνθέστηχεν * οἱ δὲ ἀνθεστηχότες, ἑαυτοῖς
κρῖμα λήψονται. Ol γὰρ ἄρχοντες οὐχ εἰσὶν φόδος
τῷ ἀγαθῷ ἔργῳ, ἀλλὰ τῷ χαχῷ, Θέλεις δὲ μὴ φο-
(σθαι τὴν ἐξουσίαν, τὸ ἀγαθὸν ποίει, καὶ ἕξεις
ἕκαινον ἐξ αὐτῆς. Θεοῦ γὰρ διάχονός ἐστί σοι εἰς
*$ ἀγαθόν " ἐὰν δὲ τὸ χαχὸν ποιῇς, φοδοῦ * οὗ γὰρ
εἰκῆ τὴν μάχαιραν φορεῖ, Θεοῦ γὰρ διάχονός ἔστι,
ἔκδικος elc ὀργὴν τῷ τὸ χαχὸν πράσσοντι, Διὸ &váy-
x ὑποτάσσεσθαι, »

ἵνα μὴ λέγωσιν οὗ πιστοὶ, ὅτι ἐξευτελίζεις ἡμᾶς,
καὶ εὐχαταφρονήτους ποιεῖς, τοὺς τῆς τῶν οὐρανῶν
Μσιλείας ἀπολαύειν μέλλοντας ἄρχουσιν ὑποτάτο
twv, δεΐχνυαιν ὅτι οὐχ ἄρχουσιν, ἀλλὸ τῷ Θεῷ πά-
λιν ὑποτάττει, “Ὅμοιον δὲ ὡς εἰ λέγοι" ὅτι ὁ μὴ
ὑκαχούων ἐχείνῳ, τῷ Θεῷ πολεμεῖ τῷ αὐτὸν νομο-
μτῆσαντι ^ xal τοῦτο σπουδάζει πανταχοῦ δεῖξαι,
ὅτι οὗ χαριζόμεθα αὐτοῖς τὴν ὑπαχοὴν, ἀλλ' ὀφεῖλο-
μεν. Οὕτω γὰρ, xà» xai τοὺς ἄρχοντας τοὺς ἀπί-

στους μᾶλλον ἐπεσπάσατο πρὸς εὐσέδειαν, χαὶ τοὺς
φιστοὺς πρὸς óxaxofyv.

« Οὐ μόνον διὰ τὴν ὀργὴν, ἀλλὰ xaX διὰ τὴν συν-
εἰδησιν.

O0 μόνον, φησὶν, ἀντίσετασαι Θεῷ, μὴ ὑποτασσό-
μενος, xal χαχὰ σαυτῷ προξενεῖς, ἀλλὰ xa ἐν
τοῖς μεγίστοις εὐεργέφαι σου γίνονται, εἰρήνης by-
τες πρόξενοι xal οἰκονομίας πολιτικῆς,

€ MÀ νοῦτο γὰρ xal φόρους τελεῖτε, »

*Agtie εἰπεῖν τὰς εὐεργεαίας κατὰ μέρος, τὰς
ἀπὸ οὖν ἀρχόντων ταῖς πόλεσι γινομένα;,, οἷον τὴν
εὐταξίαν, τὴν εἰρήνην, τὰς ἄλλας διαχονίας, ἐξ ἑνὸς

esse agendum.
CAP. XUi.

8.9 Ὗεκε. 1. « Omnis anima potestatibus sabli-
mioribus subdita sit. »

Sermonem frequenter babet de debita principi-
bus obedientia; quo palam faciat, noa ad hoe le-
ges suas Christum protelisse, ot rempublicam
everteret (id quod qoidam exprobrabant); sed
magis ut mel*us eam inatitueret.

« Nen est enim potestas nisi a Deo : qus au-
tem sunt, a Deo ordinata sunt, »

» Legis hujus sequitas et ratio in eo sita est,
quod hec ἃ Deo ordinata sint. Neque vere dicit,
principem omnem a Deo constitui, neque de sin-

B gulis principibus illi sermo est, sed de ipsa re.

Nam quod potestates exsistant, quodque alii im-
perent, alii sebeint imperio, et quod non simplici-
ter, nec temere cuncta ferantor, ita ut populi in-
star fluctuum huc et illuc eircaumagantur, hoe
sspientiz Del opus est. Quocirca noo dixit: nom
enim est princeps nisi ἃ Deo; sed de ipes re ser-
monem instituit, dicendo : Non enim est potestas
nisi a Deo. Nam sicat, quando de viro et muliere
ait, mulierem a Domino conjengi viro, ita loquitur,
quia Deus nnptiarum est. auctor: sic et in hoc
loco dictum istud generatim debet accipl.

Vuas: 5, 4. « Itaque qui resistit potestati, Del
ordinationi resistit. Qui autem resistunt, eibi
damnationem accipient. Nam principes mom sunt
timori boni operis, sed mali. Vis autem non timere
potestatem ? bonum fac, et babebis laudes ex iila.
Dei enim minister est tibi Ia bonum. Si autem
malum feceris, time, Non enim frustra gisdium
portat. Dei enim minister est, vindex in iram ei
qui malum agit. [Vzas. 5.] ideo necessitate aub-
dii estote, »

Ne fideles dicerent : nos floccifacis, et contem-
ptibiles ducis, principibus subjiciendo, eum regno
celorum simus potituri; idcirco declarat eos neu-
(iquam prinelpibus, sed Deo subjiciendos. idem
porro est ac εἰ diceret : qui principi non obtem-
perat, repugnat Deo qui illum instituit. Atque hoc
passim studet. ostendere, baudquaquam. nos ipsis
obedientiam gratis impendere, sed ejus reos οἱ
debitores esse. Hoc utique modo incredulos prin-
cipes ad fidem allicere satagebat, et fideles ad obe»
dientiam.

« Non solum propter iram, sed eliam propier
conscientiam. »

Non $olum, inquit, quia Deo reluctaris? dum
suljici renuis, tibique auclor es malorum; sed
eliam quia maxima tibi beneficia praestant, deas
pacem et civilem administrationem curant.

Vras. 6. « ldeo enim et tributa prsestatis. »

Dimisso sermone do beneficiis singulis, qus pet
magistratus civitatibus cenferuntur, puta de recte
ordine, pace, οἱ reliquis muneribus; ex Uc wn

δά

S. JOANNIS DAMASCENT.

i8

totum. . demonstrat. Quonam. vero? Quoniam, in- A τούτου τὸ πᾶν ἐνδείκνυται, Ποίου.:. Ὅτι. εδεργετού-

quit, beneficiis nos illi demerentur 9. tuque id ip-
sum ftestaris pensitatione . mercedis.

« Ministri enim Dei sunt, in hoc ipsum incum-
bentes. »
. $0 Ilorum laborem exhibet et anxiam sollici-
tudinem qua curis conficiuntur. Ea enim est ipso-
rum vita, hoc studium, ut pace períruaris.

VgBs. 7. « Reddite ergo omnibus debita : cui
tributum, tributum : cui vectigal, vectigal ; cui
timorem, timorem : cui honorem, honorem. »

Eisdem adhuc inhzret, ut non pecunias modo
pendere jubeat, verum etiam honorem ac timo-
rem. Αἱ si quis objicit, eum superius dixisse,
Vis non timere potestatem ? hic. noverit, alterum
3b eo timorem innui, qui ex prava conscientia
proficiscatur. Bené vero ait, reddite, ut debitum
illud esse signiflcet. Non enim gratificatur, qui
sic agat : quando hoc debitum est.

Ven&. 8. « Nemini quidquam debeatis, nisi ut in-
vicem diligatis. »

— lterum ad matrem bonorum magistramque, et
omnis viriulis effectricem confugit ; charitatem i in-
quam.

« Qui enim diligit proximum, legem implevit.
[Vgas. 9.] Nam, non adulterabis : non occides :
non furaberis : non falsum testimonium dices :
non concupisces, et si quod est aliud manda-
tum. »——

. Neque enim hoc esse graliam putaveris, inquit :
debitum quippe est.

« In hoc verbo comprehenditur. »

Non ait simpliciter, impletur, sed, comprehen-
ditur; hoc est in summa et paucis totum manda-
. torum opus perficitur. - Nam principium et finis
virtutis est charitas. |

«ln hoc: Diliges proximum tuum sicul teip-
sum. [Vmes. 10.] Dilectio proximi malum non
operatur. Plenitudo ergo legis est dilectio. » .

- Non simplicem dilectionem postulat, sed inten-
tam et vividam.

Vkns. 11. « Et id, scientes tempus, quia hora
est jam nos de somno surgere. »

. Postquam omnia quz erant necessaria, manda-

vit, eos rursum propellit ad bona patranda pro-
pter temporis instantiam. In januis quippe judicii
tempus stat.

« Nunc enim propior est nostra salus, quam
cum credidimus. »

Quoniam verisimile erat, illos in lidei primor-
diis studiosiores fuisse, quandiu fervebat chari-
tas; succedente vero tempore remissiorem factum
ardorem, contrarium esse faciendum docet, nec
ita progressu temporis oportere dissolvi ; sed ma-
gis viribus : augeri. Quanio enim regis adventus
instat, tanto necesse est esse paratiores : quan-

doquidem et praemia proxinia sunt. Nam boc quo-

μεθα παρ᾽ αὑτῶν, φησίν" σὺ μαρτυρεῖς μισθὸν αὐτῷ
τελῶν.

1 Λειτουργοὶ γὰρ Θεοῦ εἰσιν, εἰς αὐτὸ τοῦτο πβοσ-
χαρτεροῦντες. »

Tiv πόνον. αὐτῶν διὰ τούτου δείχνυσι, “χαὶ -τὴν
ταλαιπωρίαν τὴν περὶ τὰς φροντίδας, Οὗτος γὰρ

αὐτοῖς ὁ βίος, αὕτη ἡ σπουδὴ, ὅπως ἀπολαύσῃς tl-

ρήνης.
« ᾿Απόδοτε πᾶσι τὰς ὀφειλὰς, τῷ τὸν φόρον

by. φόρον, τῷ τὸ τέλος τὸ τέλος, τῷ τὸν φόδον τὸν φό-

6ov, τῷ τὴν τιμὴν τὴν τιμήν. »

Ἔτι τῶν αὐτῶν ἔχεται, οὐ χρήματα μόνον. αὖ-
τοῖς χελεύων τελεῖν, ἀλλὰ xal τιμὴν. χαὶ φόδον.
Εἰ δέ τίς φησιν, ὅτι ἀνωτέρω εἶπεν, Θέ.2εις. μὴ

Β go6sic0ai τὴν ἐξουσίαν ; γνώτω, ὡς ἕτερον .X£-

γϑι φόδον, τὸν ἐχ τοῦ πονηροῦ συνειδότος. Εὖ δὲ
χαὶ τὸ, ἀπόδοξε, ἵνα τὸ ὀφειλόμενον. δηλώσῃ. Οὐδὲ
γὰρ χαρίζει, φησὶ, τοῦτο “ποιῶν * ὀφειλὴ .γάρ ἔστε
τὸ πρᾶγμα. Σ᾿

«Μηδενὶ μηδὲν ὀφείλετε, εἰ μὴ τὸ ἀλλήλους ἀγα-
nv.»

"T ἐπὶ τὴν μητέρα τῶν ἀγαθῶν κχαταφεύγει,
xai τὴν διδάσχαλον χαὶ ποιητικὴν ἀρετῆς ἀπάσης,
τὴν ἀγάπην φημί.

ε Ὁ γὰρ ἀγαπῶν τὸν ἕτερον, νόμον πεπλήρωχεν.
Τὸ γὰρ οὐ μοιχεύσεις, οὐ φονεύσεις, οὗ χλέψεις, οὐ
ψευδομαρτυρήσεις, οὐκ ἐπιθυμήσεις, καὶ εἶ τις
ἑτέρα ἐστὶν ἐντολή.»

C . Μηγάρτοι τοῦτο χάριν εἶναι νομίσῃς, φησίν. Καὶ

γὰρ αὐτὸ ὀφειχὴ ἐστίν.
€ Ἐν τούτῳ τῷ λόγῳ ἀναχεφαλαιοῦται.

Οὐκ εἶπεν ἁπλῶς, πληροῦται, ἀλλὰ .draxepa--
“λαιοῦται" τουτέστι, συντόμως xai ἐν βραχεῖ τὸ
πᾶν ἀπαρτίζεται τῶν ἐντολῶν ἔργον. Καὶ γὰρ ἀρχὴ
χαὶ πέλος τῆς ἀρετῆς ἡ ἀγάπη.

(Ev τῷ ᾿Αγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς. σεαυτόν "
ἡ ἀγάπη τοῦ πλησίον χαχὸν οὐχ ἐργάζεται " πλῆ-
ρωμα οὖν νόμου ἡ ἀγάπη. »

Οὐχ ἁπλῶς ἀγάπην ζητεῖ, ἀλλὰ τὴν ἐπιτεταμέ-
νην.

.$ Καὶ τοῦτο, εἰδότες τὸν καιρὸν, ὅτι ὥρα fbr
ἡμᾶς ἐξ ὕπνον ἐγερθῆναι. »

Ἐπειδὴ πάντα ἅπερ ἐχρῆν ἐπέταξεν, ὠθεῖ πάλιν
αὐτοὺς ἐπὶ τὴν τῶν ἀγαθῶν ἐργασίαν ἀπὸ τοῦ χατ-
ἐπείγοντος. Ἐπὶ θύραις γὰρ, φησὶν, ὁ τῆς χρίσεως
ἕστηχε χαιρός.

« Νῦν γὰρ ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία, ἣ ὅτε ἐπ»
στεύσαμεν. »

Ἐπειδὴ εἰχὺς ἣν αὐτοὺς ἐν μὲν ἀρχῇ σπουδαιο-
πέρους εἶναι, ἀχμάζοντος ἐν αὑτοῖς τοῦ πόθου,
προελϑόντος δὲ τοῦ χρόνου ἀσθενεστέραν - γενέαθαις
τὴν σπουδὴν " φησὶν, ὅτι τὸ ἐναγτίον δεῖ ποιεῖν,
οὐχὶ ἐχλύεσθαι, προϊόντος τοῦ χρόνου, ἀλλὰ μᾶλλον
ἀκμάζειν. “Ὅσῳ γὰρ ἂν ὁ βασιλεὺς ἐγγίζη, τοσούτῳ
μᾶλλον δεξ παρασχευάξεσθαι, ἐπειδὴ. χαὶ τὰ βρα»
Gela ἐγγύς. Ἐπεὶ χαὶ οἱ δρομεῖς τοῦτα. ποιοῦσιν "

5i9
τοῦ βραδείου λήψει, τότε διανίστανται μειζόνως.

« Ἢ νὺξ προέχοψεν, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγιχεν.

Οὐχοῦν εἰ αὕτη μὲν τελευτᾷ, ἐχείνη δὲ παρα"
vivezat, τὰ ἐχείνης πράττωμεν λοιπὸν, μὴ τὰ ταύ-
Te

« ᾿Αποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σχότους, xal ἐν-
δυσώμεθα δὲ τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. »

᾿Ακαλλαγῶμεν τῶν ὀνείράτων τοῦ παρόντος βίου,
φησίν" οὐδὲν γὰρ τῶν ἐν ὀνείροις φαντασμάτων τὰ
εἶδε διαφέρουσι πράγματα. | mE

ε Ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατῶμεν. »

Οὐκ εἶπε, περιπατεῖτε, ἀλλὰ, περιπατήσωμεν᾽"

ὥστε ἀνεπαχϑῇ ποιῆσαι καὶ κούφην τὴν ἐπίπλη- P

Etv.

« Μὴ κώμοις xal μέθαις, μὴ χοίταις xal ἀσελ-
γείαις. »

OU τὸ πίνειν χωλύει, ἀλλὰ τὸ ἀμέτρως " οὐδὲ τὸ
ἀπολαύειν οἴνου, ἀλλὰ τὸ μὴ μετὰ παροινίας, οὐδὲ
τὸ μίγνυσθαι γυναιξὶν ἀναιρεῖ, ἀλλὰ τὸ πορνεύειν.

« Μὴ ἔριδι καὶ ζήλῳ * ἀλλ᾽ ἐνδύσασθε τὸν Κύριον
Ἰησοῦν Χρίστόν. »

Οὐδὲν γὰρ οὕτω φιλονειχίαν ἀνάπτει χαὶ ὀργὴν
ἐχχαίει, ὡς μέθη xat παροινία. Διὰ τοῦτο πρότερον
εἰκὼν, Μὴ κώμοις καὶ μέθαις, μὴ κοίταις καὶ

ἐσελγείαις, ἐπήγαγε, μὴ ἔριδι καὶ ζήλῳ.

t Καὶ τῆς σαρχὸς πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε εἰς ἐπι- C

θυμίαν. »

Ὥσπερ γὰρ ob τὸ πίνειν ἐχώλυσεν, ἀλλὰ τὸ με-
θύειν, οὕτως οὐδὲ τὸ προνοεῖν τῆς σαρχὸς, ἀλλὰ τὸ
εἰς ἐκιθυμίας, οἷον τὸ τὴν χρείαν ὑπερθαῖνον. ᾿Επεὶ
ὅτι γε προνοεῖν αὐτῆς χελεύει Τιμοθέῳ, φησίν’ Ὀ.1ἐ-
ro cr χρῶ διὰ τὸν στόμαχόν σον καὶ τὰς πυ-
1róc σου ἀσθενείας. Οὐχοῦν πρὸς ὑγείαν προνόει,
φησὶ, μὴ πρὸς ἀσέλγειαν. Θὺδὲ γὰρ εἴη τοῦτο πρό-
για λοιπὸν, ὁπηνίχα τὴν φλόγα ἀνάπτῃς αὐτῆς, xal
γελεπὴν τὴν χάμινον ποιῇς.

ΚΈΦΑΛ. 1Δ΄.
(Toy δὲ ἀσθενοῦντα τῇ πίστει προσλαμθάνεσθε,

μὴ εἷς διαχρίσεις διαλογισμῶν. Ὃς μὲν πιστεύει
φαγεῖν πάντα " ὁ δὲ ἀσθενῶν λάχανα ἐσθίει. »

Πολλοὺ τῶν ἐξ Ἰουδαίων πεπιστευχότων, ἕτι τῇ
τοῦ νόμου χατεχόμενοι συνειδήσει μετὰ τὴν πίστιν,
τῶν βρωμάτων ἐφύλαττον τὴν παρατήρησιν, οὕπω
ἰαῤῥοῦντες τέλειον ἀποστῆνα: τοῦ νόμου, εἶτα ὥστε
ph. γενέσθαι εὐφώρατοι τῶν χο!ρίων ἀπεχόμενοι μό-
γον, πάντων ἑξῆς ἀπείχοντο χρεῶν, xai ἤσθιον λά-
χανα, ἵνα νηστεία μᾶλλον εἶναι δοχῇ, ἀλλὰ μὴ νόμου
παρατήρησις " ἕτεροι δὲ πάλιν ἦσαν τελειότεροι οὐδὲν
ποιοῦτο παρατηροῦντες, οἵ τούτοις τοῖς παρατη ροῦςι
φυρτιχοὶ xai ἐπαχθεῖς ἐγίνοντο, ὀγειδίζοντες xq εἰς

| ** ) Tim. v, 35.

^0.

IN EPIST. AD ROMANOS.
ὅταν πρὸς τῷ τέλει τῷ δρόμου γίνωνται, xoi τῇ Α que cursores faciunt

. 550

: ubi ad curriculi metam,
braviique perceptionem accedunt, tunc magis ex-
citantur.

Vgns. 12. « Nox praecessit, dies autem appro-
pinquavit. »

Si ergo illa finitur, et ista advenit, hujus, non
illius actiones deinceps faciamus.

B1 Abjiciamus ergo opera tenebrarum, et
induamur arma lucis. »
, Eximnamur, inquit, a presentis vite somniis.
Hujus quippe negotia nequaquam ab iis que in
somniis obveniunt , discrepant.

Vgns.. 15, « Ut in die honeste ambulemus. »

Non dixit , ambulate, sed ambulemus , ut repre-
hensionem minime gravem et molestiam reddat.

« Non in comessationibus et ebrietatibus , non
in cubilibus et impudicitiis. »

Non problibet bibere, sed ultra modum bibere :
non vino uti , sed ebrietati indulgere : neque con-
cubitu cum uxoribus interdicit, sed scortatione.

« Non ín contentione et zmulatione : [Vgns. 14]
sed induimini Dominum Jesum Christum. »

Nihil quippe sic rixas excitat et iram accendit,

ac ebrietas et vinolentia. Quamobrem cum ante dí-

xerit: Non in comessationibus , non in concubitibus
et impudicitiis, subjunxit, won in contentione et
aemulatione.

« Et carnis curam ne feceritis in desideriis. »

Quemadmodum enim baud vetuit bibere , sed
inebriari : sic neque carnis curam jubet ahjicere,
sed addidit ín desideriis : qualis est cum necessae
rius usus exceditur. Verum enimvero Timotheo

precipit curam illius gerere : Modico, inquit , vinto
wtere propter stomachum tuum , et. frequentes. tuas

infirmitates **. Curam igitur corporis habeas sani-
tatis ergo, non impudicitiz. Neque epim ejus cura
sollicitudove fuerit, si flammam in ea accedas , et
caminum gravem et infestum instruas.

CAP. XIV.

Vzgas, 1,2. «Infirmum autem in fide assumite ,
non in disceptationibus cogitationum. Alius qui-
dem credit inanducare omnia : qui autem inlirmus
est , olus manducet. »

Multi Judæorum qui crediderant , cum legis con-
scientia disnerentur adhuc , tametsi fidem susce-
perant nihilo secius ciborum religionem et obser-
vationem custodiebant, qui necdum auderent a
lege penitus desciscere. Deinde vero ne deprehen-
derentur si suilla duntaxat carne abstinerent , om-
nibus perinde sibi interdicebant, oleribus solis
victitantes ,. quo jejunare polius putarentur, quau
Observationi legis addicti esse. Alii rursum cum
perfectiores essent, nihil tale curabant : verum

-—

853 IN EPIST

AD ROMANOS.

554

Κυρίῳ ἐσθίει, χαὶ εὐχαριστεῖ τῷ Θεῷ" xat ὁ μὴ Α marducat, Domino manducat, et gratias agit Deo,

ἐσθίων, Κυρίῳ οὐχ ἐσθίει, χαὶ εὐχαρ'στεῖ τῷ 8:0. »

Οὐ περὶ τὰ χαίρια, φησὶ, τὸ πρᾶγμά ἐστιν" τὸ
γὰρ ζητούμενον, εἰ διὰ τὸν Θεὸν οὗτος χἀχεῖνος
ἐργάζεται xal εἰ ἀμφότεροι εἰς εὐχαριστίαν τελευ-
«ὥαιν. Καὶ γὰρ »αὶ οὗτος xal ἐχεῖνος εὐχαριστοῦσι
τῷ Θεῷ.

« Οὐδεὶς γὰρ ἡμῶν ἑαυτῷ ζῇ, xol οὐδεὶς ἑαυτῷ
ἀποθνήσχει. Ἐάν τε γὰρ ζῶμεν, τῷ Κυρίῳ ζῶμεν"
ἐάν τε ἀποθνήσχωμεν, τῷ Κυρίῳ ἀποθνήσχομεν"
δάν τε οὖν ζῶμεν, ἐάν τε ἀποθνήσχωμεν, τοῦ Κυ-
ρίου ἑσμέν. El; τοῦτο γὰρ Χριστὸς ἀπέθανεν xai
ἔξησεν, ἵνα χαὶ νεχρῶν χαὶ ζώντων κυριεύσῃ. Σὺ δὲ
«ἰ χρίνεις τὸν ἀδελῴόν σου ; ἣ σὺ τί ἐξουθενεῖς τὸν

et qui non manducat, Domiuo non manducat, et
gratias agit Deo. »

Nequaquam de praecipuis, inquit, agitur. Hoc
enim in primis quaeritur, num bic-et ille propter
Deum agant: num ambo in graüarum actiones
desinant. Nam et hic et ille Deo grates habent.

VEgns. 8-15. « Nemo enim vestrum sibi vivit , ct
nemo sibi moritur. Sive eoim vivimus, Domino
vivimus ; sive morimur, Domino morimur. Sive ergo
vivimus, sive morimur, Domini sumus. In hoc
enim Christus mortuus est et resurrexit, ut et mor-
tuorum et vivorum dominetur. Tu autem quid ju-
dicas fratrem tuum ? aut tu quid spernis fratrem

ἀδελφόν cou; πάντες γὰρ παραστησόμεθα τῷ βή- B tuum? Omnes enim stabimus ante tribunal Dei.

ματι τοῦ Θεοῦ. Γέγραπται γάρ᾽ Zu ἐγὼ, λέγει Kü-
peec. ὅτι ἐμοὶ χάμψει πᾶν γόνν, χαὶ πᾶσα γλῶσσα
ἐξομολογήσεται τῷ Θεῷ. "Apa οὖν ἕχαστος ἡμῶν
«ερὶ ἑαυτοῦ λόγον δώσει τῷ θεῷ " μηχέτ: οὖν ἀλλή-
àouc πρίνωμεν. »

Σαφέστερον ἐδήλωσεν ὅτι ὁ τὸ νόμῳ ζῶν, οὗ δύ-
vxtat τῷ Χριστῷ ζῇν.

«᾿Αλλὰ τοῦτο χρίνατε μᾶλλον, τὸ μὴ τιθέναι
πρόσχομμα τῷ ἀδελφῷ, ἣ σχάνδαλον. »

᾿Αμφοτέροις ἁρμόζειν δύναται, xal τοῦ τελείου
σχανδαλιζομένον ἐπὶ τῇ τῶν βρωμάτων παρατη-
θήσει, καὶ τοῦ ἀτελοῦς προσχόπτοντος ἐπὶ τῇ σφο-
δρᾷ ἐπιπλήξει,

« Οἷδα χαὶ πέπεισμαι ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ, ὅτι οὐδὲν

χοινὸν δι᾽ ἑαυτοῦ, εἰ μὴ τῷ λογιζομένῳ τι χοινὸν C

εἶναι, ἐχείνιρ χοινόν" εἰ γὰρ διὸ βρῶμα ὁ ἀδελφός
σοῦ λυπεῖται, οὐχέτι κατ᾽ ἀγάπην περιπατεῖς. »

Πρότερον ἐπιτιμήσας τῷ χρίνοντι αὐτοῦ τὸν ἀδελ-
φὺν, τότε λοιπὸν χαὶ ὑπὲρ δόγματος ἀποφαίνεται.

«Μὴ τῷ βρώμστί σου ἐκεῖνον ἀπόλλνε, ὑπὲρ οὗ
Χριστὸς ἀπέθανεν. »

Χριστὸς μὲν ὑπὲρ αὐτοῦ ἀπέθανε, ςησίν᾽ cU δὲ
τοσοῦτον τὸν ἀδελφὸν οὐ τιμᾷς, ὡ; μηδὲ ἀποχῇ
βρωμάτων ὠνήσασθαι αὐτοῦ τὴν σωτηρίαν ;

« Μὴ βλασφημείσθω οὖν ἡμῶν τὸ ὀγαθόν * οὐ γάρ
ἐστιν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρῶσις χοὶ πόσις, ἀλλὰ
δικαιοσύνη καὶ εἰρήνη, καὶ χαρὰ iv Πνεύματι
ἁγίῳ. »

᾿Αγαθὸν ἱνταῦθα τὴν ἀπηρτισμένην εὐσέθειάν

zv.
« Ὁ γὰρ kv τούτῳ δουλεύων τῷ Χριστῷ, εὐάρε-

ewc τῷ Θεῷ, xal δόχιμος τοῖς ἀνθ οὗποι-. "Apa οὖν"

τὰ τῆς εἰρήνης διώχωλεν, καὶ τὰ τῆς οἰχουυμῆς τῆς
εἰς ἀλλήλους. »

Οὐ γὰρ οὕτω σε θαυμάσονται τῆς τελειότητος,
φησὶν, ὡς τῆς εἰρήνης xal τῆς ὁμονοίας ἅπαντες.
Τούτου μὲν γὰρ τοῦ χαλοῦ πάντες ἀπολαύσουσιν,
ixsivou δὲ, μόνος αὐτός.

« Μὴ ἕνεχεν βρώματος χατάλυς τὸ ἔργον τοῦ
Θεοῦ. »

Ἰὴν σωτηρίαν τοῦ ἀδελφοῦ φησι.

εἰϊάνια μὲν καθαρὰ, ἀλλὰ χαχὺν τῷ ἀνθρώπῳ

PaTROL. Gn. ΧΟΥ͂

Scriptum est en'm : Vivo ego , dicit Dominus, quía
mihi flectetur omne geuu , et omnis lingua confite-
tur Deo. Itaque unusquisque pro se rationem red.
det Deo. Non eryo amplius invicem judicemus. »

B9 Manifestius ostendit non poise illum Chri-
sto vivere, qui legi vivat.

« Sed hoc judicate magis, ne ponatis offeudicu-

-]um fratri vel scandalum. »

Utrisque hae possunt adaptari, perfectiori, eo
quod scandalum cx ciborum observatione patistur;
imperfecto autem, qui propter vehementiorem ob-
jurgatienem offeadatur.

Vzas. 14, 15. « Scio et confido in Domino Jesu,
quia nihil cominune per ipsum, nisi ei qui existimat
quid commune esse, illi commune est. Si enim
propter cibum frater tuus contristatur, jam non
secundum charitatem ambulas. »

Reprelenso prius eo qui fratrem judicet, conse-
quenter deinceps de ipso dogmate pronuntiat.

« Noli cibo tuo illum perdere, pro quo Christus
mortuus est. »

Christus pro eo moriuus est, inquit: tu. vero
tanti pretif fratrem non honoras, ut abetimendo e
cibis pro salute illius eontribuas !

Vgas. 16, 17. « Non ergo blasphemetur benusm
nostrum. Non est enim regnum Dei esca et
potus, sed justitia, et pax, et gaudium in Spiritg
sancto. »

Mic bonum vocat justitiam suis numeris absé-
jutam.

Vens. 18, 19. « Qui enim in hoc servit Christe,
placet Deo, et probatus est hominibus. ltaque qx
pacis sunt sectemur,' et qua zdificationis sunt νά
invicem. »

Homines siquidem universi non sic perfectionem
(62) adnmirabuntur, asc pacem et concordiam. ^
vestram. Hoc quippe bono fruentur omnes : illo
autem,ipse solus.

εκ. 20. « Noli propter escam destruere opus
Dei. » E

Puta salutem fratris,

t Omnia quidem sunt munda : sed. malum esi

W

b55

. S. JOANNIS DAMASCENI

556

homini, qui per offendiculum manducat. (V&ss. 21]. A τῷ διὰ προσκόμματος ἐσθίοντι, Καλὸν τὸ μὴ φαγεῖν

Bonum est non mauducare carnem, et non bi-
bere vinum, neque in quo frater: tuus. offen-
ditur. »

Ne tot tant» que indulgentiæ eum qui infirmio:
sit, iu mala opinione conſirment, decreta iterum
preescribit.

Viens. 22. « Tu fidem habes? penss temelipsum
habe coram Deo. »

]e bujus eſſati sensus est : Vis mibi monstrare,
inquit, te perfectum esse, et consummatum? Nolo
id mlhi ostendas, sed suíficiat tibi conscientia
lua. Porro fidem hic ait, no» eam quæ citca
düugma versatur, sed qua ad propositam mate-
fiat spectat.

« Beatus qui non judicat seipsum is eo uod D

probat. » | τς

Quoniam dixit, penes semclipsum habeat, ne mo-
dicum et exiie tibi esse videatur conscientiz fo-
rum; hoc, inquit, tibi orbe ipso potíus es!. Ac
si omnes te accusaveriot, te vero ipse non con-
. demuaveris, neque conscientia reprehenderit ,
beatus es. Verum non absolute de omnibus lo-
quendo, hoc posuit (nam multi sunt qui seipsos
non condemnait, ac hihilominus graviter peccant:
hique omniam suut misertrimij, sed quantum ad
argumentum de quo nunc agitun, attinct.

ΒΑ Vras. 25. « Qui autem diacernit si mandu-
caverit, damnatus est. »

Hsc ai, eos iterum adhortando vt infrmio-
ribus parcant. Quid enim prosit, si hzsitando co-
medas, teque ipse condemnes? Ego quippe il-
iwm, inquit, suspicio, qui comederit, nec dubita-
verit. Vides quomodo illum inducat, non solum
ul omnem cibum comedat , sed etiam ut pura con-
scientia.. -

« Quoniam non ex fide. »

Reus peragitur, inquit, non quia cómedit im-
mundam, sed quia xon ex fide. Non enim credi-
dit illud mundum esse, sed tanquam immundum
tetigit. Exinde vero ostendit quantum sibi damni
et aoxz afferant, qui cogunt, nee persuadent ea
tangere qus illi hactenus existimant Immunda

esse; ut vel hoc saltem pacto desipant ipsis ob-
J

trectari.
« Omnc enim quod non est ex fide, peccatum

e5i. »
CAP. XY.

εκ. 1-7. « Debemus autem nos firmiores im-
becillitates infirmorum sustinere, et non nobis
placere. Unusquisque vero proximo suo placeat in
hnnum ad zdificationem. Etenim Christus non sibi
placuit ; sed sicui scriptum est : lmproperia im-
properantium tibi ceciderunt super me. Quscunque
enim anie scripta sunt, ad nostram doctrinam scri-
pta sunt ; ut per patientiam et consolationem (seu
sdhortationem) Scripturarum spem babeamus. Deus
autem patientis οἱ solatii det. vobis id ipsum sa-

χρέα, μηδὲ πιεῖν οἶνον, μηδὲ ἐν. ᾧ ὁ ἀδελφός σου
πρισχόπτει, »

Ἵνα μὴ αἱ τοσαῦται συγχωρήσεις βεδαιώσωσι τὸν
ἀσθενέστερον ἐν τῇ πονηρᾷ ὑπολήψει, δογματίζει
πάλιν. .

€ Σὺ πίττιν ἔχεις ; κατὰ σεαυτὸν ἔχε ἐνώπιον τοῦ
Θεοῦ.»

Ὃ λέγει τοτοῦτόν ἔστι" Θέλεις uot δεῖξαι ὅτι τέ-
λεῖος tl. xal ἀπηρτισμένος, φησίν ; Μὴ ἐμοὶ δεῖ-
χνυε, à)Àà ἀρκείτω cou τὸ συνειδός. Πίστιν δὲ
ἐντχῦθα οὗ τὴν περὶ δογμάτων, ἀλλὰ τὴν περὶ τῆς
προχειμένης ὑποθέσεως λέγει. ᾿

( Μαχάριος ὁ μὴ χρίνων ἑαυτὸν ἐν ᾧ δοχιμά-
Cu »

Ἐπειδὴ εἶπεν, χαθ' ἑαυτὸν ἐχέτω, ἵνα μὴ νομίζῃ
μιχρὺὸν τὸ δικαστήριον, τοῦτο λέγει τῆς olxovgévs;
σοι τοῦτο βέλτιον’ xÀv πάντε; σου χατηγορήσιυσιν,
σὺ δὲ σαυτὸν μὴ χρίνῃς, μηδὲ τὸ συνειδὸς ἐπιλάδη-
ται, μαχάριος εἴ, Οὐχ ἀπλῶς δὲ περὶ πάντων λέγων,
τοῦτο τέθειχεν" εἰσὶ γὰρ πολλοὶ. μὴ καταχρίνοντες
ἑαυτοὺς, xal σφόδρα πλημμελοῦντες " οὗτοι πάντων
εἰσὶν ἀθλιώτεροι" ἀλλ᾽ ἐπὶ τῆς ποοχειμένης ὅποθέ-

σεως.

« Ὁ 6k διαχρινόμενος ἐὰν φάγῃ, καταχέκριται.»

Πάλιν παραχαλῶν φείσασθαι τῶν ἀσθενεστέρων,
τοῦτό φησιν" Τί γὰρ ὄφελος ἐᾶν φάγῃ διαχρινόμενος,
χαὶ χαταχρίνῃ ἑαντόν ; Ἐγὼ γὰρ ἐκεῖνον ἀποδέχο-
μαι, τὸν, φησὶν, καὶ ἐσθίοντα, xal μὴ μετ᾿ ἀμφι-
δολίας. 'Opd; ὅπως αὑτὸν ἐνάγει, οὐχ εἰς τὸ
φαγεῖν μόνον, ἀλλὰ καὶ εἰς τὸ καθαρῷ συνειδότι
φαγεῖν.

ε Ὅτι obx ix κίστεως. »

Καταχρίνεται, φησὶν, οὖχ ἐπειδὴ ἀχάθαρτον, ἀλλ᾽
ἐπειδὴ οὐκ ἐκ πίστεως. Οὐ γὰρ ἐπίστευσεν ὅτι
καθαρόν ἔστιν, 81)" ὡς ἀκαθάρτου ἥψατο. Δείχνυσι
δὲ διὰ τοῦτο αὐτοῖς, χαὶ τὴν βλάθην ὅσην ἔῤγάζον»
ται, ἀναγχάζοντες xal μὴ πείθοντες ἅπτεσθαι τῶν
τέως δοχούντων αὐτοῖς ἀχαθάρτων εἶναι, ἵνα χἂν
διὰ τούτού ἀπόσχωνται τοῦ ἐπιπλήττειν.

« Πᾶν δὲ ὃ οὐχ ἐχ πίστεως ἁμαρτία ἐστί.

ΚΈΦΑΛ. IE. |

t Ὀφείλομεν ξὲ ἡμεῖς ol δυνατοὶ «à ἀσθενήματα
τῶν ἀδυνάτων βαστάζειν, xal μὴ ἑαυτοῖς ἀρέσκειν.
Ἕκαστος ὑμῶν τῷ πλησίον ἀρεσχέτω εἰς τὸ ἀγαθὸν
κρὸς οἰχοδομήν. Καὶ γὰρ ὁ Χριστὸς oby ἑαντῷ ἦβε-
δεν, ἀλλὰ καθὼς γέγραπται" Οἱ ὀνειδισμοὶ τῶν ὀγεν»
διζόντων σε ἐπέπεσαν ἐπ᾽ ἐμέ. Ὅσα γὰρ προεγράφῃ,
εἰς τὴν ἡμετέραν δ'δασχαλίαν προεγράφη, ἕνα διὰ
τῆς ὑπομονῆς xal τῆς παρακλήσεως τῶν Γραφῶν.
τὴν ἐλπίδα ἔχωμεν. Ὁ δὲ Θεὸς τῆς ὑκομονῆς κεὶ
παρακλήσεως δῴη ὑμῖν τὸ αὑτὸ φρονεῖν ἂν ἀλλήλοις

IN EPIST. AD ROMANOS.

562

μείους μόνον, ἀλλὰ xal πάντα τὰ βάρδαρα ἔθνη “Α modo quae Romanis parerent, verum et barbaras

ev Πέρσας χαὶ Σαρακηνοὺς xoi 'Αρμενίους, xal
«à ἕτερα νῶν βαρδάρων ἐθνῶν. Τοῦτο γὰρ, τῷ κύ-
πλῳ, σημαίνει.

4 Οὐχ ὅπου ὠνομάσθη Χριστός. »

Ἰοσοῦτον ἀπεῖχεν τοῦ ἐπιῤῥ᾽ ππὲιν ἑαυτὸν ἀλλο-
τρίοις μαθηταῖς, χαὶ δόξης ἕνεχεν τοῦτο ποιεῖν, ὅτι
xai ἑσπούδαζεν τοὺς μὴ ἀχηχοότας διδάσκειν.

« ἵνα μὴ ἐπ᾽ ἀλλότριον θεμέλιον οἰχοδομήσω"
ἀλλὰ χαϑὼς γέγραπται" Οἷς οὐκ ἀνηγγέλη περὶ
αὑτοῦ, ὄψονται, χαὶ οἵ οὐχ ἀχηχόασι, συνήσουσι.
Διὸ χαὶ ἐνεχοκτόμην τὰ πολλὰ τοῦ ἐλθεῖν πρὸς
ὑμᾶς.

AJAJAórpur οὐ κατὰ τὴν τοῦ προσώπου ποιότητά
φησιν, οὐδὲ χατὰ τὴν τοῦ χηρύγματος φύσιν, ἀλλὰ
x81à τὸν τοῦ μισθοῦ λόγον. Ἐπεὶ οὐ τὰ χηρύγματα
ἀλλότρια fv, ἀλλ᾽ ὅσον εἰς μισθὸν ἀλλότριον. Ὁ
γὰρ τῶν ἑτέροις πεπονημένων μισθὸς, τούτου ἀλλό-
τριος ἦν.

ε Νῦν δὲ μηχέτι τόπον ἔχων ἐν τοῖς χλίμασι τού-
«οἷς. )

"Opa πῶς δείχνυσιν, ὡς οὐ τῆς &ap' αὑτῶν ἐφίε-
μενος δόξης ἔγραφέν τε xal καρεγίνετο.

ε Ἕπιποθίαν δὲ ἔχων τοῦ aiv πρὸς ὑμᾶς ἀπὸ
ἱκανῶν ἑτῶν. »

Ἵνα μὴ δόξῃ εὐτελίζειν αὑτοὺς τῷ λέγειν, 'Ἔπειδὴ
οὐδὲν ἔχω κοιῆσαι, διὰ τοῦτο ἔρχομαι πρὸς ὑμᾶς,
πάλιν τὸν τῆς ἀγάπης λόγον χινεῖ, εἰπών * Ἔπι-
κοθίαν ἔχων &AOsir πρὸς ὑμᾶς.

c Ὡς ἂν πορεύωμαι εἰς τὴν Σπανίαν * ἐλπίζω
rào πορευόμενος θεάσασθαι ὑμᾶς. »

Ἵνα μὴ πάλιν αὐτοὺς φυσήσῃ, ὅρα πῶς αὐτοὺς
καταστέλλει εἰπών. Ὡς ἂν πορεύωμαι εἰς τὴν
Σεανίαν, ἐλπίζω διαπορευόμενος θεάσασθαι
ὑμᾶς. Ὁμοῦ γὰρ τὴν ἀγάπην δεῖξαι βούλεται, καὶ
καταλῦσαι χαταλαζονεύεσθαι ἐχείνους.

«Kal ὑφ᾽ ὑμῶν προπεμφθῆναι ἐχεῖ, ἐὰν ὁμῶν
πρῶτον ἀπὸ μέρους ἐμπλησθῶ. »

Ἵνα πάλιν μὴ λυποῖντο ὡς ὁδοῦ πάρεργον αὐτοὺς
Μωροῦντος τοῦ ᾿Αποστόλου, φησὶν τὸ óg' ὑμῶν
αροπεμρθῆναι, τουτέστιν, ἵνα ὑμεῖς uot μάρτυρες
ἔστε, ὡς οὗ χαταφρονῶν ὑμῶν, ἀλλὰ ἑλχόμενος ὑπὸ
τῆς χρείας παρατρέχω" καὶ ἐπιτείνων τοιοῦτόν
φήσιν" Ἐὰν ἀφ' ὑμῶν πρῶτον ἀπὸ μέρους ἐμ-
«λησθῶ.

« Νυνὶ δὲ πορεύομαι εἰς ᾿ἱεροσόλυμα διακονῶν
«οἷς ἁγίοις. »

Ἐπειδὴ εἶπεν, ὅτι Τύπον οὑκέτι ἔχω ἐν τοῖς
κλίμασι τούτοις " xal ἐπιποθίαν ἔχω ἀπὸ xoAAGY
ἑτῶν ἐ.1θεῖν πρὸς ὑμᾶς, ἔμελλεν δὲ ἔτι βραδύνειν,
ἵνα μὴ νομίζηται διαχλενάζειν αὑτοὺς, λέγει καὶ τὴν
αἰτίαν δι᾿ ἦν ἀναδάλλεται. Καὶ δοχεῖ μὲν τὴν πρό-
φασιν λέγειν τῆς μελλήσεως. Διδάσχει δὲ xaX ἕτερον
λεληθότως, τὸ προτρέψαι ἐχείνους εἰς ἐλεημοσύνην,
ud οπουδαιοτέρους ποιῆσαι. Ἐπεὶ εἰ μὴ τοῦτο ἦν,

gentes universas, puta Persas, Saracenos, Árme-
nios, et alias nationes barbaras. ld enim significat
dicendo, per circuitum.

« Non ubi nominatus est Christus. »

Tantum abfuit ut alienis sese discipulis in-
gereret, idque munus appetitu glori obiret, ut
et docere illos studeret qui de Christo nihil au-
dissent.

« Ne super alienum fundamentum edificarem :
sed sicut seriptum est : [Vens. 21, 22] Quibus
non est annuntiatum de eo, videbunt, et. qui non
audierunt, intelligent, Propter quod et impediebar
plurimum venire ad vos. »

Alienum dicit, non secundum persone condi-
tionem, neque secundum naturam prædicationis,
sed secundum rationem mercedis. Aliena quippe
doctrina non erat, nisi quantum ad mercedem
alienam specisbat. Nam merces laborum qui
ab aliis desudati essent, aliena prorsus erat
Paulo.

Vgas. 25. « Nunc vero ulterius locum non habens
in his regionibus. »

Videss quo pacto commonstret. haudquaquam
glorise causa, quam ab ipsis consequeretur, ad eos
scribere se aut accedere.

« Cupiditatem autem babens veniendi ad vos ex
multis jam annis. »

Ne scilicet videsiur eos parvi facere. Quasi di-

c ct: Ubi nibil mibi suppetet patrandum, ad vos

perrecturus sum. Iterum vero de dilectione ser-
monem movet, dicens : Capiditatem habens veniendi
ad vos.

Vzns. 94. « Cum in Hispaniam profieiscar. Spero
enim quod iter faciens videam vos. »

57 Ne iterum ipsos inffet, obserra quomodo
comprimit , dum ait : Cum proficiscar in. Bispa-
niam, spero quod preteriens videbo ves. Simul
enim amorem eis vult ostendere, et ostentationem
ipsorum profligare.

« Et ἃ vobis deducar illuc , si vobis primum ex
parte fruitus fuero. »

Ne rursum contristarentur, ae sí per transennam
tantum iter faciendo Apostolus ipsos esset visu-

D rus, ait, ut a vobis deducar , hoe est , ut vos mihi

testes sitis, quod non eontemptu vestri, sed ne-
cessitate tractus ulterius transeam : turo augendo
subjungit : Si primum ex vobis ez parie satiatus
fuero.

Vgas. 95. « Nunc autem proficiscor Hierosoly-
mam ministrare sanctis. »

Quoniam dixerat : Locum ulterius non habeo in
his regionibus ; et : Cupiditatem habens ex multis
jem annis veniendi ad vos ; adhuc vero aliquantum
erat tardaturus : ne putaretur illis llladere , addu-
cit et causam propter quam differat. Ac quidem
dilationis eausam videtur enuntiare: clam vero
aliud quidpiam docet, eosque incitat ad largien-
dam eleemosynam , et jpsorum bac in re studium

b63

S. JOANNIS DAMASCENI

84

^ ρ
accendit, Alioqui enim. dicere satis erat, proficiscor A ἤρχει εἰπεῖν τὸ, Πορεύομαι εἰς Ἱερουσαλήμ" νῦν

Jerusalem.; nunc autem adjecit, ministrare sanctis.
V&ns. 90. « Placuit enim Macedonis et Aclraize.»
Moc cs: , ita censuerunt probaveruntque, ac per-

optarunt.

« Collationem aliquam facere iu pauperes sau-
etorum, qui sunt in Jerusalem. [Vgns. 27.! Placuit
enim eis , et debitores sunt eorum. »

Non dixit, eleemosynam et stipem , sed colía-.

lionem, communicationem. Aliquam vero posuit ,
non simplici voce, ne exprobrare illis videretur.
Neque simpliciter dixit, in pauperes , sed, in pau-
peres sanctorum, Neque hoc duntaxat contentus
fuit, sed subjunxit illos esse debitores.

« Nam si spiritualium eorum participes facti sunt

δὲ προσέθηχεν, διαχονήσων τοῖς ἀγίοις.
« Εὐδόχησαν γὰρ Μαχεδονία καὶ "Ayala. »
Τουτέστιν, ἐδοχίμασαν, ἐπεθύμησαν,

« Κοινωνίαν τινὰ ποιήσασθαι εἰς τοὺς πτωχοὺς τῶν
ἁγίων τῶν ἐν Ἱερουσαλήμ. Ἐὐδόχησαν γὰρ, καὶ ὄφει»
λέται εἰσὶν αὐτῶν. »

Οὐχ εἶπεν, ἐλεημοσύνην, ἀλλὰ, xoworlar: τὸ
δὲ, τιγὰ, oby ἀπλῶς τέθεικεν, ἀλλ᾽ ἵνα ^p δόξῃ
αὐτοὺς ὀνειδίζειν, Καὶ οὐχ΄ εἶπεν ἀπλῶς, él; τοὺς
πτωχοὺς, ἀλλ' εἰς τοὺς πεωχοὺς τῶν ἁγίων. Καὶ —
οὗ τούτῳ μόνῳ ἡρχέσθη, ᾿ἀλλ᾽ ἐπήγαγε xat, ὅτι
ὁφειιλέται εἰσίν.

« Εἰ γὰρ τοῖς πνευματιχοῖς αὐτῶν ἐχοινώνησαν

gentiles , debent οἱ in carnalibus ministrare illis.» B τὰ ἔθνη, ὀφείλουσι καὶ ἐν τοῖς σαρκιχοῖς λειτουργῆ-

Quod ait , ejusmodi est. Propter eos vemt Chri-
suf, inquit : cuncta illis promiserat ; illis, inquam,
qui ex Judais sunt. Ex istis Christus est: quocirca
aiebat : Quia salus ex Judais est 35, Exinde sunt
apostoli , exinde prophete , exinde universa bona.
Horum itaque bonorum orbis particeps fuit. Si
ergo majorum communionem habuistis, inquit,
omnino debetis et carnalia eum eis communicere
et impertiri. Quin nec dixit, cominunicsre, sed,
ministrare , ita ut illog ministrorum instor habeat,
eorumve qui regi tributa pendeant.

Vens. 28. «Tloc ígitur cum consummavero , ei
bbsignavero eis fructum hunc.»

Id est, velut in promptuaria regia detulero tan-
quam in asylum el locum securum. Non ait, elee-
mosynam , sed rursum (ructum , quo significet lu-
crum acquirere illos qui contribuerint.

« Per vos proficiscar in Hispaniam. »

58 lispanis meminit iterum, ut impigrum
animum præſerat, quantoque erga illos amore
ferveret.

VgRs, 29. « Scio autem, quoniam veniens ad
vos, in abundantia benedictionis Christi Evan-
gelii veniam. »

Ae si diceret : Scio me, quando venero, visu-
rum vos iu omnibus probatos, atque ornatos bo-
nis, necnon innumeris secundum Evangelium
laudibus dignos. Atqui hoc consilii genus ad
rabile est, quo illos przeconiis occupat.

Vans. δῦ. « Obsecro ergo vos, fratres , per Do-
minum Jesom Christum , et per charitatem Spiri-
tus , ut adjuvetis me in orationibus vestris pro me
ad Deum. »

Hic rursus Christum et Spiritum proponit , Pa-
tris quidem nulla mentione facta. Sic porro loqui-
tur, ut com videris illum Patris et Filii meminisse,

aut Filii tantum , neque Filiem, neque Spiritum

foccifacias. Quin mec Spiritum dixit, sed, cka-
vitalem Spiriius. Nam sicut Christus mundum di-
lesit , atque etiam Pater, ita et Spiritus.

9 Joan. iv, 92,

eat αὐτοῖς. »

*U λέγει τοιοῦτόν ἐστι " Δι᾿ αὐτοὺς ἦλθεν, φησὶν,
ὁ Χριστός αὐτοῖς fjv ἅπαντα ἐπαγγειλάμενος, τοῖς
ἐξ Ἰουδαίων ἐξ αὐτῶν ὁ Χριστός · διὸ ἔλεγεν, Ἐκ
τῶν Ἰουδαίων ἐστὶν ἡ σωτηρία. 'Exsiüev οἱ ἀπό-
στολοι" ἐχέϊθεν οἱ προφῆται" ἐχεῖθεν τὰ ἀγαθὰ
πάντα. Τούτων οὖν ἁπάντων ἐχοινώνησεν f) olxou-
μένη. El τοίνυν ἐν «οἷς μείζοσιν ἐκοινωνήσατε,
φησὶν, ὀφείλετε χαὶ τῶν σαρκικῶν κοινωνῆσαι wol
μεταδοῦναι αὑτοῖς. Καὶ οὐκ εἶπε, χοινωνῆσαι, ἀλλὰ,
Aeitouprio at, bv τάξει διαχόνων αὐτοὺς χαθιστὰς
καὶ τῷ βασιλεῖ τελούντων φόρους. |

« Τοῦτο οὖν ἐπιτελέσας xoi σφραγισάϊκενος αὐτοῖς
τὸν χαρπὸν τοῦτον. 9

Τουτέστιν, ὡς εἰς βάσιλικὰ ταμεῖα ἀποτιθέμενος,
ὡς iv ἀσύλῳ καὶ ἀσφαλεῖ χωρίῳ. Καὶ οὐχ εἶπεν,
ἐλεημοσύνην, ἀλλὰ πάλιν, τὸν καρπὸν, δεικνὺς Xtp-
δαίνοντας τοὺς παρέχοντας.

« ᾿λπελεύσομαι δι᾽ ὑμῶν εἷς Σ;πανίαν. »

Πάλιν μέμνηται τῆς Σπανίας, δεικνὺς τὸ ἄοχνον,
καὶ τὰ περὶ ἐχείνους θερμόν,

« Οἶδα δὲ ὅτι ἐρχόμενος πρὸς ἡμᾶς, ἕν πληρώματι
εὐλογίας Χριστοῦ τοῦ Εὐαγγελίου ἐλεύσομαι.»

"UtcoveY ἔλεγεν" fta ὅτι ἐρχόμενος ὄψομαι ὑμᾶς
ἐν ἅπασιν εὐδοκιμοῦντας, χαὶ χομῶντας τοῖς ἄγα-
θοῖς, xat μυρίων ἐπαίνων ἀξίους τῶν χατὰ τὸ Ἐδαγ-

admi- p γέλιον. Καὶ τοῦτο δὲ τρόπος συμδουλῆς θαυ-

μαστὸς, τὸ προκαταλαμθάγειν αὐτοὺς τοῖς ἐγκωμίοις.

« Παραχαλῶ δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοὶ, διὰ τοῦ Κυρίου
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, xat διὰ τῆς ὀγάπης τοῦ Πνεύ-
βάτος, συναγωνίσασθαί μοι kv ταῖς προσευχαῖς ὑπὲρ
ἐμοῦ πρὸς τὸν Θεόν.

Πάλιν ἐνταῦθα τὸν Χριστὸν καὶ τὸ Πνεῦμα προ-
βάλλεται, xal οὐδαμοῦ μὲν μέμνηται τοῦ Πατρός.
Ταῦτα δὲ λέγει, ἵνα ὅταν ἴδῃς αὑτὸν Πατρὸς xal
Υἱοῦ μεμνημένον, ἢ Πατρός μόνον, μὴτε τὸν Υἱὸν,
μήτε τὸ Πνεῦμα ἀϑετῇς. Καὶ οὐχ εἶπε, Πνεῦμα, ἀλλὰ,
ἀγάπης Πνεύματος. Καθάπερ yàp Χριστὸς γάπησε
τὸν χόσμον, καὶ Πατῆρ, οὕτω καὶ τὸ Πνεῦμα,

lala. »

Δείχνυσι μὲν τὸ μέγεθος ὅ εἶχεν ἀγῶνος, And
δὲ τούτου xal δεύτερον κατασκευάζει " πὸ δεῖξαι ὅτι
δικαίως ἀναδέξατο διαχονησαι τοῖς ἁγίοις. Οἱ γὰρ
μεταξὺ τῶν οὕτω πονηρῶν κείμενοι, xal λιμῷ ἀπόλ-
λυσθαι ἔμελλον.

ε Καὶ ἡ διαχονία μου ἡ εἰς Ἰώρονεαλὴμ εὐπρόπ-
exo; τοῖς ἁγίοις γένηται, ἵνα iv γαρὰ ἔλθω 5
phe ὑμᾶς, διὰ θελήματος Θεοῦ συνανακαόσωμα.
ὑμῖν. »

Τουτέστιν, ἵνα μετὰ προδυμίας ὑποδέξωγται τὰ
διδόμενα. "Opa δὲ πάλιν πῶς ἐπαίρει τὸ ἀξίωμα τῶν
λαμδανόντων, εἴ “γε εὐχῶν» δεῖται παρὰ δῥμον
τοσούτου εἰς τὸ δεχθῆναι τὰ πεμπόμενα.

ε Ὁ δὰ Θεὸς τῆς εἰρήνης μετὰ πάντων ὑμῶν.
᾿Αμήν.»

Εὐχῇ οφραγίζει τὸν λόγον.

ΚΕΦΑΛ. IQ. -

t Συνίστημι δὲ ὁμῖν Φοίδην τὴν ἀδελφὴν ἡμῶν,
ὖσεν διάχονον «ἧς Ἐχχλησίας τῆς ἐν Κεγχρέαις,
ἵνα αὐτὴν προσδέξησθε ἐν Κυρίῳ ἀξίως τῶν ἁγίων,
καὶ καραστῆτε αὐτῇ ἐν ᾧ ἂν ὑμῶν χρήζη πράγματι.
Kal γὰρ αὕτη προστάτις πολλῶν ἐγεννήθη, καὶ ἐμοῦ.
"AexácacÓe Πρίαχαν xal ᾿Αχύλαν τοὺς συνεργούς
poo ἐνΧριστῷ Ἰησοῦ οἵτινες ὑπὲρ τῇς ψυχῆ; μου
τὸν ἑαυτῶν τράχηλον ὑπέθηχαν, οἷς οὐχ ἐγὼ μόνος
εὐχαριστῶ, ἀλλὰ καὶ κᾶσαιαὶ ἐχχλησίαι τῶν ἐθ νῦν"

καὶ τὴν xa^ οἶχον αὐτῶν Ἐχχλησίαν. ᾿Ασπάσασθε C

"Exalvesoy «by ἀγαπητόν μον, ὅς ἔστιν ἀπαρχὴ τῆς
Aelac εἰς Χριστόν. ᾿Ασπάσασθε Μαριὰμ, ἥτις πολλὰ
ἑκοκίασεν εἰς ἡμᾶς. ᾿λοκάσασθε ᾿Ανδρόνιχον καὶ
Ἶουνέαν τοὺς συγγενεῖς uoo χαὶ συναιχμαλώτους
βου, of «τινές εἰσιν ἐπίσημος ἐν τοῖς ἀποστόλοις,
χαὶ πρὸ ἐμοῦ γεγόνασιν ἐν Χριστῷ. ᾿ ᾿Ασπκάσασθε
᾿λμπλίαν τὸν ἀγαπητόν μον ἐν Κυρίῳ. ᾿Ασπάσασθε
00p6avbv. τὸν συνεργὸν ἡμῶν ἐν Χριστῷ, καὶ Στά-
y? τὸν ἀγαπητόν μου, ᾿λσπάσασθε Ἀπελλῆν τὸν
δέχιμον ἐν Χριστῷ. ᾿᾿Ασπάσασθε τοὺς ix τῶν "ÀAgi-
ὁτοδούλου. 'λασπάσασθε Ἡρωδίωνα τὸν συγγενῆ μου.
Ἀσπάσασθε τοὺς ix τῶν Ναρχίοσην, τοὺς ὄντας ἐν
Κυρίῳ. ᾿Ασπάσασθε Τρύφαινα ' καὶ Γρυφῶσαν τὰς

IN EPIST. AD. ROMANOS.
« "Iva. ῥνσθῶ ἀπὸ τῶν ἀπειθούντων ἐν τῇ "Ieu- A

966

Vras. 51, 52, « Ut. liberer ab iáüdelibus qui
sunt in Judei. »

SignificaPcertaminis quod Instabat., magnitudi-
nem. Ex hoc autem et aliud conficit , osiendendo
nimirum , quam juste saxctis ministraret. Qui enim
inter improbos adeo homines versabantur, fame
plane perituri erant.

. « Et ministerium meum in Jerusalem aeceptum
fiat sanetis, et in gaudio veniens ad vos , pér vo-
Iwntatem Dei refociller vobiscum. » |

ld est , ut cum alacritate quie data. Sunt. susci-
piant. Übi.rurswm observa quo pacto eorum qui
. süscepiuri erant, dignitatem extollat; s! quidém
apud plebem hanc precibus tantis opus habeat , ut

B quz sibi mittuntur accipiant. -

Vgns. 55. « Deus autem pacis sit cum omnibus
vobis. Amen. »
Precatione sermonem obsignat.

CAP. XVI.

Vas. 1-24. « Commendo autem vobis. Phoeben
sororem nostram qui est in ministerio Ecclesi,
quz est in Cencbreis; utoam suscipiatis in Domino
digne sanetis, et assistatis ei in quocunque nego-
tio vestri indiguerit, Etonim ipsa quoque astitit
multis et mihi ipsi. Salutate Priscam et Aquilam
adjutores meos in Christo Jesu (qui pro anima mea
8028 cervices supposuerunt : quibus non ego solus
gratias ago, sed et cuncie Ecclesise gentium) et
domesticam Ecclesiam eorum. Salutate Epsenetum
dilectum mihi, qui est primitiss Asi in Christo.
Salutate Mariam, qute multum laboravit in vobis.
Salutate Andronicum et Juniam cognatos meos ei
concaptivos meos, qui sunt nobiles in apostolis;
qui et apte me fuerupt in Cbristo. Salotate Am-
pliam dilectissimum mihi in Domino. Salutate Ur-
banum adjutorem nostrum in Christo, et Stachyn
dilectum meum. Salutate Apellem probatum in
Christo. Sslütate cos qui sunt ex Aristobuli domo.
Salutate Herodionem cognatum meum. Sealutate
eos qui sunt ez Narcissi domo, qui sunt jn Domino.
B9 Salutate Trypbenam et Tryphosau qus !a-
borant in Domino. Salutate Persidem charissi-

κοπιώσας ἐν Κυρίῳ. ᾿λσπάσασθε Περσίδα τὴν ἀγα- p mam, qua multum laboravit in Domioo. Salutate

κητὴν, Seic πολλὰ Exoníacsv ἐν Κυρίῳ. 'Aonácacót
Ῥοῦφον «τὸν ἐχλεχτὸν. ἐν Κυρίυν, xai τὴν μητέρα
αὑτοῦ xa ἐμοῦ. ᾿Ασπάσασθε ᾿Ασύγχριτον, Φλέγοντα,
Ἑρμᾶν (4), Πατρόδαν, Ἑρμῆν, καὶ τοὺς σὺν αὑτοῖς
ἀδελφούς. ᾿Ασπάσασθε Φιλόλογον, χαὶ Ἰουλίαν, καὶ
Νηρέα,. καὶ τὴν ἀδελφὴν αὐτοῦ, χαὶ Ὁλυμπᾶν,
ταὶ τοὺς σὺν αὐτοῖς πάντας ἁγίους. ᾿Ασπάσασθε
ἐλλήλους ἐν φιλήματι ἁγίῳ. ᾿Ασπάζονται ὑμᾶς αἱ

Rufum electum in Domino, et matrem ejus et
meam. Salutaie Asyneritum, Phlegontem, llcr-
mam, Patrobam, Hermen, et qui cum eis sunt,
fratres. Salutate Pbiiologam et Juliam, Nereum,
et sororem ejus, et Olympam, et omnes qui cun
cis sunt sanctos. Salutate invicem osculo sancto.
Salutant vos omnes Ecelesiz Christi. Rogo autem
408, fratres, ut observetis eos qui dissensiones

VARIÆ LECTIONES.

5 Lege ἐλθών.

NOTE.
(f) Ia marg. Οὗτός ἔστιν Ἑρμᾶς, ὁ τὸ βιδλίον τὸ ἐπίγρλφον Ποιμὴν συντάξας. Lic est Hermas, α quo

empositus est liber qui Pastor tnscribuar.

IN EPIST. AD CORINTH. 1.

570

τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν. Δοξάζει δὲ πάλιν, τὸ ἀχατά- A que ad Patrem redundarcit. Unde ait: Jpsi gloria

ληπτον τῶν μυστηρίων ἐκπληττόμενος. Οὐδὲ γὰρ
wv ὅτε ἐφάνη δυνατὸν αὐτὸ λογισμοῖς χαταλαδεῖν,
ἀλλὰ διὰ πίστεως ἐπιγνῶναι γρή" ἄλλως γὰρ οὐχ
Ev * εὖ δὲ χαῖ, Τῷ μόνῳ σοφῷ Θεῷ, εἰπεῖν. ταν
τὰρ ἐννοήσῃς πῶς τὰ ἔθνη εἰσήγαγε, χαὶ ἀνεχέρασε
lc πάλαι χατωρθωχόσι, χαὶ ἀπεγνωσμένους ἔσωσε,
χαὶ τῆς γῆς ἀναξίους ὄντας εἷς οὐρανὸν ἀνήγαγε, χαὶ
«ἧς καρούσης ζωῆς ἐχπεπτωχότας, εἰς τὴν ἀθάνα-
τον xal ἀπόῤῥητον ζωὴν ἐχείνην εἰσήγαγε, χαὶ ὑπὸ
δαιμόνων πατουμένους, ἀγγέλους ἐφαμίλλους ἐποίησε,
καὶ παράδεισον ἦνοιξε, καὶ τὰ παλαιὰ πάντα χαχὰ
ἔλυσε" xal ταῦτα ἐν χρόνῳ βραχεῖ, καὶ δι᾿ ὁδοῦ fpa-
χείας καὶ συντομωτάτης, τότε γνώσῃ τὴν σοφίαν"
καὶ ὅταν ἴδῃς, ὃ μὴ ἄγγελοι, μήτε ἀρχάγγελοι ἔγνω-

ἐπ seacula. Amen. Rursus »utem gloriam Dei celc-
brat, δὰ incomprehensibile mysterium hoc obstu-
pefactus. Neque enim etiam nunc eum innotescit,
cogitationibus comprehendi illud potest ; sed opor-
tel ut fide agnoscatur. Alio quippe modo non licet.
Bene vero ait : Soli sapienti Deo. Quando enin
tecum reputabis, qui factum sít, ut gentiles tan-
dei adducerentur ct commiscerentur illis, qui
vitam olim vite instiluerant ut deploratos illos
salvos fecerit ; cum terra digui non. essent, in cc-
lum eos evexerit, et postquam vita prasenti exci-
derant, ad immortalem illam, nec sermone explica-
bilem induxcrit ; ut quos J:emones proculcaverant,
sngelis pares fecerit; ut denique paradisum ape-

σαν, ἐξαίφνης τοὺς ἐξ ἐθνῶν μεμαθηχότας διὰ 15308 B ruerit, vcterilus analis peuitus sappressis ; hæcque

Χριστοῦ.

emnia brevi tempore, via facillima et cowupendio-

sissima praestiterit, illius tunc sapientiam noaces : quando, inquam, videris gentiles per Jesum Chri-
sium de repente illud didicisse quod neque angeli, neque archangeli cognoverant.

πρὸς 'Ῥωπαίους, σείχων τη. ᾿Εγράφη ἀπὸ Κορίνθου.

Ad Ποιιαποξ, wersibus $50. Scripta est Corintho.

ΕΙΣ EIHXZTOAHN A ΠΡῸΣ KOPINOIOYZ.

IN EPISTOLAM PRIMAM AD CORINTHIOS.

YDnOGEZIZ.

᾿λχηχοὼς ὁ ᾿Απόστολος, ὡς πολλὴ παρὰ Κοριν-
δίοις διχόνοια γέγονε, ψευδαποστόλων τινῶν σχί-
cera ἐν αὐτοῖς ποιησάντων, γράφει τὴν ἐπιστο-
My διορθούμενος ἅπαντα, "Hy δὲ ταῦτα αὐτῶν τὰ
ἐμαρτήματα. Πρῶτον μὲν, τὸ μερίδας πολλὰς γὲε-
νοῦαι παρ᾽ αὐτοῖς * xal τοῖς μὲν ὡς πλουσίοις προσ-
χεῖσθαι αὑτοὺς, τοῖς δὲ ὡς σοφοῖς χαὶ πλέον τι δυ-
ναμένοις διδάσχειν αὐτούς. Δεύτερον, τὸ ταῖς μη-
τρυίαις συγγίνεσθαι, χαὶ ἐπὶ τούτῳ μεγαφρονεῖν.
Καὶ μετὰ τοῦτο περὶ γαστριμαργίας" εἰς τοσοῦτον
τὰρ ἐχρατήθησαν τῷ πράγματι, ὡς χαὶ εἰδωλοθύτων
ἅπτεσθαι. ΚΑλλοι πάλιν μάχας ἔχοντες καὶ φιλονει-
χκείας περὶ χρημάτων, τοῖς ἔξω διχαστηρίοις ἐπέτρε-
«ον ἑαυτούς. "Hv τί καὶ ἕτερον πλημμέλημα παρ᾽

sitolg, τὸ xa0' ἑαυτοὺς ἐσθίειν ἐν ἐχχλησίαις, καὶ D

ph μεταδιδόναι τοῖς δεομένοις. Μετὰ τούτων xai
ἕτερον ἐπλημμέλουν ἐπὶ τοῖς χαρίσμαδι μέγα φυ-
φῶντες, xal ἀπὸ τούτου ἐχπίπτοντες. Εἶχον γὰρ xal
ζηλωτύπως ἰδεῖν πρὸς ἀλλήλους, xai δίεσπων τὴν
Ἐχχλησίαν " xal ὃ περὶ τῆς ἀναστάσεως δὲ αὐτοῖς
ἰχώλευς λόγος. Ταῦτα αὐτῷ ὑπόθεσις γέγονεν τῆς
ἱπιστολῆς, χαὶ ἕτερα δὲ ἃ οὐχ ἔστιν λέγειν χατὰ
μέρος.
ΚΈΕΦΑΛ. A'.

c Παῦλος χλητὸς ἀπόστολος Ἰησοῦ Χριστοῦ διὰ |

θελήματος θεοῦ, xal Σωσθένης ὁ ἀδελφὸς, τῇ Ἐχχλη-
elg τοῦ θεοῦ τῇ οὔσῃ ἐν Κορίνθῳ “ ἡγιασμένοις ἐν
Χριστῷ Ἰησοῦ, χλητοῖς ἁγίοις, σὺν πᾶσιν τοῖς ἐπι-
χαλουμένοις τὸ ὄνομα Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ
ἐν παντὶ τόπῳ, αὐτῶν χαὶ ἡμῶν. »

Q1 ARGUMENTUM.

Cum Apostolus accepisset gravi dissensione
Corinthios laborare, falsis quibusdam apostolis
divisiones et schismata spud eos facientibus,
Epistólam hanc scripsit qua cuncia corrigeret.
Hzc porro peccata ipsorum erant : primum, quod
multz apud eos factiones essent, ila ut pars
aliis quidem ceu locupletibus addicti essent, pars
aliis tanquam sapientibus quique plus possent
jpsos erudire ; secundum, quod novercas incesta-
rent, nec sine ostentatione. Insuper sic erant gulae
dediti, ut nec a carnibus qua idolis immolabe ntur
abstinerent; Alii rursum de pecuniis certantes
litigantesque, extraneis se tribunalibus e£ judiciis
permittebant. Vigebat etiam apud illos delictum
aliud, uti seorsim penes seipsos in Ecclesiis epu-
larentur, nec quidquam egenis preberent. Præte-
rea salio quoque modo peccabant, concessis sibi
donis intumescentes, unde gratia exciderent. lta
enim erant coinparati, ut. invicem inviderent, at-
que Ecclesiam distraberent. Claudicabat autem
etiam apud illos fides resurrectionis. Hoc argu-
mentum fuit epistolz, aliaque itidem nonnulla quz
sigillatim recitare non refert.

CAPUT I.

Vgn8. 14, 2. « Paulus vocatus apostolus Jesu
Christi per voluntatem Dei, et Sosthenes frater,
Ecclesie Dei quie est Corinthi ; sanctiflcatis in
Christo Jesu, vocatis sanctis, cum omnibus qui
invocant nomen Domini nostri Jesu Christi in
omni loco, ipsorum el nostre. »

φί ταύτης ἀθλιότητος χεῖρον; Πῶς δὲ ἐχλήθησαν ; À

Διὰ τοῦ Παὲρός. Ἐπειδὴ γὰρ, Δὲ αὐτοῦ, καὶ, ἐν
αὐεῷ. συνεχῶς λέγει περὶ «οὔ Υἱοῦ, ἵνα μὴ vogt-
οωσιν, ὅτι ὡς ἐλάττονος αὐτοῦ οὕτω μέμνηται, προσ-
ἔνειμεν αὐτὰ τῷ Πατρί. Τῷ δὲ, εἰς χοιγωνίαν' τοῦ
Υἱοῦ αϑεοῦ, ὅμοιον τὸ ἀλλαχοῦ εἰρημένον, &l συμ-
Sá xopsyv, xal συμθασιλεύσομεν. Ταῦτα δὲ προοι-
πχονομεῖ ἐν τῷ λέγῳ νῦν, ὥστε μὴ μέγα τὸ σφοδρὸν
τῶν ἐγχλημάτων, εἰς ἀπόγνωσιν αὐτοὺς ἐμπεσεῖν,

« Καὶ μὴ fj ἐν ὑμῖν σχίαματα. »

Τοῦ σχίσματος f| ἔμφασις ἰσχυρόν ἔστι χατηγο-
ρίας ὄνομα. Τὸ γὰρ ὁλόχληρον ὅταν εἰς πολλὰ διαι-
ρεθῇ, οὐ μόνον πολλὰ οὐ γίνεται, ἀλλὰ χαὶ τὸ ἕν
ἀκόλλυται. ᾿

« "Hes δὲ χατηρτισμένοι ἐν τῷ αὐτῷ vot, xot ἐν
τῇ αὐτῇ γνώμη.»

Ἐπειδὴ σφόδρα καθήψατο τῇ προσηγορίᾳ τοῦ
φχοματος, πάλιν πραύνει τὸν λόγον, λέγων Tra
ἧτεπακηρτισμένοι" ὅμοιον δὲ ὡς εἰ λέγοι " Μὴ vo-

κεἰδητε ὅτι μέχρι ῥημάτων συμδουλεύω τὴν ὁμόνοιαν".

τὴν γὰρ ἀπὸ διανοίας ἐπιζητῶ.

ε Ἐδηλώθη γάρ μοι περὶ ὑμῶν, ἀδελφοί μου, ὑπὸ

vn Χλόης, ὅτι ἔριδες ἐν ὑμῖν εἰσιν. Λέγω δὲ τοῦτο,
be ἔχαᾶστος ὑμῶν λέγει. »

Βάλιν τῇ τῆς ἀδελφότητος προσηγορίᾳ ἐχχαλεῖται
eite) εἰς πειθώ.

. 4 Ἐγὼ μέν εἶμι Παύλου · ἐγὼ δὲ ᾿Απολλώ ἐγὼ
ἃ Κεφᾶ. »

θὺχ ὅτι Παύλου ἑαυτοὺς ἢ Κηφᾶ προσηγόρευον,
Dk τὰ ἐκείνων ὀνόματα εἰς ἑαυτὸν μετασχηματίζει,
ὡς xal αὐτὸς ἐν τοῖς ἑξῆς δηλοῖ. Σημαίνει δὲ τούτῳ,
ie εἰ Παύλου, καὶ Πέτρου, xal ᾿Απολλὼ οὐχ ἐχρῆν
— αὑτοῖς ὀνόματα, πολλῷ μᾶλλον δὲ

€ Ἐγὼ δὲ Χριστοῦ. »

O0 τοῦτο ἐγχαλεῖ, ὅτι καί τινες xol Χριστοῦ προσ-
ἥγόρενον ἑαυτοὺς, ἀλλ᾽ ὅτι μὴ πάντες, ἀλλ᾽ ὡς ἐν
μερίδι τινὶ δέδοται ὁ Χριδτός. ᾿

« Μεμέρισται ὁ Χριστός. ».
Ὃ λέγει τοιοῦτόν ἔστι Κανετέμνετε, φησὶν, τὸν
Χριατόν. βΔιείλεται αὐτοῦ σῶμα * διενείματο πρὸς
ἀνθρώνευς, καὶ ἐμερίσατο τὴν Ἐχχλησίαν, καὶ μοῖ-
pev τὴν uiy αὐτὸς ἔλαδε, τὴν δὲ ἐχείνοις ἔδωχεν.

« M3 Παῦλος ἐσταύρωται ὑπὲρ ὑμῶν: »

Ὅρα φιλοκρίστου γνώμην " πῶς ἐπὶ τοῦ οἰχείου
λοιπὸν ὀνόματος προάγει τὸ πᾶν, ἔχ περιουσίας
ἐμκνὺς, ὅτι οὐδενὶ προσῆχει αὔτη fj τιμή. Ὅπερ δὲ
ὧν πολλῆς κηδεμονίας, τοῦτο τίθησι, τὸν σναυρὸν χαὶ
τὸ βάπτισμα, xal τὰ ἐξ αὐτῶν ἀγαθά. Δείχνυσι μὲν
τὰρ τοῦ Θεοῦ τὴν φιλανθρωπίαν xa ἡ τοῦ χόσμου
δημιουργία, μάλιστα δὲ ἡ διὰ τοῦ σταυροῦ auyxa-

« Ἢ εἰς τὸ ὄνομα Παύλου ἐδαπτίαϑητε;»
9 Wan. vu, 17.

IN EPIST. AD CORINTI. I.

51A

quid hac miseria deterius? quomodo autem vocati
fuerunt? Per Patrem ipsum. Nam quia semper de
Filio ait: Per ipsum, et in ipso; ne putaretur illius
tanquam inferioris meminisse, idem attribuit ip-
simet Patri. Quod sub;jungit,in societatem Filii sui,
simile est illi effato quo alibi dicitur, εἰ compati-
mur, et conregnabímus **. Ad hoc enim inisto quem
tractamus loco praparat, ne vehementiores incre-
pationes in desperationem ipsos impellant.

« Et non sint inter vos schismata. »

« Appellatio schismatis, validum accusandi vo-
eabulum est, Totam quippe, quando in multa di-
viditur, non modo plura fit , sed et upitas ejus de-
perditur.

« Sitis autem perfecti in eodem sensu, et eadem
sententia. »

Quoniam acriter eos perstrinxit. appellaiione
schismatis, sermonem lenit iterum dicens: Sitis
perfecti. Ac si dicat : Ne putetis duntaxat concor-
diam me suadere, quz solummodo in vecibus
consistat : eam enim in primis quero: qua ex ani-
mo sit.

Vgns. 11, 12. « Significatum est enim mihi ab.
lis qui sunt Chloes, quia contentiones sunt inter
vos. Hoc autem dico, quod unusquisque vestrum
dicit. »

Rursum eos compellatione fraternitatis excitat,
ut sibi morem gerant.

« Ego quidem sum Pauli; ego autem Apollo ;
ego vero Cephæ.

Non quia seipsos de Pauli vel Cephæ omine
nuncupabant ; sed eorum in ae nomina transfor-
mat, velut et ipse postmodum declarat. Hac porro
ratione . significat non debere eos Pauli, aut
Petri, aut Apollo nomina jactare, ac multo minus
aliorum.

« Ego autem Christi. » EE
Non hoc culpat quod nonnulli Christi cognom
sibi viodicarent : sed quod non omnes; ac sí vni

cuidam parti datus esset Christus.

Vans. 15. « Divisus est Christus. »

Flujus dicti sensus iste est : Dissecuistis Chri-
slum. Ejus corpus est divisum, ac si in homines
distribuerit, atque diviserit Ecclesiam, ac partem

D aliam ipse assumpserit, aliam vero illis conces--

serit.

« Nunquid Paulus crucifixus est pro vobis? »

Videsis animum Christi amantis, quo pacto.
deinceps nomine suo totum con(üciat, ubi affatim
ostendit, nemini hunc honorem convenire. Qaod
autem mult: sollicitudinis et benevolentis argu-
mentum erat, hoc proponit, puta crucem et ba-:
ptismum, etquacunque ex bis bona profluunt. Hu-
manitatem quippe Dci commonstrat ipsa mundb
creatio ; prae ceteris vero demissio illa qua erw-
cem pertulit.

63 « Aut ín nomine Pauli baptizati estis? »

515

S. JOANNIS DAMASCENI

516

Enimvero quia scissionum baec causa erat, qued A Ἐπειδὴ γὰρ τοῦτο αἴτιον ἐγένετο σχισμάτων τὸ

eorum a quibus erant baptizali, cognomina mu-

tuarent, hoc itidem emendat dicendo; Nenquid
in nomine Pauli baptizati estis? Neque enim dixe-
ris, inquit, quis baptizaverit ; sed in eujusnam no-
mine. Nam nullatenus quaeritur quis baptizavit,
sed in cujus nomine. Jpse siquidem est, inquit, qui
peccata dimittit.

Vgns. 14-16. « Gratias ago Deo quod neminem
baptizavi, nisi Crispum .et Caium : ne quis dicat
quod In. nomine meo baptizati estis. Baptizavi au-
tem et Stephane domum. Ceterum nescio, si
quem alium baptizaverim. ἃ

Perinde est ac si diceret : Quid insolescis ba-
ptizando, quando et ego gratias ago, quod id mu-
ncris non obierim? Quibus porro verbis tumorem
vorum prudenter comprimit, neutiquam vero ba-
ptismi virtutem, sed amentiam eorum qui in ba«
ptizando sese nimium jactitabant, Baptismus quippe
magna quedam res est : hoc autem quod magnum
est, non ille prestat qui baptizat, scd qui in ba-
ptismo invocatur.Insuper causam edisserit, propter
quam gratias agat. Ne quis dicat, inquit, in meo
nomine vos esse baptizatos : non tamen ita ut de
illis hoc affirmaret; sed quia verebatur, ne more
bus malus eo procederet.

VERS. 17. « Non enim misit me Cbristus ba-
ptizare, scd evangelizare.»

Quare ergo baptizabas? dixerit aliquis. Nequa-
quam baptizabam, inquit, el repugnando qui me
miserat, sed supra quam incumberet mihi, hoc
faciebam. Et quemadmodum in causa viduarum,
tametsi dixerunt apostoli: Non est equum nos
derclinquere verbum Dei ei munistrare mensis ;
ipse nihilominus ministravit, non quasi eis con-
tradiceret, sed ut ex abundanti hoc quoque munere
fungeretur : sic et hac in parte se gessit:

« Non in sapientia verbi, ut non evacuetur crux
Christ. »

Compressa elatione eorum qui valde sibi place-
lant baptizando, sermonem. transfert in eos qu:
extranea sapientia arrogantius jntumescebant ; se-
que adversus ipsos diligentius instruit. Nain ad
eos qui cum baptizarent, inflati erant, aiebat:
Graiias ago quod neminem vestrum baptizavi; et:
Non me misit Christus baptizare, sed evangelizare ;
sed neque vehementius, neque dedita opera verbis
eos adoritur. Hic vero primo statim assultu pla-
gam magnam infligit : Ne evacuetur, inquit, crux
Christi. Ecquid ergo insolebtior es, ubi te magis
deceat erubescere? Si enim sapientia hec tum
cruci bellum infert, tum pugnat cum Evangelio,
nullatenus prestat ea gloriari, sed magis ipsam
abjicere.

NEBs. 18. « Verbum enim crucis, pereuntibus
quidem stultitia est : iis autem qui salvi fiunt, id
est nebis, virtus Dei est. » -

9 Act, 1,9.

ἀπὸ τῶν βαπτισάντων χαλεῖσθαι, καὶ τυῦτο διορθοῦ-
ται λέγων " Μὴ εἰς τὸ ὄνομα Παύιλου ἐδαπείσθητε ;
ph γὰρ εἴπῃς, φησίν Τίς ἐδάπτισεν ; ἀλλ᾽ εἰς τὸ τἴ-
νος ὄνομα * οὗ γὰρ 6 βακπτίσας, ἀλλ᾽ εἷς τὸ τίνος
ὄνομα ζητεῖται. Αὐτὸς γὰρ, φησὶν, ἀφίησι τὰ &pap-
τήματα,

« Εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ, ὅτι οὐδένα ὁμῶν ἐδάπτισα,
εἰ μὴ Rplaxov καὶ Γάϊον, ἵνα μὴ τις εἴπῃ ὅτι εἰς
τὸ ἐμὸν ὄνομα ἐδαπτίσθητε. Ἐθδάπτισα δὲ xoi τὸν
Στεφανᾶ οἶχον. Λοιπὸν οὐχ οἶδα εἴ τινα ἄλλον ἐδά-
πτισᾶς P

Ὅμοιον ὡς εἰ λέγοι" Τί μέγα φρονεῖς ἐπὶ τῷ
βαπτίσαι, ὅπου γε ἐγὼ xal εὐχαριστῶ ὅτι οὐχ ἐποί-
Ὧσα τοῦτο; Ταῦτα δὲ λέγων, καθαιρεῖ τὸ ἐπὶ τοῦτο
φύσημα οἰκονομιχῶς, οὐχὶ τὴν δύναμιν τοῦ βαπτί-
αμοτος, μὴ γένοιτο, ἀλλὰ τὴν ἄνοιαν τῶν μέγα ἀπὸ
«οὔ βαπτίζειν φρονούντων. Μέγα μὲν γὰρ τὸ βάπτι-
epa, ἀλλὰ μέγα αὐτὸ οὖχ ὁ βάπτίζων ποιεῖ, ἀλλ᾽ ὁ
χαλούμενος εἰς τὸ βάπτισμα. Λέγει δὲ xal τὴν αἰτίαν
& ἣν εὐχαριστεῖ ἵνα μὴ τις εἴπῃ, φησὶν, ὅτι Εἰς τὸ
ἐμὸν ὄνομα ἐδαπτίσθητε. Οὐχ ὅτι δὲ περὶ ἐκείνων
τοῦτο ἔλεγεν, ἀλλ᾽ ὅτι ἐφοδεῖτο, μὴ εἰς τοῦτο προύῇ
τὸ χαχὸν τὰ γόσηυα.

« Οὐ γὰρ ἀπέστειλέν με Χριστὸς βαπτίζειν, ἀλλ᾽
εὐαγγελίζεσθαι. »

Τί οὖν ἐδάπτιζες ; φησίν. Οὐχ ἐναντιούμενος, φη»
σὶν, τῷ πέμποντι, ἐδάπτιζον, ἀλλ᾽ ὡς ἐκ περιουσίας
«οὔτο ποιῶν. Καὶ ὥσπερ ἐπὶ τῶν χηρῶν εἰπόντων
τῶν ἀποστόλων, Οὐχ ἔστιν ἀρεστὸν κατα.λδιπόντας
τὸν «1όγον τοῦ Θεοῦ διακονεῖν τραπέζαις, διηκο-
γήσατο, οὐχ ἐναντιούμενος ἐχείνοις, ἀλλ᾽ kx περιου-
αἰας τοῦτο ποιῶν" οὔτω xai ἐνταῦθα.

« Οὐχ iv σοφίᾳ λόγου, ἵνα μὴ χενωθῇ 6 σταυρὸς
«οὔ Χριστοῦ.

Καθελὼν τὸ φύσημα τῶν διὰ τὸ βαπτίζειν μέγα
φρονούντων, μεθίσταται λοιπὸν πρὸς τοὺς ἐπὶ σοφίᾳ
τῇ ἔξωθεν χομπάζοντας, xal xat' αὐτῶν ὀπλίζεται
σπουδαιότερον. Πρὸς μὲν γὰρ τοὺς ἐπὶ τὸ βαπτίζειν
κεφυσιωμένους ἔλεγε " Εὐχαριστῷ ὅτι οὐδένα ὑμῶν
ἐδάπιισα" χαὶ ὅτι Οὐκ ἀπέστειλέν μα Χριστὸς
βαπείζειν * xai οὔτε σφοδρῶς, οὔτε χατασχευαστι-
χῶς χέχρηται τῷ λόγῳ. Ἐνταῦθα δὲ ἐκ προοιμίων
πληγὴν δίδωσι μεγάλην, Tra. μὴ κεγωθῇ, λέγων,
ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ. Τί τοίνυν μέγα φρογεῖς,
ig! ᾧ καὶ ἐρυθριᾷν ἔδει; Εἰ γὰρ xal πολεμεῖ τῷ
σταυρῷ, καὶ μάχεται τοῖς Εὐαγγελίοις fj σοφία αὕτη,
οὐχ αὐχεῖν ἐ π᾿ αὐτῇ, ἀλλὰ χαταλύεσθαι δεῖ,

« Ὁ λόγος γὰρ ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς μὲν ἀπολλυν
μένοις μωρία, τοῖς δὲ σωζομένοις tulv δύναμις
Θεοῦ ἐστιν. »

571

IN EPIST. AD CORINTH. I.

518

Ἐπειδὴ γὰρ εἰχὸς ἦν ἐχείνους, τοῦ σταυροῦ παρὰ A — Nam quia verisimile erat eos, cum crux Christi

«ὧν Ἑλλήνων χλευαζομένου, τῇ σοφίχ δῆθεν τῇ
«δρ' ἑαυτῶν ἀντ-ίστασθαι, χαὶ πολεμεῖν θορυδουμέ-
νους, τοῖς ἀπὸ τῶν Ἑλλήνων λεγομένοις παρᾶαμν-»
ϑούμενος ὁ Παῦλος, φησίν * Μὴ νομίσητε ξένον τι γί-
νεσθαι xai καράδοξον. Ταύτην ἔχει φύσιν τὸ πρᾶγμα,
ὥστε ἀπὸ τῶν ἀπολλυμένων μὴ γνωρίζεσθαι αὐτοῦ
«ὸν δύναμιν. Ἐξιστήχασι γὰρ καὶ παραφρονοῦσι,
καὶ διὰ τοῦτο λοιδοροῦνται, xal ἐπαχθῶς ἔχουσι τὰ
«ῳὐτήρια φάρμαχα.

« Γέγραπται γάρ' ᾿Ἀπολῶ τὴν σοφίαν τῶν σοφῶν,
καὶ τὴν σύνεσιν τῶν συνετῶν ἀθετήσω, Ποῦ co-
*éc; ποῦ γραμματεύς; ποῦ συζητητὴς τοῦ αἰῶνος
τούτου »

Ἐπειδὴ yàp προτέρα ἑαυτὴν κατέῤαλεν, πρὸς

ludibrio esset Grecis, suapte sapientia illis obsi-
stere ac decertare; Grecorum dicteriis turbatos
solatur Paulus his fere verbis: Ne putetis, ail,
Inconsuctum hoc esse et supra captum hominum.
Quin ea plane rei natura est, ut virtus ΘΑ, ejus ab
iis qui pereunt miuime pernoscatur : quippe qui
amenjes et insani Sunt. Unde conviciis lacessunt,
et moleste ferunt salutaria medicamenta.

Vans. 19, 20. « Scriptum est eniin : Perdam sa-
pientiam sapieutum, et prudentiain prudentum
reprobabo Quis sapiens? quis scriba? quis conqui-
sitor bujus szculi?»

Quoniam ipsa prior sese profligavit, nulli dein-

οὐδὲν χρήσιμον λοιπόν ἐστιν. Ὅτε γὰρ ἔδει τὰ ξαυ- B ceps usui est. Nam quando oportebat uti sua

«ἧς αὐτὴν ἐνδείξασθαι, καὶ διὰ τῶν χτισμάτων ἰδεῖν
τὃν Δεσπότην, οὐχ ἠθέλησεν.

« Οὐχὶ ἑμώρανεν ὁ Θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ χό-
eps , ὃ

"Avi τοῦ, μωρὰν ἔδειξεν οὗεαν πρὸς τὴν τῆς πίν
στεως κατάληψιν. Ἐπειδὴ γὰρ μένα ἐφρόνουν ἐπ᾿
eit], ἤλεγξεν αὐτὴν ταχέως" ποία γὰρ σοφία, ὅταν
τὺ χεφάλαιον τῶν ἀγαθῶν μὴ εὑρίσχῃ ;

« Ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῇ σοφίᾳ τοῦ Θεοῦ οὖχ ἔγνω ὁ
χόσμος διὰ τῆς σοφίας τὸν Θεὸν, ηὐδόχησεν ὁ Θεὸς
διὰ ho μωρίας τοῦ χηρύγματος σῶσαι τοὺς mi-
δεεύοντας. »

Τῇ διὰ τῶν ἔργων φαινομένῃ, δι᾽ ὧν ἠθέλησε γαυ-
εθῆναι, Διὰ τοῦτο αὐτὰ xal τοσαῦτα χατεσχεύαζεν,
ἵνα ἀναλόγως bx. τῶν δρωμένων ὁ ποιητὴς θανμά-
ζηται. Μέγας ὃ οὐρανὺς χαὶ ἀπειροπληθὴς ἡ γῆ.
θεύμασον τοίνυν τὸν πεποιηχότα. Καὶ γὰρ ὁ μέγα:
εὖτος ἔργον ἐστὶ τῶν δαχτύλων αὐτοῦ. Καὶ περὶ τῆς
Ti« γέγραπται, ὅτι εὴν δὲ γῆν ἐποίησεν ὡς οὐ-
δέν. Ἐπειδὴ οὖν διὰ εἷς σοφίας ταύτης οὐχ ἡθέλη-
ev ὁ χόσμος γνωρίσαι τὸν Θεὸν, διὰ τῆς δοχούσης
μωρίας εἶναι τοῦ κηρύγματος, ηὐδόχησεν σώζειν
αὐτὸν, οὐ διὰ λογισμῶν, ἀλλὰ διὰ πέστεως " λοιπὸν
ὅπου σοφίας οὐχ ἔστι χρεία ἀνθρωπίνης.

Ἕ κειδὴ δὲ χαὶ Ἰουδαῖοι σημεῖα αἰξοῦσι xai Ἕλλη-
wc σοφίαν ζητοῦσιν * ἡμεῖς δὲ χηρύσσομεν Χρι-
στὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σχάνδαλον, ἔθνεσι

monsiraret, εἰ per res creatas Dominum nosset,
abnuit prorsus.

« Nonne stultam fecit Deus sapientiam bujus
mundi? »

Hoc est, esse stultam ostendit ad perceptionem
fidei, Nam quia multum ea gloriabantur, asperius
ipsam arguit. Ecque enim sapientia. hac fuerit, a
qua nec ipsa bonorum summi reperta sit?

Vgas. 21. « Nam quia in Dei sapientia num CO-
gnovit mundus per sapientiam Deum, placuit Deo
per stultiliam preedicalionis salvos facere creden-
les. »

Iu ea utique qu: »pparebat per opera, perque
cognosci Deus voluit. idcirco hsec tantaque con-
didit, ut rationis adminiculo istorum opifex esset
admirationi δ᾽. Celum magnum est, innumerisque
generibus rerum terra repletur. Mirare igitur ho-
rum fsctorem. Etenim peramplum hoc colum di-

gitorum illius opus exsistit, atque de tellure scri-

ptum est, quod terram fecit,quasi nihilum **. Quia
igitur per sapientiam banc mundus nosse Deum
noluit, per putatitiam przdicationis stultitiam pla-
CuiLeum facere salvum; non rationum argumentis,
$ed fide: ubi bumana deinceps sapientia non est
opus.

"ras. 93-9À, « Quoniam autem et Judsei signa
petunt, et Graeci saplentiam quzrunt: nos autem
praedicamus Christum erucilizum : Judzis quidem

& μωρίαν " αὐτοῖς δὲ τοῖς χλητοῖς Ἰουδαίοις τε py scandalum, gentibus autem stoltitiam : ipsis au-

zai Ἕλλησι, Χριστὸν Θεοῦ δύναμιν καὶ Θεοῦ co-
φίαν. |

Ὅταν εἴπευμεν, φησὶν, Ἰουδαίοις, Πιστεύσατε, λέ-
γουσιν, ᾿Αναστήσαθε γεχρούς " ἰάσασθε δαίμονας
δείξετε σημεῖα * ἡμεῖς δὲ ἀντὶ τούτων τί λέγομεν ;
Ὅτι ἐσταυρώθη xai ἀπέθανεν ὁ χηρυττόμενος,
Τοῦτο ἱκανὸν οὗ μόνον τοὺς μὴ βουλομένους μὴ
ἐφελχύσασθαι, ἀλλὰ καὶ βουλομένους διαχρούεσθαι,
Δλλ᾽ ὅμως οὗ διαχρούεται, ἀλλὰ xai ἀφέλχεται.
[λιν Ἕλληνες ἀπαιτοῦσιν ἡμᾶς ῥητορείαν λόγων
χαὶ δεινότητα σοφισμάτων ἡμεῖς δὲ καὶ τούτοιφ
οταυρὸν κηρύττομεν, καὶ ὅπερ ἐπὶ Ἰουδαίων ἀσϑέ-

€ Sep. κι], ὅ, "3 Job xxvi, 7.

lem vocatis Judæis atque Grecis Christum Dei
virtotem οἱ Dei sapientiam. »

Quando Sudæis dicimus, Credite ; illi alun| : Ex-
citate mortuos; vexatos a domonibus sanate;
monstrate signa. Ad bsc autem quid nos objici-
mus? Eum utique quem praedicamus, foisse aflixum
cruci atque mortuo. Hoc sufficit, non solum ad
non trabendum nolentes, sed etiam ad eos qui vo-
luerint avertendos. Αἱ vero non avertit, sed magis
allicit. Rursum Græci postulant a nobis dicendi
ariein, et sophismatum peritiam. His vero nos etiam
crurem predieamus : et quod Judzis esse videtur

579

pejentibus non solum noa prabuerimus, sed et
contrari? eorum quie -qusesierint, loculi erimus,
tunc per contraria convincenlur quam inexplica-
bilis sit. virtus illius quem przedicamus.

Vzns. 25 « Quia quod stultum est Dei, sapientius
851 hominibus. »

Stuüum et infirmum de eruce dicit, non quod
res ita sit; sed quod sic videtur. Secundum quip-
pe opinionem ipsorum respondet, Nam id quod
non valuerunt philosophi per syllogismos confi-
cere, hoe prztensa illa. stultitia patravit.

65 - Et quod inürmum est Dei, fortius est ho-
ininibus. »

Undenaum enim potuissent homines idiotse et lit-
lerarum rudes res tantas aggredi, ut brevi lempore
adversus orbem universum aciem dirigerent, nisi
divina vis quedam eis adfuissel, ea quae gereban-
tur ádministrans?

Vens. 26. « Videte enim vocationem vestram,
fratres, quoniam non multi sapientes secundum
carnem. 2

ld est, quantum ad id quod apparet, quoad prz-
sentis vilae statum, el quod. attinet ad exiraneam
illam eruditionem. Ne vero sibi contradicat,
quippe cura inter ipsos essent, tnm sapientes, tum.
nobiles aliqui; adjecit, Non multi. Tametsi enim
hos verdi en admiseral, alil tumen longe plures

eramk .Quare vero? quoniam ille qui secundum
earnem est sapiens, amentia inulta plenus est : sed

luerit abjicere.

« Non muli potentes, non multi nobiles. »

Hi autem fastu pleni sunt, Nihil porro ad
accurstam Dei cognitionem adeo inutile est et

noxium, alque arroganiie ac divitiis addictum.

esse.

Vgns. 27. « Sed qua stulia sunt mundi elegit
Deus, ut confundat sapientes. »

Id quod plane maximum victoriz indicium est,
quando per homines idiotas εἰ indoctos vincitur.

Non enim Graci tanto pudore afficiuntur, dum a.
sapientibus superantur.

« Et infirma. mundi elegit Deus. ut confundat

S. JOANNIS DAMASCENI
inürmitas, id Gracis stoliiia est. Quando ergo A νειὰ εἶναι δοχεῖ, τοῦτο ἐπὶ Ἑλλήνων μ

Pu.
yh μόνον αἰτοῦσι reporte. DIS ui vayzia.

ὧν αἰτοῦσι λέγωμεν, εἶτα ϑιὰ εῶν ἐναντίων μένον:
* — — ἔστιν ἡ τοῦ χηρυττομέ-

—— ecd xe sd 8103 συφώτερον τῶν ἀνθρώ-
πων ἐστίν.»
Περὶ τοῦ σταυροῦ λέγει τὸ μωρὼν καὶ τὸ ἁ
οὐ τὸ ὄν, ἀλλὰ τὸ δοχοῦν. Πρὸς γὰρ —
ληψιν ἀποχρίνεται. Ὃ γὰρ οὐκ ἴσχυσαν φιλόσοφοι.
διὰ τῶν συλλογισμῶν ποιῆσαι, τοῦτο ἡ δοχοῦσα μω-
pía )Buaev.
' — τὸ ἀσθενὲς τοῦ Θεοῦ ἰσχυρότερον τῶν ἂν-
πων ἐστίν. »
— rao ἀνθρώποις ἰδιώταις καὶ ἀγρά
πράγμασιν ἐπιχειρῆσαι τηλικούτοις, καὶ tvi
xaipip πρὸς τὴν οἰχουμένην ἅπασαν πὶ
εἰ μὴ θεία τις ἦν ἐν αὐτοῖς ἰσχὺς, ἢ ——
γινόμενα;
« Βλέπετε γὰρ τὴν κλῆσιν ὑμῶν, ἀδελφοὶ, ὅτι o
πολλοὶ σοφοὶ χατὰ cápxa.»

"Avi τοῦ, χατὰ τὸ φαινόμενον, καὶ χατὰ τὸν π
ὄντα βίον, χαὶ χατὰ τὴν ἔξωθεν παίδευσιν. "lva δὲ
μὴ ἑαυτῷ περιπίπτῃ " ἧδαν γὰρ καὶ σοφοὶ —
«τοὺς xal εὐγενεῖς * τὸ, οὐ zoJ.lol, giae
γὰρ καὶ τούτους ἐδέχετο, ἀλλὰ πολλῷ πλείους b
γοι ἦσαν. Τί δήποτε ; ὅτι ὁ κατὰ σάρχα σοφὸς, π
λῆς γέμει τῆς ἀπονοίας" καὶ οὗτός ἔστιν ὁ μὼρ

(C ὅταν διεφθαρμένην διδασκαλίαν ἐχδάλλειν μὴ Bo
εἰ bie fit slulius, quando corruptam doctrinam no- -

ληται,

€ Οὐ πολλοὶ δυνατοὶ, οὐ πολλοὶ εὐγενεῖς. à

Καὶ γὰρ οὗτοι τύφῳ πεπληρωμένοι εἰσίν * οὐδὲ:
δὲ οὕτω πρὸς ἀχριδῇ θεογνωσίαν ἄχρηστον, ὡς d
vola χεχρῆσϑαι xal πλούτῳ,

€ ᾿Αλλὰ τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ 8
ἵνα χαταισχύνῃ τοὺς σοφούς, »

Ὅπερ ἐστὶ μέγιστον τῆς νίχης, ὅταν |
ἰδιωτῶν νιχᾷ, οὐ γὰρ οὕτω χαταισχύνονται "EA
ὅταν διὰ τῶν σοφῶν ἡττηθῶσιν.

€ Καὶ τὰ ἀσθενῇ τοῦ — ΠῚ

fortia : {Ὑκκ8 38] et ignobilis mundi et coutempti- : D καταισχύνῃ τὰ ἰσχυρά" xai τὰ ἀγενῆ τοῦ 3

bilia elegit Deus. » J
Non solum enim idiotas et indoctos vocavit, sed.
εἰ egenos, contemplibiles, el obscuros , per quos.
potentes dejiceret.
«Et ea que non sunt, ut ea que sunt de-
Biruérel. »

Qusenam vero appellat ea. que non sunt? Eos.

plane qui propter nimiam exiguitalem suam nihili
habebantur. Hoc pacto potentiam eximiam mon-
stravit, magnos illos deponendo, subigendoque per
eos qui nihil esse videbantur.

Vgns. 29, « Ut nou glorietur omnis caro coram
Deo. »

Deus quippe isthee omnia idcirco operatur, ut

᾿ καὶ τὰ ἐξουθενημένα ἐξελέξατο ὁ Θεός, »

— Οὗ γὰρ ἰδιώτας μόνον, ἀλλὰ καὶ πένητας, καεῖ

εὐκαταφρονήτους, χαὶ ἀσήμους ἐχάλεσεγ, ἵνα τι —
ἐν δυναστείαις, αὐτὸς ταπεινώσῃ.

* c Καὶ τὰ ὰ μὴ ὄντα, ἵνα τὰ ὄντα χαταργήσῃ. ——

Καὶ τίνα τὰ μὴ ὄντα χαλεῖ; τοὺς μηδὲν εἶναι᾽ a

ιζομένους διὰ τὴν πολλὴν εὐτέλειαν, Οὕτω —*
—* δύναμιν ἐπεδείξατο, διὰ τῶν μηδὲν εἶναι &

τῶν τοὺς μεγάλους χατενεγχῶών.

| ι Ὅπως μὴ καυχήσεται πᾶσα σὰρξ ἐνώπιον τοῦ
Θεοῦ.»
Πόντα γὰρ ὁ Θεὺς διὰ τοῦτο moist, fva τὸν οὖ :

|

ΕἸ

—
πα

j

N EPIST, AD COBINTH.I1.

58?

nd τὸ φρόνημα χαταστείλῃ, ἵνα τὸ Χαυχᾶσθαι xa0- A fastum elationemque aoimi compesest, ut ja-

Dg. ᾿Απὸ γὰρ “πούτου ἡ ἁμαρτία " σοφώτεροι τῶν
τοῦ Θευῦ νόμων εἶναι ἐφιλονείχησαν * οὐ ὑέλοντες
αὐτοὺς μαθεῖν, ὡς αὐτὸς ἐνομοθέτησεν,. διὰ τοῦτο
οὐδὲ ὅλως ἔμαθον.

« Ἐξ αὐτοῦ tk ὑμεῖς ἐστε ἐν Χριστῷ "5205, ὃς
ἐγενήθη ἡμῖν σοφία ἀπὸ Θεοῦ, διχαιοσύνη τε xal
ἁγιασμὸς χαὶ ἀκολύτρωσις. »

Ἰεαῖδές ἔστε, φησὶν, τοῦ Θεοῦ, διὰ τοῦ Χριστοῦ
τοῦτο γενόμενοι. Ἐπειδὴ γὰρ εἶπεν, Τὰ μωρὰ τοῦ
πόσμου ἐξελέξωοτο καὶ. cá ἀγενῆ, δείχννσιν ὅτι
φάντων εἰσὶν εὐγενέστεροι, τὸν Θεὸν ἔχοντες πὰ-
τέρα" τῆς δὲ εὐγενείας ταύτης, φησὶν, οὐχ ὁ δεῖνα
χαὶ 6 δεῖνα, ἀλλ᾽ ὁ Χριστὸς αὐτός ἐστιν αἴτιος, σο-
ψιὺς ἡμᾶς ποιήσας xal διχαίους καὶ ἁγίους. Τοῦτο ^
(ép ἔστι τὸ, e Ἐγενήθη ἡμῖν σοφία xa ἁγιασμὸς καὶ
ἀπολύτρωσις. »

ε ἵνα, καθὼς γέγραπται, ὁ χαυχώμενος ἐν KÜ-
ρίῳ καυχάσθω. »

KE9AA. B.

* Κἀγὼ ἐλθὼν πρὸς ὑμᾶς, ἀδελφοὶ, ἦλθον, οὐ καθ'
ὑπεροχὴν λόγου ἢ σοφίας χαταγγέλλων ὑμῖν. »

Διὰ τοῦτο χαὶ σφοδρῶς χατέδραμεν τῆς τῶν "FA
λήνων σοφίας, ἵνα τοῦτο πείσῃ τοὺς ἀνθρώπους "
pe xal ἔστε δίχαιον ἐν Κυρίῳ χαυχᾷσθαι.

Ὅταν γὰρ xap' ἑαυτῶν τὰ ὑπὲρ ἑαυτοὺς ζητῶμεν,
οὐδὲν μωρότερον, οὐδὲ ἀσθενέστερον ἡμῶν γίνεται.
Γλῶτταν γὰρ ἔχειν ἢχονημένην δυνατὸν, δόγματα δὲ
ἰσχυρὰ ἀμήχανον.

ει Τὸ μαρτύριον «τοῦ Θεοῦ. »

Δινεὶ τοῦ, τὸ χήρυγμα ὃ μαρτυροῦμεν, φησὶν,
3i ἐσταυρώθη, καὶ ἀπέθανεν ὑπὲρ ἡμῶν.

t 00 γὰρ Ixpiva εἰδέναι τι ἐν ὑμῖν, εἰ μὴ Ἰησοῦν
Χριστὸν, καὶ τοῦτον ἐσταυρωμένον. »

Τοῦτο λέγει, ὅτι ἅμοιρός ἐστι καθόλου τῆς ἔξωθεν
σογίας. Οὐ γὰρ ἦλθον λογισμοὺς πλέχων, φησὶν,
eM& σοφίσματα, οὐδὲ ἄλλη τι λέγων ὑμῖν, ἢ ὅτι
Χριστὸς ἐσταυρώθη.

εχὰχὼ ἂν ἀσθενείᾳ καὶ ἐν φόδῳ καὶ ἐν τρόμῳ
sole ἐγονόμην πρὸς ὑμᾶς. »
Τοὺς κινδύνους φησὶ, καὶ τὰς ἐπιδουλὰς, καὶ «τὸ

χαϑ' ἡμέραν ἐλαύνεσθαι, Τοῦτο δὲ οὐχ ἔγχλημα τοῦ.

[αύλου, ἀλλ' ἀσθένεια εἧς φύσεως, ἐγχώμιον δὲ τῆς
τροαιρέφεως, ὅτι καὶ δεδοιχὼς θάνατον xal πληγάς,
εὐδὲν ἀνάξιον διὰ τὸν yit τοῦτον ἐποίησεν.

« Καὶ ὁ λόγος poo xai τὸ χήρυγμά poo, οὐχ iy
«ειθοῖς σοφίαν λόγοις. 9

Τουτέστιν, οὐκ ἔχων τὴν ἔξωθεν σοφίαν.

ε Ἀλλ᾽ ἐν ἀποδείξει Πνεύματος καὶ δυνάμεως. »
Ἰεῖς ἐνεργείαις λέγει, αἷς ἐποίει διὰ τοῦ Πνεύμα-

ctantiam supprimat. Exinde enim peccatum nàtum
est. Nam lege Dei eapientiores esse coutende-

runt, nolentes eam addiscere ut ab.ipso consti-

tuta era? Ex quo facium est üt eam nullatenus
didicerint.

. VeRs. 30. « Ex ipso enim vos estis in Cbristo
Jesu, qui factus est nubis sapientia a Deo, et ju-
etitia, ct sanctificatio, et redemptio. »

Dei Blii exsistitis, inquit, id per Christum con-
secuti. Cum enim dixerit : Qua stulta sunt mundi,
elegit, et ignobilia, ostendit omnium eos esse nobi-
liores, qui patrem habeant Deum. Hujus. autem
nobilitatis, non hic aut ille, sed ipse: Christus
auctor est, qui sapientes nos, et. justos, et san-
etos fecit. Hoe enim verbis istis inpultur : « Qui
factus GG es! nobis sapientia, et απο! δυο οἱ
redemptio. »

. Vg. 51. « Ut, quemadmodum seriptem est :
Qi gloriatur, in Domino glorietur. »

CAP. 1I.

VgRs. 4. « Et ego cum venissem ad vos, fra-
tres, vehi, nou in sublimitate sermouíiget sapiemtiw,
annuntians vohis. »

Propterea vehementer eiiam perstrinxit sspien-
tiam Græcorum, ut hac ralione suaderet honi-
nibus, quemadmodum oporteat iu Christo glo-
riarí. Quando enim ἃ nobis ipsis quie supra nos
Sunt, exigimus, o(hil nobis stultius, nihi] infic-
mins esi: acutam quippe linguam babere quiv-
piam possit; non vero item constatiem doetri-
nam.

« Testimonium Dei. »

ld est, praedicationem, qua testificamar eruei-
fium eum et mortuum esse propter nos.

Vans. 9. « Non enim judieavi me sciro aliquid,
nisi Jesum Christum, et hunc crncifizum. »

Ait nimirum extranes se prorsus eese eapicn-
tis expertem. Cum veni, inquit, non syMogi-
amorum, non sophismatum ambsges objeci, nec
quidquam aliud dixi, nisi Christum esse affisum
crcei.

Vgbs. 5. « Et ego in infürmitale et timore et tro-

D more multo fui apud vos. »

Pericula itnuit, et insidias, necnon quoti-
dianas «expulsiones. Hoc autem haudquaquam
Pauli crimen innuit, sed. meram naturse infirmi-
tatem. Quin laus est voluntatis ipsius, qua ta-
meisi mortem et plagas verebatar, nihil horum ti-
more perpetravit.

Vens. ὁ: « Lt sermo meus et preedicatio mea
non in persvasibilibus humáns sapienti ver-
bis. »

Hoc est, nibil extranes illius sapientis przfe-
rens.

« Sed ostensione Spiritus et virtulis. »

Opcrationibus. «videlicet , quas per Spiritum

583

S. JOANNIS DAMASCENI

δέ

patrabat. Ecquis eniin non suscepisset, videndo A τος. Τίς γὰρ ὁρῶν νεχροὺς ἀνισταμένους, καὶ dal-

surgentes mortuos , et demones € corporibus
fugatos? |

Vgns. δ. « Ut fides vestra non sit in sapientia
hominum, sed in virtute Dei. »

Manifeste passim ct per omuia probavit, quan.
tum ex simplicitate lucrum accederet, et quan-
tum detrimenti sapientia pareret. liec enim
Christi crücen: evacuabat (unde dicit : « Ut. non
evacuetur crux Christi »), ilja vero virtutem Christi
orzdicabat.

Vxas. ὃ. « Sapientiam autem loquimur inter
perfectos. »

Cum sapientiam Dei, stultitiam ex opinione
illorum prius appellarit, ostendit modo hanc ve-

μονας ἐλαυνομένους, οὐχ ἂν χατεδέξατο ;

ε Ἵνα ἡ πίστις ὑμῶν μὴ fj ἐν σοφίᾳ ἀνθρώπων,
ἀλλ᾽ ἐν δυνάμει Θεοῦ. »

Σαφῶς διὰ πάντων ἀπέδειξεν πολὺ «fc ἰδιωτείας
τὸ χέρδος, καὶ μέγα τῆς σοφίας τὸ BA&6oc. Αὕτη
μὲν γὰρ ἐχένου τὸν σταυρόν" "Ira μὴ κεγωθῇ Ὑὰρ
ὁ σταυρὸς τοῦ Χρισεοῦ" ἐχείνη δὲ ἐχήρυττεν τοῦ
σταυροῦ τὴν δύναμιν.

« Σοφίαν δὲ λαλοῦμεν ἐν τοῖς τελείοις.

Πρότερον χαλέσας μωρίαν τὴν τοῦ Θεοῦ σοφίαν
κατὰ τὴν ἐχείνων Ψῆφον, τότε δείχνυσιν αὐτὴν oo-

ram esse sapientiam, Quando enim ille qui stultus B φίαν οὖσαν. Ὅταν γὰρ ὁ νομιζόμενος μωρὸς xa!

putatur, et stulta predicare, sapientem supera-
verit, non per stultitiam sapientiam vicit, sed per
sapicntiam perfectiorem , tantamque et eo majo-
rem, ut altera illa, deinceps stultitia censeatur.
Sapientiam autem dicit, praedicationem, et sa-
lutis modum; quo nempe per crucem salvi facti
fuimus. Perfectos quoque vocat. illos qui eredide-
re. Perfecti quippe sunt, qui, cum norint res hu-
mapas inflrmas admodum esse, eas parvifaciunt et
&spernantur.

$7 : Sapientiam autem non bujus sseculi, ne-
que principum hujus sseculi qui destruuntur. »

Quid enim extranea sapientia utilitatis afferat,
que cum res hujus mundi duntaxat expugnet,
nec progrediatur ulterius, nihil prodesse illis
potest, qui ea imbuti sunt. Porro principes seculi
nominat, non demones aliquos, sed philosophos,
et oratores, et sermonum scriptores. Illi siquidem
pollebant auctoritate, οἱ civitatum principes
ereabantur. Saeculi autem principes dixit, eo quod
principalus ipsorum ultra seculum prsesens non
protenditur. Quamobrem ,adiecit : Qui destruun-
tur.

Vens. 7. « Sed loquimur Dei sapientiam in my-
Slerio, que abscondita est. »

JMysterium appellat dispensationem : quia neque
Angelus, neque Arcbangelus, neque alia creata
potestas illud ante cognovit, quam patratum es-
set. Quocirca alibi ait : Ut innotescat principati-

mulliformis sapientia Dei "5.

« Quam pradestinavit Deus ante saecula. »

Ita loquitur, ut curam Dei erga nos ostendat.
lili quippe maxime putantur nos, tum honorare,
tum diligere, quicunque jampridem parati sunt,
ut nobis benefaciant.

« Gloriam nostram. »

Moc est ad nostram gloriam quæ recondita

*5 Ephes. "1, 10.

μωρὰ χηρύγματα τοὺς σοφοὺς περιγίνηται, οὗ διὰ
μωρίας σοφίας περιγίνεται, ἀλλὰ διὰ σοφίας τελειο-
τέρας, καὶ τοσαύτης χαὶ οὕτω μείζονος, ὡς ἐχείνην
μωρίαν φαίνεσθαι, Σορίαν δὲ λέγει τὸ χήρυγμα καὶ
«τὸν τρόπον τῆς σωτηρίας, τὸ διὰ σταυροῦ σωθῆναι,
Τελείους δὲ τοὺς πεπιστευχότας. Καὶ γὰρ ἐχεῖνοι
«ἕλειοι, οἱ τὰ ἀνθρώπινα εἰδότες, ὅτι σφόδρα ἀσθενῇ,
καὶ ὑπεριδόντες αὑτῶν.

« Σοφίαν δὲ, οὗ τοῦ αἰῶνος τούτου, οὐδὲ τῶν ἂρ-
χόντων τοῦ αἰῶνος τούτου τῶν χαταργουμένων. »
Ποῦ f&p χρήσιμος ἢ ἔξωθεν σοφία, ἐνταῦθα xe-

c ταστρέφουσα, xal περαιτέρω μὴ προϊοῦσα, xai οὐδὲ

ἐνταῦθα μὴ δυναμένη τι τοὺς ἔχοντας ὠφελεῖν ; "Ap-
χοντας δὲ αἰῶνος ἐνταῦθα οὗ δαίμονάς τινας λέγει,
ἀλλὰ τοὺς φιλοσόφους xal ῥήτορας xal λογογράφους.
Καὶ γὰρ αὑτοὶ ἐχράτουν, καὶ δημαγωγοὶ πολλάχις
ἐγίνοντο. Τοῦ δὲ αἰῶνος ἐχάλεσεν ἄρχοντας, ἐκειδὴ
περαιτέρω τοῦ παρόντος αἰῶνος οὗ πρόεισιν αὐτῶν
ἡ ἀρχή" διὸ χαὶ ἐπήγαγε, τῶν καταργουμένων.

« ᾿Αλλὰ λαλοῦμεν Θεοῦ σοφίαν ἐν μυστηρίῳ, τὴν
ἀποχεχρυμμένην. »

Μυστήριον τὴν οἰχονομίαν καλεῖ" ἐπειδὴ οὗὔτὲ
ἄγγελος, οὔτε ἀρχάγγελος, οὔτε ἄλλη τις αὐτὸ χτιστὴ
δύναμις ἤδει πρὶν γενέσθαι. Διὸ ἀλλαχοῦ φησιν" Ἵνα

D γνωρισθῇ νῦν ταῖς ἀρχαῖς καὶ ταῖς ἐξουσίαις ἐν
bus εἰ potestatibus. in colestibus per Ecclesiam —

toic ἐπουρανίοις διὰ τῆς "EuxAno lac ἡ &oL.loe
σοφία tov Θεοῦ.

« "Hv προώρισεν ὁ θεὸς pb τῶν αἰώνων. »

Τοῦτό φησιν, τὴν περὶ ἡμᾶς κηδεμονίαν δειχνύμε-
νος τοῦ Θεοῦ. Καὶ γὰρ ἐχεῖνοι μάλιστα xol τιμᾷν
xaX φιλεῖν ἡμᾶς νομίζονται, ὡς ὑπὲρ ἂν ἄνωθεν "»
ὥσιν ἡμᾶς παρασχεναοάμενοι εὖ ποιεῖν.

ε Ei, δόξαν ἡμῶν. »

Τουτέστιν, εἰς δόξαν τὴν ἡμετέραν ἀποχεχρυμμέ-

VARLE LECTIONES.

ὁ Emendo ex Chrysostomo ὅσοιπερ ἄνωθεν.

IN EPIST. AD CORINTR. I.

586

vov "ὅταν οὐδεὶς πρὸ ἡμῶν ἔμαθε τῶν ἄνω δυνάμεων À erat, cum celestium virlutum nulla mysteriu: 2

φὺ uostáptov.

« "Hv οὐδεὶς τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου
ἔγνωχεν, εἰ γὰρ ἔγνωσαν, οὐχ ἂν τὸν Κύριον τῆς
δόξης ἐσταύρωσαν. »

Πιλᾶτον xat Ἡρώδην φησί" περὶ μὲν γὰρ τοῦ Πι-
Meu ἢ Γραφὴ λέγει, ὅτι οὐχ ἤδει. Εἰχὸς δὲ μηδὲ τὸν
Ἡρώδην εἰδέναι" εἰ δὲ xai περὶ τῶν Ἰουδαίων τις
εἰρῆσθαι εἴποι, οὐχ ἂν ἁμάρτοι. O06 γὰρ ἐχεῖνοι
ἔγνωσαν. Tbv. Χριστὸν ἔγνωσαν γὰρ, ἀλλὰ οὐ τὴν
ἐν αὐτῷ τῷ πράγματι οἰχονομίαν " οἷόν τι ἐδούλετο
ὁ θάνατος καὶ ὁ σταυρὸς, οὐκ ἤδεσαν. Διὰ τοῦτο
οὐχ ἔλεγεν, ὅτι Οὐκ οἵδασιν ἐμά" ἀλλ᾽ Οὐχ οἴδασι
εἰ ποιοῦσι" τουτέστι τὴν οἰχονομίαν τὴν τελουμέ-
νὴῆν, καὶ τὸ μυστήριον ἀγνοοῦσιν. Οὐ γὰρ οἴδασιν
ὅτι οὕτως ἔχει λάμψαι ὁ σταυρὸς, καὶ τῆς οἰχουμένης
ἔσεσθαι σωτηρία, xat τῷ Θεῷ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους
κεαταλλαγῆ. Róxalpo; δὲ Κύριον δόξης ἐχάλεσεν,
ἐπειδὰ ὁ σταυρὸς ἀδοξίας εἶναι δοχεῖ,

c ᾿Αλλὰ χαθὼς γέγραπται ἃ ὀφθαλμὸς οὐχ εἶδεν,
χαὶ οἧς οὐχ ἤχουσεν, καὶ ἐπὶ xapblav ἀνθρώπου
οὐχ ἀνέδη, ἃ ἡτοίμασεν ὁ θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὖ-
eh. »

Εἰκὼν περὶ τοῦ σταυροῦ καὶ τοῦ σταυρωθέντος,
διίχνυσιν ἐχ μαρτυρίας οἷα ἀποχείσεται τοῖς αὐτὸν
ἡγνωχόσι, xal ὁμολογήσασι Κύριον, Αὐτὸν δὲ τὸν
Κύριον τῆς δόξης φημὶ, τὸν ἐσταυρωμένον.

ε "Hply δὲ ὁ Θεὸς ἀπεχάλυψεν διὰ τοῦ Πνεύματος
εὐτοῦ. 3

00 διὰ τῆς ἔξωθεν σοφίας" ἅμα δὲ χαὶ τὸ μέγεθος
ἀίχνυσι τῆς εἰς ἡμᾶς τιμῆς, τὸ διὰ τοῦ Πνεύματος
εὐτοῦ μαθεῖν. Εἰ μὴ γὰρ τὸ Πνεῦμα τὸ ἐπιστά»
μβᾶῖνον τὰ ἀπόῤῥητα τοῦ Θεοῦ ἀπεχάλνψεν, οὐχ ἂν
ἐμάθομεν.

« Τὸ γὰρ Πνεῦμα πάντα ἐρευνᾷ, xai τὰ βάθη τοῦ
θεοῦ. "

Οὐχ ἀγνοίας, ἀλλ᾽ ἀχριδοῦς Ὑνώσεως ἐνταῦθα τὸ
ἐρευνᾷν ἐνδειχτιχόν" ταύτῃ γὰρ τῇ λέξει xal ἐπὶ
ww Πατρὸς χέχρηται λέγων" Ὁ δὲ ἐρευνῶν τὰς
παρδίας.

« Τίς γὰρ οἵδεν ἀνθρώπων τὰ ἀνθρώπου, εἰ μὴ
τὸ ἀνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου τὸ ἐν αὐτῷ ; οὕτως καὶ τὰ
τοῦ θεοῦ οὐδεὶς ἔγνωχεν, εἰ μὴ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ.

Ἐμεῖς δὲ οὗ τὸ πγεῦμα τοῦ κόσμου ἐλάθομεν, ἀλλὰ ὃ

τὸ Πνεῦμα τὸ ἐδ τοῦ Θεοῦ, ἵνα εἴδωμεν τὰ ὑπὸ τοῦ
θιοῦ χαρισθέντα ἡμῖν.

Ἰάχα περὶ τῆς τοῦ Πνεύματος γνώσεως λέγει,
δειχνὺς ὅτε οὕτως ἐξισοῖ € πρὸς τὴν τοῦ Θεοῦ γνῶσιν,
ὡς ἡ ἀνθρώπου γνῶσις αὑτὴ πρὸς ἑαυτήν.

« Ἃ xaX λαλοῦμεν, οὐχ ἐν διδαχτοῖς ἀνθρωπίνης
συφίας λόγοις, ἀλλ᾽ ἐν διδαχτιχοῖς Πνεύματος. »

Δείχνυσιν ὅτι πάντα ἐχεῖθεν ἐμάνθανεν.

Ε «Jean. 1v, 5. & Lac. xxii, δέ.

id ante nos didicisset.

Vgas. 8. « Quam nemo principum hujus szculi
cognovit; sienim cognovissent, nunquam Doimi-
num glori: crucifixissent. »

Pilatum et Herodem annuit, De Pilato siquidem
Scriptura dicit, quod non noverit. Sed et eredi-
bile est neque Herodem novisse. Sin vero quis
asserat de Judæis hoc pronuntiari, haud sane
aberraverit, Nam neque illi cognoverunt : qui qui-
dem tametsi Christum cognoverunt, peractam
tamen dispensationem nesciere; puta quid sibi
velleut mors et crux illius. Unde non aiebat : Me
mom noverunt ; sed: Nesciunt. quid faciunt * :
hoc est,ignorant prorsus dispensationem qua

B consummatur, totumque mysterium. Non enim

sciunt fore ut crux ita fulgeat, ut per eam mundi
salus patretur, ac homines reconcilientur Deo.
Apprime vero Dominum glorie nuncupavit, quia
erux ignominis signum censebatur.

V&Bs. 9. « Sed sicut scriptum est : Quod oculus
non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis
ascendit, que przparavit Deus lis qui diligunt
illum. »

Postquam locutus est de crüce et de crucifixo,
testimonio ostendit, quanta reposita sint iis qui
Christum noverunt, huncque Dominum esse pro-
fitentur. Hunc autem dico Dominum gloriz, qui
suffixus est cruci.

Vgns. 10. « Nobis autem revelavit Γαδ per
Spiritum suum. »

Non per sapientiam peregrinam; Caeterum una
palam exhibet honoris magnitudinem, quatenus
nimirum a Spiritu edocti sumus. Nisi enim Spi-
ritus cui perspecta sunt arcana Dei, revelasset,
munquam didicissemus.

68 - Spiritus enim omnia scrutatur, etiam
profunda Dei. »

Hoc in loco, scrutari, non ignorantiam: innuit,
Sed accuratam cognitionem indicat. Nam et ista
voce utitur loquendo de Patre : 1944 autem scra-
tatur corda **.

Vgnas. 14, 49, « Quis enim hominum scit quz
sunt hominis, nisi spiritus hominis, qui in ipso
est ? ita et quse Del sunt, nemo cognovit, nisi
Spiritus Dei. Nos sutem non spiritum bujus mundi
accepimus, sed Spiritum qui ex Deo est: ut scia-
mus qua ἃ Deo donata sunt nobis. »

Loquitur de Spiritus scientia, ostendendo eam
exequare scientiam Dei, sicut scientia hominis
hominem ipsun exzquat.

VERa. 13. « Quas et loquimur, non in doctis
humane sapientie verbis, sed in doctrina Spi-
ritus. »

Ustendit se exinde omnia didicisse.

* Rom. vni, 94.

YARLE LECTIONES.

* Urrysostomus, ἐξισάζει.
PATROL. GR. XCV.

AS

587
« Spiritualibus spiritualia comparans, ,
Quando spirituale quidpiam et arcanum fuerit,

ex spiritualibus testimonia adducimus:v. gr.,cum

dico Christum resurrexisse, et ex Virgine natum
esse, adduco testimonia figurasque et demonstra-
tiones; puta Jona moras in ventre ceti, ejusque
postmodum Jiberationern, sterilium partus, Saræ
et Rebeces οἱ aliarum. Dum rursus Christuin de
Virgine generatum dixero, germinationem arbo-
rum in paradiso propono, qus nullis Jactis se-
minibus, non missis imbribus, non sulcatis arvis
fiebat. Futura quippe informabantur adumbra-
banturque in prioribus, ut ipsa fidem haberent
quando patrata essent. Ínsuper etiam enarro,
quinam de terra produeti sint homines ; quinam

S. JOANNIS DAMASCENI

A

ou
. € Πνευματιχοῖς πνευματιχὰ συγχρίνοντες. a
Ὅταν τι πνευματιχὸν xal ἀπόῤῥητον 8, ἀπὸ τῶν
πνευματιχῶν τὰς μαρτυρίας ἄγομεν " olov, ὅταν λέγω,
ὅτι ἀνέστη Χριστὸς, ὅτι ἀπὸ Παρθένου ἐγεννήθη, παρ-
ἀγω μαρτυρίας xol τύπους xal ἀποδείξεις " τοῦ
Ἰωνᾶ τὴν ἐν τῷ κήτει διατριδὴν, καὶ τὴν μετὰ
ταῦτα ἀπαλλαγὴν, τῶν στειρῶν τοὺς τόκους, «ἧς
Σάῤῥᾳς wai 'Pe6éxxac, xai τῶν λοιπῶν" ὅταν πάλιν
ix Παρδόνου λέγω γεγεννῆσθαι Χριστὸν, τὴν ἐν. E
παραδείσῳ τῶν δένδρων βλάστην γεγενημένην, οὐ
σπερμάτων χαταδληθέντων, οὐχ ὑετῶν κατενεχθέν-
τῶν, οὐχ αὔλαχος ἀνατμηθείσης. Τὰ γὰρ μέλλοντα
διεπλάττετο xal διεγράφετο, ὡς ἐν σκιᾷ τοῖς *po-
τέροις, ἵνα πιστευθῇ ταῦτα παραγινόμενα. Καὶ
δείχνυμι πάλιν πῶς ἀπὸ γῆς ἄνθρωποι, πῶς ἀπὸ

mulier ex homine solo, sine ullo utrobique coitu ; B ἀνθρώπου μόνου γυνὴ, xal οὐδαμοῦ συνουσίᾳ" πῶς

quomodo. tellus ipsa ex nullo gérminarit, sola
Conditoris virtute ad omnia sufficiente. Hoc pacto
cum spiritualibus spiritualia compono, nec mihi
»rorsus opus est. extranea illa sapientia, non ra-
tiocinationibus, non przestructis argumentis.

Vzns. 14. « Animalis autem bomo non percipit
ea que sunt Spiritus Dei. »

Animalis est, qui omnia tribuit cogitationibus
anima, nec superno quodam putat indigere auxi-
Ho; quod plane dementis est. Rationem quippe
Deus concessit nobis, uti discat et postalet quiae
ab eo sunt, non autem ui sibl ipsi sufficere ar-
bitretur.

« Stultitia enim est illi. »

αὐτὴ ἡ γῆ ἀπ᾽ οὐδενὸς, τῆς δυνάμεως τῷ Δημιουργῷ
πρὸς πάντα ἀρκούσης " οὕτω πνευματιχοῖς πνευ-
ματιχὰ συγχρίνω, καὶ οὐδαμοῦ χρείαν ἔχω τῆς ἔξω-
θεν σοφίας, οὐδὲ λογισμῶν, οὐδὲ παρασχενῶν.

c θυ qu δὲ ἄνθρωπος οὐ δέχεται τὰ τοῦ Πνεύ-
μᾶτος τοῦ Θεοῦ. »

Ψυχιχός ἐστιν, ὁ τὸ πᾶν τοῖς λογισμοῖς τῆς ψυχῆς
διδοὺς, xal μὴ νομίζων ἄνωθέν τινος δεῖσθαι βοη-
θείας, ὅπερ. ἐστὶν ἀνοίας. Καὶ γὰρ ἔδωχεν ἡμῖν τὸν.
λογισμὸν ὁ Θεὸς, ἵνα μανθάνῃ καὶ δεῆται «à παρ'
αὐτοῦ, οὐχ ἵνα ἐξαρκεῖν ἑαυτῷ νομέζῃ. :

« Μωρία γὰρ αὐτῷ ἐστιν. »

Hoc autem, non ex rel natura, sed propter im- G Τοῦτο δὲ οὐ τῇς φύσεως τοῦ πράγματος, ἀλλὰ τῆς

becillitatem illius qui oculis anims magnitudi-
nein eorum assequi minime valeat.

« Et non potest intolligere, quia spiritualiter
examinatur. »

Causam hujus explicat, aitque ea qua dicun-
tur fidem exigere, at fieri non posse ut rationibus
comprehendantur, quippe qua altitudine sua exi-
guitatem cogitationis nostras excedunt.

. Vgns. 15. « Spiritualis autem judicat omnia:
ipse vero a nemine judicatur. »

89 Nam quemadmodum ille qui videt, omnia
quidem quis in cmco sumt, cernit; nullus vero
corum qui visu carent, ea quas videntis sunt,
cernit :
et omnia qua ad infideles spectant ; at non itidem
JHi nostra sciunt, Porro ait, judicat, id est ar-
guit. Nobis etenim compertum est, qus sit præ-
sentium rerum natura ; quz futurorum dignitas ;
quodáue futura hnmortalia sint et immobilia,
presentia autem, corruptioni obnoxia el tempo-
paria.

Vgns. 16. « Quis enim cognovit sensum Domini,
qui instruat eum? »

Cum dixerit, animalem bominem nihil perci-
pere, probatiouem hujus dicti subjungit, dicens :
et plame quidem nihil scit prorsus. Nequaquam
enim cognovit sensum Domini ; hoc est, manife-
stationem Spiritus: quia fidelibus cum præsen-

sic nos quoque nostra quidem novimus, p

ἀντὶ τοῦ, ἐλέγχει, φησίν. Καὶ γὰρ ἴσμεν τίς μὲν ἡ

ἀσθενείας τοῦ μὴ δυνηθέντος τοῦ μεγέθους αὐτῶν
ἐφιχέσθαι διὰ τῶν τῆς ψυχῆς ὄψεων. οι

« Καὶ οὐ δύναται γνῶναι, ὅτι πνευματικῶς dva.
xolvesat. »

Τὴν αἰτίαν παρατίθεται " λέγει δὲ, ὅτι πίφτεως
δεῖται τὰ λεγόμενα, χαὶ λόγοις νῦν καταλαμθάνειν
οὐκ ἕνι. Ὑπερδαίνει γὰρ αὐτῶν τὸ μέγεθος τῆς
ἡμετέρας διανοίας τὴν εὐτέλειαν.

« Ὁ δὲ πνευματιχὸς ἀναχρίνει μὲν πάντα" αὐτὸς
δὲ ὑ π' οὐδενὸς ἀναχρίνεται. »

Ὥσπερ γὰρ ὁ βλέπων, πάντα μὲν αὐτὸς ὁρᾷ ek
τοῦ μὴ βλέποντος " τὰ δὲ ἐχείνου τοῦ βλέποντος, δη-
λονότι τῶν μὴ βλεπόντων" οὐδεὶς ὁρᾷ. Οὕτω xal ἡμεῖς
τὰ μὲν ἡμέτερα καὶ τὰ τῶν ἀπίστων πάντα ἴσμεν' τὰ
δὲ ἡμῶν, ἐχεῖνοι λοιπὸν oüxéti. Τὸ δὲ draxpire,

τῶν παρόντων πραγμάτων φύσις, εἰς δὲ ἡ τῶν μεὶ)-
λόντων ἀξία, καὶ ὅτι τὰ μέλλονεά ἔστιν ἀθάνατα χαὶ
ἀχίνητα, τὰ δὲ παρόντα φθαρτὰ καὶ πρόσχαιρα.

« Τίς γὰρ ἔγνω νοῦν Κυρίον, ὃς, συμδιθάσῃ
αὐτόν ; »

Εἰπὼν ὅτι ὁ ψυχιχὸς ἄνθρωπος οὐδὲν ἐπίσταται
ἐπάγει τούτου χατασχευὴν λέγων" καὶ εἰχότως |
οἶδεν οὐδέν. Οὐ γὰρ ἔγνω τὸν νοῦν τοῦ Κυρίου, τοῦτ ᾿
ἐστι τὴν ἀποχάλυψιν τοῦ Πνεύματος, ἢ τις τοῖς
πιστοῖς τῶν ὄντων xal τῶν μελλόντων καρέχει sir

IN EPIST. AD CORINTH. I.

89

' 9b &, εἰς συμθιδάσει αὑτὸν, οὖχ ἁπλῶς A tium, tum futurerum indita cognitio est, lilud

[xsv, ἀλλὰ πρὸς ὃν ἤδη εἶπεν, ὅτι τὸν πνευ-
) οὐδεὶς ἀναχρίνει. Εἰ γὰρ εἰδέναι οὐδεὶς δύ-
ὧν Ψψυχιχῶν τὸν ξοῦ Χριστοῦ νοῦν, πολλῷ
διδάσχειν xai διορθοῦσθαι οὐ δυνήσεται.
ἀρ ἔστι τὸ συμδιθάσαι.

εἷς δὲ νοῦν Χριστοῦ ἔχομεν. »

ἰστι τὴν γνῶσιν ἣν ἔχομεν τῶν κατὰ τὴν πίστιν

πων πνευματιχὴν ἔχομεν, ὥστε εἰχότως ὑφ᾽
ἀναχρινόμεθα. Οὐδὲ γὰρ οἷόν «t τὰ θεῖα

ἄνθρωπον Ψυχικχόν.

.ΚΕΦΑΛ. P.
γὼ N, ἀδελφοὶ, οὐχ ἠδυνήθην ὑμῖν λαλῆσαι

autem, quis instruat ewm, non nude et simpliciter

adjecit, sed ad ea quas modo ante dixerat, puta

spiritualem a nemine judicari. Si euim animalium
nemo nosse queat sensum Christi, malto minus

eum docere potuerit et corrigere. Hoc enim verbo

instruere significatur.

« Nos autem sensum Christi babemus. »

Hoc est, spiritualis est cognitio qua de rebus
fidei imbuti sumus, ita ut a nullo subinde judice-
mur. Animalem quippe hominem divina nosse
impossibile est.

CAP. 11].
Vgns. 1, 9. « δὲ ego, fratres, nón. poiui vobis

"ματικοῖς, ἀλλ᾽ ὡς capxixolg. Ὡς νηπίοις B logui quasi spiritualibus, sed quasi carnalibus.

τῷ γάλα ὑμᾶς ἐπότισα, o0 βρῶμα" οὕπω γὰρ
€. )
λὼν τὴν σοφίαν τὴν ἔξωθεν, xal τὸν τῦφον
ἱαταδαλὼν ἅπαντα, ἐφ᾽ ἑτέραν ὑπόθεσιν ἕρ-
[αὶ γὰρ εἰχὸς ἣν ἐχείνους λέγειν, ὅτι εἰ μὲν
ῶνος, ij Πυθαγόρου, ἢ τινὸς τῶν φιλοσόφων
λλομεν, εἰχότως, οὕτως μαχρότερον χαθ᾽
πέτεινες λόγον. Εἰ δὲ τὰ τοῦ Πνεύματος xat-
ἡμῖν, τίνος ἕνεχεν τὴν ἕξω σοφίαν ἄνω xol
ϑοφέρεις ἡμῖν; Πῶς οὖν πρὸς τοῦτο ἴσταται;
. Κἀγὼ οὐκ ἠδυνήθην .ἰηλῆσαι ὡς πγευ-
ic. Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστιν, Μάλιστα μὲν
Datos ἦτε ἐν τοῖς πνευματικοῖς, οὐδὲ οὔτως
ἱκαέρεσθαι, οὐδὲ τὰ ὑμέτερα χαταγγέλλειν
rcQt οἴκοθεν εὑρήχατε. Νυνὶ δὲ οὐδὲ ταῦτα
εἰδέναι χρὴ, ἀλλὰ μαθηταί Lote καὶ πάντων
, ὥστε εἰ μὲν ἐπὶ τῆς ἔξωθεν σοφίας φρο-
ἐγα, ἐλήλεγχται ὡς οὐδὲν οὖσα, ἀλλὰ καὶ
ὑμῖν. Εἰ δὲ ἐπὶ τοῖς πνευματιχοῖς, χαὶ ἐν
«τὸ ἧττον ἔχετε, xal ἐν τοῖς ἐσχάτοις ἐστὴ-

λ᾽ οὐδὲ ἔτι νῦν δύνασθε, "Ecc γὰρ capxixol

| δόνααθαι, αὐτοῖς ἀπὸ τοῦ μὴ θέλειν fv.
tol; μὲν ἔφερεν κατηγορίαν, τῷ διδασχάλῳ
μῆν.

τὶ κατὰ ἄνθρωπον περιπατεῖτε : »

log λέγει, τὸ ποιοῦν αὐτοὺς σαρχιχούφ.
ἂν γὰρ λέγῃ τις, Ἐγὼ μὲν εἰμι Παύλου.
R, Ἐγὼ ᾿Απολλῶ, οὐχ ἄνθρωποί kate ; »

υσῖν ὅτι τοῦτο οὐ μόνον αὐτοὺς οὐδὲν ὥνησεν,
οσλαδεῖν τι 'πεκοίηχεν, ἀλλὰ xal πρὸς τὴν
ἰζόνων ὠφέλειαν ἐνεπόδισεν. Ὁ γὰρ ζῆλος

de ἐποίησεν" τὸ δὲ γενέσθαι σαρχικοὺς, οὐχ
ἀκοῦσαι τῶν ὑψηλοτέρων.

ὧν ἐστιν ᾿Απολλώς ; τί δέ ἐστιν Παῦλος" »
τὴν διὰ τῶν πραγμάτων κατασκευὴν, γυμνό-

μπὺν χέχρηται τῇ κατηγορίᾳ, χαὶ τὸ ἑαυτοῦ

C men idcirco vos decebat extolli,

Tanquam parvulis in Christo lac vobis poium

dedi, non escam : nondum enim poteratis. »
Extranea sopientia profligata, omaique fastu il-

lius dejecto, aliud jam momentum aggreditur.

, Poterant enim respondere : siquidem Platonis, si

Pythagorez, aut cujusvis alterius philogophorur
placita annuntiaremns, merito contra nos longiori
sermone utereris. Cum autem quse sunt Spiritus
predicemus , quare peregrinam sapientiam nobis
sursum deorsum affers? Quonam autem pacto huic
se argumento opponat, audi, quæso: Et ego, in-
quit, πον potiti sgbis loqui tanquam spiritualibus.
Cujus effati ejusmodi sensus est. Profecto quidem
quamvis perfecti essetis in. spiritualibus; non ta-
net vestra an-
nuntiare, qui ipsia vobis invenissetis. Nunc
autem neque illa vos scitis, quemadmodum opor-
teret , sed tirones prorsus estis, et omnium
ultimi : adeo ut, eísi propter saplentiam estra-
neam mageam de vobis opiniónem concipiatis,
hzc jam nibil ease, quin et vobis adversari
ostensa sil. Si autem in. spiritgalibus et in istis
deficitis, in ultimo proinde loco consistitis.

« Sed nec nunc quidem potestis, Adhuc enim
carnales estis. »

jdeirto non poterant, quia nolebant, ld quod
Ipsis quidem accusationem inferebat, magistrum
vero purgabet.

rv γὰρ ἐν ῥμῖν ζῆλος καὶ ἔρις, οὐχὶ σαρχιχοί py Vsas. 5. « Cum enim sit inter vos zelus et con-

Lentio, nonne carnales estis, et secundum bomi-
nem ambulatis ἢ.

Modum enarrat quo carnales facti erant.

70 Vsss. 4. « Cum enim quis dicat : Ego qui-
dem sum Pauli; alins autem, ego Apollo ; nonne
homines estis?» — |

Ostendit, non solum hoc eis minime profuisse,
neque effecisse ut aliquid acciperent; quinimo
obstaculo fuisse ne majoribus augerentur : eernu-
latio enim carnales ípsos fecerat. Hoc vero quod
carnales erat, non permisit eos sublimlora audire.

t Quid igitar est-Apollo? quid vero Paulus ? »
. Comprobetis iis qua dixerat ex rerum serie,
apertius Jam reprehensionem aggreditur, utque

S. JOANNIS DAMASCENI "A 5
omnem asperitatem auferat, neve succenseant, A ὄνομα τίθησιν, περιαιρῶν πᾶσαν —— *

suum ipse nomen ponit, Nam si Paulus nibil est, ἑῶν ὀργισθῆναι πρὸς τὰ
neque indignatur, multo minus oportet eos id mo- οὐδέν ἐστι, xai οὐχ ——— Hav ba

lestie kai: forro νους δυσχεραίνειν οὐκ ἐχρῆν.

Vgns. 5. « Ministri per quos credidistis. » t Διάχονοι δι᾽ ὧν ἐπιστεύσατε. »

Si ergo alterius ministri estis, inquit, cur ipsi El τοίνυν ἑτέρῳ διαχονεῖτε, φησὶ, πῶς —
vobis dignitatem vindicatis, ut vestro de nomine ἀξίαν ἁρπάζετε, xal τὴν προσηγορίαν τοῖς μ
discipulos nmmeupetis 7 ἀφ' ἑαυτῶν δίδοτε ;

« Et unicuique sicut Dominus dedit. » ε Καὶ ἑκάστῳ ὡς à Κύριος ἔϑωχεν. »

iud, inquit, haudquaquam a nobis Οὐδὲ τοῦτο, φησὶν, τὸ Μικρὸν παρ' ἑαυτῶν ἔχομε

ipsis habemus, sed a Deo qui munus injunxit, ἀλλὰ παρὰ τοῦ θεοῦ τοῦ ἐγχειρίζοντος,

Vras. δ. « Ego plantavi, Apollo rigavit; Deus € Ἐγὼ ἐφύτευσα, ᾿Απολλὼς ἐπότισεν, ἀλλ᾽ ὁ Θεὸς

antem incrementum dedit. » ηὔξανεν. »

Hoc est, ego primus verbum seminavi: Apollo — Tourécct, πρῶτος κατέδαλον τὸν λόγον, ὥστε
autem operam suam posuit, me tenlationibus se- ξηρανθῆναι τοῖς πειρασμοῖς τὰ σπέρματα, "ATI
mina arescerent, Totum autem Dei opus fuit. B τὰ παρ' ἑαυτοῦ mposiünxtv. Τὺ δὲ πᾶν τοῦ 6e

γέγονεν. |

Vgns. 7. « ltaque neque qui plantat est aliquid, « Ὧατε οὔτε ὁ φυτεύων ἐστί τι, οὔτε ὁ moz
neque qui rigat, sed qui incrementum dat, Deus. »— ἀλλ᾽ ὁ αὐξάνων θεός. »

Vide, queso, quomodo eos admonet. Primum Ὅρα πῶς αὐτοὺς παραμνθεῖται᾽ πρῶτον L5.
quidem proprie personz conlemplum prastilit. ἐπὶ τοῦ οἰχείου προσώπου εἰ τὴν E
Quid enim est Paulus? inquit. Deinde vero totum νωσιν" Τίς γάρ ἔστι Παῦλος ; φησίν" mec
in Deum * a quo omnia concessa sunt. τὸ πᾶν ἀναθεῖναι τῷ xà πάντα δεδωκότι θεῷ.

Vens. 8. « Qui autem plantat, et qui rigat, ι Ὁ φυτεύων δὲ xal ὁ ποτίζων ἕν εἶσιν, s
unum sunt. »

Altera rursum inductio ad eorum curationem; — "E:epa ᾶἐπαγωγὴ πάλιν πρὸς θεραπείαν a
ex quo aliud insuper conficii; puta ne erga in- διὰ δὲ τούτον καὶ ἕτερον χατασχευάζει, τὸ Ay
vicem superbius efferantur: hoc porro unum ρεσθαι xac ἀλλήλων" ἕν δὲ εἰδέναι αὐτοὺς, τὸ μ m-
aciant, nibil se posse prestare, ni Deus incre- δύνασθαι ἄγευ τοῦ αὔξοντος Θεοῦ, Τοῦτο δὲ &

mentum dederi. Quibus verbis neque illos qui |, οὔτε τοὺς πολλὰ κάμνοντας ἀφῆχεν κατεξανζε -
multum laborarent, permisi& insolescere adver- " «àv «à ἐλάττονα ἐργασαμένων, οὔτε ἑτέρους τὰ ἐλ λάτ.

sus eos qui minora patrarent, neque rursum istos — vova, τοῖς τὰ μείζονα φθονεῖν.
illis invidere.

« Unusquisque autem propriam mercedem accí« —— « "Esos δὲ τὸν ἴδιον μισϑὸν λήψεται κατὰ d
piet secundum suum laborem. » ἴδιον χόπον, »

Quia vero segniores futuri erant, sl existimas- Ἐπειδὴ τοῦτο ῥᾳθυμοτέρους ἐποίει, τὸ mávu
sent nibil cuncta referre, sive illis qui multum, μηδὲν εἶναι νομίζεσθαι, τοὺς πολλὰ καμόντας xt
sive minus laborarent; observa quomodo id cor- τοὺς ἐλάττω, ὅρα πῶς αὐτὸ διωρθώσατο εἰπών᾽ ü
rexit, dicens, unumquemque propriam mercedem ἔχαστος ἴδιον μισθὸν λήψεται κατὰ τὸν ἴδιον ximo
accepturum seeundum suum laborem, acsi dice- ὡς εἰ ἔλεγε’ Μὴ φοδοῦ ὅτι εἶπον, —
ret: Ne timeas quod dixerim, unum sunt: quan- πόνων ἕνεχεν οὐχ εἰσὶν Ey, Τὸ γὰρ Θεοῦ ἔργον ἐξ 1
doquidem quantum ad labores non sunt unum. ζόμενοί εἰσιν, ἀλλ᾽ ἕκαστος τὸν ἴδιον μισθὸν λή
Dei siquidem opus faciunt: sed unusquisque pro κατὰ τὸν ἴδιον χόπον.
priam mercedem accipiet secundum suum la-
borem. 1; ge

Vens, 9. « Dei enin sumus adjutores. Ps a | θεοῦ γάρ ἐσμεν συνεργοί. »

Eos adhuc leviores et alaeriores reddit, majo- - . Wiéoy αὐτοὺς ἔτι ἐπεχούφισεν, xal εἰς πόθον τοῦ
remque ardorem excitat operandi. - ἐργάσασθαι, ἀνήγαγεν.

« Dei agricultura estis : Dei δ sr) estis. » », PTT γεώργιον, Θεοῦ οἰχοδομὴ ἔστε. »

71 Non ab iis qui vos excolunt, sed a Deo κι Οὐχ οὖν ἀπὸ τῶν γεωργούντων ὑμᾶς, ἀλλὰ

ipso appellationem. accipere par est. Neque enim τοῦ j Θεοῦ καλεῖσθαι δίχαιον. Οὐ γὰρ ἀγρὸς τῶ Ἐΐ
aget de nomine agricole vocatur, sed de patris- γοῦ χαλεῖται, ἀλλὰ τοῦ οἰχοδεσπότου"
familias. Quemadmodum etiam zdificium non ar- χαὶ ἡ οἰχοδομὴ, οὐ τοῦ τεχνίτου, ἀλλὰ τοῦ δεσ' "
lificis, sed domini est, Si autem aedificatio eslis, ἐστίν. EL δὲ οἰχοδομή ἐστε, o0 χρὴ διασπᾶσθι la, i

nequaquam hzc destrui debet: alioqui non essetis οὐχ ἂν εἴητε οἰχοδομή" καὶ εἰ Ἱεώργιόν ἐστε, δὲ hut

edificium. Αἱ si zedificium estis, cavendum est ne ρεῖσθαι οὐ χρὴ, ἀλλ᾽ ἑνὶ φραγμῷ τὸ τῆς Op

distrabamiui, sed uno concordiz septo munia- τειχίζεσθαι.
mini.

Ld

|

IN EPIST. AD CORINTH. I.

594

« Κατὰ τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ τὴν δοθεῖσάν pot, ὡς A — VgRs. 10. « Secundum gratiam Dei quse data

φὐφὸς ἀρχιτέχτων θεμέλιον τέθειχα. »

Σογὸν ἑαυτὸν ἐνταῦθα χαλεῖ οὐχ ἐπαίρων, ἀλλὰ
εὖπον ἑαυτὸν διδοὺς, καὶ δειχνὺς ὅτι τοῦτό ἐστι σο-
φοῦ, τὸ ἕνα θεῖναι θεμέλιον. "Opa γοῦν κῶς μετριά-
ζει. Εἰκὼν γὰρ αὐτὸν σοφὸν, οὐχ ἀφῆχεν ἑαυτοῦ
φοῦτο εἶναι, ἀλλ᾽ ὅλον ἑαυτὸν πρότερον ἀναθεὶς τῷ
θιῷ, τότε οὕτως ἐκάλεσεν σοφόν". Κατὰ fàp τὴν χά-
μιν Θεοῦ, φησὶν, τὴν δοθεῖσάγ μοι.

« “Αλλος δὲ ἐποιχοδομεῖ. Ἕχαστος δὲ βλεπένω
φῶς ἐποιχοδομεῖ, »

Ἐνταῦθα λοιπὸν εἰς τὸν περὶ τῆς πολιτείας αὖ-
τοὺς ἐμδάλλει ἀγῶνα, ἐπειδὴ συνῆψεν ἅπαξ καὶ ἕν
ἐποίησεν.

ε θεμέλιον γὰρ ἄλλον οὐδεὶς δύναται παρὰ τὸν
“εἶμενον θεῖναι, ὃς ἐστι Χριστὸς Ἰησοῦς. »

Ὃ λέγει τοιοῦτόν bacc Κατήγγειλα τὸν Χριστόν’
ᾳεραδέδωχα ὁμῖν τὸν θεμέλιον’ σχοκεῖτε πῶς οἶχο-
δομεῖτε᾽ μὴ χενοδόξως, μὴ πρὸς ἀνθρώπους ἀποσκῶν-
«ες τοὺς μαθητάς, Μὴ τοίνυν προσέχωμεν ταῖς αἱρέ-
ett. θεμέλιον γὰρ ἅλιον οὐδεὶς δύναται θεῖναι
«ἀρὰ τὸν κείμενον. Ἐπὶ τούτου δὲ μᾶλλον ἐποιχο-
δομῶμεν, xai ὡς θεμελίου ἐχώμεθα.

€ Εἰ δέ εἰς ἐποιχοδομεῖ ἐπὶ τὸν θεμέλιον τοῦτον,

y ἀργύριον, λίθους τιμίους, ξύλα, χόρτον, χα-
v. 9

Τὸν μὲν θεμέλιον φανερῶς οὔτως ἐδήλωσεν εἰπὼν,
ὅτι ὁ Χριστός ἐστιν. Ἦ δὲ οἰχοδομὴ δῆλον ὅτι περὶ
πράξεων εἴρηται ἀγαθῶν. Τὸ δὲ διάφυρον τῆς ὕλης
«τῶν ἐπκοιχοδομουμένων τὴν πολυειδῆ προαίρεσιν τῶν
ἐργαζομένων σημαίνει, ἐπειδὴ οἱ μὲν σπουδαιότεροι,
οἱ δὲ ῥᾳθυμότεροί εἰσιν" χαὶ οἱ μὲν ἀκριδέστεροι, οἱ
N χαταδεέστεροι᾽ καὶ οἱ μὲν τὰ ἑλάντω, οἱ δὲ τὰ
μείζονα κατορθοῦσι" καὶ οἱ μὲν χαλεπώτερα, οἱ δὲ
ἐλάττονα πλημμελοῦσιν.

ε 'ξκάστου τὸ ἔργον φανερὸν γενήσεται. Ἦ γὰρ
ἡμέρα δηλώσει, ὅτι ἐν πυρὶ ἀποχαλύπτεται, xai
ἑκάστον τὸ ἔργον, ὁποῖόν ἐστιν, τὸ πῦρ δοχιμά-
et. »

'Axb τῶν μελλόντων αὐτοὺς φοδεῖ, τὴν δὲ ἡμέραν
evtolc ἐχείνην μηνύων τὴν φοδερᾶν, τὴν τοῦ θείου
δικαιωτηρίου, χαϑ’ ἣν χαθεζομένου τοῦ χριτοῦ, πο-
«εμὸς ἔμπροσθεν αὐτοῦ εἴλχει πυρός.

« Εἴ τινος τὸ ἔργον μένῃ, ὃ ἐἑπῳχοδόμησεν, μισθὸν
λήψεται. Εἴ τινος τὸ ἔργον χαταχαήσεται, ζημιωθή-
M18. »

"OM vet τοιοῦτόν ἐστι" εἴ τις χαχὸν βίον ἔχει μετὰ
αἰστεως ὀρθῆς, προσέσεται αὐτοῦ ἡ πίστις εἰς τὸ μὴ
κολάζεσθαι, τοῦ ἔργου χαταχαιομένου. Τὸ δὲ κατα-
καήσεται, τουτέστιν, οὐχ οἴσει τοῦ πυρὸς τὴν ῥύ-
pv, ἀλλ᾽ ὥσπερ εἴ τις χρυσᾶ ὅπλα ἔχων διέλθῃ πὸ-
«αμὸν πυρὸς, φαιδρότερον διαδαίνει. El δὲ χόρτον

V Dan. γι:, 10,

est mihi, ut sapiens architectus fundamentum
posui. »

Seipsum hoc in loco sapientem dicit, non
ostentatiopnis ergo, sed ut sese praebeat in exem-
plum, ostendatque sspientis esse unum jacere fun-
damentum. Videsis quam modeste se gerat. Post-
quam enim se sapientem dixit, hoc sui esse
noluit, sed, quia se totum prius Deo dediderat,
hinc se sapientem vocavit. Ait enim, secundum
gratiam qua data est mihi.

« Alius autem superzdificat. Unusquisque au-
tein videat quomodo superaedificet. »

. Hic jam illos ad instituenda vita certamen in-
ducit: quandoquidem eos semel conjuuxerat, et
unum 6886 fecerat. |

Vgns. 11. « Fundamentum autem aliud nemo
potest ponere, przier id quod positum est, quod
est. Christus Jesus. »

— Quod ait, hunc babet sensum: Christum an-
nunliavi, fundamentum vobis prsbui: videte
quomodo sedificetis; non ad inanem gloriam, non
discipulos versus homines delrabendo. Ne igitur
haeresibus animum — attendamus. | Fundamentum
enim nemo alíud potest. ponere, preter id quod po-
situm est. Quamobrem super illud exstruamus, ei-
que veluti fundamento inhæreamus.

. Vegas. 12. « Si quis autem superedificat super
fundamentum hoc, surum, argentum, lapides
pretiosos, ligna, fenum, stipulam. »

C Fundamentum quidem slc perspicue significavit,

dicens illud esse Christum. AEdifücstionem vero
de operibus bonis esse dietam Jiquet. Discrimine
vero materiz eorum “4028 sediflcaptur, multimoda
operantium voluntas significatur. Quoniam alii
studiosiores sunt, alii segniores; accuratiores
alii, alii deteriores : atque alii minors, majora
alii przstant; alii denique gravioribus, levioribus
peccant alii.

V&gns. "15. « Uniuscujusque opus manifestum
erit. Dies enim Domini declarabit, quia in igne
revelabitur : et uniuscujusque opus ignis pro-
babit.

A futuris eos territat, mentionem faciens diei
terribilis divini judicii, quando judice sedente
fluvius ignis «oram eo profluet *'.

VzBs. 14. « Si cujus opus manserit, quod super-
zdiflcavit, mercedem accipiet. Si cujus opus ar-
serit, detrimentum patietur. »

Horum verborum significantia hsec est : si quis
cum recta fide pravam vitam duxerit, fides ei nou
proderit, ut non ardente opere suo puniatur.
Quod porro ait, erserit, idem est ac, non 74 fe-
ret ignis impetum : sed velut si quis aureis armis
indutos flumen ignis trajiciat, splendidior egredi-

«ἢ πανουργίᾳ αὐτῶν. »

O6 ταῖς οἰχέίαις μόνον ἀρχεῖται κατασχευαῖς, ἀλλὰ
μοὶ μαρτυρίαν ἐπάγει" ὃ δὲ λέγει “ποιοῦτόν ἐστιν"
Ἐπειδὴ τῇ σοφίᾳ, φησὶν, ἀπεχρήσαντο εἰς τὸ μὴ
δεηθῆναι Θεοῦ, δι᾿ αὐτῆς ταύτης ἤλεγξεν αὐτοὺς, ὅτι
ἡμάλιστα δέονται θεοῦ. Πῶς xal τίνι τρόπῳ; "Ot
μωροὶ γενόμενοι δι' αὐτῆς, εἰχότως᾽ δι᾽ αὐτῆς ^w
Φεν:" Οἱ γὰρ νομίζοντες μὴ δεῖσθαι Θεοῦ, εἰς τοσαύ-
τὴν χατέστησαν χρείαν, ὡς ἁλιέων χαὶ ἀγραμμάτων
ἐλάττους φανῆναι λοιπόν.

ε Καὶ πάλιν" Κύριος γινώσχει τοὺς διαλογισμοὺς
«ὧν ἀνθρώπων, bxc εἰσὶ μάταιόι. »
Ὅταν οὖν, φησὶν, ὁ μόνος σοφὸς Θεὸς τοιαῦτα mpi

IN EPIST. AD CORINTH. I.
e Γέγραπται γάρ’ Ὃ δραττόμενος τοὺς σοφοὺς ἐν À

« Scriptum est enim: Qui comprehendit sa-
pientes in astutia ipsorum. »

Non ei sufficiunt sua probationes, sed tezti--
monium 78 addit. Hujus vero loci ejusmodi sen-
sus est. Quandoquidem sapientia abusi sunt, in-
quit, ita ut mec Deum obsecrarent ; per hanc
ipsam evincit, quam maxime Deo indigerent,
Quinam vero, quave ratione? Quia cum per eam
stulti. facti sunt, merito per eam convicii fuere.
Nam qui minime putabant se Deo indigere, in
tantam adducti sunt necessitatem, ut piscatoribus
et indoctis inferiores deinceps apparerent. ——

' Vegas." 20. « Et iterum : Dominus novit cogita-
Liones hominum, quoniam vana sunt. ».—
Quando ergo, iuquit, qui solus sapiens est Deus,

αὑτῶν ψηφίζηται καὶ ἀποφαίγηται, ποίαν ἑτέραν ζη- B ejusmodi de illis sententiam profert pronuntiat-

«εἷς ἀπόδειξιν τῆς ἐσχάτης αὐτῶν ἀνοίας ;
e Ὥστε μηδεὶς καυχάσθω ἐν ἀνθρώποις. »

Τιμωρία, φησὶν, ἡ ἔξωθεν ἐποδέδειχται σοφία"
φί ὡς ἐπὶ σοφοῖς τοῖς διδασχάλοις φρονεῖτε μέγα ;

« Πάντε yàp ὑμῶν ἐστιν, εἴτε Παῦλος, εἴτε "Amo.
Mc, εἴτε Κηφᾶς, εἴτε χόσμος, εἴτε ζωὴ, εἴτε θάνα-
τος, εἴτε ἐνεστῶτα, εἴτε μέλλοντα.»

"Esaipet τὴν τάξιν τῶν μαθητῶν. Ὃ δὲ λέγει
φιοῦτόν ἐστιν Ἐπειδὴ τέχνα γεγόνατε τοῦ Xpt-
στοῦ, χατὰ τὸ ᾿Ζδοὺ ἐγὼ καὶ τὰ παιδία d μοι ἔδῳ-
δὲν ὁ Θεὸς, xag! αὐτοῦ λεγόμενον τοῦ Χριστοῦ,

ποῦτου πάντα ὑμῖν δέδοται, φησί. Κἂν γὰρ διζξασχά- C

λους εἴπῃς, κἂν τὸν δεῖνα xal τὸν δεῖνα, xv τοὺς
πρώτους τῶν ἀποστόλων, xÀv τὸν χόσμον αὐτὸν,
Πάντα δι ὑμᾶς. Πῶς οὖν, πῶς ἀνθρώποις, φησὶν,
προσνέμετε ἑαυτούς; τὸ δὲ, elee κόσμος, ἐπειδὴ δι᾽
ἀνθρώπους 6 χόσμος ἐχτίσθη φησί τὸ δὲ, εἴτε ζοὴ,
ὅμοιον. 7ὺ δὲ ἐπιμένει» εῇ σαρκὶ ἀναγκαιότερον δι"
ὁμᾶς. Τὸ δὲ, εἴτε θάνατος, φησὶν, ὅτι Κἂν εἰς θάνατον
παραδιδώμεθα χηρύτίοντες ὑμῖν στέργομεν ὁμῶν
τὴν σωτηρίαν. Τὸ δὲ, εἴτε ἐνεστῶτα, εἴτε μέλλοντα,
ϑηλοῖ τὰ διδόμενα xal δοθησόμενα αὐτοῖς ἀγαθά. Δέ-
δοται γὰρ, ἐν μὲν τῷ ἑνεστῶτι Dip αὕτη ἡ τῶν &pap-
«μάτων ἄφεσις, ὁ ἀῤῥαδὼν τοῦ Πνεύματος, τὰ διὰ
τοῦ Πνεύματος χαρίσματα. Ὅτι δὲ xal τῶν μελλόν-
τῶν τεύξονται, ἀναμφίόδυλον, διὰ νὸν εἰρηκότα, Δεῦτε

que, quam aliam extremas jliorum amentiæa de-
monstrationem quaeras?

Vegas. 91. « Nemo itaque glorietur in homi-
nibus. »

Ostensum est, inquil, externam illam sapien-
tiam ponsm εἰ ultionem esse: eur ergo magi-
stris vestris tanquam sapientibus gloriamini? -

Vzas. 29, 95. « Oninia enim vestra sunt, sive

Paulus, sive Apollo, sive Cephas, sive mundus,
sive vita, sive mors, sive presentia, sive futura. »

Discipulorum partes msgnifaeit. Ejusque sen-

tenis bac significantia est: Quia &lii Cbrisii

facii estis, sccundum illud : Ecce ejo ei filii mei,
quos dedit mihi Deus **, quod ab ipso Christo di-
ctum sit ; idcirco cuncta vobis data. sunt. Quam-
vis enim doctores mihi nominaveris; quamvis
bune aut illum, aut primos etiam apostolorum,
vel tandem ipsummet mundum : Universa propter
ves. Quinam vero sie hominibus ipsi vos addici-
tis. Ait auiem, sive mundus, eo quod propter ho-
minem factus est mundus : tum deinde, sive vita,
simill sensu : eseterum in carne manere necessá-
rium est propter vos. Rursum ait, εἶδέ mors; quia
tametsi morti tradimur, dum prædieamus vobis,
vestram nibilominus salutem deperimus. lllud
tandem , sive presentia, sive (atura, significat con-
cessa ipsis dona, et quas concedenda sunt. Con-
cessa quippe est, in presenti quidem vita pecca-
torum remissio, pignus eL arrba spiritus, dona

el εδλογημένοι, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμφσμέ- D scilicet que Spiritus operatur. Fideles vero fuiu-

γὴν ὑμῖν βασεδείαν.

rorum aliquando fore bonorum compotes, hec

extra. dubium est, propter secundum illud effatum : Venite, benedicti , possidete regnum quod pa-

reium es! vobis **,

t Πάντα γὰρ ὑμῶν ἔστιν, ὑμεῖς δὲ Χριστοῦ, Χρι-
οτὸς δὲ Θεοῦ. »

καὶ τὰ παρόντα χαὶ τὰ μέλλοντα, xa ἡ ἡμέρα,
ζωὴ καὶ ὁ θάνατος καὶ ὁ χόσμος, ὑμῶν ἔσται, φησὶν
^; ἐπιστεύσατε εἰς Χριστὸν, ὅς ἐστιν Υἱὸς τοῦ

9 lea. vnu, 18. '* Maith. xsv, δέ

« Omnia enim vestra sunt: vos autem Christi ;
Cbristus autem Dei. »

Tam praesentia, quam futora, iuquit, bodierma
dies, mors et mundus, vestra erunt, quia credidi-
stis in Christum qui est Filius Dej.

001
« ἼΙδη χεχορεσμένοι kazé- ἤδη ἐπλουτήσατε. »

KeXex τὸ, ἤδη, ἀπὸ τοῦ χρόνου δειχνὺς τὸ ἀπί-
θανον αὐτῶν, χαὶ τὴν ἀνάλογον οἴησιν.

« Χωρὶς ἡμῶν ἐδασιλεύσατε" καὶ δφελόν γε ἐδασι-
λεύσατε, ἵνα xai ἡμεῖς ὑμῖν συμδασιλεύσωμεν. Δοχῶ
Ὑὰρ, 6 Θεὸς ἡμᾶς ἀποστόλους ἐσχάτους ἀπέδειξεν ὡς
ἐπιθανατίους. »

Βονλόμεγος αὐτῶν χαθελεῖν τὸν τῦφον, χαὶ δεῖξαι
ὅτι ἐπὶ τούτοις οὐ μόνον οὗ χαλλωπίζεσθαι, ἀλλὰ χαὶ
αἰσχύνεσθαι χρὴ, πρῶτον μὲν αὐτοὺς χαταιδεῖ τῷ,
Ἤδη κεχορεσμένοι ἐστέ. Νυνὶ δὲ λέγων πάλιν, Xo-
plc ἡμῶν ἐδασιλεύσαεε, τοιοῦτόν τι σημαίνει"
λέγω, φησὶν, ὅτι ὁ παρὼν χαιρὸς, οὐ τιμῆς, οὐ δόξης,

ὧν ὑμεῖς ἀπολαύετε, ἀλλὰ καὶ ὑδρίζεσθαι χαὶ διώ- B

κεσθαι, ἅπερ ἡμεῖς πάσχομεν. El δὲ οὐχ οὕτως ἔχει,
ἀλλὰ τῶν ἀμοιδῶν ὁ χαιρὸς οὗτος, ὑμεῖς ziv οἱ
μαθηταὶ, xal ἐδασιλεύσατε λοιπόν’ ἡμεῖς δὲ οἱ διδά-
€xalot, xai πρὸ πάντων ὀφείλοντες λαδεῖν τὸν μι-
Φθὸν, οὐ μόνον ὑμῶν ἔσχατοι γεγόναμεν, ἀλλὰ xal
ὡς ἐπιθανάτιοι, τουτέστι χατάδιχοι, διόλου ἐν ἀτι-
μίαις xat χινδύνοις xal λιμῷ διάγομεν. Ὑδριζόμε-
vol τε, ὡς μωροὶ χατελαυνόμενοι,͵ xal τὰ ἀνήχεστα
ὑπομένοντες, Ταῦτα δὲ ἔλεγεν, ἵνα αὐτοὺς ix τού-
*wv ποιήσῃ συνιδεῖν, ὅτι τὰ τῶν ἀποστόλων ὀφείλουσι
ζηλοῦν, τοὺς χινδύνους, xol τὰς ὕδρεις, οὗ τὰς τι-
μὰς xal τὰς δόξας. Οὐ γὰρ ἐχεῖνα; ἀλλὰ ταῦτα ἀπαι-
«εἶ τὸ χήρυγμα,

€ Ὅτι θέατρον ἐγενήθημεν τῷ χόσμῳ, xol ἀγγέ-
λοις, χαὶ ἀνθρώποις. »

Οὐχ b» μιᾷ πόλει, φησὶν, ἢ ἐν μέρει τῆς οἶχου-
μένης ταῦτα πάσχομεν, ἀλλὰ πανταχοῦ χαὶ ἐπὶ
κάντων. Τὸ 6k, xaX ἀγγέλοις, τοῦτό ἐστι δηλοῦντος,
ὡς τὰ ἡμῶν παλαίσματα τοιαῦτα, ὡς χαὶ τῆς ἀγ-
τελικῆς θέας ἄξια εἶναι. Ὅρα δὲ πῶς ἑαυτὸν ἐξ-
ευτελίζει * πῶς μέγα δείχνυσιν * ἀφ᾽ ὧν δὲ ἐχεῖνοι
μέγα φρονῶσι * πῶς αὐτοὺς εὐτελεῖς ἀποφαίνει,
Ἐκειδὴ γὰρ τὸ μωροὺς εἶναι τοῦ φρονίμους φαίνε-
σθαι, χαὶ τὸ ἀσϑενεῖς εἶναι τοῦ ἰσχυροὺς γίνεσθαι,
χαὶ τὸ ἀτίμους εἶναι τοῦ ἐνδόξους ὁρᾶσθαι εὐτελέ-
στερον εἶναι δοχεῖ " xal τὰ μὲν ἐχείνοις μέλλει
ῥίπτειν, τὰ δὲ αὐτὸς κατεδέξατο " δείχνυσιν ὅτι ταῦτα
ἐχείνων ἀμείνω, εἴ γε διὰ ταῦτα μὴ μόνον ἀνθρώ-
tuy, ἀλλὰ χαὶ αὑτὸν τῶν ἀγγέλων τὸν δῆμον πρὸς
τὴν θέαν ἐπέστρεψεν τὴν ἑαυτῶν,

«Ἡμεῖς μωροὶ διὰ Χριστὸν, ὑμεῖς δὲ φρόνιμοι tv
Χριστῷ. Ἡμεῖς ἀσθενεῖς, ὑμεῖς δὲ loy υροί. Ὑμεῖς

ἔνδοξοι, ἡμεῖς δὲ ἄτιμοι. "Axor τῆς ἄρτι ὥρας χαὶ.

«εἰνῶμεν, xal διψώῶμεν, χαὶ γυμνητεύομεν, xal
κλαφιξόμεθα, xal ἀστατοῦμεν, xal χοπιῶμεν, ἐρ-
πζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσίν. »

Πάλιν καὶ τοῦτο ἐντρεπτιχῶς εἶκεν · ἐπειδὴ γὰρ
αὐτοὶ μὲν ἐτύπτοντο xal ἡτιμάζοντο, ἐχεῖνοι δὲ
ἐτιμῶντο καὶ σοφοὶ ὑπωπτεύοντο, πῶς Évt, φησὶ,

IN EPIST. AD CORINTH. I.

602

A Vins. 8. « Jam saturati estis, Jam divites facti

estis. »

Apposite autem ait, jam, ἃ tempore ostendens,
neque verisimile illud esse, nec rationabileimn de
istis opinionem.

« Siue nobis regnastis. Et utinam regnetis, ut et
nos vobiscum regnemus ! [Vzas. 9.] Putoeniin quod
Deus nos apostolos novissimos ostendit tanquam
morti destinatos. »

Cum fastum eorum deprimere proposvperit, et
ostendere horum causa gloriandum non esse, sed
magis erubescendum; primum quidem eos pu-
dore suffundit, dicendo: Jam saturati estis. Item-
que nunc dum ait: Sine nobis regnastis, consi-
mile quidpiom bis verbis significatur : Dico quod
lempus breve esi; non tempus honoris, non glo-
rie, Guibus vos fruimini, sed tum contumeliz,
tum persecutionis; qus quidem nos toleramus.
Si enim res ita se non habet, sed remunerationum
tempus adest, vos quidem, qui discipuli estis,
regnum obtinuistis modo; nos autem, qui sumus
magistri, quique pra ceteris mercedem accipere
debebamus, non solum novissimi vestrum facti
sumus, sed et "75 tanquam morti destinati , sive
damnati; in opprobriis, et periculis, et fame per-
petuo versamur. Ignominiis afficimur, tanquam
insani pellimur, et ineluctabilia sustiunemus, liaec
porro aiebat, ut illog commoneroet æmulanda esse
apostolorum facinora, peticula, et injurias, non
honorem et gloriam. Przedicatio siquidem Evan-
gelii, non hac sed illa postulat.

* Quia spectaculum facti sumus mundo, et au-
gelis, et bominibus. »

Non in una civitate, aut In quadam orbis parte
bec patimur; sed ubique locorum et nullis non
de causis. Porro angelis ait, significando ejusmodi
esse nostra ceriamina, ut angelorum digna sint
aspect. Videsis autem quomodo seipsum exte-
nuat, et quomodo rursum magni facit: in his
autem aquibus illi efferebantur, quo pacto viles
ipsos ostendit. Nam quia humilius et vilius vide-
tur esse stultos quam prudentes baberi, nec non
inürmos esse quam fortes feri, et inglorios quam
honore et gloria ornatos videri : atque illa quidem
jn eos rejecturus erat, bec vero ipse sibi vindi-
caverat; idcirco isthzc illis potiora esse evincit,
quia propter ista, non hominum (apium, sed el
angelorum multitudinem ad sui suorumque spe-
ctaculum convertit.

Vxas. 10-19. « Nos stulti. propter Christum,
vos autem prudentés in Christo : nos infjrmi, vos
autem fortes : nos ignobiles, vos nobiles. Usque
jn hanc horam et esurimus, et sitimus, et nudi
sumus, et colaphis cædimur, et instabiles sumus,
et laboramus operantes manibus nostris, »

Hoc etiain dixit, ut eos pudefaceret. Cum enim
alii quidem vapulent et contemnantur, alii vero
honoribus augeantur, el sapientes æstimentur;

IN EPIST. AD CORINTH. I.

πολαφιζόμεθα, xal ἀστατοῦμεν" xol ταῦτα πάντα, A colaphis cedimur, instabiles sumus, cuncta. haee,

φησῖν, ὑμᾶς ἀναμνήσει. Καὶ ἀνώτερον τὸν λόγον
ἄγων, ἐπήγαγεν τὰς ἐν Χριστῷ, πάντα ὡς εἴωθεν
ἀνατιθεὶς τῷ Δε:πότῃ, xat δειχνὺς ἅμα ὅτι οὐδὲν
ἔχουσιν ἄνθρωποι, xal ὅτι μετὰ τῆ; ἐκεῖθεν βοη-
θείας ἅπαντα χατορθοῖ.

€ "D; μὴ ἐρχομένου δὲ μου πρὸς ὑμᾶς ἐφυσιώ-
θησάν τινες. Ἐλεύσομαι & ταχέως πρὸς ὑμᾶς, ἂν
Κύριος θελήσῃ.»

Μώλων δὲ ἐμόάλλειν εἰς τὴν χατηγορίαν τοῦ
«επορνευχότος, θυμοῦ γέμοντας εἰσφέρει τοὺς λό-
οῦς, οὐχ αὐτὸς δὲ τοῦτο πάσχων, ἄλλ᾽ ἐχεένους
διορθούμενος. Καὶ τὸν πεπορνευχότα ἀφεὶς, τοῖς
ἄλλοις διαλέγεξαι, οὐχ ἀξιῶν ἐχεῖνον οὐδὲ τῶν παρ᾽

᾿ αδτοῦ λόγων. Κατασείει δὲ αὐτῶν τὸ φρόνημα φιλ-

αρχίας ἐγχλήματι, ὡς τῇ ἀπουσίᾳ τοῦ διδασχάλου
εἰς ἀπόνοιαν χεχρημένων.

« Καὶ γνώσομαι, 00 τὸν λόγον τῶν πεφυσιωμένων,
ἀλλὰ τὴν δύναμιν. Οὐ γάρ ἐν λόγῳ ἡ βασιλεία τοῦ
Θεοῦ, ἀλλ᾽ ἐν δυνάμει. »

Οὐδὲ γὰρ ἀπὸ κατορθωμάτων, ἀλλὰ ἀπὸ τῆς τοῦ
διδασχάλου ἀπουσίας ἡ ἀπόνοια ἦν, xal οὐχ εἶπεν,
Ὑνώσομαι τὴν σοφίαν, ἀλλὰ, τὴν δύναμιν. "Ὅμοιον
δὲ ὡς εἰ λέγοι" Οὐ δι᾽ εὐγλωττίας ἐχρατήσαμεν,

᾿ἀλλὰ φτοῦ θείαν εἶναι τὴν διδασχαλίαν ἡμῶν, vat βα-

διλείαν καταγγέλλειν τῶν οὐρανῶν, μεγίστην ἀπό-

δειξιν ηρεχόξενοι τὰ σημεῖα, ἃ ποιοῦμεν τῇ δυνά-
t τοῦ Πνεύ

« Τί θέλετε; ἐν ᾿ῥάδδῳ ἔλθω πρὸς ὑμᾶς, fj ἐν

ἀγάπῃ, πνεύματί τε πραύτητος ; »

Καὶ τὸ φοδερὸν ἔχει καὶ τὸ προσηνὲς ὃ λόγος οὖ-
τος. Τί δέ ἐστιν͵ ἐν ῥάδδῳ ; ἕν χολάσει, ἐν τιμωρίᾳ"
σχόκπει δὲ χαὶ φιλοσοφίαν τοῦ Παύλου. Τὴν ἐξουδίαν
γὰρ αὑτὸς ἔχων χαὶ τούτου χἀχείνου, ἑτέρους ποιεῖ- —
«αι χυρίους, λέγων, Ti θέλετε; iv ὑμῖν τὸ πρᾶγμα

χεῖται, φησίν.

ΚΕΦΑΛ. E'.
( | “Ὅλως «ἀχούεται ἐν ὑμῖν πορνεία, xd τοιαύτη

. πορνεία. »

Οὐκ εἶπε, Τολμᾶται πορνεία, ἀλλὰ, ἀκούϑεαι πορ-
via, Καὶ «5, ἐν ὑμῖν δὲ ἐμφατιχῶς εἴρηται, τουτ-
ἐστιν ἐν ὑμῖν τοῖς πιστοῖς, τοσούτων ἀπολελαυχόσι
μυστηρίων, τοῖς. ἐπὶ τὸν οὐρανὸν χληθεῖσιν.

« Ἥ τις οὖχ lv τοῖς ἔθνεσιν ὀνομάζεται. »
᾿ καὶ γὰρ ἀεὶ ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ὀνειδίζει τοῖς π'στοῖς.
Καὶ γὰρ χαὶ Θεσσαλονικεῦσιν γράφεϊ λέγων * "Exa--
στος τὸ δαυτοῦ σχεῦος κεάσθω ἐν ἁγιασμῷ, μὴ
ἐν κάθει ἐκιθυμίας " καθὼς καὶ τὰ ἔθνη τὰ μὴ
εἰδότα Θεύν.

Ὥστε γυναῖχα τοῦ πατρὸς ἔχειν. »

υὐχ εἶπε, μητρυιὰν, ἀλλὰ γυναῖχα πατρός * ὡς
φολλῷ πλῆξαι χαλεπώτερον.

c Καὶ ὑμεῖς πεφυσιωμένοι ἐστέ: »

Ὃς εἰ λέγοι’ Μή μοι εἴπῃς ὅτι εἷς ἔστιν ὁ πεπορ-
' X χοινὸν. πάντων γέγονεν τὸ ἔγχλημα. Kowby

"1 Thess. iv, i. b.

inquit, vobis percensebit. Deinde sermonem sd
superiora referens, subjecit, gue sunt in Christo,
nihil nou pro more Domino tribuens, utque si-

'gnificaret nihil bomines habere, sed divina illa

ope cuncia posse patrare.

Vras. 18, 19. « Tanquam non venturus sim ad
vos, sic inflati sunt quidam. Veniadr autem ad
vos cito, si Dominus voluerit. »

Quia mox ad scortatoris accusationem ventu-
rus erat, sermonibus indignatione plenis utitur.
Non quod ipse vim iracundis» pateretur, sed ut
eos corrigeret. Atque dimisso scortatore, alios
alloquitur, neque ad illum facere verba dignatur.
Horum autem arrogantiam percellit, ambitionis -
eos criminando, qui absentia magistri abusi es-

sent, ut insolenter efferrentur.

« Et cognoscam, non sermonem eorum qui in-
flati sunt , sed virtutem. |Vens. 20.] Non enim in
sermone est regnum Dei. »

Neque enim recte facta eorum, sed absentia
magistri superblendi causa fuerat. Non dixit, co-
gnoscam sapientiam, sed, virtuiem. Velut si di-
ecret : Non per facundiam superiores evasimus;
sed quod doctrina virtus Dei sit, et per eam an-
nuntietur regnum colorum. Eximiam per prodi-
gia quz virtute Spiritus patrantur, demonsiratio-
nem obtendimus.

Vxns. 91. « Quid. vultis? in virga veniam ad

C vos ; an In charitate, et spiritu mansuetudibpis ? »

77 Hzc verba, cum severitatem, tum man-
'suetudinem przferunt. Ecquid vero illud est, in
tírga? utique cum castígatione el supplicio. Videas,
quaeso, philosophiam Pauli. Cum enim hoc et il-
jud in potestate haberet, aliis nihilominus utrum-
que cedit, dicens : quid exlils ? penes vos. res est,
inquit.

CAP. V.

Vegas. 1. «Omnino auditar inter vos fornicatio,
et talis fornicatio. » |
. Non dicit, audenter admittitur fornicatio, sed,
auditur. Per emphasim autem dictum est, in vobis,
hoc eat, inter vos fideles, qui borum mysteriorum

Ὁ fructum percepistis ; quí ad colum estis vocati.

« Qualis nec inter gentes nominatur. »
Fidelibus siquidem perpetuo comparatione gen-

| tium adhibita exprobrat. Nam et ad Thessalonicen-

ses ita scribit : Unusquisque vas suum possideat in
sanclificatione, mon in passione desiderii, sicut et
gentes que ignorant Deum".

« Ita ut uxorem patris sui aliquis habeat. »

Nom dixit, novercam, sed, «zorem patrie, vt
acrius percellat.

Vzas. 9.« Et. vos inflati estis ? »
᾿ Nelutsi diceret : Ne mihi respondeas unum esse
hominepo qui scortatus sit ; commune cunctis eva-

60]

S. JOANNIS DAMASCENI

608

sit crimen. Commune, inquam, non quoad pecca- A δὲ οὐκ ἐπὶ τῷ ἁμαρτήματι λέγω, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῇ διδα-

tum, sed quoad doctrinam. Quanquam non hoc
enuntiavil, sed in medio reliquit, ut magis feri-
ret. Unus utique doctorum erat incestus ille.

« Et non potius luctum habuistis, ut tollatur de
medio vestrum qui hoc opus fecit. »

Quoniam in commune corpus Eecclesiv progreasa
est eriminatio, inquit. Neque dixit, et non potius
ejecistis : sed sicutin morbo aliquo et peste, luctu
opus esse pronuntiavit.

V&Rs. 9. « Ego quidem velut absens corpore,
presens autem spiritu. »

Neque exspectare adventum suum Jubet, nec se
prorsus przstolari, ut negotium tunc agatur; sed,
veluti pestis aliqua procul essei prius abigenda,
qus per (fotum corpus serperet, coercere scelus
properat. Unde et subjungit : Jam judicavi 1an-
quam presens. ld quod dixit, non modo ut eos ur-
geret ad ferendam damnationis sententiam, aut
aliud quid inire consilii sineret ; sed etiam ut ter-
ritaret, tanquam sibi perspecta essent futura, et
qusecunque judicio sancienda erant. Nam et id si-
gnificat, esse presentem spiritu : quemadmodum
Eliseus presens fuerat Giezi, cum diceret : Nonne
cor meum lecum "8 ἢ

Vens. ὁ, 5$. « Jam judicavi ut praesens eum
qni sic operatus est, io nomine Domini nostri Jesu
Christi congregatis vobis et meo spiritu, cum vir-

tute Domini nostri Jesu Christ, tradere hujusmodi
Batane. »

Non sinit eos aliud quidpiam comminisci. Siqui--

dem sententiam tuli ut presens, inquit, Deinde ne
"78 nimiam sibi arrogare auctoritatem videatur,
observa quomodo ipsos quoque judicio ferendo
socios allegit, dum ait : Congregatis vobis. In no-
mine Domini ; hoc est, qui Christi nomini injuriam
fecit, qui postquam factus est fidelis, eoque no-
mine appeliatus, talia patrare non dubitavit, hunc
tradite Satanæ. Apprime vero tradere Satane di-
xit, non autem, dedere; quasi aperiens illi poni-
tentie januas. Praeterea, hujusmodi hominem,
ceu minime tolerandum ut vel nomine saltem de-
signetur.

Hoc est, secundum Deum: humana nequaquam
opinione occupati : sive noinine illius vos una co-
gente ad id cujus gratia modo convenitis.

Seipsum iterum reprzsentat, uti quando judices
steterint, velut. se presente sic eum abscindant,
nullusque audeat venia dignum censere, sciens
ea qua dicenda sunt, Paulo ipsi
fore.

Id est, vel Cbristus tantam nobis largiri virtutem
potest, ut hominem diabolo tradere possimus :
vel ut ipse quoque nobiscum contra illum fert sen-
tentiam,

«In interitum carnis, ut spiritus salvus sit in
die Domini nostri Jesu Christi. »

| IV Reg. v, 26.

perspecta,

σχαλίᾳ τῇ παρ᾽ ἐχείνον. El καὶ οὐχ οὕτως εἴρηκεν,
ἀλλὰ ἀφῆχεν αὐτὸ μέσον, ἵνα πλήξῃ μειζόνως. Εἷς
δὲ τῶν διδασχάλων πορνεύσας Tiv.

ε Καὶ οὐχὶ μᾶλλον ἐπενθήσατε, ἵνα ἐξαρθῇ ἐχ
μέσου ὑμῶν ὁ τὸ ἔργον τοῦτο ποιήσας."

Ὅτι εἰς τὸ κοινὸν, φησὶ, τῆς Ἐχχλησίας fj $i-
6035 προεχώρησεν. Καὶ οὐκ εἶπεν " οὐχὶ μᾶλλον
ἐξεδάλετε, ἀλλ᾽ ὡς ἐπὶ νόσου τινὸς καὶ λοιμοῦ πέν-
θους χρείαν πεποίηχεν.

€. Ἐγὼ μὲν γὰρ ὡς παρὼν τῷ σώματι, παρὼν δὲ
τῷ πνεύματι. »

Οὐκ ἀναμεῖναι αὐτοῦ τὴν παρουσίαν φησὶν, οὐδὲ
ἐχδέξασθαι αὐτὸν, xal τότε πρᾶξαι * ἀλλ᾽ ὥσπερ
κινὰ λοιμὸν ἀπελαύνειν μέλλων, πρὶν ἢ διαδοθῆναι
εἰς τὸ λοιπὸν σῶμα ἐπείγεται κατασχεῖν. Διὸ καὶ
ἐπάγει λέγων * "Ἤδη κέχρικα ὡς παρών. Τοῦτο δὲ
ἔλεγεν οὐ μόνον χκατεπείγων αὐτοὺς εἰς τὴν ἀπόφα-
σιν, καὶ οὐχ ἀφεὶς ἄλλοτι βουλεύσασθαι, ἀλλὰ xe
φοδῶν, ὡς εἰδὼς τὰ Exel γενησόμενα xa χριθησό-
μενα. Τοῦτο γάρ ἔστι παρεῖναι τῷ πνεύματι ὥσπερ
ὁ ἙἘλισσαῖος παρῆν τῷ Γιεζῇ, χαὶ ἔλεγεν * Οὐχὶ ἡ
καρδία μου μετὰ σοῦ ;

« Ἤδη χέχριχα ὡς παρὼν τὸν οὕτως τοῦτο κατο
ἐργασάμενον, ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου ἡμῶν "In-
σοῦ Χριστοῦ συναχθέντων ὑμῶν xal τοῦ ἐμοῦ Πνεύ-
ματος, σὺν τῇ δυνάμει τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ
Χριστοῦ͵ παραδοῦναι τὸν τοιοῦτον τῷ Σατανᾷ.:

Οὐκ ἀφίησιν αὐτοὺς ἕτερόν τι ἐννοῆσαι. Καὶ γὰρ
ἐξήνεγχα τὴν ἀπόφασιν, ὡς παρὼν, φησίν. Εἶτα

ἵνα μὴ δόξῃ πολλὴ εἶναι fj αὐθεντεία, ὄρα πῶς χοι-

νωνοὺς xal αὐτοὺς ποιεῖ τοῦ χρίματος, εἰπὼν,
Συγαχθέντων ὑμῶν. Τὸ δὲ, ἐν ὀνόματι τοῦ Κυ-
ῥίου ἡμῶν, τουτέστι, τὸν elc τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ
ἐνυδρίσαντα͵ τὸν μετὰ τὸ γενέσθαι πιστὸν xal ἑπύνυμον
ἐχ:ίνης τῆς προσηγορίας, τοιαῦτα τολμήσαντα, τοῦτον
παράδοτε τῷ Σατανᾷ. Εὖ δὲ καὶ τὸ παραδοῦναι τῷ
Σατανγᾷ;; ἀλλὰ μὴ ἐχδοῦναι, ὡς ἀνοίγων αὐτῷ
τῆς μετανοίας τὰς θύρας. Καὶ πάλιν τὸν τοιοῦ-
τον, ὡς μὴ ἀνεχόμενον μηδὲ τῆς τροσηγορίας αὐτοῦ
μνημονεῦσαι.

D Ἑουτέστι, χατὰ Θεόν" μὴ ἀνθρωπίνῃ κατεχόμενον

ὑπολήψει, ἤγουν αὐτοῦ τοῦ ὀνόματος ὑμᾶς συλλέγον-
τος ὑπὲρ οὗ συνέρχεσθε.

Αὖ πάλιν ἐπέστησεν αὑτοῖς ἑαυτὸν, ἵνα ὅταν δι-
χάζωσιν, ὡς αὐτοῦ παρόντος, οὕτως αὐτὸν ἀποτές-
μωσι, χαὶ μηδεὶς τολμήσῃ συγγνώμης αὐτὸν ἀξιῶ-
σαι, εἰδὼς ὅτι Παῦλος εἴσεται τὰ λεγόμενα.

Τουτέστιν, Ὁ Χριστὸς δύναται τοιαύτῃν ἡμῖν
χάριν διδόναι, ὡς δύνασθαι τῷ διαδόλῳ παραδιδόναι"
ἣ ὅτι Καὶ αὐτὸς μεθ᾽ ἡμῶν xav' αὐτοῦ ἐπαίρει τὴν
ψῆφον.

«Εἰς ὄλεθρον τῆς σαρκὸς, ἵνα τὸ πνεῦμα
σωθῇ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἶησοῦ Σρι-

στοῦ.»

IN EPIST. AD CUIUNTH. I.

610

"Iva μαστίξη αὐτὸν ἕλχει πονηρῷ ἢ νόσῳ ésépz: Α Uti. nempe percutiat eum ulcere pessimo, aut

καὶ αὐτὸ δὲ τοῦτο τῷ Θεῷ δοχοῦν ἐγένετο, ὥστε xo-
λάζεσθαι αὐτοῦ τὴν σάρχα. Ἐπειδὴ γὰρ ἀπὸ τῆς
σαρχὸς αἱ ἐπιθυμίαι τίχτονται, αὐτὴν χολάζει, ἵνα
9$ πνεῦμα σωθῇ, ἀλλ᾽ ἐν ἐχείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, καλῶς αὖ-
«τοὺς xal εὐχαίρως τῆς ἡμέρας ἐχείνης ἀναμιμνῆ-
exuv, ἕνα καὶ αὐτοὶ προθυμότερον ἔλθωσιν ἐπὶ τὴν
ἰατρείαν. "Βδη δὲ καὶ νόμους φαίνεται τῷ διαδόλῳ
«ιϑεὶς͵ οὖκ ἀφεὶς αὑτὸν περαιτέρω προδῆναι * ὡς
καὶ θεὸς αὐτῷ περὶ τοῦ Ἰὼδ ἔλεγε Πλὴν τῆς yv-
χῇς αὐτοῦ μὴ ἄγῃ.

« Οὐ χαλὸν τὸ καύχημα ὑμῶν. »

Ἐπάγει πάλιν ἐπιτίμησιν πρὸς ἐχείνους ἀποτεῖ-
νόμενος, δειχνὺς, ὅτι ἐχεῖνοι μέχρι τοῦ παρόντος
οὐχ εἴασαν αὐτὸν μετανοῆσαι, χαυχώμενοι ἐπ᾽ αὐτῷ.

« Οὐχ οἴδατε ὅτι μιχρὰ ζύμη ὅλον τὸ φύραμα ζὺυ»
pet. »

Δηλοῖ διὰ τούτου, ὡς οὐχ ἐχείνον φειδόμενος μό-
voy τοῦτο ποιεῖ, ἀλλὰ xol αὐτῶν τούτων. Ὅμοιον
δὲ ὡς εἰ λέγοι" Εἰ χαὶ ἐχείνου τὸ ἀμάρτημα, ἀλλὰ
ἀμελούμενον δυναταῖ τε xal τὸ λοιπὸν τῆς ἘΧχλη-
σίας σῶμα λυμήνασθαι. Ὅταν γὰρ ὁ πρῶτος ἁμαρ-
«ὧν μὴ δῷ δίχην, ταχέως χαὶ ἕτεροι τὰ τοιαῦτα
«λημμελοῦσι.

€ Ἐχκαθάρατε οὖν τὴν παλαιὰν ζύμην. 0

Τουτέστιν, τὸν πονηρὸν τοῦτον. Μᾶλλον δὲ οὗ περὶ
«οὐτον μόνον φησὶν, ἀλλὰ xai ἄλλους αἰνίττεται.
Q6 γὰρ πορνεία μόνον παλαιὰ ζύμη, ἀλλὰ xa πᾶσα

xhxla. Koi οὐχ εἶκε, Καθάρατε, ἀλλὰ, ᾿Εκχάθαρατε" C

δὲστιν, μετὰ ἀχριδείας χαθάρατε, ὥστε μηδὲ λεί-
ᾧανον, μηδὲ σχιὰν εἶναι τοιαύτην.

« Ἵνα ἧἦτε νέον φύραμα, χαθώς ἔστε ἄζυμοι. »

Δηλοῖ χαὶ ἐμφαίνει οὐ σφόδρα πολλῶν χρατοῦ-
φεν τὴν καχίαν. Εἰ δὲ λέγει, Καθώς ἔστε ἄζυμοι,
οὗ τοῦτο λέγει ὅτι πάντες ἦσαν χαθαροὶ, ἀλλὰ Καθὼς
πρέκει εἶναι ὑμᾶς.

« Καὶ γὰρ τὸ Πάσχα ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χρι-
στὺς, ὥστε ἑορτάζωμεν, μὴ ἐν ζύμῃ παλαιᾷ, μηδὲ
ἐν ζύμῃ χαχίας xaX κονηρίας, ἀλλ᾽ ἐν ἀζύμοις eDt-
χρινείας καὶ ἀληθείας. "Ἔγραψα ὑμῖν ἐν τῇ ἐπιστολῇ
μὴ συναναμίγνυσθαι πόρνοις. Καὶ οὐ πάντω: τοῖς
πόρνοις τοῦ χόσμον τούτου, ἣ τοῖς πλεονέχταις, ἧ
ἄρπαξιν͵ ἢ εἰδωλολάτραις. »

Τῶν εὐεργεσιῶν πάλιν ἀναμιμνήσχει αὐτούς. "Eop-
«ἧς γὰρ, φησὶν, ὁ- παρὼν χαιρός. Διὰ τί ὃὲ πάλιν τὴν
ζύμην χαλεῖ, ἣ διὰ τὸ τὸν ἡμῶν βίον τοιοῦτον
εἶναι ;

(Eze ὠφεΐλετε ἄρα τοῦ χόσμον ἐξελθεῖν. Νὺν
ὃ ἔγραψα ὑμῖν, μὴ συναναμίγνυσθαι, ἐάν τις ἀδελ-
φὰς ὀνομαζόμενος, ἣ πόρνος, ἣ πλεονέχτης: »

Ἵνα τὰρ μὴ νομίσαντες, ὅτι ὡς ἀτελεστέροις αὖ-
tel; τοῦτο οὖχκ ἐπέταξεν, καὶ ὡς τέλειοι δῆθεν αὐτοὶ
«ρᾶξαι ἐπιχειρήσουσι, δείχνυσιν ὅτι οὐδὲ δύναται

ΟΝ n, 6.

alio morbo. Atque hoc ipsum Deo placitum fuit,
ut ejus caro plecteretur. Num quia ex carne cupi-
ditates gignuntur, hanc punil quo salvus spiritus
fiat. Ceterum iu ea die recte prorsus et apposite
memoriam eis perfricat illius diei futurz, ut et
ipsi libentius promptiusque medelam afferant. Jam
vero diabolo leges statuere videtur, quem nec per-
mittat ulterius procedere; quo plane modo Deus
de Job, aiebat : Verumtamen animam illius ne teti-
geris *. !

Vgns. 6. « Non est bona gloriatio vestra. »

Subjungit iterum increpationem, sermonem ad
illos extendens quos declarat in causa fuisse, ut
eum non pœniteret, cum propter ipsum gloriaren-
tur.

« Nescitis quia modicum fermentum totam mas-
sam corrumpit. »

His verbis declarat, non modo se illi indulgere,
sed et eis ipsis. Velut si diceret : Tametsi ille solus
peccatum admisit, attamen δὶ negligatur, totum
deinceps Ecclesie labefactare corpus potest.
Quantum enim ille qui primus peccaverit, baud
poenas persolverit, alii statim consimiliter delin-
quunt.

εκ. 7. « Expurgate veius fermentum. »

ld est, hunc scelestum. Vel potius non de hoe
tantummodo loquitur, sed et alios innuit. Non so-
lum enim fermentum vetus est scortatio, sed etiam
omnis nequitia. Neque dixit : purgate, sed, exzpur-
gate; quod idem est ac, diligenter emundate, οἱ
ne quid reliquum ejusmodi, neque vel umbra su-
persit. 0

« Ut sitis nova conspersio, sicut estis azymi. »

Declarat et palam testatur, hanc malitiam apud
multos grassatam non esse. Tametsi vero ail, sicut
estis azymi, boc non annuit, omnes esse nundos,
sed, quemadmodum vos esse puros decet.

99 : Etenim Pascha nostrum pro nobis immo-
latus est Christus. [Vgas. 8-10.] Itaque epulemur
non in fermento veteri, neque In fermento malitise
.et nequitizs, sed in azymis sinceritatis et veritatis.
Scripsi vobis in epistola ne commisceamini forni-
cariis : non penitus fornicariis hujus mundi, aut
avaris, aut rapacibus, aut idolis servientibus. »

]llos iterum beneficiorum admonet. Festivitatis
enim et epull tempus est, inquit. Eccur vero rur-
sum fermentum nominat, nisi quod ejusmodi vits
nostra sit ?

« Alioqui debueratis de hoc mundo ezxiisse.
[Vszas. 11.] Nunc autem. scripsi vobis, non com-
misceri, si is qui frater nominatur, est foruicator,
aut avarus. »

Ne existimarent, hoc sibi velut imperfectioribus
ab ipso non fuisse preceptum, quod tanquam
perfecti prestare aggrederentur, ostendit nullate-

611

S. JOANNIS. DAMASCENI

eis.

nus id posse fleri, etiamsi totis viribus adnileren- A τοῦτο γενέσθαι, οὐδὲ εἰ σφόδρα βούλοιντο, ὑκεὶ,

tur. Alia, inquit, orbis alter querendas nobis.
foret.

« Aut idolis serviens, aul maledicus, aut ebriosus,
aut rapax, cum ejusmodi nec cibum sumere. »

Hic interseruit, antevertitque sermonem, .qu&m
paulo post dedita opera de carnibus idolis immo-
latis habiturus est. -

Vens. 12. « Quid enim mihi et de iis qui foris
sunt judicare? Nonne de, iis qui intus sunt vos
judicatis ? »

Eos qui intus sunt, et eos qui foris sunt, Chri-
slianos et gentiles vocat.

Vgns. 15. « Nam eos qui foris sunt, Dominus
judicabit, »

φησὶν, ἑτέραγ οἰχουμένην ἔδει ζητῆσαι.

« Ἢ εἰδωλολάτρης, ἢ λοίδορος, ἢ μέθυσος, ἢ Bg
καξ, τῷ τοιούτῳ. μὴ συνεσθίειν.»

Ἐπὶ τούτοις παρέμιξεν καὶ προχατέλαδεν τὸν
περὶ τῶν εἰδωλοθύτων. λόγον, ὃν μιχρὸν ὕστερον
μέλλει γυμνάζειν.

4 Τί γάρ μοι καὶ τοῖς ἔξιυ χρίνειν ; Οὐχὶ τοὺς ἔσω
ὑμεῖς χρίνετε y.» |

Τοὺς δὲ ἔσω καὶ τοὺς ἕξω, τοὺς Χριστιανοὺς καὶ
«οὺς Ἕλληνας χαλεῖ;
« Τοὺς δὲ ἕξω ὁ θεὸς xpivel.

. Cum enim dixisset : Quid mea refert de iis qui B Ἐπειδὴ γὰρ εἶπε, Τί μοι tobclto κρίνειν; "Iva

foris sunt judicare? ne quis arbitraretur: eos im-
pune dimitu, forum hoc aliud terribilius illís
constituit. |

Hoc autem dixit, ut simul et illos tcrreret, et
hos consolaretur. Ostenditque temporariam hancee
penam ab reterna eripere. Quod et in alio 106^
declarat dicens : Nune autem cum judicamur, cor-
ripinur, ne cum hoc mundo damnemut *",

4 Et auferte malum ex vobis ipsis. »

Testimonium affert ex instrumento veteri, ut
6stendat, boc innovationem non esse, sed ila
quondam traditum esse legislatori.

CAP. VI.

Vgns. I. « Audet aliquis vestrum habens nego-
tium adversus alterum, judicari apud iniquos et
non apud sanctos. »

Quoniam de avaris ei sermo fuetat, qua xstua-
bat sollicitudine corrigendi peccatores, non susti-
net ordinem servare, sed peccatum quod in ora-
tionis serie adduxerat, hoc denuo corrigit, tumque
ad id quod. precesserat, revertitur. Atqui videas
quomodo rem suis nominibus explieans, tum de-
horlaiur, tum etiam accusat. Quod porro ait,

bunc sensum habet. Omnino plane, jam non opor-

tet apud iniquos judicio contendere. Nunquid

enim non absurdum fuerit inimicum eligere, cujus.

μῆτις νομίσῃ ἀτιμωρήτους τούτους εἶναι, ἕτερον
διχαστήριον αὐτοῖς ἐφίστησι φοδερώτερον τούτου,

Τοῦτο δὲ elriv, ὁμοῦ μὲν ἐχείνους φοδῶν, ὁμοῦ
δὲ τούτους παραμνθούμενος " καὶ δείχνυσιν ὅτι ἧ

“πόλάσις αὕτη ἡ πρόσχαιρος τῆς διηνεχοῦς ἑξαρπά-

ει. Ὃ xol δηλῶν ἀλλαχοῦ Dave * Νυνὶ δὲ κρινό-

μδγοι, καιδευόμεθα, ἵγα μὴ σὺν τῷ κόσμῷ κατα»
κριθῶμεν.

« Καὶ ἐξαρεῖτε τὸν πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν. ν᾽

Μαρτυρίαν ἐκ efc Παλαιᾶς τίθησι, δηλῶν ὅτι οὐ
χαινοτομία τὸ τοιοῦτο, ἀλλὰ. xal ἄνωθεν αὐτῷ ἔδω-
κεν τῷ νομοθέτῃ,

ΚΕΦΑΛ. G'*.

ε Τολμᾷ τις ὑμῶν πρᾶγμα ἔχων πρὸς τὸν ἕτερον,

πρίνεσθαι ἐπὶ τῶν ἀδίχων xal οὐκ ἐπὶ τῶν ἁγίων. »

Περὶ πλεονεχτῶν. διαλεγόμενος, ζέων τῇ φῥονεῖδι
«ἧς διορθώσεως τῶν ἁμαρτανόντων, οὐχ ἀνέχεται
διατηρῆσαι τάξιν" ἀλλὰ τὸ ἐκ τῆς ἀχολονθίας ἀχθὲν
εἰς μέσον ἁμάρτημα διορθοῦται πάλιν, καὶ οὕτως
ἐπὶ τὸ πρότερον ἑπάνεισιν. ρα δὲ πῶς ἂχ τῶν
ὀνομάτων γυμνάζων, xal ἀποτρέπει καὶ ἐγκαλεῖ, Ὃ
δὲ λέγει τοιοῦτόν ἔστι», ὅτι Μάλιστα μὲν ἤδη κρί-
νεσθαι ἐπὶ τῶν ἀδίχων οὐ δεῖ" πῶς γὰρ οὐχ- ἄτοπον.
πρὸς τὸν φίλον μιχροψυχοῦντα τὸν ἐχθρὸν διαλλάχτην
Aag6áveww ; ἣ πῶς οὐχ αἰσχύνῃ καὶ ἐρυθριᾶς, ὅταν.

opera cum pusilli animi amico 8) reconcilieris? D ὁ Ἕλλην τῷ Χριστιανῷ χαθέζεται δικάζων ; Εὖ δὲ

Aut qui non te pudet, nec erubescis, quando gen-
tilis Christianum judicans sedet. Apprime vero
etiam non dixit, apud infideles, sed, apud iniquos.
Nam, quia de justitia loquebatur, illi vero qui ju-
dicio contendunt, nihil adeo quzrunt, nisi ut ma-
gnam æqui rationem habeant auditores, ideirco

eos his ferme verbis deterret : Quid facis, o homo, .

qui contrarium pateris eorum qua: desideras, et
pro jure assequendo injustis te permittis bomi-
nibus?

Significat, audax istud esse facinus et iniquum.

δ [ Cor. u, 92,

xai τὸ μὴ, ἐπὶ τῶν ἀπίστων, εἰπεῖν, ἀλλ᾽, ἐπὶ τῶν
ἀδίκων. Ἐπειδὴ γὰρ περὶ δίχης αὐτοῦ ὁ λόγος ἦν,
οἱ διχαζόμενοι δὲ οὐδὲν οὕτως ἐπιζητοῦόιν, ὡς τὸ
πολλὴν εἶναι πρόνοιαν τοῦ διχαίου παρὰ τοῖς ἀχού-
ουσιν, ἐντεῦθεν αὐτοὺς ἀποτρέπει, μονονουχὶ λέγων"
Καὶ τί ποιεῖς, ἄνθρωπε, τοὐναντίον πάσχων ὧν ἐπι-
θυμεῖς, καὶ ὑπὲρ τοῦ τυχεῖν τοῦ διχαίον ἀδιχῆσαι
ἐπιτρέπων ἀνθρώποις. |

Δείχνυσιν ὅτι τόλμης ἐστὶ τὸ. πρᾶγμα καὶ παρῶ-
γυμίας. |

IN EPIST. AD CORINTH. I.

64

ε Ἢ οὐκ οἴδατε ὅτι οἱ ἅγιοι τὸν χόσμον χρινοῦ-α Ves. 9. « An nescitis quoniam sancti de hoc

«v.»

. Ἐπειδὴ γὰρ εὐχαταφρόνητον ἐδόχει τὸ παρὰ τοῖς
ἔνδοθεν διχάξεσθαι, ἀνθρώποις ἰδιώταις xat πολλῶν
ἀπείροις πραγμάτων, ὄρα πῶς xal τοῦτο μεθοδεύει.
Ὅμοιον γὰρ ὡς εἰ λέγοι" Σὺ ὁ μέλλων ἐχείνους xp!-
νεῖν τότε, πῶς ὑπ᾽ ἐχείνων ἂν ἔχεις χρίνεσθαι vov;
πρίγουσι δὲ τὸν χόσμον οἱ ἅγιοι, οὐκ αὐτοὶ καθήμενοι
καὶ λόγον ἀπαιτοῦντες, ἀλλὰ χαταχρίνοντες, Διὸ καὶ
ἐπάγει, ἐν ὑμῖν ὁ κόσμος κρίγεται. Οὐχ εἵἴπεν, ὑφ᾽
ὑμῶν, ἀλλὰ, ἂν ὑμῖν" ὡς ὅταν λέγῃ Βασίλισσα
ψόεον ἀναστήσεται, καὶ κατακρινγεὶ τὴν γενεὰν
ταύτην" xai, Ἄνδρες Νινευῖται ἀναστήσονται, καὶ
κατακρινοῦσι τὴν γεγεὰν ταύτην.

« Καὶ εἰ ἐν ὑμῖν χρίνεται ὁ κόσμος. »

mundo judicahunt ? »

Quia.contemptibile videbatifr causam agere apud
fideles, qui bomines erant indoeti, nec negotiorum
multorum periti, observa quomodo hoe etiam mo-
mentum tractat. Velut. enim si. diceret: Tu qui
illos tunc judicaturus es, cur nunc. pateris ab
ipeis judicari ? Mundum judicant sancti, non se-
dendo, nec rationem exigendo, sed condemnando..
Quocirca addit, i» vobis mundus judicatur. Non
dixit, a vobis, sed, in vobis; veluti cum Christus
ait : Regina austri surgel et judicabit, et condemna-
bit generationem hanc**. Et : Viri Ninivite surgent,
et condemnabunt generationem hanc "'.

« Et εἰ in vobis judicatur mundus. »

"Iva μὴ δόξῃ περὶ ἄλλων λέγειν, ὅρα πῶς xowo- B Ne de aliis loqui videatur, vide quomodo ora-

ποιεῖ τὸν λόγον.

« ᾿λνάξιοί ἐστε χριτηρίων ἐλαχίστων. »

Αἰσχύνην ὑμῖν φέρει τὸ πρᾶγμα, φησίν. Ἱξπκειδὴ
τὰρ «Gc ἦν αὐτοὺς ὑπὸ τῶν ἔσω χρινομένους αἱ-
σχύνεσθαι, φησὶν, ὡς Τὸ ἐναντίον ἐστὶν ἡ αἰσχύνη,
ὅταν ὑπὸ τῶν ἔξω χρίνησθε. "Exsiva. γὰρ ἐλάχιστα
χριτήρια, οὐ ταῦτα.

« Οὐχ οἴδατε ὅτι τοὺς ἀγγέλους χρινοῦμεν ; μή τί
τε βιωτιχά: » τς

Περὶ ἐκείνων λέγει τῶν ἀγγέλων, περὶ ὧν φησιν
ὁ Χριστός" Πορεύεσθε εἰς τὸ πῦρ τὸ ἡτοιμασιμέ-
vov τῷ διαδόϊλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὑτοῦ. Kat
αὐτὸς δὲ φησιν ὁ ᾿Απόστολος ὅτι οἱ ἄγγελοι, τοῦ
Σατανᾶ δηλονότι, μετασχηματίζονται ὡς διάχηνοι
δικαιοσύνης. Πάλιν δὲ xai ἐπὶ τούτων τὸ, χριγοῦμεν,
ἀντὶ τοῦ, χαταχρινοῦμεν. Ὅταν γὰρ ἐχεῖναι αἱ ἀσώ-
ματοι δυνάμεις ἔλαττον ἡμῶν εὑρεθῶσιν ἔχουσαι
«ὧν σάρχα περιδεὔλημένων, χαλεπωτέραν δώσουσι

« διωτιχὰ μὲν οὖν χριτήρια ἐὰν ἔχητε, τοὺς ἐξου-
ϑενημένους ἐν τῇ Ἐχχλησίᾳ τούτους χαθίζετε * πρὸς
ἐντροπὴν ὑμῖν λέγω. »

Μεθ' ὑπερδολῆῇς διδάξαι βούλεται, ὅτι οὐδ᾽ ἂν
ὁτιοῦν fj τοῖς ἔξωθεν τὴν δίχην ἐπιτρέπειν χρή"
ἀνειρεῖ δὲ τὴν δοχοῦσαν ἀντίθεσιν, μονονουχὶ λέ-
γων᾿ Τί ἐρεῖτε, ὅτι οὐδεὶς ἐν ὑμῖν σοφὸ;, οὐδὲ ixa-
νὸς διαχρῖναι; χαὶ τί τοῦτο; Kav γὰρ μηδεὶς f
φυφὸς, τοῖς ἐλαχίσφοις ἐπίτρεψον. Τὸ δὲ, πρὸς dv-

tionem ad eos communem facit.

« indigni estis qui a minimis judicemini. »

Hzc res, inquit, probrum vobis et dedecus parit.
Nam quia verisimile erat eos, cum judicarentur a
fidelibus, erubescere ; contra vero ipse ait, dede-
cus esso ab extraneis judicari. Hi quippe sunt
minimi consessus, non illi. E

Vens. 3. « Nescitis quoniam angclos judicabi-
mus ? quanto magis saecularia ? »

De illis angelis loquitur, de quibus Christus ait ?
lie in ignem, qui paratus est diabolo et angelis
ejus "8, Quin et ipsemet Apostolus dicit, angelos
ejus, utique Salanæ, transfigurari velut ministros
justitiz '*, Rursum vero de istis ait, judicabimus,
pro, condemnabimus. Cum enim incorporez vir-
tutes illa. reperiz fuerint minus habere, quam
nos qui carne vestii sumus, graviores poenas
dabunt.

Vgas. 4, 5. « Soscularia igitur judicia si habeatis,
contemptibiles qui sunt in Ecelesia constituite : ad
verecundiam vestram dico. »

Hyperbole utitur, ut doceat, nequaquam opor-
tere apud extraneos litigare : diluitque quod objici
posse videbatur, his fere verbis: Cur dicitis,
neminem vestrum sapientem esse, nec idoneum
qui lites dirimat ? quid vero istud? Etsi enim
nullus est sapiens, minimis nibilo secius hoc per-

τροπὴν ópir Aéro ἐλέγχοντός ἐστι τὴν τούτων p mitte. Hec autem vox, αὐ verecundiam. vestram

ἀντίθεσιν, ὡς ψευδῆ οὖσαν xal περιττήν.

« Οὕτως οὐκ ἕνι ἐν ὑμῖν οὐδεὶς σοφὸς, ὃς δυνὴσε-
«αἰ διαχρῖναι ἀναμέσον τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ ; ᾿Αλλὰ
ἀδελφὸς μετὰ ἀδελφοῦ χρίνεται. Καὶ ταῦτα ἐπὶ
ἀπίστων ; »

c Ἤδη μὲν οὖν ὅλως ἤἥττημα ἐν ὑμῖν ἐστιν, ὅτι xpi-
pz ἔχετε μεθ᾽ ἑαυτῶν. Διὰ τί οὐχὶ μᾶλλον ἀδιχεῖσθε;
Διὰ «ί οὐχὶ μᾶλλον ἀποστερεῖσθε ; ᾿Αλλ᾽ ὑμεῖς ἀδι-
χεῖτε xal ἀποστερεῖτε, xal ταῦτα ἀδελφούς. Ἢ οὐχ
οἴδατε ὅτι ἄδικοι βασιλείαν Θεοῦ οὐ χληρονομήσου-
αν;»

dico, refellentis est objectionem
falsa sit et vana.

« Sic non est inter vos sapiens quisquam, qui
possit dijudicare inter fratrem sunm ? [Vgzs. 6.]
Sed frater cum fratre contendit ; et hæc apud in-
lideles ? »

81 VEns. 7-9. «Jam quidem omnino delictum In
vobis est, qui judicia habetis inter vos. Quare non
magis injuriam non accipitis Ὁ Quare non msgis
fraudem patimiai ἢ Sed vos injuriam facitis et
(íraudatis, et hoc fratribus. An nescitis quia Iuiqui
regnum Dei non possidebunt. ? »

ipsorum, quod

"Mattb, xi, 42. 5" Ibid. 41. "* Mattb. xxv, 18. 51 Cor. xi, 45.

618

S. JOANNIS DAMASCENI

Duplex crimen, quod judicio eontendant, et quod A δΔιπλοῦν. τὸ ἔγχλημα, ὅτι xal χρίνεται, χαὶ ἐπὶ

apud infideles.

« Nolite errare : neque fornicarii, neque idolis
servientes, neque adulteri [Veas. 10], neque mol-
les, neque masculorum concubitores, neque avari,
neque fures.» |

Hic quosdam innuit qui dicerent id quod nunc
multi dicunt, benignum esse Deum et bonum, ne-
que ulcisci peccata. Idcirco aít, Nolite errare.
Extrewi quippe erroris fuerit et deceptionis, dum
optima sperantur, contraria consequi.

« Neque ebriosi, neque maledici, neque rapaces,
regnum Dei possidebunt. [Vgas. 11. ] Et liec qui-
dem fuistis : sed abluti estis , sed sanctifleaLi estis,
sed justilicati estia in. riomine Domini nostri Jesu
Christi, et in Spiritu Dei nostri. » |

Atqui extrema peccata hzc sunt, cum ebrietas,
fum inaledicentia. Nam Cbristus illum addixit ge-
hennz qui fratrem stultum vocaverit ** : et populus
Judsorum ex ebrietate in cultum idolorum declina-
vit *'.

Pensate, inquit, humanitatis Dei magnitudinem.
Non solum enim peccatis nosexemit, verum et sanctos
et justos fecit. Haec ait, ut eus pudore suffundat.

Vzgas. 12. « Omnia mibi licent, sed non omnia
expediunt. » |

Gulosos hic indicat. Nam quia proposuit in seor-
tatorem invehi, scortatio aulem ex deliciis et gula
gignitur; eam ob causam istud vitium acriter re-
prehendit. Quasi dicat: couedere licitum est ; δὶ
non inteinperanter.

« Omnia inihi licent , sed sub nullius redigar po-
testate. »

Hic verbis declarat, non solum non expedire ea
qua in potestate nosira sunt facere, sed ne hoc
quidem esse potestatis, verum servitutis. Ut puta,
penes te est edere: potestatem hanc serva, nec affe-
cionis istius servus fias. Nam qui ea utitur ad neces-
sitatem, is dominus est illius. Qui vero temperantiae
modum excedit, hic amplius jam dominus non
est, sed servus efficitur, gula tyrannidem in ip-
sum exercente. Vides quomodo illum qui potestate
pollere se putat, sub potestale csse ostendit. Solet

ἀπίστων.

ε Μὴ πλανᾶσθε * οὔτε πόρνοι, οὔτε εἰδωλολάτραι,
οὔτε μοιχοὶ, οὔτε μαλαχοὶ, οὔτε ἀρσενοχοῖται, οὔτε
πλεονέχται, οὔτε χλέπται.» |

Ἐνταῦθα αἰνίττεταί τινας λέγοντας ἅπερ xal vov
λέγουσιν ol πολλοὶ, ὅτε φιλάνθρωπος ὧν ὁ θεὸς καὶ
ἀγαθὸς, οὐχ ἀπεξέρχεται τοῖς πλημμελήμασι. Διὸ
φησὶ, Μὴ πλανᾶσθε. Πλάνης γὰρ ἐσχάτης καὶ
ἀκάτης, ἐλπίσαντας χρηστὰ τῶν ἐναντίων τυχεῖν.

t Οὔτε μέθυσοι, οὐ λοίδοροι, οὐχ ἄρπαγες βασι»
λείαν τοῦ θεοῦ οὗ χληρονομήσονυσι. Καὶ ταῦτά τινες
ἧτε, ἀλλὰ ἀπελούσασθε, ἀλλὰ ἐδιχαιώθητε ἐν τῷ
ὀνόματι τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ χαὶ ἐν τῷ Πνεύματι τοῦ

B θιοῦ ἡμῶν. »

Καὶ ταῦτα τῶν ἐσχάτων ἁμαρτημάτων ἐστὶν, τὸ
τῆς μέθης καὶ τὸ τῆς λοιδορίας. Καὶ γὰρ καὶ ὁ Χρι-
στὸς τὸν χαλέσαντα τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ μωρὸν τῇ
γεέννῃ παραδέδωχεν' καὶ ὁ τῶν Ἰουδαίων λαὸς
μεθυσθεὶς εἰς εἰδωλολατρείαν ἐξέχλιγεν.

Ἑννοήσατε, φησὶν, τῆς φιλανθρωπίας «b μέγεθος.
Ob γὰρ τῶν ἁμαρτημάτων ἀπήλλαξεν μόνον, ἀλλὰ
καὶ ἡγίασεν, καὶ ἐδικαίωσεν, Ταῦτα δὲ εἶπεν, σφό-
δρα ἐντρέψαι βουλόμενος.

c Πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ' οὗ πάντα συμφέρει. »

"Τοὺς λαιμάργους ἐνταῦθα αἰνίττεται. Ἐπειδὴ γὰρ
μέλλει ἐπὶ τὸν πεπορνευκότα φέρεσθαι, ἡ δὲ πορ-
vtla ἀπὸ τρυφῇς xat λαιμαργίας, τούτον χάριν σφο-
δρῶς χολάζει τὸ πάθος. “Ὅμοιον δὲ ὡς εἰ λέγοι. Ἔξ-
ἐστι φαγεῖν φησὶν, ἀλλὰ μὴ μετὰ ἀσωτίας.

« Πάντα μοι ἕξεστι, ἀλλ᾽ οὐχ ἐγὼ ἐξουσιασθήσομαι
ὑπό τινος.»

Διὰ τούτου δείχνυδιν, ὅτι τὰ ἐν ἐξουσίᾳ ποιεῖν, οὗ
μόνον οὗ συμφέρει, ἀλλ᾽ οὐδὲ ἐξουσία ἐστὶν, ἀλλὰ
δουλεία * οἷον χύριος εἴ τοῦ φαγεῖν" οὐχοῦν μένε
χύριος ὧν, καὶ σχόπει μὴ γένῃ δοῦλος τούτου τοῦ
πάθους. Ὁ μὲν γὰρ εἰς δέον αὑτῷ χεχρημένος, αὐὖ-
τὸς αὐτοῦ κύριός ἐστιν. Ὁ δὲ εἷς ἀμετρίαν ἐξιὼν,
οὐχέτι ἐστὶ κύριος, ἀλλὰ δοῦλος αὑτοῦ γίνεται, τῆς
ἀδδηφαγίας ἂν αὐτῷ τυραννούσης. “δε κῶς τὸν vo-
μίζοντα ἐξουσίαν ἔχειν, ἔδειξεν ὑπ᾽ ἑξουαίαν ὄντα.
Τοῦτο γὰρ ἔθος αὐτῷ ἀεὶ εἰς τὸ ἐναντίον περιτρέπειν

enim objecta in contrarium retorquere. Quod qui- D ἀντιθέσεις. Σχόπει δέ" ἐχείνων ἔχαστος ἔλεγεν, EE- .

dem observes velim. Unusquisque illorum aiebat :
licet mihi deliciis indulgerc. Ipse vero, nequaquam
id facis, inquit, ceu integra penes te potestas hu-
jus maneat ; sed cum ipse huic potestati sis obno-
xius. Non enim ventris potestatem habes, quando
jntemperanter agis : quin potius potestati illius sub-
Jiceris. Hoc autem de pecuniis quoque, deque aliis
rebus dici possit.
Vas. 16. « Esca ventri, el venter escis. »

Ventrem istic, nou alvum vocat, sed gulam : ut
quando dicit : Quorum Deux venter est **, non de

9 Matth. v, 22. *! Exod. xxxii, 6.

εστί μοι τρυφᾷν. Αὐτὸς δὲ φησίν" Οὐχ οὕτως αὐτὸ
ποιεῖς ὡς ἐξουσίαν ἔχων αὐτοῦ, ἀλλ᾽ ὡς αὐτὸς ὑπο-
χείμενος τῇ ἐξουσίᾳ ταύτῃ. Οὐ γὰρ ἔχεις ἐξουσίαν
τῆς γαστρὸς, ἕως ἂν ἄσωτος εἶ" ἀλλὰ αὕτη σου τὴν
ἐξουσίαν ἔχει. Τοῦτο δὲ xal ἐπὶ χρημάτων καὶ ἐπὶ
τῶν ἄλλων ἔστιν εἰπεῖν.

« Τὰ βρώματα τῇ χοιλίᾳ, καὶ ἡ χοιλία τοῖς βρώ-
μασι.» :

Κοιλίαν ἐνταῦθα, οὐ τὴν γαστέρα, ἀλλὰ τὴν γα-
στριμαργίαν φησὶν, ὡς ὅταν λέγῃ Ὧν ὁ Θεὸς ἧ

** Philipp. 11,19.

*

t * * εἴ γὰρ παραιτεῖς Δ'θέλεις,
ε pur. xüpwg; bà καὶ ἐπήγαγεν -

τὲ τιμῆς.

ΚΕΦΑΛ. 2.

fp Burda pot. »

t annii ἐγχλήματα, ἕν μὲν

v τὴν Ἐχχλησίαν, δεύτερον δὲ τὸ τοῦ

τρίτον τὸ τοῦ πλεονέχτου, χρῆται
πὸ τὸν ἡμερωτίρῳ λόγῳ; καὶ μεταξὺ τίθησι παραί-

* sr xal ᾿συμδουλὴν τὴν περὶ τοῦ γάμου καὶ τῆς

M ἀνθρώπῳ γυναιχὸς μὴ ἅπτεσθαι " διὰ δὲ
ἕχαστος τὴν ἑαυτοῦ γυναῖχα ἐχέτω,
m | τὸν ἴδιον ἄνδρα ἐχέτω " τῇ γυναιχὶ ὁ
2 “ἂν v εὔνοιαν: ἀποδιδότω “ ὁμοίως
ἢ γυνὴ τῷ ἀνδρί. 'H γυνὴ τοῦ ἰδίου σώματος
σιάζει, ἀλλ᾽ ὁ ἀνήρ. Ὁμοίως δὲ καὶ ὁ ἀνὴρ
ocupa ἐξουσιάζει, ἀλλ᾽ ἡ γυνή,»

2 τὸ καλὸν ζητεῖς, φησὶ, χαὶ σφόδρα
᾿ ψ βέλτιον μηδὲ ὅλως] ὁμιλεῖν γυναιχί, El
| Em. xai βοηθοῦν cou τῇ ἀσθενείᾳ, 6p De

b *
ἢ ἀποστερεῖτε ἀλλήλους, εἰ μή τι ἂν ἐχ
πρὸς m , ἵνα σχολάσητε τῇ vm-

E.

3 port noted

V
ΜΕΥ
"ἢ E

Gr ἡ γυνὴ, φησὶν, τοῦ ἀνδρὸς

πὶ δήποτε ; Ὅτι μεγάλα bx τῆς: ἐγχρα-
^xiezat τὰ χαχὰ, xal πορνεῖαι, xal
| αι καὶ κων ἀνατροπαὶ πολλάχις ἐντεῦθεν

LS

i, ἵνα μὴ — EPA ὑμᾶς ὁ
ctas ἀχρασπίαν ὑμῶν, Τοῦτο δὲ λέγω κατὰ ᾿

e —— — προσευχὴν ἐνταῦθα

0b χατ' — ϑέλω δὲ πάντας. ἄνδρωηνυς
ὯΝ , poseno:

"Ey Ex δηλονότι, Πολλαχοῦ δὲ τοῦτο ποιεῖ,
πε 1 δυσχόλων παραινεῖ πραγμάτων.

"DX eene ἴδιον χάρισμα ἔχει ix Θεοῦ"
"ἂν οὕτω:.: ὃς δὲ οὕτως. Λέγω δὲ τοῖς ἀγά-
de as χήραις ^ καλὸν αὐτοῖς, ἵνα μένωσιν

* δὴ as αὑτῶν χατηγόρησεν εἰπὼν, διὰ
χρασίαν' ὑμῶν, πάλιν αὐτοὺς saptyaMéonse,

v χάρισμα £x Θεοῦ.

— γαμησάτωσαν. »

' τὸν μῇ φθάνοντα εἰς τὴν ἐγχράτειαν,

— γένηται.

τῶν ἔστι ταμεῖν ἢ πυροῦσθαι. Τοῖς δὲ
αὐγέλλω, οὐκ ἐγὼ, ἀλ)" ὁ Κύριος,

cM χωρισθῆναι, Ἐὰν δὲ χωρισθῇ,

—* 4 E. ἢ τῷ ἀνδρὶ καταλλαγήτω - xal

jx ἐντρέποντ a; μύνον, ἀλλὰ val Ba- A Hoc

E D? ὃ ἀνὴρ, τῆς γυναικὸς uh βουλο- C

IN EPIST. AD CORINTH. I. (2

porro non modo confundentis est, veruur
etiam cogentis ad virtutem, Ecquid enim ea qua
velis, ateipere cunctaris, inquit; nunquid nou
tui ipsius es donünus? quamobrem etiam addidit:

Empti estis pretio.
CAP. VII.

ΟΥ̓ ΕΒ, 1. « De quibus autem scripsistis mihi; »-

Ut graviores criminaliones corrigat, quaram
hzc prima erat, Ecclesie scissionis, allera ince
etus, teria. demum avaritie; lenioribus deimceps
verbis ulitur, atque inlerserit adhorlalionem et
consilium de conjugio ct virginitate.

« Bonum est homini mulierem non tangere.

B [Vsns. 9-4.| Propter fornicationem autem unis-

quisque suam 8. ἢ, uxorem habeat, et unaquizque
suum viram habeat, Uxori vir debitum reddat :
similiter autem et uxor viro. Mulier sui corporis
potestatem non habet, sed vir. Similiter autem οἱ
vir sui corporis potestatem mon liabet, sed mu-
lier. 1

Si quidem id quod bonum eximiunque est per-
sequeris, inquit, melius est abstinere a muliere.
Sin autem quod lutum est, et imbecillitati' Luze
auxilio sit, nube.

Vgns. 5, 6. « Nolite fraudare invicem, nisi forte
ex consensu ad tempus, ut vacelis jejunio. »

Ne continens sit mulier, inquit, invito viro,
neque vir uxore nolenie. Quare vero istud? quia
ejusmodi continentia ingentia mala procreantur.
Exinde enim. sgepenumero secutze sunk scortalio-
nes et adulteria, el subversiones domorum,

v Et. orationi : et iterum. in idipsum reverta-
mini, ne aggredialur Lentare vos Satanas proptec
'incontinentiam vestram. Hoc autem dico secun-
dum indulgentiam: »

Orationem dicit, qux ferventior exsistat.

« Non secundum imperium. [Vgns. 7.|] Vole
autem omnes esse sicut meipsum, »

Continentes nimirum. Hoe urmiliis modis facit,
, quando res dilficiles suadet.

« Scd unusquisque proprium donum habet ex
Deo: alius quidem sic, alius vero sic. Dico an-
tem non nuplis et viduis, bonum est illis si per-
maneant sicut el ego. »

Quia graviter eos insimulavit hac voce, pre-
pier incontinentiam vestram ; eos ilerum salatur,
dicens eos, ex Deo donum habere. |

Vans. 9. « Quod 8i non continent, nubaut. »-

Non cogit eum qui continentiam non adeptus
sil, veritus ne deliclym admittalur.

« Melius est enim nubere quam uri. [Vras. 1042. |
lis autem qui matrimonio juncti sunt praecipio,
non ego, sed Dominus, uxorem a viro non disce-
dere. Quod si discesserit, manere innuptam, aut

Q^

tere. Cæleris autem * dico, n non — ,

Palum ostendit quanta sit libidinis vis el ty-
rannis. Ejus porro verborum hic sensus est. Si
vim muliam et zestum pateris, exime te molesliis
et sudoribus, ne tandem deturberis et cadas.

Si quis frater uxorem habet infidelem, el haec
consentit habitare cum illo, mon dimittat illam.
[Vzns. 15.] Et si qua. mulier habet virum infide-
lem, et hie consentit habitare cum illa, non di-
mittat eum. »

Eum qui mulierem ante duserit, quam gra-
tiam conseculus sit, non precipit, suscepta gra-
tia, dimillere uxorem : sed eum qui gratia jam
ornatus est, prohibet ne infidelem ducat.

Vgns. 14. « Sanctilicatue est enim vir infidelis

per mulierem fidelera, et sanctificata est mulier in-
fidelis per virum : alioqui filii immundi essent :
nunc aulem sancti eunt, »

Hocait, ne limeat uxor, ac si immunda foret
propter ejusmodi coitum. Est enim cum viro cor-
pus 85 unum ; quod tamen immundum non fit.
Vincit enim uxoris munditia immunditiam viri,
el infidelis mulieris immunditiam munditia viri
superat,

Vgns. 15. « Quod si infidelis discedit, discedat,
Non servituti subjectus est frater, aut soror in
hujusmodi. »

Videlicet, si propler conjugium jubet te sacri-
ficare sociamve impietatis fieri, aut discedere, satius
est, ul divortium facias nuptiarum, quam pietatis,

« In pace autem vocavit vos Deus. »
Hoc ait, ne quotidie de ea re inter se pugnent.

Vins. 16, 17. « Unde enim scis, mulier, si vi-
rum salvum facies *aul unde acis, vir, si mulierem
salvum facies? nisi umicuique sicut divisit Domi-
nus, unumquemque sicut vocavit Deus, ita ambu-
let, Et sic omnibus in Ecclesiis przcipio. »

Mane, inquit, et permane, consule, et suade.
Nullus quippe magister tantum valere potueril,
quemadmodum nxor,

Vrns. 18-21. « Circumcisus aliquis vocatus est ?

non adducat, 1n przeputio aliquis vocatus esi* non D

cireumceidatur, Circumcisio nihil est, et przpu-
tium nihil est; red observatio mandatorum Dei.
Unusquisque in qua vocatione vocatus est, in ea
permaneat, Servus vwocatus es? non sili tibi

cura. »
Jstligc, inquit, ad fidem nihil contribuunt, Ne

ergo contenderis, noli perturbari, Nam fides hzc
omnia pepulit. Quod autem ait, mon adducat,
idem est ae, nequaquam ex circumcisione priepu-
tium sibi facial.

ε Sed el si poles fieri liber, magis utere. »

Moc est, servus sis polius. Eccur vero eum qui
jber esse possil, servum manere przcipit? Vult

valxa.,

ἃ τῷ τῆς ἀσεδείας διὰ τοῦ γάμου, ἢ ἄναχα a"

ποῦ, μὴ Ex περιτομῆς ἀκροδυστίαν ποιείτω, — C

λέγει τοιοῦτόν ἐστιν. El πολλὴν $noplvutg fi
πύρωσιν, ἀπαλλάγηθι πόνων xal ———
καὶ παρατραπῇς.
ει Εἴ τις ἀδελφὸς γυναῖχα ἔχει ἄπιστον, ees
συνευδοχεῖ οἰχεῖν μετ᾽ αὐτοῦ, μὴ ágiécu |
Καὶ γυνὴ εἴ τις ἔχει den ἄπιστον, καὶ ὁ ὑτὸ
συνευδοχεῖ οἰχεῖν μετ᾽ αὑτῆς, μὴ ἀφιέτω αἱ
πόν. »
Τὺν πρὸ τῆς χάριτος ἔχοντα ἄπιστον "vuv
οὐ χελεύεν ἀφιέναι μετὰ τὴν χάριν " τὸν δὲ
hn χάριν δεξάμενον χωλύει — aee

t Ἡγίασται yàp ὃ ἀνὴρ ὁ ene i τῇ Ὑ
ναιχὶ, xal ἡγίασται ἡ γυνὴ ἡ ἄπιστος ἐν τῷ & 4
Ἐπεὶ ἄρα τὰ τέχνα ὑμῶν ἀχάθαρτά ἐστιν, νῦν δὲ
ἅγιά ἐστιν.»

Ἵνα μὴ φοδῆται ἡ γυνὴ ὡς ἀχάθαρτος γινομέ!
διὰ τὴν μίξιν, τοῦτό φησιν“ ἕν μὲν γὰρ σῶμά
ἐστιν, ἀλλ᾽ οὐ γίνεται ἀχάθαρτον. Nod γὰρ ἢ χα 2 x
ριότης τῆς γυναιχὸς τὴν ἀχαθαρσίαν τοῦ.
xal νιχᾷ ἡ καθαριότης τοῦ ἀνδρὸς τὸ ἀκάθαρτον τ
ἀπίστου γυναιχός.

« Εἰ δὲ ὁ ἄπιστος χωρίζεται, χωριξέσθϑω, 0j
δεδούλωται ὁ ἀδελφὸς, ἢ ἡ ἀδελφὴ ἐν τοῖς τοιοῦ
τοῖς. »

Οἷον εἰ χελεύει σοι θύειν xol χοινωνεῖν αὖ

βέλτιον ἀνασπασθῆναι τὸν γάμον, ἢ τὴν ε
6ctav.
« Ἐν ài εἰρήνῃ κέχληκεν ὑμᾶς 6 Θεύς.
Τοῦτό φησιν, tva μὴ καθ' ἑκάστην ἡμέραν molt
μοὺς ἔχωσιν περὶ τοῦ πράγματος.
« T! γὰρ οἷδας, γύναι, εἰ τὸν ἄνδρα σώσεις: d
οἶδας, ἄνερ, εἰ τὴν γυναῖχα σώσεις ; εἰ pd ἐχάστι
ὡς ἐμέρισεν ὁ Θεὸς, Éxactoy ὡς χέχληκχεν ὃ Κύρε
οὕτως περιπατείτω, καὶ οὕτως ἐν ταῖς Ἔκχκλησία
πάσαις διατάσσομαι, »
Μένε καὶ παράμενε, φησὶ, καὶ συμδούλενε, x
πεῖθε. Οὐδεὶς γὰρ οὕτω διδάσχαλος ἰσχῦσαι ὃν
0:521, ὡς γυνή.
€ Περιτετμημένος τις ἐχλήθη; pb ἐπισπά
Ἐν ἀχροδυστίᾳ τις χέχληται ᾿ μὴ περιτεμνέσθ
Ἧ περιτομὴ οὐδέν ἔστιν, xal ἢ ἀχροδυστία o
ἐστιν, ἀλλὰ τήρησις ἐντολῶν Θεοῦ. —
χλήσει ἐν fj ἐχλήθη, ἐν ταύτῃ μενέτω, Δοῦλος ἐκ
θης ; μή σοι μελέτω. »

Ταῦτα, φησὶν, εἰς τὴν πίστιν οὐδὲν nt. εἶ," |
τοίνυν φιλονείχει, μηδὲ θορυθδοῦ, Ἡ γὰρ m
πάντα ἐξέδαλε ταῦτα, Τὸ δὲ, μὴ —

᾿Αλλ᾽ εἰ χαὶ δύνασαι ἐλεύθερος γενέσθαι, qd
χρῆσαι,»
Τουτέστι, μᾶλλον δούλευε, Καὶ τί δήποτε,
δυνάμενον ἐλενθερωθῆναι, κελεύει μεῖναι &

631

IN EPIST. AD CORINTH. I.

022

Τοῦτο δὲ οὐχ ἐντρέποντο: μύνον, ἀλλὰ vat βια-α — Hoc porro Bon modo: confundentis est, veruur

ζυμόνου πρὸς ἀρετὴν τί γὰρ παραιτεῖς & “θέλεις,
φησίν; οὐχ εἶ σαυτοῦ χύριος : διὸ καὶ ἐπήγαγεν ".

Ἡτγοράσθηεε τιμῆς.

ΚΕΦΑΛ. 2.
. 4 Περὶ δὲ ὧν ἔγραψατέ μοι. »

Διόρθώσας τὰ χαλεκώτερα ἐγχλήματα, iv μὲν
τὸ διασπᾶσθαι τὴν Ἐχχλησίαν, δεύτερον δὲ τὸ τοῦ
κεπορνευκότος, τρίτον τὸ τοῦ πλεονέχτου, χρῆται
λειπὸν ἡμερωτέρῳ λόγῳ, xai μεταξὺ “ἰίθησι παραί-
vestv χαὶ συμδουλὴν τὴν περὶ τοῦ γάμον καὶ τῆς
φεαρθϑενίας.

« Καλὸν ἀνθρώπῳ γυναιχὸς " ἅπτεσθαι " διὰ δὲ
«τὰ πορνείας ἔχαστος τὴν ἑαντοῦ γυναῖχα ἐχέτω, B
wei ἐχάστη τὸν ἴδιον ἄνδρα ἐχέτω τῇ γυναιχὶ ὁ
ἀνὲρ τὴν ὀφειλομένην εὔνοιαν. ἀποδιδότω “ ὁμοίως
& χαὶ ἡ γυνὴ τῷ ἀνδρί. Ἡ γυνὴ τοῦ Ἰδίου σώματος
οὖχ ἐξουσιάζει, ἀλλ᾽ ὁ ἀνήρ. Ὁμοίως δὲ χαὶ ὁ ἀνὴρ
veo ἰδίου σώματος οὖχκ ἐξουσιάζει, ἀλλ᾽ ἢ γυνή.»

. Ἐπ᾿ μὲν τὸ καλὸν ζητεῖς, qnel, xai. σφύδρα
ὑπερέχον, βέλτιον μηδὲ ὅλως] ὁμιλεῖν γυναικί, Εἰ
δὲ τὸ ἀσφαλὲς χαὶ βοηθοῦν σον τῇ ἀσθενείᾳ, ὁμίλει
τάμῳ.

ε Μὴ ἀποστερεῖτε ἀλλήλου;, εἰ μή τι ἂν ix
συμφώνου πρὸς καιρὸν, ἵνα σχολάσητε τῇ vn-
στείᾳ. » ᾿

Μὴ ἐγχρατευέσθω ἡ γυνὴ, φησὶν, τοῦ ἀνδρὸς.
ἔχοντος, μηδὲ ὁ ἀνὴρ, τῆς γυναικὸς uh. βουλο- C

μένης. Καὶ τί δήποτε ; Ὅτι μεγάλα ix τῆ; Eyxpa-
«εἰας ταύτης τέχτεται τὰ χαχὰ, xal πορνεῖαι, xal
μοιχεῖαι, xat οἴκων ἀνατροπαὶ πολλάχις ἐντεῦθεν

«Kel τῇ προσευχῇ ^ χαὶ πάλιν ἐπὶ τῷ αὑτῷ
φυνέρχησθε, ἵνα μὴ ἐκιχειρῇ πειράζειν ὑμᾶς ὁ
Σατανᾶς διὰ τὴν ἀχρασίαν ὑμῶν. Τοῦτο δὲ λέγω χατὰ
-“φυγγνώμην. d

Τὴν μετὰ πλείονος σπουδῆς προσευχὴν ἐνταῦθα
“λέγει..

εΟὐ χατ᾽ ἐπιταγήν- θέλω δὲ πάντας. ἀνθρώπους
εἶναι ὡς xal ἐμαυτόν.»

. Ἦν ἐγχρατείᾳ δηλονότι. Πολλαχοῦ δὲ τοῦτο ποιεῖ,
ὅταν περὶ δυσχόλων παραινεῖ πραγμάτων. —

« ᾿Αλλ᾽ ἕχαστος ἴδιον χάρισμα ἔχει ix. Θεοῦ"

ὃ; μὲν .οὕτως.: ὃς δὲ οὕτως. Λέγω δὲ τοῖς ἀγά-
poe xai ταῖς χήραις " χαλὸν αὑτοῖς, ἵνα μένωσιν
ὡς χἀγώ.» ᾿

Ἐπειδὴ σφόδρα αὐτῶν κατηγόρησεν εἰπὼν, διὰ
εὴν ἀχρασέαν ὑμῶν, πάλιν αὐτοὺς ταρεμυθήσατο,
εἰκὼν ἔχει» χάρισμα ἐκ Θεοῦ..

« Εἰ δὲ οὐχ ἐγχρατεύοντάι, γαμησάτωσαν. »

Οὐχ ἀναγχάζει τὸν μὴ φθάνοντα εἰς τὴν ἐγχράτείιαν,
- δεδοικὼς μὴ παράπτωμα γένηται.

ε Κρεῖσαον γάρ ἐστι γαμεῖν fj πυροῦσθαι. Τοῖς δὲ
γχεχταμηχόσι παραγγέλλω, οὐκ ἐγὼ, ἀλλ᾽ ὁ Κύριος,

.. γυναῖκα, ἀνδρὸς μὴ" χωρισθῆναι, Ἐὰν δὲ χωρισθῇ,

| qevécw ἄγαμος, ἣ τῷ ἀνδρὶ. καἑαλλαγήτω “ xal

etiam cogentis ad virtutem. Écquid enim ed quse
velis, accipere cunctaris,; inquit; nunquid nou
tui ipsius es donnus? quamobrem etiam addidit:
Empti estis pretio.

CAP. VII.

VEBS. 1. « De quibus autem scripsistis mihi; »

Ut graviores criminationes corrigat, quaram
hec prima erat, Ecclesie scissionis, altera ince-
stus, tertia. demum avaritie; lenioribus demceps
verbis ulitur, atque inlerserit adhorlationem οἱ
consilium de conjugio ct virginitate. |

« Bonum est homini mulierem non tangere.
B [Vgns. 2-4.] Propter fornicationem autem unüs-
quisque suam $$ uxorem habeat, et unaquaeque
suum viram habeat. Uxori vir debitum reddat :
similiter autem et uxor viro. Mulier sui corporià
potestatem non habet, :sed vir. Similiter auteni et
vir sui corporis potestatem non habet, sed mu-
lier. »

Si quideni id quod bonum cximiumque est per-
sequeris, inquit, melius est abstinere a mulierc.
Sin autem quod tutum est, et imbecillitati tuze
auxilio sit, nube.

" VgRs. 5, 6. « Nolite fraudare invicem, nisi forte
ex consensu ad tempus, ut vacetis jejunio. »

Ne continens sit mulier, inquit, invito viro,
neque vir uxore nolenie. Quare vero istud? quia
ejusmodi continentia ingentia mala procreantur.
Exinde cnim szpenumero secuta sunt scortolio-
nes et adulteria, et subversiones domorum.

« Εἰ orationi : et iterum in idipsum reverta-
mini, ne aggrediatur tentare vos Satanas propter

'incontinentiam vestram. Hoc autem dico sceun-

dum indulgentiam: »
Orationem dicit, quz ferventior exsistat.

« Non secundum imperium. [Vgsas. 7.] Vole
autem omnes esse sicut meipsum. »

Conünentes nimirum. Hoc multis modis facit,
quando res difficiles suadet.

« Scd unusquisque proprium donum habet ex
Deo: alius quidem sic, alius vero sic. Dico au-
tem non nuptiis et viduis, bonum est illis si per-
maneant sicut el cgo. »

Quia graviter eos insimulavit hac voce, pro-
pter. incontinenliam vestram ; eos iterum salatur,
dicens eos, ex Deo donum habere. |

Vxns. 9. « Quod si non continent, nubaut. »

Non cogit eum qui continentiam non adeptus
sit, veritus ne delictym admittatur.

« Melius est enim nubere quam uri. [Vras. I042.
lis autem qui matrimonio juncti sunt precipio,
non ego, sed Dominus, uxorem a viro non disce-
dere. Quod si discesserit. manere innuptam, aut

893

S. JOANNIS DAMASCENI

624

wiro suo reconciliari : el virum uxorem non dimit-A ἄνδρα γυναῖχα μὴ ἀφιέναι, Τοῖς δὲ λοιποῖς λέγω,

tere. Ceteris autem ego dico, non Dominus. »

Palam ostendit quanta sit libidinis vis εἰ ty-
raunis, Ejus porro verborum hic sensus est. Si
vim muliam et eestum pateris, exime te molestiis
ct sudoribus, ne tandem deturberis et cadas.

Si quis frater uxorem babet infidelem, el hæe
consentit babitare cum illo, non dimittat illam.
[Vzas. 13.] Et si qua mulier habet virum infde-
lem, et hic consentit habitare cum illa, non di-
mittat eum. »

kum qui mulierem ante duxerit, quam gra-
tiam consecutus sit, non precipit, suscepia gra-
tia, dimittere uxorem : sed eum qui gratia jam
ornatus est, probibet ne infldelem ducat.

Vxus. 18. « Sanctificatue est enim vir infidelis B

per mulierem fidelem, et sanctificata est mulier in-
fidelis per virum : alioqui filii immundi essent :
nunc autem sancti sunt. »

Hocait, ne timeat uxor, ac si immunda foret
propter ejusmodi coitum. Est enim cum viro cor-
pus 85 unum ; quod tamen immundum non fit.
Vincit enim uxoris munditia immunditiam viri,
et infidelis mulieris immunditiam munditia viri
superat.

Vgns. 15. « Quod si infüdelis discedit, discedat,
Non servituti subjectus est frater, aut soror in
hujuemodi. »

Videlicet, si propter conjugium jubet te sacri-
ficare sociamve impletatis fieri, aut discedere, satius
est, ut divortium facias nuptiarum, quam pietatis.

. In pace autem vocavit vos Deus. »
Hoc ait, ne quotidie de ea re inter se pugnent.

Vins. 16, 17. « Unde enim scis, mulier, si vi-
rum salvum facies *sut unde acis, vir, si mulierem
salvum facies? nisi unicuique sicul divisit Domi-
nus, ununiquemque sicut vocavit Deus, ita ambu-
let. Et sic omnibus in Ecclesiis precipio. »

Mane, inquit, et permane, consule, et suade.
Nullus quippe magister tantum valere potuerit,
quemadmodum uxor.

Vegas. 18-21. « Circumcisus aliquis vocatus est?

οὐχ ὀΧριστός. »

Ἐνέφηνεν ὅση τῆς ἐπιθυμίας fj τυραννίς. Ὃ δὲ
λέγει τοιοῦτόν ἐστιν. El πολλὴν ὑπομένεις βίαν καὶ
πύρωσιν, ἀπαλλάγηθι πόνων χαὶ ἱδρώτων, μήποτε
χαὶ παρατραπῇς.

« Εἴ τις ἀδελφὸς γυναῖχα ἔχει ἄπιστον, καὶ αὑτὴ
συνευδοχεῖ οἰχεῖν μετ᾽ αὐτοῦ, μὴ ἀφιέτω αὐτήν.
Καὶ γυνὴ εἴ rie ἔχει ἄνδρα ἄπιστον, καὶ αὑτὸς
συνευδοχεῖ οἰχεῖν μετ᾽ αὐτῆς, μὴ ἀφιέτω αὖ-
τόν. ν

Τὸν πρὸ τῆς χάριτος ἔχοντα ἄπιστον γυναῖχα,
οὗ χελεύες ἀφιέναι μετὰ τὴν χάριν’ τὸν δὲ ἤδη
τὴν χάριν δεξάμενον χωλύει ἄπιστον λαμθάνειν γυ-

᾿ναῖχα. .

« Ἡγίασται γὰρ ὃ ἀνὴρ ὁ ἄπιστος ἂν τῇ γυ-
ναιχὶ, xai ἡγίασται fj γυνὴ ἢ ἄπιστος ἂν τῷ ἀνδρί,
Ἐπεὶ ἄρα τὰ τέχνα ὑμῶν ἀχάθαρτά ἐστιν, νῦν δὲ
ἅγιά ἐστιν.»

Ἵνα μὴ φοδῇται fj γυνὴ ὡς ἀχάθαρτος γινομένη
διὰ τὴν μίξιν, τοῦτό φησιν" ἕν μὲν γὰρ σῶμά
ἐστιν, ἀλλ᾽ οὗ γίνεται ἀχάθαρτον. Νιχᾷ γὰρ ἢ χαθα-
ριότης τῆς γυναιχὸς τὴν ἀχαθαρσίαν τοῦ ἀνδρὸ;,
καὶ νιχᾷ ἢ χαθαριότης τοῦ ἀνδρὸς τὸ ἀχάθαρτον τῆς
ἀπίστου γυναιχός.

« Εἰ δὲ ὁ ἄπιστος χωρίζεται, χωριζέσθω,. 07
δεδούλωται ὁ ἀδελφὸς, f ἡ ἀδελφὴ ἐν τοῖς τοιού
τοις. »

Οἷον εἰ χελεύει σοι θύειν xol χοινωνεῖν oi.
τῷ τῆς ἀσεδείας διὰ τοῦ γάμου, ἣ ἀναχωρεῖν,
βέλτιον ἀνασπασθῆναι τὸν γάμον, ἢ τὴν εὑσέ-
δειαν.

« "Ev δὲ εἰρήνῃ κέχληκεν ὁμᾶς ὁ Θεός.

Τοῦτό φησιν, ἵγα μὴ καθ' ἐχάστην ἡμέραν πολε-
μοὺς ἔχωσιν περὶ τοῦ πράγματος.

« Τί γὰρ οἷδας, γύναι, εἰ τὸν ἄνδρα σώσεις; ἢ τὶ
οἶδας, ἄνερ, εἰ τὴν γυναῖχα σώσεις ; εἰ μὴ ἑχάστῳ
ὡς ἐμέρισεν ὁ Θεὸς, ἕκαστον ὡς χέχληχεν ὁ Κύριος,
οὕτως περιπατείτω, xal οὕτως ἐν ταῖς Ἐχκχλησίαις
πάσαις διατάσσομαι. »

Μένε xoi παράμενε, φησὶ, χαὶ συμδούλευε, xal
«εἴθε. Οὐδεὶς γὰρ οὕτω διδάσχαλος ἰσχῦσαι δυνή-
σεται, ὡς γυνή. |

« Περιτετμημένος τις ἐχλήθη; μὴ ἐπισπάσθω,

non adducat. In pr:eputio aliquis vocatus estt non D Ἐν ἀχροδυστίᾳ τις χέχληται ; ph περιτεμνέσθω,

circeuimncidatur, Circumcisio nihil est, et prepu-
tium nihil est; «ed observatio mandatorum Dei.
Unusquisque in qua vocatione vocatus est, in ea
permaneat. Servus vocatus es? non sit tibi

cura. »
Isthæc, inquit, ad fidem nibil contribuunt. Ne

ergo contenderís, noli perturbari. Nam fides hzc
omnia pepulit. Quod autem ait, non adducat,
idem est ac, nequaquam ex circumcisione prapu-
tium sibi faciat.

« Sed et si potes fleri liber, magis utcre. »

Hoc est, servus sís polius. Eccur vero eum qui

jber esse possit, servum manere præcipit? Vult

'H περιτομὴ οὐδέν ἔστιν, xal ἢ ἀχροδυστία οὐδέν
ἐστιν, ἀλλὰ τήρησις ἐντολῶν Θεοῦ. “Ἕχαστος iv τῷ
χλήσει ἐν fj ἐχλήθη, ἐν ταύτῃ μενέτω. Δοῦλος ἐχλή-
θης ; μή σοι μελέτω. » |

Ταῦτα, φησὶν, tic τὴν πίστιν οὐδὲν συντελεῖ, μὴ €
ποἴνυν φιλονείχει, μηδὲ θορυθοῦ. Ἡ γὰρ πίστις -
πάντα ἱξέδαλε ταῦτα. Τὸ δὲ, μὴ ἐπισπάσθω, ἀντὶ
τοῦ, μὴ ἐχ περιτομῆς ἀχροδυστίαν ποιείτω.

"AX εἰ xa δύνασαι ἐλεύθερος γενέσθαι, μᾶλλον

χρῆσαι.»
Τουτέστι, μᾶλλον δούλευε, Καὶ τί δήποτε τὸν ᾿

δυνάμενον ἐλευθερωθῆναι, κελεύει μεῖναι δοῦλον ;

pni ud

ϑαασταν--"-- -- — -— OP — — — --

IN EPIST. AD CORINTH. I.

ϑέλων δεῖξαι, ὅτι οὐδὲν βλάπτει ἡ δουλεία, ἀλλὰ Α nimirum ostendere, nihil servitutem nocere, quiu-

yat ὠφελεῖ.

« Ὁ γὰρ ἐν Κυρίῳ χληθεὶς δοῦλος, ἀπελεύθερος
Κυρίου ἐστίν. "Ομοίως χαὶ ὁ ἐλεύθερος χληθεὶς, δοῦ-
M, ἐστι Χριστοῦ. »

"Opa πῶς παρεμυθήσατο τὴν δουλείαν * τὸν μὲν
καλούμενον δοῦλον, ἀπελεύθερον εἶναι Χριστοῦ *
τὸν 6b καλούμενον ἐλεύθερον, δοῦλον λέγων Χρι-
eveu. ἔϊλέον τι τῷ δούλῳ ἐν τῷ λόγῳ διδοὺς, εἰ καὶ
μὴ ἴσοι ἀμφότεροι χατὰ τὸν τῆς κχλέσεως λό-

ε Pic ἢγοράσθητε, μὴ γίνεσθε δοῦλοι ἀνθρώ-
fr). Ἔγχαστο:; ἐν ᾧ ἐχλήθη, ἀδελφοὶ, ἐν τούτῳ
μενέτω παρὰ Θεῷ, Περὶ δὲ τῶν παρθένων ἐπιταγὴν
κυρίου οὐχ ἔχῳ, γνώμην δὲ δίδωμε ὡς ἠλεημένος
ὑπὸ Κυρίου πιστὸς εἶναι. Νομίζω οὖ» τοῦτο χαλὸν
ὑπάρχειν διὰ τὴν ἐνεστῶσαν ἀνάγχην, ὅτι καλὸν
ἀνθρώκῳ τὸ οὕτως εἶναι. Δέδεσαι γυναιχί ; μὴ
ζήτει λύσιν *. λέλυσαι ἀπὸ γυναιχός ; μὴ ζήτει γυ-
ναῖχα. 'Ekv δὲ γήμῃς, οὐχ ἥμαρτες " καὶ ἐὰν γήμῃ
ἡ παρθένος, οὐχ ἥμαρτε " θλῖψιν δὲ τῇ σαρχὶ E£ou-
ew οἱ τοιοῦφοι, Ἐγὼ δὲ ὑμῶν φείδομαι. Τοῦτο δέ
φημι, ἀδελφοὶ, ὅτι ὁ χαιρὸς συνεσταλμένος τὸ λοιπόν
ἐστιν ἕνα χαὶ ol ἔχοντες γυναῖχας, ὡς μὴ ἔχοντες
ὥσιν " xat οἱ χλαίοντες, ὡς μὴ κλαίοντες " χαὶ οἱ
χείροντες, ὡς μὴ χαίροντες * χαὶ οἱ ἀγοράζοντες,
ὡς μὴ χατέχοντες * χαὶ οἱ χρώμενοι τῷ χόσμῳ τού-
τῳ, ὡς μὴ καταχρώμενοι" παράγει vào τὸ σχῆμα
τοῦ χόσμου τούτου. Θέλω δὲ ὑμᾶς ἀμερίμνους εἶναι’

imo prodesse.

Vxas. 92. « Qui euim in. Domino vocatus est
servus, liberius est Christi. Similiter et qui liber
vocatus est, servus est Christi. »

Vide quanto solamine servitutem leniat : ut
eum, qui, dum servus erat, vocatus fuit, libertum
dicat Christi : itemque servum appellet, illum
qui vocatus fuit quando liber erat. Ubi nonuibil
amplius servo tribuit, tametsi utrique sint voca-
tione pares.

Vgns. 25-40. « Pretio empti estis, nolite fleii
servi hominum. Unusquisque in quo vocatus est,
fratres, in hoc permaneat apud Deum. De virgini-
bus 2utem preceptum Domini fion habeo, consi-
lium autem do, tanquam misericordiam consecu-
tusa Domiuo ut sim fidelis. Existimo erge hoc
bouum esse propter instantem uecessitatew,
quoniam bonum est homini sic esse. Alligatus es
uzori? noli querere solutionem, Bolutus es ab
uxore? noli querere uxorem. Si autem acceperis
uxorem, non peccasti; et si nupserit virgo, non
peccavit f tribulationem autem earnis babebuat
ejusmodi. Ego autem vobis parco. Joc itaque
dico, fratres : tempus breve reliquum esi; αἱ et
qui habent uxores, tanquam non babentes sinl ;
et qui flent, tanquam non flentes ; ei qui gaudent,
tanquam pon gaudentes; et qui SG emunt, tan-
quam non possidentes ; et qui utuntur hoc munde,

ὁ ἄγαμος μεριμνᾷ τὰ τοῦ Κυρίου, πῶς ἀρέσει τῷ C tanquam. non utantur. Praeterit enim figura hu-

Κυρίῳ. Ὁ δὲ γαμήσας, μεριμνᾷ τὰ τοῦ χόσμον,
πῶς ἀρέσει τῷ χόσμῳ *. μεμέρισται. Καὶ f) γυνῇ ἡ
περθένος, ἢ ἄγαμος μεριμνᾷ τὰ τοῦ Κυρίου, fva ἧ
ἐγία xal σώματι xal πνεύματι. Ἧ δὲ γαμήσασα,
Μεριμνᾷ τὰ τοῦ χόσμου, πῶς ἀρέσει τῷ ἀνδρί. Τοῦτο
& zph; τὸ ὑμῶν αὐτῶν σνμφέρον λέγω’ οὐχ ἵνα
βοίχον ὑμῖν ἐπιδάλω, ἀλλὰ πρὸς τὸ εὔσχημον xo
εὐπάρεδρον τῷ Κυρίῳ ἀπερισπάστως. Εἰ δέ τις
ἐτχημονεῖν ἐπὶ τὴν παρθένον αὐτοῦ νομίζει, ἐὰν f
ὑκέραχμος, xaX οὕτως ὀφείλει γίνεσθαι, ὃ θέλει,
τοείτω. Οὐχ ἁμαρτάνει * γαμείτωσαν. “Ὃς δὲ ἔστη-
xtv ἐδραῖο; ἐν τῇ χαρδίᾳ, μὴ ἔχων ἀνάγχην, ἑξου-
eizv δὲ ἔχει περὶ τοῦ ἰδίου θελήματος, xol τοῦτο
xixpixtv kv τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ τοῦ τηρεῖν τὴν ἑαυτοῦ
παρθένον, καλῶς ποιεῖ" ὥστε ὁ ἐγγαμίζων, χαλῶς
τοιῖ" ὃ δὲ μὴ ἐγγαμίζων, χρεῖσσον ποιεῖ γυνὴ
δέξεται νόμῳ L'9' ὅσον χρόνον ζῇ ὁ ἀνὴρ αὑτῆς. Ἐὰν
& χοιμηθῇ ὁ ἀνὴρ αὐτῆς, ἐλευθέρα ἐστὶν ᾧ θέλει
ταμηϑῆναι * μόνον ἐν Κυρίῳ. Μαχαριωτέρα δέ ἐστιν,
ἐὰν οὕτω μείνῃ χατὰ τὴν ἐμὴν γνώμην * δοχῶ δὲ
κἀγὼ Πνεῦμα Θεοῦ ἔχειν.»

jus mundi. Volo autem vos sine sollicitudine
esse. Qui sine uxore est, sollicitus est. quz Do-
mini sunt, quomodo placeat Domino. Qui autem
cum uxore est, sollicitus est que sunt mundi,
quomodo placeat mundo. Divisus est. Εἰ mulier
innupts et virgo cogitat, qum Domini sunt, ut sit
sancta et corpore et spiritu. Qus autem nupta
est, cogitat qux sunt mundi, quomodo placeat
viro. Porro hoc ad utilitatem vestram dico, non
ut laqueum vobis injiclam, sed ad id quod ho-
nestum cst, et quod facultatem prebeat sine im-
pedimento assiduum esse Doniino. Si quis autem
turpem se videri existimat super virgine sua, quod
sit superadulta, et ita oportet fleri : quod vult
faciat ; non peccat, nubant. Qui vero stat in corde
suo firmus, non babens necessitatem, potestate
autem habet suz voluntatis, et hoc judicavit in
corde suo servare virginem suam, benefacit, Igi-
tur qui matrimonio jungit, benefacit : et qui non
jungit, melius facit. Mulier alligata est legi,
quanto tenipore vir ejus vivit. Quod si dormierit

vit ejus, liberata esf, ut cui vult nubat; tantum in Domino. Beatior autem erit si sie permanserit
setrundum consilium meum. Puto autem quod et cgo Spiritum Dei babeam. »

Οὗτος ὁ λόγος οὐ πρὸς οἰκέτας μόνον, ἀλλὰ xal
«ρὸς ἐλευθέρους εἴρηται. "Ἔστι γὰρ καὶ δοῦλον
ὄντα μὴ εἶναι δοῦλον, χαὶ ἐλεύθερον ὄντα δοῦλον εἷ-
ναι. Πᾶας δὲ ὁ δοῦλος, oüx ἔσται δοῦλος : ἀλλ᾽ ἢ
ὅταν διὰ τὸν Θεὴν πάντα ποιῇ, χαὶ μηδὲν χατ' ὁφ-
βελμοδουλέαν πράττῃ. Πάλιν δὲ ὁ ἐλεύθερος ox

ific totus sermo non solum ad famulos, verum
eliam ad liberos spectat. Fieri etenim potest ut
qui servus est, non serviat, et qui liber est, ser-
vua efficiatur. Quinam autem flat ut qui manci-
pium est, non sit servus? nisi quando universa
yropter Deum facit,, nec quidquam aqit «& qexuMa

691

. S.JUANNIS DAMASCENI .

638

honiinum morem gerat. Aliorsum vero, qui liber Α ἔσται ἐλεύθερος ὅταν διαχονῆται ἀνθρώποις, xol

est, neutiquàm vere liber fuerit, quandiu servie-
rit hominibus, eisque per omnia placuerit.
CAP, VIII.

Vrns. 4. « De iis quz idelis sacrificantur. »

Multi. Corinthiorum, cum didicissent non iis
qui intrant in os,. sed illis qu: ex ore exeunt,
liominem inquinari **, aecnon idola, ligua et lapi-
des ac demones esse, neque nocere posse, neque
prodesse, perfectione cognitionis immodice ab-
utebantur, tum aliorum, tum suo damne. Nam ido-
lia ingrediebantur, et mensarum quz illie erant,
fiebant participes, ex quo exitiüin ingens parie-
batur. Qui enim idola verebantur adhuc, nec ea
despicere noverant, incunctanter participabant

en quz immolabantur idolis : cum utique hoc per- B

feciiores facere viderent, unde admodum læde-
batitur. Neque enim hzc sumebant eadem ac illi
mente et scientia, sed tanquam carnes hostiarum;
Utque hóc pacto via pararetur ad cultum idolo-
rum. Quin nec pexfectis illis hoc parum nocebaf,
qui mense daemonum eonsortes fierent. Hujus
itaque criminis cum haberentur rei, videas velim,
qioinodo Apostolus sérmonem componat,

« Scimus quià omnes scientiam habemus. s

Diwissis infirmis, ut vulgo solet, ad robnstiores
in primis sermonem convertit. Statim ergo su-
perbiam confundit ipsorum, dicens omnes scien-
siam liabere. Nam qui eximium quidpiam et pul-

chrum habeut, quod ipsi soli possideant, 87 hoc.

magis efferantur. Sin vero id cum aliis eos ha-
bere compertum sit, non jam amplius eo afficiun-
tur. Quamobrem commune illud facit, quod illi
suum duntaxat esse arbitrabantur,

t Scientia inflat, charitas vero zdificat. »

Quando enim scientia est sine charitate, solet
ostentatio illum qui ea sit instructus insano su-
perbis flata efferre ac distrahere. Neutiquam
vero Paulus impedit quin perfecta scientia habea-
tur : sed precipit ut cum charitate habeatur. Nam
sine charitate nibil scientia przstat lucri; quin
magis nocet. |

Vgns. 9, 9. « Si quis autem existimat se scire
aliquid, nondum cognovit quomodo oporteat eum

“πάντα ποιῇ κατὰ «b ἐχείνοις ἀρέσχον.

ΚΕΦΛΛ. H'.

« Περὶ δὲ τῶν εἰδωλοθύτων.᾽»

'"Πολλοὶ παρὰ τοῖς Κορινθίοις μαθόντες, ὅτι οὗ τὰ"
εἰἱσπορευόμενα χοινοῖ τὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ τὰ ἐχ-
πορευόμενα “ xal ὅτι τὰ εἴδωλα, ξύλα καὶ λίθοι xaV
δαίμονες, καὶ οὔτε βλάψαι, οὔτε ὠφελῆσαι δυνάμενα,
ἀμέτρῳ τῇ τελειότητι τῆς γνώσεως ταύτης ἐχέχρὴν
το, xaX εἰς τὴν ἑτέρων χαὶ εἰς τὴν αὐτῶν βλάδτν"
xai γὰρ εἰς εἰδώλεια εἰσήεσαν, καὶ τῶν τραπεζῶν
αὐτῶν μετεῖχον, xal μέγαν ἐντεῦθεν ὄλεθρον ἔτι-
xt1oy. Οἵ τε γὰρ ἔτι τῶν εἰδώλων' ἔχοντες φόδον, οὐχ
εἰδότες αὐτῶν χαταφρονεῖν, μετεῖχον ἑτοίμως τῶν
εἰδωλοθύτων, ἐπειδὴ τοὺς τελειοτέρους ἑώρων τοῦτο
πονοῦντας, καὶ τὰ μέγιστα ἐντεῦθεν ἑδλάπτοντο.
Οὐδὲ γὰρ τῇ ὁμοίᾳ ἐχείνοις γνώσει ἥπτοντο αὐτῶν,
ἀλλ᾽ ὡς θυσιῶν * xal ὁδὸς ἐπὶ εἰδωλολατρείαν τὸ
πῤᾶγμα ἐγίνετο * καὶ αὐτοὶ δὲ οἱ δῆθεν τέλειοι, οὐχ
ὡς ἔτυχεν ἡδικοῦντο, δαιμονικῶν μεταλαμδάνοντες
τραπεζῶν. Τούτου ὄντος τοῦ ἐγχλήματος, ὅρα πῶς
ὁ ᾿Απόστολος τὸν λόγον μεταχειρίζεται.

ι Οἴδαμεν ὅτι πάντες γνῶσιν ἔχομεν. » |

Τοὺς ἀσθενεῖς ἀφεὶς, ὅπερ ἀεὶ ποιεῖ, τοῖς ἰσχύ-
ουσι διαλέγεται πρώτοις. Πρῶτον μὲν οὖν αὑτῶν τού-
τῶν χαταστέλλει τὸν τύφον, φάσχων τοὺς πάντας
ἔχειν τὴν γνῶσιν. Οἱ γὰρ ἔχαντές τι μέγα καὶ χαλὸν,
ὅταν μόνοι χατέχωσι, μᾶλλον ἑπαίρονται. "Ἐὰν δὲ
μετ᾽ ἄλλων φανῶσιν αὐτὸ κεχτημένοι, οὐχέτι ὁμοίως
τοῦτο πάσχουσι" ποιεῖ οὖν αὐτὸ χοινὸν, ἐπειδὴ χαὶ
ἐχεῖνοι ἑαυτῶν εἶναι ἐνόμιζον αὐτὸ μόνον.

* ἯἮ γνῶσις φυσιοῖ, ἡ δὲ ἀγάπη olxobops?. »

“θταν γὰρ χωρὶς ἀγάπης fj, εἰς ἀπόνοιαν ἐπαίρει
φυσῶσα τὸν ἔχοντα, καὶ διαιρεῖν εἴωθεν 1j, ἀλαζο-
νεία * οὐ χωλύει δὲ τὸ τελείαν ἔχειν τὴν γνῶσιν, ἀλλὰ
τὸ μετὰ ἀγάπης ταύτην ἔχειν χελεύει. Ἐπειδὴ χωρὶς
ἀγάπης χέρδος οὐδὲν, ἀλλὰ xal βλάδος.

« Εἴ τις δοχεῖ ἐγνωχέναι τι, οὕπω ἔγνω χαθὼς
δεῖ γνῶναι. Εἰ δέ τις ἀγαπᾷ τὸν Θεὸν, οὗτος ἔγνω

stire. Si quis autem diligit Déum, hic cognitus est D σταί ὑπ᾽ αὐτοῦ.»͵

^b eo. » |

Vide quomodo arrogantiam illorum dejicit. Pri-
mum enim ostendit eos non solos scire, quz sciunt.
Omnes enim, inquit, scientiam habemus. Deinde
koc docivum esse sine charitate. Nam, scientia
inflat. Ad hec nequidem perfectum illud esse et
absolutum, etiam adjuneta charitate; dum nempe
ait; Si quisexisiimal se scire aliquid, nondum cogno-
vit quomodo oporteat eum scire. Insuper ne id
quoque eos a séipsis habere, sed divino munere.
(Non enim dicit, cognovit Deum, sed, cognitus
est αὐ eo. Tandem hac ipsum a charitate prove-

** Matth. av, 13, 19.

Ὅρα δι’ ὅσων αὐτῶν κατήνεγκε τὸ ὕψωμα. Πρῶ-
τὸν μὲν γὰρ ἔδειξεν, ὅτι οὐ μόνον ἐπίστανται ἅπερ
ἴσασι. Πάντες γὰρ, φησὶν, γγῶσιν' ἔχομεν. "Ems:
ὅτι βλαδερὸν τὸ πρᾶγμα τοῦτο χωρὶς ἀγάπης. H
γγῶσις Ὑὰρ, φησὶ, φυσιοῖ" ὅτι καὶ μετὰ ἀγάπης
οὖκ ἀπηρτισμένον ἐστὶν, οὐδὲ τέλειον. ET cic γὰρ
δοκεῖ εἰδέναι τι, φησὶν, οὐδέπω ἔγνωχεν καθὼς
δεῖ γνῶναι. Πρὸς τούτοις, ὅτι οὐδὲ τοῦτο οἴχοθεν
ἔχουαιν, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ δωρησαμένου. Οὐ γὰρ εἶπεν,
ἔγνω τὸν Θεὸν, ἀλλ᾽, ἔγγωσται ὑπ᾽ αὑτοῦ. Εἶτα C
ὅτι ἀπὸ ἀγάπης γίῶεται τοῦτο αὐτὸ, ἣν οὐχ ἔχουσιν

IN EPIST. AD CORINTII. I.

630

. Kl γάρ τις, φησὶν, ἀγαπᾷ τὸν Θεὸν, οὗτος A nire, quam ipsi non habeant ut oportet. Nam,

ai ὑπ᾽ αὑτοῦ.

ἡ τῆς βρώσεως οὖν τῶν εἰδωλοθύτων, οἱδα.--
οὐδὲν εἴδωλον ἐν χόσμῳ, χαὶ ὅτι οὐδεὶς Θεὰς
εἰμὴ εἷς. ν».

ότερα. βούλεται χατασχευάσαι" ὅτι τε ἀπ-
θαι δεῖ τῆς τοιαύτης τραπέζης, καὶ ὅτι ἰσχὺν
t. εἰς τὸ βλάψαι τοὺς. μετέχοντας, ἅπερ ivav-
ἥλων ἐστί. Γνόντες γὰρ ὅτι οὐχ ἔχει βλάδην,
ιαφόρως ἔμελλον ἐπιτρέχειν, χωλυθέντες δὲ
ἅπτεσθαι, πάλιν ὑπώπτευον, ὅτι ὡς ἰσχὺν
' εἷς τὸ βλάπτειν ἐχωλύθησαν. Διὸ δὴ πρῶτον
e τὴν τῶν εἰδώλων ὑπόνοιαν. Τὸ γὰρ, εἶναι,
» μὴ ἔχειν ἰσχὺν αὐτὰ, τέθειται.

| γὰρ εἴπερ εἰσὶν λεγόμενοι θεοῖ. »

δὴ, εἶπεν, οὐδὲν εἴδωλον, xal οὐδεὶς Θεὸς,
΄ς" ἦν δὲ χαὶ εἴδωλα, ἧσαν δὲ xal θεοὶ λεγό-
lve μὴ δόξῃ τοῖς φανεροῖς μάχεσθαι, ἐπάγει
ó* Εἴπερ εἰσὶ 1εγόμεγοι θεοί, Καὶ ὥσπερ
v, οὐχ ἁπλῶς εἰσιν, ἀλλὰ λεγόμενοι" xai οὐκ
ματι, ἀλλ᾽ ἐν ῥήματι τοῦτο ἔχοντες

t ἐν οὐρανῷ, εἴτε ἐπὶ γῆς “ ὥσπερ εἰσὶ θεοὶ
καὶ χύριοι πολλοί, »

ὑρανῷ τὸν ἥλιον λέγων, καὶ τὴν σελήνην, καὶ
eK τῶν ἀστέρων χορόν" xal γὰρ αὐτὰ
ἠνῆσαν Ἕλληνες ὡς θεούς " ἐπὶ γῆς δὲ δαί-

δὲ quis, iuquit,
ab eo.
. VEB3. ὁ. « De cscis ergo quze idolis immolantur,
scimus quia nihil est idolum in murido, et quod
nullus est Deus alius nisi unus. »
. Utrumque vult evincere, quod nempe ab hac
mensa sit abstinendum; et quod vitn nullam ha-
beant illos lædendi qui ipsa participant, quz invi-
cem contraria sunt. Nam qui ea nocere non posse
intelligebant , indiscriminatim ipsa persecuturi
erant : qui vero tangere prohibebantur, ii rursum
suspicabantur Ideo se illis arceri, quod vim hàbe-
rent nocendi. Quamobrem primum opinionem de
idolis aufert. Quod enim positum est ea nihil esse,
idem est ac nlhil ipsa virtutis habere.

Vgas. 5. « Nam etsi sunt qui dicantur dii. »

Cum dixerit, nullum idolum esse, nec ullum
Deum, nisi unum; nibilominus vero idola siut,
sintque etiam qui dicuntur dii; ne res manifestas
videretur impugnare, boc subjungit : Etsi sunt qui
dicantur dii. Quemadmodum ergo sunt, non tamen
sunt absolute dii, sed dicuntur; ut qui non re, scd
nomine deitatem habeant.

« Sive in eclo, sive in terrs. Quemadmodum.
sunt dii multi, et domini multi. »

ln codo esse solem dicit, lunam, et reliqua-

diligit Deum, hic cognitus. ext

rum stellarum cborum (hec enim gentiles tan-

quam deos adoraverunt), in terra, vero. dæmo-

χαὶ τοὺς ἐξ ἀνθρώπων θεοποιηθέντας ἅπαν- (j nes, et quicunque ex hominibus in dcos relati

Y ἡμῖν εἴς Θεὸς ὁ Πατὴρ, ἐξ οὗ τὰ πάντα. »

tpov εἰπὼν, ὅτι οὐδεὶς Θεὸς ἄλλος, εἰ μὴ εἷς,
Ὁ προστίθησιν, εἶτα χαὶ τὸ, ᾿Α.2.2᾽ ἡμῖν. τὸ

εἶτα χαὶ ὅπερ ἐστὶ δεῖγμα. θεάτητος, καὶ
ἰάγει, ἐξ οὗ τὰ πάντα, λέγων" τοῦτο γὰρ
» κἀχείνφυς οὐχ ὄντας θεούς’ Θεοὶ γὰρ
ὑραγὸν καὶ τὴν γῆν οὐχ ἐποίησαν, dæo-
'av, φησίν.

ιἡμεῖς. εἷς αὐτόν. »

' μὲν ἐξ αὐτοῦ πάντα λέγῃ, τὴν δημιουργίαν

(αἱ τὴν kx τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι uM
* ὅταν δὲ εἴπῃ, καὶ ἡμεῖς εἰς αὑτὸν, τὸν τῆς
χαὶ οἰχειώσεως λέγει λόγον " διπλῇ γάρ
; αὐτοῦ, xal τῷ μὴ ὄντες γενέσθαι, xol τῷ

᾿ἐνέσθαι" χαὶ γὰρ xat τὸ πιστεῦσαϊ εἰς αὑτὸν

αλεῖται * ἵνα γὰρ χτίσῃ, φησὶ, τοὺς δύο λαοὺς
xatyby ἄνθρωπον.

εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς, . δι᾽ οὗ τὰ
xai. ἡμεῖς δι' αὐτοῦ " ἀλλ᾽ οὐχ ἐν πᾶσιν ἡ

τοῦ Χριστοῦ πάλιν xal τοῦτο νοητέογ. Av

em. x, 11. 19 Ephes. ii, 15.

fuere.

Vzns. 6. « Sed nobis tamen unus est Deus Pa-
ter, ex quo omnia.

Cum antea dixisset, nullum esse Deum alium,
preterquam unum, idem nune, repetit, atque insu-
per addit, Nobis tamen ; tum deinde, Pater; et
rursum, quod quidem deitatis argumentum est,
addit etiam, ex quo omnia. Ex hoc 88 enim pro-
batur illos non esse deos. Nam, Pereant dii,
inqoit Scriptura , qui non. fecerunt. celum et ler-
ram **,
« Et nos in illum, »

Dum cuneta esse ex illo affirmat, opificium
mundi signiflcat, quodque res facte ex nihilo
D sint. Quando vero ait, et nos in illum, innuit
plane qua ratione fidem habeamus, isque nos sibi
vindieaverit. Duplici quippe modo sumus ez il-
lo; qua tempe ex nihilo conditi sumus, et qua
credidimus. Nam in eum credere creatio nuncu-
patur. Ait enim, ut duos populos condat in
unum τ .

* Et unus Jesus Christus, per quem omnia, ci
nos per ipsum. [Vzas. 7.] Sed non in onmibus est
scientia. »

Hoc rursum etiam de Christo est intelligendum,

VARLE LECTIONES.

) χαθαιρεῖ,

691

S. JOANNIS DAMASCENI

Nam ct liominum genus per ipsum ex nihilo pro- A αὐτοῦ γὰρ xal ix τοῦ μηδντος παρήχθη τὸ τῶν ἀνθρώ-

ducium fuit, atque ab errorc ad veritatem revoca-
tum est. Ideoque hzc particüla, ex quo, Christum
non excludit. £x ipso enim per Christum cenditi
sumus. Qui nec nomina tanquam unicuique sorte
distributa divisit, dum Filio quidem vocem, Domi-
»4s, Patri vero nomen, Dews, attribuit, Nain et
Scriptura frequenter solet ea permutare, ut quando
ait : Dixit Dominus Domino meo *!. Et rursum;
Propterea. unxit i6. Deus, Deus. tuus 13. Et: Ex
quibus Christus. secundum carnem, φαΐ est. super
omnia Deus **. Atque multis in locis videris hzc
nomina transmutari. Quod si quzerunt aliqui, quam
ob causam non, meminerit Spiritus: hoc nos re-
sponderimus, eum ad cultores idolorum verba
facerc, atque de diis pluribus, deque dominis mul-
tis -dispulare. Quamobrem postquam unum Deum
Patrem dixit, Filium Dominum appellavit. Si ergo
Patrem una cum Filio nunc ausus non est Domi-
num appellare, ne apud illos in suspicionem veni-
ret quasi duos deminos diceret; neque rursuimn
Filium una cum Patre Deum vocare, ne duos affir-
mare deos putaretur : quid miraris, si non memí-
nit Spiritus? Nam adversus illos tunc decerta-
bat, volebatque ostendere, apud nos non esse
deorum multitudinem. Propterea vocem, unus
assidue retinet, dicens : Nullus est. Deus, nisi

πων γένος, xai ἀπὸ πλάνης εἰς ἀλήθειαν ἐπανῆλθε"
ὥστε τὸ, ἐξ οὖ, τοῦτο οὐχ ἔστι χωρὶς τοῦ Χριστοῦ.
Ἐξ αὐτοῦ γὰρ διὰ τοῦ Χριστοῦ ἐδημιουργήθημεν.
Οὐ μὴν οὐδὲ τὰ ὀνόματα ὡς ἀποχεχληρωμένα διεῖλεν,
*Q μὲν Υἱῷ τὸ Κύριος, τῷ δὲ Πατρὶ τὸ Θδὸς npos-
γείμας. Οἶδεν γὰρ αὐτὰ xai ἐναλλάττειν dj U'pagh
πολλάχις, ὡς ὅταν λέγῃ Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ
μου. Καὶ πάλιν" Διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε ὁ Θεὸς, ὁ
Θεός cov. Καὶ" Ἐξ οὗ Χριστὸς có καεὰ σάρκα,
ὁ ὧν ἐπὶ πάντων Θεός. Καὶ πολλαχοῦ ἂν ἴδοις
ταῦτα μεταδαίνοντα τὰ ὀνόματα. Εἰ δέ τινες λέγοιεν,
Τίνος ἕνεχεν Πνεύματος οὐχ ἐμνημόνευσεν ; ἐκεῖνο
ἂν εἴποιμεν, ὅτι πρὸς εἰδωλολάτρας Tiv ὁ λόγος αὖ-
τῷ, χαὶ περὶ θεῶν πολλῶν ὁ ἀγὼν, καὶ περὶ χυρίων
πολλῶν * διὸ χαὶ Θεὸν τὸν Πατέρα εἰπὼν, Κύριον τὸν
Υἱὸν ἐχάλεσεν. Εἰ τοίνυν τὸν Πατέρα οὖκ ἐτόλμησε
καλέσαι Κύριον νῦν μετὰ τοῦ Υἱοῦ, ἵνα μὴ δύο παρ᾽
ἐχείνοις ὑποπτεύηται λέγειν χυρίους " οὐδὲ τὸν Υἱὸν
Θεὸν μετὰ τοῦ Πατρὸς, ἵνα μὴ δύο λέγειν νομίζητα:
θεοὺς, τί θαυμάζεις, εἰ τοῦ Πνεύματος οὐκ ἔμνη-
μόνευσε ; πρὸς γὰρ ἐχείνους ἦν τέως αὐτῷ ὁ ἀγὼν,
xa τὸ δεῖξαι ὅτι οὐχ ἔστε πολυθεῖα map' ἡμῖν. Διὸ
τὸ εἷς συνεχῶς χατέχει λέγων’ Οὐδεὶς Θεὸς εἰ μὴ
εἷς. Καὶ πάλιν’ Ἡμῖν εἷς Θεὺς, καὶ εἷς Κύριος.
Ὅθεν δῆλον ὅτι φειδόμενος τῆς ἀσθενείας τῶν ἀχου-
ὄντων, ταύτῃ ἐχρήσατο τῇ διασχενῇ,.

unus, Et iterum, Nobis unus Deus est, et unus Dominus. Ex quo manifestum est eum, ut imbecilli-
tati parceret auditorum, bac loquendi structura usum esse.

« Quidam autem consuetudine idoli. » C

Neque illos palam declarat, ne feriat ; neque om-
nino prsetercurrit : sed indefinite mentionem ipso-
rum fecit.

« Usque nunc quasi idolothyta mandueant. »

Eadem qua prius mente.

ε Τινὲς δὲ τῇ συνηθείᾳ τοῦ εἰδώλου. »

Οὔτε ἐκχαλύπτει αὐτοὺς σαφῶς, ἵνα μὴ πλήξῃ,
οὔτε παρατρέχει χαθόλον, ἀλλ᾽ ἀορίστως αὐτῶν μέ--
ἄνηται. :

€ Ἕως ἄρτι ὡς εἰδωλόθυτα ἐσθίουσιν. »

Μετὰ τοσαύτης διανοίας μεθ᾽ ἧς τὸ πρότερον.

« Et conscientia ipsorum, cuin sit infirma, pol-
luitur. »

Quia nondum valet ea despicere, ncc omnino
deridere : sed adhuc hssitat, Ceterum nusquam
orationem sistit eirca naturam rei : sed sursum
deorsum versatur circa -conscientiam illius qui

« Kal ἢ συνείξησις αὐτῶν ἀσθενὴς οὖσα pola.
νεται. »

Οὐδέπω δυναμένη καταφρονῆσαι, οὐδὲ χαθάπει E
αὐτῶν καταγελᾶσαι, ἀλλ᾽ ὥσπερ διαχρινομένη. OG.
δαμοῦ δὲ περὶ τὴν φύσιν τοῦ πράγματος τὸν λόγον
ἴστησιν, ἀλλὰ ἄνω xal χάτω περὶ τὸι συνειδὸς τοῦ

participat. Veretur enim ne infirmum volens cor-
rigere, fortem verberet, huncque subinde infir-
muin reddat.

Vgns. 8. « Esca autem vos non commendabit D

De». »

$9 Vide quomodo borum rursus arrogantiam
deprimit. Quasi dicat : Tainetsi nullus lesus est,
nec ulla inde proximi perversio contigit, attamen
ne sic quidem id faccre oportebat. Hoc enim est in-
cassum laborare, Nam qui audivit alterum lædi,
ipse autem alioqui nonuihil capit lucri, haud valde
curat abstinere : sed tunc prorsus quando didi-
cerit, nibil se ea ve juvari. Qcocirca ait: Esca
nos non commendabit Deo.

« Neque enim si non. manducaverimus , defici-
mur. 9
7! [tom. itx, 5.

" Psal, vix, 1. 15 Psal. ΧΕΙ, 8.

μεταλαδόντος στρέφεται. Δέδοιχε Yàg μὴ 9D,
διορθῶσαι τὸν ἀσθενῆ, πλήξη τὸν ἰσχυρὸν, καὶ ἀσθενῆ -
xai τοῦτον ἐργάσηται.

« Βρῶμα δὲ ὑμᾶς οὐ παραστήσει τῷ Θεῷ. »

Ὅρα πῶς πάλιν αὑτῶν καθεῖλεν τὸ φρόνημα " M.
των, ὅτι εἰ xal μηδεὶς ἐδλάπτετο, μηδὲ ἢ τοῦ πλη-
σίον προσὴν διαστροφὴ, οὐδὲ οὕτως ἔδει τοῦτο
ποιεῖν * ματαιοπονεῖν γὰρ τοῦτό ἔστιν“ ὁ γὰρ ἀχού-
σας ὅτι βλάπτεται μὲν ἕτερος, αὐτὸς δὲ ἔχει τι χέρ-
δος, οὐ σφόδρα ἀφίσταται, ἀλλὰ τότε μᾶλλον, ὅταν
μάθῃ ὅτι αὐτὸς οὐδὲν ὠφελεῖται ἐκ τοῦ πράγμε- I
τος. Διὰ τοῦτό φησιν᾿ Βρῶμα ὑμᾶς οὗ παρασιή: 4
σει τῷ Θεῷ. .

« Οὔτε γὰρ, ἐὰν φάγωμεν, ὑστερούμεθα. »

633
Τουτέστιν, οὐχ ἔλαττόν τι ἔχομεν.
« UUvs ἐὰν μὴ φάγωμεν, περισσεύομεν. »
Τουτέστιν, οὐχ εὐδοχιμοῦμεν παρὰ τῷ Θεῷ, ὡς
ἀγαθόν τι ποιήσαντες xal μέγα.
ε Βλέπετε δὲ μήπω: ἡ ἐξονσία ὑμῶν αὕτη πρόσ-
χομμα γένηται τοῖς ἀσθενοῦσιν. »
Οὐχ εἶπεν, ἡ γνῶσις ὑμῶν, οὐδὲ, f) τελείωσις ὑμῶν,

IN EPIST. AD CORINTH. I.

Α

634

ld est, nihil quidquam minus habemus.

« Neque si manducaverimnus, abundamus. »

lloc est, non probsti sumus apud Deum, tan-
quain bonum aliquid et eximium gesserimus.

Ἧκας. 9. « Videte autem ne forte bsec licentia
vestra offendiculum sit infirmis. »

Non dixit, scientia vestra, neque, perfectio

ἀλλ᾽, ἡ ἐξουσία, ὅπερ προπετείας εἶναι μᾶλλον xal — vestra, sed, licentia , quod temeritatis potius esse

αὐϑαδεΐας εἶναι δοχεῖ, Kal οὐχ εἴπεν, τοῖς ἀδελφοῖς,
ἀ)λὰ toic ἀσθενέσι, τῶν ἀδελφῶν αὔξων τὴν χατ-
γορίαν" ὅτι οὐδὲ ἀσθενούντων φείδονται, χαὶ τοῦτο
ἀδελφῶν.

« Ἐὰν γάρ τις ἴδῃ σε τὸν ἔχοντα γνῶσιν, ἐν εἰδω)»-
λείῳ καταχείμενον, οὐχὶ d) συνείδησις αὐτοῦ ἀσθε-
νοῦς ὄντος οἰχοδομηθήσεται εἰς τὸ εἰδωλόθυτα
ἐσθίειν :».

Ἰουτέστι τὸν τέλειον.

ε Καὶ ἀπόλλυται οὖν ὁ ἀσθενῶν ἀδελφὸς ἐν τῇ
γνώσει σου, δι' ὃν Χριστὸς ἀπέθανεν. »

Téconpa τίθησιν ἐγχλήματα καὶ σφέδρα μέγιστα,

et nimiz fiducise videlur. Neque rursum ait, fra-
tribus, sed, infirmis; ut fratrum crimen augeat,
qui nec inürmorum, ime nec fratrum suorum ra-
tionem habeant.

Vgns. 10. « Si quis enim viderit te, qui babes
scientiam, in idolio recumbentem ; nonne conscien-
tia ejus cum &it infirma , sdificabitur ad mandu-
candum idolothyta? »

Hoc est, te perfectum esse.

Vzas. 11. « Et perit inürmus in tua scientia
frater propter quem Christus mertuus est. »

Quatuor accusationis eapita statuit, eaque ma-

ὅτι καὶ ἀσθενῶν, xai ἀδελφὸς, xal οὗ τοσοῦτον ὁ — xima prorsus; puta quod infrmus, quod [rater,
Χριστὸς ἐποιήσατο λόγον, ὡς xal ἀποθανεῖν ὑπὲρ — quod tantam ejus rationem Christus habuerit, ut

αὐτοῦ, xaY ὅτι μετὰ ταῦτα πάντα διὰ βρῶμα ἀπόλ-
λυται.

« Οὕτως δὲ ἁμαρτάνοντες εἰς τοὺς ἀδελφοὺς, καὶ

pro Jpso moreretur; quód tandem post hzc omnia

propter cibum perest.
Vegas. 19. « Sie autem peccantes in fratres, et

οὐπτοντες αὐτῶν τὴν συνείδησιν ἀσθενοῦσαν, εἰς — percutientes conscientiam eorum imÜrmam, ia

Χριστὸν ἁμαρτάνετε. »
, Ὅρα πῶς χατὰ μιχρὸν εἰς αὐτὴν τῆς παρανομίας

Christum peccatis. »
Inspice quomodo paulatim peccatum ad ipsum-

τὴν χορυφὴν τὸ ἁμάρτημα ἀνήγαγεν. Καὶ πάλιν τῆς — met fastigium iniquitatis eos adduslt. Atqui ip-
ἀσθενείας ἐμνημόνευσεν τῆς ἐχείνων, ἵνα ὅπερ ivó- ( sorum rursus inürmitatis meminit, ita wt qued illi
μιζον ol ἐσθίοντες ὑπὲρ αὐτῶν εἶναι, τοῦτο παντα- — qui comedebant, sibi fsvere arbitrabantur, hoc
χοῦ sl; τὴν ἑαυτῶν εὕρωσιν περιτρεπόμενον xega- — ubique in caput suum devolvi reperirent. Quinam

My. Πῶς δὲ εἰς Χριστὸν ἁμαρτάνουσιν ; Ἕνὶ μὲν
τρόπῳ, ὅτι τὰ τῶν οἰχετῶν αὐτὸς οἰχειοῦται. Atu-
tip δὲ, ὅτι εἷς τὸ σῶμα αὐτοῦ xaX εἰς τὸ μέλος τε-
λοῦσιν οἱ τυπτόμενοι. Τρίτῳ δὲ, ὅτι ἔργον αὐτοῦ,
ὃ διὰ τῆς οἰχείας ᾧχοδόμησε σφαγῆς, τοῦτο χαθαι-
ροῦσι.

« Διόπερ εἶ βρῶμα σχανδαλίζει τὸν ἀδελφόν μου,
€) μὴ φάγω χρέα εἰς τὸν αἰῶνα, ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν
pov σχανδαλίζω. »

Τοῦτο ἀρίστον διδασχάλου, τὸ δι᾿ ἑαυτοῦ παιδεύειν
ἃ λέγει. Καὶ οὐχ εἶπεν, εἴτε δικαίως, εἴτε ἀδίχως,
ἀλλ᾽, ὁπωσοῦν.

ΚΕΦΑΛ. e.

« Οὖχ εἰμὶ ἀπόστολος ; οὐχ εἰμὶ ἐλεύθερος ; »

Ἵνα μὴ τις λέγῃ " Κομπάζεις εἰχῇ ^ δεῖξον διὰ
κῶν ἔργων τίνος χατεφρόνησας, ὑπὲρ τοῦ μὴ axav-
δαλίσαι τὸν ἀδελφόν " διὰ τοῦτο ἀναγχάζεται λοιπὸν
εἰς τὴν ἀπόδειξιν τούτων ἐλθεῖν. Ὁ δὲ νοῦς οὗτος
αὐτῷ " τί χρὴ λέγειν περὶ τῶν εἰδωλοθύτιν, qnoi ;
τοῦ γὰρ Χριστοῦ ἐπιτάξαντος τοὺς τὸ Εὐαγγέλιον
χηρύσσοντας ἐχ τῶν μαθητευομένων ζῇν, ἐγὼ τοῦτο
εὖχ ἐποίησα, ἀλλ᾽ εἰλόμην λιμῷ μᾶλλον χαταλῦσαι
φὸν βίον, ἢ λαδεῖν «t. παρὰ τῶν χατηχονμένων" οὐχ
ἐπιιδὴ σχανδαλίζεσθαι ἔμελλον, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ οἴχονο-
μεῖεθαι αὐτοὺς ἡδουλόμην. Καὶ ἵνα μὴ τς λέγῃ, ὅτι
Εἰ χεὶ μὴ ἔλαδες, ἐπειδὴ ph ἐξὸν ἦν, οὐχ ἔλαδες.

vero in Christum peccant? uno quidem modo,
quia sibi ille vindicat, qua famulos suos speciant.
Secundo autem, quod qui percutiunt, id faciunt
in corpus ipsius et in membra ipsius. Tertio deni-
que, quod opus ipsius, quod occasione sua siru-
xit, boc illi destruunt.

Vgas. 15. « Quapropter si esca scandalizat fra-
trem meum, non manducabo carnem in eternum,
ne fratrem meum scandalizem. » |

Optimi magistri boc munus est, exemplo suo
decere qus przedicat. Nec dixit, sive jure, sive in-
juría, sed, qualicunque modo.

CAP. IX.

Vgzs 1. « Non sum apostolus ἢ non sum liber?»

Ne quisquam objiceret : Perperam te jactas ;
operibus ostende quidnam despicatus sis, ne fra-
ter offendat : quapropter pergere jam cogitur 90
ad ας demonstrauda. Hic autem sensus ipsius
est : Quid de victimis idolorum, inquit, ultra di-
cere necesse sit? Licet enim Christus Evangelii
predicatoribus mandaverit ut victum sibi ab iis
quos erudiunt, quærerent, hoc ego non feci. Sed
apud me statui fame potius interire quam 8 di-
scipulis quidptam accipere : non quod illi offen-
dendi essent, sed quia sédiflcationi ipsorum stu-
debam. Ac ne quis diceret : Etsi non accepisti,

— —

631 S. JOANNIS DAMASCENI
Nam et liominum genus per ipsum ex ΠΩΣ pro- A αὐτοῦ γὰρ καὶ ἐκ τοῦ μηῦντος παρήχθη

ducum fuit, atque ab errore ad veritatem revoca-
tum est. Ideoque h:ee partienla, ex quo, Christum
non excludit. Ex ipso enim per Christum conditi
sumus. Qui nec nomina tanquam unicuique sorte
distributa divisit, dum Filio quidem vocem, Domi-
»us, Patri vero nomen, Deus, attribuit, Nam οἱ
Scriptura frequenter solet ea permutare, ut quando
ait: Dixit! Dominus Domino meo "'. Et rursum:
Propterea. unzii ie Deus, Deus tuus '"*, Et: Ex
quibus Christus seeundum carnem, qui esl super
omnia Deus '"*. Atque multis in locis videris hzc
nomina transmutari. Quod si quzrunt aliqui, quam
ob causam nou meminerit Spiritus: hoc nos re-
sponderimus, eum ad cultores idolorum verba
facere, atque de diis pluribus, deque dominis mul-
tis -dispulare, Quamobrem postquam unum Deum
Pairem dixit, Filium Dominum appellavit. Si ergo
Patrem una cum Filio nunc ausus non est Domi-
num appellare, ne apud illos in suspicionem veni-
ret quasi duos dominos diceret; neque rursum
Filium una cum Patre Deum vocare, ne duos allfir-
mare deos putaretur : quid miraris, si non memi-
nit Spiritus? Nam adversus illos tunc decerta-
bat, volebaique ostendere, apud nos non esse
deorum multitudinem. Propterea vocem, unus
assidue relinet, dicens : Nullus est Deus, nisi

θη τὸ τῶν ἀν
πὼν γένος, καὶ ἀπὸ πλάνης εἰς A bxayi
ὥστε τὸ, ἐξ οὗ, τοῦτο οὐχ ἔστι χωρὶς τοῦ Xpi
Ἐξ αὐτοῦ γὰρ διὰ τοῦ Χριστοῦ ἐδημιουργήθ'
Οὐ μὴν οὐδὲ τὰ ὀνόματα ὡς ἀποχεχληρωμένα δι
τῷ μὲν Υἱῷ τὸ Κύριος, τῷ δὲ Πατρὶ τὸ Θεύς'

νείμας. Οἷδεν γὰρ αὐτὰ καὶ ἐναλλάττειν ἢ T
πολλάχις, ὡς ὅταν λέγῃ" Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ ὃ
μου. Καὶ πάλιν " Διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε d θὲ
Βεύς σον. Καὶ - "EE οὗ Χριστὸς τὸ κατὰ ei
ὁ ὧγ ἐπὶ πάντων. Θεός. Καὶ πολλαχοῦ ἂν
ταῦτα μεταθαίνοντα τὰ ὀνόματα. El δέ τινες Me
Τίνος ἕνεχεν Πνεύματος οὐχ ἐμνημόνευσεν ; 1
ἂν εἴποιμεν, ὅτι πρὸς εἰδωλολάτρας ἧν 6 λόγι
τῷ, καὶ περὶ θεῶν πολλῶν ὁ ἀγὼν, καὶ περὶ x

B πολλῶν " διὸ καὶ Θεὸν τὸν Πατέρα εἰπὼν, Κύρι

Υἱὸν ἐκάλεσεν. El τοίνυν τὸν Πατέρα οὐκ ἐτό
καλέσαι Κύριον νῦν μετὰ τοῦ ΥἹοῦ, ἵνα ph δύς
ἐχείνοις ὑποπτεύηται λέγειν χυρίους " οὐδὲ τὸ
Θεὸν μετὰ τοῦ Πατρὸς, ἵνα μὴ δύο λέγειν νομ!
θεοὺς, τί θαυμάζεις, εἰ τοῦ Πνεύματος οὐκ
μόνευσε ; πρὸς γὰρ ἐκείνους ἣν τέως αὐτῷ ó
xal τὸ δεῖξαι ὅτι οὐχ ἔστι πολυθεῖα παρ᾽ fu?
τὸ εἷς συνεχῶς χατέχει λέγων" Οὐδεὶς Θεὺς
εἷς. Καὶ πάλιν' Ἡμῖν εἷς Θεὺς, καὶ εἷς Ki

Ὅθεν δῆλον ὅ ὅτι φειδόμενος τῆς ἀσθενείας τῶν
ὄντων, ταύτῃ ἐχρήσατο τῇ διασχευῇ,

unus, Et iterum, Nobis unus Deus est, et unns Dominus. Ex. quo manifestum est eum, ut inib
lati parceret auditorum, hac loquendi structura usum esse.

* Quidam autem consuetudine idoli. »

Neque illos palam declarat, ne feriat ; neque om-
nino przetercurrit : sed indefinite mentionem ipso-
rum facit, |

* Usque nunc quasi idolothyta mandueant. »

Eadem qua prius mente.

« Et conscientia ipsorum, euim sit infirma, pol-
luitur. »

Quia nondum valet ea despicere, nec omnino
deridere : sed adhuc hasitat, Ceterum. nusquam
oralionem sislit cirea naturam rei: sed sursum
deorsum versatur circa -conscientiam illius qui
participat. Veretur enim ne infirmum volens cor-
rigere, fortem verberet, huneque subinde infir-
mum reddat.

Vgns. 8. « Esca autem vos non cominendabit D

Deo, »

&9 Vide quomodo horum rursus arrogantiam
deprimit. Quasi dicat : Tametsi nullus lesus est,
nec ulla inde proximi perversio contigit, attamen
ne sic quidem id facere oportebat. Hoc enim est in-
cassum laborare. Nam «ui audivit alterum lædi,
ipse autem alioqui nonnihil capit lueri, haud valde
curat abstinere : sed tuac prorsus quando didi-
cerit, nibil se ea ve juvari. Quocirea οἷν : Esca
nos uon commendabit Deo.

. * Neque enim si non. manducaverimus , defici-
nur, »

" Psal. υἱχ, 1. 1" Psal. xxiv, 8. '" Hom. ix, 5.

t Τινὲς δὲ τῇ συνηθείᾳ τοῦ εἰδώλου. s

Οὔτε ἐκχαλύπτει αὐτοὺς σαφῶς, ἵνα μὴ π
οὔτε παρατρέχει — ἀλλ᾽ ἀορίστως αὐτί
μνηται.

€ Ἕως ἄρτι ὡς εἰδωλόθυτα ἐσθίουσιν, ν

Μετὰ τοσαύτης διανοίας μεϑ' ἧς τὸ πρότερι

« Καὶ ἢ συνείδησις αὐτῶν ἀσθενὴς οὖσα
νεται. »

Οὐδέπω δυναμένη χαταφρονῆσαι, οὐδὲ xa
αὐτῶν καταγελᾶσαι, ἀλλ᾽ ὥσπερ διαχρινομέν!
δαμοῦ δὲ περὶ τὴν φύσιν τοῦ πράγματος τὸν
ἴστησιν, ἀλλὰ ἄνω xal κάτω περὶ τὸιυσυνειδὶ
μεταλαβόντος στρέφεται, Δέδοικα γὰρ μὴ
διορθῶσαι τὸν ἀσθενῇ, πλήξη τὸν ἰσχυρὸν, καὶ ἃ
χαὶ τοῦτον ἐργάσηται.

« Βρῶμα δὲ ὑμᾶς οὐ παραστήσει τῷ Θεῷ. »

"Opa πῶς πάλιν αὑτῶν καθεῖλεν τὸ φρύνημι
40v, ὅτι εἰ xal μηδεὶς ἐδλάπτετο; μηδὲ ἡ τοῦ
oiov προσῆν διαστροφῇ, οὐδὲ οὕτως ἔδει
ποιεῖν " ματαιοπονεῖν γὰρ τοῦτό ἔστιν" ὁ γὰρ
σας ὅτι βλάπτεται μὲν ἕτερος, αὐτὸς δὲ ἔχει τι
ὅὃο:, οὐ σφόδρα ἀφίσταται, ἀλλὰ τότε μᾶλλον
μάθῃ ὅτι αὐτὸς οὐδὲν ὠφελεῖται ἔκ τοῦ mp
τος. Διὰ τοῦτό φησιν" Βρῶμα ὑμᾶς οὗ παρι
e£ τῷ 8580.

« Οὔτε γὰρ, ἐὰν φάγωμεν, ὑστερούμεϑα. 1

Τουτέστιν, οὐχ εὐδοχιμοῦμεν παρὰ τῷ Θεῷ, ὡς

; iriibulen, ἡ γνῶσις ὑμῶν, ob, ἡ τελείωσις ὑμῶν,

oan, ἡ ἐξουσία, ὅπερ προπετείας εἶναι μᾶλλον xal

. αὐθαδείας εἶναι δοχεῖ. Καὶ οὐχ εἶπεν, τοῖς ἀδελφοῖς,

j^ ἀλλὰ τοῖς ἀσθενέσι, τῶν ἀδελφῶν αὔξων τὴν χατ-

iu ηγορίαν" ὅτι οὐδὲ ἀσθενούντων φείδονται, καὶ τοῦτο
^ ἀξελφῶν,

1 Ἐὰν γάρ τις ἴδῃ σε τὸν ἔχοντα γνῶσιν, ἐν εἰδω-
λείῳ καταχείμενον, οὐχὶ fj συνείδησις αὐτοῦ ἀσθε-
νοῦς ὕντος οἰχοδομηθήσεται εἰς τὸ εἰδωλόθυτα
ll ἐσθίειν HE
(00 Τουτέστι τὸν τέλειον.

᾿ς 4 Καὶ ἀπόλλυται οὖν ὁ ἀσθενῶν ἀδελφὸς ἐν τῇ
i νώσει σου, δι" ὃν Χριστὸς ἀπέθανεν. »
᾿ς Ὑέοσαρα τίθησιν ἐγχλήματα καὶ σφόδρα μέγιστα,
᾿ς iu καὶ ἀσθενῶν, χαὶ ἀδελφὸς, χαὶ οὗ τοσοῦτον ὁ
| Χριστὸς ἐποιήσατο λόγον, ὡς xal ἀποθανεῖν ὑπὲρ
} eu na ταῦτα πάντα διὰ βρῶμα ἀπόλ-

4 Οὕτως δὲ ἁμαρτάνοντες εἰς τοὺς ἀδελφοὺς, xol
τύπτοντες αὐτῶν Ἵν συνείδησιν ἀσθενοῦσαν, εἰς

"s πῶς χατὰ em εἰς αὐτὴν τῆς παρανομίας
τὴν χορυφὴν τὸ ἁμάρτημα ἀνήγαγεν. Καὶ πάλιν τῆς
ἀσθενείας ἐμνημόνευσεν τῆς ἐχείνων, ἵνα ὅπερ Evó-

χοῦ sl; τὴν ἑαυτῶν εὕρωσιν περιτρεπόμενον χεφα-
n My. Πῶς Gb εἰς Χριστὸν ἁμαρτάνουσιν ; "Evi μὲν
- απρόπῳ, ὅτι τὰ τῶν οἰχετῶν αὐτὸς οἰχειοῦται. Δευ-
᾿ πέρῳ δὲ, ὅτι εἰς τὸ σῶμα αὐτοῦ καὶ εἰς τὸ μέλος τε-
Mom οἱ τυπτόμενοι. Τρίτῳ δὲ, ὅτι ἔργον αὐτοῦ,
δ διὰ τῆς olxelag ὠχοδόμησε σφαγῆς, τοῦτο χαθαι-

KI εἰ βρῶμα σχανδαλίζει τὸν ἀδελφόν μου,
οὖ μὴ φάγω χρέα εἰς τὸν αἰῶνα, ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν
9) σχανδαλίζω, »

Τοῦτο ἂρίστον διδασχάλου, τὸ δι' ἑαυτοῦ παιδεύειν
piani 1. Καὶ οὐχ εἶπεν, εἴτε δικαίως, εἴτε ἀδίχως,

ΚΕΦΑΛ, 6
«00x εἰμὶ ἀπόστολος ; οὐκ εἰμὶ ἐλεύθερος ; »
να μὴ τις λέγῃ" Κομπάζεις εἰκῇ * δεῖξον διὰ
ὧν ἔργων τίνος χατεφρόνησας, ὑπὲρ τοῦ μὴ σχᾶν-
L ἘΝ bv ἀδελφόν " διὰ τοῦτο ἀναγχάζεται λοιπὸν
ig τὴν ἀπόδειξιν τούτων ἐλθεῖν, 'O δὲ νοῦς οὗτος
p* τί χρὴ λέγειν περὶ τῶν εἰδωλοθύτων, φησί ;
E nap ἐπιτάξαντος τοὺς τὸ Εὐαγγέλιον
ντας ix τῶν μαθητευομένων ζῇν, ἐγὼ τοῦτο
| . ἀλλ᾽ εἰλόμην λιμῷ μᾶλλον καταλῦσα:
; AL παρὰ τῶν χατηχουμένων * οὐχ
κανδαλίζεσθαι ἔμελλον, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ) οἴχονο-
E Καὶ ἵνα μὴ τις λέγῃ, ὅτι
, ἐπειδὴ ph, ἐξὸν ἣν, οὐχ ἔλαθες.

À

μιζον οἱ ἐσθίοντες ὑπὲρ αὐτῶν εἶναι, τοῦτο παντα-

Id est, nihil quidquam minus habemus.

« Neque si manducaverimus, abundamus. »

Hoc est, non probati sumus apud Deum, tan-
quai) bonum aliquid et eximium gesserimus.

Vkns. 9. « Videte autem ne forte bac licentia
vestra olTendiculum sit infirmis. »

Non dixit, scientia veslra, neque, perfectio
vestra, sed, licentia , quod temeritatis potius esse
et nimiz fiducie videtur. Neque rursum ait, fra-
tribus, sed, ínfirmis; ut fratrum crimen augeat,
qui nec infirmorum, imo nec fratrum suorum ra-
tionem habeant.

Vgns. 10. « Si quis enim viderit le, qui babes
scientiam, in idolio recumbentem ; nonne conscien-
tia ejus cum sit infirma , sediücabitur ad mandu-
candum idolothyta? »

Hoc est, le perfectum esse.

Vzns. 11. « Et perit infirmus im tua scientia
frater propter quem Chrislus mortuus est. »

Quatuor accusationis eapita slatuit, eaque ma-
xima prorsus; puta quod infirmus, quod frater,
quod tantam ejus rationem Christus habuerit, ut
pro ipso moreretur; quód tandem post hzc omnia
propter cibum pereat.

Vgns. 12. « Sic autem peccantes in fratres, et
percutienles conscientiam eorum lafirmam, in
Christum peccatis. »

Inspice quomodo paulatim peccatum ad ipsum-
mel fastigium iniquitatis eos adduxit, Atqui ip-
Sorum rursus infirmitatis meminit, ita ut qued illi
qui comedebant, sibi favere arbitrabantur, hoc
ubique in caput suum devolyi reperirent. Quinam
vero in Christum peccant? uno quidem modo,
quia sibi ille vindicat, quae famulos suos speclant.
Secundo autem, quod qui percutiunt, id faciunt
in corpus ipsius et in membra ipsius. Tertio deni-
que, quod opus ipsius, quod occasione sua siru-
xit, hoc illi destruunt.

Vxns, 15, « Quapropter si esca scandalizat fra-
trem meum, non manducabo carnem in eternum,
ne fratrem meum scandalizem. »

Optimi magistri hoc munus est, exemplo suo
decere qua predicat. Nec dixit, sive jure, sive in-
M eros sed, qualicunque modo.

CAP. IX.

Vgns 1. « Non sum apostolus ? non sum liber?

Ne quisquam objiceret : Perperam te jactas :
operibus ostende quidnam despicatus sis, ne fra-
ter olfendat : quapropter pergere jam cogitur 98
ad hec demonstrauda, Hic autem sensus ipsius
est : Quid de vietimis idolorum, inquit, ultra di-
cere necesse sit? Licet enim Christus Evangelii
predicatoribus mandaverit ut victum sibi ab iis
quos erudiunt, quærerent, hoc ego non feci, Sed
apud mestatui fame polius interire quam a di-
scipulis quidpiam aceipere : non quod illi offen-
dendi essent, sed quia sificationi ipsorum siu-
debam. Ac ne quis diceret : Eisi non. accepisti,

635

S. JOANNIS DAMASCENI

6306

ideo plane non accepisti, quia tibi licitum non Α Διὰ τοῦτο πρῶτον. εἰθησι τὰς αἰτίας δι' ἃς εὐλόγως

erat. Eam ob rem primum causas ponit, propter
quas jure accepisset, si voluisset accipere. Deinde
ne Petrum ejusque socios, qui primum olim ac-
cipiebant, hec dicendo criminari videatur ; decla-
rat illis fuisse concessum ut acciperent. Tandem
ne regereret aJiquis : permissum quidem hoc Pe-
tro fuit ; tibi vero, nequaquam ; auditorem se lau -
dando occupat, cum ad sic. faciendum necessitate
compelleretur.

« Nonne Christum Jesum Dominum nostrum
vidi? nonne opus meum vos estis in Domino?
[V£ns. 2.] Si aliis non sum apostolus , sed tamen
vobis sum. »

. Ne quis diceret :
cum Christo versati fuerunt (neque enim cxigua
hec praerogativa erat, secundum hoc Domini effa-
tum : Multi prophete et justi voluerunt videre que
videlis, et non viderunt 152 idcirco ait : Nunquid
non Jesum Dominum nostrum vidi ? Et ne quis rur-

sum objiceret : nullum apostolicum opus edidisti,

subjungit ; Opus meum estis vos in Domino. Porro

qnia magnum quid pronufitiabat, adjecit, ἐπ Do-

mino, id est, Dei opus est, non meum.

« Nam signaculum apostolatus mei vos estis in
Domino. .[Vz&s: 3-6.] Mea défensio adversus
eos qui me interrogant, hæc est. Nunquid nou
habemus potestatem manducandi et bibendi ? nun-
quid non habemus potestatem mulieremi soro-

At illi habent pre aliis quod

ἀνέλαθεν, εἴπερ ἐδούλετο λαθεῖν. Εἶτα, ἵνα μὴ: δόξῃ
τοὺς περὶ Πέτρον διαδάλλων ταῦτα λέγειν" xal γὰρ
ἐλάμθανον ἐχεῖνοι πρότερον " δείχνυσιν Gui ἐξῆν
ἐχείνοις λαμθάνειν. Elsa πάλιν, ἵνα μὴ τις εἴποι
ὅτι Πέτρῳ μὲν ἐξῆν, σοὶ δὲ οὐχ ἐξῆν, πῤολαμιάνει
τὸν ἀκροατὴν τὸϊς ἐγχωμίοις τοῖς περὶ ἑαυτοῦ, δι᾽
ἀνάγκην ταῦτα ποιῶν.

« Οὐχὶ Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν Κύριον ἡμῶν tpaxa;
ob τὸ ἔργον μου ὑμεῖς ἔστε ἐν Κυρίῳ; Εἰ ἄλλοις οὐχ
εἰμὶ ἀπόστολος, ἀλλά γε ὑμῖν εἶμι. » —

Ἵνα μή τις πάλιν λέγῃ" ᾿Αλλ' ἔχουσι πλέον Exelvot,
τὸ μετὰ Χριστοῦ γενέσθαι" οὐ μιχρὸν γὰρ xoY τοῦτο
ἀξίωμα ἂν κατὰ τὸ λεχθέν * Πο.λ.λοὶ προφῆται καὶ
δίκαιοι ἐπεθύμησαν ἰδεῖν ἃ βλέπετε, xal οὐκ
εἶδον " eirev * Οὐχὶ Ἰησοῦν tóv Κύριον» ἡμῶν
ἑώρακα ; Καὶ ἵνα μὴ τις εἴπῃ Οὐδὲν ἐπεδείξω ἀπο-
στόλου ἔργον, διὰ τοῦτό φῆσι" Τὸ Ἔργον μου ὑμεῖς
ἔστε ἐν Κυρίῳ. Καὶ ἐπειδὴ μέγα ἐφθέγξατο, τὸ, ἐν
Κυρίῳ, προστίθησι, τουτέστι τοῦ Θεοῦ τὸ ἔργον
ἐστὶν, οὐχ ἐμόν.

(CH γὰρ σφραγίς μὸν τῆς ἀποστολῆς ὑμεῖς" ἔστε
ἐν Κυρίῳ ἡ ἐμὴ ἀπολορία τοῖς ἐμὲ ἀναχρίνουσίν
ἐστιν αὕτη" Μὴ οὐχ ἔχομεν ἐξουσίαν φαγεῖν χαὶ
πιεῖν; μὴ οὐκ ἔχομεν ἐξουσίαν ἀδελφὴν γυναῖκα.
περιάγειν, ὡς οἱ λοιποὶ ἀπόστολοι, χαὶ ἀδελφοὶ «οὔ

rem eircumducendi, sicut et esteri apostoli, C Κυρίον (4), καὶ Κηφᾶς; ἣ μόνος ἐγὼ xal Βαρνάδας

et. fratres Domini, et Cephas? Aut ego solus
et Barsabas, non habemus potestatem hoc ope-
randi? »

Signaeuli nomine demonstrationem significavit.
Si cui discere libeat quomodo sim apostolus, vos
ipsos proferam. Omnes enim apostoli notas in vo-
bis ostendi.

. Sedatis per moderationem libidinibus corporis,
retusoquecarnalís amoris aculeo, perpaucis contenti
assuefactiquo sumus, ac diíitemur fortibus vo-
luptates condecere.
᾿ Visis. 7. « Quis militat suis stipendiis unquam ?

quis plantat vineam, et de fructu ejus non

edit? quis pascit gregem , et de lacte ejus non -.

manducat ? »

Postquam ex apostolis ipsis comprobavit, quod
validissimum erat; puta hoc sibi facere licitum
esse ; ad exempla modo pergit, hisque rationibus
communem iterum morem confirmat.

: Vkns. 8-10. « Nunquid secundum hominem hzc
dico* An et lex hec non dicit? Scriptum est
enim in lege Moysi : Non alligabis os bovi tritu-
ranti;. Nunquid. de bohus cura est Deo? An
propter nos utique hoc dicit? Nam propter nos
scripta sunt. »

7* Matth. xin, 17.

90x ἔχομεν ἐξουσίαν τοῦ μὴ ἐργάζεσθαι ; »

Τουτέστιν ἡ ἀπόδειξις" xv βούληταξ εις μαθεῖν,
πόθεν ἀπόστολός εἶμι, ὑμᾶς προδάλλομαι. Πάντα γὰρ
τὰ τοῦ ἀποστόλου ἐν ὑμῖν ἐπεδειξάμην.

Κατευνάζοντες δὲ ταῖς ἐπιειχείαις τὰς σωματιχὰς
ἡδονὰς, χαὶ τὸ τῆς φιλοσαρχίας ἀπαμέλύνοντες xiv- |
«pov, δλιγοσιτεῖν εἰθίσμεθα, καὶ τὸ τρυφᾷν οὗ τῶν
ἀρίστων εἶναί φάμεν.

c Τίς στρατεύεται ἰδίοις ὀφωνίοις ποτέ; τίς φυτεύει
ἀμπελῶνα, xai ἐκ τῶν χαρπῶν αὐτοῦ οὐχ ἐσϑίει ; 1|
τίς ποιμαίνει ποίμνην, καὶ ἐχ τοῦ γάλαχτος τῆς ποί-

Ὁ μνης οὐχ ἐσθέει:»

Ἐπειδὴ ὅπερ ἣν ἰσχυρότατον , ἐχ τῶν ἀποστόλων
ἀπέδειξεν, ὅτι ἔξεστι τοῦτο ποιεῖν, ἐπὶ παραδείγματα
λοιπὸν ἔρχεται, καὶ τὴν χοινὴν συνήθειαν Ex τούτων
πάλιν τῶν λόγων loyv porotv.

« Μὴ κατὰ ἄνθρωπον ταῦτα λαλῶ; Ἢ οὐχὶ καὶ ὁ
νόμος ταῦτα λαλεῖ; Ἐν γὰρ τῷ Μωῦσέως νόμῳ γέ-
γραπται" Οὗ φιμώσεις βοῦν ἀλοῶντα. Μὴ τῶν βοῶν
μέλει τῷ θεῷ; Ἢ δι᾽ ἡμᾶς πάντως λέγει: Δι' find;
τὰρ ἐγράφη.»

NOTE.

(4) In marg. Ἰωσὴφ υἱοὶ, "laxeo6b; ὁ ἀρχιερεὺς
Ἱεροσολύμων, Ἰωσῆφ, Σιμὼν, Ἰούδας" Filii oseph,

scilicet Jacobus episcopus ' Hierosolymorum, Joseph,
Simon, Judos. Eadem hzc frabet Theophylactós.

|

631

Copat ;

€ Ὅτι ὀφείλει ἔπ᾽ ἐλπίδι ὁ ἀροτριῶν ἀροτριᾷν, xai
ὁ ἀλοῶν τῆς ἐλπίδος αὐτοῦ μετέχειν ἐπ᾽ ἐλπίδι. El
ἡμεῖς ὑμῖν τὰ πνευματιχὰ ἐσπείραμεν, μένα εἰ
ἡμεῖς ὑμῶν τὰ σαρχιχὰ θερίσομεν ; Ei ἄλλο: τῆς
ἐξουσίας ὑμῶν μετέχουσι, οὐ μᾶλλον ἡμεῖς ; »

Τῆς μελλούσης λέγει.

t "AAA" οὐχ ἐχρησάμεθα τῇ ἐξουσίᾳ ταύτῃ, ἀλλὰ
πάντα στέγομεν, ἵνα μὴ ἐχχοπὴν τινα δίδωμεν τῷ
Εδαγγελίῳ τοῦ Χριστοῦ. » |

Τουτέστιν, οὐχ ἐλάδομεν.

ε Οὐχ οἴδατε ὅτι οἱ τὰ ἱερὰ ἐργαζόμενοι, &x τοῦ
ἱεροῦ ἐσθίουσιν ; »

Ἀπὸ τοῦ νόμου τὸ ἔχειν ἐξουσίαν λαμδάνειν ἐπι-
δειξάμενος, μεταφέρει τὸν λόγον χαὶ εἰς τὸ Εὐαγγέ-
λιον, xai ix τούτου αὐτὸν ἰσχυροποιῶν. Εὖ 066 τὸ μὴ
εἰπεῖν Ex τῶν προσφερόντων λαμδάνουσιν, ἀλλ᾽ ἐχ
τοῦ ἱεροῦ ἐσθίουσιν, ἵνα μὴτε οἱ λαμδάνοντες ὀνει-
δίζωνται, μήτε οἱ παρέχοντες ἑπαίρωνται.

ε Οἱ τῷ θυσιαστηρίῳ παρεδρεύοντες, τῷ θυσιᾶα-
στηρίῳ συμμερίζονται. Οὕτω; xal ὁ Κύριος διέτα-

ξεν τοῖς Εὐαγγέλιον χαταγγέλλουσι, ix τοῦ Ebay- ,

“λίου ζῇν. »

Τὰ γὰρ προσενεχϑέντα οὐχέτι λοιπὸν τῶν mpoc-
ἐγεγχόντων ἦσαν, ἀλλὰ τοῦ ἱεροῦ καὶ τοῦ θυσιαστη-
ρίο». Τὸ δὲ συμμερίξζονταε, οὗ τὴν ἐξ ἴσου διανομὴν
δηλοῖ, ἀλλὰ τὴν. ἐξ ὀφειλῆῇς διδομένην αὐτοῖς παρα-
pülav. - ὁ -.

4 Ἐγὼ δὲ οὐ χέχρημαι οὐδενὶ τούτων. Οὐχ ἔγραψα
& ταῦτα, ἵνα οὕτως γένηται ἐν ἐμοί. »

Ὅμοιον ὡς εἰ λέγοι, πολλῶν μοι παραδειγμάτων
ταρεχόντων ἐξουσίαν τοῦ στρατιώτου, τοῦ γεωργοῦ,
τοῦ ποιμένος, τῶν ἀποστόλων, τοῦ νόμον, τῶν παρ᾽
ἡμῶν εἰς ὑμᾶς γενομένων, τῶν παρ’ ἡμῶν elc τοὺς
ὥλους, τῶν ἱερέων, τοῦ προττάγματος τοῦ Κυρίου,
οὐδενὶ τούτων ἂν ἐπείσθην el; τὸ χαταλῦσαι τὸν
ἐμαυτοῦ νόμον, καὶ λαδεῖν.

ι Καλὸν γάρ μοι μᾶλλον ἀποθανεῖν, ἣ τὸ καύχημά
poo, ἵνα τις χενώσῃ-. »

Δίροῦμαι μᾶλλον, φησὶν, ἀποθανεῖν λιμῷ, f τού-
τῶν ἀποστερηθῆναι τῶν στεφάνων. Εὖ δὲ, xal τὸ
καύχημα εἰπεῖν, xaX μὴ τὸν σχοπὸν ἣ τὸ δόξαν χα-
Mw "Iva γὰρ μὴ τις λέγῃ, ὅτι ποιεῖ μὲν αὐτὸ, οὐ

IN EPIST. AD CORINTH. I.
Mh ἐξ ἀνθρωπίνων μόνον παραδειγμάτων ᾿σχυρί- Α

628

Nunquid humanis duntaxat exemplis boc con-
firmo?

91:(Quoniam debet in | spe qui arat, aráre; et
qui triturat, spem ejus participare in spe. [Vras. 11,
12.] Si nos vobis spiritualia seminavimus, magnum
est si nos carnalia vestra metamus? Si alii potesta-
tis vestre participes sunt, quare non potius nos? »

Spem futura vitz ait.

« Sed non usi sumus hac potestate : sed-omnia
sustinemus, ne quod offendiculum demus Evangelio
Christi. »

ld est, non accepimus.

Vgns. 15, 14. « Nescitis-quoniam qui sacra fa-
ciunt, de sacrario comedunt. »

Posiquain a lege demonstravit habere se pote-

.Statem accipiendi, sermonem transfert ad Evauge-

lium, unde et ipsum confirmat. Apprime vero non
ait eos ab iis qui offerunt accipere, sed, de re sacra
comedere ; ut neque illis qui offerunt id vitio ver-
tatur, neque qui tribuunt efferantur.-

« Qui altari deserviunt, cum altari participant.
Ita et Dominus ordinavit iis qui Evangelium annun-
tiant, de Evangelio vivere. »

Nam quz oblata erant, non Jam ad offerentes
pertinebant, sed ad templum et altare. lud au-
tem, una participant, non æqualem indicat partici-
palionem, sed consolationem qus ex debito illis
adhibeatur.

VgnRs. 15. « Ego autem nullo borum usus sum.
Non autem scripsi liec ita ut flant in me. »

Ac si diceret : Cum plura mihi exempla faculta-
iem banc asserant ; puta militis, agricolae, pasto-
ris, apostolorum, ex lege, ex iis quie nos erga vos
prestitimus, quæque vos contulistis aliis, sacerdo-
tum item, imo et mandatum Domini ; nihil horum
me pellexit, ut quam mihi legem præstitui, viola-

. rem, et aliquid acciperem.

« Bonum est enim mibi magis mori, quam ut
gloriam meam quis evacuet. »

Fame potius interire elegerim, inquit, quam ut
coronis istis excidam.: Bene vero, gloriam, dixit,
non vero finem, nec quod sibi visum esset bonum.
Ne enim quispiam diceret, eum hoc quidem niodo

χαίρων δὲ, ἀλλὰ στένων καὶ ὀδυνάμενος, τούτου χά- D se gerere, at non hilari animo, sed morente et

pv τὴν ὑπερδολὴν τῆς χαρᾶς δεῖξαι θέλων, xai τὸ
μέγεθος τῆς προθυμίας, χαύχημα τὸ πρᾶγμα καλεῖ.

Ἐὰν γὰρ εὐαγγελίζωμαι, οὐκ ἔστι μοι χαύχημα"
ἐνάγχη γάρ μοι ἐπέχειται. Θὺ αἱ δέ μοί ἐστιν), ἐὰν
"ὴ εὐαγγελίζωμαι. »

Ἰοῦτό φησιν, οὐχ ὡς μείζονος ὄντος τοῦ εὐαγγε-
λίσασθα:, τοῦ ἀξδάπανον θεῖναι τὸ εὐαγγέλιον, ἀλλ᾽
ἃς ἑτέρωθεν ἔχοντος τὸ πλέον. Olav, ὅτι τὸ μέν ἐστιν
ἐπίταγμα, τὸ δὲ τῆς ἐμῆς προαιρέσεως χατάρθωμα.
Ἃ pk? γὰρ ὑπὲρ . τὴν ἐντολὴν γίνεται, πολὺν ἔχει
μιοῦδῃ" ἃ δὲ ἐν ἐντολῆς τάξει,. οὗ «τοσοῦτον. “Ὥστε.
χατὰ τοῦτό φησιν, τὸ pl λαμδάνειν τοῦ εὐαγγελ!-
exa, πλέον εἶναι οὐχ αὐτὴν τοῦ πράγματος τὴν

gemebundo; idcirco ut gaudii sui exsuperantiam
et magnitudinem alacritatis palam faciat, rem glo-
ri nomine nuncupat.

Vgns. 16. « Nam si evangelizavero, nom est mibi
gloria. Necessitas enim mihi incumbit. Vg autem
mihi si non evangelizavero. ».

Hoc ait, non quasi majus aliquid sit sine
sumptu przedicare, quam evangelizare : sed quod
illud aliunde amplius aliquid babet, V. gr., illud.
quidem preceptum est; boc vere mea voluntas.
est officium. Nam qux supra preceptum Bunt,
magnam habent mercedem : quae autem ex præ-
cepto, non tantam : adeoque secundum lianc ratio-
nem, inquit, nihil inde accipere majus est, quam

639

S. JOANNIS DAMASCENI

Evangelium praedicare; tametsi uon secundum A φύσιν" τί γὰρ τοῦ χηρύξαι ἴσον, ὃ xa πρὸς τοὺς

naturam rerum. Ecquid enim praedicationis mu-
neri 82 comparari queat, quod facit nos cum
ipsismet angelis certare? Verumtamen, quando-
quidem hoc jussio est οἱ debitum, illud vero am-
bitus voluntatis; aliquantum pr:edicationem præ-
cellit, nihil accipiendo prædicare.

Vsas. 17, 18. Si enim volens boc ago, mercedem
habeo: si autem invito dispensatio mihi eredita
est ; quz est ergo merces mea? ut Evangelium præ-
dicans sine sumptu ponam Evangelium, ut non
abutar potestate mca in Evangelio. »

Voces istae, volens, et, invitus, ad rem aggre-
diendam vel non aggrediendam referuntur. Eodem
quoque modo intelligendum est istud, Necessitas
mihi incumbit : non quasi invitus agat aliquid,
sed quod obnoxius sit jussa przstare. Quapropter
non dixit : Si autem invitus mercedem non habeo,
sed : Invito dispensatio mihi credita est ; ostendens
nimirum quod mercedem et ipse habeat; sed
quantam ille qui przceptum exsequitur, non quan-
tam is qui ex seipso nititur operari, et supra quam
precipitur, facit.

Vins, 19. « Nam cum liber essem ab onibus,
omnium me servum feci, ut plures lucrifacerem. »
Superjectionem aliam iterum ponit, Magnum
quippe est, non accipere : hocque longe prssta-
bilius est altero. Quid vero illud est quod bic ait?
Non solum non accepi, neque usus sum potestate,
sed ei. me ipse servum feci, magnz et multiplici
servitudi me mancipando : quanquam sic me ser-
vum feci, ut tamen nulla in re nemini subditus
essem, nec necessitatem paterer. Hoc enim signi-
Bcat dum ait : Cum liber essem αὖ omnibus. Ipsi
enim injunctum duntaxat erat praedicandi munus,
et annuutiandi quae sibi credita essent : sexcenta
proficiscebatur. |

Vxas. 20. « Et factus sum Judeis, tanquam

Judsus, ut Judæos lucrifacerem., »
: Quomodo vero factus est, nisi quando circumci-
dit Timotheum, nt circumcisionem aboleret **?
Quapropter non dixit, Judrzus, sed. tanquam Ju-
daus. Hoc enim mera dispensatio erat.

Vgas. 21, 22. « lis qui sublege sunt, quasi sub
lege essem (cum ipse nom essem sub lege),ut eos
qui sub lege erant lucrifacerem. »

Quando comam rasit, quando sacrificavit. Hec
porro faciebat, non immutata voluntate sua, sed
amoris indulgentia.

« Et fis qui sino lege erant, tanquam sine lege
essem, cum sine lege Dei non essem, sed in lege
essem Christi. »

Exleges isti neque Judzi erant, neque gentiles;
sed tamen extra legem agebant : cujusmodi fuerant
Cornelius et Melchisedech. Nam quando cos adibat,
multa dissimulabat quas ab ipsis gererentur. Cæte-
rum nonnulli asserunt. eum, quando dicit, Jis qui

18 Act. XVi. ὅς

ἀγγέλους ἡμᾶς ἀμιλλᾶσθαι ποιεῖ ; ᾿Αλλ᾽ ὅμως ἐπειδὴ
τὸ μὲν ἐπίταγμά ἔστι καὶ ὀφειλή" τὸ δὲ προαιρέ-
σεως φιλοτιμία, κατὰ τοῦτο αὐτῷ τὸ μὴ λαμδάνειν,
πλέον τι τοῦ χηρύττειν ἔχει.

« Εἰ γὰρ ixáv τοῦτο πράσσω, μισθὸν ἔχω. El δὲ
ἄχων οἰχονομίαν πεπίστευμαι, τίς οὖν μοί ἔστιν ὁ
μισθός ; ἵνα εὐαγγελιζόμενος, ἀδάπανον θήσω τὲ
Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ, εἰς τὸ μὴ καταχρήσασθαι
«τ ἐξουσίᾳ μου ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ. »

Td, ἐχὼν χαὶ ἄχων, ἐπὶ τὸ ἐγχειρεῖσθαι, χαὶ μὴ
ἐγχειρεῖσθαι λαμδάνει. Οὕτω xaX τὸ, ἀνάγκη pot
ἐπίκειται, νοητέον" οὐχ ὡς ἄχοντός τι τούτου ποιοῦν.
τος, ἀλλ᾽ ὡς ὑπευθύνου ὄντος τοῖς ἐπιταχθεῖσι " διὸ
οὖχ εἶπεν, εἰ δὲ ἄχων οὐχ ἔχω μισθὸν, ἀλλ᾽ olxoro-
μίαν sezlocevpat, δεικνὺς ὅτι χαὶ αὐτὸς ἔχει μι-
σθὸν, ἀλλὰ τοιοῦτον οἷον 6 τὸ ἐπίταγμα ἑξανύσας,
οὐχ οἷον ἐχεῖνος ix τῶν ἑαυτοῦ φιλοτιμησάμενος,
καὶ ὑπερδὰς τὸ ἐπίταγμα.

« Ἐλεύθερος γὰρ ὧν ἐκ πάντων, κἄσιν ἐμαντὸν
ἑδούλωσα, ἵνα τοὺς πλείονας χερδήσω. »

Πάλιν ἄλλην τίθησιν ὑπερδολήν. Μέγα μὲν γὰρ
καὶ τὸ μὴ λαδεῖν " τοῦτο δὲ πολὺ μεῖζον ἐχείνου. Ti
δέ ἐστὶν ὃ φησίν; Ὅτι οὐ μόνον οὖκ ἔλαδον οὐδὲ
ἐχρησάμην τῇ ἐξουσίᾳ, ἀλλὰ xat ἐδούλωσα ἐμαυτὸν,
καὶ δουλείαν μεγάλην καὶ παννοδαπὴν᾽ καὶ ἐδού-
λωσα ὑποχείμενος οὐδενὶ xas' οὐδὲν, οὐδὲ ἀνάγχην
ἔχων. Τοῦτο γάρ ἔστι τὸ ἐ.:εύθερος ὧν ἐκ πάγτων.
Καὶ γὰρ χηρύξαι μόνον ἑπετάττετο, καὶ χαταγγέλ-
λειν τὰ ἐμπιστεύοντα " τὸ δὲ μυρία μηχανήσασθαι
xaX ἐπινοεῖν, λοιπὸν τῆς ἐχείνου σπουδῆς ἦν.

vero moliri et excogitare, hoc ab ipsius studio

« Καὶ ἐγενόμην τοῖς Ἰουδαίοις ὡς Ἰουδαῖος, tvo
Ἰουδαίους χερδήσω. »

Καὶ πῶς ἐγένετο, ἣ ὅτε κεριέτεμεν Τιμόθεον, ἵνσ
καθέλῃ περιτομὴν ; Διὰ τοῦτο οὐκ εἶπεν, Ἰουδαῖος,
ἀλλ᾽ ὡς ᾿Ιουδαῖος. Οἰχονομία γὰρ τὸ πρᾶγμά ἔστι.

« Τοῖς ὁπὸ νόμον, ὡς ὑπὸ νόμον, μὴ ὧν αὐτὸς ὑπὸ
νόμον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον χερδήσω. »

Ὅτε ἑἐξύρατο, ὅτε ἔθυσεν. Ἐγίνετο δὲ ταῦτα, οὐ
«ἧς γνώμης αὐτοῦ μεταδαλλομένης, ἀλλὰ τῆς ἀγά-
πῆς σνγχαταδαινούσης.

« Τοῖς ἀνόμοις ὡς ἄνομος " μὴ ὧν ἄνομος θεῷ,
ἀλλ᾽ ἕννομος Χριστῷ. »

Οἱ ἄνομοι, οὔτε Ἰουδαῖοι ἦσαν, οὔτε Ἕλληνες,
ἀλλ᾽ ἐχτὸς νόμου ζῶντες * οἷος ἦν ὁ Κορνήλιος καὶ ὁ
Μελχισεδέκ. Καὶ γὰρ πρὸς ἐχείνους εἰσιὼν, πολλὰ
ὁπεχρίνετο τῶν ὑπ᾽ ἐχείνων. Τινὲς δέ φασιν xal τὴν
ἀπὸ τοῦ ἐπιγράμματυς τοῦ ἐν τῷ βωμῷ διάλεξιν

et

IN EPIST. AD CORINTH. I.

eia

αὐτῷ γενομένην πρὸς ᾿Αθηναίους αἰνίττεσθαι, xal Α sine lege erant, tanquam sine lege. essem, innuere

λέγειν, Τοῖς ἀνόμοις óc ἄνομος. αὶ ἵνα μή τις
νομίσῃ μεταθδολὴν εἶναι τὸ πρᾶγμα. Μὴ ὧν ἄνομος
Θεοῦ, ἃ.1.' ἔνγομος Χριστοῦ.

« Ἵνα χερδήσω ἀνόμους. Ἐγενόμην τοῖς ἃσθε-
νέσιν ὡς ἀσθενὴς, ἵνα τοὺς ἀσθενεῖς χερδήσω. 1

Τὴν αἰτίαν τῆς σνγχαταδάσεως λέγει.
« Tol; πᾶσιν γέγονα τὰ πάντα, ἵνα πάντως τινὰς
eucu. »

Ἵνα μὴ χαϑ' Exaazov λέγων διατρίδῃ, τῷ γενιχῷ
χρῆται ὀνόματι,

« Τοῦτο δὲ ποιῶ διὰ τὸ Εὐαγγέλιον, ἵνα συγχοι- Β

γωνὸς αὐτοῦ γένωμαι. »

Τουτέστιν, ἵνα δόξω τι χἀγὼ συνεισενηνοχέναι
οἴχοθεν, χαὶ μετασχῶ τῶν ἀποχειμένων στεφάνων
«οἷς πιστοῖς. Ὥσπερ γὰρ ἔλεγεν, ἐκ τοῦ Εὐαγγελίου
ζῆν, τουτέστιν kx. τῶν πιστευόντων, οὕτως χαὶ ἐν-
ταῦϑα, συγχοιγωνὸς γέγωμαι τοῦ Εὐαγγελίου,
ἵνα δυνηθῶ χοινωνῇσαι τοῖς [Ev] τῷ Εὐαγγελίῳ πε-
πιστευχόσι. Τοῦτο δὲ xal ταπεινοφροσύνης μεγά-
λης ἐπίδειξιν ἔχει. "Eva γὰρ τῶν πολλῶν ἑαυτὸν τί-
ϑησι, πάντων πλεῖον χαμών ;

ε Οὐχ οἴδατε, ὅτι οἱ ἐν σταδίῳ τρέχοντες, πάντες
plv τρέχουσιν, εἷς δὲ λαμδάνει τὸ βραδεῖον; Οὕτως
τρέχετε, ἵνα χαταλάδητε. »

Δεῖξας ὅτι πολὺ χρήσιμον τὸ συγχαταθαίνειν, καὶ
«τοῦτο 1j ἄχρα τελειότης, πληκτιχώτερον πάλιν αὐτῶν
χαϑάπτεται αἰνιττόμενος, ὅτι τοῦτο τὸ παρ᾽ αὐτῶν
γινόμενον xal δοχοῦν εἶναι τελειότης, ματαιοπονία
ἐστὶ περιττή. ᾿Αλλ᾽ οὐ λέγει οὕτω σαφῶς, ἵνα μὴ
ἀπαισχυνθῶσιν * δι᾽ ὧν δὲ χατασχευάζει, τοῦτο δη-
Aot* τὸ δὲ λέγειν, ὅτι εἷς ἐχ πάντων λαμόάνει τὸ
βραδεῖον, οὐχ ὡς ἑνὸς μέλλοντος σώζεσθαι μόνον,
ἀλλ᾽ ὡς πολλὴν ὀφειλόντων ἡμῶν. εἰσενεγχεῖν τὴν
σκουδήν. Ὥσπερ γὰρ ἐχεῖ πολλῶν χαθιόντων slc τὸ
στάδιον οὐ στεφανοῦνται πολλοὶ, ἀλλ᾽ εἰς ἕνα περί-
σταται" xal οὐχ ἀρχεῖ τὸ χαθιέναι εἰς τὸν ἀγῶνα,
οὐδὲ τὸ ἀλείψασθαι xal παλαῖσαι" οὕτω καὶ ἐνταῦθα,
οὖκ ἀρχεῖ τὸ πιστεῦσαι, xal ὡς ἔτυχεν ἀγωνίδα»
σθαι, ἀλλ᾽ ἂν μὴ οὕτω δράμιυμεν, ὥστε μέχρι τοῦ
«ἔλους ἀλήπτους ἑαυτοὺς παρασχεῖν, χαὶ ἐγγὺς γε-
νέσθαι τοῦ βραδείου, οὐδὲν ἡμῖν ἔσται πλέον. Εἰ γὰρ
χαὶ τέλειον νομίζεις σαυτὸν χατὰ τὴν γνῶσιν, ἀλλ᾽
οὔπω τοῦ παντὸς ἐπελάδον " ὅπερ αἰνιττόμενος ἔλε-
rev, ira xacaAdénte.

« Πᾶς δὲ ὁ ἀγωνιζόμενος πάντα ἐγχρατεύεται.
"Extlvot μὲν, ἵνα φθαρτὸν στέφανον λάδωσιν * ἡμεῖς
δὲ, ἀδιάφθαρτον. »

Τί ἐστι͵, rà κάγτα ἐγχρατεύεται ; Οὐχὶ τοῦδε μὲν

ἀπέχεται, ἑτέρῳ δὲ διαμαρτάνει, ἀλλὰ xol γαστρι-
μαργίας καὶ μέθης, καὶ πάντων ἁπλῶς χρατεῖ τῶν

"! Aet, xvii, 98.

sermonem quem ad Alhenienses occasione tituli
are inscripti habuerst ", Deinde ne quispiam
existimaret, hoc esse sententie mutationem , sub-
junxit : Cum sine lege Dei non essem, sed in lege
essem Christi.

« Ut lucrifacerem eos qui sine lege erant. Factus
sum infirmis, velut infirmus, ut infirmos lucrifa-
cerem. »

93 Causam affert cur sic indulgenter illos ha-
buerit.

« Omnibus omnia factus sum, ut omnino quos-
dam facerem salvos. »

Ne singula percensendo tempus terat, generali
nomine utitur.

« Hoc autem facio propter Evangelium, ut par-
ticeps ejus efficiar. »

Id est, ut aliquid ex me ipse contribuisse videar,
el consors eſſiciar coronarum quz fidelibus repositse
sunt. Nam quemadmodum dicebat, ex Fvengelio
vivere, hoc est de fidelium facultatibus; ita et in
hoc loco, μ΄ particeps efficiar Evangelii, idem est
atque, ut possim consortium babere cum iis qui
crediderunt Evangelio, Hoc vero altz etiam humi-
litatis argumentum prgfert. Etsi enim plus aliis
laboraverat, se nihilominus tanquam unum aliquem
de vulgo ponit.

Υεμβ. 94. « Nescitis, quod il qui in stadio cur-
runt, omnes quidem currunt, sed unus accipit

C bravium? Sic currite, ut comprehendatis. »

Postquam ostendit indulgentiam admodum uti-
lem esse, quin et perfectionis esse fastigium ,
asperius rursum eos perstringit, quasi id quod illi
faciebant, quodque perfectio esse videbatur, su-
perfluus labor exsisterel. Quanquam hoc aperte
non dicit, ne pudore suffundantur : cxterum id
manifestum fit ex quibus hoc evincit. Quod vero
sit, unum ex omnibus accipere bravium, non hoc
significat unum duntaxat salvum fore, sed mulia
opus esse diligentia. Nam sicut multis in arenam
descendentibus, haud multi eoronantur, sed uni
premium tribuitur ; quin nec satis est ad certamen
descendere, neque ungi οἱ laetari : sic et in præ-
senti non sufficit credere, nec quovis modo certare ;
sed, nisi sic curramus ut ad finem usque nihil quo
teneamur objiciamus, atque ad bravium aeceda-
mus, nihil inde amplius percipiemus. Quantumvis
enim te perfectum esse scientia putaveris, nondum
tamen totum assecutus es. ld quod innuebat di-
cendo, ut comprehendalis.

VzRs. 25. « Omnisautem qui in agone contendit,
ab omnibus se abstinet. Illi quidem ut corruptibi-
lem coronam accipiant, nos autem incorruptam. »

Quid hoc est, ab omnibus se abstinet? Non ab
illo quidem abstinet, atque altero delinquit ; sel
gulam, ebrietatem, et omnes prorsus affectus con-

06453

S. JOANNIS DAMASCENI

ck

tinet. Quod si illic, cuncía hec przstantur, ubi Α παθῶν. EL δὲ Exct πάντα, ὅπου εἰς ἕνα ὁ στέφανος"

uni duntaxat corona decernitur; quanto magis
istic, ubl emplior gloria prom&titur.

Vans. 26.. « Ego autem sic curro, non quasi in
incertum.
᾿ Postquam eis pudorem injecit ab extraneis,
nune seipsum in mediom producit. Quid vero
istud est, son in incerium ? utique alicujus Gnis
gratia, non temere, nec frustra,quemadmodum vos.
Quid enim vobis amplius accidit; ex quo in idolo-
rum templa intratis, et perfectionem ostentatis ?
nibil plane. At ego non sum talis; sed quidquid
facio, amore proximi facio. Etsi perfectionem ob-
tendo, ipsorum gratia obtendo : etsi indulgentia
utor, eorumdem gratia hoc przsto.

« Sic pugno, non quasi detem verberans. »

ΘΑ, Hac iterum locutione idem signiflestur,,
ac temere et frustra.
- WgRs. 91. « Sed castigo corpus meum, et in
'servitutem redigo. » |

His verbis eos indicat, qui desideriis ventris
obnoxii sunt, et sub perfectienis obtentu inglu-
viem suam explebant.

« Ne forte cum aliis predicaverim, jpse repro-
bus efficiar. 2

Nolite enim putare, inquit, hoc ipsum quod cre-
didistis, satis esse ad salutem. Nam si praedicasse,
el innumeros docuisse, haudquaquam mihi ad sa-
lutem sulficit, longe minus vobis.

CAP. X.

VERAS. 1-4. « Nolo enim vos ignorare, fratres,
quoniam patres nostri omnes sub nube fuerunt,
el ommes mare iransierunt, et omnes in Moyse
baptizati sust, in nube, et in mari: el omnes
eamdem escam spiritualem manducaverunt, et
omnes eumdem potum spiritualem biberunt. Bibé-
bant autem omnes de spirituali "onsequente pe-
tra : petra autem erat Christus. »

Rursum pergit ad ea quz veteri historia perhi-
bentur. lllud porro, nolo vos ignorare, dictum ab
ipso est, ut ostenderet non valde eos in istis eru-
ditos esse. Quare vero exemplum ponit, nisi ut
probet quod sicut niljl illis profuit tanto dono

ornatos fuisse, ita nec istos baptismus juvaret, D

quodve participes spiritualium mysteriorum sive
sacramentorum exstiterint, nisi vitam concessa
gratia dignam pri*monpstrarent? Eapropter sacra-
menterum profert figuras. Quis vero sensus bujus
dicti est , in Moyse baptizali sunt. Plane, quemad-
modum mos in Christum et resurrectionem ejus
credendo baptizamur, ut et ipsi borum participes
simus, nam baptizamur pro mortuis, hoc est cor-
poribus nostris, sic et illi in Moyse fiduciam ha-
bentes, seu videntes eum omnium primum trans-
jre, aquis se credere ausi eunt. At. quia figuram
juxta veritatem vult apponere, rem hoc modo non
enuntíat, sed de flgura loquens, ipsamet veritatis
vocabula adhibet ; atque hoc quidem, lavacrum seu

πολλῷ μᾶλλον ἐνταῦδα ὅπου πλείων ἡ φιλοτιμία.
« Ἐγὼ τοίνυν οὕτω τρέχω, ὡς οὐχ ᾿ἀδήλως. »

ἙἘντρέψας αὑτοὺς ἀπὸ τῶν ἔξωθεν, xal ἑαντὸν εἰ:

᾿μέσόν ἄγει λοιπόν; Τί δέ ἐστι τὸ, οὐκ ἀδήλως ; πρὸς

σχοπόν τινα ἐχεῖνο, φήσϊν, οὐκ εἰκῇ xaX μάτην χαθ-
ἀπερ ὑμεῖς. Τί γὰρ ὑμῖν γίνεται πλέον ἀπὸ τοῦ εἰς
εἰδωλεῖα εἰσιέναι, xdi τὴν τελειότητα δῆθεν indist-
χνυσθαι; Οὐδέν * ἀλλ᾽ οὐχ ἐγὼ τοιοῦτος" ἀλλὰ πᾷντα
ἅπερ ποιῶ, ὑπὲρ τῆς τῶν πλησίον ἀγάπης. ποιῶ καὶ
σωτηρίας, xàv τελειότητα ἐπιδείξωμαι, δι᾽ αὐτούς"
κἂν συγχατάθασιν, δι’ αὑτούς.

« Οὕτω πυχτεύω, ὡς οὐχ ἀέρα δέἔρων. »
Πάλιν τὸ εἰχῇ χαὶ μάτην αἰνιττόμενος, τοῦτό
φησιν. ᾿
« ᾿Αλλ᾽ ὑποπιάζω μου τὸ σῶμα, xat δουλαγωγῶ. »

Ἐνταῦθα δείχνυσι xal ὑπὸ ἐπιθυμίας γαστρὸς
χατεχομένους, καὶ προσχήματι τελειότητος, τὴν γα-
στριμαργίαν πληροῦντας τὴν ἑαυτῶν.

« Μήπως ἄλλοις κηρύξας, αὑτὸς ᾿ἀδόχιμος ré-
νωμαι. »

Μὴ γὰρ δὴ νομίσητε, φησὶν, ὅτι ἐπιστεύσατε,
ἀρχεῖν τοῦτο εἰς σωτηρίαν ὑμῖν. Εἰ γὰρ ἐμοὶ τὸ
κηρύξαι, xat διδάξαι μυρίους οὐκ ἀρχεῖ πρὸς σωτι͵-
ρίαν, πολλῷ μᾶλλον ὑμῖν.

ΚΕΦΑΛ. Γ΄

« Οὐ θέλω δὲ ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοὶ, ὅτι οἱ κατέ-
ρες ἡμῶν πάντες ὑπὸ τὴν νεφέλην ἦσαν, χαὶ πάντες
διὰ τῆς θαλάσσης διῆλθον, χαὶ πάντες εἰς τὸν Μωῦ-
σῆν ἐδαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ, καὶ ἐν τῇ θαλάσσῃ,
xal πάντες τὸ αὐτὸ βρῶμα πνευματιχὸν ἔφαγον, xat
πάντες τὸ αὐτὸ πόμα πνευματιχὸν ἔπιον. “Ἔπινον
γὰρ bx πνευματιχῇς ἀχολουθούσῃ πέτρας, ἡ δὲ κέ-
«pa ἦν ὁ Χριστό;. »

Πάλιν ἐπὶ τὰ τῆς παλαιᾶς πρόεισιν ἱστορίας * τὸ
6t, οὗ θόλω ὑμᾶς ἀγνοεῖν, δειχνύοντός ἐστιν, ὡς οὐ
σφόδρα ἦσαν ταῦτα πεπαιδευμένοι. Τίνος δὲ Évexev
τὸ ὑπόδειγμα τίθησιν, f] ἵνα δείξῃ, ὅτι, ὥσπερ. οὐκ
ὥγησεν ἐχείνους τὸ. τοσαύνης ἀπολαῦσαι δωρεᾶς,
οὕτως οὐδὲ «τούτους τοῦ βαπτίσματος τυχεῖν, καὶ
μυστηοίων πνευματιχῶν ἀπολαῦσαι, el μὴ μέλλοιεν
ἄξιον τῆς χάριτος ἐπιδείχνυσθαι βίον. Διὸ xai τοῦ
βαπτίσματος xal τῶν μνστηρίων παράγει. τοὺς πύ-
πους. Τί δέ ἐστι τὸ, εἰς τὸν Μωῦσῆν ἐξαπτίσθη-
car , Καθάπερ ἡμεῖς τῷ Χριστῷ πιστεύσαντες, καὶ
τῇ ἀναστάσει αὐτοῦ, βαπτιζόμεθα, ὡς xat αὐτοὶ τῶν
αὐτῶν χοινωνήσαντες * βαπτιζόμεθα γὰρ ὑπὲρ τῶν
νεχρῶν, τουτέστε σωμάτων " οὕτω xal ἐχεῖνοι θαρ-
σήσαντες τῷ Μωῦσῇ, τουτέστιν, ἰδόντες αὐτὸν ὃ δια-.
θάντα πρῶτον, χατετόλμησαν χαὶ αὐτὸϊ τῶν ὑδάτων.
ἀλλ᾽ ἐπειδὴ βούχεται τὸν toov ἐγγὺς τῆς ᾿ἀληθείας
ἀγάγεῖν, οὐ Mei οὕτως, ἀλλὰ τοῖς τῆς ἀληθείας
ὀνόμασι χέχρηται xai ἐπὶ τοῦ τύπου. Καὶ τοὔτο μὲν
τοῦ λούτρου σύμθολον" τὰ δὲ μετὰ ταῦτα, τῆς

|

6i

IN EPIST. AD CORINTH. I.

646

ἑερᾶς τρλπέτης. Καθάπερ γὰρ ἡμεῖς τὰ σῶμα &cülo- A -baptisinum ; qux vero posthac secuta sunt, men.

μὲν τὸ Δεσποτιχὸν, οὕτω xàxsivoy τὸ μάννα“ καὶ
ὥσπερ ἡμεῖς τὸ αἷμα πίνομεν τὰ Δεσποτιχὸν, οὕτω

χἀχεῖνοι ὕδωρ ἐχ πέτρας. Εἰ γὰρ καὶ αἰσθητὰ ἦν τὰ.

διδόμενα, ἀλλὰ πνευματιχῶς παρείχετο, o9 χατὰ
φύσεως ἀχολουθίαν, ἀλλὰ χατὰ δωρεᾶς χάριν" xal
μετὰ τοῦ σώματος -τὴν Ψυχὴν ἕτρεφεν, εἰς πίστιν
ἐνάγοντα. Διὰ τοῦτο περὶ μὲν τῆς τροφῆς οὐδὲν εἶπεν’
ἐξηλλαγμένη γὰρ ἦν ἐπὶ δὲ τοῦ πότου, ἐπειδὴ ὁ
τρόπος μόνος τῆς χορηγίας, μόνος ἣν παράδοξος, καὶ
χατασχευῆς ἐδεήθη, διὸ εἰπὼν ὅτι có αὐτὸ ἔπινον
zóuga πγευματικὸν, ἐπήγαγεν * “Επινον γὰρ ἐκ
τνευμαεικῆς ἀκοιλουθούσης πέτρας" ἡ δὲ πέτρα
ἣν ὁ Χριστός. Οὐδὲ γὰρ ἡ τῆς πέτρας φύσις τὸ

ὕδωρ ἠφίει. "H γὰρ ἂν xaX πρὸ τούτου ἀνέδλυσεν,.

sam sacram significant. Nam sicut Dominicum
corpus cedimus, sic et illi manna.: et veluti san-
guinem Domini bibimus, ita et illi aqusm e petro
manantem. Nam quamvis sensibilia essent qua
dabantur, spiritualiter tamen præbebantur: non
secundum nature ordinem, eed secundum muneris
gratiam ; atque una cum corpore auimum nutrie-
bant, quem ad fidem attollerent. Quocirca de cibo

quidem narravit nihil : quippe qui diversus erat.

Quod autem δά potum attinet, cum uno duntaxat
suppeditaretur modo, is solus admirabilis erat, et
expositione opus habuit. Quamobrem postquam
dixit: Spiritualem potum biberunt, adjecit : Bibe-
bant enim de spirituali consequente petra : petra

ἀλλ᾽ ἑτέρα τις πέτρᾳ πνευματιχὴ τὸ πᾶν εἰργάζετο, B autem erat Christus. Neque enim ea petra natura

τουτέστιν δ᾽ Χριστὸς, ὁ παρὼν πανταχοῦ, xal πάντα
θαυματουργῶν. Διὰ γὰρ. τοῦτο καὶ εἶπεν, dxoAov-
θούσης.

« ᾿Αλλ᾽ οὐχ ἑν τοῖς πλείοσιν αὐτῶν εὐδόχησεν ὁ
θεός. »

Καὶ μὴν πάντες ἀπώλοντο ἀλλ᾽ ἵνα μὴ δόξῃ καὶ
ἐούτοις πανωλεθρίαν προφητεύειν, διὰ τοῦτο εἶπεγ
ὅτι sJslovc. Ἐπειδὴ «οἷς περὶ γεέννης λόγοις ol
πολλοὶ ἀπιστοῦσιν, ὡς μὴ παροῦσι, μηδὲ φὰινομέ-
νοις, ἀπὸ τῶν ἤδη γεγενημένων δείχνυσιν ὅτι χο-
λάξει τοὺς ἁμαρτάνοντας ὁ Θεὸς, κἂν μυριάχις ἀγα-
φὸς ἧ.

« Κατεστρώθησαν γὰρ ἐν τῇ ἐρήμῳ. »

Τῖν ἄπιστον αὐτῶν ἀπώλειαν χατασημαίνει.

« Ταῦτα δὲ τύποι ἡμῶν ἐγενήθησαν, εἰς τὸ μὴ
εἶναι ἡμᾶς ἐπιθυμητὰς xaxóv, χαθὼς χἀχεῖνοι ἐπ-
εθύμησαν, μηδὲ εἰδωλολάτραι γίνεσθε, χαθώς τινες
αὐτῶν, ὥσπερ γέγραπται. »

Ἵνα μὴ λέγωσι" Καὶ τί πρὸς ἡμᾶς f) ἐχείνων ἀπ-
exta ; τοῦτο γὰρ δι᾽ ἡμᾶς, ὥστε σωφρονεστέρους γε-
γέσθαι τοῖς ὑποδείγμασιν ἐχείνοις.

« Ἐχάθισεν ὁ λαὸς φαγεῖν xay πιεῖν, χαὶ ἀνέστη-
σαν παίζειν" μηδὲ πορνεύωμεν, χαθώς τινες ἐπόρ-
γευσαᾶν αὐτῶν, xal ἔπεσαν ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ εἴχοσι τρεῖς
χιλιάδες. »

erat, ut aquam profunderet : alioqui antehac ex eà
scaturiissent aquae. Verum altera quzdam petra
spiritualis totum illud operabatur, Christus vide-
licet, qui 95 presens ubique aderat, et miracula
cuncta patrabat. idcirco enim dixit, consequente.

Vgns. 5. « Sed non in pluribus eorum benepla-
citum est Deo. » |

Ac sane perierunt omnes. Ne vero ipsis quoque
omnibus videretur internecionem et exitium præ-
dicere, idéo ait, in pluribus. Quoniam multi non
credunt jis quie de gehenua dicuntur, tanquam ea
presentia non sint, nec conspicua; ex anteactis
evincit peccatores a Deo puniri, quamlibet infl-
nite bonus sit.

« Nam prostrati sunt in deserto. »

Inopinatum eorum interitum significat.

Vgns. 6. 7. « Hac autem figure facta sunt
nostri, ut non simus concupisceutes maloruin;
sicut et illi concupierunt. Neque idololatrz eflicia-
mini, sicut quidam ex ipsis, quemadmodum scri-
ptum est. »

Ne dicerent : Quid ad nos hic ipsorum interitus?
Isthzc enim propter nos contigere , ut ejusmodi
exemplis prudentiores évaderemus.

« Sedit populus manducare et bibere, et sur.
rexerunt ludere. [Vgas. 8.] Neque fornicemur,
sicut quidam ex ipsis fornicati sunt, et ceciderunt
una die viginti tria millia. »

“Ὥσπερ ἐχεῖνοι, φησὶν, ἀπὸ τρυφῆς εὶς εἰδωλολα- ἢὮ Quemadmodum illi a voluptate ad cultum idolo-

τρείαν ἐξέδησαν, οὕτω δέος μὴ xal ὑμεῖς ἐντεῦθεν
ἐχπέσητε.

εἴΜηδὲ ἐχπειράζωμεν τὸν Κύριον, καθὼς xal τι-
νες αὐτῶν ἐπείρασαν, χαὶ ὑπὸ τῶν ὄφεων ἀπώλοντο.
Μηδὲ γογγύζετε, χαθώς &tvsc αὐτῶν ἐγόγγυσαν, xal
ἀπώλοντο ὑπὸ τοῦ ὁλοθρευτοῦ. Ταῦτα δὲ πάντα
τύποι συνέδαινον ἐκείνοις. Ἐγράφη δὲ πρὸς νουθε-
σίαν ἡμῶν. »

Διὰ τούτου ἕτερον αἰνίττεται ἔγχλημα, ὃ χαὶ πρὸς
τῷ τέλει εἴθησιν, ἐγχαλῶν αὐτοῖς ὅτι περὶ σημείων
ἐμάχοντο, καὶ τῶν πειρασμῶν δὲ ἕνεχεν " ἐξελοῖντο
γὰρ !, λέγοντες " Πότε ἥξει «à ἀγαθώτερα ἔπαθλα:

rum transierunt, ita metuendum est, ne inde quo-
que vos excidatis.

Vens. 9-11. « Neque tentemus Dominum, sicut
et quidam tentaverunt, et a serpentibus perierunt.
Neque murmuraveritis, sicut quidam eorum
murmuraverunt, et perierunt ab exterminatorc.
Hec autem omnia in figura contingebant jllis.
Scripta autem sunt ad correptionem nostram. »

His verbis crimen alterum innuit, quod in fine

tandem ponit, eos arguendo quod de signis pugna-

rent. Quinetiam ob tentationes murmurabant, di-
cendo: Utinam auferrentur. Quandonam meliora

VARLE LECTIONES,

! Lego “τ Chrysost. ἐγόγγυζον »£t.,

647

S. JOANNIS DAMASCENI |

nobis præmia obvenient? Unde εἰ ait: Neque mur- À Διὸ xal φησι" Μηδὲ γογγύζωμεν. Οὐδὲ γὰρ τοῦτό ἐστι ᾿

muremus. Non enim hoc est quod quazritur, ut pro
Christo quis patiatur. Sed ut nihil non hilari ani-
mo patiatur pro Cbristo.

« In quos fines szculorum devenerunt. »

Terret iterum cum fines dicit, et ad majora
quam qus facta essent exspectanda praparat.

Vegas. 12. « ltaque qui se existimat stare, videat
ne cadat, »

Rursum fastum comprimit eorum, qui propter
scientiam animis intumescebant. Et dum ait :
Qui se existimat stare, ostendit nequaquam idem
esse stare ac in semet confidere. Talis quippe cito
cadet.

Vins. 13, 14, « Tentatio non vos apprehendit
nisi humana. Fidelis autem Deus est, qui non pa-
tielur vos tentari supra id quod potestis, sed da-
bit cum tentatione etiam exitum, ut possitis susti«
nere, Propter quod, charissimi mibi, fugite ab
idolorum cultura. »

ld est, parva et brevis. Humana quippe exiguam
significat, ut cum ait : Humanum dico ΘΑ propter
infirmitatem carnis vesire '*. Ne ergo superbiatis
tanquam superiores jam facii sitis.

Vegas. 15. « Ut prudentibus loquor : vos ipsi ju-
dicate quod dico. »

Quia magnum quiddam protulit, et crimen auxit,
culturam idolorum nominando; ne asperius eos
habere videatur, et gravibus sermonibus inces-
sere, judicium deinceps eis permittit, ipsosque
non sine laude judices statuit, dicens - Ut pruden-
tibus loquor.

Vgas. 16. « Calix benedictionis, cui benedi-
cimus. »

Quando benedictionem dicit, Eucharistiam seu
gratiarum actionem innuit. Gratiarum autem actio-
nem dicendo, omnem explicat beneficentim Dei
thesaurum, nobisque memoriam perfricat magno-
rum donorum ; eo quod cum spem non haberemus,
et sine Deo essemus in mundo, nos fratres suos,
et coberedes fecit.

« Nonne communio sanguinis Christi est? »
Hoc quod in isto calice est, inquit, sanguis

τὸ ζητούμενον, τὸ πάσχειν ὑπὲρ Χριστοῦ, ἀλλὰ τὸ

μετὰ ἡδονῆς πάντα πάσχειν ὑπὲρ Χριστοῦ.

ε Εἰς οὗς τὰ τέλῃ τῶν αἰώνων χατήντησαν. »

Πάλιν ἐχφοδεῖ, τὰ τέλη λέγων, xai μείζονα τῶν
Ὑεγενηλένων τὴν προσδοχίαν παρασχευάζων.

« Ὥστε ὁ δοχῶν ἑστάναι, βλεπέτω μὴ πέσῃ. »

Πάλιν τὸν τύφον καθεῖλεν τῶν ἐπὶ γνώσει μέγα
φρονούντων’ Καὶ εἰπὼν, Δοκῶν ἑστάναι, δείκνυσιν
ὡς οὐδὲ. ἑστάναι τοῦτο ἐστὶ τὸ θαῤῥεῖν ἐφ᾽ ἑαυτῷ.
Ταχέως γὰρ ὁ τοιοῦτος πεσεῖται.

« Πειρασμὸς ὑμᾶς οὖχ εἴληφεν, εἰ μὴ ἀνθρώπι-
νος. Πιστὸς δὲ ὁ Θεὸς, ὃς οὐχ ἑάσει ὑμᾶς πειρασθτ.-
ναι ὑπὲρ ὃ δύνασθε, ἀλλὰ ποιήσει σὺν τῷ πειρασμῷ
χαὶ τὴν ἔχδασιν, τοῦ δύνασθαι ὑμᾶς ὑπενεγχεῖν.
Διόπερ, ἀγαπητοί μου, φεύγετε ἀπὸ τῆς εἰδωλολα-

«pelas. »

Τοντέστι, μικρὸς xat βραχὺς xaX σύμμετρος. Τὸ
γὰρ, ἀνθρώπινος, τὸ μικρὸν σημαίνει, ὡς ὅταν λέγῃ"
᾿Αγθρώκινον λέγω, διὰ τὴν ἀσθένειαν τῆς σαρ-
κὸς ὑμῶν. Μὴ τοίνυν μέγα φρονῆτε, φησὶν, ὡς πε-
pryevópevot.

€ Ὡς φρονίμοις λέγω" χρίνατε ὑμεῖς ὅ φημί. »

Ἐπειδὴ μέγα ἐφθέγξατο, xal τὴν κατηγορίαν
ηὔξησεν, τὴν εἰδωλολατρείαν εἰπὼν, ἵνα μὴ δόξῃ τρα-
χύνειν αὐτοὺς, χαὶ φορτικὸν ποιεῖν τὸν λόγον, αὑτοῖς
λοιπὸν καθίζει τὴν χρίσιν, καὶ μετ᾽ ἐγχωμίου xa-
θίξει τοὺς δικάζοντας, λέγων" Ὡς φρονίμοις ὑμῖν
Aéqo.

ε Τὸ ποτήριον τῆς εὐλογίας, οὗ εὐλογοῦμεν. »

Εὐλογίαν ὅταν εἴπῃ, τὴν εὐχαριστίαν λέγει. Εὐ-
χαριστίαν δὲ λέγων, πάντα ἀναπτύσσει τὸν τῆς εὑεῤ-
γεσίας τοῦ Θεοῦ θησαυρὸν, xal τῶν μεγάλων ἄναμι-
μνήσχει δωρεῶν, ὅτι ἐλπίδα μὴ ἔχοντας, καὶ ἀθέους
ὄντας ἐν τῷ κόσμῳ, ἀδελφοὺς αὐτοῦ κατεσχεύασεν

καὶ συγχληρονόμους.

«€ Οὐχὶ χοινωνία τοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ ἔστιν; »
Τὸ ἐν τῷ ποτηρίῳ, φησὶν, ἐχεῖνό ἔστιν, τὸ ἀπὸ

jpse est qui e latere fluxit, illiusque sumus parti- D τῆς πλευρᾶς ῥεῦσαν, xol ἐχείνον μετέχομεν.

cipes.

« Panis quem frangimus, nonne communio cor-
poris Domini est?»

Eccur non dixit participationem ? Nimirum quid-
plam aliquid voluit reprzsentare, . et. intimam
conjunctionem signillcare. Non solum enim par-
ticipando, et cum aliis accipiendo, sed etiam
unione communicamus invicem.

Quemadmodum corpus cum Verbo unitum est,
ita et nos per hunc panem cum eodem in unitatem
venimus.

*! Rom. vi, 18.

c Τὸν ἄρτον ὃν χλῶμεν, οὐχὶ χοινωνία τοῦ σώμα-
το; τοῦ Χριστοῦ ἐστιν; »

Καὶ διὰ τί οὐχ εἶπε, μετοχὴν ; Ὅτι πλεῖόν τι ἔμφα-
νίσα! ἡδουλήθη, xai πολλὴν ἐνδείξασθαι τὴν συν-
ἀφειαν. Οὐ γὰρ τῷ μετέχειν μόνον xai μεταλαμθδά-
νειν, ἀλλὰ καὶ τῷ ἐνοῦσϑαι χοινωνοῦμεν.

Καθάπερ τὸ σῶμα ἤνωται τῷ λόγῳ €, οὕτω xa
ἡμεῖς αὐτῷ διὰ τοῦ ἄρτου «02100 ἐνούμεθα.

VARLE LECTIONES.

€ Apud Chrysost. male τῷ Χριστῷ,

8 ΙΝ EPIST. AD CORINTH. I. 650

c "Ow εἷς ἄρτος, lv σῶμα ol πολλοί ἐσμεν" ol yàp A — Vas. 17. « Quoniam unus panis, unum cor-

φάντες ἐκ τοῦ ἑνὸς ἄρτου μετέχομεν. » pus multi samus. Omnes enim de ono pane parti-
cipamus. »

Τί λέγω χοινωνίαν, φησὶν, αὐτό ἐσμεν ixelvo τὸ Quid communionem dico, inqvit ? ipsummet nos
οῶμα. Ὃ γὰρ loto; σῶμά ἐστι Χριστοῦ, xal ol μετα- lllud corpus sumus. Nam panis est corpus Christi,
λαμθάνοντες δὲ, σῶμα γίνονται, οὐχὶ σώματα πολ- quique de eo accipiunt, corpus ejus flunt : non
là, ἀλλὰ σῶμα ἕν. Καθάπερ ὁ ἄρτος ἐχ πολλῶν — multa corpora, sed unum corpus. Velut panis ex
συγκείμενος χόχχων ἤἥνωται, ὡς μηδαμῶς φαίνεσθαι — multis granis compactus, sic unus efücitur ut
«obs xéxxouc, ἀλλ᾽ εἶναι μὲν αὐτοὺς, ἄδηλον δὲ αὐ. — Busquanm grano appareant; scd, etsi supersunt illa,
«iy εἶναι τὴν διαφορὰν τῇ συναφείᾳ, οὕτω καὶ àX- — animadverti non possit eorum differentia propter
λήλοις xai τῷ Χριστῷ συναπτόμεθα. Οὐδὲ yàp ἐξ — conjunctionem : ita et nos perinde invicem et cum
ἄλλου μὲν σώματος ἄλλος, ἐξ ἄλλου δὲ ἄλλος spige- — Christo copulamur. Haudquaquam enim alius
Sgt, ἀλλ᾽ ἐξ αὐτοῦ πάντες. Διό φησιν" Οἱ γὰρ πάν-. — quidem ex alio corpore alitur, alius vero ex alio;
fsc à» τοῦ ἐνὸς ἄρτου μεεέχομον. El δὲ àx τοῦ sed ex eodem omnes. Quamobrem ail : Omnes
αὑτοῦ, xal τὸ αδέδ γινόμεθα πάντες, διὰ τί μὴ xol Β enim ex uno pane participamus. Quod si ex eodem,
τὴν αὐτὴν ἀγάπην ἐπιδειχνύμεθα, xal γινόμεθα χατὰ — imo et idem sumus omnes; quid eausæ est, eur
φοῦτο ἕν ; | non eamdem quoque dilectionem . preeferamus,

. hacque ratione unum efficiamur ἢ

« Βλέπετε τὸν Ἰσραὴλ χατὰ σάρκα. Οὐχὶ ol ἐσθίον- Vgas. 18, 19. « Videte Iarael secundum carnem.
æc τὰς θυσίας, κοινωνοὶ τοῦ θυσιαστηρίου οὐχ εἰσίν; — Nonne qui edunt hostias, participes sent altaris?
9l οὖν ; φημί. » | quid ergo? Dico. »

Ἐπειδὴ πολλοὶ τοῦ μεγέϑους τῶν λεχθέντων ἦσαν Quia plerique humillores erant , quam ut 8886-
ταπεινότεροι, ἀπὸ τῶν προτέρων αὐτοὺς πείθει χαὶ — qui possent qua dicebantur, a pristinis et fami-
φυνήθων. Καὶ χαλῶ; cápxd φησὶν, ὡς αὐτῶν χατὰ — liaribus eos persuadet, Et apposite dicit, secun-
«νεῦμα ὄντων. Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστιν" Κἂν ἀκὸ dum carnem; quippe cum ipsi illud essent secun-
τῶν καχυτέρων παιδευθῆτε. dum spiritum. Qued vero ait, hoe signiticat :

Utinam saltem a crassioribus erudiamini,

ε Ὅτι εἴδωλον, τὶ ἐστίν; ἢ ὅτι εἰδωλόθυτον, & « Quod idolum sit aliquid? Quod idolis jmmo-
ἐστὶν: ἀλλ᾽ ὅτι ἃ θύει τὰ ἔθνη, δαιμονίοις θύει, xa — latum sit. aliquid? [Vzas. 20.] Sed quod qua
€) θεῷ. O6 θέλω δὲ ὑμᾶς" χοινωνοὺς τῶν δαιμονίων c, immolant gentes, diemoniis immolant, e& non
τνεσθαι. » Deo. Nolo autem vos socios fleri dsemonio-

rum. »

Εἰπὼν ὅτι χοινωγοὶ τοῦ θυσιαστηρίου εἰσὶν, qo6n- — 97 Quia dixerat eos altaris participes esse,
Νὶς μὴ δόξῃ ὥσπερ ἰσχὺν ἐχόντων τῶν εἰδώλων δια- — veritus ne de idolis locutus putaretur, ac si ea.

. λέγεσθαι, καὶ δυναμένων βλάψαι, ὅρα πῶς αὐτὰ — loquendi facultate pollerent, aut quovis modo no-
12e pel, μονονουχὶ λέγων Ταῦτα λέγω, φησὶ, xal — eere possent, observa quo pacto hse destruat,
ἐτάγω, οὐχ ὥς δυναμένων βλάψαι τι τῶν εἰδώλων, — ejusmodi fere verbis. Hzc aio, inquit, et abducl
zi ἰσχὺν ἐχόντων οὐδὲν γάρ εἰσιν * ἀλλὰ βούλομαι suadeo, non quasi idola detrimenti aliquid valeant
xeteepovely αὑτῶν ὑμᾶς, xal τούτου χάριν, μετὰ — inferre, eamque vim babeant (nam nihil prorsus
σκουδῆς ἀποτρέπω τῶν τοιούτων βρωμάτων, bct oÓ — sunt), quin potius volo ut. ea despiclatis, atque
τρισάγεται τῷ Θεῷ. Διό φησιν’ Ἅ γὰρ θύει tà — jdcirco omni studio contendo avertere vos a tali»

Bro, δαιμονίοις θύει, καὶ οὐ Θεῷ. bus cibis, quia non offeruntur Deo. Quoeirca dicit :

Que enim gentes. immolant, demoniis immolant,
et non Deo.

ι Οὐ δύνασθε ποτήριον Κυρίου πίνειν, xat rovfj- D « Non potestis calicem Domihi bibere, et cali-

pei δαιμονίων. Οὐ δύνασθε τραπέζης Κυρίου μετ cem diemoniorum. |Vgns. 21.) Non potestis men-

ἐχεν, καὶ τραπέζης δαιμονίων. » se Domini participes esse, οἱ mensz dæmonio-
| rum. »
Χρησάμενος τῷ κατὰ παραΐνεσιν λόγῳ, χρῆται Postquam adhoriatione usus est, nonc senten--

λοιπὸν καὶ τῷ ἀποφαντιχῷ xat αὐθεντιχῷ, xal àápxst- — fiam ferendo et cum auctoritate loquitur. Atque

tu τοῖς ὀνόμασι μόνοις sl; τὴν ἀπαγωγὴν, Κυρίον — nominibus duntaxat tanquam ad abducendum

ποτήριον, καὶ δαιμόνων Zotüpior, λέγων. idoneis utitur, cum ait, Domini calicem, et call-
| cem demoniormt.-

c "H καραζηλοῦμεν τὸν Κύριον; ph ἰσχυρότεροι « Án zmulamur Dominum? nunquid fortiores
εὐτοῦ ἐσμεν ; » Ulo sumus? »

Ἰοωέσει, Πειράζομεν αὑτὸν, el δύναται χολάσαι id est, an tentsmus eum, num possit nos pu-
ἐμᾶς, xaX παραχνίζομεν αὐτὸν, πρὸς τοὺς ὕπεναν. nire, aut eum lacessimus, ad ejus hostes defi-
τως ἀποχωροῦντες. Τοῦτο δὲ εἶπεν, ἀναμιμνήσχων — ciendo? Hoc porro dicit, commonefaciens illos
Ww παλαιᾶς ἱστορίας, ἀιὸ xal τῇ λέξει ταύτῃ xé- — historie veteris. Idcirco eamdem vocem usurpat

PATROL. Gn, XCV. 2A

IN. EPIST. AD CORINTH. 1.

αὐνοῦ ἡ γυνὴ, καὶ δι᾽ αὐτὸν, ἵνα μήτε τοὺς ἄνδρας A lierem enarravit, eo quod nimwum ex Ípso et pro-

ἕπάρῃ πλέον τοῦ δέοντος, urs ἐχείνας ταλαιπω-
φήσῃ, ἐπήγαγεν τὴν διάθεσιν,

« ΕἸ δέ τις δοχεῖ φιλόνειχος εἶναι, ἡμεῖ; τοιαύτην
αυνήθειαν οὐχ ἔχομεν. »

aperi δ τὴν ἐπιτίμησιν ἐποίησεν, πλείονα

τὴν ἐντροπὴν ἐνθεὶς, ὅθεν χαὶ βαρύτερον ἐποίησε

τὸν λόγον.

« Οὐδὲ αἱ Ἐχκλησίαι τοῦ Θεοῦ. ν

Δείχγυσιν ὅτι πάσῃ τῇ οἰχουμένῃ ἀντιπίπτουσι,
χαὶ ἐναντιοῦνται οἱ μὴ εἴχοντες.

« Τοῦτο δὲ παραγγέλλων, οὐχ ἐπαινῶ. »

Ἐφ᾽ ἵτερον μεταδαίνει ἔγχλημα, Τοῦτο δέ ἔστι,.
τὸ χοινῇ συνιόντων αὐτῶν εἰς ἑστίασιν, ἐδουθενεῖ. B

σθαι παρὰ τῶν πλουσίων τοὺς πένητας, Τοῦτο δὲ τὸ
Dec, ἄνω μὲν ἦν, ἐπὶ τῶν τρισχιλίων xa. πεντα-
πισχιλίων τῶν ἐξ ἀρχῆς πιστευσάντων" οὐ μὴν
ἴσωσεν ἐπὶ τῶν ὕστερον τῶν νῦν ἐγχαλουμένων τὴν
ἐχρίδειαν. Ἐπεὶ οὖν διεσπάσθη τὸ ἔθος τοῦτο χάλ-
λιστον ὃν (xal γὰρ ἀγάπης ὑπόθεσις ἦν), πληχτιχῶς
χέχρηται τῷ λόγῳ, βοῶν, ὅτε Οὐκ ἀποδέχομαι ὑμᾶς,
ὅτι εἰς ἀνάγχην με χατεστήσατε συμθουλῆς " οὐδὲ
ἱκαινῶ, ὅτι ἐδεήθητε διδασκάλου εἷς τοῦτο.

« Ὅτι οὐκ εἷς τὸ κρεῖσσον, ἀλλ᾽ εἰς τὸ ἧττον συν-

ἔρχεσθε " πρῶτον μὲν γὰρ συνερχομένων ὁμῶν ἐν
Ἐχχλησίᾳ. »

pter ipsum mulier exstiterit; ne viris occasionem
praebeat, ut ultra quam par sit, efferantur, unde
illa ad angustias redigantur, hic statim subdit,
quis sensus suus sif.

Vgas. 16. « Si quis autem videtur contentiosus
esse, nos talem consuetudinem non habemus. »

Objurgationi modum posuit, ut majori eos pu-
dore suífunderet, ex quo graviorem etiam fecit
orationem.

« Neque EÉcclesiz Del. »

Ostendit eos universo terrarum orbi repugnare
et adversari, qui cedere nollent.

VBs. 17. « Hoc autem praecipiens, non laudo.»

Transit ad alterum accusationis esput ; qued
videlicet, convenientibus. eis δὰ ceenam, pauperes
despicerentur a divitibus. Tunc porro consuetudo
ista vigebat, cum tria millia **, et quinque rursum
millia *! homioum credidissent : verum haud tanta
postmodum religione servabatur ab iis qui nanc in-
simulantur. Cum ergo optima hec consmetudo.
abolita esset ( erat enim materia et occasio testi-
ficands dilectionis ), acri vehbemeptique sermone
utitur, et clamat : nequaquam approbo vos qui
in eam me consilii dandi: necessitatem coegeritis ;

nec laudo, quod hac in re magistro indigeatis. .

« Quod non in melius, sed in deterius eonveni-
tis. ( Vans. 18. ] Primum siquidem convenientibus
vobis in Ecclesia. »

Ἑουτέστιν, ὅτι οὐχ εἰς ἐπίδοσιν ἀρετῆς. Δέον γὰρ G Hocest, quia non ad augmentum virtutis. Opor-

ἐκιδοῦναι,, χαὶ πλείονα γενέσθαι τὴν φιλοτιμίαν.“
ὑμεῖς καὶ τὸ ἤδη χρατῆσαν ἔθος ἄχυρον ἐπεδείξατε,
χαὶ παραγγελίας ἐδεήθητε παρ᾽ ἐμοῦ, ἵνα εἰς τὴν
προτέραν ἐπανέλθητε τάξιν.

4 ᾿Αχούω σχίσματα ἐν ὑμῖν ὑπάρχειν. à

"Ive μὴ δόξῃ διὰ τοὺς πένητας μόνον ταῦτα M- |

Tiv, 00x εὐθέως εἰς τὸ περὶ τῶν τραπεζῶν ἐμδάλλει
λόγον, ὥστε μὴ εὐχαταφρόνητον ποιῆσαι τὴν ἐπί-
τληξιν. Διό φησιν. Ἀχούω ἐν ὑμῖν σχίσματα
ὑπάρχειν. Καὶ οὐχ εἶπεν * ᾿Αχούω ὑμᾶς χατ᾽ ἴδια
ἐστιάσασθαι, καὶ μὴ μετὰ τῶν πενήτων.

« Καὶ μέρος τι πιστεύω. »

"Iva μὴ λέγωσιν, 52. Ῥεύξονται οἱ διαδάλλοντες,
εὖτε ὅτι Πιστεύω, εἶπεν, ἵνα μὴ ἀναισχοντοτέρους
ποιήσῃ" οὔτε πάλιν, ὅτι ᾿Απιστῶ, ἵνα μὴ δόξῃ μάτην
ἐπιτιμᾷν" ἀλλ᾽ ix μέρους εἶπεν πιστεύειν, ἐναγω-
νους αὐτοὺς ποιῶν, καὶ εἰς τὴν τῆς διορθώσεως xa-
λῶν ἱπάνοδον.

t iet γὰρ xol αἱρέσεις ἐν ὑμῖν elvat. »

"Modeste ἐνταῦθα, οὐ τὰς τῶν δογμάτων, ἀλλὰ
Ὡς τῶν σχισμάτων φησί. Τοῦτο δὲ λέγει, οὐκ ἀνάγ-
τἂν τινὰ καὶ βίαν ἐφιστὰς τῷ βίῳ, ἀλλὰ τὸ πάντως
ἱέμενον ἐπ τῆς πονηρᾶς τῶν ἀνθρώπων γνώμης προ»
λέγων͵ ὅπερ ἤμελλε γίνεσθαι, οὐ διὰ τὴν αὐτοῦ πρόῤ-
hy, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἀνιάτως ἐχόντων γνώμην.

Aei. 1, 16. "Act. v, 39.

tebat. enim ut cresceret et inagis augeretur muni-
fcentia vestra : vossutem receptam consuetadinem
oblitteratis, et admonitione mca opus babuistis, ut
ad pristinum ordinem revocemini.

« Audio scissurasesse inter vos. »

Ne putarent egenorum duntaxat gratia ipsum.
loqui, baud statim de mensis dicere incipit, ne
contemptibilem faciat objurgationem suam. ldcirco
ait : Audio scissuras inter vos esse. Non. dicit :
audio vos privatim manducare, ei non cum ege-
nis.

« Ek ex parte credo. 9

D Nedicerent, mendaces esse qui ipsos detulerant,

non ait.se crederene impudentiores evaderent :
neque rursum $e non credere, ne perperam re-
prehendere videretur; sed ex parie 86 credere
significavit, quo eos ardentiores faceret, εἰ ad
einendationeni provocaret.

Vgns.19.cOportet enim et hæreses in vobis esse.».

Hsereses hic vocat, non. qua doctrinis, sed quae.
dissidiis constant, Sic vero loquilur, nos 101 ut
necessitatem aliquam et vim huic nostra vitse im-
ponat, sed ut prenuntiet quid omnino futurum
sit ex pravo hominum consilio. ld quod plane de-
bebat accidere, non propter pradicationem,. sed

IN EPIST. AD CORINTR. I.

en

Ei δὲ ουνεκέρασεν, οὖκ ἀφῆκε τοῦ ἀτιμώτερονΑ — Quod si contemperavit , non ergo passus est, ut

« Τῷ ὑστερουμένῳ περισσοτέραν δοὺς τιμήν. »

Ἐκειδὴ γὰρ xoi πολλῆς καραμυθίας τυχόντες ἕλυ-
φοῦνεο ὡς ἔλαττον λαύόντες, δείχνυσιν ὅτι μᾶλλον
λιιμήθησαν. Τῷ γὰρ ὑστερουμένῳ, φησὶ, τιμὴν πε-
ρισουτέραν ἔδωκεν.

« "Iva μὴ fj σχίσματα ἐν τῷ σώματι, ἀλλὰ τὸ αὐτὸ
ὀπὲρ ἀλλήλων μεριμνῶσι τὰ μέλη " καὶ εἴτε πάσχει
ἂν μέλος, συμπάσχει πάντα τὰ μέλη, εἴτε δοξάζεται
ἂν μέλο;, συγχαέρει πάντα τὰ μέλη. »

quod ignobilius erat, appareret.

* Cui deer»t, abundantiorem tribuende hono-
Tem. »

Quoniam enim, tametsi multiplicem consoelg-
fionem acceperant, nibilominus dolebant tanquam
id quod minus esset consecuti, ostendit eos ma-
jori esse affectos honore. Nam illi parti, inquit,
qui pluribus deficiebatur, abundantioreu imper-
Aitus est bonorem,

Vgas. 25, 96. « Ut non sit schísma in corpore,
sed in ipsum pro invicem sollicita sint membr.
Et sive patitur unum membrum, compatiuntur om-
nia membra; sive gloriatur unum membrum, con-
gaudent omnia membra. »

Tov yov τῆς περισσοτέρας Tue ἀποδέδωχεν, B Rationem reddit abundantioris illius honoris,

ἀπὸ τοῦ συμφέροντος χατασχευάζων αὐτὸν, ἵνα μὴ
dj σχίσματα, λέγων. "Av τε γὰρ ὀφθαλμὸς, ἄν τε
δὶς. διατηρῶσι τὸ οἰκεῖον, τοῦ συνδέσμου λυθέντος,
ὄφελος οὐδὲν ἔσται λοιπόν. "Av δὲ τούτου μένοντος
ἐκεῖνα βλαδῇ, xai διαδαστάζξεται, xal πρὸς ὑγείαν
ἐπάνεισι ταχέως.

« Ὑμεῖς δέ ἐστε σῶμα Χριστοῦ. »

Εἰ δὲ τὸ ἡμέτερον οὗ δεῖ στασιάζειν σῶμα, κολλῷ

μᾶλλον τὸ τοῦ Χριστοῦ —
'« Καὶ μέλη ix μέρους. » .

'H Ἐκχλησία ἡ wap ὑμῖν, φησὶ, μέρος ἐστὶ τῆς
ᾳανταχοῦ Ἐχχλησίας, ὥστε οὐχὶ πρὸς ἀλλήλους
μόνον, ἀλλὰ χαὶ πρὸς ἅπασαν τὴν χατὰ τὴν olxou-
μένην Ἐχχλησίαν εἰρηνεύειν ἂν εἴητε δίχαιοι, εἴ γε.
«αντός ἔστε μέλη τοῦ σώματος.

Ἑ Καὶ οὃς μὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ Ἐχχλησίῃ,
«ρῶτον ἀποττόλους. »

Ketáloyow ποιεῖται τῶν χαρισμάτων, xal πρώ-
τος Yt τάττει τοὺς ἀποστόλους, ol xal πανταχοῦ ἐν
Δαυτοῖς εἶχον τὰ χαρίσματα.

« Δεύτερον προφήτας. »

Καὶ γὰρ ἐν τῇ χάριτι ἦσαν οὗτοι προφητεύοντες,
ἕω “᾿Αἀάγαῦος, καὶ οἱ μετ᾽ αὑτοῦ. |

ι Τρίτον διδασχάλους. »

Ἐκισχόπους φησίν.

Ἔπειτα δυνάμεις, ἔπειτα χαρίσματα ἰαμάτων. »

Ὁ δύναμιν ἔχων, χαὶ χολάζειν, xal ἰᾶσθαι ἡδύ-
wo, Ὁ δὲ χάρισμα ἰαμάτων ἔχων, ἐθεράπευε μό-

quam a convenientia δείπουΐ : ut non sit schisma,
inquit. Nam si oculus, si naris, propria: sibi seor-
sim vindicant, soluto vinculo, nihil quod superest
deinceps juvatur. Sin autem eo manente iila lm
dantur, totum compatitur, οἱ mederi quantocius
festinat.

Vzas. 27. « Vos estis corpus Christi, à

Quod si non expedit ut. nostram corpus factie-
nibus laboret, multo magis Christi corpus.

« Et membra de membro. »

Ecclesia vestra, inquit, pars est illiag qua
ubique diffunditur. Quocirca jure merito non so-
lum inter vos mutuo pacem colere debetis, ve-
rum eliam cum universa per orbem terrarum
Ecclesia ; si modo eorporis totius membra estis,

108 ει. 28. « Et quosdam quidem posuit
Deus primum Apostolos. »

Recenset dona, ac primo loco statuit apo-
stolos, qui quidem oinnibus undique donis et gra-
tiis instructi erant.

« Secundo prophetas. »

Sub gratia quippe prophete erant, velut Aga-
bus, ejusque socii.

« Tertio doctores. »

Episcopos nimirum.

« Deinde virtutes, exinde gratias eurationum.»

Qui virtutem babebat, poterat tum poenas
infligere, tum etiam sanare. At qui dono curatio-

γον, Προτάττει δὲ τοῦ χαρίσματος τῶν ἰαμάτων τὸν p num instructas erat, sansbat. duntaxat. Ceterum

λόγον τῆς διδασχαλίας. Μεῖζον γὰρ τὸ χαταγγεῖλαι
τὸν λόγον καὶ τὴν εὐσέδειαν εἰς «ἀς «ὧν ἀχονόντων
ψυχὰς, τοῦ δυνάμεις ποιεῖν.

c ᾿λντιλήψεις. »

Τὸ ἀντιλαμδάνεσθαι τῶν ἀσθενῶν.

t Κνδερνήσεις. »

τὸ οἰχονομεῖν πνευματιχά. Καὶ τὰ ἡμέτερα δὲ
κατορθώματα πνευματικὰ λέγει, δεικνὺς ὅτι τῆς
«9j θιοῦ κανταχοῦ δεόμεθα βοηθείας.

c Γένη γλωσσῶν. »

Ὕστερον τίθησιν, ἐφ᾽ ᾧ μάλιστα ἐκεῖνοι μέγα

, διδάσχων αὐτοὺς μὴ φυσιοῦσθαι.
«Mà πάντες ἀπόστολοι; μὴ πάντες προφῆται;

docetrinæ munus anteponit gratize curationum. Nain
praestantius est annuntiare verbum, 'et pietateia
animis auditorum inserere, quam virtutes fa-
cere.

« Opitulationes. »

Opem infirmis praestare.

« Gubernationes. »

Spiritualia dispensare. Nostra porro recte facta
spiritualia innuit, ut ostendat Dei nos ubique
auxilio indigere.

« Genera linguarum. »

Ultimum ponit id quo illi valde gloriabantur,
ut eos doceret non efferri.

Vegas. 29, $0. « Nunquid omaes apostoli ? Nun-

|

IN EPIST. AD COBINTR. I.

678

ϑυμία: καὶ γὰρ ὅπλον ἐστὶν ἄμαχον πάντα διαχρονό- A patientia inezpugnabilis plaue armatura ex,

psvov τὰ λυπηρὰ fallor ἡ μαχρυθυμία.
Ἰδαπῤῥοθυμία δὲ λέγεται, διὰ τὸ μαχράν τινὰ xol
μεγάλην ἔχειν ψυχήν. Τὸ γὰρ μαχρὸν καὶ μέγα λέ-

γεται.

ε Χρηστεύεται ἡ ἀγάπη. »

Ἕπκειδὴ ἔστι μαχροθυμεῖν χαὶ ἐπὶ τὸ διαῤῥῆξαι
tbv ἐναντίον ἀποχρίσεως μὴ τυγχάνοντα, τούτου
χάριν, 19i, χρηστεύεται. Ὅμοιον δὲ ὡς εἰ λέγοι,
Οὐκ ἐπὶ τῷ πλῆξαι τὸν ἐναντίον, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ χα-
««πραῦναι.

« Οὐ ζηλοῖ ἡ ἀγάπη. »

Ἐπειδὴ ἔστι χαὶ μαχρόθυμον εἶναι xai βάσχανον.
Καὶ τοῦτο ἐχεῖνο διαφθείρεται τὸ κατόρθωμα.

« Οὐ περπερεύεται. »

qua inblesta quseque nullo negotio propulsantur.

Celerum μακροθυμία, sive longauimitas dici-
tur, quod longum ei magnum animum prebeat.
Nam quod longum est, maguno quoque vocitatur.

« Benigna est charitas. »

Quaadoquidem patienti esse animo censetur, qui
nulla adversario data responsione, in causa est eur
ille dirumpatur, eam ob rem ait, benigna est. À^ si
dieat : non multando inimieum palientes sumus, aed
mitigando.

« Non zmulatur cbaritas. »

Qvia contingit ut, qui paUenüam prefert, inyi-
diesus sit. Hoc virtus destroit.

« Non agit perperam. »

Τουτέσειν, eb προπετεύεται. Καὶ γὰρ συνετὸν D. Hoc est, nihil agit temere. Prudenjem enim et

ἐργάζεται, καὶ βαρὺν, xat βεδηχότα.

« Οὐ φυσιοῦεαι. »

Οὐ φρονεῖ μέγα, φησὶν, ἐπὶ τοῖς χατορθώμασιν,
οὐδὲ εἰς ὕόριν ἐπαίρεται.

ε Οὐκ ἀσχημονεῖ' οὐ ζητεῖ τὰ ἑαντῆς. »

Τὰ μεγάλα, φησὶ, ἀδικούμενοι καὶ ὑδριζόμενοι,
οὐχ ἀσχημοσύνην τὸ πρᾶγμα ἡγοῦνται.

t Οὗ παροξύνεται, σὺ λογίζεται, τὸ xaxóv. »
"Opa πάλιν τὴν ἀγάπην οὐ χρατοῦσαν τεῆς χαχίας
μβόνφε, ἀλλ᾽ οὐδὲ ἀφεῖσαν αὑτὴν συστῆναι τὴν ἀρχήν.
Καὶ οὐχ εἶπεν, Ἐργάζεται τὸ κακὸν, ἀλλ᾽, οὐδὲ Ao-
Gt.
« 06 χαίρει ἐπὶ τῇ ἀδιχίᾳ. »
Τουτέστιν, οὐχ ἐφήδεται τοῖς χανοῦς πάσχουσι,

« Συγχαίρει δὲ τῇ ἀληθείς ^ πάντα στέγει, πάντα
φοιεύει. »
Συνήδεται, φησὶ, τοῖς εὐδοχιμοῦσιν.

ι Πάντα ἐλπίζει. 2
Πάντα χρηστὰ, φηείν᾽ οὐχ ἀπογινώσχει τοῦ ἀγα»

epi. c
c Πάντα δπομένει. 2
Οὐχ ἀκλῶς ἐληίζει, ἀλλὰ πιστεύει ax φοῦ σφόδρα

φλιῖν.
ε Ἠ ἀγάπη οὐδέποτε ἐχκίπτει. 0
Ἰωπέσειν, οὐ διαλύεται, οὐ διαχόκτεξαι.

t Εἴτε δὲ προφητεῖαι χαταργηθήσονται, εἶτε γλῶσ- Ὁ

“εἰ καύσογται. P

El γὰρ ἀμφότερα ταῦτα ἕνεχεν τῆς πίστεως clo-
εήνεχται, ταύτης κανταχοῦ διασκαρείσης, ἀργεῖ
τούτων fj χρεία λοιπόν, ᾿Αλλ᾽ οὐδὲ τὸ ἀγαπᾷν ἀλλή-
λους παύσεται, ἀλλὰ καὶ ἐπικρατήσει μειζόνως, καὶ
ἐπαῦϑα, καὶ εἰς τὸν μέλλοντά,

t Εἴτε γνώσεις χαταργηθήσθνται. Ἔχ μέρους γὰρ

φινώσχομεν, xài ix βέρους προφητεύομεν, Ὅταν δὲ
Dip τὸ τέλειον. »

Καὶ «οἷα γνῶσις χαταργεῖται ; ἡ μεριχή. Ὅταν
fip ἔλθῃ τὸ céAscov, φησὶ, τὸ ἐκ μέρους xatap-
ηθήστεαι. Ὅρα δὲ ὡς ἐπὶ ὑποδείγματος τὸν
λόγον. Ἐσφάζετο πρόδατον, ἐχρίοντο τῷ αἵματι αἱ
ἀόλαι, ἀλλὰ αὔτη ἡ γνῶσις, ἐλθόντος τοῦ Υἱοῦ

gravem, ac constantem redit.

« Non inflatur. »

Recte factis non superbit, nec arrogantia intu-
mescit.

Ygnas. $. « Non incomposite agit : non quserit
qua sua sunt. »

Qui magnas injurias et contumelias Jolerant, id
dedecori non tribuunt.

« Non irritatot : non eogltat malum. »

Videas iterum charitatem mon solum maliiis su-
periorem csse, sed nec pati ut in ipslemet principiis
consistas. Atqni non dixi : aon operator malum,
Bed, non cogitat.

Vuas. 6. « Non gsudet super iniqnitate. »

ld est, pon deleciatur aliorum miseriis et
malis.

« Congaudet antem veritali. [Vsns. 7.] Omnia
suffert, omnia eredit. »

110 Congrstviotur οἱδ, inquit, qui bene au-
diunt.

4 Omnia sperat. ἡ

Omnia booa, inquit :
perfrui.

«€ Omnia sustinet.

Noa solnm sperat, sed ex yehementi dileetioao
certa fiducia credit.

V&ns. 8. « Cbaritas nunquam exckit. »

Non dissolvitur, non interciditur,

« Sive prophetit eraenabuntur, sive lieu
cessabunt. » |

Nam si isthszc ambo fidei causa invecta sunt, ea
ubique disseminata, nulla deinceps horum supererit
necessitas. Verum nunquam non opub erit mutua
dilectione : quinimo invalescet magis tum in isto,
tum in futuro avo.

« Sive scientie destruentur. [Vzas. $, 10] Ex
parte enim eognoseimus et ex parte prepheta-
mus. Quando auiem venerit quod perfectum est, »

Quaenam vero .cientía destruetur? particularis
utique. Nam, . quando venerit quod perfectum ut ,
evacuabitur quod ex. parte est. Rem autóm velut in
exemplo luspice. Mactabatur agnus, sanguine ejus
postes liniebantur : verum cognitio hiec, adventento

non desperat copito

619

S. JOANNIS DAMASCENI.

Dei Filio, vero illo agno, eoque lemelaro, futilis οἱ À τοῦ Θεοῦ, τοῦ ἀμνοῦ τοῦ ἀληθινοῦ, καὶ σφαγέντος,

vana fit.

« Evacuabitur quod ex parte est. (Vens. 11, 12.]
Cum essem parvulus, loquebar ut parvulus,
sapiebam ut parvulus, cogitabum ut parvulus.
Quando autem factus sum vir, evacuavi ea qua
erani parvuli. Videmus nunc per speculum ut ía
gnigmate. »

Idem ac si diceret, esse desinet, et sistetur.

« Tunc autem facie ad faciem. Nunc cognosco ex
parte, tanc autem cognoscam sicut et cognitus sum.
| Vena. 15.] Nunc autem manent. »

Id est, clarius et manifestius.

« Fides, spes, charitas, tria hec; msjor autem
horum est charitas. »

Fides quidem, et spes, postquam qu: ciede- B

bantur et sperabantur bona advenerint, desinunt.
Charitas vero tunc maxime provebitur, dique ve-
hementior.

CAP. XIV.

Vins. 1. « Sectamini charitstem., »

Nobis siquidem admodum opus est ut carsu ad
eam coatendamus.

« ZEmulamini spirivnalia ; magis autem ut pro-
phetetis. »
. We quis existimaret eum de charitate sermonem
movisse, ut dona exstingueret, ideo adjecit, AEmu-
lamini spiritualis. Comparat autem inter se dona,

ἀργεῖ,

« Τὸ ix μέρους χαταργηθήσεται. Ὅτε ἤμην νῆ-
πιος, ἐλάλουν ὡς νήπιος, ἐφρόνουν ὡς νήπιος, ἕλο-
γιξόμην ὡς νήπιος. Ὅτε δὲ γέγονα ἀνὴρ, κατῆρ-
γῆχα τὰ τοῦ νηπίου. βλέπομεν γὰρ ἄρτι δι᾽ ἐσόκ-
τρον, ὡς ἐν αἰνίγματι. 5

"Avid «60, πέρας ἥξει, καὶ στήσεται,

« Τότε δὲ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον. "Ἄρτι vt»
νώσχο; ix μέρους. τότε δὲ ἐπιγινώσχομαι καθὼφ
καὶ ἐπεγνώσθην. Nüy δὲ μένει. »

᾿Αντὶ τοῦ σαφέστερον καὶ τρανότερον.

« Πίστις, ἐλπὶς, ἀγάπη, τὰ τρία «ταῦτα!
τούτων ἡ ἀγάπη. »

Ἡ μὲν πίστις καὶ ἐλπὶς, τῶν πιστευθέντων καὶ
τῶν ἐλπισθέντων ἀγαθῶν παραγινομένων, παύεται,
"H δὲ ἀγάπη τότε μέγα ἐπαίρεται, καὶ γίνεται σφο»
δροτέρα.

μείζων δὲ

ΧΕΦΑΛ. IA".

ε Διώχετε τὴν ἀγάπην. » .
Καὶ γὰρ δρόμου σφόδρα ἡμῖν εἰς αὐτὴν χρεία.

« Ζηλοῦτς δὲ τὰ πνευματιχὰ, μᾶλλον δὲ ἵνα «po-

φητεύητε. »

Ἵνα μή τις νομίζῃ, ὅτι διὰ τοῦτο τὸν τῆς ἀγάπης
εἰσήγαγεν λόγον, ἵνα αδέσῃ τὰ χαρίσματα, otov
χάριν ἐπήγαγε, λέγων" Ζημλοῦτε τὰ πνευματικά"

et linguarum donum sic extenuat, ut. neque inutile c σύγχρισιν Ok ποιεῖται τῶν χαῤισμάτων, καὶ καθαιρεῖ

esse prorsus, neque per sese valde utile ostendat.

Vzns. 2-4. « Qui enim loquitur lingua, non ho-
minibus loquitur, sed Deo (nemo enim audit). Spi-
ritus autem loquitur mysteria. Qui vero prophetat,
hominibus loquitur, [ad) sediflcationem, et exhorta-
tionem, 111 et consolationem. Qui loquitur lin-
gua, seipsum zdificat ; qui autem prophetat, Ec-
clesiam Dei zdiflcat. »

Ostendit eximium quidem esse Deum alloqui ;
exiguum vero, Ecclesiam non sedificare, Nam hoc
ubique quzrit, ut multi zediflcentur,

Vgns. 5. « Volo autem omnes ves loqui linguis,
megis autem ut prophetelis. Nam major est qui
prophetat, quam qui loquitur linguis. »

Ne arbitrentur ipsum ex invidia linguas parvi
facere, ut suspicionem hanc corrigat, hujuscemodi
sermonibus utitur.

. * Nisi forte iaterpretetur, ut Ecclesia sedificatío-
nem accipiat, »

. Minus est, inquit, linguis loqui, quam vaticinan.

Nisi forte aliquis etiam interpres adsit, qui linguas

sciat interpretari, ille equalis prophetz: nequaquam

ferit.

Vkn3. 6. « Nunc autem, fratres, si venero ad vos
linguis loquens : quid vobis prodero ἢ »

Sed quid alios dico? inquit. Si ego ipse venero
ad vos linguis loquens , nihil majoris emolumenti

τὸ τῶν YAocsüov, οὔτε πάντη ἄχρηστον, οὔτε σφόδρα
ὠφέλιμον χαθ᾽ ἑαντὸ δειχνύς. -

« Ὁ γὰρ λαλῶν γλώσσῃ, οὐχ ἀνθρώποις λαλεῖ,
ἀλλὰ τῷ Θεῷ " οὐδεὶς γὰρ ἀχούει" πνεύματι δὲ λαλεῖ
μυστήρια. Ὁ Bk προφητεύων, ἀνθρώποις λαλεῖ olxo-
δομὴν xal παράκλησιν καὶ παραμυθίαν. Ὁ λαλῶν
γλώσσῃ, ἑαυτὸν οἰχοδομεῖ" ὁ δὲ δὲ προφητεύων, Lx-
κλησίαν οἰχοδομεΐῖ. »

Τὸ μὲν λαλεῖν τῷ Θεῷ, μέγα δείκνυσιν, «ὸ δὲ μὴ
οἰχοδομεῖσθαι τὴν Ἐχχλησίαν, μικρόν. Τοῦτο γὰρ
πανταχοῦ ζητεῖ, τὴν οἰκοδομὴν τῶν πολλῶν.

« Θέλω δὲ πάντας ὑμᾶς λαλεῖν γλώσσαις, μᾶλλον
δὲ ἵνα προφητεύητε, Μείζων γὰρ ὃ προφητεύων, ἣ
ὁ λαλῶν γλώσσαις. »

Ἵνα μὴ νομίσωσιν ὅτι βασκαίνων αὐτοῖς καθαιρεῖ
τὰς Ὑλώσσας, διορθούμενος αὐτῶν hy ὑπόνοιαν,
τοῦτό φησιν.

€ Ἐχτὸς εἰ vh διερμηνεύῃ, ἵνα ἡ Ἐχχλησία οἷν
χοδομὴν λάδῃ. »

Ἕλαττον, φησὶ, τοῦ προφητεύειν τὸ γλώσσαις λα--
Mlv* εἰ μή τις ἄρα χαὶ διερμηνεύῃ τὰ γλώσσας,
οὐχ ἂν γένηται τοῦ προφητεύοντος ἴσος.

. « Νὺν δὲ, ἀδελφοὶ, ἐὰν ἔλθω πρὸς ὑμᾶς λαλῶν, τί
ὑμᾶς ὠφελήσω; »

Τί λέγω τοὺς ἄλλους, φησί; Κἂν γὰρ ἐγὼ αὖ-
τὸς γλώσσαις ἔλθω λαλῶν, οὐδὲν ἔσται πλέον τοῖς

* *n

IN EPIST. AD CORINTH. I.

ἀπούουει. Ταῦτα ὃὲ λέγει δειχνὺς, ὅτι τὸ ἐχείνων A percipient aulitores. Ita porro loquitur, ut osten-

δυμφίρον ζητεῖ, οὐ πρὸς τοὺ; χάρισμα ἔχοντας ἀπ᾿
ἐχϑῶς ἔχει.

« Ἕὰν μὴ ὑμῖν λαλήσω, ἣ ἐν ἀποχαλύψει͵ ἢ ἐν
quest, $ ἐν προφητείς, ἣ ἐν διδαχῇ. »

"Ekv μὴ εἴπω, φησὶ, τὸ δυνάμενον ὑμῖν εὔληπτον
{ενέσθαι, ἀλλ᾽ ἐπιδείξω μόνον ὅτι γλώσσης ἔχω χά-
ρισμα, οὐδὲν ἂν χερδήσαντες ἀπελεύσεσθε. Πῶς γὰρ
ἀπὸ φωνῆς ἧς οὐ συνιεῖτε ;

« "Ope; τὰ ἄψυχα φωνὴν διδόντα, εἴτε αὐλὸς,
tits χιθάρα, ἐὰν διαστολὴν τοῖς φθόγγοις ph διδῷ,
πῶς γνωσθήσεται τὸ αὐλούμενον, ἢ τὸ χιθαριζόμε-
νον; Kel γὰρ ἐὰν ἄδηλον φωνὴν σάλπιγξ δῷ, τίς
παρασχευάσεται εἰς πόλεμον ; Οὕτως χαὶ ὑμεῖς διὰ
τῆ: γλώσσης.»

Τί λέγω, φησὶν, ὅτι ἐφ᾽ ὑμῶν τὸ πρᾶμα ἀκερδές
bett ; καὶ ἐπὶ τῶν ἀψύχων τοῦτο εἴδοι τις ἅν, καὶ ἐπὶ
«ἧς .χιθάρας, xaX ἐπὶ σάλπιγγος.

« Ἐὰν μὴ εὔσημον λόγον δῶτε, πῶς γνωσθήσεται
«ὸ λαλούμενον. »

"Àvst τοῦ, Ἐὰν μὴ διερμηνεύητε.

« Ἔσεσθε γὰρ εἰς ἀέρα λαλοῦντες. »

Τουτέστιν, οὐδενὶ φθεγγόμενοι, πρὸς οὐδένα λα-
λοῦντες.

« Τοσαῦτα εἰ τύχοι γένη φωνῶν εἶσιν ἐν χόσμῳ,
κεὶ οὐδὲν ἄφωνον. Ἑὰν οὖν μὴ εἴδον τὴν δύναμιν
τῆς φωνῆς, ἔσομαι τῷ λαλοῦντι βάρδαρος, καὶ ὁ λα-
λῶν ἐμοὶ βάρδαρος" οὕτως καὶ ὑμεῖ:.»

Ἰουτέστι, τοσαῦται γλῶσσαι, τοσαῦται φωναὶ,
Σωδῶν, Θρᾳχῶν, Ῥωμαίων, Περσῶν, Μαύρων,
νῶν, Αἰγυπτίων, ἑτέρων μυρίων ἐθνῶν.

€ Ἐπεὶ ζηλωταῖ ἔστε πνευμάτων εἰς τὴν οἶχοδο-
pp τῆς Ἐχχλησίας, ζητεῖτε ἵνα περισσεύντε.
διὸ ὁ λαλῶν γλώσσῃ, προσευχέσθω, ἵνα διερμη-
wn. ?

ü ζηλοῦν δεῖ, τὰ χαρίσματα ταῦτα ζηλοῦτε, ἃ
civ Ἐχχλησίαν οἰχοδομεῖ. Διὸ ἐπάγει λέγων, Προσ-
εὐχέσθω, ἵνα διερμηνεύῃ.

ι ὰν γὰρ εὔχωμαι γλώσσῃ, τὸ Πνεῦμά μοὺ
«μοιύχεται, 6 δὲ νοῦς sou ἄχαρπός ἐστι. Τί οὖν
im; »

dat corum se utilitati studere, non autem infenso
animo esse erga illos qui donum istud habent.

« Nisi. vobis loquar, aut in revelatione, aut in
scientia, aut in prophetia, sut in doctrina. »

Nisi id dixero, inquit , quod facile ἃ vobis capi
possit, sed monstravero duntaxat linguarum me
esse ornatum dono, nihil índe lucri retulernis.
Quinam enim istud ex voce quam non Intelliga-
tis ?

Yras. 7-9. « Tamen quz sine anima sunt, vocem
dantía, sive tibia, sive cithara, nisi distinctionem
sonituum dederint, quomodo scietur id quod cani-
tur, aut. quod. cltbarizatur ? Etenim si incertam
vocem det tuba, quis prseparabit se ad bellum ?]ta

B et vos per linguam. »

Quid aio, inquit, in vobis rem sine lucro esse :
quando nullus id son fn inanimis agnoverit, puta
in cithara et in tuba "

« Nisi manifestum sermonem dederitis, quomede
scietur id quod dicitur ? »

Éloc est, nisi interpretemini.

« Eritis enim in aere loquentes. »

ld est, nemini vocem edentes , nemini loquen-
tes.

Vsas. 10-12. « Tam multa ut puta genera lingua-
rum sunt in hoc mundo ; et nihil sine voce est. Si
ego nesciero virtutem vocis, ero ei cui loquor
barbarus, et qui loquitur mibi , barbarus. Sie et

C vos, »

Hocest, tot lingua. sunt, tot voces , Scytbarum,
Thracum , Romenorum, Persarum , Maurorum ,
AEgyptiorum, et sexcentarum aliarum gentium.

Vgas. 12, 415. « Quoniam smulatores estis spi-
rituum , ad sdificationem Ecclesie quærite ot
abundetis. ldeo qui loquitur li&gua, oret ut inter-
pretetur. »

1149 Si oportet. ssmulari , 2mulamini illa dona
qvibus Ecclesia mdilcatur, Quocirca addit : Ore.
αἱ interpretetur.

Vzas. 14, 15. « Nam si orem lingua, spiritus
meus orat : mens autem mea sine fructu est. Quid
ergo est ? »

Tevi£ctt, τὸ χάρισμα τὸ δοθέν μοι, xal χινοῦν τὴν D Jd est, illud donum quod mihi datum est, et lin-

ἡλῶσσαν.

t Προυσεύξομαι πνεύματι, προσεύξομαι xal τῷ vot
qb τῷ πνεύματι, ψαλῶ καὶ τῷ vot. Ἐπεὶ ἐὰν εὖὑ-
Wwric πνεύματι, ὁ ἀναπληρῶν τὸν τόπον τοῦ ἰδιὼ»
*€*), πὼς ἐρεῖ τὸ ᾿Αμὴν, ἐπὶ τῇ σῇ εὐχαριστίᾳ ; ἔπει-
δὴ τί λέγεις οὖχ οἶδεν. »

Ὥσπερ τινὸς λέγοντος, Tl οὖν ἔστι τὸ διδαχτιχὸν,
καὶ ὠφέλιμον ; Καὶ πῶς χρὴ λέγειν ; Καὶ τί χρὴ
εἰτεῖν παρὰ τοῦ Θεοῦ; ᾿Αποχρίνεται λέγων τὸ, καὶ
τῷ πγεύβματι, τουτέστι τῷ χαρίσματι xal τῇ διανοίᾳ
τροοιύχεσθαι, ἵνα xal fj γλῶσσα φθέγγηται, χαὶ ὁ
νοῦ; μὴ ἀγνοῇ τὰ λεγόμενα. Καὶ γὰρ ἐὰν μὴ τοῦτο
ἧ, καὶ ἑτέρα σύγχυσις γίνεται. Οὐ γὰρ οἶδεν ὑποφω-
νεῖν ὁ λαϊκὸς τὸ Ἀμήν" οὐχ οἶδε γὰρ τί λέγεις.

PaTRoL. Gn. ΧΟΥ͂.

guam movet.

« Orabo spirito, orabo et mente. Psallam spi-
ritu, psallam et mente. (Vzas. 16.] Quia si bened;-
feris spiritu, qui supplet locum idiots, quomodo
dicet, Amen, super tuam benedictionem ? quoniam
quid dicas nescit. »

Velut si quis dicat : Quid ergo est aptum esse aa
docendum aique vtile ? Quonam item modo effari
oportet ? Quidve a Deo postulare ? Respondet, tum
spiritu, hoc cst. dono, tum cogitatione ei mente
orandum esse, ut et lingua loquatur, οἱ mens non
nesciat quz dicuntur. Ni. enim ita fiat, alia quo-
que confusio nascitur : nam ἰδίου" respondere non
novit, Amen : quippe qui ignorat quid ore proferas.

ἜΣ

Τουτέστιν ἔχπληξιν, οὐχ εἰς χατέχησιν τοσοῦτον. À

ε Ὃ πρῶτος σιγάτω. »

Οὗ γὰρ ἔδει, τούτου χινηθέντος πρὸς ποοφητεῖαν,
ἐκεῖνον λέγειν.

« Δύνασθε γὰρ χαθ' ἕνα πάντες προφητεύειν,
ἵνα πάντες μανθάνωσι, xal πάντες παραχαλῶν-
vut. )

Τοῦτό φησι͵
νος.

ε Καὶ πνεύματα προφητῶν προφήταις ὑποτάσσε-
ται»

Ἵνα μὴ φιλόνειχός τι; ἧ, ἢ βέδαχανος, αὐτὸ τὸ
ydpispa δείχνυσιν ὑξοταστόμενον. Πνεῦμα γὰρ ἐν-
«εῦθα τὴν ἐνέργειαν λέγει" εἰ δὲ τὸ πνεῦμα ὑπὸ-
τάσσεται, πολλῷ δ᾽ ἂν σύ.

τὸν ἑπιστομηϑέντα παραμυθούμε-

IN EPIST. AD CORINTH. I.

Moe cet, ad stuporem, non ad institutionem.

« Prior taceal. »

Non enlm consentaneum erat, ut.isto ad pro-
puetiam effundendam excitato, ille Joquatur.

VEns. 9l. « Potestis enim omnes per singulos
propbetare, ut omnes digeant, et omnes exliorten-
Lur. e

Hoc ait, ut eum qui loqui prohibitus sit, demul-
ceat.

Vens. $2. « Εἰ spiritus prophetarum prophetis
subjecti sunt. »

Ne quis contentiosus exsistat, aut. invidiosus ,
deelarat ipsummet donum subditum esse. Hic enim
spiritts nomine operationem innuit. Quod si. spi-
ritus subjicituz, tu quoque a fortiori.

« Οὐ γάρ ἔστιν ἀχαταστααίας ὁ θεὸ;, ἀλλὰ εἰ- ΒΒ Vgms. 35. « Non enim est dissensionis Deus,

βήνης, ὡς ἐν πάσαις ταῖς Ἐχχλησίαις τῶν ἁγίων
δατέσσομαι. »

Δείχνυτιν ὡς x3V τῷ Θεῷ τοῦτο δοχεῖ, ἵνα χρῖμα
ἔχωνὸ ἀντιταττόμενος, μὴ φιλονειχῇ.

« Αἰ γυναῖχες ἐν ταῖς Ἐχκχλησίαις ασιγάτωσαν. Οὐ
τὰ ἐπιτρέπεται αὑταῖς λαλεῖν, ἀλλ᾽ ὁποτασσέσθω-
ezv, χαθὼς καὶ ὁ νόμος λέγει. Εἰ δέ τι μαθεῖν 01-
λωσιν ἐν οἴχῳ, τοὺς ἰδίους ἄνδρας ἑπερωτάτωδαν.
Aleygbv τάρ ἐστι γυναιχὶ λαλεῖν ἐν Ἐχκχλησίᾳ. »

Βερικόψα; τὸν θόρυθον τὸν ἀπὸ τῶν γλωτσῶν, xat

φῶν Ἐροφητειῶν, λοιπὸν ἐπὶ τὴν ταραχὴν τὴν ἀπὸ
τῶν γυναιχῶν γινομένην μεταύθαΐνει, τὴν ἄχαιρον
εὐτῶν ἐκχόπτων παῤῥησίαν, καὶ σφόδρα εὐχαίρως.
El γὰρ τοῖς τὰ χαρίσματα ἔχουσιν ἀπλῶς οὐχ ἐφίε-
«εἰ λαλεῖν, πολλῷ μᾶλλον ἐχείναις. Τοὺς ἄνδρας δὲ
ἐφίστησιν αὐτῶν διδασχάλους, διμφοτέρους ὠφελῶν.
Ὠχείνας Ὑλὺ χοσμίας χατασχευάζει, τούτους δὲ ἐν-
equvieuc ποιεῖ, ἅτε δὴ μέλλοντας ἅπερ ἤχουσαν μετὰ
sic ἀκριδείας ταῖς γυναιξὶ παρατίθεσθαι. "Opa
ἃ kx) πόσων τοῦτο χατασχευάζει. Ἰρῶτον μὲν ἀπὸ
wi νόμου τοῦ Θεοῦ, ἔπειτα ἀπὸ τοῦ λογισμοῦ τοῦ
πενοῦ καὶ τῆς συνηθείας. Πρὸς δὲ τούτοις xal ἀπὸ
ὧν κᾶπι δοχούντων xal πανταχοῦ τυπωθέντων ἐν-
φέπει. Too γάρ ἐστιν ὃ λέγει, Ἢ ἀρ' ὑμῶν ὁ
Apoc τοῦ Θεοῦ ἐξή.1θεν, ἢ εἰς ὑμᾶς μόνον xac-
drrqoe ; Καὶ γὰρ τὰς λοιπὰς Ἐχπλησίας παρήγαγε
φδιον πιστευθείσας τὸν νόμον. Οὐ μόνον δὲ ἀπὸ
φότων, ἀλλὰ καὶ ὅπερ ἦν ἰσχυρότερον πάντων, τί-
hn τὸ ὅτι Ὃ Θεὸς ταῦτα χαὶ νῦν προστάττει δι᾽
ipei. Γινωσχέτω γὰρ ταῦτα ἃ γράφω, φησὶν, ὅτι
Κυρίου εἰσὶν ἐντολαΐ.

«"H ἀτ' ὑμῶν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἐξῆλθεν ; fj εἰς
ὑμᾶς μόνους χατήντησεν ; ἘΠ 5:6 δοχεῖ προφήτης,
din, ὃ πνευματικὸς, ἐπιγινωσχέτω ἃ γράφω ὑμῖν,
in Κυρίου εἰσὶν ἐντολαΐ. »

Οὔτε γὰρ τοῦτο ἂν ἔχοιτε εἰπεῖν, φησὶν, ὅτι Ἡμεὶς
cin ἄλλων διδάσχαλοι ἐγενόμεθα, xai οὐκ ἂν εἴημεν
ἤέχειοι καρ ἑτέρων μανθάνειν " οὔτε ὅτι ἐνταῦϑα
ἔστη τὰ τῆς πίστεως μόνον, xal οὐ χρὴ παρ᾽ ἑτέρων
*k παραδείγματα δέχεσθαι.

c El δέ ig ἀγνοεῖ, ἀγνοείτω. »

Τίνος; fesxsv τοῦτο ἐπήγαγε; Δείχνυσιν ὅτι obs

sed pacis : sicul εἴ in omnibirs Ecclesiis sancto-
rum doceo. »

Ostendit hec quoque Deo placere, ne advorsa-
rius arrepta occasione contendere velit.

Vens. 94, ὅδ.ε Mulieres in Ecelesiia taceant : non
enim permittitur eis loqui, sed subditas esse , sic.
ut et lex dicit. Si quid autem volunt discere, doni
viros suos interrogent. Turpe est enim mulieri lu-
qui in Ecclesia. »

Tumultu composito, qui occasione donorum lin-
guarum ei prophetie ortus erat, transit ad stre-
pitum quem mulieres excitarent , et importunam
libertatem earum comprimit, idque apposite pror-
sus, Enimvero si lis. qui præditi essent denis, ne-
quidem concessa erat loquendi líceutia, multo ma»

-gis ietis. Viros perro constituit qui eas eruditent,

haud sine utrorumque emolumento. lllas énim bo.
nestas esse vult ; hos autem instantes operi : ut
nempe ea quz audirent , uxoribas omhi diligentia
recitarent. Inspice vero quibus id momentis asiroat.
Primum quidem a lege Dei : deinde a communt
sensu et. consuetudine. Ad Lic etiam eos pude-
fscit ἃ communi omnium sententia, et lis quie ubi-
que sancita erant. Hoc enim significat, ubi sit :
Nunquid a vobis 11 & Verbum Dei processit 5 en in
vos solum pervenit ἢ Nam Ecclesias omnes laudave-
rat, quibus ejusmodi lex coneredita erat. Quin nec
istis duntaxat arguinentis utitur, sed et quod ca-

D teris omnibus validius est, hoc addit : Per me

Deus nunc quoque bsc ordinat. Notum sit enim,
inquit , ea qux mode scribo, Domini precepta
esse.

Vzas. 56, 57. « An a vobis verbum Dei processit?
an in vos soium pervenit ?* St quis videtur propheta
esse, aut spiritualis, cognoscat que seribo vobis,
quia Domini tunt. mandata. »

Meque enim hoc dicere possitis, inquit, factos
vos esse doctores aliorum, nee proinde par esso
αἱ ab aliis discatis: aut. quod fidci negotium isi
hoc duntaxat constiterit, nec opus sit ab aliis exem-
pla sumere.

Vk8s. $8. « Si quis ignorat, ignoret. »

Cur verbo hoc subjunxit ? vtique ut ostendat

ΙΝ EPIST AD.CORINTH. 1.
ph εἰχῇ ἐπιστεύσατε. Παρέδωχα γὰρ ὑμῖν iv A

5, ὃ xai παρέλαδον. »

Mb εἶπεν, ἐν ᾧ καὶ ἐστήχατε, ἵνα μὴ ῥᾷθυμο-
κοιῆσῃ, ἐχφοδεῖ πάλιν.

1 Χριστὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ ἁμαρτιῶν ἡμῶν. »

{πεν εὐθέως, ὅτι ἀνάστασίς ἐστι σωμάτων,
ὁτὸ μὲν τοῦτο χατασχευάζει, ἅμα δὲ καὶ τῆς
: αὐτοὺς ὁπομιμνήσχει τῆς πολλῆς, ἧς ἱνεδεί-
θεὸς, ὅτι τὸν ΥἹὸν αὐτοῦ ἔδωχεν ὑπὲρ αὐτῶν.

τὰ τὰς Γραφᾶς."

&p Θεὸς διὰ τοῦ προφήτου φησίν, Ἀπὸ τῶν
Ww τοῦ :αοῦ μου ἤχθη εἷς 0dracor * χαὶ,
μος παρέδωκεν αὐτὸν ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν"
ἱεραυμαείσθη διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν.

εὶ ὅτε ἐτάφη, καὶ ὅτι ἐγήγερται τῇ τρίτῃ ἡμέ-
τὰ τὰς Γραφάς. »

ν Ἡσαῖας μαρτυρῶν, δει "Ex. μέσου ἧρται
j αὐτοῦ. Καὶ πάλιν " Κύριος βούλεται xada-
ἀπὸ τῆς π.ηγῆς, δεῖξαι abt φῶς. Καὶ ὁ
Ὅτι οὐχ ἐγκαταλείψεις τὴν γυχὴν μου εἷς
κερὶ τοῦ Χριστοῦ.

αἱ ὅτι ὥφθη Κηφᾷ. »

ἀξιόπιστον τῶν ἀποστόλων πρῶτον παράγει
ρα. "Opa δὲ πῶς τοὺς προφῆτας, καὶ τοὺς ἀπο-
€ μαρτυροῦντας ἐπάγει τῷ πράγματι.

τα τοῖς ἔνδεχα’ ἔπειτα ὥφθη ἐπάνω πενταχρ-
ιδελφοῖς ἐφάκαξ, ἐξ ὧν οἱ πλείους μένουσιν ἕως
«ινὲς δὲ χαὶ ἐχοιμήθησαν. 1

ἃ γὰρ τὴν ἀνάληψιν ὁ Ματθίας χατελέγη, οὗ
ἢν ἀνάστασιν εὐθέως.

Ἔπειτα ὥφθη Ἰαχώδῳ, ἔπειτα τοῖς ἀποστό-
ἄσιν. »

t εἶπεν, ἀπέθανον, ἀλλ᾽ ἐκοιμήθησαν, καὶ ταύ-
λέξει πάλιν βεδαιῶν τὴν ἀνάστασιν.

ἔσχατον δὲ κάντων ὡσπερεὶ τῷ ἐχτρώματι
κἀμοί, "Eva γάρ εἰμι ὁ ἐλάχιστος τῶν àno-
w* ὃς οὐχ εἰμὶ ἱχανὸς χαλεῖσθαι ἀπόατολος,
ἐδίωξα τὴν Ἐχχλησίαν τοῦ Θεοῦ. Χάριτι δὲ

690

« Nisi frusta credidistis. [Vzns. 5.] Tradidi
enim vobis in primis, quod et accepi. »

Quoniam dizit : In quo οἱ credidistis, ne remis-
siores reddat, terret iterum.

« Quod Christus mortuus est pro peccatis no-
stris. »

Non statim pronuntiat resurrectionem corporum
esse, sed tum hoc quidem affirmat ; tum vero etiam
ad memoriam eos »evocat ingentis illius dilectio-
nis, quam Deus ipsis exhibuit, Filium suum pro
eis tradendo.

« Secundum Scripturas. »

Deus quippe per prophetam ait: Propter peccata
populi mei ductus est. ad mortem *!* ; οἱ : Dominus
tradidit illum pro peccatis nostris ** ; et : Vulnera-
(us est propter scelera nostra **.

Vgns. 4.« Et quia sepultus est, et quia resurregit
tertia die secundum Scripturas. »

Rursum 1saias dicit E medio sepulcrum. ejus
ablatum est **. Ex iterum: Deus vult eum mundare
a vulnere, ostendere ei [umen "5. Et David in persona
Christi aiebat : Quia non derelinques animam meam
in inferno. **..—

Vna. 5. « Et quia visus est Cephæ. ».

Primo loco producit testem qui Inter apostolos
fide dignissimus erat. Observa quomodo prophetas
et.apostolos laudat, qui rei gesti» testimonium red-
derent.

Vgas. 0. « Et post hoc undecim. Deinde visus
est plusquam quingentis fratribus semel : ex qui-
bus multi manent. usque sdhec, quidam autem οἱ
dormierunt. »

Nam post sssumptionem 16 eclum Matthias us-
decim apostolis accersitus fuit, non statim a te-
surrectione.

Vegas. "7. « Deinde visus.est Jacobo , deinde apo-
stolis omnibus. »

Non dixit : Mortui sunt, sed, dormiersni ; ut hac
quoque voce resurrectionem iterum confirmaret.

Vzgns. 8-10. « Novissime autem omnium tanquam
abortivo visus est et mihi. Ego enim aon sum di-
gnus vocari apostolus, quoniam persecutus sum
Ecclesiam Dei. Gratia autem Dei sum id quod sum,

εἰμὶ, ὅ εἶμι, καὶ ἡ χάρις αὐτοῦ f$ εἰς ἐμὲ οὗ ἢ) et gratia ejus ip me vacua non fait. Sed abundan-

ἐγενήθη ἀλλὰ περισσότερον αὐτῶν πάντων
aca * οὖχ ἐγὼ δὲ, ἀλλ᾽ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σὺν
)

Yo ταπεινοφροσύνης τὸ ῥῆμά ἔστιν.

I've οὖν ἐγὼ, εἴτε ἐχεῖνοι, οὕτω χηρύσσομεν,
ὕτως ἐπιστεύσατε. Εἰ δὲ Χριστὸς κηρύσσεται,
t γεχρῶν ἐγήγερται,»

' οὗ, φησὶ, βούλεσθε μαθεῖν, μάθετε. Οὐδὲν
ἔρομεν.

Πῶς λέγουσιν iv ὑμῖν τινες, δτι ἀνάστασις νε-
νοὔχ ἔστιν" »
'lsa. 15,8, — ** ibid. 6.

Bac textui superiori jungenda sunt,

** jbid. δ, Ἡ Isa. x1. 10.

tius illis omnibus. laboravi : son ego autem, sed
gratia Dei quie mecum est. »

116 Hec vox demissionem animi signifcat.

Vgns. 11, 19. « Sive figitur ego, sive illi, sic
praedicamus, et. sie eredidistis, Si autem Christus
predicatur quod resurrexit a mortuis, »

A quocunqve velitis discere, discite ; nibil dis-
crepamus.

« Quomodo quidam dicunt in vobis, quoniam

resurrectio mortuorum nos est? »
de Iga. 11, 18. ** Psal. xv, £0.

IN. EPIST. AD CORINTH. I.

4 "Essi γὰρ &' ἀνθρώπου ϑάνατος, καὶ δι᾽ ἀν-α 117 Vans. 94. « Quoniam enim per hominem

ϑρώπου ἀνάστασις ix νεχρῶν. »

Διτωλογία. Ἐπειδὴ γὰρ πάντα ἀποφαντικῶς εἷ-
πεν, ἀνάγχῃ χαὶ αἰτιολογεῖ, εὐπαράδεχτον τοῖς πολ-
λοῖς χατασχευάζων τὸν λόγον.

€ Ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ ᾿Αδὰμ πάντες ἀποθνήσχουσιν,
οὕτως καὶ ἐν τῷ Χριστῷ πάντες ξωοποιηθήσονται. »

Tiv γὰρ ἡττηθέντα, φησὶν, αὐτὸν ἀναμαχἔσασϑαι
Bt τὴν χαταδληθιῖΐῖσαν φύδιν αὐτὴν xal γιχῆσαι.
Oboe γὰρ τὸ ὄνειδος ἀπετρίδετο.

« Ἕκαστος δὲ ἐν τῷ ἰδίῳ τάγματι" ἀπαρχὴ Χρι-

"

Mb ἐπειδὴ ἀνάστασιν ἤχουσας, νόμιζε πάντας τῶν
αὐτῶν ἀπολαύειν.

e Ἔπειτα οἱ τοῦ Χριστοῦ ἐν τῇ παρουσίᾳ αὐτοῦ.»

Τουτέστιν, οἱ πιστοὶ χαὶ εὐδοχιμηχότες.

« Εἴτα τὸ τέλος, ὅταν παραδῷ τὴν βασιλείαν τῷ
Θεῷ καὶ Πατρί. »

Ὅταν γὰρ ἀναστῶσιν ἐχεῖνοι, τὰ πράγματα κάνμπα
λήψεται τέλος. Οὐ καθάπερ νῦν ἀναστάντος τοῦ Χρι-
φτοῦ, τὰ πράγματα ἔστησαν ἔτι μετέωρα. Διὸ προσ.
τίθησι, ἡμεῖς ἐν τῇ παρουσίᾳ αὐτοῦ, ἵνα μάθῃς
ὅτι περὶ ἐχείνου τοῦ χαιροῦ διαλέγεται.

ε-Ὅταν χαταργήσῃ πᾶσαν ἀρχὴν καὶ πᾶσαν ἐξου-
elav καὶ δύναμιν. »

Τουτέστιν, ὅταν δι' αὐτοῦ προσαγάγῃ πάντα τὰ
Viva δουλεύειν τῷ Πατρί. Οὐδεὶς γὰρ ἔρχεται, φη-
d, πρὸς tà» Πατέρα, εἰ μὴ δι' ἐμοῦ.

mofs, et per hominem resurrectio ex mertuis. »

Causm redditio. Nam quia universa baetenus.
affirmando pronuntiavit, operse pretinm fuit afferre
Causam qua oradonem vulgo probabilem pararet;

Vins. 23. « Nam sicut in Adam omnes morius-
tar, ita et in Christo omnes vivificabuntur. »

Oportebat, inquit, ut qui saperatus fuerat, ad
pugnam reverteretur ; e£ ut subacta netara ipea
tandem vinceret. Hae quippe ratione delendum erat
opprobrium,

Vens. 95. « Unusquisque autem ἴω suo ordine ;
primitle Christos. »

Ne putaveris, dum audis resurrectionem, eorum-
dem omnes bonorum compotes futuros.

« Deinde iis qui sunt Christi, in adventu «jus. ;

Hoc est, fideles, et qui probati sunt.

Vas. 24. « Deinde (Inis, cum tradiderit regnum
Deo et Patri. »

Quando illi resurgent, res omnes finem acci-
pient : nam, quemadmodum hodie, postquam
Christus resurrexit , suspensse res tenentur adhoc.
Quocirca addit, aos ἐν advenim ejus, αἱ significet
se de illo tempore verba facere.

« Cum evacuaverit omnem principatum et pote.
statem οἱ virtutem. »

ld est, posteaquam nationes omnes ad servion-
dum Patri adduxerit, Nemo enim, inquit Christus,
venil ed Datrem nisi per me **.

€ As. γὰρ αὐτὸν βασιλεύειν «ἄχρι οὗ δῇ πάντας C Vitus. 25-29. « Oportet autem illum regnare, do-

€i ἐχθροὺς ὑπὸ τοὺς πύδας αὐτοῦ, Πάντα γὰρ ὑπ-
ἐκεξεν ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ. “Ἔσχατος ἐχθρὸς χατ-
εργεῖται ὁ θάνατος. “Ὅταν δὲ εἴπῃ ὅτι ὑποτέταχται,
ὅλον ἑχτὸς τοῦ ὑποτάξαντος αὐτῷ τὰ πάντα. “Ὅταν
ἃ ὑποταγῇ αὐτῷ τὰ πάντα, τότε xat αὐτὸ; 6 Υἱὸς
ἐςπαγήσεται τῷ ὑπκοτάξαντι αὐτῷ τὰ πάντα᾽ ἵνα f
ὁ θεὸς τὰ πάντα ἐν πᾶσιν. Ἔπεὶ τί κοιήσουσιν οἱ
ſaxtt hpt voi ὑπὲρ τῶν νεχρῶν; »

Tt, ἄχρι, οὐχ ἔστι χρόνου σημαντιχὸν παρὰ τῇ
Γραφῇ, ὥσπερ οὐδὲ τὸ, ἕως " κατὰ τὸ εἰρημένον,
ἀχὸ τοῦ αἰῶνας, καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος σὺ εἴ.

Ἵνα μὴ τις δύο ἀρχὰς ἀνάρχους ὑποπτεύῃ. Τινὲς
«ἧς χαχίας δηλοῦντα τὴν ἀναίρεσιν τοῦτό φασιν αὖ-
eb» εἰρηκέναι,

t El ὅλως νεχροὶ οὐχ ἐγείρονται, τί xat βαπτίζον- D

«εἰ ὑκὲρ αὐτῶν ; »

Τοῦτα φησιν, ὅτι καὶ σαρχὸς ἀνάστασιν ὁμολογοῦ-
ptv ἐν τῷ βαπείσματι.

ι ΤΙ καὶ ἡμεῖς χινδυνεύομεν πᾶσαν ὥραν; »

Ox εἶπεν, ἐγὼ, ἀλλ᾽, ἡμεῖς, παραλαμδάνων
φόνετας τοὺς ἀποστόλους " xal ταύτῃ μετριάζων,, Kal
ἐξιόκιστον τὸν λόγον ποιῶν,

t Καθ' ἡμέραν ἀποθνήσχω, νὴ τὴν ὑμετέραν χαύ-
Janv, ἣν ἔχω ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ. »
| Ἐπαῦθα τὴν αὐτῶν προχοπὴν λέγει. Πῶς δὲ ἀπο-
έσχει καϑ᾽ ἑχάστην ἥμεραν, ἢ τῇ προθυμίᾳ ;

.Pjoan, xw, δ. " Psal. χι,, 46.

nec poual omnes inimicos sub pedibus ejus. Nam
omnia suhjecit sub pedibus ejus. Novissima autem
inimica destruetur mors. Cum autem dicat, Qued
subjecta sunt, sipe dubio pesster eum qui subjecit
ipsi omnia. Com aotem subjecta foerint illi omnis,
ἴσης et ipse Filius subjectus erit εἰ qui sobJecit
sibi omnia; ut sit Deus emnia in omnibus. Alio-
quin quid facient, qui baptizantur pro mortols ? »

Vox, donec, im Seriptura tempus significat, uti
nec, weque. Velot in hoc effato, a seculo ei usque
in seculum iu es 39.

Ne quis principia duo experta principii suspi-
cetur. Nonnulli dicunt hoc eum pronuntiasse, ut
nequitiss destructionem significaret.

« Si omnino mortui uon resurgunt , ut quid e£
baptizantur pro illis? »

Hoc ait, quia in baptismate resurrectionem car-
nis profitemur.

Vzgns. 50. « Ut quid et nos periclitamur in omni
hora t » |

Non dixit, ego, sed, nos, ut apostolos omnes εἰ»
mul significaret. Atque bac voce modestiam pro-
mit, et orationi (idem asserit.

Vegas. 51. «Quotidie morior, ad gloriam vestram,
quam habeo in Christo Jesu Doriro. »

118 Hic enuntiat quantum profecerit. Quomodo

enim quotidie moriatur, nisi ardere animi?

IN EPIST. AD CORINTH. I.

σθαι, οἷον εἰ τὸ αὐτὸ", ἢ xol βέλτιον xal λαμπρότε- A corpus sit re. urrecturum : an. hoc ipsum : nup-

ρον. Καὶ ἀμφότερα ix τοῦ αὐτοῦ ὑποδείγματος λαμ-
Gévet, δεικνὺς ὅτι πολλῷ βέλτιον.

« Εἰ τύχοι αἴτου, ἢ τινος τῶν λοιπῶν. »

« Ἰοῦτό φησιν, ἵνα μὴ ἄλλο τις ὑποπτεύσῃ σῶμα
εἰρῆσθαι. » '

« 'O δὲ Θεὸς δίδωσιν αὐτῷ σῶμα, καθὼς ἠθέλησε.»

Μὴ τοίνυν περιεργάζου, μηδὲ πολυπραγμόνει,
φῶ; χαὶ τίνι τρόπῳ, ὅταν Θεοῦ δύναμιν xax θέλημα
ἀχούσῇῃς.

« Καὶ ἐχάστῳ τῶν σπερμάτων τὸ ἴδιον σῶμα. »

"Exsubé) τινες ἠπόρουν περὶ τῆς ἀναστάσεως, xol
ἕλετον' Ποίῳ δὲ σώματι ἔρχονται; τούτου χάριν
ὑποφέρει ὡς ἐπὶ ὑποδείγματος, τὸ τῶν σπερμάτων
ἴδιον σῶμα λέγων. [οὔ τοίνυν τὸ ἀλλότριον; τὸ γὰρ
ἔδιον δίδωσιν.

« Οὐ πᾶσα σὰρξ ἣ αὐτὴ σάρξ - ἀλλὰ ἄλλη μὲν
ἀνθρώπων, ἄλλη δὲ σὰρξ πτηνῶν, ἄλλη δὲ κτηνῶν,
ἄλλη δὲ ἰχθύων. Καὶ σώματα ἐπουράνια, xal σώ-
ματα ἐπίγεια " ἀλλ' ἑτέρα μὲν ἡ τῶν ἐπουρανίων
δόξα, ἑτέρα δὲ ἡ τῶν ἐπιγείων ἄλλη δόξα ἡλίου, καὶ
ἄλλη φελήνης, καὶ ἄλλη δόξα ἀστέρων. ᾿Αστὴρ γὰρ
ἀστέρος διαφέρει ἐν δόξῃ. Οὕτω xol ἀνάστασις τῶν
νεχρῶν σπείρεται ἐν φθορᾷ, ἐγείρεται ἐν ἀἄφθαρ-
elg. »

"Ive μὴ ix τοῦ ὑποδείγματο: ὁμοτιμίαν πάντες
νομίσωσιν ἐν τῷ μέλλοντι λαμόάνειν, φησίν" Οὐ
“ὅσα σὰρξ ἡ αὐτὴ σάρξ. Ὅμοιον ὡς εἰ λέγοι" Τί

λέγω, φησὶν, ἐπὶ τῶν σπερμάτων ; Ἐπὶ τῶν σωμά- c

των γυμνάσωμεν τοῦτο αὐτὸ, περὶ οὗ ὁ λόγος ἡμῖν
νῦν * ἐπειδῆ τὸν τῆς ἀναστάσεως χατεσχεύασε λόγον,
δείχνυσι λοιπὸν, ὅτι πολλὴ ἡ τῆς δόξης τότε διαφορὰ,
εἰ καὶ ἀνάστασις μία. Καὶ διαιρέσεις δύο, εἰς τὰ
ἱκουβάνια, xal τὰ ἐπίγεια. Ὅτι μὲν γὰρ τὰ σώ-
ματα ἀνίσταται, ἔδειξεν διὰ τοῦ σίτου. Ὅτι δὲ οὐχ
ἐν τῇ αὐτῇ δόξῃ πάντα, δείχνυσιν ἐντεῦθεν. Aelxzo-
ev οὖν ὡς καὶ τῶν δικαίων πολλὴ fj διαφορὰ, τὸν
plv ἡλίῳ, τὸν δὲ ἀστέρι παρειχάζων - xat τῶν ἁμαρ-
τωλῶν πολλὴ fj διαφορὰ, ζώων σώματα λέγων, xal
ἰχϑύων, χαὶ χτηνῶν’ xal ὅλως δι᾽ ὑποδειγμάτων
ἔγει τὸν λόγον, καὶ ἐπὶ τῶν ἄνω, χαὶ ἐπὶ τῶν χάτω.

quid non melius et splendidius? Atqui isthsec utra.
que ex eodem exemplo colligit, ostendens longe
melius praestantiusque corpus futurum.

« Ut puta tritici, aut alicujus csterorum. »

Itaque loquitur, ne alicui in suspicionem veniat,
alterum se corpus dixisse.

Vgn$s. 98.« Deus autem dat illi corpus, sicut vult.»

Neergo euriosius inquiras, ncc dedita opers
scruteris, quinam, quave ratione, dum Dei virtu.
tem et potentiam audis.

« Et unicuique seminum proprium corpus. »

Quia nonnulli de resurrectione dubitalá&nt, aie-
bantque : Quali vero corpore venient ? idcirco sub-
jicit, tanquam exempli gratia, proprium seminum
corpus dicens. Ubinam ergo alienum, quando pro-
prium datur?

Vgns. 59-49. « Non omnis caro, eadem caro :
sed sliaquidem hominum, alia vero caro volucrum,
alia pecorum, alia autem piscium. Ei corpora cœ-
lestia, et corpora terrestria : sed alia quidem ece-
lestium gloria, alia autem terrestrium. Alia clari-
ritas solis, alia claritas lunæ, et alia claritas stella-
rum. Stella differt a stella in elaritate. Sic et re-
surrectio moriuorum. Seminatur in corruptione,
surget in Incorruptione. »

Ne existimarent ob allatum exemplum, omnes
in futuro zvo xqualem gloriam accepturos, idcirco
ait: Non omnis caro, eadem caro. Ác si diceret:
Quid de seminibus loquor ? Hoc ipsum de quo
nunc disputamus accuratius juvat explicarc, ad-
ductis in medium corporibus. Quia resurrectionis
doctrinam antea stabilivit, deinceps ostendit ma-
guum tonc quantum ad gloriam discrimen fore,
quamvis una sit resurrectio : atque duo distinguit,
coelestia et terrestria. Enimvero exemplo tritici
resurrectura corpora probavit ; ex hoc autem alio
demonstrat, non omnía gloriam eamdem hahitura.
Ostendit ergo multam forc inter justos discrepan-
tiam, dum alium cum sole comparat, alium eum
juna, et alium cum stella; itemque peccatorum
diversissimum esse statum, cum animantium pi-

siumque et volucrum corpora affert. Ac totum hoc argumentum exsequitur, adductis in exen-

pum, tam quie sursum sunt, quam qua deorsum.
e Σπείρεται ἐν ἀτιμίᾳ, ἐγείρεται ἐν δόξῃ. »

Tí γὰρ ἀτιμότερον ὄζοντος σώματος xol διαῤ-

t Σπείρεται ἐν ἀσθενείᾳ. »

Οὔπω γὰρ ἡμέραι τριάκοντα, χαὶ τὸ πᾶν óia-
λιίδεται.

« Ἐγείρεται ἐν δυνάμει. »

Τότε γὰρ αὐτοῦ οὐδὲν περιέσται λοιπόν.

€ Σπκείρεται σώμα Ψψυχιχὸν, ἐγείρεται σῶμα πυευ-
ΣΣ ατιχόν. »

Τοῦτό φησιν, οὐχ ὡς μὴ ὄντος χαὶ νῦν, διὰ τὸν

ἃ ῤῥεθῶνα [τοῦ Πνεύματος], τοῦ σώματος πνευματι-
ποῦ, ἀλλ᾽ ὡς τότε πολλῷ πλέον ὄντος. Νῦν μὲν γὰρ

L

D Vans. 45. « Seminatur in ignobilitate; surget

in gloria. »

Ecquid enim ignobilius sit corpore fetente et
diffluente ?

« Seminatur in infirmitate. »

Nondum enim elopsis triginta diebus, totum dis-
solvitur.

« Surget in virtute. »

Nihil enim ejusmodi tunc supererit.

VEns. 44. e Seminatur eorpus animale, surget
Corpus spiritualo. »

190 Hoc ait, non quasi modo non sit, concesso
Spiritus pignore, spirituale corpus, sed quia il
tunc prastantius ἤει. Hodie siquidem spiritus

101

IN EPIST. AD CORINTH. I.

bjtw*o, σαφῶς & οὐκ ἐδείχυντο οὕτω;. Ὥστε οὐ A noxium redderet. Equidem enim malum febat ; st

τοῦτό gave, ὅτι εἰσήνεγχεν ὁ νόμος τὴν ἁμαρτίαν,
ἀλλ᾽ ὅτι ἐπέτεινε τὴν κόλασιν.

e "srt, ἀδιλφοῖ μου ἀγαπητοὶ, ἰδραῖοι γίνεσθε,
διρεταχίνηνο, »

Κύκαιρος λοιπὸν ἡ παραίγεσις.

« Περιασεύοντες ἐν τῷ ἔργῳ τοῦ Κυρίου πάντοτε,
εἰδότες ὅτε 6 χόπος ὑμῶν οὐχ ἔστι κενὸς ἐν Κυ-

B
Tentevs, lv τῷ βίῳ τῷ χαθαρῷ.
KE9AA. IG".
« BsgY δὲ τῆς λογίας τῆς εἰς τοὺς éylouc..»

aon talem speciom præſerebat. Quocirca nea hoc
ait, a lege invectun) esse peceatum, sed propier .
eam auctum snppliciuimn fuisse,

[Vxas. 58.] Itaque, fratres mel dilecti, stabiles
estote, immobiles. »

Opportuna prorsus adhoriatio. — —

« Abundanies ipn opere Domini semper : seientes
qued Jober vesier non est inasis in Donino. »

Moc est, in vita pura et integra.

CAP. X VI...

Vaas. 1. « De eollectis autem quse. funt in san-
ctos. »

'Ἀκαρτίσας τὸν περὶ τῶν δογμάτων λόγον, χαὶ p — Absoluta de dogmatis tractatione, jamque ad

μέλλων εἷς τὸν ἐθιχὸν μεταδαίνειν, πάντα τὰ ἄλλα
ἀφεὶς, τὸν κερὶ τῆς ἐλεημοσύνης κινεῖ λόγον. Δογέῶν
δὲ ουλλογὴν τῶν χρημάτων φησίν.

« "Bexsp διέταξα ταῖ; Ἐχχλησίαις τῆς Γαλατίας,
99e καὶ ὁμεῖς ποιήσατε. »

Gôæ εἶπε, παρήνεσα καὶ συνεδούλευσα, ἀλλὰ δι-
ἔταξα, Un3p αὐθεντικώτερον.

« Kaxk μίαν Σαδδάτων ἕκαστος υμῶν παρ᾽ αὑτῷ
φιθέτω, & τι ἂν εὐοδωθῇ. »

λναμνήσθητε γὰρ, φησὶν, τένων ἐτύχετε ἐν τῇ
Apips τεύτῃ. Τὰ γὰρ ἀπόῤῥητα ἀγαθὰ ἐν ταύτῃ
τέτονεν, xoi ἢ ῥίζα καὶ ἡ ἀρχὴ τῆς ζωῆς τῆς ἦμε-
«ρας " μετὰ δὲ τούτων, καὶ τὸ μυστήριον ἂν αὐτῇ

moralia transiturus, aliis omnibus dimissis, de
eleetmosyns sermonem movet. Collectas autem vo-
eat collectionem pecuniarum.

« Sicut ordinavi Ecclesiis Galatise, ita et vos fa-
eite. »

Non dixit : Hortatos sum, et consilium dedi, sed,
erdinaw, quod majoris est aucteritatis .

VgaS. 9, « Per. unam Sabbotorum unusquis*
quo vestrum apad se ponat, quantum sibi facultas
erit. »

Pensate, ínquit, faeultsteg vestras in bae die.
Arcana quippe dona in ea prestaatur; imo radix
esi, et principium vitis nostrae : iasuper et ín ea-
dem mysteriorum participes efficimur. Vide qua

τονωνεῖν, "Opa κῶς χαὶ ἀπὸ τοῦ καιροῦ cop6eo- € ratione consitiun Instreit, tum ἃ tempore, tum ἃ
modo.

Mtt, xel ἀπὸ τοῦ τρόπου.
. * Ἵνα μὴ ὅταν ἔλθω, τότε λογίαι γένονται. ϑταν
ἃ κεραγένωμαι, »
Ἕ γὰρ προοσδοχία τοῦ Παύλου προθυμοτέρους
εὐτοὺς ποιεῖ.
(OX ἐὰν δοχιμάσητε διὺ ἐπιστολῶν ,. τούτους
πέμψω ἀπενεγχεῖν τὴν χάριν ὑμῶν εἷς Ἱερουσαλὴμ. »
'λνύποπτον ποιεῖ τὸν λόγον, μὴ λέγων τὸν δεῖνα,
8 τὸν δεῖνα. Εὖ δὲ χαὶ τὴν χάριν, μὴ τὴν ἐλεημο-
Φύνην, εἰπεῖν.
€ Ἐὰν δὲ fj ἄξιον τοῦ χἀμὲ πορεύεσθαι, σὺν ἐμοὶ
ἀαπεύσονται. Ἔλεύσομαι δὲ πρὸς ὑμᾶς, δταν Μαχε-
ἄδωνίαν διέλθω. Ἀαχεδανίαν γὰρ διέρχομαι. Πρὸς ὑμᾶς
Qb& τυχὸν χκαταμενῶ, ἢ καὶ καραχειμάσω, ἵνα ὑμεῖς
& μὲ προπκέμφητε,
"yd, ἄρτι ἐν παρόδῳ ἰδεῖν. »
Ἑνταῦθα πάλιν δαψίλειαν συμθουλεύει,
e. Ἐλπίζω γὰρ χράνον twi ἐπιμεῖναι κρὸς ὑμδο,
ὅδαν ὁ Θεὸς ἐπιτρέπῃ. Ἐπιμενῶ δὲ ἐν Ἐφέσῳ ἕως
“πῆς Πεντηκοστῆς. Θύρα γάρ μοι ἀνέῳγε μεγάλη xoi
δενεργὴς, χαὶ ἀντιχείμενοι πολλοί. Ἐὰν ἔλθῃ Τιμό-
Ὦχος, βλέπετε, »

Τεῦτα ἔλεγεν, ὁμοῦ μὲν τὴν ἀγάπην ἐπιδειχνόν
ptvec, ὁμοῦ δὲ τοὺς ἁμαρτάνοντας σωφρενίζων.
4 Ἵνα ἀφόδως γένηται πρὸς ὑμᾶς. »
Twsiests, ἵνα μή τις αὐτοῦ χατεξαναετῇ τῶν xav-
δγνοθμένων ἐχείνων.

οὗ ἐὰν πορεύωμαι. Οὐ θέλω γὰρ D

« Ut non, cum venero, collecte fiant. [VsAas. 5.]
Cum autem prsesens fuero, ⸗

"Exspectauo quippe Pauli alacriores eos fe-
eiebat.

« Quos probaveritis per epistolas, hos mittam
perferre gratiam vestram in Jeresalem. »

Non ait, hene, vel illum ne quam auspieionem
inficiat : bene vero gré imm dicit, noa cleeumo-
aynam.

Vgas. 4-7. « Quod εἰ [dignum foerit ut et ego
eam, mecum ibust. Veniam autem ad vos, com
Macedoniam pertransiero. Nam Macedoniam per-
wansibe. Apud vos sutem lorsitan manebo, vel
eiiam hiemabo, ut vos me deducatis quocunque
lero, Noío eaim vos modo in transita videre. »

Hic rursum bortatue eos ad liberalitatem.

« Bpere enim me aliquantulum (temporis ma-
nero apud vos, si Deus permiserit. [V&ns. 8.-10.]
Permanobo autem Ephesi usque δὲ Pentecosten.
Ostium enim mihi aperium est magnum, οἱ effi-
cax, et adversarii multi. Si outem venerit Timo-
theus, videte, »

Hzc dicens, tum pramonstrat. eboritatem, tum
etiam flagitiosos ad sanitatem revocat.

« Ui sine timore ait apud vos. »

KM est, ne quis improborors illorum coatra eum
insurgat,

703

129 liujus fidelitatem commendat a mini-
sterio.

VERS. 11. « Ne quis illum spernat : deducite
autem illum in pacc, ut veniat ad me. »

Quia nempe junior cum esset, tantam plebem
moderandam susceperat.

« Exspecto enim illum cum fratribus. | Vrss. 12,
43.] De Apollo autem fratre, multum rogavi eum,
ut veniret cum fratribus : et utique non fuit vo-
juntas, ut nunc veniret. Veniet autem, cum ei
vacuum fuerit. Vigilate. »

Hoc quoque territantis erat, ut sequiores forent,
cum ipsum Timotheo narraturum quie passus esset,
intelligerent. Multam autem erga illos dilectionem

S. JOANNIS DAMASCENI
«Opus enim. Domini operatur, sicut οἱ ego. να — « Kat γὰρ ἔργον [Κυρίου ἐργάζεται,

᾿Απὺ τῆς διαχονίας ἀξιόπιστον αὐτὸν

ε Μὴ τις οὖν αὐτὸν ἐξουθενήσῃ * πὶ
αὑτὸν ἐν εἰρήνῃ, ἵνα ἔλθῃ πρὸς ἐμέ. ὃ

Ἐπειδὴ xal γέος $v, xaX μόνος ἔνεχει
του λαοῦ διόρθωσιν.

c Ἐχδέχομαι γὰρ αὐτὸν μετὰ τῶν ἀδ
δὲ ᾿Απολλῶ τοῦ ἀδελφοῦ, πολλὰ παρεχ
ἵνα ἔλθῃ πρὸς ὑμᾶς μετὰ τῶν ἀδελφῶν,
οὖχ ἦν θέλημα ἵνα νῦν ἔλθῃ, Ἐλεύσεται
καιρήσῃ. Γρηγορεῖτε, »

Καὶ τοῦτο φοθοῦντος ἧν, ἵνα εἰδό:
πρὸς αὐτὸν ἅπερ ἂν κάδῃ, ἐπιειχέστερ
Καὶ ἀγάπην δὲ εἰς ἐχείνους ἐνδείχνυται

prefert, cum virum hunc optimum propter ipsos B τὸν οὕτω χρήσιμον, δι᾽ ἑαυτοὺς ἔπεμψε

mitteret.

« State in fide ; viriliter agite, et confortaminl.»

Non ín sapientia extranea.

Vgàs. 14, 15. « Omnia vestra in charitate fiant.
Obsecro autem vos, fratres, nostis Stephanz do-
mum et Fortunati ; quoniam est »

Eo quod omnia crimina de quibus dictum est,
inquit, ex omissione charitatis acciderunt.

« Primitie Achais, etin ministerium sanctorum
ordinaverunt seipsos, [Vzas. 16] ut et vos sub-
düi sitis ejusmodi, et omni cooperanti et labo-
ranii. »

Initio quoque epistola eorumdem meminit, di-
cens : Bepiisasi autem et Stephane domum, Nunc
vero primitias eum vecat, non solum Corinthi,
verum et Gesecis totius. Atqui baud exigua laus
est primum omnium ad Christum accessisse. Quo-
circa in Epistola etiam ad Romanos quosdam eo
nomine laudabat, quod ante se fuissent in Cbri-
sto *, Nec dixit, quia prius crediderunt, sed, quia
primitie faerunt ; ut signi(icaret eos simul cum tide
optimam vitam prisetulisse. |

Vens. 17, 18. « Gaudeo autem in praesentia
Stephanz εἰ Fortunati et Achaici, quoniam id quod
vobis deerat, ipsi suppleverunt. Refecerunt enim
spiritum meum et vestrum. Cognoscite ergo qui
ejusmodi sunt. »

Quia verisimile erat illos erga istos exasperatos
esse: hi enim erant qui ipsum convenerant, nun-
tlaverantque dissidium omne : eam ob rem ait,
refecerunt spiritum meum. Meum, inquit, ut osten-
dat illos vice omnium venisse, et pro eis tantam
voluisse peregrinationem suscipere.

Vegas. 19, 90. « Salutant vos ecclesie Asiæ.
Salutant vos in Domino Aquilas et Priscilla, cum
domestica sua Ecclesia. Salutant vos omnes fra-
wes.

Membra colligit et conglutinat salutatione.

« Salutate invicem iu osculo sancto. »

In liac duntaxat epistola sauctum osculum po.
5 Pom. xvi, 7.

€ Στήχετε ἐν τῇ κίστει, ἀνδρίζεσθε, xp

Οὐχ tv τῇ σοφίᾳ τῇ ἔξωθεν.

« Πάντα ὑμῶν ἐν ἀγάπῃ γινέσθω. ἢ
ὕμᾶς, ἀδελφοὶ, οἴδατε τὴν οἰχίαν Στεφαν
τουνάτον, ὅτι ἐστὶν »

Ἐπειδὴ χαὶ τὰ εἰρημένα πάντα, φησὶν
Ex τοῦ ταύτην ἡμελῆσθαι περίεστιν.

e ᾿Απαρχὴ τῆς ᾿Αχαῖας, xal εἰς διὰ
ἁγίοις ἔταξαν ἑαυτοὺς, ἵνα xal ὑμεῖς (
«οἷς τοιούτοις, xal παντὶ τῷ συνεργοῦ
«ιῶντι. »

Καὶ ἀρχόμενος τούτου μέμνηται λ
«tua δὲ καὶ τὸν Στεφανᾶ οἶκον * καὶ
χὴν αὐτὸν, οὐχὶ τῆς Κορίνθον μόνον, &i
«ἧς Ἑλλάδος φησίν. Οὐ μικρὸν δὲ καὶ
piov, τὸ πρῶτον τῷ Χριστῷ προσελθεῖν
τῇ πρὸς Ῥωμαίους Ἐπιστολῇ ἐντεῦθεν
τινὰς ἔλεγεν" Οἱ xal πρὸ ἐμοῦ γεγόνασιν
Ka οὐχ εἶπεν" ὅτι πρῶτον ἐπίστευσαν, &
ἐγένοντο, δεικνὺς ὅτι μετὰ τῆς πίστει
ἄριαστον ἐπεδείξαντο.

« Χαίρω δὲ ἐπὶ τῇ παρουσίᾳ Στεφανὶ
τουνάτου xai ᾿Αχαϊχοῦ, ὅτι τὸ ὑμῶν στ
ἀνεπλήρωσαν. ᾿Ανέπαυσαν γὰρ τὸ ἐμὸν’
«b ὑμῶν. Ἐπιγινώσχετε οὖν τοὺς τοιούτ

Ἐπειδὴ εἰχὸς ἣν αὐτοὺς ἐξηγριῶσθαι v

p αὑτοὶ γὰρ ἦσαν οἱ ἐλθόντες xai δηλώσαν'

κατὰ τὴν στάσιν. Τούτου χάριν φησὶν,.
τὸ ἐμὸν πνεῦμα, KaV τὸ, ὑμῶν, δειχνὺ
τῶν ἐλθόντας χαὶ ἑλομένους ἀποδημίαν
ποασαύτην ὑπὲρ αὑτῶν.

« ᾿Ασπάζονται ὑμᾶς αἱ Ἐχχλησίαι '
᾿Ασπάζονται ὑμᾶς ἐν Κνρίῳ ᾿Αχύλας xal
σὺν τῇ κατ᾽ οἶχον αὐτῶν Ἐχχλησίᾳ. '
ὑμᾶς οἵ ἀδελφοὶ πάντες. »

Ἐπιτυνάγει καὶ συγχολλᾷ τὰ μέλη διὸ
σμοῦ.

« ᾿Ασπάσασθε ἀλλήλους ἐν φιλήματι à

Ταύτην τὴν τοῦ ἁγίου ἀσπασμοῦ ivi

|

IN EPIST. AD CORINTH. I1.

106

τἴθησι προϑϑήκην, ἐπειδὴ σφόδρα διευτήχεσαν ἀφ᾽ A suit : quia valde dissidebant ab invicem, dicente

ἰαντῶν, τῷ λέγειν, Ἐγὼ μέν εἰμι τοῦδε, ἐγὼ δὲ
τοῦδε.

ε Ὁ ἀσπασμὸς τῇ ἐμῇ χειρὶ Παύλου. »

Δείχνυσι μετὰ πολλῆς σπουδῆς τὴν ἐ πιστολὴν συν"
φεθεῖσθαι.

« Εἴ τις οὗ φιλεῖ τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν, ἤτω
ἀνάθεμα. »

Av ἑνὸς τούτου ῥήματος πάντας ἐφόδησεν, τοὺς
τὰ μέλη ἑαυτῶν ποιοῦντας μέλη πόρνης, τοὺς σχαν-
δαλίζοντας τοὺς ἀδελφοὺς διὰ τῶν εἰδωλοθύτων, τοὺς
τῇ ἀναστάσει ἀπιστοῦντας. Οὐχ ἐφόδησε δὲ μόνον,
ἀλλὰ xol ἔδειξεν τῆς ἀρετῆς τὴν ὁδὸν, xal τὴν τῆς
χαχίας δυσσέδειαν.

« Μαραναθᾶ. »

Ἐκειδὴ πάντων τῶν χακχῶν ὁ τῦφος αἴτιος ἦν, καὶ Β

ve)mwy δὲ τὸν τῦφον ἡ ἔξωθεν σοφία ἐποίει, xot
«οὔτο τὸ χεφάλαιον ἣν τῶν χαχῶν, χαταστέλλ uv αὖ-
τὴν οὐδὲ Ἑλλάδι χέχρηται φωνῇ, ἀλλὰ τῇ ἙἭἬ δραῖδι.
δειχνὺς, ὅτι οὐ μόνον καταισχύνεται τὴν ἰδιωτείαν,
ἀλλὰ καὶ μετὰ πολλῆς τῆς θερμότητος ἀσπάζεται.
Τί δέ ἐστιν τὸ, Ἀαραναθᾶ; ὅτι Ὁ Κύριος 10er.
Τίνος δὲ ἕνεχεν αὐτό φησιν, ἣ τὸν οἰχονουμίας β8ε-
(αιῶν λόγον͵ ἐξ οὗ μάλιστα τὰ σπέρματα τῆς ἀνα-
στάσεως αυνέθηχεν ;

Ὡσανεὶ ἔλεγεν, 'O χοινὸς πάντων Δεσπότης xata
δῆναι τοσοῦτον χατηξίωσε, χαὶ ὑμεῖς ἐν τοιούτοις
ἐπέ;

«Ἢ χάρι; τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ μεθ᾽ ὑμῶν.»

alio, Ego sum hujus; et alio, Egu istius,

Vgns. 21. « Salutatio mea manu Pauli. »

Significat se multo cum studio epistolam hanc
scripsisse.

Vzas. 99. « Si quis non amat Dominum nostrum
Jesum Christum, sit anathema. »

193 Hoc uno verbo universo perterruit qui
membra sua meretricis membra facerent ; qui fra-
tribus scandala objicerent edendo carnes idolis
immolatas ; qui resurrectionem negarent. Non so-
lum autem terruit, sed et viam virtutis pandit, et
impietatem nequitiæ.

« Maranatba. »

Quoniam superbis erat omnium malorum causa,
aique superbiam hanc exiranea sapientia pepere-
rat, quod malorum erat caput ; ut eam comprimat,
haudquaquam Greca voce utitur, sed Hebraica;
ostendens non solum se non pudere simplicitatis,
sed ei multo eam ardore complecti. Quid autem
hoc eit, Maranatha ? Dominus | venit. Quare vero
pronuntiat, nisi ut divine dispensationis incarna-
tionisve fidem conſirmet, ex qua przsertim resur-
rectionis compacta sunt?

ἂς si diceret : Communis omnium Dominus tan-
tum se demittere dignatus est, et vos interim in
ejusinodi villis versamini ?

Vgns. 95. « Gratia Domini nostri Jesu Christi
vobiscum. »

Ἰοῦτο γὰρ διδασχάλονυ, τὸ μὴ μόνον συμδουλεῦ- C Preceptoris officium est, non modo consilium

σαι, ἀλλὰ καὶ εὐχαῖς βοηθεῖν.

vH ἀγάπη pov μετὰ πάντων ὑμῶν ἐν Χριστῷ
σοῦ, ᾿Αμῆν.»

Ἐπειδὴ σφοδρῶς αὐτῶν ἥψατο, χαταπραῦνει λοι-
πόν, ἵνα δὲ μὴ νομίδσωσιν, ὅτι ἱχετεύων αὐτοὺς εἰς
τοῦτο χατέληξεν, προσέθηχε τὸ, Ἐν Χριστῷ * οὐδὲν
[ip ἀνθρώπινον ἔχει, οὔτε σαρχιχὸν, ἀλλὰ πνευμα-
εἰχὴ slc ἔστιν.

Πρὸς Κοριγθίους α' στίχων, ὠμβ'. Ἐγράφη
ἐξὸ Φιλίππων διὰ Στερανᾶ, καὶ Φουρτουνάτου,
cil 'λχαϊκοῦ, καὶ Τιμοθέου. 'Avayróosici, ε' κε-
φέλαια 9, μαρτύρια ιζ΄, στίχοι ὀχτακόσιοι ἐδδο-
μήχοντα.

dare, verum etiam precibus opitulari.

Vegas. 94. « Charitas inea cum omnibus vobis in
Christo Jesu, Amen. »

Quia dure eos perstrinxit, mitius jam loquitur :
ne autem putarent ipsum supplicis instar hoc r&o-
do concludere, addidit, im Christo. Nihil etim
clausula hsc praefert humani, ant. carnalis, sed
mere spiritualis.

Ad Corinthios prima, verauum 842. Scripla est
Philippis per Stephanam, Fortunatum, Achaicum εἰ
Timotheum. Lectiones quinque, capita novem, testi-
monia 17, versus. 870.

VARLE LECTIONES,
| Eustathius Sulcensis oosdem numeros habet, non priorem.

ΕΙΣ EIHZTOAHN ΠΡῸΣ KOPINGIOYZ PB.

IN EPISTOLAM 11 AD CORINTHIOS.

KE6AA. TIPOTON.
« Παῦλος ἀπόστολος ζησοῦ Χριστοῦ διὰ τοῦ Os-
λήματος θεοῦ, καὶ Τιμόθεος ὁ ἀδελφός. »

CAPUT PRIMUM.
VeBs. 1. « Paulus Apostolus Jesu Christi per ve

luntatem Dei, et Timotheus frater.

1N EPIST. AD CORINTH. II.

710

μένης ἡμῖν ἐν τῇ "Acig, ὅτι καῦ' ὑπερδολὴν ἐδα- A Asia, quia supra modum gravati sumus supra vir-

ρύνϑημεν ὑπὲρ δύναμιν, ὥστε ἑξαπορηθῆναι ἡμᾶς
xe τοῦ ζᾷν.»

*Deztp διωχομένων ἡμῶν ἀλγεῖτε, φησῖν, ὡς αὖ»
φοὶ τοῦτο πάσχοντες, οὕτως ἴσμεν ὅτι xol παραχά-
λουμένων, αὐτοὶ τούτων ἀπολαύετε,

« ᾿Αλλὰ αὐτοὶ ἐν ἑαντοῖς τὸ ἀπόχριμα τοῦ θανά-
«su ἐσχήχαμεν, ἵνα μὴ πεποιθότες ὥμεν ἐφ᾽ ἑαυτοῖς,
ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ Θεῷ. »

Ἑουτέσιι, τὴν χρίσιν χαὶ τὴν προσδοχίαν. "O δὲ
λέγει τοιοῦτόν ἐστι“ Τοιαύτην προσδοχίαν εἶχε τὰ
φράγματα, ὅτι ἀποθανούμεθα πάντες, ἀλλ᾽ οὐ προέδη
«οῦτο, ἀλλὰ μέχρι τῆς ἡμετέρας ἑννοίας ἔστη. Τὸ
δ, ἕνα μὴ πεκοιθόξες ὦμεν, οὐχ ἐπειδὴ αὐτὸς

tutem, ita ut εἰ tiederet nos vivere. 2

Deletis, inquit, quod nos persequantur, ac si
hzc ipsi sustineretis. [12 nos scinius. quod, dum
solatio reficimur, eodem quoque vos ipsi perírua-
mini.

Vans. 9. « Sed ipsi in nobismetipsis responsum
mortis habuimus, ut non sinus fidentes in nobis,
sed in Deo.»

ld est, sententiam οἱ exspectationem. Átque bu-
jus loci sensus iste est : Ejusinodi expectationem
rerum status injiciebat, omnes nos morti proximes
esse : verum res non eo processit; sed intra su-
spicionem nostram constitii, Quod vero sequitur,

φὔτω διέχειτο λέγει, ἀλλὰ τοὺς ἄλλους ἐν τοῖς ὡς p wt non simus confdentes, non itia cum esse affectum

περὶ αὐτοῦ λεγομένοις ῥυθμίζων.

4 Τῷ ἐγείροντι τοὺς νεχροὺς, ὅς ἐχ τηλιχούτου
θανάτου ἐῤῥύσατο ἡμᾶς, xal ῥύσεται“ sl; ὃν ἡλκί-
παμεν ὅτι xal ἔτι ῥύσεται, αυνυπουργούντων καὶ
ὁμῶν ὑπὲρ ἡμῶν τῇ δεήσει. »

ἴἰόλιν τοὺς περὶ ἀναστάσεως αὑτοῖς χινεῖ λό-
Ἧς.

: e Ἵνα ἐκ πολλῶν προσώπων τὸ εἰς ἡμᾶς χάρισμα
διὰ κολλῶν εὐχαριστηθῇ ὑπὲρ ὑμῶν. »

Ἵνα τὰ κολλὰ πρόσωπα, φησὶν, αὐτῷ tóyapi-
στήσῃ, ἐπειδὴ χαὶ τὰ πολλὰ τὴν χάριν ἔλαδεν. Ταῦτα
ἃ λέγει, ὁμοῦ μὲν καὶ εἰς τὰς ὑπὲρ ἑτέρων εὐχὰς

significat, sed alios hisce locutionibus crudit, ac
si de seipso sermo foret.

Qui suscitat mortuos ; [ Vgas. 10, 44 | qui de
tantis periculis nos eripuit et eruel, in quem spe-
ramus, quonism 1 9 et adhuc eripict, adjovanti-
bus et vobis in oratione pro nobis. »

Sermonem movet iterum de resurrectione.

« Ut ex multorum personis, ejus qux in nobis.
est donationis, per inulios gratiz habeantur pro
nobis. »

Uti persone multe, inquit, ei gratia referant ;
quippe cuim et multz gratiám acceperint. Hzc au-
tem ail, ut tum eos ad orandum pro aliis excitet,

εὐτοὺς διεγείρων, ὁμοῦ δὲ xal ταπεινοφροσύνην aó- C tum eliam ut demissionem animi doceat, e! ad

wo διδάσχων, καὶ εἰς ἀγάπην ἄγων. Πρὸς δὲ τού-
τοὺς χἀχεῖνα, Utt xiv ἀπὸ οἰχτιρμῶν ποιήση θεὸς
με. ἐνταῦθα καὶ εὐχὴ συμθάλλεται.

e Β γὰρ καύχησις ἡμῶν αὔτη ἐστὶ, τὸ μαρτύριον
τῇ; σννειδήσεως ἡμῶν, ὅτι ἐν ἁγιότητι,»

Τρίτην αἰτίαν παραχλήσεω: τίθησιν. Αὕτη δέ
kt, ἡ ἐν καθαρῷ συνειδότι πανταχοῦ τῆς οἰχου-
μῆς ἀναστρέφεσθαι. Ταῦτα δὲ λέγει, καιδεύων
εὐνὸς xai kv xal; θλίψεσι μὴ χαταπίπτειν, ὅταν τὸ
eei καθαρὸν ἔχωαιν. Ὁ 6k νοῦς; οὕτως H χαύ-
pec ἡμῶν αὕτη ἐστὶ, φησὶν, ἡ συνείδησις ἡμῶν,
dx ἔχουσα ἡμᾶς καταδιχάζειν ὡς ἐπὶ πονηροῖς
πρέγμασιν ἐλαυνομένους.

«Kai eiltxguvelg τοῦ Θεοῦ. »

Τουτέστιν, οὐδὲν δολερόν.

400x àv σοφίᾳ σαρχιχῇ.»

Ἰουτέστιν, οὐκ ἐν χαχονργίᾳ, οὐδὲ δεινότητι λό-
(w^, ij συμπλοχῇ σοφοῖς χαρισμάτων Κ΄.

ει ᾿Αλλ᾽ ἐν χάριτι Θεοῦ ἀνεστράφημεν ἐν τῷ χό-
fpi, περισσοτέρως δὲ πρὸς ὑμᾶς. ν

Τὴν παρ᾽ αὐτοῦ δύναμιν δεδομένην ὑμῖν διὰ τῶν
δημείων ἐνδειχνύμενοι.

“Οὐ γὰρ ἄλλα γράφομεν ἡμῖν, ἀλλ᾽ ἣ ἃ ἀναγι-
πέσκετε, ἢ xal ἐπιγινώσχετε. »

Ἀπκειδὴ μεγάλα ἐφθέγξατο περὶ δαυτοῦ, ὅπερ ἦν

cbaritatem provocet. Quin et hoe. insinuat, quam-
vis Deus magna per misericordiam praestet, ad id
tamen conferre preces et supplicationes.
V&ns. 19. « Nam gloria nostra hsec est, testi-

monium conscienilz nostra, quod in sanctitate. »

Tertium consolationis argumentum ponit ; nimi-
rum quod conscientia pura ubique terrarum con-
vcrsetur.. Sic autem loquitur, ut eos erudiat nc
in afflictionlbus despondeant animum, dum con-
sclentiam puram babeant. Hic vero sensus est :
Gloriatio nostra hæe est, inquit, conscientia nostra,
qux nos non possil. condemnare, quasi factis im-
probis 3 recto excesserimus.

« Et sinceritate Dei. »

14 est, absque ullo. dolo.

« Non in sapientia carnali. »

lloc est, non in vafritie, nec in artiflelo ἃ sermo-
nis, aut jn implicatione sophismatum.

t Sed Ín gratia Dei conversati sumus iu hoc
mundo : abundantius autem ad vos. »

Per signa monstrantes virtutem quam ipse con-
cessit nobis. ».

Vans, 15. « Non enim alia scribimus vobis qnam
qua aut legitis, aut etiam cognoscilis. »

Quia de seipso eximia prolocutus fuerat, i4

VARUE LECTIONES,

V Leg. eonuudtuy,

7

S. JOANNIS DAMASCENTI

719

quod invidiosum et grave videbatur, testes ipsos A φορτιχὸν, αὐτοὺς παράγει μάρτυρας τῶν λεγομέ-

appellat corum qua abs se dicuntur.

Vgas. 14. « Spero autem. quod. usque. in finem
cognoscetis, sicut et cognovistis nos ex parte. »

À preteritis fldem facit futurorum. Quin nce
simpliciter et nude id pronuntiavit, sed totum re-
jiciens in Deum et spem que in illum est.

t Quod gloria vestra sumus sicut et vos nostra,
in die Domini nostri Jesu. »

lic conceptam forte ex ante dictis invidiam vel
rixas adimit, duin eos quoque in partem gloriz
recipit suorum recte factorum. Nequaquam enim,
inquit, intra nos hzc constitit, sed ad vos ctiam
dimanavit.

Vrns. 15-17. « Εἰ hae confidentia volui prius
venire ad vos, ul secundam gratiam haberetis, et
per vos transirein Macedoniam, et iterum a Ma-
cedonia venire ad vos, et a vobis deduci in Judzam.
Cum ergo hoc voluissem, »

Qua utique in vobis maxime fiduciam ponamus ;
qua gloriamur in vobis, οἱ gloria nostra vos es-
tis.

196 « Nunquid levitate usus sum ? aut quz co-
£ito, secundum carnem cogito, ut sit apud me,
Est, est, et, Non, non?

Qua de causa non veni, inquit? nunquid levitate
et mobilitate animi ? nequaquam. Eccur vero? quia
Qu:& propono, non secundum carnem propono.
Quorum verborum talis est sensus : Carnalis homo,
sive qui rebus praesentibus addictus est, et ope-
rationis Spiritus exsors exsistit, quoquo versum
abire polest et oberrare quo voluerit. Qui vero
Spiritu agitur, non potest ubique sententiz sus
dominus esse, quippe quam ab illa auctoritate
pendentem babeat. Sed quocunque Spiritui libi-
twm. erit ducitur, isque jussis herilibus obsecun-
dat. Aitergo: Nullatenus sum a gubernatione Spi-
ritus alienus, nec penes me est illuc pergere quo

voluero. Paracleti siquidem jussioni sum obnoxius,

ipseque mihi precipit: idcirco venire uon potui,
quia secus visum est Spiritui. Hoc porro in Acti-
bus etiam apostolorum scriptum est, camis aliquo
pergere statuisset, jussisse Spiritum ut alio vade-

νων.

« Ἑλπίζω δὲ χἀγὼ, ὅτι ἕως τέλους ἐπιγνώσεσθε,
καθὼς χαὶ ἐπέγνωτε ἡμᾶς ἀπὸ μέρους.

Ἀπὸ τῶν παρελθόντων πιστοῦται τὰ μέλλοντα.
Εἶτα, καὶ οὐχ ἁπλῶς τοῦτο ἀπεφήνατο, ἀλλὰ τὸ πᾶν
ἐπιῤῥίπτων τῷ Θεῷ, xax τῇ εἰς αὐτὸν ἐλπίδι.

ε Ὅτι χαύχημα ὑμῶν ἐσμεν, καθάπερ xal ὑμεῖς
ἡμῶν, ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν "Inoob. »

Ἐνταῦθα by ix τῶν εἰρημένων ὑποτέμνεται
φθόνον ἣ ἔριδας, αὐτοὺς xal χοινωνοὺς ποιῶν τῆς
δόξης τῶν αὐτοῦ χατορθωμάτων. Οὐ γὰρ μέχρις
ἡμῶν χατήντησε, φησὶ, ἀλλὰ χαὶ εἰς ἡμᾶς δια-
βαίνει.

« Καὶ ταύτῃ τῇ πεποιθήσει ἐδουλόμην πρότερον

Β πρὸς ὑμᾶς ἐλθεῖν, ἵνα δεντέραν χάριν σχῆγτε, καὶ

C

δι᾽ ὑμῶν ἀπελθεῖν εἰς Maxsbovlav, xal πάλιν ἀπὸ
Μακεδονίας ἐλθεῖν πρὸς ὑμᾶς, καὶ 0g ἡμῶν προ-
πεμφθῆναι εἰς τὴν Ἰουδαίαν. Τοῦτο οὖν βουλόμε-
γος,"

Τὸ σφόδρα θαῤῥεῖν ὑμῖν, τὸ χαυχᾶσθαι ἐφ᾽ ὑμῖν,
καὶ καύχημα ἡμῶν ὑμᾶς εἶναι.

ε Μήτι ἄρα τῇ ἐλαφρίᾳ ἐχρησάμην ; ἣ ἃ βουλεύο-
μαι, χατὰ σάρχα βουλεύομαι, (va Tj παρ᾽ ἐμοὶ τὸ
Ναὶ, ναὶ, καὶ τὸ, 00, 00; »

Τίνος ἕνεχεν οὐχ ἦλθον, φησίν : ἄρα ὡς κοῦφος
xai εὑριπιστῆς ; οὐδαμῶς. ᾿Αλλὰ διὰ τέ; Ὅτι ἃ βου-
λεύομαι, οὗ χατὰ σάρχα βουλεύομαι. "O δὲ λέγει
τοιοῦτόν ἐστιν Ὁ σαρχιχὸς ἄνθρωπος, τουτέστιν, ὁ
τοῖς παροῦσι πράγμασι προσηλωμένος, καὶ τῆς τοῦ
Πνεύματος ἐνεργείας ἐχτὸς τυγχάνων, πανταχοῦ ἀπιέ-
ναι δύναται, xal πλανᾶσθαι ὅπου βούλεται. Ὁ ὃὲ
ὑπὸ τοῦ Πνεύματος ἀγόμενος, οὗ τῆς ἑαυτοῦ γνώ-.
μης πανταχοῦ δύναται χύριος εἶναι," τῆς ἐχεῖθεν

ἐξουσίας ἑξαρτήσας αὐτὴν, ἀλλ᾽ ὅπον ἂν ἐκεῖνο

βούληται, ἄγεται, δεσποτιχοῖς παλαίσμασι χρώμε-

νος. Τοῦτο οὖν φησιν, ὅτι Οὐχ εἰμὶ τῆς τοῦ Πνεύ-

μάτος ἐχτὸς χυδερνήσεως, οὐδὲ ἐξουσίαν ἔχω βαδί-

(ety ὅπου βούλομαι. Καὶ γὰρ ὑπόχειμαι τῷ ἔπι"
τάγματι τοῦ Παραχλῆτον, καὶ ἑπιτάττομαι. Διά.
«οὔτο οὐχ ἠδυνήθην ἐλθεῖν, οὐ γὰρ ἔδοξε τῷ ἢνεύ--.

ματι, Τοῦτο δὲ χαὶ ἐν ταῖς πράξεσι τῶν ἀποστόλων
γέγραπται. ᾿Αλλαχοῦ γὰρ Προακιρούμενον ἐλθεῖν, τὸ

ret *. Non. ergo levitati mez, loc est, non mobili- D Πνεῦμα ἀλλαχοῦ βαδίζειν ἐχέλευσεν. Ὥστε οὗ τῆς

tati animi tribuendum quod non venerim ; sed
oportuit ut qui Spiritui subditus sum, eidem ob-
lemperarem.

V&ns. 18. « Fidelis autem Deus, quia sermo no-
ster, qui fuit in illo, Est, et, Non. »

Emergentem objectionem solvit. Dixerit quispiam
si non est apud te, Est, et, Non; cur postliac ever-
lis, que modo asseris, quemadmodum de accessu
wo Joquens fecisti? Yz nobis si unquam id acci-
dit in praedicatione nostra. Itaque ne hzc cogitando
perturbarentur, ait : Nihil tale contigit in. prædi-
cationibus meis. Humana siquidem mendacio sunt

* Act. xvi, 7.

tpe ἐλαφρίας, τουτέστιν, οὔτε τῆς κονφότητος τὸ
μὴ ἐλθεῖν, ἀλλὰ τὸ, τῷ Πνεύματι ὑποχείμενον, ἐχεΐνῳ
πείθεσθαι.

c Πιστὸς δὲ ὁ θεὸς, ὅτι ὁ λόγος ἡμῶν ὁ πρὸς ὑμᾶς
οὐκ ἐγένετο Ναὶ, χαὶ, Οὔ. »

᾿Αντίθεσιν ἀναχύπτουδαν λύει. El οὖχ ἔστι, φησὶ,
παρὰ σοὶ τὸ Ναὶ, καὶ, Οὗ, ἀλλὰ ἃ vov λέγεις, ἀνα-
τρέπεις μετὰ ταῦτα, ὥσπερ ἐπὶ τῆς ἐπιδημίας τῆ;
σῆς ἐποίησας, οὐαὶ ἡμῖν μή ποτε χαὶ ty τῷ χηρύ-
Ὑμαᾶτι τοῦτο γέγονεν. Ἵνα οὖν μὴ ταῦτα ἐννοοῦντες
πράττωνται, φησὶν ὅτι οὐχ ἐπὶ τοῦ χηρύγματος
οὕτως ἐγένετο. Τὰ μὲν γὰρ ἀνθρώπινα οἴονται δια-

1ι5

IN EPiST. AD CORINTH. il.

τι

ϑευσθῆναι, τὰ δὲ τοῦ Θεοῦ οὐχ οὕτως. Διό φησι" A obnoxia: at non item ea qua Dei sunt. Quam-

liporóc d Θεὸς; τουτέστιν ἀληθής. Μὴ τοίνυν ὑπό-
ἀχεῦε τὰ ἐχείνου οὕτως " οὐδὲν γὰρ ἐν αὐτοῖς ἀν-
βρώκινον.

ε Ὁ γὰρ τοῦ θεοῦ Υἱὸς Ἰησοῦς Χριστὸς, ὁ ἐν ὑμῖν
AE ἡμῶν κηρυχϑεὶς, δι᾽ ἐμοῦ xal Σιλονανοῦ xal Τι»
μοϑέου, οὖχ ἐγένετο val, xat, οὔ.»

Ἐπειδὴ εἶπε Aópór, ἐπάγει λοικὸν ποῖον λόγον
φησί. Τὸ δὲ, val, χαὶ, οὐ, τοῦτο σημαίνει. Οὐχ
ἀνέτρεψα, φησὶν, * πρότερον εἶπον ἐν τῷ χηρύ-

ματι. Οὐδὲ νῦν μὲν τυῦτο, νῦν δὲ ἐκεῖνο διελέχθην
ὁμῖν’ τοῦτο γὰρ οὐχέτι πίστεώς, ἀλλὰ πεπλᾶνη-
μένης διανοίας ἐσείν.

c ᾿Αλλὰ, ναὶ, ἐν αὑτῷ γέγονε.)

Τουτέστιν ὅπερ εἶπον, ἀκαρασάλευτος καὶ βέδαιος B

ἡ λόγος μένει.

ε Ὅσαι γὰρ ἐπαγγελίαι θεοῦ, ἐν αὐτῷ τῷ val-
διὸ καὶ δι' αὐτοῦ τὸ, ἀμὴν, τῷ Θεῷ πρὸς δόξαν δι᾽
ἡμῶν.

Τοῦτό qst, διὰ τὸ πολλὰ τὸ κήρυγμα ὑπισχνεῖ-
ebat, καὶ αὑτοὺς τὰ πολλὰ ταῦτα ἐπαγγέλλεσθαι, xal
χηρύττειν. Καὶ γὰρ περὶ ἀναστάσεως διελέχθησαν,
χαὶ ἀναλήψεως, χαὶ περὶ ἀφθαρσίας, καὶ περὶ τῶν
μεγάλων ἄθλων, xal περὶ τῶν ἀποῤῥήτων ἐχείνων
ἀγαθῶν. Ταύτας οὖν τὰς ἐπαγγελίας μένειν φησὶν
ἀχινήτους. Οὐ γὰρ ἐγένετο ἐν αὐτοῖς val καὶ οὗ,
φυτέστιν, οὐ ποτὲ μὲν ἀληθῆ τὰ εἰρημένα, ποτὲ
& ψευδῆ, χαθάπερ ἡ ἐπιδημία ἢ ἐμὴ, ἀλλ᾽ ἀεὶ
ἀληθῇ.

Εἰδὲ ἃ ὑπέσχετο, βέδαια, πολλῷ μᾶλλον αὐτὸς,
καὶ ὁ περὶ αὐτοῦ λόγος.

v Ὁ δὲ βεδαιῶν ἡμᾶς σὺν ὑμῖν εἰς Χριστὸν, χαὶ χρί»
ῥα; ἡμᾶς Θεὸς, xat σφραγισάμενος ἡμᾶς, καὶ δοὺς
ev ἀῤῥαδῶνα τοῦ Πνεύματος ἐν ταῖς χαρδίαις ἡμῶν.
Ἐγὼ δὲ μάρτυρα τὸν Θεὸν ἐπικαλοῦμαι ἐπὶ «hv
ἐμὴν ψυχήν. »

Τουτέστιν, ὁ μὴ ἐῶν ἡμᾶς παρασαλεύεσθαι ix τῆς
«αἰστεως τῆς εἰς Χριστὸν, χαὶ αὐτὸς ὁ χρίσας ἡμᾶς,
yai δοὺς τὸ Πνεῦμα ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν, πῶς τὰ
μέλλοντα οὐ δίδωσι ; Τὸ δὲ χρίσας ἡμᾶς καὶ e'ppa-
"σάμενος, τὴν τοῦ Πνεύματος δωρεὰν σημαίνει.

« "Urt. φειδόμενος ὑμῶν οὐχέτι ἦλθον εἰς Κόριν-
ἤν" οὐχ ὅτι χυριεύομεν ὑμῶν τῆς πίστεως, ἀλλ᾽ ὅτι
ὀννεργοί ἐσμεν τῆς χαρᾶς ὑμῶν. Τῇ γὰρ πίστει
ἰστήχατε. ὃ

XESAA. Β΄.

t "Ἔχρινά δὲ ἐμαυτῷ τοῦτο τὸ μὴ ddl ἐν λυπῇ
πρὸς ὑμᾶς ἐλθεῖν. Εἰ γὰρ ἐγὼ λυπῶ ὑμᾶς. »

Βέλτιον γὰρ ἐνόμισα ἐνδοῦναι εἰς τὸ pecavoroat,
ψησὶν, ἣ παρὼν ἐπεξελθεῖν καὶ παροξυνθῆναι μει-
ζόνως. |
« Καὶ εἰς ὁ εὐφραίνων με, εἰ μὴ ὁ λυπούμενος ἐξ
ἐμοῦ; »

Εἰ καὶ £v λύπῃ, φησὶν, ἔμελλον εἶναι, ἀναγχαζό-
pevoc ὑμῖν ἐπιξι uiv xai ὁρᾷν λνπουμένονς, ἀλλ᾽
ὅμως xi δι᾽ αὐτὸ τοῦτο εὐφραωνομαι. Μεγίστης γὰρ

PatnoL. Gn. XCV.

obrem dicit : Fidelis Deus, id est, verax. Proiude
ne tibi suspeeta sint, quse sunt illius. u his quippe
nibil est bumani.

Vegas. 19. t Dei enim Filius Jesus Christus, qui
in vobis per nos predivatus est; per me et Silva-
num et Timotheum, non fuit, est, et, non. 2

Quia sermonem nominavit, infert modo de quo
sermone dicat. Hoc porro significat, est, et, nox,
Non everti, inquit, qute antehac praedicando di-
xeram. Neque nunc quidem istud, modo autem
aliud vobis sum locutus. Hoc enim fidei non Tuéril,
sed oberraniis animi. |

1 Sel, est, in eo fuit. )

Hoc est, sermo quem pronuntiavi, immobilis
et firmus manet.

Vzas. 20. « Quotquot enim sunt promissiones
Dei, sunt in illo est. [460 οἱ per ipsum, Amen, Deo
ad gloriam per nus, »

Sic loquitur, eo quod prédicatione multa pro-
milterentur, et apostoli mulia bsc pollicerentur
et annuntiareht. Nam etide resurrectione disse-
ruerant, necnon de assumptione, et immortalitate,
de ingentibus prsmiis, et de arcanis illis bonis.
Has porro pollicitationes manere immotas dicit.

.Non enim fuit in eis, est, et, 4on ; ut quafidoqué

vera fuerint quie dicebantur, εἰ quandoque falsa,
quemadmodnm adventus meus; sed verá aemper

C exstitere.

197 Quod si firma sunt, qu» promisit, multo
magis ipse, et qui de ipsó sermo fit.

Vgas. 21-32. « Qui aütem confirmat nos vobis-
cum in Christo, et qui unxit nos Deus, et qui
signavil nos, et dedit nobis pignus Spititus in
cordibus nosiris. Ego autem testem Deum lavuco
in animam meam. »

Hoc est , qüi nen sinit nos móveri a üde quani
habemus in Christum , quiqué nos unxit, ei dedit
Spiritum In cordibus nostris, quomodo non daret
futura ? Dicendo autem, qui unti , et, qui signavit,
donum Spiritus significavit.

« Quod parcens vobis, noh veni ültra Corin-
thum : non quía domindmur fidei vestree , sed quia
adjütores sumus gaudii vestri. Nàm fide statis. »

CAP. il.

Vens. 1, 9. « Statui autem · hoc ipsum apud me,
ne iterum in tristitia venirem ad vos. Si enim
ego contristo Yos. »

Satius abesse duxi, inquit, ut dsrem poniten:
lie locum , quam ul praesens poenas infligerem , οἱ

magis ezasperarer.

« Εἰ quis est qui me lztificet ; nisi qui contri-
statur ex me?»

Etsi in moerore versaturus eram , inquit , quod
coactus essem vos objurgare et videre meerentes ,
attamen boc ipsum me ]stificat. Nam maxima dis

3a

715

S. JOANNIS DAMASCENI

118

lectionis argumentum est, quod me tanti faciatis, Α τοῦτο ἀγάπης τεχμῆριον, τὸ τοσούτου πὰρ᾽ ὑμῖν

ut possim vos aversande merdere.

Vins, 5. « Et hoc ipsum scripsi vobis, ut non
eum venero tristitiam habeam ab iis de quibus
oportuerat me gaudere : confidens in omnibus vo-
bis, quia meum gaudium omnium vesirüm est. »

Idem hoc est ac si diceret : Idcirco non veni,
quia parcebam vobis.

Vrns. 4. « Nam ex multa tribulatione et angu-
stia cordis scripsi vobis per multas lacrymae, non
nt contristemini ; sed ut sciatis charitatem , quam
labeo abundantius in vos. »

ingentem hic prz se fert amorem , quando ipse
lange ainplius dolebat, quam qui peccaverunt.

Vgas. b. « Si quis autem contristavit, non me 8

coniristavit, sed ex parte, ut non onerem om-
nes vos.

Non me latet, inquit, vos una mecum contri-
statos fuissc. et indigne scortatorem perinde in-
lisse, ut facinus quod admissum est, vos ornnes
doloris mei consortes fecerit: idcirco autem dizi,
ἘΣ parte, non quod vos minus indoluistis quam
ego; sed ne gravior illi acciderem qui stuprum
patravit.

Vzas. 0. « Sufficit illi qui ejusmodi est, objur-
qtio hzc , que fit a pluribus. »

Non ait, incesto , sed , il/i qui ejusmodi est, ut
objurgationis modumallevet. .

Vznas. 7-9. « Ut e contrario magis doneus, el (αὶ

consolemini , ne forte tristitia abundantiori absor-
beatur qui ejusmodi est. Propter quod obsecro
v08, ut confirmetis in illum charitatem. ideo enim
et acripsi , ul cognoscam experimentum vestrum ,
an in omnibus ebedientes sitis. »

1998 Non solum remitti increpationem jubet ,
verum et omnigenam consolationem adhibere. Hos
autem laudans memoriam revocat prisunz ipso-
rum obedientie, quam et in medium profert.

Vgns. 10. « Cui autem aliquid donastis, et ego.»

Vide quomodo secundas sibi partes ascribi ,
ut eos quidem tanquam duces haberi velit, se au-
tem instar comitis. ld quod profecto vel maxime
possit animum exasperatum lenire.

«Nam et ego quod donavi, si quid donavi, D

propter vos. »
Ne elatiores ipsos redderet , ac si domini forent,

rursum adigit eos ad obediendum, dicens : Nam et
ego quoque hoc vestri causa przstiti.

« ἴα persona Christi. »

Ad gloriam Christi , inquit, vel etiam tanquam
hoc jubente Christo : id quod in primis ipsos per-
$0adere aptum erat.

Vegas. 11. « Ut non circumveniamur a Satana. »

. Pulchre πλεονεξίας nomen adhibuit, Non enim

sumit ille quae sua sunt : quin potius nostra rapit

e$ usurpat. Nam qui factum poenitentia mutaverát,
is evaserat melior.
t Non. enim ignoramus cogitationes ejus. »

ἄξιον εἶναί με, ὡς δύνασθαι δάχνειν ὑμᾶς ἀποστρε-
φόμενον.

ε Καὶ ἔγραψα ὑμῖν τοῦτο αὐτὸ, ἵνα μὴ ἐλθὼν λύ-
πὴν ἔχω, ἀφ᾽ ὧν ἔδει με χαίρειν " πεποιθὼς ἐπὶ πάν-
κας ὑμᾶς, ὅτι f) ἐμὴ χαρὰ πάντων ὁμῶν ἐστιν. v

Τοῦτο λέγει, τὸ εἰποῖν, ὅτι Δεὰ τοῦτο /o0x. ἦλθον,
φειδόμενος ὑμῶν.

ε« Ἐχ γὰρ πολλῆς θλίψεως καὶ συνοχῆς χαρδίας
ἔγραψα ὑμῖν διὰ πολλῶν δαχρύων, οὐχ ἵνα λνπηθῆτε,
ἀλλὰ τὴν ἀγάπηγ, ἵνα γνῶτε, ἣν ἔχω περισσυτέρως
εἰς ὑμᾶς. »

Φιλοστοργίαν πολλὴν ἐνδείχνυται, εἴ γε αὐτὸς πολλῷ
πλέον τῶν ἡμαρτηγχότων ἀλγεῖ.

€ Εἰ δέ τις λελύπηχεν, οὐχ ἐμὲ λελύπηχεν, ἀλλὰ
ἀπὸ μέρους, ἵνα, μὴ ἐπιδαρῶ πάντας ὑμᾶς. »

Οἶδα, φησὶν, ὅτι συνελυπήθητέ μοι, καὶ συνηγα-
ναχτήσατε ἐπὶ τῷ πεπορνευχότι, χαὶ ἐχ μέρους πάν-
τας ὑμᾶς ἐλύπησε τὸ συμδάν. Διὰ τοῦτο δὲ εἶπον, ἐκ
μέρους, οὐχ ὡς ὑμῶν ἐλάττονα ἀλγησάντων 1) ἐγὼ,
ἀλλ' ἵνα μὴ βαρήϑω τὸν πορνεύσαντα.

« 'Ixavby τῷ τοιούτω ἡ ἐπιτιμία αὔτη ὑπὸ τῶν
κλειόνων. »

Θὐ λέγει, τῷ πεπορνενχότι, "ἀλλὰ, τῷ τοιούτῳ,
χουφίζων τὸ βάρος.

* Ὥστε τοὐναντίον μᾶλλον ὑμᾶς χαρίσασθαι xol
παρακχαλέολι͵ μή πως τῇ περισσοτέρᾳ λύπῃ xata-
ποθῇ ὁ τοιοῦτος. Διὸ παραχαλῶ ὑμᾶς χυρῶσαι s
αὑτὸν ἀγάπην * εἰς τοῦτο γὰρ καὶ ἔγραψα, tva. γνῶ
τὴν δοκιμὴν ὑμῶν, εἰ εἰς πάντα ὑπήκοοί ἐστε. »

Οὐ μόνον χελεύει λύσαι τὴν ἐπιτίμησιν, ἀλλὰ καὶ
παραμυθίαν εἰσενεγχεῖν εἰς πάντα. Ἐγχωμιάζει δὲ,
τῆς πρυτέρας ὑπακοῆς ἀναμνήσας, xal εἰς μέσον
αὑτὴν ἄγων.

« Ὧ δέ τι χαρίζεσθε, χἀγώ. »

Ὅρα πῶς τὰ δευτερεῖα ἑαυτῷ δίδωσιν, ἐχείνους
μὲν ἄρχοντας, ἑαυτὸν δὲ ἑπόμενον δειχνύς " ὅπερ δύ-
vetet μάλιστα μαλάξαι θρασυνομένην γνώμην.

c Καὶ γὰρ ἐγὼ ὃ χεχάρισμαι, εἴ τε χεχάρισμαι δι
ὑμᾶς. »

Ἵνα μὴ ὑπτίους ποιήσῃ ὡς χυρίους ὄντας, πάλιν
αὐτοὺς ἄγχει πρὸς τὸ ὑπαχούειν, λέγων * Καὶ τοῦτο
γὰρ αὐτὸ δι᾽ ὑμᾶς ἐποίησα,

« Ἐν προσώπῳ Χριστοῦ. »

Εἰς δόξαν Χριστοῦ λέγει, ἢ ὡς τοῦ Χριστοῦ καὶ
ποῦτο χελεύοντος᾽ ὃ μαλίστα αὐτοὺς ἔπειθεν,

ε Ἵνα μὴ πλεονεχτηθῶμεν ὑπὸ τοῦ Σατανᾶ. »
Καλῶς πλεονεξίαν ὠνόμασεν οὐδὲ γὰρ τὰ ἐν αὐ-
τῷ λαμόδάγει λοιπὸν, ἀλλὰ τὰ ἡμῶν ἁρπάζει. Γέρων:
γὰρ ὁ μετανοήσας ἀμείνων.

« Οὐ γὰρ αὑτοῦ τὰ γοήματα ἀγνοοῦμεν. »

711

IN ÉPIST. AD CORINTH. II.

118

“Ὅτι καὶ προσχήματι εὐλαδείας ἀἰκόλλυϑιν, οὐ pó-A — Nam sub religionis specie infert exitium , tit nor,

vov τῷ εἰς πορνείαν ἀγαγεῖν, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τοῦναν-
τίου δύναται διαφθεῖρα:, ix τῆς ἀμέτρου λύπης τῆς
ἐπὶ τῇ μετανοίᾳ.

e "My δὲ εἰς τὴν Τῤῥωάδα διὰ τὸ Ἐὐαγγέλιον |

φὐῦ Χριοτοῦ, καὶ ϑύρας pot ἀνεῳγμένης ἐν Κυρίῳ,
οὖκ ἔσχηχα ἄνεσιν tip πνεύματί μου, τῷ μὴ εὑρεῖν
με Τίτον τὸν ἀδελφόν μον, ἀλλὰ ἀποταξάμενος αὐ-
«οἷς, ἐξῆλθον εἰς Μακεδονίαν. »

Εἰκὼν ἐν ἀρχαῖς ὅτε ἐν τῇ "Act ἐδαρήϑη ὑπὲρ
δύναμιν, xat δείξας πῶς ἀπηλλάγη, καὶ τὰ ἐν μέσῳ
φαρελθὼν ἀναγχαίως, διδάσχει πάλιν, ὅτε καὶ ἐτέ-

ρως ἐθλίδη. Πῶς οὖν xal τίνι τρόπῳ; τῷ μὴ εὑρεῖν
ἙἘΐὺτον. Οὗτος δὲ ἐν Κορίνθῳ διέτριδεν.

c Τῷ δὲ Θεῷ χάρις τῷ πάντοτε θριαμδεύοντι ἡμᾶς
ἐν τῷ Χριστῷ. »
Ἵνα μὴ δόξῃ ὡς θρηνῶν ταῦτα ἀποδύρεσθαι, χά-
pv ἀναπέμπει τῷ Θεῷ" 6 δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστι.
ἸΙανταχοῦ θλίψις, πανταχοῦ στενοχωρία. "H^9uy εἰς
φὴν ᾿Ασίαν, ἐδαρήθην ὑπὲρ δύναμιν. Ἦλθον εἰς
Ἰρωάδα, οὐχ εὗρον τὸν ἀδελφόν οὐχ ἦλθον πρὸς
ὑμᾶ:, οὐ μιχράν pot χαὶ τοῦτο ἀθυμίαν ἐποίησεν"
ἀλλ᾽ ἐν τούτοις πᾶσι, φησὶνν οὖκ ἀλγοῦμεν, ἀλλὰ
καὶ χαίρομεν, οὐ μόνον διὰ τὰ μέλλοντα, ἀλλὰ xal
bà τὰ παρόντα, ὅτι ἐν αὑτοῖς λαμπροί ἐσμεν xal
πρισφανεῖς. Διὸ τοῦτο xal θρίαμδον τὸ πρᾶγμὰ χα-
ui, Ὁ γὰρ θρίαμδος τοῦτό ἔστι, τὸ πᾶσι γενέσθαι
χιριφανής, Καϊοὐχ ἁπλῶς ϑριαμθδεύογει, εἶπεν, ἀλλὰ
καὶ ἐν Χριστῷ, τοντέστι διὰ τὸν Χριστὸν xal τὸ xfj-

Pa.

t Kat τὴν ὀδμὴν τῆς γνώσεως αὐτοῦ qavepoovti
δ᾽ ἡμῶν ἐν παντὶ τόκῳ, δῖτι Χριστοῦ εὐωδία ἐσμὲν
w θεῷ ἐν τοῖς σωζομένοις, χαὶ ἐν τοῖς ἀπολλυμέ:
νας" οἷς μὲν ὀσμὴ θάνάτον εἰς θάνατον, οἷς δὲ
th ζωῆς εἰς ζωήν. »

Δδείχνυσιν ὅτι καὶ ἑὀπὸς χαὶ καιρὸς ᾶς τῶν ἄθλων

ἐμπέπλησται τῶν ἀποστολιχῶν" καὶ ἑτέρᾳ δὲ πάλιν.

Ἰέχρηται μεταφορᾷ «f τῆς εὐωδίας. Εἴτα ἐκειδὴ
(zt, Καὶ ἐν τοῖς ἀπολλυμένοις εὐωδία ἐσμὲν, ἵνα
νὴ τίς νομίσῃ ὅτι χἀχέϊνοι εὐπαράδεχτοξ εἰσι, παρ-

solum ad stuprum illicere, verum et contrana ra-
tione labefsclare possit, immodicsie nimirumpoeni-
tentia vi et dolore. |

. Nzas. 12, 15. « Cum venissem autem Troadem
propter Evangelium Christi, et ostium míhí aper-
tum esset in Domino, non habui requiem spiritui
meo, eo quod non invenerim Titum fratrem
meum : sed valefaciens eis, profectus sum in
Macedoniam. »

Initio dixerat gravatum se supra modum fuisse :
et postquam declaravit, quo pacto liberatus es-
set, omissis qua intercessere , narrat iterum alio
modo se fuisse divexatum. Quinam vero, quave
ratione ? Non reperto Tito. 15 vero Corinthi mo-

B rabatur.

Vgns. 14. « Deo autem gratias, qui semper
triumphat nos in Christo. »

Ne videatur h»c gemebondus lugere, grates re«
pendit Deo. Quod autem dicit, hunc sensum ba-
bet : Ubique afflictio, ubique angustia. In Asiam
perrexi , gravatusque sum supra modum. Troadem
veni , nec fratrem reperi. Vos non conveni, idque
non exiguam mihi anxietatem peperit. Verumta-
men in istis omnibus, inquit, nequaquam mœsto
animo sumus, sed leiamur, nom tantam spe fu-
turorum, sed el propter illa quz nunc accidunt ;
quippe cum per ea clariores illustriuresque eva-
damus. Quocirca triumphum illud de quo agitur
appellat. Nam boc plane triumphus est, ubi quis
illustris apud omnes fit et conspicuus. Quin nec
simpliciter dixit, qui (riwnphat, sed adjecit, in
Christo , id est propter Christum et Evangelii prz-
dicationem. | |

« Et odorem notitia suz manifestal per nos
129 in omni loco : ( Vzss. 15, 16] quia Christi
bonus odor sumus Deo in iis qui salvi fiunt, οἵ
in iis qui pereunt : aliis quidem odor mortis in
mortem ; aliis autem odor vita in vitam. »

Declarat locum omnem et. tempus omne aposto- -
licis certaminibus plenum esse : atque alteram
rursum metaphoram adhibet, ab odoris fragrantía
sumptam. Deinde vero, quia dixit : In iis qui per-
eunt, bonus. odor sumus ; ne quis arbitretur, et illos

ἡχεγεν" Οἷς μὲν ὀσμὴ ἐκ θανάτου elc θάνατον, f acceptos esse, subjunxit : Aliis quidem odor ex

ok δὲ ὀσμὴ ἐκ ζωῆς slc ζωήν. Ὃ δὲ λέγει τοι-
«tiv ἐστι" τὴν εὐωδίαν ταύτην, φηδὶν, οἱ μὲν
eue προσίενται ὥστε σωθῆναι, οἱ δὲ οὕτως ὥστε
ἀτολέσθαι " ὥστε χἄν ἀπόλλυταί τις, παρ᾽ αὐτοῦ ἡ
ahis, Ἐπεὶ πολλάχις λέγεται τὸ μύρον πνίγειν
eb; χοίρους, xal τοὺς ἀσθενεῖς τῶν ὀφθαλμῶν τὸ
φὼς σχοτίζει.

t Καὶ πρὸς ταῦτα τίς ἱχανός ; »

Ἐπειδὴ μεγάλα ἐφθέγξατο, ὅτι θυσία ἐσμὲν τοῦ
Χριστοῦ, xai εὐωδία, xai ἐθριαμδευόμεθα παντα-
χοῦ, πάλιν τῷ Θεῷ ἀνατίθησι ἑαῦτα " διὸ καί φησι,
Κεὶ κχρὸς ταῦτα τίς ἱκανός; τὸ γὰρ πᾶν τοῦ Χρι-
σιῦ, eot, καὶ οὐδὲν ἡμέτερον.

. εθὺ γάρ ἐσμεν'ὡς οἱ πολλοὶ καπηλεύογτές τὸν

morte in mortem ; aliis autem odor ἐπ vita in vitam.
Cujus dicti significantia hæe est : fragrantiam istam
alii quidem sic admittunt, ut salvi fiant; alii vero
δὶς ut pereant. 1taque si quis péreat, jpse sibi Causa
est. Atqui vulgo dicuntur sues unguento prefocari,
et gramiosos oculos lumine czcos fieri.

« Et ad baec quis idoneus? »

Quia magna quedam prefatus est, victimam nós .
esse Christi, necnon bonum odorem; ubique nos
triumphare : isthzc rursum omnia in Deum refer,
Unde ait : Et ad hec quis idoneis? totum enim
Christi est, inquit, et nihil mostrum.

Vysis. 17. « Non enim sumus ut quiJam, adulte;

119

$. JOANNIS DAMASCENI

rautes verbum Del, sed tanquam ez dinceritate; A λόγον τοῦ Θεοῦ, ἀλλ᾽ ὡς ἐξ εἰλιχρινείας, à) ὡς ἐκ

scd quasi ex Deo, »

Si magna proauntiavimus, δὶ nibil horum no-
dirum esse benefactum apparuit, sed Christi pror-
sus oninia. Non enim.falsos apostolos secaulamiur,
qui pleraque sua esse asserunt. Nam hoe est adul-

terare, ubi quispiam vinum vitiat, οἱ quando quis -

pecunia venJit, quod gratiis dare jussus est,

« Coram Deo, in Christo loquimur. »

Non sic predicamus, ut vos ballucinemur, neque
jn nostra sapientia nitimur, sed divinum nobis
robur suppeditatur.

CAP. Til.
Yens. 1, 9. « lncipimus iterum nosmetipsos

Θεοῦ. »

El μεγάλα ἐφθεγξάμεθα, ἀλλ᾽ οὐδὲν τὸ ἡμέτερον
ἔφανεν εἶναι κατόρθωμα, ἀλλὰ πάντα τοῦ Χριστοῦ.
Οὐ γὰρ -μιμούμεθα τοὺς ψευδαποστόλους, τοὺς τὰ
πολλὰ αὐτῶν λέγοντας εἶναι, Τοῦτο γάρ ἐστι «b κα»
πηλεῦσαι, ὅταν τις νοθεύῃ τὸν οἶνον, καὶ ὅταν τις
χρημάτων πωλῇ, ὃ ἐκελεύσθῃ δωρεὰν δοῦναι.

€ Καὶ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ἐν Χριστῷ λαλοῦμεν. »

Οὐχ ἀπατῶντες ὑμᾶς αὐτὸ κηρύττομεν, οὐδὲ iv
«ὦ ἡμετέρᾳ σοφίᾳ, ἀλλὰ τῇ παρ᾽ ἐχείνου δυνάμει
χορηγούμενοι.

KE&AA. I".
« 'λρχόμεθα πάλιν ἑαυτοὺς συνιστάγειν, εἰ ph

eomumeudare. Aut nunquid egemus, sicut quidam, B χρήξζομεν ὥς τινες συστατιχῶν ἐπιστολῶν πρὸς ὑμᾶς,

commendatitiis epistolis ad vos, aut ex vobis? Epi-
stola nostra vos estis, scripta in cordibus nostris,
qua scitur et legiwr ab omnibus hominibus. » '

Antevertendo solvit id quod ab illis erat obji-
ciendum, videlicet quod seipsum exiolleret. Ac
ejusmodi quidpiam loquitur : Adeo non egemus
commendalitiis epistolis, ut vos ipsos epistole
loco habeamus. Quin etium aii : Etsi opus. esset
nos apud alios commendsri, vos utique epistole
loco in medium produceremus.

Vgss. 9. « Manifestati, quod epistola estis
Christi, ministrata a vobis. »

Hoc in loco non modo testimonium perbibet
charitatis illorum, verum etiam recte factorum.

« Scripta non atramento, sed Spiritu Dei vivi : C

non in tabulis lapideis, sed in tabulis cordis carna-
libus. »

1230 Hoc est, quam intelligunt omnes. Sic vos
ubique circumferimus, et mente versamus.

Vins. 4. « Fiduciam autem talem habemus per

"Christum; ad Deum. »

Rursus totum ad Deum refert. Nobis enim Chri-
stus universorum auctor exstitit, inquit.

Vegas. 5. « Non quod sufficientes sumus cogitare
aliquid ex nobis, quasi ex nobis. »

Vide rursum et alteram correctionem. Ait autem:
Non ea mente dixi, fiduciam nos babere, tauquam
illud quidem sit Del, el hoc a nobis. Quinimo totum
prorsus Deo tribuit et acceptum refert,

« Sed sufficientia nostra ex Deo est, [Vzas. 6]
qui et idoneos nos fecit ministros novi testamenti ;
non litterz, sed spiritus. »

Quod ait, idoneos fecit, idem est ae potentes fecit,

aptavitque. Haud enim exiguum. fuit ejusmodi -

victorias el precepta proferre 4028 prioribus longe
prestantiora essent. Quapropter adjecit : Non lit-
tere, sed spiritus.

« Littera enim occidit, spirituà autem vivitl-
cat. »

Hæc ait, ut illos obterat, qui propter Judaisn:um
errogantius efferebantur. Non enim Moyses spiri-
tum prebuit, inquit, sed litteras. Nobis autem
hoc munus creditum est, ut spiritum tribueremus.

ἣ ἐξ ὑμῶν συστατιχῶν, Ἡ ἐπιστολὴ ἡμῶν ὑμεῖς ἔστε
ἐγγεγραμμένη bv ταῖς χαρδίαις ἡμῶν * γινωσχομένη
καὶ ἀναγινωσχομένῃ ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων. »

Ὅπερ ἔμελλεν αὐτῷ παρ᾽ ἐκείνων ἀνθυποφέρε-
σθαι, δτὲ Ἑπαίρεις σαντὸν, τοῦτο προλαδὼν αὐτὸς
λύει, Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστι" Τοσοῦτον ἀπέχομεν
«o0 δεηθῆναι πρὸς ὑμᾶς συστατικῶν ἐπιστολῶν, ὡς
ὑμᾶς ἀντ᾽ ἐπιστολῆς ἔχειν. Λέγει δὲ, ὡς Εἰ ἔδει πρὸς
ἑτέρους συστῆναι, ὑμᾶς ἂν παρηγάγομεν εἷς μέσον
ἀντὶ ἐπιστολῆς.

« Φανερούμενοι, ὅτι ἐστὲ ἐπιστολὴ Χριστοῦ, δια»
κπονηθεῖσα ὑφ᾽ ὑμῶν. »

Ἑνταῦθα οὐ μόνον αὐτοῖς ἀγάπην, ἀλλὰ καὶ κατ-
ορθώματα μαρτυρεῖ.

€ Ἐγγεγραμρένη, οὐ μέλανι, ἀλλὰ Πνεύματι Θεοῦ
ζῶντος * οὐχ kv πλαξὶν λιθίναις, ἀλλ᾽ ἐν πλαξὶ xdpo-
δίας σαρχίναις. »

Τουτέστιν, ἣν πάντες ἴσασιν οὕτως ὑμᾶς παᾶντα-
χοῦ περιφέρομεν, καὶ ἐν νῷ ἔχομεν.

« Πεποίθησιν δὲ τοιαύτην ἔχομεν διὰ τοῦ Χριστοῦ
φρὸς τὸν Θεόν. »

Πάλιν τὸ ὅλον ἀνατίθησι τῷ Θεῷ, Τούτων γὰρ |
ἡμῖν ὁ Χριστὸς αἴτιος, φησίν.

« Οὐχ ὅτι ixavol ἐσμεν ἀφ᾽ ἑαυτῶν λυγίσασθαΐ τι
ὡς ἐξ ἑαυτῶν. »

“Ὅρα πάλιν ἐτέραν διόρθωσιν. Atrei δέ " Οὐχ οὕτω,
εἶπον, πεποίθησιν ἔχομεν, ὡς τὸ μὲν ἡμέτερον εἶναι͵
τὸ δὲ τοῦ Θεοῦ * ἀλλὰ τὸ πᾶν αὐτῷ ἀνατίθησι xal

D λογίζεται,

ε ᾿Αλλ᾽ ἡ ἱκανότης ἡμῶν Ex τοῦ Θεοῦ, ὃς xal ἰχό-
γωσεν ἡμᾶς διαχόνους καινῆς διαθήχης, οὗ γράμμω»
φος, ἀλλὰ πνεύματος. ?

Τὸ δὲ, ἱκάνωσεν, τουτέστι, δυνατοὺς ἐποίησε xd ᾿
ἐπιτηδείους. Οὐ μιχρὸν γὰρ mpoxoploat «ἢ olus.
μένῃ τοιαύτας νίχας, xal ἐντολὰς πολλῷ μείζους
τῶν προτέρων. Διὸ καὶ ἐπήγαγεν, οὐ γράμματοχ,
ἀλ.:ὰ πνεύματος.

, «Τὸ γὰρ vpáp pa ἀποχτείνει, τὸ δὲ πνεῦμα ζω»
ποιεῖ."

Ταῦτά qno, ἐκείνους καθαιρῶν τοὺς; piyejagpe
νοῦντας ἐπὶ τῷ Ἰονδαϊσμῷ, Οὐ γὰρ πνεῦμα, ap. —
ἐχόμιζεν Μωῦσῆς, ἀλλὰ γράμματα - ἡμεῖς »δ ὅς.
στεύθημεν πνεῦμα διδόναι. Πράμμα —

IN EPIST AD CORINTH. Ll.

122

«οὖν νόμον φησὶ, τὸν χολάζοντα τοὺς πλημμελοῦντας * A Porro litteram bic legem vocat, qua delinquentes

πνεῦμα δὲ, τὴν χάριν τὴν διὰ τοῦ Πνεύματος, «obs
inb τῶν ἁμαρτιῶν νεχρωθέντας ζωοποιοῦσαν.

« El δὲ ἡ διαχονία τοῦ θανάτου. »

Ἔτι τὴν σύγχρισιν ἐξεργάζεται. Ὁ δὲ νοῦς οὗτος.
El ἐκείνη μὲν θανάτον, αὔτη δὲ δόξης διαχονία,
ἀναμφέδολον ὅτι ἢ δόξα αὖτη ἐχείνης μείζων ἐστί"
διακονίαν δὲ θανάτου, τὸν νόμον λέγει. Διαχονεῖ γὰρ
εἰς θάνατον, ἐλέγχων τὰ ἁμαρτήματα.

€ "Ev τράμμασιν, ἐντετυπωμένη ἐν λίθοις, ἐγεν-
vits ἐν δόξῃ, ὥστε μὴ δύνασθαι ἀτενίσαι τοὺς υἱοὺς
Ἰσραὴλ εἰς τὸ πρόσωπον Μωῦσέως διὰ τὴν δόξαν
«οὔ προσώπου αὐτοῦ τὴν καταργουμένην, πῶς οὐχὶ

μᾶλλον ἢ διακονία τοῦ Πνεύματος ἔσται ἐν δόξῃ; B

El γὰρ t$ διαχονία χαταχρίσεως δόξα, πολλῷ μᾶλλον
«ερισσεύει f) διαχονία τῆς δικαιοσύνης ἐν δόξῃ. »
Καθαιρεῖ πάλιν τὸ Ἰουδαϊχὸν φρόνημα. |
ε Καὶ γὰρ οὐ δεδόξασται τὸ δεδοξασμένον ἐν
τούτῳ τῷ μέρει, εἵνεκεν τῆς ὑπερδαλλούσης δόξης.
Wl vào τὸ καταργούμενον διὰ δόξης, πολλῷ μᾶλλον
φὸ μένον, ἐν δόξη.» ᾿

Av συγχρίνωμεν, φησὶ, ταύτην δόξαν ἐχείνῃ, οὐδὲ

Ms ἐστὶν ἢ δόξα εἧς παλαιᾶς, Οὐχ ἀπλῶς δὲ τὸ μὴ
εἶναι δόξαν κατασχενάζει. Διὸ ἐπάγει, ὃν τούτῳ τῷ
μέρει, τουτέστιν κατὰ τὸν τἧς συγχρίσεως λόγον.

t Ἔχοντες οὖν τοιαύτην ἐλπίδα, πολλῇ παῤῥησίᾳ

puniuntur; spiritum autem, gratiam, que Βρὶ-
ritus opera vitam prestat illis qui per peccata
mortui erant.

Vgas. 7. « Quod si ministratio mortie. »

Comparationem adhuc exsequitur : atque hic
sensus est : Quod si ministerium iliud causa mortis
exstitit, bsc vero gloriæ, dubium non est quin
gloria ista major illa sit. Ceterum ministrationis
nomine legem exprimit. Nam inservit morti peccata
arguendo,

« In litteris deformata in lapidibus, fuit in glo-
ris, ut non possent intendere fllii Israel in faciem
Moysi, propter gloriam vultus ejus, qui evacua-
tur; [Vzas. 8, 9] quomodo non magis ministratio
Spiritus erit in gloria ? Nam si ministratio damna-
tionis gloria est, multo magis abundat ministe-
rium justitis in glorias. »

Hic rursus Judaicos spiritus comprimit.

εις. 10, 41. « Nam nec glorificatum est quod
claruit in bac parte, propter excellentem gloriam..
Si enim quod evacuatur, per. gloriam est, multo
magis quod manet, in gloría est. »

Si gloriam banc, ioquit, eum illa conferamus,
haudquaquam gloria fuerit gloria legis antiquse.
Neque vero absolute evineit gloriain banc veram
non exstitisse , sed addit, it hac parie : hoc esi
qua parte comparantur.

Vzn5s. 12,45. « Habentes igitur talem spem, multa

γόρεθα, καὶ οὗ χαθάπερ Μωῦσῆς ἐτίθει χάλυμμα C fiducia utimur : ei noa sicut Moyses ponebat vels-

ia οὐ πρόσωπον αδτοῦ.»

"Ext τοσαῦτα καὶ τηλιχαῦτα ἀχούσας ὃ ἀχροατὴς
πρὶ τῆς καινῆς ἐζήτει, καὶ ὀφθαλμοφανῶς τὴν δόξαν
φ«ὐτὴν ἰδεῖν, ρα ποῦ αὐτὸν ἑξαχοντίζει πρὸς τὸν
μέλλοντα αἰῶνα.

eIlgho τὸ μὴ ἀτενῖθαι τοὺς υἱοὺς "lopahi, εἷς τὸ
φίλος τοῦ χαταργονμένον. »

Οὐχρεία καλύπτεσθαι ἡμᾶς, φησὶ, καθάπερ Μωῦ-
elk. δυνατοὶ γὰρ ἡμεῖς ἰδεῖν εἰς τὴν δόξαν ταύτην,
ἂν περιχείμεθα, καίτοι πολλῷ μείζονα οὖσαν
ἐχείνης.

«᾿Αλλ᾽ ἐπωρώθη τὰ νοήματα αὐτῶν. »

Τὰ μέλλοντα, φησὶ, προέγραψεν ὃ νόμος. Οὐ γὰρ
μένον τότε οὐχ εἶδον, ἀλλ᾽ οὐδὲ νῦν ὁρῶδι τὸν νόμον "

men super faciem susrm. ». |

Quoniam auditor tot tantaque audiendo 13) de
noro lestamento, rogoeturus erat, ut oculis etiam
gloriam hane contueri liceret sibi; vide quo pacto
ip evum futurum ουδὲ rejiciat.

« Ut non intenderént ülii Israel in finem ejus,
quod evácuatur. »

Opus velsmine non est nobis, quemadmodum
Moysi. Nam gloriam hane eontuéeri possumbps,
qua cireumvestimur, quamvis illa Jonge sit
major.

Vegas. 14. « Sed obtusi sunt sensus eorum. »

Futura, inquit, jam olim lex adumbraverat.
Non solum enim nihil tune videbant, sed neque

18i ἢ αἰτία wap! αὐτοῖς. H γὰρ πώρωσις, γνώμης D hodie legem vident. Atque hoe ipsi sibi prastitere.

loc ἀναισθήτου καὶ ἀγνωμοσύνης.

«Ἄχρι γὰρ εἧς σήμερον τὸ αὐτὸ χάλυμμα ἐπὶ
sj ἐναγνώσει τἧς Παλαιᾶς Διαθήχης μένει μὴ ἀνα-
κελυπτόμενον. »

Ἡιθαυμάζετε, φησῖν, εἰ τὴν δόξαν ταύτην ἰδεῖν
e) δύνανται, ὅπου γε χαὶ τὴν ἐλάττω τὴν Μωῦσέως

eix εἶδον, οὔτε εἰς τὸ πρόσωπον ἀτενίσαι ἰσχύσαντο
* bzivoo; Τί δὲ ταράττισθε εἰ οὐ πισξεύουσιν Ἶου-
hia Χριστῷ, ὅπου Ὑε οὐδὲ τῷ νόμῳ νομίμως; Διὰ
γὰρ τοῦτο καὶ τὴν χάριν ἢγνόησαν, ἐπειδὴ οὐδὲ
τὴν Παλαιὰν Διαθήχην εἶδον, οὐδὲ τὴν ἐν αὐτῇ
dev. Δόξα γὰρ νόμου, τὸ πρὸς Χριστὸν im-
φερᾶψαι. |

Obtusio siquidem animi est expertis sensus, ei
ingrati.

« Usque in hodiernum enim diem id ipsum vela-
men in lectiono Veteris Testamenti manet non re-
velatum. »

Cur miremipi, inquit, quod gloriam banc non
valeant intueri, qui nec minorem qua Moyses orna
batur, viderunt, nec ia vultum ejus aciem figere
potuerunt? Quid vero commoveamini, quoniam
Judei non credunt Christo, cum aee legitime οἱ
ut] par est, legi fidem prsestent? Nam ideo gratiam
ignorant, quia neque Testamentum Vetus sciunt,
neque gloriam quam illud continet. Gloria quippe
legis est conversio ad Christum.

123

: Quoniam in Christo exaeuatur. [Vgns. 15.] Sed A
wsque in hodiernum diem cum legitur Moyses,
velamen positum est super eor eorum. »

Hoc ipsum, inquit, cernere nequeunt, quia lex
desiit; quandoquidem Christo non credunt. Nam si
per Christum lex cessavit, qui fieri potest ut illi
videant, qui Christum non recipiunt, per quem lex
antiqualur? —

Vzgans. 16, 17. « Cum autem conversus fuerit ad
Dominum , auferetur velamen. Dominus autem
Spiritus est; ubi autem Spiritus Domini, ibi li-
bertas. »

Ostendit qua ratione emendatio peragatur.

Vgns. 18. « Nos autem omnes revelata facie glo-
riam Dei speculantes, »

Nos vero, inquit, nequaquam egemus vela- B
mine.

t In eamdem imaginem transformamur a cla-
riae in claritatem, lanquam. 3 Domini Spi-
riu. a —

Simul enim quando baptizamur, anima per-
purgata solis instar refulget, atque non modc Dei
gloriam contemplamur, sed et fulgorem quemdam
ex ea accipimus, haud secus atque argentug mun-
dum ad radios solares oppositum, ipsum quoque
radios vibrat.

CAP. IV.

Vgns. 4. « Meo habentes administrationem ,
juxta quod misericordiam consecuti sumus, non.
deficimus. »

Bibekorin eorum que dixerat. ΠΝ
tiam ét celsitudinem, iterum moderatius loquitur,
atque illa babere se profitetur ex misericordia et -
bonitate Dei,

S. JOANNIS DAMASCENI

74
«Ὅτι Ev Χριστῷ xa ταργεῖται * ἄλλ' ἕως af us pov,
fva ἀνᾳγινώσχεται Μωῦσῆς, — si
καρδίαν αὑτῶν χεῖται, ν
Τοῦτο, φησὶν, οὐ δύνανται εἰδεῖν, ὅτι —
ἐπειδὴ τῷ Χριστῷ οὐ πιστεύουσιν, El γὰρ διὰ Xp
στοῦ πέπαυται, πῶς οἱ μὴ δεχόμενοι τὸν Χριστὸν
δυνήσωνται εἰδεῖν, ὅτι οὐ κατήργηται ὁ νόμος ;

t νίκα δὲ ἀνεπιστρέψῃ ποὺς Κύριον, meptaipet
ται τὸ χάλυμμα. Ὁ δὲ Κύριος τὰ Πνεῦμά ἔστι " oe
δὲ τὸ Πνεῦμα Κυρίου, ἐκεῖ Vertu »

Δείχνυσι τὸν τρόπον τῆς ———

(Hyg 08 πάντες ἀναχεχαλυμμένῳ «x
τὴν δόξαν Κυρίου χατοπτριζόμενοι, »

Ἡμεῖς, φησὶν, οὐχ ἐδεήθημεν χαλύμματος ἃ
ἐχεῖνοι,
4 Thy αὐτὴν εἰχόνα μεταμορφούμεθα, ἀπὸ δέ
Enc εἰς δόξαν, καθάπερ ἀπὸ Κυρίου πνεύματοξ. am

"Aya τε γὰρ βαπτιζόμεθα, καὶ ὑπὲρ τὸν. ὅλων δ -—
ψυχὴ λάμπει τῶν καθαιρομένων" xal οὐ poer
μὲν el; δόξαν τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ χἀχεῖθεν ἢ (μεθ
τινὰ τὴν ἀστραπὴν, ὥσπερ εἰ ἄργυρος
πρὸς τὰς ἀχτῖνας κείμενος, καὶ αὐτὸς —
πέμψειεν,

ΚΕΦΑΛ, Δ',
€ Διὰ τοῦτο ἔχοντες τὴν διαχονίαν ταύτην, καϑὰ
c iria οὐχ ἐκκαχοῦμεν. »

Ἢ Αἰσθόμενος τῆς ὑπερῆολῆς καὶ τοῦ μεγέθους Tür

εἰρημένων, μετριάζει πάλιν, xal ταῦτα ἀπὸ ἐλέους

Lac λέγων, καὶ φιλανθρωπίας Θεοῦ.

132 Vzns.2. « Sed abdicayimus. occulta. B ve ᾿Αλλὰ ἀπειπάμεθα. τὰ χρυπτὰ τῆς αἰσχύνης, ph

decoris, nón ambulantes.

Nequaquam magna promitimus aut pollicita- ·
rar, inquit, et alia factis przestamus, quemadmo-
dum illi ; ged tales. es quales videmur. —

tÍnastutia, ».—— — yu

Nam illi honores non accipere putabantur ; cum
interim acciperent, ' et celarent, Honores. habebant.
sanetorum el. — at sescen
tis erant vitiis. pleni, Mac : unt enim qum occ culla |
vocat dedecoris, - *

« Neque adulterantes. verbun n Dei :
festatione veritatis commendantes nos
omnem conseientiam hominu m, cora

| — — — — -

Non solum.in hujus sita —
in prædieatione.

Vrns. 5. « Quod εἷ etlam opertum. est Evange-
liüm nostrum, in iis qui pereunt est perum.» —

Quia virtutem. ejus infideles nesciebant, intulit ; -
Hoc nostra culpa non accidit, sed illorum stu-
pore.

Vgns. ὁ. « In quibus Deus hujus saevli exegea- —
vit mentes inlidelium, ut non. fulgeat illis illumi-

πὸ δ οὐκ

*

περιπατοῦντες. »

Οὐχ ἐπαγγελλόμεθα, φησὶ, xai ὅπι

" μεγάλα, — ξὲ ἐπὶ τῶν ἔργων φέρομεν, κάϑᾶβες

| AM opos * m λαμδανόντων ἐχεῖνοι, xem

—— xai ἔχρυπτον" δόξαν εἶχον ἁγίων xci

λων δοχίμων Ἦσαν δὲ μυρίων γέμοντες xm

». ἀν) ot Sees κούτοις ἀπειπάμεθα, φησίν. Tama
apo jar à αἰσχύνης καλεῖ,

2 cb» λόγον τοῦ θεοῦ, ἀλλὰ —

duos συνιστῶγτας lauto

—
Καὶ οὐχ ἐν τὶ τῷ m φησὶ), μόνον τοὐτιμ, δὰ a
ἐν τῷ κηρύγματι; 2

: {Εἰ δὲ xai ἔστι χεκαλυμμένον τὸ Eia "D

ἡμῶν, ἐν τοῖς ἀπολλυμένοις ἐστὶ ——

Ἐπειδὴ ol ἄπιστοι ἡγνόουν αὐτοῦ Hh» 1
ἀγαγεν, ὅτι. * ἡμῶν τοῦτο ἔγκλημα, ἀλλὰ s
-——
« "Ev οἷς ὁ Θεὸς τοῦ αἰῶνος τούτου, j
γοήματα πῶν ἀπίστων, εἰς τὸ μὴ — b

"5 IN EPIST. AD CORINTH. II. 726
quiitopby. τοῦ Εὐαγγελίου τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ, ὃς A natio Evangelii. glorie Christi, qui est imago
ἔσειν εἰχὼν τοῦ Θεοῦ. » Dei. » |

Τογτέστιν, ὁ. νομισθεὶς ἐν τῷ -αἰῶνι τούτῳ θεός. Hoc est, qui hoc 1n seculo censetur Deüs. Sata-
Δέγει δὲ τὸν Σατανᾶν (δ). n3In autem innuit.

« Οὐ γὰρ ἑαυτοὺς χηρύσσομεν, ἀλλὰ Χριστὸν Ἶη- Vens. 5. « Non. enim. nosmetipsos praedicamus,
οοῦν Κύριον, ἑαυτοὺς δὲ δούλους διὰ 'InapQv. 1 sed Christum Jesum Dominum : nos autem servos

propter Jesum. »

Subobscure eos perstringit qui seipsos efferebaut,
persuadepantque discipulis, ut suis nominibus ap-
pellarentur. ld quod in priore epistola dicebat :
Ego sum Pauli, ego autem. Apo[[o*.

Vgas. 6, 7. « Quoniam Deus, qui dixil de tene-
bris lumen splendescere, qui illuxit in cordibus
«ἧς γνώσεως τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ἐν προσώπῳ Ἰησοῦ nostris διὰ illuminationem scientiz claritatis Dei,
Χριστοῦ, Ἔχομεν δὲ τὸν θησαυρὸν τοῦτον ἐν ὁστρα- — in facie Christi Jesu. Habemus autem 1hesaurum
κίνοις σχεύεσιν, ἵνα ἡ ὑπερδολὴ τῆς δυνάμεως f] «o0 D istum in vasis fictilibus, ut subJimitas vir(ulis sit
Θεοῦ, xaX μὴ ἐξ ἡμῶν. 1 mE .Dei, et non ex nobis. » |

Διὰ τοῦτο δουλεύον, φησῖν, ἐπειδὴ χατηξίωσε λάμ- Idcirco servio, inquit, quia dignatus.est illu-
qai εἰς τὰς xapblac ὑμῶν. cescere in cordibus nostris.

Σκότος γὰρ ἣν ἐπάνω τῆς ἀδύσσου, φησὶ, καὶ —— Etenim tenchre erant desuper abyssum. Et dixit
εἶπεν ὁ Θεός" F'svn(áco φῶς. | Deus : Fiat [uz "

4 Ἐν παγτὶ θλιδόμενοι, ἀλλ᾽ ob στενοχωρούμενο:" — Vk&Rs.8, 9. « In omnibus tribulationem patimur,
ἀπορούμενοι, ἀλλ᾽ οὐχ ἑξαπορούμενοι" διωχόμενοι, Scd non angustiamur : aporiamur, sed nog desii-
M οὐκ ἐγχαταλειπῤμενοι. » 2 .Auimur : persecutionem patiinur, sed non. derqlin-

ME quimur. »

Ἔτι μένει δειχνὺς ὅτι τῆς τοῦ Θεοῦ δυνάμεως Insistit. adhuc ostendendo, totum divina: vir-
ἔργον τὸ πᾶν ἐστι, χαταστέλλων ἐχείνων τὰ qpovf- — tutis opus esse, ut superbiam illorum compescat.
pesos Τί δέ ἐστι τὸ ἐν πανεί; Ἔν ταῖς ἐχθροῖς, ἐν — Quid vero illud egt, in omnibus ὃ utique in inimieis,
τοῖς φίλοις, ἐν τοῖς ἀναγχαίοις, ἐν ταῖς τῶν ἄλλων in amicis, in necessaris, in alarum. rerum -

Elk ἐχείνους αἰνίττεται, ὡς ἑπαίροντας ἑαυτοὺς,
διαὶ πείθοντας τοὺς μαθητὰς ἀπ᾽ αὐτῶν αὐτοὺς Óvo-
μάζειν, ὅπερ χαὶ ἐν τῇ. προτέρᾳ ἔλεγε.. ᾿Εγὼ μὲν
εἰμὶ Παύλου, ἐγὼ δὲ, ᾿Απο.1.2ῶ.

« Ὅτι ὁ Θεὸς ὁ εἰπὼν ἐχ σχότους φῶς λάμψαι,
ὃς ἐχάλυψεν ἐν ταῖς χαρδίαις ἡμῶν πρὸς φωτισμὸν

χρείαις, | C usura. |
« Καταδαλλόμενοι, ἀλλ᾽ οὐκ ἀπολλύμενοι, Πάν- « δε ϊείρηαν, et pon perimus. [Veas. 10.] Sem-
$0916. ) per. » |.

1393 Tentationes quidem obveniunt, inquit ; sed
non ea quz ex illis generaptur : utique per virtu.
tem et gratiam Dei.

« Mortificationem Jesu in corpore circumferea-
tes, ul et vita Jesu. in cerpore nosiro manifeste-
tur. )

Quotidianas mortes illas et fata signiicat, per
quse resurrectio quoque monstrabatus. Nam. si
quis non credit, inquit, Jesum, cttm mortuus fuig-
set, resurrexisse; cum .nos videat mori quotidie
et resurgere, is resurrectioni demum fidem adhi-
beat.

Vegas. 14. « Semper enim nos qui vivimus, in

Ol μὲν πειρασμοὶ συμθαίνουσι, φησὶν, τὰ δὲ ἀπὸ
τῶν πειρασμῶν, οὐχέτι * καὶ τοῦτο ὀὲ διὰ τὴν τοῦ
βιοῦ δύναμιν χαὶ χάριν. |

€ Τὴν νέχρωσιν τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, ἐν τῷ σώματι
περιφέροντες, ἵνα χαὶ ἡ ζωὴ τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ σώ-
past ἡμῶν φανερωθῇ. » | |

Toug θανάτους λέγει τοὺς χαθημερινοὺς, δι᾽ ὧν
χαὶ ἡ ἀνάστασις ἐδείχνυτρ, Εἰ γάρ τις ἀπιστεῖ, φη-

$i, ὅτι ἀποθανὼν Ἰησοῦς ἀνέστη, ἡμᾶς ὁρῶν τοὺς
καθ᾽ ἑχάστηγ ἡμόραν ἀποθνήσχοντας xat ἀνισταμέ
νοῦς, πιστεύετω λοιπὸν τῇ ἀναστάσει, ᾿

* "As γὰρ ὑμεῖς οἱ ζῶντες, εἰς ϑάναταν παρα- p)

διδόμεθα διὰ Ἰησοῦν Χριστὰγ, ἵνα χαὶ ἡ ξωὴ τοῦ
Ἰησοῦ φανερωθῇ ἐν τῇ θνητῇ ἡμῶν σαρχί. »

. Διὰ τοῦτο καραδιδόμεθα, φησὶν, ἵνα ἡ δύναμις
αὐτοῦ τῆς ζωῆς φανερωθῇ 'μὴ συγχωραῦντος aápi
ἀνθρωπίνην τοσαῦτα πάσχουσαν ὑπὸ τῆςς νιφάδος
«ὧν χαχῶν γιχηθῆναι.

:ἃ I Cer. b, 44, € 'Gen. J, 9,

meriem tradimur propter Jesum Christum, ut et
vita Jesu manifestetur in carne nostra mortali. »

ideo tradimus, inquit, ut virtus vitse ejus máni-
festa fiat ; quippe q«i non permittat humánam caf-
nem tut tanuz4ue calamitatibus afflictatam, ab im-
bre maloruri obrui

NOT.E£.

(6) Expositio hzc non est Chrysostomi, qui Deum
szeuli hujus, Deum verum esse.contendit ; sed ex
€Oyritio- Alexandrino sumpta eit, ut fldem facit
dos Ser Regius in quo ezcerjia ex Epitome

à visuntur : Θεὸς αἰῶνος τούτου, λέγει
Ἱόριλλος ἐν τῷ πρώτῳ βιδλίῳ κατὰ Ἰουλιανοῦ, Θεὸς

τοῖς ἀπίστοις, τουτέστιν ὁ Σατανᾶς " Down ejus se-
culi (ínquit Cyrillus lib. 1 Cantra Julenum), est ille
fd cemersr Deus. àb incredulis, id est. Satanas.

dem Cyrilli expositionem laudat, e sequitur

OEcumenius.

727

autem in vobis. »

Non bic amplius de morte lesu loquitur, sed de
tentationibus οἱ relaxatione. Nos etenim mediis in
periculis et tentationibus versamur, inquit ; vos
securi partam bisce periculis vitam reportatis. Ac
nos quidem periculosa toleramus; vos bonis ipsis
fruimini.

Vgas. 15. « Habentes autem eumdem apiritum
fidei, sicut. scriptum est" : Credidi, propter quod
locutus sum, et nos credimus, propter quod et lo-
quimur. »

In memoriam eorum reducit psalmum qui quam
maxime idoneus est ad prseparandum ad pericula.
Nam justus ille canticum hoc edidit, quando in
diseriminibus versabatur.
tum dicit, auxilii nimirum; hoc est eadem opera
qua hic evasit salvus, nos quoque salvi effici-
mur.

Vgns. 14-10. « Scientes quoniam qui suscitavit
Jesum, ei nos cum Jesu suscitabit, et constituet
vobiscum. Omnia enim propter vos : ut gratia
abundans, per multos in gratiarum actione abun-
dei in gloriam Dei. Propter quod non deficimus :
sed licet is qui foris est, noster homo corrumpa-
tr, tamen is qui inlus est, renovatur de die ín
diem. 1 |

Quia dizit : οἱ noscredinus propter quod. et loqui-
ser, infert quid. illud sit quod credimus. Nimi-
rum, quia qui suscitavit Jesum, et nos cum Jesu
suscitabit, Rursum antem eos fiducia implet et
magnanimitate, ne. hominibus babendas grates pu-
tent, falsis, inquam, apostolis.

εις. 11. « Id enim quod. Iu. presenti est leve
tribulationis nostre, supra modum in sublimitate
esternum glóri* pondus operator in nobis. »

Yide quam levia pericula reddiderit, imminutis
eorum tempore, ac magnitudine. Ait enim, in pra-
senti, et, (eve. Ubi contraria duo comparat simul,
presens et momentaneum. cum aeterno; leve cum
ponderoso ; et afflictionem eum 19A gloria : et
velut hzc non suffüciant, dictionem banc interserit,
supra modum scilicet.

Vg&s. 48. « Non contemplantibus nobis quse vi-

S. JOANNIS DAMASCENI -
Vas. 12. « Ergo mors in nobis operatur; vita A

98 .
« Ὥστε θάνατος ἐν ἡμῖν ἐνεργεῖται, ἣ δὲ ζωὴ tv
ὑμῖν.»

Οὐχέτι περὶ τ τοῦ Ἰησοῦ, θανάτον λέγει, ἀλλὰ περὶ
πειρασμῶν καὶ ἀνέσεῳς. Ἡμεῖς μὲν γὰρ ἐν γινδύ-
νοις xal πειρασμοῖς, φησίν " ὑμεῖς δὲ ἐν ἀδείᾳ τὴν
kx τούτων φῶν χινδύνων χαρπούμενοι ζωὴν, καὶ τὰ
μὲν ἐπικίνδυνα ἡμεῖς ὑπομένομεν, τῶν δὲ χρηστῶν
ὑμεῖς ἀπολαύετε,

« Ἔχοντες δὲ τὸ αὑτὸ πνεῦμα τῆς πίστεως, χατὰ
τὸ γεγραμμένον, ἐπίστευσα, διὸ ἐλάλησα, καὶ ἡμεῖς
πιστεύομεν, διὸ xat λαλοῦμεν. 2

᾿λνέμνησεν αὐτοὺς ψαλμοῦ ἱχανοῦ μάλιστα ἐν

χινδύνοις ἀλείφειν. Τὴν γὰρ ᾧδὴν ταύτην ἐν τοῖς
αὑτοῖς χινδύνοις ὧν ὁ δίχαιος ἐχεῖνος ἐφθέγξατα,

Eumdem autem Spiri- B Τὸ δὲ, αὐτὸ Πνεῦμα συμμαχίας, τουτέστιν ἀπὸ τῆς

αὑτῆς δημιουργίας, ἀφ᾽ ἧς ἐχεῖνος ἐσώθη, καὶ ἡμεῖς
σωζόμεθα.

: φ«Ἐϊδότες ὅτι ὁ ἐγείρας τὸν Κύριον Ἦησοῦν, καὶ
ἡμᾶς διὰ Ἰησοῦ ἐγερεῖ, καὶ παραστήσει σὺν ἣμξν.
Τὰ γὰρ πάντα δι᾽ ὑμᾶς, ἵνα ἡ χάρις πλεονάσασα διὰ
τῶν πλειόνων τὴν εὐχαριστίαν περισσεύσῃ εἰς τὴν
δόξαν τοῦ Θεοῦ. Διὸ οὐχ ἐχχαχοῦμεν, ἀλλὰ εἰ xal ἃ
ἔξω ἡμῶν ἄνθρωπος διαφθείρεται, ἀλλ᾽ ὁ ἔσω ἀνά»
καινοῦται ἡμέρᾳ χαὶ ἡμέρᾷ. »

Εἰπὼν, ὅτι καὶ ἡμεῖς πιστεύομεν, διὸ καὶ ᾿.16»
Aobpeyr , τί πιστεύομεν ἐπιφέρει ; Ὅτι χαὶ ἐγείρας.
Ἰησοῦν, καὶ ἡμᾶς ἐγερεῖ διὰ Ἰησοῦ. [Πάλιν δὲ
πληροῖ αὐτοὺς φρονήματος, ἵνα μὴ ἀνθρώποις χά-
ριν εἴδωσι, τοῖς ψευδαποστόλοις.

ε Τὸ γὰρ παραυτίχα ἐλαφρὸν τῆς θλίψεως ἡμῶν
καθ' ὑπερδολὴν εἰς ὑπερδολὴν, αἰώνιον βάρος δόξησ
κατεργάζεται ἡμῖν. )

Ὅρα πόσον τῶν χινδύνων ἐχούφισε, καὶ τοῦ χρό-
vou ὑφελὼν, xal τοῦ μεγέθους. Παραυτίχα γὰρ.
φησὶ, καὶ ἐλαφρὸν, ἅμα δὲ xaX ἀντιπαρατίθησι. Τὸ
μὲν γὰρ, παραυτίκα, πρὸς τὸ αἰώνιον, τὸ δὲ, &lo-
gpór, πρὸς τὸ βαρὺ, τὴν θλίψιν πρὸς τὴν δόξαν.
Καὶ οὐδὲ τούτοις ἀρχεῖται, ἀλλὰ προῦποφέρει, xal τὸ
sa6' óxepÉodiiv.

« Μὴ σκοπούντων ἡμῶν τὰ βλεπόμενα, δλλὰ τὰ.

dentur, sed quie non videntur. Quz enim videntur, y μὴ βλεπόμενα. Τὰ γὰρ βλεπόμενα πρόσχαιρα, τὰ δὲ

teroporalia, sunt : quse autem aon videntur, :elerna
sunt. 1

Declarat qno pacto levis est tanta afflictionum
moles. Quomodo, inquam, nisi oh spem futuro
rum?

CAP. V.

Vgas. 1. « Scimus enim, quoniam, si terrestris
domus nostra hujus habitationis dissolvatur, zdi-
ficationem ex Deo hahemus, domum non manufa-
ciam, eternam in celis. »

Non oportet turbari si male vexamur. Multos
enim exinde fructus percipimus. Observa autem

1 Psal. cxv, 1 seq

ph δλεπάμενα, αἰώνια. »

Τὸν τρόπον λέγει, πῶς ἐλαφρὸν τὸ τοσοῦτο τῶν.
θλίψεων. Καὶ πῶς, ἣ ἀπὸ τῆς μελλούσης ἐλπί:-
doc ;

KESAAÀ. E.

« Οἶδα μὲν γὰρ ὅτι, ἐὰν ἡ ἐπίγειος ἡμῶν obra
«οὔ σχήνους καταλυθῇ,' οἰχοδομὴν ix Θεοῦ ἔχομεν,
οἰχίαν ἀχειροποίητον αἰώνιον ἐν τοῖς οὐρανοῖς. »

Οὐ δεῖ, φησὶ, θορυδεῖσθα: εἰ xaxix; πάσχομεν,
Καὶ γὰρ πολλὰ ἐντεῦθεν χαρκούμεθα. Ὅρα δὲ πῶ

IN EPIST. AD CORINTH. II.

130

Scixvuet τὴν ἀπῃερθολὴν τῶν, μελλόντων πρὸς τὰ πα- Α quomodo futurorum ostendat prscellentiam supra.

ρόντα. ἘΠπὼν γὰρ ἐπίγειον ἀντέθηχε τὴν οὐράνιον"
εἰπὼν, οἰκείαν σκήνους, ταὶ τὸ εὐδιάλυτον δείξας,
ἀντέθηχε, eir αἰώνιον.

« Kel γὰρ ἐν τούτῳ στενάζομεν, τὸ οἰχητήριον
ἡμῶν, τὸ ἐξ οὐρανοῦ, ἐπενδύσασθαι ἑἐπιποθοῦν-
«ες. »

Καὶ ποῖον οἰκητήριον ; Τὸ σῶμα τὸ ἄφθαρτον.
Kat διὰ τί, ἐν τούτῳ στενάζομεν; Ἐπεὶ πολλῷ βέλτιον
ἐχεῖνο. Ἐξ οὐρανοῦ δὲ τοῦτο, φησὶ, διὰ τὸ ἄφθαρ-
«αν. Οὐ γὰρ δὴ ἄνωθεν ἡμῖν κάτεισι τὸ σῶμα, ἀλλὰ
τὴν ἐχεῖθεν χάριν πεμπομένην δηλοῖ τῷ ὀνόματι
«οὐτῳ. Ὡς ἂν el λέγοι" Στένεις, ὅτι φθείρεταί σου
ὁ ἔξω ἄνθρωπος; οὕτως στενάζων, ὅτι μὴ μεθ᾽
ῥπερδολῆς τοῦτο γίνεται, μηδὲ ὀλόχληρος φθεί-
pesas.

μεθα. Καὶ γὰρ ol ὄντες ἐν τῷ σχήνει, στενάξομεν
βαρούμενοι, ἐφ᾽ ᾧ οὐ θέλομεν ἐχδύσασθαι, ἀλλ᾽ En-
ενδόσασθαι. »

Τουτέστι, - καὶ εἰ ἐκεῖ τὴν ἀφθαρσίαν λαδόντες
μὴ γυμνοὶ τῆς δόξης xa τῆς ἀσφαλείας ὀφθῶμεν.
Τοῦτο δέ φησιν, ἵνα μὴ ἀπὸ τῆς ἀναστάσεως μόνον
πάντες θαῤῥῶμεν, ἀλλὰ ἐπιτηδεύσωμεν xai ἔργα
λαμπρά. Ἢ μὲν γὰρ ἀνάστασις τοινὴ πάντων, ἡ δὲ
Mte οὐχέει χοινὴ, ἀλλ᾽ οἱ μὲν ἐν τιμῇ, ol δὲ ἐν ἀτι»
pig καὶ οἱ μὲν εἷς βασιλείαν, οἱ δὲ εἰς χόλασιν.

« "Ive χαταποθῇ τὸ θνητὸν ὑπὸ τῆς ζωῆς. »

θὺ λέγω, φησὶν, ὅτι στενάζομεν, ἵνᾳ τὸ φῶμα ἀπο-
βύμεϑα, ἀλλ᾽ ἵνα ἐπενδυσώμεθα αὐτῷ τὴν ἀφθαβ-
dev. Καὶ γὰρ βαρυνόμεθα, οὐχ ὅτι σῶμα ἔχομεν,
QJ ὅτι φθαρτὸν περικείμεϑα.

.« Ὁ δὲ κατεργασάμενος ἡμᾶς εἰς αὐτὸ τοῦτο
θεός. »

βείχνυσιν ἄνωθεν ταῦτα προτυπκωθέντα. Οὐ γὰρ
ὧν, φησὶ, ταῦτο ἔδοξεν, ἀλλ᾽ ὅτε ἐξ ἀρχῆς ἔπλατ-
e» ἡμᾶς ἀπὸ γῆς. Πῶς δὲ γίνεται, τοῦτο μὴ ζή-
st, φησίν " ἃ γὰρ ὁ Θεὸς ποιεῖ, μὴ περιεργάζον.
i φησὶν, Ὁ δὲ κατεργασώμενος.

c Καὶ διδοὺς ἡμῖν τὸν ἀῤῥαβῶνα τοῦ πνεύμα-

« ΕΓ γε καὶ ἐνδυσάμενοι, οὗ γυμνοὶ εὑρεθησό:

praesentia. Nam postquam dixit terrestrem, ex ad-
verso, eclestem, posuit. Itemque ubi domum ha-
bitationis dicendo, significavit eam facile dissolvi,"
eternam opposuit, — '

Vgns. 9. « Nam et in hoc ingemiscimus gravati,

habitationem nostram quise de coelo est, superindui
cupientes. »
- Qualem vero babitationem? Corpus a corruptione
liberum. Eccur etiam in isto ingemiscimus ? Quia
multo melius est illud. Ait autem hoc essede coelo,
eo quod incorruptum. Nequaquam enim de ceó
nobis corpus demitlitur : sed ita loquendo signifi-
cat corpori gratiam exinde mitti. Ác si diceret ?
Ingemiscis quia exterior homo corrumpitar? imo
potius geme, quod non id ultra modum fist, neque
ex toto ille corrumpatur. |

Vans. 5, 4. « Si tamen vestiti, non nodi inve-
niamur. Nam et qui sumus in hoc tabernaculo,
ingemiscimus gravati ; eo quod nolumus exspoliari,
sed supervestiri. » ..

Hoe est, si modo immortalitatis compotes facti,
non nodi gloria et securitate lnveniamur. Atqui sic
loquitur, non solum ut certa fiducia speremus om.
pes resurrectionem, sed et precliaris facinoribus
operum demus. Resurrectio siquidem cunctis com-
munis est : ast aliis quidem in honorem, aliis vero
in opprobrium ; aliis itera ad regnum, aliis ad sup-
plicium.

« Ut ebsorbestur quod mortale est a vita. »

Non dico, inquit, nos ingemiseere, «ut corpus
deponamus : sed ut illud incorruptione vestiamus.
Gravamur enim, non quia corpus gestamus, sed
quia corruptioni obnoxio circumdamur.

Vzas. 5. «Qui autem fecit nos in hoc ipsum
Deus. »

Declarat hec jam ante ligurata esse. Non enim
nunc primum ita ΠῚ vísum est, inquit; sed quando
principio rerum nos de terra finxit. Quinam id
flat ne quzsieris : nam cave ne euriose scru-
ut qua Deus faciat. Quamobrem ait : Qui autem

ε M^ qui dedit nobis pignus spiritus. »

φος.}
Συγεχῶς ἀῤῥαδῶνα κχαλεῖ, ὀφειλετὴν ἑαυτὸν δεῖ. ἢ Frequenter pignus nomipat, quia Deus univer-

Un βουλόμενος τοῦ παντός.

«θαῤῥοῦντες οὖν πάντοτε, καὶ εἰδότες, ὅτι ἐνδη-
μοῦντες ἐν τῷ σώματι, ἐχδημοῦμεν ἀπὸ τοῦ Κυ-
βίου. Διὰ πίστεως γὰρ περιπατοῦμεν, οὗ διὰ εἴ-
box. »

Τὸ θαῤῥοῦντες, πρὸς τοὺς διωγμοὺς, πρὸς τὰς
ἐκιδουλὰς, «πρὸς τοὺς θανάτους. Ὡς εἰ ἔλεγεν * ἑλαύ-
Wi τις, καὶ διώχει, xal ἀναιρεῖ ; μὴ καταπέσῃς.
Ὑπὲρ γάρ σον γίνεται.

t Θαῤῥοῦμεν δὲ xai εὐδοχοῦμεν μᾶλλον ἐχδημῆ-
«€ ix τοῦ σώματος, xal ἐνδημῆσαι πρὸς τὸν Κύ-
pov. Διὸ χαὶ᾿ vienpetiata, εἴτε ἐγδημοῦντες, εἶτε

ἐχφξημοῦντες. »

sorum se debitorem profiteri voluit.

195 « Vzas. 6, 7. Audentes autem semper et
scientes, quoniam, dum sumus in corpore, pere-
grinamur a Domino : per fidem enim ambulamus,
el non per speciem. »

Audientes, ait, contra. persecutiones , contra
impetus, adversus mortes. Velut si diceret
Te quispiam exagitat, et persequitur, aut occi«
dit? ne despondeas animum. Hoc enim propter te
geritur.

, VgAs. 8, 9. « Audemus autem et bonam volun-
tatem habernus, magis peregrinari a corpore οἱ
przesentes esse ad Dominum. Ideo et contendimu&,
sive absentes, sive praeseptes. αὶ

731

S. JOANNIS DAMASCENI

9h

Postremum posuit quod omnihus erat majus. A Τὸ μεῖζον πάντων, ὕστερον τέθειχεν. Too γὰρ ο΄

Nam esse cum Christo, prastabilius est quam in-
corruptam domum obtinere. Quod autem dicit,
tale quid significat, Non exstinguit vitam nostram
qui insectatur et interij,it. Nou solum enim ille te
a corruptela el gravi. sarcina vindicat, sed etiam
ad Dominum quantocius transmittit, Vide autem
quomodo siluit qua tristia sunt, mortis scilicet et
interitus vocabulis abstinens, quorum loco subji-
cit, qua desiderabilia admodum exsistunt; qua
quidem accessus el prasentie ad Dominum nomine
indigitat : quin etim dimissis quee dulcia esse
videntur in vita, a tristibus eadem nominavit, vi-
tam banc appeliando peregrinationem a Domino.
Hoc autem ait, ut nemo deinceps presentium re-

χίαν ἄφθαρτον λαθεῖν, τὸ μετὰ Χριστοῦ εἶναι βὲλ-
τιον. Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἔστι * οὐ σδέννυσιν ἡμῶν
τὴν ζωὴν, ὁ διώχων xal ἀναιρῶν: Οὐ γὰρ ᾿ μόνον
φθορᾶς σε ἀπαλλάττει xal βάρους, ἀλλὰ καὶ τῷ Θεῷ
παραπέμπει ταχέιυς. “Ὅρα δὲ πῶς ἔχρυψεν τὰ λυ-
πηρὰ καὶ τὸ ὄνομα τοῦ θανάτου καὶ τῆς τελευτῆς,
καὶ τὰ σφόδρα ποθεινὰ ἀντέθηχεν, ἐπιδημίαν αδτὰ
χαλῶν πρὸς τὸν Κύριον, χαὶ τὰ δοχοῦντα γλυχέα,
ἀφεὶς τὰ τῆςζωῆς, ἀπὸ τῶν λυπηρῶν αὐτὰ ὠνόμασεν,
ἐκδημίαν ἀπὸ τοῦ Κυρίου τὴν ἐνταῦθα χαλέσας
ζωήν. Τοῦτο δὲ ἔλεγεν, ἵνα μηδεὶς phe τοῖς παρ-
οὖσι ἐμφιλοχωρῇ, ἀλλὰ καὶ βαρύνηται, μήτε μέλ»
λων τελευτᾷν λυπῆται, χαὶ χαίρῃ ὡς εἰς μείζονα
ἀπιὼν ἀγαθά. Εἶτα ἵνα μή τις εἴπῃ, ἀχούων ὅτι ἐκ-

rum amore teneotur, sed illis potius gravetur, nee B δημοῦμεν ἀπὸ τοῦ Κυρίου, Τί ταῦτα λέγεις ; ἄλλο.

moriturus doleat, sed gaudeat quasi ad boma

majora profeoturus. Porro: ne quis audiens,

peregrinamur ὁ Domino, dicat : Cur hoe loqueris?
Klieàati ergo: sunius dum hic versamur? hoe
antevertit. dicens : Per fidem enim ambulamus,

τριούμεθα οὖν ἐνταῦθα ὄντες s προδιώρθωσεν τοῦτο,
εἰπὼν" Διὰ πίστεως γὰρ περικατοῦμεν. οὗ διὰ
εἴϑους. Ὡς εἰ Days * Καὶ ἐνταῦθα μὲν αὐτοῦ ἐσμεν,
ἀλλ᾽ οὐχ οὔτω σαφῶς. Καὶ τοῦτό ἐστιν ὃ ἀλλαχοῦ
ἔλεγεν, ἐν ἐσόπτρῳ καὶ ἐν αἱἰνίγμαει.

et non per. speciem. Ac si diceret : Atqui hie quidem sumus illius, sed non sic manileste. Et hec
est quod in alio loeo alebat, in epeculo «et ἐπ. enigmate 5.

« Placere illi. »

Nam quod quaritur, heo est, inquit : ut sive
Illie, sive istic -secundum voluntatis ejus eonsitium
vivant, οἱ ne tall táptoque desiderio initó, propter
peregrinationis et absentiz: moram indoleatt, Ex
quo etiam capite summam ipsis bonorum tribuit,

᾿ « Εὐάρεστοι αὐτῷ εἶναι. »

Τὸ γὰρ ζητούμενον, τοῦτό ἐστί, φησίν " ἄν τὸ
ἐχεῖ ὦμεν, ἄν τε ἐνταῦθα, κατὰ γνώμην αὐτοῦ ζῇν,
καὶ ἵνα πάλιν μὴ εἰς τοσαύτην ἐλθόντες ἐπιθυμίαν,

λυπῶνται πρὸς τὴν μέλλησιν tfc ἐκδημίας. Ἐντεῦ-.
θεν ἤδη δίδωσιν αὐτοῖς τὸ χεφάλαιον τῶν καλῶν. TE.

Nam quid istud est, bene placere? Non enim sim- (ὁ δὲ τοῦτά ἐστι νὸ, εὐαρέστους εἶναι; Οὐδὲ γὰρ τὸ

plieiter emigrare, lioc benum fuer ; sed si grati.
probatique abscedamus.

VkRs. t0. « Omnes enim nos manifestarl oportet
ante tribunal Christi, ut referat unusquisque pro-
pria corporis, prout gessit, sive benum, sive
malum. »

Qusndoquidem largitio bonorum non sic excitat
auditorem, uti comminatio poenarum, necessario
inceptum sermonem his verbis absolvit. Cateram-
incutlendo timorem, Christum mon preetermisit :
quin -it& loquendo, tum laborantes, tum exagitatos
injecta spe erigit, et eos qui defecerunt, illato metu
diligentiores reddit.

VghRs. 11. « Scientes ergo timorem Domini homi-
nibus suademus : Deo autem manifesti. sumus.
Spero autem et in conscientiis vestris manifestos
nos esse. »

Cum cognoscamus, inquit, terribile tribunal
illud, operam omnem ponamus, ut occasionem vel
offendiculum nemini demus.

1336 V£ns. 12, « Non enim iterum commenda-
müus nes vobis, sed occasionem damus vobis glo-
rlandi pro nobis, ut habeatis ad eos. »

. Wide quo pacto suspielonem continuo tollit, ne
videatur seipsum laudibus efferre. —

« Qui in facié gloriantur, et non in corde. ».—

Hoc est, quoad ea quse oculis cernuntur , et ad
pstentationem.

* LGOor. xu, 12.

ἐξελθεῖν ἀπλῶς καλὸν, ἀλλὰ καὶ τὸ εὐδοχιμοῦντας
ἀπελθεῖν.

« Τοὺς γὰρ πάντας ἡμᾶς φανερωθῆναι δεῖ ἔμπρο-
σθεν τοῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα χομίσηται ἦχα-
στος τὰ ἴδια τοῦ σώματος, πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε
ἀγαθὸν, εἴτε xaxóv. »

. Ἐπειδὴ οὐχ οὕτω διεγείρει τὸν ἀκροατὴν fj τῷν
ἀγαθῶν δόσις, ὡς ἡ τῶν χρλάσεων ἀπειλῆ, ἀναγ-
καίως ἐνταῦθα χαταπαύει τὸν λόγον. Καὶ κάλιν ἐν-
ταῦθα φοθῶν, οὐ χωρὶς τὸν Χριστὸν τέθείχε. Ταῦτα
δὲ λέγων, xal τοὺς χεχμηχότας καὶ ἐλαυνομένους
ἀνίστησι ταῖς ἐλπίσι, xai τοὺς ἀναπεπτωχότας
σπουδαιοτέρους τῷ φόδῳ ποιεῖ.
^ Εἰδότες οὖν τὸν φόδον τοῦ Κυρίου, ἀνθρώπους
πείθομεν, θεῷ δὲ πεφανερώμεθα, Ἐλπίζω δὲ xai
ἐν ταῖς συνειδήσεσιν ὑμῶν πεφανερῶσθαι, »

Τὸ διχαστήριον ἐχεῖνο τὸ φοδερὸν γινώσχοντες,
φησὶ, πάντα πράττωμεν ὥστε μὴ δοῦναι λαδὴν, οὔτε
πρόσκομμα.

« O6 γὰρ πάλιν ἑαυτοὺς συνιστάνομεν ὁμῖν, ἀλλὸ
ἀφορμὴν διδόντες ὑμῖν χαυχήματος ἀπὲρ ἡμῶν, ἵνα
ἔχετε τρὸς τούς.»

Ὅρα πῶς συνεχῶς διορθοῦται τὴν τοῦ δοχεῖν
ἐγχωμιάζειν ἑαυτὸν ὑπόνοιαν.

« ἔν προσώπῳ χαυχωμένους, καὶ οὗ χερδίᾳ. »

Τουτέστιν, ἐν τοῖς ὀρῳμένοις, καὶ͵ πρὸς ἐπίδει-
ξιν,

13

IN EPIST. AD CORINTH. Tí.

ὯΙ

« Εἴτε γὰρ ἐξέστημεν, Θεῷ eise. σωφρονοῦμεν, A — VEns, 15, « Sive enim mente excedimus , Deo,

ὑμῖν. ,

Εἴτε τι, φησὶν, μέγα φθεγξώμεϑα, διὰ τὸν Θεὸν
«οὔτο ποιοῦμεν, ἵνα μὴ ὑμεῖς νομίζοντες ἡμᾶς
εὐτελεῖς, κχαταφρονήσητε, καὶ ἀπόλησθε, Εἴτε
μέτριον καὶ ταπεινὸν, δι᾿ ὑμᾶς, ἵνα μάθητε ταπει-
νεφρονεῖν. |

« Ἧ γὰρ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ συνέχει ἡμᾶς, χρί-
ναντας τρῦτο, P.

Οὐ γὰρ ὁ τῶν " μελλόντων μόνον φόδος, φησὶν,
ἀλλὰ xai τὰ ἤδη γένεμενα, οὐχ ἀφίησιν ἡμᾶς ῥᾳθυ-
μῆσαι, οὐδὲ ὡπνῶσαι, ἀλλὰ διανίστησιν εἰς τοὺς ὑπὲρ
ἡμῶν πόνους.

€ Ὅτι εἷς ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν, ἄρα οἱ πάντες
ἀπέθανον. Καὶ ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεγ. »

Τίνα ἐστὶ τὰ ἤδη γεγενημένα λέγει. Ταῦτα δέ
ἐστιν ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ. Σπουδάσωμεν οὖν,
φησὶν, ἕως ἐσμὲν ἐν τῷ παρόντι βίῳ, πάντας εἰσ-
αγαγεῖν ὑπὲρ ὧν ἐχεῖνος ἀπέθανεν. Ἐνταῦθα γάρ
εἶσιν αἱ τῆς φωτηρίας ἀφορμαὶ, ἐκεῖ δὲ οὐχέτι.

« Ἵνα οἱ ζῶντες, μηχέτι ἑαυτοῖς ζῶσιν, ἀλλὰ τῷ
ὁπὲρ αὑτῶν ἀποθανόντι, xq ἐγερθέντι. »

Ei «τοίνυν, φησὶν, οὐκέτι δεῖ ἡμᾶς ἑαυτοῖς ζῇν,

μὴ ταράττεσθε, φησὶν, μηδὲ θορυφξεῖσβε ὑπὲρ αὖν͵

τῶν. "Opa bk τὴν ὑκπερδολῇν. φησὶν, ὅτι ἡμεῖς

μὲν δι᾿ αὐτῶν ζῶμεν, αὑτὰς δὲ δι’ ἡμᾶς ἀπέβφο.

γεν.

« Ὥστε ὑμεῖς ἀπὸ τοῦ νῦν - οὐδένα οἴδαμεν χατὰ C

φάρχα. » !

᾿λνέστησαν γὰρ διὰ P παλιγγενεσίας καὶ
ἐναχαινίσεως Πνεύματος. ἁγίου. Οὐδένα οὖν, φη-
εἶν; οἴδαμεν χατὰ aápxa τῶν πιστῶν. Εἰ γὰρ καὶ
lv σαρχί εἰσιν, ἀλλ᾽ ἡ ζωὴ ἐχείνη ἡ σαρχιχὴ ἀπ»
ὥλετο, xai ἄνωθεν ἐγεννήθημεν πνεύματι..

e El δὲ χαὶ ἐγνώχαμεν χατὰ aápxa Χριστὸν, ἀλλὰ

vy οὐχέτι γινώσχομεν. 9.
[λιν αὐτοῦ νούτου., τοῦ ἀναγεννηθῆναι ὑμᾶς
ἀχηγὸν ὄντα «bv Χριστὸν δείκνυσιν, Ἡμῶν ἡ γὰρ
τὸ χατὰ ἰδάρχα, τὸ ἐν ἁμαρτίαις; " Χριστοῦ δὲ τὸ
xesà σάρχα, τὸ ἐν πάθεσι. γίνεσθαι τῆς φύσεώς.

sive sobrii sumus, vobis. »

Sive, inquit, sublime quidpiam loquimur , hoo
propter Deum facimus, ne vos existimantes nos
viles quosdam esse, aspernemini, ac pereatis. Sive
modestum quid et humile dicimus, propter vos, ut
discatis demisso animo sapere.

Vrns. 14, 15. « Charitas enim Christi urget nos,
gslimantes hoc, »

Non solum enim futurorum metus, inquit, verum
et que jam facta sunt, haud nos sinunt segnes
esse, nec somno vacare; sed exeitant ut labore-
mus pro nobis.

« Quoniam unus pro omnibue mortuus. ett,
ergo omnes moriui sunt. Et pre omnibus mor-

-tuusg est. »

Quisnam gesta jam fuerint recitat; puta mortem
Christi. Ergo studeamus, ipquit, quandiu praesens
tem vitam hanc agimus, omnes allicere, pro qui-
bus ille mertem obiit. Hic enim. subsidia sunt $a-
lutis, ilic vero non item.

« Ut qui vivunt, Jam non sibi vivant, sed ei qui
pro ipsis mortuus est, et resurrexit. »

Si igitur, inquit, non oportet nos nobismelipais
vivere, ne turbemini, neque commovesmini in«
gruentium periculorum causa. Videsis vero er-
super&ntiam amoris, ut nos quidem propter illum
vivere dicat, illum autem propter nos'mortuunr
esse —

Vgas. t6. « Itaque nos ex nunc nemiuem novi-
mus Secundum carnem. »

Resurrexerunt enim per lavacrum regenerationis
et renovationem Spiritus saneti. Neminem erge
Bdelium, inquit, agnoscimus secundum carnem.
Quamvis enim ín carne sint, verumtamen vita hiec
carnalis exstincta est, et desuper spiritu geniti
suinus.

« Etsi cognovimus secundum carnem Christum,
sed nunc jan non novimng. »

Rursum ostendit Christum auctorem nobis esse
secunda generatiónis. Nau nos secundum carnem
esae, idem est atque in peccatis agere : esse vero.
Christum secundum carnerm, est ipsum ea pati. quae

Οἷον ἐν τῷ πεινῆν xal. διψῇν, àv τῷ χοπιᾷν, ἐν τῷ D nature nostri conveniunt, v. gr. esurire, sitire,

χαθεύδειν, ἐν οἷς ἦν τὰ ἡμέτερα. ᾿Αμαρτίαν γὰρ. οὐχ.

ἐποίησε. Τὸ δὲ μὴ χατὰ σάργα αὐτὸν εἶναι, οὐ τοῦτο
λέγει, τὸ ἐχτὸς σαρχὸς αὐτὸν εἶναι. Καὶ γὰρ μετ’
civic ἀνέθη, κατὰ τὸ εἰρημένον * Οὗτος ὁ Ἰησσῦς
ὁ ἀναληφθεὶς ἀφ᾽ ὑμῶν» εἰς τὸν οὐρανὸν", οὕτως
ἐδύσεται. Καὶ οὕτω πῶς ; ἐν σαρκὶ, xal μετὰ τοῦ
οώματος, ἀλλὰ τὸ μηχέτι εἶναι αὐτὸν παθητὸν, "ὡς
εἰρήχαμεν.
€ Ὥστε εἴ τις ἐν Χριστῷ κοινὴ κεῖσις. »

Εἴτις ἐπίστευσεν αὐτῷ, φησὶν, εἰς ἑτέραν ἀνῆλ-
? Àet. 1, 11.

fatigari, dormire, quas nostri generis affectiones.

sunt. Peccatum enim non fecit. Ceterum ipsum non
esse secundum carnem, non significat carnis ex-
pertem. esse. Cum illa siquidem ascendit, secun-
dum illud effaturo : Hic Jesus qui assumpius est ὦ
vobis in eœlum, sic venict *. Quoinodo vero istud ,
nisi quia in carne cum 1937 eorpore? Sed non ut
tolerantiis amplius obnoxius sit, ut diximus.

Vgns. 17. « Si que ergo in Christo nova,
creatura. »

Si quis ipsi fidem habuit, inquit, in alterum

VARLE LECTIONES.

] 'Ypn&

v Ἰάρ. Interpretatio bae qna? Chrysostomi est accepta apud OEcumenium refertur a Clemente

Iib. v, ypotyposium, Οὕτως ὁ Xe by ?81áptro τῶν ὑποταπωσεών.

IN EPiST. AD CORINTH. tI.

γνόντα ἁμαρτίαν, φησὶν, τουτέστι τὸν αὐτὸν Guxdto- A misit mori. Neque id vero simpliciter enuntiatum

ούνην ὄντα, ἁμαρτίαν ἐποίησεν, τουτέστιν ὡς ápap-
τωλὸν χαταχριθῆναι ἀφῆχεν.

quit ; id est, eum qui justitia ipsamet erat, peccatum fecit ;
permisit.

« Ἵνα ἡμεῖς γενώμεθα διχαιοσύνη Θεοῦ bv αὑτῷ. »
Διὰ φοῦτο, φησὶν, ἔδωχε πρὸς αἰσχύνην τὸν Υἱὸν,

ἵνα τὰ μεγάλα ἡμῖν χαρίσηται ἀγαθὰ, & οὐδέποτε

προσοδοκήσαμεν.
ΚΕΦΑΑ. Q*.

« Συνεργοῦντες δὲ χαὶ παρακαλοῦμεν, μὴ εἰς xe-
μὸν τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ δέξασθαι ὑμᾶς. Λέγει γάρ"
Καιρῷ δεχτῷ ἐπήχουσά σον, χαὶ ἐν ἡμέρᾳ σωτηρίας
ἰδοήϑησά aot. »

est: sed quod longs majus est, posuit, Quid
vero istud ὃ Eum qui nom smewerat peccatum, in-
seu tanquam peccatorem copdemaari

« Ut nos efficeremur justitia Dei in ipso. »
Idcirco Filium contumeliis afficiendum dedit,

. inquit, uti magna bona nobis elargiretur, quæ ne-

quaquam speravissemus.
CAP. VI.

Vzns. 1, 2. « Adjuvantes autem, et exbortamur
Be ia vacuum gratiam Dei recipiatis. Ait euim :

. Tempore accepto exaudivi te, et In die salutis ad-

juvi te. »

Ἐπειδὴ μεγάλα εἶπεν, ὅτι Θεὸς παρεχάλει, xal B Quia magna quædam praelocutus est, quod Deus

ἀμεῖς πρεαδεύομεν, ἵνα μὴ ἀναπέασωσιν ἐντεῦθεν,
πάλιν αδτοὺς φοδεΐ, λέγων " Mi) δὶς κενὸν τὴν χά-
pir τοῦ Θεοῦ δέξασθαι ὑμᾶς. Mh) τὰρ, ἐπειδὴ πα-
ραχαλεῖ͵ φησὶ, xol ἔκεμψε πρεσδεύοντας, διὰ τοῦτο
ἐᾳθυμήσωμεν, ἀλλὰ μᾶλλον ἐπειγώμεθα πρὸς τὸ
ἀρέσαι αὐτῷ, ἵνα μὴ τῶν τοιούτων ἐχπέσητε ἀγα»

t gem γῦν χαιρὸς εὐπρόσδεκτος" ἰδοὺ νῦν ἡμέρα
ewtypla;. »

Tov τῆς δωρεᾶς, φησὶν, τὸν τῆς χάριτος, ὅτε οὐχ
ἔστιν εὐθύνας ἀπκαιτηθῆναι τῶν ἁμαρτημάτων, οὐδὲ
δίχην δοῦναι, ἀλλὰ μετὰ τῆς ἀπαλλαγῆς, καὶ μυρίων
ἀπολαύομεν καλῶν. Μὴ τοίνυν προδῶμεν τὸ sÜxai-

ρὸν, ἀλλ᾽ ἐπιδειξώμεθα ἄξιον τῆς χάριτος τὴν σπου» c.

δήν.

« Μηδεμίαν ἐν μηδενὶ διδόντες προσχοπὴν, ἵνα μὴ
ρμωμηθῇ ἡ διαχονία" ἀλλ᾽ ἐν παντὶ συνιστῶντες Eav-
τοὺς ὡς Θεοῦ διάχονοι, ἐν ὑπομονῇ πολλῇ, ἐν θλίψε-
σιν, ἐν ἀνάγχαις, ἐν ατενοχωρίαις, ἐν πληγαῖς, ἐν
φυλαχαῖς, ἐν ἀχαταστασίαις, ὃν χόποις, ἐν ἀγρυ-
«νίαις, ἐν νηστείαις, ἐν ἀγνότητι, ἐν γνώσει, ἐν
μαχροθυμίψ, ἐν χρηστότητι.

Τουτέστι, μέμψιν, κατάγνωσιν μηδενὶ παρέχοντες
καϑ' ἡμῶν.

« "Ev Πνεύματι ἁγίῳ, ἐν ἀγάπῃ ἀννποχρίτῳ, ἐν
λόγῳ ἀληθείας. »

Ἐν αὐτῷ γὰρ, φησὶ, ταῦτα πάντα χατορθοῦμεν -
ἃ ἐχεῖγο λέγει, ὅτι xal Πνεύματος; ἀγίον πεπληρώ»
μεθα.

€ Ἐν δυνάμει Θεοῦ, διὰ τῶν ὅπλων τῆς διχαιοσύ-

e

Τοῦτο ἀεὶ λέγει, τὸ πᾶν ἀνατιθεὶς τῷ Θεῷ.

« Τῶν δεξιῶν καὶ ἀριστερῶν " διὰ δόξης χαὶ ἀτι-
μίας’ διὰ δυσφημίας xoi εὐφημίας " ὡ; πλάνοι xol
ἀληθεῖς " ὡς ἀγνοούμενοι χαὶ ἐπιγινωσχόμενοι. »

᾿Αριστερὰ χαλεῖ τὰ δοχοῦντα εἶναι λυπηρὰ, χαίτοι
ταῦτά ἔστι τὰ τὸν μισθὸν ἔχοντα, ἀλλὰ χατὰ τὴν ὑπό-
ληψιν τῶν πολλῶν χαλεῖ, Δεξιὰ δὲ, τὰς δυνάμεις τὰς
ἐνεργουμένας.

« Ὧ; ἀποθνήσχοντες, χαὶ ἰδοὺ ζῶμεν. »

Ἰοῦτο λέγει, δειχγὺς τὴν ἄφατον τοῦ Θεοῦ δύνα-
M"

adhortatur, nosque legatione fungimur : ne ex hoe
statu relabantur, hos rursum terret, dicens : Ne in
secuum gratiam Dei accipiant. Absit enim, inquit,
ne, quoniam ille exbortatur, et legatos misit,
propterea negligentes simus. Quin potius con-
tendere debenius ut placeamus , ne talibus bonis
excidamus.

« Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies
salutis. »

Tempus dicit donorum, tempus gratis; quando
peccatorum non reposcuntour posns, nec persol-
vuntur; quinimo simul cum reconciliatione sex-
ceuiis quoque bonis potiri lieet. Ne ergo opportue
nilatem temporis prodigamus, sed diguum gratia
studium præſeramus.

V&as. 5-6. « Nemini dantes ullam offensionem,
ut non vituperetur ministerium. Sed in omnibus
exhibeamus nos sicut Dei ministri, in multa pa-
tientia, in tribulationibus, in necessitatibus, in an-
gusitiis, in plagis, in carceribus, in seditionibus, in
vigiliis, in jejuniis, In castitate, in scientia, in
longanimitate, in suavitate. »

Hoc est, nemini dantes occasionem nos accu-
sandi οἱ condemnandi.

« In Spiritu sancto, in charitate non Acta,
[Vsns. 7] in verbo veritatis. »

Nam per ipsum, inquit, omuia recte agimus :
vel hoc innuit, repletos nos esse Spiritu sancte.

« ]n virtute Dei, per arma justitiz. »

Hoc perpetuo repetit, quo totum in Deum
referat,

« À dextris et ἃ sinistris; [Vzas. 8] per gloriam
εἰ ignobilitatem ; per bonam et malam famam; ut
seductores et veraces; ut ignoti et cognill, »

Sinistra appellat qua tristia sunt. Atqui hecipsa
sunt quz: mercedem demerentur : sed'sic ea vocitat

'secundum existiunationem vulgi. Dexira vero, vir-

tutes quæ operantur.

Vgas. 9. « Quasi morientes, et ecce vivimus. ὃ

« Hoc dicto inezplicabilem Dei virtutem osten-
dit.

1$9

'« Ut castigati, et non,morlifitati. »

139 !stis quoque verbis enarrat, qut& causa
sit, cur. Deus hzc permittat. Nam quem Deus dili-
git, corripit "5.

Vgns. 10. « Quasi tristes, semper autem gau-
dentes : sicutegentes, multos autem locupletantes ;
tanquam nihil habentes, et omnia possidentes. »

Nam ab iis qui foris sunt, in moerore versari
putamur; cum tamen ingenti volüptate perſunda-
mur. Jethzec omnia edisserit, suadeng ne propter
vulgi opinionem turbemur, etsi seductores vo-
cent, etsi. condemnatos censeant, etsi morti des-
tínatos, etsi tristitia conficiamur, vel paupertate
atteramur, ac nihil ómnino possideamus.

thii. »

Recensitis quas patiebatur tentationibus et ærum-
nis, transit ad dicendum de charitate. Velut si
diceret: in potestáte nostra positum non est, ut
sileamus apud vos , sed ardenti studio loqui per-
cupimus et sermonem habere : id quod plane solet
amantibus accidere.

« Cor nostrum dilatstum est. »

. Charitas, calida cum sit, ósexcilavit Pauli, et
eor illius dilatavit. Non enim ore duntaxat diligo,
inquit, sed et etiam cor labiis consonum habeo.

Vg&s. 19. « Non anguitiamini in hebis. »
Cumctos intus. complectimur, ttiquit ; neque id
solum, sed et cum magna latitodine.

"afa . . . Ὁ
« Angustiamini autem in visceribus vestris.

[ V£as. 15, ] Eatndem vero remunerationem. »

Increpatio quoque ἃ nobis multa cum indulgen-
tta adhibetur. Non enim dixit, aon nos diligitis ;
aed, non mensura eadem.

« Tanquam filiis dico, dilatamini et vos. [Vgas.
44-15.] Nolite jugum alienum docere cum infide-
libus, Qua eniu participatio justitia cum iniqui-
iste? aut quz societas luci ad tenebras? δαὶ que
conventio Christi »

Pro eo ac si dicerel : Nihil magni postulo, si
cum pater sim, amari velim a vobis.

v Ad DBetial? aut qua pars fideli cum infideli ? »

Ka vox Hebrzorum lingua defectorem significat.

Vegas. 16. « Qui autem consensus templi Dei cum
«dolis? vos enim estis templam Dei vivi, sient di-
cit Deus. »

Neque rex vester commune cum illo aliquid ha-
bet. Nam quz conventio Christi ad Belial ? Neque
yes ipse : que enim societas lucis ad tenebras?
lgitur rieque vos oportet hæe admittere.

« Inlabitebo in iilis, et inambulabo inter eos ;
et ero ilioram Deus, et ipsi erunt meus populas.»

Cum assentationem fugiat, Scripture testimonio
fidem scit eos esse templa Dei !*. »

Vras. 17,18. « Propter quod exito de tnedio eo-
rim, et sepatániini, dicit Dominos, et inimumdum

4 Prov. 15, 18. !! Levit, xxvi, 12.

S. JOANNIS DAMASCENT

Vzgns. 11. « Os nostrum patet ad vos, o Corim- Β

140

ε Ὥς παιδευόμενοι, καὶ μὴ θανατούμενοι. »

Καὶ τοῦτο λέγει, δεικνύων καὶ τίνος ἕνεχεν ταῦτα.
συγχωρεῖ ὁ Θεός" ὃν γὰρ ἀγαπᾷ Κύριος, καὶ mau
δεύει.

€ Ὡς λυπούμενοι, ἀεὶ δὲ χαίροντες " ὡς πτωχοὶ,
“πολλοὺς δὲ πλοοτίζοντες " ὡς μηδὲν ἔχοντες, καὶ
πάντα κατέχοντες. »

Παρὰ μὲν γὰρ τοῖς ἔξω ὑποπζευόμεθα ἐν ἀθυμίᾳ
εἶναι, ἡμεῖς δὲ τὴν ἡδονὴν ἀχμάζουσαν ἔχομεν. Ταῦτα
δὲ πάντα λέγει, χελέύων μὴ ταράττεσθαι ταῖς τῶν
πολλῶν δόξαις, χἂν πλάνους λέγωσι, x&v χαταδίχους
νομίσωσι, xày. ἐπιθανατίους, x&v λυπεῖσθαι, χἂν ἂν
πτωχείᾳ εἶναι, χἂν μηδὲν ἔχειν.

* Τὸ στόμα ἡμῶν ἀνέφγε πρὸς ὑμᾶς, Κορίνδιοι. s

διηγησάμενος τὰ περὶ τῶν ἑαυτοῦ πὲιρασμῶν xol
θλίψεων, εἰς τὸν περὶ τῆς ἀγάπης μεταδαίνει λόγον"
ὅμοιον δὲ ὡς εἰ λέγοι " Οὐκ ἀνεχόμεθα διωπᾷν κρὸς
ὑμᾶς, ἀλλὰ καὶ ἐπιθυμοῦμεν φθέγξασθαι xal διαλέ»

γεῦθαι ὑμῖν., ὅπερ ἔθος τῶν ἀγαπώντων ἐστίν.

τ Ἢ καρδία ἡμῶν πεπλάτυται. ,

ϑερμὴ γὰρ οὖσα dj ἀγάπη, κἀὶ τὸ στόμά ἀνεπτέ»
ρω5ε Παύλου, xal τὴν xapblav ἐπλάτυνεν. Θύδὲ γὰρ
τῷ στόματι φιλῶ, φησὶν, ἀλλὰ xat τὴν Ξαρδίαν ὄυν-
ἀδουδαν ἔχω.

« 00 στενοχωρεῖσθς ἐν ἡμῖν. »

Πάντας ἔνδον ἔχομεν, φησὶ, καὶ δὺδὲ τοῦτο ἁπλῶς,
ἀλλὰ μετὰ εὐρυχωρίας πολλῆς.

t Στενοχωρεῖσθε δὲ ἐν τοῖς σπλάγχνοις ὑμῶν. Thy
δὲ αὐτὴν ἀντιμισϑίάν. »

Καὶ ἡ ἐπιτίμησις μετὰ φειδοῦς πολλῆς προδάγε-
ται. Οὐχ εἶκε γὰρ, οὐ φιλεῖτε ἡμᾶς, ἀλλ᾽ óc ob μετὰ
ἐοῦ αὐτοῦ μέτρου.

« Ὡς τέχνοις λέγω" πλατύγθηξέ xal ὑμεῖς. ἘΠ
Ὑίνεσθε ἑτεροζυγοῦντες ἀπίστοις. Τίς γὰρ μετοχὴ
δικαιοσύνῃ xat ἀνομίᾳ ; ἣ τίς κοινωνία eu πρὸς
σκότος ; τίς δὲ συμφώνησις Χριὸτοῦ »

Ἀντὶ τοῦ, οὐδὲν μέγα αἰτῶ, εἰ πατῇ ὧν, βοῦλο-

| μαι φιλεῖσθαι παρ᾽ ὑμῶν.

c Πρὸς Βελίαρ ; ἣ τίς pepe πιστῷ ρετὰ ἀπίφτῳ: »

'O ἀποστάτης; τῇ ἝἭ ραίων φωνῇ: —

« Τίς δὲ συγχατάθεσις ναῷ θεοῦ μετὰ εἰδώλων;
ὑμεῖς γὰρ ναὸς Θεοῦ ἔστε ζῶντός, καθὼς εἶπεν ὁ
Θεό-. »

Οὔτε ὁ βασιλεὺς ὑμῶν ἔχει εἰ χόϊνον πρὸς αὖτόν.
Τίς γὰρ συμφώνησις Χριστοῦ πρὸς Βελίαρ ; οὔτε τὰ
πράγματα“ vl; γὰρ χοινωνία φωτὶ πρὸς σχήτυς;
οὐχηῦν οὐδὲ ὑμᾶς ct.

€ Ἑνοικήσω ἐν αὐτοῖς, χαὶ ἐμκπεῤἧτατήσω" xol
ἔσομαι αὐτῶν Θεὸς, χαὶ αὐτοὶ ἔσονταί βδυ λαός. »

Φεύγων τὴν χολαχείαν μαρτυρίῳ ἀιότοῦται τὸ εἶναι
αὐτοὺς νασὺς θεοῦ.

« Διὸ ἐξέλθατε Ex μέσου αὐτῶν, xai ἀφορίσθηξε,
λέγε: Κύριος; καὶ ἀχαθάγτον pi] ἄκτεσθε, κἀγὼ clo

l

ὯΙ

IN EPIST. AD CORINTH. 1I.

742

Vlopa: ὑμᾶς“ καὶ ἕδομαι ὀμῖν εἰς Πατέρα, xat ὑμεῖς A ne tetigeritis : οἱ egorecipiam vos : et ero vobis in

ἔσεσθέ μοι, εἰς υἱὸὸς χαὶ θυγατέρας; λέγει Κύριος
Ἑαντοχράτωρ. »
KE9AA. Z..

« Ταύτας οὖν ἔχοντες τὰς ἐπαγγελίας, ἀγαπητοὶ,
παϑαρίοωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ σαρχὸς
zai πνεύματος, ἐπιτελοῦντες ἀγιωσύνην. »

Οὐ γὰρ τὸ μὴ ἀβαθάρτου ἅπτεσθαι ποιεῖ καθαρὸν,
ἀλλὰ καὶ ἄλλων ἡμῖν χρεία πρὸς τὸ γενέσθαι ἁγίους,
φπουβδῆς, προσοχῆς, εὐσεδείας, xal ἀπλῶς εἰπεῖν
ἀρετῆς πάσης.

« Ἐν φόδῳ θεοῦ. »

Ἕστι γὰρ ἐπιτελεῖν σωφροσύνην oüx iv φόδῳ
Θεοῦ, ἀλλὰ διὰ κενοδοξίαν" ἄλλως τε χαὶ τὴν ὁδὸν

τῆς σωφρὺσύνης ἡ μᾶς διδάσχει, μονονουχὶ λέγων" εἰ

Patrem, et vos eritis mihi in filios el tilias, di«
cit 1440 Dominus omnipotens. »
CAP. VII.

Vgns. 1. « Hog ergo habentes promissiones,
charissimi, inundemus nos sb omni inquina-
mento carnis et spiritus, perficientes sanctitatem.»

Non enim immundum non contingere, hoc mun-
dum facit, sed aliis quoque opus babemus ut san-
cti simus, diligentia nimirum, attentione, pletate
et, ut uno verbo absolram, omnigena virtute.

« In timore Dei )

Contingit enim ut castitas et modestia colatur;
non timore Dei, sed inanis glorise causa. Propterea
nos viam castitatis bis fere verbis docet. Tawetsi

xot τυραννιχὸν f] ἐπιθυμία, ἀλλ’ ἐὰν ἐπιτυχήσῃς τὸν B libido tyrannidem exercet, modo timorem. Dei ha-

τοῦ Θεοῦ qé6ov, καταλύσεις αὐτῆς τὴν μανίαν.
Ἁγιωρσ νην δὲ ἐνταῦθα, có τὴν σωφροσύνην λέγει
p/vov, ἀλλὰ καὶ πάσης ἁμαρτίας ἀπαλλαγήν.

ε Χωρήσατε ὑμᾶς. »

Πάλιν τὸν περὶ ἀγάπης χινεῖ λόγον, συστέλλων τὸ
τραχὺ τῆς ἐπιτιμήσεως, Ὅρα δὲ πῶς καὶ ἐλεεινῶς
τὸ Χωρήσατε. Ὅμοιον δὲ ὡς εἰ λέγοι" Τίς ἡμᾶς
ἀπήλασεν, φησὶ, τίς ἐξέδαλε τῆς διανοίας τῆς ὑμετέ-
qoc 5 πόδεν στενοχυυρούμεθα ἐν ὑμῖν;

« Οὐδένα ἠδιχήσαμεν. »

Ὅρα πῶς πάλιν οὐ τίθησι τὰς εὐεργεσίας, ἀλλ᾽
ἐπαχθέστερον χαὶ πληχτιχώτερον τὸν λόγον ποιεῖ.

ε θὐδένα ἐφθείραμεν. »

Τουτέστιν, οὐδένᾳ ἡπατήσαμεν, ὥσπερ καὶ ἀλλα-

χοῦ λέγει " δξήκως ὡς ὁ ὄρις Εὔαν ἠπάτησεν, οὕτω ᾿

φθαρῇ τὰ γοήματα ὑμῶν.

« θὐδένα ἐπλεονεχτήσαμεν. »

Οὐχ ἡρπάσαμεν, φησὶ, τά τινων χρήματα.

« Οὐ πρὸς χατάχρισιν λέγω. »

Ἐπειδὴ ἤσθετο τῆς βαρύτητος, ἐπιδιορθοῦται πά-
hiv.

t Προείρηκα γὰρ, ὅτι ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν ἔστε,
εἰς τὸ συναποθανεῖν χαὶ συζῇν: »

Abc μεγίότη φιλίας ἀπόδειξις, 8tav καταφρονοῦύ-
ytvoc χαὶ συναποθανεῖν αὐτοῖς αἱρῆται χαὶ συζῆσαι.
Τοῦτο δέ φησιν, ἐπιτείνων τὴν ἀγάπην. "Ev γὰρ
καὶ φιλεῖν xal χιίνδύνους φεύγειν, ἀλλ᾽ οὐχ ἡμεῖς
τω, φησίν. Ὁ δὲ νοῦς οὗτος. "Av συμδῇ, φησὶν,

beas, furorem ejus destruxeria. Porro sanctitatis
nemine, non solum castitatem et modestiam indi-
cat, verum et omnimodam immunitatem ἃ peccato .

Vrnas. 2. « Capite nos. »

De charitate movet iterum sermonem, et objur-
gationis retundit asperitatem. Vide autem quomodo
quantave commiseratione. Capite nos. Quasi dice-
ret : Quis nos expulit, inquit; quis e mente vestra
nos abegit? quare in vobis eoarctamur?

« Neminem lzsimus. »

Aspice quomodo ruraum non recenset beneficio,
sed aeriorem et graviorem orationem struit.

« Neminem corrupimus. » |

Id est, neminem decepimus : quemadmodum sci -
licet alibi ait : Ne forte sicut serpens Evam seduzil,
ita corrumpantar sensus vestri 15.

« Neminem circumvenimus. »

Non rspuimus, inquit, aliorum facultates.

Vgns. 5. « Non ad coudemnationem dico.»

Quoniam perseusit orationis gravitatem, hanc de-
nuo corrigit.

« Nam przdixi, quod in cordibus nostris estis,
δὰ commoriendum et ad convivendum. »

Maximum hoc exsistit argumentum ámicilis,
quando qui despicitur, is nihilominus simul cum
illis, et mori, et vivere eligit : hoc autem ait, ut amo-
rem augeat. Contingit enim, ut quis amet, et periculà
fugiat : nos vero non ita. Sensus autem hic est : Si

ἐκενεχθῆναι κίνδυνον, πάντα ἕτοιμός εἰμι ὑπὲρ ὑμῶν D periculum contingat imminere, paratissimus sum

καϑεῖν, καὶ οὔτε θάνατος, οὔτε ζωή μοί τι χατὰ τοῦτο
φαίνεται " ἀλλ᾽ ἔνθα ἐὰν ζῆτε ὑμεῖς, τοῦτο ἐμοὶ προ-
«“ἰμώτερον, xal θάνατος ζωῆς, xai ζωὴ θανάτου.

« Πολλή μοι παῤῥησία πρὸς ὑμᾶς " πολλή μοι χαύ-
χησις ὑπὲρ ὑμῶν. »

διὰ τοῦτο, φησὶ, τοιαῦτα λέγειν τολμῶ, οὐ πρὸς
χατάχρισιν, ἀλλὰ διὰ τὴν πολλὴν παῤῥησίαν.

ι Πεπλήρωμαι τὖ παραχλήῆσοι. »
[οία παραχλήσει, ἢ τῇ παρ᾽ ὑμῶν, ὅτι διορθω-
bivac, φησὶν, διὰ τῶν ἔργων παρακαλέσατέ με;

" J Cor. x1, S.

pro vobis pati : neque mihi hacin causa, sive mors,
sive vita aliquid esse videntur : sed dum vos viva-
tis, lioc mihi est eligibilius, morsque vita potior
est, et vita morte.

Vgns. 4. « Malta mihi flducia est apud vos;
tuulta mihi gloriatio pro vobis. »

ldeo, inquit, hæc audeo vobis loqui ; non ut
condemnem, sed qua apud vos utor libertate di-
cendi.

« Éepletus sum consolatione. »

Quali vero consolatione, nisi ea quam a vobis
accepi, qua mutatis factis ct emendatis, solamen
mibi attulistis ?

"4$

5. JOANNIS DAMASCENI
151 - Supersbundo gaudio in omoi tribulu- A -

7A
€ Ὑπερπερισσεύομαι d χαρᾷ ἐπὶ πάῃ τῇ θλίψει

tione nostra. {ὕπ86. ὅ.} Nam cum venissemus in ἡμῶν. Καὶ γὰρ ἐλθόντων ἡμῶν εἰς Μακεδονίαν: v

Macedoniam, 5

Id est, haud amplius lugeo, sed sum sanatus.

ἃ Nullam requiem babuit caro nostra. »

Quia afflictionem dixerat, quanta quoque ea
fuerit effstur, esmque verbis extollit, ut. explicet
quam magnum exinde amorem conceperit, conso-
.Mionemque, et gaudium, expulso demum tam
gravi dolore.

« Sed omnem tribulationew passi sumus. »

Quinam id factum sit, in orationis serie declarat.

« Foris pugnz. »

Ab incredulis.

« Intus timores, (Vens. 6, 7.] Sed qui consolatur

Tevtécst, πλεῖον οὐ λελύπημαι, τεθέράπευμαι:

« Οὐδεμίαν ἔσχηχεν ἄνεσιν ἡ σὰρξ ἡμῶν. »

Ἐπειδὴ εἶπεν, τὴν θλίψιν, λέγει xol ποταπὴ ἢ
θλίψις, καὶ ἐπαίρει αὐτὴν τῷ λόγῳ, ἵνα δείξῃ πόσην
σπουδὴν ἐχ τούτων, καὶ παραμυθίαν, καὶ χαρὰν
ἐποίησεν, εἴ γε τοσαύτην ἀπεχρούσατο ὀδύνην.

« ᾿Αλλ᾽ ἐν παντὶ θλιδόμενοι. »

Καὶ πῶς; δηλοῦται διὰ τῶν ἑξῆς.

«Ἔξωθεν μάχαι."

Παρὰ τῶν ἀπίστων.

ε Ἔσωθεν φόξος" ἀλλ᾽ ὁ παραχαλῶν τοὺς ταπεὶ-

humiles, consolatus est nos Deus in adventu Titi, B νοὺς ὁ Θεὸς, παρεχάλεσεν ἡμᾶς ἐν τῇ παρονσίᾳ Τί-

Non solum autem in adventu ejus , sed etiam in
consolatione, qua consolatus est in vobis, referens
nobis. »

Propter infrmos nempe, ne seducantur. Non
solum euim Corinthiis talia significabat, verum
etiam In aliis locis.

« Vestrum desiderium, vestrum fletum, vestram
semulationem pro me, ita ut magis gauderenm. »

Qvoniani magna de illis testificatus est, ne assen»
tari putaretur, Titum testem adhibet, qui ab ipsis
ad Paulum perrexerat, cum data esset prior epi-
stola.

Vgas. ὃ, 9. « Quoniam et δὶ contristavi vos in
epistola, non me p«nitet ; et δὶ paeniteret, videns
quod epistola illa (etsi ad boram) vos contristavit,
nuuc gaudeo, noo quia contristati estis. »

liec denuntiabat, eo quod tanta fuerat poeniten-
tia Corinihiurum, quanta zmulatio. Amslatiónem,
studiumve dicit, quo ipsum prosequebantür. Ait
ergo : Quia vos accensi estis et inflammati, quando
epistolam meam accepistis, idcirco exitnie gaudeo.

t Sed quia contristati estis ad poenitentiam. »

Apologiam texit epistole prioris, Nam cum pec-
calum emendatum esset, citra periculum poterat
eos curare. Velut si diceret : Quamvis ita scri-
psissem, ut objurgationis transgressus essem mo-
dum, ei nunc nie poniteret ; atiamen ingens lu-
crum quod inde feci, non ine permisit poenitentia

του. Οὐ μόνον δὲ ἐν τῇ παρουσίᾳ αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ ἐν
τῇ παραχλήσει" fi παρεχλήθη ἐφ᾽ ὑμῖν, ἀναγγέλλων
ἡμῖν.».

Διὰ τοὺς ἀσθενεῖς τῶν πιστῶν, μὴ παρασυρῶσινι
Οὐδὲ γὰρ παρὰ Κορινθίοις μόνον τοιαῦτα ἐσήμανεν,
ἀλλὰ καὶ ἀλλαχοῦ,

t Τὴν ὑμῶν ἐπιπόθησιν, τὸν ὑμῶν ὀδυρμῶν, τὸν
ὑμῶν ζῆλον ὑπὲρ ἐμοῦ, ὥστε ἐμὲ μᾶλλον χαρῆναι.

Ἐπειδὴ μεγάλα αὐτοῖς ἐμαρτύρησεν, ἵνα μὴ δόξῃ
κολαχεύειν, μάρτυρα αὑτοῖς καράγει Ἐΐτον, ὃς παρ᾽
αὐτῶν ἀφίχετο πρὸς Παῦλον μετὰ τὴν προτέραν ize
'στολήν,

ε Ὅτι εἰ xal ἐλύπησα ὑμᾶς ἐν τῇ ἐπιστηλῇ, sj
μβεταμέλομαι, εἰ καὶ μετὲμελόμην. Βλέπω γὰρ, ὅτι
$ ἐπιστολὴ ἐχείνη, εἰ xaX πρὸς ὥραν ἐλύπησεν
ὑμᾶς, νῦν χαίρω, οὐχ ὅτι ἐλυπήθητε, »

Ταῦτα ἀπήγγελλεν k, ὅτι τοσαύτην μετάνοιαν τὴν
Κορινθίων, τὸν ζῆλον. Zr.lev δέ φησι, τὸν αὑτοῦ.
Λέγει οὖν: Ἐπυρώθητε, χαὶ ἐξεκάητε, δεξάμενοί μου
τὰ γράμμα, διὰ ταῦτα περισσεύω τῇ χαρᾷ. ——

ε ᾿Αλλ' δτι ἐλυπήθητε εἰς μετάνοιαν. 3

᾿Απολογεῖται λοιπὸν Üünkp τῆς ἐπιστολῆς, 0t
ἀχίνδυνον fjv αὐτοὺς θεράπεύειν τῆς ἁμαρτίας τῆς
διορθωθείσης. "Ὅμοιον δὲ ὡς εἰ λέγοι" εἰ καὶ τοιαῦτα
ἦν τὰ γραφέντα παρ᾽ ἐμοῦ, ὥστε ὑπερύαίνειν τὸ
μέτρον τῆ; ἐπιτιμήσεως, xal ποιῆσαί με μεταμελη-
θῆναι, ἀλλὰ τὸ πολὺ, κέρδος τὸ ἐξ αὐτῶν οὐχ εἴασέ

duci. Sic porro loquebatur, non quia ultra modum D μὲ μέταμεληθῆναι, Ταῦτα δὲ ἔλεγεν, οὐχ ὡς &pi-.

increpaverat, sed ut majoribus eos laudibus pro-
sequeretur. Talem enim emendationem exbibuistis,
Inquit, ut, etiamsi vehementius vos perstrinzissem,
sicque υἱ me modo condemuarem, hodie meipsum
laudem, quia bonun exitum res habuit,

« Contristati enim estis secundum Deum, ut in
: nullo detrimeutum patiamini ex nobis. [Vkns. 10,
41.] Quz enim secundum Deum tristitia est, poe-
nitentiam in salutem) stabilem operatur : sseculi
autein trislitia mortem operatur. Ecce enim hoc
ipsum secundum Deu: contristari vos, quantain
in vobis operatur sollicitudinem ? »

τρὼς ἐπιτιμήσας, ἀλλὰ τὰ ἐγχώμια αὐτῶν αὔξων.
Τοιαύτην γὰρ ἐπεδείξασθε τὴν διόρθωσιν, ott εἰ
xaX ἔτυχον σφοδρότερον ἐπιπλῆξας, 2αὶ ὀύτως ὡς
χαὶ καταγνῶναι ἐμαυτοῦ, ἐπαινεῖν νῦν ἐμαυτὸν ἀπὸ
«οὔ τέλονς.

« Ἐλυπήθητε γὰρ χατὰ Θεὸν, ἵνα ἐν μηδενὶ ζῆ -
μιωθῆτε ἐξ ἡμῶν. Ἡ γὰρ χατὰ θεὸν λύπη μετά-
νοιᾶν εἰς σωτηρίαν ἀμεταμέληζον ἐῤγάζεϊξαι" ἡ δὲ
τοῦ χόσμου λύπη, θάνατον κατεργάζεται. Ἰδοὺ γὰρ
αὑτὸ τοῦτο τὸ χατὰ Θεὸν λυπηθῆναι ὑμᾶς, πόϑην
χατειργάπατο ὑμῖν σπουδὴν; »

X Textus mancus οἱ lu1atus. Hic legero, ὅτι τοσαύτη μετάνοια τῶν Κορινθίων. Τὸν ζῆλον δέ quot,

|

Ὁ

IN EPIST. AD CORINTH. II.

146

Τὴν αἰτίαν εἶπε, τοῦ μηκέτι αὐτὸν λυπεῖσθαι. ΤΑ 144. Edicit causam cur non amplius doleat.

μὲν γὰρ λυπηρὸν βραχὺ, φησὶ, τὸ δὲ ὠφέλιμον, δι-

« ᾿Αλλὰ ἀπολογίαν. »

Πρὸς ἐπέ.

« ᾿Αλλὰ ἀγανάχτησιν. »

Πρὸς ἐχεῖνον τὸν ἡμαρτηχότα.

« ᾿Αλλὰ φόθον. »

Ke γὰρ σφόδρα δεδοιχότων ἦν ἡ τοσαύτη σπουδὴ,
se ἡ ταχυτάτη διόρθωσις.

e ᾿Αλλὰ ἐπιποθίαν, »

Τὴν πρὸς ἐμέ.

« ᾿Αλλὰ ζῆλον. »

Τὸν ὑπὲρ τοῦ Θεοῦ.

« "AX ἐχδίχησιν. »

Καὶ γὰρ ἐξιδιχήσατε, φησὶ, τοὺς τοῦ Θεοῦ vé- B

pov; ὑδρισθέντας.

« Ἕν παντὶ συνεστήσατε ἑαυτοὺς ἀγνοὺς εἶναι" τὸ
πρᾶγμα.»

Οὐ τὸ μὴ κοινωνεῖν μόνον " τοῦτο γὰρ φανερὸν ἦν,
ἀλλὰ καὶ τὸ μὴ συνήδεσθαι. Ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῇ πρὸ-
«ἐρᾷ Ἕπιστολῇ αὐτὸ τοῦτο ἐνεχάλει αὐτοῖς, λέγων"
Καὶ ὑμεῖς περυσιωμένοι ἐστέ" ἐνταῦθά φησι" Καὶ
ὑμεῖς ἀπηλλάξατε ἑαυτοὺς τῆς ὑποζίας.

«Οὐχ ἕνεχεν τοῦ ἀδιχήσαντος, οὐδὲ ἕνεκεν τοῦ
ἀδιχηθέντος, ἀλλ᾽ ἕνεχεν τοῦ φανερωθῆναι τὴν σπου-
δὴν ἡμῶν τὴν ὑπὲρ ὑμῶν πρὸς ὑμᾶς ἐνώπιον τοῦ
θιοῦ. Διὰ τοῦτο παραχεχλήμεθα, ἐπειδὴ τῇ παρα-
χλήσει ὑμῶν περιδσοτέρως μᾶλλον ἐχάρημεν ἐπὶ τῇ
χαρᾷ Τίτον, ὅτι ἀναπέπαυται τὸ πνεῦμα αὐτοῦ ἀπὸ
πάντων ὑμῶν. "Ost εἴ τι αὐτοῦ ὑπὲρ ὑμῶν χεχαύ-
χημαι, οὗ χατῃσχύνθην, ἀλλ᾽ ὡς πάντα ἐν ἀληθείᾳ
ἐλάληϑα ὑμῖν, οὕτως καὶ ἢ καύχησις ἡμῶν ἡ πρὸς
Τίτον, ἀλήθεια ἐγενήθη, χαὶ τὰ σπλάγχνα αὐτοῦ
τερισσοτέρως εἰς ὑμᾶς, ἀναμιμνησχομένου τὴν πάν-
των ὑμῶν ὑπαχοὴν, ὡς μετὰ φόδου xai τρόμου
ἐδέξασθε αὑτόν. Χαίρω ὅτι ἐν παντὶ θαῤῥῶ ἐν
ὑμῖν. »

Ἵνα μὴ λέγωσι, Τί ἐπιτιμᾷς ἡμῖν, εἰ ἀγνοῖ ἐσμεν
τῷ πράγματι; λέγει" Διὸ οὕτιυ ἔγραψα ὑμῖν, ἵνα
εἰδῆτε πῶς ὑμᾶς φιλῶ.

ΚΈΦΑΛ. H',
ε Γνωρίζομεν δὲ ὑμῖν, ἀδελφοὶ, τὴν χάριν τοῦ

θεοῦ, τὴν δεδομένην ἐν ταῖς Ἐχχλησίαις τῆς Μαχε- ῦ

δυνίας, ὅτι ἐν πολλῇ δοχιμῇ θλίψεως ἣ περισσεία
thc χαρᾶς αὐτῶν. »

Τὸν περὶ ἐλεημοσύνης αὐτοῖς χινεῖ λόγον" ἵνα δὲ
gi, ἱπαίρωνται, χάριν» τὸ πρᾶγμα χαλεῖ, xal τὰ
ἑτέρων διηγούμενος, σπουδαιοτέρους αὐτοὺς ἐργά-
ζεται.

«Καὶ ἡ κατὰ βάθους πτωχεία αὐτῶν ἑπερίσσευ-
LL
. Τωυτέσέι, πολλὴ xai ἄφατος ἔδειξεν αὐτῶν τὴν
ἀπκλότητα."

"Cor. iv, 38.

Breve enim est, inquit, quod molestum est; pe-
renne vero, qued bonum et utile.

« Sed defensionem. »

Pro me.

« Sed indignationem. »

Erga illam qui peccavit.

« Sed timorem. »

Fnimvero tantum studium, tamque accelerata
correctio, vehementis timoris argumentum erat.

« Sed desiderium,

Erga me.

« Sed aemulationem.

Pro Deo scilicet.

« Sed vindictam. »

Ulti enim estis, inquit, violatas Dei leges.

« Sed in omnibus exhibuistis vos incontaminatos
esse negotio. »

Nun solum non communicando, boc enim mani-
festum erat, sed neque congaudendo. Nam quia iu
Epistola priore de hoc ipso eos redarguerat in hec
verba : Et vos inflati estis 1. hoc tandem in loce
dicit : Ab ista suspicione vos ipsi liberastis.

Vgas. 12-16. « Non propter eum qui fecit Inju-
riam, sed ad manifestandam sollicitudinem nmo-
stram quam habemus pro vobis ad vos coram Dco.
Ideo consolati sumus : in consolatione autem no-
stra abundantius magis gavisi sumus super gau-
dio Titi, quia refectus est. spiritus ejus ab omni-

C bus vobis. Quia si quid de illo pro vobis gloriatus

sum, non sum confusus: sed sicut. omnia vobis
in veritate locutus sum, ita et gloria nostra quz
fuit ad Titum, veritas facta est, ei viscera ejus
abundantius in vobis sunt, reminiscentis omnem
vestram obedientiam : quomodo in timore exce-
pistis illum, Gaudeo quod in omnibus confido ia
vobis. »

Ne dicant : Quare nos inerepas, quandoquidem

mundi sumus ía ísto negotio ? addit : Hujus causa

scripsi vobis, ui pernoscatis quantum vos dili-
gerem.

CAP. VIII.

Vegns. 1, 9. « Notum autem facimus vobis, fra-
tres, gratiam Dei, quae data est in Ecclesiis Mace-
donie, quod in multo experimento tribulationis
abundantia gaudii ipsorum foit. »

Sermonem agitat de eleemosyna erogatione.
Ne vero efferantur, rem gratiam appellat, et alio.
rum gesta narrando studiosiores eos facit:

« Et altissima paupertas eorum abundavit. »

lloc est, ingens, nec sermone explicabilis psu-
pertas eorum simplicitatem ipsorum ostendit.

VARLE LECTIONES.
! Lege, τῷ πράγματι, ut infra in subsequentis capituli expositione : ita codices alii N. T.

PaTRoL Gr. XCV

24

153

IN EPIST. AD CORINTH. IT.

TA

«μία τῶν χρημάτων, xal fj λειτουργία ἡμῶν αὕτη ἡ A id est munifica pecuniarum erogatio, el illud ipsum

πυευματιχὴ, xal ἡ δι᾽ ἡμῶν διαχονία, οὐ μόνον τοῦτο
κατορθοῖ, ὅτι τὰ ὑστερήματα τῶν ἁγίων πληροξ, xol
διορθοῦται αὐτῶν τὴν πενίαν, ἀλλ᾽ ὅτι διὰ πόλλῶν χαὶ
ὑπὲρ πολλῶν εὐποιίαν, εὐχαριστίαν ἀναπέμπεσθαι
παβασχευάζει. Τοῦτο γάρ ἔστι τὸ, ᾿Α.21ὰ καὶ περισ-
σεύουσα διὰ πολλῶν εὐχαριοτιῶν. Ἐχεῖνοι γὰρ
ἀποδεχόμενοι τὰ χρήματα, δοξάζουσι τὸν Θεὸν ἐπὶ
τῇ ὑποταγῇ τῆς ὁμοιλογίας ὑμῶν εἰς τὸ Εὐαγγέ-
tor. "Iva δὲ μὴ δείξῃ αὐτοὺς διὰ τοῦτο εὐχαριστοῦν-
τας μόνον διὰ τὸ λαθεῖν, ὅρα πῶς αὐτοὺς ὑψηλοὺς
ποιεῖ. Δοξάζουσι, φησὶν, ὅτι οὕτως ὑποτεταγμένοι
ἐστὲ τῷ Εὐαγγελίῳ" οὗ σημεῖον τοῦτό ἐστι, τὸ οὕτω
δαφιλῶς εἰσφέρειν" τοῦτο γὰρ τὸ Εὐαγγέλιον ἐπι-
τάττει.

ΚΕΦΑΛ. I'.

Αὐτὸς δὲ ἐγὼ Παῦλος παραχαλῶ ὑμᾶς διὰ τῖς
πραότητος xal ἐπιειχείας τοῦ Χριστοῦ.

᾿Απαρτίσας τὸν περὶ τῆς ἐλεημοσύνης λόγον, ὡς
ἔδει, ἐπιτιμητιχωτέρων ἅπτεται λόγων, τοὺς ψευξ-
ἀποστόλους αἰνιττόμενος διὰ τῆς πραότητος xal
ἐπιειχείας, σφόδρα αὐτοὺς ἐντρέψαι βουλόμενος.
ΠΙροδάλλεται οὖν τὴν πραότητα xai τὴν ἐπιείκειαν,
ταύτῃ μείξονα ποιῶν τὴν χατηγορίαν.

ε Ὅ; κατὰ πρόσωπον μὲν ταπεινὸ; ἐν Opiv, ἀπὼν
δὲ θαῤῥῶ εἰς ὑμᾶς. »

Τοῦτό φησιν͵ εἰς ἐχείνους αἰνιττόμενος τοὺς ψευξδ-
απηστήλονς τοὺς λέγοντας, ὅτι Αἱ ἐπιστολαὶ βα-
ρεῖαι, ἡ δὲ παρουσία τοῦ σώματος ἀσθενής. Ἢ
οὕτως * Ἢ ὅτι χἂν μεγάλα φθέγξωμαι, οὐχ ἐξ ἀπο-
νοίας, ἀλλ᾽ Ex τοῦ θαῤῥεῖν ὑμῶν φθέγγομαι.

« Δέομαι δὲ, τὸ μὴ παρὼν θαῤῥῆσαι τῇ πεποιθή-
ett, T1 λογίζομαι τολμῆσαι ἐπί τινας, »

Δέομαι ὑμῶν, φησὶ, μή με ἀναγχάζητε δεῖξαι,
ὅτι χαὶ παρὼν ἰσχυρός εἶμι, χαὶ δύναμιν ἔχω.
ἝἘπειδὴ γὰρ ἔλεγεν, ὅτι Ἀπὼν zárv ὑμῖν θαῤῥῶ,
«ούτοις χέχρηται τοῖς ῥήμασι.

« Τοὺς λογιζομένους ἡμᾶς, ὡς κατὰ σάρχα περι-
«ατοῦντας. ) |

Ἐχεῖνοι γὰρ αὐτὸν διέδαλλον ὡς ὑποχριτὴν, ὡς
πογηρὸν, ὡς; ἀπατεῶνα,

« Ἐν σαρχὶ γὰρ περιπατοῦντες, οὗ χατὰ σάρχα
στρατευόμεθα. »

Ἐνταῦθα λοιπὸν xai φοδεῖ, Σάρχα γὰρ περιχεί-
μϑα, ὁμολογῶ" κατὰ σάρχα οὐδὲ ζῶμεν. Στρα-
τείαν δὲ ὠνόμασεν ταύτην, μάλιστα ἐχφοθῶν.

ε Τὰ γὰρ ὅπλα τῆς στρατείας ἡμῶν, οὐ σαρχιχὰ,
ἀλλὰ δυνατὰ τῷ θεῷ. »

Ὅπλα ᾿σαρχιχὰ, πλοῦτός ἔστι, δόξα, δυναστεία,
εὐγλωττία, δεινότης, περιδρομαὶ, χολαχεῖαι, ὑπο-
χρίσεις, χαὶ τὰ ἄλλα ταῦτα τοῖς τοιούτοις ἑοιχότα. Τὰ

δὲ ἡμέτερα οὐ τοιαῦτα, φησὶν, ἀλλὰ δυνατὰ τῷ Θεῷ.
Καλῶς δὲ πάλιν πᾶσαν τὴν δύναμιν αὐτοῦ ἀνατίθησι
τῷ Θεῷ. Ὅμοιον δὲ ὡς εἰ λέγοι Οὐχ ἡμεῖς, φησὶν,
αὑτὰ τοιαῦτα χατεσχευάσαμεν, ἀλλὰ αὐτὸς ὁ Θεός.
Ἐπειδῃ γὰρ μαστιζόμενοι xal ἐλαυνόμενοι ἐχρά-

spiritusle munus nostruin et. functio, quodque per
nos ministerium agitur, non boc solum praestat, ut
qu: desunt sanctis expleat, ei indigentiam ipsorum
resarciat ; sed ut pro multorum beneficentia Dee
grates habeantur. Nain. id significatur his verbis ;
Sed etiam. abundat per uultas gratiarum. actiones.
Nam qui stipem accipiunt, gloriam Deo tribuunt,
in obedientia con(essionis vestre in. Evangelium. Ne
autein boc duutaxat nomine quod accipiant, gratias
agere 146 significet, vide quantum eos extollat.
Glorificant, inquit, Deum, quoniam subditi adco
estis Evangelio. Cujus rei hoc argumentum est,
quod sic liberaliter offeratis. ld enim Evangeiio
przcipitur.

CAP. X.

Vgas. 1. « Ipse autem ego Paulus obsecro vos
per mansuetudinem et modestiam Christi. »

Absoluto, uti decebat, de eleemosyna sermone,
severiorem aggreditur, dicendoque, per mansuelu-
dinem et modestiam , falsos apostolos perstringit,
ut vehementer δος pudefaciat, Producit ergo man-
suetudinein et modestiam, quibus majorem strua
accusationem.

« Qui in facie quidem bumilis sum inter vos,
absens autem confido in vobis. »

His verbis mendaces apostolos illos indicat, qui
dicerent : Epistole quidem qraves. suni : presentia
autem. corporis infirma. Vel hoc sensu : Etsi magna

C pronuntio, non tamen ex arrogantia loquor, sed

quia in vobis confido.

Vus. 9. « Rogo autem, ne prsesens audeam per
confidentiam qua existimor audere in quosdam. »

Rogo vos, inquit, ne me ad hoc adigatis, ut pa-
lam faciam , me quoque fortem esse quando præ-
sens sum, et virtute pollere. Nam quia dixerat :
Absens omnino confido in vobis, iisdem nunc verbis
utitur.

« Qui arbitrantur nos tanquam secundum car-
nem ambulemus, »

Ipsum enim incessebant tanquam hypocritam,
tanquam improbum et deceptorew.

VxRs. 5. « [n earne enim ambulantes, non se-
cundum carnem militamus. »

Hic vero eos territat. Nam carne nos circumdari
fateor : ceterum nequaquam secundum carnem
vivimus. Hoc autem est quod militiam nominavit,
quo exterreret magis.

Vgas. 4. « Nam arma militie nostre non ear-
nalia sent, sed potentia Deo. »

Arma carnis sunt, divitis, gloria, potentia, fa-
cundia, artes, famulitium, assentationes, simula-
tiones, et alia horum similia, Nostra vero, inquit,
talia non sunt, sed a Deo robur habent. Recte
autem virintem ilerum suam omnem acceptam
reícrt Dco. Ac si diceret : Non nos isthaec prasti-
timus, sed ipsc Deus. Nam quia, cum vapularent
expellerenturque, victores erant, ait. hoc ipsunt

199 S. JOANNIS DAMASCENI 160
tutum fuerit, sutve palam efferre, aut dedita A εἰπεῖν φανερῶς, οὔτε τὸ χρύψαι διηνεκῷς * καὶ τῇ
opera celare. Commemoratione autem historias μνήμῃ δὲ τῆς ἱστορίας, εἰς qó6oy αὐτοὺς ἐμόάλλει

magnum eis terrorem inculit.

« Et simplicitate et castitate, quae est in
Christo. »

Signilleat fidem opus habere sincero simplici-
que animo.

Vgas. 4. « Nam si is qui venit, alium Christum
praedicat, quem non presdicevimus. »

Hoc in loco declarat Corinthios nequaquam
esse deceptores, sed eos qui aliunde advenerant.
Hoc autem ait, eo quod illi palam jJactitarent,
plura se predicando tradere, quam apostolos, qui
jmperfecte docuissent. Quoniam igitur verisimile
erat, illos plura venditare, extraria sapientia ab-

πολύν.

€ ᾿Απὸ τῆς ἀπλότητος xal τῆς ἀγνότητος τῆς εἰς
τὸν Χριστόν. »

Δείχνυσιν ὡς ἀπλάστου καὶ ἀφελοῦς ψυχῆς δεῖται
ἡ πίστις.

« Εἰ μὲν γὰρ ὁ ἐρχόμενος ἄλλον Ἰησοῦν κηρύττει,
ὃν οὐχ ἐχηρύξαμεν. »

Δείχνυσιν ἐνταῦθα οὐχὶ Κορινθίους ὄντας τοὺς
ἀπατῶντας, ἀλλ᾽ ἔξωθεν προσφερομένους αὑτοῖς.
Τοῦτο δέ φησιν, ἐπειδὴ ἐχέμπαζον ἐχεῖνοι ὡς ἀτε-
Mog τῶν ἀποστόλων διδασχόντων, ὡς αὐτοὶ πλεῖόν
4t εἰσφέροντες ἐν οἷς ἔλεγον. Ἐπειδὴ οὖν πλείονα
εἰρηχὼς Ρ αὐτοὺς χομπάζειν τῇ ἔξωθεν σοφίᾳ ἀπο-

utentes, ita loquitur : Siquidem aliud praterea B χρησαμένους, τοῦτό φησιν, ὅτι εἰ μέν τι τελειότε-

dicerent, ac Christum alterum prsedicarent, quem
non oporteret predicare, idque nos pratermitte-
remus, recte spstinuissetis. Nam idcirco adjecit,
quem non predicavimus. Sin autem eadem fidei
éspita, quid praestant magis? Quaecunque enim
dixerint, nihil effutient amplius quam nos docue-
rimus.

« Àut alium Spiritum accipitis, quem non ac-
cepistis. »

Id est, qui vos locupletiores reddat secundum
gratiam.

149 « Aut aliud Evangelium, quod non recepi-

siis, juste pateremur. [Vgns. 5.] Existimo enim

nihil me minus fecisse a magnis apostolis. »

Neque hoc rursum fastosa illorum facuodia
opus habebat, Nihil enim perfectius ab eis colla-
tum fuit. Enimvero postquam dixit : Aut alium
Jesum praedicant, subjunxit, quem non predicavi-
mus: ium dicto, aut alium Spiritum, adjecit,
quem non accepistis. Dicto denique, aut aliud Evan-
:gelium, addidit, quod non recepistis, per hac om-
nia declarans, animum attendendum non fuisse,
si quid illi dixerunt amplius, quod dicere opere
pretium fuerit, et ἃ nobis omissum sit : si autem
non oportebat, hoc in causa fuit, ut minime di-
ctum sit a nobis. Eceur igitur erga illos sic ob»
stupescitis, qui talia effutiant?

VgBs. 6. « Nam etsi imperitus sermone; sed non -

scientia. »

Quia magnopere illi Grzcanicam sapientiam
jactitabant, hoc ita edisserit, ut ostendat hujus se
non pudere, sed magis honestari. Extraneam
quippe sapientiam illam nibili pendet, ac si stul-
titia sit.

« Ubique autem manifestati sumus in omnibus
ad vos. »

Falsos apostolos criminatur tanquam in astutia
o ainbulantes.

Vins. 7-0. « Aut nunquid peccatum feci, me-

pov ἔλεγον οὗτοι, καὶ ἕτερον ἐχήρυττον Ἰησοῦν, ὅν
o) χηρυχθῆναι ἔδει, ἡμεῖς δὲ παρελείψαμεν, καλῶς
ἂν εἴχεσϑε. Διὰ γὰρ τοῦτο προσέθηχεν, ὃν οὐκ éxn-
ρύξαμεν. Ei δὲ τὰ αὐτὰ χεφάλαια τῆς πίστεως, «t
τὸ πλέον ; Ὅσα γὰρ ἂν εἴπωσιν, οὐδὲν πλέον ἐροῦσιν
ὧν ἡμεῖς εἰρήχαμεν.

« Ἢ Πνεῦμα ἕτερον λαμδάνετε, ὃ οὐχ ἐλάδετε. »

Τουτέστι, πλουσιωτέρους ὑμᾶς ποιῆσαι χατὰ τὴν
χάριν.

c Ἢ Εὐαγγέλιον ἕτερον, ὃ οὐκ ἐδέξασθε, χαλῶς ἂν
εἴχεσθε. Λογίζομαι γὰρ μηδὲν ὑστερηχέναι τῶν
ὑπὲρ λίαν ἀποστόλων. » .

Οὐξὲ τοῦτο πάλιν τῆς κομψείας ἐχείγων ἐδεῖτο.
Οὐδὲν οὖν, φησὶ, τελειότερον παρ᾽ αὐτῶν εἰσενή-
νέχται, Εἴτε γὰρ Ἰησοῦν κηρύσσωσιν, ixnpóta-
μὲν 47 εἴτε ἕτερον Πνεῦμα, εἰπὼν, προσέθηκεν, ὃ
οὐχ ἐλάδετε " Ἢ Εὐαγγέλιον ἕτερον πάλιν, εἰπὼν,
προσέθηκεν, ὃ οὐχ ἐδέξασθε, διὰ πάντων δηλῶν,
ὅτι οὐχ ἁπλῶς, εἰ πλεῖόν τι λέγουσι, προσέχειν δεῖ"
ἀλλ᾽ εἴ τι πλέον ἔλεγον ὃ λεχϑῆναι ἔδει, xel παρ᾽
ἡμῶν παρελείφθη. Εἰ δὲ οὐχ ἔδει, διὰ τοῦτο οὐδὲ
παρ' ἡμῶν εἴρηται" τί τοίνυν τοιαῦτα λέγοντας πρὸς
ἐκείνους χεχήνατε ;

« Εἰ δὲ χαὶ ἰδιώτης τῷ λόγῳ, ἀλλ᾽ οὐ τῇ γνώ»
ctt. 3

Ἐπειδὴ μεγάλα ἐκόμπαζον εἰχεῖνοι ἐπὶ σοφίᾳ
Ἑλληνιχᾷῇ, τοῦτο οὕτω τίθησι, δεικνὺς ὅτι οὐχ αἱ-
σχύνεται τοῦτο, ἀλλὰ καὶ ἐγχαλλωπίζεται. Οὐδενὸς
γὰρ ἡγεῖται ἀξίαν λόγου τὴν ἔξω σοφίαν, ἀλλὰ xal
μωρίαν.

c. ᾿Αλλ᾽ ἐν παντὶ φανερωθέντες ἐν πᾶσιν εἰς
ὑμᾶς.»

Διαδάλλει τοὺς ψευδαποστόλους, ὡς ἐν πανουργίᾳ
περιπατοῦντας. |

«"H ἁμαρτίαν ἐποίησα, ἐμαυτὸν ταπεινῶν, ἵνα

VARLE LECTIONES. |
PChrysost. εἰχός. Emendo et lego ex Chrysost. Εἴτε γὰρ ἄλλον Ἰησοῦν χη ύσσουδιν, εἰπὼν, ἐπήγαγεν,

δ, οὖκ ἐκηρύξαμεν.

"i

IN EPIST. AD CORINTII. II.

762

ὁμεῖς ὑψωθῆτε, ὅτι δωρεὰν τὸ τοῦ Θεοῦ Εὐαγγέλιον A ipsum humilians, ut vos exaltemini, quoniam gratis

εὐηγγελισάμην ὑμῖν ; Αλλας Ἐχχλησίας ἐσύλησα,
λαδὼν ὀψώνιον πρὸς τὴν ὑμῶν διαχονίαν, Καὶ πα-
ρὼν πρὸς ὑμᾶς, xa ὑστερηθεὶς͵ οὗ χατενάρχησα
οὐθενός. Τὸ γὰρ ὑστέρημά μου προσανεπλήρωσαν ol
ἀδελφοὶ, ἐλθόντες ἀπὸ Μαχεδονίας, χαὶ ἐν παντὶ
ἀδαρῇ ὑμῖν ἐμαυτὸν ἐτήρησα, xai τηρήσω. »

Ὃ λέγει τοιοῦτόν ἐστιν" "Ev στενοχωρίᾳ διῆγον xat
«tva ἐσχάτῃ, παρ᾽ ὑμῖν ὧν, xal χηρύττων ὑμῖν
«ὃν λόγον. Τοῦτο οὖν μοι ἔχετε ἐγχαλεῖν, xal τοῦτο
ἥμαρτον, ὅτι εἰλόλμην ἐμαυτὸν θλίψαι, ἵνα ὑμεῖς
ὠφεληθῆτε. Τοῦτο γάρ ἐστι τὸ, ὑγωθῆτε.

« Ἔστιν ἀλήθεια Χριστοῦ ἐν ἐμοί. »

Μὴ νομίσητε, φησὶν, ὅτι διὰ τοῦτο εἶπον ἵνα λάθω.
Ἔστι γὰρ, φησὶν, ἀλήθεια ἐν ἐμοί.

« Ὅτι ἡ χαύχησις αὕτη οὐ φραγήσεται εἰς ἐμὲ
ἕν τοῖς χλίμασι τῆς Axatac. Διὰ τί ; ὅτι obx ἀγαπῶ
μᾶς : Ὁ Θεὸς οἶδεν. Ὃ δὲ ποιῶ, καὶ ποιήσω. »

Καύχησιν δὲ τὸ πρᾶγμα xaX.

« Ἵνα 6b. ἐχχόψω τὴν ἀφορμὴν τῶν θελόντων
ἀφορμήν" ἵνα ἐν ᾧ xavyévsa:, εὑρεθῶσι χαθὼς
καὶ ἡμεῖς, »

Ἕκπειδὴ γὰρ τοῦτο ἑσπούδαζον ἐκεῖνοι, λαδήν τιν
εὑρεῖν xav' αὐτοῦ ὡς φιλοχρημάτον, xal ταύτην
ἀναιρεῖν ἑσπούδαζεν.

« Οἱ γὰρ τοιοῦτοι ψευδαπόστολοι, ἐργάται δόλιοι,
μετασχημα-ιζόμενοι εἰς ἀποστόλους Χριστοῦ. Καὶ
οὐ θαυμαστόν * αὐτὸ; γὰρ ὁ Σατανᾶς μετασχηματί-
ζεται εἰς ἄγγελον φωτός. »

Διὰ τοῦτο, φησὶ, ψευδαποστόλους χαλῶ, ὅτι tor
αὖὑτα ὑποχρίνονται πάντα, ἵνα ἀπατήσωσιν. Ἐπειδὴ
γὰρ ἴσασιν, ὅτι ἑτέρως οὐχ ἂν γένοιντο εὐπαρά-
δεχτοι, τὸ πρόσωπον λημδάνουσι τῆς ἀληθείας, ἵνα
«ὁ δράμα τῆς πλάνης ὑποχρίνωνται, χαὶ χρήματα
φάσχρυσι μὴ λαμδάνειν, ἴνα πλείονα λάδωσιν.

€ Οὐ μέγα οὖν, εἰ χαὶ οἱ διάχονοι αὐτοῦ μετασχη-
ματίζονται. »

"ΛἌγγειῖον ρωτὸς, τὸν παῤῥησίαν ἔχοντα ἄγγελον
λέγει, Εἰσὶ γὰρ ἄγγελοι σχότους οὗτοι, ol τοῦ δια-
βου.

€ Ὡς διάχονοι διχαιοσύνης, ὧν τὸ τέλος ἔσται χατὰ
τὰ ἔργα αὐτῶν. »

“Ὅπερ ἡμεῖς ἐσμεν, φησὶν, οἱ τὸ Εὐαγγέλιον XT,
ρύττοντες.

4 Πάλιν λέγω (μή τις με δόξῃ ἄφρονα εἶναι).

Καὶ γὰρ ἤδη προδιωρθώσατο,

4 Εἰ δὲ μὴ γε, χἂν ὡς ἄφρονα δέξασθέ με. à

Ἰοῦτο γὰρ ἐκείνων ἣν ἔργον, τὸ αἰτίας μὴ οὔσης
χαυχᾶσθαι.

ε ἵνα χἀγὼ μικρόν τι χαυχήσωμαι. Ὃ λαλῶ, οὗ
xttà Κύριον λαλῶ, ἀλλ᾽ ὡς ἐν ἀφροσύνῃ. »

Πάλιν τῇ προσθήχῃ. τοῦ μιχροῦ ἐπιχουφίζει τὸ

| 4 Ἦν ταύτη τῇ ὑποστόσει τῆς χαυχήσεως. a

Evangelium Dei evangelizavi vobis? Alias Ecclesias
exspoliavi, accipiens stipendium ad ministerium
vestrum. Et cum essem apud vos, et egerem, nulli
onerosus fui. Quod mibi deerat, suppleverunt fra-
tres, qui venerunt de Macedonia. Et in omnibus
sine onere me vobis servavi et servabo. »

Hoc quod dicit, hunc babet sensum : In angu-
stia agebam, et in extrema penuria versabar apud
vos, dum verbum vobis predicarem. Hoc itaque
est cujus me accusare possitis, hocque peccatum
meum est, quod me ajfligere ipse voluerim, ut
vobis adjumeuto essem. Nam id significatur isto
verbo, wu! exaltemini.

VEBs. 10. « Est veritas Christi in me. »

Ne existinetis, inquit, hec a me dicta esse ani-
mo accipiendi. Nam in me veritas exsistit.

Vias. 14. « Quoniam Lec gloriatio non præ-
cludetur in me in regionibus Achoiz. [Vens. 11.]
Quare? quia non diligo vos ? Dcus scit. Quod au-
tem facio, et faciam. »

Rem porro gloriationem vocat.

Vgns. 19. « Ut autem amputem occasionem eo-
rum, qui volunt occasionem, ut in quo gloriantur,
iuveniantur sicut et nos. »

Quia illi studium ponebant, ut illius reprehen-
dendi causam invenirent, quasi avarus esset;
hanc tollere ipse contendebat.

ἵεκβ. 15, 14. « Nam et ejusmodi pseudoapo-
stoli sunt. operarii subdoli, transfigurantes se in
apostolos Christi. Et non miruin : ipse enim Sa-
tanas transfigurat se in angelum lucis. »

150 ldcirco, ait, falsos apostolos dico, quia
istbec omnia simulant, ut decipiant, Nam cuim
sciant aliter non posse fieri ut accepti sint, perso-
nam veritatis induunt, ut fabulam ludant erroris,
aiuntque 86 non accipere pecunias, ul ampliores
emungant.

Vgns. 15. « Non ergo magnum si ministri ejus
transfigurantur. » |

Angelum [ucis dicit illum qui fidenter et libere
loquatur. Nam sunt alioqui angeli isti tenebrarum,
diaboli videlicet.

« Sicut ministri justitis, quorum finis erit se-

p cunduim opera ipsorum. »

Quales nos sumus, inquit, qui przdicamus Evan-
gelium.

Vens. 16. « lterum dico (ne quis me putet insi»
pientem esse). »

Jam enim ante przmonuerat.

« Alioqui velut insipientem accipite me. »

Hoc quippe opus illorum erat, ut gratis gloría-
rentur.

« Ut et ego modicum quid glorier. (Ves. 17.]
Quod loquor, non loquor secundum Deum, sed
quasi in insipientia. »

Gravitatem levat iterum, addendo, modicum.

« In hac substantia glorise, »

167

S. JOANNIS DAMASCENI

768

iJ quod videt in me, aut aliquid sudit ex me. ELA εἰς ἐμὲ λογίσηται ὑπὲρ ὃ βλέπει με, ἣ ἀχούει τι ἐξ
ne magnitudo revelationum extollat me, datus est ἐμοῦ. Kat τῇ ὑπερδολῇ τῶν ἀποχαλύψεων ἵνα μὴ

mihi stirsulus carni. »

Cum meltz sibi revelationes flerent , hanc unam
ponit. Quod autem complures essent, ipse decla-
ravit dicendo, ne magnitudine revelationum | extol-
lur. Meirco vero quatuordecim annorum tempus
scripsit, ut ostenderet, quod qui tanto se tempore
continuerat , hanc nunquam recitasset , nisi se ne-
cesaitate compulsum sensisset.

« Angelus Satans , qui me colaphizei , ne super-
exiollar. »

Satan Hebraeo sermone adversarius dici'ur, Nam
Scriptura de Salomone narrans ait : Non erat
Satan in diebus ejus; id est qui bellum inferret,
»ut ex adverso staret. Quod ergo dicit, hunc
habet sensum : Non permisit Deus ut Evangelii
praedicatio nullo labore progrederetur, uti fastum
nostrum comprimeret : sed adversariis nos inva-
dendi potestatem fecit. Angelum itaque Satan
appellat Alexandrum zrarium , Hymenzum et Phi-
letum, qui resurrectionem factam esse assevera-
rent ; uno verbo omnes prorsus qui praedicationis
sermoní contradicerent, quique contra se lites et
pugnas ezcitarent, et ín carceres conjicerent.
Quemaduodum ergo Judæos diaboli filios nuncu-
pat , qui opera illius semularentur, ita Satanz an-
gclos illos vocat , quicunque adversarentur Evan-
gelio. Quocirca, Datus. est mihi: stimulus, inquit,

αἱ me colaphizet , non quasi Deus ejusmodi homi- C

nes armaret ( absit enim istud ), vel in ipsum anim-
advertendo plecteret : sed quia ita fieri permit-
tebat , ultionem rejiciendo in diem judicii.

Vens. 8. « Propter quod ter Dominum rogavi ,
ut discederet a me. »

Atqui magnas hoc demissionis anlmi argumentum
est, quod nec celaverat.

153 εις. 9. « Et dixit mihi : Sufficit tibi gra-
tja mea. »

Nimirum, quod mortuos suscitas , caecos curas,
et alia quecunque prodigia facis.

« Nam virtus mea in infirmitate perficitur. »

Cum abigerentur exagitarenturque, cunctos vin-
cebant.

« Libenter igiiur gloriabor in infirmitatibus p

meis, ut inhabitet in me virtus Christi. »

Ne conciderent animo, cum apostoli mendaces
ob res contrarias gloriarentur, ipsi vero in perse-
cutionibus agerent ; ostendit ipsos per eas clario-
Fes evasuros.

Vgns. 10, « Propter quod placeo mihi jn infir-
mitatibus meis, in contumelils, in necessitati-
bus, in persecutionibus, in angustiis pro Christo.»

ὑπεραΐίρωμαι, ἐδόθη μοι σχόλοψ τῇ capxt. »

Πολλῶν οὐσῶν ἀποχαλύψεων, μίαν ταύτην τίθησιν"
ὅτι δὲ ἦσαν πολλαὶ, αὐτὸς ἐπεξιὼν εἶπεν, ὑπερδο.1ῇ
τῶν ἀποκαλύψεων, ἵνα μὴ ὑπεραίρωμαι. Διὰ τοῦτο
δὲ xai τὸν χρόνον τίθησι τῶν δεκατεσσάρων ἑτῶν,
ἵνα δείξῃ, ὅτι οὐχ ἂν ὁ τοσοῦτον χαρτερήσας χρόνον,
νῦν ἂν ἐξεῖπεν, εἰ μὴ πολλὴν ἤδει τὴν ἀνάγχην.

€ “Αγγελος Zaxàv, ἵνα με χολαφίζῃ, ἵνα μὴ ὑπερ-
alpopat. »

Σατὰν ὁ ἀντιχείΐμενος λέγεται τῇ τῶν "E6palov
φωνῇ. Τοῦτο γὰρ ἐπὶ Σολομῶντος διηγουμένη qvatv.
ἡ Γραφὴ " Οὐκ ἦν Σατὰν 5 ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτοῦ"
τουτέστι πολεμῶν, ἀντιχείμενος. Ὃ τοίνυν λέγει,
τοιοῦτόν ἔστιν’ Οὐχ εἴασεν ὁ Θεὸς ἀπονητὶ προχω-
ρῆἣται τὸ χήρυγμα, καταστέλλων ἡμῶν τὸ φρόνημα *
ἀλλὰ συνεχώρησε τοῖς ἀντιχειμένοις ἐπιτίθεσθαι
ἡμῖν. ᾿Αγγειῖον τοῖνυν Σατανᾶ λέγει, ᾿Αλέξανδρον
κὸν χαλχέα, Ὑμέναιον καὶ Φιλητὸν, τοὺς τὴν ἀνά-
στασιν λέγοντας ἤδη γεγονέναι, xal πάντας τοὺς
ἀντιχειμένους τῷ λόγῳ τοῦ χηρύγματος, χαὶ φιλο-
νειχοῦντας αὐτῷ, xai πολεμοῦντας, xai ἐμδάλλοντας
εἰς δεσμωτήρια. “Ὥσπερ οὖν νἱοὺς διαδόλον χαλεῖ
τοὺς Ἰουδαίους, τὰ ἐκείνου ζηλοῦντας, οὕτω καὶ
ἀγγέλους Σατανᾶ πάντα τὸν ἀντιπίπτοντα τῷ χη-.
οὕγματι, Τοῦτο οὖν, ἐδόθη μοι σκόλοψ, φησὶν, ἵνα.
pe xoAagitn * οὐχ ὡς τοῦ Θεοῦ τοὺς τοιούτους ÓxAL-
ζοντο; " μὴ γένοιτο" οὐδὲ χολάζοντος, οὐδὲ τιμω-
ρουμένου τέως, ἀλλὰ συγχωροῦντος, καὶ ἀφιέντος
lv ἡμέρᾳ χρίσεως.

« Ὑπὲρ τούτου τρὶς τὸν Κύριον παρεχάλεσα, ἕνα
ἀποστῇ ἀπ' ἐμοῦ. »

Καὶ τοῦτο πολλῆς ταπεινοφροσύνης, τὸ μὴ
κούψαι.

« Καὶ εἴρηχέ μοι" 'Apxet oot fj χάρις μον. »

Τουτέστιν, ὅτι Νεχροὺς ἑγείρεις, xat τυφλοὺς θε-
ραπεύεις, καὶ τὰ ἄλλα τῶν σημείων ποιεῖς.

« Ἢ γὰρ δύναμίς pou ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται. »

Ἐλαυνόμενοι γὰρ, xa διωχόμενοι, πάντων πε-
ριεγένοντο.

« Ἤδιστα οὖν μᾶλλον χαυχήσομαι ἐν ταῖς ἀσθε-
νείαις μου, ἵνα ἐπισχηνώσῃ àx' ἐμὲ ἡ δύναμις τοῦ
Χριστοῦ. »

Ἵνα μὴ καταπέσωσι, τῶν ψευδαποστόλων ἐπὶ τοῖς
ἐναντίοις χαυχωμένων, καὶ ὄντων τούτων ἐν διωγ-
μοῖς, δείχνυσιν ὅτι διὰ τούτων λαμκρότεροι γί-
vovtat.

« Διὸ εὐδοχῶ ἐν ἀσθενείαις, ἐν ὕόρεσιν, ἂν &váy-
xai, ἐν διωγμοῖς, ἐν στενοχωρίαις ὑπὲρ Χριστοῦ. "

VARUE LECTIONES.

ὁ Οὐχ ἦν Σατὰν. Lib. HI, Reg. cap. v, in Hebrzo vox τοῦ Satan legitur : unde Hieronymus in Vul-
gata posuit, non est Satan, in Grzeca vero LXX interpretum translatione, secundum codices omnes, sal-
tem bodiernos, habetur οὐχ ἐστὶν ἐπίδουλος, nec usquam Hebraa vox inconversa apparet. Uude Chryso-
si0uDUS vcrba bxcqua Noster recitat acceperit, non liquet.

163

IN EPIST. AD CORINTH. II.

710

Ἵνα μή τις νομίσῃ σωματιχὴν ἀσθένειαν λέγειν A Ne quis arbitraretur eum loqui de corporali in-

αὐτὸν, xal xav' abo; τὴν ἀσθένειαν διηγήσατο, λέ-
γῶν * Ἐν ὅὕδρεσιν, ἐν διωγμοῖς, ἐν ἀγάγχαις, ἐν
στενοχωρίαις. Εἶδες ὅπως αὐτὸν νῦν ἀπεχάλυψεν,
ὃν εἶπεν ἄνω Σατανᾶν, καὶ οὐχὶ ἄλγος, ὥς φασιν ol

ληροῦντες, περὶ τὴν χεφαλὴν εἶχεν,

« Ὅταν γὰρ ἀσθενῶ, τότε δυνατός εἶμι. »

Ἔνθα θλίψις, ἐχεῖ χαὶ παράχλησ'ς. Καὶ ἔνθα πα-
ράκλησις. ἐχεὶ xal χάρις. “Ὅτε γοῦν εἰς τὸ δεσμω-
«fjpuov ἔπεσε, τότε θαυμαστὰ ἐποίησεν ἐχεῖνα. "Ὅτε
ἐναυάγησεν, καὶ εἰς τὴν βάρβαρον ἐξηνέχθη χώραν,
τότε μάλιστα ἐδοξάσθη. Ὅτε εἰς τὸ δεσμωτήριον
εἰσῆλθε, τότε καὶ τοῦ διχαστοῦ περιεγένετο.

firmitate, singulatim infirmitatis genera enarravit,
dicendo : In contumeliis , in persecutionibus, im
necessitatibus, in angustiis. Vides quomodo nunc
eum retegit, quem antea Satanam vocabat, ac non
dolorem fuisse capitis quo vexaretur, uti quidam
nugaudo narrant.

« Cum enim infirmor, tunc potens sum. »

Nam ubi obvenit afflictio, adest et consolatio .
et ubi consolatio, illic et gratia. Quando igitur in
carcerem conjectus est, tunc admirabilia illa ges-

.$it. Quando naufragium fecit, εἰ in barbaricam

regionem deportatus est, lunc maximopere inc'a-
ruit. Quando carcerem intravit, tunc et judicem
superavit 17,

« Γέγονα ἄφρων χαυχώμενος, ὑμεῖς pe dvayxá- ΒΒ Υγεκε. 41-13. « Factus sum insipiens gloriando,

satz. Ἐγὼ γὰρ ὥφειλον ὑφ᾽ ὑμῶν συνίστασθαι, Οὐ-
δὲν vào ὑστέρησα τῶν ὑπὲρ λίαν ἀποστόλων, εἰ xal
οὐδέν εἶμι - τὰ μέντοι σημεῖα τοῦ ᾿Αποστόλου χατ-
ειργάσθη ἐν ὑμῖν, ἐν πάσῃ ὑπομονῇ, σημείοις τε,
xai τέρασι, xat δυνάμεσι. Τί γάρ ἔστιν ὃ ἡττήθητε
ὑπὲρ τὰς λοιπὰς ἐκκλησίας, εἰ μὴ ὅτι αὐτὸ; ἐγὼ οὐ
xatsvápxnga ὑμῶν ; »

Καυχώμενος. ᾿Απαρτίσας δὲ τὸν περὶ τῶν οἰχεΐων
ἐγχωμίων λόγον, οὖκ ἔστη μέχρι τούτου ἀλλὰ ἀπὸο-
λογεῖται πάλιν, καὶ συγγνώμην ὑπὲρ τῶν εἰρημένων
αἱτεῖ, “Ὑμεῖς γὰρ, φησὶν, ἠγαγχάσατε. Εἰ μὲν γὰρ
καυχώμενος *, xal ἐχεῖνοι μὴ μετὰ τῆς ὑμετέρας
τοῦτο ἐποίουν ἐχεῖνοι πλάνης, οὐχ ἄν οὕτως προ-
ἤχθην εἰς τούτους ἐμαυτὸν ἀγαγεῖν λόγους. Ἐπειδὴ
δὲ (pov Ἐχχλησίαν διέφθειρον, εἰς τὸ συμφέρον
διεῖν ὁρῶν, ἠἡναγχάσθην ἄφρων γενέοθαι.

« Χαρίσασθέ μοι τὴν ἀδιχίαν ταύτην. Ἰδοὺ τρίτον
«οὔτο ἑτοίμως ἔχω ἐλθεῖν πρὸς ὑμᾶς, xal οὐ χατα-
ναρχήσω ὑμῶν. 05 γὰρ ζητῶ τὰ ὑμῶν, ἀλλὰ ὑμᾶς " οὐ
τὰρ ὀφείλει τὰ τέχνα τοῖς γονεῦσι θησαυρίζειν, ἀλλ᾽
οἱ γονεῖς τοῖς τέκνοις. Ἐγὼ δὲ ἥδιστα δαπανήσω,
χαὶ ἐκδαπανηθήσομαι ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν, εἰ xal
περισσοτέρως ὑμᾶς ἀγαπῶν, ἧττον ἀγαπῶμαι. »

Ἑγχώμιον ἐχείνων τίθησιν, εἴ γε ἀδικίαν οἰχείαν
εἶναι νομίζουσι, τὸ μὴ χεταδέξασθαι τὸν ᾿Απόστολον
λαδεῖν τι παρ᾽ αὐτῶν, μηδὲ ἀνασχεθῆναι τραφῆναι
ἐχεῖθεν.

vos me coegistis. ἔχο enim a vobis debui com-
mendari. Nibil enim minus fui ab jis, qui sunt su.
pra modum apostoli : tametsi nibil sum. Signa ta-
men apostoli facta sunt in vobis , in omni patien-
tia, signigque, et prodigiis et virtutibus. Quid
enim est, quod minus habuistis, pre caoteriy
Ecclesiis, nisi quod jpse non gravavi vos? »

Gloriando, inquit. Absoluto sutem de suis lau-
dibus sermone, nón hactenus stetit, sed rursum
satisfactionem offert , et veniam dictorum rogat.
Vos enim, ait, me coegistis. Nisi enim illi quoque
ostentatione sua in errorem vos adduxissent, nun-
quam admisissem, ut de me sermonem inferrem.
Verum quia integram Ecclesiam labefactarunt,
epactus sum fleri insipiens, ut utilitati vestrae
consulerein.

« Donate mibi hane injuriam. [Vxns. 14, 15.]
Ecce tertio hoc paratus sum venire ad vos, et
non ero gravis vobis. Non enim quæro qua vestra
sunt, sed vos. Nec enim debent filii parentibus
theaaurizare, sed parentes filiis. Ego autem liben-
tissime impendam, et superimpendar ipse pro anl-
mabus vestris, licet abundantius vos diligens, mi-
nus diligar. »

In ipsorum laudem cedere conset, siquidem
injuriam existiment suam, quod Apostolus uihil
ab ipsis accipere voluerit, ncc sustinuerit ab
eis ali.

« Εἰς τοῦτο δὲ * ἐγὼ οὐ χατεδάρησα ὑμᾶ;, ἀλλὰ D Vgns. 16-90. « 1n boc autem ego non gravavi

ὑπάρχων πανοῦργος δόλῳ ὑμᾶς ἔλαδον. Μὴ τινα ὧν
ἀκέσταλχα πρὸς ὑμᾶς, δι’ αὐτοῦ ἐπλεονέχτησα
ὑμᾶς; Παρεχάλεσα Τίτον, χαὶ συναπέσταλχα τὸν
ὀδιλφόν. Mf, τι ἐπλεονέχτησεν ὑμᾶς Τίτος ; Οὐ τῷ
αὐτῷ πνεύματι περιεπαύήσαμεν; οὐ τοῖς αὐτοῖς
ἴχνεσι; Πάλιν δοχεῖτε ὅτι ὑμῖν ἀπολογούμεθα ; Kaz-
ἔναντι τοῦ Θεοῦ ἐν Χριστῷ λαλοῦμεν. Τὰ δὲ πάντα,
ἀγαπητοὶ, ὑπὲρ τῆς ὑμῶν οἰκοδομῆς. Φοθοῦμαι γὰρ

" Act, xx vis, 1 sqq.

vos: sed 1544 cum essem astutus, dolo vos cepi.
Nunquid per aliquem eorum quos misi ad vos,
circumveui vos ? Rogavi Titum, et misi cum illo
fratrem. Nunquid vos Titus circumvenit? nonne
eodem spiritu ambulavimus? Nonne iisdem vesti.
giis? Rursum putatis quod excusemus nos apu
vos ? Coram Deo in Cliristo Joquimur. Omnia
autem, charissimi, propter zedilicationem vesirau.

VARIJE LECTIONES.

* Chrysost. ἐχαυχῶντο, alias legero, χανχύμενοι, * Codd. et libri omnes, ἔστω δέ.

113

IN EPIST. AD CORINTH. 1].

774

ὦ .ópyoc δξουθεγούμενος. Καθαπτόμενο; λέγει" A est, δἰ sermo. contemplibilis "8, Quandoquidem,

"Exi βούλεσθε δοχιμάζειν, εἰ ἐν ἐμοὶ Χριστὸς
οἰχεῖ" χαὶ διὰ τοῦτό με χωμῳδεῖτε, ὡς εὐτελῆ καὶ
εὐχαταφρόνητον, ἅτε ἔρημον ὄντα τῆς δυνάμεως
ἐχείνη:" εἴσεσθε, ὅτι οὐχ ἐσμὲν ἔρημοι, εἰ παράσχοιτε
πρόφασιν" ὃ μὴ γένοιτο᾽ οὐχ εἶπε δὲ, τοῦ ἐνοιχοῦν-

τος, ἀλλὰ, τοῦ λαλοῦντος, πνευματιχὰ ὄντα δειχνὺς

᾿ φὰ ῥήματα.

« Καὶ γὰρ ἐσταυρώθη ἐξ ἀσθενείας, ἀλλὰ ζῇ ix
δι νάμεως Θεοῦ. »

Τρία σημαίνει τὸ τῆς ἀσθενεία: ὄνομα. Καὶ γὰρ
ἀοθένεια λέγεται ἡ τοῦ σώματος ἀῤῥωστία, χατὰ τὸ
εἰρημένον ὑπὲρ Λαζάρου " Κύριε, ἴξε ὃν φιλεῖς,
ἀσθενεῖ. Καὶ πάλιν ἀσθενεῖ τῷ μὴ πεπηγέναι ἐν τῇ
αἰττει χαλῶς, χατὰ τὸ εἰρημένονἑἐν τῷ Παύλῳ " Τὸν
δὲ ἀσθενοῦντα τῇ πίστει προσιαμδάνεσθε, μὴ
εἰς διαπρίσεις .ογισμῶν. αὶ πάλιν χατὰ τρίτον
τρόπον ἀσθένειαι οἱ διωγμοὶ καὶ ἑἐπιδουλαί. Καὶ
«οὔτο πάλιν ἔστιν ἐχ τοῦ Παύλου ἰδεῖν λέγοντος "
Ὑκὲρ τούτου τρὶς τὸν Κύριον xapsxdAsca, καὶ

εἶπέ μοι, ᾿Αρκεῖ σοι ἡ χάρις μου. Ἢ γὰρ δύναμίς,

pov ἐν ἀσθονείᾳ τελειοῦται. Κατὰ τοῦτον δὴ τὸν
«ρίτον τρόπον τὸ τῆς ἀσθενείας ἐὀχδέχεται ὄγομα.
Δέγει οὖν, ὅτι El χαὶ ἐσταυρώθη χίνδυνον ὑπομείνας
χαὶ ἐπιδουλὴν, ἀλλ’ ὅμως οὐδὲν παρεθλάδτ,, ἀλλὰ
δυνατός ἐστιν ὁ Θεὸς, εἰ χαὶ διὰ τὴ» οἰχονομίαν πέ-
ξόνθεν ἐχών.

« Καὶ γὰρ djpat; ἀσθενοῦμεν ἐν αὐτῷ, ἀλλὰ ζή-

esusv σὺν αὐτῷ ἐχ δυνάμεως θεοῦ εἰς ὑμᾶς. Ἑαυ- α

«τοὺς πειράζετε, εἰ ἐστὲ ἐν τῇ πίστει" ἑαυτοὺς Ooxe-
μάζετε. Ἢ οὐχ ἐπιγινώσχετε ἑαυτοὺς, ὅτι Χριστὸς
Ἰησοῦς bv ὑμῖν ἐστιν: εἰ μή τι ἄρα. ἀδόχιμοί
ἐστε. Ἐλπίζω δὲ ὅτι γνώσεσθε, ὅτι ἡμεῖς οὐχ ἐσμὲν
ἀδόχεμοι. »

Τουτέστι, Διωχόμεθα,, ἐλαυνόμεθα, καὶ τὰ ἔσχατα
πάσχομεν.

Τουτέατι͵ διὰ τὸ χήρνγμλ καὶ τὴν εἰς αὐτὸν πί-
στιν,

« Εὐχόμεθα δὲ πρὸς τὸν Θεὸν, μὴ ποιῆσαι ὑμᾶς
καχὺν μηδέν * οὐχ ἵνα ἡμεῖς δόχιμοι φανῶμεν, ἀλλ'
he ὑμεῖς τὸ χαλὸν ποιῆτε. »

Περαχαλῶ τὸν Θεὸν, φησὶ, μηδὲν εὑρεῖν ἀδιόρ-
ϑωτον * μᾶλλον δὲ οὗ τοῦτο μόνον, ἀλλὰ μηδὲ τὴν

Inquit, periculum vultis facere, nunquid in me
Christus habitet, atque ideirco me taxatis tan-
quam vilem et contemptu dignum, ceu qui virtute
illa destitutas sim : verumtamen cognoscetis non
hos prorsus esse destitutos, si quando occasio-
nem przbeatis: quod utinam non eveniat. Atqui
non ait, qui babitst, sed, qui loquitur ; ostendit-
que spirituales sermones esse.

VgRs. 4. « Etenim crucifixus est ex infirmitate,
sed vivit ex virtute Dei. »

Infürmitatis nomine tria signifieantur. Nam in-
Ürmitas de valetudine corporis dicitur, secundum

illud dictum de Lazaro : Domine, ecce quem amas,

infirmatsr 13. Itemque ubi quis in flde bene soli-
datus non est, quo sensu dicebat Paulus: Infir-
mum aulem in fide suscipite, non in disceptationi-
bus cogitationum **. Tero denique modo infir-
milgtes nominantur jnsectationes et insidise.
Quod etiam apud Paulum observare licet, ubi ait :
Propter quod Dominum rogavi, et dix — mihi :
Sufficil tibi gratia mea. Nam virius mea in infir-
mitate perficitur **. Hoc plane tertio sensu Infir-
mitatis nomen nunc accipitur. Ait ergo : Tametsi
affixus est cruci, toleratis periculis et insidiis,
nihil: inde percepit damni, sed potens exsistit
Deus, licet àponte propter certam dispensationem
passus fuerit.

« Nam et nes infirmi sumvs In illo, sed vive-
mus cum eo ex virtute Dei in vobis. [Vzas. 5, 6.T
Vesmetipsos tentate si estis in fido : ipst vos
probate, Annon cognoscitis vosmeWpsos, quia
Christus Jesus in vobis est? nisi forte reprobi
estis. Spero autem quod cognoscetis, quia nos
non sumus reprobi. 7

ld est, nos insectantur, exsgitamur, extrema
patimur.

Sive propter predicationem, et fidem in ipsum,

Vgns. 7. « Oramus autem Deum, ut nibil mali
faciatis : nop ut nos probati appareamus, sed ut
vos quod bonum est, faciatis. »

Deum rogo, inquit, ut nibil distortum et pra-
vum reperiam : imo vero non hoc solum, sed

ἐρχὴν ἁμαρτεῖν. El γὰρ μείνητε ἀμετανδητα &ápag- D neque initium peceati. Nam si perseveretis in vi-

«ἄνοντες, ἀνάγχη ὑμᾶς χολάζειν, xai δοῦναι δοχι-
μὴν τῆς δυνάμεως * ὃ xai ἐποίησαν ἐπὶ Σαπφείρας,
xai τοῦ μάγου Ἑλύμα. 'AXX οὐχ εὐχόμεθα τοῦτο,
φησὶν, ἀλλὰ τοὐναντίον, ἵνα μῆτε ὑμεῖ; ἁμάρτητε,
μῆτε ἡμεῖς ὡς; ἀδόχιμοι φανῶμεν. Τουτέστιν, "Iva
Ah οὕτω τὴν δοχιμὴν ἐπιδειξώμεθα τῆς δυνάμεως
Sfc ἐν ἡμῖν͵ διὰ τὸ χολάζειν ὑμᾶς καὶ τιμωρεῖσθαι
ἁμαρτάνοντας, καὶ ἀνίατα νοσοῦντας. ᾿Αλλὰ τί, Ἵνα
ὑμεῖς τὸ χαχὸν ποιῆτε. Τοῦτο γὰρ εὐχόμεθα, στε-
φενωθέντας ὁρᾷν.

"Cor. x, ἐθ. !* Joan. x), 5.

* Bom. xiv, 4.

tiis sine poenitentia, necesse est ul paenas ex vo-
bis sumamus, et periculum faciamus virtutis. Id.
quod prestitum fuit in Sapphira et Elyma mago.
Ceterum id non precamur. inquit, sed potius
contrarium, ui neque vos peccetis, neque nos
tanquam minime probati habeamur : hoc est, ne
ejusmodi experimente virtwtem, quse in nobis
est, monstremus, vos utique plectendo, et anim-
advertendo in eos qui peccaverint, immedica-
bilique morbo laboraverint. Quid vero ita? Ut vos
bonum faciatis. Hoc enim avide optamus, ut co--
tonates vos videamus.

:! ] Cor. xu, 8

119
156 - Nos autem ut reprobi simus. »
Qui non monstraverimus puniendi virtutem.
Non autem dixit, reprobi, sed, « reprobi, laud
enim reprobandus erat, quamvis nec punivisset.

Vegas. 8, 9. « Non enim possumus aliquid ad-
versus veritatem. »

ld quod natura rei postulat, prestamus. Non
enim si videamus vos coromendatione dignos per
poenitentiam, plectere deinceps possimus.

t Sed pro veritate. Gaudemus enim.)

Quando existimamur infirmi, non quando sumus
inſirini.

« Quando nos infirmi $umus, vos autem poten-

S. jOANNIS DAMASCENI

TI6

ε Huc; δὲ ὡς ἀδόχιμοι ὦμεν. »

Οὐχ ἐπιδειχγνύμενοι ἡμῶν τὴν τιμωρητικὴν
δύναμιν. Καὶ οὐχ εἶπεν ἀδόχιμοι, ἀλλ᾽ ὡς ἀδόκι-
μοι. Οὐ γὰρ ἔμελλεν εἶναι ἀδόχιμος, εἰ καὶ μὴ ἐχό-
λαζεν.

« Οὐ γὰρ δυνάμεθά τι κατὰ τῆς ἀληθείας. ν

"O ἡ τοῦ πράγματος, φησὶν, ἀπαιτεῖ φύσις,
τοῦτο ποιοῦμεν. Κἂν γὰρ ἴδωμεν ὑμᾶς εὐδοχιμοῦν-
τας διὰ τῆς μετανοίας, οὐ δυνάμεθα χολάσαι λοι-
“ὄν.

c ᾿Αλλ' ὑπὲρ τῆς ἀληθείας. Χαίρομεν γάρ. »

Ὅταν νομιζώμεθα ἀσθενεῖς, οὐχ ὅταν ἐσμὲν ἀσθε-
γεῖς.

« Ὅταν ἡμεῖς ἀσθενῶμεν, ὑμεῖς δὲ δυνατοὶ ἧτε.

tes estis. Hoc e& oramus, vestram consummatio- B Τοῦτο xai εὐχόμεθα, τὴν ὑμῶν κατάρτισιν. Διὰ

nem. [Vsas. 10.] ldeo hac absens scribo, ut non
presens durius agam secundum potestatem,
«uam Dominus dedit mihi. »

lloc est, probati et accepti estis.

« In zdifleationem, et non in destructionem,
[Vgns. 11.] De cztero, fratres, gaudete. »

Fidem facit, nequaquam se cupidum esse utendi
potestate ad illorum ultionem.

« Perfecti estote. »

Efficiamini perfecti, inquit, implendo qua: de-
sunt.

« Exhortamini, idem sapite, pacem habete, et Deus
pacis et dilectionis erit vobiscum. [Vrss. 12, 15.]
Salutate invicem osculo sancto. Salutant vos om-

«τοῦτο ἀπὼν ταῦτα γράφω, ἵνα παρὼν μὴ àxovó-
μως χρήσωμαι χατὰ τὴν ἐξουσίαν, ἣν ὁ Κύριος ἔδωχέ
pot. »

Τουτέστι, δόχιμοι xal εὐάρεστοι.

« Εἰς οἰκοδομὴν, καὶ οὐκ εἰς χαθαίρεδιν. Λοιπὸν,
ἀδελφοὶ, χαίρετε. »

Δείχνυσιν ὅτι οὐχ ἐπεθύμει τῇ ἐξουσίᾳ εἰς τὴν
ἐχείνων χρήσασθαι τιμωρίαν.

« Καταρτίζεσθε. »

Τέλειοι γίνεσθε, φησὶ, πληροῦντες τὰ λείποντα.

« Παραχαλεῖσθε, τὸ αὐτὸ φρονεῖτε, εἰρηνεύετε,
καὶ ὁ Θεὸς τῆς ἀγάπης καὶ εἰρήνης ἔσται μεθ᾽
ὑμῶν. ᾿Ασπάσασθε ἀλλήλους; ἐν ἁγίῳ φιλήματι *

nes sancti. Gratia Domini nostri Jesu Christi, οἱ C ἀσπάζονται ὑμᾶς οἱ ἅγιοι πάντες. 'H χάρις τοῦ Ku-

charitas Dei, et communicatio sancii Spiritus, sit
cum omnibus vobis. Amen.

Hac dicit, quia multae tentationes ingruebant,
et magna pericula.
Scripta est epistola Philippis in Macedonia, per
Lucam et Titum. Ad Corinthios secunda, ver-
sus 612.

plos Ἰησοῦ Χριστοῦ, xai fj ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, xal
ἣ χοινωνία τοῦ ἀγίου Πνεύματος μετὰ πάντων ὑμῶν.
Auiv.
Τοῦτό φησιν, ἐπειδὴ πολλοὶ ἦσαν οἱ πειρασμοῖ,
xaX μεγάλοι οἱ χένδυνοι.
Ἑγράφη ἀπὸ diAx soy τῆς Μακχεδονίας διὰ tov
Aovxaü καὶ Τίτον. Πρὸς Κορινθίους β΄, eti-
xot χιβ'.

VARLE LECTIONES.

* Eustathius Sulceusis, στίχοι ol', versus 590.

EIZ EIIIZTOAHN

ΠΡῸΣ TAAATAA.

IN EPISTOLAM AD GALATAS.

CAPUT PRIMUM.

Vens, 5. « Paulus apostolus, non ex hominibus,
neque per. hominem, sed per Jesum Christum et
Deum Patrem. »

Ex Judais qui crediderant, quia Judaismi præ-
Judiciis occupati erant, necnon inanis gloris zestu
ebrii, ut sibi. magistrorum titulos arrogarent, in

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ IIPOTON.

« Παῦλος ἀπόστολος, οὐχ ἀπ᾽ ἀνθρώπων͵, οὐδὲ
δι᾽ ἀνθρώπου, ἀλλὰ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ, xai Θεοῦ
ἸΙατρός. »

Οἱ ἐξ Ἰουδαίων πιστεύσαντες, ὁμοῦ μὲν τῇ προ-
λήγει τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ χατεχόμενοι, ὁμοῦ δὲ χενο-
δοξίᾳ μεθύοντες, καὶ βουλόμεγοι διδασχάλων ὁξιὦύ.-

TU

IN EPIST. AD GALATAS.

718

ματα ἑαυτοῖς περιθεῖναι, ἐλθόντες el; τὸ Γαλατῶν A Galntiam profecti, docebant oportere cireumcili,

δῦνος, ἐδίδασχον ὅτι δεῖ περιτέμνεσθαι͵, καὶ Σάύδατα,
καὶ Νεομηνίας τηρεῖν, xol μὴ ἀνέχεσθαι Παύλον
ταῦτα ἀναιροῦντος. Οἱ γὰρ περὶ Πέτρον χαὶ Ἰάχω-
ον, καὶ Ἰωάννην, φησὶν, ταῦτα οὗ χωλύουσιν, ol
ᾳρῶτοι τῶν ἀποστόλων. Οὗτος μὲν γὰρ χθὲς καὶ
σήμερον ἐφάνη, ἐκεῖνοι δὲ πρῶτοι, el περὶ Πέτρον"
χαὶ οὗτος μὲν μαθητὴς τῶν ἀποστόλων, ἐχεῖνοι δὲ
φοῦ Χριστοῦ" καὶ οὗτος μόνος, ἕχεῖ,ο: δὲ πολλοῖ,
«αὶ στύλοι τῆς Ἐχχλησίας. Ἐπεὶ οὖν ἔμπροσθεν
εἶδεν ἔθνος δλόχληρον, χαὶ κυρὰν ἐκ τῆς Γαλατῶν
ἀναφθεῖσαν "Exxinolac, γράφει τὴν ἐπιστολὴν πρὸς
ἅπαντα ταῦτα ἀπολογούμενο;, χαὶ ix προοιμίων
εὐθέως πρὸς ἐχεῖνο ἀνατείνεται, ὃ διορύττοντες
αὐτοῦ τὴν δπόληψιν ἔλεγον, ὅτι ol μὲν ἄλλοι τοῦ

Χριστοῦ, οὗτος δὲ τῶν ἀποστόλων γέγονεν μαθητής. P

Τοῦ ἐγείραντος αὑτὸν ix νεχρῶν. »

Διὰ τί οὐκ ἀπὸ τῶν θεοπρεπῶν ἤρξατο, ἄλλ᾽ ἀπ᾽
αὐτοῦ τοῦ πάθους : Ὅτι ἐπειδὴ ὡς μέλλοντες τι"
μωρεῖσθαι, εἰ ἀποσταῖεν τοῦ νόμου, ἐστασίαζον
πρὸς αὐτὸν, διὰ τοῦτο πράγματος μέμνηται δι᾽ οὗ
«ἔσαν ἐχδάλλει τοῦ νόμον τὴν χρείαν. Λέγω δὴ τὴν
ix τοῦ σταυροῦ xai τῆς ἀναστάσεως αἰτίαν γενομέ-
ey ἅπασι σωτηρίας.

« Καὶ οἱ σὺν ἐμοὶ πάντες ἀδελφοί, »

Τιρὸς ἐχεῖνο πάλιν ἀποτείνεται, τὸ λέγειν ἐχείνους,
ὅτι ὁ μὲν Παῦλος εἷς, οἱ δὲ ἀπόστολοι, πολλοί" διὸ
«λῆθος ἐπεισήγαγε σὺν αὐτῷ, xai οὐχ ὥσπερ ἐν

ἱτέραι:", ἢ Παῦλος μόνον, ἢ Παῦλος καὶ Τιμόθεος, fj ς

καὶ Σιλουανός.

ε Tal; ἘἜχκχλησίαις τῆς Γαλατίας. »

Δείχνυσι τὸ ἀναγχαῖον «ἧς ἐπιστολῆς, ὅτι οὐ
pla κινδυνεύουσα Ἔκχλησία ἤγειρεν αὐτοῦ τὴν τὸς
φεύτην σπουδὴν, ἀλλὰ «αλῆθος Ἐχχλησιῶν.

« Χάρις ὑμῖν xal εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς καὶ
Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. »

Ἰανταχοῦ μὲν τοῦτο εἴθησι, μάλιστα δὲ ἔαλά-
φαις ἐπιστέλλων vov, ἐπειδὴ τἧς χάριτος ἐκινδύ-
vtoov ἐκπεσεῖν, τὸ πάλιν ἐλθεῖν περιτέμνεσθαι.

« Τοῦ δύντος ἑαυτὸν ὑπὲρ τῶν ἀμαρτιῶν ἡμῶν. »

Mvplote, φησὶν, περιεπάρημεν χακοῖς, xai τῆς
"koyávnc ἦμεν ὑπεύθυνοι χολάσεως * xal ὁ μὲν γό.
eno; οὗ μόνον οὗ χατήλλαξεν͵ ἀλλὰ xal κατεδίχασεν,
Eb uiv ἁμάρτημα φανερὸν καθιστὰς, ἐλευθερῶσαι
«δὲ οὐχ ἰσχύων, οὐδὲ παῦσαι τοῦ Θεοῦ τὴν ὀργὴν.
Ὃ δὲ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, καὶ τὸ ἀδύνατον δυνατὸν ἐποίη-
«ε, τὰς ἁμαρτίας λύσας, καὶ τοὺς ἐχθροὺς ἐν τάξει
τρῦων καταστήσας,

« "Omwc ἐξέληται ἡμᾶς ἔχ τοῦ αἰῶνος vovv.

οὐ τὸν χρόνον εἶπεν, ἀλλὰ τῆν Υ παροῦσαν ζωὴν
πονηρὰν ἐχάλεσε.

εἰ observare Sabbata et Ncomenias, nec Paulum
esse tolerandum qui hæe auferret ; Petrum quippc,
Jacobum, et Joannem, qui primas inter spostolos
tencbant, ea non prohibere: eum bic vixdum
heri et bodie prodiisset, Petrus vero prior essct;
atque hie quidem apostolorum esset discipulus,
illi vere Christi : hic solus, illi complures, ipsi-
que columns Ecclesi». Proinde cum ante vidis-
set gentem illam ez toto 1 5 ἢ sanam esse et in-
columem, tum subinde ex Galatarum Ecclesia
incendium excitari, epistolam scripsit, qua mo-
mentis istis omnibus satisfacit, aique ipsomet
exordio in illud statim intendit, quod ut conce-
ptam de ipso existimationem effoderent, objicie-
bant ; put* aiios quidem discipulos Christi fuisse
ipsum vero apostolorum. |

« Qi suscitavit eum a mertuis. »

Quare vero non ἃ divinioribus Chrieil gestis
exordium ducit, scd a passione ipsius? Utique
eum illl adversus ipsum insurgerent, tanquam pœ-
nas daturi si deferissent a lege, idcireo eam rem
commemorat, qua legis necessitas omnis exelu-
deretur; crucem, inquam, et resurrectionem,
qus cunctis eausa salutis fuere.

Vias. 9. « Et qui mecum sont omncs fratres. »

Ad illud quoque collineat, quod illi dicebant,
Paulum quidem esse solum, plurimos autem apo-
stolos. Eam ob rem multitudinem una secum sd-
duszit: noa autem, quemadmodum ἴῃ epistolis
aliis, aut Paulus solus praemittitur, aut Pauls οἱ
Timotlieus, imo etiam Silvanus.

4 Ecclesila Galatiae. »

Significat quæ necessitas. urgeret scribendi epi-
stolam; qued nempe non wnius Ecclesis cojus»
dam discrimen, tantum sibl studium suggessis-
get, sed multarum simul.

Vz2s. 5. « Gratia vobis et pax a Deo Patre et
Domino Jesu Christo. »

Hoe quidem ubique passim ponit, is primis
vero dum ad Galatas scribit, quia. periculum erat
n6 Δ gratia exciderent, sl iterum eircumcide.
rentur.

Vzas. δ, δ. « Qui. dedit semetipsum pro pecca-

D tis nostris. »

lunumeris in malis implicat eremus, extre-
misque suppliciis obnexfi: lex vero non todo
non reconciliavit, quin et condemnavit; eumque
peccatum hsc palam traduceret, copeiliare liber-
tatem non valebat, nec iram Del sedare, At vero
Dei Filies id quod possibile non esset, peecatis
deletis possibile reddidit, tum etiam ex inimicis
amicos fecit. |

4 Ut eriperet aos de s2culo. 5

Nen tempus innuit, eed vitam presentem im-
probam appellavit.

VARIA LECTIONES,
AA τὴν. Vereor nc exceptionem quam. inter«erit Chrysostomus, gro exoeotiueSe Weret wot-

FPATHOI. G5. ICV.

W

9

et Patris nostri : cul. eat gloria in βιθου δ δβου]ο-
rum. Amen. »
Malas actiones dicit, distortam voluntstetm.

Vegas. 6, 7. « Miror quod síc tam cito transferi-
mini ab eo qui vos vocavit in gratiam Christi. »

Hoc mihi, inquit, stuporem creavit, quod cum
mysterium gratie sic edocti essent, ut et doctores
fleri possent aliorum, hi tam facile deceptoribus
auscultaverint.

4 [n aliud Evangeliwn, quod non est aliud.

158 Nam ut Petrus dicit : Non est aliud no-
men sub celo datum hominibus, in quo oporteat
nos salvos fieri **.

« Nisi aliqui sunt, qui vos conturbant, et vo-
lunt convertere Evangelium Christi. »

Recte ait, qui vos conturbant, non, qui docent ;
ut ostendat eam rem merain essc deceptionem.

Vgas. 8. 9. « Sed licet nos, aut angelus de
celo evangelizet vobis preeterquam quod evange-
lizavimus vobis, anatbema sit. Sicut prediximus,
et nunc iterum dico : si quis vobis evangelizaverit
preter id quod accepistis, anathema sit. »

Vide prudentiam Apostoli : Ne quis diceret,
eum inanis glorie desiderio propria placita ven-
ditare, semet anathemati devovere non dubitavit.
Et quia illi ad auctoritates confugiebant, Joannem
puta οἱ Jacobum , eam ob rem angelos commemo-

ravit. Neque enim mihi Jacobum et Joannem ci- C

laveris : nam quamvis ex primoribus angelis unus
sit, qui predicationem labeſactet, ille sit ana-
thema?

Vgas. 10. « Medo enim hominibus suadeo, an
Deo? »

Nam etsi heec docendo vos decipio , inquit , nun-
quid et Deo valeain imponere, cui perspecta sunt
arcana cogitationis, ct cui per omnia placere [0-
tia studiis contendo?

« Si adhuc hominibus placerem, servus Christi
non essem, [Vrzas. 11.] Notum enim vobis facio,
[ratres, Evangelium, quod evangelizatum est a me,
quia non est secunduu hominem. »

Si hominibus placere studerem, adhuc starem
a Judaeorum partibus, et Ecclesiam devastarem.
Cum vero totam gentem, consanguineos et clari-
tatem generis aspernatus sim, iisque persecutio-
nes, bella, quotidianas mortes commulariin, per-
spicuum est ea quae nunc s(firmo, non glorie ab
hominibus paranda gratia dici. Hæe porro ait, eo
quod pristinam suam vivendi rationem subinde
narraturus erat. Ne ergo pularent, hoc eum fa-
cere ut se defendat, atque inde superbirent, ideo
dixit : Adhuc enim hominibus smadeo.

** Act, iv, 13.

S. JOANNIS DAMASCENI
e « Proscnti nequam , secundum voluntatem Dei A

180
« Τοῦ ἐνεστῶτος πονηροῦ χατὰ τὸ θέλημα τοῦ
Θεοῦ xai Πατρὸς ἡμιῶν, ᾧ ἡ δόξα εἷς τοὺς αἰῶνας
τῶν αἰώνων, ᾿Αμήν.»
Τὰς πράξεις λέγει τὰς πονηρὰς, τὴν προαέρεσιν
τὴν διεστραμμένην.

t Θαυμάξω ὅτι οὕτω ταχέως μετατίθεσθε ἀπὸ
τοῦ καλέσαντος ὑμᾶ; ἐν χάριτι Χριστοῦ. »
Τοῦτό μοι, φησὶ, τὴν πολλὴν ἔχπληξιν ἤγει-
ρεν, ὅτι φί οὕτως τὸ τῆς χάριτος διδαχθέντες μυ-

. στήριον, ὡς δύνασθαι καὶ ἑτέρων διδάσχαλοι γί-

νεσθαι, οὗτοι εὐχερῶς οὕτως τοῖς ἀπατῶσι πείθον-
ται.

« Εἰς ἕτερον Εὐαγγέλιον, ὃ οὐκ ἔστιν ἄλλο. »

Ὡς γὰρ ὁ Πέτρος φησὶν, ὅτι Οὐχ ἔστιν ἕτερον
ὄγομα ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδομένον ἐν ἀνθρώ-

B ποις, ἐν dp δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς.

« Εἰ μή τινές εἰσιν οἱ ταράσσοντες ὑμᾶς, καὶ θέ»
λοντες μεταστρέψαι τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ. »

Εὖ τὸ, rapáccortec, οὐ διδάσχοντες, οὐδὲ
πείθοντες *1va δείξῃ ἀπάτης μόνης τὸ πρᾶγμα ὄν.

« ᾿Αλλὰ xai ἐὰν ἡμεῖς fj ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ εὖ-
αγγελίζηται παρ᾽ ὃ εὐηγγελιεάμεθα ὑμῖν, ἀνάθεμα
ἔστω. Ὡς προειρήχαμεν, καὶ ἄρτι πάλιν λέγω᾽ εἴ
τις ὑμᾶς εὐαγγελίζεται παρ᾽ ὃ παρελάδετε, ἀνάθεμα
ἔστω. »

Ὅρα σύνεσιν ἀποστολιχήν᾽ "Iva γὰρ μὴ τις λέγῃ,
ὅτι χενοδοξίας ἕνεχεν τὰ ἴδια συγχροτεῖ δόγματα,
xai αὐτὸν ἀνεθεμάτισεν" bre δὲ εἰς ἀξιώμωτα
χατέφυγον, Ἰάκωδον xai Ἰωάννην, διὰ «οὔτο xal
ἀγγέλων ἐμνήσθη. Μὴ γάρ μοι Ἰάχωδον εἰπῇς
καὶ Ἰωάννην. Κἂν γὰρ τῶν πρώτων ἀγγέλων
ἧτις, φησὶ, διαφθείρων τὸ χήρυγμα, ἀνάθεμα ἕστω.

€ "Apt: γὰρ ἀνθρώπους πείθω, f τὸν Θεόν ; »

Εἰ xai ὑμᾶς ἡπάτων, φησὶ, ταῦτα λέγων, μὴ xal
τὸν Θεὸν παραλογίσασθαι δύναμαι, τὸν τὰ ἀπόῤῥητα
«ἧς διανοίας εἰδότα, χαὶ ᾧ πᾶσά μοι σπουδὴ χαὶ διὰ
πάντων ἀρέσχειν ;

ε Εἰ ἔτι ἀνθρώποις ἤρεσχον, Χριστοῦ δοῦλος
ἂν μην. Γνωρίζω γὰρ ὑμῖν, ἀδελφοὶ, τὸ Εὐαγγέ-
λιον, τὸ εὐαγγελισθὲν ὑπ᾽ ἐμοῦ, ὅτι οὐχ ἔστι κατὰ
ἄνθρωπον.»

p Εἰ ἤθελον ἀνθρώποις ἀρέσαι, φησὶν, ἔτι μετὰ

Ἰουδαίων ἤμην, χαὶ τὴν Ἐχκλησίαν ἐπόρθουν. Εἰ
δὲ ἔθνους ὁλοχλήρου xal συγγενῶν καὶ δόξης xat-
ἐφρόνησα, χαὶ ἀντηλλαξάμην διωγμοὺς, xal πολέ-
μους, χαὶ θανάτους χαθημερινοὺς, εὔδηλον ὅτι καὶ
καῦτα ἃ λέγω νῦν, οὐ τῆς τῶν ἀνθρώπων ἐφιόμενος
δόξης λέγω. Τοῦτο δὲ εἴρηχεν, ἐπειδὴ μέλλει καὶ
τὸν πρότερον αὐτοῦ διηγεῖσθαι βίον. Ἵνα οὖν μὴ
γηομίσωσιν, ὅτι αὐτοῖς ἀπολογούμενος τοῦτο ποιεῖ͵
xai ἐπαρθῶσιν, διὰ τοῦτό φησιν’ "Agrt γὰρ dyfpó-
πους πείθω.

VARIA LECTIONES. ᾿
perit. Ceterum Damasceni sensus ita redditut apud OEcumenium, ut seculum nequam idem quoque εἰ

alque διεφθαρμένη ζωὴ, corrupta viia,

IN EPIST. AD GALATAS.

18

« Οὐδὲ γὰρ ἐγὼ παρ᾽ ἀνδρώπου παρέλαθδον o)- A — Vgas. 12. « Neque enim cgo ab bomine accepi

τὸ, οὐδὲ ἐδιδάχθην " ἀλλὰ δι᾽ ἀποκαλύψεω; Ἰησοῦ
Χριστοῦ. »

Ὅρα πῶς ἄνω καὶ χάτω διισχυρίζεται, ὡς τοῦ
Θεοῦ γέγονε μαϑητὴς, διὰ τὸ τοὺς ἀναγχάζοντας
φεριτέμνεσθαι Γαλάτας, λέγειν " ὡς ἐχεῖνοι ol τοῦ
Χριστοῦ γεγογότες μαθηταὶ, Πέτρος xai Ἰάχωδος
καὶ Ἰωάννης, ἐῶσι τὴν περιτομὴν, οὗτος δὲ μαθη-
«τῶν ἐστι μαθχτὴς, χαὶ οὐ δεῖ ἐκείνοις μᾶλλον f] τού-
τῳ προσέχειν ;

« Ἡκχούσατε γὰρ τὴν ἐμὴν ἀναστροφὴν ποτέ ἐν
vp Ἰουδαϊσμῷ, δτὶι xa0' ὑπερδολὴν ἐδίωχον τὴν 'Ex-
χλησίαν τοῦ Θεοῦ, xal ἐπόρθουν αὐτὴν, xal mpo-
ἑκοπτον ἐν τῷ Ἰουδαϊσμῷ ὑπὲρ πολλοὺς συνηλικιώτας
bv τῷ γένει pov, περισσοτέρως ζηλωτὴς ὑπάρχων

τῶν πκατριχῶν μου παραδόσεων. Ὅτε δὲ εὐδόχησεν B

ὁ Θεός. »

Ἔστι μὲν τὸ κατασχεναζόμενον ὅλον ἀπόδειξις
«οὔ μὴ παρ᾽ ἀνθρώπον, παραλαδεῖν αὑτὸν τὸ μυ-
στήριον. Ἢ γὰρ τοσαύτη ἀθρόως γενομένη μετα-
60 οὐχ ἂν δι᾽ ἀνθρώπον ἧ δυνατὸν γίνεσθαι. Ἡ
τὰἀρὲξ ἀνθρώπων διδασχαλία xat! ὀλίγον ἐστὶ προ-

χόπτουσα. Ἔχει δὲ χαὶ ἄλλην τινὰ λανθάνουσαν

χατασχευήν. Ἡρέμα γὰρ αὐτοὺς διδάσχει μὴ πράσ-
δεῖν τὰ νομιχά * εἰ γὰρ ὁ τοσαύτην, φησὶ, σπουδὴν
ἐν τῷ νόμῳ ἐνδειξάμενος, τὰ τοῦ νόμον ἀφεὶς, ἐπὶ
τὴν ix πίστεως ἦλθε σωτηρίαν, εὔδηλον ὡς τελειῷ-
σαι τὸν νόμον μὴ δυνηθέντα καταλέλοιπε. Πολλῷ
ὧν μᾶλλον οἱ τῇ πίστει προσδεδραμηχότες, οὐκ
ἐφείουσι διώχειν τὸν μὴ δυνάμενον τελειοῦν.

« Ὃ ἀφορίσας με ix χοιλίας μητρός qoo, xal
καλέφας διὰ χάριτος αὐτοῦ ἀποχαλύψαι τὸν Υἱὸν
abroõ ἐν ἐμοὶ, ἵνα εὐαγγελίζωμαι αὑτὸν ἐν τοῖς
ἔθνεσιν. »

Ei ix χοιλίας ἐχλήθη μητρὸς, εἰς τὴν ἀποστολὴν δη-
λονότι, πῶς, διώχτης ἐγένετο; Τοῦτο δὲ τὸ ἄπορον
αὑτὸς ἐν ἑτέρῳ ἔλυσεν τόπῳ, εἰπών * « Ἵνα ἐν ἐμοὶ
πρῶτον ἐνδείξηται Χριστὸς τὴν ἅπασαν μαχροθυ-
μἱαν αὐτοῦ, εἰς ὑποτύπωσιν τῶν μελλόντων πιστεύειν
ἐπ' αὐτῷ εἰς ζωὴν αἰώνιον.

« Εὐθέω; οὐ προανεθέμην σαρχὶ χαὶ αἵματι,
οὐδὲ ἀνῆλθον εἰς Ἱερουσαλὴμ πρὸς τοὺς πρὸ ἐμοῦ

illud, neque didici; sed per revelationem Jesu
Christi. »

Vide quo pacto sursum deorsum affirmat Dei sc
fuisse discipulum; propterea quod qui Galatas
cogerent circumcidi, hoc dictitarent : lili qui di-
scipuli Christi fuere, Petrus videlicet, Jacobus
e! Joannes, circumcisionem permittunt ; is vero
discipulorum discipulus exsistit; annon crgo sa-
lius est illis, quam isti, morem gererc ἢ

Vgns. 15-13. « Audistis enim conversationem
meam aliquando iu Judaismo ; quoniam supra
modum persequebar Ecclesiam Dei, ct expugna-
bam illam, et proficiebam in Judaismo supra mul-
(os cozianueos iueos in genero meo, abundantius
zmulator exsistens paternarum mearum traditio-
num. Cum autem complacuit Deo. »

ld quod modo astruitur, plane demonstrat 159
eum non ab heminibus accepisse mysterium. Ta-
lis siquidem (antaque mutatio qu» subito facta
est, nequaquam οἷν homine effici potuerit. Homi-
num quippe doctrina paulatim progreditur. Ad
baec per boc quidpiam aliud evincit. Clam eniin
deterret ἃ legalibus prastandis. Enimvero si ille
qui tantum ardorem praetulit dum sub lege age-
bat, dimissis legis. decretis ad salutem venit quss
flde acquiritur, manifestum est ipsum legi nun-
tium remisisse, per quam fleri non poterat ut
perfectus evaderet. Longe igitur potiori jure non
debent illi qui ad fldem accurrerunt, tanto stu-
dio illam persequi qus perfectionem conciliare
non valet.

v Qui me segregavit ex utero matris mes, e&
vocavit per gratiam suam, [Vzns. 16! revelare Fi-
lium suum in me, ut evangelizarem illum in gen-
tibus. »

Si ex utero vocatus est matris, ad apostolatum
puta, quinam fuit persecutor? Dubium hoc in alio
loco solvit, dum ait, ut in me primum ostenderet
Christus omnem patientiam soam, ad informatio-
nem eorum qui in ipsum credituri erant ad vitam
eternam **.

« Continuo non acquievl carni et sanguini,
[Vtns. 17] neque veni Hierosolymam ad antecesso-

ἀποστόλου;, ἀλλὰ ἀπῆλθον εἰς ᾿Αραδίαν, xaX πάλιν D res meos apostolos, sed abii in Arabiam, et iterum

ἐπέστρεψα el; Δαμασχόν. »

Πάλιν χατασχεναστιχὸν, τὸ μὴ παρ᾽ ἀνθρώπων
αὐτὸν τὴν περὶ Χριστοῦ διδασχαλίαν δέξασθαι. Πῶς
Tip xal ἔμελλεν ἀνθρώποις ἀναθέσθαι, ὁ τῆ: ἄνω-
θεν διδασχαλία: ἠξιωμένος ;

t Ἕπειτα μετὰ τρία ἔτη ἀνῆλθον εἰς Ἱεροσόλυμα,
ἰστορῃσαι Πέτρον, xal ἐπέμεινα πρὸς αὐτὸν ἡμέ-
ρᾶς δέχα xal πέντε" ἕτερον δὲ τῶν ἀποστόλων
οὐχ εἶδον, &l μὴ Ἰάχωδον τὸν ἀδελφὸν τοῦ Κυρίου.
AN γράφω ὑμῖν, ἰδοὺ ἐνώπιον «o0 θεοῦ, ὅτι οὐ
ψεύδομαι, “ἔπειτα ἦλθον εἰς τὰ χλίματα τῆς Συ-
(ag καὶ τῆς Κιλιχίας. “μην δὲ ἀγνοούμενος τῷ

4} Tim. 5 “Ὁ,

reversus sum Damascum. » ,

"Comprobat iterum, haudquaquam ab hominibus
doctrinam Christi se accepisse. Quo pacto enim
futurum erat ut se ipse bominibus addiceret, qui
superna scientia dignalus ornatusque fuerat?

VgRs. 129-24. « Deinde post tres annos veni Hie-
rosolymam videre Petrum, et mansi apud eum
diebua quindecim : alium autem apostolorum vidi
neminem, nisi Jacobum fratrem Domini. Quse au-
tem scribo vobis, ecce coram Deo, quia non men-
tior. Deinde veni in partes Syriz et Cilicie. Eram
autem ignotus facie Ecclesiis Judaez, quæ erant in

183

S. JOANNIS DAMASCENI

Tl

Christo : tautum autem auditum habebant, quo- Α προσώπῳ ταῖς Ἐξαχλησίαις tn. Ἰουδαίας ταῖς ἐν

niam qui persequebatur nos aliquando, nunc evangee
lizat dem, quam sliquando expuguabat ; et in me
clarilcabant Deum. »

CAP. 1}.

Vgas. 1, 9. « Deinde post annos quindecim iterum
ascendi Hierosolymam cum Barnaba, et assumpto
Tito. Ascendi autem secundum revelationem..»

Nom ut doceret veni, sed ut inviserem; quod
honoris duntaxat erga illum argumentem cst.

« Et contuli illis Evangelium , quod przdico in
gentibus; seorsum autem iis qui videbantur ali-
quid esse: ne forte in vacuum currerem, aut cucur-
risseun. »

Χριστῷ " μόνον δὲ ἀχούσαντες ἦσαν, ὅτι Ὃ διώχων
ἡμᾶς ποτε, νῦν εὐαγγελίζεται τὴν πίστιν ἣν ποῖε
ἐπόρθες * xai ἐδόξαζον ἐν ἐμοὶ τὸν Θεόν. »

ΚΈΦΑΛ. B.

ε Ἔπειτα διὰ δεχατεσσάρων ἑτῶν πάλιν ἀνέδην
εἰς Ἱεροσόλυμα μετὰ Βαρνάδα, συμπαραλαδὼν καὶ
Τίτον “ ἀνέδην δὲ χατὰ ἀποχάλυψιν. »

Οὐχ ἦλθον διδαχθῆναι, φησὶν, ἀλλ᾽ ἱατορῆσαι ’
ὅπερ ἐστὶ μόνον τιμῶντος αὑτόν,

« Καὶ ἀνεθέμην αὐτοῖς τὸ Ἐὐαγγέλιον, ὃ κηρύσσω
ἐν τοῖς ἔθνεσι. κατ᾿ ἰδίαν δὲ τοῖς δοχοῦσι μῆπως
εἰς χενὸν τρέχω ἣ ἔδραμον. »

Quando primum suscepit Evangelium, nono asc-n- B Kos ἀρχὰς μὲν τοῦ δέξασθαι τὸ Ἐδαγγέλεον οὐχ

dit, ut eum apostolis de eo conferret. Neque enim
doctrina eorum indigebat, qui didicerat a Christo.
Procedente vero tempore, euro Evangelium omissa
circumcisione predicaret, offensi quidam fuere,
quod Petrus cireumcidi non prohiberet, Paulus
vero solus [d auferret. Quocirca com Spiritus
sanctus vellet offendiculum hoc prorsus amputare,
praccpit ut iestibus assumptis pergeret, atqne
apostolis denuntiaret se posthabita omuino circum-
cisione predicare, ut et de compacto ipsorum,
offendiculum istud hominum adimeretur.

160 Vans. 5. « Sod neque Titus, qui mecum

erat, cum esset. gertils, compulsus est circum- C

cidi. »

Ab apostolis videlicet. Quod plane certissimo
argumento erat, ab illis non esse condemnatum
Apostolum, quia gentes non eireumcideret.

vcas. 4. « Sed propter subintroductos falsos
fraires, qui subintroierunt explorare libertatem
vostram quam liabemus in Christo Jesu. »

Propter, hic positum est pro, secundum. Átque
is est. sensus ? Apostoli, inquit, non coegeruat
Titam qui presputium habebat, circumcidi : quan-
quam subjectitii quidam falsi fratres qui boc ob-
servabant, voluerunt ut circumcideretur. Ubi alie-
"06 €08 innult a veritate, quos exploratorum instar
habeat. |

« Ut nos in servitutem redigerent. e

Ut legi rursas mancipsrent. Quocires alio iu

loco dicit : Christus redemit nos de maledicto le-

gis 24,

Vxns. 5. « Quibus nequead horam cessimus sub-
jectione, ut veritas Evangelii permaneat apud
vos. Ὁ

Ne vel momento quidem els nos subjecimus,
inquit; subintroduetis istis nimirum : ne depre-
henderemtr alia quidem de Esangelio aununtíare,

alia autem agere. Quid porro de Evsagelie dixit!

35 Galat, πὲ, 15.

ἀνῆλθεν, οὐδὲ ἀνέθετο αὐτὸ τοῖς ἀπὸόστόλοις. OX
γὰρ ἐδεῖτο παρὰ Χριστοῦ μαθὼν τῆς ἐχείνων διδα-
σχαλίας, Προϊόντος δὲ τοῦ χρόνου, xal χηρύττοντος
αὐτοῦ τοῖς ἔθνεσιν ἄνευ περιτομῆς τὸ Εὐαγγέλιον,
ἐσκανδαλίζοντό τινες, τῶν μὲν πεῤὶ Πέτρον μὴ ἄναι-
ρούντων τὴν περιτομὴν, τούτου δὲ μόνου ἀναιροῦν-
tog. Διὸ ποῦτο τὸ ἀχάνδαλον τῶν ἄλλων τὸ Πνεῦμα
τὸ ἅγιον ἐχχόψαι βουλόμενον, προσέταξεν αὐτῷ μετὰ
μαρτύρων ἀνελθεῖν, χαὶ ἀναθέσθαι τοῖς ἀποστόλοις
τὸ ἄνευ περιτομῆς κηρύσσειν, ἵνα καὶ ἐχείνων συνθε-
μένων αὐτῷ, τοῦτο λυθῇ τῶν ἀνθρώπων τὸ σχάνδα-
λον.

4 Ἀλλ᾽ οὐδὲ Τίτος 6 σὺν ἐμοὶ, “Ἕλλην ὧν, fvay-
χάσθη περιτμηθῆναι. »

Ὑπὸ τῶν ἀποστόλων δηλονότι " ὅπερ ἀπόδειξις
ἦν μεγίστη τοῦ μὴ καταγινώσχειν αὐτοὺς τοῦ ᾿Α.:πὸ-
στόλον, τὰ ἔθνη μὴ περιτέμνοντος.

« Διὰ δὲ τοὺς παρεισάχτους Ψψευδαδέλφονς, οὗτι-
vac παρεισῆλθον χατασχοπῆσαι τὴν ἐλενθερίαν ἡμῶν,
ἣν ἔχομεν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. »

Τὺ διὰ, ἀντὶ τοῦ, κατὰ, κεῖται. Ὃ δὲ νοῦς οὗτος"
Οἱ ἀπόστολοι, φησὶν, οὐχ νάγχασαν ἀχρόδυστιν
ὄντα τὸν Τίτον περιτμηθῆναι, καΐτοι τῶν παρεῖσ-
ἀχκτων ψευδαδέλφων αὐτὸ τοῦτο παρατηρούντων, xal
ἀναγκαζόντων περιτέμνειν" Σ τὸ ξένον περὶ τὴν
ἀλήθειαν ἐν τάξει χατασχύπων Ἀροσαγορεύσας αὖ»
πούς.

c Ἵνα ἡμᾶς καταδουλώσωσιν. 2

Εἰς τὴν δουλείαν, φησὶ, πάλιν εἰσαγάγωσι τοῦ
νόμον. Διὸ χαὶ ἀλλαχοῦ φησι " Χριστὸς ἡμᾶς ἐξ-
ηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας toU νόμου.

ε Οἷς οὐδὲ πρὸς ὥραν εἴξαμεν τῇ ὑποταγῇ, ἵνα
ἢ ἀλήθεια κοῦ Ἐῤαγγελίου διαμείνῃ πρὸς ὑμᾶς. »

Οὐδὲ πρὸς βραχὺ, φησὶν, ὑπετάγημεν αὐτοῖς
καρεισάχτοις δηλονότι, ἵνα μὴ ἄλλα εἰπόντες περ!
«o9 Εὐαγγελίου, Ba πράττοντες εὑρεθῶμεν. TU δ
εἶπε περὶ τοῦ Εὐαγγελίου ; Ὥστε εἶ τις dr Xpe

VARUE LECTIONES,

* Deest aliqua voz ; forte διά.

1TN EPIST. AD GALATAS. -

188

σεῷ, καινὴ κείσις. Kot, rà ἀρχαῖα παρῆ.2θεν, & In Christo nopam esse creaturam **, Wemqua :. Ve-

Bob γέγονε τὰ κάγεα καινά, Ko, τῇ ἐλευθερίᾳ

Χριστὸς ἠλευθέρωσεν,

« "Axb δὲ τῶν δοχούντων εἶναί τι, ὁποῖοί κοτε
ἧσαν, οὐδὲν μοι διαφέρει! " πρόσωπον θεὸς ἀνθρώ-
«e eb λαμβάνει. Ἐμοὶ γὰρ οἱ δοχοῦγτες, οὐδὲν
ἀροσανέθεντο. ».—

T6 μὲν, δοκούγεων,, ἄνχι τοῦ, ὄγξων' ὡς καὶ
κερὶ ἐκυνοῦ εἶπε" Δοκῶ δὲ κἀγὼ Πνεῦμα Θεοῦ
ἔχε;». Ὃ δὲ νεῦς οὗτος ^ Οἱ περὶ Πέτρον, φησὶ, «i
τοῖς σκοκοῦντες συγχατέδαινον τῇ περιτομῇ, οὐχ
οἶδα, οὐδὲ φιλονειχῶ «περὶ τούτου * οὗτοι Kk. ἴσασι,
ὡς λόγον δώσοντες τῷ Θεῷ. "Ev δὲ οἷδα, δτι ἐλθόντι
οὐδὲν πλέον εἶπον περὶ τοῦ χηρύγματος. Εὖ Y εἶπε
καὶ τὸ ὁποῖος ἧσαν, ἀλλ᾽ οὐχ εἰσὶν, ἵνα «fj ἀρχῇ

teo χηρύγματος δῷ χἀχείνων τὴν συγκατάδα- P

"Évà τοῦ, ἐνεντιώϑησαν,

€ ᾿Αλλὰ τοὐναντίον ἰδόντες, ὅτε πεκίστευμαι τὸ
Εδεγγξλιον «ἧς ἀκροδυστίας, χαϑὼς Πέτρος τῆς
περιτομῆς (ὁ γὰρ ἐνεργήσας Πέτρῳ εἰς περιτομὴν,
ἱνέργησε κἀμοὶ εἰς τὰ Bro) : καὶ γνόντες τὴν χάριν
tiv διϑεῖσάν μοι, Ἰάχωδος, καὶ Κηφᾶς, καὶ "Iu&v-
νης, οἱ δοχοῦντες στύλοι εἶναι, δεξιὰς ἔδωχαν ἐμοὶ
xai Βερνάδᾳ χοινωνίας, ἵνα ἡμεῖς μὲν εἷς τὰ ἔθνη,
εὑτοὶ δὲ εἰς τὴν κεριτομήν. ».

tera iransieruni, ecce (acia sunt omnia nora "΄, Ei ὃ.
Qaa libertate nos Christus liberavit **.

Yung. δ. « Ab iis autem qui videbantor aliquid
esse (quales aliquando fuerint, nihil mea interest,
Deus personam hominum non accipit); mihi enim
qui videbantur esse aliquid, nibil contulerunt. »

Qui videbantur, ait, ld est qui erant : baud secus
ὃς de se ipse diecbat : Videor autem miki. Spirilum
Dei habere. Mqui ble census est : qui ἃ Petrosia-
bant, erga cireumcisionem indulgeutiores erant, qua
de cansa nescia, qaam inquirere nen curo : de qus
nec vitilitigandi animus est; id ipsi noverint, tan-
qvam reddituri rationem Deo. Hoc autem unun:
scio, nihil eos mihf amplios de przdicatione mea
objecisse, quando Ipsos conveni. Recte antem ait,
quales [uerint, non quales sint, ut concedat initio
predicationis Evangelii Judzis aliquid indultum
fuisse.

Iden atque, adversati non sunt.

Vzas. 7-9. « Sed e contra cum vidissent, quod
creditum est mihi Evangelium proputii sicut. οἱ
circumcisionis (qui enim operatus est. Peiro in
apostolatum circumcisionis, operatus est οἱ mihi
inter gentes), et. ends. cognovissent gratiam qua
data est mihi, Jacobus, εἰ Cephas, et Joannes, qui
videbantur columms esse, dextras dederunt mibi
et Barnabs societatis : ut nos quidem in gentes,
ipei autem in cineumeisionem. »

Ti, ἀλλὰ τοὐναντίον ἰδόντες, συναπτέον τὸ, (Ὁ Hiuie commsti, sod e contra cum vidissent, jun-

δεξιὰς ἔδωκαν ἐμοὶ nal Baprá6g. Λέγει δὲ «à διὰ
piove, πάλιν δειχνὺς, ὡς οὐ παρὰ ἀνθρώπων εἰς τὸ
κηρύσσειν τοῖς ἔθνεει χεχειροτόνηται, ὅπερ οἱ ἐχθροὶ
ὕλεγον περὶ αὐτοῦ.

* Mévov τῶν πτωχῶν ἵνα μνημονεύωμεν, ὃ καὶ
ἐφπούδασα αὑτὰ τοῦτο ποιῆσαι, s

Δὲ συνθῆχαι, φησὶ, τοιαῦται γεγόνασι, ὥστε καὶ
ἐκείνους μὲν «οἷς Ἰουδαίοις, ἡμᾶς δὲ χηρύσσειν
«οἷς ἔθνεσι. Κοινὴ δὲ γέγονεν ἀμφοτέροις ἡ τῶν
πεγήτων φροντίς. Οὗτοι δὲ ἦσαν οἱ πένητες, οἱ ἐξ
Ἰουδαίων πιστεύσαντες εἰς Χριστὸν, οἵ χαὶ τῶν ἰδίων
οἴκων ὑπὸ τῶν Ἰουδαίων ἀπεστερήθησαν " καὶ οὗ.

gendum istud est, dexiras dederuni mihi et Barnabes
40cieíalis. Qus vero interjecta. sunt, ostendunt
eum non ab bominibus ordinatam esse οἱ przdi-
caret genlibus : ld quod de ipeo adversarii. spar-
gebant.

191 εις. 10. « Tantum ut pauperum memo-
res essemus : quod etiam sollicitus fui hoc ipsum
(scere. »

Paetiones ejesmodi transaetm sunt, inquit, ut
illi quidem Judsis, nos vero gentibus predicare-
mus, Communis vero utrisqne fuit sollicitudo et
cura pauperum. Atqui isli pauperes ipsimet erant,
qui ex Judzis crediderant in Christum, quorum
domus direptse a contribulibus fuerant : isti suot,

vol εἰσιν οἷς ἔγραφεν, Καὶ τὴν dpzayiv τῶν (x- p inquam, ad quos scribebat : Et rapinam. bonorum

ἀρχόνεων ἡμῶν μετὰ χαρᾶς προσοδέξασθε.

€ Ὅτε δὲ ἦλθε Κηφᾶς εἰς ᾿Αντιόχειαν, κατὰ πρός-
ὠπὸν αὐτῷ ἀντέστην, »

Ἐν Ἱεροσολύμοις ὑπάρχων ὁ Πέτρος. συγχατ-
lístve τῷ Ἰουδαϊσμῷ, μὴ κωλόων τὴν περιτομὴν
«ως, μήτε τὰ Σάδδατα, Kate)Bàv δὲ εἷς τὴν ᾿λν»
τάχειαν, ἀδιαφόρως συνῆσθις νοῖς πιστεύσασιν ἐξ
ivan εἷς τὸν Κύριον, Εἶτα χατελϑόντων τινῶν ἀπὸ
Ἱκροθολύμων, ἐφοδήθη σχανϑαλίσαι αὐτοὺς, xal
ώριϑεν ἑαυτὸν ἀπ᾽ ἐχείνων, μεθ᾽ ὧν σνδιῃτᾶτο

tesirorum cum gaudio execepistis **.

Vgas. 11. « Cum autem venisset Cephas Antio-
ehiam, in faciem el restiti. »

Quando Peires Hierosolymis commorabatur,
Judaismo hoc indulgebat, ut circumcisionem non
omnino prohiberet, neque Sabbata. Cum vero
Antiochiam venisset, indiscriminatim convivaba-
tur cum lis qui ex gentibus credidissent in Domi-
num. Deinde cum illuc quidam Hierosolymis
descendissent, veritus no offendcrentur, sejupxit

? lWCer. v, 17. ** ibid. *' Galat. v, f. * Uebr. x, 54.
VARLE LECTIONES.

Fonte d$ δὲ

191

S. JOANNIS DAMASCEN!

188

se ab illis quibuseem ante versabatur. Verum Pau- A πρώην. ᾿Αλλὰ κεποίηχέ τινα olxovoplav μετ᾿ αὐτοῦ

!us dispensatione quadam cum eo usus est, ut
ipsum coram omníbus reprehenderet, quod gentes
cogeret judaizare; uti magistro lisc audiente, et
tacente, ejus objurgatione illi docerentur, Judaicos
ritus non esse servandos. Totum porro negotium
hoc mera dispensatio erat, utroque connivente
propter discipulorum utilitatem. Quoeirca, sive
Petrum simulasse dicat, sive non recte incessisse
ad veritatem, necessarie dispensationi voces has
juvat ascribere.

« Quia reprehensibilis erat. |Vzas. 19.] Prius
enim quam venirent quidam a Jacobo, cum genti-
bus edebat : cum autem venissent, subtrahebat et
segregabat se. »

6 Παῦλος, ἔμπροσθεν πάντων ἐπιτιμήσας αὐτῷ, διὰ
«τὸ ἀναγχάζειν Ἰουδαΐζειν τὰ ἔθνη, ὅπως ἂν τοῦ διδα-
σχάλου ταῦτα ἀχούοντος xai σιωπῶντος, ἐκεῖνοι διὰ
τῆς ἐπιτιμήσεως αὐτοῦ τοῦ διδασχάλου μάθωσιν ὡς
οὗ δεῖ φυλάττειν τὰ Ἰουδαϊχὰ ἔθη. Οἰχονομία δὲ
ὅλον τὸ πρᾶγμα ἦν, ix συνέσεως ἀμφοτέρων διὰ
τὴν ὠφέλειαν τῶν μαθητῶν, ὥστε χἂν ὑποχρίνϑαϑαι
λέγῃ τὸν Πέτρον, xàv μὴ ὀρθοποδεῖν πρὸς ὠφέλειαν:,
τῇ οἰχονομίᾳ τῆς χρείας, τὰς φωνὰς λογισώμεθα.

« Ὅτι χατεγνωσμένος ἦν. Πρὸ τοῦ γὰρ ἐλθεῖν
τινας ἀπὸ Ἰαχώδου, μετὰ τῶν ἐθνιχῶν συνήσθιεν'
ὅτε δὲ ἦλθον, ὑπέστελλε, xai ἀφώριζεν ἑαυτόν. »

Utique sb illis qui Hierosolymis descende- ΒΒ Ὑπὸ τῶν κχατελθόντων δηλονότι ἀπὸ Ἱεροδολύ-

Tant.

« Timens eos qui ex circumcisione erant. »

Nimirum ne praeberet eis offendiculum ; non
autem ne quid ab ipsis pateretur mali.

VrRs. 15. « Et simulationi ejus consenserunt
e»teri Judai; ita ut Barnabas duceretur eum eis
in illam simulationem. »

Simulationem nominat, observationem legis, ut
doceat illos ab ea secedere.

VeRs. 1$. « Sed cum vidissem quod non recte
ambularent ad veritatem Evangelii , dixi Petro
coram omnibus. »

Hoc est, quod non ex toto traditam legem omit-
terent, Voces autem, ut modo dicebamus, ita con-
format, prout dispensatio postulabat. Totam quippe
dispensatione gerebatur, cum objurgatio Pauli,
tuia silentium et assensus Petri. Unum enim ambo
qu:erebant, ut. Cbristi fideles ab observanda legs
deterrerentur.

« Si tu Judæus cum sis, gentiliter vivis, et non
Judaice. »

ld est, observator non es legis, sed quemadmo-
dum illi qui crediderunt ex gentibus, nec Neome-
nias, nee Sabbata custodis amplius.

« Quomoro ergo gentes cogis judaizare. »

1689 Atqui ex hoc quoque capite negotii dispen-
salio pernoscitur. Nam quamvis Petrus neque co-
egisset, neque suasisset ad Judaicos mores sequen-

pov.
€ Φοδούμενος τοὺς Ex περιτομῆς. »

Μὴ σχανδαλίσῃ αὐτοὺς, δηλονότι, μή «v κάθῃ δεῖ"
νὸν παρ᾽ αὐτῶν. |

« Καὶ συνυπεχρίθησαν αὐτῷ xal ol λοιποὶ "lou-
δαῖοι, ὥστε καὶ Βαρνάδαν συναναχθῆναι αὐτῶν τῇ
ὑποχρίσει. »

Ὑπόχρισιν, τὴν φυλαχὴν τοῦ νόμου χαλεῖ, διδά-
σχὼν ταύτης χωρίζεσθαι.

ε ᾿Αλλ' ὅτε εἶδον, ὅτι οὐκ ὀρθοποδοῦσι πρὸς τὴν
ἀλήθειαν τοῦ Εὐαγγελίον, εἶπον τῷ Πέτρῳ ἔμπροσθεν
πάντων. »

Τουτέστι, παντελῶς οὐ παύεσθαι τῆς τοῦ νόμου
παραδόσεως. Ὥς 6k εἴπομεν ἤδη, τῇ χρείᾳ τῆς οἷ-
χονομίας πλάττει τὰς φωνάς * οἰχονομία γὰρ ὅλον τὸ
γινόμενον ἦν, xad ἐπίπληξις τοῦ Παύλου, καὶ ἢ
σιωπὴ xal συγχατάθεσις τοῦ Πέτρου. Ἕν γὰρ ἐξζή-
touv ἀμφότεροι, τὸ παῦσαι τοὺς πιστεύοντας εἰς Χρ'-
στὸν τοῦ τὸν νόμον ἐπιτηρεῖν.

« Εἰ σὺ Ἰουδαῖος ὑπάρχων ἐθνιχῶς ζῇς, καὶ οὐχὶ
᾿Ἰουδαϊχῶς. »

Τουτέστιν, Οὐ τηρεῖς τὴν τοῦ νόμου φυλαχὴν,
ἀλλ᾽ ὥσπερ οἱ πιστεύσαντες τῶν ἐθνῶν, οὔτε Νου-
μηνίας, οὔτε Xá66ata φυλάττεις Éx:.

c Πῶς τὰ ἔθνη ἀναγχάζεις Ἰονδαΐζειν ; »

Καὶ ἐχ τούτου ἡ οἰχονομία τοῦ πράγματος δείχνυ-
ται. Καίτοι γε μὴ ἀναγχάζοντος αὐτοῦ, μήτε πεί-
θοντὴὸς Ἰουδαΐζειν τὰ ἔθνη, τοῦτό φησιν ὁ Παῦλος

dos, hoc tamen Paulus ab ipso faetum dizit, quo D ποιεῖν, ἵνα εὐάφορμος αὐτῷ ὡς ὑπὲρ ἰδίων μαϑη -

Peirum objurgando occasionem haberet discipules
erudiendi. Clam vero universa hacce narratione
Galatas monet, ul increpationis sux gravitatem

sequo animo tolerent. Nam si Petrus, ex Judaeis.

cum esset, permitteretque judaizare, reprehensus
fuit, reprehensionemque admisit tanquam rite
factam ; multo magis Galat, qui, licet essent gen-
tiles, et eredidissent in Christum, jugo tamen legis
sese rursum mancipaverant, objurgationem ipsius
debebant ferre. -

γεδε. 15, 16. « Nos natura Judaei, et non ex gen-

τῶν ἡ πρὸς τὸν Πέτρον ἐπιτίμησις εὑρεθῇ. Ac)n-
θότως δὲ διὰ παντὸς τοῦ διηγήματος, παιδεύει Γα..
λάτας τὸ βαρὺ τῆς ἐπιπλήξεως ῥᾳδίως φέρειν. ἘΠ
γὰρ ὁ Πέτρος ἐξ Ἰουδαίων ὧν, χαὶ Ἰουδαΐζειν κεῖ-
θων ἐπετιμήθη, χαὶ ἤνεγχεν τὴν ἐπιτίμησιν, à;
καλῶς γινομένην, πολλῷ πλέον Γαλάται ἐξ ἐθνῶν
ὄντες, xal πιστεύσαντες εἰς Χριστὸν, καὶ πάλιν 0m.
θέντες ἑαυτοὺς τῇ δουλείᾳ τοῦ νόμον, ἐπικληττόμξενοι
δέχεσθαι ὀφείλουσι εὴν ἐπίπληξιν.

c Ἡμεῖς φύσει Ἰουδαῖοι, καὶ οὖχ ἐξ ἐθνῶν ἀξκα,-

VARIA LECTIONES,

3 Lego ἀλήθειαν.

LA

189

IN EPIST. AD GALATAS.

790

φωλοί. Εἰδότες ὅτι o) διχαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων A tibus peccatores. Seientes quod non justiflcatur

νόμου, ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, xal
ἡμεῖς εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν ἐπιστεύσαμεν, ἵνα δι-
καιωθῶμεν ἐκ πίστεως Χριστοῦ, xal obx ἐξ ἔργων
νόμον, δίοτι ἐξ ἔργων νόμου οὐ διχαιωιθήσεται πᾶσα
$ σάρξ.» ᾿

Κατασχευάσας ix τῶν περὶ Πέτρον τὸ μὴ δεῖν
περιτέμνεσθαι, χαθολικώτερον τοῦτο χατασχενάζει.
El γὰρ οἱ ἐκ παιδὸς Ἰουδαῖοι, χαὶ οὐ προσήλυτοι,
ἀλλ᾽ ἐντραφέντες τῷ νόμῳ, τὴν ἀσθένειαν ἑωρακότες
τοῦ νόμου εἰς τὸ διχαιῶσαι τὸν ἄνθρωπον, εἰς τὴν
διὰ πίστεως μετέστησαν χάριν, πόσῳ μᾶλλον οἱ ἐξ
ἀρχῆς μὴ ὄντες τοῦ νόμου, ἀλλ᾽ ἐχ τῶν ἐθνῶν, εἶτα
πιστεύσαντες εἰς Χριστὸν, οὐχ ὀφείλουσι προσχλῖναι
τῷ ἀσθενοῦντι πρὸς διόρθῳσιν νόμῳ.

« Εἰ δὲ ζητοῦντες διχαιωθῆναι ἐν Χριστῷ, εὑρέθη-
μκν χαὶ αὐτοὶ ἁμαρτωλοὶ, ἄρα Χριστὸς ἁμαρτίας
διάχονος ;»

Ὅρα εἰς ὅδην ἀτοπίαν ἐξάγει τοὺς προσχειμένους
τῷ νόμῳ. Εἰ οὖκ ἰπτχύει, φησὶν, ἡ εἰς Χριστὸν πίστις
δικαιῶσαι, ἀλλὰ ἀνάγχη πάλιν τῷ νόμῳ ἔχεσθαι,
τὸν νόμον ἀφέντες διὰ Χριστὸν, χαὶ οὐ διχαιούμενοι
ix τῆς ἀφέσεως, ἀλλὰ καταχρινόμενοι, τῆς καταχρί-

. esee εὑρήσομεν αὐτὸν ἡμῖν γινόμενον αἴτιον, δι’

ὃν τὸν νόμον ἀφέντες πρὸς τὴν πίστιν ἐδράμο-

᾿ psv.

« Μὴ γένοιτο. » |
Ἑωραχὼς τὴν συμόδαίνουσαν ix τοῦ δόγματος

homo ex operibus legis, nisi per fidem Jesu Christi ;
et nos ín Christo Jesu credidimus, ut justificemur
ex lide Christi, et non ex operibus legis. Propter
quod ex operibus legis non justificabitue omnis
caro. »

Postquam ex iis quz Petro acciderant, compro-
bavit, non oportere circumcidi, idem evincit gene-
raliori ratione. Nam si qui a puero Judei sunt,
neque proselyti, quinimo enutriti in lege, cognita
legis ad hominem justum faciendum inürmitate,
ad gratiam quz fide prasstatar, transierunt : quanto
potiori jure, qui a principio non eraut sub lege,
sed ex gentibus, turn deinde in Christum credidere.,
addicere se non debent legi, quz rectum reddere
non valet.

Vgnms. 17. « Quod si querentes justificari in
Christo, iuventi sumus et ipsi peccatores; ergo
Clhiristus peccati minister est ? »

Videsis in quantam absurditatem illos deducat
qui addicti sunt legi. Si fides in Christum non valet
facere justum, sed necesse est jterum legi morem
gerere, nos qui legem prepter Christum deserui-
mus, nec ejus omissione justi evasirmus, sed con-
demnati,inveniemus plane condemnationis auctorem
nobis illum exstitisse, propter quem relicta lege ad
fidem cueurrimus.

« Absit. »

Cum videret absurditatem qua ex doctrina alio-

ὁτοκίαν, ταχέως ἀποπηδᾷ, τῷ, Mh γένοιτο, χρώμε- C rum sequebatur, cito resilit, adhibita hac voce,

γϑς.
« Εἰ γὰρ ἃ χατέλυσα, ταῦτα πάλιν οἰχοδομῶ, πα-

᾿ φαθάτην ἐμαυτὸν συνίστημι. »

Ἐχείνων λεγόντων, ὡς ὁ μὴ φυλάττων τὸν νόμον
παραδάτης ἐστὶν, οὕτως lx τοῦ ἐναντίου “«αραθά-
τὴν ἑαυτὸν χαλεῖ φυλάττοντα τὸν νόμον. Ὅμοιον δὲ
ὡς εἰ λέγοι " Ἠέπαυται ὁ νόμος, καὶ τοῦτο ὡμολογή-
σαμεν, δι᾽ ὧν ἀφέντες αὐτὸν ἐπὶ τὴν ἐχ «πίστεως
χατεφύγομεν σωτηρίαν. Av τοίνυν φιλονειχήσωμεν
στῆσαι τὸν νόμον, αὐτῷ τούτῳ παραδάται γινόμεθα,
τὰ παρὰ Θεοῦ λυθέντα φιλονειχοῦντες τηρεῖν.

€ Ἐγὼ γὰρ διὰ νόμου νόμῳ ἀπέθανον, ἵνα Θεῷ
ζήσω. Χριστῷ συνεσταύρωμαι. »

Absit.

Vgas. 18. « Si enim 482 destruxi, iterum hæe
sedifico, prevaricatorem me constituo. »

Quia aiebant illi, prevaricatorem esse qui non
servaret legem, perinde quoque a contrario ipse se
pravaricatorem fore dicit, si legi obsequatur. ἃς
tale quidpiam ait: Desiit lex, idque professi su-
mus, ubi dimissa lege ad salutem quz est ex fidc.
confugimus. Quod si igitur legem roborare conten-
damus, hoc ipso prevaricatores sumus, qui ser-
vare nitamur ea quæ ἃ Deo soluta antiquataque
sunt.

Vgns. 19. « Ego enim per legem legi mortuus
sum, ut Deo vivam. Christo confixus sum cruci. »

Διπλὴῆν ἔχει τοῦτο θεωρίαν. Ἢ vào νόμον τὸν D — Duplex dieti hujus censideratio est. Vel en'm

τἧς x&gi1ó; φησιν, f] μόνον τὸν παλαιὸν λέγει, det-
»νὺς ὅτι δι᾿ αὐτοῦ τοῦ νόμου νόμῳ ἀπέθανεν. "O δὲ
λέγει τοιοῦτόν ἐστιν’ Αὐτὸς ὁ νόμος με ἐξήγαγεν εἰς
τὸ προσέχειν αὐτῷ. Εἰ τοίνυν μέλλοιμι αὐτῷ προσ-
ἔχειν, καὶ αὐτὸν παραδαίνω * πῶς, xal τίνι τρόπῳ

| Μωῦσῆς εἶπεν “Ὅτι προφήτην ἀναστήσει ὑμῖν

Κύριος dx. τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν ὡς ἐμά" αὐτοῦ
ἀκούσεσθε, περὶ Χριστοῦ λέγων; Ὥστε οἱ μὴ τού-
τῳ πειθόμενοι, παραδαίνουσι τὸν νόμον. Τί δέ ἐστι,
τῷ νόμῳ ἀπέθανον ; “Ὥσπερ τὸν νεχρὸν οὐχ ἔστιν
ὑπαγαγεῖνα ταῖς ἐντολαῖς τοῦ νόμου, οὕτως οὐδὲ

? Deut. xvin, 15.

gratie legem dicit, vel legem antiquam, ubi osten-
dit per legem see mortuum esse legi. Quod autem
ait, hune sensum babet. Lex ipsa me deterruit ne
$ibi obtemperarem : unde si ipsi auscultavero,
legem ipáam violo. Quinam vero, quave 163 ra-
tione, Moyses effatus est : Quia prophetam suscila-
bit vobis Dominus de [rairibus vestris, sieut. me :
ipsum audietis *? ; quss de Christo diota sunt ? Qui
ergo huic quidem non obsequuntur, legem-violant.
Quid autem hoc est, legi mortuus e&m? Quemad-
modum otique fleri non potest ut qui mortem obiit

VARLE LECTIONES.

* Lego ex Chrysost. ὑπαχούειν.

IN EPIST. AD' GALATAS.

154

αὐτοῖς παρέθηκεν, ὡς εἶ ἔλεγε καφέστερον" Ὥσπερ A do pecudibus sermo foret. Velut si manifestius di-

ὅἄλογε ὑρέμματα παρέχετε ἑαυτοὺς εἰς τὸ xata-
πέγνεοθαι.
e Ἰοσεῦτα ἐπάθετε cx; Εἴ γε καὶ aixf. s

Τῶν ἀγώνων ἐκείνων καὶ τῶν ἄθλων αὐτοὺς ἀνα-
μιμνῆσχει, ὧν ἔκεθον διὰ τὸ χήρυγμα. Δέγει οὖν "
Μὴ τὸν πρότερον ὁμῶν ἐχεῖνον πάντα χόπον ἀργὸν
ἐργάσησϑε. Τοῦτο γὰρ δηλοῖ τὸ, ET γε καὶ εἰκῆ, ἀντὶ
«οὔ, El μὴ μετανσήσαντες αὐτὸν φυλάξητε.

« Ὁ οὖν ξκιχορηγῶν ὃμῖν τὸ Πνεῦμα, καὶ ἑνεβ-
τῶν δυνάρεις ἂν óplv, ἐξ ἔργων νόμου, ἢ ἐξ ἀχοῖς
«ἰστεω: ; »

Ὃ εἶπεν ἀνωτέρω, χαὶ νυνὶ ἐπιλαμθάνει, ἔχδυ-

ceret : Pecudum insta vos ipsi concidendos of-
fertis.

Vyns. ὁ. « Tanta passi estis sine causa? Si tamen
sine cauga. »

Memoriam refricat agonum et certamiaum illo-
fum, qua propter obiersst. Ail
ergo : Nolite pristinum lum omnem laborem
inutilem et vanum reddere. Hec enim verbis istis
significatur ; Si temen sina cansa ; id est nisl factum
mutando integrum eum eustodiatis.

Vgas. δ. « Qui ergo tribuit vobis Spiritum, et
operator viriutes ia vobis, ex operibus legis, an ex
auditu fidei ὃ »

Nunc quoque resumit illud quod suprs dixerat,

σωπκῶν αὐτοὺς τῇ δωρεᾷ ὧν εἰλήφεσαν χαρισμά- D ut eos pudefaciat, objecio munere gratiseum quas

Tw.
€ Kabéx; "A6paàp ἐπίστευσε τῷ sip, xal Doy
eia αὐτῷ εἷς διχαιοσύγην. » |
Ἑκειδὴ οἱ Ἰουδαΐζειν ἀναγχάζοντες, πρεσδύτερον
ἔλεγον τὸν νόμον τῆς κίστεως, ἔχ τοῦ ἐναντίου δεἔκνυ-
«v6 Παῦλος πρεσόντέραν τὴν πίστιν ἐκ τῆς περι-
τομῆς. Καὶ ἐπειδὴ μέγα ἐφρόνουν τῷ προπάτορι
'λόραδμ, καὶ ἔκ τούτου κάλιν αὐτοὺς ἐχδυσωπεῖ. El
rà "A6paky ἐφ᾽ ᾧ φρονοῦσι μέγα, φαίνεται πρῶτος
τὴν πίστιν δεξάμενος, καὶ δι᾽ αὐτῆς φίλος προσηγο-
μνόμενος Θεοῦ, πόσῳ μᾶλλον οὗτοι πκροσδραμοῦνται
eit], εἴ γε τὴν ixslvav αὐχοῦσι συγγένειαν.

« Τινώσχετε ἄρα ὅτι ol ix. πίστεως, οὗτοί εἶσιν υἱοὶ
Δύραάμ. »

δΔείχνυσιν τὰ ἔθνη μίδλλον διὰ τῆς πίστεως αὐχοῦντα
«“τέρα τὸν ᾿Αὐόραὰμ, ἣ τοὺς ix περιτομῆς. Τὸν γὰρ
'Aépaip ςῇλον ἐποίησε Θεοῦ ἧ πίστις, οὐχ fj περι-
τομὴ, εἴ γε σφραγὶς xal σημεῖον τῆς πίστεως γέγο-
vv ἡ περιτομή" τὸ δὲ σημεῖον ἐκείνου οὗ ἐστι σημεῖον,
Dasaóv ἔστιν, Gate οἱ ix πίστεως, μᾶλλον χληϑεῖεν
εἰκότως τοῦ ᾿Αθραὰμ υἱοῖ, ἣ οἱ ix τῆς περιτομῆς,
καὶ τοσούτῳ ὅσῳ χρυσὸς τῆς σφραγίδος αὐτοῦ.

« ΠΙροϊδοῦσα ἡ Γραφὴ, δει ἐκ πίστεω; διχαιοῦξ τὰ
liv ὁ Θεός. »

Ἵνα μὴ δόξῃ ἐνθυμηματιχκῶς τοῦτο χατασχενάζειν,
καὶ τὴν Γραφὴν περὶ τούτου μαρτυροῦσαν φέρει,

« Προευηγγελίσατο τῷ 'A6paág. 1 |

Ὅρα πῶς τὴν περὶ τῶν ἐθνῶν συγγένειαν γι-
wpívnv» πρὸς ᾿Αδραὰμ, Εδαγγέδιον, ἐκάλεσεν ἢ
Γραφή.

« Ὅτι ἐνευλογηθήσονται ἐν σοὶ πάντα τὰ ἔθνη.
Ὥστε οὗ ἐχ πίστεως εὐλογοῦνται σὺν τῷ πιστῷ
Ἁδραάμ. »

Διὰ τῆς ὁμοίας πίστεως.

ε Ὅσοι γὰρ ἐξ ἔργων νόμου εἰσὶν, ὑπὸ χατάραν
εἰσίν. Γέγραπται γὰρ, ὅτι Ἐπιχατάρατος πᾶς ὃς οὐχ
ἐμμένει πᾶσι τοῖς γεγραμμένοις ἐν τῷ βιδλίῳ τοῦ
νόμου τοῦ ποιῆσαι αὐτά. »

Δείξας ὃς fj πίστεις τὰ ἔθνη διχαιοῖ, xo τούτου
μαρτυρίαν ἂχ τῆς θείας Γραφῆς δεδωχὼς, δείχνυ-

aeceperant.

Vzas. 6. « Sicut Abraham credidit Deo, et repe-
tstum est ilii ad justitiam. »

Quandoquidem, qui judaisare cogebant, legem
sntiquierem este 8de gurrichant ; contro Paulus ez
circumcisionis sanctione evincit. Sdem esse anti-
quiorem, Et quia proavo Abrabam adniodum super-
biebant, ex ipsomet pudorem eis rursum injicit.
Nam si Abraham cujus gratia multum arrogant sibi
primum habuisse fldem reperitur, perque eam
amicus Dei nuncupatus es; quapio magis ad eam
fati deberent aecurrere, δὶ consanguinitate illius glo-
riantur,

Ves. 7. « Cognoscite ergo, quia qui ex &do sunt,
ii sunt fili] Alrabz. »

Ostendit gentiles Abrabamum sibi potieri jure
parentem ratione fidei vindicare, quam qui ex
circumcisione essent. Fides quippe Abraham ami-
eum fecit Del, non circumcisio, Siquidem circum-
cisio signaculum et nota fidel exstitit : noia autem
minor est eo cujus est nota : quocirea qui ex fide
sunt, rectius appellentur Abrahami filii, quam qui
ex circumcisione ; eo magis quod aurum signaculo
suo pretiosius est.

Vzas. 8. « Providens Scripturs, qua ex üde
justiüicat gentes Deus. »

Ne videatur argumentationibus hoc asstruere,
Seripturain quoque testem adducit,

« Prinuntiavit Abrahæ. »

Videsis quomodo Scriptura peractam gentiuia
cum Abrabam consanguinitatem, Ἐδαγγέλιον, sive
bonum nuntium vocavit.

« Quia benedicentur in te omnes gentes. [Vras
9.] Igitur qui ex fide sunt, benedicentur cum deli
Abrabam. »

Oh consimilem fidem.

Vgas. 10. « Quicunque enim ex operibus legis
sunt, sub maledicto sunt. Scriptum est enim : Male-
dictus omnis qui non permanserit in omnibus qua
ecripta sunt in libro legis, ut faciat ea. »

Postquam probavit per (dem gentes justitiam
165 adipisci, ejusque rei testimonium ex Seri-

195

S. JOANNIS DAMASCENI

196

ptura protulit, ostendit insuper maledictos esse A atv. ὡς xol xavápatot γίνονται οὗ ἐμμένοντες τῷ

qui legi pertinaciter adhzrescunt.

VEns. 11, 19. «Quoniam autem in lege nemo
Justificatur apud Deum, manifestum est quia justus
ex fide vivet. Lex autem non est ex fide : sed qui
fecerit ea, vivet in illis. »

Hoc ceu ratum firmumque statuit, neminem in
lege justum evadere. Cum enim prefatus sit, ma-
ledictum €sse quicunque totam legem non imple-
verit, nec fleri posse ut hanc impleat homo; id-
circo audacter sententiam pronuntiavit :

Vegas. 13. « Christus nos redemit de maledicto
legis, factus pro nobis maledietum : quia scriptum
est : Maledictus omnis qui pendet in ligno. »

Obnoxius quidem populus erat maledictioni, B

qua condemnabatur quisquis non permaneret in
omnibus qus scripta essent in libro legis '*.
Christus vero. imprecationem hanc altera permu-
tavit, qua ferebatur : Maledictus omnis qui peudet
in ligno. Quoniam ergo, tum ille qui pendet is
maledictus est, tum ille qui legem violat, est quo-
que maledictus ; neque consentaneum erat, ut qui
exsceerationem hanc solveret, eidem subjectus
foret : sed. oportebat ut exseerationem istam in
sese reciperet pre altera, qua damnatus eral qui in
lis que scripta eunt non permaneret : eapropter ab
liac quidem immunis fuit. Non enim dolus inventus
fuit in ore ejus ** : ilam vero admisit, cui devo-
vebatur omnis qui penderet in ligno, perque istam
sustulit aliam : et sicut uno quopiam morti ad-
diclo, si quis iusons ilius vice sponte mori velit,
hunc pena eripit, consimili etiam modo Christus
fecit. taque quemadmodum sine crimine mortem
obeundo, a morte exemit illos qui morti erant ob-
noxii, ita quoque exsecrationem subiens, ab exse-
cratione illos 'iberavit.

Vrns. 1}. « Ut in gentibus benedictio Abralia
fieret in Christo Jesu. » |

Quomodo in gentibus? In semine, inqvit, ἐκ
benedicentur gentes ** ; hoc est in Domino. Eniw-
vero ut ipse alicubi ait : Nen dizit, in. seminibus,
quasi in multis ; sed in semine (uo, quasi in uno, hoc
esl Christo **. Nam fieri non poterst ut per Judzos

gentes benedicerentur. Quo enim, pacto qui ex lege D διὰ τῶν Ἰομψδαίων εὐλογεῖσθαι τὰ ἔθνη. Πῶς γὰρ αὶ

diris devoti fuerunt, auctores aliis benedictionis
forent.

« Ut pollicitationem Spiritus accipiamus per
fidem. »

Nam quia possibile non erat ut gratia Spiritus
ad immundum et nocentem derivaretur, exsecra-
lione sublata, primum benedicuntur, deinde justi-
tia per fidem aecepta, Spiritus gratiam attrabunt.
Atque adeo crux quidem exsecrationem solvil,
Ades vero justitiam prestitit, et justitia gratiam
Spiritus allexit.

Vyas. 15-18. « Sccumlum hominem dico, fratres,

Deut. ταν, 90 ?! Deut, xxi, 38. 9 Isa, Lu, 9. 9 Gen. xxu, δ. ?* Vide infra, v. εὐ.

νόμῳ.

€ Ὅτι δὲ ἐν νόμῳ οὐδεὶς δικαιοῦται παρὰ τῷ Θεῷ,
δῆλον ὅτι ὁ δίχαιος &x πίστεως ζήσεται. Ὁ δὲ νόμος
οὐχ ἔστιν ἐχ πίστεως, ἀλλὰ ὁ ποιήσας αὑτὰ, ζήσε-
ται ἕν αὐτοῖς.»

Ὡς ὁμολογούμενον ἐδέξατο τὸ μὴ δικαιοῦσθαι ἐν
νόμῳ τινά. Ἐπειδὴ γὰρ προεῖπεν, ἐπικατάρατον
ὄντα τὸν μὴ πληροῦντα πάντα τὸν νόμον, ἀδύνατον
δὲ ἣν ἄνθρωπον πληρῶσαι αὐτὸν, τούτον χάριν θαῤ-
Bv ἀπεφήνατο"

« Χριστὸς ὑμᾶς ἐξηγόρασεν ix τῆς χατάρας τοῦ
νόμου, γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν χατάρα’ ὅτι γέγρα-
πται" Ἐπικατάρατος πᾶς ὁ χρεμάμενος ἐπὶ ξύ-
λου. »

Ὁ μὲν lab; κατάρᾳ ὑπεύθυνος ἦν τῇ καταδιχα-
ζούσῃ τὸν μὴ ἐμμένοντα πᾶσι τοῖς γεγραμμένοις
ἐν τῷ βιδλίῳ τοῦ νόμου. Ὁ δὲ Χριστὸς ἑτέραν
κατάραν ταύτης ἀντηλλάξατο τὴν λέγουσαν’ ἘΖι-
κατάρατος πᾶς ὁ κρεμάμενος éxl ξύλου. "Ext οὖν
xaY ὁ χρεμάμενος ἐπιχατάρατος, καὶ ὁ τὸν νόμον
καραβαίνων ἐπικατάρατος, τὸν μέλλοντα δὲ ἐχείνην
λύειν τὴν xatápav , ὑπεύθυνον οὐκ ἔδει γενέσθαι
αὑτῷ, ἔδει δὲ δέξασθαι χατάραν ἂντ᾽ ἐκείνης, τῆς
χαταδιχαζούσης λέγω, τὸν μὴ ἐμμένοντα πᾶσι τοῖς.
γεγραμμένοις, τοὐξονυ χάριν, τῆς μὲν ἐλεύθερο: γέ-
rovev. Οὐχ εὑρέθη γὰρ δόλος ἐν τῷ στόματι αὖ-
τοῦ ταύτην δὲ ἔλαδεν, τὴν ὑπεύθυνον ἑαυτῇ ποιοῦ“
δον τὸν χρεμάμενον ἐπὶ ξύλον, xat δι᾽ αὐτῆς ἐχείνην
ἔλυσεν * xa καθάπερ τινὸς καταδιχασθέντος &m-
θανεῖν, ἕτερος ἀνεύθυνος ἑλόμενος ὑπὲρ ἐχείνοιυ
ἀποθανεῖν ἑξαρπάξει τῆς τιμωρίας αὐτὸν, οὕτω xaX
ὁ Χριστὸς ἐποίησεν * ὥσπερ οὖν ὁ ἀποθανὼν ἀνεῦ -.
θυνος τοὺς ἀποθανεῖν μέλλοντας ἐξείλετο θανάτου τῷ,
ἑαυτοῦ θανάτῳ, οὕτω xal κατάραν δεξάμενος ὁ Χρ-.
ache, τῇ; χατάρας ἀπήλλαξεν.

c ἵνα εἰς τὰ ἔθνη ἡ εὐλογία τοῦ ᾿Αδραὰμ γένη-
ται ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. »

Πῶς εἰς τὰ ἔθνη ; ᾽Εν τῷ σπέρματί cov , qno,
εὐλογηθήσονται τὰ ἔθνη, τουτέστι Κυρίον. Ὡ;
γὰρ αὑτός πού φησιν Οὐκ εἶπε, Καὶ τοῖς σπάρμασὶ
σου, ὡς ἐκὶ κολλῶν, ἀ.λλὰ, Τῷ σπερματί cov, ὡς
ἐφ' ἑνὸς, τουτέστι Χριστῷ. Οὐδὲ γὰρ δυνατὸν ἦν

ἐχ τοῦ νόμου ὄντες ἐπιχατάρατοι, ἑτέροις εὐλογίας
γίνονται πρόξενοι ;

c Ἵνα τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ Πνεύματος λάθωμεν
διὰ τῆς πίστεως. »

Ἐπειδὴ γὰρ οὐχ ἣν τὴν χάριν τοῦ Πνεύματος εἰς
ἀκάθαρτον καὶ προσχεχρουχότα ἐλθεῖν, εὐλογοῦνται
πρῶτον, τῆς κατάρας ἀφαιρεθείσης " εἶτα διὰ τῆ;
πίστεως διχαιωθέντες ἐπισπῶνται τοῦ Πνεύμεϊο;
τὴν χάριν. Ὥστε ὁ μὲν σταυρὸς τὴν κατάραν Duetv,
ἡ δὲ πίστις τὴν δικαιοσύνην εἰσήγαγεν, ἡ δὲ διχαιο-
σύνη τὴν χάριν τοῦ Πνεύματος ἐπεσπάσατο.

« Κατὰ ἄνθρωπον λέγω, ἀδελφοί" ὅμως ἀνθρώπον

191

IN EPIST. AD GALATAS.

198

45xupespávnv διαθήχην οὐδεὶς ἀθετεῖ, ἢ ἐπιδιατάσ- A plane hominis confirmatum testamentum. neme

σεται. Τῷ δὲ ᾿Αὐραὰμ ἐῤῥέθησαν al ἐπαγγε᾽ iot, καὶ
«y σπέρματι αὐτοῦ. Οὐ λέγε:, Kat τοῖς σπέρμασιν,
ὡς ἐπὶ πολλῶν, ἀλλ᾽ ὡς ἐφ᾽ ἑνὸς, Καὶ τῷ σπέρματί
esu, ὅς ἐστι Χριστός. Τοῦτο δὲ λέγω, διαθήχην mpo-
κεχυρωμένην ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, ὁ μετὰ τετραχόσια xal
«ριάχοντα ἔτη γεγονὼς νόμος οὐχ ἀχυροῖ εἷς τὸ
καταργῆσαι τὴν ἐπαγγελίαν. Εἰ γὰρ ἐχ νόμου fj χλη-
βονομία, οὐχέτι ἐξ ἐπαγγελίας. Τῷ δὲ ᾿Αὐραὰμ δι᾽
ἐπαγγελίας χεχάριοται ὁ Θεός. »

EE ἀνθρωπίνων μὲν παραδειγμάτων ὁ λόγος,
φησί" τοῦτο γάρ ἔστι τὸ, xarà. ἄνθρωπον Aéqo.
Ὃ δὲ νοῦς οὗτος " Ἐπηγγείλατο τῷ ᾿Αδραὰμ διὰ
σπέρματος αὐτοῦ εὐλογῆσαι τὰ ἔθνη" σπέρμα δὲ αὖ-
τοῦ ἐστι χατὰ σάρχα ὁ Χριστός, Ἦλθε μετὰ τετρα-

κόσια xal τριάχοντα ἔτη νόμος. Εἰ τοίνυν ὁ νόμος B

χαρίζεται τὰς εὐλογίας xal τὴν ζωὴν xaX τὴν διχαιο-
σύνην, ἡ ἐπαγγελία ἐχείνη ἄχυρός ἐστιν. Εἶτα ἀν-
bpo xou μὲν οὐδεὶς ἀθετεῖ διαθήχην * τοῦ δὲ Θεοῦ

μετὰ τετραχόσια xal τριάχοντα ἔτη ἀχυροῦται ἡ δια-
θήκη. Εἰ γὰρ ἃ ἐπηγγείλατο ἐχείνη, οὐχ ἐχείνη δί-
δωσιν, ἀλλ᾽ ἕτερος ἀντ᾽ ἐχείνης, τουτέστιν ὁ νόμος,
ἐκόέδληται ἡ διαθήχη " χαὶ πῶς ἂν ἔχοι τοῦτο λό-
Tov ;

᾿Αντὶ τοῦ, ἢ προστίθησιν.

€ Τί οὖν ὁ νόμος ; τῶν παραδάσεων χάριν προσ-
ετέϑη. »

Ἵνα μὴ τις νομίσῃ περιττὸν τὸν νόμον, καὶ τοῦτο
διορθοῦται τὸ μέρος, δεικνὺς ὅτι οὐχ εἰχῇ, ἀλλὰ πάνυ

χρησίμως ἐδόθη, ἵνα μἢ ἐξῇ Ἰουδαίους ἀδεῶς ζῇν, C

xai εἰς ἔσχατον ἐξολισθαίνειν χαχίας, ἀλλὰ ἀντὶ ya-
λινοῦ ὁ νόμος αὐτοῖς ἐπιχείμενος ἧ, παιδεύων, ῥυ-
ϑμίξων, χωλύων παραθαίνειν, εἰ καὶ μὴ πάσας, ἀλλ᾽
ὅμως χἂν ἐνίας τῶν ἐντολῶν. Ὥστε οὐ μιχρὸν τὸ
κέρδος τοῦ νόμου. ᾿Αλλ᾽ ἄχρι τίνος - “Αχρις οὗ ἔλθῃ
€ σπέρμα ᾧ ἐπηγγεῖῆλσστο.

« "Aypgi; οὗ ἔλθῃ τὸ σπέρμα ὃ ἐπήγγελται διὰ
διαταγῆς δι᾽ ἀγγέλων. »

Σπέρμα μὲν τὸν Χριστόν φησι. Λέγει δέ" Μέχρι
τῆς Χριστοῦ παρουσίας δέδοται * τὲ πεοαιτέρω xal
καρὰ χαιρὸν αὑτὸν ἕλχεις ;

€ "Ev χειρὶ Μεσίτου. Ὁ δὲ Μεσίτης ἑνὺ; οὐχ ἔστιν"
ὁ δὲ Θεὸς εἷς ἐστιν. »

Tov Χριστὸν ἐνταῦθά φησι, τὸν xal πάλαι δεδω-

κότα τὸν νόμον. El δὲ τὸν νόμον αὐτὸς ἔδωχε, χύ- D

proc ἂν εἴη xal λῦσαι πάλιν.

€ Ὁ οὖν νόμος χατὰ τῶν ἐπαγγελιωῶ : τοῦ Θεοῖ ;
μὴ γένοιτο. Εἰ γὰρ ἐδόθη νόμος ὁ δυνάμενος ζωο-
«οιῆσαι, ὄντως ἐχ νόμου ἦν fj διχαιοσύνη. »

Εἰ γὰρ τῷ σπέρματι τοῦ ᾿Αὔραχμ al εὐλογίαι δέ-
δονται, ὁ δὲ νόμος χατάραν εἰσάγει, ἄρα χατὰ τῶν
ἐπαγγελιῶν τοῦ Θεοῦ ὁ νόμος. Πῶς οὖν λύει αὐτὸν,
σχόπει. Πρῶτον μὲν τῇ ἀπαγορεύσει τὸ, M?) γένοιτο,
λέγων " ὅπερ [ἦν] σφόδρα ἀτοπώτατον, τίθεται ἔπειτα
λογισμῷ βεδαίῳ. “Ἔστι (δὲ οὗτος. Εἰ μὲν ἐν αὐτῷ,
qae, τῷ νόμῳ τὴν ἐλπίδα τῆς ζωῆς εἴχομεν, ἴσως
καλῶς ταῦτα ἔλεγον. Εἰ δὲ ἀπὸ τῆς πίστεως ἣ σω-
tapis ἡμῖν xai ἡ ζωὴ, xav ἐπιχαταράτους ἐκείνους

spernit, aut superordinat. Abrahz dictæ sunt pre-
misslones et semini ejus. Non dieit : et seminibas
quasi in multis, sed quasi in uno, et semini tuo,
qui est Christus. Hoc autem dico testamentum 1668
confirmatum ἃ Deo, quae post quadringentos el tri-
ginta annos facta est lex, non irritom facit ad eva-
cuandam promissionem, Nam sí ex lege hereditas,
jam non ex promissione. Abrabse autem per repro-
missionem donsvit Deus. »

Humanis utor exemplis, inquit : hoe enim est
quod ait, secundum hominem dico. Hujus autem loci
sensus egt. Abrahamo Deus pollicitus est benedietu-
TUR 5e gentes per semen ipsius : semen autem ejua
secundum carnem Christus est * post annos sub-
inde quadringentos et triginta lex prodiit : si
benedictiones, vita et justitia lege donantur, irrita
ergo fuit illa promissio. Ad hse, nemo quidem
bominis testamentum resciderit ; Dei vero testa-
mentum post quadringentos et triginta annos irri-
tum factum erit, Nam si qui illud promiserat, hzc
ipsum non prestitit, sed aliud ejus loco, lex ni-
mirum; testamentum igitur abrogatum erit. Qui-
nam vero liec cum fatione possint congruere?

Idem est atque, aut adjicit.

Vens. 19. « Quid igitur lex? propter transgrcs-
siones posita esL. »

Ne quis legem superfluam fuisse arbitretur, hanc
quoque partem sarcit, demonstrans eam, non te-
mere et frustra, sed admodum utiliter esse datam:
ne scilicet Judzis liceret nullo timore vivere, et in
extremam prolabi malitiam. Quapropter legem
instar freni impositam eis fuisse, qus ipsos erudi-
rel, componeretque, nee sineret violare, si non
emnia, certe aliquot prsecepta. Usquequo autem?
Usque dum veniret semen cui promiserat.

« Donec veniret semen, eui promissio faeta cst,
ordinata per angelos. »

Christum quidem semen dicit. Ait vero : Usque
ad adventum Christi lez dàta est; cur eam longius
et ultra tempus prorogas?

« In manu Mediatoris. |Vras. 20.] Mediator au-
tem unius non est : Deus vero unus est. »

Hic Christam innuit, qui et legem quondam pra-
buit. Quod si is legem tulit, penes illum quoque -
eit oportet eam denuo solvere.

Vgas. 21. « Lex. ergo adversus promissa Dei?
absit. Si enim data esset lex qui posset viviflcare,
vere ex lege esset justitia. »

Nam si semini Abrabam datz benedictiones sunt.
lex autem exsecrationem adducit; lex igitur pro-
missionibus Dei adversatur. Inspice vero quinam
hoc solvat. Primum quidem abaegando, dicens,
Absit, remque adeo absurdissimam censet : tum
deinde valida ratiocinatione, quz ejusmodi est : Si
in lege vitzo spem habuissemus, inquit, hæe forsan
recte illi dicerent : sin vero a fide salus vitaque
parantur, tametsi lex diris alios devoveat, pibil

IN EPIST. AD GALATAS.

χαρίσαοῦλι. Ἐπειδὴ δὲ ἔτι νηπιωδέστερον διεχεί- A vero pueriliter adhuc affecti eramus, ipse nos sivit

proe, ἀφῆχεν ὑπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ χόσμου εἶναι,
«ουτέσει Νουμηνίας καὶ Σάδδατα. Δὶ γὰρ ἡμέραι
ἀπὸ δρόμου σελήνης καὶ ἡλίου γίνονται. Εἰ δὲ xol
viv ἡμᾶς ὑπὸ νόμον ἄγουσιν, οὐδὲν ἕτερον ποιοῦσιν,
ἀλλ᾽ ἢ καὶ ἐν τῷ χρόνῳ τῆς τελείας ἡλιχίας, εἰς
«οὐπί» πάλιν ἀπάγουσι, xal δούλων οὐδὲν διαφέρειν
φοιοῦσιν.

« "Ive τὴν υἱοϑεσίαν ἀπκολάδωμεν. »

ἸΚαλῶς εἶπεν, ἀπολάδωμεν, δειχγὺς ὀφειλομέγην.
“Ἄνωθεν vào ἐκηγγείατο às τοῦ 'A6paády.

« Ὅτι δέ ἐστε viol, ἐξαπέστειλε τὸ Πνεῦμα τοῦ
Yiou αὐτοῦ εἰς τὰς καρδίας ὑμῶν, κράζον, Αὐδᾶ, "
Πατήρ. Ὥστε οὐχέτι εἴ δοῦλος, ἀλλὰ υἱός. Εἰ δὲ νἱὸς,
καὶ χληρονόμος Θεοῦ διὰ Χριστόν. »

Avo xai xác τὸν περὶ τῆς υἱοθεσίας αὐτοῖς προ».
φέρει λόγον. Καὶ ἤδη μὲν ἔδειξεν ἐν τοῖς ἀνωτέρω
διὰ τοῦ εἰπεῖν, Χριστὸν ἐγεδύσασθε" viv δὲ xol
ἑτέρου τοῦ εἰπεῖν, ὅτι οὐχ ἂν ἐδυνάμεϑα Πατέρα χα-
λεῖν τὸν Θεὸν, χαὶ τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ λαδεῖν, εἰ μὴ
vio αὐτοῦ ἐγεγόνειμεν.

ε ᾿Αλλὰ τότε μὲν οὐχ εἰδότες Geb», ἐδουλεύσατε
«εἷς φύδει μὴ οὖσι θεοῖς. Νῦν δὲ γνόντες Θεὸν, μᾶλ-
λον δὲ γνωσθέντες ὑπὸ Θεοῦ, κῶς ἐπιστρέψετε πάλιν
(xi τὰ ἀσθενῆ καὶ πτωχὰ στοιχεῖα, oig πάλιν ἄνω-
rv δουλεύειν θέλετε ; »

Ἐνταῦθα κρὸς «ob; ἐξ ἐθνῶν πιστεύσαντας ἀπο-
«εἰνεται" ὅτι καὶ εἰδωλολατρεία τὸ τοιοῦτόν ἔστιν, ἡ
«ἧς τῶν ἡμερῶν παρατηρήσεως φυλαχή.

« Ἥμέρας πκαρατηρεῖσθε, xai μῆνας, καὶ χαιροὺς,
καὶ ἐνιαντούς. 9

"Ex τούτων δῆλον, ὅτι οὗ μόνον περιτομὴν αὐτοὶ
ἰχήρνττον ἐχείνην μόνην, ἀλλὰ xal τὰς ἑορτὰς, xal
τὰς Νουμηνίας τηρεῖν.

« Φοδοῦμαι ὑμᾶς, μήπως εἰκῇ κεχοπίακα εἰς
ὑμᾶς. »

AéDorsa, φηεὶν, o0 μὴν ἀκέγνωχα, Kópix yàg
ὑμεῖς «b κᾶν Mica.

e Γίνεσθε ὡς ἐγὼ, ὅτι χἀγὼ ὡς ὑμεῖς, ἀδελφοὶ,
δίομαι μῶν. Οὐδέν μὲ ἡδικήσατε, »

Tevta πρὸς τοὺς ἐξ Ἰουδαίων λέγει. Διὸ xal lav-
*iv sl; μέσον ἄγει, κείθων αὐτοὺς ἀποστῆναι τῶν
παλαιῶν, μιμουμένους αὐτόν.

« Οἴδατε, ὅτι δι᾿ ἀσθένειαν τῆς σαρχὸς εὐηγγελι-
οἔμην ὁμῖν τὸ πρότερον, καὶ τὸν πειρασμόν μον, τὸν
ἐκὶ τῇ capxí μον οὐχ ἐξουθενήσατε, οὐδὲ ἐξεπτύ-
σατε, ἀλλ᾽ ὡς ἄγγελον Θεοῦ ἐδέξασθε ἐμὲδ, ὡς Χρι-
“τὸν Ἰησοῦν. » |

᾿ἸΚηρύσσιον ὑμῖν, φησὶν, ἡλαννόμην, ἐμαστιγού-
ξιῆν, θανάτους ὑπέμενον, καὶ οὐδὲ οὔτω κατεφρονή-
«así μου. Ἰοῦτο γάρ ἔστι, Τόν πειρασμόν μου τὸν
ἂν εὖ σαρκί μου οὐκ ἐξουθενήσατε, οὐδὲ ἐξεπεύ-
ασαξε. ἸΙῶς οὖν οὐχ ἄτοπον, διωχόμενον ὡς ἄγγελον
Φέχοσθαι͵ καραινοῦντα δὲ τὰ δέοντα, μὴ δέχε»

sub elementis mundi agere ; puta sab Neomeinis
et Sabbatis. Nam dies cursu solis εἰ lunse peragun-
tur. Si autem nos sub legem redigunt, nihil aliud
faciunt, quam si nos setatis adulta i1empore ad
retroactam seiatem denuo revocarent, ul a servis
nihil differentes simus.

« Ut adoptionem filiorum reciperemus. »

168 Recte dixit. reciperemus, ut eam debitam
mobis fuisse ostenderet. Olim enim Deus hanc
Abrahamo promiserat.

Vzas. 6, 7. « Quoniam estis filii, misit Deus
Spiritum Filii sui jn. corda vestra, clamantem:

. Abba, Pater. Itaque jam non es servus, sed filics.
B Quod s! filius, et heres Del per Christum. »

Sursum deorsum de adoptione sermonem mo-
vet. Jamque superius quidem eam indicavit, di-
cendo, Christum induistis; nune autem alio mode
cum ait, non nos posse Deum vocare Patrem, ne-
que Spiritum ab eo accipere, nisi filii ipsius facti
simus.

Vrus. 8, 9. « Sed tunc quidem ignorantes Deum,
iis qui natura non sunt dii, serviebalis, Nune au-
tem eum cogaoveritis Deum, imo cognitl sitis a
Deo, quomodo convertemini jterum ad ipfiriua et
egena elementa, quibus denue ab integro servire
vultis? »

Hoc loci iilos alloquiter ex gentibus qui credi-
dersnt: quoniam et observatio dierum idolorum
superstitioni similis erat.

Vgns. 10. « Dies observatis, et merscs, et teni-
pora, et annos. 9

Ex istis compertum fit, non solum eos circum-
cisionem pradicasse, verum eiiam festos dies et
Neomenias servari debere.

V&a. 31. « Timeo vus, ne forte sine causa labo-
raverim in vobis. »

Timeo, inquit, non despere. Nam in vestra po-
testate est totum emendare.

Vgas. 19. « Estote sicut ego, et ego sicut vos:
[ratres, obsecro vos, Nihil mo lssistis.»

Hec loquitur ad iilos qui ex Judzis erant. Quo-
cirea semet ipse prefert in medium, quo illos

p eremplo suo persuadeat a priscis ritibus suis. de-

sciscere.

Vegas. 15. 14. « Scitis autéin quia per infirmita-
tem carnis evangelizavi vobis Jampridem, et ten-
(ationem meam in carne mea non sprevistis, neque
respuistis; sed sicut angelum Dei excepistis me,
sicut Christum Jesum. »

Quando Cbristum predicabam, inquit, ejiciebar,
vapulabam, inortes tolerabam ; 86 ne sic quidem
me contemnebatis, Nam id significatur bis verbis ;
Teniaiionom weam in carne mea non eprevistis, ne-
que respuistis. Quomodo igitur nou absurdum sil,
eum qui exagitarelur, tanquam angelum susce.
ptum esse, ec nón item, dum ea qui opus sunt,
suadet ?

Testimonium enim perbibeo vobis, quia εἰ fleri
posset, oculos vestros eruissetis, et dedissetis mihi.
Ergo inimicus vobis factus sum, verum dicens
vobis ? »

Hic hzesitat et obstupescit, atque ab eis discere
mutationis causam quzrit. Nuuquid non vos estis,
inquit,qui me fovebatis colebatisque, vestrisque pre-
tiosiorem oculis ducebatis? Undenam ergo inimici-
tia hsec ? unde suspicio? quippe cum 169 ea que
vera sunt dixerim vobis. Aliam quippe hujus rei
causam non video, nisiquod veritatem vobis locutus
sim.

Vsas. 17. « /Emulantur vos, non bene.»

Ad semulationem vos excitant, inquit, scd non
rectam. Quo enim pacto æmulutio illa bona sit,
qus in jugum eos servitutis detruderet?

« Sed excludere vos volunt, ut illos æmule-
mini. »

Excludere nimirum a gratia Evangelii. Hoc enim
prastabant, qui ipsos vellent a perfecta cognitione
abigere, et ad spuriam rursum deducere; non
aliam ob causam, nisi ut ipsi in loco magistrorum
sederent, Galatas vero in classe discipulorum sta-
Iuerent;

Vgas. 18. « Bene autem smulamini in Lono
semper, et non tantam cum praesens sum apud
vos. 3

lstic annuit, absentiam suam tolius mali cau-

S. JOANNIS DAMASCENI
Vxus. 15, 16. « Ubi est ergo beatitudo vestra? A

892
« Ποῦ οὖν ὁ μαχαρισμὸς ὑμῶν; Μαρτυρῶ vio
ὑμῖν, ὅτι εἰ δυνατὸν τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν ἐξορύξαν-
τες ἐδώκατέ μοι. Ὥστε ἐχθρὸς ὑμῶν γέγονα ἀληθεύων
ὑμῖν; » ᾿

Ἐνταῦθα διαπορεῖ καὶ ἐχπλήττεται, καὶ gap! αὐ-
τῶν ζητεῖ τὴν αἰτίαν τῆς μεταδολῆς μαθεῖν. Οὐχ
ὑμεῖς ἧτε, φησὶν, οἵ με μεθέποντε καὶ θερακεύον-
τες, xal τῶν ὀφθαλμῶν ἡγούμενοι τιμιώτερον. Πόθεν
οὖν i, ἔχθρα ; πόθεν ἡ ὑποψία ; ὅτι τὰ ἀληθή πρὸς
ὑμᾶς εἶπον " ἐγὼ γὰρ, φησὶν, οὐκ οἶδα ἄλλην αἰτίαν,
ἣ τὸ τἀληθῆ λέγειν ὑμῖν.

« Ζηλοῦσιν ὑμᾶς, οὐ χαλῶς. »

Ζῆλον ὑμᾶς, φησὶν, ἐρεθίζουσιν ἔχειν, οὐ χαλόν.
Πῶς γὰρ ἐχεῖνος καλὸς, ὁ πάλιν εἰς τὸν ζυγὸν αὖ»
«οὺς χαταφέρων τῆς δουλείας ;

« ᾿Αλλὰ ἐχκλεῖσαι ὑμᾶς θέλουσιν, ἵνα αὐτοὺς ζη-
λῶτε. »

Ἐχχλεῖσαι μὲν τῆς εὐαγγελιχῇς χάριτο;. Τοῦτο
γὰρ ἑτοίουν, τοὺς μὲν [γὰρ] τελείας γνώσεως ἐχόα-
λεῖν θέλοντες, εἰς δὲ τὴν νόϑον πάλιν ἀνάγοντες, δι'
οὐδὲν ἕτερον, ἀλλ' ἵνα αὐτοὶ μὲν ἐν τάξει διδασχάλων
γένωνται, Γαλάτας δὲ ἐν τάξει χαταστήσωσι μαθη-
«ὧν.

« Καλῶς δὲ ζηλοῦσθε ἐν χαλῷ πάντοτε, καὶ μὴ
μόνον ἐν τῷ πιρεῖναί με πρὸς ὑμᾶς. » ΕΝ

Ἐνταῦθα αἰνίττεται, ὅτι ἡ ἀπουσία αὐτοῦ ταῦτα

sam fuisse, hocque rem bene succedere, δὶ absente (, εἰργάσατο, xal ὅτι τοῦτο μαχάριον, τὸ xal ἀπόντος

magiswo discipuli convenientem suum locum te-
Deant.

Vgns. 19. « Filioli mei, quos iterum parturlo,
donee formetur Christus in vobis. »

Imaginem labefactastis, inquit; formam perdi-
distis ; altera vobis regeneratione et reformatione
opus est, doctrina scilieet. llerum vos gigno per
eruditionem.

VEns. 20, « Volebam autem esse apud vos modo,
et mutare vocem meam. »

Qua de causa prxsens esse optabat; nisi ut .

mutaret vocem, hoc est uti lacrymas effunderet,
lugeret,etingemisceret, et simul omnes ad lamenta
evocaret? Nam fleri minime poterat, ut in epi-
stolis; suis lacrymas gemitunve suum exhbi-
beret.

« Quoniam confundor in vobis. »

Non enim, inquit, quid dicam habeo ; qui factum
sit, ut qui prius ad ipsum usque cali verticem as-
cenderatis, partim ob pericula que fidei causa to-
lerastis, partim ob prodigia que per fidem edidis-
tis, nunc repente adeo ad tantam vilitatero dejecti
.$itis, ut ad circumcisionem et Sabbaia pertraha-
mini.

« Vus. 91-23. « Dicite mihi, qui sub lege vul-

τοῦ διδασκάλου τὴν δέουσαν τάξιν σώζειν τοὺς μαθη-
«άς.

c Τεκνία μου, οὃς πάλιν ὠδίνω, ἄχρις οὗ μορφωθῇ
Χριστὸς ἐν ὑμῖν. »

Ἐφθείρατε, φησὶ, τὴν εἰχόνα, ὁπωλέσατε τὴν μοῤβ-
φὴν, ἀναγεννήσεως ἑτέρας ὑμῖν δεῖ xat ἀναπλάσεως,
διδαχὴς δηλονότι " πάλιν γεννῶ διὰ χατηχήσεως.

« Ἔθελον δὲ καρεῖναι πρὸς ὑμᾶς ἄρτι, καὶ ἀλλά-
ξαι τὴν φωνήν pov. »

Τίνος ἕνεχεν ζητεῖ τὴν παρουσίαν λέγει, χαὶ τίνο;
ἣ τοῦ ἀλλάξαι τὴν φωνὴν, ἀντὶ τοῦ δαχρῦσαι χαὶ
ϑρηνῆσαι, καὶ ὁλοφύρασθαι, xai πάντας εἰς θρῆνον
ἐπισπᾶσθαι; Διὰ γὰρ ἐπιστολῆς οὐκ fjv δάχρνα δεῖ-

D ξαι, οὐδὲ ὁλοφυρμόν.

« Ὅτι ἀποροῦμαι Ev Opt. à

Οὐχ ἔχω γὰρ, φησὶ, τί εἴπω" πόθεν ol πρὸφ αὐτὴν
ἀναβάντες τοῦ οὐρανοῦ τὴν χορυφὴν διὰ τῶν χινδύ-
voy ὧν ὑπεμείνατε ὑπὲρ τῆς mosso, καὶ διὰ τῶν
σημείων ὧν ὑπεδείξατε διὰ τῆς πίστεως, νῦν ἀθρόον
οὕτως εἰς τοσαύτην εὐτέλειαν χατηνέχθητε, ὡς εἰς
περιτομὴν xai Σάδδατα χατασύρεσθαι,

ε Λέγετέ pot, οἱ ὑπὸ νόμον θέλοντες εἶναι, τὸν

ψόμον οὐχ ἀχούετε; Γέγραπται γὰρ, ὅτι ᾿Αὐραὰμ..
δύο υἱοὺς ἔσχεν, ἕνα ix τῆς παιδίσχης, καὶ ἕνα ix—
«ἧς ἐλενθέρας. ᾿Αλλ' ὁ μὲν ἐχ τῆς παιδίπχης, κατε

tis esse, legem non legistis ? Scriptum est enim,
Quoniam Abraham duos filios babuit, unum de
eacili*, et unum de libera. Sed qui de ancilla, se-

IN EPIST. AD GALATAS.

σάρκα γεγέννηται, ὁ δὲ ἐχ τῆς ἐλευθέρας, 6c ixay- A cundum carnem natus. est; qui autem de libera,

Tees. »

Ἐπειδὴ ἔλεγεν, ὅτι fj πίστι; ὑμᾶ; συνάπτει τῷ
'λδραδμ, καὶ ἐδόχει τοῖς ἀχούουσιν ἀπίθανον εἶναι
εἰς τοὺς μὴ γεννωμένους ἐξ ἐχείνον, τούτους υἱούς
φησιν εἶναι ἐχείνου, δείχνυσιν ὅτι τὸ παράδοξον τοῦτο
ἄνωθεν γέγονεν. Ὁ γὰρ Ἰσαὰχ οὐ χατὰ φύσεως ἀχο-
λουϑίαν, οὐδὲ χατὰ γάμου νόμον, οὐδὲ κατὰ σαρχὸς
δύναμιν γεννώμενος, χαὶ υἱὸς, καὶ γνήσιος ἦν, ἀπὸ
νεκρῶν σωμάτων φῦναι χελευσθείς. Μὴ θορυδείτω
τοίνυν ὑμᾶς, φησὶ, τὸ μὴ χατὰ σάρχα γεγεννῆσθαι.
Διὰ γὰρ τοῦτο μάλιστα συγγενεῖς ὑμεῖς αὐτοῦ, ὅτι οὗ
χατὰ σάρχα ἐγεννήθητε. Οὐ γὰρ τιμιωτέρους τοῦτο
τὸ χατὰ σάρχα, ἀλλὰ xal ἀτιμωτέρους ἐργάζεται,
Θαυμαστότερος γὰρ ὁ τόχος, 6 μὴ χατὰ σάρκα, xal
πνευματιχώτερος. Καὶ δῆλον ἐχ τῶν ἄνωθεν τεχθέν-
των. Ἐτέχθη χατὰ σάρχα ὁ Ἰσμαὴλ, ἀλλὰ δοῦλος
ἦν, xai οὐ τοῦτο μόνον, ἀλλὰ xal ἐξεδάλλετο τῆς
πατρῴας οἰχίας. Ὁ δὲ xav ἐπαγγελίαν τεχθεὶς
ἸἸσαὰχ, ἅτε νἱὸς ὧν γνήσιος χαὶ ἐλεύθερος, κύριος
ἀκάντων fv.

c "Avwá ἐστιν ἀλληγορούμενα. »

Ἡ μὲν ἱστορία αὐτὴ, φησὶν, οὐ τοῦτο δὲ μόνον κα-
μεδηλοῖ ὅπερ φαίνεται, ἀλλὰ xal ἄλλα τινὰ ἀγορεύει"
διὸ χαὶ ἀλληγορία καλεῖται.

v Αὗται γάρ εἰσι δύο διαθῆκαι. ».

0i δύο νόμοι, ὁ νομιχὸς καὶ ὁ εὐαγγελιχός.

ε Μία μὲν ἀπὸ ὄρους Σινᾶ, εἰς δουλείαν γεννῶσα, C

ἅπις ἐστὶν “Αγαρ. Τὸ γὰρ Σινᾶ ὄρος ἐστὶν ἐν 'Apa-
ie. »

"Avap ἐλέγετο ἣ δούλη. Τὸ δὲ Σινᾶ ὄρος, οὕτω
μεϑερμηνεύεται τῇ ἐπιχωρίῳ αὐτῶν διαλέχτῳ᾽ ὥσ-
€ τοὺς ix τῆς παλαιᾶς τιχτομένους, πάντας ἀνάγχη
δούλους εἶναι.

« Συστοιχεῖ δὲ τῇ νῦν Ἱερουσαλήμ" δουλεύει δὲ
μετὰ τῶν τέχνων αὑτῆς. »

Οὐ μόνον, φησὶν, ἐχείνη δούλη ἦν, ἀλλὰ xal δού-
λους ἔτεχεν. ᾿Αλλὰ xa αὑτὴ ἡ διαθήχη, τοντέστιν ἧς
τύπος ἡ δούλη. Καὶ γὰρ ᾿ἱερουσαλὴμ ἐχ γειτόνων
κεῖται τῷ ὄρει τῷ ὁμωνύμῳ τῇ δούλῃ * ἐν τούτῳ δὲ
tip ὄρει καὶ ἡ διαθήχη δέδοται.

« "H δὲ ἄνω Ἱερουσαλὴμ ἐλευθέρα ἐστὶν, ἅτις

per repromissionem. »

Quoniam dixit: (des vos conjungit Abrahamo,
atque incredibile auditoribus videbatur, ui qui ex
illo minime prognati essent, Qllii tamen ipsius esse
dicerentur, ostendit paradoxum istud jampridem
evenisse. Nam lsaac, qui non ordine nature, neque
solita lege conjugiorum, neque secundum carnis vires
natus fuit, el filius, et germanus erat, cum ex corpo-
ribus emortuig nasci jussus esset. Neque hoc vos con-
turbet, inquit, qui secundum carnem nati non estis.
Nam hoc ipsum vos quam maxime propinquos Wlii.s
facit, quod secundum carnem non estis nati. Euim-
vero secundum carnem esse natum, hoc non solum
170 non reddit honoratiores, verum et minus
bonorabiles facit. Partus quippe minime carnalis et
spiritualioris generis, longe mirabilior est.Quod per-
spicuum fit ex iis qui jam olim nati sunt. Natus est
Ismael secundum carnem, sed servus fuit; nec id
solum, verum et exactus est ex paternis zdibus.
Qui vero secundum repromissionem, Isaac nimi-
rum, hic tanquam genuinus filius ac liber, em-
nium dominus fuit.

Vrns. 24. « Qu: sunt per allegoriam dicta. »

]psa quidem historia, imquit, non illud solum
quod apparet enunitiat, verum et alia quzdam pro-
loquitur. Unde etiam allegoria dicitur.

« Hzc enim sunt duo testamenta. »

Duæ utique leges, legalis et evangelica.

« Unum quidem a monte Sina, in servitutem
generans, qus est Agar. (Veas. 25.] Siua enim
mons est in Arabia. »

Agar ancilla dicebatur. Mons vero Sina idem
sonat illius.gentis lingua: unde onines qui ex tc-
stamento veteri nati sunt, esse servos oportet.

« Conjunctus autem est ei quz nunc est Jeru-
salem, et servit cum filiis suis. »

Non modo bzc serva est, inquit, sed οἱ servos
gignit ; imo ct testamentum ipsum, illud nimirum
cujus figura ancilla est. Nam Jerusalem aflinis est
monti qui ancille cognominis est, Atqui in. hoc
monte datum testamentum quoque fuit.

Vgns. 26, 27. « Quse »utem sursum est Jerusa-

lect μήτηρ κάντων ἡμῶν. Γέγραπται γάρ" Εὐφράν- p lem, libera est, quae est mater omnium nosirum.

ϑητι, στεῖρα, dj οὐ τίχτουσα * ῥῆξον xal βόησον, fj
οὐχ ὠδίνουσα. »

Τῆς μὲν Ἱερουσαλὴμ τῆς χάτω τύπος ἡ "Ayap*
καὶ δῆλον kx τοῦ ὄρους τοῦ οὕτω χαλουμένου * τῆ; δὲ
ἄνω ἢ Σάῤῥα. "Ἄνω δὲ Ἱερουσαλὴμ xal: xax αὕτη
γὰρ ἦν πάλαι στεῖρα, ὥσπερ χαὶ ἡ Σάῤῥα. Ὅτι δὲ
περὶ τῆς Ἐχχλησίας ὁ λόγος, χαὶ τὸν προφήτην παρ-
ἤγαγεν μάρτυρα λέγοντα" Εὑφράνθητι, στεῖρα ἡ οὐ
vixtovoa.

ε Ὅτι πολλὰ τὰ τέχνα τῆς ἐρήμον, ἣ τῆς ἐχούσης
«ἰν ἄνδρα. » ᾿ ᾿ "

^ hes, Liv, 4.

Scriptum est enim : Lætare, sterilis quae non pa-
ris, erumpe et clama, qua non parturis. e
Inferioris quidem illius Jerusalem figura est
Agar ; idque inauifestum est ex ejusdem nominis
monte ; Sara vero superioris. Atqui superna illa
Jerusalem sponia est, Nam et ipsa quondam ste-
rilis erat, quemadmodum et Sara. Quod autem do

"Ecclesia id dictum fuerit, prophetz testimonio

comprobat, ubi nempe sic ille loquitur: Leere,
sterilis qua non paris P.

« Quia multi filij desertzz, magis quam ejus qua
habet virum. »

IN EPIST. AD GALATAS.

τῆς χάριτος ὁ δὲ ἀπιστῶν, οὐδὲν κερδαίνει παρὰ A midat, virtuti. gratias incredulus est : qui demum

«ἧς ἀπιστουμένης.

ε Μαρτύρομαι δὲ πάλιν παντὶ ἀνθρώπῳ περι-
esp vopéwp, ὅτι ὀφειλέτης ἐστὶν ὅλον τὸν νόμον ποιῆ-
exi. Κατηργήθητε ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ. »

"Iva γὰρ μὴ νομίσῃς χατ᾽ ἔχθραν ταῦτα λέγεσθαι,
οὐχ ὑμῖν μόνον λέγω, φησὶν, ἀλλὰ καὶ παντὶ ἀγ-
θρώπῳ περιτεμνομένῳ, ὅτι ὀφειλέτης ἐστὶν ὅλον τὸν
vépov πληρῶσαι. ᾿Αλλήλων γὰρ ἔχεται τὰ νόμιμα.
Kei κῶς͵ ἄχονε. 'H περιτομὴ θυσίαν ἔχει συνεζευ-
μένην, ἡμέρας παρατήρησιν" ἡ θυσία πάλιν, xol
ἧμέρας καὶ τόπου φυλαχήν᾽ ὁ τόπος, μυρίων χαθαρ-
μῶν τρόπους. Οἱ χαθαρμοὶ, πλῆθος παρατηρήσεων
εἰσάγουσιν. Οὐχ ἑᾶταε γὰρ ἀκάθαρτος θύειν, οὐχ

ἱερῶν ἐπιδαίνειν ἀδύτων, οὐκ ἄλλο τι τῶν τοιούτων B

φᾳοιεῖν θέμις. Διὸ xal πολλὰ ἐφέλχεται διὰ μιᾶς ἐν-
«ολῆς ὁ νόμος. "Av τοίνυν περιτ[ε]μ[ν)ηθείης μὲν, μὴ
ἐν τῇ ὀγδόη ἡμέρᾳ, ἢ ἐν τῇ ὀγδόῃ μὲν, μὴ θύσῃς δὲ
ἃ θύσῃς μὲν, μὴ ἐν τῷ ὡρισμένῳ δὲ τόπῳ᾽ ἧ ἐν τῷ
ὡρισμένῳ τόπῳ, μὴ τὰ νενομισμένα δέ" 7] τὰ vevo-
μισμένα μὲν, μὴ καθαρὸς 6i: ἣ χαθαρὸς μὲν ὧν,
οὐ τοῖς προσήχουσι δὲ θεσμοῖς χαθαρθεὶς, πάντα
οἴχεται ἐχεῖνα. Διὰ τοῦτό φησιν, ὅτι 'Ogsciérnc
ἐστὶν ὅλον τὸν γόμον πληρῶσαι.

« Οἴτινες ἐν νόμῳ διχαιοῦσθε, τῆς χάριτος ἐξ-
επέσετε. »

Kai διὰ τῆς χολάσεως ἐχφούεϊῖ, Τί γὰρ τὸ λειπό-
μενον τῆς χάριτος ἐχπίπτονσιν, ἀλλ᾽ ἢ κόλασις
ἀπαραίτητος ;

e Ἡμεῖς γὰρ πνεύματι ἐκ πίστεως, ἐλπίδα δι-
καιοσύνης ἀπεχδεχόμεθα. »

Πτοήσας διὰ τῆς χολάσεως, πάλιν ἐπὶ λιμένα
«αραμυθίας αὐτοὺς ἄγει, λέγων " Οὐδὲν ἐχείνων δεό-
μεθα τῶν νομίμων, φησίν. ᾿Αρχεῖ γὰρ ἡ πίστις ἡμῖν
Πνεῦμα παρασχεῖν, xat δι' αὐτῆς διχαιοσύνην, xol
πολλὰ μεγάλα ἀγαθά.

t "Ev γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει,
οὔτε ἀχροδυστία, ἀλλὰ πίστις δι᾽ ἀγάπης ἐνεργον-
μένη. Ἐτρέχετε χαλῶς, τίς ὑμᾶς ἐνέχοψε τῇ ἀληθείᾳ
ph πείθεσθαι; »

incredulus est, nibil juvatur ab ea cui fides non
habetur.

Vg&s. 5, 4. « Testificor autem rursus omni ho-
mini circumcidenüi se, quoniam debilor est uni-
verss legis faciendz. Evacuati estis a Christo. »

Ftenim ne existimes hzc inimico dici animo :
non vebis solum dico, inquit, sed et cuicunque
bomini, quisquis circeumciditur, quod debitor sit
totius legis implends. Nam legis prsecepita inter
se cohzrent. Qua vero ratione? audias velim.
Circumcisio immolationem victimarum adjun-
ctam habet, et dierum observationem, immolatio
rursum et diei et loci cautionem : locus, ad sex-
centos lustrationum — ritus, lustrationesque ad
examen quoddam observationum obligant. Non
enim impuro fas est immolare, non sacra ingredi
adyta, non quidvis aliud facere. Quocirca uno
precepto multa lex trahit. Siquidem ergo circum-
cidaris, non autem octava die; aut si octava die,
at non immolaveris ; aut si immoles, non autein
in loco prescripto; sin etiam In prescripto loco,
non vero quæ lex decernat; vel si ea quse lege
decernuntur, verum non sis mundus : 179 vel
si mundus, non autem convenientibus ritibus pu-
rificatus, cuncta illa "pereunt. Quamobrem ait :
Debitor est totius legis implenda.

« Qui in lege justificamini, gratia excidistis. »

lnterminatione etiam supplicii terret. Quid
enim aliud supersit illis qui a gratis exciderunt,
nisi supplicium indeprecabile ?

Vgns. 5. « Nos enim spiritu ex fide, spem justi-
tige exspectamus.

Posteaquam supplieio eog perculit, ad portum
rursus consolationis illos revocat, his fere verbis.
Nihil hisce preceptis legis opus habemus, inquit.
Nam sufficit fides ad hoc ut donet nobis Spiritum,
unaque justitiam, et plurima insuper et magna
dona.

Vgnas. 6, 7. « Nam in Christo Jesu neque cir-
cumcisio aliquid valet, neque preputium, sed fi-
des quz per charitatem operatur. Currebatis
bene : quis vos impedivit veritati non obedire? »

Ὁ γὰρ τὸν Χριστὸν ἐνδυσάμενος, μηκέτι ταῦτα p. — Nam qui semel Christum induit, caveat , inquit,

«περιεργαζέσθω, φησίν.
ε 'H πεισμονὴ, οὐχ ἐκ τοῦ χαλοῦντος ὑμᾶς. »

Οὐ διὰ τοῦτο ἐχάλεσεν ὑμᾶς 6 καλῶν, ὥστε οὕτω
βαλεύεσθαι * οὔτε ἐνομοθέτησεν, ὥστε Ἰουδαΐζειν.

« Μιχρὰ ζύμη ὅλον τὸ φύραμα ζυμοῖ. »

Ἵνα μή τις λέγῃ, Τί τὸ πρᾶγμα ἐπαίρεις τῷ
λόγῳ; μίαν ἐντολὴν μόνην ἐφυλάξαμεν τοῦ νόμου,
καὶ τοσαῦτα θορυδεῖς; ἄχουσον πῶς ἐχφοδεῖ διὰ τοῦ
«αραδείγματος. Ὃ δὲ λέγει, τοιοῦτόν ἐστιν Ὥσπερ
ἢ ζύμη μικρά τις οὖσα ὅλον τὸ φύραμα εἰς ἑαυτὴν
μϑιαιτίθησιν, οὕτω xal ὑμᾶς δύναται φησὶν, τὸ μι-

ParRoz. Gs. XCV.

ne post talium sit curiosus.

Vzns. 8. « Persuasio boc non est ex eo qui vo-
cat vos. »

Non sd hoc vocavit vos, qui vocavit, ut hoc
modo fluctuaretis ; nec legem praescripsit vobis,
ut Judaicos mores sectaremini.

VgRs. 9. « Modicum fermentum totam massam
corrumpit. »

Ne dicat aliquis : Quid ita verbis rem exageras?
unum legis mandatum observavimus, εἰ tantos
cies tumultus? vide quomodo terrorem íncutit
adducto exemplo. Quod porro dicit, hunc habet
sensum. Quemadmodum fermentum, tametsi exi-
guum sit, totam consoersiewex ὰ Ve CRIONSIQA ,

9S8

811

S. JOANNIS: DAMASCENd

eie plane exiguum hoc malum, inquit, nisi corri« A xpbv τοῦτο κακὸν. μὴ διορθωθὲν, καὶ slg «Daum

gatur, potest. vos in perfectum Judaismum per-
trahere.

Vgns. 10. « Ego confido vobis in Domino, quod
nihil aliud sapietis. »

Non dixit, non sapitis; sed, non sapietis , id
est, corrigemini.

4 Qui autem contarbet vos, portabit judicium,
quicunque est ille. »

Recte prersus nusquam, nómina. perturbantium
edidit, ne inpudentiores ferent.

Vas. 11. « Fgo autem, fratres, si cireumcisio-
nem adbue predico, quid adhuc persecutionem
patior? » |

Quoniam ubique traducebater, quod ubique ju-

: daizaret, ac simulato animo praedicaret, vide quam
pure suspicionem bane ἃ 6 removeat. Nostis,
inquit, et vos, banc me insectandi colorem cau-
same illis fuisse quod a lege Juberem desciscere.
δὶ autem. cireumcisionem pradico, cur me inse-
quuntur? neque enim. qui ex Judsis sunt, crimen
sliud mibi intendere possint, praierquam hoc
solum.

« Ergo evacuatum est seandalum crucis. »

1473 Adeo stultus sum, inquit, ut pro nibilo
affligi patiar, et aliis offendiculo sim ? Eninvero
non sic Judzi cruce offendebantur, uti quia pa-
iris legibus renuntiandum erat. Nam cum Ste-
planum in concilium perduxissent, non dixerunt,
hie crucifisum adorat; sed, loquitur conira legem
€l locum sanctum 9*5,

Vgns. 19, 19. « Utinam et abscindantur qui
vos conturbant. Vos enim in libertatem vocati
estis, fratres.»

ldem loc est ac si dicat : nalla est. mihi eura
de illis. Quod si volunt, non modo circumcidan-
tur, verum et exsecentur.

« Tantum ne libertatem in occasionem detis
tari.

Christus nos exemit 2 jugo servitutis, nobisque
esse liberum voluit facere quidquid libitum fuerit:
non ut hac potestate ad nequitiam abuteremar,
sed ut majoris mercedis copia daretur nobis, ad
altiorem philosophiam progredientibus. Nam quia
hine inde passim legem appellat servitutis jugum,
ac cxempüonis a maledicte meminit : ne quis
sibi finge, ipsum ideo avertere homines a lege,
ut liceat deinceps exlegem vitam agere, suspi-
cionem hanc eorrigit, dicens: non ut effrenis fia1
vitz ratio, sed ut philosophia nostra legem trans-
cendat, vinculis solutis legis. Atqui hae lo-
quor, non ut dejectiores sinus, sed ad sublimiora
provelamur.

4 Sed per clariotem servite invicem.

38 Aet. vi, 13.

Ἵουδαϊσμὸν ἀγαγεῖν.

e. Ἐγὼ δὲ πέποιθα εἰς ὑμᾶς ἐν Κυρίῳ, ὅτι οὐδὲν
ἄλλο φρονήσετε. ».

Οὐχ εἶπεν, ὅτι Οὐ φρονεῖτε, ἀλλ᾽ ὅτι Οὐ φρονήσετε"
«ουτέατιν, ὅτι Διορθωθήσεσθε.

« Ὁδὲ ταράσσων ὑμᾶς, βαστάσει τὸ xplya, ὅστις
ἂν f. »

Εὖ τὸ μηδαμοῦ ὄνομα τῶν ταρασσόντων θεῖναε,
ἵγα μὴ ἀναισχυντότεροι γένωνται.

« Ἐγὼ δὲ, ἀδελφοὶ, εἰ περιτομῶν ἔτι κηρύσοω,
τί ἔτι διώχομαι ; »

Ἐπειδὴ διέδαλλον αὐτὸν ὡς πανταχοῦ Ἰουδαΐζοντα,

B xai ὑποχρινόμενον τὸ κήρυγμα, ὅρα πῶ; πκαϑαφρῶ

ὃ ἀπεδύσατο », μάρτυρας αὐτοὺς καλῶν, Οἴδατε;
φησὶν, καὶ ὑμεῖς, ὅτι διωγμοῦ μοι πρόφασις τοῦτά
στιν, ὅτι γελεύω ἀπέχεσθαι τοῦ νόμου. Kl δὲ περι-
τομὴν χηρύσσω, τί διώχομαι ; οὐδὲν γὰρ. ἕτεραν ἔγ-
χαλεῖν μοι ἔχουσιν οἱ ἐξ Ἰουδαίων, ἢ τοῦτο. |

« "Apa χατήργηται τὸ σχάνδαλον τοῦ σταυροῦ. »
Οὕτως ἀνόητός εἰμι, φησὶν, ὡς ὑπὲρ τοῦ μηδενὸς
θλίδεσθϑαι, xat σχανδαλίζειν ἑτέρους. Οὔτε γὰρ οὕτως
ὁ σταυρὸς ἦν ὁ σκανδαλίζων τοὺς Ἰουδαίους, ὡς τὰ
μὴ δεῖν πείθεσθαι τοῖς πατρῴοις νόμοις. Καὶ γὰρ
Στέφανον προσενεγχόντες, οὐχ εἶπον ὅτι Οὗτος τὸν

C ἐσταυρωμένον προσεχύνει, ἀλλ᾽ ὅτι Karó cov v-

μου καὶ τοῦ τόπου Jéret τοῦ ἀγέου.
« ε Ὅφελον καὶ ἀποχόψονται οἱ ἀναστατοῦνξες
ὁμᾶ:. Ὑμεῖς γὰρ ἐπ᾽ ἐλευθερίφ ἐκλήθητε, ἀδελφοξ,»

V λέγει, τοιοῦτόν ἐστιν Οὐδέν μοι μέλει ἐχεΐνων.
Et βούλονται, μὴ περιτεμνέσθωσαν μόνον, ἀλλὰ καὶ
. ἀπατεμνέσθωσᾶν.

e Μόνον μὴ τὴν ἐλευσερίαν εἰς ἀφορμὴντῇ σαρχί.»

'᾿λπήλλχξεν ὑμᾶς, φησὶν, ὁ Χριστὸς τοῦ ζυγοῦ
«ἧς δουλείας, χυρίους ἀφῆχεν πράττειν ὅ τι βού-
λεσθε, οὐχ ἵνα τῇ ἐξουσίᾳ sl; καχίαν χρησώμεθα,
&X ἵνα μείζονος μισθοῦ λάδωμεν πρόφασιν, ixi
φιλοσοφίαν μείζονα ἰόντες. Ἐπειδὴ γὰρ ἄνω n

D xátto ζυγὸν δουλείας χαλεῖ τὸν νόμον, xci οὐ «ἧς

κατάρας ἀπαλλαγὴν, ἵνα μὴ τις ὑποπτεύσῃ, ὅτι διὰ
τοῦτο χελεύει τοῦ νόμου ἀποστῆναι, ἵνα ἐξῇ παρανό-
ἕως ζῇν, διορθοῦται τὴν ὑπόνοιαν, λέγων" Οὐχ ἵνα
παρανόμως γένηται fj πολιτεία, ἀλλ᾽ ἵνα ὑπὲρ νόμον ἧς

φιλοσοφία. Ἐλύθη γὰρ τοῦ νόμου τὰ δεσμά “ χαὶ ἐγὼ»
ταῦτα λέγω, οὐχ ἵνα ταπεινότεροι, ἀλλ᾽ ἕνα ὑψηλό---

T£pot γενώμεθα.

« ᾿Αλλὰ διὰ τῆς ἀγάπης δουλεύετε ἀλλήλοις. .Ὁ

VARIM. LECTIONES.
b Chrysost. χαθαροὺς ἐνεδύσατο. Edit. Eton. in marg. fe. χεϑαρῶς ἀπεδύσατο. Forte etiam legenéua

φῶς χαθαρῶς τοῦτο ἀπεδύσατο.

T——c—

ets

ἮΝ EPIST. AD GALATAS.

815

γὰρ πᾶς νόμος ἐν ἑνὶ λόγῳ πληροῦται, ἐν τῷ, ᾿λγα- A |Vzas. 14-16.] Omnis enim lex jn un6 sermone

φήσοις τὸν πληφιῤν σοῦ ὡς σεαυτόν. El δὲ ἀλλήλους
ξάκνετὲ xai χατεσθίετε, βλέπετε μὴ ὁπὸ ἀλλήλων
ἀναλωθῆτε. Λέγω δὲ, Πνεύματι. περιπατεῖτε, χαὶ
βπιϑυμίαν σαρκὸς οὐ μὴ τελέσητε. »

δείχνυσι τὸν τρόπον δι᾽ οὗ ῥᾳδίως τὸν εὐᾳγγελι»
xw πληρώσωσι νόμον, ἅμα δὲ χαὶ πόθεν γέγονεν τῆς
περιτομῆς ἡ ἀρχή. Ἐκειδὴ γὰρ ἀλλήλων ἄρχειν βου-
λέμενοι, ἐσχίσθητε, φησὶ, δουλεύσᾳτε ἀλλήλοις. Οὕτω
γὰρ σγνναχϑήσεσθε πάλιν. Δεληθότως δὲ τοῦτο λέγει,
Χαὶ οὗ φανερῶς. —

1 N γὰρ σὰρξ ἐπιθυμεῖ χατὰ τοῦ πνεύματος. τὸ
δὲ πνεῦμα xarà τῆς σαρκός: Ταῦτα δὲ ἀντίχειτα;
ἀλλήλοις, ἵνα μὴ ἃ ἂν θέλητε, ταῦτα ποιῆτε. »

Σάρκα φησὶ, τὴν προαίρεσιν τὴν πονηρὰν, πνεῦμα
δὲ, τὴν προαίρεσιν τὴν ἀγαθὴν, τὴν ἄνω τρέχειν
φκουδάζουσαν.

Ἢ μὲν χαχία ἀντίκειται «ἢ ἀρετῇ! ἡ ὃξ ἀρετὴ
πάλιν ἐναντιοῦται τῇ χαχίᾳ, παιδαγωγοῦ τινὴς τάξιν
ἀναπληροῦσα, καὶ μὴ ἑῶσᾳ ὑμᾶς κατὰ τὰς ἐπιθυμίας
τὰς φαύλας πορεύεσθαι,

.« Εἰ ἃ Πνεύμφτι ἄγεσθε, οὐχ ἐστὲ ὑπὸ νόμον.
ϑανερὰ δέ best τὰ ἔργα τῆς σαρχὸς, δτινά ἐστι μοι-
χείᾳ, πορνεία, ἀκαθαρσία, ἀσέλγεια, εἰδωλολατρεία,
φαρμακεία, ἔχθραι, ἔρεις, ζῆλοι, θνμοὶ, ἐριθεῖαι,
διχοτταοείαι, αἱρέσεις, φθόνοι, φόνοι, μέθαι, κῶμοι;
χαὶ τὰ ὅμοια τούτοις, ἃ προλέγω ὑμῖν, καθὼς xai
προεῖπον, ὅτι οἱ ταῦτα πράσσοντες βασιλείαν 8109
eb χληρονοιήσουσιν. δὺ καρπὸς τοῦ Πνεύματός
ἐστι, ἀγάπη, χαρὰ, εἰρήνη, μαχροθυμία, χρηστότης,
ἀγαθοσύνη, πίστις, πραότης, ἐγχράτεια. Κατὰ τῶν

«τοιούτων οὐχ ἔστι νόμος. )

Ὁ Πνεῦμα ἔχων ὡς χρὴ, διὰ τούτον «ὔέννυσι 1 *0-
vrpày ἐπιθυμίαγ ἅπασαν, Ὁ δὲ τούτων ἀπαλλαγεὶς,
οὐ δεῖτσι τῆς ἀπὸ τοῦ νόμου βοηθείας, ὑψηλότερος
πολλῷ τῆς bxsivov εὐαγγελίας γενόμενος. Ὁ γὰρ μὴ
ὀργιζόμενος, πῶς δεῖται. ἀχούειν, Οὐ φονεύσεις;
ὁμὴ βλέπων ἀκολάστοις ὀφθαλμοῖς, πῶς χρήζει τοῦ
καιδεύοντος μὴ μοϊχεύειν ; Tic γὰρ διαλέξεται περὶ
«οὔ - χαρποῦ τῆς καχίας, τῷ τὴν ῥίζαν αὐτῆς ἀνασπά-
φαντι s.

.. Ὁρᾷῃ ὅτι οὗ τὴν σάρχα φησὶν ἐνταῦθα, ἀλλὰ «ἂν
jin. λογισμόν. M γὰρ ἔχθραι, χαὶ οἱ ζήλοι, καὶ αἱ
αἱρέσεις, κῶς ἂν εἶεν σαρχός ;

« Οἱ δὲ τοῦ Χριστοῦ Ἰησοῦ, τὴν σάρχα ἐσταύρω-
cav σὺν τοῖς παθήμασι χαὶ ἐπιθυμίαις, »
' Edjois πάλιν ἐνταῦθα, τὰς πονηράς πράξεις
«Εἰ ζῶμεν πνεύματι, πνεύματι. χαὶ στοιχῶμεν. »

᾿ Κατὰ τοὺς ἐχείνου νόμους πολιτευώμεθα, Τοῦτο
γὰρ ἐστι τὸ, στοιχῶμεν. Λέγει δέ" ᾿Αρχεσθῶμεν τῇ
φτοῦ Πνούματο δυνάμει, χαὶ μὴ nisi iud ἀπὸ
τ bun προσθήχην

C

impletur: Diliges proximum tuum sicut teipsum.
Quod si invicem mordetis e£ comeditis, videle
ne ab invicem consumamini. Dico. autem 1 Spi-
ritu ambulgte,. et desideria carnis non perfi-
cietis. »

Modum. aperit, quo facili negotio. prangelitam
legem impleant ; insuper ej qua dc €ausa circum-
cisio apud ipsos invecta esset. Nam quia, duin
aller alleri vultis dominari, divisi éstís; inquil,
vobis invicem servite. Sic enim ἣν unum denuo
compingemini. Hoc vero subobscuris, tom per-
epicuis verbis edisserit.

Vxnas. 17. « Caro enim concupiscit ὌΝ
spiritum: spirilgs autem adversus carnéin. Hzc
sutem sibi invieem adversantur; ut non quæcun-
que vultis, iila faciatis. »

Carwem dicit, volnntatem malam : spiriinm
autem, voluntatem bonam, que sursum ire con-
tendat.

Vitium quidem virtuti adversatur : virtus ves

ro rursum adversatur vitio, οἱ cujusdam peda«
gogi vices exsequitur, nop nos sinens secundum
cupiditates malas incedere,
. Vuss. 18-25. « Quod si Spiritu Dei ducimini,
non estis sub lege. Manifesia autem sunt opera
carnis : qui sunt sdylterium, fornicatio; immun-
ditia, impudicitia, idolorum servitus, yeneficis,
inimicitize, contentiones, smulationes, irs, rixæ,
dissensiones, secte, invidim, homicidia, ebrietas
tes, comessationes, et his similia; quæ ptiedico
vobis, sicut predixi, quoniam qui tália ajent,
regnum Dei non consequentur. Fructog autem
Spiritus est charitas, 174 gaudium, pax, ps-
tentia, benignitas, bonitas, fldes, mansuetudo,
eontinentia. Adversus ejusmodi non est les. 5".

Qui Spiritum habet, sicut oportet, ejos opo

pravám omnem cupiditatem exstingnit. Qui verd
ab his exemptus est, auxilio legis non indiget,
ut qti preceptia ejus altior evaserit. Nam qui non
irascitur, quid jars opus habet ut audiat, Von oc-
fides? qui non iotuetur impudicis oculis, quid
Opus est pt doceatur, non es«e meoechandum? Ec-
quis ením de fructu maliti» sermonem ad Hlum
D habeat, qui radicem ejus jam ἀνα] ?
— Vides eum istic non loqui dc earne, sed de ter-
rena cogitatione. Nani Inimicitim, et contentiones,
et sect, vel haereses, quonam modo: ad earnem
spectaverint?

Vgns. 294. « Qui autem. sunt Christi, carnem
suam crucifixerunt cum vitiis et concupiscentiis. »

"Carnem hic rursum appellat quascunque molas
*ctiones.

Vrsas. 25. « Si spiritu. vivimus, spiritu et am-
Vulemus. »

Secundum regpnlas illius vitam instituamus.
Nam hoc significat verbum, ambulemus. Ait au-
tem τ Spirilus virtute contenti. simus, nec quara:
mus insuper additamentum et appendicem er leqe
ntutuari,

IN EPIST. AD GALATAS,

ἄρα βούλῃ, μὴ χατὰ τοῦ πλησίον, ὡς ὁ Φαρισαῖος. A dem minime convenit : sin autem lubet, at saltem

Καὶ τοῦτο δὲ συνεχώρησεν, ἵνα τὸ ὅλον χατὰ μιχρὸν
ἐξέλῃ. Ὁ γὰρ συνεθισθεὶς εἰς ἑαυτὸν μόνον, καὶ μὴ
καθ᾽ ἑτέρων, χαὶ τοῦτο ταχέω; διορθώσεται τὸ ἐλάτ-
Sepa. :

« Ἕχαστος γὰρ τὸ ἴδιον φορτίον βαστάσει. »

Acxal μὲν τιθέναι λογισμὸν κωλύοντα καθ᾽ ἑτέρου
καυχᾶσθαι. Διορθοῦται δὲ τὸν χανχιύμενον, ὥστε
μηδὲ ἐφ᾽ ἑαυτῷ μέγα φρονεῖν, εἰς ἔννοιαν ἀγαγὼν
αὐτὸν τῶν οἰχείων ἁμαρτημάτων, καὶ τοῖς ὀνόμασι
τοῦ φορτίου πιέζων αὑτοῦ τὸ συνειδός.

« Κοινωνείτω δὲ ὁ χατηχούμενος τὸν λόγον τῷ

non adversus proximum; velot ille Phariszus.
Atqui hoc concessit, ut paulatim totum auferret.
Nam qui in more babuerit in seipso tantummodo
gloriam habere, et non adversus alios, is brevi
boc quoque vitium correxerit.

Vgas. 5. « Unusquisque enim onus suum pore
tabit. »

Videtur proponere rationem quse prohibeat ad-
versus alium gloriari. Ceterem gloriabundum
corrigit, ne sibi valde placeat, revocans illum δὰ
propriorum peccatorum considerationem, adbi-
bito insuper oneris εἰ sarcins nomine, quo come
scientia illius premat.

Vgas. 6-9. « Communicet autom is qui cate-

κατηχοῦντι ἐν πᾶσιν ἀγαθοῖς. Mh πλανᾶσθε, Θεὸς οὐ B ebizatur verbo, οἱ qui se catechizat, ín. omnibus

μυχτηρίζεται, Ὃ γὰρ ἐὰν σπείρῃ ἄνθρωπος, τοῦτο
καὶ θερίσει. “Ὅτι ὁ σπείρων εἰς τὴν σάρκα ἑαυτοῦ,
ἐκ τῆς σαρχὸς θερίσει φθοράν. Ὁ δὲ σπείρων εἰς τὸ
πνεῦμα, ἐκ τοῦ πνεύματος θερίσει ζῳὴν αἰώνιον, τὸ
δὲ χαλὸν ποιοῦντες, μὴ ἐχχαχῶμεν. »

Ἔνταῦθα περὶ τῶν διδασχάλων πάλιν ὁ λόγος αὖ-
vip, ὥστε πολλῆς ἀπολαύειν παρὰ τῶν μαθητευομέ-
νων θεραπείας. Τοῦτο xal ὁ Χριστὸς ἐνομοθέτησε.
Kal διὰ τί ; ἄχουε. Ἐπειδὴ τὸ διδασχαλιχὸν ἀξίωμα
κολλάκις κατεφύσα τοὺς ἔχοντας, χαταπαίων αὐτῶν
τὸ φρόνημα, εἰς ἀνάγχην αὐτοὺς χατέστησε τοῦ δεῖ.
σθαι τῶν μαϑητενομένων, χἀκείνους πάλὶν εἰς ἀφορ-
μὴν ἤγαγεν τοῦ πρὸς εὐποιίαν εὐχολωτέρους γίνε-
θαι, γυμνάζων αὐτοὺς ἡμέρους εἶναι. Φησὶ δὲ, ἐν
αὅσιν ἀγαθοῖς, ὥστε πᾶσαν ἐπιδείχνυσθαι εἰς αὖ-
«oos δαψίλειαν.

« Καιρῷ γὰρ ἰδίῳ θερίσομεν, μὴ ἐχλνόμενοι. »

Οὐχ ὥσπερ ὁ σαρχιχὸς ἄπορος, φησὶ, xal ἐν τῷ
ἀμητῷ πολὺν ἔχει χόπον, οὕτω χαὶ ὁ πνευματιχὸς,
ἀλλ ἐν ἀναπαύσει γίνεται πολλῇ.

€ ᾿Αλλὰ οὖν ὡς καιρὸν ἔχομεν, ἐργαζώμεθα τὸ
ἀγαθὸν πρὸς πάντας, μάλιστα πρὸς τοὺς οἰχείους τῆς
siue. ὃ

Téyec xai σπουδὴν περὶ τὴν ἐλεημοσύνην εἰσφέ-
μιν παραχελεύεται. Οὔτε γὰρ πάντοτε τοῦ ἐλεεῖν

bonis. Nolite. errare, Deus non irridetur. Quse
enim seminaverit homo, hsc et metet. Quoniam
qui seminat de carne sua, de carne metet corru-
plionem. Qui autem seminat in spiritu, de spiritu
metet vitam eternam. Bonum autem facientes non
deflciamus. »

Hoc rursum loci de doctoribus loquitur, quos a
discipulis suis multa sollicitudine curari vult:
quippe eum ita fleri Cbristus ipse sanxerit. Quare
vero? audias. Quoniam ob docendi auctoritatem
fastu inflabantur illi qui ea ornati erant; horum
ut compeseeret arrogantiam, in hanc eos neces-
sitatem coegit, ut ipsi discipulis opus haberent:
illis vere rursum prsebet occasionem ut ad bene
de aliis merendum faciliores fiant, ipsos exercens
ad benevolentiam erga magistros prestandam,
Ait autem, ín omnibus bonis, υἱ omnem in eos li-
beralitatem impendant.

« Tempore enim suo metemus non deficientes. »

Non uti carnalis messor, inquit, qui nibil fru-
cluum percipit, quamlibet metendo multum la-
boret, sic est spiritualis. lic enim quiete multa
potitur.

Vzas. 10. « Ergo dum tempus habemus, opere-
mur bonum 176 ad omnes, maxime ad dome-
sticos fidei. »

Hortatur ut festinationem et diligentiam adbi-
beant ad eleemosynam erogandam. Non enim in

Ἐ ἰσμεν χύριοι. “Ὅταν γὰρ ἐντεῦθεν ἀπενεχθῶμεν, xàv D potestate )nostra est semper et ubique misereri.

μάχις βουληθῶμεν, οὐδὲν περαίνομεν πλέον. Τὸ
B, «ρὸς πάντας, πρὸς ἀντιδιαστολὴν τῆς Ἰουδαϊχῇς
ταπεινότητος. "Exsivoig μὲν γὰρ τὰ τῆς φιλανθρω-
sls; ἅπαντα πρὸς τοὺς ὁμοφύλους ἦν. Ἢ δὲ τῆς χά-
ρίτος φιλανθρωπία, γῆν ὁμοῦ χαὶ θάλατταν ἐπὶ τὴν
τῆς ἐλεημοσύνης μετάληψιν καλεῖ, χαὶ πλείονα πρὸς
9x οἰχείους τὴν σπουδὴν ἐπιδείχνυται.

ι Ἴδετε πηλίχοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ
ynel. »
Πάντα δέχεσθαι τὸν λόγον αὐτοῦ παραινεῖ, xal τὸ

. μέγεθος τῶν δογμάτων, διὰ τὸ, πη1ίχοις, εἰπεῖν,

* Lue. στ 10.

Quando enim ex hoc seculo egressi erimus, etsi -
millies volemus, nibil ultra perficiemus. Ait au-
tem, ad omnes, ad differentiam Judaicse humili-
tatis. Nam omnia cbaritatis illorum officia ín con-
tribules solum impendebantur : at gratise buma-
nitas, terram pariter et mare ad beneflcentise
participationem invitat, ut tamen copiosiorem
erga domesticos fidei sollicitudinem prseferat.

Vrms. 14. « Videte qualibus litteris scripsi
vobis mea manu. »

Suadet ut totum sermonem suum excipiant;
dicendoque, qualibus, et, manu mes, sublimita-

819

S. JOANNIS DAMASCENI

820

tem doctrine sus signifleat, Ad hæe alied quo- A xaxacnuávag, καὶ τὸ, τῇ ἐμῇ χειρί" καὶ ἄλλο καὶ

que innuit. Quodham vero istud ? quoniam hanc
jpsi calumpiam struebant, ac si cum circumcisio-
nem profitetetar, simularet tamen non profiteri ;
ideo compulsus est epistolam manu propria scri-
bere; spud eos téétimonium deponens sua exa-
ratüm manu.

VeRs. 12. « Quicunque volunt placere in carne,
hi cogunt vos circumcidi. »

Demonsirat illos glorie duntaxat studio pre-
dicationi operam dare, non quod hoc munus ex-
equi ipsis incumberet. 2 '

« Tantum ut. cerecis persecutionem adn $a-
liantur. » |

Áltera. rursum cáusa cur noi ex abimo pracdi-

διὰ τούτου δηλοῦται. Ποῖον; Ἐπειδὴ συχοφαντοῦντες
αὐτὸν ἔλεγον Περιτομὴν αὑτὸν χαταγγέλλειν, xal
ὑποχρίνεσδαι, ὡς οὐ καταγγέλλει, διὰ τοῦτυ ἢναγ-
χάσθη ἰδιόγραφον ποιήσασθαι τὴν ἐπεστολὴν, μαρτυ"
ῥίαν ἔγγραφον ἀτοθέμενο;.

« "Oso: θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν ἀαρχὶ,, οὗτυι
ἀναγχάζουτιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι. »

Δείχνυσι χἀχείνους διὰ φιλοδοξίαν μόνόν ποιουμές
νους τὸ χήρυγμα, οὗ 0: αὐτὸ τὸ ὀὕτως ὀφεῖλον γενό»

t Μόνον ἵνα μὴ τῷ σταυρῷ toà Xpurte διύχωνς
tdt. » “
Ἑτέρα πάλιν αἰτία τοῦ μὴ ἀπὸ γνώμης χηρύτεν

bent, hec est, no ἃ Judzis erzsgitentur. Atqui B αὐτοὺς, τὸ μὴ διώχεσθαι παρὰ τῶν Ἰουδαίων αὖτ

sive timore, sive ambitione id prastent, preinde
non taüquam debitum. Quamobrem etsi predi-
vant circumcisionem non tamen uti necessariam.

Vgn$. 43, « Neque enim qui citcumciduntur,
legem custodiunt, sed volunt vos circumcidi. "

Demonstratio haec est, eos non ex animo præ-
Uicare; quandoquidem non ea que preedicant,
observant.

« Ut in carne vestra glorientur. »

Eo quod discipulos babeant, et doctores sint.

Vuns. 14. « Mibi autem dábsit gloridri, nisi in
cruce Domini nostri Jesu Christi. »

Quid e$t eruce gloriari? quód Cliristus lorma
bervi accepta passus est; passus, inquam, propter
me, qui servus eram, qui boslis, qui insanus et
ingratus. Sic me dilexit, ut seipsum tradiderit;

« Per quem mihi muhdus cruciflzus est. )

Mundum vocat res hüjus saeculi, hominum lau-
de$; àatellitium, gloriam. isthzc, inquit, tam
splendids, tam magniflca; mihi mortua facta suht.

« Et ego mundo. »

Doplicem mortem innuit: scilicet, quia tum
12 mihi mortua suut, tum ego illis, ita ut neque
ie valeant interimere, neque superare : quippe
177 que semel mortua sint; net egt eorum
possum desiderio teneri : nam et ipsis egomet
quoque mortuus sum. .

VrERs. 15. « ja Christo enim Jesu neque cir- »

cemcisio aliquid valet, neque praeputium, sed nova
creatura. »

Vide quantam virtutem «attribuit eruci, que
bon solüm res omnes mundanas ipsi mortuag red-
diderit, sed et ipsum veteri instituto longe cel-
8jorem fecerit. Atqui novam crealuram dicit, qua
per idem edita est.

Vras. 16. « Et quicunque hanc regulam secuti
fuerint, pax super illos et misericordia, et super
Isráel Dei. » |

τούς" τὸ δὲ χατὰ qéfov, ἢ κατὰ χενοδοξίαν γινόμε-
γον, τοῦτο οὐχ ὡς ὀφειλόμενον πράττεται. ᾿Θὐκοῦ
εἰ χαὶ χηρύσσεται περιτομὴ sap! αὐτῶν, οὐχ ὦ
&vayxala κηρύσσεται. |

« Οὐδὲ γὰρ οἱ περιτεμνόμενοι, αὐτοὶ νόμον Qu-
λάσσουσιν, ἀλλὰ θέλουσιν ὑμᾶ; περιτέμνεσθαι. »

᾿Ἀπόδειξις τοῦ μὴ χατὰ γνώμην κηρύσσειν αὖ-
τοὺς, τὸ uf) φ᾽λάττεϊιν αὐτοὺς ἑαῦτα ἃ κηρύσσουσιν,

t Ἵνα ἂν τῇ ὑμετέρᾳ σαρχὶ χαυχήσωνται. »

Μαθητὰς ἔχοντες, καὶ ὄντες διδάσχαλοι.

« Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι, εἰ μὴ &v τῷ
σταυρῷ τοῦ Κυρίον ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. »

ΤΙ ἐστι τὸ καύχημα τοῦ σταυροῦ ; ὅτι ὁ Χριστὸς
δούλου μορφὴν ἔλαδεν, καὶ ἔλαθεν, ἅπερ ἔπαθεν δι'
ἐμὲ τὸν δοῦλον, τὸν ἐχϑρὸν, τὸν ἄφρονα " οὕτω ἐμὲ
ἠγάπησεν, ὡς ἑαυτὸν ἐχδοῦναι.

« Δι᾽ οὗ ἐμοὶ χόσμος ἐσταύρωται. »

Κόσμον, tk βιωτιχὰ πράγματά φηϑξιν" τὸν ἔπαί:
voy τὸν παρὰ ἀνθρώπων, τὴν δορυφορίαν, τὴν δόξαν.
Ταῦτα, φησὶν, ἐμοὶ νεχρὰ γέγονε; τὰ οὕτω λαμπρὰ
xai μεγάλα. | )

« Κἀγὼ τῷ κόσμῳ.»

Διπλῆν τὴν νέχρωσιν λέγει, ὅξι καὶ éxelva ἐμοὶ
νεχρὰ, xal ἐγὼ ἐχείνοις, καὶ οὔτε αὐτὰ ἀνελεῖν με
δύνανται, χαὶ χειρώσασθαι νεχρὰ γάρ ἔστιν ἅπαξ:
οὔτε ἐγὼ ἐπιθυμῆσαι αὑτῶν " νεχρὸς γὰρ αὐτοῖς εἶμι
χἀγώ.

e Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομῆ τι ἰσχύειῃμῃ,
οὔτε ἀχροδυστία, ἀλλὰ καινὴ χτίαις. »

Βλέπε πόσην κηρύττει τὴν δύναμεν τοῦ σταυροῦ--- ..
οὗ γὰρ δὴ μόνον τὰ τοῦ χόσμου πράγματα àyixpu—
σεν ἐν ἑαυτῷ πάντα, ἀλλὰ καὶ τῆς πολιτείας τῆς rame:
lad; ἀνωτέρω πολλῷ κατέστησεν. Λέγει δὲ ΤΙ͂ΝΝΝ
καινὴν κτίσιν, τὴν δεδομένην διὰ πίστεως.

« Καί ὅσοι τῷ κανόνι τούτῳ στοιχήσσυσιν, sip,
ἐπ᾿ αὐτοὺς, xai ἕλεος, xol ἐπὶ τὸν Ἰσραὴλ rri
θεοῦ, » |

VALE — ECTIONES.
* Inconcinna prorsus dictio, quar sie restitu) possit : V οὖχ οὕτω; ὥφειλεν γενέσθαι.

IN EPIST. AD EPHESIOS.

Ol «εὔτα διώκοντες, φῆσιν, οὗτοι καὶ εἰρήνης, καὶ Α- Qui hæc seclantur, inquit, hí pace et benigai-

φιλανθρωπίας ἀπολαύοντες, καὶ τῷ τοῦ Ἰσραὴλ ὀνό--
psu κυρίως ἂν καλοῖντο. |
e Τοῦ λοιποῦ χόπους μοι μηδεὶς παρεχέτω. »

Ἔνιαῦθα οὐχ ὡς καμὼν, οὐδὲ ὡς περιχαχήσας.

ταῦτα φθέγγεται, ἀλλὰ ἀναστέλλων αὐτῶν τὴν ῥᾷάθνυ-
g^» γνώμην, καὶ εἰς φόδον πλείονα ἐμόαλὼν͵ καὶ
αχτνὺς τοὺς παρ᾽ αὐτοῦ τεθέντας νόμους, καὶ οὐ
νυγχωρῶν αὐτοὺς ἀεὶ κινεῖν.

4 Ἐγὼ γὰρ τὰ στίγματα τοῦ Κυρίον Ἰησοῦ ἐν τῷ
νώματί μου βαστάζω. »

Παντὸς λόγου χαὶ πάσης φωνῆς, φησὶ, λαμπρότε-
gov διὰ τῶν ατιγμάτων ἀπολογοῦμαι πρὸς τοὺς λέ-
qwrt26 ὑκοχρίνεσθαί με τὸ δόγμα, xaX πρὸς ἀνθρω-
ψαρεσχίαν λέγειν. Σείγματα τὰς πληγὰς λέγει, τὰ
«ραύματα, τὰ υἱα τὸν Χριστόν.

« Ἢ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ἰ[ησοῦ Χριστοῦ μετὰ
ποῦ πνεύματος ὑμῶν, ἀδελφοί. "Apfv. »

Τῷ τελευταίῳ ῥήματι τούτῳ πάντα τὰ ἔμπροσθεν
ἐπεσφράγισεν. Οὐδὲ γὰρ εἶπεν ἁπλῶς, μοθ' ὁμῶν,

tate Dei potiuntur, ut proprie Israelis quoque no-
mine appellari possin?.: mE

Vegas. 17. « De cætero nemo inibi molestus sit. »

Non quasi afflietas aut. defatigatus bxc loqui
tur, sed ut socordem illorum premat animum,
inque majorem terrorem conjiciat ; utque leges -
abs se latas confrmelt, tiec sinat illas seniper v&-
cillare. | UU

« Ego enim stigmata Domini Jesu in eorpore
meo porto. » : |

Omni sermone, omnique voce vocalius οἱ cla-
rius me defendo, inquit, adversus illos qui aiunt
me simulate docere, et predicate qux bominibos
placeant. Stigmata, plagas vocat ac vulnera, quz
Christi causa passus est.

Vgus. 18. « Gratia Domini nostri Jesu Christi
cum spiritu vestro, fratres. Amen. »

Hoc extremo verbo cunctis quse bactenus dicta
sunt, signaculum addidit. Non enim nude dixit,

ὡς ἐπὶ τῶν ἄλλων, ἀλλὰ, μετὰ coU πνεύματος — vobiscum, ut in aliis epistolis; sed, cum apiritu
ὁμῶν, ἀπάγων αὐτοὺς τῶν σαρχιχῶν, καὶ πανταχοῦ — eesiro; ut eos averteret a carnalibus, οἱ per onr-
δεικνὺς τοῦ Θεοῦ τὴν εὐεργεσίαν, καὶ ἀναμιμνήσχων — nia beneficentiam Dei declararet, nec non gratis
τῆς χάριτος ἧς ἀκήλαυσαν, δι᾿ ἧς κάσης αὐτοὺς ixa- — eonynonefaceret, quam acceperant, et per quam
νὺς ἣν Ἰουδαϊκῆς ἀπαγαγεῖν πλάνης. Τὸ γὰρ Πνεῦμα — poterat. ipsos Deus ab emni errore Judaico revo-
δαδεῖν, οὐ διὰ νομικῆς ἦν περιφανείας 4, ἀλλὰ διὰ — care. Nam Splritum accipere per lllum factum

«ἧς χατὰ τὴν πίστιν δικαιοσύνης.

διρὸς Γαλάτας érpápn ἀπὸ Ῥώμης, στίχων ot, v.

legis noa licebat, sed per justitiam quam præ-
stat fides. | '
Ad' Galaias scripsit Roma, 995 versibus.

VARLE. LECTIONES.

ΕΙΣ ἘΠΙΣΤΟΛΗΝ ΠΡῸΣ EÓEXIOYZ.

IN EPISTOLAM AD EPHESIOS.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ IIPOTON.

C
v Παῦλος ἀπόστολος Χριστοῦ Ἰησοῦ διὰ ϑελήμα-

ἴος Θεοῦ, τοῖς ἁγίοις τοῖς οὖσιν ἐν Ἐφέσῳ, xai πι-
«τοῖς Ev Χριστῷ Ἰησοῦ. Χάρις ὑμῖν χαὶ εἰρήνη ἀπὸ
ϑιοῦ Ἡατρὸς ἡμῶν, χαὶ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Κολογητὸς ὁ Θεὸς καὶ Πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰη-
009 Χριστοῦ. »

“Ὥσπερ τὰ ἄλλα Θεοῦ ἔργα, οὕτως xai τὴν &mooto-
Χὴν τὴν ἑαυτοῦ kx Θεοῦ μέν φησιν, ἐνεργουμένην δὲ
O39 Χριστοῦ, ὡς δυνάμεως ὄντος Θεοῦ.

Τὸ χεφάλαιον τῆς ἐπιστολῆς ἐστιν, τὸ διδάξαι αὖ-
τοὺς περὶ τῆς Χριστοῦ χάριτος. Αὕτη δὲ ἢ χάρις,
ιυτὶν ἀνάληψις ἡμῶν ἐν αὐτῷ, καὶ ἁγιασμὸς, καθὸ
καὶ αὦμα αὐτοῦ γεγόναμεν, χαὶ χεφαλὴν ἐσχήχαμεν
«αὗὧτόν. Ἐὸ δὲ αἴτιον ταύτης τῆς χάριτος, ἡ ἀγαθότης

CAPUT PRIMUM.

Vuss. 1-5. « Paulus apostolus Jesu Christi per
voluptatem Dei, sanctis qui sunt Ephesi, et fide-
libus in Christo Jesu. Gratia vobis et pax a Dee
Patre nostro, et Domino Jesu Christo. Benedi-
ctus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi. »

Quemadmodum cstera Dei opera, sic et aposto-
latam suum, ἃ Deo esse ait, cujus tamen viís et
operatio sit a Christo, qui est virtus Dei.

178 Epistol» summa est, ut eos erudiat de
Christi gratia. Hzc perro gratia, est nostri ad
ipsum sssnmptio, et sanctificatio, qua corpus
ejus effecti sumus, eumque caput. habaimus. Hu-
jus autem gratis causa bonitas est Dei, qua in

«οῦ Θεοῦ, ἡ εἰς αἰῶνας ὑμνουμένη. Ἢ δὲ ὁδὸς ἢ εἰς D'ieseta laudibus eelebratar. Via autem qua ad

«αὐτον, $ διὰ νοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ ἀπολύτρω-
ο:ς.

bàne:pergitur, est redemptio per gratiam Cbristi.

857

« Def yobis: Spiritem sapientie et revefationis Á -

in agnittohe ejus; [ Vxns, 18. ] illuminatos oculos
cordis" vestri, ub sciatiá quas sit. spes vocationis
ejus, et qu divitize gloria bsereditatis ejus im san«
eüs. »

- 39 quod desiderabantur, Sápientia et. sclentia
erat, utque sermone et sapientia prsestarent officia
vharitatis, cognoscentes nimírum causam agendi,
180 quove fine, et quibusnam donis dignati es-
sent per gratiam concessam sibi.

Vsss. 19. « Et qua sit superemineus magnitudo
virtutis ejus in nos, qui credimus secundum ope-
rationem potentias virjutis ejus. »

Immensam jllam virtutis exsupersmtiam dieit,
quz resurrectionem mortuorum patravit. Ezimium
quippe est eos qui pridem mortui erant resurgere,
brevissimoque temporis instanti viventiam astare
muhitudinem; Quocirca íncredulis incredibilis
est hac exsuperantia potentie, secundum illud
elatum : In. multitüdine virtulia κα mentientur
'ibi inimici iwi Ν᾽,

Vaas. 20, 2). « Quam operatus est in Christo,
suscitang illum a mortuis, et constituit ad dexte-
ram suam in coelestibus, supra omnem principatum
εἰ potestatem , δὲ virtutem et dominationem, et
omác nomen quod nominatur. »

.. — Ostendit nobis Deus, inquit; 1n Christo magnt-
tudinem et precellentiain eorum qua nobis largi-
tug est. Nos quippe sna restiscitavil et. constdere

8. JOANNIS -AMASCENE

«An ὑμὲν Τενεῦμα coglaz καὶ ἀποκαλύψεως ἐν
ἐπιγνώσει. αὑτοῦ, πεφωτισμένους τοὺς ὀφθαλμοὺς
τῆς χαρδίας ὑμῶν elg τὸ εἰδέναι" ὑμᾶς, sl; ἔστιν ἢ
ἐλπὶς τῆς χλήσεως αὐτοῦ, καὶ τίς ὁ πλοῦτος fic -
ξης τῆς χληρονομίας αὐτοῦ ἐν τοῖς ἁγίοις.»

Τὸ ἐλλεῖπον ἦν ἡ σοφία καὶ ἢ γνῶσις, καὶ fva λόγω
καὶ σοφίᾳ πράττωδε. τὰ τῆς ἀγάπης, εἰδύτες, δι᾽ ὅ
πράττουσι καὶ ἐπὶ ποίῳ τέλει, καὶ τίνων ἤδη xac.
ἡξίυνται χατὰ τὴν δοθεῖσαν χάριν.

c Καὶ τί τὸ ὄπερδάλλον μέγεθος τῆς δυνάμεως αὖ"
τοῦ εἰς ἡμᾶς, τοὺς πιστεύοντας χατὰ τὴν ἐνέργειαν
*o0 χράτους εἧς ἰσχύος αὐτοῦ. »

Μεγίστην ὁπερδολὴν δυνάμεως λέγει, χορηγούδης
εἰς ἡμᾶς τὴν νεχρῶν ζωοποίησιν. Μέγα γὰρ τὸ τοὺς
ἐξ αἰῶνος ἀναστῆναι θνητοὺς, τῷ πλήθη ζῶντας ἴ δι΄
ὀλίγου παραὄτῆναι. Διὸ τοῖς ἀπίστοις ἄπιστος ἡ ὕπερε
605, κατὰ τὸ εἰρημένον“ "Er τῷ πλήθει tàc δυ-
ψάμεώς σου γεύσονεαί σε οἱ ἐχθροί σου.

t Ἣν ἐνήργησεν ἕν τῷ Χριστῷ, ἐγείρας αὑτὸν iz
νεχρῶν, καὶ ἔχάθιδεν ἂν δεξιᾷ αὐτοῦ ἐν τοῖς ἐπουρα-
νίοις, ὑπεράνω πάσης ἀῤχῆς, καὶ ἐξουσίας, καὶ ὃυ-
νάμεως, xal κυριόφητος, ; καὶ καντὸς ὀνόματος in
μαζομένου. »

δειξε, φησὶν, "ipt ὁ Θεὸς ἐν Χριστῷ τὸ μέγεθος
καὶ τὴν ὑπερδολὴν ὧν ἡμῖν ἐχαρίσατο. Συν ἤγειρεν
γὰρ ἡμᾶς καὶ συνεκάθισεν ἐν Χριστῷ ἐν τοῖς dæov⸗

ſecit in celestibus. Cum enim corpus nostrum non Ὁ ῥραγίοις. Ἔπειδῃ γὰρ οὐχ ἣν τὸ σῶμα τὸ ἡμέτερον

per se quirel excipere virtutem et efficacitatem
qua vita preberetwr; quippe quod corpns erat
tnortis, residente in ipso per pravaricationem
peccato, eam obrem Unigenitas Dei illud sibi pro-
prium fecit, ut illud ἃ peccato servans idoneum
redderet, eum vitse, tum glorise acciplendse. Atque
Jioc significatur his verbis, conresuacitavit et tonse-
dere fecit in. celestibus,

: «Mon solum in hoc szculo, sed etiam in faturo.
[Vrns. 92]. Et omnia subjecit sub pedibus ejus. »

Gloriá perpetua est; que quidem tum ab hee
tevo iucipiat, in szevito omnis expers finis exteu-
ditur. In hoc quippe consistit virtus. incorruptse et
glorivsse permansionis, qued vitse auctor Ín sschla
deterna persistat.

v Kt ipsum dedit espat super omnem Eccle-
slam.» -

Uti non amplius caput nostrum sint virtutes
voelestes, nisi quatenus procuratores nostri sunt
δὲ dispensatores, secundum sacram Apostoli vo-
vein M.

Vxas 25. « Quz est corpus ipsius. »

€orpus ejus est Ecclesia, propter commvnica-
vonem Spiritus sancti,

** Psal, txxv, 9. ** Hebr. i, 14.

δι' ἑαυτοῦ Qextoxby τῆς δυνάμεως καὶ τῆς ἐνεργείας
τῆς ζωοποιοῦ, ὅτι ἦν σῶμα θανάτου, τῆς ἁμαρτίας
ἂν αὐτῷ ἐγχατῳχισμένης διὰ τὴν καρᾶθδασιν, διὰ
τοῦτο ἴδιον αὐτὸ 6 Μονογενὴς ἐποτήσατο, ἵνα ἀναμάρ»
τῆνον αὑτὸ φυλάξας, xai τῆς ζωῆς, χαὶ τῆς δόξης
αὐτὸ παρασχευάσῃ γενέσθαι δεχειχόν, Καὶ τοῦτό ἐστι
πὸ, συνήγειρεν καὶ συνενάθδισεν dv. τοῖς obpe-
ψίοις. —

t Οὐ μόνον ἐν τῷ αἰῶνε τούτῳ, ἀλλᾶ χαὶ ἐν τῷ
μέλλοντι" xai πάντα ὑπέταξεν ὑπὸ τοὺς πόδας αὖ.
τοῦ. »

Διηνεκῆς ἡ δόξα, ἀρξαμένη μὲν ἀπὸ τοῦ παρόντος
αἰῶνος, καρατείνουφα. δὲ εἷς vv ἄπειρον αἰῶνα ὅτι
τοῦτο ἡ δύναμις τῆς ἀφθάρτου καὶ ἐνδόξου διαμονῆς.

ἡμῶν, τὸ τὸν ἀρχηγὸν τῆς ζωῆς διαμένειν εἰς atis

D νας.

€ Καὶ αὐτὸν ἔδωπε κεφαλὴν ὁπὲρ πάντα τῇ 'Ex—
λησίᾳ. »

---

Ὡς μηχέτι τὰς οὐρδᾶινίους δυνάμεις εἶναι χεφαλῖῃν τς
ἐφ᾽ ἡμῖν, καθὸ xaX ὑπὸ ἐπιτρόπους δ χαὶ οἴχονόμοι. m

ἡμῶν, xatà τὴν ἱερᾶν τοῦ "A ποστόλον queviy.

* Ἥτις ἐστὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ. »

Σῶμα αὑτοῦ, ἢ Ἐχχλησία χατὰ τὴν μετάληδεν Ξξον,

ἁγίου Πνεύματος.

VARLE LECTIONES.
Y Suspecta vox : torte, τὸ πλήθη ζῶντα, 8 Sic legero, c! μὲ κατὰ τὸ εἶναι ἐπιερ.

4 Τὸ πλήρωμα τοῦ τὰ πάντα ἐν πᾶσι πληρουμέ A

00.» .
H Ἐχχλησίὰ ἐστὶν, ἢ δεχτικῇ, φηδὶ, τοῦ διῆχον-
teg, τῶν οὐρανίων μὲν πάλαι, νῦν δὲ χαὶ ἐπιγείων.

ΚΕΦΑΛ. Β΄.

« Καὶ ὑμᾶς ὄντας νεχροὺς τοῖς παραπτώμασι xol
&alc ἁμαρτίαις, ἐν αἷς ποτε ἠεριεπατήσατε χατὰ τὸν
&lovz τοῦ χόσμου τηύτου, χατὰ τὸν ἄρχοντα τῆς
ἐξουσία; τοῦ à£po;, τοῦ πνεύματος τοῦ ἐνεργοῦντος
ἐν τοῖς υἱοῖς ἀπειθείας, ἐν οἷς xai ἡμεῖς πάντες
ἀνεστράφημέν ποτε ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις τῆς σαρχὸς
ἡμῶν, ποιοῦντες τὰ θ:λήματα τῆς σαρκὸς xal τῶν
διανοιῶν, xal ἦμεν τέχνα φύσει ὀργῆς, ὡς χαὶ οἱ

IN EPIST. AD EPHESIOS.

83
« Plenitudo ejus, qui omnia in homialbus adim-
plet. » .
Ecclesia est, inquit, quz illum capit, qui olim
quidem celestia pervadebat — nuuc autem ter«
rena.

CAP. 1l.

Vgas. 1-5. « Et vos cum mortui essetis deli-
ctis vestris et peccatis, in quibus aliquando am-
bulastis. secundum szculum mundi liujus, secun-
dum principem aeris hujus, spiritus qui nunc
operaiur in fitios diffhlentiz ; in quibus et nos om-
nes aliquando conversatt suinus in desideriis carnis
nostra facientes voluntatem carnis et cogitationuu,
et eramus natura fllii ire, sicut et eaieri. Deus

λοιποί. Ὁ δὲ Θεὸς πλούσιος ὧν ἐν ἐλέει, διὰ τὴν B autem qui dives est in misericordia; propter ni⸗

πολλὴν ἀγάπην αὐτοῦ, ἣν ἢγάπησεν ἡμᾶ;, καὶ ὄντας
ἡμᾶς νεχροὺς τοῖς παραπτώμασιν, συνεζωοποίησεν
ἂν τῷ Χριστῷ, Χάριτί ἐστε σεσωτμένοι. »

Ὑμᾶ;, φησὶ, τοὺς ἐξ ἐθνῶν ἐξαιρέτους ὄντας τοῦ
θανάτου διὰ τὴν ἀμαρτίαν ἐν f] ἐζῆτε ὑπὸ τοῦ πονὴ-
ροῦ δαίμονος τοῦ ἄρξαντος διὰ τῶν εἰ:πορευομένων
δμῖν πονηρῶν ἐννοιῶν, bou ἀξιώσας ὁ Θεὸς xai
χάριτος ἐχονσίου, τὴν iv τῇ ἁμαρτίᾳ νεχρότητα
ὑμῶν μετέδαλεν εἰς ζωὴν χοινωνίᾳ 4f πρὸς τὸν Χρι-
φιόν. "Oxsp γάρ ἐστι τῷ Χριστῷ, τοῦτο εἷς ἡμᾶς
χωρεῖ συναπτομέγους αὐτῷ. Καὶ τοὺς ἔχοντας δὲ νό-
pov, τὰ ὅμοια ἐῶν ἐθνῶν ἐεπονθέναι, φησὶν, ἐν
δρερτίαις, [va τὸ μέγεθος ἐνδείξηται τῆς δωρεῖς

δοῦ Θεοῦ, ὅτι τοὺς πάντας χρατουμένους ὑκὸ τῆς
C

ψϑορᾶς διέσωσε. |

« Καὶ συνήγειρε xal σννεχάδισεν ἐν τοῖς Exoupa-
wet; ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ἵνα ἐνδείξηται ἐν τοῖς αἰῶσι
οἷς ἐπερχομένοις τὸν ὑπερδάλλοντα πλοῦτον τῆς
χάριτος αὐτοῦ, ἐν χρηστότητε ἐφ᾽ ἡμᾶς ἐν Χριστῷ
Ἰησοῦ, Τῇ γὰρ χάριτί ἐστε σεσωσμένοι διὰ τῆς πιο
(utc, καὶ τοῦτο οὐκ ἐξ ἡμῶν. »

Σάρξ ἔσμεν τοῦ Χριστοῦ, xal μέλῃ, xal σῶμα, καὶ
κεφαλὴν ἡμῶν αὐτὸν ἔδωχεν ὁ Πατήρ, "Ἤδη ἐσμὲν
ἐν οὐρανῷ, χαθό ἐσμεν ἐν Χριστῷ, καὶ τῶν ἀγαθῶν
. δὴν ἀπόλαυσιν ἕξομεν εἰς ὕστερον, ὅτε τὰ ἐν Χριστῷ
ἀγαθὰ πρόεισιν εἰς τὸ ἐρφανὲς, ἀνεξήγητά ὄντα vuvi,
*el ἀνεξαρίϑμηία" διὸ καὶ πλοῦτον αὐτὸν λέγει χά-
βιτος ὑπερδάλλοντα,

« θεοῦ τὸ δῶρον. ὃ

Χάρις, τὸ παρὰ Θεοῦ, πίστις, τὸ παρ᾽ ἡμῶν. "Ὅθεν
οὖν οἷς μὴ πάρεστι τὸ δεχτιχὸν, οὐδὲ ἡ χάρις παρα-
γίνεται. Οὐκ ἐξ ἡμῶν οὖν, ἀλλὰ Θεοῦ τὸ δῶρον " οὐχ
ἂν τῷ λαμδάνοντι, ἀλλ᾽ ἐν τῷ διδόντι, τὸ ἐδεργεξ .
σαι.

4 Οὐκ ἐξ ἔῤγων, ἵνα μὴ τις χαυχήσηται. à

Ὅτι xai τῶν ἔργων ὄντων, οὐχ ἐξ αὐτῶν fj σωτη-
plo, xai μὴ ὄντων, παρεγένετο τοῖς πιστεύσασι τῆς
ϑωξηρίας fj κοινωνία.

« Αὐτοῦ γάρ ἰσμεν ποίημα, χτισθέντες ἐν Χριστῷ

Ἰησοῦ ἐπ᾽ ἔργοις ἀγαθοῖς, οἷς προητοίμασεν ὁ Θεὸς,
ἵνα ἐν αὐτοῖς περιπατήησωμε.. »

miam charitatern suam 181 qua dilexit nos, et
cum essemus mortui peccatis, convivificavit nos is
Christo : gratia estis salvati. »

Vos gentiles, inquit, cum addicti essetis morti
propter peccatum in quo vivebatis, .cujus demon
improbus pravis cogitationibus injeclis auctor erat,
misericordia dignavit Deus, ultroneaque gratia, δά
vestram in peccato mortalitatem ' mutavit in vitam,
per consortium cum Christo. Nam quod Christo
proprium est, hec ad nos derivatur, qui ípsi-con-
jungimur. Aitque eos. qui legem babebant, similiá
ac gentiles passos propter peccata, ut ostendere-
(ur magnitudo divini muneris, quà omnes qui
corrupte subiecti erant, salvos fecit.

Ngns. 6-8. « Et conresuscitavit et consedere fe«
cit in eclestibus ín Christo Jesu, ut. ostenderet
szeculis supervenientibus abundantes divitias gra
tie sux, in bonitate super nos in Chrisio Jesu.
Gralia estis salvati per fidem, et lioc non ex vos
bis. »

' Caro sumus Christi, membra quoque et corpus;
huncque Pater nobis caput dedit. Jam sumus in
ccelo, quatenus sumus in Christo, ac tandem bo-
norum compotes erimus, quando bona illa qux
Christus acquisivit, quæquo nunc Inexplicabilia et
numere majora sumt, $n apertum proferentur,
Quocirca hsec ipsa vocat, abundantes dieitias gre-

t Dei donum est. »

Gratia est jd quod est a Deo : fides autem illud
quod prxsiatur ἃ nobis. Unde quibus non inest
quo suscipiant, nec gratia subsequitur. Non ergo
ex nobis hanc babemus, sed Dei donum est ; neque
beneficentia penes illum est qui accipit, sed penes
largitorem.

Vghs. 9. « Non ex operibus, ne qais glorietur. s

Quis nimirum cum ederentur opera, parta es
illis salus non est, et sine [ris ceimrmunicatio facta
est salutis illis qui erediderunt.

Vrgns. 10. «Tpsius enim faciura sumus, creati
in Cbristo m operibus bonis que przparoavit Deus
ub áu ipsis ambulemus. »

IN EPIST. AD EPHESIGS.

gétsc* καὶ ἡ διὰ τῆς κίστεως συνάφεια μεταδίδωσιν Α In ilio autem moadities οἱ pirites eset :

fdv τῆς δι᾽ αὐτοῦ παῤῥησίας.

ε Τούτου χάριν κάμπτω νὰ γόνατά μου πρὸς τὸν
Πατέρα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐξ οὗ πᾶσα
φετριὰ ἐν οὐρανοῖς καὶ ἐπὶ γῆς ὀνομάζεται. »

Δικλοῦν τὸ ἔργον τῶν ἀποστόλων, διδασκαλία καὶ
mpoctuyh, xa0' ἃ λέγονσιν οἱ περὶ τὸν Πέτρον’
μεῖς δὲ τῇ προσευχῇ καὶ τῇ διακονίᾳ τοῦ .16-
qov sgocxaprepficoper. Ἢ δὲ τῶν γονάτων κλί-
ew τὸν προσπίπτοντα τῷ Θεῷ δηλοῖ, Πατρταὶ δὲ
νῦν κ ἐπὶ τῆς γῆς διγῶς ὀνομάζονται, τῶν μὲν κατὰ
σάρκα τῶν 8b χατὰ πνεῦμα πατέρων ὄντων. Ἔν

conjunctio qux per fldem pairatur, —
nobis communieat. cujus ipse sequester fuit.

Vxas. 14, 15. « liujus rei. gratia lecto genua.
1868 ad.Patrem Domini nostri Jesu Christi ,. ex

quo emnis paternitas in celis et in terra. nomi--

natur. »

Functio duplez apostolorum fuit, doctrina et.
oratio : quemedmodum Petrus ejusque socii. di-
cunt : Nos autem oralioni et ministerio verbi in-
stantes erimus ν᾿. Porro per submissionem genuum
ille denotatue qui coram Deo procidit. Paternita-
tes autem in terra dupliciter nominantur, ut alii
secundum earnem sint patres, alit. secandum spi-

οὐρανῷ δὲ κνευματιχῶς μόνως ὀνομάζεσθαι δύνανται. D ritum : in ccelo. autem spirituali: duntaxat ratione:

Ofec iv ὃ τοῦ Ἰσῥαὴλ διδάσχαλος, ὁ τὸν νόμον χκομί-

es; ἄγγελος. Πολλὰ δὲ καὶ μείζονα ἀγγέλων, καὶ
—— * ἔστι πνεύματα" ὡς Hoclac δηλοῖ λέ-
Ὑων Ob xpíc6vc, οὐκ ἄγγειος, μεῖζόν τι τοῦ áy-
Ὑέλου τὸν πρέσδυν δηλῶν, ὃν καὶ Πατέρα ἀκόλουθον
ψαλεῖσθαι καρὰ τῷ ᾿λποστόλῳ. ᾿

e ἵνα ὄφη ὑμῖν κατὰ τὸν πλοῦτον τῆς δόξης αὐτοῦ,
ϑενάμει κραταιωθῆναι διὰ τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ εἰς

«ὃν ἔσω ἄνθρωπον, χατοιχῆσαι τὸν Χριστὸν διὰ τῆς.

possunt nominari. Atque ejusmedi erat doctor !s-
r2elis, angelus, inquam, ille qui legem tulit." Cæ-
terum multi spiritns sunt ae longe sublimiores et
spiritualiores angelis, veluti 1salas declarat di-
cens : Non legatus, non angelus **; quo significas.

non njhil angelo prseestantiorem esse legatum, quem
proinde Apostolus etiam Patrem appellat.

188 Vrss. 10-18. « Ut det vohis secundum di-

vilias glorie suz virtute corroborari per Spiritum

jn interiorem hominem, babitare Christum. per

ᾳίστεως ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν " ἐν ἀγάπῃ ἐῤῥιζω- — fidem in cordibus vestris, in charitate radicati et
μένοι, καὶ τεθεμελιωμένοι, Ive ἐξισχύσητε καταλᾶά. — fundati, ut possitis comprehendere eum onmibus
€£etas σὺν πᾶσι τοῖς ἁγίοις. » sanctis. »

Ἥ αἴτησις μεγάλη, ὡς παρὰ μεγᾶλου, vd, τοῦ — Magna petitio, inquit, quia 2 magno datore.
διδόννος. Νῦν γὰρ τῷ ὄντι ἀξίως τῆς τοῦ θεοῦ δόξης Nunc enim vere didicimus dignas msjesate Del.
«ἃς εὐχὰς ἐδιδάχθημεν, ὅτε μὴ γήϊνα ζητεῖν ἐπαι- precationes fandere, quando edocti sumus: no
δεύϑημεν, ἀλλ᾽ οὐράνια. Ἡ δὲ αἴτησις, ἀνακαίνισις terrena quierere, sed colestia, Petitio aetem re-
ψυχῆς xai ἐπισχευὴ εἰς τὸ ἐν Πνεύματι δυνατὸν, — novatio est animi, et instauratio virtutis secun-

ἄσκερ ἡμᾶς ἀπολὲέλοίκει διαστάντας Θεοῦ.

ε Τί τὸ πλάτος, xoi μῆχος, xal βάθος, xal
ὕφος. »

Τὸ μὲν ἀσώματον ἐστὶν ἀμέτρητον, ἀλλὰ διὰ τῶν
βετρουμένων σωμάτων ὑπέδειξεν αὐτοῦ τὴ ἄπειρον
χαὶ ἀπερίληπτον. "Ydoc δὲ xaV βάθος φησὶ, χατὰ τὸ
εἰρημένον ὑπὸ τοῦ ἀγγέλου" Δόξα ὃν ὑψίστοις Θεῷ,
sal ἐπὶ γῆς εἰρήνη, Καὶ τοῖς ἐπὶ γῆς γὰρ ἐφήπλωσε
τὴν χάριν διὰ τῆς τοῦ Λόγου rogorias

« Γνῶναί τὸ τὴν ὑπερθάλλουσαν τῆς γνώσεως
ἐγάπην τοῦ Χριστοῦ. »

Ἕν τῇ μεταλήψει τοῦ Χριστοῦ fj ἀληθῆς γνῶσις "
διὰ δὲ τῆς γνώδεως f ἀγάπη ἕνδον ἐπὶ τῆς Ψυχῆς
οὖσα, καὶ γινωσχομένη, γνῶσιν ἀπόῤῥητον ποιεῖ, ἣν
χαὶ μείζονα λέγει τῆς ἐμφανοῦς καὶ διὰ λόγων γιυ-
νομένης. .

V* Aet, vi, ὁ. ** isa. xut, 9. ** Luc. u, 14.

dum Spiritum, qua destituti fuimus dum a Deo
descivimus.
€ Quse sit latitudo, et longitudo, ct profundum,

- ei sublimitas. 1

Quod incorporeum est, mensurari nou petes ;
sed per corpora quz sub mensuram cadunt, si-
gniülcavit immensitatem suam, quodque nequeat
comprebendi. Sublimitss vero et profundum, in-.
quit, € sensu angelog dixerat : Gloria in altissi-
mis Deo, el in terra paz δ, Nam in terra quoque.
gratiam explicavit suam per adventum et przscn-
tiam Verhi. |

Vzas. 19. « Scire etiam supereminentem seien-

- We charitatem Christi. »

Communione com Christo scientia vers habetur s
charitas autem intus in anima per scientiam ex«
sistens et cognita, arcanam notitiam parit, quam
et majorem esse dicit illa qus perspicua n
est, et verbis ac litteris paratur. -

VARLE LECTIONES,

a δὲ viv.

Neque hac a Chrysostomo accepta sont, uti nec alia complura. Vocem £a-

sensu Damascenus παρὸν quo Yulgatus noster isierpres Latines, pro Pateruitate, uo

μων «ἢ aut familia : qua etiam

auctore nostro sumitur lib. De fid. orth. cog. S.

IN EPIST. AD EPHESIOS.

843

« Ἑνὶ δὲ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόϑη χάρις χατὰ τὸ μέ-Α — Vans. 7, 8. « Unicuique nostrum data est gra-

eger τῆς ϑωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ. Διὸ λέγει" ᾿Αναδὰς
do ὕψος ἡχμαλώτευσεν αἰχμαλωσέαν. »

.. Wl xal διάφορα, φησὶ, τὰ χαρίσματα, μετρουμέ-
νῆς τῆς χάριτος πρὲς τὴν ἐχάστου δύναμίν τε xol
πρόθεσιν, ἀλλ' ὅμω; μὴ μεριζέσθω τὰ τῆς ἐνότητος.

« Καὶ ἔδωχε δόματα τοῖς ἀνθρώποις. »

Δηλοῖ, φησὶ, xal ὁ ψαλμωῳδὸς τὸ πλῆθος τῶν δο-
μάτων, τῶν μετὰ τὴν ἄνοδον τοῦ Σωτῆρος δεδομένων,
ὅτε. τοὺς αἰχμαλωςισθέντας ὑπὸ τοῦ θανάτου, ἀντ-
fut μαλώτευσε διὰ τῆς ἰδίας ζωῆς τε xat ἀναδιώσεως.
Adóuxa Ob εἰπὼν, ἀντὶ τοῦ εἰρημένου ἐν τῷ ψαλμῷ,
ἔλαδε͵ δεΐχνυσιν ὅτι τὰ ἐπὶ Χριστοῦ σαρχιχῶς λε-

«όμενα οὐχ ἀναιρετιχὰ τῶν πνευματιχῶν xaX θείων Β

ἐστὶν, οὐδὲ ὅτι τὸ, E.JAa65, τὸ ἀνθρωπίνως λεγόμε-
vov, ἀναιρεῖ τὸ, ἔδωκε, τὸ θεϊχῶς.

ε Τὸ δὲ ἀνέόδη, τί ἔστιν, εἰ μὴ ὅτι xal χατέδη
πρῶτον εἰς τὰ χατώτερα μέρη τῆς γῆς ; Ὁ χατα-
635 αὑτός ἐστι xal ὁ ἀναδὰς ὑπεράνω τῶν οὐρανῶν,
ἵνα πλτιρώσῃ τὰ πάντα. »

᾿λναδῆναι, φησὶν, οὐχ ἔστι Θεὸν, τὸν μὴ χατα-
δάντα, καὶ δῆλον ὅτι ἐχεῖ ἡ ἀνάδασις, ὅθεν ἡ χατά-
όασι;, Ἐπεὶ τοίνυν ἐξ οὐρανοῦ καταδέδηχεν, ἀνα-
δαίνε: ὑπεράνω πάντων οὐρανῶν" χαταδὰς, οὐ
μόνον εἰς γῆν, ἀλλὰ xa ὑπὸ γῆν. Καταδὰς δὲ διὰ
«οῦτο, ἵνα πάντα ἢ πεπληρωμένα θεότητος.

« Καὶ αὐτὸς ἔδωχε, τοὺς μὲν ἀποστόλους, τοὺς
δὲ προφήτας͵ τοὺς δὲ εὐαγγελιστὰς, τοὺς δὲ ποιμέ-
vac xai διδασχάλου;, πρὸς τὸν καταρτισμὴὸν τῶν
ἁγίων εἰς ἔργον διαχονίας ἐπ᾿ οἰχοδομὴν τοῦ σώμα-
το; τοῦ Χριστοῦ, μέχρι χαταντήσωμεν οἱ πάντες
εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως, xal τῆς ἐπιγνώσεως
τοῦ Υἱοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλι-
κίας τοῦ πληρώματο; τοῦ Χριστοῦ “ ἵνα μηχέτι
ὦμεν νήπιοι, χλυδωνιζόμενοι xal περιφερόμενοι
παντὶ ἀνέμῳ τῆς διδασχαλίας, ἐν τῇ χυδείᾳ τῶν &v-
poe, ἐν πανουργίᾳ πρὸς τὴν μεθοδείαν τῆς πλά-
γῆς, ᾿Αληθεύοντες δὲ ἐν ἀγάπῃ, αὐξήσωμεν εἰς αὐτὸν
τὰ πάντα * ὅς ἔστιν ἡ χεφαλὴ Χριστὸς, ἐξ οὗ πᾶν τὸ
eiua συναρμολογούμενον xal συμδιδαζόμενον διὰ

tia, secundum mensuram donationis Christi. Pro-
pter quod dicit : Ascendens in altum, captivam
duxit captivitatem. »

Tametsi differentia dona sunt, Inquit, concessa
nimirum gratie mensura secundum uniuscujusque
vires οἱ destinationem auimi; nequaquam tamen
ipsa separentur ex quibus unitas constat.

« Et dedit dona hominibus. »

. Quin et auctor Psalmorum δ multitudinem ex-
plicat donorum, quz, ex quo Christus ascendit,
concessa (uere; quando nempe quos mors tenebat
captivos, tum vita, tum resurrectione sua vieissini
est ipse predatus. Dicendo vero dedit, cum in
psalmo habeatur accepit, signiflcat ea quae carnali
more de Christo enuntiantur, spiritualia et divina
non destruere, nec, quod humano modo dicitur
accepit, tollere illud dedit, quo divinum quid ex-
primitur.

Vgas. 9, 10. « Quod autem ascendit, quid est,
nisi quia et descendit primum in inferiores par-
tes terrie ? Qui doscendit ipse est et qui ascendit
super omnes eœlos, ut impleret omnia. »

Ascendisse non potuit Deus, inquit, nis! ante
descenderit : et perspicuum est illuc ascensionem
fuisse, unde descensio fuerat. Postquam ergo de
colo descendit, aseendit rursus super omnes
celos ; qui descenderat, non solum in terram, sed
et subter terram. Ideo autem descenderat, ut uni-
versa divinitate sua replerentur.

Vgas. 11-16. « Et ipse dedit quosdam quidem
apostolos, quosdam autem prophetas, alios vero

. evangelistas, alios autem pastores et doctofes ad

consummationem sanctorum, in opus ministerii, in
sedificationem corporis Christi, donec occurramus
omnes in unitatem fidei, et agnitionia Filii Dei, in
virum perfectum, in mensuran setatis plenitudinis
Christi : ut non jam simus parvuli fluctuantes, et
circumferamur omni vento doetrinse, in nequitia
hominuin, in astutia δὰ eircumventionerm erroris.
Veritatem 187 sutem facientes in. ebaritate,
crescamus im illo per omnia, qui est caput Chri-
stus, ex quo totum €orpus compactum οἱ con-
nexum per omnem juneturam subministrationis

κάσης ἁφῆς τῆς ἐπιχορηγία: κατὰ ἐνέργειαν, kv D secundum operationem, in mensura uniuscujusque

μέτρῳ ἑνὸς ἑχάστου μέρους τὴν αὔξησιν τοῦ σὠμαξ
τὸς ποιεῖται εἰς οἰχοδομὴν ἑαυτοῦ ἐν ἀγάπῃ. »

Ὃς μὲν ἀποστολιχὴν ἔλαδε χάριν, φησὶν, καὶ
ἱξαγγέλλει τὴν ἀπόχρυφον σοφίαν τῆς φἰχονομίας “
ὃς δὲ προφητιχὴν ὑπουργίαν ὑπουργεῖ, εἰς ἔνδειξιν
«ἧς kv ἡμῖν ἐχ πνεύματος προγνώσεως. "AXXoz δὲ
Εὐαγγελισμὸν ποιεῖται, διὰ λόγων f] γραμμάτων, ὡς
φθικππος μὲν διὰ λόγων, οἱ δὲ γράψαντες τὰ Κύαγ-
γέλια, διὰ γραμμάτων " ὃς δὲ Ἐχχλησίαν ἐγχενρι-
σθεὶς ποιμαίνειν. Πάντα οὖν τὰ χαρίσματα, φησὶ,
πρὸς τὸ τοὺς ἀγιασθέντας ἐν πίστει χαταρτίζεσθαι
πρὸς τελείωσιν, διαχονούντων εἰς τὸ χοιγὸν τῶν τὰ

33 Psal, pv, 4.

PaTROL. Gh. XCV.

membri augmentum corporis facit, in a-dificationem
gui in charitate. »

Alius qnidem apostolicam, inqui*. gratiam acce-
pit, e& arcanain dispensationis sapicntiam annun-
tiat ; alius vero instinctui propbetico obsequitur,
ad declarandum quid spiritu íntus precognitum
sit, Alter Evangelii przdicationi incumbit, sive
verbis, sive scriptis : verbis quidem, ut Philippus;
scriptis vero, qui Evangelia litteris edidere. Alteri
pascend:e Ecclesi: munus injunetum est. Omnia
ergo daua, inquit, eo spectant, ut. qui fide sancti
facti sunt, perfectionem absolutam obtineant; iis

«ι

848

communem impendentibus. Necessaria porro est
donorum efficacitas, donec qui modo parvuli sunt,
perfecti fiant, perfectione spirituali, quz in simi-
litudine cum Christo consistit; ita ut non jam sit
parvulus, multis patens mutationibus, quas sermo-
nes versule pronuutiati et ad deceplionem com-
positi faciant ; sed, ut fit in auctu corporis, ad
eam oinnes excelsitatem perveniamus, et cum
Christo, qui caput. nostrum est, compaginemur.
lile eniin. cum pro divina sua. precellentia nobis
prasideat, sese uobis impertitur, coaginentatione
dispensationis suz nos sibi eL invicem conjun-
gens, ut camdem mutuo cooptationem hahea-
mus, velut án ædiſicio, et unusquisque submini-
sirationem possit Spiritus accipere, iucrementi
concluditur.

Vgns. 17-20. « Hoc igitur dico et testificor in
Domino, ut jam non ambuletis, sicul el gentes am-
bulant, in vanitate sensus sui, tenebris obscura-
tim habentes intellectum, alienati a vita Dei, per
ignorantiam que in illis est, propter caecitatem
cordis ipsorum ; qui desperantes, semetipsos tra-
diderunt impudicitie ad operationem immunditize
omnis, »

Veluti Christi testes et martyres monet, ut
reminiscontur se vocatos esse ad ssnctimoniam,
nec revertautur ad illam vivendi rationem quam
ante vocationem suam egerant, quando, nullo sibi
praesti:uto (ine, temerario impetu ferebantur.

« In. avaritia, Vos autem non ita didicistis
. Christum. »

| S. JOANNIS DAMASCENI
qui dona accepere, ministerium suum in rem A χαρίσματα εἰληφότων. 'Avayxala δὲ ἢ πῶν χαρι.

9H

σμάτων ἐνέργεια, μέχρις ἂν οἱ νῦν νήξιοι τέλειοι
γένωνται χατὰ τὴν πνευμχτιχὴν τελείωσιν - τὴν ἐν
ὁμοιώσει Χριστοῦ, xal μηκέτι νήπιός τις ἧ, πολλὰ;
δεχόμενος τροπὰς ἐχ τῶν διαφόρων λόγων τῶν ἐν
πανουργίᾳ προσαγομένων, χαὶ πλανώντων, ἀλλὰ
ὥσπερ ἐν σώματος αὐξήσει, φθάσωμεν εἰς τοσοῦτον
ὕψος ἅπαντες, ὡς πρὸς τὴν χεφαλὴν ἡμῶν συναρμο-
σθῆναι τὸν Xp στόν. Ὃς ἐφεστὼ; ἡμῖν xavà τὴν
Orixhv ἐξοχὴν, μεταδίδωσιν ἡμῖν ἑαυτὸν χατὰ τὴν
οἰχονομίας συνάφειαν, ἑαυτῷ συνάπτων ἡμᾶς xol
ἀλλήλοις, xa0' ἣν ἔχομεν πρὸς ἀλλήλους ὥτπερ ἐν
οἰχοδομῇ συναρμογὴν, καὶ καθὸ τὴν ἐπιχορηγίαν τοῦ
Πνεύματος ἕκαστος δύναται δέχεσθαι, τῆς ἐπὶ τῇ
αὐξήσει τελειώσεως εἰς ἀγάπην συνχεφαλαιουμένης.

perfectione, quæ in charitate tanquam in summa

« Τοῦτο οὖν λέγω καὶ μαρτύρομαι ἐν Κυρίῳ, μη-
χέτι ὑμᾶς περιπατεῖν, χαθὼς xai τὰ λοιπὰ ἔθνη πε-
ριπατεῖ, bv. ματαιότητι τοῦ νοὸς αὐτῶν, ἑσχοτισμέ-
vot τῇ διανοίᾳ, ὄντες ἀπηλλοτριωμένοι τῆς ζωῆς
κοῦ Θεοῦ, διὰ τὴν ἄγνοιαν τὴν οὖσαν ἐν αὑτοῖς, διὰ
τὴν πώρωσιν τῆς χαρδίας αὐτῶν. Οἵ τινες ἀπτηλγη-
χότες, ἑαυτοὺς παρέδωχαν τῇ ἀσελγείᾳ εἰς ἐργασίαν
ἀχαθαρσίας πάσης. »

Ὧς ἐπὶ Χριστοῦ μάρτυρος λέγει, τὸ μεμνῆσθαι
τῆς χλήσεως τῆς ἐπὶ ἀγιασμὸν, xal μὴ ἀνατρέχειν
εἰς τὸν πρὸ χλέσεως βίον, τὸν oüx ἔχοντα σχοπὸν,
οὐδὲ τέλος, ἀλλὰ ματαίως φερόμενον.

t. Ἐν πλεονεξίᾳ. Ὑμεῖς δὲ οὐχ οὕτως ἐμάθετε τὸν
Χριστόν. » |

Avaritia dilectionem carnis necessario consequi- C πλεονεξία φιλοσαρχίας ἐστὶν ἀναγκαῖον T4 p2xo-

lur; quia tantumdem habere homines volunt,
quantum in voluptates expendant. |

Vens. 21-35. « Si tamen illum audistis, et in ipso
edocii estis, sicut est. veritas in Christo Jesu, de-
ponere vos secundum pristinam conversationem
veterem hominem, qui corrumpitur secundum de-
sideria erroris. Renovari autem spiritu mentis
vestræ, et induere novum hominem qui secundum
Deum creatus est in justitia et sanctitate veritatis.
Propter quod deponentes mendacium, loquimini
veritatem unusquisque cum proximo suo, quoniam
sumus invicem membra. »

in hune modum loquitur, quia non ab 18:8 ipso
erant edocti, sed a Joanne evangelista. Ait ergo:
Doctrina illa quæ tradita vobis est, cum revera
tradita sit secundum Christum, non voluptuosam
et ignoranti tenebris suffusam vitam permittit,
alioqui nihil boni, nihilque veri preferret. Nam qui
secundum Cliristum cruditur, bonum didicit et ve-
rum, utpote qui vits carnalis vetustatem in novi-
tatem Spiritus mutare doceatur.

λούθημα, διὰ τὸ τοσοῦτον ἐθέλειν ἔχειν, πόθεν εἰς
τὰς ἡδονὰς ἀναλώσουσιν.

« Ef γε αὐτὸν ἡχούσατε, καὶ ἐν αὑτῷ ἐδιδάχθητε,
χαθώ; ἐστιν ἀλήθεια ἐν τῷ Ἰησοῦ, ἀποθέσθαι ὑμᾶς
χατὰ τὴν προτέραν ἀναστροφὴν τὸν παλαιὸν ἄνθρω»
πον, τὸν φθειρόμενον κατὰ τὰς ἐπιθυμίας τῆς ἀπά-
τῆς. ᾿Ανανεοῦσθαι δὲ τῷ πνεύματι τοῦ νοὸς ὑμῶν,
xai ἐνδύσασξαι τὸν χαινὸν ἄνθρωπον, τὸν κατὰ Θεὸν
χτισθέντα ἐν δικαιοσύνῃ, xa ὁσιότητι τῆς ἀληθείας.
Διὸ ἀποθέμενοι τὸ ψεῦδος, λαλεῖτε ἀλήθειαν Exa-—
στος μετὰ τοῦ πλησίον αὐτοῦ, ὅτι ἐσμὲν dM,
μέλη. »

Τοῦτό φησιν, ἐπειδὴ οὐ παρ᾽ αὑτοῦ διδαχθένταιει,
ἦσαν, ἀλλὰ παρὰ ἱ τοῦ Ἰωάννου τοῦ εὐαγγελιστοτως
Λέγει οὖν ἤδη πρὸς ὑμᾶς ἐλθοῦσα διδασχαλία, sUnzz—
ἦλθεν τῷ ὄντι χατὰ Χριστὸν, οὐ τὴν φιλήδονον, —-—
τὴν ἐν ἀγνοίᾳ ζωὴν ἐπιτρέπει, ἥτις οὐδὲν àávaoz
ἔχει, οὐδὲ ἀληθές. Ὁ γὰρ κατὰ Χριστὸν pat»,
ἀγαθὸν μεμάθηχε καὶ τὸ ἀληθὲς, τὴν ἐν σαρχ χω, y,
βίῳ παλαζωσιν μεταθάλλειν διδασχόμενος εἰς xam γό.
711a τὴν ἐν Πνεύματι.

YARLE LECTIONES.

| 'AAJ4à παρὰ τοῦ "Iodrrov. Hzc subobscurius ita redduntur apud OEcumenium, τὸ δὲ, εἴ γε eg 25
143090216, ἅγιος Ἰωάννης βεδαιωτιχὸν ἐδέξατο, Quorum verborum sensus ex Damasceni expositione 40.

cipi potest.

IN EPIST. AD EPHESIOS.

846

« Ὅργίζεσϑε, xol ph ἀμαρτάνετε" ὁ ἥλιος uh A — Vas, 26-99. « Irascimini et nolite peccare, sol

διπειδυέτω ἐπὶ τῷ παροργισμῷ ὑμῶν. Μηδὲ δίδοτε
φόύπον τῷ διαδόλῳ. Ὃ χλέπτων, μηχέτι χλεπτέτω,
piov δὲ χοπιάτω, ἐργαζόμενος τὸ ἀγαθὸν ταῖς χερ-
elv, ἵνα ἔχῃ μεταδιδόναι τῷ χρείαν ἔχοντι. Πᾶς λό-
196 σχληρὸς ix τοῦ στόματος ὑμῶν μὴ ἐχπορευέσθω,
ἀλλ' εἴ τις ἀγαθὸς, πρὸς oixoboyhv τῆς χρείας, ἵνα
δῷ χάριν τοῖς ἀχούουσιν. »

El χαὶ ὀργῇ προσπέσοι, φησὶ, μὴ εἰς τὸ ἁμαρτά»
verv ἐπιχρατείτω, ἀλλὰ χαὶ πρὸ τοῦ ἡμέραν ἐπι-
στῆναι δευτέραν, παυέσθω. ᾽Εὰν γὰρ ταῦτα ἐν ὑμῖν
κρατῇ, διαδόλου διδάγματα ὄντα, ὁ διδάσχαλος διὰ
«ὧν ἰδίων αὐτοῦ διδαγμάτων ἐπεισελεύσεται.'

« Καὶ μὴ λυπεῖτε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, ἐν ᾧ
ἐσφραγίσθητε εἰς ἡμέραν ἀπολυτρώσεως. »

Τὺ Πνεῦμα ὑμᾶς ἀποστραφήσεται, φησὶ, χαθάπερ
λυπούμενον, ὅτι ὥσπερ ἐν σφραγισμῷ δοθὲν ὑμῖν
εἰς ἵνωσιν, οὐχ ἐπιτηδείους πρὸς ἕνωσιν εὑρίσχει
«οὺὑς. δεδεγμένους τὴν χάριν εἷς τὸ διαφυγεῖν τὴν
κόλασιν τῆς διαφθορᾶς.

ε [ἴδτα πιχρία, καὶ θυμὸς, xal ὀργὴ, xoi βλα-

δῳημία ἀρθήτω ἀφ᾽ ὑμῶν σὺν πάσῃ χαχίᾳ. Γίνεσθε

δὲ εἰς ἀλλήλους χρηστοὶ, εὔσπλαγχνοι, χαριζόμενοι
ἑαυτοῖς, χαθὼς χαὶ ὁ θεὸς ἐχαρίσατο. »

“περ ἐστὶ, φησὶ, τῆς σαρχιχῆς ἀγνωσίας, ταῦτα
ἀπολειπέτω ὁ χατασχεναζόμενος πνευματιχῶς.

ΚΕΦΑΛ. E'.

€ Γίνεσθε οὖν μιμηταὶ τοῦ Θεοῦ, ὡς τέχνα &va-
κητὰ, καὶ περιπατεῖτε ἐν ἀγάπῃ, καθὼς ὁ Χριστὸς
ἠγάπησεν ἡμᾶς, xal παρέδωχεν ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν
προσφορὰν xai θυσίαν τῷ Θεῷ εἰς ὀσμὴν εὐωδίας. »

Δεῖ, φησὶ, μιμεῖσθαι Θεὸν εἰς τὸ χαρίζεσθαι τοῖς
ἁμαρτάνουσιν si; ἡμᾶς, ἵνα Qusv μιμηταὶ Θεοῦ.
Ty & θάνατον, οὐ θάνατον ὠνόμασεν, ἀλλὰ Θεοῦ
zpoc'gopáy " οὗ γὰρ fjv θανάτου αχῦλον ὁ Κύριος,
ἀλλὰ αἰχμαλωτίζων εἰς ζωὴν τοὺς ἐν θανάτῳ, οὐδὲ
ὑπὸ θανάτου χατεχόμενος, ἀλλὰ παρὰ Θεῷ, xal τότε
ὧν δεχτὸς xal τίμιο;, xal δῶρον ὑπὲρ χόσμου παν-
τὸς εὐωδέστατον χατὰ τὴν ἁγιότητα,

« Πορνεία δὲ, καὶ πᾶσα ἀχαθαρσία, ἣ πλεονεξία
pam ὀνομαζέσθω ἐν ὑμῖν, καθὼς πρέπει ἁγίοις,
za αἰσχρότης, καὶ μιυρολογία, xai εὐτραπελία, τὰ
οὐχ ἀνήχοντα, ἀλλὰ μᾶλλον εὐχαριστία. »

Τὰ πρὸς ἀλλήλους ὠφέλιμα διελθὼν, τὸ καθ᾽ Eau

“τὸν ἑκάστου σῶφρον χαὶ καθαρὸν ἐπιφέρει. Οὐδὲ ἐν-

“«αὖθα τοῦ νόμου μέτρῳ χρώμενος, ἀλλ᾽ ὑπὲρ τοῦτο.
Ἕκεϊ μὲν γὰρ τὸ, οὐχ Esas πορνεύων, οὐδὲ πος -
νεύουσα " λέγεται, ἐνταῦθα δὲ τὸ, μηδὲ ὀγομαζέσθω,
ἢ ἀχουέσθω.

9 Deut, xxni, 47,

non occidat super iracundiam vestram. Nolite lo» ᾽
cum dare diabolo. Qui furabatur, jam non furetur.
Magis autem laboret operando bonum manibus, ut
habeat unde tribuat necessitatem patienti. Omnis
sermo malus ex ore vestro non procedat : sed si
quis bonus ad zdiflcationem fidel, ut det gratiam
audientibus. »

Et si quis in iram incidit, non perseveret ita
ut peccet; sed ante placetur quam altera dies
succedat. Naw si in vobis ista vigeant quse diaboli
plane instituta sunt, magister ipse superveniet,
propter placitorum suorum observationem accer-
situs,

Ves. 30. « Et nolite contristare Spiritum san»

B ctum Dei, in quo signati estis in diem redem-

ptionis. »

Spiritus, iuquit, aversus erit ἃ vobis, velut
luctum agens, quia, cum in obsignatione datus
sit vobis ut conjungeremini, vos tamen non ΓῸ-
periet ad hoc idoneos, tametsi gratiam recepe.
riis, qua penam interitus et corruptionis effu-
geretis.

Vgns. 351, 52. « Omnis amaritudo, et ira, et in-
dignatio, et clamor, οἱ blaspheuia tollatur a vobis,
cum omni malitia. Estote autem invicem benigni,
misericordes, donantes invicem, sicut οἱ Deus iu
Christo donavit vobis, »

Quscunque carnalis sunt ignobilitatis , inquit,
hec relinquat, «ui spirituali more sese com-

C parat.

CAP. Y.

Vyas. 1, 2. « Estote ergo imitatores Dei sieut
filii charissimi, et ambulate in dilectione, sicut et
Christus dilexit nos, et tradidit semetipsum pro
nobis oblationem et hostiam Deo in odorem sua-
vitatis. »

Imitari Deum oportet, inquit, iis qui nos offen-
derunt indulgendo, ut Dei smulatores simus.
Atqui Christi mortem, non mortem vocavit, sed
oblationem, Non enim Dominus preda mortis
exstitit, sed ad vitam duxit captivos quos mors
tenebat; nec a morie detentus fuit, quin acce-
ptus tunc. erat. Deo et honorabilis, suavissimique

D propter sanctitatem odoris munus pro universo

mundo.

Vens. ὅ, 4. « Fornicatio autem et omnis immun-
ditia, aut avaritia, nec nominetur in vobis, sicut
decet sanctos ; nec turpitudo, aut steltiloquium,
aut scurrilitas, quæ ad rem non pertinent, sed ina-
gis gratiarum actio. »

Recensitis qua utilitati mutus conferant, aub-
jungit id quo quisque penes se castus et mundus
189 si. Neque hic legis regulis inbsret, sed
ultra progreditur. lllic enim dicitur : non erit
scortator, neque scortum'* ; bic vero, nec nomine-
tur , nec audiatur.

8/7

Vras. 5-14. « IIoc enim estote. inteligentes , αὶ

quoniam omnis fornicator, aut immundus, aut
avarus, quod est idolorum servitus, non habet
hsereditatem ia regno Christi et Dei. Nemo vos sc-
ducat inanibus verhis : propter hzc enim venit ira
Dei in filios diffidentia. Nolite ergo effici partici-
pes eorum. Eratis enim aliquando tenebre, nune
autem lux in Domino. Ut filii lucis ambulate.
Fruetus enim lucis est in omni bonitate, et justi-
tis, et veritate, probantes quid sit beneplacitum
Deo : et nolite communicare operibus infructuosis
tenebrarum ; magis autem redarguite. »

Nolite, inquit, existimare fide vos consortes
fore reguli Cliristi, quud est regnum Dei, nisi vita
fidei respondeat : nec quisquam vos inani sermone
decipiat, quasi veram fidem teneant illi qui scele-
rste vivunt, hecque ipsos possit salvos facere,
quorum causa adversus mundum succensel Deus.
Absurdum quippe cst, ut quz? sunt. incredulitatis
argumenta, im filiis Dei reperiantur, nosque socios
sin:us. illorum quos fides separavit : sed oportet
ut nova generatio nostra testimonio operum come-
probetur, nosque uobis ipsi lex simus, coarguen-
tes perversaro hominum vitam optima nostra con-
versatione.

Vgss. 12-15. « Qua enim in occulto flunt ab
ipsis, turpe est οἱ dicere. Omnia enim que ar-
guuntur, ἃ lumine manifestantur. Omne enim
quod manifestatur, lumen est. Prepter quod di-
eit : Surge, qui durmis, etexsurge a mortuis, et
Muminabit te Christus. Videte ergo, quomodo
caute amboletis. » |

Ejusdem momenti non est, inquit, verbis redar-
guere ac. faetis. Turpe siquidem est vel sermone
efferre, qux» illi agunt ; qua ipsi quoque prs pu-
dore tegere sSatagunt. Sin vero lumen sumus, et
tenebras possumus illustrare appositione luci,
optima haec reprehensio fuerit. At vero lumen ex-
sigtemus, si a letifero somno surgentes, Christi
consortes simus, secundum hoc effatum : Siroe,
qui dormis. Non dixit quis hoc pronuntiaverit,
aut quo in. Scripturarum sacrarum loco jacest.
Caeterum multa tunc temporis Spiritu saneto an-
clore proferebantur quz scriptis minime consi-
gnata suat.

Eum dicit, qui in peceatis vitam agit.

« Non quasi insipientes, [ΥῈ85. 16-19] sed. ut
sapientes; redimentes tempus, quoniam dies mali
sunt: propterea nolite fleri imprudentes, sed in-
telligentes quæ sit voluntas Dei. Et nolite inebriari
vino, in quo est luxuria, sed implemini Spieitu,
loquentes vobismetipsis in psalipis, et. bymnis, et
canticis spiritualibus, cantantes et psallentes. »

Nolite, inquit, velut insipientes inescari, sed uti
sapientes. viain vestram custodite, ne pertrahamíni
in tempore nequitia,

« In corde,vesuro Domino. »

Hoc dicit, ut totus sensus noster sit ad Domi-
num intentus, nec labiis duntaxat modulemur.

S. JOANNIS DAMASCENI

8.8

« Τοῦνο γάρ ἔστε γινώαχοντες, ὅτι, πᾶς πόρνος, f
ἀχάϑαρτος, ἢ πλεονέκτης, ὅς ἔστιν εἰδωλολάτρης,
οὐχ ἔχει χληρονομίαν ἐν τῇ βασιλοίᾳ τοῦ Χριστοῦ
xai Θεοῦ. Μηδεὶς ὑμᾶς ἀπατάτιο κενοῖς λόγοις. Διὰ
ταῦτα γὰρ ἔρχεται dj ἀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς vlouc
τῆς ἀπειθείας. Mh οὖν γίνεσθε συμμέτοχοι αὑτῶν.
ἯΗτε γάρ ποτε σχότος, νῦν δὲ φῶς ἐν Κυρίῳ. Ὡς
τέχνα » “τὸς περιπατεῖτε. Ὁ γὰρ χαρπὸς τοῦ Ἐνεύ»
pato; ἐν πάσῃ ἀγαθοσύνῃ καὶ δικαιοσύνῃ, καὶ
ἀληθείς, δοχιμάζοντες τί ἐστιν εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ,
καὶ μὴ συγχοινωνεῖτε τοῖς ἔργοις ἁκάρποις τοῦ σκό-
τοὺς, μᾶλλον δὲ καὶ ἐλέγχετε. »

Μὴ νομίζετε, qnot, ἀπὸ τοῦ βίου τῇ πίστει μὴ
συμπαρόντος. τὴν πίστιν ὑμᾶς μετόχους ἀποφαίνειν
τῆς Χριστοῦ βασιλείας, ἥτις ἐσεὶ τοῦ Θεοῦ Ban-
λεία" μηδέ τις ἀπατάτω χενῷ λόγῳ, ὡς πίστεως
ἀληθοῦς οὔσης ἐν τοῖς παρανόμως βιοῦσι, χαὶ σώ-
ζειν αὑτοὺς δυναμένης, δφ᾽ οἷς ὀργίζεται κατὰ τοῦ
κόσμου Θεός. "A γάρ ἔστι γνωρίσματα «ἧς ἄποι-
θείας, ἄτοπον ταῦτα παρεῖναι τοῖς νἱοῖς τῆς πίστεως,
xaX χοινωνοὺς ἡμᾶς εἶναι τούτων, ὧν fj πίστις ἐχώ-
ptotu. ᾿Αλλὰ δεῖ τὴν εἰς φῶς ἀναγέννησιν ἡμῶν
ἔργοις μαρτυρεῖσθαι, xot νόμον αὐτοὺς ἡμᾶς &zv-
τοῖς γίνεσθαι ἔλεγχον τῆς πονηρᾶς ἀνθρώπων ζωῆς
παρεχομένους, τὴν ἀγαθὴν ἡμῶν πολιτείαν.

« Τὰ γὰρ χρυφῆ γινόμενα ὑπ᾽ αὐτῶν, αἰσχρόν
ἐστι xal λέγειν. Τὰ ὃὲ πάντα ἐλεγχόμενα, ὑπὸ τοῦ
φωτὸς φανεροῦται. Πᾶν γὰρ τὸ φανερούμενον, φῶς
ἔστι. Διὸ λέγει" “Ἐγειραιδ᾽χαθεύδων, καὶ ἀνάστα ix
τῶν νεχρῶν, χαὶ ἐπιφαύσει σοι ὁ Χριστός. Βλέπετε
οὖν πῶς ἀχριδῶς περιπατεῖτε. 9

Οὐ τῷ λόγῳ, φησὶν, ἐλέγξαι τοιοῦτόν ἐστιν, οἷον
«τὸ δι᾽ ἔργων * λόγῳ μὲν γὰρ αἰσχρὸν καὶ λέγειν ἃ
πράττουσιν, ἅπερ καὶ αὐτοὶ αἰσχυνόμενοι cuyxa-
λύπτουσιν. Ἐὰν δὲ φῶ; ὦμεν, xal φανεροῦν τὸ σχό-
τος δυνάμεθα τῇ τοῦ φωτὸς ἀντιθέσει, ἔλεγχος οὗτος
ὁ χάλλιστος. Φῶς δὲ ἐσόμεθα διαναστάντες ἀπὸ τοῦ
ὕπνου τοῦ θανατηφόρον, χαὶ μετασχόντες Χριστοῦ,
χατὰ τὸ λεγόμενον" ἽἜγειραι ὁ καθεύδων. Οὐχ εἶπεν
«ἰς ὅ λέγων, fj ποῦ τῶν ἀγίων Γραμμάτων γέγραπ-
ται" ἀλλ᾽ ἦν πολλὰ ἐξ ἁγίου Πνεύματος λαλούμενα.
iv τοῖς τότε, xal μὴ γραφόμενα.

Τὸν ἐν ἁμαρτίαις φησίν,

« Μὴ ὡς ἄσοφοι, ἀλλ' ὡς σοφοῖ" ἐξαγοραζόμενοι
τὸν χχιρὸν, ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραῖ εἰσιν" διὰ τοῦτο
μὴ Υΐίνεσθε ἄφρονες, ἀλλὰ συνιέντες τί τὸ θέλημα

τοῦ Κυρίου. Καὶ μὴ μεθύσκεσθε οἴνῳ ἐν ᾧ ἐστιν
ἀσωτία,, ἀλλὰ πληροῦσθε ἐν Πνεύματι, λαλοῦντες
ἑαυτοῖς ψαλμοῖς χαὶ ὕμνοις, καὶ ᾧδαῖς πνευματιχαΐῖς,
ἄδοντες καὶ ψάλλοντες. »

Μὴ ὡς &copot, qn, δελεάζξεσθε, ἀλλ᾽ ὡς σοφοὶ
τὴν ἰδίαν ὁδὸν φυλάσσετε, τῷ μὴ ἐφελκυσθῆναι τῷ

- καιρῷ τῆς πονηρίας.

ε Ἐν τῇ καρδίᾳ ὑμῶν τῷ Κυρίῳ. »
Τοῦτό φησιν, ἵνα ὅλος ἡμῶν ὁ νοῦς πρὸς Κύριον
συντείνηται, καὶ μὴ μόνον μελῳδῶμεν colo χείλεσιν,

89

ΙΝ EPIST. AD EPHESIOS.

850

« Εὐχαριστοῦντες πάντοτε ὑπὲρ πάντων ἐν dvó- A. 190 Vas. 30. « Gratias agentes sempor pre

ματι νοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τῷ Θεῷ xal
Πατρί. »

Μνυστήρια τῷ Θεῷ προσήχει τελεῖν, ὑμνοῦντας
αὐτὸν, xal διεξιόντας τὰς εὐεργεσίας ἃ; ἐπιτελεῖ
Χριστός. t.

« Ὑποτα:σόμενοι ἀλλήλοις ἐν φόδῳ Θεοῦ. »

Ὥσπερ ἡ ἑπανάστασις ἡ ἐπ᾽ ἀλλήλους, διάστασιν
ποιεῖ, οὕτως ἡ ὑποταγὴ συνάφειαν. ᾿Αλλήλοις δὲ
ὑποτάσσεσθαι δεῖ διὰ Χριστὸν, ὡς; Χριστῷ λάτρευμα
«οὔτο τελοῦντες.

ε Al γυναῖχες «οἷς ἰδίοις ἀνδράσιν ὑποτάσσεσθε
ὡς τῷ Κυρίῳ * ὅτι ἀνήρ ἐστι χεφαλὴ τῆς γυναικὸς,

ὡς xai ὁ Χριστὸς χεφαλὴ τῆς Ἐχχλησίας, καὶ αὐτός Β

ἐστι σωτὴρ τοῦ σώματο:" ἀλλ᾽ ὥσπερ ἡ Ἐχχλησία
ὑποτάσσεται τῷ Χριστῷ, οὕτω καὶ αἱ γυναῖχες τοῖς
ἰδίοις ἀνδράσιν ἐν παντί. Οἱ ἄνδρες, ἀγαπᾶτε τὰς
γυναΐχας ἑαυτῶν. »

Περὶ τῶν ἐν οἴκοις καθηχόντων διαλέγεται, ἅτινά
ἔστιν ἡγεμονιχὰ xal ὑποταγῆ. Τρία δὲ «lli τούτων "
δύο μὲν τὰ χατὰ φύσιν, γυνὴ καὶ ἀνὴρ, τέχνα xal
γονεῖς * ἕν δὲ τὸ χατὰ νόμον. Τοῦτο γάρ ἔστιν δοῦ-
Me τε καὶ δεσπότης. Τῷ μὲν οὖν ὑπηχόῳ,, τὴν ὑπο-
«ταγὴν εἰσηγεῖται" τῷ δὲ ἄρχοντι τὸ χηδεμονιχὸν
πρὸς τὸ ὑπήχοον. Τύπῳ οὖν τῷ πρὸς Χριστὸν χε-
ἁεύει τὴν γυναῖχα ὑποτάττεσθαι τῷ ἀνδρὶ, ἵνα μὴ
σωματιχὸν B τὸ τῆς ὑποταγῆς μόνον, ἀλλὰ xal πνευ-
βατιχὸν γένηται.

« Καθὼς καὶ ὁ Χριστὸς ἠγάπησε τὴν Ἐχχλησίαν,
καὶ ἑαυτὸν παρέδωχεν ὑπὲρ αὐτῆς, ἵνα αὐτὴν
ἁγιάσῃ, χαθαρίσα; τῷ λουτρῷ τοῦ ὕδατος ἐν ῥήματι,
ἵνα παραστήσῃ αὐτὴν ἑαυτῷ ἔνδοξον τὴν Ἐχχλη-
σίαν, μὴ ἔχουσαν σπῖλον, ἢ ῥυτίδα, f, τι τῶν τοιού-
τῶν * ἀλλ᾽ ἵνα ἧ ἁγία χαὶ ἄμωμος. Οὕτως ὀφείλου-
σιν οἱ ἄνδρες ἀγαπᾷν ἑαυτῶν τὰς γυναῖχας, ὡς τὰ
ἰαυτῶν σώματα. Ὁ ἀγαπῶν τὴν ἑαυτοῦ γυναῖχα,
ἑαυτὸν ἀγαπᾷ. »

Τὸ ἡγεμονικὸν οὐ βούλεται σχληρὸν εἶναι τῷ ὕπη-
κόῳ. Αὕτη γὰρ ἀληθὴς ἀρχὴ, τὸν ἄρχοντα χήδεσθαι
τῶν ὑφ᾽ αὐτὸν, ἥτις ἐν Χριστῷ πέφηνεν, μὴ ζητή-
σαγτι τὸ ἑαυτῷ πρέπον, ἀλλὰ τὸ τῇ Ἐχχλησίᾳ συμ-
φέρον. Ἢ μὲν γὰρ αὐτοῦ δόξα ἐν ἀθανασίᾳ ἦν, καὶ

αὐτὴ ὀφειλομένη τε χαὶ πρέπουσα" fj δὲ τῆς ἘΧκχλη- D

σίας σωτηρία ἐν χαθάρσει τῆς ἁμαρτίας ἥτις οὐχ
ἀπκλῶς ἐγίνετο, εἰ μὴ τῆς ῥνπωθείσης ζωῆς μετά-
θεσιν εἰργάσατο Χριστὸς, τὸ ὁμοίωμα ταύτης κατα-
λύσας θανάτῳ, ἵνα συναποθνήσχοντες αὐτῷ λυθῶμεν
τῆς ζωῆ: ἧς ἐζῶμεν, Ταύτης δὲ τῆς χαθάρσεως αἵ-
40V τὸ ἅγιον βάπτισμα. Πρόπτεστι γὰρ ἐχείνῳ τῷ
ὕδατι ἡ διὰ ῥήματος ἐπίχλησις, ἅγιον αὐτὸ &xogal-
vovaa. Ἐν ὀγόματι Παερὸς, «αἱ Υἱοῦ, καὶ ἀγίον
Πνεύματος.

« Οὐδεὶς γάρ πῦτε τὴν ἑαυτοῦ σάρκα ἐμίσησεν,
ἀλλὰ ἐχτρέφει, xaX θάλπει αὐτὴν, χαθὼς xat ὁ Κύ-
θιος τὴν Ἐχχλησίαν. Ὅτι μέλη ἐσμὲν τοῦ σώματος

omnibus in nomine Domini nostri Jesu Christi
Deo et Patri, »

Mysteria Deo peragere convenit, bymnis eum
prosequendo, necnon enarrando qus Christus be-
neficia przestiterit.

Vgas. 21. « Subjecti invicem in timore Dei.

Quemadmodum si alter adversus alterum cón-
surgat, dissidium oritur, ita conjunctio humilitate
constat. luvicem autem oportet subjici propter
Christum, tanquam obsequium boc Christo pen-
dentes.

Vgas. 23-25. « Mulieres, viris propriis subilite
estote, sicut Domino, quia vir caput est mulieris,
sicut Christus est caput Ecclesize : et ipse eat sal-
valor corporis ejus ; sed sicut Ecclesia subjecta
est Christo, ita et mulieres viris suis in omnibus.
Viri, diligite uxores vestras. »

De iis loquitur qui» ad rem domesticam perti-
nent, quaeque vel regiminis sunt, vel submiesionis.
Horum autem tria genera sunt. Duo quidem a na-
tura instituta, puta vir et mulier, parentes et filii ;
unum autem a lege. Ejusmodi quippe sunt servus
et herus. llli ergo qui subditus est, obedientiam
suadet; ei vero qui praeest, ut subditorum sit
solicitus. Christo itaque in exemplum allato,
precipit, ut viro mulier suhljecta sit, quod non
corporali solum obedientia preestetur, verum et

C spirituali.

« Sient et Christus dilexit Ecclesiam, et seipsum
tradidit pro ea, [Vers. 26-28] ut illam sanctifica-
ret, mundans lavacro aquse in verbo, ut exbiberet
eam sibl gloriosam Ecclesiam, non habentem ma-
culam, neque rugam, aut aliquid hujusmodi ; sed
ut sit sancta εἰ immaculata. Sic debent viri dili-
gere uxores suas, ut corpora sua. Qui suam uxo-
rem diligit, seipsum diligit. »

Eam partem qus praeest et. regit, asperam sub- -
dit: esse prohibet. Nam hoc est verc przesse, ubi
princeps eorum qua sub se sunt euram gerit : id
quod ostendit Christus, qui non quzsivit quod sibi
decorem conciliaret, sed quod Eadlesir cominode
esset. Ejus euim claritas posita erat in immorta-
litate, quee ipsi debebatur, et condecebat : at Ec--
elesiæ salus in. mendalione a peccato consistebet,
qua nullatenus peracta esset, nisi vitam inquima-
tam Christus transmutasset, destrucia per mortem
similitudine illius, uti morientes cum ipso ab illa
vita, quam ante ducebamus, eximeremur. Atqui
hujusce expurgáfionis causa baptismus exstitit,
Hanc enim aquam invocatio per verbum comits-
tur, qua sancta. declaratur. Nimirum, In nomine
Patris, οἱ Fili , et Spiritus sancti.

Vgms. 99-31. « Nemo enin unquam carnem
suam odio habuit, sed nutrit et fovet eam, sicut
el Dominus Ecclesiaim. Quia membra sumus cor-

851 S. JOANNIS DAMASCENI $58

pcris ejus, de carne ejus, et de ossibus ejus. ἃ αὐτοῦ ἐχ -ἧς σαρχὸς αὐτοῦ καὶ ix τῶν ὁστέων αὖ-

Propter hoc relinquet. homo patrem ct matrem
suam, et adherebit uxori sus, et erunt. duo in
carne una. »

191 Si caro viri est uxor, curam, inquit , ba-
beat Hlius, vcluti carnis sux. Quod si seimus
Christun esse sponsum Ecclesize, nosque in mem-
bra sua eflornasse per vitam quam Spiritus tri-
huat : illum ergo Christi adversus Ecclesiam amo-
rem ^nitemur,

εις. 52. « Sacramentum hoc magnum est : ego
aulem dico in Christo, et in Ecclesia. »

ld quod spirituale cst cum carnali conjunxit , ut
significaret, lioc illius figur:uu. esse. Hoc. quippe
modo mysterium gestum est latente. suh figura
veritate ; cum nempe sumpta cx viro muliere,
eaque cum viro copulata, Christus οἱ Ecclesia
figurarentur. A Christo enim habemus ul secun-
dum sanclitatem simus , ac per sanctitatem Chri-
sto conjungimur.

Vgn$s. 55. « Verumtainen, et vos singuii, Unus-
quisque uxorem suam ita diligat sicut seipsum :
uxor autem timeat virum suum. ὃ

CAP. VL

Vras. 1. «Filii, obedile parentibus vestris in Do-
mino. lloc enim justum est, »

Ad omnem porro in universum Ecclesiam quz
Christo copulatur, sermonem confert. In unaquaque
autem muliere, et in unoquoque viro perfecta figura
sit, ut vir quidem diligat, mulier autem obsequatur
in timore.

Vegns. 2-4. « Honora patrem tuum et matrem
tuam , quod est mandatum primum in promissio-
me; ut bene sit tibi, et sis longevus super ter-
Fam. Et vos, patres, nolite ad iracundiam provo-
care filios vestros; sed educate illos in disciplina
εἰ correptione Domini. »

Alterum hoc est principatus genus , parentum in
filios , quia procreatio liberorum sequela nuptia-
rum es) : atque testimonium legis allegat. Cuncta
siquidem, quse propter Cliristum facimus, lege
ipsa teste bona sunt et justa, sive ea conceptis

verbis enuntiantur, sive figurate indicantur ; et bo- p

pum est padagogi testimoniumsperfectze doctring
datum. Üt vero. przceptum de parentibus colendis
veneratione dignum esse ostendat, hoc tum alio-
rum. primum, tum etiam cum pollicitatione pro-
nuntiatum ait, quz quidem pollicitatio jacet in De-
«alogo. Lex quippe longe zetatis flgura vitam æter-
nam imitatione quadam adumbrat κ᾽. Priino auteni
mandato promissionem hanc Deus adjunxit, cum
quatuor alias przemisisset quae ad ipsum Deum spe-
ctarent : quia indubia est remuneratio honoris 80
eo qui honoratur. Honor vero qui parentibus ex-

bibetur, cuin justam mercedem ab eis non obtineat , bane Deo per promissiopem retulit.

e Exod. XX, 13.

C ναικὶ, καὶ ἐν ἐχάσέῳ

ποῦ, ᾿Αντὶ τούτον χαταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα
αὐτοῦ xal τὴν μητέρα, xal προσχολληθήσεται πρὸς
τὴν γυναῖχα αὐτοῦ, xal ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρχα
μίαν. ν

Εἰ σὰρξ τοῦ ἀνδρὸς ἢ γυνὴ, χηδέσθω αὐτῆς, φη-
olv, ὡς σαρχός * καὶ εἰ Χριστὸν ἴσμεν ὥσπερ ἄνδρα
τῆς Ἐχχλησίας ὄντα, xai μέλη ἡμᾶς ξαντοῦ κχατ-
εσχευαχότα διὰ τῆς ἐν Πνεύματι ζωῆς, μιμείσθωεαν
τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ τὴν πρὸς τὴν "Exx)nolay.

« Τὸ μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστίν" ἐγὼ δὲ λέγω
εἰς Χριστὸν, xaX elg τὴν Ἐχχλησίαν. »

Συνῆφψε τὸ πνευματιχὸν τῷ σαρχιχῷ, τύπον ἐχεξνῳ
“ούτου ἀποδείξας. Οὕτως yàp γίνεται μυστήριον
ἐγχεχρυμμένης τῆς ἀληθείας ἐν τῷ τύπῳ, ὅτι Χρι-
στὸν ἐτύπου xal τὴν Ἐχχλησίαν ἡ τῆς γνναιχὸς λῆψις
ἐξ ἀνδρὸς, xai συνάφεια πρὸς τὸν ἄνδρα. Καὶ γὰρ
ἀπὸ Χριστοῦ τὸ εἶναι ἔχομεν χατὰ τὴν ἁγιότητα, καὶ
ἁγιασθέντες Χριστῷ ἐνούμεθα.

« Πλὴν xoi ὑμεῖς οἱ καθένα, ἔχαστος τὴν ἑαυτοῦ
γυναῖχα οὕτως ἀγαπάτω ὡς ἑαυτόν ἡ δὲ γυνὴ ἵνα

φοθῆται τὸν ἄνδρα. »
ΚΈΦΑΛ. (.

ε Τὰ τέχνα, ὑπαχούετε τοῖς γονεῦσιν ὑυῶν ἐν Ku-
ρίῳ, Τοῦτο γάρ ἐστι δίχαιον.

Καθολιχὸς μὲν οὖν ὁ λόγο; εἰς ὅλην τὴν Ἔχχλη-

σίαν ἑνουμένην Χριστῷ, Ἕστω δὲ ἐν ἐχάστῃ γυ-

ἀνδρὶ τελειούμενος ὁ τύπος,

ἐν ἀγάπῃ μὲν ἀνδρὸς, ὑποταγῇ 6b γυναιχὸς ἐν φόδῳ.

« Τίμα τὸν matépa. xoi τὴν μητέρα, ἥτις ἐστὶν
ἐντολὴ πρώτη ἐν ἐπαγγελίᾳ, ἵνα εὖ σοι γένηται, καὶ
ἔσῃ μαχροχρόνιος ἐπὶ τῆς γῆς. Καὶ οἱ πατέρες μὴ
παροργίζετε τὰ τέχνα ὑμῶν, ἀλλ᾽ ἐχτρέφετε αὐτὰ tv.
παιδείᾳ xai νουθεσίᾳ Kuplov. »

Δεντέξα ἀρχὴ, ἣ τῶν παίδων, ἐπειδὴ χαὶ δεύτερό----
ἐστι μετὰ τὸν γάμον παιδοποιία, καὶ τὸν νόμον sium,
ἀγει μάρτυρα. Πάντα γὰρ ὅσα τελοῦμεν διὰ Χριστὸ-----..
μαρτυρεῖται ὑπὸ τοῦ νόμου χαλά τε εἶναι καὶ δίχαι.
ἢ αὐτολεξεὶ λεγόμενα, ἣ τυπιχῶς ὑποδειχνύμεν.....
καὶ χαλὴ τῆς τελείας διδασχαλίας ἢ παιδαγωγι.. χ
μαρτυρία. Τιμίαν δὲ τὴν ἐντολὴν ἀποφαίνων “πὶ
περὶ γονέων, φησὶν αὐτὴν, xal πρώτην xat ἔπιαν
ἐπαγγελίας εἰρῇζσθαι, ἥτις ἐπαγγελία ἐν Δεχαλ γ(
χεῖται. Τύπον γὰρ ὁ νόμος τῆς αἰωνίου Gute μὲ gx.
«at τὴν μαχροημερίαν. Πρώτῃ δὲ ἐντολῇ ταύτην zy
ἐπαγγελίαν ἔζευξεν ὁ Θεὸς, προεισάγων ἄλλας «τές.
62905 τὰς εἰς Θεὸν ἀνηχούσας " ὅτι τῶν μὲν εἰς αὐτὸν
τιμῶν πρόδηλος ἡ ἀνταπόδοσις παρὰ τοῦ τιμωμένου,
Ἡ δὲ εἰς γονέας τιμὴ, παρ᾽ αὑτῶν οὐχ ἔχονσα τὴν
ἀνταπόδοσιν λόγου ἀξίαν, παρὰ τοῦ Θεοῦ ταύτην &/
ἐπαγγελίας ἐχομίσατο,

*

iN EPIST. AD EPHESIOS.

854

« θὲ δοῦλοι, ὑπαχούετε τοῖς χατὰ σάρχα κυρίοις A — Vaas. 5-9. « Servi , obedite dominis carnalibus

μετὰ φόδου xa τρόμου, ἐν ἀπλότητ' τῆς xapblac
ὑμῶν, &; τῷ Χριστῷ, μὴ χατ᾽ ὀφθαλμοδουλείαν, ὡς
ἀνθρωπάρεσχοι, ἀλλ᾽ ὡς δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ, ποιοῦν-
«τες τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ àx ψυχῆς, μετ᾽ εὐνοίας δου-
λεύοντες τῷ Κυρίῳ, καὶ οὐχ ἀνθρώποις, Εἰδότε; ὅτι
ὃ ἐάν τι Exacto; ποίητῃ ἀγαθὸν, τοῦτο χομιεῖται
«αρὰ τοῦ Κυρίου, εἴτε δοῦλης, εἶτε ἐλεύθερος. Καὶ
οἱ χύριοι τὰ αὐτὰ ποιεῖτε πρὸς αὐτοὺς, ἀνιέντες τὴν
ἀπειλὴν, εἰδότες, ὅτι χαὶ ὑμῶν αὐτῶν ὁ Κύριός ta-
διν ἐν οὐρανοῖς, xai προσωποληφία οὐχ ἔστι παρ᾽
αὐτῷ. »

Πάλιν τὸ ὑπήχοον ὑποτάττει πρῶτον, εἶτα τὸ
ἢγεμονιχὸν διδάσχει χρηστότητα. Κυρίους δὲ κατὰ
σάρκα λέγει͵ ὅτι οὐ φυσιχὸν ἡ δεσποτεία, οὐδὲ πε-

euni timore et tremore, iu simplicitate cordis ve-
sirí sicut Christo : non ad oculum servientes, quasi
hominibus placentes , sed ut servi Christi ; facien-
tes voluntatem Dei ex animo cum bona voluntate
servientes Domino, et non houinibus. Scientes
quoniam unusquisque, quodcunque fecerit bo-
num , hoc recipiet a Domino, sive servus, sive li-
ber. Et vos, domini, eadem facite illis, remittentes
minas ; scientes quia et vestrum ipsorum Dominus
est jn celis , et acceptio personarum non est apud
ipsum. »

1949 Subditos denuo primum subjicit, deinde
illos qui eis preficiuntur, bumsnitatem docet, Do-
minos aulem ail secundum carnem : dominatus

conta τις δοῦλος ἑτέρου, καθάπερ τὰ ζῶα τὰ ἄλογα. B.enim non est a natura, nec quisquam servus alte-

Ἰῆς θείας δὲ δουλείας, ἦν ὑπέμεινεν ὁ ἐν δούλου
μορφῇ γενόμενος, τύπος γίνεται ἡ ἀνθρωπένη ὑπη-
ρισία τῶν χαθαρῶς δουλευόντων xal ἐχουσίως, ὡς εἰς
Θεὸν ἀναγομένης τῆς δουλείας.

« Τοῦ λοιποῦ ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ, καὶ ἐν τῷ
κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ. ᾿Ενδύσασθε τὴν πανοπλίαν
τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι. »

δύναμιν προσγενέσθαι δεῖ τὴν παρὰ Θεοῦ, τοῖς εἰς
ἀσθένειαν χαταπεσοῦσιν ἀνθρώποις, ἵνα λύσῃ τὴν
ἀσθένειαν ἡ τῆς δυνάμεως ἐπανάληψι:. Τὴν δὲ δύ-
ναμῖν ταύτην εἰχάξει πανοπλίᾳ, δηλῶν, ὅτι καθά-
*tp ὁ γυμνὸς οὐ δυνατός ἔστιν εἰς πόλεμον, οὕτως
ὁ Πνεύματος ἀμέτοχος, οὗ δυνατὸς ποὺς τὸν τὴν χα-
κίαν ἐξεργαζόμενον τὸν διάδολον.

ε Πρὸς τὰς μεθοδείας τοῦ διαδόλονυ. “Ὅτι οὐχ ἔσεὶν —

ἡμῖν fj πάλη πρὸς αἷμα χαὶ σάρχα, ἀλλὰ πρὸς τὰς
ἀρχὰς, πρὸς τοὺς χοσμοχράτοηρας τοῦ ὀγχάτους τοῦ
αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνεύματα τῆς κονηρίας ἐν
vel; ἐπουρανίοις. Διὰ τοῦτο ἀναλάδετε τὴν πανοπλίαν-
«οὔ Θεοῦ, ἵνα ὄδννηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ
πονηρᾷ, καὶ ἅπαντὰ »ετεῤγασαμένοι στἦναι, »
Μεθοδείαν αὐτὴν καλεῖ, τὴν τοῦ διαδόλου χαχονρ-
iav, ὅτι οὐχ ἐξ εὐθείας ὃ βούλεται χατασχευΐσαι
6:ixvugw, ὥστε μὴ τενέσθαι χατάφωρος, ἀλλ᾽ ἔτε-
(ov ἑαυτῷ περιτιθεὶς προσωπεῖον, ἕτερα τεχταίνει"

xdi χαθάπερ πολέμιος χαχουργὸς πόλει προσδαλὼν 5

xai τείχεσι, χάτωθεν ὑπορύττει λανθάνων, ὥστε
«αύτῃ γενέσθαί δυσφύλαχτος, καὶ κατορθῶσαί ἅπερ
ἑσπούδαχεν. ᾿ |

« Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν
ἀληθείᾳ, xaX ἐνδυσάμενοι τὸν θώραχᾳ t5; διχαῖο -
σύνης. xai ὑποδησάμενοι τοὺς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ
τοῦ Ἐῤαγγελίου τῆς εἰρήνης. Ἐπὶ πᾶσιν ἀναλαθόν-
τες τὸν θυρεὸν τῆς πίστεω;, ἐν ᾧ δυνήσεσθε πάντα
τὰ βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ πεπυρωμένα σδέσαι xai
τῆν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου δέξασθε, χαὶ τὴν
μάχαιραν τοῦ πνεύματος " B ἐστι ῥῆμα Θεοῦ, διὰ
κάσης ἠροσευχῆς xoi δεήσεω;, προϑευχόμενοι ἐν
παντὶ χαιρῷ ἐν πνεύματι, xal εἰς αὐτὸ τοῦτο ἀγρυπ-
ψοῦγτες ὃν «ken χαρτερήσει xat δεήσει, »

rius cenditus fuit, quemadwodui bruta animan-
lia. Diving vero servitutis illius , quam is sustulit
qui in. forma factus est servi , figuram prabet mi-
nisterium humanum, quod prsestant illi qui sin-
cere et aponte serviunt, ut δά Deum servitus llla
referatur.

Vens. 10, 11. « Do cetero, fratres, con(erta-
mini in Domino, οἱ in potentia virtutis ejus. In-
duite vos armaturam Dei , ut possitis stare. »
᾿ Virtus illis hominibus qai in infirmitatem labun-
tur, 8 Deo accedat necesse est , qua pellatur imbe -
cillitas recupezstione virium. Ilanc vero virtutem
eum omnigena armatura comparat, εἰ significel,
quemadmedum qui nudus est, beiligerare non po-
test, sic eum qui Spiritum non accepit , nullis in-
structum viribus esse adversus diabelum , qui ma-
litise est auctor.

« Adversus insidias diaboli, [Vzas. 19, 15.] Quo-
niam non est nobis colluctatio adversus carnem et
sanguinem, sed adversus principatus .et potesta-
tes ; adversus rectores mundi , tenebrarum hujus
sxculi, contra. spiritualia nequitise in ceelestibus.
Propterea accipite armaturam Dei ut possitis sus-
tinere in die inala , et omnibus superatis stare. »

Artes εἰ insidias vocat versutiam diaboli , quippo
qui non statim et recta. monstrat quid velit con&-
eere, ne deprebendatur: sed persona altera as-
sumpia, quedam alia molitur : haud secus ac
vafer hostis urbem et muros oppugnando, clam
infra suffodit , ut civitati :egre a se caveatur, et
ipse illud patret in quod enAitur.

Vrgns. 14-18. « State ergo succincti lunibos vc-
stros in veritate, et induti loricam justitiz, et cal-
ceati pedes in prieparationem Evangelii pacis. 1n
omoibus sumentes scutum fidei, in quo possitis
omnia (cla nequissimi ignea exstinguere. Et galeam
salutis assumitce, et gladium spiritus ( quod est
verbum Dei ) per omnem orationem et obsceraltio-
nem , orantes omni tempore in'spirite; οἱ in id-
ipsum vigilantes in omni instanti; et obsoera-
tione. »

IN EPIST. AD PHILIPPENSES.

καὶ τὸν προσδοκώμενον αὐτοῦ θάνατον, Οὔτε γὰρ A tentiam, ac mortem ejus exspeclando eram. Ne-

Ἐλαιζοναύτὸν τὰς χεῖρας ἐχφεύξεσθαι τοῦ Νέρωνος,
ἀνδρὸς τάτε ἄλλα μεμηνότος xal περὶ φόνους ἐπτοη»
μένον. Διὸ καὶ λέοντα αὐτὸν ἐν τῇ πρὸς Τιμόθεον
Ἑκιστόλῇ χαλεῖ. Ὁ Κύριος γάρ μοι παρέστη, φησὶν,
καἱ ἀῤῥύσθην ἔπ στόματος λέοντος. Τὰ δὲ ἄλλα
πάντα ἃ παραινεῖ αὐτοῖς, ὡς ἐν ἐπιδρομῇ παραινεῖ
αὑτοῖς, ἐπειδήπερ, ὡς ἔφην, πολὺν παρ᾽ αὐτοῖς
διατρίψας χρόνον, πλεῖστα αὐτοῖς ὠφελήσας ἦν.

Ἕπεύὴ τοῦτον αὐτοῖς τὸν Τιμόθεον ἐν αὐτῇ Ext-
στολῇ ἐπαγγέλλεται μιχρὸν ὕστερον πέμψαι, τούτου
χάριν χοινοποιεῖ τὴν ἐπιστολὴν, προεθίζων αὐτοὺς
διλάσχαλον αὐτὸν δέχεσθαι. El γὰρ τῆς νῦν πεμπο-
μένης αὐτοῖς διδασχαλίας χοινωνὸν αὐτὸν ὁ Παῦλος

que enim evasurum sperabant manus Neronis,
viri cum alias quidem insanientis, tum cædĩum
avidissimi. Quocirca hune quoque leonem appellat
in Epistola ad Timotheum : Dominus enim miki
astitit, inquit, el liberatus sum de ore leonis 39.
Csetera vero de quibus eos adinonet, obiter et velut
per transennam suadet, quia cum multum tem-
poris, ut a me dictum est, apud eos egisset, pluri-
mum ipsis profuerat.

Quia Timotheum hunt brevi à se mittendum
ín hac epistola pollicetur, idcirco communi am-
borum nomine epistolam soribit, ut assuefaciat
illos ad doctcrem hunc. exciplendum. Cum enim
Paulus doctrine quam ipsis mittebat, socium illum

ἐποιήσατο, πῶς οὐχὶ χαὶ παρεσόμενον μικρὸν ὕστε- Β admisisset, quomodo ipsum paucis post diebus ad-

ρον δέξονσαι τοῦτον, οὗ ἤδη τῇς διδαχῆς ἀχηχόασιν :
Ἰσρίον δὲ ὡς ὅλῃ χώρᾳ xat ὅλῳ ἔθνει ἐχπέμπει τὴν
ἐπιστολήν " χαὶ τοῦτο δῇλον Ex τοῦ, σύμπασιν ἐπι-
σχύχοις, εἰπεῖν.

« Εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ μου btÀ πάσῃ τῇ μνείᾳ
ὑμῶν, πάντοτε ἐν πάσῃ δεήσει μου ὑπὲρ πάντων
ὑμῶν, μετὰ χαρᾶς, τὴν δέησιν ποιούμενος, ἐπὶ τῇ
κοινωνίᾳ ὑμῶν εἰς τὸ Εὐαγγέλιον, ἀπὸ πρώτης ἡμέ-
pac ἔχρι τοῦ νῦν, κεποιθὼς αὐτῷ τοῦτο, ὅτι ὁ ἔργα-
φάμενος tv ὑμῖν ἔῤγον ἀγαθὸν, ἐπιτελέσει ἄχρις
ἡμέρας Χριστοῦ. »

Προχοπὴν αὐτοῖς πολλὴν μαρτυρεῖ, ὅπου γε
μεμνημένος αὑτῶν, οὐ μετὰ δαχρύων f) στεναγμῶν,

ὥσπερ ἐπὶ τῶν σαλευομένων μέμνηται, ἀλλὰ μετὰ c

sec εὐχαριστίας, ὅπερ ἴδιον τῶν χατορθούντων
ἐστί. Ποῖον δὲ αὐτῶν τὸ κατόρθωμα, ἣ ὅτι χοινω-
νήσαντες αὐτῷ τοῦ Εὐαγγελίου, ἀπὸ τῆς ἀρχῆς μέχρι
xz võv μεμενήκχασι χοινωνοὶ, ἐν μηδενὶ τὸ παράπαν
παρασαλευόμενοι; ὅπερ αὐτῷ xal τὴν ἀγαθὴν τοῦ
μέλλοντος ἐλπίδα παρέχει. Οἷδα γὰρ, φησὶν, ὡς ἐπι-
«ελέσετε τοῦτο τὸ ἔργον, ἕως ἂν αὐτῷ ἐν τῇ παρουσίᾳ
τοῦ Κυρίου προσενέγχητε σῶον.

« Καθώς ἐστι δίχαιον ἐμοὶ τοῦτο φρονεῖν ὑπὲρ
«άντων ὑμῶν, διὰ τὸ ἔχειν με ἐν τῇ χαρδίᾳ ὑμᾶς,
ἕν τε τοὶς δεσμοῖς μου, χαὶ ἐν τῇ ἀπολογίᾳ, καὶ βε-

venientem non essent suscepturi, eujus jam docu-
menta accepissent ? Hoc vero scire attinet, Pau-
lum ad omnem regionem omnemque gentem scri-
bere : quod manifestum facit, dicendo, omnibus
episcopis.

Vgas. 5-6. « Gratias ago. Deo meo in omni me-
moria vestri, semper in cunctis orationibus meis
pro omnibus vobis, cum gaudio deprecationem
faciens, super conununicatione vestra in Evan-
gelio, ἃ prima die usque nunc. Gon(üdens hoc ip-
sum, quia qui cepit in vobis opus bonum, perficiet
usque in diem Christi Jesu. »

Testificatur eos admodum profecisse, qui, dum
ipsorum recordabatur, non gemitus, mon lacrymas
exprimeret , quemadmodum propter illos qui
fluctuarent, sed multas grates ageret 19 Deo :
id quod proprium est eorum quibus res bene suc-
eedunt. Ecquod vero hoc facinus ipsorum erat,
nisi quia, cum se socios illius ia. Evangelio præ-
atitissent, ab initio usque ad hoctempus in commu-
nione permanserant ,ita ut nibil ipsos concussisset?
id quod plane spem bonam futuri praebebat. Novi
siquidem fore, inquit, ut boc opus perficiatis,
donec integrum illud offeratis in adventu Do-
mini.

Vgas. 7. « Sicut est mibi justum hoc sentire
pro omnibus vobis ; eo quod babeam vos in corde,
et in. vinculis meis, et in defensione, et in eon-

δαιώσει τοῦ Ἐῤαγγελίον, αυγχοινωνούς μοι τῆς x&- p firmatione, socios gaudii mel omnes vos esse. :

peroc πάντας ὑμᾶς ὄντας. »

Ἐπειδὴ πεποίθησιν εἶπεν ἔχειν ἐπ᾽ αὐτοῖς, δι-
xaluv λέγει ταύτην ἔχειν τὴν πεποίθησιν. Θαῤῥεῖν
Ἱάρ φησιν, ὡς πάντων αὑτῷ ἔσονται χοινωνοὶ, τῶν
δεσμῶν, τῆς ἀπολογίας, τῆς χάριτος. Τὸ οὕτω περὶ
τῶν πιστευσάντων θαῤῥεῖν, μεγάλη ἐστὶν αὐτῶν βε-
δαιόξητος μαρτυρία. ᾿

« Μάρτυς γάρ μού ἐστιν ὃ Θεὸς, ὡς ἑἐπιποθῶ
κάνιας ὑμᾶς ἐν σπλάγχνοις Ἰησοῦ Χριστοῦ. Kal

ποῦτο προσεύχομαι, ἵνα ἢ ἀγάπη ὑμῶν ἔτι μᾶλλον

περισσεύῃ ἐν ἐπιγνώσει xal πάσῃ αἰσθήσει, εἰς τὸ
δοκιμάζειν ὑμᾶς τὰ διαφέροντα, ἵνα fies εἰλικρινεῖς

? Jl Tim. rv, 10.

Quia dizit in eis se confidere, tum fiduciam
hane justam et legitimam esse asserit. Jubet euim
bono animo esse, ceu consortes omnium futuros,
vinculorum, defensionis, gratis. Atqui hioc modo ,
fidere illis qui crediderunt, magnum testimonium
est firmitatis ipsorum.

Vans. 8-11. « Testis enim mihi est Deus, quod
ego cupiam omnes vos in visceribus Jesu Christi.
Et hoc oro, ut charitas vestra magis ac magis
abundet in scientia et in omni scnsu, ut. probetis
potiora, ut sitis sinceri οἱ sine offensa in diem

IN EPIST. AD PHILIPPENSES.

χαίρω“ ἕν τούτῳ χαίρω, ἀλλὰ καὶ χαρήσομαι. A .« Gaudeo; in hoc gsudéo, sed εἰ gaudebo.

m ac ὅτι τοῦτό μοι ἀποβήσεται εἰς σωτηρίαν
"τῆς ὑμῶν δεήσεως, καὶ ἐπιχορηγίας τοῦ Πνεύ
ματος Ἰητοῦ Χριστοῦ, κατὰ τὴν ἀποκαραδοχίαν xal
α uo», »
Τοσοῦτον ἀπέχω, φησὶ, τοῦ ἀλγεῖν ἐπὶ τοὺς le-
cardi μελλούδῃ ἀπολογίᾳ, ob μόνον τῇ ὑπὲρ,
ὧν ἐγὼ χηρύσσω, ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ ὧν ἐχεῖνοι, ὥστε
, ᾿χαὶ χαρὰν ἡγοῦμαι τὸ πρᾶγμα. ᾿Αποδήσεται γὰρ
ἡμῖν εἰς σωτηρίαν " καὶ εὐθέως εἰσάγει τὸ μέτριον
διὰ τῆς αὑτῶν δεήσεως χαὶ χορηγίας τοῦ Πνεύματος,
ταύτην αὐτῷ γίνεσθαι λέγων τὴν σωτηρίαν.

εὍτι ἐν οὐδενὶ αἰσχυνθήτομαι, ἀλλ' ἐν πάσᾳ

παῤῥησίᾳ, ὡς πάντοτε καὶ νῦν μεγαλυνθήσεται Χριυ-

στὸς ἐν τῷ σώματί pov. »
Τουτέστιν, οὐ φόδιρ τῶν δεσμῶν, οὐ τῆς ἀπολο-
Tas, οὐχ αὐτοῦ τοῦ θανάτον, προδώσω τὸ χήρυγμα.

€ Etc διὰ ζωῆς, εἴτε διὰ θανάτον, »

Κἂν ζῶ, φησὶ, πλεονάσω τῷ χηρύγματι, χἂν
ἀποθάνω, πάλιν δοξάζεται , Χριστὸς, ὅτι τοιούτους
ἔσχε τοὺς ὑπηρέτας τὸ αὑτοῦ χήρυγμα, ὡς καὶ αὐτοῦ
καταφρονῆσαι τοῦ θανάτου.

« Ἐμοὶ γὰρ τὸ ζῇν Χριστός.»

Βλέπε διὰ πόσων ἀπάγει αὐτοὺς τῆ; λύπης " πρώ-
ποὺ μὲν, τοῦ μὴ αἰσχύνεσθαι" δευτέρου, ποῦ μεγα-
λύνεσθαι [διὰ] τὸν Χριστόν" τρίτου, τοῦ διὰ. Χρι-
στὸν μόνον αἱρεῖσθαι τὸ ζῇν, ἵνα τὴν διαχονίαν αὐτοῦ,
πληρώσῃ,

€ Καὶ τὸ ἀποθανεῖν χέρδος. ν

Mt ἀλγεῖτε, φησὶν, ἐπὶ τοῖς δεσμοῖς : μου, Καὶ
αὐτὸ γὰρ τὸ ἀποθανεῖν ὑπὲρ τοῦ — κέ δος

[Vzas. 19, 20.] Scio enim quia hoc mihf proveniet
ad salutew) per vwesiram orationem, el subunini-
strationem Spiritus Jesu Christi, secundum exspe-
elationem et spem meam. »

Tantum abest, inquit, ut vineulis meis doleam,
quod raiionem redditurus sim, non solum eorumn
qui palam annuntio, verum eliam przdicalionis
illorum; ut polius gaudendum ezistimem : res
quippe nobis in salutem succedet, Calerum sta-
lii modestiam praefert, cum ait hanc sibi salutem
p'ecibus ipsorum et subministratione Spirilus ob-
venturam, |

€ Quia in nullo confundar ; sed in ounmi fiducia,
sicut semper et nunc, magniücabitur Christus 1n

B corpore meo. »

Hoc est, vincula non pertimesco; non pro de- .
fensione mea dicere, non mortem ipsam, ul pre
dicationis officium deseram.

« Sive per vitam, sive per mortem. »

Sive vixero, inquit, amplius predicabo, sive
moriar, perinde Christus celebrabitur, eujus prse-
dicatio ministros tales habeat, qui mortem ipsam
aspernentur,

Vzns. 91, « Mihi enim vivere Christus, »

Vide quot momentis eos a tristitia revocet, Primo
quidem, quia pudore mon sulfunditur; secundo,
quia Christus magnificatur ; tertio, quia vivere
non eupit, nisi propter Cliristum solum, ut mini-
» sterium Obeat suum,

« Et mori lucrum. »

Non vos doleat viueulorum meorum, inquit. -
Quastum. quippe magnum fecero, si pro Christo

|. moriar.
-.« ΕἸ δὲ τὸ ζῇν ἐν capt, τοῦτό μοι καρπὸς ἔργου. Vens, 92, 95. « Quod si vivere in carne, hie
Καὶ τί αἱρήσομαι οὐ γνωρίζω. Συνέχομαι δὲ dx τῶν mihi fruetus operis est. Et quid ellgam ignoro,
δύο, τὴν ἐπιθυμίαν ἔχων » d . Coaretor autem e duobus, desiderium habens »

Ἐπεξεργάζεται «à προειρημένα, , καὶ — Lxplicat quae praedixerat, et velut. interpretatur,

νεύει, ὅ τι ἐστὶ τὸ, ἐμοὶ ζῇν ὁ Χριστός" λέγει οὖν, ς Quid hoc est, mihi? quidve istud, vivere Christus f

ὡς τὸ ζῆν Χριστὸς ταύτην τὴν ζωὴν. € & Ὄπ

ἐστὶν, ἢ ἐργασία πνευματιχὴ, * δφείλεταί p

vis

ait er rgo : Vivere Christum banc vitam, nibil aliud

t est nisi quastus. spiritualis, cujus mihi fruetus
* , debetur.
(^ Εἰς τὸ ἀναλῦσαι, χαὶ σὺν Χριστῷ εἶναι, πολλῷ L

196 « Dissolvi e esse eum Christo, multo

κρεῖσσον" τὸ δὲ ἐπιμένειν ἐν τῇ σαρχὶ, ΠΙΔΙ is melius J [Vons. 24-28] permanere auleur
A j gum agis
18,

ἀναγκαιότερον δι’ ὑμᾶς. Καὶ τοῦτ o mem ἐποιθὼς ol
τι μενῶ xal συμπαραμενῶ πᾶσιν 0 εἴν.

Kat νῦν μὲν ἣν μετὰ: —— τὸ, ΕἸ
μὴν ζητεῖτε τοῦ ἐν ἐμοὶ LI ριστοῦ. Ἃ
οὖχ οὕτως ὡς τότε. Νῦν μὲ "n" 0, φησὶν, dg
δι' ἐσόπτρου καὶ gue, τὴς
πρὸς πρόσωπον, ^

«Εἰς τὴν ὑμῶν προκοπὴν καὶ χαρ ἀν τῇ ἧς

ἰἴστεως,
ἵνα τὸ καύχημα ὑμῶν περισσεύῃ ἐν Χριστῷ 1 -—

pin:
&dens scio, quia manebo et permanebo omnibus
| volis. » L γ᾿

necessarium. propter vos. Et hoc con-

Ae unc quidem erat eum Christo, secundum
8 zperimentum queris ejus qui in me lü-
iioi Christi 5! At pon. ut. aliquando : Nune

(emm, inquit, t, vidimus. pe er speculum et in anigmale ; |

um (acie ad [aciem 5",
EY profectum vesirun et. gaudium fidei,

gratulatio vestra abundet im Christo Jesu in me

* διὰ τῆς ἐμῆς Sopra b πρὸς ph » — per meum adventum iternm ad vos, »
πᾶλιν πόσην αὐτοῖς μαρτυρεῖ ἐργασίαν - .— Vide rursum. quantum boni quaestum eos facere

χαλς be *àp προχόπτων,

— Lm Ro

"Cor. xm, $. *""ICor, am, 43...

βαδίζων. Lo | Vestificatur. Nam qui progressum | facit, gradiendo

802

S. JOANNIS DAMASCENI

864

prolicit. Quo vero progressum faciant, nisi ad A Ποῦ δὲ προνόπτουσιν, ἢ al; τὴν χαρὰν τῆς πίστεως ;

gaudium fldei? Qui autem in gaudio hoc profecerit,
juquit, is gloriabitur in Christo.

Vgns. 97. « Tautwin digne Evangelio Christi con.
versamini, ut sive cum. venero, el videro vos, sive
abiens, audiam quie de vobis eunt, »

Pustquaa test;ficatus est multum eos profecisse,
seusim ipsos reprimit, ne superbia inflentur, au-
dientes se progressum fecissc. Reprimit vero,
suadens ut dignam Evangelio vitz rationem inire
studeant.

« Quia aatis in. «uno epiriur «unaninies, collabo-
rantes (idei Evangelii : (VeRs. 28] et in nullo ter-
reamioi ab adversaríis ; qui illis est causa perdi-
Uonis. 9

Cum eos monuerit ut digne Evaugelio conver-
sentitur, conversationis quoque edisserii genus.
lllud autem est sinceritas in fide. Nam alio modo

noa potestis, inquit, unus spiritus ease, preeterquam

isto. Deinde, si animam unam hebesant : quod
eximis charitatis argumentum esi. Cie'erum ma-
gnum exinde certauien ait subseeuturum. Quodnam
vero illud, nisi ut Evangelii pugiles flant ? Enim-
vero complures erant adversarii; illi nimirum qui
ex circumeisione.

« Nobis autem salutis, et hoc a Deo : {ἴκκ8. 39]
quia vobis donatum est pro Christo, non.solum
ut in eum credatis, sed ut etiam pro illo patia-
mini, »

Observa quomodo tacite itcrum illos reprimit.
Nam postquam athletas et pugiles eos dixit Evange-
lii, subjunxit, boc ipsum 3 Deo priestari ; quin et
ipsis concessum esse ut pro eo patiantur. Hoc
autem ait, non ut animi affectum, non ut propo-
siunn dissolvat (mihi siquidem incumbit, ut propo-
situm bonum habeam), sed ut ouioja bona a Deo
esse censeant, Non enim ego, inquit, sed. gratia
Dei mecum "*,

Vas. 90. « ldem certamen. habentes, quale vi-
istis in me, et nunc audistis in me. »

Hoc in loco duo utilia suggeriü, primum ne ex-
tollantur, ceu ipsi soli pugiles sint, quando exem-
plo ipsius decettant. Alterum, ne vel vincula, vel
exspectatio mortis ipsos exterreet : unde illos ad

Ὁ δὲ εἰς ταύτην προχόπτων, χαυχήσεται, φησὶν, ἐν
Χρισεῷ.

« Μόνον ἀξίως τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ παλι-
τεύεσθε, ἵνα εἴτε ἐλθὼν χαὶ ἰδὼν ὑμᾶς, εἴτε ἀπὼν,
ἀχούσω τὰ περὶ ὑμῶν. »

Μαρτυρήσας αὐτοῖς πολλὴν προχοπὴν, ρέμα
καταστέλλει αὐτοὺς, ἵνα μὴ φυσηθῶσιν ἀκούσαντες,
ὡς προέκοψαν. Καταστέλλει δὲ, ἀξίαν αὐτοὺς τοῦ
Εὐαγγελίου πολιτείαν ἐπιτηδεύειν παραινῶν.

ε Ὅτι στήχετε ἐν ἑνὶ πνεύματι, μιᾷ ψυχῇ συν-
αθλοῦντε: τῇ πίστει τοῦ Εὐαγγελίου, καὶ μὴ πτυρό-
μενοι ἐν μηδενὶ ὑπὸ τῶν ἀντιχειμένων, f, τὶς αὐτυῖς
μέν ἐστιν ἔνδειξις ἀπωλείας, »

Εἰπὼν αὐτοῖς ἀξίους τοῦ Εὐαγγελίου πολιτεύεσθαι,
λέγει καὶ τὸ εἶδος τῆς πολιτείας. Τοῦτο δέ ἔστι τὸ

“περὶ τὴν πίστιν γνήσιον. "Axle γὰρ οὐ δύνασθε ἕν.

“πνεῦμα γενέοθαι, ἣ οὕτως * ἔπειτα τὸ xat μίαν ἔχειν
Ψυχήν. Τοῦτο δὲ ὑπερδαλλούσης ἀγάπης ἀπόδειξις.
Μέγαν δὲ λέγει εἶναι τὸν kx τούτων ἄθλον. Καὶ ποῖον
τοῦτο, f| τὸ ἀθλητὰς αὐτοὺς γενέσθαι ὑπὲρ τοῦ
Ἐῤαγγελίου ; Ἦσαν γὰρ πολλοὶ οἱ ἀντιχείμενοι οἱ τῆς
περιτομῆς.

— « Ἡμῖν δὲ σωτηρίας, καὶ τοῦτο ἀπὸ Θεοῦ" ὅτι
ὑμῖν ἐχαρίσθη τὸ ὑπὲρ Χριστοῦ, οὐ μόνον τὸ εἰς αὖ-

φὸν πιστεύειν, ἀλλὰ καὶ τὸ ὑπὲρ αὐτοῦ πάσχειν. »

Ὅρα πάλιν ὡς ἡρέμα καταστέλλει. Εἰπὼν γὰρ
ὅτι ἀθληταί ἐστε ὑπὲρ τοῦ Εὐαγγελίου, ἐπήγαγεν
ὅτι αὐτὸ τοῦτο ἀπὸ Θεοῦ ἔρχεται’ καὶ τοῦτο ὑμῖν

. ἐχαρίσθη τὸ πάσχειν ὑπὲρ αὐτοῦ. Τοῦτο δὲ, φησὶν,

οὐ τὰ τοῦ φρονήματος διαλύων, οὐ τὰ τῆς προθέ-
σεως * δεῖ γὰρ ἀγαθὴν με ἔχειν πρόθεσιν, πάντα
δὲ ἀγαθὰ ἡγεῖσθαι ἐχ Θεοῦ. Οὐχ ἐγὼ γὰρ, ἀ.1.1᾽ ἡ
χάρις ἡ σὺν ἐμοί.

« Τὸν αὐτὸν ἀγῶνα ἔχοντες, οἷον εἴδετε ἐν ἐμοὶ,
χαὶ νῦνἀχούετε ἐν ἐμοί. »

Δύο χρήσιμα ἐνταῦθά ἐστι, καὶ τὸ μὴ ὑφοῦσθαι.
ὡς μόνους ἀθλητὰς, ὅπου γε χατὰ μέμησιν αὐτοῦ
ἀθλοῦσι. Καὶ «τοῦ μὴ δειλιᾷν ἐπὶ τοῖς δεσμοῖς, xat.
τῇ προσδοχίᾳ τοῦ θανάτου, ὅπου γε καὶ μιμεῖσθα e.

sui simulationem adhortatur. Videsig vero quam D αὐτοὺς ἑαυτὸν παρακεχεύεται. Ὅρα δὲ κόδη ἀγωνίας

auxie Paulus discipulorum sit sollicitus, ut, eive
bene agerent, sive metuerent, angeretur : ac sé-
quidem rem recte gererent, ne efferrcntur; ein
autem trepidarent, ne propter metum, at nseolet,
desponuderent animum.

197 CAP. u.

Vras. ἡ, 9. « Si qua ergo consolatio in Ghristo,
δὶ quod solatium charitatis, si qua societas spiri-
tus, si qua viscera miseraticnis, implete gaudium
meun, yt idem sapiatis, eamdem charitatem ha-
bentes, unanimes, idipsum sentientes. »

*3 J Cor. xv, 1

τῷ Παύλῳ περὶ τῶν μαθητῶν, ὡς καὶ κατορθούντων
αὐτῶν, χαὶ δεδιότων, ἀγωνιᾷν" χατορθούντων μὲν
διὰ τὸ ὕψωμα, δεδίοτων δὲ, διὰ τὴν τῆς δειλίας γένο.--
μένην ὑποστολήν.

ΚΈΦΑΛ. B.

« Εἴ τις οὖν καράχλησιν ἐν Χριστῷ, e τι παρ2.
μύϑιον ἀγάπης, εἴ τις κοϊνωνία πνεύματος, εἴ τις
σπλάγχνα καὶ οἰχειρμοὶ, πληρώσατέ μου τὴν χαρὰν,
ἕνα «b αὐτὸ φρονῆτε, τῆν αὐτὴν ἀγάπην ἔχοντες,
σύμφνχοι, τὸ ἕν φρονοῦντες. »

S. JOANNIS DAMASCENI

Aeplius enim amorem suum erga magistrum A Μᾶλλον yàp τὴν ἀγάπην ἐνδείχνυται τὴν πρὸς

promit, qui illum etiam absentem audit, Nam qui
przsenti auscultat, id forsan pudore facit : qui au-
tom, dum is est absens, audit, magnam prefert
suse adversus magistrum dilectionis sincerita-
lei.

« Cum timore et tremore salutem vestram ope-
ramini. »

Eos iterum anxios reddit, superciliumque ipso-
rum adeo deprimit, ne ob egregia facinora super-
biant.

γεκβ. 13. « Deus enim est qui operatur in vobis
velle et perficere pro bona voluntate. »

lloc porro ait, non ut libertati voluntatis de-
trahat; sed quod rursum formidelt ne extollantur.

τὸν διδάσκαλον, ὁ παρὰ τὴν ἀπουσίαν ἀχούων αὐὖ-
τοῦ. Ὁ μὲν γὰρ παρόντι πειθόμενος, ἴσως καὶ αἴσχν -
νόμενος τοῦτο ποιεῖ“ ὁ δὲ παρὰ τὴν ἀπουσίαν
ἀχούων, μέγα δείχνυσι τῆς εἰς τὸν διδάσχαλον ἀγά»
πῆς τὸ γνήσιον,

« Μετὰ φόδου xal τρόμου τὴ» ἑαυτῶν σωτηρίαν
χκατεργάζεσθε. »

Πάλιν ἀγωνιᾷν αὐτοὺς ποιεῖ * τοσοῦτον αὐτῶν τὴν
ix τοῦ χατορθοῦν κατασπᾷ ὀφρύν,

c θεὸς γάρ ἐστιν ὁ ἐνεργῶν ἐν ὑμῖν, καὶ τὸ θέλειν,
καὶ τὸ ἐνεργεῖν ὑπὲρ τῆς εὐδοχίας. »

Καὶ τοῦτό φησιν, οὐχ ὡς τῆς προαιρέσεως χαθ-
αιρετιχὸν, ἀλλ᾽ ὡς φοδούμενος πάλιν μὴ ἑπαρβῶσιν.

Nam quod animi propositum in causa sit, ut νοὶ ἴδ Ὅτι γὰρ fj γνώμη αἰτία τοῦ ἀγαθοὺς ἡμᾶς εἶναι ἢ

boni, vel mali simus, manifestum fecit exbortando
αἱ cum timore salutem suam operarentur.

Vas. 14, 19. « Omnia autem facite sine mur-
muratione, et cogitationibus, ut sitis sine querela,
et simplices filii Dei sine repreliensione. »

Nam qui mandata murimurando peragit, quasi
gravia illa sint, mercedem quam ex his consecu-
turus erat, amittit. Quod autem ait, et cogitationi-
bus, idem est ac.si diceret, sine ambiguitate et
dubitatione, et nihil hasitando. Nam qui hoc
pacto ea exsequitur, inquit, ille irreprehensus
erit.

Cum charitate, libenti animo.

« ln medio geuerationis pravae οἱ perversa. »

Pravam generaiionem , Judaeos dicit, secundum
illum Domini ad eos sermonem : Generatio prava
et perversa "*.

« lnter quos lucetis sicut. luminaria in mundo,
[Vgns. 16] verbum vitz continentes. »

Nam quí dicere possunt, Signatum est svper nos
(umen vultus (ui, Domine **, hi possunt csse lumi-
naria. Verbum vite, Evangelium vocat,

« Ad gloriam meam, et in die Christi : quia
non in vacuum cucurri, neque in vauum labo-
ravi. » | |

Magna siquidem gloria magistrorum est pro-
gressus discipulorum. Quousque autein pertingere

πονηροὺς, ἐδήλωσε διὰ τοῦ παραινέσαι μετὰ φόθου
τὴν ἑαυτῶν σωτηρίαν Ἐργάζεσθαι.

« Πάντα ποιεῖτε χωρὶς γογγυσμοῦ καὶ διᾶλο-
γισμῶν, ἵνα γένησθε ἄμεμπτοι xal ἀχέρσαιοι, τέχνα
Θεοῦ ἀμώμητα. o

Ὁ γὰρ τὰς ἐντολὰς ἐργαζόμενος μετὰ γογγυσμοῦ,
ὡς βαρείων οὐσῶν, ἀπόλλυσι τὸν ἐπὶ ταύταις μι-
σθόν. Τὸ ὃΣ, xal δια.λογισμῶν, τοῦτο δηλοῖ, τὸ
ἀδιστάχτως καὶ ἀνενδοιάστως, χαὶ μηδὲν διαχρινο-
μένους. Ὁ γὰρ οὕτως αὐτὰς ἐργαζόμενο; ἔσται,
φησὶν, ἄμεμπτος.

Διὰ τὴν ἀγάπην, διὰ τὴν ἀρέσχειαν.

ε Ἐν μέσῳ γενεᾶς σχολιᾶς xal διεστραμμένης. »

Γενεὰν oxoJActv, τὴν τῶν Ἰουδαίων φησὶ, χατὰ
τὸ εἰρημένον πρὸς αὐτοὺς ὑπὸ τοῦ Kuplou " Γενεὰ
cxo.lià καὶ διεσεραμμένη.

t. Ἐν οἷς φαίνεσϑε, ὡς φωστῆρες ἐν χόσμῳ, λόγον
ζωῆς ἐπέχοντες. »

Οἱ γὰρ δυνάμενοι λέγειν, "Eonusióón ἐφ᾽ ὑμᾶς
τὸ φῶς τοῦ προσώκπου cov, Κύριδ, οὗτοι δύνανται
φωστῆρες γενέσθαι. Λόγὸν δὲ ζωῆς, τὸν εὐαγγελι----,
xóy QrGtv.

Εἰς καύχημα ἐμοὶ, καὶ εἰς ἡμέραν Χριστοῦ * 622
οὐχ εἰς χενὸν ἕδράμον, οὐδὲ εἰς χενὸν ἐχοπίασα. »

Μέγα γὰρ ὄντως διδασχάλων χαύχημα ἣ ta
μαθητῶν προχοπή, Μέχρι τίνος δὲ τὴν npoxoriliiss,

progressum oportet, nisi ad adventum Cheisti? Sic D φθάσαι δεῖ, ἣ μέχρι τῆς παρουσίας Χριστοῦ; τοῦ--σς

vero loquitur, ut in ipsomet progressu, nihil ei
detrabentes moriamur. Sic enim integrum et sanum
eum exhibebimus,

Vgns. 17, 18. « Sed etsi immolor supra sacri--

cium et obsequium fldei vestri, gaudeo et congra-
tulor omnibus vobis. idipsum autem et vos gaudete,
et congratulamini mibi. »

Mortem suam, sacrificium et libationem semper
nuncupat : perindeque loquitur in Epistola ad Ti-
motheum : Ego enim jam delibor, inquil, et tempus
tesolutionis mec instat V, Ait igitur, Ecce morior,
mihique mortem decernunt hostes veritatis ob

S5 Luc. ix, ἐϊ. 35 Psal. iv, 7, 51 ΤΠ Tim. iv, 9.

δὲ λέγει, ἵνα αὐτὴν ἔχοντες ἀποθάνωμεν, μηδὲν ας «S.
«ἧς παρασαλεύσαντες. θὕτω γὰρ αὐτὴν σῶαν ἐσ».
δειξόμεθα. |

€. AXX εἰ xa σπένδομαι ἐπὶ τῇ Ovolg χαὶ λας...
τουργίᾳ τῆς πίστεω: ὑμῶν, χαίρω xal συγχαἔρει»
πᾶσιν ὑμῖν, Τὸ δὲ αὐτὸ χαὶ ὑμεῖς χαέρετε, καὶ συγ-.
καίρετέ μοι. » BI

Σπονδὴν ἀεὶ τὸν θάνατον ἑαντοῦ quate, καὶ iv t$
πρὸς Τιμόθεον ὁμοίως" Ἐγὼ γὰρ ἤδη σπένδομα;,
καὶ ὁ καιρὸς τῆς ἀγαλύσεώς μου πάρεστι. Λέγει
οὖν, ὅτι Καὶ ἀποθνήσκω, xa θάνατόν μου xatajg.
φίζονται οἱ τῆς ἀληθείας ἐχθροὶ διὰ τὸ χήρυγμα,

IN EPIST. AD PHILIPPENSES.

870

οὖχ ὅτι λυποῦμαι, ἀλλὰ χαίρω σφόδρα. Οὐχοῦν καὶ A Evangelji praedicationem. Neque 199 idcireo

αδιοὶ χαίρειν ὀφείλετε.

« "Exito δὲ ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ, Τιμόθεον ταχέως
πέμψαι ὑμῖν, ἵνα χἀγὼ εὐψυχῶ, γνοὺς τὰ περὶ
ὁμῶν. »

Πέμπω, φησὶν, ὑμῖν Τιμόθεον, ἵνα ἀχούων τὰ
περὶ ὑμῶν, χαίρω. Οὐχ ὅτι ἡγνόει" αὐτὸς γὰρ ἕλε-
ysv εὐχαριστεῖν ὑπὲρ αὐτῶν χαθ΄. ἐχάστην δέησιν.
Τί οὖν ἐστι τὸ χαίρειν περὶ Τιμοθέον, ἣ ὅτι πεποί-
βασι xa ya'pouciw ἐπὶ τοῖς δεσμοῖς τοῖς διὰ τὸ χή-
parua ; τοῦτο γὰρ αὐτοῖς καὶ παραινεῖ,

« Οὐδένα γὰρ ἔχω ἰσόψυχον, ὅστις γνησίως «6
περὶ ὑμῶν μεριμνήσει. Οἱ πάντες γὰρ τὰ ἑαυτῶν
ζητοῦσιν, οὐ τὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τὴν δὲ δοχιμὴν
αὐτοῦ γεινώσχετε, ὅτι ὡς πατρὶ τέἐχνὸν σὺν ἐμοὶ ἐδού-
λευσεν εἰς τὸ Εὐαγγέλιον. Τοῦτον μὲν οὖν ἐλπίζω
πέμψαι, ν

Τοῦτο μέγιστον ἐγχώμιον Τιμοθέου, τὸ ἰσόψυχον
εἶναι τῷ διδασχάλῳ᾽ ἅμα δὲ καὶ προτροπῆς ἐστι,
«ὃν αὐτὸν μετὰ χαρᾶς προσδέξασθαι, ὡς αὐτὸν ὀρῶνν-
«ας τὸν ᾿Απόστολον.

« Ὥς ἂν ἀπίδω τὰ περὶ ἐμὲ ἐξ αὐτῆς. Πέποιθα δὲ
ἐν Κυρίῳ.

Ἐξ αὐτῆς μὲν, τῖς χρίσεως λέγει. Ὁ δὲ νοῦς
οὗτος " Σκοπῶ, φησὶν, οἷά pot τὰ περὶ τὴν χρίσιν
γενήσεται, καὶ οὕτως ὑμῖν αὐτὸν ἀποστέλλω.

ε Ὅτι καὶ αὐτὸς ταχέως ἐλεύσομαι.»

Οἶδεν διὰ τοῦ Πνεύματος, ὅτι τὰ περὶ τὴν πρώτην
αὐτοῦ ἀπολογίαν ἔσται ῥάδια, xai διελεύσεται, xal
τὸν θάνατον, xal τὰ δεσμά" χαὶ ὅτι οὕτως ἐγένετο,
δὲδήλωσεν ἐν τῇ πρὸς Τιμόθεον εἰπῶν, "Ev τῇ πρώτῃ
μου ἀπολογίᾳ οὐδείς pot παρέστη, ἀ.1.1ὰ πάντες
As ἐγκαεέλιπον, Ὃ δὲ Κύριός μοι παρέστη, καὶ
ἀῤῥύσθην ἐκ στόματος Aéortoc.

« ᾿Αναγχαῖον δὲ ἡγησάμην Ἐπαφρόδιτον τὸν
ἀδελφὸν, xal συνεργὸν, xai συστρατιώτην μου, ὑμῶν
δὲ ἀπόστολον, χαὶ λειτουργὸν τῆς χρείας μον, πέμ-
ψαι πρὸς ὑμᾶς, ἐπειδὴ ἐπιποθῶν ἦν πάντας ὑμᾶς
ἰδεῖν. 1

Μεγάλη σύστασι: περὶ ἑκάστου τῶν μαθητῶν,
ὅπου γε ᾿Ἐπαφρόδιτον μὲν συνεργὸν xal συσερα-
εἰὗτην λέγει, Τιμόθεον δὲ ὀμόψυχον.

Καὶ ἀδημονῶν, διότι ἠχούτατε ὅτι ἠσθένησε. Καὶ
γὰρ ᾿σθένησε παραπλήσιον θανάτῳ, ἀλλὰ Θεὸς αὐτὸν
ἠλέησεν * οὐκ αὐτὸν δὲ μόνον, ἀλλὰ xat ἐμέ. »

Ὃ Ἐπαφρόδιτος θλίψιν ἦν ὑπομεῖνας ἐν Φιλίπ-
«οις διὰ τὸ χήρυγμα, xaX τοσαύτην, ὡς xai ἀπὸ τῶν
καθῶν ὧν ἔπαθε, νοσῆσαι τὴν εἰς θάνατον νόσον"
Οὐ’ μόνος δὲ αὐτὸς ἐλιθάσθη, ἀλλὰ καὶ ὁ "AnZotolo;.
Καὶ τοῦτο ἐδήλωσε γράφων Θεσσαλονιχεῦσι᾽ Αὐτοὶ
τὸρ οἵϑατε, φησὶν, dyaxntol τὴν εἴσοδον ὑμῶν

8ε [] Tim. 1v, 16.

doleo, sed admodum gaudeo. Igitur vos quoque de-
betis laetari.

Vgns. 19. « Spero autem in. Domino Jesu, Timo-
thenm me cito mitiere ad vos, ut εἰ ego bono
animo sim, cognitis quae circa vos sunt. »

Mitto ad vos Timotheum, inquit, ut audiens ex
eo qua circa vos geruntur, gaudeam. Non quod
ipse nesciret, qui in qualibet oratione sua Deo
pro illis gratias agere se dixerat. Quid ergo illud
est, quou de Timotheo loquens, se gavisurum dicit,
nisi quia accepturus erat, ob sua vineula fiduciam
et voluptatem cos sumere? Ad boc enim ipsos
hortatur.

Vgas. 20-25. « Neminem autem habeo tam una-
nimem, qui sincera alfectione pro vobis sollicitus
sit. Omnes enim quæ sua sunt querunt, non quz
Jesu Chrisi. Experimentum ejus cognoscite, quia
sicut patri fllius, mecum servivit in Evangelio.
Hunc igitur spero me mittere. »

Magns laus Timothei, quod unanimis sit ma-
gistro : sed insuper hac eos ratione invitat, ut il-
lum cum gaudio excipiant, ac si ipsummet Aposto-
lum cernerent.

« Mox ut videro qua circa me sunt ex ipsa.
[Vzas. 24.] Con(ido autem in Domino. »

Ex ipsa quidei sententia, inquit. Atque hic est
sensus : Exspecto quie mibi sint eo in judicio
eventura, tumque illum ad vos mittam.

« Quoniam et ipse veniam cito. »

Per Spiritum noverat cuncta sibl fore pervis et
faeilia in priere illa defensione sua, seque a morte
et viuculis liberandum. Atque rem ita contigisse,
ipse declaravit in Epistola ad Timothcum bis ver-
bis : In prima mea defensione nemo mihi adfuit, sed
omnes me dereliquerunt. Dominus autem mihi ectitit,
εἰ liberatus sum de ore leonis **.

VERs. 25, 926. « Necessarium autem existimavi
Epophroditum fratrem, et. cooperatorem, et com-
militonem meum; vesirum autem apostolum, et
ministrum neeessitatis mes, mittere ad vos:
gvoniam quidem omnes vos desiderauat videre. »

Magna bzc commendatio est uniuscujusque
distipulorum, dum Epaphroditnm quidem coopera-

D !orem et commilltonem vocat, Timotheum vero eaa-

nimem.

« Et moestus erat, propterea quod audieratis il-
lum infirmatum. [Vess. 27.] Nam et infirmatus
est usque ad mortem; sed Deus misertus est
ejus : noh solum autem ejus, verum etiam et
mel. »

Epaphroditus dure Philippis habitus erat propter
Evangelium, tantumque fuerat vexatus, ut ex do-
loribus quos pertulerat, ad moriem usque sgrotas-
set. Neque vero ille solus lapidibus petitus fuerat,
sed etiam Apostolus. [ἃ quod signiflcavit ad 'Thes-
salonicenses ita scribens : Nam ipsi scitis, [ratres,

81!

S. JOANNIS DAMASCENI

introitum nostrum ad vos, quia non inanis (uit ; sed A tv πρὸς ὑμᾶς, ὡς οὗ xerit] γέγονον, dX xposa-

anle passi, et contumeliis affecti (sicut scitis) in Phi-
lippis "5. Graviter ergo Epaphroditus ferebat, eos
audivisse, in tantum se pericelum, cum apud
jpsos predicaret, incidisse, ut morti proximus
fleret.

« Netristitiam super tristitiam haberem. [VEns.
23-30.| Festinantius 900 ergo misi illum, ut viso
eo iterum gaudeatis, ct ego sine tristitia sim. Exci-
- pite itaque illum cum omni gaudic in. Domino, et
ejusmodi viros cum honore bhabetcte : quoniam
propter opus Christi usque ad mortem accessit,
prodeus animam suam. »

Affeclus igitur tristitia est propter jacturam
eorum qui se insectarentur. Ceterum convaluit,

θόντες xal ὑδρισθέντες, καθὼς οἴδατε, ἀν cM x-
σοῖς. Ἠθύμει οὖν ὁ ἙἘπαφρόδιτο:, ὅτι ἦσαν ἀχη-
xoótsc, ὡς διὰ τὸ χήρυγμα τὸ εἰς αὐτοὺς, τοσοῦτος
αὐτὸν περιέστη χίνδυνο:, ὡς xal εἰς θάνατον ἐλ-
θεῖν.

C Ἵνα μὴ λύπην ἐπὶ λύπην σχῶ. Σπουδαιοτέρως
οὖν ἔπεμψα αὐτὸν, ἵνα ἰδόντες αὐτὸν πάλιν χαρῆτε,
χἀγὼ ἀλυπότερος ὦ. Προσδέχεσθε οὖν αὐτὸν ἐν
Κυρίῳ μετὰ πάσης χαρᾶς, χαὶ τοὺς τοιούτους ἐντί-
μους ἔχετε" ὅτι διὰ τὸ ἔργον τοῦ Χριστοῦ μέχρι θα-
νάτον ἤγγισε, παραδουλευσάμενος τῇ ψυχῇ. »

Εἶχε μὲν οὖν λύπην διὰ τὴν τῶν διωχόντων ἀπώ-
λειαν. Ὑγίανεν οὖν, φησὶν, ἵνα μὴ πρὸς ἐκείνῃ τῇ

inquit, ne prater hunc dolorem alio insuper δϊι- B λύπῃ καὶ ἑτέραν σχῶ τὴν τοῦ θανάτου τοῦ ᾿Δποστόλου.

gerer, propter mortem Apostoli. Tristis autcm
erat, non quod dissolutionem passurus esset, et
cuim Christo futurus : sed quia ejus opera indigc-
bat ad predicandum, ut ille sua, quemadmodum
et ipse dixit : Ut maneom in carne, necessarium
magis est propter vos **.

Non vos presentes aderatis, inquit, sed per onm
mibi ministrastis, ut ipsum mitterem.

« Ut impleret id quod vobis deerat erga me ob-
sequium. »

Nondum, inquit, perfecte ministerium meum
implevi, quod apud vos praedicandi causa suscepi.
Vincu!a me impedierunt, quse propter przedicatio-

᾿Ελυπεῖτο δὲ, οὐχ ὅτι ἀνέλυε, καὶ σὺν Χριστῷ ἦν, ἀλλ᾽
ὅτι χρείαν εἶχεν αὐτοῦ ἐν τῷ χηρύγματι, ὥσπερ ἀμέ-
λει xal αὐτοῦ ὡς καὶ αὐτὸς εἶπε Τὸ ἐπιμένειν τῇ
σαρκὶ ἀναγκαιότερον δι' ὑμᾶς.

Οὐ παρῆτε ὑμεῖς, φησὶ, ἀλλ᾽ ἐλειτουργήσατέ μοι
bU ἐχείνου, τῷ ἐχεῖνον πέμψαι.

ε Ἵνα ἀναπληρώσῃ τὸ ὑμῶν ὑστέρημα τῆς πρός
με λειτουργίας. ν᾽

QUT» τελείαν, φησὶ, τὴν λειτουργίαν πεποίημαι,
ἣν λειτουργῶ ὑμῖν εἰς τὸ χήρυγμα. Ὑστερῶ δὲ, διὰ
τοὺς ὑπὲρ τοῦ χηρύγματος δεαμούς. Τοῦτο οὖν τὸ

nem sustinui. Epaphroditus itaque defectum hunc C ὑστέρημα ὁ ἀγαπητὸς ἀναπκληροῖ Ἐπαφρόδιτος,

supplehit.

CAP. III.

Ves. 1. « De cziero, fratres mei, gaudete in
Domino, Eadem vobis scribere mihi quidem non
pigrum. »

Quinimo me quoque vinctum Letari oportet.

« Vobis autem tutuin. »

Animum quippe eorum fortiter communiebat,
docendo minime lugendum esse de vinculis que
propter praedicationem toleranda essent. .

Vgas. 2. « Videte canes, videte malos opera-
Tiog. » ᾿

Judzeorum principes innuit, de quibus scriptum
fuit : Omnes canes. muli, nom valentes. latrare, et
canes impudentes animo, qui saturari nesciunt "*.

« Videte concisionem. »

Nam carnem duntaxat secant, nililque iude ju-
vantur, Signaculum quippe fldei circuacisio est :
ipsi vero non credunt. Cur enim circumciduntur *
Cujusnam signum accipiunt? duntaxat igitur ampu-
tentur,

Y&ns. 5, 4. « Nos enim sumus circumcisio, qui
spiritu servimus Deo, οἱ gloriamur in Christo Jesu,
et non in carne fiduciam babemus : quanquam ego
habesm conüdentiam et in carne. »

Qui onne rerum hujus mundi desiderium am-

**] Thess. 11, 4.

KE9AA. T".
Τὸ λοιπὸν, ἀδελφοί μου, χαίρετε. ἐν Κυρίῳ. Τὰ
αὐτὰ γράφειν ὑμῖν ἐμοὶ μὲν οὐχ ὀχνηρόν. »

Καί πού μοι τὸ χαίρειν, χαὶ δεδεμένου αὐτοῦ.

ε Ὑμῖν δὲ τὸ ἀσφαλές. »

Μεγάλως γὰρ αὐτῶν τὴν Ψυχὴν ᾿,σφαλίξιτο, διδά-
σχων μὴ ἀδημονεῖν ἐν τοῖς δεσμοῖς τοῖς διὰ τὸ χή-
ρνγμα.

« Βχέπετε τοὺς χύνας " Βλέπετε τοὺς χαχοὺς ἐρ-
γάτας. ὃ

Τοὺς ἄρχοντας τῶν Ἰουδαίων φησὶ, περὶ ὧν ἐγέ-
τρᾶπτο, Πάντες κύνες éveol μὴ δυνάμενοι d4ax-
c&v, xal οἱ χύνες ἀναιδεῖς τῇ ψυχῇ, οὐκ εἰδότες
πλησμονήν.

« Βλέπετε τὴν χατατομήν. »

Μόνον qàp τὴν σάρκα κατατέμνουσιν, οὐδὲν ix
πράγματο; ὠφελούμενοι " fj γὰρ σφραγὶς τῆς πίστεως
$ περιτομή οὐ πιστεύουσι δέ. ΤΊ γὰρ περιτέμνον.
«αι, τίνος σφραγίδα λαμύάνουσιν; οὐχοῦν xata-
τέμνονται μόνον.

« Ἤμεῖς γάρ ἔσμεν ἢ περιτομῇ, οἱ πνεύματι
Θιοῦ λατρεύοντες, καὶ χαυχώμενοι ἐν Χριστῷ "Ie
σοῦ, xol οὐχ ἐν σαρκὶ πεποιθότες" καίπερ ἐγὼ
ἔχων πεποίθησιν χαὶ ἐν σαρχί. »

Οἱ πᾶσαν χοσμιχὴν ἐπιθυμίαν ἀποτέμνοντες. Τοῦτο

** Philipp. 1, 24. *! Isa. Lv, 10.

IN EPIST. AD PHILIPPENSES.

814

γὰρ Sylv δέδωχε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ποιεῖν, καὶ ἡ Α putavimus. Hoc euim αἱ faceremus, Spiritus Dei

ναύχησις ἣ εἰς τὸν Χριστόν.

« Εἴ τις δοκεῖ ἄλλος πεποιθέναι ἐν σαρχὶ, ἐγὼ μᾶλ-
λον. Περιτομὴ ὀχταήμερος, ix. γένους Ἰσραὴλ, φυ-
λῆς Βενιαμὶν, Ἑδραῖος ἐξ 'E6palov, χατὰ νόμον
Φαρισαῖος, χατὰ ζῆλον διώχων τὴν Ἐχχλησίαν, χατὰ
δικαιοσύνην τὴν ἐν νόμῳ γενόμενος ἄμεμπτος. ᾿Αλλ'
ἅτινα ἦν μοι χέρδη, ταῦτα ἥγημαι διὰ τὸν Χριστὸν
ζημίαν. ᾿Αλλὰ μὲν οὖν χαὶ ἡγοῦμαι πάντα ζημίαν
εἶναι διὰ τὸ ὑπερέχον τῆς γνώσεως Χριστοῦ Ἰησοῦ
«οὔ Κυρίου μου" & ὃν τὰ πάντα ἐζημιώθην, καὶ
ἡγοῦμαι σχύδαλα εἶναι, ἵνα Χριστὸν χερδήσω xol
εὑρεθῶ ἐν αὐτῷ μὴ ἔχων δικαιοσύνην τὴν Ex νόμου,
ἀλλὰ τὴν διὰ πίστεως Χριστοῦ, τὴν Ex Θεοῦ διχαιο-
σύνην. »

Ἐπειδὴ μέγα ἐφρόνουν οἱ τοῦ γράμματος χήρυ-
χες, ἐπί τε περιτομῇ xai γένει τῷ ἐξ Ἰσραὴλ,

«οὐτον χάριν ἐφ᾽ ἑαυτοῦ αὐτὸ ἐξουθενεῖ, Τότε γὰρ
ἀληθὴς fj ἐξουδένωσις, οὐχ ὅταν μὴ σχών τις χατα-
«τύει ὧν ἔχει, ἀλλ' ὅταν ἔχων, μιχρὰ αὐτὰ ἡγῆται,
χαὶ εὐχαταφρόνητα τῇ τῶν μειζόνων xal ὑπερθαλ-
λόντων εὑρέσει. Λέγει οὖν, ὅτι Ιάντα αὐτῶν σχὼν
«à σεμνὰ, xal τοσαύτην ἐν τοῖς νομικοῖς ἐπιδειξά-
μενος δικαιοσύνην, ὅσην οὐχ ἄλλος τις, πάντα ἤγη-
μαι ζημίαν καὶ σχύδαλα, ὑπερδολῆς τινος οὔσης τῆς
χαιὰ Χριστὸν πολιτείας. Τοσαύτη δέ ἐστιν ἡ ὑπερ-
604, ὥστε εὔχομαι μηδεμίαν εὑρεθῆναι ἔχοντα
ἐμαυτὸν νομιχὴν δικαιοσύνην, ἵνα τὴν ἐχ Θεοῦ δι-
χαιοσύνην χερδήσω. "Opa πῶς τὴν μὲν kx νόμου
ἀχαιοσύνην ἑαυτοῦ φησι, τὴν δὲ εὐαγγελιχὴν, Θεοῦ
δικαιοσύνην, ἵνα τοσοῦτον f] ἀμφοτέρων τὸ μέσον,
ὅσον ἀνθρώπου χαὶ Θεοῦ.

« Ἐπὶ τῇ πίστει τοῦ γνῶναι αὐτὸν, χαὶ τὴν δύ-
ναμῖν τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ, χαὶ τὴν χοινωνίαν τῶν
καϑημάτων αὐτοῦ, συμμορφούμενος τῷ θανάτῳ αὐ-
19), εἴ πως χαταντήσω εἰς τὴν ἐξανάστασιν τῶν
νιχρῶν᾽ οὐχ ὅτε ἤδη ἔλαθον, fj ἤδη τετελείωμαι "
bino δὲ εἰ xal χαταλάδω, ἐφ᾽ ip χαὶ χατελήφθην
ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ. »

Διδάσχει τίς ἡ ἐχ Θεοῦ διχαιοσύνη " ἧ πίστις d)
tl; Χριστὸν, χαὶ ἡ γνῶσις τῆς ἀναστάσεως αὑτοῦ,
λσὶ ἡ χοινωνία τῶν παθημάτων αὐτοῦ. Ταῦτα γὰρ
ἐν ἐμοὶ εὑρεθέντα, φησὶ, χαταντῆσαι ποιήσει εἰς τὴν
ἀνάστασιν τὴν ἐκ τῶν νεχρῶν. Οὐχ ἁπλῶς δὲ εἶπε,
καταγτήσω, ἀλλὰ, εἴ πως χαταγτήσω. Δείχνυσιν

ὅτι xai ἤδη τοῖς λαδοῦσι τῆς γνώσεως τὸ χάρισμα.

χαὶ τῶν παθημάτων τὴν χοινωνίαν, πολλῆς τῆς vfj-

(tec χρεία, ἵνα μὴ & EXa6ov ἀπολέσωσι. Καὶ τοῦτο ᾿

lx τῶν ἑξῆς δῆλον. Οὐχ ὅτι γὰρ ἤδη EAaCov, φησὶ,

xal δὴ περὶ τοῦ τέλους θαῤῥῶ " ἀλλὰ διώχω, ἵνα xa

χαταλάδω. Τί δὲ, ἵνα χαταλάδῃ, f) τοῦτο τὸ χά-

μομα εἰς ὃ καὶ χατελήφθη ὑπὸ Χριστοῦ ; ἕν τίνι

δὲ κατελήφθη, f| τῇ ἀναστάσει; Εἷς γὰρ ὑπὲρ πάν-

*wy ἀπέθανεν, ἵνα πάντες ζήσωμεν. Φόδος οὖν μέ-
PATROI. Gn. XCY,

concessit nobis , et hzc gloria ad Christuin re-
fertur.

« Si quis alius videtur confidere in carne, ego
magis. |VEns. 5-9.] Circumcisus octavo die, ex
genere Israel, de tribu Benjamin, Hebraeus ex [16-
breis, secundum legem Pbariseus, secundum
semulationem persequens Ecclesiam Dei, secun-
dum justitiam qux inlege est, conversatus sine
querela. Sed que mihi fuerunt lucra, bec arbi-
tratüus sum propter Christum detrimenta. Verum-
tamen existimo omnia detrimenium esse, propler
eminentem scientiam Christi Jesu Domini mei,
propter quem omnia detrimentum feci, et arbi-
tror $01 ut stercora, ut Christum lucrifaciain,
et inveniar in illo non habens justitiam qua ex lege
est, sed illam.quze ex (ide est Christ, que ex Deo
est, justitiam. » |

Quia commendatores legis insolentius effereban-
tur, tum ob circumcisionem, tum ob genus quod
ex lsrael ducebant, idcirco bac in se floccifacit :
tum quippe vera sui aspernatio est. non quando
quis, cum nihil habeat, ea respuit que non ha-
bet, sed quando qua habet, vilia et contemptibi-
lia ducit, ex quo majora et eximia nactus est.
Ait ergo : Tametsi quzcunque apud illos venera-
tioni sunt, habui, et tantam in iis quae lege præ-
scribuntur justitiam pratull, quantam nullus al-
ter, nihilominus universa hec detrimento duri,

(C, et veluti stercora, cum instituta a Christo vivendi

ratio plane sit excellentior. Atqui tanta hujus ex-
superantia e3t, ut percupiam nullam in me repc-
riri justitiam secundum legem, quo justitiam
quie ex Deo est, lucrifaciam. Vide quomodo suam
esse legalem justitiam dicit; evangelicam vero,
Dei justitiam nuncupat, ut tanta inter utramque
distantia sit, quanta inter Deum et hominem.

« In fide, [Vrns. 10-12] ad cognoscendum il-
lum, et virtutem resurrectionis ejus, et societa-
tem passionum illius, conflguratus morti ejus ; si
quo modo occurram jn resurrectionem mortuo-
rum : non quod jam acceperim, aut jam perfectus
sim ; sequor autem, si quomodo comprehendam,
in quo et comprehensus sum a Christo. »

D pocet que sit justitia Dei, eamque esse fldem

in Christum, et cognitionem resurrectionis ejus,
societatemque passionum illiua. Hzc, inquit, cum
in me reperiantur, efficient ut occurram in resur-
rectionem ex mortuis. Non autem simpliciter
dixit, occurram, sed, si quomodo occurram, osten-
ditque eos qui donum cognitionis, et passionum
societatem accepere, multis vigiliis opus habere,
ne ea amittant qu» acceperunt. Idque manifestum
fil ex iis quz» sequuntur : Non quod jam accepe-
rim, inquit. Cum enim certam de fine fiduciam
habeam, attamen persequor ut et jllum compre-
hendam. Quidnam vero,' ut comprebendat, nisi
illud donum cujus gratia comprehensus est ἃ
Christo? in quo autem comprehensus est, wv is

W

818 . S. JOANNIS DAMASCENI 818
resurrectione? Unus quippe pro omnibus mortuus A vac ἡμῖν καὶ ἀγωνία, μήποτε χαὶ ἀναστάντες, &v-

ést, ut omnes vivamus. Nobis ergo timor magnus
et anxietas incumbit, ne in resurrectione 1ndignl
inveniamur illo qui Bos suscitavit, hocque ver-
burn audiamus : Nescio vos .

Vans. 15, 14. « Fratres, ego me non arbitror
comprehendisse. »

Adhuc a seipso demissionem mentis illis su&-
det; eo magis etiam quia non expedit beatum
aliquem dicere ante mortem **. Quandiu ergo
certaminis tempug instabat, nondum comprehen-
derat.

« Unum autem, que quidem retro sunt oblivi-
scens, ad ea vero quie sunt priora extendens me-
ipsum, ad destinatum persequor, ad bravium su-

άξιοι εὑρεθῶμεν τοῦ ἀναστήσαντος, xal ἀχούσωμεν
τὸ, Ovx οἷδα ὑμᾶς.

ε "Abg gol, ἐγὼ ἐμαυτὸν οὕπω λογίζομαι χατει-
ληφέναι. »

Ἔτι ἐφ᾽ ἑαυτοῦ τὴν ταπεινοφροσύνην αὐτοῖς εἰσ-
ἡγεῖται, ἄλλως τε καὶ ἐπειδῃ οὐ δεῖ μαψαρίζειν ἄν-
θρωπον πρὸ τελευτῆς. Ἕως οὖν ó ἀγῶνος ἐνέστηχε
χαιρὸς, οὕπω κατείληφεν.

v. Ἕν δὲ, τὰ μὲν ὀπίσω ἐπιλανθανόμενος, τοῖς δὲ
ἔμπροσθεν ἐπέχτεινόμενος, χατὰ σχοπὸν διώχω, ἐπὶ
τὸ βραδεῖον τῆς ἄνω κλήσεως τοῦ Θεοῦ ἂν Χριστῷ

pernzé vocationis Dei in Christo Jesu. » 8 Ἰησοῦ, »

Docet quo pacto aliquis comprehendere queat.
Qno vero, nisi eorum qus retro sunt oblivisca-
tur? dicendo autem, que retro sunt, intelligit,

$909 vel legis cultum, vel vitam omnem corru--

ptam: cujus sic oblivisci debet, ut ad ea que
priora sunt, seso extendat, sive evangelicam vi-
vendi rationem persequatur. Hoc quippe duntaxat
modo superne vocationis hrsvium obtineri po-
tesl.

Vegas. 15. « Quicunque ergo perfeeti sumus,
hoc sentiamus. »

Vide rursum demissionis immoderationem. Non
dixit : omnino necesse est ut ita sapiamus ; sed ,
oportet ut qui perfecti sunt. sic. sapiant. Quinam
vero istud? nisi existimando se nondum compre-
hendisse. Quod si qui perfeeti suut, ita compa-
rati esse jubentur, quid de se sentire debent, qui
non sunt ejusmodi?

« Etsi quid. aliter sapitis, et hoc vobis Deus
'revelabit. » .

Sin vero, inquit, non eo quo dicimus modo
sapitis, Deus vos certiores faciet, rem plane ita
esse uti doculmus.

εκ. 16. « Verumtamen ad quod pervenimus,
ut eamdem regulam teneamus, quo idem sapia-
mus.»

Etai priestolamur, inquit, ut nobis ea de quibus
inquirimus, revelentur; attamen hoc modo te-
nete quod jam habetis. Quidnam vero habebant,
Bisi ut secundum rectam fidem saperent ?

Ngas. 17-21. « Imitalores mei estote, fratres, et
observate eos qui ita ambulant, sicut nostram lor-
mam babetis. Multi enim ambulant, quos ssepe dice-
bam vobis, nunc autem et flens dico, inimicos crucis
Christi, quorum ünis interitus, quorum deus ven-
ter est, et gloria in confusione ipsorum, qui ter-
rena sapiunt. Nostra autem conversatio in ccelis
est, unde et Salvatorem exspectamus Dominum
Jesum Christum, qui reformabit corpus humilita-
tig noatræ, ut sit configurastum corpori claritatis aus,

'! Matth. xxiv, 12, ** Eccli. n, 50.

Διδάσχκει πῶς ἄν τις χαταλάδοι" xai πῶς f τῶν
ὀπίσω ἐπιλανθανόμενος; ᾿θΟπίσω δὲ, ἣ τὴν νομιχὴν
λατρείαν φησὶν, fj καὶ πάντα τὸν ἐφθαρμένον βίον,
οὗ δεῖ ἐπιλανθανόμενον τοῖς ἔμπροσθεν ἐπεχτεῖνε-
obat, δηλαδὴ τὴν εὐαγγελιχὴν πολιτείαν μετέρχε-
σθαι. Οὕτω γὰρ μόνως ἔστι τυχεῖν τοῦ βραδείου τῆς
ἄνω κλήσεως.

« Ὅσοι οὖν τέλειοι, τοῦτο φρονῶμεν. »

Ὅρα πάλιν ὑπερθολὴν ταπεινοφροσύνης. Οὐ γὰρ
εἶπεν, ὅτι ἁπλῶς οὕτω δεῖ φροϑεῖν, ἀλλὰ τοὺς τε-
λείους οὕτω δεῖ φρονεῖν. Οὔτω δὲ, πῶς, ἣ τὸ οὔπω

G ἑαυτοὺς λογίζεσθαι χατειληφότας ; Καὶ εἰ οἱ τέλειοι
οὕτως, οἱ μὴ τοιοῦτοι, πῶς ξαυτοὺς ὀφείλουσι λογίζε»
σθαι ; |

^ « Καὶ εἴ τι ἑτέρως φρονεῖτε, xal τοῦτο ὁ Θεὺς:..
ὑμῖν ἀποχαλύψει. »

El καὶ οὐχ οὕτω φρονεῖτε, φησὶν, ὡς ἡ μεῖς Aya.
μεν, ὁ θεὸς ὑμᾶς πληροφορήσει περὶ τούτου, ὅτι ΟἿ ςςς
τως ἐστὶν ὡς ἐδιδάξαμεν.

« Πλὴν εἰς ὅ ἐφθάσαμεν, τῷ αὐτῷ στοιχεῖν χανό---.
«b αὐτὸ φρονεῖν. à

ΕἸ χαὶ ἀναμένομεν, φησὶ, τὴν ἐχ Θεοῦ Anime 7,

Ψιν περὶ τῶν ζητουμένων, ἀλλ᾽ ὅμῳς τούτου d.
Ὁ ἐχεσθε νυνὶ οὗ ἤδη ἔχετε. Καὶ τί ἦν ὃ εἶχον, Ὧ.

φρονεῖν περὶ πίστεως ἀρθῆς ;

€ Συμμιμηταί μου γίνεσθε, ἀδελφοὶ, καὶ ἀχοξτεὴς
«οὺς οὕτω περιπατοῦντας, χαθὼς ἔχετε τύπον bui.
Πολλοὶ γὰρ περιπατοῦσιν, οὃς πολλάκις ἔλεγον Üply,
νῦν δὲ καὶ χλαίων λέγω, τοὺς ἐχθροὺς τοῦ σταυροῦ
τοῦ Χριστοῦ, ὧν τὸ τέλος ἀπώλεια, ὧν ὁ θεὸς ἡ
xoa, καὶ ἡ δόξα ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὐτῶν, οἱ τὰ isl.
γεια φρονοῦντες. Ὑμῶν γὰρ τὸ πολίτευμα ἐν οὐρα.
νοῖς ὑπάρχει, ἐξ οὗ χαὶ Σωτῆρα ἀπεκχδεχόμεθα Κύ.
ριον Ἰησοῦν Χριστὸν, ὃς μετασχηματίσει τὸ σῶμα
«ἧς ταπεινώσεως ἡμῶν, εἰς τὸ γενέσθαι αὐτὸ σύμ»

IN EPIST. AD PHILIPPENSES.

81}

βερφον τῷ οώματι τῆς δόξης αὐτοῦ, χατὰ τὴν ἐν- A secundum operationem qua eliam possit sibi sub-

ἐργειαν τοῦ δύνασθαι αὐτὸν καὶ ὑκοτάξαι ἑαυτῷ τὰ
πάντα. »

ΚΕΦΑΛ. A'.

« Ὥστε, ἀδελφοῖ μον ἀγαπητοὶ καὶ ἐπιπόθητοι,
χαρὰ καὶ στέφανός μου. »

Πάλιν ἀναγκαῖαν αὐτοῖς λέγει, τὸ μιμεῖσθαι αὖ-
«bv, καὶ, εἰδέναι τίς οὔτω κερύτατεξ ὡς αὐτός. Τοῦτο
δὲ λέγει, οὐχ ὑψηλοφρονῶν, ἀλλὰ ἀποτρέπων τῆς τῶν
ἑτεροδιδασχάλων συνονσίας, δειχνὺς πόσον ἑχατέρων
τὸ μέσον τῶν τε πνευματιχῶν χαὶ τῶν σαρχιχῶν.
Τὸ δὲ μέσον τοῦτο ἀπὸ τοῦ τέλους ἑχατέρων ἔστιν
ἰδεῖν. Τῶν μὲν γάρ, φησὶ, τὸ «Do; ἀπώλεια " τῶν
&, τὸ μετασχηματισθῆναι χαὶ συμμόρφονυς γενέσθαι

jicere oinnia. ».—

CAP, IV.

VEns. 5. « Itaque, fratres mei charissimi et de-
sideratisslmi, gaudium et corona mea. » |

lterum eos docet necessarium esse ul suí zemd-
latores sint, videantque quis eo quo ipse modo
ambulet. Sic autem loquitur, non quod de se
bene admodum existimet, sed ut eos avertat ab
extrari& docirin: — magistrorum consuetudine,
ostendens quantum inter se diatent spiritualia et
earnalia: Atqui banc intercapedinem ex utrorum-.
que fine liceat observare. Horum enim ſinis, in-

τῷ σώματι τῆς δόξης Χριστοῦ. Τοῦτο δὲ αὐτὸ pera- p quit, est interitus ; illorum vero, transfiguratio et

σχηματισθήῆγαι, ἡμῶν δηλονότι τὰ σώματα, ποιήσει
Χριστὸς, διὰ τὸ δύναεθαι͵ χαὶ πάντα ἔχειν ὑποτε-
«ταγμένα " τὸ δὲ, καὶ ἡ δόξα ὃν τῇ αἰσχύνῃ av-
τῶν, τοῦτο δηλοῖ, ὅτι ἐπὶ τούτοις μέγα φρονοῦσιν,
ἐφ᾽ οἷς αὑτοὺς ἔδει αἰσχύνεσθαι. Πάντα γὰρ τὰ τῆς
κοιλίας, αἰσχύνῃ xai φθορά.

« Οὕτω στήχετε ἐν Κυρίῳ, ἀγαπητοί. »
Οὔύτω, πῶς; ὡς ἀπεχδεχόμενοι ἐξ οὐρανῶν. Σω-
τῆρα τὸν Κύριον Ἰησοῦν. Préparor δὲ ἑαυτοῦ τοὺς

conformatio eum corpore gloriw Christi. Ait vero
reformabit, hoc est, corpora nostra Christus glo»
ria vestiet, cum id facere possit, et omnia sibi
subdita babeat, lllud vero, et gloria in confusione
ipsorum, hoc significat eos superbire in quibué
erubescere deberent. Nam quecunque ad venirem
spectant, turpitudo et corruplela sunt.

« Sié state in Domino, charissimi. »
. Sic. Quomodo? velut exspectantes e ccelis Sal-
vatorem nostrum Dominum Jesum. Coronan au-

μαϑητὰς, φησὶ, διά τοι τῶν στεφάνων αὐτῷ γίνεσθαι — tem discipulos suos vocat; quippe quorum erga
πρόξενον τῆν ἑπαχοὴν αὐτῶν τὴν εἰς τὸ χηρυγμα. — prsedicationem attentio coronas ipsi præpar abat.

« Ἐδωδίαν παρακαλῶ, καὶ Συντύχην παρακαλωὼ «à 4803 Vias. 2, 5. « Evodiam rogo, et Syntychen
αὐτὸ φρονεῖν ἐν Κυρίῳ. Ναὶ ἐρωτῶ xat σὲ, σύζυγε deprecor, idipsum sapere in Domino. Etiam rogo
Trist, συλλαμόάνου αὐταῖς, αἵτινες ἐν τῷ Koayye- ^ et 1e, germane compar, adjuva eas que mecum
Mp συνἠθλησάν μοι, μετὰ καὶ Κλήμεντος, καὶ τῶν in Evangelio laboraverunt, οἱ cum Clemente, et
λοιπῶν συνεργῶν μον. ceteris adjutoribus meis. » !

Εἰπὼν ἐν τῷ χαθόλῳ παράχλησιν, xai xav' εἶδος — Quia ubi generatim locutus est, rogationem

αὐτὴν προσφέρει ἐπὶ τῶν ἐξόχων ἐν τῇ πίστει καὶ
τοῦτο δῆλον ἔχ τοῦ ἐπενεγχεῖν αὐτόν " Οἴειγες our-
4θλησάν μοι ἐν τῷ δύαγγελίῳ. —

Tevtc τὴν γυναῖχά φασιν αὐτοῦ παραχαλεῖν iv-
ταῦθα. ᾿Αλλ' οὐχ ἔστιν, ἀλλά τινα: γυναῖκα, ἃ xal
ἄνδρα μιᾶς αὐτῶν.

€ "Qv τὰ ὀνόματα ἐν βιδλῳ ζωῆς. »

Τοῦτο εἴρηχεν ἐχ τοῦ Κυρίου μαθών" Χαίρετε
γὰρ, φησὶν, ὅτι τὰ ὀνόματα ὑμῶν ἐγγέγραπται ἐν
τοῖς οὐρανοῖς.

« Χαίρετε ἐν Κυρίιρ πάντοτε. »

xiviv μάστιξιν, xiv tv αὐτῷ θανάτῳ, xat οὐ μόνον
ἐπὶ τῶν διδασχάλων δεῖ, ἀλλὰ xal αὐτοὶ ταῦτα διὰ
Χριοτὸν πάσχοιμεν.

ε [ἰάλιν ἐρῶ, Χαίρετε, τὸ ἐπιεικὲς ὑμῶν γνωσθήτω
κᾶσιν ἀνθρώποις. »

ἹΜονονουχὶ διαμαρτύρεται αὐτοῖς, ὡς οὐ δεῖ ἀδυ-
μεῖν, ἀλλὰ χαίρειν.

« Ὁ Κύριος ἐγγύς" μηδὲν μεριμνᾶτε. »

Μὴ θορυδείτω, φησὶν, ὁμᾶς τὰ χατ' ἐμέ. Ὁ γὰρ
Κύριός μοι παρέοται.

δι Matth, v. 12.

dixit, hane nunc quoque speciatim ad eos habet
qui δα eximii erant : hoeque manifestum fit, eo
quod subjungst, qui mecum laboraverunt.

Nonnulli aiunt uxorem ejus esse, quam obsee-
eret. Verum hoc falsum est ; sed mulierem ali-
quam, aut virum alicujus illarum alloquitur.

« Quorum nomina sunt in libro vitse. »

Hoc dixit, edoctus ἃ Christo, qui ait: Gaudete
quoniam nomina vestra scripta sunt im cadis *^.

D Visas. 6, 5.« Gaudete in Domino semper. »
Κἂν iv δεσμοῖς, φησὶν, ἀχούητε τὸν διδάσχαλον, -

Tametsi magistrum, inquit, constringi vinculis,
tameisi flagris verberari, tametsi tolerare mortem.
audiatis; imo quamvis non solum magistri, verum
et nos ipsi eadem Cbristi causa pateremur.

« [terum dico, gaudete, Modestiía vestra nota sit
omnibus bominibus. »

Non solum obtestatur eos ne despondeant sní-
mum, sed etiam ut gaudeant.

« Dominus prope est. [Vgns. 6, 7.) Nihil solli-
citi sitis. »

Non vos türbent, inquit. que mihl acciderunt,
Aderit quippe mihi Dominus.

819

« Sed in omni oratione οἱ obsecratione, cum A

gratiarum actione, petitiones vestre innotescant
apud Deum : et pax Dei qua exsuperat omnem
sensum. »

Quoniam nihil eos sollicitos esse debere dixe-
rat, ne conciderent animo, existimantes hoc ge-
neralim a se pronuntiatum, eam ob rem ait : Mo-
nui vos ne solliciti sitis ob vincula quibus deti-
3eor, tanquam aliquid exinde doloris patiar. Ne-
quaquam enim hzc mihi molesta sunt el gravia.
Verum oportet, inquit, ut orationi et obsecrationi
apud Deum diligentius intenti sitis. Nam cum
gratiarum actionibus exorandus Deus est, non
jdejecto torpentique animo. .

« Custodiet corda vestra et intelligentias ve-
siras in Christo Jesu. »

lierum precatur, ut eamdem fldem teneant.
lloc est enim, corda et intelligentias ipsorum in
Christo muniri.

Vgns. 8, 9. « De cetero, fratres, quaecunque
$unt vera, quacunque pudica, quicunque justa,
quacunque casta, quecunque amabilia, quecunque
bona famae; si qua virtus, si qua laus discipline,
haec cogitate. Quae ei didicistis, et accepistis, et
audistis. »

Apostolus nos docet fidem in Christum esse
caput omnis boni quod nobis accidat, ceteraque
virtutum facinora velut exiguum quoddam erga
illam exsistere. Perinde est igitur ac si diceret :
halete fidem, quam in. vobis incolumem servari
precor, Superest autem ut vitam ad virtutis nor-
mam instiluatis, quam etiam hortor vos ut arri-

| piatis. Ait itaque, de cetero, non quod parum sit

dare operam virtuti (hoc enim magnum est),

2046 scd quia comparatione fidei parvum est, ac

velut appendix. Fides siquidem fundamentum
basisque et tutamen est, sine qua niliil quidpiata
possit exstrui : quippe cum absque fundamentis
nullum zdificium, nullaque domus consistat. Fi-
deà ergo fundamentorum instar est, totiusque
demus structure : actiones vero virtutum, tecto
similes sunt, quo zedificium omne clauditur, et
veluti coronatur.
« Et vidistis in me. »

S. JOANNIS DAMASCENI

850

€ AX ἐν παντὶ τῇ προσευχῇ, καὶ τῇ δεήσει
μετὰ εὐχαριστίας τὰ αἰτήματα ὑμῶν γνωριζέσθω
πρὸς τὸν Θεόν" χαὶ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα
πάντα νοῦν. » ᾿

Ἐπειδὴ μηδὲν μεριμνᾷν αὐτοῖς εἶπεν, ἵνα μὴ
ἀναπέσωσι, νομίσαντες αὐτὸν ἐν τῷ χαθόλου τοῦτο
ἀποφήνασθαι" Τούτου χάριν, φησὶν, εἶπον μὴ με-
ριμνᾷν ἐν τοῖς περὶ ἐμοῦ δεσμοῖς, ὡς δεινόν τι
πάσχοντος ἐξ αὐτῶν. Οὐ γάρ εἰσι δεινά“ ἀλλὰ με-
ριμνᾶτε, φησὶν, ἐν τῇ προσευχῇ, xal τῇ δεήσει τῇ
πρὴς τὸν Θεόν. Αἰτεῖν γὰρ τὸν Θεὸν δεῖ, εὐχαρι-
στοῦντας, οὐχ ἀθυωοῦντας, οὐδὲ ἀχηδιῶντας.

€ Φρουρήσει τὰς καρδίας ὑμῶν, καὶ τὰ νοήματα

Β ὑμῶν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. »

Πάλιν αὐτοῖς τὸ ὁμόπιστον εὔχεται. Τοῦτο γάρ
ἐστι τὸ φρουρηθῆναι τὰς καρδίας αὐτῶν, καὶ τὰ
νοήματα ἐν Χριστῷ.

« Τὸ λοιπὸν, ἀδελφοὶ, ὅσα ἐστὶν ἀληθῇ, ὅσα σεμνὰ,
ὅσα δίχαια, ὅσα ἁγνὰ, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα,
εἴ τις ἀρετὴ, καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε, ἃ
xaX ἐμάθετε, xoi παρελάδετε, xaX ἠχούσατε. »

᾿Ἐδίδαξεν ἡμᾶς ὁ ᾿Απόστολος, ὡς χεφαλὴ παντὸς
ἡμῖν ἀγαθοῦ ἡ πίστις, dj εἰς τὸν Χριστὸν, xal ὡς
πάντα τὰ ἔργα τὰ xaT ἀρετὴν, ὡς μέρος τι μι-
χρὸν χατ᾽ ἐχείνην εἰσίν. “Ὅμοιον οὖν ὡσεὶ λέγοι "
Ἔχετε τὴν πίστιν, ἣν καὶ φυλάττεσθαι ἐν ὑμῖν εὔχο»
μαι. Λείπει δὲ ἔτι ὑμῖν ἡ χατ᾽ ἀρετὴν πολιτεία, ἧς
xal ἀντέχεσθαι ὑμᾶς παραινῶ. Τὸ «λοιπὸν οὖν λέ-
Y*, οὐχ ὅτι μιχρὸν τὸ χατ᾿ ἀρετὴν πολιτεύεσθαι"
μέγα γάρ" ἀλλ᾽ ὅτι μιχρὸν ὡς πρὸς σύγχρισιν τῆς
πίστεως, xal περίλοιπον. Ὁ γὰρ θεμέλιος, καὶ 1)
ἀσφάλεια ἡ πίστις ἐστὶν, ἧς ἄνευ οὐ δυνατὸν οἶχο-
δομηθῆναί τι. Ἐπεὶ οὐδὲ οἰχοδομή ἐστιν, ὥσπερ οὐδὲ
οἶχος ἄνευ θεμελίων. “Ἔστιν οὖν ἡ μὲν πίστις τὰ θε-
μέλια, xal ἡ τοῦ παντὸς οἴχου οἰχοδομὴ, αἱ δὲ πράξεις
αἱ χατ᾽ ἀρετὴν, ὀρόφῳ ἑοίχασι συγχλείοντι xal οἱονεὶ
στεφανοῦντι τὸ πᾶν οἰχοδόμημα.

« Καὶ εἴδετε tv ἐμοί. »

Ἐπειδὴ πολλῆς ἀρετῆς εἶπεν ἀντέχεσθαι, GR.
θείας, σεμνότητος, δικαιοσύνης, ἀγνείας, φιλαδελ.ι.. --.
φίας, εὐλογίας, καὶ πάντων ὅσα ποιοῦσιν ἀρετὴν, Gag e
εὐφημίαν" ἐπειδὴ τούτων πάντων εἶπεν ἐπιμελεῖσθας.
(a μὴ δόξῃ μείζονα ὧν ἴσχυον ποιεῖν ἐπιτάττα:. κα
αὐτοῖς, τούτου χάριν ἐφ᾽ ἑαντοῦ εἰς τὸ xatopÜa x;
αὑτὰ παραχαλεῖ αὐτούς. Ὅμοιαν οὖν ὡς εἰ λέγεως
Ἵνα μὴ ἀκηδιάσητε, ὡς μεγάλων ὄντων τῶν E wu.
ταγμάτων, καὶ μειζόνων f] δύνασθαι χατορθοῦν. E
ἐμοὶ γὰρ, φησὶν, ἅπαντα ἠχούσατε γινόμενα, χαὶ οἱ
μόνον ἡκχούσατε, ἀλλὰ xat τεθέασθε-

Quia monuit eos πὲ inultiplicem virtutem am- D
plexarentur, veracitatem — nimirum, gravitatem
morum, justitiam, castitatem, fraternam dilectio-
nem, benedicentiam, et omnia quibus constat
virius, qui fainam bonam afferunt; cum horum
omnium sollicitos esse monuerit, ne videatur
eliquid eis majus præcipere quam assequi pos-
tent, adbortatur eos ut ad exemplum sui hzc om- .
nia praestare studeant. ldem igitur est ac si dice-
ret: Ne despondeatis animum, tanquam ardua
precepta sint et majora quam przestare valeatis. -
Audivistis enim universa hzc me coluisse : neque
solum audivistis, sed et vidistis.

« Hiec agite, οἱ Deus pacis erit vobiscum. » « Ταῦτα πράσσετε, xol ὁ θεὸς τῆς εἰρήνης ἔσται
μεθ᾽ ὑμῶν. »

E.

ὁπὲρ αὐτῶν μισθός " οὗτος δέ ἐστιν, τὸ σύνοιχον ἔχειν
«ὃν Θεόν.

« Ἑχάρην δὲ ἐν Κυρίῳ μεγάλως, ὅτι ἤδη ποτὲ
ἀνεθάλετε τὸ ὑπὲρ ἐμοῦ φρονεῖν, ἐφ᾽ ᾧ καὶ ἐφρο-
νεῖτε" ἠχαιρεῖσθε δέ" οὐχ ὅτι καθ᾽ ὑστέρησιν λέγω.
Ἐγὼ γὰρ ἔμαθον ἐν οἷς εἰμὶ αὐτάρχης εἶναι. Οἶδα
καὶ τακεινοῦσθαι, οἶδα xal περισσεύειν ἐν παντί"
xai ἐν πᾶσι μεμύημαι, xal χορτάζεσθαι xal πει-
vdv, xai περισσεύειν, xal ὑστερεῖσθαι. Πάντα ἰσχύω
Lv τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ. Πλὴν χαλῶς ἑποιή-
σατε συγχοινωγήσαντές μον τῇ θλίψει, Οἴδατε δὲ
χαὶ ὑμεῖς, Φιλιππήσιοι, ὅτι ἐν ἀρχῇ τοῦ Εὐαγγε-
λίου, ὅτε ἐξῆλθον ἀπὸ Μαχεδονίας, οὐδεμία μοι Ἐχ-

χλησία ἐχοινώνησεν εἷς λόγον δόσεως χαὶ λήψεως, εἰ Β

μὴ ὑμεῖς μόνοι " ὅτι χαὶ ἐν Θεσσαλονίχῃ, καὶ ἅπαξ,
xai δὶς εἰς τὴν χρείαν μου ἑπέμψατε᾽ οὐχ ὅτι bm-
ζητῶ τὸν χαρπὸν τὸν πλεονάζοντα εἰς λόγον ὑμῶν.
Axiye δὲ πάντα, καὶ -περισσεύω" πεπλήρωμαι δε-
ξάμενος παρ Ἐπαφροδίτου τὰ παρ᾽ ὑμῶν. »

Περὶ τῆς διακονίας ἧς ἀπέστειλαν αὐτῷ, λέγει.
Ἐχάρη δὲ, οὐχ ὅτι ἔλαδεν, ἀλλ' ὅτι χαρπὸν ἔσχον οἱ
μαθηταί. KL γὰρ ὁ Κύριος διέταξεν αὐτοὺς διδόναι,
“ὡς οὐχ ἕπταιον μὴ διδόντες ; Οἰχείως οὖν σφόδρα τὸ,
ἀνεθάλετε, εἶπεν. "Apyh γὰρ ἀγαθοῦ xapmoU ἡ πρὸς
«οὺς διδασχάλους χοινωνία, ὥσπερ ἀμέλει xal μα-
βασμοῦ, ἢ τούτων λήθη.

. ϑομὴν εὐωδίας, θυσίαν δεχτὴν, εὐάρεστον τῷ C

Θεῷ.

Τοῦτο γάρ ἔστι τὸ παρέχον αὐτοῖς εὐωδιάζειν * νό-
55») γὰρ θεῖον πληροῦσιν.

. Ὁ δὲ Θεύς μου πληρώσῃ πᾶσαν χρείαν ὑμῶν
φεατὰ τὸν πλοῦτον αὐτοῦ ἐν δόξῃ, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.
“Ἱ ᾧ θεῷ καὶ Πατρὶ ἡμῶν, ip δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν
an. ϊώνων. ᾿Ἀμήν, ᾿Ασπάσασῦς πάντα ἔγιον ἐν Χριστῷ

Anaoõ. ᾿Ασπάζονται ὑμᾶς οἱ σὺν ἐμοὶ ἀδελφοί *
A σπάζονται ὑμᾶς πάντες οἱ ἅγιοι. Μάλιστα δέ. »

Ὥρα τῆς διαχονίας πόσος ὁ καρπός " τὸ πλουτι-

«“ὐῆναι αὐτοὺς ἐν δόξῃ Χριστοῦ * ἅμα δὲ καὶ ἠρέμα
«αὐτοὺς διδάσχει͵ ὡς διὰ τὸ χρήσιμον αὐτῶν ἐχέλεν-
σεν αὐτοὺς ὁ Χριστὸς χοινωνεῖν τοῖς διδασχάλοις, ἵνα
“ὧν πηυματιχῶν αὐτῶν μεταλάδωτιν. Ἐπεὶ πῶς
“οὐχ ἠδύνατο ὁ τούτους πλουτίζων, xai τοὺς διδασχά-
λοὺς πλουτίσαι ; 'AXÀ' οἰχονομίᾳ τοῦτο πεποίηχεν,
ἕνα xa οἱ διδάσχαλοι μὴ χατεπαίρωνται τῶν μαθη-
“ὧν, ὡς δωρεὰν αὐτοὺς πλοντίζοντες, μῆτε οἱ μαθη-
"a ἀχηδιῶσιν, ὡς ἀεὶ ἐν τῇ τῶν πτωχενόντων ὄντες
τάξει, xal μηδὲν μεταδιδόντες αὐτοῖς. Διὰ τοῦτο
ἀνάδοσιν καὶ χοινωνίαν ἐχέλευσε γίνεσθαι, εἰ καὶ τὰ
τῶν διδασχάλων ἀσνγχρίτως μείζονα.

« Οἱ ix τῆς Καίσαρος οἰχίας. Ἡ χάρις τοῦ Ku-
Οἴου Ἰησοῦ Χριστοῦ. »
Παραμυθεῖται σφόδρα αὐτοὺς, πῷ εἰς τὸν οἶχον

*! Luc. x, 7.

IN EPIST. AD PHILIPPENSES. |
Παραινῶ, φησὶ, ποιεῖν αὑτὰ, ἐπειδὴ xat μέγας 6 A Hortor vos, inquit, ut hiec faciatis, quoniam

882

magna pro eis merces redditur. Hzc porro est,
qua contubernalis habetur Deus.

Vxas. 10-18. « Gavisus sum autem in Domino
vehementer, quoniam tandem aliquando reflorui-
stis pro me sentire, sicut et sentiebatis : occupati
autem eratis. Non quasi propter penuriam dico :
ego enim didici, in quibus sum, sufficiens esse.
Scio et humiliari, scio et abundare (ubique et in
omnibus institutus sum) et saliari, et esurire, et
abundare, et penuriam pati. Omnia possum in eo
qui confortat me, Christo. Verumtamen bene feci-
siis communicantes tribulationl meæ. Scitis autem
et vos, Philippenses, quod in principio Evangelii,
quando profectus sum a Macedonia, nulla milii
Ecclesia communicavit in ratione dati et accepti,
nisi vos soli : quia et Thessalonicam semel et bis
in usum mihi misistis. Non quis quæro datum,
sed requiro fructum abundantem in ratione ve-
stra. Habeo autem omnia, et abundo : repletus
sum, acceptis ab Epaphrodito quz a vobis sunt. »

De ministratione quam sibi miserant, loquitur.
Letsbatur autem, non quia acceperat, sed quia
discipuli fructum habuerant. Nam, cum Christus
jusserit ** eos largiri, quinam non in peccatum
incurrissent, minime largiendo. Apposite igitur
ait, refforuistis. Boni siquidem fructus initium
est communicatio cum magistris; quemadmodum
marcoris, horum oblivio.

« Odorem suavitatis, hostiam acceptam placen-

tem Deo. »

Hoc enim confert eis ut bonum odorem spirent ;
quippe qui legem Dei impleant.

Vgns. 19-35. « Deus autem meus impleat omne
desiderium vestrum, secundum divitias suas in
gloria in Christo Jesu. Deo autem et Patri nostro
gloria in secula seculorum. Amen. Salutate om-
nem sanctum in Christo Jesu. Salutant vos qui
mecum sunt, fratres, Salutant vos omnes sancti.
Maxime autem. »

205 Videsis quantus fructus prestiti oflicii ,
quod locupletentur in gloria Christi. Simul vero
eos tacite docet, propter utilitatem ipsorum se
prxcepisse ut carnalia cum magistris communi-
carent , quo spiritualium bonorum eorum parti-
cipes flerent. Eccur enim non queat ille qui
ipsos ditat, magistros quoque locupletare? Sed
consulto id lecit, ne magistri adversus discipulus
arrogantius extollerentur, ac si gratis illog divi-
liis suis augerent : nec rursum discipuli mœrenti
animo essent, quod semper inter egenos haberen-
tur, nihilque eis impartirent. Quocirca repensare
mandavit et communicare, quamvis ea qua a
magistris tribuuntur, longe sint prasta:.tiora.

« Qui de Caesaris domo sunt. Gratia Domini Jesu
Christi. »

Ingenti eus solatio afficit, dum ait, in ipsius-

S. JOANNIS DAMASCENI

854

met imperatoris aula praedicationem invaluisse, A τὸν βασιλικὸν χεχρατηχέναι εἰπεῖν τὸ χήρυγμα, xat

et eousque, ut οἱ fideles qui Philippis agebant,

illi salutarent.
« Cum spiritu vestro. Amen. »

Ostendit eos ad quos hzc scribit, spiritaales
esse. Hoe quippe ipsis per totam perinde episto-

᾿ Jam testatur.
Ad Philippenses epistola scripta est Roma per
Epaphroditum. Vers. 208.

ἐπὶ τοσοῦτον, ὥστε χαὶ τοὺς ἐν Φλέκκοις πιστοὺς
χατασπάζεσθαι.

« Μετὰ τοῦ πνεύματος ὑμῶν. ᾿Αμήν. »

Δείχνυσιν ὡς πάντες, πρὸς o0c γράψει τὴν ἐπι-.
στολὴν, εἰσὶ πνευματιχοί. Τοῦτο γὰρ xal δι᾽ ὅλης.
«ἧς ἐπιστολῆς αὑτοῖς μαρτυρεῖ. |
Πρὸς Φιλιππησίους ἐγράφη ἀπὸ Ῥώμης 0?

'EzagpoOízov. Xtlyorv vq.

ΕΙΣ EIHXTOAHN ΠΡῸΣ KOAOXXIAEL.

IN EPISTOLAM AD COLOSSENSES.

CAPUT PRIMUM.

Vxas. 1. « Paulus apostolus Christi Jesu per
voluntatem Dei , et Timotheus frater. »

Epistolam scribit hominibus, qui apte quidem
ab Epaphra Evangelii doctrinam acceperant , am-
pliore vero cognitione indigebant , quippe qui per-
fectam notitiam non baberent. Quocirca altiora
quoque mystería (ractat , eosque in ipsummet dis-
pensationis pelagus deducit, et orat ut ejusmodi
scientia perfectiores evadant. Neque id solum,
sed etiam admonet ne seducantur ab iis, qui cum
Grzcanico errori addicti essent, ipsos a veritate
abstraherent, neque illis qui ex circumcisione
sunt, fidem haberent. Utrosque enim procul a my-

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ IIPQTON.

« Παῦλος, ἀπόστολος Χριστοῦ Ἰησοῦ, διὰ θελήματος
Θεοῦ, καὶ Τιμόθεος ὁ ἀδελφός. »

Γράφει τὴν ἐπιστολὴν ἀνδράσι παραλαδοῦσι μὲν τοῦ
Ἐὐαγγελίου τὸν λόγον παρὰ Ἐπαφρᾶ, δεομένοις δὰ
τῆς πλείονος γνώσεως * o0 γὰρ εἶχον τελείαν γνῶσιν.
Ad xal δογμάτων βαθυτέρων ἅπτεται, καὶ εἰς αὐτὸ
τὸ τῆς οἰχονομίας αὐτοὺς εἰσάγει πέλαγος, xol ἐπ’
εὔχεται τελειωθῆναι ταύτῃ τῇ γνώσει. Οὐ μόνον δὲ,
ἀλλὰ καὶ παραινεῖ μὴ ἀπάγεσθαι, μήτε τοῖς ἐξ Ἔλ-
ληνιχῆς ἀπάτης ἀποτυλῶσιν αὑτοὺς τῆς ἀληθείας,
pfe πιστεύειν τοῖς ἐν περιτομῇ. ᾿Αμφότεροι γὰρ
ἔξω τοῦ κατὰ Θεὸν μυστηρίου εἰσίν. Ἔτι γε μὴν καὶ
τὸν ἠθιχὸν αὐτοῖς συνάπτει λόγον, ὁποίους εἶναι δεῖ

sterio Dei abesse. Ad hzc demum moralem ad eos (α τοὺς χατὰ Χριστὸν ζῶντας, διδάσχων αὐτούς.

sermonem facit, docetque quales esse oporteat
illos qui secundum Christum vitam agunt.

Vgss. 9, 5. « Qui sunt Colossis. »

Urbs est Phrygiz.

« Sanctis et fidelibus fratribus in Christo Jesu.
Gratia vobis et pax a Deo Patre nostro, et Do-
mino Jesu Christo. »

Fideles nuneupamur, non solum quia credimus,
sed etiam quia nobis Dei mysteria concreduntur.

« Gratias agimus Deo et Patri Domini nostri
Jesu Christi, semper pro vobis orantes, [Vgns. 4, 5.]
audientes fidem vestram in Christo Jesu , et dile-
ctionem quam $06 habetis in sanctos omnes,
propter spem quz reposita est vobis in caelis. »

Ait se propter hæc duo eorum vice gratias re-
ferre ; propter rectam fidem in Christum , ef pro-
pter dilectionem ipsorum in sanctos.

ε Τοῖς ἐν Koloocate. »
H πόλις τῆς Φρυγίας k.

ε ᾿Αγίοις καὶ πιστοῖς ἀδελφοῖς ἐν Χριστῷ. Χάρις
ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς ἡμῶν xaX Κυρίου
Ἰησοῦ Χριστοῦ. »

Πιστοὶ, οὐ διὰ τὸ πιστεύειν μόνον χαλούμεθα,
ἀλλὰ χαὶ διὰ τὸ πιστευθῆναι τοῦ Θεοῦ μυστήρια.

« Εὐχαριστοῦμεν τῷ Θεῷ χαὶ Πατρὶ τοῦ Κυρίου
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, πάντοτε περὶ ὑμῶν προσ-
εὐχόμενοι, ἀχούσχυτες τὴν πίστιν ὑμῶν ἐν Χριστῷ
Ἰησοῦ, χαὶ τὴν ἀγάπην τὴν εἰς πάντας τοὺς ἁγίους,
διὰ τὴν ἐλπίδα τὴν ἀποχειμένην ὑμῖν ἐν τοῖς οὐρα-

D γοῖς. »

Εὐχαριστίαν ὑπὲρ αὐτῶν ἀναφέρειν φησὶ διὰ δύο

ταῦτα, διά τε τὴν ὀρθὴν εἰς Χριστὸν πίστιν, καὶ τὴν

ἀγάπην τὴν εἰς τοὺς ἁγίους.

YARLE LECTIONES.

k Ἡ πόλις τῆς Φρυγίας. Sic in. Catena OEcumenii : Πόλις Φρυγίας αὔτη, ἡ

Bec Phrygia: civitas est, que nunc Chona appellatur. Narrationem labeo Joanni Dainasceno a

ἐγρμένη νῦν Χώνα:
am,

qna fertur Michael archangelus Chonæ vel Chonis in Phrygia apparuisse. Theodoretus, in cap. 2 bujus
pistol, ad hæc verba in religiote angelorum, testatur apud Phryges illorumque vicinos exstitisse ad
guam usque ztatem, εὐχτήρια τοῦ ἁγίου Mat, Oraterig S. Michaelis.

L

Ἐραγτγελίου τοῦ καρόντος εἰς ὑμᾶς. »

Βαρ' 'Exagpd δηλονότι.

« Καθὼς καὶ ἐν παντὶ τῷ χόσμῳ, xai ἔστι xapro-
ςορούμενον, καθὼς xal ἐν ὑμῖν, ἀφ᾽ ἧς ἡμέρας ἢχού-
σατε, καὶ ἐπέγνωτε τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ ἐν ἀληθείᾳ,
καθὼς καὶ ἐμάθετε ἀπὸ Ἐπαφρᾶ ποῦ ἀγαπητοῦ συν-
δούλου ἡμῶν, ὅς ἐστι πιστὸς ὑπὲρ ὑμῶν διάκονος τοῦ
Χριστοῦ, ὁ χαὶ δηλώσας ἡμῖν τὴν ὑμῶν ἀγάπην ἐν
Ἡνεύματι, »

Thy δύναμιν τοῦ Εὐαγγελίου λέγει, πρὸς βεδαίω-
σιν τῶν ἀχουόντων, λέγων αὐτὸ διήχειν διὰ τοῦ χό-
onou παντὸς, χαρποφορούμενον ἐν ἔργοις, καὶ αὖ-
ξανόμενον ταῖς προσθήχαις τῶν πιστευόντων, ὥστε
εἰδέναι τοὺς ἀχούοντας, ὅτι χαθάπερ ἐν μεγίστῃ πό-
Mt, καταριθμοῦνται δι᾽ ὅλης τῆς οἰχουμένης αἱ 'Ex-
κλησίαε,

« Διὰ τοῦτο χαὶ ἡμεῖς, ἀφ’ ἧς ἡμέρας ἡἠχούσαμεν,
οὐ παυόμεθα ὑπὲρ ὑμῶν προσευχόμενο, χαὶ αἰτού-
μενοι, ἵνα πληρωθῆτε τὴν ἐπίγνωσιν τοῦ θελήμα-
ww αὐτοῦ, ἐν πάσῃ σοφίᾳ, καὶ συνέσει πνευμα»
«χῇ. »

“Δξια σκουδῆς, φησὶν, ἐμοὶ τὰ χαθ᾽ ὑμᾶς. Διὸ καὶ

ἀδιαλείπτως προσεύχομαι αἰτούμενος τὸ σοφίας δῶ-.

pov, ἕνα δι᾽ αὐτοῦ μάθητε πῶς ἠθέλησεν ὁ Θεὸς τὸν
κόσμον εἷς οἰχείωσιν τὴν ἑαύτοῦ ἀγαγεῖν, καὶ τίνι
τρόπῳ τὰ τῆς οἰχειῴσεως γενέσθαι δυνατὸν ἣν. Τοῦ
μὲν νόμοὐ συνάπτειν θεῷ μὴ ἰσχύοντος, Χριστοῦ καὶ
μόνου συνάπτοντος, ὅτι αὐτὸς διχαιοσύνης τῆς ὑπὲρ
ἀνθρώπων πληρωτὴς γενόμενος, τὸ πληρωθὲν ἐφ'
ἰαυτοῦ χαρίζεται τοῖς πιστεύουσιν...

ε Περιπατῆσαι ὑμᾶς ἀξίως τοῦ Κυρίου, εἰς κᾶσαν
ἀρέσκειαν, ἐν καννὶ ἔργῳ ἀγαθῷ καρποφοροῦντες,
καὶ αὐξανόμενοι elg τὴν ἐκίγνωσιν τοῦ Θεοῦ, ἐν πάσῃ
δυνάμει κανὰ τὸ κράτος τῆς δόξης αὐτοῦ, εἰς πᾶσαν
ὃ πομονὴν καὶ μακροϑυμίαν μετὰ γαρᾶς. »
Αὕτη γὰρ σοφία πνευματιχὴ, ἐξ ἧς ὁ ὑγιὴς καὶ
paro. βίος. Ἐπιτείνει γὰρ τὴν προθυμίαν
«cé» ἀγαθῶν ἔργων fj σύνεσις.

εὐχαριστοῦντες τῷ θεῷ, τῷ ἰκανώσαντι ἡμᾶς

IN EPIST. AD COLOSSENSES.
« "Hv προηκούσατε ἐν τῷ λόγῳ τῆς ἀληθείας τοῦ A

886

« Quam audistis in verbo veritatis Evangelii,
[Vsns. 6] quod pervenit ad vos. »

Ah Epaphra videlicet.

« Sicut et in universo mundo, et fructilicat,
sicut et in vobis, ex ea die qua audistis et cogno-
vistis gratiam Dei in veritate ,. (Vens. 7. 8] sicut
didicistis ab Epaphra charissimo conservo nostro,
qui est (idelis pro vobís minister Christi ; qui et ma-
nifcstavit nobis dilectionem vestram in Spiritu. » .

Virtutem Evangelii recitat , ut auditores con(ir-
met , cum ait illud universum mundum pervadere,
et. fructus effectis edere, atque accessionibus eo-
rum qui fidem amplectuntur, augescere : ita nt
qeicunque audiant, liquido cognoscant, perinde

B atque in urbe maxima. sic per totum orbem Ec-

clesias numerari.

Ygzs. 9. «Ideo et nos, ez qua die audivimus,
non cessamus pro vobis orantes, et postulantes ut.
impleamini agnitione voluntatis ejus, in omni sa-
pientia et intellectu spiritali. »

Quz ad vos spectant , inquit, digna sont quibus
studium impendam meum. Quamobrem sine inter-
missione vobis sapientis donum orationibus meis.
postulo, per quod addiscatis qua ratione Deus
mundum voluerit sibi conciliare, οἱ quomodo con-
ciliationis bujus patrari negotium possit : quando-
quidem lex ad hoe non valet uti nos conjungat
Deo, solus vero Christus conjunctionem hanc pe-

. tavit; quippe qui, justitiam propler homines

implendo, plenitudinem suam iis qui credunt im-
partitu; ,

Vegas. 10, 11. «€ Ut ambuletis digne. Domino,
per omnia placentes , i^ omni opere bono (ructi-
ficantes , et crescentes in. scientia Dei, in omni
virtute confortati , secundum poteaUsm claritatis
ejus, in omni patientia et longanimitate cum

" gaudio. »

Hac enim est sapientia spiritaalis, ex qua filius
sanus et spiritualis nascitur. Intellectione quippe
flagrsns bonorum operum studium intentius »u-
gescit.

Vegas. 12-14. « Gratias sgentes Deo Patri, qu:

as Eo τὴν μερίδα τοῦ χλήρου τῶν ἁγίων tv τῷ φωτί * p dignos nos fecit in partem sortis sanctorum in

Sc ἰῤῥύσατο ἡμᾶς. »

Πατέρα ἡμῶν λέγει τὸν Θεὸν, κατὰ τὴν δοθεῖσαν
Halv διὰ τῆς εἷς τὸν Μονογενῆ πίστεως υἱοθεσίαν "
"Ὅσον γάρ ἔλαθον αὐτὸν, ἔδωκεν αὑτοῖς ἐξουσίαν
εἰκνα Θεοῦ γενέσθαι.

€ "Ex τῆς ἐξουσίας τοῦ σχότους, μετέστησεν. εἷς
τὴν βασιλείαν τοῦ ΥἹοῦ τῆς ἀγάπης αὐτοῦ, ἐν ᾧ
ἔχομεν τὴν ἀπολύτρωσιν, τὴν ἄφεσιν τῶν ἁμαρ-
τιῶν. »

Σχότος, ἢ ἐξουσία τοῦ διαδόλου, καὶ ἐν σχότῳ τὸ
δύνασθαι ἔχει, καθάπερ ὁ χλέπτης ἐν γυχτί᾽ οἷς

δὲ μὴ παρέστη τὸ χακίας σχότος, χατὰ τούτων οὐχ

ἴα, », 13,

lumine, qui eripuit nos. »
Patrem wosirum appellat Deum, pro ea ado.

piione que per fidem in Unigenitum donata nobis

fuit : Quotquot enim receperun , dedit eis potestatem
filios Dei feri *.

« De potestate tenebrarum , et transtelit in re-
gnum Filii. dilectionis sue, ia quo babemus re-
demptionem , remissionem peccatorum. »

Tenebre potestas disboli sunt, qui in tenebris
habeat ut possit, veluti fur ín nocte. ]n illis
207 vero qui in molitiz tenebris non jsccnt,

IN EPIST. AD COLOSSENSES.

830

πῆσαι, xal δι᾽ αὐτοῦ ἀποχαταλλάξαι τὰ πάντα εἷς A plenitudinem inhabitare, et per eum reconciliare

᾿αὑτὸν, εἰρηνοκοιήσας διὰ τοῦ αἵματος τοῦ σταυροῦ
αὐτοῦ δι᾽ αὐτοῦ, εἴτε τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, εἴτε τὰ ἐν
τοῖς οὐρανοῖς. »

"Ott ἐν αὐτῷ ηδόχησεν ἀναχεφαλαιώσασθαι τὰ
ᾳάντα τὰ ἕν τοῖς οὐρανοῖς, καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς. οὕτω
καὶ ἐνταῦθα πάλιν λέγει δι᾽ ἑτέρων λέξεων. Ὁ γὰρ
θάνατος τοῦ Χριστοῦ, καὶ τὸν ἄνθρωπον ἀνέσωσεν,
χαὶ ἀνεστοιχείωσε, xai τοὺς ἀγγέλους εἰς τὴν ἀρχαίαν
ἤγαγε χαρὰν σωζομένων ἀνθρώπων, χαὶ συνῆψε τὰ
κάτω τοῖς ἄνω χαὶ τοῦτό ἐστι τὸ, ἀποκχατα.λ.λάξαι
τὰ πάντα. Ἑποίησε γὰρ εἰρήνην, καὶ τὴν ἔχθραν
ἦρεν ἐχ τοῦ μέσου. Διὸ χαὶ ἔλεγον οἱ ἄγγελοι, Δόξα
ἐν ὑψίστοις Θεῷ, ΄ αἰ ἐπὶ γῆς εἰρήνη.

« Καὶ ὑμᾶς ποτὲ ὄντας ἀπηλλοτριωμένους χαὶ
ἐχθροὺς τῇ διανοίᾳ, ἐν τοῖς ἔργοις τοῖς πονηροῖς,
γυνὶ δὲ ἀποχατήλλαξεν ἐν τῷ σώματι τῆς σαρχὸς
αὐτοῦ διὰ τοῦ θανάτου. παραστῆσαι ὑμᾶς ἁγίους
xai ἀμώμους, καὶ ἀνεγχλήτους κατενώπιον αὐτοῦ. »

Ἐχθροὶ ἦσαν τῇ διανοίᾳ οἱ χεχωρισμένοι τοῦ
Ἰσραὴλ διὰ τὸ ἐν ἔργοις εἶναι πονηροῖς. Τὴν μὲν
προῦδπάρχουσαν ἔχθραν, διὰ τὴν καχίαν xal ἀνομίαν
εἰς φιλίαν ἐληλυθέναι φησὶ, διὰ τὸ νεχρωθῆναι τὸν.
«ἧς σαρχὸς βίον, τὸν ἐν ἡμῖν μὲν ἐῤῥυπωμένον, ἐν
Χριστῷ δὲ καθαρὸν, δοθέντα δὲ ὅμως εἰς νέχρωσιν
ὑπὲρ τοῦ τὴν ἐν τῷ βίῳ τούτῳ tap! ἡμῖν χεχρατη-
xulay ἁμαρτίαν ἐκ βάθρων ἀναιρεθῆναι, ὥστε ἡμᾶς
καθ᾽ ἑτέραν ζωὴν τὴν ἐχ νεχρῶν παραστῆναι θεῷ,
μηχέτι ἐνόχους τοῖς ἐγχλήμασι τῆς προτέρας ζωῆς,
ὅσοι δηλαδὴ συμμορφούμεθα τῷ θανάτῳ χαὶ τῇ ἀνα-

. Φτάσει τοῦ Χριστοῦ.

ε Εἴ γε ἐπιμένετε τῇ πίστει τεθεμελιωμένοι xal
Abpalot, καὶ μὴ μεταχινούμενοι ἀπὸ (τῆς ἐλπίδος
«οὔ Εὐαγγελίου, οὗ ἠχούσατε, τοῦ χηρυχθέντος ἐν
πάσῃ τῇ χτίσει τῇ ὑπὸ τὸν οὐρανὸν, οὗ ἐγενόμην ἐγὼ
Παῦλος διάχονος. »

Ἐπειδὴ ἀχοῇ τὰ χατ' αὐτοὺς οἶδεν, ἀμφιδόλως
εἴρηχεν, ET γε ἐπιμένετεα. Δηλονότι τῆς πίστεως ἡ
ἐπιμονὴ Be6atol τὴν πρὸς θεὸν οἰκείωσιν.

€ Νῦν χαίρω ἐν τοῖς παθήμασιν ὑπὲρ ὑμῶν. v

Ἐναγώνιον τὸ ἔργον τοῦ ᾿Αποστόλου. Καὶ ἐπειδὴ

omnia in ipsum, pacificans per sanguinem crucis
ejus, per ipsum, sive qua in terris, sive qus
in coelis sunt. »

Iu hoc quoque loco verbis aliis enuntiat, 4908
Deo complacitum fuisse, ut in Christo instauraret
universa que in colis, et qua in terris aunt.
Nam Christi mors, cuni bominem salvum fecit re-
dintegravitque, tum angelis gaudium reddidit pri-
stinum propter salutem hominum, et inferiora
superioribus copulavit: atque hoc esl, reconci-
liare omnia. Etenim pacem fecit, inirniciliasque
sustulit e medio. Quapropter angeli dicebant :
Gloría in excelsis Deo, et in terra pax 3.

Vzns. 21, 22. « Et vos cum essetis aliquando
alienati, et inimici sensu in operibus malis, nunc
autem reconciliavit in corpore carnis ejus per
mortem, exhibere vos sanctos, et immaculatos, et
irreprehensibiles coram ipso. »

Sensu crant inimici, qui segregabantur ab
Israel, cum operam malis operibus darent. Pri-
stinas quidem inimicitias, quas malitia et iniqui-
tas pepererant, in amicitiam esse mutatas dicit,
vita carnis exstincta, quz quidem, cum in nobis
sorduisset, in Christo munda facta est : quippe
qui data fuit ad mortificationem, ut peccatum,
quod in hac vita dominatum in nobis fuerat, ra-
dicitus tolleretur, quo nos ex mortuis vitam alte-
ram agentes reprzesentaremur Deo, nec essemus
deinceps anterioris vitae criminum rei ; quotquot

* nimirum conformati sumus ad mortem et resur-

rectionem Christi.

Vas. 23. « Si tamen permaneus in fidc fundati,
et stabiles, et immobiles à spe Evangelii, quod
audistis, quod pradicatum est in universa crea-
tura, qus sub colo est; cujus factus sum ego
minister. y

Quoniam auditu duntaxat acceperat qua spud
eos gererentur, quasi incertus dixit, si tamen
permanetis, Nimirum (dei constantia firmius nos
Deo conciliat.

"Vrms. 24. « Nanc. gaudeo in passionibus pro
vobis. »

Apostoli munus ad certamina comparatum erat.

tp τὸ ἔργον ἐστὶ πρόθυμος, χαίρει καὶ &v τοῖς D Quocirca cum alacri animo incumbat operi, ideo

ἐγωνέίσμασιν οἷς ἀγωνίζεται ὑπὲρ τῆς Ἔχχλη-
σίας. » ᾿
e. Καὶ ἀνταναπληρῶ τὰ ὑστερήματα τῶν θλίψεων
τοῦ Χριστοῦ ἕν τῇ σαρχί μου ὑπὲρ τοῦ σώματος αὐ-
φοῦ͵ ὅ ἐστιν ἡ Ἐχχλησία " ἧς ἐγενόμην ἐγὼ διάχο-
νος χατὰ τὴν οἰχονομίαν τοῦ Θεοῦ, τὴν δοθεῖσάν μοι
αἷς ὑμᾶς.» |
Ἰουτέστι τῆς "Exxigolag* χαθὸ ! γὰρ αὐτοῦ U
"Exxinola.
Πληρῶσαι τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ, τὸ μυστήριον τὸ

ΝΊας. n, 14.

in certaminibus lztatur, quibus pro Ecclesia de-
sudabat.

« Et adimpleo qus desunt passionum Christi,
in carne mea, pro corpore ejus, quod est Eccle-
sia, [Vens. 95] cujus factus sum ego minister
secundum dispensationem Dei, quz data est mibi
in vos. »

Hoc est pro Ecciesia; corpus enim ejus est
Ecclesia.

: Ut impleam verbum Dei, [Vxzs. 20-29) my-

VARLE LECTIONES.

! legerim, σῶμα potius. Sed textus nimium bic lyxatas mutilusque est.

IN EPIST. AD COLOSSENSES.

894

« δλέπετε μή τις ὑμᾶς ἔσται à συλαγωγῶν διὰ A Vans. 8. « Videte ne quis vog decipiat per phi-

«ῆς φιλοσοφίας xal χενῆς ἀπάτης, χατὰ τὴν xapá-
δοσιν τῶν ἀνθρώπων, χατὰ τὰ στοιχεῖα τοῦ χόσμου,
καὶ οὗ χατὰ Χριστόν. »

Πλεονάζει xavà ταύτην τὴν ἐπιστολὴν πρὸς "EX-
ληνα; καὶ Ἰουδαίους διαλεγόμενυς, ἑχατέρας ἔχτρο-
κῆς ἀφαιρῶν τοὺς πεπιστευχότας, Πρῶτον μὲν οὖν
πὴν kx φιλοσοφίας ἀποσύλησιν φυλάττεται, κενὴν
ἀχάτην λέγων εἶναι τὴν φιλοσοφίαν, ὅτι σχήματι
χαταπλήττει, xol πιθανότητι λόγων τῆς ἀληθείας
ἀφεστηχυζα. Οὐ γὰρ ἱχανὰ περὶ Θεοῦ τὰ ἐξ ἀνθρώ-
«ων νοήματα, ἐπειδὴ πᾶσαι αἱ ἀνθρώπιναι χαταλή-
ψεις ix. τῶν ὁρατῶν οὖσαι, xalàx τῶν τοῦ χόσμου
στοιχείων, οὐκ εἰσὶ βέδαιαι πρὸς τὴν “τῶν ζητουμέ-
νων χατάληψιν, τῶν ἀοράτων τῶν ζητηυμένων.

€ Ὅτι ἐν 'αὐτῷ χατοιχεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς
(eót160; σωματιχῶς. »

Ἐν Χριστῷ, φησὶ, καὶ ὁ Hacxfjp ἔστι καὶ τὸ ἅγιον
Πνεῦμα. Καὶ ἵνα μὴ τις νομίσῃ σχετιχὴν εἶναι τὴν
χατοίχησιν, ἢ συναπτιχὴν ἁπλῶς, τούτου χάριν εἶπε,
σωματικῶς, ἀντὶ τοῦ, οὐσιωδῶς. Λέγει οὖν, ὡς οὗτος
ὁ γένόμενος ἄνθρωπός ἔστιν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, 6
ὁμοούσιος αὐτῷ τε καὶ τῷ ἀγίῳ Πνεύματι.

ε Καὶ ἐστὲ ἐν αὐτῷ πεπληρωμένοι. »

Ἐπειδὴ σὰρξ αὐτοῦ xal μέλη γεγόνατε, χαὶ χε-
φαλὴν αὐτὸν ἔχετε, τούτου χάριν Πνεύματος ἁγίου
ἐστὲ πεκληρωμένοι.

€ Ὃς ἐστιν dj χεφαλὴ πάσης ἀρχῆς xal ἑξου- Cc
clc. »

El καὶ ὁμοούσιος, φησὶ, γέγονεν ἡμῖν χατὰ τὴν

eápxa, ftot τὴν ἀνθρωπότητα, ἀλλ᾽ οὖν καὶ οὗτός
dori κατεξουσιάζων τῶν ἀνθρώπων.

ε Ἐν ᾧ καὶ περιετμήθητε περιτομῇ ἀχειρο-
«οιῆτῳ, kv τῇ ἀπεχδύσει τοῦ σώματος τῶν ἁμαρτιῶν
«ἧς σαρχὸς, ἐν τῇ περιτομῇ τοῦ Χριστοῦ, συνταφέν-
«ες αὐτῷ ἕν τῷ βαπτίσματι, ὃν ᾧ καὶ συνηγέρθητε
διὰ τῆς πίστεως τῆς ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ, τοῦ ἐγεί-
pavtoc αὐτὸν ἐκ τῶν νεχρῶν. Καὶ ὑμᾶς νεχροὺς
ὄντας ἐν τοῖς παραπτώμασι, xal τῇ ἀχροδυστίᾳ τῆς
σαρχὺς ὅὁμῶν, συνεζωοποίησεν ὑμᾶς σὺν αὐτῷ,
χαριφάμενος ὑμῖν πάντά τὰ παραπτώματα. »

Ἐρκισυνάπτει τοῖς Ἰουδαϊχοῖς τὰ 'EJAnvixà , οὐχ

losophiam, εἰ inanem fallaciam, secundum tradi-
tionem hominum, secundum elementa mundi, et
non secundum Christum. »

Hac in epistola multum sermonem habet ad-
versus Grecos et Judaeos, quo ab uirorumque
pravitate fideles deterreat. Primum igitur phlilo-
sopbis deceptionem cavet, ubi philosophiam ina-
nem fallaciam vocat : quippe qua specie percel-
lat, et probabilitate rationum retrabat a veritate.
Neque enim hominum sensa idonea sunt, ut per-
cipiant ea quz Dei sunt : quoniam universa per-
ceptiones bumans, cum a visibilibus rebus inci-
piant, necnon ab elementis mundi, nihil firmitatis
babeut ad ea qus qusruntur intelligenda, quippe
cum invisibilia sint qus queruntur.

$10 Vsss. 9. « Quia. in ipso inhabitat omnis
plenitudo divinitatis corporaliter. »

In Christo, inquit, exsistit Pater acSpiritus san-
ctus. Sed ne quis existimet affectu et habitudine
tantum inbabitationem esse deitatis, aut simplici
conjunctione; idcirco dixit, corporaliter, hoc est
substantiali modo. Ait ergo, hac ratione ilium qui
factus est bomo, Dei Filium esse, quia consub-
stantialis est ei, ac Spiritui sancto.

Vegas. 10. « Et estis in illo repleti. »

Quandoquidem caro ipsiu$ et membra facti
estis, οἱ eum habetis caput, eam ob rem Spiritu
sancto estis repleti.

« Qui est caput omnis. principatus et pote-
statis. »

Tametsi, inquit, consobstantialis nobis factus
est secundum carnem, naturamve humanam, ni-
hilominus ipse quoque bominibus dominatur

Væns. 11-15, « In quo et. circumceisi estis, cir-
eumcisione non manufacta in exspoliatione corpo-
ris peccatorum carnis, sed in circumcisione Chri-
sti, consepulti ei in baptismo, in quo et simul
resurrexistis per fldem operationis Dei, qui sus-
citavit eum ex mortuis. Et vos cum essetis mor-
tul in delictis et preputio carnis vestre, convi-
vificavit cum illo, donans vobis omnia delicta. »

Res Græcanicas cum Judaieis conjungit, ut ta-

ἐχδάλλων αὐτὰ ὥσπερ ἐχεῖνα, ἀλλ᾽ ὑπεραναδαίνων, Ὁ men istas velut illas non rejiciat, sed superius

καὶ σώζων ἐν τοῖς πνευματιχοῖς τὰ σωματιχά. Τὸ
πρῶτον οὖν γνώρισμα τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ τὴν κεριτο-
μὴν ἔχων, ἡμᾶς, φησὶ, πιστεύοντας τῇ ἀληθεῖ περι-
«ομῇ Χριστοῦ, καὶ μετέχοντας αὐτῆς " αὕτη δέ ἐστιν
οὐ διὰ χειρουργίας ἀνδρωπίνης γινομένη, ἀλλὰ διὰ
«ἧς τοῦ σώματος ἐχουσίου ἀποδύσεως, τοῦ γηΐνου
βίον ἀποτιθεμένου εἰς ἀνάληψιν τοῦ οὐρανίου, τοῦ
δι᾽ ἀναστάσεως ἡμῖν ἀποδιδομένου “ ἥντινα ἀνάστα-
σιν ἤδη μὲν ἔχομεν δυνάμει, πιστεύοντες τῷ ὑπὲρ
ἡμῶν ἀναστάντι, χομιούμεθα δὲ χαὶ ἔργῳ τὴν ἀνά-
στάσιν ἕν τῷ ἰδίῳ xatpy.

— € ἮἘξαλείψας τὸ καθ᾽ ἡμῶν χειρόγραφον τοῖς δόγ-
μασιν, ὃ ἣν ὑπεναντίον ἡμῖν, καὶ αὐτὸ ἦρχεν kx τοῦ
μέσου, προσηλώσας αὐτῷ τῷ σταυρῷ, ἀπεχδυσάμε-

ascendat, et in spiritualibus corporalia conservet.
Quocirca, admisso statim Judaismi indicio, eir-
cumcisione scilicet, nos qui vere Christi cirehm-
cisioni credimus, ejus quoque consortes effici
ait. Hzc porro non humana manu peragitur, sed
spontanea corporis aífectoum abdicatione, qua
deposita terrestri vita, cuelestem assumimus, quie
nobis per resurrectionem Christi redditer. Atqui
resurrectionem hanc jam potestate quidem Inbe-
mus, credentes in illum qui nostri causa resurre-
xit, re vero tempore tandem suo obtinebimus.
Vgns. 14, 15. « Delens quod advefsus no« eft
chirographum decreti, quod erat contrarfum no-
bis et ipsum tulit de medio, affigens illud cruci;

S. JOANNIS DAMASCENI

εἰ exspolians principatus et potestates, traduxit A νὸς τὰς ἀρχὰς xol τὰς ἐξουσίας, ἐδειγμάτισεν ἐν

confidenter, palam. triumpbans illos in semet-
ipso. »

In eos qui contumaces in Deum fuere, quedam
veluti scriptura est, expressa prave vitz delinea-
tio. Instrumentum hoc dilutum fuit, ut non am-
plius adversum nos contestetur, modo ad decre-
tum divinum accedamus, libera utique voluntate,
diligentüique studio. Cruci itaque Doinini illud
affizum fuit, hoc est abolitum et rescissum,. ex-
stineta vita, in qua improbitatis, ejusque contra
nos testimonii expressionem ferebamus. Nam qui
vitam istam exstinxit, chirographum subinde
quod adversus eam exstabat, pessumdedit, et
pravas potestates, quz vitio carnis circum excre-
verant, quzeque totum hominem obtegebaut, una
cum corpore exuit, suspenditque, 211 adeo ut
susciperet quidem ipse confusionem ante homi-
num oculos ; quam vero in illos a quibus in cru-
cem actus fuit, sive in principes hujus mundi,
rejiceret. Mors enim in qua robur eorum positum
erat, enecata est, οἱ in vitam commutata : quo
factum est, utilli throno exciderint, destructa
morte, quz basis ejus et fundamentum erat.

« [Vrns. 16, 17.] Nemo ergo vos judicet in cibo,
aut in potu, aut iu parte diei festi, aut Neomenis,
. aut Sabbatorum, quz sunt umbra futurorum, cor-
pus autem Christi. »

Facti estis immunes, inquit, ab illis przeceptis

παῤῥησίᾳ, θριαμδεύσας αὐτοὺς ἐν αὐτῷ.

Ἐν τοῖς παραχούσασι θεοῦ, καθάπερ γράμμα ἐστὶ
τὴν παραχοὴν ἐλέγχον, ἡ ἐχτύπωσις, ἡ ix τῆς πονη-
ρᾶς ζωῆς. Τὸ διάγραμμα τοῦτο ἐξαλείφεται, ὡς μη-
χέτι χαταμαρτυρεῖν ἡμῶν, ἐὰν δόγματι θείῳ προσ-
ίωμεν, τουτέστι προαιρέσει xal σπουδῇ. Προσήλωται
οὖν, φησὶ, τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίον, τουτέστι νενέ-
χρωται xal ἠἡχύρωται, τῆς ζωῆς νεχρωθείσης, ἐν ff
τῆν τύπωσιν εἴχομεν τῆς πονηρίας, xal τῆς ἐξ
αὐτῆς χαταμαρτυρίας. Ὃ γὰρ νεχρώσας τὴν ζωὴν,
ἐνέχρωσε τὸ xav' αὐτῆς χειρόγραφον, xai τὰς πο-
νηρὰς ἐξουσίας τὰς περιπεφυχνυίας τῇ χαχίᾳ τῇ σαρ-
xixjj, xa οἱονεὶ σχεπούσας xal χκαλυπτούσας τὸν

Β ἄνθρωπον, συναπεχδύσατο τῷ σώματι, συνεχρέμασε,

βαετάζων μὲν αἰσχύνην αὐτὸς, τὴν ἐν ἀνθρώπων
ὀφθαλμοῖς, περιτρέπων δὲ αὐτὴν εἰς τοὺς σταυροῦν-
τὰς τοῦ αἰῶνος τούτου ἄρχοντας ὄντας * ὅτι τὸ ἰσχυ-
ρὸν αὐτῶν, ὁ θάνατος ἀνῃρέθη μεταπεσὼν εἰς ζωὴν,
ὥστε ἐχπεπτωχέγαι τοῦ θρόνου, διὰ τὸ τὴν ῥίζωσιν,
καὶ τὴν ὑποδάθραν αὐτοῦ περιῃρῆσθαι, ἥτις ἐστὶν
6 θάνατος,

« Μὴ οὖν τις ὑμᾶς χρινέτω ἐν βρώσει, ἣ ἕν
πόσει, 7| ἐν μέρει ἑορτῆς, ἢ Νουμηνίας, ἢ Σαδδά»
“ων, & ἐστι σχιὰ τῶν μελλόντων, τὸ δὲ σῶμα Χρι-
στοῦ. »

᾿Απηλλάγητε, φησὶ, τῶν περὶ σωμάτων νομοτε-

quz ad corpora spectabant. Nam hzc omnia um- C θῃμάτων. Ταῦτα γὰρ πάντα τυπικαὶ σχιαὶ μελλόν-

bratiles figure erant. futurorum ; quando nempe
. assistemus Deo, veram illam prseferentes mundi-
tiam, veramque festivitatem agentes.

VgRs. 18, 19. « Nemo vos seducat, volens in
humilitate et religione angelorum, quz non vidit,
ambulans, frustra inflatus sensu cornis sus, et
. Don tenens caput, ex quo totum corpus per nexus

et conjunctiones subnministratum et constructum .

crescit in augmentum Dei. »

Nemo, ait, vobis sanciat legem qua humilis ad-
huc abjectaque sit, que vos angelis procuratori-
bus, et administris orbis in carnalibus quoque
subjiciat. Nam illi custodes legis, qui eam sequun-
tur, nulla causa sapientiam jactitant suam, cum
capite, quod est Christus, careant; per quem
universum Ecclesia corpus per commissuras et
cowpagines ea accretione crescit, qua ipsi conces-
δὶ! Deus ut augescat. Commissuras autem et nexus
appellat illos, qui verbum docent in Ecclesia. Ee-
clesia siquidem per eos Christo conjungitur, et in
elegans aedificium exstruitur.

Vgas. 20-22. « Si mortui estis cum Christo ab
elementi mundi, quid adbuc tanquam viventes
mundo decernitis? ne tetigeris, neque gustaveris,
neque contrectaveris; quae omnia sunt in interi-
tin ipso usu. » |

των, ὅτε τὴν ὄντως ἔχοντες καθρότητα m, xal
τὴν ἀληθῇ ἑορτάζοντες ἑορτὴν, Θεῷ παραστησό-
μεθα.

« Μηδεὶς ὑμᾶς χαταδραδευέτω, θέλων ἐν ταπεῖ-
γοφροσύνῃ, καὶ θρησχείᾳ τῶν ἀγγέλων, ἃ μὴ bopa-
χεν ἐμδατεύων, εἰχῇ φυσιούμενος ὑπὸ τοῦ νοὸς
^c σαρχὸς αὐτοῦ, χαὶ οὐ χρατῶν τὴν χεφαλὴν,
ἐξ οὗ πᾶν τὸ σῶμα διὰ τῶν ἀφῶν καὶ συνδέσμων
χορηγοῦν, καὶ συμδιξαζόμενον αὔξει τὴν αὔξησιν
τοῦ Θεοῦ, » |

Μὴ νομεθετείτω τις ὑμῖν, φησὶ, νομοθεσίαν ἔτι.
᾿τὴν ταπεινὴν, τὴν ὑπ᾽ ἀγγέλοις οὖσαν ἐπιτρόποις,
καὶ οἰχονόμοις, xai ἐν τοῖς σαρχιχοῖς. ταπεινῶν
ὑμᾶς. Ταύτης γὰρ ἀντεχόμενοι οἱ τοῦ γράμματος
φύλαχες μάτην ἐπὶ σοφίᾳ . μεγαλοφρονοῦσιν, οὐχ
ἔχοντες τὴν χεφαλὴν, ὅς ἐστινό Χριστὸς, ἐξ οὗ ἅπαν
τῆς "ExxAnoiag τὸ σῶμα διὰ τῶν ἀφῶν καὶ συνδέσμων
αὔξει τὴν αὔξησιν, ἣν αὐτῇ δέδωχεν ὁ Θεὸς αὐξάνε-
σθαι. Συγαςὰς δὲ καὶ συγδέσμους τοὺς τὸν λό-
γον τῇ Ἐχχλησίᾳ χηρύττοντας λέγει. Δι᾿ αὐτῶν
γὰρ συνάπτεται ἡ Ἐχχλησία Χριστῷ, καὶ τὴν χα»
λὴν οἰχοδομὴν οἰκοδομεῖται.

« Εἰ ἀπεθάνετε σὺν Χριστῷ ἀπὸ τῶν στοιχείων
τοῦ χόσμου, τί ὡς ζῶντες ἐν χόσμῳ δογματίζεσθε -
μὴ ἄψῃ, μηδὲ γεύσῃ, μηδὲ Olync: & ἔστε πάντα
εἰς φθορὰν τῇ ἀποχρήσει. »

VARUE LECTIONES.

» Spatium vacuum est in mss.; lego autem χαθαρότητα.

IN EPIST. AD COLOSSENSES.

El ἐνεχριύθητε ταύτῃ, φησὶ, τῇ ζωῇ, xal παντὶ A δὶ mertificati estis, inquit, buic vitz, et omni

δρωμένῳ καὶ capxixip. Τὸν γὰρ παρόντα βίον διὰ
τῶν στοιχείων σημαίνει. Εἰ ἀπεθάνετε οὖν, φησὶ,
«ip αἰῶνι τούτῳ, τί πάλιν περὶ αὐτὸν στρέφεσθε,
περὶ βρώματα, xal τὰ τοιαῦτα στρεφόμενοι; ταῦ-
τα γὰρ, φησὶ, γαστρὶ δέδοται, xat εἰς φθορὰν χω-

ε Κατὰ τὰ ἐντάλματα καὶ δ'δασχαλίας τῶν ἀν-
θρώπων " τινά ἐστι λόγον μὲν ἔχοντα σοφίας, ἐν
ἐθελοθρησχείᾳ, χαὶ ταπεινοφροσύνῃ, χαὶ ἀφειδίᾳ
σώματος, οὐκ ἐν τιμῇ τινι, πρὸς πλησμονὴν τῆς
σχρχός. »

Ἐντο.ὰς ἀνθρώπων, τὰς μυθιχὰς διδασχαλίας
«ὧν Ἰουδαίων λέγει, fj χαὶ ἐντολὰς σαρχιχὰς αὐτὰς
λέγει, μηδὲν ἐχούσας πνευματικόν. Τοῦτο γὰρ δη-

λοῖ τὸ, οὐ xarà 6eór?. 'Αφειδίαν δὲ σώματος, Β

τὴν περιτομὴν λέγει.

ΚΕΦΑΛ. Γ΄.

« Εἰ συνηγέρθητε τῷ Χριστῷ, τὰ ἄνω ζητεῖτε,
οὗ ὁ Χριστός ἔστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ χαθήμενος,
«ὰ ἄνω φρονεῖτε, μὴ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς. ᾿Απεθάνετε
Ἱὰρ, xai ἡ ζωὴ ὑμῶν χέχρυπται σὺν τῷ Χριστῷ
lv «p Θεῷ. Ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ ἡ ζωὴ ὑμῶν,
«te xat ὑμεῖς σὺν αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ.»

Ἐπεὶ οὖν, φησὶν, εἰς ἑτέραν ζωὴν ἀνέστητε τὴν
οὐράνιον, τῶν χατὰ γῆν ἁπάντων διχαιωμάτων
ἄνω γίνεσθε. Οὐ γὰρ δυνατὸν, ἀλλαχοῦ μὲν ἔχειν
᾿ φὴν ζωὴν, τῆς δὲ ἑτέρωθι χειμένης ἔχειν τὰ νομο-
θετήματα " ἀλλὰ ἀργείτω μὲν τὰ περὶ σῶμα, ὡς
τεθνηχότων ἡμῷν, ἐνεργείσθω δὲ τὰ πνεύματα χαθὸ
ζῆτε, χαὶ ἀναμενέτω τὸ σῶμα τὴν χαὶ αὐτῷ δοθη-
σομένην ζωὴν, ἐπειδὰν ὁ τῆς ζωῆς ἡμῖν χορηγὸς
ἀπιφανῇ Χριστὸς, ἔχων μὲν αὐτὴν ἐν τῷ ἰδίῳ σώ-
ματι, μεταδώσων bb αὐτῆς xal τοῖς ἡμετέροις * ἐπει-
dàv xal αὐτὰ εἰς ζωὴν προαχθῆναι δέῃ, ζωὴν
«thv ἔνδοξον, ζωὴν τὴν μαχαρίαν, πρὸς fiv ἰδίαν ob-
«av Χριστοῦ, xal ἡμεῖς συσχηματιζόμεθα.

« Νεχρώσατε οὖν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς,
πορνείαν, ἀχαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακὴν,
xai τὴν πλεονεξίαν, ἧτις ἐστὶν εἰδωλολατρεία, δι᾿ ἃ
ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπει-
θείας * ἐν οἷς καὶ Opel; περιεκατήσατέ ποτε, ὅτε
ἐζῆτε ἐν αὐτοῖς * γυνὶ δὲ ἀπόθεσθε xal ὑμεῖς τὰ
πάντα, ὀργὴν, θυμὸν, χαχίαν, βλασφημίαν, alc-
χρολογίαν ἐχ τοῦ στόματος ὑμῶν. Μὴ ψεύδεσθε εἰς
ἀλλήλους.»

Ἢ τοῦ Παύλον παραίνεσις, νεχρότητα μὲν εἰσ-
ἡγεῖται! πρὸς τὴν χοσμιχὴῆν ζωὴν τὴν παρεφθαρ-
μένην, ζωὴν δὲ ἀντὶ ταύτης εἰσάγει τὴν οὐράνιον
xal πνευματιχὴν * καὶ νεχρῶσαι μὲν τὰ μέλη προτ-
τάττει τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, ὡς ἂν τῷ πνεύματι ἡμῶν
ζωὴν χαταλιπὼν κατὰ τὴν ἐν ἁγίῳ Πνεύματι πολι-
τεἴαν, ἀναγχαίαν δὲ τὴν νέχρωσιν τῆς ζωῆς ἀπὸο-

quod visibile et carnale est. Przsentem quipps
vitam, elementa dicendo significat. Si ergo huic
seculo mortui estis, inquit, cur ergo circa illud
versamini iterum, circa escas, et alia ejusmodi?
isthæc enim data sunt ventri, et in corruptionem
abeunt.

« Secundum praecepta et doctrinas hominum :
[ Vegs. 25] qu: sunt rationem habentia sapientiz,
in superstitione et humilitate, ef ad non parcenduia
corpori, non in honore aliquo, ad saturitatem car-
nis. » |

Procepta hominum, fabulares Judzorum doctri-
nas vocat, quas perinde mandata carnis appcllat,
ut αυ nihil spiritus habeant. floc. porro signifi-
cat dum ait, non secundum Deum. Dicendo auteni,
ad non parcendum corpori, circunicisionem iu-
nuit.

CAP. III.

Yrhs. 1-4. « Igitur si consurrcxistis cum Chri-
sto, que 219 sursum sunt quasrite, ubi Christus
est in destera Dei sedeus, qux sursum sunt sapite,
non qua super terram. Mortui enim estis, et vita
vestra abscondita est cum Christo in Deo. Cum
Christus apparuerit, vita veatra, tunc et vos appa-
rehitis cum ipso in gloria. »

Quoniam ad viiam. alteram, coelestem nimirum,
resurrexistis, superiores efficiamini terrenis om-
nibus institutis, Non enim ficri potest uL alio in
loco vitam agamus, et vit» alterius sanctiones
sectemur:sed quas ad corpus attinent, cessare
oportet, ac si mortui essetis ; operentur autein
qua sunt Spiritus secundum quem vivitis, Interim
corpus exspectet vitam, qux ipsi dabitur, quando
ille qui vitze est auctor, manifestus flet, ut vitam
qua suum corpus praeditum est, nostris etiam im-
perüatur, quando isthzc quoque ad vitam adduci
necesse erit, ad vitam, inquam, gloriosam, ad vitam
felicem, cui, quoniam propria est Christi, nosquo-
que similes evademus.

VrBs. 5-0. « Mortificate ergo membra vestra,
qua sunt super terram: fornicationem, immun-
ditiam, libidinem, concupiscentiam malam, ct
avaritiam, quz est simulacrorum servitus, propter
qua venit ira Dei in filios incredulitatis. In quibus
et vos aliquando ambulastis cum viveretis in illis :
nunc autem deponite et vos omnia, iram, indigna-
tionem, malitiam, blasphemiam, turpem sermonem
de ore vestro. Nolite mentiri invicem. »

H»c exhortatio Pauli, mundanæ seu corruptze
vite interemptionem suadet, in cujus locum cœ-
lestem et spiritualem vitam subjicit. Ac membra
quidem, quz: sunt super terram, jubet morti(lcari,
ut tamen spiritui nostro supersit vita qua secun--
dum Spiritum sanctum instituatur, Necessariam
autem esse ostendit vita hujus mortificationem, '

VARLE LECTIONES,

Ve

» Τὸ ob κατὰ Θεόν. Videtur. auctor in Apostoli textu legisse, διδαολκαλίας ἀνθρώπων, οὐ χατὸ

899

S. JOANNIS DAMASCENI

900

ubi sordes ejus spurcitiasque edisserit ; ne, quemad- A δείχνυσι, τὸ μεμολυσμένον αὐτῆς ἐξηγούμενος, ἕνα

modum gentiles, vitam qux in corpore agitur,
palam esse suspicemur, sed vitz: duntaxat defle-
xionem ad voluptates, in quibus scortatio est, et
omnia quzvis nequitie genera .: immunditiam quo-
que et impudicitiau, libidinem, et concupiscentiam
malam nominat; quibus et avaritiam adjungit,
quippe qua sequela sit voluptatum, qua pecunia-
rum suppeditationem exigunt. Avaritiam véro, servi-
tutem. idolorum appellat,
Dei cultu et servitio, Dei vice pecuniis serviunt,
Utergo suadeat ejusmodi vitiia non adbzrescere,
iram Dei propter illa imminere ait in illos qui cre-
dere detrectant. E re non fuerit igitur, inquit, ut
et fideles, qui iram effugerunt, in istis operibus

quoniam avari, relicto ᾿

ph τὴν ἐν σώματι ζωὴν πονηρὰν ὑπολάδωμεν,
ὥσπερ Ἕλληνες ἡγοῦνται, ἀλλὰ τὴν τῆς ζωῆς
παρατροπὴν, τὴν ἐν ἡδοναῖς, ἐν αἷς αἱ πορνεῖαι,
καὶ ὅσαι ἰδέαι χαχουργίας * ἀχαθαρσίαν, xa ἀσέλ-
γειαν, χαὶ πάθος, χαὶ ἐπιθυμίαν χαχὴν ὀνομάζει,
xai τὴν πλεονεξίαν ἐπισυνάπτων, ὅτι δὴ ἀχολού»
θημα τῶν ἡδονῶν αἱ πλεονεξίαι, χρημάτων χορ»
ἡγίαν ἐπιζητουσῶν ἡδονῶν. Κ;δω.1ο.1ατρείων δὲ
καλεῖ τὴν πλεονεξίαν, ὅτι τῷ Θεῷ δουλεύειν xata-
λιπόντες, ἀντὶ Θεοῦ τοῖς χρήμασι δονλεύουσι. Πεί-
θων οὖν μὴ διατρίδειν τοῖς τοιούτοις, τὴν ὀργὴν

᾿ἐπέρχεσθαέ φησι δι’ αὑτὰ ix Θεοῦ τοῖς ἀπειθοῦ-

dv, Οὐ δέον οὖν, φησὶ, xai τοὺς πιστοὺς τοὺς
καὶ τὴν ópyhv ἀποφευξαμένους,, bv τούτοις τοῖς

versentur, in quibus vos olim versabamini, dum B ἔργοις διατρίδειν, ἐν Ἰοΐς τὸ παλαιὸν διετρίδετε,

vitam illam agebatis, quam vos ex toto deponere
commonemus. . |
« Exspoliantes vos veterem bominem cum acti-
.' bus suis. »

Generatim et in summa dicit, veterum morum
mutationem esse necessariam. Hominem enit ve-

(erem nuncupat, ingenitam vivendi rationem, ex

quo lapsus est homo.

Vgns. 10-14. «Εἰ induentes. novum, eum qui
renovatur in agnitionem, secundum imagine m ejus
qui creavit illum. Ubi non est gentilis et Judaeus,
— circumcisio el preputium, Barbarus, Scytha, ser-
vus, liber, 919 sed omnia etin omnibus Christus
Induite ergo vos sicut electi: Del, sancti et. dilecti,
viscera misericordie, benignitatem, bumilitatem,
fnodestiam, patientiam ; supportantes invicem, et
. donantes vobismetipsis, si quis adversus aliquem

babet querelam, sicut. et Christus donavit nobis, -

ita et vos. Super omnia autem hzc cbaritatem ha-
bete, qus est vinculum perfectionis. »
Quemadiodum veterem. hominem dicit, pravita-
tem quie nobis ex. lapsu accidit, sic οἱ novum vo-
. cat, eam vite rationem, quz sit secuudum Chri-
£ism; qua fit ut omnes Christi sint. eemulatores,
give quis Judæus exsistat, sive Graecus, sive Bar-
barus, sive liber : quos omnes ejus similitudinem
. vult exprimere. |
/ Nas. 15-25. « Ex pax Del exsultet in cordibus

ὅτε τὴν ζωὴν εἴχετε ταύτην, ἣν ἀποθέσθαι σνμῦρυ-
λεύομεν.

ε ᾿Αλπεχδυσάμενοι τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν ταῖς
πράξ:σιν αὐτοῦ.»

Καθόλον λέγει συνελὼν μεταθδολὴν τῶν καλα:ῶν
τρόπων δεῖν γενέσθαι. ᾿Αγθρωπον γὰρ λέγει πᾶ-
«λαιὸν, τὸν τρόπον τὸν πάλαι, τὸν ἀπὸ τῆς πτώσεως
ἐπιγεγενημένον.

« Καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν νέον, τὸν ἀναχαινούμενον
εἰς ἐπίγνωσιν, xat! εἰχόνα τοῦ Ἐτίσαντος αὐτὸν,
ὅπου οὐχ ἕνι Ἕλλην καὶ Ἰουδαῖος, περιτομὴ xai
ἀκροδυστία, βάρδαρος, Σκύθης, δοῦλος, ἐλεύθερος,

., ἀλλὰ τὰ πάντα xal bv «ὅἅσι. Χριστός. "Evbucacts
οὖν ὡς ἐχλεχτοὶ τοῦ θεοῦ, ἅγιοι καὶ ᾿ἢγαπημένοι

σπλάγχνα οἰχτιρμοῦ, χρηστότητα, ταπεινοφροσύνην,
πραότητα, μαχροθυμίαν, ἀνεχόμενοι ἀλλήλων, καὶ
χαριξόμενοι ἑαυτοῖς, ἐάν τις πρὸς τινα ἔχῃ pop-
qhw. καθὼς χαὶ ὁ Χριστὸς ἐχαρίσατο plv, οὕτω
καὶ ὑμεῖς. Ἐπὶ πᾶσι δὲ τούτοις τὴν ἀγάπην, ἥτις
ἐστὶ σύνδεσμος τῆς τελειότητον. »

Ὥσπερ καδαιὸν ἄγθρωπον, τὴν πονηρίαν ἐπειῖσ-
ελθοῦσαν ἡμῖν ἐχ τῆς πτώσεως “λέγει, οὕτω καινὸν,
τὴν χατὰ Χριστὸν πολιτείαν, ὡξ πάντας εἶναι μι-
μητὰς Χριστοῦ, καθὸ xai ἐν Ἰουδαίῳ, καὶ ἐν Ἕλληνι
χαὶ Βαρδάρῳ, καὶ ἐν δούλῳ, οὖς ὁμοιώματα αὐτοῦ
πάντας θέλει γενέσθαι.

« Καὶ. ἢ εἰρήνη τοῦ θεοῦ βραθευέτω ἕν ταῖς καρ»

vestris, in qua et vocatiestis in une corpore, et Ὁ δίαις ὑμῶν, εἰς ἣν ἐκλήθητε ἐψ ἑνὶ σώματι, καὶ

grati estote. Verbum Christi babiet im vobis
ebundanter in omni sapientia, docenLes et commo-
nentes vosmetipsos, psalmis, liymnis, et canticis
spiritalibus, in gratia cantantes in corde vesiro
Domino. Et omne quodcunque facitis in verbo, et
in opere, omnia in nomine Domini Jesu, gratias
agentes Deo ct Patri per ipsum. Mulieres, subditae
estote viris vestris, sicul oportet, in Domino. Viri,
ditigite uxores vestras, et nolite amari esse illis.
Filii, obedite parentibus per omnia. Hoc enim
placitum est in Domiuo. Patres, nolite ad indigna-
(onem provocare filios vestros, u£ non pusillo
animo flant. Servi, obedite per omnia dominis
etaalibus, non ad oculum servientes, quasi ho-

εὐχάριατοι γίνεσθε, Ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ ἑνοιχείτω
kv ὑμῖν πλουσίως ἐν πάσῃ σορίᾳ, διδάσχοντες, xal
νουθετοῦντες ἑαυτοὺς, ψαλμοῖς, xai ὄμνοις, καὶ ᾧ-
δαῖς πνευματιχαῖς, ἐν χάριτι ἄδοντες ἐγ τῇ χαρδίᾳ
ὑμῶν τῷ Κυρίψ. Καὶ πᾶν 5-9, ἂν ποιῆτε ἐν λόγῳ,
ἣ ἐν ἔργῳ, πάντα ἐν ὀνόματι Κυρίου Ἴησοῦ, εὖὐχα-
ριστοῦντες τῷ Θεῷ xai Πατρὶ δι᾽ αὐτοῦ. At vovatxec,
ὑποτάσσεσθε τοῖς ἰδίοις ἀνδράσι, ὡς ἀνῆχεν, Ev Κν-
ρίῳ. Οἱ ἄνδρες, ἀγαπᾶτε τὰς γυναῖχας, xal μὴ πι-

χραΐίνεσθε πρὸς αὐτάς. Τὰ “τέχνα, ὑπαχούετε τοῖς
γονεῦσι xatà πάντα. Τοῦτο γάρ ἐστιν εὐάρεστον
ἐν Κνρίῳ, Οἱ πατέρες, μὴ ἐραθίζετε νὰ τέχνα ὑμῶν,
ἵνα μὴ ἀθυμῶσιν. Οἱ δοῦλοι, ὑπαχούεξε καϑὰ πάντα,
«οἷς χατὰ σάρχα χυρίοις, μὴ ἐν ὀφθαλμοδουλείξ, ὡς

901

IN EPIST. AD COLOSSENSES.

902

ἀνθρωπάρεσχοι, ἀλλ᾽ ἐν ἁπλότητι χαρδίας, φοδούμε- À minibus placentes, sed in simplicitate cordis, ti-

wx τὸν Θεόν, Καὶ xd. ὃ τι ἐὰν ποιῆτε, ix ψυχῆς

ἐργάζεσθε, ὡς τῷ Κυρίῳ, xai οὐχ ἀνθρώποις, εἰ“
δότες ὅτι ἀπὸ Κυρίου λήψεσθε τὴν ἀνταπόδοσιν τῆς
χληρονομίας * τῷ γὰρ Κυρίῳ Χριστῷ δουλεύετε.
Ὁ δὲ ἀδιχῶν, χομιεῖται δ᾽ ἠδίχησε, xal οὐχ ἔστι

«ροσωτοληψία. »
.KE8AA. Δ'.

Οἱ κύριοι, τὸ δίκαιον καὶ τὴν ἰσότητα τοῖς δούλοις
παρέχεσθε, εἰδότες, ὅτι xal ὑμεῖς ἔχετε Κύριον ἐν
οὐρανοῖς. Τῇ προσευχῇ προσχαρτὲέρεῖτε, γρηγο-
ροῦντες ἐν αὐτῇ ἐν εὐχαριστίᾳ, προσευχόμενοι ἅμα

xoi περὶ ἡμῶν, ἵνα ὁ Θεὸς ἀνοίξῃ ἡμῖν θύραν τοῦ
λόγου, λαλῆσαι τὸ μυστήριον τοῦ Χριστοῦ, διὸ χαὶ

δέδεμαι, ἵνα φανερώσω αὐτὸ, ὡς δεῖ με λαλῆσαι.» ΄

Καὶ τὸ εἰρηναῖον, φησὶν, ἐκ χαρδίας ἔστω, καὶ
ἐχ χαρδίας χρατείτω, μὴ λόγων ἀπάταις δοχούν-
των ἐπιτελεῖσθαι, ᾿Απαιτεῖ γὰρ τὴν διὰ τῆς εἰρήνης
ἕνωσιν τοῦ ἑνὸς σώματα; ἑνότης, εἰς ὃ πάντες
ἀνειλῆήμμεθα δυνάμει, ὅπερ ἐστὶ σῶμα τοῦ Xpi-
"Ev σοφίᾳ περιπατεῖτε πρὸς τοὺς ἕξω, τὸν xat-
pw ἐξαγοραζόμενοι. Ὃ λόγος ὑμῶν πάντοτε ἐν
χάριτι, Blasi ἡῤτυμένος, εἰδέναι πῶς δεῖ ὑμᾶς

ἑνὶ ἐχάστῳ ἀποχρίνεσθαι. Τὰ χατ᾽ ἐμὲ πάντα γνω-

ρίσει ὑμῖν. v
Τὴν συνδιατριδὴν τῶν ἀπίστων φιλιχὴν εἶναι

βούλεται μέχρι τῆς κοινῆς ταύτης φιλίας. "Euc γὰρ ς

δύνεσμεν τοῖς τοιούτοις, εἰρηνιχῶς συνεῖναι δεῖ,
ἐπειδὴ μετὰ τοῦτο ἔσται τό" Κατὰ μόνας ἐπ' ἐλπ δι
δατῴκησάς μ.. |

« Τυχιχὸς, ὁ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς, xai πιστὸς διά-
xovoc, xai σύνδουλος ἐν Κυρίῳ, ὃν ἔπεμψα πρὸς
ὑμᾶς εἷς αὐτὸ τοῦτο, ἵνα γνῷ τε τὰ περὶ ὑμῶν,
καὶ παραχαλέσῃ τὰς χαρδίας ὑμῶν σὺν Ὀνησίμῳ
«ᾧ. πιστῷ xal ἀγαπητῷ ἀδελφῷ, ὅς ἐστιν ἐξ ὑμῶν.
Πάντα ὑμῖν. γνωρίσοόοι τὰ ὧδε. ᾿Ασπάζεται ὑμᾶς. »

᾿Ασιανὸς ἀνὴρ ἀπολιπὼν τὴν πατρίδα, xai &xo-
λουθῶν τῷ ᾿Αποστόλῳ. Διὸ καὶ ἀγαπητὸν ἀδελφὸν,

xal πιστὸν διάκονον, καὶ córDovAor ἐν Κυρίῳ

“καλεῖ, καὶ διδασχαλιχῆῇς χάριτος τετυχηχότα. Δεί-

mentes Deum. Quodcunque facitis, ex animo ope-
ramini, sicut Domino, et non hominibus ; seientes
quod a Domino accipietis retributionem hæredita-
tis : nam Domino Christo servitis. Qui autem ini-
quus est, recipiet id quod inique gessit : el non est
personarum acceptio apud Deum. »

CAP. IV.

Vras. 1, 4. « Domini, quod justum est et equum
servis prastale; scientes quod et vos Dominum
babetis in ccelis. Orationi instate, vigilantes in ca
ju gratiarum actionc : orantes simul οἱ pro nobis,
ut Deus speriat nobis ostium sermonis, ad loquen-
dum mysterium Christi ( propter quod eliam vin-
ctus sum), ut manifestem illud, ita ut oportet me
loqui. »

lis quae sunt pacis, inquit, ex animo studeatur,
eaque ex intimis corroborentur, neque : fallaciis
verborum specie tenus prastentur. Conjunctionem
enim qui pace sanciatur, postulat unitas eorporis
unius, in quod omnes virtute assumpti sumus :
hocque est corpus Christi.

Vzas.. 5-7. « In. sapientia smbulate od eos qui
foris sunt, tempus redimentes. Sermo vester sem-
per im gratia sale sit conditus, ut sciatis quomodo
oporteat vos unicuique respondere. Qua circa me
sunt, omnia vobis nota faciet. »

Vult ut cum infidelibus amice commoremur,
communi bac amicitia. Nam quandiu cum ejus-
modi hominibus versamur, pacifice nos agere
oportet : posthac enim flet. illud : Singulariter in.
spe constituisti me "*. ΝΣ |

« Tychicus, cbarissimus frater, et fidelis mipi-
ster οἱ conservus in Domino ; [ Vzns. 8-10] quem
misi ad vos ad hoc ipsum, ut cognoscat quz circa
vos sunt, ΘΕ ἃ, etconsoletur corda vestra eum
Onesimo lideli et. charissimo fratre, qui ex .vobis
est. Omnia quz hic aguntur, nota faeient vobis.
Salutat vos; » -

Yir Asiaticus, qui relicta patria, secutus erat
kpostolum. Quamobrem illum et charissimum fra-
trem, εἰ fidelem minisirum, et conservum in Domino
appellat, necnon docendi gratia ornatum. Signifi-

xvucw ἐπὶ παραχλήσει, τῶν Ἐχχλησιῶν ᾿ἀποστέλ- y) eat se illum, Ecelesiis id postulantibus, Roma mi-

λων αὐτὸν ἀπὸ τῆς Ῥώμης σὺν Ὀνησίμῳ πολίτῃ
ἸΚολοσσαέων ὄντι, χαὶ οἰκείως πρὸς τοὺς Ἰουδαίους
ὁ ποστελλομένῳ. | mE

t "Apievapyos ὁ συναιχμάλωτός μου.»

Οὗτός ἐστιν ὁ ix τῆς Θεσσαλονίχης συναπάρας
τῷ Παύλῳ. Ἐπεὶ οὖν χαὶ δεσμώτῃ συνεξῆλθεν, ὧσ-

περ αἰχμαλώτῳ παρὰ τοῖς ἔθνεσιν ὄντι, συγαιχμ-

ἀλωεον xat,

«Καὶ Μάρχος ἀνεψιὸς Βαρνάδα, περὶ οὗ ἐλάδετε
ἐντολὰς, ἐὰν ἔλθῃ πρὸς ὑμᾶς, δέξασθε αὑτόν - xai
Ἰησοῦς ὁ λεγόμενος Ἰοῦστος, οἱ ὄντες ἐκ περιτομῆς.

?! Psal, 1v, 10,

sisse cum Onesimo Colossarum cive, qui speciatim
et apposite ad . Judæos missus erat.

« Aristarchus concaptivus meus. »

llle ipse est qui Thessalonica cum Paulo solve-
ral. Quoniam igitur tum quando Paules catena
vinctus est, una cum ipso ex δυάδα venerat, con-
capiivus idcirco vocatur, ac si apud gentes eapti-.
vus ageret. —— : |

« Et Marcus consobrinus Barnabae, de quo acce-
pistis mandata : si venerit ad vos, excipite illum ;
IVxas. 11] et Jesus, qui dicitur Justus, qui sunt.

5, JOANNIS DAMASCENI

904

ex J— ΠῚ soli sunt adjutores mei in re- A Οὗτοι μόνοι συνεργοὶ εἰς τὴν feries ποῦ Θεοῦ

gno Dei, qui mihi fuerunt solatio. »

Eum etiam qui Marcus hic nominatur, consan-
guinitas Barnabz commendat. Nam Barnabas erat no-
lior. Jesum addil qui vocatur Justus ; cum hunc forsi-
tan fideles ita cognominassent, ob reverentiam no-
minis Salvatoris. Atqui hos sibi solatio esse ait, cum
essenl ex circumcisione, propler jacturam utique
contribulium aliorum. Nam ei qui propter illos qui
pereunt, luget, solamini sunt qui salvi fiunt.

Vgns. 12, 15. « Salutat vos Epaphras, qui ex
vobis esi, servus Christi, semper sollicitus pro
vobis in orationibus, ul stetis perfecti et pleni in
omni voluntate, Testimonium enim illi perhibeo,

οἵτινες ἐγενήθησάν μοι παρηγορία. »

Καὶ ἡ πρὸς Παρνάδαν συγγένεια συνίστησι τὸ!
ὑνομαζόμενον Μάρκον. ΤΓνωριμώτερος A: ὁ —*
νάθδας. Ἰησοῦν ὃξ ἐπάγει τὸν “εγόμενον Ἰοῦσε
ἴσως ἐπονομαζόντων αὐτὸν οὕτω τῶν πιστῶν &
εὐλάδειαν τὴν περὶ τὸ ὄνομα Σωτῆρος. 'Ex περι-
τομῆς δὲ τούτους ὄντας, παρηγορίαν ἑαυτῷ φησιν
εἶναι διὰ τὴν ἀπώλειαν τῶν συγγενῶν. Πενθοῦντι
γὰρ ἐπὶ τοῖς ἀπολωλύσι, παραμύθιον οἱ σωζόμε-
vot.

« ᾿Ασπάζεται ὑμᾶς Ἐπαφρᾶς ὁ ἐξ ὑμῶν δοῦλος
Χριστοῦ, πάντοτε ἀνωνιζόμενος ὑπὲρ ὑμῶν ἐν ταῖς
προτευχαῖς, ἵνα στῆτε τέλειοι, καὶ πεπλτηρωμένοι
ἐν παντὶ θελήματι τοῦ 8:02, Μαρτυρῶ γὰρ αὐτῷ,

quod habet zelum multum pro vobis, et pro iis B e ἔχει ζῆλον πολὺν ὑπὲρ ὑμῶν, καὶ τῶν ἐν Ado-

qui sunt Laodicem, et qui Hierapoli. Salutat vos

Lucas medicus charissimus, et. Demas. Salutate

fratres qui sunt Laodicez, et Nymphiam. »
Nonnihil juvat affinitas, sive secundum | genus

sit, sive secundum palriam, insuper etiam et quie

seeundum doctrinam, lisautem omnibus modis
Epapliras Colossenses contingebat. Orationum

igitur studium commendat, dum deillis sermonem

liabet.

t Et que in domo ejus est, Ecclesiam. [Vens. 16.]
Ft eum lecta fuerit apud vos Epistola hzc, facite,
ut et in Laodicensium ecclesia legatur, »

Unamquamque etiam per domos Ecclesiam ad-

δικείᾳ, xai τῶν ἐν Ἱεραπόλει. ᾿λσπάζεται ὑμᾶς
Λουχᾶς ὁ ἰατρὴς ὁ ἀγαπητὸς, xal Δημᾶς. 'λασπά-

ξεσθε τοὺς ἐν Λαοδιχείᾳ ἀδελφοὺς, καὶ Νυμφᾶν. »

Ἐργάζεταί τι xal ἡ κατὰ γένος, καὶ ἡ κατὰ πα-
πρίδα οἰκειότης, ἔτι δὲ καὶ ἡ χατὰ τὴν διδασχαλίαν,
Ταῦτα δὲ πάντα ὑπῆρχε τῷ Ἐπαφροδίτῳ πρὸς τοὺς
Κολοσσαέας. Τὴν οὖν τῶν εὐχῶν σπουδὴν δείκνυσιν
Ey τῷ περὶ τούτων διηγήματι,

ι Καὶ τὴν κατ᾽ οἴχον αὐτοῦ Ἐχχλησίαν, Καὶ ὅταν
ἀναγνωσθῇ map! ὑμῖν ἡ ἐπιστολῇ, ποιήσατε, ἵνα
xal ἐν τῇ Λαοδικέων ἐχχλησίᾳ ἀγαγνωσθῇ. »

Προτρέπει χαὶ τὴν χατ' οἴχους ἀσχεῖσθαι τὰ

hortatur, ut pietatem erga Deum colant. Ubi do- € τῆς θεοσεδείας, ἐχχλησίας χαλῶν xal τοὺς οἷ-

mos, ipsas quoque ecclesias appellat,
« Et eam quie est ex Laodicea, vos legatis. ,

Primam Epistolam ad Timotheum dieit, Quidam.

aiunt non hie Epistolam innui quam Paulus ad il-
'os miserit, Non enim ait, ad Laodicenses, sed
eam qua Laodicea scripta esset ad Paulum.

Vgns. 17, 18. « Et dicite Archippo : . Vide miui-

sterium quod accepisti a Domino, ut illud impleas. -

Salutatio mea manu Pauli. »
Cum ministratoria quedam eura huie 215 in-
juncta esset, eum commonefacit, uti jussionem. ac.

χους.
« Καὶ τὴν ἔχ Λαοδικείας, ἵνα καὶ ὑμεῖς ἀναγνῶτε.»
Thy mphg Τιμόθεον πρώτην λέγει. Τινές φάσιν,

ὅτι οὐχὶ τὴν Παύλου πρὸς αὑτοὺς ἀπεσταλμένην.

02 γὰρ λέγει, τὴν πρὸς Λαοδικέας, ἀλλὰ τὴν παρ᾽

.— αὑτῶν Παύλῳ ἐκ Λαοδικείας γραφεῖσαν,

«Καὶ εἴπατε ᾿Αρχίππῳ" Βλέπε τὴν διακονίαν,
ἣν παρέλαθες ἐν Κυρίῳ, ἵνα αὐτὴν πληροῖς, Ὁ ἀσ-

πασμὸς τ ἢ ἐμῇ χειρὶ Παύλου. ν
* Διακονιχὴν. πινα φροντίδα προστεταγμένον, τοῦ».

τὸν ἀναμιμνήσχει πληροῦν τὸ ἐπίταγμα, καὶ τοῦτο.

pensum exsequatur : idque in Domino, ut nihil, 2 Κυρίῳ, ἵνα μηδὲν ἑτέρως, μήτε μέγαν μήτε que

sive parvum sil, sive - magnum, aliter fiat, nisi 86.
cundum Deum.
« Memares estote. vincuiorum meorum. rn
Non eum pudet vinculorum, Ἢ quin et iis oble 18.

Ἂν ἂν γίνηραι, ἀλλ᾽ 3 κχατὰ θεόν.

x n «Μνη n pins τῶν | δεσμῶν, »

lur ; seque ipsum propter i illa. — dignum. - —

ducit.
« Gratia vobiseum, Amen. 2

Volebat enim in. memoriam ipsorum. revoeare

universum genus hominum salutem. per gratiam.
obtinuisse. 4

2

* ] ly un — "A μὴν. ,

Ad Colossenses Roma eripit. er Tychicum. εἰ )

Ünesimum. Versus. 208.

IN EPIST. AD THESSALONICENSES 1.

— —————— ———— Ee ΡΝ

.EIZ EIIIZTOAHN IIPOTHN ΠΡῸΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙ͂Σ.

-—À

IN EPISTOLAM PRIMAM AD THESSALONICE NSES.

KEPAAAION IIPQTON.

t Παῦλος, xai Σιλουανὸς, xoi Τιμόθεος τῇ 'Ex-
«λησίᾳ Θεσσαλονιχέων ἐν Θεῷ Πατρὶ χαὶ Κυρίῳ
Ἰησοῦ Χριστῷ, χάρις ὑμῖν χαὶ εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ
Πατρὸς, καὶ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.»

᾿Αχούσας ὁ ᾿Απόστολος θλιδομένους θεσσαλονιχεῖς,
xal δειλιάσας μήποτε μετατεθῶσιν ἀπὸ τῆς πίστεως,
πέμπει Τιμόθεον πρὸς αὐτοὺς ἀπὸ τῶν ᾿Αθηνῶν.
Ἐχεΐῖνου δὲ ἐλθόντος xai ἀπαγγείλαντος, ὡς εἰσὶν
ἑδραῖοι, χαίρων γράφει πρὸς αὐτούς. "Apa δὲ ἀχού-
σα: ὅτι περὶ τὸν βίον ἑλαττώματά τινα εἶχον, καὶ
πρὸς ταῦτα γράφει. Kal αὔτη μὲν ἢ ὑπόθεσις τῆς
ἙἘπιστολῆς.

Τὸ δὲ προοίμιον ix ταπεινοφροσύνης, ὅπου Ys
«οὺς ἑαντοῦ μαθητὰς ἴσους αὐτοῦ συντάττει. 'Ava-
μιμνήσχει δὲ αὐτοὺς τῆς χάριτος δι᾽ ἧς ἐλυτρώθη-
σαν, ἡρέμα πλήττων αὐτῶν τὰ περὶ τὸν βίον πταί-
σματα" xal οὗ μόνον τοῦτο, ἀλλὰ xal tór Θεὸν καὶ
Πατέρα λέγει, υἱοθεσίας αὐτοὺς εἰς μνήμην ἄγων.

«Ἐὐχαριστοῦμεν τῷ Θεῷ πάντοτε περὶ πάντων
ὑμῶν, μνείαν ὑμῶν ποιούμενοι ἐπὶ τῶν προσευχῶν
ἡμῶν, ἀδιαλείπτως μνημονεύοντες ὑμῶν. »

Ὅρα πῶς ἀληθὴς ἡ ὑπὲρ αὐτῶν εὐχαριστία &va-
φερομένη τῷ Θεῷ, ὅτι πίστιν ἔσχον, χαὶ οὐχ ἁπλῶς
πίστιν, ἀλλ᾽ ἐνέργειαν, καὶ οὐχ ἀπλῶς ἀγάπην,
ἀλλ᾽ ἔγχοπον ἀγάπην εἶπον. Ἐχοπίων γὰρ ἐν τοῖς
διωγμοῖς διὰ τὸ ἀγαπᾷν τὸν Κύριον. Καὶ οὐ, ἁπλῶς
ἐλπίδα εἶχον, ἀλλὰ μεθ᾽ ὑπομονῆς τὴν ἐλπίδα.

ε Τοῦ ἔργου τῆς πίστεως, καὶ τοῦ χόπου τῆς ἀγά- C

πης, xal τῆς ὑπομονῆς τῆς ἐλπίδος τοῦ Κυρίου
ἡῤῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἔμπροσθεν τοῦ Θεοῦ χαὶ Πα-
«τρὸς ἡμῶν. 2

Εὶ πιστεύεις, πάντα πάσχε. Εἰ δὲ μὴ πάσχεις, οὐ
πιστεύεις.

« Εἰδότες, ἀδελφοὶ ἡγαπημένο; ὑπὸ Θεοῦ, τὴν

A

ἐχλογὴν ὑμῶν, ὅτι τὸ Εὐαγγέλιον ἡμῶν οὐχ ἐγενήθη

εἰς ὑμᾶς ἐν λόγῳ μόνον, ἀλλὰ χαὶ ἐν δυνάμει, xal
Πνεύματι ἁγίῳ, χαὶ ἐν πληροφορίᾳ πολλῇ, καθὼς
οἴδατε, οἷοι ἐγενήθημεν ἐν ὑμῖν δι᾽ ὑμᾶς, καὶ ὑμεῖς
μιμηταὶ ἡμῶν ἐγενήθητε χαὶ τοῦ Κυρίου, δεξάμενοι
τὸν λόγον ἐν θλίψει πολλῇ μετὰ χαρᾶ; Πνεύματος

ἁγίου. »
᾿Απὸ χοινοῦ τὸ, εὐχαριστοῦμεν, ἵνα f, Εὐχαρί-
στῶμεν τῷ Θεῷ, γινώσχοντες τὴν ἐχλογὴν ὑμῶν
καθ᾽ ἣν ἐξελεξάμεθα ὑμᾶς, καὶ ὅτι παραλαθδόντες τὸ
Ἐδαγγέλων ἐν ἀποδείξει δυνάμεως πολλῆς, ἧς ἐνὴρ-
Ὑ{ηκε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, οὐχ ἁπλῶς παρελάθετε,
ἀλλά τοσαύτην ἐν ὑμῖν ἔσχε τὴν ἰσχὺν, ὡς μιμητὰς

ParRoL. Ga. XCV.

CAPUT PRIMUM.

Vgns. 1. « Paulus, et Silvanus, et Timotheus
Ecclesie Tbessalonicensium in Deo Patre et Bo-
niino Jesu Cliristo. Gratia vobis et pax a Deo Patte
et Domino Jesu Christo. »

Cum accepisset Apostolus "CThessalonicenses
male vexari, ac metueret ne a (ide desciscerent,
fimotheum δά illos Athenis misit. Quo subinde
reverso et nuntiante constantes illos exsistere, non
sine gaudio ad ipsos scribit. Quoniam autem audie-
rat eos in iis quae ad vitam attinent, defectus.quos-
dam pati, de hoc etiam scribit. Et hoc est angu-
mentum Epistolse.

Initio modestiam animi prefert, dum suos di-

scipulos pari secum ordine ponit, illis autem com-

memorat gratiam qua redempti essen, ut tacite
perstringat lapsus quos admiserant. Neque vero id
solum prestat, sed et Deum et Patrem nonilnat, ut
adoptionis memoriam illis refricet.

Vena. 9,5. «Gratias sgimus Deo semper pro omni-
bus vobis, memoriam veatri facientes in orationi-
bus nostris, sine intermissione memores. »

Videsis quam sincera sit. gratiarum actio, quam
pro illis rependit Deo, quia fidem haberent , neque
fidem solum, sed etiam opera; neque charitatem
duntaxat, sed etiam illam quz in laboribus desuda.
ret. Nam exagitationibus laborabant, eo quod dilige-
rent Dominum. Neque spe simplici prediti erant,
sed et cum tolerantia sperabant.

« Operis &dei vestrae, et laboris, et charitatis, et
sustinentis spei Domini nostri Jesu Christi, ante
Deum et Patrem nostrum. »

Si credis, cuncta patere. Sin autem non pateris,
neque credis.

Vgas. 4-0. « Scicntes, fratres dilecti a Deo,
electionem vestram, quia Evangelium nostrum non
fuit ad vosin sermone tantum, sed et in virtute, et
in Spiritu sancto, et in plenitudine mulia, sicut scitis,
quales fuerimus in vobis propter vos. Et vos imitato-
res nostri facti estis et Domini, excipientes verbum
in tribulatione multa, cum gaudio Spiritus sancti.»

9168 Communi verbo ait, gratias agimus ; ut hic

sit sensus : Deo grates habemus, cognoscentes ele-

ctionem vestram, qua vos elegimus, quodque, cum

acciperetis Evangelium ob ostensionem multi-

plicis virtutis, quam Spiritus sanctus edidit, non

utcunque et simpliciter illud accepistis, sed tantam
M

90]

S. JOANNIS DAMASCENI

in vobis vim habuit, ut imitatores nostri et Do- A ὑμᾶς ἡμῶν γενέσθαι, xol τοῦ Κυρίον. Τοῦτο δὲ λέ-

mini évaderetig. Sic autem loquitur, propter affli-
ctiones quibfis vexatus est a Jud:eis.

Vrns. 1.9. «114 ut facti sitis forma omnibus
credentibus in Macedonia et in Achaia. A vobis
enim diffamatus est sermo Domini, non solum in
Macedonia et in Achaia; sed et in omni loco fides
vestra qu: est apud Deum, profecta est, ita ut non
sit nobis necesse quidquam loqui, Ipsi enim de vo-
bis annuntiant, qualem introitum habeamus ad
yos, Et quomodo.»-

Vide quanio incremepto aucti erant, ut et ipsi
forma flerent aliis, neque paueis hpminibus, sed
el cunctis regionibus et gentibus, jn Macedonia
nimirum, et in Achaia. Bene vero ait, diffamatya
“Φεῖ, seu divulgatus, ut superjecjionem claritudinis
significaret.

« Conversi estis ad Deum a simulacris, servire
-Deo vivo et vero. »

Quoniam Dei quond:xn fuerant, cumque posthac
"herrassent, vocati rursum erant, idcirco dixit,
conversi estis. Recte autem. subdit, vivo, μὲ distin-
guatur abidolo inanimato ; tum deinde, ef egre, ad
differentiam eorum qui falso dicuntur dii.

"Vias. 10. «c Et exspectare Filium ejus de coelis,
quem suscitavit de mortuis, Jesum qui eripuit nos
ab ira ventura. »

Primo loco ponitid quod gloriosum est, dicendo
nimirum, de celis, tumid quod inglorium, mortem
scilioct ;
est nostra salus. Nam eripuit nog ab ira yentyra.

CAP. Ii.

Vxas. 4-à, . Nam [psi seitis, fratres, introitum
mestrum ad vos, quia nom inanis fuit; sed anie
passi οἱ contumeliis affecti ( sicut scitis) in Phi-
lippis, fiduciam habuimus in Deo nostro loqui ad
vos Evangelium Dei in multa sollicitudine. Exhor-
tatio enim nostra. »

Teates illos advocat, ad quos sermonem babet :
«quis nempe vult eos scire, non se segnierem red-
ditum esse ob vexationem quie Philippis accide-
Fat, quin ipsis preedicaret. Hoc autem tacita ex-
horiatio erat, ut afflictiones strenue tolerarent.,

« Non de errore. »

Atqui hojus rei argumentum est, qued in vexa-
tione predicasset. Nam qui prasdicando decipi!,
nunquam propter prexicationem suam vexari sus-
tinuerit, cum non neseiat hanc ipsam afflictione
non vacare.

« Neque de immunditia, neque in dolo, sed sic-
ut probati sumus a Deo , ut crederetur nobis
Vvangelium ; ita loquimur, non quasi üominibus
placentes, sed Deo qui probat eorda nostra. [Vgns.5,
6.] Neque enim aliquande Q177 fuimus in sermone
sdulationis, sicut scitis, neque in occasione ava-
riti ( Deus testis est), nec querentes ab hemini-
bus gloriam, neque a vobis, neque ab aliis. »

Hoc est, non vobis loquentes quie jucunda es-

γει, δι᾽ ἃς ὑπέμεινε θλίψεις παρὰ τῶν Ἰουδαίων.

€ “Ὥστε γενέσθαι ὁμᾶς τύπους πᾶσι τοῖς πιστεύου-
cw ἐν τῇ Μαχεδονίᾳ χαὶ τῇ 'Ayota. Aqꝙ' ὑμῶν
γὰρ ἐξήχηται ὁ λόγος τοῦ Κυρίου, οὐ μόνον ἐν τῇ

. Μακεδονίᾳ xaX ἐν τῇ ᾿Αχαῖᾳ, ἀλλὰ χαὶ ἐν παντὶ

τόπῳ d πίστις ὑμῶν πρὸς τὸν Θεὸν ἐξελήλυθεν,

᾿ὥστε μὴ χρείαν ὑμᾶς ἔχειν λαλεῖν τι. Αὐτοὶ γὰρ

περὶ ὑμῶν ἀπαγγέλλουσιν ὁποίαν εἴσοδον ἔχομεν
πρὸς ὑμᾶς. Καὶ πῶς. *

Ὅρα πόσην ἔρχον ἐπίδοσιν, ὡς xal αὐτοὺς ἐτέ-
pore γίνεσθαι cómov, χαὶ οὐχ ὀλίγοις, ἀλλὰ x«i
χώραις ὅλαις, xol ἔθνεσιν" ἐν τῇ Μαχεδονγίᾳ τὰρ
καὶ ἐν τῇ 'Axalg. EO δὲ xaX τὸ ἐξηχήθη, διὰ τὴν
ὑπερθδολὴν τῇς λαμπρότητος,

1 Συνεστρέψατε πρὸς τὸν θεὸν ἀπὸ τῶν εἰδώλων,
Θεῷ ζῷντι χαὶ ἀληθινῷ,»

Ἐπειδὴ Θεοῦ ἧσαν, καὶ ἐπλφνήβησαν, xo πάλιν
ἐχλήθησαν, διὰ τοῦτο, ἐκεσερέψαερ, εἶπεν" χαλῶς
δὲ καὶ, τῷ ζῶντι, πρὸς ἀντιδιασφολὴν τοῦ ἀνγύχου
εἰδώλου" xal τῷ ἀ.1ηθινγῷ, πρὸς ἀντιδιᾳστολὴν τῶν
Ψευδωγύμων θεῶν.

1 Καὶ ἀναμένειν τὸν Υἱὸν αὐτοῦ by φῶν οδρανῶν,
ὃν ἤγειρεν ἐκ τῶν νεχρῶν, Ἰηδοῦν, τὸν ῥυόμενον
ὑμᾷς ἀπὸ τῆς ὀργῆς τῆς ἀρχομένης, »

Πρῶτον τὸ ἔνδοξον τίθης: τὸ ἐκ τῶν οὐρανῶν,
εἶτα τὸ ἄδοξον, τὸν Qávosov* xal τὴν αἰτίαν εὐθὺς

marque mortis subjungit causam, quz C ἐπισυνάπτει τοῦ βανάτου " αὔτη δέ ἐστιν y. ἡμετέρα

αωτηρία. Ἐῤῥύσατο γὰρ ἡμᾶς ἐκ εἧς ἐπιχειμένης ᾿
ὀργῆς.
ΚΈΦΑΛ. F.

« Αὐτοὶ γὰρ οἴδατε, ἀδελφοὶ, τὴν εἴσοδον ἡμῶν
κρὸς ὑμᾶς, ὅτι οὐ χενὴ γέγονεν, ἀλλὰ προπαθόντες
xai ὑδρισθέντες, χαθὼς οἴδατε, kv θϑιλέπποις, ἐπαῤ-
ῥησιασάμεθα ἐν τῷ Θεῷ ἡμῶν, λαλῆσαι πρὸς ὑμᾶς
τὸ Εῤαγτέλιον τοῦ Θεοῦ &v πολλῷ ἀγῶνι. Ἢ γὰρ
παράχλησις ἡμῶν. »

Αὐτοὺς καλεῖ μάρινρας πρὸς οὖς ὁ λόγος, ὅτι δὴ
αὑτοὺς εἰδέναι βούλεται, ὅτι οὐχ ὀχνηρότερον αὑτὸν
ποίησε πρὸς τὸ αὐτῶν χήρυγμα, ἡ ἐν Φιλίπποις
γειναμένη θλίψις. Τοῦτο δὲ προτροπὴ λεληϑυΐα «τοῦ
γενναίως ὑποφέρειν τὰς θλίψεις.

« Οὐχ ix πλάνης. »

Καὶ τούτου σημεῖον, τοὺς lv Φλίψει χηρύξαι. Ὁ
γὰρ πλανῶν ἐν τῷ χηρύγματι, οὐχ ἄν ποτε ὑπὲρ
αὐτοῦ τοῦ κηρύγματος θλίψιν ὑπομένοί, εἰδὼς αὐτὸ
τοῦτο θλέψιν ὑπάρχον.

« θὺδὲ ἐξ ἀχαθαροίας, οὔτε ἐν δόλῳ, ἀλλὰ xatóx
δεδοχιμάσμεθα ὑπὸ «oU Θεοῦ, πισεονθῆναι τὸ Ἐύαγ-
γέλιον, οὕτω λαλοῦμεν, οὐχ ὡς ἀνθρώποις ἀρέσχον-
τες, ἀλλὰ τῷ Θεῷ, τῷ δοχιμάζονει τὰς χαρδίας
ἡμῶν. θύτε γάρ ποτε ἐν λόγῳ χολακείας ἐγενάθη-
psv, καθὼς οἴδατε, οὔτε ἐν mpopáas, πλεονεξίας" -
Θεὺς μάρτυς οὔτε ζητοῦντες ἐξ ἀνθρώπων δόξαν, τ
οὐδὲ ὑφ᾽ ὑμῶν, οὔτε ἀπὸ ἄλλων. à

᾿Αντὶ 100, λέγοντες ὑμῖν τὰ πρὸς ἡδογὴν " ἀλλ᾽ οἷα —

3

Dominum nostrum Jesum Christum estis in ad-
ventu ejus? Vos enim estis gloria nostra et gau-
dium. » |

Nam qui inter doctores ordinatus est, coronam
hanc ei gaudium habet, ut discipuli progressus fa-
ciant, ἡ | |
| CAP. 1il.

Vgns. 1-5. « Propter quod non sustinentes am-
plius, placuit nobis. »

Hoc verbo ingens ejus amor commendatur.

« fiemanere Athenis, solis: et. misimus Timo-
theum fratrem nostrum, et ministrum Dei, οἱ ad-
jutorem nostrum in Evangelio Christi, ad conflr-
mandos vos, et exhoriandos pro fide vestra : ut
nemo movealur in tribulationibus istis. »

Hoc proprium est modestiæ Apostoli.:Ipse siqui-
dem non tam relinquebatur, et solus manebat,
quam qui ipsum reliquerant.

Ipsi enim scitis quod in hoc positi sumus.
[Vens. 4-12.] Nam et cum apud vos essemus, præ-
dicebamus vobis passuros nos tribulationes, sicut
et factum est, οἱ scitis. Propterea et ego amplius
mon sustinens, misi ad cognoscendam fidem ve-
&tram ; ne forte tentaverit vos is qui tentat, et inanis
fiat labor vester. Nunc autem veniente Timotheo ad
nos a vobis, et annuntiante nobis fldem et charitatem
vestram, et quia memoriam nostri habetis bonam
semper, desiderantes nos videre, sicut et nos quo-
que vos ; ideo consolati sumus, fratres, in vobis
in omni tribulatione et angustià nostra per fidem
vestram, quoniam nunc viviinus, si vos. statis in
Domino. Quam eniro gratiarum actionem possumus
Deo retribuere pro vobis, in omni gaudio, quo
gaudemus propter vos ante Deum nostrum, nocte
ac die abundantius orantes, ut videamus faciem
vestram, et compleamus ea qui desunt fidei ve-
strz? Ipseautem Deus et Pater noster, et Dominus
noster Jesus Christus dirigat viam nostram ad vos.
Vos autem Dominus multiplicet, οἱ abundare fa-
ciat charitatem vestram in invicem, et in omnes,
quemadmodum et nos in vobis, ad confirmanda
corda vestra sine querela, in sanctitate in adventu

S. JOANNIS DAMASCENI
aut gaudium, aut corona gloriz? nonneetvos ante A χήσεως ; ἣ οὐχὶ xol ὑμεῖς ἔμπροσθεν τοῦ Kuplou

913

ἡμῶν Ἰησοῦ ἐν τῇ αὐτοῦ παρουσίᾳ ; ὑμεῖς γάρ ἐστε
ἡ δόξα ἡμῶν χαὶ ἡ χαρά.»

. Ὃ γὰρ τεταγμένος ἐν διδασχάλοις, τοῦτον ἔχει
στέφανον xai χαρὰν, τὴν τῶν μαθητῶν mpowo-

qv.
KES9AA. Γ΄.
* Διὸ μηκέτι στέγοντες, εὐδοχήσαμεν. ᾿

Πύθου πολλοῦ τὸ ῥῆμα παραστατιχόν.

« Καταλειφθῆναι ἐν ᾿Αθήναις μόνοι, καὶ ἐπέμψα-
μεν Τιμόθεον τὸν ἀδελφὸν ὑμῶν, καὶ διάχονον τοῦ
Θεοῦ, καὶ συνεργὸν ἡμῶν ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ τοῦ Χρι-
στοῦ, εἰς τὸ στηρίξαι ὑμᾶς, xal παραχαλέσαι περὶ

Β τῆς πίστεως ὑμῶν, τὸ μηδένα σαίνεσθαι ἐν ταῖς θλί-

sot ταύταις. »

Τοῦτο τῆς ταπεινοφροσύνης ἴδιον τοῦ ᾿Αποστόλου.
Οὔτε γὰρ αὐτὸς μᾶλλον χατελιμπάνετο, ἀλλ᾽ οἱ ἀπο-
λιπόντες αὐτόν. |

:« Αὐτοὶ γὰρ οἴδατε, ὅτι εἰς τοῦτο χείμεθα. Καὶ
γὰρ ὅτε πρὸς ὑμᾶς ἦμεν, προελέγομεν ὑμῖν, ὅτι
μέλλομεν θλίδεσθαι, χαθὼς xal ἐγένετο, καὶ οἴδατε.
Διὰ τοῦτο κἀγὼ μηχέτι στέγων, ἔπεμψα εἰς τὸ
γνῶναι τὴν πίστιν ὑμῶν, μήπως ἐπείρασεν ὑμᾶς ὁ
πειράζων, καὶ εἰς χενὸν γένηται ὁ χόπος ἡμῶν. "Apt
δὲ ἐλθόντος Τιμοθέου πρὸς ἡμᾶς ἀφ᾽ ὑμῶν, καὶ εὖ-
αγγελισαμένου ἡμῖν τὴν πίστιν καὶ τὴν ἀγάπην
ὑμῶν, xal ὅτι ἔχετε μνείαν ἡμῶν ἀγαθὴν πάντοτε,
ἐπιποθοῦντες ἡμᾶς ἰδεῖν, χαθάπερ καὶ ἡμεῖς ὑμᾶς,
διὰ τοῦτο παρεχλήθημεν, ἀδελφοὶ, ἐφ᾽ ὑμῖν, ἐπὶ
πάσῃ τῇ θλίψει καὶ ἀνάγχῃ ἡμῶν, διὰ τῆς ὑμῶν «πἴ-
στεως, ὅτι νῦν ζῶμεν, ἐὰν ὑμεῖς στήχητε ἐν Κυρίῳ.
Τίνα γὰρ εὐχαριστίαν δυνάμεθα τῷ Θεῷ ἀνταποδοῦ-
ναι κερὶ ὑμῶν, ἐπὶ πάσῃ τῇ χαρᾷ, fj χαίρομεν δι'
ὑμᾶς ἔμπροσθεν τοῦ Θεοῦ ἡμῶν νυχτὸς καὶ ἡμέρας
ὑπερεχπερισσοῦ δεόμενοι, τὸ μὲν ἰδεῖν ὑμῶν τὸ πρόσ-
(rev, xal χαταρτίσαι ὑστερήματα τῆς πίστεως
ὑμῶν. Αὐτὸς δὲ ὁ Θεὸς χαὶ Πατὴρ ἡμῶν, καὶ ὁ Κύ-
ριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς κατευθύναι τὴν ὁδὸν ἡμῶν
πρὸς ὑμᾶς. Ὑμᾶς δὲ ὁ Κύριος πλεονάσαι, καὶ πε-
ρισσεύσαι τῇ ἀγάπῃ εἰς ἀλλήλους, καὶ εἰς πάντας,
καθάπερ καὶ ἡμεῖς εἰς ὑμᾶς, εἰς τὸ στηρίξαι ὑμῶν
τὰς καρδίας ἀμέμπτους ἐν ἀγιωσύνῃ, ἔμπροσθεν τοῦ

Domini Jesu Christi, cum omnibus sanctis ejus. » p θεοῦ xai Πατρὸς ἡμῶν, ἐν τῇ παρουσίᾳ τοῦ Κυρίου

Ut affligamur.
CAP. IV.

ἡμῶν Ἰησοῦ, μετὰ πάντων τῶν ἁγίων αὑτοῦ. »
| Eig τὸ θλίδεσθαι.
᾿ ΚΕΦΑΛ. A'.

« Λοιπὸν οὖν, ἀδελφοὶ, ἐρωτῶμεν ὑμᾶς, χαὶ παρα- --.-
χαλοῦμεν ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ, καθὼς παρελάθετε παρ' "a
ἡμῶν τὸ πῶς Cet ὑμᾶς περιπατεῖν, καὶ ἀρέσχειν θεῷ... €;
ἵνα περισσεύητε μᾶλλον. Οἴδατε γὰρ τίνας παραγγε-. amm
enim qua precepta dederim vobis per Dominum λίας ἐδώχαμεν ὑμῖν διὰ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ. Τοῦτεων-..
Jesum. Hac est enim voluntas Dei sanctificatio γάρ ἔστι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὁ ἁγιασμὸς 0p au
vesira, ut. abstineatis vos 2 fornicatione, ut. sciat ἀπέχεσθαι ὑμᾶς ἀπὸ τῆς πορνείας, εἰδέναι ixact ——
unusquisque vestrum. » ὑμῶν. » |

: Hic consilia dare atque monereincipit. Audierat "Apyesat ἐντεῦθεν τοῦ συμδουλευτικοῦ. "Hxoc
enim delicta quedam apud illos inolescere, scor- γὰρ αὐτῶν τινα πταίσματα, πορνείαν καὶ μοιχεία,
tationem scilicet οἱ adulterium, a quibus ipsos ὧν καὶ ἀποτρέπει. Καὶ οὐχ ἁπλῶς φησι, Τὸ χαὰ

Vgas. 1-5. «De cztero ergo, fratres, rogamus
vos, et obsecramus in Domiuo Jesu, ut quemadmo-
duim accepistis a nobis, quomodo vos oporteat am-
bulare et placere Deo, ut. abundetis magis. Scitis

/

IN EPIST. AD THESSALONICENSES I.

914

μὴ ποιεῖτε, ἀλλὰ τὰς παραγγελίας αὐτοὺς &x πάλαι A avertit, Non sünpliciter ait : Ne loc vel illud fece-

εἱληφέναι παρ' αὐτοῦ φησι, διὰ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ,
ἃς φυλάττειν παραλελεύεται, Τοῦτο γάρ ἐστι θέ-
Jnyua τοῦ Θεοῦ.

« Τὸ ἑαυτοῦ σχεῦος χτᾶσθαι ἐν ἁγιασμῷ xal τιμῇ,
μὰ ἐν πάθει ἐπιθυμίας. »

"Av τοῦ, τὴν σάρχα.

« Καθάπερ χαὶ τὰ ἔθνη τὰ μὴ εἰδάτα τὸν Θεόν. »

Ἵχανὸν xal τοῦτο τοῦ ἀποτρέψαι τῆς πορνείας,

«ὃ μετὰ τῶν ἐπεγνωχότων τὸν Θεὸν τὸν πορνεύοντα
κάττεαθαι.

« Τὸ μὴ ὑπερδαίγειν χαὶ πλεονεχτεῖν ἐν τῷ πράγ-
ματι τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, »

Ὑπερδαίνειν μὲν τὰς τοῦ θεοῦ ἐντολάς. Εὐφήμως.

δὲ σφόδρα, xaX ἐπιχεχαλυμμένως τὴν μοιχείαν ὠνό-
pact, τὴν εἰς ἀδελφὸν ἀδιχίαν αὐτὴν εἶναι λέγων.

χαϑὼς xal προείπομεν ὑμῖν, καὶ διεμαρτυράμεθα..
Οὐ γὰρ ἐχάλεσεν ἡμᾶς ὁ Θεὸς ἐπὶ ἀκαθαρσίᾳ, ἀλλ᾽,
ἐν ἁγιασμῷ. »..

Ὅρα πῶς παρὰ πόδας ἔθηχε τὴν ὑπὲρ τούτων."

« Τοιγαροῦν ὁ ἀθετῶν, οὐχ ἄνθρωπον ἀθετεῖ, ἀλλὰ“
φὸν Θεὸν, τὸν καὶ δόντα τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ τὸ ἅγιον

εἰς ὑμᾶς. Περὶ δὲ τῆς φιλαδελοίας, οὐ χρείαν ἔχετε.

γράφειν ὑμῖν. Αὐτοὶ γὰρ ὑμεῖς θεοδίδαχτοί ἔστε,
εἰς τὸ ἀγαπᾷν ἀλλήλους. Καὶ γὰρ ποιεῖτε αὐτὸ εἰς
πᾶντας τοὺς ἀδελφοὺς τοὺς ἐν ὅλῃ τῇ Μαχεδονίᾳ.
Περαχαλοῦμεν δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοὶ, περισσεύειν μᾶλ-

λον, καὶ φιλοτιμεῖσθαι, ἡσυχάζειν καὶ πράσσειν τὰ C

Ww, xat ἐργάζεσθαι ταῖς ἰδίαις χερσὶν ὑμῶν, καθὼς

Üplv παρηγγείαμεν. Ἵνα περιπατῆτε εὐσχημόνως.

πρὸς τοὺς ἔξω, xaX μηδενὸς χρείαν ἔχητε. »
Ὅταν ἀθετήσῃς, φησὶν, τὸν ἀδελφὸν, τὸν λαδόντα

διὰ τοῦ βαπτίσματος τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τότε οὐχ.

ἄνθρωπον, ἀλλὰ τὸν Θεὸν ἀθετεῖς.

« Οὐ θέλωμεν δὲ ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοὶ, περὶ τῶν
χοιμωμένων, ἵνα μὴ λυπῆσθε, χαθὼς χαὶ οἱ λοι-
τοῦ, ol μὴ ἔχοντες ἐλπίδα. El γὰρ πιστεύομεν ὅτι
Ἰησοῦς ἀπέθανε, χαὶ ἀνέστη, οὕτω καὶ ὁ Θεὸς τοὺς
χοιμηθέντας διὰ Ἰησοῦ ἄξει σὺν αὐτῷ. Τοῦτο γὰρ
ὑμῖν λέγομεν ἐν λόγῳ Κυρίου. »

Μεταδαίνει ἐπὶ τὸν περὶ ἀναστάσεως λόγον. Ὅρα
δὲ πῶς θαυμαστῶς χατεσχεύασς τὸ ὁμολογούμενον,

ritis; sed mandaia qux observari præcipit, ea ip-.
sis ἃ se per Dominum Jesum tradita dicit. Hec
enim est voluntas Dei.

919 « Vas suum possidere in sanctitate ct ho-
nore , non in passione desiderii. »-

ldem hoc est ac carnem suam,

« Sicut et gentes, qua ignorant Deum. »

Hoc quoque idoneum est ad absterrendum a
scortatione ; quod nempe scortator illis qui Deum
ignorant, accenseatur..

Vzas. 6. « Et ne quis supergrediatur, neque cit-
cumveniat ia negotio fratrem suum. »

Supergrediatur, inquit, precepta Dei. Elegant
vero admodum voce taciteque adulterium notavit,

' B eam esse dicendo injuriam irrogatam fratri.
ε Διότι ἔχδιχος ὁ Κύριος περὶ πάντων τούτων, —

«Quoniam vindex est Dominus de his omnibus,
sicut prsediximus vobis et testificati sumus.
[ Veas. 7.] Non enim vocavit nos Deus in immuu-
ditiam , sed in sanctificationem. »

Vide quomodo e vestigio horum ultionem in-
tentat.

Vins. 8-11. « Itaque qui haec spernit , non homi-

nem spernit, sed Deum, qui etiam dedit Spiritum.
suum sanctum in vobis. De cbaritate autem frater-

nitatis non necesse babemus scribere vobis. Ipsi
enim vos a Deo didicistis , ut diligatis invicem. F.t-
enim illud facitis in omnes fratres in universa Ma-
cedonia. Rogamus autem vos , fratres, ut abun-
detis magis, et operam detis ut quieti sitis , ct ut
vestrum negotium dgatis, et operemini manibus ve-
stris, sicut precepimus vobis ut honeste ambuletis
ad eos qui foris sunt, et nullo opus habeatis. »

Dum spernis fratrem tuum, qui Spiritum san-
ctum per baptismum accepit , tunc non bominem,
sed Deum aspernaris..

Vzns. 12-14. « Nolumus autem vos ignorare, frá-
tres, de dormientibus , ut non contristemini sicut
et ezteri qui spem non babent. Si enim credimus
quod Jesus mortuus est et resurrexit, ita et Deus
eos qui dormierunt per Jesum , adducet cum eo.
Hoc enim vobis dicimus in verbo Domini. »

Transit ad dicendum de resurrectione. Vide au-
tem quam egregie id asiruit quod profitemur ;

λαδὼν τὴν ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου εἰς πίστωσιν τῆς D assumpta nimirum resurrectione Domini ad filem

Ὧ μετέρας ἀναστάσεως. Πάντας γὰρ ἀνθρώπους ἀν-
ἔστησε διὰ τῆς ἰδίας σαρχός.Διὸ xal πρωτότοκος ἐκ
τῶν vexpür λέγεται. Ἐν Aóywo δὲ Κυρίου, τὸ
£e λέγειν, φησὶν, ἵνα θαῤῥῶσι περὶ τῶν ἀποφη-
ναμένων.

« Ὅτι ἡμεῖς οἱ ζῶντες, οἱ περιλειπόμενοι εἰς τὴν
“παρουσίαν τοῦ Κυρίου. »

Τοῦτό φησιν, οὐχ ὅτι αὐτὸς ἔμεινε μέχρι τοῦ τῆς
«ἀναστάσεως καιροῦ, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ περὶ ζώντων ἔλεγε,
za αὐτὸς δὲ ἔζη * ταῦτα λέγων, τῇ χοινῇ συνηθείᾳ
«τοῦ λόγου ἐχρήσατο, τῷ ἡμεῖς οἱ ζῶντες. Ὅτι δὲ
“«οὔτο λέγει 9 ἐπάγει, οἱ περιλειπόμενοι, ἐπεὶ εἰ
«οὔῦτο λέγει, ὅτι ἐμοῦ ζῶντος, πῶς ἀλλαχοῦ λέγει,
itt κάντες μὲν ἀναστησόμεθα; El γὰρ ζῶν χαταλαμ-

nostre resurrectioni frmandam. Universos enim
hemines per carnem suam a morte revocavit. Qua-
propter primogenitus etiam ex. mortmís vocatur. Di-
cendo autem, in. verbo Domini, ita loquitur, uti
iis fidant qui hc annuntiarent,

« Quia nos qui vivimus, qui residui sumus ip
adventum Domini. »

Non hoc innuit, se superstitem fore usque ad
tempus resurrectionis , sed, cum de viventibus ei
sermo esset, ipseque dum haec aiebat in vivis agc-
ret, communi loquendi more dixit, nos qui vivi-
mus. Quod autem bic dicti istius sit sensus , indi-
cat subjungendo, qui residui sumus. Nam si idem
sigriflcas:et quod me vivente, quonam modo dlie .

915

S. JOANNIS DAMASCENI

916

in loco dixisset, omnes quidem resurgemus? Nam A θάνεται, πῶς ἐγείρεται; Ἡμεῖς οὖν οἱ ζώντες͵

si vivus sursum assumitur, qno pacto resurrexerit?
Eo igitur sensu quem tradidimus, ait , nos qui
viviinus.

490 : Non preveniemus eos qui dormierunt,
[VEns. 15-17.] Quoniam ipse Doininus in jussu , in
voce archangeli, et in tuba Dei descendet de ccelo.

Edicit etiam quomodo non praventurus sit. ()uo-
niam ipse Dominus in jussu. Quali jussu? utique
resurgendi, id est, resurgere praecipiens. In eoce
archangeli , quam οἱ tubam Dei nominat ; quippe
qua, Jubeate Deo, personabit. Hoc autein para-
bola quz legítur in Evangelio significatum fuit.
Ait enim : Media nocte clamor (actus est, exite
obviam sponsi 13.

« Et niortoi qui in Christo sant resurgent ptimi.
Deinde nos qui vivimus, qui relinquimue, simul
rapiemur eum ΠΕ in nubibus obviam Domino in
aera , el sic semper cum Doinino erimus. Itaque
consolamini invicein in verbis 1stis. »

CAP. V.

V&as, 1-5. « De temporibus autem et momentis,
frajres, non indigetis, ul scribamus vobis. Ipsi enim
diligenter scitis quia dies Domini sieut fur in nocte ,
Ha veniet. Cum enim dixerint , Pax et securitas, tunc
repentinus eis superveniet interitus, sicut dolor in
utero habenti, et non effugient. Vos auteiv, fratres,
non estis in tenebris, ut vos diés illa tánqu&m fur

φησὶ, κατὰ τὸν pod πυδεδομένον, λόγον.

« θὺ μὴ φθάσωμεν τοὺς χοιμηθέντας, ὅτε αὐτὸς
ὁ Κύριος ἐν χελεύσματι, ἐν φωνῇ ἀρχαγγέλου, καὶ
ἐν σάλπιγγι Θεοῦ χαταδήσεται ἀπὸ οὐρανοῦ. »

Καὶ πῶς οὐ μὴ φθάσῃ, λέγει" Ὅτι αὑτὸς ὅ Κύ-
ρίος ἐν κελεύσματι. Tol; Τῷ. τῆς ἀναστάσεως "
ἀντὶ τοῦ χελεύων ἀνίστασθαι. "Ev porq ἀρχαγ-
γέλου, ἣν καὶ σάλπιγγα. Θεοῦ φησι, διὰ ἐδ χελεύ-
σματι θεοῦ γενέσθαι. Τοῦτο δὲ χαὶ fj ἐν τῷ Eoay-
γελίῳ παραδολὴ ἐδήλωσε. Κραυγὴ γὰρ éréveto.
μεσογυχτίον, ᾿Εξέλθατὲ slc ἀπάγτησο;" τοῦ νυμ-.
φίου.

« Καὶ οἱ vexgot ἕν Xptoth ἀναστήσονται πρῶτον.
"“Ἐπειτὰ οἱ ζῶντες ἡμεῖς οἱ περιλειπόμενοι, ἅμα σὺν
αὐτοῖς ἁρπαγησόμεθα ἕν νεφέλαις εἷς ἀπάντησιν
τοῦ Κυρίου εἰς ἀέρα, χαὶ οὕτω πάντοτε σὺν Κυρίῳ
ἐσόμεθα. "Ὥστε παραχαλεῖτε ἀλλήλους ἐν τοῖς λόγοις
«οὗτοις. »

ΚΈΦΑΛ. E.

« Περὶ δὲ τῶν χρόνων xal τῶν καιρῶν, ἀδεχφοὶ,
οὐ χρείαν ἔχετέ ὑμῖν γράφεσθαι. Αὐτοὶ γὰρ ἄχριθῶς
οἴδατε, ὅτι fj δυέρα Κυρίου ὡς χλέπτης ἐν νυχτὶ
οὕτως ἔρχεται. Ὅταν γὰρ λέγωσίν, Εἰρήνη καὶ ἄσφά-
λεια, τότε αἰφνίδιος. αὑτοῖς ἐφίσταξαι ὄλεθρος,
ὥσπερ ἣ ὠδὶν τῇ Ev γαστρὶ ἐχούσῃ, χαὶ οὐ μὴ ἔχφύ-
γωσιν. Ὑμεῖς δὲ, ἀδελφοῖ, οὐκ ἔστὲ ἐν σχότέι, ἵνα

comprehendat. Omnes éhim vos filii lucis estis , et αὶ ἡ ἡμέρα ὑμᾶς. ὡς χλέπϑης χαταλάδῃ. Πάντες ὑμεῖς

filii Def: non sumus noctis, neque tenebrarum. »

Ostendit, rion prorsus morfuos resurrectionem
obtinuisse, nisi per Christutr. Nisi enitit-Chiristug
fuisset. secundum carnem mortuus, mors: destructa
non esset. Vel etiam dicendo, mortui qui in Clirisia
gunt, illos innuit qui propter Christum mortem obie-
runt, opportune consolans eos qui hæc audiebant,
cum in afflictlone versarentur. Ait ergo illos, qui
causa Christi perpessi erunt, priorés resurrecturos.

VgRs. 6-11. clgitur noui dormiamus sicut. et
cæteri, sed vigilemus et sobrii simus. Nam qui
dormiunt, neete aorniunt : et qii ebrii sunt, no-
cie ebrii euni. Nos autem qui diel sumus , sobrii
simus, ihduti lorieam fidei ef charitatis, et. ga-
leam , speih salutis. Quoniam non posuit vos Deus
in iram, sed in àcquisitionem salutis per Domi-
num nostrum Jesum Christam, qui mortuus ést
pro nobis; at sive vigilemus, sive dormiamus,
simul cum illo vivamus. Propter quod consolamini
invicem , et ædiſſeate alterutrum , sicut ἀξ facitis.s

Apposite sermonem movet dé labare, unaque
mysteriautn declarat, et quam ob causan Chrisii
mors contigerit.

Vgss; 12, 15. « Rogamus autem tos, fratres , ut

υἱοὶ φωτός ἔστε, Καὶ υἱοὶ ἡμέῤας * σδκ Eogiv νυχτὸς,
φὐδὲ ἀχότους. )

Δείχνυσιν ὡς οὖχ ἁπλῶς ηὔρισχον 6f. νεχροὶ τὴν
ἀνάστασιν, εἰ μὴ διὰ Χριστοῦ, El μὴ γὰρ. ἀπέθανε
xatà σάρχα ὁ Χριστὸς, οὖλχ ἂν ἔλύετο θάνατος. Ἢ
xa γεχροὺς ὃν Χριστῷ, τοὺς ἀποθανόντας λέγει
διὰ Χριστὸν, εὐχαίρως διὰ τὸ ἐν θλίψεε εἶναι τοὺς.
ἀχόύοντας παραμυθούμενος. Φησὶν οὖν, ὡς οἱ διὰ.
Χριστὸν πάσχοντες xal πρῶτοι τῆς ἀναστάσεως τύ-
χωσιν.

« "Apa οὖν μὴ καθεύδωμεν ὡς xaX ol χοι ποῖ, ἀλλὰ
γρηγορῶμεν χαὶ νήφωμεν. Οἱ γὰρ καϑεύδοντες, νυ-
χτὸς χαἀθεύδουσι" χαὶ οἱ μεϑυσχόμενοι, νυκτὸς με-
θύουσιν. Ἡμεῖς δὲ ἡμέρας ὄντες, νῆφωμεν, ἐνδυσά-

8. μενοι θώραχα πίστεως καὶ ἀγάπης, xal περιχεφα-

λαίαν, ἐλπίδα σωτηρίας " ὅτι οὐχ ἔθετο ὑμᾶς ὁ θεὸς
εἷς ὀργὴν, ἀλλ' εἰς περιποίησιν σωτηρίας διὰ τοῦ
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ ἀποθανόντος ὑπὲρ
ἡμῶν, ἵνα εἴτε γρηγορῶμεν, εἴτε καθεύδυμέν, ἅμα.
σὺν αὑτῷ ζήσωμεν. Διὸ παραχαλεῖτε ἀλλήλους, χαὶ
οἰχοδομεῖτε εἷς τὸν ἕνά, χαθὼς xat πσιεῖϑε. »

Εὐχαίρως τὸν περὶ πόνου ἔνάγει λόγον, παραδέι-
κνὺς αὐτῷ τὸν περὶ τοῦ μυστηρίου λόγον, xa διὰ τί
ὁ Χῤιστοῦ γέγόνε θάνατος.

c ᾿ξρωτῶμὲν δὲ ὑμᾶς, ἀδέχφοὶ, εἰδένάϊ τοὺς xo-

πιῶντας ἐν ὑμῖν, xal ἀροϊσταμένους ὅμῶν ἐν Κυ----
QUp, καὶ νόυθετόῦντας ὑμᾶς, xoi ἡγεῖσθαι ἑαυτούς:

noveritis ^es qui laborant intér vos, et prosunt
vcbis in Domino, et monent vos, ut habeatis. illos

? Matth, xxv, 6.

Du

IN EPIST. AD THESSALONICENSES II.

ὑπερεχπεριδσοῦ ἐν ἀγάπῃ διὰ τὸ ἔργον αὐτῶν. Elpr- & abundantius in charitate propler opus illorum. Pa-

γεύετε ἐν ἑαυτοῖς. »
Tà περὶ διδασχάλων διδάσκει, ποίους εἶναι δεῖ πε-

ριπαραινῶν,

ε Παραχαλοῦμεν δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοὶ, νουθετεῖτε
τοὺς ἀτάχτους, παραμυθεῖσθε τοὺς ὀλτιγοψύχους, ἀντ-
ἔχεαψε τῶν ἀσθενῶν, μαχροθυμεῖτε πρὸς πάντα,
'Opüct μή τις x&xbv ἀντὶ καχοῦ τινι ἀποδῷ, ἀλλὰ
πάντοτε ἀγαθὸν διώχετε, καὶ εἰς ἀλλήλους, καὶ εἰς
πάντας. Πάντοτε χαΐρετε " ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε,
iv παντὶ εὐχαριστεῖτε, Ἑοῦτο γὰρ θέλημά Θεοῦ ἐν
Χριστῷ Ἰησοῦ εἰς ὑμᾶς.

Ποιχίλων ἀρετῶν αὐτοῖς ἐξυφαίνει λόγον.

« Τὸ Πνεῦμα μὴ σδέννυτε, προφητείαν ph ἐξου-
ϑενεῖτε" πάντα δὲ δοχιμάζετε, τὸ χαλὸν χατέχετε,
ἀπὸ παντὸς εἴδους πονηροῦ ἀπέχεσθε, Αὐτὸς δὲ ὁ
θεὺς τῆς εἰρήνης ἁγιάσαι ὑμᾶς, ν

᾿Αντὶ τοῦ, Μὴ ἐπέχετε τὸν προφητεύοντα " xal
τοῦτο δηλοῖ τὸ ἑξῆς.

€ Ὁλοτελεῖϊς " χαὶ δλόχληρον ὑμῶν. »

Εἴ τι λείπει ὑμῖν, προσπληρώσει.

« Τὸ Πνεῦμα, καὶ ἡ ψυχῆ, καὶ τὸ σῶμα, ἀμέμ-
mtu ἐν τῇ παρουσίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Xpi-
στοῦ τηρηθεΐη, Πιστὸς ὁ Θεός. »

Πνεῦμα, φησὶ, τὸ χάρισμα 8 ἔλαδεν ἕχαστος διὰ
τοῦ βαπτίσματος. Τότε γὰρ τῶν βαπτιζομένων Éxa-
eros ἐλάμδανε χάρισμα, καὶ ἐποίει σημεῖα, Καὶ ὁ

μὲν γλώσσαις ἐλάλει, ὁ δὲ προεφήτευεν " ἄλλος lito

ποὺς κάμνοντας, ἄλλος δαιμόνια E ξέδαλλεν, ἄλλος ἀν-
ἔστα τοὺς νεχροὺς, ἄλλος ἄλλο τι ἐποίει. Τοῦτο οὖν

τὸ χάρισμα, ὃ xaV Πγεῦμά φησι, μένειν ἐν αὐτοῖς c

δλόχληρον εὔχεται, ἵνα χατὰ μηδὲν στερηθῶσι τῆς
ἐνεργείας τοῦ ἁγίου Πνεύματος.

4 Ὁ xaXov ὑμᾷς, ὃς καὶ ποιήσει, ᾿Αδελφοὶ, προσεύ-
qez8e ὑπὲρ ἡμῶν. ᾿Ασπάσασθε τοὺς ἀδελφοὺς μάν.
τας ἐν φιλήματι ἁγίῳ. »

Ὃ χαλέσας ὑμᾶς, φησὶν, Ἰησοῦς, ποιήσει. τὸ ὁλο-
πελεῖς ὑμᾶς γενέσθαι vai ἀμέμπτους. T
ὁ ᾿Ενορχίζω ὑμᾶς τὸν Κύριον, à ναγνωσ ἦναι τὴν
ἐπιστολὴν πᾶσι τοῖς ἁγίοις. ἀδελφοῖς. "B χάρις τοῦ
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μεθ᾽ ὑμῶν, "Apfiv. v Nc
Ἐπειδὴ ἐλέγχους ἢ Ἐπιστολὴ περιέχει, μήποτε ὁ ty
ἄτακτοι λαδόντες τὴν Ἐπιστολὴν χρύψωσιν, Ἐνορχίζει,
αὐτοὺς ἀναγνωσθῆναι τὴν "EmtoMj. ———— and
isti Θεσσαλονικεῖς a ἐγράρη ἀπὸ "M "var,

| AD

΄

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤῸΝ.
, —— καὶ Σιλονανὺς, χαὶ Τιμόθεος τῇ *Ex-
᾿Βεδσαλονιχέων, ἐν Θεῷ Πατρὶ ἡμῶν xat Κυ.

cem babete eum εἶδ,»

Docet qux doctoribus prastanda sint , admonens
interim quales illi esse debeant,

Venns, 14-18. « Rogamus autem vos, fratres, cor-
ripite itiquietos , corisolamini pusillanimes , susci«
pite infifmos, pauentes estote ad omnes. Videle
ne qvis fualunr pro malo alicui reddat ; sed semper
quod bonum est, sectamini, et in invicem, el in
omnes. Semper gaudete; sine intermissione ora-
te; in omnibus gratias 497 agile : hxc est eim
voléntas Dei in Christo Jesu in vos. »

De variis virtutibus sermonem illis contexit,

Vens. 19-95, « Spiritum nolite exstinguere. Pre--
phetiam nolite spernere : omnia autem probate :
quod bonum est, tenete. Ab omni specie mala abs-
tinele vos, Ipse autem Deus pacis sanclificel vos. ».

Hoc est, ne cohibeatis illum qui prophetias fune
dil : quod etiam declarat orationis series,

«Per omnia : et integer sit vester. »

Si deest vobis aliquid, hoc ipse przstabit,

« Spiritus, et anima, et corpus sine querela in
adventu Domini nostri Jesu Christi servetur,
[ Vgns. 94. ] Fidelis Deus . »

Spiritum dicit, illud donum quod unusquisque
per baptismum acceperat, Quisquis enim baptiza-
batur, accipiebat donum quo prodigia patrabat. Ac
ille quidem linguis loquebatur, hic vero prophetias
prenuntiabat ; alter zegros sarabat, demones alter
ejiciebat ; alius excitabat mortuos, alied alius fa-
ciebat. Hoe ergo donum, quod οἱ Spiritum. nomi«
nat, in ipsis manere integrum precatur, ne ulla in
re priventur efficacia Spírítus saneti.

«Qui vocavit vos ; qui etiam faciet. | Vens. 25,96.]
Fratres, orate pro nobis. Salutate íraires omnes
in osculo sancto . »

Jesus qui vocavit vos, inquit, faciet ul perfecti
alque integri sitis et. irreprehensibiles.

Vrns. 27, 28. « Adjuro vos per Dominum, ut le-
gatur epistola. hzc omnibus sauctis fratribus, Gra-
tia Domini nostri Jesu Christi vobiscum Aun. «

Quoniam Epistola hæe reprehensioües continet,
ne ' forte qui pravis moribus erant, hanc accipiente:
— adjurat illos ut ipsam legant.

MY. T Epistola ad Thessalonicenses. prima scripta esi

"knit Versibus 195.

) THESSALONICENSES.

᾿ CAPUT PRIMUM.
Vans. 1-5, «Paulus, et Silvanus, et Timotheus, Ec-
clesiz Thessalenicensium, in. Deo Patre nostro, εἰ

921

ΙΝ EPIST. AD THESSALONICENSES II.

932

«ἢ πίστει ὑμῶν xol ὑπομονῇ, ἐν ἐχείνῃ τῇ ἡμέρᾳ A bibemus, per vestram fidem et patientiam compro-

«ἰστευθήσεται. ᾿

ε Εἰς ὃ χαὶ προσευχόμεθα πάντοτε περὶ ὑμῶν, ἵνα
ὑμᾶς ἀξιώσῃ τῆς χλήσεως ὁ Θεὸς ὑμῶν. »

Ἐπειδὴ εἶπε πίστιν εἶναι τὴν περὶ αὐτῶν μαρτυ-
ρίαν, καὶ ταῦτα οὖσαν περὶ μεγάλων’ Ἐν πίστει
γὰρ, φησὶν, καὶ ὑπομονῇ, καὶ διωγμοῖς * ἵνα μὴ ix
«00709 ὑπτιωθέντες ἀπολέσωσιν & εἰργάσαντο, τού-
too χάριν φησὶν, ὅτι ᾿Αδιωιζείπτως περὶ τούτου
τροσευχόμεθα, ἐνᾳγωνίους αὑτοὺς ποιῶν. Προσευ-

χόμεθα γὰρ, φησὶν, ἵνα ἀξίους ὑμᾶς τῆς χλήσεως

ποιήσῃ. Τοῦτο δέ φησιν, οὐχ ὡς ἀναιρῶν τὸ ἐξ ἡμῶν,

ἀλλ᾽ ἵνα μὴ μέγα φρονῶμεν ἐφ᾽ ἑαυτοῖς, ἀλλὰ χαὶ εἰς
αὐτὰ ταῦτα ἃ ἐργαζόμεθα ἐκ συγγνώμης, συλλής-

«10p3 χαλῶμεν Θεὸν, ὡς εἰ θαρσήσωμεν ἐφ᾽ ἑαυτοῖς,
ἅπας ἡμῶν εὐθὺς ἀναλυθῇ πόνος.
ε Καὶ πληρώσῃ πᾶσαν εὐδοχίαν ἀγαθοσύνης. »

Δεΐχνυσιν οὔπω τελειωθέντας αὐτούς. Τότε γὰρ
μόνον ἣ τελείωσις, ὅταν ὁ χαιρὸς παρέλθῃ τοῦ ἀγῶ-
γος * ἐν ὅσῳ δέ τις ἀγωνίζεται, φοδείσθω μὴ πέσῃ "
διὰ τοῦτο γὰρ xal εἴρηται " Μὴ μαχάριξε πρὸ τοῦ
τέλους. ?

e Καὶ ἔργον πίστεω; ἐν δυνάμει. »

Ἵνα ἐνδυναμωθῶσιν, ἔργῳ δεῖξαι τὴν πίστιν.

€ Ὅπως ἐνδοξααθῇ τὸ ὄνομα: τοῦ Κυρίου ἡμῶν.

Ἰησοῦ ἐν ὑμῖν, xal ὑμεῖς ἐν αὐτῷ, κατὰ τὴν χάριν
«οὔ Θεοῦ ἡμῶν xai Κυρίου Ἑησοῦ Χριστοῦ. x
Ὅμοιον τῷ εἰρημένῳ ὑπὸ τοῦ Κυρίου * Λαμγάτω

babitur in die illa.

Vgns. 11. «in quo etiam oramus semper pro vo-
bis, ut dignetur vos vocatione sua Dcus vester. 9

Quoniam dixit **, fidem pro ipsis testificari, idque
de magnis rebus (aitenim: [n fide, in patientia, in
persecutionibus), ne exinde superbientes, qua huc-
usque gesserant amitterent, eam ob reim,ait, sine
intermissione oramus ; ut intentiores ipsos faciat.
Oramus enim, inquit, ut dignos vos reddat voca-
tione vestra. Atque hoc dicit, non ut quoda nobis
est auferat, sed ne de nobis insolenter gloriemur;
quinimo ad bzc ipsa, quorum efficiendorum facul-
tas nobis indulgetur, Deum jnvocemus adjuto-
rein : eo quod, si confidimus in nobis, omnis

B statim noster labor pessumeat.

493 « Et impleat omnem voluntatem boni-
tatis. »

Ostendit eos nondum esse consummatos. Tunc
enim duntaxat consummatio est, quando certami-

. his tempus przteriit; quandiu autem decertat ali-

quis, vereatur ne cadat. Quocirca etiam dictum.
est : Ne beatum dixeris ante finem **.
« Et opus. fidel in virtute. »
Ut corroborentur, quo (idem opere praferant,
Vs. 12. « Ut clarificetur nomen Domini nostri
Jesu Christi in vobis, et vos In illo, secundum gra-
tiam Dei nostri et Domini Jesu Christi. »
Sinile hoc est illi Domini sententie : Luceat —

τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως c lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra.

ἴδωσι tà xaAó ἔργα ὑμῶν, xal δοξάσωσι τὸν Πα-.

πέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρωνοῖς. Καὶ τοῦτο δεί-

χνυσιν Ex τῆς χάριτος ἔχοντας τοῦ Θεοῦ τὸ δύνασθαι

«οσούτους γενέσθαι ἐν ἔργοις λαμπροῖς. Κἂν γάρ
εἰς fj τέλειος, φησὶν, ἐν υἱοῖς ἀνθρώπων, τῆς ἀπὸ
σοῦ λειπόμενος σοφίας, εἰς οὐδὲν λογισθήσεται.
ΚΕΦΑΛ. R. ᾿
« ἙἘρωτῶμεν δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοὶ, ὑπὲρ τῆς παρου-
οίας τοῦ Κυρίον ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, xal ἡμῶν
ἐπισυναγωγῆς ἐπ᾽ αὐτὸν εἰς τὸ μὴ ταχέως σαλευθῆ-
ναι ὑμᾶς ἀπὸ τοῦ vobc, μήτε θροεῖσθαι, μήτε διὰ
πνεύματος, μήτε διὰ λόγου, μήτε δι’ ἐπιστολῆς ὡς
di ἡμῶν, ὡς ὅτι ἐνέστηχεν ἡ ἡμέρα τοῦ Χριστοῦ.
Μὴ τις ὑμᾶς ἐξαπατήσῃ χατὰ μηδένα τρόπον, ὅτι

bona, εἰ glorificent Patrem vestrum qui in celis est **, .
Unde evincitur babere nos a gratia Dei, ut tales ac
tanti quoad egregia opera evadamus. Quantumvis
enim aliquis, inquit, inter filios hominuin sit per-
fectus, ubi sapientia tua destituitur, nibili prorsus
sestimatur.

CAP. II.

Vgas. 1-À. « Rogamus autem vos, fratres, per
adventum Domini nostri Jesu Christi, el nostra
congregationis in ipsum, ut non cito moveamini a
vestro sensu, neque terreamini, neque per spiri-
tuin, neque per sermonem, neque per epistolam,
tanquam per nos missam, quasi instet dies Chri-
sti. Ne quis vos seducat ullo modo : quoniam niai

ἐὰν μὴ ἔλθῃ ἀποστασία πρῶτον, xal ἀποχαλυφθῇ ὁ D venerit discessio primum, et revelatus fuerit homo

ἄνθρωπος; ἁμαρτίας, ὁ vlàc τῆς ἀπωλείας, ὁ ἀντι-
χείμενος καὶ ὑπεραιρόμενος ἐπὶ πάντα λεγόμενον
Θεὸν ἢ σέδασμα, ὥστε αὐτὸν εἰς τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ,
ὡς Θεὸν χαθίσαι, ἀποδειχνύντα ἑαυτὸν ὅτι ἔστι
Θεός. »

Ἧλθεν εἰς τὸ προχείμενον. Τοῦτο δέ ἐστι τὸ μὴ

ϑπάγεσθαι τῇ τῶν Ψευδοδιδασχάλων ἀπάτῃ, λεγόν-
"ce ἡγγιχκέναι τὴν παρουσίαν τοῦ Κυρίου τὴν. δευ-
«πέραν. Μή τις οὖν ὑμᾶς θορνδείτω, μήτε δοχῶν
“νεύματι ἀποχαλύψεως λέγειν, μήτε ἐμὲ τοῦτο εἰ-
φηκέναι προφασιζόμενος. ᾿Αδύνατον γὰρ τὴν παρου-
σίαν τὴν δευτέραν ἐλθεῖν μὴ προαποδεδειγμένου τοῦ

"Sep. vc T Eccll. xi, ὅ0. Matth, v, 16.

peccati, ülius perditionis, qui adversatur et extolli-
tur super omne quod dicitur Deus, aut quod coli-
tur, ita ut in templo Dei sedeat, ostendens seipsuin
tanquam sit Deus. »

Ad propositum sibi argumentum venit. Illud au-
tem est, ne seducantur falsorum apostolorum frau-
de, qui secundum Domini adventum proximum-
esse predicarent. Nemo igitur vos conturbet, iu-
quit, sive videatur manifestationis spiritu loqui,
sive id a me pronuntiatum prsetexat. Nam ſier
non potest ut. secundus adventus contingat, nisi
ante manifestetur filius perditionis. Antichristus»

923

S. JOANNIS DAMASCENI

vlique dicit, quém οἱ insiactum ἃ Satana ventü- A vloü τῆς ἀπωλείας " λέγεί δὲ ἐὸν ᾿Αντέχριστον, bv

rum ait, cum omnigena prodigiorum simulatorum
fallacia. |

γεκβ. 5, 6. « Non retinetis quod cum adhuc
essem spud vos, bs»e dicebam vobis? Et nunc
quid detineal scitis, ut revelelur in stio tempore. ἢ
. Pristine 60s doctrine commonefacit, quà de bis
sermonem habuerat. Nam propter errorem in

quem isti ducerent, cum ipse Apostolus. szpe do-

cuit, tum etiam Dominus frequenter in Evangeliis
denuntiavit. Si quis vobis direrit ; Ecce hic est
Christus, ecce illic ; nolite exire '*.

Vrns. 7. « Nam mysterium jam operatur ini-
quitatis. »

Mysterium. iniquitatis vocat, doctrinas hæretico-
rum, eorumque falsa placita. Iflius enim sunt an-
técessores , cujus el viam expediunt, tempüs et
occasionem deceptioni parantes. Atqui apostolo-
Tum 3tate hsres$es jam emerserant. Quocirca
Joaunes evangelista corisitoili modo dicit : Síctrt

audistis quia Antichrist&4 venit ; ot muc ontichristi-

inu? sunt ΤΊ: quæ quidem de lneteticia prólocu-
tus est.

22A « Tantum qui tenet nuhe, doriec de medio
fiot. [V&as. 8.] Et tino revelabitur ille iniquus. »

Romanum imperiuri innuit, Eo namque ex-
stincfo, &ritichristue veniet,

« Quem Dénitius interficiet spiritu. óYis sul, et
destruet illustraiene adventus sui; eunr, [Vm&s.

9, 10] cujus est adventas secundatit óperationém ἢ

Satánte, in. ommi virtüte, et siguis, et prodigiis
mendacibus, ét in omni seduétione iniquitatis; iis
qui pereunt. »

Non.modo adventüm docui( Antichristi , sed
etiam niortem illius, atque a primis ejus initiis,
et a novissiinis , ostendit ipsum mendacem fore.
Ejus quippe adventus erit secundum operationem
Satane : finietur vero, destrueturque, et interibit
sdveniente Domino.

« ἕο quod charitatem veritatis non receperunt,
ut salvi flerent. E4 ideo mittet illis Deus operatio-
nem erroris, ut credant mendacio, |Vgns. 11] ut
judicentur omnes qui non crediderunt veritati, sed
consenserunt iniquitati, » |

Enimvero hoe quoque Judseis Christus dixerat :
Eo veni in nomine Patris mei, et non accepistis me;
alius veniet in nomine sno, illum accipietis **. Istud
vero, mittet illis Deus, idem est, ac mitti permittet.
Cujusmodi est hoc aliud dictum : Tredidit 4 eos
Deus in passiones ignominig "

Vzns. 12, 19. Nos autem debemus gratias agere
Deo semper pro vobis , fratres dilecti a Domino,
quod elegerit vos Deus ab initio in salutem, in
ganctifieatione spiritus, et in fide veritatis, in quod
et vocavit vos per Evangelium yostrum, in acqui-
sgitionem glorie Domini nostri Jesu Christi. »

** Marc. xii, 21. *"1Joan. u, 18,

8 joan. v, 43.

καὶ ἐνεργούμενον παρὰ τοῦ Σατανᾶ, φησὶν ἐλεύσε-
σθάι ἐν πάσῃ πλάνῃ δοχούντων δημέίωνς

« Οὐ μνημονεύέτε, ὅτι Evry ὧν obo ὑμᾶς, ταῦτα
ἔλεγον ὑμῖν, xa νῦν τὸ χατέχον οἴδατε, εἰς τὸ ἀπο-
χαλυφθῆναι αὐτὸν ἐν τῷ ἑαυτοῦ χαιρῷ. »

Ἱροτέρας ἀὐνοὺς ἀναμιμνήσκδι διδασχαλίας πὲρὶ
αὑτῶν τούτων πεποιημένήό. Διὰ γὰρ τὴν πλάνην
τὴν kx τούτων καὶ αὐτὸς ὅ ᾿Απόστολος πολλάχις ἐδί-
δαξε, xdi ὁ Κύριος πολλάχις ἐν τοῖς Εὐἀγγελίοις “ταβο
ἠγγειλέν, Εἴ ctc ὑμῖν ἐΐκῃ, λέγων * ᾿Ιδοὺ ὧδε ὃ
Χριστὸς, ἰδοὺ ἐκεῖ, μὴ ἐξέλθητε,

« Τὸ γὰρ μυστήριον ἤδη ἐνεργεῖται τῆς ἀνομίας. »

Μυστὴήριον ἀνομίας τὰς τῶν αἱρέσεων διδασχα-
λίας εἶναί φησι, καὶ τὰ ψευδῆ αὐτῶν δόγματα.
Ἐχείνου γὰρ προδαδίζουσιν ὁδόποιοῦντες αὐτῷ, xat
χαιρὸν ἀπάτης παρεχόμενοι" ἐξεληλύθεισαν δὲ ἤδη
ἀπὸ τοῦ χαιροῦ τῶν ἀποστόλων αἱ αἱρέσεις. Τὰ
ὅμοια οὖν χαὶ Ἰωάννης φησὶν ὁ εὐαγγελιστὴς, Καθὼς
ἠχούσατε, ὅτι ᾿Αγτίχριστος ἔρχεται " xal vir
εἰσὶν» ἀντίχριστοι xoAAol, περὶ τῶν αἱρετιχῶν
λέγων.

« Μόνον ὁ χατέχων ἄρτι ἕως ἐχ μέσου γένηται.
Καὶ τότε ἀποκαλυφθήσεται ὁ ἄνομος...»

Τὴν Ῥωμαίων βασιλείαν φησί. Ταύτης γὰρ ta
ρουμένης, ὁ ᾿Αντίχριστος ἔρχεται.

€ Ὃν ὁ Κύριος ἀναλώσει τῷ πνεύματι too στό-
ματος αὐτοῦ, χαὶ χαταργήσει τῇ ἐπιφανείᾳ τῆς
παρουσίας αὐτοῦ" οὗ ἐστιν ἢ παρουσία xax' ἐνέρ-
γειαν τοῦ Σατανᾶ, ἐν πάσῃ δυνάμει, xol σημείοις,
xai τέρασι ψεύδους, xal ἐν πάσῃ ἀπάτῃ τῆς ἀδιχίας
ἐν τοῖς ἀπολλυμένοις. »

Οὐ μόνον τὴν παρουσίαν τοῦ ᾿Αντιχρίστου ἐδίδα-
ξεν, ἀλλὰ χαὶ τὸν θάνατον αὐτοῦ, οὕτως χαὶ ἀπὸ τῶν
πρώτων, καὶ ἀπὸ τῶν ὑστέρων διδάσχων αὐτὸν εἶναι
Ψευδῃ. Ἢ παρουσία μὲν γὰρ αὑτοῦ xat' ἐνέργειαν
τοῦ Σατανᾶ, χαὶ τὸ τέλος δὲ, xol ἧ κατάργησις
αὑτοῦ, xaX ἡ ἀπώλεια, διὰ τῆς παρουσίας γίνεται
τοῦ Κυρίου.

€ "Av0' ὧν τὴν ἀγάπην τῆς ἀληθείας οὐχ ἐδέξαντο
εἰς τὸ σωθῆναι αὐτούς. Καὶ διὰ. τοῦτο πέμψει αὐτοῖς
ὁ Θεὸς ἐνέργειαν πλάνης, εἰς νὸ πτιστόῦσαι αὑτοὺς
ψεύδει, ἵνα χριθῶσι πάντες οἱ μὴ πιστεύσαντες τῇ

Ὁ ἀληθείᾳ, ἀλλ᾽ εὐδοχήσαντες ἐν τῇ ἀδιχίᾳ, à

Τοῦτο γὰρ αὐτοῖς τοῖς Ἰουδαίοις xal ὁ Χριστὸς
ἔλεγεν" Ἐγὼ ἤιϊθον ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Πατρός
pov, καὶ οὐ Aau6dreré μὲ. "Etepoc ἥξει ἐν τῷ
ἰδίῳ ὁγόματι, κἀχεῖνον λήγεσθε. Τὸ δὲ, dxoocte.tei
αὐτοῖς ὁ Θεὸς, συγχωρήσει ἀποσταλῆναι " ὁποῖόν
ἔστι χαὶ τὸ, Παρέδωκεν αὐτοὺς ὁ Θεὸς εἰς πάθη
ἀτιμίας.

« Ἥμεϊς δὲ ὀφείλομεν εὐχαριστεῖν τῷ Θεῷ πάν-
τοτε περὶ ὑμῶν, ἀδελφοὶ ἡγαπημένοι ὑπὸ Κυρίου,
ὅτι εἴλετο. ὑμᾶς ὁ Θεὸς ἀπ᾽ ἀρχῆς εἰς ϑωτηρίαν, ἐν “αὖ
ἁγιασμῷ πνεύματος xav πίστει ἀληθείας, εἷς ὃ ὑκά---ὦ
λεσεν ὑμᾶς διὰ τοῦ Εὐαγγελίου ἡμῶν εἰς πορι---«ὦ
ποίησιν δόξης τοῦ Κυρίου ἡ λῶν ἸἮησοῦ Χριστοῦ.

? ftom. 1, 26. 2

IN EPIST. AD THESSALONICENSES II.

Διεξελθὼν «à περὶ τῶν ἀπιστησάντων Ἰουδαίων, A — Postquam exsecutus est quie ad Judgos, qui

xal διδάξὰς ὁποῖον αὐτῶν lota τέλος ("Ira τὰρ
πριθῶσι, φὴσλ), διεξέρχεται χαὶ τὰ τῶν πιστευσάν-
τῶν, ὧν καὶ τὸ προόίμιον εὐχαριστία, xaX ἐπὶ τῇ
εὐχάῤιστίᾳ χέγει" πρῶτον μὲν, ὅτι ἡγάπήθησαν δπὸ
«o9 Θερῦ, χαὶ ὅτι ἐξελέξατο αὐτάὺς ὥσπερ ἀπαρχὴν
εἰς σωτηρίαν, χαὶ ὅτι ἡγίασεν, xa ὅτι [νεύματος
ἁγίου ἠξίωσεν.

« "Apa οὖν, ἀδελφοὶ, στήχετε, χαὶ χρωτεῖτε τὰς
παραδόσεις, ἃς ἐδιδάχθητε, εἴτε διὰ λόγο", εἴτε δι᾽
ἐσκιστολῆς ἡμῶν. »

᾿λναγκαῖον, φησὶ, τὸὺς περὶ τοσούτων χκαυχωμέ-
νους ἑστάναι βεθδαίως.

« Οὗτος δὲ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, καὶ
ὃ θεὸς καὶ Πατὴρ ἡμῶν ὁ ἀγαπήσας ἡμᾶς, καὶ δοὺς

παράχλησιν αἰωνίαν καὶ ἐλπίδα ἀγαθὴν ἐν χάριτι, Β

παραχαλέσαι ὑμῶν τὰς καρδίας, χαὶ στηρίξαι ὑμᾶς ἐν
παντὶ λόγῳ xai ἔργῳ ἀγαθῷ. à

Ὅρα πῶς πάλιν ἐπιχουφίζει αὐτῶν τὰς θλίψεις,
τὴν καράχλησιν αὐτοῖς ἐλθεῖν εὐχόμενος.

ΚΕΦΑΛΙ.. —

€ Τὸ λοιπὸν προσεύχεσθε, ἀδελφοῖ, περὶ λῶν,
ἵνα ὁ λόγος τοῦ Κυρίου τρέχῃ, καὶ δοξάζητάι, χαθὼς
καὶ πρὸς ὑμᾶς, καὶ ἵνα ῥυσθῶμεν ἀπὸ τῶν ἀτόπων
xaX πονηρῶν ἀνθρώπων. Οὗ γὰρ πάντων fj πίστις. »

Τὸ [sov ἀνταπαιτεῖ εὐχόμενος ὑπὲρ αὐτῶν, «O-
χεσθαι προστάττει, καὶ ὑπὲρ αὐτοῦ. Αὕτη δὲ ἡ ὑπὲρ
αὑτοῦ προσευχὴ, τὸ προχόπτειν bU αὐτοῦ τὸ χήρυγμα.
θύτως ἄρα δεῖ με αἰτεῖν. τοὺς ἁγίους ὑπὲρ ἡμῶν

non crederent, spectabant, et quis futurus sit finis
docuit (ait enim, ut judicentur), nune edisserit quas
pertinent ad fideles : quorum preludium est gra-
tiarum actio, eosque gratias babere monet, pri-
mum quod dilecti sint a Deo ; itemque quod electi
in salutem tanquam primitie, quod sancli evase-
rint, quod Spiritu sancto dignati.

Væns. 14. « Itaque, fratres, state, et tenete tra-
ditiones qua$ didicistis, sive per sermonem, sivo
per epistolam nostram. »

Operz pretium est, inquit, ut qui de tot tantisque
donis gloriantur, firmi consistant.

Vzas. 15, 16. Ipse autem Dominus noster Jesus
Christus, et Deus, et Pater noster, qui dilexit nos
et dedit consolationem steraam, et sper bonam in
gratia, exhortetur corda vestra, et conürmet vos in
omni sermone et opere bono. »

Vide quo pacto afflictiones eorum levat, orans
ut ipsis tandem solamen adveniat.

CAP. III.

Vegas. 1, 2, « De csetero, fratres, orate pro no»
bis, ut sermo Dei currat, et clarificetur , sieut et
995 spud vos, et ut liberemur ab importunis
ei malis hominibus. Non enim omnium est fides.»

Par referri sibi postulat, et quia pro eis preea-
tur, precipit ut ipsi vicissim pro se precenatur..
Oratio autem quam pro se exigit, hzc est, ut præ-
dicatio opera sua profieiat. Sic ergo preees sen--

εὔχεσθαι, ἵνα ἐν τοῖς χατὰ Θεὸν προχύπτωμεν, ὡς (; ctorum pro nobis efflagitare incumbit, ut im ils

τά τε ἄλλα πάντα περιττὰ, καὶ οὐ πάντως χρήσιμα,
κἂν ὑγείαν εἴπῃς, χἂν εἰρήνην, xÀv ὁτιοῦν τῶν ἐχ-

« Πιστὸς δέ ἐστιν à Κύριος, ἃς στηρέξει ὑμᾶς, καὶ
φυλάξει ἀπὰ τοῦ πονηρηῦ. »

Towto ὅπερ finas αὐτοὺς ὑπὲρ αὐτοῦ εὔξασθαι,
καὶ αὐτὸς ὑπὲρ αὐτῶν εὔχεται. "Ἤτησε δὲ, ἵνα ῥυσθῇ
ix τῶν ἀτόπων ἀνθρώπων τῶν ἀντιχειμένων τῇ
πίστεις Tooto οὖν χαὶ αὐτὸς αὐτοῖς ἐπεύχεται, qu.
λαχθᾶμαι ἀπὸ τοῦ πονηροῦ.

« Πεποίθαμεν δὲ ἐν Κυρίῳ ἐφ᾽ ὑμᾶς, ὅτε ἃ παρ-

αγγξλλομεν ὑμῖν, καὶ ποιεῖξέ.

Θὺ χρείαν ἔχειν αὐτούς φησι, τῶν λοιπῶν παραι-

qua spectant ad Deum, progressus faciamus, cum
csetera omnia supervacauea sint, nec prorsus uti-
lia, etsi sanKatem dicas, etsi pacem, etsi quodris
aliud eximium.

VgABs. 3. « Fidelis autem Deus est, qui confirma-
bit vos, et custodiet a malo. »

Id quod petiit ut pro se postularent, ipse eis.
apprecatur. l'ogavit autem ut ab importunis homi-
nibus, qui fidei obsistebapt, liberaretur : hec ergo.
ipse vicissim illis appreeatur, ut nempe serventur δ,
malo.

VgBs. ὁ. « Confidimus autem in Domino de vo-
bis, quoniam quse precipimus vobis , et facitis. »

. Ait eos quibuscunque aliis adhortationibus nor

wécubv: "Ηδη yàp, φησὶν, αὐτὰς ἐπεδείξατϑ διὰ τῶν D indigere. Has enim opero prestitistis, inquit ; nec

ξργων" xe οὐχ ἀρχεῖσθε ἐπὶ τοῖς γεγονόσψῳ, ἀλλὰ
zat μετὰ ταῦτα προσθήσετε.

« Ὁ & Κύριος κατευθύναι ὑμῶν τὰς καρδίας
eic τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ, καὶ εἰς τὴν ὑπομονὴν τοῦ
Χριστοῦ, »

Συνεχὴς ἡ προσευχὴ, ἐπειδὴ χαὶ περὶ μεγάλων
γίνεται, Τοῦτο δέ ἐσνι, τὸ ἀγαπῆσαι τὸν Θοὸν, xat
ὑπομεῖναι ταῖς ὑπὲρ Χριστοῦ θλίψεσι, χαὶ συνάψαι
τῇ ἀγάκῃ τὴν ὑπομονὴν. μᾶλλον δὲ οφραγίσαι τὴν
ἀγάπην τῇ ὑπομονῇ * ὡς εἰ ἀγαπῶμεν, οὐχ ὑπομέ-
γομεν δὲ, χαὶ ἡ ἀγάπη διαλύεται,

« Παραγγέλλυμεν δὲ ὑμῖν, ἀδελφοὶ, ἐν ὀνόματι τοῦ
Κυρίου ἡμῶν Ἰητοῦ Χριστοῦ, στέλλεσθαι ὁμᾶς ἀπὸ

iis quse gesta sunt, contenti estis; sed et deinceps
adjicietis.

Vgas. 5. « Dominus autem dirigat eorda et
eorpora vestra in cbaritate Dei et patientia
Christi. »

Precationem continuat, quia de magnis rebus
agitur. Hoc autem est Deum amare, patiénter
tolerare qus Christi causa vexationes obvene-
rint, οἱ tolerandam eum dilectione copulare :
quinimo dilectionem tolerantia obsignare. Nam
si diligimus, neque sustinemus, dilectio in auras
abit.

Vrns. 6-8. « Denuntiamus autem vobis , fratres,
in nomine Domini nostri Jesu Christi, ut subtrahatis

4 ΙΝ EPIST. AD IHEBRU/EOS. 930
δῆς τοῦτο δηλοῦμεν “ τούτου χάριν διδάσκει αὐτοὺς A tiant, quantumvis hoc a nobis in Epistola declata-

«αὶ τὸ σημεῖον τῆς αὐτοῦ ἐπιστολῆς, φοδούμενος μὴ
«λάσωνταί τι, ὡς Ex τοῦ ᾿Αποστόλου πεμφθέν.

Πρὸς Θεσσαλονικεῖς P ἐγράφη ἀπὸ ᾿Αθηγῶν.

στίχων pc".

ium esse assererent : hanc ob causam illos decet

quie sit certa litterarum suarum nota, veritus ne :

quid falsi subjiceretur, tanquam missum esset ab *

Apostolo.

Secunda ad Thessalonicenses scripta est. Athenis.
Versus 106.

A ODODEDEMODEZILLALLIGELLEOLOLSOGZLLLALILLLLLLLLu |

ΕΙΣ EIHZTOAHN ΠΡῸΣ ἘΒΡΛΙΟΥ͂Σ.

IN EPISTOLAM

dddtÉ

KEeAAAION IIPQTON.

B
x Πολυμερῶς xol πολυτρόπως πάλαι ὁ θεὴς λαλῆ-

σας τοῖς πατράσιν ἐν τοῖς προφήταις, ἐπ’ ἐσχάτον τῶν
ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν ἐν Υἱῷ. »

Ὅρα πῶς οὐδὲν ἐν προοιμίοις, ὥσπερ εἴωθεν, εἷ-
qv, ἐξ ἀρχῆς εὐθὺς ἐπὶ τὰ βάθη τῶν μυστηρίων
ὁρμᾷ, δειχνὺς τῆς εὐαγγελιχῆῇς πολιτείας πρὸς τὴν
γομιχὴν πολὺ τὸ μέσον τυγχάνον. xal πῶς τοῦτο
soul ; Πάλαι, φησὶν, ὁ Θεὸς διὰ προφητῶν ἑλάλει,
xa ταῦτα συνεσχιασμένως " τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ,
πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως" νυνὶ δὲ δι᾽ αὐτοῦ τοῦ
Υἱοῦ ὥστε τοσοῦτον δείχνυται τὸ μέσον, ὅδον δε-
σπότου χαὶ δούλων. Εἰχότως δὲ τοῦτο πεποίηχεν ἐξ
ἀρχῆς, ὅτε μὴ χρῃζόντων τῶν Ἰουδαίων, ὥσπερ τῶν
ἄλλων ἐθνῶν, εἰσαγωγῆς πνευματιχῆς, ἥτις ἐν mpoov

glow ὠχονόμητο πάσης ἐπιστολῆς, διὸ ὡς ἐπιστή- C

μοσι τοῦ νόμου ἐξ αὑτοῦ τοῦ βάθους τῶν μυστηρίων
ἅπτεται.
Quocirca tanquam eos alloqueretur, qui periti
eccupat.

« Ὃν ἔθηχεν χληρονόμον πάντων, δι᾽ οὗ xal τοὺς
εἰῶνας ἐποίησεν. »

Εἰπὼν περὶ τοῦ γίοῦ, εὐθὺς ἐχτίθεται τὸ μυστή-
piov, τὸν αὐτὸν Θεὸν xat ἄνθρωπον ἐπιδειχνύς. Πῶς
δὲ * τοῦτο ποιεῖ; “Εθηκεν αὐτὸν, φησὶ, xAnporó-

J4o0v πάντων" δηλῶν δὲ ὅτι τῶν ἐθνῶν, χατὰ τό"
Αἴτησαι παρ᾽ ἐμοῦ, καὶ δώσω σοι ἔθνη τὴν κλη-
aporopiar σου. Πότε δὲ τίθεται, ἢ ὅτε εἴρηται πρὸς
αἰὐτόν: ᾿Εγὼ σήμερον γεγέγγηκά σε; Τοῦτο δὲ εἰς
“κὸν χαιρὸν τῆς οἰχονομίας ἀπετείνετο, ᾿Αλλ᾽ οὗτος,

AD HEBRJEOS.

CAPUT PIUMUM.

Vgas. 1, 2. « Multifariam multisque modis oliin
Deus loquens patribus in prophetis, "novissime
diebus istis locutus est. nobis in Filio. »

Vide quo pacto, prsetermissis qux in principiis
epistolarum, suarum prafari consueverat, statiun
ad alta mysteriorum contendit, ut ostendat institu-
lionem evangelicam longo intervallo distare a
legali. Qua vero ratione id prsestat ? Olim, inquit,
Deus loquebatur per prophetas, idque obscure et
umbratice (boc enim significant ille voces mulii-
[ariam multisque modis); nunc autem locutus est
per ipsummet Filium : ubi tantumdem discriminis
occurrit, quantum inter herum et servos. Consulto
autem hoc fecit Epistolz initio, quippe cum spiri-
tuali quadam introductione, quali in aliarum om-
nium exordiis utendum censuerat, Judei nequaquam
opus habebant, 497 quemadmodum gentes alia.

essent legis, mysteriorum statim — profunditatem

« Quem constituit heredem universorum, per
quem fecit et àzcula. »

Postquam Filium nominavit, mox mysterium
exponit, monstrando bunc ipsum , et Deum simul
et hominem esse. Quomodo vero istud? Conmstituit
eum, inquit, heredem. universorum ; gentium vide-
licet, secundum illud : Postula a me, et dabo iibi
gentes hereditatem **. Quandonam vero constitutus
est, nisi quando dictum est ei : Ego hodie genui
te *!? Hoc »utem ad tempus dispensationis exten-

«5 τὰ ἔθνη εἰς χλῆρον δεξάμενος, αὐτός ἐστιν, δι᾽ οὗ Ὦ dere voluit. At ille qui gentes accepit in heredita-

“τοὺς αἰῶνας ἐποίησε» ὁ Πατήρ. Ὧν γὰρ εἶχε τὴν
δεσποτείαν χαθὸ Θεὸς Λόγος, τούτων λέγεται τὸν
Ὡὡιλῆρον λαδεῖν, χαθὸ γεγονὼς ἄνθρωπος * ὑπέταξεν
^] εἰς αὐτὸν πίστει πάντα τὰ ἔθνη.

« Ὃς ὧν ἀπαύγασμα τῆς δόξης, καὶ χαρακτὴρ
«ie ὑποστάσεως αὐτοῦ, φέρων τε τὰ πάντα τῷ pf-
9 Psal.n, 8. 5 ibid. 7.

tem, ipse est per quem szcula condidit Pater.
Quorum enim dominatum tencbat, quatenus Deus
Verbum erat, horum bzreditatem accipere dicitur,
qua factus est bomo : gentes universas subjecit, ot
in ipsum fidem haberent.

Vens. 5. « Qui eum sit splendor glorwe et
fipara substantie ejus, portans omnia verbo vir-

VARLE LECTIONES.

* Emendo, €f.

931

nostrorum faciens, sedet ad dexteram majestatis in
excelsis. »

Rursuin vide quomodo bunc eumdem Deum pa-
riter et hominem esse demonstrat. Perinde enim
est ac si diceret : Qui cum sit lumen de lumine
(hoc enim splendore significatur) , insuper et ín
seipso Patrem exhibet, secundum illud : Qui videt
me, videl et Patrem ** (quod plane idem est atque,
figura et character substantie ejus). 1116 enim, in-
quit, postquam factus est homo, et peccata nostru
portavit (hoc quippe verba illa innuunt : purgatio-
nem peccatorum | faciens), absoluto dispensationis
divin mysterio, assumptus est cum gloría, et sedet
in Patris dextra. Dum autem audis, «d dexteram,

5. JOANNIS DAMASCENI
tutis swe, per seipsum purgationem peccatorum A ματι τῆς δυνάμεως αὐτοῦ, δι᾿ ἑαυτοῦ χαϑαρισμὸν

Toingáusvo; τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν, ἐχάδισεν ἐν
δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης ἐν ὑψηλοῖς. »

Ὅρα πῶς πάλιν ἡμῖν τὸν Θεὸν ὁμοῦ δείχγυσι xal
ἄνθρωπον. Ὅμοιον γὰρ ὡς εἰ λέγοι " Φῶς ὧν Ex φω-
τὸς (τοῦτο γὰρ τὸ, ἀκαύγασμα, δηλοῖ), χαὶ ἐν ἑαντῷ
τὸν Πατέρα δείχνυσι, χατὰ τὸ, 'O δωρακώς pe,
àópaxe τὸν Πατέρα" τοῦτο γάρ ἐστι, χαρακξὴρ
τῆς ὑποστάσεως αὑτοῦ. Οὗτος, φησὶ, γεγονὼς
ἄνθρωπος, καὶ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν βαστάσας " τὸ
γὰρ, καθαρισμὸν τῶν. ἁμαρτιῶν ποιησάμενος,
τοῦτο δηλοῖ. Πάλιν πληρώσας τὸ τῆς οἰχονομίας
μυστήριον, ἀνελέφθη ἐν δόξῃ, ἐχάθισέ τε ἐν δεξιᾷ
τοῦ Πατρός. Τὸ δὲ ἐν δεξιῷ, καὶ, ἐν ὑψημϊοῖς,
ἀχοηύω», μὴ τόπον P αὑτὰς σημασίας λάμδανε" ἀπέρί-

. et, in excelsis, ne loca iis vocibus denotari arbitre- B γράπτον γὰρ τὸ Θεῖον’ ἀλλὰ θεοπκρεποῦς δόξης

ris ( Deus siquidem incircumscriptus est), sed di-
vinam potius gloriam et claritatem intellige. lllud
autem, portans omnia, idem est ac omnia guber-
nans ei administrans. Nam omnia per ipsum facta
sunt, et consistunt, ut in concione Paulus dixerat.
Bene vero ait, portans omnia verbo, ut palam ſa-
ciat eum universas res conditas, sive superiores,
sive inferiores, facilius quam quis minima levissi-
maque digito moveat, sermone sue sustentare,
sive eliam e&ublimiores coelo.

Vgns. ὁ, D. « Tanto melior angelis effectue,
quanto differentius pre illis nomen hzreditavit.
Cui enim dixit aliquando angelorum : Filius meus
es tu, ego hodie genui te? et rursum : Ego ero illi
in patrem, et ipsé orit mihi in filium. »

Quoniam incarnationis mysterium predicando,
Dei Filium ait seipsum humiliasse, forma servi
accepta ; eam ob rem illum confert cum angelis, ut
approbet illum, tametsi factus est homo, nihilomi-
nus esse Deum et, Dominum : atque hoc momen-
tum, rem altius repetendo, confirmat ex. prophe-
tis, ut nemo assertis suis audeat €ontradicere.

448 Vins. 606-8. « Et cum iterum introducit
primogenitum in Orbem terrz, dicit : Et adorent
eum omnes angeli Dei ; et ad angelos quidem di-
cit : Qui facit angelos suos spiritus, et ministros
8.05 flammam ignis. Ad Filium autem : »

Ne negotium facessat tibi, inquit, quod audias
euin angelis paulo minorem esse factum. Nam vide
iterum quinam ille exsistit Deus : cum nempe an-
gei quoque ipsum adorent. Ubi autem in orbem
terre. dicitur, alii terram istam accipiunt, alii fu-
turam. Utrumque vero appositum est. Et certe,
dum dispensationis mysterium gerebat, angeli ei,
seu Domino suo, ministrabant ; itemque, éubjectis

** joan. xiv, 9.

δηλωτιχάς. TU δὲ ρέρων τὰ xárca, ἀντὶ tov , διοι-
πῶν xai χυδερνῶν, κεῖται. Δι᾿ αὐτοῦ γὰρ πάντα
ἀγένεξο, χαὶ συνέστηχεν, ὡς ἐν δημηγορίδις ὁ Παῦ-
λος ἔφῃ. Εὖ δὲ τὸ, ρόρων ἐν tip ῥήμαέι, ἵνα δείξῃ,
ὡς τὴν σύμπασαν κτίσιν, thv ἄνω, τὴν χάτω, ὥσ-

ft&p οἱ τὰ πάνυ μιχρὰ xai εὐπαράφορα μᾶλλον δα-

χτύλου χινοῦντες, οὕτως αὐτὸς ῥήματι τὰ ἐπίγεια,
τὰ οὐράνια, τὰ ἐπουράνια φέρει.

sive, inquam, terrestres em sint, sive coelestes,

ε Ἐοσούτῳ xpstetov γένόμενος τῶν ἀγγέλῳν, ὅσῳ
διαφορώτερον παρ᾽ αὐτοὺς ἐχληρονόμησεν ὄνομα.
Τίνι γὰρ εἶπέ ποτε τῶν ἀγγέλων" Υἱός μου el σὺ,
ἐγὼ σήμερὸν γεγέννηχά σε; χαὶ πάλιν, "Ego Eeo-

C μαι αὑτῷ εἰς πατέρα, καὶ αὐτὸς ἔσται μοι εἰς

ulóv. »

Ἐπειδῇ τὸ τῆς οἰχονομίας χηρύσσων μυστήριον,
τεταπεινωχέναι ἑαυτὸν ἔφη, λαύδόντα δούλου μορ-
efjv * τούτου χάριν ἀγγέλοις αὐτὸν συγχρίνει, bei
χνὺς, ὡς ὅτι xai γεγονὼς ἄνθρωπος, οὐδὲν ἧτο
&Óv ἐστι Θεὸς xol Δεσπότης, xal τὸν ἀγῶνα τοῦτον
ἄνωθεν ἐχ προφητῶν ἰσχυροποιεῖ, ὅπως ἂν μηδεὶς
ἀντιλέγειν ἔχῃ τοῖς λεγομένοις.

Ὅταν δὲ πάλιν εἰσαγάγῃ τὸν πρωτότοχον εἰς τὴν
οἰχουμένην, λέγει" Καὶ προσχυνησάτωσαν αὐτῷ πάν.
πες ἄγγελοι Θεοῦ" xa) πρὸς μὲν τοὺς ἀγγέλους M-
γει" Ὃ ποιῶν «τσὺς ἀγγέλοις αὐτοῦ πνεύματα, xel
τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ πυρὸς φλόγα, Πρὰς δὲ τὸν

Μὴ θορυδείτῳ ds , φησὶ, τὸ ἀχοῦδαι. βραχύ «€
παρ' ἀγγέλους αὐτὸν ἐλᾳτεοῦσθαι. "Opa γὰρ edo;
πάλιν ἐστὶ Θεὸς, ὅπου γε χαὶ ἄγγελοι πρραχυνοῦσιν
αὑτῷ. Τὸ δὲ, δὶς τὴν οἰχουμένην, οἱ μὲν τὴν ὧδε
λέγουσιν, οἱ δὲ τὴν μέλλουσαν. ᾿Αμφόεερα δὲ ἔχει
καλῶς. Καὶ τὸ τῆς οἰχονομίας μυστήριον τελοῦντες
αὐτῷ, διηχόνουν ὡς Δεσπότῃ οἱ ἄγγελοι " καὶ ἐπο-
ρεύθη ἐν οὐρανοῖς, ὑποταγέγτων αὑτῷ ἀγγέλων,

VARMÆ LECTIONES.

P Legerim potius, τόπων,

933

IN EPIST. AD HEBR.£OS.

934

χατὰ τὴν τοῦ Πέτρου φωνήν. Πάλιν δὲ τὸ ὑποτα- A sibi angelis **, ad colos perrexit, secundum Pe-

γέγτων, διὰ «hv οἰκονομίαν λαμὄάνει. »

« Ὁ θρόνος cov, ὁ θεὸς, slc τὸν αἰῷνα τοῦ αἰῶ-
γος, ῥάδδος εὐθύτητος ἡ ῥάδδος τῇς βασιλείας
φου. Ἠγάπησας διχαιοσύνην, χαὶ ἐμίσησας ἀνο-
μίαν * διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε ὁ Θεὸς, ὁ Θεός δου ἔλαιον
ἀγαλλιάσεως. ΄

Σχόπει πάλιν πῶς τὸν αὐτὸν, θεὸν χαὶ ἄνθρωπον (8)
δείκνυσι, διὰ μὲν τοῦ θρόγου xal τῆς ῥάδδον τὴν
βασιλείαν αὐτοῦ, χαὶ τὴν θεότητα δειχγύς " διὰ δὲ
«o0, ἔχρισέ σε ὁ Θεὸς, ὁ Θεός cov, τὸ τῆς olxovo-
μίας μυστήριον,

« Παρὰ τοὺς μετόχους σον. »

« Ὥστε πάντας τοὺς μετέχοντας τῆς αὐτοῦ Guv- B

φηείας, τὸ ἔλαιον ἔχειν τῆς ἀγαλλιάσεως, καθὺ
ix τοῦ «,ληρώματος αὐτοῦ πάγξες ἡμεῖς éAdCo-
μεν, κατὰ τὴν «οὔ Εὐαγγελίου φωνήν.

Τουτέστι, τὸ πνεῦμα οὐχ ix μέτρου ἔλαδεν ὁ
Υίός.
« Kal* Σὺ xsT' ἀρχὰς, Κύριε, τὴν γῆν ἔθεμε-
λίωσας, xal Épye τῶν χριρῶν σου εἰσὶν οἱ οὐρα-
vol. »

Πάλιν ἐπὶ τὴν θεότητα ἀνφτρέχει τοῦ μονογε-
γοῦς, δειχνὺς αὐτὸν χαὶ τῶν οὐρανῶν ποιητήν.

« Αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις, καὶ πάντες.

ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται. Καὶ ὡς περιδόλαιον
ἐλίξεις αὐτοὺς, xal ἀλλαγήσονται " σὺ δὲ, ὁ αὐτὸς
εἶ, καὶ τὰ ἔτη σον οὐκ ἐχλείψονσιν. »

Ὅμοιον ὡς εἰ λέγοι " Μὴ θορυδείτω σε, φησὶν, ὁ
κατὰ σάρχα θάνᾳτος " ἀνέστῃ γὰρ, xal τὰ ἔτη αὐ-
«οὔ οὐχ ἐχλείψουσι. Καὶ οὐρανοὶ μὲν, ἅτε ὄντες χει»
στοὶ, παλαιωθήσονται, ἵγα καὶ τοῦ χαινισμοῦ τύ-
qwetv * αὐτὸς δὲ τοῦτο αὐτοῖς χαριεῖται, ὅτι δὴ xal
μένει ὃ ἦν, τουτέστι Θεός. Καὶ τοῦτο δηλοῖ καὶ cá
ἔτη cov οὖκ ἐκιἰεἰψουσι.

821 Petr, 11, 33. ** Joan. 1, 16.

tri vocem. Quinimo rursum ob eamdem incarnatio-
nis suz dispensationem vocem banc accipit, swb-
Jectis sibi.

« Thronus tuus, Deus, in sæculum sseculi, virga
æquitatis, virga regni tui. [Vrms. 9.] Dilexisti
justitiam, et odisti iniquitatem : propterea. umit

. te Deus, Dcus tuus oleo lgtitiz. » -

Observa iterum quomedo cumdem esse Deum et
bominem perbibet ; ut per thronum quidem et vir-
gam, seu scepirum, regnum ipsius et deitatem ne-
tificet; dicendo autem, Unzit te Deus , Beus tuus,
incarnationis mysterium exprimat.

« Pro participibus tuis. »

lta ut omnes qui sanctitatem illius participant,
9jeum exsultationis habeant : qua nempe, secun-
dum Evangelii effatum, de plenitudine ejus nos
omnes accepimus **. |

ld est, Spiritum Filius non aecepit seeundum
mensuram.

Vknas. 10. « Et : Tu. in principio, Domine,
terram fundasti, et opera manuum tuarum sunt
celi. »

Rursum ad Unigeniti deitatem revolat,ogtendens
ipsum caelorum quoque esse conditorem.

Vrns. 11, 12. « ipei peribunt, tu autem perma-
nebis; et omnes sicut vestimentum velerascent,
Et sicut opertorium mutabis eos, et mutabun-
tur : iu autem idem ipse es, et anni tui non de-
flcient. »

Idem est ac si diceret : Non te percellat mors,
inquit, quam carne perpessus est : surrexit enim,
ej anni ejus non desinent. Àc celi quidem, quan- ^
doquidem conditi ſueront, veterascent , atque in-
staurabuntur : ille autem hoc eis prastabit, quippe
qui maneat id quod erat, id est Deus. Quod 499
quidem bis verbis significatur, et anni tui non
deficient.

NOTE.

(8) Πῶς τὸν αὐτὸν Θεὸν xal ἄγθρωπον. Ut fre-
uentius Chrysostomum Damascenus exscribit in
istolam ad Hebrseos, hinc mihi videtur in san-

Patris, adversus Marcellam | Ancyranum, qui per-
sonarum substantiam in se Trinitatem negabat,

etissimi doctoris contextu legisse, ut fert editio p sonas, vereet secubpdum hypostasim distinctas

Staa vilii, δύο τὸν αὐτὸν δειχνὺς, xaX Θεὸν, xol e
τον. la. editione autem "Veronensi, et. codicibu
2B 8quot babetur, δύο πρόσωπα δειχνὺς, καὶ θεὸν, καὶ
ἄξισθρωπον. Cui posteriori lectioni translalio vetus
[3m «wet : Adversus dudaos duas personag | asserit, et
Fe" slium non solum ' distinctam a Patre. personam,
sere enmdem eliam Deum et hominem, wnam au-
Cem am inse personam, « Quare. δύο πρόσωπα non est
E»«»rmutandum , inquit Andreas Dounzus. Non
E-ur»in dicit Deum et hominem duas esse personas;
Exp Gb Nestorius, sed Patrem et Filium ; Filium au-
Lm, Deum οἱ hominem. » Hac plane Dounæi ex-
lMepsilio verissima est. Non enim concessero Chry-
EE-eDitomum, δύο πρόσωπα dicendo naluras duas
En. li gnifessse. Siquidem cum Meletiania suis Antioche-
XR 3$ noverat ὑπόστασιν et personam ab essentia et na-
"B. wsra sceernere. Unde paucis post lineis , postquam
«x-«ontra Arianos ex Apostoli οἱ Psaltæ verbis intulit

"IET" ilium non esse servum, nec proinde creaturam

ulterius concludit Patrem et Filinm duas esse los

δὲ Μάρχελλον xat τοὺς ἄλλους, ὅτι δύο ἐστὶ τοσαῦτα
πρόσωπα διῃρημένα χατὰ τὴν ὑπόστασιν. Hoc ita-
que loci Chrysostomus repetit quod contra Samo-
satensem, Sabellium, Marcellum, Sophronium et
Photinum, hom. 6 in Epist. ad Philipp. statuerat,
Filium non esse efficientiam duntaxat Patris minime
substantem, «ed utrumque duas personas essein so
subsistentes : « Οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο, qnoi,
*ó slvat ἴσα Θεῷ, "ἴσον ὃὲ tvi ἑνὸς οὐ λέγεται
προσώπου. Τὸ vàp ἴσον, τινί ἐστιν ἴσον. "Opd; δύο
προσώπων ὑπόστασιν, οὐχὶ ὀνόματα Ψιλὰ χωρὶς
πραγμάτων λεγόμενα. ε Nox rapinam arbitratus
est, inquit, esse c qualem Deo, quale do una per-
sona non dicitur. Quod enim æquale est, alteri
quidem est aquale. Vides personarum duarum
subsistentiam, non simplicia nomina sine rebus
ipsia enuntiata.» En rursum sanctissimus Magister
πρόσωπον pro persona subsistente occipit, nusquau
vero pro natura et essentia,

935

Vins. 15. « Ad quem enim angelorum dizhi ali- A

quando : Sede a dextris meis, donee ponam inimi-
cos tuos scabellum pedum tuorum ? »

Iterum, sede, dictum est, propter dispensationis
mysterium , ut discamus eum qui seipsum bumi-
liavit, et factus bomo est, perinde Deum esse, et in
sublimitatibus suis agere.

VrRs. 14. « Nonne omnes sunt. administratorii
spiritus, in ministerium missi propter eos qui
hereditatem capient salutis? »

Aspice quanta inter ipsum atque angelum di-
siantia esl, quaudo nimirum ille quidem sursum
sedet, bi vero infra ministrant ipsi. Dum autem
angelos ad ministrandum esse missos dixit, refo-
cillavit eos qui in tentationibus conciderant ;

S. JOANNIS DAMASCENU'

936

« Πρὸς τίνα δὲ τῶν ἀγγέλων εἴρηχέ ποτε' Ká-
θου kx δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς cov
ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου: »

Πάλιν τὸ, κάθον, διὰ τὸ τῆς οἰχονομίας μυστή»
piov λέλεχται, ἵνα μάθωμεν, ὡς καὶ ταπεινώσας
ἑαυτὸν, χαὶ γενόμενος ἄνθρωπος, πάλιν ἐστὶ Θεὸς,
χαὶ ἐν τοῖς οἰχείοις ὑψώμασιν.

ε Οὐχὶ πάντες εἰσὶ λειτουργικὰ πνεύματα, εἰς
διαχονίαν ἀποστελλόμενα, διὰ τοὺς μέλλοντας χλῃρο-
νομεῖν σωτηρίαν ;»

Ὅρα πόσον πρὸς αὐτὸν τῶν ἀγγέλων τὸ μέσον,
ὅπου γε, ὁ μὲν χάθηται ἄνω, οἱ δὲ λειτουργοῦσιν
᾿αὐτῷ κάτω, "Apa δὲ εἰς διαχονίαν ἀποστέλλεσθαι
«οὺὑς ἀγγέλους εἰπὼν, ἀνεχτήσατο τοὺς ἀπειρηχός-
τᾶς ἕν τοῖς πειρασμοῖς, εἴ γε ἄγγελοι αὐτῶν ἐπὶ

quippe cum angeli ad ipsos servandos mittantur. B σωτηρίᾳ ἀποστέλλονται. Ὅτι δὲ βαρηθέντες ἦσαν

Quod autein tentationibus admodum premebantur,
ipse declaravit in Epistolz serie dicens : Nondum
usque ad sanguinem peccato restitistis, el jam de-
ficimini **.

CAP. II.

Vgns. 1. « Propter quod abundantius oportet
nos observare qux» audivimus , ne forte superef-
fluamus. »

Propter quod. Quid hoc est, nisi multum distare
legalem ab evangelica institutione? Hocque mani-
festum fit ex ratione quie subjicitur.

Vgas. 2, 5. « Si enim qui per angelos dictus est
sermo, factus est firmus , et omnis prevaricatio et
inobedientia accepit justam mercedis retributio-
nem : quomodo nos effugieimnus, si tantam neglexe-
rimus salutem? »

lloc totum comparatio est : qua tamen evincitur
graviores poenas persoluturos qui Evangelii legem
violaverint. Nam si id quod inferius est, si viole-
tur, pena non eximit eos a quibus pessumdatum
fuit ; quanto fortiori jure, violato quod est excellen-
tius, ab acerbo supplicio non eximelur, qui præ-
varicator exstiterit? Ubi autem ait, qui dictus est
per angelos, significat angelos Deo legem promul-
ganti famulatos esse.

« Qus cum initium accepisset enarrari per Do-
minum ab eis qui audierunt, in nos confirmatum
est, [V£as. 4] contestante Deo signis , et portentis,
et variis virtutibus. »

Comparationem adhuc exsequitur. Ait autem
doctrinam evangelicam Dominum exorsuin esse,
tum deinde illos qui ex Domino audierant, in
eadem nos confirmasse, Deo insuper testimonium
adjiciente, per miracula qu: predicatores patra-
veruat.

« Et. Spiritus sancti distributionibus secundum
suam voluntatem. »

σφόδρα τοῖς πειρασμοῖς, αὐτὸς ἐν τοῖς ἑξῆς τῇ" ἐπι-
στολῆς ἐδήλωσεν, εἰπών" Οὕὔτω μέχρις αἵματος
πρὸς τὴν ἁμαρτίαν ἀντεκατέστητε καὶ ἤδη ἐχ-
AéAvos.

ΚΕΦΑΛ. D.
.. € Διὰ τοῦτο δεῖ περισσοτέρως ἡμᾶς προσέχειν tot;
ἀχουσθεῖσι, μήποτε παραῤῥνῶμεν. »

Διὰ τοῦτο. Ἰϊοῖον, ἢ τὸ πολὺ εἶναι τὸ μέσον τῆς
τε νομιχῇς xal εὐαγγελιχῇς πολιτείας ; Καὶ τοῦτο
ἐχ τῆς χατασχευῆς δῆλον τῆς ἐπιφερομένης.

« Εἰ γὰρ ὁ δι᾽ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος ἐγένετο
βέδαιος, xal πᾶσα παράδασις καὶ mapaxoh ἕλα-
ὅεν ἕνξιχον μισθαποδοσίαν, πῶς ἡμεῖς ἐκφευξόμεθα
τηλικαύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας ; » |

Σύγχρισις μὲν τὸ ὅλον, κατασχευὴ δὲ τοῦ μᾶλλον
πκιμωρεῖσθαι τοὺς τὸν εὐαγγελιχὸν παραδαίνοντας
νόμον. El γὰρ πὸ ἧττον, φησὶ, παραδαινόμενον,
οὐχ ἀτιμωρήτους ἐᾷ τοὺς παραδαίνοντας, πόσῳ
μᾶλλον εἰ τὸ χρεῖσσον παραδαθείη, οὐχ ὑπεύθυνον
χολάσει πιχρᾷ ποιήσει τὸν παραδαίνοντα : Τὸ δὲ 6c
ἀγγέλων .1α.1ηθεὶς, σημαίνει, ὡς ὑπηρέτουν Θεῷ
ἄγγελοι διδόντι τὸν νόμον.

ε Ἥτις ἀρχὴν λαθοῦσα λαλεῖσθαι διὰ τοῦ Κυρίου,
ὑπὸ τῶν ἀκουσάντων εἰς ὑμᾶς ἐδεδαιώθη, συνεπι-
μαρτυροῦντος τοῦ Θεοῦ σημείοις, xal τέρασι, xal
ποιχίλαις δυνάμεσι, »

Ἔτι τῆς συγχρίσεως ὁ λόγος ἐστί, Λέγει δὲ, ὡς
τἧς εὐαγγελικῆς διδασχαλίας ὁ Κύριος αὐτὸς fjo-
ξατο᾽ εἶτα οἱ αὐτοὶ τοῦ Κυρίου ἀχούσαντες, ἡμᾶς
εἰς ταύτην ἐδεδαίωσαν, συνεπιμαρτυροῦντος αὑτοῖς
τοῦ Θεοῦ δι᾽ ἐκείνων τῶν θαυμάτων, ὧν χηρύττοντες
ἐπετέλουν.

« Καὶ Πνεύματος ἀγίου μερισμοῖς χατὰᾷ τὴν αὖὐ-
κοῦ θέλησιν. »

Ἄλλῳ, φησὶ, δέδωχε χάρισμά {ὃ Πνεῦμα cR—
ἅγιον, τῷ μὲν προφητείαν, τῷ δὲ γλῶσααν, τῷ odi:
χαρίσματα ἰαμάτων, ἄλλῳ ἄλλο τι τῶν χαρβισμάς —
των.

Alii, inquit, et alii Spiritus sanctus donum lar-
gitus est ; alii quidem prophetiam, alii vero linguas;
alteri gratias sanationum, alteri alterum quidpiam
donorum.

δὲ Hebr. xu, 4. .

e

IN EPIST. AD HEBR/EOS.

938

« 0b γὰρ ἀγγέλοις ὑπέταξε τὴν οἰκουμένην thv Α VERS. 9. « Non enim angelis subjecit orbem

μέλλουσαν, περὶ ἧς λαλοῦμεν. »

Διὰ τοῦτο προσέθηχε, περὶ ἧς .1α.λοῦμεν,, ἵνα
μὴ ἑτέραν τινὰ οἰχουμένην ζητεῖν δῷ τῷ ἀχροατῇ.
Πῶς οὖν αὐτὴν μέλλουσαν καλεῖ; ὅτι τοῦτο ἔθος
«ἢ θείᾳ Γραφῇ ὥσπερ xoi ἑτέρωθί φησι, "Oc ἔστι
sóxoc τοῦ μέλλοντος, περὶ τοῦ ᾿Αδὰμ, xal τοῦ
Χριστοῦ λέγων. Ταύτῃν οὖν οὖχ ἀγγέλοις ὑπέταξεν,
ἀλλὰ τῷ Χριστῷ.

v Διεμαρτύρατο δέ πού τις λέγων " Τίς ἐστιν ἄν-
ϑρωπος, ὅτι μιμνήσχῃ αὐτοῦ, f] υἱὸς ἀνθρώπου, ὅτι
ἐπισχέπτῃ αὐτόν; Ἡλάττωσας αὐτὸν βραχύ τι παρ᾽
ἀγγέλους, δόξῃ χαὶ τιμῇ ἐστεφάνωσας αὐτόν" πάντα

᾿ὑπέταξας ὑποχάτω τῶν ποδῶν αὐτοῦ. Ἐν γὰρ τῷ

terrze futurum, de quo loquimur. »

930 Idcirco addit, de quo loquimur, ne audi-
tori concedat ut alterum quemdam orbem aut ter-
ram quarat. Quo sensu vero futurum ait? Quia
utique hec Scripturarum consuetudo est. Quem-
admodum scilicet in altere quoque loco dicit, qui
est forma futuri **, ubi de Adamo et de Christo
disputat. Orbem ergo Deus non subjecit angelis,
sod Christo.

Vgns. 6-8. « Tesiatus est autem in quodam loco
quis dicens: Quid est homo quod memor es ejus,
2ut filius hominis, quoniam visitas eum? Minuisti
eum paulo minus ab angelis, gloria et bonore co-
ronasti eum. Omnia subjecisti sub pedibus ejus.

ὑποτάξαι αὐτῷ τὰ πάντα, οὐδὲν ἀφῆχεν αὐτῷ ἀν- B In eo autem quod omnia ei subjecit, nihil dimisit

σπόταχτον. )
| "Adgtazoy. τὴν μαρτυρίαν εἰσάγει, τῷ, tlc, εἰπεῖν,
λέγων. Ὥς πρὸς εἰδότας γὰρ δ'αλέγεται.

« Νῦν δὲ οὔπω ὁρῶμεν αὐτῷ τὰ πάντα ὑποτεταγ-
μένα. »

Ἵνα μὴ λέγωσι, Πῶς τοὺς ἐχθροὺς ἔθηχεν ὑπὸ
τοὺς πόδας αὐτοῦ, τοσαῦτα πασχόντων ἡμῶν ; φησί"
Μὴ γὰρ ἐπειδὴ οὐδέπω ὑπέταξεν, νομίσῃς μὴ ὑπο-
τάττεσθαι " ὅτι γὰρ δεῖ ὑποταγῆναι. Καὶ γὰρ fj πρὸ-
φητεία διὰ τοῦτο εἴρηται. |

« Τὸν δὲ βραχύ τι παρ᾽ ἀγγέλους ἡλαττωμένον
[Δέπομεν Ἰησοῦν, διὰ τὸ πάθημα τοῦ θανάτου. »

Διὰ τὸν τριήμερον, φηδὶ, θάνατον. Πείθει δὲ
αὑτοὺς πάντα γενναίως ὑποφέρειν, μονονουχὶ λέ-
χων " El ὁ προσχυνούμενος ὑπ᾽ ἀγγέλων ἢινέσχετο
βραχύ τι παρ᾽ ἀγγέλους σχεῖν διὰ σὲ, πολὺ μᾶλλον
σὺ ὁ τῶν ἀγγέλων ἥττων, πάντα φέρειν ὀφείλεις διὰ
σεαυτόν.

. «Δόξῃ χαὶ τιμῇ ἐστεφανωμένον, Cnt; χάριτι
θεοῦ.» |

Δείχνυσιν, ὅτι δόξα xol τιμὴ ὁ σταυρός ἕατιν,
ὥσπερ οὖν χαὶ αὐτὸς ὁ Χριστὸς, αὐτὸν οὕτω χαλεῖ
λέγων Ἵνα δοξασθῇ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου" καὶ,
Ἐδοξάσϑη ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου.

« Ὑπὲρ παντὸς γεύσηται θανάτου.»

“Ὥσπερ γὰρ ὄντως γευσάμενος, οὕτω puxpbv ἐν D

αὐτῷ ποιήσας διάστημα, εὐθέως ἀνέστη. "Tip μὲν οὖν
εἰ τεεῖν, διὰ τὸ κάθημα τοῦ θαγάτου, ^^v ὄντως
θάκνατον ἐσήμανε" τῷ δὲ εἰπεῖν, ἀγγέζων χρείσσων,
τὴχν ἀνάστασιν ἐδήλωσεν.

« Ἔπρεπε γὰρ αὑτῷ, δι᾽ ὃν τὰ πάντα, καὶ δι᾽ οὗ
τῶι πάντα.» |

"Ἔπρεπεν αὐτῷ, φησὶν, τῷ χηδεμόν:, xal πάντα

non subjectum ei, »

Testimonium affert, omisso auctore, dum ait,
quis dicens, Eos enim alloquitur qui illum probe
noverant.

« Nunc autem necdum videmus ommia sup.
jecta ei. »

Ne objicerent : Qua vero ratione sub pedibus
suis adversarios subjecit, quando nos tot tanta-
que patimur? Neque enim existimare debes sub-
jicienda cuncta non esse, quoniam nondum ea
subjecit. Oportet enim ut subjiciantur. Nam pro-
pela propter hoc pronuntiata est.

Vgns. 9. « Eum autem qui inodico quam an-
geli minoratus est, videmus Jesum, propter pas-
siones crucis. »

Triduanam mortem innuit. Hortatur autem illos
ut cuncta generose tolerent, his fere verbis: Si
ille quem angeli cernui adorant, tui causa passus
esi, ut paululum infra angelos minoratus esset,
multo magis tu qui angelis es minor, cuncta pro-
pter ipsum debes tolerare.

ἡ Gloria et lionore coronatum, ut gratia Dei. »

Ostendit crucem gloriam esse et honorem, sicut
et Christus ipse eamdem eppellat , dum ait : Ut
glorificetur Filius hominis ; et, Clarificatus est l'i-
lius hominis *'.

« Pro omnibus gustaret mortem. »

Revera enim ad instar illius qui gustat, εἰς
cum breve intervallum iuter mortuos . egisset,
surrexit statim. Dicendo igitur, per passionem
mortis, mortem veram significavit, itemque dicen-
do, angelis meliorem, resurrectionem denotavit.

VkRs. 10. « Decebat enim eum propter quem
omnia, et per quem omnia. »

Decebat, inquit, ut qui cuncta curabat, ct qui

tle τὸ εἶναι παράγοντι, ἐχδοῦναι τὸν Υἱὸν ὑπὲρ
τῆς τῶν λοιπῶν σωτηρίας, τὸν ἕνα ὑπὲρ πολ-᾿
λῶων.,

« ἸΙολλοὺς υἱοὺς εἰς δόξαν ἀγαγόντα. »

ἹΚαὶ αὐτὸς χαὶ ἡμεῖς υἱοὶ, ἀλλ᾽ ὁ μὲν σώζει, ἡμεῖς
δὰ σωζόμεϑα.

** Rom. v, 12. 5“Ὑ Joan. xi, 4; xu, 16,

PaTRoL, Ga. XCV.

cuncta produxerat, ipse Filium pro reliquorum 88-
lute exponeret, unum pro multis.

« Qui multos filios in gloriam adduxerat. »
Cum ipse filius est, tum ei nos sumus filii; at ilte
quidem salvos facit, nos vero salvi sumus.

W

99 S. JOANNIS DAMASCENI | 91

« Auctorem salutis corum. ^

Id est, causam salutis.

« Per passionem consummarn. »

Passiones ergo sunt consummatio et salutis
eausa. Vides ergo eos qui male habent et affligun-
4ur non derelinqui, Nam et Deus Filium eatenus
primum honoravit, ut per srumnas et 491 do-
lores ipsum ageret. Et eerte longe przstantius fuit,
suscepto corpore, ea qua passus est pati, quam
mundum condere, et ex nihilo producere. Atque
hoe ipse alio in loco declaravit, dicens : Ut osten-
deret seculis supervenientibus -eupsrabundantes. di-
vitias bonitatis sum 33,

Vegas. 11. « Qui enim soanctitleat, et qui sancti-
ficautur, ex uno omnes. Propter quam causam. »

Ecce quomodo eos secum conjungit, honorans
ipsos el consolans, et fratres faciens Christi, qua-
tenus ex uno omnes esse ait. Enimvero ex Abra-
hamo ipse erat secundum carnem.

« Non confunditur fratres eos vocare, dicens :
[Vzas. 19, 45.) Narrabo nomen iuum (ratribos meis :
in medio Ecclesise laudabo te. Et iterum :

Vide quomodo coinmendat iterum praeminen-
tiam ipsorum. Dicendo quippe, mon confunditur,
non nature rei bumilitatem ostendit, sed quantum
sug se clementia et cbaritate demiserit. Etsi. enim
€x uno, verumtamen ille sancios facit, et nos per
ipsum sanctitate donamur.

« Ego ero dens in eum. Et iterum : Ecco ego, et

c Τὸν ἀρχηγὸν τῆς δωτηρίας αὐτῶν. 9

Τουτέστι, τὸν αἴτιον τῆς σωτηοίας.

« Διὰ παθημάτων τελειῶσαι. »

"Apa τὰ παθήματα τελείωσις xal αἰτία τῆς aot
ρίας. Ὁρᾷς ὅτι τὸ χαχῶς παθεῖν οὐχ ἔστιν ἔγκατα.
λείψεως. Τούτῳ γὰρ xo πρώτῳ τετίμηχε τὸν Υἱὸν
ὁ θεῦς, τῷ διὰ παθημάτων αὐτὸν ἀγαγῶν. Καὶ γὰρ
ὄντως τοῦ τὸν χόσμον ποιῆσαι, χαὶ ἐχ μὴ ὄντων
παραγαγεῖν, τὸ σῶμα λαθόντα παθεῖν ἅπερ ἔπα-
θεν, πολλῷ μεῖζόν ἐστι. Καὶ τοῦτο ἐδήλωσεν. αὐτὸς
ἐν ἑτέροις, εἰρηχώς * Ἵνα ἐνδείξηται ἐν. τοῖς ako-
σιν τοῖς ἐπερχομέγοις τὸν ὑπερθδάλλογτα «π,λοῦ-
τον τῆς χρηστότητος αὑτοῦ.

c Ὃ τε γὰρ ἁγιάζων, καὶ οἱ ἀγιαζόμενοι, ἐξ ἑνὸς
πάντες. Δι᾿ ἣν αἰτίαν. »

"Opa πῶς συνάγει αὑτοὺς πρὸς αὐτὸν, τιμῶν αὖ-
τοὺς, καὶ παραλυθούμενος, καὶ ἀδελφοὺς ποιῶν τοῦ
Χριστοῦ, κατὰ τοῦτο, τὸ ἐξ ἑνὸς εἶναι" χαὶ αὐτὸς
γὰρ, τὸ κατὰ σάρχα, ix τοῦ ᾿Αὐραάμ.

« Οὐχ ἐπαισχύνεται ἀδελφοὺς αὐτοὺς καλεῖν, λέ-
γων ᾿᾿Απαγγελῶ τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μον, ἐν
μέσῳ Ἐχχλησίας ὑμνήσω σε, Καὶ πάλιν" »

Ὅρα πῶς δείχνυσι πάλιν τὴν ὑπεροχήν. Τῷ γὰρ
εἰπεῖν, οὐκ ἐπαισχύγνεται, δείχγυσιν, οὐ τῆς τοῦ
πράγματος φύσεως, ἀλλὰ τῆς φιλοστοργίας αὐτοῦ
τὸ ταπεινόν, Εἰ γὰρ χαὶ ἐξ ἑνὸς, ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἁγιάζει,
ἡμεῖς δὲ ἀγιαζόμεθα.

« Ἐγὼ ἔσόμαι πεποιθὼς ἐπ᾽ αὐτῷ * xal πάλιν ἰδοὺ

pueri mei, quos dedit mihi Deus. |Vgas. 44.] Quia (; ἐγὼ καὶ τὰ παιδία μου & μοι ἔδωχεν ὁ θεός. Ἐπεὶ

ergo pueri communicaverunt carni οἱ sanguini, et
ipee similiter participavit eisdem. »

Ostendit eum, quando faetus est homo, quidquid
humanum &st admisisse, excepto peccato. Tametsi
enim jn eodem ac suus Pater throno sedeat, una-
sue regnet, οἱ omnibus dominetur, in illum tamen
se fiduciam habere ait, Sie sutem loquitur ut ea
exprimat quae foring seryi conveniunt; quemadmo-
dum scilicet et que deilati propria sunt, notificat
dicens : Ego et Pater umum sumus; et: Kgo in Pa-
tre, οἱ Pater in me est "*.

« Ut per mortem destrueret eum qui habebat
mortis imperium, id est diabolum. »

Hoc loci rem admiratione dignam ostendit ; quod

nempe per illud vicius diabolus fuerit, per quod.

linperium sibi paraverat : ut, cum mors valida illius
adversus orbem armatura esset, per hanc Dominus
ipsum perculerit. Ex quo rursum virtutis illius qui
vicit, magnitudo insinuatur.

Vegas. 15. « Ut liberaret eos qui timore mortis
per totam vitam obnoxii erant servitüti. »

Omnes, inquil, mortis erant mancipia, qua non-
dum destructa, homines servituti subacti teneban-
tur, et in perpetuo timore agebant, qui se semper
exspectarent morituros ; cumque nunquam non me-
tus adesset, nullius capaces erant voluptatis senaus

^ Ephes. n, 7. **Joan. x, 15 ; xiv, 41,

οὖν τὰ παιδία κεκοινώνηχε capxbe xa αἵματος, xal
αὐτὸς παραπλησίως μετέσχεν τῶν αὐτῶν.

Δείχνυσιν, ὡς ἄνθρωπος γεγονὼς, πάντα τὰ ἂν-
θρώπινα ἔλαδεν πλὴν ἁμαρτίας. Καίτοι γὰρ σύνθρο-
νος ὧν τῷ ἰδίῳ Πατρὶ, xai συμδασιλεύων, xai συν-

ἄρχων τῶν ὅλων, πεποιθέναι λέγεται ἐπ’ αὐτόν.

Τοῦτο ὃὲ λέγει, πρέποντα. λέγων τῇ τοῦ δούλον
μορφῇ. ὥσπερ ἀμέλει καὶ τὰ τῆς θεότητος δειχνὺς,
φησίν" ᾿Εγὼ «αἱ ὁ Πατὴρ &r ἐσμεν" xal, ᾿Εγὼ ἐν
£9 Πατρὶ, καὶ ὁ Πατὴρ ἐν ἐριοί.

« Ἵνα διὰ τοῦ θᾳνάτον καταργήσῃ τὸν τὸ κράτος
ἔχοντα τοῦ θανάτου, τουτέστι τὸν διάδολον. ν᾿.

Ἐνταῦθα τὸ θαυμαστὸν δείχνυσιν., ὅςι δι᾽ οὗ ἐχρά-
τῆσεν ὁ διάδολος, διὰ τούτου ἡτεήθη καὶ ὅπερ
ἰσχυρὸν αὑτῷ ἣν ὅπλον χατὰ τῆς οἰχουμένης, ὁ
θάνατος, τούτῳ αὐτὰν ἔπληξεν ὁ Κύριος. Δείχνυται.
δὲ διὰ τούτου τὸ πολὺ τῆς δυνάμεως τοῦ νιχή.---.
σαντος.

ε Καὶ ἀπαλλάξῃ τούτοις, ὅσοι φόδῳ θανάτου δι
παντὸς τοῦ ζῇν ἔνοχοι ἦσαν δουλείας. »

Δοῦλοι πάντες ἦσαν τοῦ θανάτου, φησὶ, καὶ τΞ
μηδέπω αὐτὸν λελύσθαι ἐχρατοῦντο, xal φόδῳ Bm
ἡνεχεῖ συνέζων οἱ ἄνθρωποι, ἀεὶ πρροδοχῶγτες ἀπε::-
τεθνήξεσθαι, χαὶ οὐδεμιᾶς ἡδονῆς αἴσθησιν ay Gam,
τοῦ φόδου αὑτοῖς παρόντος ἀεί " τοῦτο γὰρ ἡγνίξα..-- τ,

a

«i

IN EPIST. AD HEBR.EOS.

942

εἰπὼν, διὰ xavtóc τοῦ (jv: ἀλλὰ ἀπήλλαξεν τὸν A (nam hoc subindicavit dicendo, per omnem vilam) ;

φόδον, xaX γεχῶμεν ἤδη αὐτόν.

« Οὐ γὰρ δήπου ἀγγέλων ἐπιλαμδάνετα:, ἀλλὰ
απέριιατος ᾿Αδραὰμ ἐπιλαμδάνεται. »

Οὐχ ἐχείνης, φησὶν, ἐδράξατο τῆς φύσεως, τῆς
τῶν ἀγγέλων φημὶ, ἀλλὰ τῆς ἡμετέρας. Διὰ τοῦτο
& εἶπεν, ἐπελάδετο, ἵνα δείξῃ διώχοντα αὐτὸν τοὺς
ἀποστρεφομένους " ὡς πόῤῥω γὰρ ἐμᾶς φεύγοντας
ἑαεσπάβατο.

Ὅθεν ὥφειλε χατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιω"
ϑῆναι, ἵνα ἐλεήμων γένηται, χαὶ πιστὸς ἀρχιερεὺς
τὰ πρὸς «by Θεὸν, εἰς τὸ ἰλάσχεσθαι τὰς ἁμαρτίας
τοῦ λαοῦ. ?

Τὶ ἐστι xarà πάντα; 'Exsíy0n, φησὶν, ἐτράφη,

ηὐξήθν, ἔπαθε, πάντα ἅπερ ἐχρὴν τελειώσας ἀπ- Β

ἔθανεν. Τοῦτό ἐστι χατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιω-
θῆναι. Ἐπειδὴ γὰρ πολλὰ διαλεχθεὶς περὶ τῆς με-
γαλειότητο: αὐτοῦ, xal τῆς ἄνω δόξης, λοιπὸν τὸν
περὶ τῆς οἰχονομίας λόγον χινεῖ, μονογουχὶ λέγων"
Ὁ οὕτω μέγας, ὁ ὧν ἀπαύγασμα τοῦ Πατρὸς, ὁ ὧν
χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως, δι᾽ οὗ τοὺς αἰῶνας πε-
«οίηχεν, ὁ ἐγ δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς χαθήμενος, οὗτος ἐθέ-
nos, χαὶἐ σπούδαχεν ἀδελφὸς ἡμῶν ἐν κᾶσι γενέσθαι "
Ἐθέλησε, xa διὰ τοῦτο χαὶ πρὸς ἡμᾶς κατῆλθεν, καὶ
ἡμῶν ἐπελάδετη, χαὶ μυρία εἰργάσατο ἀγαθά. 84-
varov ἔλυσεν, τὸν διάξολον τῆ; τυραννίδος ἐξέθαλε,
δουλείας ἀπήλλαξεν, ᾿Αρχιερεὺς γενέσθαι ἠθέλησε
πρὸς τὸν Πατέρα, Διὸ xal ἐπήγαγεν; Ἵνα ἐλεήμων
τέγηται καὶ πιστὸς ἀρχιερεὺς τὰ πρὸς τὸν Θεόν,
T( δέ ἐστι, πιστός ; ᾿Αληθὴς καὶ δυνάμενος. Τὰ δὲ
πρὸς τὸν Θεὺν, ἐπήγαγε, τοῦτο δηλῶν, ὡς ἐκ πο-
λεμουμένων τῷ Θεῷ, xoi χατεγνωσμένων, χαὶ τεῖτι-
μωρημένων, οὐδεὶς ἣν ὁ προσοίσων ὑπὲρ ἡμῶν 0v-
elav, ἀλλ᾽ εἶδεν ἡμᾶς ἐν τούτοις ὄντας, xal ἠλέησεν,
οὐ χαταστήσας ἡμῖν ἀοχιερέα, ἀλλ᾽ αὐτὸς γεγονὼς
᾿Αρχιερεὺς πιστὸς, ἕνα Lido tai τὰς ἁμαρτίας τοῦ
λαοῦ.

« Ἐν ᾧ γὰρ πέπογθεν, αὐτὸς πειρασθείς, »
Ὅμοιον ὡς εἰ λέγοι" Οὐχ ἀγνοεῖ τὰ πάθη τὰ

ἡμέτερα * οὐχ ὡς Θεὸς μόνον οἶδεν αὐτὰ, ἀλλὰ xal
ὡς ἄνθρωπος ἔγνω διὰ τῆς πείρας, ἧς ἐπειράθη.

Ἔπαθε πολλά“ οἷδε συμπάσχειν, χαίΐτοι γε ἀπαθὴς p riculum earumdem fecit ,

ὧν ὡς Θεός.

. € Δύναται τοῖς πειραζομένοις βοηθῆσαι. »

Ὡς ἂν εἴποι τις * Μετὰ πολλῆς προθυμίας ὀρέξει
χεῖρα, χαὶ συμπαθήσεται.

. KEQAA. Τ'

« Ὅθεν, ἀδελφοὶ ἅγιοι, χλήσεως ἐπουρανίου μέτ-
οχοι, χατανοήσατε τὸν ᾿Απόστολον, xai ᾿Αρχιερέα
vñ ὁμολογίας ἡμῶν τὸν Ἰησοῦν Χριστόν. »

Μἕλλων αὐτὸν προθεῖναι τοῦ Μωῦσέως, xal σύγ-
χρισιν ποιεῖσθαι, εἰς τὸν τῆς ἱερωσύνης νόμον τὸν
λόγον ἤγαγεν. Ὁ δὲ
οἰχονομίαν ἐχληφθείη ἄν.

Ἰουτέστι τῆς πίστεω;.

«ἧς ἱερωσύνης λόγος, εἰς τὴν

veram timorem hunc Christus pepulit, ita ut morti
jam illudanrs.
Vgas. 16. « Nusquam enim angelus apprehendit,

* sed seinen Abrahs apprehendit. »

Non illam, inquit, angelorum scilicet, naturam
sccepit, sed nostram. ldcirco autem dixit, appre-
hendit, ut Christum ostendat illos esse prosecutum,
qui se aversabantur. Dum enim procul fugieba-
mus, ipse nos attraxit.

Vras. 17. « Unde debuit per omnia fratribus si-
milari, $39 ut misericors fleret, et fidelis pontifex
ad Deum, ut repropitiaret delicta populi. »

Quidnam illud est, per omnia? Natus est, inquit,
nutritus est, passus est, universis qux opus erant,
consumimatis, mortuus est : hoc est fratribus per
omnia similari. Nam, quia multis disputaverat de
majestaté sublimique gloria illius, hoc loci de in-
carnationis dispensatione sermonern agitat, in hunc
(ere modum : Qui (3m magnus est, qui splendor est
Patris, qui est character et figura substantize ejus,
per quem ille fecit aàxcula, qui sedet ἃ dextris Pa-
tris, ipse voluit, summoque studio peroptavit frater
noster modis omnibus fleri : voluit, inquam, et
propterea ad nos quoque descendit, nosque appre-
hendit, et inbumera bona patravit. Dissolvit et ex-
stinxit mortem, diabolum tyrannico imperio ejecit,
3 servitute nos liberavit, Pontifex esse noster apud
Patrem voluit. Quocirca Paulus inttlit, ut miseri-
eors fieret, et fidelis Poutifex apud Deum. Quid vero
significat, fidelis ? Verax et petens. Subjunxit, apud
Deum ; declarans quod, cum hostes essemus Dei,
cum damnati essemus et suppliciis obnoxii, nemo
fuerit qui sacrifieium offerre? pro nobis; sed ille
videns nos his in malis vessari, nostri misertus sit,
neque summum sacerdotem alterum constituerit
nobis , sed ipse Pontifex fidelis sit factus, ut repro
pitiaret peccata populi.

VrRs. 48. « In eo enim iu quo passus est, ipse
tentatus. »

Idem est ac 81 diteret : Agritudinum nostrarum
haudquaquam inscius est, nec eas duntaxat novit
qua Deus est, sed etiam qua homo exsistit, pe«
quippe cum tentatus
ipse fuerit. Multa, inquit, pertulit, commiserascere
scit, quamvis pati nesciat quatenus est Deus.

« Potens est et eis qui tentantur, auxiliari. »

Ceu dicat aliquis: Cum multa animi alacritate
porriget dexteram, et commiserabitur.

CAP. III.

VEgRs. 1.« Unde, fratres sancti, vocationis coelestis
participes, considerate Apostolum et Poniiflcem
confessionis nostre Jesum Christum. »

Quoniam eum Moysi antepositurus erat, etutrius-
que comparationem facere, de lege sacerdotii di-
cere instituit, Atqui sacerdotii ratio ad dispensa
tionem omnino pertinuerit.

]d est fidei,

843 | | S. JOANNIS DAMASCENI $ü

Vgns. 9. « Qui ſidelis est illi qui fecit illum. »

Apostolus utique et Pontifex. Non enim hoc loci
de substantia ejus loquitur, imo nec de deitate,
sed modo de dignitatibus humanis.

« Sicut et Moyses in omni domo ejus. [Vens. 5, ἀ.]
Amplioris enim glorie iste pre Moyse dignus est
habitus, quando ampliorem honorem habet domus,
qui fabricavit illam. Omnis enim domus fabricatur
ab aliquo. 2

Id est in populo. Quia Moyses iustàr procuratoris
erat et ceconomi.

« Qui autem omnia creavit, Deus est. Vens. 5].

Et Moyses quidein fidelis erat in tota domo, ut fa-
mulus. » |

233 lic plane Christus fuerit.

« In testimonium eorum qua dicenda sunt. »

Quod si Deus rolum et terram , et colles testes
citat, quanto magis homines adlibueril!

VrBs. 6. « Christus vero tanquam filius in domo
$ua; cujus domus sumus nos, si fiduciam et
gloriam spei usque ad finem firmam retineamus.
. Observa quomodo res conditas a conditore secer-
uit, quomodo servum a filio: ut hic quidem pa-
- ternas «6665 velut berus ingrediatur, ille autem uti

servus domum procuret.
^" Quoniam in spe adbuc bona erant, idcirco eam
firmam tenendam esse dicit, ita ut perinde glorie-
mur, ac si illorum compotes easemus.

"xps. 7-44. « Quapropter, sicut dicit Spiritus
sanctus : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite ob-
durare corda vestra, sicut in exacerbatiene secun-
dum-diem tentationis in deserto , ubi tentaverunt
me patres vesiri, probaverunt et viderunt opera

mea, quadrsginta annis. Propter quod infensus
fui generationi huic, et dixi: Semper hi errant
€orde. Ipsi autem non eognoverunt vias mess,

quibus juravi in ira mea: Si iutroibunt in requiem '

meam. »
De spe futurorum Paulus loquitur, et quod om-

nino futura sit lis qui bic laboraverint, merces ali-
qua, et fructas, et requies. Atque hoc ostendi ex

propheta, dicente : Hodie si vocem ejus audieritis.
Scire autem attinet tres eum requies epunliare :
unam Sabbati, qua Deus requievit ab operibus

c Πιστὸν ὄντα τῷ ποιήσαντι αὑτόν, »

᾿Απόστολον xai ᾿Αρχιερέα. Οὐδὲν γὰρ περὶ οὐσίας
φησὶν, ἀλλ᾽ οὐδὲ περὶ θεότητος, ἀλλὰ τέως περὶ ἀξιω-
μάτων ἀνθρωπίνων.

€. Ὡς χαὶ Μωῦσῆς ἐν ὅλῳ τῷ οἴχῳ αὐτοῦ. Πλείονος

Yàp δόξης οὗτος παρὰ Μωῦσῆν ἠξίωται, καθ᾽ ódoy

“λείονα τιμὴν ἔχει τοῦ ofxov, ὁ χατασχευᾶσας αὖ-
τόν. Πᾶς γὰρ οἶχος χατασχευάζεται ὑπό τινος. »

: Τουτέστιν, ἐν τῷ λαῷ. Ὅτι χαθάπερ τις ἐπίτρο-
πος, xat οἰχονόμος ἦν ὁ Μωῦσῆς.
c Ὁ δὲ τὰ πάντα χατασχενάσας, θεός. Καὶ Μωῦ-

σῆς μὲν πιστὸς ἐν ὅλῳ τῷ οἴχῳ αὐτοῦ ὡς θεράπων. »

Οὗτος ἂν ἧ ὁ Χριστὸς.

«Εἰς μαρτύριον τῶν λαληθησομένων. »

El οὐρανὸν xat γῆν, καὶ βουνοὺς μαρτυρεῖται θεὺς,
πολλῷ μᾶλλον ἀνθρώπους.

« Χριστὸς δὲ ἐπὶ νὸν οἶχον αὑτοῦ, εὖ οἶχός ἐσμεν
ἡμεῖς, ἑάνπερ τὴν παῤῥησίαν, καὶ τὸ χαύχημα ἐλ-.᾿
πίδος μέχρι τέλους βεθαίαν χατάσχωμεν. »

Ὅρα πῶς ποιήματα καὶ ποιητὴν διίστησι " πῶς
δοῦλον χαὶ υἱὸν, καὶ ὃς μὲν εἰς τὰ πατρῷα ὡς δε-
σπότης εἰσέρχεται, ἐχεῖνος δὲ ὡς δοῦλος τὸν οἶχον
ἐπετρόπευεν.᾽
᾿ Ἐπειδὴ ἐν ἐλπίσιν ἣν τὰ ἀγαθὰ, οὕτω δὴ αὐτὴν
κατέχειν φησὶν, ὡς ἤδη καυχᾶσθαι, ὡς ἐπὶ γεγενη-
μένοις.

ε Διὸ χαθὼς λέγει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον " Σήμερον
ἐὰν τῆς φωνῆς αὑτοῦ ἀχούσητε, μὴ σχληρύνητε τὰς
καρδίας ὑμῶν, ὡς ὡς ἐν τῷ παραπιχρασμῷ κατὰ τὴν
᾿ἡμέραν τοῦ πειρασμοῦ ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὗ ἐπείρασάν
με ol πατέρες ὑμῶν, ἐδοχίμασάν με, καὶ εἶδον τὰ

ἔργα μου τεσσαράκοντα ἔτη, διὸ προσώχθισα τῇ

γενεᾷ ἐχείνῃ, καὶ εἶπον "᾿Αεὶ πλανῶνται τὰς καρδίας.
Αὐτοὶ δὲ οὐχ ἔγνωσαν τὰς ὁδούς pov, ὡς ὥ ιοσα
ἐν τῇ ὀργῇ μου, εἰ εἰσελεύσονται εἰς τὴν χατάπαυ-
civ μου. »

Περὶ ἐλπίδος αὑτῷ ἔστιν ὁ λόγος τῆς μελλούσης,
ὅτι πάντως ἔσται τοῖς ἐνταῦθα πονέσασι μισθός τις,
καὶ χἀρπὸς, xal ἀνάπαυσις, Τοῦτο οὖν αὐτὸ ἀπὸ τοῦ
προφήτου δείχνυσι, λέγων Σήμερον ἐὰν τῆς φω-
γῆς αὐτοῦ ἀκούσητε. Ἰστέον δὲ ὡς τρεῖς φησι
καταπάύσεις εἶναι " μίαν τὴν τοῦ Σαδδάτον, ἐν f, ὁ

suis; alteram in Palestina, in quam dudæi cum ἢ Θεὸς χατέπαυσεν ἀπὸ τῶν ἔργων αὐτοῦ δευτέραν

venissent, requieturi erant a muliis miseriis οἱ la-
boribus; tertiam , veram illam requiem, regnum
scilicet coelorum , quod qui adipiscuntur, revera
requiescunt a laboribus et molestiis. Harum itaque
trium hic mentionem facit. Eccur vero dum de uua
disputat, trium meninit? ut ostendat prophetam de
tertia hac esse locutum. Nam de prima non dixit,
inquit. Quinam euim sermonem habuisset de illa
qua jam olim acciderat? sed neque de secunda quie
"obtigit in Palestina. Quomodo enim? quandoquidem
ait, uon introibunt iu. requiem meam. Restat ergo
tertiam hanc residuam esse, quæ est regnum co-
Jorum. llujus autem dicti is prorsus sensus est :
Javid, inquit, diu post illorum generationem io ·

τὴν τῆς Παλαιστίνης, εἰς ἣν οἱ Ἰουδαῖοι: εἰσελθόντες
ἔμελλον ἀναπαύεσθαι ἀπὸ τῇ; ταλαιπωρίας τῆς
πολλῆς καὶ τῶν πόνων " τρίτην, τὴν ὄντως ἀνάπαυ-
σιν, τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἧς οἱ τυχόντες
ἀνεπαύοντο ὄντως τῶν πόνων" xal τῶν ὀδυνῶν. Τῶν
τριῶν τοίνυν ἐνταῦθα μέμνηται, Καὶ τίνος ἕνεχ
περὶ μιᾶς διαλεγόμενος τῶν τριῶν ἐμνημόνευσεν;
Ἵνα δείξῃ τὸν προφήτην περὶ ταύτης λέγοντα τῆς -
τρίτης φῆσαι. Περὶ γὰρ τῆς πρώτης οὐχ εἶπε, ρησί. ..
Πῶς γὰρ ἔλεγε περὶ τῆς πάλαι γεγενημένης; ; ἀλλ τ
οὐδὲ «περὶ τῆς δευτέρας τῆς ἐν Παλαιστίνῃ " Πῶς γάρως
ὅπου γε λέγει, οὐχ εἰσέλεύσογται εἷς τὴν χατά-ο-..

παυσίν μου. Λείπεται δὲ ταύτην εἶναι λοιπὸν tia

τρίτην, ἥτις ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶν οὐραγῶν. "Ologa

ἐπιερέπκῃ ὁ Θεός. ᾿Αδύνατον γὰρ τοὺς ἅπαξ φωτι-
σθέντας. »
Οὕτω γὰρ τὸ Πνεῦμα ἐλάμδανον.
e Τευσαμένους τε τῆς δωρεᾶς τῆς ἐπουρανίου. »
Ἰουτέστι, τῆς ἀφίξεως τῶν ἁμαρτημάτων.
« Καὶ μετόχους γενηθέντας Πνεύματος ἁγίου. »
Οὗ ἔχομεν διὰ τοῦ χαρίσματος.
« Καὶ καλὸν γευσαμένους Θεοῦ ῥῆμα. ν

Τὴν διδασχαλίαν τῆς ὁμολογίας.

« Δυνάμεις τε μέλλοντος αἰῶνος, καὶ παραπεσόν-
tae κάλιν. »"

Τοῦτό φησι, διὰ τὸ θαύματα τοὺς. βαπειζομένους
ἐπιτελεῖν. Τότε γὰρ οἱ βαπτιζόμενοι χαρίσματα ἐλάμ-
Gave», ὥστε ξ"εργεῖν δυνάμεις.

« ᾿Ανακαινίζεσθαι εἰς μετάνοιαν. »

Ἰουτέστι, διὰ μετανοῖας. Τοῦτο δὲ λέγει, οὐχ ὡς
ἐχδεδλη μέγης τῆς μετανοίας μὴ γένοιτο" ἀλλ᾽ ὡς μὴ
δυνατοῦ ὄντος τοῦ διὰ τοῦ λουτροῦ ἀναχαινισμοῦ. Διὸ
οὖκ εἶπεν, ἀδύνατον ἀνακαινισθῆγαι εἷς μετά»
vourv, χαὶ ἐσίγησεν, ἀλλὰ πῶς ἀδύνατον ἐπήγαγε,
ἀνγασταυροῦντας ἀγαχαινισθῆγαι, τουτέστι χαινοὺς
γενέσθαι. Τὸ γὰρ χαινὸν ποιῆσαι, τοῦ λουτροῦ μόνον
ἐστίν. Ἁνακαισσθήσεται γὰρ ὥς ἀετοῦ 4 γεύτης
σου.

« ᾿Ανασταυροῦντας ἑαυτοῖς τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, xal

παραδειγματίζοντας. »

| ΠΝ EPIST. AD HEBRJEOS.
« Ἔπιθέσεώς τε χειρῶν, ἀναστάσεώς τε νεχρῶν, À
xai κρίματος αἰωνίου. Καὶ τοῦτο ποιήσωμεν, ἐάνπερ ᾿

954

« Impositionis quoque manuum, ac resurrectio-
nis mortuorum, et :terni judicii. [Vzas. 5, 4.] Et
hoc faciamus , siquidem permiserit Deus. Impossi-
bile est enim eos qui semel sunt illuminati. »

lloc quippe ritu Spiritum acciplebant.

« Gustavcrunt etiam donum coeleste, »

Hoc est, indulgentiam peccatorum.

« Et participes facti sunt Spiritus sancti. »

Quem habemus per gratie donum.

Vgns. 5, 6. « Gustaverunt nihilominus bonum
Dei verbum. »

Doctrinam confessionis.

« Virtutesque sseculi venturi ,
Yursus. »

Hoc ait, quoniam illi qui baptizati erant, mira-
cula patrabant. Tunc enim qui baptizabantur, illa
dona accipiebant quibus virtutes ederent. -

« Renovari ad poenitentiam. »

ld est per poenitentiam. Id quod dicit, non ut
poenitentia ezcludatur : absit 1 sed quoniam fleri.
non potest altera per lavacrum renovatio. Non enim,
cum dixerit, impossibile est renovari ad paniten-
tíam, mox conticuit; sed intulit cur id non possit
przstari, dicendo, crucifigentes renovari; hoc est
novos atque integros fleri. Solius namque lavacri
est novum reddere. Renovabitur, inquit, ut aquilae
juventus. (πα **.

« Rursum crucilgentes sibimetipsis Filium Dei,
et contemptui babentes. »

et prolapsi sunt

Τὸ βάπεισμα σταυρός ἐστι, xal συνεσταυρώθηδιε:. 9968 Boptismus crux est, simulque crucifixus

παλαιὸς ἡμῶν ἄνθρωπος. Σύμμορφοι γὰρ γεγόναμεν
τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦ. αὶ πάλιν»
Συνετάφημεν γὰρ αὐτῷ διὰ τοῦ βαπείσματος εἷς
tór θάνατον. Ὥσπερ οὖν kxst οὐχ ἔνι δεύτερον σταυ»
ρωθῆναι τὸν Χριστόν" τοῦτο γὰρ παραδειγματίσαι
αὖτόν ἐστι" εἰ γὰρ θάνατος αὐτοῦ οὐκ ἔτι χυριεύει,
εἶτα κάλιν σταυροῦται, μῦθος πάντα ἐκεῖνα ὁ τοίνυν
δεύτερον βαπτιζόμενος, πάλιν αὐτὸν σταυροῖ. “Ὥσπερ
Ἱὰρ ἀπέθανε Χριστὸς ἐν τῷ σταυρῷ, οὕτως ἡμεῖς ἐν
τῷ βαπτίσματι" ob " σαρχὶ, ἀλλὰ 41] ἁμαρτίᾳ.

ε Γῆ γὰρ πιοῦσα τὸν ἐπὶ αὐτῆς πολλάχις ἐρχόμε:-
γον δετὸν, xal τίχτουσᾳ βοτάνην εὔθετον ἐχείνοις,
δι’ οὃς καὶ γεωργεῖται, μεταλαμδάνει. ,

est vetuslus noster homo : quippe cum conformes
faci simus. similitudini mortis ejus **. Et rursum
ait : Consepulti enim estis ci per baptismum in mor-.
tem **-*, Sicut ergo Christus non potest denvu cru-
eifigi (nam hoe esset ccntemptui euin babere et tra-
ducere. Si enim mors illi ultra non dominatur, et
nibilominus cruci iterum affigitur, isthzec omnia
nugamenta sunt et fabule), qui igitur seevujo

. baptizatur, eum rursus in crucem sg:t. Nam quem-

2dmodum in cruce Christus mortuus est, sic et noe
in baptismo; non carni, sed peccato.

Vens. 7. « Terra enim s:pe venientem super ae
bibens imbrem , et generans berbam opportunam
illis pro quibus et colitur, accipit. »

"Yecóv, τὴν διδασκαλίαν, φησῖν, ὡς xal ἑτέρωθι. Ὁ Imhea dectrinam nuncupat, υἱὲ in allo loco :

"EyceAobpas γὰρ ταῖς veoé laic, τὸ μὴ βρέξαι εἰς
ε:ὐτὸν ὑετόν. ᾿Ενταῦθα δηλοῖ, ἔτ: ἐδέξαντο, καὶ συν-
ἔπιον τὸν λόγον, καὶ οὐδὲ οὕτως ἀπώναντο, μικροψυ-
“χοῦντες ἕν τοῖς πειρασμοῖς.

.. € Ἐολογίας ἀπὸ Θεοῦ. 1 |
Ἔνταῦθα τὸν Θεόν φησιν αἴτιον τῶν ἀπάντων vl-
Ὕεσθαι, πλήττων ἡρέμα τοὺς Ἕλληνας, τοὺς τῇ δυνά-
μει τῆς γῆς, τῶν χαρπῶν τὴν γένεσιν ἐπιγράφοντας.
€ Ἐχφέρονυσα δὲ ἀχάνθας. »
"Exi xal πάλιν οὐχ εἶπε, τίχτουσα ἀχάνθας, οὐδὲ

*ip χρησίμῳ τούτῳ ὀνόματι ἐχρήσατο. ᾿Αλλὰ τί: ἐχ-

φέρουσα ἀκάνθας" ὡς ἂν εἴποι τις, ἐχδράσσουσα.

** Psal. ci, o. ^ Bom, τ, 5. ΜΉ. 9. "sc

Mandcbu nubibus, ut non plucnt super eam im-
brem **. Hic declarat eos. suscepisse et combibisse
sermonem, nec sic tomen profecisse, cum animis
in tentationibus conciderent.

« Benedictiones Dei.

Hic docet Deum omnium esse auctorem, per-
stringitque tacite gentiles, qui terrse virtuti. fru
ctuum generationem ascribunt.

V&ns. 8. « l'roferens autem spinas. »

Neque rursum dixit. generans spinas, neque ae-
commodo hoc verbo usus est. Sed quid boe est,
proferens epinas ? Velut si quis dicat, obulliem.

UE.

947

S. JOANNIS. DAMASCENI.

9

draginta annis? nenne illis qui peccaverunt, quo- A τοῖς ἁμαρτήσασιν, ὧν τὰ κῶλα ἔπεσεν ἐν τῇ ἐρήμῳ :

rum cadavera prostrata sunt in deserto? Quibus
autem juravit non introire in requiem ipsius, nisi
illia qui increduli fuerunt? e£ videmus, quia non
potuerunt introire propter incredulitatem. »

CAP. IY.

VEns. 1-7. « Timeamus ergo ne forte , relicta
pollicitatione introeundi in requiem ejus, existime-
tur aliquis ex vobis deesse. Etenim et nobis nun-
tiatum est, quemadmodum et illis ; sed non profuit
Mlis sermo auditus, non admistis fidei ijs qui audie-
Font. »

« Ingredimur ergo in requiem , qui credidimus ;
quemadniodum dixi : Sicut juravi in ira mea : SI
jntFoibunt in requiem teat ; et quidein operibus
ab institutione mundi perfectis. Dixit enim if
quodam loco de die septima sic: Et requievit
Deus die septima ab omnibus opéribus suis. Et in
isto rursum : Si introibunt in requiem meam.
Quoniam ergo supérest introire quosdam in illam;
et ii quibus prlus annuntiatum est, non int rolerunt
propter 935 incredulitatem; iterum términat
diem quemdam, Hodie, in David dicendo, post tan-
tum temporis, sicut dictum est : Hodie si vocem
ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra. »

Uadensm hoc manifestum erit? Quoniam, in«
quit, aliqui sunt ingressuri. llli autem omnes non
introlerunt. Oportere autem ingredi, οἱ quosdam
jugressuros esse, audire juvat unde huc constet.
Post tot annos, inquil, David iterum dicil: Hodie
δὲ vocem ejus audieritis **.

VEns. 8. « Nam sl, eis Jesus$ requiem prastitis-
sel, nunquam de alia loqueretur posthac die. »

Nimirum hzc ait , tanquam nonnulli mercedem
aliquam essent reportaturi.

Cum enim fidem non admiserint, neque intro-
jerunt in requiem. '

Vns. 9. « igitur relinquitur sabbatismus populo
Del. »

Et unde hoc constat ἢ Ex eo quod denuntlavit, Ne
obduraretis corda vestra. Siquidem enim sabbatis-
mus non fuisset, nequaquam hæc d.nuntiata essent.
Apposite vero non dicit, requiem, sed, sabbatismum,
proprio nomine, ad quem cursu ptoperabant. Sab-
batismum autem regnum Dei appellat.

Sabbatismus ergo spiritualis ét verus est tem-
pus adventus Salvatoris.

V&ns. 10, 11. « Qui enim ingressus est in requiem
suam, etiam ipse requievit ab operibus suis, sicut
a suis Deus. Festinéinus ergo Ingredi in illam re-
quiem, ut ne in idipsum quis incidát exemplum ín-
credulitatis. 2

Quemadmodum, inquit, Deus requievit ab operi-
bus suis, sic et ille qui in requiem suam inttoivit.
Nam quia de resurrectione loquitur, atque hoc au-

€

** Ps3l. xciv, 8.

Τίσι Gk ὥμοσε μὴ εἰσελεύσεσθαι εἰς τὴν χατάπαυσιν.
αὐτοῦ, εἰ μὴ τοῖς ἀπειθήσασι; καὶ βλέπομεν ὅτι οὐχ
ἠδυνήθησαν εἰσελθεῖν, διὰ ἀπιστίαν, »

ΚΕΦΑΛ, Δ'.

« Φοθηθῶμεν οὖν μήποτε χαταλειπομένης ἔπαγ-
γελίας εἰσελθεῖν εἰς τὴν χατάπαυσιν αὐτοῦ, δοχῇ τις
ἐξ ὑμῶν ὑστερήχέναι. Καὶ γὰρ ἐσμὲν εὐηγγελισμέ»
νοι, χαθάπερ χἀχεῖνοι, ἀλλ᾽ οὐχ. ὠφέλησεν ὁ λόγος
τῆς ἀκοῆς ἐχείνους, μὴ συγχεχραμένους τῇ πίστει
τοῖς ἀχούσασιν (θ). 1

« Εἰσερχόμεθα γὰρ εἰς τὴν κατάπανσιν οἱ πιστού-
σάντες, χαθὼς εἴρηκεν" Ὡς ὥμοσα ὃν τῇ ὀργῇ μου"
Εἰ εἰσελεύσονται εἷς τὴν κατάπαυσίν μον καίτοι.

Β τῶν ἔργων ἀπὸ χαταδολῆς χόσμου γενηθέντων, Ef»

βηχε γάρ που περὶ τῆς ἑδδόμης οὕτω Καὶ χατέπαυ-
q«v ὁ θεὸς ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἐδδόμῃ ἀπὸ πάντων τῶν
ἔργων αὑτοῦ" καὶ àv τούτῳ πάλιν " Εἰ εἰσελεύσονται
εἰς τὴν χατάπαυσίν μὸυ, Ἐπεὶ οὖν ἀπολείπεταί τινας
εἰσελθεῖν εἰς αὐτὴν, καὶ οἱ πρότερον εὐαγγελισθέντες
οὐκ εἰσῆλθον δι᾽ ἀπείθειαν, πάλιν τινὰ ὁρίζει. ἡμέ:
pav, Σήμερον, ἐν Δαδὶδ λέγων μετὰ τοσοῦτον χρό-.
νον, χαθὼς εἴρηται" Σήμερον ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ
ἀκηύσητε, μὴ σχληρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν. »

Πόθεν τοῦτο δῆλον ; ἐπειδὴ ὀφείλουσί τινες, φησὶν,
εἰσελθεῖν, πάντες δὲ ἐχεῖνοι οὐκ εἰσῆλθον. Ὅτι δὰ
εἰσελθεῖν χρὴ, καὶ δεῖ τινας εἰσελθεῖν, ἀχούσωμεν.
πόϑεν τοῦτο δῆλον, Μετὰ τοσαῦτα ἔτη, φησὶ, λέγει
πάλιν ὁ Δαδὶδ, Σήμερον, ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ.
ἀχούσητε.

« ΕἸ γὰρ αὐτοὺς Ἰησοῦς χἀτέπανσεν, οὐχ ἂν περὶ
ἄλλης ἐλάλει μετὰ ταῦτα ἡμέρας. ».

Δηλονότι, ὡς μελλόντων τινῶν, “εὐξασθαί τινος
ἁμοιδῆῇς, ταῦτά φῆσιν.

Οὐ γὰρ εἰσῆλθον εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐτοῦ, τὴν
πίστιν οὐ προσηχάμενοι.

« "Apa ἀπολείπεται σαδθατισμὸς. τῷ λαῷ τοῦ,
θεοῦ. 5 |

Καὶ πόθεν δῆλον ; "Ex τοῦ παραγγέλλειν, Μὴ σχλη-.
οὔνητε τὰς καρδίας ὑμῶν. O0 γὰρ, εἰ μὴ ἣν σαδδα-
τισμὸς, ταῦτα o) παρηγγέλλοντο. Εὖ δὲ καὶ τὸ μὴ
κατάπαυσιν εἰπεῖν, ἀλλὰ σαδδατισμὸν, τὸ οἰχεῖον.
ὄνομα, καὶ ᾧ ἐπέτρεχον. Σαδθατισμὸν δὲ, τὴν βασι-

D λείαν καλεῖ.

Σαδθατισμὸς οὖν ἄρα νοητὸς καὶ ἀληθὴς, τῆς τοῦ
Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιδημίας χαιρός.

c Ὁ γὰρ εἰσελθὼν εἰς τὴν κατάκανσιν αὐτοῦ, καὶ
αὐτὸς χατέπαυσεν ἀπὸ τῶν ἔργων αὐτοῦ, ὥσπερ ἀπὸ
τῶν ἰδίων ὁ Θεός. Σπουδάσωμεν οὖν εἰσελθεῖν εἰς
ἐχείνην τὴν κατάπαυσιν, ἵνα μὴ ἐν τῷ αὐτῷ τις ὑπο-
δείγματι πέσῃ τῆς ἀπειθείας. »

Ὥσπερ ὁ θεὸς, φησὶ, κατέπανοεν ἀπὸ τῶν ἔργων
αὐτοῦ, οὕτως ὁ εἰσελθὼν εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐτοῦ,
Ἐπειδὴ γὰρ περὶ ἀναστάσεως ὁ λόγος, καὶ τοῦτο

NOTE.
(8) Omissa a librario est textus antecedentis interpretatio.

919

ΙΝ EPIST. AD ἨΕΒΆ ΟΞ.

ἐπεθύμουν ἀχοῦσαι, πότε ἔσται, εἰς τοῦτο τὸν λόγον A, dire percupiebant, quandonaib esaet [υἱυὐ δ, sermo-

χαιτέχλεισε.
ε Ζῶν γὰρ ὁ λόγος τοῦ θεοῦ, καὶ ἐνεργῆς, καὶ vo-

μώτερος ὑπὲρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον, καὶ διιχνού-

μενος ἄχρι μερισμοῦ ψυχῆς τε χαὶ πνεύματος, ἀρ-
μῶν τε xal μνελῶν, xal χριτικὸς ἐνθυμήσεων xal
ἐννοιῶν καρδίας. Καὶ οὐχ ἔστι χτίσις ἀφανὴς ἐν-
vxiov αὐτοῦ, πάντα δὲ γυμνὰ xal τετραχηλισμένα
τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ. »

Ἵνα μὴ νομίσῃ τις, ὅτι ἀπλῶς τῆς καταπαύσεως
ἀποστερηθήσεται μόνον, ἐπάγει χαὶ χόλασιν.

« Πρὸς ὃν ἡμῖν ὁ λόγος. "Ἔχοντες οὖν ᾿Αρχιερέα
μέγαν, διεληλυθότα τοὺς οὐρανοὺς, Ἰησοῦν τὸν Υἱὸν
$99 Θεοῦ.»

Οὕτω, φησὶν, ἔχομεν δοῦναι τὰς εὐθύνας τῶν πε-
πραγμένων.

« Κρατῶμεν τῆς ὁμολογίας. ,

Καὶ ποίαν &üuoloylav λέγει ; “Ὅτι ἀνάστασις xal
ἀνταπόδοσις, xal ὅτι Θεὸς ὁ Χριστός bou.

« Οὐ γὰρ ἔχομεν ᾿Αρχιερέα μὴ δυνάμενον συμκα-
θῆσαι ταῖς ἀσθενείαις ἡμῶν, πεπειρασμένον δὲ χατὰ
πάντα χαθ᾽ ὁμοιότητα, χωρὶς ἁμαρτίας. »

Οὐ γάρ ἐστι, φησὶν, ἀγνοῶν τὰ ἡμέτερα, ὡς πολ-
λεὶ τῶν ἀρχιερέων, vt τοὺς ἐν ταῖς θλίψεσιν οὐκ ἴσα-
ev. Ἐπ γὰρ ἀνθρώπων ἀδύνατον εἰδέναι τὴν χάχω-
et τοῦ καχουμένου, τὸν μὴ πεῖραν λαδόντα, καὶ διὰ
φῶν αἰσθητῶν ἐλθόγτα., Πάντα δὲ ὑπέστη, φησὶν, ὁ
᾿Δρχιερεὺς ὁ ἡμέτερος. Διὰ γὰρ τοῦτο πρῶτον ὁπκ-
ἔστη, xai τότε ἀνέθη, ἵνα δύνηται συμπαϑεῖν.

« ἸΙροσερχόμεθα οὖν μετὰ παῤῥησίας τῷ θρόνῳ
«ἧς χάριτος; ἵνα λάδωμεν ἔλεον. »
. θρόνος χάριτός ἐστιν͵ οὐ θρόνος χρίσεως. Ὅλον γὰρ
τὸ πρᾶγμα φιλοτιμία ἐστὶ, καὶ δωρεὰ βασιλικὴ, τὰς
ἐμαρτίας ἀφιεῖσα.

€ Καὶ χάριν εὔρωμεν εἰς εὔχαιρον βοήθειαν. »

Νῦν ἐὰν προσέλθῃς, φησὶν, λήψῃ καὶ χάριν, καὶ.

ἔλεον. Εὐχαίρως γὰρ προσέρχῃ * ἂν δὲ τότε προσέλ-
θῃς, δυχέτι. "Αχαιρὸος γὰρ τότα ἡ προσδοχία. Οὐκ
ἔστι γὰρ τότε θρόνος χάριτος, ἀλλὰ θρόνος χρίσεως"
Ἁνάστα vàp, ὁ Θεὸς, φησὶ, χρῖγον τὴν γῆν. Τὸ 6,
μετὰ Χαῤῥησίας, ἀντὶ τοῦ, μὴ ἔχοντες συνειδὸς πο-
γηρὸν, μηδὲ διστάζοντες. Οὐ δύναται γὰρ μετὰ καῤ-

nem ad bunc modum clausit.

εις. 12, 13. « Vivus est enim senno Dei, et elfi-
cax, et penetrabilior omoi gladio ancipiti", οἱ pet-
tingens usque ad divisionef animo et spiritus.
compagum quoque $c wedullarui, et. discretor
cogitauonum et intentionum cordis, Et. mon est

creatura invisibilis in conspectu ejus : ómnia autem

nuda et áperta sunt oculis ejus. »
Ne quispiam arbitretur nudam fore requiel pri-
vationem, addit et supplicium. |
« Ad quem hobis sermo. (Vas. 14.) Babentes
ergo Pontificem magnum, qui penetravit edelos.
Jesum Filium Dei. »

Sic, inquit, rationem sumus reddituri eorum que

B gesserimus.

« Teneamus toufessionem. »

Quamnam vero confessionem dici? Quod resurre-
ctio sit, ac retributio, et quod Christus sit Deus.

Vzas. 15. « Non enim habemus " Pontificem qui
nesciat compati infirmitatibus nostris ; tentatum
autem per omnía pro sitoilitudine, absque pec-
cato. »

Non enim nostrarum nescius est, velut muhi
pontifices, quibus latent illi qui in afflictionibus
999 vermintor. Nan. apud bomines fleri non po-
test ut ejus qui vexatur afflictionem pernoscat ille
qui ejus experimentum non babult, neque in sea-
sibiles calamitates incidit.: Noster vero Pontifex,
Inquit, omnia pertulit. Ideo enim prius pertulit, ac
tune ascendit, ut posset cemmíserascere.

καθ. 16. « Adeamus ergo eum fiducia ad thro-
num gratis, ut misericordiam consequamur. »

Gratis thronus est, nea judicii. Totum quippe
munificentia est, munusque regium, quo peccata
condonantur.

c EA gratiain habeamus in auxilio opportuno. »

Si nunc accesseris, inquit, gratiam obiinebls ei
misericordiam, Opportuno quippe tempore sece-

.dis.: sin vero tune, non itidem. Extra rem enim

erit exspectatio. Tunc quippe non erít tbronus gra-
tie, sed judicii tribunal. Ait enim : Surge, Deus,
judica terram *'.. lllud autem, cum fiducia, idem
est ac, sine conscientia mali, vel heesitatione. Talis

ῥησίας ὃ τοιοῦτος προσελθεῖν. "Iva μὴ ἀχούσας ᾽Δρ- p enim nequaquam possit cum. fiducia et libertate

χιερέα, νομίσῃς ἑστάναι αὐτὸν, εὐθέως ἐπὶ τὸν 0pó-
νον ἀνάγει τὸν βασιλιχόν. Ὁρᾷς ὅτι τὸ γενέσθαι

᾿Αρχιερέα, οὐ φύσεώς ἐστιν, ἀλλὰ συγκαταβάσεως
χαὶ χεγώσεως.

ΚΕΦΑΛ. E',

« Πᾶς γὰρ ἀρχιερεὺς ἐξ ἀνθρώπων ἀναλαμόανό-
μενος, ὑπὲρ ἀνθρώπων χαθίσταται τὰ πρὸς τὸν Θεὸν,
ἵνα προσφέρῃ δῶρά τε xaX θυσίας ὑπὲρ ἁμαρτιῶν,
μετριοκαθεῖν δυνάμενος τοῖς ἀγνοοῦσι xal πλανωμέ-
γοις" ἐπεὶ καὶ αὐτὸς περίχειται ἀσθένειαν, xal διὰ
ταύτην ὀφείλει, χαθὼς περὶ τοῦ λαοῦ, οὕτω καὶ περὶ

*! Psal. Lxx1:, 8.

accedere. Ne vero Pontificem nominari audiens,

existimes ipsum stare, hunc statim in regia sed«

excelsum ponit. Ex quo perspicuum est illum non

ratione nature obünuisse ut Pontifex fleret, sed

demissione et cxinanitione sua. |
CAP. Y.

Vegas. 1-4. « Omnis enim pontifex. ex bemiaibus
assumptus, pro hominibus constituitur in lis qus:
günt ad Deum, ut offerat dona ef sacrificia pro pec-
catis; qui condolere possit iis qui ignorant et er-

rant : et propterea debet, quemadmodum pro popu-

lo, ita etjam et pro semetipso, offerre pro peccatis.

*

καὶ χρίματος αἰωνίου. Καὶ τοῦτο ποιήσωμεν, ἐάνπερ -
ἐκιτρέκῃ ὁ Θεός. ᾿Αδύνατον γὰρ τοὺς ἅπαξ φωτι-
σθέντας. »

Οὕτω γὰρ τὸ Πνεῦμα ἐλάμδανον.

« Ἐευσαμένους τε τῆς δωρεᾶς τῆς ἐπουρανίου. »

Ἰουτέστι, τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτημάτων.

« Καὶ μετόχους γενηθέντας Πνεύματος ἁγίου. »

Οὗ ἔχομεν διὰ τοῦ χαρίσματος.

c Καὶ χαλὸν γευδαμένους Θεοῦ (fpa. v

Τὴν διδασχαλίαν τῆς ὁμολογίας.

« Δυνάμεις τε μέλλοντος αἰῶνος, xal παραπεσόν-
«36 πάλιν. »

Τοῦτό φησι, διὰ τὸ θαύματα τοὺς. βαπτιζομένους
ἐπιτελεῖν. Τότε γὰρ ol βαπτιζόμενοι χαρίσματα ἐλάμ-
Gave», ὥστε ἐνεργεῖν δυνάμεις.

« ᾿Λναχαινίζεσθαι εἰς μετάνοιαν. »

Τουτέστι, διὰ μετανοῖας, Τοῦτο δὲ λέγει, οὐχ ὡς
ἐχδεὔλη μέγης τῆς μετανοίας" μὴ γένοιτο" ἀλλ᾽ ὡς μὴ

δυνατοῦ ὄντος τοῦ διὰ τοῦ λουτροῦ ἀναχαινισμοῦ. Aid

oix εἶπεν, ἀδύνατον ἀνακαινγισθῆναι εἷς μετά»

γοιαν", χαὶ ἐσίγησεν, ἀλλὰ πῶς ἀδύνατον ἐπήγαγε,

ἀνασταυροῦντας ἀνακχαινισθῆγαι, τουτέστι χαινοὺς
γενέσθαι. Τὸ γὰρ καινὸν ποιῆσαι, τοῦ λουτροῦ μόνον
ἐστίν. Ἁνακαιγισθήσεται γὰρ ὥς ἀετοῦ ἡ γεύτης
σου.

« ᾿Ανασταυροῦντας ἑαυτοῖς τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, xol

καραδειγματίζοντας. »

ΠΝ EPIST. AD HEBR/EOS.
« Ἐπιθέσεώς τε χειρῶν, ἀναστάσεώς τε νεχρῶν, À

055

« Impositionis quoque manuum, ac resurrectio-
nis mortuorum, et eterni judicii. |Vzas. 5, 4.] Et
hoc faciamus, siquidem permiserit Deus. Impossi-
bile est enim eos qui semel sunt illuminati. »

lloc quippe ritu Spiritum accipiebant.

« Gustavcrunt etiam. donum coeleste, »

Hoc est, indulgentiam peccatorum.

« Et participes facti sunt Spiritus sancti. »

Quem habemus per gratie donum.

Vkns. 5,6. « Gustaverunt nililominus bonum
Dei verbum. »

Doctrinam confessionis.

« Virtutesque sseculi venturi , et prolapsi sunt
rursus. ) |

Hoc ait, quoniam illi qui baptizati erant, mira-
cula patrabant. Tunc enim qui baptizabantur, illa
dona accipiebant quibus virtutes ederent. -

.« Renovari ad penitentiam. »

ld est per penitentiam. Id quod dicit, non ut
penitentia excludatur : absit ! sed quoniam fleri
uon potest altera per lavacrum renovatio. Non enim,
cum dixerit, impossibile est renovari ad pœniten-
tiam, mox conticuit; sed intulit cur id non possit
præstari, dicendo, crucifigentes. renovari; hoc est
novos Atque integros fleri. Solius namque lavacri
est novum reddere. Renovabitur, inquit, ut aquila
juventus (2a ᾿ς

« Rursum crucifigentes sibimetipsis Filium Dei,
et contemptut babentes. »

Τὸ βάπεισμα σταυρός ἔστι, xal συνεσταυρώθηδι. 988 Boptismus crux est, simulque crucifixus

καλαιὸς ἡμῶν ἄνθρωπος. Σύμμορφοι γὰρ γεγόναμεν
τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦ. Kol πάλιν"

Zvrerdgnysr γὰρ αὑτῷ διὰ τοῦ βαπείσματος εἷς

τὸν θάνατον. Ὥσπερ οὖν ἐχεῖ οὐχ ὄνι δεύτερον crav-

ρωθῆναι τὸν Χριστόν" τοῦτο γὰρ παραδειγματίσαι

αὑτόν ἐστι" εἰ γὰρ θάνατος αὐτοῦ οὐκ ἔτι χυριεύει,

εἶτα κάλιν σταυροῦται, μῦθος πάντα ἐκεῖνα" ὁ τοίνυν

δεύτερον βαπτιζόμενος, πάλιν αὐτὸν σταυροῖ. Ὥσπερ

Ἱὰρ ἀπέθανε Χριστὸς ἐν τῷ σταυρῷ, οὕτως ἡμεῖς ἐν
τῷ βαπτίσματι οὐ τῇ σαρχὶ, ἀλλὰ “ἣ ἁμαρτίᾳ.

e Γῆ γὰρ πιοῦσα τὸν ἐπὶ αὐτῆς πολλάκις ἐρχόμε-.
νον δετὰν, xal τίκτουσα βοτάνην εὔθετον ἐχείνοις,
δι᾽ οὃς καὶ γεωργεῖται, μεταλαμδάνει. , |

est vetustus noster homo : quippe cum conformes.
faci simus. similitudini mortis ejus **. Et rursum
ait : Consepulti enim estis ci per haptismum in mor-.
tem *****, Sicut ergo Christus nun potest dentu eru-
cifigi (nam hoe esset ccntemptui euin babere et tra-
ducere. Si enim mors illi ulira non dominatur, et
nihilominus cruci iterum affigitur, isthzec omnia
nugamenta sunt et fabule), qui igiter securo

. baptizatur, eum rurfus ip crucem sg:t. Nam quem-

admodum in cruce Christus mortuus est, sic et nos
in baptismo; non carni, sed peccato.

Vins. 7. « Terra enim ssepe venientem super ae
bibens imhrem , et generans herbam opportunam
illis pro quibus el colitur, accipit. »

Ὑεεὸν, τὴν διδασκαλίαν, φησὶν, ὡς καὶ ἑτέρωθι’ Ὦ [m^rea dectrinam nuncupat, ut in allo loco:

"ErceAcipat (Xo ταῖς veoétaic, τὸ μὴ βρέξαι εἰς
ε:ὐτὸν ὑεεόν. ᾿Ενταῦθα δηλοῖ, ἔτ: ἐδέξαντο, καὶ συν-
& vov τὸν λόγον, καὶ οὐδὲ οὕτως ἀπώναντο, μικροψυ-
χχοῦντες ἐν τοῖς πειρασμοῖς.

᾿ς φ Ro loylag ἀπὸ Θεοῦ. » |
Ἔνταθα τὸν Θεόν φησιν αἴξιον τῶν ἁπάντων ri⸗
“εσθαι, πλήττων ἠρέμα τοὺς Ἕλληνας, τοὺς τῇ δυνά-
ga4t τῆς γῆς, τῶν χαρπῶν τὴν γένεσιν ἐπιγράφοντας.
€ Ἐχφέρουσα δὲ ἀχάνθας. »

Ἐπεὶ χαὶ πάλιν οὐχ εἶπε, τίχτουσα ἀχάνθας, οὐδὲ
«κῷ χρησίμῳ τούτῳ ὀνόματι ἐχρήσατο. ᾿Αλλὰ sl: ἐχ-
φέρουσα ἀκάγθας" ὡς ἂν εἴποι τις, ἐχδράσσονσα.

** Psal. cit, v.

** Rom, vi, 8. 76.97jt;4 2

"? [sz

Mandcbo nubibus, ut non plucnt super eam im-
brem **. Hi^ Aeclarat eos. suscepisse et combibisse
sermonem, nec sic tamen profecisse, cum animis
in tentationibus conciderent.

« Benedictiones Dei.

Hic docet Deum omnium esse auctorem, per-
stringitque tacite gentiles, qui terrae virtuti. fru-
ctuum generationem ascribunt.

V&ns. 8. « l'roferens autem spinas. »

Neque rursum dixit. generans spinas, neque ae-
commodo hoc verbo usus est. Sed quid hoc est,
proferens epinas ? Velut si quis dicat, obulliens,

v, 8ð

d

965

« Elc τὸ ἐντυγχάνειν ὑπὲρ αὐτῶν. Τοιοῦτος γὰρ A

ἡμῖν ἔτρεπεν ᾿Αρχιερεὺς, ὅσιος, ἄχαχος, ἀμίαντος,
χεχωρισμένος ἀπὸ τῶν ἁμαρτωλῶν, καὶ ὑψηλότερος
φῶν οὐρανῶν γενόμενος * ὃς οὖχ ἔχει xaO ἡμέραν
ἀνάγχην, ὥσπερ οἱ ἀρχιερεῖς, πρότερον ὑπὲρ τῶν
ἰδίων ἀμαρτιῶν θυσίας ἀναφέρειν, ἔπειτα τῶν τοῦ
λαοῦ. »

Πάλιν χαὶ τοῦτο τοῦ χατὰ σάρχα σημαντιχὸν
ἐποίει, Ὁ ἐγείρων τοὺς νεχροὺς, καὶ ζωοποιῶν οὗς
θέλει, οὕτως ὡς χαὶ ὁ Πατὴρ, πῶς ἐντυγχάνει ; Δῇ-
λον οὖν ὅτι τῆς οἰχονομίας εἰσὶν αὐταὶ αἱ φωναὶ, οὐ
διαιρονυμένης τῆς θεότητος" ὁ αὐτὸς γάρ ἔστι xal
Θιὸς, x&v διὰ τὴν αἰχονομίαν, ἄλλα περὶ αὐτοῦ λέ-
{εται.

« Τοῦτο γὰρ ἐποίησεν ἐφάπαξ, ἑαυτὸν ἀνινέγχας. Β

Ὁ γόμος γὰρ ἀνθρώπους χαθίστησιν ἀρχιερεῖς,
ἔχοντας ἀσθένειαν, ὁ λόγος δὲ τῆς óputoyoclac τῆς
μετὰ τὸν νόμον, Υἱὸν εἰς τὸν αἰῶνα τετελειωμένον. »
ΚΈΦΑΛ. H'.
« Κεφάλαιον δὲ ἐπὶ τοῖς λεγομένοις, »

Τὸ ὑπὲρ τοῦ λαοῦ προσενεχθῆναι, φησί.

« Τωοῦτον ἔχομεν "Apyupta, ὃς ἐχάθισεν ἐν
δεξιᾷ τοῦ θρόνου τῆς μεγαλωσύνης ἐν τοῖς οὐρα-
qs. Ὁ

Ἐπειδὴ ἄνω καὶ χάτω λειτουργὸν αὐτὸν εἶπε,
κὰ τῆς ἀνθρωπότητος αὑτοῦ δηλῶν, ὅρα πῶς ἀνάγει
τὴν διάνοιαν τῶν ἀχροατῶν, τὴν θεότητα χηρύττων

αὐτοῦ, διὰ τοῦ λέγειν, Ἐχάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ θρό- ς

vov τῆς μεγαλωσύγης ἐν τοῖς οὐρανοῖς.

« Ἰῶν ἁγίων λειεουργός. »

Τουτέστιν, ὑπὲρ τῶν ἡγιασμένων διὰ τοῦ ὀνόμα-
*oc αὐτοῦ.

t Καὶ τῆς σχηνῆς τῆς ἀληθινῆς. »

Σχηνὴν ἀληθινὴν, τὴν Ἐχχλησίαν φησίν.

€ Ἣν ἔπηξεν ὁ Κύριος, καὶ οὐχ ἄνθρωπος. Πᾶς
γὰρ ἀρχιερεὺς εἰς τὸ προσφέρειν δῶρά τε καὶ θυ-
σίας χαθίσταται, ὅθεν ἀναγχαῖον ἔχειν τι καὶ τοῦτον,
ὃ προσενέγχῃ. Εἰ μὲν γὰρ ἦν ἐπὶ γῆς, οὐξ᾽ ἂν ἦν
ἱερεὺς, ὄντων ἱερέων τῶν προσφερόντων κατὰ τὸν
νόμον τὰ δῶρᾳ. »

ΠΕεριξποιήσατο γὰρ αὐτὴν διὰ τοῦ. ἰδίον αἵματος.

& Οἴτιγες ὑποδείγματι xol σχιᾷ λατρεύουσι τῶν

IN EPIST. AD l'EDILEOS.

966

« Ad interpellandum. pro eis. |Vens. 96-98.)
Talis enim decebat ut vobis esset Pontifex, san-
ctus, innocens, impollutus, segreyatus ἃ peccato-
ribus, et excelsior colis factus, qui non babet
necessitatem , quemadmodum summi sacerdotes,
prius pro delictis suis hostias offerre, deinde pro
populi. »

His quoque verbis, id quod ad ejus carnem
spectat, voluit siguificari. Nam qui suscitat mor-
tuos, qui, quos vult vivificat perinde ac Pater 5,
quinam intercedat ? Mauifestum est igitur ejus-
modi voces ad dispensationis mysterium pertinere,
nequaquam tamen seorsim posita deitate, Nam et
simulipse Deus est, etsi propter dispensationem
alia de ipso enuntiantur.

« Hoc enim fecit semel, seipsum offerens. Lex
enim homines cónstituit sacerdotes infirmitatein
habentes; sermo autem jurisjurandi, qui post
legem est, Filium perfectum in eternum. -

CAP, VIII.

Vans. 4. « Capitulum autem super ea quiae di»
cuntur. » )

Quatenus, inquit, pro populo oblatus est.

« Talem babemus poniiflceem, qui consedit in
dextera scdis magnitudinis in coelis. »

Quoníam sursum deorsum hunc ministrum
dixit, quo significaret qua bumanitatis illius es-
sent ; vide quomodo cogitationem auditorum eri-
git, deitatem illius predicando, dum ait : Qui con-
aedit in dextera sedis magnitudinis in calis.

Vga8. 2. « Sanctorum minister.

ld est, pro iis qui per nomen jpsius sancti facti
sunt.

« Et tabernaculi veri. »

Ecclesiam vocat tabernaculum verum.

« Quod fiit Dominus, et non homo. [Vgas. 5, 4.]
Omnis enim pontifex ad offerendum munera ei
hostias constituitur : unde necesse est et liunc
habere aliquid quod offerat. Si enim esset super
terram , nec esset. sacerdos : cum essent sacer-
dotes qui offerrent secundum legem munera. »

Hanc enim sibi comparavit sanguine suo.

Vans. 5. « Qui exemplari et umbræ deserviunt

ἃπουραγίων, καθὼς χεχρημάτισται Μωῦσῆς, μέλλων D celestium. Sieut responsum est Moysi, eum con-

ἐπιτελεῖν τὴν σχηνήν. »

Ἢ παλαιὰ, φησὶ, λειτουργία ὑπόδειγμα ἦν καύτης
πνευματιχῆς, ἥντινα χαὶ ἐπουράνιον χαλεῖ. Εἰ γὰρ
zai ἐπὶ γῆς τελεῖται, ἀλλὰ ὅλη τῶν οὐρανῶν ἐστιν *
ἐλάτρευον δὲ ὑποδείγματι, ὡς τὸ πρόθατον προσφές-
φοντες εἰς τύπον Χριστοῦ * ὡς τοὺς ἄρτους τῆς προ-
θέσεως πάλιν εἰς τύπον τοῦ σώματος αὐτοῦ, χαὶ τὰ
ἄλλα ὁμοίως.

« "Opa γὰρ, φησὶ, ποιήσεις πάντα χατὰ τὸν τύπον
τὸν δειχθέντα σοι ἐν τῷ ὄρει. Νυγὶ δὲ διαφορῳτέρας
τέτευχε λειτουργίας, ὅσῳ χαὶ χρείττονός “ἔστι διαθή-
χῆς μεσέτης. » |

! joan. v, 91.

summaret tabernaculum. »

Antiquum illud ministerium, inquit, exemplum
erat spiritualis bujus ; quod et cceleste vocat. Nam
etsi in terra peragitur, totum tainen coelorum est,
Porro exemplo deserviebant, ut sive agnum offer-
rent, Christum fgurarent, sive panes propositio-
nis, hi typus essent corporis illius, et alia consi-
militer. |

QA « Vide enim, inquit, feceris omnia secun-
dum exemplary quod tibi ostensum est in. monte.
[Vrns. 6,] Nunc autem melius sortitus est mini»
steriup, quanto et melioris testamenti mediator
est. »

967

Quoniam auditus visu obtusior est, ei omnia A

monstravit. Observa autem quantum discrimen
sit istius ab illo : quippe cum illud quidem
exemplum fuerit οἱ figura, hoc autem ipsa ve-
ritas.

« Quod melioribus repromissionibus sancitum
est, 1

Bpiritualibus nempe. Illud porro promissa terra

€hauanseorum factum. est : unde etiam expiosum.

fuit; hoc autem manet.

VeBs. 7-12, « Nam οἱ illud prius culpa vacaseet,
non utique secundi locus inquireretur. Vituperans
enim eos dicit: Ecce dies venient, dicit Dominus,
el consummatio super domum larael et super do-
um Juda testamentim novum; non secundum
. testamentum quod feci patribus eorum, in die qua
apprehendi manum eorum, ut cducerem eos de
terra Zgypti : quoniam ipsi non permanserunt
in testamento meo, el ego neglexi eos, dicit Do-
ininus, Quia hoc est testamentum quod disponam
domui Israel post dies illos, dicit Dominus : dando
leges meas in mentem eorum, et in corde eo-
rum superscribam eas; et ero eis in Deum, et
ipsi erunt mihi in populum, et non docebit unus-
quisque proximum suum, el uuusquisque fra-
trem suum dicens : Cognosce Dominum; quo-
yiam omnes scient me, a minore usque ad majo-
rem eerum ; quia propitius ero iniquitatibus eorum,
. et peceatorum eorum jam non memorabor. »

Hoc est, ai irreprehensibiles fecisset.

Vgns. 15. « Dicendo autem novum, veteravit
prius. Quod autem antiquatur et senescit, prope
interitum ast. »

Ex ipsomet tabernaculo discrimen | ostendit.
Quinam vero? Quia primum quidem sanctum erat:
secundum vero Sanctum sanctorum.

CAP. IX.

.Vxms. 1-4. « Habuit quidem et prius justifica-

D
4

tiones culture, et sanctum saculare. Tabernacue.

lum enim est. factum primum, in quo erant can-
delabra, οἱ mensa, et propositio panum, qua di-

citur sancta. Post velamenjum autem secundum, .

'S. JOANNIS DAMASCENI

9608

Ἐπειδὴ dj ἀκοὴ ἡμῶν ἀμαθεστέρα τῆς δψεώς tates,
ἔδειξεν αὐτῷ πάντα. Σχόπει δὲ πότον τὸ μέϑον ταύ.
τῆς πρὸς ἐχείνην, εἴ γε ἐχείνη μὲν ὑπόδειγμα καὶ

αὐπος, αὕτη δὲ ἀλήθεια.

c Ἥτις ἐπὶ χρείττοσιν ἐπαγγελίαις Mite
ται. »

. Ταῖς πνευματιχαῖς. Ἐκείνη δὲ ταῖς «ἧς TW —
τῶν Χαναναίων. Διὸ καὶ, ἡ μὲν ἐχδέδληται, ἡ δὲ
μένει.

« Εἰ γὰρ ἡ mp: ἢ ἐκείνη jv ἄμεμπτος, οὐχ ἂν
δευτέρας ἐζητεῖτο τόπος. Μεμφόμενος Ὑὰρ αὐτοῖς
λέγει" Ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται, λέγει Κύριος, xal συν-
τκελέσω ἐπὶ τὸν οἶχον Ἰσραὴλ, xal ἐπὶ τὸν οἶχον
Ἰούξα διαθήχην xawkhv, οὐ κατὰ τὴν διαθήχην, ἣν

Ὁ ἐποίησα τοῖς πατράσιν αὐτῶν, ἐν ἡμέρᾳ ἔπιλαδο-

μένου μου τῆς χειρὸς αὐτῶν, ἐξαγαγεῖν αὐτοὺς ix
«ἧς Αἰγύπτου". ὅτι αὐτοὶ οὐχ ἐνέμειναν ἐν τῇ δ:ἅ-
θήχῃ μου, κἀγὼ ἡμέλησα αὐτῶν, λέγει Κύριος. Ὅτι
αὕτη ἡ διαθήχη, ἣν διαθήσομαι τῷ οἴχῳ Ἰσραὴλ,
μετὰ τὰς ἡμέρας ἐχείνας, λέγει Κύριος, διδοὺς νό-
μους μὸν εἰς τὴν διάνοιαν αὑτῶν, καὶ ἐπὶ τὰς xap-
δίας αὑτῶν ἐπιγράψω αὑτοὺς, xaX ἔσομαι αὑτοῖς εἰς
Θεὸν, xal αὐτοὶ ἔσονταί μοι εἰς λαὸν, καὶ Φῦ μὴ δι-
δάξωσιν ἔχαστος τὸν πολίτην αὐτοῦ, καὶ ἕχαστος τὸν
ἀδελφὸν αὐτοῦ, λέγων, Γνῶθι τὸν Κύριον, ὅτι πάντες
εἰδήσουσί με ἀπὸ μικροῦ αὐτῶν ἕως μεγάλου αὐτῶν,
τι Ὦεως ἔσομαι ταῖς ἀδιχίαις αὐτῶν, xai τῶν
ἁμαρτιῶν αὐτῶν, xaX τῶν ἀνομιῶν αὐτῶν οὐ μὴ
μνησθῶ ἔτι. »
Τουτέτοιν, εἰ ἀμέμπτους ἐποίει.
€. Ἐν τῷ λέγειν χαινὴν, πεπαλαίωχε τὴν πρώτην.
Τὸ δὲ παλαιούμενον, xat γεγερασμένον, ἐγγὺς &qa-

γισμοῦ. »

Δείχνυσι τὸ διάφορον xal ἀπ᾽ αὐτῆς τῆς σχηνῆς"
Πῶς; ἡ μὲν πρώτη ἅγια" ἡ δὲ δευτέρα, “Ἅγια ἁγίων.

KE9AA. &.
..« Εἶχε μὲν οὖν καὶ ἡ πρώτη δικαιώματα λατρείας,

t6 1& ἅγιον χοσμιχόν. Σχηνὴ γὰρ χατεσχευάσθη ἡ

πρώτη, ἐν ἧ ἢ τε λυχνία, καὶ fj τράπεξα, καὶ fj πρό-
θεσις τῶν ἄρτων, f; τις λέγεται ἅγια. Μετὰ δὲ τὸ
δεύτερον χαταπέτασμα, σχηνὴ ἡ λεγομένη, "Avia

tabernaculum, quod dicitur Sancta sanctorum: D ἁγίων, χρυσοῦν ἔχουσα θυμιατήριον, καὶ τὴν χιδω-

aureum hahens thuribulum, et arcam testamenti
circumtectam ex omni parte auro, in qua urna
agrea habens manna, et virga Aaron qua fron-
duerat, et Ltabulz testamenti. »

Justificationes, signa ac symbola appellat.

Seculare οἱ mundanum dicit, quoniam licebat
omnibus illud irgredi : atque manifestus erat locus
in hacce domo, in quo sacerdotes starent, jn quo
Judzi,in quo proselyti, in quo gentiles, in quo
Mazarzi. Quandoquidem omnibus pervium erat,
id appellat seculare. Enimvero Judzorum gens
ptundus non erat.

Tabernaculum seu habitaculum vocat ab inhabi-
tando,

πὸν τῆς διαθήκης περιχεχαλυμμένην πάντοθεν χρυ-
σίῳ, ἐν fj στάμνος χρυσῇ ἔχουσα τὸ μάννα, χαὶ ἡ
ῥάδδος ᾿Ἀαρὼν fj βλαστήσασα, καὶ al τλάχες ἧς
διαθήχης, "

Δικαιώματα δὲ, σὐμδολά quet.

Κοσμικὸν λέγει, ἐπειδὴ πᾶσιν ἐφεῖτο Emfalvcu,
καὶ φανερὸς ἣν τόπος ἐν τῷ αὐτῷ οἴχῳ, ξυϑα οἱ ἴε-
ρεὶς εἰστήχεισαν, ἔνθα Ἰουδαῖοι, ἔνθα προσήλυτοι,
ἔνθα Ἕλληνες χαὶ Ναζωραῖοι, Ἐπειδὴ πᾶσι βατὸν
ἦν, κοσμικὸν αὐτὸ χαλεῖ, Οὐ γὰρ δὴ Ἰουδαῖοι ὁ
κόσμος ἦν.

Σκηνὴν καλεῖ, παρὰ τὸ σχηνοῦν ἐχεῖ, |

«i

IN EPIST. AD HEBR.BOS.

942

εἰκὼν, διὰ xaytóc τοῦ Civ: ἀλλὰ ἀπήλλαξεν τὸν A (nam hoc subindicavit dicendo, per omnem vitam) ;

φόδον, xal γεχῶμεν ἤδη αὐτόν.

« Οὐ γὰρ δήπου ἀγγέλων ἑἐπιλαμδάνεται, ἀλλὰ
σπέριιατος ᾿Αδραὰμ ἐπιλαμδάνεται. »

Οὐχ ἐχείνης, φησὶν, ἐδράξατο τῆς φύσεως, τῆς
τῶν ἀγγέλων φημὶ, ἀλλὰ τῆς ἡμετέρας. Διὰ τοῦτο
δὲ εἶπεν, ἐπελάδετο, ἵνα δείξῃ διώχοντα αὐτὸν τοὺς
ἀποστρεφομένους * ὡς πόῤῥω γὰρ ἡμᾶς φεύγοντας
ἐεεσπάθατο.

Ὅθεν ὥφειλε χατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιω-“
θῆναι, ἵνα ἐλεήμων γένηται, χαὶ πιστὸς ἀρχιερεὺς
τὰ πρὸς τὸν θεὸν; εἰς τὸ ἰλάσχεσθαι τὰς ἁμαρτίας
«οὔ λαοῦ. »

Τί ἐστι χατὰ πάντα; Ἐτέχθη, φησὶν, ἐτράφη,
ηὐξήθη, ἔπαθε, πάντα ἅπερ ἐχρὴν τελειώσας ἀπ-
ἔθανεν. Τοῦτό ἐστι χατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιω-
θῆναι. Ἐπειδὴ γὰρ πολλὰ διαλεχθεὶς περὶ τῆς με-
γαλειότητος αὐτοῦ, xal τῆς ἄνω δόξης, λοιπὸν τὸν
κερὶ τῆς οἰχονολίας λόγον χινεῖ, μϑνονουχὶ λέγων *
Ὁ οὕτω μέγας; ὁ ὧν ἀπαύγασμα τοῦ Πατρὸς, ὁ ὧν

χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως, δι᾽ οὗ τοὺς αἰῶνας πε-.

κοίηχεν, ὁ ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς χαθήμενος, οὗτος ᾿)θέ-
λησε, χαὶ ἐσπούδαχεν ἀδελφὸς ἡμῶν ἐν πᾶσι γενέσθαι "
θέλησε, χαὶ διὰ τοῦτο χαὶ πρὸς ἡμᾶς κατῆλθεν, καὶ
ἡμῶν ἐπελάῤετο, χαὶ μυρία εἰργάσατο ἀγαθά. Θά-
varov ἔλυσεν, τὸν διάδολον τῆς τυραννίδος ἐξέθδαλε,
δουλείας ἀπήλλαξεν, ᾿Αρχιερεὺς γενέσθαι ἠθέλησε
«ρὸς τὸν Πατέρα. Διὸ xal ἐπήγαγεν» Ἵνα ἐἠμεήμων'
Térnta καὶ πιστὸς ἀρχιερεὺς τὰ πρὸς τὸν Θεόν.
Τί δέ ἐστι, πιστός ; ᾿Αληθὴς καὶ δυνάμενος. Τὰ δὲ
&póc τὸν Θεοὺν, ἐπήγαγε, τοῦτο δηλῶν, ὡς ἐκ πὸο-
λεμουμένων τῷ Θεῷ, xaX κατεγνωσμένων, xaX τετι-
μωρημένων, οὐδεὶς ἦν ὁ προσοίσων ὑπὲρ ἡμῶν θυ-
σίαν, ἀλλ᾽ εἶδεν ἡμᾶς ἐν τούτοις ὄντας, xal ἠλέησεν,
οὗ χαταστήσας ἡμῖν ἀρχιερέα, ἀλλ᾽ αὐτὸς γεγονὼς
᾿Αρχιερεὺς πιστὸς, ἵνα ἐλάσηται τὰς ἁμαρτίας τοῦ
λαοῦ.

« Ἐν ᾧ γὰρ πέπογθεν, αὐτὸς πειρασθεῖς. »
Ὅμοιον ὡς εἰ λέγοι" Οὐχ ἀγνοεῖ τὰ πάθη τὰ

ἡμέτερα " οὐχ ὡς Θεὸς μόνον οἶδεν αὐτὰ, ἀλλὰ xol
ὡς ἄνθρωπος ἔγνω διὰ τῆς πείρας, ἧς ἐπειράθη.

Ἔαθε πολλά" οἷδε συμπάσχειν, χαίτ oi γέ ἀπαθὴς p riculum earumdem fecit ,

ὧν ὡς θεός.

— € Δύναται τοῖς πειραζομένοις βοηθῆσαι. »

Ὃς ἂν εἴποι τις "Μετὰ πολλῆς πῤοθυμίας ὀρέξει
χεῖρα, καὶ συμπαθήσεται.

. KE0AA. T"

« Ὅθεν, ἀδελφοὶ ἅγιοι, χλήσεως ἐπουρανίου μέτ-
οχοι, χατανοῆσατε τὸν ᾿Απόστολον, xai ᾿Αρχιερέα
«ἴςς ὁμολογίας ἡμῶν τὸν Ἰησοῦν Χριστόν. »

Mtv αὐτὸν προθεῖναι τοῦ Μωῦσέως, xal σύγ-
κρισιν ποιεῖσθαι, εἰς τὸν τἧς ἱερωσύνης νόμον τὸν

λόγον ἤγαγεν. Ὁ δὲ τῆς ἱερωσύνης λόγος, εἰς τὴν

οἰχονομίαν ἐχληφθείη ἄν.
Ἰουτέστι τῆς πίστεω;.

verum timorem hunc Christus pepulit, ita ut morti
jam illudanras.
Vgas. 16. « Nusquam enim angelus apprehendit,

* sed seinen Abrahæ apprehendit. »

Non illam, inquit, angelorum 'scilicet, naturam
3ccepit, sed nostram. ldcirco autem dixit, appre-
hendit, ut Christum ostendat illos esse prosecutum,
qui se aversabantur. Dum enim procul fugieba-
mus, ipse nos attraxit.

Vrns. 17. « Unde debuit per omnia fratribus si-
inilari, 939 ut misericors fleret, et fidelis ponüfex
ad Deui, ut repropitiaret delicta populi. »

Quidnam illud est, per omnia? Natus est, inquit,
nutritus est, passus est, universis quæ opus erant,
consummatis, mortuus est : hoc est fratribus per
omnia similari. Nam, quia multis disputaverat de
majestaté sublimique gloria illius, hoc loci de in-
carnationis dispensatione sermonem agitat, in hunc
(ere modum : Qui (3m magnus est, qui splendor est
Patris, qui est character et figura substantiz ejus,
per quem ille fecit 5æcula, qui sedet a dextris Pa-
tris, ipse voluit, summoque studio peroptavit frater
noster modis omnibus fleri : voluit, inquam, et
propterea ad nos quoque descendit, nosque appre-
hendit, et inaumera bona patravit. Dissolvit et ex».
stinxit mortem, diabolum tyrannico imperio ejecit,
ἃ servitule nos liberavit, Pontifex esse noster apud
Patrem voluit. Quocirca Paulus intálit, ut miseri-
eors fieret, el fidelis Poutifex apud Deum. Quid vero
signiflcat, fidelis ? Verax et petens. Subjunxit, apud
Deum ; declarans quod, cum hostes essemus Dei,
cum damnati essemus ei suppliciis obnoxii, nemo
fuerit qui sacrificium offerre) pro nobis; sed ille
videns nos his in malis veesuri, nostri misertus sit,
neque summum sacerdotem alterum constituerit
nobis, sed ipse Pontifex fidelis sit factus, ut repro
pitiaret peccata populi.

VrBs. 18. « In eo enim in quo passus est, ipse
tentatus. 3

Idem est ac 81 dieeret : ÆEgritudinum nostrarum
haudquaquam inscius est , nec eas duntaxat novit
qua Deus est, sed etiam qua homo exsistit, pee
quippe cum tentatus
ipse fuerit. Multa, inquit, pertulit, commiserascere
gcit, quamvis pati nesciat quatenus est Deus. -

« Potens est et eis qui tentantur, auxiliari. ?

Ceu dicat aliquis : Cum multa animi alacritate
porrige! dexteram, et commiserabitur.

CAP. iil.

VgRs. 1.« Unde, fratres sancti, vocationis coelestis
participes, considerate Apostolum et Pontificem
confessionis nostre Jesum Christum. »

Quoniam eum Moysi antepositurus erat, etutrius-
que comparationem facere, de lege sacerdotii dí»
cere instituit, Atqui sacerdotii ratio ad dispensa»
tionem omnino pertinuerit.

jd est ſidei.

943
Vghs. 9. « Qui (idelis-est illi qui fecit illum. »
Apostolus utique οἱ Pontifex. Non enim hoc loci

de substantia ejus loquitur, imo nec de deitate,

sed modo de dignitatibus humanis.

« Sicut et Moyses in omni domo ejus. [Vgns. ὅ, 4.]
Amplioris enim glorie iste pre Moyse dignus est
habitus, quando ampliorem honorem habet domus,
qui fabricavit illam. Omnis enim domus fabricatur
ab aliquo. »

Id est in populo. Quia Moyses iustár procuratoris
erat el ceconomi.

« Qui autem omnia creavit, Deus est. (Vgns. 5.]
Et Moyses quidem fiJelis erat in tota domo, ut fa-
mulus. »

233 lic plane Christus fuerit.

« Intesitimonium eorum qua dicenda sunt. »

Quod si Deus rolum et terram , et colles testes
citat, quanto magis bomines adhibuerit!

VrRs. 6. « Christus vero tanquam fllius in domo
sua: cujus domus sumus nos, si fiduciam et
uloriam spei usque ad finem firmam retineamus. »

Observa quomodo res conditas ἃ conditore secer-
nit, quomodo servum a fllio: ut hic quidem pa-
ternas ædes velut herus ingrediatur, ille autem uti
servus domum procuret.

Quoniam in spe adbuc bona erant, idcirco eam
firmam tenendam esse dicit, ita ut perinde glorie-
mur, ac si illorum compotes easemus.

"xns. 1.11. « Quapropter, sicut dicit Spiritus
sanctus : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite ob-
durare corda vestra, sicot in exacerbatione secun-
dum diem tentationis in deserto , ubi tentaverunt
me patres vestri, probaverunt et viderunt opera
-mea, quadrsginta annis. Propter quod infensus
fui generationi huic, et dixi : Semper hi errant
corde. ]psi autem non cognoverunt "vias meas,

quibus juravi in ira mea: Si iutroibunt in requiein :

meam. »
De spe futurorum Paulus loquitur, et quod om-

nino futura sit Jis qui hic laboraverint, merces ali-
qua, et fructas, et requies. Atque hoc ostendil ex.

propheta, dicente : Hodie si vocem ejus audieritis.
Seire autem attinet tres eum requies enunliare :
unam Sabbati, qua Deus requievit ab operibus

S. JOANNIS DAMASCENI

94

€ Πιστὸν δυτα τῷ ποιήσαντι αὑτόν. »

᾿Απόστολον xai ᾿Αρχιερέα. Οὐδὲν γὰρ περὶ οὐτίας
φησὶν, ἀλλ᾽ οὐδὲ περὶ θεότητος, ἀλλὰ τέως περὶ ἀξιω-
μάτων ἀνθρωπίνων.

€ Ὡς xot Μωῦσῆς ἐν ὅλῳ τῷ οἴχῳ αὐτοῦ. Πλείονος
γὰρ δόξης οὗτος παρὰ Μωῦσῆν ἠξίωται, καθ᾽ ὅσον
πλείονα τιμὴν ἔχει τοῦ οἴχον, ὁ χατασχευάσας αὖ-

«ὄν. Πᾶς γὰρ οἶχος χατασχευάζεται ὑπό τινος. »

: Τουτέστιν, àv τῷ λαῷ. Ὅτι χαθάπερ τις ἐπίτρο-
πος, xal οἰκονόμος ἦν 6 Μωῦσῇς. ᾿
€ Ὁ δὲ τὰ πάντα χατασχενάσας, Θεός. Καὶ Μωῦ-

| σῆς μὲν πιστὸς ἐν ὅλῳ τῷ οἴκῳ αὐτοῦ ὡς θεράπων. »

Οὗτος àv ἦ ὁ Χριστὸς.

cElg μαρτύριον τῶν λαληθησομένων. »

Εἰ οὐρανὸν καὶ γῆν, xat βουνοὺς μαρτυρεῖται Θεῆς,
πολλῷ μᾶλλον ἀνθρώπους.

« Χριστὸς δὲ ἐπὶ νὸν οἶχον αὑτοῦ, οὗ οἶχός ἐσμεν
ἡμεῖς, ἐάνπερ τὴν παῤῥησίαν, χαὶ τὸ χαύχημα ἐλ-.
πίδος μέχρι τέλους Be6alav χατάσχωμεν. » ᾿

Ὅρα πῶς ποιήματα χαὶ ποιητὴν διέστησι" πῶς
δοῦλον χαὶ υἱὸν, χαὶ ὃς μὲν εἰς τὰ πατρῷα ὡς δε-
ἀπότης εἰσέρχεται, ἐχεῖνος δὲ ὡς δοῦλος τὸν οἶχον
ἐπετρόπευεν.

Ἐπειδὴ ἐν ἐλπίσιν ἣν τὰ ἀγαθὰ, οὕτω δὴ αὐτὴν
χατέχειν φησὶν, ὡς ἤδη καυχᾶσθαι, ὡς ἐπὶ γεγενη-
μένοις.

« Διὸ χαθὼς λέγει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον * Σήμερον
ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀχούσητε, μὴ σχληρύνητε τὰς
καρδίας ὑμῶν, ὡς ἐν τῷ παραπιχρασμῷ xatà τὴν
ἡμέραν τοῦ πειρασμοῦ ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὗ ἐπείρασάν
με οἱ πατέρες ὑμῶν, ἐδοχίμασάν με, καὶ εἶδον τὰ

ἔργα μου τεσσαράκοντα ἔτη, διὸ προσώχθισα τῇ

γενεᾷ ἐχείνῃ, καὶ εἶπον "᾿Αεἰ πλανῶνται τὰς χαρδίας.
Αὐτοὶ δὲ οὐκ ἔγνωσαν τὰς ὁδούς pou, ὡς ὥ ιοσα
ἂν τῇ ὀργῇ μου, εἰ εἰσελεύσονται εἰς τὴν κατάπαυ-
σΐν μου. »

Περὶ ἐλπίδος αὑτῷ ἐστιν ὁ λόγος τῆς μελλούσης,
ὅτι πάντως ἔσται τοῖς ἐνταῦθα πονέσασι μισθός τις,
καὶ χαρπὸς, χαὶ ἀνάπαυσις, Τοῦτο οὖν αὐτὸ ἀπὸ τοῦ
προφήτον δείχνυσι, λέγων" Σήμερον ἐὰν τῆς φω-
ψῆς αὐτοῦ ἀκούσητε. Ἰστέον δὲ ὡς τρεῖς φησι
χκαταπὰαύσεις εἶναι " μίαν τὴν τοῦ Σαδδάτον, iv ἧ ὁ

suig ; alteram in Palzstinag, in quam dJudæi cum p Θεὸς κατέπαυσεν ἀπὸ τῶν ἔργων αὐτοῦ" δευτέραν

venissent, requieturi erant a mullis miseriis el la-
boribus; tertiam , veram illam requiem, regnum
scilicet cclorum , quod qui adipiscuntur, revera
requiescunt a laboribus et molestiis. Harum itaque
trium hic mentionem facit. Eccur vero dum de una
disputat, trium meminit? ut ostendat prophetam de
teriia hac 6656 locutum. Nam de prima non dixit,
inquit. Quinam enim sermonem habuisset de illa
qui jam olim acciderat? sed neque de secunda qua
"obtigit in Palestina. Quomodo enim? quandoquidem
ait, xon introibunt in. requiem meam. Restat ergo
teríiam hanc residuam esse, qu: est regnum 605»
Jorum. llujus autem dicti is prorsus sensus est :
J'avid, inquit, diu post illorum generationem 1o-

τὴν τῆς Παλαιστίνης, εἰς ἣν οἱ "Iovbatot εἰσελθόντες
ἔμελλον ἀναπαύεσθαι ἀπὸ «4T; ταλαιπωρίας τῆς
πολλῆς χαὶ τῶν πόνων" τρίτην, τὴν ὄντως ἀνάπαν-

σιν, τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανὼν, ἧς οἱ τυχόντες -.
ἀνεπαύοντο ὄντως τῶν πόνων" χαὶ τῶν ὀδυνῶν. Τῶνπω,
τριῶν τοίνυν ἐνταῦθα μέμνηται. Καὶ τίνος ἕνεχ χειιι
περὶ μιᾶς διαλεγόμενος τῶν τριῶν ἐμνημόνευσεν ame
Ἵνα δείξῃ τὸν προφήτην περὶ ταύτης λέγοντα τῆςΞΞΞὉ

τρίτης φῆσαι. Περὶ γὰρ τῆς πρώτης οὐχ εἶπε, φησί

Πῶς γὰρ ἔλεγε περὶ τῆς πάλαι γεγενημένης ; ἄλλως.

οὐδὲ περὶ τῆς δευτέρας τῆς ἐν Παλαιστίνῃ " Πῶς γάρ

cp, τις tow t, θοπλλείς. τῶν οὐρανῶν. Ὅλος

Φ

ὅπου γε λέγει, οὐχ εἰσελεύσονται &ic. τὴν xacdk —
παυσίν pov. Λείπεται ὃς ταύτην εἶναι λοιπὸν τὴν

945 d

IN EPIST. AD HEBRAEOS.

946

δὲ ὃ νοῦ; τοῦ ῥητοῦ οὗτός ἐστιν" Δαδὶδ εἶπε, φησὶν, A quens, dixit : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite

ὕστερον μετὰ τὴν γενεὰν τὴν ἐχείνων διαλεγόμενος,
ὅτι Σ ἥμερον ἐὰν τῆς ρωγῆς αὐτοῦ ἀχούσητε, μὴ
σχιϊηρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν, ἵνα μὴ τὰ αὐτὰ
πάθητε, ἅπερ οἱ πρόγονοι οἱ ἡμέτεροι, xaX ἀποστε-
ρηθῆτε τῆς χαταπαύσεως, ὡς οὔσης δηλονότι: τινὸς
᾿χατακαύσεως. Ἐπεὶ εἰ ἀπειληφότες ἧσαν τὴν χατά-
παυσιν, τίνος ἕνεχα αὐτοῖς ἕλεγε τὸ, Σήμερον μὴ
σχληρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν, ὡς οἱ πατέρες
ὑμῶν, ἵνα μὴ τὰ ἴσα παθόντες ἀποστερηθῆτε τῆς

obdurare corda vestra, ue eadem patiamini qua no-
stri progenitores, et requici exsertes sitis; quast
utique requies quaedam supersit. Nam si requiem
jam obtinuerant, qua de causa dixisset illis : Hodie
ne obduretis corda vestra, sicut patres. vestri ;
ne similem pomnam patientes, illa requie prive-
mini ? Quznam ergo alia requies fuerit, nisi re-
gnum celorum, cujus imago el figura Sabbatum
erat?

χαταπαύσεως ; Tí; οὖν ἐστιν ἡ κατάπαυσις, ἀλλ᾽ ἢ d) βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἧς εἰχὼν xal τύπος τὸ Zá6-

Gatxov ;
El ἐχεῖ χέχλησθε, μηδὲν ἐνταῦθα ζητεῖτε.
ε Βλέπετε, ἀδελφοὶ, μήποτε ἔσται ἕν τινι ὑμῶν

Si illuc vocati estis, nibil istic quzratis. »
Vgns. 12. « Videte, fratres, ne forte sit iu aliquo

καρδίᾳ πονηρὰ ἀπιστίας, kv τῷ ἀποστῆναι ἀπὸ Θεοῦ ῃ Vestrum cor malum jncredulitaüs, discedendi a Deo

ζῶντος. »

Ὅθεν, ἀντὶ τοῦ, διὰ τοῦτο. 'Anb γὰρ τῆς σχλη-
βότητος ἀπιστία γίνεται.

Ἐπειδὴ γὰρ ὃ τῶν μελλόντων λόγος, οὐχ ἔστιν
οὗτω; κιθανὸς, ὡς τῶν παρελθόντων, ἀνᾳμιμνήσχει
αὐτοὺς παλαιᾶς ἱστορίας, àv ἧ πίστεως ἐδεήθησαν.
Εἰ γὰρ οἱ πατέρες ὑμῶν, ἐπειδὴ οὐκ ἤλπισαν, ὥσ-
vt0 ἐχρῆν ἐλπίσαι, καῦτα ἔπαθον, πολλῷ μᾶλλον
ὑμεῖς.. |

ς ᾿Αλλὰ παραχαλεῖτε ἑαυτοὺς xab' &xáctqy
ἡμέρα". »

Τουτέστιν, οἰχοδομεῖτε ᾿δἀλλήλους. Διορθώσατε
ἑαυτοὺς, ἵνα μὴ τὰ αὐτὰ πάθητε.

ε "Aypte οὗ τὸ σήμερον χαλεῖται. »

Τὸ σήμερον, φησὶ, τί ἐστιν; Ἕως οὗ συστῇ ὁ ἢ
κόσμος.

e "Iva. μὴ σχληρυνθῇ ἐξ ὑμῶν τις ἀπάτῃ τῆς
ἁμαρτίας. »

Ὁρᾷ;, ὅτι fj ἀπιστία τὴν ἁμαρτίαν ποιεῖ,

Μέτοχοι γὰρ τοῦ Χριστοῦ γεγόναμεν. »

Ἐγενόμεθα, orat, ἡμεῖς, ἃ καὶ αὐτός. Καὶ αὐτὸς
μὲν χεφαλῇ, σῶμα δὲ ἡμεῖς,

« Ἐάνπερ τὴν ἀρχὴν τῆς ὑποστάσεως μέχρι τἔ-
λους βεύαίαν κατάσχωμεν, ἐν τῷ λέγεσθαι " Σήμερον
ἐὰν τῆς φωνῇς αὐτοῦ ἀχούσητε, μὴ σχληρύνητε τὰς
καρδίας ὑμῶν, ὡς ἐν τῷ παραπιχρασμῷ. »

Tt tct», ἀρχὴν ὑποστάσεως ; Τὴν πίστιν, δι’ ἧς
ὑπέστημεν, xal ἐγενόμεθα, xal ἐσώθημεν, ὡς ἂν
αἵποι τις.

« Τίνες γὰρ ἀχούσαντες παρεπίκραναν; » ;

Εἰπὼν τὴν μαρτυρίαν, xat ἐρώτησιν ἐπάγει, ὅπερ
ποιεῖ τὸν λόγον σαφῆ. Ὃ δὲ λέγει, τοιοῦτόν ἐστιν "
"Hxoucaw χἀκχεῖνοι, φησὶν, ὥσπερ ἡμεῖς ἀχούομεν,
ἀλλ᾽ οὐδὲν ὄφελος αὐτοῖς γέγονεν. Μὴ τοίνυν νομί-
σητε, ὅτι ἀπὸ τοῦ ἀχούειν τοῦ χηρύγματος ὠφελη-
θήσεσθε, ἐπεὶ χἀχεῖνοι ἤχουσαν, ἀλλ᾽ οὐδὲν ὠφελή-
θησαν, ἐπεὶ μὴ ἐπίστευσαν.

ἐ ᾿Αλλ' οὐ πάντες οἱ ἐξελθόντες ἐξ Αἰγύπτου διὰ
Μωϊζοίως. »
Τοὺς περὶ Χαλὲό xal Ἰησοῦν φησι.
“ Τίσι δὲ προσώχθισεν τεσσαράκοντα En; οὐχὶ

vivo. »

Unde, idem est ac, propter hoc. Nam ex duritia
cordis incredulitas gignitur,

234 Nam quia, ubi de futuris est sermo, non.
ila fidem habet, ac si de praeteritis diceret, ad me-
moriam eos revocat historie veteris, in qua fide
opus fuerat. Nam si patres vestri, inquit, luec
passi sunt, quia non speraverunt, uti sperare opor-
tebat, multo magis vos. |

ει». 19. « Sed adhortamini vosmetipsos per
singulos dies. »

Hoc est, invicem sdiflcate. Yos ipsos cerrigite,

'ne eadem patiamini.

« Donec hodie cognominatur. » |

Hodie, inquit, quid hoc est? Quandiu mundus
consistet.

Ut non obduretur quis ex vobis fallacia pec-
caii. »

Vides incredulitatem esse causam peccati.

Vens. 14, 15. « Participes enitn Christi. effecti .
sumus. » |
Eadem ac ipse facti sumus, inquit. Aci ipse qui-

deni est caput, nos autem córpus.

« Si tamen initium substantix ejus usque ad
finem firmum retineamus. Dum dicitur : Jodie si
vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra
sicut in exacerbatione. » |

Quid hoc est, initium substantie? Fides utique,
per quam, ut quis diceret, constitimus, exslitimus-

D que et salvi facti sumus.

Vgns. 16. « Quinam enim audiente s exacerbavce-
runt? »

Allato testimonio, subjungit interrogauoncm,
qua claritatem affert orationi. Quod autem dicit,
bunc sensum habet: Illi perinde audierunt, in-
quit, sicut οἱ nos audivünus ; at nihil inde emo-
lumenti perceperunt. Ne existimetis ergo utilem
vobis fore pradicationis auditum ; quandoquidem
illi quoque audieruut , sed nihil Ipsis hoc profuit,
quia non crediderunt.

« Sed non uuiversi qui profecti sunt ex Zgypto
per Moysen. »

Caleb et Josue inuuit.

Ves, 11, A8, « Quies $u3M9. oieewSs eA NAR

ἊΝ

IN EPIST. AD HEBIUEOS.

918

Δείκνυσιν, ὡς xal πίστει ὀρθῇ προσεῖναι δεῖ ΓΑ Signilicat operas pretium esse ut cum recta (ide

καὶ ἔργα λαμπρά. Τουτέστι yàp τὸ, xal AsAovpéros
εἰ σῶμα ὕδαει.

Τῷ καθαροὺς ποιοῦντι, f τῷ μὴ ἔχοντι αἷμα.
« Εἰς παροξυσμὸν ἀγάπης καὶ χαλῶν ἔργων. »

Εἰς τὸ μᾶλλον ἀγαπᾷν, καὶ ἀγαπᾶσθαι.

ε Μὴ ἐγχαταλείποντες τὴν ἐπισυναγωγὴν ἑαυτῶν,
καθὼς ἔθος «τισὶν, ἀλλὰ παραχαλοῦντες, xat τοσούτῳ
μᾶλλον, ὅσῳ βλέπετε ἐγγίζουσαν τὴν ἡμέραν. "Exov-
σίως γὰρ ἁμαρτανόντων ἡμῶν μετὰ τὸ λαδεῖν τὴν
ἐκίγνωσιν τῆς ἀληθείας, οὐχέτι περὶ ἁμαρτιῶν ἀπο-
λείπεται θυσία" φοδερὰ δέ τις ἐχδοχὴ χρίσεως, καὶ

«υρὸς ζῆλος, ἐσθίειν μέλλοντος τοὺς ὑπεναντίους. Β

᾿Αϑθετῆσας τις νόμον Μωϊσέως, χωρὶς οἰχτιρμῶν
ἐπὶ δυσὶν f) τρισὶ μάρτυσιν ἀποθνήσχει * πόσῳ δο-
κεῖτε χείρονος ἀξιωθήσεται τιμωρίας, »

Οἴδε γὰρ ἀπὸ τῆς συνηθείας, καὶ τῆς ἐπισυναγω-
γῆς, πολλὴν οὖσαν τὴν ἰσχύν. “Ὅπου γὰρ, φησὶ,
δύο ἣ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἀχεῖ
εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν.

ε Ὁ τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ χκαταπατῆσας, καὶ τὸ αἷμα
«ἧς διαθήχης χοινὸν ἡγησάμενος, ἐν ᾧ ἡγιάσθητε,
καὶ τὸ πνεῦμα τῆς χάριτος ἐννύρίσας͵ ὑἴδαμεν γὰρ
«τὸν εἰπόντα’ Ἐμοὶ ἐχδίχησις, ἐγὼ ἀνταποδώσω, λέγει
Κύριος. Kal πάλιν, Κρινεῖ τὸν λαὸν αὐτοῦ. Φοδερὸν
οὗ ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας Θεοῦ ζῶντος. »

Ὅταν γὰρ αὐτοῦ μετασχὼν ἐν τοῖς μυστηρίοις,

ἁμαρτίαν ἐργάζηται, πῶς οὐ χατεπάτησεν αὐτὸν,
καταφρονήσας αὐτοῦ ;

— « ᾿Ἀναμιμνήσχεσθε δὲ τὰς πρότερον ἡμέρας, ἐν
εἷς φωτισθέντες πολλὴν ἄθλησιν ὑπεμείνατε παθη-
pátuv- τοῦτο μὲν ὀνειδισμοῖς τε καὶ θλίψεσι θεάτρι-
ζόμενοι" τοῦτο δὲ χοινωνοὶ τῶν οὕτως ἀναστρεφο-
μένων γενηθέντες. Καὶ γὰρ τοῖς δεσμοῖς uou συν-
ἐκαθήσατε, xal τὴν ἁρπαγὴν τῶν ὑπαρχόντων
ὑμῶν »

Ἐπειδὴ διαλυθέντες ἦσαν ἀπὸ τῶν θλίψεων, ὅρα
κῶς αὐτοὺς παραμυθεῖται. Πρῶτον μὲν ἀπὸ τῶν
εὑτῶν" ᾿Αγαμιρνήσκεσθε γὰρ, φησὶ, τὰς πρότερον»
ἡμέρας. "Ἔπειτα ἀπὸ τῆς Γραφῆς λεγούσης, Ὁ δὲ
δίκαιος ἐκ κίστεως ζήσεται, "Ἔπειτα ἀπὸ λογι-
ομῶν, εἰπῶν, δτι Ἔσει πίστις ἐλπιζομένων ὑ-πό-
στασις πραγμάτων, ἔλεγχος οὐ βλεπομένων, Kol
ᾳάλιν ἀπὸ τῶν προπατόρων τῶν μεγάλων ἀνδμῶν
ἐχείνων καὶ θαυμαστῶν. Εἰχότως δὲ πρῶτον μνη-
μονεύει τοῦ "A6sc), πρότερον ὑπὲρ εὐσεδείας ἀπο-
θανόντος " δεύτερον Ἐνὼχ 0v εὐσέδειαν μετατεθέν-
τος, δειχνὺς ἐσομένας πάντως τὰς ἀμοιδάς " τρίτον
Νῶε, xolatopávouc δειχνὺς τοὺς μὴ πιστεύοντας.

S Matth. xvni, 20. 9 Habac. τι, 4.

accedamus, exhibeamusque egregia opera. Nam
bie est hujus effati sensus, et abluti corpus
aqua.

Aqua, inquam, qua mundos facit, aut sanguinis
est expers.

« [n provocationem charitatis et bonorum ope-
rum. »

Quo amemus amplius, et relamemur.

Vgas. 25-99. « Non deserentes collectionem
nostram, sieut consuetudinis est quibusdam ; sed
consolantes, et tanto magis, quanto videritis ap-
propinquantem diem. Voluntarie enim peccantibus
nobis post acceptam notitiam veríiatis, jam non
relinquitur pro peccatis hostia; terribilis autem
quedam exspectatio judicii, et ignis. smulatio ,
qua consumptura esi adversarios. Irriiam quis
faciens legem Moysi, sine ulla miseratione duobus
vel tribus testibus moritur : quanto magis putatis
deteriora mereri supplicia, »

Noverat enim ex familiaritate et collectione in
uuum, multam roboris eis accessurum. Ubi enim,
ait Christus, duo vel tres fuerint $&9 congregati
in nomine meo, ibi in. medio eorum aum *.

« Qui Filium Dei conculcaverit, et sanguinem
testamenti pollutum duzerit, in quo sanctilicatus
est, et spiritui gratise contumeliam fecerit. [Vzas.
$0, 51.] Scimus enim qui dixit : Mibi vindicta, ego
retribuam, dicit Dominus. Et iterum : Judicabit

C Dominus populum suum. Horrendum est incidere

in inanus Dei viventis. »

Quando enim qui particepe illius fuit in mvsteriis,
peccatum admittit, quomodo non procalcat illum,
utpote quem deapicatul babeat?

Vzas. 52-54. « Rememoramini pristinos dies, in
quibus illuminati, magnum certamen sustinuistis
passionum ; et in altero quidem opprobriis et iri-
bulationibus spectaculum facti, in altero autem
socli taliter conversantium effecti. Nam et vinculis
meis compassi estis, et rapinam bonorum vestro-
rum »

Quoniam deficiebantur ob afflictiones, vide quo-
inodo eos consolatur, ac primum quidem ab iisdem.
Rememoramini , inquit , pristinos dies. Deinde ab

Ὁ suctoritate Scriptare, quie dicit : Justus autem ex

fide viset "6, Praeterea rationes adjiciendo, dum ait :
Est fides sperandarum substantia. rerum, argumen-
"um non apparentium. Itemque a majoribus et pa-
rentibus, magnis scilicet et admirandis illis viris.
Ac merito quidem primo loco mentionem facit
Abel, qui primus fuit eorum qui pro vera pietate
mortui sunt; secundo ponit Enoch, qui propter
pietatem translatus fuit : ubi omnino remunera-
tiones fore ostendit ; tertio Noe, quo nolum fa-
ciat, pones eos qui non crediderint , persol-
vere.

YARLE LECTIONES.

* Verbum deest, forte εἰσφέρειν.

IN EPIST. AD HEBR.EOS.

982

! σχηναῖς χατοιχήσας μετὰ Ἰσαὰχ xai A in casulis habitando, cum Isaac et Jacob cohrere-

! συγχληρονόμων τῆς ἐπαγγελίας τῆς αὖ-
το γὰρ »

εἰς τούτους ἑώρων ol ἐξ Ἑόραίων πε-
€, ὡς μυρίων ἀπολαύσαντας ἀγαθῶν,
ει οὐδέπω οὐδεὶς ἐχομίσατο.

Uc θεμελίους ἔχουσαν πόλιν. »

v, τὴν ἀσάλευτον...

χνίτης xaX δημιουργὸς ὁ Θεός. »

ip ἐλθὼν, ἐχείνην αὐτοῖς ἐχαρίσατο. El
τῆλθεν Ἰησοῦς, xal ἀνῆλθεν εἷς “τὸν οὐ-
ὄρομος ἡμῶν γενόμενος, οὐχ ἂν ἡμεῖς

ἰὥϑημεν τῶν μονῶν.
γὰρ Σάῤῥα καὶ αὐτὴ δύναμιν »

᾿χῶς ἐνταῦθα ἤρξατο, εἴ γε γυναιχὸς.
igot φαίνονται. “Ὅλος γὰρ αὐτῶν ὁ λόγος Β

χονομεῖται, εἰς τὸ ἀποχεχμηχότας αὐτοὺς
M

αταδολὴν σπόρματος ἔλαδε, xal. παρὰ
κίας ἕτεχεν, ἐπεὶ πιστὸν ἡγήσατο, τὸν
ἱενον. »

ν, εἰς τὸ κατασχεῖν τὸ σπέρμα.

| ἀφ᾽ ἑνὸς ἐγεννήθησαν, xal ταῦτα γενέ-
καθὼς τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ τῷ πλήθει,
μος, 1j παρὰ τὸ χεῖλο; τῆς θαλάσσης, f)
4. 9

x ἔστι, φησὶν, μόνον τὸ θαυμαστὸν, ὅτι
piv εἰς Χχαταδολὴν σπέρματος, ἀλλ' ὅτι
γένετο μήνηρ, ὅσων οὐδὲ εὕφοροι γαστέ-

dibus ejusdém repromissionis. Exspectabat enim »

Quoniam illi qui ex Hébreib crediderant, eos
aspiciebant, ceü bonis innumeris OrDatos, declarat
neminem quidquam recepisse.

« Fundamenta habentem civitatem. »

ld est inconcussam ct immobilem.

« Cujus artifex et conditor Deus. »

Ipse enim veniens hanc eis donavit. Nam nisi
Jesus descendisset, et ascendisset in ccelum, præ-
curàor noster factus, mansionibus istis nunquam
dignati fuissemus.

Vene. 11. « Fide et ipsa Sara virtutem »

Hic veluti arguere incipit, quandoquidem muliere
imbecilliores videbantur. Nam totus iste de priscis
patribus sermo ad hoc spectat, ut fatiscentes Illos
recreet.

« In missionem seminis accepit; etiam preter
tempus statis peperit, quoniam fidelem credidit
eum qui repromiserat. »

ld est, ad retinendum semen.

Vgns. 12. « Propter quod et ab uno orti sunt (et

hoc emortuo) tanquam sidera celi in multitudi-

nem, et sicut arena qus est ad oram maris, innu-
merabilis. »

Non hoc solum, inquit, mirabile est, quod vir-
tutem babuerit ad susceptionem seminis ; sed etiam
quod tante multitudinis mater evaserit, quantam

t ἄστρα γὰρ, φησὶ, τοῦ οὐραγοῦ, ἐξ ( nec uteri ulli ferre valeant. Sicut sidera celi, in-

ρματος, λέγει,

στιν ἀπέθανον οὗτοι πάντες, μὴ λαδόντες
"λίας. ν᾽

ὃν ᾿Αδραὰμ, φησίν.

πόῤῥωθεν αὐτὰς ἰδόντες, καὶ ἀσπασάμε-
τολογήσαντες, ὅτι ξένοι xal παρεπίδημοί
ie γῆς. Οἱ γὰρ τοιαῦτα λέγοντες, ἐμφανί-
πατρίδα ἐπιζητοῦσιν. Καὶ εἰ μὲν ἐχεί-
ὄνευον, ἀφ᾽ ἧς ἐξῆλθον, εἶχον ἃν χαιρὸν
, Νὺῦν δὲ χρείττονος ὀρέγονται, τουτέστιν
. Διὸ οὐχ ἑπαισχύνεται αὐτοὺς ὁ Θεὸς,
ἐλεῖσθαι αὐτῶν. Ἡτοίμασε γὰρ αὑτοῖς

κατι δηλονότι.

προσενήνοχεν ᾿Αὐραὰμ, τὸν Ἰσαὰχ πει-
καὶ τὸν μονογενῆ προσέφερεν, ὁ τὰς ἐπ-
ναδεξάμενος, πρὸς ὃν ἐλαλήθη, ὅτι Ἐν
ϑήσεταί σοι σπέρμα. » —
re εὐσεδείας ἐπιδειχνύς. Πειράζει γὰρ,
γοῶν Θεὸς, ἀλλ᾽ ὅτι οἱ ἅγιοι πεῖραν xol
τῆς εὐσεδείας παρασχόμενοι, θαυμαστοὶ
γένωνται.
μενος, ὅτι xal ix. νεχρῶν ἐγείρειν δυνα-
, |
φησὶν, ὅτι ὁ ix μήτρας xaX γεγηραχνυίας,
ou γεγενημένης, υἱὸν γενέσθαι παρεσχὴη-
φαγέντα ἀναστῆσαι δυνήσεται.
εὐτὸν xal ἐν παραθολῇ ἐχομίσατο. »

quit, ex uno videlicet semine.

Vzns. 12-16. « Juxta fidem deluncii sunt omnes
Isti, non acceptis repromissionibus. »

Abraham nimirum, ei. qui ex eo orli sunt. pa-
triarchæ.

QSML« Sed a longe eas accipientes, οἱ saluian-
tes, et confitentes quia peregrini et hospites sunt
super terram. Qui enim hzc dicunt, significant se
patriam inquirere. Et si quidem ipsius meminissent,
de qua exierunt, habebant utique tempus rever-
tendi. Nunc autem meliorem appetunt, id est co-
lestem. Ideo non confunditur Deus vocari Deus
eorum : paravit enim illis civitatem. »

D Spiritu nimirum,

VgBs. 17, 18. « Fide obtulit Abraham Isaac, cum
tentaretur ; οἱ unigenitum offerebat, qui suscepe-
rat repromissiones, ad quem dictum est : Quia in
Isaac vocabitur tibi semen. »

Experimentum prabens pietatis suse, Nam Deus
periculum facit, non ex ignorantia, sed ut sancti,
probata demonstrataque pietate sua, cunctos ín
admirationem rapiant.

Vkns. 19. « Arbitraus quia et ἃ mortuis susci-
tare potens est Deus. »

Dicebat , inquit : Ille qui ex vulva propter se-

nium marcida atque inutili reddita, gigni ülium

concessit, ipse poterit et occisum exceitarc.
4 Unde eum et in parabolam accepit. »

IN EPIST. AD HEBIUEOS.

Tov θεὸν ἔχων, φησὶ, διὰ καντὸς ἐν τῇ χαρδίᾳ, A — Cum semper in corde Deum haberet, inquit, hiec

φαῦτα ὑπέμεινε.

« Πίστει πεποέηχε τὸ Πάσχα, xal τὴν πρόσχυσιν
φοῦ αἴματος, ἵνα μὴ ὁ ὀλεθρεύων τὰ πρωτότοχα θίγῃ
αὐτῶν. »

Tov περὶ τῶν μυστηρίων ἐμδάλλει λόγον. Λέγει
δὲ, ὅτι πιστεύσας τὸν ὀλεθρευτὴν δυσωπεῖν, καὶ
φώζειν τὸ γένος, τὸ ἀρνίον ἔσφαξεν.

« Πίστει διέδησαν τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν, ὡς διὰ
E308... »

Πάλιν el; λαὸν ὁλόχληρον ἐξάγει τὴν μίμησιν.
να μὴ λέγωσιν, ὅτι Οὐ δυνάμεθα χατὰ τοὺς ἁγίους

γενέσθαι.
« "Hc πεῖραν λαθόντες οἱ Αἰγύπτιοι, κατεπόθη-

egy. Πίστει τὰ «tym "Ἱεριχὼ ἔπεσε, χυχλωθέντα bs Β

ἑπτὰ ἡμέρας. »

Ἔδειξε, φησὶν, ὅτι ὕδωρ ἦν, διὰ τῶν ἐμπεσόντων
καὶ ἀποκνιγέντων, εἰ xal κατὰ βούλησιν Θεοῦ, στε-
ρεώτερον τείχους ἐγένετο.

« Πίστει "Paà6 ἡ πόρνη οὗ συναπόλωλε τοῖς
ἀπειθήσασι, δεξαμένη τοὺς xataaxónouc μετ᾽ elpf-
vc. Καὶ τί ἔτι λέγω, ἐπιλείψει γάρ με διηγούμενον
χρόνος, περὶ Γιδεὼν, Βαράκ τε, χαὶ Σαμψὼν,
καὶ Ἰεφθάε, Δαδίδ τε, xol Σαμονὴλ, καὶ τῶν προ-
φητῶν, »

Οὐχοῦν αἰσχρὸν, φησὶν, εἰ χαὶ πόρνης ἀπιστότεροι
φαίνεσθε.

« Οἱ διὰ κίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, Ὁ

Οἱ κερὶ τὸν Γεδεών.

Ἰοῦτο γὰρ πίστις, ὅταν τὰ πράγματα πρὸς τὸ
ξναντίον ἐκδαίνει ^ χαὶ τότε δεῖ πιστεύειν, ὅτι οὐδὲν
ἐναντίον γέγονεν, ἀλλὰ πάντα ἀχόλουθα.

« Εἰργάσαντο διχαιοσύνην. ν»'
Abo οὗτοι πάλιν" ἢ xo τὸν Δαδίδ φησιν.

€ Ῥπέτυχον ἐπαγγολιῶν. »
Διὰ τὴν εἰς τοὺς ἐγγόνους ἐχόᾶσαν εὐλογίαν * à
ἐπὶ τοῦ Δαδὶδ, διὰ τὴν τοῦ Σαλομῶντος βασιλείαν.

« "Ἔφρεξαν στόματα λεόντων. »

Ὡς Δανιήλ.

« "Ec6ecav δύναμιν πυρός. »

Ὡς ol τρεῖς καΐδες.

€ Ἕφνγον στόματα μαχαίρας.

Ὡς οἱ Ἰσραηλῖται.

« Ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας , ἐγενήθησαν
ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ. à

Ὃ xatà τὴν ἐπάνοδον λέγει τὴν ἐχ Βαδυλῶνος,
Τίς γὰρ ἤλπισεν ἀπὸ τῆς αἰχμαλωσίας ἑπανήχειν
αὑτούς ; καὶ οὐκ ἑκανήχειν μόνον, ἀλλὰ xal ἰσχυροὺς
γενέσθαι, καὶ χλῖναι παρεμόδολὰς ἀλλοτρίων ;

« Παρεμδολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων. »

Σαμψώμ.

« ἔλαθον γυναΐχες ἐξ ἀναστάσεως τοὺς γεχροὺς
αὐτῶν. »
— Ἐὰ κατὰ προφῆτας ἐνταῦθα λέγει, τὸν Ἡλίαν, τὸν
Ἐλισοαῖον. Νεκροὺς γὰρ ἀνέστησαν.

lubens sustinuit.

Vans. 28. « Fide celebravit Pascha, et sanguinis
effusionem, ne, qui vastabat primitiva, tangeret
608. ὃ

Sermonem injicit de mysteriis : sitque Moysen ,
cum certo crederet vastatorem a se flectendum,
servatumque iri genus suum, agnum idcirco mae
ctasse.

Vzas. 29, 50. « Fide transierunt mare Rubrum
tanquam per aridam terram. »

lterum universum populum proponit imitandum,
ne dicerent : Penes nos non est sanctorum mores
referre.

« Quod experti. AZgyptil devorati sunt. Fide
muri Jericho corruerunt circuitu dierum septem. »

Comprobavit, inquit, aquam esse, illis subsiden-
tibus et suffocatis ; quamvis alioqui, Deo ita ju-
beute, muro solidior esset.'

Vegas. 31, 52. « Fide Rabab meretrix non perüt
cum incredulis, excipiens exploratores cum pace.
Et quid adhuc dicam? Deficiet. enim me tem-
pus enarrantem de Gedeon, et Barae, et Sam-
son, et Jephte, et David, et Samuel, et prophe-
us, »

Res ergo est digna pudore, inquit, si vos me-

: retrice increduliores prebueritis,

Vzas. 53. « Qui per fidem vicerunt regna. »

C Gedeon scilicet et alil.

Tunc quippe fides est, quando res contrarium
exitum babere videntur ; tumque credere oportet
nihil contrarii contingere, sed consentanea proraus
serie omnia fleri,

« Operati sunt justitiam. »

259 li ipsi iterum, vel saltem Davidem di-
cit.

« Adepti sunt repromisslones. »

Quatenus nempe nepotes ipsorum benedictionem
consecuti sunt. Vel Davidem ait , qui Salomonem
regni successorem habuit.

« Obduraverunt ora leonum. »

Velut Daniel.

Vzas. 54. « Exstinxerunt impetum ignis. »

Ut puta tres. pueri. -

« Effugerunt aciem gladii. »

Velut Israelitz.

« Couvaluerunt de infirmitate ; fortes facti sunt
in bello. »

Hoc ait de regressu e Babylonia. Ecquis enim
sperasset eos de captivitate reversuros ? neque
solum reversuros, sed et robustos et fortes fore,
ita ut alienigenarum quoque castra funderent ?

« Castra verterunt exterorum. »

Samson. - .

Vgas. 95. « Acceperunt mulieres de resurrectione
mortuos $uos. »

Ea narrat qus prophetis acciderunt, Elie sci-
licet , et. Eliseo. Isti namque moriuos ad vitam
revocaverunt,

957

« Alii dístenti sunt, non suscipientes redeniptio- A

nem, ut meliorem (invenirent resurrectionem.
[Vzns. 36, 57.] Alii ludibria et verbera experti,
insuper οἱ vincula et carceres. Lapidati sunt. ».

Stephanus.

« Secli sunt, tentati. sunt, in. occisione gladii
mortui sunt. »

Eos ex prophetis dicit qui interempti foerunt,
]saiam puta, qui serra lignea sectus fuit.

« Circuierunt in. melotis , et péllibus caprinis,
egentes, angustiati, afflicti. »

Elias.

Vxas. 58-40. « Quibus dignus non erat mundus.
In solitudinibus errantes, in montibus, et spelun-
cis, οἱ cavernis terra ; et hi omnes testimonio fl-
dei probati, non acceperunt repromissionem, Deo
pro nobis melius aliquid providente, ut non sine
nobis consummarentur. » |

CAP. XII.

Vkas. !. « Ideoque et nes tantam habentes im-
positam nubem » ᾿

Eliam, ejusque socios dicit. Quidham igitur hic
erant accepturi ? |

Mundum utique intelligere oportet eos qui sunt
in mundo.

« Testium, deponentes omne pondus, »

Testes dicit, non modo qui sub novo testamento
sunt, sed etiam qui sub veteri fuere. Nam et illi
testimoninm dederunt divine magniflcentiz.

« Et. circumstans nos peccatum , per patientiam
curramus ad propositum nobis certamen : | Ves. 2]
aspicientes in auctorem fldei et consummatorem

Jesum. »

Quod nos facile circumvenit , Vel quod facile
25A circumveniri queat. Atque hoc potius. Dum-
modo enim velimus , facili negotio possumus pec-
. cato superiores fleri.

* Qui, proposito sibi gaudio, sustinuit crucem,
confusione contempta, in dextera sedis Dei se-
det. »

Hoc est, in potestate illius erat nihil pati, si vo-
luisset. Ipse vero nihilominus pertulit crucem, cum
nulla necessitate ad crucem adigeretur. Nam nostri
Causa affixus est cruci. .

Vras. 5-10. « Recogitate enim eum qui talem
fuslinuit a peccatoribus adversum semetipsum
contradictionem, ut. ne fatigemini, animis vestris
deficientes. Nondum enim usque ad sanguinem re-
stitistis, adversus peccatum repugnantes, et obliti
estia consolationis quz vobis tanquam filiis loqui-
tur, dicens : Fili mi , noli negligere disciplinam
Domini, neque fatigeris, dum ab eo argueris. Quem
enim diligit Dominus, castigat : flagellat autem
omnem filium quem recipit. In disciplina perseve-
rate : tanquam filiis vobis offert se Deus. Quis au-
tem filius quem non corripit pater? Quod si extra
disciplinam estis, cujus participes facti sunt

S. JOANNIS DAMASCENT

« "Δλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν
ἀπολύτρωσιν, ἵνα χρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν,
Ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν χαὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαθον,
Exc δὲ δεσμῶν χαὶ φυλαχῆῇς. Ἐλιθάσθησαν. »:

Στέφανος.

€ Ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἕν φόνῳ μαχαίρας
ἀπέθανον. »

Τοὺς ἀποθανόντας προφήτας, φησὶν, ὡς τὸν
Ἡσαῖαν, ὅτι ἐν ξυλίνῳ ἐπρίσθη πρίονι.

« Περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν,
ὑστερούμενοι, θλιδόμενοι, καχονυχούμενοι. »

Miac.

« Ὧν οὐχ ἣν ἄξιος ὁ κόσμος. Ἐν ἐρημίαις πλανώ-
μενοι, καὶ ὄρεσι, καὶ σπηλαίοις, καὶ ταῖς ὁπαῖς τῆς
γῆς" καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πί-
στεως,. οὐχ. ἐχομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, τοῦ Θεοῦ
περὶ ἡμῶν χρεῖττόν τι προδλεψαμένον, ἵνα μὴ χωρὶς
ἡμῶν τελειωθῶσι. ».

ΚΈΦΑΛ, IB'.

« Τοιγαροῦν καὶ ἡμεῖς τοσοῦτον ἔχοντες περιχεί»
μενον ἡμῖν νέφος »

Ἰοὺς περὶ Ἠλίαν φησί. Τί τοίνυν ἤμελλον ἐνταῦθα
ἀπολαμδάνειν ; |
. Κόσμον γε μὴν bv τούτοις; τοὺς: ἐν χόσμῳ νοεῖ»
σθαι πρέπει. ü

« Μαρτύρων, ὄγκον ἀποθέμενοι πάντα, »

Μάρτυρας, οὐχὶ τοὺς ἐν τῇ Καινῇ λέγει μόνον,
ἀλλὰ xai τοὺς ἐν εῇ Παλαιᾷ, Καὶ γὰρ xal αὐτοὶ

C ἐμαρτύρησαν τῇ τοῦ Θεοῦ μεγαλειότητι.

« Καὶ τὴν εὐπερίστατον ἁμαρτίαν, δι᾽ ὑπομονῆς
-ρέχωμεν τὸν προχείμενον ἡμῖν ἀγῶνα, ἀφορῶντες
εἰς τὸν τῆς πίστεως. ἀρχηγὸν, καὶ τελειωτὴν "h-
σοῦν. )

Τὴν εὐχόλως περιισταμένην ἡμᾶς, ἣ τὴν εὐχόλως
περίστασιν δυναμένην παθεῖν. Μᾶλλον δὲ τοῦτο.
Ῥάδιον γὰρ ξὰν θελήσωμεν, περιγενέσθαι τῆς ἁμαρ-
«ἰας. .

€ Ὅς ἀντὶ τῆς προχειμένης αὐτῷ χαρᾶς ὑπέμεινε
σταυρὸν, αἰσχύνης χαταφρονήσας, ἐν δεξιᾷ τε νοῦ
θρόνου τοῦ Θεοῦ χεχάθιχεν, ».

Τουτέστιν, ἐξῆν αὐτῷ μηδὲν παθεῖν, εἴπερ ἢ δού-
λετο. Ὃ δὲ ἀντὶ τούτου σταυρὸν ὑπέμεινε, μηδε-
μίαν ἔχων ἀνάγκην τοῦ σταυρωθῆναι, Ἐσταυρώθη
γὰρ ἡμῶν ἕνεχεν.

« ᾿Αναλογίσαοθε γὰρ τὸν τοιαύτην ὑπομεμενηχότα
ὑπὸ τῶν ἁμαρτωλῶν εἰς αὐτὸν ἀντιλογίαν, ἵνα μὴ
χάμητε, ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν ἐχλυόμενοι. Οὔπω μέχρις
αἵματος ἀντιχατέστητε, πρὸς τὴν ἁμαρτίαν ἀνι-

᾿ ἀγωνιζόμενοι " xav ἐχλέλησθε τῆς παραχλήσεως, f-

τις ὑμῖν ὡς υἱοῖς διαλέγεται" Υἱέ μου, μὴ ὀλιγώρει
παιδείας Κυρίου, μηδὲ ἐχλύου ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐλεγχόμε-
νος. Ὃν γὰρ ἀγαπᾷ Κύριος, παιδεύει, μαστιγοῖ δὲ
πάντα υἱὸν ὃν παραδέχεται" εἰς παιδείαν ὑπομένετε"
ὡς υἱοῖς ὑμῖν προσφέρεται ὁ Θεός... Τίς γάρ σειν
υἱὸς, ὃν οὐ παιδεύει πατήρ; Εἰ δὲ χωρίς ἐστε παι»
δείας͵ ἧς μέτοχοι γεγόνασι πάντες, ἄρα νόθοι basi,
xaX οὐχ υἱοί, Εἶτα. τοὺς μὲν τῆς σαρχὸς ἡ μῶν πατέὲ-

ΙΝ EPIST. AD ἨΕΒΆ ΟΞ.

θ00

μεν καιδευτὰς, καὶ ἐνετρεπόμεθα * οὐ πολλῷ A omnes; ergo adulteri, et. non filii. estis. Deinde

᾿ ὁποταγησόμεθα ».

ἃ φῶν πλησίων πάθη οὐ διανίστησιν ἡμᾶς,
ἀλλ' οὖν τὰ τοῦ Δεσπότου εἰς τοῦτο διεγείρει,
ἰθλεῖν ὁπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν...

P Πατρὶ τῶν πνευμάτων, xaV-Cfjoopsv; ol μὲν
tpe ὀλίγας ἡμέρας κατὰ τὸ δοχοῦν αὑτοῖς
υοὺ * ὁ δὲ ἐπὶ τὸ συμφέρον εἰς τὸ μεταλαδεῖν
τότηγος αὐτοῦ. Πᾶσα δὲ παιδεία πρὸς τὸ παρὸν
εἶ χαρᾶς εἶναι, ἀλλὰ λύπης * ὕστερον δὲ xap-
γηνιχὸν τοῖς δι᾽ αὐτῆς »

ρῶν χαρισμάτων φησὶν, ἣ τῶν εὐχῶν, ἣ τῶν D

ev.

γυμνασμένοις ἀποδίδωσι δικαιοσύνης. Διὸ τὰς
ιἱένας χεῖρας, xal τὰ παραλελυμένα γόνατα
»ώσατε, xal τροχιὰς ὀρθὰς ποιήσατε τοῖς
ὑμῶν, ἵνα μὴ τὸ χωλὸν ἐχτραπῇ, ἰαθῇ δὲ μᾶλ-
ρήνην διώχετε μετὰ πάντων, καὶ τὸν ἁγιᾶ-
οὗ χωρὶς οὐδεὶς ὄψεται τὸν Κύριον. Ἐπι-
ντες μή τις ὑστερῶν ἀπὸ τῆς χάριτος τοῦ
,

V τοῦ, «τοῖς ἀνασχομένοις ἐπὶ πολὺ, xat xap-
wt* xai εὐφήμῳ ὀνόματι χέχρηται. ."Αρα
24 ἐστὶν ἡ παιδεία, τὸν ἀθλητὴν ἰσχυρὸν
μένη, χαὶ ἀχαταγώνιστον ἐν τοῖς ἀγῶσιν,
» kv φοῖς πολέμοις,

ἡ τις ῥίζα πιχρίας ἄνω φύουσα ἐνοχλῇ, xal
ύὑτης μιανθῶσι πολλοί. »

ἧ τις ῥίζα ᾿ τοιαύτη γέγονε, φησὶ, μηδεμίαν
jv ἄφες ἀναδῆναι, ἀλλ᾽ ἔχχοψον, ἵνα ρὴ φέρῃ
be.

ἡ τις πόρνος, ἣ βέδηλος, ὡς. ᾿Ησαῦ, ὃς ἀντὶ
xc μιᾶς ἀπέδοτο τὰ πρωτοτόχια αὐτοῦ. »

τοῦτο στίξαι δεῖ (11), ἵνα fj, τελεία διάνοια,
ἐπιφερόμενον, ἣ βέδηλος, ὡς Ἡσαῦ, Bi-
δὲ, γαστρίμαργος καὶ ἀχρατήῆς.

στε γὰρ ὅτι χαὶ μετέπειτα θέλων χληρόνο-
τὴν εὐλογίαν, ἀπεδοχιμάσθη. Μετανοίας γὰρ

patres quidem carnis nostra eruditores habuimus,
et reverebamur eos : non multo magis obtempera-
bimus »

Quod si ea quse propinqui nostri passi sunt, ne-
quaquam nos erigunt, inquit, at saltem que Dómi-
nus sustinuit, ad hoe excitant ut pro nostris axi-
niabus depugneinus. |

« Patri spirituum, et vivemos? et illi quidem pau-
cis diobus secundum voluntatem suam erudiebant
nos; bic autem ad id quod utile est, in partici-
pando sanctificationem ejus. [Vens. 11.] Omnis
autem disciplina in presenti quidem videtur non
esse gaudii, sed m«roris : poatea autem fructóm
pacatissimum iis qui per eam »

. Vel donorum ait, seu gratiarum, vel precatio-
num, vel virtutum. '
. « Exercitati sunt, reddit justitiae. (VEns. 12-15.]
Propter quod remissas manas et soluta genua eri-
gite, et gressus rectos facite pedibus vestris , ut
non ciaudicans quis erret , magis autem sanetur.

Pacem sequimini cum omnibus, et sanctimoniam,

sine qua nemo videbit Deum. Contemplantes ne
quis desit grati: Dei. »

Pro eodem ac si diceret, qui diu sustinuerunt
et perseveraverunt: ubi voce bene sonante utitur.
Enimvero exercitatio disciplina est , quse athletam
robustum reddit, et tosuperabilem in certamini-
bus, ac in przliis inexpugnabilem.

« Ne qua radix amaritudinis sursum germinans
Impediat, et per illam inquinentur multi. »

Etsi, inquit, ejusmodi radix exsistit, ne permit-
tas ullum germen cxsurgere ; sed amputa stalim,
ne fructus proferat.

Vens. 16. « Ne quis fornicator, aut profanus,
ut Esau, qui propter unam escam vendidit primi-
tiva sua. »

Hic oportet interpungere, ut sit $55 perfectus
sensus, atque subjungitur, aut profanus, ut Esau.
Atqui profanus fuit, quia gulosus et intempe-
rans.

Vzns. 17. « Scitote enim quoniam et postea
cupiens hæreditare benedictionem, reprobatus

οὐχ εὗρεν, χαίπερ μετὰ δαχρύων “ἐχζητήσας p est. Non enim invenit ponitentis locum, quan-

» . .

ὑπερδατοῦ ἐνταῦθα ὁ νοῦς. Τῷ τοίνυν θέλων
γομῆσαι τὴν ἐπαγγελίαν, σύναψον «b, μετὰ
ων αὑτὴν ἐχδηεήσας, ἵνα fj διάνοια ἡ αὔτη.
Ἰεὶς χληρονομῆσαι χαὶ αὐτὸς ἐπαγγελίαν,
καὶ μετὰ δαχρύων αὐτὴν ταύτην ἐπαγγελίαν

quam cum lacrymis inquisisset eam. »

Hoc in loco hyperbato utitur. Huicítaque mem-
bro, cupiens herreditare benedictionem, illud junge,
cum lacrymis inquirens eam ; ut bic sit sensus:
Cum et ipse hgreditate obtinere repromissionem
cuperet, eamdeinque promissionem cum lacrymis

NOTAE.

Elc tovto στίξαι δεῖ. Hic locus nonnihil
obscuritatis , textu , ni fallor, oscitantia li-
vitiato. Quapropter. Chrysostomi interpre-

ἀντιδιαστολὴν χεῖται τοῦ, Τὸν

“μὸν διώκετε. Τὸ δὲ, βέδηλος, ὡς πρὸς ἐχεῖ-

νον εἴρηται." « ὕδίηλπι enim Egau fuisse scor-
tator fertur ? Non boc ait, Esau foruicatorem
fuisse, sed vocem banc per oppositionem adhibuit
propter hzc alia verba : Sequimini sanctimoniam.
C:zterum quod, profanus , additur, ad illud spe-
ctat : nullus ergo profanus sicut Esau, » etc.

ΓῚ

92 S. JOANNIS DAMASCENI BEEN 3
postularet, reprobatus fuit, quia non intenit locum A ἐκζητήσας, ἀπεδοχιμάσϑη, ὅτι μετανοίας ox we

Non penituit illum, inquit, Quomodo τόπον. Οὐ γὰρ μετενόησε, φησί, Πῶς y ip, ὃς Da-
enim, qui dicebat : Appropinguabunt dies luchus γεν, ᾿Εγγίσουσιν al ἡμέραι τοῦ πι |
patris πιεῖ, οἱ dccidam Jacob [ratrem meum '! Υ πατρός μου, καὶ ἀποκτενῶ Ἰακὼδ vir dh.

Vas, 18. « Non enim accessisiis ad tractabilem € Οὐ The προσεληλύθατε ψηλαφωμένῳ ὄρει, xal
montem, et accensibilem ignem, Lurbinem, οἱ Cà- χεχαυμένῳ πυρὶ, xal γνόφῳ, καὶ σχότῳ, καὶ
ligínem, el procellam. » θυέλλῃ. »

Multis jam in locis novum testamentum cum Ἐν πολλοῖς ἤδη συγχρίνας τὴν Νέαν τῇ Haad,
velere contulit, ostenditque hoc illo longe præ— — xa δείξας ταύτην ἐχείνης πολὺ χρείττονα, πάλιν
cellentius esse. Hic quoque per iransennàm yg ἐγταῦθα χατ᾽ ἐπιδρομὴν cvyxplvet , ἀντὶ Μωῦ-
utrumque comparat, et pro Moyse Jesum ponit, σέως τιθεὶς Ἰησοῦν, καὶ ἀντὶ λαοῦ μυριάδας ἀγγέν
et pro populo multa angelorum millia, el prO λων, χαὶ ἀντὶ ὄρους τὸν οὐρανόν.
monte coelum.

Vgns, 19-95. « Et tub: sonum, δὲ vocem ver- € Καὶ σάλπιγγος ἤχῳ, καὶ φωνῇ ῥημάτων, 3f
borum, quam qui audierunt, excusaverunt se, ne B οἱ ἀκούσαντες παρῃτήσαντο, μὴ προστεθῆναι αὐτοῖς
fleret eis verbum. Non enim portabant quod pr£- λόγον. Οὐκ ἔφερον γὰρ τὸ διαστελλόμενον" x&v Θ᾿:
cipiebatur : el si bestia tetigerit mortem, lapidabi- ρίον θίγῃ τοῦ ὄρους, λιθοδοληθήσεται, Καὶ οὕτω egoo-
lur. Et ita terribile erat quod videbatur : Moyses δερὸν ἣν τὸ φανταζόμενον " Μωῦσῆς εἶπεν, "Exgotfdg
dixit; Exterritus sum et tremebundus. Sed ac- εἰμι xa ἔντρομος. ᾿Αλλὰ προσεληλύθατε Σιὼν ὄρει,
cessistis ad Sion montem, et civitatem Dei viven- χαὶ πόλει Θεοῦ ζῶντος, Ἱερουσαλὴμ ἐπουρανίῳ, aal
tis, Jerusalem celestem et multorum millium μυριάσιν ἀγγέλων πανηγύρει, xai Ἐχχλησίᾳ πρωτο-
angelorum frequentiam , et Ecclesiam primitivo- τόχων ἐν οὐρανοῖς ἀπογεγραμμένων,, καὶ χριτῇ Θεῷ
rum, qui conscripti sunt in ccelis, et judicem πάντων, καὶ πνεύμασι δικαίων τετελειωμένων, xal.
omnium Deum, et et. spiritibus justorum períecio- διαθήχης νέας μεσίτῃ Ἰησοῦ, καὶ αἵματι ῥαντισμοῦ,
rum, el testamenti novi mediatorem Jesum, et χρεῖττον λαλοῦντι παρὰ τὸν "Αδελ, Βλέπετε μὴ παρ᾿
sanguinis aspersionem melius loquentem quam αἰτήσησθε τὸν λαλοῦντα. »

Abel. Videte ne recusetis loquentem. »
Velut adveniente rege aliquo. "As ὡς ἐπὶ βασιλέως τινὸς παρόντος.
Quenam vero primitiva dicit, nisi fidelium ? c Τίνων δὲ, φησὶ, πρωτοτόχων, ἀλλ᾽ ἢ τῶν m-

στῶν ;

« Si enim illi non effugerunt, recusanles — El γὰρ ἐχεῖνοι οὐχ ἔφυγον, τὸν ἐπὶ τῆς γῆς τὸ
qui super terram loquebatur, multo magis n0$, αἰτησάμενοι χρηματίζοντα, πολλῷ —
qui de collis loquentem nobis avertimus. » τὸν ἀπ᾽ οὐρανῶν ἀποστρεφόμενοι. ,

Moysem innuit. Atque hic sensus est : Si illi Μωῦσέα λέγει " ὁ δὲ νοῦς οὗτος * El τὸν τὰ inn
qui respuerunt illum ἃ quo terrena promilteban- ἐπαγγελλόμενον apad we e
tur, non effugerunt (Moysem ciat, quia hzc om- δὲ «by Μωῦσέα, ὅτι τυπιχὰ πάντα ἦν Exelva
nia figura eran, puta agri, possessiones, et terrà ἀγροὶ xal χτήματα, xal γῇ Χαναναίων), πόσῳ μᾶλ-,
Chananzorum), quanto graviores pcenas dabunl, λον οἱ τὸν τὰ οὐράνια ἐπαγγελλόμενον παραιτησός
qui aspernati illum fuerint, qui coelestia pollici ^ μενοι, χολασθήσονται ! .
lus est !

Vzns. 26. « Cujus vox movit terram tunc; uune « Οὗ ἡ φωνὴ τὴν γῆν ἐσάλευσε τῦτε, νῦν δὲ iet
aulem repromisit dicens: Adhuc semel, et ego γελται, λέγων " Ἔτι ἅπαξ, ἐγὼ σείω, »
movebo, » j

Id est, legislatio, que in monte Sina contigit, p Τουτέστιν xal fj κατὰ τὸ ὅρος Σινᾶ ——
percelluit aures, nec non liberatio ex AEgypto. ἄκουστος γέγονε, xal fj λύτρωσις, ἡ ἐξ MA
Nam Scriptura dicit : Deus, cum egredereris coram Θεὸς γὰρ, φησὶν, ἐκ τοῦ ἐκπορεύεσθαί ee 1
populo (uo, cum periransires in deserto, lerra ὠπιον τοῦ λαοῦ σου, Mol o
mota est, '*. μον, γῆ ἐσείσθη.

Hoc est, vox per universam terram, quz sub Τουτέστιν, ἡ εἰς ἅπασαν ἤχουσα τὴν ὕπ᾽ c
colo est, personans. ?

« Non solum terram, sed et celum, [Vens. 27.] — « O0 μόνον τὴν γῆν, ἀλλὰ xa τὸν ye
Quod autem semel, dicit, declarat, » ü, ἅπαξ * δηλοῖ, »

256 Hoc dicit, qua novi testamenti traditio Τοῦτο λέγει, ὅτι ἡ τῆς καινῆς διαθήχης τ
pacificavit, tum quz in coelis, tum qua in terra ὄοσις εἰρηνοποίησε τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, — -
gun; et quia innotuit potestatibus εἰ principati- γῆς xa ὅτι ἐγνωρίσθη διὰ τῆς Ἐχχλησίας τὰ “-
bus per. Ecclesiam multiformis aapientia Dei '*. ἀρχαῖς xal ταῖς ἐξουσίαις Un

" «ov θεοῦ. ] v

" Gen, xxvi, δ, '"'Peal. xvii, 8, *? Coloss. », 99.

« Tév σαλευομένων τὴν μετάθεσιν, ὡς πεποιη- A

μένων. ἕνα μείνῃ τὰ μὴ σαλενόμενα * διὸ βασιλείαν
ἀσάλευτον παραλαμδάνοντες, »

Τοῦτό φησιν, ὅτι μετατέθειχεν τὸν γόμον εἰς πολι-
«εἴαν πνευματιχὴν.

« Ἔχομεν χάριν, δι᾿ tc λατρεύομεν εὑαρέστως τῷ
Θεῷ μετὰ αἰδοῦς καὶ εὐλαδείας. Καὶ γὰρ ὁ Θεὸς

ὧν πῦρ χαταναλίσχον. »
J ΚΕΦΛΑ. II".

« 'H φιλαδελφία μενέτω. »

Ἐὐχαρίστως, φησὶ, λατρεύωμεν, μὴ μετὰ γογγυ-
σμῶν, μηδὲ ἀποχαχοῦντες ἐν ταῖς θλίψεσιν.

« Τῆς φιλοξενίας μὴ ἐπιλανθάνεσθε * διὰ ταύ-
της γὰρ »

Οὐχ εἶπε, ξενοδοχίας, ἀλλὰ

IN EPIST. AD ΗΕΒΕ 05.

φιλοξενίας" *ovt-

994

« Mobilium translationem, tanquam factorum,
ut maneant ea quz sunt immobilia. | Vgns. 28, 99.]
Itaque regnum immobile suscipientes, »

lta. loquitur, eo quod transmutaverit legem in
spiritualem agendi rationem.

« Habemus gratiam, per quam servimus pla-
centes Deo cum metu et reverentia, Nain Deus
noster ignis consumens est. »

GAP. XIII.

Vegas. 1. « Charitas fraternitatis maneat, »

Grato animo serviamus, inquit, non murmu-
rando, nec deficienao in afflictionibus.

Vgas. 2. « Hospitalitatem nolite oblivisci, Per
honc enim, »

Non dixit, susceptionem peregrinorum, sed,

ἐστιν, Mà ἁπλῶς ξενοδοχεῖτε, ἀλλὰ μετὰ τοῦ φιλεῖν B propensam hospitalitatem: hoc est, non. simplici-

«τοὺς ξένους.

« "Ἐλαθόν «weg; ξενίσαντες ἀγγέλονς. Μιμνή-
σχεαθε τῶν δεσμίων, ὡς συνδεδεμένοι, τῶν χαχο»
χουμένων, ὡς xai αὐτοὶ ὄντες ἐν σώματι. »

Διὰ γὰρ τοῦτο ὁ μισθὸς τῷ ᾿Αὐραὰμ δέδοται pd.
τας, ὅτι μὴ εἰδὼς ἀγγέλου; αὐτοὺς ὄντας ἐξένιαεν.
Ἐπειδὴ εἰ ἤδει, οὐδὲν θαυμαστόν, ᾿Αποτείνεται δὲ
καὶ εἰς τὸν Δώτ.

Τίμιος ὁ γάμος ἐν πᾶσι, καὶ ἢ κοίτη ἀμίαντος.
Πόρνους ὃὲ xat μοιχοὺς χρινεῖ ὁ Θεός. ᾿Αφιλάργυρος
ὁ τρόπος, ἀρχούμενοι τοῖς παροῦσιν " αὐτὸς γὰρ
εἴρηχεν * Οὐ μή σε ἀνῶ, οὐδ᾽ οὐ μή σε ἐγχαταλίπω"
ὥστε θαῤῥοῦντας ἡμᾶς λέγειν, Κύριος ἐμοὶ βοηθὸς,
χαὶ οὐ φοδηθήσομαι, τί ποιήσει μοι ἄνθρωπος.
Μνημονεύετε τῶν ἡγουμένων ὑμῶν, οἵτινες ἐλάλη-
σαν ὑμῖν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ.

Γενέσθω, φησὶ, τίμιος, χαὶ μὴ μολυνέσθω τῇ πρὸς
ἑτέραν χοινωνίᾳ.

ε Ὧν ἀναθεωροῦντες τὴν ἔκδασιν ἀναστροφῆς,
μιμεῖσθε τὴν πίστιν. Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς, xoi σή-
psgov ὁ αὐτὸς; καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. Διδαχαῖς ποιχί-
λαις χαὶ ξέναις μὴ παραφέρεσθε. Καλὸν γὰρ »

Θεωροῦντες αὐτῶν τὸν βίον, xal τὴν πολιτείαν,
φησὶ, μιμεῖσθε τὴν πίστιν. Τί ἔστι ἀναθεωροῦντες ;
συνεχῶς σερέφοντες ἐν ἑαντοῖς, ἐξετάζοντες, λογι-
ζόμενοι, ἀναζητοῦντες, ἀχριδῶς βασανίζοντες, ὅτι
φτέλο; χρηστὸν αὐτῶν ἔχει fj ἀναστροφή.

« Χάριτι βεθαιοῦσθαι τὴν xapblav, »

ἸΑντὶ τοῦ πίστει.

« Οὐ βρώμασιν, ἐν οἷς οὐκ ὠφελήθησαν οἱ κερι-
κατήσαντες. Ἔχομεν θυσιαστήριον, ἐξ οὗ φαγεῖν
οὐκ ἔχουσιν οἱ τῇ σχηνῇ λατρεύοντες. Ὧν γὰρ εἰσφέ-
pesas ζώων τὸ αἷμα περὶ ἁμαρτίας elg τὰ ἅγια διὰ
«οὔ ἀρχιερέως, τούτων τὰ σώματα χατακαίεται ἔξω
τῆς παρεμδολῆς. Διὸ xol Ἶησοῦς, ἵνα ἁγιάσῃ διὰ
«οὔ ἰδίου αἵματος τὸν λαὸν, »

Ἐ ρέμα αἰνίττεται τοὺς τὴν παραΐίφησιν τῶν βρω-
μάτων εἰσάγονεας.

« Ἔξω «fc πύλης ἕκαθεν. Τοίνυν ἐξερχώμεθα πρὸς
αὐτὸν. ἔξω 57 παρεμδολῆς, φὸν ὀγειδισμὸν αὐτοῦ

ter excipite peregrinos, sed cum dilectione et
charitate.

« Latuerunt quidam, angelis hospitio receptis.
[Vzns. ὅ.] Mementote vinctorum, tanquam simul

vincti; laborantium, tanquam et Ipsi in corpore .

morantes. »

ldeireo magna merces data est Abrabam, quía
quos nesciebat angelos esse, hos excepit hospitio.
Nam si rescisset, nihil admiratione dignum foret.
Hoc etiam ad Lot spectat.

Vgns. 4-7. « Honorabile connubium in omnibus,
et torus immaculatus. Fornicatores enim et adul-
teros judicabit Deus. Sint mores sine avaritia,
contenti presentibus; ipse enim dixit : Non te

C deseram, neque derelinquam ; ita ut confidenter

dicamus : Dominus mihi adjutor : non timebo
quid faciat mihi bomo. Mementote prspositorum
vestrorum, qui vobis locuti sunt verbum Del. »

Per omnia sit cum decore et honore, nec in-
quinetur consortio cum extranea.

« Quorum considerantes exitum conversationis,
Imitamipi fidem. [Vzas. 8, 9.] Jesus Christus heri,
οἱ hodie ipse, et in sszcula. Doctrinis variis et pe-
regrinis nolite abduci. Optimum est enim »

Considerantes, inquit, vitam eorum et conver-
sationem, imitamini fidem. Quid considerantes?
indesinenter in vobís versantes, . investigantes,
reputantes, inquirentes, diligenter expendentes,

p quoniam eorum conversatio faustum finem habet.

« Gratia stabilire cor, »

Bive fide.

« Non escis, quie non profuerunt ambulantibus
in eis. [Vgns. 10-12.] Habemus altare, de quoedere
non babent potestatem qui tabernaculo deserviunt.
Quorum enim animalium infertur sanguis pro
peccato in Sancta. sanctorum per pontificem, ho-
yum corpora cremaptur extra castra. Propter
quod et Jesus, ut sanctificaret per suum sangui-
nem populum, »

Illos tacite inpuit qui ciborum exclusionem in-
troducebant.

467 « Extra portam pessus est. (Vzas. 1 ξ-
Exzeamus igitur ad eum extra castra, improp

LÀ

4 IN EPIST. 1 AD TIMOTHEUM. 993

suite. Ὁρᾷς ὅτι οὐ περὶ δογμάτων ἐστὶν, ἀλλὰ A in oculo tuo mon. sides. !11 Omnia ergo quecunque
ᾳερὶ βίον καὶ ἔργων. ᾿Αλλὰ ὁ Παῦλος πρότερον συν. — dixerint vobis, facite : secundum autem opera eo-
ἐσεησεν αὐτοὺς, xol τότε φησὶν, Πείθεσθε τοῖς — rum nolite facere **. Vides igitur, non de doctrina,

γουμένοις ὑμῶν, xal óxsíxste.

Paulus itaque, 258 cum primum eos commehdaverit, tunc dicit :

subjacele.

« ᾿Απολελυμένον" μεθ᾽ οὗ, ἐὰν τάχιον ἔρχηται,
ὄψομαι ὑμᾶς. ᾿Ασπάσασθε πάντας τοὺς ἡγουμένους
ὑμῶν, καὶ πάντας τοὺς ἁγίους. ᾿Ασπάζονται ὁμᾶς ol
ἀπὸ τῆς Ἰταλίας. »

᾿ΑἈπολελυμένον. Πόθεν; Οἶμαι αὐτὸν εἰς δεσμω-
τήριον ἐμδεδλῇσθαι f) εἰ μὴ τοῦτο, ἀπὸ ᾿Αθηνῶν
ἀπολελυμένον. Καὶ γὰρ χαὶ τοῦτο ἐν ταῖς Πράξεσι
χεῖται.

« 'H χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν. ᾿Αμήν. »

'H χάρις πῶς γίνεται μεθ᾽ ἡμῶν ; ἐὰν μὴ 06pt-
σωμεν εἷς τὴν εὐεργεσίαν.

Πρὸς 'E6palovc ἐγράφη ἀπὸ τῆς ᾿Ιταλίας διὰ Ti-— Epistola.ad Hebraos ex

μοθέου. Σείχων. yy.

(Τὴν πρὸς Ἑδραίους Ἐπιστολὴν ἱστορεῖ Κλήμης,
οὗ μέμνηται Παῦλος, ὃς xal ἐπίσχοπος Ῥωμαίων
lyéveto* ὡς Παύλου αὐτὴν 'Eó6palow τῇ Ἑόδραῖδι
διαλέχτῳ συντάξαγτος ἡρμηνεύθη, ὡς τινες, ὑπὸ
Aouxd τοῦ εὐαγγελιστοῦ * ὡς δὲ ἄλλοι, ὑπὸ αὐτοῦ
τοῦ Κλήμεντος.)

! Matth, vn, ἃ. 48 Mattb. xri, ὅ.

sed de vite ratione et operibus sermunem esse.
Obedite prepositis vestris, et

« Dimissum, cum quo (si celerius venerit) videbo
vos. Salutate omnes prapositos vestros, et omnes
sanctos. Salutant vos qui sunt de ltalia. »

Dimissum. Unde reor illum in carcerem conje-
ctum fuisse; sin vero, dimissum Athenis. Nam
et hoc quoque in Actibus apostolorum babetur.

Vas. 25. « Gratia cum omnibus vobis. Amen. »

Quonam modo gratia nobiscum erit, si benefl-
centi:e Dei nequaquam injurii erimus?
ltalia scripta est per Timo-

theum. Versibus 103.

( Epistolam ad Hebraeos edisserit Clemens, cujus
meminit Paulus, quique Romanorum episcopus
fuit : .ut nempe eum Apostolus eam Hebraico idio-
mate scripsisset, in Graecum translata sit, ut qui-
dem nonnullis placet, a Luca evangelista ; ut aliis
vero, ab eodem Clemente. )

ΕΙΣ EIHZTOAHN ΠΡῸΣ TIMOGEON A

IN EPISTOLAM PRIMAM AD TIMOTHEUM.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ IIPOTON.

ε Παῦλος ἀπόστολος Χριστοῦ Ἰησοῦ χατ᾽ kmta-

ἐὴν Θεοῦ Πατρὸς (12) ὑμῶν xai Κυρίου Ἰησοῦ
Χριστοῦ τῆς ἐλπίδος ἡμῶν, Τιμοθέῳ γνησίῳ τέχνῳ
tv. πίστει. »

Exubh μέγας ἦν ὁ ἀγὼν τῷ μαθητῇ " δέσμιος
γὰρ ἣν ὑπὲρ τοῦ χηρύγματος " τούτου χάριν εὐθὺς
ἐκ προοιμίων ἀνίστησιν αὐτοῦ τὴν ψυχὴν, Σωτῆρα
τὸν Θεὸν χαλῶν " ὅμοιον δὲ ὡς εἰ λέγοι" Οὐ χρὴ ἀχη-
διᾷν ἐν ταῖς θλίψεσιν, ἔχοντες Σωτῆρα τὸν Θεὸν, xal
Ulla τὸν Χριστόν.

Εδρίσκομεν γὰρ τὸ Πνεῦμα λέγον * ᾿Αφορίσατέ
pot Παῦλον καὶ Βαρνάδαν.

€ Χάρις, ἔλεος, εἰρήνη ἀπὸ θεοῦ Πατρὸς ἡμῶν,
καὶ Κυρίου Χριστοῦ Ἰησοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν. »

Καὶ τοῦτο τῆς θλίψεως παραμνθικόν. Οὐδαμοῦ τὸν
Daoy fj ἐνταῦθα ὠνόμασεν.

" Aet. Xil, 2.

"CAPUT PRIMUM.

Vens. 1, 9. « Paulus apostolus Jesu Christi se-
cundum imperium Dei Patris nostri, et Domini
nostri Jesu Christi spei nostre, Timotheo dilecto
filio in fide.»

Quoniam magnum certamen incumbebat disci-
pulo, cum vinctus esset. propter predicationem,
eam ob causam statim ab exordio animum illius
erigit, Deum Salvatorem vocat ; perinde ac si di-
ceret : Non nos oportet in afflietionibus concidere
animo, qui Deum habeamus Salvatorem et Chri-
stum spem.

Invenimus enim Spiritum edixisse : Segregate
mihi Paulum et Barnabam **,

« Gratia, misericordia, pax.a Deo Patre et

D Christo Jesu Domino nostro. »

Atque hoc est afflictionis levamentum et solas
men. Nusquam misericordiam his in locis memo-
ravit.

NOTE.
(12) Sic quidem « codices aliquot : auctor vero cum Chrysostomo et aliis legebat, Σωτῆρος.

939

Vg&s. 5. « Sicut rogavi te ut remaneres Ephesi, ἃ

cuin irein in Macedoniam. »

Non magistri more loquitur, sed pene famuli ;
ut discipulum doceat modeste ac demisse sapere.

« Ut denuntiares quibusdam noa aliter docere. »

Non eos nominatim indicat, ne impudentiores
flerent.

Vzns. 4. « Neque intenderent fabulis, »

Fabulosis utique Judsorum traditionibus, quos
etiam propheta coarguit dicens : Docentes doctri-
nas ei mandata hominum **. Nam neglecta legis
expositione, traditiones suas excogitaverant.

« Et genealogiis interminatis. »

Genealogias vocat, theogonias Grecorum, longas
series deorum. Hortatur ergo discipulum 259 ut
eos disturbet qui fabulas Judaicas amplecteren-
tur, nec illos loqui sineret qut Grzecanicis errori-
bus addicti essent, nec veluti coucatenationes
deorum inferre.

«Qua quizstiones prestant magis, quam dis-
pensationem Dei in fide. »

Iet:e doctrine, inquit, eum nulli adjumento
sint, hominem insuper a dispensatione Dei avor-
tunt. Dispensationem 3utem Dei appellat incarna-
tionis mysterium.

Vgas. 5. « Finis autem przcepti est charitas de
corde puro, et conscientia bona, et fide non fi-
cta. ν

ld est, summa mandatorum est sermo de cha-
ritate. Quemadmodum autem Scriptura Christum
finem legis dicit *', hoc est. complementum et
summarium ; sic et hoc in loco vocabulum finis
usurpavit. Bene vero adjecit, de corde puro ; quo-
niam et malorum est amicitia , qualis fuerat eo-
rum qui unanimi consilio Christum impie afli-
xerunt.

Vrns. 6. « Quorum quidam aberrantes, conversi
sunt in vaniloquium. »

À charitate, ait; & conscientia bona, et fide
non simulata.

Vsgns. 7. « Volentes esse legis doctores, non
intelligentes , neque de quibus loquuntur, neque
de quibus affirmanf£. »

D
Libido quippe dominandi eos cogit ut magisterii

munus arripiant.

Vgns, 8, 9. « Scimus autem quia bona esi lex,
si quis ea legitime utatur. Hoe sciens, »

Legitime , inquit, id est, per opera legem im-
plendo. Rursumque legitime dicitur, dum aliquis
legi morem gerit. Legi vero ille morem gerit , qui
Christum suscipit : quia nempe hsec nos myste-
rium ejus docebat , quod umbratice delinearet.

t Quia lex justo non est posita. »

Proximus sensus est, justum minime obnoxium
esse supplicio. Spiritualior vero, eum qui justus
faeius sit, liberum esse a molestis juasionibus

39 [ga. xxix, ἰδ. *! Rom. x, 4.

S. JOANNIS DAMASCENI

1000..

« Καθὼς παρεχάλεσά σε προσμεῖναι ἐν Ἐφέσῳ,.
πορευόμενος εἷς Μαχεδονίαν. » .

Οὐ διδασχάλου φωνῇ χέχρηται, ἀλλ᾽ οἰπέτου
Ov, ἵνα διδάξῃ τὸν μαθητὴν ταπεινοφρονεῖν.

ε Ἵνα παραγγείλῃς τισὶ, μὴ ἑτεροδιδασχαλεῖν. 3

Οὐ τίθησιν αὐτοὺς ὀνομαστὶ, ἵνα μὴ ἀναισχοντο-
τέρους ποιήσῃ.

« Μηδὲ προσέχειν μύθοις, »

Tat; μυθιχαῖς τῶν Ἰουδαίων παραδόσεσιν, οἷς καὶ
ὁ προφήτης ἐνεχάλει λέγων " Διδάσκοντες διδασκα-
δίας, ἐντάλματα ἀνθρώπων, ᾿Αφιέντες γὰρ ἐξ-
ἡγεῖσθαι τὸν νόμον, ἰδίας παραδόσεις ἐπενόουν,

« Ka γενεαλογίαις ἀπεράντοις. »

Γενεαλογίας, τὰς map! Ἑλλήνων θεογονίας }έ-
γει, τὰς σειρὰς τῶν θεῶν. Παραινεῖ οὖν τῷ μαθητῇ,
καὶ τοὺς μύθοις Ἰουδαϊχοῖς χεχρημένους ἀνατρέ-
πειν, καὶ τοὺς Ἑλληνικῆς ἀπάτης χρωμένους, μὴ
ἐπιτρέπειν λαλεῖν, μηδὲ οἱονεὶ σειρὰς εἰσφέρειν
᾿θεῶν.

c Αἴτινες ζητήσεις παρέχουσι μᾶλλον, fj οἶχοδο-
p(av Θεοῦ τὴν ἐν πίστει. »

Αὗται, φησὶν, αἱ διδασχαλίαι πρὸς τὸ μηδὲν ὧφε-
λεῖν, xài τῆς οἰχονομίας τοῦ θεσῦ, ἀπασχολοῦσι τὸν
ἄνθρωπον. Οἰκογομίαν δὲ θεοῦ τὸ τῆς ἐνανθρωπῆ-
σεως λέγει μυστήριον.

« Τὸ δὲ τέλος τῆς παραγγελίας ἐστὶν, ἀγάπη ix
καθαρᾶς καρδίας, xaX συνειδήσεως ἀγαθῆς, καὶ κί-
δτεὼς ἀνυποχρίτου. »

Τουτέστι, χεφάλαιον τῆς παραγγελίας otv, ὁ
περὶ ἀγάπης λόγος. Ὥσπερ δὲ τέλος νόμον Χριστὸν
ἡ Γραφὴ λέγει, τουτέστι συμπλήρωσιν xal χεφα-
λαίωσιν, οὕτω ἐνταῦθα εἴρηχε τὴν «λέξιν. Εὖ δὲ τὸ
προσθεῖναι éx καθαρᾶς καρδίας, ἐπειδὴ ἔστι xol
πονηρῶν ἀγάπη. Οἷοι ἦσαν οἱ ὁμονοοῦντες ἐπὶ τῇ
κατὰ Χριστοῦ δυσσεδείᾳ.

Li

X

C

« Ὧν τινες ἀστοχήσαντες, ἐξετράπησαν εἷς μα-
ταιολογίαν. »

Τῆς ἀγάπης λέγει, καὶ τῆς ἀγαθῆς συνειδήσεως,
χαὶ τῆς ἀνυποχρίτου πίστεως.

ε Θέλοντες εἶναι νομοδιδάσχαλοι, μὴ νοοῦντες,
μήτε ἃ λέγουσι, μήτε περὶ τίνων διαδεδαιοῦνται. »

Ὁ γὰρ ἔρως τῆς φιλαρχίας ἀναγκάζει τὸ τῶν
διδασχάλων ἁρπάζειν ἀξίωμα.

« Οἴδαμεν δὲ ὅτι χαλὸς ὁ νόμος, ἐάν τις αὐτῷ
νομίμως χρῆται. Εἰδὼς τοῦτο, »

Τὸ, νομίμως, ἀντὶ τοῦ, δι᾽ ἔργων αὐτὸν πληροῖ,
Kai πάλιν τὸ νομίμως, ὅταν τις αὑτῷ πείθεσθαι
λέγει, Ileiberat δὲ αὐτῷ ὁ δεχόμενος τὸν Χριστὸν,
χαθὸ χαὶ τὸ περὶ αὐτοῦ ἐδίδασχεν ἡμᾶς μυστήριον,
ὥσπερ ἐν σχιαῖς ὑμῖν χαταγράφων αὐτό.

ε Ὅτι διχαίῳ νόμος οὗ χεῖται. »

Κατὰ μὲν τὸν πρόχειρον λόγον, ὅτι κολάσεώ;ς ἔστιν
ἐχτὸς τῷ δικαίῳ. Κατὰ δὲ τὸν πνευματιχώτερον, ὅτι
ὁ διχαιωθεὶς διὰ τῆς χάριτος, ἔξω λυπούντων mpor-

1001

IN EPIST. AD TIMOTHEUM 1.

1002

ταγμάτων ἐστὶ τοῦ νόμου, οὐχέτι χρείαν ἔχων γάλα- A legis , nt qui non smplius opus lacte babeat, sed

xve;, ἅτε λοιπὸν τῇ στερεᾷ χρώμενος τροφῇ.

« λνόμοις δὲ καὶ ἀνυποτάχτοις, ἀσεδέσι καὶ
ἃμαρτωλοῖς, ἀνοσίοις καὶ βεδήλοις, πατραλοίαις καὶ
μητραλοίαις ἀνδροφόνοις, τόρνοις, ἀρσενοχοίταις,
ἀνδρακοδισταῖς, ψεύσταις, ἐπιόρκοις, καὶ εἴτι ἕτερον
τῇ ὑγιαινούσῃ διδασχαλίᾳ ἀντίκειται.»

Ταῦτα si; Ἰουδαίους αἰνίττεται. Οὐ γὰρ. ἦν παρα-

νομίας εἶδος, ὃ μὴ ἔπραττον. Διὸ χαὶ σφοδρὸς αὐτοῖς
ἐτέθη νόμος χολάζων παραδαίνοντας.

ς Κατὰ τὸ Εὐαγγέλιον τῆς δόξης τοῦ μαχαρίου
θεοῦ, ὃ ἐπιστεύθην ἐγώ xal χάριν ἔχω τῷ ἐνδυνα-
μώσαντί με, Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν.»

Εὐαγγέλιον δόξης αὑτὸ χαλεῖ, δι' οὐδὲν ἕτερον,
ἀλλ᾽ ἢ πρὸς τοὺς αἰσχυνομένους ἐπὶ τοῖς διωγμοῖς,
καὶ ἐπὶ τῷ πάθει τοῦ Χριστοῦ * fj τάχα χαὶ περὶ
tiv μελλόντων αἰνίττεται ἀγαθῶν.

€ Ὅτι πιστόν με ἡγήσατο, θέμενος εἷς διακονίαν,
«ὃν πρότερον ὄντα βλάσφημον, χαὶ διώχτην, χαὶ
ὑδριστήν- ἀλλὰ ἠλεήθην, ὅτι ἀγνοῶν ἑποίησα ἐν
ἀπιστίχ. “ὙὙπερεπλεόνασε δὲ dj χάρις τοῦ Κυρίου
ἡμῶν μετὰ πίστεως χαὶ ἀγάπης τῆς ἐν Χριστῷ
Ἰησοῦ. »

X Εἰπὼν, ὅτι ᾿Επιστεύθην τὸ πὐαγγέλιον τῆς
δόξης τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ ἔδοξε μέγα φθέγξασθαι, ἵνα
pfj τις δόξῃ ἐξ ἀπονοίας τοῦτο ποιεῖν, σχόπει πῶς
ἐπιδιορθοῦται, ἀνάξιον ἑαυτὸν λέγων διὰ τὴν προτέ-

robusto jam cibo vescatur.

€ Sed injustis, et non subditis, impiis et pec-
catoribus , sceleratis et contaminatis , parricidis et
matricidis, homicidis, | Vens. 10] fornicariis , ms-
sculorum concubitoribus , plagiariis , mendaci-
bus, et perjuris, et si quid aliud sans doctrinas
adversatur. »

His verbis Judzos innuit. Nullum quippe genus
iniquitatis fuit quod illi non perpetrarint. Pro-
pterea severissima lcx eis imposita est, qua præva-
ricatures puniret,

VEns. 11 - 14. « Secundum Evangeliom gloriz
beati Uei , quod creditnm est mibi. Et gratias ago
ei qui me confortavit, Christo Jesu Domino nostro.»

Nullam ob causam alteram Evangelium glorie
dicit, nisi quia eos alloquitur, quibus, cum inse-
ctationes , tum Christi passio opprobrio erant. Vel
forsan futura bona innuit.

260 « Qui me fidelem existimavit, ponens in
ministerio ; qui prius blasphemus fui , et persecu-
tor, et contumeliosus ; sed misericordiam Dei con-
secutus sum, quia ignorans feci in incredulitate.
Supersbundavit autem gratia Domini nostri cum
fide et dilectione, quz est in Cbristo-Jesu. »

— Quoniam dixerat, Evangelium glorie Dei credi-
tum est mihi; cum magnum quid pronuntiasse
videretur, ne putarent aliqui id ab ipso factum
ostentationis ergo, vide quomodo hoc corrigit,

pav ἄγνοιαν. "Apa δὲ καὶ ἐπαίρει τὸν ἔλεον τοῦ Θεοῦ, C indignum seipsum dicens illo munere propter prze-

καὶ τὴν φιλανθρωπίαν, τὸν πρότερον ἑαυτοῦ βίον
ἐξηγούμενος. ——

« Πιστὸς ὁ λόγος, xaX πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος, ὅτι
Χριστὸς Ἰησοῦς ἦλθεν εἰς τὸν χόσμον ἁμαρτωλοὺς
σῶσαι, ὧν πρῶτός εἶμι ἐγώ" ἀλλὰ διὰ τοῦτο ἡλεή-
θην, ἵνα ἐν ἐμοὶ πρώτῳ ἐνδείξηται Ἰησοῦς Χριστὸς
τὴν πᾶσαν μαχροθυμίαν. »

Οὕτως μεγάλαι εἰσὶν al εὐεργεσίαι τοῦ Θεοῦ, xal
«ὅσαν ἀνθρωπίνην ὑπερόαίνουσαι προσδοχίαν xai
ἐλπίδα, ὡς πολλαχοῦ χαὶ ἀπιστεῖσθαι. "A γὰρ μὴ
εἴδετό ποτε, μήτε ἐνενόησεν, μὴτε προσεδόχησεν
γοῦς ἀνθρώπινος, ταῦτα ἡμῖν ἐχαρίσατο. Διὸ μέλλων

teritam ignorantiam. Una vero Dei misericordiam
et humanitatem extollit, anteactam vitam suam
enarrando.

Vgns. 15, 16.« Fidelis sermo et omni acceptione
dignus, quod Jesus Christus venit in hunc mun-
dum peccatores salvos facere , quorum primus ego
sum. Sed ideo misericordiam consecutus sum. ut
in me primo ostenderet Christus Jesus omnem pa-
tientiam. »

Tam magne sunt beneficenti» Dei, tamque hn-
menam exspectationem el spem omnem excedunt, ut
eis szepe fides denegetur. Ea quippe donavit nobis,
qua mens hominis, nec novit unquam, nec cogi-
tavit, aut exspectavit. Quapropter, priusquam es

età λέγειν, προλαμδάνει, καὶ λέγει“ Πιστὸς ὁ D edisserat, prefatur et ait : Fidelis sermo et omni

λόγος, καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος. Ὥς εἶ λέγοι"
Νὴ τις ἀπιστήσῃ οἷς μέλλομεν ἐρεῖν.»

« Πρὸς ὑποτύπκωσιν τῶν μελλόντων πιστ:ύειν ἐπ᾿
εὑτῷ εἰς ζωὴν αἰώνιον. Τῷ δὲ βασιλεῖ τῶν αἰώνων
ἀφθάρτῳ, μόνῳ σοφῷ Θεῷ, τιμὴ, δόξα εἰς τοὺς αἰῶ-
vac τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. Ταύτην τὴν παραγγελίαν
παρατίθεμαί σοι, τέχνον Τιμόθεε. »

Βουλόμενος πεῖσαι, φησὶν, ὁ Θεὸς τοὺς ἀνθρώπους,
ὅτι πάντα αὐτοῖς ἀφίησιν, ἐμὲ ἐδέξατο.

c Κατὰ τὰς προαγούσας ἐπὶ σὲ προφητείας, ἵνα
ατρατεύῃ ἐν αὑτοῖς τὴν καλὴν στρατείαν, ἔχων πί-
στιν καὶ ἀγαθὴν συνείδησιν. »

Προφητείαν ἐνταῦθα τὴν χειροτονίαν φησὶ, δι᾿ ἧς
€) Πνεῦμα ἔλαδε. Πληϑυντιχῶς δὲ αὑτὰς ὀνομάζει,

Patsor. Gn. XCV.

acceplione dignus. Ac si dicat
renuat, quæ narraturi sumus.

« Ad informationem eorum qui eredituri sunt
illi in vitam zelernam. [Vzns. 17, 18.] Regi autem
seculorum immortali et invisibili , soli Deo, honor
et gloria, in szecula seculorum. Amen. Hoc przce-
ptum commendo tibi, fili Timothce. »

Deus , inquit, quo persuaderet hominibus, cun-
eta illis condonari, ipse me suscepit.

« Secundum precedentes in te prophetias, ut
milites in illis bonam militiam , [Vgas. 19] habens
fidem et bonam conscientiam. »

Prophetiam hic appellat ordinationem, per quam
Spiritum acceperat, Plurali autem eas numero

32

: Nemo ea credere

1003

S. JOANNIS DAMASCENI

1001

exprimit, velut significans, tum illam cum qua A οἱονεὶ σημαίνων ἐχεΐνην μεθ᾽ fc ἕλαδεν αὐτὸν, xai

Timotheum acceperat, cum qua et ipsum cireum-
ciderat, et cum qua ordine sacro eumdem ini-
tiaverat. .

« Quam quidam repellentes , cirea fidem naufra-.
gaverunt,.[ Vzas. 20]. ex quibus est Hymenzus
«οἱ Alexander, quos tradidi Satanæ. »

Nam ubi vita deposita est, et ejusmodi dogma
im lucem editur, ac plurimos videas in profundum
malorum corruere, et ad gentilem ritum converti.
Ut enim futurorum metu minime crucientur, ani-
mo persuadere student falsa esse quacunque nos
tradimus.

« Ut discant.non blasphemare. ,

CAP. Il.

μεθ᾽ ἧς περιέτεμε, xav μεθ᾽ ἧς ἐχειροτόνει,

€ "Hy τινες ἀπωσάμενοι, περὶ τὴν πίστιν ἔναυ-»
άγησαν, ὧν ἐστιν 'Υμεναῖος χαὶ ᾿Αλέξανδρος οὃς παρο
ἐδιυχα τῷ Σατανᾷ, »

Ὅταν γὰρ ἧ βίος ἀπεγνωσμένος, καὶ ὀόγμα τίχτε-
ται τοιοῦτον, xal ἔστιν ἰδεῖν πολλοὺς ἐπὶ τὸ τοῦ
καταπεσεῖν εἰς βυθὸν χαχῶν χαὶ εἰς Ἑλληνισμὸν
ἐχτραπέντας. “ἵνα γὰρ μὴ τῷ φόδῳ τῶν μελλόντων
βασανίζωνται, σπουδάσουσι πεῖσαι τὴν Ψυχὴν, ὅτι
ψευδῇ πάντα τὰ παρ᾽ ἡμῖν.

« Ἵνα παιδευθῶσι μὴ βλασφημεῖν.

ΚΕΦΑΛ. Β΄.

Ves. 1. « Obsecro igitur primum fleri obsecra- B, Παραχαλῶ οὖν πρῶτον πάντων ποιεῖσθαι 5cf-

tiones, postulationes, et gratiarufn actiones pro
omnibus hominibus.»

Non ut eos doceat , inquit, sed uL discant. Non

«enini hoc llle praestat , sed inflictione pens id ac-
cidit.
Vxas. 2-6. « Pro regibus et omnibus qui in sub-
limitate sunt, 9681 ut quietam el tranquillam
"vitam agamus in omni pietate el castitate. Hoc
enim bonum est et acceptum coram Salvatore Deo
nostro, qui vult omnes homines salvos fieri, οἱ ad
$gnitionem veritatis venire. Unus enim Deus, unus
nediàtor Dei et hominum, homo Christus Jesus,
qui dedit semetipsum »

Quia principes tunc temporis Christianos ma-
xime inseelabantur, orandum esse pro ipsis ait,
ut fideles discant eos non odisse. Hoc nempe do-
cens, quod Dominus his verbis praceperat : Orate
pro persequentibus vos**. Quapropter adjecit : Hoc
bonum est et acceptum.

« Redemptionem pro omnibus, testimonium, »

Cum ob. peceata sua puniendi essent, Inquit,
horum vice Filium suum dedit.

«Temporibus suis; ( Vens. 7, 8] in quo positus
sum ego praedicator el Apostolus ( veritatem dico, et
non mentior), magister gentium in fide et veritate.
Volo ego viros orare»
Id est, uti congruebat.

« In omni loco, levantes puras manus sine ira ἢ

et disceptatioue. »

Ostendit sacrificio Chrísti faetum esse ut omnis
orbis terra locus Jerusalem evaderet. Puras manus
dicit, ut ipsos doceat ab omni peccato puros esse,

velut ante dixerat. Illud vero, sine ira, idem est .

atque injuriarum immemores. Istud eliam, et
disceptationibus, omnem hssitationem adimit, et
eiusmodi dubietatem; num forte eorum qua ἢ a
Deo postulant, compotes essent futuri. |

Vgns. 9, 10. « Similiter et mulieres in habitu
ornato cum vereeundia et sobrietate ornantes se,
et non in tortis crinibus, aut auro, aut margaritis,

1** Matth, xxi, 44.

σεις, προσευχὰς, ἐντεύξεις, εὐχαριστίας ὑπὲρ πάν-
των ἀνθρώπων. "

Οὐχ ἵνα παιδεύσῃ αὐτοὺς, φησὶν, ἀλλ᾽ tva zaiev-
θῶσιν. Οὐ γὰρ ἐχεῖνος τοῦτο ἐργάζεται, ἀλλ᾽ &x τῆς
χολάσεως τοῦτό συμθαίνει,

« Ὑπὲρ βασιλέων, xai πάντων τῶν ἐν ὑπεροχῇ
ὄντων, ἵνα ἤρεμον χαὶ ἡσύχιον βίον διάγωμεν ἐν
πάσῃ εὐσεδείᾳ xal σεμνότητι. Τοῦτο γὰρ καλὸν xal
ἀπόδεχτον ἐνώπιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ, ὃς
πάντας ἀνθρώπου; θέλει φωθῆναι, xal εἰς ἐπίγνυ-
σιν ἀληθείας ἐλθεῖν. ET; γὰρ Θεὸς, εἷς καὶ μεσίτης
Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ἄνθρωπος Ἰησοῦς Χριστὸς, ὁ
δοὺς ἑαυτὸν » |

Ἐπειδὴ τότε- μάλιστα ἐδιώχοντο, φησὶν εὔχεσθει
ὑπὲρ αὐτῶν, ἵνα διδάσκῃ μὴ μισεῖν αὐτούς. Τοῦτο
λέγων, ὃ προσέταξεν ὁ Κύριος λέγων, Προσεύχεοσϑε
ὑπὲρ τῶν διωχόνγτων ὑμᾶς. Διὸ xal ἐπήγαγεν"
Τοῦτο και}ὸν καὶ ἀπόδεχτον.

« ᾿Αντίλυτρον ὑπὲρ πάντων * τὸ μαρτύριον, »

Ἔμελλεν,. φησὶ, τιμωρεῖσθαι αὐτοὺς ὑπὲρ τῶν
ἁμαρτημάτων, ἀλλ᾽ ἀντ᾽ ἐχείνων τὸν ἕαντοῦ ἔδωχεν
Υἱόν. |

« Καιροῖς ἰδίοις, sl; ὃ ἐτέθην ἐγὼ κήρυξ καὶ ἀπό-
στολος, ἀλήθειαν λέγω, οὐ ψεύδομαι, διδάσκαλος
ἐθνῶν, ἐν πίστει χαὶ ἀληθείᾳ. Βούλομαι οὖν προσεύ-
χεσθαι τοὺς ἄνδρας »

Τουτέστι, προσηχόντως.

€ Ἐν παντὶ τόπῳ, ἐπχίροντας ὁσίους χεῖρας, χω»
Qs ὀργῆς καὶ διαλογισμοῦ. »

Δείχνυσιν, ὡς διὰ τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ ἅπας
τῆς οἰχουμένης τόπος γέγονεν Ἱερουσαλήμ. "Oclove
δὲ χεῖρας λέγει, διδάσχων αὐτοὺς πάσης, ὡς εἰπεῖν,
χαθαρεύειν ἁμαρτίας. Τὸ δὲ, χωρὶς ὀργῆς, τοῦτο
ἐστιν ἀμνησιχάχους ὄντας. Τὸ δὲ͵ διαλογισμῶν, κὸ
ἀμφίδολον ἀναιροῦντός ἐστι, καὶ τὸ διστάζοντος, εἰ
ἄρα λάδοιεν ἃ αἰτοῦσι παρὰ Θεοῦ,

r “Ὡσαύτως καὶ τὰς γυναῖχας iv xatactoM) v
σμίῳ, μετὰ αἰδοῦς καὶ σωφροσύνης χοσμεῖ» ἑαντὰς,
μὴ ἐν πλέγμασιν, À ἐν χρυσῷ, fj μαργαοίταις, 1

ΙΝ EPIST. AD TIMOTHEUM I.

1006

lpattspip πολυτελεῖ, ἀλλ᾽ ὃ πρέπει γυναιξὶν, ἐπαγ- A vel veste pretiosa; sed quod decet milieres, pro«

τελλομέναις θεοσέδειαν δι᾿ ἔργων ἀγαθῶν. »

Ἰουτέστι, πανταχόθεν περιστέλλεσθαι
ὅπερ ἐστὶ πολλοῦ φόδου σημαντιχόν.

« Γυνὴ ἐν ἡσυχίᾳ μανθανέτω, ἐν πάσῃ ὁποταγῇ.
Τυναιχὶ δὲ διδάσχειν οὐχ ἐπιτρέπω, οὐδὲ αὐθεντεῖν
ἀνδρὸς, ἀλλ᾽ εἶναι ἐν ἡσυχίᾳ. ᾿Αδὰμ γὰρ πρῶτος
ἐπλάσθη, εἶτα Εὔα. »

Βουλόμενος αὐτῶν περιχόψαι τὴν ἀφορμὴν τῆς
λαλιᾶς, οὐδὲ διδάσχειν αὐτὰς ἐπιτρέπει. Καὶ τοῦτο
γὰρ κοσμιότης ἐστὶ, περὶ ἧς χαὶ διελέγετο, μηδὲ
λαλεῖν ὅλως. "Apa δὲ xaX τὴν αἰτίαν τίθησιν, ἐπειδὴ
ἅκαξ ἐδίδαξε, ταὶ τὸν ἄνδρα χατέστρεψεν, xot τῇ
«αραχοῇ ὑπεύθυνον ἐποίησεν.

χαλῶς,

« Καὶ "Abàp οὐχ ἡπατήθη, ἡ δὲ γυνὴ ἀπατηθεῖσα -

ἐν παραθάσει γέγονε, Σωθήσεται δὲ διὰ τῆς τέχνο-
τονίας, ἐὰν μείνωσιν ἐν πίστει, xal ἀγάπῃ, καὶ

ἁγιασμῷ μετὰ σωφροσύνης. »

Πρὸς σύγκρισιν : τῆς γυναυχὸς, φησὶν αὑτὸν μὴ
ἡκατῆσθαι “ πάλιν δὲ οὐ περὶ ᾿Αδὰμ εἴρηται, Εἶδε
tà ξύλον Ótt καὶ καλὸν εἰς βρῶσιν, ᾿ἀλλὰ περὶ τῆς
Ὡναικός. Καὶ ἔξαγε, καὶ ἔδωκ καὶ τῷ ἀνδῤὶ
αὐτῆς, ὥστ. οὗτος οὐχ ἐπιθυμία ἐνδοὺς πὰρέδὴ,
ἀλλὰ τῇ γυναιχὶ πεισθείς.

ΚΕΦΑΛ. I". .
ε Πιστὸς à λόγος: »
᾿ Ὅμοιον ὡς εἰ λέγοι" Μὴ χατηφέϊς γένησθε, ὅτι

4b γένος ὑμῶν διαδέδληται. “Ἔδωχεν ὑμῖν ὁ θεὸς καὶ ς

πέραν ἀφορμὴν σωτηρίᾶς, τὴν παιδοτροφίαν, ὥστε
μὴ μόνον δι᾿ ἑαυτῶν, ἀλλὰ χαὶ δι᾽ ἑτέρων σώζεσθαι.
Σώζονται yàp, ὅτι ἀθλητὰς ἔθρεψαν τῷ Θεῷ. Καὶ
ὅτι τοῦτο σώζει, ἐπήγαγε, Πιστὸς ὁ όγος, μονο-
νουχὶ λέγων, Μηδεὶς ἀπιστείτω, φησί" διὰ τῆς τεχνο»
τονίας σώζονται " οὐ γάρ ἔστι τοῦτα μιχρὸν, τὸ τὰ
δοϑέντα παιδία παρ᾽ αὐτοῦ, ταῦτα αὐτῷ ἀναθεῖναι.

«€ Εἴ τις ἐπισχοπῆς ὀρέγεται, χαλοῦ ἔργου ἐπιθυ»
jul. Δεῖ οὖν τὸν ἐπίσχόπον » |

00x ἐγχαλῶ, φησί * προστασίας γὰρ ἔργον ἐστὶ, «C
τις ταύτην ἔχοι τὴν ἐπιθύμίαν, ὥστε μὴ τῆς ἀρχῆς,
"καὶ τῆς ἀπ᾽ αὐτῆς τιμῆς ἐφίεσϑαε μόνον: ᾿Αλλὰ xal,

mittentes pietatem per bona opera. »

Hoc est, undequaque debent modesto vestitu
uti : id quod multi timoris argumentum cst.

Vrns. 11-15. « Mulier in silentio: discat cutn
subjectione. Docere autem mulieri non permitto,
neque dominari in virum, sed.esse in silentio. Adam
primus formatus est, deinde Eva.»

Cum velit loquacitatis occasiones eis amputare,
nec permittit ut doceant. Hzc enim est honestas
illa de qua locutus erat, precipiendo ne ullatenus
loquerentur. Insuper autem οἱ hic causam affert,
quod nempe cum *emel docuerit, vir ab ipsa de-

jectus sit, et inobsequens redditus.

Vgns. 14, 15. « Et Adan non est seductus ; mu-
lier autcm seducta in przvaricatione fuil. Salva-

bitur autem per (iliorum generationem, si maneant

In fide, et dilectione, et sanctificatione cum sobrie-
tate. ? |

Ja comparationem mulieris seduetum non esse
virum dicit. Rursum vero non de Adamo scriptum
ést : Vidit lignum quod esset bonum ad vescendum,
'sed de muliere : Et comedit, deditque viro suo "".
Quamobrem ille non appetitui obtemperando
mandatum violavit, sed obsequendo mulieri.

CAP. 4t

« Fidelis sermo.»
9692 Perinde est ac si diceret : Ne mœsto animo
sitis, ac si sexui vestro detrabatur. Alteram vobis

"Deus occasionem porrexit salutis, liberorum vide-

licet edacatioriem, ut non modo per vos ipso
salvæ sitis, verum etiam pcr alios. Enimverò salvie
flunt, quia atbletàs Deo nutriunt. Quodque hac
eis conducat ad salutem, intulit bis verbis : Fide-
lis sermo. Quasi dicat * Nemo revocet in dubium,
quin per filiorum generationem salutem obtineant.
Non enim hoc exiguum aliquid est, filios Deo dc-
dere, qui ab ipsomet dali sunt.

«Si quis episcopatum desiderat, bonum opus
desiderat. Oportet ergo episcopum ,

Non culpo, inquit. Opus quippe regiminis est, si
quis hoc desiderium babet, ot neque primatum,
"neque honorem qui ex eo consequitur, tantüm-

τῆς προστασίας οὐκ. ἐγκαλῶ" ἐπεὶ καὶ Μωῦσῆς ἐξ Ὁ πιοάο cupiat. Quin nec Yegiminis studium taxo :

ἐρχῆς τοῦτον ἔσχε τὸν ζῆλον,- τοῦ" ἐπισχοπεῖν τοὺς
—— αὐτοῦ.
« ᾿Ανεπίληπτον εἶναι, »

Διὰ μιᾶς λέξεως πᾶσαν αὐτὸν ἀρετὴν ἔχειν πῤοσ-
᾿ἔπαξι.

ε Μιᾶς γυναιχὸς ἄνδρα, νηφαλέον, σώφρονα, κόδ-
qs φιλόξενον, διδαχτιχὸν, μὴ πάροινον, μὴ πλή-
-3sny, μὴ αἰσγροκερδῆ, ἀλλ᾽ ἐκιειχῇ, ἄμαχον, ἀφιλάρ-
Tutor, τοῦ ἰδίυν οἴκου καλῶς ^robtavápavov,s

Ἵνα μὴ τοῦτο ἐμπόδιον γένηται τοῖς ἤδη ἐσχηχόσι
γαμετὰς, ἢ καὶ" πρὸς ἀντιδιαστολὴν τῶν παρὰ "Iou-

"! Gen, 11, 6. ** Exod. τι, {1.

quandoquidem et Moyscs prima setate hoec smula- ᾿
tus est, ut fratribus $uis prospiceret **,-
« Irreprehensibilem esse, »

Una dictione genus omne virtutis habendum ei
prescripsit.

Unius uxoris virum, sobrigm, prudentem, orna-
t"m, hospitalem, doctorem : (Vegas. 5-5] non
vinolentum,: non percussorem : non turpis [ἐοτέ
copidam, sed modestum, non litigiesum, non cu-
pidum, domui suz béfie prepositum, »

Ne hoc illis" itpédtmento sit, qui jam ante uxo-
rés duxerint ; vel ad differentiam doctorum Jadzo-

5. JOANNIS DAMASCENI

rum, quibus fas eral duas etiam uxores habere : A δαίοις διδασχάλων, οἷς Hy καὶ e ἔχιν, Ern

id quod magis consentaneum est.
4 Filios babentem subditos cum omni castitate.
Si quis auteui domui sue — nescit, quomodo
Coniecet enim ule re domestica exempla præ ·
deat, posse se recte filios. sécundum Deum insti-
tuere.
Ygns. B. « Non neophytum, ne in superbiam ela-
us.»
Eum dicit qui nuper eruditus sit, non qui ju-
nioris :xetalis.
1 In judicium incidat diaboli. »
Id est, iu. eamdem condemnationem, quam ille
ob superbiam sustulit, |

Vans. 7-9. « Oportet illum et testimonium ha- P

bere bonum ab iis qui foris sunt, ne in opprobrium
incidat, ct in laqueum diaboli. Diaconos similiter
pudicos, non bilingues, non vino multo dedilos,
non turpe lucrum sectantes, habentes mysterium
fidei, ,

Omnino debel, inquit, homines in sui admiratio-
nem trahere, et justus esse, ul ab ipsismet inimi-
cis testimonium habeat, Id quod perinde est atque
illud effatum : Luceat. luz vestra coram homini-
bus **,

« In conscientia pura. [ Vegas. 10-15,] Et hl qui-
dem probentur primum, et sie ministrent, nullum
crimen habentes. Mulieres similiter pudicas, non
detrahentes, sobrias, fideles 1n omnibus. Diaconi
sint unius uxoris viri, qui filiis suis bene xL
δὶ $uis domibus. Qui enim bene ministrant,
gradum bonum sibi acquirunt, et mullam fiduciam
in üde, que estin Christo Jesu. Hzc tibi scribo,
sperans me ad 1e 883 venire cito. Si autem tar-
davero, ut scias quomodo oporteat te in domo Dei
conversari, quæ est Ecclesia Dei vivi, columna el
firmamentum veritalis. »

Hoc est, qui recta fide instructi sint, nihilque
dolosi el admisceant, |

Vgns. 16. « Et manifeste magnum esi pietatis
sacramenium. Deus manifestatus est in carne. »

Ne mihi tintinnabula narraveris, inqui ; ne San--
cia sanctorum, ne summum sacerdolem, Ecclesia

esi orbis columna; sacramentum magnum est,
»ε pietatis sacramentum ; idque in confesso est,
non in ancipiti, Nam hoc est indubitatum.

« Justificatus est in &piritu, »

Ita loquiter, quoniam ille qui consimili modo ae -
nos participavil carnem et sanguinei, nequaquam.
peccatum admisit, nee inventus est- dolus in ore
ejus.

« Apparuit angelis, predicatus est gentibus, ere ·
ditus est in mundo, assumptus est ín gloria. s

CAP. IV.

Vens. 1-5. « Spiritus autem manifeste diclt ;
quia in novissimis temporibus discedent quidam
a Bde. »

» Matth, v, 10,

ἁρμόζει μᾶλλον.

€ Τέχνα ἔχοντα ἐν ὑποταγῇ μειὰ πάσης πὲμνὲ,
τῆτος. Ei δέ τις τοῦ ἰδίου οἴχου προστῆναι οὐχ οἶδε,
πῶς Ἐχχλησίας Θεοῦ ἐπιμελήσεται: »

Δεῖ γὰρ αὑτὸν οἴκοθεν παρασχέσθαι τὰ παραδεί-
γὙμαᾶτα, ὡς καλῶς δυνήσεται τὰ xatk Θεὼν τέκνα
διοιχεῖν.

« Μὴ νεόφυτον, ἵνα μὴ τνφωθεὶς, »

Τὸν νεωστὶ χατηχημένον λέγει, οὗ τὸν νεώτερον
τῇ ἡλικίᾳ,

t Εἰς χρῖμα ἐμπέσῃ τοῦ διαδόλου. s

Τουτέστιν εἰς τὴν χαταδίχην, ἣν ἐχεῖνος amd
ἀπονοίας ὑπέμεινε,

« Δεῖ δὲ αὑτὸν καὶ μαρτυρίαν χαλὴν ἔχειν ἀπὸ τῶν
ἔξω, ἵνα μὴ εἰς ὀνειδισμὸν ἐμπέσῃ, καὶ παγίδα τοῦ
διαδόλου. Διακόνους ὡσαύτως δεμνοὺς, μὴ διῤό-
γους, μὴ οἴνῳ πολλῷ προσέχοντας, μὴ αἰσχροχερδεῖφ' |
ἔχοντας τὸ μυστήριον πίστεως, s

Οὕτως ὀφείλει, φησὶ, θαυμαστὸς εἶναι καὶ δίχαιος, —
ὡς καὶ τοὺς ἐχθροὺς αὐτῷ μαρτυρεῖν, “Ὅμοιον δὲ |

« Ἕν χαθαρᾷ συνειδήσει. Καὶ οὗτοι δὲ δοχιμᾶ-
ζέσθωσαν πρῶτον, εἶτα διακονείτωσαν, ἀνέγχλητοι
ὄντες. Γυναῖχας ὡσαύτως σεμνὰς, μὴ διαδύλοις,
C νἸφαλέους, πιστὰς ἐν πᾶσιν. Διάχονοι ἔστωσαν μιᾶς
γυναικὸς ἄνδρες, τέχνων καλῶς προϊστάμενοι, vul
τῶν ἰδίων οἴχων. Οἱ γὰρ καλῶς διακογήσαντες, fe
θμὸν ἑαυτοῖς χαλὸν περιποιοῦνται, καὶ πολλὴν παῤ᾿
ῥηκαίαν ἐν πίστει τὰ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, Ταῦτά qu.
γράφω, ἐλπίζων ἐλθεῖν πρὸς σὲ τάχιον, Ἐδν δ
βραδύνω, ἵνα εἰδῇς, πῶς δεῖ bv οἴχῳ Θεοῦ ἀνασιρέν
φεσθαι, ἥτις ἐστὶν Ἐχχλησία Θεοῦ ζῶντος, στύλος
xaX ἐδραίωμα τῆς ἀληθείας, »

Τουτέστιν, ὀρθὴν ἔχοντας πίστιν, καὶ μηδὲν αὐτῇ
τῶν δολίων ἐ ππεισάγοντας.

c Καὶ ὁμολογουμένως μέγα ἐστὶ τὸ τῆς εὐσεδείας
μυστήριον, θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί, » "

Μή μοι εἴπῃς τοὺς κώδωνας, φησὶν, μηδὲ τὰ ἍΤ.
τῶν ἁγίων, μηδὲ τὸν ἀρχιερέα, Στύλος ἐστὶ τῆς d

Ὁ κουμένης ἡ Ἐχχλησία" καὶ μυστήριόν ἔστι, καὶ

Εέγα, καὶ εὑσεδείας μυστήριον, καὶ ὅμολογου μένων,
EJ ζητουμένως, ᾿Αναμφίδολον γάρ ἔστιν. .
« Ἐδιχαιώθη ἐν πνεύματι. ν
Τοῦτό, φῆσιν, ὅτι μεταλαδὼν αἵματος καὶ sapi
παραπλησίως ἡμῖν, οὐκ ἐποίησεν ἁμαρτίαν, οὐδὲ
pron δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ,

4 Ὥγθη ἀγγέλοις, ἐχηρύχϑῃ ἔν ἔθνεσιν, ἐπι
ἐν χόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ. ὃ
ΚΈΦΑΛ, A',

« Τὸ δὲ πνεῦμα ῥητῶς λέγει, ὅτε ἐν ὕστε
pol; ἀποστήσονταί᾽ τινες τῆς πίστεως, 3.

Θεοῦ, πρότερον οὐχ ὁρῶντες.

« Προσέχοντες πνεύμασι πλάνοις, καὶ διδασκαλίαις
δαιμονίων, ἐν ὁποχρ ast ψενδολόγων, χεχαυτηρια-
σῥένων τὴν ἰδίαν συνείδησιν, χωλυάντων γαμεῖν,
ἀπέχεσθαι βρωμάτων, ἃ ὁ Θεὸς ἔχτισεν εἰς μετάλη-
Ψιν μετὰ εὖ καριστίας, τοῖς πιστοῖς, καὶ ἐπεγνωχόσι
«ἣν ἀλήθειαν. »

Eic Μανιχαῖον χαὶ Mapxiuva ταῦτα πάντα λέγει.

« Ὅτι πᾶν χτίσμα Θεοῦ καλὸν, καὶ οὐδὲν ἀπόδλη-
«ov μετὰ εὐχαριστίας λαμδανόμενον. ᾿Αγιάζεται γὰρ
διὰ λόγου Θεοῦ καὶ ἐντεύξεως. Ταῦτα ὑποτιθέμενος
φοῖς ἀδελφοῖς, χαλὸς ἔσῃ διάχονος Ἰησοῦ Χριστοῦ. ὃ

IN EPIST. AD TIMOTHEUM I.
Ὥστε xal ἄγγελοι μεθ᾽ ἡμῶν εἶδον τὸν Υἱὸν τοῦ A

1010

Waque angeli , quemadmodum et nos Del Filium
conspexere, quem ante non " viderant.

« Attendentes spiritibus erroris, et doctrinis
diemoniorum, in bypocrisi loquentium mendacium,
cauteriatam babentium suam conscientíam , probi-
bentium nubere, abstinere a cibis quos Deus crea-
vit ad percipiendum cum gratiarum actione fide-
libus , et iis qui cognoverunt veritatem. »

Hsc omnía adversus Manicbzum et Marcionem
dicuntur.

Vans. 4-6. « Quia omnis creatura Dei bons est,
et nihil rejiciendum quod eum gratiarum actione
pereipitur. Sanctificatur enim per verbum Dei et
erationem. Hxc proponens fratribus, bonus eris
minister Jesu Christi. »

Δύο τἴϑησιν ἐνταῦθα χεφάλαια ἕν μὲν, ὅτι οὐδὲ B. Hic duo capita statuit : ogum quidem, nullam

κτίσμα κοινόν * δεύτερον δὲ, εἰ xal γένηται τῇ Óxo-
λήψει χοινὸν, ἀλλ᾽ ἔχεις τὸ φάρμαχον" σφραγίσας
εὐχαρίστησον" δόξασον τὸν Θεὸν, καὶ πᾶσα xalag-
eia ἀφίπταται.

« Ἐντρεφόμενος τοῖς λόγοις τῆς πίστεως, καὶ τῆς
καλῆς διδασκαλίας, fj παρηχολούθηχα. »

Τὸ διηνεκὲς τῆς εἰς τὰ τοιαῦτα προσοχῆς δηλῶν.

4. Τοὺς βεθήλους καὶ γραώδεις μύθους apatrsos. ».

Τὰς μοθιχὰς Ἰουδαίων παραδόσεις λέγει.

« Tóp vate δὲ ξαυτὸν »

Ὁ γυμναζόμενος, ἱδρῶτας ἔχει πολλούς.

« Πρὸς εὐσέδειαν. »

Τουτέστι, αἰσεῖιν καθαρὰν καὶ βίον.

« Ἢ γὰρ σωματιχῇ γυμνασία πρὸς ὀλίγον ἐστὶν
ὠφέλιμος" ἡ δὲ εὐσέδεια, πρὸς κάντα ὠφέλιμός ἐστιν.»

Τινὲς περὶ νηστείας τοῦτό φάσιν εἰρῆσθαι. "Avave*
οὐκ ἔστι σωματιχὴ γυμνασία, ἀλλὰ πνευματιχή. Εἴ
τὰρ σωματικὴ ἦν, τὸ σώμα ἔτρεφεν ἄν, Εἰ δὲ τήχει
αὐτὸ, xal λεκτύνει, xol χατισχύει, οὐχ ἔστι σδωμα-»
φιχῆ, "Apa περὶ τῆς τοῦ σώματος ἀσχήσεώς gnow,
ὥστε ἡμῖν δεῖ τῆς γυμνασίας τῆς χατὰ Ψυχὴν"
ἐχείνη γὰρ οὖχ ἔχει χέρδος, ἀλλ᾽ ὀλίγον ὠφέλησε τὸ
ebya ^ ἣ δὲ τῆς εὐσεδείας ἄσχησις, τὸν χαρπὸν καὶ
ἣν τῷ μέλλοντι ἀποδίδωσι, χαὶ ἐνταῦθα ἀναχτᾶται.

« Ἐκαγγελίαν ἔχουσα ζωῆς τῆς νῦν, καὶ τῆς μελ»
λούσης. »

"Apa καὶ ἐνταῦθα ἐν ἐλπίσιν ἐσμὲν χρησταῖς. Ὁ
τὰρ μηδὲν ἑαυτῷ συνειδὼς, χαὶ ἐνταῦθα γάννυται.
ὩὭὩσκεροῦν χαὶ ὁ πονηρὸς, xal ἐνταῦθα χολάζεται.

« Πιστὸς ὁ λόγος, χαὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος. »

Τουτέστιν, ἀληθής ἐστι, χαὶ ἐνταῦθα, xol ἐχεῖ,

« Εἰς τοῦτο γὰρ χοπιῶμεν, xal ὀνειδιζόμεθα, ὅτι
ἠλκίχαμεν ἐπὶ Θεῷ ζῶντι, 6c ἐστι σωτὴρ πάντων
ἀνθρώπων, χαὶ μάλιστα πιστῶν. Παράγγελλε ταῦτα,
καὶ δίδασχε. »

Τουτέστι᾽ s[vog γὰρ ἕνεχα χόπτομεν ἑαυτοὺς, εἰ
μὴ τὰ μέλλοντα προσεδοχῶμεν;

« Νηδείς cou τῆς νεότητος χαταφρονείτω, ἀλλὰ
αὖπος γίνου τῶν κιστῶν, ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν

yem erestam communem esse aut immundam : al-
terum , ets) quidpiam vel suspicione immundum
habetur, remedium in promptu esse, nimirum
consignando gratias age : gloriam praebe Deo, et
impuritas omnis avolabit.

ε Enutritus verbis fidel et bonse doctrinse , quam
assecutus es. »

Assiduam erga ista attentionem preeferens

Vgas. 7. « Ineptas sutem et aniles quiestiones
devita. »

Fabulares Judæorum traditiones dicit.

« Exerce autem teipsum »

Qui se exercet, valde desudat.

« Ad pletetem.»

ld est (idem et vitam puram.

Vas. 8. « Nam corporalis exercitatio ad modi-
cum prodest , pietas autem ad omnia utilis est. »

Quidsm aiunt boc de jejunio dietum esse. Apa-
ge : non δος est exercitatio corporalis, sed spir.
tualis. Nam οἱ eorporalis esset, corpus nutriret.
Sin vero illud mareescere facit οἱ attenuat, ejus-
que vires atuterit , corporalis non fuerit. Igitur de
exercitatione eorporis loquitur, ut ὁ re nostra sii
964 exercitation! animi operam dare. Ilia enim
nihil compendii babet , perumque prodest corpori
Pietatis autem exercitatio , cum in svo futuro frd':
ctum retribuit, tum et in prsssenti recreat.

« Promissionem babens vitse , 48 nunc est , et

p future, »

Igitur nunc quoque in spe bona versamur. Nam
qui nibil sibi conscius est, bic etiam oblectatur.
Quemadmodum malus istic quoque poenas luit.

Vzns. 9. « Fidelis sermo et omni acceptatione
dignus. »

Hoc est, verus est , cum bie , tum illic.

Vgns, 10, 41. « In hoc enim laboramus et ma-
ledicimur, quia speramus in Deum vivum, qui esi
salvator omnium hominum, maxime fidelium. Præ-
eipe hzc et doce. »

ld est : δου enim laboribus nos conficimus,
nisi res futuras speraremus ?

Vxas. 19, 13. « Nemo adolescentiam tuam con-
temnat ; sed exemplum esto fidelium , ín verbo, in

101:

S. JOANNIS DAMASCENI

1012

conversatione, in charitate, in spiritu , in fide, in À ἀγάπῃ, ἐν πνεύματι, ἐν πίστει, ἐν ἁγνείᾳ. “ως Ep-

castitate. Dum venio, attende lectioni , exhortationi
et doctrina. »

Ostende opera, inquit, canitie digna : qua sub-
inde etiam enarrat. -
. Vgns. 14, 15. « Noli negligere gratiam que in te
cst, quz dala est tibi cum impositione. manuum
presbyterii, Hzc ineditare : in istis esto. »-

Doctrinam ait.

« Ut profectus tuus manifestus sit in omnibus.
| sns. 16. ] Aytende tbi et doetrinse : ínsta in il-
lis. Hoc eniin faciens, teipsum salvum facies , et
eos qui je audiunt. ».

Non in vita solum , sed οἱ in verbo doctrinæ.

. — CAP. V.

. VERS. 1-4. « Seniorem ne increpaveris : sed obs
secra ut patrem ; juvenes ut fratres ; anus ut ma-
ires ; juvenculas ut sorores, in omni castitate.
Viduas honora, quo vere vidus sunt. Si quse
autem vidua filios aut nepotes habet, discat pri-
mum, »

De quocunque, qui provecte sit ætatis, lo-
quitur.

« Domum suam regere, el mutuam vicem red-

dere parentibus. Hoc enim acceptum est coram
Deo. ,VgBs, 5-7.| Quæ autem vere vidua est, et
desolata, speret in Deum, et instet obsecrationi-
bus et orationibus nocte et die. Nam quz in deli-

χομαι, πρόσεχς τῇ ἀναγνώσει, τῇ παρακλήσει, τῇ
διδασχαλίᾳ. »

Ἔργα γὰρ, φησὶν, ἐπίδειξον ἄξια πολιᾶς, ἃ καὶ
ἐφεξῆς λέγει. |

c Μὴ ἀμέλει τοῦ ἐν σοὶ. χαρίσματος, ὃ ἐδόθη σοι
διὰ προφητείας, μετὰ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν πρεσδυ-
τερίου. Ταῦτα μελέτα, ἐν τούτοις ἴσθι, »

Τῆς διδασχαλίας φησίν.

« Ἵνα σον ἡ προχοπὴ φανερὰ fj ἐν πᾶσιν. Ἔπεχε
σεαυτῷ, xat τῇ διδασκαλίᾳ, ἐπίμενε αὐτοῖς. Τοῦτο
YÀp ποιῶν, xal σεαυτὸν σώσεις, xal τοὺς ἀχούον-
τάς σου. »

Μὴ ἐν τῷ βίῳ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ λόγῳ τῷ δι-

δααχαλιχῷ. KEMAA. F.

Πρεσθυτέρῳ μὴ ἐπιπλήξῃς, ἀλλὰ καραχάλει dx
πατέρα, νεωτέρους ὡς ἀδελφοὺς, πρεσόυτέρας ὡς
μητέρας, νεωτέρας ὡς ἀδελφὰς ἐν πάσῃ ἀγνείᾳ χή-
pac τίμα τὰς ὄντως χήρας. Εἰ δέ τις χῆρα τέχνα, 1
ἔχγονα ἔχει, μανθανέτω πρῶτον, »

πε p παντὸς γεγηραχότος λέγει.

« Τὸν ἴδιον οἴχον εὐσεδεῖν, xad ἁμοιδὰς ἀποδιδό-.
vat τοῖς προγόνοις. Τοῦτο γάρ ἐστιν ἀπήδεχτον bv.
ὠπιον τοῦ Θεοῦ. Ἡ δὲ ὄντως χήρα, καὶ μεμονωμένῃ ς

ἤλπιχεν ἐπὶ τὸν Θεὸν, xal προσμένει ταῖς δεήσεας

xa ταῖς προσευχαῖς νυκτὸς, xat ἡμέρας " ἣ δὲ σπας..

ciis est, vivens mortua est, Et hzc prmcipe, ut ( ταλῶσα, ζῶσα τέθνηχεν. Καὶ ταῦτα παράγγελλς͵

irreprehensibiles sint. »
Idem est ac , bene gerere.

Vgns. 8. « Si quis autem suorum, οἱ maxime
domesticorum euram non habet,«

Eos ait qui genere. propinqui sunt.; quem-
admodum et 1saias : Affines generis tui. non asper-
neris 36,

« Fidem negavit, et est infideli deterior, [Vzas.
9-15.] Vidua eligatur non minus sexaginta anno-
1um , que $65 fuerit unius viri uxor ; in operi»
- bus bonis testimonium habens : si filios educavit,
si hospitio recepit, si sanctorum pedes lavit, si
tribulationem patientibus subministravit, si omne
opus bonum subsecuta est, Adolescentiores autem

ἵνα ἀνεπίληπτοι ὥσιν. »

'ÀAvtl τοῦ, εὖ ποιεῖν.

« Εἰ δέ τις τῶν ἰδίων; χαὶ μάλιστα τῶν οἰχείων,
οὐ προνοεῖ, » |

Τοὺς γένει προσήχοντας φησὶν, ὡς xai Ἡσαῖας͵
Τοὺς οἰκείους τοῦ σπάρματός σου οὐχ ὑπερόγει,

(4 Τὴν πίστιν ἤρνηται, xa ἔστιγ ἀπέστου χείρων.
Χήῤα χαταλεγέσθω μὴ ἔλαττον ἐτῶν ἑξήχοντα, γε-
qovula. ἑνὸς ἀνδρὸς γυνὴ, ἐν ἔργοις καλοῖς μαρτυρου-
μένη, εἰ ἐτεχνοτρόφησεν, εἰ ἐξενοδόχησεν, εἰ ἁγίων
πόδας ἕνιψεν, εἰ θλιδομένοις ἐπήρχεσεν, εἰ παντὶ
ἔργῳ ἀγαθῷ ἐπηκολούθησεν. Νεωτέρας δὲ yfipas παρ-
αιτοῦ. Ὅταν γὰρ καταστρηνιάσωσι τοῦ Χριστοῦ,

viduas devita. Cum enim luxuriate fuerint in D γαμεῖν ἐθέλουσιν, ἔχουσαι xplpa, ὅτι τὴν πρώτην

Christum , nubere volunt , habentes damnationem ,
quia primam fidem irritam fecerunt. Simul autem
et otiosæ discunt circuire domos : non solum
otiose, sed et verboss, et curioss, loquentes
qua non oportet. Volo ergo juniores nubere, filios
procreare, matresfamilias esse, nullam occasio-
nem dare adversario maledicti gratia. Jam enim
qui&dam conversa sunt retro Satanam. »

Quia infidelis ille, etsi. extraneos despicit, pro-
pinquos tamen non aspernatur. Atqui fidem com-
pactum dicit.

Vans. 16-35. « Si quis vir aut mulier fdelis

*' Isa. Lv, 7, sec. xxx.

πίστιν ἠθέτησαν. "Aya δὲ xal ἀργαὶ μανθάνουσιν,
περιερχόμεναι τὰς olxlac* οὐ μόνον δὲ ἀργαὶ, ἀλλὰ
xaX φλύαροι, xal περί ερῖοι, λαλοῦσαι τὰ μὴ δέοντα,
Βούλομαι οὖν νεωτέρας γαμεῖν, τεχνογονεῖν, οἶποδε-
σποτεῖν, μηδεμίαν ἀφορμὴν διδόναι τῷ ἀντιχειμένῳ,
λοιδορίας χάριν. "Hàn, γάρ τινες ἐξετράπησαν ὀπίσω
^00 Σατανᾶ. »

Ὅτι ἐχεῖνος, εἰ χαὶ μὴ τοὺς ἀλλοτρίους, τοὺς γοῦν
ἐγγὺς οὐ περιορᾷ. Τὴν συνθήχην φησίν.

«Εἴ τις πιστὸς, ἣ πιστὴ ἔχει χήρας, ἑἐπερχεῖω

1013
αὐταῖς, xaX μὴ βαρείσθω ἡ
«τος χήραις ἐπαρχέσῃ. Ol χαλῶς τρροεστῶτες πρε-
σδύτεροι, διπλῆς τιμῆς ἀξιούσθωσαν, μάλιστα οἱ χο-
πίωντες ἐν λόγῳ καὶ διδασχαλίᾳ. Λέγει γὰρ ἡ Γραφὴ,
.-Βυῦν ἁλοῶντα o φιμώσεις. Καὶ, “Λξιος ὁ ἐργάτης
«οὔ μισθοῦ αὐτοῦ. Κατὰ πρεσδυτέρον χατηγορίαν
μὴ παραδέχονυ, ἐκτὸς εἰ μὴ ἐπὶ δύο ἣ τριῶν μαρτύ-
ρων. Τοὺς ἁμαρτάνοντας ἐνώπιον πάντων ἔλεγχε,
ἵνα xai οἱ λοιποὶ φόδον ἔχωσι, Διαμαρτύρομαι ἕν-
ὠπῖον τοῦ θεοῦ xat Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, χαὶ τῶν
ἐχλεχτῶν ἀγγέλων, ἵνα ταῦτα φυλάξῃς χωρὶς προχρί-
μᾶτος, μηδὲν ποιῶν χατὰ πρόσχλισιν. Χεῖρας τὰ-
χέως μηδενὶ ἐπιτίθει, μηδὲ χοινώνει ἁμαρτίαις ἀλ-
λοτρίαις. Σεαυτὸν ἀγνὸν τήρει. Μηχέτι ὑδροπότει,
ἀλλ᾽ οἴνῳ ὀλίγῳ χρῶ διὰ τὸν στόμαχόν σον χαὶ τὰς

Suxvác σο) ἀσθενείας. Τινῶν ἀνθρώπων al ἁμαρτίαι᾽

πρόδηλοί εἶσι, προάγουσαι εἷς χρίσιν" τισὶ δὲ xai
ἐπαχολουθοῦσιν. Ὡσαύτως χαὶ τὰ χαλὰ ἔργα πρό-
δηλά ἐστι, χαὶ τὰ ἄλλως ἔχοντα χρυδῆναι οὐ δύ-
vetu. »

. KESAM. Q'.

€ "Oc εἰσὶν ὑπὸ ζυγὸν δοῦλοι τοὺς ἰδίους δεσπό-
τας πάσης τιμῆς ἀξίους ἡγείσϑωσαν, ἵνα μὴ τὸ ὄνομα
«οὔ Θεοῦ, καὶ ἡ διδασχαλία βλασφημῆται. Οἱ δὲ πι-
στοὺς ἔχοντες δεσπότας 9à καταφρονείτωσαν, ὅτι
ἀδελφοί εἰσιν, ἀλλὰ μᾶλλον δουλενέτωσαν, ὅτι πιότοί
εἰσι καὶ ἀγαπητοὶ, οἱ τῆς εὐεργεσίας ἀντιλαμδανό-
μενοι. Ταῦτα δίδασχε xal παραχάλει. EU τις ἑτερο-

IN EPIST. AD. TIMOTHEUM I.
Ἐχχλησία, ἵνα ταῖς 6v- A babet viduas, subminisiret illie, :et. non gravetut
Ecclesia, .ut iis quz vere vidus sunt, .eufficiat.

1014

Qui bene praesunt presbyteri, duplici honore ha-
beantur. maxime qui laborant in verbo et do-
ctrina. Dicit enim Scriptura : Nen alligabis os
bovi trituranti *'; et, Dignus est operarius mer-
cede sua "5. Adversus preebyterum . accusationem
noli recipere, nisi sub duobus aut tribus testibus.
Peccantes coram omnibus argue, ut et czeteri ti-
morem habeant. Obtestor coram Deo et Domino

. Jesu.Christo, et electis angelis, ut hsec custodias,

sine prejudicio, nihil faciens in alteram partem
declinando. Manus cito nemini imposueris, neque
communicaveris peccatis alienis. Teipsum castum
custodi. Noli adhuc aquam bibere, sed modico
vino utere propter stomachum tuum, et frequen-
ies tuas infirmitates. Quorumdam hominum pec-
cata manifesta sunt, precedentia ad judicium :
quosdam autem et subsequuntur. Similiter et fa-
eta bona manifesta sunt, e£ quae aliter se habent,
abscondi non possunt. »
CAP. VI.

Vgas. 1-5. « Quicunque sunt sub jugo servi;
dominos suos honore dignos arbitrentur, ne Dei
nomen et doctrina blasphemetur. Qui autem fide-

Jes habent dominos, non eontemnsnt, quia fratres

sunt; sed magis serviant, quia &deles sunt et di-
lecti, qui beneficii participes sunt. Hsec doce et
exhortare. Si quis aliter docet, et non acquiescit

.διδασχαλεῖ, καὶ μὴ προσέρχεται ὑγιαίνουσι λόγοις τοῖς C sanis sermonibus. Domini nostri. Jesu Christi, et

«οὔ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ τῇ xatv' εὖ-
«σέδειαγ διδασχαλίᾳ, τετύφωται μηδὲν ἐπιστάμενος,
ἀλλά νοσῶν περὶ ζητήσεις χαὶ λογομαχίας, ἐξ ὧν γί-
νεται φθόνος, ἔρεις, βλασφημίαι, ὑπόνοιαι, »

Τουτέστι, δόξαι xal δόγματα πονηρά" τότε περὶ
Θεοῦ ἃ μὴ δεῖ, ὑποπτευόμενοι, ὅταν εἰς ζητήσεις
ἐμπέσωμεν.

« Διαπαρατριδαὶ, διεφθαρμένων ἀνθρώπων τὸν
γοῦν, χαὶ ἀπεστερημένων τῆ; ἀληθείας, νομιζόντων
πορισμὸν εἶναι τὴν εὐσέθειαν. ᾿Αφίστασο ἀπὸ τῶν
τοιούτων. Ἔστι δὲ πορισμὸς μέγας ἡ εὐσέδεια μετὰ
αὐταρχείας. Οὐδὲν γὰρ εἰσηνέγχαμεν εἰς τὰν χόσμον,
δῆλον ὅτι οὐδὲ ἐξενεγχεῖν τι δυνάμεθα. "Ἔχοντες δὲ
διατροφὰς χαὶ σχεπάσματα, τούτοις ἀρχεσθησώμεθα.
Οἱ δὲ βουλόμενοι πλουτεῖν ἐμπίπτουσιν εἰς πειρα-
σμὸν, χαὶ παγίδα, καὶ ἐπιθυμίας πολλὰς ἀνοήτους,
xal βλαδερὰς, αἴτινες᾽ βυθίζουσι τοὺς ἀνθρώπους
εἰς ὄλεθρον χαὶ ἀπώλειαν. Ῥίζα γὰρ πάντων τῶν
καχῶν ἐστιν ἡ φιλαργυρία" ἧς τινες ὀρεγόμενοι
ἀπεπλανήθησαν ἀπὸ τῆς πίστεως, χαὶ ἑαυτοὺς πε-
- ριέπειραν ὀδύναις πολλαὶς.

Τοῦτό φησι" Καθάπερ τὰ ψωραλέα τῶν προβάτων
πκαρατριδόμενα, νόσου χαὶ τὰ ὑγιαίνοντα ἐμπίπλη-
etw, οὕτως χαὶ αὐτοὶ οἱ πονηροὶ ἄνδρες.

« Σὺ δὲ, ὦ ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, ταῦτα φεῦγε" δίωχε
δικαιοσύνην, εὐσέδειαν, πίστιν, ἀγάπην, ὑπομονὴν,
πραύτητα. ᾿Αγωνίζου τὸν χαλὸν ἀγῶνα τῇς. πίστεως *

55 Deut. xsv, d ;.l Cor. α,8, 5 Matth. X, 7.

ei quæ secundum pietatem est doctrinse, buperbus
est, nihil sciens, sed languens circa qusestiones el
pugnas verborum, ex quibus oriuntur invidiam,
contentiones, blasphemise, suspiciones, »

Id est, opiniones et dogmata prava. Tunc de
Deo eszistimationes malesanas habemus, quando
in quiestiones incidimus.

Vans. 5-10. « Conflictationes hominum mente
corruptorum, " qui veritate privati sunt, existi-
mantium quzstum esse pietatem. Est autem quæ-
stus magnus pietas cum sufficientia. Nibil enim
iptulimus in mundum ; baud dubium quod nec
auferre quid possimus. Habentes autem alimenta
et quibus tegamur, his contenti simus. Qui autem
volunt divites fleri, incidunt in tentationem, et

|n laqueum diaboli, et desideria multa absurda

el nociva, qu» mergunt homines iu inieritum et
perditionem. Radix enim omnium malorum est
cupiditas : quam quidam appetentes erraverunt a
fide, et inseruerunt se doloribus multis. »

4,66 Quemadmodum, inquit, oves scabiosz, si
eum aliis habitent, cæteras etiam quz sans sunt,
morbo inficiunt suo, sic et mali bomines.

V£gns. 11-14. « Tu autem, o homo Dei, hac
fuge : sectare vero justitiam, pietatem, fidem,

Cbaritatem, patientiam, mansuetudinem. Certo

1201]

IN EPIST. AD TIMOTHEUM II.

[018

ἀνυποχρίτου πίστεως, ἥτις ἐνῴχησε πρῶτον ἐν τῇ A recordationem accipiens ejus fidei quz? est in te

μάμμη σου Autüt, xai τῇ μητρί σου Εὐνίχῃ᾽ πέ-
αεισμαι δὲ ὅτι χαὶ ἐν σοί. Δι᾿ ἣν αἰτίαν ἀναμιμνήσχω
«s ἀναζωκυρεῖν τὸ χάρισμα τοῦ Θεοῦ, ὅ ἔστιν ἐν σοὶ
διὰ τῆς ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν μου. Οὐ γὰρ ἔδωχεν
ἡμῖν ὁ Θεὸς πνεῦμα δειλίας, ἀλλὰ δυνάμεως, xal
ἀγάπης, καὶ σωφῤῥονισμοῦ. »

Τράψας αὑτῷ, ὡς ἀφίξεται πρὸς αὐτὸν, ἐνεποδίσθη
δεθεὶς εἰς Ῥώμην" 60 χαὶ δευτέρας αὐτῷ ἐδέησεν
ἐπιστολῆς.

Πρῶτον ἐγχώμιον τοῦ μαθητοῦ, ὅτι ἄνωθεν ἀπὸ
εἰχίας ἐστὶ τῷ Χριστῷ δουλενούσης.
« Μὴ οὖν ἐπαισχυνθῇς τὸ μαρτύριον τοῦ Κυρίου

ἡμῶν, μηδὲ ἐμὲ τὸν δέσμιον αὐτοῦ, ἀλλὰ συγχαχο- Β

φάθησον τῷ Εὐαγγελίῳ, κατὰ δύναμιν Θεοῦ τοῦ σώ-
σαντὸς fiuc, καὶ χαλέσαντος χλήσει ἁγίᾳ, οὐ χατὰ
φὰ ἔργα ἡμῶν, ἀλλὰ καὶ χατ᾽ ἰδίαν πρόθεσιν xal
χάριν, τὴν δοθεῖσαν fiplv ἐν Χριστῷ Ἐησοῦ πρὸ
χρόνων αἰωνίων. »

Κἂν αὐτὸς ταῦτα πάθῃς, φησὶ, μὴ αἰσχυνθῇς.

« Φανερωθεῖσαν δὲ νῦν διὰ τῆς ἐπιφανείας τοῦ
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, χκαταργήσαντος μὲν

non ficta, quae et habitavit primum in avia tua
Loide, 967 et matre tua Eunice; certus sum
autem quod et in te. Propter quam causam ad-
moneo te ut resuscites gratiam Dei , quæ est in to
per impositionem manuum mearum. Non enim
dedit nobis Deus spiritum tímoris, sed virtutis,
et dilectionis, et sobrietatis. »

Cuin scripsisset se profecturum ad illum, pro-
hibitus fuit, vinctusque Romam perductus. Qua-
propter necesse fuit ut alteram ad eumdem epi-
stolam daret.

Prima laus discipuli, quod ex familia sit Chri-
sto jampridem maneipata.

Vgns. 8, 9. « Noli igitur erubescere testimonium
Domini nostri, neque me vinctum ejus; sed col-
labora Evangelio seenndum virtutem Dei, qui nos
liberavit, et vocavit vocatione sua sancia, non se-
cundum opera nostra, sed secundum propositum
&uum et gratiam, qus data est nobis in Christo
Jesu ante tempora sæcularia. »

Tametsi hæe patiare inquit, noli erubescere.

Vgss. 10, 18. Manifestata est autem nunc per il-
luminationem Salvatoris nostri Jesu Christi, qui de-

*bv θάνατον, φωτίσαντος δὲ ζωὴν xai ἀφθαρσίαν — struxit mortem, illuminavit autem vitam el incorru-
Uk τοῦ Εὐαγγελίου, εἰς ὃ ἔτέθην ἐγὼ χήρυξ, χαὶ — ptionem per Evangelium ; in quo positus sum ego
ἀπόστολος, παὶ διδάσχαλος ἐθνῶν. Av ἦν αἰτίαν xa — preedicator, et apoetolus, εἰ magister gentium. Ob
«αῦτα πάσχω, ἄλλ᾽ οὐκ ἐπαισχύνομαι. Οἶδα yàp ᾧ quam causam etiam hic patior, sed nom confun-
«επίστευχα, xol πέπεισμαι ὅτι δυνατός ἐστι τὴν dor. Sclo. enim cui credidi, et certus sum quia
περαθήχην φυλάξαι εἰς ἐχείνην τὴν ἡμέραν. Ὑπο- ( potens est depositum meum servare in illum diem.

εὐπωσιν ἔχε ὑγιαινόντων λόγων, ὧν καρ᾽ ἐμοῦ ἧκον»
σας ἐν πίστει, καὶ ἀγάπῃ τῇ ἐν Χριστῷ Ἴησοῦ, Τὴν
χαλὴν παραθήχην φύλαξον διὰ Πνεύματος ἁγίου τοῦ
ἐνοικοῦντος ἐν ἡμῖν. Οἶδα τοῦτο, ἀπεστράφησάν με
πάντες οἱ ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ, ὧν ἐστι Φύγελος xal Ἕρμο-
γένης. Δῴη ἔλεος ὁ Κύριος τῷ ᾿Ὀνησιφόρου οἴχῳ,

ὅτι πολλάχις με ἀνέψυξεν, καὶ τὴν ἅλυσίν μου οὐχ᾽

ἐπῃσχύνθη, ἀλλὰ γενόμενος ἐν Ῥώμῃ, σπουδαιότε-
ρὸν ἐζήτησέ με, xal. εὗρεν. Δῴη αὐτῷ ὁ Κύριος e0-
ρεῖν ἔλεον παρὰ Κυρίον ἐν ἐχείνῃ τῇ ἡμέρᾳ xa ὅσα
ἐν Ἐφέσῳ διηχόνησε, βέλτιον σὺ γινώσχεις. »

ΚΕΦΑΛ. P.
« Σὺ οὖν, τέχνον μου, ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τῇ

Formam habe sanorum verborum, quz a me au-
disti in Aide et in dilectione in Christo Jesu. Bonum
depositum custodi, per Spiritum sanctum qui ha-
bitat ín nobis. Scis hoc, quod aversi sunta me
omnes qui in Asia sunt, ex quibus est Phygelus εἰ
Hermogenes. Det misericordiam Dominus Ouesi-
pbori domui : quia. spe me reírigeravit, et cate-
nam meam non erubuit : sed cum flomam venisset,
sollicite me qussivit et invenit. Det illi Dominus
invenire misericordiam a Domino in illa die. Et
quanta Ephesi ministravit mihi, ta melius mo-
sti. »
CAP, 1f.
« ἴω érgo, fili mi, confortare in gratia quz est

ἐν Χριστῷ "Ingo, xat ἃ ἤχουσας καρ᾽ ἐμοῦ διὰ D in. Christo Jesu; et quas audisti ἃ me per multos

«ᾳολλῶν μαρτύρων ταῦτα παράθου πιστοῖς ἀνθρώ-
κοίς, οἵτινες ἱκανοὶ ἔσονται, xal ἑτέρους διδάξαι.
Σὺ οὖν καχοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης Ἰησοῦ
Χριστοῦ. Οὐδεὶς στρατενόμενος, ἐμπλέχεται ταῖς τοῦ
βίου πραγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ.
Ἐὰν δὲ xal ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, δὰν μὴ νο-
pipe; ἀθλήσῃ. Τὸν χοπιῶντα γεωργὸν δεῖ πρῶτον
τῶν χαρπῶν μεταλαμδάνειν. Νόει ἃ λέγω" δώσει
Ὑάρ σοι ὃ Κύριος σύνεσιν ἐν πᾶσι. Μνημόνευς Tn-
αοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐχ νεχρῶν ix σπέρματος
Δαδὶδ κατὰ τὸ εὐαγγίλιόν μου, ἐν ᾧ χαχοπαθῶ
μέχρι δεσμῶν ὡς χακοῦργος * ἀλλ᾽ 6 λόγος τοῦ Θεοῦ
οὐ δέδεται. Διὰ τοῦτο πάντα ὑπομένω διὰ τοὺς ἐχλε-
πιοὺς, ἵνα xai αὐτοὶ σωτηρίας τύχωσι τῆς ἐν

testes, hzc commenda fidelibus hominibus, qui
idonei erunt et alios. docere. Tu ergo labora sicut
bonus miles Jesu Christ). Nemo militans Deo im-
plicat se negotiis secularibus, ut ei placeat qui
se probavit. Laborantem agricolam oportet pri.
mum de fruciibus percipere. Intellige quie dico :
dabit enim tibi Dominus in omnibus intelleetum.
Memor esto Dominum Jesum Christum resurre-
xisse a mortuis ex semine David secundum Evan-
gelium meum, in quo laboro usque sd vincula
quasi male operans, sed verbum Dei non est alli-
gotum. Ideo emnia sustineo propter electos, ut
et ipsi salutem consequantur, qua» estin Christo
Jese cum gloria mterna. Fidelis sermo; nam οἱ

109

S. JOANNIS DAMASCENI

1020

c&ommortui sumus, et convivemus ; si sustinemus, À Χριστῷ Ἰησοῦ, μετὰ δόξης αἰωνίον. Πιστὸς ὃ λό-

et regnabimus. Si negaveriinus, et ille negabit nos;
si non credimus, ille fidelis permanet: negare se-
jpsum non potest. Hzc commone, testificaus coram
Domino. Noli contendere verbis : ad nihil enim
utile est, nisi ad subversionem audientium. Sollicite
cura teipsum probatum exhibere Deo, operarium
inconfusibilem, recte tractantem verbum veritatis.
Profana 268 autem et vaniloquia devita ; multum
enim proficiunt ad impietatem : et sermo eorum
ut cancer serpit : ex quibus est Hymenzus et Phi-
letus, qui a veritate exciderunt, dicentes resur-
reclionem esse jam. factam, et subverterunt quo-
rumdam fidem, Sed firmum fundamentum Dei stat,
habens signaculum hoc: Cognovit Dominus qui
sunt ejus; el discedat ab iniquitate omnis qui ἢ
nominat nomen Domini.In magna autem domo,
non solum sunt vasa aurea et argentea, sed οἱ
lignea et fictilia : et quadam quidem in honorem,
quidam autem in contumeliam. Si quis ergo emun-
daverit se ab istis, erit vasin honorem, sanctifi-
catum et utile Domino ad omne opus bonum pa-
ratum. Juvenilia autem desideria fuge, sectare
vero justitiam, fidem, charitatem, et pacem cum iis
qui invocant Dominum de corde puro. Stultas au-
tem et sine disciplina quzstiones devita ; sciens quia
generant lites. Servum autem Domini non oportet
litigare; sed mansuetam esse. ad omnes , docibi-
lem, patientem, cum modestia corripientem eos
qui resistunt : nequando Deus. det illis. peeniten-
tiam ad. cognoscendam veritatem, et resipiscant a

diaboli laqueis, in quo captivi tenentur ad ipsius
voluntatem.

CAP. Ill.

ες. 1, 11. «Hocautem scitote, quod in novissi-
mis dicbus instabunt tempora periculosa. Erunt
enim homines seipsos amantes, cupidi, elati, su-
perbi, blasphemi , parentibus non obedientes,
ingrati, scelesti, sine affectione, sine pace, crimí-
nàtores, incontinentes, ímmites, sine benigni-
tate, proditores, protervi, tumidi, et voluptatum
Amatores magis quam Dei; babentes quidem

γος" εἰ γὰρ συναπεθάνομεν, xoi συζῆσομεν" εἰ
ὑπομένομεν, καὶ συμδασιλεύσομεν. El ἀρνούμεθα,
χἀχεῖνος ἀρνήσεται ἡμᾶς. Εἰ ἀπιστοῦμεν, ἐχεῖνος
πιστὸς, μένει " ἀρνήσασθαι ἑαυτὸν οὗ δύναται. Ταῦτα
ὑπομίμνησχε, διαμαρτυρόμενος ἐνώπιον τοῦ Κυρίον,
μὴ λογομαχεῖν, ὡς οὐδὲν χρήσιμον ἐπὶ καταστροφῇ
τῶν ἀχουόντων. Σπούδασον σεαυτὸν δόχιμον παρᾶα-
στῆσαι τῷ Χριστῷ, ἐργάτην ἀνεπαίσχυντον, ὄρθο-
«ομοῦντα τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Τὰς δὲ βεδήλους
κενοφωνίας περίστασο" ἐπὶ πλέον γὰρ προχόψουσιν
ἀσεδείας, καὶ 6 λόγος αὐτῶν ὡς γάγγραινα νομὴν
ἕξει ὧν ἐστιν Ὑμεναῖος xa Φιλητὸς, οἵτινες περὶ
τὴν ἀλήθειαν ἢστόχησαν, λέγοντες τὴν ἀνάστασιν
ἤδη γεγονέναι, χαὶ ἀνατρέπουσι τὴν τινων πίστιν.
Ὁ μέντοι στερεὸς θεμέλιος τοῦ Θεοῦ ἔστηχεν, ἔχων
τὴν σφραγίδα ταύτην. "Ἔγνω Κύριος τοὺς ὄντας
αὐτοῦ, καὶ ἀποστήτω ἀπὸ ἀδιχίας πᾶς ὁ ὀνομάζων
τὸ ὄνομα Κυρίου. Ἐν μεγάλῃ δὲ οἰχίᾳ οὐχ ἔστι μό-
vov σχεύη χρυσᾶ xal ἀργυῤᾶ, ἀλλὰ xal ξύλινα καὶ
ὀστράχινα " χαὶ ἃ μὲν εἰς τιμὴν, ἃ δὲ εἰς ἀτιμίαν.
Ἐὰν οὖν τις ἐκκαθάρῃ ἑαυτὸν ἀπὸ τούτων, ἔσται
αχεῦος εἰς τιμὴν, ἡγιασμένον xal εὔχρηστον τῷ
Δεσπότῃ εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ἡτοιμασμένον. Τὰς
δὲ νεωτεριχὰς ἐπιθυμίας φεῦγε * δίωχε δὲ διχαιοσύ-
γῆν, πίστιν, ἀγάπην, εἰρήνην μετὰ τῶν ἐπιχαλου»
μένων τὸν Κύριον ἐκ χαθαρᾶς χαρδίας. Τὰς δὲ
μωρὰς xai ἀπαιδεύτους ζητήσεις παραιτοῦ, εἰδὼς
ὅτι γεννῶσι μάχας. Δοῦλον δὲ Κυρίου οὐ δεῖ μάχε-
σθαι, ἀλλ᾽ ἥπιον εἶναι πρὸς πάντας, διδακτικχὸν,,.
ἀγεξίκαχον, ἐν πραότητι παιδεύοντα τοὺς ἀντιδιατι--.
ϑεμένους " μήποτε δῷ αὐτοῖς ὁ Θεὸς μετάνοιαν d
ἐπίγνωσιν ἀληθείας, xal ἀνανήψωσιν kx. τῆς διαδό...
λου παγίδος, ἐξωγρημένοι ὑπ᾽ αὐτοῦ εἷς «b ἐχείνου
θέλημα... » |
ΚΕΦΑΛ. I*. |

« Τοῦτο δὲ γινώσχετε ὅτι ἐν ἐσχάταις ἡμέραις ἕν.
στήσονται χαιροὶ χαλεποί. "ἔσονται γὰρ οἱ ἄνθῥω-
πὸι, φίλαντοι, φιλάργυροι, ἀλαζόνες, ὑπερήφανοι,
βλάσφημοι, γονεῦσιν ἀπειθεῖς, ἀχάριστοι, &vósto,,
ἄστοργοι, ἄσπονδοι, διάδολοι, ἀχρατεῖς, ἀνήμεροι,
ἀφιλάγαϑοι, προδόται, προπετεῖς, τετυφωμένοι, φιλ-
ἤδονοι μᾶλλον, f| φιλόθεοι" ἔχοντες μόρφωσιν s5-
σεδείας, τὴν δὲ δύναμιν αὐτῆς δρνημένοι. Καὶ τοὐ-

speciem pietatis, virtutem autem ejus abnegan- ἢ τοὺς ἀποξρέπου " ἐχ τούτων γάρ εἰσιν οἱ ἐνδύνοντες

tes. Et hos devita : ex his enim sunt qui penetrant
domos, et captivas ducunt mulierculas oneratas

peccatis, que. dueuntur variis desideriis : semper"

discentes, ei qué nunquam ad scientiam veritatis
possunt pervenire. Quemadmodum autem Jannes
et Jambres restiterunt Moysi ; ita δέ bi resistent
veritati; homines corrupti mente, reprobi circa

εἰς τὰς olxlac, xal ᾿αἰχμαλωτεύοντες γυναιχάρια,

σεσωρευμένα ἁμαρτίαις, ἀγόμενα ἐπιθυμίαις πρι-
κίλαις, πάντοτε μανθάνοντα, xal μηδέποτε εἰς ἐπί-
γνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν δυνάμενα. “ὃν τρόπον δὲ

᾿Ἰαννῆς καὶ Ἰαμόρϊς ἀντέστησαν Μωῦσῇ, οὕτω xdi

οὗτοι ἀνθίστανται τῇ ἀληθείᾳ, ἄνθρωποι χατεφθαρ-
μένοι τὸν νοῦν, ἀδόχιμοι περὶ τὴν πίστιν, ἀλλ᾽ οὐ

fidem, sed vltra non proficient. Insipientia enim
eorum manifesta erit omnibus, sicut et illorum
fuit. Tu autem assecutus es meam doctrinam, in-
elitutionem, propositum, fidem, longaiimitatéri,
diléctionem , patientiam, persecutiones, passiones;
qualia mihi facta &unt. Antiochiz, lconii, in. Lv-
stris, quales persecütiones «ustinui. »

προχόψουσιν ἐπὶ πλεῖον. 'H γὰρ ἄνοια αὐτῶν ἔχδι-------.
λος ἔσται πᾶσιν, ὡς xal) ἐχείνων ἐγένετο. Σὺ Dez
“παρηκχολούθηχάς pou τῇ 5: ιδασχαλίᾳ, τῇ ἀγωγῇ, Js
προθέσει, τῇ πίστει, τῇ paxpotupla, τῇ ἀγάπῃ, «ues
ὑπομονῇ, τοῖς διωγμοῖς, τοῖς παθήμασιν, οἷά pere
ἐγένετο ἐν ᾿Αντιοχείᾳ, ἐν Ἰχονίῳ, ἐν Δύστροις, ou
διωγμοὺς ὑπήνεγχα. »

1ost

Ἃ διὰ 6602s) πέπονθε, λέγει.

ε Καὶ ἐκ πάντων με ἐῤῥύσατο ὁ Κύριος. Καὶ πάν-
«ες δὲ οἱ θέλοντες εὐσεδῶς ζῇν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ,
διωχθϑήσονται. »

Τούτων ὡς νεαρῶν ὄντων ἐμνήσθη τὰ δὲ ἄλλα
ἀφῆχεν, ὡς γνώριμα ὄντα τῷ ἀνδρί.

ε Πονηροὶ δὲ ἄνθρωποι χαὶ γόητες προχόψουσιν
bs τὸ χεῖρον, πλανῶντες xai πλανώμενοι, Σὺ δὲ μένε
ἐν οἷς ἔμαθες, xol ἐπιστώθης" εἰδὼς παρὰ τίνος
ἔμαθες, καὶ ὅτι ἀπὸ βρέφους. »

Τὰς θλίφεις ἐνταῦθά φησι, xal τὰς ὀδύνας τῆς
δτενῆς xal τεθλιμμένης ὁδοῦ τῆς ἀρετῆς.
« Τὰ ἱερὰ γράμματα οἵδας, τὰ δυνάμενά σε σο-

φίσαι εἰς σωτηρίαν διὰ πίστεως τῆς ἐν Χριστῷ Β

Ἰησοῦ. »

Τὸν νόμον xal τοὺς προφήτας λέγει, οἵτινες αὖ-
τὸν ἐδύναντο εἰς τὴν σοφίαν ἀναγαγεῖν, τουτέστι
Χριστόν. Elc τοῦτον γὰρ ἐπληροῦτο, χαὶ ὃ νόμος,
xai ol προφῆται. Ὅτι δὲ ἤδει τὴν Γραφὴν, δῆλον
ἂχ τοῦ ἱστορῆσαι τὸν Λουχᾶν περὶ αὐτοῦ. "Ott μη»
t£; ἦν Ἰουδαίας πιστῆς, τουτέστιν ἐξ Ἰουδαίων
πιστευσάσης εἰς Χριστόν,

« Πᾶσα Τραφὴ θεόπνευστος καὶ ὠφέλιμος πρὸς
διδασχαλίαν, πρὸς ἔλεγχον, πρὸς ἐκανόρθωσιν, πρὺς
καιδείαν τὴν ἐν διχαϊοσύνῃ " ἵνα ἄρτιος fj ὁ τοῦ Θεοῦ
ἄνθρωπος, πρὸς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ἐξηρτισμένος.. »

« Διαμαρτύρομαι οὖν ἐγὼ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, καὶ C

«οὔ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ μέλλοντος χρίνειν. »

Ἡολλὴν παράχλησιν ποιησάμενος xai παραμυθίαν
ἀπὸ πάντων, ἐκάγει xal τὴν ἀπὸ τῶν Γραφῶν τε-
λειοτέραν οὖσαν. Εϊχότως δὲ τοσαύτην ἐπάγει, ἐπειδὴ
λυπηρὸν ἔμελλεν ἐρεῖν τῷ μαθητῇ, τὸν ἑαυτοῦ θά-
γατον.

Ἐχείνην φησὶ τὴν Τραφὴν, περὶ ἧς εἶπεν, ὅτι
᾿πὸ βρέφους ἱερὰ Γράμματα οἶδας.

« Ζῶντας χαὶ νεχροὺς, χατὰ τὴν ἐπιφάνειαν αὖ-
«οὔ, xai τὴν βασιλείαν αὐτοῦ" χήρυξον τὸν λόγον,
ἐπίστηθε »

᾿Αμαρτωλοὺς xoi διχαίους λέγει"
χαταλειφθήσονται ζῶντες.

ἢ ὅτι πολλοὶ

« Εὐχαίρως, ἀχαίρως " ἔλεγξον, ἐπιτίμησον, πα- D

ραχάλεσον ἐν πάσῃ μαχροθυμίᾳ xat διδαχῇ. “Ἔσται
γὰρ χαιρὸς, ὅτε τῆς ὑγιαινούσης διδασχαλίας οὐχ
ἀνέξονται, ἀλλὰ χατὰ τὰς ἐπιθυμίας τὰς ἰδίας ἑαυ-
«τοῖς ἐπισωρεύσουσι διδασχάλους, »

Τουτέστιν, Μὴ ἔχε χεχωρισμένον xa:póv* ἀεί cot
Ecco καιρὸς, Μὴ ἐν εἰρήνῃ, μηδὲ ἐν εὐθυμίᾳ ὧν,
ιηδὲ ἐν Ἐχχλησίᾳ καθήμενος μόνον διδάξῃς, ἐν δὲ
“τοῖς χινδύνοις περισταλῇς, ἀλλὰ x&v ἐν δεσμωτηρίῳ
ἧς, χἂν ἅλυσιν περιχείμενος, μὴ παύσῃ τοῦ χηρύ-
Ὕματος.

« Κνηθάμενοι τὴν ἀχοὴν, xai ἀπὸ μὲν τῆς ἀληθείας
“τὴν ἀχοὴν ἀποστρέψουσιν, ἐπὶ δὲ τοὺς μύθους ἐχτρα-
πῆσονται, Σὺ δὲ νῆφε ἐν πᾶσι, χαχοπάθῃσον, ἔργον

ποίησον εὐαγγελιστοῦ, τὴν διαχονίαν σου. πληροφύ:

IN EPIST. AD TIMOTHEUM II.

.1022

Innuit ea qu» Theclie causa perpessus erat.

« Et ex omnibus eripuit me Dominus. (Vas. 12.]
Et omnes qui pie volunt vivere in Christo Jesu,
persecutionem patientur. »

Horum meminit, ut recentiorum ; alia vero
pretermisit, ut que Timotbeo comperta essent.

ἵεκβ. 15-15 « Mali autem bomines et sedu-
ctores proficient in pejus ; errantes et in errorem
mittentes, Tu vero permane in iis quie didicisu,
et certa fide tenes ; sciens a quo didiceris. Et quia
ab infantia. »

. Hic afflictiones significat , et acerbitates, quse
in arcta angustaque virtutis vià occurrunt.

« Sacras literas nosti, quete possunt instruere
ad salutem, per fidem quz est in Cbristo Jesu. »

Legem ait et prophetas, qua valerent eum ad
sapientiam, id est ad Christum provehere. In eo
469 siquidem impleta est lex ac prophetz.. Quod
autem Scripturam nosset, manifestatum est, quan-
doquidem ipse Lucas scribit quod ex Judza matre
ortus esset, id est quie ex Judzo genere in Chri-
sium crediderat.

Vxus. 16, 11. « Omnis Scriptura divinitus inspi-
rata, ulilis es ad docendum, ad arguendum, ad
corripiendum, ad erudiendum in justitia : ut per-
fectus sit homo Dei ad omne opus bonum instru-
ctus. »

CAP. IV.

Vuns. 1, « Testificor igitur ego coram Deo et
Domino Jesu Christo, qui judicaturus est. »

Postquam ex omni capite eum est cohortatus et
consolatus, addit tandem perfectius argumentum
ex Scripturis. Et consulto quidem ; quoniam di-
scipulo grave quoddam et triste indicaturus erat,
suam videlicet mortem.

Scripturam illam ait, de qua modo ante dixe-
rat : Ab infantia Litteras sacras nosti.

« Vivos et mortuos, per adventum ejus et re-
gnum ejus : [Vens 2] Przdica verbum. insta »

Peccatores et justos dicit : vel quod multi.in vi-
vis superstites erunt.

« Opportune, importune : argue, increpa, obse-
cra in omni patientia et doctrina [Vens. ὅ, 4]
Erit enim tempus cum sanam doctrinam non
sustinebunt, sed ad sua desideria coacervabunt
sibi magistros, »

Hoc est, Nullum tempus definitum habe : sem-
per tihi tempus adsit, ut non modo in pace, aut
quando bono es animo, aut quando in Ecclesia
versaris, tunc solum doceas; dumque pericula in-
gruunt, desistas : sed sive carcere inclusus sis, .
sive catena vinctus, non cesses a przdicatione.

« Prurientes auditum, et a veritate quidem au-
ditum averlent, ad fabulas autem convertentur.
IVrns. 5, 6.) Tu vero vigila, in omnibus labora,
opus fac evangeliste, .ministerium tuum juele.

1023

8. JOANNIS DAMASCENI

1084

Ego enim jam libor, et tempus resolutionis mex A ρησον. Ἐγὼ γὰρ ἤδη ασπένδομαι, καὶ 6 καιρὸς τῆς

instat. »

Hoc est, oblectantes auditum.

VeBs. 7-9. « Bonum certamen certavi, cursum
consummavi, fidem servavi. De reliquo reposita
est mihl corona justitiz, quam reddet mihi Domi-
nus in illa die justus judex. Non solum autem mibi,
sed εἰ iis qui diligunt adventum ejus. Festina ad
me venire cito. Demas enim mo reliquit, »

Disclpuli meerorem solari cupit, bono anlmo
esse jubens; quoniam ad coronam emnibus rite
peractis ipse pergebat. Lsetari juvat, inquit, non
dolere.

« Diligens hoe seculum, et abiit Thessaloni-
cam. »

ld est, requiem et delicias. |

Vans. 10-19. « Crescens in Galatiam; Titus In

Dalmatiam; Lucss est mecum solus. Marcum

assume, et adduc iccum; est enim mihi utilis
ja ministerium. Tychicum autem mls Ephe-
sum. »

Hos non taxat; quippe qul pradicationis ergo
snissi erant.

Vzas. 45-15. 970 : Penulam autem quam reliqui
Troade apud Carpum, affer tecum, et libros, maxi-
me membranas. Alexander serarius multa mala
mibi ostendit. Reddat illi Dominus secundum opera
ejus : quem et tu devita; valde enim restitit ver-
bis nostris. »

ἐμῆς ἀναλύσεως ἐφέστηχεν. »

Toutéctt, τερπόμενοι τὴν &xofjv.

« Tóy ἀγῶνα τὸν χαλὸν ἡγώνισμαι, τὸν δρόμον
«ετέλεχα, τὴν πίστιν τετήρηχα. Λοιπὸν ἀπόχειταί
μοι ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος, ὃν ἀποδώσει uox ὃ
Κύριος ἐν ἐχείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ὁ δίχαιος χριτής. Οὐ μό-
γον δὲ ἐμοὶ, ἀλλὰ χαὶ πᾶσι τοῖς ἡγαπηχόσι τὴν ἐπι-
φάνειαν αὐτοῦ. Σπούδασον ἐλθεῖν πρός με ταχέως.
Δημᾶς γάρ με ἐγχατέλιπε., »

Τὴν ἀθυμίαν παραμυθήσασθαι βούλεται τοῦ μα»
θητοῦ, θαῤῥεῖν κελεύων, ὡς ἐπὶ στέφανον ἀπιόντος
αὐτοῦ, ὡς πάντα τετελεχότος, Χαίρειν, φησὶ, δεῖ, οὐχ
ἀλγεῖν. |

ε᾿Αγαπήσας τὸν νῦν αἰῶνα, καὶ ἐπορεύθη εἰς 8«o-
σαλονίχην. 2

Τουτέστιν, τὴν ἄνεσιν, xai τὴν τρυφήν.

« Kploxnc εἰς Γαλατίαν, Τίτος eig Δαλματίαν"
Δουχᾶς ἔστι μόνος μετ᾽ ἐμοῦ. Μάρχον ἀναλαδὼν,
ἄγαγε μετὰ σαυτοῦ" ἔστι γάρ μοι εὔχρηστος εἰς
διαχονίαν. Τυχιχὸν δὲ ἀπέστειλα εἷς Ἔφεσον. 1

Ἰούτους οὗ μέμφεται" διὰ τὸ χήρνγμα γὰφ ἦσαν

᾿ ἀπεσταλμένοι. —

« Ἐὸν δὲ φολόνην, ὅν ἀπέλιπον ἕν "Epist παρὰ
Κάρταγ, ἐρχόμενος φέρε, καὶ τὰ βιδλία, μάλιστα τὰς
μεμόράνας. ᾿Αλέξανδρος 6 χαλχεὺς πολλᾷ μοι καχὰ
ἐνεδείξατο. ᾿Αποδῴη αὐτῷ ὁ Κύριος χατὰ τὰ ἔργα
αὐτοῦ * ὃν xai σὺ φυλάσσου. Δίαν γὰρ ἀνθέστηκχε τοῖς

C ἡμετέροις λόγοις, » |

Peram dicit, ia qua libros et ehartas asservabat, [Γλωσσόχομον ἔνθα εἶχεν τὰς βίδλους xal τὰ χαρ-

Ubi nos docet ut ad extremum usque spiritam,
«quamlibet vinculis detineamur, divina eloquia in-
desinenter meditemur.

Judaicum dicit involucrum legis.

Vzns. 16, 17. « 1n prima mea defensione nemo
fihi adfuit, sed omnes me dereliquerunt : non il-
Jis imputetur. Dominus autem mibi astitit, et con-
fortavit me. »

Jam enim semel in jus venerat coram Nerone,
et immunis evaserat.

« Ut per me predicstio impleatur, et audiant
omnes gentes : et liberatus sum de ore leonis. »

4a. Διδάσχει ἡμᾶς ὡς ἄχρι ἐσχάτης &vanvoly,
χἂν ἐν δεσμοῖς ὥμεν, τῶν θείων λογίων οὐχ ἀμελεῖν
δεῖ,

Ἰουδαϊχὸν ἱλαστήριον (15) τοῦ νόμου λέγει,

« Ἕν τῇ πρώτῃ μου ἀπολογίᾳ οὐδείς μοι συμπαρ-
εγένετο, ἀλλὰ πάντες με ἐγχατέλιπον" μὴ αὐτοῖς
λογισθείη. Ὁ δὲ Κύριός uot καρέστη, καὶ ἐνεδυνά»
μωσέμε. »

Παρέστη γὰρ ἅπαξ τῷ Νέρωνι, xai διέφυγεν,

« "Iva δι᾽ ἐμοῦ τὸ χήρυγμα πληροφορηθῇ, καὶ
ἀχούσῃ πάντα τὰ ἔθνη" xai ἐῤῥύσθην ix στόματος
λέοντος. »

Ut manifesta fiat omnibus przdicationis osten- Ὁ "Iva. πᾶσι χατάδηλος γένηται ἡ τοῦ χηρύγματος

sio. Neque vero hoc ait ut se dignum jactet, sed
propter predicationem; ac sí quís purpuram et
diadema gestans, per bec servetur.

Leonem appellat Neronem,

Vgas. 18-921. « Et liberabit me Dominus 2b om-
ni opere malo, οἱ salvum faciet in regnum suum
ecleste; cui gloria in szcula seculorum. Amen.
Salutaie Priscam et Aquilam, et Onesiphori do-
mum. Erastus remansit Corinthi. Trophimum au-

ἐπιφάνεια, Οὐχ ὡς ἄξιον δὲ ἑαντόν φησιν, ἀλλὰ διὰ
τὸ χήρυγμα, ὡς ἄν τις πορφυρίδα χαὶ διάδημα βα-
στάζων, δι᾽ αὑτὰ ἐσώζετο. .

A£orca, τὸν Νέρωνα λέγει.

« Καὶ ῥύσεταί με Κύριος ἀπὸ παντὸς ἔργου πο-
νηροῦ, xal σώσει εἰς τὴν βασιλείαν αὑτοῦ τὴν ἐπου»
ράνιον. ip 4 δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.
᾿Αμήν. ᾿Ασπάσασθε Πρίσχαν καὶ ᾿Αχύλαν, χαὶ τὸν
Ὀγνησιφόρου οἶχον. ΓἜραστος ἔμεινεν ἐν Κορίνθῳ,

NOTE.

, involucrum, seu (e

/ 33) Lego ἕλυτ

unmínis legis :

mimm — siquidem Scripturas in involucris servabant olim;
Ey εἰλητοῖς γὰρ εἶχον τὸ καλαιὺν εὐγολπιοὰλ eX. sÀ Ss quoque diem lodæi lt.

vu,
«ὡς θείας Γραφάς, inquit Theodoretus. « Divinas — rime tabem. »

IN EPIST. AD TITUM.

1096

Tebeuiov δὲ ἀπέλιπον iv Μιλήτῳ ἀσθενοῦντα. Σπού- A tem reliqui iofirmum Mileti. Festina ante diemem

Sasev πρὸ χειμῶνος ἐλθεῖν. ᾿Ασπάζεταί σε Εδδουλος
καὶ Πούδης. »

Ἰότε μὲν γὰρ, φησὶ, τῶν κινδύνων ἑξήρπασεν.
ἘΞ κειδὴ δὲ τὸ ἱκανὸν τῷ Εὐαγγελίῳ γέγονε, ῥύσεταί
ps ἀπὸ παντὸς ἁμαρτήματος τουτέστι, μὴ ἀφῆσει
παταγνωσθέντα ἀπελθεῖν.

« Καὶ Δῖνος, καὶ Κλαυδία, xal οἱ ἀδελφοὶ
φάντες. »

Τὸν Alvóv φασι διαδέξασθαι τὸν μαχάριον Πέτρον
iv τῇ Ῥώμῃ.

« Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς μετὰ τοῦ πνεύματός
φου. Ἢ χάρις μεθ᾽ ὑμῶν. ᾿Αμήν. »

Ὅμοιον ὡς εἰ λέγοι " Mb ἄλγει ὅτι ἀφίσταμαι. Ὁ
Κύριος μετὰ σοῦ ἐστι" χαὶ οὐχ εἶπε, Μετὰ σοῦ, ἀλλὰ,

venire. Salutant te Eubulus et Pudens. »

Tunc enim, laquit, a periculis me eripuit. Post-
quam autem predjcatione Evangelii satis functus
ero, liberabit me ab omni peccato ; id est, non
permittet ut damnationi addictus abeam.

« Et Linus, et Claudia, et fratres omnes. »

Linum ferunt beato Petro Roma successisse.

V&gns. 22. « Dominus Jesus Christus cum spiri-
tu tno. Gratia vobiscum. Amen. »

Ac 8i diceret : Ne moesto animo sis quod absce-
dam. Dominus tecum est : quin nec dixit : Tecum

Μετὰ τοῦ πνεύματός cov, ἵνα fj διπλῇ ἡ βοήθεια, D est, Sed, Cum spiritu tuo, ut duplum sit auxilium.

«ἧς χάριτος τοῦ πνεύματος, xal τοῦ βοηθοῦντος
πρὸς Τιμόθεον β'
xot px' (14).

᾿Απὸ Ῥώμης γράφει τὴν Ἐπιστολὴν ἕν δεσμοῖς
ἐχόμενος, ὁμοῦ σημαίνων τὴν τε προτέραν αὐτῷ γε-
νομένγην ἀπολογίαν, xoi τὴν παρὰ πόδας τελείωσιν,
γὼ γὰρ, φησὶν, ἤδη σπένδομαι, καὶ ὁ καιρὸς
τῆς ἀναλύσοώς μου ἐφέστηκεν (15).

ἀπὸ 'Póyme. Σεῖ-

gratie spiritus, et illius qui οἱ opitulatur.

Ad Timotheum secunda Roma scripta est.
Vers. 108. B

Roma scripsit hanc Epistolam, dum vinculís
detinebatur, simulque declarat primam se defen-
sionem suam obiisse, et sui consummationem e
vestigio imminere, Ego enim, Inquit, jam delibor,
et tempus resolutionis meg instat.

NOTAE.

14) Eusth. Sule. pof, CLXXV cod. tofe-
ταῖν doctissimo Zac fano teste, o9, T ἣν

(15) Similia Theodoretus babet in prologo ad

secundam Epistolam ad Timotheum.

ΕΙΣ ἘΠΙΣΤΟΛῊΝ ΠΡῸΣ TITON.

IN EPISTOLAM AD TITUM.

KESAAAION ΠΡΩΤΟΝ. c
᾿ φΎαῦλος δοῦλος θεοῦ, ἀπόστολος δὲ Ἰησοῦ Χριστοῦ
χατὰ xlotiv ἐχλεχτῶν Θεοῦ, χαὶ ἐπΐίγνωσιν ἀληθείας
τῆς xev! εὐσέδειαν ἐπ᾽ ἐλπίδι ζωῆς αἰωνίου ἣν ἐπηγ-
γείλατο ὁ ἀφευδὴς Θεὸς πρὸ χρόνων αἰωνίων, ἐφανέ-
ρῶσεν δὲ καιροῖς ἰδίοις τὸν Λόγον αὑτοῦ ἐν χηρύγ-
ματι, ὃ ἐπιστεύϑην ἐγὼ χατ᾽ ἐπιταγὴν τοῦ Σωτῆρος
ἡμῶν Θεοῦ͵ Τίτῳ γνησίῳ τέχνῳ κατὰ κοινὴν κί-
στιν " χάρις, ἔλεος, εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς xoi Κυ»
ρίου "Insoó Χριστοῦ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν τούτου χά-
gv χατέλιπόν σε ἐν Κρήτῃ, ἵνα τὰ λεΐποντα ἐπιδιορ.
θώσῃ, καὶ χαταθήσῃς χατὰ πόλιν πρεσδυτέρους, ὡς
ἀγὼ διεταξάμην. Εἴ τίς ἐστιν ἀνέγχλητος, μιᾶς γνυ»
vau ἀνὴρ, τέχνα ἔχων πιστὰ, μὴ ἐν χατηγορίᾳ &au-

471 CAPUT PRIMUM.

Vgns. 1.-6.« Paulus servus Dei, apostolus autem
Jesu Christi seeundum fldem electorum Dei, et
agnitionem veritatis que secundum pietatem est
In spem vitse seternz, quam promisit, qui non men-
titur Deus, ante tempora secularia, manifestavit
autem temporibus suis verbum suum in prsedica-
tione, quz credita est mibi secundum preceptum
Salvatoris nostri Dei, Tito dilecto fllio secundum
fommunem fdem, gratia, pax a Deo Patre et Chri-
sto Jesu Salvatore nostro. Hujus vei gratia reliqui
te Cretz:y, ut ea quie desunt corrigas, οἱ constiluas
per civitates presbyteros, sicut et ego disposui
tibi. Si quis sine crimine est, unius uxoris vir, €-

*x lec, ἢ ἀνυπόταχτα, 9 lios habens fideles, non ín aecusatione luxuriz, et
D non subditos. »
Ἐπισκόπους. Presbyteros. Episcopos.

«€ Δεῖ γὰρ τὸν ἐπίσχοπον ἀνέγχλητον εἶναι ὡς Θεοῦ

οἰχονόμον, μὴ αὐθάδη, μὴ ὀργίλον, μὴ πάροινον, μὴ
«xev, μὴ αἰσχροχερδῆ, ἀλλὰ φιλόξεγον, φιλάγα-

Vgas. 7-12. «Oportet enim episcopum sine crí-
mine esee, sicut Dei dispensatorem, noa superbum
non iracundum, non vinolentum, non percussoren,

1021

S. JOANNIS DAMASCENI

1028

non turpis lucri cupidum, sed hospitslem, beni- A Gov, σώφρονα, δίκαιον, ὅσιον, ἐγχρατῆ, ἀντεχόμεγον

gnum, justum, sanctum, continentem, amplecten-
tem eum qui secundum doctrinam est, fidelem ser-
monem : ut potens sit et exhortari in doctrina sa-
na, et eos qui contradicunt, arguere. Sunt enim
multi etiam inobedientes, vaniloqui, seductores ;
maxime qui de circumcisione sunt, quos oportet
redargui ; qui universas domos subvertunt, do-
centes qui non oportet, turpis lucri gratia. Dixit
quidam ex illis proprius ipsorum »

Non illum (continentem) ait qui jejunat, sed qui
affectum omnem moderatur.

« Propheta : Cretenses semper mendaces, male
bestiz, ventres pigri. [Vgns. 13-15.] Testimonium
hoc verum est. Quam ob causam increpa illos du-
re, ut sint sani in fide, non intendentes Judaicis
fabulis et mandatis hominum, aversantium veri-
tatem. Omnia quidem munda »

Prophetam bic Callimachum poetam vocat. Ec-
cur vero ejus testimonio utitur ? quoniam homines
tune presertim pudore percelluntur a nobis, quan-
do eos suorum criminationibus coarguimus.

« Mondis : coinquinatis autem et infidelibus ni-
hil est mundum, sed inquinatm sunt eorum et
mens et conscientia.[Vgns. 16. | Confitentur se nosse
Deum, factis autem negant, cum sint abominati,
et incredibiles, et 3d omne opus bonum reprobi. »

CAP. Il.

Vgns. 1-5, Tu autem loquere quedecent sanam
doctrinam. Senes ut sobrii sint, saniin fide, in
dilectione, in patientia. Anus similiter in habitu
sancto, non criminatrices, non multo. vino ser-
vientes, bene docentes, ut prudentiam doceant
adolescentulas, ut viros suos ament, filios suos
diligant.Sobrias, castas, domus curam habentes,
benignas, subditas viris suis. »

Non suapte natura, sed ex destinatione volunta-

tis illorum qui ea participant.

4574 « Ut non blasphemetur verbum Dei.[Veas..

6-15. ] Juvenes similiter hortare ut. sobrii sint. In
omnibus teipsum praebe exemplum bonorum ope-
yum, in doctrina, iu integritote, in gravitate, ver-
bum sanum, irreprehensibile, ut is qui ex adverso
est vereatur, nibil habens malum dicere de - nobis,

τοῦ χατὰ τὴν διδαχὴν πιστοῦ λόγου, ἵνα δυνατὸς ἧ
xaX παραχαλεῖν ἐν τῇ διδαχῇ τῇ ὑγιαινούσῃ, χαὶ τοὺς
ἀντιλέγοντας ἐλέγχειν. Εἰσὶ γὰρ πολλοὶ καὶ ἀνυπό-
ταχτοι, ματαιολόγοι, φρεναπάται, μάλιστα οἱ ix πε»
ριτομῆς, οὖς δεῖ ἐπιστομίζειν “ οἵτινες ὅλους οἴχους
ἀνατρέπουσιν, διδάσχοντες ἃ μὴ δεῖ, αἰσχροχέρδους
χάριν. Εἶπέ τις ἐξ αὐτῶν ἴδιος αὐτῶν »

Οὐ τὸν νηστευτὴν ἐνταῦθα λέγει, ἀλλὰ τὸν πάθονς
κρατοῦντα παντός.

«Προφήτης " Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται, χαχὰ θηρία, γα»
στέρες ἀργαῖ. Ἢ μαρτυρία αὕτη ἐστὶν ἀληθής. Ac
ἣν αἰτίαν ἔλεγχε αὐτοὺς ἀποτόμως, ἵνα ὑγιαίνωσιν
ἐν τῇ πίστει, μὴ προσέχοντες ἸΙουδαϊχοϊῖς μύθοις, καὶ
ἐντολαῖς ἀνθρώπων ἀποστρεφομένων τὴν ἀλήθειαν,
Πάντα μὲν χαθαρὰ τοῖς »

᾿Προφήτην, ἐνταῦθα τὸν ποιητὴν λέγει, τὸν Καλ-
λίμαχον (16). Διὰ τί δὲ τῇ μαρτυρίᾳ αὐτοῦ ; ὅτι μά-
λιστα τούτοις ἐντρέπομεν αὐτοὺς, ὅταν ἐκ τῶν αὖ-
τῶν ἐνέγχωμεν τὰς χατηγορίας. |

« Καθαροῖς" τοῖς δὲ μεμιασμένοις καὶ ἀπίστοις
οὐδὲν χαθαρὸν, ἀλλὰ μεμίανται αὐτῶν, καὶ ὁ νοῦς,
καὶ 1j συνείδησις" Θεὸν ὁμολογοῦσιν εἰδέναι, τοῖς δὲ
ἔργοις ἀρνοῦνται. Βδελυχτοὶ ὄντες, xal ἀπειθεῖς,
καὶ πρὸς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ἀδόχιμοι. »

ΚΕΦΑΛ. Β΄...

c Σὺ δὲ λάλει ἃ πρέπει τῇ ὑγιαινούσῃ διδασχαλίᾳ.
Πρεσδύτας νηφαλέους εἶναι, σεμνοὺς, σώφρονας τῇ
πίστει, τῇ ἀγάπῃ, ὑπομονῇ. Πρεσδύτιδας ὡσαύτως,
ἐν χαταατήματι ἱεροπρεπεῖς, μὴ διαδόλους, μὴ οἴνῳ
πολλῷ δεδουλωμένας, καλοδιδασχάλους, ἵνα σωφρο-

, νίζωσι τὰς νέας φιλάνδρους εἶναι, φιλοτέχνους, σώ-

φρονας, ἁγνὰς, οἰχουροὺς, ἀγαθὰς, ὑποτασσομένας
τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν. »

OU παρὰ τὴν οἰκείαν φύσιν, ἀλλὰ παρὰ τὴν προαΐ-
peoiv τῶν μεταλαμδανόντων.

t Ἵνα μὴ ὁλόγος τοῦ Θεοῦ βλασφημῆται. Τοὺς νεω-

"πέρους ὡσαύτως καραχάλει σωφρονεῖν. Περὶ πάντας

ἑαντὸν παρεχόμενος τύπον xaXov ἔργων, ἐν τῇ δι-
δασχαλίᾳ, ἀφθορίαν, σεμνότητα, λόγον ὑγιῆ, ἀχατά-
γνωστον * ἵνα ὁ ἐξ ἐναντίας ἑντραπῇ, μηδὲν ἔχων
περὶ ἡμῶν λέγειν φαῦλον. Δούλους ἰδίοις δεσπόταις

Servos dominis suis subditos esse, in omnibus Ὁ ὑποτάσσεσθαι ἐν πᾶσιν, εὐαρέστους εἶναι, μὴ ἄντι-

placentes, non contradicentes, non fraudantes, sed
omnem filem bónam ostendentes, ut doctrinam
Salvatoris nostri Dei ornent in omnibus. Apparuit
enim gratia Dei, salutaris omnibus hominibus, eru-
diens nos, ut. abnegantes impietatem et szcularia,
desideria, sobrie, et juste, et pie vivamus in hoc
ssculo, exspectantes beatam spem et adventum
glorise magni Dei et Salvatoris nostri Jesu Chri-
ati. 3 ͵

λέγοντας, μηδὲ νοσφιζομένους, ἀλλὰ᾽ πίστιν πᾶσαν
ἐπιδειχνυμένους ἀγαθὴν, ἵνα ctv διδασκαλίαν τοῦ
Σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ χοσμῶσιν ἐν πᾶσιν. ᾿Επεφάνη
γὰρ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀνθρώποις,
παιδεύουσα ἡμᾶς, ἵνα ἀρνησάμενοι τὴν ἀσέδειαν,
καὶ τὰς κοσμιχὰς ἐπιθυμίας, σωφρόνως χαὶ δικαίως,
xai εὐσεθῶς ζήσωμεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, προσδεχομέ-
νους τὴν μαχαρίαν ἐλπίδα, καὶ ἐπιφάνειαν τῆς δό-

, Ene τοῦ μεγάλου θεοῦ, xal Σωτῆρος ἡμῶν Ἶησοῦ

Χριστοῦ. »

NOTAE.

(6) “Τὸν Βαλλίμαχον. Theodoretus perinde
Callimachum dicit; Chrysostomo vero, Epimenidem;
qui sana Creiensis fuit, οἱ cujus voccs quasdam re-

citat, quæ tamen non satis illas referu ι
Paulus allegat. n Uo mq

IN EPIST. AD PHILEMONEM.

1038

El vàp συμθαίνει γυναῖχα πιστὴν ἀπίστῳ cvvot- A.— Namsi contingit ut uxor fidelis, quæ cum vire

χοῦσαν, μὴ εἶνα: ἐνάρετον, ἡ βλασφημία ἐπὶ τὸν Θεὸν
διαδαίνειν εἴωθεν. ᾿

« Ὃς ἔδωχεν ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν, ἵνα λυτρώσηται
ὑμᾶς ἀπὸ πάσης ἀνομίας, x3Y χαθαρίσῃ ἑαυτῷ λσὸν
περιούσιον, ζηλωτὴν χαλῶν ἔργων. Ταῦτα λάλει,
χαὶ παραχάλει, xal ἔλεγχε μετὰ πάσης ἐπιταγῆς.
Μηδείς cou περιφρονείτω. »

᾿ ΚΕΦΑΛ. I".

« Ὑπομίμνησχε αὐτοὺς ἀρχαΐς, xai ἑξουσίαις ὑπο»
τάσσεοθαι, πειθαρχεῖν, πρὸς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ἑτοί-
μους εἶναι, μηδένα βλασφημεῖν, ἀμάχους εἶναι, ἐπι-
εἰχεῖς, πᾶσαν ἐνδειχνυμένους πραότητα πρὸς máv-
«ας ἀνθρώπους. "Hyev γάρ ποτε χαὶ ἡμεῖς ἀνόητοι,

ἀπειθεῖς, πλανώμενοι, δουλεύοντες ἐπιθυμίαις καὶ

infideli habitat, virtuti non det operam, obtrecta-
tjo et blasphemia in Deum ipsum redundare solet.

VEns. 14,15. « Qui dedit semetipsum pro nobis,
ut redimeret nos ab omni iniquitate, et mundaret
sibi populum acceptabilem, sectatorem bonorum
operum. Hac loquere, et exhortare, et argue cum

" emni imperio. Nemo te contemnat. »

CAP. III.

Vens. 1-15. «Admone illos principibus et. pote-.
statibus subditos esse, dicto obedire, ad omncopus
bonum paratos esse, neminem blasphemare, non
litigiosos esse, sed modestos, omnem ostendentes
mansuetudinem ad omnes homines. Eramus enim
aliquando et nos insipientes, increduli, errantes,

ἡδοναῖς ποιχίλαις, ἐν χαχίᾳ, καὶ φθόνῳ διάγοντες, B servientes desideriis et voluptatibus variis, in

ὑτυγητοὶ, μισοῦντες ἀλλήλους. "Ote δὲ fj χρηστότης
καὶ ἣ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν θεοῦ,
οὐχ ἐξ ἔργων τῶν ἐν. διχαιοσύνῃ ὧν ἐποιήσαμεν
ἡμεῖς, ἀλλὰ χατὰ τὸ ἑαυτοῦ ἔλεος ἔσωσεν ἡμᾶς, διὰ
λουτροῦ παλιγγενεσίας, χαὶ ἀναχαινώσεως Πνεύμα-
τος ἁγίου, οὗ ἐξέχεεν ἐφ᾽ ἡμᾶς πλουσίως διὰ Ἰησοῦ
Χριστοῦ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, ἵνα διχαιωθέντες τῇ
ἐκείνου χάριτι, κληρονόμοι γενώμεθα χατ᾽ ἐλπίδα
ζωῆς αἰωνίου. Πιστὸς ὁ λόγος " καὶ περὶ τούτων
βούλομαί σε βεδαιοῦσθαι, ἵνα φροντίζωσι χαλῶν Ep-
γῶν προΐστασθαι οἱ πεπιστευχότες Θεῷ. Ταῦτά ἐστι
καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις. Μωρὰς δὲ ζητή-
σεις καὶ γενεαλογίας, χαὶ ἔρεις, χαὶ μάχας νομιχὰς
περιίστασο. Εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς xai μάταιοι. Alpt-

*ixby ἄνθρωπόν μετὰ μίαν χαὶ δευτέραν νουθεσίαν C

παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος, xal
ἁμαρτάνει, ὧν αὐτοχατάχριτος. Ὅταν πέμψω 'Ap-
πεμᾶν πρὸς σὲ, ἢ Τυχιχὸν, σπούδασον ἐλθεῖν πρός
με εἰς Νιχόπολιν. Ἐχεΐ γὰρ χέχριχα πᾶραχειμάσα!.
Zrvdv τὸν νομιχὸν xal ᾿Απολλὼ σπουδαίως πρό-
vspiov, ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ. Μανθανέτωσαν δὲ
χαὶ οἱ ἡμέτεροι χαλῶν ἔργων προΐστασθαι elc τὰς
ἀναγχαίας χρείας, ἵνα μὴ ὥσιν ἄκαρποι, ἸΑσπά-
ζονταί σε οἱ μετ᾽ ἐμοῦ πάντες. "Ἄσπασαι τοὺς φι-
λοῦντας ἡμᾶς ἐν πίστει. Ἡ χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν.
᾿λμῆν.
Πρὸς Τίτον», τῆς Κρητῶν ἐκκλησίας πρῶτον ἐπί-
.C€xoxor χειροτογηθέντα, ἐγράφη ἀκὸ Νικοπό-
Asoc τῆς Μακεδονίας. Στίχων M.

malitia et invidia agentes, odibiles, odientes invi-
cem. Cum autem benignitas et humanitas appa-
ruit Salvatoris nostri Dei non ex operibus jusiiti:e
qui fecimus nos, sed secundum misericordiam
suam salvos nos fecit per lavacrum regenerationis
et renotationis Spiritus sancti, quem effudit in
nos abunde per Jesum Christum Salvatorem no-
strum, ut justificati gratia ipsius, hwredes simus
secundum spem vite æternæ. Fidelis sermo est ;
et de bis volo te confirmare, ut curent bonis ope-
ribus preesse, qui credunt Deo. Hzc sunt bona et
utilia hominibus. Stultas autem quzstiones, et ge-
ncalogias, et contentiones, el pugnas legis devita;
sunt enim inutiles et vanz. Hereticum hominem
post unam. et secundam correptionem devita :
sciens quia subversus est, qui ejusmodi est, et
delinquit, cum sit proprio judicio condemnatus.
Cum misero ad te Artemam aut Tychicuim, festina
ad me venire Nicopolim : ibi enim statui hiemare.
Zenam legisperitum et Apollo sollicite praemitte,
ut nibil illis desit. Diseant autem et nostri bonis
operibus preesse ad usus necessarios, non sint
infructuosi. Salutant te qui mecum sunt omnes.
Saluta eos qui nos amant in fide. Gratia Dei cum
omnibus vobis. Amen. »

Ad Tiium, qui primus Crele episcopus ordinatus
fuit, Epistola Nicopoli ex civitate Macedonie scri-
pia est. Versibus 97.

ΕἸΣ EIHZTOAHN ΠΡῸΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ.

--—— — —

IN EPISTOLAM AD PHILEMONEM.

« Παῦλος δέσμιος Ἰησοῦ Χριστοῦ, xal Τιμόθεος D 4572 Vans. 1-3. « Paulus vinctus Christi Jesu, et

ὦ ἀδελφὸς, 60 fov τῷ ἀγαπητῷ xal συνεργῷ ἡμῶν,

Timotheus frater, Philemoni dilecto et adjutor no-

-eoi ᾿Απφίᾳ τῇ ἀγαπητῇ, χαὶ ᾿Αρχίππῳ τῷ συστρα- stro, etApphiz sorori charissimz, et Archippo com-
πιώτῃ ἡμῶν, xai τῇ xatowxoUcn Ἐχχλησίᾳ, χάρις — militoni nostro, et Ecclesize quse in domo tua est,

1031

S. JOANNIS DAMASCENI

1032

gratia vobis οἱ pax a Deo Paire et Domino Jesu A ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς xai Κυρίου ἡμῶν

Christo. »

Non initio statim gratiam postulat, sed virum prius
admiratione prosequitur et laudat ob egregias ac-
dones, charitatem illius praedicans. et fidem erga
Dominum, qua cunctis sanctis. communicaret.

Vzas. 4-30. « Gratia ago Deo meo semper me-
moriam tui faciens in orationibus meis, audiens
charitatem tuam et fidem, quam habes in Domino
Jesu, etin omnes sanctos; ul communicatio fidci
tuæ evidens flat in agnitione omnis operis boni,
quod est in vobis in Christo Jesu. Gaudium enim
magnum babui et consolationem in charitate tua :
quia viscera sanctorum requieverunt per te, fra-

Ἰησοῦ Χριστοῦ.»

Οὐχ εὐθέως ἐκ προοιμίων αἱτεῖ τὴν χάριν, ἀλλὰ
πρότερον τὸν ἄνδρα θαυμάζει xal ἑκαινεῖ ἐπὶ τοῖς
κατορθώμασι τὴν ἀγάπην αὐτοῦ, καὶ τὴν πέστιν
τὴν πρὸς τὸν Κύριον ἐπαινῶν, ἐξ ἧς καὶ πᾶσι τοῖς
ἁγίοις χκοινωνιχὸς ἦν.

« Εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ πάντοτε, μνείαν σον ποῖού-
μενος ἐπὶ τῶν προσευχῶν μον, ἀχούων cou τὴν
ἀγάπην, χαὶ τὴν πίστιν, ἣν ἔχεις πρὸς τὸν Κύριον
Ἰησοῦν, xai εἰς πάντας τοὺς ἁγίους, ὅπως f) διαχο-
vla τῆς πίστεώς σου ἐνεργὴς γένηται ἐν ἐπιγνώσεε
παντὸς ἀγαθοῦ τοῦ ἐν ἡμῖν sl; Χριστὸν Ἰησοῦν.
Χάριν γὰρ ἔχομεν πολλὴν χαὶ παράχλησιν ἐπὶ τῇ
ἀγάπῃ σου, ὅτι τὰ σπλάγχνα τῶν ἁγίων ἀναπέπαυται

ter. Propter quod multam | fiduciam habens in B διὰ σοῦ, ἀδελφέ. Διὸ πολλὴν tv Χριστῷ καῤῥησίαν

Christo Jesu imperandi tibi quod ad rem pertinet :
propter charitatem inagis obsecro, cum sis talis,
ut Paulus senex, nunc autem et vinctus Jesu Chri-
sti. Obsecro te pro meo filio, quem genui in vin-
culis, Onesimo, qui tibi aliquando inuülis fuit,
nunc autem et mihi et tibi utilis, quem remisi
tibL Tu autem illum, id est viscera mea, suscipe :

ἔχων ἐπιτάσσειν σοι τὸ ἀνῆχον διὰ τὴν ἀγάπην, μᾶλ»
λὸν παρακαλῶ, τοιοῦτος ὧν ὡς Παῦλος πρεσδύτης,
γυνὶ δὲ χαὶ δέσμιος Ἰησοῦ Χριστοῦ. Παραχαλῶ σε
περὶ τοῦ ἐμοῦ τέχνου, ὃν ἐγέννησα ἐν τοῖς δεσμοῖς
μου, Ὀνήσιμον τόν ποτέ cot. ἄχρηστον, vuv, δὲ σοὶ
xai ἐμοὶ εὔχρηστον, ὃν ἀνέπεμψα. Σὺ δὲ αὐτὸν, τουτ-
ἐστι τὰ ἐμὰ σπλάγχνα, προσλαθοῦ, ὃν ἐγὼ ἐδονλό-

quem ege volueram mecum detinere, ut pro te μὴν πρὸς ἐμαυτὸν xatéystv, ἵνα ὑπὲρ σοῦ διαχονῇ
mihi ministraret in vinculis. Evangelii. Sine €on- μοι ἐν τοῖς δεσμοῖς τοῦ Εὐαγγελίου. Χωρὶς δὲ τῆς
silio autem tuo nihil volui facere, uti ne velut eX υγώμης οὐδὲν ἠθέλησα ποιῆσαι, ἕνα μὴ ὡς xev

necessitate bonum tuum esset, sed voluntarium.
Forsitan enim ideo discessit ad horam a te, ut
seternum illum reciperes : jam non ut servum, sed
supra servum cbarissimum fratrem, maxime mihl:
quanto autem magis tibi, el In carne, et in Do-
mino? Si ergo habes me socium, suscipe illum
sicut me. Si sutem aliquid nocuit tibi, sut debet,
hoe mibi. imputa. Ego Paulus scripsi mea manu :
ego reddam ; ut non dicam tibi, quod et teipsum
mibi debes. lta, frater, ego te fruar in Domino. »

Pro servo quidem scribitur Epistola, idque cum
ille aufugisset, imo οἱ furatus esset; sed ex Apo-
stoli doctrina fructum retulisset. Atqui ex bac
utilia multa percipias. Unum quidem, et primum,
opertere ut se aliqui sollicitos erga omnes prz-
beant. Nama si Paulus pro servo fugitivo et fure,
eum is resipuissel, tantum sollicitudinis ostendit,
quanto magis incumbit nobis desides non esse,

ἀνάγχην τὸ ἀγαθόν cov fj, ἀλλὰ χατὰ ἑκούσιον. Τάχα
γὰρ διὰ τοῦτο ἐχωρίσδη πρὸς ὥραν, ἵνα αἰώνιον αὖ-
«τὸν ἀπέχῃς, οὐχέτι ὡς δοῦλον, ἀλλ᾽ ὁπὲρ δοῦλον,
ἀδελφὸν ἀγαπητὸν, μάλιστα' ἐμοὶ, πόσῳ δὲ μᾶλλον
σοὶ, καὶ ἐν σαρχὶ, χαὶ ἐν Κυρίῳ. El οὖν με ἔχεις
κοινωνὸν, προσλαδοῦ αὐτὸν ὡς ἐμέ. ΕἸ δὲ τι ἠδίχη»
σὲ ct, fj ὀφείλει, τοῦτο ἐμοὶ ἑλλόγει. Ἐγὼ Παῦλος
ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρὶ, ἐγὼ ἀποτίσω ἵνα μὴ λέγω
σοι, ὅτι xal ἑαυτόν μος; προσοφείλεις. Ναὶ, ἀδελφὲ,
ἐγώ co: ὀναίμην ἐν Κυρίῳ. »

Ὑπὲρ δούλου μὲν γράφεται ἡ Ἐπιστολὴ, xai ταῦτα
ἀποδράσαντος, καὶ ἔτι xal χλέψαντος, ὠφεληθέντος
δὲ διὰ τῆς διδασκαλίας τοῦ ᾿Αποστόλου, Πολλὰ &'
xal ix ταύτης τὰ χρήσιμα, "Ev μὲν xai πρῶτον, τὸ
σπουδαῖον εἶναί τινας πρὸς πάντας. Εἰ γὰρ Παῦλος
ὑπὲρ δραπέτου xai χλέπτου μετανοοῦντο; τοσαύτην
ποιεῖται σπονδὴν, πολλῷ μᾶλλον οὔτε ἡμᾶς προσήκει
ῥᾳθύμους εἶναι περί τινας τῶν ἀδελφῶν. Δεύτερον,

ubi de fratribus quibusdam agitur. Alterum est, p ὅτι τὸ δουλιχὸν γένος οὐ δεῖ ἀπογινώσχειν, κἂν εἰς

de servili. conditione minime desperandum esse,
tametsi ad extremam usque nequitiam processerit.
Hic ením fugitivus ct fur cum fuisset, ad tantum
istud virtutis fasticium pervenit. Tertium, fas
minime esse servos 8 dominis abstrahere : nam si
Paulus, qui tanta apud Philemonem auctoritate
pollebat, Onesimum tamen, cujus ministerium
sibi admodum utile esset, detinere noluit przter
heri sententiam ac voluntatem, a fortiori lioc no-
bis facere non licet. Si enim famulus eximis vir-

ἐσχάτην ἐλάσῃ xaxíav. Ὁ γὰρ χλέπτης καὶ δραπέ-
τῆς οὕτω γέγονεν ἐνάρετος. Τρίτον, ὅτι «τοὺς δούλους
ἀποσπᾷν τῶν δεσπότων οὐ προσήχει. Εἰ γὰρ Παῦλο;
οὕτω θαῤῥῶν τῷ Φιλήμον: τὸν Ὀνήσιμον οὕτω;
εὐχάριστον αὐτῷ ὄντα πρὸς διακονίαν οὐχ ᾿θέλησε
χατασχεῖν παρὰ γνώμην τοῦ Δεσπότον, πολλῷ μᾶλ.
λον ἡμᾶς «οὔτο ποιεῖν οὐ χρῆ. Εἰ γὰρ θαυμαστός
ἐστιν ὁ οἰχέτης, ταύτῃ μάλιστα πρέπει αὐτὸν Ev τῇ
δουλείᾳ μένειν, χαὶ τὴν δεσποτείαν ἐπιγινώσχειν, ἵνα
εὔχρνστος" πᾶσι τοῖς ἐν οἰχίᾳ γένηται.

tutis est, idco prorsus convenit 97A ut in servitute maneat, ct herile jus agnoscat, ut cumciü

qui domi sunt, commodo et utilitati esse possit.

VARIA LECTIONES.

* Lege ex Chrysost. εὔχρηστον.

SACRA PARALLELA .— ADMONITIO.

1034

« "Avénaucóv μου τὰ σκλάγχνα kv Κυρίῳ. Πεποι-Α — Vans. 20-95. . Refice viscera mea in Domino.

θὼς τῇ ὑπαχοῇ σον ἔγραψά σοι, εἰδὼς ὅτι xal ὑπὲρ
ὦ λέγω ποιήσεις, "Agua δὲ χαὶ ἐτοίμαζέ μοι ξενίαν.
Ἑλκίζω γὰρ ὅτι διὰ τῶν κροσευχῶν ὑμῶν χαρισθή-
ϑομαι ὑμῖν. ᾿Ασκάζονταί σε ᾿Ἐπαφρᾶς ὁ συναιχ-
φάλωτός μου ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, Μάρκος, Ἀρίσταρχος,
Δημᾶς, Αουκᾶς, οἱ συνεργοί μου. Ἢ χάρις τοῦ
Koplou ἡμῶν Ἶησοῦ Χριστοῦ μετὰ πνεύματος ὑμῶν.
᾿λμήν. »

Ἰουτέστι, τῷ Κυρίῳ δίδοθι τὴν χάριν, οὐχ ἐμοί,

Πρὸς Φιλήμονα ἐγράφη ἀπὸ Ῥώμης. Σείχοι μβ'.
Οἱ πάντες στίχοι, Σγμη΄.

Confidens in obedientia tua scripsi tibi : sciens
quouiam et super id quod dico, facies. Simul au-
tem et para mihi hospitium. Spero enim per ora-
tiones vestras donari me vobis. Saluiat te Epa-
plras concaptivus meus in Christo Jesu. Marcus,
Aristarchus, Demas, Lucas, adjutores mei. Gratla
Domini nostri Jesu Christi cum spiritu vestro.
Amen. »

ld est, non mihi, sed Domino gratiam hanc
concede.

Ad Philemonem scripla est Roma Vers. 42.

Versus omnes. Epistolarum. 5548.

ADMONITIO.

jusdem Greci todicis Parallelorum S. Josnnis Damasceni, ex quo Jacobus Billius
Laünorum versionem suam adornavit, quique nunc asservatur in Yaticana bibliotheca,
apographum homanissime mihi transmisit reverendissimus Ordinis nostri magister
generalis. Codicem alterum RR. PP. Societatis Jesu Collegii Parisiensis dono dedit Emi-
nentissimus cerdinalis Franciscus Rupefucaldus : cujus codicis mihi copiam amplissimam
fecit R. P. Joannes Harduinus, pro singulari sua erga me benevolentia. Quem ubi cum
Vaticano contuli, tantam inter utrumque discrepantiam reperi, ut nullus mihi supersit
smbigendi locus, quin uterque codex lucubrationes duas contineat diversorum auctorum,
quorum tamen unus magnam operis alterius partem exscripserit. In utroque tituli, sive
capita, ordine quidem alphabetico perinde digesti distributique sunt : ast alia atque alia
cspitum seu titulorum serie : imo aliis stque aliis sepe passim capitibus; aliis itidem et
aliis ut plurimum, tum Scripture sententiis, tum sanctorum Patrum aliorumve auctorum
symbolis, In Rupefucaldino leguntur prolixa illa nec pauca fragmenta, que propter libro-
rum veterum penuriam a viris eruditis auro contra cara habila sunt, ut puta Justini Mar-
tyris, Irene, Titi et Antipatri Bostrorum, aliorumque, quorum opera temporum iniquitate
perierunt. In Vaticano autem, cum isthec omnia non compareant, tum alia vicissim
plurima reperiuntur, que in altero frustra quis quesierit. Alia complura utriusque codicis
discrimina omitto, ne lectoribus tediosus sim. Ceterum hoc minime tacendum arbitror,
iu'Rupefucaldino excerpta quoque sincerarum Jgnetii Antiocheni epistolarum, quales
Isaacus Vossius ex codice Mediceo edidit, multa sparsim reperiri : qua vero in Vaticano
pauciora hino inde occurrunt ejusdem Martyris loca, ex interpolatis litteris accepta sunt ;
si unum aut alterum duntaxat excipias : cum nempe Vaticanorura Parallelorum auctor
altera illa que Rupefucaldinus codex exhibet, identidem, ut pote antiquiora, consuluerit
el exseripserit.

Rupefucaldinis Parallelis prefixa S. Joannis Damasceni prefatio est, que toti operi
fucum fecit, ut sancti hujus doctoris fetus censeretur. Quod quidem jam olim ἃ Joanne
Zonara admissum animadverti, infraque referam. Quanquam ex prefatione dempta
275 illa pars fuit, in qua Damascenus de transmissionibus quadam obiter admonebat;
quippe cum in horum Parallelorum indice παραπομπαὶ, transmtssiones, nulla sint, quales
in Vaticano pro singulis alphabeli litteris subneetuntur. Insuper Damascenus in eadem
preefatione sua, se primo loco dicturum pollicetur de sanctissima Trinitate : quod quidem
in Vaticano preestitum legimus, in quo titulus primus est, Περὶ ἀϊδίου θεότητος, καὶ τῆς ἁγίας xax
ὁμοουσίου Τριάδος * xal ὅτι εἷς xai μόνος ἐν πᾶσι Θεός. De sempiterna Deitate, deque sancta et con-
subsiantiali Trinitate : et quod unus solusque est in omnibus Deus ; cum 1n Rupefucaldino
titulus primus sit, Περὶ τῆς τοῦ ἀνθρώπου πλάσεως xai χατασχευῆς " xal ὅσα περὶ ἡμῶν ἐν Γραφαῖς
ἐμφέρεται. De hominis effictione et [ormatione ; et quecunque de nobis in, Scripturis feruntur ;
nec nisi titulo LXXVI agatur, £pi ἁγίας, xal ἀχτίστον, xal συναϊδίου, xa ὁμοουσίουῃ Ἱριάδος, De
sancta et increata, coeternaque et consubstantiali Trinitate. Denique qui Rupefucaldina
Parallela congessit, integro seculo se antiquiorem prodit Damasceno Joanne, ut sub Hera-
clii imperatoris initiis scripserit. Id quod diserte nobis significat duobus in scholiis, quo-
rum prius babetur lilt. a, tit. VI, qui est Περὶ ἀνηχόων xal ἀνυποτάχτων, De inobsequentibus et
contumacibus : ubi post duo loca Ezechielis, quibus Deus Israelitis ob pertinaciam sanota
ipsorum auferenda nuntiabat, en Subnott : xo Τοῦτο xal δεῖν ^. τῶν ἡμετέρων RM pb

μάτων. Kao χα σμα παντὸς γένους Χριστιανῶν, ὁ σωτήριος στανρὸς, καὶ $ ζω ς
— ὑπῆρχον, - tà τὸ — voy —— ὄνομα, ὃ — xa pev αὐτοῖς, δὶ ἡ —*
χϑημεν ὑπὸ Χριστοῦ, τοῦ ἁγιάσαντος — τῷ θείῳ αὐτοῦ ὀνόματι, εἰς χεῖρας μεμιαμμένων παρεδόβησαν,

PaTnoL. Ga. XCV. 33

109

ad fidem et Ecclesie dogmata
eorumque adversariis vitiis, seu

S. JOANNIS DAMASCENI

78 spectant, mentione facta, de virtutibus duntarat
e rebus ad mores pertinentibus unice ageretur. Cujus

1019

quidem modi sunt capita Parallela sancti Maximi et Antonii Melissa, quorum paulo ante
memini. Sed alioqui negotium mihi facessit, quod in illis etiam capitibus quee res theolo-

icas edisserunt, Philonis identidem et Josephi testimonia subjiciantur. Quibus difficulta-
tibus in totum expediendis, cum me imparem prorsus sentiam, sagaciorum criticorum, qui
eas solvant, judicio me ultro subscripturum profiteor.

IIPOAOTOZ TON IIAPAAAHAQN.
PROLOGUS IN PARALLELA.

Preiiosa res virtus est, qua homo cem Deo A ΚἈτῆμα τίμιον ἢ ἀράξῃ, Θεῷ συνάπτουσα, xai

conjungitur, et regni coelorum evadit compos. Hac
porro divinorum mandatorum observatione eom-
poratur, Dominus siquidem in pollicitationibus
quas ad populum, qui in Egypto fuerat commora-
4us, faciebat, ait : Si audieritis me et custodieritis
precepta mea, eritis mihi populus peculiaris, regale
sacerdotium, gens sancta *. Quin Dei quoque fiiius
fleri pronuntiavit eos, qui divinis jussionibus ob-
-temperant. Quantum vero ístud bonum sit, nemo
est qui sermone possit enarrare. Gratia quippe
«aturam nostram superat : adoptionis dignitas spem
- omnem excedit. Quocirca ut tantis bonis potiamur,
prompto et alacri animo ea exsequi convenit, qus

βασιλείας οὐρανῶν προξενοῦσα. Πορισμὸς δε ταύτης
ἡ τῶν θείων ἐντολῶν τήρησις γίνεται, Φησὶ γὰρ ὁ
κύριος ἐν ἐπαγγελίαις πρὸς τὸν ἐν Αἰγύπτῳ λαόν -
᾿Εξὰν ἀχούσητά μου, καὶ φυλάξητε τὰς ἐντοιλάς
μου, ἔσεσθέ μοι λαὸς περιούσιος, βασίλειον [a-
ῥάτευμα, ἔθγος ἅγιον. Καὶ υἱοὺς Θεοῦ γενέσθαι
τοὺς πειθαρχοῦντας τοῖς προστάγμασιν ἀπεφήνατο.
Mlxov δὲ τοῦτο ἀγαθὸν λόγος ἑρμηνεῦσαι οὗ δύνα-
ται. Ὑπὲρ γὰρ τὴν ἡμετέραν φύσιν ἢ χάρις " ὑπὲρ
ἐλπίδα τὸ τῆς υἱοθεσίας ἀξίωμα. Προτήκει τοίνυν
ἡμᾶς ὑπὲρ τῶν τοιούτων ἀγαθῶν τὰ ἐντεταλμένα
προθύμως ἐχτελεῖν, Ῥᾳδίαν δὲ τὴν τοῦ συμφέροντος
αἴρεσιν ἕξομεν, παραλλήλους θέντες τὰς ἀρετὰς,

mobis imperata sunt. Facilis autem ejus quod ex B xai τὰς ἀντιζύγους xai ἀντιθέους αὐτῶν καχίας,

nostra utilitate sit, electio futura est, si virtutes et

ipsisadversaria Deoque opposita vitia componamus,

.et quidquid de illis, tam in Scriptura sacra, quam
ἃ sanclis divinoque Numine afflatis Patribus dictam
faerit, consulamus. Exínde enim cum eximia justo-
rum premia, tum denuntiatos improbis cruciatus
intelligemus.

Cseterum nosse interest δὰ Christians veritatis
gloriam, e Philonis et Josephi monumentis a nobis
. etiam sententias esse congestas; qui Hebræi ambo
atque eruditi viri fuerunt. Quamobrem in rem
fuerit, omni diligentia horum narrationibus et pro-
munliatis animum attendere, ut qui non modo a
precipua fidei et sanctitatis virorum, qui apud nos

καὶ ὅσα περὶ αὑτῶν λέλεχται τῇ θείᾳ Γραφῇ xat τοῖς
ἁγίοις x2! θεοφόροις ἡμῶν Πατράσιν. Εἰσόμεθα γὰρ
ἐντεῦθεν καὶ τὰς λαμπρὰς τῶν διχαίων διανομὰς,
καὶ τὰς ἠπειλημένας χατὰ τῶν ἀθετούντων κο-
λάσει:.

Ἰστέον δὲ, ὅτι xal ἀπὸ τῶν Φίλωνος χαὶ "Iocf-
ποῦ συνταγμάτων ἡθροίσθησαν γνῶμαι εἰς χλέος
τ-ἧς παρ᾽ ἡμῶν ἀληθείας, "E6palo: δὲ ἄμφω καὶ λό-
γιοι ἄνδρες" διὸ προσήχειν δεῖ μετὰ πάσης ἀχριδείας
τοῖς διηγήμασι, χαὶ ἀποφθέγμασι τούτων, ὡς οὐ μό-
νον τοῦ σχοποῦ τῶν παρ᾽ ἡμῖν mhototávov xol μα»
καρίων ἀνδρῶν οὐδ᾽ ὅλως διαμαρτάνουσιν" ἀλλά γε

foruerunt, fine et proposito ne tantillum quidem C xa πολλὴν τὴν ἰσότητα, “καὶ ὁμοιολεξίαν Ev τε λό-.

aberrent; verum et ingentem, tum in verbis, tum
in moribus, similitudinem et consensionem prefe-
rant : et dociorum eloquia que ex his eruditus
Pater producturus est, confirment potius, quam
imminvant et labefactent.

- * Exod. xix, 5,6.

Tote καὶ ἤθεσι ἐπιδεΐχνυνται, βεδαιοῦντα μᾶλλον ς
οὖχ ἐλαττοῦντα τούτων παρὰ τοῦ Πατρὸς ῥηθησόμενααι,
λόγια,

SACRA PARALLELA.

1048

479 TOY ΕΝ ATIOIZ ΠΑΤΡΟΣ ἩΜΩΝ.

IOANNOY TOY ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ͂
IZ TA IEPA IIAPAAAHAA.

SANCTI JOANNIS DAMASCENI
DE SACRIS PARALLELIS.

οπνεύστου Γραφῆῇς ἡ ἄσχησις, πλούτου δό. A — Scripturte divinitus inspirata studium, opes,

QxTie, καὶ πάντων ὅσα τὸ θνητὸν ἁπάζεται
Ἐρέχει, σωτηρίας ἡμῖν ἐφόδια χαριζομένη.
jv φέρειν τοὺς ἐξ αὑτῆς πόνους, τὸ παρὸν
γματεύεται σύνταγμα. Τῶν γὰρ λίαν θαυ-
09, τὰ ἔτι xa0' ὑπερθολὴν ἀμείνω ἔστιν εὖ-
jv, xal χόρος οὐδεὶς ἀχοῆς τοῖς ἐπισχή-
νεται. Ἡ γὰρ τοῦ χάλλους τῶν ἐγχειμένων b
ρὸ: ἑαυτὴν ἕλχει τοὺς ἐντυγχάνοντας, οὐχ
λεῖν τὸ μέλλον ἀχοῦσαι ποθοῦντας, xal ὡς
αἷς * ἄδεται ῥήσεσιν" ε Οἱ ἐσθίοντές με,
δουσι, χαὶ οἱ πίνοντές με, ἔτι διψήσουσιν, »
Ἂς γὰρ ὡς ἀληθῶς ἡ γλυχύτης τῶν πνευ-
μαθημάτων ἁγιάζουσα, χαὶ αὐξάνουσα, χαὶ
d «τὰς ψυχάς" περιείληφεν 6b ὅσα ἡθιχῶς,

gloriam, imperium, ac denique res eas omnes, quas
mortales amplecti solent, antecellit : quippe quse
salutis nobis viatica tribuat, Ut autem Ipsius labo-
res facilius feramus , hoc nobis volumen praestat :
siquidem iis qua summæ admirationi sunt, longe
preestantiora in eo reperire est ; neque satielss ulla.
fastidiumve ullum legentibus oboriri potest. Et-
enim pulchrarum materiarum quie hie contineatur, ,
delectus ad se lectores trahit, nec eos defatigari
sinit, qui ea qui sequuntur, audire gestiunt ; quin
etiam, quemadmodum canitur in sententiis quas.
versibus scripts sunt : « Qui edunt me, adbuc esu-
rient, et qui bibunt me, adhuc sitient *. » Spiritaa-
lium quippe disciplinarum expetenda plane susvitas

ὥς, ἣ παραινετιχῶς [ἢ μνήμη &yxvata *] p est, qua sanctos reddat animos, eosque alat et

rav αἰτίαν «t, καὶ ὑπόθεσιν τῇ τε Παλαιᾷ,
τῶν ἱερῶν λογίων Γραφῇ λέλεχται, τοῖς δὲ
1 θεοφόροις ἡμῶν Πατράσιν" ὧν τὸ μέγα
ατὰ πᾶσαν τὴν οἰχουμένην f διαδεδόηται
ται" xal τὰ περὶ τούτων σποράδην χείμενα
κατα ἠνθολόγηνται, χαὶ ἰδίοις τίτλοις xapa-
. Πᾶσα δὲ ἡ πραγματεῖα àv τρισὶ βίδλοις
ἱπται" xal τούτων 1j μὲν πρώτη σύγχειται
ἄλιστα προσήχοι δ Χριστιανοῖς à τὴν ἀψχὴν
θαι, ἀπὸ Θεοῦ, τὴν τριαδιχὴν μονάδα φωτί-
€ προοιμίων ἡμᾶς. 'H δὲ δευτέρα, περὶ συ-
καὶ χαταστάσεως τῶν ἀνθρωπίνων πραγμά-
ἵν᾽ ἡ δὲ τρίτη, ἰδίως τὰ περὶ ἀρετῆς xal
ἐριείληφεν 1. Διὰ τὸ εὔληπτον δὲ 1, xaX ῥᾳ-

augeat. Porro volumen istud complectitur quid-
quid memoria tenere oportet, sivead mores accom-
modate, sive sententiose, seu ad commonendum
apposite, quacunque de causa vel argumento, iam
in Veteri. quam in Novo sacrorum Oraeulorum
instrureento dictum sit, necnon a sanctis divini-
tusque instinctis Patribus nostris, quorum ingens
gloria toto orbe celebratur ei decantatur : aique
apophthegmata, quz his de rebus sparsim jacent,
in modum florum lecta sunt, et in suos titulos re-
lata. Atqui universum opus libris tribus contine-
tur; quorum primus ex iis constat, a quibus Chri-
stianos in primis decel auspicari ; nimirum a Deo,
atque ab ipsismet primordiis trinam explicat unita-

jloxstv τὰ ζητούμενα, ὁ πίναξ τῶν χεφα- C tem. Secundus de rerum humanarum eoagmenta-

(ouv ol τίτλοι, κατὰ στοιχεῖον σὔγχειται Κ΄
τον ζητούμενον χεφάλαιον εὑρεθήσεται χεί-
τῷ γράμματι ἀφ᾽ οὗ καὶ ἄρχεται οἷον, τὸ

. Xxiv, 99.

tione et statu verba facit. Tertius speciatim de
virtute et vitio tractat. Caeterum quo facilius In-
veniri possint ea qux quzruntur, index capitum,

VARL£ LECTIONES.

facald. Ἰωάννου πρεσδυτέρου xai μοναχοῦ τοῦ Δαμασχηνοῦ, τῶν ἐχλογῶν βιδλίον a, καὶ Q.D (uidi

T Rupefücaid. ed. . ὁ ibid. et Venet. αὔξουσα. i Roy. —— —— vat Sessa vi
. T [^ inr) . € H A t .

"npéva sepul, 1] D * v χείμενα. — € ibid. προσῆχει. ὃ Wd. τὸ spuote α

k ibid. σύγχεινται.

SACRA PARALLELA.

1046

ΠΙΝΑΞ

ΑΡΙΣΤΟΣ

ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΗ͂Σ ΠΥΚΤΙΔΟΣ.

INDEX OPTIMUS PRJESENTIS VOLUMINIS.

Στοιχεῖον ga.
ἀϊδίου θεότητος τῆς ἁγίας xai ὁμοουσίου
ος " χαὶ ὅτι εἷς καὶ μόνος ἐν κᾶσι θεός.

τοῦ ἄφευχτον εἶναι Θεόν " χαὶ ὅτι πάντα
» xaX οὐδὲν αὐτῷ λέληθεν.

τοῦ ἀκατάληπτον εἶναι τὸν Θεὸν, καὶ τὰ ἔρ-
τοῦ " xat ὅτι οὗ δεῖ ἡμᾶς τὰ χρυπτὰ αὐτοῦ
"ἢ περιεργάζεσθαι " ἀνέφιχτος γὰρ καὶ ἀχα-
θοὸς ἢ τούτων εὔρεσις.
ἰγάπης xai φόδου Θεοῦ * xai ὅτι παντὸς ἀγα-

περέχουσι.
ἀγτιλογίας πρὸς θεόν * χαὶ ὅτι οὐ δεῖ ἀντιλέ-
ἣ δικαιολογεῖσθαι πρὸς θεόν.

ἀγγέλων; ὅτε καὶ ἄγγελοι ἀμαρτήσαντες
60V^0t.

ἀγγέλων * ὅτι ἀγγέλους φύλαχας ἐπέσνησεν
$.
«ἧς τοῦ ἀνθρώπου πλάσεως xo χατα-

6.
αὐτεξουσίου " ὅτι αὐτεξούσιον δέδοται fyuitv
o9, καὶ ἐν ἡμῖν ἔστι σωθῆναι καὶ

ἧς ἀστάτου χαὶ ἀδεύαίου τῶν ἀνθρωπίνων
των καταστάσεως " χαὶ τίνι ἔοικεν ὁ ἄν»
ὃς xat ὁ βίος αὐτοῦ᾽ xat ὅτι μάτοις τὰ παρ-

καὶ σχιᾶς ἀδρανέστε
τὸ ἀγαθὸν πρὸς

; ἀγαθοεργίας " καὶ ιχ

Xe ποιεῖν * χαὶ ὅτι χρὴ τ βάρη τοῦ κλησίον
v, καὶ μὴ μνησικακεῖν, ἀλλὰ ἀντιλαμ'
, καὶ ἐλέγχειν, μὴ ἀποδιδόναι καχὸν ἀντὶ

9.
| ἀσεδῶν, χαὶ ἁμαρτωλῶν, καὶ ἀδίχων, καὶ
γόμων.
ἀρτησίας * ὅτι οὐδεὶς ἀναμάρτητος, εἰ
$.

m

΄ς

ἀποταξαμένων, καὶ ἐξ ὑποστροφῆς ἐχεῖνα
ὄντων

v .
ἀναστάσεως, xai χρίσεως, καὶ αἰωνίου xo-

9$.

V ἀρᾶς ὑπὸ Kuplou, xax τῶν προφητῶν, xal
τόλων γενομένης.

, ἀδιχου μένων * ὅτι χρὴ βοηθεῖν αὐτοῖς.

| ἀγάπης, χαὶ εἰρήνης, καὶ εἰρηνοπϑιῶν, καὶ

καρ τοι [ac πιστῇ

. ἀληθεία;, καὶ μαρτυρίας e.
ἀρχομένων * ὅτι ἑξομοιοῦνται τοῖς τῶν χρᾶ-
ων ἤθεσιν, χἄν τε χρηστοὶ, κἄν τε μοχθηροὶ
νωσιν.

pi ἀρχομένων" ὅτι χρὴ αὐτοὺς ὑποτάσσε-.

τοῖς ἄρχουσιν χαὶ εἴχειν, xal παραχωρεῖν
ἐμᾷν, χαὶ μὴ ἀντιλέγειν. ᾿
ἀναρχίας, hrot λαοῦ μὴ ἔχοντος ποιμένα,

prre.
δὲ ἀχηδείας xaX ἀθυμίας.
ρὶ ἄφρονος, χαὶ ἀνοήτου, καὶ ἀπαιδεύτου,

v.
οὶ ἁπλοῦ, χαὶ ἀχάχου τὸν τρόπον.
p. ἀκτημοσύνης, xai αὐταρχείας, xai ὀλιγο-.

οἱ ἀπάτης κατ' οἰχονομίαν γινομένης.
ῥὲ ἀγγέλλοντος χαὶ μεσάζοντος ἀπόχρισιν *
ὁ τῶν σταλέντων ἑξονθενῶν, τοῦ γ-

εταρρονεῖ

981 Littera alpha.

f. De seterna sanct» et consubstantialis Trinitais
divinitate : quedque unes etaolus sit in rebus.
omnibos Deus.

M. Quod Deus vitari nequeat, quodaue omnia inspi-
ciat, nec quidquam ipsum lateat.

Itl. Quod Deus ipsiusque opera comprehendi non
pessint, nee inquirenda cuflosiusve perscru-
tanda sint arcana illius : quippe quie nec adiri.
bec comprehendi possint.

IV. De amore et timore Dei : quodque emne bonum
superent.

V. De repugnantia adversus Deum : et quod mi-
nime contradicere Deo liceat, nec cun eo
expostulandum.

VI. De angelis : quod angeli queque, admisso pee-
cato, puniantur.

Vit. De angelis : quod angelos custodes Deus pres-

ecerit.

Vl. De formatura bominis et structura.

IX. De arbitrii libertate : qued nobis a Deo data
$i; quodque in nebis situm sit, vel salutem
consequi, vel perire.

X. De instabili rerum humanarum statu : cui rel.
similis sit homo; quodque vana sint priesentia,
et uinbris imbecilliora., |

ΧΙ. De beneficentia; e& quod de omnibus bene me-
reri ac proximi ferre onera oporteat, nen autein
injuriarum meminisse, sed eum benigne susci-

re, et commonere, neque malum pro malo red--

ere.
Xil. De impiis et peccatoribus, injustisque οἱ fla-
itiosis viris.

XHÍ. De impeccantia; et qued prseter Deum nemo
a peccato immunis sit.

XIY, De iis qui vitiis nuntium remiserunt, et ea
rursus admittunt.

XV. De resurrectione, et judicio, et poena æterua.

XVI. De imprecatione ἃ Domino, et prophetis, ec
apostolis, quandoque facta.

XVII. De iis qui injuría afficiuntur; et quod eis
opem ferre oporteat.

XVIli. De charitate et pace, deque pacificis ct
mansuetis hominibus.

XIX. De veritate et testimonio certo.

XX. De subditis : quod principum mores imitantur,
sive boni, sive mali sunt.

XXI. De subditis : qued priacipibus suis parere et
decedere debeant, eosque honore afficere, nou
autem reluctari, s

XXII. De anarchia, hoc est, de populo carente

astore et principe. —

XXIII. 489 De acedia ef incerore.

XXIV. De iusano, εἰ vecordi, et imperito, et fatuo.

XXV. De simplici, et morum innocentia przdito.
XXL. De paupertate, et sufficientia, et vitae fruga-
(ate.
XXVII. De deceptione certo consilio facta.
XXVIII. De eo.qui nuntiet, response xe QESRNTRN,
εἰ Quod Me qui. Vega Mo πνεῖν eX WS we
QUO mitunter, οὐ οὶ.

Βερὶ τῶν ἀπρστεροὔντων p σϑούς * χεῖται ἐνταῦθα
ἐν τῷ p στοιχείῳ τῆς τὰ ἡ ἀρχὴ, περὶ μι-

Σεοιχεῖον B.
Δ΄. Περὶ βασιλείας οὐρανῶ
9. IRA βουλῆς Θεοῦ - xal ὅτι ἄτρεπτος, καὶ ἀνέ-

ἀνθρώποι ς ὑπάρχει.
r. περὶ $eíac 9 Θεοῦ * καὶ ὅτι τοῦ Θεοῦ εὐδοκοῦν-«

τος, πᾶσα ἐπιδουλὴ ἀνθρώπων ἀσθενεῖ, καὶ ὀλίγοι
πολλῶν Χρατοῦσιν.
lr. Περὶ [απείσματος, καὶ τῆς τοῦ θείου λυτροῦ πρὸ»

eva
F. Περὶ βδελυγμάτων, καὶ τῶν λεγομένων θεῶν.

ς΄. Hep τοῦ βίου xai τοῦ κόσμου τούτου * xal ὅτι ἐν
περισπασμῷ καὶ μόχθῳ, χαὶ ἡμεῖς, καὶ ὁ βίος

οὶ βιαίου καὶ ἀδιάστου.

H*. Ile 09 καὶ 0 voc.

9. rr^ μανία Y ΑΔ ἘΜ —— ΙΧ. De
Y. Tis ut λίαν θαυμαζομένου -

l4". βασιλέως * ὅτι χρὴ ἔύχεσθαι ὁπὲρ αὐτοῦ.

TB . Περὶ βουλῆς * ὅτι χρὴ μετὰ σχέψεως καὶ βουλῆς

πάντα πράττειν. ᾿

H*. Περὶ βρωμάτων, καὶ τῶν πρὸς τὸ ζῇν ἀναγχαίων,

Ἐντεῦθεν αἱ zapaxopaal τῶν τίτλων, τῶν ἀπὸ

τοῦ στοιχείου ἀρχομένων, καὶ ἀλλαχοῦ xeutdé-
vur τε καὶ εὑρισχομένων.

Περὶ τῶν —
χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ & στοι Z " οὗ ἡ ἀρ-
Nido κερὶ ἐκδικήσεις Θεοῦ. χείῳ τῆς 1p

me

py κεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ v. στοιχείῳ τῆς
Z', «spi δετοῦ,

Σεοιχεῖον T.

A". Περὶ γνωστιχῶν xal πνευματιχῶν ἀνδρῶν . καὶ

ὅσα ἀγαθὰ ἕψεται a
Fang toU, Γνῶθι σεαυτὸν, ἤτοι Πρόσεχε σεαυεῷ"
χαὶ δτι ρὴ τὰ οἰκεῖα ἕκαστον περισχοπεῖν, καὶ μὴ
pua περιεργάζεσθαι χαχά.

T". Περὶ γογγυσμοῦ.
A. 35 Uy xal παλαιῶν ἀνδρῶν * χαὶ ὡς χρὴ

«ιμᾶσθαι αὐτούς.
E'. Περὶ γεωργίας xal γεωργῶν *1 καὶ ὅτι χαλὸν «ὃ

ἐργάζεσθαι.
GQ*. ΝΣ eel καὶ μελέτης, xai ἀσχήσεως.

E. Jio Tovar. ὅτι χρὴ αὐτὰ ὑποτάσσεσϑαι τοῖς
1-5 ἵνδράσι" * καὶ μηδὲν πράττειν ἄνευ τῆς αὖ-

τῶν γνώμης xa e.

Θ΄. Περὶ γυναικῶν tee ον - xal ὅτι μὲν ἄρσεν
εἰχτει, ἐπὶ τεσσαράχοντα ἣμέ οὐχ εἰσελεύσε-
«at ται εἰς οἶχον Kup!ou* εἰ θῆλν, ἐπὶ ὀγδοή-

Ρ. Περὶ Ὑυναικῶν- ὅτι οὗ δεῖ ἀχαταλύπτως εὔχεσθαι,
ἃ οὐδὲ λαλεῖν, ἢ διδάσχειν ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ

1.’ Tug τυναιχὸς ἀνδρείας xat σώφρονος.

IB". Περὶ γυναικῶν
πορνευουσῶν, καὶ ἱπάσης χκαχίας πὲπ ηρωμένων.

| W. περὶ γαστριμαργίας, καὶ χὴροῦ * xal ὅτι θάνα-

(Δ΄. "api τῶν τ ἣν γλῶσσαν ἑαυτῶν φυλαττόντων.

IE. Περὶ τῶν τὴν γλῶσσαν ἑαυτῶν μὴ φυλαττόντων.
Ἐντεῦθεν αἱ παραπομκπαὶ τῶν τίτλων.
Βερὶ γέλωτος, καὶ γελοιαστῶν " χεῖται ἐνταῦθα ἐν

c s στοιχείῳ τῆς Ῥ.' οὗ ἣ ἀρχὴ, περὶ παρθε-

. Σεοιχεῖον Δ.
H Α΄, Περὶ δυνάμεως Θεοῦ,

πὸ Ὁ

SACRA PARALELLA.
De iis qii mercedes negant. Tlabetur m liltera μ.
υ

μούντων ἐξ ἀνοίας εἰς τὸν θεόν"

πονηρῶν, xal μοιχαλίδων, xav

1056

titulo XVI, qui inscribitur, de mercenario.

Littera. B.

I. De regno colorum.
11. De consilio Dei : et quod homines illud nee
" mutare, nec comprehendere queant.

WI. De auxilio Dei : quodque, Dee favente, imbe-
eilles sint hominum insidiz, et pauci multis
superiores flant. -

JV. De baptismo, et sacrí lavacri vaticinie.

V. De abominationibus sive idolis, et iis qui false
dii nuncupantur,

VI. De vita et mundo hoe : et quod tum nos, tum
vita nostra ín distractione et labore sit.

vil. Ps violento, et eo quod a coaetione liberum

vm. De blasphemo, et magnil uo.
. De rege probo, et inalum odio habente.
X. De rege non admodum admiratione digno.
XI. De rege : et quod pro eo preces ad Deum ha-
bende sint.

XII. De consilio : et quod nibil non sine delibera-
tione et consilio faciendum sit.

XIII. De cibis et rebus ad vitam necessariis. -

254 Sequantur. transmissiones titulorum, qui ab -
ac littera incipiunt, ei alicubi habentur reperiun-
(urque.

De lis qui pre amentia blasphemant Deum. Habe-
tur in littera e, titulo V)I, qui inscribitur, de
ultione divina. :

De invia. Habetur in littera v, titulo VII, de

m re.

Littera T.

I. De doctis et spiritualibus viris : et quanta bona
s sequentur. :

lI. De hoc proloquio, Nosce teipsum ; sive, Attende "
libi ipsi ; quodque unumqueique oporteat. quae
sua sunt circumspicere, non aliena ma!a curiose
perscrutari.

Ill. De murmurationibus. .

IV. De senibus et antiquis "ris; et quod eos ho-
nore afficere oporteat.

V. De agricultura et agricolis ; el quod bonum sit
operari.

VI. De gymnasio, meditatione et exercitatione.

VII. De iis qui resipiscunt,

VIII. De mulieribus; quod eas viris suis subjectas
esse oporleat, nec citra eorum auctoritatem
quidquam facere.

IX. De mulieribus puerperis : quodque si mascu-
lus editus sit, ante quadraginta dies non iugre-
diatur mulier domum Doniini; sin vero femina,
octog:nta dies exspectet,

X. De mulieribus : quod aperta facie orare non
debeant, nec loqui aut docere in Ecclesia

XI. De muliere forti et casta."

Mif. De mulieribus malis, et adulteris, et prosti-
tutis, atque omni vitiorum genere scalc Πα
tibus,

Xil. De ingluvie et gula ;
accersit.

XIV. De iis qui linguam suam custodiunt.

XV. De iis qui linguam suam non custodi.int.

Sequuntur transmissiones Titulorum.

De risu et scurris. Habetur in littera £, lit. X, quí
inscribitur, de virginitatr.

Lutera À.
1. De Dei potentia.

et quod ea mortem

1058
Β΄. Περὶ ἐντολῶν Θεοῦ, χαὶ τῶν μὴ φυλαττόντων αὖ-

«ἀς. |
D. Περὶ εὐδαιμονίας xal μαχαρισμοῦ" xa ὅτι οὐ
il πρὸ «τελευτῆς εὐδαιμονίζειν «ἰνὰ, q μαχαρί-

E. Περὶ ἐλπίδος - ὅτι χρὴ εἰς Θεὸν ἐλπίζειν, xol μὴ
εἰς τὰς τῶν ἀνθρώπων προστασίας.
ζ΄. Περὶ ἐχχλησίας καὶ οἴχου Θεοῦ, χαὶ θυσιαστη-
. xai θυσίας ἱερατιχῆς" χαὶ ὅτι οὐ δεῖ ἐν ἐχ-
χλησίᾳ ἐσθίειν.
L. Περὶ εὐχῆς, χαὶ ὅσα δι᾽ εὐχῆς χατορθοῦται ἡμῖν

ff. Περὶ ἐλεημοσύνης, χαὶ εὐποῖϊας εἰς πτωχούς.

&. Περὶ τῶν ἐρημοσύνην μὴ ποιούντων, ἀλλὰ πλεὸν-
εχτούντων, xai περὶ ψειδωλῶν, καὶ φιλοπλουτούν-
των, xal φιλαργύρων.

F, Περὶ ἔργων, καὶ πράξεων " χαὶ ὅτι ὁποῖά τις δρᾷ,
ταῦτα xai ὑφίσταται" xal ὡς χατὰ τὰ ἔργα xal
ὃ μισθὸς ἑξομοιοῦται ἡμῖν παρὰ τοῦ Θεοῦ,

JA". Περὶ εὐπραγίας" xai ὅτι οὐ «ph ἐπαίρεσθαι ἐν

Y ats.

tal; «óc

IB. Περὶ εὐϑηνίας καὶ εὐπορίας * καὶ ὅτι ἐν ταῖς εὖ-
κορίαις φιλεῖ τὰ ἁμαρτήματα γίνεσθαι.

IT". Περὶ ἐπιδουλῆς, χαὶ τῶν ἐπιδουλευόντων τοῖς
πλησίον * χαὶ ὅτι αἱ χαθ᾽ ἕταί ἑπιδουλαὶ εἰς
400; μηχανησαμένους περιτρέπονται.

LV. Περὶ ἐχθρῶν, καὶ πτώσεως αὐτῶν" xai 6t οὗ
δεῖ χαίρειν ἐπὶ τῇ χαχοπραγίᾳ τῶν ἐχθρῶν.
IE. Περὶ εὐεργεσίας ἣ προσφορᾶς ἐξ &bxoiw γινο-.

νης. |
1G". Περὶ ἐργολάδων, xai ἐντολέων, xoi τῶν εἰς àÀ-
λοτρίας δίχας ἑαυτοὺς ἐμόαλλόντων.
IZ. Περὶ ἐπισχόπων χρηστῶν, χαὶ φυλαττόντων τὰς
I ἐντολὰς τοῦ prov. 1 an
*, Περὶ ἐπισχόπιων ὧν, xa ὑλαττόντων
tà; ἐντολὰς τοῦ —— μὴ e
Ier. Περὶ ἐγγύης.
K'. Περὶ ἐπιθυμίας" καὶ ὅτι οὗ δεῖ ἡμᾶς ἐξαχολου-
θεῖν ταῖς πονηραῖς ἐπιθυμίαις.
ΚΑ΄. Περὶ ἐχουσίων xai ἀχουσίων ἀμαρτημάτων.

ΚΒ΄. Περὶ εὐχαριστούντων, καὶ εὐγνωμονούντων᾽ xal
ὅτι χρὴ τοὺς εὐεργέτας χηρύσσειν,

ΚΙ". Περὶ ἐχδιχήσεως " xai ὡς ἀπηγόρευται δὶς περὶ
αὖτοὐ πράγματος εὐθύνας εἰσπράττεσϑαι.

KA'. Περὶ ἐπιχοίνων πραγμάτων * καὶ ὅτι χρὴ φεύ-
γειν τὰ ἐπίχοινα χαταγώγια, διότι μάχας χαὶ δια-
ατάδεις ποιοῦσι.

ΚΕ΄ Περὶ εὐδοχιμίας" ὅτι εὐχῆς ἄξιον τὸ χατόρ-

μα.
Κῶν. Περὶ ἐμπόρων.
ΚΖ’. Περὶ εὐνούχων, καὶ ὅτι πονηρῶν.
ΚΗ. Περὶ ἐγχωμίων τῶν χαιρόντων ἐν αὐτοῖς " xal
«ὧν ὅτι οὐ δεῖ πρὸ πείρας ἐπαινεῖν τι"α,

K6. Περὶ ἐχδιχήσεως ἀπὸ Θεοῦ τοῖς ἀδιχουμένοις "
καὶ ὅτι χρὴ eip ἐπιτρέπειν τὰ τῆς ἐχδιχήσεως.

Δ΄. Περὶ εὐθυνομένων, καὶ δίχας εἰσπραττομένων *
xai ὡς οὐδαμῶς ἄλλος ἀντὶ ἄλλου εὐθύνας εἰσ-
πράττεσθαι. :

AM, Περὶ ἐλεημόνων. xal συμπαθῶν ἀνθρώπων.

AD Περὶ ἐλέγχων.

᾿Εντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτιζων.

Περὶ ἐχθρᾶς - χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ pi στοιχείω τῆς
Z'* οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ μίσους. di
Περὶ τῶν ἐπιορχούντων" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ o
τοιχείρ τῆς IB'- οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ τῶν τοὺς ὅρκους
τῶν ἀθετούντων. |
Περὶ εὐσεδείας εἰς θεόν’ χεῖται ἐνταῦθα iv τῷ zx
στοιχείῳ τῆς Α΄ οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ πίστεως.
Περὶ τῶν ἐπιτιμησάντων — μετὰ παῤῥησίας.
χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x στοιχείω τῆς {ἰ' " οὗ ἢ
ἀρχῆ, περὶ τῶν προφητῶν.

SACRA PARALLELA,

1054
ll. De rnandatis Dei, et illis qui ea non custodiunt.

IH. De felicitate, et eximia gratulatione; et. quod
nemo ante mortem beatus sit, aut felix prædi-
candus.

]V. De somniis,

V. De spe : et quod in Deo spes collocanda sit ; non
autem in prxsidiis humanis.

VI. De ecclesia, et domo Dei, et altari, et sacrificio
sacerdotali : et quod in ecclesia comedere non
oporteat.

VII. De oratione, et quanta ipsius opera perſſeian-

tur.

Vill. De eleemosyna et beneficentia in pauperes.

IX. De iis qui. eleemosynam minime faciunt, sed
avaritia et parcimonia laborant, flagrantque de-
siderio divitiarum et pecunia.

X. De operibus et actionibus : et quod qualia quis-
quam facit, talia et sustineat ; et quod operihus
nostris merces quoque apud Deum respondeat.

Xl. De felicitate et infelicitate: et quod nec ob
prosperos successus efferri homo debeat.

XII. De abundantia et fertilitate : et quod eo tem-
pore peccata perpetrari soleant,

Xil. De insidiis et iis qui proximis insidiantur : et
quod insidiæ quæ adversus socios et proximos
siruuntur, in illog convertantur qui eas machi-
nati sunt.

XIV. De inimicis, et eorum ruina : et quod inlmi-
corum calamitate minime sit gaudendum - |

XV. De beneficentia €t oblatione ex iniquis opibus

aeta.

XVI. De redemptoribus progiratoribusque, ei iis
ui se in lites alienas inJiciunt.

XVII. De probis episcopis, et Dei mandata servan-

tibus,
XVIII. De malis episcopis, et Dei mandata minime -
" servantibus.

XIX, De sponsione.

XX. De concupiscentia; et quod malis cuyiditati-
bua non sit obsequendum, 2 1U

XXI. [e peccatis, tum qua sponte, tuin que invite
admittuntur. '

XXII De iis qui gratios pro beneficiis acceptis
agunt: quodque benefactores opotteat praedi-

care.

XXIII. De vindicatione : 'et quod de re eadem bis
poenas exigere non liceat.

XXIV. De communibus negotiis : et quod commu-
nia diversoria vitanda sint, quia hinc rixa et

dissidia nascuntur.

287 XXV. De nominis splendore: et quod recte
actui gloria dignum sit.

XXVI. De mercatoribus.

XXVII. De eunucbis; quodque ii improbi sint.

XX VIII. De laudationibus, et iis qui ex ipsis volu-
ptatem capiunt : et quod antequam periculum
factum sit, neminem oporteat laudare.

XXIX. Quod Deus eos. quibus injuria fit, ulcisca-
tur, et quod ad eum ultio remittenda sit.
XXX. De iis qui multantur, et qui poenas luunt :

quodque neino pro alio sit puniendug.

XXXI. De hominibus qui miseriis et calamitatibus
aliorum moventur,
XXXII. De reprehensionibus,

Sequuntur (tranamissiones titulorum.
De .nimicitiis. Habetur littera. μ, titulo VII, qui in-
scribitur, de odio.
De pejerantibus. Habetur littera o, tit. XIT, qui in-
scribitur, de iis qui juramentum violant.

De pietate erga Deum. llabetur littera x, titulo 1,
qui inscribitur, de fide.

: De iis qui eum Wewae veges CONCQNNWNN, WeNReNSx

*.

Witterg v, Wo VW, qui Vae , As quot
tis. B

1055

De observantia. Habetur littera π, tit. XX, qui in-
scribitur, de mansuetudine.

De potestate, οἱ undenam oriatur. Habetur littera
7, titulo XVI, qui inscribitur, de fidueia et liber-
tate, .

De miserationis affectu. Habetur littera c, titulo I,

ui inscribitur, de commiserationc.

De iis qui reprehensiones æquo animo accipiunt.
Habetar litera c, titulo XXIl, qui inscribitur,
de consilio malo.

De arrogantia, Habetur littera a, titulo VII, qui in-
scribitur, de jactatione.

De recia coinpositione corporis. Tlabetur littera x,
tit. VII, qui inscribitur, de pulchritudine.

De observantia simulata, Habetur littera v, titulo
IV, qui inscribitur, de bypocrisi, :

Littera Z.

1. Quod Deum quarere oporteat, eumque sequi, et
ei adhzrere, atque in ipsius nomine cuncta fa-
cere.

Wl. De brutis animantibus naturali sapientia οἱ sa-

acitate ornatis.

Jil. De justis ponderibus et mensuris.

IV. De injustis ponderibus et mensuris.

V. De zelo bono et malo.

Littera £f.

I. De die bono.
Il. De die malo.
lil. De die et nocte.

Sequuntur. transmissiones titulorum.

De dissimulantia. Habetur ín littera v, titulo IV,
qui inscribitur, de hypocrisi.

988 De rane ΠΑ et quiete. Habetur in littera
a, titulo XXXVII, qui inscribitur, de otio.

Littera 8.

J. De divina initiatione.
ll. De sacrificiis : et quod adulterina sacrificia
Deus non admittat.
111. De divinis oraculis : et quod ea audire et me-
. dilari?oporteat.
IV. De divinis mysteriis.

V. De lis;qui in afflictione et cura versantur, nec-

^ mon de tristitia.

Vl. De morte et inferni statu.

VII. De mortuis, et ils qui lugent : quodque eorum
causa qui ex bac vita migrarunt, minime sit
lugendam.

Vill. De morte et ejus metu.

JX. De mari.

X. De filiabus.

Xl. Quod nemini temere con(i lendum sit.

Xil. De messe et vindemia.

ΧΙ. De venatoribus.

Sequuntur transmissiones titulorum.

De altaribus et sacrificio sacerdotum. Habetur in.

littera 2, titulo Vl, qui inscribitur, de ecclesia
et domo Dei.
Do iracundo. Habetur in littera x, titolo XV, qui
inscribitur, de temerario.
Littera I.

Il. De curationibus factis a Domino et a prophetis.

M. De sacra supelleclile : et quod homini privato

vas sacrum tangere non liceat.

JH. De eupplicantibus : ei quod orautium suppli-
catiopos oporteát admittere.

IV. De zqualitate : et quod cuique pro merito tri-
buendum sit. |

S. JOANNIS DAMASCENT

10:6

Περὶ εὐλαβείας * χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x στοιχείῳ

τῆς IQ" * οὗ fj ἀρχὴ. περὶ πραότητο. ·

Περὶ ἐξουσίας, xal πόθεν γίνεται " χεῖται ἐνταῦθα ἐν
τῷ & στοιχείῳ τῆς IG* " οὗ ἢ ἀρχὰ, περὶ παῤῥη".
σίας.

Περὶ εὐσπλαγχνίας - χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ σ᾽ στοιχείῳ
«ἧς Α΄" οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ συμπαθείας. .
Περὶ τῶν ἐλέγχους δεχομένων * χεῖται ἐνταῦθα kv τῷ
c στοιχείῳ τῆς ΚΒ' * οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ συμδουλῆς

movnp . .
Περὶ ἐπάρσεως" κεῖται ἐνταῦθα ἕν τῷ a. στοιχείῳ
τῆς Z', οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ χαυχήσεως. -
Περὶ ἐμπρεπείας σώματος" χεῖται ἐνταῦθα ἕν τῷ s
στοι dis τῆς Ζ' οὗ ἡ ἀρχ » περὶ χάλλους.
Περὶ εὐλαδείας πλαστῆς " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ v
στοιχείῳ τῆς At * οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ ὑποχρίσεως.

Στοιχεῖον Ζ.

A. Περὶ τοῦ ζητεῖν τὸν Θεὸν, xal αὐτῷ ἕπεσθαι, xal
I AM καὶ ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ πάντα

im μᾶς διαπράττεσθαι.

Br. Περὶ ζώων ἀλόγων τῶν φυσιχῇ σοφίᾳ xtxosun-
νων.

T". Περὶ ζυγῶν καὶ σταθμῶν διχαίων.

A'. Tt e xai σταθμῶν, xai μέτρων ἀδίχων.

Ε΄. Περὶ ζήλου ἀγαθοῦ xai πονηροῦ»

Στοιχεῖον H.

Α΄. Πεοὶ ἡμέρας ἀγαθῆς,
B'. Περὶ ἡμέρας χαχῆς.
I". Περὶ ἡμέρας xal νυχτός.

᾿Εντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν εἰτιλων.
Περὶ ἡρωνείας 4’ χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ v στοιχείῳ
Ps À' * οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ ὑποχρίσεως. ᾿
Περὶ ἡσυχίας " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ α στοιχείῳ τῆς
AZ'* οὗ ἡ ἀρχὴ. περὶ ἀπραγμοσύνης.

Στοιχδίον Θ.

A'. Περὶ τ-ἧς θείας μυσταγωγίας.

B'. Περὶ θυσιῶν xoX ὅτι τὰς χιδδήλους θυσίας ὁ
Θεὸς οὐ προσίεται.

I". Περὶ θείων λογίων" xai ὅτι ἀκροᾶσθαι αὖ-
τῶν, χαὶ διὰ μελέτης ἔχειν ταῦτα.

Δ', Περὶ θείων μυστηρίων.

E'. Περὶ θλιδομένων χαὶ φροντιζόντων ἀνθρώπων,
καὶ περὶ λύπης. .

(ζ΄. Περὶ θανάτου, καὶ τῆς ἐν τῷ ἅδῃ χαταστάσεως.

Z'. Περὶ θανόντων, καὶ περὶ πενθούντων * xai ὅτι οὗ
δεῖ ἐπὶ τοῖς προαπελθούσι πενθεῖν καὶ χόπεεσθαι.

H'. Περὶ θανάτου, χαὶ φόδου ἐξ αὐτοῦ γινομένον.
&. Περὶ θαλάσσης.
V. Περὶ θυγατέρων.
IA'. Περὶ τοῦ μὴ θαῤῥεῖν τινὶ ὡς ἔτυχεν.

18". Περὶ θερισμοῦ xat τρυγητοῦ.

ΤΓ΄, Περὶ θηρευτῶν. |
Ἐντεῦθεν αἱ παραπομκαὶ τῶν εἰτλων.
Περὶ θυσιαστηρίων χαὶ θυσίας ἱερατιχῆς᾽ χεῖται ἐν-

ταῦθα ἐν * 8 στοιχείῳ τῆς σ΄" οὗ 3j ἀρχὴ, περὶ
ἐχχλησίας, καὶ olxou Θεοῦ.
Περὶ θυμώδους" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x στοιχείῳ

τῆς E'* οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ προπετοῦς.
Στοιχεῖον 1.
A'. Περὶ ἰαμάτων ὑπὸ Κυρίου, καὶ τῶν προφητὼῶν--..

ἰνομένων.

Β΄, Περὶ ἱερατικῶν " χαὶ ὅτι οὐχ ἔξεστι ἰδιωτεύονταιιιε

ἅπτεσθαι ἱερατιχοῦ σχεύους.

D. Περὶ ἱκετευόντων * χαὶ ὅτι χρὴ τὰς ἱχεσίας turum
δεομένων προσίεσθαι.

&. Περὶ ἱ *oc* χαὶ ὅτι χρὴ τὰ robo ἀξίαν ἐκάστι m

γέμειν, xai μὴ σφάλλειν ἐν τῇ χρίσει τοῦ τοιού. —

τοὸν-

VARUE£ LECTIQNES,
4 Nota hicscribi $pevsíav, cum ἢν, non εἰρωνείαν, Ἂν ἴετι utut aut Set.

1051

. Περὶ ἱματίων ὅτι οὐ δεῖ ἱματισμῷ πολυτελεῖ
a χεχρῆσθει. ἣ ἄνδρα —* ἐσθῆτα φορεῖν.

Ψ. Περὶ ἰσότητος, χαὶ ὅτι ἴση τάξις παρὰ θεῷ
———n. καὶ πένητος. |
Στοιχεῖον K.

À'; Περὶ χριμάτων Θεοῦ * xal ὅτι οὐ χρὴ δυσφορεῖν
eie Bout μὲν δυσπραγοῦσιν, ἄδιχοι h ᾿εὐπραγοῦ-
ovv. M

B. Περὶ καταλαλιᾶς " xal ὅτι χαταλαλιά ἔστι λόγος
* υδὴς χατά τινὸς λεγόμενος.

T*. Περὶ χαιροῦ * ὅτι δεῖ τὸν χαιρὸν ἐξαγορεύειν, xal
ὅτι πάντα χαιρὸν ἔχει τοῦ χαὶ λέγεσθαι, χαὶ γί-
νέεσθαι. '

Δ’. Περὶ χολάχων καὶ παρασίΐτων, xal γελοιαστῶν *
xai ὡς χρὴ φεύγειν αὐτούς,

E. Περὶ χλεπτῶν.

(ζ΄. Περὶ κτηνῶν, xai προνοίας αὑτῶν.

L. Περὶ καυχήσεως xal ἐπάρσεως" χαὶ ὅτι ἐπ᾽ οὐ-
δενῖ περὶ τὸν βίον χρὴ καυχᾶσθαι, ἣ ἐπαίρεσθαι.

Η΄. Περὶ χάλλους, xai εὐπρεπείας σώματος.

Θ΄. Περὶ χομπαζόντων, xat φουμιζόντων.᾽

l'. Περὶ χρειττόνων᾽ ὅτι o0 δεῖ πρὸς κρείττονας φι-
λονειχεῖν.

ΙΔ΄. Περὶ χρίματος καὶ διχαιοσύνης Θεοῦ" xa ὅτι
τὰ πρὸς ἀξίαν ἑκάστων νέμει ὁ Θεὸς, χαὶ πρόσ-
toxov ἀνθρώπου οὐ λαμθάνει.

IB. Περὶ χαρδίας χαθαρᾶς, χαὶ τῶν συνειδὸς χαθα-
ρὸν ἐχόντων.

[Γ΄. Περὶ χαχοῦ συνειδότος, xai τῶν λογισμὸν ἄδιχον
xai πονηρὸν ἐχόντων. ᾿

Ἐντεῦθεν αἱ zapaxouxal τῶν τίτιλων.

Περὶ χόρου" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ T στοιχείῳ τῆς
(t . * à ἀρχὴ, περὶ γαστριμαργίας. χείῳ τῆ
Περὶ τῶν χαταφρονούντων᾽ χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ps
στοιχείῳ τῆς α΄" οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ μισέργων.
Στοιχδῖον A.

M. Περὶ λογομαχούντων, καὶ ἀμφισδητούντων περὶ

ν πίστιν.
B. Περὶ λοιδορίας.
T'. Περὶ λιμου, xai τῶν σῖτον ὃν ἀνάγχῃ μὴ πω-

λούντων.
M. Περὶ λουππαίων.

Ἐντεῦθεν al παραπομπαὶ «ov εἰτλων.
Περὶ λύπης" κεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ 6Θ στοιχείῳ τῆς
fg οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ θλιδομένων. tg τῇ

Στοιχεῖον Μ.
Α΄. Περὶ μυστηρίων, xat τῶν ἐχφερόντων βυστήρια.

τῶν.
Ε΄. Περὶ μεθυόντων.
Cg". Ilegi μισέργων, xoi ὀχνηρῶν, καὶ ῥᾳθυμούντξων,
καὶ χαταφρονούντων.
ΖΞ’. Περὶ μίσους, καὶ ἔχθρας, χαὶ διαστάσεως, xaX
τῶν a ας συναπτόντων, χαὶ φιλονειχούντιων.
FT". Περὶ μεταμελείας Θεοῦ" καὶ ἐν τίσιν ὁ Δημιουρ-

γὸς μετεμε

εν. Ik ws is

μισ ας.

T. Περὶ μοναχῶν, χαὶ ἀσχήσεως αὐτῶν.

ἝἜΔ', Περὶ μαθητενομένων᾽ ὅτι χρὴ αὐτοὺς ἐπιμελῶς,

xai σπουδαίως πρὸς τὰς μαθήσεις ἔρχεσθαι, xal
ἀποδιδράσχειν τὸ τῆς διδασκαλίας ἐπέπονον "
᾿ἐρωτᾷν, καὶ μανθάνειν παρὰ τῶν εἰδότων.

᾿Ξ, Περὶ μεταδατῶν, καὶ μετερχομένων ἀπὸ τόπον

S v.
EI". Περὶ μισθωτοῦ. καὶ τῶν ἀποστερηύντων μι-

M4. Περὶ ματαιοπονούντων.

SACRA PARALLELA. 0|
E. Περὶ ἰατρῶν, xal ἰατρείας σώματος xai φυχῆς. — V. De medicis et medicina eorporis et anima.

1058

VI. De vestimentis : quodque sumpluosis vestibus
ni non liceat, nec virum mullebrem vestem in-
gere.
VII. De zqualitate : et quod eodem apud Deum
gradu, cum dives, tum pauper sit.

Littera K.

I. De Dei judiciis : et quod moleste ferre non opor-
teat, si justi calamitatibus conflictentur, et in-

usti prospera fortuna utantur.

11. De detractione : et quod detractio falsus sit ser-
mo adversus aliquem prolatus.

Ii]. De opportunitate temporis: et quod tempus
redimendum sit, atque omni tempore suo tum
dicenda, tum facienda.

IV. De adulatoribus, et parasitis, ac scurris: et
quod eos fugere oporteat. '

VI. De Veeoribus, et eorum cura.

289 Vil. De jactatione et elatione : et quod nulla
in re hujus vitae gloriari atque exiolli opor-

leat.

VIII. De corporis pulcbritudiae et elegantia.

ΙΧ, De iis qui insolenter se jactant et preedicant.

X. De prastantioribus : quod eum iis qui potiores
nobis sunt, minime contendendum sit. .

Xl. De judicio et justitia Dei: et quod suum uni-
cuique Deus tribuat, nec personas bominum

" accipiat.

XII. De corde puro, et iis qui conscientia pura
przditi sunt.

XIII. De conscientia mala, et iis qui cogitationes
iniquas et improbas agitant.

Sequuntur transmissiones titglorum.

De satietate. Habetur littera vy, tit. XIII, qui in-
scribitur, de gula.

De coptemptoribus. Hahetur in litera p, titulo
V, qui inscribitur, de ignavis.

Littera A.

I. De argutatoribus, et iis qui circa fidem ambi-
unt. —
ll. De conviciis.
Ml. De fame, et iis qui frumentum in necessitate
non vendunt.
IV. De hominibus nequam οἱ luxni deditis.

Sequuntur transmissiones titulorum.

De tristitia. Habetur in littera 9, titulo V, qui
inscribitur, de iis qui afflictionibus vexantur.

Littera M.

I. De arcanis, et iis qui arcana efferunt.

Il. De improbitatis odio, et iis qui Deo displicent,
ΙΝ. De penitentia et confessione.

IV. De iis quos non poenitet, nec mores mutant.
V. Deis qui ebrietati addicti sunt.

Vl. De ignavis ac segnibus, socordibusque et con-
temptoribus.

VI. De odio, et inimicitia, sc dissidiis; necnon de
lis qui bella et rixas movent.

VIII. De poenitentia Dei ; et in quibusnam Condi-
tor rerum poenitentia affectus fuerit.

JX. De fraterno odio. ΄

X. De monachis, et eorum exercitatione. |

Xl. De discipulis : et quod eos[studiose et diligen-
ter. ad disciplinas aecedere oporteat, nec do-
etrinæ laborem fugere, sed percontari et discere
ab iis qui periti sunt. '

Xll De iis qui digrediuntur, et ex locis in loea
alia commigrant.

XIII. De mercenariis, et illis qui mercenarios fraw-

ant.
XIV. Veiis qui trosvrs. Veram.

1659

990 Sequuntur transmissiones titulorum.

De oblivione injuriarum. Habetur in littera a, ti-
tulo XI, qui inscribitur, de beneficentia.

De hominibus improbis. Habetur in littera a, titulo
XII, qui inscribitur, de impiis.

De testimonio fideli. Habetur in littera « titulo
XIX, qui inscribitur, de veritate,

De unguento. llabetur in littera a, titulo XXIV,
qni inscribitur, de sanctis.

De maguiloquo. Hahetur in littera 8, tit. VIT, qui
inscribitur, de blasphenis,. — -

De studio. llabetur. in littera y, titnlo Vl, qui in-
scribitur, de gymnasiis.

De inconstantibus. Habetur in littera ὃ, titulo
XXVI, qui inscribitur, de duplicibus animo.
Quod nemiuem oporteat predicare beatum ante
mortem. llabetunr littera e, titulo Hi, qui inscri-

bitur, de beatitate et prosperitate,

De mensuris iniquis. HBabeiur in littera G, titulo
IY, qui iuscribimr, de ponderibus.

Dc eura et sollicitudine. Habetur littera c, titulo
V, qui inscribitur, de affectione.

De adulterio. Habetur in littera π, titulo Xl, qui
inscribitur, de fornicatione. — -

De matricidis. Habetur littera x, titulo X XIil, qui
inscribitur, de párricidis.

De tolerantia. Habetur littera v, titulo XII, qui in-
scribitur, de patientia.

De sustinentia Dei, Habetur littera c, titulo lf,
qui inscribitur, de humanitate ei clementia
i.

De funestis et. calamitosis. Habetur littera c, tit.
I, qui inscribitur, de amicis mensa.

De iis qui communicant. Habetur littera c, tis. TX,
qui inscribitur, de muniflcis,

Littera N.
1, De juventute, ct juvenili ætale; et que ea con-
sequantur.
W. De zgrotis : et quod eos invisere oporteat.

Ill. Quod oporteat nos vigilare, et propriz salutis
csse sollicitos.

IV. De iis qui recens matrimonio copulati supt,

V. De jejunio et jejunantibus.

Littera / X.

l. De rebus inconsuetis, et quie roro in quibusdam.

occurrunt,

]l. De novis et inusitatis suppliciis, ἀν tam a
Deo, quam ab hominibus inferuntur.

IIl. De peregrinatione : et quod libertate et fiducia
careat peregrinus.

Littera O.

l. De juramento, quodque perniciosa et prapostera
juramenta prestande non sint.

Il. De pupillis et viduis : quodque eorum misereri
oporteat. |;

29] 1!!. De terminis : et quod eos transferre,'aut
inutare non oporteat. ΝΞ
IV. De via bona et mala : et. quod res, et vias pra-
vas et. obliquas oporteat vitare, et bonam ac

rectam viam inire.

V. De fama bona et mala.

VI. De opinione et existimatione : et quod prz-
stabilius sit esse bonum, quam existimari. Hoc
enin) ad virtutem impedimento esse.

VII. De vino, et ipsius usu.

Vlil. De oculo.

IX. De ptobris : et quod nemini calamitatem ex-
.probrare oporteat. |

'X. De iis quie brevi tempore vivunt, nec durabilia
sunt.

XI. De iis qui lubenter jurant : et quod cavendum

sila. juramento,

SS. JOANNIS DAMASCENI

Ἐντεῦθεν al zapazouxal τῶν tcícAov. —

Περὶ τοῦ p μνησικακεῖν" χεῖται ἐνταῦθα tv τῷ ἃ
στοιχείῳ τῆς Α΄’ - οὗ fj ἀρχὴ, περὶ ἀγαθοεργίας.

Περὶ μοχθηρῶν ἀνθρώπων" χεῖται ἐνταῦθα τῷ a
στοιχείῳ τῆς 18’ “οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ ἀσεδῶν.

Περὶ μαρτυρίας πιστῆς" κεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ &
στοιχείῳ τῆς I8 " οὗ ἡ ἀρχῇ, περὶ ἀληθείας.

Περι μύρον" χεῖται ἐνταῦθα &v τῷ a στοιχείῳ τῆς
ΚΔ' οὗ fj ἀρχὴ, περὶ ἁγίων. ᾿

Περὶ μεγαλο ph μονος * χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ B στὸν

εἰῳ τῆς H' * οὗ dj ἀρχὴ, περὶ βλασφήμων.

Περὶ μελέτης" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ T στοιχείῳ τῆς
Q'* οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ γυμνασίων.

Περὶ μεταδατῶν * χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ δ στοιχείῳ
τῆς KQ'* οὗ fj ἀρχὴ, περὶ διψύχων.

Περὶ τοῦ ὅτ: οὐ δεῖ μαχαρίζειν πρὸ τελεντῆς" κεῖτας
ἐνταῦθα ἐν κῷ a στοιχείῳ τῆς ΚΙ οὗ fj ἀρχὴ,
περὶ εὐδαιμονίας.

' Περὶ μέτρων ἀδίχων᾽" χεῖται ἐνταῦθα ἕν τῷ C στοι-

p tp τῆς A'* οὗ ἢ ἀρχὴ, περὶ ζυγῶν.

Περὶ μὲ ἱβνης" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ £ στοιχείῳ
τῇ, Β΄ οὗ fj ἀρχὴ, περὶ προσπαθείας,

Περὶ μοιχείας " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x στοιχείῳ
τῆς [Α΄ οὗ fj ἀρχὴ, περὶ πορνείας.

Περὶ ῥητραλοίων᾽" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x στοιχείῳ
τῆς KI** οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ noc ων.

Περὶ βαχροθυμίας * χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ v στοιχείῳ

τῆς 18’ - οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ ὑπομονῆς, .

Περὶ μαχροῦυ lac Θεοῦ" κεῖται ἐνταῦθα ἕν τῷ »
στοιχείῳ τῆς B'* οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ φιλανθρωπίας

υ

Περὶ μοχϑηρῶν" κεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ φ στοιχείῳ
τῆς ἦν - οὖ ἡ ἀρχὴ, περὶ φίλων τραπέζης.

Περὶ μετσδοτιχῶν χεῖται ἐνταῦθα kv τῷ 9 στοιχείῳ
τῆς & * οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ φιλοτιμουμένων.

Στοιχεῖον N.

À'. Περὶ νεότητος, καὶ τῆς νέας ἡλιχίας, χαὶ ὅσα
ἕπεται αὐτοῖς.

b». Περὶ νοσούντων" xal ὡ; χρὴ ἐπισχέπτεσδαι αὖ- -ο
τούς,

TI". Περὶ τοῦ νήφειν, χαὶ φροντίζειν ἡμᾶς τῆς ἰδίας,
σωτηρίας,

A'. Περὶ γεογάμων,

E. Περὶ νηστείας χαὶ νηστευτῶν.

Ζτοιχεῖον E,

M. Περὶ ξένων πραγμάτων, καὶ τῶν σπανίως amm
τισιν εὑρεθέντων.

B. Περὶ ξένων χολάσεων ἀπὸ Θεοῦ, xai ἀνθρώπε---
διχαίως ἐπελεγχθέντων.

I', Περὶ ξενιτείας“ xoà ὅτι ἀπαῤῥησίαστος ὁ Gi LL
πάντη | :

᾿ Στοιχεῖον Ο,

A'. Περὶ ὄρχου * xal δτι sot; ἐπὶ χαχῷ χαὶ ἀτότ -
δομένοις ὄρχοις οὐ χρὴ ἐμμένεινον δ

B'. Περὶ ὀρφανῶν xai χηρῶν xoi ὅτι δεῖ τού e.
οἰχτείρειν.

Τ΄. Περὶ ὁρίων" ὅτι οὗ χρὴ αὐτὰ μετάγειν, ἢ ou.

£U£tV,

Δ', Περὶ ὁδοῦ ἀγαθῆς χαὶ πονηρᾶς" xoi ὅτι οὐ y
τὰ σχολιὰ πράγματα, καὶ τὰς σχολιὰς ὁδοὺ ς iy.
χλίνειν, χαὶ τῇ εὐθείᾳ πορεύεσθαι, χαὶ ére6j,
xai διχαίᾳ ὁδῷ.

E. Περὶ ὀνόματος χρηστοῦ xai χαχοῦ.

(΄. Περὶ οἰήσεως xat δοχήσεως" xai ὅτι χρεῖΐττην v)
e κοὐ δοχεῖν" ἐμπόδιον γὰρ τοῦτο πρὸς

ετήν.

.Z'. Περὶ οἴνου, xai τῆς χρήσεως αὐτοῦ.

H'. Περὶ ὀφθαλμοῦ.
Θ΄. nn ὀνειδισμοῦ" καὶ ὅτι οὗ δεῖ ουμφορὰν ὄγει-
εἰν.

V. Περὶ ὀλιγοδίων, χαὶ ὁ) ιγοχρονίων,

IA'. Περὶ τῶν τοὺς ὄρχους στεργόντων" xai ὅτι ὦ
j 9t ὄννοθν.

1061

M. Περὶ τῶν τοὺς 6pxou; ἀθετούντων, xal ἐπιορ-
χούντων,

Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτλων.

[legi ὀλιγοδείας χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ὦ στοιχείῳ * τῆς
KG'* οὗ f ἀρχὴ. περὶ ἀχτημοσύνης. χε Τὶ

Περὶ οἰωνισμοῦ χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x στοιχείῳ
τῆς KZ'* οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ παρατηρήσεως.

Περὶ ὀργίλων, καὶ ὀξυχόλων - χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ
æ ἀτοιχείῳ τῆς IE' - οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ προκετοῦς.

Περὶ ὀλιγοψυχούντων χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ v στοι-
χείῳ τῆς Ir- οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ τῶν μὴ ὑπομενόν-
των. |

Στοιχεῖον Il.

A . Περὶ πίστεως, καὶ εὐσεόείας εἷς Θεόν,

. Περὶ & € πνευματιχῆς.

Γ΄. LA προσκαὶ ν χαὶ io xai ὅτι τὰ μέ»
γιστα πλημμελοῦσιν, οἱ τὰ παρόντα τῶν μελλόν-
των προτιμῶντες.

Δ΄. Περὶ προνοίας Θεοῦ * xai ὅτι χήδεται xal προ.
75 ἡμῶν d Θεός. à TM

E. Περὶ προσπαθείας, x &oíuvne* xai ὅτι X
ἐπροσπαθῶς διαχεῖσθα: περὶ τὰ πράγματα,

(ς΄. Περὶ τῶν προφητῶν ἀνδρυφονησάντων, καὶ
εὐαρεστησάντων θεῷ.

2. Hapt προγνώσεως Θεοῦ" xal ὅτι τὰ χρύφια xal
ἄδηλα τῶν πραγμάτων τῷ Θεῷ χρὴ χαταλιμπά»
V6tV e

W. Περὶ προφητῶν ἐπιτιμησάντων βασιλεῦσι μετὰ
παῤῥόη lac

σίας. e
€. Περὶ προαιρέσεως, καὶ διαθέσεως * xat ὅτι τὴν

. προαίρεσιν, xal ἐπ’ ἀγαθῷ, xal ἐπὶ xaxo ἐξ-
ετάζει ὁ Θεός. .
V. Περὶ παρθενίας, καὶ σωφροσύνης, xal γάμου

. ϑεβνοῦ.

JA". Περὶ πορνείας, καὶ μοιχείας, xat ἀρσενοχοι-
τείας.

IB. Περὶ πείρας, xoi ἀπειρίας.

M^. Περὶ πραότητος, xat εὐλαδείας.

[A Περὶ πταιόντων, xai βλασφημούντων ἐξ ἀνοίας
εἰς .

JE". Περὶ προπετοῦς, xal ἀναιδοῦς, xol ὀργίλου, xal
θυμώδους, καὶ ὀξυχόλων.

IG. Περὶ παῤῥησσίας, xai ἐξουσίας" χαὶ πόθεν
ἡμῖν περιγίνεται ἡ τούτων χτῇσις.

8Ζ'. Περὶ πολιτείας σεμνῆς, xal καταστάσεως, xat
τρόπων χρηστῶν, xal ómaxonc* xai ὅτι εὐσχη-
μόνως ἡμῶν βιούντων ὁ Θεὸς δοξάζεται, xat ὕε-

ραπεύεται. -
ἘΠῚ. Περὶ πολιτείας ψεχτῆς, xal ἀνηχόων, ἀνυπο-
«άχτων, χαὶ πανούργων, xai τὸ ἦθος ἀπόδλητον

ἐχόντων.
ΕΘ’. Περὶ παραμονῆς xal παραμεγόντων" ὅτι δεῖ
αὐτοὺς πίστιν χαὶ εὔνοιαν σώζειν τοὺς προλα-

δοῦσιν. . . |
πε’. Περὶ προϊσταμένων ὅτι δεῖ αὐτοὺς σπουδαίως
«οοΐϊστασθαι.
KKA'. Περὶ πτωχῶν xdi πενήτων" χαὶ ὅτι οὐ χρὴ
τοὺς πένητας ἐχχλίνειν, καὶ ἐξουθεγεῖν, ἢ &mo-

στ σθαι.
EXP. ἔνι παίδων" ὅτι γρὴ αὐτοὺς φούεϊσθαι τοὺς
Tow; καὶ τιμᾷν, xot μηδόλως τούτους χαχολο-

ἕν.

XP περὶ κατραλοίων χαὶ μητραλοίων" καὶ ὅσα
ἕψεται xax& τοῖς ἀτιμάζουσι, xoi ἀπειθοῦσι τοῖς
ἑαυτῶν γονεῦσι. ᾿

KA'. Περὶ τοῦ παιδεύειν τοὺς γονεῖς τὰ ἴδια τέχνα
καὶ σωφρονίζειν᾽ εἰ γὰρ τοῦτο μὴ πράξωσι,
«ἧς ἐχείνων γινομένης ἁμαρτίας, xat αὐτοὶ μεθ-
ἐξουσῖν. : ᾿

ΚΕ΄. Περὶ πείρας πρὸς Θεὸν γινομένης xal ὅτι οὐ
δεῖ πειράζειν —8

RCG.. Περὶ πλήθους xal δήμου πόλεω.

ΚΖ. Περὶ παρατηρήσεως, xai οἰωνισμοῦ " καὶ ὅτι
, οὗ δεῖ ἡμᾶς καιροὺς, ἢ ἀνθρώπου; περατηρεῖ-

SACRA PARALLELA.

1069
XII. De ii: qui juramentum «iolant, ct pejorant.

Sequuntur transmissiones titulorum.

Be parvo cultu. Habetur littera a, tit. XXVI, qui
nscribitur, de paupertate.

De auguriis. Habeturlittera 7, titulo XXVII, qui
inscribitur, de observatione.

De iracundis, et iis qui facile irascuntur. Ilabe-
iur littera x, titulo XV, qui inscribitur, de

rseeipiti.

De iis qui pusillo animo sunt. Habelur littera u,
titulo ΧΗ, qui inscribitur, de iis qui zgre to-
lerant.

Littera II.

J. le tide et pietate in Deum.

If. De profectu. spirituali.

lii. De caducis et sempiternis rebug : et quod gra-
vissime peccent qui przsentia futuris antepo-
nunt.

IV. De Dei providentia : et quod Deus rebus huma-
nis prospiciat.

V. De prapostera affectione et sollicitudine : ct
uod nullam in rem praepostere affici debeamus.

vi. be prophetis qui homines occiderunt, et Deo
placuerunt.

Vil. De przscientia Del : et quod res occultas
et incertas ipsi relinquere oporteat.

Vil. De prophetis qui reges libere objurgarunmt.

IX. De voluntete animique affectione : et quod vo-
luntatem, tam in bono, quam in malo ἴδοι δ
expendat.

X. De virginitate et pudicitia, necnon honesto ma-
trimonio.

XI. De fornicatione, et adulterio, e prepostera
venere,

Xil. le experientia et imperitia.

XIII. De mansuetudine et pietate.

XIV. De iis qui adversus Deum nescientes pec-
cant, et blasphemant,

XV. De przcipiti, et impudenti et iraeundo, ani-
mique impotenti, et iis qui citius irascuntur,

9942 XVI. De fiducia et auctoritate : οἱ undeuam
hc nobia comparemus.,

XVII. De vita honesta, probisque moribus, ct obe-
dientia : et quod nobis prohe et boneste viven-
tibus, bonore Deus alflicitur et colitur.

XVIII. De vita reprehensione digna : dequeinobse-
quentibus et contugiscibus, necnon de versutis,
et qui improbis moribus praediti sunt.

XIX. De perseverantia et perseverantibus : et quod
(idem et henevoleutiam servare debeant iis qui
ees antecesserunt.

XX. De iis qui present : quodque sollicitudinem
omnem, ut bene presint, conferre debeant.
XXI. De pauperibus et egenis : et quod ab eis se
avertere, aut 608 contemnere nou oporteat.

XXII. De pueris : quod eos oporteat parentes suos
metuere et honorare, nec prorsus illis convi-

ciari.

XXill. De parricidis et matricidis : et quz inala
sequantur eos qui patres aspernantur, nec lis
morem gerunt.

XXIV. Quod parentes erudire filios debeant et ca-

^ swiüigare : ni enim hoc fecerint, iu scelerum eo-
rum partem esse venturos.

XXV. De periculo quod de Deo fit: et quod Deus
. minime tentandus sit. EE
XX Vf. De multitudine et populo civitatis.
XXVII. De observatione et auspiciis : et quod tem»
pora aut homines non oporteat observare.

[061 S. JOANNIS DAMASCENI 108

XXVIII. De deposito : et quod summa fide illud
custodire oporteat, nec in ejus qui deposuit
fraudem quidquam moliri.

XXIX. De presbyteris.

XXX. De perfugio, el iis qui ad sacra loca perfu-
giunt : et quod insoutibus opem ferre, nocentes
vero amandare et insequi oporteat.

XXXI. De civitate impietate et vitiis referta.

XXXII. De venditione et emptione.

XXXIII. De divina castigatione, el iis qui eam for-
titer et patienter ferunt, | :

AXXIV. De divina castigatione, et eam respuenti-
bus: et quod ii qui minime emendantur, ad
zeternum supplicium transmittantur.

XXV. De castigatione divina, 488 probatio οἱ

»ericulum nostri fiat. |

XXXVI, De perseverantia ; et quod ea sit qus opus
absolvat,

XXXVII. De fideli : et quod vir fidelis raro reperia-

Ur.

XXXVIIl. De iis qui in rebus vanis et futilibus,
liumanisque presidiis confidunt, οἱ non in Deo
spem et fiduciam locant : quodque totum ei
prorsus addici ex toto animo et corde opor-
Leat.

293 Sequuntur transmissiones. titulorum.

De iniquis et injustis. Habetur in littera e, titulo
XII, qui inscribitur, de impiis.

Quod sihi ipsi unusquisque attendere debest, nec |

aliena mala pervestigare. Habetur in littera 7,
tit. 1f, qui inscribitur, de hoc proloquio, Nosce
le ipsum.

De vetustis viris. Habetur littera 7, titulo (Y, qui
inscribitur, de senibus.

De iis qui ditescere student. Habelur littera e,
titulo IX, qui inscribitur, de iis qui eleemosy-
nas non f»ciunt.

De oblatione facta ex bonis injuria partis. Habe-
tur litera. 4, titulo XV, qui inscribitur, de be-
neficentia.

De eruditione. . Habetur littera. c, titulo XVIII,
qui inscribitur, de sapientia.

De iis quorum animus alio abducitur. Habetur in
littera c, titulo XIX, qui inscribitur, de nego-
tiorum colizrentia.

De Qanperibus spiritu. Habetur in littera c, titulo

, qui inscribitur, de bumilitatis studiosis.

De simulatione pietatis. Habetur littera v, titulo
IV, qni inscribitur, de hypocrisi.

De flentibus. Habetur in littera ó, titulo Vl], qui
inscribitur, de iis qui moriuntur.

De parasitis. Habetur in littera x, titulo IV, qui
iuscribitur, de adulatoribus.

Littera P.
l, De iis qui animo oculisque divagantur.

Sequuntur transmissiones titulorum.
De desidiosis.«Habetur in littera p, titulo VI, qui
inscribitur, de ignavis.
Littera. Z.

I. De affectione, et cómmiseratione, ac wisericor-
ia. :
Hl. De mediocri statu.

Wl. De sopientibus et sagacibus viris : et quod eos
semper ad juvandüm esse promptos oporteat. ἡ
IV. De consuetudine.
. De iis qui consiliis obtemperant.
VI. De iis qui censilia non admittunt, et reprehen-
di moleste ferunt.

KH'. Περὶ παραθήχης χαὶ ὅτι χρῇ πιστῶς ποιεῖσθαι
τὴν ταύτην quiaxhw, χαὶ μηδαμῶς δόλον, ἣ
ἀποστέρησιν τοῦ παραθεμένου μηχανᾶσθαι.

ΚΘ΄. Περὶ πρεσδυτέρων.

A'. Περὶ προσφυγίου, xal τῶν προσφυγόντον iv
ἱεροῖς τόποις " καὶ ὅτι χρὴ τοῖς μὲν ἀνευθύνοις
βοηθεῖν, ποὺς δὲ ὑπαιτίους ἀποπέμπεσθαι, καὶ
ἐχδιώχειν.

ΛΑ΄. Περὶ πόλεως ἀσεδείας πεπληρωμένης xai xe-
κίας.

AbB'. Περὶ πράσεως, καὶ ἀγορασίας.

ΔΙ". Περὶ παιδείας Θεοῦ, χαὶ τῶν εὐγενῶς φερόντων
τὰ ἐπερχόμενα, χαὶ μαχροθύμως.

ΛΔ', Περὶ παιδείας Θεοῦ, xal τῶν μῇ δεχομένων
αὐτὴν" χαὶ ὅτι οἱ μὴ σωφρονιζόμενοι ἐνταῦθα,
τῇ αἰωνίᾳ κολάσει παραπέμπονται.

AE'. Περὶ παιδεία; Θεοῦ, χατὰ δοκιμὴν, xai πεῖραν
γινομένης.

λας Περὶ παραμονῆς " καὶ ὅτι 1j παραμονὴ ἔργον

VUE.

ΛΖ΄. Περὶ πιστοῦ" ὅτι σπάνιον τὸ εὑρεῖν ἄνδρα v1.

στόν.

AH'. Περὶ τῶν πεποιθότων εἰς χενὰ καὶ μάταια,
καὶ εἰς τὰς τῶν ἀνθρώπων προπτασίας, καὶ μὴ
εἰς τὸν θεὸν τὴν ἐλπίδα ἐχόντων, χαὶ τὴν πε-
ποίθησιν * χαὶ ὅτι χρὴ αὑτῷ ἀνοχεῖσθαι διὰ παν-
τὸς ὅλου δι᾽ ὅλης ψυχῆς τε χαὶ καρδίας.

Ἐνταῦθα αἱ παραπομκπαὶ τῶν εἰτιων.

Περὶ παρανόμων χαὶ ἀνόμων" χεῖται ἐνταῦθα ἕν τῷ
' a στοιχείῳ τῆς 18’ " οὗ ἡ ἀρχῇ, περὶ ἀσεδῶν.

Περὶ τοῦ προσέχειν ἑαυτῷ, xat μὴ περιεργάζεσθαι

τὰ ἀλλότρια χαχά " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ 7. ctor
χείῳ τῆς Β΄. οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ Γνῶθι σαυτόν.

Περὶ παλαιῶν ἀνδρῶν " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ T στοῖ-
χείῳ τῆς A" * οὗ ἡ ἀρχῇ. περὶ γερόντων.

Περὶ πλεονεχτηούντων " χεῖται ἔντανθα ἐν τῷ 8 στοι-
χείῳ τῆς 8 * οὗ ἢ ἀρχὴ, περὶ τῶν ἐλεημοσύνην
uh ποιούντων. |

Περὶ προσφορᾶς ἐξ ἀδικιῶν γινομένης " κεῖιαι ἐν-
τόν a ἐν τῷ & στοιχείῳ τῆς IE'* οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ
εὐεργεσίας.

Περὶ παιδείας " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ e στοιχείῳ
«ἧς lH' οὗ ἢ ἀρχὴ. περὶ σοφίας.

Περὶ περισπωμένων * κεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ σ΄ avo. —
χείῳ τῆς 16 * οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ συνοχῆς πραγμά».,
των.

Περὶ ὧν τῷ πνεύματι " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ

ἐποιχείῳ τῆς E'* οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ ταπεινο Pens
γούντων.

Περὶ πλαστῆς εὐλαδεΐας " κεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ

τοιχείῳ τῆς A'* οὗ ἢ ἀρχὴ, περὶ ὑποχρί *

Περὶ πενθούντων * χεῖτας ἔνταυθα ἐν τῷ θ στοιχεῖξ ,
«ἧς Z'* οὗ ἡ ἀρχὴ. περὶ θανόντων.

Περὶ παρασίτων * χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ x στοιχε e,
«ἧς À'* οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ χολάχων.

Σεοιχδίον P.
A'. Περὶ ῥεμδυμένων τῇ διανοίᾳ, χαὶ τοῖς 6g ex.
ΔΝ
Ἐντεῦθεν αἱ καραπομκπαὶ τῶν εἰτλων.

Περὶ —— * κεῖται ἐνταῦθα dv τῷ pi ara...
χείῳ τῆς Q'* οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ μισέργων.

Στοιχεῖον Σ.
Α΄. Βερὶ συμπαθείας, καὶ εὐσπλαγχνίας, καὶ ἕλεγ.---

οσύνῃς. ; .
Β΄. Περὶ συμμέτρου χαταστάσοως, καὶ τοῦ pubem.
λυπεῖν. .

..P. Περὶ σοφῶν, καὶ συνετῶν ἀνδρῶν" καὶ ὅτι yog

αὑτοὺς ἑτοίμους εἶναι εἷς ὠφέλειαν πάντοτε.
À', Περὶ συνηθείας.
E'. Περὶ τῶν συμδουλὴν δεχομένων.
Q*. Πέρὶ τῶν uh gu MN ἐχόντων, καὶ ptseiy—
τῶν ἔλέωους.

SACRA PARALLELA. . |
⸗ * ὅτι χρὴ ἡμᾶς διὰ τῶν A VII. — — εἰ quod alienis malis erudiri

πᾶσα σπουδὴ μὴ Boo-

— EN ὅτι χρὴ φεύγειν τὰ axáv-

1B. Lo poop — — xa! — χρηστῶν ἀγδρῶν.

————— ; ὅτι οὐ χρὴ ἐν συνεδρίῳ ἀχροά-
o τῶν Mae. xal ἐμπιπτόντων ix

Ἰῆς χρῆν — 58— n ον,

τοῖς vet μὲ

μ᾿ bec eoa
χρηστὰ ἤθη

— τὰς τῶν μοχϑηρῶν ἑταιρίας ὡς ὀλεθρίους.
iH. vr det y xal παιδείας, καὶ συνέσεως, καὶ

rev. — πραύμδτων, xal περισπασμοῦ.
E&*. [Περὶ τῶν συχναζόντων ἐν ἀλλοτρίοις οἴχοις.

LI KE Περὶ sudden , καὶ εἰσηγήσεως ἀγαθῆς.

περὶ τοὶ map, xal je. σεως πονηρᾶς,
συμπεριφέρεσθαι.
σταυροῦ.
— — παραπομπαὶ τῶν cir Aur.

ἹΠερὶ σταῦ δικαίων" κεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ C
᾿-. —— — περὶ ζυγῶν um
Nia σταθμῶν ἀδίχων ^ χεῖται ἐνταῦθα. ἐν τῷ C
|... στοιχείῳ τῆς MS/09 d ἀρχῇ, ται | ζυγῶν ἀδίχων.
νης " χεῖται ἔνταῦυ

ἡ ἀρχὴ, περὶ παρθενίας.
: cns "eats 7v στοιχείῳ.

ἀρχὴ περὶ ὑποσχέσεων.
2 χε - ἐνταῦθα, ἐν τς στοιχείῳ,

σοθαρῶν
IL t ἀρχὴ, περὶ ὑ |
Tene .* Je icr à pe τῷ "] στοιχείῳ
τῆς Ε'" οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ φιλέργων. —
ἰσς" χεῖται ἐνταῦϑα. μὰ τῷ Vest
τῆς A'* οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ ψεύδου
Στοιχεῖον T. 4 ἰδ |
A*. Περὶ τιμῆς" ὅτι χρὴ ἀλλήλους αν ἐν *
JBe. Περὶ τελωνῶν. ἣν»
τος L^ ταραχοποιῶν, xol τὰ σχάνδι la ἔμποιο )-

AT. E

χρὴ ταύτας gv φ υλάττεσθ
τ 5. Περὶ ταπεινοφρονούντων, xai ων
pu legi τεχνῶν, xat τίνες WEN ἐξηῦρον. LJ
f Ἐντεῦθεν al παραπομπαὶ τῶν Me
Weg. πόχων" χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ δ oe

ἦα, ὦ ὦ "e

* ob fj ἀργὴ, περὶ
Wu ibas τρόπων χρησέων Cohen me e "dv ep 4
fesso τῆς τόρ, wp —

"χεῖται ἐνταῦθα b
. οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ θερισ κοῦ.

Στοιχεῖον Y.
ρίσεως, xal — χαὶ mass
πῶν ταῦτα νοσηύν veta.

XCY.

[1 E
Lu ἢ}
: 4

(a B
e) — χαχῶν ἀνδρῶν " καὶ ὅτι χρὴ

ἐν τῷ X στοι- —
De.

— li.
τάξεως, καὶ καταστάσεως. ἫΝ ἀμί

ὋΣ πγει ὌΝ R^.

! en τοιχείφ., De

vul. De studio i el quod Deo nolente studiuia
omne inutile sit.

IX. De mundana sapientia.

X. De scandalis, et quod ea fugienda sint.

ΧΙ, De hominibus carnalibus, ὁ |

XM. De proborum virorum paucitate οἱ sterili-
tate,

XIII. De concilio : et quod € ad —
concilio, minime confabulari

XIV. ut » quae preter rationem dm et ac-
cidunt,

XY. De militibus.

XVI. De consuetudine cum viris probis : et quod
cum eis, non cum improbis ineunda sit. Homo
295 ssippe simil e eorum m eum quibus
moratur enim bonos mores collo-

uia mala.

XVII. De consuetudine cum imp : et. quod
societas eorum fugienda sit inquam exitiosa.

XVIII. De sapientia δὲ eruditione, deque sagaci-
tate el prudentia,

XIX. De negotiorum coh:rentia et anxietate, nee
non de aberratione mentis.

XX. De iis qui in alienas domos frequenter come

nieant

XXI. De consilio et admonitione bona.
XXII. De consilio et admonitione mala,
XXIII. De circumactione.

XXIV, De sancla cruce.

Sequuntur transimissiones tilulorum.

—— —— Habetur littera C, titulo ΠῚ,
ui inscribitur, de :equis po
De Wa ponderibus. Habetur littera. ζ, titulo
ui inscribitur, de iniquis ponderibus.
, De —— Habetur littera x, titulo X, qui in-
|. Scribitur, de virginilate,
De condictis. Habetur littera v, titulo ,X, qui in-
scribitur, de promissionibus.
De titolo XH. et —— Habetur littera v,
E ui inscribitur, de superbis.
pe bre o abetur littera g titulo V, qui inscri-
bitur, de laboriosis.
sycophantia, Habetur littera y^, titu;o. 1, qui
inscribitur, de mendacio.
Littera T.

B De honore : odque alii aliis honorem habere
3 debeant. ka

. MI. De publicanis. |

MI, De turbarum et tumultaum auctoribus, et iis
.. qui scandala objiciunt.

V. De ordine, statu, et serie : el n suum cuí-

; ^ δι * dinem. servari oporteat.

z — Iransmissiones titulorum,

s De fenoribus. Habetur littera 2, titulo IX, qui

inscribitur, de eo qui mutuo dat.

, περὶ δανείζοντος *
n 3 . ibat m pie cA De lonore, Habetur ἥπατα z, titulo. XVII, qui

inseribitur, de vita honesta.
De probis moribus. Habetur littera x, tit, XVII,
qui inseribitur, de vita honesta.

vindemia, Habetur littera 8, titulo Xil, qui in-
Seribitur,. de messe.

* Littera Y.
De countumelioso.

i iis qui aquam bibunt.
II. De soinno et vigilia.

ΤΥ, De lhypocrisi, εἰ ironia, οἱ pietate simulata,
. necnon de iis qui liisce vitiis laborant,

34

1061
V. De filie ^r pe ,
295 VI. De iulto, et malo, et inepto.

VII. De imbre et pluvia : et quod a terra in ccelum
Ἢ subvehantur.
vim sanitate : et quod omnia antecellat.
IX. De suspicione : et quod ea sint fugienda, unde
sinistre suspiciones oriantur.
X. De poliicitationibus et pactis : et quod ea explere

fideliter oporteat.

ΧΙ. De superhis, ferocibus, elarroganlibus, ac
vanz gloriz studiosis.

XII. De patientia et toleranti animo,

XIII. De iis qui minime patientes sunt, sed animi

pusillitate laborant.

Sequuntur (ransmissiones titulorum.

De obedientia. Habetur littera zx, titulo XVII, qui
Anseribitur, de vita honesta.

Littera 4.

I. De bospitalitate, et humanitate, et misericordia
— —

Hl. De clementia, bonitate, et patientia Dei :
quod satius sit incidere in manus Dei, quam in
manus hominum.

Ill. De rebus-a natura insitis,

JV. De rumore : et quod non omnibus sil fides
üdhibenda.

V. De laboriosis et studiosis : et quod necessarium
atque utile sit labores ferre.

VI. De dominandi libidine : et quod temere ad im- —
p el dignitates prosilire non oporteal, neque -

et gloriam appetere.
VII. De bonis amicis.
VIII. De amicis mense, et improbis.
IX. De muniflcis et liberalibus : et quod liberalitas
salutein conciliet,
X, De reis et minime liberalibus : et quod ii
s eds tenacitatis morbo laborant, in pericula inci-

XI. De querelo, et objurgandi cupido. »

XII, De invidia et æmulatione.

XIII. De sui amore : δἰ quod nemo seipsum πο
pronuntiare debet, aut laudare.

Sequuntur transmissiones litulorum.

De ke ui rixantur. E litlera p , titulo vn,
i inscribitur, de odio.

nscribitur, de sapientia.

De iis Ec! przdicant, Habetur littera x, titulo X nd ——

nscribitur, de jactantibus.

De Sollicitis et anxiis. Habetur littera 6, titulo V, — περὶ —* —

qui inscribitur, de iis qui vexantur.
— τῷ

rari ———

11. De iis qui malo emt resque —
bas amplectuntur, et contumeliis justum. alfi-
ciunt, —

Ill. De gravibus et nalatils fagitis. -
v De Cliristianis, et vocatione gentium,

S, JOANNIS RAMASUNNE
ἃ Ε΄. Περὶ υἱοῦ

E. Περὶ φιλέρ

C r.n

5. me rst omms xal ἀπαιδεύ-
— ἧς " ——— —

ρ
TÀ
IA', Sg nre d

—
νων, χαὶ χε
ὑπὸ

[E', Ile €, xal
I. ἫΝ ud jubes ὀλιγοψυχούν-
πῶν.
Ἐντεῦθεν αἱ xapazopzal τῶν τἰτλωγ.

ὶ ἴται ἐνταῦθα ἐν
TAS E" d ἡ ἀρχὴν περὶ lena ep

Στοιχεῖον 4,

Α', —— — καὶ φιλανθρωπίας, καὶ ἐλεη-

PB. Mule —— Θεοῦ, xal ἀγαϑότητος, xal

xal ὅτι χρεῖττον ἐμπεσεῖν εἰς
NUI θεοῦ, ἢ εἰς χεῖρας ἀνθρώπων.

a Περὶ —J τ οὐ δεῖ ἑχάστῳ πιστεύειν,

), καὶ EU ὅτι χρὴ πὸ-
c. Ὧν καὶ ὠφέλειαν γὰρ παρ
τῷ Cvm ὅτι οὐ δεῖ à

^ Ps ti Hg, καὶ τιρῆν κεῖ ME IET

σθαι. —
Z'. Περὶ φίλων χρηστ

B'. Περὶ φίλων 55* καὶ

9 ee φιλοτιμουμένων, ——— xal
Voxxplo σωτηρίαν ᾿προξενεῖ,

περὶ — xai ἀμεταδότων" xal ὅτι οἱ φει»

lav νοσοῦντες χινδύνοις περιπίπτουσιν,

a ποὺ φιλαιτίου, Mew ve φιλεγχλήμονος.
t

WV ms φιλαυτίας * xal pun δεῖ ἑαυτὸν διχαιοῦν,
4 ἐπαινεῖν,

ο΄ Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ τῶν τίτιλων.

* Περὶ φιλονειχούντων " κεῖται —5* ἐν - μι στοι-

— yst [4 Z οὗ à .
De d rien. Habetur littera c, titulo XVIII, τς xd "n 1 J

δῷ, ν τῷ σ στοιχείῳ
; περὶ ees "
κεῖται aen ia ΕΚ * στοιχὲ
* γτων " ent | —* dv τῷ 8 c
ἰῳ τῆς Ε΄ " οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ θλιδομένων.

πα ΤᾺ χεῖται

οὗ ἡ ἀρχὴ,

Je 205 d X.

τὰ

T — xal ἀνοσίων πράξεων.
Περὶ Χοιστιανισμοῦ, καὶ τῆς f^ ἐθνῶν x

. Quod Deus pones : sit timendus, quam lio- — E. πρὶ ὅτι χρὴ μᾶλλον φοδεῖσθαι θεὸν, ἢ
πους.

mines,
Sequuntur transmisiones tirulorum,

De viduis. Habetur littera o, titulo il, qui inseri- -

bitur, de orphanis.

Litera 'V.

i. De mendacio ei calumnia,
II, De susurronibus.

Ἐντεῦθεν αἱ παραπομπαὶ tow τίτλων.
«Ὁ χ μῶν, " χεῖται ἐνταῦθα ἐν τῷ ὁ o στοιχεῖν
χηρῶν οὗ ἡ ἀρχὴ, περὶ ὀρφανῶν.
Στοιχϑῖον V.

a Περὶ ψεύδους, xal cuxogavtlaz.
Β΄, Περὶ ψιθυριστῶν,

SACRA PARALLELA. 1010
Zroixetor 0. A | Littera D. :
xaY ἡμέρας θανάτου, καὶ τῆς ἐξόδου — |. De horaet die mortis, et excessus nostri : et quod

— ὅτι, ρὴ ἡμᾶς εὐτρεπίζεσθαι πρὸς ad eam oporteat nos przparari : οἱ quo in statu
Iv», xat ἐν ᾧ ἀκ μδάνειν τὴν μετάστασιν. debeamus e vita migrare.

ὧδε ὁ χώδηξ τῶν τῇδε τῇ βίδλῳ ἐντεταγμέ- Hucusque indiculum posuimus eorum quz hoc
mÀsvouui0a λοιπὸν ἐπὶ τὰς ἐχάστου τούτων in libro recensentur : modo transeamus ad unum-
προφὴν xai συντάξεις, πλατύνοντες, xal δια- — quodque caput edisserendum et conscribendum,
πες ταῦτα, ὡς οἷόν τε, 6x τῶν διὰ Πνεύματος — singula explicantes declarantesque, quoad ejus
ἱμφερομένων ἐν ἱεροῖς προφητῶν, xal ἀπο- poterit fleri, ex iis qua Spiritu sancto auctore in
, καὶ εὐαγγελιστῶν, xai διδασχάλων δέλτοι:, — sacris prophetarum et apostolorum, atque evan-
ἦσης, καὶ προλαμπούσης πάντων τῆς κερὶ — gelistarum doctorumque voluminibus feruntur; ut
Συπκόστατον μίαν, xai ἀσύγχυτον, xal ópooU- — tamen sermo, veluti fax et lampas, præmittatur de
ότητα θεολογίας" ὅτι ἐξ αὐτῆς fj θεία, xot — una et in tribus personis citra confusionem sub-
X, καὶ ζωοποιὸς ἐχαρίσθη ἡμῖν πίστις xal — sistente, consubstantialique deitate. Ex ipsa siqui-
α, ἣ δὲ χατὰ φύσιν xal εἶδος αὐτῆς ἵδρυσις — dem divina salutarisque, et vivifica fldes et confes-
ἧς εἴσεται 9 μόνῃ τῇ ἁγίᾳ xat προσχυνητῇ P sio concessa nobis est, cujus firmitas secundum
χατὰ «b εἰρημένον, οὐδεὶς γινώσκει « Tí; — naturam et speciem susm in bac sola sancta et
Υἱὸς, εἰ μὴ ὁ Πατήρ" οὐδὲ τὸν Πατέρα vx; — adoranda Trinitate consistat : secundum istud ef-
σχει, εἰ μὴ ὁ Yióz. Ka, Τὰ Θεοῦ οὐδεὶς — fatum : « Nemo novit quis sit Filius, nisi Pater,
εἰ μὴ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, «b ἐρευνῶν τὰ — neque Patrem quis novit, nisi Filius *. » Itemque:
οὔ Θεοῦ. » Ὧ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ. χαὶ c Qus Dei sunt nemo novit, nisi Spiritus Dei, qui
vete, σὺν τῷ ἀνάρχῳ Πατρὶ, xai τῷ povo- — scrutatur profunda Dei*. » Hunc decet honor, glo-
αἱ συνάρχῳ Υἱῷ, νῦν τε, χαὶ εἰς τοὺς àtt- — ria, οἱ adoratio, cum Patre cujus principium nul-
jg xai ἀπεράντους αἰῶνας τῶν αἰώνων. lum est, et unigenito Filio, qui ex eodem ac ipse
^ principio est, nunc et in interminata et infinita
. Szcula sseculorum. Amen.

| VYARLE LECTIONES.
ispecta vox, aut delenda cepula xal. * Forte, ἐπ᾽ αὐτῇ ἵσταται, vel ἔσεται.

IQANNOY TOY AÀMAXKHNOY
TAÀ IEPA IIAPAAAHAA.

S. JOANNIS DAMASCENI
SACRA PARALLELA.

-—

ΣΤΟΙΧΕΙ͂ΟΝ A. C 297 LITTERA A.

πρῶτος, --- Περὶ ἀϊδίου θεότητος τῆς — Titulus primus. — De eterna deitate sancte et cor-
ic xal ὁμοουσίου Τριάδος᾽ καὶ ὅτι εἷς καὶ — — substaniialis Trinitatis : εἰ quod unus solusque sit
oc ἐπὶ xaciv ὁ Θεός. super omnia Deus.
πεν ὁ θεός" Ποιήσωμεν ἄνθρωπον χατ᾽ εἰ- Gen. 1, 26. — « Dixit Deus : Faciamus bominem
ἣν ἡμετέραν, xaX xa0' ὁμοίωσιν. » ad imaginem et similitudinem nostram. »
πεν ὁ Θεός " Ἰδοὺ γέγονεν ᾿Αδὰμ, ὡς εἷς ἐξ Gen. 11, 22. — « Dixit Deus : Eece Adam factus
» est sicut unus ex nobis. »
τε, χαταδάντες συγχέωμεν αὐτῶν τὴν γλῶσ- Gen. xi, 7. — « Venite, et descendentes confun-

^X μὴ ἀκούσωσιν ἕκαστος τῆς φωνῆς τοῦ πλη- — damus linguam eorum, ut non audiat unusquisque
| . vocem proximi sui. »
.xous, "Iopafj: Κύριος ὁ Θεός σον, Κύριος εἷς Deut. vn, 1. — « Audi, Israel
» tuus, Deus unus est. »
Dese, ὅτι γώ εἶμι, xal οὐκ ἔστι Θεὸς πλὴν Deut. xxxn, 69. — « Nee quoà. eqno. SR, ex
᾿ Don sit alius Deus oraXer woo. v

: Dominus Deus

1011
Psal. xvi, δὶ. — « Quis Deus. preter Dominum A

nostrum? aut quis Deus przter Deum nostrum? »
Psal, xxxi, 6. — « Verbo Domini coli firmati

sunt, et spiritu oris ejus omnis virius eorum. 2

| Psal. Lxxin, 14. — « Deus autem rez noster ante
s:ecula. ὃ

Psal. yxxxv, 8. — « Non est similis tui in diis,
Domine, et non est secundum opera tua. »

Psal, yxxxix, 1. — « Domine, refugium faetus es
nobis, in generatione et generatione. »

Psal. xiv, 18. — « Regnum tuum, regnum om-
sium aseculorum, » ete.

sa. vi, 1-5. — « Factum est in anno quo mor-
(«uus:est rex Ozias, vidi Dominum sedéntem in
solio excelso et elevato : et plena erat domus gleria
ejus. Et Seraphim stabant circa illud : sex alse uni
el sex ale alteri; et duabus velabant facies suas,
et duabus velabant pedes suos, et duabus volabant,
Et clamabant alter ad alterum, et dicebant : San-
ctus, sanctus, sanctus, Dominus Deus Sabeoth.
Plena est omnis terra gloria ejus. »

]sa. χει, ἃ. — « Ego Dominus, et in ea qu» even-
tura sunt, ego sum. »

Jsa. xut, 10. — « Scitote, et credite mibi, et
intelligite, quia ego ipse sum. Ánte me non est
formatus Deus alius, et mecum non erit. Ego sum,
ego sum Deus, et non est extra me salvans. »

Isa. xiv, 7, — « Hsec. dicit Dominus Deus, rex c
1srael et redemptor ejus, Dominus exercituum. Ego
primus, et ego novissimus, et absque me non est
Deus. Quis. sicut ego? Stet, et vocet, et annuntiet,
et przparet mihi, ex quo feci bominem in szcula,
et quæ ventura sunt, ántequam veniant, annuntiet
mibi. »

l1sa. x1, 8. — « Ego Dominus Deus : gloriam
meam alteri non dabo, nec virtutes m-as sculpti-
libus. »

Jerem. x, 40. — 998 « Dominus autem Deus
verus est : ipse Deus viventium, et rex szculo-
rum. » |

Baruch τι, 55. — « Hic est Deus noster : et
non zstimabitur alius adversus eum.

Dan. 11, 100. — « Regnum ejus, regnum sem- D
ουσία αὐτοῦ εἰς γενεὰν xai γενεάν. »

piternum : el potestas ejus in generatione et gene-
rationem. » |

Mauh. 1, 16. — « Baptizatus autem Jesus,
confestim asceadit de aqua : et ecce aperti sunt
coli : et vidit Spiritum descendentem sicut colum-
bam, et venientem super se. Et eece vox de colo
dicens : Hic est Filius meus dilectus, in quo mibi
bene complacuí. »

Act. vii, 45. — « Steplianus 3utem, eum esset
plenus Spiritu sancto, intendens jn collum vidit
gloriam Dei, et Jesum stantem a dextris Dei, et
dixit : Ecce video caelos apertos, et Filium hominis
stantem a dextris Dei. »

/ Cor. vut, 4. — « Nullus est. Deus nisi unus.

S. JOANNIS DAMASCENI

1072

« Τίς Θεὸς πάρεξ τοῦ Κυρίον ἡμῶν, fj τίς Θεὸς
πλὴν τοῦ Θεοῦ ἡμῶν; »-

« Τῷ λόγῳ Κυρίον οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώθησαν, καὶ
τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ πᾶσα ἡ δύναμις
αὐτῶν. »

« Ὁ δὲ Θεὸς βασιλεὺς ἡμῶν πρὸ αἰώνων. »

« Οὐχ ἔστιν ὅμοιός σοι ἐν θεοῖς, KÜpus, καὶ οὐκ
ἔστι χατὰ τὰ ἔργα aov. »

« Κύριε, καταφυγὴ ἐγενήθης ἣμῖν, ἐν γενεᾷ χαὶ
γενεᾷ. »

« Ἢ βασιλεία σου, βασιλεία πάντων τῶν αἰώνων »
καὶ τὸ λοιπόν.

€ Ἐγένετο τοῦ ἐνιαυτοῦ, οὗ ἀπέθανεν Ὀζίας ὁ
βασιλεὺς, εἶδον τὸν Κύριον χαθήμενον ἐπὶ θρόνου
ὑψηλοῦ καὶ ἐπηρμένου, καὶ πλήρης ὁ οἶχος τῆς δό-
Enc αὐτοῦ. Καὶ Σεραφὶμ εἰστήχεισαν αὐτοῦ χύχλῳ"
ἐξ πτέρνγες τῷ ἑνὶ, χαὶ ἕξ πτέρυγες τῷ &vl* καὶ
«αἷς μὲν δυσὶν ἐχάλυπτον τὰ πρόσωπα ἑαυτῶν, xal
ταῖς δυσὶν ἐχάλυπτον τοὺς πόδας ἑαυτῶν, χαὶ ταῖς
δυσὶν ἐπέταντο. Καὶ ἔχραζον ἕτερος πρὸς ἕτερον,
xai ἔλεγον " “Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος, Κύριος Σαδαώθ.
πλήρης πᾶσα 4 γῆ τῆς δόξης αὑτοῦ. »

ε Ἔγὼ Θεὸς πρῶτος, καὶ εἰς τὰ ἐπερχόμενα, ἐγώ
εἶμι. » ΄ |

« Γνῶτε, xal πιστεύσατέ μοι, χαὶ συνῆτε, ὅτι
εἰμῖ " ἔμπροσθέν pou οὐκ ἐγένετο ἄλλος Θεὸς, xal
μετ᾽ ἐμοῦ οὖκ ἔσται. Ἐγώ εἶμε Θεὸς, καὶ oóx ἔστι
κάρεξ ἐμοῦ σώζων. » |

« Οὕτως λέγει Κύριος, θεὸς βασιλεὺς "Iopalp, x:
ὁ ῥυσάμενος αὐτὸν, Κύριος Σαδαώϑ. Ἐγὼ πρῶτος,
καὶ ἐγὼ μετὰ ταῦτα, καὶ πλὴν ἐμοῦ οὐχ ἔστι Θεός,
Τίς ὥσπερ ἐγώ ; Στήτω, xal χαλεσάτω, καὶ &vapyu-
λάτω, χαὶ ἑτοιμασάτω μοι, ἀφ᾽ οὗ ἐποίησα ἄνθρωπον
εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ τὰ ἐρχόμενα πρὸ τοῦ ἐλθεῖν ἀπεγ.
γειλάτω μοι. »

« Ἐγὼ Κύριος ὁ Θεὸς, τὴν δόξαν μον ἑτέρῳ οὐ
δώσω, οὐδὲ τὰς ἀρετάς μον τοῖς γλυπτοῖς. »

ε Κύριος ἀληθινός ἔστι, Θεὸς; ζώντων, xal βασι-
λεὺς αἰώνων. »

« Οὗτος ὁ θεὸς ἡμῶν, οὐ λογισθήσεται ἕτερος πρὸς
αὐτόν. »

« 'H βασιλεία αὐτοῦ, βασιλεία αἰώνιος, xa ἡ ἐξ-

᾿4 Καὶ βαπτισθεὶς ὁ Κύριος, ἀνέδη εὐθὺς ἀπὸ τοῦ
ὕδατος. Καὶ "ἰδοὺ ἀνεῴχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοὶ, xol
εἶδεν τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ χαταδαῖνον, ὡσεὶ mp--—
στερὰν, χαὶ ἐρχόμενον ἐπ᾿ αὐτόν. Ka ἰδοὺ φωνὴ ἐχ
τοῦ οὐρανοῦ λέγουσα " Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου, ἐν ᾧ
ηὐδόχησα. » .

« Στέφανος δὲ ὑπάρχων πλήρης Πνεύματος ἁγίου,
ἀτενίσας εἰς τὸν οὐρανὸν, εἶδεν δόξαν (Θεοῦ, “εἰ
Ἰησοῦν ἑστῶτα ἐχ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ, καὶ εἶθρεν. "nb
θεωρῶ τοὺς οὐρανοὺς ἀνεῳγμένους, καὶ τὸν Ry τό:
ἀνθρώπῳ; Ux δεξιῶν ἑστῶτα τοῦ Θεοῦ. ὃ

« Qt Gib « νὰ ἃς RS d κι So Dale

1013

SACRA PARALLELA.

1074

μενοι, «Ice ἐν οὐρανῷ, εἴτε ἐπὶ τῆς γῆς, ἀλλ᾽ ἡμῖν A Nam etsi sunt qui dicuntur dil, sive in celo, sive -

εἷς Θεὸς ὁ Πατὴρ ἐξ οὗ «à πάντα, xaX ἡμεῖς elc αὖ-
«6v* καὶ εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς, δι᾽ οὗ τὰ πάντα,
καὶ ἡμεῖς δι' αὐτοῦ " καὶ Ey Πνεῦμα ἅγιον, ἐν ᾧ τὰ
πάντα, καὶ ἡμεῖς ἐξ αὐτοῦ. »

Διαδραμὼν τὰ σύμπαντα, καὶ ὑπὲρ πᾶσαν τὴν
κτίσιν ἀνανεύσας τοῖς λογίσμοῖς, ἐπέκεινα τὸν νοῦν
ἀνυψώσας, δννόησον τὴν θείαν φύσιν, ἑστῶσαν
ἄτρεπτον, ἀναλλοίωτον, ἀπαθῆ, ἁπλῆν, ἀσύνθετον,

ἀδιαίρετον, φῶς ἀπρόσιτον, δύναμιν ἄφατον, μέγεθος.

ἀπεριόριστον, δόξαν ὑπεραστράπτουσαν, ἀγαθότητα
ἐπιθυμητὴν, κάλλος ἀμήχανον, σφοδρῶς μὲν τῆς τε-
«ρωμένης ψυχῆς χαθαπτόμενον, λόγῳ δὲ δηλωθῆναι
πρὸς ἀξίαν ἀδύνατον. "Exat Πατὴρ, ἐχεῖ Υἱὸς, ἐχεῖ
ἅγιον Πνεῦμα, ἡ ἄχτιστος φύσις, τὸ Δεσποτιχὸν ἀξίω-
pa, fj φυσιχὴ ἀγαθότης" Πατὴρ fj πάντων ἀρχὴ, ἡ
αἰτία τοῦ εἶναι τοῖς οὖσιν, ἡ ῥίζα τῶν ζώντων, ὅθεν
spot Bev ἢ πηγὴ τῆς ζωῆς, ἡ σοφία, ἡ δύναμις, ἡ εἰχὼν
ἀκαράλλαχτος τοῦ ἀοράτου θεοῦ, 6 x τοῦ Πατρὸς γεν-
γηϑεὶς Υἱὸς, ὁ ζῶν Λόγος, ὁ θεὸς ὧν, xaX πρὸς τὸν θεὸν
ὦν" οὐχὶ προσγενόμενος, ὑπάῤχων πρὸ τῶν αἰώνων "
οὐχὶ προσχτηθεὶς ὕστερον Υἱὸς, οὐχὶ χτῆμα" ποιη-
τῆς, οὐχὶ ποίημα" χτίστης, οὐχὶ δὲ χτίσμα" κάντα
ὧν ὅσα ἐστὶν 6 Πατήρ᾽ Υἱὸς εἶπον xal Πατήρ" φύ-
λασσὲ μοι ταύτας τὰς ἰδιότητας. Μένων οὖν ἐν τῷ
εἶναι Y Te, πάντα ἐστὶν ὅσα ἐστὶν ὁ Πατὴρ, κατὰ τὴν
αὐτοῦ φωνὴν τοῦ Κυρίου, εἰπόντος" ε Πάντα ὅσα ἔχει
ὁ Πατὴρ, ἐμά ἐστιν.» Τῷ ὄντι γὰρ τῆς εἰχόνος ἐστὶ
ᾳάντα ὅσα ἐστὶ τῇ πρωτοτύπῳ μορφῇ.

in terra, nobis tamen unus Deus Pater, ex quo
omnia, et nos in illum : et onus Jesus Christus,
per quem omnis, et nos per ipsum : et unus Spiri-
tus sanctus, in quo omnia, et mos ex ]pso. »
Basilius, De fide. — Universa peragrando, teque
ipsum cogitatione supra res conditas crigendo,
mentem ulterius attollens, divinam naturam cogita,
stabilem, ab omni mutatione, conversione et per-
pessione remotam, simplicem, expertem compoai-
tionis et divisionis; lumen inaccessui, virtutem
inenarrabilem, indefinitam magnitndinem, glotiam
ultra modum rutilantem, expetendam bonitatem,
pulchritudinem singularem , quseque saucialam
quidem animain vebementer perstringit, quin nec
verbis ullis pro dignitate possit declarari. lilic
Pater, illic Filius, illic Spiritus sanctus, increata
natura, herilis auctoritas, bonitas naturalis. Pater
omnium est origo, et universis quz sunt exeistendi
causa, necnon viventium radix, unde prodiit fons
vite, sapientis, potentia, 1mago prorsus similis
invisibilis Dei, Filius ex Patre genitus, vivens
Verbum, qui Deus est, et est spud Deum, non
adventitius ; ante ssecula genitus, non postmodum
tandem acquisitus ; Filius, non possessio quidam,
factor, non factitium aliquid; creator, non res
creata, omnia quie Pater est, exsistens. Dixi, Filius
et Pater : fac istas proprietates serves. Filietatem
igitur retinens, cuncta est quis Pater, secundum

iprammet Domini vocem, qui ait : « Omnia quie Pater habet mea sunt (Joex. xvi, 45). » Nam pro-
eul dubio imaginis sunt ea omnia quse primariss forms conveniunt.
Μίαν φωνὴν τὴν αὐτὴν, καὶ σύμφωνος φθέγξομαι, Q — Greg. Nas. orat. 15. — Unam eamdemque et

Τριὰς ὡς ἀληθῶς ἡ Τριὰς, ἀδελφοί Τριὰς δὲ, οὐ
πραγμάτων ἀνίσων ἀπαρίθμησις, ἀλλ᾽ ἴσων xot ὅμο-
τίμων σύλληψις,, ἐνούσης τῆς προσηγορίας τὰ ἠνω»
μένα ἐχ φύσεως, χαὶ οὐχ ξώσης σχεδασθῆναι ἀριθμῷ
λελυμένῳ τὰ μὴ λνόμενα.

Ἡμῖν εἷς Θεὸς ὁ Πατὴρ, ἐξ οὗ τὰ πάντα xal εἷς
ὁ Υἱὸς, δι᾽ οὗ τὰ πάντα" χαὶ ἕν Πνεῦμα ἅγιον, ἐν
ᾧ τὰ πάντα.

Θεὸς μέν ἔστι τὸ ἀχρότατον χαὶ ἀπρόσιτον, χαὶ
ἄῤῥητον φῶς, οὔτε νοῖ ληπτὸν, οὔτε λόγῳ ῥητὸν,
κάσης φωτιστιχὸν λογιχῇς φύσεως" τοῦτο ἐν νοητοῖς,
ὅπερ ἐν αἰσθητοῖς ὁ ἥλιος. “Ὅσον ἂν χαθαρώμεθα,

brevem vocem eloquar. Trinitas vere Trinitas cst,
fratres. Trinitas porro non disparium rerum enu-
moratio est, sed sequalium, et æqualem dignitatem
habentium eollectio; vocabulo nimirum ea co-
pulante, quie natura sunt eopulata, nec per fluxum
numerum ea dilabi sinente, qui& solvi nequeant.

Orat. in SS. Lumina. — Nobis unus Deus Pater,
ex quo omnia; et unas Dominus Jesus Christus,
per quem omnia ; et unus Bpiritus sanctus, in quo
omnia.

Orat. in S. Baptist, — Deus lumen summum est
et inaccessum, quod q96 nec mente percipi, nec
verbis explicari potest; naturam omuem rationa-
lem illuminans. Quod sol in sensilibus est, hoc

φανταζόμενον, καὶ ὅσον ἂν φαντασθῶμεν, ἀγαπώ-. ἢ tlle in intellectualibus ; eo se magis contemplandum

μβενον, καὶ ὅσον ἂν ἀγαπήσωμεν, αὖθις νοούμενον "
αὐτὸ ἑαυτοῦ θεωρητιχόν τε xal χαταληπειχόν" ὀλίγα
«οῖς ἔξω χεόμενον.

Ὅπερ ἐσεὶν τοῖς αἰσθητοῖς ἥλιος, τοῦτο τοῖς νοητοῖς
Θεός. Ὃ μὲν γὰρ τὸν ὁρώμενον φωτίζει χόσμον, ὁ δὲ
«by ἀόρατον. Καὶ ὁ μὲν τὰς σωματιχὰς ὄφεις ἡλιοειδεῖς,
Φ δὲ τὰς νοερὰς φύσεις θεοειδεῖς ἀπεργάζεται. Καὶ
ὥσπερ οὗτος τοῖς τε ὁρῶσι, καὶ τοῖς ὁρωμένοις, τοῖς
μὲν τὴν τοῦ ὁρᾷν, τοῖς δὲ τὴν τοῦ ὁρᾶσθαι παρέχων
δύγαμιν, αὐτὸς τῶν δρωμένων ἐστὶ «b χάλλιστον"

prebens, quo puriori aniino sumus; et eo rursus
amandum magis, quo attentius eum contempla -
mur; οἱ eo denique magis cognoscitur, quo amplius
ipsum amamus : ipse se speculatur et comprehendit,
εἰ perexigue ad externa diffunditur.

Orat. in S. Athan. — Quod sensibilibus rebus est
aol noster, boc Deus est iis 45 mente prædita
sunt. llle enim mundum hune aspectabilem col-
lustrat ; hie invisibilem. Ille corporis oculos ita
afficit, ut solis speciem referant : hic mentes dei-
ſornꝛes facit. Atque ut. ille, tam iis quibus vivendi
facultas adest quam ds qua vident, base ww

1015 |

S. JOANNIS DAMASCENI

praebet, ut et illa quidem videant, ista videantur; A οὕτω καὶ 6 Θεὸς τοῖς τε νοοῦσι, xal τοῖς νοοῦ

cum ipse rebus αι sub aspectum cadunt, pulchri-
tudine antecellat : eodem modo Deus, cum iis quae
intelligentia olnntur, hoc afferat, ut intelligant :

τοῖς μὲν τὸ γοεῖν, τοῖς δὲ τὸ νοεῖσθαι δημιο
αὑτὸς τῶν νοουμένων ἐστὶ τὸ ἀχρότατον, εἰς t
ἔφεσις ἴσταται.

εἰ iis qum mente percipiuntur, ut intelligantur, ipse proinde ibtelligibilium omnium δι
est verlex, in quo desiderium omne sistitur et quieseit.

Ghrysost. hom. 71 in Joan. — ldcipco etiam in
baptismate Trinitas assumitur. Nam Pater rem
umnem potest efficere, Filiusque item, et Spiritus
sanctus : cum vero de Patre nemo ambigeret, de
Filio autem et Spiritu sancto controversia foret ;
eapropter utriusque horum nomen in sancta initla-
tione assumptum fuit, ut ih subministrationis ar-
canorum illorum bonorum societate, dignitatis quo-
que socielatem agnosceremus.

Epiph. in Anc. n. 10, — Sonetus, sancius,
sanctus. Non dicunt, sancti, sancli, ut ei quod
singulare est, multiplicem appellationem tribuant,
nec trium sumerum dissimulent. Sed ita ter qui-
dem sanctum przdicant, ut. uno eodemque. modo
et singulariter vocem pronuntient, ne plures deos
nominent. Unus enim Deus est Pater in Filio, et
Filius in Patre cum Spiritu sancto. Et idcirco
sanctus qui in sanctis requiescit, Pater verus et
subsistens, Filius quoque verus et subsistens, et
Spiritus sanctus verus et subsistens. Tria sunt,
sed deitas una, essentia una, una glorificatio, unus
Deus. Ubi Deum nominasti ἢ una quoque Tripitatem
mente complexus es. Habuisti Spiritum sanctum?
potentia Potris et Filio Dei donatus es. Patrem lau
dasti? Filium et Spiritum sanctum signiflessti,
non tamen per unionem et coalitionem. Pater enim
est Pater, et Filius Filius, et Spiritus sanctus Spi-
ritus sanctus. At Trinitas ab unitate et ídentitate
minime semota est.

Ibid. — O Tripitas sancta, qu» numeraris; Tri-
nitas uno nomine numerats ! Non enim unitas vel
binarius dicitur, neque unitas et unitas; sed Trini-
tas in unitate, et unitas in Trinitate, singulari
forma, et appellatione singulari. Unus Pater in Fi-
lio, Filius in Patre et Spiritu sancto.

Una esi gloria Patris et Filii et. Splritus saneti.
« Gloriam enim meam, inquit, alteri non dabo
(Jsa. xvn, 8). Non enim secundus Deus est Filius,
sed Verbum unius et solius Dei, qui in Patre Deus
esse przdicatur, quemadmodum et Pater in Filio.
Velut 300 etiam Isaias ait, dum Filium una cum
Patre Deum profitetur : « Adorabunt te, οἱ ín t6
oerabunt: quoniam in tie Deus Israee!, Salvalor
(sa. xv, 14, 15). » Confundentur, et erubesceut
. omnes, qui ipsi adversantur, nec ipsum conf(lten-
tur, nec Spiritum ipsius ejusdem ac Fillus essentise
esse, ac prater eum, alium Deum esse.

Nequaquam ita.eàt : absit! Non est procreata
Tinitas, sed sempiterna et una est in Trinitate

Διὰ τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ βαπτίσματος fj Tori
6ávetat, Καὶ γὰρ ὁ Πατὴρ τὸ πᾶν ἐργάσασι
vatat, xa ὁ Υἱὸς χαὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον
ἐπειδὴ περὶ τοῦ Ιατρὸς οὐδεὶς ἀμφιδάλλει
ἀμφίδολον ἣν περὶ τοῦ Υἱοῦ xai τοῦ ἁγίου
ματος, παρείληπται ἐν τῇ μυσταγωγίᾳ, ἵνο
κοινωνίᾳ τῶν ἀποῤῥήτων ἐχείνων ἀγαθῶν, :

χοινωνίαν τῆς ἀξίας χκαταμανθάνωμεν.

Αγιος, ἅγιος, ἅγιος" καὶ οὐ λέγουσιν,
ἅγιοι, ἵνα τὸ tvexdv πολυώνυμον ἀποφάνωσι
τῶν τριῶν τὸν ἀριθμὸν ἀποχρύψωσιν, ἀλλὰ ΄
δόααι τὴν ἁγιαστείαν" μονοειδῶς δὲ καὶ
ἀποφθέγγονται τὸν λόγον, ἵνα μὴ πυλυθεῖαν
σωσιν’ εἷς γάρ ἔστι Θεὸς Πατὴρ ἐν Υἱῷ "
Πατρὶ σὺ" ἁγίῳ Πνεύματι. Καὶ διὰ τοῦτο ὅ
ἁγίοις ἀναπαυόμενος, Πατὴρ ὁ ἀληθινὸς ἑνυπό
xaX Υἱὸς ἀληθινὸς ἐνυπόστατος, χαὶ Πνεῦμα à
ἀνυπόστατον, τρία ὄντα μία θεότης, μία obe
δοξολογία, εἷς θεός" ὀνομάσας Θεὸν, συμπερι
διανοίᾳ τὴν Τριάδα. Ἔσχες Πνεῦμα ἅγιον, x
σαι τῆς δυνάμειυς τῆς πατρῴας καὶ τοῦ Y.
Θεοῦ" ἐδόξασας τὸν Πατέρα, ἑσήμανας co
καὶ τὸ ἅγιον llveopa, ἀλλὰ μὴ κατὰ συνὸ
Ἔστι γὰρ ὁ Πατὴρ Πατῆρ᾽ ἔστιν ὁ Υἱὸς Yl
τὸ ἅγιον Πνεῦμα, ἅγιον Πνεῦμα. ᾿Αλλ᾽ o0x |
τριωμένη Τριὰς τῆς ἑνότητος, xai τῆς
τητος.

Ὦ Τριὰς ἁγία ἀριθμουμένη 5, Τριὰς kv
ματι ἀριθμουμένη 1 Οὐ γὰρ λέγεται μονὰς χι
οὐδὲ μονὰς xal μονὰς, ἀλλὰ Τριὰς ἕν pov
μονὰς ἐν Τριάδι, μονοειδῶς μονωνύμως el
Πατὴρ ἐν Υἱῷ" Υἱὸς ἐν Πατρὶ σὺν &v
pate. |

Μία. δόξα Πατρὸς καὶ Υἱοῦ xai ἁγίου Πῖνε
« Τὴν δόξαν γάρ μου, φῃσὶν, ἑτέρῳ οὐ δώσω.»
ἐστι δεύτερος θεὸς ὁ Υἱὸς, ἀλλὰ Λόγος τοῦ
μόνου Θεαῦ, θεολογούμενος ἐν Πατρὶ, ὡς xai
ἐν ΥἹῷ ᾿θεολογεῖται. Καθὼς xat 'Hoatec λέ
λογῶν Υἱὸν σὺν Πατρί" « Προσκυνήσουσί σοι
dc προσεύξονται; ὅτι ἐν σοὶ ὁ Θεὸς τοῦ
Σωτήρ. » Αἰσχυνθήσονται xal ἐντραπήσονται
οἱ ἀντιχείμενοι αὐτῷ, αἱ μὴ ὁμολογοῦντες αἱ
τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ, τῆς αὐτῆς τῷ Υἱῷ οὐσ
πλὴν αὐτοῦ [μὴ] εἶναι Θεόν.

Οὐχ ἔστιν οὕτω᾽ μὴ γένοιτο" οὐκ ἔστι γέ
Τριὰς, ἀλλ' ἀΐδιος, xoi μία θεότης ἐν Τρι

VARLE LECTIONES.

« Hee leguntur codem loci apud Epiphanium. Rupefuc. vero tribuit Amphilochio, τοῦ paxapi
φιλοχίου, kx τοῦ εἰς τὸ 'O xoptoz ἔχτισέ με. Quo Inscriptio sit potius illius fragmenti, quod statir

qur λ΄ δόξα, x. 7. Lo

1011

SACRA PARALLELA.

1078

μία δόξα τῆς ἁγίας Τριάδος, Καὶ σχίζειν αὐτὴν εἰς A deitas, et una. sanctse Trinitatis gloria, Εἰ vos eo

διαφόρους φύσεις τολμᾶτε; Móvy Θεῷ ἁρμόττει M-
[tw τὸ ἐμόν, Αὐτοῦ γὰρ μόνου ὄντως χτῆμα τὰ
ᾳάντα.

Ti). Β΄. — Περὶ τοῦ — εἶναι τὸν Θεόν"
né ὅτι πάγτα ἔφορᾳ, xal οὐδὲν αὐτὸν .16-
ἂν.

ε Οὐχ ἔστιν ὃς ἐξελεῖται Ex τῶν χειρῶν pov. »

« Ὁρατῆς ἐστιν ἔργων χειρῶν ἀνθρώπων " λέληθε
δὲ αὐτὸν οὐδὲν ὧν πράττουσιν. »

« Κύριος πάντα ἐφορᾷ, χαταλαμθάνων ἀνεξιχνία-
στα, ἔνδοξά τε xal ἐξαίσια, ὧν οὐχ ἔστιν ἀρι-»
ϑμός. »

ε«Τίς οὗτος ὁ χρύπτων με βουλὴν, συνέχων δὲ
ῥήματα ἐν χαρδίᾳ, ἐμὲ οἴεται κρύπτειν; »

€ Ἑτάζων καρδίας xol νεφροὺς ὃ Θεός. »

ι Ὑψηλὸς Κύριος, xal ταπεινὰ ἐφορᾷ, xoi τὰ
ὑψηλὰ ἀπομαχρόθεν γινώσχει. »

« Ποῦ πορευθῶ ἀπὸ τοῦ πνεύματός cov, καὶ ἀπὸ
τοῦ προσώπου σὸν ποῦ φύγω; !

« "Abnc xal ἀπώλεια φανερὰ παρὰ Κυρίῳ '" πῶς
οὐχὶ χαὶ al χαρδίαι τῶν ἀνθρώπων ; »

« Ἐν παντὶ τόταρ ὀφθαλμοὶ Κυρίου σχοπεύουσι

Ξπκαχούς τε xat ἀγαθούς. »

« Θεὸς ἑγγίζων εἰμὶ ἐγὼ, λέγει Κύριος, καὶ οὐ
ϑιὸς πόῤῥωθεν ; Εἰ χρυδήσεταί τι ἐν χρυφίοις, χἀγὼ
οὐχ ὄψομαι αὐτό; Μὴ οὐχὶ τὸν οὐρανὺν χαὶ τὴν τῆν
ἐγὼ πληρῶ, λέγει ἸΚύριος; »

«Küpiog ἀποχαλύψει βαθέα καὶ ἀπόχρυφα, γινώ-"

σχων τὰ ἐν σχότει, xol φῶς μετ᾽ αὑτοῦ ἐστι.»

« Τὸ συνέχον τὰ πάντα, γνῶσιν ἔχει φωνῆς" διὰ
τοῦτο φθεγγόμενος ἄδικα οὐδεὶς οὐ μὴ λάθῃ, οὐδ᾽ οὐ
μὴ παρελεύσεται αὐτὸν ἐλέγχονσα δίχη. »

« Τῶν νεφρῶν αὐτοῦ μάρτυς, χαὶ τῆς χαρδίας
αὐτοῦ ἐπίσχοπος ἀληθὴς, χαὶ τῆς γλώσσης ἀχου-
στῆς.»

ε Τὴν σὴν χεῖρα ἐκφυγεῖν ἀδύνατόν ἐστιν. »

« Οἱ ὀφθαλμοὶ Κυρίου μυριοπλάσιον ἡλίου φωτει-
νότεροι, ἐπιδλέποντες πάσας τὰς ὁδοὺς τῶν ἀνθρώ-
TROY. P

€ Ἔγνω Κύριος ὁ ὕψιστος πᾶσαν συνείδησιν, xo
ἃ πέδλεψεν εἷς σημεῖον αἰῶνος, ἀπαγγέλλων τὰ xap-
αλθόντα, καὶ τὰ ἐσόμενα, xai ἀποχαλύπτων ἴχνη
ἀποχρύφων. Οὐ παρῆλθεν αὐτὸν πᾶν διανόημα οὐχ
ἂχρύθδη ὑπ᾽ αὐτοῦ εἷς λόγος. Τὰ μεγαλεῖα αὐτοῦ τῆς
Θοφίας τῆς χοσμιχῆς ἐχόσμησεν, ὅς ἔστι πρὸ τοῦ
αἰἱῶνος, καὶ εἷς τὸν αἰῶνα. Οὐ πρρσετέθη, οὔτε ἣλατ-

n.» e
᾿ς € Ἔργα πάσης σαρχὸς ἐνώπιον αὐτοῦ, xal οὐχ
ἔστι xpu6Rval τι ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ. »

4 Ὡς σῃλὸρ κεραμέως ἐν χειρὶ αὐτοῦ, κατὰ τὴν

audacis prorumpitis, ut eam in diversas naturas
scindalis? Uni Deo meum dicere convenit. Nam
ipse solus omnia vere possidet.

Tit |l. — Quod Deus vitari nequeat, quodque
omnia inspiciat, nec quidquam: ipsum lateat.

Deut. xxxir, $9.—« Non est qui eripiat de manibus
meis. »

« Conspector est operum hominum : nec eum
quidquam ex iis quae faciunt, latet. »

Job v, 9. — « Dominus omnia cernit : compre.
hendens inscrutabilia, eximia, et stupenda, quo-
rum non est numerus, »

Job xiu, 5. — « Quis est jste, qui celat me

B consilium, et continet. verba in corde : me autein

putat abscondere ? »

Psal. v4, 9. — « Serutans corda et renes
Deus. »

Psal. cxxxvn, 6. -— « Excelsus Dominus, et
humilia respicit, et alta a longe cognoscit. »

Psal. cxxxviu, 7. — « Quo ibo ἃ spiritu tuo;
el quo a facie tus fugiam? »

Prov. xv, 11. — « Infernus Οἱ perditio coram
Domino : quanto magis corda hominum. »

Ibid. 5. — « In omni loco oculi Domini contem-

, plantur bonos et malos. »

Jerem. xxin, 95. — εἰ Deus e vicino ego sum; et
non Deus de longe? Si occultabitur vir in abscon-
ditis, et ego non videbo eum, dicit Dominus? Nun-
quid non colum et terram ego impleo, dicit Do-
minus ? »

Dan. .u, 23. — « Deus, revelat profunda et abs-
condita, et novit qua in tehebris sunt, et lux cum
eo est. »

Sap. t, 1.—« Hoc, quod continet omnia, scleatiam
habet vocis. Propter hoc qui loquitur inique, non
potest latere, mec. preeteriet eum corripiens Judi-
eium. »

Bbid. 6.— « Renum illius testis est t Deus, et cor-
dis ipsius scrutator verus, et lingus ejus au-
ditor. »

Sap. xvi, 15. — « Manum tuam; effugere impos-
sibile est. »

p Eccli. xxin, 28, — « Oculi Domini multo plus

lucidiores sunt sole, circumspicientes omnes víag
hominum. »

Eccli. xyn, 18 seqq. — « Cognovit Domigus Al-
tissimus omnem conscientiam, et inspexit in signnm
evi, annuntians qui przeterierunt, et quie supef-
ventura sunt, et revelans vestigia occultorum. Noa
preteriit eum ulla cogitatio, nom abscondit se ab
eo ullus sermo. Magnalia sapientis suse decoravit,
qui est ante seculum, et usque in. seculum. Non
increvit, nec decrevit. »

Eccli. xxxix, 19. — « Opera omnis carnis eorum
illo sunt : et non est quod abscondatur ab oculis

ejus. »

:. Eccli. Xxxya, 15. — «να Sig a wa.

, ὃ εἰ ubuerit 40
u se feci» ut rcd
. .
cli. *Y» (9. 7 Wt jen

da * «videns es 9€ intet-
t operam ὃ΄ ἀνθ

Ν
A
iT s

W

«φὶ H6 οὔ |
ἂ unicuique $0 inis trans
viden? ἢ on excludi an t9 noh οὐχ V
οὐδὲν αὐτὸν «a gf €» οὐδὲ V
πόῤῥωθεν ἐν προσδοκῶ ὡς
—R M TT hant

73)

i
psal. cx»1v δ"
e* confortatà es, €
4 Ὁ «gos
unus"

lorem. *
]it» 515» as, 19: 7 (Co sumilcn
suo titedint assi Maatis eum
sut auriſe aurom

« «οἰοολι3. » E
Ca — * Cogo tione? mort
—mBRE

lUs1

SACRA PARALLELA.

. 1082

xii τὰ ἐν χερσὶν εὑρίσχομεν μετὰ πόνου * τὰ δὲ ἐν A in terra sunt : et quse in prospectu sunt, iaveni-

οὐρανοῖς, τίς ἐξιχνίασεν; »

« Χαλεπώτερά σου μὴ ζήτει, καὶ ὑψηλότερά σου
ph περιεργάζου " &, προσετάγη σοι, ταῦτα διανοοῦ.
θὺ γάρ ἐστί σοι χρεία τῶν χρυπτῶν. Ἐν τοῖς περισ-
σοῖς τῶν ἔργων σου μὴ περιεργάζου. Πλείονα γὰρ

συνέσεως ἀνθρώπων ὑπεδείχθη σοι" πολλοὺς γὰρ᾽

ἀκώλεσεν $ ὑπόληψις αὐτῶν, καὶ ὑπόνοια πονηρὰ
ὠλίσθησε διάνοιαν αὐτῶν" καὶ ὁ ἀγαπῶν χίνδυνον
ἐν αὐτῷ ἀπολεῖται. »

« Περὶ πράγματος, οὗ οὐχ ἔστι σοι χρεία, μὴ πε-
ριεργάζον. »

« θαυμαστὰ τὰ ἔργα Κυρίου, xaX χρυπτὰ τὰ ἔργα
αὐτοῦ ἀνθρώποις. »

« Τίς ἐξιχνιάσει τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ ; χράτος
«ἧς μεγαλοσύνης αὐτοῦ τίς ἐξαριθμήσεται; καὶ τίς
προσθήσει ἐχδιηγήσασθαι τὰ ἐλέη αὐτοῦ ; οὐχ ἔστιν
ἐλαττῶσαι, οὐδὲ προσθεῖναι " xal οὐχ ἔστιν ἐξιχνιά-
eat τὰ θαύματα Κυρίου" ὅταν συντελέσῃ ὁ ἄνθρωπος,
«τότε ἄρχεται" xal ὅταν παύσῃ, τότε ἐξαπορηθήσε-
«αἱ. »

« Θεὸν οὐδεὶς ἑώραχε πώποτε. »

« Ὁ βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων, καὶ Κύριος τῶν
χυριευόντων" ὁ μόνος ἔχων ἀθανασίαν" φῶς οἰχῶν
ἀπρόσιτον, ὃν εἶδεν οὐδεὶς ἀνθρώπων, οὐδὲ ἰδεῖν
δύναται. »

Εἰ βούλει περὶ Θεοῦ λέγειν τι, f| ἀχούειν, ἄφες τὸ

σῶμα ἑαυτοῦ * ἄφες τὰς σωματιχὰς αἰσθήσεις" χατά» C

λιπε τὴν γῆν * κατάλιπε τὴν θάλασσαν " χάτω ctav-
«οὔ ποίησον τὸν ἀέρα * παράδραμε ὥρας, χαιρῶν
εὐταξίας, τὰς περὶ γὴῆν διαχοσμήσεις. Ὑπὲρ τὸν
εἰθέρα γενοῦ" διάδηθι τοὺς ἀστέρας, τὰ περὶ αὖ-
«v θαύματα, τὴν εὐχοσμίαν αὐτῶν, τὰ μεγέθη,
τὰς χρείας, τὴν λαμπρότητα, τὴν θέσιν, τὴν
κτίσιν.

Μὴ ζήτει τὰ ἀνερεύνητα" οὐδὲ γὰρ εὑρίσχεις. “ἵνα
γὰρ τί χαὶ ζητεῖς ; Παρὰ τίνος ἔχεις μαθεῖν ; Παρὰ
γῆς; οὐχ ὑφειστήχει. Παρὰ θαλάσσης; οὐχ fv ἡ
ὑγρά. Παρὰ οὐρανοῦ ; oüx fjv ἐπαρθείς. Παρὰ ἡλίου
καὶ σελήνης; οὐδέπω δεδημιούργηντο. ᾿Αλλὰ παρ᾽
αἰώνων ; πρὸ αἰώνων ὁ Μονογενής. Μὴ ἐξέταζε τὰ μὴ
ἀεὶ ὄντα, ὕπὲρ τοῦ ἀεὶ ὄντος. Εἰ δὲ μὴ θέλεις, ἀλλὰ

mus cum labore. Qus autem in celis eunt, quis
investigabit ? » |

Eccli. wi, 22-97. — « Altiora (e ne quimsieris,
et fortiora te ne scrutatus fueris : sed quie preece-
pit tibi Deus, illa cogita semper. Non enim est
tibi necessarium quz abscondita sunt, videre. In
supervacuis operibus tuis ne fueris curiosus.
Plurima enim super sensum hominum ostensa
sunt tibi. Multos enim perdidit suspicio eorum:
et in vanitate detinuit sensus illorum: et qui
amat periculum, in eo peribit.

Eccli. xi, 9. — « De ea re, qus te non molestat, .
ne certaveris, »

bid. 4, — « Mirabilia opera Altissimi solius,

B gloriosa et absconsa, et invisa opera illlus. »

902 Eccli. xvin, 5. — « Quis investigabit ma-
gnalia Dei? virtutem autem magnitudinis ejus quis
enuntiabit? aut quis adjielet enarrare misericor-

, diam ejus? Non est minuere, nec adjicere : nec

est invenire magnalia Dei. Cum consummaverit
homo, tunc incipiet : et cum quieverit, opera-
bitur. »

Joss. 1, 18. — « Deum nemo vidit unquam. »

I Tim. vi, 15. — « Rex regum, Dominus domi-
Bantium, qui solus habet immortalitatem, et lu-
cem habitat inaccessibilem : quem nullus bomi-
mum vidit, sed nec videre potest.

Basil. De de. — Si de Deo quidpiam loqui aut
audire studes, missum fac corpus tuum, missoe
fac corporeos sensus. Desere terram, desere mare,
supra aerem assurge, anni partes preteri, tempo-
ΤΩ) ordines, ornamenta terme: sthere superior
fias, pertransi stellas, ea quz circa illas miri(ica
sunt, ornatum earum, magnitudinem, usum,
splendorem, situm, procreationeni.

Ejesdem. — Ne illa queras que indagari ne-
queunt: neque enim invenies. Ecquid enim ea
queris? A quonam eorum haurire cognitionem
possis? A terra? at non exsistebat. A mari? at
nondum unda erat. A colo? nondum exteusum
erat. A sole et luna? nondui conditl erant. A
seculis? verum ante szcula exstabat Unigenitus.

φιλονειχεῖς, χαταγελῶ cov τῆς ἀγνοίας, μᾶλλον δὲ D Pro illo qui àempiternus est, ne ea qui minime

xÀalu cou τὴν τόλμαν.

Tol, γεγραμμένοις πίστευε" τὰ μὴ γεγραμμένα
μὴ ζήτει. Εἰδέναι ἡμεῖς ὀφείλομεν ἃ χρὴ λαλεῖν,
καὶ ἃ χρὴ σιωπᾷν. Μὴ πάντα τὰ ῥήματα τῇ γλώσσῃ,
ἵνα μὴ πάθῃς, χαθάπερ ὃ ὀφθαλμὸς, ὃς ὅλον τὸν
ἥλιον ἀποδλέψας, ἀπολεῖ χαὶ ὃ ἔχει φῶς.

δος ὁ θεὸς, καὶ τί τὸ μέτρον τοῦ Θεοῦ, xai
ποταπὸς τὴν οὐσίαν; τὰ τοιαῦτα, ἐπικίνδυνα μὲν
ρωνῶντι, ἀπορία δὲ τῷ ἐρωτωμένῳ " σιωπὴ δὲ,

θεραπείας τῶν τοιούτωγ,

lerra $unt, cogites. Quod si mibi non morem ge-
ris, sed contendere cupis, inscitiam tuam irri-
deo, imo potius temeritatem deploro.

Ejusdem. — lis que scripta sunt, fidem adhibe :
que scripto minime prodita sunt, ne quæsierisa.
Hoc scire interest, quid loqui oporteat, quid si-
lere. Non omnia verba linguz committenda sunt :
ne alioqui idem tibi quod oculo accidat, qui dum
solem totum intueri nititur, eam quoque qua præ-
ditus est, lucem amittit.

Ejus. in S. Mamant.—Quontus sit Deus, quanta
ipsius escentiæ mensura, aliaque id genus ; inter-
roganti quidem pericolosa wow - ὦ oxMxS. eu ον
terrogatur, perpiexa Ὀτότται. SUenNoxo exo ὅν:
modi rerum medida es.

1088 S. JOANNIS DAMASCENI 106.

In psal. cxv. — Qui non dejicit animum suum,
nec ad imitationem Apostoli dicit: « Frotres;
ego meipsum nondum arbitror comprehendisse
( Philipp. n1, 15) : ». verum essentie divine co-
gnitionem rimatur, et cogitationis suze modulo ea,
que comprehendi non possunt, metitur, tantam-
demque duntaxat, quantum ipse suo animo com-
plexus est, Deum esse censet, ac denique mentem
$uam eorum qua exsistunt mensuram constituit,
ut nec illud secum reputet facilius esse vasculo
exiguo totum mare meliri, quam humana mente
Dei majestatem omni sermone przstantiorem ar-
ripere ct amplecti : ille, cum perperam inflatus
et elatus vanitate sensus sui sit, dicere nequaquam
(Psal. cxv, 10).

Ejusdem. — Ex Seriptura divina edocti sumus,
menti nostra permittendum mon esse, ut quid-
quam preter ea quæ concessa sunt, imaginetur.

Ejusd. hom; De fide. — Del quidem nunquam
non meminisse pium est, atque ejusmodi, ut mens
amore divino predita, 3098 minime satiari queat.
At res divinas sermone prosequi audax facinus
est : quippe cum ipsa quoque mens a rerum di-
gnitate proeul excidat, eL qui? ín animum sub-
ierint, tenuiter et obscure sermone declarentur.
Cum igitur et mens nostra rerum celsitudine longe
sit inferior, at rursus ipsi quoque eogitationi ce-
dat oratio; quid tandem afferri possit, quin ne-
cessarium silentium sit, ne ob sermonis vilitatem,
periclitari videatur?

Greg. Nas. orat, ὅθ. — Lingua atque anima οἱ
mente horresco, cum de Deo sermonem habeo:
hencque ipsum laudabilem et beatum affectum
vobis exopto.

14. orat. 26. — Mamilis meo quidem judicio
censendus est, non qui parva de seipso loquitur, .
idque apud paucos et raro; nec qui dejectiorem
. humiliter alloquitur : sed qui de Deo medeste
loquitur : qui alia dicere, alia silentio premere,
aliorum denique inscitiam confiteri novit, eique
cedit, cui sermonis cura commissa est : qui spi-
ritualiorem esse aliquem zquo animo fert, et in
contemplatione provectiorem.

lbid. — Cum omnis oratio suapte natura imbe-
cilis sit, facileque agitari queat, et propter ser-
monem ex adverso pugnantem libertate careat :
tum vero ea quie de Deo suscipitur, tanto plus ha-
bet difficultatis, quanto majus argumentum est, et
zelus ardentior, et periculum gravius. Ecqua tan-
dem subnixi fiducia metum hunc dispellemus? an
sermonis, an auditus? quandoquidem in tribus
petis. periculum versatur. Nam et intellectu. res

A O μὴ ταπεινῶν ἑαυτοῦ τὴν διάνοιαν, μηδὲ xatà
μίμησιν τοῦ ᾿Αποστόλου λέγων τὸ, € ᾿Αδελφοὶ, ἐγὼ
ἐμαυτὸν οὕτω λογίζομαι: χατειληφέναι τι" ,)» ἀλλὰ
περινοῶν οὐσίας Θεοῦ χατάληψιν, καὶ τῷ ἰδίῳ λογι-
σμῷ ἐχμετρῶν τὰ ἀνέφικτα, xal τοιοῦτον εἶναι λο-
γιζόμενος τὸν Θεὸν, ὅσον αὐτὸς τῷ ἰδίῳ λογισμῷ
περιέλαδεν, καὶ ὅλως τὸν οἰχεῖον νοῦν μέτρον τῶν
ὄντων ποιούμενος, χαὶ μὴ λογιζόμενος, ὅτε ῥᾷον
ἐστὶ χοτύλῃ μιχρᾷ τὴν πᾶσαν θάλασσαν ἐχμετρῆῇ-
σαι, ἣ τῷ ἀνθρωπίνῳ vip τῆς ἀφάτου μεγαλειότητος
ποῦ Θεοῦ περιδράξασθαι, εἰχῇ. φυσιούμενος, καὶ
ἐπαιρόμενος τῇ ματαιότητι τοῦ νοὸς αὐτοῦ, οὐ δύ-
vacat λέγειν τὸ, € Ἐπίστευσα, διὸ ἐλάλησα. »
potest : « Credidi propter quod locutus sum »

B Δεδιδάγμεθα παρὰ τῆς θείας Γραφῆς μηδὲν ἐπι-
τρέπειν ἡμῶν τῷ νῷ παρὰ τῶν συγχεχωρημένων

φαντασιοῦσθαι.

Θεοῦ μεμνῆσθαι μὲν διηνεχῶς εὐσεδὲς, xal χόρον
οὐχ ἔχον τῇ φιλοθέῳ ψυχῇ : λόγῳ δὲ διεξιέναι τὰ περὶ
Θεοῦ τολμηρόν " τῆς μὲν διανοίας πολλῷ τῷ μέτρῳ
τῆς ἀξίας τῶν πραγμάτων ἀποπιπτούσης " πάλιν δὲ
ποῦ λόγου ἀμυδρῶς παριστῶντος τὰ νοηθέντα. ΕἸ
οὖν ἡ μὲν διάνοια ἡμῶν παρὰ πολὺ τοῦ μεγέθους
τῶν πραγμάτων ἀπολιμπάνεται, ὁ δὲ λόγος ἐλάττων
ἐστὶ xal αὐτῆς τῆς διανοίας, πῶς οὐχ ἀναγχαία ἢ
σιωπὴ, μήποτε ἐν τῇ τῶν ῥημάτων εὐτελείᾳ δόξῃ
κινδυνεύειν τῆς θεολογίας τὸ θαῦμα -

exiaiia et admiranda divinarum rerum maguoitudo

C Φρίττω xal γλῶσσαν, χαὶ διάνοιαν, ὅταν περὶ Θεοῦ
φθέγγωμαι, καὶ ὑμῖν τὸ αὑτὸ συνεύχομαι, τὸ ἐπαι-
νετὸν πάθος xal μάχάριον.

Ταπεινόφρων ἐμὸς, οὐχ ὅστις περὶ ἑαυτοῦ μιχρὰ
"διαλέγεται, χαὶ τοῦτο πρὸς ὀλίγους xaX ὀλιγάχις,
οὐδὲ ὅστις ταπεινῶς προσαγορεύει τὸν ἀτιμότερον, ..
ἀλλ᾽ ὅστις περὶ Θεοῦ μετρίως φθέγγεται " καὶ cung
μὲν εἰπεῖν οἶδεν, τὰ δὲ χατέχειν, τῶν δὲ ὁμολογήσαιω -
τὴν ἄγνοιαν" χαὶ παραχωρεῖται τοῦ λόγου τῷ tt— .
στευθέντι, καὶ εἶναί τινα πνευματικώτερον δέχεταιχμῃ
καὶ διαδεδηχότα μᾶλλον ἐν θεωρίᾳ.

Φύσει μὲν ἅπας λόγος σαθρὸς, καὶ εὐχίνητος, xccum
διὰ τὸν ἀντίμαχον λόγον ἐλευθερίαν obx ἔχων. Ὁ inm,
περὶ Θεοῦ, τοσούτῳ μᾶλλον, ὅσῳ μεῖζον τὸ ὅποχε--::-
μένον, xat ὁ ζῆλος πλείων, xai ὁ χίνδυνος χαλεπε-. .
περος. Καὶ τί φοδηθέντες, τί θαῤῥήσομεν ; νοῦν»-
λόγον, ἣ ἀκοὴν ; ἐν τρισὶ τούτοις χινδύνου σαλεύεω»ν»γ.
τος, Καὶ γὰρ νοῆσαι χαλεπὸν xal ἑρμηνεῦσαι ám y.
yavov , xol ἀχοῆΐζς χεχαθαρμένης τυχεῖν terva
στερον.

divinas percipere arduum est, οἱ enarrare perdifficile, majorisque tandem difficultatis purgata,

aures naneisci.

Ibid. — Quid: est, quamobrem quisquam lauda-
bilem ascensum cuipiam invideat? Ac rursus,
guis perinde gravis casus, atque elatione trans

Τίς φθόνος ἐπαινετῆς ἀναδάσεως ; Ka εἰ πτῶμα
τοιοῦτον, οἷον ἐπάρσει περιπαρῆναι, καὶ μὴ γνῶνει
τῆς ἀνδουτίνης δνοδάπιως sta sek Carts, καὶ ὅδογ

2085 SACRA PARALLELA. 1086
ἔτι λείπεται τοῦ ἀληϑινοῦ ὕψους ὁ πάντων &yo- Α figi, nec humani ascensus compertam humilitatem

vepos ,

Κρεῖσαον χαμεῖν ἕν τοῖς λογισμοῖς μετὰ τῆς 055-
τίας τοῦ Πνεύματος, ij προχείρως ἀσεδεῖν τὴν ῥᾳστώ-
γὴν διώχοντα,

Οὔτε ἀέρα ἔπνευσέ τις ὅλόν πώποτε, οὔτε οὐσίαν
φαντελῶς Θεοῦ, ἢ νοῦς ἐχώρησεν, ἢ φωνὴ περιέλα-
bev

, "Alla μὲν τοῖς ἐχχεχαθαρμένοις παντελῶς τὴν
διάνοιαν ἁρμόζει ἡ θεολογία, ἡ μάλιστα ἀληθής "
ἄλλη δὲ τοῖς πολλοῖς, fj δυναμένη τὴν διάνοιαν αὐτῶν
εἰς εὐσέδειαν ἐχχαλεῖσθαι χαὶ δικαιοπραγίαν &v τῇ
«ρὸς ἀλλήλους χοινωνίᾳ͵ ἀπαλλάττουσα τοῦ θηριώ»
δους βίου.
Τί ποτε ἄρα ἐστὶ τὸ φῶς, ᾧ τὸ ζοφῶδες τοῦτο τῆς
ἀνθρωπίνης φύσεως σπήλαιον ἐν τῷ παρόντι βίῳ
90x ἀκαυγάζεται ; Ἢ τάχα πρὸς ἀνήνυστον, καὶ ἀχα-
τάλη πτον ἡ ἐπιθυμία βλέπει; Τίς γὰρ ἐν ἡμῖν λόγος
τοιοῦτος, ὡς ἀνιχνεῦσαι τοῦ ζητουμένου τὴν φύσιν ;
Tic ἐξεύροι ὀνομάτων *& xal ῥημάτων σημασίαν
τοιαύτην, ὡς ἀξίαν ἡμῖν ἔννοιαν τοῦ ὑπερκειμένου
φωτὸς ἐμποιεῖσθαι ; Πῶς ὀνομάσω «b ἀθάνατον ;
κῶς παραστήσω τὸ ἄῦλον; πῶς δὲ δείξω τὸ ἀειδές -
«ὥς διαλάδω τὸ ἀμέγεθες, τὸ ἄποσον, τὸ ἄποιον, τὸ
ἀσχημάτιστον, τὸ μήτε τόπῳ, μήτε χρόνῳ εὑρισχό-
βενον, τὸ ἑξώτερον παντὸς πειρασμοῦ χαὶ πάσης
ὁριστιχῇς φαντασίας ; οὗ ἔργον ζωὴ, καὶ fj πάντων
τῶν χατὰ τὸ ἀγαθὸν νοουμένων ὑπόστασις ; ᾿Αλλ᾽
ὡς μὴ μάτην ὁ λόγος κάμῃ, τοῖς ἀχωρήτοις ἑαυτὸν
ἐπεχτείνων" ἀμήχανον γὰρ ὑπὸ χατάληφιν τοῦτο
ἐλθεῖν“ κολυκραγμονοῦντες καυσώμεθα, τοσοῦτον
μόνον ἐχ τῶν ζητηθέντων χερδάναντες, ὅσον δι’
αὐτῶν ἕννοιάν τινα μεγέθους ἄφραστον ἀνατυπώσα-
«9a. “Ὅσον δὲ τῆς γνώσεως ἡμῶν ὑψηλότερον εἶναι
«ὃ ἀγαθὸν τῇ φύσει πιστεύομεν, τοσοῦτον μᾶλλον τὸ
«ιἶνθος ἑαυτοῖς ἐπιτείνομεν" ὅτι τούτου τοῦ ὑπεραί-
gpovtoc πᾶσαν δύναμιν καταληπτιχὴν iv βετουσίᾳ
. ποτὲ ἦμεν οἱ ἄνθρωποι.

babere, οἱ quantum adhuc a vero fastigio absit,
qui cunctis est sublimior?

Id. orat. 95. — Pr:estat retiocinando duce Spi-
ritu laborare, quam, dum otium et tranquillitatem
consectamur, prscipiti casu in impietatem ruere.

Id. orat. ἃ De Filio. — Nec aerem quisquam
totum unquam spiravit; nec Dei essentiam
perfecte, aut mens concepit, aut vox complexa est.

Incerti. — Alia theologia illis convenit, quorum
animus omnino purgatus est, quss si admoduin
vera; alia quz vulgo quadret ; qus nimirum men-
lem eorum ad pietatem et justitiam possit allicere,
per mutuum commercium eos a vita ferina abs-
trahens.

B Greg. Ngss. in S beatit.— Quid tandem illud est,

quo tenebrosum hoc humanse nature antrum in hac
vita collustratar ? An fortasse id sibi frustra no-
stra cupiditas proponit intuendum, quod nec
permeari, nec percipi queat? Quaenam enim in
nobis tanta facultas sit rationis, ut ejus quod
qusritur, nsturam pervestigare possit? Quisnam
tantam nominum et vocabulorum significationem
comminiscator, ut summi illius luminis notionem
nobis pro eo ac dignum est, effera? (juo nomine
id quod immortale est, appellem? quomodo id
quod materia, et quod forma vacat, ostendero,
qui demum id oratione complectar, qued magni-
tudine, quantitate, 804 qualitate et gura caret?
quod nee in loco, nec in tempore invenitur; quod
ab omni termini et definitionis specie alienum
est; cujus opera vita est, atque omnium quie se-
cundum bonum intelliguntur, creatio et sustenta-

. eulum? Verum ne sermo noster incassum laboret,

dum ad ea quie capi non possunt, sese exporrigit
(neque enim fleri potest ut hoc sub cognitionem
cadat), curiose ista inquirere desinamus, hoc
tantum ex his que a nobis quæsita sunt, utilitatis
consecuti, quod per ea notionem quamdam ma-

ginitudinis inexplicabilem animo nobis efinximus. Porro quo bonum iud suspte natura cogi-
talione nostra esse sublimius credimus, eo majore luctu afficimur; quoniam nos quondam bomi-

mes illo incomprehensibili bono fruebsmur.
᾿Αχράτητης καὶ οὐρανοδρόμος ἣ θεία φύσις, &v-
ἄφιχτος τοῖς διώχουσιν, ἐγγίζουσα τοῖς πιστεύουσιν.

"Ἀνϑρώπιναι λέξεις Θεοῦ οὐσίαν ἑρμηνεῦσαι οὗ
δύνανται.

“Ἔστιν ὅτε καὶ θεολογεῖν ἐπιχειροῦσιν, ὅπου χαὶ ἢ
ἀλήθεια ἀνέφιχτος, xat ὁ στοχασμὸς ἐπιχένδυνος.

Κι ζητεῖς Θεὸν, ὦ διάνοια, ἐξελθοῦσα ἀπὸ σαυτῆς
ἀναζήτει.

TiO. A . — Περὶ spl ἀγάπης καὶ φόθδου Θεοῦ" καὶ ὅτι
»τὸς ἀγαθοῦ ὑπέρέχουσιν.

« Ἔκχάλεσεν ἄγγελος Κυρίου τὸν ᾿Αδραὰμ ἐξ οὖρα-
νεῦ, καὶ εἶπεν αὐτῷ ᾿Αδῥαάμ. Ὁ δὲ εἶπεν - Ἰδοὺ

ἐγώ, Εἶπε δέ Μὴ ἐπιδάλῃς τὴν χεῖρά σου ἐπὶ τὸ παι-

Chrgs. in S. Steph. — Divina natura captum
omnem excedit, atque in calum excurrit, ut. non

D ἃ persequentibus queat capi, et iis qui Ade pre-

diti sunt, proxima sit.

Didgymi. — Humana verba Dei essentiam enun-
tiare nequeunt,

Nili. — Interdum etiam de divinis rebus disse-
rere consntur; ubi nec veritatem assequi quis-
quam possit, et conjecturis uti periculosum est.

Philonis. —Si Deum queris, o mens, ex teipsa
excede ut quzras.

Tit. IV. — De amore et timore Dei, et quod. omne
bonum superent.

Gen. xxi, 11, 12. — « Εἰ vocavit angelus Abra-

ham de eolo, dicens ei : Abraham. Qui cesqeedit. ᾿

Ádsom; dixitque εἰ. We. exvendus wawwh θολὰ.

109

cognovi quod timeas Dominum, et non pepercisti
unigenito filio tuo propter me, »

Deut. x, 42, — « Ek nunc, Israel, quid Dominus
Deus petit a te, nisi ut timeas Deum tuum, et
ambules in omnibus viis ejus ? »

Deut, γι, 5. — « Diliges Dominum Deum tuum
ex lola mente Lua, et ex Lola anima Lua, el ex om-
nibus viribus luis. »

Psal. xxiv, 14. — « Firmamentum est Dominus
lunentibus eum. »

Psal. xxxit, 8-18, —« Timeat Dominum omnis
terra. Ecce oculi Domini super metuentes eum. »

Psal. xxxin, 8-10, — « Castrametabitur ange-
lus Domini in circuitu timentium eum, et eripiet
eos, Timete Dominum, omnes sancti ejus. »

Psal. cx, 9. — « Initium sapientie timor Do-

mini. »
— Psal. cxi, 1. — « Beatus vir qui timet Domi-
num. »

Psal, cxviyi, 120, — « Confige ἃ timore tuo car-
nes meas. »

Psal. cxxvi, 1. — « Beati omnes qui timent
Dominum.»

Psal. cxivi,. 10, 41, — « Non. in. fortitudine
equi voluntatem habes, nec in tibiis viri benepla-
citum est tibi, » etc.

Prov. i, 6. — « Dominus dabit s»spientiam ; et
viam timentium se custodiet, »

Prov. xiv, 27. — « Timor Domini fons vits, ἃ

et facit ul declines ἃ ruina mortis. »

Prov, vij, 15. — « Timor Domini odit mali-
tiam. »

Prov. x, 21. — « Timor Domini apponet dies.
Prisidium piorum timor Domini. »

305 Prov. xv, 27, — « Per timorem Domini
declinat omnis a malis. Tuetur Dominus timentes
se. »

Prov. 11, 7. — « Time Dominum, et recede ab
omni malo, Tunc sanitas erit umbiculo tuo, et ir-
rigatio ossibus tuis. »

Pros. xiv, 26. — « In timore Domini fiducia
fortitudinis. »

Eccle. xri, 15. — « Finem loquendi, totum au--
D καὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ φύλασσε. »

di ; Deum time, et mandata ejus observa. »

Malach, 1v, 2. — « Orietur vobis timentibus no--
men meum sol justitie; et sanitas in pennis
ejus. »

Hiabac, n, 20. — « Dominus in templo sancto
suo : timeat a facie ejus omnis terra. »

Eccli. 1, 47, 12, 19, 20, 21, 34, 56. — « Timor
Domini gloria et gloriatio. Timor Domini delecta-
bit cor, et dabit lztitiam et gaudium in longitudi-
nem dierum. Timeniü Dominum bene erit, et in
diebus consummationis illius benedicetur. Pleni-
tudo sapientie. est timere Deum. Radix sapien-
de est LGimere Deum : et rami ejus longitudo
dlerum, Sapientia et disciplina timor Domíni. Ne

S. JOANNIS DAMASCENI
super puerum, neque facias illi quidquam, Nunc A δάριόν σου, μηδὲ ποιήσῃς αὑτῷ μηθέν.

—
ἔγνων ὅτι φοδῇ σὺ τὸν Θεὸν, χαὶ οὐχ ——
υἱοῦ σου τοῦ ἀγαπητοῦ δι᾽ ἐμέ. »

(Kol νῦν, Ἰσραὴλ, τί Κύριος ὁ θεὸς ἀπαιτεῖ
παρὰ σοῦ, ἀλλ' ἢ φοδεῖσθαι αὐτὸν, καὶ πορεύεσθαι
ἐν πάσαις ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ ; *

t ᾿Αγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς
δυνάμεώς coU. 1

t Κραταίωμα Κύριος τῶν φοδουμένων αὑτόν. »

« Φοδηθήτω τὸν Κύριον πᾶσα ἢ γῆ. Ἰδοὺ οἱ
ὀφθαλμοὶ Κυρίου ἐπὶ τοὺς φοδουμένους αὐτόν. »

« Παρεμθαλεῖ ἄγγελος Κυρίου χύχλῳ τῶν C
μένων αὐτὸν, xal ῥύσεται αὐτούς. Φοδήθητε τὸν

B Κύριον, πάντες οἱ ἅγιοι αὐτοῦ. »

« '᾿Αρχὴ σοφίας, φόδος Κυρίου. »

« Μαχάριος ἀνὴρ ὁ φοδούμενος τὸν Κύριον. »

t Καθήλωσον ἐκ τοῦ φόδου σου τὰς σάρκας μου. »
« Μακάριοι πάντες οἱ φοδούμενοι τὸν Ἐύριον, »

« Οὐχ ἐν τῇ δυναστείᾳ τοῦ ἵππου θέλεις, οὐδὲ ἐν
ταῖς χνήμαις τοῦ ἀνδρὸς — » xal τὰ λοιπά,

ε Κύριος δώσει σοφίαν, ^* ὁδὸν εὐλαδουμένων
αὐτὸν διαφυλάξει. » :

t Φόδος Κυρίου πηγὴ ζωῆς" ποιεῖ δὲ ἐκχλίνειν
ἐχ παγίδος θανάτου. »

« Φόδος Κυρίου μισεῖ xaxlav. a

« Φύδος Κυρίου προστίθησιν ἡμέρας. ᾿Οχύρωμα
ὁσίων, φόδος Kuplov. »

ἐφόδῳ Κυρίου ἐκκλίνει πᾶς ἀπὸ καχῶν. »

'"Ὑπερασπίζει Κύριος τῶν εὐλαδουμένων αὐτόν. ᾽

« Φοδοῦ τὸν θεὸν, xal ἔχκλινον ἀπὸ παντὸς xa-
χοῦ “ τότε ἴασις ἔσται τῷ σώματί σου, καὶ ἐπιμέλεια.
tolg; ὀστέοις σου. »

« Ἐν φόδῳ Κυρίου ἐλπὶς ἰσχύος, »

« Τέλος λόγου, τὸ πᾶν ἄκουε" τὸν θεὸν φοδοῦ,

€ ᾿Ανατελεῖ ἡμῖν τοῖς φοδουμένοις τὸ —— -

fux δικαιοσύνης, xal ἐν τοῖς πτέρυξιν αὐτοῦ
ἴασις. »

n Κύριος ἐν ναῷ ἁγίῳ αὐτοῦ, εὐλαδείσϑθω ἀπὸ —
προσώπου αὐτοῦ πᾶσα ἡ γῆ. ν |

« $ó6oz Κυρίου, δόξα xal χαύχημα. Φόδος Κυρίου |
τέρψει καρδίαν, xal δώσει εὐφροσύνην, καὶ χαρὰν,
χαὶ μαχροημέρευσιν. Τῷ φοδουμένῳ τὸν Κύρι
ἔσται ἐπ᾽ ἐσχάτων. ᾿Αρχὴ σοφίας, φοδεῖσθαι τὸ
piov, στέφανος σοφίας, φόδος Κυρίου. "Pita
φοδεῖσθαι τὸν Κύριον, καὶ οἱ κλάδοι αὐτῆς | La: por,
ρευαις. Σοφία καὶ παιδεία, Mp ϊ
φόδῳ Κυρίου, xal μὴ προσέλθῃς αὐτῷ κι

sis incredibilis timori Domini, et ne accesseris ad eum duolici corde, »

1080

Bee αὐτῶν ἐπὶ τὸν σώζοντα αὐτούς. Ὀφθαλμοὶ
Κυρίου ἐπὶ τοὺς ἀγαπῶντας αὑτόν" ὀφθαλμοὶ Κυ-
ρίου ἐπὶ τοὺς φοδουμένους αὐτόν. »

« Οἱ φοδούμενοι Κύριον, ἀναμείνατε τὸ ἔλεος
αὑτοῦ, xai μὴ ἐχκχλίνατε, ἵνα μὴ πέσητε. Οἱ φοδού-
μενοι Κύριον οὐχ ἀπειθήσουσι ῥημάτων αὐτοῦ"
xai οἱ ἀγαπῶντες αὐτὸν, συντελέσουσι τὰς ὁδοὺς
αὐτοῦ. »

« Τῷ φοδουμένῳ τὸν Κύριον οὖχ ἀπαντήσει χαχὸν,
ἀλλ᾽ ἐν πειρασμῷ καὶ πάλῃ ἐξελεῖται. Χρήματα καὶ
ἡ ἰσχὺς ἀνυψοῦσι χαρδίαν, χαὶ ὑπὲρ ἀμφότερα φό-
6oc Κυρίου. »

« Ὁ φοδούμενος Κύριον εὐθύνει φίλους αὐτοῦ. »

€. Ἐν φόδῳ Κυρίου ἔστω τὸ καύχημά σου. »

« Σπέρμα ἔντιμον ποῖον ; Οἱ φοδούμενοι τὸν Κύ-
ριον. Πλούσιος xeV ἔνδοξος, καὶ πένης, τὸ χαύχημα
αὐτῶν, φόδος Κυρίου. »

« Οἱ φοδούμενοι Κύριον, πιστεύσατε αὐτῷ, xal
οὗ μὴ πέσῃ ὁ μισθὸς ὑμῶν. Οἱ φοδούμενοι Κύριον,
ἐλπίσατε εἰς ἀγαθὰ, καὶ εἰς εὐφροσύνην αἰώνιον xai
ἔλεος. »

« Μεγιστὰν xaX χριτὴς, καὶ δυνάστης δοξασθήσε-
«αι, καὶ οὐχ ἔστιν αὐτῶν τις μείζων τοῦ φούονμένον
τὸν Κύριον.»

« Πᾶσα σοφία φόδος Ἱυρίον. Οὐδὲν χρεῖττον φόδονυ
Κυρίου, καὶ οὐδὲν γλυχύτέρον τοῦ προσέχειν ἐντο-
Aot, Κυρίου. »

« Ὁ φοδούμενος Κύριον, οὐδὲν εὐλαδηθήσεται.
Φοδουμένου Κύριον, μαχαρία f) ψυχή. »
€ Ὃ φοδούμενος Κύριον, ἐχδέξεται παιδείαν. »

« Οἱ φοδούμενοι Κύριον, εὑρήσουσι κρῖμα καὶ δι.
Ξεαιώματα, xa ὡς φῶς ἐχλάμφουσιν. »

« Οὐχ ἔστιν ἐν φόδῳ Κυρίου ἐλάττωσις, φόδος
Ἑκυρίου, ὡς παράδεισος εὐλογίας. »

« Μὴ φοδεῖσθε ἀπὸ τῶν ἀποχτεινόντων τὸ σῶμα,
“«πὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποχτεῖναι" φοδήθητε
«i μᾶλλον τὸν δυνάμενον καὶ ψυχὴν xal σῶμα ἀπο-
λέσαι ἐν γεέννῃ. » |

« Καθὼς ἠγάπησέ με ὃ Πατὴρ, χἀγὼ ἡγάπησα

ὥμᾶς. ἹΜείνατε ἐν τῇ ἀγάπῃ τῇ ἐμῇ. Ἐὰν τὰς ἕντο-
λά; μου τηρήσητε, μενεῖτε ἐν τῇ ἀγάπῃ μου, χαθὼς
ἀγὼ τὰς ἐντολὰς τοῦ Πατρός μὸν τετήρηχα, χαὶ πένω
αὐτοῦ ἐν τῇ ἀγάπῃ. »

« ᾿Ανοίξας Πέτρος τὸ στόμα εἶπεν" Ἐπὶ ἀληθείᾳ
χαταλαμδάνομαι, ὅτι οὐχ ἔστι προσωπολήπτης ὁ
Θεὸς, ἀλλὰ ἐν παντὶ ἔθνει ὁ φοδούμενος αὐτὸν, χαὶ
ἐργαζόμενος διχαιοσύνην, δεχτὸς αὐτῷ ἐστιν. »

« ὑἵδαμεν ὅτι τοῖς ἀγαπῶσι τὸν Θεὸν πάντα συν -
εργεῖ εἰς ἀγαθόν. 1

« Εἴ εἰς ἀγακᾷ τὸν Θεὸν, οὗτος ἔγνωσται ὑπ᾽

2.
θύδος Κυρίου, καθάρσιον ψνχῆς, χατὰ τὴν εὐχὴν

SACRA PARALLRLA.
« Πνεῦμα φοδουμένων Κύριον ζήσεται" ἦ yxp A δεξί. xxxiv, 14, 19. — « Spiritus timentium

1090

Deum vivet : spes enim illorum in salutem, et
oculi Dei in diligentea se. Oculi Domini super me-
tuentes eum. »

Eccli. 1, 7, 18. — « Metuentes Domipum, susti-
nete misericordiam ejus, et non deflectátis, ne
cadatis. Qui timent Dominum, non erunt incredi-
biles verbis illius; et qui diligunt illum, conserva-
bunt vias illius. »

Eccli. xxxus, 4. — « Timenti Dominum non oc-
current mala, sed in tentatione et lucta liberabit
eum. Facultatces et virtus exaltant cor : sed super
hzc timor Domini. »

Eccli. x1, 90. — « Qui timet Dominum, diri-
git amicos suos. »

B Eccli. 1x, 22. — «In timore Domini sit gloria-
' 4io1u3. 5.

Eccli. x, 45, 95. — « Semen honorabile quale?
qui timent Dominum. Dives, et gloriosus, et pau-
per, gloriatio eorum timor Domini. »

Eccli. 1, 8, 9. — « Qui timetis Dominum, cre-
dite ilii; et non evacuabitur merces vestra.. Qui
timetis Dominum, sperate bona, et letitiam sem-
piternam, et misericordiam. »

Eccli, x, 97. — « Magnus, et judex, et potens
erit in honore : et non est major illo qui timet
Dominum. »

Eccli. xit, 98, 18. — «Omnis sapientia timot
Domini. Nihil melius quam timor Domini : et
Dibil dulcius, quam respicere in mandatis Do-
mini. »

Eccli. xxm, 57. — « Qvi timet Dominum, nibil
trepidabit. Timentis Dominum beata est anima. »

Eccli. xxxiv, 17. — « Qui timet Dominum, acci-
piet disciplinam.»

Eccli, xxxn, 16. — « Qui timent Dominum in-
venient judicium et justificationes, et ut lux fulge-
bunt. »

Eccli. xt, 96, 97, — « Non est in timore Do-
mini imminutio. Timor Domini sicut paradisus be-
nedictionis. »

Matth. x, 28. — « Nolite timere eos qui occidunt
corpus, animam autem non possunt occidere : sed
potius eum timele, qui polest corpus et animam .
perdere in gehennam.

Jean. xv, 9, 10. — « Sicut dilexit me. Pater, et.

ego dilexi vos. Manete in dilectione mea. δὲ prz-
cepta mea servaveritis, 309 manebitis in dile-
cone meàa, sicut et ego Patris mei mandata ser-
vavi, et maneo in ejus dilectione. 5

Act. X, S4. — « Aperiens Petrus os suum dixit;
In veritate comperi, quod non est personarum ac-
ceptor Deus, sed in omni gente. qni timet eum, et
facit justitiam, acceptus est illi. »

Rom. vii, 28, — ε Scimus quia diligentibus
Deum omnia cooperantur in bonum. »

l Cor. vii, 5. — « Si quis diligit Deum, hie co-
gnitus est ab eo. »

.Basil. im init, Prov, — Wow Wet, Cx

S. JOANNIS DAMASCENI
undum hanc Prophetse postulationem Α τοῦ Σροψήφου λέγοντος" « Καθήλωουν ...

onfige timore tuo carnes meas (Psal.

) : tanquam bac ratione, improba om-
iota actio profugiat, ubl timor se-
quippe cum corporis membra eam ob
turpia flagitia moveri nequeant, ubi ti-
Javis confixa sunt. Quemadmodum enim

ἃ clavis transfixum habet, in ejusmodi
versatur, ut nihil valeat agere : sic qui
Jei constrictus tenetur, non oculo ad ea
aime opus est, uti, non manus ad íinter-
icliones movere; nihil quidquam denique,
vum, vel magnum, preterquam conveniat,

σου τὰς cápxac μου“ » ὡς ὅπου φόθος kvotxst, παρ
σης πονηρᾶς xal ἀνοσίας πράξεως ἀκοφευγούσης,
τῶν τοῦ σώματος μελῶν χινηθῆναι πρὸς ἀτόπους
ἐνεργείας διὰ τὸ τῷ φόδῳ καθηλῶσθαι, μὴ δυναμέ-
νων. Ὥσπερ γὰρ ὁ ἐμπεπηγότας ἔχων àv ἑαυτῷ
«obe σωματιχοὺς ἥλους, ἀνενέργητός ἐστιν, ὑπὸ τῶν
ὀδυνῶν χατεχόμενος, οὕτως ὁ τῷ φόδῳ Θεοῦ χατει-
λημμένος, οὐκ ὀφθαλμῷ χρήσασθαι πρὸς ἃ μὴ δεῖ,
οὗ χεῖρας κινῆσαι πρὸς ἀπηγοῤευμένας πράξεις, οὐχ
ὅλως μιχρὸν J| μεῖζον ἐνεργῆσαι παρὰ τὸ καθῆχον
δύναται. οἷον ὀδύνῃ τινὶ τῇ προσδοχίᾳ τῶν ἀπειλη-
θέντων συμπεπαρμένος.

e polest; velut nempe suppliciorum qus Deus comminatus esi, cruciatu quodam, exspeeia-

transfigatur.

Canon. Consititut. Reg. fus. Int. 2. — Chari- B

erga Deum exposcitur a nobis tanquam debi-
Decessarium ; quod dum animus solvendo non

, hoc malis omnibus est intolerabilius. Siquidem

enum esse et aversum a Deo, ipsis quoque ge-

tns futuris cruciatibus, asperius est, et gravius

li qui damnum hoc patitur; velut oculo lumine

rberi, licet nullus alioqui dolor accedat.

Timer Domini omnimoda recie facia animi su-
perat.

Charitas erga Deum in hoc sita est, ut animus
quotidie se supra vires extendat.

Reg. brev. quest. 2919. — Quemadmodum bos et
. asinus ex beneficio quod ab alente suscipiunt, ti-
morem erga Deum sponte concipimüs ; si non
stupido ingratoque animo beneficia suscipiamus.
Qui fleri possit, ut tot tantorumque beneficiorum
auctorem Deum non redamemus; quando ejus-
modi affectus naturali, ut ita dicam, instinctu,
nullo docente, animis nostris indites fuit.

Nas. orat, 29. — lnitium sapientis est timor
Domini, veluti prime quzdam fascis illius. Sa-
.pientia autem. timorem exsuperat, nosque ad
amorem .provehens, Dei amicos et fllios pro ser-
vis facit.

Ejusdem, orat. .. — Bonum est aliquantisper
eliam secedere, quemadmodum olim Moyses, et
postmodum Jeremias, ac prompte atque impigre
ad vocantem accurrere, ut de Aarone et Isaia pro-

ob propriam infirmitatem, alterum ob vocantis
᾿ potentiam.

Chrys. orat. 45 De stat. — Non tantum virtutis
habet oratio, quantum efficit timor. Quid atrocius
gehenua? at nihil ejus timore utilius. Metus quippe
gehenna nobis regni coelestis coronam affert : haud
secus ac in militis semper armati domo, non prse
do, non effossor murorum, non quispiam alius ex
his qui ejusmodi facinora aggrediuntur, propius
audeat apparere : timore sic animos obtinente, nihil
illiberalium 307 affectionum facile nobis accedit,

- «ese proripiunt, et fugam capessunt,
7Aiatte. fusg et profligata.
-— sed

᾿Αναγκαῖον ὄφλημα τὴν εἰς Θεὸν ἀγάπην ἀπαι-
πούμεθα, ὃ τῇ ἑλλιπούσῃ ψυχῇ πάντων χαχῶν ἔστιν
ἀφορητότατον. Θεοῦ γὰρ ἀλλοτρίωσις καὶ ἀποστροφὴ,
xai τῶν ἐν τῇ γεέννῃ προσδοχωμένων χολάσεων
ἀφορητότερόν ἔστι χαὶ βαρύτερον τῷ παθόντι, ὡς
ὀφθαλμῷ φωτὸς στέρησις, χἂν μὴ ὀδύνη προσῇ.

Φόδος Kuplou παντοίων χατορθωμάτων τῆς Ψυχῆς
περιγίνεται, ᾿ .

'H εἰς Θεὸν ἀγάπη αὕτη ἐστὶν, τὸ ὑπὲρ δύναμιν
ἀεὶ τὴν ψυχὴν ἐπεχτεῖναι.

“Ὥσπερ τῷ Bot xal τῷ ὄνῳ ix τῆς παρὰ τοῦ τρέ-
ψοντος εὐεργεσίας, ἡ πρὸς αὐτὸν ἀγάπη αὐτομάτως
ἐγγίνεται, οὕτω καὶ ἡμεῖς, ἐὰν εὐαισθήτως καὶ εὖ-
γνωμόνως τὰς εὐεργεσίας δεξώμεθα. Τὸν τοσούτων
xa τηλιχούτων εὐεργέτην Θεὸν πῶς οὐχ ἀγαπκήσομεν
χατὰ φύσιν, ἵν᾽ οὕτως εἴπω, ἀδιδάχτως τῆς τοιαύτης
διαθέσεως τῇ ὑγιανούσῃ ψυχῇ ἐγγινομένης ;

᾿᾿Δρχὴ σοφίας φόδος Κυρίου, οἷόν τι πρῶτον σπάρ- — ur.

Ἰᾶνον * χαὶ σοφία τὸν φόδον ὑπερέᾶσα, xai εἰς τ

ἀγάπην ἀναδιδάσασα, Θεοῦ φίλους ἡμᾶς χαὶ vlov, οὖς

ἀντὶ δούλων ἐργάζεται.

ἐχεῖνος τὸ παλαιὸν, xal Ἱερεμίας ὕστερον,
προσδραμεῖν ἑτοίμως τῷ καλοῦντι, ὡς ᾿Ααρών

᾿Αγαθὸν καὶ ὑποχωρῆσαί τι μιχρὸν, ὡς uebe
c—Ó('!

καὶ 'Hoatac, μόνον εὐσεδῶς ἀμφότερα" τὸ μὲν Gm id
ditum est : dummodo utrumque pie fiat : alterum y τὴν οἰκείαν ἀσθένειαν, τὸ δὲ διὰ τὴν τοῦ καλοῦνες:--,

δύναμιν.

Οὐ τοσοῦτον ἐργάζεσθαι δυνήσεται λόγος, ὅσον ἃ...
γάζεται φόδος. Τί γεέννης χαλεπώτερον ; ἀλλ᾽ ofi,
τοῦ ταύτης χρησιμώτερον φόδον. Ὁ γὰρ τῆς γεέγ.
νης φόθος τὸν τῆς βασιλείας ἡμῖν χομίζει στέφανον͵
Καθάπερ ἐν οἰχίᾳ στρατιώτου διηνεχῶς ὡπλισμένου,
οὐ λῃστὴς, οὐ τοιχωρύχος, οὐχ ἄλλος τις τῶν τὰ
τοιαῦτα καχουργούντων, τολμήσει φανῆναι πλησίον"
οὕτω φόδου χατέχαντος τὰς ψυχὰς, οὐδὲν τῶν ἀν.
ελευθέρων παθῶν ἐπεισέρχεται ῥᾳδίως ἡμῖν, ἀλλὰ
δραπετεύει χαὶ φυγαδεύεται, τῇ τυραννίδι τοῦ φόδον
πάντοθεν ἐξελχυνόμενα. Καὶ οὐ τοῦτό ἔστιν ὃ xay

«οὐναῦα. (Th τῶν οὐδοῦ obw, Δ Ἐπὶ Vs

SACRA PARALLELA

ν. Οὔ yàp δὴ μόνον τὰ πονηρὰ ἡμῶν A aliud quoque multo praestantius. Non enim tan-

: e pa ἀλλὰ xal πᾶσαν — μετὰ πολ-
Me τὴν ἀρετήν. Οὐδὲν γὰρ οὕτω χατ-
LE Middpte, ἀρετὴν, δὲ αὔξεσθαι ποιεῖ
καὶ θάλλειν, ὡς διηνεχοῦς φόδου φύσις. Διὰ τοῦτο
τὸν μὴ συζῶντα φόδῳ ἀμήχανον χατορθῶσαι, ὥσπερ-
οὖν τὸν ἐν φόδῳ ζῶντα ἀμήχανον διαμαρτεῖν.

Φόδος οὐδὲν ἕτερόν ἔστιν, ἢ τεῖχος, καὶ ἀσφάλεια,
καὶ πύργος ἀχαταγώνιστος.

Ὃ τοῦ ἀπαθοῦς θεοῦ φόδος ἀπαθής " φοβεῖται γάρ
πις, οὐ τὸν Θεὸν, ἀλλὰ τὸ ἀποπεσεῖν τοῦ Θεοῦ. Ὃ δὲ
τοῦτο δεδιὼς, τὸ τοῖς καχοῖς συμπεσεῖν, φοδεῖται
xa δέδιεν τὰ xax& - ὁ δεδιὼς δὲ τὸ πτῶμα, ἄφθαρ-
«ov ἑαυτὸν xal ἀπαθῇ εἶναι βούλεται,

«Οὐ δυνατὸν τὸν ἀληθῶς φοδούμενον τὸν θεὸν δει-
λίαν ἔχειν, εἰρημένου τοῦ " « Πλὴν αὐτὸν μὴ φοδὸῦ
ἄλλον. »

70 — τὸν Θεὸν, χατὰ Θεὸν πάντα

Mies ὁ Θεὺς φοδερὸς εἶναι" ἀλλ᾽ οὐχ ὡς θανα-
σέμου ϑηρίου ἢ ἀνθρώπου ὠμοῦ φόθον ἔχειν. Ὃ γὰρ
A φῶς ἔστιν, xal τὰ ἑξῆς. Πῶς οὖν φοδηθῶμεν

φῶς, ἢ ζωὴν, ἢ ἀλήθειαν, ἢ ἀνάστασιν ; ὡς ἐάν τις

$5 ἐπὶ ὑψηλὸν ὅρος οἰχῶν, xal λέγεται φοθεῖσθαι.

αὖτ" o) τὸ ὅρος φοδεῖται, ἀλλὰ τοῦ μὴ ἐχπεσεῖν

αὐτοῦ. Τοίνυν καὶ ἡμεῖς φοδούμεθα τὸν Θεὸν, φοδού- c.

μενοι ἔχπεσεῖν τοῦ φωτὸς, καὶ τῆς ζωῆς, xal τῆς
ἀληθείας, xa τῆς γνώσεως.

To. y — Περὶ etr c θεόν" xal
eis εἴ ἀγτιλέγειν, ἢ δικαιαλογαῖσθαι api

t ᾿Ανομία ἡμῖν λογισθήσεται, πολλὰ λαλοῦνε
ἐνώπιον Κυρίου. » Ὗν

« Οὐκ εἶ ἄνθρωπος χατ' ἐμὲ, ᾧ ἀντ τιχρι νοῦμαι,,

["

pte ὁμοθυμαδὸν εἰς χρίσιν. LU

: . Ti ἔτι ἐγὼ — vendent d
Ja ph SU ;D MAMMA.
eg lia, eum ni
E um dabo? manum meam imponam ori meo.
Unum locutus. sum, et ultra non addam. »
lbid. 55. — * Absit ut coram Deo impie agam :
T et coram Omnipotente j jus perturbem ! »

γᾷ

Μή μοι εἴη ἐναντίον Κυρίου ἀ Θῆσαι,
ἣν παγτοχράτορος ταράξαι —— *

ι Μὴ σπεῦδε ἐπὶ στόματί σου, εχαν ἡ καρδία σον ὶ

— ταχύνηται τοῦ ἐξενεγκεῖν λόγον πρὸ προ γσώ:
Te θεοῦ. » 1.
« Μὴ ἐρεῖ πλάσμα τῷ πλάσαντι, οὐ Lr ἔπλα-
"aci 3 πὸ ποίημα τῷ ποιήσαντι, Οὐ συνετῶς με

7 »

(M L εἶ ὁ πηλὸς τῷ χεραμεῖ, ΤΙ ποιεῖς; Τί οὗκ

p 47. — *

rj! —.

hk, δὲ ἔχεις χεῖρας ; xal μὴ ἀποχριθήσεται

tummodo viliosos affectus nostros propulsat, ve-
rum et omnibus virtutibus facilem ad nos aditum
aperit. Nee enim quidquam perinde, tum peccata
delet, tum auget virtutem et florentem reddit,
atque perpetui timoris natura. Quocirca fleri non
potest, ut qui in timore vivit, recte aliquid. agat,
et vicissim qui in timore vivit, a recto aberret,

Chrysost. orat. 15 De stat. — Timor nihil aliud
est, nisi murus el presidium, ac turris inespu-
gnabilis,

Clem. Alex. Stromat, — Timor Dei qui pertur-
bationibus vacat, perlurbationi non est obnoxius.
Neque enim Deum quisquam timet, sed ne a Deo
excidat, Qui autem hoc tlimet, ne incidat in

B mala, is proinde mala metuit. Porro qui casum

timet, is ab interitu el perpessionibus alienus fieri
cupit.

Didym, in Isa, — Fieri non potest, ut qui timo .
re Dei praeditus est, meticulosus sib : quando
diclum est : « Praeter illum ne quemquam alium
meluas. »

Evagrii, — Qui timet Deum, omnia secundum
Deum gerit.

Ejusdem. — Deus terribilis esse dicilur : non
quod in pestiferz belluz aut sz:vi hominis morem
lerrorem incutiat. Deus quippe est lux, via, veri-
tas, εἰ vita, etc. Quinam ergo lucem, aut vitam,
aul veritatem, aut resurrectionem — perhorres-
camus? Hoc perinde est, ac si quis in sublimi
C quodam monte agens, ipsum metluere dicatur; is
plane non montem Limelt, sed ne ex eo praceps
ruat. Ad eumdem modum Deum extimescimus ;
hoc utique metuentes, ne a luce, vita, veritate et
Scientia excidamus.

Tit. V. — De contradiciione adversus Deum : etl

quod adversus Deum. minime sil contradicendm,

nec cum eo expostulandum.

Job xxxiv, 37. — « lniquitas nobis reputabi-
Aur, multa. verba loquentibus coram Domino, »

Job 1x, $2, — « Non es homo similis mei, cum
quo ditigem, ut veniamus unanimiter ad judi-
cum. a»

Job xxxix, ὅδ, — « Quid adhue ego judicor
et reprehensus à Domiuo, audiens ta-
ihil sim? Ego autem quid hzc respone

- Eecle. Y, 4. — « Ne festines in ore tuo : et cor

σώπου — iuum non festinet ad proferendum verbum in con-

* spectu Dei, »

Jsa. xxix, 16. — « Nunquid dicet figmentum
fletori- suo: Non τὰ me fecisti? aut factura factori
$uo: Non tu sapienter me feeisui? »

la. xiv, 9, 10. — « Nunquid dieet Vows V-
gulo: Quid facis" «quid non oyerober we, mex. Sas

1995

$. JOANNIS DAMASCENI

1096

manus? et non respondebit figmentum ad eum qui A τὸ πλάσμα πρὸς τὸν πλάσαντα αὑτόν ; f| ὁ λέγων τῷ

se lipxit, aut qui dicit Patri, cur genuit ? et matri,
Cur parturis? »

Sap. in, 14. — « Qui non cogitavit adversus
Dominum nequissima, huic dabitur donum ſidei
electum. »

308 Eccli. vii, 5. — « Ne te justifices ante
Deum. »

Rom. 1x, 20, 21. — « O homo, tu quis es, qui re-
spondeas Deo? An dicet figmentum ei qui se (inxit :
Quid me fecisti sic? Annon habet potestatem ſi-
gulus luti ex eadem 1nassa facere, aliud quidem
vas in honorem ; aliud autem ín contumeliam ? »

I Cor. x, 9. — « Non tentemus Dominum, sicut
quidam eorum tentaverunt, et a serpentibus per-
lernt. ! ᾿
Basil. Quod Deus non eet auctor malorum. — Qui
Deo reluctari audent, his verbis utuntur : Quid
est, quamobrem in ipsa structura non habemus,
ut extra peccandi aleam simus, ut ne, si velimus
quidem, peccare nobis liceat? Quoniam tu quoque
servos, non, cum eos in vinculis constrictos tenes,
benevolos tibi existimas; sed cum eos sponte mu-
nere suo fungi perspicis. Quin Deo quoque gratum
est, non quod vi extorquetur, sed quod ex virtute
geritur. Virtus porro ἃ voluntate, non ex necessi-
tate oritur. ltaque qui conditorem hoc nomine
reprehendit, quod nos natura impeccabiles non
condiderit, nihil aliud quam brutam naturam ei

πατρὶ, τί ἐγέννησε ; xal τῇ μητρὶ, TE ὠδίνεις ; »

« Ὁ μὴ ἐνθυμηθεὶς χατὰ τοῦ Κυρίου, κονηρὰ, δον
θήσεται αὐτῷ τῆς πίστεως χάρις ἐχλεχτή. »

« Μὴ διχαιοῦ ἐναντίον Κυρίου. »

« Ὦ ἄνθρωπε, μενοῦν γε, σὺ τί; εἴ ὁ ἄνταπο-
χρινόμενος τῷ Θεῷ; Μὴ ἐρεῖ τὸ πλάσμα τῷ πλά-
σαντι" Τί με ἐποίησας οὕτως ; ἣ οὐκ ἔχει ἐξουσίαν
ὁ χεραμεὺς τοῦ πηλοῦ ix τοῦ αὑτοῦ φυράματος
ποιῆσαι, ὃ μὲν εἰς τιμὴν σχεῦος, ὃ δὲ εἰς ἀτιμίαν ; »

« Μὴ πειράζωμεν τὸν Κύριον, χαθώς τινες αὑτῶν
ἐπείρασαν, καὶ ὑπὸ τῶν ὄφεων ἀπώλοντο. »

Οἱ τολμῶντες Θεῷ ἀντιλέγειν, φασίν" Διὰ τί ἐν
τῇ χατασχευΐῇ τὸ ἀναμάρτητον οὐχ ἔχομεν, ὥστε
οὐδὲ βουλομένοις ἡμῖν ὑπάρχειν τὸ ἁμαρτάνειν ; Ὅτι
καὶ σὺ τοὺς οἰχέτας, οὐχ ὅταν δεσμίους ἔχῃς, εὔνους
ὑπολαμδάνεις, ἀλλ᾽ ὅταν ἴδῃς ἐχουσίως ἀποπληροῦν"
τάς σοι τὰ χαθήχοντα. Καὶ Θεῷ φίλον, οὐ τὸ ἣναγ-
κασμένον, ἀλλὰ τὸ ἐξ ἀρετῆς κατορθούμενον. 'Aptth
δὲ ix προαιρέσεως, χαὶ οὐχ ἀνάγχης γίνεται. Ὁ
τοίνυν μεμφόμενος τὸν ποιητὴν, ὡς μὴ φυσιχῶς
κατασχενάσαντα ἡμᾶς ἀναμαρτήτους, οὐδὲν ἕτερον
ἣ τὴν ἄλογον φύσιν τῆς λογιχῆῇῆς προτιμᾷ, χαὶ τὴν
ἀχίνητον xal ἀνόρμητον τῆς προαιρετιχῇς xoi ἐμ-
πράχτον.

qua rationalis est anteponit; et illam qua nullo ex se motu cietur, ei cui inest electio et vis

ogendi.

Id. epist. 44. — Ne quis, velim, corrigere Deum G Μηδεὶς, παραχαλῶ, διορθούσθω τὸν Κύριον, μηδὲ

tentet, et dicat : Hoc nobis omnino debet contin-
gere, non autem jllud. « Quis enim novit sensum
Domini; aut quis consiliarius ejus fuit ? » (lom. xi,

λεγέσθω, ὅτ: τοῦτο ἡμῖν ὠφελεῖ συμδῆναι, xal οὐχ
ἐκεῖνο πάντως. « Τίς γὰρ ἔγνω νοῦν Κυρίου; f «t;

σύμόουλος αὐτοῦ ἐγένετο ; » ἐν γνόφῳ γὰρ xpivet,

χατὰ τὸν Ἰὼδ, xai νεφέλη ἀποχρυφὴ αὐτοῦ, χαὶ τῳ
οὐχ ὁραθήσεται. Εἶδεν τὰ ἀπὸ χαχίας ἐπὶ ἀρετὴν.
καὶ ἀπὸ ἀγνωσίας εἰς ἐπίγνωσιν Θεοῦ προτρεπόμεν-----.
φάρμαχα.

4) In caligine siquidem judicat, ut Jobi ser-
monibus utar, et nubes absconsio ejus est, nec
conspicietur. Explorata medicamina habet, qua a
vitio ad virtutem, et ab ignoratione ad cognitionem
Dei animos excitant. |
Cyrilli Alexand. — Demitte supercilium, o homo :
repagulum et januam impone linguæ. Ab hoc tam
frigido vaniloquio quamprimum abscede. Sine
Deum et scire, et facere, qua ipsum deceant.

Κάθες, ἄνθρωπε, τὴν ὁρμὴν" ἐπίθες τῇ Thor,
μοχλὸν xat θύραν, ἀποπήδησον τῆς οὕτω Ψυχρᾶς ε-. a.
χαιομυθίας Πάρες ἐπὶ πάντα Θεῷ τὸ xal εἰδένω δ
καὶ δρᾷν ἅπερ ἂν αὐτῷ πρέπει,

Ti. Q'. — Περὶ ἀγγέλων" ὅτι καὶ ἄγγε. 20,
D ἁμαρτήσαντες πολάζονται.

Tit, VI. — De angelis : et quod admisso peccato
puniantur.

Job xxvi, 15. — « Precepto interfecit draco-
pem apostatam. »

11 Peir. n, 4. — « Deus angelis peccantibus
non pepercit, sed rudentibus inferni detracios in
tartarum tradidit eruciandos, in fudicium reser-

' vari. »

Jude 6. — « Angelos qui non servaverunt

suum principatum, sed dereliquerunt suum domi-

« Προστάγματι ἐθανάτωσε δράχοντα ἀποστά.
τὴν. »

« Ὁ Θεὸς ἀμαρτησάντων οὐχ ἐφείσατο ἀλλὰ
σειραῖς ζόφου ταρταρώσας, παρέδωχεν εἰς χρίσιν
χολαζομένους τηρεῖσθαι. »

€. ᾿Αγγέλους τοὺς μὴ τηρήσαντας τὴν ἑαυτῶν óp-
χὴν, ἀλλὰ ἀπολιπόντας τὸ ἴδιον οἰχητήριον, εἰς χρί.

VARIÆ LECTIONES.
5 Hiec perperam in Rup. dicitur accepta ex lib. xviu Contra Julian., cum Cyrillus decem libros don

£asat, non plures, contra Julianum ediderit.

SACRA PARALLELA
ERR nile serie 66h Ligen ots dicla im judicium magui diei vineulis ziernis

Ξ ba

"irte aicut. ὥσπερ προτηγορίας, οὕτω xal
D o ciam «ἧς αὐτῆς τυγχάνουσι,

ΔΦανοτάτης οὔσης οὐσίας τῶν ἀγγέλιων, μᾶλλον δὲ
οὐρανίου, οὐκ ἀποτεταγμένον ἕν εἶδος, ἢ μία μορφὴ
περὶ αὑτὰ εὑρίσκεται" οὐ γὰρ σχληραὶ xai ἀντίτυ-
mot φύσεις σωμάτων εἰσίν,

"Hv τὰ σχέλη αὐτῶν ὀρθὰ, καὶ πτερωτοὶ οἱ πόδες
αὐτῶν, ὁ μέγας Ἱεζεχιὴλ περὶ τῶν ἀγγέλων ἔλεγεν"
ὅπερ δηλοῖ τὸ ἀχλινὲς τῆς — —— τὰ
νοήματα φύσεως; ἐχείνης νῆτον,
dtes τς ins ob διὰ τὴν φύσιν, ἀλλὰ διὰ
τὴν ἀρετὴν" xii δαίμονας ἀτιμάζομεν, διὰ τὴν ἐν -

ὑπάρχουσαν αὐτῶν xzxlav.
δἰνευματιχαὶ τῶν ἀγγέλων οὐσίαι" εἰκάζοντα: δὲ

πολλάχις ἀνθρώπων ἰδέαις, πρὸς τὰς ὑποχειμένα;
χρείας μεταμορφούμενοι,

Z'. — Περὶ dyyéAuv* ὅτι φύλακας
— —

— 2 ἄγγελόν μου πρὸ προτ-
ὦπου σου, ἵνα φυλάξῃ σε ἐν τῇ ὁδῷ, ὅπως εἰσαγάγῃ

σε εἰς τὴν γῆν ἣν ἑτοίμασά σοι. Πρόσεχε σεαυτῷ, καὶ

εἰσάχουε αὑτοῦ, χαὶ μὴ ἀπειθήσῃ αὐτῷ " οὐ γὰρ μὴ
Ὁποστελεῖταί σε, Τὸ γὰρ ὄνομά po) ἔστιν ἐν αὐτῷ. »

« Ἔστησεν ὅρια ἐθνῶν χατὰ ἀριθμὸν ἀγγέλων

ἸΘιοῦ.ν

caligine reservavit. »

Didymi, — Angeli emnes, ut nomen unum, sic
unam quoque omaino naturam habent.

Cum splendidissima, wel, ut rectius loquar, δ -
lestis angelorum natura sit, non eerta quedam
species, aut una eadenique forma in illis reperitur.
Etenim dur: ac renitentes naturz corporibus con«
veniunt,

Nili. — Erant erura eorum recta, οἱ alati pedes
eorum, aiebat Ezechiel de angelis. Quibus verbis
inflexibilei sententie constantiam indicat, natu-
raque illius in intelligendo celeritatem,

Evagrii. — Angelos honoramus, non ob maltu-
ram, sed ob virtutem : et dzmones contumeliis

B persequimur, propter nequitiam, quæ in ipsis est.

309 Philonis. — Angelorum essentia spirituales
sunt : formas vero frequenter humanas exhibent,

certis de causis in alienam speciem transformati.

TIT. Vli. — De angelis : quod Deus angelos nobis
custodes profecerit,

Exod, xxui, 20, 21, — « Ecce ego mitto ange-
lum meum anje faciem (uam, ut custodiat te in
via, ut. introducat te in terram quam przparavi
übi. Attende tibi ipsi, et audi vocem ejus, Nec
contemnendum pules; quia non subirahel le. No-
men enim meum esi ia illo, »

. Deut. xxxi, 8. — « Constituit terminos populo-
rum secundum numerum angelorum Dei. »

4 "Ὁρᾶτε μὴ χαταφρονήσητε, ἑνὸς τῶν μικρῶν C Matth, ivi, 10. — « Videte né contemnatis

πούτων * λέγω γὰρ ὑμῖν, ὅτι ol ἄγγελοι αὐτῶν ὁ ἐν οὐ-
μινοῖς βλέπουσι τὸ πρόσωπον τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν
οὐρανοῖς, » .

Ὥσπερ παιδαγωγούς τινας ἢ core nd bm.

ταγμένους τοῖς ἀνθρώποις τοὺς ἀγγέλους
"Ἀπόστολος, εἰς μαρτυρίαν ἐχάλεσε. — !

Τοὺς μὲν ἁγίους φωταγωγοὶ φυλάττ
τοὺς δὲ φαύλου; σχότεινο. ——

Πλοῦτος γνώσεως xol φορίας προστίθησιν ἡμῖ ]
ἀγγέλους πολλούς * ὁ δὲ ἀκάθαρτος καὶ ἀπὸ τοῦ :
θέντος αὐτῷ ix παιδὸς ἀγγέλου χωρίζεται.
πυτυματικῇ φιλία ἔστιν ἀρετὴ xal γνὶ

m ^:

ὧν συναπτόμεθα πρὸς φιλίαν — ἢ à " ν ἄμε

εἶ γε ol — ἄνθρωποι χαρᾶς αἴτιο

"TITA. Ἡ’. — Περὶ τῆς τοῦ d ἐν gem mo — |
EM S

& Ἑποίησεν ὁ Θεὸς τὸ ὃν ἄν ——
"Es ἐποίησεν αὐτόν" ἄρσεν καὶ θῆν
πούς. » DET

& Ἔπλασεν ὁ θεὸς τὸν ἄγθρωπον, λαδὲ
τῆς γῆς, καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ mpóo
e xal «vd "iM T^

ἐτ px

custodes habent :
"2 | Eragr. in Prov. — Scientis et sapientiz opcs
) 6o- multos | nobis angelos testes adjunguni. Αἱ vir im^
Ἢ γὰρ purus, ab angelo qui ipsi a puero datus est, disjun-
& οὔ͵ dc gitur. Etenim spiritualis am!citia in virtute el co-
' p £l nitione Dei consistit :

ατ' E Au y 24

πὸν αὑτοῦ

unum ex. his pusillís. Dico enim vobis, quod angeli
eoruin in eclis semper vident faciem Palris inci
qui in ccelis est. »

Basil. tib, De. sp,, cap. 15. — Quoniam Aposto-

γέλους εἰδὼς ὁ lus perspectum habebat angelos hominibus tanquam

dagogos quosdam et educatores esse constitulos,

ddeireo estimonii causa eos vocavil,

Didymi. — Probi et sancti viri lucidos angelos
mali autem ienebrosos.

Quarum opera cum sanctis
P anglis amici nesu copulamnr. Siquidem homi-

de ree panitet, lzctitjze ansam angelis
—

TI IT. Vlll. — - De hominis conformaliene et structura,

Gen. y, 91. — «4 Creavit Deus hominem : ad ima-

Εἴμοιι Dei f fecit illum : masculum et feminam fecit
$. »

γοῦν à EET 7 seqq.. — « Et formavit Deus hominem,
rp acceplo lime de terra, et inspiravit in faciein cjus
wes τ πὸ Y ζῶσαν. spiraculum vite : οἱ faclus est homo in onimam

^A j i ι — iventem. . lmmisit Deus exstasim in Adam : el cum
ρῶν al τοῦ, xal ᾿ obdormisset, accepit unam de costis ejus, et reple-
cem "T αὐτῆς, de —E vi earnem pro ca. Et φάϊθουνῖν Downs ονϑνα

Eo. 6n, XCV,

"a

1099

S. JOANNIS DAMASCENI

4100

"in mulierem, et. adduxit eam. ad Adam. Et dixit A τὴν elc γνναῖχα, καὶ ἤγαγεν αὐτὴν πρὸς τὸν "Abáp.

Adam : Hoc nunc est osexossibus meis, et caro de
carne mea. Ilæe vocabitur mulier (seu vira), quia
de viro suo sumpta est ipsa. Propier hoc relinquet
,homo patrem et imatrem, et adhzrebit uxori suz,
et erunt duo ia carnem unam. »

Job x, 8, 11, 9. — « Manus tus fecerunt me,
et plasmavcrunt me. Pelle ei carne vestisti me;
ossibus et nervis compegisti me. Memento quia
sicut lutum (finxisti me; et rursus in terram redu-
ces me.» —

Peal. xxxvit, 6, 7. -- « Verumtamen universa
vanitsaa, emnis homo vivens. Verumtamen in
imagine pertransit homo; sed et frustra contur-
batur. »

Psal. cin, 29. — « Auferes spiritum eorum, et
deficient : ei in pulverem suum convertentur. »

Eccle. m, 20. — « Onnia de terra. facta sunt ;
€t omnia in terram revertentur. »

Sep. n, 25. — 310 : Deus creavit de terra ho-
minem inexterminabilem, et ad imaginem æterni-
tatis suse fecit illum. »

Sap. 1x, 4, 3. — « Qui fecisti omnia verbo tuo, et
sapientia (ua constituisti bominem, ut dominaretur
ereaturse, que a 16 facta est, ut disponat orbem
«erres in cequitate el Justitia, et io directione cordis
judieium judicet. »

Sap. vn, 1. — « Et ego quidem mortalis hemo,
sindlis omnibus, et ex genere terreno oriundus
illius qui prior factus est, et in ventre matris figu-
ratus sum caro, decem mensium tempore cosgula-
tus sum In sanguine, ex semine hominis, et delecta-
mento somni conveniente. Et ego natus accepi
-eutamunem aerem, et in similiter factam decidi
terram ; et primam vocem similem omnibus emisi
plorans. In involumentis nutritus sum, et curis.
Nemo enim ex regibus aliad habuit nativitatis ini-
Alum. Unus ergo introitus est omnibus ad vitam, et
similis exitus. »

Eccli. xvi, 1, 2. — « Dominus creavit de terra -

*tominem. Numerum dierum et tempus dedit illi,
et potestatem super eam. Ad imaginem suam fecit
illum : et posuit timorem ipsius super omnem car-

Καὶ εἶπεν ᾿Αδάμ" Τοῦτο νῦν ἐστιν ὀστοῦν Ex τῶν
ὀοτέων μον, καὶ σὰρξ ix τῆς σαρχός μον. Αὕτη χλη-
θήσεται γυνὴ, ὅτι Ex. τοῦ ἀνδρὸς αὑτῆς ἐλήφθη αὐτῆ"
ἕνεχεν τούτου χαταλείψει ἄνθρωπος τὸν κατέρα αὐτοῦ
καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ, καὶ προσχολληθήσεται πρὸ; τὶν
γυναῖχα αὐτοῦ" xai ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρχα μέαν. »

€ Αἱ χεῖρές σου ἐποίησάν με, καὶ ἔπλασαν " δέρμα
καὶ χρέας ἐνέδυσας, ὀστέοις δὲ χαὶ νεύροις με ἑνεῖ-
ρας. Μνήσθητι ὅτι πηλόν με ἔπλασας, εἰς δὲ γῆν μὲ
πάλιν ἀποστρέφεις. »

« Πλὴν τὰ σύμπαντα ματαιότης, πᾶς ἄνθρωπος

ζῶν" μέντοι γε ἐν εἰχόνι διαπορεύεται ἄνθρωπος,

πλὴν μάτην ταράσσεται. »

« ᾿Αγτανελεῖς τὸ πνεῦμα αὐτῶν, xal ἐχλείψουσι͵
καὶ οἷς τὸν χοῦν αὐτῶν ἐπιστρέψουσιν. »

« Tà πάντα ἐγένετο ἐχ τοῦ χοὺς, καὶ τὰ πάντα
ἐπιστρέψει εἰς τὴν γῆν. »

ε Ὁ Θεὸς ἔχτισε τὸν ἄνθρωπον ἐπὶ ἀφθαρσίᾳ,

xai κατ᾽ εἰχόνα τῆς ἰδίας ἀϊδιότητος ἐποίησεν αὐ-
τόν. "
« Ὁ ποιήσας τὰ πάντα ἐν λόγῳ σου xal τῇ σοφίᾳ
€ou χατασχευάσας ἄνθρωπον, ἵνα δεσπόζῃ τῶν ὑπὸ
σοῦ γενομένων χτισμάτων, καὶ διέπῃ τὸν κόσμον
ἐν ὁσιότητι καὶ διχαιοσύνῃ, καὶ ἐν εὐθύτητι κρίσιν
χρίνῃ. »

« Εἰμὶ μὲν χἀγὼ θνητὸς ἄνθρωπος, ἴσος ἅπασιν

C χᾶὶ γηγενοῦς ἀπόγονος πρωτοπλάστον, καὶ &v χοιλίᾳ

μητρὸς ἐγλύφην σὰρξ, δεκαμηνιαίῳ χρόνῳ παγεὶς ἐν
αἴματι, ἐκ σπέρματος ἀνδρὸς, καὶ ἡδονῆς ὕπνῳ συν-
ελθούσης. Καὶ ἐγὼ δὲ γενόμενος ἔσπασα τὸν κοινὸν
ἀέρα, καὶ ἐπὶ τὴν ὁμοιοκαθῆ χατέπεσα γῆν, πρώτην
φωνὴν τὴν ὁμοίαν πᾶσιν ἴσα χλαίων" ἐν σπαργάνοις
ἀνετράφην xal ἐν φροντίσιν. Οὐδεὶς γὰρ βασιλεὺς
ἑτέραν ἔσχε γενέσεως ἀρχήν" μία δὲ πάντων εἴσοδος
εἰς τὸν χόσμον, ἔξοδος ἴση. »

« Κύριος ἔχτισε ix γῆς ἄνθρωπον" ἡμέρας áp-
θμοὺς χαὶ χαιρὸν ἔδωχεν αὐτῷ, καὶ ἔδωχεν αὐτῷ
ἐξουσίαν ἐπ᾽ αὐτῆς. Κατ᾽ εἰχόνα αὐτοῦ ἐ ποίησεν αὖ-
τὸν, καὶ ἔθηχεν τὸν φόδον αὐτοῦ ἐπὶ πάσης σαρχὸς,

ncm, οἱ domioatus est bestiarum et reptilium. Ὁ καταχυριεύειν θηρίων xal ἑρπετῶν, Διαδούλιον, xal

Consilio, οἱ sententia, et oculis, et disciplina in-
telligentise replevit eum : et bona et mala ostendit
ei. » |

"Eccli. x11, 45. — « Omnia qua de terra sunt, in
lerram revertentur. »

Ephes. n, 8. — « Ipsius factora sumus, creati in
Christo Jesu in operibus bonis, quz preparavit
Deus, ut in ipsis ambulemus. »

Jac. 1, 48. — « Voluptarie genuit nos verbo ve-
ritatis, ut simus initium aliquod creature ejus. »

Clementis pape, epist, 4. — Cum ipee sit creator

δόξαν, xal ὀφθαλμοὺς, xal ἐπιστήμην συνέσεως
ἐνέπλησεν αὐτὸν, xal ἀγαθὰ xal χαχὰ ὑπέδειξεν
αὐτῷ.»

« Πάντα ὅσα ἀπὸ γῆς; εἰς τὴν γῆν ἐπελεύσεται. à

« Αὐτοῦ ἐσμεν ποίημα, χτισθέντες ἕν ἔργοις ἀγα-
Oel; ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, οἷς προητοίμασεν ὁ Θεὸς, ἵνα
iv αὐτῷ περιπατήσωμεν. »

« Βουληθεὶς ἀπεχύησεν ἡμᾶς λόγῳ ἀληθείας, εἰς
τὸ εἶναι ἡμᾶς ἀπαρχὴν τινα τῶν ἑαυτοῦ χτισμάτων. t

Αὐτὸς ὁ Δημιουργὸς xal Δεσπότης τῶν ἀπάντων

| VARIXÆ LECTIONES.
4 Hinc emenda editionem Usserii, qui ex conjectatione ita restituerat, αὐτοῦ σοφίᾳ ἑχόσμησεν αὖ"

ToUg * γῆν τε διεμέρισεν,

1103

S. JOANNIS DAMASCENI

1106

sympathís reflectatur : ac rursum quomodo corpas A χῆς τὸ σῶμα, δέχεται δὲ ἀχγηδόνας ἀπὸ τοῦ σώματος.

vitam accipial ab anima, anima vero dolores a cor-
pore contrabat. Quænam veluti promptuaria disci-
plinarum habest : qui flat, ut rerum prius per-
eeptarum cognitioni, posteriorum accessio minime
tenebras effundat, verum memorie earum sine
confusione, ac distinele , in principali animi
parte, tanquain in nea quadam columna, insculptze
conserventur, Quonam modo animus, ad carnis
affectiones provolutus, pulchritudinem amittat
suam; et rursus, contractas vitii sordes per virtu-
tein abstergens, ad Creatoris similitudinem redeat.
Jam vero post abimse contemplationem, corporis
quoque structuram, si libet, animadverte : et mi-
rave, quo pacto eximius ille artifex accommodum
in co domiciliam rationali anima exstruxit. Ex
emnibus animantibus solum hominem rectum fecit,
ut ex ipsa figura perspicias, vitam iuam superne
cognationis esse. Enimvero quadrupedia omnia
animantia in ventrem prona sunt : δὶ bomini
promptus est in coelum prospectus; uti nec veniri,
hec eis qua sub ventro. sunt, studeat, sed omni
contentione animi ad supera proficiscatur. De-
inde capite ipsius altissima in sede posito, plu-
rimos eosque digniores sensus in ipso defixit. lllic
visus, auditus, gustus, olfactus, omnes vicinis si-

ἡ ψυχή" ποία: ἀποθήχας τῶν μαθημάτων ἔχει " διὰ
«ἰ οὐχ ἐπισχοτεῖ τῇ γνώσει τῶν προλαδόντων ἡ τῶν
ἐπιγινομένων προσθήχη, ἀλ)ὰ σύγχντοι χαὶ εὐχρινεῖς
αἱ μνῆμαι, οἷον χαλχῇ τις στήλη τῷ ἐγεμονιχῷ τῆς
ψυχῆς ἐγχεχαραγμέναι διαφυλάττονται’ πῶς μὲν
πρὸς τὰ τῆς σαρχὸς ὑπολισθαίνουσα πάλη τὸ οἰχεῖον
ἀπόλλυσι χάλλος " πῶς δὲ πάλιν τὸ ἀπὸ χαχίας αἷ-
oxoc χαθαιρομένη δι᾽ ἀρετῆς, πρὸς τὴν ὁμοίωσιν ἄνα»
«ρέχει τοῦ Κτίσαντος. Πρόσχες, εἰ boxet, μετὰ τὴν
«ἧς ψυχῆς θεωρίαν xal τὴν τοῦ σώματος xavaoxtufyv
xa θαύμασον, ὅπως πρέπον ἐν αὐτῷ χαταγώγειον τῇ
λογικῇ ψυχῇ ὁ ἀριστοτέχνης ἐδημιούργησεν. "OpBtov
μόνον ἔπλασεν τῶν ζώων τὸν ἄνθρωπον, ἵνα ἐκ τοῦ
σχήματος ἴδοις, ὅτι ἐχ τῆς ἄνωθεν συγγενείας ἐστὶν

B ἡ ζωή σου. Τὰ μὲν γὰρ τετράποδα πάντα πρὸς τὴν

γαστέρα νένευχεν, ἀνθρώπῳ δὲ ἑτοίμη πρὸς οὖρα»
νοὺς ἡ ἀνάδλεψις, ὥστε μὴ σχολάζειν τῇ γαστρὶ,
μηδὲ τοῖς ὑκογαστρίοις πάθεσιν, ἀλλ᾽ ὅλην ἔχειν τὴν
ὁρμὴν τοῦ ἄνω πορεύεσθαι. “Ἔπειτα τὴν χεφαλὴν
ἐπὶ τὸ ὑψηλότατον θεὶς, ἐν αὐτῇ τὰς πλείστου ἀξίας
«ὧν αἰσθήσεων χαθιδρύσατο. "Exe ὄψις, χαὶ ἀκοὴ,
xai γεῦσις, xal ὄσφρησις, πᾶσαι ἐγγὺς ἀλλήλων
χατῳχισμέναι, καὶ οὕτω περὶ τὸ βραχὺ ᾿χωρίον στε-
νοχωρούμεναι, οὐδὲν ἐχάστη παρεμποδίζει τὴν ἐνέῤ-
γειαν τῆς γείτονος.

mul sedibus collocati ; οἱ quanquam angusta regione arctentur, nullus tamen vicini sui actioni ime

pedimento est.
Ejusdem. — Ex nibilo producti sumus, atque ad

Παρήχθημεν εἰς τὸ elvat μὴ ὄντες, καὶ κατ᾽ elxóva

imaginem Creatoris effecti. Mentem εἰ sermonem, C τοῦ Κα σαντος ἐγενήθημεν, νοῦν καὶ λόγον συμπληροῦγ.

quibus nostra naturà numeris suit absolvitur, lia»
benius ; quorum opera Dei cognitionem adepti suinus.

Ejusdem. -- Mundus bic, et mortalis est, ei
morientium regio. Quoniam enim ea qua in
aspectum cadunt, concretze conditionis sunt ; atque
ita comparatum 3149 est, ut quidquid compositum
est, solvatur tandem, et intereat : profecto necesse
est, ut nos qui in mundo vivimus, et pors mundi
sumus, nature quoque universi participes simus.

Dasil. hom. ἃ in Hexaem. — Quz ἃ tempore
initium duxerunt, ea quoque tempore finiri opor-
tel. Si mundus temporale initium babet, de fine
nibil est cur dubites.

Greg. Nas. orat. 1. — Quisnam est qui per sa-

«α ἡμῶν τὴν φύσιν ἔχοντες, δι’ οὗ Θεὸν ἐγνωρίσαμεν.

Ὁ χόσμος οὗτος αὑτός τέ ἐστι θνητὸς, xal yuplow
ἀποθνησχόντων. Ἐπειδὴ γὰρ σύνθετός ἐστι τῶν ὁρω.
μένων ἡ σύστασις, τὸ δὲ σύνθετον ἅπαν διαλύεσθαι
πέφυχεν, οἱ ἐν cip χόσμῳ ζῶντες, μέρη ὄντες τοῦ
κόσμον, ἀναγχαίως τῆς τοῦ παντὸς φύσεως ἀπολαύο.
μεν.

Τὰ ἀπὸ χρόνον ἀρξάμενα, ἀνάγκη πάντως xal ly
χρόνῳ συστέλλεσθαι. Εἰ ἀρχὴν ἔχει χρονιχὴν, μὴ ἀμ-
φιδάλῃς περὶ τοῦ τέλους,

Τίς ὁ τῇ σοφίᾳ χατασχευάσας τὸν ἄνθρωπον, xxi

plentiara suam hominem condidit, et ea qua dissi- D elg ἐν ἀγαγὼν τὰ διεστῶτα, καὶ μίξας τὸν χοῦν τῷ

debant, copulavit, ut. pulvere cum spiritu com-
misto, animal visibile sinul et invisibile compo-
suerit, temporarium οἱ immortale, terrenum et
- egleste; quod Deum attingeret, nec comprehen-
dere, eique proximum esset el remotum ?
Ejusdem, orat. 19. — Quo pacto cum corpore
sim conjunctus, nescio ; nec qua ratione simul
imago sim Dei, ac volutor in ceno. Quod si bene
valeat, bellum movet : sin vero debellatur, excru-
cial ; quod et uti conservum amo, et ut iuimicum
detestor : quod ut vinculum fugio, et ut. ejusdein
particeps hereditatis revereor. Si macerare con-
ieudam, jam non suppetit mihi, quo socio ad res
beue gerendas utar, Nimirum, cum nequaquam

πνεύματι, xal συνθεὶς ζῶον ὁρατὸν xal ἀόρατον,
πρόσχαιρον χαὶ ἀθάνατον, ἐπίγειον καὶ οὐράνιον,
ἁπτόμενον Θεοῦ, xal οὐ περιδρασσόμενον, ἐγγίζον
καὶ μαχρυνόμενον ;

Ὅπως συνεζύγην, οὐχ οἷδα, καὶ πῶς εἰχών τέ εἶμι
θεοῦ, xat τῷ πηλῷ συμφύρομαι. Ὃ xai εὑεχτοῦν
πολεμεῖ, xaX ἀνιᾷ πολεμούμενον" ὃ χαὶ ὡς; σύνδουλον
ἀγαπῶ, καὶ ὡς ἐχθρὸν ἀποστρέφομαι" ὃ χαὶ ὡς δι»
σμὸν φεύγω, xaX ὡς συγχληρονόμον αἰσχύνομαι, Τῆξαι
φιλονειχῶ, καὶ οὐχ ἔχω τίνι συνεργῷ πρὸς τὰ xà
λιστα χρήσομαι, ὡς εἰδὼς εἰς ὃ γέγονα, xat ὅτι δεῖ
με πρὸς Θεὸν ἀνατεῖναι διὰ τῶν πράξεων. Φείδομα:
ὡς συποτοῦ, woX οὖν ἔχω τῶς φύτω τὴν ἐπαγάττθ»

7109

ὅαις, πριδσπώσαις f| χατεχούσαις εἰς ἔδαφο;. Ἐχθρός
ἔστιν οὐμενὴς, καὶ φίλος ἑκίδουλος. "D τῆς συζυγίας
καὶ τῆς ἀλλοτριώσεως! Ὃ φοδοῦμαι, περιέπω᾽" ὃ
στέργω, δέδοικα * πρὶν πολεμῆσαι, καταλλάσσομαι *

zal πρὶν εἰρηνεῦσαι, διΐσταμαι. Τίς fj περὶ ἐμὲ σο-

eia; καὶ τί τὸ μέγα περὶ ἐμὲ μυστήριον; ἣ τί βού-
λεται, μοῖραν fud; ὄντας θεοῦ, xal ἄνωθεν ῥεύσαν-
τας, ἵνα μὴ διὰ τὴν ἀξίαν ἐπαιρόμενοι καὶ μετεωρι-
ζόμενοι χκαταφρονῶμεν τοῦ Κτίσαντος, ἐν τῇ πρὸς τὸ
σῶμα πάλῃ καὶ μάχῃ πρὸς αὐτὸν ἀεὶ βλέπειν, xal
τὴν συνεζευγμένην ἀσθένειαν, παιδαγωγίαν εἶναι τοῦ
ἀξιώματος, fva εἴδωμεν οἱ αὑτοὶ μέγιστοί τε ὄντες
χαὶ ταπεινότατοι, ἐπίγειοι χαὶ οὐράνιοι, πρόσχαιροι
xal ἀθάνατοι, χληρονόμοι φωτὸς πυρὸς, εἴτουν axó-

τους, ὁποτέρως ἂν νεύτωμεν ; Τοιοῦτον τὸ χρᾶμα Β

ἡμῶν, χαὶ διὰ ταῦτα" ὡς γοῦν ἐμοὶ χαταφαίνεται"
ἵνα ὅταν ἑπαιρώμεθα διὰ ub alxóva , διὰ τὸν χοῦν
συστελλώμεθα.

Videlicet ut 1ntelligamus, nos maximos juxta et
raneos et iromortales, lucis et ignis, seu etiain
proependere contigerit. Hzc nostra temperatnra

SACRA PARALLELA.
συν, ἃ xi; μὴ ἀπὸ Θεοῦ πέσω, βαρυνθεὶς ταῖς πέ- A

1106

ignorem cujus rei causa sim procreatus, quodque
mihi per actiones ad Deum ascendere incumbat :
sin contra, ut cum adjutore mitius agam, nulla
jam ratio occurrit, qua rebellantis impetum fu-
giam, aut ne a Dco prorsus excidam, ejusmodi
compedibus gravatus, qui me ad terram detrahant,
vel detineant. Hostis est. blandus et facilis, et in-
sidiosus amicus. O qualis ista conjunctio est! qux
inimicitiarum ratio! quod vereor, amplector :
quod amo, hoc perhorresco. Antequam bellum geri
incipiat, in gratiam cum eo redeo : et ante consti-
tutam pacem, ab eo dissideo. Quanam Dei sapientia
loc mihi accidit? quonam magno arcanoque con-
silio? An boc agit, ut cum porjio Dei simus, seu
superne fluxerimus ; ne οὗ ejusmodi dignitatem
insolenti fastu elati, Creatorem aspernemur, in ea
qui nobis cum eorpore est colluctationg et pugna,
ipsum semper intueamur, sicque connexa nobis
Infürmitas, dignitatem nostram regat et erudiatt

abjectissimos esse, terrenos et coelestes, tempo-

tenebrerum hæredes, prout ad alterutrum nobis
£sl : el istis de causis (quantum quidem ipse

perspicere valeo) ut cum dignitas imaginis animos. uobis extulerit, nos ierra contwahat et de

primat.

Τάξις τὸν ἄνθρωπον kx λογιχοῦ xai ἀλόγου au xpl-
ματος ζῶον λογικὸν συνεστήσατο, xaX συνέδησε μυ-
ατικῶς καὶ ἀῤῥήτως τὸν χοῦν τῷ vol, τὸν νοῦν τῷ
«νεύματι καὶ ἵνα θαυματουργήσῃ τι μεῖζον ἐν τῷ
ἑαυτοῦ πλάσματι, τὸ αὐτὸ χαὶ διεσώσατο, χαὶ διέλυ-
σεν. Τὸν μὲν γὰρ ἐπεισήγαγεν, τὸν δὲ ὑπεξήγαγεν,

Ejusdem, orat. 20. — Ordo hominem ex massa

portim rationali, partim aversa a ratione, animal

yationale construxit, et arcano modo terram cum
mente, mentem cum spiritu vinzit. Et, ut mirabi-
lius quiddam in figmento atque opere suo patraret,
idem ipsum εἰ conservavit, et dissolvit. Alterum

ὥσπερ iv ῥεύματι, xal τῷ θνητῷ «hv ἀθανασίαν C enim superinduxit, alterum subduxit, non secus.

ἐπραγματεύσατο διὰ λύτεως.

Τίς ij μίξις ἡμῶν; τίς ἡ χίνησις : πῶς τὸ ἀθάνα-
«wy τῷ θνητῷ συνεχράθη ; πῶς χάτω ῥέω, xai ἄνω
φέρομαι ; πῶς Ψυχὴ περιφέρεται, xol ζωὴν δίδωσι,
καὶ πάθους μεταλαμόδάνει ; πῶς ὁ νοῦς περιγραπτὸς
καὶ ἀόριστος, ἕν ἡμῖν μένων, καὶ πάντα ἐφοδεύων
τάχει φορᾶς xaX ῥεύσεως ; πῶς μεταλαμδάνεται λόγῳ
x«i μεταδίδοται, καὶ δι᾽ ἀέρος χωρεῖ, καὶ μετὰ τῶν
πραγμάτων εἰσέρχεται ἀπὸ τῶν αἰσθήσεων ;

Οὐχ ἵνα φάγωμεν xol πίωμεν, xal περιδαλώμεθα,

atque in aquarum fluxu ; el corpori mortali immor-
talitatem per solutionem comparavit.

Ejusdem, orat. 54. --- Qusnam hzc mistionostra
est? quis motus? quomodo id quod immortale est,
cüm re mortali temperatunt fuit? Qui fit ut anima:
circumferatur; et vitam. impertiat, affectuumque
sit particeps? Qui fit ut mens, et circumscripta sit,
et 813 indefinita : in nobis mapesat, et niotus
fluxusque pernicitate oumia perlustret? qui fit, ut
sermonem pereipiat, et vicissim communicet; aerem
pervadat, et adininiculo sensuum in ipeas res in-

grediatur? ᾿

Chrysost. Homo cur conditus, — Non nt edamus,

ἐγεννήϑημεν, à" ἵνα φύγωμεν κακίαν, ἑλώμεθα 8. εἰ bibamus, οἱ induamur, nati sumus; sed, arrepta

ἀρετὴν, τῆς θείας ἐπιλαδόμενοι φιλοσοφίας. Ὅτι γὰρ
οὐχ ἕνα φάγωμεν καὶ πίωμεν, ἐγεννήθημεν, ἀλλ᾽ ἐφ’
ἑτέροις πολλῷ μείζοσι xai βελτίοσιν, ἄχουσον τοῦ
θεοῦ xoi τὴν αἰτίαν λέγοντος, ἐφ᾽ fj ἄνθρωπον
ἐποίησεν διαπλάττων γὰρ αὐτὸν, οὕτω πως φησί"
«Ποιήσωμεν ἄνθρωπον xav' εἰχόνα ἡμετέραν xal
χαϑ᾽ ὁμοίωσιν. » “Ὅμοιοι δὲ τοῦ Θεοῦ γινόμεθα, οὖχ
ἐσθίοντες xal πίνοντες xol περιδαλλόμενοι" Θεὸς
τὰρ οὔτε ἐσθίει, οὔτε πίνει, οὗτε περιδάλλεται᾽ ἀλλὰ
δικαιοσύνην ἀσχοῦντες, καὶ φιλανθρωπίαν ἐπιδει-
πνύμεγοι, χρηστοὶ xal ἐπιειχεῖς ὄντες, τοὺς πλησίον
ἑλοοῦντες, ἅπασαν ἀρετὴν διώχοντες " ἐπεὶ τὸ φαγεῖν
msi τὸ πιεῖν, χοινὸν πρὸς τὴν τῶν ἀλόγων φύσιν

divina philosophia, vitium fugiamus, οἱ virtutem.
amplexemur, Nam quod, non ut edamus et bibamus,
&ed ob alia longe majora et prastantiora in lucém
editi simus, audi quam causam Deus afferat, eor
bominem condiderit. Cum enim eum formavit, ad
bunc modum locutus est : « Faciamus liominem ad
imaginem et similitudinem nostram. » Deo porro
similes efficimur, non quando edimus, el bibimus,
et induimur (Deus quippe nec edit, nec bibit, nec
vestibus utitur), sed quando tum benignitate et mo-
déstia, lum misericordia erga pauperes, emniumque
viriuium studio justia coeus, ek VosawNwN
specimen damus. Edere tiqdet ἃ Wiexe, exe

——- -

SACRA PARALLELA.

1110

εἶναι qne£* καιδίου, παιδὸς, μειραχίον, νεανίσχου, A setates septem esse ait, infantiam nimirum, pueri-

ἀνδρὸς, πρεσδύτον, γέροντος. Ταύτας δὲ μετρεῖσθαι
μὲν δόδομάσιν, οὐ μὴν ταῖς κατὰ τὸ ἑξῆς. Δέγει δὲ
οὕτως" « Ἐν ἀνθρώπου φύσει ἑπτά εἰσιν ὧραι, ἃς
ἡλικίας χαλέουσιν" παιδίον, παῖς, μειράχιον, νεανί-
exec, ἀνὴρ, πρεσδύτης, γέρων. Καὶ παιδίον μέν
ἔστιν ἄχρι ἑπτὰ ἐτῶν, τουτέστι τῆς τῶν ὀδόντων
ἐχδολῆς, Παῖς δὲ ἄχρι γονῆς ἐχφύσεως, εἷς τὰ δὶς
ἑπτά. Μειράχιον ἄχρι γενείον λαχνώσεως, kc τὰ τρὶς
ὃπτά" νεανίσχος δὲ ἄχρι: αὐξήσεως ὅλου τοῦ σώμα-
*o;, ἐς τὰ τετράχις ἑπτά. ᾿Ανὴρ δ' ἄχρις ἑνὸς δέον-
*og πεντήχοντα' πρεσδύτης δὲ, ἄχρι πεντήχοντα,
ἃς τὰ ἑπτάχις ὀχτώ. Τὸ δὲ ἐντεῦθεν, γέρων. »

tiam, adolescentiam, juventutem, virilem setatem,
provectam ei senilem. Has porro septenarlis qui-

. dem metitur, non tamen continuis. His autem ver-

bis utitur : « In hominis natura septem sunt tem-
porum vicissitudines, quas aetates appellant, infans,
puer, adolescen&, juvenis, vir, setate provectus,
senex. Infans usque ad septem annos est , boc est
dum dentes eduxerit. Puer, donec semen emiscrit,
boc est usque ad quarium et decimum annum.
Adolescens, quoad lanugo prima oriatur, hoc cst
ad tres annorum hebdomades. Juvenis, quoad to-
tum corpus creverit, hoc est usquo ad quatuor

hebdomades. Vir, usque ad undequinquagesimum ; hoe est ad septem annorum hebdomades. Se.
Bescens, usque ad sextum et quinquagesimum annum, hoc est octavum septenarium. Deinceps autem

Δυνατὸν ἐν τριαχοστῷ ἔτει αὐτὸν ἄνθρωπον nán- Β Fieri potest, ut quispiam in anno tricesimo avus

zov γενέσθαι. "H6dv μὲν περὶ «hv τεοσσαρεσχαιδεχά-
τὴν ἡλιχίαν, ἐν fj σπείρει, τὸ δὲ σπαρὲν ἑντὸς
ἐνιαυτοῦ γενόμενον, πάλιν πεντεχαιδεχάτῳ ἕτει τὸ
ὅμοιον ἑαυτῷ γεννᾶν. |
Πᾶν τὴν ἀρχὴν ἔχον, χαὶ τέλος ἐπιδέχεται. Τὸ δὲ
«ἕλος ἐπιδεχάμενον, φθορᾶς ἐστι δεχτιχόν.

*"ETTA. Θ΄. — Περὶ τοῦ αὐξεξουσίου: ὅτι δέδοται

ἡμῖν παρὰ αρὰ Θεοῦ, καὶ ἐν ἡμῖν tots σωθῆναι

xal dxoJAéc

In Διαμαρτύρομαι Óplv σήμερυν τὸν οὐρανὸν καὶ
«ἣν τἦν᾽ τὴν ζωὴν xal τὸν θάνατον δέδωχα ir

“προσώπου ὑμῶν, xo τὴν εὐλογίαν, xoi τὴν χατ- C

ἄραν. »
«Εἴπον τῇ ψυχῇ μον * Σωτηρία σὴν εἰμὶ ἐγώ. »

ε Κύριος ἐξ ἀρχῇς ἐποίησεν ἄνθρωπον, xal ἀφ-
fxev αὐτὸν ὃν χειρὶ διαδουλίου αὐτοῦ. Παρέθηχέν σοι
πῦρ καὶ ὕδωρ, οὗ ἐὰν θέλης ἐχτείνοις τὴν χεῖρά
cov. Ἑναντία ἄνθρωπον fj ζωὴ xal ὁ θάνατος, xai
ὃ ἐὰν εὐδοχήσῃ αὐτῷ. »

t Ἰδοὺ ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστι. »

t 03x οἴδατε, ὅτι ᾧ ἐμκπαριστάνετε ἑαντοὺς δού-
λους εἷς ὑπαχοὴν, δοῦλοί ἐστε ᾧ ὑπαχούετε, »

θέλουσιν ὁμῖν εὖ πράττειν, Θεὸς ἕτοιμος εἰς τὸ
παρέχειν.

Τέθειχα, φησὶ, πρὸ προσώπου σὸν τὴν ζωὴν καὶ
τὸν θάνατον, τὸ ἀγαθὸν xal τὸ xaxby, δύο ἀντιχει--
μένας φύσεις. ᾿Ανγτιστάθμησον αὐτὰς ἐπὶ τοῦ σεαυ-
τοὔ χριτηρίου " ζυγοστάτησον ἀχριδῶς, τί σοι Auo:-
τπλέστερον, τὴν πρόσχαιρον ἑλέσθαι ἡδονὴν, xa δι᾽
αὐτῆς τὸν αἰώνιον λαδεῖν θάνατον, ἢ τὴν ἐν τῇ
ἀσχήσει τῆς ἀρετῆς ἑλόμενον χαχοπάθειαν, ταύτῃ
προξίνῳ χρήσασθαι τῆς αἰωνίου τρυφῆς.

TÀ ἐν Mov xzxà, οὐχὶ Θιὸν ἔχει τὸν αἴτιον, ἀλλ᾽

sit, nempe ut anno decimo quarto pubescat, et
genituram emittat : quodque satum est, cum intra-
unius anni spatium ín lucem editum fueril, rursus
decimo quinto anno simile sui gignat.

Eustath. cont. Arieu. — Quidquid principium
habet, finem quoque habiturum est : quod autem
finem admittit, corruptioni proinde obnoxium
est.

ὯΤ. IX. — De arbitrii libertate : quod ea nobis &
Deo data sit, quodque in nobis situm sit salutem
consequi, vel perire.

Deut. xxx, 19. — « Testes invoco hodie ccelum
et terram, quod proposuerim vobis vitam et mor-
tem, benedictionem et maledictionem. »

Psal. xxxiv, $. — « Dic animze mec : salus (ua
ego sum. » | ᾿

Eccli. xv, 14, 15. — « Deus creavit ab initio
hominem, et reliquit. eum in manu coniilii. sui.
Apposuit tibi aquam et ignem : ad quod volueris
porrige manum tuam. Ante hominem vita et mors,
bonum. ei malum : et quod placuerit ei, dabitur
illi. »

Luc. xvii, 21. — « Ecce regnum Dei intra vos
est. »

Rom. vi, 16, — « Nescitis quoniam eui exhibetis
xos servos ad obediendum, servi estis ejus cui
obeditis, »

lgnatii, epist. ad Smyrn. — Volentibus nobis
bene agere, Deus ad largiendum promptus est.

Basil. in psal. Lxi. —* Posui, inquit, ante fa-
ciem tuam vitam et mortem, bonum et malum,
duas inter se pugnantes 315 naturas. Perpende
ad examen judicii tui, e aequa lance sedulo pon-
dera, utrum conducibilius rationibus tuis sit; ni-
mirum voluptatem brevem et temporariam eligere,
et per. eam sempiternam mortem accipere, an
contra colendz virtutis causa zrumnis asperam
vitam ainplexari, et per eam deliciag wsaquwam ἀπ»
termoriturags tibi concare.

Basil. hom. Quod Dew wow eu euctor wala-

lis

SACRA PARALLELA.

HH

w3l ἀναστάσεως τυχὼν κληρονομῆσαι τὴν ἄφθαρ- A quis expleverit, obtinere salutem potest , et cum

elav.

"Ev ast ἂν εἴη xai φωτὸς ἀπολαύειν, xo ζόφῳ
θυνδιαιτᾶσθαι. Πρὶν καρέδη, καὶ ἠθέτησε ὁ πρωτό-
πλαστος ἄνθρωπος, χειροήθη εἶχεν πάντα τὰ θηρία,
paw αὐτὴν ἀδιχοῦντα παντελῶς. « Ἐγὼ εἰμὶ f
(ga, νυ εἴρηχεν ὁ Κύριος. Οἱ θησαυροὶ οὖν τῆς '00-
ela; καὶ τῆς γνώσεως ἔνδον τῆς θύρας χεχρυμμένοι
«νγχἄνουσι.

Δέγουσί τινες περὶ τοῦ ἀνθρώπου, ὅσα δεῖ αὐτὸν
κοιῆσαι ἀγαθὰ xol πονηρά. Πολλοὶ οὖν ἐμπίπτοντες
διὰ τοῦ πονηροῦ εἰς xaxà, λέγουσιν" Οὐαὶ τῷ ἄστρῳ
αὐτοῦ" xal πάλιν, ὅτι χατὰ τὸ δοτὸν ἀποθνήσχουῦσιν

οἱ ἄνθρωποι" ἢ iv τῷ ποταμῷ, fiv χρημνῷ, ἣ Β

οἰῳδήποτε τρόπῳ. Καὶ τοῦτο ματαιολογοῦντες ἁμαρ-
Ξἄνουσιν. Ὁ γὰρ Θεὸς αὐτεξούσιον ἔδωχε τὴν mpo-
αἰρεσιν τῷ ἀνθρώπῳ, xal ὑπέδειξεν αὐτῷ τὴν ὁδὸν
«οὔ φωτὸς xa τοῦ σχότους, Τὸ χέρδο; xoi τὴν ζη-
μίαν λέγει διὰ τοῦ προφήτου 'Hoatov * ε Ἐὰν θέλητε,
καὶ εἰσαχούσητέ μου, τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς φάγεσθε"
ἐὰν δὲ μὴ θέλητε, μηδὲ εἰσαχούσητέ μου, ἐγὼ οὐχ
ἀνάαγχάζω. » Τὸ γὰρ ἐξ ἀνάγχης γινόμενον χέρδος
οὐχ ἔχει, Ἐγὼ ὄρους οὐκ ἐπέθηχα" οὐχ ἔταξα ἐπὶ
σὲ χαλὰ f) χαχά. Ἐπεὶ εἰ ἐνετείλατό μοι φόνον, ἣ
πορνείαν δηλονότι, ποιῆσαι αὐτὰ εἶχον" τὸ γὰρ
φροστάγματι αὐτοῦ ἀντειπεῖν οὐ δυνατόν. Ἢ εἰς
χρίνει με τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ τηροῦντα : οὐδέποτε ὁ
θεὸς θελητής ἐστι χαχοῦ ἀνθρώπων. Τὰ γὰρ πει-

ἃ morte revocatus erit ad vitam — incorruptionrts
bares elficietur.

Nili, — In te positum est , ut vel luce fruaris,
vcl in tenebris verseris. Antequam primus homo a
divino mandato recessisseL , feras omnes cicurcs
habebat : nec quidquam ipsi ab illis injurize irro-
tabatur. « Ego sum ostium, » dicit Dominus
(Joan. xv, 9). ltaque thesauri sapientie et scientiae
intra ostium absconditi sunt.

Eusebii, — De homine , nonnulli sunt qui prædi-
eant quidquid facturos sit boni vel mali. Quocirca
multi instinctu mali genii, cum in niala inciderint,
dicent : Vs ipsius astro; ac rursus , quod fato quo-
dam homines intereant, sive fluvio, vel przcipi-
tio , vel quocunque tandem alio modo. At hæe nu-
gacitas peccato non earet, Nam Deus homini libe-
ram electionem dedit, lucisque et tenebrarum
viam ostendit ei. .Aclucrum et damnum per Isaiam
prophetam his verbis indicat : « 5i volueritis et
audieritis, bona terr: comedetis : sin autem no-
lueritis , nec audieritis me, nulla vos necessitate
constringo (sa. 1, 19, 90). » Nam quod vi ac ne-
cessitate fit, fructum non habet. Ego decreta non
Iinposui : bona aut. mala tibi non praescripsi. Alio-
qui enim si mibi cedem aut stuprum imperasset ,
ea necessitate perpetrassem. Ipsius enim jussis re-
luctari nemo potest. Cur vero me supplicio multa.
ret mandatis obsequentem suis? nunquam sane

ρατήρια τὰ ἐπερχόμενα τῶν ἀνθρώπων, ix τοῦ πο- ( hominum malum Deus vult. Nam tentationes qua

vnpoo slew, τοῦ ᾿Αποστόλου λέγοντος" « Μηδεὶς
πειραζόμενος λεγέτω, ὅτι ᾿Απὸ Θεοῦ πειράζομαι. Ὁ
γὰρ Θεὸς ἀπείραστός ἔστι χαχῶν * πειράζει δὲ αὐτὸς
οὐδένα. Ἕχαστος δὲ πειράζεται ὑπὸ τῆς ἰδίας ἐπι-
θυμίας. » Ἐὰν δὲ ποιῇς ἀγαθὸν, τῇ τοῦ Θεοῦ φιλαν-
θρωπίξ ἐπίγραψον " ἐὰν δὲ πονηρὸν, τῇ τοῦ διαδόλου
φογηρίᾳ ἐπίγραψον.

TITA. T'. — Περὶ τῆς ἀστάτου καὶ ἀδεδαίου τῶν
ἀνθρωπίνων πραγμάτων καταστάσ καὶ
είνε ἔοικεν ἄνθρωπος, καὶ ὁ βίος αὐτοῦ" καὶ
δει μάταια τὰ παρόντα, καὶ σκιᾶς ἀδραγέ-

στερα.

« Προσήῆλυτοι xal πάροικοι ὑμεῖς ἔστε ἐναντίον
pov. »

« Πάροικοΐ ἔσμεν ἑναντίον aoo, xaX χατοιχοῦντες,
ὡς πάντες οἱ πατέρες ἡμῶν. Ὡς σχιὰ αἱ ἡμέραι
μῶν ἐπὶ cfc γῆς. »

« Τυμνὸς ἐξῆλθον dx χοιλίας «fc μητρός μου,
γυμνὸς xal ἀπελεύσομαι Exe. Ὁ βίος poo ἐστὶν
ἐλαφρότερος λαλιᾶς. »

* Σχιά ἐστιν ὁ βίος ἡμῶν ἐπὶ τῆς γῆς.»

« Βροτὸς γενητὸς τῆς γυναιχὸς, ὀλιγέδιος, καὶ
«λήρης ὀργῆς. Ἢ ὥσπερ ἄνθος ἀνθῆσαν ἐξέπεσεν "
ἀπέδρα δὲ ὥσπερ σχιὰ, καὶ οὗ μὴ στῇ. »

« "Ανθρωχο; σαπρία, xal υἱὸς ἀνθρώπεν, σχώ-
δε.»

hominibus aceidunt , a diabolo excitantur. Hzc

siquidem Apostoli verba sunt (Jac. 1, 15) :

« Nemo cum tentatur, dical, quia » Deo tentatur.

Deus enim intentator malorum est : ipse autem ne-

minem tentat. Unusquisque vero tentatur a pro-

pria concupiscentia (Jac. 1, 15, 14). » Quodsi quid

sgis boni, id Dei benignitati tribue : si quid

mali , hoc aecribe diaboli perversitati,

TIT. X. — De instabili rerum humanarum statu : Et ^

“φαΐ similis sit homo εἰ vita ipsius; quodque vana,
presentia sint , et umbra imbecilliora. . !

Lerit. xxv, 95. — « Advenx οἱ peregrini estis

p coram me. »

] Paral. xxix, 25. — « Peregrini sumus coram
te et advena, sicut omnes patres nostri. Dies
nostri sicut umbra super terram. »

Job, 1, 21. — « Nudus egressus sum de utero
matris mex, ei nudus revertar illuc. Vita mea
velocior est locutione, »

Job vi, 9. —« Umbra est vita nostra ja
terra. »

Job xiv,1, 2. — « Homo natus de muliere,
brevi vivens tempore, repletur indignatione. Aut
quasi flos qui floruit, excidit, et fugit vclat um-
bra, et nunquam δίδι. »

Job xxv, 6. — « Wono veXteAs , ἃ Vus Vue
wi$ vermis, »

terram ἃ a δύνα
τὰ | ἄνθρωπος. *

sumus. ?
Pial. xxvi , 99. — * Recor
spirilus vadens et non rediens. ?
sal. 13X3IX 10. — : Anni nostri sicul aranea , τὰ ἔτη ἡμῶν
ieut fumus dies | she αἱ ἡμέραι μον» ?
am dies ejus? Boo.rAvbponos ὡσεὶ γόρτος at ἡμέρα! αὑτοῦ. *
«ANO vim ὁμοιωθεὶς, αἱ μέραι

τὰ pratereunte ?
as vanilalum , omnia va⸗
| epoca τὰρ τοὺς SHADE pn ἅπο-
bes

mias. ? t e:
/ 4 Laudasí is mortuos quam |
wi necdum natus ac itn μεν: οὗ |

| «001006» ις oUm

T.—* Omnis jabor hominis in 05
^ 4 TL ἐπερίσσευσεν ἀνθρώπῳ πὸ

uid habet homo amplius | |
: Biy * ὅτι πάντα pasa ire $c
Καί γυχτὶ οὗ κοιμᾶται ἢ xa pilam
ς ἐστί. ?

B
« Πᾶσαι |
| «εἶν

Eccl. Υν Δ,
de ventre matris 8U7;
vadit , €t nihil accipiet secum de
suo , ut teneat 1n manu sua ; sed et hoc languor T |
ts advenit , Jta && abi. οὕτως καὶ ἀπελεύσεται: ὦ :
" « 01 πατέρες ὑμῶν, xa^ ol προφῆται
at. »

sunt ἴ Nunquid in gternum viven :
6. Omnis caro fenum , e gloria
0og yp79"* !
πεσεν. » "
Ἱ μεῖς ὡς adi παλαιωθήσεσθεν-

]sa. —£. 0
bominis , sicut flos feni. Exsiccatum est (enum ,
οἱ flos ejus cecidit. * ἐξὲ
κά, da 9. 7^ * Ecce omnes vos quasi vestimen- (T opes ον
wm. veterascetis οἱ (inea. depascet YOS« " x2 ὃ σὴς vata Yt acid |
- [sa. 104 7 — ' Nolite timere opprobrium hiomi- «Mh φοδήθητε ὀνειδισμὸν pyra).
num, € contemphu eorum ne vincamini. Siem M αὑτῶν yh NE $.
enim vestimentum consumentur, εἰ comedentur λαιωθήσονταιν καὶ δρωϑῆσε ὶ 4
ι Καπνὺς ἢ πνοὴ EY jud νῶν" αὶ παρελεὺϑ
ὡς ἴχνη νεφέλη. σχιᾶς Ἰὰῤ —
LM

e scm δεῖ MÀ nari- 4
2a: b δίος ti"
π᾿

SACRA PARALLELA 1118
m σὰρξ ὡς ἱμάτιον παλαιοῦται, ὡς φύλλον À — Eccle, xiv, 18. — « Omnis caro tanquam vesti-
ἐπὶ δένδρου δατέος, τὰ μὲν χαταδάλλει, ἄλλα — mentum veterascet. Sicul folium fractiüicans in

, Οὕτως γενεὰ σαρχὺς xaX αἴματος. » arbore densa. Alia deflciuntur, alia generantur :
sic generatio carnis et sanguinis. »

'ϑρωποι πάντες, γῇ xat σποδός. » Eccle. xxx1:,10. — cllomines omneaterra et cinis.»

ot καὶ παρεπίδη pol ἐσμεν ἐπὶ γῆς. » lleér. χι, 15. — Peregrini et hospites somus

Super terram.
εἰθμὸς ἡμερῶν ἀνθρώπου, πολλὰ ἔτη ἑχατόν * Eccle. 111, 8. — « Numerus dierum bominis
γὼν ὕδατος ἀπὸ θαλάσσης, xal ψῆφος ἄμμου, — ut multum centum anni : quas! gutta aqua maris:

λίγα ἔτη t» ἡμέραις αἰῶνος. » et sicut ealculus arenz, sie pauci anni in diebus
seculi. »

My εἰσηνέγχαμεν sl; τὸν xóspov, δῆλον ὅτι 1 Tim. v1, 7. — « Nihil intulimus in hunc

ξενεγχεῖν δυνάμεθα, » mundum : baud dubium quia uec auferre. quid
possumus. »

[a ζωὴ ἡμῶν ἔστιν ; ἀτμὴ γάρ ἐστιν ἡ πρὺςξ Jac. iv, 14. — « Qualis est vita nostra? vapor

patvopévr, ἔπειτα καὶ ἀφανιζομένη. » B ad modicum parens, et deinceps exterminabitur.»

; 6 βίος εἴρηται διὰ τὴν πρὸς τὸ τέλος ἔκάστον 418. Basil. hom. in psal. 1. — Vita via. dieta
ννηθέντων ἔπειξιν. Ὥσπερ γὰρ οἱ iv τοῖς est ob eam celeritatem, qua quidquid progenitum
χαθεύδοντες, αὐτομάτως ὑπὸ τοῦ πνεύματος — est ad finem contendit. Nam quemadmodum qui
ἱένας ἔλχονται, χἂν αὐτοὶ μὴ αἰσθάνωνται * — in navibus dormiunt, ἃ vento sponte in portum
δρόμος αὐτῆ; πρὸς τὸ τέλος ἐπείγει " οὗτω — aguntur, licet. ipsi minime sentiant, sed cursus
ἧς, τοῦ χρόνου τῆς ζωῆς ἡμῶν xapapjlov- ejus δὰ metam properat : eodem modo nos quoque,
v τινι χινήσει συνεχεῖ xol ἀπαύστῳ πρὸς τὸ elliaente vitae nostrse tempore, quasi perpetuo que-
ἔχαστος τὸ πέρας τῷ λανθάνοντι δρόμῳ τῆς — dam, nec intermittente motn, ad suum quisque fi-
μῶν χατεκειγόμεθα.. Olov καθεύδει: ; xai ὁ — nem occulto vitz nostra cursu adurgemur. Exem-
σε παρατρέχει. Ἑγρήχορας, xal ἄτχολος εἴ pli gratia : dormis ? ae te tempus praterit, Vigilas,
(otav ; ἀλλ᾽ ὅμως ἡ Cu δαπανᾶται, xiv τὴν οἱ mente aliquid agitas? at vita tamen consumi-
v διαφεύγῃ. δρόμῳ τρέχομεν πάντες οἱ (ur, id licet minime sentias, Omnes itaque quod-
οἱ, πρὸς τὸ obxstov τέλος ἕκαστος χατεπειγός — dam veluti curriculum conficímus, ad suum quis-
Mà τοῦτο πάντες οἱ ἄνθρωποί ἔσμεν ἐν ὁδῷ * ς 45 finem properantes. Hae ratione omnes nos in
w δ᾽ ἂν λάδοις τῆς ὁδοῦ τὴν ἔννοιαν, ὁδοιπό- " via sumus. Quin ad bune queque modum vim
ἔστηχας τῷ βίῳ τούτῳ" πάντα παρέρχῃ" significationem acceperis. Viator es in liae vita:
κατόπιν σοι γίνεται. Εἶδες ἐπὶ τῆς ὁδοῦ qu- — omnia preseterís : omnia a tergo relinquis. Vidisti
πόαν, ἢ ὅτι ἂν τύχῃ τῶν ἀξίων θεάματος; — in via stirpem, aut herbam, aut aliquid spectatu —
ἰτέρφθης, εἶτα παρέδραμες. Πάλιν ἐνέτυχες — dignum ? tantisper oblectatus es: tum deinde vltra
καὶ φάραγξιν, xal χρημνοῖς, xal σχοπέλοις, — perrexisti. Rursum in saxa, et valles, et przcipi-
xai θηρίοις, xai ἑρπετοῖς, xai ἀχάνθαις, ἢ — tia, et scopulos, aut etiam fortasse in feras, εἰ
Uotg τῶν ὀχληρῶν, μικρὸν dwáünc, εἶτα — reptilia, et spinas, aut aliud quiddam molestum
ἐς. Τοιοῦτος ὁ βίος, οὔτε τὰ τερπνὰ μόνιμα, — et acerbum incidisli : eum nonnibil Inde morvris
| λυπηρὰ διαρχῇ χεχτημένος. ἮΙ ὁδὸς οὐχ contraxeris, mox ea deseruistl, Eadem bumanz
ἀλλ᾽ οὐδὲ τὰ παρόντα σά " ἐπὶ τῶν ὁδευόν- — vitze ratio est : ut nec fixas Jucunditates, nec stabi-
οὗ τε 6 πρῶτος τὸ ἴχνος ἐχίνησεν, καὶ εὐθὺς — les voluptates, nec perpetuas acerbitates babeat.
τὸν τὴν βάσιν fivsyxev, xal psv! ἐχεῖνονό — Uii via minime (ua est ; sic nec przsentia tuá
νος. Σχόκει δὲ εἰ μὴ καὶ τὰ τοῦ βίον xa- — sunt. In his qui iter faciunt, simul atque primas
α. Τὴν γὴν σήμερον σὺ ἐγεώργησας, χαὶ a0- ), vestigium movit, statim secundus quoque infert
log, καὶ μετ᾽ bxelvov ἕτερος. Ὁρᾷς τοὺς — pedem, ac deinceps is qui a tergo sequitur. Con-
rod touc, xat τὰς πολυτελεῖς οἰκίας ; πόσα εἴδη — sidera igitur, an non res hujus vit» ad hunc mo-
yv, τούτων ἔχαστον ἤμειψεν ; τοῦ δεῖνος ἐλέςν — dum se babeant. Terram hodie coluisti; alter die
ca μετωνομάσθη πρὸς ἕτερον * πρὸς τὸν δεῖνα — crastino, et ac post hunc rursum alius, Vides hos
y * εἶτα νῦν ἄλλου λέγεται, "Apa οὖν οὐχ ὁδὸς agros, ingentibusque extructas sumptibus domos ἢ
Ἄλοτε ἄλλου μεταλαμδάνων, καὶ πάντας ἔχων quot jam nomina unumquodque borum permuta-
; ἐφεπομένους ; « Maxápioz οὖν, ὃς ἐπὶ τῆς vit ? dicebatue olim illius esse ; posthac ab alteró
| ἁμαρτωλῶν οὐχ ἔστη. » tomen traxit. Mox ad alium migravit : ac rursus
erius esse dicitur. Nunquid igitur evum hoc non via est, quod alium atquealium subinde assumat ,
omnes succedentes habeat, « Beatus igitur qui in vita peccatorum non stetit ( Psal. 1, 13 ). »
ἴδῃς βοτάνην χόρτου xoi ἄνθος χόρτου, εἰς Ejusd. Kom. 5, in Hexaem. — Cum herbam feni
ἰσχου τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, μεμνημένος fluremque videris , humanam naturam cogita ; me-
γος τοῦ σοφοῦ Ἡσαΐου, εἰπόντος, ὅτι « Πᾶσα — moria tenens tune vapieuwia Verve SesNNSSNORYS .
"o£, χαὶ πᾶχα δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος — dicentis : « Ow caxo Vento «τὸ was Sew we

1118. S. JOANNIS DAMASCENT 1130
misi sicut flos feni ( Isa. xt , 6). » Siquidem vitae Α χόρτου. » Τὸ γὰρ δλιγοχρόνιον τῆς Quiz, xaV τὸ ἐν

brevitas, atque humanz felicitatis amoenitas et
laetitia ad exiguum tempus seso porrigens, aptis
simam imaginem apud prophetam nacta est. Qui
hodie florenti corpore est, luxuque obesus, cute
nitidus, propter ætatis florem vegetus et robustus,
ac cujus impetum sustinere nemo valeat : crastino
die idem ipse miserationem omnibus movet, seu
senio confectus, seu morbo collapsus. Hic rursus
opum copia conspicuus est , adulatorum gregibus
cinctus , fictorum amicorum gratiam ipsius aucu-
pantium satellitio stipatus, frequentibus cognatis
iisque simulatis, et inaumerabili asseclarum exani-
me, qui, tum victus causa, tum ob alios usus ipsi
adhærent: quos dum, sive in publicum prodeat ,

ὀλίγῳ περιχαρὲς καὶ ἱλαρὸν τῆς ἀνθρωπίνης sóngs-
ρίας, χαιριωτάτης παρὰ τῷ προφήτῃ τετύχηκεν st-
xóvo;. Ὁ σήμερον εὐθαλὴς τῷ σώματι, κατασεσαρ-
χωμένος ὑπὸ τρυφῆς, ἐπανθοῦσαν ἔχων τὴν εὔχροιαν,
ὑπὸ τῆς χατὰ τὴν ἡλιχίαν ἀχμῆῇς σφριγῶν, καὶ σύν-
€0y0;, xal ἀνυπόστατος τὴν ὁρμὴν, αὔριον ὃ αὐτὸς
οὗτος ἐλεεινὸς, ἢ τῷ χρόνῳ μαρανθεὶς, ἧ νόσῳ διᾶ-
λυθεί;. Ὁ δεῖνα περίδλεπτος ἐπὶ χρημάτων περι»
ουσίᾳ, xal πλῆθος περὶ αὐτὸν χολάχων, δορυφορία
φίλων προσποιητῶν τὴν ἀπ᾽ αὐτοῦ χάριν θεραπευόν-
των, πλῆθος συγγενείας xal ταύτης χατεσχημάτισμέ-
γης, ἑσμὸς τῶν ἐφεπομένων μυρίος, τῶν τε ἕπισι-
κίων, χαὶ τῶν χατ᾽ ἄλλας χρείας αὐτῷ προσεδρενόν-
των" xal οὃς χαὶ προϊὼν, xa πάλιν ἐπανιὼν Ext-

sive dómum revertatur, secum trabit, invidiosum D συρόμενος, ἐπίφθονός ἔστι τοῖς συντυγχάνουσιν.

se illis praebet , quibuscum versatur. Quin et divi-
tiis potestatem quamdam civilem adjunge, atque
honores quibus ornetur ille ab imperatoribus ,
319 vel provinciarum prefecturas , aut milita-
rium copiarum imperium, preconem ante eum,
lictores cum faseibus binc et illinc gravissimo eos
quibus præsit, terrore incessantes, plagis, pro.
scriptionibus bonorum , abreptionibus, carceribus,
ex quibus intolerandus quidam subditis metus cu-
muletur. Quid vero posthac ? una nox, febris una
aut lateris dolor, aut pulmonis inflammatio, ex
hominum coetu illum abripit, omnique illo ornatu,
quem velut in scena gerebat, repente spoliat : ut
ea gloria somnio similis esse comperiatur. Quo-
circa non immerito prophetze mandatum est, ut
humanam naturam cum imbecilliori flore compa-
raret.

Ejusd., hom. 0, in Hexaem. — Nihil in rebus hu-
manis firmum et stabile est : verum alia quidem
ex nihilo ad perfectum statum progrediuntur ; alia
autem ubi ad vigorem suum perducta sunt, atque
in summam magnitudinem evecta, tacitis sensim
decrementis tabescunt , dissolvunturque , et ita im-
minuuntur ut tandem intereant et deleantur. Quo-
circa ex lun:e prospectu, quis rerum nostrarum
status. sit, edocemur, ac cclerem humanarum re-
rum conversionem cum animis nostris reputantes,
discimus in hujusce vitze prosperitatibus altos spi-
ritus minime concipere , nec potentia efferri, nec
ob incertas opes insolescere : sed contempta carne,
quz mutationi obnoxia est , animæ cujus bonum im-
motum manel , curam gerere. Quod si te luna mo-
rore afficit, eum sensim decrescendo lumen absu-
mit suum ; graviori te molestia afficiat animus, qui
virtutem adeptus, id bonum per socordiam oblitte-
rat, nec unquam in eodem statu perseverat , sed
propter voluntatis inconstantiam identidem inver-
titur, et in diversum mutatur.

Ejusd. in princ. Prov. — Hancce vitam , aquas

et mare in Scriptura nuncupari reperimus , ut in.

hoc Psalmistz loco : « Misit de summo. ct accepit
sme, et assumpsit me de aquis multis (Psal. xv ,
17). » Nou enim dubiam est, quin per aquas, hu-

πρόσθες τῷ πλούτῳ xal πολιτιχὴν τινα δυναστείαν,
καὶ τὰς ix βασιλέων τιμὰς ᾿ f| ἐθνῶν ἐπιμέλειαν,
ἣ στρατοπέδων ἡγεμονίαν " τὸν χήρυχα μέγα βοῶντα
πρὸ αὑτοῦ, τοὺς ῥαδδοφόρους ἔνθεν χαὶ ἔνθεν βαρυ-
τάτην γατάπληξιν τοῖς ἀρχομένοις ἐμδάλλοντας, τὰς
πληγὰς, τὰς δημεύσεις, τὰς ἀπαγωγὰς, τὰ δεσμω-
τήρια, ἐξ ὧν ἀπόῤῥητος ὃ παρὰ τῶν δεκοχειρίων.
συναθροίζετα: φόδος, Καὶ τί μετὰ τοῦτο; μία γὺξ
καὶ πυρετὸς, ἢ πλευρίτης, 7) περιπνευμονία ἀγάρ-
παάστον ἐξ ἀνθρώπων, ἀπάγουσα τὸν ἄνθρωπον οἴ-
χεται, πᾶσαν τὴν xav' αὐτὸν σχηνὴν ἐξαπίνης ἀπο-
γυμνώσασα, χαὶ ἡ δόξα ἐχείνη ὥσπερ ἐνύπνιον ἀπε-
λέγχθη. Ὥστε ἐπιτέταχται τῷ προφήτῃ fj πρὸς τὸ
ἀδρανέστερον ἄνθος ὁμοίωσις τῆς ἀνθρωπίνης φύ-
σεως.

Οὐδὲν μόνιμον τῶν ἀνβρωπίνων ἀλλὰ τὰ μὲν ix
«οὔ μὴ ὄντος πρόεισιν εἰς τὸ τέλειον" τὰ δὲ πρὸς τὴν»-
οἰχείαν ἀχμὴν φθάσαντα, χαὶ τὸ ἀκρότατον μέτρονι--
αὐτῶν αὐξηθέντα, πάλιν ταῖς χατὰ μιχρὸν ógatpl-—
σεσι φθίνει τε xal διαλύεται, xal μειούμενα —
θαιρεῖται * ὥστε ix τοῦ κατὰ τὴν σελήνην θεάματος
παιδεύεσθαι ἡμᾶς τὰ ἡμέτερα, xal τῆς ταχείας τῶν
ἀνθρωπίνων περιτροπῆς λαμθάνοντας ἔννοιαν, qd)
μεγαλοφρονεῖν ταῖς εὐημερίαις τοῦ βίον, ph iw.
ἀγάλλεσθαι δυναστείαις, μὴ ἐπαίρεσθαι πλούτου ἀδη-
λότητι * περιφρονεῖν τῆς σαρχὸς περὶ fjv f) ἀλλοίωσις,
ἐπιμελεῖσθαι δὲ τῆς ψυχῆς, ἧς τὸ ἀγαθόν ἔστιν
ἀχίνητον. Εἰ δὲ χυπεῖ σε ἡ σελήνη ταῖς χατὰ μι-
xpbv ἀφαιρέσεσι τὸ φέγγος ἐξαφαγνίζουσα, λυπείτω
σε πλέον Ψυχὴ ἀρετὴν μὴ χτησαμένη, καὶ διὰ
ἀπροσεξίας αἰτίαν τὸ καλὸν ἀφανίζουσα, xai μὴ-
δίποτε ἐπὶ τῆς αὐτῆς διαθέσεως μένουσα “ ἀλλὰ
“οχνὰ τρεπομένη, xal μεταθδαλλομένη διὰ τὸ τῆς
«νώμης ἀνίδρυτον.

Τὸν βίον τοῦτον πολλαχοῦ εὑρίσχομεν ὑπὸ τῆς
θείας Γραφῆς ὕδατα καὶ θάλασσαν ὀνομαζόμενον"
ὡς ἐν τῷ ψαλμῷ, ε Ἐξαπέστειλεν ἐξ ὕψους, xa
Ὁλοδὲέ vi^ προιπιλδιτό γε ἐξ ὑδάτων «πολλῶν. 9
Wowe die, Vw πὰρ vaovqia wA Wa, VR

11:1

SACRA PARALLELA

11:2

λέγει. Οὔτε γὰρ τὰ δεξιὰ xal περισπκούδαστα τοῖς A jus vitse perturbationem intelligat. Nam nee res sc-

φολλοῖς τὸ ἑστὸς xai μόγιμον ἔχει, οὔτε τὰ περιστα-
ttxà τῶν πραγμάτων xal χατηφῆ, παγίως ἤδρασται "
ἀλλὰ πάντα σάλῳ τινὶ χαὶ χλύδωνι, χαὶ μεταθολαῖς
ἀδοχήτοις ὑπόκειται. Ὥσπερ' “οὖν θάλασσαν ἀμή-
χανον τὴν αὐτὴν ἐπὶ πολὺ διαρχέσαι " τὴν γὰρ νῦν
Alav σταθερὰν μιχρὸν ὕστερον ὄψει βιαίως ὑπὸ
ἀνέμων τραχυνομένην, xai πάλιν τὴν ἀγριαΐνου-
σαν, χαὶ βρασσομένην τῷ χλύδωνι, βαθείᾳ γαλήνῃ
«αχὺ χατεστόρεσεν" οὕτως xal τὰ τοῦ βίου πρά-
Tuta ῥᾳδίω; λαμδάνει περιστροφὰς ἐφ᾽ ἑχάτερα.

Οὐζὲν τῶν ἀνθρωπίνων βέδαιον, οὐδὲ εἰς τὸ παν-
«ελὸς παραμένειν τοῖς χτησαμέγνοις πέφυχεν,

cunds» , et quas multi summe desiderant , constan-
tia sunt : nec rursum adverse et molest» ,. firmis
radicibus deflaxz : verum omnia fluctibus quibus-
dam et turbini, necnon inopinatis mutationibus
sunt obnoxia. Velut igitur fleri non potest, ut mare
statum eumdem diu retineat ( nam quod nune ad-
modum planum est, id aliquanto post ventorum
impetu exasperatum cernes : 86 rursum quod exa-
speratush, ac turbine jactatum, hoc alta confestim
tranquillitas sedat ) : pari ratione hujus vitze res in
utramque partem facile mutantur.

Ejusd. hom. De oret. actione. — Nibil in rebus
humanis certum et firmum est, nec ad extremum
usque dominos suos comitatur.

Τὰ ἀνθρώπινα ταῦτα σχιᾶς ἔστιν ἀδρανέστερα, y — Ejusd. epist. 49. — Humarta hec umbris imbe-

καὶ ὀνείρων ἀπατηλότερα᾽" sive γὰρ νεότης ἑαρινῶν
ἀνθῶν ὀξύτερον χαταῤῥεῖ, καὶ ὥρα σώματος, ἣ
χρόνῳ, ἣ νόσῳ μαραίνεται. Καὶ πλοῦτος μὲν ἄπι-
στος, δόξα δὲ εὐπερίτρεπτος, αἴ τε παρὰ τὰς τέχνας
διαπονήσεις τῷ χρόνῳ τούτῳ ἀπαρτίζονται, ἀλλὰ χαὶ
τὸ περισπούδαστον ἅπασιν, ὀλίγοι ἄχρι ἀχοῆς τὴν
χάριν ἔχουσιν.

IDovty χομᾷς; καὶ ἐπὶ προγόνοις μέγα φρονεῖς,
xat ἐπαγάλλῃ πατρίδι, χαὶ χάλλει σώματος, καὶ ταῖς
«αρὰ πάντων τιμαῖς: πρόσεχε σεαυτῷ, ὅτι θνητὸς
st, xal εἰς γῆν ἀπελεύσῃ. Περίόλεψαι τοὺς πρὸ σοῦ
ἐν ταῖς ὁμοίαις περιψανείαις ἐξετασθέντας. Ποῦ οἱ
εἰς τὰς πολιτιχὰς δυναστεία; περιδεδλημένοι; ποῦ
οἱ δυσμαχώτατοι ῥήτορες ; ποῦ οἱ τὰς παγηγύρεις

διατιθέντες ; οἱ λαμπροὶ ἱπποφόροι ; οἱ στρατηγοῖ ; οἱ C

σατράπαι ; ol τύραννοι ; οὗ πάντα χόνις, οὔ πάντα
εὖθος; οὐχὲν ὀλίγοις ὀστέοις τὰ μνημόσυνα τῆς ζωῆς
αὐτῶν; ἔγχυψον τοῖς τάφοις, εἰ δυνήσῃ διαχρῖναι, τίς
ὁ οἰχέτης, χαὶ τίς ὁ δεσπότης * τίς Ó πτωχὸς, xal τίς
ὁ πλούσιος. Διάχρινον, εἴ τίς cox δύναμις, τὸν δέ-
αμιον ἀπὸ τοῦ βασιλέως, τὸν ἰσχυρὸν ἀπὸ τοῦ ἀδ-
θενοῦς, τὸν εὐπρεπῇ ἀπὸ τοῦ δυσειδοῦς. Μεμνημένος
οὖν τῆς φύσεως, οὐχ ἐπαρθήσῃ ποτέ.

eilliora suot, δοιμη 8 fallaciors. Nam et juvenilis
ælas vernis floribus celerius defluit, et corporis
pulebritudo, vel tempore, vel morbo marcescit. Ac
fivitia quidem inſidæ suut: gloria autem facile
labilis. Artium porro studia una cum hoc tempore
finluntur. Ipsa quoque eloquentia , quam tantopere
Omnes expetunt, aurcs duntaxat inulcet.

Ejusd. hom. iu illud : « Attende tibi 4psi. » — Opi-
bus circeumaffluis ? ob majores tuos magniüice 320
sentis * ac propter patrie splendorem, et corporis
pulchritudinem , honoresque illos qui ab omnibus
is te congeruntur, attollis animos ? Attende tibi
ipsi, quod nempe mortatis sis, et in terram re-
versurus. Circumspice illos qui ante te iisdem in
splendóribus exstiterunt. Ubi aynt, qui potentia
et auctoritate in republica fioruerunt ? ubi invietis-
simi oratores? ubi qui publicos conventus instrue-
bent? ubi illustres illi alendorum equorum stu-
diosi * ubi eopiarum militarium duces, satrape,
tyranni? nonne omnia pulvis, omnia fabula? nonne
pauci ossibus vit:€ eorum monumenta constant ?
Inspice sepulcra, an discernere queas, quis scrvus,
quis dominus, quis pauper, quis dives. Distingue,

3i potes, vinctum ἃ rege, fortem ab imbecilli , pulchrum a deformi. Nequaquam ergo elato eris animo,

si naturam in memoria habeas.

Ol ἄνθρωποι ταῖς νεφέλαις ἑοίχασιν, πρὸς τὰς τῶν
πνευμάτων μεταδηλὰς ἄλλοτε χατ’ ἄλλο μέρος τοῦ
ἀέρος ἐμφερομέναις.

Φύσει μὲν οὐδὲν τῶν ἀνθρωπίνων βέδαιον, οὐδὲ
ὁμαλὸν, οὐδὲ αὔταρχες, οὐδὲ ἐπὶ τῶν αὐτῶν ἱστά-
μενον ἀλλὰ χύχλος τις τῶν ἡμετέρων περιτρέχει
πραγμάτων, ἄλλοτε ἄλλας ἐπὶ μιᾶς ἡμέρας πολ-
Aáxiz, ἔστι δὲ ὅτε xal ὥρας φέρων μεταθολὰς, xal
αὔραις μᾶλλον πιστεύειν αὐτὸν ἔστιν οὐχ ἰσταμέ-
vaic, xal νηὸς ποντοπορούσης ἴχνεσι, χαὶ νυχτὸς
ἀπατηλοῖ; ὀνείρασι, ὧν πρὸς ὀλίγον d χάρις, καὶ
χατὰ ψαμμάθων παῖδες τυποῦσι παίζοντες, ἣ ἀνθρὼ-
πων εὐημερίξ.

Τὰ μὲν γάρ ἔστι ῥενστὰ xol πρόοχαιρα, xa
ὥσπερ ἐν παιδιᾷ ψήφων, ἄλλοτε εἰς ἄλλονς μεταῤ-
ῥιπτούμενα" χαὶ οὐδὲν οὕτως τοῦ χατέχοντος ἴδιον,
ὡς ἢ μὴ χρόνῳ παυσθῆναι, ἢ φθόνῳ μετατεθῆναι,

Epist. 82. — Uomines nubibus similes sunt, quz
pro aliis atque aliis ventis , nunc in hauc, nunc in
illam aeris regionem feruntnr.

Nas. orat. 95. — Nihil in rebus humanis suapte
natura firmum , æquabile ac durabile est , nec quid-
quam in eodem statu constanter manet : verum res
nostre velut gyro quodam volvuntur, ut alias tem-
pus aliud, ac sæpe unuc idemque dies, vel etiam
una interdum hora, mutationes afferal : atque ita
ut incertis ventia, el navis mare percurrentis ve-
siigiis, fallacibusque noctis insomniis , ex quibus
voluptas brevis capitur, iisque demum figuris, quas
pueri per ludum in arena describunt, certior fides
baberi possit, quam bominum felicitati.

lbid. — Res siquidem vitse bujus fluxse sunt et
caduca, , et velut in caleulorum ludo, nunc ai hos,
punc ad iilos vicissim volvuntur:ul nec quidquam
ita possidentis proprium eit, quiu xel tem gotta Vae
ginquiuate Bor, xe Vois Nt NS

1123 SACRA PARALLELA. EM
φεράσοσιται πᾶς ἄνθρωπος ζῶν * νεχροῦ ἀχρηστό- A febrium ludicrum, qnotidianarum calamitatum
«16a. τὰ λαμπρὰ τοῦ παρόντος βίου. | gymnasium, promptum meeroris omnis eoneeptato-
jum. O quanta vilitatis nostra tragoedia ! quaotus infirmitatis nostrie triumphus t O quot et quanta dixi!
asc tamen quidquam aptius prophetica voce reperi dicente : « Verumtamen: vane conturbatur omnis
homo vivens.» Minus quam cadaver utiitatis- babent, que in Boe smewlo splendida preclaraque

sunt. | |
Ta παρόντα πάντα. ἀράχνης, ἐσεὶν &bpavietspa,
xui ὀνείρων ἀπατηλότερα * xal γὰρ xal ἀγαθὰ;
«αἱ τὰ καχὰ τέλος ἔχει. Εἰδότες, ἀγαπητοὶ, ὡς ὄναρ
«ἃ καρόντα, καὶ ὡς πανδοχεῖον οἰχοῦμεν, ὡς διὰ
παντὸς ἐξερχόμενοι " φροντίσωμεν τῆς ὁδοῦ, xal τὰ
ἐφόδια τῆς αἰωνέου ζωῆς ἐπαγάγωμεν. Ἐνδυσώμοθα
ἱμάτια τὰ μεθ᾽ ἡμῶν ἀπερχόμενα * ὥσπερ. τῆς ἰδίαᾳ
σκιᾶς: οὐκ ἔσειν ὁπιλαδέσθαι, οὕτως οὐδὲ τῶν ἀνθρω»-
πίνων πραγμάτων. Τὰ μὲν γὰρ τῇ τελευτῇ κατα-

Ejusd. tFom. de ponit. — Prosentta omnia ara-
nex tela mebeciliora sunt, etinsomniis fallaciora.
Kam et bona et mais finem habent. Cum ergo ex-
ploratum babeamus, cbarissimi, przesentia omnia
insomnii eujusdam imstar esse, mosque velut ín
diversorio agere, ex quo simus omnino migraturi ;
Mineris curam hsbeamus, atque ziernz vita via-
Üc& nobis ecomparemus. Vestes indu&mus, quu
nobieeum abeaut. Quemadmodunr uemo uinbram

λόεται, τὰ δὲ πρὸ τῆς καὶ πὰντὸςχειμάῤῥου ὀξυῤῥε- B suam captare potest; sic nec res Dumauas. Fienim

πέστερον παράγει * τὰ δὲ μέλλοντα οὐκ οἶδεν
μεταδολήν. Οὐκ ἐπίσταται γῆρας, οὖκ ἔχει τινὰ
ἀλλοίωσιν, ἀλλ᾽ ἀνθεῖ διηνεχῶς., xal by ποιχίλαις
ιὑπραγίαις. διαμένει. Μὴ θαυμάσῃς χρήματα và μὴ
πλραμένοντα τοῖς χεχτημέναις, ἀλλ΄. ἀμείδοντα τσὺς
Ἀεσπότας, καὶ ἀκὸ τούτου ἀποκηδῶντα εἰς ἕτεδον,
καὶ πάλιν ἀπ᾽ ἐχείνον πρὸς ἄλλου " τούτων πάντων
ξεῖ χαταπτύειν. ᾿Αρχεῖ γὰρ ἀχοῦσαι χαὶ μόνον τοῦ
λέγοντος" ε Τὰ βλεπόμενα πρόσχαιρα" τὰ δὲ μὴ
βλεκόμενα, αἰώνια. » Σχιᾶς, θᾶττον ἀπανθεῖ τὰ ἀν-
δρώπινα.

Οὐδενὸς οὕτως ὡς χρόνου. πενόμεϑα, Καὶ ἡ μὲν

τέχνη μαχρὰ, βῥαχὺς δὲ ὁ βίος ἡμῶν. Ἐγτὺς. τὸ €

τἔλος τῆς ζωῆς * γρηγόρησον, ἄνθρωπε.

ΚΚαθεύδεις, καὶ ὁ χρόνος δὲ παρατρέχει" ἐγρήγορας,
καὶ περὶ τὰ μάταια τὴν ἑαυτοῦ περιέλχεις καρδίαν"
ἀλλ' ὅμως μειοῦται ἡ ζωή σου, x&v αὐτὸς μὴ αἰσθά-
Vp μηδὲ συνιῇς, :

Φύλλα καὶ πομφόχυγας, καὶ καπνὸν xal ἄχυρα,
καὶ extàv, καὶ κονιορτὸν ἀπὸ ἅλωνος ἐχρικτούμενον
ὑπὸ ἀνέμου προεῖπον πάντα τοῦ καῤόντος αἰῶνος
φὰ λαμπρά. Πάντα γὰρ τὰ γῆϊνα τὴν γῆν eüploxet

Ἰαπόδρομον νοήσεις τὸν παρόντα αἰῶνα, Πάντες
γὰρ iv αὐτῷ φαῦλοί τε xal ἀγαθοὶ ἄνθρωποι δίχην
ἵκπου τρέχουσι πρὸς τὸ οἰκεῖδν: ἔχαστος ἐπειγόμενοι
αἰρας. « Οὐχ οἴδατε, φησὶν, ὅτι οἱ ἐν σταδίῳ τρέ-
χοντες, πάντες μὲν τρέχουσιν, εἷς δὲ λαμδάνει τὸ
βραδεῖον; Ἐγὼ τοίνυν οὕτω τρέχω, ὡς οὐκ ἀδή-
Ae. » Κἰχότως οὖν ἱππόδρομον λέγομεν τὸν παρ-
ὀντα βίον.

Θρὶξ λελευχασμένῃ τὴν ἐντεῦθεν τῆς ψυχῆς &mo-
δημίαν βοᾷ xat διαιιαρτύρεται. Ὅθεν, κατὰ τὸ

ille partim in morte dilabuitur, partimanté imor-
tem; ei quovis terrente rapidius Quunt. Contra
vero, qux postiae futura sunt, néc. mutationem,
nec geuium norunt. Nulla iu ly»c conversio cadit :
sed sine ulla iptermissione florent, et in varia et
multiple? felicitate perstant. Cave eas opes ad-
mireris, qua eum dominis mmime permanent, sed
eos subinde mult, atqüc at uno ad alterum tran—

siliunt, e$ rursus ab illo-ad alium.Hwc omnia respucn-

da suat. Sufficit entuf. vel id: uium sudire quod ait
Apostolus : «Qui videntur, temporalia sup; qua
autem non videntur, zierm( JI Cor. iw, 48). »
Umbra quavis celerius res humanæ marcescuni.

Nili ascete, Hb. re, epist. 18, Eetorio: — Nullius
perinde rei , u& temporis, penuria laboramus. Ac
quidem ars'longa est; vita auiem nostrá, brevis.
Vitee finis imminei, Vigita, o liomo.

Ejusdem: lib. iu, epist. 517 (al. Hexychii), —
Dormis , e£ tempus te pratergreditur : vigilas, ac
menteur (wam circa. res vade» abstrabis. interim
vila tua immimuitur, cum nec ipse sentias, nec
intelligas.

Ejusdem. Forsau Hesychii. — Folia, et bullas, εἰ
fumum, et paleas, et umbram, et pulverem.ab ar^a
vi veni excussum, emnem hujus svi splendorem
appellavit. Terrena enim omnia terram finem ha-
bent.

— Ejusdem. — Praesens. evum esse circum cogita.
Oumes enim In eo tam boni, quam mali, equorum
instar currunt, ad suam quisque metam conten -
dentes. « Àn neseiti», inquit ille, quod qui in sta-
dio currunt, omnes. qüidem currunt, unus autem
accipit bravium? Ego sic curro, non quasi in in-
certum (1 Cor. 1x, 24,26). » Nou ab reigitur præ-
sentem vitam circum appellamus. |

Ejusdem. — Ganitics, anime éx hae vita disces--
sum clamat et contestatur. Quocirca, quemadmo-

γεγραμμένον, « ἑτοίμαζε τὰ ἔργα σου sl; τὴν E&- — dum scriptum 326 cst, prpara opera tus ad
oov. » Θεατέον γὰρ τὴν χώραν τῆς χεφαλῆς, xal — exitum ( Pros, xxiv, 37 ).» Consideràndum quippe
τοῦ πάγωνος, ὅτι λευχὴ ὑπάρχει. πρὸς θερισμὸν, xal — est capitis et barbae regionem albam esse -ad mes-
μέλλει δρεπάνη τις νοητὴ διὰ θανάτου ἐχτέμνειν τὴν — sem : et propediem fore, ut fats quxedavs SxXAs esas
duy$v σον ix τοῦ σώματο;, xal εἰς ξένους τινὰς animam tuam ἃ CQrpote wt πον VV

1125

sus loca transvehat,

Ejusdem. — Ne nobis fucuw faciant res hujus
mundi, qua splendoris et claritatis speciem præ-
ferant, Nam eunela transeuni, nec quidquam ex his
qua in aspectum cadunt, (irmum et stabile est. Cum
itaque noverimus, nihil ex presentibus rebus cum
possessoribus suis permanere, nobisque tandem
necesse esse velut ex hospitio pedem efferre ; sit
nobls curs ea via quas ducit ad ccelum, utique
ewernz vitae nobiscum vialica comporiemus, per
preces, per eleemosynas, per mansuetudinem, per
divinarum Scripturarum notitiam, per benigni-
t»tem facilitatemque erga famulos, sc per res alias
quas: vera ratio dictat.

5, JOANNIS DAMASCENI 109
Domino jubente, in aliona quzdam et ignola pror» A πάμπαν ἀγνοουμένους μεταχομίζειν —

Κυρίου διατάξει.
Μὴ ἐξαπατάτω ἡμᾶς τὰ ἐν τῷ χύσμῳ τούτῳ περι-
φανῆ καὶ λαμπρὰ δεικνύμενα πράγματα. Παρέρχε-
CH SEC οὐδὲν παντελῶς τῶν φαινο-

μένων στάσιμον. ἙἘπιστάμενοι οὖν ὡς οὐδὲν τῶν

παρόντων παραμένει τοῖς χτήτορσι, χαὶ ὅτι δεῖ
πάντως ἐξελθεῖν ὥσπερ Ex πανδοχείου, φροντίσωμεν
τῆς ὁδοῦ τῆς ἀπαγούσης ἐχεῖ, καὶ τὰ ἐφόδια τῆς
αἰωνίου ζωῆς ἑαυτοῖς ἀπενεγχώμεθα, δι" εὐχῶν, δι᾽
ἐλεημοσυνῶν, διὰ πραότητος, διὰ γνώσεως τῶν
θεοπνεύστων Γραφῶν, διὰ τῆς πρὸς τοὺς οἰχέτα:;
εὐμενείας xal συγχροτήσεως, καὶ διὰ τῶν ἄλλων
πραγμάτων ὧν ὑπαγορεύει ὁ ἀληθὴς λογισμός.

Philonis. — Ut proprie loquar, nec ob pecunias, B Κυρίως, οὔτε ἐπὶ χρημάτων f| χτημάτων περι-

aut amplissima praedia, necob glorix splendorem,
ac ullam denique ex rebus externis, quz frigide
incerig.jue sunt, el ex seipsis corrumpuntur, vo-
luptatem licet percipere. Quin nec ob robur et vim
nervorum, aliasque Corporis doles, qua et nequis-
simis perinde sunt communes, ac illis etiam qui
ipsis prawiti erant, propler jncertitudinem οἱ
inconstantiam ineluctabili szepe exitio fuerunt.
Ejusd, —Nullius rei, si vere loquendum sit, pote-
s$latem babet homo. Neque enim.quidquam firme re-
tinet, non solum aliarum rerum, sed ne suarum qui-
dem; non sanitatem, non seniliendi vim, non cz-
terorum qua ad corpus spectant integritatem, non
vocem, non acumeningenii, Nam quod ad opes, aut

ουσίᾳ, οὔτε ἐπὶ δόξης λαμπρότητι, οὐδὲ ii eia

τινι τῶν ἐχτὸς ψυχρῶν τε ὄντων val ἀδεδαίων, xat

ἐξ ἑαυτῶν τὰς φθορὰς δεχομένων χαίρειν ἔστι. Kal
μὴν οὐδὲ ἐπὶ ῥώμῃ, xal εὐτονίᾳ, xai τοῖς ἄλλοις
τοῦ σώματος πλεονεχτήμασιν, ἃ καὶ τῶν φαυλοτά.---
των ἐστὶ χοινὰ, xal τοῖς ἔχουσι πολλάκις δλεθροωναν
ἀπαραίτητον ἤνεγχεν διὰ τὸ ἀσύστατον καὶ ἀδέ»----
ὅαιον.

Πάντων μὲν, εἰ δεῖ τ᾿ ἀληθὲς εἰπεῖν, ἄχυρον &y——
θρωπος, οὐδενὸς ἐνειλημμένος, οὐχ ὅ τι τῶν ἄλλων...»
ἀλλ᾽ οὐδὲ τῶν περὶ αὑτὸν βεδαίως, οὐχ ὑγείας, oüymt
εὐαισθησίας, οὐχ ἀρτιότητος τῆς περὶ τὰ ἄλλα τοῦ
σώματος, οὗχὶ φωνῆς, οὐχ ἀγχινοίας, Τὰ γὰρ κατα.
πλοῦτον, ἢ δόξαν, ἢ φίλους, ἢ ἀρχὰς, f) ὅσα GOD om

decus, au) amicos, aut dignitates, aut alia qua C τυχηρὰ, τίς οὐχ οἶδεν ὡς ἔστιν ἀδέδαια ; "Qate. váy ——

fortuna tribuit, attinet, cul dabium est, quin
parum cería ac flrma sint? Itaque confiteri opor-
tel, rerum omnium polestalem unius duntaxat
esse, qui vere Dominus eat.

TIT. ΧΙ. — De beneficentia : εἰ quod de omnibus
benemereri, et prozimi onera ferre oporteat, non au-
tem injuriarum meminisse ; sed illum juvare, et qua
mala —— even argwere; non. auiem malum
pre malo

Deut. xxii, 4. — « Non videbis bovem fratris tui,
aut ovem errantem in via, et przteribis : sed re-
ducendo reduces (r»iri tuo. Quod si non es pro-
pinquus fratri (uo, nec nosti eum, colliges ea
spud te, donec ea quzsierit [rater tuus, et reddas D
illa. »

Exod. xxin, 4 seqq.—« Si occurreris boviinimici
tui, aut asino ejus errantibus, reducens restitues

illi. SI autem videris asinum inimici tui jacen-

tem &ub onere, non pertransibis, sed &ublevabis
cum eo. »

« Diliges proximum tuum, nec ejus causa ΤΑ
mites peccatum. »

« 8i »uenustus fuerit frater tuus, οἱ infirinus
manibus spud te, suscipies eum quasi advenam et
327 peregrinum, et vivet frater tuus tecum. Non
accipies usuras ab eo, mec amplius quam dede-
ris.

x" ὁμολογεῖν, ὅτι περὶ ἕνα τὸ χύρος τῶν Émüviuwm-!
ἐστὶ, τὸν ὄντα ὄντος Κύριον.

TITA. IA'. — Περὶ ἀγαθοεργίας * καὶ ὅτε χρὴ vem
ἀγαθὸν πρὸς drca acis" πο jr p zm
tov πλησίον φέρειν, xal μὴ —— ἀ.1.1
— — αὐτοῦ, xal me τὰ óc—

Azüp'. αὑτοῦ a κακὰ P
διδόναι μέτρα: ——— d » xal μὴ ἄντι-----

« Μὴ ἰδὼν τὸν μόσχον τοῦ ἀδελφοῦ σου, ἢ τὸ πρό--ττ
ἠατοὸν πλανώμενα ἐν τῇ ὁδῷ, ὑπερίδῃς αὐτά " ám—
στροφῇ ἀποστρέψεις αὐτὰ τῷ ἀδελφῷ σου. Ἐὰν Ub
“μὴ ἐγγίξῃ τῷ ἀδελφῷ σου, μηδὲ ἐπίστῃ αὐτὸν,»
συνάξεις αὑτὰ μετὰ σεαυτοῦ, bug ἂν ζητήσῃ abri
ἡ ἀδελφός σου, χαὶ ἀποδῷς αὐτά. »

« Ἐὰν συναντήσῃς τῷ Bot τοῦ ἐχθροῦ σου, ἢ τῷ»
ὑποζυγίῳ αὐτοῦ πλανωμένοις, ἀπὶ ἀποδώ-- —
σεις αὐτῷ, ᾿Εὰν δὲ ἴδῃς τὸ ὑποζύγιον τοῦ jo ἐχθροῦ σου"
πεπτωχὸς ὑπὸ τὸν γόμον, οὐ παρελεύσῃ αὐτὸ, ἀλλὰ,
υνάγεις αὑτῷ μετ' αὐτοῦ. »

€ ᾿᾿λγαπήσεις τὸν πλησίον δου, καὶ οὗ λήψῃ δύ
αὐτὸν ἁμαρτίαν.»

€ Ἐὰν πένηται ὁ Menem
χερσὶν παρά cot, ἀντιλήψῃ αὐτοῦ ὡς mposr
καὶ παροίχου * xoi ζήσεται ὁ ἀδελφός σὸν μετ
Οὐ λέψῃ παρ᾽ αὑτοῦ τόκον, οὐδὲ πλεονασμόν.,

113]

SACRA PARALLELA.

1138

« Ἕξηλθεν Δαδὶὸ ἀπὸ τοῦ σπηλαίου, xa ἐδόδησενα — 1 Reg. xxiv, 9-18. — « Surrexit autem David de

ὀκίσω Σαοὺλ, λέγων Κύριε βασιλεῦ * καὶ ἐπέδλεψεν
Σαοὺλ ὀπίσω αὐτοῦ, xal ἔχυψε Aa618 ἐπὶ πρόσωπον
αὐτοῦ ἐπὶ τὴν γῆν, χαὶ προσεχύνησεν αὐτῷ. Καὶ

εἶπεν Δαδίδ' "Iva εἰ ἀχούεις τῶν λόγων τοῦ λαοῦ͵

λεγόντων’ Ἴδοὺ Aa615 ξητεῖ τὴν ψυχὴν σου ; Ἰδοὺ ἐν
«ἢ ἡμέρᾳ ταύτῃ ἑωράχασιν οἱ ὀφθαλμοί σον, ὥσπερ
ἔδωχέ σε Kóptoc εἰς τὰς χεῖράς μου ἐν τῷ σπηλαίῳ, καὶ
οὖχ ἠδουλήθην ἀποχτεῖναί σε, xai ἐφεισάμην σοὺ xal
εἶπα " Οὐχ ἐποίσω χεῖρά μου εἰς τὸν χύριόν μον,
ὅτι χριστὸς Κυρίου οὗτος. Καὶ ἰδοὺ πτερύγιον τῆς
διπλοῖδος δου ἐν τῇ χειρέ μον, καὶ οὐχ ἀπέχταγχά σε.
Καὶ ἐπῆρε Σαοὺλ τὴν φωνὴν αὐτοῦ, χαὶ ἔχλαυσεν,
καὶ εἶχε πρὸς Δαδίδ " Δίχαιος σὺ ὑπὲρ ἐμὲ, ὅτι σὺ
ἀνταπέδωχάς μοι ἀγαθὰ, ἐγὼ δὲ ἀνταπέδωχά σόι
χαχά. ν»λ

« Τεχταινόμενος ἀγαθὰ, ζητεῖ χάριν ἀγαθήν. »

« Μὴ πλατύνου σοῖς χείλεσιν" μὴ εἴπῃς" Ὃν τρό-
&ov ἐχρήσατό μοι, χρήσομαι αὐτῷ, ὑπὲρ ὧν με ἠδί-
χῆσεν. ὃ

e Mh εἴπῃς * f(aopas τὰν ἔχθρόν " ἀλλ᾽ ὑπόμεινον
τὸν Κύριον, ἵνα σε βοηθήσῃ. »

ε Ἐὰν κεινᾷ ὁ ἐχθρός aou, ψώμιζε αὐτὸν, καὶ ἐὰν
διψᾷ, πότιζε αὐτόν. Τοῦτο γὰρ ποιῶν, ἄνθρακας
κυρὸς σωρεύσεις ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ, καὶ Κύριος
ἀνταποδώσει got ἀγαθά. »

« Ὁδοῖ μνησιχάχων εἰς θάνατον. »

ε Ὃς μνησιχαχεῖ, παράνομος. »
« Ὁ χρύπτων ἔχθραν, συνίστησι δόλον. »

ε Καχίαν ἕκαστος τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ οὐ μὴ μνη:
ειχαχῆτε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν. Κρῖμα δίχαιον
κρίνατε, χαὶ ἔλεος χαὶ οἰχτιρμὸν ποιεῖτε ἕχαστος
κρὸς τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ. »

« Ἐχζητήσατε τὸ χαλὸν, xa μὴ πονηρὸν, xoi
ἔσται μεθ᾽ ὑμῶν Κύριος. »

« ᾿λχούσατε ῥῆμα Κυρίου ol τρέμοντες τὸν λόγον
αὐτοῦ. Εἴπατε, ἀδελφοί μον, τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς καὶ
βδελυσσομένοις, ἵνα τὰ ὄνομα Κυρίου δυξασϑῇ,
καὶ ὀφθῇ ὑμῖν ἐν εὐφροεύνῃ ὑμῶν, χαὶ ἐχεῖνοι αἷ-
σχυνθήσονται. »

spelunca , et clamavit post Saul, dicens : Domine
rex. Et respexit Saul post se, et inclinans se
David in faciem super terram, adoravit eum.
Et dixit David : Quare audis verba populi dicen-
tis : Ecce David quserit animam tuam ἢ Eece hodie
viderunt oculi tui, quomodo tradidit te Dominus
jn manu mea in spelunca, et nolui te interlcerc ,
et peperci tibi , et dixi : Non levabo manum meam
jn dominum meum , quia christus. Domini est. Et
ecce summitatem chlamydis tox» in manu. mea, nec
interfeci te. Et levavit Saul vocem suam, et fle-
vit ; dixitque ad David : Justior me ea tu. Quo-
niam mihi retribuisti bona : ego autem reddidi tihi
mala. »

Prov. x1, N. — « Qui bona agit, quieret gra-

. tiam bonam.»

Prov. xxiv, 29. — «. Ne dilates labiis tuis , nec
dicas, quemadmodum egit mecum, agam cum εὖ
pro his quibus me injuria affecit. »

Prov. xx, 9$. — « Ne dixeris: Inimico repen-
dam, sed exspecta Dominum , ut tibl auxilio sit. »

Prov. xxv, 91. — « Si esurierit inimicus tuus ,
εἶδα illum : si siüiverit, da ei bibere : prunas enim
congregabis super caput ejus ; e& Dominus red-
det tibi bona. »

Prov. xi, 28. — ε Vis memorum injuris, ad
mortem. » .

Ibid. — « Qui injurias recordatur, flagitiosus
est. »

Pros. xxvi, 20. — « Qui celat inimicitiam, ne-
etit dolum. »

Zoch. «n, 10, — « Malitia. unusquisque fratris
sui nolite meminisse in cordibus vestris. Judicium
justum judicate , et misericordiam et miserationem
faciatis unusquisque ad fratrem suum. »

Amos v, 14. — « Quserite bonum, et non. ma-
lum; et erit vobiscum Dominus. »

. Jea. 1x vi, 5, 6. — « Audite verbam Domini, qui
tremitis verbum !psius. Dicite, fratres mel, his qui
oderunt vos, et alominantur; u& nomen Domini
glorificelur, et appareat in letitia vestra, et. illi
confundentur. »

« Ἑπὶ καντὸς ἀδιχήματος μὴ μηνίσῃς τῷ πλη- D — Eccli. x, 6. — « Ob omnem injuriam ne serves

σίον σου. »

« "Agse ἀδίχημα τῷ πλησίον aou, καὶ τότε δεη-
θέντος cou αἱ ἁμαρτίαι coo λυθήσονται. »

« Μνήσθητι τὰ ἔσχατά σον, χαὶ παῦσαι ἐχθραΐ-
νων. »

« Δάνεισον. τῷ πλησίον σου χατὰ δύναμίν σου. »

« Ἕλεγξον τὸν πλησίον σον, μήποτε οὐχ ἐποίησε "
xai εἴ τι ἐποίησε, μήποτε προσθῇ. “ἔλεγξον τὸν φί-
λον, μήπατε οὐχ εἶπε" χαὶ εἰ εἴρηχεν, ἵνα μὴ δευ-
τερεύσῃ. »

$ Νόει τὰ τοῦ πλησίον ἐξ ἑαυτοῦ. 1

ε “Ανθρωπος ἀνθρώπῳ συντηρεῖ ὀργὴν, xai παρὰ

iram adversus proximum taum. »

Eccli, xxvm, 9. -- « Dimitte injuriam proximo
"tuo, et tunc deprecanti tibi peccata solventur. »

Jbid. 6. — « Memento novissimorum 1uorum,
et desine inimicari. » : |

Eccli, xxix, 9. — « Fenerare proximo (uo pro
virili tua. »

Eccli. xix, 15. — « Corrige amicum tuum, ne
forte non fecerit : οἱ si. quid fecerit, ne iterum
addat cere. Corripe amicum, ne forte dixerit :
et si dixerit, ne forte iteret. »

Ecclj, xxx1, 18. — « Intellige ex teipso qua
sunt proximi tui. »

Eccli. 3141, 9-5. — «4 Wow Vae τονε.

1139

similem sibi non habet misericordiam, et de pec-
talis suis deprecatur. Tpse, cum caro sit, reservat
iram, et propitiationem petit a Deo. £t quis aufe-
ret peccata illius? Memento postremorum tuorum,
el desine ab: inimicitiis; Memorare mandatorum,
el desines inimieari, »

Matth. v, 95.—2« Si offers munus iuum ad altare,
et recordatus fueris, quia [rater tuus habet aliquid
adversum 328 te, relinque ibi munus tuum ante
altare, et vade primum reconciliare fratri tuo, et
tunc veniens offer munus luum. »

Matth. vi, 14. — « Si dimiseritis hominibus pec-
cata eorum, dimittet et vobis Pater vester cele-
siis, Si autem non dimiseritis hominibus peccata

S. IOANNIS DAMASCENI
Iram, et a Domino querit medelam. In hominem A Κυρίου ζητεῖ ἴασιν, "Ez ἄνθρωπον ὃ jam) Ὁ

ὟΝ AIT
n »-. RE

L2
σώ
T

οὐχ ἔχει ἔλεος, καὶ περὶ ἁμαρτιῶν αὐτοῦ δεῖτα T
σὰρξ ὧν, διατηρεῖ ——
τίας αὑτοῦ; μνήσθητι τὰ ἔσχατά σοὺ, καὶ παόσῃ
“ἐχθραίνων. Μνήσθητι — xA μὴ woviene τῷ
πληπτῖον. »

ι Ἐὰν προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου Ἐπὶ "τὸ θυσιαστή-
ριον, κἀχεῖ μνησθῇς ὅτι ὁ ἀδελφός σον ἔχει τε κατά
eov, "Agtc τὸ δορόν en Vangavters t
xa ὕπαγε πρῶτον, διαλλάγηϑι τῷ ἀδεχφῷ dou, καὶ
πότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου. *

«- Ἐὰν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα aü—
τῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ Πατὴρ μφτ λοι. Ἐὰν
δὲ gp ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματοαις,

eorum, nec Pater vester dimittet peccata vestra, » D αὐτῶν, οὐδὲ ὁ Πατὴρ ὑμῶν ἀφῆαει τὰ παραπτώματα.

ὑμῶν.»

Matth. xvii, 21-55. — « Tune accedens Pelrus. " « Τότε προσελθὼν ὁ Πέτρος εἶπεν "Κύριε, πολλάχισ-

disit : Domine, quoties peceabit in me frater meus,
el dimittam ei? usque septies? dicit illi Jesus :
Non dico tibi, usque septies, sed usque septuagies
septies. Assimilatum est regnum celorum homini
regi, qui voluit rationem ponere €um servis suis.
Et eum coepisset ille rationem ponere, oblatas est
ei unus, qui debebat ei decem millia talenta. Cnm
autem non haberet unde redderet, jussit eum domi-
nus ejus venumdari, οἱ uxorem ejus, «t filios, - et
omnia quz habebat, et reddi. Procidens igitur
servus adorabat eum dicens : Domine, patientiam
habe in me, et omnia reddam tibi. Misertus àutem
dominus servi illius, dimisit eum, et debitum dimi-
sit οἱ, Egressus autem servus ille, invenit mnum
de conservis suis, qui debebat ei centum denarios;
et tenens sulfocabateum, dicens : Redde si quid de-
bes. Procidens igitur conservus ejus ad pedes
ipsius, rogabat eum, dicens : Patientiam habe in
me, el omnia reddam tibi, llle autem noluit; sed
nbiens misit eum in carcerem, donec redderetuni-
versum debitum, Videntes autem conservi ejus
qus fiebant, contristati sunt valdé : et venerunt,
et narraverunt demino ejus omnia qux facta fue-
rant. Tunc vocans illum dominus swus, ait ilii :
Serve nequam, omne debitum illud dimisi tibi, quo-
niam rogasti me : nonne oportuit et te misereri

εἰς ἐμὲ ἁμαρτήσει ὁ ἀδελφός μου, καὶ ἀφήσω αὐτῷ σε-.
Ἕως ἑπτάχις ; Λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς - 00 λέγω σοι,»
ἕως ἐπτάχις, ἀλλ᾽ ἕως ἐθδομηκοντάκις ἑπτά."

ἡ βατιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ. βασιλεῖ, ὅστις.
ἐθέλησε cuváper λόγον “μετὰ τῶν βούλων αὐτοῦ...
Ἰ᾿Αρξαμένου δὲ αὐτοῦ συναΐρειν, προτηνέχϑη αὐτῷων.
εἷς ὀφειλέτης μυρίων ταλάντων. M ἔχοντος δὲ abeo.
ἀποδοῦναι, ἔχέλευσεν αὐτὸν δ᾽ Κύριος αὑτοῦ πραθῇ ---
ναι, χαὶ τὴν γυναῖκα αὑτοῦ xai τὰ τέκνα, καὶ cc
πάντα ὅσα εἴχεν, xal ἀποδοθῆναι. Πεσὼὰν οὖν ὁ δοῦ ---
Aog, προσεκύνει αὐτῷ, λέγων" Κύριε, ————
ἐπ᾽ ἐμοὶ, καὶ πάντα σοι ἀποδώσω. Ἐπλαγχνισθεὶς ER

ὁ χύριος τοῦ δούλου ἐχείνου, ἀπέλυσεν αὐτὸν, καὶ mm
δάνειον ἀφῆχεν αὐτῷ, Ἐξελθὼν δὲ ὁ δοῦλος ἐχεΐνοιαςςς,
εὗρεν ἕνα τῶν συνδούλων αὐτοῦ, ὃς ὥφειλεν αὐτ ᾧ
ἑκατὸν δηνάρια * χαὶ χρατήσας αὑτὸν, ἔπνιγε λέγω “ὦ,
ἀπόδος εἴ τι ὀφεῇλενς. Πεσὼν οὖν ὁ — aisi
εἰς τοὺς πόδας αὐτοῦ, πσρεχάλει αὐτοῦ, λέγων" Maxoee
θύμησον ἐπ᾽ ἐμοὶ, xat ἀποδώσω σοι. Ὁ δὲ οὐκ ἡθέλπαικτ.-
σεν, ἀλλὰ ἀπελθὼν ἔδαλεν εἰς φυλακὴν, ἕως wmv
ἀποδῷ πᾶν τὸ ὀφειλόμενον. Ἰδόντες δὲ οἱ σύνδουλοι,
αὐτοῦ τὰ γενόμενα, ἐλυπήθησαν σφύδρα, xal. ἐλθόντες,
διεσάφησαν τῷ χυρίῳ αὐτοῦ πάντα τὰ γενόμενα.
Τότε προσχαλεσάμενος ὃ κύριος αὐτοῦ,

Δοῦλε πονηρξ, πᾶσαν ὀφειλὴν, ἔχείνην dc

ἐπεὶ παρεχάλεσας ἐμέ " οὐχ ἔδει χαΐ σε ἐλεῆσαι v2

conservi tui, sicut et ego tui misertus sum, £t ira-- bu σύνδουλον, ὡς καὶ ἐγώ cs ἔλξησα ; Καὶ ór

tus dominus ejus tradidit illum tortoribus, quoad-
wsque redderet universum debitum. Sic et Paler -

meus cclestis faciet vobis, si non remiseritis

unusquisque fratri suo de cordibus vestris delicta
ipsorum. »

Luc. x«t, 5, 4. — « Si peccavit in te frater tuus,
increpa illum : et si. poenitentiam egerit, dimitte
ei. Et si sepiies in die peccaverit in te, οἱ septies in
die conversus fuerit ad we dieens, Panitet me,
dimittes illi. »

llom. xxv, 4-5. — « Debemus nos firmiores im-
becillitates infirmorum sustinere et noti nolis ipsis
placere. Unusquisque vestrum ad bonum placeat
ad sedilicationem, Etenim Christus non sibi placuit;

κύριος αὑτοῦ, mapébuxsv αὐτὸν τοῖς βασανιστ |
ξως οὗ ἀποδῷ αὐτῷ πᾶν τὸ ὀφειλόμενον *
τως καὶ ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὃ οὐράνιος ποιήσει 1
ἐὰν μὴ ἀφῆτε ἔχαστος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἀπὸ τῶ»
χαρδιῶν ὑμῶν τὰ παραπτώματα αὐτῶν. ν»

4 Ἐὰν ἁμάρτῃ ὁ ἀδελφός σου, ἐπιτίμησον αὐτῶν» “
καὶ ἐὰν μετανοήσῃ, ἄφες αὐτῷ. Καὶ ἐὰν ἐπτάχειξ'

τῆς ἡμέρας ἁμαρτήσῃ εἴς σε, xol —

pas ἐπιστρέψῃ, λέγων’ Μετανοῶ, —

« Ὁφείλομεν ἡμεῖς οἱ δυνατοὶ τὰ ἀοῦ
τῶν ἀδυνάτων βαστάζειν, χαὶ μῇ —— ρέσκε Ed
Ἕνχγαστος ὑμῶν τῷ πλησίον &ápsexésu us —
πρὰς olxofouts. Kal γὰρ ὁ Xpissb; οὐχ bx rete ἢ

CHAIR

14

. SACRA PARALLELA.

142

σκεν, &ÀX καθὼς γέγραπται, Ol ὀνειδισμοὶ πῶν Α sed sieut scriptum est : Improperia ezprobrantium

ὀνειδιζόντων σε ἐπέπεσαν Ex! bud.»

€ Mya χκχαχὸν ἀντὶ κακοῦ ἀποδιδόντες, προ-
γοούμενοι χαλὰ ἐνώπιον Κυρίου xai ἀνθρώπων.
Μὴ νιχῶ ὑπὸ τοῦ χαχοῦ, ἀλλὰ νίχα ἐν τῷ ἀγαθῷ τὸ
χαχόν. »

« El ἀλλήλους δάκνετε καὶ χατεσθίετε, βλέπετε
μὴ óx' ἀλλήλων ἀναλωθῆτε. »

ε ᾿Αλλήλων τὰ βάρη βαστάξετε, χαὶ οὕτως ἀνα-
πληρώσατε τὸν νόμον τοῦ Χριστοῦ, Ἕως χαιρηῦ
ἐργασώμεθα τὸ ἀγαθὸν πρὸς πάντας, “μάλιστα δὲ
tpe τοὺς οἰκείους τῆς πίστεως.»

« ᾿Αποθέμενοι τὸ ψεῦδος, λαλεῖτε ἀλήθειαν ἔχαστος
μετὰ τοῦ πλησίον αὑτοῦ, ὅτε ἀλλήλων μέλη ἐσμέν.

Ὁργίζεσθε, καὶ μὴ ἀμαρτάνετε. Ὃ ἥλιος μὴ ἐπι- ὃ

δυέτω bf τῷ καροῤτισμῷ ὑμῶν" μηδὲ δίδότε τόπον
τῷ διαδόλῳ. ἢ ΐἵνεσθε εἷς ἀλλήλους χρηστοὶ, ἐῦσπλαγ-
χνοι, χαριζόμενοι Ἰαυτοῖς, καθὼς χαὶ ὁ Χριστὸς
ἰχαρίσατο ἡμῖν. Γίνεσθε οὖν μιμηταὶ τοῦ Θεοῦ, ὡς
τέχνα ἀγαπητὰ, xal περιπατεῖτε ἐν ἀγάπῃ, χαϑὼς
καὶ ὁ Χριστὸς ἠγάπησεν ἡμᾶς, καὶ παρέδιυχεν tav-
cdv ὑπὲρ ἡμῶν προσφορὰν xat θυσίαν τῷ Θεῷ εἰς
δαμὴγ εὐωδίας. »

« Τοὺς ἁμαρτάνοντας ἐνώπιον πάντων Davy, ἵνα
καὶ οἱ λοιπὴ φόδον ἔχωσιν. »

« Ti; ὁ καχώσων ὑμᾶς, ἐὰν τοῦ ἀγαθοῦ ξηλωυταὶ
τένησθε ; ᾿Αλλ᾽ el xal πάσχετε διὰ δικαιοσύνῃν, μαχά-
ριοι. Μὴ ἀποδιδόντες xaxby ἀντὶ καχοῦ, ph λοιδορίαν
ἀντὶ λοιδορίας * τοὐναντίον δὲ ᾿εὐλογοῦντες, ὅτι εἰς c
τοῦτο boire; fva εὐλογίας ἀληῤονομῆσηϊὰ. ἡ |

« ᾿Αγαπητὶ, μὴ μιμοῦ τὸ xaxóv, ἀλλὰ τὸ ἀγαθόν.
Ὁ ἀγαθοποιῶν ἐκ τοῦ θεοῦ ἔστιν" ἃ δὲ ψαχοϊνοιῶν,
οὐχὲώρακε τὸν θεόν.».
Ὥσπερ τῷ φωτὶ αὐτομάνως ἕπεται 9b φωήζξειν,
χαὶ νῷ ppp τὸ εὐωδεῖν, οὔτιο καὶ «elc ἀγαθαῖς πρά-
ξεσιν ἀναγχαίως ἀκολουθεῖ τὸ ὠφέλιμον.

Οἱ τὸ ἀγαθὸν ἐργαζόμενοι, ἐν αὐτῷ τῷ ἔφγῳ τὸ
ἀπόδεχτον ἔχουσι.

Mol ἄγνοιαν προφασιζέσθω περὶ tb. ἀγαθόν"
φυσιχὰς λόγος, οἰκείωσιν ἡμῖν τοῦ καλοῦ, καὶ

libi ceciderunt. super me. »

Rom. xi, 17. — « Nulli malum pro malo ᾿τοὰ-
dentes : prowidentes bona coram Deo et homini-
bus. Noli vinci a malo; sed vince in malo bo-
num. »

Galat. v, 45. — « Si invicem mordelis, « el co-
meditis ; videte ne ab invicem. etiam consuma-

Calat. vi, 2,10. — « Alter alterius onera portate,
el sic adimplete legem Christi. Dum tempus habe-
mus, operemur bonum ad omnes; maxime outem.
ad domesticos fidei. »

Ephes. 1v, 95-51. — « Deponentes rhendacium, Jo-
quimini veritatem $399 unusquisque cum proximo.
δῦ : quoniam semus invicem membra. Irescimini,
et nolite feccare : soi nen occidat super fracundiam
vestram. Nolite locum dare diabolo. Estote invi-.
céfh benigni, misericordes, donantes invicem,
sicut et Christus donavit nobis. Estote ergó imita-
tores Dei, sicut filii charissfmi, et 'aambalate in di-
lectione, sicut et Christus dilexit nos, et Qledit se-
tnelipsum pro nobis oblatienem οἱ hostiam Deo in
odorem suavitatis. »

1 Tim. v, 809. — « Peccantes ebram "omnibus

Wrgue, vt et cæteri timorem habeant.» —
- ἢ Pet. m, 9, 35. — x Quis ett qui. vobi noceat,
si boni smulatores fueritis? Sed et εἰ patimibi
ptopter justitiam, beati. Non reddentes malum
pro malo, heque maledittani pto maledicto : scd
Ὁ , contrario beneditentés ; quia ib bioo Yocali énis,,
ut benedictionem baeredltate possidedtis. o .—

] Joan. m, 11. — « Charissime, noli imitari
malum, sed Quod Lomem est. Qui benefacit, ex
Deo est:* qui sutem malefacit, non vidit Deum. »

Basil. in S. Gord. — Quemadmodum splendor
sponte ]ucem sequitur, et (ragrans odor unguen-
tum ; sic etiam probarum actienum utilitsà Beces-
sario comes est.

Hom. in psal. 1. — Qui beuo operi student, in
ipso bono opere stadent , ut Deo grati acceptique
sint.

In Hezaem. — Nemo. nescientiam boni cause-
tur. Naturalis quippe rale nobis insita est, que

ἀλλοτρίωσιν ἀπὸ. τῶν βλαδερῶν ὑποδειχνύων byxat- ὃ et affectum honi, οἱ aversiorem ab iis qua noxia

εὐπάρῤηι

Ὁ 646) τῆς τοῦ πλησίον ἁμαρτίας θερμὸν à3011-
δὲς δέκρυον, ἑαυτὸν &Giáshto, δι᾽ ὧν γὺν ἀδελφὸν
i90 s$o;

Οἷδας τὶ ποιήσεις τῷ κλησῖδ, σὸυ κἀλόν; ὡς ἑαύτῷ
βούλει παρ᾽ ἑτέρου γενέσθαι.

"0 ἐφησυχάζων, xal μὴ ἐλέγχων τὴν ἁμαρτίαν
τοῦ ἀδελφοῦ, ἄσπλαγχνός ἐστιν, ὥσπερ. ὁ τὸν ἰὸν
ἐναφεὶς τῷ δηχϑέντι ὑπὸ τοῦ ἰοδόλου.

᾿ Μὴ γελάσῃς πτῶμα τοῦ πέλας" διάδαινε δὲ ἀσφα-
λῶς, ὥς σοι δύναμις " ἀλλὰ wal δίδου » χεῖρα χαμαὶ

— Ἀδιμένῳ.

sunt, ostendat.

Ibid. — Qui pro siteriue peceato eslentes laery-
mas profudit, is fratrem deplorando, sibi ipsi wie-
dicinam attulit.

Ibid. — Scis quonam pacto de proximo tuo
benemerearis? Id ei facito, quod ipse tibi ab alio
vis fieri.

Ibid. — Qui tacet, nee peccalum fratris éear-
guit, perinde &evus érudelisque est, àe qui ia
bóráine à venenata bestia leto, virusrelinquat. .—

8. Greg. Nasíaus. — Proximi easum ne ridcas :

sed ipse quam !utissime:poteris, incede : quis et
εἰ qui humi jacet, manum verts.

1145

SACRA PARALLELA

1146

αὐτοῖς ἡμεῖς ἐργασώμεθα xaxóv. Ὅταν λάδῃς τὸν A mali ab inimicis patiamur, sed ut nullo eos maio

ἐχϑρόν σου εἰς τὰς χεῖρας τὰς σᾶς, uh σχόπει ὅπως
αὐτὸν ἀμυνάμενος, γαὶ μυρίαις κλύνας λοιδορίαις
ἐκπέμψῃς, ἀλλ᾽ ὅπως ἐπαναγάγῃς πρὸς ἐπιείχειαν"
καὶ μὴ πρότερον ἀποστῇς, ἕως ἂν περιγένῃ «ἢ
ᾳ«ραότητι τῆς ὠμότητος τῆς ἐχείνου.

multemus. Cum hostem taum in potestatem tuam
redegeris, non id age, ut eum male acceptum, et
sexcentis maledictis aspersum dimittas, sed ad
lenitatem reducas : nec ante absiste, quam man-
suetudine tua szvitiam ipsius viceris.

Ἰότε μείζους καρὰ τοῦ βίου χείσονται ἀντιδόσεις, Ejusd. — Tum demum major a Deo merces
ὅταν μυρία τοὺς ἐχθροὺς ἀγαθὰ ποιήσαντες, to0vav- — nobis rependelur, cum ab inimicis, quos benefi-
tía ἀνταπολάθδωμεν. ciis innumeris auxerinus, contraria receperi-

mus.

Ὅταν ἐγνοήσωμεν ἅπερ ἐπάθομεν καρὰ τῶν συν- Ejusd. Quid in injuria spectandum. — Cum in
δωλων, λογισώμεθα ἅπερ ἐποιήσαμεν εἰς τὸν Ataxh- mentem venerit, quid injuriarum ἃ conservis ac-
τῆν, xai τῷ φόδῳ τῶν οἰχείων ἁμαρτημάτων τὸν — ceperimus, consideremus etiam quid adversus
ϑυμὸν ἐπὶ τοῖς ἀλλοτρίοις πλημμελήμασι ταχέως — Dominum commisimus. Tta fiet, ut nostrorum pee-
ἀπώσασθαι δυνησόμεθα. Εἰ γὰρ δεῖ μεμνῆσθαι ápap- — catorum metu iracundiam ob aliena delieta con-
τημάτων, τῶν οἰχείων δεῖ μεμνῆσθαι μόνον xàv " ceptam cito propellanus. Nam si peccata in me-
τῶν οἰχείων μνημονεύσωμεν, οὐδέποτε ἀλλότρια — moria habere oportet, nostrorum duntaxat ineum-
λογιούμεθϑα. bit meminisse. Si nostrorum meminerimus, nuB-

quam aliena percénsebimus.

& Ἐὰν ἔχῃς τι κατὰ τοῦ ἐχθροῦ, ἔξελε τὴν λύπη, — Ejttd. Hom. de prod. Jude. — Si adversus. ini-
ϑεράπευσον τὴν ὀργὴν, λύσον τὴν ἔχθραν, ἵνα λάδῃς — micum offensionis babes aliquid, exime mererem,
ϑεραπκείαν ἀπὸ τῆς τραπέζης. Θυσίᾳ προσέρχῃ iracundiam seda, comprime inimieitiani, αἱ ἃ sacra
φρικτῇ καὶ ἁγίᾳ, αἰδέσθητι τὴν ὑπόθεσιν αὐτῆς τῆς — mensa medicinam sumas. Ad tremendum sau-
φροσφορᾶς. ᾿Εσφαγμένος πρόχειται ὁ Χριστός" χαὶ οἰυπᾳῦο sacrificium aecedis : illud quod offertur,
φίνος ἔγεχεν ἐσφάγη ; καὶ διὰ εἰ; Ἵνα εἰρηνοποιήσῃ — reverere. Mactatus Christus. proponitur : quid
«ὰ ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς" ἵνα xal ἀγγέ- — porro cause est, quamobrem sit mactajus? Ec-

lets σὲ ποιήσῃ φίλον.

eur, inquam ? Nimirum, ut quie in colo εἰ qua ia
terra sunt, pacificet, tibique angelorum amiei-
tiam conciliet.

Μηδεὶς τοίνυν ἔστω Ἰούδας, μηδεὶς πονηρίας γέ. 44} Ejusdem. — Nullus igitur. Judas reperia-

μων, μηδεὶς ἔχων By. dv τῇ διανοίς, μὴ clc κατά-
xptoty λάδῃ. Καὶ γὰρ τότε μετὰ τὸ λαδεῖν τὴν προσ-
φορᾶν, ἐπέπεσεν τῷ Ἰούδε ὁ διάδολος " οὐ τοῦ
σώματος χαταφρονῶν τοῦ Δεσποτιχοῦ, ἀλλὰ τῆς
ἀναισχυντίας, ἑπκιπηδῶν τοῦ Ἰούδα, ἵνα μάθωμεν,
ὅτε τοῖς ἀναξίως μετέχουσι τῶν θείων μυστηρίων,
τούτοις μάλιστα ἐκικηδᾷ χαὶ ἐπιδαΐίνει συνεχῶς ὁ
διάδολος, ὥσπερ τῷ Ἰούδᾳ τότε. Al γὰρ τιμαὶ τοὺς
ἀξίους ὠφελοῦσιν " τοὺς δὲ παρὰ τὴν ἀξίαν ἀπολα»
δόντας, εἰς μείζονα τιμωρίαν ἐμθάλλουσιν. Καὶ
«αὖται, λέγω, οὐχ ἵνα φοδέσω, ἀλλ᾽ ἵνα ἀσφαλί-
—*

Eb τῷ συνδούλῳ μένεις ἐχθραίνων, xai πῶς δυ-᾿

tur ; nullus improbitatis plenus; nullus qui virus
animo conditum habeat : ne in condemnationem
accipiat. Tunc enim postquam accepit oblationem,
diabolus in Judam decidit : non quod Domini cor-
pus contemneret, sed ut impudentie Juds insulte-
ret. Ut intelligamus disbolum in eos presertim in-
silire, qui divina mysteria indigne percipiunt ;
quemadmodum tune ín Judam. Siquidem ut bono-
res iis qui digni sunt utilitatem afferunt : sic con-
tra ilios qui indigne sumunt, in majorem erucia-
tum conjiciunt. H»c porro non eo & me dicuntur,
ut terrorem incutiam, sed ut cautiores reddam.

Ibid. — Cum tu infestum in. conservum odium

vie βαδίζειν ἐπὶ τὴν τῆς εἰρήνης τράπεζαν ; Kat Ὁ retiness, quonam pacto ad mensam pacis queas ae-

τὰρ ὃ Χριστὸς οὐδὲ ἀποθανεῖν ὑπὲρ σοῦ παρῃτήσατο,
σὺ δὲ οὐδὲ ὀργὴν ἀφιέναι τῷ αυνδούλῳ διὰ σεαυτὸν
ἀνέχῃ. ἙἘπηρέασε γὰρ, φησὶ, xai τὰ μέγιστα
ἐκλεονέχτησεν. Καὶ τί τοῦτο; εἰς χρήματα ἢ ζη-
μία " οὐδέπω ἐσταύρωσε, χαθάπερ τὸν Χριστὸν ol
Ἰουδαῖοι " ἀλλ᾽ ὅμως xal αὐτὸ τὸ αἷμα, ὅπερ ἐξέχεεν,
εἰς σωτηρίαν τοῖς ἐχχέασιν ἔδωχεν. Τί τούτῳ ἴσον
ἔχεις εἰπεῖν; Tàv μὴ ἀφῇς τῷ ἐχθρῷ, οὐχ ἐχεῖνον
ἡδίκησας μᾶλλον, ἢ σαυτόν. Ἐχεῖνον μὲν γὰρ εἰς
«ὃν καρόντα βίον καρέδλεψας, ἑαυτὸν δὲ ἀσύγγνω-
στὸν ἐποίησας πρὸς τὴν ἀπολογίαν τὴν εἰς τὴν μέλ-
λουσαν ἡμέραν. Οὐδὲν γὰρ οὕτω μισεῖ ὁ Θεὸς, ὡς

cedero? Etenim Christus ne mortem quidem pro
te oppetere recusavit : tu vero ne (ua quidem
eausa iram conservo remittere sustines. At, in-
quis, mibi insultavit, gravissimisque detrimentis
ab eo sum affectus. Quid vero istud? damnum hoc
ja pecunMs tantum situm est. Nondumte in eru-
cem egit, uti Christum Judsel : et tamep illeipsum-
met sanguinem, quem effudit, in eorum a quibus
profusus est, salutem dedit. Quid ejusmodi afferre
queas ? Si hosii tuo. injuriam nen remitas, non
illum magis, quam teipsum Izseris, Illum siquidem
in presenti vita male habueris: at tibi, cum 1a

. 5 Diversa hac eunt ab editis, tertia proipde orstionis bujas editioae.

1149

SACRA PARALLELA.

1150

« θεὸν τὸν γεννήσαντά σε ἐγχατέλιπες, xai àm- A, Deut. xxxu, 8. — « Deum qui te genuit dereli-

ελάθου Θεοῦ τοῦ τρέφοντός σε. »

« Ἵνα μὴ ἀπολέσῃ ἁμαρτωλὸς τὸν ἀναμάρτητον,
οὗ uh θελήσῃ ὁ Θεὸς εὐιλατεῦσαι αὐτῷ" ἀλλ᾽ ἐχχαυ-
θήσεται ὀργὴ Κυρίου, χαὶ ὁ ζῆλος αὑτοῦ ἐν τῷ ἀν-
θρώπῳ ἐχείνῳ. »

« Ἐξολοθρεύσατε τὰ ἔθνη ταῦτα ἀπὸ προδώπου
ὑμῶν, χαὶ οὐχ ἔσονται ἁμῖν εἰς παγίδας, χαὶ εἰς
σχάνδαλα, χαὶ εἷς ἥλους ἐν ταῖς πτέρναις ὑμῶν, καὶ
εἰς βολίδα: ἐν τοῖς ἀρθαλμοῖς ὑμῶν" ὅτι οὐκ ἠχού-
σατε τῆς φωνῆς Κυρίου τοῦ Θεοῦ ὑμῶν.

Καὶ ἔσται, τὸν τρόπον ηὐφράνθη Κύριος ἐν ὑμῖν
«οῦ εὖ ποιῆσαι ὑμᾶς, οὕτως εὐφρανθήσεται Κύριος
ἐφ᾽ ὑμῖν, ἐξολοθρεῦσαι ὑμᾶς. »

4 "EE ἀνέμων ἐξελεύσεται πλημμέλεια. v

ε Ἑγένεκο λόγας Κνρίου πρὸς Bascà λέγων"
'AvU' ὧν ὕψωσά σε ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ ἔδωχά σε ἡγού-
ᾳενον ἐπὶ τὸν λαόν μον, «ak ἐπορεύθης ἐν ὁδῷ Ἵερο-
δοὰξ;,, καὶ ἐξήμαρτες τὸν λαόν μου τὸν Ἰσραὴλ, τοῦ
παροργίσαι με ἐν τοῖς ματαίοις αὐτῶν, ἰδοὺ ἐγὼ ἐξ-
εγείρω ὀπίσω σου, καὶ ὀπίσω τοῦ οἴχου δου κακά"
χα δώσω τὸν οἶκόν σου, ὡς "ἦν οἶκον ἸἹεροδοάμ.
Τὸν τεθνηχότα τοῦ Βασσὰ ἐν τῇ πόλει, καταφάγον-
αι οἱ κύνες " καὶ «iw τεθνηχότα ἐν τῷ ael, τὰ
φετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ. »
᾿ς 4 Ebgposovn ἀσεθῶν «εὥμα ἑξαίσιον’ χαρμονὴ
ü παρανόμων ἀπώλεια. Ἐὰν ἀνέδη εἰς οὐρανὸν
αὐτοῦ τὰ δῷρα, ἡ δὲ θυσία αὐτῶν νεφῶν ἅψηται"

quisti , oblitus es Dei qui te pascit. »

Deut. xxix, 20, — « Ne peccator secum perdat

innocentem , non vult. Deus ignoscere ei, sed ac-
cendetur ira Domini οἱ 3elus ejus adversus homi-
nem istum. » |
— Num. xxxu, 52, 55. — « Disperdite gentes istas
ἃ facie vesira, et non erunt vobis in laqueos, et
in scandala, et in clavos calcaneis vestris , et in
sudes in oculis vestris ; eo quod non audieritis vo-
cem Domini Dei vestri. »

Deut. xxvii ,65. — « Et erit, quemadmodum læ-
totus ost Dominus super vos ut benefaceret vobis ,.
ita lætabitur Dominus in vobis ut vos disperdat. »

I Reg. xxiv, 44. — « Ab. impiis egredietur pec-
catum, »

111 Reg. xxi, 1-4. — « Factum verbum Domini
ad Bassa dicens : Pro eo quod exaltavi te de pul-.
vere, et posui 4e ducem. super populum meum
Israel. Tu autem ambulasti in via Jeroboam , et
peccare fecisti popolum meum Jsrael , ut me irri-
tares in vanitotibus eorum ; ecce ego suscilo pos£.
ie, et post domum tusm mala: οἱ dabo domum
tuam , ut domum Jerobeam. Qui mortuus fuerit de
Bassa in civitate, comedent canes : et qui mortuus
fuerit-in agro, comedent volucres coeli. »

Job xx, 5, 6. — «Gaudium impiorum, ruina
gravior : ketitia autem iniquorum, perditio, Si
ascenderint in ccelum dona ejus , et sacri(icium ejus

χἂν δοχῇ ἤδη χατεστηρῖχθαι, τότε εἰς τέλος ἀπολεῖ- C nubes attigerit, et videatur Jam firmotus esse,

«4ι. Οἱ δὲ ἰδόντες αὐτὸν ἐροῦσι" Ποῦ ἔστιν ; 9

4 θυμὸς ἐπὶ ἁμαρτωλοὺς ἐπελεύσεςαι, xal τότε
γνώσονται ποῦ ἐστιν αὑτῶν ἡ ὕλη, »

4 Οἱ σπείροντες τὰ ἄτοπα, ὀδύνας θερίσουσιν.
'Axb δὲ προστάγματος Κυρίου ἀπολοῦνται, ἀπὸ δὲ
πνεύματος ὀργῆς αὐτοῦ ἀ ανισθήσονται. »

« Πρὺ προσώπου ἀσεβοῦς τίς ἔπηξεν ; Φῶς ἀσε-
δῶν σὐεσθήσεται. »

« Πρόσωπα ἀφεδῶν ἀτιμίας ἐμπλησθήσεται. »

4 T"& ὁ βίος ἀσεδοῦς ἐν φροντίδι" ὅταν δοχῇ εἰρη»
νεύειν, ἥξει αὑτοῦ ἢ χαταστροφή. »

« Ἐλπὶς ἀσεδοῦς ἀπολεῖται * ἀοίχητος γὰρ αὐτοῦ
ἔσται ὁ οἶχος.
σχηνή. »

« Ἡμέρα ἀργῆς ἐπέλθῃ αὐτῷ. »

Ασεδῶν λύχνος ὁδεσθήσεται. Ἐλεύσεται δὲ
εἰ τοῖς ἡ καταστροφὴ, καὶ ἔσονται ὥσπερ ἄχυρα ἀπὸ
ἀνέμου. » |

ς« Ὀρθϑαλμοὶ ἀσοδῶν ταχήσονται.
αὑτῶν ἀκώλεια. » |

« "0 ἀγαφῶν τὴν ἀδιχίαν, vost τὴν ἑαντοῦ ψυ-
χήν. »

4 "Elaecovosx φυλὰς ἁμαρτίαι. »

« Παρανομίαι ἄνδρα ἀὐρεύουσι, σειραῖς δὲ τῶν
ἑαυτῶν ἁμαρτιῶν ἕκαστος σφίγγετα!, »

'"H γὰρ ἐλπὶς

: uec in finem peribit. Qui autem.cognoverunt eum,
dicent : Ubi est. »
. Job xix, 29. —. « Furor super peccatores. ir-
ruet ; et tunc cognoscent ubi est ipsorum materia.»
Job 1v, 8. — « Qui seminant iniqua , dolores me-
tent. Mandato Domini peribunt , et spiritu irz ejus
exstinguentur. »
Job xvnt, 5. — « Ante faciem impii quis fixit?
Lux impiorum exstingwetur. »
Job τι, 45. — « Facies impiorum implebuntur
ignominia. » -
339 Job xv, 29. — « Omnis vita in cura : cum
visus fuerit in pace agere, veniet ejus subversio. »
Job vin, 15. — « Spes impii peribit : inlabita-

᾿Αράχνη. δὲ αὐτοῦ ἀπούδήσεται ἡ D bilis eniin erit domus ejus : sicut tela sranei, ejus

eveniel tabernacvlum. »

Ihid. — « Dies ire superveniet ei.»

Job xxi, 17. — « Luceraa impioram exstiugue-
tur. Superveniet eis subversio : et erunt sicut. pa-
lee ante ventum. »

. dob ni, 90. — « Oculi impiorum tabesceunt. Nam.
&pes eorum perditio. »

Psal. x , 6. — « Qui
animam suam. »

Prov. xiv, 26. — « Peccata minuunt tribus. ὃ

Prov. v, 22. — « Iniquitates viru capiunt, et
catenis peccatorum suorum unusquisque Conzi iu
gitur. »

diligit - iaiquitatem , odit

1151

neque permanebunt, » eic.

Psal. v, 10. — « Consumetur malitia pecea-
torum , et diriges , » ete,

Psal. ix, 15. — « Contere brachium peccatoris
et maligni. »

Ibid. 8. — « Periit memoria ejus cum sonitu. ὃ

lbid. — « Pluet super peccatores laqueos , ignis
et sulphur. »

Psal, xxxin, 10. — « Multa flagella peccatoris. »

Prov. xszxv, 16. — « Vultus autem Domini super
facientes mala, ut perdat , » etc.

Psal. xvi, 93. — « Mors peccatorum pessima,
el qui oderunt justum, » etc.

Psal. xxxvi, 20. — «Inimici Domini mox ut
bonoriflcati fuerint , et exaltati , » etc.

Jbid. 99. — « Vidi impium superexaltatum, et
clevatum , » etc.

Psal. χει, 4. — « Judica me, Deus, et discerne
causam meam de gente, » etc.

Psal, Li, 1. — « Quid gloriaris In. malitia, qui
potens es iniquitate ἢ tota die, » etc.

Psal. Liv, 91. — « Molliti sunt sermones ejus
super oleum, et ipsi sunt jacula. »

Psal. 1vn, ὁ. — « Alicnati sunt. peccatores ἃ
vulva; erraverunt, » etc.

Ῥεῖ. Lix, 10. — « Labitur justus cum vide-
rit vindictam : manus suas, » eic.

Psal. Lav, ἃ. — « Protege mo a conventu mali-
gnantium, » eic.

Psal, axem, 9. — « Bicut fluit cers a facie C

ignis, sic peribunt, » eic.

Psal. xcv, 95. — « Retribuet Dominus secus.
dum iniquitatem eorum, et secundum. »

Psal. cv, $5. — « Deliciant peccatores a terra,
et iniqui, » eit.

Psal. cx1, 10. — « Desiderium peccatorum pe-
gibit, »

Psal. 2XXu, 27. — « Ecce qui elongant se a te,
peribunt. »

Psal. cxvin, 165. — «Longe a peccatoribus
salus, quia justificationes, » etc.

Psal. ΟΣΏΥ, 90. —.« Omnes peccatores disper-
del, $

Prov. xni, 31. — « — Peccatores — persequentur y

mala. »

Pros. τι, 93. — « Vis impiorum peribunt. »

Prov. w, 19, —4 Vis impiorum tenebrosz, et
nesciunt ubi offendunt. »

Prov. xxx, 44. — « Generatio mala, gladius qui
dentes habet, et cultros molas, ut comedat ino-
pes terra. 3

Prov. xi, ὅ. — « Facilis fit et jucundus impio-
rum interitus. s

« Quocunque Introierit impius, exterminatur. »

Prov. x, $. — ε Fructus impiorum subvertit

Dominus. »

3435 Po» n, 18$. —: lepius fecit injusta
Oper, )

S. JOANNIS DAMASCENI
Psal, v, 6. — « Non habitabit juxta te maliguus, A

11:2
« Οὐ παροιχήσει cot. πονηρευόμενος, οὐδὲ διαμέ-
γουσι. »
« Συντελεσθήσεται δὴ πονηρία ἀμαῤεωλῶν, xal
κατευθυγεῖς. »
« Σύντριψον τὸν βραχίονα τοῦ ἁμαρτωλοῦ καὶ τοῦ
“πονηροῦ. »
€ ᾿Ακώλετο τὸ μνημόσυνον αὐτοῦ μετ᾽ ἤχου. 1
e Ἑπιδρέξει ἐπὶ ἁμαρτωλοὺς παγίδας, «Up καὶ
θεῖον. »
ε Ιϊολλαὶ αἱ μάστιγες τοῦ ἁμαρτωλοῦ
« Πρόσωπον δὲ Κυρίου ἐκὶ ποιοῦντας xaxà, τοῦ
ἐξολοθρεῦσαι. »
« θάνατος ἁμαρτωλῶν πονηρὸς, καὶ el μισοῦντες
«ὃν δίχαιον. 1
« Οἱ ἐχθροὶ Κυρίου ἅμα τοῦ δοξασθῆναι αὐτοὺς "

B xai ὑψωθῆναι. »

' « Εἶδον τὸν ἀσεδῆ͵ νπερυψούμενον, καὶ ἐπαιρόμε-
voy. »
« Κρῖνόν με ὁ Θεὸς, καὶ δίχασον τὴν δίχην poo
ἐξ ἔθνους. »

« Τί ἐγχαυχᾷ ἕν xaxiq, ὁ δυνατὸς ἀνομίαν ; ὅλην.
κἣν ἡμέραν,»

ε Ἡπαλύνθησαν οἱ λόγοι αὐτῶν ὑπὲρ ἔλαιον, xai
αὗτοὶ εἰσι βολίδες. »

ε ᾿λπηλλοτριώθησαν οἱ ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ μήτρας "
ἐπλανήθησαν. »

« Ἐὐφρανθήσεται δίκαιος, ὅταν ἴδῃ ἐχδίχηϑιν"
«à χεῖρας, x. τ. À. »

ε Σχέπασόν με ἀπὸ συστροφῆς πονηρευομένων,
ἀπὸ πλήθους. »

« "Oc τήχειαι χηρὸς ἀπὸ κροσώπου πυρὸς, οὕτως
ἀπολοῦνται. »

« ᾿Ανταποδώσει Κύριος κατὰ τὴν ἀνομίαν αὐτῶν

καὶ ψατὰ, X. τ. à. 5

« Ἐχλίποιεν ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ τῆς γῆς, xol ἄνο-

pot. 3 .
« Ἐπκιθυμία ἁμαρτωλοῦ ἀπολεῖται, »

t Ἰδοὺ οἱ μακβύνοντες ἑαυτοὺς ἀπὸ σοῦ, ἀπολοῦν.
«αι

4 Μακρὰν ἀπὸ ἅμαρτωλῶν σωτηρία, ὅτι τὰ δε
χκαιώματα, X. 4. δ. 9

« Πάντας τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἐξολοθρεύσει. »
« ᾿Αμαρτάνοντας καταδιώξεται xaxd. 5

« Ὃδοὶ ἀσεδῶν ἀπολοῦνται. »
« Αἴ ὁδοὶ τῶν ἀσεδῶν σχοτειναῖ, καὶ οὗχ οἴδασι
κῶς Tp υσιν.»
€ Ἔγγονον χαχὸν, μάχαιρα τοὺς ὀδόντας ἔχει, xol
τὰς μύλας! στομίδας, ὥστε ἀναλίσχειν τοὺς ταπει-

- γοὺς τἧς γῆς. »

« Πρόχειρος γίνεται καὶ ἐπίχαρτος ἀσεδῶν P
ἀπώλεια. »

« Οὗ ἐὰν εἰσέλθῃ ἀσεδῆς, ἀφανίζεται. »

« Καρποὺς ἀσεδῶν ἀναστρέψει Κύριος. 3

«. ᾿Ασεδὴς ποιεῖ ἔργὰ ἄδιχα, »

1153
€ Στόμα ἀσεθῶν χαλύπτει πένθος ἄωρον. »

€ Συντριδὴ ἀσεόῶν, πενία. »

« Παραπονηρευομένης χαταιγίδος ἀφανίζεται ὃ
Δαεδής. »

ε διωγμοὶ ἀσεδῶν εἰς θάνατον. »

« Λαμπτὴρ ἀσεθῶν, ἁμαρτία. »

« "Egya ἀσεδῶν μαχρὰν ἀπὸ γνώσεως. »
€ ᾿Ασεδὴς ποιεῖ ἔργα ἀδιχίας. »

ς Φυλάσσεται ὁ ἀσεδὴς εἰς ἡμέραν χαχῆν. »

€ λδιχοι ἀπολοῦνται συντόμως. »
« Θευμάσαι πρόσωπον ἀσεδοῦς, o0 καλόν, »

t θεύγει ἀσεδὴς μηδενὸς διώχοντος. »

« Γλῶσσα ἀδίχου ἐξολεῖται. »

4 ᾿Ασεδὴς οὐχ ἕξει παῤῥησίαν. ν .

€ Θυσία ἀσεδῶν βδέλυγμα Κυρίῳ. »

« Ὁδὸς χαχοῦ, χαὶ ποῦς καρανόμου, ἀπολεῖται

ἂν ἡμέρᾳ χαχῇ. »
« Βδέλυγμα Κυρίῳ, ὁδοὶ ἀσεδοῦς. »

« ᾿Ανϑ' ὧν ἡβίχουν νηπίους, φονευθήσονται. »

« Foyh ἀσεδοῦς, οὐχ ἐλεηθήσεται ὑπ' οὐδεγὸς
ἀνθρώπων. »

« Ὥσπερ ὄμφαξ ὁδοῦσι βλαξζερὸς, xal καπνὸς
ὄμμασιν, οὕτως παρανομία τοῖς χρωμένοις αὐτῇ. »

€ Κατάρᾳ Κυρίου &v οἴχοις ἀσεδῶν. »

« Οἰκίαι ἀσεδῶν ἀφανισθήσονται. »

« Μαχρὰν ἀπέχει ἀπὸ ἁμαρτωλῶν ὁ Θεός. »

ε ᾿Αχάθαρτος ἕναντι Κυρίου πᾶς παρά ομος. »

« Οὐαὶ αὐτοῖς, ὅτι ἀπεπήδησαν àn' ἐμοῦ δεί-

λαιοί εἶσιν, ὅτι ἡσέδησαν el; ἐμέ. »
4« Συντέλεια εἰς ἀσεδεῖς ἥξει. »

€ ᾿Ασθενήσουσιν οἱ ἀσεδεῖς, χαὶ ἐξαρῶ τοὺς ἀνό-

μους ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς, λέγει Κύριος. »

« "Àxou£, οὐρανὲ, χαὶ ἐνωτίζον, fj γῆ, ὅτι Κύριος
ἐλάλησεν. “ἔσονται ὥσπερ τερέδινθος ἀποδεδληχυϊζα
αὐτῆς τὰ φύλλα, xal ὡς παράδεισος ὕδωρ μὴ ἔχων.
Καὶ ἔσται ἰσχὺς αὐτῶν ὡς καλάμη στυπασίον, xal
ἢ ἐργασία αὐτῶν ὡς σπινθῆρες πυρός. Kal xata-
καυθήσονται οἱ ἄνομοι, xal οἱ ἀμαρτωλοὶ ἅμα, xal
οὐκ ἔσται ὁ σδέσων. »

ς ᾿Ασεδῶν πόλις, εἰς τὸν αἰῶνα o0 μὴ οἰχοδο-
geo |

1 "Eves)oupat τῇ οἰχουμένῃ xaxà, καὶ τοῖς ἀϑε-
64e: τὰς ἁμαρτίας αὑτῶν. »

« Οὺ μὴ μείνῃ εἰς τὸν αἰῶνα χρόνον σπέρμα πο-

vapóv. » ]
« "Hob ἡμέρα ἔρχεται Κνρίου μετὰ θυμοῦ xal

ἧι

SACRA PARALLELA.
A Prov. x, 5$. — « Os impiorum operit luctum

1154

prematurum. »

« Contritio impiorum paupertas. »

lbid. 925. — « Tempestate transeunte deletur im-
pius, »

Prov. x1, 19. — « Persecutiones impii ad mor-
tem. »

(Pros. xxi, 4. — « Lucerna impiorum peccatum.»

« Opera impiorum longe a cognitione. »

« Impius facit opera iniquitatis. »

Prov. xvi, 4. — « Servatur impius ad diem ma-
lum; »

« Injusti cito peribunt. »

Prov. xvin, 5. — « Revererl personam impii uon
est bonum. »

Prov. xxvin, ἢ. — « Fugit impius nemine per-
sequente. »

Prov. x, δῖ. — « Lingua injusti peribit. »

« Impius non habebit fiduciam. »

Prov. xv, 6. — « Victima impiorum abominatio
Domino. ?

Prov. xxv, 19. — « Via mali et pes iniqui
peribunt in die malo. »

Prow. xv, 9. — « Abominatio Domino vie im-
pii. »

« Eo quod eslumniabanter parvulos, interücien-
inr.» -

lbid. 10. — « Animes impii nemo hominum mi-
serebitur. »

Pro». x, 96. — « Sicut. uva acerba dentibus
noxia, οἱ fomus oculis, sic iniquitas iis qui utuu-
tur ea. »

Prov. 10, 95. — « Maledietio Domini in domi-
bus impiorum. »

Prov. uv, 12. — « Domus impiorum delebun-
tur. ὃ

Prov. 1v, 29. —« Longe abest ἃ peceatoribus
Deus. »

Prov. τι, $3. — « Immundus coram Deo omnis
iniquus. »

Osee vii. — « Ἧι ipsis, quia resilierunt a me:
miseri sunt, quia impie egerunt in me. »

« Consummatio super impios veniet. »

Soph. 1, 5. — « Infirmabuntur impii, et auferam

D impios a facie terr, dicit Dominus.

]sa. 1, ἃ, 30, 51. — « Audi, celum, et auribua
percipe , terra, quia Dominus locutus est. Erunt
quasi terebinthus defluentibus foliis ejus, et velut
hortus sine aqua. Et erit fortitudo eorum sicot
calamus siupa, et opus ipsorum quasi scintille
ignis. Εἰ succendentur impii el peccatores simul,
el non erit qui exstinguat. »

Jsa. xxv, $. — «Urbs impiorum in zternum non
sedificabitur. »

1sa. τνιι!, 1. — « Mandabo orbi mala, et impils
peccata ipsorum. »

Jsa. xiv, 20. — « Non manebit in 2ternum 86»
men nequam. »

τα. xw, 9. — « Vcce τοὺλ de. Qu tx

1155

S. JOANNIS DAMASCENI

[156

furore et ira, 2d. ponendam otbem uniwersum in A ὀργῆς, θεῖναι τὴν οἰχουμένῃν ὅλην ἔρημο,, καὶ τοὺς

solitudinem, et ad perdendos peccatores ex ea. »
]sa. xxvi, 19. — « Terra. impiorum cadet. »

: Jsa. xxxi, 14.—« Tremorapprehendet impios. »

]sa. xxvi, 10. — « Auferetur impius, ne videat.
gloriam Domini. »

Jsa. x.vin, 92. — « Non. est. gaudium implis,
dicit Deminus. ». -

Isa. Lvit, 41. — « Si a me abacedas; plus. quid
habebis, dicii Üominus. »

Asa. Lxvi, Ὁ. — « Iniquue, qui immolat vitulum,
ut qui occidat canem : qui offext similam, quasi
qui sanguinem suillum. »

Isa. in, 11. — « Vae impio, mala. secundum
opera ipsius dabuntur ipsi. »

335 lia. xxix, 5. — « Et erunt sicut. pulvis B

de rota diviti& impiorum, et gicut favilla. 4088 τ»
pitur. »

« Εἰ erunt sieut punetuum. »

]ia. xxix, 7, 8. — « Et erunt quomodo vi-
dentis somnium nocte, diviti gentium. Eruntque
sicut qui in somnis esuriumt et comedunt, cumque
surrererint, vanum est sommiuny ipsorum: et
sicut qui ret somnium sitit et bibit, et cum sur-
yexerit, adhuc sitit. et anima ejus frustra spera

wit. Sic erunt divitis omnium gentium. ? — —

Jerem. xv, 1. — « Ne roges me pro populo isto:
quoniam si steterint Moyses et Samuel coram fa-
cie mea, non est anima mea ad eos. ?

Isa. Lxvi, 24. — « Vermis eorum nom morietur,
et ignis eorum nen exstinguelur': et erunt in visio-
uem omni carni. »

Jerem. n, 52. — ε Nunquid. obliviscetur sponsa
ornamenti sui,et virgo fascie pectoralis sus?
Populus vero meus oblitus est mel diebus. innu-
meris. »
Malack. t, &. — « Hee dicit Dominus z Ipsi ssdi-
ficabunt, et ego destruam. »

Sep. xiv, 9. — « Simiter odio sunt fmptus et
impietas ejus. Etenim quod factum est. cum. itio
qui fecit, exterminabitur. »

Sap. v, 18. — « Spes. impiorum tanquem 1a-
fuge, quie a vento tollitur, et. sicut fumus qui a
vento dispergitur. »

Sap. m, 19. — « Natlonis inique dire swet]

consummationes. »

Sap. xin, 1, 2, 10. — « Vanisunt omnes homl-
nes, in quibus non subest scientia Dei : et de ils
que videntur bonis, non potuerunt intelligere
eum qui est, neque operibus attendentes agnove-
runt artificem, Infelices autem sunt, el in mor-
tui& spes illorum est. »

Sap. xix, 1, — cImpiis usque in novissimum sine
misericerdiz ira supervenit. »

Eccli. xv1, 9. — «In synagoga peccantium ezai-
debit ignis, »
Eecli, vi,

vermis. »

19. — « Vindicta impiorum ignis et

ἁμαρτωλοὺς ἀπολέσαι ἐξ αὑτῆς. »

€ ἢ γῆ τῶν ἀσεδῶν πεεεῖται. »

« Ἐρόμος χήψεται τοὺς ἀσεδεῖς. »

« ᾿Αρθήτω ὁ ἀσεδῆς, ἵνα μὴ ἴδῃ τὴν δόξαν Κυ-
etov. »

« Οὐχ ἔστι χαίρειν τοῖς ἀσεδέσι, λέγει Κύριος. »

4“ Ἐὰν ἀπὲ ὁμοῦ ἀποστῇς, πλέον οἱ ἕξεις, εἶπεν ὸ
Κύριος.

« Ὁ: ἄνομος δύων. μόσχον, ὡς ἀποχτείνων κύνα"
δ δι ἀναφέρων σεμίδαλιν, ὧ; αἷμα ῥῶν. »

^ 4 Οδαὶ τῷ ἀνόμῳ, πονηρὰ χιατὰ τὰ ἔργα τῶν χει"
piov ἀὐτοῦ δοθήσεται αὐτῷ. »

« Ἔσται ὡς χονιορτὸς ἀπὸ. τροχοῦ 6 πλοῦτος τῶν
ἀσεδῶν, καὶ ὡς χνοῦς φερόμενος. »

.& Καὶ ἔσται ὡς στιγμή. »

« Καὶ ἔσται ὡς ἐνυπνιαζόμενος xat" ὕπνον, ὁ
πλοῦτος τῶν ἐθνῶν, καὶ ἔσονταὶ ὡς οἱ ἐν ὕπνῳ πει-
vioyreg ναὶ. ἐσθίοντες, χαὶ ἔξαναστάντων αὐτῶν μά-
ta12y τὸ ἐνύπνιον αὐτῶν" χαὶ ὃν τρόκον ἐνυπνιάζε-
ται ὁ διψῶν ὡς πεινῶν, καὶ ἐξαναστὰς ἔτι διψᾷ, ἡ
δὲ ψυχὴ αὐτοῦ εἰς χενὸν ἤλπισεν, οὕτως ἔσται ὁ πλοῦ»
τος πάντων τῶν ἐθνῶν. .

« Εἶπεν Κύριος πρός u&* Μὴ προσεύξῃ περὶ τοῦ
λαοῦ τούτον, ὅτ: ἐὰν στῇ Μωθοῆς χαὶ Σαμουΐλ πρὸ

. προσώπου μου, οὐχ ἔσται ἡ ψυχὴ μὸν πρὸς. αὐτούς. »

« Ὁ σχώληξ αὐτῶν οὐ τελευτῆσει, καὶ τὸ πῦρ οὐ
Σ φδεσθήσεται: xal ἔσονται εἰς ὅρασιν “πάσῃ σαρχί. v

c Μὴ ἐπιλήθεταν νύμφη τὸν χόσμον αὐτῆς, καὶ
παρθένος τὴν σεηθοδεσμίδα αὐτῆς; ὃ δὲ λαὸς μου
ἐπελάθετό μου, ἡμέρας ὧν o5» ἔστιν ἀριθμός. »

ε Τάδε λέγει Κύριος Αὐτοὶ οἰκοδομήσουσιν, ἐγὼ
δὲ χαταστρέψω. »

« Ἐν ἴσῳ μεισητά, καὶ ὁ ἀσεθῶν, καὶ ἢ ἀσέδέια"
τὸ πραχθὲν σὺν τῷ δράσαντι ἐξολοθρευθήσεται. »

€ Ἐλπὶς ἀσεθῶν ὡς φερόμενος χνοῦς ὑπὸ ἀνέμου,
καὶ ὡς χαπνὸς ἀπὸ ἀνέμου διεχύθη. »

* Γενεᾶς ἀδίχου χαλεπὰ τὰ τέλη. »

« Μάταιοι μὲν πάντες ἄνθρωποι, οἷς παρῆν 6d
ἀγνωσία, χαὶ ἐκ τῶν ὁρωμένων ἀγαθῶν οὐχ ἴσχυσαν
εἰδέναι τὰ ὄντα, οὔτε τοῖς ἔργοις προσέχοντες ἐπέγνω-
σαν τὸν τεχνίτην. Ταλαΐπωροι, χαὶ ἐν νεχροῖς αἱ ἐλ-
“πἶδες αὐτῶν. »

e Τοῖς ἀσεδέσι μέχρι τέλους ἀνελεήμων ὑυμὸὴς
ἐπέστη. »

€ Ἐν συναγωγῇ ἁμαρτωλῶν ἐχχκαυθήσεται cba ᾽

« Ἐχδίκησις ἀσεδῶν, πῦρ χαὶ σχώλτξ. »

115]
«auta εἰς χόλασιν ἁμαρτωλῶν ἐχτίσθη. ».

« θάνατος, καὶ ἔρις, καὶ ῥομφαία, καὶ μάστιξ, ἐπὶ
«οὺς ἀνόμους ἐχτίσθησαν. »

« Οὐαὶ ὑμῖν, ἄνδρες ἀσεδεῖς, οἵτινες ἐγχατελίπετε
γόμον Κυρίον. »

« Πένθος νεχροῦ ἑπτὰ ἡμέραι" μωροῦ δὲ καὶ ἀσε-

δυῦς, πᾶσαι αἱ ἡμέραι τῆς ζωῆς αὑτοῦ. »
« Ὡς ῥομφαία δίφεομος, πᾶσα. ἁμαρτία.. ».

c. θύχ εὐξωιεῖ &- ὕψιστος ἐν προσφοραῖς. ἀσεδῶν..»

c Ὡς ἀπὸ προσώπου ὄφεως φεῦγε ἀπὸ ἁμαρτίας,
Ἐὰν γὰρ προσέλθῃς, ἕξεταί σε" ἀδόνμεες͵ λέαντος. o!
ἑἐδόντες αὐτῆς, ἀναιροῦντες ψυχάς. »

E! Ἰλλοὶ. ἐροῦαξ pov b ἐχείνῃ τῇ ἡμέρᾳ" Κύριε;
Κύριε, οὐ τι σῷ ὀνόματι προεφητεύσαμεν, χαὶ τῷ.
σῷ ἀνάμασι δυνάμεις πωλὰς ἐκοιήσαμεν. Ka) vXxt.
—— αὐτοῖς; 60« Θύδέποξα ἔγνων Au
χωρεῖτε ám! ἐμοῦ οἱ ἐργαζόμενοι. τὴν ἀνομίαν. »
ε« Πᾶς ὁ ποιῶν τὴν ἁμαρτίας. δοῦλός ἔστι. τῇς.
ἁμαρτίας" ὁ δὲ δοῦλος οὐ μένει ἐν τῇ οἰχίᾳ. »

ek Τάλας: ἐγὼ, οὐδὲ. ἐμνήσθην... ὅτε ὁ: Θεὸς. νοῦν.
ὁρᾷ, καὶ ψυχῆς ἐτωτηρεῖ φωνήν. Συνεργῶν. ὁ ἐχθρὰξ:
φ«ρὸς ἁμαρτίαν, πρὸς ἐμαυτὸν λέγει " ᾿Ελεήμων ὁστΩν
ὁ Θεὸς, καὶ ἀνέξετού uon. Καὶ μὴ πληγεὶς πρρα-
χρῆμα, οὐχ. ἑκαυωσάμην, ἀλλὰ μᾶλλον κατεφρόνησα.
συγγνώμης, καὶ ἐδαπάνησα Θεοῦ μαδροθυμέανι a:

| SACRA PARALLELA.
eltóp, χάλαζα, xal λιμὸς, xai θάνατος, πάντα — Eccli. xxxvii, 55. — « Ignis, graado, et fames,

1158

et mors, hec omuia ad vindictam peccatorum
creata sunl. » |

Eccli. x1,.9. — « Mors, ei contentio, et rhom-
phia, et flagellum, super iniquos creata &unt. »

Eccli. x11, 11. — « Vae vobis, virk impii, qui
dereliquistis legem Domini. »

Eccli, axu. 15. — « Luctus mortui Septem diei :
fatui autem et impil, omnes dies vits ejus. »

Eccli. x1, 4. — € Quasi rhomphza bis acuta,
omnis iniquitas. »
Eccli. xxxiw, 25. — « Non complacet Alussi-
nus, in. obla£ienibus impiorum. »

Eccli. xxi, 2. — « Quasi a facie colubri fuge
peccalum. Nam siaceesseri& ad illa, suscipient

Be. Dentes leonis dentes ejus, interficientes ani-

was heminum,. »

Mah. vi, 922, 45. - — « Multi dicent. mihi in
ilta die : Domine, Domine, nonne in nomiue tuo
prophetaximus, et ip nomine tuo. virtutes. multas
fecimus? Et iuno confitebor illis, quia non novi
τοῦ: discedite 8: me, qui operamini. iniquitatem. »

Jegn.. vit, δέ. — « Omnis qui facit peccatum,
servus est peceali. Servus autem non manet ja
domo io «ternum, »

4306. Bzd. octrina Petri, —« Mo miserum, qui
n& illud quidem meminerim, Deum mentem in-
tueri, εἰ, asuma. vocem ohservare. Hostis meus ad
peccalam. me adjuvans, hoc proponit mihi, Deum
2d misericordiam propensiun esse, meque pecean-

C tem toleraturum. Ac cum minime statim sim per-

Cussus,: paecandi proplerea finem noA. (ρος. verum potius veniam contempsi, ac Dei leaitatem- et

animi ssquitotem. consumpsi. »

« ᾿Δοσπερισυλλέγεται. τὰ ζιζῶμα, xal πυρὶ xata
καίεται, οὕτως ἕαται ἐν: τῇ συντελείφ τοῦ αἰῶνος τού --
«09. ᾿Αποστελεῖ ὁ Υἱὰς τοῦ. ἀνθρώπου νοὺς: ἀγγέλους
αὐτοῦ, xal συλλέξουσιν ἐκ. τῆς βασιλείας αὐτοῦ πάντα
τὰ σχάνδαλα, καὶ τοὺς ποιοῦντας τὴν ἀνομίαν, xa
ἐμόαλοῦσιν αὐτοὺς εἰς τὴν χάμινον τοῦ πυρός, Ἐχεΐ
ἔσται ὁ χλαυθμὸς, καὶ ὁ βρυγμὰς τῶν ὀδόντων. 1

« Τότε ἐρεῖ ὁ βασιλεὺς xai τοῖς ἐξ εὐωνύμων.
Πορεύεσθε ἀπ' ἐμοῦ, οἱ κατηραμένοι, εἰς τὰ πῦρ «b.
αἰώνιον, τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαδόλῳ, καὶ τοὺς ἀγγέ-
Mig αὐτοῦ.»

« πονηρὸς ἄνθρωπος ἔχ τοῦ πονηροῦ. θησαυροῦ.
τῆς καρδίας προφέρει τὰ πονηράν "Ex γὰρ τοῦ πε-
ρισσεύματος τῆς χαρδίας eb στόμα λαλεῖ. Οὐχ ἔστι
δένδρον καλὸν, ποιγῦν χαρπὸν' σαπρὸν, οὐδὲ δένδρον.
σαπρὸν, ποιοῦν χαρπὸν χαλόν. Ἔχ γὰρ τοῦ καρποῦ
τὸ δένδρον γινώσχεται, Οὐ γὰρ ἐξ ἀκανθῶν. συλλό»
ξουσι σῦχα, οὐδὲ ἐχ βάτου τρυγῶσι σταφυλήν. »

ε Τὰ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας, θάνατος. 1

c Ἡ ἐκιθυμία συλλαθοῦσα τίχτει ἁμαρτίαν" ἡ δὲ
ἁμαρτία. ἀποτελεσθεῖσα, ἀποχύει θάνατον.» ᾿

Matth, xiii, 40, 41. — « Sicut colliguntur ziza-
nia, et. igni comburuntur, sic erit in consunuma-
tione.sceculi bujus. Mittet Filius bominis angelos
auos, e£ colligent ex. regno ejus scandala, et eos
qui faciupt iniquitatem, et. mittent. eos in cami-
num ignis. lbi erit. fletus. et. stridor. dentium. »

Matth, xxv, 44. — « Tunc. dicet. rex et. bis qui
ἃ sinistris erunt: Discedite a me, maledicti, in
ignem siernum,.qui paratus, est diabolo et ange-

D lis ejus. »

Luc. vi, 45, 43. — « Malus homo. de. malo tbe-
sauro cordis. profert mala. Nam. ex abundantia
cerdis os loquitur, Non est bona, arbor quæ facit

fructum. malum : neque arbor mala, faciens fru-

ctum bongm.. Ex fructu. enim. arbor cognoscitur.
Non enim de spinis colligent. ficus, neque. de. rubo
uvas vindemian. »
Rom. vi, 95. — « Stipendia peccati mors. »
Jac. 1, 45. — « Concupiscentia cuin. conceperit,

. parit peccatum. Peccajum autem. cum. conspmia-

tum fuerit, generat mortem. »

YARLE LECTIONES..

dg ἴῃ Rap. lit. π

. tit, 97, περὶ πονηρῶν xal ἀσεδῶν, xal ἁμαρτωλῶν, bic locus excergtut ἄρνας X

τῆς τοῦ. Πέτρον δικασχαλίας. Ex sancti Petri doctrina, -

SACRA PARALLELA.

13109

. Τὸ ἁμαρτάνειν ἡμῖν κατὰ ἀπουσίαν A animam. in profumdom inferni deprimat. Quod

ou γένεται

yy ἡ ἁμαρτία, φύλασσε ταύτην εἰς τέ-
αδερὰ τῷ κοιοῦντι, τί ἐπιμένεις τοῖς
t; χολὴν ἐμέσαι ζητῶν ἐχ πονηρᾶς
) διαίτης, πολυπλασίονα ταύτην ἐφυτῷ

ἣν ὁπέρθεσιν, χἂν περιστείλῃ τοῖς ῥή-
βοᾷ τὰ πράγματα, x&v τῇ φωνῇ σιω-
ἀποχρῆσομαι τῇ σαρχὶ πρὸς ἀπόλαυσιν

Ἐγχυλισθῶ τῷ βορδόρῳ τῶν ἡδονῶν "
ιεῖρας " ἀφέλωμαι τὰ ἀλλότρια " πορευ-
πορχήσω, ψεύσωμαι, xal τότε μετανοῶ.
λπίδι τῆς ἀπολυτρώσεως πλῆθος καχῶν
i, τὴν μὲν ἁμαρτίαν ἀϑροίσῃς, τῆς δὲ

; ἀποτύχῇς.

υχκτηρίζεται, Μὴ ἐμπορεύου τὴν χάριν,
αλὸς μὲν ὁ νόμος, ἀλλ᾽ ἡδίων ἡ ápap-
ΥἹιστρόν ἐστιν τοῦ διαδόλου πρὸς àm-
," ἡδονὴ μήτηρ τῆς ἁμαρτίας, ἡ δὲ
χέντρον ἐστὶ θανάτου. "Hioyh τροφός
νίου σχώληχος, f] πρὸς χαιρὺν καταλι-
ιαρτάνοντα, ὕστερον δὲ πικροτέρας χο-
τὰς ἀναδόσεις. Οὐδὲν ἄλλο βοᾷ ἡ ὑπέρ-
ra * βασιλευσάτω ἐν ἐμοὶ fj ἁμαρτία, εἶτα

peccemus, non aliunde oritur, quam amod Dei
metus a nobis absit.

Ejusdem, adhort. ad. Bapt. — Siquidem pecca-
tum bonum sit, ad extremum usque ipsum serva,
Sin autem periculosum est eis ἃ quo perpeiralur,
cur in bis quae exitiosa sunt, perseveras? Nemo
bilem evomere quiereus, illud δεῖ! quo per malam
et intemperantem victus yationem copiosius ean
sibi oggerat. m

lbid. — Dilationis tus eausam (intelligo; etsi
verbis eom obtegis. Bes jpss* clamant, quamvis
obticescas. Sine, inquis, ut ad turpia obscenaque
oblectamenta carne abutar, ni in voluptatum τος
luter eqno, ut manus cruentam, ut aliena ra-
plam, ui subdole ineedam, ut pejerem, et men-
tar, tuncque poenitentiam agam, Vide ne, dum
spe venir peecatorum agmen colligis, peccatum
quidem cuniules, veniam autem minime conse-
quaris.

]bid. — Deus non irridetur (Galat. v1, 7). Ne
gratie mercateram facias. Ne dicas, lex quidem
bona est : sed jucundius est peccatum. Voluptas
hamus diaboli est, ad exitium traheng. Voluptas
mater est. peccati, stimulus mortis. Voluptas ver-
mis seterni nutrix est, qua ad hreve quoddam
tenipus peccatum saginatur; post autem amario-
res felle ructus movet. Nihil aliud dilatio clamat,
nisi ista : Regnet in me peccatum; posthac ali-

οτὲ xai ὁ Κύριος. Παραστήσω μου τὰ C quando quoque Dominus regnabit. Exbibebo mem-

διχίας τῇ ἀγομίᾳ ποτὲ, χαὶ ὅπλα διχαιη-
τῷ Θεῷ. Οὕτω καὶ ὁ Κάϊν προσέφερε τὰς
ερῶτα τῇ ἀπολαύσει τῇ ἑαυτοῦ, τὰ δεύ-
αντι xa δωρησαμένῳ Θεῷ. “Ὅτε δυνᾳ-
vote, τὴν νεφτητά σου ταῖς ἁμαρτίαις
ιδις" ὅταν ἀποχάμῃ τὰ ὄργανα, τότε
ὑτὰ τῷ Θεῷ, ὅτε εἷς οὐδέν ἔστιν αὑτοῖς
ἀλλ᾽ ἀνάγχη χεῖσθαι, διὰ τὸν Ex τοῦ ypó-
ὃν καραλυθέντος τοῦ τόνον. Ἢ ἐν γήρξ
οὐ σωφροσύνη, ἀλλ᾽ ἀχολασίᾳ; ἀδυνα-
οὗ στεφανοῦται. Οὐδεὶς δίχαιος δι᾽ ἀδυ-
χαχοῦ. Ἕως ἐστὶ δύναμις, λόγῳ χράτει
1c. Τοῦτο γάρ ἔσειν ἀρετὴ, ἔχγλισις ἀπὸ
ποίησις ἀγαθοῦ, 'H δὲ ἀργίᾳ τῆς πονη-
παΐνων αὐτὴ χαθ᾽ ἑαυτὴν, οὔτε κολάσεως
£&v δι᾽ ἡλικίαν παύσῃ τῆς ἁμαρτίας, τῆς
χάρις. Ἔπαινοῦμεν δὲ τοὺς χατὰ προαΐ-
juge, οὐ τοὺς ὑπὸ ἀνάγχης ἐξειργομένους.
αἱ τὸν ὅρον τῆς ζωῆς ἔπηξεν; τί σοι τὴν
τοῦ γήρως ὥρισεν ; τίς οὗτος ἀξιόπιστος
ὧν μελλόντων ἐγγυητής ; οὐχ ὁρᾷς νήπια
1$ τοὺς ἐν ἡλικίᾳ ἀπαγομένους ; οὐχ ἔχει
σμίαν ὁ βίος. Τί ἀναμένει: πυρετοῦ σοι
θαι τὴν μετάνοιαν, ὅτε οὔτε φθέγξασθαι
χα δὲ οὐδὲ ἀχοῦσαι, οὗ χεῖρας ἄραι εἰς
ὃς, o0x ἐπὶ πόδας διαναστῆναι, οὐ χλῖξναι
! προσχύνησιν.

bra mea arma jnjustitiss ad iniquitatem, deinde
ea etiam Deo armaturam prebebo. Sic nimirunj
Cain quoque sacrificia offerebat, prima «quidem et
prestantiora usul δυο et voluptati, secunda vero
et deteriora conditori et donatori Deo. Dum vi-
ribus ad operandum polles, juvenilem ætatem
tuam in peccatis consumigs : cum instrumenta
elanguerunt, tum ipsa Deo offers, hoc est, cum
nulli jam usui sunt; quin ut jJaceant necesse est,
fracto videlicet vigore propter tabem diuturnitate
temporis contractam. 388 Atqni senilis castitas
on est, verum libidinis impotentia. Mortuus non
donatur corona. Nemo ob perpeirandi sceleris
imbecillitatem justus censetur. Dum viribus vales,
fac rationis ope peccatgm «vincas. in hoc enim
posita virtus est, ut quis declinet ἃ malo, et fa-
ciat honum. Nam alioqui abstinere a peccato, per
se ejusmodi est, ut nec laudem, nee ponam mc-
reatur. Si propter statem peccare desinis, infir-
mitati habenda gratia est. Porro eos deuum lan-
dibus afficimns, qui voluntate et inductione animi
boni sunt, non qui necessitate quadam peccaro
prohibentur. Jam quis tbi vitse praefixit metam?
quis senectulis spatium definivit? quis apud te
tam certus futurorum sponsor est? Non vides in-
fantes morte abripi? non :etate florentes abduci?
non unus plane idemque vitz terminus ompibus

| est, Quid exspectas, dum febris beneficio übi penitentia contiuwgat* eus vAASNCRN NR

4TBOL. Gh. XCV.

Ei

1108

S. JOANNIS DAMASCENI

1164

loqui, ac fortasse ne quidem audire poteris, non manus ad. coelum tollere, non in pedibus stare,

non adorationis causa genua flecierc.

Ibid. — Nemo te seducat inanibus verbis. lr-
ruet enim in te repentina ealamitas, et interitus
ceu tempestas ingruet. Veniet tristis angelus, qui
animam tuam peccatis constrictam per vim abdu-
cat, pertrahatque, ocuios identidem ad res hujus
vitae retorquentem, et citra vocem ullam ingeini-
$cenlem, morore nimirum organum przcludente.
O quam teipsum lacerabis, quantum luctum ex-
Citabis, quantuin te, incassum licet, przeteritorum
consiliorum poenitebit, cum iustorum in illa do-
norum distributione laetitiam, et peccatorum al-
tissimis illis tenebris mœstitiam cernes? Qualis
tunc in cordis cruciatu. sernio tuus erit? Me imni-
serum, qui grave hoc onus peccati non abjece-
rim, cum tam facile et promptum esset illud ex-

Μηδείς σε ἑξαπατάτω χενοῖς λόγοις " Σπιστήσεται
γάρ σοι αἰφνίδιος ὄλεθρος, χαὶ ἡ χαταστροφὴ ὁμοίως
καταιγίδι παρέσται. Ἥξει ἄγγελος κατηφὴς, ἀπάγων
βιαίως, καὶ χατασύρων δου τὴν Ψυχὴν δεδεμένην ταῖς
ἁμαρτίαις πυχνὰ μεταστρεφομένην πρὸς τὰ ὧδε,
xai ὀδυρομένην ἄνευ φωνῇς, τοῦ ὀργάνον λοιπὸν τὸν
θρῆνον ἀποχλεισθέντος. Ὧ πόσα σπαράξεις σεαυτὸν,
πόσα δὲ στενάξεις, ἄπραχτα μετανοῶν ἐπὶ τοῖς βου-
ληθεῖσιν 1 ὅταν ἴδῃς τὴν φαιδρότητα τῶν διχαίων ἐν
λαμπρᾷ διανομῇ τῶν δώρων, χαὶ τὴν χατήφειαν τῶν
ἁμαρτωλῶν ἐν τῷ σχότει τῷ βαθυτάτῳ. Ola ἐρεῖς ἐν
τῇ ὀδύνῃ τῆς χαρδίας σον τότε ; Αἴ ἐμὲ, μὴ ἀποῤῥί-
ψαι τὸ βαρὺ τοῦτο φορτίον τῆς ἁμαρτίας, οὕτω ῥᾳ-
δίας οὔσης τῆς ἀποθέσεως, ἀλλὰ τὸν σωρὸν τῶν χα-
κῶν τούτων ἐφέλχεσθαι. Αἱ ἐμὲ, τὰς χηλίδας μὴ

€utere, sed malorum horum sarcinam mecum B ἀποπλύνασθαι, ἀλλ᾽ ἐστιγμένον εἶναι ταῖς ἁμαρτίαις.

perurixerim. Me miserum, qui vitiorum labes
non eluerim, sed scelevibus ceu notis quibusdam
compunxerim. Nunc essem cum angelis, nunc
celestibus bonis cum voluptate fruerer. O im-
proba consilia! propter brevem peccati jucundi-
tatem sempiternis cruciatibus afficior. Propter
carnis voluptatem igni trador. Justum Dei judi-
cium est, Vocabar, nec obsequebar. Docebar, nec
animum adjiciebam. Contestabantur mihi, et ego
tem tuam deplorans, si morte przreptus eris.

Ibid. — Peccati labores gehenn:e durus et tri-
stis labor exspectat.

Ibid. — Mihi tui causa fundere lacrymas subit,
o homo, eum te opera dedecoris magnz Dei glo-
rim anteferre video, et dum propter intemperan-
iim suavitatem, vix ac ne viz quidem divelli a pec-
calis potes, te ipse a bonis promissis excludis,
ne videas bona Jerusalem. llic myriades angelo-
rum, primogenitorum celebritas, Apostolorum
tironi, subsellia prophetarum, sceptra patriarcha-
rum, meriyrum corone, justorum przconia. In
horum numerum cooptari fac, quæso, concupiscas,
ablutus nimirum, et per gratiz Christi donum
sanctitatem consecutus. |

]bid. — O homo, am gehennam time, aut adi-
piscendo 339 regno stude. Ne vocationem tuain
asperneris.

Nas. orat. 15. — Promptum et proclive vitium
est, etiam nullo traliente.

Solers ad invenienda mala est impietas, atquc
ad aggrediendum aliquid mire audax. Et vero
quonam pacto bominibus parcerent, qui Deitati
non pepercerunt ?

Nyss. in orat. Dom. — Hoc. primum nomine
homo se luendæ paenze obnoxium Deo reduidit,
quod a Creatore suo descivit, el ad adversarium
transfugit. Etenim a naturali domino profugit,
factusque est apostata. Deinde vero, quia pessi-
mam peccati servitutem. libertate sua potiorem
habuit, satiusque duxit ab exitiosa tyranni poten-
&a opprimi, quam Deo servire.

Νῦν àv ἤμην μετὰ τῶν ἀγγέλων" νῦν ἂν τοῖς οὐρα-
νίοις ἀγαθοῖς ἐνετρύφψων. Ὃ τῶν πονηρῶν βουλεὺυ-
μάτων! διὰ πρόσχαιρον ἁμαρτίας ἀπόλαυοιν ἀθάνα-
τα βασανίζομαι. Ac ἡδονὴν σαρχὸς, τῷ πυρὶ παρα-
δίδομαι" δικαία ἡ χρίσις τοῦ Θεοῦ. Ἐχαλούμην, xat
οὐχ ὑπήχουον. Ἐδιδασχόμην, χαὶ οὐ προεῖχον. Διε-.
μαρτύραντὸ μοι, ἐγὼ δὲ χατεγέλων. Ταῦτα xal τὰ
τοιαῦτα ἐρεῖς ἀποχλαιόμενος, ἐὰν προαναρπασθῇς.

irridebam. Hzc aliaque id genus — dices, calamita.

Τοὺς τῆς ἁμαρτίας χαμάτους τὸ τῆς γεέννης Ext.
πονον xal σχυθρωπὸν ἀναμένει.

Ἐμοὶ μὲν δαχρύειν ἐπέρχεται ἐπὶ σὲ, ἄνθρωπο,
ὅταν ἐνθυμηθῶ, ὅτι τὰ ἔργα τῆς αἰσχύνης προτιμᾷ.
τῆς μεγάλης δόξης τοῦ Θεοῦ, xal διὰ τὸ τῆς ἀχολα-
σίας ἡδὺ δυσαποσπάστως ἔχων τῆς ἁμαρτίας, τῶν ἐν
ἐπαγγελίαις ἀγαθῶν σεαυτὸν ἀποχλείεις, μὴ ἰδεῖν
ἀγαθὰ τῆς Ἱερουσαλήμ. Ἔχεϊ ἀγγέλων μυριάδες,
πρωτοτόχων πανήγυρις, ἀποστόλων θρόνοι, προφη-
τῶν προεδρίαι, σχῆπτρα πατριαρχῶν, μαρτύρων
στέφανοι, διχαίων ἔπαινοι. Τούτοις σεαυτὸν ἐπιθύμη-
σὴν συναριθμηθῆναι, ἀπολουσάμενος, xal ἁγιασθεὶς
χατὰ τὴν δωρεὰν τοῦ Χριστοῦ.

Λνθρωπε, ἣ τὴν γέενναν φοδήθητι, ἣ τῆς βασι-
λείας ἀντιποιήθητι. Μὴ ἀτιμάσῃς τὴν χλῆσιν.

Πρόχειρον ἡ χαχία, καὶ δίχα τοῦ ἕλκοντος.

p ἘΕΕὐὑρετὶς καχῶν ἡ ἀσέδεια, χαὶ λίαν τολμηρὸν εἰ;

ἐγχείρησιν. Πῶς δὲ ἀνθρώπων ἤμελλον φείδεσθαι,
οἱ θεότητος μὴ φεισάμενοι ;

Πρώτην ὥφλησε τιμωρίαν ὁ ἄνθρωπος τῷ θεῷ,
ὅτι ἀπέστησεν ἑαυτὸν τοῦ ποιήσαντος, χαὶ πρὸς τὸν
ἐναντίον ἀπηντομόλῃησεν, δραπέτης τοῦ χατὰ φύσιν
Δεσπότου, χαὶ ἀποστάτης γενόμενος. Δευτέραν δὲ,
ὅτι τὴν πονηρὰν τῆς ἁμαρτίας δουλείαν ἀντὶ τίς
αὐτεξουσίου ἐλευθερίας ἠλλάξατο, χαὶ προετίμησιν
τοῦ δουλεύειν θεῷ τὸ τυραννεῖσθαι ἀπὸ τῆς χατα-
φδειροῦστς δυνάνετως.

1165

SACRA PARALLELA.

1166

"H τοῦ χαχοῦ στάσις, ἀρχὴ τῆς χατὰ ἀρετήν ἐστιν αὶ Ejusd, δὲ perfectione vita. — Cessare ἃ malo

ὀρμῆς.

Οὐχ ἔστιν ἄλλη τις τοῦ χαχοῦ ὑπόστασις, εἰ μὴ ὁ
χωρισμὸς τοῦ ἀγαθοῦ xai χρεΐττονος.

Ἢ ἁμαρτία, ἕως μὲν ἂν ὠδίνεται, ἔχει τινὰ αἷ-
αχύνην. Ἐπειδὰν δὲ τελεσθῇ, τότε ἀναισχυντοτέρονς
Wut τοὺς ἐργαζομένους αὑτὴν.

Οὐ τὸ θλίδεσθαι χαχὸν, ἀλλὰ τὸ ἁμαρτάνειν χα-
xóv. 'H χαλεπὴ θλίψις τοῦτό ἐστιν.

Οὐχ οἱ ἀσεδοῦντες μόνον, ἀλλὰ xal οἱ δυνάμενοι
μὲν ἀπαγαγεῖν τῆς ἀσεδείας, μὴ βουλόμενοι δὲ, δι᾿
ὄχνον ἣ διὰ νωθείαν, ὁμοίως χολάζονται.

Μὴ προσεύξῃ περὶ τοῦ λαοῦ τούτον, φησὶ πρὸς
Ἱερεμίαν ὁ Θεὸς, ὅτι ἐὰν στῇ Μωῦσῆς καὶ Σαμουὴλ,
οὐχ εἰσαχούσομαι αὑτῶν. Θὕτως ἐστὶν ἁμαρτήματα
πᾶσαν ὑπερθαίνοντα συγγνώμην, xal ἀπολογίας τυ-
χεῖν οὐ δυνάμενα.

Τὸ ἀνεπισχόπητον xal ἀπρονόητον ἐγχατελειφθῆ -
ναι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, πάντων ὁλεθριώτατον, καὶ ἡ ἐπὶ
τοῖς μεγίστοις ἀδιχήμασι μεγίστη τιμωρία αὕτη, τὸ
ἔρημον καὶ ὀρφανὸν γενέσθαι ποιεῖ Θεοῦ. Ὃ γὰρ
ξένος τοῦ βοηθοῦ xal Σωτῆρος γενόμενος, ὑπὸ τοῖς
ἐχθροῖς χαὶ τοῖς λῃσταῖς εὐθύς ἐστιν. ᾿ς

Εἴτα βασιλεὺς μὲν ἐπίγειος πιστεύεται εἶναι, καί-
περ μὴ πᾶσι βλεπόμενος " διὰ δὲ νόμων, χαὶ διατά-
ξεων αὐτοῦ, καὶ ἐξουσιῶν, καὶ δυνάμεων, καὶ εἰχό-
νων νοεῖται, τὸν δὲ Θεὸν οὐ βούλει νοεῖσθαι δι᾽ ἔργων
καὶ δυνάμεων,

Οὐ τὸν Θεὸν βλάψομεν ἀγνοοῦντες αὐτὸν, ἀλλ᾽ ἑαυ-
τοὺς ἀποστερήσομεν τῆς αὑτοῦ φιλίας.

Οὐδέποτε αἵρεσις τὴν Ἐχχλησίαν ἑνίχησεν, ἀλλὰ
ἀεὶ μαίνεται, xal xav ὀλίγον προελθοῦσα εὐθέως
λύεται.

“Ὥσπερ ὀφθαλγμὸς τεταραγμένος, οὕτω xaX fj ψυχὴ
τοῖς παρὰ φύσιν θολωθεῖσα δόγμασιν, οὐχ οἷά τε τὸ
φῶς τῆς ἀληθείας διιδέναι ἀχριδῶς, ἀλλὰ χαὶ τὰ ἐν
ποσὶ καρορᾷ. Ἔν οὖν θολερῷ ὕδατι, xal τὰς ἐγχέ-
Aet; ἀλίσχεσθαΐ φασιν ἀποτυφλουμένας.

Κρείττων εὐημερίας ἀχαλινώτου νόσος φιλόσο-
φος.

Οἱ πολλὰ πταίοντες, xal μὴ κολαζόμενοι, φοδεῖ- D

σθαι χαὶ δεδοιχέναι ὀφείλουσιν. Αὔξεται γὰρ αὐτοῖς
τὰ τῆς τιμωρίας διὰ τῆς ἀτιμωρησίας χαὶ τῆς μα-
κχροθυμίας τοῦ Θεοῦ.

Πέφυχεν ἕχαστος τῶν χαχουργῶν ἀνδρῶν τὸ δί-
xatoy λέγων χαχόν.

El μηδὲν πράττεις φαῦλον, μηδὲν φοδηθῇς πάμ -
παν. El δὲ xaxà ἐργάζῃ, φοδήθητι τὸν Κ ριτήν.

Εἰ εὑρίσχομεν ὄφεις ὄφεων δεινοτέρου:ς, δῆλον ὅτι

progressionis ad virtutem initium est.

Ejusd. iu Cantic. — Nulla alia mali substantia,
seu natura est, preterquam discessio a bono.

Chrys. in Act. apost. — Peccatum, dum paritur,
pudoris aliquid adjunctum habet : cum autem ad-
missum est, eos qui admiscrunt, impudentiores
reddit.

Ejusdem. — Non affigi, sed peccare, malum
cst. Hæcque gravis afflictio est.

Ejusdem 1. — Non illi duntaxat, qui impie se
gerunt, sed et poena eadem plectuntur, qui cum
alios ab impietate queant abducere, ob se-
gnitiem tamen et socordiam id facere recusant.

Ejusdem. — Ne roges pro populo hoc, inquit,

D Deus ad Jeremiam : quoniam, si steterint Moy-

ses el Samuel, non exaudiam eos. Ex quo intel-
ligi datur, peccata quadam esse quae veniam ex-
cedant, nec excusationem ullam consequi possint .

Dion. Alex. — Nihil exitiosius est, quam a Deo
ita deseri, ut nec nostra prospiciat, nec nobis
provideat : et gravius supplicium ob gravissime
scelera, hoc est, ut quis ἃ Deo destituatur et ot-
betur. Nam qui Dei Salvatoris ope caret, hic con-
festim sub hostium et predenum potestate est.

Theophili. — Itane tandem rex terrenus, etsi mi-
nime videtur ab omnibus, tamen per leges et edi-
cia, auctoritatemque et potentiam ac imagines
exsistere creditur ; Deum vero ex operibus et po-
tentia intelligi non vis?

Justini. — Si Deum ignoramus, non propterea
ipsum lædemus: sed ejus amicitia nos ipsi priva-
binus.

Serapion. — Nulla unquam hæresis de Ecclesia
Wiumphavit; sed semper quidem furit, et post-
quam aliquandiu progressa est, statim evanescit.

Clem. Alex. ex Pedag. — Velut oculus turba-
tus, sic anima quoquea repugnantibus natura
decretis conspurcata, veritatis lucem plene in-
tueri non potest; ut qua nec ea quae obvía sunt,
cernat. Atqui in turbida aqua testudines etiam
obezecatas capi aiunt.

Greg. Naz. — Eflrensta eupiditate morbus cum
sapientia conjunctus praestautior est.

Chysost. — Qui cum multa peccent, nullis ta-
men poenis plectuntur, in metu et timore versari
debent. Etenim supplicium eorum per impunita-
tem Dei incrementum capit. .

4840 Maximi de arbitrii libertate. — Sceleratus
quisque, illud quod justum est, malum dicere
consuevit.

Nili, 3089. — Si nihil admittis mali, nihil pror-
sus exstimescas. Sin male et scelerate vivis, Judi-
cem metue,

Ejusdem, 2159. — Si inter serpentes, alios aliis

VARI LECTIONES.

| in Rupef. excerptum hanc inscriptionem habet, τοῦ αὐτοῦ, ix τοῦ α' πρὸς ἽἸουλιανόν * ejusdem ez
priwe ed Julianum, Non exstant ejusmodi libri Chrysostomi ad. Juanwm. equ Nye Vw Gee
ι

b. s Crrilli Alex. contra Julianum, uti nec alia

Bupet.

Qux Cx Wsdew Woris aceeq Va. WoNONNSt VON NS

801]

'S. JORKNNIS DAMASCENI

1168

airociores invenimus, non est dubium, quin inter A καὶ πάθη παθῶν ἐστι χαλεπώτερα, καὶ δαιμόνων

vitia alio quoque aliis sint graviora, et. inter de-
Jones improbos, improbiores alii sint, et erude-
Wores, et malis nequiores.

Ejusdem, — Cum animus per peccatum ab im-
puris dz:monibus inescatus, facile interimoatur,
apte locutus est qui dixit : Capior velut ad eedem
leo.

Ejusdem, 5617. — Bonum suapte matura sur-
-auin fert : matum autem euim qui malo delectatur,
ad ima detrahit : quemadmiedum et Salomon diit :

« Pedes stullitie eos, qui ipsa utuntur, in infer-
Aum deducunt ( Prov. v, 5). »

"Ejusdem. — Per Babylonem noununguam diabo-
lus intelligitur ; quandoque anima hominis a ten-

φονηρῶν ἕτεροι πονηρότεροι xal πιχρότεροι δπκάρ»
χονσιὶ δαίμονες, xal φαύλων φανλότεροι.

Τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου ῥᾳδίως διὰ τῆς &pape
tía; φονευομένης ὑπὸ τῶν δελεαζόντων ἀχαϑάρτων
δαιμόνων, εὐστόχως εἶπεν ὁ λέξας, ὅτι ἀγρεύομαι
ὥσπερ λέων εἷς σφαγήν.

Τῇ φύσει τὸ ἀγαθὸν ἄνω φέρον ὑπάρχει, τὸ δὲ χα-
κὸν πρὸς τὰ χάτω χαθέλχει τὸν χεχρη μένον * ὥς πο
χαὶ ἁ Σολομὼν ἐφράσατο, ὅτι « OL πόδες τῆς ἀφρο-
σύνης τοὺς χρωμένους αὐτῇ εἰς ὅδην χατάγου-
σιν. »

Βαδυλὼν ποτὲ μὲν ὁ ξιάδολος λέγεται, ποτὲ δὲ 3
ψυχὴ ἀνθρώπου συγχεχυμένη ἐκ πειρασμῶν χαλε-

talionibus variis jaciata : interdum taundus, ob B πῶν, ποτὲ δὲ ὁ κόσμο; δι᾿ αὐτὴν ἐν αὐτῷ πολιτευο-

confusionem, ludificatiouemque el imposturam,
qua in ipso versatur.

Ejusdem, $642. — Quidam etiam sine ulla ad-
versitate et necessitate, divino desiderio ei amere
impulsi, ad Deum accedunt, fuga relictis rebus,
408 in hoc mundo pulchrz et jucunda videntur.
At tut, qui tot zerumnis perculsus es, adliuc obsti-
natus hæres, ut res eum materia conjuactas am-
plectaris : cumque peccatis prefoceris, id tamen
sentire nen vis, sed quasi instructa acie Deum,
homonlerrime, ad iracundiam provocas ?

Ejusdem. — Si sensu praeditus esses, ipsz to
yes hujus vitse impellerent ut ad Dewn ſugeres,

μένην σύγχυσιν, xal χλεύην, xal ἀπάτην.

Tivkc καὶ χωρὶς περιστάσεως, χαὶ ἀνάγχης, πόδῳ
θείῳ χαὶ ἔρωτι προσέρχονται τῷ Θεῷ, ἀποφνγόντες
τὰ δοχοῦντα ἐν χόσμῳ ὡραϊά τε xal τερπνά“ σὺ
τοσαύταις βληθεὶς ταλαιπωρίαις, μένεις ἀχμὴν φι-
λονειχῶν, καὶ στέργων τὰ ὑλιχὰ πράγματα, καὶ ταῖς
ἁμαρτίαις καταπνιγάμενος, οὐ βούλει αἰσθάνεσθαι,
ἀλλ' ἐχ παρατάξεως τὸν θεὸν παροργίζεις, tpio-
άθλιε ;

Εἴπερ αἴσθησιν εἶχες, αὐτὰ τὰ ταῦ βίου πράγματα
ἤλαυνέ es χαταφυγεῖν πρὸς Θεὸν, καὶ σωθῆναι. ᾿Αλλ’

salvusque feres. Αἱ quoniam sponte langues in C ἐπειδὴ ἐθελοχαχεῖς, βλέπε τὰ χαταληψόμενά σε, tva

«malo, vide qus tearreptura sunt, ut in medio
gerum mundanarum pessimo fato vitam claudas,
et ad futurum zvum virtutis vacuus abeas.

Kjusdem, 5662. — Studiorum tuormu fruetus
ipse comedis. Etenim ab Isaia dictum est: « lpsi
comedent opera malitie sum (/sa. i, 10). »
Porro cum pectus improbitate informatur, oxse-
£randze €x eo cogitationes prosilient.

Perridiculum fuerit, mancipiis quidem imperare,
a peccato aulem in servitute teneri.

Kjusdem, 3882. — Peccatores omnes multiíarii
dicuntur. Alius enim est modus scortationis, alius
irme, alius inanis gloris, invidie, recordationis
injuriarum, et reliquorum item vitiorum. Contra
justi unius modi sunt. Quocirca beatus David ait :
4 Dominus habitare facit unius moris jn domo
( Psal. cxii, 9 ), » spirituali licet.

Ejusdem, 5898. — Bi leprosus quondam aspersa
punctis carne, simul stque cum fide Christum
supremum Deum adiit, hanc ab omni labe puram
recepit; ecquid tu dem et preces adbibere gra-
varis, uL ἃ nefariis impurisque animse morbis li-
bereris ?

Ejusdem, 5964. — An te illud fugit, quod a qui-
bus animæ vitiis quispiam superatus est, eorum
quoqae servus elicitur ?* Atqui non sumus &lil an-
cilſæ, sed liber, ut a peccatis divulsi liberVate

ἐν μέσῳ τῶν βιωτιγῶν πραγμάτων καχίστῳ μόρῳ
τὸν βίον χαταλύαῃς, χἀχεῖσε ἀπέλθῃς γυμνὸς ἀρετῆς
κάσης.

Τοὺς χαρποὺς τῶν σῶν ἐπιττδευμάτων αὐτὸς
ἐσθίεις. Καὶ γὰρ εἴρηται παρὰ τῷ "Hoatz, ὅτι « "Ἔδον-
και τὰ ἔργα τῆς πονηρίας αὐτῶν. » Τῆς δὲ χαρδίας
τῇ πονηρίᾳ μεμορφωμένης, βδελυροὶ ἐκ ταύτης λο-
Ὑἱσμοὶ ἀναπηδῶσι.

Καταγέλαστον ἂν εἴη τὸ χατάρχειν τῶν ἀνδραχό
δων, ἐξανδραποδίζεσθαι δὲ ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας.

Πάντες οἱ ἁμαρτωλοὶ πολύτροποι λέγονται, "Αλλος
γὰρ τρόπος πορνείας, χαὶ ἄλλος τρόπος θυμοῦ, xal
ἕτερος χενοδοξίας τρόπος, χαὶ φθόνου, χαὶ μνησιχα.

b xlac, καὶ τῶν ἑξῆς. Οἱ δὲ δίχαιοι μονδτροποί εἶσιν,

Διόπερ φησὶν ὁ μαχάριος Δαδὶδ, ὅτι « Κύριος xas-
οιχίζει χοινοτρόπους kv οἴχῳ » πνευματιχῷ.

Ἐ λεπρός ποτε χατάστιχτος τὴν σάρχα, μετὰ πί-
στεὼς προσελθὼν Χριστῷ τῷ πανυψίστῳ Θεῷ, ἀπεί-
Angev εὐθέως ταύτην παντὸς χαθσρὰν σπίλου, διὰ
«ἰ αὐτὸς ὀχνεῖς πέστει καὶ δεήσει χρήσασθαι, xà
τῶν μιαρῶν, καὶ ἀχαθάρτων παϑῶν τῆς ψυχῆς Qv.
τρωθῆναι ;

Obæ οἶσθα δτι ὧν τις δετῆται ψυχῆς παϑῶν, τού-
t€ Ὑΐνεται χαὶ δοῦλος μαατιγίας - ἀλλ᾽ οὐχ ἐσμὲὶν
ἡμεῖς παιδίσκης τέχνα, ἀλλὰ τῆς ἐλευθέρας, ὅπις
τ ἀνασίες lugere χχλυδιφσοχτνι. Maca

1165

SACRA l'ARALLEÍA. -

116

μᾶλλον δοῦλον γενέσϑαι καὶ οἰχοτρίδῶν οἰχότριδα, A fruamur. Préstabilius est hominls servum Beri,

δουλωθῆναί ποτε πάθεσι χαταράτοις

ἸΠειστάχις τὴν μεγάλην θάλασσαν, xol τὸν θα"
λάσσιον obx ᾿γνόησας φόδον ; πόσῳ μᾶλλον φοδερα»
tipa fj μνήμη τῆς χῤίσεώς:

Οὐ πάντες οἱ δαΐμονες τὰ αὐτὰ ἐπιτηδεύματα, f
«τὰς αὐτὰς πονηρὰς λειτουργίας ἐπιτάσσονται παρὰ
τοῦ διαδόλον. “Αλλος γὰρ ἄλλην βδελυρὰν καὶ θεο-
στυτῇ διαχονίαν πεπίστευται, Καὶ οὗτος μὲν β:α-
σφημίας λογισμοὺς ταῖς τῶν ἀνθρώπων καρδίαις
ἐγγλύφουσιν ἐκεῖνοι δὲ αἰσχρὰς ἐπιθυμίας ὑποτί-

θενιαι τῇ ψυχῇ. Καὶ ἄλλοι μὲν εἰς κενυδοξίαν, καὶ
φϑόνον, xal τὰ ἑξῆς διεγεῖρειν εἰώθασιν" ἄλλοι δὲ

imo servem servorum, quam a tutbidis: animi
affectibus in servitutem trabl, et perturbationibus
percelli.

341 Ej«dem, 4719. —Scpe ingens mare nam-
gasti, quantique timoris sit navigare, non ignoras?
qaanto autem formidabilior est judicii. recordatio.

Ejusdem. — Non eadem omnibus dsemonibus stu-
dia supt, aut eadem improba munia a diabolo M-
lis imperantur, Alii enim aliud exsecrandum Deo-
qué invisum manas committitur. Nam alii cegita-
tiones blaspheiniz in cordibus hominum inseul«
punt: turpes alii. cupiditates animze suggerunt Σ᾿
alii in vanam gleriam, livorem, Íram, ae eseteros
affectus eam excitare solent. Alii Inventlonum ma-

sol, αἱρετιχοῖς τὰς ὕλας τῶν νοημάτων χορηγοῦσιν᾽ B terias. hereticis subministrant. Alii eiendz gue,

ἄλλοι δὲ περὶ γαστριμαργίαν καὶ μέθην, χαὶ πορνείαν
σχολάζονσι. Καὶ ἕτεροι μὲν δαίμονες διὰ τῶν ἐν-

et temulentise, et fornicationi incumbunt. ΑἸ} per-
insomnia, οἱ paganicas observationes fucum fa»

υπνίων, χαὶ τῶν πκρατηρήσοων λληνιχῶν ἑξαπανώ- — etant, ludifieanturque. Alii líipidines in. bominum
et, καὶ χλενάζουσιν, Ἕτεροι δὲ τὰς ἡδονὰς τῶν ἀνθρώς — corpus injiciunt, efficientque αἱ membra omnia:
πων ἐμθάλλουσιν ἐν τῷ σώματι, καὶ πάντα τὰ μέλη — imoencinno gaudio percellantur et agiteniur, ac
«fj ἀϑεσμίς καγχλάζειν καὶ χυματοῦσθαι ποιοῦσι, καὶ — peasus esligine et tenebris opplent. Alii incanta-
ὀμέχλης, καὶ ζύφον πληροῦσι τὰς αἰσθήσεις “ xal οἱ toribus, εἰ venelcis, οἱ vaticinateribus operam
piv τοῖς ἐπαοιδοῖς, καὶ φαρμᾶκχοιξ, καὶ τοῖς ἐπι- conferunt, et opitulantur. Alii denique, imo οἱ δοῦν
λαλοῦσι φυμράττουσι, καὶ συνεπισχύουσιν. Ἐζκεῖ- — brevi complectar, unaquaque demonem claseis,
νοι, καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν, ἕκαστον τάγμα δαιμόνων ἰδίαν — peculiare quoddsm ministerium et officium animis
Eas, υἱὲ διακονίαν καὶ πραγματείαν duyo- — pestiforum nacta est,

Ὃ χείλεσι μόνον ὁμολογῶν τὸν Χριστὸν, ἀρνησά-
μενος δὲ τοῖς ἔργοις, οὖκ ἔξτιν ἐν αὐτῷ, οὐδὲ ἔχει

Didgnti, in 1ea.— Qui lauiis duntaxat Christum
.eonütetar, operibus autem neget, is in ipso non est,
αὐτὸν ἐν ἐχυτῷ ᾿ μόνον xal παντὸς μετόχου τυγχά- “ nec eum In se babet : quippe eum ille solus par-
wOVto; τοῦ ἐν αὐτῷ πάντα ποιοῦντος. ticeps ipsius esse possit, qui ia ee omnia facit.

Τότε συγχώρησις γίνεται τῶν προεπταισμένων, Ejnid. extib. in ἐπ eundem.— Tuam demum priore
ὅταν ἔργα μετανοίας μετὰ εαῦτα τελεσθῇ. Ἐξ γάρ — peccata cendonantur, cum opera pœnitentiæ con-
€x; ἔτι πράττων τὰ Ψεχτιχὰ καὶ χολαστέα, κροσ- — senianea postbse effciuntur. Namsi quis, dum
«οιεῖται μετάνοιαν, οὐ τεύξεται “σνγχωρήσεως, ἔτε 3dbuc Tacinora. vitaperatione et supplicio digna
φράττων τὰ ἀπηγορευμένα. perpetrat, penitentiam simulat, hie veniam baud-

quaquam cengeque(ur, cum ea eommittat quz le»
ge interdicta sunt.

Ἐροσαγορεύσαντος τοῦ ἀσεδοῦς Βασιλίδους τὸν —— Kjmsd.es db. v1. — Cum lmplus Basilides evan-
εὐαγγελιστὴν Ἰωάννην, καὶ εἰπόντος" Ἐπιγινώσκεις — gelistam Joannem aliquande salutasset, dixisset

t

ἡμᾶς ; ἀμεληεὶ, Ἐπιγεινώσχω σε, λέγει ὁ ἅγιος, xpu-
πύτοχον t$ Σατανᾶ.

᾿ Φοδηϑῶμεν, οὐχὶ vésov τὴν ἔξιοθεν, ἀλλὰ ἀμαρ-

que : Ágnoscis nos ? nulla. interposita mora, vir
sanctus alt : Agnesco te primogenitom Satan.
Clem. Alex. Ecclog. 99.— Nom externum mor-

τήματα, δι᾽ ἃ ἡ νόσος xd νόσον ψυχῆς, οὐχὶ ad- p bum, sed peccata quie morbum accersuat, exstime-

ματος. .

Νόμος Éevo κατὰ φῶν. σεμνὰ καὶ θεῖα, οὐ σεμνῶς
καὶ θεοπρεπῶς ὁρᾷν ἀξιούντων, “χόλασιν ἐπιφέρειν
éopaeie;. !

Εἰ foils ὑπὸ τοῦ Θεοῦ βασιλεύεσθαι, μὴ ᾿βαύλει
ἁμαρτάνειν. Εἰ δὲ ἁμαρτάνεις, πῶς βασιλεύσῃ ὑπὸ
τοῦ Θεοῦ.

.. Ὃ καθαρὸς νοῦς πέφυχεν θεωρεῖν τὴν ἀλήθειαν͵
«αὶ ὁ Θεὸς τούτῳ πέφυχεν ἐμφανίζεαθαι. Ὅσοι οἷν

scamus ; ac morbum animi, aon corporis.
Ejusdem. — Sit lex ista constituta, adversus
eos qui res sanctas el divinas, non sancte et ut

Beo dignum cst, cernere cupiunt, penam cecita-

tis inferre.

Philonis. — Si Beum regem habere cupis, fac
abborreas a peecato. Quonam etenim pacto is sub
Dei imperio sK, qui. peecatis delectatar?

Évagrli. — lia natura comparatum est, ut mens
para veritatem cernát ; eique Deus sese spectan-

VARLE .LECTIONES.
* 1» Bup. fragmentum istud dicitur ἐχ τοῦ w' Στρωμ.», ex vit. Strom, Exstat vera iniEclogis. Cle-

mentis ἢ
vurdit,

30. Vide in Auclar. . novissime Bibl PP. Gras. Fragmentum λα que λας. OR tir

111|

S. JOANNIS DAMASCENI

1172

dam przbere solet. Itaque omnes illi, qui aberra- A περὶ τὴν ἀλήθειαν ἐσφάλησαν, παρὰ τὸ χαχῶς puo

verunt a veritate, ob id aberrarunt, quia scelerate
vixerunt. Puniuntur ergo hzretici, non quia hzre-
tici sunt, sed ob vitam flagitiosam. Neque enim
fleri potest, ut quisquam hzreticus flat, nisi
prius vel verbis, vel actionibus, male vitam institue-
rit. Quocirca merito condemnabuntur, non quia
offendunt, sed quía seipsos per ebrietatem, con-
tumaciam et avaritiam obczcantes in tenebris am-
bulant.

342 TIT. ΧΙΠ. — De impeccantia : et quod prater
Deum nemo a peccato immunis sil.

Job xxv, 4. — « Nunquid bomo purus erit coram
Domino ? »

Job xxiv, 5. — « Quis mundus a sorde? nemo
. plane, et si unius diei vita illius sit super terram. »
- Job xxv, 15. — « Colum non. est mundum ih
conspectu ejus. »

lbid. 14. — « Quis homo ut sit, itreprehensibi-
lís !* quomodo erit homo justus coram Domino ? »

Psal. exxix, $. — « 51 iniquitates observaveris,
Domine, Domine, quis sustinebit ? »

Psal. xvn, 9. — « Non. intres in judicium cum
Servo tuo, quia non justificahitur in conspectu tuo
omnis vivens. »

Prov. xx, 9. — « Quis potest gloriari mundum
esse cor suum 7 et quis fiduciam habebit se purum
esse a peccato? »

ecle. vui, 21. —« on est homo justus in. terra
qul faciat Donum, et tion peccet? »

Í Joan. 1, 8. — « Si dixerimus, quia peccatum

non habemus, ipsi nos seducimus, et veritasin no-
bis non est. »

TUT.XIV.— De iis qui seculo renuntiaverunt, εἰ ea
quibus renuntiaverunt, rursum agunt.

Psdl. οχτιν, 5. — « Declinantes in obligationes
adducet Dominus cum sperantibus iniquitatem. »

Prov. xxvi, 20. — « Sieut canis, cum revertitur ad
vomitum suum, fitque odibilis, sic stultus malitia
sua iterans peccatum suum. »

Ezech. xvii, 24. — « Si averterit se justus a ju-
stitia sua, et fecerit injustitiam, secundum omnes
iniquitates, quas operari solet. impius , omnes

σαι ἐσφάλησαν. Κολάζονται οὖν ol αἱρετιχοὶ, οὐχ ὅτι
αἱρετιχοί εἰσιν, ἀλλ᾽ ὅτι γεγόνασι χαχῶς βιώσαντες.
Οὐχ ἔστι γὰρ αἱρετιχὸν γενέσθαι, μὴ γαχῶς βιώ-
σαντα, εἴτε λόγος, εἴτε πράξει. Διχαίως οὖν χριθή-
σονται, οὐχ ὅτι προσχόπτουσιν, ἀλλ᾽ ὅτι ἑαυτοὺς διὰ
μέθης, ἀπειθείας, χαὶ φ'λαργυρίας τυφλοῦντες, ἐν
σχότει διαπορεύονται.

TITA. II. — περὶ ἀνα αρτησίας" d ὅτι οὐδεὶς dva-
μάρτητος, εἰ μὴ ὁ Θεό

ε Μὴ χαθαρὸς ἔσται βροτὸς ves 'Κυρίου; ,

« Τίς χαθαρός ἐστιν ἀπὸ ῥύπον ; ἀλλ᾽ οὐδὲ εἷς, κἂν
μίαν ἡμέραν ὁ βίος αὐτοῦ ἐπὶ τῆς γῆς. »
« Οὐρανὸς οὗ χαθαρὸς ἐναντίον αὐτοῦ. »

« Τίς βροτὸς, ὅτι ἔσται ἄμεμπτος ; πῶς ἕσται
βροτὸς δίχαιος παρὰ Κυρίῳ; » |
ε Ἐὰν ἀνομίας παρατηρήσεις, Κύριε, Κύριε, τί;

ὑποστήσεται ; 2
« Mh εἰσέλθῃς εἰς χρίσιν μετὰ τοῦ δούλου σου, ὅτι
οὗ δικαιωθήσεται ἐνώπιόν σου πᾶς ζῶν. »

€ Τίς καυχήσεται ἀγνὴν ἔχειν τὴν καρδίαν ; ἣ τίς
παῤῥησιάζεται χαθαρὸς εἶναι ἀπὸ ἁμαρτίας ; 2

« "Ἄνθρωπος οὐχ ἔστι δίκαιος ἐν τῇ γῇ, ὃς ποιήσει

C ἀγαθὸν, χαὶ οὐχ ἁμαρτήσεται. »

€ Ἐὰν εἴπωμεν, ὅτι ἁμαρτίαν οὐχ ἔχομεν, ἑαυτοὺς
πλανῶμεν, xai ἀλήθεια ἐν ἡμῖν οὐκ ἔστιν. »

TITA. 1Δ', — Περὶ ἀποταξαμέγων, καὶ ἐξ ὑπο-

στροφῆς ἐκεῖνα πραττόντων οἷς dxetd£arco.

« Τοὺς ἐχχλίνοντας εἰς τὰ; στραγγαλιὰς, ἀπάξει
Κύριος μετὰ τῶν ἐργαζομένων τὴν ἀνομέαν. ν

« Ὥσπερ χύων, ὅταν ἐπέλθῃ ἐπὶ τὸν ἑαυτοῦ ἔμε-
tow, χαὶ μισητὸς γένηται, οὕτως ἄφρων τῇ αὐτοῦ
καχίᾳ ἀναστρέψας ἐπὶ τὴν ἁμαρτίαν. »

« Ἐν τῷ ἀποστρέψαι δίχαιον ἐχ τῆς διχαιοσύνης
αὐτοῦ, χαὶ ποιήσει ἀδιχίαν, χατὰ πάσας τὰς ἀνομίας
ἃς ἐποίησεν ὁ Ávopo;, πᾶσαι αἱ διχαιοσύναι αὐτοῦ

jostitie ejus quas fecit, non servabunt eum : in ἢ ἃς ἐποίησεν, οὐ μὴ φυλαχθῶσιν ἐν τῷ παραπτώμαιι

delicto suo quo deliquit, et in peccatis quibus
peccavit, morietur in eis. »

Eseclt. xxxii, 19,90.— « Justitia justi non libe
tabit eum, in quacunque die erraverit : et iniqui-
tas impii non nocebit ei, in quacunque die con-
versus fuerit ab iniquitate sua. Unumquemque
juxta vitas suas judicabo vos, domus Israel. »

Eccli. xxiv, 50, $1.— Qui baptizatur a mortuo,
οἱ iterum tangit eum, quid proficit lavatio illius ?
Sic homo qui jejunat a peccatis suis, et iterum ea-
dem faciens, orationem illius quis exaudiet? el
quid profecit seipsum humiliando? »

£echi, xxxi, 95. — « Ne offendas in peurosa. »

αὑτοῦ, ip παρέπεσεν, καὶ ἐν ταῖς ἁμαρτίαις αὐτοῦ
αἷς ἥμαρτεν, ἐν αὐταῖς ἀποθανεῖται. »

« Δικαιοσύνη διχαίου οὐ μὴ ἐξέληται αὐτὸν, ἐν f
ἂν ἡμέρᾳ πλανηθῇ * καὶ ἀνομία ἀσεδοῦς οὐ μὴ xa-
χώσῃ αὐτὸν, ἐν ἦ ἂν ἡμέρᾳ ἀποστραφῇ ἀπὸ τῆς ἀνο-
μίας αὐτοῦ. "Exactov ἐν ταῖς ὁδοῖς ὑμῶν χρινῶ
ὑμᾶς, οἶχος Ἰσραήλ. »

ε Βαπτιζόμενος ἀπὸ νεχροῦ, καὶ πάλιν ἀπκτόμενο;
αὐτοῦ, τί ὠφέλησεν ἐν τῷ λουτρῷ αὐτοῦ ; Οὕτως ὁ
ἄνθρωπος νηστεύων ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτοῦ, χαὶ
κάλιν πορευόμενος, καὶ τὰ αὐτὰ ποιῶν, τῆς προῦ-
ευχῆς αὐτοῦ, τίς εἰσαχούσεται; xal τί ὠφέλησεν ἐν
τῷ ταπεινωθῆναι αὐτόν ; »

M eonim Ss CORR S. v

1112

SACRA PARALLELA.

. 1r

« Ἕπανάγων ἀπὸ διχαιοσύνης εἰς ἁμαρτίαν, 6 A — Eccli. xxvi, 27. — « Qui revertitur a. justitia ad

Κύριος ἐτοιμάδει εἰς ῥομφαΐαν αὐτόν. »

« Οὐδεὶς ἐπιδαλὼν τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπ᾽ ἄροτρον,
καὶ βλέπων εἰς τὰ ὀπίσω, οὐχ εὔθετός ἐστιν εἰς τὴν
βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. »

t El ἀκογυγόντες τὰ μιάσματα τοῦ χόσμου ἐν Emi-
γνώσει τοῦ Κυρίου ἡμῶν xoi Σωτῆρος Ἰησοῦ Χρι-
«τοῦ, τούτῳ δὲ πάλιν ἐμπλαχέντες. ἡττῶνται, γέγο-
v&v αὐτοῖς τὰ ἔσχατα χείρονα τῶν πρώτων. Κρεῖσσον
γὰρ αὐτοῖς μὴ ἐπεγνωχέναις τὴν ὁδὸν. τῆς δικαιο-
σύνης, ἢ ἐπιγνοῦσιν ὑποστρέψαι ix τῆς παραδοθεί-
σης αὐτοῖς τῆς ἁγίας ἐντολῆς. Συμδέδηκε γὰρ αὖ-
τοῖς τὸ τῆς ἀληθοῦς παροιμίας" χύων ἐπιστρέψας
ἐπὶ τὸ ἴδιον ἑξέρασμα, χαὶ ὃς λουσάμενος εἰς χύ-
λισμα βορδόρου. |

Ἐλεεινὸν θέαμα, μετὰ νηστεῖαν, μετὰ σχληρα- Β

γωγίαν, μετὰ προσευχὴν ἐπτενῆ, μετὰ δάκρυον δα-
(Uie, μετὰ ἐγχράτειαν ἐτῶν εἴχοσί που ἢ τριάχοντα,
δι᾽ ἀπροσεξίαν ψυχῆς xat ἀμέλειαν γυμνὸν ἁπάντων
ἀποδειχθῆναι, χαὶ παραπλήσιον γενέσθαι τὸν τῇ
ἐργασίᾳ τῶν ἐντολῶν εὐθδηνούμενον ἐμπόρῳ τινὶ
μεγαλοπλούτῳ, ὃς τὰ πλήθη τῶν ἀγωγίμων ἐπαγό-
μενος, ἐξ οὐρίας αὑτῷ τῇς νηὸς φερομένης, τὰ φο-
Gipæ πελάγη διαδραμὼν, κρὸς αὐτοῖς τοῖς λιμέσι
διαῤῥαγέντος τοῦ πλοίου, πάντων ἔρημος ἀθρόον
ἀπεδείχθη. Ἐὰὔὰν xal οὗτος τὰ μυρίοις πόνοις xal
ἱδρῶσι χτηθέντα, μιᾷ προσδολῇ δαίμονος ἀπολέσῃ,
ὥσπερ τινὶ ἀγρίῳ λαίλαπι τῇ ἁμαρτίᾳ βυθισθείς"
πρέπουσα φωνὴ τῷ πᾶσαν ὁμοῦ τὴν ἀρετὴν νανα-
γήσαντι. e Ἦλθον εἰς τὰ βάθη τῆς θαλάσσης, καὶ
καταιγὶς χατεπόντισέ με.»

Ὁ iv προχοπῇ γενόμενος ἀγαθῶν ἔργων, εἶτα
παλινδρομήσα; πρὸς τὴν ἀρχαίαν συνήθειαν, οὗ
μόνον τοῖς πεπονημένοις μισθὸν ἐζημιώθη, ἀλλὰ
χαὶ βαρυτέρας ἀξιοῦται τῆς χαταχρίσεως.

Τὸ ἅπαξ τινὰ μετανοήσαντα, τὴν αὐτὴν πάλιν
ποιῆσαι ἁμαρτίαν, ἔλεγχός ἔστι τοῦτο, πρῶτον al-
τιον τῆς ἁμαρτίας ἐχείνης μὴ χεχαθάρθαι, ἀφ᾽ οὗ
καθάπερ ἀπὸ ῥίζης τινὸς τὰ ἴσα φύεσθαι συμδαίνει,
Ὥσπερ εἴ τις φυτοῦ χλάδους ἐχχόψαι θελήσειεν, τὴν
δίζαν ἐάσας, οὐδὲν ἧττον fà ῥίζα μένουσα πάλιν
βλαστάνει.

peceatuin, parabit eum Dominus ad rompbzam. »
Luc. 1x, 62. — « Nemo mittens manum suam ad
aratrum, et respiciens relro, aptus est regno Dei.»

11 Petr. 11, 20-22, — « Si refugientes €oinquina-
tiones mundi in cognitione Doinini nostri et Sal-
vatoris Jesu Cliristi, huic rursus implicati supe-
rantur, facta sunt eis posteriora deteriora prioribus.
Melius enim erat illis non cognoscere viam justi-
tie, quam post agnitionem retrorsum converti ab
eo quod traditum est,.sancto mandato. Contigit
enim eis illud veri proverbii, 843 Canis reversus
ad suum vomitum, el sus lota in volutabro luti. »

Basil. Hom. in princ. Prov.—Miserandui specta-
culum. Post jejunium, post asperum vitze genus,
post assiduas preces, post uberes lacrymas, post
abstinentiam viginti circiter aut triginta annorum,
propter animz negligentiam et incuriam omnibus
orbari, e£ eum qui mandatorum divinorum exsecu-
tione et quzstu affluebat, similem evadere locuple-
tissimo cuidam negotiatori, qui amplissimas merces
secum efferens, et secundo vento periculosa maria
emensus, in ipso littore effracta navi, omnibus
statim opibus privatur : sí quidem hie quoque ea
que sexcentis laboribus et sudoribus quæsierat,
unico daemonis assultu perdat, a peccato veluti
sevo quodam turbine submersus. Hine sane, qui
virtutes omnes facto naufragio amiserit, vox ista
convenerit : « Veni in altitudinem maris, et tem-
pestas demersit me (Psal. ταν, 5). »

Ejus. hom. de Hebr. — Qui in bonis operibus
progressum fecit, ac deinde ad veterem consuetu-
dinem rediit, is non solum laborum quos exantia-
vit fructu multatur, sed et graviore supplicio affi-
citur.

Quod quispiam post poenitentiam idem rursum
scelus admittat, id argumento est, primam illius
peccati causam minime repurgatam esse; utpote
ex qua tanquam ex radice quadam, eadem pullu-
lare contingat. Quemadmodum si quis arboris
ramos amputare cupiens, radicem relinquat ,
nihilominus -radix manens iterum fruticabit.

Ἐφ᾽ οἷς ἂν εὕρω ὑμᾶς ἐπὶ τούτοις xai xpwó* p — Clem. Alex., Siromat. Quis dives salv. ἃ 40. 1 —

καὶ παρέχαστα βοᾷ τὸ τέλος ἀπάντων, ὥστε καὶ τὰ
μέγιστα εὖ πεποιηχότι τὸν βίον, ἐπὶ δὲ τοῦ τέ-
λους ἐξοχείλαντι πρὸς xax(av, ἀνόνητο: πάντες oi
πρόοθεν πόνοι, ἐπὶ τῇ χαταστροφῇ τοῦ δράματος ἐξ-
ἀθλων γενομένων. ΕΣ

Ὅταν ἄνθρωπος δίχαιος ἐχπέσῃ, λέγωμεν περὶ
αὐτοῦ τὸ λεχθὲν παρὰ τοῦ Ἡσαῖου - « Πῶς ἐξέπε-
δὲν ὁ ἑωσφόρος ἐξ οὐρανοῦ, xal εἰς τὴν γῆν συν-
«τρίδη; »

In quibus vos invenero, in his etiam judicabo : id
quod in unaguaque re finis omnium clamat. Itaque
licet quis recte vitam omnem transegerit, ubi sub
vite finem in vitium erit provolutus, nullum ex
pristinis omnibus laboribus fructum consequetur,
praemiis fabula peracta jam distributis.

Nili Ascet. — Dum homo justus ἃ justitia exci-
derit, de illo dicamus quod ab Isaia dictum fuit :
« Quomodo cecidit e ccelo Lucifer, οἱ in terra con-

. tritus est? » (Isa. xiv, 12.

VARLE LECTIONES.

11 Rupef. hzc accepta feruntur, tx τοῦ α' Στ
ejusdem ancoris, cui titulus est : (uis dives saltandus sit,

NL vocatur.

ον €x lib. Y Strom. Ὅνλ won. ὁκοσττονλ Ve S NS
qui in isdem Ῥατλολι δολία. Xj YAvox-,

115

Philonis. — Nonnulli, cum in virtute profece- A

Tint, antequam pervenerint ad finem, prolapsi
sunt ; eo velut optimatum náascente statu a veteri
incondit:e plebis dominatione deleto; quae, cum
aliquantisper quieverit, de integro rursus majore
potentia impetum adversus illum fecit.

Posteaquam home per pietatis studium, et pro-
ban vite rationem, numeros omnes virtutis ab-
Solvit, et ómnibus exploratum est, eum pietate et
Dei timore praeditum esse, ac deinde in peccatum
Iabitur; hoc demum est παράπτωμα, id est lapsus.
Cum enim ad cceli fastigium esset evectus, ad imum
inferni postéa cecidit.

TIT. XV. — De resurrectione, ei judicio, et. pena
eterna;

Psal. 11, 8. —4 Paravit in judicio thronum su&m,
et ipse judicabit orbem terri in sequitate. »

, Psal. cin, 39. — « Auferes spiritum eorum, et
Üeficient, et in pulverem revertentur. »

SA Prov. xt, 15. — «Si justus vix salvatur,
Impius ét peccator ubi parebunt? »

Eccle. xn, 14. — « Omne factum Deus adducet
ih judicium, de omni abscondito, sive bonum, sive
fnalum sit, »

Amos v, 18. — « Vo desiderantibus diem Do-
Ínini ! Utquid bzc vobis dies Domini f Ista tencbrz
bst, et nn lui. /

Joel i, 51, — « Magna dies Domini, et illustris
talde. Quis erit sufficiens ad eam? »

Joel ut, 12. — à Consargant, et áscendant gentes
in vallem Josaphat : quia ibi sedebo ut judicem
omnes gentes in circuitu. Mittite falces, quoiiiam
adest vindemia : introite, οἱ calcate, quia plenum
est torcülar, et redündant torcularia ; quis repleta
bont mala éorum. Sonitus exauditi sunt ín valle
judicii : sol et luna obtenebrabuntur, et stellae non
dabunt splendorem suum. Dominus autem de Sion
tlamabit, et de Jerusalem dábit vocem suam, et
hiovebitur cceluni et terra. i

Sophon. 1, 7, 14, 15. — « Timete 4 facie Domiui,
Apuia juxta est. dies Domini. Præparavit Dominus
Victimam suam, sanctiflcavit vocatos suos. Justa
cst dies Domini magnus : juxtà est, et velox nimis.
Vox dies Domini amara et dura statüta est, Dies
irz, dies illa, dies tribulationis, et necessitatis, et
perditionis : dies tenebrarum et turbinis. »
Malach. in, 4, 2. — « Ecce venit, dicit Dominus
omnipotens : eL quis sustinebit diem introitus
ejus? quia ipse ingreditar quasi ignis in conflato-
rio, el quasi herba lávantium : et sedebit conflang
εἰ emundans βίου! argentum. »
. Malach. ww, 5. — « Ecce ego mitto vobis Eliam
Thesbitem, antequam veniat dies Domini magnus
el illustris. »
Asa. 11, 10, 19. — « Nunc ingredimini in petras,
et abscondimini in terra ἃ facie timoris Domini,

S. JOANNIS DAMASCENI |

"Evtoc προχόψαντες ἐπ᾽ ἀρετῆν, ὑπενόστης
ἐφιχέσθαι τοῦ τέλους, τὴν ἄρτι φνομένην
χρατείαν ἐν ψυχῇ χαθελούσης τῆς παλαιᾶς
τρατείας, á πρὸς ὀλίγον ἣρεμήσασα, πάλιν
ἀρχῆς μετὰ πλείονος δυνάμεως ἐναπέθετο.

Ὅταν ἄνθρωπος χατορυώσῃ βίον ivápi
ἀσχήσεως, καὶ ἀγαθῆῇς πολιτείας, χαὶ ἔσι
πάντων ἐγνωσμένος, ὅτι ἔστιν εὐσεδὴς χαὶ o
voc τὸν Θεὸν, καὶ ἐχπέσῃ εἰς ἁμαρτίαν, τοῦ:
παράπτωμα, ᾿Ανῆλθεν γὰρ εἷς τὸ ὕψος τοῦ o
καὶ πέπτωχεν εἰς τὸν πυθμένα τοῦ δου.

TITA. [Ε΄. Περὶ ἀναστάσεως, καὶ κρίσεως
ψίας xoAdo δωςι

€ Ἡτοίμασεν ἐν χρίδσει τὸν θρόνον αὐτι
αὐτὸς χρινεῖ. i

« ᾿Αντανελεῖς τὸ πνεῦμα αὑτῶν, καὶ ἐχλε
«αἱ εἰς τὸν χοῦν αὐτῶν ἐπιστρέψουσιν. »

« El ὁ δίκαιος μόλις σώζεται, ὁ ἀσεδὴς xal
«ωλὸς ποῦ φανεῖται: »

t Σύμπαν τὰ ποίημα ἄξει ὁ Θεὸς εἰς x
ἐν παντὶ Καρεωραμένῳ, ἐὰν ἀγαθὸν, ἐὰν
βόν. »

ἐ Οὐαὶ οἱ ἐπιθυμοῦντες τὴν ἡμέραν Κι
Ἵνα «6 ὑμῖν αὔτη ἡμέρα Κυρίου ; αὕτη ἐστὶ a
xat οὗ φῶς. »

€ Μεγάλη ἡ ἡμέρα Κυρίου, μεγάλη xaX ἐπι
σφόδρα. Τίς ἔσται ἱχανὸς αὐτῇ ; 9

« Ἐξεγειρέσθω, χαὶ ἀναδαινέτω πάντα τὲ
εἰς τὴν χοιλάδα Ἰωσαφὰάτ, ὅτι ἐχεῖ χαθιῶ τοῦ
κρῖναι πάντα τὰ ἔθνη εἰς τὴν χύχλωθεν. "E
στείλατε δρέπανα, ὅτι παρέστηχεν ὁ spo
Εἰσποβεύεδθε, πατεῖτε, διότι πλήρης ἡ ληνόςφ!
χεῖται τὰ ὑκολήνια, ὅτι ἐπληθύνθη τὰ χαχὰ αἱ
Hxoi ἐξήχησαν àv τῇ χοιλάδι τῆς δίχης “ ὁ
χαὶ ἡ σελήνη συσχοτάσουσι, χαὶ οἱ ἀστέρες οὐ
σουσι τὸ φέγγος αὐτῶν * ὁ δὲ Κύριος ἐχ Σιὼν
κράξεται, xai ἐξ Ἱερουσαλὴμ δώσει τὴν φι
αὐτοῦ, xal σεισθήσεται ὁ οὐρανὸς χαὶ ἡ γῆ. »

« Ἐὐλαδεῖσθε ἀπὸ προσώπου Κυρίου, διότι t
ἡ ἡμέρα Κυρίου. Ἡτοίμασε Κύριος τὴν 6v
αὐτοῦ, ἡγίάσε τοὺς χλητοὺς αὐτοῦ. Ἐγγὺς ἡ ἡ;
Κυρίου ij μεγάλη, ἐγγὺς χαὶ ταχεῖα σφόδρα. dun
ἡμέρα Κυρίου πιχρὰ χαὶ σχληρὰ τέτακχταὶ * £y
ὀργῆς, fj ἡμέρα ἐχείνη ἡμέρα θλίψεως καὶ dávép
xai ἀφανισμοῦ * ἡμέρα σκότους χαὶ γνόφον. ».

4 Ἰδοὺ ἔρχεται, λέγει Κύριος ὁ παντοχράτι
χαὶ τίς ὑπομενεῖ ἡμέραν εἰσόδου αὐτοῦ ; διότι,
τὸς εἰσπορεύεται ὡς πὺρ ἐν χωνευτηρίῳ, xal
πόα πλυνόντων " χαὶ καθιεῖται χωνεύων χαὶ χαί
piov ὡς τὸ ápyüptbv. »

t "oU ἐγὼ ἀποστέλλω Ἡλίαν τὸν θεοῦίτη
πρὶν ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου τὴν μεγάλην)
ἐπιφανῇ. »

« Νὺν εἰσέλθετε εἰς τὰς πέτρας, xal χρύπτιξ
εἰς τὸν ὧν πὰ ses SNO uff Ἐφ t

"ΠῚ

. SÁCRÀ PARALLEL.

1118

ἀκὸ τῆς δόξης τῆς ἰσχύος αὐτοῦ, ὅταν ἀναστῇ θραῦ- A οἱ ἃ gloria virtutis ejus, quando surrexerit eonte-

ent τὴν γῆν.»

ε Ἰδοὺ ἡμέρα Κυρίον ἀνίατος ἔρχεξλι μετὰ θυ-
pou χαὶ ὀργῆς, θῆναι τὴν οἰκουμένην ὅλην ἔρημον
παὶ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀπολέσει ἐξ αὐτῇς. Οἱ γὰρ
ἀστέρες τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ὁ Ὡρίων, καὶ ὁ κόσμος
πῆς τοῦ οὐρανοῦ, τὸ φῶς αὐτῶν οὐ δώσουσι, xol
σχοτασθήσονται τοῦ ἡλίου ἀνατέλλοντος, xat f| σελή-
vr οὐ δώσει τὸ φῶς. Καὶ ἐντελοῦμαι τῇ οἰκουμένῃ
ὅλῃ καχὰ, χαὶ τοῖς ἀδεδέσι τὰς ἁμαρτιας αὐτῶν "
καὶ ἀπολέσω ὅόριν ἀνόμων, xaX ὕδριν ὑπερηφάνων
«απεινώσω. »

ε ᾿Αναστήδσονται οἱ νεχροὶ, xal ἐγερθήσονται οἱ
ἐν τοῖς μνημείοις: »

ε Ἐγὼ τὰ ἔργα αὐτῶν, καὶ τὸν συλλογισμὸν
οἔρχομαι συναγαγεῖν.»

« Εἰλιγήσεται ὁ οὐρανὸς ὡς βιδλίον, χαὶ πάντα
tà ἄστρα πεσοῦνται ὡς φύλλον ἐξ ἀμπέλον, καὶ
ὡς πίπτει φύλλον ἀπὸ συχῆς. »

« Πᾶσα φωνὴ ἀνάσξήσεται πρὸς σὲ εἰς κρίσιν,
καὶ πάντα αὐτοὺς ἑτάσει * οἱ δὲ ἔνοχοι ἔδονται ἐν
λύπῃ. »

« Ἰδοὺ ὁ θεὸς ἡμῶν, ἱδοὺ ὁ Κύριος ἡμῶν μετὰ
ἰσχύος ἔρχεται. Ἰδοὺ ὁ μιαθὸς μετ᾽ αὐτοῦ, xal τὸ
ἔργον ἐνώπιον αὐτοῦ.»

ε Ἰδοὺ Κύριος ὡς πῦρ ἥξει, xal ὡς χαταιγὶς τὰ
ἄρματα αὐτοῦ, ἀποδοῦναι ἐν θυμῷ ἐχδίχησιν χαὶ
ἀκοσχοραχισμὸν ἐν φλογὶ πυρός. Ἔν γὰρ τῷ πυρὶ
Κυρίου κριθήσεται πᾶσα ἣ γῆ.»

« Τάδε λέγει Κύριος τοῖς ὀστέοις τούτοις * Ἰδοὺ
ἐγὼ φέρω ἐφ' ὑμᾶς πνεῦμα ζωῆς, καὶ δώσω ἐφ'
ὑμᾶς νεῦρχ, καὶ ἄξω ἐφ᾽ ὑμᾶς cápxa* καὶ ζή-
ϑεσθε, xat γνώσεσθε, ὅτι ἐγώ εἰμι Κύριος.»

εΚρίσις τῷ Κυρίῳ ἐν τοῖς ἔθνεσι, πρίνεσθαι αὖ- -

t πρὸς πᾶσαν δάρχα. »

« Ἐθεώρουν ἕως οὗ θῥόνοι ἐξέθησαν, χαὶ ὁ πα-
λαιὸς ἡμερῶν ἐκάθητο. Καὶ τὸ ἔνδυμα αὐτοῦ λευχὸν
ὡσεὶ χιὼν, καὶ fj θρὶξ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ὡσεὶ ξοιον
καϑαρόν" xaX ὁ θρόνος αὐτοῦ φλὸξ πυρὸς, καὶ οἱ
ἐροχοὶ αὐτοῦ κῦρ φλέγο"»ν. Ποταμὸς πυρὸς εἶλχεν
ἐχπορευόμενος ἔμπροσθεν αὐτοῦ. Χιλίαι χιλιάδες
ἐλειτούργουν αὐτῷ, χαὶ μυρίαι μυριάδες παρειστή-

rere terram. »

Isa. xvi, 9-11. — « Ecce dies Domint, crudelis
venit cum indignatione et ira, ad ponendum orbem
lerree in. solitudinem : et peccatores disperdet ex
ea. Stelle enim celi, et Orion et onnis ornatus
celi lumen suum non dabunt, et obtenebrabuntur
sole oriente, et luna. non dabit lumen suum, et
mandabo universo orbi mala, et impiis peccata
eorum. Et. perdam injuriam iniquorum, et rontu-
meliam superborum hunmiliabo, »

]sa. xxvi, 16. — « Resurgeni mortui, et exsur-
gent qui in monumentis sunt. »

Isa. vx vi, 18. — « Ego opera eorum novi, et con-
gregationem venio congregare. »

Isa. xxxiv, 4.— « Complicabitur ccelum ut liber,
et omnia astra cadent. ut folium ex. vite, et sicut
cadit folium de flcu. » .

« Omnis vox exsurget ad ie im judicium, et
emnia eos examinabunt, et nocentes erunt in ma-
rore.

Isa. Lxn, 11. — ε Ecce Deus noster, ecce Do-
minus noster, cum virtute veniet. Ecce merces ejus
cum eo, et opus ejus coram illo. »

lsa. xxvi, 45. — « Ecce Dominus quasi ignis
veniet, et quasi tempestas currus ejus, reddere in
furore ultionem et increpationem $45 in flamma
ignis. In igne enim Domini judicabitur omnis
terra. »

C Ezech. xxxvi, 5, 6, — c Hoc dicit Dominus ossi-

bus istis : Ecce ego adducam super vos spiritum
vite, et dabo super vos nervos, et inducam super
vos carnes ; et vivetis, οἱ cognoscetis quoniam ego
sum Dominus. »

Jerem. xsv, 51. — « Judicium Domino in geuti-
bus, ut ipse judicet omnem cernem. »

Dan. vu, 9, 10, — « Aspiciebam donec throni
positi sunt : et Aptiquus dierum sedit. Et vestimen-
tum ejus candidum quasi nix, et capilli capitis eju$
quasi lana munda. Et thronus ejus flamma ignis,
et rotze ejus ignis accensus. Fluvius igneus egre»
diebatur a facie ejus. Millia millium ministrabant
ei, et decies millies centena millia assistebart ei

χεισαν αὐτῷ, “Ἕμπροσθεν αὐτοῦ κριτήριον ἐκάθισεν, ,, coram ipso. Judicium sedit, et lihri aperti sunt. »

καὶ αἱ βίδλοι ἠνεῴχθησαν. »

« "Ev τῷ χαιρῷ ἐχείνῳ ἀναστήσεται Μιχαὴλ ὁ
ἄρχων ὁ μέγας, 6 ἐστηκὼς ἐ κὶ τοὺς νίοὺς τοῦ λαοῦ "
καὶ ἔσται χαιρὸς θλίψεως, οἷο; οὐ γέγονεν ἀφ᾽ οὗ
γεγένηται ἔθνος ἐπὶ τῆς γῆς, ἕως καιροῦ kxe(vov.
Καὶ ἐν τῷ καιρῷ ἐχείνῳ δωθήσεται ὁ λαός σου πᾶς
ὁ εὑρεθεὶς γεγραμμένος ἐν τῇ βίόδλῳ ταύτῃ καὶ
KoÀÀol τῶν χαθευδόντων bv γῆς χώματι ἐξεγερθή-
σονται. Οὗτοι εἰς ζωὴν ἀϊώνιον, xai οὗτοι εἰς
ὀδνειδιαμὸν, xaX αἰσχύνη" αἰώνιον * χαὶ οἱ συνιέντες
ἐκλάμψουσιν ὡς; fj λαμπρότης τοῦ στερεώματος,
χὰὶ ἀπὸ τῶν διχαίων τῶν πολλῶν, ὡσεὶ ἀστέρες εἰς
4ὃν αἰῶνα. » ᾿
j t λέγω dp, ὅτε πᾶν ῥῆμα ἀργὸν ὃ ἐὰν λαλῆ-

Dan. xi, 1-5. — εἴπ tempore illo consurget
Michael princeps magnus, qui stat pro filiis populi :
el erit tempus tribulationis quale non fuit, ex quo
gens facta est super terram usque ad teupus illud,
Et in tempore illo salvabitur populus tuus, omnis
qui inventus fuerit scriptus in libro hoc. Et multi
de iis qui dormiunt in terre polvere evigilabunt :
alii in vitam zlernam, et alii in opprobrium et con.
fusionem sternam. Et qui intelligent fulgebunt
quasi splendor firmamenti, et ex multis justorum
ut astra in aeternum. a

Matth, xu, 96. — «Dco voe, que. eos wet-

1119

S. JOANNIS DAMASCENI

1150

bum otiosum, quod locuti fuerint homines, reddent A σωσιν ol ἄνθρωποι, ἀποδώσουσι περὶ αὑτοῦ λόγον

de eo rationem in die judicii. Ex verbis enim tuis
justificaberis, et ex verbis tuis condemnaberis. »

Matth. xin, 56 45. —— « Et accesserunt ad eum
discipuli ejus, dicentes : Edissere nohis parabolam
zizaniorum agri. Qui respondens ait illis : Qui se-
minat bonum semen, est Filius hominis. Ager au-
tem est mundus. Bonum vero semen, hi sunt (ilii
regni. Zizania autem fllii sunt nequam. Ininíicus
autem qui seminavit ea, est diabolus. Messis vero
est consummatio szculi. Messores autem angeli
sunt. Sicut ergo colliguntur zizania, et igni combu-
runtur, sic erit in consummatione seculi. Mittet
Filius hominis angelos suos, et colligent de regno
ejus omnia scandala, et eos qui faciunt iniquita- |
tem, el mittent eos in caminum ignis : ibi erit le- B
tus οἱ stridor dentium. Tunc justi fulgebunt sicut
sol in regno Patris eorum. »
θμὸς xai ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων.
αὑτῶν.»

Math. xvi, 17. — « Filius hominis venturus est
in gloria Patris sui cum angelis suis, et tunc red-
det unicuique secundum opera sua. »

Matth. xxiv, 29-51, 56. — « Statim autem post
tribulationem dierum illorum, sol! obscurabitur, et
luna non dabit lumen suum, et stellae cadent de
caelo, et virtutes coelorum commovebuntur : et tunc
parebit signum Filii hominis in ccelo, et tunc plan-
gent omnes tribus terre. Et videbunt Filium

ἐν ἡμέρᾳ χρίσεως. 'Ex γὰρ τῶν λόγων cov &-
καιωθήσῃ, xal ἐχ τῶν λόγων σου χαταχριθήσῃ. »

« Καὶ προσῆλθον αὐτῷ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγον»
τες " φράσον ἡμῖν τὴν παραδολὴν τῶν ζιζανίων τοῦ
ἀγροῦ. O δὲ ἀποχριθεὶς εἶπεν αὐτοῖς * “Ὁ σπείρων
χαλὸν σπέρμα, ἔστιν ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου " ὁ δὲ
ἀγρὸς, ἔστιν ὁ χόσμος * τὸ δὲ χαλὸν σπέρμα, οὗτο!
εἰσιν υἱοὶ τῆς βασιλείας * τὰ δὲ ζιζάνια, εἰσὶν υἱοὶ
τοῦ πονηροῦ * ὁ δὲ ἐχθρὸς ὁ σπείρας αὑτὰ, ἔστιν 6
διάδολος " ὁ δὲ θερισμὸς, συντέλεια τοῦ αἰῶνός &c-
τιν " οἱ δὲ θερισταὶ, ἄγγελοί εἰσιν. Ὥσπερ οὖν
συλλέγεται τὰ ζιζάνια, χαὶ πυρὶ χαίεται, οὕτως
ἔσται ἐν τῇ συντελείᾳ τοῦ αἰῶνος τούτου. ᾿Ἀποστελεῖ
ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ, xal συλ-
λέξουσιν ἐχ τῆς βασιλείας αὐτοῦ πάντα τὰ σχάνδαλα,
xaX τοὺς ποιοῦντας τὴν ἀνομίαν, xa ἐμδαλοῦσι αὖὗ-
τοὺς εἰς τὴν χάμινον τοῦ πυρός. "Exel ἔσται ὁ χλαυ-

Τότε οἱ δίχαιοι ἐχλάμψουσιν ὡς δἥλιος ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Πατρὸς

« Μέλλει ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεσθαι ἐν δόξῃ
τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ. μετὰ τῶν ἀγγέλων αὑτοῦ, xal
τότε ἀποδώσει ἐχάστῳ xasà τὴν πρᾶξιν. »

« Εὐθέως μετὰ τὴν θλίψιν τῶν ἡμερῶν ἐχείνων, ὁ
ἥλιος σχοτισθήσεται, καὶ ἡ σελήνη οὐ δώσει τὸ
φέγγος αὐτῆς, καὶ οἱ ἀστέρες πεσοῦνται ix «οὔ οὐ-
ρανοῦ, χαὶ αἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν σαλευϑήσονται"
xat τότε φανήσεται τὸ σημεῖον τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώ-
xou ἐν τῷ οὐρανῷ * xal τότε κόψονται πᾶσαι αἱ

hominis venientem in nube coli cum virtute multa C φυλαὶ τῆς γῆς xat ὄψονται τὸν Yibv ἑοῦ ἀνθρώπου

et majestate. Et mitte? angelos 94 suos cum
tuba el voce magna, et congregabunt electos ejus
a qualuor ventis, a summis celorum usque ad
terminos eorum. De die autem illa et hora nemo
scit, neque angeli coelorum, nisi solus Pater.»

Matth. xxv, 15. — « Vigilate, quia nescitis diem
neque horam. »

Joan. v, 28. — « Venit hora, in qua omnes qui
in monumentis sunt, audient vocem ejus; et
procedent qui bona fecerunt, in resurrectionem
vite : qui vero mala egerunt , in resurrectionem
judicii. »

Luc. xvii, 26-50. — « Sicut factum est in diebus
Noe, ita erit et in diebus Filii hominis, Edebant et
bibebant, uxores ducebant, et dabantur ad nuptias,
usque in diem qua intravit Noe in arcam, et venit
diluvium, et perdidit omnes. Sicut etiam factum
est in diebus Lot. Edebant, bibebant, emebant,
vendebant, plantabant, zedificabant. Qua die autem
exiit Lot ἃ Sodomis, pluit sulphur de coelo, et
omnes perdidit. Secundum hac erit dies, in qua
Filius hominis revelabitur. » |

Luc. xxx, 295-27, δὲ, 55. — « Tunc erunt. signa
in sole et luna et stellis, et in terra pressura gen-
tium prz: confusione, sonitus maris et fluctuum ,

arescentibus hominibus pra timore. et exspeaa-

ἐρχόμενον ἕν νεφέλῃ μετὰ δυνάμεως, καὶ δόξης πολ-
λῆς" xal ἀποστελεῖ τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ μετὰ σάλ-
κιγγος καὶ φωνῆς μεγάλης, xai συλλέξουσι τοὺς
ἐχλεχτοὺς αὐτοῦ Ex τῶν τεσσάρων ἀνέμων, ἀπ᾽ ἄκρων
οὐρανῶν ἕως ἄχρων αὑτῶν. Περὶ δὲ τῆς ἡμέρας
ἐχείνης, καὶ τῆς ὥρας οὐδεὶς οἵδεν, οὐδὲ οἱ ἄγγελοι
τῶν οὐρανῶν, εἰ μὴ ὁ Πατὴρ μόνος. »

« Γρηγορεῖτε, ὅτι οὐχ οἴδατε τὴν ἡμέραν, οὐδὲ τὴν
ὥραν, »

« Ἔρχεται ὥρα, àv fj πάντες οἱ ἐν μνημείοις
ἀχούσονται τῆς φωνῆς αὑτοῦ " xal ἐχπορεύσονται
οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες, εἰς ἀνάστασιν ζωῆς, οἱ δὲ
τὰ φαῦλα πράξαντες, εἰς ἀνάστασιν χοίσεως. »

« Καθὼς ἐγένετο ἐν ταῖς ἡμέραις Νῶς, οὕτω;
ἔσται χαὶ ἐν ταῖς ἡμέραις τοῦ Υἱοῦ ἀνθρώπου.
Ἤσθιον, ἔπινον, ἐγάμουν, ἐξεγαμίσχοντο, ἄχρι ἧς
ἡμέρας εἰσῆλθε Νῶε εἰς τὴν κιδωτὸν, καὶ ἦλθεν ὁ
χαταχλυσμὸς, xai ἀπώλεσε πάντας. μοίως xal
ἐγένετο ἐν ταῖς ἡμέραις Λώτ ἤσϑιον, ἔπινον, hb
pacov, ἐπώλουν, ἐφύτευον, ᾧχοδόμουν * Tj δὲ ἡμέρᾳ
ἐξῆλθε Αὧτ ἀπὸ Σοδόμων, ξόρεξεν θεῖον ἀπ᾽ οὐρα»
νοῦ, χαὶ ἀπώλεσεν ὅπαντας. Κατὰ ταῦτα ἔσται
ἡ ἡμέρα, ἐν fj ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἀποχαλύκτε.-
ται. )

« Τότε ἔσται σημεῖα ἐν ἡλίῳ, δελήνῃ, xoi ἄ6-
τροις, xal ἐπὶ τῆς γῆς συνοχὴ ἐθνῶν ἐν ἀπορίᾳ,
tantes θαλάπτταης καὶ σάλου, ἀποψυχόντων ἀνθρώκων

ἀπὸ fou dX ποοσδολος τῶν ταν κον ἃ

Hi

1181

SACRA PARALLELA.

1182

οἰκουμένῃ. Αἱ γὰρ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν σαλευθή- A tionc eorum, quæ supervenient universo orbi. Nam

σονται, καὶ τότε ὄψονται τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπον
ἐρχόμενον ἕν νεφέλῃ μετὰ δυνάμεως xat δόξης πολ-
λῆς. Προσέχετε ἑαυτοῖς μήποτε βαρυνθῶσιν ὑμῶν
αἱ χαρδίαι ἐν χραιπάλῃ, xal μέθῃ, χαὶ μερίμναις
βιωτιχαῖς, xai αἰφνιδίως ἐφ᾽ ὑμᾶς ἐπιστῇ ἡ ἡμέρα
ἐχείνη. Ὡς παγὶς γὰρ ἐπελεύσεται ἐπὶ πάντας
«οὺς χαθημένους ἐπὶ πρόσωπον πάσης τῆ; γῆς.»

« Ὅταν ix νεχρῶν ἀναστῶσιν, οὔτε γαμοῦσιν,
οὔτε γαμίζονται, ἀλλ᾽ ὡς ἄγγελοί εἶσιν ἐν οὐ-
ρανῷ.»

« Λογίζομαι, ὅτι οὐχ ἄξια τὰ παθήματα τοῦ νῦν
χαιροῦ πρὸς τὴν μέλλουσαν δόξαν ἀποχαλυφθῆναι
εἰς ἡμᾶς. Ἢ γὰρ ἀποχαραδοχία τῆς χτίσεως τὴν
ἀποχάλυψιν τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ ἀπεχδέχεται. »

« Ἔχάστου τὸ ἔργον ὁποῖόν ἔστι τὸ πῦρ δοχι-
μάσει. EU τινος τὸ ἔργον μένει, ὃ ἐπῳχοδόμησεν,
μισθὸν λήψεται. Εἴ τινος τὸ ἔργον χαταχαήσεται,
ζημιωθήσεται, Αὐτὸς δὲ σωθήσεται, οὕτιυς δὲ ὡς
διὰ πυρός. »

« Οὕτω; γέγραπται " Ἐγένετο ὁ πρῶτος ἄνθρω-
πος εἷς ψυχὴν ζῶσαν, ὁ ἔσχατος ᾿Αδὰμ εἰς πνεῦμα
ζωοποιόν. ᾿Αλλ᾽ οὐ πρῶτον τὸ πνευματιχόν * ὁ πρῶ-
τος ἄνθρωπος ix γῆς χοϊχὸς, ὁ δεύτερος ἄνθρωπος
ὁ Κύριος ἐξ οὐρανοῦ. Οἷος ὁ χοϊχὸς τοιοῦτοι xal oi
χυΐκοί - xai οἷος ἐπουράνιος, τοιοῦτοι xal οἱ ἐπουρά-
vtot, Καθὼς ἐφορέσαμεν τὴν εἰχόνα τοῦ χοϊχοῦ,
φορέσωμεν xal τὴν εἰχόνα τοῦ ἐπουρανίου. Τοῦτό
φημι, ἀδελφοί μον, ὅτι σὰρξ χαὶ αἷμα βασιλείαν
θεοῦ χληρονομῆσαι οὐ δύνανται, οὐδὲ ἡ φθορὰ τὴν
ἀφθαραίαν χληρονομεῖ. Ἰδοὺ μυστήριον ὑμῖν λέγω"
πάντες μὲν οὗ χοιμηθησόμεθα, πάντες δὲ ἀλλαγη-
σόμεθα. Ἐν ἀτόμῳ, ἐν ῥιπῇ ὀφθαλμοῦ, ἐν ἐσχάτῃ
σάλπιγγι " σαλπίσει yáp* καὶ οἱ νεχροὶ ἐγερθήσον-
«αι ἄφθαρτοι, xai ἡμεῖς ἀλλαγησόμεθα. Δεῖ γὰρ τὸ
φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀφθαρσίαν, xat τὸ θνητὸν
τοῦτο ἐνδύσεται ἀθανασίαν. Ὅταν δὲ τὸ φθαρτὸν τοῦτο
ἐνδύσεται ἀφθαρσίαν, καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσεται
ἀθανασίαν, τότε γενήσεται ὁ λόγος ὁ γεγραμμένος.
Κατεπόθη ὁ θάνατος εἰς νῖχος. Ποῦ σου, θάνατε, τὸ
πένερον; ποῦ σον, (5n, τὸ νῖχος ; τὸ χέντρον τοῦ θα-
νάτου ἡ ἁμαρτία; Ἢ δὲ δύναμις τῆς ἁμαρτίας, ὁ
γόμος..»

virtutes coelorum movebuntur. Et tunc videbunt
Filium bominis venientem in nube cum potestate
et majestate multa. Attendite aulem vobis ne forte
graventur corda vestra in crapula, ct ebrietate, et
curis hujus vitze, et repente superveniat in vos dies
illa. Tanquam laqueus enim superveniet in omnes
qui sedent super faciem omnis terra. »

Marc. xui, 95. — « Cum a mortuis resurrexerint,
neque nubent, neque nubentur; sed sunt sicut an-
geli in coelo. »

Rom. vii, 18. —- « Existimo quod non sunt con-
digna passiones hujus temporis ad futuram gloriam
que revelabitur in nobis. Nam exspectatio crea-

p turz, revelationem filiorum Dei exspectat. »

I Cor. wi, 15, 14.— ε Uniuscujusque opus quale
sit, ignis probabit. Si cujus opus manserit, quod
superzedificavit, mercedem accipiet. Si cujus opus
arserit, detrimentum accipiet. Ipse autem salvus
erit : sic tamen quasi per ignem. »

] Cor. xv, 44-56. — « Sic scriptum est : Factus
est primus bomo in animam viventem : novissimus
Adam in spiritum vivificantem. Sed non primum
quod spirituale est. Primus homo de terra, terre-
nus : secundus homo, Dominus de celo. Qualis
terrenus, tales et terreni : et qualis coelestis, tales
et coelestes, Et sicut portavimus imaginem terreni,
portemus et imaginem coelestis. Hoc dico, fratres
mei, quia caro et sanguis regnum Dei possidere
non possunt, nec corruptio incorruptionem possi-
det. Ecce mysterium vobis dico : omnes quidem
non doriniemus, omnes autem immutabimur : in
momento, in ictu oculi, in novissima tuba : canet
enim tuba et mortuí resurgent incorrupti, et nos
immutabimur. Oportet enim corruptibile hoc in-
duere iucorruptionem, et mortale hoc induere im-
mortalitatem. Cum autem corruptibile hoc in-
duerit incorruptionem, et mortale hoc induerit
immortalitatem, tunc fiet sermo qui scriptus 347
est. Absorpta est mors in victoria. Ubi est, mors,
stimulus? ubi est, mors, victoria ? Stimulus autem
mortis peccatum est : virtus vero peccati, lex. »

« Τοὺς πάντας ἡμᾶς φανερωθῆναι δεῖ ἔμπροσθεν p. — I! Cor. v, 10]. — « Omnes nos mauifestari

«οὔ βήματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα χομίσηται Éxactoc τὰ
διὰ τοῦ σώματος, καθὰ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν, εἴτε
φαῦλον. »

« Ὃ γὰρ ὃν σπείρῃ ἄνθρωπος ; τοῦτο χαὶ θε-
ρίσει. »

« Θὺ θέλω δὲ ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοὶ, περὶ τῶν
κεχοιμημένων, ἵνα μὴ λυπῆσθε, χαθὼς xai οἱ λο:ποὶ
οἱ μὴ ἔχοντες ἐλπίδα. »

« Περὶ δὲ τῶν χρόνων χαὶ τῶν χαιρῶν, ἀδελφοὶ,
οὗ χρείαν ἔχετε ὑμῖν γράφεσθαι. Αὐτοὶ γὰρ ἀχριδῶς
οἴδατε, ὅτι ἢ ἡμέρα Κυρίου ὡς χλέπτης ἐν νυχτὶ,
οὕτως ἔρχεται. “Ὅταν γὰρ εἴπωσιν" Εἰρήνη καὶ
ἀσφάλεια, τότε αἰφνίδιος αὐτοῖς ἐπιστήσεται ὅλε-
. fpe. Ὥσπερ ἢ δὲν 5f. ἐν γαστρὶ ἐχούσῃ, xai οὗ

- μὴ ἐχφόγωσεν »

- 4 e
lov θιραμρ,

ἂν .. -—

oportet ante tribunal Christi, ut referat unusquis-
que quie per corpus gessit, sive bonum, sive ma-
lum. »

Galat. v1, 8. — « Quod enim seminaverit hono,
lioc et metet. »

I Thess. νυ, 12. — « Nolo autem vos ignorare,
fratres, de dormientibus, ut non conilristemini
sicut et ceteri qui spem non babent. »

] Thess. v, 1-5. — « De temporibus autem et
momentis, fratres, non indigetis, ut scribamus
vobis. lpsi enim diligenter scitis, quia dies Domini,
sicul fur in nocte, ita veniet, Cum cnim dixeriut :
Pax οἱ securitas, tunc repentinus cis supervenict
interitus, sicut dolot iaben iw wexo, ἃ won tS.
gient. »

cm

8185

SACRA PARALLELA.

1186

φράγματα, οὗ φωνὴν ἀφίεντα, ἀλλὰ τοιαῦτα φαινό- A dem emissa voce, sed quatenus ejusmodi apparent

Μενα, οἷα ὑφ᾽ ἡμῶν γεγένηται.

Ἕν καὶ τοῦτο τῆς τοῦ διαδόλου μεθοδείας, τὸ τοὺς
φολλοὺς τῶν ἀνθρώκων, ὥσπερ ἐπιλαθομένους τῶν
«οσούτων ἀποφάσεων, τέλος χολάσεων ἑαντοῖς ὑπο-
γράφειν, εἰς τὸ μᾶλλον χατατολμᾷν τῆς ἁμαρτίας.
« Ὁ γὰρ σκώληξ αὐτῶν οὐ τελευτήσει, xaX τὸ πῦρ
αὑτῶν o0 σδεσθήσεται. »

"Exst χρίνεται, οὐχὶ μόνον 6 χαθηγησάμενος τοῦ
δεινοῦ, ἀλλὰ xal ὁ πονηρῷ ἡγεμόνι πρὸς τὴν ἁμαρ-
«lav ἀχολουθήσας.

Φησὶν ὁ προφήτης" « Ἵνα τί ὑμεῖς ζητεῖτε τὴν
ἡμέραν Κυρίου ; καὶ αὕτη ἐστὶ σχότος, xal οὗ φῶς")
σκότος δὲ δηλονότι τοῖς ἀξίοις τοῦ σχότους. Ἐπεὶ
ῥνέσπερον χαὶ ἀδιάδοχον, xax ἀτελεύτητον τὴν ἡμέ-

pav ἐκείνην οἶδεν ὁ λόγος, ἣν καὶ ὀγδόην ὁ ψαλμῳ- B

δὸς προσηγόρευσεν, δ'ὰ τὸ ἕξω χεῖσθαι τοῦ ἑόδομα-
æixoõ τούτου χρόνου, Ὥστε χἂν ἡμέραν εἴπῃς, xal
αἰῶνα, τὴν αὐτὴν ἐρεῖς ἔννοιαν. Εἴτε οὖν ἡμέρα ἡ
κατάστασις ἐχείνη λέγοιτο, μία ἐστὶ, xat οὐ πολλαί"
εἴτε αἰὼν προσαγορεύοιτο, μοναχὸς ἂν εἴη, καὶ οὐ
πολλοστός.

Καλὴν μὴ ῥήματος μόνον χαὶ πράξεως, ἀλλὰ καὶ
καιροῦ καντὸ;, xal ὥρας αὑτῆς τοῦ ἀχάριαίου xal
λεπτοτάτου οἴεσθαι λόγον ànavsslo0 ar ἡμᾶς,

T(wosxs συλλέγεσθαι εἰς ὕστεμυν,

Οὐδὲν ὅλως τῶν ἀγαθῶν, χἂν μιχρὸν ἧ, παροφθή»
estat ἐχεῖ παρὰ τοῦ χριτοῦ. Εἰ γὰρ ἁμαρτημάτων
x3 ῥημάτων καὶ ἐνθυμημάτων τιννύειν μέλλομεν
κιμωρίας ἡμεῖς, πολλῷ μᾶλλον τὰ χατορθώματα,
xiv pax p λογισθήσεται,

*aAvristazt; ἔσται ἐχεῖ τῶν πονηρῶν πράξεων,
καὶ τῶν o) τοιούτων" xiv. μὲν αὗται γαθελχύσωσι
κὸν ζυγὸν, ἔσωσαν οὐ μιχρᾶς τὸν ἐργάτην τῶν ἑαυ-
«ὧν " χἂν τοσούτων ἰσχύσῃ πονηρῶν πράξεων tpra-
aa βλάψαι, ὅσον χατασπᾶσαι τῆς πρώτης χώρας,
εὗτὸν εἰς τὸ τῆς γεέννης ἀπάγουσι πῦρ, διὰ τὸ μὴ
εἶναι τὸ αλῆθος τῶν χατορθωμάτων, ὡς καὶ δυνη-

βῆναι ἀντιστῆναι πρὸς τὸν βίαιον ἐχεῖνον ἀνωθι-.
«μόν

Μενημονεύετε τῆς φριχώδους, καὶ φοδερᾶ; ἡμέρας,
ἐν ἧ πάντες παρίστανται τῷ βήματι τοῦ Χριστοῦ,
δώσοντες δίκας τῶν πεπραγμένων, ἔνθα πρὸ ὀφϑαλ-
μῶν πάντων προτεθήσεται τὰ ἁμαρτήματα, καὶ
ἀποκαλυφθήσεται, καὶ τοῖς ἀγνοοῦσιν ἐπιδειχθήσε-
e:i* ἦνϑα ἣ πηγὴ τοῦ πυρὸς, καὶ ὁ ἀχοίμητος σχὼ-
ληξ. Ἕνθα πᾶντα γυμνὰ χαὶ Ξετραχηλισμένα " ἔνθα
βίδλοι τῶν καρδιῶν ἡμῶν ἀνοιγήδονται, xal ἐν μέσῳ
ἀναγνωσθήσεται τὰ φανερὰ xal τὰ χεχρυμμέγα, τὰ
ἐν νυχτὶ, καὶ τὰ ἐν ἡμέρᾳ,

"Es τοῦ ἑνὸς οὗ θέλομεν ἀσχημονῆσαι ἐνταῦθα,
ἃ πὶ δὲ μυριάδων τοσούτων ἐχεῖ τί ποιήσομεν.

Καθάπερ ἡμεῖς col; οἰχέταις τοῖς ἡμετέροις, οὐχὶ
«ἧς ἐξόδου μόνον, ἀλλὰ καὶ τῆς εἰσόδου ἀπαιτοῦμεν
ὖν λόγον, ἐξετάζοντες πόθεν ὑπεδέξαντο χρήματα,
"μὰ καρὰ τίνον, καὶ πότε, x2l πῶ;, xal πόσα"

C

quales gest? ἃ nobis fucrunt.

Ez Heg. breve. quest. 207. — Unus quoque hic
diaboli astus est, quod nimirum plerique homines
velut tot tantarumque sententiarum obliti, supplicii
sibi finem ipsi fingant, ut audacius peccent. Nain
« vermis eorum , inquit ille, nom morietur, neo
ignis eorum exstinguetur (Isa. vxvi, 24). »

Fjusdem.— llic condemnatur, non is duntaxat,
qui sceleris auctor fuit, sed ille etiam qui ducet
malum ad peccatum secutus est.

Hom. 2 in Hexaem. — Ait propheta : « Utquid
vos queritis diem Domini? et ipse est tenebre
et non lux : «tenebre nimirum iis qui tenebris digni
sunt. Nam alioqui diem illum vespera et fine ca-
vere, nec obnoxium esse successioni, Scriptura
testatur. Quem etiam octavum Psalmista appella-
vit (Psal. vi, 4 , quod a septenario boe tempore
sejunctus sit. Quare, sive diem, sive vum dixeris,
eodem sensu utrumque appellabis. Ae proinde,
sivo dies status ille nuncupetur, unus est, ac nou
multi : sive evum vocetur, unicum est, non mul-
tiplex.

Nas. orat. 26. — Optima res est, ut non modo
sermonis οἱ aetionis, sed etiam temporis, quin et
I!iomentanez tenuissimzeque partis horz rationeu
8 nobis exigendam existimemus.

Scito ut in tempus posterum colligas,

Chrysost. — Nullum prorsus bonum, quautumvis
exiguum fit, a judice negligetnr. Nam cum pecca-
torum, sermonumque et cogitationum ponas simus
persoluturi; multo sane magis recte factorum,
quamlibet parva sint, ratio habebitur.

Ejasdem, — Bonarum illic et malarum actionum
comparatio erit : ac siquidem illam praeponderarint,
auctori suo haud mediocrem salutem afferent. Sin
cotra malarum actionum perpetratio tantum δίς
ferre detrimenti potuerit, ut eum e prima regione
deirabat ; ipsum ad gehenne ignem abducit : quod
videlicet uon tanta sit recte faetorum copia, ut vio-
lento illi iuspulsui obaistere queat.

Ejuidem.— Worrendum illum et tremendum diem
memoria ienele, in quo omnes Christi tribunali
sisteutur, corum qua in vita gesserint, rationem
reddituri. Illic enim ante oculos omuium peccata
proponentur retegenturque, et iis qui ea ignorabant,
ostendentur. Illic fons ignis, et pervigil vermis. llic
omnia nuda et aperta. fllic cordium nostrorwin libri
paudentur, atque in. medio tam perspicua, quin
absirusa; (am qua noctu, quam qus interdiu per-
peirata sunt, perlegentur.

Ejusdem. — Coram uno homine indecore aliquid
agere nos pudet : illie autem coram tot myriadibus
quid faciemus?

3A9 Ejudem. — Quemadmodum a vernis no-
stris, non cgressus modo, sed eliam introitus
rationem exposciinus, sciscitamurque ab εἰς unde
pecunias sumpserit, eX 9. quss, ἃ QUNSWSRS,

1181

et quo paeto, et quolnam :
nobis non solum impensas, sed et adeptionis ra-
lionem exacturus est.

Dion. Areop. De div. nominib. cap. 4. — Nequa-
quam in hac vita puniri, hoc malum est ; sed
supplicio futuro dignum se prabere.

Philonis. — Fieri nou potest, ut apud Deum,
vel improbus quispiam unius honi, quod inter
plurima mala gesserit, mercedem awittat, vel
rursum probus supplicii expers maneat, si inter
plurima bona crimine aliquo &ese devinxerit. Et-
cnim necesse est ut Deus in pondere et mensura
omnia reddat.

Ejusdem. — Mens unicuique testis est eorum
que clam cogitaverit : atque conscientia judex est
ihcorruptus, omniumque certissimus,

TIT. XVI. — De imprecatione a Domino et prophe-
lis necnon ab apostolis, quandoque (acia.

Gen. 11,14-19. — « Dixit Dominus serpenti : Quia
fecisti hoc, maledictus es pra omnibus animanti-
bus et bestiis terrg. Super pectus tuum gradieris,
et super ventrein tuum procedes, et terram. com-
edes omuibus diebus vita tug. Et mulieri dixit:
Multiplicans multiplicabo dolores tuos, et gemi-
tum tuum. In doloribus paries fifios, et ad virum
erit conversio tua, et ipse dominabitur tui. Ad
Adam autem dixit : Quoniam audisti vocem uxo-
ris tus, et de ligno solum quod praecepi tibi ne
comcederes, de eo comedisti ; maledicta terra in
operibus tuis. In doloribus comedes eam omnibus
diebus vit& tum; spinas et tribulos germinabit
tibi, et comedes panem tuum, doncc revertaris
jn terram dequa sumptus es: quoniam terra es,
el in terram reverteris. »

Gen. iv, 9-12, — « Dixit Dominus Deus ad
Cain: Ubi est Abel frater tuus? Dixit autem ille,
Nescio. Nunquid custos fratris mei sum ego? Et
dixit. Deus: Quid fecisti? vox sanguinis fratris
ti clamat ad ime de terra, Et nunc. maledictus
eris super lerram quz aperuit os suum, ut susci-
peret sanguinem fratris (ui de mant tua. Cum
operaberis terram, non adjiciet dare tibi virtutem
suam. Gemens et tremens eris super terram. »

Gen. ix, 94, 25. — « Evigilavit Noc a vino, et D

cognovit quz fecissel sibi filius suus junior ; ait-
que: Maledictus Chanaan: puer (famulus erit
fratrum suorum. »

11 Reg. 1, 21. — « Montes qui in Gelboe, nec
Tos, nec pluvia descendat super vos. Montes mortis,
quoniam ibi-«exarnerunt clypei fortium. »

IV Reg. 1, 9-16. — « Ecce Elias sedebat in ver-
tice montis, et vocavit eum quinquagenarius, et
ait : Homo Dei, rex vocat te : descende, Εἰ re-
spondit Elias, et dixit ei : Et si homo Dei sum
ego. descendet ignis de ccelo, et consumet te οἱ
quinquaginta tuos. Et descendit ignis de calo, et
devoravit eum, et quinquaginta ipsius. Dixit Elias :
liec dicii Dominus: Pro eo quod 350 wisi

S. JOANNIS DAMASCENT
eodem modo Deus a A οὕτως δὲ xat ὁ Θεὸς, οὐχὶ τῆς δαπάνης μόνον, ἀλλὰ

1188
χαὶ τῆς χτήσεως ἀπαιτήσει τὰς εὐθύνας.

Οὐ τὸ χολάξεσθαι ἐνταῦθα, χαχὸν, ἀλλὰ τὸ ἄξιον
“ἧς ἐχεῖσε γενέσθαι χολάσεως.

Οὐχ ἔστι παρὰ Θεῷ, οὔτε πονηρὸν 6sxa ἀπολέται
τὸν ἀγαθὸν μισθὸν περὶ ἑνὸς ἀγαθοῦ μετὰ πλειόνων
χαχῶν πεπραγμένον, οὔτε πάλιν ἀγαθὸν ὄντα, ἀπο-
λέσαι τὴν χόλασιν, xal μὴ λαδεῖν αὐτὴν, εἰ μετὰ
πλειόνων ἀγαθῶν ἕν τινε γένηται πονηρεύων.
᾿Αχάγχη γὰρ ζυγῷ xai σταθμῷ πάντα ἀποδιξόναι
τὸν Θεόν.

'O νοὺς ἐχάστῳ μάρτυς ἐστὶν ὧν ἐν ἀφανεῖ ἐθου..
λεύσαντο, xal τὸ συνειδὸς ἔλεγχος ἀδέχαστος, xaX
πάντων ἀψευδέστατος.

TITA. IG".— Περὶ ἀρᾶς ὑπὸ Κυρίου, καὶ τῶν παρὸ.
φητων, xal ἀποστόλων ποτὲ γενομένης.

«Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ ὄφει" Ὅτι ἐποίησας τοῦτο,
ἐπιχατάρατος σὺ ἀπὸ πάντων τῶν χτηνῶν, xal ἀπὸ
πάντων τῶν θηρίων τῆς γῆς. Ἐπὶ τῷ στήθει, xvi
τῇ χοιλίᾳ πορεύσῃ, καὶ γῆν φαγῇ πάσας τὰς ἡμέρα.
τἧς ζωῆς σου. Καὶ τῇ γυναιχὶ εἶπεν Πληθύνων
πληθυνῶ τὰς λύπας σου, χαὶ τὸν στεναγμόν σου.
ἐν λύπαις τέξῃ τέχνα, xaV πρὸς τὸν ἄνδρα δου ἡ
ἀποστροφή σου, xal αὐτός σου χυριεύσει. Τῷ δὲ
᾿Αδὰμ εἶπεν" Ὅτι ἤχουσας τῆς φωνῆς τῆς γυναιχό;
σου, xal ἀπὸ τοῦ ξύλον οὗ ἐνετειλάμην σοι, τοῦτο
μόνον μὴ φαγεῖν, ἀπ᾽ αὐτοῦ ἔφαγες, ἐπικατάρατος ἡ
Y*j ἐν τοῖς ἔργοις σου. "£v λύπαις φαγῇ αὐτὴν πάτα;
τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς σου * ἀχάνθας χαὶ τριδήλους
ἀνατελεῖ σοι, xat φαγῇ τὸν ἄρτον σον, ἕως οὗ ἀπο-
στρέψῃς εἰς γῆν ἐξ ἧς ἐλήφθης ^ ὅτι γῆ εἰ, χαὶ εἰ;
γῆν ἀπελεύσῃ.»

« Εἶπε Κύριος ὁ Θεὸς πρὺς Καὶ ἀϊν " ποῦ ἔστιν "AG
ὁ ἀδελφός σου Ὁ δὲ εἶπεν " Οὐ γινώσχω. Μὴ φύλεξ
τοῦ ἀδελφοῦ μού εἰμι ἐγώ; Καὶ εἶπεν ὁ Θεός" TI
ἑποιήσας τοῦτο ; φωνὴ αἵματος τοῦ ἀδελφοῦ σου βοΐ
πρός με ix τῆς γῆς. Καὶ νῦν ἐπιχατάρατος σὺ ἀπὸ
«ἧς γῆς, fj ἔχανε τὸ στόμα αὐτῆς δέξασθαι τὸ αἷμε
τοῦ ἀδελφοῦ δου ἐχ τῆς χειρός σου * ὅτε ἐργᾷ τὴν
γῆν, καὶ οὐ προσθήσει δοῦναί σοι τὴν ἰσχὼν αὐτῆς,
Στένων χαὶ τρέμων ἔσῃ ἐπὶ τῆς γῆς. »

t Ἐξένηψε Νῶε ἐκ τοῦ οἴνου, xaX ἔγνω ὅσα ἑποίη
σεν αὐτῷ ὁ υἱὸς αὐτοῦ ὁ νεώτερος. Kal εἶπεν"
Ἑπιχατάρατος Χαναάν" παῖς οἰχέτης ἔσται τοῖς
ἀδελφοῖς αὑτοῦ. »

ε Εἶπεν Aa6ib* ὄρη τὰ Γελδουὲ, μήτε δρόσος,
phe ὑετὸς πέτῃ ἐφ᾽ ὑμᾶς. "Ὅρη θανάτου, ὅτι ἐκεῖ
ἐξηράνθη σχέπτ͵ δυνατῶν.»

c Ἰδοὺ Ἡλιοὺ ἐχάθητο ἐπὶ τῆς κορυφῆς τοῦ ὄρους.
Καὶ ἐλάλησεν ὁ πεντηχόνταρχος πρὸς αὑτὸν, xd
εἶπεν * ἽΔνθρωπε τοῦ Θεοῦ, ὁ βασιλεὺς ἐχάλεσέ ci,
χατάθηθι. Καὶ ἀπεχρίθη Ἡλιοὺ, καὶ εἶπεν αὐτῶ'
Ei ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ ἐγὼ, καταδήσεται πῦρ ἐξ οὐ»
ρανοῦ, xal ἀναλώσει σε, xai τοὺς πεντήχοντά ew.
Καὶ κατέδη πὺρ ἐχ τοῦ οὐρανοῦ, xal κατέφαγεν εἰ»
τὸν, UN τὸς Te evxe. οὗτος, παι CCS

1189

SACRA PARALELLA.

1190

Ἰάδε λέγει Κύριος " 'Av0' ὧν ἐξαπέστειλας ἀγγέλου; A nuntios ad consulendum Baal muscam, offendicu-

ζητῆσαι ἐν τῷ Βαὰλ μυΐαν θεὸν προσόχθισμα "Axxa-
ρὼν, οὖχ οὕτιυς ij χλίνη ἐφ᾽ ἧς ἀνέξης ἐχεῖ, οὐ
καταδήσει ἀπ᾽ αὐτῆς, ὅτι θανάτῳ ἀποθανῇ. »

« ἭἬἭνοιξεν Ἰὼδ τὸ στόμα αὐτοῦ, καὶ χαταράσατο
«hv ἡμέραν αὐτοῦ λέγων, ᾿Απόλοιτο ἡ ἡμέρα ἐκείνη ἐν
ἧ, εἶπον ἐγεννήθην, χαὶ ἡ νὺξ ἐχείνη ἐν f) εἶπον" Ἰδοὺ
ἄρσεν. Ἢ νὺξ ἐχείνη εἴη σχότος, χαὶ μὴ ἀναζητήσει
αὑτὴν ὁ Κύριος ἄνωθεν, μηδὲ ἔλθῃ ἐπ' αὐτὴν φέγγος.
ἜἘκλάθδη δὲ αὑτὴν σχότος χαὶ σχιὰ θανάτου. Ἔπέλθοι
ἐπ᾿ αὐτὴν γνόφος " χαταραθείη ἡ ἡμέρα, χαὶ ἡ νὺξ
ἐχείνη. Ἐπενέγχοι αὐτὴν σχότος, μὴ εἴη εἰς ἡμέραν
ἐνιαυτοῦ, μηδὲ ἀριθμηθείη εἰς ἡμέραν μηνῶν" ἀλλὰ ἦ
νὺξ ἐχείνη εἴη ὀδύνη, μηδὲ ἔλθοι ἐπ᾿ αὐτὴν εὐφροσύνη,
ψηδὲ χαρμονὶ,, ἀλλὰ χαταράσεται αὐτὴν ὁ χαταρώ-
pívos ἡμέραν ἐχείνην, ὁ μέλλων τὸ μέγα χῆτος
χειρώτατθαι. Σχοτωθείη τὰ ἄστρα τῆς νυχτὸς ixet-
νῆς, xal εἰς φωτισμὸν μὴ ἔλθῃ, μὴ ἴδοι ἑωσφόρον
ἀνατέλλοντα, ὅτι οὐ συνέχλεισε πύλας γαστρὸς
μητρός μου, ἀπήλλαξε γὰρ ἂν πόνον ἀπὸ ὀφθαλμῶν
μὸν. »

« Εἴησαν οἱ ἐχθροί μου, ὥσπερ ἢ καταστροφὴ
τῶν ἀσεδῶν, καὶ οἱ ἐπανιστάμενοί μοι ὥσπερ ἡ ἀπώ-
λεια τῶν παρανόμων. »

« Ἡμέοα συναντήσεται αὐτοῖς σχότος, τὸ δὲ με-
σημόρινὸν ψηλαφήσεται ἶσα νυχτί. ᾿Απόλοιντο δὲ ἐν
κολέμῳ, ἐχοιφωνηθείη αὐτῶν ἡ ἰσχύς.

ε Πᾶς ὁ βίος ἀσεδοῦς ἐν φροντίδι" ὅταν δοχῇ ἤδη
εἰρηνεύειν, ἥξει αὐτῷ ἡ καταστροφή. Οἶδενὲν ἑαυτῷ,
ὅτι μένει εἰς πτῶμα. Ἡμέρα δὲ αὑτοῦ σχοτεινή "
ἀνάγχη δὲ αὐτὸν χαὶ θλίψις χαθέξει, ὥσπερ στρατη-
qe πρωτοστάτης πίπτων ὅτι ἦρεν χεῖρας ἐναντίον
«οὔ Θεοῦ, ἐναντίον ὃὲ παντοχράτορο; ἐτραχηλίασεν.
Αὐλισθείη δὲ εἰς πόλεις ἐρήμους " εἰσέλθοι δὲ εἰς
οἴχους ἀοιχήτους. "A δὲ ἐκχεῖνοι ἐθέρισαν, ἄλλοι
ἀποίσονται. οὔτε μὴ πλουτισθῇ, οὔτε μὴ μείνῃ
αὐτοῦ τὰ ὑπάρχοντα. Οὐ μὴ βάλλῃ ἐπὶ τὴν γῆν
σχιὰν͵ οὐδὲ μὴ ἐχφύγῃ τὸ σχότος. Τὸν βλαστὸν αὐ-
τοῦ μαράνῃ ἄνομος, ἐχπέσοι δὲ αὐτοῦ τὸ ἄνθος. Κενὰ
ἁποδήσεται αὐτῷ. Ἡ τομὴ αὐτοῦ πρὸ ὥρας φθαρή-
σεται, χαὶ ὁ ῥάδαμνος αὐτοῦ οὐ μὴ πυχνάσῃ. Τρυ-
γηθείη δὲ ὥσπερ ὄμφαξ πρὸ ὥρας " ἐχπέπσοι δὲ ὡς
ἄνθος ἐλαίας * μαρτύριον γὰρ ἀσεδοῦς θάνατο;. "Ev
γαστρὶ λήψεται ὀδύνας " ἀποδήσεται αὐτῷ χενὰ, ἡ
δὲ χοιλία αὐτοῦ ὑποίσει δόλους. »

€ Φῶς ἀσεθῶν σδεσθήσεται, xal οὐχ ἀποδήσεται
αὐτῶν fj φλόξ. Θηρεύσαισαν ἐλάχιστοι τὰ ὑπάρχοντα
αὑτῶν. Ἐμδέδληται ὁ ποῦς αὐτῶν ἐν παγίδι, καὶ ἐν
δικτύῳ ἑλιχθείη. Ἔλθοισαν ἐπ᾽ αὐτὸν παγίδες. Πτῶμα
δὲ αὐτῷ ἑτοίμασται ἑξαίσιον. Κατέδεται τὰ ὡραῖα
αὐτοῦ ϑάνατος * χατασπαρήσονται τὰ εὐπρεπῇ αὐτοῦ
θείῳ. Ὑποχάτωθεν αὐτοῦ αἱ ῥίζαι ξηρανθήσονται, καὶ
ἐπάνωθεν αὐτοῦ ἐπιπεσεῖται θερισμὸς αὐτοῦ. Τὸ
μνημόσυνον αὐτοῦ ἀπόλοιτο ἐχ τῆς γῆς. ᾿Απώσῃ
αὐτὸν ix φωτὸς εἰς σχόπος, οὐχ ἔστα: σεσωσμένος
εἷς τὴν δπ᾽ οὐρανὸν ὁ οἶχος αὑτοῦ, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς αὐτοῦ
ζήσονται ἕτεροι " οὗτοί εἶσιν οἶχοι ἀδίκων, οὗτος ὁ
«πος τῶν μὴ ἰδόντων τὸν Κύριον. »

lum Accaron, non ita fiet : de lectulo super quem
ascendisti, non descendes, sed morte morieris. »

Job im, 1. — « Aperuit Job os suum, et male-
dixit diei suz, dicens : Pereat dies illa in qua na-
tus sum, et nox illa, in qua dixerunt : Natus est
masculus. Nox illa tenebra sit, nec requirat eam
Dominus desuper, neque veniat super eam lumen.
Apprehendant autem eam tenebre et uinbra mor-
tis. Superveniat in eam caligo. Maledicatur dies
et nox illa. Occupent eam tenebra, nec sit jn
diem anni, nec computetur inter dies mensium.
Sed nox illa dolor sit, nec veniat super eam læti-
tia, neque gaudium ; sed maledicat illi qui male-
dicit diei, qui paratus est magnum cete sibi sub-
jicere. Obtenebrentur stella noctis illius, nec ad
illuminandum veniant : nec videat luciferum sur-
gentem, quoniam non clausit portas ventris matris
mee. Migrare quippe fecisset laborem ab oculis
meis. »

Job xxvu, 7. — « Sint inimici mei sicut sub-
versio impiorum, et in me insurgentes, uL perdi-
tio iniquorum. »

Job v, 5, 14. — « Per diem occurrent eis te-
nebre, at in meridie palpent quasi in nocte. Per -
eant in bello : absorbeatur eorum fortitudo. »

Job xv, 91-55. — « Omnis vita impii in cura.
Cum visus fuerit jam in pace agere, veniet ejus
subversio. Novit in se quod maneat ad ruinam.
Dies autem ejus tenebrosa : necessitas autem et
tribulatio ipsum comprehendet, sicut dux prafe-
ctus cadens: quoniam sustulit manus coram Do-
fino, et contra Omnipotentem cervicem indura-
vit. Habitet civitates desertas : ingrediatur domos
inhabitatas. Qus vero illi messuerunt, alii aufe-
rent : neque ditescat, neque maneant ejus facul-
tates. Non mittat in terra umbram, neque fugiat
tenebras. Germen ejus tabefaciat ventus; decidat
autem ejus flos. lnania accident ei. Incisio ejus
ante tempus corrumpetur, et ramus ejus non flc-
rebit, Vindemietur velut prima uva ante tempus:
decidat autem sicut flos olivae. Testimonium au-
tem impii, mors. In ventre capiet dolores. Eve-

D nient ei vana : venter autem ejus sustinebit do-

los. »

Job xvin, 6-21. — « Lumen impiorum exstin-
guetur, et non eveniet eorum flamma. Venentur
minimi facultates eorum. Immitiatur pes ejus in
Jaqueo, et rete involvatur. Veniant super eum
laquei. Ruina autem ei praeparata est. immanis.
Comedet pulchra ejus mors : dispergentur decen-
tia ejus in sulphure, Deorsum radices ejus sicca-
buntur, et sursum corruet messis ejus. Memoria
ejus de terra pereat. Expellat eum de luce in te-
nebras. Non erit salvata in regione qua sub cœio
est, domus ejus ; sed in rebus ejus vivent alii. Hæ
sunt domus injustorum : hic locus ignorantinm
Dominum. 1

110

cogitationibus suis. »

Psal, vi, 10. — « Confundantur et conturbentur
omnes inimici mel. »

Psal. xxxix, 15. — « Confundantur et conver-
tantur qui querunt animam meam. »

9351 Pꝛal. uSin, 9, 42. — « Non miserearis
omnibus qui operantur iniquitatem, Deus meus
ostendet 1nihi super inimicos meos : ne occidas. »

Psal. Ls vin, 92. — « Fiat mensa eorum coram
ipsis in laqueum. 1

Psal. tsxvi, 6. — « Effunde super eos iram
tuam ; in gentes qui te non noverunt. »

Psal. xxxi, 14, 17. — « Deus meus, pone illos
ut rotam, sicut stipulam ante facilem venti. imple
facies eorum ignominia, et qu:erant. »

Psal, cvi, 47, 29. — « Noluit benedictionem,
et elongabitur ab eo. Induantur qui detrahunt mihi,
pudore. »

Psal. x, 15. — « Contere brachium peccatoris et
jaligni. »

Psal. xxiv, 5. — « Confundantur omnes inique
agentes supervacue. » |

Osee 1x, 14. — « Da eis, Domine, vulvam sine
liberis, et ubera areutia. »

Isa. ui, 24. — « Et orit vobis pro suavi odore
fetor : e& pro zona fune cingeris : et pro ornatu
capitis aureo, calvitium propter opera tua : et pro
Iunica clavata purpura, accinges saccum. Et filius
fuus pulcherrimus, quem diligis, gladio cadet, et
fortes vestri gladio peribunt, Εἰ relinqueris sola,
et iu terram prosterneris. »

1 Tim, iv, 14. — « Alexander erarius multa ma-
la mihi ostendit. Ποά ει illi Dominus secundum
opera sua. »

TIT. XVII. — De iis qui injuria afficiuntur : et
quod ipsis opem ferre oporteat.

Ezod. n, 11. — « In diebus illis, cum grandis es-
sel factus Moyses, exivit ad fratres suos filios Is-
rael. Considerans autem laborem eorum, videt
bominem /Egyptium verberantem quemdam He-
breum de fratribus suis , filiis Israel. Circumspi-
eiens autem buc et illuc, neminem videt : et per-
tutiens Ægyptium, abscondit eum in arena. Exiens
autem die secundo, videt duos viros Hebræos
rixantes, et dixit ei qui faciebat injuriam : Quare
Ju verberas proximum ? At ille dixit : Quis te con-
stituit principem et judicem super nos? Num tu
vis me occidere, quemadmodum occidisti heri
AEgyptium? Tünuit autem Movses, et dixit : Si οἷς
manifestum factum est verbum hoc? »

Job xxix, 18, 47. — « Liberavi pauperem de
manu potentis. Contrivi molas iniquorum : de
mediis autem denlihua eorum predam evulsi. »

Pros. xxiv, 11. — « Erue eos qui ducuntur ad
mortem, εἰ libera eos qui interficiuntur : ne par-
£3». Quod si dixeris, Non novi cum, scito quad
Dominus corda omnium cognoscit, qui zeddit unie
"Ígue juzta opcra sua. » |

S. JOANNIS DAMASCENI
Paat. v. 11, — ει dudica illos, Deus. Decidant ἃ A

1193

t Κρῖνον αὐτοὺς ὁ Θεὸς *. ἀποπεσάτωσαν ἀπὸ τῶν
διαδουλιῶν αὑτῶν. »᾿

€ Αἰσχυνθείησαν, καὶ ταραχθείησαν πάντες οἱ
ἐχθροΐ μου. »

« Αἰσχυνθείησαν, χαὶ ἐντραπείησαν οἱ ζητοῦντες
thv Ψυχήν μον. »

ε Μὴ οἰχτειρήσεις πάντας τοὺς ἐργαζομένους τὴν
ἀνομίαν. Ὁ Θεός μου δείξει μοι ἐν τοῖς ἐχθροῖς μου"
μὴ ἀποχτείνῃς. »

« Γενηθήτω ἡ τράπεζα αὑτῶν ἐνώπιον αὐτῶν εἰς
παγίδα. »

ε "Exyeov ἐπ᾽ αὐτοὺς τὴν ὀργήν σου, ἐπὶ τὰ ἔθνῃ
ph γινώσχοντά σε. »

« Ὅ Θεός μου, θοῦ αὐτοὺς ὡς. τροχὸν, ὡς xalá-
μὴν χατὰ πρόσωπον ἀνέμου. Πλήρωσον τὰ πρόσωπα

Β αὐτῶν ἀτιμίας, χαὶ ζητήσουσιν. »

ε Οὐχ ἠθέλησεν. εὐλογίαν, xal μᾳκχρυνθήσεται
π᾿ αὐτοῦ. ᾿Ἐνδυφάσθωσαν οἱ ἐνδιαδάλλοντές με ἐγ-
τροπήν. »
« Σύντριψον τὸν βραχίονα τοῦ &paptuou xa πον
νηροῦ. ?
« Αἰσχννθήτωσαν οἱ ἀνομοῦντες διὰ χενῆς. »

« Δὸς αὐτοῖς, Κύριε, μήτραν ἀτεχνοῦσαν, xal μᾷ-
στοὺς ξηρούς. »

« Ἔσται ὑμῖν ἀντὶ ὁσμῆς ἡδείας χονιορτὸς, καὶ
ἀντὶ ζώνης σχοινίῳ ζώσῃ. xat ἀντὶ χόσμου τῆς χε-
φαλῆς τοῦ χρυσίον, φαλάχρωμα ἕξεις διὰ τὰ ἔργα
σου, xal ἀντὶ χιτῶνος μεσοπορφύρου περιζώ:ῃ σάχ-
xov, Καὶ ὁ υἱός σου ὁ χάλλιστος, ὃν ἀγαπᾷ;, payal»
pq πεσεῖται, καὶ οἱ ἰσχύοντες ἡμῶν μαχαίρᾳ πεσοῦνγ-
40t , καὶ χαταλειφθήσῃ μόνη, xat elg τὴν γῆν ἐδαφι-
σθήσῃ. »

« ᾿Αλέξανδρος ὁ χαλκεὺς πολλά μοι χαχὰ ἐνεδεΐ-
ξατο. ᾿Αποδώσει αὐτῷ ὁ Κύριος χατἀτὰ ἔργα αὑτοῦ. i

TITA. 1Ζ΄. — Περὶ ἀδικουμένων." δει χρὴ βοηθεῖν
αὐτοῖς,

« Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐχείναις μέγας γενόμενος ὁ
Mato, ἐξῆλθε πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ τοὺς υἱοὺς
Ἰσραήλ᾽ κατανοήσας δὲ τὸν πένον αὐτῶν, ὁρᾷ ἄν-
θρωπον Αἰγύπτιον τύπτοντα τινὰ "E6palov τῶν lav-
«οὔ ἀδελφῶν τῶν vlüv Ἰσραήλ, Περιδλέψας δὲ ὧδε
καὶ ὧδε, οὐχ ὁρᾷ οὐδένα " xal πατάξας τὸν Αἰγύ-

D πτιον, ἔχρυψεν αὐτὸν ἐν τῇ ἅμμῳ. ᾿Ἐξελθὼν δὲ τῇ

ἡμέρᾳ τῇ δευτέρᾳ, ὁρᾷ δύο ἄνδρας δια πληκτιζομέν
νους, xal λέγει τῷ ἀδικοῦντι" Διὰ τί τύπτεις τὸν πλη-
olov; Ὁ δὲ εἶπε’ Τίς σε χαθέστησε ἄρχοντα xat δι-
καστὴν ἐφ᾽ ἡμᾶς ; Ἢ ἀνελεῖν με θέλεις, ὃν τρόπον
ἀνεῖλες χθὲς τὸν Αἰγύπτιον ;ὶ ἐφοδήθη δὲ Μωῦσῆς,
καὶ εἶπεν " ΕἸ οὔτως ἐμφανὲς γέγονε τὸ ῥῆμα
τοῦτο )

t Διέσωσα πτιυχὸν Ex χειρὸς δυνάετου. Συνέτριψα
μυλὰς ἀδίκων, Ex δὲ μέσοῳ τῶν ὀδόντων αὐτῶν ἄρ.
παγμα ἐξέσπασα. »

ε Ῥῦσαι ἀπαγομένους εἷς θάνατον, χαὶ ἐχπριοῦ
χτεινομένους, μὴ φείσῃ. Ἐὰν 6b εἴπῃς, Οὐχ οἷδς
τοῦτον, γίνωσχε ὅτι Κύριος χαρδίας πάντων γενώτχει,
ὃς ἀποδί νον ἔλδοτῳ νατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ, )

193

SACRA PARALLELA.

1194

« Ἐδέλεσθε διηρπαγμένον ἐκ χειρὸς ἀδιχοῦντος A Jer, xxi, ὅ. -— « Eripite eum: quí. diripitur, de

αὑτόν. »
« Αδιχίαν xal ταλαιπωρίαν ἀφέλεσθε" ἐξάρατε
καταδυναστείαν Ex τοῦ λαοῦ μον, λέγει Κύριος. »

« Ἐξελοῦ ἀδιχούμενον ἐχ χειρὸς ἀδικοῦντος αὖ-
«ὁν. 2

Did; ὃ πλέων ἐγγύς ἔστι τοῦ ναυαγίου, xai τοδού-
τῳ μᾶλλον, ὅσῳ σφοδρότερον πλέΞξι " χαὶ πᾶς ὁ σῶμα
κεριχείμενο;, ἐγγύς ἔστι τῶν τοῦ σώματος χαχῶν,
χλὶ τοσούτῳ μᾶλλον, ὅσῳπερ ἂν ὀρθῶς βαδίζει, καὶ
μὴ βλέπει τοὺς πρὸ αὐτοῦ χειμένους. Ἕως πλεῖς ἐξ

οὐρίας, τῷ ναναγοῦντι δὸς χεῖρα * ἕως εὐεχτεῖς, χαὶ.

«λουτεῖς, τῷ χαχοπαθοῦντι βοήθησον. Μὴ ἀναμείνῃς
ἐπὶ σεαυτοῦ μαθεῖν, ὅσον χαχόν ἐστιν ἀπανθρωπία,

manu ejus qui ledit eum. »

Ezech. xv, 9. — « Iniquitatem et miseriam
tollite : auferte oppressionem a populo mco, dicit
Dominus. »

Eccli. 1v, 9. — « Libera eum, qui injuriam pati-
tur, de manu calumniantis. »

Nas. Or. 15. — Quisquis navigat, naufragio pro-
pinquus est, ac eo magis, quo navigat vchemen-
tius : consimili modo quisquís corpore convesti-
tus est, corporis malis propinquus est, eoque ma-
gis, quo rectior incedit, nec eos qui ante sc jacent,
intuetur. Dum secundo vento navigas, ei qui nau-
fragium 3549 fecit, manum porrige. Dum sanus
es, et locuples, opem fer afflicto. Non exspectes, ut

xaX οἷον ἀγαθὸν σπλάγχνα τοῖς χρήζουτιν ἀνοιγόμενα. B ex. teipso discas, quantum malum sit inbuma-

Χρηστοὺς εἶναι χρὴ τοῖς προεμπεσοῦσι, xal τῷ
ἐλέῳ χτᾶσθαι τὸν ἔλεον.

Ἐν ταὶς ἀλλοτρίαις συμφοραῖς τὰ οἰχεῖα εὖ τίθε-
σθαι χρὴ, καὶ δανείζειν Θεῷ τὸν ἔλεον ἐλέους χρή-
ζοντας, καὶ μὴ καταφρονεῖν ἀνθρώπων ἄνθρωποι
ὄντες.

Μὴ γελάσῃς πτῶμα τοῦ πέλα: * διάδαινε δὲ ἀσφα-
λῶς, Bev σοι δύναμις, ἀλλὰ xal δίδου χεῖρα χαμαὶ
κειμένῳ,

nitas, quantumque bonum,
aperire.

Benignos esse oportet illis qui in calamitatem
jam inciderunt, ei misericordiam misericordia
comparare.

Id. Orat. 20. — 1n alienis calamitatibus recte nos
oportet nostris rebus consulere, et Deo misericor-
diam fenerare, cum ipsi misericordia opus habea-
mus : nec homines aspernemur aut pro nihilo du-
camus, quando ipsi homines suinus.

Ejusdem. — Casum alterius ridere noli. Sed
quam tute poles, incede, atque humi jacenti ma-
num porrige.

viscera cgentibus

TITA. IH'. — Περὶ ἀγάπης, xal εἰρήνης, καὶ (, TIT. XVIII. — De charitate, et pace, et pacificis,

&elpnroxowor.

« Εἶπε Νοεμεῖν πρὸς Ῥούθ’ Ἰδοὺ ἀνέστρεψεν ἡ
σὐννυμφός σὸν πρὸς λαὸν αὐτῆς, xal πρὸς τοὺς θεοὺς
αὐτῆς, ἐπιστράφηθι χαὶ σύ. Εἶπε δὲ Ῥούθ * Μὴ ἀπαν-
τήσῃς μοι τοῦ χαταλιπεῖν σε, ὅτι ὅπου ἐὰν πορευθῇς,
πορεύσομαι" xal ὃ λαός σον, λαός μου, xaló Θεός
σον, θεός μου. »

« Προσέθετο Ἰωνάθαν ὁμῶσαι τῷ Δαδὶδ, ὅτι ἣγά-
κησεν ἡ Ψυχὴ ἀγαπῶντος αὐτόν. »

« ᾿Αλγῶ ἐπὶ σὲ, ἀδελφέ μου Ἰωνάθαν. Ὡραιώθης
μοι σφόδρα" ἐθαυμαστώθη ἡ ἀγάπησίς σου ἐμοὶ ὑπὲρ
ἀγάπης γυναιχῶν. »

« Ζήτησον εἰρήνην, καὶ δίωξον αὐτήν. »

« Οἱ βουλόμενοι εἰρήνην, εὐφρανθήσονται. »

c Πάντα., τοὺς μὴ φιλονειχοῦντας καλύψει φιλία "
ὁ ἐλέγχων μετὰ παῤῥησίας, εἰρηνοποιεΐ, »

« Μαχρόθυμος ἀνὴρ κατασθέσει χρίσεις * ὁ δὲ ἀσε-
6bc ἐγερεῖ μᾶλλον. »
« Καλύπτουσιν ἔχθραν χείλη δίχαια. »

« Κρείσσων ψωμὸς μεθ᾽ ἡδονῆς ἐν εἰρήνῃ, ἣ οἶχος
πλήρης πολλῶν ἀγαθῶν xol ἀδίχων θυμάτων μετὰ

μάχης. »
« θυμὸν ἀνδρὸς πραῦν:ι θεράπων φρόνιμος. »

PArROL. Gn, XCY.

Ruth 1.15. — « Dixit Noemi ad Ruth : En re-
versa est socia lua ad popuium tuum et ad deos
suos. evertere tu. quoque. Ruth vero dixit : Nec
occurras mihi ut relinquam te et abeam. Quoniam
quocunque perrexeris, pergam : et populus tuus,
populus meus, et Deustuus, Deus meus. »

] Reg. xx, 17. — « Et addidit Jonathas deje-
rare David, eo quod diligeret eum anima diligen-
tis se. »

11 Reg. 1, 20. — « Doleo super te, frater mi Jo-
natha. Speciosus mihi eras valde. Admirabilis crat
mihi dilectio tua super amorem mulierum. »

Psal. xxxii, 14. — «Inquire pacem, et perse-

D quere eam. »

Prov. xn, 20. — « (Qui pacis ineunt consilia,
sequitur eos gaudium. »

Prov. x, 41, 12. — « Omnes eos qui nolunt con-
tendere, operit. amicitia. Qui arguit libere, pacifl-
Cus est. »

Prov. xv, 18. — « Vir patiens exstinguet lites :
impius eas potius suscitabiL. »

Prov. x, 18. — ε Operiunt inimicitias labia
justa. »

Prov. xvin, 1. — « Melior est buccella sicea cum
gaudio in pace, quam domus plena muitis victimis
bonis et iniquis cum jurgio. »

Prov. xvii, 44. — « lram viri sedat (amulus qxu-
dens. »

δὰ

{195

exstinguere charitatem, Hec. Bewmina :concludept

illam. »
Zach. vii, 11. — ᾿ Verüatem et pacem diligite,

ait Deus omnipotens. ?

Isai. ται, 7. — cQuanm specjasi super montes pe-

des evangelizantium bona, auditum pacis, evange-
. lizantium bona! »

Esech. xxxiv, 29.— « Suscitabo eig plantationem
-pacis, et ultra nen peribunt. »

Eccli. xxv, 1. — « |n tribus decora facta sum,
.et surrexi decora coram Deo et hominibus : con-
eordia fratrum, et amicitia proximorum, et vir et
mulier sibi bene consentientes. »

Matth. x, 9. — « Beati. pacifici, quoniam fllii
Dei vocabuntur, ^

[bid. 44. — « Diligite inimicos vestros. Benedi-
cite maledicentibus vos : orate pro calumniautibus
et persequentibus vos. »

Matth. xvin, 19. — « Amen dico vobis, quia, si
duo gg vobis consenserint super terram, de omni
re quamcunque petierint, flet illis a Patre meo qui

3n conis est. »

259 Joan. xit, 54. — « Mandatum novum do
vobis, ut diligalis invicem, sicut dilexi vos : ut el
vos diligatis invicem. In hoc cognoscent omnes,
quia discipuli mei estis, si dilectionem habueritis
ad invicem. »

Joan. xiv, 97. — « Pacem meani relinquo vobis,
pacem meam do vobis. »

Joan. xv, 9. — « Sicut dilexit me Pater, lta et
ego dilexi vos. Manete in dilectione mea ; sicut ego
precepta Patris mei servavi, et maneo in ejus di-
leetione.. Hoc est preceptum meum, ut diligatis
invicem, sicut dilexi vos. Majorem bac charitatem
nemo liabet, ut animam suam ponat quis pro ami-
cis suis. »

fuc, x, 5. — «In quamcunque domum intrave-
ritis, primum dicite : Pax huic domui. Et si illic
fuerit (ilius pacis, requiescet super eum pax. »

Luc. xii, 58. — « Duin vadis cum adversario tuo
ad principem in vis, da operam, ne forte trabat te
ad judicem, et judex tradat te exactori, et exactor
mittat te in carcerem. Amen dico tibi, non exies
inde, donec novissimum minutum reddas. »

Rom. xn, 18. — « Si feri potest, quod ex vo-
bis est, cum omnibus bominibus pacem habentes.»
Rom. xiu, 8. — « Nemini quidquam debeatis,
nisi ut iuvicem diligatis. Nam, Nou mœchaberis,
non furaberis, non faisum testimonium dices, ct si

quod est aliud mandatum, in hoc verbo instau-

ratur, in diligendo proximum tuum sicut te-
ipsum. »
Rom. xiv, 10. — « Que pacis sunt sectemur, et
qu:e aedificationis sunt ad [nvicem. »
Bom. xiij 10. — « Dilcctio proximo malum non
erveratur. Pleuitudo legis, dilectio, »
7 Cor. 11, 91 ; xii, 1 9ηη.---- « Amulamiui charis-

S. JOANNIS DAMASCENI
Yl, f. — € Aquæ muliæ non poterunt A

1198
« Ὕδωρ πολλὸν οὐ δυνήσεται σδέσαι τὴν ἀγάπην,
xal ποταμοὶ οὐ συγχλύζουσιν αὐτήν. ,

« Τὴν ἀλήθειαν xel τὴν εἰρήνην ἀγαπᾶτε, χέγει
Κύριος παντοχράτωρ. »

« Ὡς ὡραῖοι ἐπὶ τῶν ὁρέων οἱ κόδες εδαγγελιζο-
ub ἀγαθὰ, ἀκοὴν εἰρήνης, εὐαγγελιζομένων ἀγα-
θά 1

« ᾿Αναστήσω αὐτοῖς φυτὸν εἰρήνης , χαὶ οὐχέτι
ἔσονται ἀπολλύμενοι. »
€. Ἕν τρισὶν ὡραΐσθην, καὶ ἀνέοτην ὡραία ἔναντι
Κυρίον xat ἀνθρώπων" ὁμόνοια ἀδελφῶν, xaX φιλία
τῶν πλησίον, xal γυνὴ καὶ ἀνὴρ ἑαυτοῖς συμπεριφε-
ρόμενοι. »
« Μαχάριοι εἰρηνοποιοὶ, ὅτι xal αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ

B χληθήσονται. »

« ᾿Αγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν * εὐλογεῖτε τοὺς
καταρωμένους ὑμᾶς * προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεάα-
ζόντων ὁμᾶς καὶ διωχόντων. »

« ᾿Αμὴν λέγω ὑμῖν, ὅτι ἐὰν δύο ὁμῶν συμφωνῆ-
σωσιν ἐπὶ τῆς γῆς, περὶ παντὸς πράγματος οὗ ἐὰν
αἰτήσωνται, γενήσεται αὑτοῖς καρὰ τοῦ Πατρός μον

ποῦ ἐν οὐρανοῖς. »

« Ἐντολὴν χαινὴν δίδωμι ὑμῖν, ἵνα ὁμεῖς ἀγαπᾶτε
ἀλλήλους, καθὼς ἡγάπησα ὑμᾶς, ἵνα xci ὑμεῖς ἀγα-
πᾶτε ἀλλήλους. Ἐν τούτῳ γνώσονται πάντε;, ὅτι
ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰν ἀγαπᾶτε ἀλλήλους. »

v Εἰρήνην τὴν ἐμὴν ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν
ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν: »

« Καθὼς ἡγάπησέ με à Πατὴρ, χἀγὼ ἠγάπησα
ὑμᾶς" μείγατε ἐν τῇ ἀγάπῃ μον, καθὼς ἐγὼ τὰς ἐν-
τολὰς τοῦ Πατρός μον τετήρηκα, καὶ μένω αὑτοῦ ἐν
τῇ ἀγάπῃ, Αὔτῃ ἐστὶν ἡ ἐντολὴ ἡ ἐμὴ, ἵνα ἀγαπᾶτε
ἀλλήλους, καθὼς ἐγὼ ἠγάπησα ὑμᾶς. Μείζονα ταύ-
της ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἵνα τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ
ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ. »

« Εἰς ἣν δ᾽ ἂν οἰχίαν ἔρχησθε, πρῶτον λέγετε, El-
ρήνη τῷ οἴχῳ. τούτῳ. Καὶ ἐὰν ἧ txit υἱὸς εἰρήνης,
ἐπαναπαύσεται ἐπ᾽ αὐτὸν ἡ εἰρήνη. »

«. Ὡς ὑπάγεις μετὰ τοῦ ἀντιδίχου σου πρὸς ἄρ-
Xov*& kv τῇ ὁδῷ, δὸς ἐργασίαν ἀπηλλάχθαι ἀπ᾽ αὖ-
τοῦ, μήποτε χατασύρῃ σε πρὸς τὸν χριτὴν, καὶ ὁ
κριτὴς παραδῷ σε τῷ πράχτορι, χαὶ ὁ πράκτωρ σε

p βάλλῃ εἰς φυλαχήν. ᾿Αμὴν λέγω σοι" οὐ μὴ ἐξέλθῃς

ἐχεῖθεν, ἕως οὗ καὶ τὸ ἔσχατον λεπτὸν ἀποδῷς. »
ε Εἰ δυνατὸν, τὸ ἐξ ὑμῶν, μετὰ πάντων ἀνθρώπων
εἰρηνεύοντες. »

« Μηδὲν μηδενὶ ὀφείλετε, εἰ μὴ τὸ ἀγαπᾷν ἀλλή-
λους. Τὸ γὰρ, Οὐ μοιχεύσῃς, οὐ χλέψεις, οὐ ψευδο-
μαρτυρήσεις, xal εἴ τις ἑτέρα ἐστὶν ἐντολὴ, ἐν τῷ
λόγῳ τούτῳ ἀναχεφαλαιοῦται, lv. τῷ ἀγαπῆσαι τὸν
φᾳλησίον σου ὡς ἑαυτόν. »

« Τὰ τῆς εἰρήνης διώχωμεν, χαὶ τὰ τῆς οἰχοδομῆς
«ἧ; εἰς ἀλλήλους. »

ε Ἧ ἀγάπη τῷ πλησίον χαχὸν οὖχ ἐργάζετοι.
Πλῆρωνα νόμου ἡ ἀτάπη. à

« Ὡιχιοῦτι πὰ γαρίσναπα τὶ rNexeNeo φῶ X

1 191

SACRA PARALLELA.

1188

xal" ὑπερδολὴν ὁδὸν ὑμῖν δεΐχνυμι. Ἐὰν ταῖς γχώσ- ἃ mata meliora.Et adhuc excellentiprein viam vobis de-

eie τῶν ἀνθρώπων λαλῶ, xal τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην
δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλχὺὸς ἡγῶν, ἢ χύμδαλον ἀλαλά-
ζον. Κἂν ἔχω προφητείαν, καὶ ἴδω τὰ μυστήρια
πάντα, καὶ πᾶσαν τὴν γνῶσιν" χἂν ἔχω πᾶσαν τὴν
aloriv, ὥστε ὄρη μεθιστάνειν, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω,
οὐδέν εἶμι" χἂν ψωμίζω πάντα τὰ ὑπάρχοντά μοι,
κἂν ταραδῶ τὸ σῶμά μὸν, ἵνα χκαυθήσωμαι, ἀγάπην
& οὐ μὴ ἔχω, οὐδὲν ὠφελοῦμαι. H ἀγάπη οὐ ζηλοῖ"
ἡ ἀγάπῃ μαχροθυμεῖ, χρηστεύεται ij ἀγάπη οὗ
κερπερεύεται, οὖ φνόιοῦται, οὐχ ἀσχημονεῖ, οὗ ζη-
κεῖ τὰ ἑαυτῆς. Πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάν-
«a ὑπομένει, 'H &y&zm οὐδέποτε ἐχπέκτει. » Kol
πάλιν" «€ Νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπὶς, ἀγάπη, τὰ
τρία ταὐτὰ * μείζων δὲ τούτων fj ἀγάκη. »

Πάντα ὑμῶν ἐν ἀγάπῃ γινέσθω. »

t Elpnyeüetz, ἀδελφοὶ, καὶ ὁ Θεὸς τῆς ἀγάπης καὶ
εἰρῆνης ἔσται μεθ᾽ ὑμῶν. »

« Διὰ τῆς ἀγάπης δουλεύετε ἀλλήλοις. Ὁ γὰρ πᾶς ᾿

νόμος ἑνὶ λόγῳ κεπλήῤωται, ἐν τῷ, ᾿Αγαπήσεις τὸν
ἀλησίον 000 ὡς σεαντόν. »

« Γίνεσθε εἰς ἀλλήλους χρησιοΐῖ, εὔσπλαγχνοι, xa-
ριζόμενοι ἑαυτοῖς, xag καὶ ὁ θεὸς ἐχαρίσατο ἡμῖν.
Γίνεσθε οὖν μιμηταὶ Θεοῦ, ὡς τέκνα ἀγαπητὰ, καὶ
περιπατεῖτε ἐν ἀγάπῃ, καθὼς xal ὁ Χριστὸς ἡγάπη-

σεν ἡμᾶς, καὶ παρέδωκεν ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν προσ-

φορὰν καὶ Quclay τῷ ϑεῷ εἰς ὀσμὴν εὐωδίας. » C

(CES πᾶσι τὴν ἀγάπην διώχετε, ὅτι ἐστὶ σύνδε-
σμος τῆς τελειότητος. Καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ θεοῦ βρα-
δεύεται ἐν ταῖς χαρδίαις ὑμῶν. »

ε Εἰρήνην διώχετε μετὰ πάντων, καὶ τὸν ἅγια-
σμὸν, οὗ χωρὶς οὐδεὶς ὄψεται τὸν Κύρων 0o Φὅἔ

( Καρπὸς δικαιοσύνης ἐν εἰρήνῃ απείρεται τοῖς
φοιοῦσὲν εἰρήνην. »
« Ὃ ἀγαπῶν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, ἐν tip φωτὶ μέ-
wt. » |
€ "Ex χαϑαρᾶς καρδίας ἀγάπᾶτε. »
« ᾿Αγάπη καλύπτει πλῆθος ἁμαρτιῶν. »

à" ἔργῳ καὶ ἀληθείᾳ. Καὶ ἐν ξούτῳ γνωσόμεθα, óvv-
ix τῆς ἀληθείας ἑαμέν. »

« ᾿Αγαπκητοὶ, ἀγαπῶμεν ἀλλήλους, ὅτε ἢ ἀγάπη
Ex τοῦ Θεοῦ ἐστιν" καὶ πᾶς ὁ ἀγαπῶν, Ex Θεοῦ γε-
Ὑέννηται, καὶ γινώσχει τὸν Θεόν. O μὴ ἀγαπῶν, οὖκ
ἔγνω τὸν Θεὸν, ὅτι ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί. Φόδος οὐχ
ἔξτιν ἐν τῇ ἀγάπῃ * ἡ γὰρ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει
τὸν φόδον" ὁ δὲ φοδούμενος, οὐ τελειοῦται ἐν τῇ ἀγά-
πῃ. Ἐάν τις εἴπῃ, ὅτι ᾿Αγαπῶ τὸν Θεὸν, καὶ τὸν ἀδελ-
φὸν αὐτοῦ "μισεῖ, ψευστής ἔστιν. Ὁ γὰρ μὴ ἀγαπῶν
τὸν ἀδελφὸν αὑτοῦ, ὃν ἑώραχε, τὸν Θεὸν ὃν οὐχ ἐώ-
paxs, κῶς δύναται ἀγαπᾷν; »

Οὐδέν ἐστιν ἄμεινον εἰρήνης, ἐν ἧ πᾶς s πόλεμος
καταργεῖται,

monstro. Si lingul$ bominuim loquar el angelorum,
charitatem aotefn non habeam, factus sum velot ieà
sonans, aut Cymbalüin Linniens. Et si háboero.
prophetiam, εἰ noterim mysteria omnía, et om-

nem scientiam, et si habuero omnem fidem, ita dt

montes transferam, charitatem autem non habue- -
ro, nihil sum. Et si distribuero in cibos omnes fa-
cultates meas, et si tràádidero éorpus meum lta ui.
ardeam, charitatem autem non habuero, nibil roihi ἢ
prodest. Charitas non smulatur : charitas pauens
est, benigna est. Charitas non agit perperam, non -

inflatur, non est anibitjosa, non quzrit que sua
suut. Omnia eredit, omnia sperat, ounia sustinet.
Charitas nunquam excidit. » Et rursum : « Nunc

autem manent, Gdes, spes, charítas, iría bec. Ma-

jor autem horum est charitas. »

A o. xvi, 14. — « Oninia vestra in eharilate n

Nu] Cor. xim, 11. ΒΗ Pacem habete, (raties, ek
Deus dilectionis et pacis erit vobiscum. » ' '

Gálat, v, 15. — ePér cliaritàtem spiritus servite
invicem. Omnis enit^ lex uno sermone impletur :
Diliges proximuth (uum sicut teipsum. »

Ephes. 1v,52; v, V. — « Estote. invicem benighl,
misericordes, donantes vobismetipsis, sictt. et
Deus donavit tobis. Estote ergo imitatores Dei sic-
ut fllii charissimi, et ambulate $544 in dile-
ctione, sicut ei Christus dilesit nos, et tradidit sé-
melipsum pro nobis oblalionem ὁ et sacriüicium, Deo
ín odorem suavitatis. »

Coloss. 113,14. — « Saper omaia autem claritatem
sectamini, quia est vinculum perfectionis. Et pax
Dei exsultat in cordibus vestris. »

Hebr. xu, 14. — « Pacem eequimini cüm om-
nibas, οἱ sanctimoniam, sine qua nemo videbit
Deum. » |

Jac. in, 48. — « Fructus juatitise in pace semina- |
tur facientibus pacem. »

l Joan. n 10. — « Qui. diligit fratrem $uuin, la
Inmine manet. »

I] Tis, 1, 5. — « Ex puro corde diligite. TN

4 Peir. iv, 8. — « Charitas operit multitudinem

peceatorum. »
vlíxva, μὴ ἀγαπῶμεν λόγῳ, μηδὲ τῇ γλώσσῃ, p

] Joan. νι, 18. — « ΕἼΠΟΙ, non diligamus ver-
bo, neque lingua, sed opere e£ veritate. Ec in boc
sciemus, quod ez veritate sumus. »

1 Joan. 1v, 7, 18, 90. — ἐ Cbarissini, diliga-
mus invicem : quia. eharitas ex Deo est, et omnis
qui diligit, ex Deo natus est, et cognoscit Deum.
Qui non diligit, non novit Deum, quia Dens chari--
tas est. Timor non est in charitate. Perfecia ehim Ὁ
charitas foras mittit timorem, Qui antem timet, DOR
est perfectus in charitate. SI quis dixerit quoniam.
Diligo Deum, et fratrem oit, mendax est. Qui
enim non diligit fratrem suum quetn videt, Deum.
quem non videt, quomedo diligere potest?» —

S. Ignatii Ep. ad Ephes. interpol. — Pace wd

, est presianius, vw qua ewe ὅσον duet. ——

1199

S. JOANNIS DAMASCENI

1900

Basil. ex Epistolis. — Quantum sit bonum pacis, A Ὅσον ἐστὶ τὸ τῆς εἰρήνης ἀγαθὸν, sl xeh Myáy

quid commemorare attinet ad veros fllios pacis!
Nihil enim Christiani hominis adeo proprium est,
ut conciliand:s paci studere : quandoquidem ob
hanc quoque causam Ghristus prseemiua nobis pol-
lieitus est.

Nas. or. 19. — Deo ac divinis rebus propinqui
sunt, quicunque pacis bonum amplexari cernun-
tur, ac contrario, seu dissidio, infensi atque in-
festi sunt.

Nyss. or. 2, De beatit. — Quemadmodum oborta
sanitate morbus de medio tollitur, ac lucc sese
exerente, nulle supersunt tenebre: sic ubi pax
illoxit, vitia omnia, qux ex contrario conflantur,

evanescunt, Omnis malorum caterva affectu chari- B

tatis exstinguitur.

Charitate et pace nihil sublimius Scriptura statuit.

Chrysost. De prof. episc. hom. i, De stat. — [8
amantium 1005 est, ul eorum quos amant, negotia
omnia per se confici velint, nec eos absque se quid-
quam facere vel loqui.

Ejusd. hom, in parab. decem mil. tal. — Charitatis
natura satietatem nullam agnoscit : quin potius dum
illis quos claros habet, semper fruitur, in majo-
rei flammam assurgit. Quod cum alumnus ipsius
Paulus compertum haberet, aiebat : « Nemini quid-
quam debeatis, nisi ut invicem diligatis. » Hoc
enim debitum semper quidem penditur; verum
omnino non persolvitur. lloc modo optimum est
ei laude dignum perpetuo debitorem: esse. Etenim
ubi de pecuniis agitur, eos laudamus qui nihil de-
beant ; cum autem de charitate, beatos demum illos
przdicairus, qui semper debent : et quod illic in-
grati animi, hic 355 grati et probi, argumentum est,
nimirum nunquam charitatis debitum exsolvere.

Ejusd. de gen. fer. pauperi. — Qui pacem onini-
bus precatur, is perturbationum bellum abegit ;
peccatum puta, perversarum cogitationum [11-
wultum, procellam, fluctus, hiememque cupidi-
tatum, et tranquilliorem quovis portu animum
reddidit; ut qui pacem bonorum omnium paren-
rem communemque nutricem, in piorum qui eam
susceperint, animum inulto studio invexerit.

Ejusdem, de charit. — Velut neque anima sine

πρὸς ἄνδρας υἱοὺς τῆς εἰρήνης, Οὐδὲν γὰρ οὕτως
ἴδιον Χριστιανοῦ, ὡς τὸ εἰρηνοποιεῖν, διότι χαὶ τὸν
ἐπ’ αὑτὴν μισθὸν ἡμῖν ὁ Κύριος ἐπηγγείλατο.

Θεοῦ χαὶ τῶν θείων ἐγγὺς, ὅσοι τὸ τῆς εἰρήνης
ἀγαθὸν ἀσπαζόμενοι φαίνονται, xal τῷ ἐναντίῳ, τῇ
στάσει ἀπεχθραίνονται χαὶ δυσχεραίνουσιν.

Ὥσπερ ὑγείας ἐπιλαδούσης, νόσος ἐξαφανίζεται,
xaX φωτὸς φαΐνοντος, οὐχ ὑπολείπεται σχότος, οὕτως
xai τῆς εἰρήνης ἐπιφαγείσης, λύεται πάντα τὰ ix
τοῦ ἐναντίου συνιστάμενα πάθη. Πᾶσα fj τῶν χαχῶν
ἀγέλη τῇ ἀγαπητιχῇ διαθέσει ἐξαφανίζεται.

Τῆς ἀγάπης καὶ τῆς εἰρήνης οὐδὲν ἀνώτερον τίθησι.

Τοιοῦτον τῶν ἀγαπώντων τὸ ἔθος" πάντα τὰ τῶν
ἀγαπωμένων πράγματα δι᾽ αὑτῶν ἀνύεσθαι βούλον-
ται, καὶ μηδὲν χωρὶς αὐτῶν ἐχείνους, μὴ ποιεῖν, μὴ
λέγειν.

Ἡ τῆς ἀγάπης φύσις χόρον οὐχ olócv, ἀλλ᾽ ἀεὶ
τῶν ἀγαπωμένων ἀπολαύουσα, πρὸς μείζονα αἴρεται
φλόγα. Καὶ τοῦτο ὁ ταύτης τρόφιμος εἰδὼς Παῦλος
ἔλεγεν * « Μηδενὶ μηδὲν ὀφείλετε, εἰ μὴ τὸ ἀγαπᾷν
ἀλλήλους. » Τοῦτο γὰρ τὸ ὄφλημα àt μὲν χαταδάλλε.-
ται, οὐδέποτε δὲ ἀποδίδοται. Ἐνταῦθα τὸ διηνεχῶς
ὀφλεῖν χαλὸν xol ἐπαίνων ἄξιον. Ἐπὶ μὲν γὰρ τῶν
χρημάτων, τοὺς μηδὲν ὀφείλοντας ἐπαινοῦμεν, ἐπὶ
δὲ τῆς ἀγάπης, τοὺς διηνεχῶς ὀφείλοντας μαχαρίζο-
μεν" xal ὅπερ ἀγνωμοσύνης ἐχεῖ, τοῦτο ἐνταῦθα εὖ-
γνωμοσύνῃς σημεῖόν ἐστι, τὸ μηδέποτε διαλύεσθαι τὸ
τῆς ἀγάπης ὄφλημα.

Ὁ ἐπευξάμενος εἰρήνην ἅπασι, τὸν πόλεμον πα-
θῶν ἐξέθδαλεν, τὴν ἀμαρτίαν τῶν ἀτόπων λογισμῶν,
τὴν ταραχὴν τῶν ἐπιθυμιῶν, τὴν ζάλην, τὰ χύματα͵
τὸν χειμῶνα, xal λιμένος εὐδιωτέραν τὴν ψυχὴν xas-
ἐσχεύασε, τὴν μητέρα xal χοινὴν τροφὸν τῶν ἀγα-
θῶν ἀπάντων εἰρήνην, μετὰ πολλῆς τῆς σπουδῆς
εἰς τὴν ψυχὴν τῶν δεξαμένων τὴν εἰρήνην πιστῶν
εἰσαγαγών.

“Ὥσπερ ψυχὴ ἄνευ σώματος ἄνθρωπο: οὐ χαλεῖται,

corpore, neque corpus sine anima, hominis no- Ὁ οὐδ᾽ αὖ σῶμα ἄνευ ψυχῆς, οὕτως οὐδὲ ἀγάπη p^;

men obtinet, sic nec claritaserga Deum, nisi cha-
ritatem erga proximum comitem habeat, charitas
dicenda erit. Nec rursus charitas erga proximum,
charitatis nomen tueri possit, nisi claritas erga
Deum accesserit. Quamobrem perfecta charitas
raro inveniri potest.

Ejusd. — Quicunque igitur de Patre, et Filio,
et Spiritu sancto recte sentiunt, ac preterea mu-
tuam inter se dilectionem servant, hi perfectam
charitatem habent. Charitas Patrem confitetur,
Filium adorat, Spiritum sanctum glorificat. Cha-
ritas Trinitatis concordiam non dirimit, Cbaritas
angelorum sodalis est, patriarcharum collactanea,
prozüetarum conlubernalis, certaminis martyrum

Θεὸν, ἐὰν μὴ ἔχῃ ἀχόλουθον xa τὴν πρὸς τὸν πλη-
σίον ἀγάπην, οὐ τυγχάνει ἀγάπη" οὐδ' αὖ πάλιν ἡ
πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπη, ἐὰν μὴ ἔχῃ τὴν πρὸς Θεὸν,
οὗ χαλεῖται ἀγάπη. Διὸ σπάνιον ἔστιν εὑρεῖν τελείαν
ἀγάπην.

“Ὅσοι τοίνυν ὀρθοδόξως φρονοῦσι περὶ Πατρὸς,
xa Υἱοῦ, χαὶ ἁγίου Πνεύματος, καὶ τὴν εἰς ἀλλή-
λους φυλάττουσιν ἀγάπην, οὗτοι χέχτηνται τὸ τέλειον
τῆς ἀγάπης. ᾿Αγάπη Πατέρα ὁμολογεῖ, Υἱὸν pos-
χυγεῖ, xal τὸ ἅγιον Πνεῦμα δοξολογεῖ, Ἀγάπη τὴν
συμφωνίαν τῆς Τριάδος οὗ διαιρεῖ, ᾿Αγάπη ἀγγέλων
σύμθδιος, πατέρων σύντροφος, προφητῶν σύσχηνος,
ναρτύρων αὐύναθλος, ἀποστόλων σύγχορος, ἘΧχλῆ-

1201

SACRA PARALLELA

1202

σιας σύνδεσμος. 'λγάπη πόλεμον οὐχ οἶδεν, ἐχθρὸν A comes, apostolorum chori socia, vinculum Fccle-

οὐχ ἔχει, εἰρήνην πρεσδεύει. ᾿Αγάπη φονιχοὺς θυ-
μοὺς πραῦνει, λογιχοὺς λαοὺς σεμνύνει. ᾿Αγάπη
ἐν τῷ κόσμῳ μὴ χωροῦσα, xal ἐν ταπεινῇ χαρδίᾳ
καφοιχοῦσα. ᾿Αγάπη μέλιτος xal γάλαχτος γλυχ"»-
«ἐρα, 1j μὴ μόνον ἐν τῷ στόματι τὸ γλυχὺ ἔχσυσα,
ἀλλὰ ἕν. τῷ βάθει τῆς χαρδίας τὸ ἡδὺ χέχτηται.
᾿λγάπη ἡ πάντων ἁρμογὴ, δι᾽ ἧς συνέστηχε μὲν
«à ἐπίγεια, αὔξει δὲ τὰ οὐράνια. ᾿Αγάπη, δι᾿ ἣν ὁ
θεὸς τὸν ἑαυτοῦ Υἱὸν ἀπέστειλεν εἰς τὸν χόσμον ὑπὲρ
ἡμῶν" ὥστε τὸν Υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωχεν
εἰς τὸν χόσμον ὑπὲρ ἡμῶν. ᾿Αγάπη τὰ ζεύγη τῶν
ἀρότρων ὁμοφρόνως τῷ ξύλῳ τοῦ σταυροῦ ὑπέζευ -
ξεν χινδύνους δὲ χατὰ γὴν xoi θάλασδαν ὑπομένειν
ἐδίδαξεν. ᾿Αγάπη μάρτυρας τελειοῖ, ἀποστόλους
στεφανοῖ. ᾿Αγάπη ἄλλον, ὡς ἑαυτὸν ὁρᾷ, καὶ τὰ ἴδια
χοινὰ πᾶσιν ἡγεῖται. ᾿Αγάπη τὴν ἔνδειαν τοῦ πλη--
σίον μέριμναν ἰδίαν τίθησιν. ᾿Αγάπη χοινὴν τράπε-
ζαν πᾶσιν ἰστᾷ, πλουσίῳ τε χαὶ πένητι, σοφῷ τε χαὶ
ἰδιώτῃ. ᾿Αγάπη τὴν πεπιχρασμένην ψυχὴν γλυχαί--.
νει, τὴν τεθλιμμένην θεραπεύει, τὴν τεταπεινωμένην
ἀναθάλλειν ποιεῖ. ᾿Αλγάπη ἄσδεστον λαμπάδα τῆς
παρθενίας περιφέρει, καὶ τοὺς ἰδίους περιεργάζεται
ζητοῦσα. ᾿Αγάπη τὰς τῆς βασιλείας θύρας ἀνοίγει,
καὶ τοὺς ἐν σεμνῷ γάμῳ βιοῦντας εἰσελθεῖν οὐ χω-
λύει. ᾿Αγάπη τὴν ἐλεημοσύνην φιλεῖ, xat τῷ ταῦτα
γεωργῷ στεφάνους χρυσαυγεῖς ἑτοιμάζει. ᾿Αγάπη
ὑπερηφάνους οὐχ οἶδεν, ταπεινοὺς δὲ δοξάζει. ᾿Αγά-
πὴ καχολογίαν φεύγει, εὐλογίαν δὲ στέργει. ᾿Αγάπη

siz. Charitas bel'um nescit, hoste caret, pacein
conciliat. Charitas furentes in cedem animos mi-
tigat, ratione praeditos populos exornat. Charitas
cujus capax non est mundus, in humili corde do-
micilium habet. Charitas melle quovis οἱ lacte dul-
cior est : siquidem illa non in ore solum, verum
etiam in intimo pectore dulcedinem babet. Chari-
tas omnium rerum compages esi : per quam et.
terrena coherent, et coelestia. incrementum acci-
piunt. Charitas ipsa est, ob quam Deus Filium
suum misit in mundum : íta ut Filium suum uui-
genitum in mundum pro nobis dederit. Charitas
aratri juga crucis ligno concordia subjecit, οἱ pe-
ricula terra marique subire docuit. Charitas mar-

tyres perficit, corona redimit apostolos. Charitas

proximum velut seipsum contuetur, ac propria-
tanquam omnibus communia existimat. Charitas
egestatem proximi sollicitudinis suz finem sta-
tuit. Charitas communem omnibus mensam ponit ;
hoc est, tam diviti, quam pauperi, tam docto,
quam indocto. Charitas exacerbalum animum mi-
tigat, oppressum delinit, dejectum erigit, ac vire-
scentem reddit. Charitas inexstinguibilem virgi-
nitatis lampadem circumgestat, ac summo studio
conquirit suos. Charitas regni por!as aperit, et
eos qui honesto connubio vivunt, ingressu non
arcet. Charitas eleemosynam amat, ei rutilantes
auro coronas soo cultori parat. Charitas nescit

ἄνδρα xai γυναῖχα γάμῳ συναφθέντας ὁμονοεῖν C superbos, bumiles honorat. Charitas maledicen-

συμδουλεύει, χωρίζεσθαι δὲ ἀπ᾽ ἁλλήλων οὐδέποτε
ϑέλει. ᾿Αγάπη τοὺς πατέρας φιλεῖν. τὰ τέχνα προ-
τρέπεται, καὶ τὰ τέχνα δουλεύειν ὡς δεσπόταις τοῖς
γονεῦσιν. ᾿Αγάπη τοὺς δεσπότας ἐλεήμονας εἶναι πρὸς
50b; οἰχέτας παρακαλεῖ, xol τοὺς οἰχέτας ὑπουργεῖν
«οἷς δεσπόταις ἀδόλως παραινεῖ.

Πολλαχῶς ἀγάπη νοεῖται, διὰ πραότητος, διὰ ypn-
στότητος, δι᾽ ὑπομονῆς, διὰ ἀφθονίας xal ἀζηλίας,
δι᾽ ἀμνησιχαχίας. ᾿Αμέριστός ἐστιν ἐν πᾶσι, ἀδιά-
χριτὸς χοινωνιχή.

tiam fugit, benedicentiam amplexatur. Charitas
virum et mulierem connubii nexu copulatos ad-
monet ut concordiam colant, nec vult ab invicem
sejungi. Charitas patres, ut ament fllios, hortatur:-
filios autem, ut patribus tanquam dominis serviant.
Charitas dominos rogat ut faciles se οἱ miseri-
cordes famulis prsbeant.: ac rursus servos mo-
net ut heris suis sine fuco ac fraude serviant.

356 Clem. Alex. ii Strom. — Multis modis clia-
ritas perspicitur, nimirum per lenitatem, per beni-
gnitatem, per patientiam, per animi affectionem ab
omni livore et invidia liberam, per oblivionem
injuriarum. Simplex est in omnibus, et sine dis-
crimine communicat.

Τρισσὰ εἴδη φιλίας διδασχόμεθα, καὶ τούτων τὸ D — Ibid. — Tria esse amicitie geocra didicimus :

piv πρῶτον xal ἄριστον, τὸ xav ἀρετὴν" στεῤῥὰ
γὰρ 3j ἐχ λόγου ἀγάπη" τὸ δὲ δεύτερον καὶ μέσον,
*ó xav' ἁμοιξήν * χοινωνιχὸν τοῦτο, xal μεταδοτιχὸν,
xai βιωφελές “ χοινὴ γὰρ ἡ εὐχάριστος φιλία. Τὸ δὲ
ὕστατον χαὶ τρίτον, ἡμεῖς μὲν τὸ ἐχ συνηθείας φα-
μὲν, οἱ δὲ Ἕλληνές φασι, τὸ xa0' ἡδονὴν τρεπτὸν
καὶ μετάδλητον. Οὐχοῦν ἡ μέν τίς ἔστι φ'λοσόφου
φιλία, ἡ δὲ ἀνθρώπου, ἡ δὲ ζώου.

quorum primum et prestanüssimum. in virtuto
positum est. Firma quippe dilectio est, quam ra-
tio conciliat. Secundum et medium, in eo versa-
tur, ut inter nos. vieissim communicemus. Átque
hoc quoque liberale est, beneflcum, atque ad vi-
tam tuendam utile. Communis quippe est amicitia,
beneficiorum memor. Tertium ac postremum, nos
quidem id quod consuetudine contrabitur, appel-

lamus : gentiles vero id quod delectabile est, fluxum et mutabile, Quocirca prima illa amicitia

philosophi est, altera hominis, tertia bruti.

Τὸ ἀγαπᾷν τοὺς ἐχθροὺ;, οὐχ ἀγαπᾷν τὸ xaxby
λέγει, οὐδὲ ἀσέδειαν, οὐδὲ μοιχείαν, 7] χλοπὴν, ἀλλὰ
τὸν χλέκτην, xaX τὸν μοιχόν" οὐ χαθ᾽ à ἁμαρτάνει,
x3) τῇ ποιᾷ ἐνεργείᾳ μολύνει τὴν ἀνθρώπου mpoa-

Ejusdem, lib. wv. —Dum Scriptura amare inimi-
cos jubet, non hoc vult, ut malum amemus, ut
impietatem, ut adulterium, aut furtum; sed ut
furem ei aduMerwm ; W9R QuiMAA NRRAXRM, SN

$ JOANNIS DAMASCENI
y, x09 ἢ δὲ 5o»
χεεργοῖς —XRX

»borat, comm serat»
:.-- τοῦδ ira calentes pates sedat-
| qaot
4. am ὃν
“διὰ kot ἀν
ST 1 on

erianine, € omn »oc

jo vM M ' e terom oplebitur piss, et

ujtabunt- ,» . κἃ yi^ αὖτο

, Un! wa Domini mi- C ases οἱ —
testamentum εχζητοῦσι ὧν ——& »

tois ΜΕΤ . »
* pros. ιν P — «Cor joruuᷣa sunt
eris mei : n0. est in dt pravom quid, neque per
9 ubere. ?
Q-— Miserico 9m ex jididium « "Ἔλεον xa ἀλήθειαν τεχταῖνου
Ἷ s Δὰε}}5.} και 5X I pág" 5 quac ?
ς Vot! δίκαιά χαὶ ἀληθεύειν» ἀρεστὰ

p^ φυσιῶν oli ,
ὁ ἀληθείας Ὧν ἐν τῷ
y yeD9" αὑτῶν. ὃ

4

1305,
« Πετεινὰ «pho τὰ ὅμοια χαταλύει,
- ᾳρὸς τοὺς ἐργαζομένους αὐτὴν ἐ πανήξει. ».

ε Πᾶς ὃ φαῦλα πράσσων, μισεῖ τὸ φῶς, xai οὐχ
ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα μὴ ἐλεγχθῇ τὰ ἔργα αὐὖ-
φοῦ. Ὁ δὲ ποιῶν τὴν ἀλήθειαν, ἔρχεται πρὸς τὸ qo,

ἵνα φανερωθῇ τὰ ἔργα αὐτοῦ, ὅτι ἐν Θεῷ ἐστιν.

εἰργασμένα. »

ε ᾿Αποθέμενοι τὸ ψεῦδος, λαλεῖτε ἀλήθειαν Exa-
στος μετὰ τοῦ πλησίον αὐτοῦ, ὅτι ἐσμὲν ἀλλήλων
μέλη. »

ε Μείζονα ταύτης οὐχ ἔχω χαρὰν, ἵνα ἀχούω τὰ
Mak τέχνα ἐν ἀληθείᾳ περιπατοῦντα. ».

D χρᾶτιστον τῶν ἀγαθῶν f) ἀλήθεια,

Δυσδήρατός ἔστιν ὁ τῆς ἀληθείας λόγος, ῥᾳδίως
δυνάμενος ἐχφυγεῖν τοὺς μὴ προσέχοντας. ᾿

Τοιοῦτον τι fj ἀλογία, καὶ τὸ πρὸς τὴν ἀλήθειαν.

ἀπομάχεσθαι, ὡς μηδὲ περιπίπτοντας αὐτοὺς ξᾶυ-
«οἷς, ἢ νοεῖν, fj αἰσχύνεσθαι.

Οὐδεμιᾶς δεῖται βοηϑείας ἢ τῆς ἀληθείας ἰσχὺς;.

ἀλλὰ χἂν μυρίους ἔχῃ τοὺς σδεννύντας αὑτὴν, οὗ

οθόνον οὐκ ἀφανίζεται, ἀλλὰ καὶ δι᾽ αὑτῶν τῶν ἐπη-

ρεάζειν ἐπιχειρούνεων φαιδροτέρα ἄνεισι, τῶν χο-
πτόντων ξαυτοὺς χαταγελῶσα..

Οὔτε τὸ φῶς ἔσσαι σχότος. ποτὲ, ἕως ἂν fj φῶς "
οὔτε ἢ τῶν παρ' ἡμῖν πραγμάτων ἀλήθεια διελογ-

χβήσεται. ᾿Αλήθεια. γάρ ἐστι, χαὶ ταύτης ἰσχυρότερον.

οὐδέν.
Πᾶς 6 δυνάμενος λέγειν τὴν ἀλήθειαν, καὶ μὴ χέ-
γῶν, κριδήσεται ὑπὸ τοῦ Θεοῦ

Βέλτιον λίθον. βαλεῖν εἰχῇ, ἢ λόγον. Δάλει ἃ δεῖ,
“αὶ ὅτε δεῖ, καὶ. σῦκ ἀχούσεις δ. μὴ δεῖ, inii τὴν
ἀλήθειαν χροσόν ἔστι θάπτειν.

TITA. Κ΄. — Περὶ ἀρχομένων * Ót: ἑξομοιοῦνται
τοῖς τῶν κρατούντων ἤθεσι, κἂν τε χρηστοὶ,
«ὧν τὸ μοχθηροὶ ὑκάρχωσι-

« Εἴκε Γεδεὼν xpbo τὸν λαόν’ Καθὼς ποιῶ, οὕτως ἢ

ποιήσατε. Σαλπιῶ ἐν τῇ χερατίνῃ, καὶ σαλπιεῖτε
κύχλῳ τῆς παρεέμδολῆῇς. ».

«€ Ἔλαδεν ᾿Αδιμέλεχ τὴν ἀξίνην, καὶ ἔχοψέν χλά-
δους ξύλων, xal ἔθηχεν ἐπὶ τῶν ὥμων αὐτοῦ, καὶ

εἶπε τῷ λαῷ τῷ μετ᾽ αὐτοῦ’ Ὃ οἴδατε ποιοῦντά με,

«οιῆσατε.».
« Κατὰ τὸν κριτὴν τοῦ λαοῦ, οὕτως καὶ ok λεῖ-

τουργοὶ αὑτοῦ" xal κατὰ τὸν ἡγούμενον τῆς πό-
λεως, πάντες οἱ χατοιχοῦντες ἐν αὐτῇ. »

Πρὸς τὸ τῶν χρατούντων ἦϑος πλάττεσθαι πέφυ-"

xtv. ὡς τὰ πολλὰ τὸ ἀρχόμενον. “Ὥστε ὁποῖοί ποτε
* ἄγοντες ὦσι, τοιοῦτον ἀνάγχη xal τὸ ἀγόμενον
e

SACRA PARALLELA.
καὶ ἀλήθεια A — Eccli. xxvir, 10.— « Volatilla.ad sui similia con-

veniunt : et. veritas ad eos qui operantur iliam,

revertetur. »
Joan. ur, 40. — « Omnis qui male agit, odit lu-
cem, et non venit ad lucem, ut non arguaniut

" epera ejus. Qui autem facit. veritatem, venit ad

lucem, ut manilestentar opera ejus, quis in Deo
gunt facis. »

Ephes. rv, 25. — « Deponentés mendaeiom, loqui-
mini vefitatem unusquisque eam proximo. $90,
quenism sumus invicem membra. »

111 Joan. v. ἃ. — « Majorem hae laetitiam habeo,
quam ut audíam filios meos in veritate ambu-
lare. ».

S. Basil. — Preestantissimum omnium bonorum
est veritas.

Ejusd, hom. in e-Attende tibl ipsi.» — Capiu ἀμ.
cilis est sermo veritatis, ut qui facile eos effugere
queat, qui animum non satis attendunt.

S. Greg. Nasians; — Ejusmodi quiddam est ve-
cordia, initumque adversus veritatem certamen; .
ui cum jpsimet.secum pugnent, id tamen nec sen-
Uant, nec erubescant.

Chrysost.— Veritatis robur nullam opem requirit;
sed quamvis innumeri sint, qui eam exstinguere
moliantur, adeo tamen non exstinguitur, at etiam
per illos qui ipsam vexare conantur, splendidior .
exsistat, deridens illos. qui. sese frustra confi-
ciunt,

S, Justini, — Nee lax usquam caligo erit, quan- -·

diu lux fuerit : nec rerum nostrarum veritas falsi

unquan convinceter, Veritas quippe est, qua nihil

esae [ortius possit.

Ejudem, Disl. eum Tryph. part. n. —Quis-
quis cum veritatem dicere quest, eam subticet, a
Deo condemnabitur,

Evagr. — Prsstat lapidem incassum mittere,
quam sermoném. Loquere qui oportet; et cum
oportet : ac nom audies quse non oportet. Veri-
tatem silere, idem est quod aurum bume con-

TIT. XX. — δὲ euibditis :
mores imitantur, sive ii Doni,

subditi rincipum
sive mali sint.

Judic. vis, 18. — « Dixit Gedeon ad populum:

Quod me videritis facere, facite. Quando perso-

nuenit tuba in manu mes, vos quoque per circui-
tum castrorum clangite et personate. »

Judic, 1x, 48. — « Abimelech, arrepta securi, præ-
cidit ramos arboris, et imposuit fiumeris suis, -
dixitque populo qui cum ipso erat : Quod me vide- -
tis facere, facite. »

Eccli. x, 9. — « Secundum judicem populi, sic
et ministri ejus : et qualis est rector civitatis, ules
et inbabitantes in ea. » E

S. Basil. in Isa. — Ad principsii mores sese ut —
plurimum effingere 358 solent ii. qui sub ipeorein
imperio sunt. Ac proinde quales duces exstiterint,
. 1sles eos qui ab ils qubevotoNwt,
οι.

[20]

fyIT. XXI. — De subditis : quod. praefectis
parere, ei morem gerere , ac decedere debeant ,
eosque honorare, uec reluciari.

Exxod. xxii, 28. — « Diis non detrahes, et prin-
cipi populi tui non maledices. »

Job xxxiv, 48. — « Impius est, qui dicit regi :
inique agis. Impius, qui non reveritus fuerit fa-
ciem honorabilis, nec honorem eis deferre novit. »

Eecle. x, 90. — « In scientia tua ne maledixeris
rcgi, et in penetralibus cubiculi tui ne maledixeris
diviti. Quoniam volucres coli auferent vocem
tuam, ct qui habet pennas, annuntiabit sermonem
tuum. »

Prov. xxiv, 91, — « Time Deum, flli, et regem,
et neutri eorum inobsequens sis. »

Eccle. vis, 9. — « Os regis observa, et a facie
ejus pergas, quoniam omnia quæcunque voluerit
facere, velut rex potestatem habens, facit : et quis
dicet ei : Quid facis ? »

Eccli. iv, 7. — « Magnato humilia caput tuum.»

Eccli. vit, 1. — « Ne litiges eum homine po-

tente. »

Eccli. xii, 19. — « A potentiore advocatus, de-
cede : ex hocenim magis te advocabit. »

Eccli, xxxn, 13. —« In medio maguatorum, ne
te illis exaques. »

Rom. xin, 4, 9. — « Omnis anima potestatibus
sublimioribvs subdita sit. Non enim est potestas nisi
a Deo. Quse autem sunt potestates, a Deo ordinate
sunt. Itaque qui resistit, Del ordinationi resistit.
Qui autem resistunt, sibi damnationem accipient. »

Hebr. xiii, 41. — « Obedite prepositis vestris,
οἱ subjacete eis. Ipsi enim pervigilant pro anima-
bus vestris, quasi rationem reddituri pro vobis, ut
cum gaudio hoc faciont, et non gementes. Hoc
enim non expedit vobis. »

] Petr. i», 15. — « Subjectiesiote omni creaturae
propter Deum : sive regi quasi precellenti, sive du-
cibus tanquam ab eo missis ; ad vindictam quidem
bonorum, » etc.

Ignatii, — Cesari subjecti estote in iis rebus,
in quibus el parere periculo caret. — Inferioribus,
οἱ iis qui siblipsis imperare nesciunt, beneficii
parsest. ui lis serviant qui recte el scite præ-
sunt.

S. Greg. Nasians. orat. ad praf[ect, — Subjicia-
mur, cum Deo, tum alii aliis, tum terrenis prin-
cipibus ; Deo quidem omnibus de causis : invicem,
propter fraternam dilectionem : principibus pro-
pter ordinem ; idque eo magis, quo clementiores
οἱ benigniores se gesserint. Grave siquidem est ac
periculosum, assidua indulgentia moderationem ex-
baurire : ne alioqui asperitatis corum poenz tandem
a nobis expetantur, si, serenitate mentis sublata, et
luci caliginem induxerimus, mellique absinthium
zümiscuerimus.

S. JOANNIS DAMASCENI
suis A TITA. KA'.— Περὶ ἀρχομένων" ὅτι χρὴ αὐτοὺς

1208

ὑποτάσσεσθαι τοῖς ἄρχουσι, καὶ δἴχει»", καὶ

σαραχωρεῖνγ, καὶ τιμᾷν, καὶ μὴ ἀγτιλέγοιν.

« Θεοὺς οὗ χαχολογήσεις, χαὶ ἄρχοντα τοῦ λαοῦ
σου οὐχ ἐρεῖς χαχῶς. »

€ ᾿Ασεδὴς, ὅς λέγει τῷ βασιλεῖ, Παρανομεῖς.
᾿Ασεδὴς, ὃς οὐχ αἰσχυνθῇ πρόσωπον ἐντίμου, οὐδὲ
οἷδε τιμὴν θέσθαι τούτοις. »

ε Ἐν εἰδήσει σον βασιλέα μὴ χαταράσῃ, xai ἐν
ταμείοις χοιτῶνός σου μὴ χαταράσῃ πλούσιον" ὅτι
πετεινὸν τοῦ οὐρανοῦ ἀποίσει τὴν φωνήν σον, χαὶ ὁ
ἔχων πτέρυγας, ἀναγγελεῖ λόγον σον. »

t Φοδοῦ τὸν Θεὸν, υἷδ, καὶ ϑασιλέα, καὶ μιδετέρῳ
αὐτῶν ἀπειθήσῃς. »

« Στόμα βασιλέως; φύλαξον, καὶ ἀπὸ τοῦ mpos-
ὦπου αὐτοῦ πορεύσῃ. ὅτι πάντα ὅσα ἐὰν θελήσῃ
ποιῆσαι, χαθὼς βασιλεὺς ἐξουσιάζων ποιεῖ, χαὶ τίς
ἐρεῖ αὐτῷ, Τί ποιεῖς; »

« Μεγιστᾶνι ταπεινοῦ τὴν χεφαλήν σου. »

« Νὴ διαμάχου μετὰ ἀνθρώπου δυνάστην. *

« Προσχαλεσαμένου σε δυνάστου, ὑποχωρῶν γίνου,
χαὶ τόσῳ σε μᾶλλον προσκαλέσεται. »
€ Ἐν μέσῳ μεγιστάνων μὴ ἐξίσασον. »

« Πᾶσα ψυχὴ ἐξουσίαις ὑπερεχούσαις ὑποτασσίέ-
σθω. Οὐ γάρ ἐστιν ἐξουσία, εἰ μὴ ὑπὸ Θεοῦ. Αἱ δὲ
οὖσαι ἐξουσίαι, ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τεταγμέναι εἰσίν " ὥστε
ἀντιτασσόμενος, τῇ τοῦ Θεοῦ διαταγῇ ἀνθέστηχεν"
οἱ δὲ ἀνθεστηχότε:, ἑαυτοῖς χρῖμα λήψονται. »

« Πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν, xo ὑπείχετε.
Αὐτοὶ γὰρ ἀγρνπνοῦσιν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν, ὡς
λόγον ἀποδώσοντες, ἵνα μετὰ χαρᾶς τοῦτο ποιῶσι,
xai μὴ στενάζοντες. ᾿Αλυσιτελὲς γὰρ ὁμῖν τοῦτο. »

- € Ὑποτάγητε πάσῃ ἀνθρωπίνῃ κχτίσει διὰ τὸν

Κύριον, εἴτε βασιλεῖ ὡς ὑπερέχοντι, εἴτε ἡγεμόσι,
ὡς δι' αὑτοῦ πεμπομένοις, εἰς ἐχδίχησιν μὲν xaxo-
ποιῶν.»

Τῷ Καίσαρι ὑποτάγητε, ἐν οἷς ἀχίνδυνος ἡ ὑπο.
καγήῆ. -- πὶ Εὐεργεσία τοῖς ὑποδεεστέροις, xoà ἄρχειν
ἑαυτῶν μὴ ἐπισταμένοις, τὸ δουλεύειν τοῖς xat im-
στήμην ἄρχουσιν.

Ὑποτασσώμεθα, χαὶ Θεῷ, χαὶ ἀλλήλοις, καὶ τοῖς
ἐπιγείοις ἄρχουσι" θεῷ διὰ παντός " διὰ φιλαδελφίαν,
ἀλλήλοις" δι᾽ εὐταξίαν, τοῖς ἄρχουσιν" xal τοσούτῳ
μᾶλλον ὅσῳπερ ἂν ὥσιν ἡμερώτεροι xal χρηστότεροι.
Δεινὸν γὰρ ἐπιείκειαν δαπανῆσαι τῷ συνεχεῖ τῆς
συγγνώμης, ἵνα μὴ xal τῆς ἐχείνων τραχύτι,τος
αὐτοὶ δίκας ἀπαιτηθῶμεν, γαλήνην πνευματιχὴν
λύσαντες, καὶ φωτὶ ζόφον ἐπαγαγόντες, καὶ μέλει
χαταμιγνύντες ἀἁψίνθιον.

NOTAE.
"Simile guid habcs in epistola interpolata. ad PhitadeWWievses.

^n
.w'

SACRA PARALELLA.

aee Ὁ

I

L. — θεὸν προσόχθισμα "Axxa-
p οὕτως " ἡ χλίνη ἐφ' ἧς ἀνέδης ἐκεῖ, οὐ
αδήσει ἀπ᾽ αὐτῇςς, ὅτι θανάτῳ ἀποθανῇ. »

— "o6 τὸ στόμα αὐτοῦ, καὶ xavapácazo
τὴν ἡμέραν αὐτοῦ λέγων," Ἀπόλοιτο ἡ ἡμέρα ἐχείνη ἐν
ἧ, εἶπον ἐγεννήθην, καὶ ἡ νὺξ ἐκείνη ἐν fj εἶπον" Ἰδοὺ

| ἄρσεν. Ἢ νὺξ ἐκείνη εἴη σχότος, καὶ μὴ ἀναζητήσει

|

|

αὐτὴν ὁ Κύριος ἄνωθεν, μηδὲ ἔλθῃ ἐπ᾽ αὐτὴν φέγγος.
Ἐκχλάθη δὲ αὑτὴν σχότος xal σχιὰ θανάτου, Ἔ πέλθοι
dv αὑτὴν γνόφος * χαταραθείη fj ἡμέρα, καὶ ἡ νὺξ
ἐχείνη, Ἐπενέγχϑοι αὐτὴν σχότος, μὴ εἴη εἰς ἡμέραν
ἐνιαυτοῦ, μηδὲ ἀριθμηθείη εἰς ἡμέραν μηνῶν" ἀλλὰ ἡ
γὺξ Exelyn εἴη ὑδύνη, μηδὲ ἔλθοι Ex αὑτὴν εὐφροσύνη,
μηδὲ yapuovi, ἀλλὰ καταράσεται αὐτὴν ὁ χαταρώ-
μενος ἡμέραν ἔχείνην, ὁ μέλλων τὸ μέγα κῆτος
χειρώτατθαι. Σχοτωθείη τὰ ἄστρα τῆς νυχτὸς bxei-
νης, καὶ εἰς φωτισμὸν μὴ ἔλθῃ, μὴ ἴδοι ἑωσφόρον
ἀνατέλλοντα, ὅτι οὐ συνέχλεισε πύλας γαστρὸς
μητρός μου, ἀπήλλαξε γὰρ ἂν πόνον ἀπὸ ὀφθαλμῶν

ane

(€ Εξησαν οἱ ἔχθροί pov, ὥσπερ ἡ χαταστροφὴ
τῶν ἀσεδῶν, xal οἱ ἐπανιστάμενοί μοι ὥσπερ ἡ ἀπώ-

᾿ λεῖα τῶν παρανόμων. »

4 Ἡμέρα συναντήσεται αὑτοῖς σχότος, τὸ δὲ με-

pene: Ψηλαφήσεται ἴσα νυχτί. ᾿Απόλοιντο δὲ ἐν

ἐχσιφωνηθείη αὐτῶν ἡ ἰσχύς.

« « Πᾶς ὁ βίος ἀσεδοῦς ἐν φροντίδι" ὅταν δοχῇ ἤδη

" — δὲ εἰς πόλεις ἐρήμους" εἰσέλθοι δὲ εἰς

- Hw I" EU! J

1 » "jet αὐτῷ ἡ καταστροφή. Οἷδενὲν ἑαυτῷ,
m μένει εἰς πτῶμα. Ἢ μέρα 6i αὐτοῦ σχοτεινή "

Ἢ δὲ αὐτὸν xal θλίψις καθέξει, ὥσπερ στρατη-

τὸς πρωτοστάτης πίπτων ὅτι ἦρεν χεῖρας ἐναντίον

, ἐναντίον δὲ παντοχράτορος ἐτραχηλίασεν.

οἴχους ἀοιχήτους, "A δὲ ἐκεῖνοι ἐθέρισαν, ἄλλοι
m οὔτε μὴ πλουτισθῇ, οὔτε. μὴ “μείνῃ
αὐτοῦ τὰ ὑπάρχοντα. Οὐ μὴ Pg ἐπὶ τὴν γὴν

, οὐδὲ μὴ ἐχφύγῃ τὸ σχότος s. Τὸν. βλαστὸν o
ἄνομος, ἐχπέσοι δὲ αὐτοῦ πὸ ἄνθος. Κινὰ

αὐτῷ. 'H τομὴ αὐτοῦ * ὥρας φθαρὴ-

m ῥάδαμνος αὐτοῦ οὗ μὴ πυχνάσῃ, . Τρυ-

* μαρτύριον γὰρ ἀσεδοῦς ς θάνατο; j« "Ev

| ji λήψεται ὀδύνας" ἀποδήσεται αὐτῷ Ὁ κενὰ, ΓΝ
— —— 1C

*

Vw ἀσεθῶν σδεσθήσεται,

ἦν ἢ φλόξ, Θηρεύσαισαν. Bx &y!

Ἐμδέδληται ὁ ποῦς αὐτῶν à ν πὶ

Lg

(vem

1190

* "Av8' ὧν ἐξαπέστειλας ἀγγέλους A nuntios ad consulendum Baal muscam, offendicu-

lum Accaron, non ita fiel: de lectulo super quem
ascendisti, non descendes, sed, morte morieris. »

Job m, 1. — « Aperuit Job os suum, et male-
dixit diei suz, dicens ; Pereat dies illa in qua na-
ius sum, et nox illa, in qua dixerunt : Natus est
masculus, Nox illa tenebra sit, nee requirat eam
Dominus desuper, neque veniat super eam lumen.
Apprehendant autem eam tenebrze ek uinbra mor-
tis. Superveniat in eam caligo, Maledieatur dies.
et nox illa. Occupent eam lenebrz, nec sit jn
diem anni, nec computetur inter dies mensium.
Sed nox illa dolor sit, nec veniat super eam Leti-
tía, neque gaudium; sed maledicat illi qui male-

U dicit diei, qui paratus est magnum cete sibi sub-

jicere. Obtenebrentur stelle noctis illius, nec ad
illuminandum veniant : nec videat luciferum sur-
gentem, quoniam non clausit portas ventris matris
mes. Migrare quippe fecisset laborem ab oculis
meis. » |

Job xxvu, 7, — « Sint inimici mei sicut sub-
versio impiorum, et in me insurgentes, ut perdi-
iio iniquorum, »

Job v, 5, 14. — « Per diem occurrent eis te-
nebrz, at in meridie palpent quasi in nocte, Per -
eant in bello : absorbeatur eorum fortitudo. »

Job xv, 21.55. — « Omnis vita impii in cura.
Cum visus fuerit jam in pace agere, veniet ejus
. Subversio, Novit in se quod maneal ad ruinam.
* Dies autem ejus tenebrosa : necessitas autem δὲ
wibulatio ipsum comprehendet, sicut dux przfa-
ctus cadens: quoniam sustulit manus. coram Do-
fnino, et contra Ormnipotentem cervicem indura-
vit. lHabitet civitates desertas : ingrediatur domos
inhabitatas, Qus vero illi mesauerunt, alii aufe-
rent : neque ditescal, neque maneant ejus facul-
tates. Non mittat in terra umbram, neque fugiat
tenebras. Germen ejus tabefacial ventus; decidat
autem ejus flos, lnania aceident ei. Incisio ejus
ante tempus corrumpetur, et ramus ejus non flc-

* τὸ Nu ser ὄμφαξ πρὸ ὥρας " ἐχπέσοι d a dx τ rebit. Vindemietur velut prima uva anle tempus :

decidat. aulem sicut flos olivie, Testimonium au-

dem impii, mors. In ventre capiet dolores. Eve-
p nient. ei vana :

: venler autem ejus sustinebit do-
| los.»

ἄν!
— Job. xvin, jy, 621. — « Lumen impiorum exstin-

guetur, « et non eveniet eorum flamma. Veunentur

αγίδι, χαὶ ἐν. minimi facultates eorum, Immittatur pes ejus in

e Ἔλθοισαν. jr πὶ δες. Iso Opa Jaqueo,. et rete involvatur. Veniant super eum

— ἐξαίσιον. Κατέδε: ——
ατὸς " χατασπαρήσονται τὰ εὐπρεπῆ αὐτοῦ
** —“ αὐτοῦ αἱ ῥίζαι E Ent npa: ινθήσονται, xal
ἐπάνωθεν αὐτοῦ ἐπιπεσεῖται, ϑεριαμὴς αὐτοῦ. τὸ
me φωτὸς εἰς σχόπος, οὐκ ἔσται σεσωσμένος
π᾿ οὐρανὸν ὁ bloc. αὑτοῦ, ἀν) ' iv τοῖς αὐτοῦ,

s E pot* οὗτοί εἰσιν αἶχοι ἀδίκων, , Οὗτος ὁ

— ἢ ἰδήόντω: τὴν Κύριον.»

ἀν:

ν αὑτοῦ ἀπόλοιτο ἐχ τῆς γῆς. "Amen.

là uei. Ruina autem ei preparata est immanis.

Comedet pulchra ejus mors : dispergentur decen-

tia ejus in sulphure, Deorsuin radices ejus sicca-
bun
ejus de terra pereat.

untur, el sursum corruet messis ejus. Memoria
Expellat eum de luce in te-
nebras. Non erit salvata in regione qux sub cceio

est, domus ejus ; sed in rebus ejus vivent alii, {25

Sunt domus injustorum : hie locus ignorantinm

Dominum. »

1215

S. JOANNIS DAMASCENI

Psal. xxx1, 9. — «Nolite fieri sicut equus ev mu- A — « Μὴ γίνεσθε ὡς ὕτπος καὶ ἡμίονος, οἷς οὐκ ἔστι

lus, quibus non est intelleetus. »

Psal. x&vin, 10. — « Simul insipiens et stultus
peribunt. »

Prov. xiv, 5. -— « Ex ore stulti virga super-
biz.»

Prov. xvii, 16. — « Quid. prodest stulto babere
divitias? sapientiam enim vecors emere non po-
test. »

Prot. xui, 16, — «Insipiens confestim iram suam
prodit. »

Prov. xin, 86. — « Fatuus aperuit maliuam
suam. »

Prov. xix, 5. — « Stultitia viri corrumpit vias
ejus : Deum autem accusat cor ipsius. »

Prov. xv, ἃ. — « Os stultorum annuntiabit ma- B

la. »

Prov. xvi, 10. — « Stultus, si verberibus cæda-
tur, non sentit. »

Prov. xix, 40. — « Non decent stulto deliciz. »

369 Prov. xxvi, 4. — « Ne respondeas stulto
ad stultitiam ipsius, ne efficiaris illi similis. Sed
responde stulto secundum stultitiam suam, no sibi
sapiens videatur. »

Prov. xxiv, 7. — « lIndisciplinatis oecurrit
mors. ὃ

« Indisciplinati, lingua intemperantes sunt. »

Prov. xxvii, 5. — « Grave est saxunm, et onerosa
arena: sed ira stulti utroque gravior, »

Prov. 1, 22. — « Stulti. arrogantiæ appeltentes (

sunt, et facti impii oderunt sensum. »

Prov. xw, 15. — « Fatuus a laqueo peribit. »

. Prov. νι, 12. — « Vir stultus et iniquus ambulat
per vias obliquas. ldem ipse anuuit oculo, terit
pede, digitorum nutibus docet. »

Prov. xxii, 9. — « [n auribus insipientis ne lo-
quamini, ne forte irrideat prudentes sermones
tuos. »

Eccle. vin, 7. — « Sicut sonitus spinarum sub
olla, ita risus stultorum. »

Eccle. x, 18. — « Labia insipientis precipitant
eum. »

Isa. xxxi, 6. — « Fatuus fatua loquetur, et cor ejus
vana intelliget, Livor capiet populum insipientem. »

Sap. ni, 11. — « Sapientiam et disciplinam qui
abjicit, inanis est spes ejus, et labores ejus inu-
Liles. »

Eccli. iw, δι. — « Ne subjicias te homini stul-
to. » “

Eccli. viu, 90. — « Cum fatuis consilium non
habeas. »

Eccli, xxu, 7, 8, 18, 11. — «Qui docct fa-
tuum, quasi qui conglutinat testam. Supra mor-
tuum plora: defecit enim lux. Et supra fatuum
plora * defecit enim sensus. Luctus mortui septem
dies : fatui autem et impii omnes dies vitze illoruin.

: Cum stulto ne multum loquaris, et cum insensato
29 abicris. No ludas cum insipientibus, Avena,

σύνεσις. ν
« Ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἄφρων χαὶ ἄνους ἀπολοῦνται, s

€ "Ex στόματος ἄφρονος βαχτηρία ὕδρεως. »

ε Ἵνα τί ὑπῆρχε χρήματα ἄφρονι χεήσασθαι γὰρ.
σοφίαν ἁχάρδιος οὗ δύναται. 1

« "Agpoy αὐθήμερον ἐξαγγέλλει ὀργὴν αὐτοῦ. 9.
« Ὁ ἄφρων ἐξεπέτασεν ἑαυτοῦ χαχίαν. »

ε ᾿Αφροσύνη ἀνδρὸς λυμαίνεταϊ τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ,
by δὲ Θεὸν αἰτιᾶται ἡ χαρδία αὐτοῦ. »
« Στόμα ἀφρόνων ἀναγγελεῖ χαχά. »

€ "Agpov μαστιγωθεὶς οὐχ αἰσθάνεται, ».

« Οὐ συμφέρει ἄφρονι τρυφή. »

« Μὴ ἀποχρίνηυ ἄφρονι πρὸς τὴν. ἀφροσύνην αὖ-
τοῦ, ἵνα μὴ ὅμοιος γένῃ αὐτῷ. ᾿Αλλὰ ἀποχρίνου
ἄφρονι χατὰ τὴν ἀφροσύνην αὐτοῦ, ἵνα μὴ φαίνηται
σοφὸς ἑαυτῷ. »

« ᾿λπαιδεύτοις συναντᾷ θάνατος. »

ε Οἱ ἀπαίδευτοι ἀχρατεῖς γλώσσῃ. »

« Βαρὺς λίθος, xa δυσδάσταχτος ἄμμος " ὀργὴ ἃ
ἄφρονος βαρυτέρα ἀμφοτέρων. »

« Οἱ ἄφρονες τῆς ὕὑόρεω;: ὄντες ἐπιθυμηταὶ, det
δεῖς γενόμενοι, ἐμίσησαν αἴσθησιν. 9»

€ ΓἌνους ὑπὸ παγίδος θανεῖται. »

€ 'Avhp ἄφρων χαὶ παράνομος πορεύεται ὁδοὺς
σχολιάς " ὁ δὲ αὐτὸς ἐννεύει ὀφθαλμῷ, σημαίνει κο-
δὶ, διδάσχει ἐν νεύμασι δαχτύλων. »

« Εἰς ὦτα ἄφρονος μηδὲν λέγετε, μήποτε μυχτη-
οἰσῃ τοὺς συνετοὺς σοὺς λόγους. »

€. Ὥς φωνὴ ἀχανθῶν ὑπὸ τὸν λέδητα, οὕτως ὁ γί:
λως τῶν ἀφρόνων. » |
€ Xe. ἄφρονος καταποντίζουσιν αὐτόν. 1

« Ὃ μωρὸς μωρὰ λαλήσει, χαὶ ἣ καρδία αὐτῶ
D μάταια νοήσει. Ζῆλος λήψεται λαὸν ἀπαίδευτον. 1

« Σοφίαν xai παιδείαν ἐξουθενῶν, ταλαίπωρος, καὶ
κενὴ ἡ ἐλπὶς αὐτοῦ, καὶ οἱ χόποι αὐτοῦ ἀνόνητοι."

« Μὴ ὑποστρώσῃς ἀνθρώπῳ μωρῷ σεαυτόν. »
« Μετὰ μωροῦ μὴ συμθβουλεύου. »

« Συγχολλῶν ὄστραχον, ὁ διδάσχων μωρόν. "Ee
νεχρῷ χλαῦσον" ἐξέλιπε γὰρ φῶς. Καὶ ᾿ἐπὶ yop
χλαῦσον * ἐξέλιπε γὰρ σύνεσις. Πένθος νεχροῦ ἐπτὸ
ἡμέρας, τοῦ δὲ μωροῦ καὶ ἀσεδοῦς πᾶσαι αἱ ἡμέρα!
τῆς ζωῆς αὐτοῦ. Μετὰ ἄφρονος μὴ πληθύνῃς λόγους,
καὶ πρὸς ἀσύνετον μὴ πορεύου, Μὴ πρόσπαιζε àst-
δεύτοις hag, vO as, s SR. φιδαραῖν εὖ»

1216

d i —

— — λαλῶ, καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην
ἃ μὴ ἔχω, véror ye ly, ἢ κύμδαλοι Dade
ζον. Κἂν ἔχω προφητείαν, καὶ ἴδω τὰ μυστήρια
πάντα͵ xai πᾶσαν τὴν γνῶσιν" χἂν ἔχω πᾶσαν τὴν
peer ὥστε ὄρη μεθιστάνειν, ἀγάπην δὲ ph ἔχω,

οὐδὲν εἶμι " κἂν ψωμίζω πάντὰ τὰ ὑπάρχοντά μοι,
χἂν παραδῶ τὸ σῶμά μου, ἵνα χαυθῆσωμαι, ἀγάπην
δὲ οὐ μὴ ἔχω, οὐδὲν ὠφελοῦμαι, Ἢ ἀγάπη οὐ ζηλοῖ"
ἡ ἀγάπη μαχροθυμεῖ, χρηστεύεται " ἡ ἀγάπη οὐ
περπερεύεται, οὐ φυδιοῦται, οὐχ ἀσχημονεῖ, οὐ ζη-
κεῖ τὰ ἑαυτῆς. Πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάν-

τα ὑπομένει. 'H δγάπη οὐδέποτε ἐχπίπτει. » Καὶ

πάλιν" « Νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπὶς, ἀγάπη, τὰ
τρία ταῦτά" μεΐξων δὲ τούτων f) ἀγάπη. »

ἤάντα ὑμῶν ἐν ἀγάπῃ γινέσθω. »

t Εἰρηνεύετε, ἀδελφοὶ, καὶ ὁ Θεὸς τῆς ἀγάπης καὶ
εἰρήνης ἔσται μεθ᾽ ὑμῶν. »

« Διὰ τῆς ἀγάπης δουλεύετε ἀλλήλοις. Ὁ γὰρ πᾶς
νόμος ἐνὶ λόγῳ πεπλήρωται, ἐν τῷ, ᾿Αγαπήσεις τὸν
ἀϊησίον σου ὡς σεαυτόν. »

« Γίνεσθε εἷς ἀλλήλους χρησνοῖ, εὔσπλαγχνοι, χα“
ρἰξόμενοι ἑαυτοῖς, x10); καὶ ὁ Θεὸς ἐχαρίσατο ἡμῖν.
Γίνεσθε οὖν μιμηταὶ θεοῦ, ὡς τέκνα ἀγαπητὰ, καὶ
περιπατεῖτε ἐν ἀγάπῃ, καθὼς xai ὁ Χριστὸς ἢγάπη-
σεν ἡμᾶς, καὶ παρέδωκεν ἑαντὸν ὑπὲρ ἡμῶν προσ-
qopkv καὶ θυσίαν τῷ Θεῷ tie Cet εὐωδίας. »

t Ἐπὶ πᾶσι τὴν ἀγάπην (dien; 8k 19. εὖνδε;

spog τῆς τελειότητος, Καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ βρα-

δεύεται ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν. »
t Εἰρήνην διώχετε μετὰ πάντων, καὶ τὸν ἄγω.

ἘΞ οὗ χωρὶς οὐδεὶς ὄψεται. — — " *
^ εἰρήνῃ, σπίμται τὰς í

lpim». »

n SACRA PARALLELA.
'$ ho 68) ὑμῖν δείχνυμι, ᾿Εὰν ταῖς γλώδ- A mata meliora.Et adhuc exeellentiprein

i198
viai vobis de-
monstro, Si lingul hominuim loquar et angeloruni, -
charitatem aotefn non habeam, factus sum velut zs -
sonans, adl cymbalüin &inniens. Et ἘΠ hàbueró
prophetiam, el noverim mysteria omnia, et om-
nem scientiam, el si habuero omnem fidem, ita ut
montes transferam, elaritatem autem non habue-
ro, nihil sum. Et si distribuero in cibos omnes fa-
cultates meas, et si tradidero corpus meuf ita wt
ardeam, chariiutem autem non habuero, nihil mihi
prodest. Charitas non. sunulatar : charitas pátiens
681, benigna est, Charitas non agit perperam, non -
inflatur, non est anibijosa, non quzrit qua sua
suut. Omnia eredit, omnia sperat, oinnia sustinet.
Charitus nunquam excidit. » Et rursum : « Nunc
autem manent, fides, spes, charitas, iría hzc. Ma-
jor autem horum est charitas. »

1 Cor. xv, 14. — « Onniía vestra in eharibag —

fiant

Ir Cor. 1m, 414, — t Pacem habele, fratres, et
Deus dilectionis et pacis erit vobiscum. » ' -
. Galat, v, 15. — «Per charitatem spiritus servite
invicem. Omnis enlfh lex uno sermone impletur :
Diliges proximum tuum sicut teipsum. s

Ephes. 1v,52; v, 3, — « Estote. invicem benighi,
misericordes, donantes vobismetipsis, sicül el
Deus donavit nobis. Estote ergo imitatores Dei sic-
ut filii charissimi, et ambulate 3544 in dile-
ctione, sicut el Christus dilexit nos, et tradidit s&-
, meipsum pro nobis oblaiionem et sacrificium Dee
in odorem suavitatis. »

Coloss. 111,15, — « Super omnia autem cliaritatem
seciamini, quia est vinculum perfectionis, Et pax

Dei exsultat in cordibus vesiris, »

Hebr. xu, 14. — « Pacem sequimini cum oni
nibus, εἰ sanctimoniam, sine * nemo videbit
Deum. »-

Jac. in, 18. — « Fructus justitia in pace semina-

tur facientibus. pacem, »-

" n τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, ἐν τῷ € —— EL Joan, in, 10. — 4 Qui diligit fratrem suum, in

kr — y WI
4 ᾿Αγάπη καλύπτει πλῆθος ἄμαρτι ὧν.»

" *- "^

εΤέχνα, μὴ ἀγαπῶμεν λόγῳ, μηδὲ τῇ rides

ἀλλ᾽ ἔργῳ καὶ ἀχηθείᾳ. Καὶ ΝΣ »σόμεθα, “ἢ

** ze ave £A ne diri

xS laa xal γινώσχει. 1 shy θὲ ó e. "
ἔγνω τὸν Θεὸν, ὅτι ὁ θεὸς ἀγάπη ἐστί, Φ
ἔστιν ἐν τῇ ἀγάπῃ - 4 γὰρ τελεία ἀγάπη ἔξ

pid τις εἴπῃ, ὅτι — — καὶ τὸν ἀδελ-

αὑτοῦ p μισεῖ, ψευστής ἐστιν.
τὸν ἀδελφὸν αὑτοῦ, ὃν ἑώραχε, τ |
paxe, πῶς δύναται ἀγαπᾷν; » " 4

L ἡ
—Q—
-«

ALPE:

vo ἄμεινον εἰρήνης, ne [το πόλεμος,

: est praestantius, in qua bellum omne aboletur.

lumine manet. »

1 Tim, 1, 5. — « Ex puro corde diligite, »———

— 4 Petr. m$— t Charitas operit. multitudinem
MN eatorum. »

— d Joan. ul 18. — « Filioli, non diligamus ver-

b 3o, nete iogua, sed opere et veritate. Εἰ in hoc

us, quod ex verilale sumus, »

ψ

4 ἀγά! πη E ΓΝ ", 7, 18, 20. — « Choarissimi, diliga-
απῶν, ἐχ Θεοῦ mus invicem : quia charitas ex Deo est, et omnis
D μὴ ày — * * qui diligit, ex Deo natus est, et cognoscit Deum,
asi, Φόβος obi Qui noo. diligit, non novit Deam, quia Deus chari-
qu [45 est. Timor non est in charitate, Perfecia enim Ὁ
y& charitas foras mittii timorem, Qui autem limet, non -
est perfectus in charitate. Si quis dixerit quoniam.
Diligo Deum, et fratrem odit, mendax est. Qui
Θεὸν by i οὔχ ἑώ- enim non diligit fratrem suum quetn videl, Deum !
|. quem non videl, quomodo diligere potest? »

S. Ignatii Ep. ad. Ephes. interpol. — Pace nibil |

SACRA PARALLELA 1202

ag σὺ . ᾿λγάπη πόλεμον οὐχ οἶδεν, ἐχθρὸν A comes, apostolorum chori socia, vinculum Eccle-
οὐχ ἔραι εἰρήνην πρεσδεύει. ᾿Αγάπη φονιχοὺς θυ- sis. Charitas bellum nescit, hoste caret, pacein
μοὺς πραῦνει, λογιχοὺς λαοὺς σεμνύνει, ᾿Αγάπη conciliat. Charitas furentes in cedem animos mi-
ἐν τῷ κόσμιν μὴ χωροῦσα, xal iv ταπεινῇ καρδίᾳ — ligat, ratione praeditos populos exornat. Charitas
ναφοιχοῦσα. ᾿Αγάπη μέλιτος xal γάλαχτος γλυχ"- cujus capax non est mundus, in bumili corde da-
τέρα, ἡ μὴ μόνον ἐν τῷ στόματι τὸ γλυκὺ ἔχουσα, — micilium habet, Charitas melle quovis et lacte dul-
ἀλλὰ bw» τῷ βάθει τῆς καρδίας τὸ ἡδὺ χέχτηται, οἷον est siquidem illa non in ore solum, verum
᾿λγάπη fj πάντων ἁρμογὴ, δι᾽ ἧς συνέστηχε μὲν — etiam in intimo pectore dulcedinem habet, Chari-
τὰ ἐπίγεια, αὔξει δὲ τὰ οὐράνια, ᾿Αὐάπη, & fjv ὁ tas omnium rerum compages est : per quam et.

Θεὸς «by ἑαυτοῦ ΥἹὸν ἀπέστειλεν εἰς τὸν κόσμον ὑπὲρ — terrena cohsrent, et colestia incrementum aeci-

ἡμῶν" ὥστε τὸν Υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενὴ ἔδωχεν piunt. Charitas ipsa est, ob quam Deus Filium
εἰς τὸν χόσμον ὑπὲρ ἡμῶν. 'Awácr τὰ ζεύγη τῶν — suum misit in mundum : ita ul Filiam suum uui-
ἀρότρων ὁμοφρόνως τῷ ξύλῳ τοῦ σταυροῦ ὑπέζευ- genium in mundum pro nobis dederit, Charitas
ξεν" κινδύνους δὲ χατὰ γῆν xal θάλασφαν ὑπομένειν aratri juga crucis ligno concordia subjecit, el pe-
ἐδίδαξεν. ᾿Αγάπη μάρτυρας τελειοῖ, ἀποστόλους — ricula terra marique subire docuit. Charitas rüar-
στεφανοῖ. ᾿Αγάπη ἄλλον, ὡς ἑαυτὸν ὁρᾷ, xal τὰ ἴδια tyres. perficit, corona. redimit apostolos, Charitas
xotvà πᾶσιν ἡγεῖται. ᾿Αγάπη τὴν ἔνδειαν τοῦ πλη-- proximum velut seipsum conluetur, ac propria-
σίον μέριμναν ἰδίαν τίθησιν. ᾿Αγάπη κοινὴν τράπε- tanquam omnibus communia existimat. Charitas.
ζαν πᾶσιν ἱστᾷ, πλουσίῳ τε xal πένητι, σοφῷ τε xal — egestatem proximi sollicitudinis suz finem sta-
ἐδιώτῃ, ᾿Αγάπη τὴν πεπιχρασμένην Ψυχὴν γλυχαί-ὀ — tuit, Charitas communem oinibus mensam ponit ;
νει, τὴν τεθλιμμένην θεραπεύει, τὴν τεταπεινωμένην hoc est, tam diviti, quam pauperi, tam docto,
ἐδιναθάλλειν ποιεῖ, ᾿Αγάπη ἄσδεστον λαμπάδα. τῆς quam ἰπύσοϊο. Charitas exacerbatum animum mi-
πεαρθενίας περιφέρει, xal τοὺς ἰδίους περιεργάζεται ligat, oppressum delinit, dejectum erigit, ac vire-
ζητοῦσα. ᾿Αγάπη τὰς τῆς βασιλείας θύρας ἀνοίγει, — scentem reddit. Charitas inexstinguibilem virgi-
5εαὶ τοὺς ἐν σεμνῷ γάμῳ βιοῦντας εἰσελθεῖν οὐ χω-ὀ nitalis lampadem circumgestat, ac summo studio
λύει. ᾿Αγάπη τὴν ἐλεημοσύνην φιλεῖ, xal τῷ ταῦτα — conquirit suos. Charitas regni por!as aperit, et
"repr στεφάνους χρυσαυγεῖς ἑτοιμάζει, ᾿Αγάπη͵ — eos qui honesto connubio vivunt, ingressu non
Ὁ περηφάνους οὐχ οἶδεν, ταπεινοὺς δὲ δοξάζει. "Ayá- — arcet. Charitas eleemosynam amat, el rutilantes
πε κχαχολογίαν φεύγει, εὐλογίαν δὲ στέργει, ᾿Αγάπη auro coronas suo cultori parat. Charitas nescit
ἄνδρα xal γυναῖχα γάμῳ συναφθέντας ὁμονοεῖν C superbos, humiles honorat. Charitas maledicen-
συμδουλεύει, χωρίζεσθαι δὲ ἀπ᾿ ἀλλήλων οὐδέποτε —wiam fugit, benedicentiam amplexatur. Charitas
θέλει. ᾿Αγάπη τοὺς πατέρας φιλεῖν τὰ τέχνα προ- virum et mulierem connubii nexu copulatos ad-
τρέπεται, καὶ τὰ τέχνα δουλεύειν ὡς δεσπόταις ποῖς monet ut concordiam colant, nec vult ab invicem
“Ὑονεῦσιν. ᾿Αγάπη τοὺς δεσπότας. ἐλεήμονας εἶναι πρὸς sejungi, Charitas patres, ut ament filias, hortatur 2
obs οἰχέτας παρακαλεῖ, καὶ ποὺς οἰκέτας ὑπουργεῖν filios autem, ut patribus tanquam dominis serviant.
τοῖς δεσπόταις ἀδόλιυς παραινεῖ, Charitas dominos rogat ut faciles se et miseri-

— | cordes famulis prebeant:: ac rursus servos mo-
| | net ut heris. suis sine fuco ac fraude serviant.

Πολλαχῶς ἀγάπη νοεῖται, διὰ πρωύσῆτος, διὰ pi 356 Clem. Alez. i Sirom. — Multis modis chia-
στότητος, δι᾽ ὑπομονῆς, διὰ ἀφθονίας xal. ἀζηλίας, ΕΗ perspieitur, nimirum per lenitatem, per heni-
b ἀμνησικαχίας. ᾿Αμέριστός ἔστιν ἐν πᾶσι, ᾿ἀδιά- - gnitatem, per patientiam, per animi affectionem ab
xprtoc χοινωνιχή. — omni. livore et invidia liberam, per oblivionem

injuriarum. Simplex est in omnibus, et sine dis-
crimine communicat.

Τριασὰ εἴδη φιλίας "T xi μεῦα, καὶ τ TN — lbid. - — Tria esse amicitiz: geoera didicimus :
μὲν πρῶτον xal ἄριστον, τὸ χατ' * ἀρετί — quorum primum et prestanüssimum, in virtute
Ἰὰρ ἡ ἔχ λόγου ἀγάπη" τὸ δὲ τῳ ΕρΟν ess ἢ μέσον σον, positum « est. Firma quippe dilectio est, quam ra-

xal μεταδοτιχ * Aio. conciliat. Secundum el medium, in eo versa-
χαὶ βιωφελές * χοινῇ Tig χέρι "τος e ;àla. Τὸ Τ
tap xal τρίτον, ἡμεῖς μ ν τὸ EI υυνηθείο ς φας doc quoque liberale est, iin: atque ad vi-

aU TO ion n m eim utile. Comis quippe est amicitia,

φιλία, ἡ δὲ Eo. οὐ rw | . —— quod ——— — appel-
lamus : gentiles vero id quod cleciabile est luxum e mutabile, Quocirea prima illa amicitia
philosophi est, altera honinis, | De

Tb ἀγαπᾷν τοὺς ἐχθροὺ:, οὐχ & — Ejusdem, lib. 1v. —Dum Scriptura amare inimi-
λέγει, οὐδὲ ἀσέθειαν,, οὐδὲ μοιχείαν. ἢ χλο cos jubet, non hoc vult, ut malum amemus, ut

φὸν κλέπτην, xal τὸν μοιχόν" ν" οὗ «a0 ἃ àj ο΄ hnpietatem, ut adulterium, aut. furtum ; sed ut

χὶ τῇ mo ἐνεργείᾳ βὀλύγει ἣν ἀνθρ * — furem οἱ adulterum: non. qualenus peeeat, et in

1223

S. JOANNIS DAMASCENI

1994

Ez canon. Const, — Abusus est. facta ultra ne- Α πΠαράχρησίς ἐστιν ἡ ὑπὲρ τὴν ypelav δαπάνη.

cessitatein impensa, Eo vestium usus tendit, ut
carnem quantum ad frigoriset zstus injurias satis
sit, obtegamus. Hunc vero suscepte paupertalis
modum Dominas prascripsit, ut ad unicam tuni-
cain omnes cujusque opes redigantur.

Nus. Orat. adv, Arian. — Nihil ex illis rebus
laudamus, qua postquam in fauces transmissz fue-
runt, pari deinceps honore sunt, imo polius viles
et ejiciende. Verum simpliciter adeo et ex tem-
pore vivimus, ut parum inter nos οἱ bestias inter-
sit, quibus nullo modo, nullave arte paratus victus
est.

Ez sentent,

Honesta paupertas omnibus opibus antecellir,

Grave est egere : at gravius male ditescere.

Nyss. serm. 5 in Orat. Dom. — Condimenti loco
Ubi sit esuries, ut nec saturitatem adjicias satu-
ritati, nec crapula obtundas appetitum.

lbid. — Qui diem tibi dat, ea quoque quae in
diem opus sunt, dabit. -

Chrysost. — Pauca recte habere multo prestan-
tius, quam multa scelerate. Frugalitas assidue ver-
sata, ubi longius processerit, libidinis disciplinas
delet.

Nili. — Cibis utere non tam jucundís quam
utilibus.

Eragrii. — Vir studiosus virtutis paucis indigens,
in confinio mortalis et immortalis nature est; ut
neque ob mortale corpus egeat, neque mullis
opus habeat propter animum immortalitatis cupi-
dum,

TIT. XXVII. — De deceptione certo consilio facta :
quodque ea, cum dolo carel, laudem auctori suo
conciliet.

Gen. xxvii, 6-17. — « Dixit Rebecca ad Jacob
filium suum juniorem : Ecce audivi patrem tuum
loquentem ad Esau (ratrem tuum, et dicentem el :
Affer mihi venationem, et fac mihi edulia; et man-
ducans benedicam tibi coram Domino, priusquam
moriar. Nunc erg5, filt mi, audi me secundum que
precipio tibi; et pergens ad pecora, accipe mihi
inde duos hædos teneros et optimos, et faciam eos
edulia patri tuo, et manducabit ; ut benedicat tibi
pater tuus priusquam moriatur. Dixit autem Jacob
ad Rebeccam matrem suam : Est frater meus pi-
losus ; ego autem vir lenis. Ne forte attrectaverit
me pater meus, et ero in conspectu ejus ut sper-
nens : ei itducam super me maledictionem, et non
benedictionem. Dixit autem mater : In me sit male-
dictio tua, fili; solum obedi voci mec. Et vadens
aitulil matri suæ. Et accipiens Rebecca stolam Esau
ülii sui senioris pulchram, quae erat apud ipsam
domi, induit Jacob filium suum juniorem, et pelles
hedorum cireumposuit circum brachia ejus, et
super nuda colli ejus; et dedit escas in manus
Jacob fllii sui, quas intulit patri suo. »

Σχοπὸς ἐσθῆτος εἰς χάλυμμα εἶναι σαρχὸς πρὸς
χειμῶνα xal θέρος αὔταρκες. ᾿Αχτημοσύνην ἐχείνην
ἔφη ὁ Κύριος τὸ μέτρον εἶναι, ὥστε εἰς τὸν ἔσχατον
χιτῶνα αὐτοῦ ἕχαστον περιεστάναι τὴν χτῆσιν.

Οὐχ ἑἐπαινοῦμέν τι τῶν μετὰ τὸν λαιμὸν ὁμοτί-
μων, μᾶλλον δὲ ἀτίμων, ópolo; xal ἀποδλήτων" ἀλλὰ
ζῶμεν οὕτως ἁπλῶς xal σχεδίως, καὶ μιχρόν τι τῶν
θηρίων, οἷς ὁ βίος ἄσχευος xal ἀνεπιτήδευτος, Óta-
φέροντες.

Κρείσσων πενίη ἐπαιγετὴ πιλούτοιο χαχίστου.

D ΔδΔειγὸν πείνβσθαι, χεῖρον δ' εὐπορεῖν κακῶς.

"Odov σοι γένεσθω ἡ ἔνδεια, xal τὸ μὴ ἐπιδαλεῖν
χόρον τῷ χόρῳ, μηδὲ ἀμόλύνειν τῇ χραιπάλῃ τὴν
ὄρεξιν.

Ὃ τὴν ἡμέραν διδοὺς, χαὶ τὰ εἰς τὴν ἡμέραν σοι
δώσει.

Τὸ χαλῶς ἔχειν ὀλίγα, πολὺ τιμιώτερον τοῦ χαχῶς
ἔχειν πολλά. Ἧ εὐτελὴς δίαιτα χυλιομένη, καὶ προχό-
πτουσα, ἐπὶ πολὺ καταλύει τὰ τις πορνείας μαθήματα

Σιτίοις χρῶ, μὴ τοῖς ἡδέσιν, ἀλλὰ τοῖς ὠφελί-
pots.

Ὃ σπουδαῖος ὀλιγοδεὴς, ἀθανάτου καὶ θνητῆς
φύσεως μεθόριος" τὸ μὲν ἐπιδεὲς ἔχων, διὰ σῶμδ
θνητὸν, τὸ δὲ μὴ πολυδεὲ;, διὰ ψυχὴν ἐφιεμένην
ἀθανασίας.

TITA. KZ'.—IItpl áxdenc κατ' οἱχονομίαν γιγομ.
&rnc καὶ ὅτι ἀπάτη δόλου ἀμοιροῦσα, ἔπαινον
σροξεγεῖ τῷ δεδραχότι.

« Εἶπε Ῥεδέχχα πρὸς Ἰαχὼδ τὸν νἱὸν αὐτῆς τὸν
νεώτερον" Ἰδοὺ ἐγὼ ἤκχουσα λαλοῦντος τοῦ πατρός;
σου πρὸς Ἡσαῦ τὸν ἀδελφόν σου, λέγοντος " "Evtyxi
μοι θήραν, xaX ποίησόν μοι ἐδέσματα " xol φαγὼν
εὐλογήσω σε ἐναντίον Κυρίου πρὸ τοῦ ἀποθανεῖν με,
Νὺν οὖν, υἱὲ, ἄχουσόν μον, καθὰ ἐγώ σοι ἐντέλλο-
μαι, καὶ πορευθεὶς εἰς τὰ πρόδατα, λάδε μοι ἐκεῖθεν
δύο ἐρίφους ἁπαλοὺς xal καλοὺς, xai ποιήσω αὐτοὺς
ἐδέσματα τῷ πατρί σον, χαὶ φάγεται, ὅπως εὐλογήσῃ
σε ὃ πατήρ σου πρὸ τοῦ αὐτὸν ἀποθανεῖν. Εἶπε δὲ Ἰα-
κὼδ πρὸς 'Ῥεδέχχαν τὴν μητέρα αὐτοῦ" "στιν ὁ ἀδεὶλ-
φός μου ἀνὴρ δασὺς, ἐγὼ δὲ ἀνὴρ λεῖος. Μήποτε
Ψψηλαφήσῃ us ὁ πατὴρ μου, xai ἔσομαι ἑναντίον
αὑτοῦ ὡς καταφρονῶν" καὶ ἐπάξω ἐπ᾽ ἐμαυτὸν χατ-
ἀραν, xaX οὐχ εὐλογίαν. Εἶπε δὲ μήτηρ᾽ "Ez ἐμὲ
ἡ κατάρα σου, τέχνον * μόνον ὑπάχουδον τῆς φωνῆς
μου. Καὶ πορευθεὶς ἕνεγχε τῇ μητρὶ αὐτοῦ᾽ xd
λαδοῦσα Ῥεδένκα τὴν στολὴν Ἡσαῦ τοῦ υἱοῦ αὐτῆς
τοῦ πρεσδυτέρου τὴν χαλὴν, fj ἦν παρ᾽ αὐτὴν b
τῷ οἴχῳ, ἐνέδυσε "Iaxi6 τὴν υἱὸν αὐτῆς τὸν νεώτ:-
oov, xal τὰ δέρματα τῶν ἐρίφων περιέϑηχε περὶ
τοὺς βραχίονας αὐτοῦ, καὶ ἐπὶ τὰ γυμνὰ qp

χήλου αὐτοῦ, xal ἔδωχε τὰ ἐδίσματα εἰς τὸς χεῖρας Ἰαχὼδ τοῦ υἱοῦ αὐτῆς, καὶ εἰσήνεγγε: τῷ περ

αὐτοῦ,»

SACRA PARALLELA.

« Ῥαχὴλ ἔλαδε «X εἴδωλα, xal ἐπέδαλεν αὐτὰ εἷς A — Gen. xxxi, 54, 55. — 3660 « Rachel. accepit

«Ἀσάγματα τῆς χαμήλον, xal ἐπιχάθισεν αὐτοῖς,

χαὶ εἶπε τῷ πατρὶ αὐτῆς" Οὐ δύναμαι ἀναστῆναι
ὲ νώπιόν σου, ὅτι ὁ χατεθισμὴς τῶν γυναιχ:ίων μού
ὁ στιν. »

« ᾿λπκηγγέλη τῇ θάμαρ λέγοντες " Ἰδοὺ ὁ πενθε-
pé; σου ἀναβαίνει χεῖρας τὰ πρόδατα αὐτοῦ. Kal
ἀφελομένη τὰ ἱμάτια τῆς χηρεύσεως αὐτῆς, περι-
ἐόαλε τὸ θέριστρον, xai ἑχαλλωπίσατο, καὶ ἐχάθισεν
ἐν παρόδῳ Θαμνᾷ. Εἶδε γὰρ ὅτι μέγας γέγονε Ση-
λώμ᾽ αὑτὸς 0k οὐ δέδωχεν αὐτὸν εἰς γυναῖχα. Καὶ
ἰδὼν Ἰούδας αὐτὴν, ἐξέχλινε πρὸς αὐτὴν, xat εἶπεν
αὐτῇ" "Eaojv με εἰσελθεῖν πρὸς σέ. Οὐ γὰρ ἔγνω,
ὅτι γύμφη αὐτοῦ ἐστιν. "H δὲ εἶπε * Τί μοι δώσεις,
ἐὰν εἰσέλθῃς πρός με; Ὃ δὲ εἶπεν’ Ἐγώ σοι

idola, et injecit ea in stramenta camcli, et sedit
super eis ; οἱ dixit patri suo : Non possum surgere
coram te, quia qua consueta sunt mulieribus, mihi
acciderunt.» ᾿

Gen. xxxvin, 45-18. — « Et nuntiatum est Tha-
mar, dicentes : Ecce socer tuus ascendit tondere
oves suas, Et auferens vestimenta viduitatis suz a
ge, cooperuit se theristro, et adornavit se, et sedit
in transita Thamna. Vidit enim, quia grandis factus
est Selom : ipse autem non dedit eam 1lli uxorem,
EA videns Judas, declinavit ad eam, et dixit ei :
Sinito me intrare ad te; non enim agnovit quia
nurus sua est. At illa dixit : Quid mihi dabis si
intraveris ad me? cui ait : Ego tibi mitto bzdum

ἀποστέλλω ἔριφον αἰγῶν Ex τῶν προδάτων μου. Ἡ B caprarum de ovibus meis. Illa vero dixit : Da mihi

δὲ εἶπε Δὸς ἀῤῥαδῶνα, ἕως οὗ ἀποστεῖλαί σε. Ὁ.

δὲ εἶπε Τίνα δώσω σοι ἀῤῥαδῶνα. Ἢ δὲ εἶπε " Τὸ
δαχτύλιόν σον, καὶ τὸν δρμίσχον, καὶ τὴν ῥάδδον ttv
ἐν τῇ χειρί σου. Καὶ ἔδωχεν αὐτῇ, xal εἰσῆλθε πρὸς
αὑτὴν, καὶ ἐν γαστρὶ ἔλαδεν παρ᾽ αὐτοῦ. »

Σχόλιον. [Τρεῖς υἱοὺς ἔσχεν ὁ τῆς θάμαρ πεν-

Φερὸς Ἰούδας, καὶ τοὺ; δύο x«0' ἕνα ἦν συνάψας
αὐτῇ. Καὶ ὡς; ἄπαιδες ἐτελεύτσηαν, παρῃτήσατο
«τὸν τρίτον αὐτοῦ συνάψαι αὐτῇ υἱὸν, εὐλαδηθεὶς μή-
κοτε xal αὐτὸς τελευτήσῃ. θάμαρ οὖν εἰς τὸ τῆς
ἀτεχνίας ὄνειδος περιπεσοῦσα, καὶ τὸν ἀπὸ τῆς πορ-
νείας χίνδυνον ὑφορωμένη, οἰχονομίᾳ χρησαμένη
κατὰ τοῦ αὑτῆς πενθεροῦ, ἐμίχθη αὐτῷ, καὶ τίχτει
ἕξ αὐτοῦ παῖδας δύο, τὸν Φαρὲς xat τὸν Zapd.

« Εἶπεν ἡ ἀδελφὴ Μωῦσῇ τῇ θυγατρὶ Φαραώ"
Θέλεις καλέσω cot γυναῖχα τροφεύουσαν Ex τῶν
"E6paluv, καὶ θηλάσες σοι τὸ παιδίον ; Καὶ εἶπεν
αὐτῇ ἡ θυγάτηρ Φαραῶ, Πορεύου. Ἐλθοῦσα δὲ ἡ
γεᾶνις, ἐχάλεσε τὴν μητέρα τοῦ παιδίου, Εἶπε δὲ
πρὸς αὐτὴν ἡ θυγάτηρ Φιραῶ" Διατήρησόν μοι τὸ
«αἰδίον τοῦτο, xal θήλασόν pot αὖτό" ἐγὼ δὲ δώσω
σοι τὸν μισθόν. Καὶ ἔλαδεν ἡ γννὴ τὸ παιδίον, xal
ἐθήλασεν αὐτό. »

ε ᾿Απέστειλεν Ἰησοῦς ϑύο ἄνδρας ἐχ Σατὶμ σχο-
πεῦσαι τὴν γῆν καὶ τὴν Ἱεριχῶ. Καὶ εἰσῆλθον εἰς
οἰκίαν γυναιχὸς πόρνης, fj ὄνομα 'Ῥαὰδ, xal χατ-
ἔλυσαν ἐχεῖ, Καὶ ἀπηγγέλη τῷ βασιλεῖ Ἱεριχὼ, λε-
Tévtev * Εἰσπεπόρευνται ὧδε ἄνδρες τῶν υἱῶν Ἰσ-
ραὴλ χατασχοπεῦσαι τὴν γῆν. Καὶ ἀπέστειλεν ὁ βα-
σιλεὺς Ἱεριχῶ, καὶ εἶπεν πρὸς Ραὰό, λέγων * Ἐξ-
ἀγαγε τοὺς εἰσποῤῥενομένους εἷς τὴν οἰκίαν σου νύχτα.
Κατασχοπεῦσαι γὰρ τὴν γῆν ἤχασιν’ χαὶ λαδοῦσα 1,
γυνὴ τοὺς ἄνδρας, ἔχρυψεν. Καὶ εἶπεν * Εἰσεληλύ-
ϑασι πρός με οἱ ἄνθρωποι, ὡς Ob ἡ πύλη ἐχέχλειστο
ἐν τῷ σχότει, xal οἱ ἄνδρες ἐξῆλθον, καὶ οὐχ ἐπέστα-
pat ποῦ πκεπόρεννται. Καὶ καταδιώξατε ὀπίσω αὐτῶν
xai καταλήψεσθε αὐτούς. Αὕτη δὲ ἀνεδίδασεν αὖ-
«οὺς ἐπὶ τὸ δῶμα, xa ἔχρνψεν ἐν τοῖς ξύλοις τῆς
ληνοχαλάμης τῆς ἑστοιδασμένης αὐτῇ ἐπὶ τοῦ δώ-
ματος. Καὶ οἱ ἄνδρες χατεδίωξαν ὀπίσω αὐτῶν ὁδὸν
πὴν ἐπὶ τοῦ Ἰορδάνου ἐπὶ τὰς διαδάσεις. Καὶ ἐγέ-
vete ὡς ἐξῆλθον οἱ διώχοντες, αὕτη ἀνέδη πρὸς αὐ-
τοὺς ἐπὶ τοῦ δώματος, xal εἶπεν αὐτοῖς " Εἰς τὴν

ParmoL. Gn. XCV.

arrhahonem, donec tu mittas. llle autem dixit:
Quem tibi dabo arrhabonem ? At illa dixit : Annu-
lum tuum, et. parvum monile, ac virgam qua est

in manu tua. Et dedit ei, et intravit ad eam. Qus

in utero concepit ex eo. »

Schol. — Tres filios habuit Judas socer Thamar,
cui duos singulátim in matrimonium collocavit.
Cumque ille sine liberis decessissent, teitium ei
copulare recusavit ; veritus scilicet, ne et is quoque
moreretur. Thamar itaque in probrum sterilitatis
lapsa, et fornicationis periculum metuens, arte
quadam et consilio adversus socerum suum utens,
ei se commiscuit, duosque ex ipso filios sustulit,
Phares nimirum et Zara.

C Ezod. u, 7.10. — « Dixit soror Moysis ad filiam

Pharaonis : Vis ut vocem tibi mulierem nutricem
ex Hebrzis, et lactabit tibi infantem. Et dixit ei
fllia Pharaonis : Vade. Profecta autem puella, voca-
vit matrem pueri. Dixit autem ad eam fllia Pbarao-
nis : Serva mihi infantem istum, et lacta mihi
illum; ego vero dabo tibi mercedem. Et accepit
mulier infantem, et lactavit eum. »

Josue τι, 1. — « Misit Jesus duos viros de Satim

. ad explorandam terram, et Jericho. Et intraverunt

domum mulieris meretricis, cui nomen Raab, et
diverlerunt ibi. Et nuntiatum est regi Jericho, di-
centes : [ngressi sunt huc viri de filiis Israel ad
explorandam terram. Et misit rex Jericbo, et ait
ad Raab dicens : Educ eos qui ingressi sunt do-
mum iuam nocte : nam ad explorandam terram
venerunt (atqui mulier accipiens viros, absconde-
rat). Et dixit : Ingressi sunt ad me bomines : sed
cum porta clauderetur in tenebris, et virl egressi
sunt, et nescio quo iverint. Persequimini post eos,
et comprehendetis eos. psa autem ascendere fecit
eos in solarium : et occultavit in ligni lini εἰἰρυ 5
constipats sibi super solarium. Et viri persecuti
sunt post eos viam, quz est super Jordanem ad
vada. Et factum est, postquam exierunt perse»
quentes, Ipsa ascendit ad illos in solarium, dixit-
que eis : 1p. montanam abite, ne forte occurrent
vobis persequentes τοῖν ἃ λα NA Nt νας
?3

1927 S, JOANNIS DAMASCENI 1928

quoadusque reversi. erunt, qui persequuntur Α ὀρεινὴν ἀπέλθατε, μὴ συναντήσωοιν el. xatabubxov-

τες ὑμᾶς, xal χρυδήσεσθε ἐχεῖ τρεῖς ἡμέρας, ἕως ἂν
ἀναστρέψωσιν οἱ καταδιώχοντες. »

1 Reg. xvi, 1. — « Dixit Dominus ad Samuel: « Εἶπε Κύριος πρὸς Xapout)* Πλῆσον τὸ κέρας
imple cornu tuum oleo, et veni, mittam te in — σου ἐλαίου, xal δεῦρο ἀποστείλω σε εἰς Βηθλεὲμ

708. »

Bethleem ad Jesse, $977 quia vidi in filiis ejus πρὸς Ἰεσσαὶ, ὅτι ἑώρακα àv τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ ἐμοὶ
inibi regem. Et dixit Samuel : Quomodo ibo? et
audiet Saul, et Interficiet me. Εἰ dixit Dominus :
Vitulam houm cape in manu tua, el dices : Ad sa-
eridcandum Domino venio. Et vocabis Jessz et
filios ejus ad sacrificium, et unges quemcunque
dixero tibi. Et fecit Samuel omnia, que locutus est
Dominus ei. »

Schol. Hinc discimus interdum certo consilio ad-
ministranda esse negotis, nec semper auctoritate
ei potestatis amplitudine utendum. Quandoquidem
Deus, qui vel sermone solo res omnes tenet el
regit, et funditus Saulem exstinguere et in nihi-
lum redigere poterat, imperavit Samuel, ut arte
quadam percontationem ejus eluderet.

] Reg. xix, 13-14. — « Descendere facit. Mel-
chol David per fenestram: et fugit, et salvatur,
Et accepit Melchol cenotaphia, et posuit super
lectum , οἱ jecur caprarum, et stragulum capilio-
rum poguit ad caput ejus, et operuit ea vestimento.
Et misit Saul nuntios ad capiendum David: et
dixit Melchol, illum s&grotare. »

Basilii. — Non in hellis modo, sed etiam in
pace, ingentem astus utilitatem οἱ necessitatem

εἰς βασιλέα. Καὶ εἶπε Σαμουὴλ, Πῶς πορευθῶ ; xoi
ἀχούσεται Σαοὺλ, χαὶ ἀποχτενεῖ με. Καὶ εἶπε Κύ-
ριος " Δάμαλιν βοῶν λάδε ἐν τῇ χειρί σου, καὶ ἐρεῖς,
Θῦσαι τῷ Κυρίῳ fjxe. Καὶ χαλέσεις τὸν Ἰεσσαὶ xoi
τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ εἰς τὴν θυσίαν, χαὶ χρίσεις ὃν ἂν
εἴπω σοι. Καὶ ἐποίησεν ὁ Σαμονὴλ, ὅσα ἐλάλησεν

αὑτῷ Κύριος. »

Σχόλιον. Ἐντεῦθεν διδασχόμεθα ἐν ἐνίοις olxovo-
μεῖν χρείαν εἶναι τὰ πράγματα, χαὶ τῷ ὄγχῳ, καὶ
τῷ μεγέθει τῆς ἐξουσίας χεχρῆσθαι, Ὃ γὰρ Θεὸς,
ὁ λόγῳ πάντων χρατῶν, xal δυνάμενος τὸν Σαοὺλ
ἄρδην ἀφανίσαι, καὶ εἰς τὸ ἀνύπαρχτον καταστῆσαι,
ἀνέτρεψε τῷ Σαμουὴλ μεθόδῳ τινὶ ἀποχρούσασθαι
τὴν ὑπ᾽ αὐτοῦ γενομένην πεῦσιν.

« Κατάγει Μελχὼλ τὸν Aa615 διὰ τῆς θυρίδος, καὶ
ἔφυγεν, καὶ σώζεται. Καὶ ἔλαδε Μελχὼλ τὰ χενο-
τάφια, xai ἔθηχεν ἐπὶ τὴν χλίνην, καὶ ἧπαρ αἰγῶν,
καὶ στρογγύλωμα τριχῶν, xal ἔθηκε πρὸς χεφαλῆς
αὐτοῦ, xal ἐχάλυψεν αὐτὰ ἱματίῳ καὶ ἀπέστειλε
Σαοὺλ ἀγγέλους λαδεῖν τὸν Δαδίδ" χαὶ εἶπε Μελχὼλ
ἐνοχλεῖσθαι αὐτόν. »

O)x ἐν τοῖς πολέμοις μόνον, ἀλλὰ xol ἐν clpfvs
πολλὴν καὶ ἀναγχαΐαν εὕροι τις τῆς ἀπάτης τὴν

esse quispiam reperiat : nec solum ín rerum ci- C χρείαν, καὶ οὐ πρὸς τὰ τῆς πόλεως πράγματα μό.

vilium administratione, verum etiam domi ac pri-
vatim, viro erga uxorem, et uxori erga virum,
necnon patri erga filium, et amico erga amicum,
quin et (llii erga parentem. Siquidem filia Saulis
non alia rauone virum ex illius manibus eruere
potuit, nisl patrem fallendo. Quin ipsius quoque
frater. eidem quem illa servaverat, periclitanti
salutem afferre rursum eupiens; iisdem quibus
soror armis usus est. Magna enim vis artis cst :
illud modo caveatur, ne veteratorio et fraudulento
animo adhibeatur. |

Theologi. — Fraudibus ii omnes patent, qui ad

evoluptatem propensi sunt.

Philonis. — Non omnis dolus culpari debet.
Nam et qui noctu excubias agunt, dum latrones
capiunt, et militum praefecti, hostes aggrediendo,
recte agere censentur : eamdemque rationem ba-
bent, qua stratagemata vocantur, et athletarum
concertationes. Etenim in his proprium sibi locam
deceptio vindicat.

TIT. XXVIII. — De legato, et responsi sequestro;
quodque is qui nihili pendit legatwn, eum a quo
míssus ille est, contemnit.

Prov. xxv, 15. — « Sicut exitus nivis 1n messo
adversus estum prodest : sic nuntius idelis iis
qui se miserunt. Anmimis enim eorum qui ipso
utuntur, prodest. »

Pros. xxvi, 6. — « Ex suis viis sibi ipsi probrum

νον, ἀλλὰ xal ἐν οἰχίᾳ, πρὸς γυναῖχα τῷ ἀνδρὶ, xal
πρὸς ἄνδρα γυναιχὶ, xal πατρὶ πρὸς vlby, xal πρὸς
φίλον φίλῳ, ἤδη δὲ χαὶ πρὸς πατέρα παισί, Καὶ rà,
τῶν τοῦ Σαοὺλ χειρῶν, ἣ τοῦ Σαοὺλ θυγάτηρ οὐχ
ἴσχυσεν ἑτέρως ἐξελέσθαι τὸν ἄνδρα, ἀλλ᾽ ἢ μετὰ o

παραλογίσασθαι τὸν πατέρα. Καὶ ὁ ταύτης δὲ ἀδελ-

φὸς, τὸν ὑπ᾽ ἐκείνης διασωθέντα σῶσαι βουλόμενος.

Ἀινδυνεύοντα πάλιν τοῖς αὐτοῖς ὅπλοις ἐχρήσατο,

οἷσπερ xal ἡ γυνή. Πολὺ γὰρ ἢ τῆς ἀπάτης ἰσχὺς,

μόνον μὴ μετὰ δυλερᾶς προσαγέσθω τῆς pon

ρέσεως.

Ἑύχολον πρὸς ἀπάτην τὸ πρὸς ἡδονὴν ἅπαν.

Οὐ πᾶς δόλος ὁπαΐτιός ἐστιν" ἐπεὶ xal ληστὸὺς
γυχτοφύλαχες, xai πολεμίους στρατηγοὶ, οὖς ἀδόλω;
συλλαδεῖν οὐκ ἔστιν, ἐνεδρεύοντες χατορθοῦν &-
χοῦσι, χαὶ τὰ λεγόμενα στρατηγήματα τοιοῦτον ἔχει
λόγον, καὶ τὰ τῶν ἀθλητῶν ἀγωνίσματα. Ko! yàp
ἐπὶ τούτων ἡ ἀπάτη νενόμισται ἴδιον,

TITA. KH'. — Περὶ ἀγγάλλονεος, sal μεσάξοντις
ἀπόκχριον" (sic) xal ὅτι ὁ τὸν σταλέντα i£ow-
εγῶν, τοῦ πέμψαντος xepipporst.

« “Ὥσπερ ἔξοδος χιόνος ἐν ἁμητῷ χατὰ καῦμα ὧφ:-
λεῖ, οὕτως ἄγγελος πιστὸς ἀποστείλαντα αὐτόν. Ἦν

χὰς γὰρ τῶν αὑτῷ χρωμένων ὠφελεῖ, 1

ε "Ex τῶν ἑαυτοῦ ὁδῶν δυειδος περιποιεῖται ὁ ἀπ

acquirít, qui perstultum nuntium sermonem mitt. ».— sx VC odes e eie Mer, v

SACRA PARALLELA.

1930

*O δεχόμενος υμᾶς, ἐμὲ δέχεται" xat ὁ ἐμὲ δε- αὶ Math, x, 40. — « Qui vos recipit, me recipit :

yAptvo;, δέχεται τὸν ἀποστείλαντά με. »

A πρέσδεις ὑπομένουσι, ἐπὶ τοὺς πέμψαντας λαμ.
ὄάνει τὴν ἀναφοράν. |
TITA. ΚΘ'. Περὶ ἀγνωμονούνεων καὶ ἄχαρι-

ctoórtcor. '

« Τῷ μηνὶ τῷ ἑόδόμῳ ἦλθεν Ἰσμαὴλ vió; Ναθα-
vlov ἐκ τοῦ σπέρματος τῶν βασιλέων, xai δέχα ἄν-
δρες μετ᾽ αὐτοῦ, καὶ ἐπάταξαν τὸν Γυδολίαν, xal
ἀπέθανεν" χαὶ τοὺς Ἰουδαίους, καὶ τοὺς Χαλδαίους,
οἱ ἦσαν μετ᾽ αὐτοῦ εἰς Μασιφά. »

EZxóA. Οὗτος λόγον λαδὼν ἀπαθείας, τὸν δεδωχότα
ἀνεῖλε.

« Πνεῦμα Κυρίου ἐνέδυσε τὸν᾽ ᾿Αζαρίαν τὸν τοῦ
Ἰωδαὲ τὸν ἱερέα, χαὶ ἀνέστη ἐπάνω τοῦ λαοῦ, καὶ
εἶπεν * Τάδε λέγει Κύριος " Τί παραπορεύεσθε τὰς
ἐντολὰ: τοῦ Κυρίου ; χαὶ οὐχ εὐοδωθήσετ:θε, ὅτι ἐγ-
χατελέπετε τὸν Κύριον, Καὶ ἐλιθοδόλησαν δι᾽ ἐντολῆς
Ἰωὰς τοῦ βασιλέως ἐν αὐλῇ οἴχου Κυρίου. Καὶ οὐκ
ἐμνήσθη "lox; τοῦ ἐλέους, οὗ ἐποίησε μετ᾽ αὐτοῦ
Ἰωδαὲ ὁ πατὴρ αὐτοῦ, χαὶ ἐθανάτωσε τὸν υἱὸν
αὑτοῦ. Καὶ ὡς ἀπέθνησχεν, εἶπεν " “Ἴδοι Κύριος, xat
xpwáre. Καὶ ἐγένετο μετὰ ἐνιαυτὸν, ἀνέδη ἐπ᾽
αὐτὸν δύναμις Συρίας, xal ἐπὶ Ἱερουσαλὴμ, καὶ
κατέφθειρε πάντας. ,

« ᾿Ανταπεδίδοσάν μοι πονηρὰ ἀντὶ ἀγαθῶν, καὶ
bxexvlov. ,
t ᾿Αντὶ τοῦ, ᾿Αγαπᾷν με ἐνδιέδαλόν με. »

( Ὃς ἀποδίδωσι κακὰ ἀντὶ ἀγαθῶν, οὐχ ἐνεχϑή-
estat χαχὰ ἐκ τοῦ οἴχου αὑτοῦ. »

« "Axovs, οὐρανὲ, καὶ ἐνωτίζου, γῆ, ὅτι Κύριος ἐλά»
λησεν" Υἱοὺς ἐγέννησα, καὶ ὕψωτα, αὐτοὶ δέ με ἠθέ-
τησᾶν. »

« ᾿Αχαρίστου ἐλπὶς ὡς χειμέριος πάχνη ταχήσε-
και, καὶ ῥυήσεται ὡς ὕδωρ ἄχρηστον. »

€ ᾿λγαϑὰ ἐγγύου ἀνατρέψει ἁμαρτωλὸς, καὶ &yá-
ριστος ἐν διανοίᾳ ἐγχαταλείψει ῥνσάμενον. Esvutg
καὶ ποτιεῖς ἀχάριστον, xal πρὸς LÀ τούτῳ πικρὰ
ἀχούσεις. »

* Δεινὸν, τὸν εδεργετηθέντα xal ταῖς μεγίσταις ὑπό»
χρεων χάρισι, κρὸς τῷ ἀχαρίστῳ, ἔτι καὶ ὕόρεως,
xai ἀτιμίας χατᾶρξαι. Δεινὸν μέν" ἀλλὰ τῷ ποι-
ϑῦντι μεῖζόν ἐστι χαχὸν, ἢ τῷ πάσχοντι. Ὑπερδολὴ
τοῦτό γε ἀγνωμοσύνης, τὴν φιλανθρωπίαν τοῦ εὐερ-
γέτου ἀφορμὴν ἀχαριστίας ποιεῖσθαι.

* Ὁρῶμεν πολλοὺς τῶν ἀνθρώπιον μετὰ τὰς εὐερ-
γεσίας, καθάπερ ἀνδραπόδων, οὕτω χαὶ περιορῶντας
τῶν εὐεργετησάντων, xal τὰς ὀφρύας ἀνασπῶντας
κατ᾽ αὐτῶν.

Δεινόν μοι ἡ ἀχαριστία xatagalvesav: δεινόν μοι
καὶ πάνδεινον.

et qui me recipit, recipit eum qui me misit. »
Anonymi. — Qua legati patiuntur, hæc in illos

ἃ quibus missi sunt, redundant.

3688 TIT. ΥΣΙΧ. — δὲ ingratis, et «nmemori-
bus beneficiorum.

I Reg. xxv, 25. — « Meuse septimo venit [smael
filius Natbanise de semine regum, et decem viri
cum eo, et percusserunt Godoliam, et mortuus
est : insuper et Judzos et Chaldaeos qui erant cum
eo in Masipha. «

Schol. 15 cum fidem accepisset, nihil se per-
peasurum mali, sponsorem interemit.

11 Paral. xxw, 20-25. — « Spiritus Domini in-
duit Zachariam filium Joiad:e sacerdotem, et stetit

B in conspectu populi, et ait : Heec dicit Dominus

Deus : Quare transgredimini preceptum Domini?
et non proficietis, quia dereliquistis Dominum.
Et lapides in eum miserunt juxta imperium regis
Joas in atrio domus Domini. Et non recordatus
est Joas misericordie quam facerat cum ipso
Joiada pater illius, et interfecit fllium ejus. Qui .
cum moreretur, dixit : Videat Dominus, et judi-
cet. Et factum est post. annum, ascendit in eum
exercitus Syrie, et in Jerusalem, et cunctos oc.
ciderunt. »

Psal. xxxiv, 19. — « Retribuerunt mihi mala
pro bonis, et sterilitatem, » etc.

Psal. cvin, 4. — « Pro eo. ut me diligerent, de-

T. trahebart mihi. »

Prov. xvn, ἐδ, — « Qui retribuit mala pro bo-
nis, non auferentur mala de domo ejus. »

[sa. 1, 4. — « Audi, ccelum, et ausculta, terra,
quia Dominus locutus est. Filios enutrivi et exal-
tavi : ipsi autem spreverunt me. »

Sap. xvi, 29. — « Ingrati. spes tanquam —8

nalis pruina tabescet, et flaet tanquam aqua in-
utilis. »

Eccli. xxix, ». 58. — « Bona fidejussoris ever-
tet peccator : et. ingratus in. mente derelinquet
eum a quo liberatos est, Hospitaberis, et pasces,
et potabis ingratos ; et postea amara audies. »

Basilii, — Grave est eum qui beneficiis obetri-
etas est, et gratiarum maximarum reus, noa modo
ingratum esse, verum etjam contumelias et pro-
bra, rependere. Grave, inquam, istud est: at fa-
cienti gravius malum est, quam patienti. Ingrati
ultra modum animi est, ez benemerentis homam.-
iate ingrati animi noxam trahere.

Ghrgsost, --- Multos homines videmus, qui post-
quam affecti beneficiis fuerint, illos ἃ quibus ea
acceperint, perinde ac mancipia, contemnant,
adducantque adversus illos supercilium,

Greg. Thaum. Laud. rig. — Grave mihi ingrati

animi vitium videtur : grave, inauam, ac plane
gravissimum.

* Àstenius Melissa hoc tribuit Basilio, * Hoc itidesa ἃ Melissa bis Cursos eoo Vut.

123]
TIT. XXX. --- De rebus impossibilibus.,

Job vii , 41. — € Nonquid virere potest scir-
pus sine aqua? aut crescet butomus sine potu,
adhuc exsistens in radice? ?

Job ix , 26. — « Bi est. navibus vestigium iline-
ris, aut aquilae volantis, querentis escam? »

Pros. xxx, ἃς 48,19, —« Quis congregabii ventos
in sinu ? quis compressit. omnem aquam in vesil-
mento? quis tenuit omnla extrema terre? Trja
sunt difficilia mibi intellectu, 889 et quartum pe-
nitus ignoro : Vestigia aquilas in ccelo, viam ser-

. pentis super pelram, semitas navis sulcantis mare,

et viam viri in adolescentia. ». . . W
Amos sn, 0-6. — Si ambulabunt duo simul om-
nino, nisi ognoverínt se ? Si egredietur leo de saltu

S. JOANNIS DAMASCENT
A TITA. Δ΄, — Περὶ ἀδυνάτων πραγμάτων.

1932
« Μὴ θάλλει πάπειρος ἄνεν ὕδατος s f) ὑψωθήσεται
βούτομος ἄνευ ποτοῦ, ἔτι ὧν ἐπὶ ῥίζης ; »

« Εἰ ἔστι ναυσὶν ἴχνος ὁδοῦ, 1 ἀετοῦ πετομένου,
ζητοῦντος ιβοῤῥᾶν ; »

c Τί; δυνήγαγεν ἀνέμους ἐν χόλκῳ ; τίς συν-
ἔτριψε τὸ πᾶν ὕδωρ ἱματίῳ; εἰς ἐχράτησε πάντων
ἄχρων τῆς γῆς; Τρία ἐστὶν ἀδύνατά μοι νοῆσαι, καὶ
τὸ τέταρτον οὖχ ἐπιγινώσχω, ἴχνη ἀετοῦ πετομένου,
xaX ὁδὸν ὄφεως ἐπὶ πέτρας, xal τρίδους νηὸς ποντο-
πορούσης, χαὶ ὁδὸν ἀνδρὸς ἐν νεότητι. »

P Εἰ πορεύσονται δύο ἐπὶ τὸ αὐτὸ χαθόλου, ἐὰν
pij γνωρίσωσιν ἑαυτούς ; El ἐξελεύσεται λέων ix

suo predam non habens? Si dabit catulus leonis, B τοῦ δρυμοῦ αὐτοῦ, θήραν o0x ἔχων ; εἰ δώσει axó-

vocem suam de cubili suo omnino, nisi aliquid ra-
puerit? Si cadet avis super terram sine aucupe ? SI
deponatur laqueus super terram , nisi aliquid ap-
prehendatur ? Si clanget tuba in civitate, et popu-
lus non timebit ? Et erit malitia in civitate quam
Dominus non fecit? »

« Nunquid glorificabitur securis sine secante , ita
ut secetur in ea? aut exaltabitur serra sine eo qui
trahat?» —

Jerem. x, 15. — « Si mutabit. Zthiops pellem
suam , ei pardus varietates suas, vos quoque pote-
ritis benefacere , cum didiceritis mala. »

Eccli. 1, 2. — « Àrenam maris, et guttas plu-
vie, et dies seculi quis numerabit? Altitudinem
celi , et latitudinem terre, et abyssum, et saplen-
tiam quis investigabit ? »

Matth, v, 14. — « Non. potest civitas ábscondi
supra montem posita. »

Matth. vi, 24, 25, 27. — « Nemo potest duobus
dominis servire. Aut enim unum odio habebit, et
alterum diliget : aut unum sustinebit, et alterum
contemnet. Non potestis Deo servire et Mammon:e,
Quis vestrum cogitans potest adjicere ad staturam
suam cubitum unum ? »

Matth, vii, 16. — « Nunquid colligunt de spinis
uvas , aut de tribulis ficus ? Non potest arbor bona
[ructus malos facere , , neque arbor mala fractus
honos (acere. » ἊΝ

Matth. x , 94. — « Non est discipulus s supra magi- 1

.. strum suun , naque Zervus Supra doininnm auum.»
Luc. vit , 17. — « Nibil est opertum, quod. non
reveletur, neque. absconditum , quod: hon cogno-
' &catur, et in palam veniat. »
'- Maith. xn ,- 34. ^ « Progenies viperarum , quo-
modo potestis boga loqui, cum sitis mali? »
Math. xui, 57. — « Non est propbeta-sine ho-
nore , nisi in patria sud et in domo sua. » m
Matth, xxix , 25-96. — «Quam difficife dives
intrabit in regnum eclorum ! Iterum dico vobis :
Facilius est camelum intrare per foramen acus,
quam divitem Intrare in regnum Dei. Apud homines
loc impossibile est : apud Deum autem omnia sunt
possibilia. 5]

pvos φωνὴν αὐτοῦ ix τῆς μάνδρας αὐτοῦ χαθόλου,
ἐὰν μὴ ἁρπάσῃ τι; εἰ πεσεῖται ὄρνεον ἐπὶ τὴν γῆν
ἄνευ ἱξευτοῦ; εἰ σχασθήσεται παγὶς ἐπὶ τῆς γῆς
ἄνευ τοῦ συλλαδεῖν τι ; εἰ φωνήσει σάλπιγξ ἐν πό-
λει; xal λαὸς οὐ πτοηϑήσεται; xal ἔσται χαχία
ἂν πόλει, ἣν Κύριος οὖχ ἐποίησεν ;

« Μὴ δοξασθήσεται ἀξίνη ἄνευ τοῦ χόπτοντος,
ὥστε χόπτειν ἐν αὐτῇ ; f| ὑψωθήσεται πρίων ἄνευ
«οὔ ἕλχοντος αὐτόν ; »

« Εἰ ἀλλάξει ΑΙθίοψ τὸ δέρμα αὐτοῦ, xal πάρδα-
λις τὰ ποιχίλματα αὐτῆς, καὶ ὑμεῖς δυνήσεσθε εὖ
ποιῆσαι, μεμαθηχότες xaxá. »

« Ἄμμον θαλασσῶν, xal σταγόνας ὑετοῦ, xel
ἡμέρας αἰῶνος τίς ἑξαριθμήσει: Ὕψος οὐρανοῦ,

C χαὶ πλάτος γῆς, xal ἄδυσσον, χαὶ σοφίαν τίς ἐξ-

ἐἰχνιάσει ;»

« Οὐ δύναται πόλις χῥυδῆναι ἐπάνω ὄρους xci-
μένη.»

« Οὐδεὶς δύναται δυσὶ χυρίοις δουλεύειν. Ἢ γὰρ
τὸν ἕνα μισήσει, xal τὸν ἕτερον ἀγαπήσει" ij ἑνὸς
ἀνθέξεται, καὶ τοῦ ἑτέρου χαταφρονήσει. Οὐ δύναοθε
θεῷ δουλεύειν καὶ Μαμμωνᾷ. Τίς ἐξ ὑμῶν μεριμνῶν
δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλιχίαν αὐτοῦ. πῆχυν
iva; »

« Mfj «v συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὴν, ἡ
ἀπὸ τριδόλων cüxa ; Οὕτως οὐ δύναται δένδρον ἀγα.
θὸν καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν, οὐδὲ δένδρον σαπρὸν

«καρποὺς χαλοὺς ποιεῖν. »

« Οὐχ ἔστι μαθητὴς ὑπὲρ τὸν διδάσχαλον αὐτοῦ
οὐδὲ δοῦλος ὑπὲρ τὸν Κύριον αὑτοῦ. -

« Οὐδέν ἐστι συγχεχαλυμμένον, ὃ οὐχ ἀποχα.
λυφθήσεται, xal χρυπτὸν, ὃ οὐ Ὑνωσθήσεται, xa εἰς
φαγερὸν ἔλθῃ.»

t€ Γεννήματα ἐχιδνῶν, πῶς δύνασθε ἀγαθὰ λαλεῖν,
πονηροὶ ὄντες; »

: « Οὐχ ἔστι προφήτης ἄτιμος, el μὴ ἐν τῇ πατρίδι
αὑτοῦ vat ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ. »

c Πῶς δυσχόλως πλούσιος εἰσελεύσεται el; τὴν
βασιλείαν τῶν ὀδρανῶν! Πάλιν λέγω ὑμῖν " Εὖχο
πώτερόν ἐστι χἀάμηλον διὰ τρυπήματος fagi;
διελθεῖν, ἢ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ sic-
ελθεῖν. Παρὰ ἀνθρώποις τοῦτο ἀδύνατόν ἐστι «opi
δὲ Θεῷ πάντα δυνατά.»

1233

« Θεὸν οὐδεὶς ἑώραχε πώποτε.»

« Εἶπεν ὁ Ἰησοῦς τῷ Νιχοδήμῳ" ᾿Αμὴν λέγω Got,
bXv μή τις γεννηθῇ ἄνωθεν, οὐ δύναται ἰδεῖν τὴν
βασιλείαν τοῦ θεοῦ. Δέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Νικόδημος"
Πῶς δύναται ἄνθρωπος γεννηθῆναι γέρων ὧν ; μὴ
δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν κοιλίαν τῆς μητρὸς αὐτοῦ
δεύτερον, χαὶ γεννηθῆναι ; ᾿Απεχρίθη Ἰησοῦς *
᾿Αμῆν, ἀμὴν λέγω σοι, ἐὰν μὴ τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος
xai Πνεύματος, o0 δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασι-
λείαν τοῦ Θεοῦ. »

Δεῖ τὴν ψυχὴν ἄρχειν μὲν τῶν παθῶν, δουλεύειν
8 τῷ Θεῷ. ᾿Αμήχανον γὰρ αὐτὴν, xal ὑπὸ τῆς
ἁμαρτίας βασιλεύεσθαι, καὶ ὑπὸ Θεοῦ · ἀλλὰ δεῖ

καχίας μὲν ἐπιχρατεῖν, τῷ Δεσπότῃ δὲ τῶν ὅλων᾽

ὁποτετάχθαι.

᾿Αμήχανόν ἐστι — ἡμᾶς γενέσθαι τῆς
θείας χάριτος, μὴ τὰ ἀπὸ χαχίας πάθη προχατα»
αχόντα τὰς ψυχὰς ἡμῶν ἐξελάσαντας " ἀλλὰ xal
ἀγγεῖον προχατειλημμένον ὑπό τινος δυσωδίας,
εἰ μὴ ἐχπλυσθῇ, οὐ μὴ δέξηται τοῦ μύρου τὴν ἔπιῤ-
ἐοῆν.

᾿Αμήχανον ἅψασθαι τοῦ ἀγαθοῦ, μὴ ἀποστάντα
πρότερον, aX ἐχνεύσαντα τοῦ καχοῦ.

Ὥσπερ ἀδύνατον ὑπερδῆναι τὴν ἑαυτοῦ σχιὰν, ναὶ
«τῷ λίαν ἐπειγομένῳ {φθάνει γὰρ ἀεὶ τοτοῦτον, ὅσον
χαταλαμδάνεται)" ἣ τοῖς ὁρατοῖς πλησιάσαι τὴν
ὄψιν, δίχα τοῦ ἐν μέσῳ φωτὸς, καὶ ἀέρος" ἣ τῶν ὑδά»

SACRA PARALLEL.
A Joan. 1, 18. — « Deum nesio vidit uuquam.»

123A

Joan. πὶ, 2-5. — « Dixit Jesus Nicodemo : Nisi
quis natus fuerit desuper, non potest videre re-
gnum Dei. Dixit ad eum Nicodemus : Quomodo po-
test homo nasci , cum sit senex ἢ An potest iterato
introire iti ventrem matris suz, et nascit Respondit

Jesus : Amen , amen dico tibi : Nisi quis renatus ex
aqua et Spiritu , non potest intrare in regnum Dei.»

Basil. in psal. 1, — Oportet animam alfeciibus.
quidem imperare, Deo autem servire; Neque enim
fleri potest, μὲ ipsa simul et-peccatum et Deum

reges babeat. 370 Verum pecesse' est, ut vitium
quidem ad ordinem redígat , sese vero omnium Do-
' B mino subjiciat.

Ejusdem. — Fieri nequaquam potest, ut nos di
vina gratis capsces efficiamur, nisi prius.contra-
etas ἃ vitio perturbationes, quibus animi nostri
occupati sunt , ejecerimus. Nam neque vasculum,
quod fetor quidam ante invasit, infusionem un-
guenti eapere potest, nisi prius elutum fuerit.

* Ejusd. in psal. xxxii. — Impossibile est bonum
capessere, niei prius 2 malo abscesseris atque
emerseris.

Nas. De theolog. — Quemadmodum nemo, quàn-
tumvis properet , umbram suam pretérgredi potest
(quippe qua tantumdem sempér antevertat , quan-
tum comprehenditur) , nee visus ad. ea que in aspe-

tov ἕξω «hv νυχτὴν φύσιν διολισθαίνειν * οὕτως ( etum cadunt, citra splendorem intermedium et

ἀμήχανον τοῖς ἐν σώματι δίχα τῶν σωματιχῶν mimm
γενέσθαι μετὰ τῶν νοουμένων.

᾿Αμήχανον συγυπάρχειν τὴν πρὸς χόσμον ἀγά-
πὴν τῇ πρὸς τὸν Θεὸν ἀγάπῃ, ὡς ἀμήχανον συν-
νυπάρχειν ἀλλήλοις φῶς xat σχότος.

TITA. AM. — Περὶ ἁγίων, καὶ μακαριζομένων ἐφ᾽
poc, καὶ ὑπὲρ àv.
€. ᾿Απὸ τῶν ἁγίων φοδηθήσεσθε. »
« Maxápto; σὺ Ἰσραήλ. Τίς ὅμοιός σοι" λαὸς σω-
ἡόμενος ὑπὸ Κυρίου. ,
Μακάριος ἄνθρωπος, ὃν ἤλεγξε Κύριος. »

«Μακάριος ἀνὴρ, ὃς οὐκ ἐπορεύθη ἐν βουλῇ
ἀπεξῶν, χαὶ ἐν ὁδῷ ἁμαρτωλῶν οὐκ ἔστη. »

« θαυμαστὸς ὁ Θεὸς ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ. »

« Μαχάριοι πάντες οἱ χατοιχοῦντες ἐν τῷ οἴχῳ
σου, εἰς τοὺς ἁἀἰῶνας αἰνέσουσί ce: »

« Μακάριος. ὁ ἄνθρωπος, ὃν ἂν παιδεύσγς; Κύριε,

xai ix τοῦ νόμου σου“διδάξεις αὐτόν. »

« Μαχάριοι οἱ φυλάσσοντες χρίσιν, xal ποιοῦντες
δικαιοσύνην ἐν παντὶ χαιρῷ. »

« Μαχάριος ᾿ἀνὴρ ὁ φοδούμενος τὸν Κύριον, ἐν
ταῖς ἐγτολαῖς αὐτοῦ θελήσει σφόδρα. »

aerem accédere , nec denique pisces δυδίδιϊς aquis
natare : sic etiam fleri non potest , ul qui Ín cor-
pore versantur, sine rerum coreorearum admini.
culo intelligibilia compleetatur.

Philonis *. — Fierl non potési , ut mundi amor et
eharitas erga Deum una exsistant ; quemadmodum
fleri nequit, ut lux et tenebrse una sint.

TIT. XXXI, — De sanctis, deque iis qui in illis , et
ob ea qua aguni , beati predicantar.

Levit. xxvi, 9. — « À sanctis meis pavebitis. »

Deut. xxxm , 29, — « Beatus es tu, Israel. Quis
similis tibi? populus qui salvaris a Domino. »

Job " 41. — « Beatus homo quem corripuit Do-

Pul. 1, 1. — « Beatus vir qui non abiit in con-
silio impiorum, et in via peccatorum non stetit. »
.. Psal. xvii, 55.—« Mirabilis Deus in sanctis suis. »

Psal. xxxi, δ. — « Beati omnes qui ambulant
in Jomo tua, in secula laudabunt.te.-»

' Psal: xci , 12. — «Beatus homo quem tu eru-

dieris, Domine ,.et de lege tua docnefis eum.»

Psal, cv, $. — « Beati qui eustodiunt Judicium
et faciunt justitiam in omni tempore.»

Psal. cx1, 1. — « Beatus vir qui timet Dominum,
in niandatis ejus volet nimis. »

* ja Ἀνρ. hæe inscripllo est ; scd Christiani bominis sententia ext, πον Yos.

(235

ambulant in lege Domini. Beati qui scrutantur,»etc.

Psal. cxyv , 5. — «Beatus cujus Deus Jacob
adjutor ejus : spes ejus in Domino Deo ipsius. »

Prov. 1x, 10.—«Consilium sanetorum, prudentia.»

« Beatus vir qui invenit sapientiam. Pretiosior est
enim lapidibus pretiosis. »

Prov, m, 15. — « Manus electorum vincet facile.»

Prov. xu , 24. — «Perfectio piorum deduoſt eos.»

Pro». xiv, 21. — « Qui miseretur pauperum,
beatus erit. »

Zach. n, 8. —« Qui tangit vos, sicut qui tangit
pupillam oculi mei. »

]1sa. xxx , 18.—4Beati omnes qui manent in ipso.»

Isa. yvi , 2. — « Beatus qui servat manus suas,
86 faciat iniquitatem. »

371 Jerem. xxxi, 18. — « Erit anima sancto-
vum velut arbor fructuosa. »

Baruch rw, 4. — « Beati. sumus, lsrael, quia
quie Deo placent, manifesta sunt nobis. »

Eccli. xav, ἃ, 9. — « Beatus vir qui non est
lapsus ia ore suo. Beatus quem non condemnavit
anima ejus. »

Eccli. xxv, 9-13. — « Novem suspicabilia cor-
dis beatifücavi : οἱ decimum dicam in lingua.
Homo qui jucundatur in flliis : vivens, et videns
subversionem inimicorum suorum. Beatus qui
babitat eum muliere sensata, et qui lingua sua
mon est lapsus, et qui non servivit indigno se.
Beajus qui invenit prudentiam, et qui deducitur
in auribus audientium. Quam magnus qui invenit
sapientiam ! sed non est super timentem Domi-
num. »

Matth. v, 5. — « Beati. pauperes spwriu, quo-
niam ipsorum est regnum colorum. »

lbid. Δ. — « Deati mites, quoniam ipsi posside-
bunt terram. » |

Ibid. 5. — « Beati qui lugent, quoniam ipsi con-
selabuntur. » |

lbid. 6. — « Beati qui esuriunt et sitiunt justi-
tiam , quoniam ipsi saturabuntur. »

Jbid. 1. — « Beati misericordes, quoniam ipsi
misericordiam consequentur. »

lbid. 8. — « Beati mundo corde, quoniam ipsi
Deum videbunt. »

Idid. 9. — «Beati pacifici , quoniam ipsi filii Dei
. vocabuntur, »

lbid. 10. — « Beati qui persecutionem patiun-
tur propter justitiam , quoniam ipsorum est re-
gnum colorum. »

lbid. 11, 19. — « Beati. estis cum probris vos
. affecerint , et persecuti vos fuerint , et dixerint
omne malum verbum adversum vos mentientes,
propter me. Gaudete et exsultate, quia merces ve-
stra multa est in colis.»

Joan, xx, 99. — « Beau qui, nom viderunt εἰ

erediderunt. }
Luc. xi. 27, 98. — « Factum est cum bec dico-

estollens quedam mulier de turba , dixit εἰ.

S. JOANNIS DAMASCENI
Psal. cxvini , 3. — « Beati iumaculati in via , qui ἃ

1236

« Μακάριοι ἅμωμοι ἐν ὁδῷ, ol πορενόμενοι iv
νόμῳ Κυρίον. Μαχάριοι οἱ ἐξερευνῶντες. »

« Μαχάριος, οὗ ὁ θεὸς Ἰαχὼδ βοηθὸς αὐτοῦ, ἡ
ἐλπὶς αὐτοῦ ἐπὶ Κύριον τὸν Θεὸν αὑτοῦ. »

ε Βουλὴ ἁγίων, σύνεσις. »

« Μαχάριος ἀνὴρ, ὃς εὖρε σοφίαν. Τιμιωκτέρα
γάρ ἐστι λίϑων πολυτελῶν. »

€ Χεὶρ ἐκλεκτῶν χρατῆσει εὐχερῶς.

ε Τελειότητος ὁσίων ὁδηγήσει αὐτούς. ᾿

4 Ὁ ἐλεῶν πτωχοὺς, μαχαριστός. »

ε Ὁ ἀπτόμενος ὑμῶν, ὡς ἁπτόμενος τῆς χόρης
£03 ὀφθαλμοῦ pou. »

« Μακάριοι πάντες οἱ ἐμμένοντες ἐν αὐτῷ.»

« Μαχάριος ὁ διανηρῶν τὰς χεῖρας αὐτοῦ τοῦ μὴ
ποιεῖν ἄδιχα. »

« Καὶ ἔσται ἡ ψυχὴ τῶν ἁγίων ὥσπερ ξύλον ἔγ-
καρπὸν. »

« Μαχάριοί ἐσμεν, "lopabà, ὅτι τὰ ἀρεστὰ τῷ θεῷ
ὑμῖν γνωστά ἔστιν. »

« Μακάριος ἀνὴρ, ὃ; οὐχ ὠλίοθηδεν ἐν οτόματι
αὐτοῦ. Μαχάριος ᾧ οὐ κατέγνω ἢ ψυχὴ αὐτοῦ. »

« Ἐννέα ὑπονοήματα ἑμαχάρισα ἐν χαρδίᾳ μου,
καὶ τὸ δέκατον ἐρῶ ἐπὶ γλώσσης. "Ανθρωπος εὖφραι-
νόμενος ἐπὶ τέχνοις, ζῶν xa βλέπων ἐπὶ «πτῶσιν
ἐχθρῶν. Μαχάριος ὁ συνὼν γυναιχὶ συνετῇ, χαὶ ὃς
ἐν γλώσσῃ οὐχ ὠλίσθησεν, xai ὃς οὐχ ἐδούλευσεν
ἀναξίῳ ἑαντοῦ. Μαχάριος ὃς εὖρε φρόνησιν, καὶ
ὁδηγούμενος εἰς ὦτα ἀκουόντων. Ὡς μέγας ὁ εὖ-
ρὼν σοφίαν 1 ἀλλ᾽ οὐκ ἔστιν ὑπὲρ τὸν φοθδούμενον
τὸν Κύριον.»

« Μαχάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι, ὅτι αὑτῶν
ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. »
« Μαχάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ χληρονομήσουσι
“τὴν γῆν.»
« Μαχάριοι ol πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παραχληθή-
σονται.
« Μαχάριοι οἱ πεινῶντες, χαὶ διψῶντες τὴν διχαῦν
σύνην, ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται. »
ε Μαχάριοι οἱ ἐλεήμονες. ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται. »

' « Maxáptotol καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν
D Θεὸν ὄψονται. »
« Μαχάριοι οἱ εἰρηνοποιοῖ Usi αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ
κληθήσονται. »
« Μαχάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνέχεν δικαιοσύνης, ὅτι
αὑτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. »

« Μαχάριοί ἔστε, ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς, xo
διώξωσι,. καὶ εἴπωσι πᾶν πονηρὸν ῥῆμα xa0* ὑμῶν
ψευδόμενοι, ἕνεχεν ἐμοῦ. Χαίρετε χαὶ ἀγγαλλιᾶσθε,
ὅτι ὁ μισθὸς ὑμῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖς. »

« Μαχάριοι οἱ μὴ εἰδότες, xal πιστεύσαντες. »

(Equo Vs τῷό λον ol τοῦτα. ἑπκέρασά
AS δ quy vA SSS Vp, dee See

SACRA PARALLELA.

1233

καρία f χοιλία ἡ Bactásac& σε, xoi μαστοὶ o0c A Beatus venter qui te portavit, et ubera qua suaisti,

ἐθήλασας. Αὐτὸς δὲ εἶπεν * Mevoũvye μαχάριοι οἱ
ἀχούοντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ, xal φυλάσσοντες
αὑτόν.»

« Μαχάριοί εἰσιν οἱ δοῦλοι ἐχεῖνοι, οὃς ἐλθὼν ὁ
Κύριος εὑρήσει γρηγοροῦντας. ᾿Αμὴν λέγω ὑμῖν,
ὅτι περιζώσεται, καὶ ἀναχλινεῖ αὐτοὺς, καὶ παρ-
ελθὼν διαχονήσει αὐτοῖς. Καὶ ἑὰν΄ ἔλθῃ ἐν τῇ δευ-
vípa φυλαχῇ, xai ἐν τῇ τρίτῃ φυλαχῇ, ἔλθῃ, xol
εὕρῃ οὕτως, μαχάριοί εἰσιν οἱ δοῦλοι ἐχεῖνοι. »

ε Μαχάριος ὁ μὴ χρίνων ἑαυτὸν ἐν ᾧ δοχιμά-
ζει.»

« Κατὰ πίστιν ἀπέθανον οὗτοι πάντες, μὴ λαθόντες
τὰς ἐπαγγελίας, ἀλλὰ πόῤῥωθεν αὑτὰς ἰδόντες καὶ
ἀσκατάμενοι, xal ὁμολογήσαντες, ὅτι ξένοι καὶ
παρεπίδημοί εἰσιν ἐπὶ τῆς γῆς. Οἱ γὰρ τοιαῦτα λέ-
γοντες, ἐμφανίζουσιν ὅτι πατρίδα ἐπιζητοῦσι, Kal
εἰ μὲν ἐκείνης ἐμνημόνευον, ἀφ᾽ ἧς ἐξέδησαν, εἶχον
ἂν χαιρὸν ἀναχάμψαι. Nüv δὲ χρείΐίττονος ὀρέγονται,
«οντέστιν ἐπουρανίου. Διὸ οὐχ ἐπαισχύνεται αὐτοὺς
ὁ θεὸς, Θεὸς αὐτῶν ἐπικαλεῖσθαι. ᾿Ητοίμασε γὰρ
αὐτοῖς πόλιν. » Καὶ μετ᾽ ὁ.1{γα" « Καὶ τί ἔτι λέγω;
ἐπιλείψει γάρ με διηγούμενον ὁ χρόνος περὶ Γεδεὼν,
Bapáx τε, καὶ Σαμψὼν, καὶ Ἱεφθάε, Δαδίδ τε, xai
Σαμουὴλ, καὶ τῶν προφητῶν, ol διὰ πίστεως χατ-
ἡγωνίσαγντο βασιλείας. »

. Μαχάριος ὁ τὰ πλείστων ἄξια χοχτημένος, ὁ
τῶν ἀναφαιρέτων ἀγαθῶν. μέτοχος. Τοῦτον δὲ πῶς
ἐπανωσόμεθα; ; Ὃς οὐχ ἐπορεύθη ἐν τῇ βουλῇ ἀσε-

ἹΜαχάριος͵ ὃς οὐχ ἔλαδε περὶ Θεοῦ δισταγμὸν,
,. διμὴ μιχροψυχήσας περὶ τὰ παρόντα, ἀλλὰ ἀγα-
μένων τὰ προσδοχώμεγα " ὃς ἔσχε περὶ τοῦ Κτίσαν-
τος ἡμᾶς ὑπόληψιν ἄπιστον.

Μαρτύρων μνήμης τίς ἂν γένοιτο κόρος τῷ φιλο--
μάρτυρι; διότι ἡ πρὸς τοὺς ἀγαθοὺς τῶν ὁμρδούλων
εἰμὴ ἀπόδειξιν ἔχεν τῆς πρὸς τὸν οἰκεῖον δεσπότην
εὐνοίας
., Ἢ πρὸς τοὺς εὔνους τῶν ὁμοδούλων διάθεσις

τὴν ἀναφορὰν ἐπὶ τὸν δεσπότην ἔχει, ᾧ δεδουλεύχασιν,
καὶ ὁ τοὺς διὰ πέστιν ἠθληχότας τιμῶν, δῆλάς ἐστιν
τὸν ζῆλον ἔχων τῆς πίστεως.

Ταύτην εἶναι πραγματείαν ἀρίστην φημὶ, al-

ματος ὀλίγου βασιλείαν οὐρανῶν ὠνήσασθαι, xoi D

δόξης ἀϊδιότητα τῶν προσκαίρων ἀντιλαδεῖν ἀγα-
θῶν.

Νόμος μαρτυρίας, μὴτε ἐθέλοντας πρὸς τὸν ἀγῶ-
va χωρεῖν, φειδοῖ τῶν διωχόντων xal τῶν ἀσθενε-
στέρων, μήτε παρόντας ἀναδύεσθαι ^ τὸ μὲν γὰρ
θράσους, τὸ δὲ ἀνανδρίας ἐστίν.

Ἢ τῶν μαχαρισμῶν χοινωνία, θεότητός ἐστι
κοινωνία * Θεοῦ γὰρ ὡς ἀληθῶς ἴδιον fj μαχαριότης
ἐστίν,

Εἰ τὸ ἰδεῖν τὸν Θεὸν ὑπερδολὴν ἐν τῷ ἀγαθῷ οὐχ
ἔχει, τὸ Υἱὸν γενέσθαι τοῦ Θεοῦ, ὑπὲρ εὐχληρίαν

ἐσεὶ πάνγων, Ὁ yip Υίὸς ἀξιωθεὶς γενέσθαι, ἕξει

At ille dixit : Quinimo beati , qui audiunt verbum
Dei, et custodiunt illud. »

Luc. xu, 37, 38. — « Beati. servi illi, quos cum
venerit Dominus, invenerit vigilantes. Amen dico
vobis, quod prsecinget se, et faciet illos discum-
bere, et transiens ministrabit illis. Et si venerit
in secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit, et
ita invenerit, beati sunt servi illi. »

Luc. xiv, 48. — «Beatus qui non judicat semet-
ipsum in eo quod probat. »

Hebr. x1, 15-16, 32., 55. — « Juxta (dem de-
functi sunt omnes isti, non acceptis repromissio-
nibus, sed a longe eas aspicientes , et salutantes ,
et confitentes, quia peregrini et hospites suntsu- -
per terram. Qui enim hsc dicunt, significant se
patriam inquirere. Et si quidem ipsius meminis-
sent, de qua exierunt, babebant ntique tempus
revertendi. Nunc autem meliorem appetunt, id
est cclestem. Ideo non confunditur Deus, Dcus
vocari eorum. Paravit enim illis civitatem.» Et
paucis. interjeetis : « Pt quid adhuc dico? Defieiet
me tempus enarrantem de Gedeon, et Barac, et
Samson , et Jephte, et David, et Samuel, οἱ pru-
phetis, qui per fidem vicerunt regna. »

3749. Basil.in psal. 1. — Beatus est, qui res
summe pretiosas possidet, eaque bona participat,
qu» adimi non possunt. Qui vero hunc agnosce-
mus? Is est qui non abiit in consilio impiorum.

Jbid. — Beatus qui dubitationem de Deo non
admisit : qui pusillo animonon est erga presentia;
sed ea quie in spe posita sunt, exspectat, nec im-
piam de Creatore nostro opinionem babuit.

Ejusd. Hom. in40 mart. — Martyrum recorda-
tione quis martyrum amans satiari queat? quando-
quidem honos qui bonis conservis exhibetur,
benevoleatie? erga dominum argumentum est.

lbid. — Animi erga benevolos conservos affe-
ctio, δὰ dominum, cul illi servierunt, redundat : οἱ
quisquis eos qui fldei causa dimicarunt, afficit ho-
nore, perspicue ostendit eodem se fidei zélo pre-
ditum esse.

Nas. Orat. in Cypr. — Hunc esse quzstum | om-
nium praestantissimum aio, exiguo sanguine eoe
leste regnum emere, et pro cadacís et temporariis
bonis zternitatem glori: referre.

Ejusdem in Basil. — Lex martyrii poscit, ut. nec
ultro in certamen ruamus ; saluti nimirum perse-

eutorum etimbeciliorum consulentes : nec rursus,

ubi jam in periculo constituti sumus, certamen
detrectemus. lllud enim temeritatis est , hoc igna-
viz.

Nyss. in. Beatit. — Beatitudinum participatio,
deitatis est participatio. Uei siquidem pronria bea- —
titudo est. (C

Ejusd. Orat. ? De Beat. — Si Deum videre, tan-
tum est bonum, eX 9d ew) veoquNNeS ee. wRRA-

dere mi vois δὰ σα JO, SARANSNORSSATS

1229

S. JOANNIS DASIASCENI

1210

plane omnem excedit. Nam cui hoc donatum est, Α πάντως ἐν ἑαυτῷ τοῦ Πατρὸς τὸ ἀξίωμα " ὑπὲρ

ut fllius Dei flat, is procul dubio Patris quoque
dignitatem habebit. Felicitas hic supra deside-
rium est : supra spem omnem est hoc munus : sau-
pra naturam hzec gratia.

, Ejusdem, — Nature lex est, ut cupiditas ad id
quod beatum est et laudabile, contendat.

Omnis boni caput boc est, supra potestotem
vivificam collocari.

Ejusd. inOrat. Domin, — Ejusmodi sunt sancto-
rum anima, ut ante erigantur, quam cadant, sese-
que tanquam freno quodam reprimant priusquam
in peccatum ruant. Quoniam perpetuo vigilant,

alque pro salute sua agunt excubias. |

Chrys. in S. Rom. mart. — Non ii sunt pristigia-
tores Christi, ut pertenuem (ilum currant ;ut super
nudos enses saltitando, arte quadam vulnera effu-
giant : verum funicull loco angustam et utrinque
preruptam pielatis viam firmo gressu peragrant ;
tyrannicorum vero gladiorum aciem sua in exci-
piendis vulneribus alacritate retundunt. Neque id
aguntne quid patiantur, sed magis student, ut
patiendo vincant.

Clem., lib. n Strom. — Videtur martyrium glo-
riosa quzdam esse peccatorum expurgatio.

Philen. — Beata natura est, quz in omnibus
gaudet, atque ita affecta est, ut nihil prorsus in
mundo gre ferat , verum iis qu: accidunt,
acquiescat, eeu quis recte atque utiliter flant.

873 TT. XXXII. — De primitiis et decimas dan-
s ? et quod offerre Deo primitias oporteat,

Exod. xxii, 99.— « Primitias arez (08 non tar-
dabis reddere. »

Ezed. xxxiv, 90, 26. — « Non apparebis in
conspectu meo vacuus. Primitias primorum fru-
etuum terres tua inferes in domum Domini. »

Levit, vn, $8. — « Brachium dextrum erit sacer-
. doti.1

Levit. xxvn, 50. — « Omuís decima terre tue
erit sanetum Domino. »

- Deut. xn, 49. — « Attende tibi ipsl, ne derelin-
quas Levitam omni tempore quo vixeris super
terram. ?

Deut. xvi, 15. — « Non apparebis in conspectu
Domini Dei tui vacuus : unusquisque secundum vi-
res manuum vestrarum, secundum benedictionem.
Domini Dei tui, quam dederit tibi. »

Prov. m, 9, 10. — « Honora Dominum de justis
laboribus tuis, et primitias offer ei de tuis justis
fructibus, ut impleantur horrea tua frumento, et
vino torcularia tua redundent. »

Eccli. xxxv, ὃ, 5. — « Ne appareas in conspecta
Domini vacuus. In omni dato hilarem fac vultum
tuum, et in'exsultatione sanctifica decimam, Da

εὐχὴν δὲ ἡ ἐπιτυχία " ὑπὲρ ἐλπίδα δὲ τὸ δῶρον " ὑπὲρ
φύσιν ἡ χάρις.

Φύσις ἐστὶ πρὸς τὸ μαχάριον χαὶ ἐπαινούμενον
τὴν ἐπιθυμίαν συντείνεσθαι.

᾿Αγαθοῦ παντὸς τὸ χεφάλαιον, τὸ ὁπὲρ τὴν Quo-
“ποιὸν ἐξουσίαν τετάχθαι.
᾿ Τοιαῦται τῶν ἁγίων αἱ ψυχαί. Πρὶν ἢ καταπεσεῖν,
ἀνίστανται" πρὶν ἣ πρὸς ἁμαρτίαν ἐλθεῖν, ἀναχαι-
τίζονται * ἐπειδὴ νήφουσι, xa διὰ παντός εἶσιν ἐγρη-
γορνυῖαι.

* Οὐ μήρινθον λεπτὴν διαθέουσιν ol θαυματοποιοῖ
τοῦ Χριστοῦ, οὐδὲ ξίφεσιν ἐπικυδιστῶντες γυμνοῖς,
τέχνῃ τὰς πληγὰς διαφεύγουσιν, ἀλλὰ ἀντὶ μὲν σχοι-
νίου τὴν στενὴν xatágygIxpr voy «ἧς εὑὐσεύείας ὁδὸν
ἀσαλεύτῳ βήματι διατρέχουσι * τῶν δὲ τυραννου-
μένων ξιφῶν τὰς ἀχμὰς ταῖς τῶν οἰχείων πλη-
γῶν φιλοτιμίαις ἀμδλύνουσιν" οὗ τὸ ph) πάσχειν
τέχνην ποιησάμενοι. ἀλλὰ τὸ νιχᾷν ἐν τῷ πάσχειν
ἀσχούμενοι.

Ἔοιχε τὸ μαρτύριον ἀποχάθαρσις εἶναι ἀμαρτιῶν
μετὰ δόξης.

Maxapía φύσις, ἡ ἐπὶ παντὶ χαίρουσα, xal un-
δενὶ δυσαρεστοῦσα ἐν τῷ χόσμῳ τὸ παράπαν, ἀλλ'
εὐαρεστοῦσα τοῖς γινομένοις, ὡς χαλῶς καὶ συμφε-
ρόντως γινομένοις.

TITA. ΔΒ΄. -- Περὶ ἀπαρχῶν xal ἀποδεκατοῦν-
των καὶ ὡς χρὴ προσφέρειν τῷ Θεῷ τὰς ázep-
xác.

« ᾿Απαρχὰς Muxéc σου, οὐχ στερήσεις. »

« Οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιόν μον χενός. ᾿Απαρχὰς τῶν
πρωτογεννημάτων τῆς γῆς σον, εἰσοίσεις εἰς τὸν
οἶκον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. »

« Ὁ βραχίων ὁ δεξὼς τῷ ἱερεῖ ἔσται.

« Πᾶσα δεχάτη τῆς γῆς σον, ἔσται ἅγιον τῷ Kv-
ple. »

« Πρόσεχε σεαυτῷ, μὴ ἐγχαταλίπῃς τὸν Δευΐτην
πάντα τὸν χρένον, ὅσον ἐὰν ζῇς ἐπὶ τῆς γῆς.»

« Οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ cou χε-
νός " ἔχαστος χατὰ τὴν δύναμιν τῶν χειρῶν ὑμῶν
κατὰ τὴν εὐλογίαν Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου, fjv Ebux
σοὶ...

« Τίμα τὸν Κύριον ἀπὸ σῶν δικαίων πόνων, χαὶ
ἀπάρχου αὐτῷ ἀπὸ σῶν χαρπῶν δικαιοσύνης, (wi
πίμπληται τὰ ταμεῖά σου πλησμονῆς σίτον, οἴνου δὲ
αἱ ληνοί σον ἐχδλύζωσι. »

« Μὴ ὀφθῇς ἐνώπιον Κυρίου κενός. Ἐν κάσῃ U-
est ἱλάρυνον τὸ πρόσωπόν σον, xat εὐφροσύνῃ ἁγία"
σὸν δεχάτην. Δὸς ὙΨίστῳ χατὰ τὴν δόσιν αὐτοῦ,

5 [zc non occurrunt in Homilia de S. Womano mattYee.

SACRA PARALLELA.

1242

ἀνταποδιδούς ἔστιν ἡμῖν, xal ἑπταπλά- A Altissimo secundum datum jpsius : quoniam Do-

&t 601]. )

rwy τῶν ἀπαρχῶν ὑμῶν τοῖς ἱερεῦσιν

soU κάλλιστόν ἐστιν & τρόπος.
τὰ ἐγέγκῃς, οὐδὲν οἵσεις ἄξιον».
tévnc δίδωσι, τοῦτο πρόσ:ερε.
3 πόρνης áyróc ob μερίζεται.

, ΔΙ", — Περὶ ἀγγελίας ἀγαθῆς.

ὕδωρ ψυχρὸν ψυχῇ διψώσῃ προσηνὲς,
a ἀγαθὴ ix γῆς μαχρόθεν. »

ἰδοὺ ἐπὶ τὰ ὄρη οἱ πόδες εὐαγγελιζομέ-
ἀγγέλλοντος εἰρήνην. »

ἴοι πύδες ἐπὶ τῶν ὀρέων εδαγγελιζομένου
16, εὐαγγελιζομένου ἀγαθάϊ »

. λΔ'. --- Περὶ ἀγγελίας καχῆς.

ς χιτῶνα τοῦ Ἰωσὴφ, ἔσφαξαν ἔριφον
μόλυναν τὸν χιτῶνα τοῦ Ἰωσὴφ τῷ at-
ἰσήνεγχαν τῷ πατρὶ αὐτῶν, λέγοντες *
μεν, ἐπίγνωθι εἰ ὁ χιτὼν τοῦ υἱοῦ
ἣ οὔ. Καὶ ἐπέγνω αὐτὸν Ἰαχὼδ, καὶ
oV τοῦ υἱοῦ μού στιν. Θηρίον πονὴ-
Xt» αὐτόν" θηρίον πονηρὸν διήρπασεν
δηξε δὲ Ἰαχὼδ τὸ ἱμάτιον αὐτοῦ, χαὶ

xoy ἐπὶ τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ, xal ἐπένθει C

οὔ ἡμέρας πολλάς.»

θη ὁ ἀνὴρ ὁ ἐληλυθὼς ix τῆς παρεμῦο-
πε τῷ Ἡλεῖ" Πέφευγεν ἀνὴρ Ἰσραὴλ
ou τῶν ἀλλοφύλων, xal πληγὴ μεγάλη
«p λαῷ, xal ἀμφότεροι οἱ υἱοί σου τε-
ὶ ἡ κιδωτὸς τοῦ Θεοῦ ἐλήφθη. Καὶ ἐγέ-
᾿ἤσθη τῆς χιδωτοῦ τοῦ Θεοῦ, ἔπεσεν ἀπὸ
εἷς τὰ ὀπίσω ἐχόμενα vj; πύλης, καὶ
γῶτος αὐτοῦ, καὶ ἀπέθανεν. »

rhe ἦλθεν ix τῆς παρεμδολῇς τοῦ λαοῦ
ἰοὐλ, καὶ τὰ ἱμάτια αὐτοῦ διεῤῥωγότα,
τῆς χεφαλῆς αὐτοῦ. Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ
τὸν πρὸς Δαδὶδ, ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον
ἣν γῆν, χαὶ προσεχύνησεν αὐτόν. Καὶ
τὸν Δαδίδ' Πόθεν παρεγένου : Καὶ εἷ-
ἧς παρεμθολῆς Ἰσραὴλ σέσωσμαι. Καὶ
ρὸς αὐτόν" Τίς ὁ λόγος οὗτος ; ἀπάγγει-
ὶ εἶπε" Φεύγει ὁ λαὸς ix. τοῦ πολέμου
λῆς, xaX ἔπεσαν πολλοὶ ἐχ τοῦ λαοῦ,
τὶ Ἰωνάθαν ὁ υἱὸς αὐτοῦ τεθνήχασι. Καὶ
Δαδὶδ τῶν ἱματίων αὑτοῦ, χαὶ διέῤῥηξεν
ἄντες ol ἄνδρες οἱ μετ᾽ αὐτοῦ. Καὶ ἐχό-
xÀaucav, χαὶ ἐνήστευσαν ἕως δείλης ἐπὶ
Ϊωνάθαν τὸν υἱὸν αὐτοῦ, χαὶ τὸν λαὸν
τὸν οἶχον Ἰσραὴλ, ὅτι ἐπλήγησαν ἐν

δυσὶ τῷ βασιλεῖ. Εὐαγγέλια, κύριέ μου
εἶπεν ὁ βασιλεὺς πρὸς Xoucl* Εἰ εἰρήνη
) τῷ ᾿Αδεσαλώμ; Καὶ εἶπεν ὁ Xovusl*

minus retribuens est nobis, et septuplum reddet
tibi. »
Ezech. τὰν, 4. — « Ex omnibus primitiis vestris
dabitur sacerdotibus. »
"Naaíians. Tetrast. 1

Virtute nullum gratius donum est. Deo
Quideis licet des, nil tamen dignum feres, .
Hoc offer ergo quod queat pauper dare.
Mereiricis horret purus ille premium.

TIT. XXXIII. — De bono nuniio.

Prov. xxv, 235. — « Sicut aqua frigida anims si-
tienti jucunda est, ita nuntius bonus de terra lou-

' giiqua. »

Nahum 1, 15. — « Veloces eece super moutes
pedes evangelizantis, et annuntiantis pacem. ».

Jsa. rn, 7. — « Quam pulchri pedes super mon-
tcs, evangelizantis auditum pacis, evangelizantis
bona !»

TIT. XXXIV. — De malo suntio.

Gen. xxxvii, 51 - 54. — ε Accipientes tunicain
Joseph, jugulaveerunt hædum caprarum, et resper-
serunt tunicam Joseph sanguine, et attulerunt pa-
tri suo, dicentes : Hanc invenimus. Nosce si tu
nica filii tui est, an non. Et cognovit eam, et ait:
Tunica fllii mei est. Bestia mala devoravit eum,
bestia mala diripuit Joseph. Scidit autem Jacob
vestimenta sua, et imposuit cilicium super lun:
bum suum et lugebat filium suum dies inultos. »

] Reg. 1v, 17, 18. — « Respondit vir, qui vene.
rat de castris, et dixit Heli : Fugit vir lsrael a fa
cie Allophylorum , et plaga magna facta est ($
populo, et ambo filii tui mortui sunt, et arca Dei
capta est. Et factum est cum memoràsset arcam
Dei, cecidit de sella retrorsum juxia januam, ct
cervix ejus confracta est, et mortuus est. »

11 Reg. 1, 9-12. — « Ecce vir venit de castri.
populi qui erat cum Saul, 374 ejusque vestes
scissz, οἱ terra super caput cjus. Et factum est
cuim ingrederetur ad David, cecidit in faciem suam
super terram, et adoravit eum. Et divit ad eum

D David: Unde venisti? Et ait : Ex castris Israel

salvatus sum. Et dixit David ad eum : Quis est h.c
sermo? nuntia mihi, El ait : Fugit populus ex præ-
lio castrorum, et ceciderunt multi de populo, e!
Saul, et Jonathan filius ejus mortui sunt. Et ap-
prehendit David vestimenta sua, et scidit, ct om.
nes viri qui cum eo erant. Et planxerunt, fleve
runtque, et jejunaverunt usque ad vesperam su-
per Saul et Jonathan filium ejus, et populum
Juda, et domum Israel, eo quod corruissent 1n
gladio. »

lI Reg. xvm, 31-55. — « Et dixit Clhusi ad re-
gem : Dona nuntia, domine mi rex. Et dixit vex ad
Chusi : Nunquid esV qax yeeto. Noeyd ἘΔ 9

13

S. JOANNIS DAMASCENI

1344

Chusi ; Sint. sicut. puer Abesatom inimici domini A Γένοιντο ὡς «b παιδάριον ᾿Αδεσαλὼμ οἱ ἐχθροὶ τοῦ

wei regis, et omnes qui insurrexerunt in te in
mala. Et lacrymatus est rex, οἱ ascendit in sula-
rium porte, et flevit, hæcque aiebat plorando :
Fili mi Abesalom, Abesalom fili mi. Quis det nobis
mortem pro te, Abesalom fili mi? »

Osee. vii, 12. — « Corripiam eos pro auditu
tribulationum eorum. »

Ezech. vn, 96, 27. — « Væ super v2 erit, ct
nuntius super nuntium. Et quzretur visio de pro-
pheta, et lex peribit ἃ sacerdote, et consilium a
senioribus. Et princeps induetur interitu, ct manus
populi terrz mez dissolventur. »

TIT. XXXV. — De osculo : et quod. modestia. be-
nevolentiam conciliet.

11 Reg. xv, 9, 10. —« Et factum est, cum accede-
ret vir ad Abesalom, ut adoraret eum, extendebat
nianum suam, et osculabatur eum. Et fecit Abesa-
lom secundum verbum hoc universo Israel, venien-
tibus ad judicium ad regem. Εἰ conciliabat sibi
Abesalom corda omnium virorum Israel. »

Matth. x, 15. — « Introntes domum, salutate
eam. Et siquidem fuerit domus illa digna, veriat
j'ax vestra super eam; si autem non fuerit digna,
pax vestra ad vos revertetur. »

Nasians. — Affabilem in congressibas, suavem
in colloquiis. Nec existimemus levem et exiguam

χυρίου uou τοῦ βασιλέως, xol πάντες ὅσοι ἐπαν-
ἐστησάν cot εἰς χαχά. Καὶ ἐδάχρυσεν ὁ βασιλεὺς, καὶ
ἀνέδη εἰς τὸ ὑπερῷον τῆς πύλης, χαὶ ἔχλαυσε, xal
τάδε εἶπεν ἐν τῷ χλαίειν αὑτόν " Τέχνον ἐμὸν 'A6:
σαλώμ" ᾿Αδεσαλὼμ τέχνον ἐμόν. Τίς δῷ ἡμῖν θάνατον
ἀντὶ σοῦ, ᾿Αὐδεσαλὼμ υἱέ μου; »

« Παιδεύσω αὑτοὺς ἀντὶ ἀχοῆς τῆς θλίψεως αὖ-

τῶν. )

« Οὐαὶ ἐπὶ οὐαὶ ἔσται, xal ἀγγελία ἐπὶ ἀγγελία"
ἔσται. Καὶ ζητηθήσεται ὄρασις ἐκ προφήτου, χαὶ
νόμος ἀπολεῖται ἐξ ἱερέως, χαὶ βουλὴ Ex πρεσόυτέ-
ρων. Καὶ ὁ ἄρχων ἐνδύσεται ἀφανισμὸν, καὶ αἱ yet-

᾿ ptc τοῦ λαοῦ μου τῆς γῆς παραλυθήσονται. »

ΤΙΤΑ. AE'. — Περὶ ἀσκασμοῦ" ὅτι τὸ μετριάζειΨ
εὔγοιαν προξεγεῖ.

€ Ἐγένετο ἐν τῷ ἐγγίζειν ἄνδρα πρὸς ᾿Αδεσαλὼμ
«οὐ προσχυνῆσαι αὐτῷ, χαὶ ἐξέτεινε τὴν χεῖρα αὖ-
τοῦ, καὶ χατεφίλει αὐτόν. Καὶ ἐποίησεν ᾿Αδεσαλὼμ
χατὰ τὸ ῥῆμα τοῦτο παντὶ Ἰσραὴλ, τοῖς παραγενο-
μένοις εἰς χρίσιν πρὸς τὸν βασιλέα" χαὶ ἰδιοποιεῖτο
᾿Αδεσαλὼμ τὰς χαρδίας πάντων τῶν ἀνδρῶν "la-
pat). »

4 Εἰσερχόμενοι εἰς τὴν olxlav, ἀσπάσασθε αὑτὴν.
Καὶ ἐὰν μὲν εἴη ἡ οἰχία ἀξία, ἐλθέτω ἢ εἰρήνη
ὑμῶν ἐπ’ αὐτὴν. Ἐὰν δὲ μὴ εἴη ἀξία, fj εἰρήνη πρὸς
ὑμᾶς ἐπιστραφήσεται. »

Εὐπροσήγορον ἐν ταῖς ἐντεύξεσιν, γλυχὺν Ev ταῖς
ὁμιλίαις. Μὴ νομίζωμεν φιλὸν εἶναι xal εὐτελὲς τὸ

esse virtutem, sese affabilem przbere, atque faci- ( χατόρθωμα τοῦτο, γίνεσθαι εὐπροσήγορον xai φιλο-

litatem sermonis babere.

TIT. XXX VI. — De casibus et occursibus ; deque iis
qui ex malis iu mala proruunt.

Osee 1x, 6. — « Ibunt in miserias /Egypti, et

suscipiet eos Memphis, et sepeliet eos Machmas. »

Amos v, 19. —— « Quomodo cum homo fugerit
^ facie leonis, et incidat in eum ursus, et ingredia-
tur domum suam, et innitatur manibus suis super
parietem, et iordeat eum coluber. »

Isa. xxiv, 18. — « Erit, qui fugerit timorem,
cadet in foveam : et qui exierit de fovea, capietur
ἃ laqueo.

3755 TIT. XXXVII. — De otio el quiete.

IV Reg. xiv, 10, — « Glorificare qui sedes in
donio tua. »
Job x1, 19. — « Quiesces, nec erit qui tibi bel-
lum inferat, »
Psal, 1v, 10. — « Tu, Domine, singulariter in
spe constituisti me. »
Psal. cxt, 10. — « Singulariter sum ego, donec
lIranseam, »
Pros. x», 19. — « Vir prudens quictem agit. »
Sap. v, 10. — « Boni perpetuo quiescunt. »
Iaa. vxvi, &. -— « Super quem respiciam, nisi
super humilem, et quietum, et trementem sermo-
46$ meos? »

προσήγορον.

TITA. AG'. — Περὶ ἀπαντημάτων, καὶ τῶν ἀπὸ
καχῶν slc κακὰ ἐμπιτεόγτων.
€ Πορεύσονται εἰς ταλαιπωρίας Αἰγύπτου, xol
ἐχδέξεται αὐτοὺς Μέμφις, καὶ θάψει αὐτοὺς Μα-
χμάς. »

€ Ὃν τρόπον ὅταν ἐχφύγῃ ἄνθρωπος &x προσώπου
λέοντος, xal ἐμπέσῃ qiti Üpxtoz, καὶ εἰσπηδήσῃ
εἰς τὸν οἶχον αὐτοῦ, χαὶ ἀπερείσῃ χεῖρας αὐτοῦ tl;
τὸν τοῖχον, καὶ δάχῃ a αὑτὸν bote, »

« Ἔσται ὁ φεύγων ET φόθον, ἐμπεσεῖται εἰς τὸν
—* xai ὁ ἐχδαίνων ἐχ τοῦ βοθύνου, ἄναλων,
δεται ὑπὸ τῆς παγίδος. »

D TITA. ΛΖ΄. — Περὶ ἀπραγμοσύνης καὶ ἡσυ-

χίας.
« Ἐνδοξάσθητι χαθήμενος ἐν τῷ οἴχῳ σον.»

« ᾿Ησυχάσεις, xal οὐχ ἕσται ὁ πολεμῶν σε. »

« Σὺ, Κύριε, χαταμόνας ἐπ᾽ ἐλπίδι χατῴχησάς
μὲ.»

« Καταμόνας εἰμὶ ἐγὼ, ἕως οὗ παρέλθω; »

« ᾿Ανὴρ φρόνιμος ἡσυχίαν ἄγει. »

« ᾿Αγαθοὶ ἡσυχάζουσι διὰ παντός.»

ε Ἐπὶ τίνα ἐπιδλέψω, ἀλλ᾽ ἢ ἐπὶ τὸν πρᾶον, χαὶ
δούγλον, καὶ τρέμοντά μου τοὺς λόγους ; 9

SACRA PARALLELA.

1246.

ἐχαορεύεσθε cl; ἀγρὸν, καὶ ἐν ταῖς ὁδοῖς ph A. — Jerem. vi, 25. — «Nolite exire in. agrum, et in -

t, ὅτι ῥομφαία τῶν ἐχϑρῶν παροιχεῖ χύχλω-

αθϑὸν ἀνδρὶ, ὅταν ἄρῃ τὸν ζυγὸν ἐν νεότητι.
νος χαταμόνας, χαὶ σιωπήσεται, ὅτι ἦρεν
ᾧ.»

ἰσετρέψει Ἰαχὼδ, xoa ἡσυχάσει, καὶ ὑπνώσει

ντήριον Κυρίου, xal οὐχ ἔσται ὁ καρενοχλῶν

ρθα, Μάρϑα, μεριμνᾷῇς, καὶ τυρδάζεις περὶ
P .
᾿αχαλοῦμεν ὑμᾶς, ἀδελφοί μου, ἡσυχάζειν,
σσειν τὰ ἴδια, xal ἐργάζεσθαι ταῖς χεροὶν

ἐσχισμένον xat ἰδιάζον, τοῦ χοινωνιχοῦ,

μένον τοῖς πολλοῖς προτιμώτερον.

i τοίνυν δυνάμει φαντασιούμενοι τὸν νοῦν
σπαστον αὐτὸν χαὶ χαθαρὸν ἔχοντες, οἱονεὶ
τα αὐτοὺς ἔχουσι τὸν λόγον τοῦ θεοῦ. ---
. καθάρσεως ἀρχὴ τῇ ψυχῇ, χαὶ ὥσπερ τὰ
χαταγώνιστά ἔστι χαταψηχθέντα, οὕτως
tt, xai ὀργαὶ, καὶ λύπαι, καὶ φόδοι τὰ ἰοδόλα
ἧς χαχὰ, χατευνασθέντα διὰ τῆς ἡσυχίας,
γριαινόμενα τῷ συνεχεῖ ἐρεθισμῷ, εὐχατα-
£p. τῇ δυνάμει τοῦ λόγου γίνεται. — "Eri
ov μὴ διαχεόμενος, ἐπάνεισι μὲν πρὸς Eav-
ἰἱαυτοῦ δὲ πρὸς τὴν περὶ Θεοῦ ἔννοιαν ἀνα-
κῆτε πρὸς τροφῆς φροντίδα, μήτε πρὸς περι-
μέριμναν τὴν ψυχὴν χαθελχόμενος " ἀλλὰ
πὸ τῶν γηΐνων φροντίδων ἄγων, τὴν πᾶσαν
πουδὴν ἐπὶ τὴν χτῆσιν τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν
ἰσι.
, καὶ ἡσυχάζειν, ὥστε ἀθολώτως προσομιλεῖν
χαὶ μιχρὸν ἀπανάγειν τὸν νοῦν ἀπὸ τῶν
νων.

ράγμων ἡσυγία, τῇ; ἐν πράγμασιν περι-
τιμιωτέρα.

λάλιστα ἐπιτίθεται ὁ διάδολος, ὅταν ἴδῃ
ἕνους ἡμᾶς, xal καθ᾽ ἑαυτοὺς ὄντας. —
, τῷ ἐγχρατεῖ, χαὶ τοὺς ὄχλους φεύγειν, ἵνα
ἀπερίσπαστον ἔχῃ, xal τὴν χαρδίαν ἀτά-
ολλὴ γὰρ ἐν τοῖς ὄχλοις f) ταραχή.

συνεηγὸς πρὸς τελειότητα τῶν ἀνθρώπων
ναχώρῃσις.

ἣν εἰς γνῶσιν ῥοπὴν ἀπερίσπαστος παρέχει
16.

wtvoy ἐπὶ στιδάδος χαταχείμενον, xot θαῤ-
χράττεσθαι χρυσὴν ἔχοντα χλίνην.

Ἰσύχιο; χρημάτων- πολλῶγ περιφα)έστε-

ὡς hpsplav, xal ἀπραγμοσύνην, xal σχολὴν

viis ne ambulelis, quia gladius hostium babitat in
circuitu. »

Thren. 11, 97, 28. — « Bonum est viro eum
portaverit jugum suum in adolescentia. Sedens
solitarius οἱ tacebit, quia levavit super seipsum. »

Jerem, xxx, 7. — « Revertetur Jacob, et quie-
scet, et dormiet in «alutari Domini, et non erit qui
molestus sit el. »

Luc. x, 41. — « Martha, Martha, sollicita es, et
turbaris erga plurima. »

ἢ Thess. 1v, 11. — « Rogamus vos, fratres, u*
quieli sitis, el ut negotium vestrum agatis, οἱ ope-
remini manibus vestris. »

Basilii, — Vita solitaria et privata, el quae com.

B munis est, et societate gaudet, a plerisque antepo-

nitur.

Ejusdem. — Illi igitur qui vi quadam inexpliea-
bili mentem suam informantes, nullis eam negotiis
distractam et puram habent, ita comparati sunt, ut
Dei sermo instar quadrige ipsos morderetur.
—BSolitudo et quies puritatem animo inchoat. Quem-
admodum enim fers blanda contrectatione cicu-
rantur; sic etiam cupiditates, ire, mœrores, timo-
res, pestifera animi mala, solitudine consopita,
nec assiduis irritamentis efferata, facilius postea
vi rationis superantur. — Qui in mundum minime
effusus est, in se quidem redit, per se vero assur-
git, ut Deum cogitet. Tumque nec ad cibi curam,
nec ut de vestimentis sollicitus 9:t, animum retor-
quet ; sed ab omnibus terrenis curis feriatus, stu-
dium omne suum ad seternorum bonorum adoptio-
nem transfert.

S. Greg. Nasianz. Orat. de seipso. — Solitudinem
nonnihil amplecti oportet, ut animo minime tur-
bido Deum alloquamur et mentein ἃ rebus vagis
reducamus.

Ejusd. epist. 76 *.— Solitudo a negotiis libera,
splendore cum negotiis conjuncto praestantior est.

Chrysost. Hom. 14 in. Matth. — Tum maxime
diabolus ingruit, cum nos solos , et nostri compo-
tes videt, — Ei qui continentie studet, convenit,
ut et turbas quoque fugiat, ut mentem a distra-
ctione liberam, et cor imperturbatum habeat. Ma.

Β gna quippe commotio est inter turbas homfnum.

Serap. — Ad perfectionem adipiscendam ingenti
gubsidio secessus esi.

Clem. lib. n Strom, — Ad consequendam doctri«
nam plurimum confert animus a distractione im-
munis.

Evagrii. — Pr:estat in storea recubando vitam
agerc, ac fidenti esse animo, quam in lecto aurca
perturbari.

376 Nili. — Vita solitaria et quieta multis cst
opibus splendidior.

Philonis, — Sapiens tranquillitatem, quietem ct

up. bujus sententig inscriptio €$1, τοῦ αὐτοῦ, tX τῆς VQ ἐτιπτόδης. Weess Greqpüe Wess

ρηγορίῳ Νύσσης.

1221

1708. »)

1 Reg. xvi, 1. — « Dixit Dominus ad Samuel:
imple cornu tuum oleo, et veni, mittam te in
Bethleem ad Jesse, 867 quia vidi in filiis ejus
inihi regem. Et dixit Samuel : Quomodo ibo? et
audiet Saul, et Interficiet me. Et dixit Dominus :
Vitulam houm cape in manu tua, et dices : Ad sa-
erifcandum Domino venio. Et vocabis Jesse et
filios ejus ad sacrificium, et unges quemcunque
dixero tibi. Et fecit Samuel omnia, que locutus est
Dominus ei. »

Schol. Hinc discimus interdum certo consilio ad-
ministranda esse negoti», nec semper auctoritate
et potestatis amplitudine utendum. Quandoquidem
Deus, qui vel sermone solo res omnes tenet el
regit, et funditus Saulem exstinguere et in nihi-
lum redigere poterat, imperavit Samuel, ut arte
quadam percontationem ejus eluderet.

] Reg. xix, 13-14. — « Descendere facit Mel-
chol David per fenestram: et fugit, et salvatur,
Et accepit Melchol cenotaplia, et posuit super
lectum , οἱ jecur caprarum, et stragulum capillo-
rum posuit ad caput ejus, et operuit ea vestimento.
Et misit Saul nuntios ad capiendum David: et
dixit Melchol, illum sgrotare. »

Basilii. — Non in hellis modo, sed etiam in
pace, ingentem astus ulilitatem el necessitatem

| S. JOANNIS DAMASCENI
quoadusque reversi erunt, qui persequuntur À ὁρεινὴν ἀπέλθατε, μὴ συναντήσωοιν el xa mixer

1228

τες ὑμᾶς, xal χρυδήσεσθε ἐχεῖ τρεῖς ἡμέρας, ἕως ἂν
ἀναστρέψωσιν οἱ καταδιώχοντες. »

« Εἶπε Κύριος πρὸς Σαμουήλ᾽ Πλῆσον τὸ χέρας
σου ἐλαίου, χαὶ δεῦρο ἀποστείλω σε εἰς Βηθλεὲμ
πρὸς Ἰεσσαὶ, ὅτι ἑώραχα ἐν τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ ἐμοὶ
εἰς βασιλέα. Καὶ εἶπε Σαμουὴλ, Πῶς πορευθῶ ; xoi
ἀχούσεται Σαοὺλ, xal ἀποχτενεῖ με. Καὶ εἶπε Κύ-
ριος " Δάμαλιν βοῶν λάδε ἐν τῇ χειρί σου, καὶ ἐρεῖς.
θῦσαι τῷ Κυρίῳ ἤχω. Καὶ χαλέσεις τὸν Ἰεσσαὶ xai
ποὺς υἱοὺς αὐτοῦ εἰς τὴν θυσίαν, xai χρίσεις ὃν ἂν
εἴπω σοι. Καὶ ἐποίησεν ὁ Σαμουὴλ, ὅσα ἐλάλησεν
αὑτῷ Κύριος. »

Σχόλιον. Ἐντεῦθεν διδασχόμεθα ἐν ἐνίοις οἰχονο-
μεῖν χρείαν εἶναι τὰ πράγματα, χαὶ τῷ ὄγχῳ, καὶ
τῷ μεγέθει τῆς ἐξουσίας χεχρῆσθαι. Ὃ γὰρ Θεὸς,
ὁ λόγῳ πάντων χρατῶν, xal δυνάμενος τὸν Σαοὺλ
ἄρδην ἀφανίσαι, καὶ εἰς τὸ ἀνύπαρχτον καταστῆσαι,
ἐνέτρεψε τῷ Σαμουὴλ μεθόδῳ τινὶ ἀποχρούσασθαι
τὴν ὑπ᾽ αὐτοῦ γενομένην πεῦσιν.

« Κατάγει Μελχὼλ τὸν Δαδὶδ διὰ τῆς θυρίδος, χαὶ
ἔφυγεν, καὶ σώζεται. Καὶ ἔλαδε Μελχὼλ τὰ xtvo-
τάφια, καὶ ἔθηχεν ἐπὶ τὴν χλίνην, xaX ἧπαρ αἰγῶν,
xai στρογγύλωμα τριχῶν, καὶ ἔθηχε πρὸς κεφαλῆς
αὐτοῦ, xal ἐχάλυψεν αὐτὰ ἱματίῳ χαὶ ἀπέστειλι
Σαοὺλ ἀγγέλους λαδεῖν τὸν Δαδίδ" καὶ εἶπε Μελχὼλ
ἐνοχλεῖσθαι αὐτόν. »

Οὐχ ἐν τοῖς πολέμοις μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐν εἰρήνῃ
πολλὴν xal ἀναγχαίαν εὕροι τις τῆς ἀπάτης τὴν

esse quispiam reperiat : nec solum in rerum ci- C χρείαν, καὶ οὐ πρὸς τὰ τῆς πόλεως πράγματα μό.

vilium administratione, verum etiam domi ac pri-
vatim, viro erga uxorem, et uxori erga virum,
necnon patri erga filium, et amico erga amicum,
quin et fllii erga parentem. Siquidem fllia Saulis
non alia rauone virum ex illius manibus eruere
potuit, nisi patrem fallendo. Quin ipsius quoque
frater eidem quem illa servaverat, periclitanti
salutem afferre rursum eupiens; iisdem quibus
soror armis usus est. Magna enim vis artis cst :
illud modo caveatur, ne veteratorio et fraudulento
animo adhibeatur. | |

Theologi. — Fraudibus ii omnes patent, qui ad
evoluptatem propensi sunt.

Philonis. — Non omnis. dolus culpari debet.
Nam et qui noctu excubias agunt, dum latrones
capiunt, et militum praefecti, hostes aggrediendo,
recte agere censentur: eamdemque rationem ha-
bent, qui stratagemata vocantur, et athletarum
concertationes, Etenim in his proprium sibi locum
deceptio vindicat.

TIT. XXVIH, — De legato, et L
uodque is qui Mni pendit legatum, 2—
missus ille est, contemnit.

Prov. xxv, 15. — « Sicut exitus nivis 1n messe
adversus estum prodest : sic nuntius fidelis iis
qui se miserunt. Animis enim eorum qui ipso
utuntur, prodest » |

Pros, Xx1vt, 6, — « Ex suis viis sibi ipsi probrum

acquirít, qui perstultum nuntium sermonem mt. s

vov, ἀλλὰ xal ἐν οἰχίᾳ, πρὸς γυναῖχα τῷ ἀνδρὶ, xii
πρὸς ἄνδρα γυναιχὶ, καὶ πατρὶ πρὸς υἱὸν, xal πρὸς
φίλον φίλῳ, ἤδη δὲ καὶ πρὸς πατέρα παισί, Καὶ γὰρ
τῶν τοῦ Σαοὺλ χειρῶν, ἡ τοῦ Σαοὺλ θυγάτηρ οὐχ
ἴσχυσεν ἑτέρως ἐξελέσθαι τὸν ἄνδρα, ἀλλ᾽ ἣ μετὰ ἡ
παραλογίσασθαι τὸν πατέρα. Καὶ ὁ ταύτης δὲ db.
φὸς, τὸν ὑπ᾽ ἐχείνης διασωθέντα σῶσαι βουλόμενος,
Χινδυνεύοντα πάλιν τοῖς αὐτοῖς ὅπλοις ἐχρήσατο,
οἷσπερ καὶ ἡ γυνή. Πολὺ γὰρ 1j τῆς ἀπάτης ἰσχὺς,
μόνον μὴ μετὰ δυλερᾶς προσαγέσθω τῆς Tpon-
ρέσεως.
᾿Ἑύχολον πρὸς ἀπάτην τὸ πρὸς ἡδονὴν ἅπαν.

Οὐ πᾶς δόλος ὑπαίτιός ἐστιν" ἐπεὶ xal ληστὸς
νυχτοφύλαχες, χαὶ πολεμίους στρατηγοὶ, οὖς ἀδόλως
συλλαδεῖν οὐχ ἔστιν, ἐνεδρεύοντες χατορθοῦν ὃο-
χοῦσι, xai τὰ λεγόμενα στρατηγήματα τοιοῦτον ἔχει
λόγον, καὶ τὰ τῶν ἀθλητῶν ἀγωνίσματα. Καὶ γὰῤ
ἐπὶ τούτων ἡ ἀπάτη νενόμισται ἴδιον.

TITA. KH'. --- Περὶ ἃ oc, καὶ μεσάζογτος
ἀπόκριον * (sic) xal ὅτε ὁ τὸν σταιλέντα ἑξου»
εγῶν, τοῦ πέμψαντος xepuppoyrst.
ε“Ὥσπερ ἔξοδος χιόνος ἐν ἀμητῷ χατὰ χαῦμα ὧφι-

Aet, οὕτως ἄγγελος πιστὸς ἀποστείλαντα αὐτόν. Tv

χὰς γὰρ τῶν αὐτῷ χρωμένων ὠφελεῖ, "

ε "Ex τῶν ἑαυτοῦ ὁδῶν δυειδος περιποιεῖται ὁ dst:
exta V reges eie Met. v

— ...

χόμενο;, δέχεται τὸν ἀποστείλαντά με. »

A πρέσδεις ὑπομένουσι, ἐπὶ τοὺς πέμψαντας λαμ.
δάνει τὴν ἀναφοράν. |
TITA. ΚΘ'. Περὶ ἀγνωμονούνεων καὶ ἄχαρι-

στούνεων. '

« Τῷ μηνὶ τῷ ἑδδόμῳ ἦλθεν Ἰσμαὴλ νἱὸς Ναθα-
vlov ἐκ τοῦ σπέρματος τῶν βασιλέων, xal δέχα ἄν-
ὅρες μετ᾽ αὐτοῦ, καὶ ἐπάταξαν τὸν Γυδολίαν, xal
ἀπέθανεν" χαὶ τοὺς Ἰουδαίους, καὶ τοὺς Χαλδαίους,
οἱ ἦσαν μετ᾽ αὐτοῦ εἰς Μασιφά. ».

Σχάόάλ. Οὗτος λόγον λαδὼν ἀπαθείας, τὸν δεδωχότα
ἀνεΐε.

« Πνεῦμα Κυρίου ἐνέδυσε τὸν ᾿Αζαρίαν τὸν τοῦ
Ἰωδαὲ τὸν ἱερέα, xoi ἀνέστη ἐπάνω τοῦ λαοῦ, xal
εἶπεν " Τάδε λέγει Κύριος " Τί παραπορεύεσθε τὰς

ἐντολὰς τοῦ Κυρίον ; χαὶ οὐχ εὐοδωθήσε:θε, ὅτι ἐγ-.

χατελίπετε τὸν Κύριον, Καὶ ἐλιθοδόλησαν δι᾽ ἐντολῆς
Ἰωὰς τοῦ βασιλέως ἐν αὐλῇ οἴχου Κυρίον. Καὶ οὐκ
ἐμνήσθη Ἰωᾶς τοῦ ἐλέους, οὗ ἐποίησε μετ᾽ αὐτοῦ
Ἰωδαὲ ὁ πατὴρ αὐτοῦ, χαὶ ἐθανάτωσε τὸν υἱὸν
αὐτοῦ. Καὶ ὡς ἀπέθνησχεν, εἶπεν * Ἴδοι Κύριος, καὶ
κρινάτω. Καὶ ἐγένετο μετὰ ἐνιαυτὸν, ἀνέδη ἐπ'
αὐτὸν δύναμις Συρίας, καὶ ἐπὶ Ἱερουσαλὴμ, καὶ
κατέφθειρε πάντας. ,

« ᾿Ανταπεδίδοσάν μοι πονηρὰ ἀντὶ ἀγαθῶν, xe
ἀτεκνίαν, ,
€ ᾿Αντὶ τοῦ, ᾿Αγαπᾷν με ἐνδιέδαλόν με. »

« Ὃς ἀποδίδωσι xaxà ἀντὶ ἀγαθῶν, οὐκ ivey0f-
estat καχὰ ἐκ τοῦ οἴχου αὐτοῦ. »

« "Axous, οὐρανὲ, xai ἐνωτίζου, γῇ, ὅτι Κύριος ἐλά»
λησεν" Υἱοὺς ἐγέννησα, xe ὕψωτα, αὐτοὶ δέ με ὴἠθέ-
τησᾶν. 9

« ᾿Αχαρίστου ἐλπὶς ὡς χειμέριος πάχνη ταχήσε-
tat, καὶ ῥυήδεται ὡς ὕδωρ ἄχρηστον. »

€ ᾿Αγαδθὰ ἐγγύου ἀνατρέψει ἁμαρτωλὸς, χαὶ &yá-
ριστος ἐν διανοίᾳ ἐγχαταλείψει ῥυσάμενον. Ξενιεῖς
καὶ ποτιεῖς ἀχάριστον, χαὶ πρὸς ἐπὶ τούτῳ πικρὰ
ἀχούσεις. »

* Δεινὸν, τὸν εδεργετηθέντα xal ταῖς μεγίσταις ὑπό»
χρεων χάρισι, πρὸς τῷ ἀχαρίστῳ, ἔτι καὶ ὑέρεως,
χαὶ ἀτιμίας χατᾶρξαι. Δεινὸν μέν " ἀλλὰ τῷ ποι-
ϑῦντι μεῖζον ἔστι χαχὸν, ἣ τῷ πάσχοντι. Ὑπερδολὴ
τοῦτό γε ἀγνωμοσύνης, τὴν φιλανθρωπίαν τοῦ εὗερ-
γέτον ἀφορμὴν ἀχαριστίας ποιεῖσθαι.

* Ὁρῶμεν πολλοὺς τῶν ἀνθρώπων μετὰ τὰς εὐερ-
γεαίας, χαθάπερ ἀνδραπόδων, οὕτω χαὶ περιορῶντας
τῶν εὐεργετησάντων, xal τὰς ὀφρύας ἀνασπῶντας
κατ᾽ αὐτῶν.

Δεινόν μοι ij ἀχαριστία χαταφαίνεται᾽ δεινόν μοι
καὶ γον».

SACRA PARALLELA.
Ὁ δεχόμενος υμᾶς, ἐμὲ δέχεται" καὶ ὁ ἐμὲ δε- A Matth, x,

1930

40. — « Qui vos recipit, me recipit :
et qui me recipit, recipit eum qui me misit. »
Anonymi. — Qua legati potiuntur, hæc in illos

ἃ quibus missi sunt, redundant.

468 TIT. XXIX. — De ingratis, et immemori-
bus beneficiorum. '

I Reg. xxv, 25. — « Mense septimo venit Ismael
fllius Nathanizs de semine regum, et decem viri
cum eo, et percusserunt Godoliam, et mortuus
est : insuper et Judaeos et Chaldaeos qui erant cum
eo in Masipha. «

Schol, 1s cum fidem accepisset, nihil se per-
peasurum mali, sponsorem interemit.

11 Paral. xxw, 20-25. — « Spiritus Domini in-
duit Zachariam filium Joiadie sacerdotem, et stetit
in conspectu populi, et ait : Hec dicit Dominus
Deus : Quare transgredimini preceptum Domini?
et non proficietis, quia dereliquistis Dominum.
Et lapidcs in eum miserunt juxta imperium regis
Joas in atrio domus Domini. Et non recordatus
est Joss misericordie quam facerat cum ipso
Joiada pater illius, et interfecit filium ejus. Qui .
cum moreretur, dixit : Videat Dominus, et judi-
cet. Εἰ factum est post. annum, ascendit in eum
exercitus Syrie, et in Jerusalem, et cunctos oc.
ciderunt. »

Psal. xxxiv, 19. — « Retribuerunt mihi mala
pro bonis, et sterilitatem, » etc.

Psal. cviu, 4. — « Pro eo. ut me diligerent, de-

C trahebart mihi. »

Prov. xvii, 13, .-- « Qui retribuit mala pro bo-
nis, non auferentur mala de domo ejus. »

Isa. 1, 4. — « Audi, ccelum, et ausculta, terra,
quia Dominus locutus est. Filios enutrivi et exal-
tavi : ipsi autem spreverunt me. »

Sap. xvi, 29. — « Ingrati. spes tanquam —8
nalis pruina tabescet, et flaet tanquam aqua in-
utilis. »

Eccli. xxix, - 93. — « Bona fidejussoris ever-
tet peccator : et. ingratus in mente derelinquet
eum ἃ quo liberatos est, Hospitaberis, et pasces,
et potabis ingratos ; et postea amara audies. »

Basilii, — Grave est eum qui beneficiis obstri-
etas est, et gratiarum maximarum reus, non modo
ingratam esse, verum etjam contumelias et pro-
bra, rependere. Grave, inquam, istud est: at fa-
clenti gravius malum est, quam patienti. Ingrati
ultra modum animi est, ez benemerentis human.
iate ingrati animi noxam trahere.

Chrysost, -- Multos homines videmus, qui post-
quam aífecti beneficiis fuerint, illos a quibus ea
acceperint, perinde ac mancipia, contemnant,
adducantque adversus illos supercilium,

Greg. Thaum. Laud. 0rig. — Grave mihi ingrati

animi vitium videtur: grave, inauam, ac plane
gravissimum.

* Antonius Melissa hoc tribuit Basilio, 5 Hoc itideza ἃ Melissa Sia Curyotiean Ves.

123]
TIT. XXX. --- De rebus impossibilibus.

Job vii , 11. — € Nunquid virere potest scir-
pus sine aqua? aut crescet butomus sine polu,
adhuc exsistens in radice? »

Job 1x , 20. — « Si est navibus vestigium itine-
ris, aut aquilae volantis, querentis escam? »

Pros. xxx, ἃ, 18,19. —« Quis eongregabil ventos
in sinu ? quis compressit. omnem aquam in vesti-
mento? quis tenuit omnla extrema terre? Trja
supt difficilia mibi intellectu , 989 et quartum pe-
nitus ignoro : Vestigia aquilae In ccelo, viam ser-

, pentis super petram, semitas navis sulcantis mare,

et viam viri in adolescentia. ». . ΝΞ
Amos 1n, 6-6. — ε Srambulabunt duo simul om-
nino, nisi eognoveríat se ? Si egredietur leo de salta

S. JOANNIS DAMASCENI
A TITA. Δ΄, — Περὶ ἀδυνάτων πραγμάτων.

1232
« Μὴ θάλλει πάπειρος ἄνευ ὕδατος $ ἢ ὑψωθήσεται
βούτομος ἄνευ ποτοῦ, ἔτι ὧν ἐπὶ ῥίζης,» . 8

« Εἰ ἔστι ναυσὶν ἴχνος ὁδοῦ, 1 ἀετοῦ πετομένου,

ζητοῦντος. βοῤῥᾶν ; »
c Τίς δυνήγαγεν ἀνέμους ἐν “χόλπῳ ; τές συν-

ἔτριψε τὸ πᾶν ὕδωρ ἱματίῳ; εἰς ἐχράτησε πάντων

ἄχρων τῆς γῆς; Τρία ἐστὶν ἀδύνατά μοι νοῆσαι, καὶ
τὸ τέταρτον οὐχ ἐπιγινώσχω, ἴχνη ἀετοῦ πετομένου,
xai ὁδὸν ὄφεως ἐπὶ πέτρας, xal τρίδους νηὸς ποντο-
πορούσης, καὶ ὁδὸν ἀνδρὸς ἐν νεότητι »

4 El πορεύσονται δύο ἐπὶ τὸ αὐτὸ χαθόλου, ἐὰν
ph γνωρίσωσιν ἑαυτούς ; Εἰ ἐξελεύσεται λέων ix

suo predam non habens? Si dobit catulus leonis, B τοῦ δρυμοῦ αὐτοῦ, θήραν οὖχ ἔχων ; εἰ δώσει σχύ-

vocem suam de cubili suo omnino, nisi aliquid ra-
puerit? Si cadet avis super terram sine aucupe? Si
deponatur laqueus super terram , nisi aliquid ap-
prehendatur ? Si clanget tuba in civitate, et popu-
lus non timebit ? Et erit malitia in civitate quam
Dominus non fecit? »

« Nunquid glorificabitur securis sine secante , ita
ul secetur in ea? aut exaltabitur serra sine eo qui
trahat?» Ὁ

Jerem. x, 15. — « Si mutabit Zthiops pellem
suam , et pardus varietates suas, vos quoque pote-
ritis benefacere , cum didiceritis mala. »

Eccli. 1, 2. — « Arenam maris, et guttas plu-
vie, et dies seculi quis numersbit? Altitudinem
coli , et latitudinem terre, et abyssum, et saplen-
tiam quis investigabit ? »

Matth, v, 14. — « Non. potest civitas abscondi
supra montem posita. »

Matth. v1, 24 , 25, 27. — « Nemo potest duobus
dominis servire. Aut enim unum odio habebit, et
alterum diliget : aut unum sustinebit, et alterum
contemnet. Non potestis Deo servire et Mamuion:e,
Quis vestrum cogitans potest adjicere ad staturam
suam cubitum unum ? »

Matth, vii, 16. — « Nunquid colligunt de spinis
uvas , aut de tribulis ficus ?* Non potest arbor bona
(ructus malos facere, neque arbor mala fructus
honos Íacere. » | .€

Matth. x , 94. — « Non est discipulus supra magi- p

sirum suum , neque Zervus Supra dominum auum.»
Luc. viui , 17. — « Nibil est opertum, quod. non
reveletur, nequc absconditum , quod: hon cogno-
' $catur, et in palam veniat. »
᾿- Matth. xn ,: 34. “- « Progenies viperarum , quo-
modo potestis bopa loqui , cum sitis mali 3.»
- Math. xii, 57. — « Non est propbelta-sine ho-
nore, nisi in patria suá et in domo sua.» ,—
Matth. xxix , 25-260. — «Quam difficife dives
intrabit in regnum cclorum ! lterum dico vobis :
Facilius est camelum intrare per foramen acus,
quam divitem Intrare in regnum Dei. Apud homines
boc impossibile est : apud Deum autem omnia sunt
possibilia. »;

uvoc φωνὴν αὐτοῦ ἐχ τῆς μάνδρας αὐτοῦ χαθόλου,
ἐὰν μὴ ἁρπάσῃ τι; εἰ πεσεῖται ὄρνεον ἐπὶ τὴν γῆν
ἄνευ ἱξευτοῦ; εἰ σχασϑήσεται παγὶς ἐπὶ τῆς γῆς
ἄνευ τοῦ συλλαδεῖν τι ; εἰ φωνήσει σάλπιγξ ἐν πό-
λει; xai λαὸς οὐ πτοηθήσεται; xal ἔσται χαχία
ἐν κόλει, ἣν Κύριος οὐχ ἐποίησεν; »

« Μὴ δοξασθήσεται ἀξίνη ἄνευ τοῦ xómtovto;,
ὥστε χόπτειν ἐν αὐτῇ ; ἢ ὑψωθήσεται πρίων ἄνε.
«οὔ ἕλχοντος αὐτόν ; »

« Εἰ ἀλλάξει Αἰθίοψ τὸ δέρμα αὐτοῦ, xal πάρδα-.
λις τὰ ποιχματα αὐτῆς, xa ὑμεῖς δυνήσεσθε εὖ
ποιῆσαι, μεμαθηχότες xaxá. » ᾿

« Ἄμμον θαλασσῶν, καὶ σταγόνας ὑετοῦ, χαὶ
ἡμέρας αἰῶνος τίς ἐξαριθμήσει; "Yqoc οὐρανοῦ͵

C χαὶ πλάτος γῆς, xal ἄδυσσον, χαὶ σοφίαν τίς ἐξ.

ιἰχνιάσει ;»

«Ob δύναται πόλις χρυόῆναι ἐπάνω ὄρους χει-
μένη.»

ε Οὐδεὶς δύναται δυσὶ χυρίοις δουλεύειν. Ἢ γὰρ
τὸν ἕνα μισήσει, χαὶ τὸν ἕτερον ἀγαπήσει" ἢ ἑνὸς
ἀνθέξεται, xal τοῦ ἑτέρου χαταφρογνήσει. Οὐ δύναοθε
θεῷ δουλεύειν καὶ Μαμμωνᾷ. Τίς ἐξ ὑμῶν μεριμνῶν
δόναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ. πῆχυν
ἕνα;»

« Μή τι συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὴν, ἡ
ἀπὸ τριδόλχων σῦχα ; Οὕτως οὗ δύναται δένδρον ἀγα.
θὸν χαρποὺς πονηροὺς ποιεῖν, οὐδὲ δένδρον σαπρὸν

«καρποὺς χαλοὺς ποιεῖν. »

t Οὐχ ἔστι μαθητὴς ὑπὲρ τὸν διδάσχαλον αὐτοῦ

οὐδὲ δοῦλος ὑπὲρ τὸν Κύριον αὑτοῦ. ν-

« Οὐδὲν ἐστι συγχεχαλυμμένον, ὃ οὐχ ἀποχα.
λνυφθήσεται, xal χρυπτὸν, ὃ οὐ γνωσθήσεται, xal εἰς
φαγερὸν ἔλθῃ.»

« Γεννήματα ἐχιδνῶν, πῶς δύνασθε ἀγαθὰ λαλεῖν,
πονηροὶ ὄντες»

: « Οὐχ ἔστι προφήτης ἄτιμος, el μὴ ἐν τῇ πατρίδι
αὐτοῦ vxat ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ. »

« Πῶς δυσχόλως πλούσιος. εἰσελεύσεται el; τὴν
βασιλείαν τῶν ὀδρανῶν! Πάλιν λέγω ὑμῖν * Eixo
πώτερόν ἐστι χάμηλον διὰ τρυπήματος agb;
διελθεῖν, ἣ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσ-
ελθεῖν. Παρὰ ἀνθρώποις τοῦτο ἀδύνατόν ἔστι mop!
δὲ Θεῷ πάντα δυνατά.»

1233

« θεὸν οὐδεὶς ἑώραχε πώποτε.»

« Εἶπεν ὁ Ἰησοῦς τῷ Νιχοδήμῳ * 'Aphy λέγω σοι,
ἐὰν μὴ τις γεννηθῇ ἄνωθεν, οὐ δύναται ἰδεῖν τὴν
βασιλείαν τοῦ θεοῦ. Δέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Νιχόδη μος"
Πῶς δύναται ἄνθρωπος γεννηθῆναι γέρων ὧν ; μὴ
δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν κοιλίαν τῆς μητρὸς αὐτοῦ
δεύτερον, χαὶ γεννηθῆναι : ᾿Απεχρίθη Ἰησοῦς *
μὴν, ἀμὴν λέγω σοι, ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος
xal Πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασι-
λείαν τοῦ Θεοῦ. »

Δεῖ τὴν ψυχὴν ἄρχειν μὲν τῶν παθῶν, δουλεύειν

& τῷ Θεῷ. ᾿Αμήχανον γὰρ αὐτὴν, χαὶ ὑπὸ τῆς
ἁμαρτίας βασιλεύεσθαι, καὶ ὑπὸ Θεοῦ · ἀλλὰ δεῖ

καχίας μὲν ἐπιχρατεῖν, τῷ Δεσπότῃ δὲ τῶν ὅλων᾽

ὁποτετάχθαι.

SACRA PARALLEL.
A Joan. 1, 18. — « Deum nemio vidit unquam.»

1234

Joan. m , 3.5. — « Dixit Jesus Nicodemo : Nisi
quis natus fuerit desuper, non potest videre re-
gnum Dei. Dixit ad eum Nicodemus : Quomodo po-
test homo nasci , cum sit eenex ? An potest iterato.
Introire in ventrem matris suz, et nascit Respondit

Jesus : Amen, amen dico tibi : Nisi quis renatus ex
aqua et Spiritu , non potest intrare in regnum Dei.»

Basil. in. psal, 1. — Oportet animam Adelibus
quidem imperare, Deo autem servire: Neque enim
feri potest, μὲ ipsa simul et-peccatum et Deum

reges babeat. 870 Veruni necesse est, ut vitium
quidem ad ordinem redígat , sese vero omnium Do-

' B mino subjiciat.

᾿Αμήχανόν ἐστι χωρητικοὺς ἡμᾶς γενέσθαι τῆς
θείας χάριτος, μὴ τὰ ἀπὸ χαχίας πάθη προχατα-
σχόντα τὰς ψυχὰς ἡμῶν ἐξελάσαντας “ἀλλὰ xal
ἀγγεῖον προχατειλημμένον ὑπό τινος δυσωδίας,
εἰ μὴ ἐχπλυσθῇ, οὐ μὴ δέξηται τοῦ μύρου τὴν ἔπιῤ-
tok.

᾿Αμήχανον ἄψασθαι τοῦ ἀγαθοῦ, μὴ ἀποστάντα
πρότερον, xai ἐχνεύσαντα τοῦ καχοῦ.

Ὥσπερ ἀδύνατον ὑπερδῆναι τὴν ἑαυτοῦ σχιὰν, ναὶ
τῷ λίαν ἐπειγομένῳ (φθάνει γὰρ ἀεὶ τοτοῦτον, ὅσον
χαταλαμδάνεται) - ἢ τοῖς ὁρατοῖς πλησιάσαι τὴν
ὄψιν, δίχα τοῦ ἐν μέσῳ φωτὸς, καὶ ἀέρος" 3 τῶν ὑδά-

Ejusdem. — Fieri nequaquam potest, ut nos di
vinz gratis capsces efficiamur, nisi prius-contra-
eias ἃ vitio perturbationes, quibus animi nostri
occupati sunt, ejecerimus. Nam neque vasculum,
quod fetor quidam ante invasit , infusionem un-
guenti eapere potest, nisi prius. elutum fuerit.

* Ejusd. in psal. xxxi. — Impossibile est bonum
capessere, nisi prius a malo abscesseris atque
emerseris.

Nas. De theolog. — Quemadmodum nemo, quan-
tumvis properet , umbram suam pratérgredi potest
(quippe qua& tantumdem sempér antevertat , quan-
tum comprehenditur) , nec visus ad. ea que in aspc-

tov ἕξω τὴν νυχτὴν φύσιν διολισθαίνειν * οὕτως (c clum. cadunt, citra splendorem intermedium οἱ

ἀμήχανον τοῖς ἐν σώματι δίχα τῶν σωματιχῶν πάντη
γενέσθαι μετὰ τῶν νοουμένων.

᾿Αμήχανον συνυπάρχειν τὴν πρὸς χόσμον ἀγά-
πὴν τῇ πρὸς τὸν Θεὸν ἀγάπῃ, ὡς ἀμήχανον συν-
υπάρχειν ἀλλήλοις φῶς χαὶ σχότος.

TITA. AA. --- Περὶ ἁγίων, καὶ μακαριζομένων ég'
poc, xal ὑπὲρ ὧν.
€. ᾿Απὸ τῶν ἁγίων φοδηθήσεσθε. »
« Μαχάριος σὺ Ἰσραήλ. Τίς ὅμοιός σοι" λαὸς σω-
ὀόμενος ὑπὸ Κυρίου.»
Μαχάριος ἄνθρωπος, ὃν ἤλεγξε Κύριος. »

« Μαχάριος ἀνὴρ, ὅς οὐχ ἐπορεύθη ἐν βουλᾷ
ἀσεξῶν, καὶ ἐν ὁδῷ ἁμαρτωλῶν οὐχ ἔστη. »

« θαυμαστὸς ὁ Θεὸς ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ. »

« Μαχάριοι πάντες οἱ χατοιχοῦντες ἐν τῷ οἴχῳ
σον, εἰς τοὺς αἰῶνας αἰνέσουσί σε» —

4« Μαχάριος.ὁ ἄνθρωπος, ὃν ἂν καιδεύσγς; Κύριε,

xaX ἐχτοῦ νόμου σου“διδάξεις αὐτόν. »

« Μαχάριοι οἱ φυλάσσοντες χρίσιν, xal ποιοῦντες
διχαιοσύνην ἐν παντὶ χαιρῷ. »

« Μαχάριος «ἀνὴρ ὁ φοδούμενος τὸν Κύριον, ἐν
ταῖς ἐντολαῖς αὐτοῦ θελήσει σφόδρα. »

aerem accédere , nec denique pisces sublatis aquis
natare ; sic etiam fleri non potest, ut qui Ín cor-
pore versantur, sine rerum coreorearum admini.
culo intelligibilia complectatur.

Philonis *. — Fier] non potést , ut mundi amor et
charitas erga Deum una exsistant ; quemadmodum
fleri nequit, ut lux et tenebrse una sint.

TIT. XXXI, — De sanctis, deque iis qui in illis, et
ob ea qua agunt, beati predicantur.

Levit. xxvi, 9. — « À sanctis meis pavebitis. »

Deut. xxxim , 29. — « Beatus es tu, Israel. Quis
similis tibi? populus qui salvaris a Domino. »

Job " 41. — « Beatus homo quem corripuit Do-

Pul. 1, 1. — « Beatus vir qui non abiit in con-
silio impiorum, et in ví8 peccatorum non stetit. »
— Psal. vxvii, 55.—« Mirabilis Deus in sanctis suis. »

Psal. 'Lxxxur, δ. — « Beati omnes qui ambulant
in omo lua, in secula laudabunt.te.»

' Psal: xci , 19. — «Beatus homo quem tu eru-

dieris, Domine ,.et de lege tua docueris eum.»

Psal. cv, 5. — « Beati qui custodiunt Judicium
et faciunt justitiam in omni tempore. »

Psal. cx1, 1. — « Beatus vir qui timet Dominum,
in mandatis cjus volet nimis. »

* Ia Rep. heec inscriptio est ; scd. Christiani bominis sbntenta e$, won Yol,

1235

Psal. cxvini , 1, — « Beati immaculati in vig , qui A
ambulant in lege Domini. Beati qui scrutantur,»ete.

Psal. cx&v, 5. — « Beatus cujus Deus Jacob
adjutor ejus : spes ejus in Domino Deo ipsius. »

Prov. yx, 10.—«Consilium sanetorum, prudentia. »

« Beatus vir qui invenit sapientiam. Pretiosior est
enim lapidibus pretiosis. »

Prov. m, 15. — « Manus electorum vincet facile.»

Prov. xu , 24. — «Perfectio piorum deduogt eos.»

Prov. xiv, 21. — « Qui miseretur pauperum,
beatus erit, »

Zach. n, 8. — « Qui tangil vos, sicut qui tangit
pupillam oculi mei. »

Isa. xxx , 18.—«Beati omnes qui manent in ipso.»

Isa. tvi, 2. — « Beatus qui servat manus suas,
ne faciat iniquitatem. »

371 Jerem. xxxi, 12. — « Erit anima. sancto-
rum velut arbor fructaosa. »

Baruch iw, 4. — « Beati sumus, lsrael, quia
qus Deo placent, manifesta sunt nobis. »

Eccli. xiv, 1, 2. — « Beatus vir qui mon esi
lapsus in ore suo. Beatus quem non condemnavit
anima ejus. »

Eccli. xxv, 9-15. — « Novem suspicabilia cor-
dis beatiüicavi : el. decimum dicam in lingua.
Homo qui jucundatur in filiis : vivens, et videns
subversionem inimicorum suorum. Beatus qui
habitat eum muliere sensata, et qui lingua sua
non est lapsus, et qui non servivit indigno se.
Beatus qui invenit prudentiam, et qui deducitur ,
in auribus audientium. Quam magnus qui osa Ὁ
sapientiam | sed non est super. timentem Domi-
num. »

Math. v, 5. — « Beati. pauperes spiriu, quo.
niam ipsorum est regnum colorum. »

lbid, 4. — « Beati mites, quoniam ipsi possides -
bunt lerram. »

Ibid. 5. — « Beati qui lugent, quoniam. ipsi. A
selabuntur, * - ]

lbid. 6. — « Beati qui esuriunt et sitiunt. justi- —
tiam , quoniam ipsi saturabuntur. »

lbid. 7. — « Beati misericordes, quoniam | E 1

misericordiam consequentur. »

S. JOANNIS DAMASCENI

1236

« Μαχάριοι ἅμωμοι ἐν ὀδῷ, ol πορευόμενοι iv
νόμῳ Κυρίον. Μαχάριοι οἱ ἐξερευνῶντες. »

« Μακάριος, οὗ ὁ θεὸς Ἰαχὼδ βοηθὸς αὐτοῦ, ἡ
ἐλπὶς αὐτοῦ ἐπὶ Κύριον τὸν Θεὸν αὐτοῦ. »

t Βουλὴ ἁγίων, σύνεσις. ν

ε Μαχάριος ἀνὴρ, ὃς εὗρε σοφίαν, —
γάρ ἔστι λίθων πολυτελῶν, »

€ Χεὶρ ἐχλεχτῶν χρατήσει εὐχερῶς.

€ Τελειότητος ὁσίων ὁδηγήσει αὐτούς,

ε Ὁ ἐλεῶν πτωχοὺς, μαχαριστός. »

« Ὁ ἀπτόμενος ὑμῶν, ὡς ἀπτόμενος τῆς κχόρης
τοῦ ὀφθαλμοῦ μου.»

« Μακάριοι πάντες οἱ ἐμμένοντες ἐν αὑτῷ.»

ι Μαχάριος ὁ διατηρῶν τὰς χεῖρας αὐτοῦ τοῦ μὴ
ποιεῖν ἄδικα.»

« Καὶ ἔσται ἡ ψυχὴ τῶν ἀγίων ὥσπερ ξύλον ἔγ-
xapmnov, »

« Maxápiol ἐσμεν, Ἰσραΐλ, ὅτι τὰ ἀρεστὰ τῷ θεῷ
ὑμῖν γνωστά ἔστιν. »

« Μαχάριος ἀνὴρ, ὃς οὐχ ὠλίσθτδεν ἐν στόματι
αὑτοῦ. Μαχάριος (p οὐ χατέγνω ἡ ψυχὴ αὑτοῦ. »

« Ἐννέα ὑπονοήματα ἐμακάρισα ἐν χαρδίᾳ μουν
xal τὸ δέκατον ἐρῶ ἐπὶ γλώσσης. ᾿Ανθρωπος sügpat-
νόμενος ἐπὶ τέχνοις, ζῶν χαὶ βλέπων ἐπὶ πτῶσιν
ἐχθρῶν, Μαχάριος ὁ συνὼν γυναιχὶ συνετῇ, καὶ ὃς
ἐν γλώσσῃ οὐκ ὠλίσθησεν, καὶ ὃς οὐχ edes.
ἀναξίῳ ἑαυτοῦ. Μαχάριος ὃς εὖρε φρόνησιν, καὶ
C ὀδηγούμενος εἰς ὦτα ἀχουόντων. Ὡς μέγας ὁ εὖ-
ὼν σοφίαν 1 ἀλλ᾽ οὐχ ἔστιν ὑπὲρ τὸν φοδούμενον
τος Κύριον. »

(a4 “Μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι, ὅτι αὑτῶν

ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. »

« Μαχάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὑτοὶ χληρονομήσουσι
“ἣν γῆν.»

Ὗ “Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παραχληθῆ-
QUVT

T « Μαχάριοι οἱ πεινῶντες, xat διψῶντες τὴν Ducato
σύνην, ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται. s
« Μαχάριοι οἱ ἐλεήμονες. ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται. »

lbid. 8. — « Beati RT corde , quoniam. dpsi. ^ «Ma me. T

Deum videbunt, » —
Ibid, 9.— « Beati i paciüci, q quoniam v ipsi iii D Dei
vocabuntur. »—— o! .

Ibid, 40. — « Beati qui persecutionem. patiun-
wir propter justitiam , CÓ: est r
gnum celorum. »-

lbid. 44, 12. — « Beati estis eum. probris vs
affecerint , et perseeuti | vos. fuerint , et dixerin
omne malum verbum adversum vos mentientes,
propter me. Gaudete el exsultate, quia merces ve "
sira multa est in ccelis.»

Joan, xx, 99. — « Beati. qui, nom viderunt e
crediderunt. » '

Luc. xi, 237, 98. — « Factum est cum hzc dice-
rét, extollens quzdam mulier dc turba , dixit. εἰ:

re-

25 —— »
s * —* ἕνεχεν —

5
"e : "- ἢ
u

Lal χάριοι

4

LI

|

axap
ι Ἐγίνετο ἐν τῷ λέγειν αὑτὸν ταῦτα
τις Th quyby ἐχ τοῦ ὄχλου, εἶπεν αὐτῷ * Mi

SACRA PARALLELA.

1238

καρία ἡ χοιλία ἡ βαστάτασά σε, xol μαστοὶ οὖς A Beatus venter qui te portavit, et ubera qua uaisti.

ἐϑήλασας. Αὐτὸς δὲ εἶπεν * Μενοῦγγε μαχάριοι οἱ
ἀχούοντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ, χαὶ φυλάσσοντες
αὐτόν.»

« Μαχάριοί εἶσιν οἱ δοῦλοι ἐχεῖνοι, οὃς ἐλθὼν ὁ
Κύριος εὑρήσει γρηγοροῦντας. ᾿Αμὴν λέγω ὑμῖν,
Utt περιζώσεται, xal ἀνακλινεῖ αὐτοὺς, καὶ παρ-
ελθὼν διαχονήσει αὐτοῖς. Καὶ ἑὰν΄ ἔλθῃ ἐν τῇ δευ-
τέρᾳ φυλαχῇ, χαὶ ἐν τῇ τρίτῃ φυλαχῇ, ἔλθῃ, xai
εὕρῃ οὗτως, μαχάριοί εἰσιν οἱ δοῦλοι ἐχεῖνοι, ,

« Μαχάριος ὁ μὴ χρίνων ἑαυτὸν ἕν ᾧ δοχιμά-
(et. o

« Κατὰ πίστιν ἀπέθανον οὗτοι πάντες, μὴ λαθόντες
«ὰς ἐπαγγελίας, ἀλλὰ πόῤῥωθεν αὐτὰς ἰδόντες καὶ
ἀσπαπάμενοι, xal ὁμολογήσαντες, ὅτι ξένοι καὶ

παρεπίδημοί slew ἐπὶ τῆς γῆς. Οἱ γὰρ τοιαῦτα λέ- B

Tovtte, ἐμφανίζουσιν ὅτι πατρίδα ἐπιζητοῦσι, Καὶ
εἰ μὲν ἐχείνης ἐμνημόνευον, ἀφ' ἧς ἐξέδησαν, εἶχον
ἂν χαιρὸν ἀναχάμψαι. Νῦν δὲ χρείττονος ὀρέγονται,
«οντέστιν ἐπουρανίου, Διὸ οὐχ ἐπαισχύνεται αὐτοὺς
ὁ Θεὸς, Θεὸς αὐτῶν ἐπιχαλεῖσθάι. ᾿Ητοίμασε γὰρ
αὐτοῖς πόλιν. » Kal μετ᾽ ὀλίγα" « Καὶ τί ἔτι λέγω;
ἐπιλείψει γάρ με διηγούμενον ὁ χρόνος περὶ Γεδεὼν,
Bapáx τε, καὶ Σαμψὼν, καὶ Ἰεφθάε, Δαδίδ τε͵, xoi
Σαμονὴλ, xal τῶν προφητῶν, οἱ διὰ πίστεως χκατο
ἡγωνίσαντο βασιλείας. »
. Μαχάριος ὃ τὰ πλείστων ἄξια πεχτημένος, ὁ

τῶν ἀναφαιρέτων ἀγαθῶν. μέτοχος. Τοῦτον δὲ πῶς
ἐπεγλωσύμεθα ; ; Ὃς οὐχ ἐπορεύθη ἐν τῇ βουλῇ ἀσε-

Maxápgi;, ὃς οὐχ ἔλαδε περὶ Θεοῦ δισταγμὸν,

ὁ μὴ μιχροψυχήσας περὶ τὰ παρόντα, ἀλλὰ ἀνα-
μένων τὰ προσδοχώμενα " ὃς ἔσχε κερὶ τοῦ Κτίσαν-
τος ἡμᾶς ὑπόληψιν ἄπιστον. ᾿
Μαρτύρων μνήμης τίς ἂν γένοιτο χόρος τῷ φιλο-

μάρτυρι; διότι ἡ πρὸς τοὺς ἀγαθοὺς τῶν ὁμρδούλων
εἰμὴ ἀπόδειξιν ἔχεν τῆς πρὸς τὸν οἰκεῖον δεσπότην
εὐνοίας
., Ἢ πρὸς τοὺς εὔνους τῶν ὁμοδούλων διάθεσις
τὴν ἀναφορὰν ἐπὶ τὸν δεσπότην ἔχει, ᾧ δεδουλεύχεσιν,
xai ὁ τοὺς. διὰ πίστιν ἠθληχότας τιμῶν, δῆλός ἐστιν
«ὃν ζῆλον ἔχων «ἧς πίστεως.

Ταύτην εἶναι πραγματείαν ἀρίστην φημὶ, ot-

ματος ὀλίγου βασιλείαν οὐρανῶν ὠνήσασθαι, καὶ ἢ)

δόξης ἀϊδιότητα τῶν προσκαίρων ἀντιλαδεῖν ἀγα-
θῶν.

Νόμος μαρτυρίας, μὴτε ἐθέλοντας πρὸς τὸν ἀγῶ-
νὰ χωρεῖν, φειδοῖ τῶν διωχόντων xat τῶν ἀσθενε-
στέρων, μὴτε παρόντας ἀναδύεσθαι ^ τὸ μὲν γὰρ
θράσους, τὸ δὲ ἀνανδρίας ἐστίν.

Ἢ τῶν μαχαρισμῶν χοινωνία, θεότητός ἐστι
χοινωνία * Θεοῦ γὰρ ὡς ἀληθῶς ἴδιον ἡ μακαριότης
ἐστίν.

Εἰ τὸ ἰδεῖν τὸν Θεὸν ὑπερδολὴν ἐν τῷ ἀγαθῷ οὐχ
ἔχει, τὸ Vidv γενέσθαι τοῦ Θεοῦ, ὑπὲρ εὐχληρίαν

ἐσεὶ πάντων, 'Oy3p Υἱὸ; ἀξιωθεὶς γενέσθαι, ἕξει

At ille dixit : Quinimo beati , qui audiunt verbum
Dei, et custodiunt illud.

Luc. xu, 57, $8. — « Beati. servi illi, quos cum
venerit Dominus, invenerit vigilantes. Amen dico
vobis, quod pricinget se, et faciet. illos discum-
bere, et transiens ministrabit illis. Et si venerit
in secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit, et
ita invenerit, beati sunt servi illi. »

Luc. xiv, 23. — « Bestus qui non judicat semet-
ipsum in eo quod probat. »

Hebr. x1, 15-16, 32., 55. — « Juxta (idem de-
functi sunt omnes isti, non acceptis repromissio-
nibus, sed ἃ longe eas aspicientes , et salutantes ,
et confitentes, quia peregrini et bospites sunt su- -
per terram. Qui enim hac dicunt, significant se
patriam inquirere, Et si quidem ipsius meminis-
sent, de qua exierunt, babebant ntique tempus
revertendi. Nunc autem meliorem appetunt, id
est ecelestem. Ideo non confunditur Deus, Deus
vocari eorum. Paravit enim illis civitatem.» Et
paucis interjeetis ; « Bt quid adhuc dico? Defieiet
me tempus enarrantem de Gedeon, et Barac, et
Samson , et Jephte, et David, et Samuel, et. pro-
phetis, qui per fidem vicerunt regna. »

9749. Basilin psal. 1. — Beatus est, qui res
summe pretiosas possidet, eaque bona participat,
que adimi non possunt. Qui vero hunc agnosce-
mus? Is est qui non abiit in consilio impiorum.

Jbid. — Beatus qui dubitationem de Deo non
admisit : qui pusillo animonon est erga presentia;
sed ea quæ in spe posita sunt, exspectat, nec im-
piam de Creatore nostro opinionem habuit.

Ejusd. Hom. in40 mart. — Martyrum recorda-
tione quis martyrum amans satiari queat? quando-
quidem honos qui bonis conservis exhibetur,
benevoleuntie erga dominum argumentum est.

lbid. — Animi erga benevolos conservos affe-
ctio, ad dominum, cul illi servierunt, redundat : c
quisquis eos qui fldei causa dimicarunt, afficit ho-
nore, perspicue ostendit eodem se fidei zelo pre-
ditum esse.

Nas. Orat. in Cypr. — Hunc esse quzstum om-
nium prestantissimum aio, exiguo sanguine eo
leste regnum emere, et pro caducis et temporariis
bouis zternitatem gloriz referre. mE

Ejusdem in Basil. — Lex martyrii poscit, ut. nee
ultro in certamen ruamus ; saluti nimirum perse-
cutorum et imbecilliorum consulentes : nec rursus,
ubi jam in periculo constituti sumus, certamen
detrectemus. Illud enim temeritatis est , hoc igna-
viz.

Nyss. in. Beatit. — Beatitudinum participatio,
deitatis est participatio. Uei siquidem pronria bea-
titudo est. |

Ejusd. Orat. ? De Beat. — Si Deum. videre, tan-
tum est bonum, ut sd eiut wogewd oe wRRA-

dere wi νον : De Www e, wea SN ea.

1239

S. JOANNIS DASIASCENI

1240

plane omnem excedit. Nam cui hoc donatum est, πάντως ἐν ἑαυτῷ τοῦ Πατρὸς τὸ ἀξίωμα * ὑπὲρ

ut fllius Dei flat, is procul dubio Patris quoque
dignitatem habebit. Felicitas hzc supra deside-
rium est: supra spem omnem est hoc munus : su-
pra naturam hzec gratia.

.— Ejusdem, — Nature lex est, ut cupiditas ad id
quod beatum est et laudabile, contendat.

Omnis boni caput hoc est, supra poteststem
vivilicam collocari.

Ejusd. inOrat. Domin, — Ejusmodi sunt sancto-
rum animse, ut ante erigantur, quam cadant, sese-
que tanquam freno quodam reprimant priusquam
in peccatum ruant. Quoniam perpetuo vigilant,
atque pro salute sua agunt excubias. |

Chrys. in S. Rom. mart. — Non ii sunt prastigia-
tores Christi, ut pertenuem filum currant ;ut super
nudos enses saltitando, arte quadam vulnera effu-
giant : verum funicull loco angustam et utrinque
preruptam pielatis viam firmo gressu peragrant ;
tyrannicorum vero gladiorum aciem sua in exci-
piendis vulneribus alacritate retundunt. Neque id
aguntne quid patiantur, sed magis student, ut
patiendo vincant.

Clem., lib. n Strom. — Videtur martyrium glo-
riosa quædam esse peccatorum expurgatio.

Philen. — Beata natura est, que in omnibus
gaudet, atque ita affecta est, ut nihil prorsus in
mundo ægre ferat , verum iis qu: accidunt,
acquiescat, ceu qua recte atque utiliter flant.

379 TIT. XXXiI. — De primitiis et decimas dan-
4 ME * et quod offerre Deo primitias oporteat,

Ezod. xxi, 99.— « Primitias arez tu? non tar-
dabis reddere. »

Exed. xxxiv, 90, 96. — « Non apparebis in
conspectu meo vacuus. Primitias primorum fru-
etuum terrse tua inferes in domum Domini. »

Levit. vn, $9. — « Brachium dextrum erit sacer-
doti. »

Levit. xxvn, 50. — « Oinuís decima terre tue
erit sanctum Domino. »

- Deut. xn, 19. — « Attende tibi ipsi, ne derelin-
quas Levitam omni tempore quo vixeris super
terram. »

Deut. xvi, 15. — « Non apparebis in conspectu
Domini Dei tui vacuus : unusquisque secundum vi-
res manuum vestrarum, secundum benedictionem
Domini Dei tui, quam dederit tibi. »

Prov. μι, 9, 10. — « Honora Dominum de justis
laboribus tuis, et primitias offer ei de tuis justis
fructibus, ut impleantur horrea tua frumento, et
vino torcularia tua redundent. »

Eccli. xxxv, &, 5. — « Ne appareas in conspectu
Domini vacuus. In omni dato hilarem fac vultum
tuum, et in'exsultatione sanctifica decimam, Da

εὐχὴν δὲ ἡ ἐπιτυχία " ὑπὲρ ἐλπίδα δὲ τὸ δῶρον" ὑπὲρ
φύσιν ἡ χάρις.

Φύσις ἐστὶ πρὸς τὸ μαχάριον καὶ ἐπαινούμενον

τὴν ἐπιθυμίαν συντείνεσθαι.
᾿Αγαθοῦ παντὸς τὸ χεφάλαιον, τὸ ὁπὲρ τὴν ζωο-
“ποιὸν ἐξουσίαν τετάχθαι.

Τοιαῦται τῶν ἁγίων αἴ ψυχαί. Πρὶν ἢ καταπεσεῖν,
ἀνίστανται" πρὶν ἣ πρὸς &papzlav ἐλθεῖν, ἀναχαι-
τίζονται * ἐπειδὴ νήφουσι, xai διὰ παντός εἶσιν γρη-
γορυῖαι.

* Οὐ μήρινθον λεπτὴν διαθέουσιν οἱ θαυματοποιοὶ
τοῦ Χριστοῦ, οὐδὲ ξίφεσιν ἐπιχυδιστῶντες γυμνοῖς,
τέχνῃ τὰς πληγὰς διαφεύγουσιν, ἀλλὰ ἀντὶ μὲν σχοι-
νίου τὴν στενὴν χαὶ ἀμφίχρημνον «ἧς εὐσεδείας ὁδὸν
ἀσαλεύτῳ βήματι διατρέχουσι * χῶν δὲ tv pa vvou-
μένων ξιφῶν τὰς ἀχμὰς ταῖς τῶν οἰχείων πλη-
γῶν φιλοτιμίαις ἀμδλύνουσιν * οὐ τὸ μῇ πάσχειν
τέχνην ποιησάμενοι. ἀλλὰ τὸ νιχᾷν ἐν τῷ πάσχειν
ἀσχούμενοι.

"Eotx& τὸ μαρτύριον ἀποκάθαρσις εἶναι ἁμαρτιῶν
μετὰ δόξης.

Maxapla φύσις, ἣ ἐπὶ παντὶ χαίρουσα, καὶ μῆ-
δενὶ δυσαρεστοῦσα ἐν τῷ χόσμῳ τὸ παράπαν, ἀλλ'
εὐαρεστοῦσα τοῖς γινομένοις, ὡς χαλῶς καὶ συμφε-
ρόντως γινομένοις.

TITA. ΛΒ΄. — Περὶ ἀπαρχῶν καὶ ἀποδεκατοῦν-
των καὶ ὡς χρὴ προσ —* τῷ Θεῷ τὰς ἀπαρ»
χάς.

c ᾿Απαρχὰς ἄλωνός σου, οὐχ ὑστερῆσεις. »

« Οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιόν μον χενός. ᾿Απαρχᾶς τῶν
κρωτογεννημάτων τῆς γῆς σον, εἰσοίσεις εἰς τὸν
οἶχον Κυρίου τοῦ Θεοῦ cev. »

« Ὁ βραχίων ὁ δεξιὸς τῷ ἱερεῖ ἔσται.

« Πᾶσα δεχάτη τῆς γῆς σου, ἔσται ἅγιον τῷ Κυ-
elo. »

« Πρόσεχε σεαντῷ, μὴ ἐγχαταλίπῃς τὸν Δευΐτην
πάντα τὸν χρόνον, ὅσον ἐὰν ζῇς ἐπὶ τῆς γῆς.»

« Οὐχ ὀφθήσῃ ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου »t-
vóg* ἔχαστος χατὰ τὴν δύναμιν τῶν χειρῶν ὑμὼν
χατὰ τὴν εὐλογίαν Κυρίου τοῦ Θεοῦ σον, fjv ἔδωχὲ
σϑι. »

« Τίμα τὸν Κύριον ἀπὸ σῶν δικαίων πόνων, xai
ἀπάρχου αὐτῷ ἀπὸ σῶν χαρπῶν δικαιοσύνης, ἵνα
πίμπληται τὰ ταμεῖά σου πλησμονῆς σίτον, οἴνου δὲ
αἱ ληνοί cou ἐχόλύζωσι. »

« Μὴ ὀφθῇς ἐνώπιον Κυρίου κενός. Ἐν κάσῃ U-

ett ἱλάρννον τὸ πρόσωπόν σον, xat εὐφροσύνῃ ἁγία-
σὸν δεχάτην. Δὸς “Ὑψίστῳ κατὰ τὴν δόσιν αὐτοῦ,

5 [Lec non occurrunt in Homilia dc S. Romano martyee.

μι:

SACRA PARALLELA.

1242

ὅτι Κύριος ἀνταποδιδούς ἔστιν ἡμῖν, καὶ ἑπταπλά- A Altissimo secundum dotum ipsius : quoniam Do-

«vov ἀποδώσει cot. )

ε "Ex πάντων τῶν ἀπαρχῶν ὑμῶν τοῖς ἱερεῦσιν
ἔσται. » :

Δῶρον Θεοῦ κἀλλιστόν ἐστιν ἃ τρόπος.
Κἂν πάντα ἐνγέγκῃς, οὐδὲν οἵσεις ἄξιον.
Ὃ xal πένης δίδωσι, τοῦτο πρόσ:6ρε.
Μίσθωμα πόρνης ἀγγὸς ob μερίζεται.

TITA. AT". — Περὶ ἀγγελίας ἀγαθῆς.

ει Ὥσπερ ὕδωρ ψυχρὸν Ψυχῇ διψώσῃ προσηνὲς,
οὕτω ἀγγελία ἀγαθὴ ix γῆς μαχρόθεν. »

vo2, xal ἀπαγγέλλοντος εἰρήνην. »
€ Ὡς ὡραῖοι πόδες ἐπὶ τῶν ὀρέων εὐαγγελιζομένον
ἀχοὴν εἰρήνης, εὐαγγελιζομένου ἀγαθά Ϊ 9

TITA. ΛΔ΄. --- Περὶ ἀγγελίας κακῆς.

« Λαδόντες χιτῶνα τοῦ Ἰωσὴφ, ἔσφαξαν ἔριφον
αἰγῶν, καὶ ἐμόλυναν τὸν χιτῶνα τοῦ Ἰωσὴφ τῷ αἷ-
ματι, καὶ εἰσήνεγχαν τῷ πατρὶ αὐτῶν, λέγοντες "
Ἰοῦτον εὕρομεν, ἐπίγνωθι εἰ ὁ χιτὼν τοῦ υἱοῦ
σού ἔστιν, ἣ οὗ. Καὶ ἐπέγνω αὐτὸν Ἰαχὼδ, xai
εἶπεν’ Χιτὼν τοῦ υἱοῦ μού ἔστιν. Θηρίον πονη-
ρὸν. χατέφαγεν αὑτόν" θηρίον πονηρὸν διήρπασεν
. αὑτόν. Διέῤῥηξε δὲ Ἰαχὼδ τὸ ἱμάτιον αὐτοῦ, xal

ἐπέθετο σάχχον ἐπὶ τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ, xal ἐπένθει C

τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἡμέρας κολλάς. »

e 'ἀπεχρίθη ὁ ἀνὴρ ὁ ἐληλυθὼς ix τῆς παρεμὄο-
λῆς, καὶ εἶπε τῷ "Hie(* Πέφευγεν ἀνὴρ Ἰσραὴλ
ἀπὸ προσώπου τῶν ἀλλοφύλων, καὶ πληγὴ μεγάλη
γέγονεν ἐν τῷ λαῷ, xal ἀμφότεροι οἱ νἱοί σου t&-
θνήχασι, καὶ ἡ χιδωτὸς τοῦ Θεοῦ ἐλήφθη. Καὶ ἐγέ-
vczo, ὡς ἐμνήσθη τῆς χιδωτοῦ τοῦ Θεοῦ, ἔπεσεν ἀπὸ
«τοῦ δίφρου εἷς τὰ ὀπίσω ἐχόμενα τῆς πύλης, καὶ
φυνετρίδη ὁ νῶτος αὑτοῦ, xat ἀπέθανεν. »

« Ἰδοὺ ἀνὴρ ἦλθεν ix τῆς παρεμθολῆῇς τοῦ λαοῦ
«οὔ μετὰ Σαοὺλ, xal τὰ ἱμάτια αὐτοῦ διεῤῥωγότα,
χαὶ γῇ ἐπὶ τῆς χεφαλῆῇς αὐτοῦ, Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ
εἰσελθεῖν αὑτὸν mph; Δαδὶδ, ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον
αὐτοῦ ἐπὶ τὴν γῆν, χαὶ προσεχύνησεν αὐτόν. Καὶ

minus retribuens est nobis, et septuplum reddet
tibi. »
Ezech. τὰν, 4. — « Ex omnibus primitlis vestris
dabitur sacerdotibus. »
-Naziana. Tetrast. 1

Virtute nullum gratius donum est. Deo
Quidvis licet des, nil tamen dignum feres, .
Hoc offer ergo quod queat pauper dare.
Mereiricis horret. purus ide premium.

TIT. XXXIII. — De bono nuntio,

Prov. xxv, 35. — « Sicut aqua frigida animæ si-
tienti jucunda est, ita nuntius bonus de terra lou-

' giiqua. »
« Ταχεῖς ἰδοὺ ἐπὶ τὰ ὄρη οἱ πόδες εὑαγγελιζομέ- Β

Nahum 13, 15. --- « Veloces ecce super moutes
pedes evangelizantis, et annuntiantis pacem. ».

Jsa. tit, 7. — « Quam pulchri pedes super mon-
tes, evangelizantis auditum pacis, evangelizantis
bona !»

TIT. XXXIV. — De malo. nuntio.

Gen. xxxvi, δὲ - 54. — « Accipientes tunicain
Joseph, jugulaverunt hædum caprarum, et reaper-
serunt tunicam Joseph sanguine, et attulerunt pa-
tri suo, dicentes : Hanc invenimus. Nosce si tw
nica filii tui est, an non, Et cognovit eam, et ait :
Tunica fllii mei est. Bestia mala devoravit eum,
bestia mala diripuit Joseph. Scidit autem Jacob
vestimenta sua, et imposuit cilicium super lun
bum suum et Jugebat filium suam dies iultos. ?

] Reg. 1v, A1, 18. — ε Respondit vir, qui vene-
rat de castris, et dixit Heli : Fugit vir lerael a far
cie Allophylorum , et plaga magna facta es ὅξ
populo, et ambo filii tui mortui sunt, et arca Dei
capta est. Et factum est cum memoràsset. arcam
Dei, cecidit de sella retrorsum juxia januam, ct
cervix ejus confracta est, et mortuus est. »

11 Reg. 1, 2-19. — « Ecce vir venit de castri.
populi qui erat cum Saul, 37/44 ejusque vestes
Scisss, οἱ terra super caput ejus. Et factum est
cum ingrederetur ad David, cecidit in faciem suam
super terram, et adoravit eum. Et divit ad eum

εἶπε πρὸς αὐτὸν Δαδίδ Πόθεν παρεγένου ; Καὶ εἷ- p David: Unde venisti? Etait : Ex castris. Israel

πεν" "Ex τῆς παρεμδολῇῆς Ἰσραὴλ σέσωσμαι. Καὶ
εἶπε Δαδὶδ πρὸς αὐτόν" Τίς ὁ λόγος οὗτος ; ἀπάγγει-
λόν μοι. Καὶ εἶπε" Φεύγει ὁ λαὸς ἐχ τοῦ πολέμου
τῆς παρεμθολῆς, xai ἔπεσαν πολλοὶ àx τοῦ λαοῦ,
καὶ Σαοὺλ χαὶ Ἰωνάθαν ὁ υἱὸς αὐτοῦ τεθνήχασι. Καὶ
ἐχράτησεν ὁ Δαδὶδ τῶν ἱματίων αὐτοῦ, χαὶ διέῤῥηξεν
αὐτὰ, xal πάντες οἱ ἄνδρες οἱ μετ᾽ αὐτοῦ. Καὶ ἐχό-
ψαντο, καὶ ἔχλαυσαν, χαὶ ἐνήστευσαν ἕως δείλης ἐπὶ
Σαοὺλ xai Ἰωνάθαν τὸν υἱὸν αὐτοῦ, xaY τὸν λαὸν
Ἰούδα, χαὶ τὸν οἶχον Ἱσραὴλ, ὅτι ἐπλήγησαν ἐν
ῥομφαίᾳ. »

« Εἶπε Χουσὶ τῷ βασιλεῖ" Εὐαγγέλια, χύριέ μου
βασιλεῦ. Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς πρὸς Xoucl* Εἰ εἰρήνη

vp παιδαρίῳ τῷ ᾿Αδεσαλώμ; Καὶ εἶπεν ὁ Χηυσί"

salvatus sum. Et dixit David ad eum : Quis est h.c
sermo? nuntia mihi. Et ait : Fugit populus ex præ-
lio castrorum, et ceciderunt inulti de populo, e!
Saul, et Jonathan filius ejus mortui sunt, Et ap-
prehendit David vestimenta sua, et scidit, ct om-
nes viri qui cum eo erant, Et planxerunt, fleve
runtque, et jejunavcrunt usque ad vesperam su.
per Saul et Jonathan filium ejus, ct populum
Juda, et domum lsrael, eo quod corruissent in
gladio. »

11 Reg. xvi, 51-53. — « Et dixit Cliusi ad re-
gem : Dona nuntia, domine mi rex. Εἰ dixit rex ad
Chus : NunquM τῷ q^ το Noeudu VAN

1213
Chusi :
wei regis, el omnes qui insurrexerunt in te in
mala. Et lacrymatus est rex, et asceudit in sula-
rium porte, et flevit, hzcque aiebat plorando :
Fili mi Abesalom, Abesalom fili mi. Quis det nobis
mortem pro te, Abesalom fili mi?»

Osee. vii, 12. — « Corripiam eos pro auditu —
tribulationum eorum. »

Ezech. vin, 96, 27. — Væ super væ erit, et
nuntius super nuntium, Et quzretur visio de pro-
pheta, et lez peribit ἃ sacerdote, et consilium ἃ
senioribus. Et princeps induetur interitu, ct manus
populi terrze mez dissolventur. »

TIT. XXXV. — De osculo : εἰ quod. modestia. be-
nevolentiam conciliet.

]] Reg. xv, 9, 10. —« Et factum est, cum aecede-
ret vir δὰ Abesalom, ut adoraret eum, exteudebat
manum suam, et osculabatur eum. Et fecit Abesa-
lom secundum verbum hoc universo Israel, venien-
tibus ad judicium ad regem. Εἰ conciliabat sibi
Abesalom corda omnium virorum Israel. »

Matth. x, 15. — « Intrantes domum, salutate
eam. Et siquidem fuerit domus illa digna, veniat
pax vestra super eam; si autem non fuerit digna,
pax vestra ad vos revertetur. »

Naaians. — Affabilem in congressibus, suavem
in colloquiis. Nec existimemus levem et exiguam

S. JOANNIS DAMASCENI
Sint sicut. puer Abesatom inimici domini A Γένοιντο ὡς τὸ παιδάριον 'Αδεσαλὼμ οἱ ἐχθροὶ τοῦ

134

xupícu μου τοῦ βασιλέως, xal πάντες ὅσοι ἐπαν-
ἐστητάν σοι εἰς xaxá. Καὶ ἐδάχρυσεν 6 βασιλεὺς, xal
ἀνέδη εἰς τὸ ὑπερῷον τῆς πύλης, xal ἔχλαυσε, xal
τάδε εἶπεν ἐν τῷ χλαίειν αὐτόν * Τέχνον ἐμὸν 'A€:

σαλώμ" ᾿Αδεσαλὼμ. τέχνον ἐμόν. Τίς δῷ ἡμῖν θάνατον
ἀντὶ σοῦ, ᾿Αδεσαλὼμ υἱέ pov; »

« Παιδεύσω αὑτοὺς ἀντὶ ἀχοῆς τῆς θλίψεως αὑ-
᾿ Sy. ν

« Οὐαὶ ἐπὶ οὐαὶ ἔσται, χαὶ ἀγγελία ἐπὶ ἀγγελίαν
ἔσται. Καὶ ζητηθήσεται ὅρασις ἐκ προφήτον, xal
νόμος ἀπολεῖται ἐξ ἱερέως, xal βουλὴ Ex πρεσδυτέ-
ρων. Καὶ ὁ ἄρχων ἐνδύσεται ἀφανισμὸν, χαὶ al χεῖ-
ftc τοῦ λαοῦ μου τῆς γῆς παραλυθήσονται. »

TITA. AE'. — Περὶ ἀσκασμοῦ" ὅτι τὸ μετριάζειν
εὕγοιαν προξενεῖ.

«€. Ἐγένετο ἐν τῷ ἐγγίζειν ἄνδρα πρὸς ᾿Αὐδεσαλὼμ
«οὐ προσχυνῆσαι αὐτῷ, xaX ἐξέτεινε τὴν χεῖρα αὖ-
«οὔ, χαὶ χατεφίλει αὑτόν. Καὶ ἐποίησεν ᾿Αδεσαλὼμ
χατὰ τὸ ῥῆμα τοῦτο παντὶ Ἰσραὴλ, τοῖς παραγενο-
μένοις εἰς χρίσιν πρὸς τὸν βασιλέα xal ἰδιοποίεξιο
᾿Αδεσαλὼμ τὰς χαρδίας πάντων τῶν ἀνδρῶν "la-
ραΐλ. »

« Εἰσερχόμενοι εἷς τὴν οἰχίαν, ἀσπάσασθε αὑτὴν.
Καὶ ἐὰν μὲν εἴη ἡ οἰχία ἀξία, ἐλθέτω ἣ εἰρήνη
ὑμῶν ἐπ’ αὐτήν. Ἐὰν δὲ μὴ εἴη ἀξία, d εἰρήνη. πρὸς
ὑμᾶς ἐπιστραφήσεται. »

Εὐπροσήγορον ἐν ταῖς ἐντεύξεσιν, γλυχὺν ἕν ταῖς
ὁμιλίαις. Μὴ νομίζωμεν φιλὸν εἶναι xal εὐτελὲς «5

esse virtutem, sese affabilem przbere, atque faci- C χατόρθωμα τοῦτο, γίνεσθαι εὐπροσήγορον χαὶ φιλο-

litatem sermonis babere.

TIT. XXXVI. — De casibus et occursibus ; deque iis
qui ex malis in mala proruunt.

Osee 1x, 6. — « Ibunt in miserias A£gypti, et

suscipiet eos Memphis, et sepeliet eos Machmas. »

Amos v, 19. — « Quomodo cum homo fugerit
^ facie leonis, et ineidat in eum ursus, et ingredia-
tur domum suam, et innitatur manibus suis super
parietem, et imordeat eum coluber. »

Isa. xxiv, 18. — « Erit, qui fugerit timorem,
cadet in foveam : et qui exierit de fovea, capietur
3 laqueo.

375 TIT. XXXVII. — De otio εἰ quiete.

IV Reg. xiv, 10. — « Glorificare qui sedes in
donio tua. »

Job xi, 19. — « Quiesces, nec erit qui tibi bel-
lum inferat, »

Psal, 1v, 10. — « Tu, Domine, singulariter in
spe constituisti me. »

Psal. cxt, 10. — « Singulariter sum ego, donec
lrauseam.

Pros. χι, 13. — « Vir prudens quiolem agit. »

Sap. v, 16. — « Boni perpetuo quiescunt. »

Ia. txvi, δ, -— « Super quem respiciam, nisi
super humilem, et quietum, et trementem sermo-
| "ues meos? |

D TITA. AZ.

προσήγορον.

TITA. AQG'. — Περὶ ἀπαγτημάτων, καὶ τῶν ἀπὸ
καχῶν εἰς κακὰ ἐμπιπτόντων.

« Πορεύσονται εἰς ταλαιπωρίας Αἰγύπτου, xol
ἐχδέξεται αὐτοὺς Μέμφις, καὶ θάψει αὐτοὺς Μία»
χμάς. »

€ "Ov τρόπον ὅταν ἐχφύγῃ ἄνθρωπος kx προσώπου
λέοντος, καὶ ἐμπέσῃ git ἄρχτος, xal εἰσπηδήσῃ
εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ, καὶ ἀπερείσῃ χεῖρας αὐτοῦ εἰ;
«ὃν τοῖχον, καὶ δάχῃ αὑτὸν ὄφις, »

« Ἔσται ὁ φεύγων τὸν φόθον, ἐμπεσεῖται εἰς τὸν

βόθυνον" xaX ὁ ἐχθαίνων Ex τοῦ βοθύνου, ἀναλωθή-

σεται ὑπὸ τῆς παγίδος. »

-- Περὶ ἀπραγμοσύνης xal ἡσυ-
χίας.

« ἙἘνδοξάσθητι χαθήμενος ἐν τῷ οἴχῳ σου.»

« Ἡσυχάσεις, χαὶ οὐχ ἔσται ὁ πολεμῶν σε. »

ε Σὺ, Κύριε, χαταμόνας ἐπ᾽ ἐλπίδι χατῴχηδές
μὲ.»
« Καταμόνας εἰμὶ ἐγὼ, ἕως οὗ παρέλθω; »

«᾿Ανὴρ φρόνιμος ἡσυχίαν ἄγει. »

« ᾿Αγαθοὶ ἡσυχάζουσι διὰ παντός.»

ε Ἐπὶ τίνα ἐπιδλέψω, ἀλλ᾽ ἢ ἐπὶ τῶν πρᾶον, χαὶ
fasque, καὶ τρέμοντά μὸν τοὺς λόγους ; »

SACRA PARALLELA.

1246.

ἰχπκορεύεσθε cl; ἀγρὸν, καὶ ἐν ταῖς ὁδοῖς p A — Jerem. vi, 95. — «Nolite exire in. agrum, et in -

, &tt ῥομφαία τῶν ἐχθρῶν παροιχεῖ χύχλω-

βὸν ἀνδρὶ, ὅταν ἄρῃ τὸν ζυγὸν ἐν νεότητι,
ὃς χαταμόνας, xal σιωπήσεται, ὅτι ἦρεν
P. »

τερέψει Ἰαχὼδ, xa ἡσυχάσει, καὶ ὑπνώσει
πήριον Κυρίου, καὶ οὐχ ἔσται ὁ καρενοχλῶν

ϑα, Μάρθα, μεριμνᾷς, χαὶ τυρδάζεις περὶ

ικαλοῦμεν ὑμᾶς, ἀδελφοί μου, ἡσυχάζειν,
σειν τὰ ἴδια, χαὶ ἐργάζεσθαι ταῖς χεροὶν

ἰσχισμένον xat ἰδιάζον, τοῦ χοινωνιχοῦ,
vou τοῖς πολλοῖς προτιμώτερον.

) τοίνυν δυνάμει φαντασιούμενοι τὸν νοῦν
πάστον αὐτὸν xal χαθαρὸν ἔχοντες, οἱονεὶ
α αὑτοὺς ἔχουσι τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ. —
χαθάρσεως ἀρχὴ τῇ ψυχῇ, xai ὥσπερ τὰ
καταγώνιστά ἐστι χαταψηχθέντα, οὕτως
» Χαὶ ὀργαὶ, xal λύπαι, χαὶ φόθοι τὰ ἰοδόλα
€ χαχὰ, χατευνασθέντα διὰ τῆς ἡσυχίας,
Ῥιαινόμενα τῷ συνεχεῖ ἐρεθισμῷ, εὐχατα-
ipa. τῇ δυνάμει τοῦ λόγου γίνεται. — Ἐπὶ
Iv μὴ διαχεόμενος, ἐπάνεισι μὲν πρὸς Eav-
τυτοῦ δὲ πρὸς τὴν περὶ Θεοῦ ἔννοιαν ἀνα-
jet πρὸς τροφῆς φροντίδα, μῆτε πρὸς περι-
λέριμναν τὴν ψυχὴν χαθελχόμενος " ἀλλὰ
ὸ τῶν γηΐνων φροντίδων ἄγων, τὴν πᾶσαν
ουδὴν ἐπὶ τὴν χτῆσιν τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν
Jt.

καὶ ἡσυχάζειν, ὥστε ἀθολώτως προσομιλεῖν
καὶ μιχρὸν ἀπανάγειν τὸν νοῦν ἀπὸ τῶν
ων.

ἄγμων ἡσυγία, τῇ; ἐν πράγμασιν περι-
ἐμιωτέρα.

ἄλιστα ἐπιτίθεται ὁ διάδολος, ὅταν ἴδῃ
νους ἡμᾶς͵, xal xa0' ἑαυτοὺς ὄντας. ---
τῷ ἐγχρατεῖ, χαὶ τοὺς ὄχλους φεύγειν, ἵνα
ἱπερίσπαστον ἔχῃ, xal τὴν χαρδίαν ἀτά-
λλὴ γὰρ ἐν τοῖς ὄχλοις d ταραχή.

συνεηγὸς πρὸς τελειότητα τῶν ἀνθρώπων
Ιαχώρῃσις.

ν εἰς γνῶσιν ῥοπὴν ἀπερίσπαστος παρέχει
e.

tivov ἐπὶ στιδάδος χαταχείμενον, xai θαῤ-
ράττεσθαι χρυσῖιν ἔχοντα χλίνην.

[ὕχιο;ξ χρημάτων- πολλῶν περιφανέστε-

€ ἢρεμίαν, καὶ ἀπραγμοσύνην, καὶ σχολὴν

viis ne ambuletis, quia gladius hostium babitat in
circuitu. »

Thren. 11, 927, 28. — « Bonum est viro eum
portaverit jugum suum in adolescentia. Sedens
solitarius οἱ tacebit, quia levavit super seipsum. »

Jerem. xxx, 7. — « Revertetur Jacob, et quie-

| cet, et dormiet in «alutari Domini, e£ non erit qui

molestus sit ej. »

Luc. x, 41. — « Martha, Martha, sollicita es, et
turbaris erga pluriina. »

] Thess. 1v, 11. — « Rogamus vos, fratres, u*
quieti sitis, el ut negotium vestrum agatis, οἱ ope-
remini manibus vestris. »

Basilii, — Vita solitaria et privata, el quae com.

B munis est, et societate gaudet, a plerisque antepo-

nitur.

Ejusdem. — Illi igitur qui vi quadam inexplica-
bili mentem suam informantes, nullis eam negotiis
distractam el puram habent, ita comparati sunt, ut
Dei sermo instar quadrige ipsos morderetur.
—BSolitudo et quies puritatem anims inchoat. Quem-
admodum enim fers blanda contrectatione cicu-
rantur; sic etiam cupiditates, ire, moerores, timo-
res, pestifera animi mala, solitudine consopita,
nec assiduis irritamentis efferata, facilius postca
vi rationis superantur. — Qui in mundum minime
effusus est, in se quidem redit, per se vero assur-
git, ut Deum cogitet. Tumque nec ad cibi curam,
nec ut de vestimentis sollicitus $:t£, animum retor-
quet; sed ab omnibus terrenis curis feriatus, stu-
dium omne suum ad selernorum bonorum adoptio-
nem transfert.

S. Greg. Nasianz. Orat. de seipso. — Solitudinem
nonnihil amplecti oportet, ut animo minime Lur-
bido Deum alloquamur et mentem ἃ rebus vagis.
reducamus.

Ejusd. epist. 76 *.— Solitudo a negotiis libera,
splendore cum negotiis conjuncto przstantior est.

Chrysost. lom. 14 in. Matth. — Tum maxime
diabolus ingruit, cum nos solos , et nostri compo-
tes videt, — Ei qui continentize studet, convenit,
ut et turbas quoque fugiat, ut mentem a distra-
ctione liberam, et cor imperturbatum habeat. Ma.

Β gna quippe commotio est inter turbas homfnum.

Serap. — Ad perfectionem adipiscendam ingenti
subsidio secessus esi.

Clem. lib. u Strom, — Ad consequendam doctri
nam plurimum confert animus a distractione im.
munis.

. Evagrii. — Pr:estat in storea. recubando vitam
agerc, ac fidenti esse animo, quam in lecto surca
perturbari.

376 Nili. — Vita solitaria et quieta multis esi
opibus splendidior.

Philonis. — Sapiens tranquillitatem, quietem ct

p. bujus sententiz inscripiio est, τοῦ αὐτοῦ, tx «ἧς Ὁ ἐπιστόδης. Wes Greqpüe Waswse

ηγορίῳ Νύσσης.

1211

S. JOANNIS DAMASCENI

1248

otium persequitur; ut divints commentationibus A μεταδιώχει, ἵνα τοῖς Oztoc, θεωρή «ἀσίν £v ovy

pacato animo vacare possit.

TIT. XAXVIILI. — | De sententia, et condemnatione,
et severitate Dei : et quod nec ultra quam ira Dei
ferat, vindicanda peccata sinl, nec. ultra quam
preceperit, utendum benignitate.

1 Heg. xv, 11-19, $5. — « Dixit Samuel ad Saul :
Nonne parvus coram Domino dux sceptri Israel ;

el unxit te Dominus in regem super Israel? Εἰ.
εἶπέν σοι Πορεύθηει, καὶ ἐξολόυρευσον τὸν ᾿Αμαλὴ,χ.

dixit tibi : Vade, et extermína Amalec peccantes
in me : et oppugnabis eos, donec consummaveris
eos. Et quare non audisti vocem Domini, et irrui-
sti super spolia, οἱ adducens regem servasti? Et
sprevisti verbum Domini, et spernet te Dominus
ne sis rex super Israel. »

II Reg. xx, 28-54, 48. — « Et accessit Helias,
e! dixit ad Achaab regi Israel : Hec dicit Dominus :
Pro eo quod dixit Syria, Deus montium Dominus,
Deus Israel, et non Deus vallium ipse: et dabo
virtutem magnam hanc ia manum tuam, et coguo-
sces quia ego Dominus. Ei percussit Israel Syriam,
centum millia peditum una die. Et cecidit murus
super viginti septem millia virorum. Et filius Ader
fugit, et dixerunt ad eum pueri ipsius : Ecce qui-
dem novimus quia reges Israel, reges misericordiz
sunt, Imponamus nunc saccos super lumbos no-
stros, ei funiculos super capita nostra, et exeainus
ad regem Israel, ut vivilicet animas nostras. Et
fecerunt sic, et dixerunt regi Israel : Servus tuus
filius Ader dicit: Vivet anima mea. Et dixit rex :
Si adbuc vivit? frater meus est, Et egressus est ad
eum fllius Ader, et faciunt ascendere eum ad illum
super currum. Et dixit ad eum : Civitates quas
cepit pater. meus a patre tuo, reddam tibi : et ex-
itus pones tibi in Damasco, sicut posuit pater meus
in Samaria. Et disposuit ei testamentum, et dimisit
eum, » Et paucis interjectis. « Dixit ad eum homo
Dei : Hzc dicit Dominus : Propterea quod emisi-
sti 4u virum perniciosum de manu tua; et erit
anima tua pro anima ejus, et populus tuus pro po-
pulo ejus. »

Sophon. 1, 19. — « Scrutabor Jerusalem cum lu-

cerna, et ulciséar super viros qui contemnunt cu- D

stodias suas. »

Jerem. 1,26, 21, sec. LXX. — « Aperite apothe-
cas ejus. Scrutamini eam velut speluncam , et ex-
terminate eam, ut nec ipsi sit diversorium. »

Jerem, xxii, 50. — « Terra, terra, audi sermo-
nem Domini, Scribe virum istum, abdicatum ho-
minibus : quia non crescet de semine cjus vir se-
dens super tbronum David princeps in Juda. »

Basil. Const. can. quest. 98. — Dum res nobis
est cum iis qui infestum adversus veritatem odium
gerunt, οἱ Dei mandatis adversantur, tum obsequi
necessum est huic Dei prædepto: « Si oculus tung
dexter -scandaliza! te, erue eum οἱ orojice abs

ἐντύχῃ.

TITA. ΛΗ΄. — Περὶ ἀποφάσεως. καὶ ἀνταποδό-
σεως, καὶ ἀκχριδείας Θευῦ" καὶ ὅτι οὐ δεῖ τὴς
ὀργῆς τοῦ Θεοῦ πιλέον ἀμύγασθαι, fj παρὰ τὰς
ἐγτοιλὰς αὑτοῦ ριϊαγθρωπεύεσθαι-

« Εἶπε Σαμονὴλ πρὸς Σαούλ᾽ Οὐχὶ μικρὸς ἐνώ-
πίον Κυρίου, ἡγούμενος σχήπτρου φυλῆς "Iopat.
καὶ ἔχρισέ σε 'Κύριος εἰς βασιλέα ἐπὶ Ἰσραήλ; Καὶ

ποὺς ἁμαρτάνοντας εἷς ἐμὲ, xal πολεμήσεις αὐτοὺ;,
ἕως οὗ συντελέσῃς. αὐτούς. Καὶ ἵνα τί οὐκ fixousa;
«ἧς φωνῆς Κυρίου, ἀλλ' ὥρμησας ἐπὶ τὰ σχύλα,
xai τὸν βασιλέα ἀγαγὼν περιεποιήσω ; Καὶ ἐξουδέ-
vga; τὸ ῥῆμα Κυρίον, χαὶ ἐξουδενώσει σε Κύριςς

DB τοῦ μὴ εἶναι βασιλέα ἐπὶ Ἰσραὴλ. »

ε Προσῆλθεν Ἡλιοὺ, καὶ εἶπεν ᾿Αχαλό βασιλεὶ
Ἰσραήλ᾽ Τάδε λέγει Κύριος" ᾿Ανθ᾽ ὧν εἶπε Συρία,
Θεὸς ὀρέων Κύριος, ὁ θεὸς Ἰσραὴλ, καὶ οὐ Θεὸς
χοιλάδων αὐτός " xat δώσω τὴν δύναμιν τὴν μεγάλην
ταύτην εἰς χεῖρά σου, χαὶ γνώσῃ ὅτι ἐγώ εἶμι Κύ-
ριος. Καὶ ἐπάταξεν Ἰσραὴλ τὴν Συρίαν, ἑχατὸν χι-
λιάδας πεζῶν ἡμέρᾳ μιᾷ, καὶ ἔπεσε τὸ τεῖχος ἐπὶ
t'xosy xal ἑπτὰ χιλιάδας ἀνδρῶν, xa νἱὸς ᾿Αδὲρ
ἔφυγεν, καὶ εἶπον πρὸς αὐτὸν οἱ παῖδες αὐτοῦ " ᾿Ιδοὺ
δὴ οἴδαμεν, ὅτι βασιλεῖς Ἰσραὴλ, βασιλεῖς ἐλέους
εἰσίν. Ἐπιθώμεθα δὴ σάχχους ἐπὶ τὰς ὀσφύας ἡμῶν, ᾿
καὶ σχοινία ἐπὶ τὰς ψεφαλὰς ἡμῶν, καὶ ἐξέλθωμεν -
πρὸς βασιλέα ᾿Ισραὴλ, ὅπως ζωογονήσῃ τὰς ψυχὰς
ἡμῶν. Καὶ ἐποίησαν οὕτως, xal εἶπαν τῷ βασιλεῖ

€ 1 opa * Δοῦλός σου vli CAU λέγει, Ζήσεται í

ψυχή μον. Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεύς Εἰ ἔτι ζῇ; ἀδελ-
᾿φός μὸν. Καὶ ἐξῆλθε πρὸς αὐτὸν ὁ υἱὸς ᾿Αδὲρ, χαὶ
ἀναδιδάξουσι πρὸς αὐτὸν ἐπὶ τὸ ἅρμα. Καὶ εἶπε
πρὸς αὐτόν" Τὰς πόλεις ἃς ἔλαθεν ὁ πατὴρ pov
παρὰ τοῦ πατρός σου, ἀποδώσω σοι, καὶ ἐξόδους
θήσεις σεαυτῷ ἐν Δαμασχῷ, καθὼς ἔθετο ὁ πατήρ
pou ἐν Σαμαρείᾳ. Καὶ διέθετο αὐτῷ διαθήχην, xol
ἐξαπέστειλεν αὐτόν. » Καὶ μετ᾽ ὁλίγα" « Εἶπε πρὸς
αὐτὸν ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ" Τάδε λέγει Κύριος'
Διότι ἐξήνεγχας σὺ ἄνδρα ὀλέθριον x. χειρός μου,
ἔσιαι ἡ ψυχή σου ἀντὶ τῆς ψυχῆς αὐτοῦ, χαὶ ὁ λαός
σου ἀντὶ τοῦ λαοῦ αὗτοῦ. »

« Ἑξερευνήσω τὴν Ἱερουσαλὴμ μετὰ λύχνον, wel
ἐχδιχήσω ἐπὶ τοὺς ἄνδρας τοὺς καταφρονοῦντας τὰ
φυλάγματα αὐτῶν. »

« ᾿Ανοίξατε τὰς ἀποθήκας αὐτῆς“ ἀρευνῆσατε αὐ-
τὴν ὡς σπήλαιον, xal ἐξολοθρεύσατε αὐτὴν, μὴ γι-
γέοθαι αὐτῇ χατάλυμα. »]

«T3, γῆ, ἄχουχον λόγον Κυρίου Τράψον τὸν
ἄνδρα τοῦτον ἐχχήρυχτον ἀνθρώποις" ὅτι οὐ μὴ αὖ-
ξηθῇ ἐχ τοῦ σπέρματος αὐτοῦ ἀνὴρ καθήμενος i3
0póvou Aa615, ἄρχων kv τῷ Ἰούδα. »

Ἐπὶ μὲν τῶν ἐχθραινόντων τῇ ἀληθείᾳ, xai ἐμ’
ποδιζόντων ταῖς ἐντολαῖς τοῦ Θεοῦ, ἐξ, ἀϑάγχης ἐστὶ
ποιεῖν. χατὰ τὸ πρόσταγμα τοῦ Κυρίου εἰπόντο;"
Ἐὰν ὁ ὀφθαλμός cou ὁ δεξιὸ: ᾿σκανδαλίσῃ σε, liu
αὐτὸν, xal βάλε ἀπὸ cou. 'H γὰρ ἐπὶ τῶν τοιούτωι

46 (δ. σή. xvin, 9. 1 Nam alioqui 377 venignias — «Oo pura so posa V eoi voe

SACRA PARALLELA.

1950

τητι τοῦ Σαοὺλ ἐπὶ τοῦ ᾿Αγαγοῦ fjv παρὰ τὸ τοῦ Κυ- A quau ejusmodi hominibus habueris, stultse illi cle-

piov διατεταγμένον αὐτῷ ἐπεδείχνυτο.

TITA. A8 . — Περὶ ἀγγαρίας.

€. ᾿Αδύνατοι ἀμπελῶνας ἀσεδῶν ἀσιτεῖ χαὶ ἀμισθὶ
εἰργάδαντο. »

« Ὅστις σε ἀγγαρεύτσει μίλιον i» ὕπαγε μετ᾽ aó-
«οὔ δύο. »

ε Ὁ οἰχοδομῶν τὸν οἶχον αὐτοῦ οὐ μετὰ διχαιοσύ-
vts, xal τὰ ὑπερῷα αὐτοῦ οὐχ ἐν χρίματι, παρὰ τῷ
πλησίον αὐτοῦ ἐργᾶται δωρεὰν, καὶ τὸν μισθὸν αὖ -
τοῦ 05 μὴ ἀποδῷ αὐτῷ. »

« ᾿Ιδοὺ ὁ μισθὸς τῶν ἐργατῶν τῶν ἀμησάντων tà,
χώρας ὑμῶν, ὃ ἀπεστερημένος ἀφ᾽ ὑμῶν, χράζει, καὶ
al βοαὶ τῶν θερισάντων εἰς τὰ ὦτα Κυρίου Σαδαὼβ
εἰσεληλύθει. »

TITA. M'. — Περὶ αἰσχύνης ἀγαθῆς.

v Λαδόντες Xhis χαὶ Ἰαφὲθ τὸ ἱμάτιον, ἐπέθεντο
ἐπὶ τὰ δύο νῶτα αὐτῶν, xal ἐπορεύθησαν ὀπισθοφα-
νῶ;, xal συγεχάλυψαν τὴν γύμνωσιν τοῦ πατρὸς αὖ-
τῶν, καὶ τὴν γύμνωσιν τοῦ πατρὸς αὐτῶν οὐχ εἶδον. »

« Ἔστιν αἰσχύνη ἐπάγουσα ἁμαρτίαν, καὶ ἔστιν
αἰσχύνη δόξα xal χάρις. »

« ip^ βροντῆς χατασπεύδει ἀστραπὴ, xoi πρὸ

αἰσχυντηροῦ προελεύσεται χάρις. »-

« Αἰσχύνεσθε ἀπὸ πατρὺς χαὶ μητρὸς περὶ πορ-
νείας, xal ἀπὸ ἡγονμένου xal τυράννον ἕνεχεν ψεύ-
δὸυς" ἀπὸ χριτοῦ xal ἄρχοντος περὶ πλημμελείας,

mentis» similis est, qua Saul contra quam ei prz-
ceptum a Doinino fuerat, erga Agag usus est.

TIT. XXXIX. — De angaria seu adactione.
Job xxiv, 6. — « Imbecilles impiorum vineas
sine cibo εἰ mercede coluerunt. »
Mauh. v, M. — « Sk quis angariaverit te mille
passus, vade cum eo alia duo. »
Jerem. xxii, 45. — « Qui zedificat domum suam

jn injustitia, εἰ coenacula sua non in judicio : a

proxiuo suo opus gratis exigit, ev mercedem ejus
non reddit ei. »

Jac. v, 4.—« Ecce merces operariorum vestro-
rum, qui messuerunt regiones vestras , que frau-
dati2 est a vobis, clamat, et clamor eorum in-
travit in aures Dom;ni exercituum. »

TIT. XL. — De pudore bono.

Gen. ix, 95. — « Acéipientes Sem et Japheih
pallium, imposuerunt humeris suis : et incedentes
retrorsum, operuerunt nuditatem patris sui, et
nuditatem patris sui non viderunt. »

Eccli. ww, 91. — « Est confusio adducens pecca-
tum ; et est confusio gloria et gratia. ὃ

Eccli. xxxu, 10. — « Ánte tonitru properat ful--
gur, et ante pudibundum ezlbit gratia. »

Eccli. xri, 291, 22-27, — « Erubescite a patre et
matre de fornicatione, et a przsidente et ἃ poteute
de mendacio : a principe et judice de delicto, ei a

καὶ ἀπὸ τόπον οὗ καροιχεΐῖς περὶ χλοπῆς, xal ἀπὸ C loco ubi habitas, de furto : et a veritate Dei, et ἃ

ἀληθείας Θεοῦ, xal ἀπὸ διαθήχης " xal ἀπὸ πήξεως
ἀγχῶνος ἐν ἄρτοις, xa ἀπὸ σχοραχισμοῦ λήψεως xal
. δύσεω;, xa ἀπὸ ἀσπαζομένων περὶ σιωπῆς" ἀπὸ
ὁράτεως γνναιχὸς ἑταίρας, καὶ ἀπὸ συστροφῆς «pos-
ὥπου συγγενοῦς, xal ἀπὸ χατανοήσεως γυναιχὸς
ὁπάνδρου, ταὶ ἀπὸ περιεργίας παιδίσχης αὐτῆς " ἀπὸ
. φῦων περὶ λόγου ὀνειδισμοῦ, χαὶ ἀποχαλύψεως λό-
Twy χρυφίων " χαὶ ἔσῃ αἰσχυντηρὸς ὡς ἀληθινὸς, καὶ
εὑρέσχων χάριν ἕναντι παντὸς: ἀνθρώπου. »
TITA. ΜΑ', --- Περὶ αἰσχύνης πονηρᾶς.

« Περὶ τῆς ψρχῆς σου μὴ αἰσχυνθῇς. Ἔστι γὰρ
αἰσχύνη ἐπάγουσα ἁμαρτίαν, xaX ἔστιν αἰσχύνη δόξα
καὶ χάρις " xai μὴ λάδῃς πρόσωπον χατὰ τῆς ψυχῆς
9v, χαὶ μὴ ἐντραπῇς εἰς πτῶσίν σου. »

« "Ἔστι χάριν αἰσχύνης ἐπαγγελλόμενος eap, xoi
ἐχτήσατο αὐτὸν ἐχθρόν. »

« Ὀργὴ, χαὶ ἀναίδεια, xal αἰσχύνη μεγάλη, ἐὰν
Tov ἐπιχορηγῇ τῷ ἀνδρὶ αὐτῆς. »

€ Περὶ τούτων μὴ αἰσχυνθῇς, xat μὴ λάδῃς πρόσ-
txov τοῦ ἁμαρτάνειν" Περὶ νόμου ὙΨίστου xat δια-
θήχης, καὶ περὶ χρίματος τοῦ διχαιῶσαι τὸν ἀσεδῆ,
κερὶ λόγου χοινωνοῦ xal ὁδοιπόρων, xal περὶ δόσεως
χληρονομίας ἑτέρων " περὶ ἀκριδείας ζυγοῦ καὶ στα-
θμῶν͵ καὶ περὶ ἀκξήσεως πολλῶν χαὶ ὀλίγων " περὶ δια-
φόρον πράσεως ἐμπόρων, καὶ περὶ παιδείας τέχνων
“ολλῶν, καὶ οἰχέτῃ πονηρῷ πλευρὰν αἱμάξαι, Ἐπὶ
γυναιχὶ πονηρᾷ χαλὸν σφραγίς" xal ὅπου χεῖρες

testamento, et ἃ fixione cubiti in panibus, et ab eb-
fuscatione dati et accepti : a salutantibus de si-
lentio : a fcspectu inulieris fornicaria, et a sub-
versione vultus cognati, et a contuita mulieris
conjunetze viro, et a curioso aspeclu puellz ejus ;
ab amicis de sermone improperii, et revelatio: e
verbi absconditi. Et eris pudibundus et verar, «t
invenies gratiam coram omni bomine, »

TIT. XLI. — De pudore malo.
Eccli. w, 90. — « De anima tua neconfundaris,
Est enim confusio adducens peccatuni, et cst con.
fusio, gloria et gratia. Et ne accipias faciem ad-

p versus animam tuam, nec reverearis in auimam

tuam. »

Eccli, xx, 25. — « Est qui pre confusione pro-
mittit amico, et lucratus est eum inimicum. »

Eccli. xxv, 923. — « lra, et irrevereniia, et con-
fusio magna, sj mulier primatum teneat aupra vi-
rum suuni. »

Eccli. vuri, 1-7. — « Ne de his confundaris, et
De accipias personam ut delinquas : De lege Altis-
simi, et de testamento, et de judicio ad justifican-
dum impium ; de verbo sociorum et viatorum, et
de datione hereditatis amicorum; de sequalitate
staterz οἱ ponderum ; de acquisitione multorum
et paucorum ; de diversa emptione ncgotiatorum,
et de multa disciplina flliorum, et servo pessimo
latus sanguinare. Super mulicceq wequaws Voc

1251

S. JOANNIS DAMASCENI

12:8

est signum. Ubi manus 378 inultze sunt, claude: Α πολλαὶ, κχλεῖσον. Ὃ ἐὰν παραδῷς, tv ἀριθμῷ, xai

ct quodcunque trades, in nuinero et pondere; et
datum et acceptum omnium describe, »

Philonis. — l'udorem aiunt plerisque minime
profuisse. »

᾿ TIT. XLII. — De petitionibus iniquis : et quod. eas
minime peragere et preutare oporteat, etiamsi
maler sit qua eas faciat.
1V Reg. n, 19 seqq. — « Positus est thronus
matri regis, et sedit a dextris ejus, dixitque illi :
Petitionem unam parvulam ego deprecor a te, ne
avertas faciem meam. Et dixit ei rex : Pete, mater
mea : non euim avertero te. Qua ait : Detur Abi-
sac Sunamitis Orniz [Adoniz] (ratri tuo in mulie-
rem. Et respondit rex Salomon, et ait matri sue:
Eccur postulas Abisac Orniaz in mulierem ? Postula
οἱ et regaum. Ipse enim est frater meus major me,
el ei Abtathar sacerdos, et ipsi Joab filius Sarviæ
dux exercitus amici sunt. Et juravit rex Salomon
per Dominum dicens: Hac faciat mihi Deus, et
hzc addat, quia centra animam suam locutus est
Ornias verbum hoc. Et nunc vivit Dominus, qui
preparavit, et posuit mé super solium David pa-
tris mei, quia bodie occidetur Ornias. Et misit, οἱ
eum interfecit, Et mortuus est Ornios in die
illa. »

Math, xx, 20.95. — « Tunc accessit ad eum
mater filiorum Zebed:ei cum flliis suis, adorans οἱ
petens aliquid ab eo. Qui dixit ei: Quid vis? Ait
illi : Ut sedeant hi duo fllii mei, unus ad dextram
tuam, et unus ad sinistram in regno tuo. Respon-
dens autem Jesus, ait : Nescitis quid petatis. Po-
testis bibere calicem, quem ego bibiturus eum, et
baptismate baptizari quo ego baptizor. Dicunt ei :
Possumus. Dicit eig: Calicem quidem meum bibe-
tis, et baptismate baptizabimini : sedere autem ad
dexteram meam et ad sinistram, non est meun
dare; sed quibus paratum est a Patre meo. »

TIT. XLIII, — De inexplebili cupiditate : et. quod.
sine ulla satietate plura semper appetimus.

Prov. xxvii, 20. — « Inferaus. et perditio nun-
quam expleutur : sic et oculi hominum insatiabiles
sunt. »

Eccle. 1, 8. — « Non satiabitur oculus visu, nec
auris implebitur auditu. »-

Eccli. xxxvu, 94. — « Propter insatiabilitatem
multi perierunt. »

Theologi. — lnexplebilis corporis cupiditas ho-
mines alioqui sapientes errore mentis inficere po-
test, el deterius sentire cogit: rationem nimirum,
non secus ac petulans quidam equus, secum abri
piens.

Ejusdem. — Humana natura ad. plura cupienda
vigil et insomnis est.

Polonis, — Malus rebus plurimis semper indi-

σταθμῷ · xal δόσις καὶ λῖψις πάντων ἐν γραφῇ. »

Τὴν αἰδὼ φασὶ μὴ λυσιτελῆσαι πολλοῖ;-

TTA: MP. Lie l ἀδίκων αἰτήσων . re δει
τ κους αἰτήσεις, πρὸς πέρας ἄγειν
κἂν μήτηρ τύχῃ ἡ τὴν αἴτησιν ποιουμένη. ἣ

« Ἐπτέθη θρόνος τῇ μητρὶ τοῦ βασιλέως, καὶ ix
δεξιῶν αὐτοῦ ἐχάθισε, xal εἶπεν αὐτῷ * Αἴτησιν μίαν
μικρὰν ἐγὼ αἰτοῦμαι παρὰ σοῦ" μὴ ἀποστρέψῃς τὸ
πρόσωπόν μου. Καὶ εἶπεν αὐτῇ ὁ βασιλεύς " Αἴτησαι,
μήτηρ ἐμὴ, ὅτι οὐχ ἀποστρέψω σε. Δοθήτω δὴ ᾿Αόι-
σὰχ d$ Σουναμῖτις Ὁρνίᾳ [Al. ᾿Αδονίᾳ mma pro
ΠΣ Ν] τῷ ἀδελφῷ σου sig γυναῖχα. Καὶ ἀπεχρίθη

Β Σολομὼν ὁ βασιλεὺς, καὶ εἶπε τῇ μητρὶ αὐτοῦ · Καὶ

ἵνα τί als] τὴν ᾿Αδισὰχ τῷ 'Opvla εἷς γυναῖχα ; Καὶ
αἴτησαι αὐτῷ τὴν βασιλείαν" ὅτι οὗτος ὁ ἀδελφός
μου μείζων ὑπὲρ ἐμὲ, καὶ αὐτῷ ᾿Αδιαθὰρ 6 ἱερεὺς,
καὶ αὐτῷ Ἰωὰδ υἱὸς Σαρουΐα ὃ ἀρχιστράτηγος ἐταῖ-
poc αὐτοῦ. Καὶ ὥμοσεν ὁ βασιλεὺς Σολομὼν κατὰ τοῦ
Κυρίον, λέγων" Τάδε ποιήσαί μοι ὁ Θεὸς, xaX τάδε
προσθείη, ὅτι χατὰ τῆς ψυχῆῇῆς αὐτοῦ ἐλάλησεν Ὁρ-
νίας τὸν λόγον τοῦτον, Καὶ νῦν ζῇ Ἰύριος, ὃς; fjtel-
μᾶσε, χαὶ ἔθετό με ἐπὶ τὸν θρόνον Δαδὶδ τοῦ πατρός
μον, ὅτι σήμερον θανατωθήσεται Ὀρνίας. Καὶ ἐξ-
ἀπέστειλεν, καὶ ἀνεΐλεν αὐτὸν, xal ἀπέθανεν "Opylac
ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐχείνῃ. »

« Τότε προσῆλθεν αὐτῷ ἢ μήτηρ τῶν vlũv Zebt-
δαίου μετὰ τῶν υἱῶν αὐτῆς, προσχυνοῦσα καὶ αἱτοῦ-
σά τι παρ᾽ αὑτοῦ. Ὁ δὲ εἶπεν αὐτῇ" Τί θέλεις : Ἡ
δὲ εἶπεν" "Iva. χαθίσωσιν οὗτοι οἱ δύο υἱοῖ μου, εἷς
ix δεξιῶν Gov, χαὶ εἷς ἐξ εὐωνύμων σου ἐν τῇ βασι-
λείᾳ σον. Καὶ ἀποχριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν" Οὐχ οἴδατε

τί αἰτεῖσθε. Δύνασθε πίνειν τὸ ποτήριον ὃ ἐγὼ πίνω,

xa βάπτισμα, ὃ βαπτίζομαι, βαπτισθῆναι ; Λέγουσιν
αὐτῷ Δυνάμεθα. Λέγει αὐτοῖς" Τὸ μὲν ποτήριόν
pou πίεσθε, xol τὸ βάπτισμα βαπτισθήσεσθε" τὸ δὲ
χαθίσαι kx δεξιῶν μου, xal ἐξ εὐωνύμων pou, οὐχ
ἔστιν ἐμὸν δοῦναι, ἀλλ᾽ οἷς ἡτοιμάσθη ὑπὸ τοῦ Ila-
τρός μον. »
TITA. ΜΓ’, — Περὶ ἀπληστίας " καὶ ὅτι ἀκπλή.
. στὼς ἔχομιεν zpóc τὴν τοῦ πλείονος ὄρεξιν.

« ἽΛδης καὶ ἀπώλεια οὐχ ἐμπίπλαται " ὡσαύτως
xa οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν ἀνθρώπων ἄπληστοι. »

ε« Οὐχ ἐμπλησθήσετα" ὀφθαλμὸς τοῦ ὁρᾷν, καὶ ὦ
πληρωθήσεται οὗς ἀπὸ ἀχροάσεως. »
v Δι᾿ ἀπληστίαν πολλοὶ ἐτελεύτησαν. ὃ

᾿Απληστία σώματος, καὶ τοὺς τὰ ἄλλα σοφοὺς ἐχ-
μαίνειν δύναται, xa χεῖρον φρονεῖν βιάζεται, χαβό-
περ ὑδριστὴς πῶλος, τὸν λογιόμὸν συναρπάζονοσα,

“Αὔπνός ἐστι xal ἀχοίμητος πρὸς τὴν τοῦ πλείο
νος ἐπιθυμίαν ἡ ἀνθρωπίνη φύσις. ᾿
Ὁ «aos ad τονε Vo τῶν eee

1
|

1253
ἀπλήστου xal ἀχηρέστου χάριν ἐπιθυμίας, ἣ πυρὸς A
δίχην πάντα μιχρά τε, χαὶ μεγάλα πίνει.

TITA. MA'. --- Περὶ ἀδελρῶν
« Οὐ μισήσεις τὸν ἀδελφόν σου ἐν τῇ διανοίᾳ
δου. »
« Ἰδοὺ δὲ τί χαλὸν, ἣ τί τερπνὸν, ἀλλ᾽ f] τὸ χατοι-
χεῖν ἀδελφοὺς ἐπὶ τὸ αὑτό. »
c ᾿Αδελφοὶ ἐν ἀνάγχῃ χρήσιμοι ἔστωσαν. »

« ᾿Αβελφὸς ὑπὸ ἀδελφοῦ βοηθούμενος, ὡς πόλις
ἐσχυρὰ, καὶ ὑψηλή. Ἰσχύει δὲ ὥσπερ τεθεμελιωμέ-

νον βασίλειον. »

« Πᾶς ὁ ἀδελφὸν πτωχὸν μισῶν, φιλίας μαχράν
ἐστιν. »

ς Κρείστων φίλος ἐγγὺς, ἣ ἀδελφὸς μαχρὰν οἷ-
κῶν. »

ε ᾿Αδελφοὶ xal βοήθεια ἐν καιρῷ θλίψεως. »

« Μὴ ἀλλάξῃς ἀδελφὸν γνήσιον ἐν χρυσίῳ Xov-
φίρ. »
TITA. ME. — Περὶ αἰτούντων, ἤγουν xpocai-
τούγτων.

« Τέχνον, ζωὴν ἐπαιτήσεως; μὴ βιώτῃς. Κρεῖσσον
γὰρ ἀποθανεῖν, ἢ ἐπαιτεῖν. Ἐν στόματι ἀναιδοῦς
γλυχανθήσεται ἑπαιτήσεως δόπις, καὶ ἐν χοιλίᾳ αὖ-
τοῦ πῦρ χαήσεται. »

TITA. Μζ΄. --- Περὶ ale xpoAoríac.

« Φθείρουσιν ἤθη χρηστὰ ὁμιλίαι καχαί. »

e Πᾶ; λόγος σαπρὸς μὴ ἐχπορευέσθω ix τοῦ στό-
ματος ὑμῶν, ἀλλ᾽ εἴ τις ἀγαθὸς πρὸς οἰκοδομὴν τῆς
γρείας, ἵνα δῷ χάριν τοῖς ἀχούουσιν. »

ε Αἰσχρότης xol μωρολογία, f| εὐτραπελία, τὰ μὴ
ἀνήχοντα, μηδὲ ὀνομαζέσθωσαν ἐν ὑμῖν, χαθὼς πρέ-
κει ἁγίοις. »

« Αἰσχρολογία μὴ ἐξερχέστθω ix τοῦ στόματος
ὁμῶν. »

Ἢ τῶν λόγων συνήθεια ὁδός ἐστιν ἐπὶ τὰ πράγ-
ματα. Διὸ πάσῃ φυλαχῇ τὴν ψυχὴν τηρητέον, μὴ διὰ
τῆς τῶν λόγων ἡδονῆς παραδεξάμενοί τι, λάθωμεν
τῶν χειρόνων, ὥσπερ χαταδηλητήρια μετὰ τοῦ μέ-
λιτος προσιέμενοι.

Καχοῦ μελέτη χρόνῳ βεδαιωθεῖσα δυσίατός ἐστιν,
ἣ κσὶ παντελῶς εἰς φύστιν ὡς τὰ πολλὰ τοῦ ἔθους
μεθισταμένου.

Κηρῷ τὰ ὦτα φράσσε πρὸς φαύζους Aórove
Ars Y τὸ tepA v éxpsAR ζυγίσματα. ᾿

Αἰσχροὶ καὶ εἰχαῖοι, οἱ ἐν τοῖς ματαίοις εὐφυῖαν
ἀνεπιδεικνύντες, βραδεῖς μὲν ὄντες τὰ χαλὰ παιδεύε-
σϑαι, τὰ δὲ ἐναντία μανθάνειν ὀξύτατοι xai προχει-
ρότττοι.

Αἰσχρολογία; αὐτοῖς τε ἡμῖν παντελῶς; ἀφεχτέον,

SACKA PARALLELA.

1354
get : semper sitit propter inexplebilem eupidita-
tem, qua velut iguis in omnis, tam parva quam
magna, grassatur.

$79 TIT. XLIV. — De fratribus.

Levit. xix, 17. — « Non oderis fratrem tuum in
mente tua. »

Psal. cxxxu, 1. — « Ecce quam bonum, et quam
jucundum, habitare fratres in unum. »

Prov. xvn, 17. — « Fratres in necessitatibus
utiles sint. »

Prov. xv1n,19. — « Frater qui adjuvatur a fratre,
quasi civitas firma et excelsa : fortis autem est uti
regia fundata. »

Prov. xix, 7. — « Omnis qui pauperem fratrem

p odio habet, ab amicitia longe remotus est.

Prov. xxvii, 10. — « Melior est vicinus amicus,
quam frater longe habitans. »

Eccli. xu, 94. — « Fraures adjutorium sunt in
die tzibulationis. »

Eccli. vu, 18. — « Ne commutaveris fratrem
sincerum auro Sophir. » |

TIT. XLY. — De mendicantibus.

Eccli. x, 98, $0. — « Fili, ne vitam agas men.
dici. Meilus est enim mori, quam mendicare. In
ore impudentis condulcabitur mendicationis do-
num, et in ventre ejus ignis ardebit. »

TIT. XLYI. — De turpiloquio.

] Cor. xv, $3. — « Corrumpunt bonos mores
colloquia prava. »

Ephes. iv, 19. — « Omnis sermo malus de ore
vestro non procedat : sed sí quis bonus ad adifi-
cationem necessitatis , αἱ det gratiam audienii-
bus. »

Ephes. v, 4. — « Turpitudo, et stultiloquium, et
scurrilitas, quz ad rem non pertinent, ne nominen-
tur in vobis, sicut decet sanctos. »

Coloss. wm, 8. — « Turpis sermo non exeat de
ore vestro. »

Dasil. Serm. ad jun. — Sermonum consuetudo
ad res ipsas viam pandit. Quocirca diligentissime
conservandus est animus , ne per sermonum vo-
luptatem, mali quidpiam imprudentes excipiamus ;

D non secus ac si toxica melle delibuta admiltere-

mus.

Ejusdem. — Mali studium diuturnitate temporis
confirmatum, vix unquam, ac ne vix quidem curari
potest, consuetudine plerumque in naturam mi-
grante.

S. Greg. Nas. Tetrast. 17.

Occlude cera turpibus verbis tuas
Aures, sonisque cantuum mollissimis.

Philonis. — Turpes et vani sunt illi, qui in re-
bus vanis ingenii specimen edunt, et cum ad res
preclaras addiscendas tardi aint, contra ad turpes
perpetrandas celerrimos 86 et acutissimos præ-
bent.

Clem. Pædaq. w, ελῷ. ὃ. — hy QusRuWaNS woX-

1955 S. 30

NNIS DAMASCENT

1256

monis non ipsi tantum debemus abstinere, sed illos A χαὶ τοὺς χρωμένου; αὑτῇ ἐπιστομιστέον, xal ὄψει

quoque, qui ea utuntur, comprimere, ium aspe-
riore obtutu, tum vultus aversione, ium etiam
sanniis, tum demum sapius vehementiori ser-
mone.

lbid. — Petulantiam in sermonibus adhibere,
hoc facit, ut deinceps in rebus ipsis nos inhoneste
geramus.

Ibid. — Prorsus abstinendum est a turpium re-
rum auditione, obscenisque spectaculis ; multo
magis vero ab inhonestis rebus puros nos esse
oportet. lter ad impudentiam est sermonis obsce-
nitas, οἱ finis utriusque est obscenum facinus.

Didymi. — Periculum sepe affert turpia verba
audire.

δριμυτέρᾳ, xal προσώπου ἀποστροφῇ, χἂὶ τῷ áxo-
μυχτηρισμῷ χαλουμένῳ, πολλάχις δὲ xal λόγῳ θρα»
συτέρῳ.

Τὸ ἐν τοῖς ὀνόμασιν ἀταχτεῖν, μελέτην ἐμποιεῖ τοῦ
χαὶ εἰς τὰ ἔργα ἀχοσμεῖν. ]

Πάντη ἀφεχτέον αἰσχρῶν ἀκουσμάτων xai θεαμά-
τῶν * πολὺ δὲ πλέον ἔργων αἰσχρῶν’ καθαρευτέον. ---

Ὃδὸς ἐπ' ἀναισχυντίαν fj αἰσχρολογία, xal τέλος
ἀμφοῖν ij αἰσχρουργία,

Κίνδυνον φέρει πολλάχις τὸ δυσφήμους λόγους
ἀχούειν.

TIT. XLVII. — 280 De maledictione, seu. juste, B. TITA. MZ'. — Περὶ ἀρᾶς εὐλόγως ἣ ἀδίχως ἐπ-

seu injuste prolata; et quod benedicere oporteat,

nou maledicere.

Prov. xxvi, ἃ. — « Sicut volucres avolant, et
passeres, sic maledictum (rustra prolatuia non
superveniet. »

Eccli. ww, 5. — « Ne des locum homini, ut tibi
maledicat. Maledicentis enim tibi in amaritudine
anima, deprecationem illius exaudiet qui fecit
eum, »

. Eccli. in, 14. — « Maledictio matris eradicat
fundamenta. »

Rom. xn, 18. — « Benedicite persequentibus
v05 : benedicite, et nolite maledicere. »

- Jac. πὶ, 8-12, — « Lingua inquietum malum,

αγομένης * καὶ ὅτε χρὴ südoryetr, xal μὴ κατ-
ἄρασθαι.
« Ὥσπερ ὄρνεα ἃ πέτανται, καὶ στρουθοὶ, οὕτως
ἀρὰ ματαία οὐχ ἐπελεύσεται οὐδενί, » .
« Μὴ δῷς τύπον ἀνθρώπῳ καταρᾶσθαϊ σε. Κατα.
ρωμένου γάρ σε πιχρίᾳ ψυχῆς αὐτοῦ, τῆς δεήσεως
αὑτοῦ εἰσακούσεται ὁ ποιήσας αὐτόν. »

ε Κατάρα μητρὸς ἐχριζοῖ θεμέλια. »

« Εὐλογεῖτε τοὺς διώχοντας ὑμᾶς" εὐλογεῖτε, καὶ
μὴ καταρᾶσθε. »
« Ἡ γλῶσσα ἀχατάσχετον χαχὸν, μεστὴ ἰοῦ θανα»

plena veneno mortifero. In ipsa benedicimus Deuin C τηφόρου. Ἔν αὑτῇ εὐλογοῦμεν τὸν Θεὸν xol πατέρα,

οἱ patrem, et in ipsa maledicimus bomines, qui
ad sinilitudinem Dei facti sunt. De eodein pro-
cedit benedictio et maledictio, Non oportet, fratres
mei, haec ita fleri. Neque fons de eodem foramine
emanat dulcem et amaram aquam, Nunquid, fra-
ws nei, potest ficus uvas facere, aut vitis ficus? »

TI1. XLVIII. — De remissione peccatorum; et
quibus possimus modis veniam consequi.

Job xi, 15. — « Exue sordes, et ne timueris;
laborem tuum solve tanquam fluctum pretereun-
tein, et non timebis; quia oratio tua erit sicut lu-

cifer. »
Prov. xi, 8. — ε Redeinptio animæ viri, divitiae

ipsius. »

Prov. xv, 21, — « Misericordia ct fido purgantur
peccata. 2

Jerem. τ, 4, — « Si est qui faciat judicium, et
quaerat fidem, propitius ipsi ero, dicit Dominus. »
— Sap. xit, 19. — « Bonz spei fecisti filios tuos :
quia das in peccatis poenitentiam. »

Eccli. m, 35. — « lgnem ardentem exstinguit
aqua : et eleemosyna expiat peccata. »

Eccli. xxvi, 2. — « Remitte injuriam proximo
fuo, et tuuc deprecanti tibi peccata tua sol-
ventur. » E :

xai ἐν αὐτῇ καταρώμεθα τοὺς ἀνθρώπους τοὺς καθ᾽
ὁμοίωσιν Θεοῦ γεγενημένους. "Ex τοῦ αὐτοῦ στόμα-
τος ἐξέρχεται εὐλογία χαὶ χατάρα. Οὐ χρὴ, ἀδελφοί
pou, ταῦτα οὕτως γίνεσθαι, μῆτε ἡ πηγὴ ix τῆς
αὐτῇς ὀπῆς τὸ γλυχὺ, xal τὸ πιχρὸν βρύει. Μὴ δύ-
ναται, ἀδελφοί μον, συχῇ ἐλαίας ποιῆσαι, ἣ ἄμπελος
σῦχα ; »

TITA. MH'. — Περὶ ἀφέσεως ἁμαρτιῶν " κατὰ

ποίους τρόπους δυνάμεθα τυχεῖν συγχωρή-
σεως. |

« Ἔχδυσαι ῥύπον, καὶ οὗ μὴ φοδηθῇς, καὶ τὸν χό-
πὸν σὸν ἐπίλυσαι, ὥσπερ χῦμα παρελθὸν, xal οὐ
πτοηθήσῃ" δέι εὐχή σου ὥσπερ ἑωσφόρος. 3

« Λύτρον ψυχῆς ἀνδρὸς, ὁ ἴδιος πλοῦτο;. »

« Ἐλεημοσύναις χαὶ. πίστεσιν ἀποχαθαέρονται
ἁμαρτίαι. »

«Εἰ ἔστι ποιῶν χρῖμα, xal ζητῶν πίστιν, ἔλεος
γενήσομαι αὐτῷ, λέγει Κύριος. »

« Εὐέλπιδας ἐποίησας τοὺς νίοός σον, ὅτι δίδως
ἐπὶ ἁμαρτήμασι μετάνοιαν. »

« Πῦρ φλογιζόμενον ἀποσδέσει ὕδωρ, xal ἔλεημο»
σύνη ἐξιλάσχεται ἁμαρτίας. »

« ἼΛφες ἀδίχημα τῷ πλησίον σου, καὶ τότε δέῆ-
θέντος 909 αἱ ἀμαρτίσι σον λυθήσονται. »

SACRA PARALLELA,
ὃς σδυμθδιδάσει αὐτόν; ἢ πρὸς τίνα σνν- A mini, aut quis consiliarius ejus fuit, ut decuerit

—— συνεθδίδασεν αὑτόν; Θεὸς αἰώνιος
ὁ κατασχευάσας τὰ ἄκρα τῆς γῆς. Οὐ πεινάσει, οὐδὲ
κοπιάσει, οὐδὲ ἔστιν ἐξεύρεσις τῆς φρογήσεως αὐ-
τοῦ. »

t Ἐγώ εἰμι ὁ θεὸς, καὶ οὐκ ἔστιν ἄλλος πλὴν
ἐμοῦ, Πᾶδα fj βουλή μου στήσεται, καὶ πάντα ὅσα
βεδούλευμαι, ποιήσω " ἐλάλησα, καὶ ἤγαγον " ἔχτισα
καὶ ἐποίησα αὐτό. »

* Tó ῥῆμά μου ὃ ἐὰν ἐξέλθῃ ix τοῦ στόματός
μου, οὗ μὴ ἀποστραφῇ πρός με χενὸν, ἕως ἂν συν-
τελέσῃ πάντα ὅσα ἠθέλησα. »

4 Τίς ἀνδρῶν γνώσεται βουλὴν θεοῦ ; ἢ zl; ἔνθυ-
μηθήσεται τί θέλει ὁ Κύριος ; λογισμοὶ γὰρ θνητῶν
δειλοὶ, xal ἐπισφαλεῖς αἱ ἐπίνοιαι αὐτῶν. Μόλις γὰρ
εἰκάζομεν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ τὰ ἐν χερσὶν εὑρί-
ὅχομεν μετὰ πόνου " τὰ δὲ ἐν οὐρανοῖς τίς ἐξιχνία-
σεν 5 βουλὴν δὲ σου τίς ἔγνω; »

“Ὅπου Θεὸς βούλεται, νιχᾶται φύσεως τάξις. Ri

ἠδουλήθη γὰρ, ἠδυνήθη.

— eem * τὰ ũ
—24 — — —

καὶ dAlpo rra ——

4 Kafón αὐτοὺς ἐταπείνουν, πλείους ἐγίγνοντο,
καὶ ἔσχυον σφόδρα. »

1 Ein: Κύριος πρὸς Μωῦσῆν " Εἶδον τὴν κάχωσιν

eum T aut cujus accepit consilium, et instruxit
illum ? Deus viernus, qui ereavit terminos lerra.
Non esuriet, nec laborabil, nec est inventio pru-
deniig ejus. »

Isa. xv, 9, 10. — « Ego sum Deus, et non est
ulira preter me. Omnis voluntas mea stabil, et
cuncta qua cogitavi, faciam, Locutus sum, et ad-
duxi; creavi, et feci. »

Isa, tv, 11. — « Verbum meum quod exierit do
ore meo, non revertetur ad me vacuum, donec com-
placeat quecunque volui. »

Sap. 1x, 15, 17. — « Quis hominum polerit co-
gnoscere consilium Dei? aut quis poterit cogitare
quae velit Deus * Cogitationes hominum timidi, et

B incerte providentiz nostrz. Diíficile enim zstima-

mus qua.in terra sunt, δὲ quie in prospeciu sunt,
invenimus cum labore : quz auiem in ccelis
sunt, quis investigabit? sensum autem tuum quis
sciet? »

Chrysost, llom. in Nat. Christ. — Ubi Deus vult,
superatur ordo naiurz:. Nam si voluit, illud potuit,

T. HT. — De auzilio Dei: εἰ quod, Deo f ute,
^ — homiuum insidie neges el "e

superant,

Exod. 1, 12, — « Quanto magis eos opprimebant,
tanto magis multiplicabantar, et vehementer inva-
lescebant. »

Exod. ut, 7,8. — « Dixit Dominus ad Moysen :

109 λαοῦ μου τοῦ ἐν Αἰγύπτῳ, xal τῆς χραυγῆς αὐ- C Vidi afflictionem populi mei qui est in /gypto, et

τῶν ἀκήχοα, ἀπὸ τῶν ἐῤγοδιωχτῶν αὐτῶν, Olla γὰρ
τὴν ὀδύνην αὐτῶν, χαὶ χατέδην τοῦ ἐξελέσθαι αὐ-
τοὺς bx χειρὸς Αἰγνπτίων, xat ἐξαγαγεῖν αὐτοὺς ἐκ
τῆς γῆς ἐχείνης, xat εἰσαγαγεῖν αὐτοὺς εἰς τὴν. ῥέου-
σαν μέλε xal γάλα, »

« Εἶπε Βαλαάμ * "Ex Μεσοποταμίας κατεπέμψατός

με Βαλὰχ Μωλδ, λέγων " Κατάρασαί μοι
τὸν Ἰσραήλ, Ti ἀράσομαι. ὃν μὴ ἀρᾶται Κύριος ;
ἢ χαταράσομαι ὃν μῇ καταρᾶται δ 63

audivi clamorem eorum, propler duritiam eorum
qui presunt operibus eorum, Vidi enim dolorem:
ejus, et descenii ut liberem eos de manu JEgyptio-
rum, et educam eos de terra illa, el ladueam in
Aerram laete et melle manantem. »

Num. xxin, 7. — « Dixit Balaam : De Mesopo-
lamia accersivit me Balac rex Moab dicens : Male-
die Jacob, et. veni liuc, maledie mibi Israel. Cur
maledicam. οἷ, eui non maledixit Deus? aut dete-

᾿ς ster, quem Dominus non detestatur ? »

. Εἶπε Κύριος πρὸς Γεδεών" ἄρον Dalee eri 885

Judic, vir,9, 7, — « Et dixit Dominus ad Ge-

σοῦ, ὥστε παραδοῦναί με τὴν Μαδιὰμ ἐν χειρὶ deon: Populus qui tecum est, multus est, quam ui tra-

αὐτῶν, μήποτε ὧν λάλητυν Ἰαραὴλ,. ὅτι Ἢ χείρ μου
detiedi ὅτα τοῦ λαοῦ, Me

dam Madiam in manu ejus. Ne forte glorietur lerael,
dicatque: Manus mea salvum me fecit. Et uune loque-

πιστραφήτω. D re inaures populi, dicens : Quis timet et meticulosus

Kal τὰ Codi tati inh. ποῦ asi son Bo you δες,
χαὶ δέχα χιλιάδες ἀπελείφθησαν, Κα |
πρὸς Γεδεών- Ἕτι ὁ labs πολὶ ὃς, κατέ!

tig τὸ be Kal εἶπε a ——

δες, est? Revertatur. Et reversi sunt de populo viginti
(al — duo s nit, ὦ decem millia remanserunt, Et di-

M, | - “Ἢ sua linxerit, ul — * canis,
᾿ς hos sistes seorsum. Et fuit numerus istorüm tre-

Εν οἷς — centi viri, Et dixit Dominus : In his trecentis viris
I — * ic tradam Madiam in manus tuas. »
^

τῷ — τῷ ποιμενικῷ, 55 T E 3
χειρὶ αὐτοῦ. Καὶ ——— e τὸν ἀλλ |
Καὶ εἶδε τὸν ὁ

d -—

m e

1 fieg. 1vir, 40-51, — « Εἰ accepit David virgam
in manu Bua, et elegit. sibl quinque lapides, et
misit eos in peram pastoralem : ei funda jn manus

wh
EL — Et accessit ad alloplrylum. Et vidit QaxVs, e

despexit eum, quia ajelescewWwles «τὰ. VA Nu

1259

S. JOANNIS DAMASCENI

agno ? sic peccator justo. Quid commeuaicabit A πρὸ; εὐσεδὴ. Τί χοινωνῆσει χύτρᾳ πρὸς λέθητα ;

cacabus ad ollam ? hzc allidet, et lhizc confringe-
tur. »

l1 Cor. x, 12, 45.—« Non potestis mensx Domini
participes essc, et mense daemoniorum. Qus par-
ticipatio justitia cum iniquitate ? aut qua partici-
patio luci ad tenebras? aut quæ conventio Christo
et Belial? aut qux pars fidelis cum infideli ? aut
quas consensio templo Dei cum idolis? » |

Nyss. in quinque Beatit.— Misericors etecrudelis
adeo contrarii sunt, ut permisceri non possint.
. Ejusd. in Orat, Domin. orat. 5. — Præseniſam
lucis tenebre minime sustinent : morbus orta sa-
nitàte non. manet amplius : zgritudines presente
tranquillitate vim suam non exerunt: cassa ei

αὕτη προσχρούσει, αὔτη συντριθδήσεται, »

« Οὐ δύνασθε τραπέζης Κυρίου μετέχειν, καὶ
τραπέζης δαιμονίων. Τίς μετοχὴ δικαιοσύνης καὶ
ἀνομίας ; ἣ τίς χοινωνία φωτὶ πρὸς σχότος ; τίς δὲ
συμφώνησις Χριστῷ πρὸς Βελίαρ; ἣ τίς μερὶς πιστῷ
μετὰ ἀπίστον ; τίς δὲ συγχατάθεσις ναῷ Θεοῦ μετὰ
εἰδώλων ; 3

Ἅμιχτος ἡ τοῦ ἐλεήμονος χαὶ τοῦ ἀπηνοῦς ἐναν-
τἴωσις.

Οὐχ ὑπομένει τὸ σχότος τὴν τοῦ φωτὸς καρουσίαν'
οὗ νόσος ὑγείας ἐπιλαδούσης ἴσταται᾽ οὐκ ἐνεργεῖ
τὰ πάθη τῆς ἀπαθείας παρούσης " φροῦδος 6 θάνα-
τος, ἀφανὴς ἡ φθορὰ, ὅταν ἐν ἡμῖν βασιλεύῃ ἡ ζωὴ,

inanis mors est, evanescit corruptio, cum vita in B χαὶ ἡ ἀφθαρσοία τὸ κράτος ἔχῃ.

nobis regnat, et incorruptio imperio potitur.

. lbid. orat, 5. — Fiat in me voluntas (ua, ut dia-

- boli voluntas exstinguatur. Nam queniadmodum in
ealiginosis antris, illato lumine caligo desinit, ita
si tua in me voluntas flat, improbus omnis et ini-
quus voluntatis motus in nihilum redigitur.

Nili. — Neque voluptas laborem admittit, nec
letitia mgeror, nec tristitia oblectationem : nec
rursus labor voluptatem conjunctam babet, nec
meeror Letitiam, nee oblectationem tristitia. Affe-
cius 989. enim contrarii eam rationem habent,
vt minime iuter se copulari queant, nec amico un-
quam (fodere consociari , propter implacabilem
ilam inimicitiam simultatemque, quam habenta
natura,

Philonis. — Fieri non potest ut. amor mundi
una exsistat cum amore Dei; veluti nec fleri, ut
lux cum tenebris simul versetur.

LITTERA B.
TITULUS 1.— De regne celorum.

Matth. vi, 55. —« Qusrrite ergo primum regnum
Dei et justitiam ejus, et hæc omnia adjicientur vo-
bis. ?

Matth. xi, 18. — «A diebus Joannis Baptistae
regnum coslorum vim patitur, et violenti rapiunt
iliud. »

Matth. xii, 44, 45. — « Simile est regnum cc- D

lorum thesauro abscondito in agro, quem qui
invenit homo abscoudit, et præ gaudio illius vadit,
οἱ vendit omnia quse habet, et emit agrumillum.» —
« Simile est regnum eolorum homini negotiatori
querenti bones margaritas : inventa autem una
pretiosa margarits, abiens vendidit omnia qus
Irabuit, el emit eam. »

Matth. xx, 4. — « Simile est. regnum coelorum
homini patrifamilias, qui exit primo mane conde-
ccre operarios in vineam, » elc.

Mutih. xxu, 4-10, — « Respondens Jesus. rur-

Γενηθήτω ἐν ἐμοὶ τὸ θέλημά σου, ἵνα σδεσθῇ τοῦ
διαδόλου τὸ θέλημα. Ὥσπερ γὰρ ἐν τοῖς ζοφώδεσι τῶν
σπηλαίων, φωτὸς εἰσχομισθέντος, ὁ ζόφος ἐξαφανί-
ζεται, οὕτως τοῦ σοῦ θελήματος ἐν ἐμοὶ γενομένου,
πᾶσα πονηρὰ xai ἄτοπος τῆς προαιρέσεως χίνησις
εἰς τὸ μὴ ὃν περιίσταται,

Ἡδονὴ οὐ παραδέχεται πόνον, οὐδὲ λύκη χαρὰν,
οὐδὲ χατήφεια εὐφροσύνην, οὐδὲ αὖ πάλιν πόνος
δυναστεύων ἡδονὴν προσίεται, οὐδὲ χρατοῦσα λύπη
ἔχει χαρὰν παρεζευγμένην, οὐδὲ χατηφείᾳ ἐγχέχρα-
ται εὐφροσύνῃ. ᾿Ανεπιπλόχως γὰρ ἔχει πρὸς ἄλληλα
τὰ ἐναντία πάθη, καὶ οὐχ ἂν εἷς ταυτὸν ἔλθοι ποτέ’
οὐδὲ ὁμηρεύσει ποτὲ πρὸς- φιλιχὴν χοινωνίαν, διὰ

c «hv ix φύσεως ἄσπονδον ἔχθραν χαὶ ἀλλοτρίωσιν.

᾿Αμήχανον συνυπάρχειν τὴν πρὸς τὸν χόσμον
ἀγάπην τῇ πρὸς τὸν Θεὸν ἀγάπῃ, ὡς ἀμήχανον συν-
υπάρχειν ἀλλήλοις φῶς xal σχότος * .

| ZTOIXEION B.
TITAOZ Α΄. — Περὶ βασιλείας οὐρανῶν.

« Ζητεῖτε τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ τὴν &-
καιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσ’το.
ὑμῖν. »

« 'Anb τῶν ἡμερῶν Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ ἡ
βασιλεία τῶν οὐρανῶν βιάζεται, xal βιασταὶ ápri-
ζουσιν αὐτήν. 9

« Ὁμοία ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν θησαυρῷ
χεχρυμμένῳ ἐν τῷ ἀγρῷ, ὃν εὑρὼν ἄνθρωπος
ἔχρυψε; xal ἀπὸ χαρᾶς αὑτοῦ ὑπάγει, xal πάντα
ὅσα ἔχει, πωλεῖ, χαὶ ἀγοράζει τὸν ἀγρὸν ἐχεῖνον.
— « Ὁμοία ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ
ἐμπόρῳ ζητοῦντι: χαλοὺς μαργαρίτας * ὃς εὑρὼν ἵνα
πολύτιμον μαργαρίτην, ἀπελθὼν πέπραχε πάντα ὅ τι
εἶχε, xai ἡγόρασεν αὐτόν. »

« Ὁμοία ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώτῳ
οἰχοδεσπότῃ, ὅστις ἐξῆλθεν ἅμα πρωΐ μιπϑώσασθει
ἐργάτας, ν καὶ τὰ ἑξῆς.

« ᾿Αποχριθεὶς ὁ Ἰησοῦς, πάλιν εἶπεν αὐτοῖς b

VARLE LECTIONES.
« Ejusmodi sententise quibus amor mundi dilection) De «i cox eye dieere, — Christisant

acctorem potius quam Judeum preduat.

1361

SACRA PARALLELA.

φαραδολαΐς, λέγων " Ὥμο:ώθη ἡ βασιλεία τῶν οὐρα- A sus locutus est eis in parabolis, dicens : Simile

γῶν ἀνθρώπῳ βασιλεῖ, ὅστι: ἐποίησε γάμους τῷ υἱῷ
αὑτοῦ. Καὶ ἀπέστειλε τοὺς δούλους αὐτοῦ χαλέσαι
toU; κεχλημένους εἷς τοὺς γάμους, καὶ οὐχ ἤθελον
ἐλθεῖν " πάλιν ἀπέστειλεν ἄλλους δούλους, λέγων "
Εἴπατε tol; χεχλημένοι;, Ἰδοὺ τὸ ἄριστόν μου ἧτοί-
paca, οἱ ταῦροι xal τὰ σιτιστὰ τεθυμένα, xal πάντα
ἕτοιμα δεῦτς sl; τοὺς γάμους. Οἱ δὲ ἀμελήσαντες
ἀπῆλθον, ὁ μὲν εἰς τὸ ἴδιον ἔργον, ὁ δὲ εἰς τὴν ἐμ-
πορίαν αὑτοῦ " οἱ δὲ λοιποὶ χρατήσαντες τοὺς δού-
λους αὐτοῦ, ὕδρισαν xal ἀπέχτειναν. Καὶ ἀχούσας
ὁ βασιλεὺς ἐχεῖνος, ὠργίσθη, καὶ πέμψας τὰ avpa-
«εὐματα αὐτοῦ, ἀπώλεσε τοὺς φονεῖς ἐχείνονς, xal

τὴν πόλιν αὑτῶν ἐνέπρησεν. Τότε λέγει τοῖς δούλοις.

αὐτοῦ" Ὁ μὲν γάμος ἕτοιμος, οἱ δὲ χεχλημένοι οὐχ

est regnum eœlorum homini regi, qui. fecit nnptias
filio suo. Et misit servos suos vocare invitatos ad
nuptias ; et nolebant venire. lteram misit alios acr-
vos diceus :'Dicite invitatis : Ecce prandium
meum paravi, tauri mei et altilia occisa sunt, et
omnia parata : venite ad nuptias. llli autem negle-
xerunt, et abierunt, alius in villam suam, et alius
ad negotiaiionem suam. Reliqui vero tenuerunt
servos,el contumeliis affectos occiderunt. Rex au-
(em cum audisset, iratus est, et missis exercitibus
suis, perdidit homicidas illos, et civitatem illorom
succendit. Tunc ait servis snis: Nupti& quidem
paratz sunt, sed qui invitati erant, non fuerunt
digni. Ite ergo ad exitus. viarum, et quoscunque

ἦσαν ἄξιοι. Πορεύεσθε οὖν ἐπὶ τὰς διεξόδους τῶν D inveneritis, vocate ad nuptias. Et egressis servis

ὁδῶν, καὶ ὅσους ἂν εὕρητε, χαλέσατε εἰς τοὺς vá-
μους. καὶ ἐξελθόντες οἱ δοῦλοι ἐχεῖνοι εἰς τὰς ὁδοὺς,
συνήγαγον πάντας ὅσους εὗρον, πονηρούς τὲ xal ἀγα-
θούς " xai ἐνεπλήσθη. ὁ γάμος ἀναχειμλένων" » xol
τὰ λοιπὰ τοῦ χωρίου.

«Τότε ὡμοιώθη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν δέκα
παρθένοις, αἵτινες λαδοῦσαι τὰς λαμπάδας αὑτῶν,
ἐξῆλθον εἰς ἀπάντησιν τοῦ νυμφίου, » καὶ τὰ λοιπά.

« “Ἔλεγεν ὁ Κύριος * Οὕτως ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ
Θεοῦ, ὡς ἐὰν ἄνθρωπος βάλῃ τὸν σπόρον ἐπὶ τῆς
γῆς, καὶ χαθεύδη, xal ἐγείρηται νύχτα xo ἡμέ-
pav, καὶ ὁ σπόρος βλαστάνῃ, xal μηχύνηται ὡς οὐχ
οἶδεν αὐτό;. Αὐτομάτη γὰρ ἡ γῆ χαρποφορεῖ, πρῶ-
τον χόρτον, εἶτα ἄσταχυν, εἶτα πλήρη σἶτον ἐν τῷ
στάχυϊ. Ὅταν δὲ παραδῷ ὁ χαρπὸς, εὐθέως ἀποστέλ-

λει τὸ δρέπανον, ὅτι παρέστηχεν ὁ θερισμός. "Ἔλεγε" -

Τίνι ὁμοιώσω τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ; f| ἐν ποίᾳ
καραθολῇ παραθδάλλομεν αὐτήν; Ὡς χόχχῳ σι-
γάπεως, ὃς ὅταν σπαρῇ ἐπὶ τῆς γῆς, μιχρότερον πάν-
των τῶν σπερμάτων τῶν ἐπὶ τῆς γῆς ἔστι, xal ὅταν
σπαρῇ, ἀναδαΐίνει πάντων τῶν λαχάνων μείζων, xal
ποιεῖ χλάδους μεγάλους, ὥστε δύνασθαι ὑπὸ τὴν
σχιὰν αὐτοῦ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ χατασχηνοῦν. »
Διὰ πολλῶν θλέγεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν
βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. » |

« Οὐχ ἔστιν fj βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρῶαις xol
πόσις, ἀλλὰ διχαιοσύνη καὶ χαρὰ ἐν Πνεύματι
ἁγίῳ. »

c Οὐχὲν λόγῳ ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ, ἀλλ᾽ ἐν δυνά-
pat. » | .

« Ἢ οὖχ οἴδατε, ὅτι ἄδιχοι βασιλείαν θεοῦ οὗ χλη-
ρονομήσουσι ; Μὴ πλανᾶσθε * οὔτε πόρνοι, οὔτε slbo-
λολάτραι, οὔτε μοιχοὶ, οὔτε μαλαχοὶ, οὔτε ἀρσενο-
xotvat, οὔτε λοίδοροι, ob μέθυσοι, οὐχ ἅρπαγες, βα-
ειλείαν. Θεοῦ χληρονομήσουσι, »

Τιλειούμενος ἄνθρωπος, εἰς τὴν τῶν ἀγγέλων
ἀξίαν ἀνάγεται.

Τὸν ἐκεῖθεν τῶν ἑορταζόντων ἦχον, ἔνθα εὐφραι-
᾿γομένων πάντων ἡ χατοιχία, οὐχ ἅλλο τι, f| τοῦτο
εἶντι νομίζω, Θεὸν ὑμνούμενόν τε καὶ δοξαζόμενον
τοῖ; τῆς ἐχεῖσε πολιτείας ἠξιὠμένοις.

ejus in vias, congregaverunt omnes qnos invene-
runt malos et bonos, et implet suni nuptiz dis-
cumbentium : » et reliqua hujus loci.

Matih. xxv, 1. —« Tunc simile factum est re-

| gnum celorum décem virginibus, que accipientes

lampades suas, exierunt obviam sponso, » ete.

Marc, 1v, 26- $2. — « Dicebot. Dominus : Sic
est regnum ecelorum, quemadmodum si homo Jaciat-
sementem in terram, et dormiat, et exsurgat no-
cte et die, et semen germinet, et inerescat dum
nescit ille. Ultro enim terra fructificat, primum
herbam, deinde spicam, deinde 883 plenum fru-
mentum in spica. Ft cumex se produxerit fructum,
statim mittit faleem, quoniam adest messis. Cul
assimilabo regnum Dei? etin qua parabola com-
paramus illud? Sient grano sinapis, quod cum
seminatum fuerit in terra, minus est omnibus se-
minibus, quae sunl in terra ; et cum seminatum
fuerit, ascendit omnibus oleribus majus, et facit
ramos magnos, ut possint sub umbra ejus volu-
cres cceli habitare. »

Act. xiv, 91. — « Per multas tribulationes opor-
tet nos intrare in régnum Dei. »

Rom. xiv, 17. — « Non est regnum Del esca εἰ
potus, sed justitia et gaudium in Spiritu sancto. f

] Cor. 1v, 20. — « Non ín sermone est regnum
Dei, sed in virtute. »

] Cor. τι, 9, 10. — « An nescitis, quia iniqui rc.
gnum Dei non possidebunt? Nolite errare : nequo
fornicarii, neque idolis servientes, noque adulteri,
neque molles, neque masculorum coneubitores,
neque maledici, neque ebriosi, neque rapaces to-
gnam Dei possidebunt. »

Basilii. — Vomo cum consummeatur, ad angcle-
rum dignitatenr evehitur.

S. Greg. Nas. orat. in SS. Lumin. — Sonum
illum epulantium, ubi lztantium habitatio est, nibil
alidd esse existimo, nisi Dei laudationem praedi-
cationemque, quæ 28 V cevdorwes ,SNNSN WS, NNNGR.
agere dign ba su.

1208

S. Gregor. Nasians., De amore pauper. — Quem- A

admodum varia sunt vitse instituta, sic multe quoque
apud Deum mansiones sunt ; quæ quidem unicuique
pro merito distribuuntur. Ac quidem alius hanc vire
tatem, alius illam, plures alius, alius denique om-
mes, si fleri possit : tantum procedat, et porro
progredi studeat, et optime praeeuntem, ut per an-
gustam viam et portam, ad beatitudinis illius fu-
turae latitudinem recta ducentem sequatur.

Ejwsd. orat. in. Ces. [ratr. — Una me oportet
sepeliri cam Christo, una cum Christo resurgere,
uua cum Christo hæredem esse, filium Dei effici,
imo deum ipsum.

Ngsseni. — Virtutis premium hoc est, deum
fieri, et purissimo lumine collustrari. — Certa et

S. JOANNIS DAMASCENI

1264

“Ὥσπερ διάφοροι βίων αἱρέσεις, οὕτως καὶ μοναὶ
ἄλλαι παρὰ τῷ Θεῷ κατὰ τὴν ἀξίαν ἐχάστῳ μεριζό-
μεναι. Καὶ ὁ μὲν τήνδε χατορθούτω &pechv, ὁ δὲ τὰς
ἁπάσας, εἰ οἷόν τε" μόνον ὁδευέτω, καὶ ἐφιέσθω τοῦ
πρόσω, καὶ κατὰ πόδας ἐπέσθω τῷ χαλῶς ὁδηγοῦντι
χαὶ χατευθύνοντι, καὶ διὰ τῆς στενῆς ὁδοῦ καὶ
πύλης ἐπὶ τὸ πλάτος ἄγοντι τῆς ἐχεῖθεν μαχαριό-
τητος.

Χριστῷ συνταφῆναί με δεῖ, Χριστῷ συναστῆναι,
συγχληρονομῇφαι Χριστῷ, νἱὸν γενέσθαι Θεοῦ, θεὸν
αὑτόν,

Αθλον ἀρετῆς, θεὸν γενέσθαι, χαὶ τῷ χαθαρω-
*é*Q φωτὶ χαταστράπτεσθαι. --- Τὸ πιστὸν καὶ

indubitata futurze gratie spes majorem in modum B ἀναμφίδολον τῆς ἐλπιζομένης χάριτος, ἀπόλαυσις

eos oblectat, qui eam per patientiam exspectant.

Ejusd. hom. octo in Beatitud.—Regni dignitas su-
periorem se tyrannidem non habet. — Tribulatio
flos est bonorum qua prestolamur. Florem igitur
propter fructum decerpamvs,

Clem. Alex, Quis dives sals. ἃ 21. — Non dor-
mientium nec ignavorum est regnum Dei, sed vio-
lenti rapiunt illud. Hoc euim solum violentiz genus
lionestum et przclarum est, Deo vim inferre, et a
Deo vitam extorquere. lle autem, cum cognitos
illos babeat, qui firmiter, inio violenter siringunt,
concedet et dabit manus. Deus enim gaudet hoc
inodo superari.

τοῖς δι' ὑπομονῆς ἀπεχδεχομένοις γίνεται.

'H τῆς βασιλείας ἀξία, ὑπερχειμένην ἑαυτῆς -
τυραννίδα οὐχ ἔχει. — Τῶν προσδοχωμένων ἀγαθῶν
ἡ θλίψις ἄνθος ἐστίν. Διὰ τὸν καρπὸν τὸ ἄνθος δρε-
ψώμεθα.

Οὐ τῶν χαθευδόντων xal βλαχενόντων ἢ βασιλεία
τοῦ Θεοῦ, ἀλλ᾽ οἱ βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτήν. Αὕτη
γὰρ μόνη βία χαλὴ, Θεὸν βιάσασθαι, καὶ παρὰ Θεοῦ
ζωὴν ἁρπάσαι. Ὁ δὲ γνοὺς τοὺς βεδαίως, μᾶλλον δὲ
βιαίως ἀντεχομένους, συνεχώρησε καὶ εἶξε. Χαίρει
γὰρ ὁ Θεὸς τὰ τοιαῦτα ἡττώμενος.

Ejusd, ex epist. 21. --- Regnum illud incorrupti- ὦ Οὐχ ἔχει ἐπιθυμίαν Y fj ἄφθαρτος βασιλεία, ἀλλὰ

bile cupiditatem non babet, sed bonorum omnium
presentiam. Unde ibi non est cupiditatis locus :
ex penuria quippe 884, cupiditas oritur; quod
vero quis omnibus potiatur, binc oritur, ut nibil
concupiscat. — Regnum Dei status eorum dicen-
dus est, qui vitam agant divinis legibus consenta-
neam.

TIT. 1f. — De consilio Dei : et. quod nec mulari,

nec comprehendi ab. hominibus potest.

Psal. xxxn, 10. — « Dominus dissipat consilia
gentium, reprobat aulem cogilationes populo-
Yum, » elc.

Psal. .xvin, 5. — « Terribilis in consiliià super
filios hominum. »

Prov. xix, 21. — « Multe cogitatienes in corde
hominis : consilium autem Dei manet in sempiler-
num. »

Isa. xiv, 98. — «Qus Deus sanctus. decrevit,
quis dissipabit, et manui ejus sublimem quis aver-
tat? »

Isa. xix, 15, 24. — « Hzc dicit Dominus Sa-
baoth : Quemadmodum dixi, sic erit ; et quemsd-
modum. mente traciavi, sic manebit. » — « Ubi
sunt sapientes 1ui? et annuntient tibi, quid cogi-
taverit Dominus Sabaeth. »

Js. xL, 15, 48. —« Quis cognovit mentem Do-

παρουσίαν πάντων τῶν ἀγαθῶν, Ὅθεν οὐκ ἔστιν
ἐπιθυμῆσαι" ἐχ γὰρ τοῦ ὑστερεῖν, τὸ ἐπιθυμεῖν
ἔστιν" ἐχ δὲ τοῦ πάντα ἔχειν, τὸ μηδενὸς ἐπιθυμεῖν
ἔστι. — Βασιλείαν Θεοῦ λεχτέον, τὴν κατάστασιν
τῶν χατὰ τοὺς θείους νόμους βιούντων.

TITA. Β΄. — Περὶ βουλῆς Θεοῦ" xal δει ἄκρεκε
xal ἀνέρικτος ἀγθρώκποις —— "n
« Κύριος διασχεδάζει βουλὰς ἐθνῶν, ἀθετεῖ δὲ λο-
γισμοὺς λαῶν. »

ε Ὡς φοδερὸς ἐν βουλαῖς ὑπὲρ τοὺς υἱοὺς ἀν
θρώπων. »

« Πολλοὶ λογισμοὶ ἐν χαρδίᾳ ἀνθρώπου " ἡ δὲ βουλὴ
τοῦ Θεοῦ μένει εἷς τὸν αἰῶνα. »

« Ἃ ὁ Θεὸς ἅγιος βεδούλενται, τίς διασχεδάσει .
καὶ τὴν χεῖρα τὴν ὑψηλὴν τίς ἀποστρέψει ;»

ε Τάδε λέγει Κύριος Σαδαὼθ, λέγων " Ὃν τρόπον
εἴρηχα, οὕτως ἔσται, χαὶ ὃν τρόπον βεδούλευμαι,
οὕτως μενεῖ.» -- ε« Ποῦ εἰσιν οἱ σοφοί σον ; xe!
ἀναγγειλάτωσάν σοι ὅ τι βεδούλευται Κύριος Σε-
θαώθ.»

€ Τίς ἔγνω νοῦν Κυρίου, 3j τἰς σύμθουλος αὐτοῦ

2 Hujus sententise auctoris nomeu innullo codice veperi, EsX (orssg WA xe Sexoyn.

εὐουλεύσστο, καὶ συνεδίθασεν αὐτόν; θεὸς αἰώνιος
ὦ κατασχενάσας τὰ ἄχρα τῆς γῆς. Οὐ πεινάσει, οὐδὲ
ποπιάσει, οὐδὲ ἔστιν ἐξεύρεσι: τῆς φρονήσεως αὖ-
v9). »

* Ἐγώ εἶμι ὁ Θεὸς, καὶ oóx Fatty ἄλλος πλὴν
ἐμοῦ. Πᾶσα f$ βουλή μου στήσεται, καὶ πάντα ὅσα
βεθούλευμαε, ποιήσω" ἐλάλησα, xai ἤγαγον " ἔχτισα
καὶ ἐποίησα αὐτό. »

« Τὸ ῥῆμά μου ὃ ἐὰν ἐξέλθῃ ix τοῦ στόματός
pou, οὗ μὴ ἀποστραφῇ πρός us χενὸν, ἕως ἂν συν-
τελέσῃ πάντα ὅσα ἠθέλησα. »

« Τίς ἀνδρῶν γνώσεται βουλὴν Θεοῦ ; ἣ τἰς ἔνθυ-
μηϑήσεται τί θέλει ὁ Κύριος ; λογισμοὶ γὰρ θνητῶν
δειλοὶ, καὶ ἐπισφαλεῖς αἱ ἐπίνοιαι αὐτῶν. Μόλις γὰρ
εἰκάζομεν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ τὰ ἐν χερσὶν εὑρί-
exepsv μετὰ πόνου τὰ δὲ ἐν οὐρανοῖς τίς ἐξιχνία-
Φεν ; βουλὴν & σου τίς ἔγνω; »

Ὅπου Θεὸς βούλεται, νιχᾶται φύσεως τάξις. Rl
᾿ιϑουλήϑη γὰρ, ἠδυνήθη.

zal ὀλίγοι xo. Aàv. κρατοῦσι.
4 Kafón αὐτοὺς ixatalveuy, πλείους ἐγίγνοντο,
καὶ ἴσχνον σφόδρα. »

« Εἴπι Κύριος πρὸς Μωῦσῆν" Εἶδον τὴν χκάχωσιν

SACRA PARALLELA,
ἐγένετο, ὃς συμθιθάσει αὐτόν: f πρὸς «(va σνν- A minl , aut quis consiliarius ejus fuit,

1208
ut deceerit
eum ? aut. cujus accepit consilium, et instruxit.
illum ? Deus eiernus, 40} ereavit terminos terres.
Non esuriet, nec laborabit, nec est inventio pru-
dentis ejus. »

]sa. xuiv, 9, 10. — « Ego sum Deus, et non esi
ultra preter me. Omnis voluntas mea stabil, et
cuncta qua cogitavi, faciam. Locutus sum, et ad-
duxi; creavi, et feci. »

146. tv, 11. — « Verbum meum quod exierit de
ore meo, non revertetur ad me vacuum, donec com-
placeat quiecunque volui. »

Sap. 1x, 15, 17. — « Quis hominum poterit eo-
gnoscere consilium Dei? aut quis poterit cogitaro
ηυ velit Deus * Cogitationes hominum timidse, et
incertas providentiae nostra. Difficile enim sestima-
mmus quæ in terra sunt, οἱ quas in prospeciu sunt,
invenimus cum labore: qua autem jin colis
sunt, quis investigabit? sensum autem tuum quis
sgeiet? »

Chrysost, Hom. in Nat. Christ. — Ubi Deus vult,
superatur erdo nature. Nam si voluit, illud potult.
TIT. HI. — δὲ «usilio Dei: et. quod, Deo favente,

imbecilles hominum insidie eunt, et pauci multos

superant,

Exod. 1, 18. — « Qusnto magis eos opprimebant,
tanto magis multiplicabantur, et vehementer iava-
lescebant. »

Eæod. μι, 7, 8. — « Dixit Dominus ad Moysen :

τοῦ λαοῦ μου τοῦ ἐν Αἰγύπτῳ, xol τῆς χραυγῇς αὐ- C Vidi afflictionem populi mei qui est in AEgypto, et

τῶν ἀκήχοα, ἀπὸ τῶν ἐῤγοδιωχτῶν αὐτῶν. Olla γὰρ
τὴν ὀδύνην αὐτῶν, χαὶ χατέδην τοῦ ἐξελέσθαι αὐ-
τοὺς ix χειρὸς Αἰγνπτίων, xal ἐξαγαγεῖν αὐτοὺς ἐκ
τῆς γῆς ἐχείνης, καὶ εἰσαγαγεῖν αὐτοὺς εἰς γῆν ῥέου-
σαν μέλε καὶ γάλα, »

« Εἴπε Βαλαάμ * "Ex Μεσοποταμίας κατεπέμψατό
με Βαλὰχ βασιλεὺς Μωλό, λέγων Κατάρασαί μοι
τὸν Ἰσραήλ. Τί ἀράσομαι 0v μὴ ἀρᾶται Κύριος ;
ἣ χαταράσορδι ὃν μᾷ χαταρᾶται ὁ- Go, ;

« Κῖπε Κύριος πρὸς Γεδεών Πολὺς ὁ λαὸς ὁ μετὰ
σοῦ, ὥστε παραδοῦναί με τὴν Μαδιὰμ ἐν χειρὶ
αὐτῶν, μήποτε καυχήσηται Ἰσραὴλ, ὅτι Ἢ χείρ μου
ἐσωσέ με. Καὶ νῦν λάλησον εἰς τὰ ὦτα τοῦ λαοῦ, λέ-

audivi clamorem eerum, propter duritiam eorum
qui praesunt. operibus eerum. Vidi enim dolorem
ejus, et descendi ut liberem eos de manu AEgyptio-
rum, et educam eos de terra illa, et inducam in
terram laete et melle manantem. »

Num. xxm, 7. — « Dixit Balaam : De Mesopo-
tamia accersivit mo Balac rex Meab dicens : Male-
dic Jacob, et veni huc, maledie mihi Israel. Cur
maledicam ei, cui non meledixit Deus? aut dete-
ster, quem Dominus nen detestatur ? »

38 Judic. vii, 2. 7. — « Et dixit Dominus ad Ge-
deon : Populus qui tecum est, multusest, quam υἱ tra-
dam Madism ia manu ejus. Ne forte glorietar lerael,
dicatque: Manus mea salvum me fecit. Et nune loque-

Yov* Τίς ὁ φοδούμενος xal δειλός» Ἐπιστραφήτω. D re in aures populi, dicens : Quistimet et meticulesue

Καὶ ἀπεστράφησαν ἀπὸ τοῦ λαοῦ εἴχοσι δύο χιλιάδες,
xai δέκα χιλιάδες ἀπελείφθησαν, Καὶ εἶπε Κύριος
πρὸς Γεδεών. Ἔτι ὁ λαὸς πολὺς, χατένεγχον αὐτοὺς
εἰς τὸ ὕδωρ. Καὶ εἶπε πρὸς Γεδεών" Πᾶς ὃς ἂν λείξῃ
τῇ γλώσσῃ αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ ὕδατος, ὡς ἂν λείξῃ χύων,
στήσεις αὐτοὺς κατὰ μόνας" καὶ ἐγένετο ὁ ἀριθμὸς
αὐτῶν τριαχόσιοι ἄνδρες. Καὶ εἶπε Κύριος" Ἐν τοῖς
τριαχοσίοις τούτοις παραδώσω τὴν Μαδιὰμ εἰς
χεῖράς σου. »

« "Ἔλαδε Δαδὶδ τὴν ῥάδδον ἐν χειρὶ αὑτοῦ, xal
ἐξελέξατο ἑαυτῷ πέντε λίθους, χαὶ ἔθετο αὐτοὺς ἐν
τῷ καδίῳ τῷ ποιμενιχῷ, καὶ σφενδόνη αὐτοῦ ἐν τῇ
χειρὶ αὐτοῦ. Καὶ προσῆλθεν πρὸς τὸν ἀλλόφυλον.
Kal εἶδε τὸν Δαδιδ, xal ἐξονυδένωτεν αὐτὸν, ὅτι ἦν

est? Revertatur. Et reversi sanat de popule vigiptt
duo millia, οἱ decem millia remanserunt. E1 di-
xit Dominus ad Gedeon : Adhuc populus multus;
deduc eus δὰ aquas. Et dixit ad Gedeon : Omnis
«qui lingsa sua lipxerit, ut lambere solet canis,
hos sistes seorsum. Et fuit numerus istorüm tre-
centi viri, Et dixit Dominus : In his trecentis viris
tradam Madiam.in manus toas. »

1 fleg. xvii, 40-51. — « Et accepit David virgam
in manu sua, et elegit. sibi quinque lapides, et
misit eos in peram pastoralem : et funda in manus
ejus. Et accessit ad seyirqvesa, VA ἀδλ ,
despexit eum, quia. ὐδλεικονλνοι, πὰς VA Sa

196]

S. JOANNIS DAMASCENI

1268

allophylus : Nunquid canis ego sum, quod egres- A παιδάριον. Καὶ sIxev ὁ ἀλλόφυλος * Μὴ χύων ἐγώ

sus es cum virga οἱ lapidibus? Et dixit David ad
allophylum : Tu venis ad me in gladio, οἱ in hasta,
et in clypeo. Ego autem accedo ad tein nomine
Domini Sabaoth omnipotentis; οἱ percutiam te,
et cognoscent universa ecclesia hzc, quia non in
gladio nec in hasta salvat Dominus. Et extendit Da-
vid manum suam ín peram, et accepit inde lapidem
unm, ei fundam jecit, et percussit allophylum
. in frentem ejus. Et pertransivit lapis per galeam
. iu frontem ejus, οἱ cecidit in terram, et cucurrit

David, et abetulit caput illius. »-

11 Reg. xvis, 44. — « Et dixit Abesalom, et om-

. nis. vir Israel : Donum est consilium Chusi super
consilium Architopbel. Ut adducat Dominus. su-
per Abesalom mala. »

JV Reg. vu, 9 seqq. — «ngressi snnt quatoor

' leprosi, et Deo bene favente, universum exerci-
iem Syris terruerunt. »

11 Paral. xxxu, 5, 6. — « Confortataus est Eze-
ehias, et edificavit murum qui ruptus fuerst, ei
tecutus est ad cor populi dicens : Roboramini
et viri estote, ne paveatis ἃ facio regis Assur, et
gentis magna; quoniam nobiscum plures sunt,
quam cum illis. Cum eo sunt brachia carnis, no-
biseum vero Dominus Deus noster. Et fiduciam
habuit populus. »

Psal, xxvis, 1. — « Dominus illuminatio mea,
et salvator meus : quem timebo ? » etc.

Psal, xxxn, 16. —« Non salvabitur rex per

. multam virtutem, et gigas, » etc.
Psal. xxxiv, 10, — « Omnia ossa mea dicent :
: Domine, Domine, quis similis tibi ? » etc.

Psal, cvi, 3 5. — « Da nobis auxilium de tribu-
Jatione, et vana salus hominis. »

. Psal. cxxxiv, 4. — « Nisi quia Dominus erat in
nobis, dieat nunc Israel, nisi quia Dominus, » etc.

Jon. dn, 9. — « Clamavi in tribulatione mesa
ad Dominum Deum meum, οἱ exaudivit me. »

Zach. v, 9. — « Ero eis turris in circuitu, et
ij» gloriam eroin medio ejus. »

Mich. v, 14. — « Et faciam ultionem lis qui
probro affecerunt eos. »

896 lie. τοι, 9.— « Nobiscum Deus : scitote, D

gentes, et vincimini, et audite usque ad extremum
terre. »
lsa. τ, 7. —— « Dominus ausxiliator meus factus
est ; propterea non sum con(usus, sed posui fa-
elem meam sicut fortissimam petram : et scio quía
non cenfundar. »
. Jerem. xx, 430-15. — « Dominus mecum est tan-
quam bellator fortia. » — « Dominus dat . vitam
contritis corde. » — « Cantate Domino, laudate
eum, quia liberavit animam pauperis de manu
pessimi. » |
Dan. xiii, 42, 46, — « Exclamavit voce magna
Susanna, et dizit : Deus reterne, qui abscendito-

ΣΑΣ 6s cognitor, qui nosti omuia autequam Sam,

εἰμι, ὅτι σὺ ἐξῆλθες ἐν ῥάδδῳ xaV ἐν λίθοις ; Καὶ
εἶπε Δαδὶδ πρὸς ἀλλόφυλον" Σὺ ἔρχῃ πρός με ἐν
ῥομφαίᾳ καὶ ἕν δόρατι χαὶ ἐν ἀσπίδι. ᾿Εγὼ δὲ προσ-
ἄγω πρὸς σὲ ἐν ὀνόματι Κυρίου Σαδαὼθ παντοχρά-
τορος, καὶ πατάξω σε, xal γνώσονται πᾶσα ἢ ἐχχλη-
σία αὔτη, ὅτι οὖκ àv ῥομφαίᾳ, οὐδὲ ἐν δόρατι σώζει
Κύριος. Καὶ ἐξέτεινε Δαδὶδ τὴν χεῖρα αὐτοῦ slc τὸ
χάδιον, καὶ ἔλαδεν ἐχεῖθεν λίθον ἕνα, καὶ ἐσφενδό-
vot, χαὶ ἐπάταξε τὸν ἀλλόφυλον εἷς τὸ μέτωπον
αὐτοῦ. Καὶ διέδυ ὁ λίθος διὰ τῆς περιχεφαλαίας εἷς
τὸ μέτωπον αὐτοῦ, xal ἕπεσεν ἐπὶ τὴν γῆν, xal
ἔδραμε Δαδὶδ, χαὶ ἀφεῖλε τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ. »

« Εἶπεν ᾿Αδεσαλὼμ, xai πᾶς ἀνὴρ Ἰσραήλ"
᾿Αγαθὴ ἡ βουλὴ Χουσὶ ὑπὲρ τὴν βουλὴν ᾿Αρχιτόφελ.
Ὅπως ἐπάγῃ Κύριος ἐπὶ ᾿Αὐεσαλὼμ τὰ καχά. »

« Εἰσῆλθον τέσσαρες λεπροὶ, καὶ θεοῦ εὐδοχήσαν-
τος, ὅλον τὸ στρατόπεδον Συρίας ἐφόδησαν. »

« Κατίσχυσεν Ἐζεχίας, καὶ ᾧχοδόμησε τὸ τεῖχος,
τὸ χατεσπασμένον, χαὶ ἐλάλησεν ἐπὶ χαρδίαν λέγων"
Ἰσχύσατε xai ἀνδρίζεσθε, μὴ πτοηθῆναι ἀπὸ προσ-
(tou τοῦ βασιλέως ᾿Ασσοὺρ, καὶ τοῦ ἔθνους τοῦ
μεγάλου, ὅτι μεθ᾽ ἡμῶν πλείους ἢ μετ᾽ αὐτῶν. Βρα-
χίονες σάρχινοι μετ᾽ αὐτοῦ, μεθ᾽ ἡμῶν δὲ Κύριος
ὁ Θεὸς ἡμῶν᾽ καὶ κατεθάῤῥησεν ὁ λαός. »

« Κύριος φωτισμός μου xal σωτὴρ μον, τίνα

C φοδηθήσομαι ; » xal τὰ λοιπά.

ε Οὐ σωθήσεται βασιλεὺς διὰ πολλὴν δύναμιν,
καὶ γίγας, » χαὶ τὰ λοιπά. |
« Πάντα τὰ ὀστᾶ pov ἐροῦσι, Κύριε, Κύριε, τίς

ὅμοιός σοι; » χαὶ τὰ λοιπά.

« Δὸς ἡμῖν βοήθειαν Ex θλίψεως, καὶ ματαία cox
τηρία ἀνθρώπου. »

« Εἰ μὴ δτι Κύριος ἦν ἐν ἡμῖν · εἰπάτω δὴ Ἰσραήλ᾽
εἰ μὴ ὅτι Κύριος, » xat τὰ λοιπᾶ. -
— « Ἐδόησα ἐν θλίψει μου πρὸς Κύριον τὸν Θεόν
μου, καὶ εἰσήχουσέ μου. »

« Ἔσομαι αὐτῇ πύργος χύχλωθεν, καὶ εἰς δόξαν

—* αὐτῆς. »

« Καὶ ποιήσω ἐκχδίχησιν πᾶσι «οἷς ἀτιμάζουσιν
αὐτούς.

« Μεθ᾿ ἡμῶν 6 θεός" γνῶτε, ἔϑνη, xai ἡἠττᾶσθε,
xa ἀχούσατε ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς. »

« Κύριος ἐγένετο βοηθός μον, διὰ τοῦτο οὐχ iv-
ετράπην, ἀλλ᾽ ἔθηχα τὸ πρόσωπόν μου, ὡς στερεὰν
πέτραν, xal ἔγνων ὅτι οὐ μὴ αἰσχυνθῶ. »

« Κύριος μετ᾽ ἐμοῦ χαθὼς μαχητὴς ἰσχύων. »
-- ε Κύριος δίδωσι ζωὴν τοῖς δυντετριμμένοις τὴν
καρδίαν."--- "Acatt τῷ Κυρίῳ, αἰνέσατε αὐτὸν, ὅτι
ἐξείλετο ψυχὴν πένητος Ex. χειρὸς φονηῤενομένον. "

« ᾿Δνεθόησε φωνῇ μεγάλῃ Σωσάννα. καὶ εἷκεν᾽
Ὃ Od ot, 6 τῶν καρδιῶν γνώατης, ὁ εἰδὼς τὰ
«ἄντα πον te sus τῶν, d Vries Xr, SN, |

φασα μηδὲν ὧν οὗτοι κατεμαρτυρήσαντο xatx' ἐμοῦ.
Καὶ εἰσήχουσεν ὁ θεὸς τῆς φωνῆς αὐτῆς, xal ἀπ-
αγομένης αὑτῆς ἀπολέσθαι, ἐξήγειρεν ὁ Θεὸς τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον παιδάριον νεώτερον, ip ὄνομα Δα-
vh, χαὶ ἀνεδόησε φωνῇ μεγάλῃ * Καθαρός εἶμι ἀπὸ
«οὔ αἵματος αὐτῆς. »

« Οἱ πατριάρχαι ζηλώσαντες τὸν Ἰωσὴφ, ἀπο
ἔδοντο εἰς Αἴγυπτον, χαὶ ἦν ὁ Θεὸς μετ' αὐτοῦ, xal
ἔδωχεν αὐτῷ χάριν χαὶ σοφίαν ἐναντίον Φαραὼ, xai
κατέστησεν αὐτὸν ἡγούμενον ἐπ᾽ Αἴγυπτον. »

4 ἘΠ ὁ Θεὸς μεθ᾽ ἡμῶν, τίς xa ἡμῶν ; »

| SACRA PARALLELA.
᾿ μου κατεμαρτύρησαν. Καὶ ἰδοὺ ἀποθνήσχω μὴ ποιή- A (u scis quoniam falsum testimonium tulerunt con-

1210

tra me. Et ecce morior, cum nihil horum fece-
rim, quae isti testificati sunt contra mc. Exaudivit
autem Deus vocem ejus. Cumque duceretur ad
mortem , suscitavit Dominus Spiritus sanctus
puerum juniorem, cujus nomen Daniel : et excia-
marvit voce magna : Mundus ego sum a sanguiue
bujus. »

Act. vi, 9. — «Patriarch :emulantes Joseph,
vendiderunt eum in Ægyptum, et erat Deus cum
eo. Et dedit ei gratiam et sapientiam in conspectu
. Pharaonis : et. constituit eum przpósitum super
. AKygyptum. »

Rom. vin, 51. — « Si Deus pro nobis, quis con.
tra nos? »

Ὁ τὸν θεὸν ἔχων μεθ᾽ αντοῦ, πάντων ἐστὶν ἰσχυ- ὃ Chrysost; — Qui Deum habet secum, fortior

᾿ βότερος.

Ei πάντα ὅσα διεσπούδαζον οἱ πονηροὶ xal ἄθεοι
δητες, ἐξεγίνετο αὐτοῖς τε xal τοῖς τούτων ὑπερ-
ασπισταῖς καὶ συνεργοῖς δαίμοσιν, οὐχ ἂν ἀφῆχαν
ἐπὶ τῆς γῆς ἕνα που ζῶντα Χριστιανὸν ἄνθρωπον,
οὐχ εὐχτήριον οἶχον, οὐ παραίνεσιν ἀγαθὴν, οὐ λό-
γον οὐδαμοῦ περιφανῆναι σωτήριον.᾿
TITA. A'.— Περὶ βαπτίσματος, xal τῆς τοῦ θείου
t JAovtpov Xpogniélac.

« ΠΙροσέλθετε πρὸς αὐτὸν, xai φωτίσθητε, xoi τὰ
πρόσωπα ὑμῶν οὐ μὴ καταισχυνθῇ. »

« Οἱ διψῶντες, πορεύεσθε ἐφ᾽ ὕδωρ. xal ὅσοι μὴ
ἔχετε ἀργύριον, βαδίσαντες ἀγοράσατε, xoi πίετε
οἶνον ἄνευ ἀργυρίου χαὶ τιμῆς.»

« ᾿Αντλήσατε ὕδωρ μετ᾽ εὐφροσύνης ἐχ τῶν πηγῶν
τοῦ σωτηρίου. » |

« Λούσασθε, χαθαροὶ vávects. »

« Δεῦτε πρός με πάντες ol χοπιῶντες, καὶ πεφορ-
τισμένοι, χἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. »

e ᾿Αμὴν, ἀμὴν λέγω ὑμῖν ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἐξ
ὕδατος χαὶ Πνεύματος, οὐ μὴ εἰσέλθῃ εἰς face
λείαν τοῦ Θεοῦ, »

€ Ἐν ἡμέραις Νῶε χατεσχευασμένης χιδωτοῦ, εἰς
ἣν ὀλίγαι, τουτέστιν ὀχτὼ ψυχαὶ διεσώθησαν δι'
ὕδατος. Ὃ χαὶ ἡμᾶς νῦν ἀντίτυπον διασώζει βάπτι-
σμα, οὗ σαρχὸς ἀπόθεσις ῥύπου, ἀλλὰ συνειδήσεῳς
ἀγαθῆς ἐπερώτημα εἰς Θεὸν, δι᾽ ἀναστάσεως Ἰησοῦ
Be

omnibus est.

Nili. — Si omuia quæ mali et impii præatigia ·
tores moliuntur, ipsis eorumque propugnatoribus
et adjutorfbus daemonibus patrare liceret, ne unum
quidem Christianum, ne oratorium unum, ne ad-
monitionem bonam aut doctrinam salutarem us-
quam in terra superesse permisissent. |

TIT. IV. — De baptismo, et sacri lavacti
predicatione.

Psal. xxxi, 5. — « Accedite ad eum, et illu-
ininamini, et.facies vestrae non confundentur.) —

1sq. 1v, 1. — « Qui sititis, venite ad aquas, .
et quicunque non habetis argentum, euntes emite,
ei bibite vinum sine argento et pretio. »

Isa. xii, $. — « Haurite aquas eum lætitia de
fontibus Salutaris. »

]14. 1, 48. —« Lavamini ; mundi estote. »

Matth. x1, 98. — « Venite ad me, omnes qui la- .
boratis et oneraW^estis, et ego reüiciam vos. »

Joan. 11. 5. — « Amen, amen dico vobis : Nisi.
quis renatus fuerit ex aqua, et Spiritu sanete non·
intrabit in regnum Dei. » ' -

l Petr. m, 20, 91. — « In diebus Noe, cum ſa-
bricaretur'arca, in qua pauci, id est octo anime
salvi facie sunt. per aquam. Quod et vos similis
forme salvos facit baptisma, non carnis depositio
sordium, sed . conscientiz bona interrogatio ad
Deum, per resurrectionem Jesu Christi. »

« ᾿Αδύνατον τοὺς ἅπαξ φωτισθέντας, γευσαμέ- D — Hebr. vi, 4, 5. — « Impossibile est eos qui se-

vous τε τῆς δωρεὰς τῆς ἑκπουρανίου, καὶ μετόχυυς
γενηθέντας ἀνεύματος ἁγίου, χαὶ καλὸν γευσαμέ-
νους θεόῦ ῥῇμα, δυνάμεις τε μέλλοντος αἰῶνος, xal
παραπεσόντας, πάλιν ἀναχαινίζειν εἰς μετάνοιαν,
ἀνασταυροῦντας ξαυτοῖς τὸν τῶν '«ο θεοῦ, καὶ
παραδειγματίζοντας. »

᾿ Καιρὸς βαπτίσματος, ἅπας ὃ τῶν ἀνθρώπων βίος.
Οὔτε γὰρ σώματι ζῇν μὴ ἀναπνέοντι δυνατὸν, οὔτε
ψυχῇ συνεστάναι, μὴ γνωριζούσῃ τὸν Κετίσαντα.
Θεοῦ γὰρ ἄγνοια θάνατός ἐστι ψυχῆς. "0 δὲ μὴ
βεπεισθεὶς, οὗ πεφώτισται, "Aveo δὲ φωτὸς, οὔτε
ὀφθαλμὸς τὰ ἑαυτοῦ xafopd, οὔτε ψυχὴ δύναται
θεοῦ δέξασθαι θεωρίαν ἄνευ βαπτίσματος.

mel sunt illuminati, et gustaverunt donum Dei
eælesie, et participes facli sunt. Spiritus sanc,
gaetaveruptque bohum Dei $87 verbum, - virtu-
tesque sseculi venturi, et prolapsi sunt, rursus rc-
nóvari ad ponilentiam : rursum crucifigentes
sibimetipsis Filium Dei, et contemptu! habentes. »

Basil. Exhort. ad baptism. — Baptismi tempus,
universa bominum vita est. Nam sicut corperi
cira respirationem vivere impofsibile est : sic

etiam fleri non potest, ut anima consistat, qua
Creatorem minime agnoscat, Dei enim ignoratio
mors est animse. Porro qui baptizatus non est
is nou est. illuminatus. Αἱ vero absque luce, nec

eculus qmm sua suni, cerncre, nec anima contemplationem T polo S3 ets ees Vaq aen.

1211

mum ponitentie przdicabat, et ad eum Judza
omnis exibat. Dominus przdicat — baptismum
adoptionis : et quis eorum qui in ipsum sperant,
non parebit? Baptismus ille rudimentum erat : hic
perficiendi vim habet. llle recessus erat a pec-
cato : hic conjunctio cum Deo.

Ibid. — Israel, nisi mare trajecisset, disjun-
ctus non fuisset a Pharaone: tu quoque nisi per
aquam transieris, ab amarulen!a diaboli tyran-
nide non eximeris. llle de spirituali petra non
bibisset, nisi typice baptizatus fuisse! : neque

tibi verum potum quisquam daturus est, nisí vero

baptismate sis tinctus. Ille post baptismum panem
illum angelorum manducavit : tu vero nequaquam

panem vivum comederis, nisi suscepto prius ba- B

piismo. Ille ob baptismum in terram promissam
ingressus est: tu quoque quo tandem pacto in-
trare in paradisum queas, nisi baptismo consigne-
ris? liludne te fugit, flagrantem gladium ad ligni
viam custodiendam collocatum esse, qui infldeli-
bus quidem terribilis exurensque sit, iis vero qui
credunt, accessu pervius et blande collucens?
quin ipsum quoque versatilen Dominus fecit.
Nam ubi fidelem videt, terga vertit : cum autem
aliquem eorum qui baptismo minime consignati
sunt, recta in. eum impetum facit, Elias currum
igneum, et flammeos equos ad se venientes non
extimuit : verum caelestis itineris cupiditate incen-
sus, res terroris plenas sudax aggressus est, el
leto animo fragrans vehiculum conscendit is, qui
adhue in carne agebat :tiu vero non quadrigam
igneam conscensurus, sed per aquam et Spiritum
9ascensurus, vocanti non accurris?

lbid, — Si hominum servus esses, servisque
scripto publico proposita libertas esset, annon ad
prestitutum diem adfores, et mercede patronos
conduceres, obsecraresque judices, ut omni ra-
tione in libertatem asserereris? num etiam cola-
phum, hoc est extremam servorum plagam, bac
conditione, ut posthac verberibus eximereris, rc-
cusares? Cum autem te non hominum, sed pec-
cati servum, ad libertatem vocet praeco, ut te li-
beret ἃ servitute, et. concivem angelorum efficiat,

S. JOANNIS DAMASCENTI
Basi!, Exkort. αὐ baptism, — Joannes baptis- A

12:2
Ἰωάννης ἐκήρυσσε βάπτισμα μετανοίας" χαὶ ἐξ-
ἐπορεύετο πρὸς αὑτὸν πᾶσα Ἰουδαία. Κύριος χη-
ρύσσει βάπτισμα υἱοθεσίας " χαὶ τίς τῶν εἰς αὐτὸν
πλπιχότων οὖχ ὑπαχούσεται; "Exealvo εἰσσγωγιχὸν
«τὸ βάπτισμα, τοῦτο τελειωτιχόν " ἐχεῖνο ἁμαρτίας
ἀναχώρησις, τοῦτο οἰχείωσις πρὸς Θεόν.

Ὅ Ἱσραΐδλ, εἰ μὴ παρῆλθε τὴν θάλασσαν, οὐχ ἂν
ἐχωρίσθη τοῦ Φαραώ χαὶ σὺ ἐὰν μὴ παρέλθῃς διὰ
ποὔ ὕδατος, οὗ χωρισθήσῃ τῆς πιχρᾶς τυραννίδος τοῦ
διαδόλου. Οὐχ ἂν ἕπιεν ἐχεῖνος ἐχ τῆς πνευματιχῆῇς
πέτρας, εἶ μὴ τυπιχῶς ἐδαπτίσθη" οὐδὲ σοί τις δώσει
τὴν ἀληθινὴν πόσιν, ἐὰν μὴ ἀληθῶς βαπτισθῇς.
"Eqavtv ἄρτον ἀγγέλων Exslvov ἐχεῖνος μετὰ τὸ βά-
πτισμα" σὺ δὲ οὐ βρώσῃ τὸν ζῶντα ἄρτον, ἐὰν μὴ
πρότερον ἀποδέξῃ τὸ βάπτισμα. Εἰτῆλθεν &xslvog εἰς
τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας διὰ τὸ βάπτισμα " σὺ δὲ
πῶς ἐπανέλθῃς εἰς τὸν παράδεισον, μὴ σφραγισθεὶς
τῷ βαπτίσματι; Ἢ οὐχ οἶδας ὅτι φλογίνη ῥομφαία
κέταχται φυλάσσειν τὴν ὁδὸν τοῦ ξύλου, τοῖς μὲν
ἀπίστοις qoÓspX xal φλογίζουσα, τοῖς δὲ πεπιστευ-
κόσιν εὐπρόσιτος, xai ἡμέραν ἐπιλάμπουσα ; ἀλλὰ.
xai στρέψεσθαι αὑτὴν ἐποίησεν ὁ Δεσπότης. Ὅταν
μὲν γὰρ ἴδῃ πιστὸν, τὰ νῶτα δίδωσιν" ὅταν δέ τινα
κῶν ἀσφραγίστων, κατὰ στόμα προσαπαντᾷ. Ἡλίας
ὅρμα πυρὸς χαὶ ἵππους πυρίνους ἐπ᾽ αὐτὸν ἐλθόν-
τας οὗ κατεπλάγη, ἀλλ᾽ ἐπιϑυμίς τῆς ἄνω πορείας
«ὧν φούερῶν χατετόλμησεν, xal μετὰ περιχαρείας
ἐπέδη τῶν φλογίνων ὀχημάτων, ὁ ἐν σαρχὶ ζῶν ἔτι"
σὺ δὲ οὐ πυρίνων ἁρμάτων ἐπιθήσεσθαι μέλλων,
ἀλλὰ δι᾽ ὕδατος xat Πνεύματος ἀναδαΐνειν εἰς οὐρα-
vdv, οὐχ ἐπιτρέχεις τῇ χλήσει;

E! δοῦλος ἀνθρώπων ἦσθα, προεγράφη δὲ δούλοις
ἐλευθερία, οὐκ ἂν ἐπὶ τὴν χυρίαν ἀπήντησας, συν-
ηγόρους μισθούμενος, καὶ διχαστὰς παρακαλῶν,
ὥστε πάσῃ μηχανῇ πρὸς ἐλευθερίαν ἐξαιρεθῆναι; ἢ
ποῦ καὶ ῥάπισμα τὴν τελευταίαν τῶν δούλων πληγὴν
ὑπὲρ τῆς μετὰ ταῦτα τῶν αἰχισμῶν ἀπαλλαγῆς
κατεδέχου. Ἐπειδὴ δὲ δοῦλον ὄντα σε οὐχὶ ἀνθρώ-
πων, ἀλλὰ τῆς ἁμαρτίας, καλεῖ πρὸς ἐλευθερίαν ὁ
xljpu£, ἵνα λύσῃ μέν σε τῆς αἰχμαλωσίας, ἰποπο-
λίτην δὲ τοῖς ἀγγέλοις ποιήσῃ, xal υἱὸν μὲν áve-

Deique filium, adoptatum utique per gratiam, p δείξῃ Θεοῦ, εἰσποιηθέντα διὰ τῆς χάριτος, Χληρο:

constituat, et Cbristi bonorum haeredem, nondum
tbi adesse tempus ais accipiendi ea que tibi
oblata sunt.

]bid. — Quando Christianus fles? quando te
velut nostrum 2agnoscemus? anno superiore præ-
seng tempus exspeclabas : nunc rursus futurum
prestolaris. Videsis ne longiores vita pollicitatio
nes facere comperiaris. Nescis quid crastina dies
paritura sit. Ne promittas quz non tua sunt. Ad
vitam 388 tv, o homo, invitamus : quid tu voca-
tionem (fugis? ad fruitionem bonorum : quid tu
beneficium przeteris? cœlorum regnum apertum
€) : Hle qui vocat, mentiri nescit; facilis est via.
Non tempore, non impensis, non labqrc opus est.

νόμον δὲ τῶν ἀγαθῶν τοῦ Χριστοῦ, οὔπω λέγεις εἶναι
xatpóv σοι δέξασθαι τὰ δεδομένα.

Πότε γενήσῃ Χριστιανός ; πότε σε γνωρίσομεν à;
ἡμέτερον; Πέρυσι τὸν παρόντα καιρὸν ἐξεδέχου"
νῦν πάλιν ἀναμένεις τὸν ἐπιόντα. Ὅρα μὴ εὑρεθῇς
μαχροτέρας τῆς ζωῆς τὰς ὑποσχέσεις ποιούμενος.
Οὐκ οἶδας τί τέξεται ἡ ἐπιοῦσα. Μὴ ἐπαγγέλλου τὸ
ph σά. Ἐπὶ ζωὴν σε χαλεοῦμεν, ἄνθρωπε " τί ἀπο-
φεύγεις τὴν χλῆσιν; ἐπὶ ἀγαθῶν μετουσίαν τί
ὑπερδαίνεις τὴν δωρεάν; Βασιλεία οὐρανῶν fe
χται" ὁ καλῶν ἀψευδὴς, ἡ ὁδὸς ῥᾳδία," οὐ χρόνου,
o0 δαπάνης, οὐ πραγματείας χρεία" τί ἀναδύῃ; τί
φοῦ ἢ τὸν ζυχὸν, ὥσπερ δάυσλις ἀπειρύζυγος

1273

SACRA PARALLEI.A.

151,

χρηστός ἐστιν, ἐλαφρός, ἐστιν, οὐ τρίδει τὸν αὐχένα, A Quid refugis? cur tanquam vitolus inexpertus

ἀλλὰ δοξάζει. Οὐ γὰρ δεσμεῖται ἢ ζεύγλη περὶ τὸν
«ράχηλον. Αὐτεξούσιον ἐπιζητεῖ τὸν ὑφέλχοντα.
Ὃρᾷς δτι χατηγορεῖται Ἐφραῖμ, ὥσπερ οἷστρῶσα
δάμαλις, ὅτι ἄταχτα περιπλανᾶται͵ τὸν τοῦ νόμου
ζυγὸν ἀτιμάζων. Ὑπόθες σὸν τὸν ἀδάμαστον αὐχένα"
γενοῦ ὑποζύγιον τοῦ Χριστοῦ, ἵνα μὴ ἀφέμενος τῆς
ζεύγλης, μηδὲ ἐλευθεριάζων τῷ βίῳ, εὐεπιχείρητος
ἧς τοῖς θηρίοις. Γεύσασθε, καὶ ἴδετε ὅτι χρηστὸς ὁ
Κύριος. Γλυχύτητα μέλιτος πῶς ἀναγγελῶ τοῖς
ἀγνοοῦσι; Γεύσασθε xal ἴδετε. Δίσθησις παντὸς λό-
ye) ἐναργεστέρα.

Νὺν ὥσπερ ἐπὶ τρυτάνης ἑστά αι νόὄμιζέ σου τὴν

ψυχὴν, ἔνϑεν ὕπ᾽ ἀγγέλων, χἀχεῖθεν ὑπὸ δαιμόνων Β

ἑλχομένην. “Αγγελοί σε παραλήψονται, fj χαθέξουσιν
οἱ χατέχοντες. Ἐπὶ παρατάξεως οἱ στρατηγοὶ τὸ
σύνθεμα τοῖς ὑπ᾽ αὐτοῖς διανέμουσιν, ἵνα xai οἱ
φίλοι ῥᾳδίω; ἀναχαλῶνται ἀλλήλους, καὶ πρὸς τοὺς
ἐναντίους ἐν ταῖς συμπλοχαῖς ἀναμιχθεῖσιν, εὐχρινὴς
δύναται ὑπάρχειν ὁ χιυρισμός. Οὐδεὶς ἐπιγνώσεταί
σε, εἰ ἡμέτερος εἶ, ἣ τῶν ὑπεναντίων, ἐὰν μὴ τοῖς
μνστιχοῖς συμδόλοις παράσχῃ τὴν οἰχειότητα. Ἐὰν
μὴ σημειωθῇ ἐπὶ σὲ τὸ φῶς τοῦ προσώπου Κυρίου,
φῶς ἀντιποιηθήσεταί cou ὁ ἄγγελος ; πῶς δὲ ἀφ-
ελεῖται τῶν ἐχθρῶν, ἐὰν μὴ ἐπιγνῷ τὴν σφραγῖδα :
Πῶς δὲ σὺ ἐρεῖς, Τοῦ Θεοῦ εἰμι, μὴ ἐπιφερόμενος τὰ
γνωρίσματα ; Ἢ ἀγνοεῖς, ὅτι τὰς ἐασφραγισμένας

jugo, jugum metuis? suave est, leve 6.1. Non cer-
vicem premit, sed gloriam conciliat. Non enin
collo jugum astringitor, sed ultro et libere tra-
hentem poscit, Vides accusari Ephraim, uti ju-
venculam cestro pereitam (Osee x, 11), quia te-
mere huc. et illuc vagatur, legis aspernans jugum.
Subjice indomitum collum tuum ; esto jumentum
Christi : ne alioqui si jngum excusseris, soluteque
et libere vixeris, prede belluis sis. Gustate, et
videte, quoniam suavis Christus Dominus ( Psal.
xxxii, 9). Mellis dulcedinem quinam ignaris prz-
dicavero? Gustate et. videle, Sensus quovis ser-
mone valentior efficaciorque est.

Nunc animam tuam velut in trutina stare exi-
stima, atque hinc ab angelis, hinc a dæmonibus
trahi. Angeli te excipient, aut dæmones retine-
bunt. |n. acie duces tesseram militibus suis tri-
buunt, ut. et. sese invicem amici facile revocent,
elsi in pugna cum hostibus permisti fuerint, per-
spicue dirimi queant. Nemo te, noster sis, an ex
adversariis, agnoscet, nisi per mystica symbola
fidem facias te ease nostrum. Nisi signatum super
te fuerit lumen vultus Domini , quonam modo an-
gelus te vindicabit? quemodo te hostibus extor-
quebit, nisi sigillum agnoverit ? Qui vero dicturus
sis, Dei sum, si indicia tecum non feras? Án illud
nescis, quod exterminator signatas domos præter-
ibat, et in illis quse signatz non erant, primoge-

οἰκίας ὁ ὁλοθρευτὴς ὑπερδαίνων, ἐν δὲ ταῖς ἀσφρα- (c nitos Interüciebat? Thesaurus non obsignatus in-

ἔίστοις χατεφόνευε τὰ mputótoxa ; ᾿Ασφράτγιστος

σαυρὸς, εὐεπιχείρητος χλέπταις. Πρόδατον ἀση-
μείωτον, ἀκινδύνως ἑἐπιδουλεύεται. Νέος εἶ ; ἀσφά-
λισαι τὴν νεότητα τῷ τοῦ βαπτίσματος χαλινῷ.
Παρέδραμεν ἡ ἀχμὴ ; μὴ ζημιωθῇς τὰ ἐφόδια " μὴ
ἀπολέσῃς τὰ φυλαχτήρια * μὴ περὶ τῆς ἐνδεχάτης,
ὡς περὶ πρώτης διανοοῦ.

Εἴ τις ἰατρῶν ἐπηγγείλατό σοι μηχαναῖς τισι καὶ
ἐπινοίαις νέον ποιεῖν ἐχ γέροντος, οὐχ ἂν ἐπεθύμη-
σας ἐλθεῖν ἐπ᾽ ἐχείνην τὴν ἡμέραν, ἐν fj, σεαυτὸν
ὁρᾷν ἔμελλες πρὸς ἀχμὴν ὑποστρέφοντα ; Ἐπειδὴ δὲ
τὴν Ψυχὴν σου ἀναθαλήδειν ἐπαγγέλλεταί σοι τὸ
βάπτισμα, ἣν σὺ ἐπαλαίωσας, καὶ ῥυπῶσαν αὐτὴν
ix τῶν ἀνομιῶν, xal ἐσπιλωμένην ἀπέδειξας, χατα-

sidiis furum patet. Pecus nullo signo notata citra
periculum appetitur. Juvenis es? baptismi signo
juventutem tuam. obfirma, et in tuto colloca. Ve«
geia mias effüiuxit? cavesis ne viatico careas, no
presidium ac velut amuletum amittas : neque de
undecima hora tanquam de prima cogites.

Si quis medicus hoc tibi quibusdam artibus fa-
cturum se polliceretur, ut a senecinte ad juven-
tam redires, annon ad diem illura venire cuperes,
|n quo te iternm juvenescentem cerneres? Cum
autem baptismus hoc tibi se facturum spondet,
ut anima tua, quam vetustate confecisti, et iniqui-
tatam rugis asperam fedamque reddidisii, ad

φρονεῖς τοῦ εὑεργέτου; Οὐ προστρέχεις τῷ ἐπαγ- Ὁ pristinum florem redeat, bene de te merentem

TO asc; Οὐχ ἐπιθυμεῖς ἰδεῖν εἰ τὸ μέγα θαῦμα τῆς
ὑποσχέσεως; πῶς ἄνευ μητρὸς ἀναγεννᾶται ἄνθρω-
πος ; πῶς ὁ παλαιούμενος καὶ φθειρόμενο; χατὰ τὰς
ἐπιθυμίας τῆς ἀπάτης, σφριγᾷ πάλιν, χαὶ ἀνηδᾷ,
xai εἰς τὸ ἀληθινὸν ἄνθος τῆς νεότητος ἐπανέρχεται ;
Βάπτισμα αἰχμαλώτοις λύτρον, ὁφλημάτων ἄφεσις,
θάνατος ἁμαρτίας, παλιγγενεσία ψυχῆς, ἔνδυμα φω-
τεινὸν, σφραγὶς ἀνεπιχείρητος, ὄχημα πρὸς obpa-
viv, βασιλείας πρόξενον, υἱοθεσίας χάρισμα. Το-
σούτων ἀγαθῶν xal τηλικούτων, ἄθλιε, προτιμωτέ-
pav ἄγεις τὴν ἡδονήν; Noo γάρ σου τὴν ὑπέρθεσιν"
xlv περιστέλλῃς τοῖς ῥήμασιν. Αὐτὰ βοᾷ τὰ πράγ-
ματα, κἂν τῇ φωνῇ σιωπᾷ. "Ἕασον ἀποχρήσωμαι τῇ
ezpxV πρὸς τὴν ἀπύλαυσιν τῶν αἰσχρῶν, ἐγχυλισθῶ

4

contemnis, nec ad huiusmodi pollicitationem ac-
curris? Non concupiscis videre ingeus illud mira-
eulum, quod tibi promittitur? nempe, qnomodo
nulla matris opera homo renascitur : quomodo is
qui velustatem contraxit, jamque desideriis erro.

ris corruptus est, rursum viget et pubescit, atque

ad verum etatis florem redit? Baptismus captivo-
rum redemptio est, debitorum remissio, mors
peccati, animæ regeneratio, splendidum indumen-
tum, eigillum nullius conatum metuens, vehicu-
lum in celum, regni conciliator, adoptionis be-
neficium. Totne tantisque bonis voluptatem, o
miser, praferendam qutae?* leteWqs ew qv
tibi dilotionis , c3u89. SW, CA πολι cox Se.

1315

S. JOANNIS DAMASCENI

1276

Res ipse 289 clanant, etsi voce siles. Sine ut À τῷ Bop6ópip. τῶν ἡδονῶν, αἱμάξω τὰς χεῖρας, &g-

carne ad turpium rerum fruitionem abutar, ut in
voluptatum coeno voluter, ut manus cruentem, ut
. aliena rapiam, versute incedam, pejerem, men-
tiar : ac tum baptismum, cum peccandi finem fe-
eero, suscipiam. Ecquis autem tibi vila metam
fixit? quis tibi senectutis terminum praescripsit?
quis apud te tam locuples futurorum sponsor?
Annon vides infantes morte abripi, ztate florentes
abduci? vita nullum certum terminum liabet. Quid
exspectas ut baptismus tibi beneficio febris obtin-
gat? quando jam ne salutaria tib verba pronun-
tiare, et forsan ne plane quidem audire poteris,
nen manus ad coelum tollere, non pedibus stare,
non adorationis causa genuflectere, non utiliter
edoceri, non certo con(iteri, non te ad Christum
adjungere, non bosti abrenuntiare, quin nec for-
tassis intelligenter audire, cum initiaberis : ac
denique ita affectus eris, ut qui aderunt ancipiti
animo siut, gratiam ne senseris, an eorum qua
peragentur, omni sensu careas. Demus vero te,
et agnoscas : talentum quidem habebis, at quaestum

S. Greg. Naa. Orat. in. bapt. — Quemadmodum
DOS, cum ante non essemus, creavit, ila creatos
denuo finxit instauravitque, et quidém figmento
diviniori, ac quod primum longe superaret (quippe
quod, uti vivere incipientibus sigillum est, ita lis

ἐλωμαι τὰ ἀλλότρια, δολίως πορευθῶ, ἐπιορχήσω,
ψεύσωμαι, χαὶ τότε τὸ βάπτισμα, ὅταν λήξω τῶν
χκαχῶν, ὑποδέξομαι, Τίς δέ σοι xal τὸν ὄρον τῆς
ζωῆς ἔπηξεν ; τίς σοι τὴν προθεσμίαν τοῦ γήρως
ὥρισεν ; τίς οὕτως ἀξιόπιστος παρὰ σοὶ τῶν μελ-
λόντων ἐγγνητής ; Οὐχ ὁρᾷς νήπια ἁρπαζόμενα, τοὺς
ἐν ἡλιχίᾳ ἀπαγομένους ; οὐχ ἔχει μίαν προθεσμίαν
ὁ βίος. Τί ἀναμένεις πυρετοῦ σοι δῶρον γενέσθαι τὸ
βάπτισμα ; ὅτε οὔτε φθέγξασθαι δυνήσῃ τὰ σωτήρια
ῥήματα, τάχα δὲ [οὐδὲ] ἀχοῦσαι χαθαρῶς " οὗ χεῖρας
ἄραι εἰς οὐρανὸν,οὐχ ἐπὶ πόδας διαναστῆναι, οὐ χλῖναι
γόνυ εἰς τὴν προσχύνησιν, οὐ διδαχθῆναι χρησίμως,
οὐχ ὁμολογῆσαι ἀσφαλῶς, οὐχὶ συνθέσθαι Χριστῷ,
οὐχ ἀποτάξασθαι τῷ ἐχθρῷ, τάχα δὲ οὐδὲ συγετῶς
ἐπαχοῦσαι μυσταγωγούμενος, ἀμφίδολος ὧν τοῖς
παροῦσιν, "Apa ἤσθετο τῆς χάριτος, ἢ ἀναισθήτως;
ἔχει τῶν γενομένων ; ὅταν δὲ xol ἐπιστημόνως τὴ
χάριν δέξῃ, τότε τὸ μὲν τάλαντον ἔχεις, τὴν δὲ ἐργα-
σίαν οὐχ ἐπιφέρεις,

gratiam ita quoque suscepturum, ut eam sentias
ex eo nullum tecum feres,

Ὥσπερ οὐχ ὄντας ὑπέστησεν, οὕτως ὑποστάντας
ἀνέπλχσεν, πλάσιν θειοτέραν τε καὶ τῆς πρώτης
ὑψηλοτέραν" ἢ «ol; μὲν ἀρχομένοις ἐστὶ σφραγὶς,
ταῆς δὲ τελειοτέροις τὴν ἡλιχίαν χάρισμα, xol τῆς
παθούσης εἰχόνος διὰ τὴν χαχίαν ἑπανόρθωσις, ἵνα

qui vegetiori sunt ætate, gratia quoque est, eL C μὴ τῇ ἀπογνώσει χείρους γενόμενοι, xal ἀεὶ πρὸς τὸ

affectte imaginis erectio), ne alioqui per desperatio-
uem sceleratiores efficeremur, et in graviora quoti-
die flagitio prorumpendo, a bono et virtute penitus
excideremus.

Ibid. — Sie te compara, ut lavacrum non corpus
modo, sed imaginem quoque Dei abluat ; non pec-
. eata solum deleat, sed mores etiam emendet ; non
pristinas tantum vitz sordes abstergat, verum
fontem queque ipsum expurget ; non animo tantum
insculpat, ut opes honestis rationibus quzras,
verum ul laudabiliter effundas, aut quod levissi-
mum fuerit, male partas abjicias. Quid enim tibi
profuerit, ita peccati veniam impetrasse, ut tamen
ei quem leseris, damnum non sarciatur, cum tu

duplici scelere constrictus ienearis : altero, quia D

injuste possides facultates (uas; altero, quia
partas opes inordicus tenes; illa quidem noxa
tibi condonata est, hac vero adhuc hodie impli-
caris ? Hodie enim apud te aliena res est ; ideoque
nequaquam deletum est peccatum , sed tempore

4untaxatintercisum. Pars altera ante baptismum

perpetrata est, altera post baptismum manet. Neque
euim przsentibus flagitiis, sed iis quae jam admissa
sunt, veniam affert baptismus. Porro non vetera-

χεῖρον καταφερόμενοι, τελείως ἕξῳ. τοῦ xaXoü καὶ
τῆς ἀρετῆς πίπτωμεν.

Γενέσθω σοι τὸ λουτρὸν, μὴ τοῦ σώματο; μόνον,
ἀλλὰ καὶ τῆς εἰχόνος "μὴ τῶν ἁμαρτημάτων ἔχπλυσι;
μόνον, ἀλλὰ καὶ τοῦ τρόπου διόρθωσις " μὴ τὸν προ-
λαθόντα βόρδορον ἀποχλυζέτω μόνον, ἀλλὰ xal τὴν
πηγὴν χαθαιρέτω᾽ μὴ τὸ χαλῶς κτᾶσθαι τυπούτω μό»
νον, ἀλλὰ χαὶ «b χαλῶς ἀποχτᾶσθαι͵ ἣ τόγε χουφότα-
τον, τὸ χαχῶς χτηθὲν ἀποτίθεσθαι. Τί γὰρ ὄφελος, σοὶ
μὲν συγχωρηθῆναι τὴν ἁμαρτίαν, τῷ δὲ ἠδικημένῳ μὴ
λυθῆναι τὴν παρὰ σοῦ ζημίαν; δύο σοι χα κῶν ὄντων,
τοῦ τε χτήσασθαι μὴ διχαίως, xal τοῦ τὸ χτηθὲν
κατέχεσθαι, τοῦ μὲν ἄφεσιν ἕλαδες,͵ τὸ δὲ σήμερον
ἀδιχεῖς. Σήμερον γάρ ἔστι παρὰ σοὶ τὸ ἀλλότριον,
χαὶ οὐκ ἀνῃρέθη τὸ ἁμάρτημα, τῷ χρόνῳ δὲ b
ἐχόπη "τὸ μὲν πρὸ τοῦ βαπτίσματος τολμηθὲν, τὸ δὲ
μένον μετὰ τὸ βάπτισμα. Τῶν γὰρ ἡμαρτημένων,
οὗ τῶν ἁμαρτανομένων, τὸ λουτρὸν ἔχει συγχώρησιν.
Δεῖ δὲ μὴ σοφισθῆναι τὸν καθαρμὸν, ἀλλ᾽ ἐνσημαν-
θῆναι " λαμπρυνθῆναί σε τελείως, ἀλλὰ μὴ χρωσθῆ-
ναι" μηδὲ ἐπιχάλυψιν τῶν ἁμαρτιῶν, ἀλλὰ ἀπαλ-
λαγὴν ἔχειν τὸ χάρισμα.

torie accipienda purgatio est, sed serio imprimenda; tibique agendum, ut pleno perfectoque splen-
dore niteas, non ut in superficiem illinaris. Baptismi donum nontantummodo obducit peccata, sed ab hi
penitus eximit.
Chrysost. Hom. ad recens. illum. — Benedictus
Deus, qui facit mirabilia solus (Psal. xxx», 48), qu
cuncta condidit, esque transmutat, Qui lieri capti

Ἑὐλογητὸς ὁ Θεὸς, ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος.
ποιῶν πάντα, τοὶ γατασκευάζων αὑτά, θὲ yr
οἰχν στον, NUN VA poA, eM πόλλ τὰκ VOS

--

1271

κλισίας. Ol πρώην iv αἰσχύνῃ ἁμαρτημάτων, νῦν A erant,

ἐν καῤῥησίᾳ διχαιοσύνης.

ΕἸ τὸ εἰδέναι: τὸν Θεὸν ὑπερδολὴν ἐν τῷ ἀγαθῷ οὐχ
ἔχει, τὸ υἱὸν γενέσθαι Θεοῦ ὑπὲρ εὐχληρίαν ἐστὶ
πᾶσαν. Ὁ γὰρ Θεοῦ υἱὸς ἀξιωθεὶ; γενέσθαι, ἕξει
πάντως «τοῦ Πατρὸς τὸ ἀξίωμα. Ὑπὲρ εὐχὴν δὲ ἡ
ἐξιτυχία * ὑπὲρ ἐλπίδα δὲ τὸ δῶρον - ὑπὲρ φύσιν ἡ
χάρις. --- Βαπτίζεται ἁγίῳ Πνεύματι, ὁ διὰ πάσης
νοήσεως, xal λόγων, xal πράξεων ἁγιαζόμενος, καὶ
ὧν πνευματιχός. Ὡς γὰρ ὁ εἰς ὕδωρ βαπτιζόμενος,
ἕλως ὑγραίνεται, οὕτως ὁ ἐν ἀγίῳ Πνεύματι βαπτι-
ζόμενος, Quo; πνευματιχὸς xal ἅγιος γίνεται, γνώμῃ
καὶ πράξει τοιοῦτος ἀποτελούμενος. —

SACRA PARALLELA.

1278
hodie liberi sunt, οἱ cives Ecclesize. Qucs
nuper peccatorum pudebat, bi nunc in libertate εἰ
fiducia sunt.

S. Greg. Nyssen. in Beat. orat. 7. — Si Deum
videre tsntum bonum est, ut bujus magnitudinem

nihil queat superare, profecto Dei filium effici,

felicitate omni majus est. Nam cui 390 hoc con-
cessum est, ut Dei filius flat, is proeul dubio Patris
dignitatem obtinebit. Hoc vero consequi, supra
omne votum est, supra spem est donum, supra
naturam gratia. — Baptizatur Spiritu sancto, qui
cogitatione sua omni, sermoneque, et actione,
sanctus redditur, quique spiritoalis exsistit. Ve-
luti enim qui mergitur in aquaq, totus humescit :

εἷς qui in Spirit: sancto baptizatur, totus spiritualis et sanctus efficitur, talisque animo et ratione

evadit.

TITA. F. — Περὶ βδελυγμάτων, καὶ cov Jezo- B TIT. V. — De abominationibus, seu idolis, et iis qui

« Οὐκ ἔσονταί σοι ^ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ. Οὐ
φοιῆσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ πᾶν τι ὁμοίωμα, ὅσα
ἐν τῷ οὐρανῷ, xal ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω, καὶ ὅσα ἐν
«οἷς ὕδασιν ὑποχάτω τῆς γῆς. Οὐ προσχυνήσεις, οὐδὲ
ph λατρεύσῃς αὐτοῖς. Ἐγὼ γάρ εἶμι Κύριος. »

t Πᾶς θνσιάζων θεοῖς ἑτέροις. ἐξολοθρευθήσεται. }

« Οὐχ εἰσοίσεις βδέλυγμα εἰς τὸν οἶχόν δου, καὶ

, ἔσῃ ἀνάθεμα ὥπερ τοῦτο. ?

. € Τὰ εἴδωλα τῶν ἐθνῶν ἀργύριον καὶ χρυσίον,
ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων. »

« Θεοὶ, οἵ τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν οὐχ ἐποίησαν,

dii nuncupantur.

Kzod. xx, 5-4. — « Non erunt dil alil prater
me. Non facies tibi idolum, neque omnero similitu-
dinem eorum, qusecunque in coelo sant desuper, et
quacunque in terra deorsum, nec eorum qui sunt
in aquis sub terra. Non adorabis ea, neque coles.
Ego sum Dominus. »

Exod. xxu, 90. — « Qui immolat diis alienis,
exterminabitur. »

Deut. vn, 26. — « Non inferes abominationem
in domum tuam, ut sis anathema sieut illud. »

Psal. cxi, 12. — « Simulacra gentium argen-
tum et aurum, opera manuum hominum. »

Jerem. x, 10. — « Dii qui non fecerunt coelum

ἀπολέσθωσαν ἀπὸ τῆς γῆς. xal ὑποχάτω τοῦ obpa- C et terram, pereant de terra, et sub ccelo boc. »

γοῦ τούτου. )

« Μάταιοι πάντες ἄνθρωποι, οἷς παρῆν Θεοῦ —

ἀγνωσία, χαὶ ἐκ τῶν ὁρωμένων ἀγαθῶν οὐχ ἴσχυσαν
εἰδέναι τὸν ὄντα " οὔτε τοῖς ἔργοις προστρέχοντες
ἑκέγνωσαν τὸν τεχνίτην * ἀλλ᾽ ἢ πῦρ, ἣ πνεῦμα, 1
«αχινὸν ἀέρα, 1) ύχλον ἀστέρων, ἣ βίαιον ὕδωρ, ἣ
φωστῆρας οὐρανοῦ, πρυτάνεις χόσμου θεοὺς ἑνόμι-
φαν" ὧν εἰ μὲν τὴν καλλονὴν τερπόμενοι, ταῦτα ὑπ-
ελάμδανον, γνώτωσαν, πόσῳ μᾶλλον ὁ τούτων Δεσπό-
tne ἐστὶ βελτίων. Ὁ γὰρ τοῦ χόσμου γενεσιάρχης
ἔχτισε ταῦτα. El δὲ δύναμιν καὶ ἐνέργειαν ἐχπλα-
γέντες, νοησάτωσαν ἀπ᾿ αὐτῶν, πόσῳ ὁ xata-
σχευάσας αὐτὰ δυνατώτερός ἐστιν. 'Ex γὰρ μεγέ-
ϑους xai καλλονῆς χτισμάτων ἀναλόγως ὁ γενεσιουρ-
fie αὐτῶν θεωρεῖται. Ταλαίπωροι δὲ, χαὶ ἐν νεχροῖς
αἱ ἐλπίδες αὐτῶν, οἴτινες ἐχάλεσαν θεοὺς ἔργα χει-
ρῶν ἀνθρώπων, χρυσὸν xai ἄργυρον, τέχνης ἐμμε-
λετήματα, καὶ ἀπειχάσματα ζώων, fj λίθων ἀχρή-
eus. »

'« Tb χειροποίητον ἐπικατάρατον, καὶ ὁ ποιήσας
αὐτὸ, ὅτι ὁ μὲν elpyácato, τὸ δὲ φθαρτὸν, Θεὸν
ὠνόμασεν. Ἕν ἴσῳ μισητὰ Θεῷ, χαὶ ὁ ἀσεδῶν, καὶ fj
ἀσέδεια αὐτοῦ. Καὶ γὰρ τὸ πραχθὲν σὺν τῷ δράσαντι
ἐξοληθρευθήσογται. » |

Se. xul, 4-9. — « Vani sunt omnes homines,
in quibus non adfuit scientia Dei, et de iis quz»
videntur bonis, non potuerunt intelligere eum qui
est, neque operibus attendentes, agnoverunt quis
esset artifex : sed aut ignem, aut spiritum, aut
citatum aerem, aut gyrum stellarum, aut nimiam
aquam, aut luminaria eoli, rectores orbis terra-
rum deos pulaverunt : quorum si specie delectati,
deos ea esse putaverunt, sciant quapto his Domi-
nator eorum speciosior ett, Speciei enim et mundi
generator bec omnia constituit. Aut si virtutem

.et opera eorum mirati sunt, intelligant ab illis,

quoniam qui hzc fecit, fortior est eis. A magnitu-
dine enim et specie creaturarum cognoscibiliter
poterit creator earum videri. Infelices autem sunt,
el inter mortuos àpes illorum est, qui appellave.
runt deos opera manuum hominum, aurum οἱ
argentum, artis inventionem, et similitudines ani-
malium, aut lapidem inutilem, opus manus anti-
qui. »

Sap. xiv, 8-10. —« Per manus autem quod fit ido-
lum, maledictum est, et ipsum, et qui fecit illud :
quia ille quidem operatus est; illud autem, cum
esset fragile, deus cognominatus est. Similiter
odio sunt Deo, impius et impietas ejus. Eteuit
quod factura est, cu τὸ Qu WON, eye
dur. »

1241]

SACRA PARALLELA,

1282

« Ἕγχειται dj διάνοια τοῦ ἀνθρώπου ἐπιμελῶς ἐπὶ Δ Gen. vi, 18. — « Sensus et cogitatio hominis

τὰ πονηρὰ ix νεότητος. »

« Πότερον οὐχὶ πειρατήριόν ἔστιν ὁ βίος ἀνθρώπου
ἐπὶ τῆς γῆς; »

« Περισπκασμὸν πονηρὸν ἔδωχεν ὁ Θεὸς τοῖς υἱοῖς
τῶν ἀνθρώπων, τοῦ περισπᾶσθαι ἐν αὐτῷ. »

« Συνάντημα ἕν τῷ διχαίῳ χαὶ τῷ ἀσεθεῖ, τῷ
ἀγαθῷ xal τῷ xaxip, τῷ χαθαρῷ xal τῷ ἀχαθάρτῳ,
τῷ θυσιάζοντι καὶ τῷ μὴ θυσιάζοντι * ὡς ὁ ἀγαθὸς,
ὁ ἁμαρτάνων" ὡς ὀμνύων, καθὼς ὁ τὸν ὄῤχον φο-
δυύμενος. Τοῦτο πονηρὸν ἐν παντὶ πεποιημένῳ ὑπὸ
«τὸν ἥλιον, ὅτι συνάντημα ἕν τοῖς πᾶσιν. »

ε Οὐχ ἔστιν ἀλήθεια, οὐδὲ ἕλεο;, οὐδὲ ἐπίγνωσις
θεοῦ bs τῆς γῇς. ᾿Αρὰ, καὶ ψεῦδος, καὶ φόνος, xal
χλοπὴ, χαὶ μοιχεία ἐχχέχυται ἐπὶ τῆς γῆς. »

« "A*b φοροῦντος δάχινθον καὶ στέφανον, ἕως qo-
ροῦντος ὠμόλινον, θυμὸς, καὶ ζῆλος, χαὶ ταραχὴ,
καὶ σάλο:, xal φόδος θανάτου, καὶ μήνισμα, xal
ἔρις. »

€ Οὐχ οἴδατε, ὅει dj φιλία τοῦ χόσμου ἔχθρα τοῦ
Θεοῦ ἐστιν; ὃς ἐὰν βουληθῇ φίλος εἶναι τοῦ χόσμου,
ἐχϑρὸς τοῦ Θεοῦ χαθίσταται, 2

« Μὴ ἀγαπᾶτε τὸν χόσμον, μηδὲ τὰ ἐν τῷ χόσμῳ.
"E&v τι; ἀγλπᾷ τὸν χόσμον, οὐκ ἔστιν ἡ ἀγάπη τοῦ
ἸΙατρὸς ἐν αὐτῷ " ὅτι πᾶν τὸ ἐν τῷ χόσμῳ, ἡ ἐπιθυ-
μία τῆς σαρχὸς, καὶ ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν, xal
ἡ ἀλαζονεία τοῦ βίου, fj οὐκ ἔστιν ix. τοῦ Πατρὸς,
ἀλλ᾽ lx τοῦ χόσμον ἐστίν. Καὶ ὁ χόσμος παράγει,
χαὶ ἡ ἐπιθυμία αὐτοῦ. Ὃ δὲ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ
Θεοῦ, μένει εἰς τὸν αἰῶνα. »

Πολυστέναχτος ὁ βίος ἡμῶν, xa χατηφείας πλήρης.

Ὃ χόσμος οὗτος προηγουμένως μὲν διδασχαλεῖον
xe παιδευτήριον τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν ἐστιν
Ezeiza. μέντοι καὶ ἅπαξ ἁπλῶς τῶν ἐν γενέσει xal
φθορᾷ ἐπιτήδειον ἐνδιαίτημα. Συμφυὴς ἄρα τῷ
χόσμῳ, xai τοῖς ἐν αὐτῷ ζώοις τε xal φυτοῖς, ἡ
χρόνον διέξοδος ἐπέστη, ἐπειγομένη ἀεὶ, xal παραῤ-
ῥέουσα, xat μηδαμῶς πανομένη τοῦ δρόμον,

Ἰὰ ἀπὸ χρόνου ἀρξάμενα, ἀνάγχη πάντως καὶ ἐν
χρόνῳ συντελεῖσθαι, Εἰ ἀρχὴν ἔχει χρονιχὴν, μὴ
ἀμφιδάλῃς περὶ τοῦ τέλονς-

Ὁ χόσμος οὗτος αὐτός τέ ἐστι θνητὸς, xal χωρίον
ἀπκοθνησχόντων. Ἐπειδὴ γὰρ σύνθετός ἐστιν ἡ τῶν
ὁρωμένων σύστασις, τὸ δὲ σύνθετον ἅπαν διαλύεσθαι
πέφυχεν,͵ οἱ ἐν τῷ χύσμῳ ζῶντες, μέρη ὄντες τοῦ
χόσμονυ, ἀναγχαίως τῆς τοῦ παντὸς φύσεως ἀπὸ-
λαύομεν.

Τὸν μὲν οὕπω τοῖς δεσμοῖς τοῦ γάμον συνεζευγμέ-
νον, λυσσώδεις ἐπιθυμίαι, χαὶ ὁρμαὶ δυσχάθεχτοι,
xai ἔρωτες δυσέρωτες ἐχταράττουσι. Τὸν δὲ ἤδη χατ-
εἰλημμένον ὁμοζύγῳ ἕτερος θόρυδος τῶν φροντί-
δων ἐχδέχεται" ἐν ἀπαιδίᾳ παίδων ἐπιθυμία, ἐν τῇ
2750s: τῶν παίδων παιδοτροφίας μέριμνα, γυναικὸς

prona sunt ad malum ab adolescentia sua. »

Jac. vii, 1. — « Nunquid non tentatio est vita
hominis super terram ? »

Kecli, xxx1, 45. — « Occupationem. malam dedit
Deus filiis bomiuum, ut occupentur in ea. »

Eccle. 1x, 5, 4.— « Eventus unus justo et impio,
bono et malo, mundo et polluto, sacrificanti et
non sacrificanti. Sic bonus, ut peccator : sic ju-
rans, sicut juramentum timens. lloc est pessimum
jn omni quod factum est sub sole, quod eventus
unus omnibus sit. »

Osee 1v, 8. -— « Non est veritas, neque miseri-
cordia, neque scientia Del super terram. Maledictio,
et meudacium, et homicidium, et furtum, ei adul-

B terium effusum est super terram. »

Eccli. x1, 4, 5. — 999 « Ab eo qui utitur bya-
cintho, el portat coronau, usque ad eum qui ope-
ritur lino crudo, furor et zelus, et tumultus, et
fluctuatio, et timor mortis, iracundia perseverans,
et contentio. »

Jac. iv, ἃ. — « An nescitis quia amicitia mundi,
inimicitia est Dei ? qui voluerit amicus esse mundi,
inimicus Dei constituitur. »

1 Joan. n, 15-17, — « Nolite diligere mundum,
neque ea qua in mundo sunt. Si quis diligit mun-
dum, non est cbaritas Patris in eo : quia omne
quod est in mundo, est. concupiscentia carnis, et
concupiscentia oculorum, et superbia vitse, quise
non est ex Patre, sed ex mundo est. Et mundus
transit et concupiscentia ejus. Qui autem facit vo-
luntatem Dei, manet in eternum. »

Vita nostra gemitibus multis obnoxia est, et

meeroris plena.
. Basil. Hom. 1 in Gen. — Mundos hic, primum
quidem humanorum animorum schola gvmnasium-
que est : tumque et uno verbo, aptum eorum do-
micilium qui in generatione et corruptione agunt.
Quocirca temporis curriculum mundo, atque ani-
mantibus, et stirpibus quz in mundo sunt, ingruit,
properans semper et effluens, nec unquam cur-
rendi finem faciens.

Ibid. — Quse ἃ tempore esse cuperunt, ea quo-
que in tempore desinere necesse est. Si muudus

p temporale exordium habuit, de fine nihil est quod

dubites.

Ibid. — Mundus hic, et mortalis ipse est, et
morientium regio. Quoniam enim eorum qus sub
sensum cadunt, composita substantia est : quid-
quid vero compositum est, hanc naturam habet,
ut dissolvatur ; nos quoque qui in mundo vivimus,
et pars mundi sumus, nature etiam mundi sumus
participes.

S. Basil. epist. 4, Ad Greg. theol. — Eum δι»
dem, qui matrimonii nondum astrictus vinculis
est, rabidse cupiditates, effrenatique impetus, et
miseri quidam amores exagitant. Eum autem qui
uxori jam $nnexus esi, 2Wer Cototuth Vox
excipit : iu sterile ros Sesernwe, Yo πὸ"

1283

S. JOANNIS DAMASCENI

1284

creatione liberorum, eorumdem alendorum sollici- A φυλαχὴ, οἴκου ἐπιμέλεια, οἰκετῶν προστασίαι, αἱ

tudo, custodia uxoris, procuratio domus, famulo-
rum cura, damna in contractibus, rixe cum vici-
nis, forenses conflictus, negotiationis pericula,
agriculturge labores. — dies adveniens suam
animz-caliginem offundit : οἱ noctes diurnis curia
succedentes, per easdem species mentem ludifi-
cantur.

Nili. — Qmnigenis perturbationibus et :rumnis
misera hzc vita obruitur.

Chrysost. Bom. in iliud psal. xxxvi : « Verum-
tamen univerca vanilas. » Supposititia, —Vide, cha-
rissime, annon res humana mare ímitentur; an-
non eadem perturbatione vita plena sit; annon in

κατὰ τὰ συμθόλαια βλάδαι; ol πρὸς τοὺς γείτονας
διαπληχτισμοὶ, αἱ ἐν τοῖς διχαστηρίοις συμπλοχαὶ,
χαὶ τῆς ἐμπορίας οἱ χίνδυνοι, αἱ τῆς γεωργίας δια-
κονήσει: " πᾶσα ἡμέρα ἰδίαν ἧχει χομίζονσ“α τῆς
Ψυχῆς ἐπισχότησιν, καὶ αἱ νύχτες τὰς χαθημερινὰ:
φροντίδας παραλαθοῦσαι, ἐν ταῖς αὐταῖς φαντασίαις
ἑξαπατῶσι τὸν νοῦν.

Παυτοίοις πάθεσι xal ταλαιπωρίαις xavabt6á-
πτισται ἡ ἀθλιότης τῆς ὧδε ζωῆς.

Ὅρα Σ, ἀγαπητὲ, πῶς θάλατταν μιμεῖται τῶν ἀν-
θρώπων τὰ πράγματα * εἰ μὴ τῆς ταραχῆς ἐχείνης ὁ
βίος ἐμπέπλησται" εἰ μὴ τῆς ὑγρᾶς πλέον ἐπὶ τῆς
ξηρᾶς χειμαζόμεθα" εἰ μὴ τῶν ἀνέμων σφοδρότερον

terra magis, quam mare, jactemur; annon vento B εἰς ἀλλήλους συμπίπτομεν᾽ εἰ μὴ τὰ χρήματα, χαθ-

quovis vehementius in nos invicem incurramus ;
annon pecuniz procellarum instar nos mutuo in
nos collidant ; annon tanquam in maris caligine
huc illucque circumferamur. Hic illius agrum
rapuit, ille alterius terram abstulit : 893 proximi
uxorem alter concupivit, alter alterius famulos
abripuit. Hic de aqua cum vicino litigat : ille de
auris cum contubernali suo digladiatur. Hi de
terr&& mensura conflictantur : illi ob zediam ex-
structionem sese mutuo opprimunt. Hic qus non
dedit, accipere aggreditur : ille contra, ut quiae
accepit non reddat, judicio contendit. Hic augendi
[ποτὶ inexplebili cupiditate flagrat; ille etiam
ipsa summa fraudare creditorem nititur. Hic ob

rerum penuriam discruciatur; ille in amplissimis C

opibus æstuat animo. Qui egenus est, probro ba-
betur; qui opibus affluit, appetitur insidiis. Qui
potitur imperio, conspirationibus obnoxius est:
qui magistratus gerit, suspicione el invidentia la-
borat : qui potentia pollet, habetur odio. Bella
contínua sunt, cedes assiduæ. lnexplebilis cupi-
ditas tyrannidem exercet, dominatum avaritia, et
mendacium supra modum attollitur. Mutua. fides
aufugit : terram veritas deseruit : amicilia mensis
circumscribitur; nonnulli etiam vim et robur
suum amiserunt. Salutationes suspicione plena

ἀπερ χαταιγίδες xav' ἀλλήλων ἡμᾶς συγχρούου-
σιν" εἰ μὴ χαθάπερ ἐν ζόφῳ θαλαττίῳ ὧδε χἀχεῖσε
περιφερόμεθα. Οὗτος ἐχείνου τὸν ἀγρὸν ἀφηρπάσατο"
ἕτερος ἑτέρου τὴν γῆν ἐπαφείλατο" ἄλλος τῆς τοῦ
πλησίον γυναιχὸς ἐπεθύμησεν, ἄλλος τοῦ δεῖνα τοὺς
οἰχέτας ἀφήρπασεν. Ὁ μὲν περὶ ὕδατος πρὸς τὸν
γείτονα χρίνεται * ὁ δὲ περὶ ἀέρων τῷ συνχτήτορι
μάχεται. Οἱ μὲν περὶ μέτρα τῆς γῆς δια πληχτίζον-
ται" οἱ δὲ διὰ οἰχοδομίας οἰχιῶν ἀλλήλους διαθλί-
θουσιν" οὗτος ἅπερ οὐχ ἔδωχεν λαθεῖν ἐπιςύεται"
ἐχεῖνος ἅπερ Ela6ev, μὴ δοῦναι ἀντιδιχάζεται. Ὃ
μὲν περὶ τόχους ἀπληστεύεται * ὁ δὲ τὸ χεφάλαιον
ἀποστερεῖν διισχυρίζεται. Οὗτος ἀπορῶν ὀδυνᾶται,
ἐχεῖνος εὐπορῶν θορυδεῖται. Ὁ μὴ ἔχων ὀνειδίζε-
ται, καὶ ὁ ἔχων ἐπιδουλεύξται * ὁ χρατῶν ἐνεδρεύεται,
6 ἐν ἀρχαῖς ὑποδλέπεται " ὁ ἐν ἐξουσίαις μισεῖται, ὁ
ἐν δυναστείαις σχευάζεται οἱ πόλεμοι συνεχεῖς, οἱ
φόνοι ἐπάλληλοι. Ἡ ἀπληστία τυραννεῖ, dj πλέον.
εξία δυναστεύει, τὸ ψεῦδος ὑπεραίρεται * fj πρὸς à).
λήλους πίστις ἀπέφυγεν, dj ἀλήθεια τὴν γῆν κατ.
ἔλιπεν" ἡ φιλία μέχρι τραπέζης περιώρισται, οἱ δὶ
xai τὴν ἰδίαν ἰσχὺν ἀπώλεσαν * αἱ προσηγορίαι
ὑποψίας πεπλήρωνται. Οὕτω δῇ πάντων ἐν xaxd;
σεσοδημένων ἡμῶν, ὁ προφήτης τὸν βίον ἔχπτυό.
μενος ἐχδοᾷ, λέγων" ε Πλὴν μάτην ταράσσεται πᾶς
ἄνθρωπος ζῶν. »

sunt. Ad hune igitur modum, cum nos omnes in malis agitemur, prophela humanam vitam asper

nans, in h»c verba clamat

TIT. Vil. — De violento, et eo a quo vis in[&tur. D

Eccli. 1v, 52. — « Ne coneris contra ictum flu-
vii. » |

« Dovem volentem incita. »

I Petr. v, 3. — « Non coacte, sed spontanee. »

Basil. in. Hexaem. — Quod coactum est, et
preter naturam, postquam ad breve quoddam tem-
pus ortum est, idque ægro ac per vim, statim in
ea ex quibus conflatum fuit, dissolvitur.

S. Greg. Nas. Apol. magn. — Quod invite it,
preterquam quod tyrannicum est, etiam laude sua
caret, nec firmum, nec stabile est. Solet enim id

7 Ex supposita Cb
Quioris Noster forsan videtur indicare.

: « Verumtamen universa vanitas omnis bomo vivens. »

TITA. Z'. — Περὶ βιαίου καὶ βιαστοῦ.
ε Μὴ βιάζου ῥοῦν ποταμοῦ. »

« Τὸν θέλοντα βοῦν ἔλαυνε. »

« Μὴ ἀνα χαστῶς, ἀλλ’ ἐχουσίως. »

Τὸ ἠναγχασμένον, xai παρὰ φύσιν, ἐπ᾽ ὀλίγον
ἀνίσχον, xal τοῦτο βιαίως, χαὶ μόλις ταχὺ διελύθη
εἰς τὰ ἐξ ὧν συνετέθη.

Τὸ ἀχούσιον πρὸς τὸ τυραννιχὸν εἶναι, καὶ οὐχ
ἐπαινετὸν, οὐδὲ μόνιμον. Φιλεῖ γὰρ τὸ βιασθὲν, ὥσξερ
φυτὸν βίᾳ χερσὶ μετασπώμενον, εἰς ξαντὸν πάλιν

stomo enarratione v. 6 psslmi xxzvin, quam olterius auctoris esse, οἱ Nilo se

SACRA PARALLELA.

1286

ἀφεθὲν ἀνατρέχειν. Τὸ δὲ Ex προαιρέσεως, ἐννομώ- A quod coactum est, non secas ac planta manibus.

«atoy ὅμα xot ἀσφαλέστατον, εὑνοίας δεσμῷ τηρού-
μενον. — Βουλομένων, οὐ τυραννουμένων τὸ τῇ; «Ó-
σεδείας μυστήριον.

Τό «ε βεδιασμένον, χαὶ ἀηδὲς ταχύ" τὸ δὲ ἀδία-
ὅφον, οὖχ ἔχει χόρον, ἀλλ᾽ ἀεὶ χάριτί τε χαὶ πόθῳ
θάλλει.

Μάλιστα πάντων Χριστιανοῖς οὐχ ἐφίεται τὸ πρὸς
βίαν ἐπανορθοῦν τὰ τῶν ἁμαρτημάτων πταίσματα.
Οὐ γὰρ τοὺς ἀνάγχῃ τῆς χαχίας ἀπεχομένους, ἀλλὰ
τοὺς προαιρέσει, στεφανοῖ ὁ Θεός.

Βία Θεῷ οὐ πρόσεστιν.

TITA. HF, .-- Περὶ βλασφήμου καὶ μεγαλοῤῥήμο-
voc

.€ Eins Κύριος πρὸς Μωσῆν" Λάλησον τοῖς υἱοῖς
Ἰσραὴλ, λέγων" "᾿Ανθρωπὸς ὃς ἐὰν χαταράσηται
Θεὸν, ἀμαρτίαν λήψεται “ ὁ ὀνομάζων δὲ ὄνομα Κυ-
᾿ lou, λίθοις λιθοδολείτω αὐτὸν πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν
Ἵσραήλ. »
« Μὴ ἐξελθέτω μεγαλοῤῥημοσύνη ix τοῦ στόματος
ὑμῶν. »
« Τί ἐνόλμησεν ἡ χαρδία σον, ὅτι τι ϑυμὸν ἔῤῥηξας
ἔναντι Κυρίου; »

« Ἐξολοθρεύσει Κύριος πάντα τὰ χείλη τὰ δόλια,
ἡλῶσσαν μεγαλοῤῥήμονα " τοὺς εἰπόντας, Τὴν γλῶ2-
cav ἡμῶν μεγαλυνοῦμεν, τὰ χεΐλῃ ἡμῶν παρ᾽ ἡμῖν
ἐστι * τίς ἡμῶν χύριός ἔστιν; »

« ᾿Αφανισθήσεται Σαμάρεια, ὅτι ἀντεῖπε πρὸς τὸν

θεὸν αὐτῆς " ἐν ῥομφαίᾳ πεσοῦνται αὐτοὶ, καὶ τὰ
ὁποτίτθια αὐτῶν ἐδαφισϑήσονται. »

ε Μεθύσατε αὐτὸν, ὅτι ἐπὶ Κύριον ἐμεγαλύνθη. »

« Τἀδε λέγει Κύριος" "Ἐπειδὴ δέδωχας τὴν xap-
δίαν cou ὡς χαρδίαν Θεοῦ, ἰδοὺ ἐπάγω ἐπὶ σὲ ἀλλο-
«ρίους, λοιμοὺς ἐθνῶν, καὶ ἐχχενώσουσι τὰς μαχαΐ-
ρας αὐτῶν ἐπὶ σὲ, xal ἐπὶ τὸ χάλλος τῆς ἐπιστήμης
σον, xal στρώσομσι τὸ χάλλος σου εἰς ἀπώλειαν. 1

ε Φιλάνθρωπον πνεῦμα σοφίας, χαὶ οὗ χατορθώσει
βλάσφημον ἀπὸ χειλέων αὐτοῦ. »

« Ὁ βάλλων λίθον εἰς ὕψος, ἐπὶ τὴν χεφαλὴν αὐ-
τοῦ βάλλει. »

« Πᾶσα ἁμαρτία ἀφεθήσεται τοῖς ἀνθρώποις " τῷ
δὲ εἰς τὸ ἅγιον Πνεῦμα βλασφημήσαντι οὐχ ἀφεθή-
σεται, οὐδὲ ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, οὐδὲ ἐν τῷ μέλλοντι. »

Ὁ μὲν ἁμαρτάνων, παραδαίνει νόμον" 5 δὲ βλασ-
φημῶν, εἰς αὐτὴν ἀσεύεϊ τὴν θεότητα.

Τοὺς ἐν τῇ πόλει βλασφημοῦντας, σωφρόνιζε “ xàv
ἀχούσῃς τινὸς ἐν ἀμφόδῳ, ἣ ἐν ἀγορᾷ, ἐπιτέμησον,
χἂν πληγὰς ἐπιθεῖναι δέῃ, μὴ παραιτήσῃ. Ῥάπισον
αὐτοῦ τὴν ὄψιν, σύντριψον αὐτοῦ τὸ στόμα, ἁγίασόν
σου τὴν χεῖρα διὰ τῆς mn pfe. Κἂν ἐγχαλῶσί τινες,
xiv εἷς διιεστήριον ἕλχωσιν, ἀχολούϑησον.

per vim inflexa, simul atque dimissum est, ad
seipsum redire. Contra, quod animi inductione
fit, justissimum ac firmissimum est, utpote pro-
pensionis vinculo conservatum. — Volentium, non
invitorum, pietatis sacramentum est.

Clem. Alex. — Quod invite flt, statim displi-
cet : quod autem sponte, satielatem non admittit,
sed semper el gratia et desiderio virescit.

Ejusdem. — Christianis presertim pre caeteris
minim concessum est peccantium lapsus per vim
corrigere. Nec enim Deus eos coronat, qui neces-
sitate, sed qui voluntate a vitio abstinent.

Eusebii. — Violentia Deo non decet.

. TIT Vill. — De blasphemo, εἰ superbiloquo.

Lesit. xxiv, 15. — « Dixit Dominus ad Moysen:
Loquere filiis Israel dicens : Homo qui maledizerit
Dco, portabit peccatum suum: qui autem nomi-
naverit nomen Domini, lapidibus opprimat eum
omnis multitudo filiorum Israel. »

I1 Reg. n, 5. — « Non exeat sublime dicium ex
ore vestro. »

Job xv, 19. — « Quid enim ausum est cor
tuum, quod ín iracundiam erupisli adversus Do-
minum ? )

394 Pal. xi, 5, 4. —« Disperdet Dominus
universa labia dolosa, linguam magniloquam. Qui
dixerunt, linguam nostram magnificabimus, labia
nostra a nobis sunt. Quis noster Dominus est? »

(see xiv, 1. — « Disperdetur Samaria, quoniam
locuta est adversus Deum suum. in gladio per-
ibunt ipsi, et lactantes eorum elidentur ad petram.»

Jerem. xvii, 20. — « Inebriate eum, quoniam
contra Dominum erectus est. »

Ezech. xxviu, 9, 5. — « Hac dicit Dominus :
Pro eo quod dedisti cor tuum quasi cor Dei ; ecce
adduco super te alienos, pestilentes de gentibus, .
et evaginabunt gladios suos in te, et super pul-
chritudine scientia tus», et bumiliabunt pulchri-
tudinem tuam in perditionem. »

Sap. 1, 6. — « Benignus est spiritus sapientie,
et non absolvet blasphemuni a labiis suis. »

Eccli. xxvn, 28. — « Qui in. altum ianittit lapi-

p dem, in capul suum mittit. »

Matth. xii, 51. — « Omne peccatum remittetur
hominibus: ei autem qui in Spiritum sanctum
blasphemaverit, non remittetur, : neque in hoc
s:eculo, neque in futuro. »

Basilii. — Qui peccat, legem quidem violat : at
qui blasphemat, adversus ipsum divinum Numen
impius est.

Chrysest. — Eos qui in civitate blasphemave-
rint, castiga. Quod si quem in bivio aut in foro
audieris, objurga. Quod si etiam plagas incutere
oportuerit, ne id facere dubites. Colaphum in fa-
clem ejus impinge : o8 ejus contere. Manui tuz

per ejusmodi plagam $ooc Me πολύν. V

quidam eriminantur, etsi te in judicium irahunt, sequere.

1957

S. JOANNIS DAMASCENI

1989

Ghrgsest. Hom. S, De incompr. — Quemadmodum A Καθάπερ ὁ λίθον ἀκοντίζων εἷς τὸ ὕψος, τοῦ obpa-

qui saxum in altum ejaculatur, corpus quidem
ccli seiudere, atque ad eam altitudinem perve-
nire non valet; quin plagam capite suo excipit,
saxo nimirum ad ejaculatorem redeunte : sic qui
contumeliosa et impia verba adversus beatam Dei
essentiam profert, eam quidem nullo unquam
detrimento afficiet, ut quae longe major et subli-
mior exsistat; at vero in anima su: perniciem
gladium acuit, dum se ei cujus bencfciis auctus
est, ingratum przbet.

TIT. IX. — De rege probo, et qui malum oderit.

Num. xxiv, 7. — « Augebitur regnum ejus; co-
medet gentes inimicorum suorum, et crassitudi-
nem eorum ad medullam usque eonsumet ; et ja-
culis suis gentes cornu petet. »

Deut. xxxii, 17, 59. — « Cornua unicornis core
nua ejus : in ipsis gentes cornu petet. Mentientur
tibi inimici tui; el tu super cervicem eorum
ascendes. »

11 Reg. vi, 95. — « Salvum fecit Dominus Da-
vid in omnibus, in quibus ambulavit, faciens ju-
dicium et justitiam. »

11 Reg. xvi, 10, 11, 12. — « Dixit David : Sine
eum maledicere : Deus enim praecepit ei. Si forte
respiciat Deus afflictionem meam, et reddat mihi
bona pro maledictione hac. »

11 Reg. xix, 19-25. — « Et Semel cecidit super

vou μὲν τὸ σῶμα διατεμεῖν οὗ δύναται, οὐδὲ πρὸς τὸ
ὕψος φθάσαι ἐχεῖνο, τὴν δὲ πληγὴν τῇ ἰδίᾳ δέχεται
χορυφῇ, πρὸς τὸν ἀχοντίσαντα ἐπανιόντος τοῦ λέθου"
οὕτως καὶ ὁ βλασφημῶν εἰς τὴν μαχαρίαν τοῦ Θεοῦ
οὐσίαν, ἐχείνην οὐ παραδλάψει ποτὲ, πολλῷ μείζονα
οὖσαν xal ὑψηλοτέραν χατὰ δὲ τῆς ἑαυτοῦ ψυχῆς
τὸ ξίφος ἀχονᾷ, ἀγνώμων περὶ τὸν εὐεργέτην γενό-
μενος.

TITA. &. -- Περὶ βασιλέως χρηστοῦ καὶ μισο-
αογήρου.
« Αὐξηθήσεται ij βασιλεία αὐτοῦ, ἔδεται ἔθνη
ἐχθρῶν αὑτοῦ, xal τὰ πάχη αὐτῶν ἐχμυελιεῖ, xal
ταῖς βολίσιν αὐτοῦ ἐν αὐτοῖς ἔθνη χερατιεῖ. »

« Κέρατα μονοχέρωτος τὰ χέρατα αὑτοῦ" ἐν αὖ-
«olg ἔθνη χερατιεῖ, Τεύσονταί σε οἱ ἐχθροί σον, xal
σὺ ἐπὶ τραχήλου αὐτῶν ἐπιδήση. »

« ἜἜσωσεν ὁ Θεὸς τὸν Δαδὶδ ἐν πᾶσιν οἷς ἐπορεύ -
θη, καὶ ἣν Δαδὶὃ ποιῶν χρῖμα xaX δικαιοσύνην. »

« Εἶπε Δαδίδ" ἴλφες αὐτὸν χαταρᾶσϑαι, ὅτι εἶπεν
αὐτῷ ὁ Θεός " Εἴ πως εἴδοι Κύριος ἐπὶ τὴν ταπείνω-
ly μου, καὶ ἐπιστρέψει μοι ἀγαθὰ ἀντὶ τῆς κατάρας
ταύτης. »

« Καὶ Σεμεεὶ ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον αὑτοῦ ἕναν-

faciem suam coram rege, et dixit ad regem : Ne ( τίον τοῦ βασιλέως, χαὶ εἶπε πρὸς τὸν βασιλέα" Μὴ

τορυϊοῖ dominus meus iniquitatem, 395 neque
memineris omnium, quacunque puer tuus inique
egit in die qua egressus est Dominus meus rcx de
Jerusalem ; quia cognovi servus tuus, quod pec-
cavi. Et juravit ei rex : Non morieris. »

Psal. xx, 1. — « Domine, in virtute tua lætabi-
tur rex, » et qua sequuntur.

Psal. Lx, 5. — « Diem super dies regis adji-
Cie8, » et qua sequuntur.

Psal, xxi, 1. — « Deus, judicium tuum regi da,
ej justitiam, » et qua sequuntur.

Psal. xcvi, ὅ. — « Honor regis judicium di-
ligit. »

Prov. xxi, 4. — « Sicut impetus aqua, ita eor
regis in manu Dei. »

Pros. xvi, 10-15. — « Aboniinatio regi, qui mala
perpetrat. Cum justitia enim praeparatur thronus
principatus. Accepta sunt regi labia justa ; ser-
mones autem rectos diligit. Vaticinium in labiis
regis : in judicio autem non erraverit os illius. »

Pros. xiv, 98. — « ln. multo populo est gloria
regis : in defectu autem populi est contritio prin-
cipum. »

Prov, xx, 8. —« Cum rex justus sederit in
throno. non resistet in oculis ejus quidquam ma-
jum. Misericordia et veritas custodiunt regem, et
cireumdabuni in justitia solium ejus. »

Pros, x1v, δ, — « Occide impios a facie regis,

λογιζέσθω ὁ xópiog ἀνομίαν, xai μὴ μνησθῇς ὅσα
ἠδίχησεν ὁ παῖς cov ἐν τῇ ἡμέρᾳ T] ἐξεπορεύετο ὁ
κύριός μου ὁ βασιλεὺς ἐξ 'ἱερονσαλὴμ, ὅτι ἔγνων ὁ
δοῦλός σου, ὅτι ἥμαρτον. Καὶ ὥμοσεν αὐτῷ ὁ βασι-
λεύς " Οὐ μὴ ἀποθάνῃς.»

« Κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σὸν εὐφρανθήσεται ὁ βαδι-
λεὺς, » χαὶ τὰ λοιπά.

« Ἡμέραν ἐφ᾽ ἡμέρας τοῦ βασιλέως προσθϑήσῃ, :
χαὶ τὰ λοιπά.

ε Ὁ Θεὸς, τὸ χρῖμά σου τῷ βασιλεῖ δὸς, καὶ τὴν,»
χαὶ τὰ λοιπά.

« Τιμὴ βασιλέως χρίσιν ἀγαπᾷ. »

« Ὥσπερ ὁρμὴ ὕδατο;, οὕτως χαρδία τοῦ βασιλέως

Ὁ ἐν χειρὶ Θεοῦ. »

« Βδέλυγμα βασιλεῖ, ὁ ποιῶν xaxá. Μετὰ γὰρ δι-
χαιοσύνης ἑτοιμάζεται θρόνος ἀρχῆς. Δεχτὰ βασιλεῖ
χείλη δίχαια, λόγους δὲ ὀρθοὺς ἀγαπᾷ. Μαντεΐον ἐν
χείλεσι βασιλέως, ἐν δὲ χρίσει οὐ μὴ πλανηθῇ τὸ στό-
μα αὐτοῦ. »

€ "Ev πολλῷ ἔθνει δόξα βασιλέως, ἐν δὲ ἐχλείψει
λαοῦ συντριδὴ δυναστῶν. »

c Ὅταν βασιλεὺς δίχαιος χαθίσῃ ἐπὶ θρόνου, οὐχ
ἐναντιοῦται ἐν ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ οὐδὲν πονηρόν. Ἐλεη-
μοσύνη χαὶ ἀλήθεια φυλαχὴ βασιλεῖ, καὶ περιχυχλώ-
σουσιν ἐν διχαιοσύνῃ τὸν θρόνον αὐτοῦ. »

€ Wut barn πὰ ποτ θασ λέως, xal

1289

SACRA PARALLELA.

1999

κατορθώσῃ iv διχινυσύνῃ τὸν θρόνον αὐτοῦ. » — A et diriges in justitia thronum ejus. » — « Glo-

« Δόξα βασιλέως; τιμῖἦν πρόσταγμα. »

« Βασιλεὺς δίχαιος ἀνίστησι χώραν. »

« Μάχαιρα γλῶσσα βασιλέως, καὶ οὗ σαρχένη. »
--- «Μηδὲν ψεῦδος ἀπὸ γλώσσης βασιλέως λεγέσθω.»

« Βασιλέως ἐν ἀληθείᾳ κρίνοντος πτωχοὺς, ὁ θρό-
νος αὐτοῦ εἰς μαρτύριον χατασταθήσεται. »

« θυμὸς βασιλέως ἄγγελος θανάτου, ἀνὴρ δὲ ao-
φὸς ἐξιλάσει αὐτόν. »

« Βασιλέως; ἀπειλὴ ὁμοία ὀρυγμῷ λέοντος. Ὡς γὰρ
δρόσος ἐπὶ χόρτον, οὕτως τὸ ἱλαρὸν αὐτοῦ. »

« Στόμα βασιλέως φύλαξον. »

ria regis honorare praeceptum. »

Prov. xxix, 4. — « Hex justus erigit regionem.»

Prow xxiv, 17, — « Gladius lingua regis,
et non carnea. » — « Nihil falsi de ore regis
exeat. »

Prov. xxix, 14. — « Rege judicante in veritate
pauperes, thronus ejus in testimonium constitue-
tur. »

Pros, xvi, 14. — « lndignatio regis nuntius
mortis : at vir sapiens placabit eam. »

Pro». xix, 14. — Comminatio regis sicut. rugi-
tus leonis. Nam sicut ros super herbam, ita et
hilaritas ejus. »

Eccle. vin, 3. — « Os regis observa. »

« Ἰδοὺ βασιλεὺς δίκαιος βασιλεύσει, καὶ ἄρχοντες B [ε6. xxxi, 1.— « Ecce rex justus regnabit, et

μετὰ χρίσεως ἄρξουσιν. »

« Εὐλογήσει σε ὁ λαὸς ὁ πτωχὸς, καὶ πόλεις ἀν-
θρώπων ἀδιχουμένων εὐλογήσουσί σε. Ἐγένον πάσῃ
πόλει τα κεινῇ βοηθὸς, xai τοῖς ἀθυμήσασι δι᾿ ἐνδείας
σκέπη, ἀπὸ ἀνθρώπων πονηρῶν ῥῦσαι αὐτούς " σχέ-
«n διψώντων, xai πνεῦμα ἀνθρώκων ἀδιχουμένων
εὐλογήσουσί σε. »

« Ἰδοὺ ἡμέρα ἔρχεται, λέγει Κύριος, καὶ ἀναστή-
ec τῷ Δαδὶδ ἀνατολὴν δικαίαν " χαὶ βασιλεύσει βαάσι-
λεὺς, καὶ συνήσει, καὶ ποιήσει χρῖμα xal διχαιοσύ-
vnv ἐπὶ τῆς γῆς. Ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτοῦ, καὶ σωθή-
Φφεται λαὸς, xal χατασχηνώσει πεποιθώς. »

« Βασιλεὺς φρόνιμος εὐστάθεια δήμον. »

Αήψεται κανοπλίαν τὸν ζῆλον αὐτοῦ, ἐνδύσεται
ϑώρακα διχαιοσύνης, xal περιθήσεται χόρυθα χρί-
σιν ἀνυπόχριτον" λήφεται ἀσπίδα ἀκαταμάχητον
ὁσιότητα. »

« Παρὰ βασιλεῖ μὴ σοφίζου. »

ε Κριτὴς σοφὸς παιδεύσει τὸν λαὸν αὐτοῦ, xal ἣγε-
μονία συνετοῦ τεταγμένη ἔσται. »

Οἱ βασιδεῖ:, αἰδεῖσθε τὴν ἁλουργίδα. Νομοθετήσει
γὰρ καὶ νομοθέταις ὁ λόγος. Γινώσχετε τὸ πιστευ-
ϑὲν ὑμῖν, χαὶ τί τὸ μέγα περὶ ὑμᾶς μυστήριον. Κό-
ὅμος ὅλος ὑπὸ χεῖρα τὴν ὑμετέραν. διαδήματι μιχρῷ

principes cum judicio praeerunt. »

Isa. xxv, ὅ, 4. —« Benedicet te populus pau-
per ei civitates hominum iniquitatem sustinen-
tium benedicent te. Fuisti enim omni civitati bu-
mili auxiliator, et tristibus propter inopiam pro-
tectio ab hominibus malis, ut liberes eos, umbra-
culum sitientium, et spiritus hominum iniquita-
tem sustinentium. »

Jerem. xxin, 6. — « Ecce dies venit, dicit Do-
minus, et suacitabo David germen justum, et re-
gnabit rex, ct sapiens erit, et faciet judicium e£
justitiam in terra. In diebus suis, οἱ salvabitur
populus, et habitabit confidenter. »

Sap. vi, 20. — « Rex prudens stabilimentum
populi. »

Sap. v,18.—« Accipiet armaturam zelus ejus. In-
duet pro thorace justitiam, et pro galea judicium
non ficium : sumet scutum inexpugnabile san-
ctimoniam. » .

Eccli. wu, 5. — « Apud regem noli videri sa-
piens. »

Eccli. x, 4. — « Judex sapiens erudiet popu-
lum suum, et principatus prudentis compositus
erit. »

399 Nas. Orat. de seipso. — Imperatores, ho-
nerem habete purpure. Nam legislatoribus leges
quoque verbum sanciet. Agnoscite quantum id
sit (uod fidei vestre commissum est, quantumque

καὶ βραχεῖ ῥαχίῳ χρατούμενος. Τὰ μὲν ἄνω μόνον p circa vos mysterium. Orbis universus manui vc-

Θεοῦ, τὰ δὲ χάτω, xal ὑμῶν. Θεοὶ γίνεσθε τοῖς ὑφ᾽
ὑμᾶς, ἵνα εἴπω τι χαὶ τολμηρότερον. Καρδία βασι-
λέως ἐν χειρὶ Θεοῦ, χαὶ εἴρηται, καὶ πεπίστευται.
Ἐνταῦθα ἔστω τὸ χράτος ὑμῶν, ἀλλὰ μὴ τῷ χρυσῷ
xai ταῖς φάλαγξιν. Οἱ περὶ τὰ βασίλεια xal τοὺς θρό-
νους, μὴ σφόδρα ταῖς ἐξουσίαις ἑἐπαίρεσθε, μτδὲ
ἀθάνατα διανοεῖσθε περὶ τῶν οὐχ ἀθανάτων.

siræ subest, diademate parvo εἰ exiguo panno re-
tentus. Superna Dei solius sunt : inferiora et Dei
sunt, el vestra. Subditis vestris deos vos prebete
( liceat eniin et 2udaciuscule a'iquid dicere). Cor
regis in manu Dei est, ut Scriptura testatur, et
creditur. Hic imperium vestrum sit, non autem in
auro et exercitibus. Aulici proceres, et qui astatis

solio, ne honorum amplitudine et potentia nimium insolescatis, nec de mortalibus rebus quas

immortalibus cogitcetis.

Τὸ ἐκὸν δείχγυε, μὴ τὸ δρᾷν κακῶς,
Τὸ δὲ εὖ εἰ ποιεῖν, εἰ θέ.1εις εἶναι θεός "
Τὸ δέ ἐστιν ἀγδρὸς εἰδότος τὸ συγγενές.

: Keelver δὲ ῥᾷστα, καὶ τρυγὼν, καὶ σκορπίος.

Pa4TBROr. GB. ΧΟΥ͂,

Ejusdem, tetr. 56.

Virtutem monstra, non ut quid agas mali,
Sed magis [acias bene, si velis esse deus :
Hoc virum decet qui vim coqnatam sciat.
Facile postinaca waxino δὶ vcorQius wecem.

EN

1991

S. JOANNIS DAMASCENI |

1999

Ejusd. in nos. Dom. -- Qui potentes estis, po» A Οἱ δυνάσται, φοδεῖσθε τὸν δυνατώτερον.

tentiorem timete.

' &. Chrysost. De Constant. imp. — Regnum aspe-
ritates terrenarum rerum planas et sequabiles
rcddit.

S. Jrenei. — Quivis rex justus secerdotalem
ordinem babet,

TIT. X. — De rege non multum admirando.

) . Prov. πὶ, 9. —« Rex temerarius incidet in mala.»
- Prov. xxvii, 16. — « Rex indigens proventibus,
magnus calumniator est. »

Prov. xxix, 13. — « Rege audiente verbum ini-

quum, omnes ipsius subditi iniqui suat. »

, Eccle. x, 16. — «Væ tibi, civitas cujus rex puer p

en et cujus printipés mshe comedunt. »

Say. v, 25; ni, 2-4. — « Malignitasevertit thro-
| no⸗ prlücipum. Audite ergo, reges, et intelligite :
. aures prabete, qui contitelis multitudines, et pla-
éetis vobis in turbis nationum : quoniam dat est
vobis potestàs a Domino. Quoniam, cum esselis
ministri regni illius, non recte judicastis, nec cue
stodistiz legem, nec secundum voluntatem Altis«
simi ambulastis. Horrende et cito ingruet vobis
interitus, quotiám judicium durissimum in iis
qui priesunt, fit, εἰ potentibus fortis instat exa»
. mipatío : potentés potenter tormentá patientur. »

᾿ Eccli. vi, 9. — « Multos. perdidit aurum, et |

cor regis declinare fecit.

; Eccli. x,5.. — « Rex insipiens perdet popalum ἢ

sum. » τς

Philonis. (Apud Rup. De quiestionibus que in
- Cenesi. occurrunt.) — ἘΠ stultis nullus est. rex,
quamvis alioqui totius terre ac maris imperio
potiatur : verum solus vir probus et Dei amator. »

| TIT. ΧΙ. — De rege ; quod pro eo preces ἍΜ
gint.

. Exod. xxn, 88. — « Diis non detrahes, et prin-
cipem populi tul non maledices. » —

.Job XIX, 18. — : Impius ett, qui regi dicit :

inique agis. »
Eccle. x, 10. — « In scientia tua ne maledixeris

regi : quia et aves coeli portabunt vocem tuam. »

Prov. xxiv, 21, — « Deum time, fili, et regem, . p

et neutri horum reluctare. » .
| .897 Matth. n, 10. — « Videntes siellam Magi,

, Qavisi. sunt, et obtulerunt munera, » etc.

.. 4 Tim. n, 4, $. — «Obsecro vos primum 0m-
uium fleri obseerationes, orationes, posiulaliones
pro-omnibus hominibus; pro.regibus, et pro om-
nibus qui. iu sublimitate sunt. Hoc enim bonum
est coram salvatore nosiro Deo. )

111. xil. — δὲ consilio : et quod omnia cum con-
silio €i consideratione agenda sint.

Pros, xxv, 28, — « Sicut urbs, cujus moenia de-

Jecia sunt, esi absque muro, ita vir qui n Don onnia
cum consilio agit. »

Βασιλεία τῶν ἐπὶ τῆς γῆς πραγμάτων τὰς τραχ-
τῆτας ὁμαλίζει.

Πᾶς βασιλεὺς δίχαιος ἱερατιχὴν ἔχει τάξιν.

TITA. 1΄. — Περὶ βασιλέως μὴ λίαν θαυμαζομέό-
| *ov. |

« Βασιλεὺς θρασὺς ἐμπεσεῖται εἰς xaxá. »
4 βασιλεὺς ἐνδεὴς προσόδων, μέγας συκοφάντης."

( Βασιλέως ὑπαχούοντες λόγον ἄδιχον, πάντες
ὑπ᾽ αὐτὸν παράνομοι. »

« Οὐαί σοι, πόλις ἧς ὁ βασιλεύς σου νεώτερος, καὶ
οἱ ἄρχοντές cou ἐν πρωΐ ἐσθίουσιν. »

« Καχοπραγία περιστρέφει θρόνονς δυναστῶν.
ἸΑχούσατε οὖν͵, βασιλεῖς, καὶ σύνετε " ἐνωτίσασθε, οἱ
κρατοῦντες πλήθους, χαὶ γεγαυρωμένοι ἐπὶ ὄχλοις
ἐθνῶν, ὅτι ἐδόθη παρὰ Kuplov ἣ κράτησις ὑμῖν. Ὅτι
ὑπηρέται ὄντες τῆς αὐτοῦ βασιλείας, οὐχ ἐχρίνατε
ὀρθῶς, οὐδὲ ἐφυλάξατε νόμον, οὐδὲ χατὰ τὴν βουλὴν
«τοῦ ὙΨίστου ἐπορεύθητε. Φριχτῶς xal ταχέως ἐπι-
στήσεται ὑμῖν ὄλεθρο;, ὅτι χρίσις ἀπότομος kv τοῖς

- ὑπερέχουσι γίνετα:, καὶ τοῖς χραταιοῖς ἰσχυρὰ ἐφίοστα-

ται ἔρευνα * δυνατοὶ δυνατῶς ἑτασθήσονται. »

Πολλοὺς ἀπώλεσε τὸ χρυσίον, καὶ καρδίαν fen-

Mog ἐξέχλινεν. »
« Βασιλεὺς ἀπαίδευτος ἀπολεῖ τὸν λαὸν αὐτοῦ. »

Tàv μὲν ἀφρόνων βασιλεὺς οὐδεὶς, κἂν τὸ. πάσης |
γῆς καὶ θαλάττης χράτος ἀνάψηται" μόνος δὲ ὁ
ἀστεῖος καὶ Beni.

TITA..1A'. — Περὶ βασιλέως. ὅτι χρὴ εὔχεσθαι
ὑπὲρ αὐτοῦ

« θεοὺς οὐ καχολογήσεις, xal ἄρχοντα τοῦ λαοῦ

Ὁ οὐκ ἐρεῖς καχῶς. »

€ ᾿Ασεδὴς, ὁ λέγων βασιλεῖ" Παρανομεῖς. ,

᾿ς "Ey εἰδήσει σου βασιλέα μὴ καταράσῃ, ὅτι si-
τεινὸν τοῦ οὐρανοῦ ἀποίσει τὴν φωνήν σου. »

« Φοδοῦ τὸν Θεὸν, vid, xal βασιλέα, καὶ μηδετέρῳ
αὐτῶν ἀπειθήσεις. »

« Ἰδόντες ἀστέρα οἱ μάγοι, ξχάρησαν, χαὶ δῶρα
προσήγαγον. )

« Παρακαλῶ ὑμᾶς, πρῶτον πάντων ποιεῖσθαι δεῇ-
σεις, προσευχὰς, ἐντεύξεις ὑπὲρ πάντων ἀνθρώπων'
ὑπὲρ βασιλέων, xal πάντων τῶν ἂν ὑπεροχῇ ὅν-
των. Τοῦτο γὰρ χαλὸν ἑνώ χιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν

θεοῦ. ,

TITA. IB'. -- Περὶ βουλῆς" ὅτι χρὴ. μετὰ Bovái
καὶ σχέψεως zpáttew πάντα.

ε Ὥσπερ πόλις τὰ τείχη καταδεδλημένη, ἐτεί-
χιστος, οὕτως ἀνὴρ ὃς οὐ μετὰ βουλῆς τὰ πάν

ToU. t

1293

φύλλα * σωτηρία δὲ ἐν πρλλῇ βουλῇ.» -

«Μετὰ χυδερνήσεως γίνεται! πόλεμος *
δὲ, μετὰ χαρδίας βουλενομένης. »
« Μετὰ βουλῆς πάντα ποίει.»
« Μετὰ βουλῆς οἰνοπότει, »
« Βουλὴ χαλὴ φυλάξει σε, ἔννοια δὲ ὁσία τηρῆ-
ett Gt. )

ε Συνάχϑητε, xal καταδουλεύσασθε ἅμα, οἱ σωζό- -

μενοι. »-
« "Avtu βουλῆς μηδὲν moriens. καὶ ἐν τῷ ποιῆσαί

σ: μὴ μεταμέλον. »
t ᾿Ἱμάντωσις ξυλίνη ἐνδεδεμένη εἰς οἰκοδομὴν; ἕν

συσσεισμῷ οὐ διαλυθήσεται" οὕτως καρδία bst-

ΕΝ SACRA PARALLELA.-
« OE μὴ ὀπάρχει χυδέρνησις, πίπτουσιν ὥσπερ Δ. Prov. xi, 44. — « Quibus non est gubernatio,

βοήϑεια ,

129,

cadunt sicut folia. Salus autem in multo con-
silio, »

Prov. xx, 18. — « Cum regimine bellum geri-
tur : auxilium autem cum corde consultante. ».— —

Prov. xxx1, 3. — « Curo consilio omnia facito. »

Prov. xit, 16. — « Cum consilio vinum bibe. »

Prov. n, 11. — « Consilium bonum custodiet te,
et cogitatio bona conservabit te. »

Isa. χιγ, 20. — « Congregamini, οἱ inite con-
silium, omnes qui salvamini. »

Eccli. xxxn, 24. — « Sine consilio nibil facias :
et faciendo non te poeniteat. » '

Eccli. xxn, 19. — « Loramentum ligneum .3l-
ligatum jn sdiflcationem, in concussione non dis-

ριγμένη ἐπὶ διανοήμασι βουλῆς, ἐν χαιρῷ οὗ δειλιά- B solvetur : sie cor confirmatum in cogitauone con-

σει, ε΄.
| « Ἑτοίμασον λόγον, καὶ οὕτως ἀχουσθήσῃ" σύν-
how παιδείαν, xal οὕτως ἀποχριθήσῃ.» -

e Χρυσίον καὶ ἀργύριον ἐπιστήσουσι πόδας, καὶ
ὑπὲρ ἀμφότερα βουλὴ εὐδοχιμήσει. » |

« Μετὰ σοφοῦ συμβουλεύου. ,
« Bou) σοφοῦ zh ζωῇς. »

Κρείσσων. λελογισμένη βραδύτης, τάχους ἀπεοι-
σχέπτου.. — ——
Μαχαριότης ἐστὶ, βουλῆς χαχῆς ἐκπεσεῖν.

Τὰ μὴ σὺν λόγῳ, πάντα. αἰσχρὰ, ὥσπερ τὰ σὺν C Philonis. —

λόγῳ όσμια.

Χωρὶς θεωρίας ἐπιστημονικῆς, οὐδὲν τῶν πρᾶττο-
μένων χαλόν. Μὴ ἀγνοήσῃς, ὅτι καὶ ὑπὲρ δοῦναι
Ὑνώμην τοῦ μὴ χαθήχοντος, καὶ. συμδουλίαν οὐχ
εὐαγῆ, ἀποχλειόμεθα τῆς θείας βασιλείας. Διόπερ
ἐσχεμμένως λίαν τὰς γνώμας τοῖς αἰτοῦσιν ἡμᾶς
ὀρέγειν ὀφείλομεν.

TITA. IT". — Περὶ βρωμάτων, xal τῶν πρὸς τὸ
| | ζῇν ἀναγκαίων.

« Ὡς λάχανα χόρτου δέδωχα ὑμῖν τὰ κάντα,
πλὴν κρέα ἐν αἵματι ψυχῆς οὐ φάγεσθε. ,

Silii, in tempore non formidabit. »

Eccli. xsxin, δ. — « Prepara sermonem, e sic
audieris : colliga disciplinam, ej ita responde-
bis. . »

Eccli. x, 45. — « Aurum et argentum consti-
tuent pedes, e£ super utrumque consilium benepla-
citum erit. » |

Eccli. 1, 24. — « Cum sspiente delibera. »

Eccli. xxu, 24. — « Consilium sapientis fons
vita. »

Naaians. — Praestat consulta tarditas inconside- .

"rate celeritati.

. Evagrii. — 1n perte beatitudinis dncendum δὼ
malo consilio excidere. — |
Omnia Lurpia snnt, qu» nulla r ratio-
ne geruniur : sicut ea quæ ez ratione flunt, ho-
nesta οἱ laudanda, .. .

Nili. — Absque scita consideralione, nibi] eorum

. quz? geruntar, bonum est. Ne te illud fugiat nes,

ob datam senfenjism ab officio alienam et consi-
lium parum pium, a divino regno excludi. Quocirca
faciendum esf ut lis, qui consilium a nobis po-
scunt, boc summa animi attentione præbeamus.

| TIT. XIli.— De cibis, ei rebus ad vitam necessariis.

Gen. 1x, 5. — « Quasi olera herbarum tradidi
vobis omnia; excepto quod carnem in sanguine
animas non comedetis. ,

c "Anb χαρποῦ τῶν ἔργων vov χορτασθήσεται f p Psal. cin, 45. — « De fructu operum tuorum $8-

ἕν.
«Ἀρχὴ ζωῆς ἀνθρώπων, ἄρτος, καὶ ὕδωρ, χαὶ ipáz-
toy, xa πῦρ, xat σίδηρὸς, xal ἅλας, σεμίδαλις πυροῦ,
ἴλαιον, γάλα, phe «auta τοῖς εὐσεδέσιν εἰς ἀγαθά.»
. Ἔδοξε τῷ ἁγίῳ Πνεύματι καὶ ἡμῖν, μηδὲν

πλέον ἐπιθεῖναι ὑμῖν βάρος, πλὴν τῶν ἐπ᾽ ἀνάγχης "
«obtu ἀπέχεσθαι, εἰδωλοθύτων, xal αἵματος, καὶ
πνιχτῶν, xal πορνείας " ἐξ ὧν διατηροῦντες ἑαυτοὺς,
εὖ πράξετε. )

« Οἵδα, xal πέπεισμαι ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ, ὅτι οὐδὲν

χρινὸν παρ᾽ αὐτοῦ, εἰ μὴ τῷ λογιζομένῳ τι χοινὸν
εἶναι, Εἰ δὲ διὰ βρῶμα ὁ ἀδελφός δου λυπεῖται, οὐχέτι
κατὰ ἀγάπην περιπατεῖς. Μὴ τῷ βρώματί σον ἐχεὶ-

tiabitur terra. 2
Eccli. xxxix, 96. — « Initium vite hominis, |

aqua, ignis, indumentum et ferrum, sal, similago

tritici, oleum, lac, mel : hsec plis in bons, »-
Aci. xv, 28. — « Yisum est Spiritui saucto

el nobis, non plus vobis 9968 imponere oneris

quam hic necessaria : uf abstinealis vos ab im.
molatis simulacrorum, et songuine, et suffocato,
et fornicatione : a quibus cestodientes vos, bene
agetis. »

Rom. xiv, 14, 15, 93. — « Scio et confido in
Domino Jesu, quia nihil commune est propter se,
nisi ei qui egistimat quid commune esse, Si au-
tem ropter εἴδατα (caet. Wu COONTUDANAX, το,

SACRA PARALLELA.

1995

Πνευματικὸν xal γνωστιχὸν, τὸν αὐτὸν οἶδεν ὁ ἃ hid. lib. v. — Spiritualem et gnosticum eum-

Ἀπόστολος, τὸν τοῦ ἀγίον Πνεύματος μαθητήν. —
Ὁ γνωστιχὸς θεόθεν λαδὼν τὸ δύνασθαι ὠφελεῖν,
ὀνένησιν, τοὺς μὲν τῇ παραχολουθήσει σχηματίζων,
«τοὺς δὲ τῇ ἐξομοιώσει προτρεκόμενος, τοὺ; δὲ xal
«fj προστάξει παιδεύων καὶ διδάσχων.

Kal μοι καταφαίνεται τρία εἶναι τῆς γνωστιχῆῇς
δυνάμεως ἀποτελέσματα" τὸ γινώσχειν τὰ πράγματα"
δεύτερον, τὸ ἐπιτελεῖν" τρίτον, τὸ παραδιδόναι δύ-
νασθαι θεοπρετὼς τὰ παρὰ τῇ ἀληθείᾳ χεχρυμμένα.
— Ὥσπερ πᾶν ὃ βούλεται, δύναται ὁ θεὸς, οὕτω
πᾶν ὃ ἂν αἰτήσῃ ὁ γνωστιχὸς, λαμδάνει., — Ἕπεται
«ἢ γνώσει τὰ ἔργα, ὡς τῷ σώματι dj σχιά. --- Οὐ
μνησιχαχήσει ὁ γνωστιχός ποτε οὐ χαλεπανεῖ
οὐδενὶ, χἂν μίσους ἄξια τυγχάνῃ, ἐφ᾽ οἷς διαπράτ-
«stat. Σέδει μὲν γὰρ τὸν Ποιητὴν, ἀγαπᾷ δὲ τὸν χοι»
νωνιχὸν τοῦ βίον, οἰχτείρων καὶ ὑπερευχόμενος αὖ-
«oU διὰ τὴν ἄγνοιαν αὐτοῦ. — Τὸν γνωστιχὸν οὐδέν
φτε τὸ πλουτεῖν γήθειν ποιεῖ, οὐδὲ τῶν χρημάτων
ἀπορεῖν, εἰς ταπείνωσιν ἄγει, τῆς ἀρετῆς xol σὸ-
φίας αὐτὸν ὑπερυψούσης, χαὶ ὑπεράνω αὐτῶν ἴστα-
σϑαι παρασχεναζούσης, ὡς διὰ μεγαλοψυχίαν ἐναδια-
φορεῖν τοῖς ἡδέσι χαὶ ἀηδέσι.

TITA. Κ᾽, — Περὶ τοῦ, « Γνῶθι σεαντὸν, » ἥτοι,
« Πρόσεχε σδαυτῷ" » καὶ ὅτι χρὴ ὅκαστον τὰ
olxsia περισκοπεῖν, καὶ μὴ τὰ ἀ.λότρια κερι-
εργάζεσθαι.

Πρόσεχε σεαυτῷ, xol φύλαξον τὴν Ψυχὴν σου
σφόδρα, μὴ ἐπιλάθῃ πάντας τοὺς λόγους, οὖς Eupá-
κασιν οἱ ὀφθαλμοί σου " καὶ μὴ ἀποστήτωσαν ἀπὸ
τῆ; χαρδίας σον. »

« Οἱ ἑαντῶν ἐπιγνώμονες, σοφοί. »

« Συντήρησον, xai πρόσεχε σφοδρῶς, ὅτι μετὰ τῆς
πτώσεώς σον περιπατεῖς. »

€ "Ev φίλῳ καὶ ἐχθρῷ μὴ διηγοῦ βίους, ἀλλ᾽ ἐπαί-
νους. Καὶ εἴ σοὶ ἔστιν ἁμαρτία, μὴ ἀποχάλυπτε. »

« TL βλέπεις τὸ χάρφος ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ
σου, τὴν δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλμῷ δοχὸν οὐ χατανοεῖς ;
ἣ πῶς ἐρεῖς τῷ ἀδελφῷ σου, ΓΑφες, ἔχδαλε τὸ χάρ-
qo; ix τοῦ ὀφθαλμοῦ σου" xal ἰδοὺ ἡ δοχὸς ἐν τῷ
ὀφθαλμῷ σον ; Ὑποχριτὰ, ἔχδαλε πρῶτον τὴν δοχὸν
ix τοῦ ὀφθαλμοῦ σον, καὶ τότε διαδλέψεις ἐχδαλεῖν
τὸ χάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου. »

« Mh χρίνετε, ἵνα μὴ χριθῆτε. »

€ Σχόπει, μὴ τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σχότος ἐστίν. »

« Σὺ τίς εἴ ὁ χρίνων ἀλλότριον οἰχέτην ; τῷ ἰδίῳ
χυρίῳ στήχει, ἢ πίπτει. Σταθήσεται δέ" δυνατὲ- δὲ
ὁ θεὸς στῆσαι αὐτόν͵ Σὺ δὲ τί χρίνεις τὸν ἀδελ-
q^» δου; Πάντες παραστησόμεθα τῷ βήματι τοῦ
Χριστοῦ. »

4 Σεαντὸν ἁγνὸν τήρει, »

e Dueomizióy τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ, f] κρίνων, κατα-

dem [Apostolus] agnoscit, eum nempo qui Spiritus
sancti diseipulus est. — Gnosticus, cum id divini-
tus consecutus est, ut prodesse possit, ad hunc
modum juvat, ut alios per sssectationem informet,
per imitationem alios cohortetur, alios denique
precipiendo erudiat et doceat.

Jbid. lib. vn. — Mihi quoque gnostiese faculta-
tis tres effectus videntur * primus, res exploratas
habere; secundus, exsequi ; tertius denique, posse,
juxta ac dignum Deo est, aliis ea tradere, quz
apud veritatem abstrusa sunt. — Quemadmodem
Deus quidquid vult, potest : sic quidquid gnosticus
petierit, accipit. — Velut umbra corpus, veram
scientiam actus sequuntur. — Nunquam meminit
gnosticus injuriarum : soecenset nemini, etiamsi
digna sint odio, quie gesta contra se fuerint. Et-
enim uti Creatorem colit, εἷς vitse socium amat,
eumque ignorantis nomine commiseratur, et pro
éo preces fundit, — Gnosticum nunquam divitiz
delectant, nec opum penuria abjectum ac demis-
sum reddit : quippe quem virtus et sapientia in al-
tum ferant, lisque sublimiorem reddant, adeo οἱ
ob animi celsitatem jucunda persque et injucunda
habeat.

TIT. II. — De illo effato, « Nosce teipsum, » seu

eliam, « Attende tibi ipsi : » et quod id. quisque
studere debeat, ut. qua exa ount, imspiciat, nec

aliena pervestiget.

Devt. 1v,9. — « Attende tibi ipsi, et custodi ani-
mam tuam valde ; ne obliviscaris omnium sermo-
num tuorum, quz viderunt oculi tul : et ne rece-
dant de corde tuo. »

Prov. xit, 10. — « Qui. seipsos norunt, hi sa-
pientes sunt. »

Eccli, xni, 10. — « Cave tibi, et sttende dili-
genter, quoniam cum subversione tua ambulas. »

Eccli. xix, 8. — « Amico et inimico tuo noli
narrare vitam tuam, sed laudes : et si tibi deli-
ctum est, noli denudare. »

Matth, vii, 9, ἃ. — « Quid vides festucam in
oculo fratris tui, et trabem quee in oculo tuo est,
non vides? aut quomodo dices fratri tuo : Sine,

D ejiciam festuesm de oculo tuo, et ecce trabs in

oculo tuo ? Hypocrita, ejice prius trabem de oculo
tuo, et tunc videbis ejicere festucam de oculo
fratris tui. »

Luc. γι, 51. — « Nolite judicare, et uon iudica-
bimint. »

Luc. 11, 55. — « Vide, no lumen quod in te est,
tenebra sint. »

Rom. xiv, 4-10. — « Tu quis es, qui judicas alie-
num servum ? Domino suo stat aut cadit. Stabit
autem. Potens est enim Deus statuere illum. Tu
autem quid judicas fratrem tuum ? Omnes astabi-
mus ante tribunal Christi. »

A00 ! Tim. v, 93. — « Teipsum castum cu-
stodi. *

δας. τὸ, U. --- « Quy atit. Sew, νῷ V8

1299

judicas Jegem , jam non es factor legis, sed ju-
dex. » |

Nili monachi. — Ante omnia nosce leipsum.
Nihil quippe difücilius est. Cum enim teipsutn
nosces, tunc et Deum agnoscere, et res, ut decet,
animo percurrere poteris.

Daiilii. — Tute ipse pateris, o homo, quod re-
prehendis; ac slienum quidem malum sedulo
animadvertis , fceditatem gutem tuam nullo loco
ponis ἢ

Ejusd. in illud: « Attende tibi ipsi.) — Facilius est
wunieuique nostrum aliena curiosius. perscrutari,
quam sua considerare. Hoc itaque ne nobisaceidat.
Desine, inquit, lilius vítia inquirere. Ne permittas
cogitationibus tuis, ut zgritudini alienz exploran-
dæ vacent. Verum aitende tibi ipsi; boc est, ad
Vui ipsius perserutationem animi oculum converte,
pec ab eo examine desciscas.

Ibid. —.Si nature reminisceris, nunquam tc in-
solenter efferes. Tui vero ipsius recordaberis, si .
tibi ipsi attendas. Attende ergo tibi ; id est, unie-
, eunque teipsum circumspice : pervigili oculo ani-
. mi in salutem tuam excuba. In medio laqueorum
ambulas : occuliæ tendiculee ab hoste undique
fixe sunt Proinde fac omnia: cireumspicias, ut
eruaris quasi damula e retibus, et quasi avis a
laqueo. Vide igitur, ne in tui custodia brutis ani-
maptibus deteriorem te prebeas - ne alioqui la-

queis interceptus, diabolo in predam cedas, ab eo C
' εἰς τὸ ἐχείνου θέλημα. Πρόσεχε οὖν σεαυτῷ, τουτ-

. videlicet captivus adductus ad ipsius voluntatem.

Quamobrem attende tibi ipsi; hoc est, nec tuis, -

.. nec iis quz circa te sunt, vernm tibimetipsi attende. :
Aliud enim nos ipsi sumus, aliud nostra, et aliud
quas circa nos sunt. Nos enim anima et mens su-
mus, secundum quam ad imaginem Creatoris coa-
diti fuimus. Nostrum vero est corpus, ac sensus
qui suum per illud munus obeunt. Circa nos opes,
Π artes, et reliqua vitse subsidia. Quid ergo ait Scri-
ptura? Ne attendas carni, nec bonum ejus ulla
ratione consectare : hoc est, non bonam valetudi-
nem, non pulchritudinem , non voluptatum oble-
ctamenta, non vitz diututnitatem : non divitias,
gloriam et potentiam admirare, nec quidquid aliud

| S. JOANNIS DAMASCENI |
dicat, detrahit legi, ct judicat legem. Si autem A λαλεῖ νόμον, xal χρίνει νόμον. Ei δὲ νόμον κρίνεις,

1300
οὐχ el ποιητὴς νόμου. »

Γνῶθι σεαυτὸν πρὸ κάντων, Οὐδὲν γὰρ δυσχερέ-
στερον. Ὅταν δὲ σαυτὸν γνῷς. τότε δυνήσῃ χαὶ Θεὸν
ἐπιγνῶναι, καὶ λογισμῷ ἐπελθεῖν τὰ πράγματα, ὡς
καθήχει. |

"Exaüs;, ἄνθρωπε, ὃ ἐγχαλεῖς ; καὶ τὸ μὲν ἀλ)ό-
τρίον χαχὸν ἐπιμελῶς ἐπιδλέπεις, τὸ δὲ αὐτοῦ ai-
σχρὸν οὐδαμοῦ τιθεῖς ;

Ῥάδιον ἐχάστῳ ἡμῶν πολυπραγμ᾽νεῖν τὰ ἀλλό-
τρια, ἣ τὰ οἰχεῖα ἑαυτοῦ διασχέπτεσθαι. “ἵνα οὖν
μὴ τοῦτο πάσχωμεν, παῦσαι, φησὶ, τὰ «οὔ δεῖνος
χαχὰ περιερευνώμενος. Μὴ δίδου σχολὴν τοῖς λο-

Β γισμοῖς τὸ ἀλλότριον ἐξετάζειν ἀῤῥώστημα, ἀλλὰ

σαυτῷ πρόσεχε " τουτέστιν ἐπὶ τὴν οἰκείαν ἔρενναν
στρέφε τὸ ὄμμα σου τῆς ψυχῆς, xol μὴ παύσῃ δι-

ξερευνώμενος σεαυτόν.
. Μεμνημένος τῆς φύσεως, οὐχ ἐπαρθήσῃ ξοτέ.

Μεμνήσῃ δὲ ἑαυτοῦ, ἐὰν προσέχῃς σεαυτῷ. Πρόσεχε
οἷν σεαυτῷ τουτέστι πανταχόθεν σεαντὸν περισχό-

t. ᾿Αχοίμητον ἔχε πρὸς τὴν σεαυτοῦ. φυλαχὴν τὸ

᾿ πῆς φυχῇς ὄμμα. Ἐν μέσῳ παγίδων διαδαίνεις :

χεχρυμμένοι βρόχοι παρὰ τοῦ ἐχθροῦ πολλαχόθεν
χαταπεπήγασιν. Πάντα οὖν περισχόπει, ἵνα σώζῃ
ὥσπερ δορχὰς ix βρόχων, xax ὥσπερ ὄρνεον kx παγί-

δος. Ὅρα οὖν μὴ χείρων φανῇς τῶν ἀλόγων πρὸς

τὴν σεαυτοῦ φυλαχὴν, μήποτε ταῖς παγίσιν ἁλοὺς,
θήραμα γένῃ τοῦ διαδόλου, ἐξωγρημένος OT αὑτοῦ

ἐστι μῆτε τοῖς σοῖς, μήτε τοῖς περὶ σὲ, ἀλλὰ σεαυτῷ
μᾶλλον πρόσεχε. "Αλλο γάρ ἐσμεν ἡμεῖς αὐτοὶ, ἄλλο
τὰ ἡμέτερα, καὶ ἄλλο περὶ ἡμᾶς. Ἡμεῖς μὲν οὖν
ἐσμεν ἡ ψυχὴ καὶ ὁ νοῦς, χαθ᾽ ὃν χατ' εἰχόνα τοῦ
Κτίσαντος γεγενήμεθα, Ἡμέτερον δὲ τὸ σῶμα, xal
αἱ διὰ τούτου αἰσθήσεις, περὶ ἡμᾶς δὲ χρήματα,
τέχναι, καὶ ἡ λοιπὴ τοῦ βίου xataextuf) " τί οὖν φη-
σιν ὃ λόγος; Μὴ τῇ σαρκὶ πρόσεχε, μηδὲ τὸ ταύτης
ἀγαθὸν Ex παντὸς τρόπον δίωχε, ὑγείαν, καὶ χάλλος,
καὶ ἡδονῶν ἀπολαύσεις, καὶ μαχροδίωσιν, μηδὲ χρή-
ματα, καὶ δόξαν, χαὶ δυναστείαν θαύμαζε, μηδ᾽ ὅσα
σοι τῆς προσκαίρου ζωῆς τὴν ὑπηρεσίαν πληροῖ.
᾿Αλλὰ πρόσεχε σεαυτῷ, τουτέστι τῇ ψυχῇ σου. Ταύ-

temporaria viia adminiculo est. Verum tibi ipsi p τὴν καταχόσμησον, xal ταύτης ἐπιμελοῦ" ὥστε

attende, hoc est animse tus. Hanc exorna, hujus
curam gere, adeo ut ejus spurcitiem omnem ex
improbitate contractam adhibita attentione discu-
tias, omnemque illatam a vitio fesditatem eluas,
et omni qua ex virtute proficiscatur elegantja eam
ornes, ac nitidam reddas, Expende quisnam ipse
sis : tuammel naturam nosce : nempe quod mor-
tale tibi corpus sit, animus immortalis : quod du-
plex quodam modo natura nostra sit, 3ltera cor-
poris propria, celeriter fluens, altera anima co-
gnata, nullam circumscriptionem admittens. Igitur
altende tibi ipsi, nec in mortalibus rebus velut

- sempiternis luere ; nec rursus sempiterba uij mor-

— contempo. Carnem aspernare : diffluit enim.

πάντα μὲν τὸν kx πονηρίας ἐπιγινόμενον αὐτῇ ῥύπον
ἀποιχονομεῖσθαι διὰ τῆς προσοχῆς, πᾶν δὲ τὸ ἀπὸ
χαχίας αἶσχος ἀποχαθαίρεσθαι, παντὶ δὲ τῷ ἐξ ἀρε-
τῆς κάλλει χαταχοσμεῖν αὐτὴν χαὶ φαιδρύνειν. Ἐξ-
ἕτασον σεαυτὸν, τίς εἶ" γνῶθι σεαυτοῦ τὴν φύσιν,
ὅτε θνητὸν μέν σου τὸ σῶμα, ἀθάνατος δὲ ἡ Ψυχὴ, xal
ὅτι διπλῆ τις ἡμῶν ἢ ζωή" fj μὲν οἰχεία τῇ σαρχὶ
παχὺ παρερχομένη, tj δὲ συγγενὴς τῇ ψυχῇ, μὴ δε-
χομένη περιγραφήν. Πρόσεχε οὖν σεαυτῷ, μηδὲ τοῖς
θνητοῖς ὡς ἀϊδίοις ἑναπομένῃς, μήτε τῶν ἀϊδίων ὡς
καρερχομένων χαταφρονήσῃς. Ὑπερόρα σαρχός"
παρέρχεται γάρ. Ἐπιμελοῦ ψυχῆς, πράγματος ἀθα-
νάτου. "Eme. xs, mast διρδιίας, σεαυτῷ, ἵνα
es "na ou Sous τὸ mphsqovee uses one

1301

SACRA PARALLELA.

1303

“προφὰς xai σχεπάσματα, ψυχῇ δὲ δύγμα εὐσεθείας, A Animum cura, qui immortalis est. Summo studio

ἀγωγὴν ἀστείαν, ἀρετῆς ἄσκησιν, παθῶν ἐπανόρθω-
σιν" μὴ ὑπερπιαίνειν τὸ σῶμα, μηδὲ περὶ τὸν ὄχλον
«ὧν σαρχῶν ἑσπουδαχέναι. Ἐπειδὴ γὰρ ἐπιθυμεῖ ἡ
σὰρβ κατὰ «τοῦ πνεύματος, τὸ ὁὲ πνεῦμα κατὰ τῆς
σαρχὰὸς, ταῦτα δὲ ἀλλήλοις ἀντίχεινται͵ ὅρα μήποτε
προθέμενος τῇ σαρχὶ, πολλὴν παράσχῃς τὴν δυνα-
στείαν τῷ χείρονι. “Ὥσπερ γὰρ ἐν ταῖς ῥοπαῖς τῶν
ζυγῶν, ἐάν μίαν χαταδαρύνῃς πλάστιγγα, χουφοτέ-
pav πάντως τὴν ἀντικειμένην ποιήσεις, οὕτως καὶ
ἐπὶ σώματος χαὶ ψυχῆς, ὁ τοῦ ἑτέρου πλεονασμὸς
ἀναγκαίαν ποιεῖται τὴν ἐλάττωσιν τοῦ ἑτέρου,

agnosce teipsum ; ut utrique parti quod congruit, -
tribuere scias : pata corpori victum et indumento,
animse auleta pia dogmata, probam et. honestam
institutionem, virtutis studium, correctionem affe-
ctuum. Ne A&O1 corpus uMra modum obesum
reddas, nec carnibus aogendis studeas. Nam quia

.eorpus concupiscit adversus epiritum, et spiritus

sdversus carnem , utpote quæ sibi invicem adver-
santur, cavendum ibi est, ne, carni favendo, in-
gentem deteriori parti. robur afferas. Quemadmo-
dum enim in trutina motnentis, si luancem unam

depresseris, non est dubium quin lancem adversam leviorem reddas; eodem plene modo in cor-
pore et animo, unius redundantia hoc necessario praestat, uti decrescat alteruin. MEM
Πρόσεχε οὖν σεαυτῷ, "Exacwe, γὰρ ἡμῶν τῶν αὶ bid. --- Que cum ita sint, attende tibi ipsi.

μαθητευομένων τῷ λόγῳ μιᾶς τινός ἐστι πράξεως
ὑπηρέτης τῶν κατὰ τὸ Ἐῤαγγέλιον διατεταγμένων
fiiv. "Ev γὰρ τῇ μεγάλῃ οἰχίᾳ τῇ Ἐχκλησίᾳ ταύτῃ,
οὗ μόγον ἐστὶ σχεύη παντοδαπὰ χρυσᾶ, καὶ ἀργυρᾷ,
χαὶ ξύλινα, xal ὀστράχινα, ἀλλὰ χαὶ τέχναι παν-

τοῖαι. Ἔχει γὰρ ὁ οἶχος τοῦ Θεοῦ, ἥτις ἐστὶν Ἐχ-

᾿χλησία Θεοῦ ζῶντος, θηρευτὰς, ὁδοιπόρους, ἀρχι-
πέχτονας, οἰχοδόμους, γεωργοὺς, ποιμένας, ἀθλη-
τῆς, στρατιώτας * πᾶσι τούτοις ἐφαρμόζει τὸ βραχὺ
τοῦτο ῥῆμα, ἔχάσνῳ τοῦ ἔργου σπουδὴν καὶ τῆς
προαιρέσεως ἐμποιοῦν. θηρευτὴς εἶ, ἀπεσταλμέ-

νος παρὰ τοῦ Κυρίου εἰ πόντος « Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω.

θηρευτὰς, καὶ θηρεύσουσιν αὐτοὺς ἐπάνω παντὸς
ὄρους. » Πρόσεχε ἐπιμελῶς, μή πού σοι διαφύγῃ τὸ

Unusquisque elenim nostrum, quos sermo divinus
docet, cériz cujusdam actionis, quam nobis Evan-
gelium preceperit, minister est. Siquidem in magna
domo, hoc est in hac Eeclesia, non solum omnís ge-

meris vasa sunt, aurea, argentea, lignea, testacea;

sed etiam cujusvis generis artes. Habel enim do-
mius Dei, hoc eet Ecclesia Del viventis, venatores,
viatores, architectos, sdificatores, agricólas, pa-
stores, pugiles, milites. Omnibus his quadrat hoe
breve verbum, quod unicuique, eum agendi, tum
volendi studium injicit. Venstor es missus a Do-
mino, qui 3it : « Ecce ego mitto venatores, et
venabuntur eos super ommem montem (Jerem. xvi,
46). » Sedulo attende, ne tibi preda elsbatur;

θήραμα, ἵνα συλλαδόμενος τῷ λόγῳ τῆς ἀληθείας C ut eos. quos. vitium belluinos 1eddidit, veritatis

τοὺς ὑπὸ τῆς χαχίας ἀγριωθέντας προσ[αγ]άγης τῷ
σώζηντι, Ὁδοιπόρος εἶ, ὅμοιος τῷ εὐχομένῳ * « Τὰδια-
δήματά μου χατεύθυνον. » Πρόδεχε δὲ σεαυτῷ, μὴ
παρατραπῆῇς τῆς ὁδοῦ, μὴ ἐχχλίνῃς δεξιᾷ ἢ ἀριστερᾷ"
ὁδῷ βασιλιχῇ πορεύον. Ὁ ἀρχιτέχτων, ἀσφαλῶς τὸν
θεμέλιον χαταδαλλέσθω τῆς πίστεως, ὅς ἐστι Χρισνὸς
Ἰησοῦς . "O οἰχοδόμος, βλεπέτω πῶς ἐποιχοδομεῖ, μὴ
ξύλα, μὴ χόρτον, μὴ καλάμην, ἀλλὰ χρυσίον, ἀργύ-
p:ov, λίθους τιμίους, Ὁ ποιμὴν, πρόσεχε μὴ τίς oa
παρέλθῃ τῶν ἐπιξαλλόντων τῇ ποιμαντιχῇ. Ταῦτα
δέ ἐστι ποῖα ; τὸ πεπλανημένον ἐπίστρεφε" τὸ συν-

τετριμμένον ἐπίδησον " τὸ νοσοῦν ἴασαι. Ὁ γεωργὸ ,

περίσχαπτε τὴν ἄχαρπον συχῆν, xal ἐπίδαλλε τὰ
πρὸς βοήθειαν τῆς χαρπογονίας. 'O στρατιώτης,

verbo correptos ad Salvatorem adducas. Viator es,
similis ei qui ita precabatur : « Gressus meos di-

rige (Psal. cxviu, 155). » Attende. tibi ipsi, ne

deflectas a via, neve ad dextram vel sinistram de-
elines, sed calle regio pergas. Qui architectus est,

ertum fidel fundamentum jaciat, qui est Christus

Jesus. Qui sdificator est, videat quo pacto super-
struat, non. ligna, non fenum aut stipulam, sed

aurum, argeotum, lapides pretiosos. Qui pastor es,

da operam, ne quid eorum te pratereat, quz ad
pastorís munus attinent. Quienam autem ista sunt?
quod oberrat, in visam reduc : quod €oníractum
est, alliga : quod zgrum est, cura. Qui agricola
68, fac sterilein ficum circumfodias, et ea quie ad

συγχαχοπάθησον τῷ Εὐαγγελίῳ, στρατεύων τὴν D fecunditatem conducunt, injicias. Qui miles es ,col-

χιλὴν στρατείαν χατὰ τῶν πνευμάτων τῆς πονη-
ρίας, χατὰ τῶν παθῶν τῆς capxóc* ἀνάλαδε πᾶσα"
τὴν παναπλίαν τοῦ Πνεύματος, Μὴ ἐμπλέχου ταῖς

τοῦ βίου πράγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι
ἀρέσης. Ὃ ἀθλητὴς, πρόσεχε σεαυτῷ, μήπω; τινὰ

παραδῇς τῶν ἀθλητιχῶν γόμων * οὐδεὶς γὰρ στεφα-
νοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ. Μιμοῦ τὸν Παῦλον,
xal τρέχοντα, καὶ παλαίοντα, xal πυχτεύοντα " xal
αὑτὸς ὡς ἀγαθὸς κύχτης ἀμετεώριστον ἔχε τὸ τῆς
ψυχῆς βλέμμα. Σχέπε τὰ χαίρια τῇ προδολῇ τῶν
χιιρῶν ἀτενὲς τὸ ὄμμα πρὸς τὸν ἀντίπαλον ἔστω.
δρόμοις τοῖς ἐν τοῖς ἔμπροσθεν ἐπεχτείνων, οὕτω
τρέχε, ἵνα χαταλάδῃς. Ἐν τῇ πάλῃ τοῖς ἀοράτοις
ἀνταγωνέζου, Τοιοῦτόν σε διὰ βίου ὁ λόγος βούλὲ

labora Evangelio : bonum certamen adversus ma-
lignos spiritus cerita; adversus affectus caruis
armaturam Spiritus assume. Hujus vitse molestiis
ne impliceris, ut. imperatori qui . exercitum con-
scripsit, placeas. Athleta et pugil es? attende tibi
ipsi, ne quidquam ex palastrz legibus pretereas.
Memo siquidem coronatur, nisi legitime certave-

rit (11 Tim. v, V). Paulum. imitare, tum currentem,

tum luctaptem, tüm pugnantem : tuque boni pugilis
instar caveas, ne animi oculus buc atque jlluc vage-
tur. Objectis manífbus prsscipuss partes tege: oculum
im hoste prorsus defizum habe. In stadio semper
δὶ ea qu ἃ (tone Saw, Se, VQ : C3
dens: 9ic curte ww com pteendas, Và Wa. wNARX-

SACRA PARALLELA.

1306

coujttv, ἀλλ᾽ ἵνα προσπλήχωμεν, xal ἀπολογίαν ἔχω- A mur,sed ut morbum exulceremus, atque ex aliorum

μὲν τῶν ἡμετέρων xaxov τὰ τῶν πλησίων τραύ-
ματα. Καχοὺς δὲ xal ἀγαθοὺς, οὐχ ὃ τρόκος, ἀλλ᾽
ἢ διάστασις καὶ ἡ φιλία χαραχτηρίζει" xa ἃ af-
μέρον ἐπαινοῦμεν, αὔριον ἐχαχίσαμεν.

Ἑνέγχωμεν θυμὸν ὡς θηρίον, xai γλῶσσαν ὡς
«ομὸν ξίφο;, xal ἡδονὴν ὡς πῦρ κατασδέσωμεν"
θώμεθα ταῖς ἀχοαῖς θύρας χαλῶς ἀνοιγομένας, xal
χλειομένας, xal τὸν ὀφθαλμὸν σωφρονίσωμεν, καὶ
γεῦσιν σπαράττουσαν, μὴ θάνατος ἀναδῇ διὰ τῶν
ϑυρίδων ἡμῶν, καὶ γέλωτο; ἀμετρίας χαταγελάσω-
μεν. ͵

Ὃ ἄρα γινώσχων ἑαυτὸν, τόπος ἐστὶ χαὶ θρόνος
«οὔ Κυρίον. |
Βούλει γνῶναι Θεόν ; προλαδὼν γνῶθι σεαυτόν,

Βίον ἀλλότριον περιεργάζεσθαι, ἀνελευθερίας
ἐσχάτης. Οὐδιμόθεν γὰρ ἠμέληται τὰ ἡμέτερα,
ἢ ix τοῦ τὰ ἀλλότρια πολυπραγμονεῖν xal περι-
ἐργάζεσθαι. Οὐ γὰρ ἔστιν ἄνθρωπον τοὺς ἀλ-
λοτρίους πολυπραγμονοῦντα βίους, τῆς οἰκείας ἐπι-
μεληθῆναί ποτε ζωῆς. Τῆς γὰρ σπουδῆς αὐτῷ πά-
ση: εἰς τὴν τῶν ἑτέρων πολυπραγμοσύνην ἀνα-
λισχομένης, ἀνάγκη τὰ αὐτοῦ ἁπλῶς κεῖσθαι καὶ
ἡμελημένως.

Καὶ ἄλλως δὲ πέφυχεν ἄνθρωπος, τὰ μὲν χατορ-
θώματα τοῦ πλησίον, καὶ πολλὰ ὄντα, καὶ μεγάλα
φᾳαρορᾷν" εἰ δὲ ἐλάττωμά πον φανῇ, κἂν τὸ τυχὸν
ἧ, κἂν διὰ πολλοὺς συμδεδηχὸς, καὶ ἐπαισθάνεται
«ταχέως, καὶ ἐπιλαμδάνεται προχείρως, χαὶ μέμνη-
«αἱ διὰ παντός. Καὶ τὸ μιχρὰν τοῦτο χαὶ εὐτελὲς,
τῶν πολλῶν καὶ μεγάλων πολλάχις ἡλάττωσε δόξαν.

TITA. Γ΄. — Περὶ γογγυσμῶν.
« "Hy ὁ λαὸς γογγύζων καὶ ἐθυμώθη Κύριος, καὶ
ἐξεκαύθη πῦρ, καὶ κατέφαγε μέρος τῆς παρεμδολῆς.»

« Φυλάξασθε γογγυσμὸν ἀνωφελῆ, καὶ ἀπὸ xata-
λαλιᾶς φείσασθε γλώσσης, ὅτι πνεῦμα λαθραῖον χενὸν
οὐ πορεύσεται. »

« ᾿Ανὴρ ἐπιστήμων οὗ γογγύζει. »

« Μὴ γογγύζετε, χαθώς τινες ἐγόγγυσαν, χαὶ ἀπ-

ὥλοντο ὑπὸ τοῦ ὁλοθρευτοῦ. » :

« Πάντα ποιεῖτε ἄνευ γογγυσμῶν, ἵνα γένησθε
ἄμεμπτοι. »

᾿Απρόσδεχτος ἢ ἀπὸ τῶν γογγυστῶν ἐργασία,
ὡς θυσία ἐπίμωμος. — Xph οὖν «b τοῦ ὀχνηροῦ καὶ
ἀντιλογιχοῦ ἔργον ἀλλοτριῶσαι τῆς ἀδελφότητος.

TITA. Δ΄. — Περὶ τερόγτων καὶ κὰλαιῶν ἀνδρῶν"
«αἱ ὡς ειμᾶσθαι αὐτούς. n

. "Ash προθώπου πολιοῦ ἐξαναστήσῃ, xal τιμήσεις

πρόσωπον πρεσδυτέρου. »
« Ἑκεράτησον τὸν πατέρα σον, καὶ ἀναγγελεῖ

exx, τοῦς πρεσθυτέρους σου, καὶ ἐροῦσί σοι. »

vulneribus malis mostris texamus excusationem,
Malos porro ac bonos, non mores, sed dissidium,
vel amicitia, ceu certis quibusdam notis exprimit :
et qua hodie laudamus, crastino die vituperamus.

kjusdem. — iracundiam ceu belluam quamdam
sustineamus, et linguam ut preacutum gladium
retundamus ; voluptatem t&nquam ignem exstingua-
mus; januas auribus apponamus, que rite cum
aperiantur, tum claudantur; atquc oculum coer-
ceamus , et gustum vellicantem, ne mors per fene-
stras nostras ascendat, immoderatumque risum
irrideamus.

Clement, — Qui ergo seipsum agnoscit, Doniini
locus et sedes est.

B Eb»agr. — Vis Deum nosse? prius id age ut te-

ipsum noscas.

Chrysost, — Alterius vitam perserutari, servilis
supra modum £403 est animi. Neque enim aliunde
fit ut nostra negligamus, quam quod in alienis in-
quirendis excutiendisque aifenti sumus. Fieri si-
quidem non potest, ut homo qui vitam aliorum
Perscrutatur, sus unquam eoram habest. Nam cum
ejus omne studium in aliis inquirendis consuma-
tur, ipsias plane res neglectas Jacere necessum est.

Ejusd. lib. v De sacerd, — Atqui alio modo
comparatum est, ut homo proximi recte facta,
qusQvis ea mulia magnaque sint, contemptim
cernat, At si vitium usquam appareat, quantum-
libet hoc leve sit, et a multis factitatum, id quam-
primum animadvertit, οἱ prompte carpit, perpe-
tuaque memoria agitat. Hoc porro parvum et
vile, multorum sepe magnorumque virorum glo-
riam minuit.

TIT. III. — De murmurationibus.

Num. x1, 4, 9. — « Erat. populus murmurans :
et iratus est Dominus, et exarsit ignis, et comedit
partem castrorum. »

Sap. 1, 19. — « Custodite vosa murmuratione,
quz nihil prodest, et a detractione parcite linguas :
quía spiritus obseurus in vacuum non ibit. »

Eccli. v, 35. — « Vir sapiens non murmurabit.»

1 Cor. 1, 10. — « Ne murmuretis, quemadmo.
dum quidam murmuraverunt, οἱ perierunt ab ex-
terminatore. "

Philipp. x, 18. — « Omnía facite sine murmu-
rationibus, ut sitis sine reprehensione. »

Besil. Reg. fusius disput. resp. 39. — Acceptum
opus non est, quod a murmurantibus offertur, non
secus ac vietima cui subest macula. — Oporte!
ergo segnis et relucetantis opus sodalitio fratrum
arcere.

TIT. 1Y. — De senibus, et etate procectis viris :
et quod eos eporieat honorare.

Levit. xix, 52. — « Coram cano capito assurges,
et lhonorabis faciem senioris. »

Deut. xsxi, 7. — « Intertoga. Qatceu Gsm, es
annuntiab Ubi, € vVeriottA Wo, . vw

SACRA PARALLELA.

1306

σωμεν, ἀλλ᾽ ἵνα προσπλήζωμεν, xat ἀπολογίαν ἔχω- Α mur,sed ut morbum exulceremus, atque ex aliorum

μεν τῶν ἡμετέρων xaxov τὰ τῶν πλησίων τραύ-
ματα. Καχοὺς δὲ xal ἀγαϑοὺς, οὐχ ὃ τρόκος, ἀλλ᾽
ἢ διάστασις καὶ ἡ φιλία χαρακτηρίζει" xa ἃ af-
μβέρον ἐπαινοῦμεν, αὔριον ἐχακίσαμεν.

"Evévxopsv θυμὸν ὡς θηρίον, καὶ γλῶσσαν ὡς
φομὸν ξίφο;, χαὶ ἡδονὴν ὡς πῦρ κατασδέσωμεν"
θώμεθα ταῖς ἀχοαῖς θύρας χαλῶς ἀνοιγομένας, καὶ
κλειομένας, xal τὸν ὀφθαλμὸν σωφρονίσωυμεν, καὶ
γεῦσιν σπαράττουσαν, μὴ θάνατος ἀναδῇ διὰ τῶν
ϑυρίδων ἡμῶν, καὶ γέλωτο; ἀμετρίας καταγελάσω-
μεν. ᾿

Ὃ ἄρα γινώσχων ἑαντὸν, τόπος ἐστὶ χαὶ θρόνος
«οὐ Κυρίου. |
Βούλει γνῶναι Θεόν ; προλαδὼν γνῶθι σεαυτόν,

Βίον ἀλλότριον περιεργάζεσθαι, ἀνελευθερίας
ἐσχάτης. Οὐδιμόθεν γὰρ ἡμέληται τὰ ἡμέτερα,
ἢ ix τοῦ τὰ ἀλλότρια πολυπραγμονεῖν καὶ πεέρι-
ἐργάξεσθαι. Οὐ γὰρ ἔστιν ἄνθρωπον τοὺς ἀλ-
λοτρίους πολυπραγμονοῦντα βίονς, τῆς οἰκείας ἔπι-
μεληθῆναί ποτε ζωῆς. Τῆς γὰρ σπουδῆς αὑτῷ πά-
€»; εἰς τὴν τῶν ἑτέρων πολυπραγμοσύνην ἀνα-
λισχομένης, ἀνάγχη τὰ αὐτοῦ ἁπλῶς χεῖσθαι καὶ
ἠμελημένως.

Καὶ ἄλλως δὲ πέφυχεν ἄνθρωπος, τὰ μὲν χατορ-
θώματα τοῦ πλησίον, καὶ πολλὰ ὄντα, xai μεγάλα
ᾳαρορᾷν" εἰ δὲ ἐλάττωμά που φανῇ, κἂν τὸ τυχὸν
ἥ, κἂν διὰ πολλοὺς συμδεύηχὸς, καὶ ἐπαισθάνεται
4αχέως, xal ἐπιλαμδάνεται προχείρως, χαὶ μέμνη-
φαι διὰ παντός. Καὶ τὸ μικρὸν τοῦτο καὶ εὐτελὲς,
«τῶν πολλῶν xal μεγάλων πολλάχις ἡλάττωσε δόξαν.

TITA. P. — Περὶ γογγυσμῶν.
« "Hv ὁ λαὸς γογγύζων * καὶ ἐθυμώθη Κύριος, xal
ἐξεκαύθη πῦρ, καὶ κατέφαγε μέρος τῆς παρεμδολῆς.»

« Φυλάξασθε γογγνσμὸν ἀνωφελῆ, καὶ ἀπὴ xata-
λαλιᾶς φείσασθε γλώσσης, ὅτι πνεῦμα λαθραῖον xtvby
οὐ πορεύσεται. »

« ᾿Ανὴρ ἐπιστήμων οὗ γογγύζει. »

« Μὴ γογγύζετε, χαθώς τινες ἐγόγγυσαν, xat ἀπ-
ὥλοντο ὑπὸ τοῦ ὁὀλοθρευτοῦ. »

« Πάντα ποιεῖτε ἄνεν γογγυσμῶν, ἵνα γένησθε
ἄμεμπτοι. »

᾿Απρόσδεχτος dj ἀπὸ τῶν γογγυστῶν ἐργασία,
ὡς θυσία ἐπίμωμος. --- Χρὴ οὖν τὸ τοῦ ὀχνηροῦ xat
ἀντιλογιχοῦ ἔργον ἀλλοτριῶσαι τῆς ἀδελφότητος.

TITA. Δ΄. — Περὶ i dir d xal παλαιῶν ἀνδρῶν"
| xnl ὡς εἰμᾶσθαι αὑτούς. n
* "Asi προσώπου volto ἐξαναστήσῃ, καὶ τιμήσεις
φρόσωπον πρεσθυτέρου. »
« Ἑπερώτησον τὸν πατέρα cov, xal ἀναγγελεῖ
qnx, τοῦς πρεσθυτέρους σου, xal ἐροῦσί σαι. »

vulneribus malis mostris texamus excusationem,
Malos porro ac bonos, non mores, sed dissidium,
vel amicitia, ceu certis quibusdam notis exprimit :
et quz hodie laudamus, crastino die vituperamus.

kjusdem. — iracundiam ceu belluam quamdam
sustineamus, et linguam ut praacutum gladium
retundamus ; voluptatem tanquam ignem exstingua-
mus; januas auribus apponamus, quz rite cum
aperiantur, tum claudantur; atque oculum coer-
ceamus , et gustum vellicantem, ne mors per fene-
stras nostras ascendat, immoderatumque risum
irrideamus.

Clement, — Qui ergo seipsum agnoscit, Doniui
locus et sedes est.

B Esagr. — Vis Deum nosse? prius id age ut te-

ipsum noscas.

Chrysost, — Alterius vitam perscrutari, servilis
supra modum A409 est animi. Neque enim aliunde
fit ut nostra negligamus, quam quod in alienis in-
quirendis exeutiendisque aitenti sumus. Fieri si-
quidem non potest, ut bomo qui vitam aliorum
perscrutatur, sus unquam curam habeat. Nam cum
ejus omne studium in aliis inquirendis consuma-
tur, ipsias plane res neglectas jacere necessum est.

Ejusd. lib. v De sacerd. — Atqui alio modo
comparatum est, ut homo proximi recte facta,
quamvis ea ulia magnaque sint, contemptim
cernat, At si vitium usquam appareat, quantum-
libet hoc leve sit, et a multis factitatum, id quam-
primum animadvertit, et prompte carpit, perpe-
tuaque meiori3 3gitat. Hoc porro parvum et
vile, multorum sepe magnorumque virorum glo-
riam minuit.

TIT. Ill. — De murmurationibus.

Num. xi, 4, 9. — « Erst. populus murmurans :
et iratus est Dominus, et exarsit ignis, et comedit
partem castrorum. »

Sap. 1, 19. — « Custodite τοῦ ἃ murmuratione,
quis nihil prodest, et a detractione parcite linguss :
quia spiritus obscurus in vacuum non ibit. »

Eccli. v, 95. — « Vir sapiens non murmurabit.»

1 Cor. x, 10. — « Ne murmuretis, quemadmo:
dum quidam murmuoraverunt, οἱ perierunt ab ex-
terminatore. »

Philipp. »1, 14. — « Omnla facite sine murmu-
rationibus, ut sitis sine reprehensione. »

Basil. Reg. (usius disput. resp. 20. — Acceptum
opus non est, quod a murmurantibus offertur, non
secus ac victima cui subest macula. — Oporto!
ergo segnis et reluctaptis opus sodalitio fratrum
arcere.

TIT. IV. — De senibus, et etate. prorectis viris :
ei quod eos oporteat honorare.

Levit, xix, 52. — « Coram cano capite assurges,
et honorabis faciem senioris. »

Deut. xxxu, "I. — « Utettoqà. τον WANSR, SA
annonbab Qui, € VOR tta Wt, €, Sex v

1201

in longa vita scientia. »

Job xxxi, 6. —— « Junior sum setate, vos autem
eslig seniores : idcirco silentium egi, veritus ne
' enarrarem vobis peritiam meam. ».

Prov. xvi, 51.— « Corona gloriationis senectus :
in viis autem justitize reperitur, » —

Prov. xx, 39. — « Gloria senum canities. »

. Sap. 1v, 8. — « Senectus venerabilis est, non
longa sias: neque numero dierum computatur.
Cani sunt sensus hominis, et ætas senectutis vita
immaculata. »

Eccli. νι, 54. — «In multitudine seniorum sta,
et si quis est sapiens, adhzresce ei. »

Eccli. vii, 1]. — « Nete pretereant narratio--
n^s seniorum. lpsi enim didicerunt a patribus "

᾿ς tuls. » — « Ne aspernas hominem in senectute.

δι.» τ᾽

— A Eccli. xxv, 8. —(Corona senum muita peri-
tia, et gloria illorum timor Dominl. »

Eccli, xxxn, 4. — « Loquere, major natu : decet
enim le. »

Eccli. xxv, 4. — « Quam speciosum canitiei ju-
. dicium, et presbyteris nosse consilium. »

Basil. Hom. 2 de jejun. — Quidquid. precellit
antiquitate, id veneratione dignum est.

Ejusd. ín cap. νι Isu. — Ad senem facieridum
nlus profecto in senili prudentia, quam in capillo-
rum canitie, momenti est.

Nili. — In omni re plerumque periculosum est

ἃ juventa consilium petere : meque facile quisquam -

aliquid pretio dignum esse confectum reperiat,
cui non canities quoque 3] consilii societatem
ascita fuerit.

S. Greg. Nas. orat. 4. — Melior est canities
conjuncta cum prudentia, quam juventus ineru-
dita.

S. Greg. Nys. - — Canities senum lenitás morum
. est; vita autem ipsorum vera scientia. —

Evagr. — Tum florescit animus, ut scientiam
proferat, eum corporis vigor temporis diuturni-
(ate marcescit.

Philon. De Abrahamo. — Qui vere senex est,

— mon longa slate, scd laudabili atque perfecta vi⸗

vendi ratione censetur. Qui ergo citra probitatem
morum, corpoream vitam multo ævo duxerunt,
vetusti pueri dicendi fuerint, qui nunquam dignas
canis disciplinas perceperint. — Canities tran-
quillus portus est. — Senilis corporis languor,
animi motuum compressio est.

TIT, V. — De ajricullura et agricolis : el quod
bunum sit operari.

Gen. wi, 25.— - Ejecit Dominus Adam de paradiso

«voluptatis, ut operaretur terram de qua. sumptus
es.» 0 WB u
Gen. 1x, 90. — « Cospit Noe vir agricola terram
colere, et plantavit: vincam, et bibit ex vino, et
dnebriatus est. »
Gen. xLix, 44. — lasachar bonum appetit,

S. JOANNIS DAMASCENI
Job in, 44, - —' «In multo tempore sapientia ;.et A.

1308
« Ἐν πολλῷ χρόνῳ coela, ἕν δὲ μαχρῷ χρόνῳ ἐπι-.
ein. |
( Νιύτερος μέν. εἶμι τῷ χρόνῳ, ὑμεῖς δὲ πρεσξύ-
τεροι" διὸ ἡσύχασα φοθηθεὶς ἀναγγεῖλαι ὑμῖν « τὸν
ἐμαυτοῦ ἐπιστήμην. » |
«Στέφανος χανχήσεως, γῆρας" ἐν δὲ ὁδοῖς δ'-

᾿καιοσύνης εὑρίαχεται. »

« Δόξα πρεσδυτέρων πολιά. »

ε Τῆρας τίμιον, οὐ τὸ [πολύχρονον, οὐδὲ ἀριθμῷ
ἐτῶν μεμέτρηται. Πολιά ἐστι φρόνησις ἀνδρὶ, χαὶ
ἡλικία γήριος, βίος ἀχηλίδωτος. »

€ Ἐν πλήθει πρεσδυτέρων στῆθι" χαὶ εἴ τίς ἔστι
σοφὸς, «ροσχολλήθητι αὐτῷ. » τον
« Μὴ ἀστόχει διηγημάτων γερόντων " xa yàp αὖ-
'ποὶ ἔμαθον παρὰ τῶν πατέρων αὐτῶν. » — « Μὴ
ἀτιμάσῃς ἄνδρα Ev γήρᾳ αὐτοῦ. »

« Στέφανος γερόντων πολυπειρία: xal à χαύχημα
αὐτῶν φόδος Kuplov. »
« λάλησον, πρεσθύτερε" πρέπει γάρ σοι. »

« Ὡς ὡραῖον κολιαῖς χρίσις, καὶ πρεσόδυτέροις
ἐπιγνῶναι βουλήν. »
Πᾶν τὸ ἀρχαιότητι διαφέρον, αἰδέσιμον.

— Πλεῖον τῷ ὄντι τῆς ἐν θριξὶ λευκότητος elc πρε-
σδυτέρου σύστασιν, τὸ ἐν φρονήσει πρεσδυτεριχόν.

Ἐπὶ παντὸς ὡς ἐπιπολὺ πράγματος, ἐπισφαλὴς
σὐμδουλος dj νεότης χαὶ οὐχ ἄν τις εὕρῃ ῥᾳδίως
χατορθωϑέν τι τῶν σπουδῆς ἀξίων, ᾧ μὴ xal πολιὰ
συμπαρελήφθη πρὸς χοινωνίαν τοῦ σχέμματος.

Κρείσσων πολιὰ μετὰ φρονήσεως, ἀκαιδεύτου νεό-

nto.

Πολιὰ “γερόντων πραότης: ζωὴ δὲ αὐτῶν, γνῶσις
ἀληϑής. .

.᾿Ανθεῖται πρὸς ἐπιστήμην Ψυχὴ, ὁπότε τοῦ σώμα-
τος ἀχμαὶ μήχει μαραίνονται. :

'O ἀληθείᾳ πρεσδύτερος, οὐκ àv μήχει χρόνων,
ἄλλ᾽ tv ἐπαινετῷ καὶ τελείῳ βίῳ θεωρεῖται. Τοὺς

D μὲν οὖν αἰῶνα πολὺν τρίψαντας "ty τῇ μετὰ σώματος

ζωῇ, δίχα χαλοχαγαθίας, πολυχρονίους «alba λι-
xtéow, μαθήματα πολιᾶς ἄξια μηδέποτε παιδευ-
θέντας. --- ᾿Αχύμαντος λιμὴν πολιά. -- Σώματος
καραχμὴ, χαταστολὴ παθῶν.

TITA. E. — Περὶ γεωργίας καὶ γεωργῶν" καὶ ὅτι

καλὸν τὸ ἐργάζεσθαι.
« Ἐξέδαλε Κύριος τὸν ᾿Αδὰμ ix τοῦ παραδείσου

τῆς τρυφῆς, ἐργάζεσθαι τὴν γῆν ἐξ ἧς ἐλήφϑη.»

| « Ἦρξατο Νῶε ἄνθρωπος γεωργὸς. Tis xal ἐφύ-
τευσεν ἀμπελῶνα, καὶ ἔπιεν ἐχ τοῦ οἴνου, xal :y:-
MSIE M

« οῦνον ὦ vie vulvam, —E

SACRA PARALLELA.

1310

ἀναμέσον τῶν χλήρων᾽ xal ἰδὼν τὴν ἀνάπαυσιν, ὅτι Α requiescens inter sortes. Et videns requiem, quod

χαλὴ, καὶ τὴν γῆν ὅτι πίων, τέθειχε τὸν ὥμον αὐτοῦ
εἷς τὸ πονεῖν, xal ἐγενήθη ἀνὴρ γεωργός »

« Ἐπιμελοῦ τῶν ἐν πεδίῳ χλωρῶν, καὶ χερεῖς
πόαν * σύναγε χόρτον ὀὁρεινὸν, ἵνα ἔχῃς πρόδατα εἰς
ἕματισμόν. Τίμα δὲ πεδίον, ἵνα ὥσέ aot ἄρνες. »

« Ἕργάξζου τὴν γῆν σον" xal γὰρ πλοῖα οὐχέτι
ἔρχεται ἐχ Καρχηδόνος. »

« Νεώσατε ἑαυτοῖς νεώματα, καὶ μὴ σπείρετο εἰς -

ἀκάνθας. »

ε Μὴ μισήσῃς ἐπίπονον ἐργασίαν, χαὶ γεωργίαν
δπὸ Ὑψίστου ἐχτισμένην. »

« Ὁ ἐργαζόμενος τὴν τῆν, àv?

αὑτοῦ. »

« Χάριν xal κάλλος. ἐπιθυμεῖ ὀφθαλμὸς, καὶ ὑπὲρ
ἀμφότερα χλόην σπόρου. »

€ Τί σοφισθήσεται ὁ κρατῶν. ἀρέτρου, xal χαυ-
χώμενος ἐν δόρατι χέντρον, βόας ἐλαύνων, xai
ἀναστρεφόμενος ἐν ἔργοις αὐτοῦ, xat διήγησις αὐτοῦ
ἐν υἱοῖς ταύρων; Καρδίαν δώσει βαθὺ εἰς τεμεῖν
αὔλαχας, καὶ ἡ ἀγρυπνία αὐτοῦ εἰς χορτάσματα
δαμάλεως. »

« Τὸν χοπιῶντα γεωργὸν δεῖ πρῶτον τῶν καρπῶν
μεταλαμόάνειν,» ᾿

᾿Γεηπόνος τὸν ὕπνον ἀποσεισάμενος, πρὸς τὴν «ἧς
γῆς ἐργασίαν ἐπείγεται, καὶ τοῦ μὲν οἰχίσχου xal

σε ϑημωνίαν

«ἧς ἐπαύλεως τὸ ἔρημον ὑπερασπίζεται͵ καὶ ἀναγ- -
κάζεται ὅμως, xal φλογμῷ καὶ: χειμῶνι ἀπὸ ταλαι- C

φπώρον eapxbc διαμάχεσθαι. Πανταχοῦ γὰρ διὰ ὃνα-
κολίας χαὶ πόνων τοῖς ἀνθρώποις πέφυχε τὰ χρέαιμα
παραγίνεσθαι. --- Φέρει γεη πόνοις ἡδονὴν τὸ ἐξ ὑπ-
᾿διωὼν τε xal βαθυγείων γωρίων πολύν τινα δρέπεσθαι
τὸν καρπόν. El δὲ πότε καὶ ἐχ πετρώδους γῆς, xal
λεπτῆς, καὶ ὑποψάμμου δυνηθείη μετὰ πολλὴν ἔπι-
μέλειαν χρηστοῦ τινος ἀπολαῦσαι χαρποῦ, μείζων
ἐντεῦθεν ἡ ἡδονὴ τῷ γεηπόνῳ, διότι πρὸς τὴν τῆς
φύσιν ἀγωνισάμενος, xaX τοὺς οἰχείους πένους ἄντεισ-..
ἀξας τῇ στειρώσει τῆς γῆς, νίχης τινὰ μαρτυρίαν

ἀποφέρεται παρὰ τῶν τὸ γεώργιον θαυμαζόντων.

TITA. 4". — Περὶ γυμνασίου, καὶ μελέτης, καὶ ,
. dexücewc. .

€ "Ex μερίμνης καὶ φροντίδος ἀναφανεῖταί σοι εἰ-
gh.» .

« Τέχνον, ἐν ζωῇ sov πείρασον τὴν ψυχήν
ον. »

t Γύμναζε σε σεαυτὸν πρὸς εὐσέδειαν. Ἢ γὰρ σωμᾶ-
«xh γυμνασία πρὸς ὀλίγον ἐστὶν ὠφέλιμος * ἡ δὲ
εὐσέδεια πρὸς πάντα ὠφέλιμός ἔστιν, ἐπαγγελίαν
ἔχουσα ζωῆς, τῆς νῦν καὶ τῆς μελλούσης. »

Οἱ ix μαχρᾶς συνηθείας μελετηθέντε: πόνοι,
ἀλυπότερον προσπίπτουσι τοῖς ἐγγεγυμνασμένοις.
— Μιμησώμεθα τοὺς ἐν τοῖς ταχτιχοῖς τὰς μελέτας
φᾳοιουμένους, οἵ γε ἐν χειρονομίαες, καὶ ὀρχήσεσι

«τὴν ἐμπειρίαν χτησάμενοι, ἐπὶ τῶν ἀγώνων τοῦ ix
Lh μλδω δόμα ἀπολαύουσι χέρδους.

.soli locis ingentem fructum percipiunt.

esset bona, et terram, quoniam pinguis, posuit hu-
merum suum ad laborandum, et factus est vir

. agricola. »

Prov. xxvii, 95. — « Curam babe viroris qui in
agro est, et tonde herbam : et collige fenum mon-
tium, ut habeas oves ad vestimentum. Solve pre-
tium agri, ut tibi sint agni. » |

1sa. xxi, 10. — « Operare terram tuam ; quia
non veniunt amplius naves Carthaginis. » |

Jerem. 1v, 3. — « Novate vobis novalia, et. na-
lite seminare in spinas. »

Eccli. vii, 16. — « Non oderis laboriosa opera,

et rusticationem crestain ab Altissimo, »

Eccli. xx, 50. — « Qui operatur terram. suau,
ezsltabit acervum frugum. » |

Eccli. xv, 48. — « Gratiam εἰ speciem deside-
rat oculus, et super utraque virorem semenlis. »

Eccli. xxxvii, 95, 26. — « Qua. sapientia re-
plebitur qui tenet aratrum, et gloriatur in jaculo
stimuli ; qui boves agitat, et conversatur in operi-
bus suis, et enarratio ejus in &Q filiis taurorum?
Cor suum profunde dabit ad scindendum sulcos *
el vigilia ejusin sagina vacca. »

1] Tim. u, 6. — « Laborantem agricolam opor-

' tel primum de fructibus percipere. »

Chrysost. — Agricola, excuaso somno , ad ter-
ram colendam properat, et domuncule suz et
cass solitudinem tuetur : cogiturque nibilomi-
nus non sine magna corporis molestia cum astu
e frigore collnetari. Etenim ita comparatum est ,
ut quz utilitatem hominibus afferunt, cum difli-
cultate et labore habeantur. — Magna voluptate
affici. solent agricole , cum ex planis, et profundi
AV si
quando ez petrosa exilique et. arenosa terra post
diuturnaro culturam Iztum aliquem fructum colli-
gere ipsis contigerit , majorem hine capiunt volu.
ptatem. Nam cum quis adversus terre naturam
dimicavit, ct labores suos sterilitati terrse oppo-
suit, viclorize testimonium quoddam apud eos
refert , qui ipsius in colendo arvo studium admi-
rantur.

TIT. VI. — De gymnasio, meditatione , et
exercitatione.

Job xi, 48. — «ΕΣ sollicitudine et cura pax
orietur tibi. ,

Eccli. xxxvn,
animam tuam. »

] Tim. ἵν, 7. — « Exerce teipsum ad pietatem.
Corporalis enim exercitatio ad modicum prodest :
pietas autem ad omnia utilis est, promissionem
babens vitze que nunc est , et futurz. » |

Basilii. — Labores longs consuetudine familia-
res redditi, minore cum molestia illis.ingrount,

0. — «Fili, in vita tua tenta

qui eisdem sssueverint. — Imitemur eos qui rei
militari se exercent : qui cum in gesticulationibus
t saltationibos persto sÀey S , Vo SENS cet -

taminibus ea quax Veàos Vy. COSS , xxx
tate periruunture

1211 S. JOANNIS DAMASCENI 1312

Theologi. — Virtus in actionibus minime exerci- A ᾿Αρετὴ ἀμελέτητος ἐν τοῖς ἔργοις, ταχέως ἀπὸ
tata , rebus adversis facile deletur. κῶν περιστάσεων ἀφανίζεται.

Didymi. — Ex diuturna meditatione et exercita- Px μελέτης πολλῆς καὶ ἀσχήσεως ἡ βία καὶ ἡ
tione violentia et feritas perturbationum animi ἀγριότης τῶν παθῶν ἀσθενεῖ,
frangitur.

Philonis. — Assidua exercitatio, firmam scien- Ἡ συνεχὴς ἄσχησις ἐπιστήμην παγίαν ἐργάζεται,
tiam efficit, quemadmodum exercitationis negligen- ὡς ἀμαθίαν ἀμελετησία " χαὶ πάλιν αὔξει τὴν πεῖ-
tía inscitiam parit. Rursumque experientiam auget ρᾶν ἡ περὶ αὐτὴν τριδῆ. — Μελέτη τροφὸς ἐπιστή-
studium quod in ea conteritur. — Meditatio nutrix μῆς.
est scientia,

TIT. VII. — De iis qui resipiscunt. | TITA. Z'. — Περὶ γγωσιμαχούντων.
Psal. xxxi, 5. — « Delictum meum cognitum ἈἜἔἔΤὴν ἀνομίαν μου ἐγνώρισα, xal τὴν ἁμαρτίαν
tibi feci, eL injustitiam meam non abscondi. » μον οὐχ ἐχάλυψα. »
Psal. xxxvi, 19, — « lniquitatem meam annun- € Τὴν &voplav pou. ἐγὼ ἀναγγελῶ, xal μεριμνήσω
tiabo , et cogitabo pro peccato meo. » ὑπὲρ τῆς ἁμαρτίας pov. »

Prov. xvii, 47.— «Justus prior est accusator sui.» Βὶ « Δίχαιος ἑαυτοῦ κατήγορος kv πρωτολογίᾳ. »
Eccli. xvin, 49. — c Ante Judicium. examina te- « Πρὸ χρίσεως ἐξέταζε σεαυτὸν, καὶ ἐν καιρῷ ἔπι-
ipsum, et in tempore visitationis invenies propi- σχοπῆς εὑρήσεις Daopóv. »

tiationem. »

Eccli. 1, δῖ. — « Non confundaris confiteri per- « Μὴ αἰσχυνθῇς ὁμολογῆσαι ἐφ᾽ ἁμαρτίαις δου.»
cala (ua. »

4086 TIT. VIII. — De mulieribus : quod eas opor- — TITA. H'.— ITep! κῶν" ci χρὴ αὑτὰς ὑποτάσ-
leat. subjectas esse viris suis, nec citra eorum au- σεσθαι τοῖς ἰδίοις ἀνδράσι, xal μηδὲν | &outy
ctoritatem quidquam facere. χωρὶς αὐτῶν.

Gen. in, 10. — « Dixit Deus mulieri : Ad virum « Εἶπεν ὁ Θεὸς τῇ γυναιχί " Πρὸς τὸν ἄνδρα aov ἥ
᾿ς tuum erit conversio tua, et ipse dominabitur tui.» ἀποστροφὴ σου, xal αὐτός σου χυριεύσει. »

Num. xxx , 6-10. — « Mulier si maritum halue- « Ἐὰν γενομένη γένηται γυνὴ ἀνδρὶ, xat εὐχαϊ
rit, οἱ vota ipsius super eam fuerint, secundum αὐτῆς ἐπ᾽ αὐτῇ, χατὰ τὴν διαστολὴν τῶν χειλέων
distinctionem labiorum ejus, quecunque determi- αὐτῆς, ὅσας ὡρί5χτο χατὰ τῆς ψυχῆς αὐτῆς, xal
naverit in anhnam suam, audieritque vir illius, ἀχούσῃ ὁ &àvkp αὐτῆς, xal παρασιωπήσῃ αὐτῇ, fj ἂν
et ei silentium egerit, quacunque die audlerit, sic ^ ἡμέρᾳ ἀκούσῃ, xal οὕτω στήσονται πᾶσαι al εὐχαὶ
quoque stabont omnia vota illius, et determina- αὐτῆς, xat ol ὁρισμοὶ αὐτῆς, o0; ὡρίσατο xatà τῆς
tiones illius , quas determinaverit in animam ψυχῇς αὐτῆς στήσονται. Ἐὰν δὲ ἀνανεύσῃ ὁ ἀνὴρ
suam, stabunt. Sin vero abnuendo abnuerit vif αὐτῇς͵ f ἐὰν ἡμέρᾳ ἀχούσῃ, πᾶσαι αἱ εὐχαὶ αὐτῆς,
ipsius, qua die audierit, omnia vota ejus et de- καὶ ol ὁρισμοὶ αὐτῆς, οὗς ὡρίσατο κατὰ τῆς ψυχῆς
terminationes ejus, quas determinavit in animam αὐτῆς, οὐ μενοῦσιν, ὅτι ἀνὴρ ἀνένευσε" καὶ Κύριος
euam , non stabunt , quoniam abnuit vir illius: et χαθαρίσει αὐτήν. »

Dominus mundani faciet eam. » |

« Mulier quse bonorat virum suum, sapiens omni- € Γυνὴ ἴδιον ἄνδρα τιμῶσα, σοφὴ πᾶσι φανήσε-
bus videbitur. » ται."

Ephes. v, 95, 24. — « Mulieres subditz sint vi- € Al γυναῖχες τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν ὑποτασσέσθω
ris suis tanquam Domino. Quoniam vir caput εδὲ σαν ὡς τῷ Κυρίῳ " ὅτι ἀνὴρ χεφαλὴ τῆς γυναιχὸς,
mulieris, sicut Christus caput est Ecclesie, et ipse ὡς χαὶ ὁ Χριστὸς χεφαλὴ τῆς Ἐχχλησίας" καὶ αὖ
est caput corporis. Sed sicut Ecclesia subjecta est τός ἔστι χεφαλὴ τοῦ σώματος. ᾿Αλλ᾽ ὡς ἡ "Exxinolo
Christo, ita et mulieres viris suis in omnibus. p ὑποτάσσεται τῷ Χριστῷ, οὕτως xal αἱ γυναῖχες
Unusquisque uxorem suam sicut seipsum diligat : τοῖς ἀνδράσιν ἐν πᾶσιν. "Exacto; τὴν ἑαντοῦ qv
mulier autem , ut timeat virum suum. » valxa ὡς ἑαυτὸν ἀγαπάτω᾽ f) δὲ γυνὴ, ἵνα φοδηθῇ

τὸν ἄνδρα. » |

I Petr. m, 1-6. — « Mulieres subdit sint viris « Al γυναῖχες ὑποτασσόμεναι τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν,
suis; ut et si qui non credunt verbo, per mulie- ἕνα εἴ τινες ἀπειθοῦσι τῷ λόγῳ, διὰ τῆς τῶν γυ-
rim conversationem lucriflant, considerantes ve- ναιχῶν ἀναστροφῆς ἄνευ λόγου χερδηθήσωνται'
stram in timore conversationem. Quarum non sit ἑποπτεύσαντες τὴν ἐν φόδῳ ἀναστροφὴν ὁμῶν. Ὧν
extrinsecus capillatura, àut circumdatio auri, aut ἔστω οὐχ ὁ ἐν πλοχαῖς τριχῶν καὶ περιθέσεως χρν-
iudumenti vegtimentorum cultus : sed qui abscon- σίων, ἣ ἐνδύσεως ἱματίων κόσμος, ἀλλ᾽ ὁ χρυπτὸς
di:us est eordis homo , in incorruptibilitute quieti τῆς καρδίας ἄνθρωπος ἐν ἀφθάρτῳ τοῦ πραέος xo
ci modesti spiritus, qui est in conspectu Dei locu- ἡσυχίου πνεύματος, ὅς ἔστιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ
ples. Sic enim et aliquando mulieres sperantes in πολυτελής. Οὕτως γάρ ποτε al γυναῖχες al ἐλπίζον
Dro ornabant se, subjects propriis viris. Sicut «οἱ εἰς Qus, ἰκόσνουν ἑαυτὰς, ὑποτασσόμεναι sek

Bara obediebat Abralu, doginum eum voeent: ἰδίους ἀνδρᾶδνν, ὡς Lbbbe ὑτάμανοι a tit.

SACRA PARALLELA.

1314

κύριον αὐτὸν καλοῦσα, ἧς ἐγενήθητε τέχνα, ἀγαθο- A cujus factse eatis filiz benefacientes, et non peii-

ποιοῦσαι, xal μὴ φοδούμεναι μηδεμίαν πτόησιν.

TITA. €. --- Περὶ γυναικῶν * ὅτι οὐ δεῖ ἀχατακα.1ύ-
ξεως εὔχεσθαι αὑτὰς, ἣ «1αλεῖν, ἢ διδάσκειν»
ἂν ἐχκιϊησίᾳ Θεοῦ.

« Ἦν ὑμῖν αὐτοῖς χρίνατε * πρέπον ἐστὶ γυναῖκα

mentes ullam perturbationem. 2

TIT. IX.— De mulieribus : quod detecta (acieorarenon
debeant , nec loqui, aut docere in. ecclesia Deí.

1 Cor. x1, 15, 14. — «In. vobis ipsis judicate:.

ἀκαταχάλυπτον τῷ Θεῷ προσεύχεσθαι; οὐδὲ ἡ φύσις — Decet mulierem non velatam orare Deum ? nec ipsa
αὑτὴ διδάσχει ὑμᾶς, ὅτι ἀνὴρ μὲν, ἐὰν χομᾷ, ἀτιμία natura docet vos, quod vir quidem si comam nu-

αὐτῷ ἐστι" γυνὴ δὲ ἐὰν χομᾷ, δόξα αὐτῇ ἐστιν; ὅτι
ἢ χόμη ἀντὶ περιδολαίονυ αὐτῇ δίδοται. »

« Οὐχ ἔσειν ἀχαταστασίας ὁ ϑεὸς, ἀλλ᾽ εἰρήνης,
ὡς ἐν πάσαις ταῖς ἐχχλησίαις τῶν ἀγίων. Αἱ γυ-
ναΐχες ἐν ταῖς ἐχχλησίαις σιγάτωσαν “ o0 γὰρ ἕπι-
«ρέπεται αὑταῖς λαλεῖν, ἀλλ᾽ ὑποτάσσεσθαι, χαθὼς
καὶ ὁ νόμος λέγει. Εἰ δέ τι μαθεῖν ἐθέλουσιν, ἐν οἴχῳ
«οὺς ἰδίους ἄνδρας ἑπερωτάτωδαν. Αἰσχρὸν γάρ
ἔφοτι γυναιχὶ λαλεῖν ἐν bx gala. »

€ Γυνὴ ἐν ἡσυχίᾳ μανθανέτω ἐν πάσῃ ὑποταγῇ.
Διδάσχειν δὲ γυναιχὶ οὐχ ἐπιτρέπω, οὐδὲ αὐθεντεῖν
ἀνδρός. »

Αἱ γυναῖχες τὰς φλυαρίας ix τῶν στομάτων ab-
«τῶν παυπσάτωσαν, xal τοὺς ψιθυρισμοὺς, μνημο-

triat, ignominia est illi: mulier vero si comam
netriat, gloria illi est, quoniam capilli pro vela-
mine ei dai sunt. »

1 Cor. xw, δῷ, 34. — « Non enim est dissen-
sionis Deus , sed pacis, sicut in omnibus ecclesiis
sanctorum doceo. Mulieres in ecclesiis taceant :
pon enim permittitur eis loqui , sed subditas esse,
sicut et lex dicit, Si autem volunt discere, domi
interrogent viros suos. Turpe est enim mulieri lo-
qui in ecclesia. »

ἢ Tim. n, 14. — « Mulier in silentio discat eum
omni subjectione. Docere autem mulieri non permit-
to, neque dominari in virum, sed esse in silentio. »

Eusebii. — Mulieres nugamenta ex ore suo ar-
ceaut , illud habentes in memoria, diabolum, eum

νεύουσαι κῶς τῇ Εὔᾳ ψιθυρίσας ὁ πονηρὸς, ἐξέδαλε — Evi insusurrasset, e paradiso eam expulisse.

«o0 παραδείσου.

TITA. r.— Περὶ
ἄρσεν τέκῃ, ἐπὶ μ' cox εἰσελεύσεται
εἰς olxov Κυρίου" εἰ δὲ θῆλυ, ἐπὶ ὀγδοή-
κοντα.

γυναικῶν κυϊσκουσῶν " ἐὰν μὲν &07 TIT. X. — De mulieribus puerperis : quod οἱ

masculum mulier pepererit , ante diem quadragesi-
mum non ingrediatur domum Domini ; sin. [emi-
nam, anie oclogesimum.

« λάλησε Κύριος πρὸς Μωῦσῆν λέγων * Λά- C Lesit, xn, 1. — « Locutus est Dominus ad Moy-

Àqcov τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ, xal ἐρεῖς πρὸς αὑτοὺς, λέ-
quev " Γυνὴ εἴ τις ἂν σπερματισθῇ, xal τέχῃ ἄῤῥεν,

sen , dicens : Loquere filiis Israel , et dices ad eos :
Mulier si suscepto semine pepererit masculum,

ἀχάθαρτος ἔσται ἑπτὰ ἡμέρας, κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ — WUnmunda erit septem diebus, juxta dies separationis
χωρισμοῦ τῆς ἀφέδρου αὐτῆς. Καὶ τῇ ἡμέρᾳ τῇ mensiruæ sus. Ei die octava circumcides carnem

ὀγδόῃ περιτεμεῖς τὴν σάρχα τῆς ἀχροδυστίας αὐὖ-
τοῦ" καὶ τριάχοντα xal τρεῖς ἡμέρας ἐν αἵματι

preputii illius : ipsa vero triginta dicbus manebit
lu sanguine immundo suo. Omne sanctum non tan-

ἀκαθάρτῳ αὑτῆς χαθεσθήσεται “ παντὸς ἁγίον οὐχ Sel, et in sanctuarium non ingredietur, donec in-

ἅψεται, χαὶ εἰς τὸ ἁγιαστήριον obx εἰσελεύσεται,
ἕως οὗ πληρωθῶσιν αἱ ἡμέραι καθάρσεως αὐτῆς. El

pleantur dies purificationis suse. Sin autem femi-
nam pepererit,immunda erit duabus bebdomadibus,

δὲ θῆλυ τέχῃ, ἀχάθαρτος ἔσται δὶς ἑπτὰ ἡμέρας SéCundum menstrua sua, εἰ sexaginta sex diebus

xatà τὴν ἄφεδρον αὐτῆς ^ xal ἑξήχοντα ἡμέρας
καὶ ἐξ καθεσθήσεται ἐν αἵματι ἀχαθάρτῳ αὖ-
ts. ?

Τὰ κατὰ γαστρὸς βρέφη μησὶν ἑπτὰ ζωογονεῖσθαι

πέφυκεν, ὡς παραδοξότατόν τι συμδαίνειν. Γίνεται ἢ

γὰρ ἐπτάμηνα ἀγώγιμα, τῶν ὀχταμήνων ἐπίπαν ζωο-
τονεῖσθαι μὴ δυναμένων.

TITA. 1Δ΄. --- Περὶ γυναικὸς ἀνδρείας καὶ σώ-
gporoc.

« ᾿Ανεχώρησε τοῖς ποσὶν εἰς σχηνὴν Ἰαὴλ γυναι-
xdc Χαδὴρ τοῦ Κιναίον. Καὶ ἐξῆλθεν ᾿Ιαὴἣλ εἰς συν-
ἄντησιν Σισάρα, καὶ εἶπεν αὑτῷ " “Ἔχχλινον, χύριέ
pov, ἔχκλινον πρός με΄ μὴ φοθοῦ. Καὶ ἐξέχλινε πρὸς
αὐτὴν ἐν τῇ σχηνῇ, καὶ περιέδαλεν αὑτὸν ἐ πιδολαίῳ,
Καὶ εἶπε Σισάρα πρὸς αὐτὴήν᾽ Πότισον δή με μιχρὸν
ὕδωρ, ὅτι ἐδίψησα. Καὶ ἤνοιξε τὸν ἀσχὸν τοῦ γάλα-
τος, καὶ ἐπότισεν αὐτὸν, καὶ περιέδαλεν αὐτῷ ἐπι-

δώλαιον. Καὶ εἶπε πρὸς αὐτὴν Σισάρα " Στῆθι δὴ ἐπὶ

sedebit in sanguine immundo suo. »

Philon. De mundi opif. — Fetus intra uterum
menses septem vividi solent esse, ita. ut aliquid
eximium prorsus contingat. Fiunt enim sepii-
mestres partus vitales ; qui autem octimesires,
vitales prorsus esse nequeunt,

TIT. Xl. — De muliere forii et casta.

Judic, ww, 17.— « Sisara secessit pedes in taber-
naculum Jael uxoris Chaber Cinæi. Et egressa est
Jael in occursum Sisarz, et dixit ei ; Diverte, do-
mine mi, diverte ad me ; 86 timeas. Et declinavit
ad eam in tabernaculum ; qua involvit eum pallio.
Et dixit ei Sisara : Da niibi paululum aqua, quia
sitio. Qua aperuit utrem lactis, et dedit ei bibere,
et operuit illum pallio. Dixitque ad eam Sisara:
Sta ante ostiv Vaberpae, eV eux NOE SÀN

3315

S. JOANNIS DAMASCENI

1316

aliquis qui te interroget , utrum hie sit vir quis- A τὴν θύραν τῆς δχηνῆς,. χαὶ ἕσται ἐάν τι- Ds πρὸς

piam , dices nullum esse. Et accepit Jael clavum
tabernaculi , et assumens pariter malleum in manu
sua, ingressa est clam ad eum , et infinxit in ma-
xilla ejus clavum , qui perforavit usque in terram.
Εἰ ipse sopore gravi obrutus erat inter genua ejus,
et exspiravit , mortuusque est. Et ecce Barac inse-
quens Sisaram , et exivit Jael ei obviam, et dizit

ad illum : Veni, et ostendam tibi virum quem tu
quæris. Et introivit ad illam ; et ecce Sisara mor-
tuus, et clavus in maxilla ejus. »

Judic, v, 94.—« Benedicta sit inter mulieres Jael ,
uxor Chaber Cinzi, a mulieribus, in tabernaculis
^ benedicatur. Aquam petit ille, et lac dedit i in va-
sculo primatum.»

: Judic. 1x , 58. — « Accessit Abimelech usque δὰ

portam turris, ut incenderet eam igui. Et jecit
mulier una fraginen in caput Abimelech , et con-
fregit ctanium ejus. EA cito clamavit ad puerum
nrmigerum suum , et dixit ei : Educ gladium tuum,
et inter(ice me, ne forte dicant , quia mulier occidit

illum. Et conflixit eum puer ipsius, et morinus est.» -

| 0 Reg. xix, 14. — « Annuntiavit Melchol ad Da-
. vid, dicens ; Nisi ju salvam feceris animam tuam
hae nocte, eras morti 406 traderis. Et demitüt

. - Melchol David per fenestram : isque abiit, et ſu⸗

git, salvàtusque est.» —
1 Reg. xxv, 24, 26. -« Et dixit Abigaia ad David: Iu

mesit, domine, iniquitas. Loquatur, obsecro, famula
tua in auribus tuis. Ne ponat dominus meus cor
$uum super virum pestilentem hunc, cum quo est

stultitia. Et dixit David ab Abigaia: Benedictus Do- :

. minus Deus Israel , qui misit te hodie in occursum
meum , et benedicta indoles tua, et. benedita es tu,
quie prohibuisti me hodle , ne irem ad sanguinem. ,

Job xxxvi , 59. — « Quis dedit mulieribus tex-
turae sapientiam , et variegaudi écientiam ? »
Prov. xni, ἃ. — «Mulier fortis corona est viro suo. »

- Prov. xvin, 22.— « Qul invenit mulierem bonam,

jnvenit gratias , el accepit jucunditatem a Domino.
Qui expellit mulierem bonam, expellit bona ex
domo &u3. »

Prov. xiv, 1. — « Sapientes mulieres zdificave- D
. κατέστρεψε ταῖς yepstv αὐτῆς. »

runt domos : insipiens vero subvertit manibus suis. »
Prov. ixx1, 10. — « Mulierem fortem quis inve-
piet * pretiosior est lapidibus pretiosissimis. »
Eccli, v1, 49-26. — « Noli discedere a muliere
sensata et bona. Gratia enim illius super aurum.
Mulier tibi est secundum aniniam tuam ? ne repu-
dies illam. »

Eccli.
liona : in parte timentium Dominum dabitur viro,

Mulieris bond beatus est. vir. Mulier fortis. oble-

ctat virum suum, et annos vie ejus implebit in:

iiv,2, 16. — « Mulier bona, pars |

0, xal ἐρωτήσῃ as," el ἔστιν ὧδε ἀνὴρ, ἐρεῖς. Οὐχ

ο ἔστι, Καὶ ἔλαδεν. Ἰαὴλ τὸν πάσσαλον τῆς σκηνῆς,

καὶ ἔθϑηχε «hv σφύραν ἐν «ἢ χειρὶ αὐτῆς, καὶ εἰσῆλθε
πρὸς αὐτὸν ἐν χρυφῇ, καὶ ἔπηξε τὸν πάσσαλον ἐν τῇ
γνάθῳ » αὑτοῦ, χαὶ διεξῆλθεν ἐν τῇ γῇ. Καὶ αὐτὸς
ἀπεχάρησεν ἀναμέσον «iov γονάτων αὐτῆς, xoi ἀπ.
ἐψυξε, χαὶ ἀπέθανε. Καὶ ἰδοὺ Βαρὰκ διώχων τὸν Σι-
σάρα, καὶ ἐξῆλθεν Ἰαὴλ εἰς ἀπάντησιν αὐτοῦ, καὶ
εἶπε πρὸς αὑτόν" Δεῦρο, καὶ δείξω σοι τὸν ἄνδρα ὃν σὺ
ζητεῖς. Εἰσῆλθε πρὸς αὐτὴν, καὶ ἰδοὺ Σισάρα ἐῤῥιμ-
μένος νεχρὸς, χαὶ πάσσαλος ἂν πῇ γνάθῳ αὐτοῦ. »

« Εὐλογηθείη ἐν γυναιξὶ Ἰαὴλ, γυνὴ Χάδερ τοῦ
Κιναίου ἀπὸ γυναιχῶν, ἐν σχηναῖς εὐλογηθείη.
"Y6op ἥτησε, καὶ γάλα ἔδωχεν ἐν λεχάνῃ ὑπερεχόν-
των.» .

; ς« Ἤγγισεν ᾿Αδιμέλεχ ἕως τῆς πύλης τοῦ πύργου
ἐμπρῆσαι αὑτὴν àv. πυρί" καὶ ἔῤῥιψε γυνὴ μία
κλάσμα ἐπὶ τὴν χεφαλὴν ᾿Αδιμέλεχ, καὶ συνέχλασε
οὐ χρανίον αὐτοῦ. Καὶ ἐδόησε ταχὺ πρὸς τὸ παιδά-
ptov τὸ alpov τὰ σχεύη αὐτοῦ, καὶ εἶπεν αὐτῷ.
Σπᾶσον τὴν ῥομφαίαν cov, xai ϑανάτωσόν. 'με, μή-
erg εἴπωσιν Usb γυνὴ ἀπέχτεινεν αὑτόν. Καὶ ἐξ-
— αὐτὸν τὸ παιδάριον αὐτοῦ, χαὶ ἀπέθανεν.»
c ᾿Απήγγειλε Δαδὶδ Μελχὸλ ἡ γυνὴ αὐτοῦ, λέ-
you32.* Ἐὰν μὴ σὺ σώσῃς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τὴν νύχτα
καὐτὴν, αὔριον θανατωθήσῃ. Καὶ χάτάγει ἢ Μελχὸλ
τὸν Δαδὶδ διὰ τῆς θυρίδος, χαὶ ἀπῆλθε, xa) ἔφυγε
καὶ σώζεται. » ᾿

« Εἶπεν ᾿Αδιγαία c πρὸς Aa6!5- Ἔν ἐμοὶ; χύριε, ἡ
ἀδιχία. Λαλησάτω δὴ ἡ δούλη δου sl; τὰ ὦτά co.
Μὴ θέσθω ὁ χύριός. μου τὴν χαρδίαν αὐτοῦ ἐπὶ τόν
ἄνθρωπον τὸν λοιμὸν τοῦτον, xal ἀφροσόνῃ μετ᾽ αὐ-
700. Kal εἶπε Δαδὶδ τῇ ᾿Αὐιγαίᾳ * Ἐὐλογητὸς Κύριος
ὁ θεὸς Ἰσραὴλ, ὃς ἀπέστειλέ σε σήμερον εἰς ἀπάν-
τησιν, καὶ εὐλογητὸς ὁ τρόπος σού, χαὶ εὐλογημένη σὺ
al, ἀποχωλύουσά με σήμερον μὴ εἰσελθεῖν εἰς αἵματα.»

« Τίς ἔδωχε — ὑφάσματος σοφίαν, xa ποι-
χιλτικὴν ἐπιστή μην; | |

« Γυνὴ ἀνδρεία —* τῷ ἀνδρὶ αὐτῆς. »

« Ὃς epe γυναῖκα ἀγαθὴν, εὗρε χάριτας" Nabi
δὲ παρὰ Κυρίου ἵλαρότητα. Ὃς ἐχδάλλει γυναῖχο
ἀγαθὴν, ἐχδάλλει τὰ ἀγαθὰ ἐχ τοῦ οἴχου αὐτοῦ. »

€ Σοφαὶ γυναῖχες ᾧκοδόμηδαν οἴχους * ἡ δὲ ἄφρων

« Γυναῖκα ἀνδρείαν «lo εὑρήσει; τιμιωτέρα ἐστὶ
λίθων πολυτελῶν. »

1 Μὴ ἀστόχει ἀπὸ γνναιχὸς σοφῆς καὶ ἀγαθῆς. Ἦ
γὰρ χάρις αὐτῆς ὑπὲρ χρυσίον. Γυνή cof ἐστι χατὰ
τὴν ψυχήν; μὴ ἐχδάλῃς αὐτήν.

« Γυνὴ ἀγαθὴ, μερὶς ἀγαθὴ, χαὶ ἐν μερίδι φοῦου-
μένων Κύριον δοθήσεται. Γυναιχὸς ἀγαϑῆς μαχάρο;
ὁ ἀνήρ’ γυνὴ ἀνδρεία εὐφραίνει τὸν ἄνδρα αὐτῆς,
χαὶ τὰ ἔτη αὐτοῦ πληρώσει iv εἰρήνῃ. Χάρις T

VARLÆ LECTIONES.

b fiup.

ut in Sixtin. dv τῷ χροτάφῳ, “ Graeci codices Bibliorum, etiam velusiissimi, babent ᾿Αδιγαίε

p» A put. librariis a pro A legentibas. Sic abi oro Δαλιδὰ Wee bo

p

SACRA PARALLELA.

1118

xb; τέρψει τὸν ἄνδρα αὐτῆς, xai τὰ ὀστᾶ αὐτοῦ A pace. Gratis mulieris deleciabit virum suum, et

π'αίνει ἐπιστήμη αὐτῆς. »

« Κάλλος γυναρὺς ἰλαρύνει πρόσωκον αὑτῆς, χαὶ
ὑπὲρ πᾶσαν ἐπιθυμίαν ἀνθρώπου ὑπεράγει. Εἰ ἔστιν
ἐπὶ στόματος ἔλεος xal πραότης, οὐχ. ἔστιν ἀνὴρ
αὐτῆς xaO υἱοὺς ἀνθρώπων. »

Κά.1.λος νόμιζε τὴν φρενῶν εὐχοσμίαν,,
Οὐχ ἣν γράφουσι χεῖρες, xal Ave χρόγος.
διλόδαχρύ πὼς ἀεὶ τὸ θῆλν γένος, καὶ τὸν γοῦν εἷς
ἔλεον εὐδιάθρυπτον ἔχει.

᾿Ανύποπτον εἷς διαδολὴν δείχνυσι γυναῖκα, τὸ μὴ
χαλλωπίζεσθαι, μηδὲ μὴν χοσμεῖσθαι πέρα τοῦ
πρέποντος, εὐχαῖς xal δεήσεσ) προσανέχοθσαν ἕχτε-
νῶς τὰς μὲν ἐξόδους τῆς οἰχίας φυλαττομένην τὰς
πολλὰς, ἀποχλείουσαν ὡς οἷόν τε ἑαυτὴν τῆς. πρὸς
τοὺς οὗ προσήκοντας προσόψεως, ὡς ἂν προὐργιαί-
τερον τιθεμένην τῆς ἀχαίρου φλναρίας τὴν olxou-
ρίαν.
TITA. IB'. — Περὶ γυναιχῶν πονηρῶν xal μοιχα-

Aibur, καὶ ποργευουσῶν, καὶ πάσης καχίας
: SsexA

« Ἐγένετο ἐν τῇ ἡβέρᾳ πῇ ἐδδόμῃ, ἀπήγγειλε
Σσμιγὼν «fj Δαλιδᾷ 4. τὸ πρόδλημα, ὅτι ἐνώχλησεν
αὐτόν. Καὶ ἀνήγγειλε τοῖ; νἱοῖς τοῦ λαοῦ αὐτῆς. Καὶ
εἶπαν αὐτῷ οἱ ἄνδρες τῆς πόλεως ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ
ἑδδόμῃ πρὸ τοῦ δῦναι τὸν. ἥλιον Τί γλυχύτερον.

μέλιτος, καὶ τί ἰσχυρότερον λέοντος ; Καὶ εἶπεν αὖ-.
τοῖς Σαμψών Εἰ μὴ χατεδαμάσατέ μο. τὴν δάμα- C

Xv, οὐχ ἂν ἔγνωτε τὸ πρόδλημά μον. »

. « Εἶπε δὲ Σαμψὼν Δαλιδᾷ" Hà; λέγει; ὅτι 'Hyá-
πηχά σε, καὶ ἡ καρδία cov οὐκ ἔστι μετ᾽ ἐμοῦ ;
. φοῦτὸο τρίτον ἐ πλάνητάς με, xat οὐ:: ἀπήγγειλάς μοι
ky τίνι ἡ ἰσχύς σον ἡ μεγάλη. Καὶ ἐγένετο ὅτε xat-
εἰργάσατο αὐτὸν ἐν τοῖς λόγοις αὐτῆς πάσας τὰς

ἡμέρας, καὶ ἐστενοχώρησεν αὐτῶν, καὶ ὠλιγοψύχησεν

ἕως τοῦ ἀποθανεῖν, ἀπήγγειλεν αὐτῇ πᾶσαν τὴν χαρ-
δίαν αὐτοῦ, καὶ εἶπεν αὐτῇ " Σίδηρος οὐχ ἀνέδη ἐπὶ
τὴν χεφαλὴν μον, ὅτι Ναζιραῖος Θεοῦ εἰμι΄ ἀπὸ
χόιλίας μητρός μον, Ἐὰν οὖν ξυρήσωμαι, ἀποστή-

σεται ἀπ᾽ ἐμοῦ ἡ ἰσχύς μου, xal ἀσθενήσω, xaV

ἔσομαι ὡς πάντες ἄνθρωποι. Καὶ εἶδε Δαλιδὰ ὅτι
ἀπήγγειλεν αὐτῇ mdsav τὴν xapbíav αὐτοῦ, καὶ

ἀπέστειλε, καὶ ἐχάλεσε τοὺς σατράπας πάντας τῶν Ὁ dicens :

ἀλλοφύλων λέγουσα “ ᾿Ανάδητε τὸ ἅπαξ τοῦτο, ὅτι
ἀπήγγειλέ μοι κᾶσαν τὴν χαρδίαν αὐτοῦ. Καὶ ἀν-
ἐόησαν πρὸς αὐτὴν οἱ ἄρχοντες τῶν ἀλλοφύλων, xal

ἤνεγχαν τὸ ἀργύριον ἐν χειρὶ αὐτῶν. Καὶ ἑκοΐμισε —

Δαλιδὰ τὸν Σαμψὼν ἐπὶ τὰ γόνατα αὐτῆς, xal ἐκάλεσε

τὸν κουρέα, καὶ ἐξύρησε τὰς ἑπτὰ σειρὰς τῆς χεφα-

,ῆς αὐτοῦ, καὶ ἀπέστη fj ἰσχὺς αὐτοῦ ἀπ᾽ αὐτοῦ.
Καὶ εἶπε Δαλιδά " ᾿Αλλόφνλοι ἐπὶ sb, Σαμψὼν, καὶ

ἐξυπνίσθη kx τοῦ ὕπνου αὐτοῦ, χαὶ εἶπεν, Ἐξελεύ-

σομαι ὡς ἅπαξ καὶ ἅπαξ, xa ἐχτιναχθήσομαι " xal
αὑτὸς οὐκ. ἔγνω ὅτι Κύριος ἀπέστη ἀπ᾽ αὐτοῦ. Καὶ

ossa illius impinguabit disciplina illins. »

Eccli. xxxvi, 24. — « Species mulieris exbilarat
faciem ejus : el super omnem concupiscentiain ho-
minis excellit. Si est in ore ejus misericordia et le-
nitas, non est vir illius secundum filios hominum.»

Greg.: Naziana. tetrast, 91.
Verum décorem , mentis ornatum puta ;
Non quem ni&nus figurat , aut delet dies.

Cyril. in c. xix Joan. — Mulierum genus. ad la-
erynas proclive est, ac mens earuin ad misericor-
diam inflecti facile solet.

' Clem, Alez. lib. n Strom.— Hoc mulierem omni
sinistra carere suspicione ostendit, cum nec ac-
curatius sese excolit, nec preter decorum exornat,
nec verum precibus obsecrationibusque dedita es! ,
et crebro egredi domo cavet, seseque, quoad fleri
potest , ab eorum quibuscurn nihil sibi geuere com-
mune est, ercludit conspetu: ut qua antiquius -
habeat doni sedero, quam intempestive nugari.

. TIT. XII, — De mulieribus nalis , adulierisque , εἰ
prostitutis , omnique vitiorum genere scatentibus.,

Judic, xiv, 17.—« Et factum est die septimo an-
nuntiavit problema Dalile, eo quod iolesta esset
ei. Qus indicavit filiis populi sui. Et dixerunt ei
viri civitatis die septimo aute solis eccasum : Quid
dulcius melle, et quid fortius leone? Et dixil eis

Samson : 409 Si non subegissetis vitulam meam,

non invenissetis problema meum. »

Judic. xvi, 15. — « Et. dixit Dalila ad Bamson :
Quomodo tu dicis, quia diligo te, et cor tuum won. .
est. mecum? hoc tertio decepisti me, et noluisti —
dicere, in quo sit magna fortitudo tua. Et factum
est, cum ei molesta esset verbis suis per singulos
dies, et urgeret eum, isque deficeret usque ad
mortem, indicavit ei omne: eor suum, dixiique
ili : Ferrum non ascendit saper caput meum,
quia Nazarzus Dei sum ab utero atris mez. Si
ergo rasus fuero, recedet a me fortitudo mea, et
deflciam, eroque sicut czteri homines. Εἰ vidit.
Dalila, quod sibi confessus esset omne cor suum,

el misit, et vocavit satrapas omnes allophylorum,

Ascendite bac una vice, quia anruniia rit -
mibi omue cor suum. Et ascenderunt ad ean
principes allophylorum. et attulerunt pecuniam in
manu $us. Ας iHa dormire fecit Samson super
gcnua sus, et vocavit tonsorem, et rasit septem
intortos crines capilli sui : et abscessit rebur ejus
ab eo. Et dixit Dalila : Allophyli super te, Samson.
Et expergefsctus ἃ somno suo, dicebat : Egrediar
sicut jam iterum atque iterum feci, et exoutiar :
ipse autem nesciebat, quod Dominus recessieset a

se. Átque apprehenderunt ipsum allophyli, et effo-
derunt oculos ejus, et deduxerunt | eum Gazam. rl

. NARLE LECTIONES.
a Mic male insertum nomen Δαλιδά, qu& Samsouis uxor non fuit : superius autem legendum dixi Ac-

iua pro ἃ

1319

S. JOANNIS DAMASCENI

1320

ligaverunt "Illum in compedibus zneis : οἱ erat A ἐχράτησαν αὐτὸν οἱ ἀλλόφυλοι, xal ἐξώρυξαν τοὺς

molens in domo carceris. »

111 Reg. xi, 4.—« Factus est Salomon in tempore
senectutis, et non erat cor ejus perfecte cum Do-
mino, sicuti cor David patris ipsius. Et declina-
verunt multereg alienigenz cor ejus post deos
suos. Tunc zdificavit Salomon excelsum Chamos
idolo Moab, et regi flliorum Ammon, et Astarte
abominationi Sidoniorum. Et ad hunc modum
fecit omnibus mulieribus suis alienigenis. Et ado-
lebant, et sacrificabant simulacris suis. »

Prov. v, 8. — « Ne attendas ad pravam mulie-

ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, xal χατήνεγκαν αὑτὸν εἰς Γάζαν“
Καὶ ἔδησαν αὐτὸν ἐν πέδαις χαλχαῖς, καὶ ἦν ἀλήθων
ἐν οἴχῳ τῆς φυλαχῆῇῆς »

« Ἐγενήθη ἐν τῷ χαιρῷ γήρονς Σολομῶν, χαὶ οὐχ
ἣν ἡ χαρδία αὑτοῦ τελείως μετὰ Κυρίου, χαθὼς ἡ
καρδία Δαδὶδ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ. Καὶ ἐξέχλιναν at
γυναῖχες αἱ ἀλλότριαι τὴν χαρδίαν αὐτοῦ Ómícw
θεῶν αὐτῶν. Τότε φχοδόμησε Σολομὼν ὀψηλὸν τῷ
Χαμῶς εἰδώλῳ Moà6, χαὶ τῷ βασιλεῖ τῶν υἱῶν
Aupuv, xai τῇ ᾿Αστάρτῃ βδελύγματι Σιδωνίων " καὶ
οὕτως ἐποίησε πάσαις ταῖς γυναιξὶν αὑτοῦ ταῖς
ἀλλοτρίαις " xal ἐθυμίων, καὶ ἔθυον τοῖς εἰδώλοις
αὐτῶν. »

« Μὴ πρόσεχε φαύλῃ γυναιχί. Μέλι γὰρ ἀποστάζει

rem. Nam mel distillat e lingua meretricis, et ad B ἀπὸ χειλέων γυναιχὸς πόρνης, fj πρὸς καιρὸν λιπαΐ-

tempus impinguat fauces tuas; postremum autem
ejus amarius absynthio reperies, et acutum magis
quam gladium ancipitem. »

Prov. τι, 96. — « Mulier pretiosas virorum ani-
mas capit. Sedes ignominie, mulier odio habens
justa. »

Proc, vi, 2. — « Fili, serva mandata mea, et
vives : ut te custodiant ἃ muliere aliena et mala.
De fenestra enim domus mes per cancellos in
plateas prospiciens, quem viderit e flliis insipien-
tibus juvenem expertem sensu, qui transit in an-
gulo, in biviis domorum ejus, οἱ loquentem in
vespertina obscuritate, quando jam est nocturna
quies et caliginosa : mulier autem occurrit illi
speciem babens meretriciam, quz seducit junio-
rum corda. Alis instructa est intemperanti more :
domi quieti non sunt pedes ejus. Nam modo foras
circumgirat, modo in plateis juxta omnem angu-
jum insidiatur, Deinde suscipieus osculatur euim,
impudenti vero vultu illum alloquitur : Victima
pacifica mihi est, hodie reddo vota mea. 410 Id-
circo egressa sum in occursum tuum ; desiderans
faciem tuam, te reperi. Fasciis instruxi lectulum
meum; tapetibusque /Egyptiis stravi : aspersi
cubile meuin croco, et domum meam cinnamomo.,
Veni, et fruamur amoribus usque mane. Veni, et
involvamur amore. Non enim est. vir meus domi,
abiit viam longissimam, sacculo pecunis sumpto

νει σὸν φάρυγγα, ὕστερον μέντοι πιχρότερον χολῖς
εὑρήσεις, χαὶ ἡχονημένον μᾶλλον μαχαίρας διστό-»

| pov. ?

€ Γυνὴ τιμίας ψυχὰς ἀνδρῶν ἀγρεύει, --- Θρόνος

ἀτιμίας, γυνὴ μισοῦσα δίχαια. »

€ Ylk, φύλασσε ἐμὰς ἐντολὰς, xaX βιώσεις, ἕνα et
τηρήσῃ ἀπὸ γυναιχὸς ἀλλοτρίας χαὶ πονηρᾶς. ᾿Απὸ
γὰρ θυρίδος ix τοῦ οἴχου αὐτῆς εἰς τὰς πλατείας
παρακύπτουσα, ὃν ἂν ἴδῃ τῶν ἀφρόνων τέχνων
γεανίαν ἐνδεῆ φρενῶν παραπορευόμενον ἐν γωνίᾳ,
ἐν διόδοις οἴχων αὐτῆς, καὶ λαλοῦντα ἐν σχότει
ἑἐσπερινῷ, ἡνίκα ἂν ἧ ἡσυχία νυχτερινὴ xat γνοφώ-
δης * ἡ δὲ γυνὴ συναντᾷ αὐτῷ εἶδος ἔχουσα πορνιχὸν,
ἢ ποιεῖ νέων ἐξίπτασθαι καρδίας. ᾿λνεπτερωμένη
ἐστὶν ἀσώτως" ἐν οἴχῳ δὲ οὐχ ἡσυχάζουόσιν οἱ πόδες
αὐτῆς. Χρόνον váp τινὰ ἔξω ῥέμδεται, χρόνῳ δὲ ἐν
ᾳλατείαις παρὰ πᾶσαν γωνίαν ἐνεδρεύει. Εἶτα ἐπι-
λαδομένη ἐφίλησεν αὐτὸν, ἀναιδεῖ δὲ προσώπῳ πρὸσ-
εἶπεν αὐτῷ * 8vcla slpnvtxf) μοί ἐστι, σήμερον ἀπο-
δίδωμι τὰς εὐχάς μον. "Evtxa τούτου ἐξῆλθον εἰς
συνάντησίν σοι. ποθοῦσα τὸ πρόσωπόν cou εὕρηκχά
σε" χειρίαις τέταχα τὴν χλίνην μου, ἀμφιτάποις δὲ
ἔστρωχα τοῖς ἀπ᾽ Αἰγύπτου " διέῤῥαγχα τὴν χοίτην
μου xpóxi, τὸν δὲ οἶχόν pou χινναμώμῳ. Ἐλθὲ,
xai ἀπολαύσωμεν φιλίας ἕως ὄρθρου. Δεῦρο xal
ἐγχυλισθῶμεν ἔρωτι. Οὐ γὰρ πάρεστιν ὁ ἀνήρ μου
ἐν οἴκῳ * πεπόρευται ὁδῷ μακρᾷ, ἔνδεσμον ἀργυρίου

in manu sua : post dies multos redibit domum D λαδὼν ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, δι᾽ ἡμερῶν πολλῶν ἐπαν-

suam. Seduxit eum multo colloquio, et retibus la-
biorum pertraxit illum. flic. autem circumactus
secutus est. Sicut bos ad victimam ducitur, et si-
cut canis ad vinculum, aut sicut cervus vulneratus
in jecore, properat velut avis ad laqueum, ne-
sciens quia pro anima currit. Multos vulnerando
dejecit, innumerabiles sunt quos trucidavit. Vie
inferorum domus ejus, deducentes in penetralia
mortis. »

Prov. x1, 22. -- « Velut. inauris in naribus suis,
sic mulieri perverso animo pulchritudo. »

Prov. ix, 15. — « Mulier stulta et procaz, cibo
indigens efficitur, qui nec novit pudorem. Sedit
jn foribus domus sux super sellam, palam in pla-

fj Ett εἰς τὸν οἶχον αὐτοῦ. ᾿Απεπλάνησςε δὲ αὐτὸν πολλῇ
ὁμιλίᾳ, βρόχοις δὲ τοῖς ἀπὸ χειλέων ἐξώχειλεν αὐτόν.
Ὁ δὲ ἐπηχολούθησς χεπφωθεὶς, xal ὥσπερ δὲ βοῦς
ἐπὶ σφαγὴν ἄγεται, χαὶ ὥσπερ κύων ἐπὶ δεσμὸν, ἣ
ὡς ἔλαφος πεπληγὼς εἰς τὸ ἧπαρ, σπεύδει δὲ ὥσπερ
ὄρνεον εἰς παγίδα, οὐκ εἰδὼς ὅτι περὶ ψυχῆς τρέχει.
Πολλοὺς τρώσασα χαταδέδληχε, καὶ ἀναρίθμητοί
εἰσιν 00; πεφόνευχεν. Ὁδοὶ ἅδου ὁ olxoc αὑτῆς, χατ-
ἄγουσαι εἰς ταμεῖα θανάτον. »

« Ὥσπερ ἐνώτιον ἐν ῥινὶ ὑὸς, οὕτως γυναιχὶ χα-
χόφρονι κάλλος. »

t Γυνὴ ἄφρων καὶ θρασεῖα, ἐνδεὴς ψωμοῦ γίνεται,
ἣ οὐχ ἐπίσταται αἰσχύνην. Ἐχάθισεν ἐπὶ θύραις τοῦ
ἑευτὸς οἴχου, (rA δίφρου ἐμφανῶς ἐν πλατείαις

261

SACRA PARALLELA.

1392

προσκαλουμένη τοὺς παριόντας xai κατευθύνοντας A leis vocans transeuntes, εἴ recta vias suas per-

kv ταῖς ὁδοῖς αὐτῶν. "0; ἐστιν ὑμῶν ἀφρονέστατος,
ἐχχλινάτω πρός ue, ἐνδεὴς δὲ φρονήσεως, παραχε-
λεύομαι, λέγουσα" "Aprov χρυφίων ἡδέως ἄψασθε,
καὶ ὕδατος χλοπῆς γλυχεροῦ πίεσθε. 'O δὲ οὐχ οἶδεν
ὅτι γηγενεῖς παρ᾽ αὐτῇ ὀλοῦνται, χαὶ εἰς πέταυρον
Mov συναντᾷ. »

« Ὥσπερ σκώληξ ἐν ξύλῳ, οὕτως ἄνδρα ἀπόλλυσι
Ἰννὴ χαχηποιός. ?

ε Ὁ χατέχων μοιχαλίδα, ἄφρων καὶ ἀσεδής. »

« Ἰξρεῖσσον οἰκεῖν ἐν ἐρήμῳ, ἣ μετὰ γυναιχὸς μα»
χίμου καὶ γλωσσώδους xa ὀργίλου. »

« Σταγὄνε; ἐκδάλλουσιν ἄνθρωπον ἐν ἡμέρᾳ χει-
μερινῇ ix τοῦ οἴχου αὐτοῦ, ὡσαύτως καὶ γυνὴ λοίδο-
go; ἐχ τοῦ ἰδίου οἴχου ἄνδρα ἐχδάλλει. »

« ᾿Απὸ «ἧς συγχοίτον δου φύλαξαι, τοῦ ἀναθέσθαι
αὐτῇ τι ποιεῖν. »

« Μὴ δῷς γυναιχὶ τὴν Ψυχήν δου, μὴ ὑπάντα
ἐναιριζομένῃ. Μετὰ Ψαλλούσης μὴ ἐνδελέχιζε. Παρ-
ϑένον μὴ χαταμάνθανε. Μὴ δῷς πόρνῃ τὴν ψυχήν
σου. 'Axóctptiov τὸν ὀφθαλμόν σον ἀπὸ γυναικὸς
εὐμόρφου. Μετὰ ὑπάνδρου γυναιχὸς μὴ χάθον τὸ
σύνολον. Ἐν χάἄάλλει γὰρ γυναιχὸς πολλοὶ ἐπλανήθη-
σαν. »

« Οἶνος xaX γυναῖχες ἀποστήσουσι συνετούς. »

« Πατέρα xal ἄνδρα χαταισχύνει ἡ θρασεῖα, καὶ
ὑπὸ ἀμφοτέρων ἀτιμασθήσεται. »

€ Γυνὴ καταλιποῦσα τὸν ἄνδρα, xal παριστῶσα
κληρονόμον ἐξ ἀλλοτρίων, πρῶτον ἐν νόμῳ ᾿γψίστου
ἠπεΐθησε, καὶ δεύτερον εἰς ἄνδρα αὑτῆς ἐπλημμέ-
λησεν, xat τὸ τρίτον ἐν πορνείᾳ ἐμοιχεύθη, xai ἐξ
ἀλλοτρίου ἀνδρὸς τέκνα παρέστησεν. Αὕτη εἰς ἐχ-
χλησίαν ἐξαχθήσεται" οὐ διαδώσουσι τὰ τέχνα αὐτῆς
ῥίζαν, xal οἱ χλάδοι αὐτῆς οὐχ οἴσουσι καρπόν"
καταλείψει εἷς χατάραν τὸ μνημόσυνον αὐτῆς. »

« Μὴ δῷς ὕδατι διέξοδον, μηδὲ γνναιχὶ πονηρᾷ
ἄνεσιν. Εἰ μὴ πορεύεται χατὰ χεῖρά σου, ἀπὸ τῶν
σαρχῶν σου ἀπότεμε αὐτήν. Συνοιχῆσαι λέοντι, xal
δράκοντι εὐδόχησαι, ἣ συνοιχῆσαι μετὰ γνναιχὸς
πονηρᾶς. Μιχρὰ πᾶσα χαχία πρὸς κακίαν γυναι-
κός" χλῆρος ἁμαρτωλοῦ ἐπιπεσεῖ ἐπ᾽ αὐτήν. ᾿Ανά-
ὄτσις ἀμμώδης ἐν ποσὶ πρεφδυτέρον, οὕτω γυνὴ
γλωσσώδης ἀνδρὶ ἡσύχῳ. "Amb γυναιχὸς ἀρχὴ
ἁμαρτίας, χαὶ δι' αὐτῆς ἀποθνήσχομεν πάντες. »
« Μὴ δῷς γυναιχὶ πονηρᾷ παῤῥησίαν. »

« "Opyh μεγάλη γυνὴ μέθυσος. Πορνεία γυναιχὸς
ἐν μετεώροις ὀφθαλμῶν, xal ἐν τοῖς βλεφάροις αὖ-
^5c γνωσθήσεται. "

« Ἱξρείσσων πονηρία ἀνδρὸς, h ἀγαθοποιὸς γυνή.
Ἑκὶ γυναιχὶ πονηρᾷ χαλὸν σφραγίς. »

᾿Αμαρτήματα γυναιχῶν, ἀνδρῶν ἀπαιδευσία.

Τυνὴ φιλόπλουτος, συνοιχοῦσα ἀνδρὶ ὀμόφρογι, δι-
πλάσιος νόσος. Τάς τε Ὑὰρ τρυφὰς ἀναφλέγει, «aX
PaATROL. GR. XCV.

agentes. Qui insanissimus est vestrum, declinet ad
me, aut iadigens sensu, eum invito, inquiens :
Panes absconditos gustate, ct aquas furtivas dulces
bibite. IMic vero ignorat quod gigantes apud eam
peribunt, et in perticam iuferni occurrit, »

Prov. xxv, 120. — « Sieut vermis in ligno, sic
virum perdit mulier mala. »

Prov. xvm, 922. — « Qui tenet adulteram , stultus
est et impius. » ,

Prov. xxi, 19. — « Melius est habitare in de-
serio, quam cum muliere rixosa, lingeosa οἱ ira-
cunda.

Prov. xxvii, (δ. — « Stille ejiciunt lrominem in
die hiemis de domo sua: sic quoque mulier con-
viciosa virum domo sua ejicit. »

Mich. vii, 5. — « Ab ea quie cubat tecum, cave
ne ei quidquam eommendes ut faciat. »

Eccli. 1x, 2. — « Ne des mulieri animam tuam,
nec obviam procedas meretrici. Cum cantatrice ne
sis assiduus. Virginem ne intuearis. Nc des me-
relrici animam (uam. Averte oculum tuum ἃ
muliere speciosa. Cum aliena muliere ne sedeas
omnino. Propter speciem mulieris multi errave-
runt. »

Eccli. xix. 4. — « Vinum et mulieres apostatare
facient sapientes. »

Eccli. xxu, 5. — « Patrem et virum confundit

( procax, et ab utroque ignominia aflicietur. »

Eccli. xxm, 22. — « Mulier relinquens virum
suum, et statuens heredem ex alienis, primo in
lege Altissimi incredibilis fuit : ct sccundo in vi-
rum suum deliquit ; et tertio in adulterio fornicata
est, etex alio viro filios exbibuit. Hzc in ecclesiam
educetur. Non dabunt filii ejus radicem, et rami
illius non ferent fructum. Derelinquet in maledi-
cium memoriam suam. »

Eccli. xxv, δέ, 25, 26, 55, 85. — « Ne des aque
exitum, nec mulieri improbz remissionem. Si non
ambulaverit ad manum tuam, de carnibus tuis ab-
scinde eam. Commorari cum lecne 411 et dra-
cone tibi placeat magis, quam babilare cum mu-
liere nequam. Brevis est omnis malitia erga noli-
tíam mulieris : sors peccatoris cadet super eam.
Áscensus arenosus in pedibus veterani, sic mulier
libguata homini quieto. À muliere initium factuin
est peccati, et per illam morimur omnes. Ne des
mulieri malz loquendi libertatem. »

Eccli. xxvi, 2. — « Ira magna, mulier ebriosa.
Fornicatio mulieris in extollentia oculorum, et in
palpebris suis cognoscelur. »

Eccli. xun, 14. — « Melior est. iniquitas viri,
quam mulier benefaciens, Super mulierem nequam
bonum est sigillum. »

Sixti, — Peccata mulierum imperitia virorum
contrahuntur.

Basil. hom. adv. dirit. — Mulieris lascivee de-
scriptio, — Mulier, qui ὀλύδλασυτα CXV χα ὺς

A

13

S. JOANNIS DAMASCENI

1294

rjusdem iadolis viro conjuncta sit, duplez mor- Α tà; φιληδονίας αὔξει, xal χέντρα ταῖς περιέργοις

bus est. Nam οἱ delieias accendit, et voluptatum
amorem auget, et cupiditatibus minime necessariis
aculeos subjicit, puta uniones quosdam, et mar-
garilias, smaragdosque, et hyacinthos, et aurum
excogitans, atque aurum partim fabricans, partim
intexzens, sieque per summam inentiam morbum
ezaggerst, Neque enim obiter οἱ perfunctorie his
rehus studet; vcrum et noeta. et interdiu in lis
curis versatur. Sexcenti quoque adulatores ctipi-
ditatibus ipsins obsequentes, tinctoree, aurifices,
wnguenlarios, textores, εἰ variandi artis peritos
colligunt : nec per assidua ejus imperia quidquam
temporis marito ad respirandum datur. Nullz
opes mulieribus cupiditatibus explendis pares
suni, nec si amnis instar fÜucrent. Barbaricum
enim unguentum haud secus ac promercale oleum
affectant, maris florem, purpuram scilicet, el qua
.ex conchis ostreisve eliciuntur, super lanant pecu-
dum. Jam vero aurum ingentis pretii lapillos
«onstringeus, partim fronti earum ornamento cst,
partim cello. Aliud ilem in zonis est, aliud ma-
nus, et aliud pedes vincit, Gaudent enim, quee
auri amore tenentur, manicis ligari, modo sit
aurum, id quo stringuntur. Quandonam igitur
curam aget animse, qui cupiditatibus mulieris ob-

ἐπιθυμίαις ἐνίησι, τινὰς ἐπινοοῦσα μαργαρίτας, καὶ
σμαράγδους, καὶ ὑαχίνθους, καὶ χρυσόν" τὸν μὲν
χαλχεύονσα, τὸν δὲ ὑφαίνουσα, xai διὰ πάσης ἀπει-
ροχαλίας τὴν vósov αὔξουσα. Οὐ γὰρ ix παρέρτου
ἡ κερὶ ταῦτα σπουδὴ, ἀλλὰ χαὶ νύχτες, καὶ ἡμέραι
«ἃς περὶ τούτων μερίμνας ἔχουσι " καὶ μυρίοι τινὲς
κόλαχες ταῖς ἐπιθυμίαις αὐτῶν ὑποτρέχοντες, συν-
άγοναι τοὺς ἀνθοδαφεῖς, χρυσοχόους, τυὺς μυρ-
εψοὺς, τοὺς ὑφάντα;, τοὺς ποιχιλτάς " οὐδένα καιρὸν
ἀναπνεῖν τῷ ἀνδρὶ δίδωσιν Ex τῶν συνεχῶν αὐτῆς ἐπι-
ταγμάτων. Ὀὐδεὶς ἐξαρκεῖ πλοῦτος ταῖς γυναικέίαις
ἐπιθυμίαις ὑπηρετούμενος, οὐδ᾽ ἂν ἐκ ποταμῶν ἐπιῤ-
ῥέῃ. Σπουδάζεται μὲν xap' αὑταῖς τὸ βαρδαριχὸν μύ-
pov, ὡς τὸ ἐξ ἀγορᾶς ἕλᾳιον, τὰ δὲ ἐχ θαλάσσης ἄνθη,
ἡ χόχλος, fj πέννα, ὑπὲρ τὸ ix τῶν προδάτων ἔριον.
Χρυσὸς δὲ περισφίγγων τοὺς βαρυτίμους τῶν λίϑων, δ᾽
μὲν αὐταῖς προμετώπιος γίνεται χόσμο:, ὁ δὲ mepiav-
χένιος, καὶ ἄλλος ἐν ζώναις, καὶ ἄλλος τὰς χεῖρας δε-
σμεῖ, καὶ τοὺς πόδας. Xalpouot γὰρ αἱ φιλόχρυσοι δεδε-

D μέναι "vat; χειροπέδαις, μόνον ἐὰν χρνσὸς ὁ δεσμῶν

αὑτὰς ἧ. Πότε οὖν ψυχῆς ἐπιμελήσεται ὁ γυναιχείαις
ἐπιθυμίαις ὑπηρετούμενος ; Ὥσπερ γὰρ τὰ ὑπόσαθρα
τῶν πλοίων κατὰιγίδες χαὶ ζάλαι, οὕτως αἱ πονηραὶ
«ὧν γυναιχὼν διαθέσεις, τὰς ἀσθενεῖς ψυχὰς τῶν
συνοιχοόντων χαταδαπτίζουσιν.

sequitur? Nam sicut supputrid» naves a procellis εἰ tempéétetibus , sic prave sulierum alle-
etioneg , imbecilles maritorum animós demergunt.

Kjusd. adv. ebriosos. — Nulierculæ petulantes,
Dei metu omisso, et sempiterno igne contempto,
quo dije eas eb memoriam resurrectionis domi
sedere oporteret, diemque illum animo complecti,
quo ecli aperientur ac judex nobis e ccelis ap-
parebit, itemque tubz Dei, resurrectio mortuorum,
justom judicium, et remuneratio unicuique se-
cundum opera swa : pro eo, inquam, quod hzc
anümis versare deberent, atque ab omnibus cegi-
tationibus improbis pectora sua repurgare, admis-
saque prius peceata lacrymis delere, et ad occur-
sum Christi in magno adventus ipsius die se
comperare, excusso Christiang servitutis jugo,
projectis e capite turpitudinis velamentis, per sum-
mam Dei, necnon angelorum ipsius aspernatio-
nem et contemptum, nulla cujusquam virorum

Γυναῖχες ἀκόλαστοι ἐπιλαθόμεναι τοῦ φόδου τοῦ
Θεοῦ, τοῦ πυρὸς τοῦ αἰωνίου καταφρονήσασαι, ἐν

C ἡμέρᾳ τοιαύτῃ, ὅτε αὐτὰς ἐχρὴν διὰ τὴν ἀνάμνησιν

tfjg ἀναστάσεως χαθέζεσθαι ἐν τοῖς οἴχοις, χαὶ ἕν-
νοιᾶν Aap6áva τῆς ἡμέρας ἐχείνης, καθ᾽ ἣν ἀνοι-
γήσονται μὲν οἱ οὐρανοὶ, ἐπιφανήσεται δὲ ἡμῖν ὁ
χριτὴς ἐξ οὐρανῶν, καὶ σάλπιγγες Θεοῦ, χαὶ ἀνά-
στὰσις νεχρῶν, xaX χρίσις διχαία, καὶ ἀνταπόδοσις
ἑχάστῳ χατὰ τὸ ἔργον αὐτοῦ, ἀντὶ τοῦ ταῦτα ἔχειν
ἐν τοῖς διαλογισμοῖς, χαὶ καθαίρειν μὲν ἑαντῶν τὰς
χαρδίας ἀπὸ πονηρῶν ἐνθυμήσεων, ἐξαλείφειν δὲ
τοῖς δάχρυσι τὰ προημαρτημένα, ἑτοιμάζεσθαι πρὸς
τὴν ἀπάντησιν τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὴν μεγάλην ἡμέν
pav τῆς ἐπιφανείας αὐτοῦ, ἀποσεισάμεναι τὸν
ζυγὸν τῆς δουλείας τοῦ Χριστοῦ, ῥίψασαι ἀπὸ

᾿ τῶν χεφαλῶν tà τῆς ἀσχημοσύνης χαλύμματα, χατα-

prospectus verecundia, inflatis comis, pallia δ10- p φρονήσασαι τοῦ Θεοῦ, χαταφρονήσασαι τῶν ἀγγέ-

lasque trahentes, pedibusque simul ludentes, pro-
caci impudentique 8 oculo, effuso risu, ad
saltandum velut furore quodam abrepte, atque
omnem juvenum petulantiam in seipsas illieientes,
choros in martyrum memoriis, qu: in civitatis
suburbiis sit: sunt, agitant, οἱ saneta loca ob-
scenitalis sux fecerunt officinam ; aerem quidem
meretriciis cantibus, terram vero impuris pedibus,
saltationibus eam percutiendo, contaminarunt,
adolescentium turbam theatri loco sibi undique
constituentes; spetulcas plane, οἱ ad extremum
amentie gradum nihil sibi reiiqui facientes. Hæe
ego quonammodo sileam? quasnam rursum pro
sceleris. atrocitate lacrymas fundam? llóc nobis

λων αὐτοῦ, καταναισχυντήσασαι πάσης ὄψεως ἄῤῥε-
νος, συδοῦσαι τὰς χόμας, σύρουσαι τοὺς χιτῶνας,
xgi τοῖς ποσὶν ἅμα παίζουσαι, ὀφθαλμῷ ἀσελγεῖ,
γέλωτι ἐχχεχυμένῳ πρὸς ὄρχησιν, πᾶσαν νέων ἀχο-
λάσιαν ἐφ' ἑαυτὰς προσχαλούμεναι, ἐν τοῖς πρὸ τῆς
πόλεως μαρτυρίοις χοροὺς συστησάμεναι, ἔργα-
στήριον τῆς οἰχείας ἀσχημοσύνης, αὐτῶν τοὺς fjru-
σμένους τόπους πεποίηνται" ἐμίαναν μὲν τὸν ἀέρα
τοῖς ἄσμασι τοῖς πορνιχοῖς, ἐμίαναν Gk τὴν γῆν τοῖς
ἀκαθάρτοις ποσὶν, ἣν ἐν ταῖς ὀρχήσεσιν χατεχρότη-
cav, θέατρο" ἑαυταῖς νεανίσχων ὄχλον περιστησάμν»
vat, σοδάδες ὄντως, xal παραφόρου παντελῶς ua-
νίας οὐδεμίαν ὑπερδολὴν καταλείπουσαι. Ταῦτα μὲν
«ὥς Gast its τῆς δὲ vox ἀξίαν ὀδύρωμαι ; Οἶνος

1325

SACRA PARALLELA.

1326

ἡμῖν τῶν ψυχῶν τούτων τὴν ζημίαν ἐποίησεν" οἶνος A animarum. islarum detrimentum vinum attulit :

«ὃ παρὰ Θεοὺ δῶρον εἰς παραμυθίαν τῆς ἀσθενείας
δεδομένον τοῖς σωφρονοῦσιν, ὅπλον δὲ νῦν γενόμενον
ἀχολασίας «ol; ἀσελγαίνουσιν,

8 Οὐδὲν τοίνυν ἐφάμιλλον γυναιχὸς πονηρᾶς. Τί
λόοντος δεινότερον ἐν τετράποσιν ; οὐδέν. Τί δὲ ὠμό-
τερον δράχοντος ἐν ἑρπετοῖς ; ἀλλ᾽ οὐδέν" πλὴν γυ-
. vauxbc πονηρᾶ;. Καὶ λέων, καὶ δράνων ἐλάττω τυγ-
χάνονοι. Μαρτυρεῖ μοι τῷ λόγῳ ὁ σοφῴώνατος Σολομὼν
λέγων Συνοικῆσαι λέοντι f| δράχοντι εὐδόχησαι,
ἣ συνοικῆσαι μετὰ γυναικὸς πονηρᾶς καὶ γλωσσώδονς.
Καὶ ἵνα μὴ νομίσῃς τὸν προφήτην εἰρωνείαν εἰρηχέ-
v0:, ἐξ αὐτῶν τῶν πραγμάτων κατάμαθε ἀχριδῶς" τὸν
Δανιὴλ οἱ λέοντες ἠδέσθησαν, τὸν δὲ δίχαιον Na6ov-
θὴν Ἰεζξάδελ ἐφόνευσε. Τὸ χῆτος τὸν Ἰωνᾶν iv τῇ
χοιλίᾳ ἐφύλαξεν, Δαλιδὰ δὲ τὸν Σαμψὼν ξυρήσασα
«οἷ; ἀλλοφύλοις καρόδωχεν. Δράχοντες, xai ἀσπίδες,

xa κεράσται τὸν Ἰωάννην ἐν τῇ ἐρήμῳ ἐτρόμαξαν, .

Ἡρωδιὰς δὲ αὑτὸν ἐν ἀρίστῳ ἀπέτεμεν. Οἱ κόρακες
φὃν Ἡλίαν ἐν τῷ ὄρει διέθρεψαν, Ἰεζάδελ δὲ αὐτὸν
μετὰ τὴν εὐεργεσίαν τοῦ ὀεταῦ πρὸς φόνον παρέδω-
κεν. Τί γὰρ ἔλεγεν; El σὺ εἶ HAlac, κἀγὼ Ἰεζά-
δε1" τάδε ποιήσειάν κοι οἱ θεοὶ, καὶ τάδε αροσ-
ϑείησαν, εἰ μὴ ὡς ταύτην τὴν ὥραν αὔριον θή-
copas chr ψυχήν σου. ὡς ἐγὸς cor εεθνηχόεων.
Καὶ ἐροδήθη "HAlac, καὶ ἐπορεύθη, καὶ ἦ.θεν εἰς
εὴ» ἄρημον ὁδὸν ἡμέρας, καὶ ἠτήσατο τὴν γυ-
χὴν αὐτοῦ ἀποθανεῖν, καὶ εἶπεν" Κύριε ὁ Θεὸς,

. vinum, inquam, illud Dei munus, quod ad levamen

infirmitatis castis sobriisque heminibus concessum
fuit, nunc autem intemperantibus petulantiz fa-
cium est instrumentum, |
Chrysost. — Nullum malum cum improba mu-
liere conferendum est. Quidnam inter quadrupedia
crudelius est leone ? nihil plene. Quid inter repti-
lia szevius dracone * nihil prorsus. Atqui improba
muliere, et leo ei draeo inferiores sunt. Testis
est mihi sapientissimus Salomon, ubi ait : Com-
morari cum leone et dracone magis placere, quam
babitare cam muliere mala etloquaci. Ac ne pro-
phetam hse irenica locatum existimes, ex ipsis
rebus accurate rem inspice. Leones Danielem re-

B veriti Sunt; at justum Nabuthen Jezabel interfc-

eit. Cetus Jonam in ventre servavit; at Dalida
Samsonem abrasa coma, allophylis tradidit, Dra-

. ones, aspides et ceras Joannem in deserto per-

limuerunt : at Herodias eum inter epulas obtein-
cati jussit. Eliam corvi jn monte aluerunt : at Je-
zabel eumdem post concessam pluviam ad cedem
quiesivit. Quid enim aiebat ἴ Si tw es Elias, ast
ego sum Jezabel; hec faciant mihi dil, et hac
addani, nisi cras hac hora ponam animam tuam
sicul unius ex iis qui mortui sunt. Et timuit Elias,
prefectusque est, et abiit. in. desertum. viam diei
unius, et petivit αἱ anima sua mereretur, et dixit :
Domine Deus, sufficiat. Accipe animam meam a me,

ἱκανούσθω, Aá6e τὴ» yvyür pov ἀπ' ἐμοῦ, ὅτι ( quia satius est mihi ut moriar, quam ut visam ; quia

. xa Àór εὸ ἀποθανεῖν pe, ἣ Cir, ὅτι κρείσσων ἐγὼ
οὐχ εἰμὶ ὑπὰρ τοὺς πατέρας μου. Οἴμοι] ὅτι ὁ προ-
φήτης Ἡλίας ἐφοδήθη γυναῖχα, ὁ τῆς οἰχουμένης
ὅλης τὸν ὑετὸν ἐν τῇ γλώττῃ βαστάζων, ὁ πῦρ οὐ-
βανόθεν ῥήματι χατενέγκα;, xai δι᾽ εὐχῆς νεχροὺς
ἀνεγείρας, ἐφοδήθη γυναῖχα ; vat, ἐφοδήθη. Οὐδεμία
γὰρ συγχρίνεται χαχία γυναιχὶ πονηρᾷ. Μαρτυρεῖ
μοι τῷ λόγῳ ἡ Σοφία λέγουσα " Οὐκ ἔστι περςαλὴ
ὑπὲρ κεραλὴν ὄφεως, καὶ οὐκ ἔστι καχία ὑπὲρ
«κακίαν γυναιχός. " τὸ χαχὸν τοῦ διαδόλον xal
ὀξύτατον ὅπλον διὰ γυναιχὸς ἐξ ἀρχῆς ἐν τῷ παρα-
δείσῳ χατέτρωσε τὸν ᾿Αδάμ. Διὰ γυναιχὸς τὸν Δαδὶδ
πρὸς τὴν χατὰ τοῦ Οὐρίου δολοφονίαν ἐξέμανεν. Διὰ
γυναιχὸς τὸν σοφώτατον Σολομῶντα πρὸς παράδασιν

melior non sum patribus meis (111 Reg. x1x,2, seqq).
Proh inversi mores! Elias propheta feminam ex-
timuit ? Ille qui totius erbis imbrem gestabat, qui
ignem ceitus verbo detrazerat, qui per erstio-
Rem mortuos revocaverat ad vitam, feminam ti-
muit? certe timuit. Neque enim vlla improbitas
est, quae eum improba muliere possit comparari.
Atqui sermoni meo fidem astruit sapientia, ubi
ait : Non est caput super capat serpentis, et non est
malitia supra melitiam mulieris (Eccli. vuxv, 22).
O nequitiam, acutissimumque telum diaboli 1 ls
per mulierem a principio Adamum ia paradise
sauciavit. Per mulierem δὰ necem Uriæ per dolum
infereodam Davidem veluti furore perculit. Per

κατέστρεψεν" διὰ γυναιχὸς τὸν ἀνδρειότατον Σαμψὼν D mulierem Salomonem sapientie laude prastantis-

ξυρήσας ἐτύφλωσεν. Διὰ γυναιχὸς τοὺς υἱοὺς "Hà τοῦ
ἱερέως ἐδάφισεν᾽ διὰ γυναιχὸ; τὸν οὐρανοδρόμον
Mlav ἐδίωχε᾽" διὰ γυναιχὸς τὸν εὐγενέστατον Ἰωσὴφ
φυλακῇ χατέχλεισε. ἀιὰ γυναιχὸς τὸν τκαντὸς χόσμου
λύχνον Ἰωάννην ἑπέτεμε " διὰ γνναιχὸς πάντας
κατασφάζει. Γυνὴ γὰρ ἀναιδὴς οὐδενὸ; φείδεται. Οὐ
Λευΐτην τιμᾷ, οὐχ ἱερέα ἐντρέπεται, οὗ προφήτην
ἐναιδεῖται. Ὧ καχοῦ χακὸν χάχιστον, γυνὴ πονηρὰ,
κἂν jj πενιχρά. Ἐὰν δὲ xal πλοῦτον ἕλῃ τῇ πονηρίᾳ
αὑτῆς συνεργοῦντα, δισσὸ» τὸ χαχόν" ἀφόρητον τὸ
ζῶον, ἀθεράπευτον τὸ θηρίον. Ἔγὼ olóa xaY ἀσπί-

simum ad prsevaricationem impulit. Per mulierem
fortissimum Samsonem abrasis capillis exesravit.
l'er mulierem filios Heli sacerdotis in terram prostra-
vit. Per mulierem codipetam illum Eliam iusectatus
est. Per mulierem nobilissimum Josephi in carec-
rem 413 trusit. Per mulierem Josnnem totius
mundi lucernam copite truncavit. 'er mulierem
nullum non jugulst : nam mulier impudens ne-
mini parcit, Non Levite rationem babet : non sa-
cerdotem, non prophetam veretur, O utungomni
malo pejus! improba mulier est, vel si penuria

ὁ Ex bomilia in decollgtionem Pracursoris, quse exstat. t. VII edit. Savil, p. 545, dubimqce fidel
esi.

1521

S. JOANNIS DAMASCENI

1328

laboret. Sin vero etiam affluit opibus, 4185 im- A δας χολαχενομένας ἡμεροῦσθαι, xaX λέοντας, xat τί-

probitati ipsius subsidio sint, malum duplex est,
intolerabile animal et bestia quis nullis deliniri
obsequiis possit. Ego quippe aspides blanda manu
demulsas mansuescere scio, leones, ct tigres, et
pardos cicurari : at mulier improba dum lacessi-
tur, furit, et cum demulcetur, insoleseit. Quod
si virum habet auctoritate pollentem, diu noctu.
que sermenibus eum impellendo, ad insidiosam
cædem acuit, quemadmodum Herodias Herodem.
Sin rursus pauperem maritam babet, ad iras il-
lum et pugnas excitat. Sin demum vidua est, ipsa
per se omaes aspernatur. Neque enim Dei metu
linguam freoat, neque δὰ futurum tribunal con-
jicit eculos, amicitie leges nescit. Nihili pendit

γρεις, xal παρδάλεις. τιθασσενομένας πραὔνεσθαι *
Ὑννὴ δὲ πονηρὰ καὶ ὑδριζομένη μαίνεται, καὶ χολα-
χενομένη ἐπαίρεται. Κἂν ἔχῃ ἄνδρα ἄρχοντα, νύκτωρ
4€ xai μεθ᾽ ἡμέραν τοῖς λόγοις αὐτὸν ἐχμοχλεύουσα
πρὸς δολοφονίαν ὀξύνει, à; Ἡρωδιὰς τὸν Ἡρώδην.
Κἂν πένητα ἔχῃ τὸν ἄνδρα πρὸς ὀργὰς καὶ μάχας
αὐτὸν διεγείρει" χἂν χήρα τυγχάνῃ, αὕτη δι᾽ ἑαυτῆς
τοὺς πάντας ἀτιμάζει. Φόδῳ γὰρ Θεοῦ οὗ χαλινοῦται
τὴν γλῶσσαν οὐκ εἰς τὸ μέλλον χριτήριον ἀποῦλέ-
κει᾽ οὐ φιλίας οἶδεν θεσμόν. Οὐδέν ἐστι γυναιχὶ πο-
νηρᾷ τὸν ἴδιον ἄνδρα. παραδοῦγαι εἰς θάνατον. ᾿Αμέ-
λει γοῦν τὸν δίχαιον Ἰὼδ ἡ ἰδία γυνὴ πρὸς θάνατον
παρεδίδου, λέγουσα" Elaóv τι ῥῆμα βλάσφημον
πρὸς Κύριον, καὶ te. Isvᷣra. "OQ φύσεως μοχθηρᾶς !

improba mulier virum suum morti tradere. Eniin- B o προαιρέσεως ἀνοσίας ! οὔκ ἠλέησεν ἰδοῦσα τοῦ

vero justum illum Job «sor sua in necem conji-
-ciebat, cum ita loquebatur : Dic verbum quoddam
impium adversus Dominum, εἰ morere ( Job wi, 9).
Ὁ flagitiosam indolem ! O nefariam animi inductio-
nem ! Nulla misericordia commota fuit, cum ma-
riti sui viscera fervidis pustulis velut ardentibus
quibusdam carbonibus exusta, carnesque omnes
jpsius eorreptos vermibus vidit. Ad misericordiam
inflexa mon est, cum eum totum in se eonvolu-
tum, fatiseentemque, οἱ angore confectum, ac
continues helitus ex imo pectore hianti ore tra-
hentem conspexit, Non emollita est ad comnrise-
ralionem, cum eum qui purpura quondam regia
ioduebatur, tunc toto corpore nudum ín sterqui-
Hinio videret. Minime recordata est veteris suze
eum 60 consuetudinis, quantaque propler cum

oria, quantisque opibus floruisset. Quid vero?
j^ verbum. quoddam: adversus Dominum, et mo-
fere. Nunquid tibi cum morbo laborares, tale
quidpiam unquam proloeutus est? Nonne potius
hoe egit, uti. precibus piisque largitionibus mor-
bum diluere? Nimirum ipsi non sufficiebat im-
missa ad aliquod tempus paupertas, nisi tu quo-
que sempiternum οἱ cruciatum per blasphemiam
arcesseres. Àn nescis omne peccatum remissum
iri hominibus; blasphemiam autem ín Spiritum
sanctum remittendam non esse, nec in hoc εῶ-
culo, nec. in futuro? Vis aliam quoque huic pa-

ἰδίου ἀνδρὸς τὰ σπλάγχνα ὑπὸ τῶν ἀναζεουσῶν φλυ-
χτίδων, ὥσπερ ὑπὸ ἀνθράχων σπινθηροδόλων καιό-
μενα, καὶ ὅλας τὰς σάρχας αὐτοῦ τοῖς σχώληξι ovvtt-
λημμένας. Οὐ χατεχάμφθη πρὸς οἶχτον, ἰδοῦσα αὐ-

πὸν, ὅλον δι᾽ ὅλου ἑλισσόμενον xal χάμνοντα,, xal

ἀγωνιῶντα, xal συνεχῆ ἄσθματα Ex λαγόνων μετὰ
πόνου χεχηνότι τῷ στόματι φέροντα. Οὑκχ ἐμειλίχθη
πρὸς εὐσπλαγχνίαν, ὁρῶσα τόν ποτε ἂν βασιλιχῇ
πορφυρίδι, τότε ἐπὶ χοπρίας xslyavov, γεγυμνωμέ-
vov τῷ σώματι. Καὶ οὐχ ἐμνημόνευσε τῆς πρὸς αὖ-
τὸν ἀρχαίας συνηθείας, xai οὐδὲ ὅσα δι᾿ αὐτὸν ἐπί-
δοξα καλὰ ἤνθησεν. ᾿Αλλὰ τί; Elxór τι ῥῆμα πρὸς
Κύριον, καὶ τελεύτα. "Apó col ποτε ἀῤῥωπτούσῃ
τοιοῦτον ἐφθέγξατο ; Καὶ οὐχὶ εὐχαῖς τὴν νόσον ἀπ-
ἐσμηξεν; Οὐχ ἤρκει γὰρ αὐτῷ ἡ πρὸς καιρὸν πενία,
ἀλλὰ καὶ αἰώνιον αὐτῷ προξενεῖ; διὰ τῆς βλασφη-
μίας τὴν χόλασιν ; Ἢ οὐχ οἶδας, ὅτι πᾶσᾳ ἁμαρτία
ἀφεθήσεται τοῖς ἀνθρώποις, ἡ δὲ κατὰ τοῦ Πνεύμα-
«τος βλασφημία οὐχ ἀφεθήσεται, οὔτε ἐν τῷ αἰῶνι
τούτῳ, οὔτε ἐν τῷ μέλλοντι ; Θέλεις ἰδεῖν xal ἄλλην
τῆς πονηρίας ταύτης ὁμόζυγον : ἴδε μοι καὶ τὴν Δα-
λιδάν. Καὶ γὰρ ἐκείνη τὸν Σαμψὼν τὸν ἀνδρειότα-
τον ἄνδρα ξυρήσασα, τοῖς ἀλλοφύλοις παρέδωχε, τὸν
ἴδιον ἄνδρα, τὸν ἴδιον σύνευνον, ὃν ἔθαλπεν, ὃν ἐθώ.-
πευεν, ὃν ἐχολάχενεν, ὄν ὑπὲρ ἑαυτὴν ἀγαπᾷν ὑπ-

-εχρίνατο" ὃν χθὲς ἡγάπα, σήμερον. ἡπάτα᾽ ὅν χϑὲς

ἔθαλπεν ἀγαπῶσα, σήυερον ἔθαπτεν ἀπατῶσα. Καὶ
μὴν οὐκ fjv ὡραῖος ; καὶ τίς αὐτοῦ ὡραιότερος xat"

rem improbitatem videre? vide, quæso, Dalidam. p ἐχεῖνο καιροῦ ; ὥστε ἑπτὰ βοστρύχους btt χεφαλῆς

illa siquidem detonsum Samsonem alloplilis de-
didit; virum, inquam, suun, conjugem suum,
quem fovebat, quem mulcebat, quem blanditiis
de:niebat, quein supra seipsam) amare se finge-
bat : quem heri quidem amabat, fallebat hodie :
quem heri amico animo complectebatur, hodie
sepulcro tradit. Αἱ forte aspectu decorus non erat?
Ecquis vere illum pulchritudine tunc temporis
antecellebat, qui septem cincinnos, quibus septi-
formis gratia adumbrabatur, capite gestaret? An-
x.on fortis ct strenuus erat, qui leonem, dum iter
ageret, solus ipse strangulasset, et una asini
anaxilla mille allophylos prostravisset ?* Quin et

sanctus erat, Tanta enim sanctitate pollebat, wt

4

ἔφερε, τῆς ἐπταφώτου χάριτος τὴν εἰχόνα βαστάζων.
Μὴ οὐκ ἣν ἀνδρεῖος; ὥστε τὸν λέοντα φοδερὸν ὄντα
ἐν τῇ ὁδῷ μόνος ἀπέπνιξεν, καὶ μιᾷ σιαγόνι ὄνου
μυρίους ἀλλοφύλους χατέστρωσεν. ᾿Αλλὰ χαὶ ἅγιος
ἦν. Τοσοῦτον γὰρ fjv ἅγιος, ὡς διψήσαντα αὑτὸν ἐν
σπάνει ὕδατος εὔξασθαι, xal ἐκ τῆς χατεχομένης ἐν
«fj χειρὶ αὐτοῦ σιαγόνος νεκρᾶς ὕδατος πηγὰς ἐξενέγ-
xat, χἀχεῖθεν τὸ ἴαμα τῆς δίψης ἀρύσασθαι, Καὶ τὸν
οὕτως ὡραῖον, τὸν οὕτως ἀνδρεῖον, ἡ ἰδία γυνὴ ὡς
πολέμιον τοῖς ἀλλοφύλοις παρέδωχεν. Διὰ τοῦτο παρ-
αγγέλλει σοι ὁ προφήτης" Ἀπὸ τῆς συγκχοίτου σοῦ
φύλαξαι, τοῦ ἀναθέσθαι αὐτῇ τι. Εἰπὲ μοι, ποῖον
θηρίον κατὰ τοῦ ἰδίου ἄῤῥενος τοιαῦτα ἂν ἐμελέτησε
πῶποτε" Vols, ὃς δρόνολεα, τὰν ἴδιαν ὀμόζυγον ἀπὸ»

SACRA PARALLELA.

1330

Mota θέλει - Ποία δὲ λέαινα τὸν ἴδιον ἄνδρα πρὸς A cum propler aqu: penuriam siti correptus 414

σφαγὴν παραδίδωσιν; "Opd; ὅτι ἐπιτετευγμένως
εἶπεν ἡ Συφία τὸ, Οὐκ ἔστε χεφα.λὴ ὑπὲρ χεφαλὴν
ὅρους, καὶ οὐκ ἔστι κακία ὑπὲρ καχίαν γυγαικός.
Καὶ &xa£ ἁπλῶς, ὁ ἔχων γυναῖχα πονηρὰν, γινωσχέ-
τω, ὅτι ἤδη τοὺς μισθοὺς τῶν ἀνομιῶν αὐτοῦ ἐχομέ-
φατο" Γυνὴ πονηρὰ ἀνόμῳ μερὶς δοθήσεται, ἀγεὶ
τῶν ἔργων αὐτοῦ.

orasset, ex mortua statim aridaque maxilla, quam
manu tenebat, aqua educto fonte, hinc sitis re-
medíum hauserit, Et tamen virum: tam pulchrum,
tam fortem, propria ipsius uxor, tanqu:un hostem
allophylis prodidit. Quamobrem hoc tibi a pro-
pheta przeeipitur : A conjuge (ua cave, ne quid-
quam δὶ commendes, Cedo dic mili, qua bellua

adversus marem suum ejusmodi aliquid molita est ? Qus dracena conjugem suum studet. iuterfi-
cere? Qua lezna masculum suum ad czdem tradit? Vides quam apposite sapientia dixerit : Non
est capui auper capui serpentis, εἰ non est. malitia supoc malitiam mulieris. Atque ut. in summa di-
cam, qui improbam uxorem habet, illud noverit, se jam iniquitatum susrum mercedem tulissc.
Audi enim quiJ rursum Scriptura pronuntiel : Mulier mala iniquo dabitur in portionem pro. operi-

bus illins.

᾿Αφόρητός ἐστι γυνὴ χολαχενομένη, τὴν ὄψιν ὥσ- p

κερ λειμῶνα διανθίζουσα, ποιχίλως φύει τὰς παρειὰς
ἐρυθραίνουσα" ἀμύλῳ τε, οἰνανθίῳ, φαδατίῳ, καὶ
ψιμμυθίῳ τὸ πρόσωπον λευχαίνουσα, καὶ μέλανι τοὺς
ὀφθαλμοὺς ὑπογράφουσα᾽ χρυσοῖς δὲ χόσμοις τὸν
τράχηλον αὐτῆς͵ τὰς χεῖρας, χαὶ τὰς τρίχας καλλωπί-
ζουσα, χαὶ τὴν μαλαχὴν αὐτῆς ἐσθῆτα μυρίσμασι
διαφόροις χαπνίζουσα. "Ἔστι δὲ παγὶς θανατηφόρος,
διὰ κασῶν τῶν αἰσθήσεων ἀπάγουφα τὸν νέον, τὴν
μὲν ὄψιν ἐχ τοῦ φαινομένου χαλλωπισμοῦ, τὴν δὲ
ἀχοὴν ταῖς μαλαχίαις μαγεύουσα.

Γυνὴ τὸ ὑποζύγιον τὸ χαχὸν, ὁ σχώληξ ὁ συρόμε-
vos, ὁ ἕνοιχος τοῦ ᾿Αδὰμ, τοῦ. ψεύδους fj θυγάτηρ, ἡ
φυλακὴ τοῦ παραδείσου, τοῦ ᾿Αδὰμ ἡ ἐχθλητρία, ὁ
πολέμιος ὄλεθρος, ἡ ἔχθρα τῆς εἰρήνης.

Ejusd. — lntolerabilis est. mulier qux assenta-
tionibus demulcetur, qus vultum instar prati
variis floribus exornat, qua» genas stibio rubicun-
das reddit, qua amido et cerusa faciem dealbat,
que atramento pingit oculos, qua ornamentis
aureis collum, et. manus, eti comam condecorat,
et molleni vestem suam odoribus variis perfundit.
Est praeterea laqueus, exitiosus juveuem per om-
nes sensus abducens, atque tum ipsius oculos per
ernatum, quem spectandum praebet, tum aures
per sermonum blanditias velut incantans.

Mulier jumentum malum, vermis reptoans,
Adami contubernalis, mendescii filia, custodia
paradisi, expultrix Adami, hostis perniciosa, pa-
cis inimica.

Οὐ τῷ ξύλῳ ὁ θεὸ; ἐχαρίσατο τὴν γνῶσιν χαλοῦ C — Deus boni et mali scientiam ligno non praebue-

xai πονηροῦ, οὔτε χατεχρέμασε τὸ λογιχὸν τοῦ ἀλό-
γον. Τὸ γὰρ φυτὸν ἄλογον, ὁ δὲ ἄνθρωπος λογινός,

Οὐχ fjv τὸ ξύλον χαλοῦ καὶ πονηροῦ ἔχον γνῶσιν. Rl.

δὲ τὸ ξύλον εἶχε γνῶσιν πάντως, καὶ λογιχὸν ὁπῆρ-
xtv, ἔδει, τῆς Ἑύας ἀπιούσης λαθεῖν τοῦ χαρποῦ,
alxsly τὸ δένδρον πρὸς τὴν γυναῖχα᾽ Τί ποιεῖς, γυνή ;
θέλεις ἐκ τοῦ χαρποῦ μου γεύσασθαι ; μὴ φάγῃς, ἵνα
μὴ ἀποθάνῃς. Κατὰ σεαυτῆς βούλει με τρυγῇσαι.
Tégrg μὸν τῷ χαρπῷ, ἀλλὰ θάνατος ἔγχειται. Μὴ
γὰρ οὐ ἔχεις ἐξ ὧν φάγης ; Τί οὖν οὐχ ἀπολαύεις
ἀχινδύνως, ἀλλ᾽ ἐπιθυμεῖς ὀλεθρίως ; θέλεις, χαλέσω
τὸν ἄνδρα σον, xal εἴπω τὴν πρᾶξίν aou, ἵνα μισήσῃ
τὴν γνώμην σον ; Ἵνα σὺ τερφθῇς, ἐχεῖνος ἀφανίζε-
ται" ἵνα σὺ φάγῃ:, ἐχεῖνος ἀποθνήσχει" ἵνα σὺ τῷ

rat, nec rem ratione preeditam, ex eo quod ratione
carebat, pendere voluerat. Arbor quippe cárebat
ratione : homo vero ratione preditus. Non ea erat
arbor, ui boni et mali scientiam haberet. Sin vero
Hgnum scientia instructam fuisset, plane quoque
fuisset rationale : atque cum Eva ad sumendum
fructum sc compararet, debuisset arbor his ad eam
verbis uti: Quid agis, mulier? quid fructum
meum cupis gustare? ne comederis, ne moriaris.
In tul. perniciem vis me decerpere. Fructu meo
delectarig: verum huie mors insidet. Annon ha-
bes quibus vescaris? Quid ergo ex iis absque pe-
riculo non sumas, sed ea appetis qua» exitium
afferant? Vis maritum tuum accersam, tuumque

ὄφει προσομιλήσῃς, ἐκεῖνος τοῦ Θεοῦ ἀλλοτριοῦται. D ei facinus exponam, ut voluntatem tuam odio ha-

AN οὐδὲν «τούτων εἶπε τὸ δένδρον. Διὰ τί; ὅτι οὐ
μετεῖχε λόγου, ἀλλὰ νόμον ἑθάσταζεν. “Ὥσπερ γὰρ
βιδλίον ὁλόγραφαν οὐ φθέγγεται δι᾽ αὑτοῦ, λαλεῖ δὲ
διὰ τῶν ἐν αὐτῷ, αὕτω xal τὸ δένδρον ἀντὶ γραμμά-
των τὸν" νόμον προεδάλλετο, Ποῖον νόμον ; 'AxÓ xar-
τὸς ξύλου τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πογηρὸν ob
φάγεσθε ἀπ' αὑτοῦ. Ἧ δ᾽ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε, θα-
γάτῳ ἀποθανεῖσθε. Τί οὖν ὁ Μωῦδοῆς; λεγέτω τὰ
ἀχόλουθα. Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς, οὐ xaJóv εἶναι τὸν

ἄνθρωπον μόγον" ποιήσωμεν αὑτῷ βοηθὸν κατ᾽.

abcór. Βοηθὸν, οὐχ ávbpoxtóvov * βοηθὸν, οὐ πλάνον“
βοηθὸν, οὖχ ἐπίόουλον " βοηθὸν, οὐχ ἀντίδιχον " βοη-
Οὺν, οὐχ ὑπὲρ αὐτόν" xav' αὐτὸν, οὐ xav' αὐτοῦ.
Aul δζωδεν d Θεός cór ἄνθρωπον, φησὶν, ὃν ExJa-

beat? Ut tu comedas, ille moritur ; «ut to delecteris,
ille exstinguitur; ut tu cum serpente. colloquia
misceas, ille alienus a Deo efficitur. At nibil ho-
rum arbor locuta est. Quid istud? quia rationis
expers erat, sed legem tantum gestabat. Nam si-
cut liber, qui totus conscriptus est, nihil ex. se-
ipso loquitur, loquitur vero per ea quo in ipso
suni: ita quoque arber pro litteris legem prsefe-
rebat. Quam vere legem ? De ligno scientie boni
el mali ne comedatia. In quacunque enim die com-
ederitis , morie: moriemini ( Gen. 3, 11). Quid
igitur Moyses? dicat qua sequuntur. Et .4dizit
Deus: Nom est bouwi Wow CU619001. V-
ciamus ei odjutriceo κἰαύλοιι uà VW. NS Y. be

. 1381

S. JOANNIS DAMASCENI

1332

jutricem, iuquit, non MIB viri carnilicem; ad- A «s, καὶ ἔθετο αὑτὸν ἔν τῷ παραϑείσῳ τῆς tpv-

jutricem, non seductricem ; adjutricem,
jutricem,* non superiorem : secundum ewm, «eu
similem ipsius, non centra ipsum. Et accepit, in-
quit, Deus hominem. quem ſormarerat, e& posuit
üllum in paradiso voluptatis. Quid porro affertur,

qnamobrem Deus Adamum extra paradisum con-

diderit, cumque extra paradisum formassel eum,
iuc ipsum collocarit; in. paradiso autem ex ejus
costa Evam fabricatus sit? Quid causs est, cut
non mulierem quoque extra paradisum linxerit,
3tque ita demum in paradisum transtulerit? uti-
quc ne disccret extra domum suam . divagari, sed
domi se continere, domesticarum rerum curam

agendo. Nam cum, licet effieta fuerit in paradiso, "

illic tamen non permanserit, sed et seipsam hinc
extruserit, simulque Adamum abduxerit, quid non
factura erat, si condita extra paradisum fuisset ?
Ab ea igitur improba mulierculae didicerunt de
domo in domum circumvadere. Quas etiam beatus
Paulus bis verbis inscetatus est: Simal etiam
eiiosg discunt circumire domos (1 Tim. v, 15).
Hc uxor Job addidicerat, cum maritum suum sie
allequebatur : Ego vega ei famula sum, e loco in
locum obambulans, ei e damo in domum. (Job ni,
9 sec. LXX). Caoterum non ab re diiit, erratri-
eem : quippe qua impostorem iu seipsa haberet.
Αι ne quis deinceps velim in Evam maledicta ja-

non -
, msidiatricem ; .adjulricem, non adversariau ; ad-

£ ric. Τίνος οὖν ἕνεχεν, τὸν μὲν ᾿Αδὰμ ἔξω τοῦ παρα-
δείσου ἔπλασε, xai ἔξω πλάσας εἰς τὸν παράδεισον
ἔθετο, ἐν δὲ τῷ παραδείσῳ ἐκ τῆς πλευρᾶς αὑτοῦ
τὴν Ebav ἐδημιούργησε ; Διὰ τί οὖν μὴ χαὶ τὴν γυ-
ναῖχα ἔπλασεν ἔξω τοῦ παραδείσου, xal εἶθ᾽ οὕτως
αὑτὴν εἰς τὸν παράδεισον μετῴχισεν ; ἵνα μὴ μάθῃ ᾿
ἕξω τοῦ ἑαυτῆς οἴχου ῥέμδεσθαι, καὶ τοῦ ᾿ἰδίου 2Dxoo
ἀντέχεσθαι. Εἰ γὰρ καὶ ἐν τῷ παραδείσῳ διεπλάσθη,
καὶ οὐχ ἐχαρτέρησεν, ἀλλὰ χαὶ ἑαυτὴν ἐξέωσε, καὶ
τὸν ᾿Αδὰμ ἡἠλλοτρίωσε, τί ἔμελλς πράττειν, εἰ ἔξω
τοῦ παραδείσου διεπλάσθη; "Ex ταύτης ἔμαθον αἱ
φαῦλαι γυναῖχες οἰχίαν ἐξ οἰκίας περιέρχεσθαι, "Ac
ὀνειδίζων ὁ μακάριος Παῦλος ἔλεγεν" Ἅμα δὲ καὶ
ὀργαὶ μανθάγουσε, xepuspyóuevras τὰς οἰκίας...
Ἰαῦτα ἐμαθήτευσεν ἡ γυνὴ τοῦ Ἰώδ' ἔλεγε γὰρ
πρὸς τὸν ἴδιον ἄνδρα’ ᾿Εγὼ π.λανῆεις καὶ “λάτρις
τυγχάνουσα, τόπον ἐκ τόπου ποριδρχομένη, καὶ
olxíav ἐξ οἰκίας. Καλῶς εἶπε πλανῆτις " τὸν Tàp-
πλάνον εἶχεν ἐν ἑαυτῇ. ᾿Αλλὰ μηδεὶς, παραχαλῶ, τοῦ
λοιποῦ λοιδορείτω τὴν Εὔαν. H γὰρ ἁγία θΘεοτόχος
Παρθένος τὴν ὕόριν αὐτῆς ἀπεγράψατο. El γὰρ xoi
ἀτακτήσασα συνόμιλος τῷ ὄφει γέγονεν ^. ἀλλ᾽ ὅμως
διὰ τῆς: τεχνογονίας τὸ ἄλγος τῆς ἀνομίας ἀπέθετο,
καθὼς χαὶ ὁ ᾿Απόστολος ἐμνημόνευσε λέγων" Ἢ
γυγὴ ἀπατηθεῖσα ἐν παραδάσει γέγονεν, σωθή-
σεται δὲ διὰ τῆς τεκνογονίας. Ποία: ; kx μὲν αὐτοῦ
«οὔ ᾿Αδὰμ οἱ γεννηθέντες παΐδες, ἀπ᾽ αὐτῶν δὲ οἱ
μετ᾽ ἐχείνους, εἶτα οἱ πατριάρχαι, οἱ προφῆται,

eiat. Etenim saneta Dei Genitrix Virgo probrum ( Δαδὶδ, καὶ τὸ κατὰ σάρχα ὁ Δεσπότης Χριστὸς, ὁ καὶ

ilius delevit, Quamvis enim Eva pelulanter se

τὴν λύπην φυγαδεύσας, xai τὴν χάριν βραδεύσας.

gerendo, sermones eum serpente miscuerit, dolorem tamen iniquitatis proereatione fiborum —abje-

εἶν ; cujus etiam mentionem facit Apostolus dicens : Mulier seducia in prewaricatione | fuit.
eabitur autem. per. filiorum procreationem. (I Tim. v, 44).
ex ipsis rorsus qui post illos exstitere; deinde patriarchs, prophetae, Da-

liberi prognati sunt :

Sal-
Ecquam iandem? ex Adamo nimirum

vid, e& qui ex eo secunduin carnem orium duxit, Dominus Jesus Christus, ἃ quo pulsa moeslilia

est, invectaque gratia.

Ejusd.—Quid pulchra mulier ? sepulcrum deat-
batum, nisi pudicitia ornetur. Etenim pulehri-
tudo, et morbo iarcescit, et morte interrumpitur.
Multeres prostitute, ingenuas matronas antever-
te&do, solent appellare soorta ; ne quid ill& con-
vicii liobeant, quod in ipsas regerant. |
TIT. ΧΙ. De ingluvie et gula : et quod ea mortem

accersit.

Gen. xxv, 29. — « Vendidit Esau primogenita
$ua jocis. Jacob autem tradidit Esau panem et
coctionem lentis : et comedit ille, οἱ bibit, surgens-
que abiit : et parvipendit Esau primogenita. »

Exod. xsxu, 6. — ε Sedit populus manducare
et bibere, et surrexerunt ludere. Et locutus est
Dominus ad Moysen dicens : Vade, et descende
hiuc celeriter. Peccavit enim populus tuus, quem
edusi de Agypto, ct fecerunt vitulum conflati-
lem.»

Job xt, 14. — « Virtus. Satan in. umbilico ven-
iris. »

Erxcli. xxxi, 19. — « Ne inexplcbilis sis in wen-
4e, 4e forte ofiendas. »

Ti ἐστιν εὔμορφο; γυνή; τάφος χεχονιαμένος, ἐὰν
μὴ σωφρονῇ. Τὸ γὰρ κάλλος, χαὶ νόσῳ μαραίνεται,
xai θανάτῳ διαχόπτεται. Αἱ γυναῖχες αἱ πόρναι, mpo-
λαμδάνουσαι χαὶ τὰς ἐλευθέρας καλοῦσι πόρνας, ἵνα
μὴ ἔχωσιν ἐχεῖναί τι ἀνθυόδρίσαι.

TITA. Γ΄. — Περὶ γαστριμαργίας καὶ κόρου " ὅτι

n γαστριμαργία θάνατον προξεγδῖ.

« ᾿Απέδοτο Ἡσαῦ τὰ πρωτοτοχία τῷ Ἰακὼθ,
Ἰαχὼδ δὲ ἔδωχε τῷ Ἡσαῦ ἄρτον xal ἔψημα φαχοῦ"
καὶ ἔφαγε, καὶ ἔπιε, χαὶ ἀναστὰς ῴᾧχετο, xal ἐφαύ-
λισεν Ἡσαῦ «à πρωτοτόχια, »

« Ἐκχάθισεν ὁ λαὸς φαγεῖν xay πιεῖν, χαὶ ἀνέστη-
σε παίζειν. Καὶ ἐλάλησεν ὁ Κύριος κρὸς Μωσῆν M-
γων" Βάδιζε, καὶ κατάδηθι τὸ τάχος ἐντεῦθεν. Ἦνό-
μησε γὰρ ὁ λαός σον, οὃς ἐξήγαγον ἐξ Αἰγόπτου, χαὶ
ἐποίησαν μόσχον χωνεντόν. 5

c Ἢ δύναμις τοῦ Σατανᾶ ἐπ᾽ ὀμφάλου γαστρός. »

« M, ies VN Seem. wiocwme προ
voee. v

SACRA PARALLELA4.

I3

c Ψυχὴ ἐν πλησμονῇ 0592, χηῤίοις ἐμπαίζει" ψυχῇ A 416 Prov. xxvi, 7. — « Anima saturata. fa-

δὲ ἐνδεεῖ, καὶ τὰ μιχρὰ γλυχέα φαίνεται. »
«e "05 χατασπαταλᾷ &x παιδὺς, οἰκέτης ἔσται. »

ε Ἐν τῇ χοιλίᾳ ἐπτέρνισε τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, 'la-
χωδ. ν΄

« θῤαὶ ol ἐγειρόμενοι τῷ vot, καὶ τὸ σἔχερα διώ»
κοντες, οἱ μένοντες τὸ ὀψέ! Ὁ γὰρ οἶνος αὐτοὺς
συγχαύσει. »

« Πάντες οἱ «ὃν οἶνον πίνοντες, αἰσχυνθήσονται. »

« Ἐπλανήθησαν διὰ τὸ σίχερα, ἱερεὺς καὶ "pov
5 ἐξέστησαν διᾶ τὸν οἶνον. »

vos irridebit : animz vero esurienti, ipsa quo-
que amara dulcia videntur. »

Prov. xvix, 21. — « Qui deliciatur a puero, fa-
mulus erit. »

Osee. xxii, 5.— « In ventre supplantavit fratrem
suum,»Jacobscilicet. »—

Jsa. v, 11. — « Ye qui consurgitis diluculo, et
Siceram sectamini, qui exspectatis vesperam | Vi-
num enin eos incendet. »

μα. xxiv , 9. — «Omnes qui bibunt. vinuim,.
confuadentur. »

Isa. xxvii, 7. — « Erraverunt propter. siceram
sacerdos et propheta : exciderunt mente propter-
vinum. »

« Στενάζουσι πάντες el εὐφραινόμενοι τὴν ψυ B. faa. xxiv, 7. --- « Ingeniiseunt orones qui Jasta-

xtv. »

^0 4 Ἐκάλεσε Κύριος ἐν τῇ᾽ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ χλαυϑμὸν
καὶ χοπετὸν, ξύρη σιν καὶ ζῶσιν σάχχων αὐτοὶ δὲ
ἐποιήσαντο εὐφροσύνην, εἰσφάζοντες μόσχους, καὶ
ύοντες πρόδατα, λέγοντες, Φάγωμεν καὶ πίωμεν"
αὔριον γὰρ ἀποθνήσχομεν. » .

« Οἱ ἐσθίοντες τὰς τρυφὰς, ἠφανίσθησαν ἐν «ταὶς
ἐξόδοις * οἱ τιθηνούμενοι ἐπὶ χόχχον, περιεόάλλοντο
χοπρίαν. »

« Ὀπίσω τῶν ἐπιθυμιῷν σον μὴ πορεύον, καὶ ἀπὸ
᾿᾿φῶν ὀρέξεών σου κωλύου, Ἐὰν χορηγήσῃς τῇ ψυχῇ
euo εὐδοχίαν ἐπιθυμίας, ποιήσεις ἐπίχαρμα ἐχθρῶν

σου. »
᾿ς € Mi εὐφραίνου ἐπὶ πολλῇ, τρυφῇ. Zepóqo; μετὰ
ἀνδρὸς ἀπλήστου, Κοιλίας ὄρεξις, καὶ συνουριασμὰς,
pf με καταλαδέτωσαν »

« Μὴ ἀπληστεύου bv πάσῃ τρυφῇ. Ἐν πολλοῖς γὰρ
βρώμασιν ἔσται νόσος. ᾿Ανὴρ βλέπων εἷς τράπεζαν
ἀλλοτρίαν, οὐχ ἔστιν αὐτοῦ ὁ βίος ἐν λογισμῷ ζωῆς.»

t Οὐαὶ ὑμῖν, ol ἐμπεπλησμένοι͵ ὅτι πεινάσετε. Οὐαὶ
ὑμῖν, οἱ γελῶντες, ὅτι πενθήσετε xal χλαύσετε. »

δ᾽ Ἠροϑέχετε ἑαυτοῖς, μήποτε ὑμῶν βαρυνθῶσιν
el χαρδίας ἐν χραϊιπάλῃ καὶ μέθῃ, μερίμναις βιωτι-
xale, xat αἰφνιδίως ὑμῖν ἐπιστῇ ἢ ἡμέρα ἐκείνη. Ὡς
᾿φπαγὶς ἐλεύσεται ἐπὶ πάντας τοὺς ᾿καθημένους ἐπὶ
πρόσωπον πάσης τῆς γῆς. »
« Ἔθρέψατε τὰς χαρδίας ὑμῶν, ὡς ἐν ἡμέρᾳ σφα-
γῆς. »
Tobe ἐχθροὺς τοῦ σταυροῦ, ὧν τὸ τέλος ἀπώλεια,
ὧν ὁ Θεὸς ἡ κοιλία, χαὶ ἡ δόξα ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὐὖ-
τῶν. »
« Μή τις πόρνος, fj βέδηλος ὡς Ἡπαῦ, ὃς ἀντὶ
βρώσεως μιᾶς ἀπέδοτο τὰ πρωτοτόχια αὐτοῦ. »

Ἐῤεκτοῦντος xoi ὑκερζέοντός σου τοῦ αἵματος,
ἀφορμὴ πρὸς ἁμαρτίαν ἡ πολυσαρχία γίνεται, Μὴ
κολάκενέ δου τὸ σῶμα ὕπνοις, xal λουτροῖς, xal
μαλαχοῖς στρύμασι, ἀεὶ ἐπιλέγων τὸ ῥῆμα τοῦτο"
^ Fic épkina ὅν» τῷ αἵματί μου, ὃν τῷ καταδαίγειν
“μα φής δεαρδορόν», Τί περιέπεις τὸ μιχρὸν ὕστερον

tum semper accine :

bantur animo. »

Isa. xxn, 19. — « Vocavit Dominas ia die illa
planctum et fletum, calvitium et cingulum sacei.
Ipsi autem fecerunt jucunditatem, jugulantes vitu-
Jos, et immolantes oves; dicentes : Manducemus
- et bibamus : cras enim moriemur. »

Thren. 1v, 5. —« Qui vescebantur. voluptoose,
oxstincti sunt in exitibus viarum : qui delicate
nutriebantur in eroco, amplexati suot stercora. ὃ

Fecli. xvin, $0. —« Post concupiscentias tuas
no es5, el a enpiditatibus tuis absline. Si praestes
animae tex: quod concupiscenti complacitum es!,
faciles gaudium inimicis tuis. »

Eccli. xxxi, 90 ; xxi, 6 ; xxx vu, 29.— « Ne oble-
eteris in multis deliciis. Tortura est cum viro in-
frunito e& inexplebill. Conespiscentia ventris, et.
concubitus, ne comprehendant me. »

Eccli. xt, 99, 50, — « Ne teingurgites in omui
bus deliciis. In multis enim cibis erit morbus. Vir
respiciens in mensam alienam, nom est vita ejus.
in cogitatione victus.»

Luc. vi, 25.— « V2e vobis qui saturati estis, quia
esurietis. Vx vobis qui ridetis, quia lugebitis et

— -febitis. »

Luc. xxi, 54, — « Attendite vobis, ne forte gra--
ventur corda vestra crapula, οἱ ebrietate, e curis
hujus vita», et repente supervenial vobis dies ilia.
Tanquam laqueus enim superveniet ia omnes. qui

p sedent s6per. faciem terra.»

Jac, « 5. -- « Evutristis corda vestra, ui in die |
oceisionis »
Phil. ni, 48. — : Inimicos crucis, quorum nis

. interitus, qnorum deus venter est, et gloria im

confusiene ipsorum. »

Hebr. xu, 16. — « Ne quis fornicator, sut pro-
fanus ut Esau, qui pro unico eibo veudidit prime-
genita sua. »

Basil. in psal. xxx. — Bene se habeute, ei su
pra modum ebulliente sanguine ex obesitate et cor.
pulentia, peccandi occasio contrahitur. Cavent,
ne corperi tuo blandiaris, somnis, balneisque, εἰ
mollibus swagots Verso ddioNens, * Seer. dia-

we vA νὰ venquivat RR.

1335

S. JOANNIS DAMASCENI

13^6

dum desceudo in. corruptionem ? ( Psal. xxix, 10), A χαταφθαρησόμενον ; τί χαταπιαΐ,εις σεαυτὸν, καὶ

Quid illud foves, quod paulo post interiturum est?
quid teipsum pinguem et corpulentum reddis ? An
te lugit, quod quanto crassiorem carnem taam red-
dideris, tanto gravius animae tuse sLruxeris erga-
stulum ἢ Quomodo enim terrenus et carnalis bo-
mo eonfitebitur Deo, οἱ veritateu ipsius annun-
tiabit? qui ne percipiendse quidem doctrine tem-
poris aliquid impertiat, et ur tanta carnis mole
confusam montem habeat.

Ejusd. — Sursum quondam Adamus erat, non
loco, sed 4.17 animi inductione. Statim vero,
cum omni voluptate afflueret, ex saturitate in
petulantiam ruit; quippe, qui boc quod carneis
oculis amcnum videbatur, intelligibili illi pul-
chritudini anteposuerit, et carnis ingluviem spiri-
tualibus oblectamentis prszstabiliorem duxerit.
Quo factum est, ut confestim e paradiso, e beato,
inquam, illo statu, exturbatus sit; malus quidem
factus, non necessitate, sed imprudentia.

Ejusd. hom. De jejun. — Veuter cibis onustus,
non dicam ad cursum, sed ne ad sermonem qui-
dem aptus est. Ciborum quippe copia oppressus
eum sit, ns sinitur quidem quiescere, sed multas
in utramque partem conversiones cogitur eflicere.

Ibid. — Venter infilissimus in commerciis est,
minime tutum penu, quod multis in se reconditis,
detrimentum quidem retineat, quæ vero tradita
sibi sunt, minime servet. |

περισαρχοῖς ; ij [οὐχ] ἀγνοεῖς, ὅτι ὅσον παχυτέραν τὴν
σάρχα ἑαυτοῦ ποιεῖς, τοσούτῳ βαρύτερον τῇ ψνχῇ
χατασχευάζεις δεσμωτήριον ; Πῶς γὰρ ὁ yo; ἄν-
ϑρωπος xaX σάρχινος ἐξομολογήσεται τῷ Θεῷ, καὶ
ἀναγγελεῖ τὴν ἀλήθειαν αὑτοῦ, ὁ μήτε μαθήμάσι
δοὺς καιρὸν, χαὶ ἐν τοσούτῳ βάρει τῆς σαρκὸς τὸν
νοῦν συγχεχυμένον ἔχων ;

"Hy ποτε ᾿Αδὰμ ἄνω, οὐ τόπῳ, ἀλλὰ τῇ προαιρέ-
ctt, Ταχὺ δὲ πάσης ἀπολαύσεως ἐμπλησθεὶς, ἐξύδρι-
σε τῷ χόρῳ, τὸ φανὲν τερπνὸν τοῖς σαρχίνοις ὀφθαλ-
pol; τοῦ νοητοῦ προτιμήσας χάλλους, καὶ τὴν πλη»
σμονὴν τῆς σαρχὸς τῶν πνευματιχῶν ἀπολαύσεων
τιμιωτέραν θέμενος. "Ἔξω μὲν εὐθὺς τοῦ παραδείσου,
ἕξω δὲ τῆς μαχαρίας ἐχείνης διαγωγῆς, οὐκ ἐξ ἀνάγ-
χῆς xaxbc, ἀλλ᾽ ἐξ ἀδουλίας γενόμενος.

Βαρυνομένη γαστὴρ, o0y ὅπως πρὸς δρόμον, ἀλλ᾽
οὐδὲ πρὸς ὕπνον ἐπιτηδεία. Διότι χαταθλιδομένη τῷ
πλήθει, οὐδὲ ἡρεμεῖν συγχωρεῖται, ἀλλὰ ἀναγχάζε-
ται κολλὰς ποιεῖσθαι τὰς περιστροφὰς ἐφ᾽ ἑχάτερε.

Γαστὴρ συναλλάχτης ἐστὶν ἀπιστότατος, ταμεῖον
ἀφύλαχτον' πολλῶν ἀποτεθέντων, τὴν μὲν βλάδην
παρακατέχουσα, τὰ μέντοι παραδοθέντα οὗ διασώ-
ζουσα.

Ejusd. hom. De jejun. — Ne Eva inobsequen- Μὴ μιμήσῃ τῆς Εύας τὴν παραχοῆν" μὴ πάλιν

tiam imilerze : ne serpentem rursus ad consilium
adhibeas, ut indulgendo carni, cibum subjicias.

Ibid. — Humana corpora assidua ingurgitatione
proegravata, facile merguntur obruunturque : quie
autem levi alimento utuntur, tum impendens ex
morbe malum tanquam procelle impetum effu-
giunt, tum presentem molestiam, non secus atque
scopuli cujusdam incursionem devitant.

Ibid. Quadraginta dierum perseverantiam quos
Moyses Dei servus jejunando et orando transege-
rat, vínolentia una infructuosam reddidit. Nam
quas tabulas digito Dei conseriptas jejunium ac-
«eperat, bas ehrietas confregit, indignum existi-
mante propheta, populum ebrium Dei legibus in-
slitui. Unico temporis momento, populus ille,
qui per amplissima miracula Dei cognitionem ac-
ceperat, ob gulositatem in /Egyptiacam erga idola
amentiam provolutus est. Utraque simul compone :
ninirum quo pacto jejunium hominem conciliet
Deo, et contra luxus samtem prostituat.

]bid. — Venter liguriens, poscendi finem nun-
quam facit : bodie accipit, et cras immemor est.
Cum cibis refertus est, de temperantia disserit :
inflatione vero discussa, decretorum suorum non
yecordatur.

Ibid. Exemplum divitis reformida. lllum luxus,
cui per omnem vitam indulsit, in ignem eenjecit.

σύμθονλον παραδέξῃ τὸν ὄφιν, φειδοῖ τῆς σαρχὸς
τὴν βρῶσιν ὑποτιθέμενος.

. Τὰ τῶν ἀνθρώπων σώματα, συνεχεῖ μὲν τῷ xópu
χκαταδαρηύμενα, εὐχόλως; ὑπούδρύχια γίνεται " εὐστα-
λεῖ δὲ xal χουφῇ χεχρημένα, xai τὸ προσδοχώμε-
νὸν kx νόσου xaxhv, ὥσπερ χειμῶνος ἐπανάσταϑιν
ὑπεξέφνγεν, καὶ τὸ ἤδῃ παρὶν ὀχληρὸν ὥσπερ τι-
νὸς σπιλάδος ἐπιδρομὴν διεχρούσατο.

Τεσσαράκοντα ἡμεῤὼν πρεσεδρίαν νηστεύοντος
χαὶ δεομένον τοῦ θεράποντος ωῦϊσέως, ἄχοηστον
ἐποίησεν οἰνοφλυγία μία. “Ἄς γὰρ νηστεία Date
πλάκας, δαχτύλῳ Θεοῦ γεγραμμένας, ταύτας ἡ μέθη
συνέτριψεν, ἀνάξιον χρίναντος τοῦ προφήτου με-
θύοντα λαὸν νομοθετεῖσθαι παρὰ Θεοῦ. "Ev μιᾷ χαι-

D ροῦ ῥοπῇ, διὰ γαστριμαργίαν ὁ λαὸς ἐχεῖνος, ὁ τὸν

Θεὸν διὰ τῶν μεγίστων τεράτων δεδιδαγμένος εἰς
τὴν Αἰγυπτίαν εἰδωλομανίαν ἐξεχνλίσθη, παράλληλα
θεὶς ἀμφότερα, πῶς ἡ νηστεία Θεῷ προσάγει, χαὶ
πῶς τρυφὴ τὴν σωτηρίαν προδίδωσι.

Aixm γαστὴρ ἀεὶ ἀπαιτοῦσα, xol μηδέποτε A;
γουσα, ἡ λαμδάνουσα σήμερον, καὶ αὔριον ἐπιλαν-
θανομένη, ὅταν ἐμπλησθῇ, περὶ ἐγχρατείας quioco-
qti, ὅταν δὲ διοκνεύσθη, ἐπιλανθάναται τῶν ὅογ-

των.
pm τὸ ὑπόδειγμα τοῦ πλουσίου. "Exslvev
παρόδωκεν τῷ πυρὶ ἡ διὰ βίου τρυφή. Ob γὰρ Mb

χίαν, δὰ ὦ bf odios το αλὰς ἀπειχεενίζειο
Vy τῷ qe τῆς, eS.

Neque enim injustitise ullius, sed mollitiei dun-
£3384 et luxus nomine in flamma camini excrucia-
"air,

B

T6 κερὶ τὴν πίψιν πλημμελὲς, Tog τρυφῶσιν
ἀναγχαίως ἀχολουθεῖ. Τοῦτο γὰρ xal τὰ σφοδρὰ vo-
σήματα τοῖς σώμασιν ἀπεργάζεται. "Ex γὰρ τῆς;
καχεία: «τροφῆς, οἷον αἰθαλώδεις ἀναθυμιάσεις ἀνα-
πεμπόμεναι, νεφέλης δίχην πυχνῆς, τὰς ἀπὸ τοῦ
ἁγίου Πνεύματος ἐγγινομένας ἐλλάμψεις ἐπὶ τὸν
ψοῦν, διαχόκτουσι.

Kógo; Ὀόρεως ἀρχή.

Ol τρακεζοποιούς τινας ἐπινοοῦντες, καὶ πᾶσαν
διερευνώμενοι γῆν τε xal θάλασσαν, καὶ οἷδν τινι
χαλεπῷ δεσπότῃ, τῇ γαστρὶ φόρου; ἀπάγοντες,
ἑἐλεεινοὶ τῆς ἀσχολίας εἰσί" καὶ τῶν ἐν δου κολαζο-
μένων οὐδὲν πάσχοντες ἀνεχτότερον, ἀτεχνῶς εἰς πῦρ
ξαίνοντες, xal χοσχίνῳ φέροντες ὕδωρ, xal εἰς τε-

SACRA PARALLELA

1.

Jbid. — Eos qui luxui dediti sunt, vitiosa con-
coctio necessario comitatur. ld enim gravissimis
quoque morbis eorpora afficit. Ex crassiori siqui-
dem alimento, velut fuliginossm quadam exbala-
tiones mittuntur, quibus interrumpentur illustra-
liones quas Spiritus sanctus in mentem iusinua-
verit.

Ejusd. 46 ing'uvs. — Saturitas insolentise prtu-
cipium est. |

Ejusd. hom. de legend. lib. Geni. — Qui men-
sarum siructores aliquos animo versant, omnem-
que terram οἱ mare perscrutantur, οἱ velut gra-
vissimo domino cuidam ( ventri scilicet ) vectiga-
lia pensitant, hujus occupationis ncmine miseri
sunt, nec leviores poenas luunt, quam qui im

τριμμένον ἀντλοῦντες πίθον, οὐδὲ πέρας τῶν πόνων B inferis excruciantur. Ignem plane scalpentes, $18

lyovct ;.

Σώματος εὐπαθοῦντο;, xal πολυσαρχίᾳ Bapuvo-
μένου, ἀνάγχη ἀδρανῇ χαὶ ἄτονον εἶναι πρὴς τὰς οἱ-
κείας ἐνεργείας τὸν νοῦν. Ῥυχῆς δὲ εὐεχτούσης καὶ
διὰ τῆς τῶν ἀγαθῶν μελέτης πρὸς τὸ οἰκεῖον ἀγα-
θὸν ὑψουμένης, ἐπόμενόν ἐστι τὴν τοῦ σώματος ἕξιν
χαταμαραίνεσθαι.

Οὐχ ἑπαινοῦμέν τι τῶν μετὰ τὸν λαιμὸν ὁμοτί-
per, μᾶλλον δὲ ἀτίμων, ὁμοίως καὶ ἀποδλήτων.

'Axpac(a ἐμοὶ πᾶν τὸ περισσὸν, χαὶ ὑπὲρ τὴν

χρείαν, χαὶ ταῦτα πεινώντων ἄλλων xai δεομένων ς

φῶν kx τοῦ αὐτοῦ πηλοῦ τε xal χράματος, ᾿

Οὐδὲν οὕτως ἐπίμαχόν τε χαὶ φιλόνειχον ὡς; γα-
«τήρ.

Οἱ περὶ τὴν τρυφὴν, ὑφέλετέ «τι τῆς σαρχὸς, καὶ
Vt τῷ πνεύματι. Ἐγγὺς ὁ πένης ; τῇ νόσῳ βοήθη-
σον. Elc τοῦτον ἀπέρενξαϊ τι τῶν περιττῶν. Τί xal
e) χἄάμνεις ἀπεπτῶν, xal οὗτος πεινῶν " καὶ σὺ
χραιπαλῶν, χαὶ οὗτος ὑδεριῶν * xal σὺ χόρῳ χόρον
βαρύνων, καὶ οὗτος περιτρεπόμενος νόσῳ; Μὴ
ᾳαρίδῃς τὸν σὸν Λάζαρον ἐνταῦϑα, μή σε ποιήσῃ τὸν
ἐχεῖθεν πλούσιον.

Μὴ γῆ καὶ θάχασσα τὴν ἡμῖν χόπρον δωροφορεί-
*w3av. Οὕτω γὰρ τιμᾷν οἶδα τρυφήν.

Μέχρι τῆς ὑπερῴα; fj τῶν ἡδυσμάτων αἴσθησι: τὸν
ὄρον ἔχει͵ ἀτὸ δὲ τῆς ὁπερῴας ἀδιάχριτος ἡ τῶν ἐμ-
δαλλομένων διαφορὰ, ὁμοτίμω;: τὰ πάντα τῆς φύτεως
πρὸς δυσωδίαν ἀλλοιούσῃς.

Ὃ σπόρος τοῦ οἰχοδεσπότον ἐστίν " ix δὲ τοῦ σί-
vou ὁ ἄρτος τίνεναι, 'H 8i τρυφὴ τὸ ζιζάνιον, ὃ
περεοσπάρη παρὰ τοῦ ἐχθροῦ τῷ σίτῳ. .

Τίς γὰρ eux οἶδεν, ὅτι ῥίζα τῶν κερὶ τὸν δίον
αληριμελημάνον ἐατὶν ἡ περὶ τὸν λαιμὸν ἀσχολία;

aquam ferentes cribro, pertusumque implere do-
lium eonantes, nullum laborum flnem habentes.

Ejusd. — Corpore bene valente, et carnium
mole gravato, mens ad actiones suas obeundas
Janguida et imbecilla sit oportet. Contra, cum
anima optima valetudine est, et per virtotum stu-
diu ad bonum suum subvehitur, tunc emnino
sequitur, ut babitus corporis languescat

Nas. oret. ἐδ. — Nihil in illis rebus laudamus,
qux, postquam in fauces iransmissm fuerunt,
pari deinceps honore sunt, imo potius viles el
ejiciend:e.

Ejusd. orat. 38. — lutempcrantia, mco quidem
judicio, id onine censendum est, quod superfluum
fuerit ac preter necessitatem, prssertim egenti-
bus et fame laborantibus aliis, qui ex eodem luto
et temperatura constant.

Ejusd. — Nihil perinde pugnax et contentionis
avidum est, ac venter.

Ejusd. orat. 97. — Qui luxui datis operam,
aliquid carni subirabite, et date spiritui. n
propinquo est pauper! laborami fer opem. ln
hunc aliquid eorum qu» tibi redundant, eructa.
Kccur tu cruditate laboras, et ille fame? tu cra-
pula, ille intercute aqua? tu ingluviem ingluvie
premens: hic morbo circumaetus? Noli Lazarum
tuum hic aspernari, ne te divitem illum faciat.

Ejusd. orat. 58. — Ne nobis mare et terra pre-

D tiosum stercus offerant. Hoc enim nomine luxum

honorare novi.

Nyss. orat. 4 in beatit, — Condimentorum sen-
sus palaii terminis circumscribitur. £tenim ultra
palatum, eorum quse injiciuntur, discrimen non
internoscitur ; natura nimirum omnia perseque in
fetorem commutante.

Ejusd. — Semen est patrisfamillas : e tritico
autem panis conficitur. At luxus zizanium est, ab
hoste clam 1ritico inspersuim.

Ejusd. orat. 5 in. Orat. Dom. — Eccui hoc ex-
ploratum menm sit, peccatorum qua in vita eom-
faittuntur, YoÀicew este sioxwu Ww QwsÀ qe
turi iagenidtur?

1339

S. JOANNIS DAMASCENI

1310

Chrysost. — Cum comederis, ac —8 reple- Α Φαγὼν, χαὶ πιὼν, χαὶ ἐμπλησθεὶς, πρόσεχε σεαυ-

tusque fueris, attende tibiipsi. Prseceps enim est
locus voluptatis.

Cyril. — Libido luxus semper est comes, quem-
admodum ab Isocrate proditum est. Opes autem
vitiositatis potiusquam virtutis adininistras sunt.

Nili. — A cibis abstinendum est, non ciborum
causa, sed. propter detrimenta qus ex his orlun-
tur.

Ejusd; — Affectus. gulse in. seortationis vitium
desinit : scortatio aulem moerore terminatur.

Ibid. — Comede quantum opus sit : neque enim
moderatus cibus prohibetur. Comede igitar cum
gratiarum actione * non autem devora. Voraces
enim odio sunt.

lbid. — Quisquis inexplebili voracitate affectus
est, ignominiam οἱ perturbationes per gulosita-
tem novit.

Ibi. Malum est homini sclentia pr:dito et
frugi, preterquam quod opus sit, ederc. Quid-
quid extra necessitatem est, inutile-redditur, —

. 419 Ejusd. — An noscis lsraelem, simul atque
plusquam par erat, comedit, instar muli calcitrasse,
atquo ab co, a quo alebatur defeeísse.— Corpus im-
moderato cibo et potu noli. gravare, neex ingluvie
in morbum incidas, aique vertiginem pauiaris ani-
mi, et voluptatum agminibus expugneris. — Cum
tc ulira modum pascis, hostem imprudens pascia.

Delicatorum eduliorum copia praegravatus, per-
turbationum fluctul nulla queas ratione relucta-
yi. — Nuntium loxui remittite, Nam ad eas actio--
nes trabit, ex quibus excusso sopore gemitus
oriantur, — Jn ingluvie venerca eopiditas insita
€st.— Operis pretium est, ut saginatam carnem
eytenues, Nam crassus venter subtiles mentem
non generat : ac praesertim is qui otium colit, in-
genti sobrietate opus babet. — Qoid Juxus os-
tentandi studio lenelur, haud ionge abest a lar-
tarea Gharibde, — Ne sis nescius, leta bac cor-

poris ürmitate, et ingentis felicitatis splendore

nibil esse miserius. — Operosum est inverocundo
ventri imperare. is enim deus est eorum quos ip-

se vicerit. Nec fleri potest, ut quise ei addicit, in- D

sons maneat.

TIT. XiV.— De iis qui linguam suam cusicdiunt.

Job xxvii, 4. — « Non loquentur labia. mea
iniquitatem, nec anima mea meditabitur injusta.a
Prov. xvi, 19. — « Si parcas labiis, cordatus
eris. »
Prov. giu, 5. — « Qui custodit linguam | suam,
custodit animam suam. »
Prov. xvin, 18. — « Altercationem | sedat taci-
turnus, | | |
« Qui 3»mat vitam suam, parcit ori suo. »
Pros. yv, 94. — « Aufer. atc os perversum : εἰ
íesis labia espelle a te, » |

τῷ. ᾿Απόχρημνος γάρ ἐστιν ὁ τόπος τῆς τρυφῆς.

᾿ Σύνδρομον ἀεί πώς ἔστι ταῖς τρυφαῖς τὸ φιλήδο-
vov, χαθὰ καὶ αὐτός φησιν ὁ Ἰσοχράτης. Πλοῦτος χα -
κίας μᾶλλον ἣ χαλοχαγαθίας ἐστὶν ὑπηρέτης.

᾿Αφεχτέον βρωμάτων, οὐ διε αὐτὰ, ἀλλὰ διὰ τὰς
ὑπ᾽ αὐτῶν βλάδας.

Ὃ τῆς γαστριμαργίας λογισμὸς τέλος ἔχει τὸ τῆς
πορνείας " τὸ δὲ τῆς πορνείας, τέλος ἔχει τὸ ὼ λό.
πῆς.

Φάγε τὴν χρείαν " οὗ γὰρ χεχώλνται ἡ μετὰ συμ-
μετρίας μετάληψις. Φάγε οὖν εὐχαρίστως, ἀλλὰ μὴ

B καταφάγῃς. Οἱ γὰρ χαταφαγάξδες μεμίσηνται.

Πᾶς ἄνθρωπος ἄπληστος xai ἀχόρεστος, ἀτιμίαν
χαὶ πάθη ἐπίσταται διὰ γαστριμαργίας.

Οὐχ ἀγαθὸν ἀνθρώπῳ γνωστικῷ τε και σώφρονι
ἑλομένῳ ὑπὲρ τὸ δέον σιτεύεσθαι. Πᾶν τὸ ὑπὲρ τὴν
χρείαν, ἀχρεῖον χαθίσταται.

Οὐχ οἶσθα, ὅτι ὑπὲρ τὸ δέον βεδρωχὼς Ἰσρτῆλ,
ἀπελάχτισε καθάπερ ἡμίονος, καὶ ἀπέστη τοῦ τρέ-
φοντος ; — Μὴ βαρυνέσθω τὸ σῶμα τοῖς ἀμέτροις
βρώμασίν τε καὶ πώμασιν, ἵνα μὴ ἐχ πλησμονῆς νο-
σήματι βλαδῇς, xai τὴν ψυχὴν σκχοτασμοῖς xtpi-
δάλλῃ, χαὶ ταῖς τῶν ἡδονῶν φάλαγξιν ἐχπορευθῇς.
— Σανιὸν ὑπὲρ τὸ δέον σιτεύων, λέληθας τὸν ἐχθρόν
oou σιτεύων. Οὐχ ἂν δύναιο τῷ χλύδωνι τῶν καθῶν
ἀντιστῆναι, πεφορτωμένος τῇ δαψιλείᾳ τῶν τρνφη-
μάτων. --- Παραιτεῖσθε δὲ τὸ τρυφᾷν. "EXxst γὰρ εἰς
πράξεις, &o' ὧν στεναγμοὶ μετὰ τὴν νῆψιν γίνονται.
— Ἔμφντον τῇ πλησμονῇ ἡ τοῦ ἑτέρου ἐπιθυμία.
— ᾿Αναγχαῖον λεπτῦναί σε τὰ παχυνθὲν σαρκίον,
διότι παχεῖα γαστὴρ λεπτὸν γοῦν οὗ τίχτει, xal μά-
λιστα ὅτι αχολαστιχὸς πολλῆς νέφεως δεῖται. --- Φι-
λήδονος καὶ φιλεγδείχτης ὑπάρχων, o0 μαχρὰν ἀφ-
ἔστηχας τῆς ταρταρείας Χαρύδδεως. — Μὴ ἀγνοή-
6p, δει τῆς εὐφραινομένης εὐδαιμονίας οὐδὲν ὑπάρ-
χει καχοδαιμονέστερον. — Ἔργον ἐστὶ τῆς ἀναιδοῦ;
γαστρὸς χρατῆσαι, Θεός ἔστι τῶν ἡττωμένῳν αὐτῆς,
καὶ οὐχ ἔστιν ἀδωωθῆναι τὸν ἀνεχόμενον ταύτης.

TITA. |Δ'. --- Περὶ τῶν τὴν ἑαυτῶν γλῶσσαν gv-
Aatcórtov.

᾿ς « Οὗ λαλήσει tà χείλη μὸν τὰ ἄνομα, οὐδὲ ἢ φυχή
μου μελετήσει ἄδιχα. »
« θειδόμενος χειλέων, νοήμων ἔσῃ. »

ε Ὃς φυλάσσει τὸ ἑαυτοῦ στόμα, med τὴν lav-

«οὔ ψυχήν, »
« Αντιλογίαν πραῦνει σιγηοός. »

P "Aya my ζωὴ» αὑτοῦ, φείδεται στόματος αὐτοῦ.»
«Weg etes weh «oy, wa Glora, (en,
ἄτδσι bh πῦον

120
“Ἄργυρος πεπυρωμένος, γλῶσσα διχαίου. »

Μετὰ διχαιοσύνην πάντα τὰ ῥήματα τοῦ στό.

μβατός oov. Οὐδὲν ἐν αὐτοῖς σχολιὸν, οὐδὲ στραγγα-,

λιῶδες. »
« ᾿Ακὸ xapxiny στόματος ψυχὴ ἀνδρὸς πλησθήσε-
«αι αὐτῶν. »
t Ἴασις γλώσσης δένδρον ζωῆς " ὁ δὲ συντηρῶν
τλνσθήσεται πνεύματος. »
« Κυρία μέλιτος λόγοι χαλοὶ, γλύχασμα δὲ αὐτῶν
ἴασις ψυχῆς. »

« Ὃς φυλάσσει τὸ ἑαντοῦ στόμα χαὶ τὴν γλῶσ-

av, τηρεῖ ix θλίψεως τὴν ψυχὴν αὐτοῦ. »
“ Γλῶσσα μαλαχῇ συντρίδει asd. »

SACRA PARALLBELA,

1248

Α Prov. x, 80. — ε Argentum igno probatum, est

lingua justi. »

Pros. viit, 8. —« Post justitiam sint omnes ser-
mones oris tul. Nihil in illis sit pravum, neque
distortum. »

Prov. x, 44. — «e A fructibus oris anima viri
implebitur bonis. »

Prov. xv, 4. — « Medicina lingue, lignum vitz.
Qui sutem custodit cam, implebitur spiritu. »

Pros. xvi, 294. — « Favi mellis sermones boni :
dulcedo autem eorum, medicamentum anims.»

Prov. xxi, 23. — « Qoi custodit os suum et lin-
guam, custedit ab angustiis animam suam. »

Prov. xxv, 25. — « Lingua mollis confini
0688. )

« θάνατος xol ζωὴ ἐν χειρὶ γλώσσης, οἱ δὲ xpa- Β Prov. xvm, 21. — « Mors et vita in manibus lin-

«οὔντες αὐτὴν ἔδονται τοὺς χαρποὺς αὐτῆς. »

« Μαχάριος &vhp, ὃς οὐχ ὀλισϑήσεται ἐν στόματι
αὑτοῦ. »
4 Λάρυγξ γλυχὺς πληθύνει φίλους αὐτῶν. v
« Τίς δώσει ἐπὶ τοῦ στόματός μου φυλακὴν, καὶ
ἐπὶ τῶν χειλέων μου σφραγῖδα, ἵνα μὴ ἐχπέσῃ ἀπ’
αὑτῆς, καὶ ἡ γλῶσσά peu ἀπολέσῃ us; »
4 Ὁ μισῶν λαλιάν, ἐλαττοῦται χαχίαν. »

« ᾿Αγαϑὰ ἐκχεχυμένα, ἐπὶ στόματι χεκλεισμένῳ. »

«ἘΠπα, Φυλάξω τὰς ὁδούς μου, τοῦ ph ἁμαρτά-
γεῖν με ἐν γλώσσῃ μου. »

δυὸ : qui autem tenent. eam, comedent fractus
ejus. »

Eccli, 131v , 3. — « Beatus vir qui non est la-
psus in ore suo.»

Eccli. v1, 5.— « Guttur dulce multiplicat amico«.»

Eccli. xzn, 27, — « Quis dabit ori meo custo-
diam, et super labia mea signaculum , ut non ca-
dat ab ipsa, et lingua mea perdat me ? »

Eccli. xix. 85. — « Qui odit loquacitatem, im-
minuit malitiam. »

480 Eccli. xxx, 18. — « Bona effusa in ore
clauso. »

Psal. xxxvin, 1.— « Disi : Custodiam vías meas,
ut non delinquam in lingua mea. »

« θοῦ, Κύρω, φυλαχὴν τῷ στόματί μου, xe δύ C puel exi, δ. — « Pone, Domine, custodiam ori

pav περιοχῆς περὶ τὰ ys μον.»
« Ἔστω πᾶς ἄνθρωπος ταχὺς εἰς τὸ ἀχοῦσαι,
βραδὺς slc τὸ λαλῆσαι. :

« Εἴ τις ἐν λόγῳ οὐ πταίει, οὗτος τέλειός ἐστι,

δυνάμενος χαλιναγωγῆόδαι τὸ σῶμα. »

Τὸ περὶ τὴν φωνὴν ἀσχεῖν σωφρονεῖν, λαγνείας
ἐστὶ χαρτερία.

Οὐχ ἴστε ἡλίχον ἐχ Θεοῦ δῶρον ἡ σιωπή * φθέγ-
qoo δὲ, εἴ τι χρεῖττον σιωπῆς ἔχεις. ᾿Αγάπα δὲ ἡσυ-
χίαν, ἔνθα χρεῖττον λόγον τὸ σιωπᾷν.

Οὐχ ἡδὺ τοῖς πιστοῖς ἀδολεσχία, xa λόγων ἄντι-
βέσεις, 'Apxsl γὰρ χαὶ εἷς ἀντιχείμενος.

Σοφὸς ἀνὴρ χαὶ σιγῶν, τὸν Θεὸν τιμᾷ, εἰδὼς xai
διὰ τί σιγᾷ. ——

Φείδου μοι, καραχαλῶ, τοῦ αὐτοῦ ἀκαταστάτου
Ὡδώσσης. Χαλεπώτερος γὰρ ὁ τῆς γλώσστς ὄλισθος
τοῦ τῶν κοδῶν ὀλίσθου.

TITA. IE. — περὶ τῶν τὴν γλῶσσαν μὴ gvJat

€ ᾿ἀπὸ παντὸς ῥήματος ἀδίχον ἀπόστηθι. »
« ᾿λπὸ μάστιγος γλώσσης χρύψει os. »
4 Τέρος ἀνεψγμένο; ὁ λάρυγξ αὐτῶν. »

m:eo, et ostium circumstantise labiis meis. »

Jac. 1, 19. — « Sit omnis homo velox ad au-
diendum, tardus autem ad loquendum. »

Jac. τιν, 2. — « 81] quis in verbo non offendit,
bic perfectus. est vir, potens frenare totum cor-
pus. »

Clem. — Temperends lingua studere, est libi-
dinosam petulantiam perseveranter coercere. ..

. Greg. Nas. orat. 36. — Nescitis quantam: do-
num silentium sit. Loquere vero, si quid silentio
prestabilius habes. Sin sutem amplectere silen2
tium, ubi silere prestat quam loqui.

Injucenda piis est loquacitas, contentionesque

p verborum. Nam satis superque est vel. unus. ad-

versarius.

Sizti. — Vir sapiens οἱ tacens. honórat Deum,
Cuh) Aoscal, qua de eausa taceat.
. Nili, — Parce, quæso, effreni lingua tus. Gra-
vior enim est lingua, quau pedum lapsus.

TIT. XV. — De iis qui linguam suam non. eusto-
diunt.

Exod. 1x11, 7. — « Ab. omni iniquo verbo abe-
tine. »

Job v, 921. — «A Bagello lingue occuliabit
1e. »

Psal v, ii — «4 Segun qASS$ CX. ns

corum.

1503

S. JOANNIS DAMASCENI

1344

Psal. xs, 4. — « Disperdet. Dominus universa A — « ᾿Εξοληυθρεύσει Κύριος πάντα τὰ χείλη τὰ δόλια,

labia dolosa, et linguam magniloquam. »

Psal. cxxxix , 2, 12. — « Acuerunt linguas suas
sicut serpentis. Vir linguosus non dirigetur in ter-
ra. »

Psel. x1ix, 19. — « Os tuum abundavit malitia,
el lingua tua concinnabat dolos. »

Psal. cxiv, $.—« Domine, libera animam meam
ἃ labiis iniquis, et a lingua dolosa.»

Prov. vi, 2. — « Laqueus fortis viro labia ip-
sius : capitur autem verbis oris sui. »

Prov. x,8. — «Qui labiis suis incautus cst,
oblique agens supplantabitur. »

Prov. xv, 4, 2. — « Sermo molestus excitat
rixas. Vir bilinguis revelat consilia in. consessu.
0s stultorum aunmuntiabit mala. »

Prov. xxvi, 18. — « Perversus in ore suo ge-
stat ruinam, »

Prov. xxvi, 28. — « Vir lingua mutabilis iu-
cidet in mala. »

Prov. xvin, 6,7. — « Labia stulti deducunt
cum in mala : os autem illius audax accersel mor-
tem. Os stulti conterit eum : labia autem ejus, la-
queus animæ ipsius. »

Prov. xxu, 14. — « Fovea profunda os iniqui :
cui autem iratus est Dominus, incidet in cam. »

Prov. xxvi, 20, 28, — « In multitudine lignorum
vigescet ignis. Os autem incautum iustabilitates
creat. »

Prov. xv, 15. — « Propter peccatum labiorum c

incidit iu laqueum peccator. »

ΔῈ Prov. x, 19; iv, 24. — «In multiloquio
non effugies peccatum, — Ampula abs te os per-
versum, et injusta labia expelle abs te. — Iniperiti
incontinentes sunt lingua. Si extraxeris sermonem,
exibit judicium et pugna. »

Prov. xvin, 15. — « Qui prius respondet quam
audiat, stultitia et probrum est ipsi. »

Eccli. v, 1. — « Noli festinare in corde tuo, et
cor tuum non festinet ad proferendum verbum in
conspectu Dei. »

Eccli. x, 44; vit, 4. — « Stultus multiplicat
verba. — Ne steteris in sermone malo. »

Jer. ix, 9. — « lntenderunt linguam suam sicut
arcum. »

Eccli. xx, 8. — « Qui multiplicat sermonem, erit
exsecrabilis. »

Eccli, xvii, 91. — « Sagitta infixa 1n femore car-
nis, sic verbum in corde stulti. — Crudelis est,
qui non reservat serinones. »

Eccli. 14, 3 ; 1x, 8. — « Nelitiges cum homine
linguato, nec struas in igne illius ligna. — Terribi-
lis in civitate sua vir linguosus. »

Eccli. xx , 20. — « Lapsus e pavimento minus
grave est, quam a lingua. »

Eccli. xxvm, 91; xxix, 22. — « Flagelli plaga
livorem facit : plaga autem lingue couininuet
9952. — Árgenium tuum ct aurum alliga, et verbis
(uis lacito statcram, cL'inensuraw, et ori tuo. ja-

Ὑλῶσσαν μεγαλοῤῥήμονα. »
« Ἡχόνησαν γλῶσσαν αὑτῶν ὡσεὶ ὄφειυς. ᾿Ανὴρ
γλωσσώδης οὐ χατευθννθήσεται ἐπὶ τῆ; γῆς. »

« Τὸ στόμα σου ἐπλεόνασε χαχίαν, xai ἡ γλῶσσά
δου περιέπλεχε δολιότητα. »

ε Κύριε, ῥῦσαι τὴν ψυχήν μου ἀπὸ χειλέων ἀδί-
χων, καὶ ἀπὸ γλώσσης δολίας. » |

e Παγὶς ἀνδρὶ ἰσχυρὰ τὰ ἴδια χείλη " ἀλέπσχεται δὲ
ῥήμασιν ἰδίου στόματος. »

« Ὁ ἄστεγος χείλεσιν ὑποσχολιάζων ὑποσχελισθή-
ἀεται. »

« Λόγος λυπηρὃς ἐγείρει ὀργάς. ᾿Ανὴρ δίγλωσσος
ἀποχαλύπτει βουλὰς ἐν συνεδρίῳ. Στόμα ἀφρόνων
ἀναγγελεῖ χαχά. »

€ Σχολιὸς ἐν τῷ ἑαυτοῦ στόματι φέρει τὴν ἀπ-
ὠλειᾶν. »

ε ᾿Ανὴρ εὐμετάδολος γλώσσῃ ἐμπεσεῖται εἰς
xaxá. »)

€ Χείλη ἄφρονος ἄγουσιν αὐτὸν εἰς xaxà, τὸ δὲ
στόμα αὑτοῦ τὸ θρασὺ θάνατον ἐπιχαλεῖται. Στόμα
ἄφρονος συντρίδει αὐτὸν, τὰ δὲ χείλη αὑτοῦ παγὶς
τῇ ψυχῇ αὑτοῦ. »

« Βόθρος βαθὺς στόμα πᾶρανόμου" ὁ δὲ μισηθεὶς
ὑπὸ Κυρίου ἐμπεσεῖται εἰς αὐτόν. »

€ Ἕν πολλοῖς ξύλοις θαλεῖ πῦρ" στόμα tk ἄστε-
γον ποιεῖ ἀκαταστασίας. »

« Ac ἁμαρτίαν χειλέων ἐμπίπτει εἷς παγίδα ὁ ἀμαρ-
κωλός. »

€ Ἐχ πολυλογίας οὐχ ἐχφεύξῃ ἁμαρτίαν. --- Περί-
ελε σεαυτοῦ σχολιὸν στόμα, xal ἄδιχα χείλη pa-
xpàv ἀπὸ σοῦ ἄπωσαι. — Οἱ ἀπαίδευτοι, ἀχρατεῖς
γλώσσῃ. Ἐὰν ἐξελχύσῃς λόγον, ἐξελεύσεται χρίσις,
xaX μάχη. »

€ Ὃς ἀποχρίνεται λόγον πρὶν ἀχούσῃ, ἀφροσύνη
καὶ ὄνειδος αὐτῷ ἐστι. »

ε Μὴ σπεῦδε ἐπὶ στόματί σου, xal 5j χαρδία σου
ph «αχννάτω τοῦ ἐξενεγχεῖν λόγον πρὸ: προσώπου
toU Θεοῦ. »

€ "Ἄφρων πληθύνει λόγους, — Μὴ στῇς ἐν λόγῳ
πονηρῷ. »

€ Ἑνέτειναν γλῶσσαν αὐτῶν ὡς τόξον.

€ Ὁ πλεονάζων λόγον, βδελυχϑήσεται.

« Βέλος πεπηγὸς ἐν μηρῷ σαρχὸς, οὕτως λόγος
ἐν xoa μωροῦ. — ᾿Ανελεήμων ὁ μὴ συντηρῶν
λόγους.» |

« Μὴ διαμάχου μετὰ ἀνθρώπου γλωσσώδους, x1
μὴ ἐπιστοιδάσῃς ἐπὶ τὸ πὺρ αὐτοῦ ξύλα, — Φοδερὴς
ἐν πόλει ἀνὴρ γχωσσώδης. »

ε Ὀλίσθημα ἀπὸ ἐδάφους, ἣ ἀπὸ γλώσσης. »

Πληγὴ μάστιγος ποιεῖ μώλωπα, πληγὴ δὲ γλώσφης
συγχλάσει ὀστᾶ. --- Τὸ ἀργύριόν σον, χαὶ τὸ χρυ-
οἷον σοὺ χοτόδησον, ταὶ τοῖς λόταις δου ποίησον ζυ-

τῶν νὰ exa ux, RUN τῷ τόσσα eus adesse Ne

1915

SACRA PARALLELA

13:6

xal μιχλόν " πρόσεχε μὴ πως ὀλισθήσῃς ἐν αὐτῷ. — A nuam ct vectes : attende. nc. forte laboris lingua.

Πολλοὶ ἔπεσαν ἐν στόματι μαχαίρας, καὶ οὐχ ὡς ol
φειτιυχότες διὰ γλώσσης. »

« Εἴ τις ἐν λόγῳ οὐ πταίει, οὗτος τέλειος ἀνὴρ,
δυνάμενος χαλιναγωγῇσαι χαὶ ὅλον τὸ σῶμα. Εἰ δὲ
τῶν ἵππων τοὺς χαλινοὺς sl; τὰ στόματα βάλλομεν
εἰς τὸ πείθεσθαι αὐτοὺς ἡμῖν, χαὶ ὅλον τὸ σῶμα αὖ-
τῶν μετάγομεν" ἰδοὺ xal τὰ πλοῖα τηλιχαῦτα ὄντα,
καὶ ὑπὸ ἀνέμων σχληρῶν ἐλαυνόμενα μετάγεται ὑπὸ
ἐλαχίστου πηδαλίον, ὅπου ἂν ἢ ὁρμὴ τοῦ εὐθύνοντος
βούλεται * οὕτως καὶ ἡ γλῶσσα σμιχρὸὴὸν μέλος ἐστὶ,
xai μεγαλαυχεῖ. Ἰδοὺ ὀλίγον πῦρ ἡλίχην ὕλην ἀν-
ἀπτει ! Καὶ ἡ γλῶσσα πῦρ, ὁ χόσμο; τῆς ἀδιχίας. Ἢ
ἡλῶσσα χαθέίσταται ἐν τοῖς μέλεσιν ἡμῶν, ἡ σπι-
λοῦσα ὅλον τὸ σῶμα, καὶ φλογίζουσα τὸν τροχὸν τῆς

γενέσεως, χαὶ φλογιζομένη ὑπὸ τῆς γεέννης. Πᾶσα B

γὰρ eost; θηρίων τε xal πετεινῶν, ἑρπετῶν τε xal
ἐναλίων δαμάζεται- καὶ δεδάμασται τῇ φύσει τῇ ἀν-
ϑρωπίνῃ, τὴν δὲ γλῶσσαν οὐδεὶς δύναται ἀνθρώ-
κῶν δαμάσαι" ἀκατάσχετον χαχὸν, μεστὴ ἰοῦ θα-
νατηφόρον. Ἐν αὐτῇ εὐλογοῦμεν τὸν Θεὸν χαὶ Πα-
τέρα, χαὶ ἐν αὐτῇ χαταρώμεθα τοὺς ἀνθρώπους
«οὺς καθ᾽ ὁμοίωσιν Θεοῦ γεγονότας, "Ex τοῦ αὐτοῦ
στόματος ἐξέρχεται εὐλογία xal xatápa. Οὐ χρὴ,
ἀδελφοί μου. Μή τι fj πηγὴ ix τῆς αὐτῆς ὁπῆῇς βρύει
«ὃ γλυχὺ, xal τὸ πιχρόν :»

Κόρος λόγου πολέμιος &áxoal;, ὡς ὑπερδάλλουσα

«ροφὴ σώματι.

— Multi ceciderunt in ore gladii
velut qui interierunt per linguam. »

Jac. 11, 9,11. — « Si quis in verbo non offen-
dit, hic est perfectus vir; potens etiam (reno ctr-
cumducere totum corpus. Si autem equis frena in
ora mittimus ad consentiendum nobis, etiam omne
corpus illorum circumferimus : et ecce naves, cum
magnz sint, οἱ a ventis validis minentur, circum-
feruntur a modico gubernaculo, ubi impetus diri-
gentis voluerit : ita et. lingua modicum quidem
membrum est, οἱ magna exaltat. Ecce parvus ignis
quam magnam silvam incendit ! Et liugua ignis est,
universitas iniquitatis, Lingua constituitur ia
membris nostris, 418 maculat t1otum corpus, ct
inflammat rotam nativitatis nostrz, et inflammatur
a gebenna. Omnis enim natura bestiorum, et vo-
lucrum, et serpentium, e( aquatilium dowatur, et
domita est ἃ natura humana. Linguam autem nul.
lus hominum domare potest, inquietum malum,
plena veneno mortifero. Ih ipsa benedicimus Dcum
εἰ Patrem, ei in ipsa maledicimus homines qui ad
similitudinem Dei facti sunt. Ex ipso ore procedit
benedictio et maledictio. Non oportet, frstres mci.
Nunquid fons de eodem foramine emanat dulccin
et amaram aquam? »

Greg. Nas. — lmmodicus sermo auribus inimi-
cus cst, haud secus atque Immoderatus cibus cor-
pori.

: sed non sic,

"01160 ἀνθρώποις γλῶσσα, μὴ λόγῳ xu6ipvo- o — Ejusd. orat. 2. — Ruina hominibus cst lingua,

nivn.

Αόγος ἁπλῶς προσενεχθεὶς ὁλοχλήρους ἀνέτρεψεν
οἰκίας, καὶ ψυχὰς ἀπώλεσε xal χατέδυσε. Καὶ τῶν
μὲν χρημάτων τὴν ζημίαν διορθοῦσθαι πάλιν ἔνι,
λόγον δὲ ἐχπηξδήσαντα ἅπαξ ἀναχτῆσαι πάλιν οὐχ
ἕνι.

Mh χελιδῶνας εἰς οἰκίας δέχεσθε, τουτέστι λάλους
ἀνθρώπους, χαὶ τοὺς περὶ γλῶσσαν ἀναχρατεῖς
ὁμοροφίους μὴ ποιεῖσθε.

Γλῶσσα χαχὴ ἀνθρώπου, πτῷσις αὐτῷ. Καὶ πά-
λιν’ 'H γλῶσσά σου, dsl ξυρὸν ἠχογημένον
ἐποίησας δόλον. Kal πάλιν" Τί δοθείη, καὶ τί
προστεθείη co: πρὸς γλῶσσαν δολίαν ; Καὶ πά»
λιν" Ὁ Θεὸς τὴν alrecir μου μὴ παρασιωπήσῃς,

qus ratione non gubernatur.

Chrysost. — Sermo. temere. profusus integras
domos everti, animasque perdidit el sub:nersit.
Àc pecuniarum 4499 quidem jactura sarciri rur-
sum polest : sermo avtem, ubi semel exsilierit,
nequit ilerum recnperari .

Cyrill. — Mirundines domo nolite excipere ; hoc
est , garrulos liomines, et procaci lingua, contu-
bernales vestros minime facite.

Euseb. — Lingua nequam hominis, ruina ipsius
est. Rursumque David : Lingwa (wa sicut novacula
[ecisti dolum (Psal. 11, 4). Et. iterum : Quid detur
tibi, aut quid apponatur. tibi ad linguam dolosam ?
(Psel. cxix, 9.) Et in alio loco : Deus, laudem meam

ὅτι στόμα dpapro lov, καὶ στόμα OCoAlov ἐπ᾽ ἐμὲ D we tacueris, quia os peccatoris εἰ os dolosi cuper me

ἠνοίχθη. Ka πάλιν. Ἡχόνησαν γλῶσσαν αὑτῶν
ὡσεὶ ὄφεως" ἰὸς ἀσπίδων ὑπὸ τὰ χείη αὑτῶν.
Τὸν ὄφιν λέγεται δεινὸν ἔχειν τὸ χέντρον τῆς γλώσ-
σης αὑτοῦ, ἀλλ᾽ οὐκ ἔστι δεινότερον γλώσσης ἀνθρώ-
που κχαχῆῇς. Λέγεται καὶ σαῦρα χλωρὰ, ἀλλ᾽ οὐχ
ἔστι χλωροτέρα τοῦ φλνάρου. Σχορηίθυ δῆγμα θε-
ραπεύεται, λόγος δὲ χαχὸς ἐξερχόμενος ix στόμλτος
φλυάρου πλήσσει τὸν 'πλησίον αὑτοῦ. Φλόγα πυρὸς
κατασθεγγύει ὕδωρ, γλῶσσαν δὲ χαχῇν οὐδεὶς χατα -
πραῦνει. Ἵππον σχχῃροτράχηλον δαμάζει χαλινὸς,

γλῶσσαν δὲ καχὴν οὐδεὶς δύναται δαμάσαι. Θηρίον
᾿ ἄγριον εὐχερῶς ἡμεροῦται, γλῶσσα δὲ χαχὴ οὐ
πραῦνεται. Οὐκ ἔστιν ἐν τῷ χόσμῳ χεῖρον γλώσσης
καχῆῇς. Συγχρούει πόσιν πρὸ; πόσιν, οἰχίαν πρὸς

aperium est. (Psol. cvi, 8). Εἰ alibi : Acuerunt
linguas suas. sicut. serpentis, venenum aspidum sub
labiis eorum (Psal. cxxxix , 4). Serpentis aiunt
atrocem lingue aculeum esse : verum nihil ille
atrocior est mala hominis lingua. Dicitur etiam
lacerta decolor, sed ea decolor magis non est ho-
mine inepto loquaci. Scorpii morsus remedium
admittit : at sermo malus ex nugatoris ore egre-
diens, immedicabile volnus proximo infligit. Flam-
ma ignis aqua exstinguitur : nibil autem linguam
improbam mitigat. Equum duriori cervice frenum
donat : linguam. vero pravam domare nullus po-
test. Trucnlenta fera facili negotio cicuratur : οἱ
w3lam limgeam Wee νανονθδὰς eX. ἈΝ

11

S. JOANNIS DAMASCENI

1348

mundo mala lingua pejus est. Maritum cum uxore, A oixíav, «£xva-x&tà γονέων, ἀδελφοὺς χατὰ ἀδε) quy

domum cum domo, filios cum parentibus, fratres
cum fratribus committit, Nihil demum non mali
per linguam oritur.
LITTERA Δ.
TIT. 1. — De potentia Dei.

Deut. vui, 26, — « Dominus Deus tuus in te cst,
Deus magnus et fortis. » |

Job v, 8. — « Dominum dominatorem omnium
invocabo, qui facit magna et imperserutabilia,
gloriosa, atque mirabilia, quorum nou est. nume-
rus. »

Job xn, 14. — « Si destruxerit, quis aedificabit?
Si clauserit supra hominem, quis aperiet? »

Job xut, 2. — « Novi quod omuia potes : im-
possibile autein. nibil est tibi. »

Job v, 11. — « Qui facit humiles in sublime,
et eos qui pereunt eripit. »

Job ix, 5. — « Qui facit montes veterascere, et
nesciunt ; et evertit eos iracundia : qui commovet

orbem qui sub celis est, a fundamentis, el co».

lumnze ejus quatiunuir, Qoi dicit soli ut non oria-
tur, οἱ non oritur : adversus autem sidera con-
signat. Qui extendit colum solus, ei ambulat 8
manibus tuis abreptus. Si universa subverterit,
quis dicet ei : Quid fecisti ? »

Job su, 15-21. — « Apud ipsum sapientia et

potentia, ipsi consilium οἱ iutellectus. — Apud

ipsum potentia et fortitudo, ipsi sapientia et in-
tellectus. Deducens consiliarios captivos : judices
autem lerrie stupidus fecit. Collocaus reges super
thronos, οἱ cireumligavit lumbos eorum. Enittens
sacerdotes captivos, potentes autem terra: subver-
tit, Efundens ignominias super principes : revc-
lans profunda de tenebris.»

I Reg. n, ἃ. — 2 «x Arcus fortium infirmus
factus est, et infürmi accincti sunt robore. Domi.
nus pauperem [facit οἱ ditat, humiliat et suble-
vat, » etc.

Psal. Lxxv, 5. — « Tu. terribilis es, et quis re-
sistet tibi * etc. Omnes qui in circuitu ejus afferent
munera, » elc.

Psal. .xxvi, 15. - « Quis. deus magnus. sicut
Dcus noster? Tu ea Deus qui facis mirabilia. »

Psul. Lxxxvii, 9; Lxxxix, 11;
— t€ Potens es, Domine, et veritas tua in circuitu
tuo, etc. — Quis novit potestatem irse tus, etc. —
Quis loquet&r potentias Domini * auditus, etc. —
Suscitans de terra inopem, et de stercore, » etc.

Num. 1, 4. — « Comminans mari, et exsiccans
illad, et flumina in deseruuua. deducens. :

Psal. xL, 12; 15-29. — « Quis mensus est manu
aquam, et coelum, et omnem terram pugillo? Quis
statuit montes pondere, et saltus statera ? Omnes
gentes sicut stilla de situla, οἱ quasi momentum
etater:e reputalie. sunt, Qui tenet gyrum terrae, et

. habitatores eius quasi loeustas. »

Isa. &xvi, 1. — « Sic dicit. Dominus : Coelum

mihi sedes est, et lerra scabellum pedum meorum.

cv, 2; cxi, 7. p

Πάντα τὰ χαχὰ διὰ γλώσσης.

ZTOIXEION 4.
TITA. Α΄. — Περὶ δυγάμεως Θεοῦ.
« Κύριος ὁ Θεός σου ἐν σοὶ, θεὸς μέγα; xal xga--
καιός. »
t Κύριον τὸν πάντων Δεσπότην ἐπιχαλέφομαι,
κὸν ποιοῦντα μεγάλα xal ἀνεξιχνίαστα, ἔνδοξά s
καὶ ἐξαίσια, ὧν οὖχ ἔστιν ἀριθμός. »

« Ἐὰν καταδάλῃ, τίς οἰχοδομήσει;; Ἐὰν χλείσῃ
χατὰ ἀνθρώπου, τίς ἀνοίξει ; »
& Olla δτι πάντα δύναται" ἀδυνατεῖ δέ σοι οὐδέν. »

« Τὸν ποιοῦντα ταπεινοὺς εἰς ὕψος, xal ἀπολμυ-
λάτας ἑξεγείροντα. »

ε« Ὁ παλαιῶν ὄρη, xal οὐχ οἴδασιν" ὁ στρέφων
αὐτὰ ὀργῇ ὁ σείων τὴν ὑπ᾽ οὐρανὸν, οἱ δὲ στύλοι
αὐτῆς σαλεύονται, Ὁ λέγων ἡλίῳ μὴ ἀνατέζλειν,

καὶ οὐχ ἀνατέλλει, κατὰ δὲ ἄστρων χατασφρατίζει.

Ὃ τανύσας τὸν οὐρανὸν μόνος, xal περιπατῶν
χειρῶν σου ἐξαιρούμενος. Ἐὰν κχαταστρέψῃ τὰ
πάντα, τίς ἐρεῖ αὐτῷ, Τί ἐποίησας ; a

t Παρ' αὑτῷ σοφία χαὶ δύναμις, αὐτῷ βουλὴ xol
σύνεσις. — Παρ᾽ αὐτῷ κράτος xat ἰσχὺς, αὑτῷ
ἐπιστήμη καὶ σύνεσις. Διάγων βουλευτὰς αἰχμαλώ-
τους, χριτὰς δὲ γῆς ἐξέσνησε. Ἑαϑιζάνων βασιλεῖς
ἐπὶ θρόνων, καὶ περιέδησεν ζώνην ὀσφύας αὐτῶν.
Ἐξαποστέλλων ἱερεῖς αἰχμαλώτους, δυνάστας δὲ γῆς
ἐξέστησεν. Ἐχχέων ἀτιμίας ἐπ᾽ ἄρχοντας, ἀναχαλύ-
πτων βαθέα kx σχότους. »

« Ἰόξον δυνατῶν ἐσθένησε, χαὶ οἱ ἀσθενοῦντες
περιεσώσαντο δύναμιν. Κύριος πτωχίζει xal πλου-
εἰζει, ταπεινοῖ xai ἀννψοῖ, » καὶ τὰ λοιπά.

« Σὺ φοδερὸς εἶ, χαὶ τίς ἀντιστήσεταί aot; » χαὶ
«à λοιπά. « Πάντες ol χύχλῳ αὐτοῦ οἴσουσι δῶρα,»
καὶ τὰ λοιπά.

« Τί: Θεὸς μέγας, ὡς θεὸς ἡμῶν; σὺ εἰ ὁ Θεὸς ὁ
ποιῶν θαυμάσια. »

ε Δυνατὸς εἶ, Κύριε, xai f ἀλήθειά σου χύχλῳ
GOV, » xal τὰ λοιπά. — ε Τίς γινώσχει τὸ κράτος τῆς
ὀργῆς σου; » — « Τίς λαλήσει τὰς δυναστείας Κυ-
plou; ἀχουστὰς, » χαὶ τὰ λοιπά. — « 'O ἐγείρων
ἀπὸ γῆς πτωχὸν, καὶ ἀπὸ χοπρίας, » καὶ τὰ λοιπά,

« ᾿Απειλῶν θαλάσσῃ. xal ξηραίνων αὐτὴν, xal
πάντας toD ποταμοὺς ἐξερημῶν. »

« Τίς ἐμέτρησε τῇ χειρὶ τὸ ὕδωρ, καὶ τὸν οὐρᾶ-
νὸν, καὶ πᾶσαν τὴν γῆν δραχί; τίς ἔστησε τὰ ὄρη
σταθμῷ, xal τὰς νάπας ζυγῷ; Πάντα τὰ ἔθνη ox
σταγὼν ἀπὸ χάδου, χαὶ ὡς ῥοπὴ ζυγοῦ ἐλογίσθηταν, —
Ὁ κατέχων τὸν. νῦρον τῆς γῆς, χαὶ τοὺς χατοιχοὺν-
τας ἐν αὐτῇ ὡσεὶ ἀχρίδας. »

ε Οὕτως λέγεικύριος * 'O οὐρανός μοι θρόνος, ἡ &
X ὑποπόδιον τῶν 'τοδῶν uou. Ποῖον οἶχον οἰχοδομή-

Πάντα γὰρ ταῦτα ἐποίησεν ἡ χείρ μου, καὶ ἔστιν᾽
ἐμὰ ταῦτα πάντα, λέγει Κύριος. »

« *0 λυτγρωσάμενος αὑτοὺς ἰσχυρὸς, Κύριος παν-
«οχράτωρ ὄνομα αὐτῷ. »

« Πάντες οἱ χατοιχοῦντες τὴν γῆν, ὦ; οὐθὲν ἐλο-
τίσθησαν, καὶ οὐχ ἔστιν ὃς ἐπιστήσεται τῇ χειρὶ
αὐτοῦ, xal ἐρεῖ, Ti ἐποίησας : »

ε Τὸ μεγάλως ἰσχύειν πάρεστί σοι πάντοτε, χαὶ
χράτει Bpaylovó; σου τίς ἀντιστήσεται; Ὡς ῥοπὴ
ix πλαστίγγων ὅλος ὁ χόσμος ἐναντίον δον. Ἐλεεῖς
δὲ πάντα;, ὅτι πάντα δύνασαι. "

ς« Ἢ ἰσχύς σον διχαιοσύνης ἀρχὴ, καὶ τὸ πάντων
es δεσπόζειν, πάντων φείδεσθαί σε ποιεῖ. »

« Τοῖς χραταιοῖς ἰσχυρὰ ἐφίσταται ἔρευνα. --- Τὴν

σὴν χεῖρα ἐχφυγεῖν ἀδύνατον. »

€ Τίς ἐρεῖ σοι, Τί ἐποίησας ; ἣ τίς ἀντιστήσεται
«ᾧ χρίματί cov ; »

« Φοδερὸς Κύριος, χαὶ σφόδρα μέγας,
μαστὴ ἡ δυναστεία αὐτοῦ. »

xai θαυ-

Ὃ φέρων τὰ πάντα ῥήματι τῆς δυνάμτω; αὐτοῦ,
χαὶ μὴ σωματιχῶς ἐνεργῶν, μηδὲ χειρουργίας εἰς
τὴν δημιουργίαν ἐπιδεόμενος, ἀλλὰ βουλήματι
"itd ἀχολουθοῦσαν ἔχων τὴν φύσιν τῶν ᾿'γινο-

— Ὅπου Θεὸς βούλεται, νιχᾶται φύσεως
«ἄξις. ᾿Ἠζουλήθη γὰρ, xat ἠδυνήθη.

Φύσεως χρείττων ὁ Θεὸς, xal παρ᾽ αὑτοῦ τὸ θέ-
atv, ὅτι ἀγαθός ἐστι, χαὶ τὸ δύνασθαι, ὅτι δυνατὸς,
xai τὸ ἐπιτελέσαι ὅτι εὔπορος. — Λέγω ὁὀμῖν, ὅτι ἐκ
τῶν λίθων τούτων, τουτέστι τῶν λατρευόντων τοῖς;
λίϑοι;, δύναται ὁ Θεὸς ἐγεῖραι τέχνα τῷ 'A6paty.

TITA. Β΄. Περὶ δημιουργίας Θεοῦ" xal ὅτι οὐδὲν
δἰχῆ γέγονγβ παρ᾽ αὐτοῦ.

« Εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα ὅσα ἑποίησε, χαὶ ἰδοὺ
καλὰ λίαν. »

« Σή ἐστιν ἡ ἡμέρα, καὶ σὴ ἐστιν f) νύξ" σὺ χατ-
ἦρτισας φαῦσιν καὶ ἥλιον" σὺ ἐποίησας πάντα τὰ
ὅρια τῆς γῆς.»

« Zol εἰσιν οἱ οὐρανοὶ, xai σή ἔστιν ἡ γῆ " τὴν
οἰχουμένην, χαὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς σὺ ἐθεμελίω-
cac. --- Αὐτοῦ ἐστιν ἡ θάλασσα, xal αὐτὸς ἐποίησεν
αὐτὴν. »

€ Ὥς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σον, Κύριεϊ πάντα ἐν
σοφίᾳ ἐποίησας. »

« Ἐγὼ Κύριος ὁ θεὸς, ὁ χατασχευάσας φῶς, xol
φοιῆσας σχότος. Ἐγὼ ἐποίησα γῆν xal ἄνθρωπον
ix αὐτῆς. Ἐγὼ τῇ χειρί μὸν ἐστερέωσα τὸν οὐρα-
ψόν.»
᾿ φΠνεῦμα παρ᾽ ἐμοῦ ἐξελεύσεται, xai πνοὴν πᾶ-
4αν ἐγὼ ἐποίησα. »

« Κύριος ὁ ποιῶν γῆν ἐν τῇ ἰσχύϊ αὐτοῦ, ἑτοιμά-
ζων τὴν οἰχούμενην ἐν τῇ σοφίᾳ αὐτοῦ, χαὶ ἐν τῇ
συνέσει αὐτοῦ ἐξέτεινε τὸν οὐρανὸν, καὶ ἀγήγαγε

SACRA PARALLELA.
esté μοι, ἣ ποῖος τόπο; τῆς καταπαύσεώ; pos; A Quam domum sdiflcabitis mili, et quis locus re-

1350

quielionis mez ? Omnia enim fecit manus mea, εἰ
omnia hzc mea sunt, dicit Dominus. »

Jerem. 1, 55.—« Redemptor eorum fortis, Domi- -
nus exercituum nomen ejus. »

Dan. 1v, 52. — « Omnes habitatores terr apud
eum in niliilum reputa:i sunt ; et nou esi qui re-
sitat manui ipsius, et dicat ei : Quid fecisti t »

Sap. x1, 22. — « Multum valere tibi soli superest
semper : et virtuti brachii tui quis resistet ? Tan-
quam momentum slaterz, sic cst. ante (6 orbis
terrarum. Misereris aulem omnium, quoniam om-
nia potes. »

Sap. xi, 16. — « Virtus taa, justitia. initium
est, οἱ quod omnium dominus sis, te parcere omni-

B bus facit. »

Sap. v1, 9; 1v1, 15. — « Potentibus fortis iustat
examinatio. — Manum tuam effugere impossibile
est. »

Sap. xui, 19. — « Quis dicet tibi : Quid fecisti ?
aut quis stabit contra judicium tuum? »

&Kecli. xvm, 54, — ε Terribilis Dominus, et
Dignus vebementer, οἱ admirabilis potentia
ipeius. »

Basil. de Spirit. S. cap. 8. — Qui portat omnia
verbo virtutis suse, nec corporum more operatur,
nee manuum opera ad rerum pftocreationem
opus habet; sed spontanes voluntate subiequen-
tem habet reium qus fiunt naturam. — Ubi Deus
vult, ordo natura superatur. Quod enim voluit, hoc
potuit.

Iren. lib. n, c. 51. — Deus natura valeutior est
atque apud euin est velle, qnia bonus est ; et posse,
quia potens est ; et perücere, quia omnia ei faellia
sunt. — Dico vobis, quia ez lapidibus, hoc est ex
iis qui lapides colunt, poteet Deus suseitare filios
Abrabz.

TIT. It. — De creatione et opificio Dei : et

nihil frustra facium sit & Deo.
Gen. 1,51. — « Vidit Deus cuncta qua fecerat,
et ecce vhide bona. »
Psal. xxm, 16. — « Tuus est dies, et tua cst
nox : tu fabricatus es auroram et solem : tà fecisti
omnes terminos terra. »

D Psal, vxxxviu, 19; xeiw, 5. — c Tui sunt eeeli,

et tua eet terra : orbem terra et plenitudinem ejus
tu fundasti — Ipsius est mare, et ipse fecit illud. »

Psal. cii, 24. — « Quam magniflcata sunt opera
tua, Domini! omnia in sapientia fecisti. »

]1sa. τιν, 1-19, — « Ego Dominus Deus formans
lucem, et faciens tenebras. Ego feci terram et ho-
minem super eam, Ego manu mea (firmavi cee-
lum. »

Isa. vvit, 10. — « Spiritus a me egredietur, et
flatum omnem ego feci. »

Jerem. x, 19. — « Dominus qui facit terram ia

fortitudine sua, przparans orbem in sapientia sua,

el in prudentia $u3 cqiew exvens, VAS eS

1251

S. JOANNIS DAMASCENT

1302.

ab extreme terre, fulgura in pluviam fecit : et A νεφέλας ἀπ' ἐσχάτου τῇ: γῆς ἀστραπὰς εἷς ὑετὸν

clJuxit lumen suum.»

Baruch wi, 52. — s Qui praeparavit terram | in
serno tempore, et teplevit eain pecudibus qua-
drupedibus. Qui emittit [umen, et vadit : et vocavit
illud, et obedit illi in tremore. Stelle autem dede-
runt lumen in custediis suis, οἱ lætalæ sunt : vocatse
sunt et dixerunt : Adsumus : et luxerunt cum ju-
cunditate ei qui fecit ipsas. »

Sap. iw, 14. — ε Deus mortem non fecit, nec
delectatur in perditione vivorum. Creavit enim, ut
essent, omnia : οἱ sanabiles fecit. nationes orbis
terrarum : el non est in illis medicamentum cxter-
minii, nec inferorum regnum in terra. »

Sap. x1, 95. — « Diligis omnia, qua sunt, et nihil
odisti eorum qu:e fecisti. Quomodo autem posset
aliquid permanere, nisi tu voluisses? »

Sap. xut, 5. — « À magnitudine et specic crea-
turarum, cognoscibiliter horum creator videtur. »

Eccli. xvin, 1. — « Qui vivit in zternum, crcavit
oninia simul, Dominus solus. »

Eccli. aLu, 95. — « Nihil fecit quod deficiat :
uniuscujusque firmavit bona. Εἰ quis. satiabitur
videns gloriam ejus? »

Eccli. xxxix, 91-26. — « Opera Domini universa
bona, et omnem necessitatem tempestive suppedi-
tabit. Non est dicere : Hoc isto pejus est. Omnia
enim in tempore probabuntur. »

Eccli. xxxvin, 4-8. — « Altissimus ereavit de

ἐποΐησε, καὶ ἐξηγαγὲ φῶς αὐτοῦ. »

« Ὁ κατασχευάσας γῆν εἰς τὸν αἰῶνα χρόνον,
ἐνέπλησεν αὐτὴν χτηνῶν τετραπόδων. Ὃ ἀποστέλ-
λων τὸ φῶς, χαὶ πορεύεται" ἐχάλεσεν αὑτὸ, zol
ὑπήχουσεν αὐτῷ τρόμῳ. Οἱ δὲ ἀστέρες ἔλαμψαν ἐν
«αἷς φυλαχαῖς αὐτῶν, καὶ ηὐφράνθησαν " ἐχάλεσεν
αὑτοὺς, xal εἶπον · Πάρεσμεν " ἔλαμψαν μετ᾽ εὖ“
φροσύνης τῷ ποιήσαντι αὐτούς. » |

« 'O Θεὸς θάνατον οὐχ ἑποΐησεν, οὐδὲ τέρπεται
ἐπ᾿ ἀπωλείᾳ ζώντων. ἜἜχτισε γὰρ εἰς τὸν αἰῶνα τὰ
πάντα, xal σωτήριοι αἱ γενέσεις τοῦ χόσμου, καὶ οὐχ
ἔστιν ἐν αὐταῖ; φάρμαχον ὀλέθρον, οὐδὲ &oou βασί-
λειον ἐπὶ τῆς γῆς. »

« ᾿Αγαπᾷς τὰ ὄντα πάντα, καὶ οὐδὲν βδελύσσῃ
ὧν ἐποίησας. Πῶς δὲ διεμένειεν ἄν τι, εἰ μὴ σὺ
106625 ; » .

« 'Ex μεγέθους xai καλλονῆς χιισμάτων ἀναλό-
γως ὁ γενεσιουργὸς αὐτῶν θεωρεῖται. »

« Ὁ ζῶν εἰς τὸν αἰῶνα, ἔχτισε τὰ πάντα xowf,
Κύριος μόνος. »

« Οὐχ ἐποίησεν οὐδὲν ἐλλεῖπον ἕν τοῦ ἐνὸς ἐστε-
ρέωσε τὰ ἀγαθά" xal τίς πλησθήσεται ὁρῶν δόξαν
αὑτοῦ ; )

« Τὰ ἔργα Κυρίου, πάντα ἀγαθὰ, xoi πᾶσαν
χρείαν ἐν ὥρᾳ αὑτῶν χορηγήσει. Καὶ οὖκ ἔστιν
εἰπεῖν * Τοῦτο τούτου ποντ ρῥότερον. Πάντα γὰρ iv
καιρῷ δοχιμασθήσεται. »

« Κύριος ἔκτισεν ix γῆς φάρμαχα, xal ἀνὴρ

lerra medicamenta, et vir prudens non abhorrebit Ο φρόνιμος οὐ προσοχθιεῖ αὐτοῖς. Καὶ ἡ εἰρήνη ἡ παρ'

illa. EL pax qux ab ipsis est, super faciem est
lerra. »

Basil. kom. ὃ in Hexaem.—Germinet trerra herbam .—

virentem (Gen. 1, 11) : ac simul cum iis quæ vim
alendi habean!, venenata quoque producta sunt,
cunr 4remento cicuta, cum reliquis quæ ad esum
3pta sunt, elleborus, aconitum, mandragora, et
papavwis succus. Quid igitur, pratermisso grati
animi ob accepta commoda oflicio, Creatorem accu-
sabimus, ob ea quz vite ποδί γῷ nociva sunt? Nec
illud consideramus, non omnia fuisse prepter ven-
trem nostrum procreata : verum ea 4,95 quidem
alimentá, quie destinata nobis sunt, prompta om-
nibusque nota esse; quolibet autem eorum qua
creala sunt, propriam quamdam inter res conditas
rationem explere.

Ejusd. hom, 2. — A Deo malum ortum trahere
impium dictu est : quippe eum nullum contrarium
ex contrario oriatur. Nam nec vita mortem parit,
nec obscuritas lucis origo est, nec morbus sani-
tatis causa. Quid ergo dicimus? plane quod malum
non viva et animata essentia sit, sed affectio in
anima cum virtute pugnans, qua non aliunde iu
desidibus pascatur, quam quod a bono ii prolapsi
sint. Quocirca nihil est, quod extra te malum cir-
cumspectes : verum se quisque vitii, quod ipse
laborat, auctorem agnoscat.

(reg. Naz. — Nihil ex iis, quæ condita ἃ Deo
Sunt, frustra fa.tum fuit.

αὐτῶν, ἐστὶν ἐπὶ προσώπον τῆς γῆς. »

Βιλαστησάτω ἡ γῆ βοτάνην χόρτου " καὶ σὺυν-
ἐξεδόθη «ul; τροφίμοις τὰ δτλητήρια" μετὰ τοῦ
σίτου τὸ χώνειον, μετὰ τῶν λοιπῶν τροφίμων B
λέδορος, καὶ ἀχόνιτον, χαὶ μανδραγόρας, καὶ ὁ τῖς
pfjxovog ὁπός. Τί οὖν; ἀφέντες τὸ ἐπὶ τοῖ; χρησί-
μοις τὴν χάριν ὁμολογεῖν, ἐγχαλέσομεν τῷ Δημιουργῷ
ἐπὶ τοῖς φθαρτιχοῖς ἡμῶν τῆς ζωῆς ; ἐχεῖνο δὲ λο-
γιζόμεθα, ὅτι οὐ πάντα τῆς γαστρὸς ἕνεχεν τῆς
ἡμετέρας δεδημιούργηται, ἀλλ᾽ ἡμῖν μὲν αἱ ἀποτε-
ταγμέναι τροφαὶ πρόχειροι, xal πᾶσιν εὔγνωδτοι"
ἕκαστον δὲ τῶν γενομένων ἴδιόν τινα λόγον ἐν τῇ
χτίσει πληροῖ,

“Παρὰ θεοῦ τὸ χαχὸν τὴν γένεσιν ἔχειν, οὐχ sbcz-
6l; ἔστι λέγειν, διὰ τὸ μηδὲν τῶν ἐναντίω παρὰ
τοῦ ἐναντίου γίνεσθαι. Οὔτε γὰρ ζωὴ θάνατον γεννᾷ,
οὔτε τὸ σχότος φωτός ἔστιν ἀρχὴ, οὔτε fj νόσος
ὑγείας δημιουργός. Τί οὖν φαμεν: ὅτι τὸ xaxby,
ἐστὶν οὐχὶ οὐσία ζῶσα καὶ ἔμφυχος, ἀλλὰ διάθεσις
ἐν ψυχῇ ἐναντίως ἔχουσα πρὸ; ἀρετὴν, διὰ τὴν τοῦ
καλοῦ ἀπόπτωσιν τοῖς ῥᾳθύμοις ἐγγινομένη. Μὴ
τοίνυν ἔξωθεν τὸ χακὸν περισχόπει, xaX τῆς b
ἑαυτῷ χαχίας ἔχαστος ἑαυτὸν &pyrybv γνωρι"
ζέτω.

Οὐδὲν εἰχῆ τῶν παρὰ θεοῦ γενομένων.

SACRA PARALLELA.

1354

Οὐχὶ φύσις αὑτὴ τῶν κινήσεων χαθ᾽ ἑαυτὴν πο- A Chrysost. -- Nou ipsa natura commotionum per

νηρὰ, ἀλλ᾽ fj τῶν φυσιχῶν χινημάτων καρατροπὴ
«ἧς ψυχῆς τὰς ὁρμὰς ὡς; πάθη διέδαλεν. Ὁ γὰρ
δημιουργὸς τὴν λύραν χαλὴν xal εὔφθογγον ἡρμώ-
viso, οἱ δὲ χρούοντες διαφόρως ἅπτονται τῶν yop-
δῶν καὶ ἀπὸ τῆς αὐτῆς κιθάρας, ὁ μὲν ὕμνον, ὁ δὲ
ἀπκηχεῖ βλασφημίαν, οὐχ ὡς τῆς τῶν χορδῶν φύσεως
τὸ διεστραμμένον ἐχούσης, ἀλλ᾽ ὡς τῆς τῶν ψη-
λαφώντων ἀμαθίας παραφθειρούσης τὸ ὄργανον.

Ταὶς τῶν καχῶν ἐπισποραῖς αἰτία τῶν ἀνθρώπων
ἡ ῥᾳθυμία. "Er τῷ γὰρ καθεύδειν, φησὶ, τοὺς
ἀνθρώπους, ἦ.1θεν ὁ ἐχθρὸς, καὶ ἔσπειρε τὰ GU
ψια ἀναμέσον τοῦ σίτου.

Πάντα ὅσα πεποίηχεν 6. Θεὸς, χαλὰ πεποίηχεν,
ἐπιστήμων αὐτὸς ὧν πάντων. Οὔτε γὰρ ὁ δίχαιος

se mala est, scd animi motuum depravatio conci-
tationes animi ceu vitiosas traduxit. Siquidem
artifex elegantem et bene concinnam lyram com-
pegit : qui vero pulsant, non eodem modo fides
tangunt, sed ab eadem cithara alius bymnum,
alius asperum cantum sonat, non quod in fidium
natura perversitas insit, sed quod pulsantium im-
peritia instrumentum labefactet.

Quod mala superserantur, in causa est homi-
num segnilies. Cum enim dormirent homines, in-
quit Christus (Matth. xin, 95), venit. inimicus, et
seminavit sizania in medio tritici.

Euseb. — Omnia illa quz fecit Deus, bona feeit,
cum rerum omnium scientiam habeat. Nam nmec

ποιήσειέν τι ἄδιχον, οὔτε ὁ ἀγαθὺὴς φαῦλον, ὥσπερ B justus injusti quidquam facere queat, nec prorsus

οὐδὲ ἐπιστήμων ἀνεπιστημόνως. Δίχαιος δὲ, xol
ἀγαθὸς, xal ἐπιστήμων ὁ Θεός ἔστιν’ οὐδὲν ἄρα
ἄδικον, οὐδὲ φαῦλον ὁ Θεὸς ἐποίησεν.

R νεύματι βουλήσεως & θέλει συνίστησιν ix

μὴ ὄντων, μόνος ὧν ἀΐδιος, μόνος ὧν ἄναρχος, μόνος
ἁπλοῦς οὐσίᾳ xa βουλήσει.

TITA. Γ΄. — Περὶ &o£o4o Θεοῦ" καὶ ὅτε χρὴ
δοξάζειν πρὶ ur pes Θεὸν, xal ὅτι τοὺς
δοξάζοντας αὑτὸν δοξάζϑι ὁ Θεός.

« Εἶπε Κύριος πρὸς Μωσῆν" Ὅτι οὐχ ἐπιστεύ-
cate ἁγιάσαι με, διὰ τοῦτο οὐχ εἰσάξετε ὑμεῖς

malum, quemadmodum nec peritus quidquam im-
perite. Cum itaque Deus, et justus, ct bonus sit
ac peritus, necesse est eum nihil injusti nee mali
fecisse.

Didgmi. — Unico voluntatis nutu Deus, quidquid
vult, ex nihilo creat : ut qui solus sempiternus,
solus principii expers, solus denique, tum essen-
tia, tum voluntate simplex.

TIT. 11]. — De Dei glorificatione : et quod eum
glorificare et sanctum predicare oporteat ; illos -
que a quibus glorificatur, ipse vicissim glorificet.

Num. xx, 19. — « Dixit Dominus ad Moysen :
Quia non credidistis ut sanctificaretis me, ideirco

τὴν συναγωγὴν ταύτην εἰς τὴν γῆν, ἦν Eboxa αὖ- C non introducetis synagogam hanc in terram quam

«οἷς. »

« Toug; δοξάξοντάς με δοξάσω, xai ὁ ἐξουθενῶν
pt ἀτιμασθήσεται. » |

« Ἐξομολογήσομαί σοι, Κύριε, ἐν ὅλῃ xapils

. 9

Ay ἐπιχαλέσομαι τὸν Κύριον, xol dx τῶν
ἐχθρῶν μὸν σωθήσομαι. »

« Ol φοδούμενοι τὸν Κύριον, αἰνέσατε αὐτὸν, » xal
«τὰ λοιπά. ᾿

« Ἐὐλογήφω τὸν Κύριον ἐν παντὶ χαιρῷ, διὰ παν-
«τὸς fj αἵνεσις αὐτοῦ ἐν τῷ στόματί μου. »

« Ῥάλατε τῷ Θεῷ ἡμῶν, ψάλατε " ψάλατε τῷ βα-
σιλεῖ ἡμῶν, ψάλατε. »

dabo eis. »

I Reg. τι, 5. — « Ego glorificantes me glorifi-
cabo : qui autem contemnit me, erit ignobilis. »

Psal. 1x, 1. — « Confitebor tibi, Domine, in toto
corde meo. »

Psal. xvi, 14. — « Laudeng invocabo Domi-
num, et ab inimicis meis salvus ero. »

Psal. x11, 94. — « Qui timetis Dominum, laudate
eum, » etc.

Psal. xxxi, 9. — « Denedicam Dominum in
omni tempore : semper laus ejus in ore meo. »

Psal. xvvi, 6. — « Psallite Deo nostro, psallite :
psallite regi nostro, psallite. »

« θύσον τῷ Θεῷ θυσίαν αἰνέσεως, xal ἀπόδος τῷ p- Psal, xvix, 14-95. - Immola Deo sacrificium lau-

ὙΨίστῳ τὰς εὐχά: σου. θυσία αἰνέσεως δοξάσει με,
χαὶ ἐχεῖ ὁδός. »

.« ᾿᾿Αλαλάξατε τῷ Θεῷ, πᾶσα ἡ γῇ " ψάλατε τῷ
ὀνόματι αὐτοῦ. »

« Ἐξομολογησάσθωσάν σοι λαοὶ, ὃ Θεός ^ ἐξομο-
λογησάσθωσάν cot. »

« Ἐν ἐχχλησίαις εὐλογεῖτε cv Θεὸν Κύριον, ix
πηγῶν Ἰσραήλ. Αἱ βασιλεῖαι τῆς γῆς, ἄσατε τῷ Θεῷ,
ψάλατε τῷ Κυρίῳ. ν᾿
. * Ἐμνήσθην τοῦ Θεοῦ, χαὶ ηὐφράνθην, ἦἠδολέ-
σχῆσᾶ. »

« Τὰ ἐλέη σου, Κύριε, εἰς τὸν αἰῶνα ἄτομαι ᾿ εἰς
Ttyety xal γενεάν. »

PATROL. Gn. XCV.

dis, et redde Altissimo 496 vota tus. Sacrificium
Jaudis honorificabit me, et illic iter, » etc.

Psal. uxv , ἃ. — « Jubilate Deo, omuis terra;
psalmum dicite nomini ejus, » etc.

Psal. txvi, 4. — « Confiteantur tibi populi, Deus;
confiteantur tibi, » etc.

Psal. .xvn , 97-55. — « ln ecclesiis benedicite
Deo Domino, de fontibus Israel. Regna terrz, can-
tate Deo, psallite Domino. »

Psal. vxxvi, 4. —« Memor fui Dei, et delectatus
sum, et exercitatus sum. »

Psal. txxxviri, 9. — « Misericordias tuas, Do-
mine, in 2lernum canto; Vy qeexexoetm
nerationem, » εἰς.

LS

1355

Psal. xci; 3. — « Bonam est confiteri Domino, A
et psállere nomini tuo, » etc.

Psal, xciv, 1. —- « Venite, exsullemus Domino,
jubilemus Deo, » εἰς.

Psal, xcv, 9-7. — « Cantate. Domino canticum. .
novun: : cantate Domino, omnis terra. Áfferte Dó-
inino, patria gentium, aBferie Domino gloriam et
honorcm. »

. Psal. xcvin, 5. — « Exaltate Dominum Deant
nostrum, et adorate, »

Psal. xcit, 9. — « Jubilate Deo, omnis terra ;
servite Domiho in letitia. »

Psal. c1,1-99; —« DBehcdic, anima mea, Demi-

. no, οἱ omnia qua intra fie 8nnt, etc. Denedicite
. Dowino, omnia opera ejus, in oninl loro dominatio-
nis ejus. »

Psal. cis, 94. —— « moandem eit οἱ eloquium

meum. »
Psal. civ, 1. — 4 Conftentini Domino, et ieté-

cate nomen ejus, , etc.
Psal, cv, 3. — « Quis loquétur powntias Domini !
auditas faciet, » ctc. |
Psal. cx, 10. — 4 Loudatio ejus manot in sied-

lum szculi. »

Psal. cxu, 4. — « Laudate, pueri, Dominum
laudate nomen Domini. Sit nomén, » etc.

Psal, cxis, 11. — « Non mortui laudabünt tr,

Domine, neque omnes, » etc.
Psal. cxv, AT. — « Tibi. saerificabó hostiam

laudis, et in nomine Dofnini, » etc.
.Psál. cxvi, 1. — ἐ Laudate Dominum, oinnes

τς gentes : laudate, » etc.
—. Pil. cxt£xui, ἃ. — ἐ Ecco nunc benodielis Do-

minum. »

Psal. cxxxiv, 5. — « Psallite nominal ejus, quo-
niam suave. Quoniam Jacob, s etc.

Psal. cxyvi, ἃ. — « Laudate Dominum, quoniam
Lonus est psalmus : Deo nostro, » etc.

Prov. vii, 3. — « Honora Dominum, et potens
eris : prater eum néminem timueris. »

Isa. vii, 15. — « Dominum | ipsum sanctificate,
et ipse erit timor tuus. Et si in. ipso fiduciam ha-
bueris, erit tibi in sanctificationem. 9

lia. inu, 40. — « Cantate Domino canticum D
— novum : principatus ejus glorificatur a fummitate
terrae. »

- ha. Lvn, 11. — « Pro eo quod non recordata
es mei, nec posuisti me in corde tuo, οἱ ego te vi-
dens despicio. » |

Isa. xi, ἃ. — « Laudate Dominum, conclamate
nomen ejus. »

Jerem. xin, 16. — « Date Domino Deo vestro
gloriam, antequam contenebrescat, 8.37 et ante-
quam offendant pedes ad montes caliginosos. »

Dan. ni, 20, — « Sit nomen Dei benedictum, ex
— hoc nunc et asque in sieculum ; quia sapientia εἰ
adalio ipsius sunt. »

S. JOAN NIS DAMASCENI

c?

1356

€. ᾿Αγαθὸν τὸ ἐξομολογεῖσθαι τῷ Κυρίῳ, xai dài.
Ae τῷ ὀνόματί σου. »
« Δεῦξε, ἀγαλλιασώμεθα τῷ Κυρίῳ, ἀλαλάξωμεν
τῷ θεῷ...
« "Acatt τῷ Κυρίῳ ἄσμα καινόν. "Ἄσατε τῷ Κυ-
pl, πᾶσα fj γῆ. Ἐνέγχατε τῷ Κυρίῳ, αἱ κατρίαι
τῶν ἐθνῶν, ἐνέγχατε τῷ Κυρίῳ δόξαν xaX τιμήν. »

« Ὑφοῦδέε Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν, xal προσχυ-
νεῖτε. »
ε ᾿Αλαλάξατε τῷ Θεῷ, πᾶσα ἡ γῆ " δουλεύσατε τῷ
Κνρίῳ iv εὐφροσύνῃ. »
« Εὐλόγει, ἡ ψυχή μου τὸν Κύριον, xa πάντα τὰ
ἐγτός μον. Ἐὐλογεῖτε τὸν Κύριον, πάντα τὰ ἔργα
αὐτοῦ, ἐν παντὶ τόπῳ τῆς δεσποτείας αὐτοῦ...

« Ἡδυνθείη αὐτῷ ἢ διάλογή pov. »

« Ἐξομολογεῖσθε τῷ; Κυρίῳ, xai ἐπικαλέσασθε
τὸ ὄνομα αὐτοῦ. »
c Τίς λαλήσει τὰς δυναστείας «τοῦ Κυρίου ; ἀκου-
ἀτὰς ποιήσει. »
ε Ἧ αἴνεσις αὐτοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα «οὗ
αἰῶνος. »c
« Αἰνεῖτε, παῖδες, Κύριον, αἰνεῖτε «b ὄνομα Κυ-
plóv. Εἴη τὸ ὄνόμα, » x. €. εἰ
4 Οὐχ οἱ νεχροὶ αἰνέσουσί σε, Κύριε, οὐδὲ πάντες
ol καταδαίνοντες εἰς ᾧδου. »
« Σοὶ θύσω θυσίαν αἰνέσεως, καὶ ἕν ὀνόματι Κυ-

(o. » —
t Αἰνεῖτε τὸν Κύριον, πάντα τὰ ἔθγη᾽ ἐπκαινέσατε.".

᾿ᾳ Ἰδοῦ δὴ εὐλογεῖτε τὸν Κύριον, πάντες οἱ δοῦλοι
Κυρίου.»

c Vas τῷ ὀνόματι αὐτοῦ ὅτι καλόν.. Ὅτι τὸν
Ἰαχὼδ, » x. 1. ε.

ε Αἰνεῖτε τὸν Κύριον, ὅτι ἀγαθὸς ψαλμὸς, τῷ θεῷ
ἡμῶν. »

«Τίμα τὸν Κύριον, καὶ ἰσχύσεις" πλὴν δὲ αὐτοῦ
μὴ φοδοῦ ἄλλον. »

«Κύριον αὐτὸν ἁγιάσατε, xal αὐτὸς ἔσται σὺ
φόδος. Καὶ ἐὰν ἐπ’ αὐτῷ πεποιθὼς fic, ἔσται σοι εἰς
ἁγίασμα. »

« Ὑμνήσατε τῷ Θεῷ ὕμνον καινόν“ ἢ ἀρχὴ αὐὖ-
τοῦ δοξάζεται ἀπὸ ἄχρου τῆς γῆς. »

c ᾿Ανθ' ὧν οὐκ ἐμνήσθης μου, οὐδὲ ἔλαδές με εἰς
τὴν καρδίαν σου, χἀγώ σε ἰδὼν παρορῶ. ?

c Ὑμνεῖτε. τὸν Κύριον, βοᾶτε τὸ ὄνομα αὐτοῦ, »

c Δότε τῷ Θεῷ ἡμῶν δόξαν πρὸ τοῦ συσχοτάσαι,
καὶ πρὸ τοῦ προσκόψαι τοὺς πόδας ὑμῶν is ὄρη

σχοτεινά, )

c Εἴη τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ εὐλογημένον ἀτὸ τῷ
γῦν, καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος, ὅτι ἢ σοφία xal ἡ αἴνει
αὐτῶ Va. t

1357

SACRÀ PARALLELA

1358

« Δεῖ φθάνειν τὸν ἥλιον ἐπ’ εὐχαριστίας Θεοῦ, καὶ A — Sap. xvi, 98. — « Oportet solem. prevenire ail

φρὸς ἀνατολὴν φωτὸς ἐντυγχάνειν αὐτῷ. »-
« Zov καὶ byche αἰνέσει τὸν Kópuov. ν

« Ἐῤλόγησον τὸν Κύριον, τὸν ποιήσαντά σε, xol
μεθύαχοντά σε πὸ τῶν ἀγαθῶν αὐτοῦ. ». ᾿

.4 Εὐλογήσατε τὸν Κόριον ἐν πᾶσι τοῖς ἔργοις aó-
«οὔ δότε τῷ ὀνόματι αὐτοῦ μεγαλωσύνην, καὶ ἐξομο-
λογήσασθε kv αἰνέσει αὐτοῦ, ἐν qal; χειλέων xal
ὃν χιννύραις. » ᾿

« Ἰδριον τὸν Χριστὸν ἁγιάσατε ἐν ταῖς χαρδίαις
ἡμῶν.» .

Ἰοῦτό ἐστι Θεοῦ ἑνοίχησις, τὸ διὰ τῆς μνήμης
ἑἐνιδρυμένον ἔχειν ἐν ἑαυτῷ τὸν Θεόν.

— T6 ἱλαρὸν χαὶ ἄλυτον τῆς ψυχῆς χατάστημα at
19v ὕμνων παρηγορίαι χαρίζονται. |

Δόξαζε τὸν Ποιητὴν, ἐν d ἐχτίσθη τὰ πάντα,
εἴτε ὁρατὰ, εἴτε ἀόρατα, εἴτε ἀρχαὶ, εἴτε ἐξουσίαι,
καὶ εἴ τινές εἰσιν ἕτεραι λογικαὶ φύσεις &xacovó-
ἄαστοι. |

Τὸν Θεὸν γνωρίσωμεν, τὸν Κτίσαντα προσχυ-

νήσωμεν, τῷ Δεσπότῃ δουλεύσωμεν, τὸν Παιέρα
δοξάσωμεν, τὸν τρόφέα ἡμῶν ἀγαπήσωμεν, τὸν εὐερ-
γέτην αἰδεσθησώμεθα, τὸν ἀρχηγὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν
᾿εἧς παρούσης, καὶ τῆς μελλούσης, xa προσχυ-
νοῦντες μὴ λήξωμεν. | EE

-gratias agendas Deo, et ad ortum solis supplicare
ei. »
Eccli. xvn, 28. —23 Vivus et sanus Isudabit Do-
minum. » c
Eccli. xxxn, 17. — « Benedic Dominum, qui
fecit te, et qui inebriat té bonis suis. »
' Eccli. xxxm, 19. — « Benedicite Dominum ín
omnibus operibus ejus, et date nomini ejus magni-
ficentiam, et confitemini in laudatione ejus, et in
canticis labiorum, et in cinnyris. »
1 Petr. m, 15. —— « Dominum Christum sancti-
flcate in cordibus vestris. »
Basilii, — Dei inbabitatio in hoe sita est, ut
quisquam Deum per recordationem in seipso fixum

B babest.

Kjusdem. — Hilarem et expertem mesroris sta-
tum hymnorum eonsotationes animo praestant.

Efusdem, — Creatoris ghoriam priediea, in quo
creata omnia sunt, tam visibilis, quam invisibilis,
tam principatus, quam potestates, et si quie sant.
alis rationales mature, 4835 nominari non pos»
eint. :

Ejusd. hom. 6 in Hezaem. — Deum agnoscamus,
Creatorem adoremus, Domino serviamus, Patri
glotiam demus, nutritiam nostrum diligamus,
veneremur eum, qui bene fecit nobis, qui υἱῖ
nostea Cum prsesentis, tum ſuturæ auctor: est, nec
aderationem illius intermíttamus.

Τὴν τῆς αἰνέσεως θοσίαν ἱεροοργῆσωμέν σοι cq. Ejtid. ἐπ Piel. cxv. — Gaerificium laudis tibi,

ἀπροσδεεῖ καὶ τελεΐῳ Θεῷ" ὃς οὐκ ἀπαιτεῖ σωμα-
τικὰς θυσίας, ἐν αἷς πλεονεχτοῦσιν οἱ εὐπορώτεροι,
ἀλλὰ τὴν ἀπὸ διαθέσεως καρδίας χαϑαρὰν ἑξομολό-
τῇσιν, ἧς μέτεστι πᾶσιν ἐξ ἴσου τοῖς βουλομένοις.

Μνημονεντέον θεοῦ μᾶλλον, à ἀναπνευστέον.

. Εὐδεδείας σημεῖον, τὸ συνεχῇ ποιεῖσθαι νῶν
θεωτέρων τὴν ἐπιμέλειαν, xal τὸ πυχναῖς ἐντεύ-
ξεσιν ἐξιλεοῦσθαι,

Τὸν Θεὸν ἔργοις ἰσεμνοῖς σέδον, λόγοις δὲ ὕμνει,
ἔννοιᾳ τίμα.

."A&lsg οὐδεὶς τὸν Θεὸν τιμᾷ, ἀλλὰ διχαίως μό-

qui perfectus et nullius rei indigens es, Deo offe-
ramus : qui corporales vietimas minime postulas,
in quibus qui locupletiores sunt, primas ferre so-
lesnt, sed' a puro affectu animi proficiscentem
confessionem : qute quidem ii« omnibus qui vo-
lunt, ex sequo presto est.

S. Greg. Nasians. orat. 27. —— Del espius memi-
nisse oportet, quam spiritum ducere.
. 8. Chrysost. — Pietatis argumentum est, assi-
duam divinarum rerum curam gerere, et crebris
precibus Deum placare.

Evagrii. — Deum honestis aetionibus venerare,
verbis lauda, cogitationibus cole.

Philonis. — Deum nemo digne colit, sed juste

vow, ὁπότε οὐδὲ τοῖς γονεῦσιν ἴσας ἀποδοῦναι χάρι- Ὁ duntaxa : quandoquidem mec parentibus quidem:

τας ἐνδέχεται. ᾿Ανξιγεννῇφαι γὰρ οὐχ οἷόν -ε τού-

τους.

TITA. Δ΄. — Περὶ δικαιοϊογίας " καὶ τίνες ἐδι-
κχριρλογήθησον πρὸς τὸγ' Θεόν.

« Οὐχ εἰς τὸν αἰῶνα ζήσομαι, ἕνα μαχροθυμήσω.
'Anósta ἀπ᾽ ἐμοῦ " χενὸς γάρ μου ὁ βίος. Τίς γάρ
ἔστιν ἄνθρωπος, ὅτι ἐμεγάλυνας αὐτὸν, ἢ ὅτι mpos-
ἔχεις τὸν νοῦν εἰς αὐτόν ; ἣ ἐπισχοπὴν αὐτοῦ ποιή-
σεις ἕως πρωΐ, xal εἰς ἀνάπαυσιν αὐτὸν χρινεῖς
Ἕως τίνος οὐχ ἐᾷς με, οὐδὲ προΐῃ με. ἕως ἂν χατα-
πίω τὸν πτύελόν μου ἐν ὀδύνῃ ; Εἰ ἐγὼ ἥμαρτον, τί
δυνήσομαι πρᾶξαι, ὁ ἐπιστάμενος τὸν νοῦν τῶν ἀν-
θρώκων ; Διὰ τί ἔθου με κατεντεύχτην σου, εἰμὶ δὲ
ἐπὰ σοὶ φορτίον; xai διὰ τί οὐχ ἐποιήσω: τῆς ἀνο:

digne satis referri grates possunt, Nec enim fleri

potest, ut hos vicissim progeneremus.

TIT. 1V. — De expostulaiione : et. quinam | ii sint
. 5. Qui cum Deo expostulerunt.

Job vi, 16 seqq. --- « Non in. ssculum vivam,
vt patiens sim. Reeede a me : inanis enim vita
me3. Quid enim est homo, quia magnificasti eum,
aut quia apponis mentem ad eum? ant speculatio-
nem ejus facies usque mane, et in requiem eum
judicabis? Usquequo non sipis me, neque dimiuis ?
usquequo degluliam salivam meam in dolore? Si
ego peccavi, quid possum tibi facere, qui scis
mentem hominum? Quare posuisti me contrarium
tuum, suw 2o9iem Qi νυνὶ € Cwt. VAS WOXR

1339

cali mei? Nunc quidem in lerram revertar. »

Jobix, 50 seqq. — « Quandoquidem non sum
pius, quare non mortuus 498 sum ? Quod si lotus
fuero in nive, el mundatus [uero mundis manibus,
abunde in sorde me intinxisti, abominata est me
vestis mea. Non enim es homo sicul ego, cui con-
trádicam, ut eamus unanimiter in Judicium. Utinam
essel nobis mediator, el arguens, el audiens in
medio utriusque. »

Job xxi, " seqq. — « Quare impii vivunt, in-
veleraveruni aulem, ek in divitiis semen eorum
secundum desiderium anima, filii autem eorum in
oculis ὃ Domus eorum abundantes sunl, ei timor
nusquam : flagellum autem a Domino non est super
sog. Manenl sicut oves perpelus : at pueri eorum
ludo se provocant, tenentes psalterium el citharam.
Consummarunt in bonis vitam suam. »

Job xm, 925.— « Quot sunt iniquilales mez,
el peccata mea, docé me. Cur a me absconderis ? »

Habac. 1, 35eqq. — « Usquequo, Domine, cla-
mabo, et non exaudies? vociferabor ad te injuriam
patiens, eL. non salvabis? Quare mihi ostendisli
labores videre? conira me factum est judicium, et
judex accipit. Propter hoc dissipata est lex, quia
impius prevalet adversus justum, Propterea egre-
dietur judicium perversum. »

Zach. 1, 12, — « Εἰ respondit angelus Domini,
el dixit: Domine omnipotens, usquequo non mise-

S. JOANNIS DAMASCENI 1300
iniquitatis mec oblivionem, et purgationem pec- A μίας μου λήθην, xai καθαρισμὸν τῆς ἁμαρτίας poo ;

Νυνὶ δὲ εἰς γῆν ἀπελεύσομαι. »
« Ἐπειδή εἰμι ἀσεδὴς, διὰ τί οὐχ ἀπέθανον; Ἐάν

τε ἀπολούσωμαι χιόνι, καὶ ἀποχαϑάρωμαι yepot
καθαραῖς, ἱκανῶς μὲ ἐν ῥύπῳ ἔδαψας. Ἐδδελύξατό
με ἢ στολὴ μου, Οὐ γὰρ εἴ ἄνθρωπος κατ᾽ ἐμὲ, ᾧ
ἄντα ποχρινοῦμαι, ἵνα ἔλθωμεν ὁμοθυμαδὸν εἰς κρί-
σιν, Εἴθε fjv ὁ μεσίτης ἡμῶν, καὶ xal
διαχούων ἀναμέσον ἀμφοτέρων, »

ι Διὰ τί ἀσεδεῖς ζῶσι, πεπαλαίωνται δὲ χαὶ ἐν
πλούτῳ ; Ὃ σπόρος αὐτῶν xas' ἐπιθυμίαν ψυχῆς, τὰ
—* Ὁ τέκνα αὐτῶν ἐν ὀφθαλμοῖς, Οἱ οἶκοι αὐτῶν εὐθη-

σι, φόδος δὲ οὐδαμοῦ * μάστιξ δὲ παρὰ Κυρίου οὐκ
ἔστιν ἐπ' αὐτοῖς. Μένουσι δὲ ὥσπερ πρόθατα αἰώνια,

B τὰ δὲ παιδία αὑτῶν προσπαίξουσιν͵ ἀναλαμδάνοντα

Ψαλτήριον καὶ χιθάραν. Συνετέλεσαν ἐν ἀγαθοῖς τὸν
βίον αὐτῶν. »

« Πόσαι εἰσὶν αἱ ἀνομίαι μον, xai αἱ ἁμαρτίαι
μου, δίδαξόν με, Διὰ τί ἀπ' ἐμοῦ χρύπτῃ ; »

« Ἕως τίνος, Κύριε, κεκράξομαι, καὶ οὐ μὴ ela-
αχούσεις ; βοήσομαι πρὸς σὲ ἀδιχούμενος, καὶ οὐ
σώσεις; Τί μοι ἔδειξας κόπους ἐπιδλέπειν; ἔξεναν-
τίας μου τέγονε χρίσις, καὶ ὁ χριτὴς λαμθάνει. Διὰ
τοῦτο διεσχέδασται νόμος, ὅτι ἀσεδὴς xarabuva-
στεύει τὸν δίχαιον, “Ἕνεχεν τούτου ἐξελεύσεται τὸ
χρῖμα διεστραμμένον. 1 .

€ ᾿Απεχρίθη ἄγγελος Κυρίον, wal εἶπε" Κύριε.
παντοχράτωρ, ἕως τίνος οὐ μὴ ἐλεήσῃς τὴν Ἱερου-

reberis Jerusalem et urbium Juda, quas despexisti ? C σαλῆμ, xal τὰς πόλεις Ἰούδα, ἃς ὑπερεῖδες ; Τοῦτο

Iste est septuagesimus annus, »

Jerem, xu, 1. — « Jusius es, Domine, quia sa-
tisfaciam tibi : verumtamen judicia loquar aó te.
Quid est quod via impiorum prosperatur? bene
est omnibus qui prevaricantur ?

TIT. V. — De iis qui Dei serviunt : et quod hono-

rare ess oporieal, εἰ qua opus sunt ipsis submi- ·
nistrare,

| Reg. 1x, 7. — « Dixit Saul puero suo : : Quid.

portabimus bomini Dei? defecit panis i in vasis

nostris. Et dixit puer : Eccein manu mea quartam (s

partem sicli — et. dabis homini Dei. »

manu tua homini Dei ve" e torto, el t uvam,
et mel, 2

111 Reg. XV nt, L.— c Aocepit Abdias eem.
viros prophetas, a abscondit. E μὸν quinquagenos
at.

in speluncis, et aleh

» 0. —«D TM virum
suum : Ecce transit ad. 1 eM Dei faciamus

enl

ili conaculum, et ponamus me men- ]

ΒΆΠΙ, et candelabrum. » *

Prov. x1, 28. — Qui adjuvat. justum, hic ger-
minabit. 2

Prov. xxv, 26, — « Velut si quis fontein obstruat,
et exitum aqua labefactet, sic indecens est eadere
eoram impio, }

ἐδδομηχοστὸν ἕτος. ν

4 Δίχαιος εἴ, Κύριε, ὅτι ἀπολογήσομαι πρὸς σέ"
πλὴν χρίματα λαλήσω πρὸς σέ " τί ὅτι ὁδὸς ἀσεδῶν
εὐοδοῦται ; ; εὐθήνησαν δὲ πάντες οἱ ἀθετοῦντες ; 1

"TITA. E. — περὶ τῶν δουϊλεύοντων Θεῷ"
EL * τούτους rir, καὶ τὰ πρὸς τὴν Me
n Li
E Εἴπεν ὁ Σαοὺλ τῷ παιδαρίῳ αὑτοῦ" Τί οἴσομεν
c ἀνθρώπῳ τοῦ Θεοῦ; ὅτι οἱ ἄρτοι ἐχλελοίπασιν Ex
ὧν ἀγγείων ἡμῶν. Καὶ εἶπε τὸ παιδάριον" Ἰδοὺ ἕν
^h χειρί. μου τέταρτον σίχλου ἀργυρίου, xal δώσει;

E ἀνθρώπῳ. ποῦ Θεοῦ. »

« Εἶπεν. Ἱεροδοὰμ πρὺς τὴν γυναῖχα αὑτοῦ * "Avá-

em ju. καὶ λάδε εἰς τὴν χεῖρά aou τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ
—— “χολλυρίδας τοῖς τέχνοις αὐτοῦ, xal

E * Ἔλαδεν * ἔχατον ἄνδρας προφῆτας, xal
«ter αὐτὸς S πεντήχοντα bv σπηλαίοις, χαὶ
ἔτρε αὐτο

p ὑπερᾷον, τῶ were αὑτῷ ἐχεῖ — χαὶ
τράπεζαν, χαὶ λυχνίαν. »
« ἱΑντιλαμδανόμενος δικαίου, οὗτος ἀνατελεῖ. »

€ Ὡς εἴ τις πηγὴν φράσσοι, —
λυμαίνοιτο, οὕτως ἄχοσμον δίκαιον πέπτω
ἐνώπιον ἀσεδοῦς. » EZ

v

SACRA PARALLELA.
* οὐκ αἰσχύνεται πρόσωπα δικαίων, οὐκ ἃ

——— — ob καλὸν, οὐδὲ ὅσιον. »

ποίησον εὐσεδεῖ, χαὶ εὑρήσεις ἀνταπόδωμα,

kh παρ᾽ αὐτοῦ, ἀλλὰ παρὰ τοῦ ᾿Ὑψίστου. »
ug ἀγαθοὺς ἐπαινοῦντες, μερισταὶ τῶν ἐχεί-
οχειμένων στεφάνων εἰσίν.

'στε μέγα τὸ φροντίζειν ἀνδρὸς διχαίου, ᾿Αλλὰ
αμδάνει ὁ χαταξιούμενος διαχονεῖν αὐτῷ.

Περὶ ὃ κα ϊοῦ καὶ x
(Uy ὅτι ἀπὸ inb sa) μὴ dz) νῶν
r χρὴ δοκιμάζειν ἕκαστον,

1362

* Qui. justorum faeiem non veretur, bonus non
est. »

Prov. xvii, 26. — « Damnum inferre viro justo,
nec bonum, nec pium esl. »

Eccli. xit, 2. — « Benefac pio, et invenies re-
tributionem ; et si non ab ipso, certe a Domino. »

Qui bonos laudibus extollunt, eoronarum qua
ipsis.reconditz sunt, participes efliciuntur.

S. Clementis. — Non est magnum viri justi cu-
ram gerere. Sed beneficium accipit, cui hoc datur,
ut illi subministret.

A29 TIT. VI. — De discrimine boni et malí : et
quod ex operibus, non aulem ἔα: sermonibus, cen-
seri quisque debeat.

λισμὸς ἀνδρὸς, καὶ βῆμα ποδὸς, χαὶ γέλως g — Eccli. xix, 97. — « Amictus viri, εἰ gressus

ἀναγγελεῖ τὰ περὶ αὐτοῦ. »

: γὰρ τοῦ χαρποῦ τὸ δένδρον γινιύσχεται. »
ἰΙὐδέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν, oi τινες
ι πρὸς ὑμᾶς ἐν ἐνδύμασι προδάτων. ἔσωθεν
xot ἅρπαγες, 'Avb τῶν χαρπῶν αὑτῶν ἐπι-
ε αὑτούς. ,

xcov δένδρον ἐκ τοῦ ἰδίου χαρποῦ γινώ-

—— μὴ παντὶ πνεύματι πιστεύετε, ἀλλὰ
tre τὰ πνεύματα, »

χεται μὲν, ὦ παιδίον, λέγειν μὲν εὖ, φαῦλον
ys*w, πράσσοντα δὲ εὖ, φαῦλον εἶναι ἀδύ-

“, -α δικαίων, καὶ εὐχῆς

Περὶ
—— καὶ ὅτι φυλάττει αὐτοὺς ἐκ πειρα-

Ἰσεύξατο ᾿Αὔραὰμ πρὸς τὸν Θεὸν, καὶ ἰάσατο
Ἔχ, καὶ τὴν γυναῖχα αὐτοῦ xai τὰς παιδί-
αὶ ἔτικτον, »

: ἀφελεῖ ἀπὸ διχαίου ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, xal
tt αὐτοὺς εἰς νίχος, xat ὑψωθήσονται. »

UI ol ὀφῆαλμοὶ Κυρίου ἐπὶ τοὺς φοδουμένους
! καὶ τὰ λοιπά.

λαὶ αἱ θλίψεις τῶν διχαίων, xal Ex πατῶν
» — t Ὀὐφθαλμοὶ Κυρίου ἐπὶ διχαίους, xal
ἰοῦ εἰς δεήσεις αὐτῶν.»

τοστηρίζει δὲ τοὺς δικαίους ὁ Κύριος. Γινώ-
pioz τὰς, » x. τ. c.

ἄσσει Κύριος πάντα τὰ óczd αὑτῶν * Ev ἐξ
ὁ συντριδήσεται. ν

θέλημα τῶν φοδουμένων αὑτὸν ποιήσει, xoi
TED. P

ἢ χατευθυνόντων δεχτῇ παρὰ Θεῷ. »

βοήθειαν δικαίων πολλὴ γίνεται δόξα, »
ταύλεις διχαίων εὐλογοῦνται. »

glou ἐπὶ χεφαλὴν διχαίου, »

διὰ παντός. »

' αὐτῶν Ὁ TIT. VII.— De justis, et

pedis, et risus dentium, enuntiahit qua de illo
8uni. » x

Matth. xn, 55. — « Ex fructu arbor agnoscitur, »

Matth. vn, 15. — « Attendite a falsis prophetis,
qui veniunt ad vos in vestimentis ovium, intrin-
secus autem sunt lnpi rapaces. ἃ fructibus eoruin
cognoscelis eos. »

Luc. vi, 44. — « Ünaquzque arbor de fructu -
8uo cognoscilur. »

I Joan. 1v, 1. — « Charissimi, nolite omni spiritui
eredere, sed probate spiritus. »

Fieri quidem potest, o fili, ut quis eum probe
loquatur, improbus sit: ut autem qui probe agit,
sit improbus, hoc fieri nullatenus potest.

cibus quas illi fundunt :
εἰ quod ead a lentatianibu bus eh rris

Gen. xx, 18, — « Oravit Abraham ad Deum, et.
sanavit Abimelech, et uxorem ejus, et ancillas, et
pepererunt. »

Job xxxiv, 7. — « Non auferet a justo oculos
suos : et collocabit eos in victoria, et exaltabun-
tur. »

Psal, xxxi, 18. — « Ecce. oculi Domini super
melucnles euin, » et cetera.

Psal. xxxiii, 20, —« Multze tribulationes justorum,
el ex omnibus his, » eic. Ibid, 16. — « Oculi Do-
mini super justos, et aures ejus in preces eorum. s

Psal. xxxiv, 17. — « Confirinat autem justos. Do-
minus. Novit Dominus dies, » etc.

Psal, xxxi, 21.—« Custolit Domiuus omnia ossa
eorum : unum ex eis non conteretur. »

Psal. cxyiv, 19. — « Voluntatem timentium se
faciet, et deprecationem, » ete.

Prov. xv, 9. — « Deprecatio rectorum. accepta
est apud Deum. 3

Prov. xxvui, 12, — « Propter auxilium justorum
magna gloria. »

Prov. ni, 35. — « Habitacula justorum benedi-
cuntur, »

Prov. x, 22. — t Benedictio Domini super. caput
justi. »

Pros, xi, 9, — « Vox isis sewer. »

1339

S. JOANNIS DAMASCENI

iniquitatis meas oblivionem, et purgationem pec- A μίας μον λήθην, καὶ καθαρισμὸν τῆς ἁμαρτίας poo ;

cati mei? Nunc quidem in terram revertar, »

Jobiz, 90 seqq. — « Quandoquidem non sum
pius, quare non mortuus 44968 sum? Quod si lotus
fuero in aive, et mundatus [uero mundis manibus,
abunde in sorde me intinxisti, abominata est me
vestis mea. Non enim es homo sícut ego, cui con-
tradicam, ut eamus unanimiter in Judicium. Utinam
esset nobis mediator, ei arguens, et audiens in
medio utriusque. »

Job xxi, Ἴ seqq. — « Quare impii vivunt, in-
veteraverunt autem, οἱ in divitiis semen eorum
secundum desiderium anime, fllii aulem eorum in
oculis ? Domuy eorum abundantes sunt, ei timor
nusquam : flagellum autem a Domino non est super
208. Manent sicut oves perpetue : at pueri eorum
ludo se provocant, tenentes psalterium et citharam.
Consumwnarunt in bonis vitam suam. »

Job xm, 95. — « Quot sunt iniquitates mee,
et peccata mea, doce me. Cur a me absconderis ? »

Habac. 1, $5eqq. — « Usquequo, Domine, cla-
mabo, et non exaudies? vociferabor ad te injuriam
pauens, δὲ non salvabis? Quare mihi ostendisti
labores videre? contra me factum est judicium, οἱ
judex accipit. Propter boc dissipata est lex, quia
impius prevalet adversus justum. Propterea egre-
dietur judicium perversum. »

Zach. 1, 19. — « Et respondit angelus Domini,
et dixit: Domine omnipotens, usquequo non mise-

Νυνὶ δὲ εἰς γῆν ἀπελεύσομαι. 2

€ Ἐπειδή εἰμι ἀσεδὴς, διὰ τί οὐχ ἀπέθανον: Ἐάν
τε ἀπολούσωμαι χιόνι, καὶ ἀποχαθάρωμαι χερσὶ
χαθαραῖς, ἱχανῶς μὲ ἐν ῥύπῳ ἔδαψας. ᾿Εδδελύξατό
με ἢ στολή μου, Οὐ γὰρ εἴ ἄνθρωπος κατ᾽ ἐμὲ, ᾧ
ἀντα ποχρινοῦμαι, ἵνα ἔλθωμεν ὁμοθυμαδὸν εἰς κρί-
σιν. Εἴθε ἦν ὁ μεσίτης ἡμῶν, καὶ διελέγχων, καὶ.
διαχούων ἀναμέσον ἀμφοτέρων. »᾽

€ Διὰ τί ἀσεδεῖς ζῶσι, πεπαλαίωνται δὲ χαὶ ἐν
πλούτῳ; Ὁ σπόρος αὐτῶν xas' ἐπιθυμίαν Ψυχῆς, τὰ
δὲ τέχνα αὑτῶν ἐν ὀφθαλμοῖς. Οἱ οἶχοι αὐτῶν εὐθη-
γοῦσι, φόδος δὲ οὐδαμοῦ * μάστιξ δὲ παρὰ Κυρίου οὐχ
ἔστιν ἐπ᾽ αὐτοῖς. Μένουσι δὲ ὥσπερ xp/6aca αἰώνια,

B τὰ 5 παιδία αὐτῶν προσπαίζουσιν, ἀναλαμόάνοντα

ψαλτήριον χαὶ χιθάραν. Συνετέλεσαν ἐν ἀγαθοῖς τὸν
βίον αὐτῶν. » |

« Πόσαι εἰσὶν αἱ ἀνομίαι μου, καὶ al ἁμαρτίαι
μον, δίδαξόν με. Διὰ τί ἀπ' ἐμοῦ χρύπτῃ ; »

€ Ἕως τίνος, Κύριε, χεχράξομαι, καὶ οὐ μὴ sla-
αχούσεις ; βοήσομαι πρὸς σὲ ἀδιχούμενος, καὶ οὐ
φώσεις; Τί μοι ἔδειξας χόπους ἐπιόδλέπειν; LEsvay-
τας μου γέγονε χρίσις, καὶ ὁ χριτὴς λαμδάνει. Διὰ
τοῦτο διεσχέδασται νόμος, ὅτι ἀσεδὴς χαταδυνα-
στεύει τὸν δίχαιον. “Ἕνεχεν τούτον ἐξελεύσεται τὸ
χρῖμα διεστραμμένον. » - |

« ᾿Απεχρίθη ἄγγελος Κυρίου, καὶ εἶπε" Κύριε
παντοχράτωρ, ἕως τίνος οὐ μὴ ἐλεήσῃς τὴν Ἱερου-

reberis Serusalem et urbium Juda, quas despexisti? c; σαλὴμ, xal τὰς πόλεις Ἰούδα, ἃς ὑπερεῖδες : Τοῦτο

Iste est septuagesimus annus. »

Jerem. xu, ἃ. — « Justus es, Domine, quia 5a-
tisfaciam tibi : verumtamen judicia loquar δύ te.
Quid est quod via impiorum prosperatur? bene
est omnibus qui prseevaricantur ? 2)

TIT. V. — De iis qui Dei serviunt : et quod hono-
rare ese oporieat, οἱ que opus sunt. ipsis submi-
nistrare.

1 Reg. 1x, 7. — « Dixit Saol puero suo : Quid
portobimus bomini Dei? defecit panis in vasis
nostris, Et dizit puer : Eccein manu mea quartam
partem sicli argentei, et dabis homini Dei. »

111 Reg. xiv, imo xu, apud LXX. — « Dixit

ἑδδομηχοστὸν ἕτος. » .

« Δίκαιος εἶ, Κύριε, ὅτι ἀπολογήσομαι πρὸς σέ"
πλὴν χρίματα λαλήσω πρὸς σέ" sl ὅτι ὁδὸς ἀσεδῶν
εὐοδοῦται ; εὐθήνησαν δὲ πάντες οἱ ἀθετοῦντες - »

TITA. E'. — Περὶ τῶν δου,εύ P^

ὅτι χρὴ τούτους τιιᾷν, καὶ τὰ πρὸς eh» apelar

γέμειν.

€ Εἶπεν ὁ Σαοὺλ τῷ παιδαρίῳ αὐτοῦ Τί οἴσομεν
τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ Θεοῦ; ὅτι οἱ ἄρτοι ἐχλελοίπασιν ἐχ
τῶν ἀγγείων ἡμῶν, Καὶ εἶπε τὸ παιδάριον. Ἰδοὺ ἐν
τῇ χειρί μου τέταρτον σίχλου ἀργυρίου, καὶ δώσεις
τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ Θεοῦ. »

€ Εἶπεν Ἱεροδοὰμ πρὸς τὴν γυναῖχα αὐτοῦ “ ᾿Ανά-

Jeroboam ad uxorem suam : Surge, et sume in D στηθι, καὶ λάδε εἰς τὴν χεῖρά σου τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ

mauu tua homini Dei panes, et tortulas, et uvam,
et mel. ?

111 Reg. xvi, 4. — « Accepit. Abdias centum
viros prophetas, abscondit eos per quinquagenos
jn speluncis, et alebat eos. »

IV Reg. wv , 10. — « Dixit. mulier δὰ virum.

suum : Ecce transit ad nos homo Dei : faciamus
. kii conaculum, et ponamus in eo lectum, et men-
sam, et candelabrum. »

Prov. x1, 28. — « Qui adjuvat justum, bic ger-
minabit. »

Prov. xxv, 90. — « Velut siquis ſontom obstruat,
el exitum δηὺδ labefactet, sic indecens est cadere
coram impio. )

Θεοῦ ἄρτους xaX χολλυρίδας τοῖς τέχνοις αὐτοῦ, xal
σταφυλὴν, xal μέλι. »
« "EAa6tv ᾿Αδδιοὺ ἕκατον ἄνδρας προφήτας, xol

᾿ ἔχρυψεν αὐτοὺς ἀνὰ πεντήχοντα ἐν σπηλαίοις, xai

ἔτρεφεν αὐτούς. »

« Εἶπεν ἡ γυνὴ πρὸς τὸν ἄνδρα αὐτῇς Ἰδοὺ δια-
πορεύεται ἐφ᾽ ἡμᾶς ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ * ποιήσωμεν
αὐτῷ ὑπερῷον, καὶ θῶμεν αὐτῷ ἐχεΐ χλένην, xai
τράπεζαν, χαὶ λυχνίαν. »

« ᾿Ἀντιλαμδανόμενος διχαίου, οὗτος ἀνατελεῖ, »

€ Ὡς εἴ τις πηγὴν φράσσοι, καὶ ὕδατος διέξοδοι

᾿λυμαίνοιτο, οὕτως ἄχοσμον δίχαιον πεκτωχέναι

Veri ieu). 1

1361

Ὃς οὐχ αἰσχύνεται πρόσωπα διχαίων, οὖκ ἃ

ἀγαθός. »
« Ζημιοῦν ἄνδρα δέχαιον, οὐ καλὸν, οὐδὲ ὅσιον. »

.« Ἐὐποίησον εὐσεδεῖ, χαὶ εὑρήσεις ἀνταπόδωμα,
καὶ εἰ μὴ παρ᾽ αὐτοῦ, ἀλλὰ παρὰ τοῦ ὙΨίστου. »
Οἱ τοὺς ἀγαθοὺς ἐπαινοῦντες, μερισταὶ τῶν ἐχεί-
votc ἀποχειμένων στεφάνων εἰσίν.
Οὐκ ἔστι μέγα τὸ φροντίζειν ἀνδρὸς διχαίου. ᾿Αλλὰ
χάριν λαμδάνει ὁ καταξιούμενος διαχονεῖν αὐτῷ.

TITA. (ζ΄. --- Περὶ διαγγώσεως καλοῦ καὶ xovn-
' poU * καὶ ὅτι ἀπὸ τῶν ἔργων, καὶ μὴ ἀπὸ τῶν
λόγων χρὴ δοκιμάζειν ἔχαστον.

SACRA PARALLELA.

1362
« Qui justorum faciem non veretur, bonus non
est. »
Prov. xvii, 26. — « Damnum inferre viro justo,
nec bonum, nec pium est. »
Eccli. xit, 4. — « Benefac pio, et invenies re-
tributionem ; et si non ab ipso, certe a Domino. »
Qui bonos laudibus extollunt, coronarum qus

ipsis reconditz sunt, participes efficiuntur.

S. Clementis. — Non est magnum viri justi cu-
ram gerere. Sed beneficium accipi, cui hoc datur,
ut illi subministret.

A99 TIT. VI. — De discrimine boni εἰ mali : et
quod ex operibus, non auiem ex sermonibus, cen-
seri quisque debeat.

« Στολισμὸς ἀνδρὸς, xai βῆμα ποδὸς, χαὶ γέλως αι Eccli. xix, 27. — « Amictus viri, εἰ gressus

ὀδόντων ἀναγγελεῖ τὰ περὶ αὐτοῦ. »

€ "Ex γὰρ τοῦ χαρποῦ τὸ δένδρον γινώσχεται. »
.* Προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν, of τινες

ἔρχονται πρὸς μᾶς ἐν ἐνδύμασι προδάτων. ἔσωθεν
δέ εἰσι λύχοι ἅρπαγες. 'Avb τῶν χαρπῶν αὐτῶν ἐπι-
γνώσεσθε αὐτούς. »

« Ἔχαστον δένδρον ἐκ τοῦ ἰδίου χαρποῦ γινώ-
exstat, »

€ ᾿Αγακητοῖ, μὴ παντὶ πνεύματι πιστεύετε, ἀλλὰ
δοχιμάζξετε τὰ πνεύματα. »

Ἐνδέχεται μὲν, ὦ παιδίον, λέγειν μὲν εὖ, φαῦλον
δὲ ὑπάρχειν, πράσσοντα δὲ εὖ, φαῦλον εἶναι ἀδύ-
νάτον.

TITA. Z'. — Περὶ δικαίων, καὶ εὐχῆς
γινομένης " καὶ ὅτι ρυλλάττει ἀὐτοὺς ἐκ πειρα-
σμῶν.

« Προσεύξατο ᾿Αδραὰμ πρὸς τὸν Θεὸν, xal ἰάσατο
᾿Αδιμέλεχ, καὶ τὴν γυναῖχα αὐτοῦ χαὶ τὰς παιδί-
σχας͵ xai ἔτιχτον. »

€ Οὐχ ἀφελεῖ ἀπὸ δικαίου ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, xal
καθιεῖται αὐτοὺς εἰς νίχος, xai ὑψωθήσονται. »

t Ἰδοὺ οἱ ὀφθαλμοὶ Κυρίον ἐπὶ τοὺς φοδουμένους
αὐτὸν, ὁ καὶ τὰ λοιπά.

« Πολλαὶ αἱ θλίψεις τῶν διχαίων, χαὶ ἐχ πασῶν
αὐτῶν. » — « Ὀφθαλμοὶ Κυρίου ἐπὶ διχαίους, xal
ὦτα αὐτοῦ εἰς δεήσεις αὐτῶν. »

pedis, οἱ risus dentium, enuntiabit quz de illo
sunt. »

Matth. xn, 55. — « Ex fructu arbor agnoscitur. »

Matth. vn, 15. — « Attendite ἃ falsis prophetis,
quí veniunt ad vos in vestimentis ovium, intrin-
secus antem sunt lupi rapaces. A fructibus eoruin
cognoscelis eos. »

Lec. vi, 44. — « Ünaqueque arbor de fructu ἢ
suo cognoscitur. »

I Joan. iv, 1. — « Charissimi, nolite omni spiritui
eredere, sed probale spiritus. »

Fieri quidera potest, o fili, ut quis cum probe
loquatur, improbus sit : ut autem qui probe agit,
sit improbus, hoc fleri nullatenas potest.

' αὐτῶν ὦ TIT. VIL.— De justis, et precibus quas illi (undunt :

et quod eg a tentationibus ipsos eximant.

Gen. xx, 18. — « Oravit Abraham ad Deum, et,
sanavit Abimelech, et uxorem ejus, et ancillas, et.
pepererunt. )

Job xxxiv, 7. — « Non auferet a justo oculos
suos : et collocabit eos in victoria, et exaltabun-
tur. »

Psal. xxxi, 18. — « Eoce. oculi Domini super
metuontes euin, » et caetera.

Psal. xxxii, 90,.—« Multze tribulationes justorum,
et ex omnibus his, » eic. Ibid. 16. — « Oculi Do-
mini super justos, et aures ejus in preces eorum. »

« Ὑποστηρίζει δὲ τοὺς διχαίους ὁ Κύριος. Γινώ- D Psal. xxxiv, 17. — « Confirmat autem justos. Do-

σχει Κύριος τὰς, » x. τ. &.

€ Φυλάοσει Κύριος πάντα τὰ ὀστᾷ αὐτῶν" ἕν ἐξ
αὐτῶν o0 συντριδήσεται. »

€ Συνθέλημα τῶν φοδουμένων αὐτὸν ποιήσει, xol
τῆς δεήσεως. »

« Εὐχὴ χατευθυνόντων δεχτὴ παρὰ Θεῷ. »

€ Διὰ βοήθειαν διχαίων πολλὴ γίνεται δόξα. »
ε Ἕπαύλεις δικαίων εὐλογοῦνται. »

« Κὐλογία Κυρίου ἐπὶ χεφαλὴν διχαίου, ».

« ϑῶς δικαίοις διὰ παντός. »

minus. Novit Dominus dies, » etc.

Psal. xxxn, 21.—« Custodit Dominus omnia ossa
eorum : unum ex eis non cornteretur. »

Psal. cCxLiv, 19. — « Voluntatem timentium £e
faciet, et deprecatiouem, » ete.

Prov, xv, 9. — « Deprecatio rectorum accepta
est apud Deum. »

Prov. xxvui, 12, — « Propter auxilium justorum
magna gloria. »

Pros. n, 95. — « Habitacula justorum. benedi-
cuntur. »

Prov. x, 33. — « Benedictio Domini super. caput
justi. »

Pros, 14, 9. — « Vox Ww seSWet. v

221},

1363

S. JOANNIS DAMASCENI

136

Prov. xv, 7. — « Domus justorum [οὔ ὁ A. , OTxog διχαίων ἐσχὺς πολλή, »

moayna. »

Prov. xxix, 6. “-- « Justus in gaudio et Iztitia
erit. » |

Prov. xi, 8. — « Justus ex venatione evadit : pre
ipso traditur impius. » |

Isa. xti, 1. — « Noli timere, quoniam rederot
te, vocavi te nomine tuo : meus es tu : et si trans-
ieris per aquam, tecum sum, et flumina non coope-
rient te : et si transieris per ignem, non exureris. »

Jac. v, 17. — « Multum valet deprecatio justi

assidua. »

II Peir. τι, 9.— « Novit Dominus pios o tenta- -

lione eripere. »

Justi multi in calamitates incidunt : sed ha fla-
gella non sunt. .
&30 TIT. VIII. — De justis : quod contemnuntur

et male vexantur. |

Job ix, 95. — ε Justi deridentur. Traduntar
enim in manus impiorum. »
- Job xiu, 4. — « Justus vir et. irreprehensibilis
factus est in subsannationem. »

| Prov. xx1, 15. — « Vir pius apud sceleratos im-
purus est. »

Prov. xxix , 10. -— « Viri consortes sanguinis
justum oderunt. »

« Δίκαιος ἐν χαρᾷ xol ἐν εὐφροσύνῃ ἔσται. »

4 Δίχαιος ἐκ θήρας ἐχδύνει " ἀντ᾽ αὐτοῦ παραδί-»
δοται ἀσεδῆς. » mE

«. Μὴ φοθοῦ, ὅτι ἐλυτρωσάμην ae * ἐχάλεσά σε τὸ

ὄνομά σου" ἐμὸς εἶ σύ. Καὶ ἐὰν διαδαίνῃς δι᾽ 062-

τος, μετὰ σοῦ εἶμι, xal ποταμοὶ οὐ συγχλείσουσί

σε " xai ἐὰν διέλθης διὰ πυρὸς, οὐ μὴ χατακχαυθῇς.
«ε Πολὺ ἰσχύει δέησις διχαίου ἐνεργουμένῃ, »

« Οἵδε Κύριος εὐσεδεῖς ix. πειρασμοῦ ῥύεσθαι. »

Καὶ δίκαιοι πολλοὶ περιστατιχοῖ; περιπίπτουσιν,
ἀλλὰ ταῦτα μάστιγες οὐκ εἰσ, ὋἝἪ-

TITA. H'. --- Περὶ δικαίων, ὅτι περιᾳρογοῦνται
^. «al διασύρονται.

« Δίχαιοι χαταγελῶνται. Παραδίδονται γὰρ εἰς

χεῖρας ἀσεδῶν. »
« ἀίχαιος ἀνὴρ xal ἄμεμπτος ἐτεννήθη εἷς

᾿χλεύασμα. »

Sap. iw, 18. — « Videbunt justum, et contem-

DÉnt eum : illos autem Dominus deridebit. Et erunt
posthac is ruinam sine bonore, et in contameliam
inter mortuos in perpetuum. »

Sap. v, 1-7. — « Stabit justus in megna con-
alantia adversus eos qui se angustiaverunt, et qui
abstulerunt labores ejus. Vidente8 autem turba-
buntur timore horribili, et mírabwntur in subite-
tione insperatz salutis. Dicent enim in seipsis pœ-
nitentiam agentes : Hic est quem habuimus ali-
quando in derisum, el in similitudinem improperii.
Nos insensati vitam illius zetimabamus insaniam,
et finem iliius sine honore. Ecce quomodo compu-
tatus est inter filios Dei, eL inter sanctos sors illius
est, Ergo erravimus a via veritatis, et lumen
justitie non affulsit nobis. Repleti sumus iniquitatis
viis et perditionis, et ambulavimus vias difficiles :
viam autem Domini non cognovimus. »

41 Tun. i11, 42, — « Omnesqui pie volunt vivere
in Christo Jesu, persecutionem patientur. Mali δι.»
tem homines et seductores proficient in pejus, in
errorem mittentes et errantes, »

Basilii, — In manus impiorum justi quoque sz pe
traduntur, non ut illi honorentur, sed ut borum
virtus explorata perspectaque eit. —

Chrysost. — Fieri non potest, ut qui probe et ex
virtute vivunt, 3pud omnes bene audiant.

Possibile non est, ut qui virtuti dat operam,
non multos hostes habeat. |

TIT. 1X. — δὲ iis qui pecunias

»

[enori dent et
φεοὶρια πὶ...

C

« Ὅσιος ἀχάθαρτος παρὰ χαχουργοῖς. »
« Ἄνδρες αἱμάτων μέτοχοι μισοῦσι δίχαιον. »

« "Ὄψονται τὸν δίκαιον, xai ἐξουθενήσουσιν, αὖ-
τοὺς δὲ ὁ Κύριος ἐχγελάσεται. Καὶ ἔσονται μετὰ
κοῦτο εἰς πτῶμα ἄτιμον, xal εἰς ὕδριν ἐν vex peli
δι᾽ αἰῶνος. ».

t Στήσεται ὁ δίχαιός ἐν παῤῥησίᾳ πολλῇ κατὰ
πρόσωπον τῶν θλιψάντων αὐτὸν, xoi τῶν ἀθετούν-
των τοὺς πόνους αὐτοῦ. Ἰδόντες δὲ ταραχθήσονται
φόδῳ δεινῷ, καὶ ἐχοτήσονται bri τῷ παραδόξῳ τῆς
σωτηρίας. Ἐροῦσι γὰρ ἐν αὐτοῖς μετανοοῦντες "

Οὔτος fj» ὃν ἔσχομέν ποτε εἰς γέλωτα, καὶ εἰς πα-

Eod, xxii, 23. —- « Si pecuniam mutuo dederis.
fratri tuo, nun eum urgebis, nec iupones ci üsu-

)

pa 6o) hv ὀνειδισμοῦ. Οἱ ἄφρονες τὸν βίον αὐτοῦ ἑλο-
γισάμεθα μανίαν, καὶ τὴν αὐτοῦ τελευτὴν ἄτιμον.
Πῶς χατελογίσθη ἐν υἱοῖς Θεοῦ, καὶ ἐν ἁγίοις ὁ χλῇ-
ρος αὐτοῦ; "Apa ἐπλανήθημεν ἀπὸ ὁδοῦ ἀληθείας,
χαὶ τὸ τῆς δικαιοσύνης φῶς οὖκ ἔλαμψεν ἡμῖν. "Àvo-
μίας ἐπλήσθημεν τρέδοις καὶ ἀπωλείας, xal —
σαμεν τρίδους ἁδάτους, τὴν δὲ ὁδὸν Κυρίου οὐχ
ἔγνωμεν. » I | ' |

« Πάντες οἱ θέλοντες ζῇν εὐσεδῶς bv Χριστῷ Ir
σοῦ, διωχθήσονται. Πονηροὶ δὲ ἄνθρωποι xal γόητες
προχόψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον, πλανῶντες καὶ “(λανώ-
μενοι. 3

Παραδίδονται πολλάκες καὶ δίκαιοι εἰς χεῖρας
ἀσεθῶν " οὐχ ἵνα ἐχεῖνοι τιμηθῶσιν, ἀλλ᾽ ἵνα αὐτοὶ
δοχιμασθῶσιν.

Οὐ δυνατὸν τοὺς ἐν ἀρετῇ ζῶντας παρὰ “πάντων
ἀχούειν καλῶς. |

Οὐχ ἔστι τὸν ἀρετῆς ἐπιμελούμενον μὴ πολλοὺς
ἔχειν ἐχθρούς. |
TITÀ. &'. — Ilspl δαγειξόγτων xal δανειζωμένων.

«VÀ ἀρζύριων ἐχδανείσῃς τῷ ἀδελφῷ σου, o
Vos a γαλιταιχων els Visus, elus Sene ^

1305

SACRA PARALLELA.

1366

« Ζήσεται ὁ ἀδελφός σου μετὰ σοῦ. Τὸ γὰρ ἀργύς- ἃ Levit. x1v, 55. — « Vivet frater (gus tecum. Non

pv aou οὗ δώσεις αὐτῷ ἐπὶ τόχῳ χαὶ ἐπὶ πλεονα-
σμῷ. 060 δώσεις αὐτῷ ἐπὶ τόχῳ τὰ βρώματά σον. »

« Δάνειον δανειεῖς τῷ πλησίον σου ὅσην ἐκιδέεται,.

καὶ οὐ λυπηθήσῃ τῇ χαρδίᾳ σου, διδόντος σον αὐτῷ "
καὶ εὐλογήσει σε Κύριος. »
« Οὐχ ἐχεοχιεῖς τῷ ἀδελφῷ σου τόχον βρωμάτων,

καὶ τόχον καντὰς πράγματος, οὗ ἐὰν ἐχδανείσης xà .
. feneratus fueris ei, »

ἀδελφῷ aov. »

4 Ἐὰν ὀφείλημα ἧ ἐν τῷ πλησίον σου “ὁτιοῦν, οὐχ
εἰσελεύσῃ εἰς τὴν οἰχίαν αὐτοῦ ἐνεχυράσαι τὸ ἑνέχυ-
ἴον. "Eixo στήσῃ, χαὶ ὁ ἄνθρωπος οὗτος, οὗ τὸ δα-
wlóv ἀδού ἐστιν, ἐξοίσει σοι τὸ ἐνέχυρον ἔξω. Ἐὰν δὲ
ὁ ἄνδρωπος πόνηται, οὐ χοιμηθήσῃ ἐν τῷ ἐνεχύρῳ
αὐτοῦ, ᾿Ακοδώσεις τὸ ἀνέχνρον αὐτοῦ περὶ δυσμὰς
ἡλίου, χαὶ χοιμηθήσοται ἐν τῷ ἱματίῳ αὐτοῦ, xat
εὐλογήσει σε, xal σοὶ ἔσται ἐλεημοσύνη ἐναντίον
Kuplou «οὔ Θεοῦ Gov. »

-« Δανείζει ὁ ἀμαρτμλὸς, καὶ οὖς ἀποτίσει" ὁ δὲ
δίχαιος olxcaípss, xai δίδωσι. »

« Χραστὸς ἀνὴρ ὁ οἰκτείρων χαὶ κιχρῶν. »

€ Δίκαιος elwistgts xal χιχρᾷ. »
Α D. πληθύνων πλοῦτον αὐτοῦ μετὰ τόχου xat

τλρονασμοῦ, «ᾧ ἐλεοῦντι κεωχοὺς συνάγει αὖ-
.}

« Δανειστοῦ xal χρεωφειλέτου ἀλλήλοις συνελ-

θόντων, ἐπισχοπὴν ἀμφοτέρων ποιεῖται ὁ Κύριος. »

4« Mi) ἔστω ἧ χείρ σον ἐχτεξαμένη εἰς τὸ λαδεῖν, C

καὶ dy τῷ ἀποδιδόναι συνεσταλμένη. »

«Mb δανείσῃς ἀνθρώπῳ Vexpposápup « σου" xal ἐὰν
δανείσῃς ὡς ἀκωλεκὼς γενοῦ. Ὁ

4 Δάνειρον τῷ πλησίον cou ἐν χαιρῷ χρείας αὖ-
κοῦ. Πολλοὶ ὡς εὕρημα ἐνόμισαν δάνος, xaX παρ:
&syoy χόπονς τοῖς βοηθήσᾳσιν αὐτοῖς. Βαρέᾳ ταῦτα
ἀνθρώπῳ ἔχοντι φρόνησιν, ἐπιτίμησις οἰκίας, xai
ὀνειδισμὸς δανειστοῦ. » '

« Τῷ ajsooys! σε 50550, xal τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ
δαγείσασθαι, μὴ ἀκρυτρᾳφῇς. ,

4 'EKày δανείζητε παρ᾽ ὧν ἐλπίζετε ἀπολᾳδεῖν,
ποία ὑμῖν χάρις ἐστίν; Καὶ γὰρ ἁμαρτωλοὶ dyap-
τωλοῖς δανείζουσιν, £ ἵνα ἀπολάδωσι τὰ [52. »

Τῷ ὄντι ὑπερδολὴν ἀπανθρωπίας ἔχει, τὸν μὲν
φὧν ἀναγχαίων ἐνδεῶς ἔχοντα, ζητεῖν δάνεισμᾳ εἰς
καραμυθίαν τοῦ βίου, τὸν δὲ μὴ ἀρχεῖσθαι τῷ χεφα-
λαίῳ, ἀλλ᾽ ἐπινοεῖν &x τῶν συμφορῶν τοῦ πένητος
προσόδους ἐλντῷ, xal εὐπορίας συνάγειν. Ὁ μὲν
οὖν Kópws ἐναργῶς ἡμῖν διετάξατο, λέγων " Καὶ τὸν
θέλονεα ἀπὸ σοῦ δανείσασβαι, μὴ ἀποστραρῇς.

Ὁ δὲ φιλάργυρος ὁρῶν ὑπὸ τῆς ἀνάγχης ἄνδρα xa-
saXapmtópuvov, πρὸ τῶν γονάτων ἱχετεύοντα, τί οὐ
ποιοῦντα ταπεινὸν, οἱ οὐ φθεγγόμενον, οὐκ ἐλεεῖ
παρ᾽ ἀξίαν πράττοντα, οὐ λογίζεται τὴν φύσιν, οὐχ
ἐνδίδωσι ταῖς ἐχεσίαις, ἀλλ᾽ ἄχαμπτος xat ἀμείλιχτος
ἔστηχεν, obrt δεήσεαιν εἴχων, οὗ δάκρυσιν ἐπιχλώ-
ptvoj, ἐπιμένων. τῇ ἀρνήσει, ἐπομνύμενος καὶ ἐπ-

enim dabis ei pecuniam ad usuram οἱ multiplicà-
tionem. Non dabis ei ad usuram cibos tuos. »
Deui. xv, 8. — « Mutuo dabis proximo tuo,
quantum indiguerit,. nec graviter feret cor tuum,
cum dederis.ei, et benedicet te Deus. » |
Deut. xxin, 19. — « Non exiges a fratre tuo usu-
ram escarum, nec. usuram cujuscunque rei quam

Deut. .xxiv, 10-13. — « Sj debuerit frater tuus
quodcunque debitum, non ingredieris domum illius,
ut pignus auferas. Foris stabis, et homo ille apud
quem fuerit mutuum tuum, feret ribi pignus foras.
Quod si pauper est, non dormies in pignore ejus.
Reddes pignus ejus cirea occasum solis, et dormict

D in vestimento $00, ct benedicet tibi, et erit tibi

misericordia coram Domino Deo tuo. »

83] Psal, xxxvi , 91. — « Mutuatuc peccator, el
non solvet ; justus autem miseretur, et tribuit. »

Psal. cx1, 5. — « Jucundus homo qui miseretur
el commodat. »

Pros. xiv, 21. — « Justus miseretur, e voni-
modat. »

Prop. xxvi , 8. — « Qui auget divitias suas cum
usura et fenore, in pauperes congregat eas. »

Prov. xxix , 15. — « Paupere et creditore occur-
rentibus sibi , utrumque speculatur Dominus. »

Fccli. 1v, δῖ. — « Ne sit manus tua porrecta ad
accipiendum , et ad reddendum contracta. »

Eccli. vi , 15. — « Noli fenerari homini fortiori
te : guod si feneraveris , quasi perdideris , habe. »

Eccli. xxix , 9; i. 55. — « Feneraje groximo
tuo in tempore necessitatis illios. Multi quasi in-
ventionem existinarunt fenus, οἱ prastüiterunt
mo'estiam iis qui se adjuverunt. Gravia sunt hec
homini habenti sensum , correptio domus, ct im-
properium feneratoris. »

Matth, v, 43. — «Petenti ἃ te da, et volenti
muluari a te ue avertaris. »

Luc. v1, 94. — « Si mutuum dederitis iis ^ qui-
bus speratis recipere, quie gratia est vobis? Et-
enim peccatores peccatoribus feneramtur, ut. rcci-

D piant zqualia. »

Basil. in Psal. xiv, adv. fen. — Wevera extremo
cujusdam inbumanitatis est, iium quidem qui
necessariarom rerum penuria laboret , sublevand::
vitse causa mutuam pecuniam postulare ; liunc au-
iem sorte contentum non esse , verum ex pauperis
calamitatibus proventus sibi et opes conflarc, Et-

enim Dominus aperte nobis hoc edixit : Volenii ἃ

te mutuari, non arertaris. At avarus, cum bominem
pra inopia ad genua sua provolutum , supplican-
tem , nihil non humiliter facientem, nihi! non ef-
futientem cernit, nequaquam ipsius, quam non
meruit, calamitate coninovetur, non considerat
naturam , non precjbus cedit, non lacrymis fran-
εἴταν, sed deuegando yervtXet3ss , VANS NYMSTRe

1361

S. JOANNIS DAMASCENI

1368

lone asseverat , in summa se prorsus penuria ver- A αρώμενος ἑαυτῷ, ἣ μὴν ἀπορεῖν παντελῶς, καὶ περι-

sari, atque eliam circumspicere, num ἃ quo jpse
mutuo accipiat, nancisci possit, ac jurejurando
mendacium con(rmat, malum crudelitatis quæ-
stum a perjurio sibi colligens. At postquam is qui
fnutuum poscit, fenoris meminit, et pignora no-
minavit, tum remisso supercilio arridet, ac pa-
ternam fortassis amicitiam commemorans, eum et
familiarem et amieum sppellat. Ceterum videbi-
mus, inquit, num quid nobis recondite pecunis
sit. Est penes me deposita ab amico quodam , qui
eam milii questus causa commendavit. Verum ille
quidem mihi graves usuras przscripsit : nos vero
onmino aliquid remittemus , ac minori fenore da-
turi. sumus. Hzc ille simulans, atque ejusmodi
sermone miserum demulcens, et inescans, syn-
graphis ipsum constringit , et preter egestatem qua
ille premebatur, erepta quoque ei libertate , disce-
dit. Nam qui fenoribus qua& persolvere non possit,
sese deviunxit, perpetuam servitutem sponte subiit.
lleus, tu opes et proventus quxris ab inope ? Si
divitias tuas poterat augere , quid tandem ad fores
tuas quarebat ? Qui auxilii nanciscendi causa ve-
nerat , hostem invenit : qui remedia quarebat , in
toxicum incidit. Pro eo atque egestatem £94 il-
lius oportebat sublevare , tu contra inopiam ipsius
eonduplicas : id nimirum agens, ut ex eo qui fa-
eultatibus omnibus destituitur, commodum quid
decerpas.

σχοπεῖν xal αὑτὸς, εἴ τινα εὕρῃ τῶν δανειζόντων,
xoi πιστούμενος τὸ ψεῦδος διὰ τῶν ὄρχων, χαχὸν
παρεμπόρευμα «fc ἀπανθρωπίας τὴν ἑἐπιορχίαν
προσχτώμενος. Ἐπειδὰν δὲ ὃ ζητῶν τὸ δάνειον,
«όχων μνησθῇ, xal ὑποθήχας ὀνομάσῃ, τότε χατα-
δαλὼν τὴν ὀφρὺν προσεμειδίασε, χαί που xal πα-
τρῴας φιλίας ἐμνήσθη, χαὶ συνήθη εἶπε xal φίλον.
Καὶ ὀψόμεθα, φησὶ, εἴ πού τί ἔστιν ἡμῖν ἀποχείμενον
ἀργύριον. "ἔστι δὲ παραχαταθήχη φίλον ἀνδρὸς ix'
ἐργασίᾳ παραθεμένον ἡμῖν" ἀλλ' ἐκεῖνος μὲν βαρεῖς
ἐπ᾽ αὐτῷ τοὺς τόχους ὥρισεν, ἡμεῖς δὲ πάντως ἐπ-
ανήσομέν τι, xa ἐπελάττωσιν tolg τόχοις δώσομεν.
Τοιαῦτα χατασχηματιζόμενος, χαὶ τοιούτοις λόγοις
ὑποφαίνων, δελεάζων τὸν ἄθλιον, γραμματείοις αὐτὸν
προχαταδῆσας, χαὶ πρὸς τῇ καταπονούσῃ πενίᾳ, Ec
καὶ τὴν ἐλευθερίαν τοῦ ἀνδρὸς προσαφελόμενος
ᾧχετο. Ὁ γὰρ τόχοις ἑαυτὸν ὑπεύθυνον καταστήσας,
ὧν τὴν ἔχτισιν οὐχ ὑφίσταται, δουλείαν αὐθαίρετον
κατεδέξατο διὰ βίου. Χρήματα, εἰπέ μον, καὶ πόρους
ἐπιζητεῖς παρὰ τοῦ ἀπόρον, χαὶ εἰ πλουσιώτερόν σε
ἀποφαίνειν ἠδύνατο, τί ἐζήτει παρὰ τὰς θύρας τὰς
σά: ; Ἐπὶ συμμαχίαν ἐλθὼν, πόλεμον εὗρεν, ἀλεξι-
φάρμαχα ἐπιζητῶν, δηλητηρίοις ἐνέτυχεν “ δέον πα-.
ραμυθεῖσθαι τοῦ ἀνδρὸς τὴν πτωχίαν, σὺ δὲ πολυ-
πλασιάζξεις, τὴν ἔνδειαν ἐχχαρποῦσθαι ζητῶν τὸν.

ἔρημον;

Ibid. --- Origo mendacii est fenerari, ingrati anl- Q.— ἙἩξύδους ἀρχὴ τὸ δανείσασϑαι, ἀχαριστίας ἀφορμὴ,

mi, perfüdi» ei perjurii causa. Non illi noctes
quietem ferunt , non serenus dies est , non sol ju-
cundus , sed eum vitz suse (edet. Dies odit, ut qui
ad prestituíum diem properant ; menses , ut feno-
rum parentes perhorrescit. Quod si dormit , credi-
torem in somnis cernit, insomnium malum capiti
suo imminens. Si vigilet, cogitatio ejus et eura in
fenore inüxa est. Creditore et debilore, inquit
Scriptura , obviantibus. invicem , ambos speculatur
Dominus (Prov. xxix , 15). Illo canis instar ad præ-
dam accurrit : hic veluti certa ipse captura sit,
congressum expavescit : egestas enim ipsi fiduciam
adimit. Utriusque calculi in digitis sunt , illo qui-

dem ob incrementum fenoris gaudente , boc vero.

ἐπιορχίας τε xal ἀγνωμοσύνης. O0 νύχτες ἐχείνῳ
ἀνάπαυσιν φέρουσιν, οὐχ ἥλιος τερπνὸς, ἀλλὰ δυσ-
χεραΐνει τὸν βίον, μισεῖται ἡμέρας προθεσμίαν ἕπει-
γομένας, φοδεῖται τοὺς μῆνε; ὡς τόχων, πατέρας.
Κἂν χαθεύδῃ, ἐνύπνιον βλέπει τὸν δανειστὴν, χαχὸν
ὄγαρ τῇ χεφαλῇ παριστάμενον. Κἂν γρηγορεῖ, Ev-
νοια αὐτῷ καὶ φροντὶς ὁ τόχος ἐστίν. Δαγειστοῦ,
φησὶ, xal χρεωφειλέτου ἀπαντησάντων dior,
ἐπισκοπὴν ἀμφοτέρων ποιεῖται ὁ Κύριος. Ὁ μὲν
ὥσπερ χύων ἐπιτρέχει τῇ ἄγρᾳ" ὁ δὲ ὥσπερ ἕτοιμον
θήραμα κχαταπτήσσει τὴν συντυχίαν ἀφαιρεῖται
γὰρ αὑτοῦ τὴν παῤῥησίαν τὸ πένεσθαι. ᾿Αμφοτέρων
οἱ ψῆφοι ἐπὶ δαχτύλων" τοῦ μὲν χαίροντος τῇ αὐξή-
σει τῶν τόχων, τοῦ δὲ στενάζοντος τῇ προσθήχῃ τῶν

ob calamitatum cumulum ingeriscente. Bibe aquai Ὁ συμφορῶν. Πίνε ὕδατα ἀπὸ σῶν ἀγγείων, τουτέστι,

de vasis tuis , hoc est, facultates tuas circumspice.
Noli ad alienos fontes pergere , sed vitz solatia ex
fluentis tuis tibi compara.

Ibid. — Ad alienas fores ne te conferas. Angu-
stus enim est puteus, ld quod alienum est. Præ-
siabiliás est egestatem sensim suapte industria
delinire, quam alienis opibus repente subjectum,
postea facultatibus omnibus spoliari. Si enim ha-
bes unde reddas, quid non presentem egestatem
his subsidiis dissolvis? Si autem uude persolvas
non suppetit, malum malo curas. Noli committere
ut te creditor obsideat : ne patiare, ut instar ſeræ
4d predam exquiraris et invesügeris. Mendacii

origo est fenerari. Alia verba sunt ejus qui pecu-

τὰς οἰχείας ἀφορμὰς περισχόπει, Μὴ ἐπ᾽ ἀλλοτρίας
κηγὰς βάδιζε, ἀλλ᾽ ἐξ οἰχείων λιδάδων συνάγαγε
ἀεαυτῷ τὰς παραμυθίας τοῦ βίου.

Μὴ βάδιζε ἐπ᾽ ἀλλοτρίας θύρας. Φρέαρ γὰρ τῷ
ὄντι τὸ ἀλλότριόν ἐστιν. Βέλτιον cal; χατὰ μιχρὸν
ἐπινοίαις τὴν χρείαν παραμυθήσασθαι, ἢ ἀθρόως
ἐπαρθέντα τοῖς ἀλλοτρίοις, ὕστερον πάντων ὁμοῦ
τῶν προσόντων ἀπογυμνοῦσθαι. Εἰ μὲν οὖν ἔχεις
πόθεν ἀποδῷς, τί οὐχὶ ϑὴν παροῦσαν ἔνδειαν ἐχ τού:
των τῶν ἀφορμῶν διαλύεις ; Εἰ δὲ ἀπορεῖς πρὸ; τὴν
ἔχτισιν, χαχῷ χαχὸν θεραπεύεις, Μὴ δέξῃ πολιορ-
χοῦντά σε δανειστῆν᾽ μὴ ἀνάσχῃ ὥσπερ ἄλλο τι
θήραμα ἀναζητεῖσθαι xal ἐξιχνεύεσθαι. Ῥξεύδας
&. ey τὸ δανιλσοοδολ"νΝδα iate πο oe i.

SACRA PARALLELA.

13910

καὶ ἄλλα τοῦ ἀπαιτουμένου. Els σοι μὴ ἀπήντησα A niam accipit, et alia ejus a quo ea reposcitur.

«ότε, οὐχὶ δὲ ἄχοντός μον ὑπέδαλες τῇ χειρὶ τὰ χρή-
ματα ὑπόχαλχον δέ σου τὸ χρυσίον, xal παραχεχομ-
μένον τὸ νόμισμα. Εἴτε οὖν φίλος ὁ δανείζων, μὴ
ζημιωθῇς αὐτοῦ τὴν φιλίαν" εἴτε ἐχθρὸς, μὴ γένῃ
«τῷ δνσμενεῖ ὑποχείριος. Μιχρὸν ἐγχαλλωπισάμενος
«ol; ἀλλοτρίοις, ὕστερον xaX τῶν πατρῴων ἐχστήσῃ.
Πένης εἶ νῦν ; ἀλλ᾽ ἐλεύθεῤος. Δανεισάμενος δὲ, οὐδὲ
κλουτήσεις, xai τὴν ἐλευθερίαν ἀφαιρεθήσῃ. Δοῦλος
«οὔ δεδανειχότος ὁ δανεισάμενος " χαὶ δοῦλος μισθο-
φόρος, ὁ ἀπαραίτητον ἔχων τὴν λειτουργίαν. Οἱ
χύνες λαδόντες ἡμεροῦνται, ὁ δὲ δανειστὴς Aap6á-
γων προσερεθίζεται. Οὐ γὰρ παύεται ὑλαχτῶν, ἀλλὰ
τὸ πλέον ἐπιζητεῖ. "Eàv ὀμνύῃς, ἀπιστεῖ" ἐρευνᾷ
τὰ ἐνδὸν, τὰ συναλλάγματά σον πολυπραγμονεῖ, Ἐὰν

Utinam tum tibi obvius non fuissem ! Annon tu
mibi invito pecunias in manum injecisti ? subzra-
tum etiam luum aurum erat , excisi nummi. Quo-
circa, sive amicus sit qui fenerat, ne amicitie
ipsius Jacturam facias : sive hostis, ne te obstrin-
gas inimico. Postquam aliquantisper ob alienas
opes cristas extuleris, paternis tu ipse quoque excí-
des bonis. Pauper nunc es? at liber. Ubi autem
pecuniam fenore acceperis , nec dives eris, insu-
per et libertas tibi adimetur. Creditoris enim ser-
vus est, qui fenore accepit, quin etiam servus
mercenarius , acerbissimo ministerio fungens. Ca-
Bes cum acceperint, mansuescunt; creditor, acci-
piendo, acriug incitatur. Neque enim latrare desi-

προῖῃς τοῦ δοματίου, ἕλχει πρὸς ἑαυτὸν, xal κατα- B nit , sed amplius querit. Si jusjurandum interpo-

σύρει. '"EXy δὲ Evbov σεαυτὸν χαταχρύψῃς, ἐφέστηχε
«ἢ αὐλαίᾳ, xai θυραχρουστεῖ" ἐπὶ γαμετῆς χατ-
αἰσχύνει, ἐπὶ φίλων χαθνόρίζει, ἐν ταῖς ἀγόραϊς
ἄγχει" καχὸν συνάντημα ἑορτῆς, ἀδίωτόν σοι χατα-
σχευάζει τὸν βίον. ᾿Αλλὰ μεγάλη, φησὶν, fj ἀνάγχη.
Tl ὄφελός σοι τὴν σήμερον ὑπερθέσθαι Πάλιν γὰρ
ἥξει σοι ἡ πενία ὥσπερ ἀγαθὸς δρομεὺς, xat fj αὐτὴ
ἀνάγχη μετὰ προσθήχης παρέσται. Τὸ γὰρ δάνος
οὐχ ἀπαλλαγὴν παντελῆ, ἀλλὰ μαχρὰν ἀναδολὴν τῆς
ἀμηχανίας παρέχεται.

nas, non credit ; supellectilem tuam excutit,
contractus (uos perscrutatur. Si domo prodeas, ad
se te. trahit et extorquet. Sin te intus abseondas,
pro foribus astat pulsatque. Coram uxore pudo-
rem tibi incutit, coram amicis infert contumeliam,
in nundinis prafocat , in die festo infaustus occut-
rit tibl, acerbam denique tibi vitam reddit. At,
inquis, ingens me necessitas adigit. Quid vero
prodest tibi ultra hodiernuu) diem differre? rursus
euim paupertas celerrimi cursoris instar ad te ve-

niet , aderitque necessitas nec sine cumulo. Peeunis fenebris nou hoc affert, ut prorsus incommodis
libereris : sed exiguam duntaxat anxietati tuz? moram producit.

Tóxoc οἶμαι διὰ τὴν πολυγονίαν τοῦ χαχοῦ προσ-
ἡγόρενται. Πόθεν γὰρ ἄλλοθεν : Ἢ τάχα τόχος λέγε-

Δ. leid. — Τόχος (id est fenus) ob mali [6
cunditatem ita appellatus est. Unde enim alioqui ?

“αι διὰ τὰς ὠδῖνας χαὶ λύπας, ἃς ἐμποιεῖν ταῖς (, Vel etiam foriasse τόχος nuncupatur ob dolores

ψυχαῖς τῶν δανειζομένων πέφυχεν. “Ὥσπερ ἡ ὠδὶς τῇ
«ἰχτούσῃ. οὕτως ἡ προθεσμία τῷ ὑποχρέῳ παρίστα-
ται. Ἰόχος ἐπὶ τόχω, πονηρῶν γονέων πονηρὸν ἔχ-
γόνον. Ταῦτα δὲ λεγέσθω γεννήματα ἐχιδνῶν, τὰ τῶν
τόκων ἀποχνήματα. Τὰς ἐχίδνας λέγουσι τὴν γα-
στέρα τῆς μητρὸς διεσθιούσας τίχτεσθαι, χαὶ οἱ τό-
χοι τοὺς οἴχους τῶν ὀφειλόντων ἐχφαγόντες ἀπο-
εννῶνται.

Δὸς τὸ οἴχοι χείμενον ἀργύριον, μὴ βαρύνων αὐτὸ
παῖς προσθήχαις, χαὶ ἀμφοτέροις ἥξει χαλῶς. Σοὶ
μὲν ὑπάρξει τὸ ix τῆς φυλαχῆς ἀσφαλῶς, τῷ δὲ
λαδόντι τὸ ἐκ τῆς χρήσεως χέρδος. Εἰ δὲ χαὶ προσ-
θήχην ἐπιζητεῖς, ἀρχέσθητι τοῖς παρὰ τοῦ Κυρίου.
Αὐτὸς ὑπὲρ τῶν πενήτων τὸν πλεονασμὸν ἀποτίσε:.

et molestiss, quas eorum qui fenoris rei sunt,
animis solet ingenerare. Quemadmodum scilicet
parturient dolor, sic prsstitutus fenoris dies
astat ereditori : fenus super fenus, malorum pa-
rentum mala soboles. Atqui viperini fetus usu-
rarum porius dic] queant. Ut enim viperas aiunt
exeso matrum utero in lucem edi; sic fenora
exesis debitorum domibus procreantur.

lbid. — Da pecuniam quam domi reconditam
habes, nullis eam fenorum accessionibus gravans:
sio utrique bene erit. Naim et libi tuto custodle-
tue : et is qui acceperit, lucrum ex usu conse-
quetur. Quod sí accessionem quaris, ea conten-
lus esto, qua tibi a Domino profectura est. Ipse

Παρὰ τοῦ ὄντως φιλανθρώπου ἀνάμενε τὰ φιλάν- D tibi pauperum nomine persolvet fenus. Àb eo qui

0ptoz:2. "À γὰρ λαμδάνεις, ταῦτα μισανθρωπίας
οὐδεμίαν ὑπερδολὴν ἀπολείπει. ᾿Απὸ συμφορῶν xtp-
δαίνεις, ἀπὸ δαχρύων ἀργυρολογεῖς, τὸν γυμνὸν
ἄγχεις, τὸν λιμώττοντα τύπτεις * ἔλεος οὐδαμοῦ. Τὰ
ἐντεῦθεν χέρδη, φιλάνθρωπα ὀνομάζεις; Οὐαὶ οἱ λέ-
γοντες τὸ πιχρὸν γλυχὺ, xat τὴν μισανθρωπίαν φιλ-
ανθρωπίαν προσαγορεύοντες,

Ἑκατοστολόγοι xai δεχατοστολόγοι τινὲς, φριχτὰ
καὶ ἀχουσθῆναι ὀνόματα * μηνιαῖοι ἀπαιτηταὶ, ὥσπερ
ol τὰς ἐπιληψίας ποιοῦντες, χατὰ τὰς περιόδους τῖςς
σελήνης ἐπιτιθέμενοι τοῖς πτωχοῖς, πονηρὰ δόσῃ:

benignus est, benigna przstolare. Nam quz alio-
qui accipis, nullum iubumanitatis gradum relin-
quunt. Ex calamitatibus alienis questum facis,
ex lacrymis pecuniam colligis, nudum przfocas,
eum qui fame laborat, percutis, nusquam miseri-
cordia : quin et quodcunque ex his lucratus fue-
ris, benignum et humanum nofinare armas? Vse

.qui dicunt amarum dulce, et inhumahnitatem ap-

pellant humanitatem.

lbid. — Ilecatostologi et decatostologi (id est,
qui centesitmas et decumanas usuras legunt) nomi-
δὰ wel ipso λα Voxtewda *, exacNoxe νας
non «ἐὰν à€ Qewowcs δ WES CoA CS. NS DA

D

S. JOANNIS DAMASCENI

1273

inferunt, luna quaque vertente pauperes aggre- ἃ ἑχατέρῳ, καὶ τῷ διδόντι, καὶ τῷ λαμδάνονει, τῷ μὲν

diuntur. Perniciosum utique munue, tam danti,
quam accipienti : quod hunc quidem facultatum,

illum autem anima detrimento a(licist. Agricola

cum spícam acceperit, semen rursum sub radice
non investigat : tu vero, cum (Írucius habens, a
veteri tamen sorte nequaquam abstines, sine terra
plantas, sine semente metis. ſncertum est cuj-
. nam colligas. Quinam ille sit qui ip usuris éundat
laerymas, perspicumm est: quis autem ex partis
inde opibus frwetum sit percepturus, in dubio
est. Incertum quippe est, num aliis voluptatem ex
opibus relieturus sis, cum ipse tibi perniciem i-
]am quas ex injustitia oritur, cumularis. Qus cum
ita sint, née eum qui abs te mutuari vult, aver-

εἰς χρήματα, τῷ δὲ εἰς ψυχὴν φέρουσαν τὴν ζημίαν.
Ὁ γεωργὸς τὸν στάχυν λαδὼν, τὸ σπέρμα πάλιν ὑπὸ
τὴν ῥίζαν οὐχ ἐρευνᾷ" σὺ δὲ χαὶ τοὺς χαρποὺς
ἔχεις, χαὶ οὐκ ἀφίστασαι τῶν ἀρχαᾳίων᾽ ἄνεν γῆς
φυτεύξις, ἄνεν σπορᾶς θερίζεις. "Αδηλον τίνε guy-
ἄγεις. Ὃ μὲν δαχρύων ἐν τοῖς τόκοις πρόδηλος, 6
δὲ ἀπολαύειν μέλλων τῆς ἀπὸ τούεων περιουσίας,
ἀμρίδολος, ἔλδῃλον γὰρ εἰ μὴ ἑτέροις τὴν ἐπὶ τῷ
πλούτῳ χαρὰν ἀφήσεις, τὸ ix τῆς ἀδικίας χαχὸν
σεαυτῷ θησανρίσας. Μήτε οὖν τὸν θέλογτῳᾳ δανεί-
σάασβει ἀποστραφῇς, xal τὸ ἀργύριόν σου μὴ δῷς
ἐπὶ τόχῳ, ἵνα, ἐκ Παλαιᾶς xat Νέας Διαθήκης δι-
δαχθεὶς, μετὰ ἀγαθῆς ἐλπίδος πρὸς τὸν Κύριον
ἀπίῃς, ἐχεῖ τοὺς τόχονς τῶν ἀγαθῶν ἔργῳν ἀπολη-

sare, nec rursus pecuniam tuam des ad usuram ; B ψόμενος,
quo tam ex Veteri, quam ex Novo Testamento, qu» ulilia jjbi sunj, edoctus, cum bona spe ad
Dominum vadas, bonorum operum fenus illuc recepturus.

Ejusdem. — Cum debitores suos Jnvenerint
homines, perinde letitia geeliunt, ac si. prædom

nacti essent ; nihilque now faciunt, quo totum au- -

ferant. Quod sí per egestatem debitorum id eis
minime Heeat, tum demum jram pecuniarum causa
conceptam in srumaosum miserorum corpus ef-
fundunt, ferientes eos, excruciantesqua, et. ianu-
meris malis afficientes,

Ejusdem. — lniquam, o homo, syngrapham la-
cera, ut hac ratione peccatum tuum solvatur.
Gravissimarum usurarum confessionem obliltera ,
1t tellus ea qux «consuevit, pariat. Are enim et

Ἐπειδὰν εὕρωσι τοὺς ὀφείλοντας ol ἄνθρωποι,
ὥσπερ θήραμα ναὶ ἄγραν εὑρόντες, οὕτως γεγή-
θασι, xol πάντᾳ πωοῦσιν, ὅπως τὸ κᾶν ἀποίσῳσι.
Κἂν μὴ δυνηθῶσι διὰ τὴν κεγίαν «py ὀφειλόντων,
τὴν ὑπὲρ τῶν χρημάτων ὀργὴν εἰς τὸ ταλαίπωρον
τῶν ἀθλίων σῶμα ἐχχέουσιν, αἰχιζόμενοι. xe) τύ-
πτοντες, xat μυρίᾳ αὐτοῖς διατιθέντες xaxá.

Διάῤῥηξον, ἄνθρωπε, γραμμάτειον ἄδιχον, ἵνα
οὕτως ἡ ἁμαρτίᾳ λυθῇ. Ἐξάλειψον βαρντάτων τό-
χων ὁμολογίαν, ἵνα. τέχῃ τὰ συνήθη f$ Ὑῆ " χαλχοῦ
γὰρ χαὶ χρυσίου. χαὶ τῶν ἀγόνῳν παρὰ φύσιν γεν-

anro atque. infecundis rebus preter. naturam pa- C νώντων, ἡ χατὰ φύσιν τίχτουσα γίνεται στεῖρα, xal

Fientibus, terra cujus natura fert yt pariat, sterilis
efücitur, atque ín incolarum prenam eatenus mul-
lalur, ut nullos fructus pariat.

&3/& Ejusd. hom. adv. fen, — Que pacto |

igitur alar, inquiet aliquis? Manus habes, artem
habes: operam iuam loca, ministre. Multe pa-
randi vietus rationes sunt, multa subeidia. Αἱ im-
becillitate laboras? Mendica ab iis qui opibus
abundant. Αἱ turpe est mendicare? turpius vero
plane, cum mutuatus fueris, non reddere. For-
mica, etsi nec stipem petit, nec mutuo accipit,
ali potest ; apicula cibi sui reliquias regibus im-
pertit ; quibus tamen nec manus, nec artes natura
largita est: tu vero homo animal ipgeniosum,
nullam ex omnibus ariem repereris, unde übi
vicium compares?

Ibid. — O quot hominum aliena bona perdide-
runt! Quot velut per somnium ditescentes, gravis-
sima damna passi sunt! Αἱ multi, inquis, ob 888
alienum quod , contraxerunt, locupletati fuere.
Verum plures, ut autumo, laqueo vitam finierunt.
Tu vero eos qui divitiis aucti sunt, contemplaris;
illos autem qui laqueis periere, non numeras, qui
videlicet repetite pecuni» ignominiam non feren-
tes, suspendio interire potius habuerunt, quam
cum probro el infamia vivere. Miserandum plane
spectaculum vidi, puoros ingenuos paternorum de-

πρὸς τιμωρίαν τῷν ἐνοιχούντων χατεδιχάσθη τὴν
ἀχαρπίαν.

Πῶς οὖν διατραφῶ, φησίν, “Ἔχεις χεῖρας, ἔχεις
τέχνην" μισθαρνοῦ, διαχόνει. Πολλαὶ ἐπίνοιαι τοῦ
βίου, πολλαὶ ἀφορμαί. ᾿Αλλ᾽ ἀδυνάτως ἔχεις ; Προῦ-
αἰτε: παρὰ τῶν χεχτημένων. ᾿Αλλ᾽ αἰσχρὸν τὸ αἰτεῖν;
Αἰσχρότερον μὲν τὸν δανεισάμενον ἀποστερεῖν. Ὁ
μύρμηξ δύναται μήτε προεαιτῶν, μήτε δανειζόμενος
διατρέφεσθαι" xal μέλισσα τὰ λείψανα τῆς οἰχείας
προφῆς βασιλεῦσι χαρίζεται’ οἷς οὔτε χεῖρα, οὔτε
πέχνας ἢ φύσις ἔδωχε σὺ δὲ τὸ εὐμήχανον ζῶον, ὁ
ἄνθρωπος, μίαν τῶν πασῶν μηχανῶν οὐχ εὑρήσεις

D πρὸς τὴν τοῦ βίον διαγωγήν;.

"Q πόσους ἀπώλεσε τὰ ἀλλότρια ἀγαθά! Πόσοι
ὄναρ πλουτήσαντες ὑπεραπέλαυσαν τῆς ζημίας!
᾿Αλλὰ πολλοὶ, φησὶν, xal Ex δανερισμάτων ἑἐπλούτη»
σαν. Πλείους δὲ, οἶμαι, καὶ βρόχων ἥψαντο. Σὺ δὲ
τοὺς μὲν πλουτήσαντας βλέπεις, τοὺς δὲ ἀπαγξαμέ-
νους οὐχ ἀριθμεῖς, οἵ τὴν ἐπὶ ταῖς ἀπαιτήσεσιν al-
σχύνην μὴ φέροντες, τὸν δι᾽ ἀγχόνης θάνατον τοῦ
ἐπονειδίστως ζῇν προετίμησαν. Εἶδον ἐγὼ; ἐλεεινὸν
θέαμα, παῖδας ἐλευθέρους ὑπὸ χρεῶν κατριχῶν
ἑλχομένους εἰς τὸ πρατήριον. Οὐχ ἔχεις καταλιπεῖν
Y opo. «ἃς τον ἡ ΜᾺ τροσαφέλῃ xal τὴν εὑ-

bilorum causa venales ad fotum raptos. Opes ἰἔνεννν. GU. cn TS, Ve, NN.

1378

SACRA PARALLELA.

1374

“Ὄφλημα πατρῷον εἰς δεσμωτήριον ἄγει. Mh χατα- A filiis relinquere non potes, ingenvuitatem saltem eis

λείπῃς γραμματεῖον ὥσπερ ἀρὰν πατριχὴν εἰς παῖ-
δας καταθδαίνουσαν χαὶ ἐγγόνους.

non eripias. Nemini paupertae patris crimini data
unquam fuit: zs vero alienum a patre conflatum

io carcerem ducit. Ne sinas syngraphbam paterna Instar exsecrationis δὰ filios e& nepotes descen-

dere.
TITA. L — Περὶ δεσποτῶν καὶ olxoÜso ποτῶν"

καὶ ὅτι o0 χρὴ αὐτοὺς φορτικοὺς εἶναι, àAA'

ἠκίους τοῖς συγροῦσι.

« Ὁ μὴ συμπεριφερόμενος τῷ ἑαυτοῦ οἴχῳ, χλη-

μονομήσει ἀνέμους. » |

« Μὴ ἴσθι ὡς λέων ἐν τῷ olx« σον, xaX φαντα-
σιοσχοπῶν ἐν τοῖς οἰχέταις σον. 2

« Εἰ ἔστι σοι οἰχέτης, ἔστω ὡς σύ" ὅτι ἐν αἵματι
ἐχτήσω αὐτόν. 'Ekv χαχώσῃς αὐτὸν, καὶ ἀπάρας
ἀποδράσῃ, ἐν ποίᾳ ὁδῷ ζητήσεις αὐτόν ; »

€ Οἱ χύριοι, τὰ αὐτὰ ποιεῖτε πρὸς αὑτοὺς, ἁνιέν-
«ες τὴν ἀπειλὴν, εἰδότος ὅτι Κύριος xal αὐτῶν᾽ xal
᾿ὁμῶν ἐστιν ἐν οὐρανῷ. »

ε Ol χύριοι, «b δίχαιον καὶ τὴν ἰσότητα τοῖς δού-
λοις παρέχετε, εἰδότες ὅτι χαὶ ὑμεῖς Κύριον ἔχετε ἐν
οὐρανῷ.»

Ἐνδίχως χαταδουλωσάμενος ὁ πατῇρ ἀφῆχέ σοι
δοῦλον. Δὸς αὐτῷ τὴν ἐλευθερίαν, χἀχείνῳ κουφοτέ-
pzv ποιήσεις τὴν βάσανον, xat σεαυτῷ τὴν ἀληθινὴν
ἐλευθερίαν παρασχευάσεις,

Τίς δεσπότης, ἣ δοῦῖος ; ἡ gav4n τομή.

Elec πᾶσι z4 C, εἷς νόμος, οὐ κρίσις

᾿Ὑπηρετρυμένους ὡς σύνδ dae:

- Ὅταν Av0Qc, φάγηθι — e ſ

Ol λεγόμενοι δεσπόται, δόξῃ μόνον, οὐ πρὸς ἀλή-

θειαν ὀνομάζονται. Κύριος γεννητὸς. πρὸς ἀλήθειαν
οὐδεὶς, χἂν ἀπὸ κεράτων εἰς πέρατα εὑρύνας τὴν
ἡγεμονίαν ἀνάγηται. Μόνος δὲ ὁ ἀγέννητος ἀψευ-
δῶς ἡγεμωόν.

Κᾶν, ὡς λέγεις αὐτὸς, οὐδένα ϑλίδεις, οὐ τύπτεις,

οὐχ ἐχπιέζεις, οὐχ ἀδιχεῖς, ἀλλ᾽ ὑπὲρ τῶν συνδιατρι-
δόντων σοι ὑποίσεις φοδερὸν λογοθέσιον.

Mf τις σφοδρῷ λιμῷ κάταγχε τοὺς σεαυτοῦ δού-
λους, ἄνθρωπε, ἀλλ᾽ ὅσον εἰς ἀλλοτρίους εὐψυχεῖς, καὶ

TIT. X. — δὲ heris et patribus familias: et quod
eos non asperos, sed lenes iis quibuscum versan-
(ur, esse oporteat.

Prov. xi, 19. — « Qui conturbat. domum suaui,
possidebit ventos. »
Eccli. w, ὅθ. — « Noli esse sicut leo in domo

(tua, ei abreptitius in domesticis Luis. »

Eccli. n1, $9. — « Si esttibi servus, sit tibi
sicut tu : quoniam ip sanguine comparasti eum.

| D Si afflizeris eum, et abiens effugerit, in qua via

quaeras eum? »

Ephes. vi, 9. — « Vos, domini, eadem facite illis,
remittentes minas, quia Dominus etillorum, et
vester dominus est in coelis. »

Coloss. 1v, 1. — « Domini, quod justum est et
squum, servis praestate, scientes quod etiam vos
Dominum habetis in celis. » ᾿

Basilii. — Quem pater haud iniqua servitute
oppressum jibl servum reliquit, fac eum manu-
mittas. Hac ratione tura leniorem ei cruciatum
reddes, tum ipse Jibi veram libertatem compara-
bis.

| Nasians., tetr. 56,

Quis servus, aut herus ? mala plane sectio.

st fictor unus, una lez, judex quoque.

Sic ergo servos, servus ui, CeTR48 (405.

ἈΝ δ, solutus corpore, ut prestes, vide,
— Philonis. — Qui domini dicuntur, opiniene dun-
taxat, non re domini censentur. Nemo qui natus
sit, vere dominus est; quamvis etiam imperium
suum ad extremos usque fines orbis propagaverit. '
Solus ille qui faetes non est, vere princeps atque
imperator est. |

A35 Niu. — Quamvis, ut igse asseris, nemi-
Rem premas, neminem verberes, neminem affligas,
neminem affieías injuria : tamen pro fis qui tecum
versantur, horrendam censuram subibis.

Ejusdem. — Ne servos tuos immodica feme eon-
ficias, o homo; sed quantum alienis te liberalem

χαρίζῃ τοῖς ἔξωθεν αἰτιοῦσι διὰ χενοδοξίαν, τοσοῦτον D prebes, atque externis, qui a te aliquid petunt,

διὰ Θεὸν χορήγησον τοῖς ἰδίοις, οἰκέταις, ἵνα μηδὲν
περαιτέρω σημάνω.

TITA. 1A'. — Περὶ διδασκάλων.
. € Ἶδοὺ ἐγὼ, xai τὰ παιδία & μοι ἔδωχεν ὁ θεός,»

e Ἰάδε λέγει Κύ ριος, Ἐὰν ἐξαγάγῃς τίμιον ἐξ
ἀναξίου, ὡς στόμα μον ἔσῃ, xal ἀναστρέψονσιν a5-
τοὶ πρὸς σὲ, xal οὐκ ἀποστρέψεις πρὸς αὐτούς. 2

« Οὐχ ἔστι “μαθητὴς drip «τὸν ᾿διδάσχρλον, οὐδὲ.
᾿Αρχετὸν τῷ μαθητῇ, ἵνα

: δοῦλος ὑπὲρ tbv κύριον.
γένηται ὡς ὁ διδάσχαλος αὐτοῦ, χαὶ ὁ δοῦλος ὡς ὁ
κόριας αὐτοῦ, »

inanis glorie causa gratificaris, lantum fatnulis
twis, ^e quid significem amplius, propter Deum
subministra.

TIT. XI. — De magistrís.

1sa. vin, 18. — « Ecce ego ei pueri. mei, quos
dedit mihi Dominus. »

Jerem. xv, 19. — « Hic dicit. Dominus : Si se-
paraveris dignum ab indigno, t$nquam 0s meun
eris ; et ipsi revertentur ad te, ei tu non reverte-
ris ad eos. »

Math, x, 25, — « Non est diseipulns supra ma-
gistrum, nec servus supra dominum suum. Saffi- .
cit discipulo αἱ ei sew λας CQ, SN SR
sicut dominus. »

ET

nolite abduci. » |
Basilii. — Docentis auctoritas fidem orationi
conciliat, attentioresque discipulos reddit.

S. Greg. Nas. — Cibus enim est doctrina,
jillius etiam qui alios nutrit.

Chrysost, — Tum maxime bonarum rerum stu-
dio- excitantur discipuli, cum magistrorum exem-
pla ob oculos habent. »

Clement, — Qui docet, amplius discit : et qui
verba facit, ipse quoque sæpius cum auditoribus.
&uis audit.

Philonis. — Doctrine insigne virga est. Etenim
Disi quis pudore afficiatur, et de nonnullis objur-
getur, fleri non potest, ut emendetur, et ad sani-
tatem redeat.

Ejusdem. — Non uti preceptor docere, ita quo-
que discere discipulus potest. Ille quippe perfe-
ctus est, hic autem imperfectus. Ac proinde fa-
cultas consideranda est illius, qui eruditur.

Ejusdem. — Noveris tu quisquis doces, et dili-
genter expende, quanam aure a discipulo tua vox
excipiatur, Stultus est enim, qui ad surdum verba
facit, et stolidus, qui lapidem adinonet. Tu quo-
que peccati perinde reus eris, nisi cum animo tuo
perpenderis, quonam pacto, quandove sapientis
scrmonem promere oporteat.

. Eusebii. — Qui gratiam consecutus est, copiose

S. JOANNIS DAMASCENI
Hebr. xit, 9. — « Doctrinis variis et peregrinis A

1316
« Διδαχαῖς ποιχίλαις xot ξέναις. μὴ παραφέρε-

.}
Αξιοπιστία τοῦ διδάσχοντος εὐπαράδεχτον μὲ
«by λόγον χαθίστησι, προσεχεστέρους δὲ τοὺς μαθη-
τευομένους καρασχευάζει.
Τροφὴ γάρ ἔστιν fj δίδαξις χαὶ τοῦ τρέφοντος.

Τότε μάλιστα οἱ μαθηταὶ εἰς τὸν τῶν ἀγαθῶν
ἀνάγονται ζῆλον, ὅταν παρὰ τῶν διδασκάλων ἔχωσι
τὰ παραδείγματα.

Διδάσχων τις μανθάνει πλέον, χαὶ λέγων συν-
αχροᾶται πολλάχις; τοῖς ὑπαχούουσιν αὐτοῦ.

Παιδείας σὐμόολον ἡ ῥάδδος. Aveu γὰρ τοῦ δυσ-
ωπηθῆναι, xal περὶ ἐνίων ἐπιπληχθῆναι, νονθεσίαν
ἐνδείξασθαι χαὶ σωφρονισμὸν ἀμήχανον.

Οὐχ ὡς δύναται διδάσχειν ὁ διδάσχαλος, οὕτω καὶ
μανθάνειν ὁ γνώριμος. Ἐπειδὴ ὁ μὴν τέλειος, ὁ δὲ
ἀτελής ἐστιν. “Ὅθεν προσήχει στοχάζεσθαι τῆς τοῦ
παιδενομένον δυνάμεως.

Ἐπίστησον, ὁ διδάσχων, καὶ ἑξέτασον ἀχριδῶς
ἀχοὴν τοῦ μανθάνοντος. Εὐήθης γὰρ ὁ χωφῷ διαλε-
γόμενος, καὶ μάταιος ὁ λίθον νουθετῶν. Καὶ σὺ ἕν-
οχος ἁμαρτίας σεαυτῷ ἔσῃ, ὁ μὴ ἐπισχεψάμενος,
ὅκως, καὶ πηνίχα, χαὶ πότε δεῖ λόγον προέσθαι co-
φίας.

Ὃ λαδὼν χάριν, ὀφείλει ἀφθόνως παραδιδόναι τοῖς

prebere debet iis qui discendi desiderio tenentur, c θέλουσι μανθάνειν, χαθὼς xai ὁ Κύριος εἶπε, Δω-

quemadmodum Dominus dixit : Gratis accepistis,
gratis date ( Matth. x, 8). Nam illi qui accepit,
nec tamen linpertit, id etiam quod babet, aufere-
tuc ab eo, Nec vero justis duntaxat, sed et pecca-
toribus gratiam tribuit Deus, ut qui nec inviden-
tia laborat, nec sit acceptor personarum, verum
oriri solem suum facíat supér bonos et malos, et
pluat super justos et injustos, nec peccatorem
aspernetur, sed ipsi quoque nonnihil gratiz lar-
giatur. Unicuique igitur propenso animo docere
incumbit.

A939 TIT. Xi. — De calumnia: quod temere

eam excipere non oporteat.

Exod. xxm, 4. — « Non admitteg auditionem
vanam. » |

Psal. c, 5. — « Detrahentem secreto proximo
8uo, hunc persequebar. »

S. Chrysost. — Qui de proximo δυὸ detrahit,
fraternas carnes edit; quia fame illius infligit
vulnus, et infinita alia mala per sermonem perpe-
trat. Neque iis tantum qui obtrectant, verum iis
etiam qui. obtrectantes audiunt, obturare aures
moneo, ἃς Prophetam imitari, qui ait : Detrahen-
lem secreto. proximo suo, hunc persequebar. Dic
proximo : Si tibi in animo est aliquem laudare et
predicare, aures aperio, ut unguentum excipiam :

$jn quempiam maledictis lacessere paras, aditum -

verbis Luis obstruo.

ἄνερ, — Vitam alterius curiose perscrwtari,

ρεὰν ἐλάδετε, δωρεὰν δότε. TQ γὰρ λαθδόντι, xal
μὴ μεταδιδόντι, χαὶ ἃ ἔχει ἀρθήσεται ἀπ᾽ αὐτοῦ.
Καὶ o0 μόνον διχαίοις δίδωσι τὴν χάριν, ἀλλὰ χαὶ
ἁμαρτωλοῖς. Ἐπειδὴ ἄφθονός ἐστιν ὁ Θεὸς xai
ἀπροσωπόληπτος, καὶ ἀνατέλλει τὸν ἥλιον αὑτοῦ Ext
πανηροὺς καὶ ἀγαθοὺς, καὶ βρέχει ἐπὶ διχαίους χαὶ
ἀδίχους" καὶ οὐ παρορᾷ τὸν ἁμαρτάνοντα, ἀλλὰ δί-
δωσι χἀχείνῳ μιχρὰν χάριν. Ἕχαστος οὖν ἀφθόνω;
ἐφεθει δι διδάσχειν.

TITA. IB. — Περὶ διαδολῆς " ὅτι οὗ ἀχρίξως
δέχεσθαι διαδο.Ἰήν. χρὴ

« 00 παραδέξῃ ἀχοὴν ματαίαν. x.

€ Τὸν καταλαλοῦγτα λάθρα τοῦ πλησίον αὗτου, τοῦ-
τον ἐξεδίωχον. »

Ὁ διαδάλλων τὸν πλησίον, ἀδελφιχὰ χρέα ἔφαγεν,
ὑπόληψιν τρώσας, χαὶ μυρία ἕτερα ἐργασάμενος
διὰ τοῦ λόγου xaxá. Οὐ τοῖς χαχῶς μόνον ἀγορεύου-
σιν, ἀλλὰ xa τοῖς ἀχούουσι χαχῶς λέγοντας ἑτέρους,
καραινὼ τὰς ἀχοὰς ἀποφράττειν, χαὶ τὸν Προφήτην
μιμήσασθαι τὸν λέγοντα " Τὸν xaca Aa ovrca «:άθρα
τοῦ πἪλησίον αὑτοῦ, τοῦτον ἐξεδίωκον. Eink πρὸς
τὸν πλησίον" Εἰ ἔχεις τινὰ ἐπαινέσαι xai ἁγχωμιά-
σαι, ἀνοίγω τὰς ἀχοὰς, ἵνα δέξωμαι τὰ μύρα" ἂν δὲ
χαχῶς ἐθέλῃς εἰπεῖν, ἀποφράττω τὴν εἴσοδον τοῖς

état.
Ὅιον erc EXXEXEVXE

157]

SACRA PARALLELA. . .

1378

της. Τὸ δὲ πάντων χαταγελαστότερον, ol τοῦτον Éyov- A extrema illiberalitatis est. Quod vero omnium

τες τὸν βίον, καὶ τῶν οἰχείων ἀμελοῦντες, ἐπειδὰν
εἴπωσέ τι τῶν ἀποῤῥήτων, παραχαλῶσι τὸν ἀχούσαντα
καὶ ὀρχοῦσι μηδενὶ λοιπὸν εἰπεῖν ἑτέρῳ, αὐτόθεν δη-
λοῦντες, ὅτι πρᾶγμα ἄξιον κατηγορίας ἐποίησαν. Εἰ
γὰρ ἐχεῖνον μηδενὶ εἰπεῖν ἑτέρῳ παραχαλῇς, πόσῳ
μδλλδν σε πρότερον τούτῳ ταῦτα εἰ πεῖν οὐχ ἐχρῆν,
“καὶ διαδάλλειν τινὰ, οὐδὲ χατέχοντα ἐν ἀσφαλείᾳ τὸν
λόγον προδοῦναι, καὶ τότε τῆς σωτηρίας αὐτοῦ φρον-
«ἰζειν ᾿Αλλὰ ἡδὺ τὸ διαδάλλειν, ἡδὺ μὲν ἂν τὸ μὴ
λέγειν χαχῶς. Ὁ μὲν γὰρ καχῶς εἰπὼν, ἐνχγώνιος
λοιπόν ἐστιν " ὑποπτεύει xal δέδοιχε, μετανοεῖ xal
κατεσθίει τὴν γλῶσσαν ἑαυτοῦ, δεδοιχὼς χαὶ τρέμων,
μήποτε εἰς ἑτέρους ἐξενεχϑῇ τὸ rua, χαὶ μέγαν
ἐκαγάγῃ τὸν χίνδυνον. ᾿

maxime ridiculum est, qui hoc animo prediti
sunt, nec ulla rerum suarum cura tanguntur,
cum arcani aliquid protulerint, eum qui audivit
obsecrant adjurantque, ne cui alteri deinceps
hoc dicat: quo perspicue declarant se facinus
reprehensione dignum admisisse. Nam si precibus
ab eo obtinere niteris, ne alii cuiquam narret,
multo magis tibi ante providendum erat ne huic
ipsi ea diceres, ac quempiam dilacerares , prode-
resque sermonem quem sartum tectum oportebat
tenere, ac tum denique salutem ipsius curares.
Αἱ suave est obirectare : imo vero suave esta
maledicentia temperare. Nam qui de alicujus
fama detraxit, is deinceps in metu, et auxietate, -

et suspicione versatur : ipsum poenitet, linguamque susm commordet, reformidans et pavescens
ne ad alios quoque is sermo emanet, magnumque sibi periculum struat.

Ὥσπερ τὸ καλῶς λέγειν xol ἐγχωμιάζειν ἀρχὴ B Ejusdem. --- Quemadmodum benedicere et lau-

φιλίας ἐστὶν, οὕτω xol τὸ χαχῶς λέγειν, καὶ διαδάλ-
λειν ἔχϑρας, καὶ ἀπεχθείας, xal μυρίων χαχῶν
ἀρχὴ καὶ ὑπόθεσις γέγονεν.

Διάδολοι͵ καὶ θείας ἀπόπεμπτοι χάριτος, οἱ τὴν

αὐτὴν ἐχείνῳ διαδολιχὴν νοσοῦντες xaxottyvlav ,
θεοστυγεῖς τε xal θεομισεῖς πάντη, xal πάσης εὖδαι-
μονίας ἀλλότριοι.

dare amicitie initium est, ita quoque maledicere
et obtrectare, odii οἱ simultatis, sexcentorumque
malorum orige et causa exstilit..

Philonis. — Diaboli sunt, atque a divina gratia
remoti, qui eadem ac ille diabolica perversitate
laborant, Deo quoque invisi, ac Dei osores, et ab
omni felicitate exsistunt alieni.

| TL Ry γένοιτο διαδολῇς χεῖρον; χηλεῖ γὰρ τὰ ὥτα,. Ejusdem. — Quid calumnia fingi queat pejus?
καὶ ἐκπλήττει τὴν διάνοιαν τῶν ἀχροατῶν, ἐχθηριοῖ delinit enim aures auditorum, eorumque animos
δὲ αὐτοὺς οἷόν τι θήραμα τοῖς κακοῖς ἀεὶ ἐφεδρεύον. — percellit stupore, ei eos qui malis ceu prede cui-
τας. Οἱ δὲ τῷ σώφρονι λογισμῷ μάλα ἑρματισμένοει — plam imminent, ferinos reddit. Qui vero sana

" θαί
xat ἀναψαιτιζόμενοι, τῷ διαδάλλοντι ἀπεχθαίνουσι

μάλιστα, ἢ τῷ διαδεδλημένῳ, ἐπιτιμήσαντες καὶ

ἐπιστοάίσαντες ταῖς πρὸς μέμψιν ὁρμαῖς, ἄχρις ἂν ς

ἐναργὴς μαρτυρίῳ ἡ ἀπόδειξις γένηται.

TITA. II". — Περὶ διηγήσεως ὑπὸ συνετῶν ἂν-
ὀρώπων γρομένης " xol ὅτι χρὴ σπουδαίους
vai ἡμᾶς περὶ τὰς τοιαύτας ἀχροάσεις, ἀπο-
διδράσκειν δὲ ἀνοήτων ἀνδρῶν.
« Διηγήσαντό μοι παράνομοι ἀδολεσχίας, ἀλλ᾽ οὐχ
ὡς ὁ νόμος σον, Κύριε. »
« Λόγοις σοφῶν παράδαλέ cou τὸν νοῦν. " — c Δα»
λεῖτε, ἄνθρωποι, διχαίοις " »

« Μὴ ἀστόχει διηγήματος γερόντων " xal γὰρ αὖ-
«οἱ ἔμαθον παρὰ τῶν πατέρων αὐτῶν. »
« Διήγησις μωροῦ προσόχθισμα. »

« Μὴ παρίδῃς διήγημα σοφῶν, xat ἐν ταῖς παροι-
plate αὑτῶν ἀναστρέφον. »

«Διήγησις μωροῦ, ὡς ἐν ὁδῷ φορτίον " ἐπὶ δὲ χεί-
λεσι σννετοῦ εὑρεθήσεται χάρις. »

Κήρῳ τὰ ὦτα φράσσε πρὸς φαύλους Aórove,

κι ὧν t8 τερπνῶν ἐχμε.1ῆ υγίσματα.
oic δ᾽ αὖ καλοῖς τε χἀγαθοῖς καὶ ἀεὶ δίδου.
Rixeir, ἀκοῦσαι, καὶ δράσαι, μικρὸν μέσον.

TITA. 1Δ', --- Περὶ δικαιοσύνης καὶ ἀρετῆς.
« Δικαιοσύνη ῥύεται kx θανάτον. »
« Ἕν ὁδοῖς διχαιοσύνης ζωή. »
ε Διχσιοσύγῃ ὑψοῖ ἔθνος. 2

mente sunt obfirmati, detrabenti potius, quam οἱ
de cujus fama detrahitur, ínfestos se przbent ; ei
nimirum succensentes, factoque ad objurgandum
impetu os obstruentes, quoad evidenti testimoni
fidem dictis astruxerit.

TIT. XIII. — De narratione a viris prudentibus
[acia : g earum ezcipiendarum studiosos
esse oporteat, conira vero ἃ narralionibus stul-
torum anfugere.

Psal. cxvin, 85. — « Narraverunt mihi iniqui

᾿ fabulationes, sed non αἱ lex tua, Domine. »

Prov. v, 1. — « Sermonibus sapientum adjice
sensum tuum. » — £37 «Homines justis loqui
nini. »

Eccli. vm, 11. — « Non te pretereat. narratio
seniorum : ipsi enim didicerunt a patribus suis. »

Ecchi. xxvii, 24. — « Narratio stulti offendicu -

D ium est. »

Eccli. vis, 9. — « Ne despicias narrationem
sapientum, et in proverbiis eorum conversare. »
Eccli. xx, 15. — « Narratio fatui quasi sarcina
in via. Nam in labiis sensati invenietur gratia. »

S. Greg. Nas. tetrast. (1.
Occlude cera turpibus verbis tuas
Aures, sonisque caniuum suacissimis.
Pateant honestis semper at sermonibus.
Audire, fari, facere non distant procul.

TIT. XIV. — De justitia et virtute.
Prov. xi, 4. — « Justitia liberat a morte. »
Prov. xii, 28. — «1o semitis justitie vits. »
Prov. YwW, ὅλ. — « ass Qux quWeUS. Y

4319

Pro», χι, 18. — eSeminanti justitiam, merces A

fidelis. »

Prov. xut. 6. — « Justitia custodit Innocen-
tei. }

Prov. xv, 9, 5. — « Persequentes justitiam
amat Deus. In abundanti justitia, virtus magna. »

Prov. xxi, 21. — « Via justitie et misericordia
inveniet vitam et gloriam. »

Pros. xi, 90. — « Ez fructu justittze nascitur
lignum vitz. »

« Potestatem dat sermonibus initium justitiae. »

Prov, xi, 4. — « Justitia irreprehensibiles vias

struit. »
Prov. xvi, 5, — « Jnitjium vite bone facere

justa, »

Prov. xxi, 5. — « Facere justa, οἱ veritatem

dicere, magis placet Domino, quam sanguis vi- -

etimz. » |

]sa. xxxu, 17. —« Erunt opera justitise pax,
et obtinebit justitia requiem. »

]sa. xxvi, 9, 9.—« Justitiam discite, qui habitatis
jn terra : cessavit enim impius, Aperite portas,
ingrediatur populus. custodiens justitiam οἱ veri
tatem. »

Isa. yvi, 3. — « Hoc dicit Dominus : Custodite
judicium, facite. justitiam divinam. Beatus qui
facit hsec, et qui retinet ista. »

. Sap. 1, 1δ. — « Justitia immortalis est. »

Sap. vut, 7. — « Si justitiam diligit quis , la-
bores ipsius sunt virtutes. »

.. Eccli. xxvu, 9. — « Si sequaris justitiam, ap-
prehendes eam, et indues illam ut poderem glo-
Tim. »

justitiam, quoniam ipsi. satursbuntur. »

] Joan, i1, 29. — Omnis qui facit Justitiám, ex
Deo est. »

DBusil. in princ. Prov. — Justitia est babitus
vnicuique tribuens quod digbum fuerit. Id vero
assequi facile non est: quod videlicet alii qui-
dem homines ob prudentia inopiam haud inve-
niunt quo pacto unicuique quod zequum sit distri-
buant; ali vero jus oblitterant, quia humanis

S. JOANNIS DAMASCENI

C.

. Matth, v, 6. — « Deati. qui esuriunt et sitiunt |

1980 -
« Ὁ σπεέρων δικαιοσύνην λήψεται μισϑὸν πιστόν, »

« Διχαιοσύνη φυλάττει ἀχάχους. s

t Διώκοντας δικαιοσύνην ἀγαπᾷ ὁ θεός. Ἐν πλεο-
ναζούσῃ διχαιοσύνῃ ἰσχὺς πολλή. »

« Ὁ δὸς δικαιοσύνης xat ἐλεημοσύνης εὑρῆσει C
καὶ δόξαν. » | e

« "Ex καρποῦ διχαιοσύνης φύεται δένδρον ζωῆς: »

« Ἑξουσίαν δίδωσι λόγοις ἀρχὴ δικαιοσύνης, »
« Διχαιοσύνη ἀμώμους ὀρθοτομεῖ ὁδούς. »

« "Apyh ὁδοῦ ἀγαθῆς, ποιεῖν δίκαια. »

. Pros, xvi, 17, —« Longitudo vite, via justitis. » Β — « Μῆχος βίου ὁδὸς διχαιτοσύνη;. »

t Ποιεῖν δίχαια, καὶ ἀληθεύειν, ἀρεστὰ παρὰ δῷ
qv f| θυσιῶν αἷμα. »

t Ἔσται τὰ ἔργα δικαιοσύνης εἰρήνη, καὶ χρατήσει
ἡ διχαιοσύνη ἀνάπαυσιν. »
« Διχαιοσύνην μάθετε, οἱ ἑἐνοιχοῦντες ἐπὶ τῆς γῆς.
πέπαυται γὰρ ὁ ἀσεδῆς. ᾿Ανοίξατε πύλας, εἰσελθέτω
λαὸς φυλάττων δικαιοσύνην καὶ ἀλήθειᾶν. »

ς Τάξς λέγει Κύριος * Φυλάσσεσθε : χρίσιν , ποιεῖτε:

δικαιοσύνην θείαν. Μαχάριος ὁ ποιῶν ταῦτα καὶ

ἀγτεχόμενος αὑτῶν. »
€ Δικαιοσύνη ἀθάνατός ἔστιν, »
€ Ἐὰν διχαιοσύνην &yand cu, οἱ πόνοι αὐτοῦ elaw

ρεταῖ. »
« Ἐὰν διώκῃς τὸ δίκαιον, χαταλήφει, xai ἐνδύσῃ

᾿ αὑτὸ ὡς ποδήρη δόξης. ν᾽

«Μαχάριοι οἱ πεινῶντες xal διψῶντες δικαιοσύνην,
ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται, ν.
. “Πᾶς ὁ ποιῶν τὴν δικἀιοσύνην, Ex τοῦ Θεοῦ ἔστι.»

Δικαιοσύγη ἐστὶν ἕξις ἀπονεμητιχὴ τοῦ χατ᾽ ἀξίαν.
Δυσθήρατον δὲ τοῦτο, τῶν μὲν διὰ τὸ περὶ τὴν φρό-
γησιν ἑλλειπὲς οὐχ εὑρισχόντων ἑκάστῳ διανεῖμαι τὸ
ἶσον, τῶν δὲ διὰ τὸ προχατέχεσθαι ὑπὸ παθῶν ἀνθρω-
πίνων, ἀφανιζόντων τὸ δίχαιον. — Ἢ ἀρετὴ λόγον
ὑγείας ἐπέχει. -- Τιμιώτερον ἀρετὴ 4 πλοῦτος. —

alfectibus occupati tenentur. — Virtus sanitatis Ὁ "Apstitc ἄσχησις, τίμιον μὲν χτῆμα τῷ ἔχοντι, ἢδι-

rationem obtinet. — Przstantior est virtus opi-

στον δὲ θέαμα τοῖς ἐντυγχάνουσιν.

bus. --- 438 Virtutis cultus tum preclara babenti possessio ést, tum jucundum spectaculum

118 qui cum eo versantur.

S. Greg..Nas orat. 1, — Bonum humane na-
tiri captu haudquaquam facile est, quemadmo-
dum ignis humidiori moteriz.

S. Greg. Nyssen. — Virtutem ab omni metu et
dominatione liberám esse convenit.

Ejusd. in Cant. cant. — Virtus res est nullius
dominio mancipata, sed voluntaria, et ab omni
necessitate libera.

Ejusd. in primam beatit .— Hujusmodi est divisio
eírtutís, uL et in omnes qui ipsius studiosi gunt,

᾿Δύσληπτον τὸ ἀγαθὸν τῇ ἀνθρωπίνῃ φύσει, ὥσπερ
καὶ πὺρ ὕλῃ τῇ ὑγροτέρᾳ.

Ἐλευθέραν εἶναι προσήραι παντὺς φόδου τὴν ἀρε-
«hv xal ἀδέσποτον.

᾿λξέσποτον ἡ ἀρετὴ, καὶ ἑκούσιον, καὶ ἀνάγχης
πάσης ἐλεύθερον.

Τοιαύτη τῆς ἀρετῆς ἡ διαίρεσις, ὥστε καὶ εἰς πάν
τας τοὺς ἀντιποιουμένους αὐτῆς διαμερίζεσθαι, καὶ

1381

SACRA PARALLELA.

1382

ᾳἄσαν ἑχάστῳ παρεῖναι μὴ ἐλαττουμένην ἐπὶ τοῖς A distribuatur, εἰ singulis integrá adsit, nec ulle

συμμετέχουσιν.

Χρὴ τὴν ἀρετὴν μὴ χωλὴν εἶναι χαθ᾽ ἑτέρων, ἀλλ᾽
ἔργῳ καὶ λόγῳ ὀρθὴν καὶ ἀπηρτισμένην κατ᾽ ἀμφό-
«epa. εἶναι.

Οὐ δύναται ἢ ἀνθρωπίνη φύσις αὐτὸ καθαρῶς *
δίκαιον ἐν ψυχῇ θεάσααθάι, τὰ πολλὰ τῶν λογισμῶν
ἀμδλνώττουσα.

Οὐχ 6 φότος τὴν ἀρξτῆν, ἀλλ᾽ ἡ ἀρετῇ κέφυχε τὸν
τόπον σεμνύνειν. ^— Ὥσπερ ἐπὶ τῆς χιθάρας οὐχ
ἀρχεῖ μόνον &rb μιᾶς νευρᾶς τὴν μελῳδίαν ἐργά»
σασθαι, ἀλλὰ πᾶσας ἐπιέναι δεῖ μετὰ ῥνθμοῦ τοῦ
«προσήχοντος, οὔτω καὶ ἐπὶ 456 χατὰ ψυχὴν ἀρετῆς
. οὖχ ἀρχεῖ ἡμῖν νόμος εἰς σωτηρίαν, ἀλλὰ δεῖ πάντας
αὐτοὺς μετὰ ἀχριδείας φνλάττειν.

Ὡς ἴοιχὲν, ἡ διχαιοσύνη τετράγωνός ἔσει, xáv-
τοθεν ἴση xal ὁμοία, ἐν λόγῳ xal ἔργῳ, ἐν ἀποχῇ
χαχῶν, ἐν εὐποιΐᾷ, ἐν τεέλειότησι γνωσειχῇ, οὐδαμῇ
οὐδαμὼς χωλεύουσα, ἵνα μὴ ἄδιχός τε καὶ ἄνισος
φανῇ.

— Τῇ δικαιοσύνῃ ἀεὶ τὸ ἰσχύειν ἀκολουθεῖ, ὥσπερ τῇ
ἀδικίᾳ τὸ ἀσθενεῖν ἕπεται.

Koxí«c ἔδοδος ἀῤειῆς εἴδοδον ἐργάζεται, ὡς καὶ
τοὐναντίον, ἀποστάντος ἀγαθοῦ, τὸ ἐφεδρεῦον xa-
χὸν ὑκεισέρχεται. --- Εἴ τις πάσας τὰς ἀρετὰς διὰ
σπουδῆς χαὶ νήψεως ἐγχεκόλπισται, ὀὗτός βασιλεὺς
χρηματίζει, x&v ἰδιώτης τνγχάνοι.

TITA, IE', — Περὶ διαρρρᾶς καὶ ἀνομοίου κατα-
στάσεως τῶν ἀνθρώπων.

. € Ὥσπερ οὐχ ὅμοια πρόσωπα. προσώκποιξ, οὕτως
οὐδὲ αἱ καρδίαι τῶν ἀνθρώπων ὅμοιαι, "Ὁ.

« θὺ πάντα πᾶσι σνμφέρει, καὶ οὐ πᾶσα ψνχὴ ἐν
παντὶ εὐδοχεῖ. Ὁ

Οὐ τὰ αὐτὰ κἄσι ἀρμόζειν οἴεσθε" οὔτε μία πᾶσιν
ὁμοίως ἐπιτηδεία ὑπάρχει τροφὴ, οὔτε Χριστιανοῖς
εἷς θίος ἁρμόδιος. --- Ὥσπερ τοῖς σώμασιν οὐ τὴν
αὑτὴν φαρμαχείαν xal τροφὴν προσφέρονταΐ τινες,
ἄλλοι δὲ ἄλλην, ἣ εὐεχιοῦντες, ἢ κάμνοντες, οὕτω

καὶ τὰς ψυχὰς. διαφόρῳ λόγῳ xat ἀγωγῇ θεραπευ- ἢ

τέον. Μάρτυρες δὲ τῆς θεραπείας ὦσι καὶ τὰ πάθη.
Τοὺς μὲν ἄγει λόγος, οἱ δὲ ῥυθμίζονται παραδείγ-
ματι" οἱ μὲν δέονκαυσκέντρων, οἱ δὲ χαλινοῦ. Οἱ μὲν
γάρ εἰσι νωθεῖς χαὶ δυσχίνητοι πρὸς τὸ χαλὸν, οὖς τῇ
πληγῇ τοῦ λόγου διεγερτέον. Οἱ δὲ χαθάπερ πῶλοι
γενναῖοι πόῤῥω τῆς νύδσης ϑέοντες , δὺς βελτίους
᾿ποιήσειεν ἄγχων xol ἀναχόπτων ὁ λόγος “ τοὺς μὲν
ἔπαινος ὥνησε, τοὺς δὲ ὁ ψόγος. ᾿Αμφότερα μετὰ
τοῦ καιροῦ, ἢ τοὐναντίον ἔδλαψεν ἔξω τοῦ χαιροῦ
xa τοῦ λόγου. Τοὺς μὲν παράκλησις χατορθοῖ,, τοὺς
δὲ ἐκιτέμησις xal αὖθις τοὺς μὲν x χοινῷ διελέγ-
χομεν, τοὺς δὲ χρυύδην.

nienti édBibita sint. Alios itidem adhortatio corrigit, alios objurgstio :

coarguimus, illos remotis arbitris.

modo propter eos qui ipssm participent decre-
scat.

S. Cyrilli. — Cavendum est, ne alterutro pede
virtus claudicet, verum utraque parte, hoe est
tam actione quam sermone, recla perfectaque sit.

Methodii. — Humana natura justitiam pure in
anima non valet contueri : quippe cujus cogitatio-
nei plerumque eæculiant.

S .Chrysosi. — Non locus virtutem, sed vir-
tus locum solet exornare. — Ut in cithara ad mo-
dulatum cantum edendum una chords non sufli-
ciet, verum omnes cum numero et concentu ab-
soluto peragrand»w sunt : eodem modo in anims
quoque virtute baud sstis est ad salutem obü-

B neudam legen unam observare, sed omnes dili-

genter oportet exsequi.

8. Clement, (ib. m Stromat, — Jusétis, ut vi-
deut, quadrata est, dtque undique similis et
eadem ; in dermone, in actione, iv abstínentia ἃ
malis, in beneficentia, et in perfectione scientise,
nec usquám omnino claudicat, ne alloqui injusta
et minime sequalis appareat.

Didgmi. — Jusfitiam robur perpetuo comita-
ter, quemadmodum injostitíam sequitur imbeeil-
Vitas.

Philonis, — Discessio vitiositatis virtutis ac-
cessum facit: quemadmodum contra submoto
bono malum se statim insinuat. — Si quis virtutes
omnes per studium animique vigilantiam veluti
gremio inclusss babuerit, hic rex nominandus
est, quamvis alioqui sit privatus.

TIT. XV. — De vario et dissimili hominum
statw.

Eccli. xui, δ. — « Quemadmodum vultus vulti-
bus similes non sunt, sic euam corda hominum. »

Eccli, 1xxvn, 53. — « Non orania omnibus ex-
pediunt : nec omnis anima omni re delectatur. »

S. Greg. Naz. — Non easdem omnibus convenire
existimandum est : ncc una omnibus conveniens
esca est, nec una Christianis vita congruit. —
Quemadmodum non eamdem prorsus cum medi-
einsm, tum alimonism, impertiri solent homi-
nes, sed aliam aliis, seu sani sint, seu morbo
fatiseant, sic quoque diversa ratione et dizta ani-
mís oportet mederi. Atque illos quidem sermo
ducit, hi formsttur exemplo: illi stimulis opus
habent, isti vero freno. Alii enim segnes desi-
desque sunt, vixque moventur ad bonum, quos
sermonis A99 verberibus excitare incumhat.
Alii generosorum pullorum more longius ἃ meta
currunt; quos meliores sermo fecerit, ipsos
astringende cohibendoque. Rursus aliis quidem
laudes adjumento fuerint, aliis vituperium. Utra»
que nimiruma suo tempore. Alioqui enim nocue-
runt ἰδία, qua nec tenpore, nec modo conve-
istos denique palam

1383
TIT. XVI. — De justis, et probis, et bonis viris.

Num. xvi, 5. — « Novit Deus qui sui sunt, etf
sanctos ad se suscepit. »

Deut, xxxii, 18. — ἐ Qui dilectus est ἃ Domi-
no, habitabit conlidenter : et Deus obunibrat eum
omnibus diebus. »

I Reg. xvi, 19. — «Dixit Dominus ad Samuelem:
Surge, unge David, quia bonus est. » |

Psal. xxxvi, 25. — 4 Janior fui ( etenim senui )
εἰ non vidi justum derelictum. Justi hzreditabunt
terram. Salus justorum a Domino; et protector
eorum est , » etc.

Psal. xci, 19. — « Justus ut palma florebit, sic-
ut cedrus que in Libano est, » etc.

Psal. xevi, 11. — « Lux orta est justo, et rectis
corde letitia .»

Psal. cxi, 2, 4, 7. — « Generatio rectorum bene-
dicetur. Gloria et divitis, etc, Exortum est in to-
nebris lumen rectis, misericors, etc. In memoria
seterna erit justus ; ab auditione, » etc.

Psal. exvu, 15, — «4 Vox exsultationis et. salu-
tis, in tabernaculis justorüm. »

Psal. cx,v, 8. — « Dominus diligit justos. ὁ

Pro». x, 9. — « Non fame necabit Dominus
animam justi. Fons vitse in manu justi . »

Prov. xin, 35. — « Thesaurizantur justis opes
impiorum. »

Prov. 1v, 18. — « Justorum semitz quasi lux

S. JOANNIS DAMASCENI
ἃ TITA. I4. — Περὶ δικαίων, xal καλῶν, xal ἀγα-
00v ἀνδρῶν.

1384

ε« Ἔγνω ὁ θεὸς τοὺς ὄντας αὐτοῦ, xal τοὺς ἁγίους
κροσελάδετο πρὸς αὐτόν. » —

« Ὁ ἠγαπημένος: ὑπὸ Κυρίου, χατασχηνώσει πε-
ποιθὼς, καὶ ὁ Θεὸς σχιάζει ἐπ᾿ αὐτῷ πάσας τὰς ἡμές

.

ἐ Εἴπε Κύριος πρὸς Σαμουήλ ᾿Ανάστα, χρίσον
τὸν Δαδὶδ, ὅτι ἀγαθός ἔστιν. »

« Νεώτερος ἐγενόμην " xal γὰρ ἐγήρασα * καὶ
οὐχ εἶδον δίχαιον ἐγχαταλελειμμένον. Δέχαιοι χλη-
ρονομήσουσι τὴν γῆν. Σωτηρία τῶν διχαίων παρά
Κυρίου, xal ὑπερασπιστὴς αὐτῶν ἔστιν. »

€ Δίχαιος ὡς φοίνιξ ἀνθήσει, ὡσεὶ χέδρος f) ἐν τῷ
Αἰιδάνῳ. »

ε Φῶς ἀνέτειλε τῷ δικαίῳ, καὶ τοῖς εὐθέσι τῇ
καρδίᾳ εὐφροσύνη. »

€ Γενεὰ εὐθέων εὐλογηθήσεται: Δόξα καὶ πλοῦτος,
Ἐξανέτειλε φῶς ἐν σχότει τοῖς ἐὐθέσιν͵ ᾿ ἐλεήμων.
Ἑὶς μνημόσυνον αἰώνιον ἔσται δίκαιος, ἀπὸ ἀχοῆς. »

« Φωνὴ ἀγαλλιάσεως χαὶ σωτηρίας, ἐν σχηναῖς
δικαίων. »

t Κύριος ἀγαπᾷ διχαίους. )

ε Οὐ λιμοχτονήσει Κύριος Ψυχὴν διχαίου. IInyg
ζωῆς ἑν χειρὶ δικαίου. »

« θησαυρίζεται δικαίοις πλοῦτος ἀσεδῶν. ?

« Αἱ ὁδοὶ τῶν δικαίων ὁμοίως φωτὶ λάμπουσι

splendescunt : antegradiuntur et illuminant, dum C προπορεύονται δὲ, xai φωτίζουσιν ἕως "πατορϑώσῃ

perfecta sit dies. »

Prov. xiv, 16. — ε Septies cadet justus, et re-
surget. »

Prov. xt, 41. --- In bonis justorum erectee suut
civitales ; ore autem impiorum dirutae sunt. »

Prov. τι, 43, — « Benigni erunt habitatores ter-
re : innocentes autem relinquentur in 68. »

Prov. m, $2. — « Habitacula justi. henedicun-
tur. »

Prov. x, $5. — « Labia virorum justorum di-
stíllant gratias. »

Prov. xu, 3. — « Radices justorum non evel-
lentur. »

Prov. xii, 15. — « Domus justorum benedicun-
tur. »

Prov. xiv, 2. — « Qui respicit plane, misericor-
diam consequetur. »

Pros. xx, I. — « Qui recte ambulat, timet Do-
minum. "

.« Qui citra reprehensionem eonversatur in ju-
stitia, beatos liberos relinquet. »

Eccle. n, 30. — « Bono homini in conspectu
suo dedit sapientiam, et scientiam, et lztitiam. »

Sap. 1,1-7 .— « Justorum anims in manu Dei sunt,
el non tanget illos tormentum.Visi sunt oculis insi-
pientium mori, et estimaia est affliclioexituseorum :
MAMO et quod a nobis est iter, contritio : illi au-
dem sunt in pace, Nam etsi coram hominibus tor-
Tpenia passi δυρί, spes illorum immortalitate ple-

ἢ ἡμέρα. »

€ Ἑπτάχις πεσεῖται ὃ δίχαιος, xal ἀναστήσεται.»

« "Ev ἀγαθοῖς δικαίων χατωρθώθησαν πόλεις,
στόμασι δὲ ἀσεδῶν χατεσχάφησαν. »

t Χρηστοὶ ἔσονται οἰχήτορες γῆς, ὅχαχοι δὲ ὑπο-
λειφθήσονται ἐν αὐτῇ. »

€ Ἐπαύλεις διχαίου εὐλογοῦνται. »

« Χείλη ἀνδρῶν δικαίων ἀποστάζει χάριτας. »
— € Al ῥίζαι τῶν ιχαίων οὐκ ἐξαρθήσονται. »
« υἵχοι δικαίων εὐλογοῦνται. '»
« Ὁ βλέπων λεῖα, ἐλεηθήσεται. »
« Ὁ πορευόμενος ὀρθῶς, φοδεῖται τὸν Κύριον. »

« Ὃς ἀναστρέφεται ἅμωμος ἐν δικαιοσύνῃ, pa-
χαρίους τοὺς παῖδας καταλείψει. »

« Τῷ ἀνθρώπῳ τῷ ἀγαθῷ πρὸ προσώπου αὐτοῦ
ἔδωχε σοφίαν, καὶ γνῶσιν, xol εὐφροσύνην. »

« Διχαίων ψυχαὶ ἐν χειρὶ Θεοῦ, xal οὐ μὴ ἄψηται
αὐτῶν βάσανος. "ἔδοξαν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφρόνων τεθνά-
vat, καὶ ἐλογίσθη χάχωσις ἡ ἔξοδος αὑτῶν, xal ἡ
ἀφ᾽ ἡμῶν πορεία σύντριμμα * οἱ δέ εἰσιν ἐν εἰρήνῃ.
Καὶ γὰρ ἐν ὄψει ἀνθρώπων ἐὰν χολασθῶσιν, ἡ
Ἐλπὶς αὐτῶν ὀδονοδίας, τοις. Καὶ ὀλίγα xa»

SACRA PARALLELA.

δευθέντες, μιγάλα εὐτργετηθήσονται " ὅτι ὁ Θεὸς A naest. Et in paucis vexati, in multis bene disponen-

ἐπείρασεν αὑτοὺς, xal εὗρεν αὐτοὺς ἀξίους ἑαντοῦ.
Ὡς χρνσὸν ἐν χωνεντηρίῳ ἐδοχίμασεν αὑτοὺς, λαὶ
ὡς ὁὀλοχάρκωμα θυσίας προσεδέξατο αὑτοὺς, xal ἐν
καιρῷ ἐπισχοκῆς αὑτῶν ἀναλάμψουσι. »

« Δίχαιοι εἰς τὸν αἰῶνα ζῶσι, xal iv Κυρίῳ ὁ
μισφὸς αὐτῶν, xal ἡ φροντὶς αὐτῶν παρὰ ᾿Ὑψίστον.
Διὰ τοῦτο λήψονται τὸ βασίλειον τῆς εὐπρεπείας,
καὶ τὸ διάδημα τῆς χαλλονῆς ix χειρὸ; Κυρίον "
ὅτι τῇ δεξιᾷ αὐτοῦ σχεπκάσει αὐτοὺς, καὶ τῷ βραχίονι
ὑπερασπιεῖ αὑτῶν. »

εΔίχαιος ἐὰν φθάσῃ τελευτῆσαι, ἐν ἀναπαύσει
ἕσται. Χάρις xa ἔλεος ἐν τοῖς ἐχλεχτοῖς αὐτοῦ, xal
ἐπισχοκὴ ἐν τοῖς ὁσίοις αὐτοῦ. »

« θυσΐα ἀνδρὸς διχαίον δεχτή. »

« Ὃ ἀγαθὸς ἄνθρωπος ix τοῦ ἀγαθοῦ θησαυροῦ
«ἧς χαρδίας ἐχθάλλει τὰ ἀγαθά. »
Ῥάδδος διχαίου χρεΐσσων ἣ τιμὴ Χαχοῦ.

Ἕνα πλοῦτον νομίζοντα τὴν τῆς ἀρετῆς χτῇσιν,
μίαν εὐγένειαν τὴν πρὸς τὸν Θεὸν οἰχειότητα, μίαν
ἀξίαν χαὶ δυναστείαν τὸ χρατεῖν ἑαυτοῦ, χαὶ ἀδού-
λωτον εἶναι τοῖς ἀνθρωπίνοις παθήμασιν " ἀχθόμε-
voy μὲν τῇ παρατάσει τῆς τοῦ ὑλιχοῦ βίου ζωῆς,
σπεύδοντα δὲ χαθάπερ οἱ διὰ πελάγους χαχοπαθοῦν-
τες πρὸς λιμένα χαταντῇσαι τῆς ἀναστάσεως.

Ὥσπερ τὰ εὐώδη τῶν ἀρωμάτων τῆς ἰδίας có-
φνοίας τὸ) παραχείμενον ἀέρα πλήρη ποιεῖ * οὕτως
ἀνδρὸ; ἀγαθοῦ παρουσία τοὺς πέλας ὀνίνησιν.

ΤΙ Δ. IZ". — Περὶ διγλώσσον.
« Κατάγνωσις πονηρὰ ἐπὶ διγλώσσον. »

« Πᾶς ἁμαρτωλὸς φθονερὸς xai δίγλωσσος ἀτι-
μίαν ἕξει. »

« Φίθυρον χαὶ δίγλωσσον χαταράσασθε" πολλοὺς
γὰρ εἰρηνεύοντας ἀπώλεσε. Γλῶσσα διττὴ πολλοὺς
ἐσάλευσε, xaY διέστειλεν αὐτοὺς ἀπὸ ἔθνους εἰς ἔθ-

voc, xai πόλεις ὀχυρᾶς χαθεΐζλεν, χαὶ οἰχίας μεγι- D

στάνων κατέστρεψε. Γλῶσσα διττὴ γυναῖχας àv-

δρείας ἐξέδαλε χαὶ ἐστέρησεν αὐτὰς τῶν πόνων αὐὖ-

τῶν. Ὁ προσέχων αὐτῇ, οὐ μὴ εὕρῃ ἀνάπαυσιν,
οὐδὲ κατασχηνώσει μετὰ ἣσυχίας. »-

TITA. IH'. — Περὶ δικαστῶν ἀδεχάστων, xal κα-
θαρὰς ἐχόντων τὰς χεῖρας, καὶ κρίμα καὶ δι-
καιοσύγνην ποιούγτων.

« ᾿Αθῶον καὶ δίχαιον οὐχ ἀποχτενεῖ;, xol οὐχ
ἀθωώσεις τὸν ἀσεθῇ. »

« Πᾶσαν χήραν xax ὀρφανὸν οὐ χαχώσετε. »

« Οὐ προσθήοεις μετὰ πλήθους ἐχχλῖναι χρίσιν.
Δῶρα οὗ λήψῃ. Τὰ γὰρ δῶρα ἐχτυφλοῖ ὀφθαλμοὺς
βλεπόντων, καὶ λυμαίνεται ῥήματα δίκαια. »

ParTs0L. Gn. ΧΟΥ͂,

tur : quoniam Deus tentavit illos. el invenit ilios
diguos se. Tanquam aurum in fornace probavit
illos, et quasi holocaustum hostis accepit illog : ct
in tempore respectus sui refulgebunt. »

Eccle. v, 16. — « Justi. in perpetuum vivent, et
apud Dominum cst merces eorum, et cogitatio
eorum apud Altissimum. ldeo accipient regnum
decoris, ct diadema speciei de manu Domini :
quoniam dextera sua teget eos, et brachio suo de-
fendet.illos. »

Eccle. wv, 7, 15. — « Justus, si morte przoc-

p Cupatus fuerit, in refrigerio erit. Gratia et mise-

ricordia est in sanctos ejus, et respectus in electos
illius. »

Eccli. xxxv, 9. — « Sacrificium viri justi aece-
ptuin eet. »

Matth. xu, 35. — « Bonos homo de bono the-
sauro cordis sui profert bona. »

Virga justi melior est quam honor ab improbo
preesstitus

Theologi. — Nullag alias opes esse sapiens ar-
bitratur, preter virtutis possessionem : nullam
aliam nobilitatem, preterquam conjunctionem et
familiaritatem cum Deo; nullam denique dignita-
tem et potentiam, nisi sibi ipsi imperare, nec hu-
manis perturbstionibus servire : ita ut. corporee

C hujusce vita diuturnitatem moleste ferat, et, velut

qui per mare conflictantur, ad portum resurre-
ctionis pervenire festinet.

Ejusdem. — Quemadmodum fragrantia un-
guenta propinquum aerem suavitate sua perfun-
dunt : sic etiam viri probi presentia iis qui pro-
pius cum ipso versantur, emolumentum affert.

TIT. XVII. — De bilingui.

Eccli. v, 17. — « Condemnatio pessima super
bilinguem. »

Eccli. vi, 4. — « Omnis peccator invidus et
bilinguis contumeliam fert.

Eccli. xxvi, 44, 49. — « Susurronem et bilin-
guem maledicite : multos enim perdidit habentes
pacem. Lingua duplex multos commovit, ct disper-
sit illos de gente ingentem : et civitates muratas
destruxit, et domos magnatorum effodit. Lingua
duplex mulieres viratas ejecit, et. privavit illas
laboribus suis. Qui respicit illam, non habebit
requiem, nec habitabit cum silentio. »

TIT. XVill. — De judicibus incorruptis, et qui pu-
ras habent manus, et juste jura reddunt.

Exod. xxi, 7. — « Insontem et Justum non in-
terficies, neque absolves impium. »

Exod. xxu, 22, — « Omnem viduam οἱ pupil-
lum non aflligetis. »

Exod. xxiu, ἃ, 8. — « Non adjicies cum mul-
titudiue subvertere judicium, Munera non accipies.
Munera enim cxcacant oculos NOW, SA τον:
rumpunt vevba iusta. v

DAS

1.9]

. Κχοά. xiu, ὅ. —1 Pauperis ΠΟ misereberis ἃ

In judicio. Non pervertes judicium pauperis in lite
ipsius. »

Levii. xix, 45. — &/41 « Non facietis injusti-
tiam in judicio. Non accipies personam pauperis,
nee suspicies faciem potentis. In justitia judicabis
proximum tuum. »

— — Levit. xxiv, 32. — « Unum judicium erit advenz
et indigena. »

Num. xxxv, $1. — « Non accipietis redemptio-
nem auimz pro homicida, qui reus mortis fuerit :
hunc morte afficietis. »

Deut. x«i, 90. — « Juste quod justum est, per-
sequeris. »

.. Deut. 1, 47, 18. — « Non agnosces personam in
judicio : secundum parvum, et secundum magnum
judieabis : nou. revereberis personam cujusquam ;
quia judicium Dei est. »

Deut. xxiv, 1]. — « Non declinabís judicium ad-
vens, ei pupilli, et vidus : nec. oppignerabis
vestem viduse. ν᾽

Deut. xxvi, 19,94. — « Maledictus qul accepe-
rii munera, ut percutiat animam sanguinis inno-
ceptis, et dicet omnis populus, Fist. Maledictus
qui pervertit judicium advenas, et pupilli, et vi-
dus : οἱ dicet omnis populus, Fiat. »

Job vi, 29. — « Sedcte, et non sit injustilia : el
eum justo convenite. »

. deb xvii, 9. — « (jui purus est manibus, assu-
mat (iduciam : injustus et iniquos deridebit. »

. Job xxxii, 21. — « Hominem non erubescam,
nec mortalem réverebor. Non enim sclo admirari
hominem, Sin secus, tinez me arrodant. »

Psal. τιν, 5. — « Munera super innocentes non
accepit. Qui (acit hsc, non movebitur in seter-
num. »

Psal. cv, 5$. — « Beati qui custodiunt Judicium,
et faciunt justitiam oroni tempore. »

Prov. xxxi, 9. — « Aperi os tuum, et omnia
juste judica. »

Prov. xxv, 41 sec. LAX. — « Qui donorum ac-
ceptiones odit, salvus erit. »

« l'retiosa res est vir purus. »

Pros. xvi, 5. — « Revereri faciem in judicio,
«on est bonum. »

Jerem. 1z, 24. — « In hoc glorietur qui gloria-
fur, intelligere εἰ nosse Dominum, et facere judi-
cium et justitiam in medio terrz. »

. 4 fieg. xni, ὅ, ὃ. — « Dixit Samuel ad universum
Jsrael : Loquimini de me coram Domino, bovem
cujus tulerim, aut asinum, aut oppresserim vos.
Respondete adversum me. Et dixerunt ad Samuel :
Non nobis injuriam fecisti, nec accepietl de manu

. Bostra quidpiam. »

111 Reg. wi, 14, 12. — « Dixit. Dominus Salo-
moni : Quia postulasti a me verbum hoc, nec pe-
disti tibi dics multos, nec divitias, nec animas

ánhmicorum tuorum, sed postulasti tibi sapientiam

4d discernendum judicium; ecce dedi tibi cor lo

S. JOANNIS DAMASCENI

C

D

1388

« Πένητα οὐκ ἐλεήσεις ἐν χρίσει. Οὐ διαστρέψεις
χρῖμα πένητος ἐν χρίσει αὐτοῦ. »

ε Οὐ ποιήσετε ἄδιχον ἐν κρίσει. Οὐ λήψῃ πρόσ-
ωὠπὸν πτωχοῦ, οὐδ᾽ οὐ μὴ θαυμάσῃς πρόσωπον δυνά-
στον. "Ev δικαιοσύνῃ χρινεΐς τὸν πλησίον σου. »

« Διχαίωσις μία ἔσται τῷ. προσηλύτῳ xai τῷ ἔγχω-
ρίῳ. »

«Οὐ λήψεσθε λύτρα περὶ τῆς ψυχῆς παρὰ τοῦ
φονεύσαντος, τοῦ ἐνόχου ὄντος ἀναιρεθῆναι " θανά»
τῷ θανατώσετε αὐτόν. »

« Διχαίως τὸ δίχοιον διώξεις. »

«€ Οὐχ ἐπιγνώσν. πρόσωπον ἐν χρίσει“ χατὰ τὸν

B μιχρὸν, χαὶ χατὰ τὸν μέγαν χρινεῖς " οὐ μὴ ὑπο-

στείλῃ πρόσωπον ἀνθρώπου, ὅτι ἡ χρίσις τοῦ Θεοῦ
ἐστιν. »

« Οὐχ ἐχχλινεῖς κρίσιν προσηλύτου, χαὶ ὀρφανοῦ,
xai χήρας, xal οὐχ ἐνεχυριάσεις ἱμάτιον χήρας. »

« Ἐπικατάρατος͵ ὃς ἐὰν λάδῃ δῶρα, xai πατάξῃ
Ψυχὴν αἵματος ἀθώου " xal ἐρεῖ πᾶς ὁ λαὸς, Γέ-
vorro. Ἑπιχατάρατο; πᾶς ὃς ἐὰν ἐχχλίνῃ χρίσιν
προσηλύτου, καὶ ὀρφανοῦ, xal χήρας “ χαὶ ἐρεῖ πᾶς
ὁ λαὸς, δένοιτο. »

t Καθίσατε, xai μὴ εἴη ἄδιχον, xal τῷ διχαίῳ
συνέρχεσθε. »

« Καθαρὸς χερτὶν ἀναλάδοι θάρϑος" ἀδίχων xa
ἀνόμων χαταγελάσει. »

€ “Ἄνθρωπον οὐ μὴ αἰσχυνθῶ, ἀλλὰ μὴν οὐδὲ
βροτὸν οὐ μὴ ἐντραπῶ. Οὐδὲ γὰρ ἐπίσταμαι θαυμά-
' edi πρόσωπον. Εἰ δὲ μὴ, καὶ ἐμὲ σῆτες ἔδονται. »

. « Aüpa ἐπ᾽ ἀθώοις οὐχ ἔλαδεν. Ὃ ποιῶν ταῦτα,

οὗ σαλευθήσεξαι εἰς τὸν αἰῶνα. »

« Μακάριοι οἱ φυλάσσοντες xplow, καὶ ποιοῦντες

διχαιοσύνην ἐν παντὶ χαιρῷ. ?
« "Ἄνοιγε σὸν στόμα, xal χρίνε πάντα δικαίως. a

« Ὁ μισῶν δώρων λήψεις, σώζεται. 9

€ Κτῆμα τίμιον ἀνὴρ χαθαρός. »
« Αἰδεῖσϑθαι πρόσωπον ἐν κρίσει, οὐ χαλόν. νυ

« Ἕν τούτῳ χαυχάσθω ὁ χαυχώμεγος, ἐν τῷ σὺν»
ιεῖν xal γινώσχειν τὸν Κύριον, καὶ ποιεῖν χρῖμα xel
διχαιοσύνην ἐν μέσῳ τῆς γῆς. »

« Εἶπε Σαμονὴλ πρὸς πάντα Ἰαραήλ' ᾿Αποχρίδητ
χατ' ἐμοῦ ἐνώπιον Κυρίου * μόσχον τῖνος ἐΐληφα, f
ὄνὸν, ἣ χκαταδυναστεύσας ὑμᾶς. "Amoxplünte xt
ἐμοῦ. Καὶ εἶπαν πρὸς Σαμουήλ * Οὐχ ἠδίκησας fut-
οὐδὲ εἴληφας ἐκ χειρὸς ἡμῶν οὐδέν. »

. « Εἶπε Κύριος πρὸς Σολομών" ᾿Ανθ᾽ ὧν ἡτήσω
φαρ᾽ ἐμοῦ τὸ ῥῆμα τοῦτο, καὶ οὐχ ἡτήσω ἑφυτῶ
ἡμέρας πολλὰς, οὐδὲ πλοῦτον, οὐδὲ ψυχὰς ἐχϑρῶν
δον͵ ἀλλ᾽ ἡτήσω ἑαυτῷ σύνεσιν τοῦ εἰσαχούειν xglua*
VQ υἱδονὰ τον vns wow enN quat. Ὡς

)

1389

SACBA PARALLELA.

1390

σὺ οὐ γέγονεν. Ἐμαροσθέν σον, xal μετὰ σὲ οὐχ A telligens εἰ saplens, in tontum, ut nullus anje 18

ἔσται. »

« Elxs ταῖς γνναιξὶν ὁ βασιλεὺς Σολημών * Σὺ M-
εις ὅτι ὁ υἱός σου ὁ ζῶν, xa ταύτης ὁ νἱὸς ὁ τε»
δνηχώς ; Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεύς " Λάδετέ μοι μάχαιραν.
Καὶ προσήνεγκαν ἐνώπιον τοῦ βασιλέως μάχαιραν. Καὶ
εἶπεν ὁ βασιλεύς Διέλετε τὸ παιδίον τὸ ζῶν εἰς δύο,
καὶ δότε τὸ ἥμισν αὐτοῦ ταύτῃ, καὶ τὸ ἣμισν αὐτοῦ
ἐχείνῃ. Καὶ ἀπεχρίθη ἡ γυνὴ ἧς ἦν ὁ υἱὸς ὁ ζῶν, καὶ
εἶκε πρὸς τὸν βασιλέα, ὅτι ἐταράχθη ἡ μήξτρα αὖ-
«ἧς Μηδαμῶς, χύριε, δὸς αὑτῇ τὸ παιδίον, xaX θα-
νάτῳ μὴ θανατώσητε αὐτό. Καὶ αὕτη εἶπε" Μήτε
ἐμὸν, μὴτε αὐτῆς ἔστω διέλετε αὐτό. Καὶ ἀπ-
εχρίθη ὁ βασιλεύς" Δότε τὸ παιδίον τῇ μητρὶ τῇ εἰ-
φούσῃ, Δότε αὑτῇ τοῦτο, χαὶ θανάτῳ μὴ θανατώ-
ente αὑτὸ, ὅτι αὕτη ἡ μήτηρ αὐτοῦ. »

« Κρῖμα δίχαιον χρίνετε, Xfjpav, xai ὀρφανὸν, καὶ
προσήλντον, καὶ πένητα μὴ καταδυναστεύετε. »

e Τάδε λέγει Κύριος. Φυλάξασθε χρίσιν, ποιεῖτε
καὶ δικαιοσύνην, Μαχάριος 6 ποιῶν ταῦτα, xai ἀντ»
ἐχόμενος αὐτῶν xai διατηρῶν τὰς χεῖρας αὐτοῦ
μὴ ποιεῖν ἄδιχα. »

« Ἐχζητήσατε χρίσιν, ῥύσασθε ἀδιχούμενον, χρί-
νατε ὀρφανὸν, xal διχαιώσατε χήραν, καὶ δεῦτε,
χαὶ διαλεχθῶμεν, λέγει Κύριος. » |

€ Ἐδνεπλήσθη Σιὼν χρίσεως xai διχαιοσύγης "
ἐκεῖ σοφία xat εὐσέδειλ πρὸ; Θεόν * οὗτοί «lox θη-
σαυροὶ δικαιοσύνης. »

« Εὐλογήσει ae ὁ λαὸς ὁ πτωχὸς, καὶ πόλεις ἀν-
Spo nu ἀδικουμένων εὐλογήσουσί σὲ. Ἐγένον γὰρ
πάσῃ πόλει ταπεινῇ βοηθὸς, καὶ τοῖς ἀθυμήσασι δι᾽
ἔνδειαν σχέπη " ἀπὸ ἀνθρώπων πονηρῶν ῥῦσαι αὖ-
«οὐς. Σχέπη διψώντων xal πνεῦμα ἀνθρώπων ἀδι-
χουμένων, εὐλογήσουσί σε. »

ε Ἰάδε λέγει Κύριος " Κρίνατε πρωΐ, καὶ εὐθύ-
vate, xai ἐξέλεσθε διηρκασμένον Ex χειρὸς ἀδι-

κοῦντο; αὐτόν "ὅπως μὴ ἀναφθῇ ὡς πῦρ fj ὀργὴ μου,

καὶ χανθήσεοται, χαὶ οὐχ ἔσται ὁ σώζων. »

« Προσήλυτον, καὶ ὀρφανὸν, καὶ χήραν μὴ xata-
δυναστεύετε, καὶ μὴ ἀσεδεῖτε, xal αἷμα ἀθῶον μὴ

᾿ἐκχέετε, »

ε ᾿Αδιχίαν χαὶ ταλαιπωρίαν ἀφέλεαθε, χρῖμα xal
δικαιησύνην ποιεῖτε " ἐξέλετε χαταδυναστείαν ἀπὸ
τοῦ λαοῦ μον, λέγει Κύριος. »

€ ᾿Αθῶον “χαὶ δίχαιον οὐκ ἀποχτενεῖς. »

« Οὐχ ἔσει παρὰ τῇ ἀληθείᾳ προσωποληφία. »
« ᾿Αγαπήσατὲ δικαιοσύνην ol χρίνοντες τὴν γῆν.»

« Λήψεται πανοπλίαν τὸν ζἦλον αὐτοῦ * ἐνδύσεται
βώραχα διχαιοσύνην, καὶ περιθήσετάι χόρυθα χρί-
σιν. ἀνυπόχρυνον. Λήψεται ἀσκίδα ἀκαταμάχητον
διιότητα. ν΄

. 4 Mh λάδῃς πρόσωπον δυνάστου, Ἕως θανάτου

similis tui fuerit, nec post te futurus sit. »

111 Reg.in, 25-27. — 1 Dixit mulieribus reg Sa-
lomon : Tu dicis, quod filius tuus vivit, illius vero
filius is est qui mortuus est * Et dixit rez : Afferto
inihi gladium. Et attulerunt gladium coram rege. Et
dixit rex : Dividite infantem vivum in duss partes,
et date dimidiam partem uni, et dimidiam partem
alieri. Et respondit mulier, cujus erat filius vivus,
ad regem (eo quod commota essent viscera ejus) :
Nequaquai, domine; da illi infantem vivum, et
volite interficere eum. llla vero aiebat : Nec mihi,
nec tibl ait, dividite eum. Et respondit rex : Date
infantem-mstrl qua dixit, Date eum 449 illi,
nec morte interficiatis eum. ]psa enim est maler
illius. »

Zach. vii, 9. — « Justum fudieium judicate.
Viduam, et pupillam, ct advenam, et pauperem
ne opprimatis. »

1sa. νι, 4. — « Hzc dicit Dominus : Custodite
judicium, et facite justitiam. Beatus qui facit bsc.
et qui retinet isla, ei servat manus suas, ne facíat
iniquitatem. »

laa. 1, 11. — « Qustrite Judicium , eripite eum
qui injuriam patitur, judicate pupillum, justificate
viduam : el venite, et disceptemus, dicit Domi-
0.8. »

Jsa. xxxi, ὅ. — ε Repleta est Sion judicio et
justitia : illic sapientia et pietas apud Deum. Isti
eunt. thesauri justitiss. »

]sa.. xxv, 5, 4. — « Benedicet te populus pau-
per, et civitates hominum iniquitatem sustincn-
tium benedicent te. Fuisti enim omni civitati hu-
mili suxiliator, et tristibus propter inopiam pro-
tectio : ab hominibus pessimis libera eos. Umbra-
culum sitientium, et spiritus hominum iniquitatem
sustinentium benedicent te. »

Jerem. xxi, 19. — « Hac dicit Dominus : Judi-
cat? mane, et recte (facite, et eripite raptum de
manu calumniatoris : ut non accendatur ut. ignis
jra mea, et ardescat, et non erit qui salvum fa:
ciat. »

Jerem, xxn, 3. — ὁ Adzenam, et pupillum, e
viduam nolite opprimere, neque impie agatis, ci

D sanguinem irnocentem ne effundatis. »

Ezech. xLv, 9. — « Injustitiam et ærumnam au-
ferie, judicium et justitiam facite, auferto oppres-
sionem a populo meo, dicit Dominus. » .

Dan. xin, 59. — « Insenteis et justum non oc-
cides. »

III Esdr. vv, $9. — « Non est apud veritatem
acceptio personarum. »

Sap. 1, 1. — « Diligite jusiitiam, qui jJudicatis
terram. »

Sap. v, 18. — « Accipi&t armaturam zelum
suum : induel pro thorace justitiam, οἱ accipiet
pro galea judicium certum. Sumet secutum in-
expugnabile zquitatem. »

Eccli. w,21 — Won oet ete VV REA ψλκοδοα,.

1391

S. JOANNIS DAMASCENI

1392

Usque ad mortem eerta. pro justitia, ei Dominus A ἀγώνισαι ὑπὲρ τῆς ἀληθείας, καὶ Ἰύριος ὁ Θεὸς πο-

pugnabit pro te. »

Eccli. xvii, 15.— « In innocentibus ne des que-
relam. » |

Eccli. τιν, 96. — « Ne accipias personam adver-
$us animam tuam. »

Eccli. vii, 26. — « Ne stes contra faciem con-
tumeliosi. »

Eccli. w, 9. — « Libera eum qui injuriam pati-
tur de manu.calumniantis : et ne despondeas ani-
mum dum judicaveris. »

Eccli. x1, 1. — « Priusquam interroges, ne vitu-
peres. Intellige primum, et tanc corripe. »

Eccli. xzxwi, 54. — « Sine examine nihil fa-
eies. »

Eccli. xzxu, 1. — « Rectorem te posuerunt? P

- noli extolli. Esto in illis quasi. unus ex ipsis. »
Rom. xu1, $. — « Vis non timere potestatem?
Ponum fac, et habebis laudem ex illa. »

1 Joan. imn, 7. — « Qui facit justitiam, justus est,
-quemadmodum et ille justus est. Omnis qui non
facit justitiam, non e:t ex Deo. »

S. Basil. Orat. de invid. - Si glorise cupiditate

flagras, visque supra vulgus lucere, et in mundi
.Aegotiis splendorem assequi, justus esto, tempe-
rans, prudens, οἱ fortis, teque pro pietate decer-
tando, tolerantem praebe. 4/48 Sic enim et teipsum
. salvum facies, et ob majera bona claritatem majo»
.Fem adipisceris.

Ejusd. in princ. Prov. — Jaste animi affectionis
argumentum est integritas in juüicando.— Ad hoe,
.-ut veram justitiam quispiam intelligat, magnum
: sane ingeniuin, el summa mentis perfectio requi-
: Fitur. Neque enim fieri potest ut. quisquam de con-

toversiis recte et integre pronuntiet, nisi doctri-
.nam juris ante perceperit. Nam qui veram justi-
tiam callet, ac per eain suum cuique Lribuere di-
. dicit, is demum dirigere judicium potest. Quemad-
modum enim sagittarius telum ad signum dirigit ,
sic quoque judex ad id quod Justum est collineat,
eum rationera personarum non babet, nec per
animi propensionem quidquam facit, sed recta et
integra judicia pronuntiat. Atqui duobus apud il-
lum causam dicentibus, quorum alter plus zequo,
alter minus habeat, stat judex eos inter se ex-
-aaquans, tantumque ci qui exuberat, adimit, quan-
tum illi qui injuria afficitur, deesse compererit.

Ejusd. hom. hab. in Lacyzis. — Qui cernit pla-

na, misericordiam consequetur. Quid igitur, si
terre naturam minime planam et æquabilem vi-
dero (qualis enim ipsa est, talis quoque cernatur
-Recesse est), hoc noinine condemnabo: . At tu su-
blimius velim respicias. Astant mihi diversa fra-
trum genera : unus pauper est, dives alter, unus
peregrinus, alter familiaris, qui vel te judice
disceptaturi sint, vel liberalitate tua opus liabituri.
Si pro tribunali sedeas, ne commiseris ut vel
4nsequalia spectes, hoc est divitem eszcelsum, et
pauperem abjectum. Si foribus tuis astet aliquis,

D

λεμήσει ὑπὲρ σοῦ. »
ε Ἐν ἀθῴοις μὴ δὸς μῶμον. »

« Μὴ λάδῃς πρόσωπον χατὰ τῆς ψυχῆς σον.
«Μὴ ἐξαναστῇς ἀπὸ προσώπου ὑδριστοῦ. »

« Ἐξελοῦ ἀδιχούμενον ἐκ χειρὸς ἀδιχοῦντος, καὶ
μὴ ὀλιγοψυχήσῃς ἐν τῷ χρίνειν σε. »

« Πρὶν ἣ ἐξετάσῃς, μὴ μέμψῃ. Νόησον πρῶτον,
καὶ τότε ἐπιτίμα. »

« Ἄνευ χρίσεως μὴ ποιήσῃς μηδέν. »

« Ἤγούμενόν δε χατέστησαν ; μὴ tnalpou. Γίνου
ἐν αὐτοῖς ὡς εἷς ἐξ αὐτῶν. »

« θέλεις μὴ φοδεῖσθαι &Eovclav; ᾿Αγαθὸν ποίει,
xai ἕξεις ἔπαινον ἐξ αὐτῆς. »

« Ὁ ποιῶν τὴν διχαιοσύνην, δίχαιός ἔστι, καθὼς
xai ἐχεῖνος δίχαιός ἐστι, Πᾶς ὁ μὴ ποιῶν διχαιοσύ-
viv, οὐχ ἔστιν x τοῦ Θεοῦ. »

ΕἸ δόξης ἐπιθυμεῖς, χαὶ βούλει τῶν πολλῶν ὑπερ-
φαίνεσθαι, xal εὐδόχιμος ἐν τοῖς χοσμιχοῖς πράγ-
μασι γίνεσθαι, ἔσο δίχαιος, σώφρων, φρόνιμος, ἀν-
δρεῖος, ὑπομονητιχὸς ἐν τοῖς ὑπὲρ εὐσεδείας ἀγῶ.-
σιν. Οὕτω γὰρ σεαυτὸν σώσεις, xal ἐπὶ μείζοσιν
ἀγαθοῖς μείζονα ἕξεις τὴν περιφάνειαν,

Ἔλεγχος τῆς τοῦ διχαίου διαθέσεως ἢ περὶ τὸ xpl-
νεῖν ὀρθότης. — Τὸ νοῆσαι τὴν ἀληθῆ δικαιοσύνην
μεγάλης ὄντως διανοίας, xal φρενὸς τελειοτάτη ς δεῖ-
ται. ᾿Αμήχανον γὰρ μὴ προπαιδευθέντα περὶ τοῦ δι-
χαίου δύνασθαι τὰς ἀμφισδητήσεις ὀρθῶς διακρίνειν.
Ὁ γὰρ εἰδὼς τὴν ἀληθῇ διχαιοσύνην, xai δι᾽ αὐτῆς
διδαχθεὶς τὸ οἰχεῖον ἀπυνεῖμαι ἐχάστῳ, οὗτος δύνα-
ται κατευθῦναι χρῖμα. “Ὥσπερ ὁ τοξότης πρὸς τὸν
σχοπὸν ἐπευθύνει τὸ βέλος, οὕτως ὁ χριτὴς τοῦ δι-
χαίον χαταστοχάζεται, οὔτε πρόσωπα λαμθάνων,
οὔτε ποιῶν χατὰ πρόσχλισιν, ἀλλ᾽ εὐθείας καὶ ἀδια-
στρόφους ἐχφέρων τὰς χρίσεις. Καὶ δύο χρινομένων
παρ᾽ αὐτῷ, τοῦ τε πλεονεχτοῦντος, xal τοῦ ἔλαττον
ἔχοντος ἔστηχεν ὁ χριτὴς, ἐπανισῶν αὐτοὺς πρὸς
ἀλλήλους, καὶ τοσοῦτον ἀφαιρῶν τοῦ ὑπερέχοντος,
ὅσον ἐλαττούμενον εὑρίσχει τὸν ἀδιχούμενον.

Ὁ βλέπων λεῖα, ἐλεηθήσεται" ἐὰν ἴδω τὴν φύσιν
τῆς γῆς ἀνωμάλως ἔχουσαν (ἐπειδὴ γὰρ οἵα ἐχτίσθη,
τοιαύτη ὁρᾶται), ἐπὶ τούτοις ἐγὼ χαταδιχάζομαι;
᾿Αλλὰ νόξε μοι ὑψηλῶς. Παρεστήκασί μοι ἀδελφῶν
διαφοραξ" ὁ μὲν πένης, ὁ δὲ πλούσιος" ὁ μὲν ξένος,
ὁ δὲ οἰχεῖος" ἢ διχάζοντί σοι χρινόμενοι, f) μεταδι-
δόντι cot. χρήζοντες. Ἐὰν χάθῃ χρίνων, μὴ βλέπε
ἀνώμαλα, μηδὲ τὸν πλούσιον ὑψηλὸν, τὸν δὲ πένητα
ταπεινόν. Ἐὰν παρασταθῇ τῇ θύρᾳ σον ὁ τὴν χρείαν
αὐτοῦ ἐπανορθωθῆναι ζητῶν, μηδὲ οὕτως ἀνώμαλα
ἴδῃς, μὴ εἴπῃς " Οὗτος φίλος, οὗτος συγγενὴς, οὗτος
Ot guter Vates Wero, x oes eee. δώ»

N

1393

SACRA PARALLELA.

139i

μάλα βλέπων oix ἐλεηθήσῃ. Λεῖα βλέπε * φύσις μία, À tecum agens ut necessitatibus ipsius subvenias, ne

ἔνδεια ἐν ἀμφοτέροις ἡ αὑτή. Δὸς τῷ ἀδελφῷ xal τῷ
ξένῳ, μῆτε τὸν ἀδελφὸν ἀποστραφῇς, καὶ τὸν ξένον
ἀδελφὸν οἰχεῖον ποίησαι. Μὴ πρόχρινε τὸν φίλον ἀπὸ
τοῦ ἀλλοτρίου, τὴν χρείαν αὑτοῦ ἐπανορθούμενος.
Βούλεταί σε παραμυθητιχὸν εἶναι τῶν δεομένων, οὗ
προσωπολήπτην, οὗ τῷ συγγενεῖ διδόντα, τὸν ξένον
ἀπωθούμενον. Πάντες συγγενεῖς, πάντες ἀδελφοὶ,
ἑνὸς πατρὸς ἔγγονοι πάντες, Ἐὰν τὸν πνευματιχὸν
εἴπῃς πατέρα, ὁ οὐράνιος" ἐὰν τὰ γήϊνα ζητῇς, μή-
τὴρ !| γῆ, xal ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ πηλοῦ διηρτίσμεθα
πάντες. Ὥστε ἀδελφὴ ἡ φύσις χατὰ σάρχα, ἀδελφὴ
ἡ γένεσις ἡ κατὰ πνεῦμα. Τὸ αὐτό σοι αἷμα φορεῖ
ἀπὸ τοῦ πρώτου ἀνθρώπου “ τὴν αὐτήν σοι χάριν
ἕλαδε παρὰ τοῦ Δεσπότου, Βλέπε οὖν λεῖα, ἵνα ἐλεη-
θῇς. Μὴ εἴπῃς Οὗτος πλούσιος καὶ τιμῆς ἄξιος,
ἐχεῖνος πένης, καὶ φαυλίζων τὸν πένητα, μηδὲ ταῖς
ὑπεροχαῖς ταύταις ἀνωμάλω; διάνεμε τὰς τιμάς,
"Ectt γὰρ ὁ πλούσιος ψεύστης, ὁ πλούσιος ἅρπαξ, ὃ
ᾳλούσιος πόρνος, ὁ πένης δίκαιος. Μὴ τοίνυν τῇ
ἔξωθεν ἐπιφανείᾳ πρόσεχε, ἀλλ᾽ εἰς τὸ χρυπτὸν εἰσ-
ἐρχόμενος, ἑχεῖ τὰς διαφορὰς διάνεμε. Τίμα τὸν τὰ
τίμια χεχτημένον. Τί τιμιώτερον ; ἀρετὴ f) πλοῦτος ;
εἰ ix τῶν ἔξωθεν δοχιμάζεις τὰ χρύφια διερευνώ-
μενος; Ὁρᾷς ὅτι ὁ Bip, ἔξωθεν μὲν ἔχει χαλχὸν,
ἔνδοθεν δὲ πηλὸν, τῷ περιαστράπτοντι χαλχῷ ὑπο-
κρυπτόμενον; Ἐὰν ἴδῃς τοὺς ἐν τῷ βίῳ περιφανεῖς,
γίνωσχε ὅτι ὁ χαλχὸς αὐτοῖς περιλάμπει, ἔνδοθεν δὲ
αηλός εἶσιν. Πολλοὶ μὲν χρυσὸν. ἔχουσιν ἕνδον, ὄστρα-

xov δὲ ἔξωθεν περιχείμενον. Οὗτος σωφρονεῖ, κἀχεῖ- C

vog πορνεύει, Τίς πλουσιώτερος ; ὁ τὴν σωφροσύνην
ἔχων, $ ὁ τὰ χρήματα ἐξ ἀδιχίας συνειλεγμένα ;
τοῦτο τὸ μνημόσυνον ἀναφαίρετον, ἐχεῖνος ὁ πλοῦτος
πρόσχαιρος. Τοῦτον χλέπτης οὐ διορύσσει, ἐχεῖνος
σήμερον ἀνθεῖ, αὔριον δὲ ἀπομαραίνεται. Ὥστε
βλέπε λεῖα, ὁμοτίμως χατὰ τὸ αὐτό" τὴν μέντοι διά-
πρίσιν τῶν τιμίων μὴ ἀφανίσῃς, ἵνα ἧς ἐλεημένος.

sic quoque inzqualia prospicias, ac dicas: Hie
amicus, bic cognatus, hic bene de me meritus ;
ille peregrinus, alienus, ignotus. Si inzqualía
aspexeris, liaudquaquam misericordiam consecu-
turus es. Plana eerne. Natura una est : una et
eadem in utroque indigentia. Da fratri et perc-
grino. Sic te compara, ut nec fratrem averseris,
nec tuum (fratrem peregrinum facias. Amicum ab
extraneo ne distinguas, dum necessitatibus ipsius
subveneris. Vult Deus egentium te consolatorem
esse, non personaruni acceptorem ; non qui cognato
tribuat, alienum autem submoveat. Omnes cognati,
omnes fratres sumus, ex uno patre omnes oriumdi,
Si spiritualem patrem dixeris, ille ccelestis est :
sin terrena quieras, terra mater est, atque ex uno
eodemque omnes luto compacti sumus. Quocirca
et natura soror carnalis est : soror item nativitas
spiritualis. Eumdem tibi fert a primo homine san-
guinem ; eamdem tibi a Domino gratiam conciliat.
Cerne igitur plans, ut misericordiam invenias. Ne
dixeris : Hic dives est, et honore dignus; is
vero pauper, ut pauperem spretum babeas :
ne ejusmodi precellentiis honores ineQquabiliter
disiribuas. Dives quippe mendax est, dives est for«
nicator, rapax est; contra vero pauper justus est.
Nequaquam igitur ad externum splendorem animum
adjicias, sed in occultum ingrediens, illic discri-
mina partire. Eum honora, qui res eximii pretii
possidet. Utrum e duobus praestantius, virtus, an
opes? Quid ab externis censuram facis, &AA&& nec
quz abdita sunt, excutis ? Annon vides Bel illum,
externo quidem zreum, interne autem lutum esse,
sub zre fulgenti delitescentem ? Si homines in μᾶς
vita splendidos et illustres videris, hoc noveris,
eos sre quidem undique fulgere, intus vero lutum
esse. Contra plerique sunt qui aurum intus ha-

beant, extra autem testam gerant, Hic pudicitiam colit, ille scortatur. Uter ditior? isne qui castitate
praeditus est, an qui pecunias iniquis rationibus collectas habet ?* hujus memoria auferri nullatenus

potest :
floret, crastina 10arcescit. Quse cum ila sint,

illius opes caducz sunt et temporarism. iilud für non potest effodere: hoc hodierna die.
plana cerne, hoc est utrumque perinde; ut eorum qus.

magni pretii sunt, distinctionem minime deleas, quo misericordiam consequaris.

Οὕτω δοχίμαζε τὸν ἀδελφὸν, ὡς xal αὐτὸς ἐν τοῖς
αὑτοῖς μέτροις χρινόμενος. — Ποιήσατε δικαιοσύνης
ὅπλον, μὴ θανάτον, τὴν παίδευσιν. — Ἴσθι χρινό-
μενος ὁ χριτὴς, xol ἧττον ἁμαρτήσεις. — Ἕναντι
πάντων εἰσένεγχε τὴν φιλανθρωπίαν, ἦ χαίρει Θεὸς

S. Greg. Naz. — Sic fratrem tuum examina,
velut tu quoque eadem sis mensura judicandus.
— Date operam, ut eruditio justitiz?, non mortis,
vobis armatura sit. — Qui judex, es, rei personani
sustine: atque ita fiet ut minus pecces. — Coram.

μᾶλλον ἢ πᾶσι τοῖς ἄλλοις. Μῖξον τῷ φόδῳ τὴν p omnibus benignitatem przfer, qua Deus impensius
ἐπιείχειαν, χέρασον τῇ ἀπειλῇ τὴν ἐλπίδα, Πολλὰ — delectatur, quam aliis quibuscunque rebus. Leni-

καὶ χρηστότητα χατορθοῦν οἶδα, δυσωποῦσαν εἰς
ὀφειλομένην ἀνταπόδοσιν" ὅταν βιάζεσθαι παρὸν,
συγχωρήσαντες δυσωπήσωμεν εὐνοίᾳ τὸν ἐλεούμενον.

tatem admisce terrori, spe minas tempera. Multa
quoque benignitatem conficere compertum babeo,
ut qua homines ad persolvendam gratiam debitam

moveat. Dum vis inferendz tempus est, concessa venia, eum in quem misericordes sumus, benevo*

lentia velut injecto pudore pertrahamus.
n ὃ κὸν δείκνυε, atro to δρᾷν xaxac.
εὖ εἰ ποιεῖν, εἰ 06Aew εἶναι Θεό dc.

τὸ δ᾽ ἐστὶν ἀνδρὸς εἰδότης τὸ συγγενές
Κεοίνει δὲ ῥᾷστα. καὶ τρυγὼγ. x χορπίοο.

Ejusd. tetr. 56.

Aliis nocendo robur haud monstra tuum
demerendo, si velis fieri deus.

Est ejus istud, qui suum norit genus.

Facile at necavit, et C'ygow, εἰ veStQ wA.

1295

S. JOANNIS DAMASCENI

1396

Ejusdent, — Repente ne feriamus (id enim non α Μὴ πλήξωμεν ἀθρόως " οὐ γὰρ ἀσφαλές" ἀλλὰ τῷ

cindueit), verom iis qui peecant, terrore casiígalis,
(um id agamus, ut humanitate superiores aimus..

Chrysost. — Cum quis se talem cunctis ipse
prazstiterit, ut omni prorsus reprebensione. careat,
tum demum quanta libuerit auctoritate, eos omnes
quibus przest, vel panire poterit, vel ipsia igno-
scere.

. Athanas, — Qui judicis partibus fungitur, hie
reo dominatur.

Didymi. — Hoe judex debet nosse, divini se ju-
dicii administrum esse, nec in sua positum esse
Potestate, ut pro libitu sententiam ferat, et reo
admissa flagitia remittat.

Joseph.— Priucipstum geram, ut bonus antistes,
non ut tyrannus. Nominis etenim honore conten-
(us ero : at consilium. in quovis negotio. cuncus
dabo.

TIT. XIX. — De ntimarils judicibus, et injuste
condemuantibus.
, Job xxxv, 34, — « lguis exuret domos eorum
qui munera accipiunt, »

Psal. xxx, 19. — « indignatio &uper impios erit,
ob impietatein munerum, quse aeceperunt. »

Psal. vni, 1. — « Muta fiant labia. dolosa, quae
Jjoquuntur adversus justum iniquitstem, »

Psal. uxxx1, 8. — «Si vero utique justitiam lo-
quimipi, reeia judieate. 2.4.5 Usquequo judicatis
luiqvitatem, ei facies peccatorum sumi Us. Judicate
pupillo, » οἷς,

Prov. xv, 47. — « Disperdit seipsum, qui accipit C
munera.

Pres, xvi 25. — « Qui accipit. dona in sinn
Íaiquitatis, non dirigentur vic illius, »

Pres. xxn, 9. — « Yiclorism et honorem aequi-
tit qui dat munera : animam autem possidentium

: $ufert, »

ἤτον. xxvi, 25, — « Argentum quod eum dole

Aatur, perinde ac testa reputandum est. 5

Prov, xv, 15. — « Qui justum. esse. pronuntiat -

Ínjustum, et injustum justum, immundus et abo
hinabilis est Domiao. » |

Pros. xxiv, 24, — « Qui dicit impio, Juatus es,
fnafedictus populis erit, et ezosus inter gentes. »

Ámos n, 6, T. — « Vendiderualt pro argento [65 ἢ

stüm, et pauperem pro calceamenitis. Qul caleant
super pulverem terre, et. pugno pereutiebant su«
per capita gentium, et viam alienorum declina-
bant. »
Osce x, 11. « Quid reticuiatis lmpietates, et ini»
quttates ejus vindemiastis ? »
Osee vii, 10, — ε Cadent in gladio principes
eorum, propter imperitiain lingux ipsorum. »
Mich. vn, 3, 5. — « Hei, anima mea, quia periit
sanctus do terra, et qui corrigat in hominibus nop
est, Ümnes in sanguines jadicant. Unusquisque
proximum suum tribslat. In malum manus 888
preparai. Princeps postulat, et jud.« verba paci-
Aca locurus est. desiderium anima sus. »

φόθῳ σωφρονίσαντος τῇ φιλανθρωπίᾳ νικήσωμεν.

Ὅταν αὑτός τις ἀνεπίληπτος ἅπασι γένηται, τότε
δυνήσεται μεθ᾽ ὅσης βούχεται ἐξουσίας, καὶ χολά-
ζειν, καὶ ἀνιέναι τοὺς Ox αὐτὸν ταττομένους ἅπαν-
τᾶφε

Ὁ χρίνων τοῦ κρινομένου ἐξ ἀνάγχης ἄρχει.

Δεῖ τὸν κριτὴν εἰδέναι, ὅτι χρίσει Θεοῦ διηρετεῖ,
καὶ οὐ χύριός ἐστιν, ὡς βούλεται ἀγαγεῖν τὸ χρῖμα,
ὥστε χαὶ χαρίζεσθαι τοῖς χρινομένοις τὰ πράγματα,

Διοιχήσω τὸν ἀρχὴν, ὥσπεῤ ἀγαθὸς προστάτης.
οὐχ ὡς τύραννος. ᾿Αρκεῖσθαι γὰρ «ἢ τιμῇ τῆς πρὸσ
moplac. τὴν δὲ ἂν ἑκάστῳ τῶν πραγμάτων βουλὴν
πᾶσι δώδω.

19. --- Περὶ δικαστῶν ὃ O30,
TITA. sal hs P pec —— —
« Πῦρ καύσει οἴκους δωβοδεχτῶν. »

c θυμὸς ἐπ ἀσεδεῖς ἔσται, δι’ ἀσέδειεν δώρων ὧν
ἐδέχοντο, »

c “Δλαλα γενηϑήτω τὰ χεΐλη τὰ δόλια, τὰ λαλοῦν“
«a. χατὰ δικαίου ἀνομίαν ἐν ὑπερηφανείᾳ. »

« Et ἀληθῶς ἄρα δικαιοσύνην λαλεῖτε, εὐθείας
κρίνατε. Ἕως πότε χρίνεκε ἀδιχίαν, καὶ πρόσωπα
ἁμαρτωλῶν XapÓáve:e ; Κρίνατε ὀρφανῷ. »

€ Ἐξόλλυσιν ἑαυτὸν ὁ δωρολήπτης. »

c Λαμθάνοντος δῶρα ἐν κόλπῳ ἀδικίας, οὗ κατα

. ευοδοῦνται at ἐδοὶ αὐτοῦ. »

« Nixqv καὶ «τιρὴν περιποιεῖται ὁ διδοὺς δῶρα ΄ -
τὴν μέντοι ψυχὴν ἀφαιρεῖται τῶν χεχτημένων. »

« "Apybprov διδόμενον μετὰ δόλου, ὥσπερ ὄστρα-
xov ἡγητέον. »

ε Ὃς δίκαιον χρίνει τὸν ἄδιχον, ἄδικον δὲ τὸν M-
xatoy, ἀχάθαρτος, καὶ βξελυχτὸς παρὰ Kuplyp. »

ε Ὦ εἰπὼν τὸν ἀαεδῇ, δίκαιός ἐστιν, ἐπικατάρατος
λαοῖς ἔσται, xai μισητὸς εἰς ἔθνη. » ,

€ ᾿λπέδοντο &pyoglou δίχαιον, xai πένητα ἕνεχεν
ὑποδημάτων. Τῶν παιούντων ἐπὶ τὸν χοῦν τῆς γῆς,
xai ἑχονδυλίαζον εἰς κεφαλὰς ἐθνῶν, xaX ὁδὸν τὰ»
«πεινῶν ἐξέχλιναν. }

t Ἵνα τί καρεσιωπκήσατε ἀσέόειαν, καὶ τὰς ἀδι-
κίας αὑτῶν ἐτρυγήσατε; »

« Πεσοῦνται οἱ ἄρχοντες αὐτῶν ἐν (opgalg δι' ἀπαι-
δευσίαν γλώσσης αὐτῶν. »

4 Οἴμοι, ψυχὴ, ὅτι ἀπόλωλεν εὐλαδὴς ἀπὸ erc γῆς,
καὶ à κατορθῶν ἐν ἀνθρώποις οὐκ ἔστιν. Πάντες εἰς
εἴματα διχάζουσιν. “Ἔχαστος τὸν πλησίον αὐτοῦ ἐχ-
θλίθουσιν. Ἐπὶ τὸ χαχὸν τὰς χεῖρας αὐτῶν ἑτοιμάο -
ζουσιν. Ὁ ἄρχων αἰτεῖ, xa ὁ χριτὴς εἰρηνιχοὺς M-
τοὺς ONSE, eS oues Ss Merge assa. v

1391

SACRA PARALLELA.

1398

e Ὑμεῖς ἐξεχλίνατο ἐχ τῆς ὁδοῦ " ἡσθενήσατε πολ- A — Malach. νι, 8,9.— « Vosdeclinastisa via : inſir-

λούς. Κἀγὼ δέδωχα ὑμᾶς ἐξουθενουμένους εἰς πάντα
&à ἔθνη, ἀνθ᾽ ὧν ἐλαμδάνετε δῶρα ἐν νόμῳ. »

« Γέγονε χρίσις, καὶ 6 χριτὴς λαμδάνει. Διὰ τοῦτο
διεσκέδασται νόμος, χαὶ οὐ διεξάγεται εἰς τέλος χρί-
σις, ὅτι ἀσεδὴς χαταδυναστεύει τὸν δίχαιον. 1

« Οἱ ἄρχοντες αὐτῆς ἐν αὐτῇ, ὡς λέοντες ὠρυόμε-
vet, οἱ χριταὶ αὐτῆς ὡς λύχοι τῆς ᾿Αραδίας. »

« Οἱ ἄρχοντές σου ἀπειθοῦσι, χοινωγοὶ χλεκτῶν,
ἀγαπῶντες δῶρα, διώχαντές ἀνταπόδομα, ὀρφανοῖς
οὗ χρένοντες͵ xat χρίσει χηρῶν οὗ προπέχοντες. »

« Ἐπιστήσω νεανίσχους ἄρχοντας αὐτῶν, xat Ep.-
saltat χυριεύσηυσιν αὐτῶν. »

e Ὅταν ἐχτείνητε τὰς χεῖρας ὑμῶν, ἀποστρέψω.

τὸ πρόσωπόν μου ἀφ᾽ ὑμῶν Αἱ γὰρ χεῖρες ὑμῶν
αἵματος πλήρεις, » E

« Οὐαὶ ol διχαιοῦντες τὸν ἀσεδῇ ἕνεχεν δώρων,
xai τὸ δίκαιον τοῦ διχαίου αὔροντες ἀπ᾽ αὐτοῦ. Διὰ
τοῦτο Üv' τρόπον χαυθήσεται χαλάμη . ὑπὸ ἄνθραχος
φυρὸς, καὶ συγχαυθήσεται ὑπὸ φλογὸς ἀνημμένης,
ἡ ῥίξα Αὐτῶν ὡς χόρτος ἔσται, καὶ τὸ ἄνθος αὐτῶν
ὥς κονίορτὸς ἀναδήσεται. Οὐ γὰρ ἠθέλησαν τὸν νόμον
Kuplou Σαδαὼθ ποιεῖν, ἀλλὰ τὸ λόγιον τοῦ ἁγίου
Ἰσραὴλ παρώξυναν. »

« Οὐαὶ τοῖς γράφουσι πονηρίαν. Τράφοντες γὰρ
φονηρίαν γράφουσιν, ἐχκλίνοντες χρίσιν πτωχῶν,
ἁρπάζοντες κτήματα πενήτων τοῦ λαοῦ μον, ὥστε
εἶναι ᾿αὐτοῖς χήραν εἴς ἁρπαγὴν, καὶ ὀρφανὸν slg
προνομήν. Καὶ τί ποιήσουσι τῇ ἡμέρᾳ τῆς ἐπισχο-
fe; 'H γὰρ θλίψις ἡμῶν πόῤῥωθεν ἥξει, καὶ πρὸς
φίνα χαταφεύξεσθε τοῦ βοηθηθῆναι ; »

€ Τί ὑμεῖς ἀδιχεῖτε τὸν λαόν μου, xa τὸ πρόσωπον
τῶν πτωχῶν χαταισχύνετε ; φησὶ Κύρως. »

€ Οὐαὶ οἱ λέγοντες τὸ πονηρὸν χαλὸν, xoi τὸ κα-

iiv πονηρόν᾽ οἱ τιθέντες τὸ φῶ; σχότος, καὶ τὸ axó-.

τος φῶς " οἱ τιθέντες τὸ πιχρὸν γλρχῦ, καὶ τὸ γλυχὺ
φιχρόν. νυ, |

| € Ἐν ταῖς yepsi aoo εὑρέθησαν αἵματα χῶν
ἀθώων. » vor

mos fecistis multos. Etego dedi vos contemptibiles
in omnes gentes, pro eo quod accepistis munera in
lege. »

Habae. 1, $. — « Factum est judicium, et judex
accipit. Propterea dissipata est lex, et non pervenit
ad finem judicium ; quia impius prxvalet adversus
justum. ».—

Sophon. in, 5. — « Principes ejus in ea sicut
leones rugientes, et judices ejus sicut lupi Ara-
bie. »

Isa. 1, 95. — 1 Prinelpes tui infideles sunt, secii
furum, diligentes munera; persequentes retributio-
nem, pupillis non judicantes, et judicio viduarum
non attendentes. »

Isa. 18, ἃ. — « Statuam adolescentulos principes
eorum, et illusores dominabuntur eis. »

Isa. 1, 15. — « Cum extenderitis manus vestras,
avertam faciem meam a sobis. Manus enim vestra
sanguine plenae sunt. »

I3a. v, 25.20. — « V^ qui justificatis impium
pro muneribus, et jus justi aufertis ab eo. Propter
hoc sicut devoratur stipula a carbone ignis, et

. eomburelur a flamma accensa, radjz eorum qussi

fenum erit, εἰ flos eorum velut pulvis ascendet.
Noluerunt enim facere legem Domini Sabaoth, sed
oracólum sancti l:rael exasperaverunt. »-

Iso. x, 1, 9. — « Ye qui scribunt. nequitiam.
Sceribentes enim, nequitiam scribunt, declinantes
judicium pauperum, rapientes possessiones populi
mei, ut esset eis vidua in prsedam, et pupillus in
direptionem. ΕἸ quid facient in die visitationis ?
Nam tribulatio vestra de longe veniet. Et ad quem
confugietis at adjuyemini? » |

MAMGO 1... wi, 15. — « Quare injuste agitis cum
populo meo, et faeiem pauperom confunditia? di-
cit Dominus. » |

Isa. v, 20. — 2 Ve qui dicitià malum bonum, et
bonum mxlem; qui ponitié lucem tenebras, et te-
nebras lucem y qui ponitis amarum dulce, ei dulce
amarum, »

Jerem. n, $4, — «In manibus tuis inventus est
sanguis animarum innocentium. »

« Οὐχ ἔχριναν xplaw ὀρφανοῦ, xal xplaw χήρας D — Jerem. v, 98, — « Non judiearerunt judicium B

οὐχ ἐχρίνοσαν, Μὴ ἐπὶ τούτοις οὐχ ἐκιτχέψομαι,
λέγει Κύριος; ἢ àv ἔθνει τῷ τοιούτῳ oüx ἐκδικήσει f)
ψυχή pov ; »

« Οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτῶν οὐ χαλοὶ, xoi ἡ xapbla ab-
*üv εὐθεῖα, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν πλεονεξίαν, χαὶ ἐπὶ τὸ
αἷμα τὸ ἀθῶον τοῦ ἐκχέειν αὐτὸ, xal ἐπὶ τὴν συχο-
φαντίαν, χαὶ εἰς ἀδίπημα, καὶ εἰς φόνον τοῦ ποιεῖν.»

« Ἑταπείνωσας τὸν ὑψηλὸν, xai ὕγωσας τὸν τα-
κεινόν. ᾿Αδιχίαν θήσομαι αὐτὴν, λέγει Κύριος. »

t Οἱ ἄρχοντες αὐτῆς ἐν μέσῳ αὐτῆς ὡς λύχο: &p-
καγες, ἀρπάκοντες ἄρπαγμα τοῦ ἐχχέαι αἷμα, ὅπως
πλεονεξίᾳ πλεονεχτῶσι. Καὶ οἱ προφῆται αὐτῆς ἀλεί-

pupilli, et judicium vidus$ non judicarunt. Nun-
quid super his non visitabo? dicit Domines, aut
super géntem bujusmodi neg ulciscetur anima
mea? » ΄
. Jerem. xxu, 1. — « Oculi eorum non boni, nee

corda eorum recta, sed ad avaritiam t ad sangui-
nem innocentem, ot effundant illum, et ad calum-
ujam, et ad injustitiam, et ad'czdem faciendam. »

Ezech. 131, 20. 4 « flumiliasti excelsum, et sub-
levasii. humilem. lniquitatem : poram eam, dicit
Dominus. »

Ezech.. xxu, 97, 48. — « Principes ejus in medio
illius quasi lupi rapaces : rapientes predam ad
effundendum sangui mew, X SRSNSDÁÀSA,

1399

S. JOANNIS DAMASCENI

1409

quzstus. Prophet autem ejus ungebant eos. Inter A φοντες αὐτούς. ᾿Αναμέσον ἁγίου καὶ βεδήλου ob

sanclum et. profanum non discernebant, et inter
mundum et immundum non distinguebant. »

Ezech. xui, 18, 19. — « Anime subverse sunt
populi mei, et capiebant animos, et contaminabant
me ad populum meum propter pugillum hordei, et
fragmenta panis : ut occiderent animas quas non
oportuit mori, et ut salvarent animas quas non
oportuit vivere. »

Sap. vt, 6. — « Judicium aurum iis qui præsunt
fiet : fortioribus enim fortior instat cruciatio. »

Eccli. xx, 51. — « Xenia et dona excæcant ocu-
los judicum. »

Tom. n, 3, 4. — « Inexcusabilis es, o homo, qui
judicas. In quo enim alterum judicas, teipsum con-

διεσκέδαζον, xa ἀναμέσον ἀχαθάρτου xal τοῦ χαθα-
ροῦ οὗ διέστελλον. »

c Αἱ Ψυχαὶ διεστράφησαν τοῦ λαοῦ μου, καὶ ψυχὰς
περιεποιοῦντο, xai ἐδεδήλουν με πρὸς τὸν λαόν μου
ἕνεχεν δραχὸς χριθῶν, xat ἕνεχεν χλασμάτων ἄρτου,
ἀποχτεῖναι ψυχὰς, ἃς οὖχ ἔδει ἀποθανεῖν, καὶ τοῦ
περιποιεῖσθαι ψυχὰς, ἃς οὐχ ἔδει ζῆσαι. »

« Κρίσις ἀπότομος ἐν τοῖς ὑπερέχουσι γίνεται"
τοῖς χραταιοῖς ἰσχυρὰ ἐφίσταται ἔρευνα. »
« Ξένια χαὶ δῶρα ἀποτυφλοῖ ὀφθαλμοὺς σοφῶν. »

c ᾿Αναπολόγητος εἶ, ἄνθρωπε, ὁ χρίνων. Ἐν ᾧ
γὰρ χρινεῖς τὸν ἕτερον, σεαυτὸν χαταχρίνεις. Τὰ γὰρ

demnas. Eadem enim agis qu:e judicas. Scimus au- D αὐτὰ πράσσεις ὁ χρίνων. Οἴδαμεν δὲ ὅτι τὸ xpips

tem quia judieium Dei est secundum veritatem in
eos qui talia agunt. Existimas enim hoc, o homo,
qui judicas eos qui talia agunt, et facis ea, quia
effugies judicium Dei. »

S. Basil. in princ. Prov. — Qui veram justitiam
in animo suo ante. insidentem non babet, sed aut
pecuniis corruptus est, aut amicitiz tribuit, aut
inimicum ulciscitur, aut potentiam reveretur, is
rectum judicium ferre non potest. Ad quem Psalmus
sit : Si vere utique justitiam loquimini, recta judi-
cate, filii hominum (Psal. vui, 3).

S. Greg. Nas. — Hoc plerisque judicibus hac
tempestate videmus accidere, ut sublimibus viris
magna flagitia promptius condonent, quam humili-
bus et abjectis minima. Extremz quippe miseri: est,
non $uo robori, sed aliorum imbecillitati confidere.

Justini Apol. ad Ant, imp. — Tantumdem prin-
cipes: possunt, qui veritati opinionem anteponunt,
quantum przdones in desertis locis.

S. Cyrilli. — Voluptatis potius quam virtutis
amatores exstiterunt, segnitieque et inertia torpue-
runt, nec imperii decus a reprehensione liberum
servarunt,

S. Nili. — Forensia studia variis peccatis sub-
ministrant : quippe quz innumera patrocinia com-
miniscuntur iis qui injuriam aliis inferunt.

A47 S. Chrysost. — In principes ct in judices
severissime inquiretur, cognosceturque num jus

κοῦ Θεοῦ ἔστι xarà ἀλήθειαν ἐπὶ τοὺς τὰ τοιαῦτα
πράσσοντας. Λογίζῃ δὲ τοῦτο, ὦ ἄνθρωπε, ὁ χρένων
τοὺς τὰ τοιαῦτα πράσσοντας, καὶ ποιῶν αὐτὰ, ὅτι σὺ
ἐχφεύξῃ τὸ χρῖμα τοῦ θεοῦ. »

'O τὴν διχαιοσύνην μὴ ἔχων προεναποχειμένην
αὐτοῦ τῇ ψυχῇ, ἀλλ᾽ ἣ χρήμασι διεφθαρμένος, f φι-
Ma. χαριζόμενος, ἢ ἐχθρὸν ἀμυνόμενος, f| δυναστείαν
δυσωπούμενος, τὸ χρῖμα κατευθύνειν οὗ δύναται.
Πρὸς ὃν ἐρεῖ ὁ ψελμός" El ἀληθῶς dpa δικαιοσύ-
γὴν λαλεῖτε, εὐθείας xpivace, υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων.

Τοῦτο πολλοὺς ὁρῶμεν τῶν νῦν χριτῶν πάσχοντας,
οἵ ῥᾷον τοῖς ὑψηλοῖς τὰ μεγάλα συγχωρήσειαν, 1
τοῖς ταπεινοῖς τὰ ἐλάχιστα. Ἔστι γὰρ ἄχρας xaxo-
δαιμονίας, μὴ ἐν τοῖς ἰδίοις ἰσχυροῖς τὸ ἀσφαλὲς
ἔχειν, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς ἑτέρων σαθροῖς.

Τοσοῦτον δύνανται ἄρχοντες πρὸ τῆς ἀληθείας
δόξαν τιμῶντες, ὅσον καὶ λῃσταὶ ἐν ἐρημίᾳ.

Γεγόνασι φιλήδονοι μᾶλλον ἢ φιλάρετοι, νωθροί τε
xai χατημελημένοι, καὶ o) τετηρήχασιν ἀδιάδλητον
τὸ τῆς ἀρχῆς ἀξίωμα.

Αἱ περὶ τὰ διχαστήρια σπουδαὶ ταῖς πολυτρόποις
ἁμαρτίαις ὑπηρετοῦσιν, μυρίας τοῖς ἀδιχοῦσι —
συνηγορίας εὑρίσχουσαι,

Ἐξετασθήσονται, xai ἄρχοντες, καὶ δικασταὶ μετὰ
πολλῆς τῆς ἀχριδείας, καὶ γνωσθήσονται, εἰ μὴ

corruperint; num gratia illecti, vel odio commoti, p διέφθειραν τὸ Slxatov* εἰ μὴ πρὸς χάριν, μηδὲ πρὸς

litigantibus sententiam dixerint; an adulationibus
seducti, remissiores quam par esset fuerint ; an
inalevolo aninio atque ultionis cupido, iis qui ni-
hil sceleris admiserunt, calumnias struxerint.

Evagrii. — lniquus judex coptaminata conscien.
tis est.

TIT. XX. — De probis servis. —

Prov. xvu, 2. — « Servus prudens dominis
stultis imperabit. »

Prov. xi, 15. — « Servi sapientis prospera
erunt actiones, et dirigentur vix» ejus. Sapientes
servi dominis suis fœnori dabunt. »

Eccle. v, 14. — « Dulcis eit somnus servo, sive
paululym, sive plus comederit. »

ἀπέχθειαν ἐψηφίσαντο τοῖς διχαζομένοις “ εἰ μὴ
χολαχευθέντες ἐνέδωχαν πρὸς τὸ δέον" εἰ μὴ μνη-
σιχαχοῦντες ἐπηρέασαν τοῖς οὐδὲν ἐδιχηχόσιν.

γΔδιχος διχαστὴῆς, μεμολυσμένη συνείδησις.

TITA. K', — Περὶ δούλων χρηστῶν.
c Οἰχέτης νοήμων χρατήσει δεσποτῶν ἀφρόνων."

« Οἰχέτου σοφοῦ εὔοδοι ἔσονται πράξεις, χαὶ
χατευθυνϑήσονται αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ. Οἰκέται σοφοὶ
ἰδίοις δεσπόταις δανείσουσιν. »

« Γλυχὺς ὁ ὕπνος τοῦ δούλου, εἰ ὀλίγαν, καὶ εἰ
πολὺ φάνεται. »

1401

SACRA PARALLETA.

14102

e Μὴ χαχώτῃ: οἰχέτην ἐργαζόμενον ἐν ἀληδεία. A Ecc(t. vii, 92. — « Ne cædos servum operantem

Οἰχέτην συνετὸν ἀγαπάτω σον fj ψυχὴ, xal μὴ στε-
ρήσῃς αὐτὸν ἐλευθερίας. »

ε Οἰχέτῃ συνετῷ ἐλεύθεροι ὑπουργήσουσι. »

« Οἱ δοῦλοι, ὑπαχούετε τοῖς χατὰ eápxa χυρίοις
ὑμῶν, μετὰ φόδου xal τρόμου ἐν ἁπλότητι καρδίας
ὑμῶν ὡς Χριστῷ, μὴ χατ᾿ ὀφθαλμοδουλείαν, ὡς
ἀνθρωπάρεσχοι, ἀλλ᾽ ὡς δοῦλοι Χριστοῦ " ποιοῦντες
«ὃ θέλημα τοῦ Θεοῦ ix ψυχῆς, μετ᾽ εὐνοίας δουλεύον-
τες ὡς τῷ Κυρίῳ, χαὶ οὐχ ἀνθρώπῳ" εἰδότες ὅτι
Exacvo; ὃ ἐὰν ποιήσῃ ἀγαθὸν, τοῦτο χομιεῖται παρὰ
Kupglou, εἴτε δοῦλος, εἴτε ἐλεύθερος. »

€ Οἱ δοῦλοι, ὑπακούετε τοῖς χατὰ σάρχα χυρίοις,
μὴ ἐν ὀφθαλμοδουλείᾳ, ὡς ἀνθρωπάρεσχοι, ἀλλ᾽ ἐν
ἀπλότητι χαρδίας, φοδούμενοι τὸν Κύριον. Ὃ ἐὰν
ποιῆτε, ix ψυχῆς ἐργάζεσθε, ὡς τῷ Κυρίῳ, χαὶ οὐχ
ἀνθρώπῳ. εἰδότες ὅτι παρὰ Κυρίου λήψεσθε τὴν
ἀνταπόδοσιν. »

« Ὅσοι εἰσὶν ὑπὸ ζυγὸν δοῦλοι, τοὺς ἰδίους δεσπό-
τα; κάσης τιμῆς ἀξίους ἡγείσθωσαν, ἵνα μὴ τὸ
ὄνομα τοῦ Θεοῦ, xai ἡ διδασχαλία βλασφημῆται.
Οἱ δὲ πιστοὺς ἔχοντες δεσπότας, μὴ καταφρονείτω-
Cav, ὅτι ἀδελφοὶ εἰσιν“ ἀλλὰ μᾶλλον δουλευέτωσαν,
ὅτι πιστοί εἰσι xal ἀγαπητοὶ, xal τῆς εὐεργεσίας
ἀντιλαμδανόμενοι. »

« Οἱ οἰχέται, ὑποτασσόμενοι ἐν παντὶ φόδῳ τοῖς
δεσπόταις ὑμῶν, οὐ μόνον ἀγαθοῖς χαὶ ἐἑπιειχέσιν,
ἀλλὰ καὶ τοῖς. σχολιοῖς. Τοῦτο γὰρ χάρις παρὰ τῷ
Θεῷ, εἰ διὰ συνείδησιν Θεοῦ ὑποφέρει τις λύκας,
πάσχων ἀδίχως. »

Οἱ οἰχέται μὴ φευγέτωσαν εὐνοεῖν τοῖς δεσπό-
«ταις. Ἐλεύθερον χαὶ δοῦλον ὁ τρόπο; γράφει.

TITA. KA'. — Περὶ δούϊζων πονηρῶν.

ε Λόγοις οὐ παιδευθήτεται οἰχέτης σχληρός.
τὰρ καὶ νοήσῃ, ἀλλ᾽ οὐχ ὑπακούεται. »

Ἐὰν

« Χορτάσματα χαὶ ῥάθδος ὄνῳ, ἄρτος δὲ, χαὶ παι-
δεία, καὶ ἔργον οἰχέτῃ. “Ἔργασαι ἐν παιδείᾳ, xoi
εὑρήσεις ἀνάπαυσιν, Ἄνες χεῖρας αὐτῷ, χαὶ ζη-
τήσει ἐλευθερίαν. Ζυγὸς xat ἱμὰς τράχηλον χάμ-
€ouct, χαὶ οἰχέτῃ χαχούργῳ στρέδλαι xol βάσανοι. p
ἜἜμθαλλε αὐτὸν εἰς ἐργασίαν, ἵνα μὴ ἀργῇ. Πολλὴν D
γὰρ χαχίαν ἐδίδαξεν ἡ ἀργία. »

« Οἰχέτου πονηροῦ μὴ αἰσχυνθῇς πλευρὰν alpá-
Ent. »

Δούλων ὑπάρχει xaxüv ἀθετεῖν δεσποτείαν, xol
ἐπανίστασθα:ι χυριότητι, xat ὁμόδουλον ἑαντοῖς ποιεῖ"
τὸν ἐλεύθερον.

Οὐδεὶς οὕτως μέμηνεν, ὡς δοῦλος ὧν, ἐναντιοῦ-
σΊγαι δεσπότῃ.

TITA. RB. — Περὶ δυσαρεστουμένγων.
« "Qd οἱ εὐφραινόμενοι ἐπ᾽ οὐδενὶ λόγῳ. »
« Τίνι ὁμοιώσω τοὺς ἀνθρώπους τῆς γενεᾶς ταύ-
της: Ὅμοιοί εἰσι παιδίοις ἐν ἀγορᾷ καθημένοις,

in veritate. Servum sensatum diligat anima tua.
Ne defraudes illum libertate. »

Eccli. x, 98.— «Servo sensato liperi servient.- »

Ephes. vi, 5-1. — « Servi, obedite dominis ve-
stris carnalibus, cum timore et tremore, in sim-
plicitate cordis vestri, sicut Christo , von ad
oculum servientes, tanquam hominibus placentes,
sed ut servi Christi, facientes voluntatem Dci ex
animo, cum bona voluntate servientes sicut Do-
mino, et non homini : scientes quod unusquisque
quodcunque fecerit bonum, hoc recipiet a Domino,
sive servus, sive liber. »

Coloss. 11, δὲ, 23. -- « Servi, obedite per omnia
dominis carnalibus, non ad oculum servientes,
quasi hominibus placentes, sed in simplicitate
cordis timentes Deum. Quodcunque facitis, ex
animo operamini, sicut Domino, et non homini,
scientes quod ἃ Domino accipietis retributionem. »

I Tim. vi, 1, 3. — « Quicunque sunt sub jugo
servi, dominos suos omni honore dignos arbitren-
tar, ne nomen Domini et doctrina blasphemetur.
Quiautem fideles habent dominos, non contemnant,
quia fratres sunt; sed magis serviant, quia fide-
les sunt, et dilecti et beneficii participes. »

] Petr. n, 18. — « Servi, subditi estote in omni
timore dominis vestris, non tantum bonis et mo-
destis, sed etiam pravis. Hæe est enim gratia
apud Deum, si propter conscientiam Dei sustinet
quis injustitias, patiens injuste. »

S. Greg. Nas. (etr. 55. — Servi ne refugiant
benevolentiam | dominis exhibere. lugenuum ct
servum mores exprimunt.

TIT. XXl. — De malis servis.

Prov xxix, 19. — «Servus durus sermonibus
non eruditur. Nam quamvis intellexerit, non tamen
obediet. »

Eccli. xxxi , 95-29. — ε ;Cibaria et virga
asino, panis autem, et disciplina, ct opus servo.
Operare in puero, et invenies requiem. Laxa ma-
nus illi, et quaret libertatem. Jugum et lorum
collum incurvabunt, et servo nequam torture et
compedes. Mitte illum in operationem, ne vacet.
Multam enim malitiam docuit otiositas. »

AMS Eccli. s,vu, 5. — « Servo pessimo ne te
pudeat latus sanguinare. »

S. Greg. Nas. orat. 4. — Malorum servorum
est imperium rejicere, et adversus dominationem
insurgere, eumque qui liber est, in servilem. secum
ordinem redigere.

Philonis. — Nullus ita insanus est, ut qui, scr-
vus cum sit, adversari domino non veretur.

TIT. XXll. — De morosis.

Amos vi, 14. — « Oqui latamini in nullo verbo. »
Luc. wn, 91-54. — « Cui similes dicam homi-
ncs generationis hujus? Similes eunt quexis sedens

1103

S. JOANNIS DAMASCENI

1104

tibus in foro, et loquentibus ad invicem, et dicen- ἃ xat προσφωνοῦσιν ἀλλήλους, καὶ λέγουσιν " Ἠὐλή-

tibus : Cantavimus vobis tiblis, et non saltastis :
lamentavimus, et non ploravistis. Venit Joannes
Baptista, neque manducans, neque bibens, et di-
cunt : Damouium habet. Venit Filius hominis
manducans et bibens, et dicunt : Ecce homo vo-
rator, οἱ bibens vinum, amicus publicanorum et
peccatorum.

TIT. XXIII. — δὲ iis quidupliei animo sunt, vario-
que consilio, et inconstanti mente, ac facile nu-
tantur.

Osee vit, 11. — « Egyptum invocabant, et ad

Assyrios abierunt. à

Eccli. n, 14. — « Αι duplici. corde, et pecca-
tori ingredienti duas vías. »
, Eccli. 1, ὅθ. — « Ne accesseris ad eum duplici
. corde. »

Eccli. xxvií, 49. — «. Stoltus ut luna mutatur. »

Eccli. wi, 28. — « Cor ingrediens duas vias, non
babebit successus. a

Eccli. xxix, $1.— « Vija nequam de domo in
domum : e£ non habitabit, neque operiet os. »

Zach. vi, 10. — « Egredienti et ingredienti non
erit pax pre tribulatione. »

Jac. 1, 8. — « Yir duplex animo, inconstans
est in omnibus viis suis. »

Galat. v, 7. — « Currebhtis bene ; quis vos im-
pedivit veritati non obedire? »

S. Basilii. — Quorum mens ad mutationem pro- α

pensa est, non est a ratione dissentaneom quin.
vita quoque ipsorum non sit ordinata. -

Ejusd. Epist.ad Patroph. — Homines nubibus
similes sunt, qu: prout immutantur venti, nune
ad hanc, nunc ad illam aeris regionem feruntur.

S. Greg. Nas. orat. V, De pace. — Leves οἱ
stolidos cos esse censemus, qui facile in utram-
que partem feruntur, dilabunturque : non secus
ac inconstantes venti, aut euriporum mulationes
et reciprocationes, aut instabilis maris fluctus.

Philonis. — Stultus nulla re consistere potest,
pendulaque est ipsius omnis vita, nec ullo firmo
gradu defixa.

Evagrii. — Planta que frequenter et assidue
loco mutatur, non edct fructum.

&A49 TIT. XXIV. — De gloria et honore ; quodque
gloriam dare alieri non oporteat. |

Barsch ἵν, ὅ, — « Ne tradas alieri gloriam
inam, et qux tibi conveniunt genti alien:e. »
Isa. x111,8. — « Gloriam meam alteri non dabo.»

Eccli. xxxm, 91, 94, 90. — « Dum adliuc vivis,
el spiraculum est in te, ne mutes teipsum in omni
carne. Melius est enim ut fli. te rogent, quam ut
ipse respicias in manus filiorum tuorum, et ia
tempore mortis distribue hereditatem. Filio, et
mulieri, et amíco, et fratri, ne des potesistem su-
. er te in vita tua. Ne des alteri gloriam tuam, pe,
21 tc pecuiteat, depreceris pro illis. »

σαμεν ὑμῖν, xaà οὐκ ὠρχήσασθε" ἐθρηνήσαμεν
ὑμῖν, χαὶ οὐχ ἐχλαύσατε. Ἐλήλυθε γὰρ Ἰωάννης ὁ
Βαπτιστὴς, μήτε ἐσθίων, μὴῆτε πίνων, καὶ λέγουσι"
Δαιμόνιον ἔχει. Ἦλθεν ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐσθίων
καὶ πίνων, καὶ λέγουσιν" Ἰδοὺ ἄνθρωπος φάγος,
xai οἰνοπότης, τελωνῶν φίλος xal ἁμαρτωλῶν. »

TITA. KT". — — Hepi διψύχων, xal ταζλιμδούιλων,
xal ἀστατούντων τὴν γγώμην, καὶ μεταθα-
τῶν.

« Αἴγυπτον ἐπεχαλοῦντο, χαὶ εἰς 'Ασσυρίους ἕπο-
ρεύθησαν. »
« Οὐαὶ καρδίᾳ δισσῇ, xa ἁμαρτωλῷ ἐπιδεθηχότι

B ἐπὶ δύο τρίδους. »

« Μὴ προσέλθῃς χαρδίᾳ δισσῇ. »

! € "Agptov ὡς σελήνη ἀλλοιοῦται. »
ε Καρδία ἐπκιθαίνουσα δυσὶν ὁδοῖς, olx —*

| eat. v

ε Ζωὴ πονηρὰ ἐξ οἰκίας εἰς οἰχίαν * χαὶ οὗ κᾶροι-

΄ Xljatt, οὐκ ἀνοίξει στόμα. »

« Τῷ ἐχπορευνομένῳ, καὶ τῷ εἰσπορευομένῳ, οὐχ

ἦν εἰρήνη ἀπὸ τῆς θλίψεως. »
ε ᾿Ανὴρ δίψυχος ἑκαφάστατος ἐν κάσαις ταῖς ὁδοῖς

αὐτοῦ. »

€. Ἐτρέχετε χαλῶς" τίς ὑμᾶς ἐνέχοψε τῇ ἀληθεῖ
μὴ πείθεσθαι ;

οἷς εὔχολος πρὸς μεταδολὴν dj διάνοια, τούτοις
οὐδὲν ἀπειχὸς χαὶ τὸν βίον εἶναι μὴ setáy uavov,

"Av0ptotot ταῖς νεφέλαις ἑοίχασιν, πρὸς τὰς 1 «τῶν
ἀνέμων μεταδολὰς, ἄλλοτε χατ᾽ ἄλλο μέρος τοῦ ἀξ-
ρος ἐμφερομέναις.

Κούφους xai ἀνοήτους, τούτους ὑπηλαμδάνομεν,
τοὺς ῥᾳδίως ἐπ᾽ ἀμφότερα φερομένου, καὶ μεταῤ-
ῥέοντας, καθάπερ αὔρας μεταπιπτούσας, f μετα-
δολὰς, f παλιῤῥοίας εὑρίκων, ἣ θαλάσσης ἀστάτου
κύματα.

Πέφυχεν ὁ ἄφρων ἐπὶ μηδενὸς ἑστάναι πράγμα-
toc. Καὶ ἔστιν αὐτῷ πᾶσα ἡ ζωὴ χρεμαμένη, βάσις
ἀχράδαντον οὐχ ἔχουσα.

Φυτὸν μεταφερόμενον συγεχῶς, οὐ κοιῆσει χαρ-

TITA. KA'. — Περὶ δόξης, καὶ εἰμῆς καὶ ὅτι οὐ
δεῖ δόξαν ἑτέρῳ παρασχεῖν.

e Μὴ δὸς ἑτέρῳ τὴν δόξαν σον, καὶ τὰ συμφέροντά
σοι ἔθνει ἀλλοτρίῳ. »

« Τὴν δόξαν μον ἑτέρῳ οὗ δώσω.»

c Ὥς ἔτι ζῇς, xal πνοὴ ἐν aot, μὴ ἀλλάξῃς σεαυ-
τὸν lv πάσῃ σαρχί, Kpostogov γάρ ἔστι τὰ τέχνα
δεηθῆναί σου, ἣ σὲ ἐμδλέπειν εἰς χεῖρας υἱῶν σου"
καὶ ἐν χαιρὼ τελευτῆς διάδος χληρονομίαν δου. Υἱῷ
xaY γυϑναιχὶ, χαὶ φίλῳ, xai ἀδελφῷ, μὴ δὸς ἐξουσίαν
ἐπὶ σὲ ἐν ζωῇ σου. Μὴ δὸς ἑτέρῳ τὴν δόξαν σου, lvo
μὴ μεταμεληθεὶς δέῃ περὶ αὐτῶν. »

1105

SACRA PARALLELA.

1106

TITA. KE. — Περὶ διαδόζου, ἥτει Σατανᾶ xal A TIT. ἸΧΥ͂. — De dickelo, sive Satzua, εἰ de mio-

δαιμόνων.

« Ἐγενήθη ἐν τῷ εἶναι πνεῦμ πονηρὸν ἐπὶ Σαοὺλ,
ἔλάμθανε Δαδὶδ τὴν χινύραν, καὶ ἔψαλλεν ἐν τῇ χειρὶ
αὐτοῦ, xai ἀνέψυχε Σαοὺλ, καὶ ἀφίστατο ἀπ᾽ αὐτοῦ
«ὃ πνεῦμα τὸ πονηρόν. »

4 "Ecc διάδολος ἐντῷ Ἰσραδλ, xai ἐπέσεισε τὸν
Δαδὶδ ἀριθμῆσαι τὸν Ἰσραήλ. »

« Ἢ δύναμις τοῦ Σατανᾶ ἐπ᾽ ὀμφαλοῦ γαστρός.
Tornotv οὐρὰν αὐτοῦ ὡς χυπαρίσσου, τὰ δὲ νεῦ-
pe αὑτοῦ συμπέπλεχται ὥσπερ σχοινίον, »

« Hl ψυχὴ αὐτοῦ ἄνθραχες, ἡ ὃὲ καρδία αὐτοῦ
πέπηγεν ὥσπερ σίδηρος. Tic ἀποχαλύψει πρόσωπον
ἀνδύσεως αὐτοῦ, εἰς δὲ πτῆξιν θώρακος αὐτοῦ τίς
εἰσέλθοι; Πύλας στόματος πρὸ προσώπου αὐτοῦ τίς
. ἀνοίξει; Κύχλῳ ὀδόντων αὐτοῦ q^60g, τὰ ἔγχατα
αὐτοὺ ἀσπίδες χαλκαῖ. Ἐχ στόματος αὑτοῦ ἐχπορεύον-
€2: λαμπάδες χαιόμεναι, xai διαῤῥιπτοῦνται ἐσχάραι
ᾳυρός.ς 'Ex μυχτήρων αὐτοῦ ἐχκορεύεται χαπνὸς
καμίνου χαιομένης πυρὶ ἀνθράχων. Ἢ Ψυχὴ αὐτοῦ
ἄνθραχας φλέξει, φλὸξ δὲ ἐχ στόματος αὐτοῦ ἔχπο-
βεύεται. Ἕμπροσθεν αὐτοῦ προτρέχει ἀπώλεια. Ἢ
στρωμνὴ αὐτοῦ ὀδελίσχοι ὀξεῖς, πᾶς δὲ χρυσὸς θα-
λάσσης ὑπ᾽ αὐτὸν ὥσπερ πηλὸς ἀμύθητος. »

« Ἕδειξέ μοι Κύριος Ἰησοῦν τὸν ἱερέα ἑστῶτα
πρὸ προσώπου ἀγγέλου Κυρίου, καὶ ὃ διάδολος
εἰστήχει Ex δεξιῶν αὐτοῦ, Καὶ εἶπεν ὁ ἄγγελος πρὸς
«ὃν διάδολον.: Ἑπιτιμήσει Κύριος ἕν σοὶ, διάδολε,
καὶ ὁ ἐχλεξάμενος τὴν ᾿ἹἹερονσαλήμ. »

1 Reg. xi, 95. — « ἘΠῚ factum. est, cum esset
spiritus malus in. Saul, David tollebat cinyram,
et psallebat manu sua, et refoeillabatur Saul, re-
cedebatque ab eo spirilus nequam. »

4 Paral, xxi 1. — « Consurrexit. diabolus in
lsrael, et incitavit ut numeraret Israel. »

dob xL, 11, 19. — « Fortitudo Satans in umbi-
lico ventris. Sirinxit caudam velut cypressum,
nervi ejus complexi sunt velut funis. »

Job xj1,91, 24, 14, 10, 20. — « Anima ejus
carbones : cor autem ejus durum est ut. ferrum.
Quis revelabit faciem indumenti ejus ? in compli-
cationem autem tboracis ejus quis ingredietur?

* Portas oris ante faciem ejus quis aperiet ? In cir-

euitu dentium ejus timor. Viscera ejus scuta srea.
Ex ore ejus egrediuntur lampades ardentes, el
projiciuntur acerrs ignis. Ex naribus ejus. erit
fumus fornacis ardentis igne carbonum. Anima
ejus carbones sccendet : flamma autem ex ore
ipsius egreditur. Ante ipsum currit perditio. Lectus
ejus obeli acuti. Omne aurum maris sub ipso est
velut. lutum inexplicabile. »

Zach. n, 4, 2. — «Et ostendit mibi Dominus
Jesum sacerdotem magnum stantem ante faciem
angeli Domini, et diabolus stabat a destris ejus.
Et dixit angelus ad diabolum : Increpet Dominus
in te, diabole, et qui elegit Jerusalem. »

« Πῶς ἔπεσεν tx τοῦ οὐρανοῦ ἑωσφόρος, 6 put («— Tsa. xiv, 12-20.— «Quomodo cecidit de ccelo Lu-

ἄνατέλλων, cuvexptór εἷς τὴν γῆν, ὁ ἀποστέλλων
πρὸς πάντα τὰ ἔθνη ; Σὺ δὲ εἶπας ἐν τῇ χαρδίᾳ σου "
Eig τὸν οὐρανὸν ἀναδήσομαι " ἐπάνω τῶν ἄστρων τοῦ
οὐρανοῦ θήσω τὸν θρόνον μου. Καθίσω ἕν ὄρει ὑψηλῷ,
ἐπὶ τὰ ὄρη τὰ ὑψηλὰ πρὸς βοῤῥᾶν ἀναδῆσομαι, ἐπάνω
τῶν γεφελῶν " ἔσομαι ὅμοιως τῷ ὙΨίστῳ. Νῦν δὲ εἰς
ᾷδου χαταδῆσῃ, χαὶ εἰς τὰ θεμέλια τῆς γῆς. Οἱ ἰδόντες
σε θαυμάσουσιν ἐπὶ col, xal ἐροῦσιν" Οὗτος ὁ ἄνθρωπος
6 παροξύνων τὴν γῆν, σείων βασιλεῖς, ὁ θεὶς τὴν οἰκου-
μένην ὅλην ἔρημον, χαὶ τὰς πόλεις χαθεΐλεν, τοὺς δὲ ἐν
ἀπαγωγῇ οὐχ ἔλυσεν. Πάντες οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς
ἐχοιμήθησαν ἐν τιμῇ, ἄνθρωπος ἐν τῷ οἴχῳ αὑτοῦ.
Σὺ δὲ ῥιφήσῃ ἐν τοῖς ὄρεσιν ὡς νεχρὸς ἐδδελυγμένος,
Βετὰ πολλῶν τεθνηχότων ἐχχεχεντημένων μαχαίρᾳ,

cifer, qui mane oriebatur ; contritus est in terram,
qui mittebat ad omnes gentes? Tu autem dixisti In
corde tuo : In caslum conscendam : super asiracoeli .
ponam thronum feum. Bedebo in monte sublimi,
super montes excelsos ad aquiloneni ascendam super
nubes : ero similis Altissimo. Nunc autem in infer-
pum descendes, et ad fundamenta terry. Qui [6
viderint, mirabuntur super te, et dicent : llic est
homo irritans terram, qui concussit reges, qui po-
suit totum orbem in desertuui, et civitates diruit,
eos autem qui ducebantur non solvit. Omnes reges
terrz dormierunt in lionore, homo in domo sua.
Tu autem projicieris in montibus sicot mortuus
abominabilis, cum multis confossis gladio descen-

καταθαινόντων sic ἄδου. "Ov τρόπον γὰρ ἐμάτιον tv D dentibus in infernum. Quomodo vestimentui

αἴματι πεφυρμένον οὐχ ἔσται χαθαρὸν, οὐδὲ ἔσῃ χαθα-
βός" διόπερ τὴν γῆν pou ἀπώλεσας, χαὶ τὸν λαόν
μον ἀπέχτεινας, λέγει Κύριος. »

« Δόλος kv τῇ χειρὶ αὐτοῦ, xal ἐν τῇ χαρδίᾳ αὑτοῦ
μεγαλυνθήσεται, xal δόλῳ διαφθερεῖ πολλοὺς, xal
ἐπ᾿ ἀπωλεΐᾳ πολλῶν στήσετα!. »

« Φθόνῳ διαδόλου θάνατος εἰς τὸν xóspov εἷσ-
ἦλθεν. »

« Ἰότε Ἑησοῦς ἀνήχθη ὑπὸ τοῦ Πνεύματος εἰς
τὴν ἔρημον πειρασθῆναι ὑπὸ τοῦ διαδόλου " xal
νηστεύσας ἡμέρας τεσσαράχοντα, xal μ' νύχτας,
. ὕστερον ἐπείνασε. Καὶ προσελθὼν αὐτῷ ὁ πειράζων,
εἶπεν’ Ki Υἱὸς εἴ τοῦ Θεοῦ, εἰπὲ ἵνα ot λίθοι οὗτοι
ἄρτοι γένωνται. Ὁ δὲ ἀποχριθεὶς εἶπε Γέγραπται"

commistum s»nguine AS non erit mundum,
sic nee eris mundus, quia terram meam perdidi-
διὶ, ct populum meum interfecisti, dicit Dominus.»

Dan. vint, 25. — « Dolus in. manu ejus, ct. in
corde suo magnificabitur, et dolo multos perdet,
et in perditione multorum stabit. »

Sap. n, 24. — « Invidia diaboli mors intravit in
munduw. »

Matth, iv, 1-10. — « Tunc Jesus. adductus est
in desertum a Spiritu, ut tentaretur a diabolo; et
cum jejunasset quadraginta diebus et quadraginta
noctibus, postica esuriit, £t accedens tentator, di-
xit Hli : Si Filius Dei es, dic ut lapides isti panes
fiant. AV ie. vespondens 2N ; SeSwqW e3V s NS

1407

S. JOANNIS DAMASCENI

1408

in solo pane vivit homo, sed ex omni verbo quod Α Οὐχ ἐν ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ᾽ ἐν παντὶ

procedit de ore Dei. Tunc assumit eum diabolus
in sanctam civitatem, et statuit eum super pinna-
culum templi, et dixit οἱ : Si Filius Dei es, mitte
te deorsum. Jesus autem dixit ei : Scriptum est :
Non tentabis Dominum Deum tuum. Iterum assu-
mit eum diabolus in montem excelsum valde, et
estendit ei omnia regna mundi, et gloriam eorum,
el dixit ei : Hzc omnia tibi dabo, si cadens ado-
raveris me. Tunc dixit ei Jesus : Vade retro, Sa-
tana. Seriptum est enim : Dominum Deum tuum
adorabis, ct ipsi soli servies. »

Luc. x, 18, 19. — « Dixit Dominus septuaginta:

ῥήματι ἐχπορευομένῳ διὰ στόματος Giov. Τότε
παραλαμδάνει αὐτὸν ὁ διάδολος sl; τὴν ἁγίαν πό-
λιν, xai ἴστῃσιν αὐτὸν ἐπὶ τὸ πτερύγιον τοῦ ἱεροῦ,
xai λέγει αὐτῷ " Εἰ Υἱὸς εἴ τοῦ Θεοῦ, βάλε σεαυτὸν
χάτω. Εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς" Γέγραπται" Θὺν
ἐκπειράσεις Κύριον τὸν Θεόν σον. Πάλιν παραλαμ-
δάνει αὐτὸν ὁ διάδολος εἰς ὄρος ὑψηλὲν λίαν, xoi
δείχνυσιν αὐτῷ πάσας τὰς βασιλείας τοῦ χόσμου
καὶ τὴν δόξαν αὐτῶν, xat λέγει αὐτῷ " Ταῦτα πάντα
σοι δώσω, ἐὰν πεσὼν πῤοσχυνήσῃς μοι. Τότε λέγει
αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς" Ὕπαγε ὀπίσω μου, Σατανᾶ, Γέ-
γρᾶπται γάρ᾽ Κύριον τὸν Θεόν cou προσχυνήσεις,
καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις. »

« Εἶπε δὲ τοῖς ἑδδομήχοντα ὁ Κύριος * Ἐθεώρουν

Videbam Satanam sicut fulgur de colo cadentem. p τὸν Σατανᾶ ὡς ἀστραπὴν ἐχ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα.

Ecce dedi vobis potestatem ealcandi super ser-
pentes et scorpiones, et super omnem potestatem
inimici. »

Jac. iw, 7.—« Resistite diabolo, et fugiet a vobis.»

J Petr. v, 8. — « Sobrii estote et vigilate, quia
adversarius vester diabolus tanquam leo rugiens,
circuit querens quem devorct. Cui resistite fortes
iu fide. »

S. Basil. Exhert. ad bapt. — Bominus, prohi-
bens ne mala consilia diaboli suscipiamus, Hodie,
inquit, sí vocem meam audieritis (Hebr. wi, 7; iv,
7 ; Psal. xciv, 8). llle dicit, Hodiernum diem mibi,
crastinum Deo. Contra Dominus inclauat : Hodie
εἰ vocem meam audieritis. llostem animadverte :
non audet suadere uli prorsus abscedamus a Deo.
Scit enim grave hoc esse Christianis auribus et
molestum. Verum subdolis artibus negotium tra-
ciat. Solers quippe οἱ sapiens cst ad malefacien-
dum. Hodiernum diem astute nobis suffuratur,
atque in crastinum diem nobis pollicitationes re-
linquit. Deinde, cum crastinus dies illuxit, rursus
presto est malus ille, ut nostra nobiseum partia-
iur, sibique poscit hodiernum diem, crastinum
Dowuino. Semperque in hune modum tempus prze-

Ἰδοὺ δίδωμι ὑμῖν τὴν ἐξουσίαν τοῦ παιεῖν ἐπάνω
ὄφεων xaX σχορπίων, xal ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν
τοῦ ἐχθροῦ, »
€ ᾿Αντίστητε τῷ διαδόλῳ, xal φεύξεται ἀφ᾽ ὑμῶν.»
« Νήψατε, γρηγορήσατε, ὅτι ἀντίδιχος ὑμῶν διά-
ὄολος ὡς λέων ὡρυόμενος περιπατεῖ, ζητῶν τίνα
χαταπίῃ ᾧ ἀντίστητε στερεοὶ ἐν πίστει. »

Τὰς πονηρὰς τοῦ διαδόλου συμδουλίας ἀποχωλύων
ἡμᾶς ὁ Κύριος δέξασθαι, Σήμερον, φησὶν, ἐὰν τῆς
φωγῆς μου ἀχούσητε. Ἐχεῖνος λέγει, Τὴν σήμερον
ἔμοϊ, καὶ τὴν αὔριον τῷ θεῷ. Ὁ Κύριο; ἀντιδοᾷ "
Σήμερον ἐὰν τῆς φωγῆς μου ἀχούσητςε. Νόησον τὸν
ἐχθρόν’ o0 τολμᾷ συμδουλεῦσαι χαθόλου ἀποστῆνοι

C τοῦ Θεοῦ. Οἶδεν ὅτι βαρὺ τοῦτο ἀκοῦσαι Χριστια-

νοῖς * ἀλλὰ τέχναις ἀπατηλαῖς μεθοδεύει τὴν ἐπιχεῖί-
gnat. Σοφός ἐστι τοῦ χαχοποιῇσαι" σήμερον χλέπτει
ἡμᾶς διὰ τῆς μεθοδείας, χαὶ τὴν αὔριον ἡμῖν τὰς
ἐπαγγελίας περιαφίησιν, Εἶτα ἐπειδὰν ἡ αὔριον
ἔλθῃ, πάλιν ἔρχεται χαχῶς συμμεριστῆς, ἡμῶν ἀξιῶν
τὴν σήμερον αὐτῷ, τὴν δὲ αὔριον τῷ Κυρίῳ " καὶ
οὕτως ἀεὶ, τὸ μὲν παρὸν δι᾽ ἡδονῆς ἀφαιρούμενος,
τὸ δὲ μέλλον ταῖς ἐλπίσιν ἡμῶν προσαφιεὶς, λανθά-
vet ἡμᾶς ἀποδουχολῶν τῆς ζωῆς.

sens per voluptatem rapiens, ac futurum spei nostrae relinquens, sensim nos nec opinantes vila

privat.
Ejusdem, De invid.—Malua est diabolus, et omni-
geni mali artifex ; et quemadmodum liberalitas boni

Πονηρὸς ὁ 0146010;, xaX xaxa; παντοίας δημίιουρ-
Ὑός" καὶ ὥσπερ ἕπεται τῷ ἀγαθῷ ἡ ἀφθονία, οὕτως

consectaria est, ita el diabolum invidentia sequitur. D ἀκολουθεῖ τῷ διαδόλῳ ἡ βασχανία.

lbid. —Invidentie telo ἃ creatione mundi ad
usque sæculi inem omnes ferit prosternitque, ille
vite nostræ intereimptor diabolus, nostroque exitio
gaudens. Qui propter invidentiam in terram cor-
ruit, eodem uos disjicit telo.

A1 Ejusdem hom. Quod Deus non sit auctor ma-
[i. — Undenam diabolus maus est? ex sua plane
ipsius voluntate. Liberam enim voluntatem habens,
silamque in se potestatem, vel adherendi Deo,
vel a bono desciscendi. Gabriel angelus erat, ac
Deo semper astitit ; angelus erat Satanas, et a suo
ordine prorsus excidit, Atque, ut illum mentis
inductio in supernis conservavit, sic hune quoque
voluntatis libertas praecipitem e celis exturbavit.

Ἐν τῷ τῆς βασχανίας ὅπλῳ ἀπὸ χαταδολῇς χό-
cpou, μέχρι συντελείας αἰῶνος, πάντας τιτρώσχει
xai καταδάλλει ὁ λυμεὼν “ἧς ζωῆς ἡμῶν διάδολος,
χαὶ ὁ χαίρων τῇ ἀπωλείᾳ. Ὁ καταπεσὼν διὰ τοῦ φθό-
νου, καὶ ἡμᾶς ἑαντῷ διὰ τοῦ ἴσου ὅπλου καταθδάλλων.

Πόθεν πονηρὸς ὁ διάδολος ; Ex τῆς οἰχείας προαι-
ρέσεως. Αὐθαίρετον γὰρ ἔχων τὴν ζωὴν, καὶ iz'
αὐτῷ χειμένην τὴν ἐξουσίαν, ἣ παραμένειν τῷ Θεῷ,
ἣ ἀλλοτριωθῆναι τοῦ ἀγαθου, Γαόδριὴλ ἄγγελος, χαὶ
παρέστηχε τῷ Θεῷ διηνεχῶς, ὁ Σατανᾶς ἄγγελο,
xoi ἐξέπεσε τῆς οἰχείας τάξεως. Κἀχεῖνον μὲν ἡ
προαέρεσις διεφύλαξε τοῖς ἄνω, xal τοῦτον xat.
ἐῤῥιψε τῆς γνώμης τὸ αὐτεξούσιον. Ἠδύνατο γὰρ
γάλος ürss tA, δ τος vi ἐκπεσεῖν " ἀλλὰ

1109

SACRA PARALLELA

1410

«τὸν μὲν διεσώσατο τῆς ἀγάπης τού Θεοῦ τὸ áxóps- A Poterat enim el ille a Deo desciscere, et hie non

στον, τὸν δὲ àni6 no) ἔδειξεν fj Ex. Θεοῦ ἀναχώρη-
σις. .

Πόθεν οὖν αὐτῷ ὁ πρὸς fud; πόλεμος ; Ὅτι δο-
χεῖον ὃν πάσης χαχίας, ἐδέξατο χαὶ τοῦ φθόνου τὴν
νόσον, xai ἐδάσχηνεν ἡμῖν τῆς τιμῆῇς. Οὐ γὰρ hvty-
x& τὴν ἄλυπον ἡμῶν ζωὴν τὴν iv τῷ παραδείσῳ,
δόλοις δὲ χαὶ μηχανήμασιν ἑξαπατήσας τὸν ἄνθρωπον,
xai τὴν ἐπιθυμίαν αὐτοῦ fjv ἔσχεν πρὸς τὸ ὁμοιωθῆ-

ναι Θεῷ, ταύτῃ πρὸς τὴν ἀπάτην ἀποχρησάμενος,

ἔδειξε τὸ ξύλον, χαὶ ἐπηγγείλατο διὰ τῆς βρώσεως
αὐτοῦ ὅμοιον θεῷ χαταστήσειν. Ἐὰν γὰρ φάγητε,

φησὶν, ἔσεσθε ὡς θεοὶ, γιγώσκοντες καλὸν καὶ

πονηρόν. Οὐχ ἐχθρὸς τοίνυν ἡμῖν χατεσχευάσθη,

excidere : at illum quidem inexplebilis erga Deum
charitas conservavit ; huic vero rursus secessio a
Deo hoc attulit, ut ejiceretur.

Ejusd. ibid. — Quid caus: igitur est cur diabolu
lum adversum nos susceperit? Quia, cum omnis
vitiositatis conceptaculum essel, livoris quoque
morbum excepit, et nostrum nobis honorem invi-
dit. Neque enim nostram in paradiso vitam mo-
lestie omnis expertem ferre poluit : verum dolis
et malis artibus hominem ludiſicatus est, suaque
illa cupiditate, qua Deo fleri similem expetcbat, ad
fraudem abutendo, lignum monstravit, seque fa-
cturum pollicitus est ut, si ex eo ederet, Dei si-
militudinem adipisceretur. Si enim eomederitis,

ἀλλ᾽ ix ζηλοτυπίας ἡμῖν εἰς ἔχθραν ἀντιχατέστη- B inquit, eritis sicut dii, scientes bonum εἰ malum

Ὁρῶν γὰρ ἑαυτὸν ix τῶν ἀγγέλων ῥιφθέντα, οὐχ
ἔφερε βλέπειν τὸν γήϊνον εἰς τὴν ἀξίαν τῶν ἀγγέλων
διὰ προχοπῆῇς ἀνυψούμενον. Ἐπειδὴ οὖν γέγονεν
ἐχθρὸς ἡμῶν, ἐφύλαξεν ἡμῖν ὁ Θεὸς τὴν πρὸς αὐτὸν
ἐναντίωσιν, δι᾽ ἣν τῷ ὑπηρετησαμένῳ αὐτῷ διελέγετο
πρὸ; αὐτὸν τὴν ἀπειλὴν, ὅτι “Ἔχθραν θήσω ἀἄνα-
μέσον σου, καὶ ἀναμέσον τοῦ σπέρματος αὑτῆς.

(Gen. m, 5). Quocirca non nobis hostis conditus
est, sed ex invidentla in odium mostri prorupit.
Nam eum se ab angelorum classe ejectum ipse cer-
neret, eum qui terrenus csset ad angelorum digni-
tatem evectum videre non poterat. Quoniam igitur
hostis noster effectus est, idcirco Deus hoc egit,
ut ejus adversarii essemus; dum bestiam quz illi

operam navaverat, comminando, sic illum allocutas est : /nimicitias ponam inter te, et. inter. semen

ejus (Ibid. 15).

Ἐπειδὴ γέγονεν ἀποστάτης ὁ διάδολος, ἐχθρὸς μὲν
Θεοῦ, ἐχθρὸς δὲ τῶν ἀνθρώπων, τῶν xav' εἰχόνα
Θεοῦ γεγενημένων, διὰ τοῦτό ἔστι μισάνθρωπος"
διότι xal θεομάχος, xat μισεῖ ἡμᾶς ὡς χτίσματα τοῦ
Δεσπότου, xal ὡς ὁμοίωμα θεοῦ" xal συνεχρήσατο
αὑτοῦ τῇ πονηρίᾳ el; γυμνάσιον τῶν ἡμετέρων ψυ-
χῶν ὁ σοφῶς καὶ προνοητιχῶς οἰχονομῶν τὰ ἀνθρώ-
πινα, ὥσπερ ἰατρὸς τὸν τῆς ἐχίδνης ἰὸν εἰς σωτὴ-
ρίων φαρμάκων χατασχευὴν ἀποχρώμενος.; Σατᾶν
μὲγ οὖν λέγεται, διὰ τὸ ἀντιχεῖσθαι τῷ ἀγαθῷ,

Toy ἀγγέλων ὁ στασιάσαι τολμήσας, xal ὑπὲρ
τὴν ἀξίαν ἀρθῆναι, χατέναντι Κυρίου παντοχράτο-
(os τραχηλιάσας, xal ὑπὲρ τὰ νέφη χαθέδραν ἐπι-
γοῶν, ὡς ὁδόγος, δίχην ἔδωχε τῆς ἀπονοίας ἀξίαν,
σχότος ἀντὶ φωτὸς εἶναι χαταχριθείς,

D
TITA. KG'. Περὶ δυσπιστίας * xal ὅτι ὁ éx' εὖ.

λόγῷ αἰτίᾳ δυσπιστήσας, Θεῷ συγγιγώσκε-
. tat.

ε Εἶπεν ὁ Θεὸς τῷ 'A6paáp.* Σάρα dj γυνῆ σον οὗ
κληθήσεται τὸ ὄνομα αὐτῆς Σάρα, ἀλλὰ Σάῤῥα ἕσται
τὸ ὄνομα αὑτῆς. Εὐλογήσω ὃὲ αὐτὴν, xai δώσω σοι
ἐξ αὐτῆς τέχνον, xai εὐλογήσω αὐτὸν, χαὶ ἔσται εἰς
ἔῦνος, καὶ βασιλεῖς ἐξ αὐτοῦ ἔσονται. Καὶ ἔπεσεν
᾿Αδραὰμ bmÀ πρόσωπον, xal εἶπεν ἐν τῇ διανοίᾳ
αὑτοῦ λέγων * Εἰ τῷ ἑχατονταετεῖ, xal Σάῤῥα ἑνενή-
χοντα ἑτῶν οὖσα τέξεται ; Εἶπε δὲ ᾿Αὐραὰμ πρὸς
τὸν Θεόν *. Ἰσμαὴλ οὗτος ζήσεται ἐναντίον σου. Εἶπε
& ὁ Θεὸς τῷ 'A6paáp " Ἰδοὺ Σάῤῥα ἡ γυνή σον
τέἐξεταίσοι υἱὸν, χαὶ χαλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰσαάχ.

Ibid. — Quoniam diabolus defecit rebellavitque,
àc cum Del, tum etizin hominum, qui ad imaginem
Dei conditi sunt, bostem se professus est, ob eam
causam homines odit, quia Dei quoque est hostis ;
nosque ceu Domini creaturas, cujus et similitudi-
nem geramus, infesto odio insectatur. Deus porro,
ut qui sapienter et provide res humanas moderetur,
ad animorum nostrorum exercitationem ipsius
impietate usus est, perinde atque medicus viperse
veneno ad salutarium medicamentorum coniectio-
nem abuti solet, Satan vero idcirco nuncupatur,
quod bono contrarius sit.

S. Gregor. Nas. erat. De pace. — Ex angelorum
celu is qui seditionem movere ausus fuit, seque
supra dignitatem suam efferre, ita ut adversus
omnipotentem Dominum superbiret, et supra nu-
bes, ut ait Seriptura, ponere tlironum cogitaret,
poenas arrogantia sua dignas dedit; hoc nimirum
supplicio multatus, ut pro luce caligo fieret.

TIT. XXVI. — De increduitate; εἰ quod qui pro-
babili ex causa Deo non slatim credit, is ceniam
consequatur.

Gen. xvii, 15-19. — « Dixit Dominus ad Abra-
ham : Sara uxor tua non vocabitur nomen ejus
Sara, sed Sarra erit nomen ipsius. Hanc autem
benedicam, οἱ dabo tibi ex ea filium, et benedicam
illum, et erit in gentem, ct reges ex ipso erunt.
Et cecidit Abraham 454 in faciem suam, et ait
in mente sua dicens : Si centenario, si Sarra quo-
que nonagenaria pariet? Dixit porro Abraham ad
Deum : Ismael iste vivat coram te. Et ait Deus ad
Abraham : Ecce Sarra uxor tua pariet tibi filium,
et vocabis nomen ejus Vassc, VA. νῶτα ον

1411

S. JOANNIS DAMASCENI

1412

menm illi in pactum sempiternum, ut sim ei Deus, Α Kal στήσω τὴν διαθήχην pov πρὸς αὐτὸν εἰς διαθῆ-

ei semini ejus post eum. »

IV Reg. vu, 1, 9. — «Dixit. Eliseus ; Duplex
raensura siclo erit, et mensura simile siclo uno
erit hac ipsa bora crastina die iu porta Samaris.
Et respondit prefectus Eliseo, et dixit : Eece Do-
minus faciat cataractas in ccelo, non erit verbum
hoc. Et dixit Eliseus: Ecce videbis oculis tuis,
ebexinde nequaquam comedes. »

Luc. 1, 18-20. — « Dixit Zacharias ad angelum :
Quomodo hoc sciam? Ego enim sum senex, et
uxor inea processit in diebus suis. Et respondens
angelus dixit ei : Ego sum Gabriel, qui asto ante
Deum, οἱ missus sum loqui ad te, et hac tibl

χὴν αἰώνιον, εἶναι αὐτῷ ϑεὸς, xal τῷ σπέρματι ab-
«οὔ μετ᾽ αὐτόν. »

« Εἶπεν ᾿Ελισαιέ" Δίμετρον χριθῆῇς σίχλου, καὶ
μέτρον σεμιδάλεως σίχλου ἔσται ὡς dj ὥρα αὕτη
αὔριον ἐν πύλῃ Σαμαρείας. Καὶ ἀπεχρίθη ὃ τριστάτης
τῷ ἊἜἘλισαιὲ, xal εἶπεν - Ἰδοὺ Κύριος ποιεῖ κατα-
ράχτας bv τῷ οὐρανῷ, οὐ μὴ ἔσται τὸ ῥῆμα τοῦτο,
Καὶ εἶπεν Ἑλισαιέ · Ἰδοὺ ὄψει τοῖς ὀφθαλμοῖς eov,
xal ἐχεῖθεν οὗ μὴ φάγῃς. »

«Εἶπε Ζαχαρίας πρὸς τὸν ἄγγελον " Κατὰ τί

γνώσομαι τοῦτο; Ἐγὼ γάρ εἶμι πρεσδύτης, καὶ ἢ

γυνή μου προδεδηχυῖα ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτῆς. Καὶ
ἀποχριθεὶ; ὁ ἄγγελος, εἶπεν αὐτῷ" Ἐγώ εἶμι Γα-
δριὴλ, ὁ παρεστηχὼς ἐνώπιον τοῦ θεοῦ, xal ἀπεττά-

evangelizare. Et ecce eris tacens, et non poteris B λὴν λαλῆσαι πρὸς σὲ, xal εὐαγγελίσασθαϊ cot ταῦτα.

loqui, usque in diem quo hzc fient ; pro eo quod
pon credidisti verbis meis, qux» implebuntur in
" tempore suo. » -

lbid. 34, 55. — « Dixit autem Maria : Quomodo
fiev istud, quoniam virum non cognosco? Et re-
spondens angelus, dixit ei : Spiritus sanctus su-
perveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi.
ldeo et quod nascetur sauctum, vocabitur Filius

Dei. »

Joan. xx, 24 29. — « Thomas autem unus ex

duodecim, qui dicitur Didymus, non erat cum eis
guando venit Jesus. Dixerunt ergo ei ali disci-
puli * Vidimus Dominum. Ipse autem dixit eis :
Nisi videro in manibus ejus signum clavorum, et
mittam manum meam in latus ejus, non credam.
Et post dies octo, iterum erant discipuli ejus in-
tus, el. Thomas cum eis. Venit Jesus januis elau-
sis, eC stetit iu medio, et dixit : Pax vobis. Deinde
dicit Thome : Mitte digitum tuum huc, et vide
manus ineas, οἱ affer manum tuam : et mitte [n
Jatus meum ; et noli esse incredulus, sed fidelis.
Et respondit Thomas, et dixit ei : Dominus meus
et Deus meus. Dicit ei Jesus : Quia vidisti me,
credidisti, Beati qui non viderunt, et credide-
runt.)

TIT. XXVil. — De cena et convivio,

Prov. xxii, 1-6. — « Ne cones cum. homine in- D

vido, neque desideres cibos illius. Quemadmodum
enim si quis devoret crinem, sic manducat et bi-
bit. Quando sederis ad coenandum super mensam
potentis, prudenter atteude que apposita sunt
tibi. »

Eccle. vin , 45, — « Non est bonum homini,
nisi quid comederit et biberit, eLostenderit animae
sus? bonum. Et hoc de manu Dei est. »

Eccle. 1x, 7. — « Veni, et. comede iu letitia
panem tuum, » |

Isa. xxi, 5. — « Parate. mensam, comedite, bi-
bite : surgite, principes, parate clypeos. »

Eccl. ix, 92, — « Yiri justisint convivae tui. »
4522 Fecli. xsxi, 19, 16, 19-21, — « Comeda

Καὶ ἰδοὺ ἔσῃ σιωπῶν, xai μὴ δυνάμενος λαλῆσαι
ἄχρι ἧς ἡμέρας γένηται ταῦτα ἀνθ᾽ ὧν οὐκ ἐπίστεν-
σας τοῖς λόγοις μου, οἴτινες πληρωθήσονται εἰς
τὸν χαιρὸν αὐτῶν. »

« Εἶπε Μαριὰμ πρὸς τὸν ἄγγελον " Πῶς ἔσται
μοιτοῦτο, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσχω ; Καὶ ἀποχριθεὶς
ὁ ἄγγελος εἶπεν αὐτῇ Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται
ἐπὶ σὲ, χαὶ δύναμις ὙΨίστου ἐπισκιάσει σοι, Διὸ
χαι τὸ γεννώμενον ἅγιον κληθήσεται Υἱὸς θεοῦ. »

θωμᾶς δὲ εἷς ἐχ τῶν “δώδεχα, ὁ λεγόμενος Δίδυ-
δος, οὐχ ἣν μετ᾽ αὐτῶν ὅτε ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς. "Ἔλεγον
οὖν αὐτῷ ol ἄλλοι μαθηταί . Ἑωράχαμεν τὸν Κύριον.
Ὁ δὲ εἶπεν αὑτοῖς - Ἐὰν μὴ ἴδω ἐν ταῖς χερσὶν αὐ-
τοῦ τὸν τύπον τῶν ἥλων, χαὶ βάλω τὸν δάχτυλόν
μὸν εἰς τὸν τύπον τῶν ἥλων, xal βάλω τὴν χεῖρά
pou εἰς τὴν πλευρὰν αὐτοῦ, οὐ μὴ πιστεύσω. Καὶ
μεθ᾽ ἡμέρας ὀχτὼ, πάλιν ἧσαν ἔσω οἱ μαθηταὶ αὐὖ-
“οὔ, καὶ Θωμᾶς μετ᾽ αὐτῶν, Ἔρχεται ὁ Ἰητοῦς τῶν
θυρῶν χεχλεισμένων, xai ἔστη εἰς τὸ μέσον, καὶ εἶ»
κεν’ Εἰρήνη ὑμῖν. Εἶτα λέγει τῷ θωμᾷ Φέρε τὸν
δάχτυλόν σου ὧδε, xai ἴδε τὰς χεῖράς μον, xat φέρε
«ἣν χεῖρά σον * χαὶ βάλε εἰς τὴν πλευράν μου, xal
μὴ γίνου ἄπιστος, ἀλλὰ πιστός. Καὶ ἀπεχρίθῃη θω»
μᾶς, καὶ εἶπεν αὐτῷ “ Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου,
Λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς " Ὅτι ἑώραχάς με, πεπίστευ-
λᾶς. Μαχάριοι οἱ μὴ ἰδόντες, xal πιστεύσαντες. »
TITA. KZ'. — Περὶ δείκγου, καὶ συνεστιώσεωρ,

ε Μὴ συνδείπνει ἀνδρὶ βασχάνῳ, μηδὲ ἐπιθυμή-
σῃς τῶν ἐδεσμάτων αὐτοῦ. Ὃν τρόπον γὰρ εἶ τι;
xatamiot τρίχα, οὕτως ἐσθίει χαὶ πίνει. Ἐὰν xaf.
ἰσῃς δειπνεῖν ἐπὶ τραπέζης δυνάστον, νοητῶς viti
τὰ παρατιθέμενά σοι. »

« Οὐχ ἔστιν ἀγαθὸν ἀνθρώπῳ, εἰ μὴ ὃς φάγεται
χαὶ πίεται, χαὶ ὡς δείξῃ ἀγαθὸν τῇ ψυχῇ αὐτοῦ,
Καί γε τοῦτο ἐχ χειρὸς Θεοῦ ἐστιν. »

« Δεῦρο, φάγε ἐν εὐφροσύνῃ τὸν ἄρτον aov. »

ε 'Ετοιμάσατε τράπεζαν * φάγετε, πίετε " ἀνά»
στῆτε, οἱ ἄρχοντες, ἑτοιμάσατε θυρεούς.

€ ᾿Ανὸρες δίχαιοι ἔστωσαν σύνδειπνοί σου. )

4 όχι ὡς A pus, ἐὰν VA τοσπέζης μεγέλης

!
!

|

143

SACRA PARALLELA.

1u4

ἐχάθισας. Μὴ ἀνοίξῃς ἐπ᾽ αὐτὴν φάρυγγά cou, καὶ A quasi homo, si ad mensam magnam sederis. Non

ph εἴπῃς Πολλά γε ἐπ' αὑτῆς. Οὗ ἐὰν ἐπιδλέψῃς,
μὴ ἐχτείνῃς τὴν χεῖρά σον, χαὶ μὴ συνθλίδου αὐτῷ
ἐν τρυδλίν. Φάγε ὡς ἄνθρωπος «à παραχείμενά
σοι, χαὶ μὴ διαμασσῶ, μὴ μισηθῇς. Παῦσαι πρῶτος
χάριν παιδεία;, καὶ μὴ ἀπληστεύου, μήπο]τε προ-
σχόψῃς. Καὶ εἰ ἀναμέσον πλειόνων ἐχάθισας, πρό»
tipoc αὐτῶν μὴ ἐχτείνῃς τὴν χεῖρά σον. »

ε Ἔλεγεν ὁ Κύριος τῷ χεχληχότι αὑτόν" Ὅταν
κοιῇς ἄριστον ἣ δεῖπνον, μὴ φώνει τοὺς φίλους σον,
μηδὲ γείτονας πλουσίους, μηδὲ τοὺς συγγενεῖς σου,
μηδὲ τοὺς ἀδελφούς σου, μήποτε καὶ αὐτοὶ ἀντιχα-
λέσωσέ σε, χαὶ γένηταί cot ἀνταπόδομα. ᾿Αλλ᾽ ὅταν
ποιῇς δοχὴν, χάλει πτωχοὺς, ἀναπήρους, χωλοὺς,

aperias super illam faucem tuam prior: et non
dicas : Multa sunt super illam. Ad quodcunqu ,
Fesperzeris, ne exlendas manum tuum prior, et ne
comprimaris ín catino. Comede ut liomo quas
spgonuntur tibi, ne multum edas, ne odio habea-
ris. Cessa prior causa disciplinz : et noli nimius
esse, ne forte offendas. Etsi in medio multorum
sedisti,.prior illis ne extendas manum tuam. »
Luc. xiv, 12- 14. — « Dicebat Jesus ei qui se
invitaverat : Cum facis prandium aut coenam, noli
vocare amicos tuos, neque vicinos tuos, neque co-
gnatos tuos, néque fratres (uos, ne forte et ipsi te
reinvitent, et flat. tibi retributio. Cum autem fa-
cís prandium, voca pauperes, debiles, claudos,

τυφλούς" xal μαχάριος ἔσῃ, ὅτι οὐχ ἔχουσιν ἀνταπο- D czcos : et beatus eris, quia non habent retribuere

δοῦναί cox. ᾿Ανταποδουθήσεται γάρ σοὶ ἐν τῇ ἀναστάσει
«ὧν 6.xaltov. »

Ὃς δὲ ἀρμόδιον πρὸ τῆς τροφῆς εὐλογεῖν τὸν Θεὸν
«τῶν ἁπάντων * οὕτω xal παρὰ πότον χαθήχει ψάλ-
λειν.

Τράκεζα μὴ ἔχουσα μνήμην θεοῦ, φάτνης ἀλόγων
οὐδὲν διενήνοχεν.

TITA. ΚΗ'.--Περὶ δικαίων" ὅτι pvAdete: αὑτοὺς ὁ
Κύριος.
« Οὐχ ἀφελεῖ ἀπὸ δικαίου ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, xal
καθιεῖται αὐτοὺς εἰς νῖχος, xai ὑψονθήσονται, »

tibi. Retribuetur enim tibi in resurrectione jusio«
rum. »

S. Clemens. — Ut autem consentaneum est ante
epulas Deum universorum benedicere; sie etiam
convenit inter pocula laudes ipsius eanere.

Ez Patre (Bup. es sancto sene). — Mensa in qua
nulla Dei mentio ft, ἃ brotorum prasepio nihil
dissimilis est.

TIT. XXVIII. — De justis ; quodque Dominus cu-
stodit eos.
Job xxxv. 7. — « Non auferet a justo oculos
suos , et eollocabiL eos in victoria, οἱ exaltabun-
tur. »

€ Ἰδοὺ ol ὀφθαλμοὶ Κυρίου ἐπὶ τοὺς φοδουμένους ὦ — Psal. xxxn, 18, — « Ecco oculi Domini super

αὐτόν.»

€ Ἑχέκραξαν οἱ δίχαιοι, καὶ ὁ Κύριος εἰσήχουσεν
αὐτῶν. Πολλαὶ αἱ θλίψεις τῶν διχαίων, χαὶ ἐχ πα-
φῶν αὐτῶν ῥύσεται αὐτοὺς ὁ Κύριος. Φυλάσσει Κύ-
poe πάντα τὰ ὀστᾶ αὑτῶν, ἂν ἐξ αὐτῶν οὐ συντρι-
δήσεται. 2

€ Σωτηρία τῶν δίχαιων παρὰ Κυρίου. Ὑποστη-
ρίζει τοὺς δικαίους ὁ Κύριος. »

« φυλάσσει Κύριος; πάντας τοὺς ἀγαπῶντας αὖ-
«ὄν.» |
€ Ἐπαύλεις διχαΐων εὐλογοῦνται. »

« Οἶχος δικαίων εὐλογεῖται. »
« Ὀἶχος διχαίων ἰσχὺς πολλή. »

« Εὐλογία Κυρίου ἐπὶ χεφαλὴν δικαίου, Ἐγχρο-
vitet δικαίοις εὐφροσύνη. »

« Φῶς διχαίοις διὰ παντό;. »

« Δίχαιοι ποιοῦσιν ἐν πλούτῳ ἔτη πολλά. »

« Δίκαιος ἐν χαρᾷ xai εὐφροσύνῃ ἔσται. »

« Δίχαιος ἐκ θήρας ἐχδύνει" ἀντ᾽ αὐτοῦ δὲ παρα-
δίδοται ὁ ἀσεδῆς. »

ε Μὴ φοδοῦ, ὅτι ἐλυτρωσάμην σε ἐχάλεσά σε τὸ
δνομά σου" ἐμὸς εἶ σὺ, xai ποταμοὶ οὐ συγχλεί-
φενσί σε, xot ἐὰν διέλθῃς διὰ πυρὸς, o0 μὴ κατα-
κανθῇς. » -

metuentes eum. 2

Ριαί. xxxii, 48, 20, 24. — « Clamaverunt justi,
et Dominus exaudivit eos. Multze tribulationes ju-
storum, el de onmibus iis liberabit eos Doibinus.
Custodit Dominus omnia ossa eorum, unum ex his
non conteretur. »

Psal. xxxvi, 59, 40. — « Solus autem justorum
a Domino. Conürmoat autem justos Dominus. 9

Psal. cxiwv, 20. — « Custodit Dominus eines
diligentes se. »

Prov. mm, 353. — « Habitacula justorum benedi-
cuntur. »

Pros. xu, 7. — « Domus justorum benedici-
(ur. »

D Pros. xv, 6. — « Domus justorum virtus

multa. »

Prov. x, 0, 98. — « Benedictio Domini κυροῦ
caput justi. Lzetitia cum justis moratur. »

Prov. xui, 9. — « Lux justis in perpetuu:n. »

« Justi agunt in divitiis annos uultos. »

Prov. xxix, 6. — « Justus in gaudio et oblecta-
tione erit. »

Prov. x1, 8. « Justus ex laqueo evadit : tradiiur
autem pro eo impius. »

lsai. xu, 9. — « Noli timere, quoniam re-
demi te : vocavi ie nomine Luo: meus es tu; et
flumina non coopcrient te, etsi Lransieris per
ignem, πος cometer. »

1415

tione eripere. » |

Didymi. -— Justi quoque in multas tribulationes
incidunt. Verum ea flagella non sunt : quia non pro-
pter peccata illas tolerat, qui virtuti dat. operam.

A5 TIT. XXIX. — De justis : quod pretiosa. est
in conspectu Domini mors ipsorum.

Num. xxu, 10.— «c Moriatur anima mea in taber-
naceulis justorum. »

Psal. cxv, 5. — « Pretiosa in conspectu Domini
mors sanctorum cjus. »

Prov. τ, 7. —« Memoria justi cum laudibus. »

Prov. xi, 10. — « In laudationejusti delectabun-
tur populi. »

Isa. Qvi, 9. — c A facie injusti. sublatus est
justus ; et crit in pace sepultura cjus. »

Cyrill. lib. v1 contr. Jul, — Sanctorum loculos
honoramus, ac velut in praeclarissim: virtutis
ipsorum, magnitudinisque animi premium et mer-
cedem, nunquam intermorientem — memoriam
ipsis rependimus. Viros sanctos qui fidem serva-
runt honoramus, et eos qui fortitudinis dotibus,
velut coronis quibusdam redemiti sunt, quique ad
exiremum usque spiritum et sanguinem dimica-
runt, et. Christ glorie testimonium reddiderunt,

S. JOANNIS DAMASCENI
11 Petr. v, 5. — « Novit Deus pios de tenta- A

{46
« Οἷδε Κύριος εὐσεδεῖς ἐχ πειρασμοῦ ῥύεσθαι. »

Καὶ δίχαιοι πολλοῖς περιστατιχοῖς περιπίπτου-
σιν᾿ ἀλλὰ ταῦτα μάστιγες οὐχ εἰσίν" τὸ μὴ δι᾽
ἁμαρτίας ὑπομεῖναι τὸν σπουδαῖον.

TITA. Κθ΄.---Περὶ δικαίων * ὅτι ετἰμιος παρὰ Κυ-
ρίῳ ὁ θάνατος αὑτῶν.

€ ᾿Αποθάνοι fj Ψυχή μὸν ἐν σχηναῖς διχαίων. »

«Τίμιος ἐναντίον Κυρίου ὁ θάνατος τῶν ὁσίων a0-
«οὔ. »

« Μνήμη διχαίων μετ᾽ ἑγχωμίων.

« Ἑγχωμιαζομένου διχαίον, εὐφρανθήσονται λαοὶ
πολλοί. »

ε ᾿Απὸ προτώπου ἀδιχοῦντος ἦρται ὁ δίχαιος, καὶ

B ἔσται ἐν εἰρήνῃ ἡ ταφὴ αὑτοῦ. »

Τιμῶμεν τὰς τῶν ἁγίων θήχας, xal τῆς οὕτω
λαμπρᾶς αὑτῶν εὑανδρείας, χαθάπερ ἐν τάξει γερῶν
χαὶ ἀντιμισθίας, τὴν ἀμάραντον αὐτοῖς χατατιθέ-
μενοι μνήμην. Τιμῶμεν ἄνδρας ἁγίους τιμῶντας
τὴν πίστιν, καὶ τοῖς τῆς εὐανδρείας αὐχήμασιν εὖ
μάλα χατεστεμμένους ἀγωνισαμένους τε μέχρι ψυ-
χῆς χαὶ αἵματο;, καὶ μαρτυρήσαντας τῇ δόξῃ τοῦ
Χριστοῦ, καὶ τοῖς τῆς εὐσεδείας ἀνδραγαθήμασιν
ἐχλαμπρυνομένους. .

suumque nomen przclaris pro pietate facinoribus illustrarunt.

S. Basil. in Psal. xxix. — Qui martyris ossa tan-
git, isex ea quae corpori insidet gratia, sanctitatis
cujusdam particeps redditur. Pretiosa est itaque ἐπ
conspectu Domini mors sanctorum ejus (Psal. cxv, 5).
TIT. XXX. — De discrimine Dei et hominum ; quod -

que. multum interest. peccetne. aliquis in Deum,

au in homines. |

] Reg. 1, 22-25.— « Heli autem senex erat valde, ct
audivit quz facerent filii sui filiis Israel, οἱ dizit
eis : Quare facitis secundum verbum hoc, quod
ego audio ex ore omnis populi Domini? Nequa.
quam, filii : quia non est bonus rumor quem ego
audio, quod non serviat populus Deo. Si peccando
peccaverit vir in virum, et deprecabuntur pro
ipso ad Deum : sin autem Domino peccaverit,
quis orabit pro illo? »

Jsa. Lv, 6-9. — « Quzrite Deum, et cum inve-
neritis eum, invocate. Postquam autem appropin-

'O ἁψάμενος ὀστέων páptupoz, λαμδάνει τινὰ
μετουσίαν ἁγιασμοῦ ἐχ τῆς τῷ σώματι παρεδρενού-
σης χάριτος. Τίμιος οὖν ἐναγτίον Κυρίου ὁ θά-
vatoc τῶν ὁσίων αὐτοῦ.

TITA. A'. — Περὶ διωφυρᾶς Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων"
καὶ ὅτι ποιὺ τὸ μέσον Θεοῦ xal ἀνθρώπων, καὶ
τοῦ ἁμαρτάνειν slc Θεὸν, καὶ εἰς ἀνθρώπους.
« 'Hi πρεσθδύτερο; σφόδρα" xai ἤχουσεν ἃ ἐποίουν

οἱ υἱοὶ αὐτοῦ, τοῖς υἱοῖς 'IopafjA* xai εἶπεν αὐτοῖς

' Ἵνα τί ποιεῖτε κατὰ τὸ ῥῆμα τοῦτο, ὃ ἐγὼ ἀχούω ix
᾿ στόματος παντὸς τοῦ λαοῦ Κυρίου ; Mb, τέχνα * ὅτι

οὐχ ἀγαθὴ ἡ ἀχοὴ, ἦν ἐγὼ ἀχούω, τοῦ μὴ δουλεύειν
λαὸν Θεῷ. Ἐὰν ἁμαρτάνων ἁμαρτήσῃ, ἀνὴρ εἰς &v-
δρα, χαὶ προσεύξεται περὶ αὐτοῦ πρὸς Κύριον " ἐὰν
δὲ τῷ Κυρίῳ ἀμαρτήσῃ, τίς προσεύξεται περὶ αὖ-
τοῦ; )

ε Ζητήσατε τὸν Θεὸν, χαὶ ἐν τῷ εὑρίσχειν αὑτὸν,
ἐπιχαλέσασθε. Ἡνίχα δ᾽ ἂν ἐγγίζῃ ὑμῖν, ἀπολει-.

quaverit vobis, relinquat impius vias suas, οἱ vir p πέτω ὁ ἀσεδὴς τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, xal ἀνὴρ ἄνομο;

iniquus, consilia sua, et convertatur ad Dominum
et misericordiam consequetur, quia multum dimit-
tet peccata vestra. Neque enim sunt. sicut vize ve-
sire vie mee, dicit Dominus. Sed quantum distat
coxum a terra, tantum distat via mea a viis ve-
stris, el cogitationes mex a cogitationibus vestris. »

Tantum inter Deum et hominem intervallum
est. quantum nu!la oratione exprimi queat.

L.ITTERA E.
71T. 1. De mandatis. Dei, et iis qui ea. custodi unt.

Axod, xix, 5. 0. — ε Dixit Dominus : Si auditu
audieritis vocem meauy,, et custodieritis pactum

τὰς βουλὰς αὐτοῦ * xal ἐπιστραφήτω ἐπὶ Κύριον, xal
ἐλεηθήσεται, ὅτι ἐπὶ πολὺ ἀφήσει τὰς ἁμαρτίας
ὑμῶν. Οὐδὲ ὥσπερ αἱ ὁδοὶ ὑμῶν, αἱ ὁδοί pov , λέγει
Κύριος. ᾿Αλλ' ὅσον ἀπέχει ὁ οὐρανὸς ἀπὸ τῆς γῆς,
οὕτως ἀπέχει ἡ ὁδός μον ἀπὸ τῶν ὁδῶν ὑμῶν, χαὶ
τὰ διανοήματα ὑμῶν ἀπὸ τῆς διανοία:; μου.

Τοσοῦτον τὸ μέσον Θεοῦ χαὶ ἀνθρώπον, ὅσον οὐδὲ
ὁ λόγος παραστῆσαι δυνήσεται.

ΣΊΤΟΙΧΕΙΟΝ E.

TITA. Α’, — Περὶ ἐγτοιῖῶν Θεοῦ, καὶ τῶν cv
Aattrórtur αὐτάς.

« Ἐΐτε Κύριος * Ἐὰν ἀχοῇ ἀχούσητε τῆς: φωνῆς

Ἑλοίου, 9X NEA Sta atas ss Nl

1411

SACRA PARALLELA

1413

μοι Ambo κεριολύσιος ἀπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν. "Epd) A neum, eritis mihi populus peculiaris ex oranibus

γάρ ἐστι πᾶσα ἢ γῆ * ὑμεῖς δὲ ἔσεοθέ μοι βασίλειον
ἱεράτευμα, xai ἔθνος ἅγιον. »

« Ἐὰν ἀχοῇ ἀχούσῃ τῆς φωνῆς pou, xal ποιή-
σῃς πάντα ὅσα ἂν εἴπω σοι, ἐχθρεύσω τοῖς ἐχθροῖς
ουυ, καὶ ἀντικείσομαι τοῖς ἀντιχειμένοις. ὃ

« Ἐὰν ἐν τοῖς προστάγμασί μου πορεύησθε, καὶ
«ἃς ἐντολάς μὸν φυλάσσησθε, καὶ ποιήσητε αὐτὰ,
δώσω τὸν ὑετόν μον ἐν καιρῷ αὐτοῦ ὑμῖν, xal ἡ γῆ
δώσει τὰ γεννήματα αὐτῆς, καὶ τὰ ξύλα τῶν πεδίων
ἀποδώσει: τὸν χαρπὸν αὐτῶν. Καὶ καταλήψεται ὑμῖν ὁ
ἀλοητὸς τὸν σπόρον, καὶ φάγεσθε τὸν ἄρτον δμῶν el;
πλησμονὴν, χατοιχήσετε μετὰ ἀσφαλείας ixi τΣῆἧς
hc ὑμῶν, xol χοιμηθήσεσθε, καὶ οὐχ ἔσται ὑμᾶς

gentibus. Mea est. enim omnis terra. Vos. auiem
eritis mihi regale sacerdotium, et gens sancta. »

Exod. xxm, 9*9. — : Si auditu audieris vocem
meam, οἱ feceris omnia quacunque dixero tibi,
inimicus ero inimicis tuis, et adversarius ero ad-
versariis tuis. »

ὅδ Levit. xxvi, $-19. —« Si in preceptis meis
ambulaveritis, et mandata mea custodicritis, et
feceritis ea, dabo vobis pluvias meas in tempori-
bus suis, et terra dabit germina sua, οἱ ligna
agrorum reddent fruetum suum. Et apprebendet
vobis tritura sementem, et comedetis panem ve-
strum in saturitate, et babitabitis cum securitate ,
super terram vestram ; et dormietis, et non erit

ἐχφοδῶν. Kai ἀπολῶ θηρία πονηρὰ ἐχ τῆς γῆς B qui exterreat, Et perdam malas bestias de terra ve-

ὑμῶν, καὶ πεσοῦνται [ol ἐχϑροὶ ὑμῶν) ἑνώπιον ὑμῶν
φόνῳ, καὶ διώξονται ὑμῶν πέντε ἑχατὸν, xal ἕχα-
τὸν ὑμῶν διώξουσι μυρίους * xol πεσοῦνται οἱ ἐχ-
θροὶ ὁμῶν ἐνώπιον ὑμῶν μαχαίρᾳ. Καὶ ἐπιδλέψω
ὑμᾶς, xai αὐξήσω ὑμᾶς, καὶ στήσω τὴν διαθή-
χὴν μου μεθ᾽ ὑμῶν. Καὶ φάγεσθε παλαιὰ xal πα-
λαιὰ παλαιῶν, καὶ παλαιὰ ἐχ προσώπου νέων ἐξ-
εἰσετε. Καὶ θήσω τὴν διαθήέχην μου ἐν ὑμῖν, xai
οὗ βδελύξεται ἢ ψνχή μου ὑμᾶς. Καὶ ἐμπεριπατήσω
kv ὑμῖν, καὶ ἔσομαι ὑμῶν Θεός. »

« llpóssye σεαυτῷ, καὶ φύλαξον τὴν Ψυχὴν σον
σφόδρα. Μὴ ἐπιλάϑῃ πάντας «τοὺς λόγους, οὗ; ἕω»
ράχασιν ὀφθαλμοί σον, χαὶ μὴ ἀκοστήτωσαν ἀπὸ
«ἧς καρδίας cov. »

« Φυλάττων φύλαξαι τὰ; ἐντολὰς Κυρίου τοῦ Θεοῦ
σου, τὰ μαρτύρια xai τὰ διχαιώματα ὅσα ἐνετεί-
λατό σοι

« Οὐχ ἐχχλινεῖς δεξιᾷ, ουδὲ ἀριστερᾷ, χατὰ πᾶ-
σαν vip ὁδὸν, ἣν ἐνετείλατό σοι ὁ Κύριος. »

« Ἐὰν ἀκούσητε τὰ διχαιώματά pou ταῦτα, καὶ
φυλάξητε, xa ποιήσητε, διαφυλάξει Κύριος ὁ Θεὸς
Opiv τὴν διαθήχην, χαὶ τὸ ἔλεος, ὃ ὥρισε τοῖς πα-
τράσιν ὁμῶν, καὶ ἀγαπήσει σε Κύριος, xai εὐλογή-
est τὰ ἔγγονα τῆς χοιλίας σον, xal τὸν χαρπὸν
«ἧς γῆς σου, καὶ τὸν αἷτόν σον, xal τὸν οἶνόν σου,
καὶ v) ἔλαιόν σου * xal εὐλογητὸς ἔσῃ παρὰ πάντα
τὰ ἔθνη.»

εἶτα, et eadent coram vobis inimici vestri occi-
sione, οἱ persequentur quinque de vestris cente-
nos, et centum ex vobis persequentur decem millia ;
et cadeut inimici vestri coram vobis gladio. Et re-
spiciam vos, εἴ crescere faciam ; et statuam pactum
meum vobiscum. Et comedetis vetusta, et vetustis-
sima velerum , et vetera a facie novorum ejicietis.

: Et ponam pactum meum in vobis, et non abomi-
- nabitur vos anima mea, Et ambulabo in vobis , et

ero Deus vester.»

Deut. 1v, 9. — « Attende bi , et custodi animam
tuam sollicite. Ne obliviscaris omnium verborum
qua viderunt oculi tui , et ne excidant e corde tuo.»

C Deut. vi, 11. — « Custodiendo custodi praecepta

Domini Dei tui , testimonia el justilicationes , quæ-
cunque mandavit tibi. »

Deut. xvin, 11.— « Non declinabis ad dexteram,
neque ad sinistram, secundum omnem viam, quam
precipit tibi Dotninus. »

Deut. vu , 14. — « δὶ audieritis justificationes
meas lias, ei custodieritis, et feceritis , custodiet
vobis Dominus Deus pactum et misericordiam quam
prescripsit patribus vestris, et diliget te Domi-
nus, et benedicel felus ventris tui, et fructus
terrze tu , et frumentum tuum, et vioum tuun,
et oleum tuum : et benedictus eris super omnes
gentes. »

« Ἐὰν &xofj ἀχούσῃ τῆς φωνῆς Κυρίου, εὐλογημένος p — Deut. xxvin, 5-6, 8, 12, 15. — « Si auditu audie-

σὺ ἐν ἀγρῷ, καὶ εὐλογημένη ἢ ἀποθήχη σου, xal τὰ
ἐγκαταλείμματά σον. Εὐλογημένος σὺ ἐν τῷ εἶσπο-
ρεύεσθαί σε’ ἀποστείλῃ Κύριος ἐπὶ σὲ τὴν εὐλογίαν,
οὗ ἐὰν ἐπιδάλλῃς τὴν χεῖρά σον, xal εὐλογήσει πάν-
κα τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σον, xal δανιεῖς ἔθνεσι
πολλοῖς, σὺ δὲ οὐ δανιῇ καὶ ἄρξεις ἐθνῶν πολλῶν.
Καὶ καταστήσει σε Κύριος εἰς χεφαλὴν, xal μὴ εἰς
οὐρὰν, καὶ δώσει τὸν ὑετὸν τῆς γῆς σον ἕως χαι-
pov. ?

« Εἶπε Zapovfj) * El θελητὸν τῷ Κυρίῳ ὁλοχαντώ-
ματα καὶ θυσίαι, ὡς τὸ ἀκοῦσαι φωνῆς Κυρίον ;
Ἰδοὺ ἀχοὴ ὑπὲρ θυσίαν. »

ε Ἧ ὑπαχοὴ aco. ἐπλήθυνέ με εἷς πλατυσμόν. »

PATROI. GR. ΧΟΥ.

ris vocem Domini , benedictus tu in agro, et bene-
dictum horreum tuum , et benedicta? reliquiz tue,
Benedictus tu in egrediendo ; mittat Dominus su.
per te benedictionem , ubicunque injeceris manum
tuam ; et benedicat omnia opera manuum iuarum»
et fenerabis gentibus multis, et ipsc a nullo fenus
accipies ; et dominaberis gentibus multis. Et con-
stituet te Dominus in caput, el non in caudam-
Et dabit imbrem terra in tempore suo. » .

1 Reg. xv, 92. — « Dixit Samuel : Nunquid Domi-
nus vult holocausta et victimas, sicut audire vo-
cem Domini ? Ecce obedientia supra victimam est.»

J] Reg. xx« , 98. — « QueSwexN. Vw. NN
Cà VM τὰς in 120A, t &

[419

Job xxin , 1}... — « Vias ejus custodivi, et non ἃ

declinabo a mandatis ejus, ne moriar. »

Job xxxvi, 11. — «Si audierint , et servierint ,
perlicient dies suos in bonis, et annos suos in de-
tore. »

Psal. xvin , 9. — « Prieceptum Domini lucidum,
et illuminans oculos. »

Psal. ci , 17. — « Et justitia. illius in filios ho-
minum , his qui servant testamentum ejus. »

Psal. cxviu , 5. — « Utinam dirigantur vie meæ,
διὰ custodiendas, » etc.

lbid. 142. — « Lex ta veritas. »

Prov. xxx, 5. — « Omnes sermones Domini
igniti. Protector autem est omnium limentium se.»

Eccle. xi , 15.—« Finis sermonis, audi prorsus :
Deum time, et mandata ejus custodi. »

A56 Prov. τιν, 27. — « Preeceptum Domini
fons vitz. »

« Qui diligunt legem, muro se circumcingunt. »

Zach, m, T. — « Hsec dicit Dominus : Si in viis
meis ambulaveris, et preecepta. mea custodieris ,
iu dijudicabis domum meam. »

1sa. Lv, 2. — « Audite me, et comedite bona,
. :et delectetur in bonis anima vestra. »

Eccli, xix, 91. — « Melior est homo qui minul-
tur sapientia cum timore, quam qui abundat sen-
su , et transgreditur legem. »

Eccli. xxu, $. — « Nihil dulcius, quam respi-
eere in mandatis Domini. »

Eccli. xxxn , 19. — » Qui quærit legem, reple-
bitur ea. »

Eccli. xxix , 14. — « Pone thesaurum tuum in
preceptis Altissimi , et proderit tibi magis quam
aurum. »

Matth. vn, 21-24. — « Non ombis qui dicit mihi,
Domine, Domine, intrabit in regnum colorum ;
sed qui facit voluntatem Patris mei qui in coblis est.
Omnis qui audit verba mea , et facit ea , assimilabo
illum viro sapienti, qui zdificavit domum suani

supra petram. Et descendit pluvia , et venerunt flu-

mina, et flaverunt venti, et irruerunt. in donum
illam , et non cecidit. Fundata enim erat supra pe-
tram. »

Math. xn, 50. — « Quicunque fecerit vulunta-
tem Patris mei qui in coelis est, hic frater meus,
et soror, et mater est. »

Joan. vi, 47. — « Qui ex Deo est, verba Dei
audit. »

Joan. xw, 15. — « Si diligitis me, mandata mea
servate. Si quis diligit me, sermonem meum serva-
bit, et Pater meus diligel eum, et ad eum veniemus,
et mansionem apud eum faciemus, »

I Cor. vui , 19. — « Circumcisio nihil est, neque
preputium , sed observatio mandatorum Dei. »

] Joan. m, 44. — « Qui servat mandata ejus, in
jllo manet, ei ipse ia eo. »

$. CArysost. — Quod ars in citharae cantu , hoc
Ín Dei legibus est demonstratio operum.

S. JOANNIS DAMASCENI

1490

« 'Oboug αὐτοῦ ἐφύλαξα, xal οὗ μὴ bove ἀπὸ
τῶν ἐντολῶν αὐτοῦ, ἵνα μὴ ἀποθάνω. »

« Ἐλν ἀχούσωσι καὶ δουλεύσωσι, συντελέσουσι
τὰς ἡμέρας αὐτῶν ἐν ἀγαθοῖς, καὶ τὰ [vy αὐτῶν ἐν
εὐπρεπείαις. »

«€ Ἢ ἐντολὴ τοῦ Κυρίον τηλαυγὴς, φωτίζουδα
ὀφθαλμούς. »

€ 'H διχαιοσύνη αὐτοῦ ἐπὶ υἱοὺς viv τοῖς φυ-
λάσουυσι τὴν διαθήχην αὐτοῦ. »

«Ὄφελον χατενθυνθείησαν αἱ ὁδοέ μον, τοῦ φυ-
λάξασθαι. »

« Ὁ νόμος σου ἀλήθεια. »

« Πάντες οἱ λόγοι Κυρίου πεπυρωμένσι. Ὑπερ»
ασπίζει δὲ τῶν εὐλαδουμένων αὐτόν. »

« Ἐέλος λόγον, τὲ πᾶν &xout * τὸν Θεὸν φούοῦ, xal
τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ φύλασσε. »

.« Ἰρόσταγμα Κυρίου κηγὴ ζωῆς. »

«Oi ἀγαπῶντες τὸν νόμον, περιδαλοῦσιν ἑαντυῖς
πεἶχος. ὃ
«Τάδε λέγει Κύριος " Ἐὰν ἐν τοῖς ἐδοῖς pov xo-
ρεύῃ, καὶ àv τοῖς προστάγμασί μον. '(φυλάσαῃ, σὺ
διαχρινεῖς τὸν οἶχόν μου. »
« ᾿Αχούσατέ μον, xal φάγεσθε ἀγαθὰ, καὶ ἐντρυ-
φηϑείη àv ἀγαθοῖς ἡ ψνχὴ ὑμῶν. »
«Κρείττων ἡττώμενος ἐν συνέσει ἔμφοθδος, ὃ
περισσεύων φρονήσει, xal παραδαίνων νόμον. »

« Οὐδὲν γλυχύτερον τοῦ προσέχειν ἐντολαῖς Κα.»
piov. »
ε Ὁ ζητῶν νόμον, ἐμπλησθήσεται αὑτοῦ. ?

« θὲς τὸν θησαυρόν σου χατ᾽ ἐντολὰς ὙΦίστου,
καὶ λυσετελέσει σοι μᾶλλον ἣ τὸ χρυσίον. »

« Οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι, Κύριε, Κύριε, εἰσελεύσεται
εἰ; τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ
θέλημα τοῦ Πατρός pou τοῦ ἐν οὐρανοῖς. Πᾶς ὅστις
ἀχούει μου τοὺς λόγους, xal ποιεῖ αὐτοὺς, ὁμοιώσω
αὐτὸν ἀνδρὶ φρονίμῳ, ὅστις ᾧῳχοδόμησε τὴν οἰχίαν
αὐτοῦ ἐπὶ τὴν πέτραν " καὶ χατέδη ἡ Bpoyh, καὶ
ἦἶλθον οἱ ποταμοὶ, καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεμοι, xal προῦ-
ἐπέσαν τῇ οἰχίᾳ ἐχείνῃ, χαὶ οὐχ ἔπεσεν, Τεθεμέ:
λίωτο γὰρ ἐπὶ πέτραν. »

« Ὅς ἂν ποιήσῃ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, οὗτος &X)-
φός μου, xat ἀδελφὴ, xal μήτηρ ἐστίν. »

ε« Ὁ ὧν kx θεοῦ, τὰ ῥήματα Θεοῦ ἀχούει. »

€ Ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τὸν λόγον μου τηρήσει, χαὶ
ὁ Πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτὸν, xal πρὸς αὐτὸν ἕλεν.
σόμεθα, xaX μονὴν παρ᾽ αὑτῷ ποιήσομεν. 2

« Περιτομὴ οὐδέν ἔστι, xai ἀχροδυστία, ἀλλὰ
τήρησις ἐντολῶν Θεοῦ. »
€ Ὁ τηρῶν τὴν ἐντολὴν αὐτοῦ, ἐν αὐτῷ μένει,
χαὶ αὑτὸς ἐν abt. »
Ὅπερ tm τῆς ᾿ἀθαρῳδίας ἡ τέχνη, τοῦτο ἐπὶ
«ὧν τοῦ Vio νόνων S SOR τῶν σχὼν CRRANRA,

M21

SACRA PARALLELA.

1422

Ὅσα προστάττει ἡμῖν ὁ νόμος, ταῦτα δεῖ xav! A — Evagrii. — Quæcunque nobis lege pracipiuntur,

ἀνάγχην φυλάσσειν ταῦτα δὲ φόρου λόγον ἐπέχει.
“σα δὲ ix προαιρέσεως, oloy παρθενία, ἀναχώρησις,
δῶρά εἰσι, καὶ ξενίου λόγον ἐπέχει, ξένιον δὲ οὗ
προσφέρεται xav ἀνάγχην " εἰ δὲ μὴ, οὐχ ἔστι ξέ-
wv.

TITA. B. — Περὶ ἐγτολῶν Θεοῦ, xal τῶν ph pvA-
accórt D

wr αὑτάς.

« Ἐχάλεσεν ὁ Θεὸς τὸν ᾿Αδὰμ, καὶ εἶπεν αὐτῷ"
Αδὰμ, κοῦ εἴ; Εἶπεν αὐτῷ ᾿Αδάμ " Τῆς φωνῆς σον
"xouc& περιπατοῦντος ἐν τῷ παραδείσῳ, xa ἐφο-
δήϑην, ὅτι γυμνός εἶμι, καὶ ἐχρύδην, Καὶ εἶπεν
αὐτῷ" Τίς ἀνήγγειλέ σοι ὅτι γυμνὸς εἶ, εἰ μὴ ἀπὸ
«οὔ ξύλου οὗ ἐνετειλάμην σοι μὴ φαγεῖν àv αὐ-
τοῦ, ἔςτγες ; » |

c Ἐὰν μὴ ἀχούσητε pov, μηδὲ ποιήσητε τὰ προσ-
τάγμο"ἁ pou, ἐπιστήσω ἐφ᾽ ὑμᾶς τὴν ἀπορίαν, τὴν
τε ψώραν χαὶ τὸν ἵχτερον, σφαχελίζοντα τοὺς ὀφθαλ-
μοὺς ὑμῶν, καὶ τὴν ψυχὴν ὑμῶν ἐχτήχουσαν. Καὶ
σπερεῖτε διὰ xsv; τὰ σπέρματα ὑμῶν, καὶ ἔδονται
οὐ ὑπεναντίοι ὑμῶν, xal πεσεῖσθε ἐναντίον τῶν
ἐχϑρῶν ὑμῶν * xa φεύξεσθὲ οὐδενὸς δνώχοντος ὑμᾶς,
xai συντρίψω τὴν ὕόριν τῆς ὑπερηφανίας ὑμῶν"
xe θήσω τὸν οὐρανὸν ὑμῶν σιδηροῦν, καὶ τὴν γῆν
| ὑμῶν ὡς χαλχῆν, καὶ o0 δώσει 4 γῆ τὸν σπόρον αὖ-

«fc, καὶ τὸ ξύλον τοῦ ἀγροῦ ὑμῶν. οὐ δώσει τὸν
καρπὸν αὐτοῦ * xal φάγεσθε τὰς σάρχας τῶν υἱῶν
ὑμῶν καὶ τῶν θυγατέρων.»

ε Ἐπικατάρατος ἄνθρωπος, ὃς οὐχ ἐμμένει ἐν
πᾶσι τοῖς λόγοις τοῦ νόμου τοῦ ποιῆσαι αὐτούς " xol
ἐρεῖ πᾶς ὁ λαός * Γένοιτο. ».

. € Ἐπιχατάρατος σὺ ἐν τῇ πόλει, καὶ ἐπιχατάρχ-
«oc σὺ ἐν ἀγρῷ. Ἐπικατάρατος σὺ Ev ταῖς ἀποθῆ-
καὶς σου, xoi τὰ ἐγχαταλείμματα. Ἱεπιχατάρατα
τὰ ἔγγονα τῆς χοιλίας σον, xai τὰ γεννήματα τῆς
τῆς σου, τὰ βουχόλια τῶν βοῶν σου, xai τὰ ποίμνια
τῶν προδάτων σου. Ἐπιχατάρατο; σὺ ἐν τῷ slc-
πορεύεσθαι, xai ἑπιχατάρατος σὺ kv τῷ ἐχπορεύεσθαε.
Ἐξαποστελεῖ σοι Κύριος τὴν ἔνδειαν, xat τὴν ἐχλιμίαν,
καὶ τὴν ἀνάλωσιν ἐπὶ πάντα οὗ ἐὰν ἐπιδάλῃς τὴν χεῖρά
φου διὰ τὰ πονηρὰ ἐπιτηδεύματά σον. Πατάξει σε Κύ-
puc ἀπορίᾳ, καὶ κυρετῷ καὶ ῥίγει, καὶ ἐρεθισμῷ,
καὶ φόνῳ, καὶ ἀνεμοφθορίᾳ. Καὶ ἔσται σοι ὁ οὐρανὸς

ea exsequi necesse est; bscque (tributi rationem
habent. Quz autem ab inductione animi profici-
scuntur, veluti virginitas, secessus a mundo, dona
ea sunt, εἰ xenii rationem habent. Xenium porre
non necessitate offertur : alioqui xenium ncequa-
quam.

TIT. 1l. — De mandatis Dei, et iis qui ea non

custodiunt.

Gen. 11, 9-11. — « Vocavit Deus Adam, et dixit
ei : Adam, ubi es? Qui ait : Voeem tuam audivi
deambulantis in paradiso, et tiui , co quod nu-
dus essem, et abscondi me. Εἰ dixit el : Quis nun-
tiavit tibi quod nudus esses, nisi quod de ligno
de quo prseceperam tibi ne comederes, ex eo co-

B uedisii ? »

Levit. zx , 14-16, 19, 90, 99. — « Si non au-
dieritis me, neque feceritis prsecepta mea , imm:t-
tam in vos anxietatem, et scablem, et auriginem,
quz conficiant ocelos vestros, et anima vestra ta-
beflet. Et seretis ià vanum semina vestra, et edent
3dversarii véstri , εἰ cadetis coram adversariis ve-
stris, fugletisque, nemine vos persequente. Et con-
teram arrogantiam superbis vestrz , et coelum vo-
bis ponam ferreum, et terram vestram velut 4857
seneam , et non dabit terra semen suum, et lignum
agri vestri non dabit fructum suum, et comedetis
carnes filiorum vestrorum et filiarum. »

Deut, xxvi, 96. — « Maledictus lomo qui non
permanserit ia omnibus sermonibus legis, ut fa-

ciat ea ; et dicet omnis populus : Fiat. »

. Deut. xxvi, 16 4094. — c Maledictus eris. in
civitate, et maledictus in agro. Maledictus tu !n

horreis tuis , et rellquim tuz. Maledicti fetus ven-

tris tui, et genlmina terre tux, armenta boum
tuorum, et greges ovium tuarum. Maledictus tu
in ingrediendo, et maledictus iu egrediendo. Mit-
tei tibi Dominus egestatem, et ſamom gravem , ct
consuinplionem in omnia ad quse extenderis ma-
num tuam, propler sdinventiones tuas pessimas.
Percutiet te Deus egestate, et febre, et frigore,
et corrosione , e4 csede , et adustione venti ; et erit
colum quod supra te est, sneum, et terra que

ὁ ὑπὲρ κεφαλῆς cou χαλχοῦς, xal ἡ γῆ f ὑποχάτω y est infra te, ferrea. Det Dominus imbrem terrse

σου σιδηρᾶ. A Κύριος τὸν ὑετὸν τῆς γῆς σου xo-
νιορτόν᾽ xai ἔσῃ ἐν διασπορᾷ ἐν πάσαις ταῖς βασι-
λείαις τῆς γῆς. Πατάξει σε Κύριος παραπληξίᾳ,
ἀορασίᾳ, ἐχστάσει διανοίας, xai ἔσῃ ψηλαφῶν με.
σημόρίας, ὡς ψηλαφήσει ὁ τυφλὸς ἐν τῷ σχότει,
καὶ οὐχ εὐοδώσει τὰς ὁδούς σου. Καὶ ἔσῃ ἀδιχού-
μενος χαὶ ἁρπαζόμενος, χαὶ οὐχ ἔσται σοι βοηθῶν.
Γυναῖχα λήψῃ, xai ἀνὴρ ἕτερος λήψεται αὐτὴν"
οἰχίαν οἰχοδομήσεις, χαὶ οὖχ οἰχῆσει:. » |

« Εἶπε Σαμουὴλ πρὸς Σαούλ’ Οὐχὶ μιχρὸς σὺ,
καὶ ἔχρισέ σε Κύριος εἰς βασιλέα ἐπὶ Ἰσραήλ; Καὶ
ἀπέστειλέ σε Κύριος ἐν ὁδῷ, καὶ εἶπέ σοι, Πορεύθητι,
ἐξολόθρευσον τὸν ᾿Αμαλὴκ, xal τοὺς ἁμαρτάνοντας
sig ἐμέ" χαὶ πολεμήσει; αὐτοὺς ἕως αυντελέσῃς

tuz pulverem. Et eris in dispersione in omnibus
regnís terrse, Percutiet te Deus amcntia, cacita-
te, insania mentis, et eris palpans in meridie, si-
cut palpare solet οὔδους in tenebris, et non diri-
get vias tuas. Et eris calumniam sustinens, et in
direplionem , et non erit qui auxilio sit ; uxorein
duces , et alius accipiet eam ; domum ædiſicabis,
et non babitabis in ea. »

] Reg. xv, 11-19, 24.—. « Dixit Samuel ad Saul :
Nonne cum parvulus esses, unxit te Dominus regem
super Israel? Et misit te Dominus in viam, et ait:

. Nade, et dele Mos eeh, & qv WRRRSNERNON VQ XR,

οἱ pugnsbis conr τοι, uNWNaS ὰ ΧΟ ΚΑΛΌΝ.

1,81.

S. JOANNIS DAMASCENI

142

Ét quare non audisti vocem Domini, sed versws A αὐτούς. Kol lva τί οὖκ ἤχουσας φωνῆς Κυρίου, ἀλλ᾽

ad predam es, et fecisti malum in oculis Domfaf?
Et dixit Saul : Quia audivi populum. »

Zach. v1, 13. — « Erit sicut dixit Dominus, et
non audierunt eum ; sic elamabunt, et non exau-
Jiam eos , dicit Dominus. »

« Factum est semen inobedientium in perditio-
nem. »

ἤεα. xvin , 18. — « Si audifísses mandata mea,
facta fuisset tibi sicut fluvii pax tua, et justitia
tua sieut fluctus maris. »

Isa. xxw, 10. — « Dicent : Væ prevaricatori-
bus : qui preevaricamini legem ; timor, et fovea et
laqueus supcr vos. »

ὥρμησας ἐπὶ τὰ σχύλα, xol ἐποίησας τὸ πονηρὸν
ἐναντίον Κυρίου ; Καὶ εἶπε Σαούλ’ Διὰ τὸ ἀχοῦσαί
μὲ τὸν λαόν. »

« Ἔσιαι ὃν τρόπον εἶπε Κύριος, xa οὐχ εἷσ-
ἔχουσαν αὐτοῦ, οὕτως χεχράξονται, xal οὐ μὴ εἰσ-
αἀχούσομαι αὐτῶν, λέγει Κύριος. »

« Ἐγενήθη τὸ σπέρμα τῶν ἀπειθούντων εἷς àv
ὦλειαν. 2

« Εἰ ἤχουσας τῶν ἐντολῶν μου, ἐγένετο ἂν ὡς
ποταμοὶ fj εἰρήνη σον. χαὶ ἡ διχαιοσύνη σοῦ ὡς χῦμα
θαλάσσης. »

« Ἕροῦσιν, Οὐαὶ τοῖς ἀθετοῦσιν" οἱ ἀθετοῦν-
πες τὸν νόμον, φόδος καὶ βόθυνος xal παγὶς ἐφ᾽
ὑμῶν. »

Matth. v, 26, 27. — « Omnis qui audit verba , B, Πᾶς ὁ ἀχούων pov τοὺς λόγους, καὶ μὴ ποιῶν

et non facit ea, similis erit viro stulto, qui edi-
'ficavit domum suam super arenam ; et. descendit
pluvia ; οἱ venerunt flumina , et flaverunt venti , et
irruerunt ia. domum illam, et cecidit; et fuit
ruina illius magna. »

Bom. n, 11, 12. — « Quicunque sine lege pee-
caverunt, sino lege peribunt; et quicunque in
lege peccaverunt, per legem judicabuntur. Non
enim auditores legis justi sunt apud Deum , sed
factores legis justificabuntur. »

Jac. 1, 23-24, — « Eatote factores verbi, et non
auditores tantum, fallentes vosmetipsos : quia si
quis auditor est legis, et non factor, hic similis
est viro consideranti vultum nativitatis suz in
speculo. Consideravit enim se, et abiit, et statim
oblitus est qualis sit. »

S. Basil. hom. 7 in Hexaem. — Vidi hzc ego,
Deique in omnibus sapientiam £568 admiratus
sum. Atqui, cam bruta ea facultate przdita sint,
qua sibi consulant, suamque salutem. tueantur,
ac piscis eliam noverit, quid amplexarí , quid fu-
gere debeat : quid dicemus nos , qui , cum ornati
ratione, ac legem edocti , iacitatique pollicitatio-
nibus, et a Spiritu eruditi sumus, piscibus tamen
rationis expertibus stultius res nostras adminietra-
mus ? Quando illi quidem futuri quamdam ratio-
nem babent, nos autem per voluptatem vitam qus»
pecudibus congruat consumarmius. Piscis tot maria

αὐτοὺς, ὁμοιωθήσεται ἀνδρὶ puopip, ὅστις ῳχοδόμησε
«τὴν οἰχίαν αὐτοῦ ἐπὶ τὴν ἄμμον. Καὶ χατέδη f
βροχὴ, καὶ ἦλθον οἱ παταμοὶ, xal ἔπνευσαν οἱ ἄνε-
μοι, καὶ προσέχοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐχείνῃ, καὶ ἔπεσεν"
καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς μεγάλη. »

« Ὅσοι ἀνόμως ἥμαρτον, ἀνόμως ἀπολοῦνται"
καὶ ὅσοι ἐν νόμῳ ἥμαρτον, διὰ νόμον χριθήσονται.
Οὐ γὰρ οἱ ἀχροαταὶ τοῦ νόμου δίκαιοι παρὰ τῷ
Θεῷ, ἀλλ᾽ οἱ ποιηταὶ τοῦ νόμον διχαιωθήσονται. »

« Γίνεσθε ποιηταὶ νόμον, καὶ μὴ μόνον ἀχροαταὶ,
πκαραλογιζόμενοι ἑαυτούς" ὅτι εἴ τις ἀκροατὴς νό-
μου ἐστὶ, καὶ οὐ ποιητὴς, οὗτος ἔοιχεν ἀνδρὶ χατα-
νοοῦντι τὸ πρόσωπον τῆς γενέσεως αὐτοῦ ἐν ἐσόπτρῳ,
καὶ εὐθέως ἐπελάθετο ὁποῖός ἐστι. »

Εἶδον ταῦτα ἐγὼ, xai τὴν ἐπὶ πᾶσι τοῦ Θεοῦ
σοφίαν ἐθαύμασα. El τὰ ἄλογα ἐπινοητιχὰ χαὶ φυ-
λαχτιχὰ τῆς ἰδίας αὑτῶν σωτηρίας ἑοτὶ, χαὶ οἷδε
«τὸ αἱρετὸν αὐτοῦ xai τὸ φευχτὸν ἰχθὺς, τὲ ἐροῦμεν
ἡμεῖς, οἱ λόγῳ τετιμημένοι, καὶ νόμῳ πεπαιδε:»-
μένοι, ἐπαγγελίας προτραπέντες, πνεύματι σο-
φισθέντε;, οἱ τῶν ἀλόγων ἰχθύων ἀλογώτερον τὸ
xav ἑαυτοὺς διατιθέμενοι ; Ἑπείπερ οἱ μὲν ἴσασι
«οὔ μέλλοντός τινα ποιεῖσθαι πρόνοιαν, ἡμεῖς δὲ
δι᾽ ἡδονῆς βοσχηματώδους τὴν ζωὴν ἀναλέσχομεν.
Ἰχθὺς τοιαῦτα διαμείόει πελάγη ὑπὲρ τοῦ εὕρασθαί
τινα ὠφέλειαν. Τί ἐρεῖς σὺ ὁ τῇ ἀργίᾳ συζῶν ; ἀργίᾳ

peragrat , ut nonnihil utilitatis nanciscatur : quid. ἢ γὰρ καχουργίας ἀρχή. Μηδεὶς ἄγνοιαν προφασι-

ἴα dicturus es, qui vitam otio transigis? Otium
enim flagitii initium est. Nec vero est quod quis-

quam amentiam causelur. Naturalis quippe ratio

nobis insita est, qua tum conjunctionem cum bo-
no, tum aversionem ab iis quz perniciosa sunt,
ostendit, Pisces legi Dei minime reluctantur, ac
nos liomines salutaria documenta non sustinemus.

ζέσθω. Φυσιχὸς λόγος οἰχείωσιν ἡμῖν τοῦ χαλοῦ, xal
ἀλλοτρίωσιν ἀπὸ τῶν βλαδερῶν ὑποδειχνὺς ἐγ-
χατέσπαρται. Ἰχθύες. οὐχ ἀντιλέγουσι νόμῳ Θεοῦ,
χαὶ ἄνθρωποι σωτηρίων διαταγμάτων οὐχ ἀνεχό-
μεθα. Μὴ χαταφρόνει τῶν ἰχθύων, ἐπειδὴ ἄλογα xol
ἄφωνα παντελῶς" ἀλλὰ χαὶ τούτων ἀλογώτερος εἶ,
«fj διατάξει τοῦ Κ τίσαντος ἀνθιστάμενος,

Ne ec nomine pisces contemnas, quod ratione, quod voce careant. Tu enim his quoque irratiom-

bilior es, qui Creatoris edicto adverseris.

impium est profiteri impossibilia esse, qua

Spiritus precipit.

5S. Greg. Nyss. — Admistum nature malum est
per eos qui ab initio vitium admiserunt , dum per

Arebsoquentism aditum; morbo aperuerunt.

᾿Ασεδὲς τὸ λέγειν ἀδύνατα τὰ τοῦ Πνεύματος v2p-
αγγέλματα.
᾿Αναχέχραται τὸ xaxdv πρὸς τὴν φύσιν διὰ τῶν
V& ἀρῆς, παλοιδιξαν νων τὸ πάθος͵ τῶν διὰ τῆς £19
αὐτῆς Sco ues S i.

Hs

SACRA PARALLELA.

1425

118σα fj κτίσις τῷ προστάγματι τοῦ Θεοῦ πειθαρχεῖ Α Res omnes condits Dei pracepto parent : solus

ὃ δὲ ἄνθρωπος μόνος ἀπειθεῖ, δι᾽ ὃν καὶ γέγονε τὰ
κάντα.

Τῶν τὸν κατέρα μὴ μιμουμένων ὁ πατὴρ πατέρα
καλούντων o0x ἐπαχούεται. Μετὰ τὰ τῶν γνωρισμά-

των οὖν πρόσελθε τῷ Δεσπότῃ, xal ὡς τέχνον
δαπάσεταί σε.

Tol; μὲν Θεοῦ γνώμῃ καταχολουθοῦσιν, xal τὰ
καλῶς νομοθετηθέντα μὴ τολμῶσι παραδαίνειν,
πάντα χατορθοῦνται παρὰ πίστεως, καὶ γέρας εὖ-
διιμονίας πρόχειται καρὰ Θεοῦ. Καθ᾿ ὅσον δὲ αὖ
ἀποστῶσι τῆς τούτων ἀχριδοῦς ἐπιμελείας, ἄπορα
μὲν γίνεται τὰ πόριμα, τρέπεται δὲ εἰς συμφορὰς
ἀνηχέστους ὅ τι ποτ᾽ ἂν ὡς ἀγαθὸν δρᾷν σπκουδά-
σωσινς
TITA. Γ΄. --- Περὶ εὐδαιμονίας καὶ (e,

xal ὅτι οὐ — o np ταλεντῆς paxapltsir. "ridi

ε Πρὸ τελευτῆς μὴ μαχάριζε μηδένα. Mh uaxa-
ρίζῃς ἄνδρα πρὸ τῆς τελευτῆς αὑτοῦ. »

'O μὲν ἐν τῷ βίῳ τυγχάνων, οὕπω μαχαριστὸς
διὰ τὸ ἄδηλον τῆς ἐχδάσεως. Ὁ δὲ συμπληρώσας τὰ
ἐπιδάλλοντα, xal ἀναντιῤῥήτῳ τέλει τὴν ζωὴν χα-
«αχλείαας, οὗτος ἤδη ἀσφαλῶς μαχαρίζεται.

Μηδὲν μέγα εἴπῃς εὐπλοῶν πρὸ —
Πολλοῖς πρὸς ὅρμον εὐπιλοοῦν ἔδυ σκάρος,

Ππο.11οἱ χπροσωρμίσθησαν ἐκ didis,

TITA. Δ'. — Περὶ ἐνυκγίων.

« Ἐνύπνια ἀναπτεροῦσιν ἄφρονα; Ὡς ὁ δρασ-
ούμενο; σχιᾶς xal διώχων ἀνέμους, οὕτως ὁ προσ»
ἔχων ἐνυπνίοις, χαὶ ὡς ὠδίνουσα φαντάζεται «f
καρδίᾳ. Ἐὰν μὴ παρὰ ὙΨίστου ἀποσταλῇ ἐν ἐπι-
σχοπῇ, μὴ δώσεις εἷς αὐτὰ χαρδίαν σου. Πολλοὺς
τὰρ ἐπλάνησαν τὰ ἐνύπνια, xaX ἠσθένησαν οἱ ἐλπί-
ζοντες εἰς αὐτά. Μχντεῖαι καὶ οἷωνισμοὶ, καὶ ἐνύπνισ
ἁμαρτία ἐστί. »

Πεφύχασί κως αἱ xa0' ὕπνον φαντασίαι, ὡς τὰ
πολλὰ ἀποιχήματα εἶναι τῶν χαθημερινῶν φροντί-
Sev. Ὁποῖα γὰρ f τὰ xavà τὸν βίον ἡμῶν ἐπιτη-
δεύματα, τοιαῦτα ἀνάγχη εἶναι xal τὰ ἐνύπνια.

TITA. E
zio, py μὴ εἰς τὰς τῶν ἀνθρώπων zpoccac
« Ὁ πεκοιθὼς ἐπὶ Κύριον, σωθήσεται. »

& Εὐφρανθήτωσαν πάντες οἱ ἐλπίζοντες ἐπὶ σοὶ,
αἷς αἰῶνα, » xai τὰ λοιπά.

« Ὑπερασπιστῆς ἐπὶ πάντων τῶν ἐλπιζόντων ἐπ᾽

αὑτόν. »

« Οὗτοι ἐν ἅρμασι, καὶ οὗτοι ἐν ἵπποις" ἡμεῖς &
ἂν ὀνόματι, 9 xal τὰ λοιπά,

« Ἐπὶ σοὶ ἤλπισαν οἱ πατέρες ἡμῶν, ἤλπισαν,
καὶ ἐῤῥόσω. »

4 Οἱ ὀφθαλμοί μου διὰ παντὸς πρὸς τὸν Küptoy,
iet αὐνὺς, ) χαὶ τὰ λοιπά,

Β TIT. HH. — De felicitate : et

| ἐλπίδος" ὅτι χρὴ εἷς Θεὸν t Ὁ TIT. Y. —

homo cujus causa cuneta facta sunt, se refracta-
rium praebet.

S. Chrysost. — Qui patrem | aom imkantur, eos
ille cum patrem vocant, minime exaudit. Itaque
ceriis cum notis sd. Dominum sccede, teque ut
filium amplexabitur.

Jesephi. — Qui Dei voluntatem sequuntur, nec
ea quia præelare sancita sunt , violare audent , bis
omnia ex sententia succedunt, ac beatitudinis
premium a Deo proponitur. Quantum autem a di-
ligenti eorum cura se removent, tantum quoque
eis difficilia fiunt, qus prius facilia erant, ac
quidquid boni facere student , in exitíales ipsis ea-
lamitates vertitur.
od nemo ante mor-

tem beatus c debeat.

, Eccli, x1, 50. — « Ante mortem ne beatum di-
xeris quemquam. Ne beatum virum dicas ante mor-
tem ipeius. » |

S. Basilii. — Qui In vivis versatur, i$ nondum
beatus predicandos est, quia quis exitus ejus sit
futurus, non est exploratam. Qvi vero munere
δυο plene perfunctus est, et irreprehensibili fine
vitam clausit, ille demum tuto beatus dicitur.

Ne te anie jactes , quam funem .
Periere ἡ jam propinqui lütori »
Subiere portum turbine acti plurimi.

( S. Greg. tetr. 21.)

TIT. 1V. — De insommis.

C Eccli. xxxiv, 4 , 3. — « Somnia extollunt impru-

dentem. Quasi qui apprebendit umbras, et perse-
quitur ventos, sic qui attendit insomniis ; et
quemadmodum parturientis cor phantasias patr
tur. Nisi ab Altissimo fuerint mises in visitatione,
ne ad illa adjeceris cor 4.59 tuum. Multos enim
errare fecerunt insomnia, et exciderunt sperantes
in ea. Divinationes, et auguria , et insomnia » pec.
catum sunt. »

S. Basil. in S. Julit. — Solent plerumque spe-
cies ille qus inter dormiendum animis nostris
obversantur, diurnarum curarum reliquis esse.
Nam qualia vitse nostram studia fuerint, talis quo-
que esse somnia necessarium est.

collocanda in
in —*—* presidis. — Deo εἰ

Job xxu, 8. — « Qui confidit in. Domino sai-
vus erit. »

Psal. v, 12, — « Lsetentur omnes. qui«eperant
ln te, in eternum, » ete.

Psal. xvn, $1. — ε Protector est omnium spe-
rantium in se. »

Psal. xix, 5. — « Hi [6 eurrihus, et bi inequis ;
nos autem in nomine, » ete.

Psal. xxi, δ. — «ln. te spersverunt. patres no-
stri, speraverunt et liberasti eos. »

Psal. xxiv, 45, — « Oculi mei semper ad Deei-
Bum, quonian ipte, τ εἰς.

149]

S. JOANNIS DAMASCENI

1423

Ριαΐ. xxi, 1. — « In Domino sperans nonin- α € "Ext τῷ Κυρίῳ Ἰλπίζων οὐ μὴ ἀσθενῆ. »

firmabor. »
Psal. xxvn, ἐς. — «0n Ipso speravit cor meum,
et adjutus sum. »
Psal. 112, 4. — « In te, Domine, speravi, noo
confundar In seternum.»
sal. xxxi, 10. — « Sperantem in Domino mi-
fericordia cireumdabit. »

Psal. xxxvi, 5, ὁ. — «Spéra. in Domino, et fac

bonitatem etinhabitaterram. Revela Domino viam
iyam. »

Pal. xxxix, B. — « Beatus vir cojus esi nomen
Doinini spes ejus. »

Psal. Liv, 93. — « Jacta super Dominum curam
tuam, et ipse te enutriet. v

Psal, Lv, 4. — « Miserere mei, Deus, miserere
mei ; quoniam in te confldit anima mea. »

Psal. Lv, 11. — «1n Deo speravi; non timebo
quid faciet mibi homo.» ᾿

Psal. Lxxvni, 58, - « Deduxit eos in spe, et non
timuerunt. »

Psal. cxvn, 8. — « Bonum est con(idere io Do-
mino, quam con&dere in homine. »

Psal, cxxiy, 4. — « Qui. confidunt in Domino
sicut mons Sion, » etc.

Psal. cauv, 2-À. — « Nolite confidere in princi-
pibus, in filiis hominum. Inilla die peribunt om-
mes cogitationes eorum. ν

Prov. τι, 5. — « Esto confidens in Domino in
toto corde tuo. ;

€
Prov. xxvin, 95, — « Qui confidit in. Domino,

jn eura ipsius erit. » -

Prov. xv:, 90. — « Qui confidit in Domino, beatos
dicendus est. »

Prov. xxi. 25. — « Qui confidit in Domino, læ-
tabitur. ὃ '

Jea. xxxii, 3... — « Dominus Judex noster, Do-
minus princeps noster. Dominus rex noster, Do-
minus salvator noster, ipse salvobit nos. »

Isa. xu, 2. — « Ecce Deus salvator meus ; con-
fidam in eum, et salvus ero. »

Jerem. xvn, 7, 8. — « Denedictus homo qui
eonfidit in Domino, et erit Dominus spes ejus; et
erit. tanquam lignum fruetiferum juxta aquas, et
᾿ ad humorem mittet radicem suum.

Dan. wi, 50. — « Non est confusio confidentibus
jn te. »

Feccli. n, 11-13. — « Respicite generationes an-
tiquas et videte : quis 460 credidit Domino,
ct confusus 681} aut quis permansit in timore
ejus, et derelictus est? aut. invocavit. illum, et
despectus ab eo est? Quoniam pius οἱ misericors
est Dominus, ei dimittit peccata. »

Rom. vii, 38. — « Spe salvi facii sumus. Spes
autem qu» videtur, non est spes, quod enim vi-
jet quis, quid et sperat? Si. autem quod non. vi-
demus speramus, per palientíam exspectamus. 2

Ephes. vi, 34. — « Stateergo succincti lumbos

Becstia vestro, vigilantes. »- |

c Ἐκ' αὐτῷ ἤλπισεν ἡ καρδία μου, καὶ ἐδοηθή-
θην. »

Ἐπὶ σοὶ, Κύριε, ἤλπισα, μὴ καταισχυνθείην εἰ:
τὸν αἰῶνα. ?

« Τὸν ἐλπίζοντα ἐπὶ Κύριον ἔλεος κυκλώσει. »

« Ἕλκισον ἐπὶ Κύριον, καὶ ποίει χρηστότητα, χαὶ
κατασκήνου τὴν γῆν. ᾿Αποχάλυψον «plc Κύρων τὴν
ὁδόν σου. 3

« Μαχάριος ἀνὴρ οὗ ἔστι τὸ ὄνομα Κυρίου ἐλεὶς
αὑτοῦ. »

« Ἐπίῤῥιψον ἐπὶ Κύριον τὴν μέριμνάν σου, καὶ
αὐτός πε διαδρέψει. »

ε Ἐλέησόν με, ὁ θεὸς, ἐλέησόν με ὅτι bz σοὶ πέ-
“οἰθεν ἡ φυχή μου. »

ε Ἐπὶ τῷ Θεῷ ἤλπισα, οὐ φοδηϑήσομαι τί ποιήσες
poc ἄνθρωπος. »

€ Ὧδήγησεν αὐτοὺς ἐπ᾽ ἐλπίδι, καὶ οὐχ ἐδειλία-
φαν.

« ᾿Αγαθὸν πεποιθέναι ἐπὶ Κύριον, ἢ πεποιθέναι
kx" ἄνθρωπον. »

" Οἱ πεποιθότες ἐπὶ Κύριον ὡς ὅρος Σιών. »

« Μὴ πεκοίθετε ἐπ᾽ ἀρχόντων, ἐπὶ υἱοὺς ἀνθρώ-
πῶν" ἐν ἐχείνῃ ἡμέρᾳ ἀπολοῦνται οὗ διαλογισμοὶ
αὐτῶν. »

« Ἴσθι πεποιθὼς ἐπὶ Κύριον ἐν ὅλῃ καρδίᾳ aov. »

€ Ὃς πέκοιθεν ἐπὶ Κύριον, ἐν ἐπιμελείᾳ ἔσται. »
ε Ὁ πεποιθὼς ἐπὶ Κύριον, μαχαριστός. »
ε« 'O πεποιθὼς ἐπὶ Kóptcv, εὐφρανθήσεται. »

ε Κύριος κριτὴς ἡμῶν, Κύριος ἄρχων ἡμῶν, Κύ.
ριος βασιλεὺς ἡμῶν, Κύριος σωτὴρ ἡμῶν᾽ αὐτὸς σώσει
ἡμᾶς. » | |

« Ἰδοὺ 6 θεὸς σωτὴρ pou, πεποιθὼς ἔσομαι En*
αὐτῷ, καὶ σωθήσομαι. »

« Ἐὐλογημένος ἄνθρωπος ὅστις πέποιθεν ἐπὶ τῷ
Κυρίῳ * καὶ ἔσται Κύριος ἑλπὶς αὐτοῦ * καὶ ἔσται ὡς
ξύλον εὐθηνοῦν παρ᾽ ὕδατα, xal ἐπὶ ἰχμάδα βαλεῖ

D δ|ζαν αὑτοῦ »

« Θὺκ Este αἰσχύνη τοῖς πεποιθόσιν ἐπὶ σέ, ν»

« ᾿Εμδλέψατε εἰς ἀρχαίας γενεὰς, καὶ ἴδετε" τίς
ἐπίστευσε τῷ Κυρίῳ, καὶ γατῃσχύνθη ; ἣ «lc ἐν.
ἐμεινε τῷ φόδῳ αὐτοῦ, xol ἐγχατελείφθη; $ τί;
bxexalécato αὐτὸν, xai ὑπερεῖδεν αὐτόν: Διότι
οἰχτίρμων xai ἐλεήμων ὁ Κύριος, καὶ ἀφίησιν ἀμαρ-
τίας. »

« Τῇ ἐλπίδι ἐσώθημεν. Ἐλπὶς δὲ βλεπομένη οὐχ
ἔστιν ἐλπίς. Ὃ γὰρ βλέπει τις, τί xat ἐλπίζει; Et
δὲ ὃ οὐ βλέπομεν ἐλπίζομεν, δι' ὑπομονῆς &xtule-
χγόμεθα,

ε Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὰς ὀσφύας τῆς bx
νοἷας γῶν νχφτις

SACRA PARALLELA.

Ὁ

ἰως ἐλπίσατε ἐπὶ τὴν δεδομένην ὑμῖν χά». Α 1 Petr. 1, 15. — ε erfecte sperate in. es quae

psv ἑαυτοὺς, ἀδελφοὶ, ἐν χαιρῷ πειρασμοῦ,
ἀνθρωπίνας ἐλπίδας ἀποτρέχειν, xol ξαυ-
βοηθείας θηρᾶσθαι, ἀλλ᾽ ἐν δάχρυσι xal
0e, xai φιλοπόνῳ προσευχῇ, xal ἀγρυπνίᾳ
ὰς δεήσεις ποιεῖσθαι. Οὕτως γὰρ λαμδάνει
! ἐκ θλίφεως, ὁ τῆς ἀνθρωπίνης βοηθείας
ac καταφρονῶν.
avóy ἔστι τοῦ τέλους ἐχκεσεῖν τὸν ὅλῃ δια-
τὸν Θεὸν ἐλπίζοντα, xal τὰ καρ’ ἑαυτοῦ
ἰσφέροντα' ἀδύνατόν τινα σπουδῇ χρώμε-
βεριμνῶντα ὑπὲρ τῆς ξαυτοῦ σωτηρίας, xat
ἑαντοῦ πάντα ἐπιδειχνύμενον, ἐγχαταλει-
ποτε ὑπὸ τοῦ Θεοῦ. Ὅταν μηδαμόθεν ἀν-
€ βοηθείας ἐλπὶς ἡμῖν ὑπάρχῃ, μὴ ἀπο-
ph ἀτονήσωμεν, ἀλλὰ τὴν ἄγχυραν τῆς
ἀναρπάσωμεν. Ῥίψιυμεν τὸ ἐργαλεῖον τῆς
μὴ εἰς θάλασσαν, ἀλλ᾽ εἰς τὸν οὐρανὸν, xal
αζόμενον σχάφος τῶν χινδύνων ἀπαλλαγήῆ-

ποίθετε ἐπ᾽ ἄρχοντας" μὴ kalpecós ἐπὶ
ἀδηλότητι" μὴ φρονεῖτε ἐπὶ δυνάμει σώ-
μὴ τῆς ἀνθρωπίνης δόξης τὸ περιφανὲς
Οὐδὲν τούτων σώζει. Πάντα πρόσχαιρα᾽
ἱκατηλά" μία χαταφυγὴ ὁ θεός. "Emxacé-
$ τὴν ἐλπίδα ἔχει ἐπ΄ ἄνθρωπον,

ἐν ταῖς θλίψεσιν ὥμεν, ἐπὶ πάντα μᾶλλον

datur vobis gratiam. »

S. Basil. in Psal. vix. — Hoc. nobis persuadea-
mus, fratres, ut tentationis tempore ad humanas
spes minime confugiamus, hincque nobis subsidia
venemur, sed cum lacrymis et gemit;bus, ac sedula
oratione, intentisque vigiliis vota faciamus. Sie
enim auxilium de tribulatione accipit, opem huma-
pam, uti cassam aspernatur.

S. Chrysost, — Fieri non potest uf optato is ex-
cidat fine, qui tota mente In Deo sperat, et ea quse
suorum sunt partium obeat. Fieri non potest ut qui
stadium et diligentiam adhibendo salutis suz solii-
citus est, ac omnia praestat qu:» muneris sui sunt,
a Deo unquam deseratur. Ubi humani auxilii spes
pulla ex parte nobis affulget, ne propterea spem
abjiciamus, animisque lranzamur et debilitemur,
verum f&dei ancboram arriplamus. Projiciamus
instrumentum spei, non in mare, sed in celum;
ac scapha nostra, qux Jempestate Jactatur, e pe-
riculis emerget.

Ejusdem. — Nolite confidere in principibus (Psal.
cxLy, 8}; nolite ob incertas opes animis extolli ;
ob vires cerporis nolite magnifice de vobis eaisti-
mare; humans glorie splendorem nolite eoase-
etari, Nibil horum salutem affert. Omnia caduca
sunt , fallacia omnia. Unicum perfugium Deus est.
Maledictus homo qui spem in homine sam babet.

Ejuadem. — Cum in calamitatibus versamur, ad

j, ἣ «bv Θεόν. Νοσεῖ τὸ παιδίον ; καὶ σὺ τὸν C quidvis potius quam ad Deum eurrimus. Æger

φερβισχοπεῖς, ἢ τὸν τοὺς περιεργοὺς ya-
ς τοῖ; τραχήλοις τῶν ἀναιτίων παιδίων περι-
» f τὸ τελευταῖον ἐπὶ τὸν ἰατρὸν ἔρχῃ, τὰ
t τοῦ δυναμένον σώζειν χαταμελήσας. Κἂν
| δὲ ἐχταράξῃ, πρὸς τὸν ὀνειροχρίτην τρέ-
v φοδηθῇς ἐχθρὸν, προστάτην ἕνα τῶν ἀν-
περινοεῖς * χαὶ ὅλως ἐφ᾽ ἐχάστης χρείας
ῥήματι μὲν ὀνομάζων τὸν Θεὸν χαταφυγὴν,
τὴν ἐχ τῶν ἀνωφελῶν χαὶ ματαίων βοήθειαν
ἱενος. Ἔστι δὲ τῷ διχαίῳ ἀληθινῇ βοήθεια
ὥσπερ τις στρατηγὸς ὁπλιτιχὸν γενναῖον
ἕνος, ἔτοιμος ἀεὶ βοηθεῖν τῷ χαταπονουμένῳ
ἡτως ὁ θεὸς βοηθὸς ἡμῶν ἔστιν.

est filius? incantatorem circumlustras, aut eum
qui vanos quosdam characteres innocentium pue-
rorum collis imponat, 5ut saltem ad medicum el
pharmaca properas : neglecto interim eo qui salu-
tis asserendss potestatem babet. Si Insomnium te
quoddam conturbavit, ad somniorum interpretew
tc confers. Si hostem pertimescis, heníinis alicu-
jus patrocinium cogitas. Atque, uL paucis comple-
cur, in qualibet necessitate compereris, verbo
quidem Deum perfugiusa tuam appellare, re autem
ipsa vanaram et inutilium reruoy tibi suxilium ac-
cersere. Αἱ vero juste bomini auxilium verum
Deus est. Velut enim imperator exercitus egregiis

nsirucius, semper przate est auvilium ferre suppresso, sic quoque Deus nobis adjumento

:3 εὐθύμει. Ὃν γὰρ ἀγαπᾷ Κύριος, παιδεύει. Ὦ 5. Basilii. — Morbo laboras? aequo animo sis.

t$; €üepalvou, ὅτι Λαζάρου ct τὰ ἀγαθὰ
3. ᾿Ατιμάζῃ διὰ τὸ ὄνομα Χριστοῦ ; μαχά-
ὅτι σοι fj αἰσχύνη εἰς δόξαν ἀγγέλου μετα.
ται.

ὡς φὴς, τελευτήσαι οὗτο; ὁ πάτρων, πάλιν
ἀτβωνά σοι ἀγαθώτερον τούτου, καὶ μεγαλο-
ἣν ὁ Κύριος παρέξει, ἐὰν τὴν πίστιν πρὸς
Ts.

ἡ ἄνθρωπον ἐλπίζων, fj ἐπ᾽ ἄλλο τε τῶν xatà
τεωριζόμενος, οἷον ἐπὶ δυναστείαν ἣ xpt-
| τι τῶν παρὰ πρλλοῖς νομιζομένων εἶναι
ν, οὗ δύναται εἰπεῖν" Ez] σὲ, Ἀύριε,

Quem enim Deus diligit, hunc castigat. ( Hebr. xu,
6 ). Egestate premeris? gaude, quia te Lazari bona
exceptura eunt. Ignominia ob Christi nomen affi-
ceris? beatus es : quia ignominia tua in angelicam
gloriam convertetur.

S. Nili. — Quamvis, ut ais, patronus iste tnus
morie vitam comuutarit, rursus tamen alterum
libi patronum illo meliorem magnificentioremque
Dominus prabebit, si fidem in ipsum habeas.

A681 S. Basil. in. Psal. vii. — Qui in homine
spem collocat suam, vel ob ullam rem aliam hu-
jusce vitas efleriur, puta ob potentiam, aut opes,
aut quidquam eorum quà vM vraOatS RSS

1431

S. JOANNIS DAMASCENI

1432

tur, is dicere nequaquam possit : In te, Domine, A ἤλπισα. Παράγγελμα γάρ ἐστι, μὴ ἐλπίζειν ἐπ

speravi. (Psal. xxx, 2). Domini enim preceptum

est : Nolite sperare in principibus (Psal. cxur, 2).

Et : Maledicius komo qui confidit in homine (Jerem.

xvit, δ). |
S. Nili. — Qui divinam animi tranquillitatem

consequi studet, id debet agere, ut mentem suam
ab omni turbida affectione liberam custodiat.

Quocirca hoc tibi ipsi persuade, ut propter Deum

solum, ac non propter caducam et confestim, exo-

lescentem gloriam hominum, quod bonum esi effi-
cias.

TIT. VI. — De ecclesia, et domo Dei, atque altari,
necnon de hostia sacerdotali ; et quod in ecclesiis
commercia exercere non. oporteat.

Exod. xxix, 57. — « Erit altare sanctum sancto-
rum; et oinnis qui tangit altare, sanctillcabitur. »

Exod. xxxw, 96. — « Primitias primarum
frugum terre tuz inferes in domum Domini Del
tui. »

Ezod. xx, 26. — « Non ascendes per gradus ad
altare meum, ue reveles turpitudinem tuam in eo.»

Exod. xxv, 50. — « Impones super mensam
meam panem coram me semper. »

Levit. v1,18. — « Omnis quicunque tanget victi-
mas sacerdotum, sanctificabitur. »

Levit. 1i, 1. — « Dixit Dominus ad Moysen :
Loquere ad Aaron fratrem tuum, et non initroeat
jn omni bora in sanctum interius velaminis ante
propitiatorium. »

Psal. v,8.—« Ego autem jn multitudine miseri-
cordi: tus introibo in domum tvam : adorabo ad
templum sanctum tuum in timore *uo, »etc.

Psal. xxi, 25. — « In. medio ecclesize laudabo
te. Qui timetis Dominum, laudate eum. »

Psal. xxv, 8. — « Domine, dilexi decorem do-
mus tuz, et locum habitationis glorie tus. »

Psal. xxvi, 4. — « Ünum petii a Domino banc
requiram, » et reliqua.

Psal. xxvn, 9. -- « Adorate Dominum in atrio
sancto ejus. »

Psal. xxiv, 5. — « Replebimur in bonis domus
Quz. 2

Psal. uxvit, 27. — « ln. ecclesiis benedicite Deo p

Domino de fontibus Israel. »

Psal. .xxxm, 1, 4. — « Quam dilgcta taberna-
cula tua, Domine virtutum. Altaria tua, Domine
virtutum, Rex meus. Melior est dies una in atriis
tuis supcr millia, »

Psal. scii, 5. — « Domum tuam decet sanctitudo,
Domine, in longitudinem dierum. »

Psal. xcix, ἃ. — « Introite portas ejus ip con-
fessione. »

Psal. cvi, 52. — « Exaltent eum jin ecclesia
plebis. »

Psal. cavu, 19. — « Aperito portas Justitis, ct
ingressus in 62s, » cic.

ἄρχοντας. Kat, 'Exixacdpatoc, dv0poxoc, ὃς τὴν
ἐλπίδα ἔχει ἐπ᾽ dvOpoxor.

Ὃ τὴν θείαν ἀπάθειαν χατορθῶσαι σπουδάζων,
ἀδούλωτον παντὶ πάθει ὀφείλει φυλάξαι τὸν ἑαυτο)
λογισμόν, Πεῖσον τοίνυν σεαυτὸν διὰ τὸν Θεὸν μό-
vov, χαὶ μὴ δι᾽ ἀνθρωπίνην εὔοθαρτον καὶ ἐξίτηλον
δόξαν, τὸ ἀγαθὸν ἐχτελεῖν.

TITA. G'. — Περὶ éxx.inclac, καὶ οἴχου Θεοῦ, καὶ
θυσι lov, καὶ θυσίας ἱερατικῆς " καὶ ὅτι
οὐ δεῖ ἐν ἐκχλησίαις θήειν [xaxnAsvem ].

« Ἔσται τὸ θυσιαστήριον ἅγιον &ylov* xal
πᾶς ὁ ἁπτόμενος τοῦ θυσιαστηρίου, ἁγιασθήσεται. »
« Τὰς ἀπαρχὰς τῶν πρωτογεννημάτων τῆς γῆς

cou εἰσοίσεις εἰς τὸν οἶχον τοῦ Θεοῦ σον. »

« Οὐχ ἀναδήσῃ iv ἀναδαθμίσιν ἐπὶ τὸ θυσία»
στήριόν μον, ὅπως uh ἀποχαλύψῃς τὴν ἀσχημοσύνην

oou ἐπ᾽ αὐτῷ.»

e Ἐπιθήσεις ἐπὶ τὴν τράπεζάν μου ἄρτον ἑναν-
«loy μου διὰ παντός. »

« Πᾶς ὃς ἂν ἄψηται τἧς θυσίας τῶν ἱερέων ἀγια-
σθήσεται, »

« Εἶπε Κύριος πρὸς Μωσῆν " Δάλησον πρὸς ᾿Δαρὼν
τὸν ἀδελφόν σου, xol μὴ εἰσερχέσθω πᾶσαν ὥραν εἰς

ς τὸ ἅγιον ἐσώτερον τοῦ χαταπετάσματος εἰς πρόσ-

ωπον τοῦ ἱλαστηρίου.

c Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ πλήθει τοῦ ἐλέους cou εἰσελευσο-
μαι εἰς τὸν οἶχόν σου * προσχυνήσω πρὸς ναὸν ἅγιόν
ou kv φόδῳ σον, » καὶ τὰ λοιπά.»

c Ἐν μέσῳ ἐχχλησίας ὑμνήσω σε. Οἱ φοδούμενοι
τὸν Κύριον, αἰνέσατε αὑτόν. »

« Κύριε, ἡγάπησα εὐπρέπειαν οἴχου σον, καὶ i
voy σκηνώματος δόξης σου.»

« Μίαν ἡτησάμην παρὰ Κυρίον, ταύτην ζητήσω,
χαὶ τὰ λοιπά.

« Προσχυνήσατε τῷ Κυρίῳ ἐν αὐλῇ ἁγίξ αὑτοῦ.»

« Πλησθησόμεθα &v τοῖς ἀγαθοῖς τοῦ οἴκου σοὺ »

« Ἐν ἐχχλησίαις εὐλογεῖτε τὸν Θεὸν Κύριον ἐχ
πηγῶν Ἰσραήλ. »

ε Ὥς ἀγαπητὰ τὰ σχηνώματά σου, Κύριε τῶν
δυνάμεων, ὁ βασλεύς μον. Κρείσσων ἡμέρα plaly
ταῖς αὐλαῖς δου ὑπὲρ χιλιάδας. »

« Τῷ οἴχῳ σὸν πρέπει ἁγίασμα, Κύριε, εἰς pa-
κρότητα ἡμερῶν. »
« Εἰσέλθετε εἰς τὰς πύλας αὐτοῦ ἐν ἐξομολογή-

δε 9

ε ὙΨωσάτωσαν αὐτὸν ἐν ἐχκλησίᾳ λαοῦ;

« ᾿Ανοίξατέ μοι πύλας διχαιοσύνης, εἰσελθὼν b
eve, 1 €. v. 2.

1.3

SACRA PARALLELA.

131

« Εὐφράνθην ἐπὶ τοῖς εἰρηχόσι μοι, Εἰς οἶχον Ku- A — Psal. cxi, 1. — « Lietatus sum ín lis qua

βίου πορευσόμεθα. »

« Κύριος iv vaip ἁγίῳ αὐτοῦ, εὐλαδείσθω ἀπὸ προσ-
ὥὦπου αὐτοῦ κᾶσα ἡ γῆ. » '

ε Μεγάλη ἔσται ἡ δόξα τούτου τοῦ οἴχου ἣ
ἐσχάτη ὑπὲρ τὴν πρώτην, λέγει Κύριος ὁ παντο-
xpátop. »

« Δεῦτε, ἀναδῶμεν εἰς τὸ ὄρος Κυρίου, xal
εἷς τὸν οἶχον τοῦ Θεοῦ Ἰαχώδ. ᾿Αγγελεῖ ἡμῖν τὴν
ὁδὸν αὐτοῦ. »

« Ὁ οἶχός μου οἶχος προσευχῆΐς χληθήσεται πᾶσι
tel; ἔθνεσιν. »

« Ὡς μέγας ὁ οἶχος τοῦ Θεοῦ, xol εὐμήχης ὁ
τόπος τῆς χτίσεως αὐτοῦ! Μέγας, xal oüx ἔχει τε-
λεντήν * ὑψηλὸς χαὶ ἀμέτρητος. »

« Σὺ εἴ Πέτρος, καὶ ἐπὶ ταύτῃ τῇ πέτρᾳ olxobo-
φήσω μου τὴν Ἐχχλησίαν, καὶ πύλαι ἅδον οὗ xat-
ἰσχύσουσιν αὐτῆς.

«Εἰσῆλθεν ὁ Ἰησοῦς εἷς τὸ ἱερὸν, χαὶ ἐξέδαλε
κάντας τοὺ; πωλοῦντας xat ἀγοράζοντας ἐν τῷ ἱερῷ,
xai τὰς τραπέζας τῶν χολλυδιστῶν ἀνέτρεψεν, καὶ
τὰς χαθέδρας τῶν πωλούντων τὰς περιστεράς. Καὶ
λέγει αὐτοῖς " Γέγραπται, Ὁ οἶχός μου οἶχος προσ-
ευχῆς χληθήσεται" ὑμεῖς δὲ ἐποιήσατε σπήλαιον
λῃστῶν. »

« Μὴ oixlag οὐχ ἔχετε εἰς τὸ ἐσθίειν xaX πίνειν ;
4 τῆς Ἐχχλῃησίας τοῦ Θεοῦ χαταφρονεῖτε ; Ἐπαινέσω
ὑμᾶς : ἐν τούτοις οὐχ ἐπαινῶ. »

Ἑὐσεδείας σημεῖον, τὸ συνεχῆ μνήμην ποιεῖσθαι

dixerunt mihi : In domum Domini ibimus. »

Habac. n, 10. — « Dominus in templo sancto
$80, timeat a facie ejus omnis terra. »

A89 400. 1,9. — « Magna est gloria domus
istius novissima super primam, dicit Dominus om-
nipotens. »

]1sai. 5, 9. — « Venite, ascendamus in montem
Domini, et ad domum Dei Jacob. Indicabit nobis
víam suam. »

Jerem. vij, 11. — « Domus mea. domus oratio-
nis vocabitur cunctis gentibus. »

Baruch i, 94. — « Quam magna est domus
Del, et ingens locus possessionis ejus! Magnus,
et non habet finem, excelsus et immensus.»

Matth, xvi, 17. — « Tu es Petrus, et super
hane petram sdificabo Ecclesiam mean; et portze
inferi non przevalebunt adversus eam. »

Matth. xx1, 15, 14.--- « Ingressus est Jesus in tem-
plum, et ejecit omnes vendentes et ementes in tem-
plo : et mensas nummulariorum evertit, el catbe-
dras vendentium columbas. Εἰ dixil eis : Scriptum
est : Domus mea, domus orationis vocabitur. Vos
autem fecistis eam speluncau latronum. »

1 Cor. u, 93. — « Nunquid domos non habetis
ad manducandum et bibendum ? aul. Ecclesiam
Dei contemnitis ?* Laudabo vos? in hoc non laudo.»

S. Chrysost. — Pietatis argumentum est, assidue

τῶν θειοτέρων τόπων, xaX tb πυχναῖς ἐντεύξεσιν C. sancta loca memoria versare, et crebris precibus

ἐξιλεοῦσθαι τὸν Θεόν. Βούλεται γὰρ τοὺς ἀνθρώ-
ποὺς ὁ Θεὸς περὶ τοὺς τῶν ἁγίων οἴχων λιμένας
χκαθορμίζεσθαι.

Τὸ θυσιαστήριον οὐράνιός ἐστι τράπεζα, τὰ ἀπὸ
γῆς δεχόμενον, xal οὐρανῷ παραπέμπων " τὸ ἀπ᾽
οὐρανῶν δεχόμενον, xal τῇ γῇ χορηγοῦν" ἐπὶ γῆς
ἐρηρεισμένον, καὶ τῷ ἄνω παραχείμενον θρόνῳ. θυ-
σιαστήριον γὰρ αὐτοῖς φοδερὸν τοῖς ἀγγέλοις, τοῖς
τὴν οὐράνιον ὑπερπετομένοις ἀψίδα. —

'Anb τῆς πλευρᾶς ἄρα τὴν Ἐχχλησίαν ἐδημιούρ-
γῆσιν ὁ Χριστὸς, καθάπερ ἀπὸ τῆς πλευρᾶς τοῦ
᾿Αδὰμ τὴν Εὖαν ἐποίησεν. Διὰ τοῦτο Παῦλός φησιν "
'Ex τῆς capxóc αὐτοῦ, καὶ ἐκ τῶν ὀστέων αὐτοῦ
ἐσμεν, τὴν πλευρὰν αἰνιττόμενος. Ὥσπερ γὰρ τότε

Deum placare. Vult enim Deus homines ad tem.
plorum portus continenter appellere.

Ejusdem. — Altare ccelestis est. mensa, in quo
terrena dona recipluntur, et in colam transmit-
tuntur ; celestia superne suscipiens, et terre sub-
ministrans : in terra fixum, et coelesti throno ad-
jacens. Altare enim angelis ipsis, qui supra coeli
axem volant, formidabile est.

Ejusdem, homil. ad neophyt. — Christus de suo
latere Ecclesiam condidit, quemadmodum Evam
ex latere Adam fabricaversat. Unde etiam Paulus
ail : ΕΖ carne ejus, et ex ossibusejus sumus (Ephes.
v, 90), latus videlicet subindicans. Nam velut

ἔλαδε τὴν πλευρὰν ὁ Θεὸς, καὶ ἔπλασε τὴν γυναῖκα, D tunc Deus costam. sumpsit, ac feminam effinxit ;

οὕτως ἔδωχεν ἡμῖν αἷμα xal ὕδωρ ix τῆς αὐτοῦ
πλευρᾶς, xai ἀνέπλασε τὴν Ἐχκχλησίαν. Καὶ ὥσπερ
τότε ἐν ἐχστάσει ἔλαδε τὴν πλευρὰν καθεύδοντος
«o9 ᾿Αδὰμ, οὕτω xol νῦν μετὰ θάνατον τὸ αἷμα καὶ
τὸ Ὅδωρ δέδωκεν, xai ὅπερ τότε ἔχστασις ἦν, τοῦτο
vuv θάνατος.

ἸκΚαθάπερ λιμένας ἐν πελάγει, οὕτω τὰς ἐχχλη»
αἰας ἐν πόλεσιν ἔπηξεν ὁ θεὸς, ἵνα ἀπὸ τῆς ζάλης
τῶν βιωτιχῶν πραγμάτων ἐνταῦθα φεύγοντες, γαλή-
γῆς ἀπολαύωμεν. Οὐδὲ γὰρ χυμάτων ἔστιν ἐνταῦθα
καταφυγόντες δεῖσαι χαταδρομὴν, οὐ καχονυργῶν
ἔφοδυν, οὐ πνευμάτων βίας, οὐ θηρίων ἑἐπιδολάς.
Διμὴν γάρ ἔστι τούτων πάντων ἀπηλλαγμένος. Ai-
μὴν ἄρα ἐστὶ ψυχῶν ἡ ἘἙκχλησία. Πάντα γὰρ διὰ

sic nobis sanguinem et aquam dedit ex latere suo,
et Ecclesiam formavit. Et quemadmodum tunc
costam in illo sopore dormientis Adam accepit :
ita nunc quoque post mortem sanguinem et »quam
dedit. Nam quod tunc sopor erat, hoc in praesenti
mors est.

Ejudem. — Quemadmodum portus juxta mare,
sic in urbibus Ecclesias statuit Deus, ut ἃ nego-
tiorum bujusce vitse fluctibus buc con(agientes,
tranquillitate perfruamur. Neque enim iis qui
illuc confugerint, fluctuum impetus pertimescen-
dus est, non praedonum assultus, non vis vento-
rum, non belluarum. Portus quiqqe esx ah Ss Sm

Dibus immupa. Wan vor οὐ VASA. -

1125

S. JOANNIS DAMASCENI

1436

est. Per hane siquidem ferme ompes couipressae A ταύτης χατεστάλη τὰ θηρία, καθάπερ θεῖας τινὸς

sunt : velut nimirum Iucantotione quadam, divina-
rum Scripturarum auditione per uniuscujusque
aurem in animum influente, easque a ratione aver-
6as affectiones consoplente.

S, Chrysost. homil. in Psal. xwv, de Eutrop. —Ne
discedas ab Ecclesia, Nihil Ecclesia valentius. Rupe
fortior est ; latior est ccelo. Quem enim nec supe-
riora, nec inferiora capere poterant, hunc venter
ccepit, nec angustus repertus est. Nunquam senes-
cit Ecclesia, sed semper viget. Cur &g3 eam Scri-
ptura montem appellavit ? utique quia everti non
potest. Quin hanc quoque petram vocat , quia la-
befactari nequit.

TIT. Vll, — De oratione ; εἰ quanta ejus opera per-
ficiantar,

Exod. ix, 35. — « Egressus Moyses a Pharaone
ex urbe, tetendit manus suas ad Dominum, et
cessaverunt voces et grando.

Judic. xvi, 28-50. — « Clamavit Samson ad Do-
minum, οἱ dixit : Domine Deus, memento mei hac
una vice, et retribuam retributionem unam pro
duobus oculis meis allophylis. Et apprehendit
Samson ambas columnas medias, quibus inniteba-
tur domus, et dixit : Moriatur anima mea cum al-
lophylis ; et cecidit domus, multoque plures inter-
fecit quam interfecerst in vita sua. »

11 Paral. xxxi, 20, — « Ovavit. Ezechias rex,
. ei misit Dominus angelum, qui extrivit omnem

. robustum, et principem, et ducem in castris regis c

Assur. »

1] Paral. xxxii, 10-15, — « Locutus est. Deus
super Manassen; et comprebenderunt Manassen,
et vinctum catenis et compedibus duxerunt Baby.
lonem. Et oravit ad Dominum, et exaudivit vocem
ejus. »

Schol. Memorise proditum est ab Africano, quod,
. dum orationem Manasses funderet, vincula ferrea
confracta sint, et ipse fugerit.

111 Reg. xvin, 56, — « Clamavit Elias ad colum,

et dixit: Domine Deus Abraham, isaac, et Jaeob,
exaudi me in igne. Et cecidit ignis ἃ Domino decorlo,
et devoravit holocaustum, et ligna scissa, et la-
᾿ς pides, et pulverem : quin et aquam quise erat in
canali, elaibuit ignis. »

JV Reg. νι, 15-18. — « Consurrexit. mane mi-
nister Elisei, et ecce exercitus cireumdans civi-
tatem, et equites, el eurrus. Et dixit puer ad il-
. jum : Quid faciemus. Et dixit Eliseus : Ne timueris,
quoniam plares sunt nobiscum. Et oravit Eliseus,

et dixit : Domine. aperi oculos pueri, et videat. Et -

aperuit oculos pueri, et. vidit, et ecce mons plenus
equorum, et currusignis in circuitu Elisei. Et oravit
Eligeus , et dixit : Percute gentem hanc caecitate. »

Υ͂ Reg. xx, 4-6. — * Erat Isaias in medio atrii,
et sermo Domini factus est ad eum : Revertere, et
dices ad Ezechiam : Hzc dicit Dominus omnipo-
tens : Audivi orationem tuam, et vidi lacrymas
tuas, οἱ addam ad annos tnos sedecim. v

ἑπῳδῆς, τῆς τῶν θείων Γραφῶν ἀχροάσεως διὰ τῆς
ἀχοῖς ἑκάστου πρὸς τὴν ψυχὴν εἰσιούσης, xal xot-
μιζούσης ταῦτα τὰ ἄλογα πάθη.

Μὴ ἀπέχου ἀπὸ Ἐκχλησίας * οὐδὲν Ἐχχλησίας
ἰσχυρότερον. Τῆς πέτρας ἰσχυροτέρα ἐστὶ, τοῦ obpa-
νοῦ ὑψηλοτέρᾳ ἐστὶ, τῆς γῆς πλατυτέρα ἐστίν. “Ὃν
γὰρ οὐχ ἐχώρησε τὰ ἄνω xal τὰ χάτω, γαστὴρ οὐκ
ἐστενοχωρήθη χωρήσασα. Οὐδέποτε γηρξ, ἀλλὰ πάντα
ἀχμάζει, Διὰ τί ὄρος αὐτὴν ἐχάλεσεν ἡ Γραφή ; Διὰ
τὸ ἀπερίτρεπτον. Καὶ πέτραν χαλεῖ αὐτὴν, διὰ τὸ
ἄφθορον.

TITA. Z'. — Περὶ εὐχῆς" καὶ ὅσα δὲ εὐχῆς
κατορθουνται ὑμιίγ,

« Ἐξῆλθε Μωσῆς ἀπὸ Φαραὼ ἕξω τῆς πόλεως,
xai ἐξεπέταδε τὰς χεῖρας αὐτοῦ πρὸς Κύριον, sal
ἐπαύσαντο al φωναὶ καὶ ἡ χάλαξα. »

« ᾿λνεόόησε Σαμψὼν πρὸς Κύριον, xal εἶπε"
ΚύριΞ, μνήσθητι δή μου τὸ ἅπαξ τοῦτο, xal áve-
αποδώσω ἀνταπόδοσιν μίαν περὶ τῶν δύο ὀφθαλμῶν
pou τοῖς ἀλλοφύλοις. Kal περιέλαδε Σαμψὼν τοὺς
δύο στύλους τοὺς μέσους, ἐφ᾽ οἷς ὁ οἶχος ἐπεστήριχτο,
καὶ εἶπεν " ᾿Απυθανέτω ἡ ψυχὴ pou μετὰ τῶν ἄλλο-
φύλων. Καὶ ἔπεσεν ὁ οἶχος, xal ἐθανάτωσεν ὑπὲρ
οὃς ἐθανάτωσεν ἐν τῇ ζωῇ αὐτοῦ. »

« Προσηύξατο Ἐζεχίας ὁ βασιλεὺς͵ xai ἀπέστειλεν
ὁ Κύριος ἄγγελον, χαὶ ἐξέτριψε πάντα δυνατὸν, χαὶ
πολεμιστὴν, χαὶ ἄρχοντα, χαὶ στρατηγὸν ἐν τῇ
παρεμδολᾷῇ βασιλέως ᾿Ασσούρ. |

ε Ἐλάλησε Κύριος ἐπὶ Μανασσῇν, καὶ χατέλαδον
τὸν Μανασσῆν, xal ἔδησαν αὐτὸν ἐν πέδαις, καὶ
ἤγαγον εἷς Βαδυλῶνα. Καὶ προσηύξατο πρὸς αὐτὸν,
xai ἤχουσε τῆς βοῆς αὐτοῦ. »

Σχόλ. ἸἸσιόρηται παρὰ ᾿Αφριχανῷ, ὅτι ἐν τῷ
λέγειν ᾧδὴν τὸν Μανασσῆ, τὰ δεσμὰ διεῤῥάγη 9ι-
δηρᾶ ὄντα, χαὶ ἔφυγεν.

« ᾿Αγεδόησεν Ἠλιοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν, καὶ εἶπε’
Κύριε ὁ θεὸς ᾿Αδραὰμ, καὶ Ἰσαὰκ, xai "axo,
ἐπάχουσόν μου ἐν πυρί᾽ καὶ ἔπεσε πῦρ παρὰ Κυρίου
ix τοῦ οὐρανοῦ, καὶ χατέφαγε τὸ ὁλυχαύτωμα xe
τὰς σχίζας, καὶ τοὺς λίθους, χαὶ τὸν χοῦν, καὶ τὸ

D ὕδωρ τὸ ἐντῇ θαλάσσῃ ἐξέλειξε τὸ πῦρ. »

« "θρθρισεν ὁ λειτουργὸς Ἑλισσαιὲ, καὶ ἰδοὺ δύ-
ναμῖς χυχλοῦσα τὴν πόλιν, xal ἵπποι, xal ἅρματα.
Καὶ εἶπε τὸ παιδάριον πρὸς αὐτόν" Τί ποιήσομεν;
Καὶ εἶπεν Ἑλισσαιέ" Μὴ φοδοῦ,. ὅτι τοῦ πλείους
ol μεθ᾽ ἡμῶν. Καὶ προσηύξατο λισσαιξ, καὶ εἶπε
Κύριε, διάνοιξον τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ παιδαρίου"
καὶ εἶδε, καὶ ἰδοὺ τὸ ὄρος πλῆρες ἵππων, xal ἅρμα

πυρὸς κύχλῳ Ἑλισσαιέ " xal προσηύξατο ἜλισσαιΣ,

xa εἶπε " Πάταξον τὸ ἔθνος τοῦτο ἀορασίᾳ. »
« "Hv Ἡσαῖας ἐν τῇ αὐλῇ μέσῃ, καὶ ῥῆμα Kv-
ρίου ἐγένετο πρὸς αὐτόν. Ἐπίατρεψον, καὶ ἐρεῖς

πρὸς Ἐζεχίαν" 7άδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ,

"Hxousa τῆς προσευχῆς σου, καὶ εἶδον τὰ δάχρεά
δου, *9N gos ea VS. X eon st ee eZ. ι

2431

SACRA PARALLELA.

1138

ὍὌρθριζε πρὸ; Κύριον παντοχράτορα δεόμενος. Α — Job viui, 5. — « Dilueulo consurge ad Dominum

El καθαρὸς εἶ καὶ ἀληθινὸς, ἑπαχούσεται τῆς δεῆ-
σεώς ἀου. 2

« θύσον τῷ Θεῷ θυσίαν αἰνέσεως, xoi ἀπόδος τῷ
ὙὝΨίστῳ τὰς εὐχάς cov. »

t Ἰὰς εὖὔχάς μου τῷ Κυρίῳ ἀποδώσω ἐναντίον
φαντὸς τοῦ λαοῦ αὐτοῦ. »

« Προσεύξασθε πρός με. καὶ εἰασαχούσομαι ὑμῶν,
καὶ ἐχζητήσατέ με ἐν ὅλῃ xapbla ὑμῶν, καὶ ἐπιφα-
γοῦμαι Optv, e |

€ Κύριε παντοχράτορ ὃ Θεὸς Ἶσραΐλ᾽ φυχὴ tv
στεναγμοῖς, χαὶ πνεῦμα ἀχνηδιῶν ἐχέχραξε πρὸς σέ.
"Axtvcov, Κύριε, ἐλέησον, ὅτι Θεὸς ἐλέημων εἶ, xol
ἐλέησον. »

« Ἕν φυχῇ συντετριμμένῃ, xai πιυεόματι τα-
πεινώσεως πρησδεχθείημεν, ὡς ἐν ὁλοχαυτώμασιν. »

* Μὴ ὀλιγογυχήσῃς ἐν τῇ προσευχῇ σου᾽ μὲ; ἐμ-
ποδίσῃς τοῦ ἀποδοῦναι εὐχὴν ἐν χαιρῷ. s

ε Ὅταν προσεύχῃ, οὐχ ἔσῃ ὥσπερ ὑποχριταὶ ἀχυ-
ϑγωποὶ, ὅτι φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς χαὶ ἐν
τοῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν ἑστῶτες προσεύχεσθαι,
ὅπιυς φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις. ᾿Αμὴν λέγω ὑμῖν "
ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν. Σὺ δὲ ὅταν προδεύχη,
εἴσελθε εἰς τὸ ταμεῖόν σου. Προσευχόμενοι δὲ, μὴ
βαττολογήσητε, ὥσπερ οἱ ἐθνιχοί δοχοῦσι γὰρ ὅτι
ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν εἰσακουσθήσονται. Μὴ οὖν
ὁμοιώθητε αὐτοῖς. Οἷδε γὰρ ὁ Πατὴρ ὑμῶν, ὧν
. χρείαν ἔχετε, πρὸ τοῦ ὑμᾶς αἰτῆσαι αὐτόν. Οὕτως
" προσεύχεσθε ὑμεῖς Uácep ὑμῶν, » xai τὰ

e

ρήσετε" χρούετε, καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν, Πᾶς γὰρ
αἰτῶν λαμὄδάν:ι. »

ε ἸΙροσελϑόντες οἱ μαθηταὶ τῷ Ἰησοῦ xat' ἰδίαν,
εἶκον“ Διὰ τί οὐκ ἐδυνήθημεν ἐχδαλεῖν αὐτό ; Ὁ
δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς - Διὰ τὴν ἀπιστίαν ὑμῶν.
"Aphy γὰρ λέγω ὑμῖν" ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς χόχχον
σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ Μετάδηθι ἐντεῦθεν
ἐχεῖ, xal μεταδήσεται, xal οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν,
Τοῦτο δὲ τὸ γένος οὐχ ἐχπορεύσεται, εἰ μὴ ἐν προσ-
ευχῇ xa νηστείᾳ. »

« Γρηγορεῖτε, xol προσεύχεσθε, ἵνα μὴ εἰσέλθητε
εἷς πειρασμόν.»

ε ᾿Αμὴν, ἁμὴν λέγω ὑμῖν, 5 κι ἂν αἰτήσΞτε "
Πατέρα ἐν τῷ ὀνόματί μου, δώσει ὑμῖν. »

e Ἔλεγε παραδολὴν αὐτοῖς πρὸς τὸ δεῖν πάντοτε
προσεύχεσθαι, χαὶ μὴ ἐχχαχεῖν. Κριτές τις ἕν τινι
τόλει, 0x, τι. .

€ 'λγρυπνεῖτε ἐν παντὶ χαιρῷ δεόμενοι, ἵνα xat-.-

αξιωθῆτε ἐχφυγεῖν πάντα τὰ μέλλοντα γίνεσθαι, ⸗

€ Γενόμενος ἐπὶ τοῦ τόπου, εἶπεν αὐτοῖς" Προῦ-
εὐύχεσθε μὴ εἰσελθεῖν εἷς πειρασμόν. Καὶ αὐτὸς
ἀνεαπάσθη ἀπ᾽ αὐτῶν ὡσεὶ λίθον βολὴν, xoi θεὶς
tà γόνατα προσηύξατο, λέγων" Πάτερ, εἰ βούλει,
φαβένεγχε τὸ πρτήριον τοῦτο ἀπ᾽ ἐμοῦ, Πλὴν μὴ τὸ
Mna τὸ ἐμὸν, ἀλλὰ τὸ σὸν γενέσθω. Καὶ ἐλθὼν ἐπὶ
«οὑς. μαθηξὰς, εὗρεν αὐτοὺς; χαθεύδοντας; καὶ εἶπε»

ε Αἰτεῖτε, χαὶ δοθήσεται ὑμῖν" ζητεῖτε, χαὶ εὖ- C

omnipotentem oraps :
orationem tuam.

Psal. xvix, 14. — « Immola Deo sacrificium lau-
dis, et redde Altissimo vota tua, » etc

Psal. czv, 14. — « Vota mea reddam Domino
eoram omni populo ejus. »

Jerem, xxix, 19. — « Orate ad me, et ego exau-
diam vos, et quzrite me in toto corde vestro, et
apparebo vobis. )

Baruch. n, 4, 2. — « Domine omnipotens Deus
Israel, anima in angustis, οἱ spiritus anxius cla-
mat ad te. Audi, Domine, &GA niserere; quia
Deus misericors es, el miserere nostri. »

, Dan. με, 59. — « In. animo contrito, et spiritu
humilitatis suscipiamur, sicut in holocaustis. »

Eccli. τιν, ὅθ, — « Ne pusillo animo sis in ora-
tione tua, nec tardes reddere votum in tempore. »

Matth. «i, 5-9, — « Cuin oraveris, non eris sicut
hypocrite vristes. Quia amant in synagogis οἱ in
angulis platearum stapte^ orare, ut videantur ab.
homiaibus. Amen dico vobis, quia receperunt
mercedem suam. Tu autem cum oraveris, ingre-
dere in cubiculum tuüm, etc. Orapntes autem nolite
multum loqui, sicut. ethnici : putant. enim quod
in multiloquio suo exaudiantur. Nolite ergo asel-
milari eis. Scit enim Pater vester quid opus si!
vobis, antequam petatis eum. Sic ergo vos orate:
Pater noster » etc.

δὶ purus et verus es, audiet

Matth. viu, 7. — « Petite, et dabitur vobis:
quzrite, et invenietis : pulsate, et aperietur vobis.

Omnis enim qui petit, accipit, » elc.

Matth. xvn, 18-20. — « Accesserunt. discipuli
ad Jesum secreto, et. dixerunt : Quare non potui-
mus ejicere illum ? Dizit illis Jesus : Propter in-
credulitatem vestram. Amen quippe dico vobis, al
babueritis fidem sicut granum sinapis, dicetis monti
fuic : Transi bine lllue, et transibit ; et nibil im-
possibile erit vobis. Hocautem genus daemoniorum
non ejicietur, nisi In oratione et jejunio. »

Matth. xxvi, δῖ. — « Vigilate, et orate, ut non
intretis in tentalionerm. »

Joan. x v1, 35. — « Amen diee vobis : quidquid

D peuleritis Patrem in. nomine meo, dabit vobis. :

Luc. xviii, 1$, 9. — « Dicebat ad. illos parabo-
Iam, quoniam oportet semper orare, et non defi-
cere. Judez quidam erst in quadam civitate, » etc,

Luc. xxi, 56. — ε Vigllate inomnitempore ΟΓ90 -
tes, ut digni habeamini fugere omnia qux venta
gunt, » etc.

Luc. xxu, 40-49. — « Et cum pervenisset ad
locum, dixit illis : Vigilate, ne intretis in tenta-
tionem. Et ipse avulsus est. ab eis quantum jactus
est lapidis; e£ positis. genibus orabat, dicens :
Pater, si vis, transfer calicem istum a me. Verum-
tamen non mea voluntas, sed tua fiat. Et cuc
*enigset aà Qugipulot, Voxeww, τον SoreoesNes ves

143€

S. JOANNIS DAMASCENI

1u0

tristitia. Et ait illis : Orate, ne iutrelis iu tenta- A αὐτοῖς · Προσεύχεαθε, ἵνα μὴ εἰσέλθητε εἷς πει-

lionem. »

Marc. x1, 25-95. — « Amen dico vobis, qui dixe-
rit huic monti : Tollere, et jacta te in mare, et
non hesitaverit in corde suo, flet ei quod dixerit.
Cum stabitis ad orandum, dimittite si quid babetis
adversus aliquem, ut et Pater vester, qui in coelis
est, dimittat vobis delicta vestra. »

Act. 1, 14. — « Erant. hi omnes perseverantes
unanimiter in oratione et obsecratione. »

Áct. xi, 2-4. — « Et convocantes. duodecim
multitudinem discipulorum, dixerunt : Non est
&quum derelinquere verbum Dei, et. ministrare
mensis. Considerate ergo, fratres, viros ex vobis
boni testimonii septem, plenos Spiritu sancto et

sapientia, quos constituamus super hoc negotio. B

Nos autem orationi et ministerio verbi instantes
erimus.»

A485 Ac. x, 1-4, — « Vir quidam erat in
Cesarea nomine Cornelius, centurio ex cohorte
qux dicitur ltalica, religiosus ac timens Deum
cum omni domo sua, faciens eleemosynas multas
ἴῃ plebe, et deprecans Deum semper. Vidit in
visu manifeste cirea horam diei nonam angelum
Dei intreeuntem ad se, et dicentem sibi : Corneli.
At ille inuens in eum, et timore correptus, dixit:
Quid est, Domine? Dixit autem ei : Orationes tua

αἱ eleemosyns tus ascenderunt in conspectu
Dei. »

Ephes. v1, 18. — « Per. omnem orationem et C

obsecrationem orantes omni tempore in spiritu,
et in ipso vigilantes in omni instantia eL obsecra-
tione pro omnibus sanctis, et pro me. »

] Tím. 1, 1, 8. —« Obsecro prinum omnium
fieri obsecrationes, orationes, postulationes, gra-
liarum actiones pro omnibus bominibus; pro re-
gibus, et omnibus qui in sublimitate sunt ut quie-
tam et tranquillam vitam agamus in emni pietate
et castitate. Hoc enim bonum est eoram Deo. Volo
viros orare in omni loco, levantes puras manus
sine Ira et disceptatione. Similiter, et mulieres, »
etc.

Jac. v, 15, 18, 15. — « Tristatur quis in vobis?
oret. quo animo est ? psallat. Infürmatur quis

gacpóv. »

€ ᾿Αμὴν λέγω ὑμῖν, ὃς ἂν εἴπῃ τῷ ὄρει τούτῳ *
κΆρθητι, xaX βλήθητι εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ μὴ δια-
χριθῇ ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ, ἔσται αὐτῷ ὃ ἐὰν εἴπῃ,
Ὅταν στήχητε προσευχόμενοι, ἀφίετε εἴ τι ἔχετε
κατά τινος, ἵνα xa ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς
ἀφῇ ὑμῖν τὰ παραπτώματα ὑμῶν.»

€ Οὗτοι πάντες ἦσαν προσχαρτεροῦντες ὁμοθυμα»
δὸν τῇ προσευχῇ χαὶ τῇ δεήσει. »

« Καὶ προσχαλεσάμενοι οἱ δώδεχα τὸ πλῆθος τῶν
μαθητῶν εἶπον' Οὐχ ἀρεστόν ἐστι χαταλείποντας
ἡμᾶς τὸν λόγον τοῦ θεοῦ, διαχονεῖν τραπέζαις. "Env
σχέψασθε οὖν, ἀδελφοὶ, ἄνδρας ἐξ ὑμῶν μαρτυρου-
μένους ἔπτὰ, πλήρεις {νεύματος xal σοφίας, o5;
χαταστήσομεν ἐπὶ τῆς χρείας ταύτης. Ἡμεῖς δὲ
προσευχῇ χαὶ τῇ διαχονίᾳ τοῦ λόγου ἐσόμεθα προσ-
χαρτεροῦντες. »

€ "Avíp τις ἦν ἐν Καισαρείᾳ, ὀνόματι Κορνήλιος,
ἑχατοντάρχης, Ux σπείρης τῆς χαλουμένης Ἰταλιχῆς,
εὐσεδὴς, xal φοδούμενος Θεὸν σὺν παντὶ τῷ οἴχῳ
αὐτοῦ, ποιῶν ἐλεημοσύνας κολλὰς ἐν τῷ λαῷ, καὶ
δεόμενος Θεοῦ διὰ παντός, Εἶδεν ἐν ὁράματι φᾶνε-
ρῶς, ὡς περὶ ὥραν ἐννάτην τῆς ἡμέρας, ἄγγελον
«οὔ Θεοῦ εἰσελθόντα πρὸς αὐτὸν, xaX εἰπόντα αὐτῷ,
Κορνήλιε. Ὁ δὲ ἀτενίσας αὐτῷ, καὶ ἔμφοδος γενό-
μενος, εἶπε" Τί ἐστι, κύριε: Εἶπε δὲ αὐτῷ " Αἱ
προσευχαί cou xai ἐλεημοσύναι σον ἀνέδησαν iy-
ὦπιον τοῦ Θεοῦ. »

« Διὰ πάσης εὐχῆς καὶ δεήσεως προσευχόμενοι ἐν
καντὶ χαιρῷ ἐν πνεύματι, καὶ εἰς αὐτὸ ἀγρυπνοῦντες
kv πάσῃ προσχαρτερήσει, xal δεήσει περὶ πάντων
τῶν ἁγίων, καὶ ὑπὲρ ἐμοῦ. )

« Παραχαλῶ πρὸ πάντων, ποιεῖσθαι δεήσεις,
προσευχὰς, ἐντεύξεις, εὐχαριστίας ὑπὲρ πάντων ἂἄν-
θρώπων, ὑπὲρ βασιλέων, χαὶ πάντων τῶν ἐν ὑπεροχῇ
ὄντων, ἵν᾽ ἤρεμον χαὶ ἡσύχιον βίον διάγωμεν ἐν
πάσῃ εὐσεδείᾳ xal σεμνότητι. Τοῦτο γὰρ xay
ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Βούλομαι προσεύχεσθαι τοὺς dv.
δρας kv παντὶ τόπῳ, ἐπαίροντες ὁσίας χεῖρας, χωρὶς
ὀργῆς καὶ διαλογισμοῦ, ὯὩΩναύτως χαὶ γυναῖχας. »

« Καχοπαθεῖ τις ἐν ὑμῖν ; προσευχέσθω. Eü0vysd
τις ; ψαλλέτω. ᾿Ασθενεῖ τις ἐν ὑμῖν ; προσχαλεσάσϑω

in vobis ? inducat presbyteros Ecclesie, et orent ἢ) τοὺς πρεσδυτέρους τῆς Ἐχχλησίας, καὶ προσευξά.

super eum, ungentes eum oleo sancto in nomine
Domini ; et oratio fidel salvabit infirmum, » etc.

Ϊ Petr. 1v, 7. — « Estote prudentes, et vigilate
in crationibus. »

S. Gregor. Nas. — Ne exigui ingenii taxemur,
parva videlicet postulando, ae donante indigna.

S. Gregor. Nyss. — Sonora est ea vox qux ad
divinas aures ascendit : non clamor ille qui cum
aliqua contentione editur, sed cogitatio quae ἃ
pura conecientia emittitur. |

Ejusd. orat. 1 in Orat. Domin. — | Sejungitur
3 Dco qui seipsum ei per orationem minime co-
pulat. itaque illud primum ex Scriptura discavnus

σθωσαν ἐπ᾽ αὐτὸν, ἀλείψαντες αὐτὸν ἐλαίῳ ἐν ὀνό
ματι τοῦ Κυρίου" χαὶ ἡ εὐχὴ τῆς πίστεως σώσει
τὸν χάμνοντα. »

ε Σωφρονήσατε, xa γήψατε εἰς προσευχάς. »

Μὴ μιχρολογίαν καταγνωσθῶμεν, ἐν τῷ μιχρὰ
αἰτεῖν ἡμᾶς, χαὶ τοῦ διδόντος ἀνάξια,

Εὐηχός ἐστιν ἐχείνη f$ φωνὴ, xai μέχρι sic
θείας ἀναδαίνουσα &xofjc, οὐχ ἡ μετά τινὸς διατά-
σεως γινομένη χρανγὴ, ἀλλ᾽ ἡ ἀπὸ καθαρᾶς cvv
δήσεως ἀναπεμπομένη ἐνθύμησις.

Χωρίζεται Θεοῦ, ὁ μὴ συνάπτων ἑαυτὸν διὰ put.
ευχῆς τῷ Θεῷ. Οὐχοῦν τοῦτο χρὴ πρότερον dipl;
teu τῷ Ἰόζῳ, ὅτι δεῖ πάντοτε προσεύχεσθαι,

141

SACRA PARALLELA.

1442

«αἱ μὴ ἐχχαχεῖν. "Ex γὰρ τοῦ προσεύχεσθαι περι- A oportere semper orare, ncc unquam deficere

γίνεται τὸ μετὰ τοῦ Θεοῦ εἶναι" ὁ δὲ μετὰ Θεοῦ
ὧν, τοῦ ἀντιχειμένου χεχώρισται.

Προσευχὴ τῷ μὲν Ἰωνᾷ τὸ χῆτος οἶχον ἐποίησεν,
τὸν δὲ Ἐζεχίαν ix τῶν πυλῶν τοῦ θανάτου πρὸς
ζωὴν ἐπανήγαγε, τοῖς δὲ τρισὶ νέοις εἰς πνεῦμα
δροσῶδες τὴν φλόγα ἔτρεψεν.

Ὃ ἐν χαιρῷ προσκνυχῆῇῆς μὴ πρὸς τὰ λυσιτελοῦντα
τῇ ψυχῇ τεταμένος, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἐμπαθεῖς τῆς δια-
νοίας κινήσεις συνδιατίθεσθαι τὸν Θεὸν ἀξιῶν, λῆρός
«ἰς ἐστιν ὡς ἀληθῶς, καὶ βαττολόγο;, χαὶ φληνάφης,
καὶ φλναρὸς, xal εἴ τι ἄλλο τῆς τοιαύτης σημασίας
ἐστί. Παρὰ σοῦ μοι ζωὴ, παρὰ σοῦ γενέσθω χαὶ ἡ
æpde τὸ ζῇν ἀφορμή.

(Luc. xvin, 4). Siquidem per orationem hoe quis
consequitur, ut cum Deo sit ; qui autem cum Deo
est, ab adversario avualsus est.

lbid. — Üratio Jon: quidem eetum domum 6582.
ipsius paravit; Ezechiam vero ex portis mortis
ad vitam reduxit; tribus adolescentibus fiammam
in roscidam auram convertit.

Ibid. — Qui in tempore orationis non ad ea qux
animse conducunt, mentem attendit, sed. vitiosis
cogitationis suse motibus Deum obsequi postulat,
bic nugator plane et blaterator est, ae muliilo-
quus, et si quid aliud eamdem significationem
habet. Abs te mihi vita est: abs te quoque mihi
sit vitz: subsidium.

Ἐπειδὴ τῆς τοῦ ἀγαθοῦ χρίσεως ἀπεπλανήθη διὰ B. — Ejusd. orat. 5. — Quoniam per diaboli fraudem

«ἧς ἀπάτης ἡ ἀνθρωπίνη φύσις, xal πρὸς τὸ χεῖρον
ἢ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων κατεχρατήθη, καλῶς εὐχό-
μεθα τοῦ Θεοῦ τὴν βασιλείαν ἐλθεῖν. Οὐ γὰρ ἔστιν
ἄλλως ἐκδῦναι τὴν πονηρὰν τῆς φθορᾶς δυναστείαν,
gh τῆς ζωοποιοῦ δυνάμεως ἐφ᾽ ἡμῶν ἀντιλαδούσης
*b χράτος. Ἐὰν οὖν προσενξώμεθα, ταύτῃ τῇ δυνά-
μει τὸν Θεὸν ἱχετεύωμεν᾽ ᾿Απαλλαγείην τῆς φθορᾶς"
ἑλευθερωθείην τοῦ θανάτου * μηχέτι χατ᾽ ἐμοῦ βασι-
λενέτω τὰ νῦν ἐπιχρατοῦντα πάθη, μηδὲ ἀγέτω
με ὁ πολέμιος διὰ τῆς ἁμαρτίας αἰχμάλωτον" ἀλλ᾽
ἐλθέτω ἐπ᾽ ἐμὲ ἡ βασιλεία cov, ἵνα ἀποχωρήσῃ ἡ
τοῦ ἐναντίου τυραννίς. Οὗ γὰρ ὑπομένει τὸ σχότος
τὴν τοῦ φωτὸς παρουσίαν, οὐ νόσος ὑγείας ἑἐπιλα-
Gobonc ἴσταται, οὐχ ἐνεργεῖ τὰ πάθη, τῆς ἀπαθείας
παρούσης. Φροῦδος ὁ θάνατος, ἀφανὴς ἡ φθορὰ, ὅταν
lv ἡμῖν βασιλεύῃ ἡ ζωὴ, καὶ ἡ ἀφθαρσία τὸ χράτος
ἔχῃ.

Γενηθήτω ἐν ἐμοὶ τὸ θέλημά σον, ἵνα σδεσθῇ τοῦ
διαδόλον τὸ θέλημα. “Ὥσπερ γὰρ ἐν τοῖς ζοφώδεσι τῶν
σπηλαίων φωτὸς εἰσχομισθέντο; ὁ ζόφος ἀφανίζεται,
οὕτω τοῦ σοῦ θελήματος ἐν ἐμοὶ γενομένον, πᾶσα f
πονηρὰ xoi ἄτοπος τῆς προαιρέσεως χίνησις εἰς τὸ
μὴ ὃν περιΐσταται. Θέλημα γάρ σου fj σωτηρία τῶν
ἀνθρώπων ἐστίν.

Ὸ τοῦ πονηροῦ ῥυσθῆναι εὐχόμενος, ἔξω τῶν πει-
ραᾳασμῶν γενέσθαι παραχαλεΐ.

Ὅταν δι᾽ εὐχῆς αἰτησώμεθά τι τὸν Δεσπότην, μὴ
ταχέως ἑξατονήσωμεν, ἀλλὰ τὸ συνεχὲς τῆς ἀποτυ-
χίας τῇ συνεχείᾳ τῆς αἰτήσεως ἐχνιχήσωμεν..

Ἐν ταῖς ἀναθδολαῖς xai ταῖς ὑπερθέσεσι τῶν δω-
psow τοῦ Θεοῦ μὴ προχάμωμεν, μηδὲ προαναπί-
πτωμεν. Πολλάχις γὰρ ὁ Δεσπότης τὴν δοχοῦταν
ἀναθδολὴν εἰς πίστεως γυμνασίαν παρέλχει.

Καλὸν πάντοτε διὰ προσευχῆς ὁμιλεῖν τῷ Θεῷ. El
γὰρ συντυχία ἀνδρὸς ἀγαθοῦ βελτιοῖ τὸν συντυγχά-
γοντα, πόσῳ μᾶλλον xal ἐν ἡμέρᾳ xol ἕν νυχτὶ
προσομιλεῖν τῷ Θεῷ.

ἹΜέγα ἀγαθὸν εὐχὴ, ἐὰν μετὰ διανοίας εὐχαρίστονυ
γένηται, ἐὰν παιδεύσωμεν ἑαυτοὺς, μὴ μόνον Jap.
δάνοντας, ἀλλὰ xal ἀποτυγχάνοντας εὐχαριστεῖν τῷ

ἃ boni sestimatione bumana natura aberravit, at-
que a vitio vita nostra superata est, recte preca-
mur ut regnum Dei veniat. Neque enim alia ra-
tione ἃ prava corruptionis dominatione eximi
possumus, nisi vivifics potentia imperium in nos
arripiente. Quocirca cum orabimus, bac verbo-
rum vi Deum rogemus : Eximar, quiso, a cor- -
ruptione; liberer 4686 a morte; non in me dein-
ceps regnent vitia qua :nodo mihi dominantur,
nec me hostis per peccatum ín captivitatem tra-
hat; verum veniat in me regnum tuum, quo ad-
versarii tyrannis abscedat. Non enim lucis præ-
sentiam caligo sustinet; non morbus oboriente
sanitate consistit; non vires suas exserunt per-

C turbationes, dum tranquillitas adest. Mors inanis

est, corruptio oculis non percipitur, quando vita
regnat in nobis, et incorruptio imperium tenet,

Ejusd. orat. ἃ. - Fiat in me voluntas tua, ut
diaboli voluntas exstinguatur. Nam, sicut in cali-
ginosis antris illata luce tenebrse dispelluntur,
ita, αἱ voluntas tua in me facta sit, omnis prava
et przpostera voluntatis agitatio in nihilum redi-
gitur. Tua siquidem voluntas mortalium salus
est.

S. Chrysost. — Qui precatur ut a malo libere-
tur, hoc postulat, ut a tentationibus eximatur.

Ejusdem. — Quando quidpiam orando petieri-
mus a Domino, ne statim elanguescamus; sed

D repulsze assiduitatem, assiduitate petitionis supe-

remus.

Ejusdem, — Cum Deus benelicia differt, atque
in longius protrahit, ne frangamur animis, neque
concidamus. Sepe enim Dominus dilationem hu-
jusmodi ad exercitium fidei producit.

Ejusdem. — Praclarum est cum Deo semper
pe! oraüonem consuetudinem habere. Nam si
congressus cum viro bono meliorem reddit illum -
qui cum eo congreditur, quanto magis idem ei
usuvenerit, qui diu noctuque cum Deo versatur !

Ejusdem. — Magnum bonum est oratio, si grato
animo fiat, nosque ipsos ita erudiamus, ut sive
votorum compotes simus, εἶχε vequlasss. Axa,

cQ. Ka! γὰρ ποτὲ μὲν δίδωσι, ποτὲ δὲ οὐ δίδωσιν, — Uo vas ἀξλνϑ. ΝᾺ —XX

143

S. JOANNIS DAMASCENI

14

quandoque rursus negat: utrumque utiliter. Ita-A ἀμφότερα χρησίμως. “Ὥστε χἂν λάδῃς, χἂν μὴ λά-

que, etiamsi non accipias, non accipiendo acce-
pisti; etiamsi quod optaveris, minime consecutus
sis, non consequendo consecutus es, Interdum
enim non accipere quod postulamus, satius est
quam accipere. Nam οἱ utile esset accipere, id
prorsus dedisset. Porro tuo bono non conaequi
quod petas, hoc plane consequi est.

Ejusdem. — Ingens armatura est oratio, ingens
ornamentum, presidium iggens. Nam cum homi-
nes oramus, sumptibus eti pecuniis opus habe-
mus, servilique assentatione, el magno circuitu
ac negotialidne. Neque enim saepenumero licel
eos reeta alloqui, penes quos dandi potestas est ;
verum prius famulos eorum, procuratoresque ct
administratores, tum pecuniis, tum sermonibus,
atque omni genere officii. demereri necessum esl;
ac tum eorum opera quod petimus impetrare
posse. Αἱ iu Deo secus se res habet. Neque enim
intercessoribus indiget, per quos sibl preces fe-
rantur, uec tam per alios quam per nos ipsos
exoratus, ad beneficia danda proclivis esi. Quin
et hic quidem, sive accipiamus, sive repulsam
patiamur, quæstum facere licet. Apud bomines
vero frequenter accidit ut. utrumque nobis detri-
mentum afferat. Quoniam igitur iis qui Deum
adeunt, tum 46877 lucrum majus est, tum major
facilitas : orationem ergo ne contemnamus. Tunc
enim tibi proclivius dat que postulas , cum per
teipsum postulas; modo tamen non perfunciorie
postules : id quod plerique faciunt. Nimirum lin.
qua quidem verba pronuntiat; animus vero vel
domus, vel fori viss circumvadit. Hoc autem
totum diaboli commentum est. Nam quoniam ez-
ploratum babet, nos, quo tempore cum Deo collo-
quimur, peccatorum veniam impelrare posse, ut
nobis orationis portum velut aggesta terra inter-
cludat, tunc in hoc incumbit, quo mentem no-

ὄῃς, ἕλαδες ἐν τῷ μὴ ἀπολαθεῖν " x&y μὴ ἐπιτύχῃς,
ἐπέτυχες ἐν τῷ μὴ ἐπιτυχεῖν. “Ἔστι γὰρ ὅτε τὸ μὴ
λαδεῖν ὅπερ αἰτοῦμεν, τοῦ λαόεῖν λυσιτελέστερον.
Εἰ γὰρ συμφέρον ἡμῖν πολλάχις τὸ λαδεῖν, πάντως
ἔδωχεν ἄν. Τὸ δὲ συμφερόντως ἀποτυχεῖν, ἐπιτυχεῖν
ἔστι.

Μέγα ὅπλον εὐχὴ, μέγας χόσμος, μεγάλη ἀσφά-
λεια, ᾿Ανθρώπων μὲν γὰρ δεόμενοι, καὶ δαπάνης
καὶ χρημάτων δεόμεθα, xai κολαχείας δουλοπρᾷ-
ποῦς, χαὶ πολλῆς περιόδου xal πραγματείας. 00
γὰρ ἐξ εὐθείας αὐτοῖς τοῖς κύριοις τοῦ δοῦναι τὴν.
χάριν ἕνι διαλεχθῆναι πολλάχις, ἀλλ᾽ ἀνάγχη πρό-
τερον διαχόνους, καὶ οἰκονόμους αὐτῶν, καὶ ἑπιτρό-

πους, χρήμασι καὶ ῥήμασι, καὶ παντὶ θεραπεῦσαι

τρόπῳ, καὶ τότε δι᾽ ἐχείνων τὴν αἴτητιν δυνηθῆναι
λαδεῖν. Ἐπὶ δὲ Θεοῦ οὐχ ἔστιν οὕτως. Οὐ γὰρ δεῖται
μεσιτῶν ἐπὶ τῶν ἀξιούντων, οὐδὲ οὕτως δι᾽ ἑτέρων πα.
ραχαλούμενος, ὡς δι᾽ ἡμῶν αὐτῶν τῶν δεομένων ἐπι-
νεύει τῇ χάριτι. Καὶ ἐνταῦθα μὲν, καὶ λαμόάνοντας,
καὶ uh λαμθάνοντας ἔστι χερδαίνειν, ἐπὶ δὲ τῶν ἀνθρώ.
πων ἐν ἑχατέῤῳ πολλάχις ἐδλάδημεν. Ἐπεὶ οὖν μεῖζον —-
τὸ χέρδος, καὶ πλείων ἡ εὐχολίᾷ τοῖς τῷ Θεῷ προσδ-
ἰοῦσι, μὴ καταφρονῶμεν εὐχῆς. Ἰότε γάρ σοι μᾶλλον
δίδωσιν ἃ αἰτεῖς, ἂν σὺ διὰ σεαυτοῦ αἰτῇ;, ἐὰν μὴ
παρέργως αἰτῇς, ὅπερ. ποιοῦσιν οἱ πολλοί. Ἡ γλῶσσα
μὲν λέγει τὰ ῥήματα, ἡ δὲ ψυχὴ τῆς οἰκίας ἢ ἀγορᾶς
τὰς ὁδοὺς περιέρχεται. Τοῦτο δὲ ὅλον τοῦ διαδόλου
τὸ χατασχεύασσμα. Ἐπειδὴ γὰρ οἶδεν ἡμᾶς xav
ἐχεῖνον τὸν καιρὸν διαλεχθῆναι πρὸς τὸν Θεὸν, Urt
δυνάμεθα xal ἀφέσεως ἁμαρτημάτων τυχεῖν, βου",
λόμενος ἡμῖν τὸν τῆς εὐχῆς προσχῶσαι λιμένα, xa
αὑτὸν ἐνίσταται τὸν χαιρὸν, ἐχχρούων ἡμῶν τὴν διά-
votav τῶν λεγομένων, ὥστε ζημιωθέντα; ἡμᾶς μᾶλ-
λον ἣ χερδαίνοντας, ἀπελθεῖν. Ταῦτα οὖν εἰδὼς, ἄν-
θρωπε, ὅταν προσίῃς Θεῷ, ἐννότσον τίνι προσέρχῃ,
xaX ἀρκεῖ σοι εἰς νῆψιν.

stram ab iis quse pronuntiamus, avellat, uti majore detrimento quam commodo affecti recedamus,
Hzc igitur quando comperta sunt tibi, o bomo, dui accedis ad Deum, considera ad quem acce-
das: hocque tibi ad vigilantiam comparandam sufficiat.

Ejusdem, homil. 7, de divers. spuria. — Se-
cessit Jesus in partea Tyri et Sidonis, et ecce mu-
lier, diaboli vetus armatura, qus» me e paradiso
expulit, mater prevaricationis, origo peccati, hzc
illa mulier venit. Nova res et admiranda! Judei
fugiunt, mulier consectatur. Hacque rogabat eum,
dicens : Domine, Fili David, miserere mei (Matih. xv,
32). Evangelista mulier efficitur, unaque, tum dei-
tatem, tum humanae carnis assumptionem confite-
tur : dicendo nimirum, Domine, dowinationenm ;
dicendo rursum, Fili David, assumptionem carnia
predicat. Miserere mei. Nullum, inquit, przclarum
facinus habeo, nullam ex proba conversatione fidu-
eciam. Ad misericordiam confugio, ubi salus a cen-
sura libera est. Et tu quidem, cum improba et fla-
gitiosa esses, qua fronte accedere ausa es? Ac vide

anulieris philosophiam. Non rogat Jacobum, nou

Ἐξῆλθεν ὁ Ἰησοῦς εἰς τὰ μέρη Τύρου καὶ Σιδῶ-
νος, καὶ ἰδοὺ γυνὴ, τὸ παλαιὸν ὅπλον τοῦ διαθόλου,
ἡ τοῦ παραδείσου με ἐχδαλοῦσα, f) μήτηρ τῆς παρα-
νομίας, ἡ ἀρχὴ τῆς ἁμαρτίας " αὐτὴ ἐχείνη ἢ γυνὴ
ἔρχεται. Καινὸν πρᾶγμα xal παράδοξον 1 Ἰουδαΐοι᾿
φεύγουσι, xal γυνὴ χαταδιώκει. Καὶ παρεχάλει
αὑτὸν λέγουσα" KUpis, Υἱὲ Δαδὶδ, ἐλέησόν με.
Εὐαγγελίστρια γίνεται dj γυνὴ, χαὶ τὴν θεότητα,
καὶ τὴν οἰχονομίαν ὁμολογεῖ" Κύριδ, καὶ τὴν δεσπο-
τείαν * ΥἹὲ Δαδὶδ, τῆς σαρχὸς τὴν ἀνάληψιν. Ἐ.2λέη-
σόν με. Οὐχ ἔχω κατόρθωμα βίου " οὐκ ἔχω παῤῥη-
clay πολιτείας. Ἐπὶ ἕλεον χαταφεύγω, ὅπον ἀνεξ-
ἐταστος σωτηρία. Καὶ τί εἶδες οὕτω, πονηρὰ οὖσα
xai παράνομος ; Πῶς ἐτόλμησας προσελθεῖν; Καὶ
ὅρα γυναιχὸς φιλοσοφίαν, Οὐ παραχαλεῖ Ἰάχωθον"
οὗ δέεται Ἰωάννον, οὐδὲ προσέρχεται Πέτρον, ἀλλὰ
διέτεινε τὸν χορόν. Οὐχ ἔχω μεσέτου χρείαν, ἀλλὰ

orat Joannem. non adit Petrum; sed chorum yum λοδύθαα ἂν vanus eut tov, SiS Sew

M45

SACRA PARALLELA.

M46

προσέρχομαι. Διὰ τοῦτο. χατέδη, διὰ τοῦτο aápxa A pervasit. Non, inquit, mediator mihi est ; verum

ἀνέλαδεν, ἵνα ἐγὼ αὐτῷ διαλεχθῶ. Ἄνω τὰ Xtpov-
Gin αὐτὸν τρέμουσι, καὶ χάτω αὐτῷ πόρνη διαλέγε-
ται. Ἐλέησόν us * ψιλὸν ῥῆμα, xat κέλαγος ἀχανὲς
σωτηρίας. Ἐλέησόν με' διὰ τοῦτο παρεγένον, διὰ
τοῦτο σάρχα ἀνέλαδες, διὰ τοῦτο ἐγένου ὅπερ εἰμί.
Ἄνω τρόμος, xa χάτω παῤῥησία. 'EAéncór ps *
«ἰἱ ἔχεις ; “ἔλεον ζητῶ. Τί πάσχεις ; Ἢ θυγάτηρ μου
κακῶς δαιμονίζεται. Ἢ συμπάθεια γυμνάζεται, ἡ
φύσις βασανίζεται. Ἐξῆλθε συνήγορος τοῦ θυγα-
τρίου" οὗ φέρει τὴν νοσοῦσαν, ἀλλὰ φέρει τὴν πίστιν.
Θεός ἐστι καὶ τὰ πάντα βλέπει. Ἡ θυγάτηρ μου
καπῶς δαιμονίζεται. Πένθος χαλεπὸν, τὸ χέντρον
«ἧς φύσεως, τὴν μήτραν διασχίζει, χλυδώγιον τοῖς
σπλάγχνοις εἰργάσατο. Τί ποιήσω; ᾿Απόλλυμαι. Καὶ
διὰ τί οὐχ εἶπεν, Ἐλέησον τὴν θυγατέρα μον, ἀλλὰ,
᾿Ε.λέησόν με; ἐχείνη γὰρ ἐν ἀσθενείᾳ ἔχει τὸ πάθος.
Οὐχ οἷδε τί πάσχει, χαὶ οὐχ αἰσθάνεται τῆς ἡδονῆς,
παραπέτασμα. τῆς συμφορᾶς ἔχουσα τὸ ἀνόδυνον,
μᾶλλον δὲ τὸ ἀναίσθητον. Ἐμὲ δὲ ἐλέησον, τὴν θεω-
ρὸν τῶν χαθημερινῶν χαχῶν. θέατρον ἔχω συμφορᾶς
ἐν τῇ οἰχίᾳ. Ποῦ ἀπέλθω; εἰς τὴν ἔρημον ; ἀλλ᾽ οὐ
τολμῶ αὐτὴν καταλιπεῖν μόνην. ᾿Αλλ᾽ εἰς τὴν ol-
æiav; ἀλλ’ εὑρίσχω τὸν πόλεμον ἕνδον, τὰ χύματα ἐν
τῷ λιμένι, Τί αὐτὴν χαλέσω ; νεχράν ; ἀλλὰ κινεῖται.
᾿Αλλὰ ζῶσαν ; ἀλλ᾽ οὐχ οἶδε τί πάσχει. Οὐχ οἶδα
εὑρεῖν ὄνομα ἐρμηνεῦον τὰ πάθος. Ἐμὲ ἐλέησον.
El τεθνήχει τὸ θυγάτριόν μου, οὐχ ἂν τοιαῦτα ἔπα-
ϑον. Παρέδωχα ἂν τὸ σῶμα τοῖς χόλποις τῆς γῆς,
xa τῷ χρόνῳ τὴν λήθην εἰσήγαγον, χαὶ διεφόρησα
τὸ ἕλχος. Νῦν δὲ νεχρὸν ἔχω διηνεχῇ μοι θεωρίαν
ἐργαζόμενον, ὑφαίνοντά μοι τὰ εραύματα, πλεονά-
ζοντά μοι τὸ ἔλχος. Πῶς εἶδον ὀφθαλμοὺς διαστρε-
φομένους, χεῖρας στραγγαλουμένας, πλοχάμους λνο-
μένους, ἀφρὸν προϊεμένην, τὸν δήμιον ἔνδον ὄντα,
xai μὴ φαινόμενον, τὰς μάστιγας φαινομένας ;
Ἔστηχα θεωρὸς τῶν ἀλλοτρίων καχῶν, τῆς φύσεώς
με χεντριζούσης.ς Ἐλέησόν us. Χαλεπὸν τὸ χλυ-
δύνιον, πάθος χαὶ φόδος. Πάθος φύσεως, xai qó6oz
δαίμονος. Προσελθεῖν' οὐ δύναμαι, οὐδὲ χατασχεῖν.
"Ost με τὸ πάθο;, χαὶ διαχρούεταί με ὁ φόδος.
᾿Ελέησόν με. ᾿Αλλ ἐννόητον γνναιχὸς φιλοσοφίαν.
Οὐχ ἀπῆλθε πρὸς μάντεις" οὐ περίαπτα ἐποίησεν"
οὐ μαγγανιστρίας γυναῖχας ἐμισθώσατο, ταύτας τὰς

patronam penitentiam nacta, ad fontem ipsun
accedo. Propterea descendit, proplerea carnem
assumpsit, ut ego ipsum alloquerer. Sursum Che-
Fubim eum expavescuni; infra meretrix ipsum
convenit. Miserere mei : simplex verbum, idque
immensum salutis pelagus. Miserere mei. Eam ob
causam accessisti, idcirco carnein induisti, idcirco
factus es id qnod sum. Sic videlicet tremor in
supernis est, in inferioribus locis fiducia. Miserere
mei. Quid babes? misericordiam quiero. Quid pa-
teris? Filia mes a demonio male vexatur (Ibid.).
Commiserationis flt exercitatio; natura excrucia-
tur. Exiit filie patrona : non quidem ægrotantem
gestat, sed fidem. Deus est, atque omnia contuetur.

B Filia mea a demonio male vezatur. Luctus gravis,

siimulus naturse iwaternum uterum diverberavit,
inque visceribus ipsius tempestatem excitavit. Quid
faciam? Pereo. Cur vero non ait, Miserere ſiliæ
mez. sed, Miserere mei ? Quoniam, inquit, morbus
ipsam in infirmitate detinet. Nescit quid patitur ;
non sentit quo in dolore versetur; ut qua velut

. quoddam calamitatis velum indolentiam habeat,

vel potius stuporem. Te vero mel quotidianorum
malorum spectatricis misereat, Spectaculum cala-
mitatis domi habeo. Quo me confcram ? in solitu-
dinem ? at eam solam relinquere non sustineo.
Dowumne? at intus bellum invenio, et fluctus in
portu. Quidnam vero eam dicam? mortuam? At
motu agitatur. Vivam? quid 468 vero patiatur,
exploratum non habet. Nomen invenire nequeo
quod bujusmodi calamitatem explicet. Mei miserere.
Si filia mea e vila excessissel, cum tantis dolori-
bus ποῦ conflictarer. Nam corpus terre gremie
tradidissem, ac per temporis diuturnitstem obti-
viene contracta, ulcus discussissem. Nunc vero
cadaver babeo, quod perpetuum mihi spectaculum
praebet, quod vulnera mili inlligit, doloremque
subinde meum exulcerat. Quonam pacto videre
queam iransversos oculos, distortas manus, solu-
tog capillos, spumam ore emissam, intestinum
carnificem, nec conspicuum, perspicua auteni: ver-
bera? Asto malorum alienorum spectatrix, lanci-
nante me οἱ pungente natura. Miserere mei. Tem-

γυμναζούσας τοὺς δαίμονας, xat αὐξούσας τὸ ἕλχος, p pestas gravis, affectio et. timor. Affectio nimirum

ἀλλ᾽ ἀφῆχε τοῦ διαδόλον τὸ ἐργαστήριον. 'EJAénoór
μδ' ἡ θυγάτηρ μου καχῶς δαιμογνίζεται. "Ὅσοι
πατέρες ἐγένεσθε, βοηθήσατε τῷ λόγῳ, xol ὅσαι
μητέρες κατεσχευάσθητε, Οὐ δύναμαι ἑρμηνεῦσαι
τὸν χειμῶνα ὃν ὑπέμεινε τὸ γυναῖον. Εἶδες τὴν xag-
τερίαν, τὴν ἀνδρείαν, τὴν ὑπομονήν. Ὁ δὲ οὐχ
ἀπεχρίθη αὑτῇ Aóyorv. Καινὰ τὰ πράγματα 1 Πα-
ραχαλεῖ, δέεται, χλαίει τὴν συμφοράν" αὔξει τὴν
«ραγῳδίαν " διηγεῖται τὸ πάθος, xal ὁ φιλάνθρωπος
οὐχ ἀποχρίνεται, ὁ Λόγος σιγᾷ, ij πηγὴ ἀποχλείε-
«αι, ὁ ἰατρὸς τὰ φάρμαχα συστέλλει. Τί τὸ χαινόν ;
«ἰ τὸ παράδοξον ; ΓΑλλοῖς ἐπιτρέχεις, καὶ ταύτην
ἀπιτρέχουσθαν ἀπελαύνεις. ᾿Άλλ᾽ ἐννόησον τοῦ ἰατροῦ
εὴν σοφίαν, Ὁ δὲ οὐχ ἀπεχρίγατο αὐτῇ λόγον.

nature, et timor demonis, Áccedere non possum,
nec ne continere. Urget me affectio; at propellit
timor. Miserere mei. Verum hic animadvertas vc-
lim mulieris philosophiam. Non ad divinos perrczit;
nou amuleta appendit fllie, non prastigiatrices
mulierculas conduxit ; eas, inquam, quae dæmo-
nes exercent, οἱ vulnus amplilicant : sed diaboli
officinam valere jussit. Miserere mei, filia mea a
denionio male vezatur. Quicunque parentes exsti-
tistis, opem meis sermonibus afferte : quaecunque
item matres. Neque cnim huic procellge, quam mu-
lier perpessa est, explicanda par suin. Vides per-
geverantiam , auagutudiwec SS, ESSAIS.
llle autem non tevpondw εἰ xetvexe NU. ὌΝ,

1i

S. JOANNIS DAMASCENI

1448

9 rem novam! Rogat illa, obsecrat, calamitatem A Τί οὖν; ἐπειδὴ οὐχ Ἐπέτυχεν &roxplato;, zpoo-

suam deplorat, tragoediam exaggerat, morbum
edisserit οἱ Verbum !acet, fons occluditur ; me-
dicus pharmaca sua contrabit. Quid sibi vult hec
nova re$, otque ab humano sensu aliena? Ad
alios accurris, hancque accurrentem submoves ?
Verum medicl sapientiam considera. Ille autem
non respondit ei verbum. Quid igitur? quandoquidem
responsum ea non impetravit, accedunt discipuli,
et dicunt illi : Dimitte eam , quia clamat post mos
(Matth, xv, 25). Tu externum clamorem spectas,
ego autem internum. Magna vox oris : at major
est animi. Dimitte eam, quia clamat post nos. Alius
evangelista dicit, anie nos. Pugnant hzc dicta, sed
tamen falsa non sunt. Utrumque enim illa faciebat.

ελθόντες ol μαθηταὶ αὐτοῦ, λέγουσιν αὑτῷ, 'AxC-
Avcor αὐτὴν, ὅτι κράζει ὄπισθεν ἡμῶν. "Αλλος
εὐαγγελιστὴς λέγει, ἔμπροσθεν ἡμῶν. Ἐναντία τὰ
εἰρημένα, ἀλλὰ οὐ ψευδῇ. ᾿Αμφότερα γὰρ ἑποίει.
Πρὸ τούτου ὄπισθεν ἔχραζεν. Ὅτε οὐχ ἀπεχρίθη,
ἔμπροσθεν ἦλθεν, καθάπερ χύων περιλείχων τοὺς
πόδας τοῦ δεσπότου. Ἀπόλισον αὑτήν. Θέατρον
περιέσεισεν, δῆμον συνήγαγεν. "AzxÓAvcoor αὑτὴν,
ὅτι χράζει ὄπισθεν ἡμῶν. Τί οὖν αὐτός; Οὐκ ἀκ-᾿
ectáAnr, εἰ μὴ εἰς τὰ πρόδατα τὰ dzxoJAoJóca
olxov "lopaxA. Ὅτε ἀπεχρίθη, χεῖρον ἐποίησεν
αὐτῆς τὸ ἕλχος. Τί οὖν ; διὰ τοῦτο ἄνθρωπος ἑγένον,
σάρκα ἀνέλαδες, οἰκονομίας τοσαύτας εἰργάσω, ἵνα
μίαν γωνίαν σώσῃς ; ᾿Απειρημένοι Χαναναῖοι, βδε-

Ante hoc enim ἃ tergo elamahat: cum autem nihil D λυχτοὶ τῆς ἀσεδείας, ἐναγεῖς, μιαροὶ, ἀκάθαρτοι,

ei responsi Christus dedit, a fronte venit, non
sccus ac canis dominl pedes lambens. Dimitte
eam. Theatrum in orbem excitavit : turbam
collegit. Dimitte illam, quia clamat post nos. Quid
ergo ille? Non sum missus, nisi ad oves qua perie-
runt domus Israel (Ibid. 24). Responso acerbita-
iem magis auxit vulneris. Quid igitur? hoccine
nomina factus es homo, carnem sumpsisti, tot res
gessisti, uu uni duntaxat angulo salutem afferres ?
Nimirum proscripti Cbananzi erant, ob impieta-
tem exsecrandi, scelerati, nefarii, impuri : nequi-
dem audire eos sustinebant Jud:ei, qui legem ob-
servarent οἱ implerent. Mulier porro Clananza
erat, de regione liac interdicta, in qua οἱ furor, et
rabies, et impietas grassaretur; in qua diaboli
tyrannis vigeret, et demonum bacchantes agerent ;
in qua natura proculcata esset, atque in amen-
tiam brutorum, imo in nequitiam dæmonum devo-
luta. Lex porro przceperat : Nihil 469 tibi cum
Chanancis commercii sit Σ ne quid eis dederis, nec
ab ipsis quidquam acceperis ; non. mulierem, non
pactorum, non contractuum tesseras (Deut. vii, 2, 5).
Quamobrem sepem interjecit, Ne ergo Judzi dice-
rent : Quia nobis relictis forss abscessisti, idcirco
tibi non credidimus, Ecce, inquit, ex gentibus
veniunt ad me, et eos repudio : vos vero fugientes
voco : Venite ad me, omnes qui laboratis et onerati
estis, et ego reficiam vos (Matth, xi, 28); nec ta-
men acceditis. Ilanc autem submoveo, e£ tamen
remanet. Palam apparui eis qui me non quzre-
bant. Dimitte eam, quia clamat post nos. Videamus
itaque quid regerat. Non sum missus, nisi ad oves
qua perierunt domus Israel. Vis illa auditis, vexi!,
el adoravit, dicens : Etiam, Domine (Matth. xv, 25).
Qui respondit : Non est bonum sumere panem filio-
rum, et mittere canibus (Ibid. 26). Quid igitur?
Etiam, Domine, inquit ; me canem vocas, ego te
Dominum appello ; tu me contumelia afficis, ego tc
laudo. Etiam, Domine ? nam et catelli comedunt de
micis qug cadunt de mensa dominorum suorum (Ibid.
97). O sapientiam mulieris ! Canem me vocas ? me
sicut canem ale. Probrum hoe non recuso. Yac
igitur canis alimoniam accipiam. Canem we vo-

οἶτε ἀχοῦσαι αὑτῶν ἡνείχοντο οἱ Ἰουδαῖοι, «bv νόμον
τελοῦντες, χαὶ πληροῦντες αὐτόν. Ἐπειδὴ fj γυνὴ Xa-
ναναία ἣν, καὶ τοῦ ὁρίου ἐχείνου τοῦ ἀπειρημένον,
ἔνθα καὶ λύσσα, καὶ μανία, καὶ ἀσέδεια ἐπέχειτο, xol
διαδόλου τυραννὶς, xal δαιμόνων βάχχαι, xat φύσις
πατουμένη, xdi el; ἀλόγων ἀλογίαν κατενεχθεῖσα,
εἰς δαιμόνων χαχία). Προσέτα“σε δὲ ὁ νόμος, λ1ηδέν
σοι καὶ Χαναγναίοις" μὴ δῷς, μὴ «ἀδῃς μετ᾽ ἐκεί-
γων. Μὴ γυναῖκα άδῃς, μὴ συμθόλαια, μὴ συν-
αλλάγματα. Διὰ τοῦτο φραγμὸν περιέθηχεν. "Iva
οὖν μὴ λέγωσιν οἱ Ἰουδαῖοι, Ὅτι ἀφῆχας ἡμᾶς, καὶ
ἀπῆλθες ἕξω, διὰ τοῦτο οὐχ ἐπιστεύσαμέν σοι. Ἰδοὺ
ἀπὸ ἐθνῶν ἔρχονται, καὶ οὐ δέχομαι αὐτοὺς, ὑμᾶς
δὲ φεύγοντας καλῶ" Δεῦτε πρός με, πάντες οἱ
κοπιῶγτες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω
ὑμᾶς, καὶ οὐκ ἔρχεσθε. Ταύτην δὲ ἀποῤῥίπτω, καὶ
παραμένει. Ἐμφανὴς ἐγενόμην τοῖς ἐμὲ μὴ ζητοῦ-
cw. ᾿Απόϊλυσον αὑτὴν, ὅτι κράζει ὄπισθεν ἡμῶν.
Ἴδωμεν οὖν τί λέγει" Οὐχ ἀπεστάλην, εἰ μὴ εἰς
τὰ πρόδατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραή.1. Ἢ à&
ἀχούσασα, 70e, καὶ προσεχύνησε «έγουσα" Ναὶ
Κύριε. Ὁ 06 φησιν, Οὐκ ἔστι καλὸν Aa6scr. τὸν
ἄρτον τῶν téxrur, καὶ βάλλειν τοῖς κυγνορίοις. Τί
οὖν; Ναὶ, Κύριε. Kóva με λέγεις, ἐγώ σε Κύριον
καλῶ" σύ με ὑδρίζεις, ἐγώ σε alvi). Ναὶ, Κύριε"
καὶ γὰρ τὰ κυγάρια ἐσθίει ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν
auxcórcur ἀπὸ τῆς τραπέζης τῶν κυρίων abtor.

p & σοφία γυναιχός ! Κύνα με λέγεις ; ὡς χύνα ys

θρέψον. Οὐ παραιτοῦμαι τὸ ὄνειδος " λάδω οὖν τὴν
τροφὴν τοῦ χυνός. Κύνα με ἐχάλεσας ; 06; μοι ψιχίον.
Συνήγορος ἐγένου μοι τῇ αἰτήσει, ἐν τῇ παροχῇ τὴν
συγχατάθεσιν ἐπίδειξον. Ναὶ, Κύριε’ καὶ γὰρ τὰ
κυγάρια ἐσθίδι ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν πιπτόντων
ἀπὸ τῆς τραπέζης τῶν κυρίων αὐτῶν. Τί οὖν ὁ
παραιτούμενος, ὁ διώχων, ὁ λέγων * Οὐχ ἔστι καλὲν
Ja6siv τὸν ἄρτον τῶν τέχνγων, καὶ δοῦναι τοῖς
κυναρίοις; 6 λέγων Οὐκ ἀπεστάλην εἰ μὴ εἰς τὰ
πρόδατω τὰ ἀποιλωλότα οἴχου Ἰσραήλ; Τί φησιν,
ὯὮ γύγαι, ἐπαινέτης ἐγένου; ἀναχηρύττεις τὴν qv
ναῖχα, οὐχ ᾷἔσχυνες αὐτήν: οὐχ ἐδιώχες ; διὰ τοῦτο
ἐδίωκον. Εἰ γὰρ ἐξ ἀρχῆς αὐτὴν ἀπέλυσα, οὖχ ἂν
ἔνηθες αὐτῆς τὴν πίστιν. Εἰ Ex προοιμίων ἕλαῦεν,.
ἀντηουνς τὰ ἂν Nesgn ga 9S, εἶνε. Seius

149

SACRA PARALLELA.

1450

Διὰ τοῦτο ἀνεδαλόμην τὴν δόσιν, ἵνα δείξω αὑτοῖς A casti ? micam mihi tribue. Petitioni mes tute ipse

τὴν πίστιν. Ὧ γύναι. Θεὸς λέγει, Ὧ γύναι! 'Axovt-
τωσαν οἱ εὐχόμενοι μετὰ βανᾳυσίας, Ὅταν εἴπω,
Hlapaxá)ssov τὸν Θεὸν, δεήθητι αὐτοῦ, ἱχέτεύσον
αὑτόν" λέγει, Παρεχάλεσα ἅπαξ χαὶ δεύτερον, τρί-
«0v, δέχατον, καὶ οὐχ ἔλαθον. Μὴ ἀποστῇς, ἕως ἐὰν
λάδῃς. Τότε ἀπόστηθι ὅταν λάδῃς" μᾶλλον δὲ τότε"
ἀλλὰ xal τότε παράμενε, αν λάδῃς, αἴτει" ὅταν δὲ
λάδῃς, εὐχαρίστησον, ὅτι ἕλαδες. Εἰσέρχονται πολ-
λοὶ εἰς τὴν Ἐχχλησίαν, καὶ ἀπαρτίζουσι μυρίους
στίχους εὐχῆς, xal ἐξέρχονται. Μὴ γὰρ πολλῶν
χρείαν ἔχει ὁ Θεὸς λόγων ; τῆς εὐχῆς σον μόνον χρῇ-
ζει. Καὶ τι, φησί" ἔχλινα, χαὶ ηὐξάμην ; “Ἕκχλινας
«ὰ γόνατα, ἀλλ᾽ fj διάνοιά σου ἔξω ἐπέτατο. Τὸ σῶμά
ϑου ἔσω, xal ἡ ψυχὴ σου ἕξω. Τὸ στόμα σου ἔλεγεν,
καὶ fj διάνοιά σου ἠρίθμει τοὺς τόχους, συμδόλαια,
συναλλάγματα, χωρία, χτήματα. 'O γὰρ διάδολος
πονηρὸς ὧν, καὶ εἰδὼς ὅτι ἐν χαιρῷ εὐχῆς μεγάλα
ἀνύομεν, τότε ἐπέρχεται. Πολλάχις χείμεθα ὕπτιοι,
καὶ οὐδὲν λογιζόμεθα, χαὶ ὁ vou; ἠρεμεῖ, “λθομεν
εὔξασθαι, χαὶ μυρίοι λογισμοὶ ἐπέρχονται, ἵνα ἡμᾶς
ἐχδάλῃ κενούς. Ταῦτα εἰδὼς ἐν ταῖς εὐχαῖς, γίνωσχε
τὴν Χαναναίαν. ᾿Αλλ᾽ οὐχ ἔχεις θυγατέρα δαιμονι-
ζομένην. Τί εἶπεν ἡ Χαναναία; ᾿Ελέησόν με ἡ
θυγάτηρ μου καχῶς δαιμονίζεται. Μέγας ὁ δαί-
μων, ἀμαρτία" ὁ ξαιμονιῶν ἐλεεῖται, ὁ ἁμαρτάνων
μισεῖται. Ἐχεῖνος συγγνώμην ἔχει, οὗτος ἀπολογίας
ἐστέρηται. Ἑ.λόησόν μὲ" βραχὺ τὸ ῥῆμα, καὶ πέ-
λάγος φιλανθρωπίας. “Ὅπου γὰρ ἔλεος, πάντα τὰ
ἀγαθά. Κἂν ἕξω ἧς, χράζε χαὶ λέγε, Ἐλέησόν με"

μὴ κινῶν τὰ χείλη, ἀλλὰ τῇ διανοίᾳ βοῶν" xal σιω- C

φᾳώντων ἀχούει ὁ Θεός, Οὐ ζητεῖται τόπος, ἀλλ᾽ ἀρχεῖ
τρόπος. Ὁ Ἱερεμίας ἐν βορδόρῳ ἦν, xai τὸν Θεὸν
ἐπεσπάσατο. Ὁ Δανιὴλ ἐν λάχχῳ λεόντων, χαὶ τὸν
Θεὸν ἐξευμενίσατο᾽ οἱ τρεῖς παῖδες ἐν τῇ χαμίνῳ
ἦσαν, χαὶ τὸν Θεὸν ἐδυσώπησαν. Ὁ λῃστὴς ἔσταυ-
i0, καὶ ὁ σταυρὸς οὐχ ἐχώλυσεν, ἀλλὰ παράδεισον
ἤνοιξεν. Ὁ Ἰὼδ ἐν χοπρίᾳ Tiv, καὶ τὸν Θεὸν Doy
χατεσχεύασεν. Ὅπου ἐὰν ἧς, εὔχου. Κὰν διχαστῇ
καραστῇς, εὔχου. Ὅταν ὀργίζηταί σοι διχαστὴς,
εὔχου. θάλασσα ἦν ἔμπροσθεν, ὄπισθεν οἱ Αἰγύπτιοι
ἐξίωχον, μέσος ὁ Μωσῆς. Πολλὴ εὐχὴ ἐν τῇ στενο-

χωρίᾳ" ἀλλὰ μέγα τὸ πέλαγο; τῆς εὐχῆς. “Ὅπισθεν.

ol Αἰγύπτιοι ἐδίωχον, xav μέση ἡ εὐχή. Καὶ οὐδὲν

ἐλάλει Μωσῆς καὶ λέγει αὐτῷ ὁ Θεὸς, Τί βοᾷς πρός p

με; Κἂν τὸ στόμα δου σιγᾷ, ἀλλ᾽ fj χαρδία σου
fof. Καὶ σὺ ὅταν παραστῇς διχαστῇ μεμηνότι xoi
τυραννοῦντι, xal ἐπ᾿ αὐτῶν τῶν δημίων, εὔχου τῷ
θεῷ. Εὐχομένου δέ σου, τὰ χύματα χαταστέλλετα:.
Ὃ διχαστὴς ἐπὶ σέ ; πρὸς τὸν Θεὸν φεῦγε΄ 'O ἄρχων
πλησίον σου: σὺ τὸν Δεσπότην παραχάλεσον. Μὴ
γὰρ ἄνθρωπός ἔστιν ; ἀεὶ ἐγγύς ἐστι, xal πανταχοῦ
ἐστι, xa πάντα πληροῖ. Ἐὰν θέλῃς παραχαλέσαι
ἄνθρωπον, xaX μαθεῖν τί ποιεῖ, διαχονῶν οὐκ ἀπο-
κρίνεται. Ἐπὶ δὲ τοῦ Θεοῦ οὐδὲν τοιοῦτον. Ὅπου
& ἂν ἀπέλθῃς xaX χαλῇς, ἀχούει. Οὐ θυρωρὸς, οὐκ
οἰκονόμος, οὐ μεσίτης, οὐ διάχονος, οὐδὲν τούτων.
Εἰπέ" ᾿Ελέησόν u8, xaV ὁ Θεὸς παραγίνεται. "Ext
λαλοῦντός σου ἐρεῖ’ Ἰδοὺ πάρειμι. Ὧ ῥῆμα ἣμε-
ParRot, Gn. XCV.

patrocinatus es; fac in largiendo annuentem ie
prebeas. Etiam, Domine : nam et catelli comedunt
de micis que cadunt de mensa dominorum suorum.
Quid igitur ille qui recusabat, qui abigebat, qui
dicebat : Non est bonum sumere panem filiorum, et
dare canibus ? qui dicebat : Non sum missus, nisi
ad oves quem perierunt domus [srael 7 Quid ait :
O mulier (1bid. 23) | Quid est hoc? laudator effectus
es? mulierem prsedicas? an non eam probris in-
cessebas? an non insectabaris? idcirco, inquit,
insectabar. Nam si statim eam missam fecissem,
ipsius fldem minime perspectam habuisses. Si
statim accepisset, pedem retulisset, nec thesaurum
ipsius cognovisses. Ideo dare distuli, ut fidem

D ipsius ostentarem. O mulier! Deus dicit : O mu-

lier ! audiant qui illiberali animo precantur. Cum
dixero, Deum roga, ora eum, supplica ei ; respon-
det ille: Semel atque iterum, terlioque ac decies
rogavi, nec aecepi. Αἱ velim ne desinas, donec
acceperis. Tunc demum absiste, cum acceperis ;
imo ne tum quidem, sed magis etiam persiste,
Sive non accipias, pete; sive accipias, gratias age
qued acceperis. Permulti Ecclesiam ingrediuntur,
et innumeros precationum versiculos evolvunt,
atque ita excedunt. Nunquid Deus verborug pro-
lizitate opus habet ? precationem tuam duntaxat
quærit. Ecquid, ait, inclinavi me, et oravi? Genua
flexisii ; mens vero tua extra volavit. Corpus tuum
intus erat, animus foris. Os tuum loquebatur ; mens
vero fenora, contractus, commercia, predia,
pecunias numerabat. Diabolus siquidem, quia 1na-
lignus est, nosque inter orandum multa perficere
novit, tunc in nos invadit, Supini szpe jacemus,
et nihil cogitando, tranquilla mente consistimus.
Accessimus oraiuri, statimque sexcentze cogitatio-
nes ingruunt, ut nos ille vacuos expellat. Il: cum
tuis in orationibus sentias, intuere Chauanzam.
Ast filiam a dæmone vexatam non babes. Quid
dixit Chananea? Miserere mei : filia mea malea
damouio 7) torquetur. Magnus daemon est pecca-
tum. Qui obsidelur a dæmone, miserationi est,
odio, qui peccat. Ille veniam obtinet, hic excusa-
tione caret. Miserere mei. Exiguum verbum ; at
benignitatis est pelagus. Ubi enim misericordia,
illie omnia bona sunt. Etsi extra templum versaris,
nihilominus clama, et dic ; Miserere mei; non labra
inovens, sed mente clamitans : nam et tacentes
audit Deus. Non quaritur locus, modus sullicit.
Jeremias 1n ceno erat, et Deus. ipsum extraxit.
Daniel in lacu leonum, et Deum placavit : tres
pueri in fornace erant, et Deum exoraverunt.
Latro in crucem actus erat, nec tamen crux im-
pedimento fuit, quin potius paradisum aperuit. Job
in sterquilinio sedebat, Deumque sibi propitium
reddidit, Ubicunque fueris, ora. Etsi coram judice
sisterig, ora. Etsi judex irascitur, ora. A fronte
erat mare, ἃ tergo. Aga ones NEM

medius Moyses erox. ho ytees VANS X

1451

S. JOANNIS DAMASCENI

1452

ingens est precationum pelagus. À tergo instabant A ρότητος γέμον, obx ἀναμένον τἐλέσαι τὴν εὐχήν.

A!gyptii, medium locum precatio eb(nebat. Quin aec
verbum ullum ere Moyses promebat, et tamen Deus
dicebat : Quid clamas ad me (Exod. xiv, 15)? Etsi os
tuum silet, attamen cor tuum vociferatur. Tu quoque
tametsi coram jadice fürente et cradeH sistaris, imo
et inter carnifices verseris, Deum ora. Te enim orante
fluctus comprimuntur. Judex instat ἢ ad Deum fuge.
Imrminet prefectus? tu Dominum roga. Nunquid enim
homoest? semper prope est, ubique est, omnia implet.
Si vis bominem rogare, et quid rerum sgot nosse;
minister nen respondet. At in Deo nihil tale est.
Quocunque enim abieris, οἱ eum invoces, audit.
Non janitor, non procuratot, non sequester, non
famulus adest : nihil istorum. Dic, Miserere mei,
οἱ Deus præsto est. Adhuc loquente to dicet : Ecce
adsum. O vocem mansuetudinis plenam! non
ezspectat dum orationem absolveris. Necdum ἢ-
niisti, e& donum accipis. Miserere mei : Chananzeam

Οὐδέπω τελεῖς τὴν εὐχὰν, καὶ λαμδάνεις τὴν δόσιν.
᾿λέησόν uis * ταύτην μιμησώμεθα τὴν Χαναναίαν.
᾿Ελέησόν με" ἡ θυγάτηρ μον χαχῶς δρεμονίζεεαι.
Καὶ τί ἤκουσεν ; Ὧ γύναι, μεγάλη cov ἡ πίστις"
γενηθήτω σοι ὡς θέλεις. ᾿ξξηπορήθης, ὑδρίσθης
παρ᾽ ἐμοῦ. ᾿Ακεδίωξά σε, καὶ οὖκ ἀνεχώρησας, ἀλλὰ
καρέμεινας. ᾿Αληθῶς, Ὧ γύγαι, μεγάζη σου à
πίστις. ᾿Απέθανεν ἡ γυνὴ, καὶ τὸ ἐγχώμιον αὑτῆς
μένει διαδήματος λαμπρότερον εἰς ὅσην ἥλιο; ἐφορᾷ
τῆν. ᾿Αχούεις τοῦ Χριστοῦ λέγοντος. "D γύναι, Me-
γάλη cov ἡ πίστις" γενηθήτω σοι ὡς 06Asic σύ.
Καὶ ἐξῆλθε τὸ δαιμόνιον, καὶ ἰάθη ἡ θυγάτηρ αὐτῆς.
Πότε ; ἀπὸ ὥρας ἐκείνης. Οὐχ ἐξ ἧς ἦλθεν ἡ μήτηρ
αὐεῆς, ἀλλ᾽ ἐξ ἧς ἤχουσε παρὰ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν,
"Q γύναι, μεγάλη cov ἡ πίστις" γενηθήτω σοι ὡς
θέλεις. Καὶ λοιπὸν ἦλθεν προσδοχοῦσα εὑρεῖν δαιμο-
γιζομένην, χαὶ εὗρεν ὑγιαίνουσαν, τῷ θελήματι αὐτῆς
θεραπευθεῖσαν κατὰ τὴν κέλευσιν τοῦ Δεσπότου.

hanc imitemur. Miserere mei; filia meaa demonio male torquetur. Et quid illa audivit? Mulier, magna
est fides (ua : fat tibi sicut vis (Matth. xv, 38). In summa apiei ansietate fuisti, male a me babita
€$ ; abegi te, nec recessisti, sed permansisti. Vere, O nmufier, magna est fides tua. Mortem obiit. mulier,
et laes ipsius manet díadeinate quovis illustrior, quaquaversum sol terram inspicit. Audis Christum
dicentem : O mulier ! magna est fides tua : flat iibi sieut vis. Exiit subinde demonium, senataque est
filia ipsius. Quando? ez illa hora (Ibid.). Non ex ea bora qua mater accessit, sed ex ea qua a Domino
Balvatote nostro audivit : O mulier ! magna est fides tua : fiat tibi sicut vis. Ac deinceps domum venit,
existimans fore ut filiam adhuc possessam ἃ demone offenderet; atque incolnmem eam reperit,

voluntatis nimirum suz opera secundum Domini jussum sanitati restitutam.

S. Cyrill. — Oportet semper orare (Luc. xvii, 4), C.

hoc est, et ante certamina, et in ipsismet certami-
nibus; ac coelitus auxilium exposcere.

Euseb. — Pro communi hominum salute prius,
tum deinde pro sua quisque debet orare. In socie-
tatem enim facti sumus; et qui eam propriis suis
commodis praefert, ille admodum acceptus Deo
fuent.

&71 S. Nili. — imperavit Dominus, ut ipsum
invoces ín die tribulationis. Quare cunctari non
debemus, sed cum semper alias, tum preesertim
afflictionis tempore divinam opem implorare; quo
perspicuum hostibus faciamus minime nos adversis
rebus absorptos esse, sed ſidenti animo sursum ad
Deum oculos conjectos habere.

Ἀεὶ προσεύχεσθαι δεῖ, xol πρὸ τῶν ἀγώνων,
xai ἐν αὐτοῖς sol; ἀγῶσι, καὶ τὴν ἄνωθεν ἐπιχου-
ρίαν αἰτεῖν.

Ὑπὲρ τῆς χοινῆῇς τῶν ἀνθρώπων, χρὴ εὔχεσθαι
πρότερον σωτηρίας, εἶθ᾽ οὕτως ὑπὲρ ἑαυτῶν, Ἐπὶ
γὰρ κοινωνίαν γεγόναμεν, καὶ ταύτην ὁ προτιμῶν
«οὔ καθ’ ἑαυτὸν ἰδίου, μάλιστα εἴη Θεῷ χεχαρι-
σμένος.

Προσέταξε Κύριος, ἵνα ἐπιχαλέσῃ αὐτὸν ἐν ἡμέρᾳ
θλίψεως. Διὸ οὐ χρὴ κατοκνεῖν, ἀλλὰ παντὶ μὲν χαιρῷ
ἐπικαλεῖσθαι τὸν Θεὸν, μάλιστα δὲ ἐν τοῖς χαιροῖς
τῶν θλίψεων, ἵνα δείξωμεν τοῖς ἐχθροῖς, ὅτι κατεπό-
θημεν ὑπὸ τῶν περιστάσεων, ἀλλὰ μετὰ πεποιϑή-
σεως πρὸς τὸν Θεὸν ἄνω βλέπομεν.

Ejusd, — Cum szpenumero Deum precatus fue- D πΠλειστάχις δεηθεὶς, χαὶ ἀποτυχὼν, μὴ ἀποκάμῃς,

ris, nec impetraveris, ne propterea desponderis ani-
mum : quin potius supplices ad ipsuin libellos re-
novans, impudenter accede. Nam in summis rerum
difficultatibus pudore impudentia potior est. Quem-
admodum enim Dominus dicit : Dabitur ei propter
inverecundiam quidquid voluerit (Luc. xs, 8).

Ejusd. — Veluti respirare nunquam intempesti-
vum est, sic nec mystica munera a Domino postu-
lare, ad extremum usque spiritum.

In die, inquit, clamavi, et nocte coram te, Do-
mine Deus meus (Psal, vxxxvu, 9). Vides quemad-
snoduw divinus ille David nobis in exemplum est,
ub sine intermissione oremus, nec in languorem

&c tsedium devolvamur ?

μηδὲ ἀπελπίσῃς, ἀλλὰ ἀναχαινίσας τοὺς “πρὸς τὸν
Θεὸν λιδέλλους, κάλιν πρόσελθε ἀναιδῶς τῷ δεσπότῃ.
Προτιμᾶται γὰρ ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς αἰδοῦς ἡ &val-
δεια. Διὰ γὰρ τὴ» ἀναίδειαν αὐτοῦ δρθήσεται
αὐτῷ ὅσον θέλει͵ καϑὼς εἶπεν ὁ Κύριος,

Ὥσπερ ἀναπνεῖν οὐδέποτε ἄχαιρον, οὕτως οὐδὲ
τὸ αἰτεῖσθαι παρὰ Κυρίον τὰ αἰτήματα μυστιχὰ, μέ»
χρις ἐσχάτης ἀναπνοῆς.

Ἡμέρας, φησὶν, ἐχέχραξα, καὶ ἐν νυχεὶ ivar-
κίον σου, Κύρια ὁ Θεός μου. Ὁρᾷς πὼς Δαβὶδ ὁ
θεσπέσιος ὑποτύπωσις ὑμῖν γίνεται πρὸς τὸ ἀδε2»
λείπτως εὔχεσθαι͵ xal μὴ καταφέρεσθαι εἰς ἀχηδίαν.

1153

SACRA PARALLELA.

tibl

El πλεονάχις ὠφελήθημεν ἀνδῤὶ ἀγαθῷ συντυ- Α Si ex probi viri congressu perszpe utilitatem

χόντες, πηλίχα χερδανοῦμεν καθ᾽ ἡμέραν καὶ νύχτωρ
προσδιαλεγόμενοι δι' εὐχῆς, καὶ ψαλμῳδίας τῷ Δε-
68071) τῶν ὅλων]

Οὐ τὸ τυχὸν ἀγαθὸν, ἀλλὰ xal ἄγαν μέγα τὸ κάν-
«οτε διὰ τῆς ἰχετείας ἑαυτοὺς τῷ χρείττονε παρατί-
θεσθαι.

Οὐ μικρὸν τοῖς ἐλαχίστοις χαὶ τὸ μίαν βαθμίδα
τῆς τῶν ἀρετῶν χλίμαχος ἀναθῆναι, xal τέως ἄνω
γενέσθαι τῆς γῆς.

Τόλμησον προσελθεῖν μετὰ χλαυθμοῦ τῷ οὐρανίῳ
ἀρχιάτρῳ Ἰησοῦ, καὶ πάντα τῆ: ψυχῆς ἀπογυμνῶ-
σαι τὰ τραύματα. Οὐδὲν γὰρ ἂν εἴη πάθος, ὅπερ μὴ
ἰσχύει θεραπεῦσαι Χριστὸς ὁ oO χνθυωπότατος.

accepimus, quantum tandem quaestum faciemus,
noctu diuque per orationem εἰ psalmodiam cum
Deo colloquentes! ὁ

Non vulgare, sed permagnum bonum est per
orationem Deo semper se commendare.

Non parvum est infimis hominibus vel unum
sitem gradum scale virtutum ascendisse, atque
ita supra terram se sustulisse.

Cum luctu. et lacrymis ad coelestem illum sum-
mumque medicum Jesum ne dubites accedere,
omniaque ipsi animz tuz vulnera aperire. Neque
enim morbus ullus esse queat, quem humanissimus
ille Christus non dispellat.

Τοὺς σχώληκας τῆς διανοίας ἐξχοανίξειν σπεῦδε Β — Vermes animi per orationem et Jejunium inten-

δι' εὐχῆς, χαὶ νηστείας, xai ἀγρυτινίας εὐτόνου.

KO ἴσθι, καὶ εἰς τὸ γῆρας αὐτὸ ἐληλαχότας τινὰς
ἔγνωμεν, δι' εὐχῆς καὶ ἐλπίδης μέγιστον λελογχότας
ἐ κουρανίου χαρίσματος,

Οὐδὲν παντελῶς ἀντιτάξασθαι δύναται τῷ Κυρίῳ,
οὗ χρόνος, οὗ τόπος, οὐ πρᾶγμα, οὐ διάθδολος βρέ-
μων, οὗ δαΐμονες πολεμοῦντες, οὐχ ἀσθένεια ψυχιχὴ
ἣ σωματιχὴ, οὐ λογισμῶν στειρώσεις, οὐ νόμος με-
λῶν σαρχός τε χαὶ αἴματο;, ὧν χαταχαυχᾶται ὁ Σα-
τανᾶς χαὶ δράχων, ὁ τὴν ἰσχὺν ἐπ᾽ ὀσφύος χεχτη-
μένος, τὴν δὲ δύναμιν αὐτοῦ τὴν μεστὴν βδελυγμίας,
ἐπ’ ὀμφαλοῦ τῆς γαστρός" οὐχ ἕξις χαχίστη πολυ-
παϑῆς " οὗ συνήθεια πολυετής τᾷ xal χρόνιος.

O0 περιποιητέον ἡμῖν τοὺς ἀρέσχοντας τῷ διαδόλῳ
λογισμοὺς, ἀλλὰ ἀναιρετέον ⁊ij τοῦ θείου λόγου πα-
ραξιφίδι.

, Ἢ yox ἡμῶν, φησὶν, ὡς σερουθίον ἐἀῤῥύσθη
ἐκ τῆς. καγίδος τῶν θηρευόντων δαιμόνων. Ὥσπερ
γὰρ τὰ στρουθία διὰ τῆς τῶν πτερῶν χινήσεως μεῖ-
ἀρσια γίνεται ἄνω τῆς γῆς, οὕτω xai ὁ θεοσεδὴς
ἄνθρωπος ἀπὸ τῶν ἐπιγείων πρὸς τὰ ἐπουράνια διὰ
προσευχῶν μετατίθηαιν ἑαυτόν.

Τὴν δύναμιν πληροῦτε τῆς προσευχῆς. Εἴτα γὰρ
ἀσθίετε, φησὶν, εἴτε πίνετε, εἶτα τί ποιεῖτε, πάντα
εἰς δόξαν Θεοῦ ποιεῖτε. Καθεζόμενος ἐπὶ τρχπέζης,
προσεύχου" προσφερόμενος τὸν ἄρτον, τῷ δεδωχότι
τὴν χάριν ἀποπλήρου, Παρῆλθεν ἡ χρεία τῶν Beu-
μάτων ; ἡ μέντοι μνήμη τοῦ εὐεργέτον μὴ παρερ-

lamque vigiliam tollere de medio festines.

Hoe rescias velim, me quosdam ad senectutem
usque provectos nosse, qui per orationem et spem
robur maximum divinitus consecuti sunt.

Nibil prorsus Deo reluctari potest, non tempus,
non locus, non negotium ullum, non fremens dia-
bolus, non belligerantes dsemones, non infirmitas
animi vel corporis, non rationis privatio, non lex
carnis et membrorum, quibus gloriari solet Sata-
D3s et draco, cujus vires in lumbis sit:e sint, et
robur abominatione plenum in umbilico ventris ;
non rurgum vitiosus multiplicinm affectionum ba-
bitus, non diuturna atque inveterata consuetudo.

Ejusd. -- Nequaquam nobis fovendzs cogitationes
sunt quis diabolo placeant, sed divini verbi gladio
amputandie. '

Ejusd. — Anima nosira sicut passer. erepia est,
inquit, de laqueo venantium (Psal. exin, 7), de-
monum scilicet. Velut enim passeres alas agitando
supra terram se efferunt; sic quoque religiosus
homo qui Dei cultor est, per orationes a terrenis
ad culestia se transfert.

S. Basil. homil. in. S. Julit. —Vim orationis ex-
plete. Sive enim comeditis, inquit, sive bibitis, sive
quid aliud facitis, omnia 479 in gloriam Dei fa-
cite (I Cor. x, $1). Cum sedes in meusa, ora ; cum
panem sumis, gratias oge iJli qui largitus est. Ne-
cesgitas ciborum Uransiit * a£ beneficii (yi memoria

χέσθω. Τὸν χιτῶνα ἐνδυόμενος, εὐχαρίστει τῷ δε- D non transeat, Cum tunicam induis, donatori grates

δωχότι. Τὸ ἱμάτιον περιθαλλόμενος, αὔξησον τὴν εἰς
Θεὸν ἀγάπην, ὃς καὶ χειμῶνι, xal θέρει ἐπιτήδεια
ἡμῖν σχεπάσματα ἐχαρίσατο, τὴν τὸ ζωὴν ἡμῶν
συντηροῦντα, xai τὸ ἄσχημον περιστέλλοντα. Ἐπλη-
ρώθη ἡ ἡμέρα; εὐχαρίστει τῷ τὸν ἥλιον εἰς ὑπηρε-
σίαν τῶν ἡμερινῶν ἔργων χαρισαμένῳ ἡμῖν, πῦρ δὲ
παρασχομένῳ τοῦ φωτίζειν τὴν νύχτα, χαὶ ταῖς λοι-
«αῖς χρείαις ταῖς χατὰ τὸν βίον ὑπηρετεῖν. Ὅταν
ἀναδλέψῃς πρὸς οὐράνὸν, καὶ πρὸς τὰ τῶν ἀστέρων
ἀνατενίσῃς χάλλη, προσεύχου τῷ Δεσπότῃ τῶν ὁρω-
μένων, καὶ προσχύγει τὸν ἀριστοτέχνην τῶν ὅλων
Θεὸν, ὃς ἐν σοφίᾳ τὰ πάντα ἐποίησεν.

"Urav περί τινο; ἀγαθοῦ παρακαλέσῃς τὸν Θεὸν,

habe. Cum te veste obtegis, fac tuus erga Deum
amor crescat, qui indumenta οἱ æsltati, et hiemi
accommodata nobis prebuit, quibus eum vita nostra
conservalur, tum obscenilas nosira tegitur. Dies
pene illuxit? ei gratiam babe qui nobis, e£ solem
ad djurnorum operum ministerium, et ignem, tum
ad illustrandam noctem, tum ad reliquas vitze ue-
cessitates explendas concessit. Nox rursus aliaa

precandi materias suppeditet. Cum in eclum ocu-

los attollis, ac sideruin pulchritudinem cernis, ora
Dominum eorum quo contueris, et. provstaptissi-
mum omnium rerum artificem Deum, qui oinnia.
sapiener condi, sÀota..

S. Nili, — Gum bow COMPAR CANVA. eS

1455

S. JOANNIS DAMASCENI

obsecras, nec (6 ille statim exaudil, ne propterea A xal μὴ εἰσαχούστ cou παραυτίχα, μῇ δλιγωρήσῃς,

fatiscas, aut pusillo abjectoque animo sis, Fre-
quenter enim id quod postulas, iu presens tibi non
conducit. Omnis, inquit, qui petit accipit (Matth. vn,
8). lta demum autem accipit, si illa petat quz anl-
mz sum conducibilia sinl.

Ejusd. — Inter orandum, nec opes, nec prospe-
ram valetudinem, nec hostium ultionem pelas ; sed
ea duntaxal quis ad anima salitem adjumento
sinl.

Cum male et noxie aliquid petis, similis efficeris
homini febre laboranti, qui enixe rogitet ut sibi
vinum -porrigatur. Deus vero, qui fulura: prospi-
cit, cupidilali Luz: morem non gerit, nec quod
stulte postulzs, largitur,

S. Euseb, — Proditoris Judæ recordemur, ut non
ex ecelesia pedem referamus. Hoc enim illi ruina
initium fuit, quod in oralione non perstiterit. Nam
cuim primus omnium panein. accepisset, discessit ;
£tatimque Satanas in eum intravit, isque ad prodi-
tionem properavit, Quocirca, si quis, antequam
sbeundi potestas fiat, abierit, easdem, ac Judas
posnas persolvet, Ne igitur commitiamus ut pro-
pter uoam horam cum Juda condemnemur. Nihil
nobis molestis permansionis mora allatura est.
Non tempestas intus est, non ignis, non alia sup-
plicia.

S. Nili. — Cum Dominus in Evangeliis homini
dicat : Omni petenti te da. eleemosynam ( Luc. vi,
50); quanto magis Dominus ipse cuilibet oranti
amplissimas misericordias, et peccatorum veniam,
molestiarumque depulsionem, imo sexcenta bona
daturus est !

"Christus omnium Rex et Deus, iis qui ex ope. sua
pendent, et intimo pectore ingemiseunt, qua.nlibet
mullis peccalorum sarcinis onusti sint, minime
tamen adversatur 3 quin potius benigne acceplos
purgat, adoptionis donum eis largitur, et progressu
temporis virtulum opifices reddit.

473 TIT. Vlil. — € eleemosyna, et beneficentia

in panperes.
Deut. xv, 11. — « Non deerit. pauper in terra.

Propterea ego przcipio tibi facere verbum istud,

dicens : Aperiens aperies manus tuas fratri tuo D

^4 πένητι τῷ ἐπιδεομένῳ. » --- « Οὔχ ἀποστρέψεις

pauperi et indigenti, » — 7. « Non avertes ma-
mum iuam a fratre tuo. »

Deut. x, 19. — « Ego tibi precipio amare adve-
nàm, el dare ei panem et vestimentum. »

Job xxxi, 52 et 16-20; xxix, 15. — Janua mea

omni venienti aperta erat, Imbecilles eo quo opus.

habebant, frustrati non $unt : vidus autem ocu-
lum non tabeféci. Si et panem meum comedi [50-
Jus, et non. pupillum participem ejus feci ? aut si
despesi nudum pereuntem, et non vestivi eum?
impotentes autem δὶ non benedixerunt mibi? de
tonsnra ovium mearum calefacti sunt humeri eo-
rui. Oculus eram cecorum, et pes claudorum.
Pater eram inürmorum. »

μηδὲ μιχροψυχήσῃς «Πολλάκις γὰρ πρὸς τὸ παρὸν οὐ
συμφέρει aot τὸ αἴτημα. Πᾶς ὁ αἰτῶν Aag
φησί, Λαμθάνει δὲ, εἴπερ ζητοίη τὰ συμφέροντα τῇ

- —— ἐν — baee μὴ ὑγείαν, nA
τῶν ἐχύρων &puvav, ἂν ἀνθρωπίνην,
μόνον τὰ συντελοῦντα μὰ σωτηρίαν ψυχῆς.

Ἐὰν xaxũc καὶ ἀξυμφόρως αἰτεῖς, καθάπερ ὁ
πυρέττων ἄνθρωπος παραχαλεῖ παρασχεῖν αὐτῷ
οἶνον, προσδλέπων ὁ Θεὺς τὰ μέλλοντα, οὐ ποιεῖ τὸ
θέλημά σου " οὐ παρέχει τὴν ἀλόγιστον αἴτησιν.

Β μνησθῶμεν τοῦ προδότου Ἰούδα, καὶ μὴ ἐξέλθω-

μεν τῆς ἐχχλησίας, Ἐκχείνῳ γὰρ ἀρχὴ ἀπωλείας
γέγονε, τὸ μὴ παραμένειν τῇ εὐχῇ. Λαδὼν γὰρ τὸν
ἄρτον πρῶτος τῶν λοιπῶν ἐξῆλθε, χαὶ εὐθέως ἐχώ-
ρησεν εἰς αὐτὸν ὁ Σατανᾶς, xa| εἰς τὴν προδοσίαν
ἐσπούδασεν. Tàv οὖν τις πρὸ τῆς ἀπολύσεως ἐξέλθῃ,
τὰς τοῦ Ἰούδα εὐθύνας ἀποτίσει. Μὴ οὖν διὰ μῖαν
ὥραν μέλλωμεν μετὰ Ἰούδα χαταχρίνεσθαι. Οὐδὲν
ἡμᾶς βαρήσει fj παραμονὴ " οὗ χειμῶνας ἔνδον ἔχει,
οὗ πῦρ, οὐχ ἕτερα κολαστήρια,

El λέγει τῷ ἀνθρώπῳ ὁ Κύριος ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις,
ὅτι, Παντὶ τῷ αἰτοῦντί ce δίδου τὴν δϊεημοσύγην,

πολλῷ μᾶλλον αὑτὸς ὁ πύρως ἀντ ve ———
δώσει πλούσια τὰ ἐλέπ, xal τῶν

τὴν
ἄφεσιν, xal τῶν λυπηρῶν τὴν λύσιν, τὰ — xa.

Χριστὸς ὁ παμθασιλεὺς θεὸς οὐδαμῶς ἀποστρί»
φεται τοὺς πρὸς αὑτὸν χεχηνότας, xal ἀπὸ βάθους
χαρδίας στενάζοντας, χἂν πολλοῖς pase

φορτισμένοι τυγχάνωσιν, ἀλλὰ χαὶ προσίεται, καὶ
χαθαρίξει τούτους, τῆς υἱοθεσίας —
xal ἀρετῶν ἐργάτας ἀποφαίνει τοῦ
χρόνου.

TITA. H'. — Περὶ — καὶ εὐποιΐας τῶν

«Οὐ μὴ ἐκλείπῃ * ἀπὸ τῆς γῆς. Διὰ τοῦτό

ἐγώ σοι ἐντέλλομαι ποιεῖν τὸ ῥῆμα τοῦτο, λέγων"

᾿Ανοίγων ἀνοίξεις τὰς χεῖράς oou τῷ ἀδελφῷ qu,

τὴν χεῖρά σου ἐνώπιον τοῦ ἀδελφοῦ. »
1 ᾿Εγώ σοι ἐντέλλομαι ἀγαπᾷν τὸν προσήλυτῃν,

δυῦναι αὐτῷ ἄρτον xal ἱμάτιον. »

t 'H θύρα μον παντὶ ἐλθόντι ἠνέῳχτο. ᾿Αδύνατοι
χρείαν ἣν ποτεεῖχον, oüx ἀπέτυχον * χήρας δὲ τὸν
ὀφθαλμὸν οὐκ ἐξέτηξα. El δὲ καὶ τὸν ἄρτον pou ἔφέ"

rov μόνος, xal οὐχὶ xal ὀρφανῷ μετέδωχα ; εἰ δὲ χαὶ

παρεῖδον γυμνὸν ἀπολλύμενον, καὶ oóx ἡμφίασα!

ἀδύνατοι δὲ εἰ μὴ ηὐλόγησάν με, ἀπὸ δὲ χουρᾶν

ἀμνῶν μοῦ ἐθερμάνθησαν οἱ ὦμοι αὐτῶν. "Ogfal-
μὸς ἤμην τυφλῶν, ποῦς δὲ χωλῶν" ἐγὼ ἤμην |
ἀδυνάτων, »

ΤῊ τ Manasses κα to 1
« Μακάριος à συνιὼν ἐπὶ πτωχὸν xal πένητα, »

t Χρηστὸς ἀνὴρ à οἰχτείρων καὶ κιχρῶν ᾿
πισεν, ἔδωκεν, » xal τὰ λοιπά.

€ ᾿Ελεημοσύναι xal πίστις μὴ ἐκλειπέτωσάν σε"
ἔφαψαι δὲ αὐτὰς ἐπὶ σῷ τραχήλῳ, xal εὑρήσεις χά-
piv. Μὴ ἀπόσχῃ εὐποιεῖν ἐνδεεξ, ἡνίχα ἂν ἔχῃ ἡ χείρ
σου βοηθεῖν. Μὴ εἴπῃς " ᾿Απελθὼν ἐπανῆχε, καὶ αὔ-
ριον δώσω, δυνατοῦ σου ὄντος εὐποιεῖν. Οὐ γὰρ οἶδας
τί τέξεται ἡ ἐπιοῦσα. »

«Εὐλογία εἰς χεφαλὴν τοῦ μεταδιδόντος, Τῇ ψυχῇ
αὑτοῦ ἀγαθοποιεῖ ἀνὴρ ἐλεήμων. ν

€ Λύτρον ψυχῆς ἀνδρὸς, ὁ ἴδιος πλοῦτος. Δίχαιοι
οἰχτείρουσι καὶ ἐλεοῦσιν, »

« Ὁ ἐλεῶν πτωχὸν, μακαριστός. »
τ Ἐλεημοσύνῃ καὶ πίστεσιν ἀποχαθαίρονται &gap-
»

« Ὁ σπλαγχνιζόμενος ἐλεηθήσεται. à

ἐσκόρ-

« Ὃ ἐλεῶν πτωχὸν, δανείζει Θεῷ " χατὰ δὲ τὸ
δόμα αὐτοῦ ἀνταποδώσει αὐτῷ. »
«Ὅσοι διδοῦσι πτωχοῖς, οὐκ ἐνδεηθήσονται. »

* δὸς δικαιοσύνης καὶ ἐλεημοσύνης εὑρήσει.
ζωὴν xal δόξαν. » ^
* "Avbpa. ἱλαρὸν καὶ δότην ἀγαπᾷ ὁ Θεύς, »

1 Πᾶν ὃ ἐὰν εὕρῃ χείρ σου τοῦ ποιῆσαι, ὅση δύ-
ναμίς σου ποίησον. »

Ἔγνων ὅτι οὐχ ἔστιν ἀγαθὸν ἐν αὐτοῖς, εἰ μὴ
τοῦ εὐφρανθῆναι, χαὶ τοῦ ποιῆσαι ἀγαθὸν ἐν ζωῇ
αὐτοῦ. »

ὁ Τὸ χρῖμά μου ὡς φλὸξ ἐξελεύσεται, διότι ἔλεον
θέλω, καὶ οὐ θυσίαν. »

* Διάθδρυπτε πεινῶντι τὸν "ἄρτον σον, καὶ πτω-
χοὺς ἀστέγους εἰσάγαγε εἰς τὸν οἶχόν σου. "Ev ἴδῃς
γυμνὸν, περίδαλε. Ἐὰν δῷς πεινῶντι τὸν ἄρτον σου

SACRA PARALLELA. 1458
A Psal. xxxvi, 21, — « Justus miseretur, et tri-

buit, a

Pial. xt, 1. — « Beatus qui intelligit, super
egenum et pauperem. »

Psal, πὶ, 15. — « Jucundus bomo qui miseretur
el commodat; dispersit, dedit pauperibus, » etc.

Prov. nt, 5, 4, 97, 98, — « Eleemosynz et fides
t& non deserant : alliga eas collo tuo, et invenies
gratiam. Ne desinas benefacere indigenti, quan-
diu potest manus tua auxiliari ei. Ne dicas : Re-
diens revertere, et cras dabo tibi, cum statim
possis benefacere. Non eniin scis quid superven-
tura pariet dies. »

Prov. xi, 26, 17. — « Benedictio super caput
illius qui communical. Anime sue benefacit vir
misericors. »

Prov, xm, 8.— « Redemptio anims viri, di-
vitiz suz., Justi miserantur, et eleemosynam lar-
giuntur. »

Prov. xiv, 11. —« Qui miseretur pauperis,
beatus dicendus est, »

Prov. xv, 17. — « Misericordia ei fide redimun-

tur peccata. »
Prow, xvii, 5. — « Qui miseratur, miserlcor-
diam consequetur. »
Prov. xix, 17.— « Deo feneratur qui miseretur
pauperis; et juxta donum suum retribuet ei, »
Prov. xxvii, 11. — « Quicunque dant pauperi-
bus, non indigebunt. »
Prov. xxt, 21. — « Via justitiz et misericordia:

inveniet vitam et gloriam. »

Prov, xxu, 8. — « Virum hilarem et datorem
diligit Deus. »

Eccle. 1x, 40. — « Quodcunque invenerit manus
tua ad faciendum, pro virili facito. ».

Eccle. πὶ, 12. — « Cognovi quod non esset bo-
num in illis, nisi letari, et facere bonum in vita

5u3. 5

Osee νι, 6. — « Judicium 'meum sicul flamma
egredietur : quoniam misericordiam volo, et mon
sacrificium, »

Isa. 1vin, 7, 8. —« Frange esurienti panem
iuum, eL egenos sine lecto inltroduc in domum
tuam. Si videris 'nudum, operi eum, Si dederis

ix ψυχῆς, xal ψυχὴν τεταπεινωμένην ἐμπλήσῃς, τότε p esurienti panem tuum ex animo, et animam hu-

ἀνατελεῖ ἐν τῷ σχότει τὸ φῶς σου, xal «b σχότος cou
ὡς μεσημῦρία, xal ἔσται Θεὸς μετὰ σοῦ διὰ παν-

X

Baeideõ, fj βουλή μου. ἀρεσάτω eot " τὰς &pap-
τίας σου ἐν ἐλεημοσύναις λύτρωσαι, καὶ τὰς ἀνομίας
σου, ἐν οἰχτιρμοῖς πενήτων. v

« Παντὸ; δυνατωτέρα to εὐσέθεια. ,

Pas

« Πῦρ φλογιζόμενον. χατασδέσει ὕδωρ, καὶ ἔλεη.

᾿ Ῥούννη ἐξιλάσχει ἁμαρτίας. ν Γ " "

4 Τέχνον, τὴν ζωὴν τοῦ πτωχοῦ μὴ ἀποστερήσῃς,

εἰ μὴ παρελχύσῃς ὀφθαλμοὺς ἐπὶ ἐνδεεῖς. Ψυχὴν
μὴ λυπήσῃς, χαὶ μὴ παρελχύσῃς δόσιν
— Μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σον ἀπὸ

miliatam saliaveris : tunc orietur in tenebris
lumen tuum, et tenebre tux sicut
Deus tecum erit perpetuo. »

meridies, el

Dan. 1v, 24.— « Rex, consilium meum tibi pla-
ceat : eleemosynis peccata tua redime, el iniquitates
Quas in miserationibus pauperum, »

A75 Sap. x, 12, — « Quavis re fortior est

pietas, ν

Eccli, in, 30. — « Ignem ardentem exslinguit

aqua : et eleemosyna expiat peccata. »

Eccli, 1v, 4, 2, 5, 8. — « Fili, vitam pauperis ne
defraudes ;
pere. Animam esurientem ne coniristes, nequa

absitrahas donum indien. Ἂς $xexMas wes

ei oculos tuos ne transveriàs ἃ patu« —

-

1455

S. JOANNIS DAMASCENI

1456

obsecras, nec te ille statim exaudit, ne propterea A xal μὴ «isaxoUcy, cou παραυτίχα, μὴ δλιγωρήσῃς,

fatiscas, aut pusillo abjectoque animo sis. Fre-
quenter enim id quod postulas, iu presens tibi non
conducit. Omnis, inquit, qui petit accipit (Matth. vn,
8). lta demum autem accipit, si illa petat quz ani-
m2 sus conducibilia sint.

Ejusd. — Inter orandum, nec opes, nec prospe-
ram valetudinem, nec hostium ultionem petas ; sed
ea duntaxat qui ad anims salifem adjumento
sint.

Cum male et noxle aliquid petis, similis efficeris
homini febre laboranti, qui enixe rogitet ut sibi
vinum -porrigatur. Deus vero, qui fuluse prosp-
cit, cupiditati tuz; morem non gerit, nec quod
stulte postules, largitur,

S. Euseb. — Proditoris Judz recordemur, ut non
ex ecclesia pedem referamus. Hoc enim illi ruine
initium fuit, quod in oratione non perstiterit. Nam
cum primus omnium panem accepisset, discessit ;
statimque Satanas in eum intravit, isque ad prodi-
tionem properavit, Quocirca, si quis, antequam
abeundi potestas fiat, ablerit, easdem, ac Judas
ponas persolvet. Ne igitur committamus ut. pro-
pter unam horam cum Juda condemnemup. Nibil
nobis molesti permansionis mora allatura est.
Non tempestas intus est, non ignis, non alia sup-
plicia.

S. Nili, — Cum Dominus in Evangeliis homini
dicat : Omni petenti te da. eleemosynam ( Luc. vi,
30); quanto magis Dominus ipse cuilibet. oranti
amplissimas misericordias, et peccatorum veniam,
molestiarumque depulsionem, imo sexcenta bona
daturus est 1

Christus omnium Rex et Deus, iis qui ex ope. sua
pendent, et intimo pectore ingemiscunt; qua.nlibet
mullis peccatorum sarcinis onusti sint, minime
tamen adversatur ; quin potius benigne acceptos
purgat, adoptionis donum eis largitur, et progressu
temporis virtutum opifices reddit.

A73 TIT. VH. — De. eleemosyna, et beneficentia
in pasperes. |
Deut. xv, 11. — « Non deerit pauper in terra.

Propterea ego przcipio tibi facere verbum istud,

μηδὲ μιχροψυχήσῃς. Πολλάκις γὰρ πρὸς τὸ παρὸν οὐ
συμφέρει σοὶ τὸ αἴτημα. Πᾶς ὁ αἰτῶν δλαμδάνει,
φησί. Λαμδάνει δὲ, εἴπερ ζητοίη τὰ συμφέροντα τῷ
ψυχῇ.

Mi πλοῦτον ἐν προσευχῇ ζητήσῃς, μὴ ὑγείαν, μὴ
τῶν ἐχθρῶν ἄμυναν, μὴ δόξαν ἀνθρωπίνην, ἀλλὰ

μόνον τὰ συντελοῦντα πρὸς σωτηρίαν ψυχῇς.

Ἑὰν χαχῶς καὶ ἀξυμφόρως αἰτεῖς, χαθάπερ ὃ
πυρέττων ἄνθρωπος παραχαλεῖ παρασχεῖν αὐτῷ
οἶνον, προσδλέπων ὁ Θεὸς τὰ μέλλοντα, οὐ ποιεῖ τὸ
θέλημά cov " οὐ παρέχει τὴν ἀλόγιστον αἴτησιν.

B μνησθῶμεν τοῦ προδότου Ἰούδα, καὶ μὴ ἐξέλθω-

pev τῆς ἐχχλησίας. Ἔχείνῳ γὰρ ἀρχὴ ἀπωλείας
γέγονε, τὸ μὴ παραμένειν τῇ εὐχῇ. Λαδὼν γὰρ τὸν
ἄρτον πρῶτος τῶν λοιπῶν ἐξῆλθε, χαὶ εὐθέως ἐχώ-
pnotv εἰς αὑτὸν ὁ Σατανᾶς, χαὶ εἰς τὴν προδοσίαν
ἐσπούδασεν. Ἑὰν οὖν τις πρὸ τῆς ἀπολύσεως ἐξέλθῃ,
«ἀς τοῦ Ἰούδα εὐθύνας ἀποτίσει. Μὴ οὖν διὰ μίαν
ὥραν μέλλωμεν μετὰ Ἰούδα χαταχρίνεσθαι, Οὐδὲν
ἡμᾶς βαρήσει fj παραμονὴ " οὗ χειμῶνας ἔνδον ἔχει,
οὗ πῦρ, οὐχ ἕτερα χολαστήρια. .

Εἰ λέγει τῷ ἀνθρώπῳ ὁ Κύριος ἕν τοῖς Εὐαγγελίοις,
ὅτι, Παντὶ τῷ αἱτοῦγτί σε δίδου τὴν δλεημοσύνην,
πολλῷ μᾶλλον αὐτὸς ὁ Κύριος παντὶ τῷ δεομένῳ
δώσει πλούσια τὰ ἐλέη, xal τῶν ἀμᾳρτημάτων τὴν
ἄφεσιν, καὶ τῶν λυπηρῶν τὴν λύσιν, *& μνρία καλά.

Χριατὸς ὃ παμθασῶεὺς Θεὸς οὐδαμῶς ἀποστρέ-
φεται τοὺς πρὸς αὐτὸν χεχηνότας, xal ἀπὸ βάθους
καρδίας στενάζοντας, x3y πολλοῖς ἀμαρσήμᾶσι πε-
φορτισμένοι τυγχάνωσιν, ἀλλὰ χαὶ προαίεται, καὶ
καθαρίζει τούτους, τῆς νἱοθεσίας δωρεῖται χάρισμα,
χαὶ ἀρετῶν ἐργάτας ἀποφαίνει προϊόντος τοῦ
χρόνον.

TITA. . — Περὶ ἐλεημοσύνης, καὶ ebxodac τῶν
XTOXYOY.

«Οὐ μὴ ἐκλείπῃ ἐνδεὴς ἀπὸ τῆς γῆς. Διὰ τοῦτο
ἐγώ σοι ἐντέλλομαι ποιεῖν τὸ ῥῆμα τοῦτο, λέγων"

dicens : Aperiens aperles manus tuas fratri tuo D Avolyov ἀνοίξεις τὰς χεῖράς σου τῷ ἀδελφῷ aov,

pauperi et indigenti. » — 7. « Non avertes ma-
pum tuam a fratre tuo. »

Deut. x, 19. — « Ego tibi precipio amare adve-
nam, et dare ei panem et vestimentum. »

Job xxxi, 32 et 106-20; xxix, 45. — Janua mea
omni venienti aperta erat. Imbecilles eo quo opus
habebant, frustrati non $gnt : viduz autem ocu-
lum non tabefeci. Si et panem meum comedi jso-
jus, e non. pupillum participem ejus feci ? aut si
despexi nudum pereuntem, et non vestivi eum?
impotentes autem si non benedixerunt mibi? de
tonsnra ovium mearum calefacti sunt bumeri eo-
rui. Oculus eram cæcorum, et pes clauderam.

Pater eram ipürmorum. »

τῷ πένητι τῷ ἐπιδεομένῳ. » — « Οὐχ ἀποστρέψεις
τὴν χεῖρά σου ἐνώπιον τοῦ ἀδελφοῦ. »

ε Ἐγώ σοι ἐντέλλομαι ἀγαπᾷν τὸν προσήλυτ,
δοῦναι αὐτῷ ἄρτον xal ἱμάτιον. 2

ε 'H θύρα μου παντὶ ἐλθόντι ἠνέῳχτο. ᾿Αδύναται
χρείαν ἣν ποτε εἶχον, οὐκ ἀπέτυχον * χήρας δὲ τὸν
ὀφθαλμὸν oóx ἐξέτηξα. Εἰ δὲ xol τὸν ἄρτον μον ἔφα-
rov μόνος, χαὶ οὐχὶ χαὶ ὀρφανῷ μετέδωχα ; εἰ δὲ xal
παρεῖδον γυμνὸν ἀπολλύμενον, xal οὖκ flaco;
ἀδύνατοι δὲ εἰ μὴ ηὐλόγησάν με, ἀπὸ δὲ χουρᾶ;
ἀμνῶν μοῦ ἐθερμάνθησαν οἱ ὦμοι αὐτῶν. Ὀφθαλ»
μὸς ἤμην τυφλῶν, ποῦς δὲ χωλῶν" ἐγὼ ἥμην Πατὴῤ
ἀξυνάτων. » |

1451
ε Ὁ δίκαιος οἰκτείρει, xai δίδωσι. t

« Μακάριος ὁ συνιὼν ἐπὶ πτωχὸν καὶ πένητα. »

« Χρηστὸς ἀνὴρ ὁ οἰκτείρων χαὶ χιχρῶν ^ ἑσχόρ-
κισὲν, ἔδωχεν, 1 καὶ τὰ λοιπά.

« Ἐλεημοσύναι χαὶ πίστις μὴ ἐχλειπέτωσάν σε"
ἔφαψαι δὲ αὐτὰς ἐπὶ σῷ τραχήλῳ, καὶ εὑρήσεις χά-
ριν. Μὴ ἀπόσχῃ εὐποιεῖν ἐνδεεῖ, ἡνίχα ἂν ἔχῃ ἡ χείρ
σου βοηθεῖν. Μὴ εἴπῃς * ᾿Απελθὼν ἑπανῆχε, καὶ αὖ-
ριον δώσω, δυνατοῦ σου ὄντος εὐποιεῖν. Οὐ γὰρ οἷδας
εἰ τέξεται ἡ ἐπιοῦσα. »

« Ἐὐλογία εἷς χεφαλὴν τοῦ μεταδιδόντος.
αὑτοῦ ἀγαθοποιεῖ ἀνὴρ ἐλεήμων. » "et

« Aótpov Ψυχῇς ἀνδρὸς, ὃ ἴδιος πλοῦτος. Alxator
οἰχτείρουσι xai ἐλεοῦσιν. »

« Οἰλεῶν πτωχὸν, μακαριστός. 3

» Ἐλεημοσύνῃ καὶ πίστεσιν ἀποχαθαίρονται ἅμαρ-
«ίαι. »

€ Ὁ σπλαγχνιζόμενος ἐλεηθήσεται. 1

« Ὁ ἐλεῶν πτωχὸν, δανείζει Θεῷ " χατὰ δὲ τὸ
δόμα αὐτοῦ ἀνταποδώσει αὐτῷ. »
«Ὅσοι διδοῦσι πτωχοῖς, οὐχ ἐνδεηθήσονται. »

ε Ὁδὸς δικαιοσύνης xal ἐλεημοσύνης εὑρήσει
ζωὴν καὶ δόξαν. » ^ "
« “Ἄνδρα ἱλαρὸν καὶ δότην ἀγαπᾷ ὁ Θεός. »

ε Πᾶν ὃ ἐὰν εὕρῃ χείρ σου τοῦ ποιῆσαι, ὅση δύ-
γαμίς σου ποίησον. »

᾿ Ἔγνων ὅτι οὐχ ἔστιν ἀγαθὸν ἐν αὐτοῖς, εἰ μὴ
τοῦ εὐφρανθῆναι, xal τοῦ ποιῆσαι ἀγαθὸν ἐν ζωῇ
αὐτοῦ. »

« Τὸ χρῖμά μου ὡς φλὸξ ἐξελεύσεται, διότι ἔλεον
θέλω, καὶ οὐ θυσίαν. »

« Διάθρυπτε πεινῶντι τὸν "ἄρτον σου, καὶ πτω-
χοὺς ἀστέγους εἰσάγαγε εἰς τὸν οἶχόν σον. "E&v ἴδῃς
γυμνὸν, περίδαλε. Ἐὰν δῷς πεινῶντι τὸν ἄρτον σον

SACRA PARALLELA.

A Psal. xxxvi, 21. — « Justus miseretur, et ui-

1453

buit, »

Psal. xt, 1. — « Beatus qui intelligit, super
egenum et pauperem. »

Psal. ui, 15. — « Jucundus homo qui miseretur
et commodat ; dispersit, dedit pauperibus, » etc.

Pro». ni, 5, 4, 27, 28. — « Eleemosynz et fides
te non deserant : alliga eas collo tuo, et invenies.
gratiam. Ne desinas benefacere indigent, quan-
diu potest manus tua auxiliari ei. Ne dieas : Re-
diens revertere, el cras dabo tibi, cum statim
possis benefacere. Non eniin scis quid superven-
tura pariet dies. »

Pros. xi, 26, 11. — « Benedictio super caput
illius qui communicat. Anime suz benefacit vir
misericors. »

Pros, xin, 8.— « Redemptio animse viri, di-
viti suæ. Justi miserantur, et eleemosynam lar-
giuntur. »

Prov. xiv, 14. —« Qui miseretur pauperis,
beatus dicendus est. »

Prov. xv, 11. — « Misericordia ei fide redimun-
tur peccata. »

Pros. xvii, 5. — « Qui. miseratur, misericor-
diem consequetur. Ὁ

Prov. xix, 17.— « Deo feneratur. qui miseretur
pauperis ; et juxta donum suum retribuet ei. »

Pros. xxvii, AT. — « Quicunque dant pauperi-
bus, non indigebunt. »

Prov. xxt, 31. — « Via justitim εἰ misericordia
Ínveniet vitam et gloriam. »

Prov. xxn, 8. — « Virum hilarem et datorem
diligit Deus. .

Eccle. 1x, 40. — « Quodcunque invenerit manus
tua ad faciendum, pro virili facito. ».

Eccle. v1, 49. — « Cognovi quod non esset bo-
num in illis, nisi οἰδεῖ, et facere bonum in vita
808. »

Osee. vi, 6. — « Judicium 'meum sicut flamma
egredietur : quoniam misericordiam volo, et non
sacrificium. »

Isa. 1vin, 7, 8. —« Frange esurienti panem
tuum, et egenos sine tecto introduc in domum
tuam. Si videris 'nudum, operi eum. Si dederis

ix ψυχῆς, καὶ ψυχὴν τεταπεινωμένην ἐμπλήσῃς, τότε Ὁ esurienti panem tuum ex animo, et animam hu-

ἀνατελεῖ ἐν τῷ σχότει τὸ φῶς σου, xal «b σχότος σου
ὡς μεσημδρία, καὶ ἔσται ὁ Θεὸς μετὰ σοῦ διὰ παν-
«ὁς. ν

« Βασιλεῦ, fj βουλή μου ἀρεσάτω σοι " τὰς ἄμαρ-
κίας σου ἐν ἐλεημοσύναις λύτρωσαι, xal τὰς ἀνομίας
σον, ἐν οἰχτιρμοῖς πενήτων. »

« Παντὸ; δυνατωτέρα ἐστὶν fj εὐσέδεια. »

« Πῦρ φλογιζόμενον κατασδέσει ὕδωρ, xoi ἐλεη-
μοσύνη ἐξιλάσχει ἁμαρτίας. ν

€ Téxvov, τὴν ζωὴν τοῦ πτωχοῦ μὴ ἀποστερήσῃς,
καὶ μὴ παρελχύσῃς ὀφθαλμοὺς ἐπὶ ἐνδεεῖς Ψυχὴν
πεινῶσαν μὴ λυπήσῃς, xal μὴ παρελχύσῃς δόσιν

- ςὦ΄Ὁὴσδ δ " sc

miliatam satiaveris : tunc orietur in tenebris
lumen tuum, et tenebre tu» sicut meridies, εἰ
Deus tecum erit perpetuo. »

Dan. 1v, 24.— « Rex, consilium meum tibi pla-
ceat : eleemosynis peccata tua redime, et iniquitates
tuas in miserationibus pauperum. »

A&7/& Sap. x, 12. — « Quavis re fortior est
pietas. »

Eccli, in, 50. — « Ignem: ardentem exstinguit
aqua : et eleemosyna expiat peccata. »

Eccli. 1v, 4, 2, 5, 8. — « Fili, vitam pauperis ne
defraudes; et oculos tuos ne transvertas a pau.
pere. Animam esurientem ne contristes, neque
absirahas donuxe VodMgew. Ws SERM ΟΝ

1459

S. JOANNIS DAMASCENI

160

1808 ab egcno, et ab inope oculum tuum ne aver- A πτωχοῦ, καὶ ἀπὸ δεομένου μὴ ἀποστρέψῃς ὀφθαλ-

(as. Incliua pauperi aurem tuam, et responde
ei pacifica in lenilate. »

Eccli. vn, 10, 56. — « Eleemosynam facere ne
negligas. Pauperi extende mánum tuam, ut com-
pleatur benedictio tua. » |

Etcli. xii, 1, 2. —- « Benefac pio, et invenies
ftetribulioner : et si noh ab eo, saltern ab Altis-
simo. Si bene féceris, seito cul feceris ; οἱ erit
gratin bonis tuis. »

Eccli. xvi, 18. -— « Eleémosyoa viti quasi si-
gnácalum chim eo. »

Eccli. xxix, 4, 10, 15. — « Qui faoit. miseri-
cordiam , feneratur ptoximo suo, et qui praevalet
máànu 805, servat mandata. Buper humilem animo
patiens esto, et pro eleemosyna non distrahas
illum. Cunclude eleemosynam in pftomptuariis
iuis, et hiec to eriplet ab omni affliclione, et ad-
versus hostem pugnabit pro te. »

. Eccli. xv, 11. — « Eteemosyna in eternum ma-
net. »

Íbid. 94. — « Fratres, et auxilium in die tri-
bulationis : et super utraque eleemosyna libe-
rabit. »

Matth. v, 7. — « Beati misericordes, quoniam
ipsi misericordiam consequentur. »

Matth. vi, 1-4. — « Attendite ne eleemosynam
vestram faciatis coram hominibus, ut videamini
seb eis, Alioqui mercedem non habebitis apud

μόν σου. Κλῖνον πτωχῷ τὸ οὖς cov, »aX ἀποχρίθητι
αὑτῷ εἰρηνιχὰ ἐν πραότητι. »

€ Ἐλεημοσύνην ποιῆσαι μὴ παρίδῃς. Πτωχῷ ἔχ-
τεῖνον τὴν χεῖρά dou, ἵνα τελδευθῇ ἡ εὐλογία σον. »

€ Εὖ ποίησον εὐσεθεῖ, xdi εὑρήσεις ἀνταπόδομα,
xài εἰ μὴ πάρ’ αὐτοῦ, ἀλλὰ καρὰ τοῦ ᾿ὙΨέστον.
Ἐξὰν εὖ ποιῇς, γνῶϑι τένι ttotsl;, χαὶ ἔσται χάρις
τοῖς ἀγαθοῖς σου. »

« ᾿Ἐλεημοσύνη ἀνδρὸς ὡς σφραγὶς pst! αὐτοῦ. »

Ὁ ποιῶν ἕλεον δανιεῖ τῷ πλησίον * xaX ὁ ἐπισχύων
τῇ χειρὶ αὐτοῦ, τηρήσει ἐντολάς. Ἐπὶ catttvip μα-
χροθύμησον, xal ἐπὶ ἐλεημυσύνην μὴ παρελκύσῃς

Β αὐτόν. Σύγχλεισον ἐλεημοσύνην ἐν τοῖς ταμείοις σου,

καὶ αὕτη et ἐξελεῖται ἐπ πάσης χακώσεως * κατέ-
νᾶντι ἐχθροῦ πολεμήσει ὑπὲῷ σοῦ. s

c Ἐλεημοσύγη εἰς edv δῶνα μένει. »

ἐ ᾿Αδελφοὶ χαὶ βοήθεια ἕν χαιρῷ θλίψεως " χαὶ
ὑπὲρ ἀμφότερα ἐλεημοσύνη ῥύεται. »

« Μαχάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσην-
«αἱ. » 0 |
t Προσέχετε τὴν ἐλεημοσύνην ὑμῶν μὴ ποιεῖν ἔμ-
προσθεν τῶν ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖς. Εἰ
δὲ μήγε, μισθὸν οὐχ ἔχετε παρὰ τῷ Πατρὶ ὑμῶν τῷ

Patrem vestrum, qui in colis est. Cum igitur Ia- Ü ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Ὅταν οὖν ποιῇς ἐλεημοσύνην, μὴ

cis eleemosynam, noli tuba canere ante te, sicut
hypocrits faciunt in synagogis et in vicis, ut vl-
deantur ab hominibus. Amen dico vobis, recepe-
runt mercedem suam. Tu autem cum facis elee-
mosynam, nesciat sinistra tua quid faciat dextera
tua; ut sit eleemosyna tua in abscondito. Et
. Pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi in
aperto. »

Matth. 1x, 15. — « Euntes discite quid est : Mi-
sericordiam volo et non sacrificium. »

Matth. x, 48. — « Quicunque potum dederit
uni ex minimos ístis calicem aque frigide solum
in nomine discipuli : amen dico vobis, non per-
det mercedem suam. »

. Enc. in, 41. — « Respondens Joannes, dicit eis :
Qui habet duas tunicas, det non habenti ; οἱ qui
habet escas, similiter faciat. »

Luc. x1, 69, 40. — « Dicit eis Dominus : Nunc
vos , Phariszi, mundatis id quod deforís est calicis
et eatini : quod autem intus est vestrum, plenum
est rapina οἱ iniquitate. BStulti, nonue qui fecit
quod deforis est, etiam quod deintus est fecit ?
verumtamen quod superest , date eleemosynam,
et ecce onmia munda sunt vobis. » |

Lac. 1n, ὅδ, 54. — « Vendite quse possidetis,
οἱ date eleemosynam. Facite vobis sacculos qui
Hon velerascunt, ihesauruin non delcientem in

eclis, qué fur neon appropiat, neque nea cor-

σαλπίσῃς ἔμπροσθέν cou, ὥσπερ οἱ ὑποχριταὶ ποι-
οὔσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς, χαὶ ἐν ταῖς ῥύμαις, ὅπως
δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων. ᾿Αμὴν λέγω ὑμῖν"
ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν. Σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεη-
μβοσύγην, μὴ γνώτω ἡ ἀριστερά σον, τί ποιεῖ ἡ de-
ξιὰ σου, ὅπως fj σου ἡ ἐλεημοσύνη ἐν τῷ χρυπτῷ,
χαὶ ὁ Πατήρ cou ὁ βλέπων ἐν τῷ χρυπτῷ, αὐτὸς
ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ »—

« Πορευθέντες μάθετε τί ἐστιν " "Ἔλεον θέλω, καὶ
οὐ θυσίαν. » |

t Ὅς ἐὰν ποτίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν τούτων ποτή-
pv? ψυχροῦ μόνον εἰς ὄνομα μαθητοῦ, ἀμὴν λέγω
ὁμῖν, οὗ μὴ & πολέσῃ τὸν μισθὸν αὐτοῦ. »

ε ᾿Αποχριϑεὶς ὁ Ἰωάννης λέγει αὐτοῖς " Ὁ ἔχων
δύο χιτῶνας, μεταδότω τῷ μὴ ἔχοντι, καὶ ὁ ἔχων
βρώματα, οὕτως ποιείτω. »

c Εἶπεν αὐτοῖς ὁ Κύριος * Nov ὑμεῖς οἱ Φαριδαῖοι
«ὃ ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου χαὶ τοῦ πίνακος χαθαρίζετε,
τὸ δὲ ἔσωθεν ὑμῶν γέμειἐξ ἁρπαγῆς xaX πονηρίας.
Ἄφρονες, οὐχ ὁ ποιήσας τὸ ἔξωθεν, xal τὸ ἔσωθεν
αὐτὸς ἐποίησεν ; πλὴν τὰ ἐνόντα δότε ἐλεημοσύνην,
χαὶ ἰδοὺ πάντα χαθαρὰ ὑμῖν ἐστιν. »

e Πωλήσατε τὰ ὑπάρχοντα ὑμῶν, καὶ δότε Das
μοσύνην. Ποιΐῆσατε ἑαυτοῖς βαλάντια pd παλαιού-
ψενα, θησαυρὸν ἀνέχλειπτον ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ὅπου

MXM UU Ce, SUR ὡς Wes RAS, Rem

M61

SACRA PARALLELA.

1463

γάρ ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ χαὶ ἡ καρδία ὑμῶν Α rumpit. Ubi enim thesaurus vester est, ibi οἱ

ἔσται. »

« Ἔλεγεν ὁ Κύριος τῷ χεχληχότι αὐτόν * Ὅταν
ποιῇς ἄρισταν ἣ δεῖπνον, μὴ φώνει τοὺς φίλους σου,
μηδὲ γείνονας πλουσίους, μηδὲ τοὺς συγγενεῖς σον,
μηδὲ «οὺς ἀδελφούς 899, μήποτε καὶ αὐτοί σε &vtt-
καλέσωσι, xat γενήσεταί σοὶ ἀνταπόδομα, ᾿Αλλ᾽ ὅταν
«οιῇς δοχὴν, χάλεί πτωχοὺς, ἀναπήρους, χολοὺς, τυ-
φλούς * καὶ μαχάριος ἔσῃ, ὅτι οὐχ ἔχουσιν ἀντα ποδοῦ-
val am. '᾿Ανεαποδοθήσεται γάρ σοι ἐν τῇ ἀναστάσει
τῶν δικαίων. " EE

ε Αὐτοὶ γινώάχετε, ὅτι ταῖς χρείαις μου, xal τοῖς
οὖσι μετ᾽ ἐμοῦ ὑπηρέτησαν αἱ. χεῖρές μου. Πάντα
ὑπέδειξα ὑμῖν, ὅτι οὕτως χοπιῶντας δεῖ ἀντιλαμόά-
νεσθαι τῶν ἀσθενούντων, μνημονεύειν δὲ τῶν λόγων
«οὔ Kvplov, ὅτι αὐτὸς εἶπε * δίαχάριόν basi. μᾶλλον.
διδόναι, ἢ λαμδάνειν. t |

ε Ὃ μεταδιδοὺς ἐν ἀπλότητι " ὁ προϊστάμενος ἐν
σπουδῇ" ὁ ἐλεῶν ἐν ἱλαράτητι. »

€ Ὁ σπείρων φειδομένως, φειδομένως καὶ θερίσει"
ὁ σπείρων ἐπ᾽ εὐλογίαις, kn' εὐλογίαις καὶ θερίσει,
Ἕχαστος ὡς προαιρεῖται τῇ xzpbía, μὴ ἐχ λύπης, fj
ἐξ ἀνάγχης. "Dapbv γὰρ δότην ἀγαπᾷ ὁ Θεός. Πᾶσαν
αὐτάρχειαν ἔχοντες, περισσεύητε εἰς «dv ἔργον ἀγα-
ϑὸν, καθὼς γέγραπται’ Ἐσχόρεισεν, ἔδωχε «olg
πένησι. »

ε Τῶν πτωχῶν, ἵνα μνημονεύωμεν. » C

« Τοῖς πλουσίοις ἐν τῷ νῦν αἰῶνι ἐπαγγέλλω μὴ
ὑψηλοφρονεῖν,᾽ μὴ ἐλπίζειν ἐπὶ πλούτου ἀδηλότητι,
ἀλλ' ἐπὶ τῷ Θεῷ τῷ παρέχοντι πάντα πλουσίως εἰς
ἀπόλαυσιν" ἀγαθοεργεῖν, πλουτεῖν ἐν ἔργοις χαλοῖς,
εὐμεταδότους εἶναι, κοινωνιχοὺς, ἀποθησαυρίζοντας
ἑαυτοῖς θεμέλιον καλὸν εἰς τὸ μέλλον. »

€ Ὑμεῖς, ἀδελφοὶ, μὴ ἐχχαχεῖτε χαλοποιοῦγτες. »

ε Τῆς εὐποιῖας καὶ τῆς χοινωνίας μὴ ἐπιλανθάνε-
90e. Τοιαύταις γὰρ θυσίαις εὐαρεατεῖται ὁ Θεός. »

ε Καταχαυχᾶται ἕλεος χρίσεις. »

« Πλούσιός ἔστιν ἐχεῖνος ὁ πολλοὺς ἐλεῶν, χαὶ ὁ )
κατὰ Θεοῦ μίμησιν ἐπιδοὺς ἐξ ὧν ἔχει. Θεὸς γὰρ xav- ..

τάπασιν ἔδωκεν ἐκ νῶν αὐτοῦ κεισμάτων. Σύνετε δὴ
. πλούσιοι, ὅτι διακονεῖν ὀφέίλοτε, λαθόντες πλείονα ὧν
αὐτοὶ χρήζενε * μάθετε ὅτι ἐςξέροις λείπει τὰ ὑμῖν
κεριασεύοντα. Αἰσχύνθητο κατέχοντες τὰ ἀλλότρια"
μιμήσασθε ἰσότητα θεοῦ, καὶ οὐδεὶς ἔσται πένης.
Erubescite qui res alienas retinetis, vobisque
pauper erit.

Μίμησαι τὴν γῆν, ἄνθρωπε, καρποφόοησον ὡς
ἐχείνη. Μὴ χείρων φανῇς τῆς. ἀψύχου. “Ἐκείνη μὲν
γὰρ τοὺς καρποὺς οὐχ εἰς ἑαυτῆς ἀπόλαυσιν, ἀλλ’ εἰς
τὴν σὴν ὑπηρεσίαν ἐξέθρεψεν’ Σὺ δὲ 0v ἂν ἐπιδείξῃ
«ἧς εὐποιίας καρπὸν, σεαυτῷ τοῦτον συνάγεϊς. Διότι
τῶν ἀγαθῶν ἔργων αἱ χάριτες ἐπὶ τοὺς διδόντας ἐπ-

cor vestrum erit. » . |

478 Luc. xiv, 15-14. — « Dicebat Dominus el
qui se ipvitaverat : Cum facis prandium aut co»
nam, noli vocare amicos tuos, neque vicinos tuos
divites, neque cognatos, neque fratres tuos; no
forte et ipsi te reinvitent, et erit tibi retributio.
Sed cum facis convivium, voca pauperes, debi-
les, claudos, cæoos; et beatus eris, quia non ba-
bent retribuere Gbi. Retribuetur epim tibi in re-
surrectione justorum. » |

Act. xx, 54, 85. — « lpsi scitis quoniam ad
ea que mihi opus erant, et iis qui mecum sunt,
ministraverunt manus iste. Omnia ostendi vobis,
quoniam sic laborantes oportet suscipere infir- -
mos ; meminisse autem verborum Domini Jesu,
quia ipsa dixit: Beatus est dare, quam acci-
pere. ? E

Rom, xn, 8.-— : Qui tribuit in simplicitate :
qui preest in sollicitudine : qui miseretur in
hilaritate, » |

11 Cor. 1x, 6-9. — « Qui parce seminat, parce
et metet : el qui seminat in benedictionibus, de
benedictionibus et mei. Unusquisque prout
destinavit in corde suo, non ex tristitia, aut. ex
necessitate. Hilarem enim datorem diligit Deus.
Omnem sufficientiam habentes, abandetis in omne
opus bonum, sicut acriptum est : Dispersit, dedit
paupéribos, » etc.-

Galat, 11, 10. — « Pauperum ut memores si-
mus. »

I Tim. «i, 11, 18. — ε Divitibus hujus szcali
precipe, non sublime sapere, nec sperare in in-
certo divitiarum, sed in Deo qui prastat nobis
omnia abunde ad fruendum, bene agere, divites
fleri in operibus bonis, facile tribuere, thesauri-
zare sibi fundamentum bonum in futurum. »

11 Thess. m, 13. — « Vos, fratres, nolite deficere
benefacientes. »

Hebr. xin, 10. — « Beneficentise et communio-
nis nolite oblivisci. Talibus enim hostiis prome-
retur Deus. » |

Jac. n, 45. — « Superezaltat misericordia ju-
dicium. » |

Ez doctrina Petri. — Dives est qui multorum
miseretur, ét qui Deum imitando, et iis qus ha-
bet, impertit. Deus enim res a se conditas omni-

mode nobis distribuit. Quocirta boc noveritis,

qui divites estis, debere vos ministrare : et cum
plura qua opus sunt vobis, acceperitis, discite
tandem aliis ea déesse qus vobis superflua sunt.

squitatem Del imitandam proponite : ac nemo

S. Basil. tn illud : « Desiruam horrea mea. » —

-Imitare terram, o homo; fac fruges feras ut ilia.

Ne te deteriorem ea prebeas, qus anima est ex-
pers. illa enim fructus, non quibus utatur, sed
ad ministerium tuum aluit : tu. vero quem bené-
ficeutle (tuetum edider, Wes SN νὰ votes.

1103

S. JOANNIS DAMASCENI

1464

Quoniam bonorum operum grajia ad largitores A ἀναστρέφουσιν. "Ἔδωχας τῷ πεινῶντι, xal σὸν γίνεται

redeunt. Dedisti esurienti, illudque tuum efficitur,
ad te cum fenore rediens. Ut enim frumentum
in terram ispsum ei a quo projectum est emolu-
mentum 3ffert, eodem modo panis in esurientem
dejectus, uberem in posterum utilitatom prsestat.
ἂς proinde da operam ut agriculture finis, egen-
tibus communicando, sit tibi eclestis sementis
initium. Seminate enlm vobis, inquit ille, ad justi-
tiam (Osee x, 19). Cur ergo animo deflcis? cur te-
ipsum tundis, dum opes luto et lateribus includere
siudes! Melius est nomen bonum, quam divitie
mulie (Prov. xxn, 4). Quod si pecunias ob earum
pretium 476 suspicis, vide quanto ad gloriam
utilius sit sexcentorum flliorum patrem appellari,

τὸ δοθὲν μετὰ προσθήχης ἐπανελθόν. “Ὥσπερ γὰρ ὁ
σῖτο; πεσὼν εἰς τὴν γῆν, χέρδος τῷ προιεμένῳ vt-
vtzat, οὕτως ὁ ἄρτος εἰς τὸν πεινῶντα χαταδληθεὶς,
πολύχουν τὴν ὠφέλειαν εἰς ὕστερον ἀναδίδωσιν. “Ἔστω
οὖν σοι τὸ πέρας τῆς γεωργίας διὰ τῆς τῶν δεομένων
μεταλήψεως ἀρχὴ τῆς ἐπουρανίου σπορᾶς. Σπδίρατε
γὰρ ἑαυτοῖς, φησὶν, εἰς διχαιοσύνην. Τί οὖν ἀδη-
μονεῖς ; τί χόπτεις σεαυτὸν, πηλῷ καὶ πλίνθοις τὸν
πλοῦτον ἀποχλεῖσαι φιλονειχῶν; Κρεῖσσον ὄνομα
καιλὸν ὑπὲρ πλοῦτον ποιύν. El δὲ θανμάζεις τὰ
χρήματα διὰ τὴν αὐτῶν τιμὴν, σχόπες πόσον πρὸ;
δόξαν λυφιτελέστερον μυρίων παίδων πατέρα προσ-
αἀγορεύεσθαι, f] μυρίους στατῆρας ἔχειν ἐν βαλαντίῳ.
Τὰ μὲν γὰρ χρήματα καταλείψεις ἐνταῦθα xol μὴ

quam sexcentos stateres in crumena habere. Pecu- B βουλόμενος, τὴν δὲ ἐπὶ τοῖς ἀγαθοῖς ἔργοις φίλοτι-

nias siquidem invitus etiam hic relicturus es : at
laudem ex bonis operibus collectam ad Dominum
deferes : eum nimirum ingenti turba coram com-
muni judice circeumfusus, ab els, et nutritor, et
benefaetor, et quovis tandem alio humanitatis no-
mine appellaberis, Deus virtutem tuam probabit,
laudabunt angeli; homines ompes, qui ab orbe
condito exstiterunt, beatum 1e predicabunt :
guum im praemium tibi cessura eunt.

S. Basil. ibid.—Putei cum exhauriuntur, uberius
fluunt; dum autem negliguntur, putrescunt. Eo-
dem modo stabiles quoque divitis inutileá flunt :
quse vero moventur et alio migrant, in commune
conducunt et fructiferz; sunt. Gratias age Deo

μίαν ἀποχομίσεις πρὸς τὸν Δεσπότην, ὅταν δῆμος
ὅλος ἐπὶ τοῦ κοινοῦ χριτοῦ περιστάντες σε τροφέα xal

εὐεργέτην, καὶ πάντα τὰ «fic φιλανθρωπίας ἀποχα-

λῶσιν ὀνόματα. Θὲός ἐστιν ὁ ἀποδεχόμενος * ἄγγελοι
εὐφημοῦντες, οἱ ἀπὸ χτίσεως ἄνθρωποι μαχαρίξζον-
“ες δόξα αἰώνιος, στέφανοι διχαιοσύνης, βασιλεία
τῶν οὐρανῶν ἀθλά σοι ἔσται.

gloria sempiterna, corona ]ustitie, celorum re.

Tà φρέατα ἐξαντλούμενα, εὑροώτερα γίνεται" àv-
ἀφιέμενα δὲ χατασήπεται, καὶ πλούτον, τὸ uiv στά-
σιμὸν ἄχρηστον, τὸ δὲ χινούμενόν τε xol μεταδαῖνον
κοινωφελὲς καὶ εὔχαρπον. Δὸς χάριν τῷ εὐεργέτῃ,
ὅτι οὐχὶ αὐτὸς διοχλεῖς θύρας ἑτέρων, ἀλλὰ τὰς σὰς

quod tu fores aliorum non pulses, sed ad tuas alii C ἄλλοι χαταλαμδάνουσιν.

se conferant.

Ejusd. homil. ad divites, — Pauperi dives fenera.
Concrede Deo, qui beneficia illa quse in oppres-
sum conferuntur, velut in seipsum collata accipit,
atque ipse gratiam rependit, Locuples est sponsor,
qui ubique terrarum ac marium expansos the-
sauros habest.

Ibid. — Divitie, quo pacto Dominus precipit',
disperse, permanere solent : retenta» autem et
coercite alienantur. Si eas custodias, jam non
habes : si. spargas, non amittes. Dispersit, dedit
patperibus : justitia ejus manet in seculum seculi
(Psal. cx1,9).

lbid. — ]1n nundinis nemo moleste fert, dum
que in manibus sunt veluti projicit, et. earum
loco ea sibi comparat quibus opus habet : verum
quo minori pretio ea quie magni sestimat, emerit,
40 majore voluptate afficitur, tanquam videlicet
preclara sibi negotiatio exstiterit. Tu vero hole-
etiam concipis, cum aurum et argentum, hoc est
pulverem prebes, ut beatam vitam acquiras.

1014. — Funus tuum preverte. Eximium funus
est pietas. Sic abscede, ut omnia tecum efferas.
Fac ut opes tuz tibi ornamento sint. Eas tecum
babe, Bono consiliario, hoc est Christo, fidem
accommoda ; qui dilexit te, et nostra causa egenus
(aetug est, ut jpsius egestate ditesceremus (1I Cor.

Δάνεισον ὃ πλούσιος τῷ ἀπόρῳ. Θεῷ πίστευσον τῷ
ἀεὶ εἰς πρόσωπον ἴδιον ὑπὲρ τοῦ θλιδομένου λαμδά-
vovtt, xal οἴχοθεν ἀπυδιδόντι τὴν χάριν. ᾿Αξιόπιστος
ἐγγυητῆς, πανταχοῦ γῆς καὶ θαλάσσης ἡπλωμένους
ἔχων τοὺς θησαυρούς.

Σχορπιζόμενος ὁ πλοῦτος, χαθ᾽ ὅν ὁ Κύριος ὅποτί-
stat τρόπον, πέφυχε παραμένειν " συνεχόμενος ὃ,
ἀλλοτριοῦται. Ἐὰν φυλάσσῃς, οὐχ ἔχεις “ ἐὰν σχορ-
πίσῃς. οὐχ ἀπολέσεις, ἙἘσκόρπισεν, ἔδωκε τοῖς
πένησιν, ἡ δικαιοσύνη αὐτοῦ μένει εἷς τὸν αἰῶνα
τοῦ αἰῶγορ.

Ἐν πανηγύρει οὐδεὶς λυπεῖται προϊέμενος τὰ πα-
ρόντα, καὶ ἀντιχτώμενος τὰ δέοντα, ἀλλ᾽ ὅσῳπερ ἂν
ἐλάττονος τιμῆς τὰ πολυτίμητα πρίηται, τοσούτῳ
χαίρει, ὡς λαμπροῦ αὐτοῦ τοῦ συναλλάγματος γενο» —
μέναυ. Σὺ δὲ λυπῇ χρυσίον καὶ ἀργύριον διδοὺς, τουτ-
ἐστι χοῦν παρεχόμεγος, ἵνᾳ χτήσῃ τὴν μαχαρίαν
ζωήν.

IIgoAa6iv ἐνταφίασον σεαυτόν. Καλὸν ἐντάφιον ἡ
εὐσέδειᾳφ. Πάντα περιδαλλόμενος ἄπελθε. Οἰχεῖον
xósyov τὸν πλοῦτον ποίησον, "Ἔχε αὐτὸν μετὰ σεαυ-
τοῦ. Πείσθητι χαλῷ συμδούλῳ, τῷ ἀγαπήσαντί σὲ
Χριστῷ, τῷ δι᾽. ἡμᾶς πτωχεύσαντι, ἵνα τὴν ἐκείνην
«τωγείχν πλουτήδωμεν,

1165 ᾿

SACRA PARALLELA.

1466

Ὅταν πτωχῷ παρέχειν μέλλῃς διὰ τὸν Κύριον, A δ. Basil. kom. in fenerat.— Cum propter Domi-

τοῦτο καὶ δῶρόν ἐστι, xal δάνεισμα * δῶρον μὲν, διὰ
τὴν ἀνελπιστίαν τῆς ἀπολαύσεως * δάνεισμα 0b διὰ
τὴν μεγαλοδωρεὰν τοῦ ἀποτιννύντος ὑπὲρ αὑτοῦ, ὃς
πικρὰ λαθὼν διὰ τοῦ πένητος, μεγάλα ὑπὲρ αὐτοῦ
ἀποδώσει * Ὁ γὰρ ἐλεῶν πτωχὸν, Θεῷ δανείζει, φη-
σίν.

Ὃ χρήματα διδοὺς, ἐλεημοσύνην αἰτεῖ παρὰ αοῦ
διὰ τῆς χειρὸς τῶν πενήτων, χἂν λάδῃ τὰ ἑαυτοῦ,
ἀχεραίαν got τὴν χάριν ὡς οἰχείαν ἀποπληροῖ.

« Ὁ πλούσιος οὔπω ζηλωτός ἔστι διὰ τὸν πλοῦτον"
οὐχ ὁ δυνάστης διὰ τὸν ὄγχον τοῦ ἀξιώματο;. "Ὧρ-
γᾶνα γάρ ἔστι ταῦτα τῆς λοιπῆς ἀρετῆς τοῖς χαλῶς
χεχρημένοι;, οὖχ αὐτὰ ἐν ἑαυτοῖς ἔχοντα τὸ μαχά-
ριον. 'O μὲν οὖν καχῶς αὐτοῖς χεχρη μένος ἐλεεινὸς,
ὡς ὁ τῷ ξίφει ὃ ἔλαθεν πρὸς τὴν τῶν πολεμίων ἄμυ-
ψαν, τούτῳ ἐχουσίως ἑαυτὸν κατατιτρώσχων. Ei δὲ
καλῶς, καὶ κατὰ τὸν ὀρθὸν λόγον, τὸν παρόντα μετα-
χειρίζεται, καὶ οἰχονόμος ἐστὶ τῶν παρὰ θεοῦ δοθέν-
των, ἐπαινεῖσθαι χαὶ ἀγαπᾶσθαι ὁ τοιοῦτος δίχαιός
ἐστι διὰ τὸ φιλάδελφον xal χοινωνιχὸν τοῦ τρόπου.

Γενοῦ, ἄνθρωπε, ὡσεὶ ἐλαία χατάχαρπος ἐν τῷ
οἴχῳ τοῦ Θεοῦ, μηδέποτε γυμνούμενος τῆς ἐλπίδος,
ἀλλ᾽ ἀεὶ θάλλουσαν ἔχων περὶ σεαυτὸν τὴν διὰ πί-
στεως σωτηρίαν, οὕτω xal τὸ ἀειθαλλὲς τοῦ φύλλου
μιμῆσῃ, xal τὸ πολύχαρπον δὲ αὑτοῦ ζηλώσεις,
ἄφθονον τὴν ἐλεημοσύνην παντὶ χαιρῷ παρεχόμενος,

Οὐχ οἶμαι, τῷ πόσῳ τῆς διδομένης ὕλης οὔσης ἕξω-
θεν, ταῖς δὲ προσφερούσαις γνώμαις μᾶλλον καὶ
ᾳ«ροαιρέσεσι τὴν φιλοτιμίαν καὶ τὴν μεγαλοπρέπειαν
ὁ ἱερὸς λόγος ἐσταθμίσατο.

Οὐδενὶ τῶν πάντων οὕτως ὡς ἐλέῳ Θεὸς θεραπεύε-
ται, ὅτ: μηδὲ οἰχειότερον ἄλλο τούτου Θεῷ, οὗ ἔλεος
xai ἀλήθεια προπορεύονται, xa ᾧ προσοιστέον τὸν
ἕλεον πρὸ τῆς χρίσεως. Οὐδὲ γὰρ ἄλλῳ τινὶ ὡς φιλαν-
θρωπίᾳ τὸ φιλάνθρωπον ἀντιδίδοται παρὰ τοῦ Dv
χαίως ἀντιμετροῦντος ἐν ζυγῷ xal σταθμῷ τὸν

num pauperi lorgiri paras, hoc simul et donum,
et fenus est: donum, inquam, quia recipiendi
nulla spes affulget; fenus autem, ob ejus qui il-
lius «omine persolvit, munificentiam ; qui cum per
pauperem exiguum quid acceperit, ingentia pro eo
rependat, Nam qui miseretur pauperis, inquit
ille, feneratur Domino (Prov. xix, 11).

Ejusdem. — Qui tibi opes dedit, ipse per pau-
perum manus eleemosynam abs te poscit. Quod si
que sua sunt accipiat, integram gratiam, ac si a
te benelicio auctus esset, persolvit.

Ejusd. hom. de invid. — Qui dives est, non pro-
tinue ob divitias æmulandus est : non item ob di-
gnitatis amplitudinem is qui potentia floret. Hzc

B enim relique virtutis instrumenta sunt iis qui

bene utuntur, non autem ipsa in se felicitatem ba-
bent. itaque miser est qui his male utitur, haud
secus ac ille qui gladio, quem ad propulsandos
hostes accepit, seipsum convulnerat. At si recte,
atque ut rationi consentaneum est, £777 opes
administrat, et ea quz Deus sibi dederit, dispen-
sat, is plane propter charitatem οἱ liberalitatem,
laude et benevolentia dignos est.

Ejusdem. — Da operam, o homo, ut sis tanquam
oliva fructifera in domo Dei; nimirum ut spem
peutiquam abjielas, sed salutem, quz fide compa-
ratur, circa te semper virentem habeas. Bic nem-
pe et perpetuo virorem olivae imitaberis ; quin et
feracitatem xmulaberis, uberem omni ten pore
praebens eleemosynam. | |

S. Greg. Thaum. De laudib. Origen. — Sacra
doctrina, ut mibi quidem videtur, non tam mate-
ris dat: quanititele, ut qua externa sit, quam oſſe-
rentium voluntateet instituto, liberalitatem et
munificentiam ponderavit.

S. Gregor. Naziana. orat, 15. — Nulla re omnino
perinde ac misericordia Deus conciliatur, quando-
quidem nec aliud quidquam Deo magis proprium
est : quippe quem misericordia el veritas præ-
cedunt, et cui misericordia ante judicium debet
offerri. Neque enim vlla re alia, nisi misericordia,
misericordia ab eo rependitur, qui juste, et in
pondere, et mensura misericordiam remetitur.

δός τι Θεῷ χαριστήριον, ὅτι τῶν εὐποιεῖν δυναμέ- p. — Ibid. — Grato animo aliquid Deo tribue, quia

νων ἐγένου, ἀλλ᾽ οὐ τῶν εὐπαθεῖν δεομένων, ὅτι μὴ
βλέπεις εἰς ἀλλοτρίας χεῖρας, ἀλλ᾽ εἰς τὰς σὰς ἕτεροι.
Πλούτησον μὴ περιουσίαν μόνον, ἀλλὰ καὶ εὐσέδειαν"
μὴ μόνον τὸ χρυσίον, ἀλλὰ xoV τὴν ἀρετήν. Γενοῦ
τοῦ πλησίον τιμιώτερος, ἐν τῷ φανῆναι χρηστότερος:
Γενοῦ τῷ ἀτυχοῦντι Θεὸς, τὸν ἔλεον Θεοῦ μιμούμε-
νος. Οὐδὲν γὰρ οὕτως ὡς τὸ εὐποιεῖν ἄνθρωπος ἔχει
θεοῦ. |

Οἴει μὴ ἀνάγχην εἶναί σοι τῆς εὐεργεσίας, ἀλλὰ
προαίρεσιν ; Σφόδρα xal αὐτὸς ἐδουλόμην, καὶ ὑςπ-
ἐλάμδανον ἀλλὰ φοδεῖ μὲ ἡ ἀριστερὰ χεὶρ χαὶ οἱ
ἔριφοι, καὶ ἃ παρὰ τοῦ στήσαντος ὀγειξίζογται, αὖχ

iu ex eorum numero es qui bene de aliis mereri
possint, non qui beneficiis aliorum opus habeant:
cum in alienas manus non intuearig, sed in tuas
alii. Sis non opibus et facultatibus modo, verum
el pietate dives : non tantum auro, sed etiam vir-
tute. Sis proximo tuo hoc nomine przstantior,
quod majorem benignitatem przeferas. Sis calami-
toso Deus, Dei misericordiam imitando. Nihil enim
tam divinum babet homo, quam bene de aliis me-
rendi facultatem.

Ejusdem. — An tu beneficentiam arbitrii tui
esse putas, non necessitalis ? Quam ipse quoque
vellem ita esset, atque etiam existimarem., Sed
mibi metum sjoisAre. Qa Vae, A WS, απ

1467

S. JOANNIS DAMASCENI

168

bra qua a judice im eos conjiciuntur : non. quod A ὅτι διηρπάχασιν, οὐδ᾽ ὅτι φεσυλήκασιν, fj μεμοιχεύ-

rapuerint, aut sacrilegii vel adulterii crimffie se
devinxerint, aut aliud quidpiam quod probibitum
sit perpetrarint, hujus ordinis damnantur; sed
quia Christum per pauperes minime coluerunt. —
Neminem unquam Deo aliquid erogasse poenitait.
Multus enim est ad gratiam rependendam. — Sit
beneficentia nostra ex eo quod nobis necessarium
est, non ex eo quod redundat. Hac oblatione Deus
m$gis delectatur quam munerum copia et largi-
tionis magnitudine, — Mutuam erga nos humaai-
tatem Deus a nobis exposcit, etiamsi ab ipso
plectatnut. — Hoc longe puleherrimum atque &u-
mapisslinum est, quod Deus non muneris pretio
et dighitàte, sed donantis animo largitienem meti-

κασιν, ἢ ἄλλο τι τῶν ἀπηγορευμένων πεποιήχασιν,

ταύτην τὴν τάξιν χαταψηφιαθέντες, ἀλλ᾽ ὅτι μὴ Χρι:

στὸν διὰ τῶν δεομένων τεθεραπεύχασιν. -- Οὐδεὶς
μετέγνω τῶν Θεῷ τι προσενεγχάντων. Πολύς ἐστιν
εἰς ἀνταπόδοσιν. — ἔστω τὸ ἀγαθὸν ὑμῶν ix τῆς
χρείας, μὴ τοῦ περισσεύματος" fj μᾶλλον χαρποφο-
ρίᾳ Θεὸς εὐφραίνεται, ἣ πλήθει τῆς εἰσφορᾶς, καὶ με»
γέϑει τῆς ἐπιδόσεως. — Φιλανθρωπίαν ἡμᾶς τὴν εἰς
ἀλλήλους ἀπαιτεῖ ὁ Θεὸς, χἂν ὑπ᾽ αὐτοῦ χολαζώμεθα,
— Τὸ χάλλιστον xal φιλανθρωπότατον, ὅτε μὴ τῇ
ἀξίᾳ τοῦ διδομένου, τῇ δὲ δυνάμει xai τῇ διαθέσει
τοῦ καρποφοροῦντος μετρεῖ Θεὸς τὴν ἐπίδοσιν. — Μὴ
ἀναμείνῃς γενέσθαι χρηστὸς, ἀλλ᾽ ἤδῃ γενοῦ" μηδὲ
ὅτι τῆς ἀξίας λείπει, «b πᾶν ἐλλείπῃς, ἀλλὰ τὸ μὲν

tut. — Ne benignitati tuz moras neetas, sed B εἰσένεγχε, τὸ δὲ προθυμήθητι. --- Οὐδὲν οὔτως τῶν

nune benignus efficere : nec quia satis dignum
munus offerre nequis, idcirco omnes officii partes
pretermittas. Verum iia (6 gere, ut allud nunc

olferas, et ad aliud te rursum prsepares. — Ex [6
qux Deo offeruntur, nibil usque adeo parvum est, ipsiusque dignitate inferius, quin. id

εἰσφερομένων θεῷ, χἂν ἐλάχιστον, ἣ κἂν πολὺ τῆς
ἀξίας λειπόμενον, ὃ μὴ προσίεται πάντως καὶ ἀπο-
δέχεται, εἰ καὶ αταθμίζειν οἶδεν τῇ δικαίᾳ χρέσει τὸν
ἔλεον. .
omnino ad-

mittat οἱ approbet : etiamsi justo judicio ponderare misericordiam sciat.

&78 S. Greg. Nas. es tetr. $0 εἰ 40.

Livori ei tineg bonum esi quid demere,
Et debitorem preferre omnibus Deum,
Frusto rependit scepira qui celestia.
Alis tegisque Ghristum pascens pauperes.

Pone si nihil vindici debes Deo, -
Nec debitori lenis ipse sis two,
Debera sin te non negas, ignoscito,
Veniam rependit nam Deus clementia.

Ejusdem. — Quid predonibus et furibus the- C

.aaurizare juvat, tenporumque. mutationibus, quas
ad alios alias convertant, jactentque instabiles et flu-
388 opes : 46 non potius eas in tuta borrea atque
(irmiora, quam ut insidias ullas metuapt, re-
«condere ? |

S. Greg. Nyss. orat. ἃ De beatit. — Gravis res
qusedam est aurum : levis autem et sursum ten-
dens virtus. Gravitas porro ac levitas inter se pu-
gnapt.Quocirca quando ad superna congcendendum
est, demus operam ut iis rebus qua» nos humi
detorqaent, vacui et inopes simus. Sic quippe
flet ut sursum erigamur. Neque enim fleri potest
wi levis quispiam efficiatur, qui se rerum materia

. Καλόν τι σητῶν ἁρπάσαι, xal τοῦ φθόνου,
Χριστὸν χροώστην μᾶ.1λον, ἣ τὰ πάντα ἔχειν,
“Ὃς βασιλείαν κλάσματος χαρίζεται.

Χριστὸν σκέκεις, τρέφεις t8, κὸν —

Εἰ μηδὲν Spec τῷ Θεῷ τιμωρίας, ᾿

Μηδ’ αὑτὸς ἔσθι τοῖς ὄρφρλουσι συμπαθής.

Ei δ' oldac ὄφιλων, καὶ πρόχρησον τὸ πρᾶον.

Olxto Tàp οἶχτος καὶ Θεῷ σταθμίζεται.

Τί δεῖ θησαυρίζειν λῃσταῖς xaX χλέπταις, καὶ χαι-
ρῶν μεταθδολαῖς, ἄλλοτε εἰς ἄλλους μετατιθέντων, χαὶ
ῥιπιζόντων τὴν ἄστατον εὐπορίαν, ἀλλὰ εἰς τὰς ἀσψα.
λεῖς ἀποθῆήχας ἀποτίθεσθαι τῶν ἐπιδουλευόντων ἰσχυ-

ροτέρας.

Βαρύ τι χρῆμα τὸ xpuolov ἐστί - χοῦφον δέ τι χαὶ
ἀνωφερὲς πρᾶγμα d ἀρετή. ᾿Αλλὰ μὴν ἀντίχειται
«ταῦτα ἀλλήλοις τὸ βάρος xai ἡ χουφότης. El οὖν χρὴ
τοῖς ἄνω προσδαίνειν, τῶν χαθελχόντων πτωχεύσω:
μεν, ἵνα ἐν τοῖς ἄνῳ γενώμεθα, ᾿Αμήχανον γὰρ xoi-
φόν τινὰ γενέσθαι τὸν τῷ βάρει τῆς ὕλης ἑαυτὸν
συνηλώσαντα. Τίς δὲ ὁ τρόπος ὑφηγεῖται ἧ ψαλμῳ.
δία" 'Εσχόρπισεν, ἔδωκε τοῖς πένησιν" ἡ δικαιο.

constantium ponderi affizerit. Quonam porro mo- p σύνη αὐτοῦ μόέγει slc τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνορ. Ὁ τῷ

.de id consequi possimus, his verbis docet Psalmi-
gta :Dispersit, dedit pauperibus ; justitia ejus manet

πτωχῷ τοίνυν χοινωνήσας, εἰς τὴν μερίδα τοῦ δι᾽
ἡμᾶς πτωχεύσαντος ἑαυτὸν χαταστήσει.

in seculum seculi ( Psal, cxi, 9). ltaque qui pauperi facultates διιὰς impertũt, ad ejus se partes δέ-

jungit, qui nostra causa in pauper(ate versatus est.

S. Chrysost, — Nullum eleemosyn» Impedimen-
tum paupertas affert. Testis est vidua, quee duo
minuta Jecit, et eos qui multa contulerant, supe-
re At (Luc. xxi, 3).— Cecus cui. misericordia im-
pertitur, ducere ad coelum movit : et qui ad pa-
rietes impingit, atque in foveas offendit, ad colos
scandendos itineris se ductorem præbet. Judex no-
ster per pauperes corrumpitur. Fac igitur per
apum pauperis judicis posticam pulses. FAenin

Οὐκ ἔστι χώλυμα πρὸς ἐλεημοσύνην πενία, Καὶ

μάρτυς ἣ χήρα, ἢ τὰ δύο λεπτὰ βαλοῦσα, xal τοὺς

πολλὰ καταθέντας ὑπεραχοντίσασα. — Τυφλὸς οἶδεν
ἐλεούμενος εἰς οὐρανῶν βασιλείαν χειραγωγεῖν, χαὶ
ὁ τοίχοις ςροσχρούων, xai βόθροις ἐνολισθαίνων, οὖ-
τὸς ὁδοποιὸς γίνεται τῆς εἰς οὐρανοὺς ἀναδάσευς.
Διὰ πενήτων ὁ ἡμέτερος διχαστὴς Supoboxsten - διὰ
«ἧς χειρὸς τοῦ πένητος τοῦ διχαστοῦ τὴν παράθυριν

xquuons, beqtvos τὰν τῶν τὰ δι αὐτοῦ δῶρα, καὶ zt |

1469

'SACRA PARALLELA,

1410

ραχαράττει «ob; νόμους. Δέχεται, xol ἀντὶ διχαίου A ille munera (ua per eum accipit, et leges adulte-

φιλάνθριυπος γίνεται. Δέχεται, xal τῆς ἀληθείας προ-
τάττει τὸν ἔλεον, καὶ τῇ πλάστιγγι τῶν ἀμαρτημά-
τῶν ἀντικρεμᾷ τὴν χεῖρα τοῦ πένητος. --- Ὅταν δια-
θῤέψῃς τὸν πένητα, σαυτὸν νόμιζε διατρέφειν. Τοιαύτη
γὰρ ἡ τοῦ πράγματος φύσις. Ἐξ ἡμῶν εἰς ἡμᾶς
μεταχωρεῖ τὰ διδόμενα. Ὃ γὰρ φιλάνθρωπος ἡμῶν
δεσπότης τὸ ἡμέτερον ἐπιδὼν μιχρόψυχον, εἰς ὑπερ-
δολὴν ἄμετρον ἀναπέμπει τὸ ἔργον, xal ἑαυτὸν χρεώ-
στὴν τῆς ἐλεημοσύνης χαλεῖ" Θεοῦ δάνεισμα τὴν εὐ-
πον προδαγορεύει, "Q πόση τῆς ἐλεημοσύνης ἡ
δύναμις U μόνη τὸ θεῖον ὑπεισέρχεται διχαστήριον.
Μὴ φοδηθῶμεν δικαστὴν πρὸ τοῦ διχαστηρίου τὴν
χεῖρα προτείνοντα, Μὴ φοδηθῶμεν διχαστὴν οὐχ
ἀρνούμενον τοῦ λαθεῖν. --- Καθίσας ὁ Ἰησοῦς ἀπέναντι
τοῦ γαζοφυλαχίου, ἐθεώρει πῶς οἱ ὄχλοι βάλλουσι
χαλχόν. Παραδραμὼν τὸ θυσιαστήριον τῷ γαζοφυ-
λαπίῳ npostotyer. Παραδραμὼν τοὺς θύοντας ἐπὶ τὸ
τῆς εὐπκοιῖϊὰς ἐπιγίνεται θέατρον * δειχνὺς διὰ τῶν ἔρ-
Twv αὐτῶν ὅτι μόνῳ Θεὸς τούτῳ ἐπιτέρπεται τῷ
θεάματι " δεικνὺς ὅτι τὸν θεῖον ὀφθαλμὸν τούτου μό-
vou δυνατὸν ἀφομοιοῦσθαι τῷ πλάσαντι" δειχνὺς ὅτι
«οὔτο μόνον ἄνθρωπον συνάπτει Θεῷ " δειχνὺς ὅτι
τοῦτο μόνον τὸν πηλὸν προσπελάζει τῷ πλάστῃ.
Γίγεσθε γὰρ, φησὶ, olxtipporac, ὡς ὁ Πατὴρ ὑμῶν
ὅ οὐράνιος οἰχείρμων ἐστίν. Μία γάρ ἔστι τῆς
θεία; συγγενείας εἴσοδος f; εὐποιῖα, — Ὦ τῆς φιλαν-
θρώπου ψυχῆς 1 ὦ τῆς ἐλεήμονος γνώμης 1 οὐχ ἐξέτε-
μεν ἡ πτωχεία τὸ τῆς προαιρέσεως συμπαθές. Οὐχ

rat suas. Accipit, inquam, atque ex justo beni-
gnus efficitur. Accipit, et veritsti misericordiam
anteponit, οἱ cum peccatorum lance pauperis tma-
num contra perpendit. — Cum pauperem alis, sic
existima teipsum ali. Ea enim est hujusce rei na-
tura, ut qua damus, a nobis ad nos redeant. Si-
quidem bumanus et facilis noster Dominus, cum
animi nostri perspectam imbecillitatem habeat,
ad immensam amplitudinem rem banc extollit, et
seipsum eleemosynz debitorem vocat : Dei fenus
beneficentiam appellat. Ὁ singularem vim eleemo-
synse | sola ad divinum tribunal irrepit. Ne judi-
cem metuamus, qui ante protendit manus, quam
judex sedeat. Ne judicem vereamur, qui se acce-
pisse minime inficiatur. — Et sedens Jesus contra
gazophylacium, aspiciebat quomodo turbæ jacie-
bant zs. Preterito altari ad gazophylacium accur-
rit. Præteritis sacrificantibus ad beneficentie
theatrum pergit, gestis suis ostendens Deum
hoe solo spectaculo delectati : ostendens , in-
quam, divinum oculum bac duntaxat ratione ad
fictoris sui similitudinem posse accedere ? osten-
dens etiam unum hoc esse quod hominem cum
Deo copulet : ostendens denique id solum esse
quod figulum luto propius jungat. 4.79 Estote
enim misericordes, inquit, sicut et Pater vester cœ-
lestis misericors es. ( Luc. vi, 56). Sola quippe
beneficentia, aditus ad divinam cognationem para-

ἐξήλεγξεν ἡ πτωχεία «b τῆς γνώμης φιλότιμον. Οὐ c tur. — O benignam animam ! o mentem ad mise-

συνέστειλεν ἡ ἔνδεια τὸ τῆς ψυχῆς δαψιλές.

ricordiam proclivem ! animi commiserationem

paupertss non excidit. Muniflcam voluntatem egestas non compressit. Animi liberalitatem penuria non

restrinxit.

(1) Τὸ τῆς ἐλεημοσύνης χρῆμα διασμήχει &ápap-
τίας, χαταχαυχᾶται χρίσεως, ἡμεροῖ τὴν τῆς χολά-
σεως φλόγα, δυσωπεῖΐ τὸν διχάζοντα, μᾶλλον δὲ σὺν-
áfttt Θεῷ, τοῖς τῶν ἁγίων χοροῖς ἐναρίθμιον ἀπερ-
γάξεται " ἀποφέρει δὲ xal εἰς τὴν ἄνω πόλιν, βασι-
λείαν οὐρανῶν προξενεῖ, δόξαν ἁμάραντον, ἐλπίδα
βεδαίαν xai ἐρηρειμένην * χαὶ st. γάρ; οὐχὶ τῶν
τελειούντων εἰς ἀχλόνητον εὐθυμίαν; — Ὁ τοῖς ἐν
ἐνδείᾳ χαὶ πτωχενομένοις τὸν ἴδιον διανέμων πλοῦ-
«ov, οὗ πτωχεύει ποτέ. Ὁ γὰρ ἐλεῶν πτωχὸν Θεῷ
δανείξει, φησίν. ᾿Αξιόχρεως ὁ δανειζόμενος, πιστὸς
ὁ δεχόμενος. Οἷδεν ἐχτίσαι σὺν τόχῳ τὸ δοθέν. Πλού-
σιος χαὶ φιλότιμος, ὁ τὴν τοῦ φιλοιχτίρμονος παρα-
χαταθήχην λαδών.

Μὴ ἀναμείνῃς γενέσθαι χρηστὸς, ἀλλ᾽ ἤδη γενοῦ..
Obx ὀφθήσῃ, φησὶ, χενὸς ἐνώπιόν μου. Μηδεὶς
ἔστω κενὸς, μηδὲ ὁ ἄχαρπος, μηδέ τις στεῖρα ψυχὴ
xaX ἄγονος. Ἕκχαστος ἐκ τῶν παρόντων χωρποφορεῖ
τῷ Θεῷ, καὶ τῶν οἰχείων. --- Μεταποιηδῶμεν τῆς
ἐχεῖθεν λαμπρότητος" ἐν χόλποις ᾿Αδραὰμ ἀντὶ τῆς
ἐντεῦθεν εὐσπλαγχνίας ἀνακαυσώμεθα᾽ Κρῖμα δί-

(1) Ia Rup. Symbola hec inscribitur,
non occurrit in libris Gyrilli contra Julianum.

S. Cyrilli. — Eleemosyna natura est ut. expur-
get peccata : superexaltat judicium, supplicii
flammam mitigat, judicem flectit; vel, ut rectius
loquar, cum Deo copulat, in sanctorum ascribit
Choros, in supernam civitatem attollit, coelorum
regnum conciliat, gloriam immarcescibilem, spem
firmam et stabilem : ac quid non demum? an non
ea qua constantem hilaritatem prezstent? — Quis-
quis paupertate et inopia laborantibus opes im-
pertit suas, nunquam pauper erit. Etenim qui
pauperum miseretur, fenerat Deo, inquit Scri-
ptura ( Prov. Xiz, 17). Solvendo est hic debitor.
Fidelis cst qui accipit. Novit. enim id quod datum

pest cum fenore dissolvere. Dives liberalisque

est, qui hominis ad misericordiam propensl depo- -
situm accepit.

S. Greg. Naz. orat. 9. — Ne bonus esse differas,
sed jam efficere. Non «pparebis, inquit, in conspectu
eo vacuus ( Exod. xxiii, 15). Nullus ergo vacuus
sit et infruciuosus. Nulla anima sterilis sit, et
prole careat. Unusquisque ex presentibus bonis,
et quz sibi propria sunt, Deo offerat. — Splendo-
rem celestem ambiamus; in sinu Abralhe pro

NOTAE.
τοῦ &ylou KupÜ))ou, kv. τοῦ € "equa τῶν cras C dew. SN.

11

S. JOANNIS DAMASCENTI

1472

nisericordia istic exhibita requiescamus ; justum A xatov χρίνωμεν" ἐξελώμεθα πένητα xal πτωχόν"

judiciut judicemus; eripiamus pauperem et ege-
nom; vidus et pupilli nos misereat ; redimamus eos
qui morli traduntur ; ne negligamus 606 qui ope no-
stra indigent; ne pretereamus eum qui ulceribus
scatet ; ne deliciis indulgeamus, aliis in erumna ver-
santibus; ne conservum nostrum exsecremur. Nequa-
quam, o amici et fratres, a divitis partibus simus,
ne in flammis exceruclemur, vastoque hiatu a
sanctis dirimamur. Neque tandem Lazarum ex-
orare cogamur, ut adusiam linguam extremo digito
refrigeret. Benignos, faciles et misericordes nos
prebeamus. Domini benignitatem imitemur, qui
oriri solem suum facit super bonos et malos
(Matth, v, 45), omnesque pluvia sua perinde
alit.

S. Greg. Nas. orat. 16.— Cœlestem illam requiem
quaramus; hujus vitse facultates et opes projicia-
mus; quod in iis bonum est, hujus duntaxat quæ-
stum faciamus ; animas nostras eleemosynis acqui-
ramus et emamus; bona nostra pauperibus imper-
tiamur, ut supernis illis opibus affluamus. Anim:
etiam, non soli carni,da partem; da partem et Deo,
mec soli mundo; ventri quiddam subtrahe, quod
Spiritui consecres; ex igne quidpiam eripe, et
tantisper a depascente flamma remove ; extorque
ἃ tyranno, et Domino committe. Da parum ei a

quo amplius acceperis : imo etiam ei qui omnia
elargitus est, universas opes dato. Nunquam vin-
ces munificentiam Dei; quantumvis erogaveris,

yhpav καὶ ὀρφανὸν ἐλεήσωμεν" ἐχπριώμεθα xtecvo-
μένους " μὴ παρίδωμεν τὸν δεόμενον ἡμῶν " μὴ πα-
ραδράμωμεν τὸν ἡλχωμένον" μὴ τρυφήσωμεν ἄλλων
χκαχοπαθούγτων" μὴ βδελυξώμεθα τὸν ὁμόδουλον" μὴ
qot καὶ ἀδελφοὶ γενώμεθα τῆς τοῦ πλουσίου μερί-
δος, μηδὲ ὀδυνηθῶμεν ἐν τῇ φλογί" μηδὲ τῷ χαρί-
σματι διαστῶμεν ἀπὸ τῶν ὁσίων" μηδὲ δεηθῶμεν
Λαζάρου τοῦ πένητος ἄχρῳ δαχτύλῳ χαταψύξαι τὴν
Ὑλῶσσαν ἡμῶν φλεγομένην. Γενώμεθα χρηστοὶ, εὖ»
ὄπλαγχνοι, συμπαθεῖς. Μιμησώμεθα τοῦ Δεσπότου
τὴν ἀγαθότητα, ὃς ἀνατέλλει τὸν ἥλιον ἀγαθοῖς xal
πονηροῖς, xal τρέφει τῇ βροχῇ πάντας ὁμοίω;.

ζητήσωμεν τὴν ἐχεῖθεν ἀνάπαυσιν " ῥίψωμεν τὴν
ἐντεῦθεν περιουσίαν " ὃ χαλόν ἔστι ταύτης, τοῦτο
μόνον χερδάνωμεν * χτησώμεθα τὰς ἑαυτῶν ψυχὰς
ἐν ἐλεημοσύναις " μεταδῶμεν τῶν ὄντων τοῖς πένη-
σιν, ἵνα τὰ ἐχεῖθεν πλουτήσωμεν᾽ δὸς μερίδα xol
εὖ ψυχῇ, μὴ τῇ σαρκὶ μόνον" δὸς μερίδα καὶ τῷ
Θεῷ, μὴ τῷ κόσμῳ μόνον" ὕφελέ τι τῆς γαστρὸς,
τῷ πνεύματι χαθιέρωσον " ὅρπασόν τι τοῦ πυρός"
ἀπόθου μιχρὸν ἀπὸ τῆς νεμομένης φλογός " ἄρπαδον
τοῦ τυράννον, καὶ πίστευσον τῷ Δεσπότῃ. Δὸς ὀλίγον
παρ᾽ οὗ τὸ πλέον ἔχεις" δὸς xal τὸ πᾶν τῷ πάντα
χαρισαμένῳ. Οὐδέποτε νικήσεις μεγαλοδωρεὰν Θεοῦ,
ὅσον ἐὰν εἰσενέγχῃς, πλεῖον ἀεὶ τὸ λειπόμενον " xal
οὐδὲν δώσεις ἴδιον, ὅτι τὰ πάντα παρὰ Θεοῦ. Καὶ

semper ab ea procul aberis. Quin nec quidquam C ὥσπερ οὖχ ἔστιν ὑπερόῆναι τὴν ἑαυτοῦ σχιᾶν, οὐδὲ

quod tuum sit, daturus es : quandoquidem eun-
cta ex Deo sunt. Et quemadmodum fleri pequit ut
umbram 480 nostram prztergrediamur, aut mo-
les corporis supra caput assurgat, sic nec mune-
ribus nostris Deus vinci potest. Neque enim ei
quidquam damus quod extra bona ipsius sit. Unde
tibi isthzec omnia, et a quonam? Quis donis vincere
Deum queat? Quis tibi hoc dedit, quod coeli pul«
chritudineim cernas? quod solis cursum, quod cir-
euitum lune, quod siderum multitudinem, eam-
᾿ que, qua in his omnibus velut ín lyra elacet,
concinnitatem, atque ordinem semper se eodem
modo habentem, tempestatum vicissitudines, tem-
. porum mutationes, conversiones annorum, diei
noctisque æquales partitiones, terrx productiones,
expansionem aeris, amplitudines maris fluxi si-
mul et stabilis, profundos fluminum gurgites, ven-
tum impetus. Quis pluvias przbet? agrorum cul-

ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν γενέσθαι σώματος μέγεθος, οὕτως
οὐδὲ οἷς δίδομεν νιχῆσαι Θεόν. Οὐ γὰρ ἔξω τι τῶν
αὐτοῦ δίδωμεν. Πόθεν σοι ταῦτα πάντα, xal mapé
τινος ; Τίς δύναται νιχῇῆσαι Θεὸν τοῖς χαρίσμασιν;
Τίς ἔδωχέν σοι χάλλος οὐρανοῦ βλέπειν, ἡλίου δρό-
μον, σελήνης κύχλον, ἀστέρων πλῆθος, καὶ ἐν τού-
τοις πᾶσιν, ὥσπερ ἐν λύρᾷ, εὐαρμοστίαν καὶ τάξιν
ὡσαύτως ἔχουσαν, ὡρῶν ἀλλαγὰς, μεταδολὰς χαι-
ρῶν, ἐνιαντῶν περιόδους, ἡμέρας xoi νυχτὸς ἰσο-
μοιρίαν, γῆς ἐχφύσεις, ἀέρος χύσιν, πλάτη θαλάσσης
λελυμένης καὶ ἱσταμένης, βάθη ποταμῶν, ἀνέμων
ῥεύματα; Τίς ὑετοὺς, γεωργίαν, τροφὰς, τέχνας,
οἰκήσεις, πόθεν σοι τῶν ζώων, τὰ μὲν ἡμέρωται
καὶ ὑπέζευχται, τὰ δὲ «τροφὴ παραδίδοται; Τίς σε

Ὁ Κύριον χαὶ βασιλέα πάντων κατέστησεν ἐπὶ τῆς γῆς;

εἴτα οὐχ αἰσχυνόμεθα εἰ τοσαῦτα παρ᾽ αὐτοῦ, τὰ
μὲν λαδόντες, τὰ δὲ ἐλπίζοντες, μηδὲ ἕν «οὔτο εἶσ-
οἴσομεν τῷ Δεσπότῃ, τὸ φιλάνθρωπον ;

turam, escas, artes, domos? unde habes quod animantia partim tibi cicurata, subjeetaque δυδὶ,
partim in alimentum cedunt? Quis te dominum et regem omnium in terra constituit? Án non vero
nos pudebit, cum tot ac tanta ab eo partim acceperimus, partim speremus, si ne,hoc quidem
unum Deo Domino conferamus, humanitatem scilicet ?

Ibid. — Quod si is pauperem probro afficit, eum
qui illum condidit ad iracundiam provocat, ille
profecto factorem honorat, qui opus ipsius fovet.
Fenerat | Domino qui. miseretur. pauperis , inquit
Scriptara ( Prov. xix, 11). Quis debitorem. re-

Ei ὁ ἀτιμάζων πένητα, παροξύνει τὸν ποιήσαντα
αὐτὸν, τιμᾷ τὸν ποιητὴν ὁ περιέπων τὸ ποίημα" Ὁ
ἐλεῶν πτωχὸν, Θεῷ δανείζει, φησίν. Τίς οὐ δέχι-
και χρεώστην ἀποδώσοντα ἐν χαιρῷ μετὰ τεῆς ἐκι-
γαρτίος τὸ Vers, λδινατό σις καὶ πίατεσιν

1413

SACRA PARALLELA.

IT

ἀποχαϑαίρονται ἁμαρτίαι. Καθαρθῶμεν οὖν ἑλεή- A pudiet, creditam pettiniam suo tempore redditu-

«a vtto.

Δυνατὸς ἣν ὃ Πατὴρ ποιῆσαι μηδένα πένητα"
ἀλλ᾽ εἰ τὸ εὐποιεῖν κεριῃρεῖτο, συμπάσχειν οὐδεὶς
ἠξίου νῦν ἀλλήλων ἕνεχα, Καὶ εὐποροῦμεν, xal ἀπο»
υοῦμεν, ἵνα τόπος γενώμεθα τῇ εὐποιῖᾳ.

Τὰν ἐναντίον τοῖς ἄλλοις ἀνθρώποις σεαυτῷ χατά-
λεξον στρατὸν, ἄοπλον, ἀπόλεμον, ἀναίμαχτον, ἀόρ-
γῆτον, ἀμίαντον" γέροντας θεοσεδεϊῖς, ὀρφανοὺς θεο-
φιλεῖς, χήρας πραότητι ὡπλισμένας, ἄνδρας ἀγάπῃ
χκεχοσμημένους. Τοιούτονς κτῆσαι τῷ σῷ πλούτῳ,
καὶ τῷ σώματι, xat τῇ ψυχῇ δορυφόρους, ὧν στρα-
«ἡγεῖ ὁ θεός.

Ἐλεήμονας εἶναι βούλεται, οὐ μόνον τοὺς ἕλεον
ᾳοιοῦντας, ἀλλὰ xal τοὺς θέλοντας εὐποιεῖν, x&v μὴ
δύνωνται, οἷς κατὰ προαίρεσιν τὸ ἐνεργεῖν πάρεστι.
Τῆς αὐτῆς οὖν μεθέξουσι τιμῆς τοῖς δυνηθεῖσιν οἱ
βουλόμενοι, ὧν ἡ προαίρεσις ἴση, χᾶν πλεονεχτῶσιν
ἕτερηι τῇ περιουσίᾳ. --- ᾿Ελεημοσύνας δεῖ ποιεῖν, ὁ
λάγος φησὶν, ἀλλὰ μετὰ κρίσεως, χαὶ τοῖς ἀξίοις.
Καὶ ὥσπερ ὁ γεωργὸς σπείρει οὐχ εἰς ἀπλῶς τὴν
43», ἀλλ᾽ εἷς ἀγαθὴν, ἵνα αὐτῷ χαρποὺς κομίσῃ,
οὕτω δεῖ σπείρειν τὴν εὐποιῖαν εἷς χήρας, εἷς ὀρφα»
γοὺς, εἷς τοὺς ἀπεριστάτους, ἵνα τῆς ἀπ᾿ αὑτῶν
εὐχκαρπίας διὰ τῶν εὐχῶν ἐπιτύχῃς.

rum? Eleemosynis et fide purgantur peccata, De-
mus igitur operam ut misericordia contractas
labes: eluamus.

S. Clem. Alez. — Poterat quidem summus ille
Parens facere ut nemo pauper esset : at si precisa
essel opitulandi facultas, nullus nunc alterius
calamitate tangeretur. Quocirca partim affluimus
opibus, partim indigentes sumus, ut beneficentizx
locus sit.

Ejud. Qwis dives salv. — Fac contra atque alii
soleant, exercitum tibi ipse contrahas, inermem
scilicet, imbellem, incruentum, ab ira alienum,
expertem sordium; senes pios, orphanos Dei
amantes, viduas lenitatis armis instructas, viros
charitate adornatos. Hos, inquam, opibus tuis
tum corporis, tum animi satellites acquire, quo-
rum dux et imperator Deus est.

Ejusd. lib. iw Stromat. — Misericordes esse
Deus vult, non eos, tantum qui misericordiz mu.
neribus fungantur, sed eos etiam qui bene de
aliis mereri studean!, tametsi id przestare ne-
queant; qui saltem, quantum ad inductionem animi
attinet, ipsum opus exsequantur. Ejusdem itaque
honoris qui voluerint participes erunt, quo qui
potuerint ; illi, inquam, quorum par voluntas fue-
rit, etsi opibus alii. superiores sunt. — Eleemosy-
nas quidem faciendas esse Seriptura docet, sed
cum judicio, atque iis qui digni fuerint. Et quem-

C admodum agricola non emnem promiscue agrum

serit, &ed bonum εἰ feracem, ut ex eo fructus percipiat : eodem modo serendum beneficium est
in viduas, in pupillos, in calamitosos; ut per eorum orationes fructum uberem ex ipsis consequamur.

Ἕν ᾧ ἄν τις δύναται εὐποιεῖν τῷ πλησίον, ἣν p
«ποιῇ, ἀλλότριος τῆς ἀγάπης τοῦ Κυρίου νομιαθή.-
σεται.

Too ἐλεεῖν xal εὐεργετεῖν, οὔτε προτιμώτερον,
οὔτε φιλανθρωπότερόν ἔστιν ἡμῖν τι ἕτερον, ἐπεὶ
μηδὲ τῷ Θεῷ.

Μαχάριόν ἔστιν ἀληθῶς, εἰς πάντα πτωχὸν καὶ
πένητα συνιέναι, ἵνα τις κατὰ σύνεσιν τὰ τῆς xoi-
γωνίας πτωχῷ χαὶ πένητι ποιήσηται, μείζονα καὶ
σπουδαιότερον τὴν ἐπιμέλειαν ποιούμενος εἷς τοὺς
àv ἀρετὴν ἢ θεοσέδειαν πτωχεύσαντας ἣ πενομέ-
vous * ἄλλως εἰς τοὺς kx νόσων ἣ συμπτωμάτων ἀπο-
ροῦντας, παρὰ τοὺς ὃχ χαχοπραγίας f) ἀσωτίας πτω-
χευσαντας, ᾿

Ξένος καὶ πένης Θεοῦ χωλλύριον. Ὃ δεξάμενος
αὐτοὺς, ταχ» ; ἀναδλέψει. — Λεία ὁδὸς ὑπὸ ἐλεη-
μοσύνης γίνεται.

Οἷδε τρέφεσθαι ὁ Δεσπότης τῶν ὅλων διὰ μεταδό-
σεως τῆς πρὸς τοὺς εὐποιουμένους. --- Ἥνπερ ποιεῖς
εὐεργεσίαν ἐλεημοσύνης εἰς πάντας τοὺς δεομένους,
ὁ Χριστὸς σφετερίζεται. Πεπείνακα γὰρ, φησὶ, χαὶ
δοδώκατέ μοι φαγεῖν" ἐδίψησα, καὶ πεκοτίχατέ
4.

Πλούτου τὸ κάλλος οὐχ ἐν βαλαντῖοις, ἀλλ' ἐν τῇ
φων χρῇζόντων ἐκιχουρίᾳ,

S. Ἱτεπαὶ, ες Epistola ad Vict. — In quo quis-
piam bene de proximo misereri potest, nisi id
prestet, alienus a Dei dilectione censebitur.

S. Dionys. Alez. — Nihil praestantius est, nihil
humanius, quam misereri et benefacere : quando-
quidem nec quidquam Deo ea re potius est.

A91 Didymi. — Beatum sane est super omnem
egenum οἱ pauperem intelligere , quo quis pruden-
ter egeno et pupillo tribuat, majore videlicet et
diligentiori eura illis prospiciens qui virtutis aut

D religionis causa in paupertatem penuriamve inci-

derupt, aut etiam in eos quos morbi vel casus
aliqui in egestatem conjecerunt, quam in eos qui
ob flagitia vel profusos sumptus egeni facti sunt.
Evagréi. — Ilospes et egenus collyriuin Del sunt.
Qui eos exceperit, oculorum confestim usum re-
cuperabit, — Planam et facilem viam munit elee-
mosyna.
' S. Nili. — Rerum omnium Dominus jta demum
a te alitur, cum aliquid in pauperes confers bene-
flcii. — Quidquid beneficii et eleemosynse pauperi-
bus imperiis, id Cbristus sibi vindicat, Esurisi
enim , inquit, et dedistis mihi manducare : sitisl,
et dedistis mihi bibere ( Matth. xxv, 55).
Philonis. — Divitiarum pulchritudo , nom ín
crumenis, ted (m auexanda. συν CXMENSA
sut

1(18

S. JOANNIS DAMASCENI

1476

TIT. ΙΧ. — De iis-qui eleemosynas minime faciunt, A TITA. 8. — Περὶ τῶν ἐλεημοσύνην μὴ £owór-

sed tenacitale, et avaritia, et pecunia ac disi-
tiarum cupiditate laborant,

Job itt , 16. — « Injusti os obstructum est. Quse
illi messuerunt, justi comedent: ipsi autem ex
malis non eripientur. »

Job xxiv, 2, 5$. — « Impll terminum transgressi
sunt. Gregem cum pastore diripientes abierunt :
jumentum pupillorum abegerunt , et bovem viduse
oppigneraverunut. Averterunt impotentes a via ju-
sta. Unanimiter cireumdederunt mansuetos terre.»

. Job 1v, 8. — « Qui cum pessima seminaverint,
dolores metent sibi, mandato Dei peribunt , et
spiritu ire ejus exterminabuntur. »

Jeb x1, 14. — « ipse novit opera impiorum, et
videns indecentia , non dissimulabit. »

Job szxxiv, 22. — « Non est locus ut abscondan-
tur facientes iniqua. »

Job xx , 18-20. — « In vana et inania ]aboravit
divitias, de quibus non gustabit. Multorum impo-
tentum domos confregit. Habitaculum pupillorura
rapuit , nec instauravit. Non est salug facultatibus
ejus : in desiderio suo non sairabitur. Non flore-
bunt ejus bopa. Cum putaverit so repletum esse,
exstinguetur. Omnis autem necessitas super ipsum
veniet. » — « Cave ne facias injusta. »

Job xxii, 6, 7. — « Pignus tulisti fratrum tuo-
fum sine causa: vestimentum auiem nudorum
abstulisti. Neque aqua sitientes potasli : sed esu-
rientium subtraxisti frustum panis. Viduas dimi-
sisti vanas, pupillos autem afflixisti. Igitur cir-
cumdederunt te laquel , et ursit te bellum ingens.»

Jeb xxiv, 9, 10. — « Rapuerunt pupillum ab
ubere : eum autem qui ceciderat, bumiliaverunt.
Et nudos ejecerunt injuste : esurientium autem
frustum panis abstulerunt. Viam justiti: non am-
bulaverunt, nec in semitis ejus progressi aunt.
Cum cognovit opera eorum, tradidit eos in te-
nebras. »
^ Job xxxi, 9. — « Yo et perditio injusto. »

Job xxiv, 90. — « Conteratur. omnis iniquus
tanquam lignum insanabile. »

A88 Job xx, 5. — « Divitize inique congregata
evomentur. »

Job xxvn, 16, 17. — « Si congregaverit sicut
humum argentum, ac sicut lutum aurum præ-
paraverit. Hzc omnia justi vindicabunt ; at pecu-
nias ejus veraces habebunt, Facta est autem do-
mus ejus sicut tinea, et sicut aranea divitize illius.»

Psal. xxxin , 47. — « Vultus autem Domini su-
per facientes mala , ut perdat, » etc.

Psal. xuvin , 17, — « Ne timueris enm dives fa-
cius fuerit homo, aut cum multiplicata fuerit, » etc.

Psal. cxxxix , 19. — « Virum injustum mala ca-
pient in ipteritu. »

IV Reg. v, 25-31. —- « Dixit Eliseus ad Giezi :
Unde Giezi ? Et ait Giezi : Non ivit quoquam ser-
vus tuus. Et dixit Eliseus ad illum : Nonne cor

meum ivit tecum , quando reversus est vit de

των, là πλεονεκτούντων, καὶ περὶ φειδώ-
Aor φιλοπιλουτούντων καὶ φιλαργύρων.

« ᾿Αδίχου στόμα ἐφράχθη. “Ἃ ἐχεῖνοι ἐθέρισαν,

᾿δίκαιοι ἔδονται αὐτοὶ δὲ Ex καχῶν οὐχ ἐξαερεθή-

ὄονται. »

€ ᾿Ασεδεῖς ὄριον ὑπερέθησαν, ποίμοιον σὺν ποι-
μένι ἁρπάσαντες ἀπῆλθον, ὑποζύγιον ὀρφανῶν ἀπ-
ἤγαγον, βοῦν χήρας ἐνεχυρίασαν. ᾿Ἐξέχλιναν δὲ ἀδυ-
νάτους ἐξ 6500 διχαίας, ὁμοθυμαδὸν δὲ ἐχύχλωσαν
πραεῖς γῆς.»

« Οἱ σπείροντες τὰ ἄτοκα, ὀδύνας θεριοῦειν ἑαυ-
τοῖς͵ ἀπὸ προστάγματος Κυρίον ἀπολοῦνται, ἀπὸ δὲ
πνεύματος ὀργῆς αὑτοῦ ἀφανισθήσονται. »

« Αὐτὸς οἶδεν ἔργα ἀνόμων" ἰδὼν δὲ ἄτοπα οὐ

B παρόγεται. »

« Οὐχ ἔστι τόπος τοῦ χρυδῆναι τοὺς ποιοῦντας «τὰ
ἄνομα.

« Εἰς xevà καὶ μάταια ἐχοπκίασε πλοῦτον, ἐξ οὗ οὐ
γεύσεται. Πολλῶν γὰρ ἀδυνάτων οἴκους ἔξθλασε. AF
«ttav δὲ ὀρφανῶν ἥρπασε, χαὶ οὐχ ἔστησεν, Οὐχ
ἔστιν αὐτοῦ σωτηρία. τοῖς ὑπάρχονσεν" ἐν ἐπιθυμίᾳ
αὐτοῦ οὐ σωθήσεται. Οὐκ ἀνθήσει αὐτοῦ τὰ ἀγαθά.
Ὅταν δοχῇ ἤδη πεπληρῶσθαι, σδεσθήσεται, κᾷσα
δὲ ἀνάγχη ἐπ᾽ αὐτὸν ἐπελεύσεται, » --- ε Φυλάττου
μὴ πρᾶξαι ἄδιχα. »

c Ἐνεχυρίαζες τοὺς ἀδελφούς σον διαχενῇς, ἀμ-
φίασιν δὲ γυμνῶν ἀφέλου. Οὐδὲ ὕδωρ διψῶντας ixó-
τισας, ἀλλὰ πεινώντων ἑδτέρησας ψωμόν. Χήρας δὲ
ἐξαπέστειλας χενὰς, ὀρφανοὺς δὲ ἐχάχωσα:. Τοιγαρ-
οὖν ἐχύχλωσάν σε παγίδες, καὶ ἐσπούδασέ σε πό-
λεμος ἐξαίσιος. »

« “ρπασαν ὀρφανὸν. ἀπὸ μαστοῦ, κεπτωχότα δὲ
ἐταπείνωσαν, xal γυμνοὺς ἐξέδαλον ἀδίχως, πεν-
γώντων δὲ τὸν Ψωμὸν ἀφείλαντο. Ὃδὸν διχαιοσύνης
οὐχ ὥδευσαν, οὐδὲ ἀτραποὺς αὐτῆς ἐπορεύθησαν.
Γνοὺς δὲ αὐτῶν τὰ ἔργα, παρέδωχεν αὐτοὺς εἰς
σχότος. »

« Οὐαὶ χαὶ ἀπώλεια τῷ ἀδίχῳ. »
« Συντριδείη πᾶς ἄδιχος ἴσα ξύλῳ ἀνιάτῳ.

« Ὠλοῦτος ἀδίχως συναγόμενος ἐξεμεθήσεται.»

« Ἐὰν συναγάγῃ ὥσπερ γῆν ἀργύριον, ἴσα δὲ
πηλῷ χρυσίον ἑτοιμάσῃ, ταῦτα πάντα περ!:ποιηθή-
σονται, τὰ δὲ χρήματα αὐτοῦ ἀληθινοὶ χαθέξουσιν.
᾿ΑἈπέδη δὲ ὁ οἶχος αὑτοῦ ὥσπερ σῆτες, χαὶ ὡς
ἀράχνη ὁ πλοῦτος αὑτοῦ, »

« Πρόσωπον Kuplou ἐπὶ ποιοῦντας χαχὰ, «ou ἐξο»
λοθρεῦσαι » χαὶ τὰ λοιπά. .

« Μὴ φοδοῦ ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος, à ὅταν πλη;
θυνθήσεται. »

« "Avópa ἄδικον xax θηρεύσει εἷς διαφθοράν.»

« Εἶπεν Ἕλισσαιξ πρὸς Γιεζέ" Πόθεν Γιεζέ; Καὶ
εἶπεν Γιεζέ' Οὐ πεπόρευται ὁ δοῦλός σου. Καὶ εἶπεν
Ἕλισσαιξ πρὸς αὐτόν" Οὐχ ἡ χαρδία μου μετὰ σοὺ
Ἐποριῦν, ὅτι λτλσιολντο ὃ wie mh «S δοεστός

147Ὶ

SACRA PARALLELAÀ.

1118

εἰς συνάντησίν σου ; Καὶ νῦν ἔλαδες τὸ ἀργύριον καὶ A curra suo in occursum tuum ? οἱ mune accepisti

tà ἱμάτια, καὶ νῦν λήψῃ ἑαυτῷ χήπους, xat λ:αιῶ-
νας, καὶ ἀμπελῶνας, καὶ πρόδατα, xal παῦδας, καὶ
καιδίσχας. Καὶ ἡ λέπρα Νεεμὰν χολληθήσεταί σοι,
καὶ τῷ σπέρματί σου εἷς τοὺς αἰῶνας. »

« Δώρων ὁ φειδόμενος, θυμὸν ἐγείρει ἰσχυρόν. » —
« Πλοῦτος προστίθησι φίλους πολλούς. » — « Πλού-
σιοι πτωχῶν ἄρξουσι. Ὁ — « Σοφὸς παρ᾽ ἑαυτῷ πλού-
διος. " — εὝπκαρξις ἑἐπισπουδαζομένη μετὰ ἀνο-
μίας, ἐλάσσων γίνεται. » — « Οὐχ ὠφελήσουσι θη-

σαυροὶ ἀνόμους. » — « "Oc ἀποστρέψει τὸ πρόσωπον

αὐτοῦ ἀπὸ πτωχοῦ, ἐν πολλῇ ἀπορίᾳ ἔσται. » —
« Ἐξολλύει τὸ ἑαυτοῦ σῶμα Ó ἀνελεήμων. » — « Τὰ
σπλάγχνα τῶν ἀσεδῶν ἀνελεήμονα. »

« Ὃ ἀγαπῶν ἀργύριον, οὐ πλησθήσεται ἀργυ-
plev. »

« Toó ἀργυρίον ὑπακούσεται τὰ σύμπαντα. » —
ε Ἔστι πονηρία ἣν εἶδον ὑπὸ τὸν ἥλιον" ἀνὴρ ᾧ
δώσει αὐτῷ ὁ Θεὸς πλοῦτον, καὶ ὑπάρχοντα, καὶ
δόξαν, καὶ οὐχ ἔστιν ὑστερῶν τῇ ψυχῇ αὐτοῦ ἀπὸ
φάντων ὧν ἐπιθυμεῖ" καὶ ὅτι ἀνὴρ ξένος φάγεται
αὐτόν. »

«Χαναὰν, ἐν χερσὶν αὐτοῦ ζυγὸς ἀδικίας“ κατα»
δυναστεύειν ἠγάπησεν, »

« Οὐαὶ ὁ πληθύνων ἑαυτῷ τὰ οὐχ ὄντα ἑαυτοῦ,
xai βαρύνων τὸν χλοιὸν αὐτοῦ στιδαρῶς, ὅτι tEat-
qnc ἀναστήσονται δάχνοντες αὐτὸν, καὶ ἐχνήψουσιν.
Ὃ πλεονεχτῶν πλεονεξίαν χαχὴν τῷ οἴχῳ αὐτοῦ, χαὶ
«οὔ τάξαι νοσσιὰν αὑτοῦ. »

« Οὐαὶ οἱ συνάπτοντες οἰχίαν πρὸς οἰχίαν, καὶ
ἀγρὸν πρὸς ἀγρὸν ἐγγίζοντες, ἵνα τοῦ πλησίον ἀφ-
ἕλωνταί τι. »

€ 'H ἁρπαγὴ τοῦ πτωχοῦ ἐν τοῖς οἴχοις ὑμῶν, Τί
ὑμεῖς ἀδιχεῖτε τὸν λαόν μον, xal τὸ πρόσωπον τῶν
φτωχῶν χαταισχύνετε, φησὶ Κύριος ;» — ε Ἐγὼ

ἔδωκα εἰς τὴν χεῖρά σου" σὺ δὲ οὐ δέδωχας αὐτοῖς
ἔλεος. --- « Ὅταν ἐχτείνητε τὰς χεῖρας ὑμῶν, ἀπο-
στρέψω τοὺς ὀφθαλμούς μου ἀφ᾽ ὑμῶν. Αἴ γὰρ χεῖ-
pec ὑμῶν αἵματος πλήρεις. » — « Δι᾽ ὑμᾶς τὸ ὄνομά
μου βλασφημεῖται ἕν τοῖς ἔθνεσιν. » --- «Ot ἄδιχοι
ὡς; θάλασσα ἀναδρασσομένη, οὕτως χλυδωνισθήσον-
και, xai ἀναπαύσασθαι οὐ μὴ δύνανται. » — « "An-

argentum οἱ vestimenta : οἱ modo accipies tibi
hortos, et oliveta, et vineas, et oves, et servos , et

ancillas. Et lepra Naaman adharebit tibi, et se-

mini tao in zlernum. »

Prov. xx1, 94. — « Qui parcas est in. donis,
iram muliam excitat, » — xix|, ἃ. « Divise addunt
amicos multos. » — xxu, 7. « Divites pauperibus
imperabunt, » — xxvin , 11. « Sapiens sibi videtur
vir dives. » — vn, 11. « Sabstantia festinata eum
iniquitate minuitur. » — x, 9. « Non predervnt
4hesauri iniquis. » — xxvii, 97. « Qui averterit
faciem suam a paupere, in penuria magna erit. »
— 11,17. « Exitium affert corpori suo qui immi-
sericors est. » — xu , 10. « Viscera impiorum eru-

B aelia. »

€

Eccle, v, 9. — « Avarus non impletur pecunia. »

— x , 19. « Peconis obedient omnia. » — v,1,3.
« Est malnm quod vidi sub sole : vir cui dederit
Deus divitias , et substantiam , et gloriam , et nibil
deest anima» ejus ex omnibus qus desiderat : et
vir alienus comedit eum. » |

Osee τῆι, 7. — « Chanaan, ia manu ejus statera
iniquitatis : opprimere dilexit. »

Habac. n, 6, 7. —« Va qui multiplicat quz non
sua sunt, et aggravat torqueni suum graviter : quia
subito consurgent mordentes eum , et vigilabunt.
Qui multiplieat avaritiam malam domui eus, ut
ponat nidum suum, » etc.

]sa. v, 8.— Væ qui "eonjungitis domum ad
domum, et agrum ad sgrum copulatis, ut aliquid
proximo auferatis. »

Isa. m, 14, 15. — « Rapina. pauperis est in do-
mibus vestris. Quid vos injuria afficitis populum, et
faciem pauperum confunditis? dicit Dominus. » — -
XLvi1 , 6. « Ego dedi eos in manum tuam : tu vero
non dedisti eis misericordiam. » — 1, 45. « Cum
extenderitis manus vestras, avertam oculos meos a
vobis. Nam manus vestrze sanguine plenæ sunt. »
— LII, 5. « Propter vos nomen meum blasphema-
tur in gentibus. » — Lvir, 20. « Impil quasi mare
fervens, sic fluctuabunt, et requiescere non pote-

ἔχου ἀπὸ ἀδίχου, καὶ οὐ μὴ φοδηθήσῃ, χαὶ τρόμος D runt. » 489 — vv, 44. « Recedo ab iniquo, et non

οὐχ ἐγγιεῖ σοι. :*

ε Τοῦτο τὸ ἀνόμημα Σοδόμων, ὅτι ἐν ὑπερηφανίᾳ,
καὶ πλησμονῇ ἄρτων, καὶ ἐν εὐθηνίᾳ οἴνου ἑσπκατάλα,
αὕτη xal θυγατέρες αὐτῆς, καὶ χεῖρα πτωχοῦ xal πέ-
γητος οὐχ ἀντελάδοντο, χαὶ ἐμεγαλαύχουνν, xoi
ἐποίησαν ἀνόμημα ἐνώπιόν μου. »

« Λαὸς ἐχπιέζοντες ἀδιχίαν, καὶ ἁρπάζοντες ἄρ-
φπαγμα, “πτωχὸν χαὶ πένητα χαταδυναστεύοντες, xal
πρὸς τὸν προσήλυτον οὐχ ἀναστρεφόμενοι μετὰ χρί-
ματος. »

« Ἧ μῆτηρ σου σχύμνος λεόντων, ἐγενήθη ἐν μέσῳ
δεόντων" ἐπλήθυνε σχύμνους αὐτῆς, καὶ ἀνεπήδησεν

timebis , et tremor non appropinquabit tíbl. »

Ezech. xvi, 49, 50. — « Hzc fuit iniquitaa So-
dom: sororis Luz : quia in superbia, et saturitate
panum, et in abundantia, deliciis affluebat ipsa et
filie ejus, οἱ manum pauperis et egeni non susci-
piebant, et gloriabantur magnifice ; et fecerunt ini-
quitates coram me. »

Ezech, xxu, 27. — « Populus ezprimentes ini- :
quitatem, et rapientes rapinas * pauperem et ege-
num affligentes, et cum advena non agentes cum
judicio. »

Ezech. xix, 9. — « Mater (ue catulus MASSRS,
facià esi Vo τοιῦλο MASS SCOXNSQUARXWM ΛΆΛΟΝ,

1419

S. JOANNIS DAMASCENI

148)

suos, Et exsilivit unus de catulis ejus : leo. factus A εἰς xbv σχύμνον αὐτῆς, λέων ἐγένετο ἔμαθεν τὸ &p-

est, et didicit rapere rapinas. »

Esech. xxit, 24. — « Hac dicit Domnus: Tu es

terra qux non irrigata es, nec pluvia venit super te
in die furoris. Ductores in medio ejus velut leones
rugientes, diriplentes praedas, animas devorantes
jn potentia. »

Eccli. xiv, 9. — « Avari oculus non impletur
parte. » — xxxv, 16. « Conteret Dominus lumbos
immisericordium, » — v, 1. « Noli gaudere ob
pecunias iniquas. Non enim proderunt tibi in die
inductionis. » — xvi, 15. « Non elffugiet in rapina
peccator. » — xxi, 9. « Qui zedilicat domum suam
ju pecuniis alienis quasi qui colligit lapides suos
in torrente. » — xxvit, 10, « Leo venationi insidia-

πάξειν ἅρπαγμα.»

« Τάδε λέγει Κύριος " Σὺ εἴ ἢ γῆ ἡ o0 βρεχεμένη,
οὐδὲ ὑετὸς ἐγένετο ἐπὶ σὲ ἐν ἡμέρᾳ ὀργῆς. Οἱ ἀφη-
γούμενοι ἐν μέσῳ αὑτῆς ὡς λέοντες ὠρνόμενοι,, &p-
πάζοντες ἁρπάγματα, Ψυχὰς χατεσθίοντες kv δυνα-
στείᾳ. »

« Πλεονέχτου ὀφθαλμὸς οὐχ ἐμπίπλαται μερίδι. »
— « Συντρίψει Κύριος ὀσφὺν ἀνελεημόνων. » — « Μὴ
ἐπίχαιρε ἐπὶ χρήμασιν ἀδίχοις. Οὐδὲν γὰρ ὠφελή-
σουσιν ἐν ἡμέρᾳ ἐπαγωγῆς. » --- - Οὐχ ἐχφεύξεται ἐν
ἁἀρπάγματι ἁμαρτωλός. » — « 'O οἰχοδομῶν τὴν
οἰκίαν αὐτοῦ ἐν χρήμασιν ἀλλοτρίου, ὡς ὃ συνάγων
τοὺς λίθους αὑτοῦ εἰς τὸν χειμάῤῥουν. » — « Λέων
θήραν ἐνεδρεύει, οὕτως ἁμαρτία τοὺς ἐργαζομένους

tur, sic peccatum operantibus iniquitates. » --- D ἄδιχα. » — « Θυσιάζων ἐς ἀδίχων, θυσία μεμιασμέ-

xxxiv, 20. « Immolans ex. iniquitate, hostia macu-
lata. » — χι, 15. « Pecuniz injustorum sicut tor-
rentes siccabuntur, et sicut tonitruum magnum in
pluvia personabunt. » — xxxiv, 22. « Qui mactat
filium in conspectu patris sui, qui offert sacrificium
ex pecuniis pauperum. » — xit, 3. « Non erit ei
bene, qui assiduus est in malis, nec ei qui eleemo-
synam non largitur. » — xxxiv, 25. « Panis egen-

vr. ? — « Χρήματα ἀδίχων, ὡς ποταμοὶ ξηρανθή-
σεται, καὶ ὡς βροντὴ μεγάλη ἐν δετῷ ἐξηχήσει. ν--
« θύων υἱὸν ἕναντι πατρὸς αὐτοῦ, ὁ προαάγων θυσίαν
ix χρημάτων πενήτων. » — « Οὐχ ἔσται ἀγαθὰ τῷ
ἐνδελεχίζοντι εἰς χαχὰ, χαὶ τῷ ἐλεημοσύνην μὴ χα-
ριζομένῳ. " — « "Άρτος ἐπιδεομένων ζωὴ πτωχῶν"
ὁ ἀποστερῶν αὐτὴν, ἄνθρωπος αἱμάτων. » — ᾿Αγα-
θὸς πλοῦτος ᾧ μὴ ἔστιν ἁμαρτία. »

tium vita pauperum est : qui defraudat eam, homo sanguinum est. » — ΧΗ, 90. « Bons divitia sunt

in quibus non est peccatum. »

Eccli, xxx1, 4-6. — « Vigilia divitiarum tabefecit
carnes, et cogitatus illius aufert somnum. Qui
amat aurum, non justificabitur. Multi dati sunt in
casum auri, οἱ facta est perditio eorum in faciem
ipsorum. Lignum offensionis est aurum illis qui
sacrificant ei : et omnis imprudens deprehendetur
in eo. »

Eccli. xui, 95-26. — « Venator leonum, onagri
in deserto, sic et pascua divitum sunt pauperes.
Divitis cadentis multi sunt. recuperatores : locuti
sunt arcana, et Justificaverunt illum. Dives locutus

. est, et omnes tacuerunt, et verbum illius usque ad
nubes extulerunt. »

Eccli. xx viu, 11. — ε Secundum virtutem ho-
minis iracundia illius erit, et secundum substan-
tiam suam exaltabit iram suam. »

Eccli. xxx1, 8-40. — « Beatus dives qui inventus
est sine macula, et qui post aurum non abiit. Quis
est hic? Et laudahimus eum. Fecit enim mirabilia
in populo suo. Quis probatus est in illo, et per-
fectus est? et sit in gloriationom sternam. Quis
potuit transgredi, et non est transgressus, facere
mala, et non fecit? Stabilientur bona illius, et
eleemosynas illius enarrabit Ecclesia. »

ASA Eccli. xs, 11. — « Est qui locupletatur ex
atientione et compressione $ua : et relinquet ea
aliis, et morietur. »

Eccli. xvv, 4-11. — « Qui acervat ex animo suo
injuste, aliis congregat, et in bonis ejus luxuria-
buntur alii, Qui sibi nequam est, cui bonus erit.
Fili, quantum habes, henefac tibi. »

Math, xix, 25-96. — « Dixit. Jesus. discipulis
uis ; Amen dico vobis, quia difficile dives intrabit

. « 'Aypunyla, πλούτον ἐχτήχει cápxac, xal ἡ μέρι-
μνα αὑτοῦ ἀφιστᾷ ὕπνον. Ὁ ἀγαπῶν χρυσίον, οὐ δι-
καιωθήσεται. Πολλοὶ ἐδόθησαν εἰς πτῶμα χρυσίου,
xai ἐγενήθη ἡ ἀπώλεια αὐτῶν ἱχατὰ πρόσωπον αὖ-
τῶν. ξύλον προσχόμματός ἔστι τοῖς θυσιάζουσιν αὐ-
κῷ, καὶ πᾶ; ἄφρων ἁλώσεται ἐν αὐτῷ. »

« Κυνηγὸς λεόντων, ὄναγροι ἐν ἐρήμῳ, οὕτως vo-
μοὶ πλουσίων οἱ πτωχοί. Πλουσίου σφαλέντος πολ-
λοὶ ἀντιλήπτορες * ἐλάλησαν ἀπόῤῥητα, χαὶ ἐδιχαίω-
cav αὐτόν. Πλούσιος ἐλάλησε, χαὶ πάντες ἐσίγησαν,
καὶ τὸν λόγον αὐτοῦ ἀνύψωσαν ἕως τῶν νεφελῶν. »

« Κατὰ τὴν ἰσχὺν τοῦ ἀνθρώπου, οὕτως xal ὁ Ov.
μὸς αὐτοῦ, χαὶ χατὰ τὸν πλοῦτον ἀνυψώσει ὀργὴν
αὑτοῦ. »

« Μαχάριος πλούσιος, ὃς εὑρέθη ἅμωμος, xai ὃς
ὀπίσω χρυσίου οὐχ ἐπορεύθη. Τίς ἔστι ; xat μαχα-
ριοῦμεν αὐτόν. Ἐποίησε γὰρ θαυμάσια ἐν λαῷ αὖ-
τοῦ. Τίς ἐδοχιμάσθη ἐν αὑτῷ, καὶ ἐτελειώθη ; xai
ἔστω εἰς χαύχησιν. Τίς ἐδύνατο παραδῆναι, xal οὐ
παρέθη, ποιῆσαι χαχὰ, καὶ οὐχ ἐποίησε ; Στερεωθή-
σεται τὰ ἀγαθὰ σὑτοῦ, xal ἐλεημοσύνας αὐτοῦ ἐχδι-

᾿ηγήσεται ἡ Ἐχχλησία. »

« Ἔστι πλουτῶν ἀπὸ προσοχῆς xal σφιγγίας αὖ-
«οὔ, χαὶ χαταλείψει αὐτὰ ἑτέροις, χαὶ ἀποθανεῖ-
ται. )

ε Ὁ συνάγων ἀπὸ τῆς ψυχῆς αὐτοῦ͵, συνάγει ἄλ-
λοις, xal ἐν τοῖς αὐτοῦ τρυφήσουσιν ἕτεροι. Ὁ «ovr.
ρὸς ἑαυτῷ, τένι ἀγαθός ; τέχνον, καθόσον ἔχεις, εὖ»
ποίει σεαυτῷ. »

«Εἶπεν ὁ Ἰησοῦς τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ" ᾿Αμὴν
Me Sgt, ὅτι Vas, τυρῦφως, ἀδθιλυθσνω, ἡν

1481

SACRA PARALLELA.

1482

τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. Πάλιν δὲ λέγω ὑμῖν" A 1n regnum colorum, FA iterum dico vobis : Fa-

Εὐχοπώτερόν ἐστι χάμηλον διὰ τρυπήματος ῥαφίδος
διολθεῖν, fj πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσ-
ελθεῖν. ᾿Αχούσαντε; δὲ οἱ μαθηταὶ αὑτοῦ, ἐξεπλήσ-
oovto σφόδρα, λέγοντες" Τίς ἄρα δύναται σωθῆναι;
ἐμόλέψας δὲ ὁ Ἰησοῦς, εἶπεν αὐτοῖς " Παρὰ ἀνθρώ-
Tote τοῦτο ἀδύνατόν ἐστι, παρὰ δὲ Θεῷ πάντα δυ-
νατά. »

« ᾿Ανθρώπου τινὸς πλουσίον εὐφόρησεν fh χώρα,"
καὶ τὰ λοιπά,

« Οὐαὶ ὑμῖν τοῖς πλουσίοις, ὅτι ἀπέχετε τὴν napá-
ιλησιν ὑμῶν. Οὐαὶ ὑμῖν οἱ ἐμπεπλησμένοι, ὅτι πει-
vácste, Οὐαὶ ὑμῖν οἱ γελῶντες, ὅτι πενθήσετε xal
πλαύσετε.

« ᾿Απόστητε ἀπ' ἐμοῦ, “:ἄντες οἱ ἐργάτα: τῆς ἀδι-

cilius est camelum per foramen acus intrare, quam
divitem intrare in regnum celorum. Audieutes au-
tem discipuli ejus mirabantur valde, dicentes : Quis
poterit salvus fleri? Aspiciens autem Jesus, dixit
illis : Apud homines hoc impossibile est : apud
Deum autem omnia possibilia sunt. »

Luc. xu, 16. — « Hominis cujusdam divitis
uberes fructus ager attulit, » etc.

Luc. vi, 45. — « Væ vobis divitibus, quoniain
labetis consolationem vestram. Va: vobis qui sa-
turati estis, quia esurietis. Væ vobis qui ridetis
nunc, quia lugebitis et flebitis. »

Luc. xm, 27. — « Discedite a me, omnes operarii

κίας. "Exe ἔσται ὁ χλαυθμὸς xai ὁ βρυγμὸς ὁδόν- D iniquitatis. lbi erit fletus et stridor dentium, »

tty, 3

« Διὰ τί οὐχὶ μᾶλλον ἀδιχεῖσθε ; Διὰ τί οὐχὶ μᾶλ-
λον ἀποστερεῖσθε ; ἀλλ᾽ ὑμεῖς ἀδικεῖτε xal ἀποστε-
ρεῖτε, καὶ ταῦτα ἀδελφούς. Ἢ οὐχ οἴδατε, ὅτι ἄδιχοι
βασιλείαν Θεοῦ οὐ χληρονομήσουσιν:; »

« Ὁ ἀδιχῶν κομιεῖται ὃ ἠδίχησε. Καὶ οὐχ ἔστι
κροσωποληψία καρὰ τῷ θεῷ. »

ε Μὴ ὑπερδαίνειν καὶ πλεονεκτεῖν ἐν πράγματι τὸν
ἀδελφὸν αὑτοῦ * διότι ἔχδιχος ὁ θεὸς περὶ πάντων
«οὕτων. » .

« ᾿Αποστήτω ἀπὸ ἀδιχίας πᾶς ὁ ὀνομάζων τὸ ὄνο-
μα τοῦ Θεοῦ, »

« Οἱ βουλόμενοι πλουτεῖν, ἐμπίπτουσιν εἰς πειρα-
σμὸν, καὶ εἰς παγίδα, χαὶ εἰς ἐπιθυμίας πολλὰς ἀνοή-
τους xai βλαδερὰς, αἵτινες βυθίζουσι τοὺς ἀνθρώ-
φους εἰς ὄλεθρον καὶ ἀπώλειαν. Ῥίζα γὰρ πκόντων
τῶν xaxũv ἐστιν fj φιλαργυρία, ἧς τινες ὀρεγόμενοι
ἀπεπλανήθησα ἀπὸ τῆς πίστεως, χαὶ ἑαντοὺς περι-
ἐπειραν ὀδύναις πολλαῖς. ν

« Οἱ πλούσιοι, χλαύσατε ὁλολύζοντες ἐπὶ ταῖς τα».

καϊιπωρίαις ὑμῶν ταῖς ἐπερχομέναις. Ὃ πλοῦτος
ὁμῶν σέσηπε, xai τὰ ἱμάτια ὑμῶν σητόδρωτα ἐγέ-
vtto. Ὁ χρυσὸς ὑμῶν, καὶ ὁ ἄργυρος χατίωται, xol
ὁ ἰὸς αὐτῶν εἰς μαρτύριον ὑμῖν ἔσται, καὶ φάγεται
τὰς σάρχας ὑμῶν ὁ ἰός. Ὡς κῦρ ἐθησαυρίσατε ἐν
ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.»

I Cor. vi, Ἵ, 8, — « Quare non potius injuriam
accipitis? Quare non magis fraudem patimini? sed
vos facitis injuriain, et. fraudatis ; et liaec fratribus :
Àn nescitis quia iniqui regnum Dei nou posside-
bunt? »

Coloss. nt, 25. — « Qui injuriam facit, recipiet
id quod inique egit. Non est personarum accertio
apud Deui. »

1 Thess. 1v, 6. — Non supergredi, neque cir-
cumvenire in negotio fratrem suum: quia vindex
est Deus de omnibus bis. »

11 Tim. n, 19. — « Discedat ab iniquitate omnis
qui nominat nomen Dei.

I Tim. vi, 9, 10. — « Qui voluat divites fleri,
incidunt in tentationem, el in laqueum, et in desi-
deria multa insana et nociva, qu: mergunt homines
in interitum et perditionem. Radix enim omoium
malorum est cupiditas, quam quidam appetentes, er-
raverunt a flde, et inseruerunt se doloribus multis. »

Jac. v, 1, ὅ.--- Divites, plorate ululantes in mi-
seriis qua accident vobis. Divitize vestre putrefacte
sunt, οἱ vestimenta vestra a tineis comesta sunt.
Aurum vestrum et argentum zeruginavit, et serugo
eorum in testimonium vobis erit : et manducabit
carnes vestras ærugo. Sicut ignem thesaurizastis
in novissimo die. 2

c Ἧ χρίσις ἀνέλεος τῷ μὴ ποιήσαντι ἕλεος. Ἐὰν ὁ D Juc. n, 15, 16. — « Judicium sine misericordia

ἀδελφὸς, ἢ ἀδελφὴ γνμνοὶ ὑπάρχουσι, xat λειπόμε-
γοι τῆς ἐφημέρου τροφῆς, εἴπῃ δέ τις ἐξ ὑμῶν,
Ὑπάγετε ἐν εἰρήνῃ, θερμαίνεσθε, χαὶ χορτάζε-
σθε- μὴ δῶτε δὲ αὐτοῖς τὰ ἐπιτήδεια τοῦ σώματος,
τί ὄφελος ; »

« Οἷδε Κύριος εὐσεδεὶς kx τῶν πειρασμῶν ῥύεσθαι,
ἀδίχους δὲ εἰς ἡμέραν χρίσεως χολαζομένους τῇ-
ρεῖν. »

« Ὅστις ἔχει τὸν βίον τοῦ χόσμου τούτον, xat θεω-
ρεῖ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ χρείαν ἔχοντα, xat κλείσει τὰ

σπλάγχνα, πῶς ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μένει ἐν αὐτῶ ; à

Ἄχουσαι ἄνθρωπε, Σολομῶντος" Μὴ εἴπῃς,
Kxars Adis ὁπάνηχδ, xal αὔριον» δώσω. OU γὰρ
ParROL. Gà. ΧΟΥ,

illi qui non fecit misericordiam. Si frater aut soror
nudi sint, et indigeant victu quotidiano, dicat au-
tem aliquis ex vobis : lte in. pace, calefacimini, et
saturamipi : nou dederitis autem eis qus necessoria
sunt corpori. quid proderit ? » .

11 Petr. 11, 3. — « Novit Deus pios ex tentationi-
bus eripere : injustos «υἱεῖ in diem judicii excru-
ciandos reservare.

1 Joan. m, 17. — « Qui habuerit substantiam
hujus inundi, ei viderit fratrem suum necessitatem
habere, et ciauserit viscera sua ab eo, quomodo
charitas Dei manet in eo? »

S. Basil. kou. in dud :; « Desteuoxn Sortte. —
RS Au. queso. ϑυλονυονδο - x Oeo Δ ed

«Y

188

S. JOANNIS DAMASCENI

1484

el revertere, ei cras dabo tibi (Prov. 1, 98). Nescis A οἷδας, τί τέξεται ἡ ἐπιοῦσα. Qiuv παραγγελμάτων —

enim quid superventura pariel dies (Prov. xxvn, 1).
0 quæ præcepta contemnis! Tristis es, atque ejus-
modi quem vix convenire quisquam: possit ; qui
occursam liominum fugias, ne vel tantulum quid-
piam e manibus emittere cogaris. Unam hanc vocem
nosti : Non habeo, nec dabo: pauper enim sum.
ie sane pauper es, omnisque expers boni : inops
charitate, inops humanitate, inops file in Deum,
inops spe eterna. Fac saltem, fratres tui in par-
tem eum tineis venianG, Quod postridie labefacta-
bitur, egentibus hodie tribue. Extreme avaritise

est, ne ea quidem quz corrumpuntur, cum egenti- -

bus communicare. Quem tandem, inquit ifle, inju-
ria afficio, dum quse mea sunt, contineo? Quænam

ὑπερορᾷς! Καὶ χατηφὴς εἶ, xal δυσέντευπτο:, ἔχχλέ-
νων τὰς ἀπαντήσεις, μῆπον τι, καὶ μικρὸν ἀναγχα-
σθῇς τῶν χειρῶν ἐχδαλεῖν. Mlav οἷδας φωνῆν" Οὐχ
ἔχω, οὐδὲ δώσω" πένης γάρ εἰμι. Πένης εἴ τῷ ὄντι,
xai ἐνδεὴς παντὸς ἀγαθοῦ" πένης ἀγάπης, πένης
φιλανθρωπίας, πένης πίστεως εἰς Θεὸν, πένης ἐλπί-
δος τῆς αἰωνίου. Συμμεριστὰς ποίησον τῶν σητῶν.
τοὺς ἀδελφούς σου. Τὸ αὔριον σηπόμενον, σήμερον
μετάδος τοῖς δεομένοις. Πλεονεξίας εἶδος τὸ χαλεπώ-
τατον, μηδὲν τῶν φθειρομένων τοῖς ἐνδεέσι χατᾷμε'
ρίσαι. Τίνα, φησὶν, bx, συνέχων τὰ ἐμαυτοῦ;

ποῖα, εἰπὲ μοι, σαυτοῦ ; Οὐχὶ γυμνὸς ἐξέπεσας τῆς

γαστρός ; οὐχὶ γυμνὸς πάλιν εἷς τῆν γῆν ἀποστρέ-
φεις ; τὰ δὲ παρόντα σοι πόθεν; Εἰ μὲν ἀπὸ ταντο»

tamen, quæso, tua sunt? An non nudus excidisti B. μάτου λέγεις, ἄθεος εἴ, μὴ γνωρίζων τὸν Κτίσαντα,

᾿ ἘΣ materno utero? an non nudus rursum in ter-
vam reverieris? Quee vero nune habes, unde tibl
contigerunt? Si a fortuna dixeris, impius es, qui
nec Creatorem agnoscas, nec ullam ei qui largitus
cst, gratiam habeas. Sin a Deo a te hahere confite-
ris, affer causam cur acceperis. Num iniquus est
Deus, qui haud zque nobis distribuit ? Ecquid illud
est cur tu. opibus abundes, ille contra egeat? an
non omnino, ut et tu benignitatis fidclisque admi-
nistrationis mercedem referas, et ille ingentibus
patientis premiis ornetur? Siccine vero, vastig-
simo el inexplebili avaritiæ sinu omnia coercens,
nemini te inferre injuriam putas, cum tot homines
eorum usu spolias? Quis avarus? an non ἰδ qui
eo quod satis sit, contentus nonu est ? Quis spolia-
᾿ tor? ia qui sua cuique eripit. Tu igitur avarus ille,

᾿ μηδὲ χάριν ἔχων τῷ δεδωχότι. Εἰ δὲ ὁμολογεῖς εἶναι

καβὰ Θεοῦ, εἰπὲ τὸν λόγον δι᾽ ὃν ἔλαδες. Μὴ ἄδχος
ὁ θεὸς, ὁ ἀνίσως ἡμῖν διαιρῶν τὰ τοῦ βίου ; διὰ τί σὺ
pv πλουτεῖς, ἐχεῖνος δὲ πένεται, ἢ πάντως ἵνα καὶ
6b χρηστότητος χαὶ πιστῆς οἰχονομίας μισθὸν ὑπο-
δέξῃ, χἀχεῖνος τοῖς μεγάλοι; ἄθλοις «Tc ὑπομονῆς
«ιμηθῇ; Σὺ δὲ πάντα τοῖς ἀπληρώτοις τῆς πλεον-
εξίας χόλποις περιλαμόάνων, οὐδένα οἴει ἀδιχεῖ)
τοσούτοις ἀποστερῶν ; τίς ἐστιν ὁ πλεονέχτης ; Ὁ
ph ἐμμένων τῇ αὐταρχείᾳ. Τίς δὲ ὁ ἀποστερητής ; ὁ

ἀφαιρούμενος τὰ ἐχάστωνψ. Σὺ δὲ ὁ πλεονέχτης, σὺ

δὲ ἀποστερητὴς, ἃ πρὸς οἰχονομίαν ἐδέξω, ταῦτα
ἴδια σεαυτοῦ ποιούμενος. El ὁ μὲν ἐνδεδυμένον àno-
γυμνῶν, λωποδύτης ὁμολογηθήσεται, ὁ δὲ γυμνὸν ph:
ἐνδύων, δυνάμενος τοῦτο ποιεῖν, ἄλλης προσηγορία;
ἐστὶ ἄξιος ; Ἰοῦ πεινῶντός ἐστιν ὁ ἄρτος, ὃν ab xat-

tu spoliator, qui ea. qus dispensandi causa acce- ἐχεις' τοῦ γυμνητεύοντος, τὸ ἱμάτιον, ὃ σὺ φυλάτ-
pisti, tibi ipsi vindicas. Si qui homini vestem de- — «st; ἐν ἀποθήχαις " τοῦ ἀνυποδήτου, τὸ ὑπόδημα, ὃ
trahit, citra controversiam fur est, ille qui nudum παρὰ σοὶ χκατασήπεται. Too χρήζοντος τὸ ἀργύριον,
non induit, cum ld facere possit, nunquid alio no- 8 χατώρυξας ἔχεις * ὥστε τοσούτοις ἀδιχεῖς, ὅσον
wine debet appellari? Famelici est ille panis quem παρέχειν ἠδύνασο.

retines : nudi est vestimentum quod in arca servas ; excalceati sunt illi calcei qui apud te corrumpun-
tur; egentis denique aurum illud quod humi defossum habes. Ae proinde tot homines injuria

afficis, quot sunt quibus hzc prebere poteras.
Jbid. — Quid tandem est, o bone, quod prohi-
beat quominus pia largitioni studeas? Egenus tabe
consumitur, nudus frigore rigescit, mendicus suf-
locatur ;
rejicis? |
Ejusd. hom. Ad divit. — Omnia in auri naturam
mutari optas, Quid enim est quod auri causa non
moveas? frumentum tibi in aurum eflicitur, vinum
in aurmm concrescit, lane in aurum vertuntur.

Quidquid comminiscaris, aurum tibi conciliat.
Ipsummet aurum seipsum generat, fenoribus sei-
licet varie multiplicatum. Nulla satictas accidit,
nulla reperitur meta cupiditatis.

: Jbid, — Quanto opibes augeris, eo magis eha-
ritate minueris, Quid merea, o homo, caduca pro-
jiciens, et ceelorum regnum recipiens 1. ur petenti
negas, eL dare recusas, cum interim in,umeras

s"mpluum occasioncs meditaris? Quid judici
fespondebis, qui parietes vestis, nec hominem ii-

et lu eleemosynam in posteram diem
D

Τί τὸ χωλύον, ὦ ἄνθρωπε, πρὸς τὴν μετάδοσιν ; ὁ
πεινῶν τήχεται " ὁ γυμνητεύων πήγνυται, ὁ ἀπκαι-
τούμενος ἄγχεται, xal σὺ τὴν ἐλεημοσύνην εἰς εν
αὔριον ἀναθάλλεις ;

Εὔχῃ τὰ πάντα πρὸς τὴν τοῦ χρυσοῦ φύσιν μετα»
δληθῆναι, Ποίαν δὲ μηχανὴν διὰ τὸν χρυσὸν οὐχ ἐν
νοεῖς ; ὁ σἴτος χρυσός σοι γίνεται, ὁ οἶνος εἰς χρυσὸν
μεταπήγνυται, τὰ ἔριά σοι ἀποχρυσοῦται " πᾶσα ἐπί-
vo:X χρυσόν σοι προσάγει. Αὐτὸς ἑαυτὸν ὁ χρυσὸς
ἀπογεννᾷ πολυπλασιαζόμενον ἐν δανείσμααι, χαὶ
χόρος οὐχ ἔστι, xal τὸ τέλος τῆς ἐπιθυμίας οὐχ
ἐξευρίσκεται.

“Ὅσῳ πλεονάζεις τῷ πλούτῳ, τοσοῦτον ἐλλείπεις
τῇ ἀγάπῃ. Διὰ τί ἀθυμεῖς, ὦ ἄνθρωπε, φθαρτὰ
προϊέμεγος, χαὶ βασιλείαν οὐραγῶν ἀντιλαμθάνων ;
Διὰ τί ἀρνῇ τὸν αἰτοῦντα, καὶ ἀπαναΐνῃ τὴν δόσιν,
ϑύρλας προκόπες ὀνθλυγήτων ἐκινοῶν ᾿ Τί ἀποχρι-

Vies, τῷ χοᾶς ὃ das sogno qiero, eR qa-

1435

ἀσχημονοῦντα περιορᾷς; ὁ χατασήπων τὸν οἶτον,
τοὺς πεινῶντας οὗ τρέφεις ; ὁ τὸν χρυσὸν χατορύσ-
σων, τοῦ ἀγχομένου χαταφρονεῖς ;

"Ὥσπερ οἱ τὰς χλίμαχας ἀναδαίνοντες, ἀεὶ πρὸς
shy ὑπερχειμένην βαϑμίδα τὸ ἴχνος αἴροντες, οὐ
πρότερον ἴστανται, πρὶν ἂν τῆς ἀρχῆς ἐφίχωνται,
οὕτω οὐδὲ οἱ πλούσιοι παύονται, ἕως ἂν ὑψωθέντες,
ἀπὸ τοῦ πτώματος ἑαυτοὺς χαταῤῥήξωσιν.

"Osa βλέπει ὁ ὀφθαλμὸς, τοσαῦτα ἐπιθυμεῖ ὁ
πλεονέχτης. Οὐ πλησθήσεται ὁ ὀφθαλ "κὃς τοῦ ὁρᾷν,
xai οὐ χορεσθήσεται φιλάργυρος τοῦ λαμδάνειν. Ὁ

| SACRA PARALLELA. |
vov υὖκ ἐνδύεις ; ὁ τοὺς ἵππου; χοσμῶν, τὸν ἀδελγὸν A duis? qui equos. ornas, et fratrem indecore vesti-

1406

tum negligis? qui frumentum corrumpi sinis, el
fame laborantes 48 non alis? qui, cum aurum
terre iafodias, eum qui fame præſocatur asper-
naris?

]bid. — Quemadmodum qui δολίας ascendunt,
sempet ad sublimiorem gradum pedem elferentes,
non prius consistunt quam àd' supremum gradum
pervenerint, eodem modo nec divites congerenda-
Tum opum (inem faciunt, quousque in altissima pro-
vecl cum fuerint, e sublimi ruentes, scipsos com-
minuant.

Jbid. — Quantum oculus prospicit, tancum quo-
que avarus coneuoiscit. Non satiabitur oculus visu,
nec pecunsecopidus accipiendo $acíatvitur. Infernus

ὅδης οὐχ εἶπεν" "Apxei, οὐδὲ ὃ πλεονέχτης εἶπέ ποτε D nunquam dizit: Sufficit (l'iov. χτς, 10) ; ucc avarus

45, ᾿Αρχεῖ, Πότε χρήσῃ τοῖς παροῦσιν; πότε δὲ ἀπο-
λαύσῃς αὐτῶν, ἀεὶ τοῖς πόνοις τῆς χτίσεως συνεχό-
μενος ; Οὐαὶ τοῖς συνάπτουσιν οἰχίαν πρὸς olxfav,
καὶ ἀγρὸν πρὸς ἀγρὸν ἐγγίζουσιν, ἵνα τοῦ πλησίον
ἀφέλωνταί τι. Σὺ δὲ τί 70:17; Οὐ προφασίζῃ μυρία,
ἵνα λάδῃς τὰ τοῦ πλησίον ; Ἐπισχοτεῖ μοι, φησὶ, τοῦ
γείτονος ἢ οἰχία, θορύδους ἐνίησιν, ἢ τὸ πεπλανη-
μέγον ὑποδέχεται " ἢ ὅτι ἂν τύχοι αἰτιασάμενος,
ᾳεριελαύνων, xai ἐξωθῶν, xal ἕλχων ἀεὶ, καὶ σπα-
ράσσων, οὐ πρότερον παύσεται, πρὶν ἂν ἐπαγάγῃ
αὐτοῖς ἀνάγχην ἐπαναστάσεως. Ti τοίνυν Ναδουθὲ
τὸν Ἰσραηλίτην ἀπέχτεινεν ; οὐχὶ τοῦ ᾿Αχαὰδ ἐπι-
ϑυμία τοῦ ἀμπελῶνος; Πονηρὸς ἐν πόλει σύνοιχος,
πονηρὸς ἐν ἀγροῖς ὁ πλεονέχτης. Ἡ θάλασσα οἷδε τὰ
ὅρια ἑαυτῆς, ἡ νὺξ οὐχ ὑπερδαίνει ὁροθεσίας ἀρ-
χαίας * ὁ πλεονέχτης οὐκ αἰδεῖται χρόνον, οὗ γνωρί-
ζει ὄρον, οὐ συγχῳρεῖ ἀχολουθίᾳ διαδοχῆς, ἀλλὰ μι-
μεῖται τοῦ πυρὸς τὴν βίαν’ πάντα ἐπιλαμδάνεται,
πάντα ἐπινέμεται. Καὶ ὥσπερ οἱ ποταμοὶ ἐχ μιχρᾶς
εἧς πρώτης ἀρχῆς ὀρμηθέντεο;, εἶτα ταῖς xas' ὀλίγον
προσθήχαις ἀνυπόστατον λαδέντες τὴν αὔξησιν, τῷ
ϑιαίῳ τῆς φορᾶς τὸ ἐνιστάμενον παρασύρουσι.

Τί οὖν μετὰ ταῦτα ;Οὐχὶ τρεῖς σε πήχεις ἀναμένου-
σιν οἱ πάντες ; οὐχὶ λίθων ὀλίγων βάρος ἀῤχέσει πρὸς
φυνλαχὴν τῇ δυστήνῳ σαρχί; ὑπὲρ τίνος μοχθεῖς ; ὑπὲρ
τίνος καρανομεῖς : τὶ συνάγεις χερσὶν ἀχαρπίαν; εἶθε
ἀχαρπίαν, καὶ μὴ ὕλην αἰωνίῳ πυρί. Οὐ νήψεις ποτὲ
ἀπὸ τῆς μέθης ταύτης ; οὐχ ὑγιανεῖς τοὺς λογισμούς ;

οὗ σεαυτοῦ γενήσῃ ; οὐ πρὸ ὀφθαλμῶν λήψῃ τὸ τοῦ Χρι- -

, φτοῦ διχαστήριον ; Τί ἀπολογήσῃ, ἐπειδάν σε χύχλῳ
περιστάντες ᾳ too pivot χαταδοῶσι ἐπὶ τοῦ διχαίου
χριτοῦ ; Τί οὖν ποιήσεις ; ποίους συνηγόρους μισθώ-
σεις ; ποίους μάρτυρας παραστῆσεις ; πὼς παραπεῖ-
σεῖς τὸν ἀπαραλόγιστον διχαστήν; οὐχ ἕνι ῥήτωρ
ἐχεῖ,οὐχέτι πιθανότης ῥημάτων χλέψαι δυναμένη
^ «οὗ διχαστοῦ τὴν ἀλήθειαν. Οὐκ ἀχολουθοῦσι χόλακες,
o) τὰ χρήματα, οὐδ᾽ ὄγχος ἀξιώματος, "Epnpo; φί-
λων, ἔρημος βοηθῶν, ἀσυνηγόρητος, ἀναπολόγητος,
χατῃσχυμμένος ἀπολειφθήσῃ, σχυθρωπὸς, xav,
μεμονωμένος, ἀπαῤῥησίαστος. Ὅπου γὰρ ἂν περι-

αγάγῃς τὸν ὀφθαλμὸν, ἐναργεῖς ὄψει τῶν καχῶν τὰς

dixit anquam : Satís est. Quando preesentibng tan-
dem uleris? quando illis frueris, qui semper in
acquirendi labore distraboris? Va» qui conjungunt
domum domui, ei agrum agro copulaut, οἱ proximo
quidpiam detrabant. Tu autem quid facis? An non.
Sexcentas oceasiones pratexis, ut prozi«i faculta-
tes accipias? Vicini domus, inquis, luminibus meis
officit, tumultus ciet ; id quod domo mes aberrat,
excipit ; aul aliquid aliud causatus, non cum ante
exagilare, vexare, trahere, aut lacessere desinis,
quam in nccessitatem adduxeris, ut ex suis ædi-
bus alio migret. Quid enim, quaeso, Iscaelitam .
illum Nabuthem interemit? an non vine ipsius
eupidilas, qua Achab ardebat? Malus ín urbe, -
malus ruri contubernalis est avarus. Mare fines
agnoscit suos, nox veleres termjgos non excedit ;
at avarus non volustate movetur, non limites ullos
sguoscit, non successionis seriei decedit ; scd ignis
impetum imitatur, omnia invadit, omnia popu-
latur, et quemadmodum fluvii, cum ex parvo
orti principio sint, (um dcinde per. tacita incre-
menta, intolerabile quoddam augmentum adepti,
cursus sui rapiditate, quidquid obsistat secum
trahunt.

Ibid. — Quid ergo posthac? Nunquid non trcs
duutaxat terr:c cubiti te exspectant? au nou pau-
corum lapidum moles custodiendz misers carni
suflicient * cujusnam, gratia laboras? cujus gratia -

Ὁ i^ scelera prorumpis? cur manibus sterilitatem

colligis? atque uiinam sterilitatem, e non potius
materiam igni scmpiterno! Án non, aliquando ex
liac temulentia euerges? an non mentis sanitatem
recipies ? an non ad teipsum redibia? an. non tibi
ante oculos Christi tribunal propones? Quid cau-
saturus es cum te uudique cingent, qui abs te in-
jurias acceperunt, οἱ coram judice adversum to
vociferabuntur t Quid ergo facies ἢ qua!es patronos
conduces? quales testes adhibebis? quonam pacte
judicem illum, cui imponi non potest, inflectes ?
lilic n*"lus orator aderit, nullum verborum lenoci-
nium, quod judici veritatem queat stbripere. Noa
couidtantut 2SSentalotes, ἀνὰ αν Wen SNqNNSANSSR
fogtus. Nacuus λῶν, vates aS. CR

MS]

S. JOANNIS DAMASCENI

1488

patrocinio subnixus, omni excusatione carens, pu- A εἰχόνας " ἔνθεν τοῦ οὐρανοῦ τά ὀάχρυα, ἐχεῖθεν τῆς

dore suffusas relinqueris, tristis, masius, desertus
ab omnibus, metu profligatus. Quoquo enim oculo-
rui aciem converteris, perspicuas malorum ima-
gines cernes : hinc pupilli lacrymas, illinc vidue
gemitus; aliunde pauperes quos pugnis contunde-
bas, famulos quos flagris lacerabas, vicinos quibus
stomachum movebas. 4687 Oinnia in teinsurgent :
malus te flagitiorum tuorum chorus circumsidebit.
Velut enim umbra corpus, sic animas peccata
comitantur, quibus res gest»e perspicue reprzsen-
tantur. Quamobrem nullus illic inficiationi locus,
sed os impudens obturatur. Ipse enim actiones
adversus unumquemque testimonium dicunt : non
ut vocem emittant, sed ut tales appareant, quales
ἃ nobis perpetratz: sunt. Quonam porro modo res
tisque adeo horrendas ob oculos queam subjicere?
'Si ergo audieris, sí mentem submiseris, diei illius
memento, in qua illustris et gloriosus adventus
"Christi revelabitur. Tunc resurrecturi sunt, illi
quidem qui bona egerunt, in resurrectionem vite;
qxi vero mala, in resurrectionem judicii. Tunc
sempiterna peccatoribus ignominia erit, εἰ
ignis eemulatio qux consumat adversarios. llla te
weerore *fficiant, non autem ipsum Dei mandatum.
Quanam te ratione commovebo ? quid loquar?
Regni t6 nulla cupiditas tenet : nullus gehennæ
metus. Undenam anims tus reperiri medicina
queat ?* Nam si, nec ea qua horrorem habent, tibi
terrorem incutiunt, nec te qu:e leta sunt. incitant,
ad saxeum pectus nobis est oratio. Oculos, o homo,
ad opum naturam conjice. Quid aurum adeo ad
stuporem usque admiraris! Lapis est. aurui, ar-
gentum lapis, margarita lapis. Quivis lapidum
lapis est : ehrysolithus, beryllus, achates, hyacin-
thus, amethystus et jaspis. Atqui hi sunt divitiarum
fores, quos tu partim reconditos habes, ita ut pel-
Jucidos lapides tenebris mandes ; partim ipse cir-
cumfers, eximios acilicet illos quorum splendore
gloriaris. Velim dicas quid tibi tandem prosit
coruscantem lapillis manum undique contorquere?
Non te pudet prz fastidio lapidos appetere, gravi-
darum feminarum more. Ut enim ille lapides ro.
dunt, sic tu quoque eximios quosque lapides ma-

χῆρας τὸν στεναγμὸν, ἑτέρωθεν τοὺς καταχονδυ-
λισθέντας ἀπὸ σοῦ πένητας, τοὺς οἰκέτας οὖς χατ-
ἐξαινες, γείτονας οὃς παρώργιζες, πάντα cot ἑπανα.
στήσεται" πονηρὸς χορὸς τῶν χαχῶν σου πράξεων
περιστοιχήσεταί σοι. Ὥσπερ γὰρ ἡ σχιὰ τῷ σώ-
ματι, οὕτω ταῖς ψυχαῖς ἁμαρτίαι παρέπονται, tvap
γῶς τὰς πράξεις εἰχονίζουσαι. Διὰ τοῦτο οὐχ ἔστιν
ἄρνησις ἐχεῖ, ἀλλὰ φράσσεται στόμα ἀναίσχυντον.
Αὐτὰ γὰρ ἑχάστου χαταμαρτυρεῖ τὰ πράγματα, ob
φωνὴν ἀφιέντα, ἀλλὰ τοιαῦτα φαινόμενα, οἷα ὑφ'
ἡμῶν κατεσχεύασται. Πῶς σοι δυνηθῶ ὑπ᾽ ὄψιν
ἀγαγεῖν τὰ φριχτά; Ἐὰν ἄρα ἀχούσῃς, ἐὰν ἄρα
ἐνδῷς, μνήσθητι τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ἐν fj ἀποχα-
λύπτεται ἔνδοξος τοῦ Χριστοῦ παρουσία. Τότε ἀνα-

Β στήσονται, οἱ μὲν τὰ ἀγαθὰ πράξαντες εἰς ἀνάστα-

σιν ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα, εἰς ἀνάστασιν χρίσεως.
Τότε αἰσχύνη αἰώνιος τοῖς ἁμαρτωλοῖς, χαὶ πυρὸς
ζῆλος ἐσθίειν μέλλων τοὺς ὑπεναντίους. Ἐχεῖνα λυ-
πείτω σε, xal μὴ λυπείτω σε ij ἐντολή. Πῶς σε 6v-
σωπήσω; τί φθέγξομαι; Βασιλείας οὐχ ἐπιθυμεῖς"
γέενναν οὐ φοδῇ. Πόθεν εὑρεθῇ ἴασις τῇ ψυχῇ σου;
Εἰ τὰ φριχτὰ οὐ πτοεῖ, τὰ φαιδρὰ οὐ προτρέπεται,
λιθίνῃ καρδίᾳ διαλεγόμεθα. Διάδλεψον, ἄνθρωπε,
πρὸς τὴν φύσιν τοῦ πλούτου. Τί τοσοῦτον ἐ πτόησαι
περὶ τὸν χρυσόν ; λίθος ἐστὶν ὁ χρυσός " λίθος ὁ ἄρ-
γυρος" λίθος ὁ μαργαρίτης" λίθος τῶν λίθων ἔχα-
στος, χρυσόλιθον, χαὶ βηρύλλιον, καὶ ἀχάτης, καὶ
ὑάκινθος, xal ἀμέθυσος, χαὶ ἴασπις. Ταῦτα δὴ τοῦ
πλούτου τὰ ἄνθη, ὧν σὺ, τὰ μὲν ἀποτιθῇ χαταχρύ-
vtov, xal τοὺς διαφανεῖς τῶν λίθων τῷ σχότει xa-
ταχρύπτεις" τοὺς δὲ περιφέρεις τῶν βαρυτίμων,
ἐναδρυνόμενος αὐτῶν τῇ αὐγῇ. Elxt, τί σοι ὄφελος
λίθοις λαμπομένην περιστρέφειν τὴν χεῖρα; Οὐχ
ἐρυθριᾷς λιθιδίων χισσῶν, ὡς γυναῖχες ὅταν χύω-
σιν ; χαὶ γὰρ ἐχεῖναι λιθίδια περιτρώγουσιν, χαὶ σὺ
λίχνως ἔχεις περὶ τὰ ἄνθη τῶν λίθων, σαρδόνυχας͵
ἰάσπιδας, χαὶ ἀμεθύσους ἐπιζητῶν. Τίς xaXiom-
σθεὶς, μίαν ἡμέραν ἠδυνήθη τῷ βίῳ προσθεῖναι ; τίνος
ἐφείσατο θάνατος διὰ τὸν πλοῦτον; τένος ἀπέσχετο
νόσος διὰ τὰ χρήματα ; Ἕως πότε χρυσὸς, τῶν ψυ-
χῶν ἡ ἀγχόνη, τοῦ θανάτου τὸ ἄγχιστρον, τὸ τῆς
ἁμαρτίας δέλεαρ; ἕως πότε πλοῦτος, ἡ τῶν πολέ-
μὼν ὑπόθεσις, δι᾽ ὧν χαλχεύεται ὅπλα ; διὸ ἀχονᾶ-

jorem in modum appetis, sardonycbes, jaspides, p «ac ξίφη : διὰ τοῦτο συγγενεῖς ἀγνοοῦσι τὴν φύσιν,

et amethystos perquirendo. Ecquis ornatu adhibi-
to, vel uno die prorogare sibi vitam potuit? cui-
nam mors ob divitias eL opes pepercit? a quo mor-
bus propter pecuniarum copias abstinuit? Quousque
tandem aurum animarum laqueus erit, hamus
mortis, peccati illeccbra? quousque divitiz, que
bellorum parentes sunt, ob quas cudentur arma,
enses acuuntur? ob eas cognati naturam non
agnoscunt, fratres'sanguinario 5686 oculo contuen-
tur, Propter opes deserta loca przedones alunt,
mare piratas, urbes sycopbantas. Quis mendacii
pater est? quis falsze conscriptionis artifex 7 quis
perjurii procreator ? An. non opes? an non esrum-

ἀδελφοὶ xav ἀλλήλων φονιχὸν βλέπουσιν. Διὰ τὸν
πλοῦτον αἱ ἐρημίαι τοὺς φονεντὰς τρέφουσι, θάλασσα
τοὺς χαταποντιστὰς, αἱ πόλεις τοὺς συχοφάντας.
Tic ἐστιν ὁ ψεύδους πατήρ; τίς ὁ πλαστογραφίας
δημιουργός; τίς ὁ τὴν ἐπιορχίαν γεννήσας; Οὐχ ὁ
πλοῦτος; οὐχ ἣ περὶ τοῦτον σπουδῇ ; τί πάσχετε,
ἄνθρωποι ; τίς ὑμῖν τὰ ὑμέτερα εἰς τὴν χαθ᾽ ὑμῶν
ἐπιθουλὴν περιέτρεψε, συνεργὰ πρὸς τὸ ζῇν; Μὴ
γὰρ ἀφορμὴ ἀπωλείας, ἀλλ᾽ àvayxalog ὁ πλοῦτο;
διὰ τοῦς παῖδας. Ἑὐπρόσωπος ἀφορμὴ πλεονεξίας
αὕτη τοὺς γὰρ παῖδας προδάλλεσθε, τὴν δὲ καρδίεν
πληροφορεῖτε, Μὴ αἰτιῶ τὸν ἀναίτιον" ἴδιον ἔχε
δεσπότιν, Ve ἀὐονόνοι. Veo! ἄλλου τὴν ζωὴν

dem studium? quid vobis, o mortales, 9C dM ἱἰδίξατο, «dX πο οὗὐτῶ s eoo iae. SIR

1489

SACRA PARALLELA.

1490

βίου. Μὴ τοῖς γεγαμηχόσιν οὐχ ἐγράφη τὰ Εὐαγγέ- A quis vobis ea quae vestra sunt, in vestram perni-

λια; El θέλεις εἶνα: τέλειος, πώλησόν cov τὰ
ὑπάρχοντα, καὶ δὸς πτωχοῖς. Ὅτε ἥτεις παρὰ
Κυρίου τὴν εὐπαιδίαν, ὅταν ἠξίους γενέσθαι τέχνων
φατὴρ, ἄρα προσέθηχας τοῦτο Δός μοι τέχνα, ἵνα
πλεονέχτης γενόμενος τῇ προφάσει τῶν παίδων τῇ
Ὑεέννῃ παραδοθῶ * δός μοι παῖδας, ἵνα τοῦ Εὐαγγε-
Moo καταφρονήσω ;

ciem convertit, ea, inquam, quæ ad vite subsidium
data sunt? Neque enim opes αἱ vitiis ingervirent
concessz fuerunt, quibus redimitur anima. Nequa-
quam exitii occasio esse debent, qux liberis edu-
candis necessarie sunt. Atqui speciosus hic color
avaritiz:: est. Liberos enim prztexitis ; quid vero
intus in corde sit, apertissime proditis. Ne inson-

tem culpes : dominum suum habet, dispensatorem suum. Ab alio vitam accepit, et abipso vite sub-
sidiA prestolatur. An non iis qui matrimonio sese manciparunt, Evangelia scripta 488 sunt? Si vis
per[ectus esse, vende omnia qua habes, et da pauperibus (Matth, xix, 41). Cum sobolem a Domino
postulabas , cum ab eo petebas uti pater fleres, an illud quoque adjunxisti : Da mihi liberos, ut ava-
ritis stadeaw, ut eorum causa et praetextu in gehennam eon]iciar? Da mihi liberos, ut Evange-

lium contemnam ?

Δεῖξον τὰ ἔργα, xa ἀπαίτει τὰς ἀντιδόσεις. O0- Β [bid. — Ostende opera, et posce praemia. Nema.

δεὶς μετὰ τὸ λυθῆναι τὴν πανήγυριν πραγματεύεται,
οὐδὲ μετὰ τοὺς ἀγῶνας ἐπελθὼν στεφανοῦται, οὐδὲ
μετὰ τοὺς πολέμους ἀνδραγαθεῖ " οὗ τοίνυν μετὰ τὴν
ζωὴν εὐσεδεῖ δηλονότι. Ἐν μέλανι χαὶ γράμμασι
χατεπαγγέλῃ τὰς εὐποιίας. Τίς οὖν ἀναγγελεῖ aot
«τὸν χαιρὸν τῆς ἐξόδου, τίς ἐγγνητὴς ἔσται τοῦ τρόπον
«ἧς τελευτῆς ; Πόσοι ἀπὸ βιαίων ἡρπάσθησαν συμ-
«πτωμάτων, οὐδὲ φωνὴν ῥῆξαι συγχωρηθέντες ὑπὸ
«οὔ πάθους : πόσους πυρετὸς ἐποίησεν ἔχφρονας. Τί
οὖν ἀναμένεις xaiphy, ἐν d πολλάχις οὐδὲ τῶν
σεαυτοῦ λογισμῶν ἔσῃ; Νὺξ βαθεῖα, xal νόσος βα-
ρεῖα, καὶ ὁ βοηθῶν οὐδαμοῦ, χαὶ ὁ ἐφεδρεύων τῷ
χλήρῳ ἕτοιμος. Πάντα πρὸς τὸ ἑαυτοῦ δόχιμον χρη-
φάμενος ἄπραχτά σου τὰ βουλεύματα ποιῶν. Εἶτα

solutis nundinis negotiatur, nec qui post certamina
advenit, eorona donatur, neque patrato bello,
egregium quis facinus edit; nec proinde confecto.
vitz curriculo, pietati dat operam. In atramento et
charts beneficia polliceris. Quis te de exitus tem-
pore certiorem faciet? quis mortis tibl spondebit
modum ? Quot homines violentis casibus de medio
abrepti sunt, ut pre morbi acerbitate ne vocen;
quidem ipsis mittere licuerit? Quot bomines febris
amentes fecli? quid tempus illud exspectas, in
quo sepe ne rationis quidem eompos futurus es?
Nox profunda, morbus gravis, et qui tibi opem
ferat, nusquam est; qui sutem bzreditati immi-
neat praesto est, quiquo omnia ad utilitatem suam

περιδλεψάμενος ὧδε καὶ ὧδε, xat ἰδὼν τὴν περιεστῶ- C administret, et. irrita consilia tua reddat. Ac tuin

σάν σε ἐρημίαν, τότε αἰσθήσῃ τῆς ἀδουλίας, τότε
στενάξεις τὴν ἄνοιαν, εἰς οἷον χαιρὸν ἐταμιεύου τὴν
ἐντολήν’ ὅτε dj μὲν γλῶσσα παρεῖται, ἡ δὲ χεὶρ
ὑπότρομος ἤδη χλονουμένη ταῖς συνολχαῖς, ὡς μήτε
φωνῇ, μήτε γράμμασι διασημᾶναι τὴν γνώμην. Καίτοι
εἰ χαὶ πάντα φανερῶς ἐγέγραπτο, χαὶ πᾶσα φωνὴ
διαῤῥήδην χεχήρυχτο, ἕν γράμμα παρεντεθὲν ἰχα-
νὸν ἣν πᾶσαν μεταποιῆσαι τὴν γνώμην.

80 voces omnes aperte pronuntiatz, aitamen vel
tandz sufficiens foret.

Οἶδα πολλοὺς νηστεύοντας, προσευχομένους, στε-
γάζοντας, πᾶσαν τὴν ἀδάπανον εὐλάδειαν ἐπιδειχνυ-
μένους, ὀδολὼν δὲ ἕνα μὴ προϊεμένους τοῖς θλιδομέ-
ote. Τί ὄφελος τούτοις τῆς λοιπῆς ἀρετῆς; οὐ γὰρ
παραδέχεται αὐτοὺς ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.

Πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα, καὶ δὸς πτωχοῖς, ἵνα
ἔχῃς ἐφόδιον πρὸς αἰωνίαν ἀπόλαυσιν. ᾿Απέρχῃ λυ-
πούμενος ; Ἐὰν δὲ ἀχούσῃς, Δὸς χρήματα γυναιξὶ
χλιδώσαις, δὸς λιθοξόοις, τέχτοσι, ψηφοθέταις, ζω-
γράφοις, χαίρεις ὡς δὴ τι χρημάτων τιμιώτερον χα-
καχτώμενος. Οὐχ ὁρᾷς τοὺς τοίχους τούτους͵ τοὺς ὑπὸ
τοῦ χρόνου χκαταῤῥυέντας, ὧν τὰ λείψανα ὥσπερ
σχόπελοί τινες διὰ τῆς πόλεως πάσης ἀνέχουσι ; Πό-
σοι ἦσαν χατὰ τὴν πόλιν πένητες τούτων ἐγειρο-
μένων, οἷ διὰ τὴν περὶ ταῦτα σπουδὴν, ὑπὸ τῶν τότε
πλουσίων παρεωρῶντο; Ποῦ τοίνυν ἡ λαμπρὰ τῶν
ἔργων χατασχευή ; ποῦ δὲ ὁ ἐπὶ τούτων μεγαλουργίξ
ζηλούμενος ; Οὐ τὰ μὲν συγχέχυται χαὶ ἢφάόνισται.

huc illucque circumspiciens, quaque in solitudine
verseris intuens, quam male tibi consulueris sen-
ties, atque amentiam tuam deplorabis, qui in tale
tempus divinum mandatum reservaveris ; cum jam
et lingua fracta, et languida, et manus tremula crit :
utpote crebris contractionibus agitata, ita ut nec
voce, nec scripto voluntatem tuam efferre queas.
Quanquam etiamsi omnia perspieue scripta essent,

unius littere interjectio toti. sententia tux immu-

lbid..— Multos novi Jejunantes, orantes, gemen-
tes, oinne denique sumptu vacuum genus pietatis
pra se ferentes ; qui ne unum quidem obolum op-
pressis projicerent. His porro quid tandem utilitatis
afferre relique virtutes queant, cum eos regnum.
colorum baudquaquam admittat?

lbid. — Vende qus habes, et da pauperibus, ut
ad zternam voluptatem viaticum comparatum ha-
beas. Moesstus abscedis? Si autem audieris, da pe-
cunias mulieribus in luxum effusis, da latomis,.
fabris, calculariis, pictoribus; gaudes, perinde ac
si prestantius pecuniis quidquam acquiras. ΥἹ -
desne parietes istos vetustate collspsos, quorum
reliquie, tanquam scopuli quidam, passim tola
urbe prominent? Quotnam in urbe, cum ii erige-
bantur, pauperes erant, quos tempestatis illius
divites ob hujusmodi rerum studium aspernabon-
tur? Cbinam igitur est prseclara illa ogecum «ttu-
ciura? wb M Quy Wee τὰ QVRSXURQS UXORI

1491

S. JOANNIS DAMASCENI

1492

ecntíam jaudibus jn coelum ferebatur? An non hæe 4 ὥσπερ αἱ κατὰ παιδιὰν ἕν ταῖς φάμμοις ὑπὸ τῶν

quidem, non secus atque ea qua a pueris in arena

per ludum sdificantur, confusa jam deletaque sunt?

Ille autem jaeet in inferno, ingenti ob rerum vana-
rum studium morore affectus ? Magro animo esto.
Parietes, tam exigui quam magni, eumdem nsum
afferunt, Cum inepti cujusdam bominis domum
ingredier, eamque omai florum genere nitentem.
eonspicio, hoc mibl persnadeo, nihil eum rebus
Mlis qu» in aspectum cadunt prestantíus 489
possidere; sed cuni res inanimas exornat, animam.
ipse ornatus expertem habet. Quem tandem, obse-
ero, ampliorem usum praebent argentei illi lecti,
prgentezs mens, eburnei tori, eburneæ sellz, ut
corum causa opes ad pauperes minime transeant?

καίδων φιλοτεχνούμεναι; Ὁ δὲ ἐν τῷ ἅδῃ κεῖται,
ἐπὶ τῇ σπουδῇ τῶν ματαίων μεταμελόμενος ; Μεγά-
λὴν ἔχε τὴν ψυχήν. Tolxot δὲ, xaX μιχροὶ, καὶ μεγά-

λοι τὴν αὐτὴν χρείαν πληροῦσιν. Ὅταν παρέλθω

εἷς οἰκίαν ἀνδρὸς ἀπειροχάλου, χαὶ ἴδω αὐτὴν παν»

᾿ ποίοις γεγανωμένην ἄνθεσιν, σἴδα ὅτι οὗτο: οὐδὲν τῶν

ὁρωμένων τιμιώτερον χέχτηται" ἀλλὰ τὰ μὲν ὄψυχα
καλλωπίζει,. τὴν δὲ φυχὴν. ἀχόσμητον ἔχει. - Ποίαν,

εἰπὲ μοι, χρείαν περισδοτέραν παρέχουσιν ἀργυραΐ

κλίναι, xaX τράπεζαι ἀργυραῖ, ἐλεφάντιναι στιδάδεζ,"
καὶ ἐλεφάντινοι δίφροι, ὥστε τὸν πλοῦτον διὰ ταῦτα
ph διαδαίνειν πρὸς τοὺς πτωχοὺς, χαίτοι μυρίοι
ἐφεστήχασι τῇ θύρᾳ ἅπασαν ἀφιέντες ἐλεεινὴν φωνὴν,
σὺ δὲ ἀρνῇ τὴν δόσιν, ἀδύνατον εἶναι λέγων ἕπαρ-

Etsi sexcenti ad fores tuas ástant, miserabilem B χεῖν τοῖς σίτοῦσι" καὶ τῇ μὲν γλώσσῃ ἐξόμνυσαι,

omuino vocem emittentes, ta stipem negas, fleri
non posse dicens ut poscentibus sufficias. Atque
lingua quidem juras; te vero manus coarguit,
quippe qux» mendacium tuum,tacendo prædicat,
ennwll pala cireumfulgens. Quot homines unicus
annnlus tuus.zre alieno liberare potcst! quot do-
mos labentes instaurare ! Unica illa arca in qua
restes recondis, populum universum frigore rigen-
tein potest operire; et tamen pauperem vacuum
ablegari sustines, justum judicis talionem nihil
metuens, Misericordiam non impertiisti? nec tibl
jnpertietur. des 1028 non aperuisti? a regno tu
excluderis. Esurienti. panem non dedisti? vitam
reternam non accipies. Αἱ te ipse pauperern dicis? ᾿ς
plane assentior, Is enim pauper est, qui multis in-
diget..Ut vero vos multis indigeatia, inexplebilis
illa cupiditas facit. Decem talentis decem alia studeg
adjungere. Cum autem. viginti parta sunt, alia rur-
. sum totidem quæris. ἂς tibi semper id quod acee-
dit, non cupiditatem coercet, sed appetitum inflam-

mal.. Quemadmodum enim temulenti, quo. plus -

ὁπὸ δὲ τῆς χειρὸς διελέγχῃ σιωπῶσα γὰρ fj χείρ
cou τὴν Ψευδολογίαν σου χηρύσσει, περιαστραπτο-
μένη ὑπὸ τῆς τοῦ δαχτυλίου σφενδόνης. Πόσους δύ-
vacat εἷς cou δαχτύλιος χρεῶν ἀπολῦσαι πόσους
οἴχους χαταπίπτοντας. ὀρθῶσαι! μία δου xut,
ἱματίων δύναται δῆμον ὅλον ῥιγοῦντα περιθδαλεῖν"
ἀλλ᾽ ὑπομένεις ἄπραχτον ἀποπέμψαι τὸν πένητα, οὗ

᾿ φοβούμενος τὸ δίχαιον τῆς ἀνταποδόσεως τοῦ χριτοῦ,
᾿Θύχ ἡλέησας ; οὐχ ἐλεηθήσῃ. Οὐχ ἤνοιξας τὴν οἷ-

χίαν; ἀποπεμφθήσῃ τῆς βασιλείας. Οὐχ ἔδωχας ἄρτον
τῷ πεινῶντι; οὐ λήψῃ τὴν αἰωνίαν ζωὴν. ᾿Αλλὰ et-
vita λέγεις σαυτόν ; xà) συντίθημει. πένης Ὑάρ
στιν ὁ πολλῶν ἐνδεής. Πολλῶν δὲ ὑμᾶς ἐνδεεῖς ποιεῖ
«b τῆς ἐπιθυμίας ἀχόρεστον. Τοῖς δέχα ταλάντοις, δέχε
ἕτερα προστιθέναι σπουδάζεις. Ἐπειδὰν εἴχοσι γένη-

παι, ἄλλα τοσαῦτα ζητεῖς. Καὶ dsl aot τὸ προστιθέμε-

γον, οὐχὶ τὴν ὁρμὴν ἴστησιν, ἀλλὰ ἀναφλέγει τὴν
ὄρεξιν. “Ὥσπερ γὰρ τοῖς μεθύουσιν ἀφορμὴ τοῦ πί-

veiv ἡ προσθήχη τοῦ οἴνου γίνεται, οὕτω xal οἱ
γεόπλοντοι, “πολλὰ χτησάμεγοι, πλειόνων ἐκιϑυμοῦ-
σιν.

vini hauriunt, eo plus ad bibendum exetantur, sie etiam b qui repente divites evaserant, eum multa

acquisierint, plura coneupiseunt. E
Ibid, — Opibus flores : ob majores tuos preclare
de to sentis : patris splendore et corporis pulchri-

tudine gloriaris, isque bonoribus qui ab omni-:

bus in te congeruntur? Attende tibi ipsi, quoniam
mortalis es, quoniam terra es, et in terram rever-
᾿ terís (Gen. wt, 19). Circumspice illos, qui ante tc
iisdem in splendoribus versati fuerunt. Ubi sunt
qui in rebus publicis auctoritatem obtinuerunt?
. wbi invictissimi oratores? ubi qui festa publiea

: instituebant? vbi przclari illi equisones? illi mili-
tares. duces? illi tyranni? Nonne omnia pulvis,
omnía fabula sunt? nonne in paucis ossibus omnis
córum vitz: memoria sita est? lacumbe in sepulcra,
ac vide num famulum ab hero qucas. secernere;
ubi pauper jaceat, ubi dives. Distiugue, si potes,
vinclum a rege, foriem .ab imbecilli, pulchrum a
deformi. Nature igitur si memineris, nunquam
attolles aniinos.

Abidn. — Avarum quid potis zit cohibere! igne
ATGcior egi, omuia continuo depasceri. Proximi

πιούτῳ χομᾷς, καὶ ἐπὶ προγόνοις μέγα φρονεῖς ; xal
ἐπαγάλλῃ πατρίδι, καὶ χάλλει σώματος, καὶ ταῖς παρὰ
πάντων τιμαῖς; ; Πρόσεχε σεαυτῷ, ὅτι θνητὸς εἴ" ὅτι τῇ
εἷ, xal elc γἣν ἀπελεύσῃ. Περίδλεψαι τοὺς πρὸ σοῦ

D ἐν ταῖς ópolac; ἐξετασθέντας. Ποῦ οἱ τὰς "πολιτιχὰς᾿

δυνάμεις περιδεδλημένοι ; Ποῦ οἱ δυσμαχώτατοι
ῥήτορες: πεῦ οἱ τὰς πανηγύρεις διατιθέντες ; οἱ λαμ-
προὶ ἱπποτρόφοι, οἱ στρατηγοὶ, οἱ τύραννοι; 0) κάντα

— xÓvi2; οὗ πάντα μῦθος ; οὖκ ἐν δλίγοις ὀστέοις τὰ

μνημόσυνα τῆς ζωῆς αὐςεῶν; "Eyxujov τοῖς τά-
φοις, el δυνήσῃ διαχρῖναι, τίς ὁ οἰχέτης, xal εἰς ὁ
δεσπότης ποῦ ὁ πτωχὸς, χαὶ τίς ὁ «λούσιος. Διά-
κρῖνον εἴ τίς σοι δύναμις τὸν δέσμιόν ἀπὸ τοῦ βασι-.
λέως, τὸν ἰσχυρὸν ἀπὸ τοῦ ἀσθενοῦς, τὸν εὐπρεπῆ
ἀπὸ τοῦ δυσειδοῦς. Μεμνημένος οὖν τῆς φύσεως
οὐχ ἐπαρθήσῃ ποτέ.

Τὰν τλεονέχτην «εἰ δύναται ἐπισχεῖν ; πυρός iss
(tons, eda, hd, οὐ vedo DN

1193
€X τοῦ πλησίον
ἐχείνον ἐξιδιοποιήσατο. Οὐ τοῖς χατόπιν προσέχει,
ἀλλὰ λυπεῖ τὰ λειπόμενα. Οὐ τῇ ἀπολαύσει τῶν συν-
ἀχθέντων προσέχει, ἀλλ' ἑαντὸν ἐχδαπανᾷ τῇ ἐπι-
θυμίᾳ τῆς τοῦ πλείονος χτήσεως. Εἶτα ἀγρυπνίαι,
ἐντεῦθεν αἱ μέριμναι, xa αἱ φροντίδες " ὅσον αὔξει
ὁ πλοῦτος, τοσοῦτον φέρει τοῦ βίου τὸ μεριμνητιχόν.
Διχεστὴ: προσδοχᾶται, xa ὁ πλεονέχτης περιαχο-
fil pb. εἷς δικαστήρια κἀτασυρῇ, μὴ ὀρφανὸς τὸ
δάκρυον αὑτοῦ ἐπὶ διχαστηῤίου δημοσιεύσῃ. Bou-
λεύεται ἐν νυκτὶ, τίνας τῶν πιχρῶν συνηγόρων πα-
ραστήσει, ἵνα ψευδεῖς μαρτυρίας ἐχμισθώσητα:, πῶς
ἐχπολιορχήσει τὸν ἐν ἐρημίᾳ, χαταδυναστεύσει δὲ
᾿ᾳούτου, xal ἐν δικαστηρίῳ τὴν ἀλήθειαν χλέψας,
ἀμφοτέρους δὲ ἀναλώσει, χαὶ τὸν διχαστὴν παρα-
χρουσάμενος, καὶ τὸ νήπιον πλεονεχτήσας. Αὗται B
αἱ μέριμναι δαπανῶσι τοῦ πλεονέχτον τὴν ψυχῆν.
Κύων ὑλαχτεῖ; καὶ ὁ πλούσιο; νομίζει χλέπτην εἶναι.
Μυὸς ψόφος, xai τοῦ πλουσίου ἡ καρδία πηδᾷ. Πάντα
δι᾿ ὑποψίας ἔχει. Υἱοὺς αὐξανομένους ὥσπερ ἐπιθού-
λους δρᾷ, ὅτι fj ἡλικία αὑτῶν τὴν διαδοχὴν χατ-
επείγει.
᾿Ανθρώκου γὰρ, φησὶ, πλουσίου ηὑφόρησεν ἡ
χώρα, καὶ διδ.ιλογίζετο xaó' ἑαυτόν" Τί ποιήσω;
Καθελῶ μον τὰς ἀποθήκας, καὶ μείζονας olxoBo-
μήσω. Διὰ εἰ οὖν ηὐφόρησεν ἡ χώρα ἀνθρώπου un-
δὲν ἀγαθὸν ἐκ τῆς εὐφορίας ποιήσειν μέλλοντος ; ἵνα
μᾶλλον 1 τοῦ θεοῦ μαχροθυμία διαφανῇ, καὶ μέχρι
τῶν τοιούτων ἐχτεινομένης αὐτοῦ τῆς χρηστότητος.

SACRA PARALLELA.
ἄλλος ἀνεφάνη γείτων, χαὶ τὰ A bona invasit: vicinus alter exstitit, qui illius rur-

M94

sue sibi bona vindicat. Non ea qua a tergo surt
prospicit, sed ob ea qux adbuc restant angitur.
Non collectas facultstes quibus fruitur considerat,
sed ampliorum cupiditate seipsum exedit, Hinc
Doctes insomnes, hinc eure, hiuc sollicitudines.
Quantum divitiz augentur, tantum et victus.crescit
cura. Judex exspectatur? Avarus binc inde versat
oculos, metuens ne in jus tralatur, ac pupillus
lacrymas palam coram tribunali profundat. Noctu
cogitat quos crudelitas patronos adhibeat, ut falsa
testimonia pretio conducat, quo 4490 pacte illum
qui desolatus est expugnet, huncque ih judicio
subrepta veritate opprimat, ac siput ambos alesu-
p ^ judice nimirum decepto, et puero bonis spo-
liato. His euris avari animus conficitur. Canis la-
trai? dives adesse furem arbitratur. Mus strepitum
edidit? cor divitis subsilit metu. Omuia metuit,

omnia spspicatur. Filios crescentes tanquam insi-

diatores aspicit, selate ipsorum eos ad succedendum
uryenio.

Ejwsd. homil. De asar. — Hominis divitis ager,
inquit, uberes ſructus (ulit; et cogitabat secum :
Quid faciam? Destruam horrea mea, ei ampliore
adificabo (Luc. xu, 16-18). Ecquid igitur fructibus
abundavit ager illius hominis, qui nibil boni ex
bac copia et uberiate facturus erat? utique οἱ
diuturna Dei patientia clarius eluceat, qui usque

Βρόχει γὰρ ἐπὶ δικαίους xal ἀδίκους, xal ἀνατέ.. c ad. ejusmodi homines benignitatem suam porrigit.

Ast τὸν ἥλιον ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθούς. Ἢ δὲ
τοιαύτη ἀγαθότης μείζονα συνάγει τοῖς πονηρενομέ-
vote τὴν χόλασιν. "Hveyxt τοῖς ὅμδροις ἐπὶ τῶν
κλεονεχτιχῶν χειρῶν γεωργουμένην γῆν. "Εδωχε τὸν
ἥλιον ἐχθάλπειν τὰ σπέρματα, χαὶ κολυπλασιάζειν
. φρὺς καρκοὺς διὰ τῆς εὐφορίας. Καὶ τὰ μὲν παρὰ
τοῦ Θεοῦ τοιαῦτα " γῆς ἐπιτηδειότης, ἀέρων εὔχρατοι
χαταστάσεις, σπερμάτων ἀφθονία, βοῶν συνεργίαι,
τἄλλα οἷς γεωργία πέφυχεν εὐθηνεῖσϑαι, Τὰ Bk
παρὰ τοῦ ἀνθρώπου οἷα ; τὸ πιχρὸν τοῦ ἤθους ἡ μισ-
ανθρωπία, τὸ δυσμετάδοτον, ταῦτα τῷ εὐεργέτῃ
ἀντεπεδείχνυτο. Οὐχ ἐμνήσθη τῆς κοινῆς φύσεως.
Οὐχ ἡγήσατο χρῆναι τὸ περιττεῦον τοῖς ἐνδεέσι χατα-
μερίσαι. Οὐχ ἔσχε τινὰ λόγον τῆς ἐντολῆς " Μὴ

Piuit enim super justos et injustos, et solem suum
oriri facit super bonos et malos (Matth. v, 45). At
ejusmodi bonitas majorem improbis cruciatum
accersit, Imbres in solum illud emisit, quod avari.
manu colebatur. Dedit solom, qui semina foveret,
& per fertilitatem fructus multiplicaret. Ac talia
quidem Del beneflejo contigerunt, terrse nimirum
aptitudo, aeris. temperies, seminum copia, boum
opere, csteraque ex quibus agri cultura frugum
abundantiam concipere solet. Qualia autem erant
quas ab homine proflciscebantur ? acerbitas morum,
inhumanitas, illiberalitas. IIsxc ille Deo pro ipsius
erga se meritis referebat. Communis naturse non
meminerai; non sibi faciendum esse ducebat, ut

ἀπόσχῃ sózowivr ἐνδεῆ xaX ἐλεημοσύναι xal Ὁ quod redundaret, egenis impertiret. Nullam ratio-

πίστεις μὴ ἐχλειπέτωσάν os* καὶ Διάθρυπεαε πδι-
γῶντι τὸν ἄρτον cov. Kal πάντες προφῆται,
καὶ πάντες διδάσχαλοι ἐχδοῶντες οὐχ εἰσηχούοντο,
ἀλλ᾽ al μὲν ἀποθῆχαι διεῤῥήγνυντο τῷ πλήθει τῶν
ἀποχειμένων στενοχωρούμεναι. Ἦ φειδωλὸς δὲ
καρδία οὐχ ἐνεπίμπλατο. ᾿Αεὶ γὰρ τὰ νέα τοῖς πα-
λαιοῖς προστιθεὶς, xat ταῖς xat! ἔτος προσθήχαις τὴν
εὐπορίαν προσαύξων, εἰς τὴν ἀδιεξόδευτον ταύτην
ἀμηχανίαν ἐνέπεσεν. Ὑποχωρεῖν μὲν τοῖς παλαιοῖς
διὰ τὴν πλεονεξίαν μὴ συγχωρῶν, ὑποδέχεσθαι δὲ
τὰ νέα διὰ τὸ πλῆθος μὴ ἐξαρχῶν. Διὰ τοῦτο ἀνὴ-
vota" μὲν αὐτῶν τὰ βουλεύματα, ἄποροι δὲ al φρον-
«εἶδες. Τί ποιήσω ; τί; οὐχ ἂν ἐλεήσειε τὸν ὄντως πο-
λιορχούμενον ; δείλαιος τῆς εὐφορίας, ἐλεεινὸς τῶν

nem mandati illius habebat : Ne desinas indigenti
benefacere (Galat. vi, 9; 11 Thessal. 11, 13), nec to
eleemosynz et üdes deserant ; ac rursum : Franuge
esurienti panem. tuum (Isa. ἔνι, 7). Denique nec
prophetz ulli, nec doctores inclamantes exoudic-
bantur. Verum borrea quidem propter recondita-
rum frugum copiam angustiora rumpebantur (Luc.
v, 6) : nec tamen cor tenax et praeparcum ,illius
implebatur. Nam nova semper veteribus adjungens,
et annuis incrementis opes suas eumulans, in bane,
unde exire non liceret, animi anxietatem incidit,
ut ncc vetera (quod ipsius avaritia erat) subduei
pateretur, nec nova, ob ingentem eorum copiaw,
SusCipere possex, Quaaxm guter vox, cA NON NINOS.

435

S. JOANNIS DAMASCENI

1496

consilia erant, et ejusmodi eurze, ut nulla se ex his A παρόντων ἀγαθῶν, ἐλεεινότεροᾷ τῶν προσδοχωμέ-

explicandi facultas esset. Quid faciam? quem non
misereat hominis vere miseria circumsessi? Miser
est enim nomine fertilitatis; miserabilis propter
presentia, sed miserabilior propter exspectata.
Nullos enim ei tellus reditus suos profert, at gemi-
tus proinde eidem ingenerat. Non uberrimam
frugum copiam colligit, at plane quidem curas,
molestias, gravemque animi anxietatem. Eodem
quo pauperes modo lamentatur. Àn non enim
eamdem quoque ille vocem emittit, qui egestate
premitur? Quid faciam? unde alimenta, unde in-
dumenta suppetent! lisdem quoque dives verbis
utitur, corde discruciatur, exesus a cura et solli-
citudine, Nam quod aliis voluptatem affert, boc
avarum conficit. Non enim bic latitia afficitur,
quod intus domus tota plena sit; sed propter cir-
cumeffluentes, et ultra quam borrea ferant, re-
gurgitantes opes animus ipsius laniatur ; id scilicet
A&91 metuens, ne ad externos interdum ema-
nantes, utilitatem egentibus aliquam concilient.
Ac mihi animz ejus affectus, helluonum illorum
dffectui absimilis esse non videtur, qui ingluvie
disrumpi malunt, quam reliquiarum aliquid egen-
tibus erogare. Eum cogita, o homo, qui ea tibi
dedit ; recordare quisnam ipse sis, quid admini-
stres, a quonam acceperis, quam ob causam mul-
tis sis przlatus. Dei minister effectus es, conser-
vorum administer. Noli putare omnia ventri tuo

νων. Μὴ γὰρ προσόδους αὐτῷ φέρει ἡ γῆ; στεναγμοὺς
αὐτῷ φύει. Μὴ γὰρ χαρπῶν εὐφορίαν συνάγει ; φρον-
«ίδας, xai λύπας, xal ἀμηχανίαν δεινήν. Ὅμοια
vol; πενομένοις ὀδύρεται. H οὐχὶ ταύτην ἀφίησι
τὴν φωνὴν καὶ ὁ διὰ πενίαν στενοχωρούμενος ; Τί
ποιήσω: πόθεν τροφαί; πόθεν ἐνδύματα ; Ταῦτα xal
6 πλούσιος φθέγγεται. Ὀδυνᾶται τὴν χαρξίαν ὑπὸ
τῆς μερίμνης διεσθιόμενος, Ὃ γὰρ τοὺς ἄλλους
εὐφραίνει, τοῦτο τήχει τὸν πλεονέχτην. Οὐ γὰρ yatpti
πάντων αὐτῷ πεπληρωμένων τῶν ἔνδον, ἀλλὰ
νύσσει τὴν ψυχὴν αὐτοῦ περιῤῥέων ὁ πλοῦτος,
καὶ τῶν ταμιείων ὑπερχεόμενος, μήπου χαὶ πρὸς
τοὺς ἔξωθεν παραχύψας ἀγαθοῦ τινος ἀφορμὴ τοῖς
ἐνδεέσι γένηται. Και μοι δοχεῖ τὸ πάθος αὐτοῦ τῆς

Β ψυχῆς τῷ τῶν γαστριμάργων προσεοικέναι, ot διαῤ-

ῥαγῆναι μᾶλλον ὑπὸ λαιμαργίας αἱροῦνται, f] τῶν
λειψάνων μεταδοῦναι τοῖς ἐνδεέσι. Σύνες, ἄνθρωπε,
τοῦ δεδωχότος * μνήσθητι σεαυτοῦ τίς εἶ " τί οἶχο-
νομεῖς " παρὰ τίνος ἔλαδες " διὰ τί τῶν πολλῶν
κροεχρίθης. ᾿Αγαθοῦ Θεοῦ γέγονας ὑπηρέτης, ol-
κονόμος τῶν ὁμοδούλων. Μὴ πάντα οἴου τῇ γαστρὶ
«fj σῇ παρεσχευάσθαι. Ὥσπερ ἀλλοτρίων βουλεύου
τῶν ἐν χερσί. Μιχρὸν εὐφραίνει σε χρόνον, εἶτα
διαῤῥυέντα οἰχήσεται, τὸν δὲ ἐπ᾽ αὐτοῖς λόγον
ἀπαιτηθήσῃ μετὰ ἀχριδείας. Σὺ δὲ πάντα ὁμοῦ θύ-
ραις xal μοχλοῖς ἐἑναποχλείσας ἔχεις, xol χαταδῆσας
σφραγῖσιν ἐναγρυηπνεῖς ταῖς μερίμναις, xat βουλεύῃ
κατὰ σαυτὸν, ἄφρονι συμδούλῳ σεαυτῷ κεχρημένος.

parata esse. De iis qus in manibus tuis sunt, c Τί ποιήσω; ἕτοιμον ἦν εἰπεῖν, ὅτι Ἑμπλήσω τὰς

tanquam de alienis consilium babe. Aliquantum
temporis te obleciant, et posthac dilabentour et
interibunt : eorum autem ratio abs te diligenter
exigetlur. At tu omnis januis et repagulis inclusa
tenes, iisque sigillo seu vinculo quodam eonstrj-
etis, curis Invigilas, ac tecum ipse deliberas,
stultum consiliarium teipsum scilicet adbibens.
-Quid faciam ? promptum erat dicere : Animas esu-
rientium implebo, horrea patefaciam mea, et om-
nes inopia laborantes accersam; Josephum beni-
gnitatis praeconio imitabor. Vocem magnificam
proloquar : Venite ad me omnes qui panibus
indigetis, beneficii quod divinitus mibi concessum
est, quantum cuique satis sit, velut ex communi
fonte participes futuri. Αἱ tu non hoc es animo
preditus. Qui enim? cum eorum fructum homi-
nibus invideas : verum improbum animo tuo con-
cilium agitans, id curas, non ut cuique ea quibus
indiget tribuas, sed ut bonis omnibus apud te
congestis, omnes eorum utilitate et emolumento
prives. Presto aderant qui animam illius reposce-
rent ; illi autem de cibis cum anima sua sermo
erat. Hac nocte assumebatur, atque in annos mul-
tos delicias sibi animo fingebat. Ipsi omnino de-
liberandi, et sententiam suam promendi facta

ψυχὰς τῶν πεινώντων " ἀνοίξω τὰς ἀποθήχας, καὶ
πάντας χαλέσω τοὺς ἐνδεεῖς. Μιμήσομαι τὸν "Io-
σὴφ τῷ τῆς φιλανθρωπίας χηρύγματι. Φθέγξομαι
φωνὴν μεγαλόψυχον * Ὅσοι ὑστερεῖσθε ἄρτων, ἔλθετε
πρός με, τῆς παρὰ Θεοῦ δεδομένης χάριτος τὸ ἀρ-
χοῦν ἕχαστος, olov ἐχ χοινῶν πηγῶν, συμ μεθέξοντες.
'AXX οὐ τοιοῦτος σύ" πόθεν ὥς γε βασχαίνεις τοῖς
ἀνθρώποις τῆς ἀπολαύσεως, πονηρὸν δὲ βουλευτή-
piov ἐν τῇ ψυχῇ συγχροτήσας, φροντίζεις οὐχ ὅπως
μεταδῷς ἐχάστῳ τὰ πρὸς τὴν χρείαν, ἀλλ᾽ ὅπως
πάντα ὑποδεξάμενος, πάντας τῆς ἀπ' αὐτῶν ὦφε-
λείας ἀποστερήσῃς ; παρέστησαν οἱ τὴν ψυχὴν ἀπαι-
τοῦντες, κἀχεῖνος περὶ βρωμάτων τῇ ψυχῇ ἐλέγετο.
Ταύτῃ τῇ νυχτὶ παρελαμδάνετο, καὶ εἰς ἔτη πολλὰ

D τὴν ἀπόλαυσιν ἐφαντάξετο. Συνεχωρήθη πάντα Bov-

λεύσασθαι, xa φανερὰν ἑαυτοῦ ποιῆσαι τὴν γνώμην,
ἵνα ἀξίαν τῆς προαιρέσεως δέξηται τὴν ἀπόφασιν.
"Atia γὰρ καθαιρέσεως τὰ ταμιεῖα τῆς ἀδιχίας.
Κατάσκαπτε ταῖς ἑαυτοῦ χεραὶν ἃ χαχῶς ᾧχοδόμη-
σας. ΔΛύς τὰ σιτοδοχεῖα, ὅθεν οὐδεὶς ἀπῆλθέ mot
παραμυθίας τυχών. ᾿Αφάνισον πάντα οἶχον πλεον-
εξίας φύλαχα. ᾿Αποσχεύασον ὀρόφους, περίελε «ol.
yov, δεῖξον ἡλίῳ τὸν εὐρωτιῶντα σῖτον. Ἐξάγαγε
ἐχ φυλαχῆς τὸν δέσμιον πλοῦτον, θριάμδευσον τὰ

-σχοτεινὰ τοῦ μαμωνᾶ καταγώγια.

potestas fuit, ut dignam proposito suo sententiam acciperet. Digna quippe eversione sunt injustitiz
promptuaria. Demolire manibus ipsemet tuis qui male construxisti. Dele horrea unde nemo unquam
solaminis quidpiam nactus abscessit. Domum omuem avoritiæ custodem tolle e medio. Disturba tecta,
dcjice parietes. Frumentuw situ cariosum δοὶϊ ostende, Nincios oQes € tuxcexe exe ewelresa illa

mammona diversoria velut in triumphum expone.

1607

SACRA PARALLELA.

1498

Διὰ σὲ xai τὴν συμφορὰν χατεδίκασεν, ὅτι ἔχων α Ejusd. homil. im. lemporis siccitate. — Propter

eux ἑἐδίδως * ἐπειδὴ παρέτρεχες τοὺς πεινῶντας *
ἐπειδὴ πρὸς τοὺς ὀδυρομένους οὐχ ἐπεστρέφου"
ἐπειδὴ προσχυνούμενος οὐχ ἡλέεις. “Ἔρχεται xoi δι᾿
δλίγους ἐπὶ δήμον καχὰ, xaX μοχθηρίας ἑνὸς παρ-
απήλαυσε δῆμος. ᾿Αχὰρ ἱεροσύλῃσεν, xal ὅλη ἡ παρά-
«αξις ἐμαστίζετο. Ὁ Ζαμόρὶ πάλιν εἰς τὰς Μαδια-
νέτιδας ἐξεπόρνευσε, xal ὁ Ἰσραὴλ ἔπιπτεν εἰς
δίχην. Πάντες τοίνυν, xat ἰδίᾳ, xal χοινῇ τοὺς βίους
ἑαυτῶν ἐξετάσωμεν.

te hac quoque nos Deus calamitate multavit : quia
cum haberes, non dabas; quia eos qui fame la-
borabant, przteribas; quia ad gementes minime
te convertebas; quia nequaquam 16 miserebat
.eorum a quibus adorabaris. Paucorum culpa fit
ut plebs universa calamitatibus affligatur ; atque
unius improbitatem tota plebs luit. Achan sacri-
legium perpetrarat, οἱ totus exercitus poenas de-
dit. Zambri cum mulieribus Madianitis scortates

erat, et. Israel propterea in supplicium incidi Quas cum ita sint, omnos et privatim et publice

vitam nostram excutiamus.

Ααοὶ ἀχούσατε * Χριστιανοὶ ἐνωτίσασθε, ὅτι τάδε
λέγει Κύριος, οὐ δημηγορῶν αὐτοφώνως, τοῖς δὲ τῶν
δούλων στόμασιν ἐνηχῶν ὡς ὀργάνοις " μὴ φανῶμεν
οἱ λογιχοὶ τῶν ἀλόγων ὠμότεροι. Ἐχεῖνα γὰρ τοῖς
lx τῆς γῆς φνομένοις παρὰ τῆς φύσεως ὡς χοινῇ
χέχρηται, χαὶ προδάτων ἀγέλαι ἕν χαὶ τὸ αὐτὸ
χαταδόσχονται ὄρος. Ἵπποι δὲ παμπληθεῖς μίαν xat
τὴν αὐτὴν χατανέμονται πεδιάδα, χαὶ πάντα τὰ xa"
ἕχαστον οὕτως ἀλλήλοις ἀντιπαραχωρεῖ τῆς ἀναγ-
xalac τῶν χρειῶν ἀπολαύσεως. Ἡμεῖς δὲ ἐγχολπια-
ἡόμεϑα τὰ xotvá* τὰ τῶν πολλῶν μόνοι ἔχομεν. Aibt-
σθῶμεν Ἑλλήνων φιλάνθρωπα διηγήματα. Παρά'
τισιν ἐχείνων νόμος φιλάνθρωπος, μία τράπεζα,
xai χοινὰ τὰ σιτία, μία ἑστία σχεδὸν τὸν πολυάν-
θρωπὸν δῆμον ἀπεργάζεται. Καταλείψωμεν τοὺς
ἔξωθεν, καὶ ἀπέλθωμεν εἰς τὸ τῶν τρισχιλίων ὑπό-
δειγμα" τὸ πρῶτον τῶν Χριστιανῶν ζηλώσωμεν σύν-

lbid. — Awudite, populi ; auscultate, Christiani ;
quoniam hsc dicit Dominus, non ipse quidetu

p $uamet voce concionans, sed servorum suorum

oribus tanquam organis quibusdam insonans : Ne
nos ipsos, qui ratione praediti sumus, crudeliores
brutis przebeamus. llla siquidein his que ex humo
natura producit, jn. commune utuntur. Nam et
ovium greges unum eumdemque montem depa-
scuut, 492 et numerosi equi in uno et. eodem
campo pabulantur ; ac denique singulatim omnia
necessarium eorum quibus indigent, usum mutuo
sibi ipsa concedunt. Αἱ nos qua communia sunt
sinu nostro coercemus, et que multorum, bzc
soli tenemus, Pudcetg nos .afficiant quz de genti-
lium humanitate memorantur. Nau apud quos-
dam eorum lex humanitatis plena est, una esdem-
que mensa, communes cibi, idem fere focus,

ταγμα, ὅπως ἦν αὐτοῖς ἅπαντα κοινά" ὁ βίος, ἢ C numerosissimum alioqui populum unum esse fa-

Ψυχὴ, ἡ συμφωνία, ἡ τράπεζα χοινή " ἀδιαίρετος
ἀδελφότης, ἀγάπη ἀνυπόχριτος, τὰ πολλὰ σώματα
ἕν ἐργαζόμενα, τὰς διαφόρους ψυχὰς εἰς μίαν ὁμό-
votay συναρμοῦσα. Πολλὰ τῆς φιλαδελφίας ἔχεις ix
Παλαιᾶς Διαθήχης χαὶ ἐχ τῆς Νέας τὰ ὑποδείγματα.
Πρεσδύτην ἐὰν ἴδῃς λιμώττοντα, μετάστειλαι χαὶ θρέ-
Ψονὼς Ἰωσὴφ τὸν Ἰαχώδ. Ἐχθρὸν ἐὰν εὕρῃς στενούμε-
vov, μὴ ἐπιδάλλῃς τῇ ὀργῇ τῇ χατεχούσῃ τὴν ἄμυναν,
ἀλλὰ θρέψον αὐτὸν ὡς ἐχεῖνος τοὺς ἀδελφοὺς τοὺς
πωλήσαντας. Ἑὰν ἐντύχῃς νεωτέρῳ χαταπονουμένῳ,
οὕτως δάχρυσον ὡς ἐχεῖνος τὸν Βενιαμὶν τὸν τοῦ
γῆρως υἱόν" πειράζει χαὶ ok τυχὸν ἡ πλεονεξία, ὡς
τὸν Ἰωσὴφ fj δέσποινα εἴχυσε τῶν ἱματίων, ἵνα
τῆς ἐντολῆς χαταφρονήσῃς ; πρόσριψον τὰ ἱμάτια"
φύλαξον τῷ Κυρίῳ τὴν πίστιν, ὡς ἐχεῖνος τῷ Πε-
τεφρή. Ἐν ἐνιαυτῷ τὴν ἔνδειαν οἰχονόμησον, ὡς
ἐχεῖνος ἕν τοῖς ixxá.

ciunt. Sed externos mittamus, atque ad trium
illorum mille hominum exemplum nos conferamus:
primum istic Christianorum agmen imitemur :
quemadmodum omnía illis communia erant ( Act.
", 44; iw, 32), vita, animus, concordia, commu-
nis mensa, indivulsa fraternitas, charitas non fi-
cta, quz ex multis corporibus unum efficeret, et
diversas animas concordie nexu coaptaret. Multa
tibi presto sunt exempla charitatis, tum ex Ve-
teri, tum ex Novo Testamento. Si senem fame
confectum videris, hune accerse et ale, quemad-
modum Joseph Jacob. Si inimicum in angustias
redactum inveneris, ne iracundiz qua percitus
est, ultionem adjungas; sed ipsum ale, ut ille
fratres a quibus venditus fuerat. Si in juvenem
xrumna et labore pressum incideris, sic colla-
eryma, ut ille ob Benjamin quem senex pater edi-

derat. Quin te fortassis quoque tentat avaritia? uti Josephum hera te vestibus trabit, ut manda-
tom Dei pro nibilo ducas? projice vestes, iratus abseede, fidem serva Domino, ut ille Putiphari :
4n uno anno grassantem egestatem administra, ut ille septem annis.

Τί ὑποτίθῃ ἀφορμὴν εὐπρόσωπον εἰς τὴν ἀμαρ-
«(αν ; ὁ τὸν παῖδα ποιήσας, xal σὲ ἐποίησεν. "O σοι
τὰς ἀφορμὰς παρεχόμενος, χαὶ τῷ παιδὶ παρέξει τὰς
τοῦ βίον διεξαγωγάς.

Mh κροφασίζηυ τοὺς παῖδας, ὃ πλεονέχτης. llat-
δὲς εἰσιν ; θησαύριζε αὐτοῖς θησαυρὸν cibwov.
θησαυρὸς δέ ἐστιν εὐσέθεια χρημάτων, Κατάλειπε
παισὶν ἀγαθὴν μνήμην, 1 πλοῦτην πολύν, Πάντας

Ejusdem. — Quid plausibilem causam ad pec-
eandum fingis ? Qui te creavit, idem filium quoque
tuum creavit. Qui vita degende subsidia tibi
prebuit, idem quoque instrumenta filio przbebit,
quibus vitam transigat

Ejusd. — Ne liberos causeris, o. avare. Liberi
tibi sunt * sempiternum ipsis thésaurüin aggere.
Thesaurus autem qecweiatuw ylewws e ARN t3
pietas, Vis Ww Wowem QUSS CtNOSRAM, SUMA

1199

8. JOANNIS DAMASCENI

1500

divitias multas relinque. Da operam ut omnes A ποίησον τοῦ παιδὸς τοῦ σοῦ πατέρας διὰ τῆς εὐνοίας.

amore et benevolentia patres filii tui sint. Om-
nino tibi ex bac vita quandoque excedere neces-
eum est, et impuberem filium relinquere, aliorum
presidio opus habentem. Si probus et benignus
fueris, quisque tuum filium tanquam suum nutriet.
Benminiscitur enim, quod et tu fuisti pater orphano-
[um. Sin autem scelerate vivendo, multis molestiam
attuleris, ac quavis fera crudeliorem iis quibuscum
agebas te prabueris, tum deinde ex hac vita exce-
dens, filium tuum communem omnium bustem re-
liquisti. Velut enim qui scorpii prolem conspicit,
Vinet, ne cum ad æiatem pervenerint, parentem
imitetur; sic eliam ne filii tul. paternz sint. hæ-
redes improbitatis, antequam ad setstem veniant,
insidiis omnium patebunt. (Quid ergo liberis tuis
insidiatores multos et hostes colligis?

Ejmsd. homil. De avarit, — Nos a servitute 1n
libertatem. vindicamur, nec conservorum miseria
tangimur. Esurientes alimus, et egentem przte-
rimus. Copiosissimum largitorem et procum con-
dum cum habeamus, parci et illiberales in pau-
peres exsistimus. Fecundse sunt nosirz oves, sed
multi. ovium velleribus carent. Angustiores sunt
apothecæ quam ut recondilas 493 (fruges ca-
piant, nec ei qui angustiis «premitur, misericor-
diam ullam impertimus. Eam ob causam justum
nobis tribunal comminatur ; eam ob causam Deus

᾿Ανάγχη σέ ποτε ἀπελθεῖν τοῦ βίου" εἶτα τὸν σὰν
παῖδα ἐν τῇ ἀνηλικίχ ᾿χαταλείψεις τῶν προεστώτων
δεόμενον. Ἐὰν καλὸς ἧς xat ἀγαθὸς, ἕκαστος τὸν σὸν
ἔγγονον ὥσπερ ἴδιον ἐχθρέψει. Μεμνήσεται . γὰρ, ὅτι
καὶ σὺ ὀρφανῶν ἐγένου πατήρ. Ἐὰν δὲ ἐν πονηρίᾳ
ζῆσας, xal πολλοὺς λυπήσας, xai παντὸς θηρίου
χαλεπώτερος γενόμενος τοῖς συντυγχάνουσιν, εἶτα
ὑπεξῆλθες τοῦ. βίου, κατέλιπες τὸν σὸν ἔγγονον κοι-
νὸν ἐχθρὸν τῶν ζώντων. Ὥσπερ γὰρ τέχνον σχορπίου
ὁ θεασάμενος φοδεῖται, μήποτε εἰς ἡλικίαν ἐλθὼν
μιμήσηται τὸν πατέρα, οὕτω xal τὰ σὰ ἔγγονα πο-
νηρίας πατριχῆς εἶναι χληρυνόμα, πρὶν εἰς ἡλικίαν
ἐλθεῖν παρὰ πάντων ἐπιδουλευθήσονται. ἘΪ οὖν
“πολλοὺς ἐπιδούλους xal ἐχϑροὺς συνάγεις τοῖς σε»

Β αὐτοῦ τέχνοις ;

Δοῦλοι ὄντες ἐλευθερούμεϑα, χαὶ τοὺς ὁμοδούλους
οὐχ οἰχτείρομεν. Πεινῶντες τρεφόμεθα,, καὶ «τὸν
ἐνδεῆ παρατρέχομεν ἀνενδεῆ, χορηγὸν xal ταμίαν
Θεὸν ἔχοντες, φειδωλοὶ ἐγενόμεθα καὶ ἀχοινώγητοι
πρὸς τοὺς πένητας. Πολύτοχα ὑμῶν τὰ xpó6asa, καὶ
οἱ γυμνοὶ τῶν προδάτων πλείους. AE ἀποθῆκαι τῶν
ἀποχειμένων στενοῦνται, καὶ τὸν ἐστενωμένον οὐχ
ἐλεοῦμεν. Διὰ τοῦτο ἡμῖν ἀπειλεῖ τὸ δίχαιον κριτῆ-
piov διὰ τοῦτο xal ὁ Θεὸς οὐκ ἀνοίγει τὴν χεῖρα,
ἐπειδὴ τὴν φιλαδελφίαν ἡμεῖς ἀπεκχλείσαμεν * διὰ
τοῦτο ξηραὶ αἱ ἄρουραι, ἐπειδὴ ἡ ἀγάπη ἐψύχη.

manum suam nobis non aperit, quia nos fraternam cbaritatem «exclusimus; cam ob causam

siccæ terrse sunt, quia charitas refriguit,

Ejusd. — lle opes suas in eos qui cum bestils C

pugnant insumens, et inanibus populi vocibus
insolesceus, vulgi laudibus inflatar, animosque
tollit ; cujus videlicet gloria in confusione ipsius
sit. |
Ejusd. homil. Ad divit. — Magistrum vocas, et
affectu discipuli cares." Bonum confiteris, cujus
munera · repudias. Quid porro grave tibi ct mo-
lestum, aut altum nimis ac difficile est hoc verbum
quod magister tibi proposuit: Vende que habes
, el da pauperibus (Matth. xix, 291)? Si übi agricul -
᾿ ture labores, aut negotiationis pericula , aut alia
ommia proposuisset qui tempestate jactatis ho-
minibus aspera occurrunt, erat cur maerore afli-
cereris. Cum autem pcr viam usque adco facilem,
ac laboris omnis et sudoris expertem hoc 66 fa-
clurum polliceatur, ut sempiterne vite lieres
sis, consequendz salutis facilitate non gaudes,
sed incesto ac dolenti animo abscedis, atque eos
omnes labores reddis irritos, quos prius exantia-
διῖ. Nam si nec cedem, ut ipse inquis , nec adul-
teriam, nec fartum admisisti , nec falsum testi-
moenium adversus quemquam dixisti , inutile tibi
horum omnium studium reddidisti, qui hoc

minime quod supererat adjeceris , quod vel solum .

ad regnum ec«lorum parare tibi aditum quiret.
Ac quidem si medicus facturum se promitteret

Ὃ δεῖνα τὸν πλοῦτον θηριομάχοις m pocava)laxen,
καὶ ταῖς ματαίαις τῶν δήμων φωναῖς ἐπαγαλλόμε-
νος, φυσᾶται τοῖς ἐπαίνοις, χαὶ μεγαλοφρονεῖ, τὴν
δόξαν ἔχων ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὑτοῦ.

᾿Διδάσχαλον λέγεις, χαὶ τῶν μαθητῶν οὗ φρονεῖς.
᾿Αγαϑὸν ὁμολογεῖς, καὶ τὰ διδόμενα παραπέμπῃ.
Τί δέ σοι χαλεπὸν, 1| βαρὺ, ἢ ὑπέρογχον ῥῆμα ὁ
διδάσχαλος προετείνατο᾽ Πώλησόν cov τὰ ὑχ-
dpxorta, καὶ δὸς πτωχοῖς ; EU σοι προέδαλε ed-
νους γεωργιχοὺς, ἣ τοὺς ἐξ ἐμπορίας κινδύνους,
καὶ ὅσα τοῖς χειμαζομένοις ἐπίπονα πρόσεστιν, ἔδει
σε λυπηθῆναι. Εἰ δὲ οὕτως διὰ ῥᾳδίας ὁδοῦ, καὶ
οὐδένα πόνον ἐχούσης, οὐδὲ ἱδρῶτα, ἐπαγγέλλεταί σι
κληρονόμον τῆς αἰωνίου ζωῆς ἀποδείξειν, οὗ χαί-

D ptis τῇ εὐχολίᾳ τῆς σωτηρίας, ἀλλ᾽ ἀπέρχῃ, ὀδυνώ-

υγᾷ xal πενθῶν, καὶ ποιεῖς σεαυτῷ
τος M ὅσα cot προπεπόνηται. El γὰρ οὐχ
ἐφόνευσας, ὡς σὺ ἔφης, οὐδὲ ἐμοίχευσας, οὔτε ἕν»
Aejac, οὔτε κατεμαρτύρησάς τινος μαρτυρίαν
ψευδῆ, ἀνόνητον σεαυτῷ ποιεῖς τὴν περὶ πάντων
σπουδὴν, μὴ προστιθεὶς τὸ λεῖπον, δι᾽ οὗ μόνου
δυνήσῃ εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν.
Καὶ εἰ μὲν ἰατρὸς ἐπηγγείλατο χολοδώματα μελῶν

- ἐκ φύσεως fj ἀῤῥωστίας προσόντα σοι διορθώσασθαι,

oöx ἂν ἡθύμεις ἀχούων. Ἐπειδὴ δὲ ὁ μέγας τῶν
ψυχῶν ἰατρὸς τέλειόν σε βούλεται ποιῆσαι τοῖς χαι-

uE distoriiones menbrorum natura. vel morvo «λωτάτοις Visteuves., οὐδὲ ἔχῃ τὴν χάριν, ἀλλὲ

coniraetas restitueret , non. maestus. fores. Won

TEXAS wo eed our I RS. ORAN IO, V RR Vs

1801.

—.. SACRA PARALLELA.

1502

λον μαχρὰν ὑπάρχων, xal ψεῦδος ἑαυτῷ προσμᾶρ- A audiens. Cum autem magnus ille medicus anima-

τυρήσας, ὅτι ἡγάπησας τὸν πλησίον ὡς σεαυτὸν,
καὶ δτι ἐφύλαξας ix νεότητος τὴν ἐντολὴν τῆς ἀγά-
ᾳῆς, καὶ τοσοῦτον ἀπέδωκας ἑχάστῳ. Πόθεν σοι ἡ
«ὧν χρημάτων αὔτη περιουσία ; δαπανητιχὸν γὰρ
φᾳλούτον, ἡ θεραπεία τῶν δεομένων.

rum te przcipuis partibus carentem reddere inte-
. gritati cupit, beneficium istnd non aeciz 'a, sed in
luetu et morore versaris, atque ad:o ab illo
mandato dubio procul remotus es, falsoque de
teipso testatus quod proximum tuum sicul te-

ipsum dilexeris, quodque preceptum charitatis jam ab adolescentia servaveris , ac tantumdem unicui-
que quantum tibi reddideris. Unde tibi haec pecuniarnm copia? studium enim erga pauperes banc

vim habet, ut divitias exhauriat.

. Tl néayese, ἄνθρωποι; τίς ὑμῖν τὰ ὑμέτερα εἰς
τὴν καθ᾿ ἡμῶν ἑπιδουλὴν περιέτρεψεν, συνεργὰ
πρὸς τὸ ζῆν; μὴ γὰρ ἐφόδια xaxov ἐδόθη τὰ ypf-
ματα, λύτρον ψυχῆς ; μὴ γὰρ ἀφορμὴ ἀπωλείας ;
δρα μὴ μετὰ μυρίων πόνων πλοῦτον ἀϑροῖσας, ὕλην

ibid. — Quidnam vobis, o mortales, accidit?
quis vobis ea quz ad subsidium vits data, in
vestram perniciem convertit? Nequaquam enim
ad vitiorum adminiculum opes concess: fuerunt,
quibus anima redimitur? nequaquam ille perdi-

ἀμαρτημάτων ἑτέροις παρασχενάσῃς, εἶτα εὑρεθῇς p tonis causs sunt? Vide ne, cum divitias sex-

διπλᾶ τιμωρούμενος.

Πάντα χρυσὸν βλέπεις * πάντα χρυσὸν φαντάζῃ.
Τοῦτό σοι χαθεύδοντι ἐνύπνιον, καὶ ἐγρηγορότι ἐνθύ-
. pov. “Ὥσπερ γὰρ οἱ ἀπὸ μανίας παράφοροι, οὐ τὰ
φράγματα βλέπουσιν, ἀλλὰ τὰ ix τοῦ πάθους φαν-
«άζονται, οὕτως σου 1) ψυχὴ τῇ φιλοχρηματίᾳ xata-
σχεθεῖσα, πάντα χρυσὸν, πάντα ἄργυρον βλέπει,
Ἄδων ἂν ἴδοις τὸν χρυσὸν, ἣ τὸν ἥλιον...

᾿Αλληλοφάγοι «ὧν ἰχθύων οἱ πλεῖστοι, xai ὁ yu
πρότερος παρ᾽ ἐχείνοις βρῶμά ἔστι τοῦ μείζονος.
Κἂν ποτε συμδῇ τὸν τοῦ ἐλάττονος χρατήσαντα ἐτέ-

centis laboribus cumulaveris , peccandi materiam
aliis compares, tumque duplices penas per-
aolvas.

Ejusd. homil, De avarit. — Nibil non aurum
esse vides ; nihil non surum esse.tibi animo fin-
gis. Boc dormiens somniss, et vigilando cogitas.
Velut enim ii qui furore pereiti sunt, non res ipsas
cernunt , sed ea qux morbus objicit imaginantur:
sic animus tuus avaritia correptus, universa au-
rum, universa argentum videt. Quin lubentius
aurum quam solem copspexeris. |

Ejusd. homil. 6 in llexaem. — Pisces magna ex
parte sese invicem vorant, et qui spud eos minor
est, majoris preda et pabulum est. Quod si ca-

poo γενέσθαι θήραμα, ὑπὸ τὴν μίαν ἄγονται γαστέρα C. sua ita. tulerit αἱ qui minorem £94 arripuerit ,

«o0 τελευταίον. Τί οὖν ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι, ἄλλο τι
ποιοῦμεν τῇ χαταδυναστείᾳ τῶν ὑποδεεστέρων ; τί
διαφέρει τοῦ τελευταίου ἰχθύος ὁ τῇ λαιμάργῳ φιλο-
κλουτίᾳ τοῖς ἀπληρώτοις τῆς πλεονεξίας αὐτοῦ
χόλποις ἑναποχρύπτων τοὺς ἀσθενεῖς ; ἐχεῖνος εἶχε
τὰ τοῦ πένητος, σὺ τούτων λαδὼν μέρος ἐποιήσω τῆς
περιουσίας, ἀδίκων ἀδιχώτερος, πλεονέχτου πλεον-
εκτιχώτερο:. Ὅρα μή σε τὸ αὐτὸ πέρας ἐχδέξη-

«αἱ, ἄγκιστρόν που, f κύρτος, ἢ δίκτυον. Πάντως

γὰρ καὶ ἡμεῖς πολλὰ. τῶν ἀδίχων διεξελθόντες, τὴν
τελευταίων τιμωρίαν οὐχ ἀποδρασόμεθα.

alterius preda sit, in unum et eumdem, po-
stremi utique, ventrem uterque ducitur. Quid igi-
tur nos aliud homines agimus, cum inferiores
opprimimus? quid inter hunc postremum piscem,
eteum hominem interest, qui insatiabili opum
cupiditate intra vastissimum avaritie sinum im-
becilles includit? llle pauperis facultates occu-
pabat, tu ex eis accipiens substantiz iuæ partem
fecisti , teque injasto injustiorem ; et avaro ava-
riorem prebuisti. Videsis ne te (inis idem maneat,
hoc est, fortsseis hamus, vel vas piscstorium,

vel rete. Prorsus enim nos, cum per multa mijustitia genera. geassati erimus, ultimam ponam

non effugiemus.
V τὸν ἐξ ἀδιχίας ἠθροισμένον πλοῦτον, ἱκανὴν

Ejusdem, — Qui opes iniquis rationibus colle-

ξαυτῷ πρὸς τὸ ἰσχύειν καὶ χρατεῖν ἀφορμὴν εἶναι xpt- D cias ſirmum sibi δὰ robur et potentiam esse sub-

νων, ὅμοιός ἐστιν ἀῤῥώστῳ ἐν τῇ περουσίᾳ τῆς vó-
σου τὴν εὐεξίαν τιθεμένῳ.

. XE ἴδῃς τινὰ τῶν ὑπερπλουτούντων, μὴ μαχας
ρίσῃς τὴν ζωὴν. Ἐὰν πολλαχόθεν ἐξ ἀφθόνων πη-
{ζῶν πκεριῤῥέηται χρήματα, μὴ προσδέξῃ αὐτοῦ τὴν
περιουσίαν. Ῥευστὴ ἡ φύσις τοῦ πλούτου, χειμάῤ-
(ov ὀξύτερον τοὺς ἔχοντας παρατρέχει " ἄλλοτε ἄλλον
πέφυχε παραμείδεσθαι. Ὥσπερ ποταμὸς ἀφ᾽ ὑψηλοῦ
φερόμενο;, ἐγγίζει μὲν τοῖς παρεστῶσι τῇ ὄχθη,
ὁμοῦ δὲ ἥψατο, xal εὐθὺς ἀπεχώρησεν, οὕτω καὶ ἡ
ποῦ πλούτου εὐχολία, ὀξυτάτην ἔχει χαὶ ὀλισθηρὰν
τὴν παρουσίαν, ἄλλους ἐξ ἄλλων παραμείδεσθαι πε-
φυχυΐα. Σήμερον τοῦδε ὁ ἀγρὸς, χαὶ αὔριον ἑτέρου,
. ααὶ μετ᾽ ὀλίγον ἑτέρου, ᾿Απόδλεψον πρὸς “ἃς ἐν τῇ

sidium putat, bic similis est sgroto qui ἴῃ morbi
gravitate sanitatem constituit.

Ejusd. homil. in Psal. 1x1. — Si quemquam
predivitum illorum videris, ne vitam ipsius bea-
tam dicas. Si undecunque tanquam ex uberrimis
fontibus pecunie scaturiant ne copiosas ipsius
opes amplectaris. Fluxa divitiarum natura. est,
torrente rapidius dominos suos praeterit; alios
atque alios subinde permutare solet. Quemadmo-
dum enim flumen e sublimi cum impetu ruens,
ad cos quidem qui in ripa sun! appropinquat ,
simul autem atque eos contigerit, abscedit sta-
tim : sic etiam opum copia. «εἰοττίσλανα e&. hs
eam wtesCW SU κι, νος QUE C3NOXS NA

1503

S. JOANNIS DAMASCENI

1504

comparata est, ut alios atque alios subinde com- A πόλει οἰκίας, πόσα ἤδη ἀφ᾽ οὔ γεγόνασιν ὀνόμστα

inutet. Hodie hic ager bujus est ; crastino die al-
terius, et paulo post itidem alius. Urbis sedes
conspice. Quot jam nomina, ex quo tenipore stru-
ci sunt , immutavcre, utpote alias ab aliis do-
minis nuncupat ! Eodem modo aurum quoque
per domini manus semper fluens, ad alterum

μετειλήφασιν, ἄλλοτε ἐπ᾽ ἄλλου τῶν χεκτημένων
ὀνομαζόμεναι, καὶ χρυσὸς ἀεὶ τὰς τοῦ ἔχοντος χεῖ-
ρᾶς διαῤῥέων ἐφ᾽ ἕτερον διαδαίνει, xal ἀπ᾽ ἐκείνου
πρὸς ἄλλον. Μᾶλλον δύνασαι ὕδωρ τῇ χειρὶ περι»
δαλὼν χατασχεῖν, fj πλοῦτον σεαυτῷ διαρχῶς συν-
τηρῆσαι.

transit, atque ab illo rursus ad alterum. Facilius manu comprehensam retinere aquam possis,

quam divitias perpetuo tibi conservare.
S. Greg. Nasians. — Omnis qui inique agit

presto est ad se defendendum.
Accessit ad me pauper : αἱ frustra tamen.
Christe, extimesco ne tuam quarens opem,
Abeam, vicissim prorsus abs te nil ferens.
Nam quod negat quis alteri, id frustra petit.

(S. Greg. Nas. tr. 34.)

Πᾶς ὁ ἀδιχῶν, εἷς ἀπολογίαν ἕτοιμος.

Πένης προσῆ,ῖθεν, εἴτ᾽ ἀπῆ.1θε μὴ τυχών.
Δέδοικα, Χριστὲ, μὴ κἀγὼ τῆς σῆς χερὸς,
Χρήζων ἀπέλθοιμ' ἐνδεὴς ἐμοῖς γόμο'ς

Ὃ γάρ τις οὗ 066uxse, μηδ' διλπιζέτω.

Ejusd. orat. 15. — Alias divitias non ames, Β Μὴ ἀγαπήσῃς τὸν πλοῦτον, εἰ μὴ βοηθεῖν πέ:

nisi pauperis opitulari.

Ejusd. — Ne divitias nostras alienis lacrymis
admisceamus, a quibus tanquam ἃ rubigine et
tineis consumentur, vel, ut Scripture vocem
uwsurpem, evomentur.

Ejusd. orat, 15. — Qui multa forte et prater
spem consecutus est (boc enim iniquissimum
t$1), οἱ cujus apothece plurimas angustiores
sunt, ita ut has quidem repleat, illas vero de-
siruat, ut obventuris sibi frugibus condendis
ampliores zdiflcet, ignorat fore ut ante rapiatur
quam speratarum evadat compos; rationem vero
abundantiw illius reddet, et ostentationis, qui
alienorum bonorum pessimus dispensator exsti-
terit.

Ibid. — Mali hujusce causam agnoscamus : cur
segetes exarueriut , cur horrea confusa , et pascua
ovium defecerint, cur extenuata speciosa terrz,
campi non pinguedine, sed mœrore perfusi sint ;
cur valles non abundaverint frumento, sed complo-
rate A95 fuerint; cur montes nobis, quem-
admodum justis viris, dulcedinem non stillarint,
ac montium Gelboe maledictionem acceperint.
Tales nimirum impiorum divitie sunt; tales male
seminantium messes. Unde tandem hec? quz no-
bis causa calamitatem hanc invexit ? Alius nostrum
pauperem oppressit, ei terre partem aliquam
intervertit, ac limitem scelerate, vel furto, vel
aperta vi transgressus est, domumque domui, et
agrum agro adjunxit, ut proximo aliquid extor-
quere ; pertinacique animo studuit ut vicinum
nullum baberet, ceu solus in terra esset habita-
turus, Usuris alius οἱ augmentis terram fodavit,
colligens ubi sementem non fecit, et metens ubi
non sparsit : non ex cultu agrorum, sed ex pau-
perum egestate οἱ penuria facultates augens. Al-
ter aree et torcularis primitiis Deum, cujus mu-
nere omnia habuerat, defraudavit, simulque se
ingratum juxta ac stultum ostendit non modo
pro iis quibus fruebatur nullas grates agens, nec
curans prorsus quo in futurum per grati animi
obsequium liberalitatem Dei negotiaretur. Alter
ncc viduam nec orphanum miseratus cet, nec pa-

vot.

Μὴ μίξωμεν τὸν ἡμέτερον πλοῦτον ἀλλοτρίοις
δάχρυσιν, ὑφ᾽ ὧν ὡς ἰοῦ καὶ σητὸς δαπανηθήσεται,
1j, τὸ τῆς Γραφῆς εἰπεῖν, ἐξεμεθήσεται.

Ὁ τὰ πολλὰ ἔχων, ἴσως χαὶ παρ᾽ ἐλπίδα " τοῦτο
γὰρ ἤδη τὸ ἀδιχώτατον ^ χαὶ ταῖς πολλαῖς ἀποθή-
καις στενοχωρούμενος, καὶ τὰς μὲν πληρῶν, τὰς δὲ
χαθαιρῶν, ἵνα τοῖς μέλλουσι χαρποῖς οἰχοδομήσῃ
μείζονας, ἀγνοῶν ὅτι τῶν ἐλπίδων προαναρπάζεται,
καὶ λόγον ὑφέξει τῆς εὐπορίας χαὶ τῆς φαντασίας,
καχὸς οἰχονόμος ἀγαθῶν ἀλλοτρίων γενόμενος.

Ἐπιγνῶμεν τοῦ χαχοῦ τὴν ὑπόθεσιν ^ πόθεν
ἐξηράνθησαν γεωργίαι, ᾿σχύνθησαν ἀποθῆχαι,
καὶ νομὴ ποιμνίων ἐξέλιπεν ὠλιγώθη τὰ ὡραϊΐα
the γῆς ^ οὐκ ἐπλήσθη τὰ πεδία πιότητος,
ἀλλὰ κατηφείας * οὐχ ἐπλήθυναν al χοιλάδες
σἵτον, ἀλλ᾽ ἐχλαύσθησαν " οὐκ ἐστάλαξαν τὰ ὄρη γλυ-
xacpbv ὡς ὕστερον τοῖς διχαίοις, ἀλλὰ τὴν T'e16ovi
κατάραν kx τῶν ἐναντίων ἐδέξατο. Τοιοῦτος ὁ πλοῦ-
τος τῶν ὁἀσεδῶν. Ἰοιαῦτα τῶν χαχῶς σπειρόντων
τὰ γεώργια. Ὁ μέντοι ἡμῶν ἐξέθλιψε πένητα, καὶ
μοῖραν γῆς παρεσπάσατο, χαὶ ὅριον ὑπερέδη καχῶς,
ἣ χλέψας, f] τυραννήπας, χαὶ συνῆψεν οἰκίαν πρὸς
οἰχίαν, χαὶ ἀγρὸν πρὸς ἀγρὸν, ἵνα τοῦ πλησίον ἀφ»
ἐληταί τι, καὶ μηδένα ἔχειν ἐφιλονείχησε, ὡς μόνως
οἰχήσων ἐπὶ τῆς γῆς. Ὁ δὲ τόχοις, xai πλεονασμοῖς
τὴν γὴν ἐμίανς, συνόγων ὅθεν οὐχ ἔσπειρεν, xai θε-
ρῥίζων ὅπου μηδ' ἐσχόρπισε" γεωργῶν, οὐ τὴν γῆν,
ἀλλὰ τὴν χρείαν τῶν δεομένων " διδὲ ἀπαρχὰς ἅλω-
γος χαὶ ληνοῦ τὸν πάντα δεδωχότα Θεὸν ἀπεστέρησε,
καὶ γέγονεν ἀχάριστός τε ὁμοῦ xal ἀνόητος, piss
ὑπὲρ ὧν ἔσχεν εὐχαριστήσας, οὐδὲ τὸ μέλλον διὰ τῆς
εὐγνωμοσύνης πραγματευσάμενος. Ὁ δὲ χήραν χαὶ
ὀρφανὸν οὐχ ἠλέησεν, οὐδὲ μετέδωχεν ἄρτου xal
τροφῆς ὀλίγης τῷ δεομένῳ, μᾶλλον δὲ Χριστῷ τῷ
τρεφομένῳ διὰ τῶν μιχρῶν τρεφομένων. Ὁ δὲ ὁδὸν
ταπεινῶν ἐξέχλινε, χαὶ ἐἑπλαγίασεν ἐν ἀδίχοις δί-
καιον. Ὁ δὲ ἔθυσε τῇ ἑαυτοῦ σαγήνῃ πολλὰ συν-
οχοῦστν Ὑ xh erai τῶ πτογ Ἐπ τὰς ὅπως,

1505

SACRA PARALLELA.

1506

ἔχων, ἣ οὐχ ἐμνήσθη Θεοῦ, ἣ χαχῶς ἐμνήσθη: Eü- A nem nec exiguum cibum indigenti, seu potius

λογητὸς Κύριος, εἰπὼν, ὅτι xtmÀoutfxagev* xal
ὑκέλαδεν ἀνομίαν ὡς παρ᾽ αὐτοῦ πάντα ἔχων, ἐξ ὧν
χολασθήσεται. Διὰ ταῦτα γὰρ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ
Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας. Διὰ ταῦτα 1)
χλείεται ὁ οὐρανὸς, ἣ χαχῶς ἀνοίγεται. Τί πρὸς
ταῦτα οἱ προσχυνοῦντες τὸν χρυσὸν χαὶ τὸν ἄργυρον
ὡς τὴν Βαάλ ; Οἱ περιέποντες τῶν λίθων τὰς πολυ-
τελείας καὶ διαυγείας, καὶ τὴν ἐσθῆτα τὴν μαλαχήν
τε χαὶ περιῤῥέουσαν, σητῶν δαπάνην καὶ λῃστῶν,
καὶ τυράννων, xal χλεπτῶν θησαυρίσματα ; οἱ πλὴ-
ϑει γαυριῶντες ἀνδραπόδων χαὶ τετραπόδων ; οἱ τοῖς
πεδίοις ἐμπλατυνόμενοι, χαὶ τοῖς ὄρεσι, καὶ τὰ μὲν
ἔχοντές, τὰ δὲ προσλαμδάνοντες ; Τί δὲ οἱ τοῖς ὑψη-
λοῖς θρόνοις ἐπιχαθεζόμενοι, καὶ τὴν ἀρχιχὴν oxv-
γὴν αἴροντες, καὶ μὴ λογιζόμενοι τὸν ἐπὶ πᾶσι Θεὸν,
χαὶ τὸ ἀπρόσιτον ὕψος τῆς ἀληθινῆς βασιλείας, ἵνα
ὡς ὀμιοδούλων τῶν ὑπηχόων ἄρχωσιν, οἱ τῆς ἴσης
δεόμενοι φιλανθρωπίας ; σχόπει δέ μοι χαὶ τοὺς
κατασπαταιϊῶντας ἐπὶ κλιγῶν ἐλεφαντίνων, ὧν
καλῶς ὁ θεῖος ᾿Αμὼς χαθάπτεται, xal τὰ πρῶτα

μύρα χριομένους.

Christo, qui per parvulos illos quos alimus, alitur.
Alius rursum viam humilium deflexit, et justum
injustis rationibus transversum egit. In portis cor-
ripientem alius odio habuit. Alius denique reti suo
multa colligenti immolavit, pauperisque praedam
domi habuit, aut Dei memoriam ex animo ejecit ;
aut certe illius male recordatus est, dicens : Bene-
dictus Dominus, quia divites facti sumus ; quin et
iniquitatem cogitavit, acsi per sese ea consecutus
esset, ex quibus supplicium patiatur. Propter hzc
venit ira Dei in filios difidentie (Ephes. v, 6). Pro-
pter hac, vel clauditur colum, vel in perniciem
nostram aperitur. Quid ad bsec dicemus, qui aurum
el argentum, haud secus ac illi quondam Baal,

B adoramus? qui gemmarum luxum et splendorem

persequimur, vestesque molles et diffluentes, qua
a tineis absumuntur, οἱ latronibus tyrannisque, ac
furibus reconduntur? qui servorum et quadrupe-
dum gregibus gestimus? qui latifundiis et mon-
tibus dilatamur, atque alia jam habemus, alia ad-
jungimus? Quid vero dicturi sunt, qui sublimi-

bus thronis insident, irperiique larvam attollunt? qui nec omnium principem Deum, nec inaccessum
veri regni fastigium reputant, ut. conservis tanquam subditis imperent, eadem ipsi clementia
indigentes? Jam eos quoque mihi considera quos divinus Amos egregie perstringit, qui im lectis

eburneis deliciantur, primisque unguentis per[unduntur (Amos vi, À.).

“Αξιόν σοι τῆς σπορᾶς τὸ θέρος * Πιχρίαν ἔαπειρας;
δρέπου τὰ δράγματα " τὸ ἀνελεὲς ἐτίμησας ; ἔχε
ὅπερ ἢγάπησας. Ἔφυγες τὸν Daov; φεύξεταί σε τὸ
ἔλεος. Ἐδδελύξω τὸν πτωχόν ; βδελύσσεταί σε ὁ δι᾽
ἡμᾶς πτωχεύσας.

Οὐδείς ποτε χερδαίνειν γίνεται χόρος, ἀλλὰ τὸ
ἀεὶ λαμδανόμενον, ὕλη xal ὑπέχκαυμα τῆς τοῦ
πλείονος ἐπιθυμίας χαθίσταται.

Μὴ ἀπόρει τοὺς πένητας. Εἰσέρχεται ὁ πένης εἰς
τὴν αὐλήν σου ζητῶν ἐντολὴν, χαὶ ἀναλίσχει δύο
ὥρας μηδὲν λαδών. Καὶ ἑνίοτε ἐπιτάττεις τῷ δούλῳ
σου βαλεῖν αὐτὸν ἕξω. Οὐχ ἤχουσας τοῦ Χριστοῦ
λέγοντος' Elc ἣν δ᾽ ἂν πόλιν εἰσέρχεσθε ἣ olxlav,
εἴπατε τῷ οἴχῳ ἐχείνῳ' Εἰρήνη ὑμῖν. Καὶ ἂν μὲν
i ἡ οἰχία ἀξία εἰρήνης, ἡ εἰρήνη ὑμῶν àx' αὑτήγ"
εἰ δὲ μὴ, ἐκεινάξατε καὶ τὸν κονιορτὸν τῶν ποδὼν

S. Nili vel S. Greg. Nysseni, vide orat. 6, De
best. — Dignam semente messem focis. Acerbi-
tatem seminasti ? manipulos collige. Inhumanita-
temcoluisti ? habe quod amasti. Misericordiam
fugisti ?* misericordia te fugiet. Pauperem exsecra-
tus es? exsecrabitar te ille qui nostri causa pau-
pertatem subiit. ——

Nulla unquam satietas oritur : verum id quod
semper assumitur, plura concupisceudi materies
et fomes efücitur.

S. Chrysostomi. — Pauperes ne abdicaveris.
Ingreditur in tuas zdes pauper stipem quzrens,
et duas horas frustra insumit. Quin etiam famulo
interdum imperas tuo ut eum extrudat domo. Non
Christum dicentem 496 audisti? In quamcunque
domum intraveritis, dicite hxic domui : Pax vobis.
Et εἰ [uerit illa domus digna pace, requiescet super
eam paz vestra : sin aulem, excutite eliam pulverem

ὑμῶν. ᾿Αμὴν Aéro. ὑμῖν" ádvexcócspor. ἔσται γῇ Ὁ pedum vestrorum. Amen dico vobis, tolerabilius erit

Σοδόμων καὶ Γομόῤῥων ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ἢ
τῷ οἴχῳ ἐχδίνῳ. Elcépysvat πένης εἰς τὴν αὐλὴν
σον, xdi ἐπιτάττεις τῷ δούλῳ σου βαλεῖν αὑτὸν ἔξω.
AN' οὐχ οἷδας, ὅτι ἑὰν βάλῃς τὸν πένητα ἔξω, τὸν
Χριστὸν ὁδίωξας; Αὐτὸς γὰρ εἶπεν" Ὃ τι ἐγὶ τούτων
τῶν ἀδειῖφρφῶν μου ἐποιήσατε, ἐμοὶ ἑποιήσατε.
'Opd;, ὅτι ἐὰν ὑόρίτῃς τὸν πένητα, τὸν Χριστὸν
᾿τίμασας ; Ταῦτα λέγω, καὶ λέγων οὐ παύσομαι"
ἐμοὶ μὲν τὸ λέγειν οὐχ ὀκνηρὸν, ὑμῖν δὲ ἀσφαλές.
Οὐ παύσομαι ὑμᾶς παιδεύων, ἕως οὗ βελτίους γί-
φεσθε. Βλέπεις πένητα, xal οὐχ ἐλεεῖς ; Πῶς εἰσέρχῃ
ilg τὴν ἐχχλησίαν, xai εὔχῃ; πῶς τὸ στόμα σου
ἀνοίγεις, xal ἐπιχαλῇ τὸν Θεόν σου; Οὐ qo6j;
οὗ τρέμεις; οὐ δέδοιχας; Εἰσέρχῃ εἷς τὴν ἔχχλησίαν

terre& Sodomorum et Gomorrhorum in die judicii,
quam domui illi (MaUh. x, 12-15). Ingreditur do-
mum tuam pauper, et servo przcipis ut eum foras
ejiciat. An ignoras, si pauperem excluseris, te
Christum pepulisse? lpsius enim vox est : Quod
uni ex his fratribus meis fecistis, mihi fecistis.
(Matth. xxv, 40). Videsne quemadmodum, si erga
pauperem contumeliosus sis, Christo injuriam ſe-
cisti ? Hzc dico, nec dicere desinam. Mihi quidem
loqui non pigrum, vobis autem tutum. Finem eru-
diendi vos non ante faciam, quam meliores esse
factos conspexero. Pauperem vides, nec ejus te
miserit ? Qua fronte ecclesiam inqredetig, et «ota.
facis? qu& (tone o9 99e, eX OS Sus NSNNSNSNY

1507

S. JOANNIS DAMASCENI

4508

Non times? non tremis? non perborrescis ? Pre- A εὔξασᾶχε; ποίησον. ἐλεημοσύνην, ἵνα. ὁπογραφῇ, σὸν

candi causa in ecclesiam venis ? fac eleemosynafn,
ut precationi tuse subscribatur. Interdum quidam
imperatori libellum supplicem offerunt, et idcirco
ducentos trecentosve nummos aureos insummunt;

nec tamen res illis ex sententia succedit, sed li-

bellus tanquam vile aliquod legumen retinetur;
tu vero duos obolos impendere recusas, ut sup-
plicatio tua subscribatur? Et terrenus quidem im-

perator bic subscribit, ac sspe accidit ut contra.

quam optes subscribat; at si Rex regum subscri-
pserit, rata et firma est. Án non vides duobus
obolis viduam hoc emisse, ut petitio sua subscri-
beretur? Atque idcirco duo erateres ante Ecclesize
fores sunt : alterum aqux in quo manus abluun-
tur, alterum est pauperis manus in quo labes
animae absterguntur. Ingrederis in ecclesiam, et
manus tuas abluis : injice in pauperis manus obo-
lum, et anime mactuam absterseris. Si ingressus
fueris, manusque laveris et oraveris, nec tamen
pauperi dederis, quidnam utilitatis ad te ex bac
reredibit? Opes hahes, easque humo conditas;
ac nonnunquam fures noctu veniunt, thesaurum-
que effodiunt et subripiunt : ac mane surgens, eum
subreptum cernis. Vis faeultates tuas minime tibi

: furto subduci ? quod dicam facito. Eas in ventrem .

pauperum absconde, et nunquam compilari pote-
runt, Nam si in terram defoderis, eas amittes. Quod
si non amittis, illa quidem servabuntur; at cum
lis post discessum e vita cariturus sis, quid tan-
dem tibi profutur» sunt? quid te cumulaudis di-
vitiis faigas; cum alii in facultates tuas ingres-
suri sint, qui luxui deliciisque indulgebunt? An
non prophetam audisti dicentem : Thesaurizat di-
ves, et ignorat cui congregabit ea (Psal. xvi11, 7)?
Et in alio loco rursum ait: Jneipiens et stultus
peribunt, εἰ relinquent alienis. divitias suas. (Psal.
ALvin, 11). » Vides quid iís accidat qui in terra
thesaurizant ? fac igitur in ccelo thesaurizes, ubi
uec linea demolitur, nec vermis depascit, nec. fur
. effedit: (Matth, v1, 39, 90; Luc. xn, 55). O miser
et calamitose, terræ thesaurum tuum credis, nec
Deo credis dicenti : Quod uno ez fratribus meis [e-
ristis, mihi fecistis (Matth. xxv, 40)? Quam tan-

ἡ δέησες. Ἐνίοτέ «iwec εἰσθάλλουσι δέησιν βασιλέως,
χαὶ ἀναλίσχουσι διαχοσίους ἣ τριαχοσίους χρυσίνους,
xai πολλάχις εἰς οὐδὲν αὐτοῖς προχωρεῖ, ἀλλ᾽ ὡς
χιδάριον χατέχουσιν αὐτόν " χαὶ σὺ δύο ὀδολῶν οὐ
θέλφι; ὑπογραφῆναι τὴν δέησίν cou ; Ἐνταῦθα μὲν
βασιλεὺς ὁ ἐπίγειος ὑπογράφε καὶ πολλάχις ἐναντίσ,
ἐστὶν ἡ ὑπογραφή * ὁ δὲ Βασιλεὺς τῶν βασιλενόντων

ἐὰν ὑπογράψῃ, χεχύρωται χαὶ βεδεδαίωται, Εἶδες -

δέησιν δύο ὁδόλων ὑπογραφομένην ; διὰ τοῦτο 820. —
χρατῆρες πρὸ τῶν θυρῶν εἰσι τῆς ἐχχλησίας, μία τοῦ
ὕδατος, ἐν fj νίπτῃ τὰς χεῖρας, xal ἑτέρα fj χεὶρ τοῦ
πένητος, ἐν fj ἀποσμήχεις τὴν Ψυχήν σου. Εἰσέρχῃ
εἰς τὴν ἐχχλησίαν, χαὶ νίπτῃ τὰς χεῖράς δου" ἑπίδο;

εἰς χεῖρα τοῦ πένητος ὁδολὸν, xal ἀποσμήχεις τὴν
8 Ψυχὴν σου. Ἐὰν εἰσέλθῃς, xal εὕὔξη, xal νίψῃ, τῷ

δὲ πένητι μὴ δῷς, τί ὄφελος ; πλοῦτον ἔχεις, xal
κρύπτεις αὐτὸν ἐπὶ τῆς γῆς; χαὶ ἐνίοτε ἔρχονται

. γυχτὸς χλέπτα:, χαὶ ὁρύσσουσι, καὶ χλέπτουσι τὸν

θησαυρόν" xal ἀνίστασαι πρωῖ, xol βλέπεις αὐτὸν
σεσυλημένον. θέλεις μὴ συληθῆναι ; ὃ λέγω σοι, τοῦτο
ποίησον, xaX οὐδέποτε συλᾶσαι εἰς τὸν αἰῶνα. Χῶσον
αὑτὸν εἰς τὴν χοιλέαν τῶν πτωχῶν τῷ χινδύνῳ μου,
καὶ οὐδέποτε δύναται συληθῆναι. Ἐὰν δὲ χώσῃς αὖ-

πὸν εἷς τὴν γῆν, ἀπολεῖς αὐτόν, Καὶ ἐὰν ἀπολέσῃς, |
φυλαχθήσεται " καὶ ἐὰν μετὰ τὴν τελευτήν aoo ἐχτὸς
αὐτοῦ ἧς, τέ σοι τὸ ὄφελος ; τί κάμνεις xal πλουτεῖς ;

καὶ ἄλλοι εἰσέρχονται εἰς τὰ ὑπάρχοντά σου, καὶ

χατατρυφῶσιν. Οὐχ ἤχουσας τοῦ προφήτου λέγοντος"
Θησαυρίζει ὁ πλούσιος, καὶ οὐκ οἶδεν rivi συν-
άξει αὑτά; Καὶ πάλιν ἀλλαχοῦ λέγει" « "Άφρων xai
ἄνους ἀπολοῦνται" χαὶ χαταλείψουσιν ἀλλοτρίοις τὸν
πλοῦτον αὐτῶν.» Ὁρᾷς τί πάσχουσῶ οἱ θησαυρίζον-
τες ἐπὶ τῆς γῆς ; ἀλλὰ θησαυρίζετε Ev οὐρανῷ, ὅπου
οὖκ ἔστιν ἡ σῆς, οὐδὲ σχὠληξ κατεσθίων, οὐδὲ
Ἰῃσεὴς διορύσσων. Ὧ ἄθλιε καὶ ταλαίπωρε " τῇ
Yl] πιστεύεις τὸν θησαυρόν σου, καὶ τῷ Θεῷ ob πι-

στεύεις τῷ εἰπόντι" Ὃ ἐνὶ τοὐτὼν τῶν ἀδειϊφῶν σου

ἐποιήσατε, ἐμοὶ ἐποιήσατε; Ποῖαν συγγνώμην
ἕξεις ; Χρυσὸν φιλεῖς τὸν αἱμοδόρον, τὸν πᾶσι πολέ-
βιον, καὶ πᾶσι ποθεινὸν, τὸν ὑπὸ πάντων φιλούμε-
νον, καὶ πᾶσιν ἐπιδουλεύοντα, τὸν δραπέτην, τὸν οἱ-
κέτην, τὸν ἀγνώμονα ; Οὐχ οἵδας οἷός ἐστὶν ὁ πλοῦ-
τος; χαθάπερ πόρνη ἀσυνείδητος, τούτῳ ὁμιλεῖ,

dem veniam obtinebis? Aurum amas, quod crudele f) ἐχεῖθεν ἐχείνῳ νεύει, ἄλλῳ συντίθεται. Τί εἶ, ἄν-.

et sanguinarium est ; quod ab omnibus expetiur,
atque omnibus infestum est ; quod amatur ab om-
nibus, et 497 omnibus insidias struit, quod fu-
'gitivuin, quod servum, quod ingratum est, An te
Jugit cujusmodi sint divitie? uti meretrix per-
frictze frontis, nunc cum isto consuetudinem habet,
nunc inde ad illum propendet, ac posthac alii sese
adjungit. Quidnam es, ὁ homo ? Hodie princeps,
eras subditus; hodie dives, cras pauper; hodie
jus dicis, cras judicium subis. An non vitz hujus
fuconstantiam perspicis * nonne hzc instar umbræ
praeterit? nonne fumo vilior cst ?* nonne sicut ara-
nea distrabitur? Non desinam vos docere, faciatis

θρωπε; Σήμερον ἄρχων, xai αὔριον ἀρχόμενος "
σήμερον πλούσιος, xal αὔριον πένης * σήμερον δικά.
ζεις, καὶ αὔριον διχάζῃ. Ὁρᾷς Ἧν τοῦ βίου μετα-

δολήν" οὐχ ὡς σχιὰ παρατρέχει : οὐ χάπνου εὖτε-

λέστερος ; οὐχ ὡς ἀράχνη. διασπᾶται ; Οὐ καύσομαι
ὑμᾶς παιδεύων ; χἄν τε μὴ ποιῆτε. Γέγραπται γάρ"
λάλει εἰς ὦτα ἀκουόντων. Παραχοὴ θάνατον ἐργάζε-
ται. Μιμήσασθε χαὶ τὴν χήβαν ἐχείνην τὴν τοὺς δύο
ὀδολοὺς δώσασαν, πῶς ἐδιχαιώθη. Δύο ὀδολοὺς olx
ἔχεις; ἕνα δός. Ὃ ἔχεις, x&v ἄρτον " xÀv στέναξην ἰδὼν
τὸν πένητα, καὶ δέδεχται ἡ δέησις. Ὁ γὰρ ἐπιστάμε-
νὸς τὰ ἀπόῤῥητα τῆς διανοίας ἑχάστον, ὁ τὰ πάντα
Vetus gw ekstue, οἶδεν ὅτι εἰ εἶχες, ἐδίδους.

1509 SACRA PARALI ELA. 151)
Thy γὰρ καρδίαν &Gtpze rd xal οἶδεν. "Avüpusxoc γὰρ A necne Siquidem scriptum est: Loquere in aures
ὄὕγεται elc πρόσωπον, Θεὸς δὲ slc καρδίαν. audientium. Inobsequentíia mortem parit. Viduam
Wlam amulamini qux duos obolos dedit (Marc. xii, 42). Videte qua ratione justitia laudem con-
secula est. Duos obolos non labes? unum da. Si ne unum quidem, da quod habes. Da vel panem
enum. Ingemisce sallem, cum pauperem vidisti; atque oratio iua grata et accepta erit. Qui enim
cordis uniuscujusque arcana novit, qui scit omnia antequam oriantur, exploratum habet daturum te
fuisse, si haberes. Nam cor scrutatur et novit. Homo enim videt. in. faciem, Deus autem. iniwetur

cor (1 Reg. xvi, 7).

Τί ματαιοπονεῖς, ὦ πλούσιε, τὰ τῶν πενήτων ἐν
τοῖς σοῖς ἀποχρύπτων ; τί αἰτούμενος παρ᾽ αὑτῶν,
ἀγαναχτεῖς ὡς οἴχοθεν ἀναλίσχων: τὰ πατρῷα
θέλουσιν, οὐ τὰ σά * τὰ ἐγχειρισθέντα σοι δι’ αὐτοὺς,
οὐ μετὰ σοῦ γεννηθέντα ἔλαδες. Δὸς καὶ τὴν χρῆσιν"
κέρδανον, xaX ἄρχεϊ σοι, ὅτι διδόναι οὐ λαμθάνειν
προσετάχθης.

Αὐτοῦ αἱ ἁρπαγαὶ χαὶ ἄλλων αἱ ἡδοναί, Αὐτοῦ αἱ
κατάραι, καὶ ἄλλων αἱ θεραπεῖαι. Kar' αὐτοῦ οἱ
στεναγμοὶ, καὶ παρ᾽ ἑτέροις οἱ πλεονασμοί, Kas'
αὐτοῦ τὰ δάχρνα, καὶ παρ᾽ ἑτέροις τὰ χρήματα. Αὐ-
«ὃς ἐν ἄδῃ χολάζεται, χαὶ ἄλλοι πολλάχις ἐν τοῖς αὐ-
τοῦ τρυφῶντες ψάλλουσιν.

Δέοντες μὲν, καὶ ἄρκτοι, καὶ παρδάλεις, ἐν μέ-
σαις ταῖς πόλεσι, πίνος χάριν φιλοτίμως σιτίζονται,
ὁ δὲ πτωχὸς ἐπὶ «οὔ ἐδάφους ἕρπει συντετηχώς;
Καὶ ὁ λέων θαλπόμενο; τῶν δημοσίων χρεῶν τὴν
χνίσσαν ἐρεύγεται... Οὔτινος τὴν χρείαν ἐὰν ἐρωτήσω,
μᾶλλον ἐγχαλυφθήσομαι. Θηρίων γὰρ ὀδόντας áxe-
φῶσιν οἱ ἄνθρωποι. χατὰ ἀνθρώπων.

. Μὴ μοι λέγε, ὅτι Πενίαν φοδοῦμαι. Πενίαν φοδῇ,
xal ἁμαρτίαν οὐ φοδῇ; Πενίαν μὴ φοδηθῇς, ἀλλ᾽
ἁμαρτίαν τὴν μητέρα τῆς κολάσεως. Ὁ Δεσπότης αἷ»
«eL ἐντολὴν, χαὶ οὐ δίδως αὐτῷ. “Ὅταν γὰρ ἀχούσῃς αὖ»
τοῦ λέγοντος Ὃ ει ἐγὶ ἐκ τούτων τῶν ἀδελρῶν pov
. ἐποιήσατε, ὁμοὶ ἐποιήσατε, ὅρα, 6 τι ἂν δῷς τῷ πκέ-
γῆτι, τῷ Χριστῷ δίδως. Ἐὰν οὖν μὴ δῷς αὐτῷ, πῶς
σὺ αἰτήσῃ ἐν κείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, ἵνα ἐλεήσῃ σε ; "Apá σοι
οὐχ ἐγχαλεῖ, ὅτι Πεινῶντά μὲ εἶδες, καὶ οὐκ ἔθρε-
ψας; Διψῶντά με εἶδες, καὶ οὐκ ἐπότισας; γυμνόν
με εἶδες, καὶ οὐκ ἐγέδυσας ; Τί ἄρα ἐρεῖς αὐτῷ, f
ποίαν συγγνώμην ἔχεις; Σὺ μὲν σηρικὰ, καὶ λα-
γῷα, καὶ αἴγεια περιδέδλησαι, xa ὁ πένης ῥάχος
οὐκ ἔχει. K
ὅσα εἰσὶν ἐν ἐδέσμασι, καὶ ὁ πένης οὐκ ἰσχύει τὴν
ἑαυτοῦ χοιλίαν ἄρτων. χορτάσαι. Σὺ ἔχεις τοίχους
χρυσορόφους xai μάρμαρα Λακχεδαιμόνια ποιχίλα,
καὶ κίονας, xal περικεφαλαίας χιόνων. χρυσᾶς, καὶ
ὁ πένης χαλύδην οὐχ ἔχει. Καὶ ἐνίοτε ἔχεις τὸν οἶχον
ἀπὸ ἁρπαγῆς, ἀπὸ πλεονεξίας. Καὶ συντελευτᾷς,
. χαὶ ἀπάγεις μηδὲν ἔχων, xai μένει ὁ οἶχός σου δι-
πρεκὴς κατήγορος, ἐλέγχων τὰς σὰς πράξεις. Ἕχα-

΄στος γὰρ ὁ παρερχόμενος μέλλει λέγειν" οὗτος ol-

χοὸς τοῦ ἄρπαγος, τοῦ πλεονέχτου. Ἰόσας χήρας
ἐχάχωσεο: πόσους ὀρφανοὺς ἐποίησε ; πόσα ὑπάρχοντα
καθήρπασε;; πόσους πένητας ἐπλεονέχτησε ; Μή μοι
έγε, ὅτι Ὕπαιός εἶμι, ἢ ὅτι “ὕπαρχός εἶμι. Οὐχ
elija ἀξίωμα " οὐ διαδάλλω πλοῦτον * ἀλλὺ τοὺς τῷ χαλῷ

Ejusd. homil. in Psal. xxxviu. — Quid incassum
laborss, o dives, ut quæ paüperum sunt, tuis in
(hesauris occultes? quid cum ipsi abs te petunt,
stomacharis, tanquam de tuo insumas ? bons pa-
terna volunt, non tua : ea quz tibi sua causa con-
cessa sunt, non que tecum nata sunt. Accepisti ?

B tribue : ex usu. qusestum fac. Satis tibi est quod

non accipere, sed dare jussus sis.

Ejusd. — Hujus sunt rapins, aliorum 'volupta- —
tes. Hujus maledictiones, aliorum cultus et obse-
quia. Adversus eum gemitus, apud alios" incre-
menta. Adversus eum lacryma, apud alios divitize.
Ipse in inferno ezcruciatur, et alii δῶρα in bonis
ipsius luxui cantibusque indulgent.

Ejusd. — Quid tandem est quod (cones, et ursi,
et pardi in mediis urbibus magniflce aluntur, pau-
per autem tabidus bumi repit ἢ Ac leo quidem
blande fovetur, et publicarum carnium eructat
nidorem ; pauper autem fame conficitur. Quod si
hujusce quoque rei causam scisciter, amplius eru-
bescam. Nam bestiarum dentes nos, qui homines
sumus, in bominum perniciem exacuimus.

Ejusd. — Ne mihi hoc dixeris : Paupertatem
metuo. Paupertatem metuis, nec peccatum exti-
wescis? Ne paupertatem formidaveris, sed iniqui-
tatem, quz supplicii parens est. Dominus stipem
poscit, et repulsam fert. Nam cum dicentem au-
dis: Quod uni es fratribus meis fecisiis, mihi fe-
cistis (Matth. xxv, 40); binc vide quod si pauperi
dederis, Christo dederis. Quocirca, nisi ipsi des,
qua fronte ab eo in illa die petes ut tui miserea-
tur? Án non tibi hoc objiciet : Esurientem me si-
disti, nec pavisti ; sitientem me vidijti, nec polasti ;

mudum vidisti, nec. induisii (lbid. 42, 45)? Quid

tandem ipsi didurus es? aut quam veniam obtine-

Καὶ σὺ τρώγεις φασιανοὺς καὶ χῆνας, xal D bia? tu sericis, leporinisque et caprinis indueris ;

pauper vero ne pannos quidem habet. Tu phasia-
nis, et anseribus, et aliis quibuscunque esculentis
vesceris; el pauper ne ventrem quidem suum pane
satiare potest. Tu parietes auratis. laquearibus, —
varia item marmora Lacedæmonia, columnas quo-
que et earum capitella aurea babes; interim vero

. pauper- integumento 4696 caret. Quin et interdum

domum ex rapinis et fraude structain habes; ac
tu quidem diem extremum claudis, rebusque omn -
nibus destitutus abscedis : δὲ tua domus manet,
quse te perpetuo accuset, flagitiaque tus coarguat.
Quilibet enim qui transierit dicturus est : Ikee
domu$ roptoris erat et διατὶ. Quot ile «dusa
afit Y ot οὐδὸν Ve V quo, uw. SNQSSNN

1511

S. JOANNIS DAMASCENI

1519

quot pauperes fraudavit! Nec mihi dicas : Consul A χακῶς χεχρημένους. Οὐ γὰρ xaxbv «b πλουτεῖν “

sum; prefecius sum. Dignitatem non agnosco ;

εἴ τι γὰρ ἐποίησεν ὁ Θεὸς xaX λίαν,

divitias non criminor; sed eos qui male iis usi sunt, Non enim male divitis sunt. Omnia quippe,

quz Deus fecit, valde bona sunt (Cen. 1, 51).
Ejusdem in Psal. xxxur. — Propter opes libera
elementa vendimus, Viis imponuntur vectigalia,
aqui dominio parent, aer tributis. subjicitur. Tri-
butorum coactores, ei prefecti, ac publicani urbes
vexant Curis divites con(üciuntur, feneratores
sollicitudine contabescunt , raptores hominum
perturbant vitam, avari tribunalia terunt, syco-
phaniz falsum divendunt; quzstus eupidi nego-
tiatores ex aliorum calamitatibus commoda tua
comparant; mutuo mentiendo jusjurandum omne
consumpeimus, qui Deum duntaxat ad dejerandum

noscamus. Terra jam tot gestandis malis impar B βαστάζειν οὐ δύναται.

est. Aer ad setherem usque contamipatus est. Cum
itaque in malis omnes nos concitati simus, pro-
pheta vitam humanam parvipendens clamat : Ve-
rumtamen vane conturbatur omnis homo vivens,
(Psal. xxxvin,, 12). Homo solus, o propheta, con-
turbatur? rationalis duntaxat illa natura repre-
henditur? Nibilne aliud quod perturbatioui ob-
noxium sit, inter omnia auimantia reperisti ? Pro-
fecto quidem, inquit, turbantur etiam aquie ; sed
rursus tranquillitati restituuntur. Terra commo-
velur; sed postea firmatur. Moventur venti; sed
rursum conquiescunt. Tumultoantur fere omnes;
δὶ ubi satiat:e sunt, sese compescunt. Excitatue
flamma; verum absumpta materia qua subjecta

Διὰ τὰ χρήματα τὰ ἐλεύθερα στοιχεῖα ws xpáxa-
μεν. Αἱ ὁδοὶ τελωνοῦνται * τὰ ὕδατα δεσποτεύονται
ὁ ἀὴρ φωναῖς ὑποδάλλεται. Πολυλόγοι, χαὶ φορολό-
γοι, καὶ τελῶναι, τὰς πόλεις συνέχουσιν. Ul πλούι
δσιοι ταῖς φροντίσιν ἐχτήχονται" οἱ δαγνεισταὶ «ol;
μερίμναις μαραίνονται" οἱ ἅρπαγες τὸν βίον ταράσ-
σουσιν * οἱ φιλοχρήματοι τὰ διχαστήρια κατατρίθου-
σιν οἱ συχοφάνται τὸ ψεῦδος πιπράσχουσιν “οἱ χερδ-
ἔμποροι τὰς συμφορὰς πραγματεύονται, ἀλλήλους
φευδόμενοι τοὺς ὄρχους ἀνηλώσαμεν, εἰς τὸ ὀμνύειν
βόνον τὸν Θεὸν ἐπιστάμενοι. Ἢ γῇ λοιπὸν τὰ χαχὰ
Ὃ ἀὴρ μέχρις αὑτοῦ τοῦ
αἰθέρο; μεμόλυνται. Οὕτω δὴ πάντων ἐν χαχοῖς σεσο-
δημένων ἡμῶν, ὁ προφήτης τὸν βίον ἐχπτυόμενος
βοᾷ λέγων * Πι1ὴν μάτην ταράσσεται Xüc ἄνθρω-
Soc ζῶν. "Ανθρωποὸς μόνον, ὦ προφῆτα, ταράσσε-
ται ; ἣ λογιχὴ μόνον πλάσις χατηγορεῖται, ὦ προ-
φῆτα ; Οὐδὲν ἕτερυν τῶν ἐν ζώοις ταρασσόμενον εὖ»
ρες; Ναὶ, ταράσσεται, φησὶ, χαὶ τὰ ὕδατα, καὶ πάλιν
ἀποχαθίσταται. Σαλεύεται fj γῆ, xal πάλιν ἐδράζε-
ται. Κινοῦνται οἱ ἄνεμοι, χαὶ πάλιν ἡσυχάζουσι.
Θοδυρεῖται πᾶν θηρίον, xal χορεννύμενον παύεται.
Διεγείρεται φλὸξ, καὶ τὴν ὑποχειμένην ὕλην ἀναλώ-
caca σαὔέννυται * ἄνθρωπος δὲ ταρασσόμενος inl
χρήμασι οὐδέποτε παύεται. "Ἔλαδε τοῦτο, xal πρὸς
ἕτερον ἀποδλέπει. Ἐχράτησεν ἐχεῖνο, xal προσέτι

fuerat, exstinguitur. Homo vero, ubi. pecuniarum C χέχηνεν. Τὰ ἑκατὸν διπλασιάζειν ἐπείγεται, καὶ τὰ

eausa conturbatur, nunquam quiescit. Ubi hoc
accepit, ad illud conjicit oculos. Si illud tenuerit,
aliis.rursus inhiat. Centum duplicare studet, et
conduplicata decuplo majora facere contendit,
atque bis alia totidem aggerere. Neque unquain cu-
mulandi finem facit, quoad ipsius vite finis sit cu-
mulatus. Damnationi obnoxius est qui avaritiz
febre corripitur. Auro ipso fulvior et arcuatus
obambulat, propter divitias quarum nimis cupidus
est ; ob divitias, inquam, incertum illum amicum,
infidum contubernalem, insidiosum amasium, ser-
vum illusorem, dilectissimum irrisorem, promptum
migratorem, alatum captivum ; propter divitias,
quz omni nocturno spectro leviores sunt, quz bella
pariunt, quæ omni spe celerius fugiunt, quae ventus
sunt, dum tenetur avolans,luxus omnis et nequitiae
parentes, intemperantia omnis et libidinis patrons,
nullius non vitii inventrices, exitiosarum quarum-
cunque deliciarum adjutrices, continentise hostes,
pudicitie adversarie, et clandestinz totius virtutis
fures. Quid vero, divitias divitibus dimissis, crimi-
nor? imo cum ipsis quoque divitiis injuste agitur,
utpote qua vince abilliset constriciz teneantur: at-
949 que adeo hauc vocem ad eos mittere mihi
videntur : Quid nos, o avari, coercetis? quid nos
languam fugitivum mancipium, sexcentis vincu-
lis constringitis ? a metallis δὰ metalla, indeque

| iu manus vestras wansmittitis, Per vos nos λὶ-

διακλασιασθέντα πάλιν δεχαπλασιάζειν φιλονειχῶν,
ἐπὶ τοσούτοις αὖθις τοσαῦτα σωρεύειν ἐπειγόμενος,
καὶ οὐδέποτε σωρεύων παύεται, ἕως τὸ τέλος αὑτοῦ
σωρευθῇ. Κατάδιχός ἐστι, τῷ πυρετῷ τῆς φιλαργυ-
ρίας συνεχόμενος, ὠχρότερος τοῦ χρυσίον περιέρχε-
ται, διὰ τὸν πολυπόθητον πλοῦτον, τὸν ἀδέδαιον φί-
λον, πλοῦτον τὸν ἄπιστον σύνοικον, τὸν ἑπίδουλον
πόθον, τὸν ὑποδέσποτον ἐμπαίχτην, τὸν πολυέραστον
χλεναστὴν, τὸν ἕτοιμον μεταδάτην, τὸν ὑπόπτερον
δέσμιον, τὸν πάσης ὀνείρων φαντασίας χουφότερον,
τὸν πολεμοποιὸν, τὸν πάσης ἐλπίδος ὀξυτέρως φεύ-
γοντα, τὸν ἐν τῷ χρατεῖσθαι ἀφιπτάμενον ἄνεμον,
πλοῦτον τὸν πάσης ἀσωτίας γεννήτορα τὸν πάσης
ἀχολασίας συνήγορον, τὸν πάσης χαχίας εὑρέτην,
τὸν συνεργὸν πάσης Ψψυχοφθόρου τροφῆς, τὸν ἀντί-
παλὸν τῆς ἐγχρατείας, τὸν πολέμιον τῆς σωφροσύ-
νης, τὸν πάσης ἀρετῆς λανθάνοντα χλέπτην. ᾿Αλλὸ
si, φησὶ, διαδάλλω τὸν πλοῦτον τοὺς χεχτημένους
ἀφείς; ; ἀδιχεῖται xol αὐτὸς ὁ πλοῦτος, δέσμιος ὑκ'
αὐτῶν χαὶ πεπηδημένος χατεχόμενο;, "Eoué μοι
πρὸ; αὐτοὺς τοιαύτην ἀφιέναι φωνήν " Τί με τὸν πλοῦ-
τὸν, ὦ φιλοχρήμονες, συμποδίξετε; τί με καθάπερ
δραπέτην μυρίοις δεσμοῖς περισφίγγετε ; ἀπὸ μετάλ-
λων εἰς μέταλλα, εἰς τὰς ὑμῶνχεῖρας παραπέμκετε ;
εἰ θέλετέ με χἂν μιχρὸν εἰς τὸ φῶς ἀνανεῦσαι,
ἑάσατέ με χἂν μιχρὸν εἰς τὰς τῶν πενήτων δεξιὰς
νετοδῖνολ ἐπενζόνενον. ᾿Αλλὰ, φησὶ, τέχνοις συν

ὅτῳ τὸν Veios Que, νὰ eas ensis Ee

1513

SACRA PARALLELA.

1514

μοι. Καλῶς, ὁ κολυφάνταστος πλούσιος τὰ παρόντα A Ccat vel tantillum lucem intueri. Sinite &d paupe-

οὖχ οἷδε, xal περὶ τῶν μελλόντων φροντίζει. Τὰ κατ᾽
αὐτὸν ἀγνοεῖ, xal τὰ περὶ τῶν τέχνων ψηφίζει " εἰ
θάπτεται, οὐκ ἐπίσταται, καὶ περὶ χληρονόμων βου-
λεύεται. "Agpov, εἶπέ μοι τὸ σὸν τέλος, χαὶ τότε
«περὶ τῶν τέκνων ἀσφάλισαι. Εἰπέ μοι τὰ τῆς σήμε-
po», xal τότε σοι πιστεύσω τὰ τῆς αὔριον. Τί
σεαυτὸν χαὶ μετὰ θάνατον ἀπατᾷς; τί θέλεις elvat
νεχρὸς χλευαζόμενος ; Τί διορίζεις τοῦ Θεοῦ τὰ
πρακτέα ; τί νομοθετεῖς τὴν πρόνοιαν ; Τὰ σοὶ δεδο-
μένα, αὑτὰ μερίμνα. Οὐδὲν πρὸς σὲ περὶ τῶν μετὰ
σέ. Οὐ δύνασαι xai νεχρὸς εἶναι, καὶ διοιχέτης ζών-
«ων. Οὐδεὶς τῶν ἐν ἄδου τῶν ὑπὲρ γῆς ἑπετρόπευσεν.
ἙΪς ἐστιν ὁ ζώντων xal νεχρῶν χριτὴς, καὶ ζυγοστα-
^y ἐχάστου τὸ δίχαιον. θησαυρίζει γὰρ, φησὶν ὁ

rum manus, quo vehementi studio contendimus,
vel aliquantulum commigrare. At filiis, inquit,
thesaurum colligo, ne paupertatis mez haeredes
eos habeam, Recte scilicet ; dives qui multa sibi
animo ſingit, presentia nescit, et de futuris solli-
citus est, Suarum ipse rerum est ignarus, ac. res
filiorum supputat. Num sepultura sit donandus
ignorat, et de haeredibus consultat. Stulte, edicite
mihi finem tuum, ac tum filiis tuis cave. Dic mibi
quae hodie futura sint, ac tum de die crastino tibi
fidem habebo. Quid te ipse etiam post mortem
fallis? quid, cum mortuus eris, bominum ludibriis
parere vis? Quid Deo quae agenda sint przscribis?
quid providentim ipsius legem sancis ? Hzc tibi

ᾳπροφήτης, καὶ οὗ γιγώσκχει civi συνάγει αὑτά, Τί B cure sint. qua data auut tibi. Quse post te futura

τῶν πενήτων ὡς ὀρφανῶν κατατρέχεις ; τί αἰτούμε-
νης παρ᾽ αὑτῶν ἀγαναχτεῖς, ὡς οἴκοθεν ἀναλίσχων;
Τὰ πατρῷα θέλουσιν, οὐχὶ τὰ cá* «à πιστευθέντα
σοι δι᾿ αὐτοὺς, xal οὐχὶ μετὰ σοῦ γεννηθέντα. "À
ἕλαδες, δὸς, καὶ τὴν χρῆσιν χέρδανον, ᾿Αρχεῖ σοι,
ὅτι διδόναι, οὗ λαμθάνειν προσετάχθης. ᾿Αρχεῖ σοι,
ὅτι διὰ πτωχοῦ ὁ Θεὸς τὴν δεξιάν σοι προτείνει.
Βρέχων τὴν ὑπ᾽ οὐρανὸν χαλχοῦ ψεχάδα ct προσ-
αἰτεῖ, Ὁ βροντῶν καὶ ἀστράπτων, Ἐλέησον, σοὶ λέγει.
Ὃ περιδάλλων τὸν οὐρανὸν νεφέλαις, ῥάχιον αἰτεῖ
«παρὰ σηῦ, ᾿Αρχεῖ σοι, ὅτι οἱ πένητες ὡς Θεόν σε
λιτανεύουδι καὶ ἱκετέύουσιν * Οἰχτίρμων ἐλέη-
eov " ἐλεήμων οἴχτειρον. Σὺ δὲ τὰς ὀφρύας ἀνασπᾷς,
καὶ μόγις λιτανευόμενος ἐπιχάμπτῃ. Δὸς αὐτοῖς τὰ

sunt, ad te nihil attinent. Non potes simul, et mor-
tuus esse, et viventes procurare. Nemo unquam
ez iis qui in inferno sunt, eorum qui in terra
agünt, tutor exstitit. Unus est vivorum et mor-
tworum judex, ac jurium uniuscujusque ponderator.
Thesaurisat, inquit Propheta, et ignorat cui congreget
ea (Psal. xxxvii, 7). Quid pauperes tanquam pupillos
insectaris? Quid, cum aliquid a te petunt, stoma-

claris, ac si de tuo insumas? Paterna vo'unt, non

tua; ea qua fidel tum «commissa sunt, non qua
tecum nata. Da quæ accepisti et ex eorum usu
emolumentum tibi concilia. Sufficit tibi quod da-
ré, non accipere jussus sis. Satis sit. tibi quod
Deus per pauperem manum δὰ te protendit. Qui

ὑτῶν, πρὶν ἐπιστῇς τῷ λογοθεσίῳ. Δὸς αὐτοῖς ξὰ C terram imbre infundit, guttulas seris abe tesupplex

αὐτῶν" πατέρα ἔχουσι βασιλέα. Δὸς αὐτοῖς τὰ αὐτῶν,
καὶ λάδε παρὰ τοῦ πατρὸς αὐτῶν ἀμεριμνίαν. Ποίαν
ἀμεριμνίαν, φησίν ; 'Ep' ὅσον ἐποιήσατε ἐνὶ τού-
eur τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ àxeujcate. Ὃ γὰρ
ἐλεῶν πεωχὸν, δανείζει Θεῷ, φησὶν ὁ προφήτης.

poscit. Qui tonat et fulgurat, misericordiam toam
imploret. Qui nubibus celum operit, vilem a te
pannum postulat. Satis tibi esse debet quod te
pauperes tti Deum rogant et obsecrant : Misericors
miserere; miserator, te nostri misereat. Tu vero

supercilium aitollis, ἃς vix ullis precibus inflecteris. Tribue ipsis qus& sua sunt, antequam illic sis ubi
referendas rationes habes. Tribue ipals quie sua sunt ; nam Patrem babent regem. Da ipsis quse sua sunt,
et ab eorum Patre animum ab sollicitudine liberum accipe. Quem mihi animum curis exemptum narras,
inquit! Quod.«ni ex minimis meis fecistis, mihi fecistis ( Matth. xxv, 40). Nam feneratur. Deo, inquit

propheta, qui miseretur. pauperis ( Prov. xix, 11).
Ἴδετε τὸν πλοῦτον, τὸν δραπέτην * οὗ δραπέτην δὲ
μόνον, ἀλλὰ xa ἀνδροφόνον. Οὐ γὰρ καταλιμπάγει
μόνον τοὺς ἔχοντας αὐτὸν, ἀλλὰ xal σφάζει αὐτούς.
Πίστιν γὰρ οὐχ ἔχει. Θηρίον ἐστὶν ὁ πλοῦτος ἰοδόλον"
ἐὰν χατέχεται, φεύγει " ἐὰν σχορπίζεται, παρᾶ-
μένει. 'Eoxópziwsr, ἔδωκεν τοῖς πένησιν" ἡ δι-
καιοσύνη αὐτοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶγος.
Σχόρπισον οὖν αὐτὸν, fa. μένῃ. θησαυρίσατε αὐτὸν
kv τοῖς οὐρανοῖς, ὅπου χλέπτης οὐχ ἐγγίζει, οὐδὲ σὴς
διαφθείρει. Ποῦ οἱ πλουτήσαντες πρὸ ἡμῶν ; ἐλη-
σμονήθησαν. Ἡδέως ἂν ἐροίμην τοὺς ἀποθανόντας,
. χαὶ ἣρώτων αὐτούς" Ποῦ ὁ πλοῦτος, xat οἱ στρατιῶται,
καὶ τὰ ξίφη τὰ ἀστράπτοντα ἐχ τῆς ἀχόνης ; Ποῦ τὰ
ἀργυρώματα, χαὶ αἱ χλῖναι αἱ ἀργυραῖ; ποῦ οἱ οἰχέν
- φαι; ποῦ οἱ εὐνοῦχοι ; ποῦ οἱ φίλοι ; ποῦ αἱ οἰχίαι ; Τί
κατέχεις πλοῦτον τὸν ἐν χαιρῷ ἀνάγχης οὐδέν σε
ὠφελοῦντα ; Ἐγὼ οὐ κεχόλλημαι τοῖς πλουσίοις, ἀλλὰ
τοῖς χαχῶς τῷ πλούτῳ χεχρημένοις. Οὐ τὸν πλού-

Parnor. Gn, XCV.

Ejusdem , Enarr. in Psal. xiv, de Eutrop.
(Nonaihil diversa ab editis.) — Videte divitias,
hunc, inquam, fugitivum servum ; nec fugitivum
modo, sed et homicidam. Neque enim suos tantum-
Dodo dominos deserit : sed etiam obtruncat.
Nulla quippe ipsi fides inest. Diviuæ venefica be-
stia supt. Cum tenentur, fugiunt ; cum sparguntur,
remanent. Dispersit, enim inquit ille, dedit paupe-
ribus : justitia ejus manet in seculum seculi (Psal.
cx) 9). Has ergo disperge, ut maneant. In coelis
eas thesauriza, ubi fur non appropiat, neque tinea
corrumpit ( Luc. xi. 85). Ubi sunt illi opulenti qui
anie nos fuerunt? oblivione obruti sunt. Lubens
autem ex jis qui decesserunt, quærerem ac sci-
scitarer ubi eorum opes sint, ubi militares copies,
el fulgentes cuspide sua gladii; ubi vasa argen.
tea, et lecli argentei; ubi (aqva, SM τοράνκοας
ub WO smio, v ποι. QUÀ SOSA CSUNNSRA,

e

n5

S. JOANNIS DAMASCENL

1516

ez quibus, cum necessitas urget, nihil 8 ca-. & ctoy διαδάλλω 3| λοιδορώ, μὴ γένοιτο, ἀλλὰ τὸν &p- .

pias? Hic ego divites non exagito, sed eos qui

éivitiis abutuntur. Non divitem traduco, nec ma- .

edicis lacesso, absit, sed. raptorem, Aliud est

dives; aliud raptor, . aliud habendi cupidus. Res.

divide : neea junge quie aexam non fiabent, Di-
ves es. Non prohibeo, nec óbtrecto. Aliena rapis?
hoc reprehendo. Habés qui iua sunt? his fruere.
Allena sumis? non sileo, sed. clamo. Vis me.lapi-
dibus petere? prasto sum. ' Vis mihi caput ampu-
1&re? non recuso, Prompium est mibi sanguinem
. profundere, modó peccatum tuum lucrifaciam, et
a te submoveam : id. mihi cure est, quoniam tibl

nocirum. Unum hoc mihi duntaxat cure est, au-

dientium profectus. Atqui pauperes filii mei sunt,
itemque fllii mei sunt divites. ldem enim uterus

᾿πάγα. ΓΑλλο πλούσιος, ἄλλο ἅρπαξ, καὶ ἄλλο πλεον-

ἔχτης. Δίελε τὰ πράγματα" μὴ μίσγε τὰ ἄμικτα.
Πλούσιος εἴ; ὁὺ χωλύω, οὐ ζηλεύω. ᾿Αρπάζεις τὰ
ἀλλότρια; χατηγορῶ. Ἔχεις τὰ σά ; ἀπκόλαυε αὐτῶν.
Λαμδάνεις τὰ ἀλλότρια ; οὐ σιωπῶ, ἀλλὰ κράζω.

᾿ θέλεις με λιθάσαι ; ἕτοιμός εἰμι: ᾿Αποτεμεῖν τὴν

κεφαλὴν θέλεις ; οὐ παραιτοῦμαι, Τὸ αἷμα. ἕτοιμός

εἰμι ἐχχεῖν, μόνον τὴν ἁμαρτίαν σου. χερδήσω, καὶ

κωλύσω αὐτὴν ἀπὸ σοῦ, Ἐμοὶ μέλει, ἐπειδή σε βλά-
πτεῖ᾿ ἑνός μοι μόνον “μέλει, τῆς προχοκῆς τῶν
ἀχουόντων. Καὶ οἱ πένητες ἐμὰ τέχνα, χαὶ οἱ πλοῦ»

«v ἐμὰ τέχνα εἰσίν. Ἢ αὐτὴ γὰρ γαστὴρ ἀμφοτέ. -

ρους ὠδίνησεν" αἱ αὐταὶ ὠδῖνες, xal ol αὐτοὶ πόνοι

ἀμφοτέρους ἕτεχον. Ἐὰν χεχόλλησαι τῷ κένητι,

χατηγορῶ σου, οὐ τοῦ πένητος τοσοῦτον ὅσον τὸν

ambos parturivit ; lidem dolores, eadem tormina B πλουσίου. Ὁ πένης γὰρ οὐδὲν μέγα ἀδιχεῖται, Τί
ulros que pepererunt. Quod. si pauperem. carpis, ἔχεις γὰρ αὐτοῦ. ἁρπάσαι, εἰ μήτιγε ἐὰν εἶχε χρή-
fepréhendo te, net tam pauperis vicem quam tuam ματα; Σὺ δὲ εἰς τὴν ψυχήν σου ἐπιδουλεύεις τὴν
doleo. Pauper enim baud ita magnam injuriam βλάδην, ἁρπάζων πένητα...

aceipit. Quid enim ei eripis, si pecuniis caret iu vero anims ipse tuie insidias virus, pauperem ᾿

ditipiendo. |

Ejusd. ibid. — Quousque pecunia? quousque argen-
tea sopellex * quousque famulorum assentationes ἢ
quousque vinum effusum? quousque coronata po-
eula * quousque Satanica couviriá, atque afflatu
diabolico referta? Ane fugit presentem vitam
nibil aliud niei viam esse? an es nescius nos his

peregrinori?* Num enia bic civis es? an non via--

tor! cives utique mon sumus, sed viatores. Ne
dixeris : Hanc civitatem babeo. Nibil hic babes.
Civitas nosirà sursum est. Presenta nibil sunt ;
Mer subi praesentia. Quotidie iter faeimus, Natura
eutrit. Ecquis est qui iter- agendo domum er-

. siruat? Quis ille est qui in itinere pecunias recon- -

dat? Cum ambulas, atque in diversorium ingre-
deris, 3n diversorium exornas? an non potius -
edis et bibis, estque egredi festinas? Diversorium
Maque est bsc vita praesens. Hoc modo ingressí
sumus, et diversamur in hac vita, hinc etudeamus
cum spe excedere. Nihil istic relinquamus, ne
amnittamus, llospitium (ingressus, ais : Fac nobis
et quam primum reficiamur ; nam de nocle iter
facturi sumus. Itemque famulo : Vestes nostras

Μέχρι πότε χρήματα ; μέχρι πότε ἀργυρώματα;
μέχρι πότε χολαχεῖαι οἰκετῶν ; μέχρι πότε οἶνος ἐχ-
χεόμενος ; μέχρι πότε χρατῆρες ἐστεμμένοι ; μέχρι
πότε συμπόσια Σατανιχὰ, xa διαδολιχῇς γέμοντα
ἐνεργείας ; Οὐκ ὀἶΐσθα, ὅτι ὃ καρὼν βίο; ὁδός ἐστιν; -
οὐκ οἶσθα ὅτι ἀποδημοῦμεν; μὴ γὰρ πολίτης εἶ
ὁδίχης εἴ. Οὐχ ἐσμὲν πολέται, ἀλλ᾽ ὀδῖεαι καὶ ὁδοι-.
πόροι. Mh εἴπῃς, Ἔχω τήνδε τὴν πόλιν" οὐχ ἔχοις,
οὐδὲν ἐνταῦθα. Ἡ πόλις ἡμῶν ἄνω ἐστί. Τὰ “παρόντα ὁ
οὐδέν ἐστιν" ὁδός εἰσι τὰ παρόντα. Ὁδεύομεν καϑ'
ἡμέραν. Ἢ οὐσις τρέχει, Ἔστι «t ἐν ὁδῷ οἰχοδο-
μῶν olxlav; “Ἔστι τις ὁδῷ χρήματα ἀποτιθέμενος;
Ὅταν δδεύῃς, καὶ εἰσέρχῃ εἰς πανδοχεῖον, μὴ τὸ
πανδοχεῖον χαλλωπίζεις 3) χτίζεις ; o0, φησίν " ἀλλὰ

πρώγεις, πίνεις, xal ἐπείγῃ τοῦ ἐξελθεῖν ; Πανδοχεῖον

οὖν ἐστιν ὁ παρὼν βίος. Οὕτως εἰσήλθομεν, χαὶ χα-
ταλύομεν εἷς τὸν παρόντα βίον" σπεύσωμεν ἐξελθεῖν
μετὰ καλῆς ἐλπίδος. Μηδὲν ἀφῶμεν, οὐδὲ μὴ ἀπ-
ολέσωμεν. Ὅτε εἰσέλθῃς εἰς τὸ πανδοχεῖον, λέγεις"
Ποίησον ἡμῖν ἕτοιμα τὰ Ψψυχτὰ, ὅτε τὴν νύχτα ὀδεύο»
pv. Ὡσαύτως δὲ καὶ τῷ καιδαρίῳ" ᾿Ασφάλισαι τὰ
᾿Ἱμάτια, ἵνα μηδὲν λησμονήσῃς, μή τι ἀπόληται, ἀλλὰ

in tuto colloca, nec cujusquam obliviscere, ve quid p πάντα εἷς τὴν οἰχίαν ἐπαγάγωμεν. Οὕτω xal ἡμεῖς

nobis deperdatur, sed domum omnia feramus.
Eodem medo nos quoque vitam hanc tanquam ho-
spitium intueamur. Nihil hie, id est, in hospitio
relinquamus. Onnia in metropolim nobiscum
efferamus. Viator es, qnin et viíatore quovis vilior.
Quinam istud? Viator novit quo tempore in ho-
&pitium ingreditur ; novit etiain quandonam sit
'egressurus. Ego veri in hujus vitse hospitium in-
gredior, nec quando sim exiturus novi. Interdum
ian longum tempus alimenta paro; εἰ dominus
igeus me confestim aecersit, aitque : Stulle, que

parasti cujus erunt? Hac enim nocia anima tua (ἰδὲ

emferetur. ( Luc. xi, 20), Incertus. noster. exitus

cst, ínceris possessio, sexcenta precipitia, Buctus

βλέπωμεν πανδοχεῖον τὸν παρόντα βίον. Μηδὲν ὧδε
χαταλίπωμεν lv τῷ πανδοχείῳ" πάντα εἰς τὴν μῃ-
πρόπολιν ἀπενέγχωμεν. 'Obienc εἴ xai ὁδοιπόρος,
μᾶλλον δὲ χαὶ ὀδίτου εὐτελέστερος. Πῶς ἐγὼ λέγω;
Ὁ ὀδίτης οἶδεν πότε εἰσέρχεται ἐν τῷ πανδοχείῳ,

xaX οἶδεν πότε ἐξέρχεται. Ἐγὼ δὲ εἰσέρχομαι εἰς τὸ

πανδοχεῖον τοῦ βίου τούτου, xal οὐκ οἶδα πότε ἑξέρ-
χομαι. ᾿Εγίοτε δὲ χαὶ ἑτοιμάζομαι πολλοῦ χρόνου
διὰ τροφὰς, καὶ ὁ δεσπότης μον παραχρῆμα xai
με. "Agpor, ἃ $eolpacac, tiri ἔσται ; τὴν νύχτα
ταύτην αμδάγουσι τὴν ψυχήν σου ἀπὸ σοῦ.
"Αδηλος ἡ ἔξοδος ἡμῶν ἄστατος ἡ κτίσις " ἐπίθου-
jeg $ ἀπόλαυαις " μνρίοι χρημνοῖ, καὶ πανταχόθεν
γώγηκα, "TX ua cei υγυδᾶς, qx tad τὰς axi;

1.11

:SACRA PARALLELÀ.

1514

, ΤΙ ἄφεις τὴν ἀλήϑειαν, xal «ρέχεις ἐπὶ τὴν σχιάν; Α undique. Quid cirea umbras moraris, tibique Ipse,

* μίσησον χρήματα, xaX ἀγάπα cou τὴν Qty. 'Ῥίψον
«ὰ ὄντα τοῦ βίου xaxà, ἵνα τὰ ἐκεῖ ἀγαθὰ xÀ)npovo-
μέσης. Οἷόν ει λέγω " Μὴ ἀρπάσῃς πένητα, μὴ ἐπι-
Φυμήσῃς τὰ τοῦ πλησίον τὴν χήραν μὴ γυμνώσῃς"
τὸν ὀρφανὸν μὴ ἀμπάσῃς " τὴν οἰχίαν μὴ λάδῃς τοῦ
φένητος. Ef «voc ἐπιλαμδάνεται τὰ συνειδὸς, αὐτός
ἔστιν ὁ αἴτιος. Τί ἀρπάζεις πένητα; τί ἀρπάζεις,
ὅπου φθόνος xal χατάραι, “Ἄρπασον ὅπου ὀτέφανος
ἀφδαρτίες. Μὴ ἄρπαζε τὰ τῆς γῆς, μηδὲ τὴν γῆν,
᾿ἀλλᾶ ἄρπαοον τὸν οὐρανόν. Βιαστὴ γάρ ἐστι, φη-
οἷν, ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, καὶ βιασταὶ ἀρπά»-
ζυσεν αὑτήν. ᾿Ἀρπάζεις τὸν πένητα, τὸν ἐντυγχά-

'νόντα χατὰ σοῦ τῷ Θεῷ νύχτα χαὶ ἡμέραν, χαὶ

βοῶντα; Ἄρπασον τὸν Χριστὸν, τὸν ἐπαινοῦντά σε.

tumultus εἷος ὃ Quid relicta veritate δὰ umbram
curris? Opes odio labo, ac vitam (yam ama. Vera
hojus vitz: mala abjice, ut futures ona congequa-
ris. Perinde est ac εἰς dixeró : Ne pauperem di-
ripias, ne propiaqui $01 bona concupiseas, no
viduam spolies, pupillo facultates ne auferas,
domum pauperis non extorqueas. Si quem con-
scientia reprebendit, hic in culpa est. Quid paupe-
rem diripis?* quid rapis ubi obtrectatio δὲ maledicta
eunt? illic rapias, ubi corona immortalitatis. Non
terrena, non terram, sed celum rape. Regnum
enim celorum, inquit Christus, vim patitur, et
eiolenti rapiunt. illud ( Mallh. x1, 12). Pauperem
diripis : eum qui Deum subinde in perniciem

Τὴν κάτω βασιλεία» ἐὰν ζητήσῃς ἁρπάσαι, xiv B tuam die nocteque convenit, et contra te vocife-

νοηθῇς, χολάζε:" τὴν δὲ ἄνω ἐὰν μὴ ἀρπάσῃς, τότε
χεῖρον χολάξει,

ἯἯψαι λύχνον ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ ; ἀλλ᾽ εἰσῆλθεν ὁ
πένης ὁ. ὑπὸ σοῦ ἀδικηθεὶς, καὶ διὰ τῶν δαχρύων
κατεντυγχάνων. τῷ Θεῷ, ἔσδεσε τὸν λύχνον σον,
' "Eówxag τῷ πένητι ἄρτον; ἀλλ᾽ ἡ ἀγέλη τῶν βοῶν
καὶ τῶν προδάτων σου ὁλόχληρον θέρος τοῦ πένητος
κατενεμήσατο. Μὴ ἀδιχήσῃς πολλὰ, καὶ καλλοποιή-

epe ὀλίγα. Μὴ ἀδικήσῃς τὸν πλησίον σου" μὴ χονδυ-
, δίσῃς τὸν ὀρφανόν" μὴ χαταδυναστεύσῃς τὴν χήραν ..

. gh φθονήσῃς τὸν γείτονα.

ratur? Christum rspe, qui hoc te nomiue lauda-
bit. Si terrenum regnum invadas, ac vel In animum
lioc induxeris, ille te poena afficit : coeleste vero
nisi rapueris, tunc gravius excruciabit,

. Ejusdem. — Lucernam in ecclesia accendistl ?
verum ingressus pauper est, qui læsus a te fuerat,
et per lacrymas adversum £e intercedens apud
Deum, lucerbpam tuam exstinxzit. Pauperi panei
dedisti? at grex boum εἰ ovium tuaram integram
pauperis messem depastus est. Ne id agas, ut pre

mulis injuriis et caluniniis pauca beneficía repen-
. das. Ne proximo tuo injuriam inferas : ne pugnis

pupillum contendas, ne viduam. opprimas, ne vi-

. € cino invideas.

(0 Ὁ πρὸς τοὺς ἐν üvtgoyfi βλέπων, τῆς οὔσης αὐτῷ
εὐπορίας οὐ δυνήσεται λαθεῖν αἴσθησιν οἷον ὁ xc-
κτημένος ἐχατὸν χρυσίνους, ἐὰν νοήσῃ τὸν διαχο-
J σίους ἔχοντα, οὐδὲν ἡγήσεται ἔχειν, τῆς ἐπιθυμίας
«ὧν πλειόνων αὐτὸν κεντούσης. Κἂν αὐτὰ λάδῃ, τὴν
ἐπιϑυμίαν οὐδὲ οὕτως ἀποθήσεται, ἑτέρων πλειόνων

ἐφιέμενος. Καὶ ἡ τῶν οὐδέπω κτησθέντων ἐπιθυμία.

᾿διηνεχῶς αὐτὸν ἐνοχλοῦσα, τῶν fs συνηγμένων τὴν
ἡδονὴν οὐχ ἀφίησι φαίνεσθαι, |

Ἐπισφαλὴς à βίος τοῖς πλουτοῦσι, xa δυσμετα»
χείριστος ἡ μεταδολή. Ἕτι δὲ λέγεις * πολλοὺς οἶχέ-
«ας περιάγει, xai πολλὰ κέχτηται πλέθρα γῆς 6
«“(Δουτῶν. Πρῶτον μὲν χαλεπὰς ἕξει τὰς εὐθύνας,
πάντων τῷ Θεῷ τὸν λόγον ὑπέχων. Θὺ γὰρ ὅπως
ἀπολαύσειε, μόνον ἔλαδεν, ἀλλ᾽ ὅπως xol ἑτέροις
γένοιτο χρήσιμος, Δεύτερον δὲ, ὅτι πλέον οὐδὲν ἀπὸ
«ἧς περιουσίας αὐτῷ γίνεται ταύτης, ἣ φροντίδες,
καὶ μέριμναι, καὶ ὀργαὶ χαθημεριναὶ, χαὶ ἀγανα-
πτήσεις, xal τὸ διὰ παντὸς εἶναι ἐν ταραχαῖς xa
θορύθοις. Οὗτος μὲν γὰρ μνρίας πληροῖ γαστέρας"
ὁ δὲ πένης μίαν πληροῖ μόνον " ἀλλὰ xai οὗτος x&-
«κεἶνος μίαν, καὶ ἕν ἀμφότεροι θεραπεύουσι σῶμα’
ἀλλ᾽ 6 μὴν χωρὶς ἀγωνίας καὶ δέους, ὁ δὲ μετὰ τοῦ
«ρέμειν καὶ δεδοιχέναι τὰς ἐπαναστάσεις, χαὶ μυ-
ριον ϑεϊεθαι τῶν φυμεφαψομένων αὐτῷ τῆς τῶν πραγ-
μᾶκων olxowulac. Mh τοίνυν εἶδε, ὡς πολλὴν ἔχει

Ejusd. — Qui illos intuetur qui opibus prse-
stantiores $unt, is suarum facultatum sensu aflüci
nunquam poterit. Verbi gratia, qui centum aureos
babet, si alterum iaspexerit qui ducentos habeat,
Sibii se habere censebil : utpote quem majorum
opum cupiditas exstimulet, Qui sí bos quoque ae-
ceperit, no sic quidem cupiditad sus finem sta-
tuet : ut qui plura alia expetat. Ita fit ut eorum qus
nondum adeptus est cupiditas, negotium perpet.o

&cessens, voluptatem, quam parue divitix afferre
poterant, apparere non sinat,

Ejusd. — Lubrica divitibus vita est, difficilisque
mutatio. Forsan adhuc dicis, servorum greges
circumducere, et plura terre jugera possidere
eum qui dives sit. At primum quidem gra. is illi
censura erit, quippe cum eorum omnium rationem
Deo redéendam habeat. Neque enim eas ut tan-
tummodo frueretur accepit, sed. ot aliis quoque
utilita;i esset. Deinde ex hac divitiarum copia ni-
hil aliud ad eum redit, quam curz, et sollicitudines,
et quotidiang iracundis, et indignationes, atque in
perpetuis turbationibus οἱ tumultibus versari. 1pse
enim sexcentos ventres implere recesse habet :
paper vero unum duntaxat, Quin etiam uterque
unum solummodo ventrem &tque unjcum corpus .
crab; verum hie sine metu et sollicitudine, ille
autein. cum iremore et lasidiosww xo XS, SN
Va denique, ui 3exeevxotuyo Sedes. Guyexa NS

1519

8, JOANNIS DAMASCENI

geat, qui rerum procurationem secum suseipiant. A περιουσίαν, ἀλλ᾽ εἰ πλέον τι τῆς πολλῇς ταύτης ἀπο-

Quæ cum ita sint, ne hoc perspexeris, quod ingen-

tem substantiam habeat, sed an ex hac ingenti
copia perfruatur.

Ejusd. — Qui molliter et delicato vixit, ac se
totum bujus vitz rebus affixit, cum ab iis abstra-
bitur et. disjungitur, hinc gravius discruciatur,
magisque ingemiscit e£ lamentatur. Αἱ pauper
non item; sed cum superiori tempore multum
diuque sit philosophatus, non pari animi merore
mortem susciplet. Ác ipsa proinde, sive. przsens,
sive in exspectatione posita sit, majorem huic
quam illi terrorem incutit.

808 S. Cyrill. — Sane is qui lzeditur, prs tri-

λαύει,

'O κχαταμαλαχισθεὶς, xai τοῖς παροῦσιν ξαντὸν
προσηλώσας, ἀποσπώμενος xal χωριζόμενος, μειζὅ-
νως δάχνεται, xal μᾶλλον ὀδύρεται χαὶ θρηνεῖ. Ὁ δὲ
πένης οὐχ οὕτως, ἀλλὰ πολλὰ φιλοσοφήσας χατὰ
τὸν ἔμπροσθεν χρόνον, οὐ μετὰ τοσαύτης δέξεται «fc
ἀθυμίας τὸν θάνατον, ὥστε καὶ παρὼν, χαὶ προῦ-
δοχώμενος, ἐχείνῳ μᾶλλόν ἐστι φοδερὸς ἣ τούτῳ.

Πάντως ὁ ἀδικούμενος, καταφλέγεται μὲν ὑπὸ λὺ-

stia quidem incenditur : cum autem acceptam πῆς, ἀμύνασθαι δὲ οὖχ ἔχων, ἣ διὰ τῶν ἴσων ἐλθεῖν,
injuriam ulcisci, aut par referre non possit, in- B ἔσθ᾽ ὅτε διὰ τοῦτο τῆς ἄνωθεν δίχης τὸ κέντρον καλεῖ

terdum-idcirco divinse justitia aculeum in subsi-
dium vocat.

S. Masimi. — Nemo flagitiosorum est, qui id
quod juris sit esse malum non arbitretur.

S. Clement. orat. « Quis dives salvandus sib, » $11.
— Vende quis babes. Quid est quamobrem quidam
non prompto animo boc suscipiant, ut facultates
suas abjiciant, atque affectum earum, immodi-
camque cupiditatem, necnon vigilias in iis augen-
dis, morbos, curas, et spinas vitse, quibus semen
suffocatur.

S. Nili. — Magnum iis qui virtuti comparandse
'student, impedimentum affert przposterus ille erga
hujus mundi res affectus, ac ssepe, tum corpori, tum
anims perniciem invebit. Quid enim Nàboth Israe-
litam ín exitium conjecit ? an non invidiosa vinea
el mortem accersivit, ut qu: vicinum Achab ad
ipsius cedem excitazit ? Quid autem duas tribus
et dimidiam alterius impulit, ut extra promissio-
nis terram subsisterent? an. non pecorum multi-
tudo? Quid etism Lot ab Abrahamo disjunxit ? an
non ingens armentorum numerus, perpetua inter
pastores jurgia movens, quoad prorsus eos ab in-
vicem avulsit ?

Joseph. — Nulla tam nefaria via est, quie non
quæstus causa ineatur.

'Fortassis. animum ad eam sententiam non ad-
Jecisti, quam quidam apte ad hunc modum extu-
lit : Ne festines ditari, ne statim in paupertatem
incidas.

Hominibus illis qui avaritiam ac parcimoniam
ad extremum colunt, multas divina providentia
detrimentorum occasiones parare consuevit.

Philonis. — Divitiarum pulchritudo, non in cru-
menis, sed in pauperum egestate levanda posila
est.

S. Nili.—Nihil omnino tibi studio est,non preclara

vjia, non recta doctrina, non oppressorum cura,

non quidquam aliad, praeser hoc unum, quod sm»,
afque in votis babes, et colligis oloconitidem.

πρὸς ἐπιχουρίαν.

Πέφυχεν ἕχαστος τῶν χαχουργῶν ἀνδρῶν, τὸ δί-
xatoy εἶναι νομίζειν χαχόν.

Πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα. Τί οὗ προχείρως &-
χονταί τινες τὴν ὑπάρχουσαν οὐσίαν ἀποῤῥίψαι, εἰν
πρὸς αὐτὰ συμπάθειαν, τὴν ὑπεράγαν ἐπιθυμίαν,
τὴν περὶ αὐτὴν ἀγρυπνίαν, τὴν νόσον, τὰς μερίμνας,
«ἃς ἀχάνθας τοῦ βίου, «1 τὸ σπέρμα τῆς ζωῆς συμ»
«νίγουσιν ;

Μέγα τοῖς πρὸς ἀρετὴν ἐπειγομένοις ἐμπόδιον ἡ
τῶν χοσμιχῶν πραγμάτων συμπάθεια, καὶ Ψυχῇ καὶ

C σώματι πολλάκις ὄλεθρον προξενοῦσα. Τί γὰρ Na-

δουθαὶ τὸν Ἰσραηλίτην ἀπώλεσεν ; οὐκ ἄμπελος ἐπί-
φθονὸς αἴτιος αὐτῷ θανάτου γεγένηται, πρὸς φόνον
αὐτοῦ χινήσας τὸν γείτονα ᾿Αχαάδ; Τί δὲ τὰς δύο
ἥμισυ φυλὰς ἔξω τῆς ἐπαγγελλομένης γῆς μεῖναι
πεορεσχεύασεν ; οὐ πλῆθος χτηνῶν; Τί δὲ καὶ τὸν
Αὡτ ἀπὸ τοῦ ᾿Αδραὰμ ἐχώρισεν ; οὐχ 6 τῶν βοσχη-
μάτων πολὺς ἀριθμὸς, συνεχεῖς τοῖς ποιμέσι χινή-
σας τὰς ἔριδας, ἕως αὐτοὺς τέλεον ἀπέῤῥηξεν ἀπ᾽
ἀλλήλων ;

Πᾶσαν ἀθέμιτον ὁδὸν ποιεῖ τὸ χέρδος.

Ἴσως οὐχ ἐπέστησας τῷ προσφυῶς χρησμοδο»

Ὁ τοῦντι, χαὶ λέγοντι" Μὴ σπεῦδε πλουτεῖν, μὴ ταχὺ

“πένης γένῃ.

Τοῖς τὴν ἄχραν φιλοχρηματίαν χαὶ φειδωλίαν ἐξ-
ησχηχόσιν ἀνθρώποις, πολλὰς πρὸς ζημίαν ἀφορμὰς
ἡ Πρόνοια περιποιεῖν εἴωθεν, |

πλούτου τὸ χάλλος οὐχ ἐν βαλαντίοις, ἄλλ᾽ dy τῇ
τῶν χρῃζόντων ἑπιχουρίᾳ.

Οὐδὲν κάμπαν σπουδάζεται παρὰ σοῦ,. οὗ βίος
λαμπρὸς, οὐ λόγος ὀρθὸς, οὐ προστασία τῶν θλιδο-
vov, οὐ τὰ ἑξῆς, πλὴν τοῦ φιλεῖν, καὶ δι' εὐχῆς
eov, νὰ edere τὰ πάπα.

1521

TITA. F. — περὶ ἃ
ὁποῖά εἰς δρᾷ, vocata xal ὑφίσταται" xal ὡς
κατὰ τὰ ἔργα ἡμῶν xal ὁ μισθὸς &EopoioUtat
α«ιαρὰ τοῦ Θεοῦ ἡμῶγ.

« Ἐάν εις δῷ μῶμον τῷ πλησίον, ὡς ἐποίησεν
αὐτῷ, ὡσαύτως ἀντιπκοιηθήσεται αὐτῷ * σύντριμμα
ἀντὶ συνερίμματος " ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ ὀδόντα
ἀντὶ ὀδόντος. Καθότι ἂν δῷ μῶμον ἀνθρώπῳ, οὕτω
δοθήσεται αὐτῷ. » .

« Κατέδραμον ὀπίσω ᾿Αδωνιδεζίκ, καὶ χκατέλαδον
αὑτὸν, καὶ ἀπέχοψαν τὰ ἄχρα τῶν χειρῶν αὑτοῦ, xal
τῶν ποδῶν αὐτοῦ. Καὶ εἶπεν ᾿Αδωνιδεζέκχ“ "E66opuf-
κοντα βασιλεῖς τὰ ἄχρα τῶν ποδῶν αὐτῶν xal τῶν
χειρῶν αὐτῶν ἀποχεχομμένοι, ἦσαν συλλέγοντες τὰ
ὑκοχάτω τῆς τραπέζης μου. Καθὼς οὖν ἐποίησα, ᾿

οὕτως ἀνταπέδωχέν μοι ὁ Θεός. » Β

« Οἱ σπείροντες τὰ ἄτοπα, ὀδύνας θεριοῦσιν ἕαυ-

. ὃ
« ᾿Αποδοθείη αὑτῷ ἃ ἔπραξεν. »

€ Κενὰ χενοῖς ἀποδήσεται. »

« ᾿Ανταπόδομα χειλέων αὐτοῦ δοθήσεται αὐτῷ. »

« Ἔδονται τῆς ἑαυτῶν ὁδοῦ τοὺς χαρποὺς, xal
«ἧς ἑαντῶν ἀσεδείας πλησθήσονται. Ἐξετασμὸς γὰρ
ἀσεδεῖς; ὀλεῖ, »

« Τεχταινόμενος ἀγαθὰ, ζητεῖ χάριν' ἐχζητοῦντα
δὲ χαχὰ καταλήψεται αὐτόν. »

'O σπείρων φαῦλα, θερίσει xax&* ματαιότητα
δὲ ἔργων αὐτοῦ συντελέσει, »
« Δότε αὐτῇ ἀπὸ τῶν χαρπῶν χειρῶν αὐτῆς. »

€ Ὃν τρόπον ἐποίησας, οὕτως ἔσταν σοι, Τὰ àvz-
ἀπόδομά σου ἀνταποδυθήσεται εἰς χεφαλήν σου. »

« Τὰ γεννήματα τῶν ἔργων αὑτῶν φάγωνται. »

« Οὐαὶ τῷ ἀνόμῳ * πονηρὰ κατὰ τὰ ἔργα τῶν χει-
pov αὑτοῦ δοθήσεται αὐτῷ. s». .

4« Ἐγὼ Κύριος ἐτάζων χαρδίας, χαὶ δοχιμάζων᾽
νεφροὺς, τοῦ δοῦναι ἐχάστῳ χατὰ τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ,
καὶ κατὰ τοὺς χαρποὺς τῶν ἐπιτηδευμάτων αὐτοῦ. »

« Καθὼς ἐποίησε, ποιήσατε αὐτῇ. »

SACRA PARALLELA.
xal πράξεων" xal ὅτε A TIT. X.— De operibus et actionibus : et quod qualia

is facit, lalia etiam ipse sustineat : quodque
—* nostris merces apud Deum nostrum re-
spondeat.

Levit. xxiv, 19, 20. — «Si quis. dederit labem
proximo suo, sicut fecit, sic flet.ei : fracturam pro
fractura, oculum pro oculo, dentem pro dente
restituet, Qualem infüxerit maeulam homini,. sic
dabitur el. »

Judice. τ, 5-T,—« EA persecuti.sunt post. Adonibe-
sech, et comprehenderunt eum, et amputaverunt
extremitates manuum ejus et pedum ejus. Et dizit
Adonibesech : Septuaginta reges, extremitatibus
pedum ipsorum et manuum ipsorum abecissis,
erant colligentes qus caderent sub mensa mea.
Quemadmodum ergo feci, ita reddidit mibi.Deus. Ὁ.
' Job iw, 8. - «.Qui serunt pessima, doloses
sibi ipsis metent. »

« Reddantur ei quse fecit. »

ε Vsna vanis eventura sunt.

509 Prov. xn, 14. — « BRetributio labiorum.
suorum dabitur ei. »

Pros. 1, 51, — « Comedent fructus vix suse, et
impietate sua implebuntur. Nam examinatio impios
perdet. »

Prov. xi, 47. — « Qui. parat. bons, querit gra-
dam : querentem autem mala, comprehendenc
eum. »

Prov. xxn, 8. — « Qui seminat prava, metet.

c mala. Vanitatem autem operum saorum perficiet. ».

Pros, xxx), δὶ. — « Date ei de fruciu manuum.
suarum, »

Abd, 1, 45. — « Quemadmodum fecistl, sic erit
tibi : retributionem 1tosm convertet. in. caput
tuum. »

Prov. xvui, 20. — « Genimipa manuum suarum
comedent. » .

Isai, m, 9. — « Vs5. iniquo : seeundum opera
mesnuum ipsius dabitur ei. »

Jerem. xvii, 10. — « Ego Dominus probaas
corda, et acrutang renes; uL dem unicuique se-
cundum vias suss, et secundum fructus adinvene
tionum ipsorum. »

Jerem, u, 99. — « Sicut fecit, facite illi. ».

« Κατὰ τὰς ὁδοὺς αὐξῶν ποιήσω αὐτοῖς, καὶ τοῖς D — Esech. xxiv, 16. — « Secundum vias ipsorum

κρίμασιν αὐτῶν ἐχδιχήσω αὐτοὺς, xal γνώσονται
δτι ἐγὼ Κύριος. )
€ Δι᾽ ὧν τις ἁμαρτάνει, διὰ τούτων χολάζεται. »

ε Οἱ φυλάξαντες ὁσιότητα, ὁσιωθήσονται. »

€ Mh ποίει xaxà, καὶ οὐ μή σε χαταλάδῃ xaxá
᾿Απόστηθι ἀπὸ ἀδίχον, χαὶ ἔχχλινε ἀπὸ ἁμαρτίας. »

ε ᾿Αγαθὰ τοῖς ἀγαθοῖς ἐχτίσθη ἀπ᾽ ἀρχῇς · οὕτω
«οἷς ἁμαρτωλοῖς χαχά. »

« “Ανδρα χατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ χρινεῖ, καὶ ἕκαστος
κατὰ ἔργα αὐτοῦ εὑρῆσε:. ν ὁ

faciam eis, et judiciis ipsorum ulciscar eos, et
cognoscent quia ego Dominus. »

Sap. xj 16. — « Per qui quis peccat, per b
el punitur. » ;

Sap. vi, 10. — « Qui. custodierit sanctimoniam,
sancti(icabitur. »

Eccli. vu, 4. — « Noli facere mala, ev non te
apprehendent. Abscede ab injusto, et declina a
peccato. »

Eccli. xxxix, 95. — « Bona bonis creata sunt ab
initio * et eodem modo peccatoribus mala. »

Eccli. xvi, 49. — « Hominem secundum opera
sua judicabit; et unusquisque secundum act.
suos inveniet. »

1523

det in eam : ét qui statuit laqueum, in eo capietur.
Qui facit mala, in eis involvetur ; neque eognoscet
unde ipsi venient, »

Luc. v1, 51, 58. — « Nolite judicare, et non judi-

cabimihi * nolite condemnare, et non condennábi-
minl. Dimittite, et dimittetur vobis : date; et dabi-
tur vobis. Mensuram bonam, et confertam, et coagi-
tatam, et supereffluentem dabunt in sinum testrurt.
Qua enim mensura mensi fueritis , remetietur
vobis. 2

Galat, v1, 7, 8. — « « Nolite errare, Deus non ἐπί

detur. Qus enim seminaverlt homo, hzc et metet.

. Quoniam qui seminat in carne sua, de carne et

metet corruptionent : qui autem serabiat in spiritu,
de spiritu metet vitam zternam. »
Ephes. vi, 8. — « Unusquisque quodcunque ho-

num fecerit, hoc recipiet a Domino, sive servus,

sive liber. :

S. Bailii. — Bona res est spes miserieordio.

Ait enim : Potestas Dei est, εἰ ab eo misericordia;
quia tw reddes unicuique justa opera sua (Psal. L1, -
49, 15).

Qua meienra mul fueritis, Inquit, eadem etiam
vemelietur vobis (Matth. vn, 2). Fratrem oppres-
sisti ? idem exspecta. tüferlorum hona rapuisil ?
pauperes pugnis cóntudisti * maledictis proscidisti?

contumeliis aspersisti? falsis sermonibus lasisti ?
alienis lectis insidias struxisti? pejerasti? patrum.

terminos transtulisti? in pupillorum bona inva-
sisti? viduas. oppressisti ? presentem voluptatem
bonis in pollicitatione reconditis potiorem habaisti ?
pares vices præstolare. Qualia quisque. seminat,

eadem et metet. (Galat. vi, 8). Consimili modo al

quid a te factum est boni, hujus quoque uberem
mercedem przstolare, EE
᾿ 8046 S. Greg. Nysseni. — Justum Del judicium
alfectionibus nostris extequatur. Et qualia sunt
qua gesserimus, talia nobls rependuntur. Necesse
est enim id quemque metere quod seminaverit :
mente aliter fieri potest. Semen porro est bumana
volunta$; messis autem, merces qua liuic animi
inductioni persolvitur.

Dignam semente messem facis. Acerbitatem cru-
delitatemeve sevisti : modo manipulos collige.

TIT. XI. — De [elicitate et infelicitate : et quod nec

ob prosperos successus efferri quisquam debeat, .

nec οὗ adversos demitli,

Prov. xxx, 8, 9. — « Divitias et paupertatem ne
dederis mihi, sed constitue mibi necessaría et suf-
ficientia, ne forte satiatus illiciar ad negapdum, el
dicam : Quis πιὸ videt? aut egestate compulsus,
furet, et perjurem nomen Domíni. »

Eccli. x1, 25. — « In die bonorum ne sis imme-. |
or malorum : et in die molorum ne $i$ immemor

bonorum.
Eccli. xviti, 95, 9. — « Meinento temporis famis
ir tempore abundantia : el necessitatis οἱ paupet-

tatis in diebus divitiarum. À mane usque ad vespe-

| S. JOANNIS DAMASCENI
Eccli. xxvis, 29, 50. — « Qui fodit (ran, inci- A

1521

« Ὁ ὀρύσσων βόθρον, ἐμπεσεῖταϊ, καὶ ὁ ἱστῶν
παγίδα, ἐν αὐτῇ ἁλώσεται. Ὃ ποιῶν πονηρὰ, εἰς
αὑτὰ ἐγχυλισθήσεται, καὶ o) μὴ ἐπιγνῷ “πόθεν ἥκει
αὐτῷ. » | |
.« Μὴ xplvexe , xal οὗ μὴ χριθῆτε" μὴ χαταδιχά»
ζετε, xol οὗ μὴ χαταδιχασθῆτε. ᾿Απολύετε, xal ἀπὸ-
λυθήσεσθε. Δίδοτε, καὶ δοθήσεται ὃμῖν. Μέτρον xa-
λὸν, πεπιεσμένον, καὶ φεσαλευμένον, καὶ ὑπερεχχν-
νόμενον δώσουσιν εἰς τὸν κόλπον ὑμῶν. Ὧ γὰρ μέ-
pip μετρεῖτε, ἀντιμετρηθήσεται ὑμῖν,»

« Μὴ πλανᾶσθε. Θεὸς οὐ μυχτηρίζεται, Ὃ γὰρ
ἐὰν σπείρῃ ἄνθρωπος, τοῦτο καὶ θερίσει. Ὅτι ὁ
᾿σπείρων εἰς τὴν σάρχα ἑαντοῦ, lx τῆς σαρχὸς ϑερί-
cet φθοράν" ὅ δὲ ἀπείρων εἰς τὸ πνεῦμα, kx τοῦ
πνεύματος θερίσει ζωὴν αἰώνιον. »

« Ἔχαστος ὃ ἐὰν ποιήσῃ ἀγαθὸν, τοῦτο κομιεῖται
παρὰ Κυρίου, εἴτε δοῦλος, εἴτε ἐλεύθερος. »c |

'Avafly ἐλπὶς τοῦ j Qdoug. Τὸ γὰρ χράτος : τοῦ
Θεοῦ, καὶ xap' αὐτοῦ τὸ δλεος" ὅτι σὺ ἀποδώ-
σεις ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ.

Ὦ μέτρῳ, φησὶ, μετροῖτε, μετρηδήσεται ὑμῖν.
“Ἔθλιψας τὸν ἀδελφόν ; ἐχδέχου τὸ ἶσον. ρπασας.
τὰ τῶν ὑποδεεστέρων; κατεχονδύλισας πένητας;
κατήσχυνας ἐν λοιδορίαις; ἐσυχοφάντησας ; κατεφεύ-
σω ; ἀλλοτρίοις ἐπεδούλευσας γάμοις; ἐπιώρχησας;
ὅρια πατέρων μετέθηκας ; κτήμασιν ὀρφανῶν ἐπῆλ
ec ; χήρας ἐξέθλιψας ; τὴν παροῦσαν ἡδονὴν τῶν ἐν
"Εὐαγγελίοις ἀγαθῶν προετίμησας ; ἐχδέχου τούτων
τὴν ἀντιμέτρησιν. Ola γὰρ σπείρει ἕκαστος, τοιαῦτα
xal. θερίσει. Καὶ εἰ μέν τι τῶν ἀγαθῶν πέπρα-

χταῖ σοι, κἀκείνων ἐχδέχου πολυπλασίως «ἃς ἀντιδό-
ἐσεῖς, |

* 'H «oj Θεοῦ δικαιοχρισία ταῖς ἡμετέραις διαθέσε-
σιν ἑξομοιοῦται, καὶ οἷάπερ ἂν τὰ παρ᾽ ἡμῶν fj,
᾿ποιαῦτα ἡμῖν ἐχ τῶν ὁμοίων ἀντιπαρέχεται, Χρὴ
γὰρ πάντως θερίσαι τινὰ ἅπερ ἔσπειρεν, καὶ οὐχ
| ἔστιν ἄλλως, Σπορὰ δ' ἐστὶν fj ἀνθρωπίνη προαΐρε-
σις" θέρος δὲ, ἢ kf πκροατ:ρέσει ἀνταπόδοσις,

"Αξιόν σοι τῆς σπορᾶς «b θέρος. Ππιχρίαν ἔσπιι-

D ρας, δρέπου τὰ δράγματα.

TITA. TA'. — Περὶ εὐπραγίας, καὶ δυσκαραγίας"
xal ὅει οὗ γρὴ ἐπαίρεσθαι ἐν ταῖς εὐπραγίαις,
xal συστέλλεσθαι ἐν τῇ δυσκραγίᾳ..

« Πλοῦτον καὶ πενίαν μή μοι δῷς" σύνταξον δέ
μοι τὰ δέοντα χαὶ τὰ αὐταρχῇ, ἕνα μὴ πλησθεὶς,

. φευδῆς γένωμαι, καὶ εἴπω, Τίς με ὁρᾷ; fj πενηθεὶς

κλέψω, καὶ ὀμύσω τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ. »

«Ev ἡμέρᾳ ἀγαθῶν μὴ ἀμνημονήσῃς χαχῶν,
καὶ ἐν ἡμέρᾳ xaxũv, μὴ ἀμνημονήσῃς ἀγαθῶν. »

e Μνήσθητι καιρὸν λιμοῦ ἐν χαιρῷ πλησμονῆς.

᾿πτογεῖαν χὰ situs ἐν ἡμέρᾳ πλούτου. ᾿Αποπρωῖθεν

Voc tst ons νατοαλιολὰς uides V epe

1595

SACRA PARALLELA.

19526

ἕναντι Κυρίον, άνϑρωπος γὰρ σοφὸς ἐν παντὶ εὖὐλα- Α ram motabilur tempus : et hac omnia citata co-

δηθήσεται. 5 *

« "Ev ἀγαθοῖς ἀνδρὸς οἱ ἐχθροὶ αὐτοῦ ἐν λύπῃ, χαὶ

ἐν χαχοῖς αὐτοῦ xaX ὁ φίλος διαχωρισθήσεται. »

4 Πᾶν ὃ ἐὰν ἐπαχθῇ σοι, δέξαι, χαὶ ἐν ἀλαλάγματι
ταπεινώσεώς σου μαχροθύμῃησον, ὅτι δοχιμάζεται ἐν
πυρὶ χρυσὸς, καὶ ἄνθρωποι δεχτοὶ ἐν χαμίνῳ ταπει-
γώσεως. »

ἹΚυδερνήτου χρεία, ἵνα χαὶ ἐν γαλήνῃ τοῦ βίου
πάντων αὐτῷ χατὰ ῥοῦν προϊόντων, τὰς μεταδολὰς
ἰχδέχηται, xal μὴ ὡς ἀθανάτοις ἐπαναπαύηται τοῖς
παροῦσι, καὶ ἐν ταῖς σχυθρωποτέραις χαταστάσεσι
ph ἀπελπίζῃ ἑαυτὸν, μηδὲ τῇ περισσοτέρς λύπῃ
χαταποθεὶς ὑποδρύχιος φέρηται. Οὔτε γὰρ ὑγεία
σώματος, οὔτε νεότητος ἄνθος, οὔτε εὐθήνεια οἴχου,
᾿οὐχ ἡ λοιπὴ τοῦ βίου εὐημερία ἐπιπολὺ διαμένει.
"AJ kv τῇ εὐδίᾳ ταύτῃ τοῦ βίου ἐχδέχον ποτὲ xal
χειμῶνα πραγμάτων. Ἥξει γὰρ νόσος, xoi ἥξει πε-
vía, οὐχ ἀεὶ χατὰ πρύμναν ἱσταμένου τοῦ πνεύμᾳ.
τος, ἀλλὰ xal τὸν ὑπέρδλεπτον ἐν πᾶσι, ζηλωτὸν
ἀδόχητοι πολλάχις ἀδοξίαι χαταλαμδάνουσι, καὶ πᾶ-
cav εὐημερίαν βίου, οἷον σπιλάδες τινὲς περιστά-
σεσιν ἀδουλήτοις συνετάραξαν. Καὶ συνέχεια τῶν
᾿ καχῶν ὥσπερ χύματά ἔστιν, ἄλλα ἐπ᾽ ἄλλοις ἐπειγό-
μενα, τραχύγοντά cou τὸν βίον, xai περιϊστῶντν
φοδερόν Got τῆς ζοιῆς τὸν χλυδῶνα, ἀλλ᾽ ὄψει ποτὲ
καὶ τοῦτον παραδραμόντα πρὸς ἰλαρότητα, καὶ λευ-
κἢν ὄντως. εἰς γαλήνην τὸν βίον μεταδληθέντα. Οὖ-
τος οὖν ἐστιν ὁ νοήμων χυδερνήτῃης, ὁ στοχαζόμενος

πῆς ὑποχειμένης φύσεως, μεταχειριζόμενος τὰ συμ».

πέπτοντα, χαὶ ὅμοιος ἑαυτῷ διαμένων, μήτε ἐπαιρό-
μενος ἐν ταῖς εὐθυμίαις, μὴτε χαταπίπτων ἐν ταῖς
συμφοραῖς, — |

Nósov, καὶ πενίαν, xat αὶ ἀδοξίαν, xe ϑάνατον, xat
ὅσα λυπηρὰ τοῖς ἀνθρώποις, οὕπω ἐν τῇ μοίρᾳ τῶν
χαχῶν χαταλογίζεσθαι ἄξιον, διὰ τὸ μηδὲ τὰ ἀντι-
κείμενα τούτοις ἂν τοῖς μεγίστοις ἡμᾶς τῶν ἀγα-
θῶν ἀριθμεῖν, ὡς τὰ μὲν ix φύσεώς ἐστι, τὰ δὲ xal
συμφερόντως πολλοῖς ἀπαντήσαντα φαίνεται.

"ÀAvo νεύωμεν, ἀδελφοί "
περιστάσει πάσῃ προδαλλώμεθα τὴν χαλὴν ἐλπίδα,
μήτε ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις ἀποδάλλωμεν τὸν φόδον,
μήτε ἐν τοῖς λυπηροῖς τὸ εὔελπι. Μνησθῶμεν xal ἐν
εὐδίᾳ τῆς ζάλης, καὶ ἐν χειμῶνι τοῦ κυδερνήτου.
᾿Αλλὰ μὴ ταῖς θλίψεσιν ἑκκαχήσωμεν, μηδὲ γενώ-
μεθα δοῦλοι καχοί, ᾿Αγᾳθύνοντι μὲν ἑξομολογούμε-
vot τῷ Δεσπότῃ, παιδεύοντι δὲ μὴ προστιθέμενοι"
καίτοι ποτὲ χρείσσων ὑγείας νόσος, καὶ δηόμνησις
. ἀνέσεως, καὶ ἐπίσχεψις ἀμελείας, χαὶ ἐπιστροφῇ
. συγχωρήσεως. Μήτε διὰ τὰς συμφορὰς πίπτωμεν,

μήτε διὰ τὸν κόρον δδρίζωμεν.

Μήτι óyslav πᾶσαν ϑαυμάζωμεν, μήτε νόσον δια-

ἐν παντὶ χαιρῷ καὶ p

ram Deo. Homo enim sapiens in omnibus revere-
bitur. »

Eccli. xiu, 9. — « ln bonis viri. inimici ejus in
moerore sunt : et io malis ipsius, amicus quoque -
ejus ab eo separatur. »

Eccli. τι, &, 5. — « Omne quod tibi applicitum
fuerit, accipe, et in clamore humilitatis tuze patien-

tiam habe: quoniam in igne probatur aurum et

argentum ; homines vero receptibiles in camino
liumiliationis. »
S. Basil. in. princ. Prov. — Gubernatore opus

. est homini, ut in tranquillis hujusce vitse rebus,

atque ad ipsius voluntatem fluentibus, mutationes
exspectet, ac non presentibus, tanquam si immor-

B tales essent, acquiescat; nec rursus in adversis

despondest snimum, nimiaquo absorptus tristitia
pessumeat, Nec enim corporis sanitas, nec flos
juvenilis »iatis, nec domus opes et copis, nec
denique reliqua vitze felicitas diuturna est. Verum
in hujusce. vite serenitate rerum hiemem et jem-
pestatem prestolsre. Veniet siquidem, morbus,
veniet et paupertas, vento baud semper ad puppim
instante. Quin illustrem quoque in omnibus et
suspiciendum hominem iriopinatze perssepe ignomi-
nie occupani, et omnem vitse felicitatem ceu sco-
puli quidam, per ínsperatas rerum acerbiiates
conturbarunt. Atque continua calamitatum series.
speciem quamdam fluctuum referunt, ot qus alie
super alias cieantur, totamque vitam ezasperent,
et horrendam tibi procellam aecersant, Quin etiam.
videbis quandoque hec in hilaritatem transire, et
in serenam revera tranquillitstem vitam mutari.
Quocirca is prudeus gubernator sit, qui subjectam.
naturam apprime cognoscens, hanc scite tractet,
et sui semper similis peretans, nec secundis rebus
attollator, nec in calamitatibus concidat

. Ejusd. — quum minime fuerit, morbum εἰ
egestatem, probrum et mortem, οἱ quecunque mo-
lesta hominibus accidumt, in malorum numero
collocare, quando nec ea qu: cum his pugnant,
BOS inter summa bona numeramus. Etenim ea
partim ἃ natura manant, partim, ut cornere est,
ad utilitatem permultis accidunt.

S. Greg. Nas. orat. ad cives Nasiansenos, —
Sursum attollamus oculos, fratres; in omni tem-
pore et in omni rerum statu bonam spem przfera-
mus. Sic nos comparemus, ut nec ín rebus se-
cundis metum, nec in adversis spem abjiciamus.
Memores simus, tum tempestatis in tranquillitate,
tum gubernatoris in tempestate. Ac non in calami-
tatibus frangamur, nec servos malos nos prebea-

mus; bene de nobis merenti Domino confitentes,

cum vero ab ipso castigamur, recedentes : licei pre-
stabilior aliquando sanitate sit morbus, sobmonitio
remissione, incuria visitatio, e$ animadversio ve-
nia. Nec propter calamitates animis concidamug,
nee propier S9Aur Vero Vea ee MA wo ταν.

Ejud. — Waqeaquarh νοτόλλδελο Qf —R

1:21

S. JOANNIS DAMASCENI

1528

ciamus, nec morbum aspernemur. Divitis fluenti- A πτύωμεν, μηδὲ πλούτῳ ῥέοντι προστιθώμεθα, μῆτε

bus animum non adjíciamus, nec paupertatem ceu
detestandum aliquid, et condemnatione dignum,
divinique odii argamentum insectemur. Quinimo
stolidam illam sanitatem aspernari noverimus,
cujus fructus peccatum est, piumque morbum bo-
nore habeamus, propter illos qui perpetiendo vicc-
runt.

Ejusd. — Nec in moerore prosperitatem despera,
nec in secundis rebus meerorem. Annus unus qua-
tuor temporum vicissitudines feri : atque item
unius bore momentum multas rerum permuta-
tiones.

Ejusd. in bapt. — (Quandiu secundo vento navi-
gas, naufragium time. [ta fiet ut adhibito in auxi-
lium metu, a naufragio tutior sig.

S. Greg. Nas., tetr. 27.
Ne te ante jactes quam "unem ligaveris.
Periere multi jam propingwi litori.
Subiere portum Iurbine aeii plurimi.
Nec dolor consolationis est expers,
Nec prosperitas disciplina caret.

' Ejusd. ez Monost.

Vento (avente turbinis fac sis memor.
Ne res seculi prosperas laudaveris
Sentire enim supra caduca convenil),
e [orte in altum dura me tollat via,
Ac te in ruinam deprimat pernicitas.
Casus sinistros pref[ero leis tuis.
Propone binos, si [nbet, boves tibi,
uorum alter ingens carae pingui (ulgeat,
aputque in altum tollat : alter corpore
Rugis arato, quodque humi propendeat ,
Det signa cultt plfrimos annos soli :
Ut ille cedem pinguis ad certissimam
Servetur, hic se nutriat, suumque herum.
Ex his duobus dic uter felicior.
Dicas velim,
Án non jugi quem reddidit labor macrum ἢ
Opes at afnple te juvant, quámsis male,
Malisque parta sint modis et artibus :
Quid ꝰ an tumorem comprobas hydropici?
orlemne censes, quem (uror mentis tenet?
An, dulce quod est, pharmacum certam parit
Prorsus salutem ? non amarum poculum
Persape morbum depulit longissime?
Dulcique contra sepius crevit dolor.
tut ergo clavum praepotens vertat Dews,
/£qua ferendum mente, donec is meam
Tandem quietum ducat in littus ratem.

8. Chrysost. — Sepultura, et corruptio, et pul-
vis bujus vite felicitatem claudunt.

S. Clem. lib. « Quis dives salv. » — Danda est
his hominibus opera, ut nullis donis prapostere se
addicant, nec mala odio habeant et aversentur ;
verum utrique se superiores prebeant : sic nimi-
rum ut mala proterant, bona autem sua ad egentes
transmittant. ]

S. Greg. Naxi«nz. — Deus hac de causa, meo
quidem judicio, res adversas et secundas inter se
nectit, ut. nec molestia solamine suo carcat, nec
letitia disciplina sit expers; atque ut perspecta
utriusque varietate et inconstantia, ad ipsum unum
oculos convertamus.

4. Basil, — Turpe est nos in rebus. prosperis
divinas laudes predicare, in sinistris autem et mo-

πενίας χατεξανιστώμεθα, ὡς ἀποπτύστου πάντη, χαὶ
χαταχρίτον, χαὶ τῆς μισουμένης μερίδος " ἀλλ᾽ εἴδω-
μεν xal ὑγείαν περιφρονεῖν ἀσύνετον, ἧς χαρπὸς
ἁμαρτία, καὶ νόσον τιμᾷν ὁσίαν, αἰδούμενοι τοὺς διὰ
πάθους νιχήσαντας.

Μήτε ἀθυμῶν ἀπελπίσῃς εὐημερίαν, μῆτε εὖ xal
χαλῶς πράττων, ἀθυμίαν. Εἷς ἑνιαυτὸ; τέσσαρας
ὥρας φέρει, καὶ pla ῥοπὴ χαιροῦ πολλὰς πραγμάτων
ιἱεταδολάς,

Ἕως ἐξουρίας πλεῖς, φοθήθητι τὸ ναυάγιον, xai
ἧττον ναναγήσεις, τῇ δειλίᾳ βοηθῷ χρώμενος.

Μὴ μέγα εἴπῃς εὑπιλοῶν πρὸ πείσματος.
Πο.λλοῖς πρὸς ὅρμον δὑπιοοῦν ἔδυ σκάφος.
Ποιλ.1οἱ —— éx τριχυμίας.
Μήτε τὸ dAret — —

Μήτε τὸ εὖ πράττειν ἀπκαιδαγώγητον.

Otꝰ ebzlosic μάλιστα μέμνησο ζάλης.
Μὴ σφόδρα ἐπαίνει τοῦ βίου có εὔδρομον,
Ὁ μεῖζον εἰδὼς τῶν ὁρωμένων φρονεῖν,
Μήπως ἐμοὶ μὲν ὕψος ἦ τὸ δύσδατον,

Σοὶ δὲ ἐπίχρημνον tov βίου τὸ εὐπετές.
Ἑμοῦ τὸ λυπηρὸν κρεῖσσον ἣ τὸ σὸν xaAóv.
Βοῶν ποτε ἴδες, τὸν μὲν ἐν φάτνῃ *,
'Es , στίλθοντα τῇ sóxpayía.
Τραχηιῶγτα, τὸν κάτω veysvxóta.

Ῥικνὸν δὴ συμδόνοις γεωργίας *

Ἔπειτα τὸν δὶς σφαγὴν τηρούμενον,
Τὸν δὲ τρέφοντα αὑτόν τὸ καὶ δεσπότην.
Τούτων εἰς σφιν εὐτυχέστερος,

Εἰπέ ᾿
οὐ ὁ στενός τε καὶ ζυγῷ τετριμμένος;
Εὔδη.1ον" ἀ.1.λὰ σοί γε τὸ πιάτος glor,
Κἂν 1] κωχὸν ts xal καχῶς συγχείμενον.
Ἢ καὶ τὸν ὄγχον ὑδεριῶντος αἰνέσεις.
Ἢ xal φρενοπι΄λὴξ ἰσχύειν cot φαίνεται.
Τὸ δὲ ἡδὺ πάγτων φάρμακον σωτήριον,
Οὗ καὶ τὸ πιχρὸν ἐξέωσε πο.1.λάκις.

Τὸ δὲ ἡδὺ πρὸς τὸ χεῖρον ὡς τὰ πο.1.1ὰ ἄγει
Δέον μὴ δέχεσθαι πᾶσαν οἴακος στροφὴν, '

"Enc ἂν ὅρμοις εὐδίοις προσορμίσῃ.

Τάφος, καὶ φθορὰ, xal χόνις, τὸ τῆς βιωτιχῆς

Ὁ εὐημερίας συμπέρασμα.

Χρὴ μήτε ἀγαθά τινα προστεθειχέναι τούτοις ἀν-
θρώποις οὖσιν, μήτε αὖ καχὰ ἀπεχθάνεσθαι αὐτοῖς,
ἀλλ᾽ ἐπάνω εἶναι ἀμφοῖν, τὰ μὲν πατοῦντα, τὰ δὲ
τοῖς δεομένοις παραπέμποντα.

Πλέχει ταῦτα δι' ἀλλήλων ὁ Θεὸς, ἐμοὶ δοχοῦν, ἵνα
υὴτε τὸ λυποῦν ἀθεράπευτον 3$, μὴτε τὸ εὐφραῖνον
ἀπαιδαγώγητον" xal ἵνα τὸ τούτοις ἄστατον xal

. ἀνώμαλον θεωρήσαντες, πρὸς αὐτὸν μόνον βλέξω-

μεν.

Αἰσχρὸν εὐλογεῖν μὲν ἡμᾶς ἐπὶ τοῖς χρηστοτέροις,
Sud ὃν Vw. tu qw out e aV Uxunmiveu

1.9

εἰδότας, ὅτι ὃν ἀγαπᾷ Κύριος, παιδεύει, μαστιγοῖ
δὲ πάντα υἱὸν, ὃν παραδέχεται.

Τάφος διαδέξεται τὸ τῆς δόξης τέλος.

Ὥσπερ ἀπειροχάλων τὸ λίαν ἐπαίρεσθαι ταῖς εὖ-
σπλαγχνίαις, οὕτως ἀνάνδρων τὸ χαταπτήσσειν tv
τοῖς πταΐσμασιν. Ὁξεῖα γὰρ ἕν ἀμφοτέροις ἡ μετα-
6011.

Καθάπερ ἴδιόν ἔστι τοῦ φωτὸς τὸ φωτίζειν, οὕτως
ἴδιον Θεοῦ τὸ ἐλεεῖν xal οἰχτείρειν τὰ οἰχεῖα ποιή-
ματα. ᾿Ελεήμων γὰρ καὶ οἰκτίρμων ὁ Κύριος,
κατὰ τὴν φωνὴν Δαδίδ. Μήτε οὖν ἀπογνῷς, μήτε

χαταφρονήσῃς.

SACRA PABRALLELA.
wpáyuac./* ἀλλὰ τότε xaX πλέον εὐχαριστεῖν δεῖ, A lestis conticere. luno vero tum ampliores quoque

1530

gratias agere debemus, illud exploratum babentes,
quod quzm Deus amat, hunc castigat, et flagellat
omnem filium quem recipit (Hebr. x1, 6).

S. Chrysost. — Glorise finem tumulus excepturus
est.

Josephi. — Quemadmodum ineptorum hominum
est rebus prieclare gestis gloriari, sic et ignavorum
est erratis consternari, Velox enim in utrisque
mutatio est.

S. Nili, — Quemadmodum lucis proprium est
splendorem afferre : sic etiam Dei, rebus a se
conditis misericordiam impertire. Nam misericors
et miserator est Dominus, ut David inquit (Psal. cx,
4). Quamobrem ita te compara, ut nec desperatione

B frangaris, nec ipsum contemnas.

Πάντων σου τῶν πραγμάτων χατευοδουμένων, ix-
δέχου μεταδολήν. Καὶ πάλιν ὑπὸ ἀπροσδοχήτων συμ-
φορῶν χυχλούμενος, φαντάζου τὰ χρηστὰ, χαὶ τὰ
κρείττονα.

Οὐ χρὴ δυσφορεῖν ἐπὶ τοῖς συμδαίνουσιν, ἀλλὰ
μᾶλλον ἐπιθυμεῖν ἐπὶ ταῖς πολλαῖς θλίψεσι, Διὰ τοῦτο
γὰρ, φησὶν, ἔθλιφψά σε καὶ ἐλιμαγχόνησά σε, ἵνα
Ψωμισθῇς τὸ μάννα τῆς γνώσεως, xal ἐπ᾽ ἐσχάτων
εὖ σε ποιήσω.

Ὁ τῶν ἀνθρώπων βίος ὁμοιούμενος πελάγει, χυμα-
τώσεις καὶ στροφὰς παντοίας προσδέχεται, χατά τε
εὐπραγίας xat χαχοπραγίας. Ἵδρυται γὰρ οὐδὲν τῶν
γηγενῶν, ἀλλὰ ὧδε χἀχεῖσε διαφέρεται, οἷα σχάφος
θαλαττεῦον ὑπ᾽ ἐναντίων πραγμάτων.

TITA. IB'. — Περὶ εὐθηνίας καὶ εὐπορίας" καὶ ὅτι
ἐν ταῖς eUxoplaic φι.ϊδὶ τὰ ἁμαρτήματα γίνε-
at.
« Ἔφαγεν Ἰαχὼό, καὶ ἐνεπλήσθη, xal ἀπελάχτι-
σεν ὃ ἢγαπημένος. » ͵
€ Φαγὼν καὶ ἐμπλησθεὶς, πρόσεχε σεαυτῷ, μὴ
ἐπιλάθῃ Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. »

« Μὴ φαγὼν, xa ἐμπλησθεὶς, xal οἰχίας χαλὰς
οἰκοδομήσας, xal χατοιχήσας ἐν αὐταῖς, xal τῶν
προδάτων σου, xal τῶν βοῶν σου πληθυνθέντων, àp-
Tuploo xal χρυσίου πληθυνθέντων cot, μὴ ὑψωθῇς
ἂν τῇ χαρδίᾳ σου. »

Cum res omnes tux ex sententia succedpnt, mu-
tationem exspecta. Àc rursus cum inopinatis cala-
mitatibus undique obsideris, meliora et leniora
cogita.

Ob adversos rerum eventus discruciari minime
convenit, verum in multis afflictionibus bono animo
esse. Ob eam enim esusam afflixi te, inquit, et
fame oppressi, ut sclentiz? manna ederes, ac benigno
tandem tibi facerem.

Vitse hominum maris instar fluctus innumeros,
variasque, tum in prosperis, tum in adversis re-
bus mutationes admittit, Neque enim terrenarum
rerum quidquam firmum et stabile est : verum

C hue atque illuc ceu navis ventis validis agitata,

fertur. ,
TIT. Xil. — De abundantia et fertilitate : et qued
eo tempore peccata patrari soleant.

Deut. xxxi, 15. — « Comedit Jacob, repletusque
est, et recalcitravit dilectus. » .

Deut. v1, 18. — « Cum comederis οἱ saturatus
fueris, attende tibi, ne obliviscaris Domini Dei
tui. »

Deut. vi, 13-14. — « Ne. cum comederis, et
saturatus fueris, et domos ædiſicaveris, et habita-
veris in eis, cumqué oves tu: et boves tui mulli-
plicati fuerint, et multiplicatum fuerit tibi aurum
ei argentum, extollaris in corde tuo. »

« Φαγὼν xal πιὼν πρόσεχε σεαυτῷ, μὴ πλανηθῇ p Prov. xxii, 1. “- « Cum comederis et biberis,

ἢ xapbia σον, μὴ ἁπατηθῇς ἐν χορτασίᾳ χοιλίας. »

€ Ἐμεγαλύνθησαν xai ἐπλούτησαν- ἐλιπάνθησαν,
pies aem xal παρέδησαν λόγους μου εἰς πονη-

V. »

« Τοῦτο ἀνόμημα Σοδόμων, ὅτι Ev ὑπερηφανίᾳ καὶ
πλησμονῇ ἄρτων, xal ἐν εὐθηνίᾳ οἴνου ἑσπατάλων
αὕτη xal αἱ θυγατέρες αὐτῆς, χαὶ χειρὸς πτωχοῦ, καὶ
πένητος οὖχ ἀντελαμδάνοντο, καὶ ἐποίησαν ἀνόμημα
ἐνώπιόν μον. »

« Πρόσεχε μὴ ἀποκλανηθῇς, καὶ ταπεινωθῇς ἐν
δ t δου. "

εὐθηνίαι τοῦ βίου ἀντὶ πειρατηρίων γίνονται
τοῖς πολλοῖς, n

aUtende tibi ipsi,ne dilatetur cor tuum. Ne seduca-
ris in alimonia ventris. »

507 Jerem. v, 28. — « Magnificati sunt, et di-
vites facti suut impinguali, et adipe obesi ; et præ-
varicati sunt sermones meos in malum. »

Ezech. xvi, 49, 50. — « Hac est iniquitas Sodo-
mz, quia in superbia, οἱ saturitate panum, et in
abundantia vini luxuriat:e sunt, hzc οἱ füliz ejus,
et manus pauperis et egeni non apprelienderunt, et
inique egerunt coram me. »

Eccli. xii, 8. — « Cave ne seducaris, atque hw-
milieris in letitia tva. »

. S. Basil. — Vite qxosqeriates Ves. V
plerisque conüngunm.

1531

S. JOANNIS DAMASCENI

1532

. Didymi contra Manichæos. — Selen. peccata ex ÀA Φθιλοῦσι τὰ ἁμαρτήματα ix πλήθουφ ὄχλων, χαὶ

laconditarum turbarum multitudine, et rerum ne-

. cessariarum abundantia nasci.

TIT. XII. — De insidiis, et iis qui prozimis
insidiantur,

Psal. vit, 15. — « Lacum aperuit, et. effodit
eum, et incidet in foveam quam fecit. »—

comprehensos est pes eorum, »

Psal. Lvi, 7. — « Foderunt anta. faciem meam
foveam, et inciderunt in eam. »
(— Psal. cx1, 10. — « Cadent in retiaculo suo pec-
eatores. » |

. Pros. xxvi, 97. — « Qui [cdit foveam, Incidet in -

εὐθηνίας τῶν ἀναγκαίων τίκτεσθαι,

TITA. II*.— IIepl ἐπιδουῆς, καὶ τῶν ἐπιδουλευόν-
των τοῖς πλησίον.

« Λάχχον ὥρυξεν, xal ἀνέσχαψεν αὐτὸν, καὶ ἐμπε-

. σεῖται εἰς βόθρον. »
Psal. ix, 16. — « In laqueo quem absconderunt, |

ς« Ἐν παγίδι ταύτῃ fi ἔχρυψαν, συνελήφθη ὁ ποῦς
αὐτῶν. »
« "Ὥρυξαν πρὸ προσώπου βου βόθρον, xo ἐνέπε-
σαν εἷς αὑτόν. »
« Πεσοῦνται ἐν ἀμφιδλήστρῳ αὐτῶν οἱ ἁμαρτω-
Jot. »
« Ὁ ὀρύσσων βόθρον «ip πλησίῳ, ἐμπεσεῖται εἰς

cam ; et qui volvit lapidem, revertetur ad eum. » B αὐτόν. Ὁ δὲ κυλίων λίθον, ἐφ᾽ ἑαυτὸν xv) ut. »

Prov. xxix, 5. — « Homo qui prz»parat coram
' amico suo rete, hoc involvit pedibus suis. »

eam ; et qui dissipat sepem, mordcbit eum coluber : :
qui aufert lapides, affligetur In eis. »

^A Eccli. xxvit, 49. — « Qui foveam fodit , incidet

In eam : et qui statuit laqueum, in illo capietur.

Et qui facit mala, in eis devolvetur, et nesciet unde

veniant ipsi. »

S. Nili. — Quare discipulus ? quare etiam insi-
diator, magistro suo insidias struens, et Judam -

illum eulatur, qui magistri sui proditor exstitit? »

« Ὃς παρασχευάζεται ἐπὶ πρόσωπον. τοῦ ἑαυτοῦ

E φῦλον δίχτυον, περιδάλλει τοῖς ἑαυτοῦ ποσίν. »
Eccle. x, 8. — « Qui fodit foveam, incidet in

« Ὁ ὀρύσσων βόθρον, tlc αὐτὸν ἐμπεσεῖται, καὶ

χαϑαιροῦντα φραγμὸν, δήξεται αὐτὸν ὄφις " ἑξαιρῶν
λίθους διαπονηθήσεται ἐν αὐτοῖς, » |

€ Ὃ ὀρύσσων βόθρον εἰς αὑτὸν ἐμπεσεῖται, xal ὁ
ἱστῶν παγίδα, ἐν αὐτῇ ἁλώσεται. Ὁ ποιῶν πονηρὰ,
εἰς αὐτὰ χυλισθήσεται, χαὶ οὐ μὴ ἐπιγνῷ πόθεν
ἥκει. »

Διὰ τί μαθητής ; διὰ τί χαὶ ἐπίδουλος, τῷ lo
διδασκάλῳ ἐπιδουλεύων, xal τὸν Ἰούδαν tæel vov μι-.

᾿μούμενος, τοῦ ἰδίου διδασχάλου προδότην γενόμε-

νον.

H TIT. XIV. — De inimicis, et et casu x ipsorum ; ; et quod C TTA. IA' .— Περὶ ἐχϑρῶν καὶ πτώσεως αὐτῶν" καὶ

de inimicorum calamitate minime sit gauden-
dum.

Prov. xxiv, 11. — « Si ceciderit inimicus tuus,

me gaudeas super eum ; neque in lapau ipsius glo-

riare : quia videbit Dominus, et non placebit illi,
εἰ avertet irám suam ab ipso. Ne leteris super illos
qui male agunt. »

Prov. xxv, 94. — « Si esurierit inimicus (aus,

iba illum ; si sitierit, pota eum. Hoc enim faciens,

carbones ignis colliges super caput illius, et Do-.

minus redet tibi. ».
Mich, vui, 8. — « Ne insultes mihi, inimica mes,
. (uia cecidi : resurgam enim. »

Abd. 1, 19. — « Ne Izterís super (ilios Juda in .

ob δεῖ χαίρειν ἐπὶ τῇ καχοκραγίᾳ τῶν
ἐχθρῶν. —

ε Ἐὰν πέσῃ ὁ ἐχθρός σου, μὴ ἐπιχαρῇς αὐτῷ, lv
δὲ τῷ ὑποσχελίσματι αὐτοῦ μὴ énalpov. Ὅτι ὄψεται
Κύριος, xal οὐκ. ἀρέσει αὐτῷ, χαὶ ἀποστρέψει τὸν
θυμὸν αὐτοῦ ἀπ᾽ αὐτοῦ, Μὴ ἐπίχαιρε ἐπὶ χαχο-

rotolc.

c Ἐὰν πεινᾷ ὁ ἐχθρός σου, ψώμιζε αὐτὸν, xal ἐὰν
διψᾷ, πότιζε αὐτόν. Τοῦτο γὰρ ποιῶν, ἄνθραχας πυ-
ρὸς σωρεύσεις ἐπὶ τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ, χαὶ Κύριος
ἀνταποδώσει σοι ἀγαθά. ». |

« Μὴ ἐπίχαιρέ μοι; ἡ ἐχθρά μου, ὅτι πέπτωχα᾽ xal
γὰρ ἀναστήσομαι.»

« Μὴ ἐπίχαιρε ἐπὶ τοῖς υἱοῖς Ἰούδα ἐν ἡμέρᾳ ἀπω-

die perditionis eorum; et.ne magna loquaris in die D λείας αὐτῶν, καὶ μὴ μεγαλοῤῥημονήσῃς ἐν ἡμέρᾳ

angustiæ.

Ezech. xxv, 6, 7. — « Hxc dicit Dominus : Pro
eo quod pláusisti manibus, et insonuisti pede tuo,
et insultasti ex animo tuo super terram lsrael :
ideirco ego extendam manum meam super te, et
,Aradam te in direptionem gentibus, et interficiam te
ex populis, οἱ perdam te perditione. »

Pro eo quod gavisi estis super sanetuariuín meum,
quia pollutum est, et super domum meam, quia

: profecti sunt in captivitatem : idcirco ego tradam -
vos ſiliis Kedem in haereditatem ; et ponent sar-

θλίψεως. »

€ Τάδε λέγει Κύριος" 'Av0 ὧν ἐπεχρότησας τῇ
χειρί σον, καὶ ἐπεψόφησας τῷ ποδί σου, καὶ ἐπέχας
ρας kx Ψυχῆς σου ἐπὶ τὴν γῆν τοῦ Ἰσραὴλ, διὰ τοῦτό
ἰδοὺ ἐγὼ ἐχτενῷ τὴν χεῖρά μου ἐπὶ σὲ, καὶ δώσω σε
εἰς διαρπαγὴν bv τοῖς ἔθνεσι, xal ἐξολοθρεύσω σε ix

| ᾿ *tüy λαῶν, xaX ἀπολέσω σε ἀπωλείᾳ. ,
508 lbid. 5-5. — « H»c dicit Dominus ΗΝ

« Τάδε λέγει Κύριος" ᾿Ανθ᾽ à ὧν ἐπεχάρητε ἐπὶ τὰ
ἅγιά μου, ὅτι ἐδεδηλώθη, xol ἐπὶ τὸν οἶχον Ἰούδα
ὅτι ἐπορεύθησαν ἐν αἰχμαλωσίᾳ" διὰ τοῦτο ἐγὼ &l-
δωμι ὑμᾶς τοῖς υἱοῖς Κέδεμ εἰς χληρονομίαν, καὶ
χκατασχηνώσουδιν ἐν σοὶ σὺν τῇ ἀπαρτίᾳ αὐτῶν, καὶ

cinas suas in Le, et ponent in te tentoria sua. psi — Vosoosu t eV τὰ σατνόγηχα, αὐτῶν, bru αὐτου.
comedent fructus tuos, et ipsi bibent pinguedinem. — ταὶ τὸς χαοποὺς euo, wd GN eem. Ore

4533

SACRA PARALLELA.

1534

τητά σου. Ka) δώσω τὴν πόλιν τοῦ "Apá εἰς νομὰς Α luam. Et dabo civitatem Amon in pascus esmelo-
καμήλων, xe τοὺς υἱοὺς Api εἰς νομέας προδά- — rum, et filios Amon ín pastores ovium. » |

«ων. P

᾿ Νουϑετεῖσθαι δεῖ τῇ τῶν πλησίων πληγῇ, xa διὰ

τῶν ἀλλοτρίων καχῶν τὰ οἰχεῖα εὖ τίθεσθαι.
Φύλασσε σαυτὸν, πτῶμα δ' ἄλλου μὴ yDa.

Μὴ γελάσῃς πτῶμα τοῦ πέλας. Διάδαινε δὲ ἄσφα-
λῆς, ὅση σοι δύναμις, ἀλλὰ χαὶ δίδου χεῖρα χαμαὶ.
κειμένῳ.

Χρηστοὺς, εἶναι χρὴ τοῖς προεμπεσοῦσι, xal τῷ
ἐλέῳ χτᾶσθαι τὸν ἔλεον.

Ἕν ταῖς ἀλλοτρίαις συμφοραῖς τὰ οἰχεῖα εὖ τίθε-

S. Creg. Nasians, — Ex aliorum plaga, atque ex
ipsorum calamitatibus documentum ad res nostras
recte componendas captare debemus.

Ejud, — Tibi ipsi cavesis, nec alterius casum
derideas.

. Ejusd. — Ne vicini casum | rideas. Verum tu qui-
dem, quam tutissime poteris, incede, ac illi qui
humi jacet, manum porrige.

Ejusd. — Benignos nos esse oportet in fllos qui

in calamitates prius inciderunt, ac per misericor-
diam misericordiam nobis eonciliare.

Ejusd. — In alienis calamitatibus rebus nostris

σθαι χρὴ, xai δανείζειν Θεῷ τὸν ἔλεον ἐλέους χρή- B prospicere, et Deo misericordiam fenerare debe-

ζοντας, xai μὴ xacagpovely τῶν ἀνθρώπων, ἀνθρώ-
ποὺς ὄντας. —

Ὅταν ἴδῃς τὸν ἐχθρὸν ἐμπεσόντα εἰς τὰς χεῖρας
τὰς σὰς, μὴ νόμιζε τιμωρίας, ἀλλὰ σωτηρίας ἐχεῖ»
γον εἶναι τὸν καιρόν. Διὰ τοῦτο τότε μάλιστα φείδε-
σθαι δεῖ τῶν ἐχθρῶν, ὅταν αὐτῶν γενώμεθα κύριοι.
Πολλοὶ βασιλεῖς ἐπὶ τὴν ἀρχὴν ἐλθόντες, τοὺς πάλαι

λελυπηκχότας λαθόντες, ἄξιον αὐτῶν εἶναι ἐνόμισαν
δίχην μὴ ἀπαιτῆσαι τῶν πεπλημμελημένων, καὶ
«ἧς ἐξουσίας ἡ περιουσία καταλλαγῆς ὑπόθεσις γέ»
^ Yovev.

Οὐδὲν ἀσφαλέστερον τοῦ φείδεσθαι τῶν ἐχθρῶν"
οὐδὲν σφαλερώτερον τοῦ βούλεσθαι διεχδικεῖν ἑαντὸν
καὶ ἀμύνεσθαι. B

Πολλῷ μεῖζον xat κερδαλεώτερον τὸ φείσασθαι τοῦ
διαφθεῖραι. Ὁ μὲν γὰρ διαφθείρας τὸν ἐχθρὸν, χαὶ -
κἀταγνώσεται πολλάχις ἑαυτοῦ, xoi πονηρὸν ἕξει
συνειδὸς, καθ᾽ ἐχάστην ἡμέραν xal ὥραν ὑπὸ ἧς
ἁμαρτίας ἐχείνης διωχόμενος. Ὁ δὲ φεισάμενος, μι-
xpdv χαρτερήσας χρόνον, γάννυται μετὰ ταῦτα xol
τρυφᾷ, χρηστὰς καὶ ἀμείνους χτησάμενος ἐλπίδας,
καὶ τὰς ἀμοιδὰς τῆς ἀνεξιχαχίας παρὰ τοῦ Θεοῦ
προσδοχᾷ. Καὶ εἴ ποτε παραπέσῃ τινὶ δεινῷ, μετὰ

φολλῆς παῤῥησίας ἀπαιτήσει, τὸν Θεὸν τὴν ἀντίδο-
σιν.

Περιφανὴς xol ἀξιοζήλωτος. ἀγαθότης ἐστὶν, δη- .

λαδὴ τὸ ὀρέγειν Deov τοῖς μισοῦσιν ἡμᾶς αἱρουμένοις,

mus cum ipsi misericordia opus habeamus; nec
hornines aspernari, quando ipsi bomines sumus.

8. Chrysost. —— Cum hostem tuum in tuas inci-
disse manus videris, ne tempus ietud esse ultionis,
sed salutis existima. Quocirca tum presertim
hosubus parcendum est, cum eos in potestatem
nostram redactos babemus. Multi principes, eum
arrepto imperio, eos a quibus καὶ fuerant , eepis-
sent, equum honestumque esse censuerunt acceptas
injurias minime vindicare. Atque ex potestatis
amplitudine factum est αἱ cum eis in gratiam re-
dierint.

Ejusd. — Nihil est tutius quam inimieis igno-

[^ scere ; nibil periculosius quam seipsam ulcisci.

Ejusd. — Longe majus est ac frueiuosius par-
cere quam obtruncare. Qui enin inimicum e me-
.dio sustulerit, bic se quoque frequenter accusabit,
et malesibi conscius crit, singulisque diebus et
horis peccato hoc crueiari se sentiet. Qui autem.
ignoverit, übi patientiam aliquantisper praestiterit,
in summa postmodum animi letitia et voluptate
versabitur, et meliori spe nitetur, ezspeeíans a
- Deo patientis 3025 praemium, Ac slquando in cala-
mitatem aliquam inciderit, cum ingenti aduela par
— sibi referri a Deo postulabit.

S. Cyrill, — Preclara atque smulatione digna -
bonitas est, misericordiam iis qui nos odio babere

xe τὴν χεῖρα φέρειν ἐπίχουρον' βούλεσθαι δὲ xal p) volunt prestare, manumque inaozilium ferre ; quin-

σώζειν αὐτοὺς, οὐχ ἐμδαίνοντας μᾶλλον, xal olov
χειμένοις. ἐποχουμένους, χαὶ τῆς ἐνούσης αὐτοῖς
ἀθλιότητος χκαταμειδιῶντας ἀφιλοιχτιρμόνως, δρῶν-
τας δὲ μᾶλλον ἐχεῖνα, τὰ δι᾽ ὧν ἕξω γένοιντο παγίδος,
ποιουμένους δὲ χαὶ λιτὰς ὑπὲρ αὐτῶν πρὸς τὸν τῶν
ὅλων ἐξουσιάζοντα.

T& συμφορὰς ἐλεεῖν, οὗ μισεῖν προσῆκεν,

᾿ - χρὴ ἐπὶ παντὶ πτώματι καὶ πάσῃ ἁμαρτίᾳ ἂν-
θρώπου ἐπαίρεσθαι, οὐδὲ ἐπιχαίρειν ποτὲ τῷ ὑπὸ-

σχετλιασθέντι, χἀνεὶ δοχῇ ὁ τοιοῦτος ἐχθρὸς vic
| sva μᾶλλον δὲ συμπάσχειν ναὶ συναλγεῖν, καὶ εὖ- ὁ

. adhibere.

etiam eorum saluti studere, nee tam jacentibus.
insultare, et miseriam in qua versantur immiseri-
corditer irridere, quam ea facere et moliri, quibus

. e laqueo eximi possint. Ác prseterea supplices ad -

eum pro illis qui rebus omnibus dominatur, preces

S. Nili, — Calamitatum misereri convenit, non
eas odisse. .

Minime squum est ad omnem hominis lapsum |
6t peccatum sese insolenter efferre, et ei qni mise-
riis dejectus jacet, insultare, quamvis aliequi era -
delissimus hostis esse videatur; verum iealus wa-

. χὴν Óxkp αὐτοῦ πρὸς τὸν Θεὸν ποιεῖσθαι, δεδιότα,

| | Uus viter dolere, wo oa. τὸ τὸ σεται NARASt.,.
καὶ πεφρρικότα, καὶ διαλογιζόμεγον, μῆπητς ὁ gei i js

meteque τῷ vexore s, vetet wot τενλτο SR

1535

S. JOANNIS DAMASCENI

1536

posse ut ille qui dejectus subactusque S9 est, A ὑποσχελισθεὶς, τροπαιοφόρος ἀναδειχϑῇ, ὁ δὲ γο-

victor tandem evadat, is. vero qui stare videtur,
preter exspectationem suam gravissime corruat,
et in ejusmodi lapsu intereat. Quamobrem inimicis
omnino nos parcere oportet, cum in nostram po-
testatem venere.

Si quempiam raro ἃ virtutis currieulo deflectere,
et in diaboli fraudem contingat labi, cave de ipso
tibi calculum sumas, eumque condemnes. Quin
time potius ne tu quoque simul cadas.

Aliorum lztari calamitate, etsi quandoque ju-
$tum est, tamen ab humanitate alienum.

TIT. XV. — De beneficentia, et oblatione ex ini-
quis opibus facta.

ἢ Paral. xx1, 32, 95. — « Disit David Orne:
Da mibi locum ares, et sdifleabo in ea altare
Domino : pro pecunia digna da eam mihi, et ces-
sabit plaga a populo. Et dixit Orna ad David :
Accipe tibi, et faciat dominus meus rex quod
bonum est in conspectu suo. Et dixit rex : Ne-
quaquam, emam argento quapti valuerit :. quia
non sumam tua Domino, ut offeram holocaustum
gratis Domino Deo. Et dedit David Orne pro
loco isto siclos auri, ponderis justissimi, sexcen-
405.»

Eccli. xxxiv, 91, 24, 98. — « fmmolantis ex
iniguo hostia contempta est, nec beneplacita sunt
munera iniquorum. Qui offert sacrificium ex sub-
stantia pauperum, quasi qui victimat fllium in

plcac ἴστασθαι, ἑξαίσιον ὕστερον πτῶμα καταῤῥαγῇ
παρὰ τὴν προσδοχίαν, χαὶ ἐναποθάνῃ τῷ πτώματι.
Διὰ τοῦτο τότε μάλιστα δεῖ φείδεσθαι τῶν ἐχθρῶν,
ὅταν αὑτῶν γενώμεθα χύριοι.

Κἂν πού τινα σπανίως συμδῇ ἀποχλῖναι τῆς ἀρε-
«ἧς, xal τῷ διαδόλῳ παραπεσεῖν, μὴ θέλε τοῦτον
διχάζειν, χαὶ χαταχρίνειν. Φοδοῦ δὲ μᾶλλον, μὴ xal
συμπτωματισθῇς.

Χαίοειν ἐπὶ ταῖς τῶν ἐχθρῶν ἀτυχίαις, εἰ xaX δί-
χαιόν ποτε, ἀλλ᾽ οὐχ ἀνθρώπινον.

TITA. IE'. — Περὶ εὐεργεσίας, ἣ προσφορᾶς ἐξ ἀδί-
ΚΩΥ' γιγομέγης.

€ Ἐΐπεν Δαδὶδ τῷ Ὁριᾷ: Δός μοι τόπον τῆς: ὅλω
καὶ οἰχοδομήσω ἐν αὐτῇ θυσιαστήριον τῷ Κυρίῳ.
ἀργυρίου δός μοι αὐτὸν, χαὶ παύσεται ἡ πληγὴ Ex τοῦ
λαοῦ. Καὶ εἶπεν Ὀρνᾶ πρὸς Δαδίδ' Λάδε σεαντῷ, καὶ
ποιησάτω ὁ χύριός μου ὁ βασιλεὺς τὸ ἀγαθὸν ἐνώπιον
αὐτοῦ. Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεύς * Οὐχί" ἀλλ᾽ ἢ ἀγοράσω
ἀργυρίου ἀξίου, ὅτεοὗ μὴ λάδω τὰ σὰ τῷ Κυρίῳ
ἀνενεγχεῖν ὁλοχαύτωσιν δωρεὰν Κυρίῳ τῷ Θεῷ. Καὶ
ἔδωχε Δαδὶδ τῷ Ὀρνᾷ περὶ τόπου αὐτοῦ σέχλους.
χρυσίου ὀλχῆς ἑξαχοσίους. »

« θυσιάζοντος ἐξἀδίχων θυσία μεμωκημένη, καὶ
οὐχ εἰς εὐδοχίαν δωρήματα ἀνόμων. Θύων υἱὸν
ἕναντι πατρὸς αὐτοῦ, οὕτως ὁ προσάγων θυσίαν ix
χρημάτων πενήτων. Εἷς οἰχοδομῶν, καὶ εἷς καθαι-

conspectu patris sui. Unus cediflcans, et unus de- (; ρῶν" τίς ὠφέλεια πλέων ἢ κόπος ; εἷς εὐχόμενος, xal

struens ; quid prodest illis nisi labor ? Unus orans,
et unus maledicens; cujusnam vocem audiet Do-
minus? »

S. Chrysost. — Qui res alterius usurpat, ea8-.
que alteri tribuit, non modo misericordie munere
non fungitur, sed et gravissimo scelere se astrin-
git. Nam si ex iis que preter jus collegisti, mise.
reris, te polius eorum misereat, quibus infers in-
juriam. Etenim is demum pius habendus est, non

εἷς καταρώμενος" (vog φωνῆς εἰσαχούσεται ὁ Δεσπό-
τῆς;

Ὁ τὰ ἑτέρου λαμδάνων, xal ἑτέρῳ διδοὺς οὐχ :
λέησεν, ἀλλὰ καὶ ἠδίκησεν ἀδιχίαν. νὴν ἐσχάτην. Et
μὲν γὰρ ἐλεεῖς ἐξ ὧν ἀδικεῖς, ἐλέησον o0; ἀδιχεῖς.
Εὐσεδὴς γὰρ bxslvoc, οὐχ ὃ πολλοὺς ἐλεῶν, ἀλλ᾽ ὁ
μηδὲν ἀδιχῶν. Ἔτι [f. εἴ τι] δὲ καὶ πάλιν ἐλεεῖν βούλῃ,
ἐλέησον ἀπὸ σῶν καρπῶν διχαιοσύνης.

qui multorum miserestur, sed qui neminem injuria afliciat. Quod si misericordiam impertire vis,

de justitise fructibus id facito.

Sl pauperibus seminas, qua (ua sunt semines.
Aliena siquidem acerbiora zizaniig sunt. Nam
agrum colis quem metere non possis.

TIT. XVI. — De redemptoribus, et procuratoribus,
qui se in alienas lites injiciunt.

Prov, xxvi, 11. — « Sicut qui apprehendit
caudam canis, sic. qui praeest liti alienz. »

Isa. xxxvii, ^7. — «Consilium | improborum
iniqua vult : delere bumiles sermonibus injustis,
et dissipare sermones paüperum in judicio, » .

Eccli. xxix, 26. — « Qui conatur multa agere,
incidet in judicium. »

Eccli. χι, 9. — « De negotio quod tibi necessa-
rium non est, ne certeris. »

TIT. XVII. — De probis episcopis, et mandata Dei
servantibus,

Levit. xx1, 17, 25, 14.—« Omnis liomo in quo fue-

rit macula, non accedet ut offerat. Homo cecus, vel

D TITA. 1G". — Περὶ
ἀλλοτρίας

Εἰ σπείρεις πτωχοῖς, τὰ σεαυτοῦ σπεῖρον. Τὰ γὰρ
ἀλλότρια ζιζανίων πιχρότερα᾽ γεωργεῖς γὰρ ἀγρὸν,
ὃν θερίσαι οὐ δύνασαι.

ἐργολαδῶν, καὶ ἐντολέων,
ἑκας ἑαυτοὺς ἐμδαλλόντων eic

ε Ὥσπερ ὁ χρατῶν x£pxou χυνὸς, οὕτως 5 προεστὼς,
ἀλλοτρίας χρίσεως.»

« Βουλὴ τῶν πονηρῶν ἄνομα βούλεται, καταςθεῖ-
pax ταπεινοὺς ἐν λόγοις ἀδίχοις, καὶ διασχεδάσαι λό-
τοὺς πενήτων ἐν χρίσει. »

Ὁ διώχων ἐργολάδειαν, ἐμπεσεῖται εἰς xplaw. »

« Περὶ πράγματος οὗ οὐχ ἔστι σοι χρεία, μὴ ἐρέ-
θιζε. »
TITA. 1Ζ΄.--- Περὶ ἐπισχόκων χρηστῶν, » καὶ φυλατ-
τόντων τὰς ἐγντοιλὰς toU
vs Sousa, ὦ ὃν Ὦ vigne ἐν αὐτῷ. οὗ πρὸ»
ἔλλύσιται τουνᾳῖοον. * A pens Seq. Soma

1531

SACRA PARALLELA.

1538

ἣ χολοδόριν, f| ἀπότμητο;, fj ᾧ ἂν ἧ σύντριμμα A claudus, vel naso. mutilato, vel auribus amputa-

χειρὸς ij ποδὸς, ἣ χυρτὸς, ἣ ἔφηλος τοὺς ὀφθαλμοὺς,
$j «1034, ἢ ᾧ ἂν fj ἐν αὑτῷ ψώρα ἀγρία, f) λειχὴν,
$ μονόρχις, οὐ προσεγγιεῖ τοῦ προσενεγχεῖν θυσίας
Κυρίῳ, ὅτι μῶμος ἐν αὐτῷ. ᾿Απὸ τῶν δώρων τῶν
ἁγίων φάγεται, πλὴν πρὸς τὸ χαταπέτασμα οὗ προσ-
ελεύσεται, καὶ πρὸς τὸ θυσιαστήριόν μου οὐχ ἐγγί-

ζει, Γυναῖχα πόρνην καὶ βεδηλωμένην οὐ λήψονται,
δτι ἅγιοι εἰσίν. »

« Οἱ ἱερεῖς aou ἐνδύσονται διχαιοσύνην, καὶ ol
ὅσιοί σον ἀγαλλιάσει ἀγαλλιάσονται. »

ε Γνωστῶς ἐπιγνώσῃ ψυχὰς ποιμνίου σου, xal ἔπ ἡ

ατήσεις χαρδίαν σον σαῖς ἀγέλαις, »

« Ποιμαίνετε τὰ πρόδατα τῆς σφαγῆς, ἃ ol κτη-
σάμενοι χατέσφαζον, xal οὐ μετεμελοῦντο, xal οἱ
«ωλοῦντες αὐτὰ ἔλεγον * Εὐλογητὸς Κύριος, xal πε-
πλουτήχαμεν, xal οἱ ποιμένες αὑτῶν οὐκ ἔπασχον
οὐδὲν ἐπ᾽ αὑτοῖς.

«Yü ἀνθρώπου, σχοπὸν δέδωχά σε τῷ οἴχῳ 'Ic-
pal, χαὶ ἀχοῦσαι ἐκ τοῦ στόματός μου λόγον, καὶ
διαστεῖλαι αὐτοῖς παρ᾽ ἐμοῦ. "Ev τῷ λέγειν με τῷ
ἀνόμῳ, ἀποστρέψαι ἀπὸ τῶν ὁδῶν αὐτοῦ τοῦ ζῇν αὐ-
«όν' ἐὰν ὁ ἄνομος ἐχεῖνος τῇ ἀδιχίᾳ αὐτοῦ ἀποθάνη-
«αι, τὸ αἷμα αὐτοῦ Ex τῆς χειρός σον ἐχζητήσω. Καὶ
σὺ ἐὰν διαστείλῃ τῷ ἀνόμῳ, χαὶ μὴ ἀποστρέψῃ ἀπὸ
«ἧς ἀνομίας αὐτοῦ, ἐν τῇ ἀδιχίᾳ αὐτοῦ ἀποθανεῖ-
«αι, καὶ σὺ τὴν ψυχήν σου ῥύσῃ. Καὶ ἐν τῷ ἀποστρέ-

φειν δίχαιον, καὶ κοιῆσει παράπτωμα, ἐν ταῖς ἁμαρ- C

tat; αὐτοῦ ἀποθανεῖται, διότι οὐ μὴ μνησθῶσιν αἱ
διχαιοσύναι αὐτοῦ, χαὶ τὸ αἷμα ix νῆς χειρός σου ἐχ-
ζητήσω. Ἐὰν δὲ διαστείλῃ τῷ δικαίῳ τοῦ μὴ &pgap-
τάγνειν͵, σὺ τὴν σεαυτοῦ ψυχὴν ῥύσῃ. »

€ Οἶνον οὐ μὴ πίωσι πᾶς ἱερεὺς ἐν τῷ εἰσπορεύε-
σθαι αὐτὸν εἰς τὴν αὐλὴν ἐσωτέραν. Ἐχ πάντων τῶν
ἀπαρχῶν ὑμῶν τοῖς ἱερεῦσιν ἕσται. »

«Οἱ φυλάξαντες ὁσίως τὰ ὅσια, ὁσιωθήσονται, καὶ
οἱ διδαχθέντες αὐτὰ, εὑρήσουσιν ἀπολογίαν. »

« Μὴ ζήτει παρὰ χυρίου χηδεμονίαν, μηδὲ παρὰ
- βαδιλέως καθέδραν δόξης. Ἐν ὅλῃ Ψυχῇ σον εὐλα-
δοῦ τὸν Κύριον, xal τοὺς ἱερεῖς αὐτοῦ θαύμαζε. Ἐν
ὅλῃ δυνάμει σου δόξαζε τὸν ποιήσαντά σε, xal τοὺς
λειτουργοὺς αὐτοῦ μὴ ἐγχαταλίπῃς. Φούοῦ τὸν Κύ-
ριον, καὶ δόξασον ἱερέα, χαὶ δὸς τὴν μερίδα αὐτῶν,
καθὼς ἐνετείλατό σοι. »

« ᾿Ἰγούμενόνσε χατέστησαν ; μὴ ἑπαίρον. Γίνου ἕν ᾿

αὑτοῖς ὡς εἷς ἐξ αὐτῶν. Φρόντισον αὐτῶν, καὶ οὖ-
τως χάθισον, καὶ πᾶσαν τὴν χρείδν σου ποιήσας
ἀνάπεσον, ἵνα εὐφρανθῇς δι' αὐτοὺς, καὶ εὐδοχίας
χάριν λάδῃς τὸν στέφανον.»

« Ἐλθὼν ὁ Ἰησοῦς εἰς τὰ μέρη Καισαρείας τῆς.

Φιλίππον, » καὶ τὰ λοιπά.

ε Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Πέτρῳ' Σίμων Ἰωνᾶ, ἀγα-
πᾷ; με; »
. € Ἐγένετο φιλονείχεια ἐν τοῖς μαθηταῖς, εἰς αὖ-
τῶν δοχεῖ εἶναι μείζων. Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς"
Οἱ βασιλεῖς τῶν ἐθνῶν καταχυριεύονσιν αὐτῶν, χαὶ

tis, vel cuicunque S10 fuerit contritio manus
aut pedis, vel gibbosus, vel ephelus oculis, vel
maculosus ; vel bomo in quo fuerit scabies agre-
stis, vel impetigo, vel unius testiculi, non appro-
pinquabit ad offerendum sacrificia Domino, quía
macula est in eo. Ex donis sanctis comedet : ve-
rumtamen ad velum non accedet, et ad altare non
appropinquabit, Mulierem meretricem et profanam
non accipient, quoniam sancti sunt. »

Psal. cxxx1, 9. — « Sacerdotes tui. induantur
justitiam, et sancti tui exsultatione exsultabunt. »

Prov. xxvu, 95. — « Seite cognosces animas
pecoris tui, et pones cor tuum super greges
(uos. »

B zeh. XI, ἃ. — « Pascite oves occisionis, quas

qui possederunt, interficiebant, et non agebaut
poenitentiam; et qui vendebant eas, dicebant :
Benedictus Dominus, et divites facti sumus, et
pastores earum nihil patiebantur super eis. »

Esech. 11, 17-91. — « Fili hominis, speculato-
rem dedi te domui Israel, et ut sudiías ex ore
meo verbum, οἱ prsscipias eis ex me. Si dicente
me ad iniquum, ut avertatur a viis suis, ut vivat ;
si iniquus ille in iniquitate sua mortuus fuerit,
sanguinem ejus de manu tua requiram. Sin tu
preceperis iniquo, nec conversus fuerit ex iniqui-
fate sua, in injustitia sua morietur, et tu animam
tuam liberabis. Et cum averterit se justus, et fe-
cerit delictum, In peccatis suis morietur, eo quod
non erunt in memoria justitiss illius; et sangui-
nem ejus de manu tua requiram. Si autem prs-
ceperis justo ut non peccet, tu animam tuam
liberabis. »

Esech. τὰν, 41, 30. — « Vinum non bibet omnis
sacerdos, quando ingredietur in atrium interius.
Ex omnibus primitiis vestris, sacerdotibus erit. »

Sap. v1, 14. — « Qui justa custodierint, san-
etificabuntur ; et qui didicerint ista, invenient
quid respondeant. »

Eccli. vu, ἃ, δὶ. — « Noli querere ab bomine
ducatum, neque s rege cathedram bonoris. ín
tota anima tua quiere Dominum, et sacerdotes il-
lius suscipe. In omnl virtute tua. glorifica illum

D qui fecit te, et ministros ejus nederelinquas. Time

Dominum, et honora sacerdotem, οἱ da illis per-
tem suam sicut mandavit tibi. »

Eecli. xxxn, 1-5. — « Rectorem te posuerunt ?
noli extolli : esto in illis sicut unus ex ipsis. Cu-
ram illorum habe, et sic conside, et omni cura tua
explicita recumbe, ut lzteris propter illos, et be-
nevolentiz gratiam accipias coronam. »

Matth. xvi, 15. — « Venit Jesus in partes Ce-
sarese Philippi, » et quie sequuntur.

Jean. xxr, 16. — « Dixit Jesus Petro : Simona
Jonas, diligis me plus his? » etc. |

Luc. xxu , 94 seqq. — « Facta est contentio in-
ter discipulos, quis eorum videretur etas male.
lesus 3:4€00 τὰ eM Ἄνα ον AossNSxSNSt.

S. JOANNIS DAMASCENI

1510

eerum, et eni potestatem habent super eos, hene- À ol ἐξουσιάζογτες αὐτῶν εὐεργέται καλοῦνται. Ὑμεῖς

fici vocantur. Vos autem: non sic ::sed qui major
.est im vobis, flat aient minor; et qui præcossor
esi, sicut. ministrator. Nam quis major est, qui
recumbit, an qui ministra. ἢ nonne 511 qui re-
cumbit ? Ego autem in medio vestrum sum , sicut
: qui ministrat. »
Luc. xu , 51-42. — « Beati ver illi quos, cum
— venerit Dominus, invenerit vigilantes. Amen dico
: vobis, quod precinget se, et faciet illos discum-
bere, et transiens ministrabit illis. Dixit autem
Dominus : Quis, patas, est fidelis dispensator et
. prudens, quem constituet dominus super familiam
Suam, ut det illis in tempore tritici mensuram?
Beatus ille servus quem, cum venerit dominus,
eum invenerit sic facientem. Vere dico vobis,
quoniam super - omnia. que possidet constituet
eum. »

Act. xx, 96-53. —« Contestor τοῦ hodierna die;
quia mundus sum ἃ sanguine omnium vestrum.
Non enim subterfugi, quominus annnntiarem
wobis omne consilium Del. Attendite ergo vobis, -
et universo gregi, in quo vos Spiritus sanetus po-
suit episcopos regere Ecclesiam Dei, quam acqui-
sivit sanguine suo. Nunc commendo vos, fratres,
— Deo, et verbo grati ipsius, qui potens est. zedifl-
care, et dare hereditatem in sencticatis. »

d Thessol.. i , 4-6. — « lta loquimur, non quasi

δὲ οὐχ οὕτως" ἀλλὰ ὃ μείζων ἂν ὄμῖν γενέσθω ὡς 6

γεώτερος, χαὶ ὁ ἡγούμενος ὡς ὃ διακονῶν. Τίς γὰρ

μείζων, ὁ. ἀνακείμενος, fj ὁ διακονῶν: οὐχὶ ὁ ἀνα»
κείμενος : "Ev δέ εἰμι iv péou ὑμῶν ὡς. ὁ διαχο-
νῶν. ᾽.

e Μακάριοι οἱ δοῦλοι ἐκεῖνοι, οὃς ἐλθὼν ὁ χύριος
εὑρήσει γρηγοροῦντας, ᾿Αμὴν λέγῳ ὅμῖν, ὅτι πε-
ριζώσεται, xal ἀναχλινεῖ αὐτοὺς, xal παρελθὼν δια-

φᾳονήσει αὐτοῖς, Εἶπε δὲ Κύριας" Τίς ἄρα ἐστὶν ὃ

πιστὸς οἰκονόμος χαὶ φρόνιμος, Óv καταστήσει &
κύριος ἐπὶ τῆς θεραπείας αὐτοῦ τοῦ δοῦναι bv καιρῷ
τὸ σιτομέτριον; Μαχάριος 6 δοῦλος ἐχεῖνος ὃν ἐλθὼν
ὁ χύριος, αὐτὸν εὑρήσει ποιοῦντα οὕτως. ᾿Αληθῶς

Β λέγω. ὑμῖν, ὅτι ἐπὶ πᾶδι τοῖς, ὑπάρχουσιν αὐτοῦ x χα»

ταστήσει αὐτόν. »

« Διαμαρτύρομαι ὁμῖν ἐν I σήμερον ἡρέρᾳ, ὅτι
καθαρός εἰμι ἀπὸ τοῦ αἵματος πάντων ὑμῶν. O0 γὰρ

-δπεστειλάμην τοῦ μὴ ἀναγγεῖλαι ὑμῖν πᾶσαν «hy

βουλὴν ,τοῦ Θεοῦ. Προσέχετε οὖν ἑαυτοῖς, χαὶ παντὶ
τῷ ποιμνίῳ, ἐν ᾧ ὑμᾶς τὸ Tiveüpa «b ἅγιον ἔθετο.

ἐπισχόπους ποιμαίνειν τὴν Ἐχχλησίαν : τοῦ Θεοῦ, ἣν
φεριεποιήσατο διὰ τοῦ ἰδίου αἵματος. Καὶ τανῦν πα-

ρατίϑημι ὑμᾶς, ἀδελφοὶ, t Θεῷ, xal τῷ λόγῳ τῆς

«o χάριτος αὐτοῦ, τῷ δυναμένῳ χαὶ δοῦναι oplv χληρο-.

νομίαν ἕν τοῖς ἡγιασμένοις. »
€ Οὕτως λαλοῦμεν, οὖχ ὡς ἀνθρώποις ἀρέσκοντες,

hominibus placentes, sed Deo, qui probat corda C * τῷ Θεῷ τῷ δοχιμάζοντι τὰς καρδίας ἡμῶν.

nostra, Neque enim aliquando fuimus in sermone
adulationis, sicut scitis, neque in occasione ava-
rii (Deus testis est), nec quarentes ab bomini-

bus gloriam, neque ἃ vobis, neque ab aliis; cum.

possemus vobis oneri esse, tanquam Christi apo-
stoli : sed facti sumus in medio vestri, tanquam
si nutrix foveat filiog suos. »

1 Tim. wi, ἃ seqq. —« Si quis episcopatum
desiderat, bonum opus desiderat. Oportet ergo
episcepum irreprehensibilem esse, unius uxoris
virum, sobrium, ornatum, hospitalem, doctorem,
non vinolentuni, non percussorem, sed magis mo-
destum, non cupidum, sus domui bene prseposi-

tum, filios habentem subditos in multa subje- D

ctione cum omni castitate. Si quis autem domui
sus preesse nequit, quomodo Ecclesie Dei dili-
— gentiam habebit? Non neophytum, ne in super-
biam elatus, in judicium incidat diaboli. Oportet
autem et illum testimonium habere bonum ab iis
qui foris sunt, ne in opprobrium incidat, ei in
laqueum diaboli. » |

[ Tim. v, 22. — « Manus cito nemini imposue-
gis, neque communicaveris peccatis alienis. Teip-
sum castum custodi. »

gu. 1, 1. — « Oportet episcopum sine crimine

esse, sicut Christi apostolum et dispensstorem,
non superbum, non iracundum, non vinolentum,

Οὔτε γάρ ποτε kv λόγῳ χολαχείας ἐγενήθημεν, xa-
- θὼς οἴδατε, οὔτε ἐν προφάσει πλεονεξίας, Θεὸς μάρ- —
ruc, οὔτε ζητοῦντες ἐξ ἀνθρώπων δόξαν, οὔτε ἀφ᾽
ὑμῶν, οὔτε ἀπὰ ἄλλων, δυνάμενοι ἐν βάρει εἶναι, ὡς
Χριστοῦ ἀπόστολοι " ἀλλ᾽ ἐγενήθημεν ἐν μέσῳ ὑμῶν
ὡς ἐὰν τροφὸς θάλπῃ τὰ ἑαυτῆς τέχνα. )

« Ef τις ἐπισχοπῆς ὀρέγεται, καλοῦ ἔργου ἐπιθυ-
pst. Δεῖ οὖν τὸν ἐπίσχοπον ἀνεπίληπτον εἶναι, μιᾶς.
γυναικὸς ἄνδρα, νηφάλιον, χόσμιον, φιλόξενον, δι-
δαχτιχὸν, ph πάροινον, μὴ πλήχτην, ἀλλ᾽ ὑπιειχῇ
μᾶλλον, ἀφιλάργυρον, τοῦ ἰδίου οἴχου καλῶς προῖστά-
μένον, τέχνα ἔχοντα ἐν ὑποταγῇ πολλῇ μετὰ πάσης
σεμνότητος. Ri δέ τις τοῦ ἰδίον olxou προστῆναι οὐχ
οἶδεν, «ὥς Ἐχκχλησίας Θεοῦ ἐπιμελήσεται ; Οὐ
νεόφντον, ἵνα μὴ τυφωθεὶς, εἰς χρίμα ἐμπέσῃ τοῦ
διαδόλον. Δεῖ δὲ καὶ μαρτυρίαν καλὴν ἔχειν αὐτὸν
ἀπὸ τῶν ἔξωθεν, ἵνα μὴ elc ὀνειδισμὸν ἐμπέσῃ καὶ
παγίδα τοῦ διαδόλου. ».

« Χεῖρας ταχέως μηδενὶ ἐπιτίθει, μηδὲ χοινώνει
ἁμαρτίαις ἀλλοτρίαις. Ἑαυτὸν ἁγνὸν τήρει. »

« Δεῖ τὸν ἐπίσχοπον ἀνέγχλητον εἶναι, ὡς Χριστοῦ

ἀπόστολον χαὶ οἰχονόμον * μὴ αὐθάδη, μὴ ὀργίλον,

νὴ ipu, uh Rete, v aries i, A324

1541

SACRA PARALLELA.

1513

φιλόξενον, φιλάγαθον, πώφρονα, δίκαιον, ὅσιον, A non. percussorem, non turpis lueri eupidum, ed

ἐγχρατῆ. »

« Μηδείς σου περιφρονείτω τῆς νεότητος, Ὑπο-
μίμνησκχε αὐτοὺς ἀρχαῖς xaX ἐξονσίαις ὑποτάττεσθαι,
πειθαρχεῖν, πρὸς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ἑτοίμους εἶναι. »

« Ἐπισχοποῦντες, μὴ ἀναγχαστῶς, ἀλλ᾽ ἐχουσίως,

μηδὲ αἰἱσχροκερδῶς, ἀλλὰ προθύμως κατὰ Θεόν"

μηδὲ ὡς καταχυριεύοντες τῶν χλήρων, ἀλλὰ τύπος
γινόμενοι τοῦ ποιμνίου. »
Τὸν προεστῶτα μὴ ἑἐπαιρέτω τὸ ἀξίωμα, ἵνα μὴ

ἐχπέσῃ τοῦ μαχαρισμοῦ τῆς ταπεινοφροσύνης, fj

xai αὐτὸς τυριλωθεὶς sic κρίμα ἐμπέσῃ τοῦ δια-

δόλου. ᾿Αλλ’ ἐχεῖνο πεπείσθω, Utt ἡ τῶν πλειόνων

- ἐπιμέλεια πλειόνων ἐστὶν ὑπηρεσία. Ὡς οὖν ὁ πολ-
olg μὲν ὑπηρετῶν τετραυματισμένοις, καὶ ἀποξύων ᾿
μὲν τοὺς ἰχῶρας ἑχάστου τραύματος, Ἐροσάγων δὲ τὰ
βοηθήματα xavà τὴν ἰδιότητα τῆς ὁποχειμένης χαχώ-
σεως, οὐχὶ ἑπάρσεως ἀφορμὴν τὴν ὑπηρεσίαν λαμδά-

vet, ἀλλὰ μᾶλλον ταπεινώσεως xal ἀγωνίας " xal πολὺ

«Moy οὗτος ὁ τὰ ἀσθενήματα ἰᾶσθαι τῆς ἀδελφότητος

φιστευθεὶς, ὡς πάντων ὑπηρέτης, xal ὑπὲρ πάντων

λόγον ἔχων δοῦναι, διανοεῖσθαι xat ἀγωνιᾷν ὀφεῦλει,
Τούτῳ γὰρ τῷ τρόπῳ χατορθωθήσεται ὁ σχοπὸς τοῦ
Κυρίου εἰπόντος * Εἴ τις θέλει ἐν ὑμῖν εἶναι πρῶ-
toc, ἔστω πάντων ἔσχατος, καὶ πάγτων διά-
&oroc. |

hospitalem, benignum, sobrium, justam, sanctum,
continentem, » elc.
. Ti. n, 15. — « Nemo adolescentiam tuam
contemnat. Admone illos principibus et potestati-
bus subditos esse, dicto obedire, ad omne opus
bonum paratos esse. »

I Petr. v, 5. — « Providentes, non coacte, sed
spontanee ; neque tarpis lacri gratía, sed volun- .
tarie secundum Deum : neque ut dominantes ín

. eleris, sed forma facti gregis. »

S. Basil. ex canon. Constit. quest. 5. — Anil-
stitis animos dignitas non attollat, ne ab humili-
tatis et modestiz beatitudine excidat, aut ipse
etiam in superbiam elatus, in judicium incidat dia-
boli (1 Tim. 1n, 6). Quin potius hoe sibi per-
suadeat, maltorum curam gerere nihil aliud esse

quam multis inservire. Quemadmodum igitur qui
- multis sauciis operam n3vat, ac tum singulorum
vulnerum $14 saniem eradit, tum cuique dolori
consentaneum remedium adhibet, hic ex ejusmodi -

officio elationis ansam nequaquam arripit, sed
bumilitatis potius et sollicituuinis : eodem modo,
et quidem multo magis is ad quem totius sodalitii

inürmitaetum curatio spectat, velut qui oinnium
minister sit, rationemque pro omnibus redden-

. dam habeat, ita animo constitutus esse debet, ac

trepidare. Hoc enim pacto illud przstabit quod

sibi Dominus proponebat, cum diceret : Si quis vult inter vos prinus esse, sit. omnium | movissimus,

et omnium minister (Marc. ix, 54).

Ὁ τὴν xowhv φροντίδα πεπιστευμένος, ὡς ἐφεί- C iid. quest, 25. —

λων λόγον δοῦναι περὶ ἑχάστου τῶν ἐμπεπιστευμέ-.
νων, οὕτω διαχείσθω.

Μανθάνειν ἀνεπαισχύντως , xaV διδάσχειν ἂν-
ἐπιφθόνως, xal εἴ τι παρ᾽ ἑτέρου δεδίδαχται, μὲ
ἐπιχρύπτειν, ὥσπερ αἱ φαῦλαι τῶν γυναιχῶν, αἱ τὰ
γόθα ὑποδαλλόμεναι" ἀλλὰ χηρύσσειν εὐγνωμόνως
«bv Πατέρα τοῦ Λόγου.

᾿Ανθρώπῳ, χαλεποῦ ὄντος τοῦ εἰδέναι ἄρχεσθαι,
κινδυνεύει μᾶλλον χαλεπώτερον εἶναι τὸ εἰδέναι
ἄρχειν ἀνθρώπων" xal μάλιστα ἀρχὴν ταύτην τὴν
ἡμετέραν, τὴν ἐν νόμῳ θείῳ χαὶ πρὸς Θεὸν ἄγουσαν,
^ ἧς ὅσον τὸ ὕψος xoi τὸ ἀξίωμα, τοσοῦτον xal ὁ xlv-
δυνος.

Αὕτη μοι φαίνεται τῷ ὄντι τέχνη τις εἶναι τεχνῶν,
καὶ ἐπιστήμη ἐπιστημῶν, ἄνθρωπον ἄγειν τὸ πολυ-
«ροπώτατον ζῶον xai ποιχιλώτατον.

Ὥσπερ τοῖς σώμασιν, οὐ τὴν αὐτὴν φαρμαχείαν
καὶ τροφὴν προσφέρονται ἅπαντες, ἄλλοι δὲ ἄλλην,
ἢ εὐεχτοῦντες, f) χάμνοντες, οὕτω καὶ τὰς ψυχὰς
διαφόρῳ λόγῳ χαὶ ἀγωγῇ θεραπευτέον. Μάρτυρες δὲ
«ἧς θεραπείας, ὧν χαὶ τὰ πάθη. Τοὺς μὲν ἄγει λό-
«τος, οἱ δὲ ῥυθμίζονται παραδείγματι. Οἱ μὲν δέονται
κέντρον, οἱ δὲ χαλινοῦ. Καὶ οἱ μὲν γάρ εἶσι νωθεῖς
καὶ δυσχίνητοι πρὸς τὸ χαλὸν, oU; τῇ πχηγῇ τοῦ
λόγον διεγερτέον, οἱ δὲ ϑερμότεροι τοῦ μετρίον τῷ

Qui communem omnium eu-
ram suscepit, eo animo esse debet, tanquam pro
unoquoque eorum qui sus (fidei commissi sunt,
rationem sit redditurus.

Ejusdem epist. 1.— Discere sine pudore, et sine -
invidia docere oportet: si quid ab alio didiceris,
minime silentio dissimulare (quemadmodum im-
probe mulieres solent, quse adulterinos fetus pro
suis supponunt), sed candido animo Verbi Patrem
predicare. i

S. Greg. Nasiens. orat. 1. — Cum homini diff-
cile sit nosse parere, tuia vero longe difficilius
videtur scire hominibus imperare, ac prsesertim
hoc nostro imperio, quod lege divina administra-
tar et ad Deum ducit ; eujus quanto majer celsi-

p tudo et dignitas sit, tanto quoque gravius pericu-

lum est.
Ibid. — Hæe mihi vere ars artium et scientia
scientiarum esse videtur, hominem regere, animal
illud mire multiplex, et quam maxime varium.
lbid. — Veluti nee medicamenta, nec alimenta
eadem corporibus omnibus offeruntur, sed alia
aliis, pro eorum, vel sanitatis, vel valetudinis ra-
tione : sic animse diverso modo et ductu curantur.
Ac curationis testes sunt qui morbis hujusce-
modi vexantur. Alios movet oratio, alii antistitis
exemplo componuntur. Calcaribus »lii opus ha-
bent, alii freno. Nam qui lente et segniter ad. vic-
totem voovenier, X erogro "oS, CIENXSAM |

1543

S. JOANNIS DAMASCENI

bu

sunt; qui vero spiritu plus quam par sit incale- A πνεύματι xal δυτχάθεχτοι ταῖς ὁρμαῖς, καθάπερ

scunt, et precipiti impetu feruntur, velut equuiei
generosi procul a meta cursitantes, hos utique
orationis freno coercere praestiterit. Aliis laus
prodest, aliis reprehensio, modo utraque tempe-
stive prudenterque adhibeatur. Alios adhortatio
corrigit, alios objurgatio ; atque hzc rursus quos-
dam, si palam arguantur; alios, si remotis arbi-
tris increpentur. Sunt enim qui nihil curent pri-
vatas admonitiones, publica vero reprehensione
emendentur; sunt rursus qui, cum liberius redar-
guantur, pudorem omnem abstergant, contraque
privatis castigationibus meliores illis fiant, quos
vicem suam dolere perspiciunt : hoc vicissim mu-
neris rependentes, ut eorum monitis morem ge-

κῶλοι γενναῖοι ἕξω τῆς νύσσης θέοντες. Τοὺς μὲν
ἔπαινος ὥνησεν, τοὺς δὲ ψόγος “ ἀμφότερα μετὰ τοῦ
καιροῦ xal τοῦ λόγου, Τοὺς μὲν παράχλησις xatop-

Gol, τοὺς δὲ ἐπιτίμησις “ xol αὖθις, τοὺς μὲν ἐν τῷ -
κοινῷ διελεγχομένους, τοὺς δὲ χρύδδην. Φιλοῦσι γὰρ
ol μὲν χαταφρονεῖν τῶν ἰδίων νουθετημάτων, πλή-
θους καταγνώσει σωφρονιζόμενοι " ol. δὲ πρὸς ἐλευ-
θερίαν τῶν ἐλέγχων ἀναισχυντεῖν, τῷ τῆς ἐπιτιμή-
σεως βυστηρίῳ παιδαγωγούμενοι, καὶ ἀντιδιδόντες
τῆς συμπαθείας τὴν εὐπόθειαν. Τῶν μὲν παρατηρεῖν
ἐπιμελῶς ἀναγχαῖον, μέχρι καὶ τῶν σμιχροτάτων,
ὅσον τὸ οἴεσθαι λανθάνειν" τῶν δὲ ἔστιν ἃ χαὶ παρορᾷν
ἄμεινον, ὥστε ὁρῶντας μὴ ὁρᾷν, καὶ ἀχούοντας μὴ
ἀχούειν * μήτε τῇ χρηστότητι μαλαχίζειν, μήτε τρα-

rant. Quidam ita sollicite observandi sunt, ut ne B χύνειν τῇ χαλεπότητι.
miuima quidem eorum errata dissimulentur : contra in aliis nonnulla prsterire satius fuerit
ia ut videntes non videamus, et audientes non audiamus. Neque rursum benignitate nimiam

oportet emollire, neque severitate exasperare.

Jbid. — Hic demum spiritualis. omnis prefe-
etur finis esse debet, ut qui præest privata ubi-
que commoda sua negligat, atque aliorum utilitati
consulat.

B19 Eiusd. orat. in. Pasch. — Filiis parcere
paterna lex est. |

Ejusd. —'Alentis etiam alimonia doctrina est.

Ejusd.—Animi serenitatem in objurgando, et se-
veritatem in laudando adhibere convenit, ac neu-
trum per immoderationem labefactare; verum hoc
phestare, ut et paterna objurgatio sit, et laudatio
gravis : sic nempe ut nec mollities dissoluta sit,

Οὗτος ὅρος πάσης πνευματιχῇς προστασίας, παν-
ταχοῦ τὸ χαθ' ἑαυτὸν παρορᾷν πρὸς τὸ τῶν ἄλλων
συμφέρον. '

Παίδων φείδεσθαι πατριχὸς νόμος.

Τροφὴ καὶ τοῦ τρέφοντός ἐστιν ἡ δίδαξις,

Ἐπιτιμῇσαι γαληνῶς, ἐπαινέσαι καιδευτιχῶς, καὶ
μηδέτερον τῇ ἀμετρίᾳ λυμαίνεσθαι, ἀλλὰ ποιῆσαι
xai τὴν ἐπιτίμησιν πατριχὴν, xal τὸν ἔπαινον
ἀρχικόν" μήτε τὸ ἀπαλὸν ἔχλυτον, μήτε στύφον τὸ
αὐστηρόν " ἀλλὰ τὸ μὲν ἐπιείχειαν, τὸ δὲ φρόνησιν,

nec acerbo severitas, sed altera lenitatis, altera C xai φιλοσοφίαν ἀμφότερα.

prudentie nomen retineal; utraque autem cum

philosophia conjuncta sit.
Kjusd.«- Quanta sublimitas dignitasque est,

lanto grave est periculum.
Ejusd. — Sacerdotes, induite justitiam. Pascuse

Ὅσον τὸ ὕψος xai τὸ ἀξίωμα, τοσοῦτον xal ὁ χίν-
δυνος.
Οἱ ἱερεῖς, ἐνδύσασθε δικαιοσύνην. Μὴ διασπείρω-

oves hon dispergamus, nec occidamus, pro quibus μὲν τὰ πρόδατα τῆς νομιχῆς, καὶ διαφθείρωμεν,
animam suam bonus ilie pastor posuit, qui coguo- ὑπὲρ ὧν ἔθηχε τὴν ψυχὴν ὁ ποιμὴν ὁ χαλὸς, ὁ γι-
scit suas, et a suis cognoscitur; qui vocat eas no- γώσχων τὰ ἴδια, xal γινωσχόμενος ὑπὸ τῶν ἰδίων,

minatim, et introducit eas (Joan. x, 5), et. educit
ab infidelitate ad fidem, et ab hacce vita ad alterius

vite requiem. Metuamus ne, quod Scriptura com-

minatur, judicium a nobis incipiat (4 Petr. iv, 17);
ne duplicia peccata de manu Domini suscipiamus,

xal χαλῶν χατ' ὄνομα, xai εἰσάγων αὐτὰ, xai ἐξ-
ἀγὼν ἀπό τε ἀπιστίας εἰς πίστιν, xal ἀπὸ τῆς ζωῆς
«αὐτῆς εἰς τὴν ἔχεῖθεν ἀνάπαυσιν " φοδηθῶμεν μὴ
ἀφ' ἡμῶν ἄρξηται τὸ κρίμα xat τὴν ἀπειλήν" μὴ
λάδωμεν Ex χειρὸς Κυρίου διπλᾶ τὰ ἁμαρτήματα,

ei cum ipsi non ingrediamur, alios qui ingredi D αὐτοῖ τε οὐχ εἰσιόντες, xai τοὺ; εἰσελθεῖν δυναμέ-

possunt prohibeamus (Luc. χι, 52).

Oves, vestros pastores nequaquam pascite, nec
ulira terminos vestros assurgile. Satius vobis sit
ut recle. pascamini. Censuram in judices ne vobis
arrogelis, nec legum latoribus legea imponatis.
Non euim dissensionis et confusionis Deus est, sed
pacis (/ Cor. xiv, δ).

Preeceptoris oculus tacita doctrina est.

S. Greg. Nyss. — Quantum corpori prestat ani-
mus, tantum" quoque is qui animis medetur, eos
antecellit qui corpora duntaxat curant.

4$. Chrysost. lib. pi De sacerd. — Tanto sublimius

γους χωλύοντες.

Τὰ πρόδατα, μὴ ποιμαίν)ετε τοὺς ποιμένας, μηδὲ
ὑπὲρ τοὺς ἑαυτῶν ὄρους ἐπαίρεσθε. ᾿Αρχεῖ γὰρ ὑμῖν
ἂν χαλῶς ποιμαίνησθε, Μὴ χρίνετε τοὺς χριτὰς,
μηδὲ νομοθετῆτε τοῖς νομοθέταις. Οὐ γάρ ἐστιν ὁ
Θεὸς ἀκαταστασίας xal ἀταξίας, ἀλλ᾽ εἰρήνης xal
τάξεως.

Καὶ ὀφθαλμὸς παιδευτοῦ σιωπῶσα διδασχαλία.

Ὅσον χρείττων ij ψυχὴ τοῦ σώματος, τοσούτῳ

τιμιώτερος τῶν τὰ σώματα θεραπευόντων ὁ τὰς

ψυχὰς ἐξιώμενος. -
Τοσοῦτον ἀνώτερον βασιλείας ἔστηχεν ἱερωσύνη,

calo sacerdotium est, quanto spiritus caruc pr&- ὅσον πνεῦύγαπος Ὑπὰ ἀδρνὸς τὸ φέσον.

stantior.

1545

SACRA PARALLELA.

1546

Oo γὰρ ἔστι τὰ τῶν ἱερέων χρύπτεσθαι ἐλαττώ-Α Dbid. — Fieri non potest ut sacerdotum vitia

ματα, ἀλλὰ xal τὰ σμιχρότατα ταχέως χατάδηλα γί-
vatat,

Οὐ χρῇ τὴν σύνεσιν ἡλιχίᾳ χρίνειν, οὐδὲ τὸν πρε -
δδύτην ἀπὸ τῆς πολιᾶς δοχιμάξειν, οὐδὲ τὸν νέον
πάντως ἀπείργειν τῆς τοιαύτης διαχονίας, ἀλλὰ τὸν
νεόφυτον. Πολὺ δὲ ἀμφοτέρων τὸ μέσον.

Οἱ πολλοὶ ὅταν τινὰ ἴδωσι χρημάτων χρείττονα,
εὐθέως αὐτὸν ἐπιτήδειον εἶναι πρὸς ταύτην ἀποφαί-
νονται οἰχονομίαν. Ὁ τοιοῦτος λυμεὼν ἂν εἴη προ-
στάτης, χαὶ )Uxo; ἀντὶ ποιμένος.

Μηδεὶς μήτε νέον διαδάλλῃ, μήτε γέροντα ἐγχω-

obscura sint; verum et levissima quoque statim in
apertum proferuntur.

Ejusd. — Neque prudentiam ætate metiri, neque
senem ex canitie probare convenit, nec rursus ju-
venem ab ecclesiastico ministerio submovere, sed
neophytuui Inter uirumque porro multum est
discriminis.

Ejusd, — Multi sunt qui simul atque aliquem ab
opibus abhorrentem viderint, protinus eum ad hu-
jusmodi munus obeundum idoneum censent. Atqui
fleri potest ut is pestilens antistes sit, ac lupus,
non pastor.

Ejusdem, orat. ἃ in Psal. 1. — Nec. juvenem

μιάζῃ. Οὔτε γὰρ ἡ πολιὰ ἀρετὴ, οὔτε ἡ νεότης xa- B quisquam criminetur, nec senem laudibus efferat.

xía. Πολλοὶ χαὶ ἐν νεότητι φιλοσοφίαν ὑπεδείξαντο -
φπολληὶ χαὶ γὰρ ἐν γήρε: ὑπεσχελίσθησαν. Καὶ γὰρ
ol τρεῖς malle; ἐν τῇ χαμίνῳ ἦσαν, xai τὴν φλόγα
δρόσον εἰργάσαντο καὶ Δανιὴλ δωδεχαἕτης ὧν, τῷ
δήμῳ τῷ 'E6patxip διελέγετο, καὶ τοὺς λέοντας πρό-
ὄχτα ἐποίησεν" οὗ τὴν φύσιν μεταδαλὼν, ἀλλὰ τὴν
θηριωδίαν αὐτῶν τῇ πίστει χαλινώσας. Καὶ Παῦλος
γεγηραχὼς ἦν xol πεπολιωμένος, xal σχυλευτὴς
γέγονε τῶν Ἐχχλησιῶν. Καὶ μετὰ ταῦτα τὸ Bpa-
Θεῖον τῆς πίστεως ἥρπασεν, xal πρύδατον γέγαγεν
ἀγαθότητο;, χαὶ κήρυξ, xal ἀπόστολος. Μὴ οὖν τόν
νέον διάδαλλε, μηδὲ τὸν γεγηραχότα ἑπαίνει. Οὐ γὰρ
kv τῇ διαφορᾷ τῆς ἡλιχίας ἀρετὴ χαὶ χαχία, ἀλλὰ ἐν
«τῇ διαφορᾷ τῆς γνώμης. Κἂν ἧς νηφάλιος, οὐδέν σε
χαταδλάψει τὸ ἄωρον τῆς ἡλιχίας * xiv ἧς ῥάθυμος,
οὐδέν σε ὠφελήσει τὸ γῆρα:. Πολιὰ γὰρ οὐ τρίχε;
λευχαὶ, ἀλλὰ ψυχῆς ἀρετή. Οὗτος τοίνυν ὁ Δαδὶδ
νέος ὧν, ὥριμον τὸν χαρπὸν τῆς ἀρετῆς ἐχέχτητο.
Ἦλθεν ὁ Σαμουὴλ πρὸ; τὸν Ἶεσσαὶ, ἔχων τὸ χέρας,
ἔνθα τὴ ἔλαιον ἦν τὸ ἅγιον. Καὶ τί φησιν; "Ἔπεμψέ
με ὁ θεὸς ποιΐσαι βασιλέα τῶν vlov cou ἕνα. Ὁ
Ἶεσσαὶ ἀχούσας βασιλέα, νομίσα: ἐχείνῳ ἐπιτήδειον
εἶναι τὸ ἀξίωμα, ἄγει τὸν πρῶτον vU, xal φησιν ὁ
προφήτης" Πάραγε αὐτὸν, οὐχ ηὐδόχησεν ὁ θεὸς
ἐν αὐτῷ. “Αγει τὸν δεύτερον " οὐδὲ οὗτος. Τὸν τρί-
τὸν * οὐδὲ οὗτος τὸν τέταρτον, τὸν πέμπτον. 'Av-
᾿ ῃλώθη ὁ χορὸς τῶν παίδων, xaX ὁ ζητούμενο; οὐχ
ηὐρίσχετο. Λέγει αὐτῷ * "ἔχεις ἄλλον ; ἡσχύνθη ὁ
«ατίρ᾽" Ἔχω ἕνα, φησὶν, μιχρὸν, εὐτελῇ " βασι-
λέα ζητεῖς, μιχρὸν, εὐτελῆ, ποιμένα. “Ανθρωπος,
ἐξουθενεῖ, ἀλλ᾽ ὁ Θεὸς στεφήνοῖ. OD γὰρ ὡς ὄψεται
ἄνθρωπος, ὄψεται Θεό ". "Αγθρωπος εἰς πρόσωχον,
Θεὸς δὲ εἰς καρδίαν. Μὴ γὰρ πολυσαρχίαν ζητοὺ-
μᾶν, ψυχῆς εὐγένειαν ἐπιθυμοῦμεν,

Neque enim canities virtus esl, nec Juventus vi-
tium. Multi eiiam in juveniii etate philosophi
documenta prebuerunt ; multi itidem in senecta
prolapsi sunt. Enimvero tres pueri in fornace
erant, et ülammam in rorem converterunt. Et Da-
niel duodecimo ztatis anno ad pepulum Hebrzum
concionem labebat ; quin et ex leonibus oves facie-
bat : non quidem natura eorum mutata, sed feri-
tate freno fidei compressa. Et Paulus senex et canus
cum esset, Ecclesias populabatur; pestmodum
vero fidei palmam rapuit, atque ovis bona, et pre-
co, et apostolus exstitit. Quz cum ita sint, nou est
cur vel juvenem suggilles, vel senem prædices.
Neque enim in ætatis differentia virtus el vitium,

C sed in mentis 834 εἰ seusus discrimine consistunt.

Àc proinde, nec si sobrius et prudeus fueris, quid -
quam iibi detrimenti præmatura stas attulerit ;
nec si segnis jignavusque sis, quidquam te senectus
juvabit. Senectus enim non in crinium canitie, scd
in animi virtute sita est. Sic nimirum David, cum
adhuc juvenis esset, maturum virtutis frucium
possidebat. Venit porro Samuel ad Jesse, cornu
gestans, in quo sanctum esset. oleuin. Εἰ quid ait?
Misit me Deus ut unum e tuis liliis regem faciam
(είν. 2 Reg. xvi). Audito Jesse regis nomine, filium
na!u maxiium adducit, arbitratus eum ad liujus-
modi dignitatem idoneum esse. Propheta vero :
Amove hunc; non acceptus est Douino. Ad-
ducit ille secuudum; at nec iste etiam. Tertium
adducit, nec is quoque crat; tum quartum, quin-
tum ; jamque filiorum chorus consumptus erat, nec
lamen inveniebatur ille qui querebatur. Dixit ita-
que Samuel : Nullusne praterca tibi filius est?
Pudore suffusus pater : Unum parvulum et vi-

Jem habeo, inquit : verum regem quæria, is autem vilis est opilio. Homo vilipendit, at Deus
coronat. Non enim ui. videt homo, sic videt Deus. Ilomo quippe videt in [uciem : Deus autem intuetur
cor (1 lieg. xvi, 1). Non enim obesitatem quirimus, scd animi potius nobilitatem.

Βούλει μαθεῖν, ὅση τῶν ἱερέων ἐστὶν ἡ δύναμις ;
Ἐννόησον τὸ βάπτισμα, τῶν ἁμαρτημάτων τὴν
ἄφεσιν, τὴν υἱοθεσίαν, τὰ μυρία ἀγαθὰ, ἃ διὰ τῆς
ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τούτων σοι παραγίνεται, χαὶ
διὰ τῆς ἐπιχλήσεως τῆς ὑπὸ τούτων σοι γινομένης.
'AXA ἐπειδὴ ῥρθύμιυς αὐτοῖ; προσερχόμεθ2, καὶ

ParTROL. GR. ΧΟΥ͂.

Ejusd. — Vis scire quanta sacerdotum potentia
sit? Baptismum inspice, peccatorum reimissionem,
adoptionem, sexcenta denique bona qua per impo-
sitione manuum ipsorum, et per invocationem
quam tua causa faciuut, tibi. contingunt, Αἱ quia
neglgentet Qd ipsos, ἀξῦχονον Δ Vae NS ὌΝΩΝ

ENS

1547

S. JOANNIS DAMASCENI

1548

accelimnt, propterea. vita nostra funditus eversa A ἠμελημένῳ λογισμῷ, διὰ τοῦτο Kxac ὁ βίος ἡμῶν

“κα. erat. ἵν dücessum episc. — 8 patriarcha
Jaceb, eum gregibus przesset, et. pecudes rationis
expertes pasceret, ac rationi reddend» homini dun-
taxat obnoxius esset, moctes tamen insomnes
transigebat, sestusqne et algores, εἰ omnes coeli In-
jurias ferebat, ne quid sibi ex IMis periret : quanto
magis nos, qui. non brutis, sed spiritualibus ovibus
preficimur, nec hominibus, sed Deo rationem red-
dendam habemus, nibll omnino quod ad gregis
utilitatem conferat, defugere ac recusare debemus :
sed quo grex iste illo melior est, et homines
brutis, ac Deus hominibus, boc quoque majus et
vehementius studium atque alacritatem oportet
adhibere.

Ibid. — Fjusmodi sanctorum virorum viscera
sunt, animique in filios propensio, ut cum ipsis
mori dulcius esse habeant, quam sine ipsis vi-
vere,

ignat. et epist. ad Smyre. — Omnes episcopum
sequimini, ut Jesus Christus Patrem ; presbyterium,
ut apostolos; diaconos autem reveremini αἱ Dei
mandatum ferentes. Nullus sine episcopo aliquid
operetur eorum quie conveniunt Ecclesie. Eo firma
Eucharistia censeatur qua ab episcopis fit. Ubi
episcopus apparuerit, illic et plebs sil, quemadmo-
dum ubi Christus est, illic el Ecclesia catholica.
Nen est licitum sine episcopo neque baptizare,
neque agspen facere : sed quod utique ipse pro-
baverit, boc est Deo beneplacitum. Qui honorat
episcopum, a Deo honoratus est ; qui clam episcopo
aliquid fecit, díabolo prestat obsequium.

515 Ejued. epist. ad Polycarp. Smyrn. — Om-
nes supporta , quemodo et te Dominus. Omnes suf-
fer in dilectione : orationibus assiduis vaca. Am-
pliorem quam habeas intelligentiam postula. Vigila,
oculum non dormientem possidens.

Ejusd, — Omnium segritudines porta , veluti per-
fectus atbleta. Ubi major fuerit labor, ibi οἱ majus
luerum est. Bonos discipulos si diligas, non est
— tibi gratia ; magis fac ut contumaciores in lenitate
subjicias. Non omne vulnus eodem emplastro cu-
ratur, Acredines perfusionibus sede, Propterea

ἀνατέτραπται.

Εἰ ὁ πατριάρχης Ἰαχὼδ θρεμμάτων προεστὼς,
πρόδατα ἄλογα βόσχων, καὶ ἀνθρώπῳ μέλλων εὖθῦ-
νας διδόναι, xai νύχτας ἀῦπγους διήνυσεν, καὶ χαύ-
pata, καὶ χρύος, καὶ πᾶσαν ἀέριον ἀνωμαλίαν ἔφε-
pev, ὥστε μηδὲν παραπολέσθαι τῶν θρεμμάτων.
ἐχείνων, πολλῷ μᾶλλον ἡμᾶς τοὺς οὐχ ἀλόγοις ἐφ-
εστῶτας, ἀλλὰ πνευματιχοῖς προδάτοις, xat οὐχ &v-'
ϑρώποις, ἀλλὰ τῷ Θεῷ μέλλοντας τὰς εὐθύνας διδό-
ναι, πρὸς οὐδὲν ὀκνεῖν xal ἀναδύεσθαι χρὴ τῶν δυ-
γαμένων ὠφελῆσαι τὰ ποίμνια * ἀλλ᾽ ὅσον βελτίων
αὕτη ἡ ποίμνη ixslvnc, καὶ ἀλόγων ἄνθρωποι, xal
ἀνθρώπων θεὸς, οὕτω xaX ἡμᾶς πλείω, καὶ σφοδρο-
τέραν τὴν σπουδὴν xal τὴν προθυμίαν ἐπιδείχνυ-

Β σθαι χρή.

Τοιαῦτα τῶν ἁγίων τὰ σπλάγχνα, [ὥστε] τὸν μετὰ
τῶν τέχνων θάνατον τῆς χωρὶς αὐτῶν ζωῆς γλυχύν»
τερον νομίζειν

Πάντες τῷ ἐπισχόπῳ ἀχολουθεΐτε, ὦ; Ἰησοῦς Χρι-
στὸς τῷ Πατρὶ, καὶ τῷ πρεσδυτερίῳ ὡς τοῖς ἀπο-
στόλοις " τοὺς δὲ διαχόνους ἐντρέπεσθε, ὡς Θεοῦ
ἐντολὴν διαχονοῦντα;. Μηδεὶς χωρὶς ἐπισχόπον τι
πρασσέτω τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν Ἐχχλησίαν.
Ἐχείνη βεδαία εὐχαριστία ἡγείσθω, ἡ ὑπὸ τῶν
ἑπισχόπων οὗσα. Ὅπου ἂν φανῇ ὁ ἐπίσχοπος, ἐχεῖ
τὸ πλῆθος ἤτω, ὥσπερ ὅπου ἂν 6 Χριστὸς, ἐχεῖ ἡ
χαθολιχὴ Ἐχκλησία. Οὐχ ἐξόν ἐστι χωρὶς τοῦ ἐπὶι-
σχόπου οὔτε βαπτίζειν, οὔτε ἀγάπην ποιεῖν" ἀλλ᾽
ὃ ἂν ἐχεῖνος δοχιμάσῃ, τοῦτο τῷ Θεῷ εὐάρεστον. Ὁ
τιμῶν ἐπίσχοπον, ὑπὸ Θεοῦ τετίμηται" ὁ λάϑρα
ἐπισχόπου τὶ πράσσων, τῷ διαδόλῳ λατρεύει.

Πάντας βάσταζε, ὡς xal σὲ ὁ Κύριος. Πάν:ων
ἀνέχου ἐν ἀγάπῃ" προσευχαῖς σχόλαζε ἀδιαλείπτοις.
Αἰτοῦ σύνεσιν πλείονα ἧς ἔχεις. Γρηγόρει, &xol-
μῆτον ὄμμα χεχτημένος.

Πάντων τὰς γόσους βάσταξε ὡς τέλειος ὁ ἀθλητῆς.
"“Ὅπον πλείων χόπος, πολὺ χέρδος. Καλοὺς μαθητὰς
ἐὰν φιλῇς, χάρις δοι οὐχ ἕσται * μᾶλλον τοὺς ἀπεῖι-
θεστέρονς ἐν πραότητι ὑπότασσε. Οὗ πᾶν τραῦμα τῇ
αὐτῇ ἐμπλάσερῳ θερατεύεται. Τοὺς παροξυσμοὺς
ἐμδροχαῖς παῦε. Διὰ τοῦτο σαρχικὸς εἶ, καὶ πνευ-

carne simul et spiritu constas , ut quie conspectui p ματιχὸς, ἵνα τὰ φαινόμενά σοι εἰς πρόσωπον. xo)a-

1uo manifesta sunt , blande corrigas ; que auiem
aspectum tuum fugiunt, pete ut tibl retegantur, ut
4n nullo deficias.

Przsulem oportet ab emni reprehensione alie-
dum esse , et vitam exercitationibus excolere , nec
ullius rei quz Deo grata sit, studium preetermit-
Aere,

S. Alhanas. — Ante omnia oportet Ecclesiz mi-
Ristrum ab ira alienum esse; nec objurgatione uti,
eed adhortatiene et deprecatione.

Didymi. — Tum demum doctor rem conficit, fi-
demque loquendo nanciscitur, cum ipse vita ei ac-
tionibus erudit : secandum illud : De iis que cepit

Jesud facere et docere ( Act. 1,4).

χεύῃς᾽ tà δὲ ἀόρατα αἴτει ἵνα σοι φανερωθῇ, ἵνα
μηδενὸς λείπῃ.

Χρὴ τὸν προεστωτά ἀνεπίληπτον μελετᾷν xe
ἀσχεῖσθαι βίον, καὶ μηδὲν ἀνεπιτήδεντον ἔχειν τῶν
ἀρεσχόντων θεῷ.

Δεῖ τὸν λειτουργὸν τῆς Ἐχχλησίας πρὸ πάντων
ἐχτὸς ὀργῆς εἶναι, xal μὴ ἐπιπλήττειν, ἀλλὰ παρά»
καλεῖν. |

Τότε ἀνύει διδάσχαλος, καὶ πιστεύεται λέγων,
ὅταν ἀφ' ὧν πράττει παιδεύῃ, κατὰ τὸ, Ὧν ἤρξαεο
ὁ Ἰησοῦς zxowir τε καὶ διδάσκξδιγ.

"Hhpía φρόνησι;, καὶ βίος,
Mp. μὲν τὴν ἀρετὴν δίδασχε, ἔργῳ δὲ αὑτὴν χή-

pos. Ὁ

᾿Αλέξανδρος πόῤῥωθεν ἰδὼν, τὸ μὲν πλῆθος ἐν
λευκαῖς ἐσθῆσι, τοὺς δὲ ἱερεῖς προεστῶτας ἐν ταῖς
βυσσέναις αὐτῶν, τὸν δὲ ἀρχιερέα ἐν τῇ ὑακίνθῳ
καὶ διαχρύσῳ στολῇ, xal ἐπὶ τῆς κεφαλῆς ἔχοντα
τὴν κίδαριν, χαὶ τὸ χρυσοῦν ἐπ᾿ αὐτῆς ἔλασμα, ᾧ
«ὸ τοῦ Θεοῦ ὄνομα ἐγέγραπτο, προσελθὼν μόνος
προσεχύνησε τὸ ὄνομα xai τὸν ἀρχιερέα. Ἰαρμε-
νίονος δὲ πυθομένου, τί δή ποτε προσχυνούντων
αὐτὸν ἁπάντων, αὐτὸς προσχυνήσειεν τὸν Ἰουδαίων
ἀρχιερέα, Οὐ τοῦτον, εἶπε, προσεχύνησα, τὸν δὲ
Θεόν * οὗ τὴν ἀρχιερωτύνην οὗτος τετίμηται.
ἘΙ͵ΙΤΛ. Ifi. — Περὶ àxioxóx

B —— ie ἀντολὰς τοῦ θροῦς δαὶ Pg

« Οἱ ἱερεῖς αὐτῶν ἐν ῥομφαίᾳ ἔπεσαν. »

. « Ἔχρυφαν οἱ ἱερεῖς ὁδὸν Ἰζνρίου. »

« Οἱ ἡγούμενοι αὐτῆς μετὰ δώρων ἔχριναν, καὶ
οἱ ἱερεῖς αὐτῆς μετὰ μισθοῦ ἀπεχρίναντο, καὶ οἱ
προφῆται αὐτῆς μετὰ ἀργυρίου ἐμαντεύοντο, Οὐχ
ὑμῶν ἐστι γνῶναι χρῖμα, οἱ μισοῦντες τὰ xaX, καὶ
ζητοῦντες τὰ πονηρά. ᾿Αρπάζοντες τὰ δέρματα αὖ-
τῶν, xel τὰς σάρχας ἀπὸ τῶν ὀστέων αὐτῶν. »

«Οἱ ἱερεῖς αὐτῆς βεόδηλοῦσι τὰ ἅγια, χαὶ ἀσε-
δοῦσι νόμον. »

« "D οἱ ποιμαίνοντες μάταια, χαὶ οἱ χαταλελοιπό-

SACRA PARALLELA
καὶ εὐγένεια ποιεῖ, A — Evagrii ; Al. S. Nili. —

1550
Bacerdotem prudentia ,
εἰ vita, ct ingenuitas morum faciuat. Sermone
virtutem doce ; opere autem eam praedica.

Josephi , lib. x1, c. 8. — Alexander plebem eni-
nus candidis indutam vestibus conspicatus, sacer-
dotes vero et antistites byssinis amictos , ac pon-
tificem hyacintbo aique aurea stola vestitum , et
capite cidarim, auream laminam, in qua nomen Dei
inscriptum esset , gestantem , solus accedens, no-
men illad et pontificem adoravit. Sciscitante au-
tem Parmenione quid esset, quam ob rem ipse,
cum ab omnibus adoraretur, Judssorum tamen pou-
ti&cem adoraret : Non eum, inquit, sed Deum,
cujus hic sacerdotio ornatus est , adoravi.

TIT. XVIII, — De malis episcopis , et Dei mandata
me servantibus.

Psal. .xxvin , 64. — « Sacerdotes eorum in gla-
dio ceciderunt. »

Osee 1v, 6. — « Absconderunt sacerdotes. viam
Domini. »

Mich. wv, 113, 1. — « Duces ejus cum muneri-
bus judicabant , et sacerdotes ejus in mercede rc-
spondebant. Nou vesirum est cognoscere jedicium,
qui odio habetis bonum , et quzritis mala. Diripien-
(65 pelles eorum ab eis, et carnes eorum ab osſ-
sibus eorum. »

Soph. i1 , 4. — « Sacerdotes ejus polluunt sau-
cta, et imple agunt in legem. »

Zach. x1 , 17, 9. — « O qui pascits vana, et qui

τες τὰ τρόδατα! μάχαιρα ἐπὶ βραχίονος αὐτοῦ. c dereliquistis oves! gladius est super brachium

Ἐγὼ οὐ ποιμαίνω ὑμᾶς * τὸ ἀποθνῆσχον ἀποθνη-
αχέτω, χαὶ τὸ ἐχλεῖπον ἐχλειπέτω, xal τὰ κατάλοι-
«a κατεσθιέτωσαν, Exacto; τὰς σάρχας τοῦ πλησίον
αὐτοῦ. Ἰδοὺ ἐγὼ ἐξεγερῶ ποιμένα ἄπειρον ἐπὶ τὴν
γῆν τὸ ἐχλεῖπον οὐκ ἐπιστρέψεται, χαὶ τὸ taxop-
πισμένον. οὐ μὴ ἰάσηται, xci τὸ ὁλόχληρον οὐ μὴ
κατευθύνῃ, χαὶ τὰ χρέα τῶν ἐχλεχτῶν φάγεται, χαὶ
ποὺς ἀστραγάλους αὐτῶν ἐχστρέψει. »

« Ἐπλανήθησαν διὰ τὰ σίχερα, ἱερεὺς καὶ προ-
φήτης. Ἐξέστησαν διὰ τὸν οἶνον * ἐσείσθησαν ἀπὸ

«ἧς μέθης τοῦ σίχερα. »

« Ὧ οἱ ποιμένες οἱ διασχορπίζοντες χαὶ ἀπολοῦν-
τες τὰ πρόδατα τῆς ποίμνης. ἀιχ τοῦτο τάδε λέγει

ejus. Ego non pascam vos : quod moritur, moria-
tur, et quod deficit, deficiat , et reliqua devorent ,
unusquisque carnes proximi sui. Ecce ego susci-
tabo pastorem imperitum super terram : quod de-
ficiet , uon convertet , et quod dispersum erit , non
sanabit, et integrum non diriget : et. carnes ele-
ctorum devorabit, ei talos eorum pervertet. »

[sa. xxvi, 7. — « Érraverunt propter siceram.
Sacerdos et propheta 8516 exciderunt mente pro-
pter vinum : vacillaverupt propter ebrietatem si-
ceras. »

Jerem. xxui, 4. — « O pastores, qui dispergitis
et perditis oves pascuz. Ideo hec dicit Domiuus

Κύριος ἐπὶ τοὺς ποιμένα; τοὺς ποιμαίνοντα: τὸν D super pastores qui pascuii populum meum : Vos

λαόν pou * Ὑμεῖς διεσχορπίσατε τὰ πρόδατά μου,
καὶ ἐξώσατε αὐτὰ, χαὶ οὐχ ἐπεσχέψασθε αὑτά. Ἰδοὺ
ἐγὼ ἐχδιχῶ ὑμᾶς κατὰ τὰ πονηρὰ ἐπιτηδεύματα
ὑμῶν.»

« Πρόθατα ἀπολωλότα ἐγενήθη ὁ λαός μου" ol
ποιμαίνοντες αὐτὸν ἔξωσαν αὐτοὺς, ἐπὶ τὰ ὄρη, ἀπ-
ἐπλάνησαν αὐτούς.»

« θὲ ἀφηγούμενοι αὐτῶν λέοντες ὡρυόμενοι, οἱ
ἁρπάξοντες ἅρπαγμα, Ψυχὰς χατεσθίοντες ἐν δυ-
ναστείᾳ, xai τιμὰς λαμδάνοντες ἐν ἀδιχίᾳ. »

« Kal ἱερεῖς ἡϑέτησαν νόμον μον, xal ἐδεδήλουν
εἰ ἅγιά μου’ ἀναμέσον» ἀχαθάρτου xal χαθαροῦ οὗ
διέστελλον, χαὶ ἐδεδήλουν με ἐν μέσῳ αὐτῶν. Οἱ

dispersistis oves, el ejecistis eas, nec visitastis 628.
Ecce ego ulciscar vos, et mala studia vestra. »

Jerem. 1L, 0. — « Populus meus faccus est. ut
oves qua periere : qui pascebaut cum, expulerunt
eos in montes , errare fecerunt eos. »

Ezech. xxii, 25. — « Duces in medio eorum sic-
ut leones rugientes, rapientes rapinam, animas
devoranies in potentia, οἱ pretia accipientes ia in-
justitia. *

Ibid. 26-98. — « Et sacerdotes irritam fecerunt
legem meam, et grofantxexum SS NS. Qus

iet Ἰυδᾶδα € YaORANNSS VÉ SSNNSRSNSRISM .

1551

S. JOANNIS DAMASCENI

1552

et profansbant mc in medio ipsorum. Priucipes Ὁ ἄρχοντες αὑτῶν iv μέσῳ αὐτῆς ὡς λύχοι, &právov-

corum in medio illius quasi lupi rapientes predam
ad effundendum sanguinem , ut avare lucra secten-
Luy ; et prophetze ejus liniebant cos. »

Ezech. x1xxiv , 2-10. — « Haec dicit Dominus : O
pastores Jerusalem ! nunquid pascunt pastores Je-
rusalem semetipsos ? nonne oves pascuntur a pa-

storibus? Ecce lac comeditis, et lanis operimini,

el quod crassum erat , occiditis, el oves meas non
pascitis. Quod infirmum fuit, non confortastis ;
quod errabat, non reduxistis : et quod perlerat,

πες Üpmaypa, τοῦ ἐχχέαι αἷμα, ὅπως πλεονεξίπ
πλεονεχτῶσιν * καὶ οἱ προφῆται αὐτῆς ἀλείφοντες
αὐτούς. »

« Τάδε λέγει Κύριος" "Qol ποιμένες Ἱερουσαλήμ!
μὴ βόσχουσιν οἱ ποιμένες ἑαυτούς ; o0 τὰ πρόδατα
βόσχουσιν οἱ ποιμένες ; Ἰδοὺ τὸ γάλα χατεσθίετε χαὶ
τὰ ἔρια περιδάλλεσθε, xal τὸ παχὺ σφάξεσθς, xal
τὰ πρόδατά pou οὗ βόσχετε. Τὸ ἡσθενηχὸς οὐχ
ἑνισχύσατε, χαὶ τὸ πλανώμενον οὐχ ἐπεστρέξατε,'
xai τὸ ἀπολωλὸς οὐχ ἐζητήσατε, χαὶ τὸ ἰσχυρὸν

non quzsistis ; et quod forte erst, afflixistis la- χατειργάσασθε, xal διεσπάρη τὰ πρόδατά μου διὰ τὸ

bore. Et disperse sunt oves meæ eo quod non es-
sent pastores. Pascebanit pastores semetipsos, oves
autem meas non pascebaut. Propterea ecce tgo
super pastores, et oves meas requiram de mani-
bus corum. »

Sap. v1, 9 seqq. — « Discite, judices finium terræ,
quoniam data est a Domino polestas vestra. Qui in-
terrogabit opera vestra, et cogitationes scrutabitur:
quoniam, cum ministri essetis regni illius, non re-
cte judicastis , nec custodistis legem , neque secun-
dum voluntatem Dei ambulastis. Horrende et cito
incumbet vobis interitus ; quoniam judicium duris-
simum in his qui praesunt, flt. Exiguo enim conce-
ditur misericordia : potentes autem potenter tor-
menta patientur. Non enim subtirahet personam
Dominus hominum , nec verebitur magnitudinem.»
Et rursum : « Fortioribus fortior instat eruciatlo.»

Matth, xxui, 1 seqq. — Tunc Jesus locutus est ad C

turbas, et ad discipulos suos, dicens : Super ca-
thedram Moysi sederunt Scrib:e et Pharisei. Omnia
ergo quzcunque dixerint vobis servare, servate ;
secundum autem opera eorum nolite facere. Dicunt
enim , et non faciunt. Alligant enim onera gravia
et importabilia, et imponunt ea in humeros homi-
num ; digito autem suo non movent ea. Omnia au-
tem opera sua faciunt ut videantur ab hominibus.
Dilatant enim phylacteria sua, ct magnificant fim-
brias vestimentorum suorum, Amant etiam primos
recubitus in ccenis , et primas cathedras in synago-
yis, et salutationes in furo, οἱ vocari ab hominibus
Rabbi. Vos autem nolite vocari Rabbi. Unus enim
est Magister vester Christus : omnes autem vos
fratres estis. Et patcem nolite vestrum 517 vocare
super terram. Unus enim est Pater vester qui in
celis est. Qui autem major est vestrum, sit mini-
ster vester. Qui autem se eyaltaverit, humiliabitur;
et qui 3e humiliaverit, exaltabitur. Væ vobis, Scribae
et Phariszi hypocritae, quia comeditis domos vidua-
rum , longas orationes ad ostentationem orantes.
Propter hoe recipietis amplius judicium. Væ au»
tem vobis, Scribe et Pharisaei hypocritae, quia clau-
ditis regnum coelorum; vos autem non intratis, nec
introeuntes sinitis intrare. Vx autem vobis, qui de-
rimatis mentham, et anethum, et cyminum, et re-
liquistis qua graviora sunt legis, judicium, et mise-
ricordiam, et fidem : excolantes culicem, camelum
autem deglulíentes. Væ autem vobis, quia mundatis

μὴ εἶναι ποιμένας. "E6ooxov οἱ ποιμένες ξαντοὺς,
τὰ δὲ πρόδατά μου οὐχ ξόοσχον. ᾿Αντὶ τούτου ἰδοὺ
ἐγὼ ἐπὶ τοὺς ποιμένας χαὶ ἐχζητήσω. τὰ πρόδατά

Β μου ἐχ τῶν χειρῶν αὑτῶν.»

« Μάθετε διχασταὶ περάτων τῆς γῆς, ὅτι ἐδόθη
παρὰ Κυρίου f) χράτησις ὑμῶν. Ὃς ἐξετάσει ὑμῶν
τὰ ἔργα, καὶ τὰς βουλὰς διερευνήσει, ὅτι ὑπηρέται
ὄντες τῆς αὐτοῦ βασιλείας, οὐχ ἐχρίνατε ὀρθῶς,
οὐδὲ φυλάξατε νόμον, οὐδὲ κατὰ τὴν βουλὴν τοῦ
Θεοῦ ἐπορεύθητε. Φριχτῶς χαὶ ταχέως ἐπιστήσεται
ὑμῖν ὄλεθρος, ὅτι χρίσις ἀπότομος ἐν τοῖς ὅπερ-
ἔχουσι γίνεται. Ὁ γὰρ ἐλάχιστος σνγγνωστός ἐστιν
ἑλέους * δυνατοὶ δὲ δυνατῶς ἑἐτασθήσονται. OO γὰρ
ὑποστελεῖται πρόσωπον ὁ πάντων Δεσπότης, οὐδὲ
ἐντραπήσεται μέγεθος. » Καὶ πάλιν" « Τοῖς xpa-
ταιοῖς ἰσχυρὰ ἐφίσταται ἔρευνα, v

« Τότε ὁ Ἰησοῦς ἐλάλησε τοῖς ὄχλοις χαὶ τοῖς
μαθηταῖς αὑτοῦ, λέγων * Ἐπὶ τῆς Μωῦσέως χαθέδρας
ἐχάθισαν οἱ Γραμματεῖς χαὶ Φαρισαῖοι. Πάντα οὖν
ὅσα ἂν λέγωσιν ὑμῖν τηρεῖν, τηρεῖτε, χατὰ δὲ τὰ
ἔργα αὑτῶν μὴ ποιεῖτε. Λέγονσι γὰρ, καὶ οὐ ποι-
οὖσι. Δεσμεύουσι γὰρ φορτία βαρέα καὶ δυσδάστα-
κτα, καὶ ἐπιτιθέασιν ἐπὶ τοὺς ὥμους τῶν ἀνθρώπων,
τῷ δὲ δαχτύλῳ αὐτῶν οὐ χινοῦσιν αὐτά, Πάντα δὲ
τὰ ἔργα αὐτῶν ποιοῦσιν πρὸς τὸ θεαθῆναι τοῖς ἀν-
θρώποις, Πλατύνουσι γὰρ τὰ φυλαχτήρια αὐτῶν,
xai μεγαλύνουσι τὰ χράσπεδα τῶν ἱματίων αὑτῶν,
φιλοῦσί τε τὰς πρωτοχλισίας ἐν τοῖς δείπνοις, χαὶ
τὰς πρωτοχαθέδρας ἐν ταῖς συναγωγαῖς, xal τοὺς
ἀσπασμοὺς ἐν ταῖς ἀγοραῖς, xai χαλεῖσθαι ὅπὸ τῶν
ἀνθρώπων "Pa66l, "Ὑμεῖς δὲ μὴ χληθῆτε, "Pa66t.
Εἷς γὰρ ὑμῶν ἐστιν ὁ χαθηγητὴς ὁ Χριστὸς, πάντες
δὲ ὑμεῖς ἀδελφοί ἐστε. Καὶ πατέρα μὴ χαλέσητε
ὑμῶν ἐπὶ τῆς γῆς. Εἷς γάρ ἔστιν ὁ Πατὴρ ὑμῶν
ὁ ἐν οὐρανοῖς. Ὁ δὲ μείζων ὑμῶν ἔστω ὑμῶν διά-
χυνος. Ὅστις δὲ ὑψώσει ἑαυτὸν, ταπεινωθήσεται,
χαὶ ὅστις ταπεινώσει ἑαυτὸν, ὑψωθήσεται. Οὐαὶ
ὑμῖν, Γραμματεῖς χαὶ Φαρισαῖοι ὑποχριταὶ, ὅτι
χατεσθίετε τὰς οἰχίας τῶν χηρῶν, χαὶ προφάσει
ναχρὰ προσευχόμενοι * διὰ τοῦτο λήψεσθε περισσό-
τερον χρῖμα. Οὐαὶ δὲ ὑμῖν, Γραμματεῖς xa Φαρι-
σαῖοι ὑποχριταὶ, ὅτι χλείετε τὴν βασιλείαν τῶν
οὐρανῶν, ὑμεῖς δὲ οὐχ εἰσέρχεσθε, οὐδὲ τοὺς εἶσερ-
χομένους ἀφίετε ἐλθεῖν, Οὐαὶ δὲ ὑμῖν, ὅτι &vobexa-
τοῦτε τὸν ἡδύοσμον, χαὶ τὸ ἄνηθον, καὶ τὸ χύμινον,
vax ἀφήχατε τὰ βαρύτερα τοῦ νόμον, τὴν χρίοιν,

i
» w
15 i 3

SACRA PARALLELA.

1554

xa τὸν ἔλεον, καὶ τὴν πίστιν " οἱ διυλίζοντες τὸν A quod deforis est calicis et paropsidis ; intus autem.

κώνωπα, τὴν δὲ χάμηλον καταπίνοντες. Οὐαὶ δὲ ὑμῖν,
ὅτι χαϑαρίζετε τὸ ἔξιυθεν τοῦ ποτηρίου, καὶ τῆς παρ-
οψίδος, ἔσωθεν δὲ γέμουσιν ἑξαρπαγῆς καὶ πλεονεξίας,
Φαρισαῖς τυφλὲ, χαθάρισον πρῶτον τὸ ἐντὸς τοῦ mo-
τηρίου καὶ τῆς παροψίδος, ἵνα γένηται xal τὸ ἐχτὸς
αὑτοῦ καθαρόν, Οὐαὶ δὲ ὑμῖν, ὅτι παρομοιάζετε τά-
qois χεχονιαμένοις,, οἴτινες ἔξωθεν μὲν φαίνονται ὦ-
ραῖοι. "Ἔξωθεν μὲν φαίνεσθε τοῖς ἀνηρώποις δίκαιοι,
ἔσωθεν δὲ μεστοί ἔστε ὑποχρίσεως χαὶ ἀνομίας,»

— * καχὸς δοῦλος ἐχεῖνος ἐν τῇ χαρ-
δίᾳ αὐτοῦ, Χρονίζει ὁ χύριός μου ἐλθεῖν, καὶ ἄρξηται
τύπτειν τοὺς συνδούλους αὑτοῦ, ἐσθίειν δὲ καὶ πί-
νειν μετὰ τῶν μεθυόντων " ἥξει ὁ χύριος τοῦ
δούλου ἐχείνου ἐν ἡμέρᾳ ἦ οὐ προσδοχᾷ, xa ἐν ὥρᾳ,

pleni estis rapina et avaritia, Pharisse cce,
munda prius quod intus est calicis et paropsidis ,
ut flat id. quod deforis est, mundum. V: vobis,
Scribae et Pharisei hypocrit» , quia similes estis
sepulcris dealbatis, qui& a foris parent hominibus.
speciosa, Vos quidem a foris paretis hominibus
justi : intus. autem pleni estis hypocrisi et impie-
tate. »

Matth, xxiv, 48-51. — « Si autem dixerit malus
ille servus in corde suo, Moram facit dominus
meus venire, et cceeperit percutere conservos suos,
manducare aulem et bibere eum ebriosis ; veniet
dominus servi illius in die qua non exspectat, οἱ

οὐ γινώσχει, καὶ διχοτομήπει αὐτὸν, καὶ τὸ μέ- B in hora qua nescit , et dividet eum , et partem ejus

pos αὑτοῦ μετὰ τῶν ὑποχριτῶν θήσει. »

« Ἰδὼν Σίμων, ὅτι διὰ τῆς ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν
τῶν ἀποστόλων δίδοται τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, προσ-
ἠνεγχε αὐτοῖς χρήματα λέγων " Δότε χἀμοὶ τὴν
ἐξουσίαν ταύτην, ἵνα ᾧ ἂν ἐπιθῶ τὰς χεῖράς μου,
λαμδάνῃ Πνεῦμα ἅγιον, Εἶπεν δὲ ὁ Πέτρος πρὸς ab-
*óv* Τὸ ἀργύριόν σου σὺν σοὶ εἴη εἰς ἀπώλειαν,
ὅτι τὴν δώρεὰν τοῦ Θεοῦ ἐνόμισας διὰ χρημάτων
κιᾶσῦαι. Οὐχ ἔστι σοι μερὶς, οὐδὲ χλῆρος ἐν τῷ
λόγῳ τούτῳ. »

Πότον χαχόν ἐστιν ἀντὶ ὁδηγίας πλάνης αἴτιον
γενέσθαι τοῖς ὑποχειρίοις! Οὐδεὶς περιορᾷ τὸ ἑαυτοῦ
τέχνον μέλλον καταπίπτειν εἰς βόθυνον, ἢ ἐμπεσὴν
ἐναφίησι τῷ πτώματι. Πόσον δὲ δεινότερον

ponet eum hypocritis. »

Act. vini, 18-21. — « Videns Simon quia per im-
positionem manuum apostolorum daretur Spiritus
sanctus , obtulit eis pecuniam , dicens : Date mihi
bane potestatem , ut cuicunque imposuero manus
meas , accipial Spiritum sanctum. Dixit autem Pe-
trus ad eum : Argentum luum lecum sit in perdi-
lionem, quia existimasti donum Dei pecunia pos-
sideri. Nom esi tibi pars neque sors in sermone
isto, »

S. Basil. ex can, Const, quest, 25, — Quam ma-
gnum malum est subditis erroris ansam praebere,
quem ilineris esse ducem oportebat ! Nemo filium
suum jam pene in foveam cadentem negligit, auk

εἰς βάθος xaxüv ἐμπίπτουσαν ἐναφεῖναι τῇ àm- C in eam prolapsum relinquit. Quanto autem gravius

uela ;

Μὴ ἔστω τις χεφαλὴ μόλις mou χεὶρ τυγχάνων, ἢ
ποῦς, ἢ ἄλλο τι τῶν εὐτελεστέρων τοῦ σώματος.
Ἕκαστος ἐν f bn τάξει, ἀδελφοὶ, ἐν ταύτῃ με-
viso),

“Ὑμῖν μάλιστα τοῖς τοῦ βήματος,

4 εἶναι μὴ σκότους πεπλησμένον,
πρύδβδροι τοῦ κακοῦ gay

Εἰ γὰρ τὸ φῶς τοιοῦτον, τὸ exóc oc πόσον; :

Τίς ἂν τοὺς ἄλλους πείσειεν μετριάζειν, οὕτω
τῶν προεστώτων διαχειμένων 5 3 τί ὄφελος κυθερ-
νήτην εἶναι χρηστὸν, πονηροῖς χρώμενον ἐρέ-
πκαις j

Πόθεν, εἰπέ μοι, νομίζεις τὰς τοσαύτας ἐν ταῖς
Ἐχχλησίαις τίχτεσθαι ταραχάς ;
οὐχ ἄλλοθεν οἶμαι, $ix τοῦ τὰς τῶν προεστώ-
τῶν αἱρέσεις χαὶ ἐκλογὰς ἁπλᾶ ὥς, χαὶ ὡς ἔτυχεν γί-
γεσθαι,

Οὐδὲν διδασκάλου ψυχρότερον iv λόγοις φιλοσο-
. φοῦντος μόνον. Τοῦτο οὐ διδάσχαλος, ἀλλὰ ὑποχρι-

| ; oni ΚΆρχοντος μηδὲν τοὺς ἀρχομένους ὡφελοῦντος,
οὐδὲν ἀθλιώτερον,

"Ὅσον πρὸς μείζονα ὄγκον τῆς ἀρχιερωσύνης ἀνα-
δέθηχεν ὁ τὴν ἐπισχοπὴν λαχὼν, τοσούτῳ πλείονα
ἀπαιτηθήσεται λόγον, οὐχὶ διδασκαλίας μόνον, ἀλλὰ
καὶ πενήτων προστασίας, Καθάπερ γὰρ ἡμεῖς ἀρ γύ-

Ἐγὼ μὲν γὰρ

est animam in imum vitiorum gurgitem labentem ,
in exitio relinquere!

Theologi. — Ne capitis locum usurpet, qui vix
manus, aut pedis, aul cujuspiam alius vilioris par-
lis corporis officio fungi possit. Unusquisque in
quo gradu vocalus est, fratres, in eo maneat.

Ejusd, ez retr, 5.

Cavete, quaeso , mazime vos, prasules,
Ne lumen omni prorsus orbum lumine,
Vitiique lantum , non boni, sitis duces.
Si tale lumen , quanius ést tandem nigror ?

Ejusd. orat, Apol. — Ecquis tandem alios ad mo-
destiam queat adducere, quando antistites ipsi ita
sunt affecti ? Quid prosit probum esse gubernato-

p rem, si malis remigibus utatur ?

S. Chrysost. — Unde , quxso, hujusmodi tumul-
tus in Ecclesiia nasci censes ? Equidem ipse nou
aliunde existimo, quam quod antistitum electiones

ilemere et inconsiderale fiant,

Ejusd. — Nihil doctore frigidlus est, qui ser-
monibus duntaxat philosophiam colit. Hic plane
non doctor, 5168 sed hypocrita est, Nihil praesule
miserius, qui iis quibus praeest nihil utilitatis

affert.

Ejusa. — Quanto ad altiorem gradum asceudi
ille cui episcopatus obtigit, tanto quoque. am-
plior ab eo ratio exposcetur, non doctrinze tantum ,
verum, et Qauperumé Cuv, Quew we NN. SN

am

1555

S. JOANNIS DAMASCENI

1556

nos , eum pecunias famulis commisimus, omnem Α pta τοῖς olxécatg ἐμπιστεύοντες, ἀπάντων ἁπαιτοῦ-

ab eis rationem flagitamus : sie eiiam Deus cum
sermones suos fidel nosirz commiserit, expense
rationem requiret.

Justini adhori. ad Gent. — Fieri non potest ut
quí res adeo magnas et divinas ab iis qui eas cal-
lent, minime didicerunt, aut ipsi eas noscant,
aut aliis recte tradere queant.

S. Nili. — Doctoris imperitia discipulis exitio
est , et discipulorum socordia magistro periculum
creat, presertim si ipsius inscitia flat, ut illi so-
cordia torpescant.

Ejusd. — Nequaquam existiment rem eam remis-
sionis animi et oblectationis pretextum esse. Nifiil

enim zque ardnum et laboriosum est, atque ani- B

mis imperare. Quocirca opers pretium est ut ii
qui ad hoc munus accedunt , perinde se inungant,
tanquam ad grave certamen aliquod ingressuri.

Ejusd. — Qui scindit ligna, periclitabitur in eis,
si ferrum exciderit. Nam qui sermone res dividit ,
nisi sermonem undecunque obfirmatum habuerit,
inter audientes periclitabitur, per sermonem vide-
licet discipulis scandali materiam porrigens.

Ejusd. — Ne illud velim ignores, complures
episcopos ignis forBacem ornaturos esse. — —

Ejusd. — Cujuslibet episcopi ac doetoris opus
quale sit , sempiternus ignis probabit. Nam dies
ille omnia deleget, et perspicua reddet, quia in
igne revelabitur.

Ejusd. — An te fugit, episcopos nonnunquam
etiam exitium et ruinam subire?

Ejusd. — Absurdum est eum qui honores conse-
ctatur, lsbores defugere quibus honores conci-
liantur.

Sit illa lex constituta adversus eos qui res tan-
cias et divinas non sanete atque digne Deo cernere
volunt unde ipsis eecitatis supplicium inferatur.

TIT. XIX, — De oppigneratione.
( Deest in mss. )

TIT. XX. — De concupiscentia : 6 quod malis cupi-
ditetibus ir n sit obsequendum. "

Exod. xx , 16. — «Non concupisces uxorem pro- D

ximi tui , neque domum , nec agrum, nec servum,
nec ancillam , nec bovem , nec asinum. nec uni-
versa qua illius sunt. »

1 Paral. x1, 17-19. — οἰ Desideravit David desi-
derium , et dixit : Quis dabit mihi potum aqua de
cisterna quz est in Bethleem ? Et acceperunt tres
fortes, et venerunt ad David. At noluit eam bibere,
et libavit eam Domino, et ait : Propitius sit Domi-
nus, ne faciam hec, 519 si sanguinem hominum
istorum qui profecti sunt in animarum suarum
periculum, bibero. »

Prow. xi», 12. — « Lignum vite desiderium
bonum, »

μεν αὐτοὺς λόγον" οὕτως καὶ ὁ Θεὸς ῥήμστα ἡμῖν
ἐμπιστεύσας, τὰ αὐτοῖ ζητήσει, καὶ τῆς δαπάνης
τὸν τρόπον..

᾿Αδύνατον τὰ οὕτως μεγάλα καὶ θεῖα τοὺς μὴ
πρότερον καρὰ τῶν εἰδότων μεμαθηχότας, ἣ αὖ-
ποὺς εἰδέναι, ἢ ἑτέρους δύνασθαι διδάσχειν ὄρ-
ex.

Ἢ τοῦ διδασχάλου ἀπειρία ἀπόλλυσι τοὺς μα-
θητενομένους, xdi fj τῶν μαθητευομένων ἀμέλεια
κίνδυνον φέρει τῷ διδασχάλῳ, καὶ μάλιστα ὅταν
παρὰ τὴν αὐτοῦ ἀνεπιστημοσύνην ῥᾳθυμοῖεν ἐκεῖ-
νοι.

Μὴ νομιζέτωσαν ἀνέσεως χαὶ ἀπολαύσεως εἶναι
πρόφασιν τὸ πρᾶγμα. Πάντων γάρ ἔστιν ἐπιπονώ-
τερον ἄρχειν ψυχῶν. Καὶ δεῖ τοὺς ἐπὶ ταῦτα ἔρχο-
μένους ἀλείψασθαι ὡς πρὸς ἀγῶνα ἐπίπονον εἰσδάλ-
λοντας.

Σχίζων ξύλα χινδυνεύσει kv αὐτοῖς, ἐὰν ἐχπέσῃ τὸ
σιδήριον. Ὁ γὰρ διαιρῶν τῷ λόγῳ τὰ πράγματα,
ἐὰν μὴ πανταχόθεν ἔχῃ προησφαλισμένον τὸν λόγον,
κινδυνεύσει ἐν τοῖς ἀχούουσι, σχανδάλον ἀφορμὴν τῷ
λόγῳ τοῖς μαθητενομένοις παρεχόμενος.

Ἐχεῖνο μὴ ἀγνοήσῃς, ὅτι πολλοὶ τῶν ἐπισκόκων
ἔχουσι χαταχοσμῇσαι τὴν χάμινον τοῦ πυρός.

'᾿Εχάστου ἱερέως, xa διδασχάλου τὸ ἔργον, ὅ-
κοῖόν ἔστιν, τὸ πῦρ δοχιμάσει τὸ αἰώνιον. Ἧ γὰρ
ἡμέρα ἐχείνη τὰ πάντα ἐχχαλύψει καὶ φαγερο»
κοιήσει, διότι ἐν πυρὶ ἀποχαλυφθήσεται.

Οὐχ οἶσθα, ὅτι χαὶ ἐπίσχοποί ποτε ὑφίστανται
ὅλέθρου καὶ πτώματος;

"Asonóv ἐστι διώχοντα τὰς τιμὰς, φεύγειν τοὺς
«όνους δι᾽ ὧν al τιμαί.

Νόμος ἔστω χατὰ τῶν τὰ σεμνὰ καὶ θεῖα μὴ σε-
μνῶς, καὶ θεοπρεπῶς ὁρᾷν ἀξιούντων, χόλασιν ἐπει-
φέρειν ἀορασίας.

ἘΠ. 19. -— Περὶ ἐγγύης.
(Deest. ín mss.)

TITA. K'. --- Περὶ ἐπιθυμίας " καὶ ὅτι οὗ δεῖ ἡμᾶς
ἑξακολουθεῖν ταῖς κογηραῖς ἐπιθυμίαις.

« Οὐχ ἐπιθυμήσεις τὴν γυναῖχα τοῦ πλησίον σου,
οὗτε τὴν οἰχίαν, οὔτε τὸν ἀγρὸν, οὔτε τὸν παῖδα,
οὗτε τὴν παιδίσχην, οὔτε τοῦ βοὸς αὐτοῦ͵, οὔτε
τοῦ ὑποζυγίου αὐτοῦ, οὔτε πᾶν ὅσα τῷ πλησίον σού
ἔστιν. »

« Ἐπεθύμησε Δαδὶδ ἐπιθυμίαν, καὶ εἶπεν" Τίς
ποτιεῖ με ὕδωρ ix τοῦ λάχκου, τοῦ ἐν Βηθλεέμ;
Καὶ ξλαύον οἱ τρεῖς δυνατοὶ, καὶ παρεγένοντο πρὸς
Δαδίδ" καὶ οὐχ ἐθέλησε πιεῖν αὐτὸ, καὶ ἔσπεισεν
αὐτὸ τῷ Κυρίῳ, καὶ εἶπεν * λεώς μοι, Κύριε, τοῦ
ποιῆσαι τοῦτο, εἰ alga τῶν ἀνθρώπων τῶν πορβευ»
θέντων ἐν ταῖς ψυχαῖς αὑτῶν πίομαι.

« Δένδρον ζωῆς ἐπιθυμία ἀγαθή. »

1551

SACRA PARALLELA.

1558

. € Ὀπίσω τῶν ἐπιθυμιῶν cou μὴ πορεύου, καὶ A — Eccli. xvin, 50. — « Post. concupiscentias (uae

ἀπὸ τῶν ὀρέξεών σου χωλύον. »

« Ῥειμδασμὸς ἐπιθυμίας μεταλλεύει νοῦν ἄχα-
xov. »

« Ὃς ἐὰν ἴδῃ γνναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτὴν,
ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ χαρδίᾳ αὐτοῦ. »

« Πᾶν τὸ ἐν τῷ χόσμῳ ἢ ἐπιθυμία τῆς σαρκὸς,
xai ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν, xal fj ἀλαζονεία τοῦ
βίου, f oüx ἔστιν ἐκ τοῦ Πατρὸς, ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ χόσμου
ἐστίν. »

« ΠΠαραχαλῶ ὑμᾶς ὡς παροίχους xoi παρεπιδῆ-
μους ἀπέχεσθαι τῶν σαρχιχῶν ἐπιθυμιῶν, αἵτινες
πρωτεύονται χατὰ τῆς ψυχῆς. »

« Ἐγὼ 6 δημιουργὸς ἑἐνέταξα τῷ πλάσματι ἐπι-

ϑυμίαν, καὶ οὐ τὸ φυσιχὸν κίνημα διαδάλλω. Οὐ λέγω P

γάρ" Οὐχ ἐπιθυμήσεις. Οὐχ ἀνασπῶ τοῦ καλῶς φυ-
τευθέντος τὴν ῥίζαν, ἀλλὰ τοῦ προφθαρέντος φντοῦ
τὰ νόθα πρέμνα χλαδεύω. Οὐ λέγω οὖν τὴν ἐπιθυ-
μίαν αὐτὴν ἑξορίσαι τῆς ψυχῆς, ἀλλὰ τοῦ μαχικχοῦ
πάθους τὰς παραφυάδας ἔτι βλαστανούσας ἐχχόπτω.
Τίς τῇ χαλῇ ἀρούρᾳ ζιζάνια παρασπείρει; Σπέρμα
χαλὸν ἔσπειρα" πόθεν τῶν ζιζανίων ὁ ὄλεθρος -
ἔχτριψον, πάτησον, ἀπόπνιξον τὸ σπέρμα τὸ πονη-
ρὸν, xal οὐ πονέσεις ἀδρυνομένου τοῦ ζιζανίου.
Πᾶς δὲ ὃς ἐὰν ἐμδιλόέγῃ γυναιχὶ πρὸς τὸ ὃπι-
θυμῆσαι αὐτὴν, ἤδη ἐμοίχευσεν αὑτὴν ἐν τῇ
καρδίᾳ avrov.

Ὥσπερ τῷ στρουθῷ τῶν πτερῶν ὄφελος οὐδὲν

ὑπὸ εἧς παγίδος ἁλόντι, ἀλλ᾽ εἰχῆ χαὶ μάτην πτερύ- C

σεται" οὕτω xal ἐπὶ τῶν λογισμῶν οὐδὲν ὄφελος,
ἐὰν κατὰ χράτος ὑπὸ τῆς πονηρᾶς ἐπιθυμίας ἁπλῶς,
ἀλλ᾽ ὅσα ἐὰν σχιρτήσῃς, ἑάλως. Διὰ τοῦτο πτερὰ
τοῖς στρουθίοις, ἵνα ἐχφύγῃ παγίδας διὰ τοῦτο
λογισμοὶ τοῖς ἀνθρώποις, ἵνα ἐκφύγωσι τὰ ἁμαρτή-
ματα.

TITA. KA'. — Περὶ ἑκουσίων καὶ ἀκουσίων

ἁμαρτημάτων.

« Ἐὰν πατάξῃ τίς τινα, xal ἀποθάνῃ, θανάτῳ
θανατούσθω. Ὁ δὲ οὐχ ἐχὼν, ἀλλ᾽ ὁ Θεὸς παρέδωχεν
εἰς τὰς χεῖρας αὑτοῦ, δώσω σοι τόπον, οὗ φεύξεται
ἐχεῖ ὁ φονεύσας. »

.4« Ἐχεῖνος ὁ δοῦλος ὁ γνοὺς τὸ θέλημα τοῦ χυ-

ne abeas, et ἃ voluntate tua avertere. »

Sap. iw, 412. — « Evagatio concupiscentis {{28.-
fert mentem. »

Mauh. v, 28. — « Omnis qui viderit mulierem
ad concupiscendum eam, jam mœchatus est eam
In corde suo. »

1 Joan. n, 16. — « Omne quod in mundo est,
aut est concupiscentia carnis , aut concupiscentia
oculorum, aut superbia vite , quae non est ex
Patre , sed ex mundo est. »

] Petr, n, 11. — « Obsecro vos, tanquam adve-
nas et peregrinos , abstinere vos a carnalibus de-
sideriis, qus» praesunt adversus animam. »

S. Chrysost. — Ego opifex figmento meo appe-
titum indidi; proiadeque naturalem motum mi-
nime criminor. Neque enim dico, Non concupi-
sces. Non ejus quod recte satum fuit, radicem
avello ; verum adulterinas corrupt stirpis übras
elido atque amputo. Non hoe dico ut concupisceu-
tiam exstirpes ex animo; sed spuris affectionis
pullulantes adhuc siolones exscindo. Ecquis
optimæ telluri zizania inspersit? Bonum semen
seminavi, unde exitiosa zizania prodierunt ? ex-
tere, proculea, praíoca semen malum, et. non
erit cur crescentibus zizaniis labores. Quicunque
conspexerit mulierem ad concupiscendam eam, jem
mochatus est eam. in corde suo ( Matth, v, 28).

Uti passerem nibil pennz juvant, cum laqueo
interceptus est, sed frustra atque incassum eas
gerit : ila nec libi quidquam prodest ratione
predium esse, si ab improba concupiscentia
expegnaris; sed quantumlibet saltites, captus
tamen teneris. Eam ob rem passeribus alz suat ,
quibus laqueos vitent; idcirco etiam hominibus
inest ratio, qua peccata effugiant.

TIT. XXI. — De peccatis qua (um sponte, (um
invite committuntur.

Exod. xx», 19. — « Si quis aliquem percusse-
rit, qui mortuus fuerit, morte moriatur. Qui
autem non sponte , sed cum Deus tradiderit eum
in manus suas: dabo ei locum , quo fugist ille
qui ecciderit. »

Luc. xii, 47. — « Hle servus qui cognovit vo-

plou αὑτοῦ, xal μὴ ποιήσας, δαρήσεται πολλάς, Ὁ D luntatem domini sui, et non fecit, plagis vapulabit

δὲ μὴ γνοὺς, δαρήσεται ὀλίγας. »

« Χάριν ἔχω τῷ ἐνδυναμώσαντί με Χριστῷ, ὅτι
πιστόν με ἡγήσατο, θέμενος elc τὴν διαχονίαν τὸν
πρότερον ὄντα βλάσφημον, xat διώχτην, καὶ 06px-
στήν" ἀλλ᾽ ἠλεήθην, ὅτι ἀγνοῶν ἐποίησα ἐν ἀπιστίᾳ.
Ὑ περεπλεόνασε δὲ ἡ χάρις τοῦ Κυρίου μετὰ κί-
στεως, xal ἀγάπης τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. »

4 Ἐχουσίως ἁμαρτανόντων ἡμῶν μετὰ τὸ λαδεῖν
τὴν ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας, οὐχέτι περὶ ἁμαρτιῶν
ἀπολείπεται θυσία, φοδερὰ δέ τις ἐχδοχὴ χρίσεως,
καὶ πυρὸς ζῆλος ἐσθίειν μέλλοντος τοὺς ὕπεναν-
«ἰους. »

multis. Qui autem non cognovit, vapulabit paucis. »

] Tim. 1, 19-14. — « Gratias ago ei qui me con-
fortat, Christo, quia fldelem me existimavit,
ponens in ministerio, qui prius Haſsphemus fui ,
et persecutor, et contumeliosus; sed misericor-
diam consecutus sum , quia ignorans feci in in-
credulitate. Superabundavit autem gratia Domini
nostri Jesu Christi cum fide et charitate in Chri-

Hebr. x, 26. — « Voluptarie peccantibus nobis
post acceptam notitiam veritatis, jam non relin-
quitur pro peccatis hostia; sed terribilis quedam
exspectatio judicii, et ignis zemulatio, qua con-
sumptura est adxertatiQs. v

1559

S. JOANNIS DAMASCENI

1560

520 5. Da:il. in privc. Prov. — Peccata par- A. Τῶν ἁμαρτημάτων, «τὰ μὰν ἀχούσιά ἔστιν, τὰ δὲ

tim voluntaria non sunl, et partim ab improba
voluntate proficiscuntur. Fingamus enim stuprum
esse, de quo in judicio disceptetur, ac duo scorta :
allerum autem lenoni venditum , baud sponte in
malo hzrere, atque corporis quæstum flagitioso
domino praebere; alterum vero libidinosz volu-
ptatis causa 5086 sceleri mancipasse. Aliter igitur
qua invite fiunt veniam consequuntur, οἱ aliter
que improbo et scelerato animo geruntur, con-
demnantur.

S. Clement, — Quod voluntarium non est, judi-
cio obnoxium non est. ]d autem in duplici genere
est : alterum enim ignorantia (it; alterum vi.

Didymi. — Si quis per ignorationem labitur,
liunc æquum non est poena multari. 18. enim sup-
plicio demum affici debet, qui animi affectione
peccat.

Peccata qua non sponte perpelrantur, cum lex
ipsa condonat , tum Deus dissimulat , ut qui be-
nignus sit, non crudelis; et voluntaria vindicat.

Philonis. — Non velut iniquum est eponte pec-
care , ita et invite ac per ignorantiam delinquere,
hoc justum censeri debet : verum hoc medium
quemdam justitiam inter et injustitiam locum
tenet : quod quidem a nonnullis indifferens dici
solet, Neque enim peceatum ullum justitiz opus
fuerit.

ἀπὸ γνώμης πονηρᾶς γίνεται. Ὑποθώμεθα γὰρ πορ-
νείαν εἶναι τὸ χρινόμενον, xal πόρνας δύο" ἀλλ᾽ ἡ
μὲν πορνοθοσχῷ πραθεῖσα, πρὸς ἀνάγχην ἐστὶν ἐν
τῷ χαχῷ, τὴν ἐχ τοῦ σώματος ἐργασίαν τῷ πονηρῷ
δεσπότῃ παρεχομένη " fj δὲ διὰ τὴν ἡδονὴν ἐχουσίως
ἑαυτὴν ἐπιδοῦσα τῇ ἁμαρτίᾳ. Ἄλλως οὖν τὰ ἀχούσια
ευγχάνει συγγνώμης, καὶ ἄλλως τὰ ix μοχθηρᾶς
προαιρέσεως χαταχρίνεται.

Τὸ ἀκούσιον οὐ χρίνεται. Διττὸν δὲ τοῦτο τὸ μὲν
γινόμενον μετὰ ἀγνοίας, τὸ δὲ δι᾽ ἀνάγχην.

El πρῶτον ἀγνοίᾳ σφάλλεταϊ τις, οὗ χολαστέος,
ἐχείνου χολαστέου τοῦ χαθ᾽ ἕξιν ἁμαρτάνοντος.

Τὰ μὲν ἀχούσια ἁμαρτήματα xoi νόμος σνγχω-
ptt, xal Θεὸς παρορᾷ, φιλάνθρωπος ὧν, xal οὐχ
ἀπηνῆς, χαὶ τῶν ἐχουσίως. [Bic quedam desunt in
omnibus codd. |

Ὡς τὸ ἐχουσίως ἁμαρτάνειν ἐστὶν ἄδιχον, οὔτω
τὸ ἀχουσίως χαὶ χατ' ἄγνοιαν, οὐκ εὐθὺς δίχαιον,
ἀλλὰ ταχύ που μεθόριον ἀμφοῖν, διχαίου χαὶ ἀδίχου,
«τὸ ὑπό τινων χαλούμενον ἀδιάφορον. ᾿Αμάρτημα
γὰρ οὐδὲν, ἔργον διχαιοσύνης.

Ejusd. — Ei quidem qui rerum meliorum igno- c Τῷ μὲν ἀγνοίᾳ τοῦ χρείττονος διαμαρτάνοντι,

ratione peccat, venia impertitur : qui autem de

industria injustus est, ille excusatione caret,

quippe qui jam ante captus sit in foro conscien-

ti.

TIT. XXII. — De iis qui grato animo sunt : et quod
benefactores predicare oporteat.

Jos. v1, 92. — « Duobus juvenibus, qui explo-
ratores missi fuerant, dixit Jesus : Ingredimini
domum mulieris, et educite eam, et omnia quz
illius sunt, Et ingressi sunt, et eduxerunt Rahab
meretricem , et patrem et matrem ejus , et fratres
ejus. »

Psal. xxxvii, 1. — « Misericordias tuas, Do-
mine , in eternum captabo. »

Psal. cxv, 13. — Quid retribuam Domino pro
omnibus quz retribuit nobis ? »

Psal. cxxxvi, 5. — « Si oblitus fuero tui, Je-
rusalem, oblivioni detur dextera mea. »

Sap. vit, δῖ. — « Prudentia est scire cujus est
donum. »

Eccli. m, 54. — « Qui «9ddit gratiam, meminit
in posterum , et i& tempore casus sui inveniet
firmamentum. »

Eccli. xvn, 48. — « Gratiam hominis quasi pu-
pillam conserva. »

Luc, 1, 47. — « Dixit Maria : Magnificat anima

συγγνώμη δίδοται" ὁ ὃὲ ἐξ ἐπιστήμης ἀδιχῶν, &ro-
λογίαν οὐχ ἔχει, προεαλωχὼς ἐν τῷ τοῦ συνειδότος
διχαστηρίῳ.

. ΚΡ. — Περὶ εὐχαριστούντων καὶ uu.
Trieroiveur . «di δει χρὴ τοὺς Prep —
ρύσσειν.

« Tol; δύο νεανίσχοις τοῖς κατασχοπήσασιν εἶπεν
Ἰησοῦς * Εἰσέλθετε εἰς τὴν οἰκίαν τῆς γυναιχὸς, xal
ἐχδάλετε αὐτὴν, καὶ πάντα τὰ αὐτῆς. Καὶ εἰσῆλθον,
χαὶ ἐξήγαγον τὴν Ῥαὰδ τὴν πόρνην, xal τὸν xa-
τέρα, καὶ τὴν μητέρα, χαὶ τοὺς ἀδελφοὺς αὐτῆς.»

€ Τὰ ἐλέη σου, Κύρις, εἰς τὸν αἰῶνα &copat. »

c Τί ἀνταποδώσω τῷ Κυρίῳ περὶ πάντων ὧν ἀντ-
απέδωχεν ἡμῖν; » .

c Ἐὰν ἐπιλάθωμαΐ cov, Ἱερουσαλὴμ, ἐπιλησθείη
ἡ δεξιά μον. »

« Φρονήσεώς ἐστιν xal τὸ εἰδέναι τίνος ἡ χάρις. »

« Ὁ ἀνταποδιδοὺς χάριτας, μέμνηται εἰς τὸ μετὰ
«καῦτα, xai ἐν χαιρῷ πτώσεως αὐτοῦ εὗῤήσει acf-

erp. »
« Χάριν ἀνθρώπου ὡς κόρην συντήρησον. »

« Εἶπε Μαριάμ" Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου «τὸν Κύ-

mea Dominum. »
Luc. xvit, 12. seqq. — « ἘΠῚ ingrediemte eo in

eux. Y ]
« Ἑλδεργογένου Quse, ἃς SR cR, Vets

1561

SACRA PARALLELA.

1563

αὐτῷ δέχα λεπροὶ ἄνδρες, χαὶ ἦραν φωνὴν λέγοντες * A civitatem, occurrerunt ei decem viri leprosi, et

Ἰησοῦ ἑκπιστάτα, ἐλέησον ἡμᾶς. Καὶ ἰδὼν εἶπεν
αὑτοῖς " Πορευθέντες ἐπιδείξατε ἑαυτοὺς τοῖς ἱερεῦ-
σιν. Καὶ ἐν τῷ ὑπάγειν αὐτοὺς ἐχαθαρίσθησαν.
Εἴ. δὲ ἐξ αὐτῶν, ἰδὼν ὅτι ἰάθη, ὑπέστρεψεν μετὰ
φωνῆς μεγάλης δοξάζων τὸν Θεὸν, xal ἔπεσεν ἐπὶ
πρόσωπον αὐτοῦ εὐχαριστῶν αὐτῷ " xal αὑτὸς Σα-
μαρείτης. ᾿Αποχριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν " Οὐχὶ οἱ
δέχα ἐχαθαρίσθησαν; οἱ δὲ ἐννέα ποῦ ; Οὐχ εὑρέ-
θησαν ὑποστρέψαντες δοῦναι δόξαν τῷ Θεῷ, εἰ μὴ
ὁ ἀλλογενὴς οὗτος. Καὶ εἶπεν αὐτῷ " ᾿Αναστὰς πο-
ρεύον, fj πίστις σου σέσωχέν σε. »

« Ἕν παντὶ εὐχαριστεῖτε " τοῦτο γὰρ θέλημά
ἐστιν Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ εἰς ὑμᾶς »

Πρέπουσα δοξολογίας ὑπόθεσις, fj τῶν εὐεργεῖη-
μάτων διήγησις. |

᾿Αποδώσωμεν τοίνυν σὺν τόχῳ τὸ χρέος, ἂν ἄρα
«οσοῦτον εὐποροῦντες φανῶμεν. |

TITA. KI". --- Περὶ ἐχδικήσεως " xal ὡς ἀπηγό-
ρευται δὶς περὶ τοῦ αὐτοῦ͵ χράγμαεος εὐθύνας
εἰσπράττεσθαι.

« Οὐχ ἐχδιχήσεις δὶς ἐπὶ τὸ αὐτό. »
« ΤΊ λογίζεσθε ἐπὶ τὸν Κύριον ; συντέλειαν αὐτὸς
ποιήσει, xal οὐχ ἐχδιχήσει δὶς ἐπὶ τὸ αὑτὸ ἐν θλί-

Qt. »

TITA. KA'. — Περὶ ἐπιχοίνων πραγμάτων" xal

ὅτι χρὴ φεύγειν cà ἐπίχοινα καταγώγια, διότι (c

μάχας καὶ διαστάσεις προξεγοῦνται.

« Εἶπεν ᾿Αδραὰμ πρὸς Δώτ' μὴ ἔστω μάχη &va-
μέσον ἐμοῦ, χαὶ ἀναμέσον σου, χαὶ ἀναμέσον τῶν
ποιμένων μον, xal τῶν ποιμένων σρν, ὅτι ἄνθρωποι
ἀδελφοὶ ἡμεῖς ἐσμεν. Οὐκ ἰδοὺ πᾶσα ἢ γῆ ἐναντίον
σού ἐστιν ; Διαχωρίσθητι ἀπ᾽ ἐμοῦ. El σὺ εἰς ἀρι-
στερὰ, ἐγὼ εἰς δεξιά" εἰ σὺ εἰς δεξιὰ, ἐγὼ εἰς
ἀριστερά. Καὶ ἑπάρας Λὼτ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ,
εἶδεν τὴν περίχωρον τοῦ Ἰορδάνου, ὅτι πᾶσα ἦν
ποτιζομένη, πρὸ τοῦ χαταστρέψαι τὸν Θεὸν Σόδομα
καὶ Γόμοῤῥα, ὡς παράδεισος τοῦ Θεοῦ, χαὶ ὡς ἡ γῆ
Αἰγύπτου. Καὶ ἐξελέξατο ἑαυτῷ λὼτ τὴν περίχωρον
τοῦ Ἰορδάνου, καὶ ἀπῆρεν Λὼτ ἀπὸ ἀνατολῶν, xal
ἐχωρίσθησαν. »

levaverunt vocem suam, dicentes: Jesu præce-
ptor, miserere nostri, et dixit eis : [te , et osten-
dite vos sacerdotibus. Et cum irent, mundati sunt.
Unus autem ex illis, ut vidit quia sanatus esset ,
regressus est cum voce magna, glorificans Deum,
et cecidit in faciem ante pedes ejus, gratias
agens: et hie erat Samaritanus. Respondens au-
tem Jesus, dixit: Nonne decem mundati sunt?
et novem ubi sunt? Non inventi sunt qui redirent,
et darent gloriam Deo, nisi hic alienigena. Et
ait illi : Surge, vade, quia fides iua (e salvum
fecit. »

$91 1 Thess. v, 11. —« 1n omnibus gratias
agite : hzc est enim voluntas Dei In Christo Jesu
in vobis. »

S. Basil. — Congruum laudationis argumentum
est, acceptorum beneficiorum commemoratio.

S. Greg. Naz. orat. in S. Cypr. — Debitum ergo
cum fenore persolvamus; δὶ tamen sat amplas
opes habere reperiamur.

TIT. XXIII. — De vindicatione : et quod de re ea-
dem bis penas exigere mon liceat.

Deut. — « Non bis vindicabis In idipsum. »

Nahum 1, 9. — « Quid cogitatis contra Domi-
num ? Consummationem ipse faciet , et non ulci-
scetur bis in idipsum in tribulatione. »

TIT. XXIV. — De communibus negotiis : quodque
communia diversoria vitanda sint, quia hinc rixa
el dissidia nascantur.

Gen. xin, 8 seqq. — « Dixit Abrabam ad Lot :
Ne sit, quzso, jurgium inter me et te, et inter
pastores meos et pastores tuos: fratres enim su-
mus. Àn non ecce universa terra coram te est?
Recede a me. Si ad sinistra ieris, ego ad dextera
ibo; si tu ad dextera, ego δὰ sinistra pergam.
Elevatis itaque Lot oculis suis, vidit omnem re-
gionem Jordanis, quod universa irrigarelur, an-
tequam subvertisset Dominus Sodomam et Ga-
morrham , sicut paradisus Domini , et sicut Ægy-
ptus. Elegitque sibi Lot regionem circa Jordanem,
οἱ recessit ab oriente, et divisi sunt ab invicem. »

« Κρεῖσσον οἰχεῖν ἐπὶ γωνίας ὑπαίθρου, ἣ ἐν οἴχῳ Ὦ Prov, xx1, 9 ; xxv, 24. — « Melius est habitare

κοινῷ. »

« Ἰσχυροτέρῳ σου xal πλουσιωτέρῳ σου μὴ χοι-
γώνει. 2

"“Ἔχουσιν αἱ τῶν χοινῶν ἐπιμέλειαι λαδὰς εἰς τὸ
μεμφθῆναι.
TITA. KE. --- Περὶ εὐδοκιμέας " ὅει εὐχῆς ἄξιον

τὸ κατόρθωμα.
€ Ἐπὶ μιχρῷ καὶ μεγάλῳ εὐδοχιμίαν Eye. »

« Σπούδαϑον σεαυτὸν εὐδόχιμον παραστῆσαι τῷ
Θεῷ, ἐργάτην ἀνεπαίσχυντον. »

TITA. KG. — Περὶ ἐμπόρων.
« Μόλις ἐξελεῖται ἔμπορος ἀπὸ πλημμελείας. »

in angulo sub dio, quam in domo communi. »

Eccli. xus, 9. — « Fortiori et ditiori te ne socius
fueris. »

Habent cominunium negotiorum curz reprehen-
sionis ansas.

TIT. XXV. — De nominis splendore : εἰ quod recte
[actum gloria dignum sit.

Eccli. xxix, 50. — « In parva et magna τὸ, cura
ut bene audias. » !

1] Tim. n, 15. — « Sollicite cura teipsum pro-
babilem exhibere Deo, mercenarium iuconfusi-
bilem. »

TAY, XNNV, — Ὅς voercoxorous.
Eccli, — « Wy&. vaeteaNot. eX αὶ NON

15653

TIT. XXVII. — De eunuchis.

Sap. ut, 14. — « Beatus est spado, qui non
operatus est per manus suas iniquitatem, nec
cogitavit adversus Deum nequissima. Dabitur illi
fidei donum electum , et sors in templo Dei ac-
cepiissima. » 0

Eccli. xx, ἃ. — « Goncupiscentia spadonis ut de-
virginet juvenculam. »

Matth, xix, 12. — « Sunt eunuchi qui de ventre
matris àuz sic nati sunt; οἱ sunt. eunucbi qui
facti sunt ab hominibus ; et suut eunucbi qui se-
ipses castraverunt propler regnum celorum.»

522 S. Basil- epist. ad Simplic. heret. — Eu-
nucborum genus infame atque exitiosissimum est.
oc, inquam, ipsum nec muliebre, nec virile ,
mulierum insano amore ardens, zelotypum,
WMiberale, nihil non accipiens, inexpleblle, ob
canam plorans, iracundum, auri avidum , foede
mercenarium, sovum, effeminatum, ventri de-
ditum : quid tandem dicam? ab ipso ortu dam-
natum ferro, Quidnam autem horum integrum

S. JOANNIS DAMASCENI

1564
TITA. ΚΖ, — Περὶ εὐνούχων.

« Μαχάριος ὁ εὐνοῦχος, ὁ μὴ ἐργασάμενος ἐν χερ-
σὶν ἀνόμημα, μηδὲ ἐνθυμηθεὶς κατὰ τοῦ Kupiou
«ονηρά, Δοθήσεται αὐτῷ τῆς πίστεως χάρις ἐχλεχτὴ,
καὶ χλῇρος ἐν ναῷ Κυρίου θυμηδέστερος. »

c Ἐκιθυμία εὐνούχου ἀποπαρθενῶσαι νεᾶνιν, »

« Εἰσὶν εὐνοῦχοι, οἴξινες ix. χοιλίας μητρὸς aó-
«ὧν ἐγεννήθησαν οὕτως" χαὶ εἰσὶν εὐνοῦχοι, οἴτινες
εὐνουχίσθησαν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων" xa) εἰσὶν εὐνοῦ-
χοι, οἵτινες εὐνούχισαν ἑαντοὺς διὰ τὴν βασιλείαν
κὧν οὐρανῶν. » :

ἍἌτιμον τὸ τῶν εὐνούχων γένος xai πανώλεθρον.
Τοῦτο δὴ τοῦτο ἄθηλν, ἄνανδρον, γυναιχομανὲς, xol
ἐπίζηλον, ἀμετάδοτον, πάνδοχον, ἀπροσχορὲς, χλαυ-
σίδειπνον, ὀξύθυμον, χρυσομανὲς, καχόμισθον, ἀπη-
νὲς, θηλυδρῶδες, γαστρίδουλον " xai τί γὰρ εἴκω;
σὺν αὐτῇ τῇ γεννήσει, σιδηροχατάδιχον. Πῶς γὰρ
ὀρθὴ γνώμη τούτων, ὧν οἱ πόδες στρεῦλοί ; οὗτοι
μὲν οὖν σωφρονοῦσιν ἄμισθα διὰ σιδήρου " μένουσι
δὲ ἄχαρποι δι' οἰχείαν αἰσχρότητα.

jwdicium sii, quorum pedes quoque perversi sunt? Hi nimirum et ferri opera frustra casti
Sunt, 86 propter obscenitatem suam fructus expertes manent.

Nili. — Ab uxore (tua spadonum strepitum
remove. Quamvis enim spado geminos infra testes
exsectos babere videatur, at supra tamen geminos
in facie oculos habet libidinose intuentes, et mala
sccum testimonia trabentes.

TIT. XXVIII. — De laudationibus, et illis qui in
eis voluptatem capiunt ; et quod ante. periculun
[actum neminem laudare oporteat.

Pros. xxvi, 21. — « Probatum argentum et
aurum igne probabis; homo vero probatur per os
laudantium eum. »

« Eumdeun laudare et vituperare non est homi-
nis probi. »

Eccli. xxvii, 7. — « Ante considerationem ne
laudes virum. Hzc enim est tentatio hominis, »

Luc. νι, 96. — « Vas vobis, cum benedixerint
vobis homines. Secundum hzc enim faciebant
pseudoprophetis patres eoruin. »

S. 1gnat. epist. ad Trall. interpol. —Etai in rebus D

quz ad Deum spectant, robustus fuero, tum am-
plius timeam oportet, atque ab eis caveam qui
me incassum inflant. Hi enim me laudando casti-
gant.

Ne ad eas laudes qux veritatem excedunt , in-
tumescamus.

S. Basil. — Multi, dum vulgi laudes ac plau-
sum aucupantur, re quidem ipsa injustitiam et
avaritiam tanquam utilem przferunt ; specie au-
tem αἱ sermone zequitatem et justitiam mirum in
modum admirantur. -

Hié opes suas in eos qui cum feris pugnant
effundens, atque insaibus vulgi sermonibus ex -
seitans , laudibus intumescit , magnificeque de se
senlit, gloriam videlicet hapens in confusione

$u2. quippe qui claríssimis quibusque Civibus

ín talnlis pictum peccatum ostentet suum.

᾿Απόστησον ἀπὸ τῆς συμδίον cou τὸν εὐνούχων
σμάραγον. κἂν γὰρ δοχοίη τῶν χάτω διδύμων ἐχ-
τετμῆσθαι, ἀλλ᾽ ἄνω ἔχει ἐν τῷ προσώπῳ τοὺς διδύ-
μους ὀφθαλμοὺς ἐμπαθῶς βλέποντας, καὶ ἐπισνρό-
μενον ἤδῃ πονηρὰς μαρτυρίας.

TITA. KH'. — Περὶ ἐγκωμίων καὶ τῶν χαιρόντων
ἐν αὐτοῖς" καὶ ὅτι οὗ δεῖ πρὸ πείρας ἐπαινεῖν
toa.

« Δόχιμον ἀργύριον xal χρναίον πυρώσεις " ἀνὴρ.
δὲ δοχιμάζεταρ διὰ στόματος ἐγχωμιαζόντων αὖ-
τὄν. »

« Τὸν αὐτὸν kxatvely καὶ ψέγειν οὖκ ἀνδρὸς ἀγα:
θοῦ. »

« Πρὸ λογισμοῦ μὴ ἐπαινέσῃς ἄνδρα. Οὗτος γὰρ
πειρασμὸς ἀνθρώπον. »

« Οὐαὶ ὑμῖν ὅταν καλῶς εἴπωσιν ὑμᾶς πάντες οἱ
ἄνθρωποι. Κατὰ ταῦτα γὰρ ἑποίουν τοῖς deuborpe
φήταις οἱ πατέρες αὐτῶν. »

« Κἂν ἐῤῥωμένος ὦ χατὰ τὸν Θεὸν, πλεῖόν με δεῖ
φοδεῖσθαι xal προσέχειν τοῖς εἰχῆ φνσῶσέν με.
Ἐπαινοῦντες γάρ με μασετιγοῦσιν. »

Μὴ πρὸς ἐπαίνους χαυνωθῶμεν τοὺς ὑπὲρ τὶν
ἀλήθειαν.

Πολλοὶ τὸν παρὰ τῶν πολλῶν ἔπαινον θηρώμενοι,
ἔργῳ μὲν τὴν ἀδιχίαν xal πλεονεξίαν ὡς ὠφέλιμον
προτιμῶσι, σχήματι δὲ καὶ λόγῳ, τὴν ἰσότητα χαὶ
τὴν δικαιοσύνην ὑπερθαυμάζουσιν.

Ὁ δεῖνα τὸν πλοῦτον τοῖς θηριομάχοις προσανά-
λίσχων, xai ταῖς ματαίαις τῶν δήμων φωναῖς iz
αγαλλόμενος, φυσᾶται τοῖς ἐπαίνοις, xaX μέγα φρονεῖ,
τὴν Uta ἔχων V τῷ αἰσχύνῃ αὐτοῦ ὅς γε xal

ἔχχρυφον τοῖς περουρονῖοι S παν, χὰ Vase
aya. c *yA τῶν πολλὸν Veo.

1565

SACRA PARALLELA,

1566

TÍTA. K6&. — Περὶ ἐκδικήσεως Θεοῦ τοῖς dZixov- A TIT. XXIX. — De vindicta qua Deus eos. twibus

qevopérnc * ὅτι χρὴ τῷ Θεῷ ἐπιτρέπειν
τὰ τῆς ἐχδικήσεως.
« Θεὸς ἐχδιχήσεων Κύριος, θεὸς ἐχδιχήσεων ἐπαῤ-
- ῥησιάσατο. »

ε Ποιῶν ἐλεημοσύνας ὁ Κύριος, χαὶ χρῖμα πᾶσι
τοῖς ἀδιχουμένοις. »

t Ἔγνων ὅτι ποιήσει Κύριος τὴν χρίσιν τῶν πτω-
yov, καὶ τὴν δίχην. »

« Μὴ εἴπῃς, Τίσομαι τὸν ἐχθρὸν, ἀλλ᾽ ὑπόμεινον
τὸν Κύρῶν, ἵνα σε Bonon. »

ε Σχόλοψ «ixpla; χαὶ ἄκανθα ὀδόνης ἀπὸ τῶν»
φπεριχύχλῳ αὐτῶν. Καὶ ποιήσω χρῖμα ἐν κᾶσι τοῖς
ἀτιμάζουσιν αὐτούς. »

injuria fit ulciscitur; et quud ad eum silio re-

sutilenda sit.

Psal. xciu, 4. — « Deus ultionum Dominus,
Deus ultionum libere egit. »

Psal. cii, 6.—« Faciens misericordias Dominus,
et judicium omnibus injuriam patientibus. »

Psal. cxxxix, 15. — « Cognovi quia faciet Do-
minus judicium inopum , et vindictam. »

Prev. xx, 93. — « Ne dicas : Rependam ἰαὶ-
mico ; sed exspecta Dominum, ut te adjuvet. »

529 Esch. xxvii, 94. — Stimulus. amaritudi-
nis, et spina doloris per circuitum eoruin. Et fa-
ciam judicium omnibus qui fecerint eis contume-
liam. »

ε Κριτής «ἰς ἦν ἕν τινι πόλει τὸν Θεὸν μὴ φοδού- B. Luc. xviu, 2 644. — « Judex. quidam erat in

μενο;, xal ἄνδρωπον μὴ ἐντρεπόμενος. Χήρα δὲ ἣν
kv τῇ πόλει ἐχείνῃ, χαὶ ἤρχετο πρὸς αὐτὸν λέγουσα "
Ἔχδίχησόν με ἀπὸ τοῦ ἀντιδίχου μου. Καὶ οὐχ ἤθελεν
ἐπὶ χρόνου. Μετὰ δὲ ταῦτα εἶπεν ἐν ἑαυτῷ Εἰ χαὶ
τὸν Θεὸν οὗ φοδοῦμαι, xat ἄνθρωπον οὐχ ἐντρέπο-
μαι, διά γε τὸ παρέχειν μοι χόπον τὴν χήραν ταύ-
τῆν, ἐχδιχήσω αὐτὴν, ἵνα μὴ εἰς τέλος ἐρχομένη
ὑποπιάζῃ με. Εἶπεν δὲ ὁ Κύριος - ᾿Αχούσατε τί ὁ
χριτὴς τῆς ἀδιχίας λέγει. Ὁ δὲ Θεὸς οὐ μὴ ποιήσῃ
τὴν ἐχδίχησιν τῶν ἐχλεχτῶν αὐτοῦ, τῶν βοώντων
πρὸς αὐτὸν νυχτὸς xal ἡμέρας, καὶ μαχροθυμῶν ἐπ᾿
αὐτοῖς; Λέγω ὑμῖν, ὅτι ποιήσει τὴν ἐχδίχησιν αὐτῶν
ἐν τάχει. »

« Μὴ ἑαυτοὺς ἐκδιχοῦντες, ἀλλὰ δότε τόπον τῇ ὁρ-

γῇ. Γέγραπται γάρ" Ἐμοὶ ἐχδίχησις, ἐγὼ ἀνταπο. c

δώσω, λέγει Κύριος. »

Πάντως ὁ ἀδικούμενος, καταφλέγεται μὲν ὑπὸ λύ-
πῆς, ἀμύνασθαι δὲ οὐχ ἔχων, f) διὰ τῶν ἴσων ἐλθεῖν
ἔσθ᾽ ὅτε, διὰ τὸ ἡττᾶσθαι τῆς τοῦ ἀδιχοῦντος χειρὸς,
τῆς ἄνωθεν μισοπονηρίας τὸ χέντρον χαλεῖ πρὸς
ἐπιχουρίαν.

Δεῖν, οἶμαι, τοὺς χωρίον ἱερὸν νεμομένους ἐπιτρέ-
πεῖν πάντα τῷ Θεῷ διχάζειν, xat χαταφρονεῖν τῆσδε
χειρὸς ἀνθρωπίνης, ὅταν αὑτοὶ τὸν ἄνω διχαστὴν
περισχοπῶσιν.

TITA. A'. — epi ei δύθυν φυομένων καὶ δίχας εἷσ-
azpatto apjoc Aoc ἀντὶ dA- D
JAov sb ——

« Οὐχ ἀποθανοῦνται πατέρες ὑπὲρ τέχνων, οὔτε
υἱοὶ ὑπὲρ πατέρων" ἕκαστος τῇ ἑαυτοῦ ἁμαρτίᾳ ἀπο-
θανεῖται. »

« ᾿Αδελφὸς οὐ λυτροῦται, λυτρώσεται ἄνθρωπος ; »

« Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐχείναις οὐ μὴ εἴπωσι Πατέ-
pac ἔφαγον ὄμφαχας, χαὶ οἱ ὀδόντες τῶν τέχνων
ἡρωδίασαν" ἀλλ᾽ ἕχαστος ἐν τῇ ἑαυτοῦ ἁμαρτία
ἀποθανεῖται, χαὶ τοῦ φαγόντος αἱμωδιάσουσιν οἱ
ὀδόντες. »

« Οἱ πατέρες ἔφαγον ὄμφαχας, χαὶ οἱ ὁδόντες τῶν
τέχνων ἡμωδίασαν. Ζῶ ἐγὼ, λέγει Κύριος, ἡ ψυχὴ
3 ἁμαρτάνουσα, αὐτῇ xal ἀποθαγεῖται. Ὁ δὲ ἄνθρω-

quadam civitate, qui Deum non timebat, et homi-
nem non reverebatur. Vidua autem erat in civita-
te illa, εἰ veniebat ad eum, dicens : Vindica me
de adversario meo. Ei nolebat per multum tempus.
Posthzec autem dixit intra se : Etsi Deum nen ti-
meo, nec hominem revereor, tamen quia mibi
molesta est bec vidua, vindicabo illam, ne io no-
vissimo veniens suggillet me. Ait autem Doininus:
Audita quid judex imiquitatis dicat. Deus autem
non faciet vindictam eleclorum suorum claman-
tium ad se die ac nocte, et patientiam habebit in
iMis? Dico vobis, quia cito vindictam faciet ille-
rum. »

Rom. xu, 19. — «Non vosmetipsos defenden-
tes, charissimi, sed date locum irz. Scriptum est
enim : Mibi vindicta, et ego retribuam, dicit Do-
minus. »

S. Cyrill. llle omnino qui injuria afficitur, in-
eenditur quidem pra moerore ; cum autem inju-
riam acceptam interdum ulcisci nequeat, nec par
pari referre, quod videlicet ei a quo læsus est,
viribus cedat: superne illius justitize, quæ odit
improbitatem, aculeum in auxilium accersit. |

Jeseph. — Oportere existimo eos qui in loco
sancto habitant, omnium judicium Deo commit-
lere, atque humanam manum aspernari, cum ipsi
intesim supernum judicem circumspiciunt.

TIT. XXX. — De iis qui. multantur, ei penas per-
. solemmt ; et quod nemo pro alio plectendus sit.

Deut. xxiv, 16. — « Non. morientur patres pro
filiis, nec filii pro parentibus ; sed unusquisque in.
peccato suo morietur, »

Psal. xvin, 7. — « Fratres redimit, non redt-

met homo? » etc.

Jerem. xxxi, 29. — « In diebus illis non dicent.
ultra : Patres comederunt. uvam acerbam, et den-
tes flliorum obstapuerunt : sed. unusquisque in.
iniquitate sua morietur. Oanis homo qui comede-
rit uvam acerbam, dentes ipsius obstupeseent. s

Exech. xvin, 2, 20, — « Patres comederunt uvam-
acerbam, et dentes (ülincuu oa N etw. NN
ego, dic ϑοαλονα ; 39Nà τὸ SRSSANCEN, NSW

1567

S. JOANNIS DAMASCENI

1568

morietur. Homo autem justus erit, faciens justi- A «oc ἔσται διχᾶιος, ὁ ποιῶν διχαιοσύνη). Υἱὸς οὐ λή-

tiam, » etc. « Filius non portabit iniquitatem pa-
Iris sui, neque pater portabit iniquitatem fllii. Justi-
lía vero justi super ipsum erit, et iniquitas iniqui
super ipsum erit, »

Galat. vi, 5. — « Unusquisque onus suum porta»
bit. »

TIT. XXXI. — De reprehensionibus.

Prov. xxix, 15. —« Plagz et reprehensiones dant
sapientiam. »

Prov. xxvii, 25, — ε Qui corrigit vlas bominis,
gratias magis obtinebit quam ille qui per linguz
blandimenta decipit. »

Prov. xxix, 1. --- Melior est vir qui corripit,
quam quí dura cervice est. »

Prov. xxiv, 25. — « Qui corripiunt, meliores B

apparebunt : super eos autem veniet benedictio
bona. »

Prov. x, 10. — « Qui corripit libere, pacificus
est. »

52A Prov. 1x, 8. — «Noli arguere malos, ne
oderint te. »

Eccli. xxx, M. — « In convivio vini non arguas
proximum tuum. »
. Eecch. vin, 14. — « Non. incendas carbones,
peccatores arguens; et ne incendaris in flamma
ignis peccatorum jpsorum.

I Tit. v, 20. — « Peccantes coram omnibus
argue, ut cæleri timorem habeant. »

LITTERA Z.

TIT. IL. — Quod Deum querere. oporteat, et eum
sequi, aique in ipsius nomine omnia facere.

Lerit. x, 5. — « In illis qui appropinquant mihi,
sanctificabor. Ὁ

Deut. x, 20. — « Dominum Deum tuum timebis;
et illi soli sereles, et ei adharesces, et in nomine
ejus jurabis. Ipse est gloria tua, et ipse est vita
iua.

Psal. ix, 10. — « Non dereliquisti quzrentes
te, Domine. »

Psal, xxxi, 9. —« In. camo et freno. maxillag
eorum constringe, qui non approximant ad te. »

Psal. xxxin, 5. — « Exquisivi Dominum, et ex-
audivit me, et ex omnibus tribulationibus meis
eripuit me. »

Psal, Lxxxi, 11. — « Qui elongant se a te,
peribunt. »

Psal. xxxi, 20. — « Divites eguerunt et esu-
rierunt ; inquirentes autem Dominum, non minuen-
tur omni bono. »

Psal. xxxix, 10. — « Exsultent et lptentur omnes
qui quzruntte, Domine.

Psal. Lxvi, 55. --- « Quaerite Deum, et vivet
anima vestra, »

Psal, civ, 5. — « Lzletur cor quxrentium Do-
minum. »

Prov, — « f)yui quarit Dominum. inveniet sclen-

ψεται τὴν ἀδικίαν τοῦ υἱοῦ, Δικαιοσύνῃ δὲ δικαίου
ἐπ᾿ αὐτὸν ἔσται, xal ἀνομία ἀνόμου ἐπ᾿ αὐτὸν
ἔσται. »

« Ἔχαστος τὸ ἴδιον φορτίον βαστάζει.

TITA. ΛΑ, — Περὶ ἐλεγμῶν
« Πληγαὶ χαὶ ἔλεγχοι διδόασι σοφίαν. »

« Ὁ ἐλέγχων ἀνθρώπου ὁδοὺς, χάριτας μᾶλλον
ἕξει τοῦ γλωσσοχαριτοῦντος. »

« Κρείσσων ἀνὴρ ἐλέγχων, ἀνδρὸς eximporpayt-
λου. »

€ Οἱ ἐλέγχοντες, βελτίους φανοῦνται, ἐπ᾽ αὐτοὺς
δὲ ἥξει εὐλογία ἀγαθή. »

« Ὃ ἐλέγχων μετὰ παῤῥησίας εἰρηνοποιεῖ, »
ε Μὴ ἔλεγχε χαχοὺς, ἵνα μὴ μισήσωσί σε. »

€ Ἐν συμποσίῳ οἴνον μὴ ἐλέγξῃς τὸν πλησίον
δον. »

« Μὴ ἐχχαίῃς ἄνθραχας, ἁμαρτωλοὺς ἐλέγχων,
μὴ ἐμπυρισθῇς ἕν φλογὶ πυρὸς ἁμαρτιῶν. »

« Τοὺς ἁμαρτάνοντας ἐνώπιον πάντων ἔλεγχε, ἵνα
xa οἱ λοιποὶ φόδον ἔχωσιν. »

ΣΤΟΙΧΕΙ͂ΟΝ Z.

TITA. Α΄. — Περὶ τοῦ ζητεῖν τὸν Θεὸν, καὶ dxo-
λουθεῖν αὐτῷ, καὶ ὅτι ἐπὶ τῷ ἐγόμαει αὐτοῦ
πάντα χρὴ ἡμᾶς πράττεσθαι.

« Ἐν τοῖς ἐγγίζουσί με ἀγιασθήσομαι. »

« Κύριον τὸν Θεόν cou φοδηθήσῃ, χαὶ αὐτῷ μόνῳ
λατρεύσεις, xal πρὸς αὐτὸν χολληθήσῃ, καὶ ἐπὶ τῷ
ὀνόματι αὐτοῦ ὁμῇ. Οὗτος χαύχημά cou, καὶ οὗτος
ζωή σου. »

« Οὐχ ἐγχατέλιπες τοὺς ἐχζητοῦντάς σε, Kópu.h

€ Ἐν χημῷ xai χαλινῷ τὰς σιαγόνας αὐτῶν ἄτγξαι,
«ὧν μὴ ἐγγιζόντων πρὸς σέ. »

« Ἐξεζήτησα τὸν Κύριον, xal ἐπήχουσέ μου, xal
ἐχ πασῶν τῶν θλίψεών μου ἐῤῥύσατό με. »

« Οἱ μαχρύνοντες ἑαυτοὺς ἀπὸ σοῦ, ἀπολοῦνται. "

« Ἰ[λούσιοε ἑπτώχευσαν, καὶ ἐπείνασαν, οἱ δὲ ἐχ-
ζητοῦντες τὸν Κύριον, οὐχ ἐλαττωθήσονται παντὸς
ἀγαθοῦ. »

c ᾿Αγαλλιάτθωσαν, καὶ εὐφρανθήτωσαν ἐπὶ σοὶ
κάντες ol ζητοῦντές os, Κύριε. »

ε Ἐχζητῆσατε τὸν Θεὸν, καὶ ζήσεται 3) Ψυχὴ
ὑμῶν. »

ε Ἐὐφρανθήτω χαρδία ζητούντων τὸν Κύριον. »

cQ sow τῶν Wan, cota τοι uxed δι.

SACRA PARALELLA.

1570

καιοσύνης. Οἱ & ὀρθῶς ζητοῦντες αὐτὸν, εὑρήσου- A tiam cum justitia. Qui autem querunt eum, invc-

σιν εἰρήνην. » |
€ Ὡς ἔτι καιρὸς, ἐχζητήσατε τὸν Κύριον. »

ε Ἕλεον xal χρῖμα φυλάσσου, xal ἔγγιζε πρὸς
«ὃν Θεόν σου διὰ παντό;. »

« ᾿Αχούσατέ μον, xal φάγεσθε ἀγαθὰ, xai τρυφή-
ctt ἐν ἀγαθοῖς f; ψυχὴ ὑμῶν. »

« Αἰσχυνθήσονται πάντες οἱ ἀφορίζοντες ἑαυτοὺς
ἀπὸ Κυρίου. »

« Ἐχζητήσατέ μεν ὅλῃ χαρδίᾳ ὑμῶν, καὶ ἐπι-
φανοῦμαι ὑμῖν. »

« Τοῖς ἐχζητοῦσιν αὐτὸν μισθαποδότης ὁ Θεὸς γί-
νεται.

€ Ἐγγίσατε τῷ Θεῷ, καὶ ἐγγιεῖ ὑμῖν. »

᾿Αμήχανον ἐχιτραπῆναι τῆς διχαίας ὁδοῦ, μὴ λή-
θην Θεοῦ ταῖς ψυχαῖς νοσήσαντας.

Ὅσον ἀφίστατο τῆς ζωῆς ὁ ᾿Αδὰμ, τοσοῦτον προσ-
ἐγγιζεν τῷ θανάτῳ. Ζωὴ γὰρ ὁ Θεός" στέρησις δὲ
ξωῆς ὁ θάνατος. Ὥστε τὸν θάνατον ὁ ᾿Αδὰμ διὰ τῆς
ἀναχωρήσεως τοῦ Θεοῦ χατεσχεύασεν, χατὰ «b γε-
Ὑραμμένον, δτι Ἰδοὺ ol μαχρύγοντες ἑαυτοὺς ἀπὸ
σοῦ, ἀπολοῦνται.

᾿Ανάγκη τὴν ἐρημωθεῖσαν ψυχὴν τῆς οἰχειώσεως
τοῦ Θεοῦ, οἰχητήριον γενέσθαι πνευμάτων ἀχαθάρ-
των.

τάξι: ἀρίστη παντὸς ápyopévou, καὶ λόγου, xal

nient pacem. ὃ

Osce x, 13. — « Dum adbuc tempus est, quarite
Dominenm. »

Osee. xiu, 6. — ε Misericordiam et judicium
custodi, et appropinqua ad Deum tuuin semper. à

δα. Lv, 9. — « Audite me, et comedite bona, et
deleciabitur in bonis anima vestra. »

Isa. x1.v, 25. — « Confundantur omnes qui se-
parant seipsos a Domino. »

Jerem. xx, 15. — « Quaerite me in toto corde

. vestro, et apparebo vobis. »

llebr. x1, 6. — « Inquirentibus Deum ipse remu-
nerator est.
Jac. ww, 8. — « Appropinquate Deo, et ipse appro-

p Pinquabit vobis. »

S. Basil. hom.« Quod Deusnon sit auctor mali. »
— Fieri non potest ut quisquam a recta via de-
flectat, nisi prius animus illiua Dei oblivionc la-
boraverit.

Ibid. — Quantum a vita recedebat Adam, tan-
tum quoque ad mortem accedebat. Deus quippe
vita est : privatio autem vitze, mors. Ác proinde per
vecesáum ἃ Deo Adam sibi mortem paravit, secun-
dum illud quod scriptum est : Ecce qui elongant se
a te, peribunt ( Psal. xxu. 27).

Ejusd. in cap. xis Isaig. — Necesse est animam
ἃ Dei affinitate et propinquitate destitutam, impu-
rorum spirituum domicilium fieri.

5425 S. Greg. Nasians. orat. 1.—Prostantissimus

πράγματος, ἐκ Θεοῦ τε ἄρχεσθαι, xal εἰς Θεὸν áva.- C hic ordoest, ut qui orationem aliquam aut negotium

παύεσθαι.
'Apyhv ἁπάντων καὶ τέλος ποιοῦ Θεόν,

TITA. F. -Περὶ ζῴων ἀλόγων, τῶν φυσικῇ σοφίᾳ
κδχοσμ .

« "H σὺ περιέθηκας ἵππῳ δύναμιν, ἐνέδυσας δὲ
τραχήλῳ αὐτοῦ φόδον; πόῤῥωθεν δὲ ὀσφραίνεται
φτολέμους. 'Ex δὲ τῆς σῆς ἐπιστήμης ἔστηχεν ἱέραξ,
ἀναπετάσας τὰς πτέρυγας αὐτοῦ, ἀχίνητος ὁρῶν
πρὸς νότον; Γὺψ ἐπὶ νοσσιὰν αὑτοῦ χαθεσθεὶς, αὐλίζε-
ται ἐπ᾽ ἐξοχῇ πέτρας, καὶ ἀποχρύφῳ; ἐχεῖ ὧν ζητεῖ
τὰ αἴτα" πόῤῥωθεν δὲ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ σχοπεύ-
ουσι-. 3

« Τίς ἡτοίμασε χόραχι βοράν ; νεοσσοὶ γὰρ αὐτοῦ
πρὸς Κύριον χεχράγασι, πλανώμενοι, τὰ σῖτα ζη-
τοῦντες. Εἰ ἔγνως χαιρὸν τοκετοῦ τραγελάφον ἐπὶ
πέτρας, ἐφύλαξας δὲ ὠδῖνας ἐλάφων ; Ἡρίθμησας δὲ
μῆνας αὐτῶν πλήρεις τοχετοῦ, ὠδῖνας δὲ αὐτῶν ἕλυ-
σας; Ἐξέθρεψας δὲ αὐτῶν τὰ παιδία ἄνευ φόδον ;
τίς δέ ἐστιν ὁ ἀφεὶς ὄνον ἄγριον ἐλεύθερον ; δεσμοὺς
δὲ αὐτοῦ τίς ἔλυσεν; ἐθέμην δὲ τὴν δίαιταν αὐτοῦ"

ἔρημον. »

c ἴθι πρὸς μύρμηχα, ὦ ὀχνηρὲ, καὶ ζήλωσον ἰδὼν
τὰς ὁδοὺς αὑτοῦ, καὶ γενοῦ ἐχείνου σοφώτερος.
Ἐκεῖνος γὰρ γεωργίου μὴ ὑπάρχοντος, μηδὲ «y
ἀναγχάζοντα ἔχων, μηδὲ ὑπὸ δεσπότην ὧν, ἑτοιμά-
ζεται θέρους τὴν τροφὴν, πολλήν τε ἐν τῷ ἀμητῷ

aggreditur, eta Deo incipiat, et in Deo finem faciat.
Ejusdem. — Fac Deus cunctorum tibi initium
ac finis sit.

TIT. 1l. — De brutis animantibus, qua naturali
sapientia quadam ornata sunt.

Job xxxix, 19,29. — « Numquid tu circumposuisti
equo potentiam, induisti autem collum ejus timo-
rem? À longe autem olfacit bellum. Ex tua scien-
Lia stetit accipiter, expandens alas suas immotus,
aspiciens qus ad austrum sunt? Vultur in nido
sedens habitat in eminentia petræ οἱ abscondito;
illie exsistens querit cibos : de longe oculi ejus
speculantur. »

Job xxxviu, 4; xxxix, 1-6. — «Quis prepin-
vit corvo escam? pulli. enim illius ad Dominum
clamaverunt, vagantes, cibos quarentes. Si nosti
tempus partus capr:e silvestris in petra et observasti
dolores partus cervarum? Nuimerasti menses. ea-
rum plenos pariu; dolores autem earum solvisti ?
Enutristi fetus earum extra timorem. Quis est qui
dimisit onagrum liberum; vincula autem ejus
quis solvit? posui autem habitaculum ejus de-
sertum, » etc.

Prov. 1, 0. seqq. — ε Vadead formicam, o pi-
ger, et æmulare videns vias ejus, ct esto illa sa-
pientior. Hzc enim cum arvum non habeat, nec
qui ipſsam cogat, neque sub domiuo sit, æstato
parat Cibo, e mua V. ΑΝ CSN. SSRONSRYXO.-

1571

S. JOANNIS DAMASCENI

1572

liogem. Aut vade ad apem, et vide quoniam ope- A ποιεῖται τὴν παράθεσιν. "H mec πρὸς τὴν μέ-

raria est, quamque operationem suam præclaram
faciat, Cujus labores reges ei privati - sanitalis
esuaa assumunt. Desiderabilis vero omnibus est,
et gloriosa, tametsi alioqui viribus imbecillis
$i. | ᾿

Prov. xxx, 21 seqq.— «Quatuor sunt minima terree,
εἰ ipsa sunt sapientiora sapientibus : formicse po-
pulus infirmus, et. preparat in sestate cibum : et
chorogrylli populus invalidus, qui fecerunt in pe-
tris domas suas, Regem locusta non habet, et
turmatim egreditur ad jussionem unam ; et cala-
botes manibus nititur, ac facile capitur, et tamen
. habitat in. munitionibus regum. Tría sunt qux
bene gradiuntur, et. qnartum quod recte ambulat :
catulus leonis fortior bestiis, qui non revertetur,
neque pavebit belluam ; et gallus qui inter feminas
ambulat alacer, ac hædus dux gregis. »

S. Rasil. homil. v in Hexaem. — Cicuta sturni
vescuntur, et ob structuram sui corporis, perni-
ciem eam qua ex veneno comparatur, effugiunt.
Nam quia tenues habent in corde meatus, prius
id quod vorarunt. conficiunt, quam frigiditas ad
vitalia penetret, Eheborum autem coturnicum ali-
monia est, ut quz temperamenti sui proprietate, ni-
ihil hinc detrimenti contrahant. Quin lc quoque
ipsa nobis interdum usui sunt.

Homil. 1. — Vipera, reptilium omnium otrocis-
simum, ad murænæ marin: connubium occurrit,
atque sibilo quodam presentiam suam significans,
2b imis eam gurgilibus ad venereum complexum
wocat. ila autem morem gerit, οἱ cum venenosa
auimante copulatur.

Ibid. — Sunt etiam nonnulli pisces qui peregri-
nantur, 586 et velut communi quodam decreto

in exteras regiones missi, ex uno condicto cuncti.
sinul proficiscuntur. Cum enim certum et cousti-

tatum pariendi tempus appetierit, alii ex alils sinibus
emigrantes, communi scilicet lege excitoti, ad
Horeum mare contendunt. Àc quo tempore ascen-
dunt, pisces videas torrentis instar unitos conglo-
batosque a Propontide ad Euxinum mare confluere.
Quis porro eos impellit? quod imperatoris man-
datum? quznam edicta in. foro expansa prsestitu-
tum tempus signiflcant? quinam ipsis sunt. duces
itineris? Videane quemadmodum divina constitutio
omnia impleat, el vel usque ad minima queque
pertineat? Piscis legi Dei non reluctatur; et uos
homines salutaribus decretis obtemperare non sus-
tinemus, Ne hoc nomine pisces conteninas, quia
rationis et vocis usu carent : verum metue ne his
quoque aratione alienior exsistas, qui Creatoris
jussionibus adversaris. Audi pisces, non voces
tantummodo, sed. gestis declarantes, conservandi
' generis causa longam hanc peregrinationem a se
suscipi. Propria quidem vox ipsis deest; at natura
legem firmiter infixam habent, qua prascribat
quid agendum 811. Eamus, inquiunt, ad Boreum

'λισσαν, xal μάθε ὅτι ἐργάτις kacl - τὴν δὲ ἐργασίαν

ὡς σεβνὴν ποιεῖ, "Hc τοὺς πόνους βασιλεῖς καὶ ἰδιῶ-
ται πρὸς ὑγείαν προσφέρονται. Ποθεινὴ δέ ἐστι πᾶσι,
καὶ ἐπίδοξος, χαίπερ οὖσα ἐν ῥώμῃ ἀσδενής. »

« Τέσσαρά ἔστιν ἐλάχιστα ἐπὶ τῆς γῆς ταῦτα δὲ
ἐστι σοφώτερα τῶν σοφῶν * ol μύρμηχες, οἷς μή ἔστιν
ἰσχὺς, καὶ ἑτοιμάζεται θέρους τὴν τροφήν " xai οἱ
χοιρόγρυλλοι ἔθνος οὐχ ἰσχυρὸν, οἵ ἑποιήσαγξο tv πέ-
τραῖς τοὺς ἑαυτῶν οἴχους. ᾿Αδασίλευτός ἐστιν ἡ
ἀκρὶς, ἐχστρατεύει ἀφ᾽ ἑνὸς χελεύσματος " καὶ χαλα-
ὀώτης χερσὶν ἐρειδόμενος, καὶ εὐάλωτος ὧν, xatot-
χεῖ ἐν ὀχυρώμασι βασιλέων. Τρία ἐστὶν ἃ εὐόδως
πορεύονται, χαὶ τὸ τέταρτον ὃ χαλῶς διαδαΐνει"

D σκύμνος λέοντος ἰσχυρότερος κτηνῶν, ὃς οὐκ &mo-

στρέψεται, οὐδὲ χαταπτήσει χτῆνος, xal ἀλεχτρυὼν
ἐμπεριπατῶν ἐν θηλείαις εὔψυχος, καὶ τράγος ἣγού-
μενος αἱπολίου. »

Τὸ χώνειον ol. ψάρες βόσχονται, διὰ τὴν κατα-
σχευὴν τοῦ σώματος τὴν ix τοῦ δηλητηρίου βλάδην
ἀποδιδράσχοντες. Δεπτοὺς γὰρ ἔχοντες τοὺς ἐπὶ τὴν
χαρδίαν πόρους, φθάνουσιν ἐχπέμψασθαι, Ἐλλέδο-
pos ob ὀρτύγων ἐστὶ τροφὴ, ἰδιότητι χράσεως τὴν
βλάδην ἀτωφευγόντων. “Ἔστι δὲ αὐτὰ ταῦτα ἐν χαιρῷ
ποτε χαὶ ἡμῖν χρήσιμα.

Ἔχιδνα τὸ χαλεπώτατον τῶν ἑρπετῶν πρὸς γάμον
ἀπαντᾷ τῆς θαλασσίας μυραΐνης, καὶ συριγμῷ τὴν
παρουσίαν σημήνασα, ἐκχαλεῖται αὐτὴν ix τῶν βυ-
θῶν πρὸς γαμιχὴν συμπλοχήν. 'H δὲ ὑπαχούεε, xal
ἔνοῦται τῷ ἰοδόλῳ,

Twice ἀποδημητιχοὶ τῶν ἰχθύων, ὥσπερ ἀπὸ χοινοῦ
βουλευτηρίου πρὸς τὴν ὑπερορίαν στελλόμενοι, ὑφ᾽
ἑνὶ συνθήματι πάντες ἀπαίρουσιν. ᾿Επειδὰν 6 τεταγ-
μένος χαιρὸς τῆς χυήσεως χαταλάθδοι͵ ἄλλοι αἰγιαλῶν
κόλπων μεταστάντες, τῷ χοόινῷ τῆς φύσεως νόμῳ
διεγερθέντες ἐπὶ τὴν βορεινὴν ἐπείγονται θάλασσαν.
Καὶ ἴδοις ἂν χατὰ τὸν χαιρὸν τῆς ἀνόδου, ὥσπερ τι
ῥεῦμα, τοὺς ἰχθύας ἠνωμένους, καὶ ἐκ τῆς Προπον-
tio; ἐπὶ τὸν Εὔξεινον ῥέοντας, Τίς ὁ χινῶν; ποῖον
πρόσταγμα βασιλέω;; ποῖα διατάγματα xax! ἀγορὰν

D ἡπλωμένα δηλοῖ; ol ξεναγοῦντες τίνες ; δρᾷς τὸν

θείαν διάταξιν πάντα πληροῦσαν, χαὶ διὰ τῶν σμι-
κροτάτων διήχουσαν; ἰχθὺς οὐχ ἀντιλέγει νόμῳ
Θεοῦ, χαὶ ἄνθρωποι σωτηρίων δογμάτων οὐχ ἀνεχό-
μεθα ; μὴ χαταφρόνει τῶν ἰχθύων, ἐπειδὴ ἄλογα xal
ἄφωνα παντελῶς " ἀλλὰ φοδοῦ, μὴ xat τούτων ἀλο-
γώτερος ἧς, τῇ διατάξει τοῦ Κτίσαντος ἀντιστάμενο;.
"Axout τῶν ἰχθύων, μονονουχὶ φωνὴν ἀφιέντων, δι᾽
ὧν ποιοῦσιν, ὅτι εἰς διαμονὴν τοῦ γένους, τὴν μαχρὰν
ταύτην ἀποδημίαν στελλόμεθα. Οὐχ ἔχουσιν ἴδιον
λόγον, ἀλλ᾽ ἔχουσι τὸν τῆς φύσεως νόμον ἰσχυρῶς
ἐνιδρυμένον, καὶ τὸ πραχτέον ὑποδειχνύντα. Βαδίσω-
μεν, φησὶν, ἐπὶ τὸ βορεινὸν πέλαγος. Γλυχύτερον
γὰρ τῆς λοιπῆς θαλάσσης ἐχεῖνο τὸ ὕδωρ, διότι ἐπ
ὀλίγων αὐτῇ προσδιατρίδων ὁ ἥλιος, οὖχ ἐξάγει αὖ-

1518

SACRA PARALLELA.

1574

τῆς ὅλον διὰ τῆς ἀχτῖνος τὸ πότιμον. Χαίρει δὲ τοῖς A pelsgus. Dulcior quippe aqua ista esi reliquo

γλυχέσι xal τὰ θαλάσσια" ὅϑεν xal ἐπὶ κοταμοὺς
ἀνανήχεται πολλάχις, καὶ πόῤῥωθεν θαλάσσης φέρε-
ται. "Ex τούτου προτιμώτερος αὐτοῖς ὁ Πόντος τῶν
λοιπῶν ἐστι χόλπος, ὡς ἐπιτήδειος ἐἑναποχυῇσαι καὶ
ἔχϑρέψαι τὰ ἔγγονα. Ἐπειδὰν δὲ τὰ σπουδαζόμενα
ἀρχούντως ἐχπληρωθῇ, πάλιν πανδημεὶ πάντες ὑπο-
οτρέφουσιν οἴχαδε.

mari : quia nimirum sol haud diuturnam illic mo-
ram trabens, per radios suos non id omne quod
dolce est, educit. Atqui ea quoque animantia quae.
in mari degunt, dulcibus aquis gaudent; unde
etiam ad fluvios frequenter enatant, et procul a
mari feruntur. Quo üt ut Ponticum sinum reliquis
omnibus anteponant, ut qui tum ad procreandos,

tum ad alendos fetos aptus sit Ubi vero eo munere eujus studio tenebantur perfuncti sunt, confertim

omnes domum revertuntur. ——

Ἥνχουσα, ὅτι θαλάσσιος ἐχῖνος, τὸ μιχρὸν παντε-
Mog καὶ εὐχαταφρόνητον ζῶον, διδάσχαλος πολλάχις
γαλήνης χαὶ χλύδωνος τοῖς πλέουσι γίνεται. Ὃς ὅταν
προΐδῃ ταραχὴν ἀνέμου, ψηφίδα τινὰ ὑπελθὼν γεν-

ναίαν, ἐπ᾿ αὐτῇ ὥσπερ ἐπ᾽ ἀγχύρας βεδαίως σαλεύει, Β

χατεχόμενος τῷ βάρει πρὸς τὸ μὴ ῥᾳδίως τοῖς χύμα-
σιν ἀποσύρεσθαι. Τοῦτο ὅταν ἴδωσιν οἱ ναυτιχοὶ τὸ

σημεῖον, ἴσασι τὴν προσδοχωμένην βιαίαν χίνησιν
τῶν ἀνέμων.

Ὃ χαρχῖνος «ἧς σαρχὸς ἐπιθυμεῖ τοῦ ὀστρέου,
ἀλλὰ δνσάλωτος ἡ ἄγρα αὐτῷ διὰ τὴν περιδολὴν τοῦ
ὁστράχου γίνεται. ᾿Αῤῥαγεῖ γὰρ ἔρχει τὸ ἀπαλὸν τῆς
σαρχὸς fj φύσις χατησφαλίσατο. Διὸ χαὶ ὁστραχόδερ-
μὸν προσηγόρευται. Kal ἐπειδὴ δύο χοιλότητες ἀχρι-
69 ἀλλήλαις προσηρμοσμέναι τῷ ὁστρέῳ περιπτύσ-
σονται, ἀναγχαίως ἄπραχταί εἶσιν αἱ χηλαὶ τοῦ χαρ-
χίνου. Τί οὖν ποιεῖ; ὅταν ἴδῃ ἐν ἀπηνέμοις χωρίοις
μεθ᾽ ἡδονῆς διαθαλπόμενον, καὶ πρὸς τὰς ἀχτῖνας

lbid. — Hoc audivi, marinum echinum, exiguum
lllud prorsus et abjectum animal, tranquillitatis et
tempestatis magistrum sese navigantibus sempe
prebere. Nam eum. ventorum perturbationem pro-
spicit, gravem et eximium calculum subit, in quo
non secus ac in anchora sine discrimine ullo agi-
tatur : quippe qui lapilli mole retinetur, quomiaus
facile a fluctibus abstrahatur. Quod signum ubi
nautæ perspexere, hinc exploratum habent ingeo-
tem ventorum commotionem impendere.

lbid. — Cancer ostrei carnem appetit. Verum
eaptu difficilis hzc przda est propier teste inte-
gumentum. Natura siquidem carnis mollitiem
firmo propugnaculo communivit. Unde hoc quoque
ὁστραχόδερμον appellatur. Ac. quoniam dus cavi-
tates. ad amussim invicem coaptata ostreum com-
plectuntur, hine necessario fit ut. denticulatze can-
eri foreipes nibil omnino conficere possint. Quid
ergo facit? Cum ostreum in iis locis quz a ventis

«οὔ ἡλίον τὰς πτύχας ἑαυτοῦ διαπλώσαντα, τότε λά- (; l'emota sunt, amonissime se fovere, atque ad so-

Opa ψηφίδα παρεμδαλὼν ὁ xapxlvo; , διαχωλύει τὴν
σύμπτυξιν, καὶ εὑρίσχεται τὸ ἐλλεῖπον τῆς δυνάμεως
διὰ τῆς ἐπινοίας περιγινόμενον. Αὕτη ἡ χαχία τῶν
μὴτε λόγου, μήτε φωνῆς μετεχόντων.

Οὐχ ἂν παρέλθοι μοι τὸ τοῦ πολύποδος δολερὰν xal
ἐπίπλοχον, ὃ ὁποίᾳ ποτὲ ἂν πέτρᾳ περιπλαχῇ. τὴν
ἐχείνης ὑπέχεται χρόαν, ὥστε τοὺς πολλοὺς τῶν
ἰχθύων ἁπροόκτως νηχομένους τῷ πολύποδι περιπί-
“τειν, τῇ πέτρᾳ δῆθεν, χαὶ ἕτερον γενέσθαι θήραμα
τῷ πανούργῳ.

Ταῦρον ὁ ἀλεχτρυὼν, φιλόχαλον Ó ταὼς, λάγνοι
περιστεραὶ, xal αἱ κατοιχίδιοι ὄρνεις ἐπὶ παντὸς
χαιροῦ τὸ συνονσιαχὸν ἔχουσαι" δολερὸν ὃ πέρδιξ

lis radios concavilates suas explicare perspicit,
tum furtim injecto calculo prohibet ne rursus eas
complicet, atque ita id quod viribus deerat, arti-
ficio atque industria suppletur. Hec est malitia
eorum quie nec vocem nec rationem babent.

Ejusd. — Nec vero astum versutiainque polypi
silentio przeteriero, qui ad quodcunque saxum ad-
haeserit, illius colorem suhit. Ex quo efficitur ut
multi 597 pisces improviso natantes, in eum tan-
quam in saxum incidant, veteratorique illi protinus
inpredam cedant.

Ejusd. homil. 8. — Superbe gallos graditur gal-
linaceus, decoris est studiosus pavo, salaces co-
lumbe ae domestica volucres, ut que omni tem-

xai ζηλότυπον, χαχούργως συμπράττων τοῖς θηρευ- D pore proclives in venerem sint ; callida et zelotypa

ταῖς πρὸς τὴν ἄγραν.

Tov μελισσῶν χοινὴ μὲν fj οἴχησις, ἐργαοία δὲ
πάντων μία’ καὶ τὸ μέγιστον ὅτι ὑπὸ βασιλεῖ xol
ἐξάρχῳ τινὶ τῶν ἔργων ἅπτονται, οὗ πρότερον χα-
«αδεχόμενοι ἐπὶ τοὺς λειμῶνας ἐλθεῖν, πρὶν ἂν
ἴδωσιν χατάρξαντα τὸν βασιλέα τῆς πτήσεως. Καὶ
ἔστιν αὑταῖς οὐ χειροτόνητος ὁ βασιλεύς “ πολλάχις
γὰρ καὶ ἀχρασία 4 δήμου τὸν χείριστον εἰς ἀρχὴν
προεστήσατο᾽ οὐδὲ χληρωτὴν ἔγνων τὴν ἐξουσίαν "
ἄλογοι γὰρ αἱ συντυχίαι τῶν χλήρων, ἐπὶ τὸν πάν-

perdix, quie subdole venatoribus operam ad
predam navet.

Commune apibus domicilium est, communis
omnium labor; quodque omnium maximum est,
sub uno rege et principe operas capessunt. Neque
enim prius ad prata se conferre sustinent, quam
regem avolasse viderint. Nec vero apud eas suf-
fragiis rex creatur ((requenter enim populi vecor-
dia facium est ut qui pessimus esset ad imperiam
asciseeretur), nee rursus sortito imperium obti-
net (a ratione quippe aliena suut. qus sortie con-

VARLE LECTIONES.

8 Edit. Basilii, ἀκρισία.

1515

S. JOANNIS DAMASCENI

1516

lingent, ut qux non raro ei qui omnium postremus ἃ των ἔσχατον πολλάκις τὸ χράτος ἀχρισίᾳ φέρουσαι "

est, imperium tradat), nec denique palerna suce
cessione et hæreditate regiis insidet (nam hi
quoque ob luxum et assentationem ut. plurimtni
stolidi omnisque virtutis ignari exsistunt), sed 1
natura primatum habet, Quamvis enim rex aculeum
habeat, eo tamen ad vindictam minime utitur.
Audiant Christiani, quibus interdicitur ne maluin
pro malo reddant, sed vincant in bono malum
(Rom. xu, 94 ). Imitamini id quod apis peculiare
est, nimirum quod citra regis imperium nihil
quidquam detrimenti prestet, nec alienos fructus
labefactando favos condat. Quin nec ad omnes
flores promiscue accedit, et ad quos accesserit,
ubi quantum ad opus aptum sit, sumpserit, id
quod residuum est valere jubet. Α΄ ceram quidem
e floribus palam colligit : mel autem, hoc est hu-
morem eum qui roris instar floribus inspersus
est, attractum ore cellularum concavitatibua im-
mittit, Ac proinde humidum quoque primum est ;
post autem, ubi temporis progressu coctum est,
3d nativam concretionem ac dulcedinem suam re-
dit, Ea porro arte et studio mellis promptuaria
elaborat, ut frequentes atque invicem colirentes
cavitates exstruat, quo densitas illa mutux rerum
minimarum colligationis opus universum susten-
tet et. fulciat. Uniuscujusque enim cellula utrin-
que colzret, tenui ab alia septo dirempta et
copulata, Quin et disteg:e tristegzeque fistulze sunt,
atque alie supra alias zdiflcate. Caverunt. enim
ne perforatam utrinque cavitatem facerent, ne
humor gravitate sua foras dilaberetur. Inspice
quo pacto geomeiriz inventiones velut obiter sa-
pientissima apis exsequatur. Sexangule enim et
æquilateræ sunt omnes favorum fistule, nec in
rectum alis aliis incumburt, ne imz partes labo-
rent, inanibus coaptate ; verum sexangulorum infe-
riorum anguli fundamenti et columinis loco sunt,
quo tulo qua supra sunt pondera sustollant, et
privatiin. in unaquaque cavitate humor continea-
tur. -

Ejusd. — Quinam vero fiat ut grues noctis vigi-
lias vicissim suscipiant; utque, dum cæteræ dor-
miunt, una in orbem circumiens, summam iis quae

οὐξὲ ix πατριχῆς διαδοχῆς τοῖς βασιλείοις ἐγχαθεζόμε»
νος * xat γὰρ οὗτοι ἀπαίδεντοι xat ἀμαθεῖς πάσης ἀρε-
τῆς διὰ τρυφὴν καὶ χολαχείαν ὡς τὰ πολλὰ γίνονται"
ἀλλ᾽ ix φύσεως ἔχων τὸ χατὰ πάντων πρωτεῖον.
Ἔστι μὲν γὰρ τῷ βασιλεῖ χέντρον, ἀλλ᾽ οὐ κέχρηται
τούτῳ πρὸς ἄμυναν. ᾿Αλχουέτωσαν οἱ Χριστιανοὶ, οἷς
πρόσταγμά ἐστι, xaxby ἀντὶ χαχοῦ μηδενὶ ἀποδιδά-
vat, ἀλλὰ νιχᾷν ἐν τῷ ἀγαθῷ τὸ xaxóv. Μιμήσασθε
τῆς μελίσσης τὸ ἰδιότροπον" ὅτι τοῦ βασιλέως δίχα
υὐδὲν λυμαινομένη, οὐδὲ χαρπὸν ἀλλότριον δια-
φθείρουσα, τὰ κηρία συμπήγνυσιν. Αὗται δὲ οὔτε
ἄπασι τοῖς ἄνθεσιν παραπλησίως ἐπέρχονται, καὶ
οἷς ἂν ν ἐπιτήδειον πρὸς τὴν ἐργασίαν λαδοῦσαι, τὸ
λοιπὸν χαίρειν ἀφῆχαν. Τὸν μὲν χηρὸν ἀπὸ τῶν ἀν-

B θῶν φανερῶς συναγείρει, τὸ δὲ μέλι τὴν δροσοειδῶς

ἐσπαρμένην νοτίδα τοῖς ἄνθεσιν ἐπισπασαμένη τῷ
στόματι, ταύτην ταῖς χοιλότησι τῶν χηρίων ἐνίησιν.
Ὅθεν χαὶ ὑγρὸν παρὰ τὴν πρώτην ἐστίν " εἶτα τῷ
χρόνῳ συμπεφθὲν, πρὸς τὴν οἰχείαν σύστασιν χαὶ
ἡδονὴν ἐπανέρχεται. Οὕτω δὲ σοφῶς φιλοτεχνοῦσα
τὰς ἀποθήχας τοῦ μέλιτος, εἰς λεπτὸν ὑμένα τὸν
χηρὸν διατείνασα, πυχνὰς xol συνεχεῖς ἀλλήλαις
συνοιχοδομεῖ τὰς χοιλότητας, ὡς τὸ πυχνὸν STjg τῶν
μικροτάτων πρὸς ἄλληλα δέσεως ἔρεισμα γενέσθαι
τῷ παντί, Ἑχάστη γὰρ φρεάτια €, τῆς ἑκχατέρας
ἔχεται" λεπτῷ γὰρ πρὸς αὐτῆς διισταμένη τε ὁμοῦ
xai συναπτομένη τῷ διαφράγματι. Ἔπειτα διόρο»
qot χαὶ τριόροφοι σύριγγες αὐταὶ ἀλλήλαις ἐπῳχοδό“

C βῆνται. Ἐφυλάξαντο γὰρ μίαν ποιῆσαι διαμπερὲς

τὴν χοιλότητα, ἵνα μὴ τῷ βάρει τὸ ὑγρὸν πρὸς τὰ
ἐχτὸς διαπίπτῃ. Κατάμαθε πῶς τὰ τῆς γεωμετρίας
εὑρέματα πάρεργά ἐστι τῆς σοφωτάτης μελίσσης.
“ξάγωνο: γὰρ πᾶσαι xat ἰσόπλευροι τῶν χηρίων al
σύριγγες, οὐκ ἐπ᾽ εὐθείας ἀλλήλων χατεπεχείμεναι,
(va μὴ χάμωσιν οἱ πυθμένες τοῖς διαχένοις ἐφηρ-
μοσμένοι, ἀλλ᾽ αἱ γωνίαι τῶν χάτωθεν ἐξάγωνοι,
βάθρον xai ἔρεισμα ταῖς τῶν ὑπερχειμένων ἐστὶν,
ὡς ἀσφαλῶς ὑπὲρ αὑτῶν μετεωρίζειν τὰ βάρη, xai
ἰδιαζόντως ἑχάστῃ χοιλότητι τὸ ὑγρὸν ἐγχατέχεσθα:.

Πῶς μὲν αἱ γέρανοι τὰς ἐν τῇ νυχτὶ προφυλαχὰς
ἐχπεριαστροφῆς ὑποδέχονται ; χαὶ αἱ μὲν χαθεύδονσιν,
ἢ δὲ χύχλῳ περιιοῦσα, πᾶσαν αὐταῖς: ἐν τῷ ὕπνῳ

quietem captant, securitatem prabeat ? Hzc porro p παρέχεται τὴν ἀσφάλειαν ; εἶτα τοῦ x2tpoU τῆς qu-

528 posteaquam excubiarum munere perfuncta
est, edito clamore ad somnum se convertit ; altera
autem ei succedens, eamdem qua inodo. fruebatur
securitatem ipsi rependit. Quin hanc quoque
in earum volatu disciplinam perspicies. Alias et-
enim alia ducendi agminis provinciam suscipit,
cunque certo temporis spatio ante czteras volave-
rit, tum retro se referens, ci que se sequitur
ducendi munus contradit.

Jbid. .- Quod vero ad ciconias attinet, non
admodum ad auimantium ratione preditorum

laxi; πληρουμένου, ἡ μὲν βοήσασα πρὸς ὕτενον τρέ-
tat, ἡ δὲ τὴν διαδοχὴν δεξαμένη, ἧς ἔτυχεν ἀσφα-
λείας, ἀντέδωχεν. Ταύτην xai ἐν τῇ πτήσει τὴν εὑ-
ταξίαν χατόψει. "Allows γὰρ ἄλλη τὴν ὁδηγίαν
διαδέχεται, καὶ ταχτόν τινὰ χρόνον προχαθηγηδσα-
μένη τῆς πτήσεως, εἰς τὸ κατόπιν περιελθοῦσα, τῇ
μετ᾽ αὐτὴν τὴν ἡγεμονίαν τῆς ὁδοῦ παραξίδωσι.

Τὸ δὲ τῶν πελαργῶν οὐδὲν πόῤῥω ἐστὶ συνέσεως
λογιχῆς " οὕτω μὲν οὖν χατὰ ἕνα χαιρὸν πάντας ἐπι-

VARLE LECTIONES.
b Lego, xax ὃ ἂν 7. Deest hiec periodus in editis. € Edit. φρεατίς, Al. φρεατεία,

157

SACRA PARALLELA.

1578 ""

δημεῖν τοῖς τῇδε χωρίοι;, οὕτω δὲ 6g ἑνὶ σννθή- A sapientia remotum hoc genus volucrum est. Omnes

ματι πάντας ἀπαίρειν. Δορυφοροῦσι δὲ αὐτοὺς al
καρ' ἡμῖν χορῶναι, καὶ περαπέμπουσιν, ἐμαὶ δοκεῖ,
καὶ συμμαχίαν τινὰ ποιούμεναι πρὸς ὄρνιθας πολε-
μίους. Ῥημεῖον δὲ πρῶτον μὲν τὸ μὴ φαίνεσθλι ὑτὸ
τὸν καιρὸν ἐχεῖνον χορώνην παντάκασιν ᾿ ἔπειτα δὲ
ὅτι μετὰ τραυμάτων ἐπαγνερχόμεναι, ἐναργῆ τοῦ συν-
ασπισμοῦ xal τῆς συμμαχίας τὰ σημεῖα χομίζουσι.
Τίς xap' αὐταῖς τοὺς τῆς φιλοξενίας διώρισε νόμους ;
Τίς αὐναῖς ἠπείλησεν λειποταξίου σερατοῦ γραφὴν, ὡς
μηδεμίαν ἀπολείπεσθαι τῆς προπομπῆς; ᾿ἸΑκουέτωσαν
ol χαχόξενοι, οἱ τὰς θύρας χλείοντες͵ καὶ μηδὲ στέγης
ἂν χευμῶνι καὶ νυχτὶ νοῖς ἐπιδημοῦσι μεταδιδόντες.
Ἢ ὃὲ περὶ τοὺς γηράσαντας τῶν πελαργῶν πρόγοια
ἐξαρκεῖ τοὺς παῖδας ἡμῶν, εἰ προσέχειν βούλοιντο,

itaque uno eodemque iempore ad has regiones
commeant, ac rursus inde omnes velut uno dato
signo et condicto recedunt. Stipant porro eas et
prosequeudo deducunt nostra cornices, belli so-
cietate quadam, at reor, adversus inimicas aves
facta. Argumento illud sit, primum quod nulla
emnino eo tempore cornix cernatur; deinde quod
cum vulneribus — redeuntes, perspicua propugna-
tienis et eomniiliti sigoa referant. Ecquis vero
apud eas hospitalitatis praescripsit leges? Ecquis
desert» militiz delationem comminatus est, ut ae
qua ab hoc comitatu absit? Audiant. xc qui ab
beepitalitatis studio abhorrent, qui fores suas
claudunt, ac ne tecium quidem in hieme noetuque

φιλοπάτορας καταστῆσαι. Ἠάντως yàp οὐδεὶς οὕτως B peregrinis inpertiuntur. At vero ciconiarum erga

ἐλλείπων κατὰ τὴν φρόνησιν, ὡς μὴ αἰσχύνης ἄξιον
κρίνειν τῶν ἀἁλογωτάτων ὀρνίθων ὑστερίζειν xat' &ge-
τῆν, "Exslvet γὰρ τὸν πατέρα διὸ γήρως πτεροβ-
δυήσαντα tv χύχλῳ τοῖς οἰκείοις πτεροῖς περιθάλ-
πουσιν͵ καὶ τὰς τροφὰς ἀφθόνω; παρασκευάζοντες,
τὴν δυνατὴν καὶ ἐν τῇ κτήσει παρασκενάζουσι βοή-
θειαν, ἡρέμα τῷ πτερῷ χουφίζοντες ἐχατέρωθεν. Καὶ
οὔτιο τοῦτο παρὰ ict διαδεδόηται, ὥστε ἤδη τινὰ;
τὴν τῶν εὐεργετημάτων ἀνταπόδοσιν ἀγτικελώρ-
quor ὀνομάζειν.

illas quie consenuerunt studium et cura δυδὶεῖ!,
ad filios, οἱ adjicere animum velint, ad parentum
amorem excitandos. Omnino enim nemo tam exi-
gua preditus prudentia est, qui non turpe esse
censeat ἃ stolidissimis avibes virtute superari.
Enimvero patrem ills pr» senecta implumem in
erbem eircumstentes, pennis suis coafovent, et
copiosa ipsi alimenta subministrantes, in volatu
«ueque, quam possunt, opem ferunt, sensimque
ac leviter eum pensis suis otrinque sublevant.

Atque hoc iia bominum sermonibus eclebratum ὁδὶ, ut etiam nennutli aeceptorum beneficiorum
retaliationem ἀντιπελάργωσιν appellitea.

Μηδεὶς πενίαν ὀδυρέσθω, μηδδ édxoviwosxéto C. Ibid. — Nemo paupertatem suam ideirco !a-
ἑαυτοῦ τὴν Coh, ὁ μηδεμίαν οἶχοι περιουσίαν κατα- — mentetur, animumque despondeat, quod. nullas
λιπὼν, πρὸς τὸ τῆς χελιδόνος εὐμήχανον ἀποδλέ. —domirelictas opes babeat ; verum hirundinis so-
τῶν. "Exsivg yàp τὴν χαλιὰν πηγνυμένη, tà μὲν — lertiam oeboculos proponat sibl. Nam ipss dum
κάρφη τῷ στόματι διαχομίζει, πηλὸν δὲ τοῖς ποσὶν — nidum (ingit, festucam quidem ore gestat, eum

ἄραι μὴ δοναμένη, τὰ ἄκρα τῶν ποδῶν ὕδατι χατα-
ὀρέξασα, «ra «εὖ λεπτοτάτῃ κόνει ἐνειληθεῖσα,
οὕτως ἐπινοεῖ τοῦ πηλοῦ τὴν χρείαν, καὶ χατὰ μι-
χρὸν ἀλλήλοις τὰ χάρφη οἷον χόλλῃ τινὶ τῷ πηλῷ
συνδῆσασα, ἐν αὐτῇ τοὺς νεοσσοὺς ἐχτρέφει. Ὧν ἐάν
τις ἐχχεντήσῃ τὰ ὄμματα, ἔχει τινὰ παρὰ τῆς φύ-
σεως ἰατρείαν, δι᾿ ἧς πρὸ; ὑγείαν ἐπαναγάγῃ τῶν
ἐγγόνων τὰ; ὄψει;. Ταῦτά σε νουθετείτω μὴ διὰ

autem lutum pedibus ferre nequest, summos pe-
des aqua tingit, tom deinde in tenuissimo pulvere
volutata, inti usuram δίς eomminiscitur, ut festu-
cis luto, non secus δὲ bitumine quodam, panlatim
inter δε compactis, sous illie pullos alat. Quorum
* qnis ocules punxerit, ἃ natara medicinam ha-
bet, per quam Jumina pullorum integritati resti-
tuat, Haze te admoneant, no paupertatis eausa ad

πενίαν πρὸς χαχουργίαν τρέπεσθαι, μηδὲ ἐν τοῖς χα- perpetrandum soeíus te conferas, nee in atrocissi-
λεπωτάτοις πάθεσιν πῆσαν ἐλπίδα ἀποῤῥίψαντα mis calamitatibus omni epe abjecta, segnis et
ἄπρακτον χεῖσθαι καὶ ἀνενέργητον, &X) ἐπὶ Θεὸν ^ Lorpidus jaceas, verum ad Deum confagias, qui
καταφυγεῖν, ὃς εἰ χελιδόνι τοιαῦτα χαρίξεται, πόσῳ 5 talia tantaque impertit. birendinl, quauto ma-
μεῖζον ἀποδώσει τοῖ; ἐξ ὅλης χαρδίας ἐπιδοωμένοις jora ilis datgrus est, qui ex toto corde ipsum
αὑτόν; implorant Y

“Αλχυὼν ἐπιθαλάττιον ὄρνεον’ αὔτη παρ᾽ αὐτοὺς Ejusd. — Alcyon marina est avis, qua in ipsa
νοσσεύειν τοὺς αἰγιαλοὺς πέφυχεν, ἐπ᾿ αὐτῆς τὰ ripa nidulari, atque in ipsa arena ova sua repo-
ὠλ τῆς ψάμμον καταθεμένη, xal νοσσεύει χατὰ nere CoDsuevit. Ác quidem medía fere hietae pa-
μέσον πὸν τοῦ χειμῶνος, ὅτε πολλοῖς χαὶ βιαίοις ἀνέ- vit, hoc est, cum meltis et gravibes ventis mare
pote fj θάλασσα τῇ γῇ προο[αἹ]ράσσεται ἀλλ᾽ ὅμως — terra alliditur. Et. tamen venti emnes sedantur,
χοιμίζονται πάντες ἄνεμοι, ἠσυχάξε: δὲ πᾶν κῦμα atque omnes 529 maris fluctus eonqniescunt,

ϑαλάσσιον, ὅταν ἀλχυὼν ἑπωάζε: τὰς ἐπτὰ ἡμέρας. dum per septem dies aleyon ovis Ineubat. Tot enim
| duntsxat diebus pullos exeindit. Quoniam autem

eibe queque opusfiabet, alios rursum sepieim dics

perezxiguo haic animali muaificus Deus éribuit.

Maque neutm etiam omnes. id exploratum bsbest,

ac septem bos dies Alesonidas nuncupant. liec
ὯΔ

Ἕν τοσαύταις γὰρ μόναις ἐχλέπκει τοὺς νεοττούς.

Ἐπειδὴ xai τροφῆς αὑτῇ χρεία, ἄλλας ἑπτά ἡμέρας

πρὸς τὴν τῶν νεοττῶν αὔξησιν ὁ μεγαλόδωρος Θεὸς

τῷ μικροτάτῳ ζώῳ παρέσχετο. Ὥστε xo ναντιχοὶ

πάντες ἴσασι τοῦτο, καὶ ἀλχνωνΐίδα; τὰς ἑπτὰ ἡμέ-
ParTROI. Gn. XCV.

1519

S. JOANNIS DAMASCENI

1580

monendi tui causa sancita sunt, ut ex Dei erga A pac ἐχεῖνας προσαγορεύουσι. Ταῦτά σοι εἰς προπομ-

animantia quz ratione carent providentia, 68 qua
salutaria tbi sint postules, Quid enim inauditum
üngi possit, quod nón tua eausa effici queat, quí

ad imaginem Dei conditus es; eum pro tam exi-.

gu3 avicula magnum illud atque. horrendum mare
caerceatur, ipsique media in. hieme tranquillitas
jmperetur?

lbid. — Turturem aiunt conjuge orbatam suo,
ultra cum altero sociari non sustinere, verum coi-
tus omnis deinceps expertem. manere, veteris ni-
mirum conjugis recordatione congressum repu.
dianiem. Audiant, mülleres quomodo viduitatis
decus, etiam apud es qua. ratione carent, prz-
stantius habeatur, quam multorum conjugiorum
non salis lionesta contraeio. Íniquissirga circo
sobolis educationem est aquila. Nam cum duos pul-
los exclusecit, alterum eorum pennarum ictibus ex-
pulsum terra illidit, alterum verosolum suscipiens
compleeti(ur, et charum habet, 60 interim quem
genuit, ob educationis molestiam " abdicato. Huno
vero ossifraga perire non sinit; quio et susceptum
una cum. suis pullis nutrit. Tales sunt parentes
illi qui paupertatis pretexto fllios exponunt. Noli
avium aduneis unguibus armatorum crudelitatem
imitari, que simul atque pullos suog jam volatum
aggredi viderint, e nido protinus ejiciunt, pen-
nis.eos ferientes et submoventes, nec ullam post-
hac eorum curam. gerunt. At contra cornicis erga

πὴν τοῦ αἰτεῖν παρὰ Θεοῦ τὸ πρὸς σωτηρίαν, διὰ τῆς
περὶ τὰ ἄλογα «οὔ Θεοῦ προνοίας νενομοθέτηται.
Ti οὐχ ἂν γένοιξο τῶν παραδόξων ἕνεχεν σοῦ, ὃς χατ'
εἰχόνα γέγονας Θεοῦ ; ὅπου γε ὑπὲρ ὄρνιθος οὔτω
μιχρᾶς ἢ μεγάλη καὶ φοδερὰ κατέχεται θάλασσα, ἐν
μέσῳ χειμῶνι γαλήνην ἐπιταχθεῖσα ;

"Τὴν τρυγόνα φασὶν διαζευχθεῖσάν ποτε. τοῦ ὅμο-
ζύγου, μηχέτι τὴν πρὸς ἕτερον δέχεσθαι. χοιγωνίαν,
ἀλλὰ μένειν ἀσυνδύαστον, μνήμῃ τοῦ ποτε συξευ-
χθέντος τὴν πρὸς ἕταιρον χοινωνίαν ἀπαρνουμένην.
᾿Αχκονέτωσαν αἱ Yuvatxeq, ὅπως τὸ σεμνὸν τῆς χη-
ρείας χαὶ παρὰ τοῖς ἀλόγοις τοῦ ἐν ταῖς πολυγαμέαις
ἀπρεποῦς προτιμότερον. ᾿Αδικώτατος περὶ. τὴν τῶν

B ἐγγόνων ἐχτροφὴν ὁ ἀετός. Ajo γὰρ ἐξαγαγὼν νξοσ-

σοὺς, τὸν. ἕτερον αὐτῶν εἰς γῆν καταῤῥήγνυσιν, «ταῖς
πληγαῖς τῶν πτερύγων ἀπωθούμενος * τὸν δὲ ἕτερον
μόνον ἀναλαδὼν οἰχειοῦται, διὰ τὸ τῆς τροφῆς 1 ἐπί-
πόνον ἀποκποιούμενος ὃν ἐγέννησεν. ᾿Αλλ᾽ οὐχ ἐᾷ
τοῦτον διαφθαρῆναι ἢ φήνη, ἀλλ᾽ ὑπολαδοῦσα αὐτὸν,
τοῖς οἰχείοις ἑαντῆς νεοττοῖς συνεχτρέφει. Τοιοῦτοι
τῶν γονέων οἱ ἐπὶ προφάσει πενίας ἐχτιθέμενοι τὰ
νήπια. Μὴ μιμήσῃ. τῶν. ᾿χαμψονύχων. ὀρνίθων. τὸ
ἀπηνὲς, οἵ ἐπειδὰν εἴδωσι τοὺς ἑαυτῶν νεοττοὺς κατα-
τολμῶντας λοιπὸν τῆς πτήσεως, ἐχθάλλουσι τῆς
χκαλιᾶς, τύπτοντες τοῖς πτεροῖς, xal ὠθοῦντες, καὶ
οὐδεμίαν ἐπιμέλειαν ποιοῦνται πρὸς τὸ λοιπόν. Ἔπαι-
νετὸν τῆς χορώνης τὸ φιλότεχνον, f καὶ πετομένων

pullos amor laudem meretur, quz jam etiam vo- c ἤδη παρέπεται, σιτίζουσα αὐτοὺς καὶ ixtpéqouca

lantes δεδθείδιυν, diuque eis. cibos et. alimenta
porrigit.

l&id., — Quonam modo domestica te avis ad
opera excitat, acuta seilicet voce inclamans? An-
serum genus vigilantissimum est; atque ad. occul-
. Varum rerum. sensum -acutissimum. Hx nimirum
principem etiam urbem servaverunt, hostes-quos-
dam prodendo,. qui per.subtcrraneos. cuniculos
Rom: arcem jamjam occupaturi erant. Quodnam
tandem genus avium est in quonon peculiare mira-
tulum aliquod natura ostendat? Quis vulturibus
mortem bominum. prenuntiat, cum alii adversus
alios presliaptur * Videas enim sexcentos vuliurum

greges castra comitantes, qug ex armorum appa-
D τεχμαιρομένων. τὴν ἔχδασιν. Πῶς σοι τὰς φοδερὰς

ratu futura. copjectentar. Jam quo pacto hurren-
das. locustsrum expeditiones. commemorem ? que
velut signo dato cunctæ elate, inque: regionis
planitiem castrametantes, fructus ante non attin-

gunt.quam id sihi per divinum imperium liceat. -

Ibid. — Quonam modo cicade cantum, edunt?

lbid. — Si diligenter inspexeris quemadmodum
cycnus collo in profundum depresso. cibum sibl
ex. imo attollat, tum demum Creatoris sapienUam
comperies : nimirum quod: hac de. causa collum
ipsi. pedibus prolixius imposuerit, ut. piscatoria
veluti linea quadam demissa, cibum in profundo
absirusum sibi comparet. — ὁ

580 Ejusd. Homil. 9. — Variis proprietatibus
singula animalia predita sunt, Bos quidem .firmus

μέχρι πλείστου.

eg ἐπὶ foja. σε διεγείρει ὁ σύνοιχος ὄρνις,
ὀξείᾳ τῇ φωνῇ ἐχθοῶν, χαταμηνύων πόῤῥωθεν; ὡς
ἄγρυπνον eb τῶν χηνῶν γένος, καὶ πρὸς «τὴν τῶν λαν-
θανόντων αἴσθησιν ὀξύτατον οἵ γέ ποτε χαὶ τὴν βα-
σιλίδα πόλιν περιεσώσαντο, παλεμίους τινὰς ὑπὸ γῆς
δι’, ὑπονόμων ἀφανῶν ἤδη μῶλοντας τὴν ἄχραν τῆς
Ῥώμης χαταλαμβάνειν χαταμηνύσαντες. Ἔν ποίῳ
γένει τῶν ὀρνίθων. οὐκ ἴδιόν τι θαῦμα f φύσις δεί-
κνυσι; Τίς ὁ τοῖς TAA παραγ ἕλλων τῶν ἀνθρώπων
τὸν θάνατον, ὅταν ἐπ᾽ ἀλλή; | ἐπιστρατεύσωσιν ; :
Ἴδοις γὰρ ἂν μυρίας ἀγέλας Ὑυπῶν τοῖς στρατο-
πέδοις παρεπομένας, ἐχ τῆς τῶν ὅπλων παρασχευῆς

τῆς ἀκρίδος διηγήσομαι ; ὑφ᾽ ἑνὶ συνθήματι πᾶσα
ἀρθεῖσα, χαὶ στρατοπεδευσαμένη χατὰ τὸ πλάτος
τῆς χώρας, οὐ πρότερον ἅπτεται τῶν καρπῶν, πρὶν
ἃ ἐνδοθῆναι: αὐτῇ τὸ θεῖον πρόσταγμα.

Τίς ὁ τρόπος τῆς μελῳδίας τοῦ τέττιγος ;

Ἐὰν κχαταμάθῃς. πῶς εἰς βάθος ὃ χύχνος, κχαϑ-
Uu τὸν αὐχένα χάτωθεν, ἑαυτῷ τὴν τροφὴν ἄνα-
φέρει, τότε εὑρήσε;ς «ἣν σοφίαν τοῦ Κτίσαντος"
ὅτι διὰ τοῦτο μαχρότερον τῶν. ποδῶν τὸν αὐχένα
προσέθηχεν, ἵνα. ὥσπερ τινὰ δρμιὰν καταγαγὼν,
τὴν ἐν τῷ βάθει κεχρυμμένην τροφὴν ἔχπορίζῃ

. Διαφόροις ἰδιώματιν ἕχαστον τῶν ζώων χέκριται.
Εὐσταθὴς μὲν J βοῦς, νωϑῆς δὲ ὁ Pvec, ϑερμὸς ὁ

1581

SACRA PARALLELA. .

1582

ἵππος πρὴς ἐπιθυμίαν τοῦ Of) cuo, ἀτιθάσσευτος 6 À est, sagni& asinus, equus ad femins cupiditatem.

λύχος, καὶ δολερὸν ἡ ἀλώπηξ, δειλὸν ἢ ἔλαφος, ὁ
μύρμηξ φιλόπονος, εὐχάριστον ὁ χύων xal πρὸς φι-
λίαν μνημονευτιχόν. Ὁ μοῦ τε vào ἐχτίσθη Exaatov,
xai συνεπηγάγετο ἑαυτῷ τῆς φύσεως τὸ ἰδίωμα "
συναπεγεννήϑη ** «ᾧ λέοντι, τὸ μοναστιχὸν aó-
«οὔ τῆς ζωῆς, τὸ ἀχοινώνητον πρὸς τὸ ὀμόφυλον.
Οἷον γάρ τις τύραννος τῶν ἀλόγων διὰ τὴν Ex. φύ-
σεως ὑπεροψίαν, τὴν πρὸς τοὺς πολλοὺς ὁμοτιμίαν
οὐ καταδέχεται. Ὧ καὶ τοιαῦτα φωνῆς ὄργανα ἡ
φύσις ἐνέθηχεν, ὥστε τὰ πολλὰ τῶν ζώων ὑπερ-
δάλλοντα τῷ ταχύτητι, μόνιρ πολλάκις ἁλίσκεσθαι
τῷ βρυχήματι. Ῥαγδαῖον πάρδαλις, xaX ὀξύῤῥοπον
ταῖς ὁρμαῖς ἐπιτήδειον αὐτῆς τὸ σῶμα συνέζευχται,
τῇ ὑγράτητι χαὶ τῷ χούφῳ τοῖς τῆς ψυχῆς δινήμασι
συνεπόμενον. Νωθρὰ ἡ φύσις τῆς ἄρχτου, ἰδιό-
τρόπον xa τὸ ἦθος, ὕπουλον, βαθὺ, ἐνδεδυχός.

Ὃ μύρμηξ θέρει τὴν χειμέριον τροφὴν θησαυρί-
ξει, ἕως ἂν τὴν ἀρχοῦσαν αὐτῷ τροφὴν ἐναπόθηται
τοῖς ταμιείοις, καὶ οὐδὲ τοῦτο ῥᾳθύμως, ἀλλὰ σοφῇ
τινι ἐπινοίᾳ τὴν «τροφὴν ἐνδιαρχεῖν μηχανησάμενος.
Διαχόπτει γὰρ παῖς ἑαυτοῦ χηλαῖς τῶν χαρπῶν τὸ
μεσαίτατον, ὡς ἂν μὴ ἐχφυέντων ἄχρηστοι τὴν τρο-
φὴν αὐτῷ γένοιντο. Τὶς ἐφίχοιτο λόγοις ; ; ποία χω-
ρήσει ἀχοή ; τίς ἐξαρχέσει χρόνος πάντα εἰπεῖν xai
διηγήσασθαι toU τεχνίτου τὰ θαύματα ;

ardens, lupus nulla arte cicurari potest ; (raudu-.
leuta vulpes est, cervus timidus, laboris amans
formica, benelicii accepti memor canis, atque ad
benevolentiam proclivis. Simul atque enim unum-
quodque ereatum fuit, secum eliam naturse pro-
prietates traxit. Furor leoni jam indé ab ortu in-
situs est, el. vita solivaga, atque ab eorum qua
sui geueris sunt, commercio abhorrens, Etenim
velut quispiam brutorum animantum tyrannus,
pre naturali superbia, zquabili jure vivere cum
aliis recusat. Cu] preterea ejusmodi vocis orgapa
a nature uributa $unt, ut pleraqueanimspus, etiam
pernicissima, solo szepius rugitu capiantur. Impe-
tuosa est. yanthera, et quo eam libido lulerit, fa-
eite ruens. Quocirca aceommodnm ipsi corpus ad-
junctum. est, quod ob humiditatem levitatemque
anims agitauonibus inserviat. Torpida ursi na-
(ura. est, mores peculiares, tecti, jntime profundi,

lbid. — Formica zmstivo tempore. hibernum
cibum colligit, quoad alimentum, quantum satis
sit, in borreis condiderit. Ac ne id quidem ignave,
verum scito quodam artificio boc efficiens, ut
cibus quam diutissime duret... Siquidem medias
íruges ungulis secat, ne germinantes ad. cibum
sibi sint iuutiles. Qus autem oratio assequi, qus
agris capere, quod sufficere tempus queat, οἱ quis
omnia summi illius artificis miracula sermone.
complecti velit ?

Δέαινα στέργει τὰ ἑαυτῆς τέκνα, xat λύχος ὑπὲρ q lbid. — Lezna sobolem amat suam; pro catu-

σχυλάχων μάχεται. ᾿Αμήχανος γάρ ἐστιν ἡ στοργὴ .
τοῖς ἀλόγοις τέχνων καὶ γονέων πρὸς ἄλληλα. Διότι
ὁ δημιουργήσας αὐτὰ Θεὸς τὴν τοῦ λόγου ἔλλειψιν
διὰ τῆς τῶν αἰσθητηρίων περιουσίας παρεμνθήσατο.
Tióétv ἐν μυρίοις προδάτοις ἀρνὸς τῶν σηχῶν ἐξαλ-
Mysvoc, οἶδεν μὲν τὴν φωνὴν. τῆς μητρὸς, καὶ πρὸς
, αὐτὴν ἐπείγεται, ἐπιζητεῖ δὲ: τὰς οἰχείας πηγὰς
τοῦ - γάλακτος * xav πενιχραῖς -μητρῴαις περιτύχῃ
θηλαῖς, ἐχείναις &pxelva s Καὶ ἡ μήτηρ ἐν μυρίοες
ἄρνασιν ἐπιγινώσχει τὸ ἴδιον γέννημα.

Λόγου ἄμοιρος 6 χύων, ἰσοδυναμοῦσαν δὲ ὅμως τῷ
λόγῳ τὴν αἴσθησιν ἔχει. T). δὲ μνημονευτιχὸν τῆς
χάριτος τοῦ ζώρυ, τένα τῶν ἀχαρίστων πρὸς εὐερ-
γέτας οὐ χαταισχύνῃ ; ὅπου γε καὶ φονευθεῖσι xac

lis lupus dimicat. Est enim incredibilis quidam
brutorum in fetus suos, et parentum invicem
amor. Quandoquidem procreator eorum Deus ra-
tionis 'noplam sensuum praestantia compengavit,
Unde fit. ut inter innumeras oves agnus e stabulo
exsiliens matris vocem agnoscat, atque ad. eam
contendat. Quarit vero nativos lactis fontes, et
quamvis jejuna matris ubera nanciscatur, iis (8-
men. est contentus. Sed et mater inter innumeros
agnos fetum cognoscit suum.

Ibid. — Rationis. est. expers canis; at sensum
tamen rationi pene parem babet. Memoria »utem
accepti beneficii, . quse ipsi inesl, ecquem pon
eorum quí erga bene de se meritos ingrati sunt,

ἐρημίαν πολλοὶ τῶν χυνῶν ἐπαποθανόντες μνημο: D pudore suffundat, quando plerosque etiam | juxta

νεύονται. Ἤδη δέ τινες καὶ θερμῷ τῷ πάθει ὁδηγοὶ
τοῖς ἐχζητοῦ:ι τοὺς φονέας ἐγένοντο, xal ὑπὸ τὴν
δίχην ἀχθῆναι τοὺς καχούργους ἑποίησαγ.

Τὸν χαμαιλέοντα πάσας μεταλαμδάνειν χρόας,
πλὴν μιᾶς τῆς λευχότητος.

Tk ὁ χύχνῳ συνγυφαίνων ᾧδὴν, ὅταν ἐχπετάσῃ τὸ
πτερὸν ταῖς abegic, καὶ ποιῇ μέλος τὸ σύριγμα; Ile.
θεν ταὼς ὁ ἀλσγίον xaX Μηδιχὸς οὕτως φιλόχαλος καὶ
φιλότιμος; Καὶ γὰρ αἰσθάνεται τοῦ οἰκείου χάλλους -
ὅταν ἴδῃ τινὰ πλησιάζοντα. ταῖς θηλείαις, ὥς φᾶσι,
καλλωπίζεται τὸν αὐχένα διάρας, καὶ τὸ πτερὸν xv-
κλοτερῶς περιστήσας, τὸ χρυσαυγὲς xal κατάστερον

dominos in solitudine obiruncatos mortem obiisse
proditum sit* Quin nonnulli quoque, flagrante ad-
huc czde, iis qui Jaterfeciores quarerent duces
ge praebuerunt, effeceruntque uti facinoros] ad
luendas poenas ducerentur. —

S. Greg. Nas, — Chamzleonten- ferunt colores
suhindle omnes assumere, eaudore umo excepto,

Ejusd. orat. ἃ de Theol. — Quis cantum con-
texit. cycno,, cuin ad venios pennis expansis, atri-
dulum carmen effundit? Undenam Medicus ille et
arrogans pavo, elegantim et glorie usque adeo
cupidus est ? Etenim decorem suum ipse comper-
tum babet ; cumque aliquem ad feminas propius ac-
cedentem cernit, ambitiose sese, ut aiunt, ostentat,

1580

νητα, καὶ καταδυναστεύοντες πεωχοὺς ἐπὶ τῆς γῆς" Δ

οἱ λέγοντες Ice διελεύσετας ὁ μὴν, καὶ ἐμπκωλήσον
μεν, καὶ Σάδδατα, χαὶ ἀνοίξυμεν ϑησαυροῦς, «οὗ
ποιῆσαι μικρὸν τὸ μέτρον, ναὶ τοῦ μεγαλῦναι στά-
θμια, καὶ ποιῆσαι ζυγὸν ἄδιχον, τοῦ χτᾶσθαι ἐν ἀβ-
γυρίῳ πτωχοὺς, καὶ «ταπεινοὺς ἀντὶ ὑποδημάτων,
καὶ ἀπὸ παντὸς γεννήματος ἐμπορευθησόμεθα. »

c Ἐξ ὧν τὸν πλοῦτον αὑτῶν ἀσεόείας ἔπλησαν. »

TITA. E. — Περὶ ζήλου ἀγαθοῦ f) πονηροῦ.

« Μὴ παραζήλου ἐν πονηρευομένοις, μηδὲ ζήλλυ
«τοὺς ποιοῦντας τὴν ἀνομίαν. Μὴ καραζήλου ἐν τῳ
κατευοδουμένῳ ἐν τῇ ὑδῷ αὐτοῦ, ἐν ἀνθρώπῳ
ποιοῦντι ἀνομίαν. Μὴ παραζήλου ὥστε πονηρεύεσθαι"
ὅτε οἱ πονηρευόμενοι ἐξολοθρενθήσονται. »

« Mh ζηλούτω σου ἡ καρδία τοὺς ἁμαρτωλούς. »

e YU, μὴ ζηλώσῃς καχοὺς ἄνδρας, μηδὲ ἐπιϑυμή-
eg: εἶναι μετ᾽ αὐτῶν. 5$

« Μὴ χαῖρε, ἐπὶ καχποῖς, μηδὲ ζήλου ἁμαρνω-
λοῦφ. »

« ΜΆ, ζηλώσῃς δόξειεν ἁμαρτωλῶν. »

« ζηλοῦτε τὰ χαρίοαματα τὰ χρείτεονα. »

Μὴ φρονῇ τῶν κακῶν φαίνεσθαι χρεΐττων * λυποῦ
δὲ ob» ἀγαθῶν ἡττώμενος.

ΣΤΟΙ͂ΧΕΙΟΝ Η.

TITA. M. — Περὶ ἡμέρας ἀγαοῆς.

« Αὕτη ἡ ἡμέρα ἢ» ἐποίηϑθεν ὁ Kóproc* ἀγαλλια»
Φώμεθε, καὶ εὐφρανθῶμεν bv αὐτῇ. »
€ Ἐν ἡμέρᾳ ἀγαθωσύνης ζῆθι ἐν ἀγαθῷ. »
€ Ὧν ἡμέρῃ &va98, ἀμνημησία χακῶν. 1
€ Μὴ ἀφυστερήσῃς ἀπὸ ἀγαθῆς ἡμέρας, »
TITA. Β΄. — Περὶ ἡμέρας κακῆς.

« "Ev ἡρμέρξ κακῶν οὗ μνησθήσεται ἀγαθῶν, »

« Μὴ μεριμνήσετε εἰς τὴν αὔριον. Ἡ γὰρ αὔριον
PU iet τὰ αὐτῆς. "Aputb» τῇ ἡμέρᾳ fj xaxia
αὐτῆς.

TITA. Γ΄. — Περὶ ἡμέρας καὶ γυκεός.

SACRA PARALLELA.

1596
m3sne ircpem , εἰ opprimitie egenes ia terra ; qui
dicitis : Quaado pertransibit mensis , eà negotiabl-
mur; et Sabbata, et aperiemus horreum, ui facia-
mus iniporem mensuram , et pondus majus fseia-
mus, εἰ faciamus $34 stateram iniquam , et pes-
sideamus in pecenia panperes, et egenos pre est-
cesmeotis , et de omni proventu negoliemur ? »

Mich. x3, 13. — « Ez quibus diviliae suas in-
pietate repleverunt. »

TIT. Y. — De aemulatione bona ant mala.

Psal. xS xvI, 1-7, 8, 9. — « Noli semolari ia ma-
lignantibus , neque zelaveris facientes iniquitatem.
Noli semulari in eo qui prosperatur in vía sua , in
bomine faciente injustitios, Noli smulsri ul ma-
figneris. Quoniam qui ealignantur, extermina-
bantur. »

Prev. xxii, 17. — « Ne 2muletur cor tuum in
peecatoribus, »

Prov. xxiv, ἃ, — « Fili ml, ne semuleris vires
Bequam , neque desideres esse cum ipsis. »

1,4. 19. — « Noli gaudere super malos, neque
stmeleria peceatores. »

Eccli, ss , 1. — « Noll zeerufari gloriam pecca-
torum. »

] Cor. 3n, 51. — « Ainulamini charismata me-
liora, »

S. Greg. Nas. — Nec boe nomine preclare de
fe sentias , quod malis smelior sppareas ; sed dole
te bonis inferiorem esse.

LITTERA HB.
TIT. IV. — De die bora.
Psal, exei, 14.— « Hac dies quam fecit Demi-

' uu$ ; exsultemus ei lelemur in ea. »

Eccle. 12 , 15. — « In die bonitatis vive in bono.»

Eccli, 31, 21 — cen die bona oblivio malorem.»

Eccli. xiv, 14. — « Ne defrauderis 3 die bono. »

TIT. Hl. — De die mala.

Eccli, x1, 27. — « ln die malorem nos eri£ re-
cordatio bonorum. »

Motib, v1, 93.— « Nolite solliciti esse in erasi-
num. Crssiinus enim dies sollicitus erit sibl Ipsi.
Sufücit diel malitia sua. »

TIT. H1. — De die et nocte.

« "Edo, σχὅτος, xai ἐγένετο νύξ. àv αὐτῇ δι. D Peal. cin, 20. — « Posuisti tenebras, et facta est

δλεύσονται πάντα τὰ θηρία τοῦ ἀγροῦ. »

ἝἰΪς δὲ ἡμέρα ναὶ νὺξ ἰσομοιρίαν πρὸς ἀλλήλας
λαχοῦσαι, καὶ περιτροπὴν ἔμμετρον, xai ἡ μὲν εἰς
ἔργον ἡμᾶς ἐγείρουσα, ἢ δὲ ἀναπαύουσα.

Νύχτα aai ἡμέραν ἀλλήλαις εἴχειν ἠπίως ἔταξας,
νόμον τιμῶν ἀδελφότητος καὶ φιλίας. Καὶ τῇ μὲν
ἕπαυσας κόπους τῆς πολυμόχθον σαρχὸς, τῇ δὲ fiyee-
ρας εἰς ἔργον χαὶ πράξεις τάς σοι φίλας. ν

« Νὺξ καὶ ἄνθρωπος ὕπνῳ συστέλλεται, χαὶ τὰ
ϑηρία παῤῥησιάζεται, καὶ ζητεῖ τροφὴν ἕκαστον

ΒΟΧ; in ipsa pertrausibunt omnes bestie silvas, :

5. Gieg. Nas. Orat. de moder. disput. — Dies et
nox squas inter se partes, compositamque et
aptam conversionem naetz sunt ; atque ille qui-
dem nos ad opus excitat, hic autem (fessos levat
et recreat.

Jbid. — Tu boc constituisti , ut nox et dies In-
vicen sibi blande cederest : hae scilicet ratione
frsternitatis el amicitie lagem honorsus. Ac por
alleram z2rumnoss carnis labores compressisiti,
per alterum autem ed opus sctiencsque tibi gra-
Has excitasti.

Jbid. — Nox venit ? homo semne contrabitur :
ἃς (era Vete qat, e Seq Sw Vxta-

1587

ORDO RERUM.

1588

toris munere silii cóncessum quarunt. Hluzit dies? A τὴν διδομένην παρὰ τοῦ Κτίσαννος.. Ἡμέρᾳ καὶ πὰ

ferm, congregantur ; atque homo ad opera. conten-
dit. Ha nobis vicissim ipsi loco cedimus.

Synesli. — Lumen et tenebre sese invicem ex-
spectare nom sustinent, sed nature lege mutuo
sibi adversantur.

θηρία συνάγεται, xaX ἄνθρωπος ἐπὶ τὴν ἐργασίαν
ἐπείγεται, καὶ ἀλλήλοις ὁποχωροῦμεν ἐν τάξει,

Οὐχ ἐθέλει περιμεῖναι ἄλληλα τὸ φῶς χαὶ τὸ σχό-

τος; ἀλλὰ νόμῳ φύσεως ἀντιπερίστανται. ᾿

ORDO RERUM
QUA£ IN HOC TOMO CONTINENTUR.

.. $S.JO0ANNES DAMASCENUS.
Monitum ad opusculum de S. Trinitate. 9
. DE SANCTA TRINITATE OPUSCULUM. 9
Admonitio ad Hymnum T risagiwm. 18
KPISTOLA DE HYMNO TRISAGIO. 23
Admonitio ad opsaculum de sacris jejuniis. 63
EPISTOLA DE SACRIS JEJUNIIS.. es
Admonitio ad optisculà sequentia. 78
DE QCTO SPIRITIBUS NEQUITLE. 19
DE VIRTUTIBUS ET VITIIS. 81
Admonitio ad. Institutionem elementarem. 98
INSTITUTIO ELEMENTARIS AD DOGMATA. 99
Caput Primum. — De substantia, natura. et forma. 99

€sp. Il. — De hypostasi rsona et individuo. 108
Cap. lil. — De —⸗ qualitate ac proprietate:

IY. — De. differentia substantiali ae adventilia,
id nstarall differentia et accidente. 102

Cap. V.—De accidenü separabíii et inseparsbili 105

VL — De iis quas suat ejusdem ac diverse sab,

stantis.

Cap. VIl. “-- De genere et specie, 106
Cap. VIII. — De operatione. 110
Cap. IX. — De passione. 110
Cap. X. — De voluntate. 110
Admonitio i in disseftationem sequentem. “1

DE NATURA COMPOSITA corraa Áczpmavos. 4111.
Admonitio. in, disseriationem 'de duabus. votitetibus,

DE DUABUS IN CHRISTO YOLUNTATIBUS. ur
Admonitio οὐ dissertationem contra Nestorianos. 186

DISSERTATIO ADVERSUS NESTORIANORUM HÆ-
RESIM. 187

FRAGMENTA VARIA.. 436
Adnionilio. in Canonem pascholem. 458
CANON PASCHALIS. 359
EPISTOLA DE HOC : QUID EST HOMO? 945
Admonitio in Orationem sequentem. 246
ORATIO DE HIS QUI |N FIDE DORMIERUNT.
. Admonitio in Epistolam de confessione. 219
EPISTOLA DE CONFESSIONE. 285
Admonitio in Orationem sequentem. 906

ORATIO DE SACRIS IMAGINIRUS, apv&asus Con-
STANTINUM CABALINUM. 510
Admonitio in Epistolam ad Theophilum imp. 343
EPISTOLA DE SANCTIS 1MAGINIBUS αὖ Turoent-
LUN INPERATOBEN. 346

Admoniio ad opusculum de Azxymis.

S86

DE AZYMIS. | 981
Lb nme δι opusculum de corpore et sanguine Chri,
EPISTOLA DE CORPORE ET SANGUINE CHRISTI,
FRAGMENTA. At
EXPOSITIO ET DECLARATIO FIDEI. 418
Atmonitie ad opus.sequens. Ha
KXPOSITIO IN EPISTOLAS B. PAULI. |
EXPOSITIO in Epistolam sd Romanos. μι
— jn Epistolam 1 ad Corinthios, 9)
— [ἢ Epistolam lI ad Corinthios. 706
— [8 Epistolam ad Galatas. 118
— |n Epístolam ad Ephesios. 8
— in Epistolam ad Philippenses. 855
-— jin Epistolam ad Colossenses. 885
— inE | ad Thessalopiceduses. 906
— in Epistolam i| ad Thessalonicenses. 918
"— [n Epistolam ad Hebraeos. 930
— in Epistolam 1 ad Timotheum .998
— I1 ad Timotheam. 1015
— ia Epistolam ad Titum. 1036
— js Epistolam ad Pbilemonem. 1050
SACRA PARALLELA. 1010

LITTERA 4A.

TITULUS I. De eterna sanct» et consobetsntialis Tri-
nitatis divinitate : quodque unus el solos sit ia pr
"ll. Quod De Deus vitari nequeat, quodq uis ἐσ

us vitari nequea ae om

ciat. nec Quod Dogs ip ipsum isteat. it

ti. us ipsiusque opere comprehendi B0B pos-
sint, nec —X cunosiusve perserutanda sint ares-
na iliius: quippe quae nec diri, nec comprehendi poe

]V. De amore οἱ timore Dei: quodque omne bonus
supereut.

. 1096
. De re ntia adversus Denm : et quód minime
contradicere Deo liceat, Bec cum eo expostulasdem.

1091

VI. De aogelis : quod angeli quoque, admisso peces-
to, puniantur 1096
. De 2ogelis : quod angelos custodes Dess proc.

γῆι. De formatura hominis eL structura. (098
'IX. De arbiuii, libertate : quod Dobis a Deo data st;
quodque in .unobis sitom sit, vel salutem consed, fo εἰ

xr De instabili rerum humanarum stato : cui rei simi-
lis sit homo; qucdque vana sint presentis, et vmbris-
imhecilliora. μι

XI. De beneficentia ; et quod de omnibus bene mere
ac proximi ferre onera oporteat, non autem injuriarum
meminisse, sed eum benigne suscipere, οἱ comrshonere,
neque malum pro ma!o reddere. 135
M. De imis οἱ peecatoribus, injustisque et my"
9$ Ara.

1589

IIN. De impeccantla; et. quod preter Deom nemo a
peersto teamunis sit. 1m

XIV. De tis qui vitiis nuntiam remiserunt, οἱ ea rur-
sus sdmittunt ᾿ 1
' XV. De resurrectione, εἰ judicio, et; pana æterna.

1
XVI. De impreestione a Domine, et prophetis, et
etolis, quandoque faeta. . à
UI De iis qui iujuría afüciuntar ; et quod eis

re .
. AV i. De charítate et , i -
Saetis hearinibus. pece, deque reriücis et 1491

1203

. De subditis: quod principum mores imitantur,

sire Doni, sive meh sunt od 1306
. subditis : quod principibus sois parere et
decedere debeant, eosque bonore afficere, Don autem
treluctari. 1297
XXII. De auarchia, hoe est, de populo carente pá«tore

. 1210

et pue
XIII. De acedis et moerore. 1310
XXIV. De insano, οἱ vecordi, et Imperito, εἰ fatao.
mu | $144
XYy. De simplici, οἱ morum ianocentis prædito. (218
ΧΧΥ͂Ι. De paupertate, et suflicientia, et viue frogali-
late. f219
XXVII. De deceptione certo consilio facta. 1235
AIVIIT. De eo qui nuntist, responsumre procurat :
«οἰ quod ille qui legatos spernit, eum quoque ἃ quo mit-
1927

᾿ ΕΙΣ. De veritate et testimonio certo.

"ITE: De ingrais- j

» De ingratis et gratisrum immemoribus. — 1950

XIX. De rébus iapossibllibus. 1231
XXII. De sanctis et beatis viris. . 4354
XXII. De primiuis, οἱ iis qui decimas praestant, quod-

que ess Deo offerre oporteat. 1230
XXXIII. De lato nuntio. 1942
XXXIV. De malo nuntio. 1343
AXXV. De osculo : quod modestia benevolentiam con-

eiliat. LDe i — 1945

XXIVI. ils quae accidunt : et de ill i I

EE d Ie qi en
XXXVII. De otio et quiete. 1343
XXIVIIIL De co tione seu sententia, ac severi-

tate Del : ue ultra Dei iram vindicanda peccata
noa siat, nec ultra quam praeceperit benignitate uten-
dum. . 1247
XXXIX. De eoactione. 1250
XL. De pudore bono. 1250
XLI. De pudore malo. 1250

ALII.De petitionibus iniquis : οἱ quod eas ad finem
perducere bon oporteat, etiamsi mater sit qus» en An
XLIIL. De inexpleblli cupiditate; et quod sine nlla

satietate plura semper timus.
XLIV. De fratribus. "Pei 1354
XLV. De postulante sive mendicante. 1234

XLVI. De terpiloquio; et quod sermo turpis non sit
proferendus, 226 HI M54
XLVII. De essecratione juste vel injuste propunttata ;
eod bene precari oporteat, non male. 1255
LVIII. De remissione peccatorum; et quibus "da

veniam 01 possimus.
XLIX. De ratione : et quod salutis nostrse
— e "s
». Deanathemate et excommunicatione. 1258
Ll. De iis que misceri οἱ iuter se commercium ha-
bere non possuat. 1258

LITTERA B.

TITULUS 1. De regno ecelorum. 1259
lI. De consilio Dei : et quod homines illud nec muta-
re, nec comprebendere queant. 1265
III. De auxilio Dei . quodque, Deo favente, imbecil-
les sint hominum insidis, et pauci multis superiores
fiant. 1266
IV. De baptismo, et sacri lavacri vaticinio. 1270
V. De sbominationibus sive idolis, et iis qui falso dii
nuncupantur. 1219
VI. De vita et mundo hoc : et quod tum nos, tum vita
nostra in distractione et labore sit. — 1279
Vil. De violento, et eo quod a coactione liberum est:

VIII. De blasphemo, et magniloquo. 4486
IX. De rege probo, et malum odio babente. 1281
X. De rege non admodum admiratione digno. — 1291
XT. De rege : et quod pro eo preces ad Deum haben-
dæ sint. 1291

QUÆ IN HOC TOMO CONTINENTUR.

cum re, nop altena

1590

XII. De consilio : et quod nihil sine deliberstione
et eonsilio (aciendum sit. 1291
'X11I; De cibis et rebus ad vitàm saobssarils. 1294

LITTERA I.
TITULUS I. De doctis et spiritpalibus viris: et quanta
bons eos sequentur. 1295
- MI. De hoc proloquio, Mosce teipsum ; siye, Attende tibi
ipsi ; quodque unumquemque oporteat quie 80a sunt cir-
a curiose persetulari. 1498
Ill. De mormuraiionibos.

IV. De senibus et antiquis. viris; et qood oos bonore

afficere oporteat. | 1506

V. De agricultufa et agricolis; et quod bondim sit ope:
nasio, meditatione et exercitatione

rari.
YI. De 1510
VII. De iis qui resipiscunt, 1511
VIII. De mulieribus; quod ess viris suis subjectas

;$se oporteat, nec citra eorum auctoritatem quidquam
facere. .. 184
' IX. De molieribus puerperis ; quodque sí musculus

editus sit, ante quadraginta dies non ingrediatur mulier
domum Domini; sin vero femina, octoginta dies ape

ctet. . ει
. X. De mulieribus : quod aperta facie orare non de-

beant, nec loqui aut docere in Ecclesía Dei, 13914
ΧΙ. Do muliere forti et casta. . 1314
XII. De mulieribus malis, et adnlteris, et prostitutis

atque omni vitiorum genere scalentibus. 1518

. XIII. De inglevie et guis; et.quod eà mortem accer-

sit. 1351
XIV. De tjs qui língusm suam custodiunt. 1559
XV. De iis qui linguam suam non custodiunt. — 1542

LITTERA Δ...
TITULUS I. De Deí potentia. 841
11. De retrum creatione : et quod . nihil frustra a Deo
factum sit, et universa valde boaa. 1590

, Ilt. De Dei glorificatione : et quod eum glorificare et
sanctum icare oporteat, quodque eos a quibus
rificatur, ipse q ? vicissim glorificet. 1
-" [V. De exposiulatione ; et quinam cum Deo juste ex-
postulaverunt. 13558

V. De lis qui serviunt Deo; et quod eos oporteat ho-
norare, et quas opus sunt, ipsis subministrare. 19599
VI. De scretione boni et mali: et quod ab operi-
bus, non autem a sermonibus, probari quisque d A 2r

VII. De justis et orstionibus eorum : quodque es a
tentationibus ipsos eximant. 1562

VII[. De justis : quod contemuentur et calumniis la-
cerautur. 965

ΙΧ. De iis qui pecunias fenori dant et accipiunt ; et de
malis. 1565
X. De dominis et patribusfamilias : et quod eos non
graves et acerbos, lenes lis qui debiles sunt, tie

oporteat. .
XI. De magistris. 1574
XI De calumnia : et quod eam temere adversus
excipere non eat. 1318

que oport

ΧΙ. De narratione a prudentibus viris faeta : et quod
nos ad eas audiendas studiosos οἱ diligentes esse opor-
teat, fagere sutem a narrationibus et conversatione homt-
num malefidorum. .

XIV. De justitia et virtute. . 1578

XV. De discrimine hominum, et dissimili eorum "a

XVI. De justis, bonis et probis viris. 1383
XVIL De homine bilingui. 1586
XVIII. De judicibus incorruptis, eL puras manus haben-
tibus, quique jus juste dicunt. , 43586
. XIX. De judicibus corruptis, qui munera suscipiunt, et
Inigue judicant. 1595

De probis servis. 1599
XXI. De malis servis. 1402
XXII. De morosis. 1402

XXIII. De duplici, mutabilique, et inconmanti animo
præditis et infidis. . 4405
XXIV. De gloris et honore: quodque gloriam hie
priam alteri dare non oporteat. 403
XXV. De diabolo seu Satana, et dsemonibus. 1406
XXVI. De incredulitate : et quod qui probabili de
causa Deo non confestim credit, veniam Consequat.

XXVII. De ccena et convivio. 1411
XXVUI. Ὡς jo393 . eX Quo DowoSt

—XX

1531 ORDO RERUM QU.E IN HOC TOMO CONTINENTUR. 1592

XXIX. De jusils : et quod mors eorum pretiosa sit
XXX. De discrimine Dei et bominum : deque peccatis
quim adversus Deum,et quie adversas homines perpetran-
tar; quedque juga distantia sit Deum inter et homines.

145
LITTERA E.

TITULUS I. De mandatis Dei, et illis qui ea eoo

11. De maandstis Del, et ὑφ qui ea noo eoatodiupt.

lil. De feiicitate, et eximia gratulatione ; ét quod ae-
mo pnto moriem beatus sit, aut felíz pra dicandus 1! H6

somuils.
V. De pe : et uod in Deo spes eollocanda sit; non
selem i preesid: is humanis. 14?6

VI. De ecciess, et domo Dei, et altari, et sacrificio
sacerdotali : et quod ín eeclesia cometere ada oporteat

Vil. De oratione, et qnapta ipsius opera peri

Vill. De eleemos;na et benefieieatia in pasperes. *

mI De iis qui eleemosvasm miagime Gclunt, sed Na
tía εἰ parcimonia laborant, flagrautque desiderio d

tiarum et pecunia. ΤῊΣ

De operibus et actionibus : et quod od qualia quisquam

fadi, talía et sustineat, et 8 operibus nosiris mir

ees apud Deum respondeat
"I. De felicitate et infelicitate : et quod sec ob 55
successus efferri bomo debeat. 1553

Il. De sbendantis et fertiiltate, ei quod to lemporo ^ ce

peecaia Lari soleant.
Xil. be ἴηι sídiis et iis qui proximi: $nsidiaptur - et
i» qum adversus socios et proximos struun-
ja iilos convertaptor qui eas machbipati suut, — 1551
XtV. De in ei eorum ruine : ^t quod loimico-
Tem talamitote minime sit
XV. De beneüceatia et

4.4.
XVI. De ptoribus. procuratoribusque, et Ἂ
v6 Ía Hiies alienos Hiieiunt. *

XVII. De probis episcopis, "εἰ Dei mandata sorrastibas.
IT De malis episcopis, οἱ Dei masdata miahue ser

AX. De sponsione.
aot, De concupiscentia ; ei quod malis eupidi ibus
LI De pécrati, tu tum quie sponte, , tm que mii. "
untur
XXII. De its qui gratise pro beneficiis wceptis agunt ; :

eeu De De —— : et γῶν de r6 eadem bis
ἠδὲ exigere non liceat.

XXIV. De communibne negotiis : ot quod cemumusis
diversoria vitanda sint, quia hine rise δὲ disvidia 5

XIV. De uominis splendore : et qued recte δόμον
gloria diguum sit. 1563

AXVI. De mercatoribus. Hed

XXV. De evpuebis; quodqve H imgevbi sint

XXVill. De Isudstion ibus, el —E ὃς ipsis **
lém copiunt: οἱ quod. antequam periculem

neminem oporteat Jaudare.
XXIX. Quod Deus eos quibos injaria δι, ulcises':

quod ad eum uitio remittenda sit, “'"'
XXX. De iis qui unltanter, et qui peesas Iguat :
Que nemo pro alio sit punieadus. 1566
XiXXL De repreh 1561
LITTERA Z.

TITULUS I. Quod Deum rere eporteat, semque
sequi, et ei siborere, atque 1a iqaias pemine —

i. De brutis animantibus naturali sspientía et seg
tale ornatis.

Hl. De just [s is ponderibus et mensuris, T:

IV. De injustis ponderibus et measoris, 13^.

V. De zelo bono et malo. 4556
LITTERA MH.

1. De die bouo.
M. De die m3la
iN. De die et nocte.

FINIS TOMI NONAGESIMI QUINTI.

P dta cn

1531

m s De justis : et quod mors eorum pretiosa si

XXI. De discrimine Dei et bominum : deque peccatie
adversus Deum,et quie adversas homines perpetraa-
iar; quedque longa distantia seit Deum inter et bomine

LITTERA E.
TITULUS I. De mandatis Dei, et illis qui ea eno
M. De mandatis Del, et liis «ui ea non costodiuat;

ἘΠ. De feiicitate, et eximia gratulatione ; et qaod ne-
mo 806 morien morem beatus sit, aut felix pradicandus ἢ 126

V. De " uod in Deo eollocanda sit; non
seem i preesid: qued i "pes (496

VI. De ecciesis, et των Dei, et altari, et κδογϊῆςϊα
sacerdotali : et qued ig ecciesia eometere non oportews;

Vit. De oratione, et qnapta ipsius opera perüciantar.
ΥΠΙ. De eleemos;na et benefieleatia in pauperes.

TX. De iis qui eleemosvasm migime Gciunt, sed ana
vitia et parcimonia laborant, flagrautqne desiderio divi.
viarum t et pecunia. 1473

X. De operibus et actionibus: et quod qualia quisquam
facit, talia e et sustineat, el χω operibus nostris rr

ees apod Deum respondeat
ox De felicitate et infelícitate : et quod see ob 55
sucressus efferri homo deheat.

Mt De abundantia et fertilitate, et qued so tempore

Petill. Do insi "rari soleant.
—— aidiis et iis qui proximi: fusidiaptur * et
qum adversus socios et proximos straun-
ia ilios c iilos convertantur Qui ezs macbinati sunt, — [108]
ΤΕΥ. De inimiele, e eorum raise : δὲ quod. inimico-
Tem calamitote minime sit gaudendum. 1551]
XV. De beneGcentia οἱ oblatione ex iniquis epibus τ

XVI. De rédemptoribus procurstoribusque, et iis qui
16 la ies. alieass tajiciunt. i255

ORDO RERUM ΟΕ IN HOC TOMO CONTINENTUR.

1592
XVII. De probie episcopis, et Dei msndais servantibus.

1533
UII De malis episcopis, & Del nasüsta mialme ser

XIX. De sponsione.
XX. De comcupiscentias ; οἱ quod malis eupidi
808 sit ob«equepdum, ||
XXI. De peceatis, tum qui sponte, tum quas invite ad-
mittuntur. 1558
XXII. De iis qui gratias pro beneficiis acceptis agrat

ue benefactores ores oporteat
xit. De viudicatione : et quod de Τὸ eadem bis μον
Am —*8* non liceat.
XXIV. De communibne negotiis : eL quod commentis
diversoria vitanda sint, quia hine risas et dissidia 5

"XIV. De nominis splendore : εἰ quod recte fcis
gloria diguum sit. 19563

AXVI. De mercatoribus. —

XXV, De eunuchis; quodque ἢ pn peg δὶ

XXVill. De lud .tionibus, et üs —e—
lem capium : ei quod antequam periculem fecum εἰ

neminem oporteat laudare.
XXIX. Quod Deus eos quibus injuria fit, ulcisea::

quod ad eam uitio remitiends eit, d
XXX. De iis qui mnltantor, δ et tui ponsss Inunt : quod-
que: temo pro alio si sit puniend 1586
XL De repreb 1561

LITTEAA Z.
TITULUS 1. Quod Deum rere opertest, eumque
sequi, et ei Mire: aique 18 ipsias nemine —

Ii Deb De brutis animantibus asturall sspientía et seg:
tate ornat

Hit. De justis ponderibus et mensuris, T
IV. De —— ponderibus et mensuris, 455.
V. De 2elo bono ei malo. 6586
LITTERA H. ,
L De die bono 1596
M. De die ula 1806
til. De die et nocte. ub

FINIS TOMI NONAGESIMI QUINTI.

DATE DUE

STANFORD UNIVERSITY LIBRARIES
STANFORD, CALIFORNIA
94505